Datasets:

haohaa

/

shan-news-shannews_org

like 0

2024-04-29T15:06:14

https://shannews.org/archives/52381

ပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆး ၶၢဝ်းမႆႈ တီႈဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ ပွၵ်ႈၵမ်းႁႅၵ်ႈ

တႆးႁွတ်ႈမိူင်းထႆး ဢွၼ်ၵၼ် ပိုတ်ႇပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆး ၶၢဝ်းမႆႈ ၽွင်းပိၵ်ႉဢိုတ်းႁူင်းႁဵၼ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆး ၼင်ႇႁိုဝ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇတႆး ပေႃးတေၾိုၵ်းလၢတ်ႈၶိုၼ်းၵႂၢမ်းတႆးလႄႈ ႁူႉလိၵ်ႈလၢႆးၾိင်ႈငႄႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၶိုၼ်း ဝႃႈၼႆ။ တႄႇဢဝ် 11/03/2024 ၼၼ်ႉမႃး ယူႇတီႈ တႆးႁွတ်ႈမိူင်းထႆး (ႁႅင်းၵၢၼ်တႆး) တီႈမူႇဝၢၼ်ႈသီဝူဝ်ငိုၼ်း ႁူမ်ႈၵၼ် ပိုတ်ႇပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆး တီႈဝတ်ႉသီဝူဝ်ငိုၼ်း ဢိူင်ႇထသႃလႃး ၸႄႈဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ ၸိုင်ႈထႆး ပွၵ်ႈၵမ်း ႁႅၵ်ႈ မီးလုၵ်ႈဢွၼ်ႇတႆး ၶိုၼ်ႈႁဵၼ်း မွၵ်ႈ 40 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ Photo by – မေႃသွၼ် ၼၢင်းႁွမ်/ ပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆး တီႈဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ မေႃသွၼ် ၼၢင်းႁွမ် ၵေႃႉဢွၼ်ၸတ်းပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆး တီႈဝတ်ႉသီဝူဝ်ငိုၼ်း လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၶႂ်ႈႁႂ်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇတႆးႁဝ်း မေႃလိၵ်ႈတႆးၵႂၢမ်းတႆးႁဝ်းၶိုၼ်း ပေႃးဝႃႈ ႁဝ်းဢမ်ႇသွၼ်ဝႆႉ တေသိုပ်ႇၵႂႃႇ တၢင်းၼႃႈၼၼ်ႉ ၵူဝ်ၶဝ်ဢမ်ႇႁူႉလိၵ်ႈတႆးၵႂၢမ်းတႆးႁဝ်းယဝ်ႉ ၵူဝ်ၶဝ်လိုမ်းၽႃသႃ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း လိၵ်ႈတႆး ၵႂၢမ်းတႆး ႁဝ်းၶႃႈဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ သိုပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ – “ထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈၵေႃႈ ၽွင်းၶၢဝ်းဢိုတ်းႁူင်းႁဵၼ်းထႆး ၶၢဝ်းမႆႈၼႆႉ ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ႁဝ်း ယူႇလၢႆ လဵၼ်ႈၵဵမ်း တူၺ်းၾူၼ်း ၸိူင်ႉၼႆပႃးၶႃႈဢေႃႈ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၸင်ႇလႆႈပိုတ်ႇပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆး ၼႆႉမႃး”- ဝႃႈၼႆ။ ပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆး ၶၢဝ်းမႆႈ ဢၼ်လႆႈပိုတ်ႇၵႂႃႇ တီႈဝတ်ႉသီဝူဝ်ငိုၼ်းၼႆႉ တေပိုတ်ႇပူင်သွၼ် ၼႂ်းဝၼ်းသဝ်တင်း ဝၼ်းတိတ်း ၶၢဝ်းယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 8 မူင်း ထိုင် 3 မူင်းဝၢႆးဝၼ်း တႄႇဢဝ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢႃယု 7 ၶူပ်ႇထိုင် 34 ပီ ယၢမ်းလဵဝ် မီးဝႆႉ လုၵ်ႈႁဵၼ်းတင်းမူတ်း 37 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ Photo by – မေႃသွၼ် ၼၢင်းႁွမ်/ ပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆး တီႈဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ “ၸူးၸႂ်တႄႉ ႁဝ်းၶႃႈ ၶႂ်ႈပိုတ်ႇပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆး ၵူႈဝၼ်းၶႃႈဢေႃႈ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ ႁဝ်းၶႃႈသေ ယွၼ်ႉလႆႈယိုတ်းၵၢၼ်ၼႂ်းဝၼ်းသဝ် – ဝၼ်းတိတ်း ဝၼ်းတၼ်းၸိူင်ႉၼႆသေ မႃးပူင်သွၼ်ပၼ်ၵႂႃႇ ၶႃႈဢေႃႈ”- မေႃသွၼ် ၼၢင်းႁွမ် သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 22/04/2024 တီႈမူႇဝၢၼ်ႈသီႇရိမင်ႇၵလႃႇတႆး မၼ်ႈၵိုမ်း ဢိူင်ႇမိူင်းၵႅဝ်ႈ ၸႄႈဝဵင်းမႄႈရိမ်း ၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းမႂ်ႇ ၼၼ်ႉၵေႃႈ တႄႇပိုတ်ႇပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈၶၢဝ်းမႆႈမႃး ပဵၼ်ပွၵ်ႈႁႅၵ်ႈ မီးလုၵ်ႈႁဵၼ်းတႆး ၶိုၼ်ႈႁဵၼ်း 24 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း', 'ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ']

2024-04-29T11:34:04

https://shannews.org/archives/52374

မၢၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တႅၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း တၢႆ 6 မၢတ်ႇ 5

ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းၼိုင်ႈလိူၼ် ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ ပၢင်လွင်း လူႉတၢႆ ယွၼ်ႉၼႂ်းၵႄႈပၢင်တိုၵ်း 6 ၵေႃႉ မၢတ်ႇၸဵပ်း 5 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ 2024 ၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းတင်း ၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း PNA ယိုဝ်းၵွင်ႈလူင် ၵွင်ႈဢွၼ်ႇ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ ပၢင်လွင်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်းသေ ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း လူႉတၢႆမၢတ်ႇၸဵပ်း ဝႃႈၼႆ။ ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇ ၵူၼ်းသီႇသႅင်ႇလူႉတၢႆ ၽူႈတူင်ႉၼိုင်ၵၢၼ်မိူင်းပဢူဝ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈဝႃႈ – “သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တင်ႈၸႂ်ႁဵတ်း ႁႂ်ႈၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ လႄႈ ၵူၼ်းမိူင်း တႅၵ်ႇယၢႆႈၵၼ်၊ သင်ဝႃႈ ၼႂ်းဝၢၼ်ႈမီးၸုမ်း PDF ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵေႃႈ တေလႆႈၶၢမ်ႇလႆႈတၢႆ၊ လင်ႁိူၼ်း တေလူႉၵွႆ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တေၼႄၶေႃႈဢၢင်ႈဝႃႈ ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်း မၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆၼႆႉ ပဵၼ်ယွၼ်ႉ PDF တူင်ႉၼိုင်ၼႂ်းဝၢၼ်ႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 8-10-18 လႄႈ 24 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ လၢမ်းယိုဝ်းၵွင်းလူင်သႂ်ႇ ၼႂ်းဝၢၼ်ႈၼႂ်းသူၼ်ၵူၼ်းမိူင်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ၊ ပၢင်လွင်း ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း လူႉတၢႆ 6 ၵေႃႉ ၼႂ်း ၼၼ်ႉ ပႃးလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢႃယု 4 ၶူပ်ႇ ၵေႃႉၼိုင်ႈ။ ၸိူဝ်းၶဝ်ၼႆႉ လႆႈလူႉတၢႆ ၽွင်းပွၵ်ႈမိူဝ်းဢဝ် ၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ် တီႈဝၢၼ်ႈတီႈႁိူၼ်း။ ဢၼ်လႆႈမၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်းသေ တိုၵ်ႉလႆႈၶၢမ်ႇ ယူတ်းယႃတူဝ်ဝႆႉသမ်ႉမီး 5 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – Mekong News

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2024-04-28T17:35:18

https://shannews.org/archives/52368

မိူင်းပင်းၵလႃးတဵတ်ႉသျ်လႄႈ မိူင်းမၢၼ်ႈ လႅၵ်ႈၵူၼ်းပၢႆႈမိူင်း ၵၼ်ၶိုၼ်း ၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇ

သိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ သိုၵ်းပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ်မၢၼ်ႈ ပၢႆႈတပ်ႉ ၶဝ်ႈၼႂ်းလိၼ်မိူင်းပင်ႊၵလႃႊတဵတ်ႉသျ် မီးၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇၵေႃႉသေ လႆႈထုၵ်ႇသူင်ႇတူဝ်ပွၵ်ႈၶိုၼ်း မွၵ်ႈ 300 ။ ဝၼ်းတီႈ 24/04/2024 လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မိူင်းပင်းၵလႃႊတဵတ်ႉသျ် ၶိုၼ်းဢဝ်တူဝ် သူင်ႇပွၵ်ႈၶိုၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ တင်းမူတ်းႁူဝ်ၵူၼ်း 288 ၵေႃႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ တၢင်းၾၢႆႇမိူင်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ ၶိုၼ်းဢဝ်တူဝ် ၵူၼ်းမိူင်းပင်းၵလႃးတဵတ်ႉသျ် ဢၼ်ၺႃးတူၵ်း ၶွၵ်ႈဝႆႉ တီႈမိူင်းမၢၼ်ႈ 173 ၵေႃႉ ၼၼ်ႉၵေႃႈ သူင်ႇပွၵ်ႈၶိုၼ်းမိူၼ်ၵၼ်။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၼႆႉ သွင်ၾၢႆႇဢဝ်ၵူၼ်းၵႂႃႇမွပ်ႈပၼ်ၵၼ် တီႈတႃႈႁိူဝ်း BIWTA ဝဵင်းၵွတ်ႉသ်ပၸႃႊ ဝႃႈၼႆ။ သိုၵ်းလႄႈ ပလိၵ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ဢိင်ၼိူဝ် ပၢင်တိုၵ်းဢၼ်ပဵၼ်ယူႇ ၼႂ်းၸႄႈမိူင်းရၶႅင်ႇလႄႈ မိူင်းၶျၢင်း ႁၢဝ်ႈႁႅင်းၼၼ်ႉသေ ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈၶဝ်ႈမိူင်းပင်းၵလႃးတဵတ်ႉသျ် ၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇၵေႃႉ ပၢႆႈၶဝ်ႈၵႂႃႇ 2 ပွၵ်ႈ ပႃးၼႆႉယဝ်ႉ။ ၽွင်းလိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊ ၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးသိုၵ်းပၢႆႈၶဝ်ႈမိူင်းပင်းၵလႃးတဵတ်ႉသျ် 300 ပၢႆ။ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ထုၵ်ႇသူင်ႇတူဝ်ပွၵ်ႈၶိုၼ်းမိူင်းမူတ်း ဝႃႈၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – Khit Thit Media

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်']

