Datasets:

issai

/

kazqad-retrieval

like 0

[ { "docid": "71426_1_1", "text": "\nАщы ішек (intestinum tenue г. іп- testinum — ішек; tenue — жіңішке) — ас қорыту жүйесіндегі асқорыту процесі қарқынды, жүрек және корытылған қоректік заттардың ішек қабырғасындағы қан және лимфа тамырларына белсенді сорылып сіңірілетін асқорыту жүйесінің ортаңғы бөлігінің түтікше ағзасы. Аш (ащы) ішек құрсақ қуысында орналасады. Ол өз кезегінде құрылысы мен организмдегі орналасу орындарына байланысты үш бөліктен тұрады. Олар: он екі елі ішек (күйіс қайтаратын жануарларда — ұлтабар ұшы), аш ішек және мықын ішек. Ащы ішектің қабырғасы үш қабықтан: сыртқы — сірлі, ортаңғы — етті, ішкі — кілегейлі қабықтардан құралған. Кілегейлі қабығының ішкі бетінде сору қызметін атқаратын бүрлер және ішектің ішкі бетін астарлайтын бірқабатты призма тәрізді эпителий жасушаларының апикальды жиектерінде, ішектің сору ауданын 30 еседей ұлғайтатын микробүрлер болады. Он екі елі ішектің куысына бауырдың ет өзегімен — өт, ұйқы безі өзегімен ас қорыту ферменттеріне бай — ұйқы безінің сөлі келіп құйылады. Аш ішектің ұзындығы жануарлардың қоректену сипатына сәйкес әртүрлі болып келеді. Ең ұзын аш ішек шөп тектес азықпен қоректенетін жануарларда, ең қысқа — етпен қоректенетін жыртқыш аңдарда, ал оның орташа ұзындығы талғаусыз жануарларда (шошқа) болады.", "title": "Ащы ішек" } ]

[]

[ { "docid": "579146_1_1", "text": "\nХарли Квинн (Harley Quinn) — алғаш рет \"Бэтмен\" мультесериалында пайда болып, 1992 жылы комикстерге кіргізілген DC Comics ғаламының ойдан шығарылған зұлымы. Джокердің басты көмекшісі, сол себепті Бэтмен мен оның көмекшілерін жек көрген. Сондай-ақ, Улы шырмауық және Мысық-әйелмен достық қатынастарда. Кейіпкердің лақап аты оның Харлин Квинзель (Harleen Quinzel) атынан құралған.", "title": "Харли Квинн" } ]

[ { "docid": "579146_3_1", "text": "Санат:DC Comics кейіпкерлері\nСанат:DC Comics суперзұлымдары\nСанат:DC Comics әйел кейіпкерлері\nСанат:Комикс кейіпкерлері\nСанат:1992 жылы пайда болған комикс кейіпкерлері", "title": "Харли Квинн" } ]

[ { "docid": "202008_1_1", "text": "\nФутболдан 2018 жылғы әлем біріншілігі (Чемпионат мира по футболу 2018, 2018 FIFA World Cup) — ФИФА-ның 21-ші футболдан әлем чемпионаты, финалдық кезеңі 2018 жылы 14 маусым және 15 шілде аралығында Ресейде өтті. Финалы Мәскеудегі Лужники стадионында өткізілді. Франция 4:2 есебімен Хорватияны ұтып, екінші рет әлем чемпионы атанды. Чемпионат Ресейдің 11 қаладағы 12 стадионда ойналды. Осы чемпионатта бірінші рет арбитрге видеокөмек жүйесі қолданылды.", "title": "Футболдан 2018 жылғы әлем біріншілігі" } ]

[ { "docid": "202008_2_1", "text": "\n2009 жылы 18 наурыз күні FIFA хабары бойынша 2018 жылғы футболдан әлем чемпионатын қабылдауға 9 мәлімдеме болған. Олар: Аустралия, Англия, Индонезия, Мексика, Ресей, АҚШ, Жапония, Португалия және Испания (бірлескен), Бельгия және Нидерланд (бірлескен).", "title": "Футболдан 2018 жылғы әлем біріншілігі" }, { "docid": "202008_3_1", "text": "ФИФА ротация принціпіне сәйкес Азия және Америка континенттерінен берілген мәлімдемелер жарыстан шығып қалды. Нәтижесінде тоғыздан тек қана төртеуі қалды.", "title": "Футболдан 2018 жылғы әлем біріншілігі" } ]

[ { "docid": "82040_3_1", "text": "==Тарихы==\nЖаңа өркениеттің басым құндылықтарының біріне «орнықты даму» концепциясы жатады. Ең алдымен, орнықты даму концепциясын адамзат тарихында алғашқы рет Рим клубының өкілдерінің тұжырымдап бергенін еске алған жөн. Рим клубының он баяндамаларында қазіргі экологиялық жағдайды талдау негізінде Батыс өркениетінің ғылыми-техникалық экспансиясының нәтижесінен туындаған қазіргі әлемнің жүйелік дағдарысы туралы қорытынды жасалды. «Қазір, — деп жазады Ф. Сен-Мара, — біз, табиғи кеңістіктің жетіспеуінен және өлсіздігінен болашақ адамзаттың өмір сүру қауіпсіздігін пайымдау арқылы түсінілген» табиғат ғасырына — «жаңа заманға аяқ бастық» (). Рим клубының бірінші баяндамасының авторлары бойынша, өркениеттілік дағдарыс шекті кеңістікте экспоненциалдық дамудан туындайды. Егер өткен ғасырларда ғылыми-техникалық прогресс индустриалдық қоғамды дамыту арқылы адамзат алдында тұрған қиындықтар мен мәселелерді шешуге себебін тигізсе, онда бұл күндерді прогрестің өзі адамзат үшін қауіп төңдіріп түр.", "title": "Орнықты даму" } ]

[ { "docid": "82040_2_1", "text": "Тұрақты даму қазіргі уақыт қажеттіктерін қанағаттандыратын, бірақ болашақ ұрпақтардың өз қажеттіктерін қанағаттандыру қабілеттілігіне қауіп төндірмейтін даму болып табылады. (Брундтланд комиссиясы, БҰҰ, 1987ж.)", "title": "Орнықты даму" }, { "docid": "82040_4_1", "text": "Алғашқы баяндамаларда адамзат дамуының болашағы жөнінде пессимистік сарындар басым болса («даму шектері», «нөлдік даму», «болашақтық шок»), кейін қазіргі адамзат дамуын-дағы бағыттарды өзгертетін кең көлемді бағдарламалар түйінделді (). Осы және басқа да еңбектерде адамзаттың «бүкілғаламдық тепе-теңдік» пен «орнықты дамуға» қол жеткізе алатындығы дәлелденді. Бұл тек қана өндірісті жаппай дамытумен шектелмейтін, адамдық дамуды алдыңғы қатарға шығаратын және жер бетінде өмір сүретін барлық адамдардың негізгі талап-мұқтаждықтары мен құндылықтары өтелетін, әркім өзінің тұлғалық адами мүмкіндіктерін жүзеге асыра алатын (Д. Медоуз) өркениеттілік қалыптасып келе жатқандығын білдіреді. Осындай орнықты және тұрақты, үйлесімді дамуды жүзеге асыру үшін қажет мөлшердегі ауылшаруашылық өнімдерін өндіре алатын, жан басына шаққандағы ресурстарды қамтамасыз ететін минималдық деңгейінен аспайтын даму және демографиялық шектерді анықтау қажет. Орнықты даму концепциясының жаңа мыңжылдықтың табалдырығындағы қазіргі адамзат болмысының өзекті мәселесі екендігі 1992 жылы Рио-де-Жанейро қаласында өткен қоршаған орта мен орнықты даму жөніндегі халықаралық конференцияда аталып өтті. Осы жиын қабылдаған Декларациядан үзінділер келтірейік:", "title": "Орнықты даму" } ]

[ { "docid": "164672_3_1", "text": "Бейжіңнің ұлттық стадионы \"Құстың ұясы\" деп те белгілі. Бейжің қаласында орналасқан. Стадион жазғы олимпиада ойындарына арнайы салынды. Мұнда тек олимпиада ойындарының жарыстары ғана емес, Бейжің 2008 жылғы Олимпиадасының ашылу мен жабылу салтанаты өтті. Құрылысын 2003 жылы желтоқсанда бастап, 2008 жылы наурызда бітті. Бұл проект Херцог и де Мерондікі. Олимпиада ойындарынан басқа бұл стадионда Италияның суперкубогі үшін футбол 2009, 2011, 2012 жылы өтті.", "title": "Ұлттық стадион (Бейжің)" } ]

[ { "docid": "164672_1_1", "text": "\nБейжің ұлттық стадионы (қыт.|北京國家體育場|北京国家体育场|Běijīng Guójiā Tǐyùchǎng) — Бейжің қаласындағы стадион. Стадион Жазғы Олимпиада ойындарына арнайы салынды. ", "title": "Ұлттық стадион (Бейжің)" } ]

[ { "docid": "15938_1_1", "text": "Алоэ вера\n\nАлоэ вераны жеңіл күйік пен жарақаттарды емдеуге пайдалануға болады. Бұл өсімдіктің қою да созылмалы шырыны ауыру мен қышығанды басады. Инфекциядан жазылуға және оның алдын алуға көмектеседі. Өсімдіктен кішкене кесіп алып, сыртқы қабығын аршыңыз да, сол жұмсақ жапырақты немесе оның шырынын тікелей күйікке немесе жарақатты жерге салыңыз.", "title": "Алоэ вера" }, { "docid": "15938_2_1", "text": "Алоэның асқазан жарасы мен гастритті емдеуде де көмегі бар. Алоэның үшкір жапырақтарын ұсақтап тураңыз да, оны түнімен суға батырып пайда болған созылмалы ащы сұйықты әр 2 сағат сайын 1 стаканнан ішіңіз. Алоэнің жапырағын кескенде дәмі ашы сары түсті шырын ағады, ол шырыннан медицинада түрлі дәрілер жасайды. Алоэ дәрісі - асқазан, ішектегі жараларға, дизентерияға, терідегі іріңдеген жараларды жазуға пайдаланылады. Туберкулез ауруына қарсы қолданады. Абайсызда қолды пышақ кескенде, іріңдеген жара шықса, алоэ жапырағын ортасынан қақ жарып жараға таңып қоюға болады.", "title": "Алоэ вера" } ]

[ { "docid": "15837_5_1", "text": "* Вернер, Дэвид. Халыққа медициналық жәрдем көрсету жөніндегі (Анықтамалық). Қазақ тіліне аударғандар: Айымбетов М, Бермаханов А.—Алматы: \"Демалыс\", \"Қазақстан\", 1994— 506 бет.\nISBN 5-615-01453-9", "title": "Соқырішек" } ]

[ { "docid": "644334_1_1", "text": "\nСолжақ және оңжақ Жалпы каротид күретамырлары (кейде Каротидтер, common carotid arteries (carotids)) — анатомияда бас пен мойынды оттегіленген қанмен қамдайтын күретамырлар, олар мойында бөлініп, Сыртқы каротид күретамыры және Ішкі каротид күретамырын қалыптастырады.", "title": "Жалпы каротид күретамыры" }, { "docid": "644334_2_1", "text": "Жалпы каротид күретамырлары дененің сол және оң жақтарында болады. Бұл күретамырлар әртүрлі күретамырлардан пайда болады, әрі симметриялы арнамен ағады. Оңжақ жалпы каротид мойынның иық-бас діңінен пайда болады; солжақ жалпы каротид көкірек қуысындағы қолқа доғасынан (aortic arch) пайда болады. Қалқанша шеміршегінің жоғарғы шекарасында, төртінші мойын омыртқасы маңында олар сыртқы каротид күретамыры және ішкі каротид күретамырына бөлінеді.", "title": "Жалпы каротид күретамыры" } ]

[ { "docid": "644334_3_1", "text": "Солжақ жалпы каротид күретамырын екі бөліктен тұрады деп есептеуге болады: көкірек бөлігі және мойын бөлігі. Оңжақ жалпы каротид мойыннан шығады, немесе мойынға жақын орналасады, оның тек шағын бөлігі ғана кеуде бөлігінде болады. Биоинженерия әдебиеттерінде жалпы каротид көктамырының геометриялық құрылымын сапалық тұрғыдан және математикалық (сандық) тұрғыдан сипаттайтын зерттеулер бар.", "title": "Жалпы каротид күретамыры" } ]

[ { "docid": "38506_2_1", "text": "=== Клубтық ===\nМесси 1987 жылы 24 маусымда Росариода дүниеге келді. Сегіз жасында \"Ньюэлз олд Бойз\" клубының академиясына қабылданды. 1998 жылы \"Барселона\" скауттарының көзі түсті де, әкесімен сөйлескен акционерлердің бірі оны клубқа қабылдауға көндіреді, нәтижесінде Месси отбасымен Барселонаға көшіп келеді. Осылайша 13 жасынан бастап \"Барселона\" футболшысы атанды.", "title": "Лионель Месси" }, { "docid": "38506_3_1", "text": "2003 жылы 17 қараша тұңғыш рет \"Жозе Алваладе\" стадионының ашылу салтанатында \"Портуға\" қарсы жолдастық кездесуде ересек ойыншы ретінде алаңға шықты. Алғашқы ресми ойынын 2004 жылы 16 қазанда \"Эспаньолға\" қарсы жолдастық кездесуде өткізді. Ал Чемпиондар лигасында тұңғыш рет 7 желтоқсанда Донецкінің \"Шахтеріне\" қарсы кездесуде ойнады.", "title": "Лионель Месси" } ]

[ { "docid": "38506_1_1", "text": "\nЛионель Андрес Месси (Lionel Andrés Messi; 24 маусым 1987, Росарио) — аргентиналық футболшы, \"Пари Сен-Жермен\" клубы мен Аргентина Ұлттық футбол құрамасының шабуылшысы. 2011 жылдан бері Аргентина құрамасының капитаны. Аргентина құрамасы мен \"Барселона\" клубы тарихындағы ең үздік мерген. 2010, 2012, 2013, 2017, 2018, 2019 жылдары \"Алтын бутсы\" иегері атанды. 2009, 2010, 2011, 2012, 2015, 2019, 2021 жылдары \"Алтын доп\" жүлдесін жеңіп алды (рекорд). Бір рет әлем чемпионатының (2014), үш рет Америка кубогының (2007, 2015, 2016) күміс жүлдесін иеленді. 2019 жылғы Америка кубогында үшінші орын алып, 2021 жылы Америка Кубогын жеңіп алды.", "title": "Лионель Месси" } ]

[ { "docid": "43115_1_1_1", "text": "Консументтер (лат. consumo – тұтынамын), тұтынушылар – қоректік тізбекте фотосинтез немесе хемосинтез жүргізетін өндіргіштер (продуценттер) түзетін дайын органикалық заттарды пайдаланатын организмдер. Барлық гетеротрофты организмдер Консументтер болып табылады. Олар өздері пайдаланған органикалық заттарды ақырғы өнімдерге дейін ыдыратпайды. Консументтер тобына барлық адам, жануарлар түрі, микроорганизмдердің біраз тобы, паразит және жәндік жегіш өсімдіктер жатады. Консументтер алғашқы (бірінші реттік) және соңғы (екінші реттік) болып жіктеледі. Алдыңғы топқа өсімдік тектес азықпен қоректенетіндер (өсімдік қоректі жануарлар, паразит өсімдіктер, кейбір “өсімдік қоректі” микроорганизмдер), ал соңғысына – жануар текті тамақпен қоректенетіндер жатады. “Консументтер” деген түсінік гетеротрофтар деген ұғымға жақын, бірақ олардың айырмашылығы Консументтер редуценттерге (органикалық қалдықтарды бейорганикалық заттарға айналдыратын организмдерге) жатпайды. Сонымен қатар Консументтер ұғымы автотроф-гетеротроф организмдерін жіктеуде емес, продуцент – консумент – редуцент қатарларын жіктеуде қолданылады.", "title": "Консументтер" } ]

[]

[ { "docid": "3446_1_1", "text": "\nUNIX (Юникс) — көп амалды, бірнеше қолданушыларға арналған операциялық жүйе. Оны 1970 жылы алғашқы телефонды ойлап тапқан Bell Labs компаниясында Кен Томсон мен Денис Риччи бірлесе жазып шыққан. Ең басында компанияның ішкі қызметтерін қанағаттандыру мақсатында шығарылған. Кейін кең танымалдыққа ие болып Solaris, SunOS, GNU/Linux сияқты операциялық жүйлерге негіз болып, операциялық жүйе тарихына орасан зор үлес қосты. Оның басты ерекшелігі – бір уақытта еш қиындықсыз бірнеше қолданушылар жұмыс жасай алатын.", "title": "UNIX" } ]

[]

[ { "docid": "559958_2_1", "text": "Лорд Волан-де-Морт жайлы әр кітапта айтылады, ал фильмдерде бұл рөльді ойнағандар Ричард Бреммер (еске түсіру көрінісі), Ян Харт (профессор Квиррелдің дүмбісіндегі бетті ойнаған), Кристиан Коулсон (екінші фильмдегі 16 жасар Том Реддл), Рэйф Файнс (қайта оралған Волан-де-Морт), Хиро Файнс Тиффин (11 жасар Том), Фрэнк Диллэйн. ", "title": "Волан-де-Морт" } ]

[ { "docid": "559958_1_1", "text": "Волан-де-Морт — Хәрри Поттер әлемінің кейіпкері, басты антагонист. Тарихтағы ең ұлы қара сиқырмен айналысатын сиқыршы. Өте үлкен таңғажайып күштің иесі, крестраждар көмегімен ажалсыздыққа жеткен. Хәрри Поттердің дұшпаны. ", "title": "Волан-де-Морт" } ]

[ { "docid": "558970_2_1", "text": "Ке́лли Дин Мели́сса Разерфо́рд (ағыл. \"Kelly Deane Melissa Rutherford\"; 6 қараша 1968, Элизабеттаун, Кентукки, АҚШ) – американдық актриса. «Мелроуз Плейс» операсындағы Меган Льюистың рөлімен, «Өсекші қыз» сериалындағы Лили Ван дер Вудсон рөлімен танымал болған.", "title": "Келли Разерфорд" } ]

[ { "docid": "558970_3_1", "text": "Келли Дин Мелисса Разерфорд 1968 жылы 6 қарашада Кентуккида дүниеге келді. Келлидің анасы – Энн Эдварс, модель және жазушы. Келлиден кейін отбасыда ұл Энтони және қыздар Кортни және Линдсей туған соң, жұбайлар ажырасып кетті. Мектепті бітірген соң Келли Нью-Йоркқа актриса мансабын бастау үшін көшеді.", "title": "Келли Разерфорд" }, { "docid": "558970_4_1", "text": "Разерфорд 1988 жылы «Жақсы көру» операсында дебют жасады.Ол 1990-2000 жылдары аралығында сәтті теле сериалдарда түсіп әйгілі болды.", "title": "Келли Разерфорд" } ]

[ { "docid": "5846_1_1", "text": "\nКорея Республикасы (대한민국 \"Тэханмингук\"), бұрын Корей Республикасы деп аталған, ресми бекітілген қысқартылған атауы Корея (한국 \"Хангук\" немесе 대한 \"Тэхан\", таңғы балғындық елі) — Корей түбегінде орналасқан Шығыс Азиядағы мемлекет. Астанасы — Сеул. БАҚ өкілдері жиі қолданатын, мемлекеттің бейресми атауы — Оңтүстік Корея.", "title": "Корея Республикасы" } ]

[]

[ { "docid": "11148_1_1_1", "text": "Байкөл (Баай күөл, bay köl — \"бай көл\"; кейде Байкал дейді, Байкал) — Шығыс Сібірдің оңтүстігіндегі әлемдегі ең терең көл және ең ірі тұщы судың табиғи сутоғаны болып табылады. Көл іші мен жағалауы өте бай флора мен фаунасымен ерекшеленеді. Жергілікті тұрғындар тарихи көлді «теңіз» деп атайды.\n", "title": "Байкөл" } ]

[ { "docid": "11148_3_1", "text": "* Eduard Y. Osipov ., Oleg M. Khlystov. Glaciers and meltwater flux to Lake Baikal during the Last Glacial Maximum // Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology 294 (2010) 4–15. ", "title": "Байкөл" } ]

[ { "docid": "24815_1_1", "text": "\nЭпителий (epithelium, ἐπι- — «жоғары-» и θηλή – емшек үрпі) — жануар денесіндегі төрт ұлппаның бірі, қалған үшеуі Дәнекер ұлпасы, Бұлшықет ұлпасы және нерв ұлпасы. Эпителий ұлпалары ағзалар мен бүкіл денедегі қан тамырлардың сыртқы беттерінде тізіледі, сондай-ақ көптеген ішкі ағзалардағы қуыстардың ішкі беттерінде тізіледі. Бір мысал эпидермис - ол терінің ең сыртқы қабаты.", "title": "Эпителий" } ]

[ { "docid": "24815_2_1", "text": "Эпителий жасушасының үш негізгі формасы бар: Қабыршақты (squamous), бағаналы (columnar) және төртбұрышты (cuboidal).", "title": "Эпителий" }, { "docid": "24815_3_1", "text": "Эпителиальды қабаттарда қан тамырлар болмайды, сондықтан олар негізінен терең қабаттағы дәнекер ұлпасынан заттардың кеңеюі арқылы, сондай-ақ негізгі мембрана арқылы азықтанады. жасушалар түйісімі эпителий ұлпаларында жақсы жұмыс істейді.", "title": "Эпителий" } ]

[ { "docid": "533270_3_1", "text": "Улуру ұзындығы 3,6 км, ені 3 км-ге жуық, ал биіктігі 348 метрді құрайды.", "title": "Улуру" } ]