2024-04-28T17:06:15

https://shannews.org/archives/52365

ၶႄႇတေၼမ်း ၸတ်းပၢင်ႁူပ်ႉထူပ်းထႅင်ႈ သိုၵ်းဢူၺ်းလီ တေလႆႈၶေႃႈၵႄႈတွပ်ႇၸိူင်ႉႁိုဝ်

ၼႂ်းဝူင်ႈဝၢင်ႈၼႆႉ ၽူႈတႅၼ်းၾၢႆႇၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ ၾၢႆႇဢူၺ်းလီသၢမ်ပီႈၼွင်ႉ တေႁူပ်ႉထူပ်း ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်ထႅင်ႈ တီႈမိူင်းၶႄႇ လူၺ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶႄႇ ငူပ်ႉငီႉၶဝ်ႈၵႄႈၸီႉၸမ်ႈၼႆ ဝူင်ႈပူၼ်ႉၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈ လႆႈလၢတ်ႈမႃး ဢိတ်းဢီႈယဝ်ႉ။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းပၢင်သိုၵ်း1027 ဢၼ်ၵိုတ်းတိုၵ်းလူင်းလၢႆးမိုဝ်းၵႂႃႇ မိူဝ်ႈလိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ 9 ဝၼ်း ၼၼ့်သေ ဢုပ်ႇဢူဝ်းတူၵ်းလူင်းၵၼ်ၼႆႉ ပွၵ်ႈၼႆႉ တေၸၢင်ႈပဵၼ် ၵမ်းလိုၼ်းသုတ်းၼႆ ဢွၼ်လၢမ်းထိုင်ၵၼ် ယူႇယဝ်ႉ။ တီႈပၢင်ၵုမ်ၵမ်းၼႆႉ ၾၢႆႇၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA တေၸၢင်ႈလႆႈၶိုၼ်း တွၼ်ႈလိၼ်ၶိုၵ်ႉတွၼ်း မၢႆ 1 ဢၼ် ၾၢႆႇမၢၼ်ႈဝႃႈ ရှမ်းပြည်နယ် (မြောက်ပိုင်း) အထူးဒေသ (၁) ၼၼ်ႉယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ၸွင်ႇတေၸၢင်ႈပႃး ၸႄႈဝဵင်းၵုၼ်လူင်၊ ၵိဝ်ႇၵူတ်ႉပၢင်ႇသၢႆး ၼႂ်းတွၼ်ႈလိၼ်မူႇၸေႊ၊ မိူင်းငႄးလူင် ၼႂ်းတွၼ်ႈလိၼ်ၵူတ်ႉၶၢႆလႄႈ ၸႄႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ဢၼ် MNDAA မၵ်းမၼ်ႈ ပဵၼ်တွၼ်ႈလိၼ်ၶိုၵ့်တွၼ်း မၢႆ 1 ႁင်းၵူၺ်းသေ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ တေၽွင်းငမ်းလူၺ်ႈ ပၵ်းပိူင်ၶေႃ ၶေႃၼၼ့်ႁိုဝ်ၼႆတႄႉ တေလႆႈပႂ်ႉတူၺ်းၵွၼ်ႇ။ ၼင်ႇႁူႉၵၼ်ယဝ်ႉ တွၼ်ႈလိၼ်ၶိုၵ်ႉတွၼ်း မၢႆ 1 ဢၼ်ၸုမ်းသိုၵ်း (နဝတ) ယၢမ်ႈပၼ်ၶဝ်ၼႆ့ ၵူၺ်းပႃး ၸႄႈဝဵင်းၵုင်း ၸၢင်ႉ၊ လၢဝ်ႇၵၢႆးလႄႈ မိူင်းၵူဝ်း ၼႂ်းတွၼ်ႈလိၼ် မူႇၸေႊၼၼ်ႉ။ တေၼပ်ႉတၢႆဝႃႈ ၶဝ်တိုၵ်းပေ့ယဝ့်လႄႈ တိုၼ်းပဵၼ်ၵႂႃႇ ၼႃႈတီႈၽွင်းငမ်းႁင်းၶေႃၶဝ်ယဝ်ႉၼႆတႄႉ ၶေႃႈထီႉၼိုင်ႈ – ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ပွႆႇသုမ်းၼႃႈတီႈၼၼ်ႉ ၸွင်ႇၸႂ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်လႄႈ ၸွင်ႇမၼ်းမီး သုၼ်ႇမၵ်းတတ်းပၼ်လႆႈႁိုဝ်၊ ၶေႃႈထီႉသွင်- လူၺ်ႈဢမ်ႇဢဝ်ၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်းသေ တေၸူးဢဝ်ၸုမ်းသိုၵ်းဢွင်ႇပေႉပၢင်တိုၵ်းၶဝ် ပူင်တမ်းပၵ်းပိူင်ၽွင်းငမ်းၵႂႃႇ ၾၢႆႇလဵဝ်ၼႆႉ ၸွင်ႇငၢမ်ႇမႅၼ်ႈ ၸွမ်းလၢႆးၵၢၼ်ၾႅတ်ႊၻရႄႊလႄႈ တီႊမူဝ်ႊရေႊၸီႊ ဢၼ် ၵူႈၸုမ်းၸၢဝ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ႁပ်ႉယိုၼ်ပဵၼ် ပဝ်ႉမၢႆ ၵၢၼ်မိူင်းၼၼ်ႉယူႇႁိုဝ်၊ ၶေႃႈထီႉသၢမ် – ၸႄႈဝဵင်းဢၼ်မီးၼိူဝ် သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်း တေႃႇမိူင်း သိုဝ်ႉၶၢႆၵႃႉၸူးၵုၼ်ႇသိၼ်လႄႈ ၵႆႉလႅၵ်ႈၶူဝ်းၶွင်ၸိုင်ႈမိူင်းတေႃႇၵၼ်ၼႆႉ ၸွင်ႇၸုမ်းသိုၵ်း ၸၵၸ (စကစ) ၸဵမ် တင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းၶႄႇ တေၸၢင်ႈမၵ်းမၼ်ႈပၼ်လႆႈတႄႉႁိုဝ်ၼႆ ၸဵမ်ၸိူဝ်း ၼႆႉလႂ် တေလႆႈၼပ့်သွၼ်ႇ ၶႆႈၸႂ်ပႃးယဝ်ႉ။ တၢမ်တူဝ်မိူင်းၶႄႇၵေႃႈ ၸွင်ႇတေၶၢမ်ႇၼႃႈလူႉတေႃႇ ၽူႈတႃႉၶႅင်ႇမၼ်း ၸိူင်ႉၼင်ႇ ဢမေႊရိၵၼ်ႊလႄႈ ၸုမ်းမိူင်းဝၼ်းတူၵ်းဢိၵ်ႇ ဢိၼ်ႊတီႊယိူဝ်ႊ၊ ၵျပၢၼ်ႊၶဝ်သေ ႁဵတ်းႁွတ်းယဝ်ႉ ယိဝ်ႉၵႂႃႇငၢႆႈငၢႆႈ ယူႇၼႄႇ။ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းမႅၵ်ႇၵွင်ႈလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်၊ ပိူင်ယႂ်ႇမၼ်း ၸုမ်းဢူၺ်းလီသၢမ်ပီႈၼွင်ႉၼႆႉ ႁူမ်ႈဝႃႈ ၸၢင်ႈၵဝ်းၸွမ်းလႅၼ်လိၼ် သုၵ်ႉယုင်ႈဢူၼ်ဢုင်းသေ ပွႆႇႁႂ်ႈၵိတ်ႇၶွင်ႈၽွၼ်းပၢင်ႈ မၢၵ်ႈမီးမိူင်းၶႄႇယူႇၵေႃႈလၢႆးလႃႈ ပဝ်ႉမၢႆ ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီးမၼ်းလႂ်၊ တၢင်းလူဝ်ႇၵၢၼ်မိူင်းမၼ်း တႃႇသုမ်ႇငုမ်းလႆႈ ၸုမ်းၸိုင်ႈမိူင်း ၾၢႆႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ လိုမ်လိၼ် ဢေႊသျိူဝ်ႊ (ASEAN) ၼၼ်ႉလႂ်သမ်ႉ တေလႆႈဢဝ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ သုၼ်ၵၢင်ပဵၼ်ယႂ်ႇၼႆ လူင်လိုမ်းဝႆႉဢမ်ႇလႆႈသႄႈ။ ၵမ်းၼႆႉ ပေႃးတူၺ်းၾၢႆႇ TNLA ၼႆၸိုင် တေႃႈဝႃႈလႆႈၶဝ်ႈပႃး ၼႂ်းပၢင်ဢုပ်ႇၵုမ်ယူႇၵေႃႈ တႃႇမၼ်းတေ လႆႈထႅင်ႈ သုၼ်ႇလီသူးလၢပ်ႈ တေဢမ်ႇပေႃးမီးသင်ၼမ်တႄႉတႄႉ။ ယၼ်တီႈၸုမ်းၸၢဝ်းၶဝ် ႁူမ်ႈတိုၵ်းပႅတ်ႈလႆႈ တပ့်သိုၵ်းမၢၼ်ႈသေ ၽိူဝ်ႇၶဝ်ၼႅတ်ႈပၢၵ်ႇလၢတ်ႈ လွင်ႈဢၢၼ်းပူၵ်းတင်ႈ ၸႄႈမိူင်းတဢၢင်းၼၼ့်လႂ်၊ ထိုင်တီႈဝႃႈ ၶႂ်ႈဢၢင်ႈတင်ႈမိူင်းသဝ်းၶေႃႁင်းၵူၺ်းလႂ် ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မီးမႃးလႄႈ ပၼ်ႁႃ ဢၼ်လူဝ်ႇတေႃႇသူႈၵၼ်တင်း ၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ မိူၼ်တင်း တင်ႈၸႂ်ၶၢႆ့ဝၢႆႇၸူး ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၸိူဝ်းယူႇၸွမ်း ၵၼ် ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၼၼ်ႉပႅတ်ႈယဝ်ႉ။ ဢမ်ႇၵူၺ်းဝႃႈ တွၵ်ႉတႅၵ်ႉၽိတ်းမေႃးၵၼ်တင်း ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၼင်ႇၵၼ် ၸိူင်ႉၼင်ႇ MNDAA ၵဝ်ႈၵၢင်ႉ၊ KIA ၸုမ်းၶၢင်လႄႈ SSPP/ SSA ၸုမ်းတႆး ၸိူဝ်းၼႆႉလၢႆလၢႆ၊ ပၢႆမီးပႃးပၼ်ႁႃၸွမ်း ၸုမ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၸိူင်ႉၼင်ႇၸုမ်းပႂ်ႉပႃးၾိင်ႈထုင်းၸၢဝ်းၶၢင် ၼႂ်းထုင်ႉၼမ်ႉၽၵ်းၵႃလႄႈ ၵေႃပွင် ၵၢၼ်ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ တၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶဝ်လႂ် ၵွၼ်ႇ။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းၵၢၼ်ၵဵပ်းၶွၼ်ႇ တႃႈႁိူဝ်းၼွင်ငိုၼ်း၊ ၼွင်တဝ်း ဢၼ် SSPP/ SSA တင်ႈၸႂ်ၸႅၵ်ႇပၼ်ၶဝ်မႃး ၼၼ့်ၵေႃႈ ဢၢင်ႈႁုပ်ႈႁဵတ်းပဵၼ် သုၼ်ႇလႆႈၶဝ်ၸုမ်းလဵဝ်ၼႆသေ၊ ထိုင်တီႈၵႂႃႇပၵ်းတပ့်၊ ၶုတ်းလုၵ်း ထႅၼ့် တၢင်းတူၵ်းၼမ့်မၢဝ်း တီႈတေႃႇၼႃႈၵၼ်တင်း ႁူင်းၵၢၼ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈ ၾၢႆႇ မိူင်းၶႄႇၼၼ်ႉၵွၼ်ႇ လႄႈ ၵမ်းလိုၼ်းမႃး ၸုမ်းႁူမ်ႇလူမ်ႈၾၢႆႇၶႄႇ ပေႃးလႆႈလိုပ်ႈႁေႃႈၵုၺ်ႉၵူၼ်ႇပႅတ်ႈတပ်ႉၶဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵေႃႈ မီးထႅင်ႈ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၶွင်ႈၶမ်ၸိူဝ်းၼႆႈသေ TNLA ၼႆႉ ၼွၵ်ႈလိူဝ် ၵွတ်ႇဝၵ့်ဝႆ့ၼႃႈလိၼ် ဢၼ်မၼ်းၵုမ်းလႆႈ ယူႇၸူဝ်ႈၶၢဝ်းၼၼ့် ၸွင်ႇတေၸၢင်ႈတုၵ်းယွၼ်းလႆႈထႅင်ႈ လူင်လၢင်ယူႇႁိုဝ်ၼႆ ပဵၼ်ၶေႃႈထၢမ် ဝႆ့ယဝ့်။ ပိူင်လူင်သုတ်းတႄ့ လိူင်ႈၶဝ်ၵုမ်းဝႆ့ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ပွတ်းၵူတ့်ၶၢႆလႂ်၊ တင်းသၢမ်ၸုမ်း ႁူမ်ႈၵၼ်ၵုမ်းဝႆ့ လၢၼ်ႇပၢၵ်ႇႁႃႈလၵ်းၼၼ့်လႂ် သွင်ပိူင်ၼႆ့ ယူႇၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းၶႄႇလႄႈ ၾၢႆႇၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸွင်ႇတေသိုပ်ႇယိူၼ့်ယွၼ်ႇ ၸွမ်းၸႂ်ၵႂႃႇၼႃႈထႅင်ႈႁိုဝ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈတေပဵၼ် လိူင်ႈၶိုၵ်ႉၶၢႆး လမ်ႇလွင်ႈသုတ်း တႃႇဢူၺ်းလီသၢမ်ပီႈၼွင်ႉ တေလႆႈၵႄႈတွပ်ႇတႅတ်ႈတေႃး ၼႂ်းပၢင်ၵုမ်ၵမ်းၼႆႉ ယူႇ ယဝ်ႉ။ ပိူဝ်ႈတႃႇ ၸုမ်းရၶႅင်ႇ AA တႄႉၵေႃႈ ၵူၺ်းပဵၼ်ၶွင်ထႅမ်တီႈမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇၵူၺ်းလႄႈ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၶႄႇ ၶဝ်ႈဢုပ်ႇတင်းၶဝ်ၵမ်းသိုဝ်ႈယူႇလႄႈ ၼွၵ်ႈလိူဝ်တူၺ်းတေႃႇ ပေႃႇလသီႇဢူၺ်းလီၼၼ်ႉ တေဝႆႉၽွၼ်းပၢင်ႈတပ်ႉမၼ်း၊ ၶိူဝ်းမၼ်း ပဵၼ်ယႂ်ႇထီႉၼိုင်ႈယဝ့်ၼႆ ယွၼ်းပၢႆးၼႄမွၵ်ႈၼႆႉသေ တေၶွတ်ႇယွတ်ႈၵွၼ်ႇဢေႃႈ။

['ၶေႃႈထတ်းသၢင်', 'ၵၢၼ်မိူင်း']

2024-04-28T16:09:02

https://shannews.org/archives/52357

ဢွၼ်ႇယိင်းၼုမ်ႇ ၸၢဝ်းတႆး – ၶၢင် ၺႃးၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ တီႉၺွပ်းၵႂႃႇ 30 ပၢႆ

ဢွၼ်ႇယိင်းၼုမ်ႇ ၸၢဝ်းတႆး – ၶၢင် ၽွင်းဢႃယုၼႂ်းၵႄႈ 16 – 30 ပီ ၺႃးၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း တီႉၺွပ်းၵႂႃႇ 30 ပၢႆ ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ပႆႇပွႆႇတူဝ်။ ႁၢင်လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ 2024 ၼႆႉ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၶဝ်ႈတီႉၺွပ်း ဢွၼ်ႇယိင်းၼုမ်ႇ ၼႂ်းဝၢၼ်ႈတႃႈမၢၵ်ႇ ၶၢမ် ၸႄႈဝဵင်းမျိတ်ႉၵျီးၼႃး ၸႄႈမိူင်းၶၢင် တင်းမူတ်း 30 ပၢႆ တီႉဢဝ်ၵႂႃႇႁဵတ်းသိုၵ်း ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းမျိတ်ႉၵျီးၼႃး လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ဢၼ်မႃးတီႉၺွပ်းၵႂႃႇၼႆႉ ပဵၼ်သိုၵ်းၶၢင် တင်း PDF ။ ဢၼ်ၺႃးတီႉၵႂႃႇသမ်ႉ ပဵၼ်ၼၢင်းယိင်းလွၼ်ႉလွၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ။ တေမီးဢႃယု ၼႂ်းၵႄႈ 16 ထိုင် 30 ပီ။ ၵမ်ႈၼမ် ပဵၼ် ၸၢဝ်းတႆး ယဝ်ႉၵေႃႈ ၸၢဝ်းၶၢင် ၵမ်ႈၽွင်ႈ။ ဢၼ်ၶဝ်မႃးတီႉၵႂႃႇၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 20 ၶႃႈဢေႃႈ ၶဝ်ဢဝ်ၵႃးမႃးတၢင်ႇၵႂႃႇ ၵမ်းလဵဝ်။ ၶဝ်ဝႃႈ ဢဝ်ၵႂႃႇႁဵတ်းသိုၵ်းၼႆၶႃႈ။ ၵူၼ်းဢၼ်မႃး တီႉၵႂႃႇၼၼ်ႉ သႂ်ႇၶူဝ်းၵူၼ်းႁိူၼ်းသေမႃး။ ၶဝ်လၢတ်ႈဝႃႈ ပေႃးဢမ်ႇၵႂႃႇၸွမ်း လၵ်ႉပၢႆႈၸိုင် တေမႃးၺွပ်းဢဝ်ဢူႈမႄႈသူ ၵႂႃႇႁဵတ်းသိုၵ်းၼႆၶႃႈဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ဝၢၼ်ႈတႃႈမၢၵ်ႇၶၢမ်ၼႆႉ မီးၾၢႆႇၸၢၼ်းဝဵင်းမျိတ်ႉၵျီးၼႃး တေယၢၼ်ဝဵင်းမွၵ်ႈ 1 ၸူဝ်ႈမူင်း ၵမ်ႈၼမ် ပဵၼ်ပီႈၼွင်ႉၸၢဝ်းတႆး ယူႇသဝ်း ၼႆယဝ်ႉ။ “ၵူၼ်းမိူင်းတႄႉ တုၵ်ႉၶဢေႃႈ တေပၢႆႈၵႂႃႇမိူင်းၶႄႇၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈ၊ ပၢႆႈၵႂႃႇမိူင်းထႆးၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈ ပေႃးပၢႆႈၵႂႃႇ ၺႃး ၺွပ်းသေ ၶိုၼ်းသူင်ႇမႃး။ တီႈၼႆႈသမ်ႉ ပေႃးပၢႆႈတင်းႁိူၼ်း သိုၵ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တေသိမ်းဢဝ်ႁိူၼ်းယေးလၢႆ ၸိူင်ႉၼႆထႅင်ႈၶႃႈၼႄႈ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၶႃႈဢေႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းတႄႉ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းမျိတ်ႉၵျီးၼႃး သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 19/04/2024 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း ၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး 9 ၵေႃႉ ၺႃးသိုၵ်းၶၢင် တီႉၺွပ်း တီႈၶူဝ်လဵၵ်း ၼႂ်းဝဵင်းမိူင်းမွၵ်ႇ ၸႄႈမိူင်းၶၢင် ၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ပႆႇပွႆႇတူဝ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈပေႃႈမႄႈပီႈၼွင်ႉ တင်းႁိူၼ်းယေး ပဵၼ် ဢၼ်မႆႈၸႂ်ႁႅင်း ဝႃႈၼႆ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-28T14:41:01

https://shannews.org/archives/52351

မႃႉ ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းႁေႃၶမ်း မိူင်းဢိင်းၵလဵတ်ႈ လွတ်ႈဢွၵ်ႇၶွၵ်ႈ 5 တူဝ်

မႃႉ ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းႁေႃၶမ်းဢိင်းၵလဵတ်ႈ လွတ်ႈဢွၵ်ႇၶွၵ်ႈ လႅၼ်ႈၵႂင်တၢင်း ၼႂ်းဝဵင်းလူင် လၼ်ႊတၼ်ႊ မႃႉၵေႃႈမၢတ်ႇ ၸဵပ်း ၵူၼ်းၵေႃႈမၢတ်ႇၸဵပ်း ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 24/04/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉ ၽွင်းၵူၼ်းမိူင်းၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉ မႃႉတပ်ႉသိုၵ်း ႁေႃၶမ်းဢိင်းၵလဵတ်ႈ 5 တူဝ် လွတ်ႈဢွၵ်ႇၶွၵ်ႈမႃးသေ လႅၼ်ႈၵႂင်တၢင်း ၸွမ်းသဵၼ်ႈတၢင်း လူင်ၵၢင်ဝဵင်း ဝဵင်းလူင်လၼ်ႊတၼ်ႊ မိူင်းဢိင်းၵလဵတ်ႈ။ Photo by – AP/ မႃႉ ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းႁေႃၶမ်းဢိင်းၵလဵတ်ႈ ပဵၼ်ၽွင်းၵူၼ်းမိူင်းၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်လႄႈ မႃႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၽႃႇၺႃးၵူၼ်းမိူင်းဢၼ် မၢတ်ႇၸဵပ်းႁၢဝ်ႈ ႁႅင်းမီး 4 ၵေႃႉ။ သဵင်တိၼ်မႃႉ လႅၼ်ႈၼိူဝ်ႈသဵၼ်ႈတၢင်းၵၢင်ဝဵင်းၼၼ်ႉ သမ်ႉပေႃးပၼ်းၼၼ်ႈၵႂႃႇမူတ်း ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ မႃႉ 3 တူဝ်ၵေႃႈ မၢတ်ႇၸဵပ်းဝႆႉ လႅပ်ႈတေလႅၼ်ႈၽႃႇၺႃး ရူတ်ႉၵႃး ၊ သဝ်ၾႆး ၊ ႁူဝ်ႉ ၊ ၽႃႁိူၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ မႃႉၶၢဝ်တူဝ်ၼိုင်ႈတႄႉ ပဵၼ်လိူတ်ႈပဵၼ်ယၢင် ၵႂႃႇတင်းတူဝ် ဝႃႈၼႆ။ ပိူင်ပဵၼ်ၸိူင်ႉၼႆ ဢမ်ႇတွၼ်ႉယၢမ်ႈမီးလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၼႂ်းဝဵင်းလူင်လၼ်ႊတၼ်ႊ တူၵ်းၸႂ် တိုၼ်ႇသၢၼ်ႈ။ ၵမ်ႈ ၽွင်ႈၵေႃႈဝႃႈၵူဝ် ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈဝႃႈ ဢီးလူ။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ တီႈတပ်ႉသိုၵ်းဢိင်းၵလဵတ်ႈတႄႉ ဢမ်ႇဢွၵ်ႇမႃးမွၵ်ႇလၢတ်ႈသင်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဝၢႆးလင်လွတ်ႈမႃးဢမ်ႇပေႃးႁိုင် မႃႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶိုၼ်းလႅၼ်ႈပွၵ်ႈမိူဝ်းၶိုၼ်း တီႈၶွၵ်ႈ တပ်ႉမႃႉၼၼ်ႉ တင်းမူတ်းယူႇ။ ဢၼ်လႆႈဢဝ်သူင်ႇႁူင်းယႃမႃႉတႄႉ မီးသၢမ်တူဝ် – ၶၢဝ်ႇ AP ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ']

2024-04-27T16:27:49

https://shannews.org/archives/52348

ၶၼ်ငိုၼ်းမၢၼ်ႈ သိုပ်ႇလူင်းထႅင်ႈ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ

မိူဝ်ႈၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 27/04/2024 ငိုၼ်းၶႄႇ 100 ယႂၼ်ႊ လႆႈငိုၼ်းမၢၼ်ႈ 52,700 ပျႃးယဝ်ႉ တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ။ ၵူၼ်းလႅၵ်ႈငိုၼ်း တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 2-3 ဝၼ်းမႃးၼႆႉ ၶၼ်ငိုၼ်း မၢၼ်ႈဢမ်ႇၼိမ်ၶႃႈ။ မိူဝ်ႈဝႃး ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် ငိုၼ်းၶႄႇ 100 ယႂၼ်ႊ လႆႈငိုၼ်းမၢၼ်ႈ 52,500 ပျႃး ထိုင်မႃး ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ 5 မူင်းသမ်ႉ 52,600 ပျႃးၶႃႈ။ မိူဝ်ႈၼႆႉ 100 ယႂၼ်ႊ လႆႈ 52,700 ပျႃးယဝ်ႉၶႃႈ။ ယွၼ်ႉၶၼ် ငိုၼ်းမၢၼ်ႈ လူင်းႁႅင်းၼႆႉ ၵွပ်ႈၶူဝ်းၵုၼ်ႇတၢင်းမိူင်းႁဝ်း ဢမ်ႇမီးတႃႇဢွၵ်ႇၶၢႆတၢင်းမိူင်းၶႄႇ ၵူၺ်းမီးၶူဝ်း တၢင်းမိူင်းၶႄႇ ၶဝ်ႈမႃးၵူၺ်းလႄႈ ၵွပ်ႈၼႆ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၶၼ်ငိုၼ်းမၢၼ်ႈၼႆႉလူင်း ယူႇတီႈႁဝ်းၶႃႈ ႁၼ်ထိုင်တႄႉ”- ဝႃႈၼႆ။ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 24 ၼႆႉမႃး ၶၼ်ငိုၼ်းမၢၼ်ႈ တႄႇလူင်းႁႅင်း 100 ယႂၼ်ႊလႆႈ 52,000 ပျႃးပၢႆမႃး ႁၢၼ်ႉတေႃႉထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် 100 ယႂၼ်ႊ လႆႈ 52,700 ပျႃးယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈ ၶၼ်ငိုၼ်းမၢၼ်ႈ လူင်းၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈပွၵ်ႈၼႆႉၵူၺ်း မိူဝ်ႈလိူၼ်ၵျုၼ်ႊ – ၵျုႊလၢႆႊ – ဢေႃႊၵတ်ႊသ် ပီ 2023 ၼၼ်ႉၵေႃႈ ယၢမ်ႈလူင်းမႃးယဝ်ႉၵမ်းၼိုင်ႈ ၼၼ်ႉတႄႉ 100 ယႂၼ်ႊ လႆႈ 52,000 ပျႃး လူင်းထိုင်မွၵ်ႈ ၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ယၢမ်းလဵဝ်သမ်ႉ ယိင်ႈၶႅၼ်းလူင်းႁႅင်းထႅင်ႈ လိူဝ်ပီပူၼ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ၶၼ်လႅၵ်ႈငိုၼ်းထႆး – မၢၼ်ႈၵေႃႈ မိူၼ်ၵၼ် မိူဝ်ႈၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 27 ငိုၼ်းထႆး 955 ဝၢတ်ႇ လႆႈငိုၼ်းမၢၼ်ႈ 100,000 သႅၼ်ပျႃး ၼႆယဝ်ႉ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး']

2024-04-27T15:39:02

https://shannews.org/archives/52342

Dr. ၸၢႆးၶမ်းလဵၵ်း မေႃတႅမ်ႈၵႂၢမ်းၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ ဢႃယုထူၼ်ႈထိုင် 75 ပီ (ပီၵွၼ်းသႅင်)

မိူဝ်ႈၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 27/04/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 9 မူင်းၶိုင်ႈ ယူႇတီႈ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၵဝ်ႇၸၼ်ႉၸွမ်တၢင်းလူင် မိူင်းမၢၼ်ႈလႄႈ ၸုမ်းပၢႆးမွၼ်းၽဵင်းၵႂၢမ်းတႆး ႁူမ်ႈၵၼ် ၸတ်းႁဵတ်းပွႆးဝၼ်းၵိူတ်ႇ (တီႈၵႅပ်ႈ) ပၼ် Dr. ၸၢႆးၶမ်းလဵၵ်း မေႃတႅမ်ႈၵႂၢမ်းၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ ဢႃယုထူၼ်ႈထိုင် 75 ပီ (ပီၵွၼ်းသႅင်) တီႈဝတ်ႉဝုၺ်ႇပုင်ႇလ ဝဵင်းလိူဝ်ႇ (မၼ်းတလေး) မီးၽူႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈ 70 ပၢႆ ။ ၽူႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ပွႆးဝၼ်းၵိူတ်ႇ Dr. ၸၢႆးၶမ်းလဵၵ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ယူႇတီႈ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၵဝ်ႇ ၸၼ်ႉ ၸွမ်တင်းလၢႆလႄႈ ဢိၵ်ႇပႃး ၸုမ်းပၢႆးမွၼ်းတႆး ႁူမ်ႈၵၼ်ၸတ်းႁဵတ်း တႃႇမၢႆတွင်း ဝၼ်းၵိူတ်ႇၸိူင်ႉၼၼ်ၵူၺ်း။ ဢိင် ၼိူဝ် ငဝ်းလၢႆးဝၢၼ်ႈမိူင်း ႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇၼိမ်သဝ်း ပဵၼ်ဝႆႉၸိူင်ႉၼႆသေ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၸင်ႇလႆႈၸတ်းႁဵတ်းၵႂႃႇ တီႈၵႅပ်ႈ ၸိူင်ႉၼႆၵူၺ်းၶႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ Dr. ၸၢႆးၶမ်းလဵၵ်းလႄႈ မေးၼၢင်း ပွႆးဝၼ်းၵိူတ်ႇ Dr. ၸၢႆးၶမ်းလဵၵ်း ဢႃယုထူၼ်ႈထိုင် 75 ပီ ပီၵွၼ်းသႅင် တီႈဝဵင်းလိူဝ်ႇၼၼ်ႉ မီးလုၵ်ႈႁဵၼ်း ၸၼ်ႉၸွမ်ၵဝ်ႇ၊ ၸုမ်းပၢႆးမွၼ်းတႆးလႄႈ ပီႈၼွင်ႉတႆး ၸိူဝ်းႁွတ်ႈထိုင်ဝႆႉ တီႈဝဵင်းလိူဝ်ႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။ ၼႂ်းပွႆးဝၼ်းၵိူတ်ႇ ဢၼ်လႆႈၸတ်းႁဵတ်းၵႂႃႇတီႈၵႅပ်ႈၼႆႉ ယွၼ်ႉငဝ်းလၢႆးဝၢၼ်ႈမိူင်း ယၢမ်းလဵဝ်သေ လႆႈၵၢပ်ႇသွမ်းသင်ၶၸဝ်ႈလႄႈ လူႇတၢၼ်း ယၢတ်ႇၼမ်ႉၶႂမ်ႈတဝ်ႈၵႂႃႇ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ယူႇတီႈလုၵ်ႈႁဵၼ်းလႄႈ ၸုမ်းပၢႆးမွၼ်း ႁူမ်ႈၵၼ် ၵၼ်ႇတေႃး Dr. ၸၢႆးၶမ်းလဵၵ်း သိုပ်ႇသေၼၼ်ႉ ႁူမ်ႈၵၼ် ႁွင်ႈၽဵင်းၵႂၢမ်းမူၼ်ႈၸႂ်သေ ပိၵ်ႉပၢင်ၵႂႃႇ ၼႆယဝ်ႉ။ ပၢင်လူႇတၢၼ်း ၼႂ်းဝၼ်းၵိူတ်ႇ Dr. ၸၢႆးၶမ်းလဵၵ်း တီႈဝတ်ႉဝုၺ်ႇပုင်ႇလ ဝဵင်းလိူဝ်ႇ Dr. ၸၢႆးၶမ်းလဵၵ်း မေႃတႅမ်ႈၵႂၢမ်း ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်လုၵ်ႈ လုင်းၶမ်းၵႃ တူၼ်ႈႁုင်းလႄႈ ပႃႈၸိင်ႇဢု ၵိူတ်ႇမိူဝ်ႈပီ 1949 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ ဝၼ်းတီႈ 27 တီႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ တႄႇၼႃႈႁိူၼ်း ၵိုၵ်းၸွမ်း ၼွႆႉၼွႆႉတိၼ်ႇ မီးလုၵ်ႈႁူမ်ႈၵၼ် 4 ၵေႃႉ မိူၼ်ၼင်ႇ – ၼၢင်းၶမ်းၼွႆႉလဵၵ်း၊ ၼၢင်းၶမ်းဢုလဵၵ်း၊ ၼၢင်းၶမ်းႁၢၼ်လဵၵ်းလႄႈ ၸၢႆးၶမ်းၸူဝ်းလဵၵ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ']

2024-04-27T14:00:05

https://shannews.org/archives/52332

ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း 3,000 ပၢႆ တီႈၼွင်ၶဵဝ် ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇတႃႇယူႇသဝ်း ၵိၼ်ယႅမ်ႉ

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း တင်ႈၸႂ်ယိုဝ်းမၢၵ်ႇလူင် ၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ်တိုၵ်း ပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇ ၸွမ်းၼႂ်းမူႇဝၢၼ်ႈသေ ႁဵတ်း ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈ 3,000 ပၢႆ တီႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် – ပၢင်ႁူႈ (ပၢင်ႇဢူႈလူင်) ယၢမ်းလဵဝ် ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇလိူဝ်ႁႅင်းဝႆႉ လွင်ႈၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ်။ ၶၢဝ်းသွၼ်းၼမ်ႉ ဝၼ်းတီႈ 14/04/2024 ၼႆႉ ၸုမ်းၵႅတ်ႇၶႄၵူၼ်းမိူင်း PDF ဝဵင်းလိူဝ်ႇ ယိုဝ်းၶိူင်ႈသျွတ်ႉၻရူၼ်ႊသႂ်ႇ ၸၼ်ႉၸွမ်သိုၵ်းပၢင်ႁူႈ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸႂ်ႉၶိူင်ႈၵွင်ႈယႂ်ႇ လၢမ်းယိုဝ်း၊ ၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ်တိုၵ်း တင်ႈၸႂ်ပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇ တီႈဝၢၼ်ႈဢိူင်ႇႁိူၼ်းယေးသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင် လႆႈငိူင်ႉပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၵူႈယွမ်ႇၵူႈတၢင်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ 30 ပၢႆ ႁူဝ်ၵူၼ်း 3,000 ပၢႆ ၼႂ်းၵႄႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ်တင်း ဝဵင်းပၢင်ႁူႈၼႆႉ လႆႈငိူင့်ပၢႆႈၽေးသိုၵ်းဝႆႉ၊ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ ၶူဝ်းၼုင်ႈတၢင်းဝႂ်၊ တၢင်းၵိၼ်ယႅမ်ႉလႄႈ တႃႇယူႇသဝ်း၊ ၵူၼ်းၵမ်ႉၸွႆႈၵေႃႈ ဢမ်ႇပႆႇမီးၽႂ်ၼႆ ၼၢင်းယိင်း ပၢႆႈၽေးသိုၵ်းၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 20-21/04/2024 ၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ်တိုၵ်း ပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇ တီႈဝၢၼ်ႈတယႅၵ်ႉၵူင်း ၸႄႈဝဵင်း ၼွင်ၶဵဝ် ဢွင်ႈတီႈၸုမ်းၵႅတ်ႇၶႄ ၵူၼ်းမိူင်း ဝဵင်းလိူဝ်ႇ MDY PDF ယိုတ်းၵုမ်းဝႆ့၊ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈလူႉတၢႆ 4 ၵေႃႉ ပႃးၼၢင်းယိင်းၵေႃႉၼိုင်ႈ၊ ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇလူင်တူၵ်းတႅၵ်ႇ ဝတ်ႉၵျွင်းတယႅၵ်ႉၵူင်း ၸဝ်ႈၸၢင်းပႃးၼိုင်ႈ လႆႈလွၼ်ႇၵႂႃႇ ၸွမ်းၾႆးၵိုၵ်းပႃးဝတ်ႉထႅင်ႈ ဝႃႈၼႆ။ ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်းသေ မၢင်ဝၢၼ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်းလႆႈငိူင်ႉပၢႆႈဝႆႉတင်းဝၢၼ်ႈ၊ မၢင်ၸိူဝ်း ပၢႆႈသေႃႉယူႇတီႈ ႁိူၼ်းယေး ပီႈၼွင်ႉၸမ်ၸႂ်၊ မၢင်ၸိူဝ်း ပၢႆႈသေႃႉ ယူႇတီႈဝတ်ႉတီႈၵျွင်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ်ၼႆ ၸိူဝ်းၼႆႉ – ၽူႈၸွႆႈထႅမ် ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈ။ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉ ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ 3 ၸုမ်းတင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵိုတ်းတိုၵ်းၵၼ်ဝႆႉသေတႃႉ ၼႂ်းၵႄႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ်တင်း ဝဵင်းပၢင်ႁူႈၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း PDF ဝဵင်းလိူဝ်ႇ သိုပ်ႇပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်ဝႆႉႁၢဝ်ႈႁႅင်းယူႇ ၼႆယဝ်ႉ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-27T13:31:27

https://shannews.org/archives/52329

မိူင်းၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊၸၢၼ်း တႄႇၸႂ်ႉရူတ်ႉၵႃးပၢတ်ႉသ် ႁၢမ်းၵူၼ်းၶပ်းၼၼ်ႉ တေႃႉသူင်ႇၵူၼ်းမိူင်း