[ { "docid": "533270_1_1", "text": "Улуру (Эрс-Кок) (ағылшынша Uluru) - 680 миллион жыл бұрын Аустралияда қалыптасқан үлкен, көлемді және сарғылт қоңыр жартас. Оның пішіні жұмырлау болып келеді. Ертеден Эйрз Жартасы деген атпен белгілі. Жартас күннің нұрымен шағылысып, өзінің түсін өзгертіп тұрады. Ал күн ұясына батқан кезде тіптен әдемі көрінеді. ", "title": "Улуру" }, { "docid": "533270_2_1", "text": "Орталық Аустралия \"аймағында\", Алис- Спрингс қаласынан 450 километр оңтүстік - батысқа қарай орналасқан. Улурудан 18 км қашықтықта Юлара атты демалу орны және туристерге қызмет көрсету бар. ", "title": "Улуру" } ]

[ { "docid": "118241_1_1", "text": "\nГипоксия — жасушалардың оттегі жетіспеушілігінен туатын ұлпалардың декструктивтік өзгерістеріне әкелетін патологиялық процесс.. Гипоксия тіндерге оттегі жеткізудің бұзылуынан және/немесе оларды жасушалардың тыныстық жүйелерінің жоюының бұзылуы нәтижесінде дамиды. Гипоксиямен, оттегімен қамтамасыз ету тапшылығымен бала анасының ішінде жатқанда жиі кездеседі. Күнделікті өмірде орташа гипоксия ұйықтағанда болуы мүмкін, күндіз қызметтік жүктеме қарқынды жұмыс істеп жатқан ағзалардың гипоксиясына жиі әкеледі. Организмнің өлуі де әрқашан толық гипоксиямен жүреді. Оттегінің кезеңдік тапшылығы — бұл адамда жан-жақты бейімділік реакциясы дамыған эволюциялық ежелгі фактор. Ол тасымалдау жүйесі күшінің жоғарылауына және орташа гипоксияға жауап ретінде оттегіні жоюға бағытталған. Сонымен, орташа гипоксия организмнің қалыпты бейімделуші физиологиялық реакциясын тудырып, оның дамуының ең маңызды стимулдарының бірі болып табылады. Керісінше ауыр гипоксия кезінде бейімделу реакциялары онша айқын емес және терең деструкциялық өзгерістер басым болады. \n", "title": "Гипоксия" } ]

[]

[ { "docid": "597747_1_1", "text": "Гомологиялық хромосомалар — пішіні, мөлшері мен тұқым қуалаушылық ақпараттары бірдей жұп хромосомалар. Тек диплоидті жасушаларда кездеседі. Эукариоттардың жыныс жасушаларында және прокариоттардың жасушаларында болмайды.", "title": "Гомологиялық хромосомалар" } ]

[]

[ { "docid": "11670_3_1", "text": "\nФранцуздар мүсінді, ал америкалықтар оның тұғырын жасауға келісті. Мүсінді Бартольди жасады, металл қаңқасын Г. Эйфель құрастырды, бет-бейнесіне мүсіншінің анасы Шарлотта Бартольди үлгі болды. 1884—1886 жылдарда мүсін дайын болды. Ескерткіш 1886 жылы 28 қазанда Нью-Йорктегі Бедлоу аралында ашылды. Мүсіннің биіктігі 46.5 м, тұғыры 46.94 м, жалпы салмағы 225 т. Әйел мүсінінің басына 7 шабағы бар тәж кигізілген, оң қолына алау көтерген, сол қолында заңдар кітабы бар, ол кітапта АҚШ-тың тәуелсіздік күні жазылған. 1903 жылы мыс табақша жапсырылды, онда Э. Лазарустың дастанынан үзінді берілген. Тәждегі шабақтар 7 теңіз бен 7 құрлыққа жарқырап төгілген сәулені білдіреді. Мүсін әуелде боялмаған еді, кейін мыстың қышқылдануы нәтижесінде ол жасыл түске енді. Мүсін тұғырының ішінде АҚШ-қа иммигранттардың келу тарихы және осы ескерткіштің құрылысы туралы мәліметтер беретін мұражай бар. Мүсін азаттықтың белгісі ретінде ұлттық ескерткішке айналған.\n", "title": "Бостандық ескерткіші" } ]

[ { "docid": "11670_1_1", "text": "\n\nБостандық ескерткіші (Statue of Liberty) — Солтүстік Америкадағы ағылшын иелігіндегі жерлердің азаттық күресіндегі Франциямен болған одақтастыққа ескерткіші ретінде Францияның АҚШ-қа тартқан сыйлығы.", "title": "Бостандық ескерткіші" }, { "docid": "11670_2_1", "text": "Алып мүсінді жасау туралы ойды француз мүсіншісі Ф.А. Бартольди ұсынған. 1871 жылы Нью-Йоркке сапарында Бартольди кеме қалаға жақындаған кезде Белдоу аралындағы жұлдыз сипатты бекіністі көріп, болашақ мүсін ескі бекініс үстінде алау көтерген әйел бейнесі болады және ол «Әлемді сәулелендірген Азаттық» деп аталуға тиіс деген ойға келген.\n", "title": "Бостандық ескерткіші" } ]

[ { "docid": "479450_2_1", "text": "Нью-Джерси (New Jersey) — штат Америка Құрама Штаттарының солтүстік-шығысында орналасқан. Астанасы — Трентон, ірі қаласы — Ньюарк. Халқы — 8 874 955 адам (2011 жылғы санақ бойынша АҚШ ішінде 11-орында 2011 жыл). АҚШ штаттарының ішінде көлемі бойынша 47-орында.", "title": "Нью-Джерси" }, { "docid": "479450_3_1", "text": "Штат территориясы батысында Пенсильвания штатымен, солтүстігінде — Нью-Йорк штатымен, шығысында — Атлант мұхитымен, оңтүстігінде — Делавэр штаттарымен шекараласады. Ірі қалалары: Ньюарк (астана), Джерси-Сити, Хаккенсак , Атлантик Сити. Территориясы жиырма бiр өңірге бөлінеді. Штатта барлығы 566 қала және елді мекен бар.", "title": "Нью-Джерси" } ]

[ { "docid": "479450_4_1", "text": "Халықтың расалық бөлінуі:\n* ақ нәсіл —68,6 %\n** итальян тектілер — 17,9 %\n** ирланд тектілер— 15,9 %\n** неміс тектілер — 12,6 %\n** поляк тектілер — 6,9 %\n* афроамерикандықтар — 13,7 %\n* үндістер — 0,3 %\n* азиаттар — 8,3 %", "title": "Нью-Джерси" } ]

[ { "docid": "11670_3_1", "text": "\nФранцуздар мүсінді, ал америкалықтар оның тұғырын жасауға келісті. Мүсінді Бартольди жасады, металл қаңқасын Г. Эйфель құрастырды, бет-бейнесіне мүсіншінің анасы Шарлотта Бартольди үлгі болды. 1884—1886 жылдарда мүсін дайын болды. Ескерткіш 1886 жылы 28 қазанда Нью-Йорктегі Бедлоу аралында ашылды. Мүсіннің биіктігі 46.5 м, тұғыры 46.94 м, жалпы салмағы 225 т. Әйел мүсінінің басына 7 шабағы бар тәж кигізілген, оң қолына алау көтерген, сол қолында заңдар кітабы бар, ол кітапта АҚШ-тың тәуелсіздік күні жазылған. 1903 жылы мыс табақша жапсырылды, онда Э. Лазарустың дастанынан үзінді берілген. Тәждегі шабақтар 7 теңіз бен 7 құрлыққа жарқырап төгілген сәулені білдіреді. Мүсін әуелде боялмаған еді, кейін мыстың қышқылдануы нәтижесінде ол жасыл түске енді. Мүсін тұғырының ішінде АҚШ-қа иммигранттардың келу тарихы және осы ескерткіштің құрылысы туралы мәліметтер беретін мұражай бар. Мүсін азаттықтың белгісі ретінде ұлттық ескерткішке айналған.\n", "title": "Бостандық ескерткіші" } ]

[ { "docid": "11670_2_1", "text": "Алып мүсінді жасау туралы ойды француз мүсіншісі Ф.А. Бартольди ұсынған. 1871 жылы Нью-Йоркке сапарында Бартольди кеме қалаға жақындаған кезде Белдоу аралындағы жұлдыз сипатты бекіністі көріп, болашақ мүсін ескі бекініс үстінде алау көтерген әйел бейнесі болады және ол «Әлемді сәулелендірген Азаттық» деп аталуға тиіс деген ойға келген.\n", "title": "Бостандық ескерткіші" } ]

[ { "docid": "18380_1_1", "text": "\nПхенчхан Олимпиадалық Ойындар 2018 (ағылш. \"2018 Winter Olympics\", фр. \"Jeux Olympiques d’hiver de 2018\") — 2018 жылы 9-25 ақпан күндері Корея Республикасының Пхенчхан қаласында өтті. 92 елден 2922 спортшы қатысты.", "title": "2018 жылғы Қысқы Олимпиада ойындары" } ]

[ { "docid": "18380_2_1", "text": "* Анси, Франция, 7 дауыс\n* Мюнхен, Германия, 25 дауыс\n* Пхенчхан, Корея Республикасы, 63 дауыс", "title": "2018 жылғы Қысқы Олимпиада ойындары" }, { "docid": "18380_3_1", "text": "Қазақстаннан Олимпиадаға 4 спорт түрінен 44 спортшы аттанып, Юлия Галышева фристаилдан қола жүлде иеленді.", "title": "2018 жылғы Қысқы Олимпиада ойындары" } ]

[ { "docid": "43889_2_1_1", "text": "22 жасында билікке келген Ин Чжэн 17 жыл бойы бытыраңқылықта өмір сүрген Қытай жерін бір орт-қа бағындыру жолында күрес жүргізді. Б.з.б. 221 ж. Қытайдағы 6 патшалықты өзіне бағындырып, ұлы билеуші — Цинь Шихуанди — “\"Циньнің бірінші императоры\"” деген атпен бір орталыққа бағынған біртұтас Қытай мемлекетін құрды. Бұл сол замандағы аса үлкен мемлекет еді. Цинь Шихуанди қатаң тәртіпке, шексіз билікке негізделген әміршілдік жүйе енгізеді. Ол ішкі саясатында егіншілік кәсіпке барынша қолдау көрсетті. Ал қолөнер мен сауда жекеменшік сипатқа ие болды. Мемлекеттің қайтадан ыдырап кетуіне жол бермеу үшін елде бірыңғай заң реформасын жасады. Ортақ ақша жасап, өлшем бірліктерін, жазуды бірыңғай жүйеге келтіреді. Басқыншылық соғыстар мен жат жерлерді басып алу Цинь Шихуандидың сыртқы саясатының негізі болды. *Б.з.б. 221 — 216 ж. соғыс қимылдары негізінен солт. және оңт. бағытта жүрді. Солт-тегі сюнну (ғұндар) тайпаларына қарсы жүргізілген соғыстар қорғаныстық сипатта болды. Бұл бағыттағы соғыстар империяның солт. шекараларын нығайту және бұрын айрылып қалған аумақтарды қайтарып алу мақсатын көздеді. ", "title": "Цинь Шихуанди" } ]

[ { "docid": "43889_1_1", "text": "\n\nЦинь Шихуанди, Цинь Ши-хуанди, Ин Чжэн (б.з.б. 258 — 210) — Цинь патшалығының билеушісі (б.з.б. 238 — 221), Қытай императоры (б.з.б. 221 — 210). Билеуші тұқымнан шыққан. ", "title": "Цинь Шихуанди" }, { "docid": "43889_4_1", "text": "# Таньчэнға;\n# Цзюншаньға;\n# Паньюйяға;\n# Наньюэге;\n# Юйганьшуйға бағытталды.\n\nАлайда б.з.б. 214 ж. юэ тайпалары Аулак мемлекетінің әскерлерімен бірлесе отырып, Цинь армиясын талқандады. Дегенмен, Цинь әскерлері Намвьет және Аулак мемлекетінің солт. бөлігін толығымен басып алды. Басып алынған жерлерде Наньхай, Гуйлин және Сян округтері құрылды. Ол жерлерге де солтүстіктегідей саясат қолданылып, орт. аудандардан көшіріліп әкелінгендер көптеген жеңілдіктермен қоныстандырылды. Цинь Шихуанди кенеттен қайтыс болып, орнына таққа отырған баласы екінші император Эрши-хуанди төрт жылдай ғана билік құрды. Қарсыластары Цинь Шихуанди қайтыс болғаннан кейін көтеріліске шығып, император отбасын түгелімен жойып жіберді.", "title": "Цинь Шихуанди" } ]

[ { "docid": "548203_1_1", "text": "\n\niPod — Apple Inc компаниясы дизайндап сатылымға шығаратын портативті медиа плеерлер және әр түрлі мақсаттағы қалта компьютерлер желісі. Бірінші желісі 2001 жылы 23 қазанда шығарылды, бұл 8½  iTunes (Macintosh нұсқасы) шығарылғаннан кейін іске асты. Ең соңғы iPod-тың қайта дайындалатыны туралы 2015 жылы 15 шілдеде жарияланды. Қазіргі уақытта iPod-тың үш түрі бар: ультра жинақы iPod Shuffle, жинақы iPod Nano және сенсорлы iPod Touch.", "title": "IPod" } ]

[ { "docid": "548203_2_1", "text": "Басқа музыкалық плеерлер сияқты, iPod-тар сыртқы деректерді сақтау құрылғылары ретінде қызмет ете алады. Сақтау сыйымдылығы моделіне қарай 2 GB-тық iPod Shuffle-дан 128 GB-тық дейін iPod Touch (бұған дейін 160 GB-тық iPod Classic болған, ол енді тоқтатылды) өзгереді.", "title": "IPod" }, { "docid": "548203_6_1", "text": "* Портативті медиа плеерлерді салыстыру\n* iPod мэнеджелерін салыстыру\n* iPhone\n* Подкаст", "title": "IPod" } ]

[ { "docid": "505813_1_1", "text": "\n\nАндхра-Прадеш ( आन्ध्र प्रदेश, Andhra Pradesh) — Үндістанның оңтүстік-шығысындағы штат (1956 жылдан бастап). Астанасы және ең ірі қаласы - Хайдарабад . ", "title": "Андхра-Прадеш" } ]

[ { "docid": "505813_3_1", "text": "Ресми тілі - телугу (83 %). Басқа тілдер: урду (8,63 %), хинди (3,23 %), тамил тілі (1,01 %), Маратхи тілі (0,8 %), Каннада тілі (0,74 %), Ория тілі (0,44 %), малаялам (0,08 %).. ", "title": "Андхра-Прадеш" } ]

[ { "docid": "5821_2_1", "text": "Ұлыбритания (Great Britain), немесе Біріккен Патшалық (United Kingdom, қысқартылған: UK), толық ресми аталуы — Ұлыбритания және Солтүстік Ирландия Біріккен Патшалығы (The United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland) — Еуропаның солтүстік-батысында, Британ аралдарында (ең ірісі — Ұлыбритания), Ирландия аралының солтүстік-шығыс бөлігі мен ұсақ аралдарда орналасқан мемлекет.", "title": "Ұлыбритания" } ]

[ { "docid": "5821_3_1", "text": "Құрлықтан Ла-Манш (\"Ағылшын каналы\") және Па-де-Кале (\"Дувр\") бұғаздары арқылы бөлінген. Аумағы 244, 11 мың км². Халқы 62,6 млн. (2004), астанасы — Лондон (7 млн.). Халқының 80%-ына жуығы ағылшындар, 15%-ы шотландтықтар, уэльстіктер (\"валлиялықтар\") мен ирландықтар, 5%-ға жуығын Британ Достастығы елдерінен келген иммигранттар құрайды. Ағылшындар англикан мемлекеттік шіркеуі нанымдарын ұстанса, шотландтықтардың басым бөлігі — пресвитериандар, ирландықтар, негізінен католиктер, қалғандары ислам, т.б. діндерді ұстанады. Ұлыбританияда халықтың 89,4%-ы қалаларда тұрады.", "title": "Ұлыбритания" }, { "docid": "5821_4_1", "text": "* Үлкен Лондон,\n* Бирмингем,\n* Лидс,\n* Глазго,\n* Шеффилд,\n* Брадфорд,\n* Ливерпуль,\n* Эдинбург,\n* Манчестер,\n* Бристоль.\nҰлыбритания 4 әкімшiлік-саяси бөліктен (тарихи ұлттық облыстардан):\n* Англиядан (\"45 графтық пен ерекше әкімш. бірлік — Үлкен Лондон, әкімш. орт. — Лондон\"),\n* Уэльстен (\"8 графтық, әкімш. орт. — Кардифф\"),\n* Шотландиядан (\"12 облыс пен 186 арал, әкімш. орт. — \"Эдинбург\"),\n* Солтүстік Ирландиядан (26 округ, әкімш. орт. — Белфаст) тұрады. Ал Мэн аралы (әкімш. орт. — Дуглас) мен Норманд аралдары (әкімш. орт. — Сент-Хелиер) дербес әкімш. аймақтарға жатады. ", "title": "Ұлыбритания" } ]

[ { "docid": "591769_1_1", "text": "\nФутболдан ерлер арасындағы 17-ші әлем чемпионаты — 2002 жылы 31 мамыр-30 маусым аралығында Жапония мен Оңтүстік Корея стадиондарында өтті. 64 құрама қатысып, финалға Бразилия мен Германия құрамалары шықты. Бразилия 2:0 есебімен жеңіске жетіп, бесінші рет Әлем чемпионы атанды.", "title": "Футболдан 2002 жылғы әлем біріншілігі" } ]

[]

[ { "docid": "533922_2_1_2", "text": "Біраз уақыттан кейін аймақ шерифі Паркер келіп,Нортапқа сұрақ қоя бастайды.Нортап оны Саратоги-Спрингстан танитын болғандықтан,12 жылдық құлдығы аяқталғанын түсінеді.\nСоломон отбасына қайтып,оның атасыны құраметіне қойылған аты бар немересі бар екенін біледі,", "title": "12 жылдық құлдық" } ]

[ { "docid": "533922_1_1", "text": "\n«12 жыл құлдықта» (12 Years a Slave) — режиссер Стив Маккуинидің Джона Ридлидің сценарийіне сүйене отырылып түсірілген тарихи кинодраммасы. Кино алғашқы рет 2013 жылы 30 тамызда Теллуридегі кинофестивальда шықты. АҚШ-та 2013 жылы 18 қазанда, Ұлыбританияда 2014 жылдың 24 қаңтарында, Ресейдегі премьерасы 2013 жылдың 12 желтоқсанында болды.", "title": "12 жылдық құлдық" }, { "docid": "533922_3_1", "text": "* Чиветел Эджиофор — \"Соломон Нортап\"\n* Майкл Фассбендер — \"Эдвин Эппс\"\n* Люпита Нионго — \"Пэтси\"\n* Сара Полсон — \"Мэри Эппс\"\n* Пол Дано — \"Джон Тибитс\"\n* Бенедикт Камбербэтч — \"Уильям Форд\"\n* Элфри Вудард — \"госпожа Гарриетт Шоу\"\n* Брэд Питт — \"Сэмюэл Басс\"\n* Пол Джиаматти — \"Теофилус Фриман\"\n* Гаррет Диллахант — \"Армсби\"\n* Рут Негга — \"Селеста\"\n* Одиперо Одуйе — \"Элиза Нортап\"\n* Кувенжаней Уоллис — \"Маргарет Нортап\"\n* Дуайт Генри — \"дядя Абрам\"\n* Скут Макнэйри — \"Браун\"\n* Таран Киллам — \"Хэмилтон\"\n* Крис Чок — \"Клеменс Рэй\"", "title": "12 жылдық құлдық" } ]

[ { "docid": "639311_1_1", "text": "\nОрталық Саябақ (Central Park) — Манхэттенде орналасқан қалалық саябақ. Бұл АҚШ-тағы ірі және әлемдегі танымал саябақтардың бірі. Саябақ Нью-Йоркте, Манхэттен аралында 59-шы және 110-шы көшелердің және Бесінші және Сегізінші авенюдің арасында орналасқан. Бұл аумағы жағынан Нью-Йорктегі бесінші саябақ. Аумағы — 843 акр (3,41 км²), ұзындығы — 4 км, ені — 800 м. Саябақта жылына 37–38 миллион адам болады. Бұл АҚШ-тағы ең көп адам келетін саябақтардың бірі. Оның көптеген фильмдерде, телешоуларда көрсетілуі оны әлемдегі ең танымал саябақтардың бірі етті.", "title": "Орталық Саябақ" } ]

[ { "docid": "639311_3_1", "text": "Орталық Саябақ Ұлттық Тарихи Мұра ретінде 1963 жылы және Нью-Йорктың табиғи көрікті жері ретінде 1974 жылы танылды. Саябақ Нью-Йорктың демалыс және саябақ департаментіне тиесілі.", "title": "Орталық Саябақ" } ]

[ { "docid": "50537_1_1", "text": "\nПиреней түбегі немесе Иберия түбегі (Península Ibérica; Península Ibèrica; Iberiar penintsula; Península Ibérica; Péninsule Ibérique; Iberian Peninsula) — Еуропаның оңтүстік батысында орналасқан. Еуропаның басқа бөліктерінен Пиреней таулары, Африкадан Гибралтар бұғазы арқылы бөлінген. Пиреней түбегін Атлант мұхиты қоршап жатыр. Аумағы 584 мың км². Жағалары нашар тілімденген, тек солтүстік-батыс бөлігінде риас типтік жағалар (теңіз суының тау аңғарларына толуы) тараған. Жер бедерінде таулы үстірттер (Месета, Галисия) мен ұзына бойы созылып жатқан тау жоталары (Пиреней, Кантабрия, Каталония, Иберия, Андалусия, т.б.) басым. Ең биік жері — Сьерра-Невада жотасындағы Муласен тауы (3478 м). Пиреней түбегінің жағалау бөлігін шағын ойпаттар (Португал, Андалус, Арагон, т.б.) алып жатыр. Климаты субтропиктік, жерортатеңіздік типке жатады, солтүстігінде және солтүстік-батысында теңіздік климат басым. Ірі өзендері: Тахо, Эбро, Дуэро, Гвадиана, Гвадалквивир. Жерінің 40%-ын ормандар мен бұталар алып жатыр. Негізгі өсімдіктері — жерортатеңіздік бұталар (маквис, гарига), шалғындар. Пиреней түбегінде Испания, Португалия, Андорра мемлекеттері мен Британия қауымдастығына қарайтын Гибралтар орналасқан.", "title": "Пиреней түбегі" } ]