တီႈဝဵင်းလူင်သူဝ်းလ် မိူင်းၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊၸၢၼ်း တႄႇၸႂ်ႉရူတ်ႉၵႃးပၢတ်ႉသ် ႁၢမ်းၵူၼ်းၶပ်း ဢၼ်မီး ၵႃႈၶၼ် 1 လၢၼ်ႉတေႃႊလႃႊၼၼ်ႉ လႅၼ်ႈႁပ်ႉတေႃႉသူင်ႇၵူၼ်းမိူင်းၵၢင်ဝဵင်း။ မိူင်းၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊၸၢၼ်း တႄႇၸႂ်ႉရူတ်ႉပၢတ်ႇသ် ႁၢမ်းၵူၼ်းၶပ်းၼႆႉမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈလိူၼ်မၢတ်ႉၶျ် ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။ ၸႂ်ႉၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈ လွၵ်းလၢႆး Technology ပၢႆးၸၼ်ႉသုင်သေ ဢဝ်ပရူဝ်ႊၵရႅမ်ႊ ၼႂ်ႊၶွမ်ႊပိဝ်ႊတိူဝ်ႊ ၸီႉသင်ႇဢဝ်ၵူႈလွင်ႈ။ ရူတ်ႉတႄႉ ပဵၼ်ၾၢင်ႁၢင်ႈရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၵူၼ်းၶပ်းၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇမီးၵူၼ်းၶပ်း၊ မီးသဵင်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပၼ်ၾၢင်ႉဝႃႈ – ႁွတ်ႈလႂ် ၊ ထိုင်လႂ် ၊ တႃႈရူတ်ႉလႂ် ၼႆၸိူဝ်းၼႆႉ ဢွၵ်ႇမႃးပဵၼ်ၵမ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ တႄႇလႅၼ်ႈတူၺ်းယၢမ်းၵၢင်ၶိုၼ်းၵူၺ်း။ သင်ဝႃႈ ပၢႆးၸၢၵ်ႈၽိတ်းပိူင်မႃး သေလွင်ႈသေ တၢင်းၸိုင် တႃႇတေၵုမ်းလႆႈၶိုတ်းတၼ်းၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၶပ်းရူတ်ႉတႄႉၵေႃႈ ၶီႇၵႂႃႇပႃးၸွမ်းဝႆႉယူႇ – ၶၢဝ်ႇ BBC ႁၢႆးငၢၼ်းဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၼႆႉသေ ၽူႈၵွၼ်းၶူင်းၵၢၼ်ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ႁၢမ်းၵူၼ်းႁေႃႈတႄႉ တွပ်ႇဝႆႉတီႈ ၽူႈ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ BBC ဝႃႈ – ယၢမ်းလဵဝ် ၸၢမ်းႁဵတ်းတူၺ်းၵူၺ်းလႄႈ လႆႈဝႆႉၵူၼ်းၶပ်းမၼ်းၸွမ်း။ ဝၢႆးမႃး ပေႃးဝႃႈ ဢမ်ႇမီးပၼ်ႁႃသင်မႃးၵေႃႈ တေ ဢမ်ႇဝႆႉၵူၼ်းၵုမ်းမၼ်းယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းၶီႇၸွမ်းရူတ်ႉတႄႉ လၢတ်ႈဝႃႈ – ထၢင်ႇဝႃႈ ပေႃးဢမ်ႇႁၼ်ၵူၼ်းၶပ်းႁေႃႈသေ ႁၼ်သတီႊယႃႊရိင်ႊ ၵႃးပၼ်ႇသေ ႁေႃႈၵႂႃႇႁင်းၵူၺ်းတႄႉ လၵ်ႉၵူဝ်ယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးႁၼ်ၵူၼ်းၶပ်းရူတ်ႉ မီးၸွမ်း ၼိူဝ်ရူတ်ႉၼႆၵေႃႈ ဢုၼ်ႇၸႂ်ဝႆႉယူႇ။ ပေႃးႁိုင်မႃးတႄႉၵေႃႈ တေယၢမ်ႈၵႂႃႇယူႇ ဝႃႈၼႆ။ မိူင်းၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊၸၢၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်ႁၢင်ႈႁႅၼ်းဝႆႉ တႃႇရူတ်ႉၵႃး ႁၢမ်းၵူၼ်းၶပ်းၼႆႉ မႃးၸဵမ်လႂ်သေ ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ ၽွမ်ႉၵူႈမဵဝ်းယဝ်ႉလႄႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပၼ်ၶႂၢင်ႉရူတ်ႉႁၢမ်းၵူၼ်းၶပ်းလႅၼ်ႈ ၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းၵၢင်ဝဵင်း။ ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉၼႆႉ မိူင်းဢၼ်ပၼ်ၶႂၢင်ႉရူတ်ႉၵႃး ႁၢမ်းၵူၼ်းၶပ်းႁေႃလႅၼ်ႈ ၼိူဝ်ႈသဵၼ်ႈတၢင်း ပႆႇပေႃး မီးၼမ် ယင်းတိုၵ်ႉၼပ်ႉတူၺ်းလႆႈယူႇ။ ၵူၼ်းမိူင်းၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊၸၢၼ်းတႄႉ မႆႈၸႂ်ဝႃႈ ဢမ်ႇႁိုင် ပေႃးၸႂ်ႉရူတ်ႉႁၢမ်းၵူၼ်းၶပ်းၼႆႉ မႃးၵႂၢင်ႈၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ၶႂၢင်ၸိုင် ၵူဝ်ၵူၼ်းႁၢမ်းၵၢၼ်ၼမ်မႃးၵူၺ်းယဝ်ႉ- ၼႆယူႇ။ ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇ ၾၢႆႇႁဵတ်းဢွၵ်ႇရူတ်ႉၵႃး ႁၢမ်းၵူၼ်းၶပ်း တီႈၸၼ်ႉၸွမ်မူဝ်ႊၼၢတ်ႉသ် ႁွင်ႈၵၢၼ် ၾၢႆႇတေႃႉသူင်ႇၵူၼ်းမိူင်း ပရေႃႊၾႅတ်ႊသိူဝ်ႊ တွၵ်ႊတိူဝ်ႊၵႃႊရီႊ လၢတ်ႈဝႃႈ တိုၵ်ႉပဵၼ်လွၵ်းလၢႆး ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇၸၼ်ႉသုင် ဢၼ်လၢမ်းၶၢတ်ႈသေ ၵုမ်းလႆႈပိူင်ပဵၼ်ထမ်းမၻႃး ဢၼ်ယၢမ်ႈပဵၼ် ၼၼ်ႉသေ ႁဵတ်းဢွၵ်ႇမႃးၵူၺ်း။ ဢၼ်ပဵၼ်ၽေးသိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ ဢၼ်ၵူၼ်းဢမ်ႇလၢမ်းၶၢတ်ႈလႆႈသေ ဢမ်ႇထၢင်ႇသေ ၵႆႉပဵၼ်မႃး ၼၼ်ႉၵေႃႈ တေမီးလႄႈ လွင်ႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇလႆႈၼပ်ႉသွၼ်ႇသေ သႂ်ႇဝႆႉပႃးၼႂ်းၶိူင်ႈၵုမ်းရူတ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ တႃႇႁႂ်ႈပဵၼ်ရူတ်ႉ ဢၼ်ႁၢမ်း ၵူၼ်းၶပ်း ဢၼ်ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈတဵမ်ထူၼ်ႈ ဢမ်ႇမီးတီႈယုပ်ႈယွမ်း ၼႆၼၼ်ႉတႄႉ တေလႆႈၶိုင်သၢင်ႈႁၢင်ႈပွင်ထႅင်ႈတင်းၼမ် – ဝႃႈၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-27T13:10:39

https://shannews.org/archives/52324

ၶႄႇ – မၢၼ်ႈတူၵ်းလူင်းၵၼ် တႃႇႁွင်ႉႁႅင်းၵၢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ လူၺ်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် MOU

လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶႄႇ ၸႄႈမိူင်းယုၼ်ႊၼၢၼ်ႊ တူၵ်းလူင်းလႆႈၸႂ် တႃႇႁွင်ႉႁႅင်းၵၢၼ် ၵူၼ်းမိူင်း မၢၼ်ႈ ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်၊ သွင်ၸိုင်ႈမိူင်း တူၵ်းလူင်းၵၼ်ယဝ်ႉတူဝ်ႈလီငၢမ်းသေ တေႁွင်ႉႁႅင်း ၵၢၼ်လူၺ်ႈ လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆ MOU ဝႃႈၼႆ။ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းႁွင်ႈ ၵၢၼ်ၾၢႆႇႁႅင်းၵၢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈတီႈၶၢဝ်ႇ VOA ဝႃႈ – ႁူင်းၸၢၵ်ႈ ဢၼ်မီးတီႈၵိင်ႇၸႄႈမိူင်း တိူဝ်ႇႁူင် (Dehong) လူဝ်ႇၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၼႆလႄႈ လူင် ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းၶႄႇ ၸင်ႇလႆႈဢုပ်ႇၵၼ်တင်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းတႆးယဝ်ႉၶၵ်ႉတွၼ်ႈၼိုင်ႈ။ လူဝ်ႇ ဢုပ်ႇတင်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသုၼ်ၵၢင်မိူင်းၶႄႇသေ ၶိုင်တႃႇႁဵတ်းပၢတ်ႉသပွတ်ႇ ၊ ဝီႊသႃႊ ၵူၺ်းယဝ်ႉ -ဝႃႈၼႆ၊ ၼႂ်းႁူဝ်လိူၼ်မေႊ တေမႃးၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတေသူင်ႇတူဝ်တႅၼ်း ၵႂႃႇဢုပ်ႇၵုမ်တင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မိူင်းတိူဝ်ႇႁူင်ထႅင်ႈ ၵမ်းၼိုင်ႈ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ တေလႆႈႁူႉဝႃႈ တေၸၢင်ႈသူင်ႇႁႅင်းၵၢၼ် ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၵႂႃႇမိူင်းၶႄႇဝႆးဝႆးယူႇ ဝႃႈၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ်ၵၢၼ်မိူင်း ၵၢၼ်သိုၵ်းဢမ်ႇၼိမ်သဝ်းသေ ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈပၢႆႈဢွၵ်ႇမိူင်းၵႂႃႇ ႁႃႁဵတ်းၵၢၼ် မိူင်းၶႄႇ – မိူင်းထႆး – မိူင်းလၢဝ်းလႄႈ မိူင်းၵြႃးၼမ်။ ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈၼႆႉ ၸဝ်ႈပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ၸဝ်ႈၵၢၼ် သမ်ႉ တဵၵ်းတဵင်သုၼ်ႇလႆႈႁႅင်းၵၢၼ် ၊ တုမ်ႉတိူဝ်းႁႅင်းၵၢၼ်မႂ်ႇ ၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး တိူဝ်ႉပႃးၸိူဝ်းႁဵတ်း ၵၢၼ်မီးယူႇဝႆႉၸဵမ်ၵဝ်ႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ။ ႁႅင်းၵၢၼ် ဢမ်ႇမီးဝတ်းဝႂ်ၼႆသေ ထုၵ်ႇၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ တီႉၺွပ်းၵုမ်းၶင်ဝႆႉၵေႃႈ မီးၼမ်။ ၼႂ်းဢမ်ႇ ႁိုင်ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ႁႅင်းၵၢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ 1,000 ပၢႆ ဢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်တီႈႁူင်းၸၢၵ်ႈ တီႈဝဵင်းယိၼ် ၵျၢင်းၼၼ်ႉ ၼႄၵၢင်ၸႂ်တုၵ်းယွၼ်း ၶိုၼ်းသုၼ်ႇလႆႈ။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈႁူင်းၸၢၵ်ႈ ဢမ်ႇၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႅင်းၵၢၼ်လီလီ ၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ယင်းလိုပ်ႈႁႅင်းၵၢၼ် ဢွၵ်ႇၵၢၼ် တဵၵ်းၸႂ်ႉပွၵ်ႈၶိုၼ်းမိူင်း ဢမ်ႇယွမ်း 200 ၵေႃႉ – ၶၢဝ်ႇ VOA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ၵမ်းၼႆႉတႄႉ သွင်ၸိုင်ႈမိူင်း တူၵ်းလူင်းလႆႈၸႂ်ၵၼ်ယဝ်ႉလႄႈ မုင်ႈမွင်း တေလႆႈ သုၼ်ႇလႆႈႁႅင်း ၵၢၼ်သေ တေလွတ်ႈတၢင်းလွင်ႈတဵၵ်းတဵင်ၼိူဝ်ႁႅင်းၵၢၼ်ယူႇ ဝႃႈၼႆ။

['ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-26T22:14:49

https://shannews.org/archives/52319

ႁႅင်းၵၢၼ်တႆးႁွတ်ႈၵဵင်းမႂ်ႇ ၶႅၼ်သၢဝ်သေ 4 ၵေႃႉႁူမ်ႈၶႃႈၵေႃႉလဵဝ်

ဝၼ်းတီႈ 21-04-2024 ႁႅင်းၵၢၼ်တႆး 4 ၵေႃႉ ၵႂႃႇတီႉႁႅင်းၵၢၼ်တႆးၵေႃႉၼိုင်ႈ တီႈဝဵင်းလမ်းပုၼ်းသေ ႁူမ်ႈၵၼ်ထုပ်ႉႁူဝ်ၶႃႈႁႅမ်တၢႆယဝ်ႉဢဝ်ၵႂႃႇပႅတ်ႈၼႂ်းၶၢႆးတၢင်းၸႄႈဝဵင်းမႄႈရိမ်း။ ပလိၵ်ႈထႆး တူၺ်းၵွင်ႈထၢႆႇ CCTV သေၸွမ်းလိုပ်ႈလမ်းတီႉၺွပ်းၶဝ် ။ ထိုင်ဝၼ်းတီႈ 26 ပလိၵ်ႈလမ်းတီႉၺွပ်းလႆႈ ၵူၼ်းပူၼ်ႉပႅၼ်ၶႃႈႁႅမ် 2 ၵေႃႉပၢႆႈလွတ်ႈဝႆႉ 2 ၵေႃႉ။ ၶၢဝ်ႇထႆးၵူၼ်းလၢၼ်ႉၼႃးတႅမ်ႈတၢင်ႇဝႆႉဝႃႈ – ၵေႃႉၺႃးၶႃႈႁႅမ်တၢႆၼၼ်ႉ ၸိုဝ်ႈၸၢႆးၸွမ်ဝၼ်း ဢႃယု 30 ပီ ႁဵတ်းၵၢၼ်ယူႇတီႈ ဝဵင်းလမ်းပုၼ်း။ Photo- คนล้านนา – ပလိၵ်ႈထႆး တီႉလႆႈႁႅင်းၵၢၼ်တႆး ဢၼ်ၶႃႈႁႅမ်ၵၼ်တၢႆ ပလိၵ်ႈထႆးသပ်းၸႅင်ႈၶၢဝ်ႇဝႃႈ – ၽွင်းလႆႈႁူႉၶၢဝ်ႇယဝ်ႉ ၸွမ်းတူၺ်းၵွင်ႈထၢႆႇ CCTV ၊ လႆႈႁၼ် ၵူၼ်း 4 ၵေႃႉၼႆႉၶဝ်ႈၵႂႃႇႁွင်ႉဢဝ်ၸၢႆးၸွမ်ဝၼ်းတီႈႁွင်ႈလိုဝ်ႈသဝ်းမၼ်းၸၢႆး တီႈဝဵင်းလမ်းပုၼ်း ၶမ်ႈၶိုၼ်းဝၼ်းတီႈ 21 ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ တီႉဢဝ်မႃးသေပႃးၵၼ်ထုပ်ႉပေႃႉမၼ်းၸၢႆးထိုင်တၢႆ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉဢဝ်တူဝ်တၢႆမၼ်းၸၢႆး တၢင်ႇၵႂႃႇၼႂ်းၶွင်ႉလင်ရူတ်ႉၵႃး(ၵရပႃႇ)တၢင်ႇၶူဝ်း ။ ၸုမ်းဢၼ်တီႉၺွပ်းၶႃႈႁႅမ် ၸၢႆးၸွမ်ဝၼ်းၼၼ်ႉ ၸၢႆးဢုၼ်ႇ ဢႃယု 45 ပီပဵၼ်ႁူဝ်ၼႃႈၶဝ်။ ပဵၼ်ၵေႃႉၶပ်းရူတ်ႉ။တပႄးမၼ်း 3 ၵေႃႉသမ်ႉ ၼင်ႈၸွမ်းၵူၼ်ႈရူတ်ႉသေ တၢင်ႇဢဝ်တူဝ်ၸၢႆးၸွမ်ဝၼ်းၵႂႃႇပႅတ်ႈတၢင်းမႄႈရိမ်း ဝႃႈၼႆ။ Photo- คนล้านนา – ၶွၼ်ႉၸွၵ်းလူင်ဢၼ်ထုပ်ႉၵၼ်တၢႆ ပလိၵ်ႈထႆး သပ်းၸႅင်ႈၶၢဝ်ႇဝႃႈ – “ ၸၢႆးဢုၼ်ႇၼႆႉပဵၼ် သိုၵ်းတႆး ၸၼ်ႉႁူဝ်သိုၵ်း။ ယၢမ်းလဵဝ်တီႉၺွပ်းလႆႈဝႆႉယဝ်ႉ။ တီႉလႆႈပႃးထႅင်ႈလုၵ်ႈၼွင်ႉမၼ်းၵေႃႉၼိုင်ႈ။ ၸိုဝ်ႈႁွင်ႉ ဝုၼီလဵင်ႉ မၼ်းၸၢႆးႁပ်ႉပၢၵ်ႇဝႃႈပဵၼ်ဝႃႉလႅင်။ ၶဝ်သွင်ၵေႃႉတႄႉယွမ်းႁပ်ႉယဝ်ႉ ဝႃႈလႆႈထုပ်ႉၸၢႆးၸွမ်ဝၼ်းတၢႆသေဢဝ်တူဝ်ၵႂႃႇပႅတ်ႈၼႂ်းၶၢႆး တၢင်းဢိူင်ႇမႄႈလႅမ်း ၸႄႈဝဵင်းမႄႈရိမ်း။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဢမ်ႇႁၢၼ်ႉၸႂ်လွင်ႈႁိမ်သၢဝ်ၵၼ်” – ဝႃႈၼႆ။ ၵိုတ်းထႅင်ႈလုၵ်ႈၼွင်ႉၶဝ် 2 ၵေႃႉတႄႉ ၽွင်းပလိၵ်ႈတေၵႂႃႇတီႉၺွပ်းၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းသႃရၽီးၼၼ်ႉ ၶႃတၼ်းႁူႉတူဝ်သေ လႅၼ်ႈပၢႆႈၶဝ်ႈၵႂႃႇၼႂ်းသူၼ်မၢၵ်ႇမူင်ႈလမ်းယႆးပိူၼ်ႈသေပူၼ်ႉလွတ်ႈဝႆႉ ဝႃႈၼႆလႄႈ ယၢမ်းလဵဝ် ပလိၵ်ႈထႆး တိုၵ်ႉၵူတ်ႇထတ်းႁႃတီႉ ၶဝ်သွင်ၵေႃႉထႅင်ႈယူႇ သပ်းၸႅင်ႈၶၢဝ်ႇဝႆႉပႃးၼင်ႇၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း']

2024-04-26T16:07:36

https://shannews.org/archives/52311

ထူပ်းႁၼ်ၶၢပ်ႈတူဝ် ဢမ်ႇမီးပီႈၼွင့် သွင်ဝၼ်းထပ်းၵၼ် တီႈဝဵင်းဢွင်ႇပၢၼ်း

ဝၼ်းတီႈ 23/4/2024 ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ 4 မူင်းပၢႆ ၵူၼ်းမိူင်းထူပ်းႁၼ် ၶၢပ်ႈတူဝ်တၢႆ ၼၢင်းယိင်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၼႂ်းထိူၼ်ႇ ၾၢႆႇဢွၵ်ႇဝၢၼ်ႈၵၼီႇ ၸႄႈဝဵင်းဢွင်ႇပၢၼ်း ၸႄႈတွၼ်ႈတူၼ်ႈတီး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း။ ယၢမ်းလဵဝ် ပလိၵ်ႈတိုၵ့်ၸွပ်ႇထၢမ်ႁႃ ပီႈၼွင့်မၼ်းၼၢင်းယူႇ ၶၢပ်ႈတူဝ်ၼၼ်ႉ တၢႆႁိုင်မႃး မွၵ်ႈလိူၼ်ယဝ့်လႄႈ ၸွင်ႇမီးႁွႆးမၢတ်ႇၸဵပ်းႁိုဝ်၊ ၺႃးၶႃႈတၢႆႁိုဝ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ့်တႄ့ ဢမ်ႇယိုၼ်ယၼ်လႆႈ။ ႁူႉ ဝႃႈပဵၼ်ၼၢင်းယိင်းၵူၺ်း။ ယွၼ့်ပိူဝ်ႈ တူဝ်တၢႆတူႇၼဝ်ႈဝႆ့ယဝ့်ၼႆ – ၵူၼ်းပိုၼ့်တီႈဢွင်ႇပၢၼ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ဢွင်ႈတီႈ ထူပ်းႁၼ်ၶၢပ်ႈတူဝ်ၼၢင်းယိင်းၼႆ့ တီႈၾၢႆႇဢွၵ်ႇဝၢၼ်ႈၵၼီႇ ယၢၼ်ဝဵင်းဢွင်ႇပၢၼ်းမွၵ်ႈ 7 လၵ်း။ ယူႇတီႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈပွင်ႇၶၢဝ်ႇၸူး ၸုမ်းပရႁိတၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈသေ လႆႈၵႂႃႇတေႃႉတူဝ်ၽဝ်ပၼ်ၵႂႃႇ တီႈပႃႇႁဵဝ်ႈ ၼႆယဝ့်။ မိူၼ်ၼႆၼင်ႇၵဝ်ႇ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 24 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် မွၵ်ႈ 10 မူင်းၶိုင်ႈၼႆ့ ထူပ်းႁၼ်ၶၢပ်ႈတူဝ်တၢႆ ၵူၼ်းၸၢႆးၵေႃႉၼိုင်ႈထႅင်ႈ ၼႂ်းၵႄႈဝၢၼ်ႈၵၼီႇလႄႈ ၺွင်ႇၵူင်း ဝဵင်းဢွင်ႇပၢၼ်း၊ ၶၢပ်ႈတူဝ်ၵူၼ်းၸၢႆးၼၼ့် တူႇၼဝ်ႈဝႆ့ယဝ့်လႄႈ ဢမ်ႇႁူႉဝႃႈပဵၼ်ၽႂ် ယူႇတီႈလႂ်၊ ယူႇတီႈ ပလိၵ်ႈၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၶဝ် တိုၵ့်ၸွပ်ႇႁႃပီႈၼွင့်ၵူၼ်းႁိူၼ်းမၼ်းယူႇ ဝႃႈၼႆ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-26T15:39:29