[]

[ { "docid": "36962_1_1", "text": "\nАс тұзы, натрий хлориді, NaCІ — түссіз кристалды зат. Балқу 8010С, қайнау 14130С, тығызд. 2,161 г/см3 (200С). Суда, сұйық аммиакта, спирттерде, этиленгликолда, құмырсқа қышқылында ериді, ал тұз қышқылында ерімейді. Судағы қаныққан ерітіндісі (28,41г NaCІ) 108,70С темп-рада қайнайды.А. т. табиғатта галит минералы (тас тұзы) түрінде, мұхиттар мен теңіз, сондай-ақ көл және жер асты суларының құрамында кездеседі (қ. Ас тұзы кендері). Тех. мақсаттар үшін тас тұзы мен тұндырылған тұз, тағамдық мақсаттар үшін буландырылған және таза тұндырылған А. т. қолданылады. А.т-ның иодталған, брикеттелген т.б. арнаулы түрлері де өңдіріледі. А.т. тамаққа қосуға (ас тұзы деп аталуы осыдан), тағам өнімдерінде пайдаланылады; хим. өнеркәсіпте сода, хлор т.б. өнімдерді алу үшін шикізат ретінде, ал медицинада физиологиялық ерітінді түрінде қолданылады. Әдеб.: Беремжанов Б.А., Химия природных солей, А.-А., 1987.\n", "title": "Ас тұзы" } ]

[ { "docid": "36962_2_1", "text": "* Тұзды мөлшерінен артық пайдаланса кейбір ауруларға әкеледі: қан қысымының көтерілуіне, бүйрек ауруларына шалдықтыралы. \n* Жас нәрестелер тұзды анасының сүтінен алады. \n* Тұзды сумен тамақты шайқау — тамаққа, тіске пайдалы. \n* Мұрын қабынуы және гаймориттерге 0.9% тұзды сумен шайса өте пайдалы.", "title": "Ас тұзы" } ]

[ { "docid": "202008_1_1", "text": "\nФутболдан 2018 жылғы әлем біріншілігі (Чемпионат мира по футболу 2018, 2018 FIFA World Cup) — ФИФА-ның 21-ші футболдан әлем чемпионаты, финалдық кезеңі 2018 жылы 14 маусым және 15 шілде аралығында Ресейде өтті. Финалы Мәскеудегі Лужники стадионында өткізілді. Франция 4:2 есебімен Хорватияны ұтып, екінші рет әлем чемпионы атанды. Чемпионат Ресейдің 11 қаладағы 12 стадионда ойналды. Осы чемпионатта бірінші рет арбитрге видеокөмек жүйесі қолданылды.", "title": "Футболдан 2018 жылғы әлем біріншілігі" } ]

[ { "docid": "202008_2_1", "text": "\n2009 жылы 18 наурыз күні FIFA хабары бойынша 2018 жылғы футболдан әлем чемпионатын қабылдауға 9 мәлімдеме болған. Олар: Аустралия, Англия, Индонезия, Мексика, Ресей, АҚШ, Жапония, Португалия және Испания (бірлескен), Бельгия және Нидерланд (бірлескен).", "title": "Футболдан 2018 жылғы әлем біріншілігі" }, { "docid": "202008_3_1", "text": "ФИФА ротация принціпіне сәйкес Азия және Америка континенттерінен берілген мәлімдемелер жарыстан шығып қалды. Нәтижесінде тоғыздан тек қана төртеуі қалды.", "title": "Футболдан 2018 жылғы әлем біріншілігі" } ]

[ { "docid": "535516_1_1", "text": "\nДарен Максвелл Кагасофф (Daren Maxwell Kagasoff; 1987 жыл 16 қыркүйек, Энсино, Лос Анжелес, Калифорния, АҚШ) — америкалық актер, «Ата-анасынан астыртын» (The Secret Life of the American Teenager ). атты телехикаясындағы Рик Андервудтың рөлін сомдағанының арқасында атақты болған.", "title": "Дарен Кагасофф" }, { "docid": "535516_2_1", "text": "Актерлік шеберлік дәрістерінен кейін, Кагасофф мүмкіншіліктері жоғары кастингтерге бара бастады, солардың бірінде Брэнд Хамптонның рөлімен көзге түсті. Осыдан кейін ол «Ата-анасынан астыртын» (The Secret Life of the American Teenager) атты телехикаядағы Рик Андрвудтың рөлін алды. Осы рөлдің арқасында жас актер жұлдызға айналды. Teen Choice Awards атты жарысқа қатысты, бірақ марапат алмады. Даренді жұлдызға айналдырған телехикаяның түсірілімдері 2009 жылдан бастап 2013 жылға дейін созылды.", "title": "Дарен Кагасофф" } ]

[]

[ { "docid": "53956_1_1", "text": "\nПолинезия (πολύς – көп + νῆσος – аралдар) — Тынық мұхиттың орталық бөлігіндегі Мұхиттық аралдар құрамындағы аралдар тобы. Полинезияның құрамына Гавайи, Туамоту, Тонга, Самоа, Пасха, т.б. топаралдар кіреді. П-да тәуелсіз мемлекеттермен қатар, Ұлыбритания, АҚШ, Франция, Жаңа Зеландия, Чилидің иелігіндегі аралдар бар. Жалпы аумағы (Жаңа Зеландиясыз) 26 мың км²-ге жуық. Халқы 4,5 млн. адам. П. аралдарының көпшілігі маржанды атолдардан тұрады, қалғандары жанартаулық аралдар тобына жатады. Аралдардың басым бөлігінің жер бедері таулы. Ең биік жері — Гавайи аралдарындағы сөнген Мауна-Кеа жанартауы (4205 м). Гавай, Самоа, Тонга аралдарында сөнбеген жанартаулар кездеседі. Климаты — экваторлық, тропиктік; пассат желдері басым. Жылдық орташа температура 22 — 26°С; жауын-шашынның жылдық орташа мөлш. 1500 — 3500 мм. Таулы аралдардың көпшілігінде мәңгі жасыл субэкваторлық, тропиктік ормандар мен саванналар тараған. Кокос, банан, ананас, какао, пальма түрлері, нан ағашы, күріш, т.б. тропиктік дақылдар өсіріледі. Балық, теңіз тасбақасы ауланады, меруерт жиналады. Полинезия аралдары Америка, Оңтүстік-Шығыс Азия және Австралияны жалғастырушы жол болып табылады. Ірі қалалары мен порттары — Гонолулу (Гавайи аралдары), Апиа (Самоа), Аваруа (Кук), т.б.", "title": "Полинезия" } ]

[ { "docid": "53956_2_1", "text": "====Полинезиялықтар====\n\nПолинезиялықтар — Полинезияның және Шығыс Меланезияның кейбір ұсақ аралдарындағы туыстас халықтар тобы. Полинезиялықтарға тонга, самоа, увеа, фунтуна, тувалу, токелау, ниуэ, пукапука, раротонга, рапа, ракаханга, манихики, паулготу, маори, тикопиа, гавайлықтар, т.б. көптеген халықтар жатады. Антропология жағынан полинезиялық өтпелі расаға кіреді. Шығыс австронездік топтың полинезия тілдерінде сөйлейді. Полинезиялықтарда христиан діні жергілікті діни нанымдармен ұштасқан. Кейбір жорамалдар бойынша, Полинезиялықтардың этногенезіне Оңтүстік Америка үндістерінің де ықпалы тиюі мүмкін.", "title": "Полинезия" }, { "docid": "53956_3_1", "text": "Ғылыми пайымдаулар бойынша Полинезиялықтар Полинезияны б.з.б. 2-мыңжылдықтың соңғы ширегінде қоныстанған. Олар б.з.б. 1200 жылдары Фиджадан Тонгаға, б.з.б. 1000 жылдары Самоа аралына өткен. Б.з. бас кезінде шығыс полинез. мәдениеттің ірі ошағы Маркиз аралдары болды. 5 ғасырда Полинезиялықтар Пасха, Гавай, т.б. аралдарға қоныстанды. Олардың жеке-жеке ұлт болып қалыптасуы 19 — 20 ғасырларда аяқталды. Ұлыбритания, АҚШ, Франция, Германия елдерінің отарлауы бұл үрдісті күшейтті.", "title": "Полинезия" } ]

[ { "docid": "529071_1_1", "text": "\nЧестер Чарльз Беннингтон (Chester Charles Bennington; 20 наурыз 1976, Финикс, Аризона, АҚШ  — 20 шілде 2017) — америкалық музыкант. Linkin Park, Dead By Sunrise және Stone Temple Pilots топтардың әншісі болған.", "title": "Честер Беннингтон" } ]

[ { "docid": "529071_2_1_1", "text": "==Жастық шағы==\nЧестер Беннингтон 1976 жылдың 20 наурыз күні Аризонаның Финикс қаласында дүниеге келді. Честердің әкесі — жергілікті полицияда детектив болып жұмыс істеді, ал шешесі — медбике. 1987 жылы ата-анасы ажырасқаннан кейін оны әкесі тәрбиеледі. Честер бала кезінен музыкаға қызығушылығын танытқан. Depeche Mode және Stone Temple Pilots сияқты оның ең сүікті топтары оны музыкамен айналасуын шабыттандырды. Кезінде Depeche Modeтың мүшесі болуды армандаған.\nLinkin Park-тегі карьерасының басында Честер денсаулығы жағынан қиыншылықтарға тап болды. Бірнеше рет ауруханаға жатуға мәжбүр болды. Ол көруден де қиыншылықтарға тап болды, тақпаса ештеңе көрмейтін көзілдірікті тағуға мәжбүр болды. 2004 жылы операциясын кейінге қалдырды. Бір кездері алкогольге тәуелді болуының кесірінен Честер топтан бөлек автобуспен жүрді.", "title": "Честер Беннингтон" }, { "docid": "529071_2_1_2", "text": "Честер 1996 жылы 31 қазанда Самантаға үйленді. 2002 жылы 19 сәуірде тұнғышы Дрэйвен Себастьян дүниеге келді. 2005 жылы 29 сәуірде Саманта ажырасуға арыз берді. Ұлын өзімен бірге алып кетті, бірақ Честермен кездесіп тұруға рұқсатын берді. 2005 жылы 31 желтоқсанда Талинда Бентлиге үйленді. 2008 жылы 16 наурызда екінші ұлы Тайлер Ли дүниеге келді. Және олар тағы да екі бала асырап алды: Джейми (ағыл. Jaime) және Исайо (ағыл. Isaiah). 2011 жылы 11 қарашада Талинда екі қыз туды: Лили және Лила.", "title": "Честер Беннингтон" }, { "docid": "529071_3_1", "text": "===Linkin Park===\n* 2000 — \"Hybrid Theory\"\n* 2003 — \"Meteora\"\n* 2007 — \"Minutes to Midnight\"\n* 2010 — \"A Thousand Suns\"\n* 2012 — \"Living Things\"\n* 2014 — \"The Hunting Party\"", "title": "Честер Беннингтон" } ]

[ { "docid": "30991_1_1", "text": "\n\nПротон(\"грекше prоtos – бірінші\") (\"р\") –атом ядросының элементтік құрамбөліктерінің бірі, сутек атомының, оның ішінде ең жеңіл сутек изотопының яки атомдар ішіндегі ең қарапайымының — протийдің ядросы; ядролардың бөліну процесі кезінде дараланады; болмашы оң зарядпен сипатталады. Ядро құрамындағы протондар саны оның бүкіл зарядын қалыптастыра отырып, химиялык элементтің атомдық нөмірін және атом түрін анықтайды, спині 1/2-ге, массасы 1836 электрон массасына (~10-24 г) тең,бариондарға жататын орнықты элементар бөлшек; сутек атомының жеңіл изотопының (протий) ядросы.", "title": "Протон" } ]

[ { "docid": "30991_2_1", "text": "Сутегiнiң атомының ядросы бiр протоннан тұрады. Химия мағынасындағы протон (айқынырақ, оның жеңiл изотобы - протия) сутегiнiң атомының ядросы электронсыз болып табылады. Протонды физикада (немесе p+) pнiң әрiбiмен белгi қояды. (сутегi қаралатын оң ион ретiнде) протонның химия белгiсi, астрофизикалық - HII.\n(нейтрондармен бiргелермен ) протондар негiзгi құрайтын атом ядроларымен болып табылады. Сәйкесiнше протондардың (протон санына) ядросында санға тең бол қай оның атомдарының ядросының зарядымен өз кезегiнде толық анықталады (және, сәйкесiнше, барлық оның химиялық қасиеттерi) периодты кестедегi химиялық элементтi реттiк нөмiр.", "title": "Протон" } ]

[ { "docid": "535443_2_1", "text": "Азат етілген Джанго (Django Unchained) — режиссёр Квентин Тарантиноның спагетти-вестерн жанрындағы 2012 жылы шыққан көркем фильм.", "title": "Азат етілген Джанго" } ]

[ { "docid": "535443_3_1", "text": "«Дантист» деген лақап аты бар ақылы түрде қылмыскерлерді жоюмен айналысатын Кинг Шульц Жабайы батыста қауіпті банданың көзін құртпақ болады. Оған бұл іске сенімді көмекші қажет. Осы кезде қашып жүрген Джанго есімді құлды кездестіреді. Десек те, жаңа көмекшінің бұл іске қатысты өз есебі бар.", "title": "Азат етілген Джанго" }, { "docid": "535443_6_1", "text": "* «Азат етілген Джанго» ресми сайты \n* «Азат етілген Джанго» Киностан сайтында ", "title": "Азат етілген Джанго" } ]

[ { "docid": "591803_1_1", "text": "\nФутболдан әлем чемпионаты 2022 (كأس العالم لكرة القدم, FIFA World Cup 2022) — ФИФА-ның 22-ші футболдан әлем чемпионаты, финалдық кезеңі 2022 жылы Катарда өтті. Бұл 2002 жылдан бері Азияда, сондай-ақ Таяу Шығыста, Араб елінде және жалпы мұсылман әлемінде тұңғыш рет өткен алғашқы футбол біріншілігі. Сонымен қатар Катардағы чемпионат 32 құрама қатысқан соңғы турнир. Келесі 2026 жылғы әлем біріншілігінен бастап қатысушы құрамалар саны 48-ге дейін көбеймек. Бұл сайыстың тағы бір ерекшелігі — оның әдеттегідей жазда емес, қыста өткізілуі.", "title": "Футболдан 2022 жылғы әлем біріншілігі" } ]

[ { "docid": "591803_3_1", "text": "Француздық Стефани Фраппарт, руандалық Салима Мукансанга және жапондық Йошими Ямашита ерлер арасындағы әлем чемпионатына тағайындалған алғашқы әйел төрешілер болды. Оларға үш әйел көмекші төреші қосылады, сонымен қатар бірінші. Фраппарт 2019 жылғы FIFA әйелдер арасындағы әлем чемпионатының финалын қадағалады.", "title": "Футболдан 2022 жылғы әлем біріншілігі" } ]

[ { "docid": "507594_1_1", "text": "==Еуропалық державалардың Солтүстік Америка құрлығын отарлауы==\nКолумбтың Американы ашуы және оны еуропалық державалардың игеруі Жаңа Әлемде Батыс өркениетінің таралуына жол ашты. XVII ғасырда кең қанат жайған британдық отарлау жүйесі Солтүстік Американың тағдырында маңызды рөл атқарды: қоныстанушы отарлар пайда болды. Испандық Американың қазына байлықтары британдық кәсіпкерлерге маза бермеді. Оларды Солтүстік Американың Франция иелене бастаған, дегенмен әлі де болса, испандықтар мен португалдықтар иелене қоймаған атланттық жағалаулар қызықтырды. Бұл жердегі басты байлық әлі қауымдық қүрылыс дәрежесінде өмір сүріп жатқан санаулы үндіс тайпаларының мекені саналатын құнарлы жерлер болатын. Алғашқы (ағылшындық) ерікті эмиграция бастамасы кейінгілерімен жалғасып жатты: немістер, голландтар, швейцариялықтар, француздық гугеноттер де қоныс аударып, отарларды ауқымды “этникалық қазанға” айналдырды.\nСолтүстік Америкадағы ағылшындардың алғашқы мекені — болашақ отар Виргиния жерінде, 1607 жылы мамырда Джеймстаун форты құрылған еді. 1625 жылы таққа отырған ағылшын королі I Карл Виргинияны корольдық отар деп жариялап, онда өзінің губернаторын тағайындады.", "title": "Солтүстік Америка тарихы" } ]

[ { "docid": "507594_2_1_1", "text": "Виргиниядағы саяси билік, қоғамдық құрылым мен әлеуметтік қатынастар басқа отарлар үшін үлгі боларлықтай еді. Толық құқылы азаматтарға (фримендер) губернатор басқарған отарлық әкімшілік мүшелері және орта тап — джентрилер, компания акционерлері мен ауқатты тұрғындар жатты. Төменгі топты жеті жылға келісімшартқа қол қойған адамдар — сервенттер (лат. зегиапі — құл) құрады.\nОтарлар үш түрге бөлінді: корольдық, жеке және қауымдық (корпоративтік) меншік. Виргиния (1607) және Нью-Йорк (1664) корольдық отарларға жатқызылды. Отарлар жоғары меншік иелеріне — корольға немесе лордқа белгілі мөлшерде салық төлеп тұрды.\n# Король жерді тек компанияларға емес, сонымен бірге Англияның ірі феодал ақсүйектеріне де таратты. Отарлардың меншік иелері бөлінген жерге толық қоныстануға және үндістермен бейбіт қатынас жасауға тікелей мүдделі болды. Онда құлдардың еңбегі кең пайдаланылды. \n# Жекеменшіктік отарларға Мэрилэнд (1632), Нью-Джерси (1664), Солтүстік және Оңтүстік Каролина (1670), Пенсильвания (1681), Дэлавер (1702), Джорджия (1732) жатты.", "title": "Солтүстік Америка тарихы" }, { "docid": "507594_2_1_2", "text": "# Американың солтүстік-шығыс бөлігіндегі жерге отарлардың қоныстандырылуы үшінші — қауымдық меншік түріне жатты. Иелік отарларды Америкаға қоныс аударған діни қауым мүшелері қоныстанды. Олар Жаңа Англиядағы меншік иелеріне тиесілі емес бос жерлерге қоныс тепті.\nМассачусетс (1629) Жаңа Англияға қоныс аударушылардың алғашқы тұрағы болды. Оның негізінде Род-Айленд (1635), Коннектикут (1636), Нью-Гемпшир (1680) отарлары қалыптасты.", "title": "Солтүстік Америка тарихы" }, { "docid": "507594_2_2", "text": "==Отарлардың әлеуметтік-экономикалық дамуы== \nЖаңа Англияның әлеуметтік-экономикалық жағынан біршама дамыған отарларында алғашқы банктер, сауда орындары ашылып, фермерлік шаруашылықтар қарқын ала кеңінен қанат жайды. XVII ғасырдың бірінші жартысында солтүстік отарларда қалалар бой түзеді. 40-жылдары алғашқы мануфактуралар пайда болып, кеме жасау дамыды. Алғашқы кезде солтүстікамерикалық отарлар тұрғындардың 9/10 айналысқан ауыл шаруашылығының есебінен күнелтті. Ағылшын корольдары феодалдық қатынас орнатқысы келді: жақындарына жер үлесін таратты. Алайда отарлардың дамуы өзгеше, прогрессивті жолмен ілгеріледі. Солтүстікте фермерлік, яғни ауыл шаруашылығының капиталистік жолы бекіп дамыды. Оған ауқымды игерілмеген жер кеңістігі ықпал етті. Батысқа кету жалға алушылар мен жер иеленушілердің арасындағы шешім әрекеті болатын: аса ауқатты емес отарлаушылар бос жатқан жерлерді басып алып тәуелсіз жер иесі атанды.", "title": "Солтүстік Америка тарихы" }, { "docid": "507594_3_1", "text": "Феодализм Солтүстік Америкада берік тамыр жая алған жоқ. Өйткені мұнда феодализмнің өмір сүруінің басты шарты болып табылатын — феодалдардың жерге толық құқығы болмады.", "title": "Солтүстік Америка тарихы" } ]

[ { "docid": "505813_1_1", "text": "\n\nАндхра-Прадеш ( आन्ध्र प्रदेश, Andhra Pradesh) — Үндістанның оңтүстік-шығысындағы штат (1956 жылдан бастап). Астанасы және ең ірі қаласы - Хайдарабад . ", "title": "Андхра-Прадеш" } ]

[ { "docid": "505813_2_1", "text": "Халық саны - 84 665 533 адам (5-ші орында) 2011 ж. мәліметі бойынша. Негізінен телугулер. ", "title": "Андхра-Прадеш" }, { "docid": "505813_3_1", "text": "Ресми тілі - телугу (83 %). Басқа тілдер: урду (8,63 %), хинди (3,23 %), тамил тілі (1,01 %), Маратхи тілі (0,8 %), Каннада тілі (0,74 %), Ория тілі (0,44 %), малаялам (0,08 %).. ", "title": "Андхра-Прадеш" } ]