https://shannews.org/archives/52299

ယုၵ်ႉယွင်ႈဝၼ်းၵိူတ်ႇ Dr. ၸၢႆးၶမ်းလဵၵ်း ဢႃယုထူၼ်ႈထိုင် 75 ပီ

ဝၼ်းတီႈ 27/4/2024 ၼႆႉ မႅၼ်ႈဝၼ်းၵိူတ်ႇ မေႃတႅမ်ႈၵႂၢမ်း ၸိုဝ်ႈသဵင်လိုဝ်းလင် Dr. ၸၢႆးၶမ်းလဵၵ်း ထူၼ်ႈထိုင် 75 ပီ ။ မၼ်းၸၢႆးၼႆႉ ပဵၼ်ၽူႈၵတ်ႉၶႅၼ်ႇ ၾၢႆႇတႅင်ႇတႅမ်ႈၽဵင်းၵႂၢမ်း ၾၢႆႇတႆး ၊ ၾၢႆႇမၢၼ်ႈသေ ပဵၼ်ၽူႈၸိုဝ်ႈသဵင်လိုဝ်းလင် ၸၼ်ႉၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မႃး ၼႆယဝ်ႉ။ မေႃတႅမ်ႈၵႂၢမ်းၸိုဝ်ႈလင် Dr. ၸၢႆးၶမ်းလဵၵ်းၼႆႉ ပဵၼ်လုၵ်ႈ လုင်းၶမ်းၵႃတူၼ်ႈႁုင်းလႄႈ ပႃႈၸိင်ႇဢု ၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 27/04/1949 (ဝၼ်းပုတ်ႉ) တီႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ။ ၸၢႆးၶမ်းလဵၵ်းၼႆႉ ဢွင်ႇပူၼ်ႉၸၼ်ႉသိပ်း တီႈဝဵင်းၼမ်ႉတူႈ မိူဝ်ႈပီ1966 သေ ပဵၼ်လုၵ်ႈႁဵၼ်း ဢၼ်လႆႈမၢၵ်ႈ (အမှတ်) ၼမ်လိူဝ်ပိူၼ်ႈသုတ်း ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်း ႁွင်ႇလႄႈ ၸင်ႇလႆႈပၢႆးမေႃယႃသေ လႆႈၵႂႃႇသိုပ်ႇ ၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉၸွမ်ပၢႆးမေႃယႃ တီႈဝဵင်းလိူဝ်ႇ။ မိူဝ်ႈၽွင်း တိုၵ်ႉၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉၸွမ် ၾၢႆႇပၢႆးမေႃယႃယူႇၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉမီးၸႂ်ႁၵ်ႉသူင်မိုတ်ႈၵျိူၵ်ႈ ၾၢႆႇပၢႆးမွၼ်း၊ ၾၢႆႇလိၵ်ႈလၢႆးပၢႆပေႇ ၸိူဝ်းၼႆႉဝႆႉလႄႈ ၵွပ်ႈၼႆ ၸင်ႇလႆႈၶိုင်သၢင်ႈမႃးၶပ်ႉၶပ်ႉတၢမ်းတၢမ်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၽွင်းပၢၼ်မေႃတႅမ်ႈၵႂၢမ်း ၸၢႆးၶမ်းလဵၵ်းၶဝ် တိုၵ်ႉၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉၸွမ်ၼၼ်ႉ ၽဵင်းၵႂၢမ်းတႆး ဢၼ်ပဵၼ်သဵင်လမ်ႇႁင်း ၶေႃ ဢမ်ႇသူႈမီး။ ပေႃးပဵၼ်လမ်ႇသဵင်တႆးၼႆ တေပဵၼ်ၽဵင်းၵႂၢမ်းဢၼ် မေႃတႅမ်ႈၵႂၢမ်းၸၢႆးၶမ်းလဵၵ်း ၵေႃႉတႅမ်ႈဢွၵ်ႇဝႆႉ ၵမ်ႈၼမ်။ မႅၼ်ႈၽွင်း ၵူၼ်းၼုမ်ႇပၢၼ်ၼၼ်ႉ တိုၵ်ႉတႄႇသူင် မိုတ်ႈၵႂၢမ်းပၢၼ်မႂ်ႇလႄႈ လႆႈဝႃႈၽဵင်းၵႂၢမ်းၸၢႆးၶမ်းလဵၵ်း လိုဝ်းလင်ၶဝ်ႈထိုင်ၸွတ်ႈ တူဝ်ႈၼႂ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်း ၸၼ်ႉၸွမ်မႃး။ မိူဝ်ႈပၢၼ် ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၼေႇဝိၼ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈတႄႇမီးမႃးၸုမ်းၵေႃႈလိၵ်ႈလၢႆး ၼႂ်းၸၼ်ႉ ၸွမ်ယဝ်ႉလႄႈ ထိုင်မႃးပီ 1968 ၼၼ်ႉ ၼႂ်းပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈလၢႆးတႆးၵေႃႈ လႆႈမီးပႃးၶၵ်ႉတွၼ်ႈ ႁွင်ႉ ၽဵင်းၵႂၢမ်းတႆးပၢၼ်မႂ်ႇမႃး။ ၽဵင်းၵႂၢမ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းၼုမ်ႇသႅၼ်းႁုၼ်ႈမႂ်ႇပၢၼ်ၼၼ်ႉ သူၼ်ၸႂ် လိၵ်ႈလၢႆးၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႄႈ ၵၢၼ်ႁၵ်ႉၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းမႃး ၼႆ မေႃတႅမ်ႈၵႂၢမ်း ၸၢႆးဝ်ိၼ်းဢူး (ႁွင်ႉ) ၸဝ်ႈၶိုၼ်းသႂ် ၸႂ်ယဵၼ် ၵေႃႉမိုတ်ႈၵိုဝ်း Dr. ၸၢႆးၶမ်းလဵၵ်း လၢတ်ႈဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ “ၽွင်းၼၼ်ႉ ၵႂၢမ်းတႆးပၢၼ်မႂ်ႇ ၵမ်ႈပႃႈၼမ် ဢဝ်လမ်ႇတၢင်းမိူင်းဝၼ်းတူၵ်းၶဝ် ဢၼ်ၸိုဝ်ႈယႂ်ႇမၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ မႃးႁွင်ႉၶိုၼ်းၵူၺ်း။ ဢၼ်ႁဵတ်းဢဝ်ႁင်းၵူၺ်း မီးယူႇ ၵူၺ်းၵႃႈ ပႆႇမီးၼမ် ။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ပေႃး ပဵၼ်လမ်ႇသဵင်တႆးၼႆႉ တေပဵၼ်ၵႂၢမ်းဢၼ် ၸၢႆးၶမ်းလဵၵ်းၵေႃႉတႅမ်ႈ ။ ၸဵမ်မိူဝ်ႈႁဝ်း ယူႇတွင်ႇၵျီးဝႆႉ ၵေႃႈ ႁဝ်းပေႃးမိုတ်ႈၽဵင်းၵႂၢမ်းမၼ်းဝႆႉယဝ်ႉ။ ၽိူဝ်ႇထိုင်မႃး 1968 ၼႆႉ ၵေႃႉပဵၼ်ပီႈဢၢႆႈႁဝ်း ၸၢႆးဝၼ်း သႂ် ၸူဝ်းႁဝ်းၵႂႃႇလႄႇတီႈႁူင်းသဝ်းၶဝ်။ ၸၼ်ႉၸွမ်ႁဝ်းလႄႈ ၸၼ်ႉၸွမ်ၶဝ်ၵေႃႈ ၵႆၵၼ်ဝႆႉ တၢၼ်ႇတၢၼ်ႇ။ ၽွင်းၼၼ်ႉ လႆႈပႆၵႂႃႇဢဝ်”- ဝႃႈၼႆ။ သိုပ်ႇလၢတ်ႈထႅင်ႈဝႃႈ -“မၼ်းၸၢႆးသမ်ႉ မီးတိင်ႇဢွၼ်ႇသေ ဢွၼ်ၵၼ်ႁွင်ႉၵႂၢမ်းတႆး။ ၽွင်းၼၼ်ႉသမ်ႉ ႁဝ်းၵေႃႈ သမ်ႉမီးဝႆႉၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးလႄႈ ၸင်ႇလႆႈၸႂ်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ၽႄႈမႃးၸွမ်း။ မိူဝ်ႈၽွင်းၼၼ်ႉ ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၼေႇဝိၼ်း ပၼ်ၶႂၢင်ႉတင်ႈၸုမ်းၾိင်ႈငႄႈလိၵ်ႈလၢႆးသေ ၸဵမ်လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင်ၸၼ်ႉၸွမ် ဢွၼ်ၵၼ်တင်ႈၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးၽႂ်မၼ်းမႃး။ ၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးၵေႃႈ ၽွင်းၼၼ်ႉ လႆႈဢဝ်ၽဵင်းၵႂၢမ်းၸိမ်သွၼ်မႃးပႃးလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸၼ်ၸႂ် ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၽွင်းၼၼ်ႉ သူၼ်ၸႂ်လိၵ်ႈလၢႆးမႃး”- ဝႃႈၼႆ။ ၸဵမ်မိူဝ်ႈမေႃတႅမ်ႈၵႂၢမ်း Dr. ၸၢႆးၶမ်းလဵၵ်း တႄႇသူၼ်ၸႂ် တႅမ်ႈၽဵင်းၵႂၢမ်းမႃးၼၼ်ႉ ဢၼ်ဢဝ်သဵင်လမ်ႇပိူၼ်ႈသေ တႅမ်ႈမိူဝ်ႈၸဝ်ႉၼၼ်ႉ တေမီးယူႇ မွၵ်ႈ 20 ႁူဝ်။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ မေႃတႅမ်ႈၵႂၢမ်း ၸၢႆးၶမ်းလဵၵ်း ၶူင်သၢင်ႈတႅမ်ႈဢွၵ်ႇ ပဵၼ်သဵင်ၶွင်တူဝ်ႁင်းၵူၺ်းမႃး။ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ဢႃယုမေႃတႅမ်ႈၵႂၢမ်း Dr ၸၢႆးၶမ်းလဵၵ်းၵေႃႈ ယႂ်ႇမႃးယဝ်ႉလႄႈ တႃႇတေတူင်ႉတိုၼ်ႇ မိူၼ်မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းတႄႉ ဢမ်ႇငၢႆႈယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼၼ် ၸိူဝ်းပဵၼ်လုၵ်ႈၼွင်ႉပွင်ႈပၢႆလႄႈ ၽူႈသူင်ႁၵ်ႉ ၽဵင်းၵႂၢမ်းၶဝ် လူဝ်ႇမေႃၶုၵ်ႉထူပ်းဝူၼ်ႉထိုင် ၵုင်ႇမုၼ်မေႃတႅမ်ႈၵႂၢမ်းသေ ထုၵ်ႇလီ ၵႆႉသူႇၸႂ်းပၼ်ႁႅင်း ၼင်ႇႁိုဝ် တေသိုပ်ႇတႅမ်ႈဢွၵ်ႇလႆႈ ၽဵင်းၵႂၢမ်းပူၵ်းတိုၼ်ႇ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းထႅင်ႈၼႆ မေႃတႅမ်ႈၵႂၢမ်း ၸၢႆးဝ်ိၼ်းဢူး (ႁွင်ႉ) ၸဝ်ႈၶိုၼ်းသႂ် ၸႂ်ယဵၼ် ၵေႃႉမိုတ်ႈၵိုဝ်း Dr. ၸၢႆးၶမ်းလဵၵ်း သိုပ်ႇလၢတ်ႈဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ “ယၢမ်းလဵဝ် ဢႃယုၸူဝ်ႈၶူပ်ႇမၼ်းၸဝ်ႈၵေႃႈ ယႂ်ႇမႃးယဝ်ႉလႄႈ ဢဵၼ်ႁႅင်း တေဢမ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈ မိူၼ် မိူဝ်ႈၼုမ်ႇ။ ယူႇတီႈလုၵ်ႈၼွင်ႉပွင်ပၢႆ မၼ်းၸၢႆးလႄႈ ၽူႈႁၵ်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်းၶဝ်တၢင်းလၢႆ လူဝ်ႇလႆႈမေႃၶုၵ်းထူပ်း ဝူၼ်ႉထိုင်ၵုင်ႇမၼ်းၸဝ်ႈသေ လူဝ်ႇလႆႈမေႃပၼ်ႁႅင်းမၼ်းၸဝ်ႈ ။ လူဝ်ႇလႆႈၵႆႉလၢတ်ႈႁႂ်ႈမၼ်း ၸဝ်ႈပူၵ်းတိုၼ်ႇမီးဢဵၼ်မီးႁႅင်းမႃးၶိုၼ်း။ ပေႃး ၼၼ် ၵႂၢမ်းဢၼ်တေမီးၽွၼ်းလီ တႃႇၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၵေႃႈ တေမီးမႃးထႅင်ႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ၽဵင်းၵႂၢမ်း “မ” ႁႃႈတူဝ် ၽဵင်းၵႂၢမ်း တႃႇပၢင်သွၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၶူးမေႃယႃလူင် Dr. ၸၢႆးၶမ်းလဵၵ်း တႅမ်ႈ ပၼ်ပုၼ်ႈတႃႇမေႃသွၼ်ၶဝ်သေ ဢွၼ်ၵၼ်ႁွင်ႉၸွမ်း ၼႂ်းပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈလၢႆးတႆး။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈလုၵ်ႈႁဵၼ်းလႄႈ မေႃသွၼ်ၶဝ်ၸမ်ၸႂ် ၵၼ်မႃးလိူဝ်ၵဝ်ႇသေ မူၼ်ႈသိူဝ်းၸွမ်းၼႂ်းၵၢၼ်ႁဵၼ်းလိၵ်ႈလၢႆးတႆးမႃး ၼႆယဝ်ႉ။ ၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်းတႆး ၸိူဝ်းလႆႈႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်း ဢၼ်မေႃတႅမ်ႈၵႂၢမ်း ၶူးမေႃယႃလူင် ၸၢႆးၶမ်းလဵၵ်းတႅမ်ႈဝႆႉ ၼႆႉ ပဵၼ်ၸၢႆးထီးသႅင်၊ ၸၢႆးသၢႆမၢဝ်း၊ သၶႁ၊ ၸၢႆးသႅင်ၸွမ်ၾႃႉ၊ ၸၢႆးဢွင်ႇထီးၶမ်း၊ ၸၢႆးသႅင်ၸွမ်မၢဝ်း၊ ၸၢႆးဢၢႆႈသုၼ်ႇ၊ ၸၢႆးၽွၼ်းမၢဝ်း၊ ၼၢင်းမူၺ်ၼုမ်ႇၽွင်၊ ၼၢင်းၶမ်းၼွႆႉလဵၵ်း၊ ၼၢင်းၶမ်းၶိၼ်ႇ၊ ၼၢင်းၶမ်းၼွင်ႉ၊ ၼၢင်းသႃႇရႃႇလႄႈ ၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်းထႅင်ႈတင်းၼမ် ၼႆယဝ်ႉ။ Dr. ၸၢႆးၶမ်းလဵၵ်းၼႆႉ တႄႇၼႃႇႁိူၼ်းၵိုၵ်းၸွမ်း ၼွႆႉၼွႆႉတိၼ်ႇ မီးလုၵ်ႈႁူမ်ႈၵၼ် 4 ၵေႃႉ – မိူၼ်ၼင်ႇ ၼၢင်းၶမ်းၼွႆႉလဵၵ်း၊ ၼၢင်းၶမ်းဢုလဵၵ်း၊ ၼၢင်းၶမ်းႁၢၼ်လဵၵ်းလႄႈ ၸၢႆးၶမ်းၸူဝ်းလဵၵ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ – ဝီႇၶီႇၽီႇတီးယႃး (Wikipedia) တႅမ်ႈဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ပၢႆးမွၼ်း', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်း']

2024-04-26T13:43:10

https://shannews.org/archives/52288

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုဝ်းမၢၵ်ႇလူင် ၶဝ်ႈၼႂ်းဝၢၼ်ႈ တိူဝ်ႉၺႃးၵူၼ်းပၢႆႈၽေး မၢတ်ႇၸဵပ်း 3 ၵေႃႉ

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တင်ႈၸႂ်ယိုဝ်းမၢၵ်ႇလူင် ၶဝ်ႈၼႂ်းမူႇဝၢၼ်ႈ တၢင်းၾၢႆႇတူၵ်းဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇတိူဝ်ႉၺႃး ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း မၢတ်ႇၸဵပ်းၸွမ်း 3 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 25/04/2024 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 4 မူင်းပၢႆ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း တပ်ႉ 423 – 424 ယိုဝ်းမၢၵ်ႇလူင် တူၵ်းသႂ်ႇၼႂ်းဝၢၼ်ႈၼမ်ႉတွင်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ ၸႄႈတွၼ်ႈတူၼ်ႈတီး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း တင်းမူတ်း 5 လုၵ်ႈ ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇႁိူၼ်းယေး၊ ရူတ်ႉၵႃး လူႉၵွႆၸွမ်းထႅင်ႈ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ပဵၼ်မၢၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုဝ်းမႃးၶႃႈဢေႃႈ တင်း မူတ်း 5 လုၵ်ႈ ၼႂ်းၼၼ်ႉ တႃႇ 2 လုၵ်ႈ တူၵ်းၼႂ်းဝၢင်းႁိူၼ်းၵူၼ်းဝၢၼ်ႈသေ ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇ ႁိူၼ်း ယေးလႄႈ ရူတ်ႉၵႃး လူႉၵွႆၵမ်ႈ ၽွင်ႈ။ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈတႄႉ ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈဢွၵ်ႇဝၢၼ်ႈမူတ်းၶႃႈဢေႃႈ။ တႃႇ 3 လုၵ်ႈသမ်ႉ တူၵ်းႁိမ်းဝၢၼ်ႈသေ ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇတိူဝ်ႉၺႃးၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ဢၼ်မီးဝႆႉၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းဢွၵ်ႇ ဝၢၼ်ႈၼၼ်ႉ လႆႈမၢတ်ႇၸဵပ်း 3 ၵေႃႉ ၼၼ်ႉတႄႉ လႆႈသူင်ႇယူတ်းယႃတူဝ်ဝႆႉတီႈႁူင်းယႃယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇ ၵႃးၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၼမ်ႉတွင်း ယွၼ်ႉမၢၵ်ႇလူင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ယိုဝ်းၶဝ်ႈမႃး ၼႂ်းဝၢၼ်ႈၼမ်ႉတွင်းၼႆႉသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ လႆႈငိူင်ႉပၢႆႈဢွၵ်ႇဝၢၼ်ႈ ၵႂႃႇသွၼ်ႈယူႇဝႆႉ ၸွမ်းဝၢၼ်ႈႁိမ်းႁွမ်း မိူၼ်ၼင်ႇ – ဝၢၼ်ႈၵုင်းသုတ်းလႄႈ ဝၢၼ်ႈၼွင်ယူၺ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ “တီႈဝၢၼ်ႈၼမ်ႉတွင်းၼႆႉ ဢမ်ႇပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းသင် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ထၢင်ႇထိူမ်ဝႃႈ မီး PDF ၼႆသေ ယိုဝ်းမၢၵ်ႇ လူင်သႂ်ႇ ၸိူင်ႉၼႆယူႇတိၵ်းတိၵ်းဢေႃႈ ႁဝ်းၵူၼ်းမိူင်းတႄႉ ဢမ်ႇႁတ်းယူႇယဝ်ႉ ယွၼ်ႉဢမ်ႇမီးလွင်ႈလွတ်ႈၽေး တႃႇတေႁဵတ်း ၵိၼ်ၵၢၼ် ၵႂႃတၢင်းၼႃႈၵေႃႈ တေႁဵတ်းႁိုဝ်ၼႆ ဝူၼ်ႉပေႃးဢမ်ႇဢွၵ်ႇယဝ်ႉ မိူဝ်ႈလဵဝ် ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၼႆႉ ၵူဝ်သေပၢႆႈဢွၵ်ႇဝၢၼ်ႈမူတ်းယဝ်ႉ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းသီႇ သႅင်ႇ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇ ၼႆ။ တႄႇဢဝ် ႁူဝ်ပီ 2024 ၼႆႉမႃး သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁူမ်ႈလူၺ်ႈ ၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း PNO ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ် တင်းတပ်ႉသိုၵ်းပူတ်းပွႆႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈပဢူဝ်း PNLA ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းသီႇသႅင်ႇၼႆႉသေ မၢၵ်ႇလူင် တူၵ်းသႂ်ႇ ၼႂ်းဝၢၼ်ႈၼမ်ႉတွင်းၼႆႉ ဢမ်ႇယွမ်း 3 ပွၵ်ႈယဝ်ႉ ပေႃးဢဝ်မၢၵ်ႇဝႃႈၸိုင် တင်းမူတ်း 10 လုၵ်ႈယဝ်ႉ။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ငိူင်ႉပၢႆႈဢွၵ်ႇဝၢၼ်ႈ ဢမ်ႇယွမ်း 3 ပွၵ်ႈ ပႃးပွၵ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-26T11:53:07

https://shannews.org/archives/52278

လူမ်းလႅင်ႉၽတ်ႉပဝ်ႇ ႁူင်းႁဵၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ငဝ်ႈၸိုင်ႈလွႆတႆးလႅင်း လူႉၵွႆၼမ်

ဝၼ်းတီႈ 25/04/2024 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်းမွၵ်ႈ 3:40 မူင်း ၾူၼ်ယႂ်ႇလူမ်းလူင် ၽတ်ႉပဝ်ႇ လဵၵ်းမုင်း/ လင်ၶႃး ႁူင်းႁဵၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ငဝ်ႈၸိုင်ႈလွႆတႆးလႅင်း (RCSS/ SSA) လူႉၵွႆသုမ်းၼမ် လွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ လုၵ်ႈႁဵၼ်း မၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆ ဢမ်ႇမီး ဝႃႈၼႆ။ Photo by – Loi Tai Leng School/ ၾူၼ်ယႂ်ႇလူမ်းလူင် ၽတ်ႉပဝ်ႇ ႁူင်းႁဵၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ငဝ်ႈၸိုင်ႈလွႆတႆးလႅင်း ၸၢႆးသိူဝ်ၼုမ်ႇ ၽူႈၵွၼ်းႁူင်းႁဵၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ငဝ်ႈၸိုင်ႈလွႆတႆးလႅင်း လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၾူၼ် တႄႉ ဢမ်ႇပေႃးၵျၢမ်း ဢၼ်ၵျၢမ်းႁႅင်းတႄႉ ပဵၼ်လူမ်းၽတ်ႉပဝ်ႇဢေႃႈ။ ပဵၼ်မိူဝ်ႈဝႃး ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်းမွၵ်ႈ 3:40 မူင်းၼႆႉ လွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ လုၵ်ႈႁဵၼ်းႁဝ်းၶႃႈ မၢတ်ႇၸဵပ်းတႄႉ ဢမ်ႇမီး”- ဝႃႈၼႆ။ ႁူင်းႁဵၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ငဝ်ႈၸိုင်ႈလွႆတႆးလႅင်းၼႆႉ မီးလုၵ်ႈႁဵၼ်း ၸၢႆးယိင်း 382 ၵေႃႉသေ လႆႈၵေႃႇသၢင်ႈ ၶိုၼ်ႈမႃးမီး 10 ပီပၢႆယဝ်ႉ – တီႈၾဵတ်ႉပုၵ်ႉသ် Loi Tai Leng School တႅမ်ႈတၢင်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ Photo by – Loi Tai Leng School/ ၾူၼ်ယႂ်ႇလူမ်းလူင် ၽတ်ႉပဝ်ႇ ႁူင်းႁဵၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ငဝ်ႈၸိုင်ႈလွႆတႆးလႅင်း ပူၼ်ႉမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 09/07/2022 ယၢမ်းၵၢင်ၶိုၼ်းမွၵ်ႈ 10 မူင်းပၢႆ ၼမ်ႉပႃႇၵိုင်ႉၵၢင်ႉ လႆလုပ်ႇထူမ်ႈ တီႈ ပွၵ်ႉႁူင်းယႃ ႁူၺ်ႈပႃၶီး ငဝ်ႈၸိုင်ႈလွႆတႆးလႅင်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁိူၼ်းယေးၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ လႆလွင်ႈၸွမ်းၼမ်ႉၼမ် တုမ်ႉတိူဝ်ႉၵူၼ်းမိူင်း လူႉတၢႆ 4 ၵေႃႉ ၊ မၢတ်ႇၸဵပ်း 11 ၵေႃႉ ၼႆယဝ်ႉ။ ငဝ်ႈၸိုင်ႈလွႆတႆးလႅင်း ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ယူႇတီႈ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး (SSA – S) ဢၼ်ၸွမ်သိုၵ်းလူင် ယွတ်ႈသိုၵ်း ဢွၼ် ႁူဝ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ မၵ်းမၼ်ႈတင်ႈငဝ်ႈၸိုင်ႈမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 8 လိူၼ်ၻီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊ 1999 ။ ငဝ်ႈၸိုင်ႈလွႆတႆးလႅင်းၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ၊ ပၢႆးယူႇလီ၊ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေး၊ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၽၢၼ်ပေႃႈမႄႈလႄႈ ႁွင်ႈၵၢၼ်ယုၵ်ႉမုၼ်းၸၢတ်ႈပၢၼ်လုၵ်ႈမေး ၵေႃႉသိုၵ်းၵေႃႉႁၢၼ် ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ']

2024-04-26T08:00:00

https://shannews.org/archives/52270

သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA တီႈဝဵင်းလၢဝ်ႇၵၢႆး ပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇၶွၵ်ႈလႄႈ တၢမ်ႇတၢႆ ၵူၼ်းမီးတၢင်းၽိတ်း

သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA တီႈဝဵင်းလၢဝ်ႇၵၢႆး ပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇၶင်ၶွၵ်ႈလႄႈတၢမ်ႇတၢႆၵူၼ်းမီးတၢင်းၽိတ်း မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 24 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ။ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇThe Kokang ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းႁဵတ်းၽိတ်းဝႆႉမိူၼ်ၼင်ႇ ၶႃႈႁႅမ်ပိူၼ်ႈတၢႆ ၊ လၵ်ႉၸၵ်ႉၸူၼ်ပိူၼ်ႈ၊ လွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်း ပိူၼ်ႈ၊ လၵ်ႉမၢၵ်ႇမိုဝ်ႈၸိုၼ်းယၢမ်းၼႂ်းတပ်ႉသေၵႂႃႇၶၢႆၵိၼ်၊ ၸႂ်ႉဢႃႇၼႃႇသေလွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်ပိူၼ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။ ၸိူဝ်းၶဝ်ၵူၼ်ထုၵ်ႇပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇၼၼ်ႉမီး 10 ၵေႃႉ။ တႃႇ 3 ၵေႃႉၺႃးတူတ်ႈတၢမ်ႇတၢႆ။ တႃႇ 7 ၵေႃႉၺႃးတူတ်ႈ ၶွၵ်ႈ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉလႄႈပျီႇတူႉၸိတ်ႉၶိုၼ်းၵူၺ်း။ ၵူၼ်းၸိူဝ်းၺႃးတၢမ်ႇတၢႆၼၼ်ႉ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ဢဝ်ၶဝ်ၵႂႃႇႁႄႇလဵပ်ႈၼႄၵူၼ်းမိူင်း တင်းၼမ်သေ ၸင်ႇပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇၶႃႈႁႅမ်တၢႆ။ ဝၢႆးလင် ပၢင်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ယိုတ်းလႆႈဝဵင်းလၢဝ်ႇၵၢႆးသေ ဢၼ်ပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇ ယႂ်ႇယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၶေႃႈပူင် ပွၵ်ႈဢွၼ်တၢင်းသုတ်းၵေႃႈ ဝႃႈလႆႈ။

['ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-26T09:00:00

https://shannews.org/archives/52265

သိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုဝ်းတၢႆ သွင်ၽူဝ်မေး ၵူၼ်းၾၢႆၶုၼ်

ၵူၼ်းၾၢႆၶုၼ် သွင်ၽူဝ်မေး ၽွင်းပွၵ်ႈႁႆႈမႃးႁိူၼ်း ႁိုၵ်ႉၺႃးသၢႆသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸွမ်းတၢင်းသေ ထုၵ်ႇၵူတ်ႇထတ်း ယိုဝ်းတၢႆပႅတ်ႈတင်းသွင်။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 23/4/2024 ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ ၵူၼ်းၾၢႆၶုၼ် သွင်ၽူဝ်မေး ၸိုဝ်ႈႁွင်ႉ ၵူဝ်ႇမဵဝ်းလႄႈ မသျႃႉ ယူႇပွၵ့်ႁဵင်ႇတမ (ဟိန္ဒမ) ဝဵင်းၾၢႆၶုၼ် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း လႅၼ်လိၼ်တႆး – ယၢင်းလႅင်၊ ၽွင်းၵႂႃႇႁဵတ်းႁႆႈ တၢင်းဝၢၼ်ႈမိူင်းမွၵ်ႇသေ ပွၵ်ႈမႃးႁိူၼ်းၼၼ်ႉ မႃးႁိုၵ့်ၺႃးသၢႆသိုၵ်းမၢၼ်ႈသေ ထုၵ်ႇယိုဝ်းတၢႆ ဝႃႈၼႆ။ ၵူဝ်ႇမဵဝ်းလႄႈ မသျႃႉၼႆ့ မီးဝႆ့လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ 3 ၵေႃႉ ၼႆယဝ်ႉ။ ၼႂ်းထုင့်ၾၢႆၶုၼ် – မိူင်းပၢႆးၼႆ့ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း ၸုမ်းလုၵ့်ၽိုၼ့် ၵႆ့ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်၊ ဝၢႆးလင်ၼႆ့ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း ပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း ထႅမ်ႁႅင်းသိုၵ်း တူင့်ၼိုင်မႃး၊ ယွၼ့်ၼၼ် ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ထုၵ်ႇလီၾၢင်ႉသေ ၵႂႃႇမႃးၼႆ – ၸုမ်းလုၵ့် ၽိုၼ့်ပိုၼ့်တီႈ ပၼ်ၾၢင့်ဝႆ့ၼင်ႇၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – MeKong News

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2024-04-26T10:00:00

https://shannews.org/archives/52261

မိူင်းထႆးပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ တေၵေႃႇသၢင်ႈတိုၵ်းသုင်သုတ်း ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ

ၸွမ်ၽွင်းလူင် ၸိုင်ႈထႆး သဵတ်ႇထႃ ထဝီးသိၼ် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ – လႆႈဢုပ်ႇၵၼ်တင်း ၶွမ်ႊပၼီႊ မိူင်းၶႄႇသေ တေၵေႃႇသၢင်ႈတိုၵ်းသုင် တေပဵၼ်ဢၼ်သုင်သုတ်း ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ – ဝႃႈၼႆ။ သိုပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ – တႃႇယုၵ်ႉမုၼ်းပၢႆးမၢၵ်ႈမီးလႄႈ ငိုၼ်းၶဝ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၼၼ်ႉ ၸိုင်ႈမိူင်း တၵ်းတေလႆႈၸႂ်ယႂ်ႇ ၵၢၼ်လူင်းတိုၼ်းလၢင်းၸွမ်းၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ – ဝႃႈၼႆ။ ၵွပ်ႈၼႆ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆး လႆႈႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်တင်း ၶွမ်ႊပၼီႊ EMAAR ဢၼ်ၸိုဝ်ႈသဵင်လိုဝ်းလင်၊ ဢၼ်မီး လွၵ်းလၢႆးပၢႆးသၢႆႊၶိုတ်းၵၢပ်ႈပၢၼ် ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ၊ ဢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈတိုၵ်းသုင်ႁၢင်ႈလီ ၼႂ်းမိူင်းၻူႊပၢႆႊ၊ ယူႊဢေႊဢီႊ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေ တေၵေႃႇသၢင်ႈတိုၵ်းသုင်သုတ်း ၼႂ်းမိူင်းထႆး။ ယဝ်ႉၵေႃႈ တေၸႂ်ႉလွၵ်းလၢႆးထႅၵ်ႊၼူဝ်ႊလူဝ်ႊၵျီႊ ၶိုတ်းၵၢပ်ႈပၢၼ်လႄႈ လဵၵ်းသတီႊလ်သေ ၵေႃႇသၢင်ႈ ႁႂ်ႈပဵၼ်တိုၵ်း ဢၼ်သုင်သုတ်းၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ ဝႃႈၼႆ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ – ႁူင်းႁႅမ်း ၊ ၵၢတ်ႇ ၊ ႁူင်းယႃ ၊ ယေးငိုၼ်း ၊ ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆ ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈ တေႁႂ်ႈမီး တီႈလဵဝ်ၵၼ်မူတ်းၼႂ်းတိုၵ်းၼၼ်ႉ။ တေႁဵတ်းပၼ် တႃႇႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းထႆး ပႃးၸဵမ်ၶႅၵ်ႇတွင်ႈတဵဝ်းလုမ်ႈၾႃႉ ငၢႆႈလူမ်ၸႂ် ၵူႈၶၵ်ႉတွၼ်ႈ ၵူႈၸိူဝ်ႉၵူႈလွင်ႈ – ၼႆယဝ်ႉ။ တိုၵ်းသုင်ႁၢင်ႈလီ ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ ဢၼ်ပဵၼ်တိုၵ်း Burj Khalifa ဢၼ်မီးတီႈမိူင်းၻူႊပၢႆႊ ဢၼ်ၶွမ်ႊပ ၼီႊ EMAAR Group ၵေႃႇသၢင်ႈဝႆႉၼၼ်ႉ တၢင်းသုင်မီး 828 မီႊတိူဝ်ႊ၊ ၼႂ်းမိူင်းထႆးၼႆႉသမ်ႉ ယၢမ်းလဵဝ် တိုၵ်းဢၼ်သုင်သုတ်းပဵၼ်တိုၵ်း Magnolias Waterfront Residences Iconsiam ဢၼ်မီး ၼႂ်းဝဵင်းလူင် ၵုင်းထဵပ်ႈ တၢင်းသုင်မီး 318 မီႊတိူဝ်ႊ။ ဢၼ်တေ ၵေႃႇသၢင်ႈတိုၵ်းဢၼ်သုင်သုတ်း ၼႂ်းလုမ်ႈ ၾႃႉ ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ တၢင်းသုင်တေမီးမွၵ်ႈလႂ်တႄႉ ပႆႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပႃး။ ဢၢင်ႈဢိင် – DVB

['ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး']

2024-04-26T07:00:00

https://shannews.org/archives/52256

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶဝ်ႈယူႇၼႂ်းတပ်ႉ 275 မျႃႉဝတီႇၶိုၼ်း

ဝၼ်းတီႈ 23 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်တၢင်းၸွႆႈ တီႈတပ်ႉပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ် BGF သေ ၶဝ်ႈၼႂ်းတပ်ႉ ၶလရ 275 ၶိုၼ်းသေတႃႉ တီႈတပ်ႉၵွင် 355 – 356 – 357 ၼၼ်ႉတႄႉ သိုၵ်းယၢင်း KNLA ၶဝ်ႈပၵ်းတပ်ႉဝႆႉ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ သိုၵ်းယၢင်း KNU ပတူဝ်ႇၸေႃးတေႃးၼီး လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် သဵင်ၵွင်ႈဢမ်ႇတႅၵ်ႇသေတႃႉ သင်ဝႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ သူင်ႇႁႅင်းသိုၵ်းၸွႆႈမႃးထႅင်ႈတႄႉ တိုၼ်းတေတိုၵ်းလိုပ်ႈ ၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉၶိုၼ်းဢမ်ႇႁၢင်ႉ မၼ်းၸၢႆး လၢတ်ႈတီႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ RFA ဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၶၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃးဝႃႈ – သိုၵ်းယၢင်းလႄႈ ၸုမ်းဢူၺ်းလီ လႆႈဢုပ်ႇတင်း တပ်ႉပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ်ဢၼ်ပဵၼ် ဢူၺ်းလီ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉသေ တူၵ်းလူင်းပွႆႇ တပ်ႉၵွင် 275 ပၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶိုၼ်း ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ၊ ပဵၼ်ၶၢဝ်ႇပွမ်ၵူၺ်း – ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ သိုၵ်းယၢင်းၽိူၵ်ႇလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ သင်ဝႃႈ လႆႈဢုပ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆ ယူႇတီႈ KNU သေ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းဝႆႉတႄႉ မီးၶေႃႈပိုၼ်ႉထၢၼ် 3 ၶေႃႈ- 1) ႁႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈထွၼ် ဢွၵ်ႇၵၢၼ်မိူင်း၊ 2) ႁႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁပ်ႉပုၼ်ႈၽွၼ်းဢၼ်လႆႈပူၼ်ႉပႅၼ်ဝႆႉ ၼိူဝ်ၸိုင်ႈမိူင်း – ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတင်းသဵင်ႈ၊ 3) ႁႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၽွမ်ႉၸႂ် တူၵ်းလူင်း တႃႇၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈ ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း တႃႇၵေႃႇသၢင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၾႅတ်ႊၻရႄႊ တီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊ – ဝႃႈၼႆ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၼႆႉ ၾၢႆႇတၢင်းၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸွမ်ႁၢၼ်ၸေႃႇမိၼ်းထုၼ်းတႄႉ ပႆႇဢွၵ်ႇမႃးလၢတ်ႈသင်။ ၾၢႆႇတၢင်း KNU တႄႉ သင်ဝႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇၽွမ်ႉဢမ်ႇယွမ်း ၼင်ႇဢၼ်ၶေႃႈပိုၼ်ႉထၢၼ်ၶဝ် 3 ၶေႃႈၼၼ်ႉတႄႉ ၽႂ်ၶႂ်ႈပၼ်ႁႅင်းဢီးၵႃႈႁိုဝ်ၵေႃႈယဝ်ႉ တိုၼ်းတေဢမ်ႇယွမ်းဢုပ်ႇၵုမ် ၵိုတ်းတိုၵ်းတင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈလႃးလႃး – ဝႃႈၼႆဝႆႉ။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈဢၼ်ယိုတ်းလႆႈဝႆႉ ဝဵင်းမျႃႉဝတီႇၼၼ်ႉသေ ၾၢႆႇထႆးဝႃႈ တေၶဝ်ႈၵႄႈၸွႆႈထႅမ်ပၼ်ဝႃႈၼႆသေတႃႉ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ပႆႇမီးလွင်ႈဢုပ်ႇဢူဝ်း တူၵ်းလူင်းသင်ၵၼ် လႆႈႁူႉၼင်ႇၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း']