[ { "docid": "654234_6_1", "text": "Валентина Владимировна Терешкова (6 наурыз 1937 ж.т., Ярославль облысы, Тутаев ауданы, Үлкен Масленниково ауылы) – КСРО ұшқыш-ғарышкері, әлемдегі тұңғыш әйел-ғарышкер (1963), Кеңес Одағының Батыры (1963), авиация генерал-майоры (1995). ", "title": "Валентина Владимировна Терешкова" } ]

[ { "docid": "654234_1_1", "text": "{{Саясаткер\n|Есімі=Валентина Терешкова\n|Сурет=Valentina Tereshkova (2017-03-06).jpg\n|Атауы=Валентина Владимировна Терешкова\n|Туған кездегі есімі=Валентина Терешкова\n|Туған күні=6.03.1937\n|Туған жері=Үлкен Масленниково, Тутаев ауданы, Ярославль облысы, РСФСР, КСРО\n|Білімі=Н. Е. Жуковский атындағы әскери-әуе инженерлік академиясы (1969)\n|Ғылыми дәрежесі=техника ғылымдарының кандидаты (1977) ", "title": "Валентина Владимировна Терешкова" }, { "docid": "654234_5_1", "text": "Біртұтас Ресей (2008 жылдан бастап)\n|Марапаттары= \n\n\n\n\n\n|Мансабы=инженер, ұшқыш-ғарышкер, саясаткер\n|Жұбайлары=1)Андриян Григорьевич Николаев; 2)Юлий Георгиевич Шапошников\n|Қолтаңбасы=Valentina Tereshkova Signature.svg}}", "title": "Валентина Владимировна Терешкова" } ]

[ { "docid": "268395_1_1_1", "text": "Америкалық футбол немесе Америка футболы — ойыншылар допты қарсылас команданың қақпасына қарай беруге, жіберуге және бағыттауға тырысатын шапшаң және агрессивті сайыс. Әр команда үш құрамдастардан: шабуылшы, қоғаушы және арнайы командалардан тұрады. Америкалық футбол АҚШ-та, Канадада, Америка құрлығының басқа да мемлекеттерінде кең тараған, ойын тәртібі регбидің ережесіне ұқсас ойын. XIX ғасырдың екінші жартысында Гарвард университетінде пайда болып, 1871 жылы алғашқы жарыс өткізілген. Біраз уақытқа дейін \"Бостон ойыны\" деп аталып келген. Гарвардтан басқа студенттер арасында да кең тараған. 1906 жылы бұрынғы ойын тәртібі қайта қаралып, осы күнгі жаңа тәртіп жасалған, қауымдастығы 1920 жылы құрылған. 1967 жылдан бері АҚШ-та суперкубок үшін жыл сайын жарыс өткізіліп келеді. Америкалық футболда әр команданың құрамында ойын кезінің кез келген уақытында алмастыруға болатын 11 ойыншы бар. Матч әрқайсысы «айқас сызығынан» басталатын жеке эпизодтардан тұрады. Айқас кезінде әр командадан кем дегенде жеті адам бір-бірімен иықтасып қарсыласымен тіресе қалады. Шабуылдаушы жақтың орталық шабуыл-шысы допты аяғымен артта тұрған қорғаушыға тастайды. Қорғаушы өз кезегінде допты бүйірдегі ойыншыға тебеді.", "title": "Америкалық футбол" } ]

[ { "docid": "268395_2_1", "text": "\nАмерика футболының шабуылшы командасы квотербектерден (quarterback), шабуылшы лаймендерден (offensive linemen) және бэктерден (running back - «артқа жүгірушілер») тұрады. Олардың мақсаты — аймақты басып алып, ұпай жинау. Оларға қорғанушы команданың алңшасының шеткі бағытында кем дегенде 9,1 метрге (10 ярд) жылжу үшін төрт рет мүмкіндік беріледі. Әр мүмкіндік даун (down) деп аталды. Егер оны жүзеге асыра алса, оларға тағы да төр дауннан тұратын топтама беріледі. Оыслайша олар доп соққанға дейін уақыт өткенге дейін, болмаса доп қарсыласқа өткенге дейін жалғаса береді.", "title": "Америкалық футбол" }, { "docid": "268395_3_1", "text": "Ойын алаңның ортасында 35 ярдтық белгіден допты ойынға қосудан басталады. Содан соң командалардың кез келген ойыншысы қолына доп тиісімен қарсыласының гол соғылатын сызығынан өтуге тырысады. Допты қолға ұстап жүгіруге, әріптесіне жалғастыруға, аяғымен тебуге рұқсат етіледі. Шабуылдайтын жаққа 10-ярдтық сызыққа жету үшін төрт рет кезек беріледі (кезек доп «ойыннан тысқары» қалғанша созылады). Егер осы төрт кезекте команда бел-гілі межеге жетсе оған қосымша тағы 4 кезек беріледі. Ал сол төрт кезекте межеге жете алмаса доп қарсыласының қолына көшеді.Әдетте шабуылдаушы жақтың ойыншысы үш кезектен кейін допты аяғымен тебу арқылы қарсыласының алаңы-ның түп жағына қарай жібереді немесе гол соғуға тырысады.", "title": "Америкалық футбол" } ]

[ { "docid": "492614_1_1", "text": "Спагетти-вестерн — 1960-шы жылдары Италияда пайда болған вестерн-фильмдерінің жанры. 1960 және 1970 жылдарының аралығында шамамен 600 спагетти-вестерн түсірілген болатын. Көптеген кинолардың ландшафттары Испанияның және Италияның шөл далаларынаң алынған. Ол жерлер Америкалық батыстың кейпіне қатты ұқсағандықтан вестерн-режисерлер үшін өте қолайлы болды. Сонымен қатар, кино түсірілетін жерлерде Батыс Американың архитектурасына тән қалашықтар орнатылған. Бір қызығы кино өнеріндегі ең таңдаулы вестерн болып \"Жақсы, жаман, жауыз\" (итал. Il buono, il brutto, il cattivo) саналады (IMDb сайтында 5-ші орын). Ал бұл - спагетти-вестерн.", "title": "Спагетти-вестерн" } ]

[ { "docid": "492614_2_1", "text": "* «Бірнеше доллар үшін» (итал. Per un pugno di dollari) (1964)\n* «Біршама долларға көбірек» (итал. Per qualche dollaro in più) (1965)\n* «Жақсы, жаман, жауыз» (итал. Il buono, il brutto, il cattivo) (1966)\n* «Джанго» (итал. Django) (1966)\n* «Қаһарлы күндер» (итал. I giorni dell’ira) (1967)\n* «Ат үстінде мерт болу» (итал. Da uomo a uomo, ағылш. Death Rides a Horse)(1967)\n* «Бетпе бет» (1967)\n* «Құдай кешірер, ал мен - жоқ!» (итал. Dio perdona… io no!) (1967)\n* «Үндемес» (итал. Il grande silenzio) (1968)\n* «Жабайы Батыста» (итал.C’era una volta il West) (1968)\n* «Азат етілген Джанго» (ағылш. Django Unchained) (2012)", "title": "Спагетти-вестерн" }, { "docid": "492614_3_1", "text": "*http://www.spaghetti-western.net спагетти-вестерн фильмдерінің қоры\n*10,000 WAYS TO DIE (1978) спагетти-вестерн фильмдерінің жанры туралы ақпарат көзі ", "title": "Спагетти-вестерн" } ]

[ { "docid": "18256_1_1", "text": "\n\n«Арсенал» (Arsenal Football Club) — кәсіби ағылшын футбол клубы, базасы солтүстік Лондонда орналасқан. Англияның мықты командаларының бірі болып саналады. 13 рет чемпион болып, 14 рет Англия Кубогын жеңіп алған. Клубтың үй стадионы - «Эмирейтс», сыйымдылығы 60 704 көрермен. 1992 жылы Ағылшын Премьер-Лигасының негізін қалаушы клубтардың бірі. Сонымен қатар, клуб Англияның жоғарғы дивизионында маусымдық ойындардың есебі бойынша рекордшы (1919 дан).", "title": "Арсенал (футбол клубы, Лондон)" } ]

[ { "docid": "18256_2_1", "text": "2021 жылға арналған Forbes мәліметі бойынша, Арсенал әлемдегі ең қымбат футбол клубы болып табылады және 2,8 миллиард долларға бағаланады. Deloitte аудиторлық компаниясының мәліметі бойынша, 2021 жылдың қаңтарында «Арсенал» 388 миллион еуро табыспен ең табысты футбол клубтары рейтингінде 11-ші орынға ие болды.", "title": "Арсенал (футбол клубы, Лондон)" }, { "docid": "18256_4_1", "text": "«Арсенал» клубын 1886 жылы Лондонның оңтүстік-шығысына жайғасқан «Ройаль Арсенал» артилерия зауытының жұмысшылары құрған екен. Не үшін «зеңбірекшілер» атанатынын осыдан бағамдай беруге болады. Ә дегенде клуб «Дайал Скуэр» деп аталды. Алғашқы матчын сол жылы 11 желтоқсанда «Истерн Уондерерске» қарсы өткізіп, 6:0 есебімен ойсыратқан. Арада екі апта өткен соң клубтың атауы «Ройал Арсенал» боп өзгерді. 1891 жылы «Вулидж Арсенал» боп тағы да өзгертілді.", "title": "Арсенал (футбол клубы, Лондон)" } ]

[ { "docid": "523764_1_1", "text": "\nАльпі тауешкісі немесе Ибекс (Capra ibex) – қуысмүйізділер тұқымдасына жататын тауешкі. ", "title": "Альпі тауешкісі" } ]

[ { "docid": "523764_3_1", "text": "Ибекс тауешкісі таулы жерге тек паналау үшін ғана емес, жейтін азығын іздеп табу үшін де шығады. Жаз уақытында тауешкі таудың жоғары бөлігіне теңіз деңгейінен 4500 метр биіктікке дейін көтеріліп, балғын шөпке тояды. Қыста төменірек, қар түсе қоймаған жерге тұрақтайды. Шөбі шүйгін, азығы мол жер іздейді. Ешкіні 51 метрлі Альпі тауындағы Италия су қоймасына тұз жеп алу үшін өрмелеп бара жатқан жерінен көргендер де бар.", "title": "Альпі тауешкісі" } ]

[ { "docid": "565132_1_1", "text": "\nVIII Эдуард (Edward VIII; шоқынған кездегі есімдері \"Эдуард Альберт Кристиан Георг Андрей Патрик Давид\"; 23 маусым 1894— 28 мамыр 1972) — 1936 жылдың 20 қаңтарынан 11 желтоқсаны аралығындағы 10 ай ішінде Біріккен Ұлыбритания және Ирландия патшалығының патшасы; тәж кигізу жорасы жүргізілмеген. Ұлыбритания Үкіметінің қарсылығына қарамастан, күйеуінен ажырасқан Уоллис Симпсонмен үйлену мақсатында 1936 жылдың 11 желтоқсанында тақтан бас тартады. Тақтан бас тарту себебін Эдуард «Өзі сүйетін әйелдің көмегі мен қолдауынсыз патша міндеттерін атқара алмайтындығымен» түсіндіреді.", "title": "VIII Эдуард" }, { "docid": "565132_2_1", "text": "Бас тартудан кейін, 1937 жылдың 8 наурызында Виндзор герцогі (Duke of Windsor) атағына ие болады. Эдуард Нацистік Германия басшылығымен тақтан бас тартқаннан кейін жеке байланыстары болғандығымен танымал. 1940—1945 жылдары Багам аралдарының губернаторы қызметін атқарады, соғыстан кейін Францияда тұрады.", "title": "VIII Эдуард" } ]

[ { "docid": "565132_3_1", "text": "Оның бұл қылығы Гарри Белафонтенің «Love Alone» атты әнінде шырқалады. Сондай-ақ Эдуарда пен Уоллистің махаббаты Мадоннаның «БІЗ. Махаббатқа сенеміз» атты фильмінде баяндалады.", "title": "VIII Эдуард" } ]

[ { "docid": "528226_1_2", "text": "==Тарихнамасы==\nДели сұлтандығы Солтүстік Үндістанды Орталық Азиядан шыққан мұсылмандар жаулап алуы нәтижесінде құрылған. 1206 жылы Үндістандағы әскер басшысы әрі билеуші мирасқоры Құтб әд - Дин Айбек өзін Солтүстік Үндістанның сұлтанымын деп жариялады. Дели сұлтандығы Ала әд - Дин Хилжаның тұсында күшейіп, оның жері едәуір ұлғайды. Бірақ XIV ғасырдың орта шенінен бастап Дели сұлтандығы әлсірей бастады. Әмір Темірдің 1398 - 1399 жылдары Үндістанға жасаған жорықтары салдарынан сұлтандық ыдырап кетті. 1526 жылы Дели сұлтандығын моғолдар әулеті жаулап алады.\n", "title": "Дели сұлтандығы" } ]

[]

[ { "docid": "12795_1_1", "text": "\nСинодтық аударма (орысша: Синода́льный перево́д) — Орыс тіліндегі Библияның 19 ғасырда жасалған, Орыс Православ шіркеуінің Киелі Басқарушы синоды тарапынан мақұлданған аудармасының жалпы көпшіліктің арасында қалыптасқан атауы; Орыс Православ шіркеуі танитын жалғыз аударма.", "title": "Синодтық аударма" } ]

[]

[ { "docid": "49202_1_1", "text": "\nОрыс-жапон соғысы (Ру́сско-япóнская войнá, 日露戦争 Nichiro sensō «Жапон-Орыс соғысы»; 1904 – 05) – Қиыр Шығысқа үстемдік орнатуға ұмтылған Ресей мен Жапония арасындағы соғыс. 1894 – 95 ж. Жапония Қытай армиясы мен флотын талқандап, Тайвань, Пэнхледао аралдарын және Ляодун түбегін басып алды. 1900 ж. Ресей шетелдік державалармен бірге Қытайдағы Ихэтуаньдер көтерілісін басып жаншуға қатыса отырып, Маньчжурияны өзінің ықпал аймағына айналдырды. 1902 ж. Ұлыбританияның қолдауымен Жапония, Маньчжурия мен Корей түбегіне еніп келе жатқан Ресейге қарсы әскери одақ құрды. \n* 1904 ж. 9 ақпанға қараған түні жапон флоты соғыс жарияламастан Порт-Артурдағы орыс эскадрасына шабуыл жасады. Жапонияның кенеттен соғыс бастауы Ресей үшін үлкен қиындық тудырды. Бұл кезде транссібір магистралі мен Порт-Артурдағы ірі әскери құрылыстар әлі бітпеген еді. \n* 1904 ж. 10 ақпанда Жапония Ресейге ресми түрде соғыс жариялады.", "title": "Орыс-жапон соғысы" } ]

[]

[ { "docid": "602178_4_1", "text": "* Ойынға тыңнан қосылып хет-трик жасаған жалғыз футболшы — мажарстандық Ласло Кишш. 1982 жылы Сальвадордың қақпасына ойын барысында алаңға шығап, 69-77 минуттар арасында үш гол соқты. Сондай-ақ бұл сегіз минут ішінде соғылған ең жылдам хет-трик.\n* Ерте соғылған хет-триктің авторы — аустриялық Эрих Пробст. 1954 жылы Швейцариямен ойында 24-минутқа дейін-ақ ішінде үш гол соғып үлгерді.\n* Мирослав Клозе (Германия) мен Томаш Скугравы (Чехословакия) хет-триктерін баспен соқты.\n* Аргентиналық Гильермо Стабиле мен швециялық Харри Андерссон өздерінің құрамадағы дебют матчтарында-ақ хет-трик жасаған.", "title": "Футболдан әлем біріншілігінің хет-триктері" } ]

[ { "docid": "602178_2_1", "text": "Бір матчта 4 рет көзге түскен футболшылар саны алтау ғана: Эрнест Вилимовски (1938), Адемир (1950), Шандор Кочиш (1954), Жюст Фонтен (1958), Эйсебио (1966) және Эмилио Бутрагеньо (1986). Ал, бес гол соққан футболшы біреу: ресейлік Олег Саленко (1994 жылы Камерунның қақпасына енгізді).", "title": "Футболдан әлем біріншілігінің хет-триктері" } ]

[ { "docid": "630415_1_1", "text": "«Ол» (It) — америкалық жазушы Стивен Кингтің романы. Алғаш рет 1986 жылы Viking Press баспасында жарияланды. Шығармада Кинг үшін маңызды тақырыптар қозғалған: бірігудің күші, бала кездегі жарақаттардың ересек кезге әсері және т.б. Шығарманың негізгі желісі ойдан шығарылған Мэн штаты, Дерри қаласындағы жеті жасөспірімнің балаларды өлтіруге құмар, кейіп өзгерте алатын құбыжықпен күресуі аясында өрбиді. Романда бірден бірнеше уақыт аралығы қамтылған. Бірде бас кейіпкерлердің балалық шағы, ал бірде ересек кезеңі баяндалады.", "title": "Ол (роман)" } ]

[ { "docid": "630415_2_1", "text": "Алғашында Стивен Кинг ең басты зұлымды көпір астындағы троль ретінде көрсетпек болған. Кейіннен жазушы кейіпкерге вампирлік, жатғаламшарлық сипат беріп, әртүрлі құбыжықтардың жиынтық образын жасап, антогонистке айналдырады. Кинг романды жазу жайлы алғаш Боулдер қаласында ойлаған. Десе де кітаптағы оқиғалардың туындауына шабыт берген ол Бангор қаласы. Бала кейіпкерлердің мінез-құлқын Кинг өзінің бала кезіндегі естеліктеріне сүйеніп жасаған. Кітап басылып шыға сала бір жыл ішінде 2 миллион дана тиражбен таралып кетті.", "title": "Ол (роман)" } ]

[ { "docid": "665845_1_1", "text": "«My Heart Will Go On» — Селин Дион орындайтын ән, Титаник фильмінің басты музыкалық тақырыбы. Сөзін Уилл Дженнингс, музыкасын Джеймс Хорнер жазған.", "title": "My Heart Will Go On" } ]

[ { "docid": "665845_3_1", "text": "Бұл ән әртүрлі сыйлықтарға, оның ішінде «Оскарға», ие болды. 2004 жылы Америкалық кино институты бұл әнді өзінің «100 жыл... 100 ән» тізіміне енгізіп, оны фильмдерде ойнайтын әйгілі әндердің ішінде #14 орынға орналастырды. MTV бұл әнді 90-шы жылдары шығарылған үздік әндердің ішінде #6 орынға қойды.", "title": "My Heart Will Go On" } ]

[ { "docid": "566737_3_1", "text": "Фильм өмірлеріне қауіп төнгенін сезген шұжықтар туралы, олар өмірлерін сақтап қалу мақсатында супермаркеттен қашу жолын іздезтіре бастайды.\n* Кристен Уиг — \"Бренда \"\n* Сет Роген — \"Фрэнк \"\n* Джона Хилл — \"Карл \"\n* Билл Хейдер — \"гуакамоле / өткір ішімдік\"\n* Майкл Сера — \"Барри \"\n* Джеймс Франко — \" тост бөлшегі\"\n* Дэнни Макбрайд — \"қыша\"\n* Крэйг Робинсон — \"Гритц мырза\"\n* Пол Радд — \"Ники да Винчи \"\nФильмнің басталуы туралы ресми ақпарат 24 қыркүйек 2013 жылы шықты.\n", "title": "Шұжықтар сауық кеші" } ]

[ { "docid": "566737_2_1", "text": "«Шұжықтар сауық кеші» (Sausage Party) — американдық 3D компьютерлі-анимациялық шытырманды-комедиялық, режиссерлер Грег Тирнан мен Конрад Вернондар фильмі. Мультфильм Дисней мен Pixar анимациялық фильмдеріне пародия ретінде түсірілген.", "title": "Шұжықтар сауық кеші" } ]

[ { "docid": "7457_1_1", "text": "\nЖүрек — іші қуыс бұлшықетті мүше. Ересек адам жүрегінің салмағы 250-300 грамм. Жүрек кеуде қуысының сол жағына таман орналасқан. Оның дәнекер тканінен түзілген жүрек қабы қаптап тұрады. Жүрек қабының ішкі беті жүректі ылғалдайтын және жиырылу кезінде үйкелісті кемітетін сұйықтық бөліп шығарады.", "title": "Жүрек" } ]

[ { "docid": "7457_2_1", "text": "Жүрек бұлшықеті (myocardiummys — бұлшықет, \"kardia\" — жүрек) - жүректің жүрекшелері мен қарыншаларының бұлшықет қабығы (миокард). Жүрекшенің бұлшықет қабығы беткей және терең ет қабаттарынан тұрады. Беткей ет қабатының кардиомиоциттері көлденеңінен орналасады. Ол оң және сол жүрекшелерді сыртынан қаптап, оларға ортақ қабат болып келеді. Терең ет қабаты әрбір жүрекшеде жекелей орналасады. Бұл қабаттың кардиомиоциттері ұзынынан орналасады. Жүрек қарыншаларының бұлшықет қабығында айқын байқалатын бес ет қабаты болады. Олардың сыртқы беткей және ішкі бұлшықет қабаттарын қиғаш жатқан кардиомиоциттер, ал ортаңғы үш ет қабаттарын сегіздік тәрізді иіле орналасқан жүрек ет жасушалары түзеді.", "title": "Жүрек" }, { "docid": "7457_3_1", "text": "Жүректің құрылысы оның атқаратын қызметіне сай келеді. Ол тұтас арқылы екі — сол жақ және оң жақ бөлікке бөлінген. Ал жүректің әр бөлігі бір-бірімен жалғасқан екі бөлімнен: жоғарғы — құлақшадан және төменгі — қарыншадан тұрады. Сонымен, адамның жүрегі бүкіл сүтқоректі жануарлардікі сияқты төрт камералы: ол екі құлақшадан және екі қарыншадан тұрады.", "title": "Жүрек" } ]

[ { "docid": "18843_1_1", "text": "Карл Линней, \"Carl von Linné\" (1707-1778) - тірі табиғатты жүйелеуде аса зор еңбек сіңірген швед ғалымы. Ол түрдің табиғи жан-жақтылығын және ақиқат барлығын айта келіп, түр-құрылысы жағынан ұқсас, көбеюі кезінде өздеріне ұқсас ұрпақ беретін көптеген туыстас ағзалар жиынтығы деді. Линней түрді латын тілінде қос атпен атауды (биноминальдық номенклатура) тәжірибе енгізіп, оны жүйелеуге негіз етіп пайдаланды. Жақын түрлер туысқа, туыстар отрядқа, отрядтар класқа біріктірілді. Линней барлық өсімдіктерді гүліндегі аталықтары мен аналығының саны, пішіні, көлемі және құрылысына қарай 24 класқа, ал жануарларды тыныс алу және қанайналым мүшелерінің құрылысына қарай 6 класқа топтастырды. Жануарлар кластарына: сүтқоректілер, құстар, сұмпайылар, балықтар, бунақденелілер және құрттарды жатқызды. ", "title": "Карл Линней" } ]

[]

[ { "docid": "546511_1_1", "text": "{{Компьютер\n|Photo = Apple-desk-laptop-macbook-pro_(23699397893).jpg\n|Photo width= 300px\n|name = MacBook Pro\n|Developer = Apple Inc.\n|Type = Ноутбук\n|Discontinued = Қазіргі уақыт\n|Caption = \n|Released =14 ақпан 2006 - бірінші модель", "title": "MacBook Pro" } ]

[ { "docid": "546511_9_1", "text": "|Memory = SoDIMM DDR3 4 GB, 8 GB, DDR3L 16 GB\n|OS = OS X\n| predecessor = PowerBook G4\n|Processor = 2.5, 2.9, 2.3, 2.6, 2.7 ГГц, 64 бит, Intel Core i5, Intel Core i7\n|Website = \n}}", "title": "MacBook Pro" } ]

[ { "docid": "70936_1_1", "text": "Миометрий (myometrium, грек, mys — ет, metra —\nжатыр) — жатырдың ортаңғы етті қабығы. Миометрий\n— бірыңғай салалы ет ұлпасы миоңиттерінен тұрады.\nӨз кезеңінде миометрий үш қабаттан: ішкі — сақинаша, ортаңғы — тамырлы, сыртқы — ұзынша қабаттардан құралған. ішкі және сыртқы миометрий қабаттарын бірыңғай салалы ет ұлпасының миоциттері, ал\nортаңғы тамырлы қабатты қан тамырларына бай борпылдақ дәнекер ұлпасы құрайды. Миоциттер будаларының аралықтарында, құрамында эластин талшықтары көптеп орналасқан және гистиоциттерге (ұлпа\nмакрофағы) бай, дәнекер ұлпасының аралықтары болады. Қалыпты жағдайда миометрий миоциттерінің ұзындығы 50 мкм-ден аспайды. Бірақ, екіқабат, буаздық\nкездерінде миоциттер тым үлкейіп (гипертрофия), олардың ұзындығы 500 мкм-ге дейін ұзаруы мүмкін. Миометрий іштегі нәрестенің, құрсақтағы төлдің тууы кезіндегі толғақты іс жүзіне асырады.\n", "title": "Миометрий" } ]

[]

[ { "docid": "19929_1_1", "text": "\nЛиверпуль футбол клубы (Liverpool Football Club) — Англияның Ливерпуль қаласында, Мерси өзенінің бойында орналасқан кәсіби футбол клубы. Ағылшын Премьер лигасында өнер көрсетеді. Клуб Ағылшын премьер лигасын 19 рет, Англия кубогын жеті рет және УЕФА Чемпиондар лигасын 6 рет, Еуропа лигасын 3 рет, УЕФА Супер кубогын 4 рет жеңіп алған даңқты футбол клубы.", "title": "Ливерпуль (футбол клубы)" } ]

[ { "docid": "19929_2_1", "text": "3 маусым 1892 жыл - Ливерпуль футбол клубы құрылды. 1888 жылы ағылшын Футбол лигасы құрылған болатын, ал Энфилд негізгі алаң болатын. Ол кезде Энфилдте негізгі топ Эвертон болатын, бірақ Сол жылдың 8 қыркүйек күні Энфилдтағы Эвертон футбол клубы Акрингтон футбол командасын (Accrington) қабылдады.", "title": "Ливерпуль (футбол клубы)" } ]

[ { "docid": "18601_1_1_1", "text": "Гидросфера (һуdor — су, spһаіrа — шар) — 1) жер ғаламшарының су қабығы немесе құрлықтағы (тереңдегі, топырақтағы, жер бетіндегі), мұхиттағы және атмосферадағы, яғни жер шарындағы барлық сулардың жиынтығы. Оны мұхиттар мен теңіздердің суы, құрлық сулары — өзендер, көлдер, бөгендер, мұздықтар, сондай-ақ литосфераның жоғарғы бөлігіне сіңетін жер асты суы, атмосферадағы ылғал құрайды. Гидросфера жер бетінің шамамен 71%-ын алып жатыр. Гидросфераның шамамен 94%-ын мұхиттар мен теңіздер құраса, 4%-ы жер асты суларының, шамамен 2%-мұздықтар мен қарлардың (негізінен Арктика, Антарктида мен Гренландия), 0,4%-құрлықтардағы жер үсті суларының (өзен, көл, батпақ) үлесіне тиеді. Гидро-су, сфера-шар\nСу 3 күйде болады: сұйық, қатты, газ\nГидросферадағы барлық судың мөлшері-1,6 млрд км куб, мұхит теңіз сулары-96,5 %, тұщы су-2,5%\nЖер бетінің 3\\4 бөлігін д.ж мұхит суы алып жатыр.\nСу айналымы 2-ге бөлінеді.\n1.Кіші су айналымы-судың мұхиттан атмосфераға, атмосферадан мұхитқа қайтып қосылуы.\n2.Үлкен су айналымы-судың мұхиттан атмосфераға, атмосферадан құрлыққа, құрлықтан мұхитқа қайтып қосылуы.\nДүниежүзілік мұхиттың бөліктері:\n1.Теңіз-мұхит суының қасиетімен жануарлар дүниесі ерекше болып келетін бөлігі. \n2.Шығанақ-мұхиттың құрлыққа сұғына еніп жатқан бөлігі.", "title": "Гидросфера" } ]

[ { "docid": "18601_2_1", "text": "==Гидросфетаның ластануы ==\nГидросфераның ластануы — ластағыш заттардың гидросфераға мол мөлшерде түсуі, олардың өзен, су қоймалары, көлдер мен теңіздер, мұхиттар мен жер асты суларын ластап, су ортасының қалыпты жағдайын бұзуы. Қазіргі таңда гидросфера антрапологиялық факторлардың әсерінен өзгеріп жатыр. Мәселен, өзендерге, көлдерге тіпті, теңіздерге дейін түрлі зауыт-фабрикалардан шыққан химиялық сұйықтықтардың қалдықтары құйылып жатыр. ", "title": "Гидросфера" } ]

[ { "docid": "21441_1_1", "text": "\nФотосинтез (φῶς — \"жарық\" және σύνθεσις — \"синтез\") - жасыл жапырақ органоидтері, яғни хлоропласт арқылы күн сәулесі энергиясының химиялық байланыс энергиясына айналу процесі. Фотосинтез нәтижесінде жер жүзіндегі өсімдіктер жыл сайын 100 миллиард тоннадан астам органикалық заттар түзеді (мұның жартысынан көбін теңіз, мұхит өсімдіктері түзеді) және бұл кезде олар 200 миллиардтай СО<sub>2</sub> сіңіріп, оттегі бөледі.", "title": "Фотосинтез" }, { "docid": "21441_2_1", "text": "Фотосинтезді алғаш зерттеушілер Швейцария ғалымдары Ж.Сенебье, Н.Соссюр және неміс химигі Ю.Майер болды. 19 ғасырдың 2-жартысында К.А.Тимирязев күн сәулесі энергиясы фотосинтез процесінде хлорофилл арқылы сіңірілетінін анықтады. 20 ғасырдың басында фотосинтездің физиологиясы мен экологиясына арналған маңызды зерттеулер жүргізіледі (В.В.Сапожников, С.П.Костычев, В.Н.Любименко, А.А.Ничипорович т.б.). 20 ғасырдың орта кезінен бастап фотосинтезді зерттеуде жаңа әдістер (газ анализі, радиоизотопты әдіс спектроскопмя. Электрондық микроскоп т.б.) дамыды.", "title": "Фотосинтез" } ]

[]

[ { "docid": "20318_2_1", "text": "Корей тілі (한국어/조선말 хангуко/чосонмаль) — КХДР мен Корея Республикасының мемлекеттік тілі. 78 миллионға жуық адам сөйлейді. Қытай, Жапония, АҚШ, Ресей, Қазақстан, Өзбекстан елдерінде таралған.Солтүстік Кореяда \"чосонмаль\" (조선말) немесе \"чосоно\"(조선어), ал Оңтүстік Кореяда \"хангунмаль/хангуго\" (한국말/한국어) немесе \"куго\" (국어, мемлекеттік тіл) деген атаулары қолданылады.", "title": "Корей тілі" } ]

[ { "docid": "20318_3_1", "text": "Корей тілі туыстық тегі жөнінен ешқандай тілдік топқа қосылмайды. Грамматикалық құрылысы жағынан жалғамалы тіл. Кейбір ғалымдар лексикалық, фонетикалық және морфологиялық, синтаксистік ұқсастығына қарап, Корей тілін Алтай тілдері (түркі, моңғол, тұңғыс-маньчжур тілдері) шоғырына қосып жүр. Корей тілі солтүстік-шығыс, солтүстік-батыс, орталық, оңтүстік-шығыс, оңтүстік-батыс және чеджудо (аралдың атымен аталған) диалектілеріне бөлінеді. Әдеби тілі орталық диалекті негізінде қалыптасқан.", "title": "Корей тілі" }, { "docid": "20318_5_1", "text": "Корей тілінде 40 фонема бар. Екі дауыссыз қатар келмейді. Дауыстылар үндестігі басым. Сөз табы 5 топқа бөлінеді. Етістіктің жақтық, сандық және род категориялары жоқ. КХДР-де корей жазуы, Корея Республикасында аралас қытай-корей жазуы қолданылып жүр.", "title": "Корей тілі" } ]

[ { "docid": "11670_2_1", "text": "Алып мүсінді жасау туралы ойды француз мүсіншісі Ф.А. Бартольди ұсынған. 1871 жылы Нью-Йоркке сапарында Бартольди кеме қалаға жақындаған кезде Белдоу аралындағы жұлдыз сипатты бекіністі көріп, болашақ мүсін ескі бекініс үстінде алау көтерген әйел бейнесі болады және ол «Әлемді сәулелендірген Азаттық» деп аталуға тиіс деген ойға келген.\n", "title": "Бостандық ескерткіші" } ]

[ { "docid": "11670_1_1", "text": "\n\nБостандық ескерткіші (Statue of Liberty) — Солтүстік Америкадағы ағылшын иелігіндегі жерлердің азаттық күресіндегі Франциямен болған одақтастыққа ескерткіші ретінде Францияның АҚШ-қа тартқан сыйлығы.", "title": "Бостандық ескерткіші" }, { "docid": "11670_3_1", "text": "\nФранцуздар мүсінді, ал америкалықтар оның тұғырын жасауға келісті. Мүсінді Бартольди жасады, металл қаңқасын Г. Эйфель құрастырды, бет-бейнесіне мүсіншінің анасы Шарлотта Бартольди үлгі болды. 1884—1886 жылдарда мүсін дайын болды. Ескерткіш 1886 жылы 28 қазанда Нью-Йорктегі Бедлоу аралында ашылды. Мүсіннің биіктігі 46.5 м, тұғыры 46.94 м, жалпы салмағы 225 т. Әйел мүсінінің басына 7 шабағы бар тәж кигізілген, оң қолына алау көтерген, сол қолында заңдар кітабы бар, ол кітапта АҚШ-тың тәуелсіздік күні жазылған. 1903 жылы мыс табақша жапсырылды, онда Э. Лазарустың дастанынан үзінді берілген. Тәждегі шабақтар 7 теңіз бен 7 құрлыққа жарқырап төгілген сәулені білдіреді. Мүсін әуелде боялмаған еді, кейін мыстың қышқылдануы нәтижесінде ол жасыл түске енді. Мүсін тұғырының ішінде АҚШ-қа иммигранттардың келу тарихы және осы ескерткіштің құрылысы туралы мәліметтер беретін мұражай бар. Мүсін азаттықтың белгісі ретінде ұлттық ескерткішке айналған.\n", "title": "Бостандық ескерткіші" } ]

[ { "docid": "18378_1_1", "text": "\nXXX жазғы Олимпиада ойындары (2012 Summer Olympics, Jeux Olympiques d'été de 2012) — отызыншы Жазғы Олимпиада oйындары. 2012 жылдың ойындары 27 шілде мен 12 тамыз аралығында Ұлыбританияның астанасы Лондон қаласында өтті. Лондон Олимпиада ойындарын үш рет қабылдаған алғашқы қала болды. Оған дейін Лондон 1908 жылы және 1948 жылы қабылдаған болатын.", "title": "2012 жылғы Жазғы Олимпиада ойындары" } ]

[ { "docid": "18378_2_1", "text": "\nҮміткер қалалардың ұсынысын қабылдау рәсімі 2003 жылдың 15 шілдесінде тоқтатылды. Осы уақытта бәйгеге қатысуна 9 қала ниет білдірген болатын: Гавана, Стамбұл, Лейпциг, Лондон, Мадрид, Мәскеу, Нью-Йорк, Париж және Рио-де-Жанейро.", "title": "2012 жылғы Жазғы Олимпиада ойындары" }, { "docid": "18378_3_1", "text": "2004 жылдың 18 мамырында Халықаралық олимпиада комитеті барлық ұсыныстарды саралап болған соң 5 қаланы ғана қалдырды. Осы қалалардың ішінен 2005 жылдың шілдесінде Сингапурда өтетін ХОК-нің 117 сессиясында жеңімпаз қаланың аты аталуы керек болатын. Аталған бес қаланың қатарында Мадрид, Мәскеу, Нью-Йорк, Париж және Лондон қалды.", "title": "2012 жылғы Жазғы Олимпиада ойындары" } ]

[ { "docid": "57270_2_1", "text": "Қылмыстық заңда көрсетілген нақты бір әрекетті орындауға міндетті әрі мүмкіндігі бола тұра орындамаған адам әрекетсіздігі үшін қылмыстық жауапкершілікке тартылады. Мұндай міндет адамгершілік парыздан (мысалы, кәрі ата-анасын бағу, баласын асырау, тәрбиелеу, еңбекке жарамсыз жұбайын бағу), қызметтік не кәсіптік міндеттемеден (мысалы, медицина қызметкерінің науқасқа жәрдем көрсетуі), тікелей қылмыстық заңның өзінен (мысалы, әзірленіп жатқаны немесе жасалғаны белгілі аса ауыр қылмыс туралы хабарлау) туындайды. ", "title": "Қылмыстық әрекетсіздік" } ]

[]

[ { "docid": "12316_1_1", "text": "\nАстрономиялық бірлік (халықаралық ықшам таңбасы AU кейде au, a.u. немесе ua деп жазылады, қазақша аб, немесе АБ) — астрономияда қашықтықты өлшеудің тұрақты бірлігі болып, ол әдетте жер шары мен күннің арақашықтығына сай белгіленген. Жерден Күнге дейінгі орташа қашықтыққа тең ұзындық. Көбінесе жұлдызара, жұлдыздық денелер ара алыс қашықтықты өлшеуге қолданылады. Бұрын ол 149 597 871 000 м (92 955 807 ағылшын милі) делінсе қазіргі түзетілген нұсқасы 149 597 870 700 м. Бұл шамалап айтқанда 150 млн км, немесе 93 млн ағылшын милі болмақ.", "title": "Астрономиялық бірлік" } ]

[ { "docid": "12316_2_1", "text": "Бұл қашықтық идеалдастырылып, вакуумдағы қашықтыққа айналдырылды, яғни ол ендігі жерде күн мен жердің емес, кез келген ғарыштық қашықтыққа бірлік ретінде тұрақты қолданылады және ол жер шары мен күн қашықтығының кейінгі өзгерісіне бола өзгермейді.", "title": "Астрономиялық бірлік" }, { "docid": "12316_3_1", "text": "Тұңғыш рет Жердің күнді айналатынын айтып кеткен ежелгі Грек астрономы Аристарх ай мен күннің ажырау бұрышы 87° екеніне негізделіп, жердің күннен мөлшер қашықтығы жер мен айдың қашықтығының 18 ден 20 ға дейінгі есесіндей деп есептеген болатын（Іс жүзінде 390 есе).", "title": "Астрономиялық бірлік" } ]

[ { "docid": "557921_2_1", "text": "==Сюжеті==\nХәрридің Хогуортстағы төртінші оқу жылы жақындап қалды. Ол Уизлилердің үйінде қонады. Түнде ол қорқынышты түс көреді. Түсінде \"Жауыз Лордты\" және оның атармандарын көреді. Бірақ Хәрридің түсін бұзып Хәрмиона оятады. Таң атқанда Джордж, Фред, Джинни, Рон және олардың әкесі Артурмен бірге олар сапарға шығады. Бір кезде олар Амос Диггори және оның баласы Седрикпен кездеседі. Олар белеске шығып ескі етік-порталмен квиддичтан әлем Чемптонаты өтетін жерге трансгрессияланады.", "title": "Хәрри Поттер және алау кубогы (фильм)" } ]

[ { "docid": "557921_3_1", "text": "Ирландиялықтардың жеңісінен кейін лагерге Волан-де-Морттың атармандары шабуылдайды. Артурдың арқасында Хәрри, Рон және Хәрмиона құтқарылады.", "title": "Хәрри Поттер және алау кубогы (фильм)" } ]

[ { "docid": "95722_1_1", "text": "Қарын сөлі - безді қарны бар жануарлардың, құрамы күрделі, түссіз қарынның кілегей қабаты шығаратын сөлі. Онын құрамында протеиназ ферменттері, (\"пепсин, гастрексин, ренин, желатиназ\"), аздаған липаздар, тұз қышқылы және қарын шырыны бар. Қышқыл ақ заттар денатурациясы мен оларды жұмсартып, қабартады және бактериоцидтық әсер етеді. Қарын сөлі ішектің сөл бөлуін күшейтеді. Шырын қарынның кілегей қабатын әртүрлі механикалық және химиялық әсерлерден қорғайды. Адам тәулігіне 2 л сөл шығарады. Қарын сөлі құрамы қоректік затқа және ас қорыту жүйесінің ауруларына байланысты өзгеріп тұрады. Жануарлардан алынған қарын сөлі медицинада қолданылады.", "title": "Қарын сөлі" } ]

[]

[ { "docid": "268395_1_1_1", "text": "Америкалық футбол немесе Америка футболы — ойыншылар допты қарсылас команданың қақпасына қарай беруге, жіберуге және бағыттауға тырысатын шапшаң және агрессивті сайыс. Әр команда үш құрамдастардан: шабуылшы, қоғаушы және арнайы командалардан тұрады. Америкалық футбол АҚШ-та, Канадада, Америка құрлығының басқа да мемлекеттерінде кең тараған, ойын тәртібі регбидің ережесіне ұқсас ойын. XIX ғасырдың екінші жартысында Гарвард университетінде пайда болып, 1871 жылы алғашқы жарыс өткізілген. Біраз уақытқа дейін \"Бостон ойыны\" деп аталып келген. Гарвардтан басқа студенттер арасында да кең тараған. 1906 жылы бұрынғы ойын тәртібі қайта қаралып, осы күнгі жаңа тәртіп жасалған, қауымдастығы 1920 жылы құрылған. 1967 жылдан бері АҚШ-та суперкубок үшін жыл сайын жарыс өткізіліп келеді. Америкалық футболда әр команданың құрамында ойын кезінің кез келген уақытында алмастыруға болатын 11 ойыншы бар. Матч әрқайсысы «айқас сызығынан» басталатын жеке эпизодтардан тұрады. Айқас кезінде әр командадан кем дегенде жеті адам бір-бірімен иықтасып қарсыласымен тіресе қалады. Шабуылдаушы жақтың орталық шабуыл-шысы допты аяғымен артта тұрған қорғаушыға тастайды. Қорғаушы өз кезегінде допты бүйірдегі ойыншыға тебеді.", "title": "Америкалық футбол" } ]

[ { "docid": "268395_2_1", "text": "\nАмерика футболының шабуылшы командасы квотербектерден (quarterback), шабуылшы лаймендерден (offensive linemen) және бэктерден (running back - «артқа жүгірушілер») тұрады. Олардың мақсаты — аймақты басып алып, ұпай жинау. Оларға қорғанушы команданың алңшасының шеткі бағытында кем дегенде 9,1 метрге (10 ярд) жылжу үшін төрт рет мүмкіндік беріледі. Әр мүмкіндік даун (down) деп аталды. Егер оны жүзеге асыра алса, оларға тағы да төр дауннан тұратын топтама беріледі. Оыслайша олар доп соққанға дейін уақыт өткенге дейін, болмаса доп қарсыласқа өткенге дейін жалғаса береді.", "title": "Америкалық футбол" }, { "docid": "268395_3_1", "text": "Ойын алаңның ортасында 35 ярдтық белгіден допты ойынға қосудан басталады. Содан соң командалардың кез келген ойыншысы қолына доп тиісімен қарсыласының гол соғылатын сызығынан өтуге тырысады. Допты қолға ұстап жүгіруге, әріптесіне жалғастыруға, аяғымен тебуге рұқсат етіледі. Шабуылдайтын жаққа 10-ярдтық сызыққа жету үшін төрт рет кезек беріледі (кезек доп «ойыннан тысқары» қалғанша созылады). Егер осы төрт кезекте команда бел-гілі межеге жетсе оған қосымша тағы 4 кезек беріледі. Ал сол төрт кезекте межеге жете алмаса доп қарсыласының қолына көшеді.Әдетте шабуылдаушы жақтың ойыншысы үш кезектен кейін допты аяғымен тебу арқылы қарсыласының алаңы-ның түп жағына қарай жібереді немесе гол соғуға тырысады.", "title": "Америкалық футбол" } ]

[ { "docid": "679706_3_1", "text": "\nАҚШ Конституциясына сәйкес жалпыхалықтық сайлауға тек Америка Құрама Штаттарының азаматтары ғана қатыса алады. Сайлау қараша айының басында, бірінші дүйсенбіден кейінгі сейсенбіде болады, яғни 2 қарашадан ерте емес, 8 қарашадан кейін емес.", "title": "АҚШ президент сайлауы" } ]

[ { "docid": "679706_1_1", "text": "\n\nАҚШ президент сайлауы (United States presidential election) — келесі төрт жылға Америка Құрама Штаттарының президенті мен вице-президентін анықтайтын сайлау.", "title": "АҚШ президент сайлауы" }, { "docid": "679706_2_1", "text": "АҚШ президент сайлауы жанама сайлау болып табылады, яғни АҚШ азаматтары президент пен вице-президентті тікелей дауыс беру арқылы сайламайды, олар жалпыхалықтық дауыс беру нәтижесін ескере отырып шешім шығаратын бірнеше сатылы жүйе арқылы сайланады.", "title": "АҚШ президент сайлауы" } ]

[ { "docid": "528226_1_2", "text": "==Тарихнамасы==\nДели сұлтандығы Солтүстік Үндістанды Орталық Азиядан шыққан мұсылмандар жаулап алуы нәтижесінде құрылған. 1206 жылы Үндістандағы әскер басшысы әрі билеуші мирасқоры Құтб әд - Дин Айбек өзін Солтүстік Үндістанның сұлтанымын деп жариялады. Дели сұлтандығы Ала әд - Дин Хилжаның тұсында күшейіп, оның жері едәуір ұлғайды. Бірақ XIV ғасырдың орта шенінен бастап Дели сұлтандығы әлсірей бастады. Әмір Темірдің 1398 - 1399 жылдары Үндістанға жасаған жорықтары салдарынан сұлтандық ыдырап кетті. 1526 жылы Дели сұлтандығын моғолдар әулеті жаулап алады.\n", "title": "Дели сұлтандығы" } ]

[]

[ { "docid": "492391_1_1_2", "text": "Өз еңбек жолын 1982-1984 жылдары Солтүстік Каролина Университетінің баскетбол командасында ойнаумен бастаған Джордан 1982 жылы NCAA біріншілігінде жеңіске жетті. 1984 жылы Джордан «Чикаго Буллз» командасының құрамында өнер көрсете бастады. Биікке керемет секіру қабілетінің арқасында ол «Air Jordan» лақап атқа ие болды. Ол сонымен қатар баскетбол тарихындағы ең үздік қорғаушы болып табылады. 1991 жылы «Буллз» құрамында ол өзінің тұңғыш ҰБЛ чемпионатын жеңіп алды. 1992 жылы және 1993 жылы ол өз жетістігін қайталады. Әкесінің қазасынан кейін баскетболдан кетпек болған Джордан бейсболда бағын сынап көрмек болды. Алайда 1995 жылы баскетбол аланына кері оралып, «Буллз» командасына тағы үш атақты жеңіп беріп, ҰБЛ-ның бір маусымда жеңіске жеткен матчтар саны бойынша рекордын жаңартты. 1995-96 жылғы маусымда 72 мәрте жеңіске жеткен. 1999 жылы Джордан тағы да баскетболмен қоштаспақ болды, алайда 2001 жылы тағы екі ойын маусымында «Вашингтон Уизардс» жейдесін киіп, сол құрама сапында өнер көрсетті. ", "title": "Майкл Джордан" } ]

[ { "docid": "492391_2_1", "text": "Майкл 1962 жылы Бруклинде өмірге келеді. Әкесі Джеймс Джордан АҚШ Әскери Әуе Қызметінде жұмыс жасаған, ал анасы Делорис Пиплс банк қызметкері. Майкл отбасындағы бес баланың төртіншісі болатын. Оның екі ағасы : Ларри, Джеймс, әпкесі Делорис және қарындасы Розлин. Бірақ көп ұзамай оның отбасы Солтүстік Каролина штатына қарасты шағын қала Уилмингтонға қоныс аударады. Басқа бауырларына қарағанда еріншектігімен, бірақ, доп ойнауға деген құштарлығымен жастайынан ерекшеленген Майкл балалық шағы туралы былай деп ой тербейді: Бес жасында алғаш рет баскетбол ойынына куә болып, ҰБЛ-дағы (НБА) кәсіпқойлар сияқты допты шығыршыққа үстінен салуға қатты құмарта бастайды. Сегізінші сыныпта оқып жүргенінде (ол кезде бойының ұзындығы небәрі 173 см. бола тын) тұңғыш рет допты шығыршыққа төбесінен енгізген. Бұған дейінгі жаттығулардың бірде-біреуінде дәл бұлайша биікке секіріп көрмеген. Ал сол жолғы ойында ол тура қанат біткендей тым биікке көтеріліп, допты шығыршыққа атып ұрды. Майкл Джордан тек өзінің қиялындағы емес, сон дай-ақ баскетбол добын қолына алған сан мыңдаған спортшы армандаған ұлы баскетболшыға айналды. Миллиондаған жанкүйердің жүрегін жаулаған ол тек Американың емес, күллі әлем бас кетболының шоқ жұлдызы ретінде танылды.", "title": "Майкл Джордан" }, { "docid": "492391_3_1_1", "text": "Майклдың анасы да ұлының балалық шағынан-ақ даңқты баскетболшы болуға тал пын ғанын растайды. Майкл шамамен 11-12 жасында өзінің қайткенде де Олимпиадаға қатысатындығын айтып, анасына уәде берді. Арманы 1984 жылы орындалды, 22 жасар Майкл ұлттық құрама сапында өнер көрсетті. \nДаңқты ұлын әкесі Джеймсте мақтан тұтқан. Майкл өзінің туған ағасы Ларримен үнемі бірге баскетбол ойнап, бастапқысында өзінен төрт жас кіші інісін Ларри ұтып кететін. Бірақ жыл өткен сайын Майкл есеп айырмасын айтарлықтай қысқартып отырды. Ал он беске толған шағында ол өзінің ағасын ұта бастады.\nМайклдың ата-анасы туралы сөз қозғағанда, оның анасына тартқандығын айта кеткен абзал. Өйткені Джордандар тұқымында бойшаң адамдар әсте болған емес. Олардың ең ұзын дегенінің өзі 183 сантиметрден аспаған көрінеді. Сондай-ақ Майклдың өзі де бойының ұзын болуы үшін аянбай тер төгіп, осы мақсатқа арналған жаттығуларды үзбей жасап отырған. Кім біледі, соның арқасы болар 18-ден 19-ға қараған жылы оның бойы 12,5 сантиметрге бір-ақ секіріп, 198-ге жетеді.", "title": "Майкл Джордан" }, { "docid": "492391_3_1_2", "text": "Оның Эмсли Лэйни мектебінің қабырғасындағы жаттықтырушысы Фред Линч болатын. Майкл 9-сыныпта оқып жүргенінде бойының ұзындығы 183 см. Болған. Сол кездің өзінде ол алаңға мектептің негізгі құрамында шыққысы келетін. Бірақ ол сол тұста жоғары сынып оқушылары әкелетіндей нәтижеге қол жеткізе алмайтын-ды. Әйтсе де Майкл өзінің табандылығының арқасында бір жылға жетер-жетпес уақыттың ішінде негізгі құрамнан команданың белді ойыншысы ретінде орын алды. Ал 11-12- сыныптарда оқып жүрген шағында ол тек мектебіміздің емес, сондай-ақ бүкіл Солтүстік Каролина штатының үздік ойыншысы болып табылды. Ал кейінірек АҚШ оқушылары арасындағы үздік он баскетболшының қатарында Майклдың да есімі аталды. Майкл баскетбол және басқа да жеңіл атлетикалық жарыстарға деген құштарлығының кесірінен сабаққа мүлдем көңіл бөлмеген. Тек жоғары сыныптарға жеткенде ол өзінің қателігін түсініп, орташа баллын жоғарлатуға ұмтыла бастады. Ол әсіресе математиканы жақсы меңгеріп шыққан. ", "title": "Майкл Джордан" }, { "docid": "492391_3_1_3", "text": "Мектепті бітірісімен Майкл баскетбол бағдарламасына жете көңіл бөлінген Солтүстік Каролина университетінде оқуға ше шім қабылдайды. Оның мықты баскетболшы ретінде қа лыптасып, үлкен же тіс тіктерге жетуіне осы білім ор дасының көп көмегі тиді деуге толық негіз бар. Бұл жерде де Майкл үшін оқудан гөрі өзінің сүйікті ойыны баскетбол маңыздырақ болғаны жасырын емес. Дегенмен ол университеттің негізгі құрамына бірден алына қоймады.Мұндағы бапкерлер назарын өзіне аударту үшін тағы да біраз тер төгуіне тура келді. Ақыры 1982 жылы жоғары оқу орындары арасындағы турнирде ол көпшілікті мойындатты. Джорджтаун университетімен финалдық кездесуде бәсекеге түскен Солтүстік Каролина университеті жиырма жасар, бірінші курстың студенті Майкл Джордан салған шешуші голдың көмегімен жеңіске жетті. Осы оқу ордасының қабырғасында-ақ Майкл ұшатын, әуе Джорданы деген лақап аттарға ие болды. Солтүстік Каролина университетінің баскетболы Майкл Джордан мен Сэм Перкенсонның арқасында АҚШ ЖОО-лары-ның арасында үш жыл бойы үлкен нәтижелерге иек артты.\nМайкл Джордан өмірінің жарқын беттері әйгілі «Чикаго буллз» командасымен тікелей байланысты екені даусыз. Осы команданың капитаны бола жүріп ол үлкен биіктерді бағын дырды, талайды тамсандырды.", "title": "Майкл Джордан" } ]

[ { "docid": "505987_1_1_2", "text": "Гректер құдайлар Грекияның ең биік тауы Олимпте тұрады деп сенді. Оларды Олимп құдайлары деп атады (Зевс және негізгі құдайлар). Гректер Олимптегі құдайлар тұрмысын шонжарлардың тұрмысына ұқсатты. Шонжарлар тайпаларды қалай басқарса, Зевс бастаған «\"Олимпиялықта\"р» адамдар мен табиғатты солай басқарды. Құдайлар да мансапқор, қатал, кекшіл келеді-міс. Құдайлар біреуді бай әрі шонжар, енді біреуді кедей, тағы біреуді құл етіп жаратқан. Кімде-кім құдайлар орнатқан тәртіпке қарсы шықса, ол адам құдайлардың қаһары мен аяусыз жазаға ұшырайды-мыс.\n\"«Бұлт айдаушы»\" Зевстің еркімен жаңбыр жауады немесе қуаңшылық болады. Өзін ашуландырған адамдар мен құдайларды құдіретті Зевс алтын жебелермен – жай оғымен жайратады-мыс.\nГректер «\"Жерді тербетуші\"» – теңіз құдайы Посейдоннан қаһарлы Зевстен кем қырықпаған. Посейдон өзінің үш тісті орасан зор найзасымен жерді сілкінтіп, теңізге алапат дауыл тұрғызып, кемелерді суға батырып жібереді.\nКүн құдайы Гелиос ақша қардай аппақ аттар жегілген алтын арбасымен аспанда жүріп өткенде күн туады-мыс. Жарық пен өнердің құдайы – Аполлон.\nКүзде өсімдіктердің қурауы мен көктемде табиғаттың жандануы құнарлылықтың әйел құдайы Артемидаға байланысты болған.", "title": "Ежелгі грек мифологиясы" } ]

[]

[ { "docid": "28231_2_1", "text": "\nИнфрақызыл сәулелер - Толқын ұзындығы 760 нм-ден 2 мм-ге ( λ = 0,74 мкм ) және (λ ~ 1—2 мм) дейінгі аралықта жататын электромагниттік сәуле. Инфрақызыл сәуле қыздыру шамын, газразрядты шам шығаратын сәулелердің едәуір бөлігін құрайды. Инфрақызыл сәулелер электромагниттік толқындар шкаласында радиотолқындар мен көрінетін жарық арасындағы бөлікті алып жатады. Инфрақызыл сәулені 1800 жылы ағылшын ғалымы В.Гершель ашты.", "title": "Инфрақызыл сәуле" } ]

[ { "docid": "28231_1_1", "text": "\nИнфрақызыл сәуле – көрінетін жарықтың қызыл бөлігі (0,74 мкм) мен қысқа толқынды радиосәуленің (1 – 2 мм) арасындағы спектр аймағына орналасқан электрмагниттік сәуле. Инфрақызыл сәуле қыздыру шамын, газразряд]]ты шам шығаратын сәулелердің едәуір бөлігін құрайды.", "title": "Инфрақызыл сәуле" }, { "docid": "28231_3_1", "text": "\nИнфрақызыл сәулелерінің табиғаты көрінетін жарық табиғатымен бірдей. Инфрақызыл сәулелерінің спектры жеке сызықтардан, жолақтан немесе тұтас болып келеді. Қозған атом немесе ион сызықты спектр шығарса, қозған молекула жолақ спектр шығарады. Қызған қатты немесе сұйық денелер тұтас спектрлі инфрақызыл сәулелер шығарады. Күн сәулесінің 50 пайызы инфрақызыл аймақта жатады. Электр шамынан бөлінетін сәуле энергиясының 80 пайызға жуығы инфрақызыл сәуле болып келеді. Инфрақызыл сәуленің екі маңызды сипаттамасы бар: \n* толқын ұзындығы (тербеліс жиілігі) \n* сәуленің интенсивтілігі. \nИнфрақызыл сәулелер толқын ұзындығына байланысты үшке бөлінеді: \n* жақын (0,75—1,5 мкм); \n* орташа (1,5 – 5,6 мкм); \n* алыс (5,6—100 мкм).", "title": "Инфрақызыл сәуле" } ]

[ { "docid": "591803_1_1", "text": "\nФутболдан әлем чемпионаты 2022 (كأس العالم لكرة القدم, FIFA World Cup 2022) — ФИФА-ның 22-ші футболдан әлем чемпионаты, финалдық кезеңі 2022 жылы Катарда өтті. Бұл 2002 жылдан бері Азияда, сондай-ақ Таяу Шығыста, Араб елінде және жалпы мұсылман әлемінде тұңғыш рет өткен алғашқы футбол біріншілігі. Сонымен қатар Катардағы чемпионат 32 құрама қатысқан соңғы турнир. Келесі 2026 жылғы әлем біріншілігінен бастап қатысушы құрамалар саны 48-ге дейін көбеймек. Бұл сайыстың тағы бір ерекшелігі — оның әдеттегідей жазда емес, қыста өткізілуі.", "title": "Футболдан 2022 жылғы әлем біріншілігі" } ]

[ { "docid": "591803_2_1", "text": "2022 жылдың 19 мамырында ФИФА турнирге қатысатын 36 төреші мен 69 төреші көмекшісі мен 24 бейне көмекшісінің тізімін жариялады. 36 төрешінің ішінен ФИФА құрамына екі Аргентина, Бразилия, Англия және Франциядан кірді. Алғаш рет әйел төрешілер ірі ерлер турниріндегі ойындарға төрелік етеді.", "title": "Футболдан 2022 жылғы әлем біріншілігі" }, { "docid": "591803_3_1", "text": "Француздық Стефани Фраппарт, руандалық Салима Мукансанга және жапондық Йошими Ямашита ерлер арасындағы әлем чемпионатына тағайындалған алғашқы әйел төрешілер болды. Оларға үш әйел көмекші төреші қосылады, сонымен қатар бірінші. Фраппарт 2019 жылғы FIFA әйелдер арасындағы әлем чемпионатының финалын қадағалады.", "title": "Футболдан 2022 жылғы әлем біріншілігі" } ]

[ { "docid": "16043_1_1_1", "text": "Бауыр (hepar) — 1) ең үлкен ас қорыту безі. Омыртқасыз жануарларда бауыр ас қорыту және қоректі сіңіру процестеріне қатынасады, сондай-ақ, онда май, көмірсу жиналады. Омыртқасыздардың бауырын кейде бауыр-ұйқы безі деп те атайды, себебі ол омыртқалы жануарлар мен адамның ұйқы безі бөлінетін затқа ұқсас зат (бездердің бөліп шығаратын заты) шығарады. Омыртқалы жануарлар мен адамда бауыр - күрделі орган, ол организмдегі зат алмасу процесіне қатысады әрі онда ас қорыту сөлдерінің бірі - өт түзіледі. Оның ересек адамдардағы орташа салмағы 1,5 - 2 кг. Бауыр іш қуысының оң жақ жоғарғы бөлігіне орналасқан. Бауырдың көк етке жанасып жататын жоғарғы дөңес, төменгі ішкі (висцеральдық) беттері бар. Бұлар бауырды оң(үлкен) және сол(кіші) бөліктерге бөледі. Бауырдың бетінің ортасында бауыр қақпасы деп аталатын көлденең ойық болады. Ол арқылы бауырға артерия, қақпалық вена тамырлары, жүйке талшықтары өтеді де, одан лимфа тамырлары мен өт түтігі шығады. Бауыр қақпасының алдыңғы жағында өт қуығы жатады. Бауыр қорғаныш қызметін де атқарады, яғни тамақ құрамында болып, ішекте сіңірілген зиянды заттар мен белок алмасуының нәтижесінде түзілетін қанның құрамындағы улы өнімдер бауырда залалсыздандырылады.", "title": "Бауыр (орган)" } ]

[ { "docid": "16043_2_1", "text": "2)Құрамында 70-73% су, 2—4 % май, 17—18% ақуыз, оның ішінде ауыстырылмайтын түрлері болады. Бауырда көптеген В тобының витаминдері және А, Д, Е витаминдері де бар. Сонымен бірге бауырда көптеген ферменттер, экстрактивті заттар және темір, фосфор көп. Майдаланған, пісірілген бауыр өзіне майды жақсы сіңіреді. Бауырды алдымен өтінен бөліп алып тазалайды, содан соң жуып, кесіп 2—3 сағат бойы суық ағынды суда ұстайды.", "title": "Бауыр (орган)" } ]

[ { "docid": "556355_1_1", "text": "\nАкрофобия ёгрекше: «ἄκρος» - \"жоғары\" және «φόβος» - \"қорқыныш\") — қорқыныштың биіктіктен қорқу түрі. Негізінен, бұл қорқыныш адамның денсаулығына аса үлкен зиянын келтірмейді. Дегенмен осы қорқыныштың әсерінен адамның басы айналады, жүрегі айниды. Бір сөзбен айтқанда, адам өз денесінде ыңғайлылықты сезудің орнына, қобалжуды сезеді.", "title": "Акрофобия" } ]

[ { "docid": "556355_2_1", "text": "Акрофобия туылғаннан бері немесе өмірде болған оқиғаға байланысты болады.Психологтардың айтуынша бұл аурудың себептері адамның өз денесіндегі басқарудан айрылуы. Яғни, адам өз денесін басқара алмаймын деп қорқады.Осыдан кейін бұл ауру ары қарай дами береді.", "title": "Акрофобия" } ]

[ { "docid": "44593_1_1", "text": "\nХиросима мен Нагасакиге атом бомбаларын тастау — Екінші дүниежүзілік соғыс барысында АҚШ-тың Жапонияға қарсы атом қаруын қолдануы. 1945 жылы 26 шілдеде Ұлыбритания, АҚШ және Қытай үкіметі басшыларының атынан Жапонияға тізе бүгу талабы қойылған Подстам декларациясы жарияланды. Осыдан кейін АҚШ авиациясы 1945 жылы 6 тамызда Жапонияның Хиросима қаласына бірінші атом бомбасын тастады. Қаланың елеулі бөлігі қирап, 140 мыңнан аса бейбіт тұрғын қаза тапты, жарымжан болды. 1945 жылы 9 тамызда Нагасаки қаласына екінші атом бомбасы тасталды. Оның жарылысынан қаланың бөлігі қирап, 75 мыңдай адам қаза тапты, жараланды. Хиросима мен Нагасакиге атом бомбаларын тастау соғыс талаптарынан, мұқтаждығынан туған әрекет емес еді. Бұны адамзатқа қарсы жасалған ауыр қылмыстардың қатарына жатқызуға болады және басқа халықтар мен мемлекеттерді қорқыту мақсатын көздеген әрекет саналады. ", "title": "Хиросима мен Нагасакиге атом бомбаларын тасталуы" } ]

[ { "docid": "44593_3_1", "text": "=== Оқиғаға дейін ===\nОсы жәйттен дәл бір жыл алдын АҚШ-тың 32-ші перзиденті Франклин Рудзвельт пен Ұлыбританияның премьер-министрі Уинстон Черчилдің ұйғаруымен Жапонияға атом бомбасын тастау үшін келісім бекітілді. Оған АҚШ пен Жапонияның арасындаға үш жарым жылға созылған соғыста 200 мыңдай АҚШ азаматтарының қаза табуы желеу болды. Бірақ Жапония тарапынан да құрбан болғандар саны 100 мыңнан асып жығылды. АҚШ үкіметінің «соғыста тізе бүгу» жайлы талабына жапондар жағы мойынсұнбады. Сол талапты қалайда орындату мақсатында америкалықтар және оның одақтастары ядролық қаруды қолдануды жоспарлады. ", "title": "Хиросима мен Нагасакиге атом бомбаларын тасталуы" }, { "docid": "44593_4_1", "text": "1945 жылы 16-шілдеде Жаңа Мексика штатында күші 21 килотонналық бомба сәтті сынақтан өтті. 24-шілде күні АҚШ-тың жаңа 33-ші президенті Гарри Трумен Сталинге алапат күші бар қарудың жасап шығарылғанын баяндайды. Сталин оған аса қызығушылық танытпаған, бет-жүзінен қандай әсер алғанын да сездірмеген, тек қуанышты екенін, америкалықтар ол қаруды Жапонияға қарсы тиімді пайдаланатынына сенім білдірген де қойған. Бірақ соның артынша Сталин Шет мемлекеттер ісімен айналысушы комиссариаттың бас хатшысы Молотовпен болған әңгімеден соң, Курчатовпен тез арада әңгімелесу керектігін, біздің «жұмысымызды» тездету қажеттігін нақтылаған.", "title": "Хиросима мен Нагасакиге атом бомбаларын тасталуы" } ]

[ { "docid": "15140_1_1", "text": "Арктика белдеуі — Арктиканың солтүстік үлкен бөлігін қамтып жатқан жердің солтүстік географиялық белдеуі. Арктикалық белдеудің шекарасы әдетте Арктиканың материктік құрлығы мен аралдарындағы арктикалық шөл және тундра зоналары шекарасымен сәйкес келетін ең жылы айдың —5° изотермасы бойынша белгіленеді.", "title": "Арктика белдеуі" } ]

[]

[ { "docid": "532231_1_1_2", "text": "1642-1646 жылдары парламентті жақтаушылар мен роялистер - корольды жақтаушылар арасындағы 1-азамат соғысы болды. О. Кромвель құрған парламенттік армия Нейзби түбінде болған шайқастарда король әскерлеріне шешуші соққы берді. Ағылшын буржуазиялық революцияның барысында бірнеше саяси ағымдар мен топтар қимыл ждасады; негізінен Лондонның ірі буржуазияның мүддесін көздеген пресветирандар, орта дәрежелі буржуазия мен буржуазияланған дворяндардың сойылын соққан индепенденттер, демократияшыл ұсақ буржуазиялық партиясы - левеллерлер, негізінен жері аз шаруалардың жоғын жоқтаған диггерлер; феодалдық ақсүйектер мен абсолютизмді жақтаушыларға қарсы күресте біріңғай болғанымен, революцияның негізгі міндеттері мен мақсаттарын түрліше түсінді. \n1648 жылы көктемде басталған екінші азамат соғысы Престон іргесінде революцияшыл армияның жеңіске жетуімен аяқталды. ", "title": "Ағылшын революциясы" } ]

[]

[ { "docid": "138186_2_1", "text": "«Алтын глобус», «Эмми» және BAFTA сыйлықтарының лауреаты. Алғашқы рөлін театр сахнасында «Опасные связи» қойылымында сомдаған. 1985-1987 жылдары Англияда көрсетіліп жүрген спектакль кейін Бродвейге барып үлкен жетістіктерге жетеді. Ал Алан өз ойынымен бәрінің назарын аудартады. Оны бірден «Крепкий орешек» жобасына шақырады. Осыдан кейін оның актерлік мансабы жоғарылай бастайды. Алан Рикман көп көрермендерге «Хәрри Поттер» фильміндегі профессор Северус Снейптің рөлімен таныс.", "title": "Алан Рикман" } ]

[ { "docid": "138186_1_1", "text": "\nАлан Сидни Патрик Рикман (Alan Sidney Patrick Rickman 21 ақпан 1946, - 14 қаңтар 2016, Хаммерсмит ауданы, Лондон, Англия) – британдық театр және киноактері.", "title": "Алан Рикман" }, { "docid": "138186_3_1", "text": "==Фильмдері== \n«Январский человек» (1989) \n«Робин Гуд, принц воров» (1991) \n«В поисках Галактики» (1999) \n«Суини Тодд, демон-парикмахер с Флит-стрит» (2007) \n«Удар бутылкой» (2008)", "title": "Алан Рикман" } ]

[ { "docid": "12044_1_1", "text": "\nХалықаралық пұл қоры (Іnternatіonal Monetary Fund (ІMF) — әлемдік қаржы жүйесінің тұрақтылығына қатысты туындайтын түйткілдерді зерттейтін және қажет болған жағдайда мүше елдерге қаржылық және техникалық қолдау ұсынатын халықаралық ұйым. Оның штаб-пәтері АҚШ астанасы Вашингтонда орналасқан. Құрамына 184 мемлекет кіреді.ХВҚ — мүше мемлекеттер арасындағы валюта несие қатынастарын реттейтін, төлем теңгерімінің тапшылығынан валюталық қиындықтар туындаған кезде оларға шет ел валютасымен қысқа және орта мерзімді несие беру жолымен қаржы көмегін көрсететін халықар. ұйым. Брет-Будстағы конференцияның (АҚШ‚ 1944) шешіміне сәйкес құрылған. Оған БҰҰ-ның мамандандырылған мекемесі мәртебесі берілген. Ресми мақсаты — валюта-қаржы саласындағы халықар. ынтымақтастыққа және дүниежүз. сауданы дамытуға жәрдемдесу. Қордың активтері, көбінесе қатысушы мемлекеттердің жарналары (үлестері) есебінен құралады", "title": "Халықаралық валюта қоры" } ]

[ { "docid": "12044_2_1", "text": "* Халықаралық Валюта Қоры торбеті\n* Finance & Development - ХВҚ Тоқсандық журналы\n* Annual Reports of the Executive Board\n* World Economic Outlook Reports\n* IMF Publications\n* IMF Fiscal Affairs Department (FAD)\n* August Review - Global Banking: The IMF\n* Kenneth Rogoff - The sisters at 60\n* How the IMF Props Up the Dollar System\n* \"IMF’s Origins as a Blueprint for Its Future\", Anna J. Schwartz, National Bureau of Economic Research \n* Center for International Finance & Development University of Iowa research center, includes a 300 page E-book on the IMF and World Bank.\n* Political Forecasting? The IMF’s Flawed Growth Projections for Argentina and Venezuela by David Rosnick and Mark Weisbrot, Center for Economic and Policy Research\n* What's the difference between the IMF and the World Bank? by economist Arthur MacEwan, in Dollars & Sense magazine\n* \"Monetary Freedom Act\" HR 391, by Congressman Ron Paul, 1981", "title": "Халықаралық валюта қоры" } ]

[ { "docid": "36700_1_1_1", "text": "Араб түбегі, Арабия — Оңтүстік-Батыс Азияда орналасқан дүние жүзіндегі ең ірі түбек болып, оның ауданы ауданы шамамен 3 млн. км². Оны Жерорта теңізі, Қызыл теңіз, Араб теңізі қоршалған. Құрлықтағы шартты шекарасы солтүстігінде Месопотамия ойпаты, Парсы шығанағы, Ормуз мойнағы, Оман шығанағы арқылы өтеді. Оңт. шекарасы Акаба шығанағы, Қызыл т., Баб-эл-Мандеб бұғазы, Аден шығанағы арқылы Арабия т-нің батыс жағалауымен жалғасады. А. т-не түгелімен Сауд Арабиясы, Йордания, Йемен республикасы, Оман, Бахрейн, Кувейт, Ливан, Палестина, Израиль мемлекеттері және Сирия мен Ирактың бір бөлігі енеді. \n\nright|210px|thumb|Арабия түбегі", "title": "Араб түбегі" } ]

[]

[ { "docid": "70431_1_1", "text": "\n\nВаршава келісімі ұйымы (орыс: \"Организация Варшавского договора\") — 1955 жылы достық, әріптестік және өзара кәмек жөнінде Албания, Болгария, Мажарстан, ГДР, Польша, Румыния, Чехословакия және КСРО арасында Варшава келісімі негізінде құрылған әскери-саяси одақ. ", "title": "Варшава келісімі ұйымы" } ]

[]

[ { "docid": "527182_1_1", "text": "\nҰлттық баскетбол қауымдастығы, ҰБҚ (National Basketball Association, NBA) — Солтүстік Американың (АҚШ, Канада) кәсіби ерлер баскетбол лигасы. Солтүстік Американың алғашқы төрт кәсіби спорт лигаларының бірі. 1946 жылы Америка баскетбол қауымдастығы болып құрылып, кейіннен Ұлттық баскетбол лигасымен бірігіп Ұлттық баскетбол қауымдастығына айналды.\n2014 жылы қауымдастық құрамына географиялық ерекшеліктеріне байланысты Шығыс және Батыс конференцияларына бөлінетін 30 команда кірді. Ал конференциялар өз алдына бес командадан үш дивизионға бөлінеді. Бір маусым аралығында әр команда 82 кездесу өткізіп, нәтижесіне байланысты плей-офф кезеңіне іріктеледі. Плей-офф кезеңінде командалар олимпиадалық жүйе бойынша 4 жеңіске дейін ойнайды. Екі конференция чемпиондары ҰБҚ чемпионы анықталатын басты финалда кездеседі.\n2010 жылы ҰБҚ табысы 3,8 миллиард долларды құрады. Ал ҰБҚ ойыншыларының біржылдық орташа жалакысы 4,8 миллион долларды құрады. ҰБҚ-ның орталық кеңсесі Нью-Йорктегі Олимпик-тауэр ғимаратының 19 қабатында орналасқан.", "title": "Ұлттық баскетбол қауымдастығы" } ]

[]

[ { "docid": "594612_1_1", "text": " \nМисофония, тек «дыбыстарды қабылдамау» дыбыстарға төзбеушілік нысаны болып табылады. Бұл белгілі бір дыбыстарды, қатты немесе тыныштықпен байланысты жағымсыз әсерлерден туындаған неврологиялық бұзылыс болып саналады. \"Мисофония\" терминін Эмори университетінен Павел Ястребов (Pavel J. Jastreboff) енгізді. Ол көптеген адамдарда белгілі бір дыбыстарға, ең алдымен, тамақ ішу кезінде сөзсіз қайғырғанын анықтады. Алдымен ол бұл жағдайды \"жұмсақ дыбысқа сезімталдық\" ретінде анықтады,өйткені оның кейбір бақылаушылары үшін дәл төмен жиілікті дыбыстар көтерілмеген.\nГиперакусиядан айырмашылығы, белгілі бір дыбыстармен байланысты емес. Осындай симптомдар тудыратын физиологиялық аномалияның анатомиялық орналасуы туралы аз мәлімет бар, бірақ, ең алдымен, орталық жүйке жүйесінің құрылымына жатады.\nМисофониядан зардап шегетін адамдар, көбінесе, басқа адамның тырнақтарын кесу, тістерді тазалау, тамақтану, тыныс алу, сықыру, сөйлесу, ұсақ-түйек, ескіру, жаяу жүру, сағыз, храпар, ымдау сияқты дыбыстармен жиі тітіркенеді немесе тіпті ашуланады жөтел, белгілі бір үнсіздік немесе қайталанатын дыбыстар.", "title": "Мисофония" } ]

[]

[ { "docid": "530267_1_1", "text": "\nГолливуд Даңқ аллеясы (Hollywood Walk of Fame) — Голливуд бульварінің он бес кварталын және Вайн стриттің үш кварталын алып жатқан тротуарлар қатары. АҚШ-тың Лос Анжелес қаласындағы Голливуд ауданында орналасқан бұл нысан өнер және ойын-сауық саласына дамуына үлес қосып жүрген актерлер мен актрисалар, музыканттар, продюсерлер, театр мен музыка ұжымының директорлары, тіпті ойдан шығарылған кейіпкерлердің \"Жұлдыздары\" қойылған. Тротуарларда жезден жасалған 2500 жуық жұлдыз бар. Даңқ аллеясын Голливуд сауда палатасы басқарады, Hollywood Historic Trust оны қаржыландырады.", "title": "Голливуд Даңқ аллеясы" } ]

[ { "docid": "530267_2_1", "text": "NPO/Plog зерттегені бойынша «Даңқ аллеясына» жыл сайын 10 миллионға жуық туристер келеді екен.", "title": "Голливуд Даңқ аллеясы" } ]

[ { "docid": "137799_1_1", "text": "«Кариб теңізінің қарақшылары» (Pirates of the Caribbean) (фильмдер сериясы) – Кариб теңізіндегі теңіз қарақшылары жайлы шытырман оқиғалы фильмдер сериясы. .\nРежиссерлері: Гор Вербински (1-3 бөлімі) және Роб Маршалл (4 бөлімі). Барлық фильмнің сценарийін Терри Россио және Тед Эллиотт жазған. Бұл фильм, Walt Disney Pictures кинокомпаниясының қолдауымен, Диснейлэндтегі ашылған бірқатар аттракциондардан кейін түсірілген. \nТөрт бөлімнен тұрады: «Пираты Карибского моря: Проклятие «Чёрной жемчужины» 2003 жылы шыққан; «Пираты Карибского моря: Сундук мертвеца» 2006 жылы шығып, әлемдік кино прокатта кассалық фильмдер ішіндегі «Аватар» фильмінен кейін төртінші орында болған; «Пираты Карибского моря: На краю Света» 2007 жылы шыққан; «Пираты Карибского моря: На странных берегах» 2011 жылы шыққан.", "title": "Кариб теңізінің қарақшылары" } ]

[]

[ { "docid": "2791_3_1", "text": "==Жалпы түсінік==\n\nHTML тілін британ ғалымы Тим Бернерс-Ли 1986-1991 жылдары Женева (Швейцария) Еуропалық ядролық зерттеу орталығында жасап шығарған болатын. HTML алғашында ғылыми және техникалық құжаттарды халық арасында алмастыруға арналған тіл ретінде жасалған. HTML көмегімен әдемі жасалған құжатты оңай және тез жасауға болады. Құрамының өзгеруінен басқа HTML-ға гипермәтіндерді оқу қасиеті қосылған. Бейнематериалдық қасиеттер кейіннен қосылған. Бағдарламалар құжаттарды құрылымдау және пішімдеу, оларды байланыстыру құралдарына қайта шығару (бейнелеу) құралы ретінде құрылды.", "title": "HTML" } ]

[ { "docid": "2791_1_1", "text": "\nHTML (Hypertext Markup Language — «еренмәтін белгілеу тілі») — вебшолғышта көрсетілуге арналған еренмәтін мен басқа ақпараттардан тұратын веб-парақшаларды жасауға арналған белгілеу тілі.", "title": "HTML" }, { "docid": "2791_2_1", "text": "HTML (HyperTextMarkupLanguage) – бұл құжаттарды кодтау үшін қолданылатын гипермәтіндік белгілеу тілі.\nHTML беттер ғаламторда браузерден серверге, жай мәтін немесе жасырын символдар(шифрлар) арқылы HTTP және HTTPS хаттамаларымен жіберіледі.", "title": "HTML" } ]

[ { "docid": "519805_2_1", "text": "The Ice Bucket Challenge, кейде ALS Ice Bucket Challenge, мұзды суды басқа төгу арқылы латерлды амиотрофиялық склероз ауру жайында ақпаратты көпшілікке таныстыру және зерттеуге қажетті қаражатты жинауға бағытталған шара. Акция 2014 жылы шілде тамыз айлары арасында әлеуметтік желілерде вирустық танымалдыққа ие болды. АҚШ-та адамдар ALS қауымдастығына, Ұлыбританияда MND (Motor Neurone Disease) қауымдастығына ақша аударды. Қазақстанда Ice Bucket Challenge қаржылары жеке қорлар мен басқа да қайырымдылық мақсаттарына жіберілді.", "title": "Ice Bucket Challenge" }, { "docid": "519805_3_1", "text": "Акция шарты бойынша адам өз басына мұздай суды құйып видеосын шығару керек. Сонымен қатар акцияға қатысушы басқа адамдарға шақырту жібере алады. Шақыртуға жауап беру үшін 24 сағат беріледі. Сол уақыт ішінде шақырылған адам мұзы бар суды құюы шарт. Одан бас тартқан жағдайда қайырымдылыққа ақша беру тиіс.", "title": "Ice Bucket Challenge" } ]

[ { "docid": "519805_5_1", "text": "Суық суды басқа құя отырып қаражат жинақтау идеясы бірнеше жерде кезігеді. 2013 жылдың ортасы мен 2014 жылы \"Cold Water Challenge\" шаралары әлеуметтік желілерде АҚШ-тың солтүстік аудандарында кең танымал бола бастады. Шараға қатысушылар суық суға секірулері керек. Одан бас тартқан жағдайда ракты зерттеуге қаржы беру тиіс болатын.", "title": "Ice Bucket Challenge" } ]

[ { "docid": "137629_2_1", "text": "«Үйде жалғыз қалғанда» (1990), «Үйде жалғыз қалғанда 2: Нью-Йоркте адасқан» (1992), «Бай бала Ричи» (1994) комедияларындағы басты рөлдерді сомдаумен танылған. Отбасындағы жеті баланың үшіншісі. Ең алғаш рет басты рөлді «Бак ағай» (1989) фильмінде сомдаған. ", "title": "Маколей Калкин" } ]

[]

[ { "docid": "19966_2_1_1", "text": "Мұрағат немесе Архив (\"archіvum\") – тарихи маңызы бар құжаттар сақталатын мемлекет арнаулы мекеме. Мекемелердің ескі құжаттарын сақтайтын бөлімі немесе жеке тұлғаның өмірі мен қызметіне байланысты жинақталған жәдігерлер жиынтығы да архив делінеді.\nthumb|left|Қазiргi архив жүргiзу", "title": "Мұрағат" } ]

[ { "docid": "19966_3_1", "text": "Қазақстан архившілері «Ғасыр соңындағы архивтер: өткен жолды бағалау және болашаққа көзқарас» тақырыбымен Архивтердің Халықар. кеңесі өткізген архивтің халықар. 13-конгресіне (Пекин, 2–7.09. 1996 жылы) қатысты.", "title": "Мұрағат" } ]

[ { "docid": "56246_2_1", "text": "\nҚуық негізінен дененің жамбас қуысында орналасады. Зәрге толған кезде ғана құрсақ қуысына қарай шығады. Ол қуық төбесінен, қуық денесінен және жіңішкерген қуық мойынынан тұрады. \n* Қуықтың қабырғасы үш қабықтан:\n** ішкі — кілегейлі қабықтан\n** ортаңғы — етті қабықтан және\n** сыртқы — сірлі қабықтан (\"адвентициядан\") құралған.\nҚуықтың кілегейлі қабығы көпқабатты ауыспалы эпителиймен астарланған, бездер болмайды. Кілегейлі қабықтың жоғарғы қабырғасында несепағар білеуліктері мен несепағардың тесіктері көрінеді. \n* Қуықтың етті қабығы үш қабаттан: \n** ішкі және сыртқы ұзынша қабаттардан және олардың аралықтарындағы сақинаша қабаттан тұрады. \n* Сыртқы сірлі қабық қуықтың денесі мен төбесін қаптап тұрады. Ал оның мойны адвентициямен (борпылдақ дәнекер ұлпасы) қапталған. Қуықтың мойны несепшығар өзегіне жалғасады.", "title": "Қуық" } ]

[ { "docid": "56246_1_1", "text": "\nҚуық (\"мочевой пузырь, vesica urinaria, vesica - көпіршік, urina — зәр, несеп\") — бүйректе түзілген зәр несепағар арқылы ағып келіп, уақытша жиналатын, пішіні алмұрт тәрізді қуысты мүше. ", "title": "Қуық" } ]

[ { "docid": "531531_1_1", "text": "Джек Глисон (Jack Gleeson) — Ирландиялық актер, көпшілікке Тақтар ойыны телесериалындағы Джоффри Баратеон рөлімен танымал.", "title": "Джек Глисон" } ]

[]

[ { "docid": "197172_20_1_2", "text": "Зевстің алтын мүсіні – кезінде Ежелгі Грекиядағы Олимп тауында Зевс құдайға орнатылған ескерткіш, “әлемнің жеті кереметінің” бірі. Б.з.б. 5 ғ-да өмір сүрген белгілі афиналық мүсінші Фидий сомдаған. Ежелгі гректер құдайлардың құдайы деп сенген Зевске арнап ақ мәрмәрдан зәулім сарай тұрғызған болатын. Фидий өзінің мүсінін осы сарай ішіне сомдаған. Тақта отырған құдай мүсінінің биіктігі 17 м болған, ол сарай төбесіне сәл-ақ тимей тұрған. Зевс отырған тақ түгелдей алтын және піл сүйегінен жасалған. Негізгі ағаштан істелген құдай мүсінінің беті, қолы, аяғы және ашық төсі өте нәзік зергерлікпен өңделген піл сүйегімен түгелдей қапталған. Мүсіннің белден төм. бөлігі гүлдермен, жұлдыздармен, әр түрлі хайуанаттар бейнесімен көркемделген алтын жамылғымен жабылған. Мүсінші Зевстің бір қолына ұстатқан жеңімпаздық құдайы Ника бейнесі де, екінші қолындағы қыран қонған тұғыр да алтын мен піл сүйегінен жасалған еді. Ал Зевстің басына таза алтыннан өрілген тәж кигізілген болатын. Ежелгі гректер ең үлкен бақытсыздық – Зевс құдайдың алтын мүсінін көрместен бұрын өліп кету деп есептеген. Сондықтан да ес білген әр адамға бұл бейнені көру арман болған. Б.з. 5 ғ-нда Зевс мүсінін Грекиядан Константинопольге (қазіргі Стамбұлға) көшірген. Мүсін сонда өртте қалып жо", "title": "Ежелгі Грекия" } ]

[]

[ { "docid": "601746_2_1", "text": "Әлем чемпионаттарында ең көп гол соққан футболшы германиялық Мирослав Клозе. Оның еншісінде 16 гол бар. Екінші орындағы бразилиялық Роналдо 15 гол соқты. ", "title": "Футболдан әлем чемпионатының сұрмергендері" }, { "docid": "601746_3_1", "text": "Жекелеген чемпионаттарда ең көп гол соққан футболшы француз Жюст Фонтен. Ол 1958 жылы 13 рет қарсыластар қақпасын дәл көздеді.", "title": "Футболдан әлем чемпионатының сұрмергендері" } ]

[ { "docid": "601746_1_1", "text": "\n1930 жылдан 2018 жылға дейін әлем чемпионаттарында 2548 гол соғылды. Бірінші голды 1930 жылы 13 шілдеде Франция-Мексика матчында француз Люсьен Лоран енгізді. Әзірше соңғы голды 2018 жылғы финалда хорватиялық Марио Манджукич Францияның қақпасына соқты.", "title": "Футболдан әлем чемпионатының сұрмергендері" } ]

[ { "docid": "676333_3_1", "text": "* Джон Гудмен — Салли\n* Билли Кристал — Майк\n* Мэри Гиббс — Боо\n* Стив Бушеми — Рэндалл Боггс\n* Джеймс Коберн — Генри Дж. Ватернұз III\n* Дженнифер Тилли — Селия Мэй\n* Боб Петерсон — Роз\n* Джон Ратценбергер — Йети\n* Фрэнк Оз — Джефф Фунгус\n* Дэниел Герсон — Недлмен және Смитти\n* Стив Сасскинд — Джерри Слугворт\n* Бонни Хант — Флинт ханым", "title": "Монстрлар корпорациясы" } ]

[ { "docid": "676333_2_1", "text": "Монстрлар корпорациясы (Monsters, Inc.) — 2001 жылы жарық көрген режиссер Питер Доктердің анимациалық 3D-да шыққан мультфильмі. Жұмыстың дистрибьюторы Walt Disney Studios Motion Pictures компаниясы болып табылады. Әлемдік премьерасы 2001 жылы 2 қарашада, ал Қазақстанда 2002 жылы 21 наурызда шығып.", "title": "Монстрлар корпорациясы" }, { "docid": "676333_4_1", "text": "Rotten Tomatoes шолу агрегаторының сайты 96% мақұлдау рейтингісі туралы хабарлады, орташа балл 8,00/10, 197 шолуға негізделген. Metacritic орташа өлшенген мәнді қолданып фильмге 35 сыншының негізінде 100-ден 79-ге баға берді, бұл \"жалпы жағымды пікірлерді\" көрсетеді.", "title": "Монстрлар корпорациясы" } ]

[ { "docid": "509343_2_1", "text": "төменгі жақтан қараңыз\n\nКорей соғысы (한국 전쟁) — 1950 жылдың 25 маусымынан 1953 жылдың 27 шілдесіне дейін (дегенмен соғыстың ресми түрде тоқтағаны туралы жарияланған жоқ) созылған Солтүстік Корея мен Оңтүстік Корея арасындағы қақтығыс. Негізінен бұл соғысты қырғи қабақ соғыс кезеңіндегі АҚШ-пен ҚХР және КСРО одақтас елдері арасындағы жанама соғыс деп те атайды.", "title": "Корей соғысы" } ]

[ { "docid": "509343_1_1_1", "text": "{{Қарулы қақтығыс\n|қақтығыс = Корей соғысы{{lang-ko|한국 전쟁}}\n|бөлім = Қырғи Қабақ Соғыс\n|сурет = Koreanwarmontage.jpg\n|себеп = Ким Ир Сеннің Кореяны өз билігінің астына біріктіру әрекеті\n|сурет атауы = \"Сағат тілі бойымен\": АҚШ теңіз әскерлері қытай сарбаздарын тұтқынға алуды; B-26 бомбалау үстінде; Оңтүстік корейлік қашқындар; Инчхонға АҚШ күштерінің түсірілуі; БҰҰ күштері Пхеньяннан ашып, 38-ші параллельді қиып өтуде\n|дата = 25 маусым 1950 — 27 шілде 1953\n|орын = Корей түбегі\n|өзгерістер = Корея арасындағы шекараның өзгеруі\n|нәтиже = Кореяның Оңтүстік және Солтүстік болып екіге бөлінуі. Татуласу.\n|қарсылас1 = Антикоммунисттік күштер:\n* {{Flag|South Korea|name=Оңтүстік Корея}}\n* {{Мемлекет туы|БҰҰ}}:\n* {{Flag|Belgium|name=Бельгия}}\n* Грекия\n* {{Flag|Colombia|name=Колумбия}} \n* {{Flag|Luxembourg|name=Люксембург}} \n* {{Flag|Netherlands|name=Нидерланд}} \n* {{Flag|АҚШ|1912}} \n* {{Flag|Thailand|name=Тайланд}} \n* {{Flag|Turkey|name=Түркия}} \n* {{Flag|Philippines|1919|name=Филиппиндер}} \n* {{Flag|France|name=Төртінші француз республикасы}} \n* Эфиопия \n* {{Flagicon|United Kingdom}} Британ империясы:\n** {{Flag|United Kingdom|name=Ұлыбритания}} \n** {{Flag|Australia|name=Аустралия}} \n** {{Flag|New Zealand|name=Жаңа Зеландия}} \n** {{байрақ|Канада}}", "title": "Корей соғысы" }, { "docid": "509343_1_1_2", "text": "** ОАО\n|қарсылас2 ={{flagicon image|Hammer and sickle.svg}} Коммунисттік күштер:\n* {{Flag|North Korea|name=КХДР}}\n* {{Flag|China|name=ҚХР}}\n* ҚХАӘ\n* ҚХЕ\n* {{Байрақ|КСРО}}\n* 64-ші иак\n|күштер1 = төменгі жақтан қараңыз\n|күштер2 = төменгі жақтан қараңыз\n|командир1 = {{Flagicon|South Korea}} Ли Сын Ман{{Flagicon|БҰҰ}} Дуглас Макартур{{Flagicon|БҰҰ}} Мэтью Риджуэй{{Flagicon|БҰҰ}} Марк Кларк\n|командир2 = {{Flagicon|North Korea}} Ким Ир Сен{{Flagicon|North Korea}} Пак Хон Ён{{Flagicon|China}} Мау Зыдоң{{Flagicon|China}} Чэнь Гэн{{Flagicon|China}} Пэн Дэхуай\n|шығындар1 = {{байрақ|БҰҰ}}\nөлгендер саны: 40 670\nжараланғандар саны: 104 280\nтұтқынға түскендер және із-түссіз жоғалғандар саны: 9931\n{{Flagicon|South Korea}}\nөлгендер саны: 137 899\nжараланғандар саны: 450 742\nтұтқынға түскендер және із-түссіз жоғалғандар саны: 32 838\nтөменгі жақтан қараңыз\n|шығындар2 = {{Flagicon|North Korea}}\"(АҚШ бағалаулары)\":\nөлгендер саны: 112 мың\nжараланғандар саны: 303 мың\nтұтқынға түскендер және із-түссіз жоғалғандар саны: 120 мың\n{{Flagicon|PRC}}\"(ҚХР бағалаулары)\":\nөлгендер саны: 60 мың\nжараланғандар саны: 383,5 мың\nауруханаға жатқызылғандар саны: 450 мың\nіз-түссіз жоғалғандар саны: 4 мың\nтұтқынға түскендер саны: 21 мың\n\"(АҚШ бағалаулары)\":", "title": "Корей соғысы" }, { "docid": "509343_1_1_3", "text": "өлгендер саны: 400 мыңнан астам \nжараланғандар саны: 486 мың\nтұтқынға түскендер саны: 21 мың\n{{Flagicon|USSR|1923|name=Кеңес Одағы}}\nөлгендер саны: 282 \nБарлығы: 1 545 822—1 648 582", "title": "Корей соғысы" }, { "docid": "509343_3_1", "text": "Солтүстік коалиция құрамына: Солтүстік Корея және оның қорғаныс күштері: қытай әскері (ҚХР бұл қақтығыста ресми түрде қатыспағандықтан, қытай әскері «қытай халықтық еріктілер» тобына бірікті). Кеңес Одағы да соғысқа ресми түрде қатыспағанымен, ол соғысты қаржыландыруды және қытай әскерлерін жабдықтандыруды өз мойнына алды. Оңтүстік жақтан соғысқа Оңтүстік Корея, АҚШ, Ұлыбритания және басқа да БҰҰ Қарулы күштерінің құрамындағы елдер қатысты.", "title": "Корей соғысы" } ]

[ { "docid": "492391_1_1_2", "text": "Өз еңбек жолын 1982-1984 жылдары Солтүстік Каролина Университетінің баскетбол командасында ойнаумен бастаған Джордан 1982 жылы NCAA біріншілігінде жеңіске жетті. 1984 жылы Джордан «Чикаго Буллз» командасының құрамында өнер көрсете бастады. Биікке керемет секіру қабілетінің арқасында ол «Air Jordan» лақап атқа ие болды. Ол сонымен қатар баскетбол тарихындағы ең үздік қорғаушы болып табылады. 1991 жылы «Буллз» құрамында ол өзінің тұңғыш ҰБЛ чемпионатын жеңіп алды. 1992 жылы және 1993 жылы ол өз жетістігін қайталады. Әкесінің қазасынан кейін баскетболдан кетпек болған Джордан бейсболда бағын сынап көрмек болды. Алайда 1995 жылы баскетбол аланына кері оралып, «Буллз» командасына тағы үш атақты жеңіп беріп, ҰБЛ-ның бір маусымда жеңіске жеткен матчтар саны бойынша рекордын жаңартты. 1995-96 жылғы маусымда 72 мәрте жеңіске жеткен. 1999 жылы Джордан тағы да баскетболмен қоштаспақ болды, алайда 2001 жылы тағы екі ойын маусымында «Вашингтон Уизардс» жейдесін киіп, сол құрама сапында өнер көрсетті. ", "title": "Майкл Джордан" } ]

[ { "docid": "492391_2_1", "text": "Майкл 1962 жылы Бруклинде өмірге келеді. Әкесі Джеймс Джордан АҚШ Әскери Әуе Қызметінде жұмыс жасаған, ал анасы Делорис Пиплс банк қызметкері. Майкл отбасындағы бес баланың төртіншісі болатын. Оның екі ағасы : Ларри, Джеймс, әпкесі Делорис және қарындасы Розлин. Бірақ көп ұзамай оның отбасы Солтүстік Каролина штатына қарасты шағын қала Уилмингтонға қоныс аударады. Басқа бауырларына қарағанда еріншектігімен, бірақ, доп ойнауға деген құштарлығымен жастайынан ерекшеленген Майкл балалық шағы туралы былай деп ой тербейді: Бес жасында алғаш рет баскетбол ойынына куә болып, ҰБЛ-дағы (НБА) кәсіпқойлар сияқты допты шығыршыққа үстінен салуға қатты құмарта бастайды. Сегізінші сыныпта оқып жүргенінде (ол кезде бойының ұзындығы небәрі 173 см. бола тын) тұңғыш рет допты шығыршыққа төбесінен енгізген. Бұған дейінгі жаттығулардың бірде-біреуінде дәл бұлайша биікке секіріп көрмеген. Ал сол жолғы ойында ол тура қанат біткендей тым биікке көтеріліп, допты шығыршыққа атып ұрды. Майкл Джордан тек өзінің қиялындағы емес, сон дай-ақ баскетбол добын қолына алған сан мыңдаған спортшы армандаған ұлы баскетболшыға айналды. Миллиондаған жанкүйердің жүрегін жаулаған ол тек Американың емес, күллі әлем бас кетболының шоқ жұлдызы ретінде танылды.", "title": "Майкл Джордан" }, { "docid": "492391_3_1_1", "text": "Майклдың анасы да ұлының балалық шағынан-ақ даңқты баскетболшы болуға тал пын ғанын растайды. Майкл шамамен 11-12 жасында өзінің қайткенде де Олимпиадаға қатысатындығын айтып, анасына уәде берді. Арманы 1984 жылы орындалды, 22 жасар Майкл ұлттық құрама сапында өнер көрсетті. \nДаңқты ұлын әкесі Джеймсте мақтан тұтқан. Майкл өзінің туған ағасы Ларримен үнемі бірге баскетбол ойнап, бастапқысында өзінен төрт жас кіші інісін Ларри ұтып кететін. Бірақ жыл өткен сайын Майкл есеп айырмасын айтарлықтай қысқартып отырды. Ал он беске толған шағында ол өзінің ағасын ұта бастады.\nМайклдың ата-анасы туралы сөз қозғағанда, оның анасына тартқандығын айта кеткен абзал. Өйткені Джордандар тұқымында бойшаң адамдар әсте болған емес. Олардың ең ұзын дегенінің өзі 183 сантиметрден аспаған көрінеді. Сондай-ақ Майклдың өзі де бойының ұзын болуы үшін аянбай тер төгіп, осы мақсатқа арналған жаттығуларды үзбей жасап отырған. Кім біледі, соның арқасы болар 18-ден 19-ға қараған жылы оның бойы 12,5 сантиметрге бір-ақ секіріп, 198-ге жетеді.", "title": "Майкл Джордан" }, { "docid": "492391_3_1_2", "text": "Оның Эмсли Лэйни мектебінің қабырғасындағы жаттықтырушысы Фред Линч болатын. Майкл 9-сыныпта оқып жүргенінде бойының ұзындығы 183 см. Болған. Сол кездің өзінде ол алаңға мектептің негізгі құрамында шыққысы келетін. Бірақ ол сол тұста жоғары сынып оқушылары әкелетіндей нәтижеге қол жеткізе алмайтын-ды. Әйтсе де Майкл өзінің табандылығының арқасында бір жылға жетер-жетпес уақыттың ішінде негізгі құрамнан команданың белді ойыншысы ретінде орын алды. Ал 11-12- сыныптарда оқып жүрген шағында ол тек мектебіміздің емес, сондай-ақ бүкіл Солтүстік Каролина штатының үздік ойыншысы болып табылды. Ал кейінірек АҚШ оқушылары арасындағы үздік он баскетболшының қатарында Майклдың да есімі аталды. Майкл баскетбол және басқа да жеңіл атлетикалық жарыстарға деген құштарлығының кесірінен сабаққа мүлдем көңіл бөлмеген. Тек жоғары сыныптарға жеткенде ол өзінің қателігін түсініп, орташа баллын жоғарлатуға ұмтыла бастады. Ол әсіресе математиканы жақсы меңгеріп шыққан. ", "title": "Майкл Джордан" }, { "docid": "492391_3_1_3", "text": "Мектепті бітірісімен Майкл баскетбол бағдарламасына жете көңіл бөлінген Солтүстік Каролина университетінде оқуға ше шім қабылдайды. Оның мықты баскетболшы ретінде қа лыптасып, үлкен же тіс тіктерге жетуіне осы білім ор дасының көп көмегі тиді деуге толық негіз бар. Бұл жерде де Майкл үшін оқудан гөрі өзінің сүйікті ойыны баскетбол маңыздырақ болғаны жасырын емес. Дегенмен ол университеттің негізгі құрамына бірден алына қоймады.Мұндағы бапкерлер назарын өзіне аударту үшін тағы да біраз тер төгуіне тура келді. Ақыры 1982 жылы жоғары оқу орындары арасындағы турнирде ол көпшілікті мойындатты. Джорджтаун университетімен финалдық кездесуде бәсекеге түскен Солтүстік Каролина университеті жиырма жасар, бірінші курстың студенті Майкл Джордан салған шешуші голдың көмегімен жеңіске жетті. Осы оқу ордасының қабырғасында-ақ Майкл ұшатын, әуе Джорданы деген лақап аттарға ие болды. Солтүстік Каролина университетінің баскетболы Майкл Джордан мен Сэм Перкенсонның арқасында АҚШ ЖОО-лары-ның арасында үш жыл бойы үлкен нәтижелерге иек артты.\nМайкл Джордан өмірінің жарқын беттері әйгілі «Чикаго буллз» командасымен тікелей байланысты екені даусыз. Осы команданың капитаны бола жүріп ол үлкен биіктерді бағын дырды, талайды тамсандырды.", "title": "Майкл Джордан" } ]

[ { "docid": "575233_1_1", "text": "Сриниваса Раманужан (சீனிவாச இராமானுசன்; Srinivasa Ramanujan, 22 желтоқсан 1887 — 26 сәуіз 1920) - әйгілі үнді математигі. Раманужан ешқандай білімі жоқ, оқу-тоқусыз болса да өз бетімен математикаға құлшыныс танытып үлкен жетістіктерке жеткен. Ол сандар теориясына, соның ішінде p(n) жіктеуін асимптотикасын тауып (Годфри Хардимен бірлесіп), зор үлес қосқан.", "title": "Сриниваса Раманужан Айенгор" } ]

[ { "docid": "575233_2_1", "text": "1887 жылы Үндістанның оңтүстігінде брахмандар отбасында дүниеге келген. Анасы өте діншіл, баласын да солай тәрбиелеген. ", "title": "Сриниваса Раманужан Айенгор" }, { "docid": "575233_3_1", "text": "Мектеп те ақ оның ерекше дарыны көріне бастайды. Мадраса қаласында бір студент оған тригонометриядан кітапша берген. Соны оқып шыққан Раманужан 14 жасында Эйлердің синустар мен косинустар формуласын тапқан.", "title": "Сриниваса Раманужан Айенгор" } ]

[ { "docid": "60074_1_1", "text": "\nКолумбия (Colombia), ресми атауы Колумбия Республикасы (República de Colombia ) — Оңтүстік Американың солтүстік-батыс бөлігінде орналасқан мемлекет. Жер көлемі – 1 141 748 км2. Халқы – 51 млн. адам (2021). Тұрғындарының 58%-і метистер, 20%-і еуропалықтар, 14%-і мулаттар, қара-нәсілділер, үндістер. Қала халқы 73% (1996). Ресми тілі – испан тілі. Тұрғындары христиан дінінің католик тармағын ұстанады. Астанасы – Богота. Конституция бойынша елді Президент басқарады (1998 жылдан Андрес Пастрака Аранго) және ол 4 жыл сайын сайланып отырады. Заң шығарушы жоғары органы – Сенат және Өкілдер палаталарынан құрылатын парламент. Әкімшілік жағынан 32 департамент пен астаналық округке бөлінеді. Ақша бірлігі – Колумбия песосы. Ұлттық мейрамы 20 шілде – Тәуелсіздік күні (1810).", "title": "Колумбия" } ]

[ { "docid": "60074_2_1_1", "text": "Жер ерекшеліктеріне қарай Колумбия таулы батыс аймақ және жазық шығыс аймақ болып 2-ге бөлінеді. Елдің батысында жатқан Анд таулары Батыс, Орталық, Шығыс Кордильера тауларынан тұрады. Орталық Кордильерада көптеген сөнбеген жанартаулар кездеседі: Уила (5750 м), Руис (5400 м), Толима (5215 м), т.б. Елдің шығысында Ориноко – Риу-Негру ойпаты, солтүстікте Кариб маңы және Тынық мұхит маңы ойпаты, оңтүстікте Кокета және Путумайо ойпаттары орналасқан. Кен байлықтарынан мұнай, табиғи газ, тас көмір, алтын, күміс, платина, изумруд, темір, мыс кентастары кездеседі. Климаты экваторлық және субэкваторлық. Жазық жерлерде орташа температура 29С, ал таулы өңірлерде 7С. Жауын-шашынның жылдық мөлшері 200 мм-ден (Солтүстік-Шығыс Колумбия) 4000 мм-ге дейін (Амазона өзені бойында), Тынық мұхит маңы мен оған іргелес таулы өңірлерде 10000 мм-ге дейін жетеді. Колумбияда өзендер өте көп және жиі орналасқан. Магдалена, Атрато, Сину (Кариб теңізіне құяды), Гуавьяре, Мета (Ориноко салалары) Путумайо, Какета (Амазона салалары), т.б. Тынық мұхит пен Кариб теңізі жағалауларында мәңгі жасыл ормандар, жазық жерлерде саванна, тауаралық ойпаңдарда мәңгі жасыл ағаштар, жоғары жақтарында экваторлық шалғын – парамос өседі.", "title": "Колумбия" }, { "docid": "60074_2_1_2", "text": "Маймыл, ягуар, құмырсқажегіш, алып кесірткелер – игуаналар, өзендерінде қолтырауындар кездеседі.", "title": "Колумбия" }, { "docid": "60074_3_1", "text": "\nЕлдің атағы әйгілі саяхатшы-зерттеуші Кристофер Колумб, кейін аталған. Ол бүкіл Жаңа әлемдегі қатысты, Венесуэла революциялық Оңтүстік Америка тәуелсіздігі үшін күрескер, Франсиско де Миранды пайдаланылады, бірақ испан және португал үстемдігі астында әсіресе жерлер. атындағы оның «Ямайка хат» (испандық. Carta де Ямайка) жылы Симон Боливар ұсынған болатын. Ол Жаңа Гранада Viceroyalty (бүгіндегі Колумбия, Панама, Венесуэла, Эквадор және Бразилияның солтүстік-батыс) аумағын енгізілген, ол 1819 жылы Колумбия Федеративті Республикасының қалыптастыру кезінде қабылданды. Алайда кейіннен Эквадор мен Венесуэланы бөліп алған соң, ел Жаңа Гранада деп атала бастады. Колумбия Құрама Штаттары - 1858 жылдан бастап, ел Гранада, 1863 конфедерациясы ретінде белгілі болды. 1886 жылдан бастап қазіргі атауы - Колумбия Республикасы құрылды. Бұл олар осы елдердің ортақ мұра нұқсан, өйткені, Эквадор және Венесуэла үкіметтері дау, бірақ қазіргі уақытта бұл споралары тоқтатылды.", "title": "Колумбия" } ]