2024-04-25T18:04:15

https://shannews.org/archives/52249

ၵႃးတင်း ထူဝ်ႈၽႃႇၵၼ် တီႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် မၢတ်ႇၸဵပ်း 10 ပၢႆ

ၵႃးလူင်တင်း ထူဝ်ႈၽႃႇၵၼ် တီႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် မၢတ်ႇၸဵပ်း 14 ၵေႃႉ ၵမ်ႈၼမ် ပဵၼ်ၵူၼ်းၵိၼ်ၸၢင်ႈတႅပ်းဢွႆႈ ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 23/4/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်မွၵ်ႈ 8 မူင်းၶိုင်ႈ ထူဝ်ႈတၢင်ႇၵူၼ်းၵိၼ်ၸၢင်ႈတႅပ်းဢွႆႈတင်း ၵႃးလူင်မၢၵ်ႇ 6 လေႃႉ ၽႃႇၵၼ် တီႈႁိမ်းဝၢၼ်ႈယေႇၽိဝ်ႇ ဢိူင်ႇသူၺ်ႇမူၵ်ႉတေႃး ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် ၸႄႈတွၼ်ႈၵျွၵ်ႉမႄး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းၼွင်ၶဵဝ် – လွၵ်ႉၸွၵ်ႇ မီးၵူၼ်းမၢတ်ႇၸဵပ်း 14 ၵေႃႉ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ၸၢႆး 3 ၵေႃႉလႄႈ ယိင်း 11 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းၼၼ့် ထူဝ်ႈတၢင်ႇၵူၼ်းၵိၼ်ၸၢင်ႈတႅပ်းဢွႆႈ တီႈဝၢၼ်ႈတယႅၵ့်ၵူင်း ၽွင်းတိုၵ့်ၵႂႃႇတႅပ်းဢွႆႈ တီႈဝၢၼ်ႈသူၺ်ႇမူၵ်ႉ တေႃး ပဵၼ်ၽေးၵိုင်ႉၵၢင်ႉၽႃႇၺႃးၵၼ် တင်းၵႃးလူင် မၢၵ်ႇ 6 လေႃႉ ဢၼ်လုၵ်ႉတၢင်းဝဵင်းလွၵ့်ၸွၵ်ႇ မႃးဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် ႁိမ်းဝၢၼ်ႈယေႇၽိဝ်ႇ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းမၢတ်ႇၸဵပ်း ၸိူဝ်းၼၼ့် ယူႇတီႈ ၸုမ်းပရႁိတ ၼႂ်းပိုၼ့်တီႈ လႆႈၵႂႃႇတေႃႉတူဝ် သူင်ႇဝႆ့တီႈႁူင်းယႃ ၼႆယဝ့်။ ပူၼ့်မႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 15 ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ 9 မူင်း ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵႃးလူင် 12 လေႃႉ လမ်းၼိုင်ႈ ႁေႃႈၽႃႇၺႃး ၵႃးလူင် 12 လေႃႉ တၢင်းၼႃႈသေ ပိၼ်ႈၶႂမ်ႈၵႂႃႇ တီႈတၢင်းလူင်းလွႆၸၼ်း တႃႇလတ်းၶူဝ်မႄႈၼမ်ႉတူႈ ၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းၼွင်ၶဵဝ် – လွၵ့်ၸွၵ်ႇ၊ လူႉတၢႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ မၢတ်ႇၸဵပ်းထႅင်ႈ 2 ၵေႃႉ။ မိူဝ်ႈၼႂ်းလိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵႃးဢွၼ်ႇ လမ်းၼိုင်ႈ ပဵၼ်ၽေးၵိုင်ႉၵၢင်ႉ ပိၼ်ႈတူၵ်းႁူၺ်ႈ တီႈတၢင်းလူင်း လွႆၼၼ်ႉ လူႉတၢႆၵေႃႉၼိုင်ႈ မၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်း 4 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၼႆ့ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈဝႃႈ – ယွၼ်ႉပဵၼ်သဵၼ်ႈတၢင်းၵႅပ်ႈ သဵၼ်ႈတၢင်းၸၼ်း၊ တၢင်းငွၵ်းၼမ်လႄႈ ၵူၼ်းႁေႃႈၵႃးၵႂႃႇမႃးၼိူဝ်တၢင်း ထုၵ်ႇလီၾၢင့်၊ ထုၵ်ႇလီ ထတ်းရူတ်ႉၵႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇလီလီယဝ်ႉ ၸင်ႇၵႂႃႇမႃး – ဝႃႈၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၽိတ်းမၢႆမီႈ']

2024-04-25T17:45:28

https://shannews.org/archives/52245

ၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်း မိူင်းမလေးသျႃး ၽႃႇၺႃးၵၼ် ၼိူဝ်ၵၢင်ႁၢဝ် ၽွင်းၾိုၵ်းမိၼ်

ၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်း မိူင်းမလေးသျႃး 2 လမ်း ၽႃႇၺႃးၵၼ် ၼိူဝ်ၵၢင်ႁၢဝ် ၽွင်းတိုၵ်ႉၾိုၵ်းမိၼ်၊ ၵူၼ်းဢၼ်ၶီႇၸွမ်း တင်းမူတ်းမီး 10 ၵေႃႉ လူႉတၢႆမူတ်း၊ တပ်ႉသိုၵ်းႁေႃၶမ်းမလေးသျႃး ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၼင်ႇၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 23/04/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် မွၵ်ႈ 9 မူင်းၶိုင်ႈ (ၶၢဝ်းယၢမ်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ) ၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်း မိူင်းမလေးသျႃး ၾိုၵ်းမိၼ်ၶိူင်ႈမိၼ် ႁၢင်ႈႁႅၼ်းတႃႇဝၼ်းပွႆးတပ်ႉၼမ်ႉ၊ ၽွင်းၼၼ်ႉ ၶိူင်ႈမိၼ် 2 လမ်း ၽႃႇၺႃးၵၼ် တူၵ်းတႅၵ်ႇလူႉၵွႆ ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းသိုၵ်း ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ ဢၼ်ပႃးၸွမ်းၶိူင်ႈမိၼ် တင်း 2 လမ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ လူႉတၢႆၸွမ်းတီႈၼၼ်ႈၵမ်းလဵဝ် တပ်ႉၼမ်ႉမိူင်းမလေးသျႃး ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၼင်ႇၼႆသေတႃႉ ပဵၼ်ၽႂ်လၢႆလၢႆ ၸၼ်ႉသိုၵ်းသင်ၽွင်ႈ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉတႄႉ – ၶၢဝ်ႇတပ်ႉၼမ်ႉ မိူင်းမလေးသျႃး ဢမ်ႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပႃး။ ဢၢင်ႈဢိင် – DVB

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း']

2024-04-25T17:36:45

https://shannews.org/archives/52240

မၢၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တိူဝ်ႉသႂ်ႇထဝ်ႈယိင်း မၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ တီႈဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း လမ်းယိုဝ်း ၵွင်ႈလူင်ၵႂႃႇၵူႈႁူးၵူႈတၢင်းသေ ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇ ထဝ်ႈယိင်း ဢႃယု 60 ပၢႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လႆႈမၢတ်ႇၸဵပ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ ဝၼ်းတီႈ 24/04/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်မွၵ်ႈ 7 မူင်း ၶွင်ႇသီႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း လမ်းယိုဝ်းၵွင်ႈလူင် ၵႂႃႇ ၵူႈႁူးၵူႈတၢင်းသေ ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇ ထဝ်ႈယိင်း ဢႃယု 66 ပီ ၽွင်းတိုၵ်ႉၵႂႃႇႁဵတ်းႁႆႈ တီႈႁိမ်းဝၢၼ်ႈၼွင် ၸေႃး ၼႂ်းဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ ၸႄႈတွၼ်ႈတူၼ်ႈတီး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း လႆႈတိူဝ်ႉမၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်း – ယူႇတီႈ PNLA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ၸႂ်ႈၶႃႈဢေႃႈ မၢၵ်ႇလူင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တူၵ်းတႅၵ်ႇ ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇထဝ်ႈယိင်း ဢႃယု 66 ပီ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လႆႈတိူဝ်ႉမၢတ်ႇၸဵပ်း ႁၢဝ်ႈႁႅင်း”- ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်းၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းတင်း ပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း PNO လႄႈ တပ်ႉသိုၵ်း ပူတ်းပွႆႇ ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈပဢူဝ်း PNLA ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်မႃး ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 3 လိူၼ်ၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်း လူႉတၢႆၸွမ်း 60 ပၢႆ ၊ မၢတ်ႇၸဵပ်း မွၵ်ႈ 80 ၵေႃႉ ၼႆယဝ်ႉ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-25T15:36:48

https://shannews.org/archives/52236

ၶၼ်ငိုၼ်းမၢၼ်ႈ တူၵ်းႁႅင်း ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ

ၶၢဝ်းတၢင်း ဝၼ်းသွင်ဝၼ်းမႃးၼႆႉ ငိုၼ်းၶႄႇ 100 ယႂၼ်ႊ လႆႈငိုၼ်းမၢၼ်ႈ 52,100 ပျႃး ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 25/04/2024 ၶၼ်ငိုၼ်းၶႄႇ တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ ငိုၼ်းၶႄႇ 100 ယႂၼ်ႊ လႆႈငိုၼ်းမၢၼ်ႈ 52,000 ပျႃး မၢင်တီႈလႆႈ 52,100 ပျႃး ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းမူႇၸေႊ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၶၼ်ငိုၼ်းၶႄႇတႄႉ ယူႇဝႆႉပုင်ႇမၢၼ်ႇၵူၺ်း ဢၼ်ၶၼ်ငိုၼ်းၶိုၼ်ႈလူင်းတႄႉ ပဵၼ်ငိုၼ်းမၢၼ်ႈႁဝ်းၼႆႉၵူၺ်းၶႃႈဢေႃႈ။ ယွၼ်ႉသင်လႄႈ ၶၼ်မၼ်းတူၵ်းႁႅင်း မွၵ်ႇၼႆႉတႄႉ ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈ ပႆႇႁူႉလွင်ႈမၼ်း။ ငိုၼ်းၶႄႇ 100 ယႂၼ်ႊ လႆႈငိုၼ်းမၢၼ်ႈ 50,000 ပျႃးပၢႆၼႆႉ တိုၵ်ႉမီးမႃးၼႂ်းဝၼ်းသွင်ဝၼ်း ၼႆႉၵူၺ်း”- ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈဝႃး ဝၼ်းတီႈ 24 ၶၼ်လႅၵ်ႈငိုၼ်းမၢၼ်ႈ – ၶႄႇ တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊ 100 ယႂၼ်ႊ လႆႈငိုၼ်းမၢၼ်ႈ 51,500 ပျႃး။ မိူဝ်ႈၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 25 ငိုၼ်းၶႄႇ 100 ယႂၼ်ႊ လႆႈ 52,000 ပျႃး မၢင်တီႈ 52,100 ပျႃး ၼႆယဝ်ႉ။ တီႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်းၵေႃႈ မိူၼ်ၵၼ် မိူဝ်ႈၼႆႉ ငိုၼ်းၶႄႇ 100 ယႂၼ်ႊ လႆႈငိုၼ်းမၢၼ်ႈ 51,500 ပျႃး တေႃႇထိုင် 52,000 ပျႃး ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “မိူဝ်ႈၼႆႉ ၶၼ်ငိုၼ်းယူႇၼႂ်းၵႄႈ 51,500 ပျႃး – 52,000 ပျႃး။ ၼႂ်းဝၼ်းသွင်ဝၼ်းမႃးၼႆႉ ငိုၼ်းမၢၼ်ႈတူၵ်းႁႅင်းၼႃႇ။ ယူႇတီႈ ၸဵင်ႇၶႃႈႁၼ်ထိုင်တႄႉ ယွၼ်ႉၶူဝ်းၵုၼ်ႇတၢင်းမိူင်းႁဝ်းဢွၵ်ႇၵႂႃႇဢမ်ႇမီးလႄႈ ၶူဝ်းၵုၼ်ႇတၢင်းမိူင်းၶႄႇ ၶဝ်ႈမႃးၼမ်သေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၶၼ်ငိုၼ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ တူၵ်းႁႅင်းၸိူင်ႉၼႆ ၵူၺ်း”- ဝႃႈၼႆ။ ၵၢင်လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊၼႆႉ တီႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ၶၼ်ငိုၼ်းၶႄႇ 100 ယႂၼ်ႊလႂ် လႆႈငိုၼ်းမၢၼ်ႈ 48,000 ပျႃး မၢင်တီႈ 50,000 ပျႃး ၼႆယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈလိူၼ်ၵျုၼ်ႊ – ၵျုႊလၢႆႊ – ဢေႃႊၵတ်ႊသ် ပီ 2023 ၼၼ်ႉ ၶၼ်ငိုၼ်းမၢၼ်ႈ ယၢမ်ႈတူၵ်းမႃး ၸိူင်ႉၼႆယဝ်ႉ ၵမ်းၼိုင်ႈ တီႈၼမ်ႉၶမ်း – မူႇၸေႊ ၼၼ်ႉၵေႃႈ 100 ယႂၼ်ႊ လႆႈငိုၼ်းမၢၼ်ႈ 52,000 ပျႃး မိူၼ်ၵၼ်။ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉတႄႉ ယွၼ်ႉၶၢဝ်ႇၶႅပ်းငိုၼ်း 20,000 ပျႃး တေဢွၵ်ႇမႃးၵေႃႈ ပိူင်ၼိုင်ႈ၊ လွင်ႈပိၵ်ႉဢိုတ်းၶူဝ်လႅၼ် လိၼ်ထႆး – ယၢင်ၽိူၵ်ႇ တီႈမျႃႉဝတီႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ပိူင်ၼိုင်ႈ။ လွင်ႈပိူၼ်ႈပိၵ်ႉဢိုတ်းယေးငိုၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ တီႈၼွၵ်ႈမိူင်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၵေႃႈ ပိူင်ၼိုင်ႈသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈငိုၼ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ တူၵ်းႁႅင်း။ ယဝ်ႉၵေႃႈ တင်ႈတႄႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းမႃးၼႆႉသေ ႁဵတ်း ႁႂ်ႈၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး တူၵ်းမူတ်း ဢမ်ႇပဵၼ်ၵၢၼ်သင် – ၵူၼ်းၵႃႉၶၢႆၶူဝ်းၵုၼ်ႇ တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊလၢတ်ႈ။ ၼွၵ်ႈလိူဝ်ၼၼ်ႉ ၶၼ်ငိုၼ်းမၢၼ်ႈ – ထႆးၵေႃႈ မိူၼ်ၵၼ် မိူဝ်ႈၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 25 ငိုၼ်းထႆး 965 ဝၢတ်ႇ လႆႈငိုၼ်းမၢၼ်ႈ 1 သႅၼ်ပျႃး။

['ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-25T11:19:10

https://shannews.org/archives/52227

တႆးႁွတ်ႈမိူင်းထႆး ပိုတ်ႇသွၼ်လိၵ်ႈတႆး ပၼ်လုၵ်ႈလၢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တီႈၵဵင်းမႂ်ႇ

တွၼ်ႈတႃႇ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇတႆး ပေႃးတေဢမ်ႇလိုမ်းၵႂၢမ်းပေႃႈမႄႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ ၽွင်းၶၢဝ်းဢိုတ်း ႁူင်းႁဵၼ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆး ၶၢဝ်းမႆႈၼႆႉ ၸင်ႇဢဝ်တိုဝ်ႉတၢင်းၼႆႉသေ ပိုတ်ႇပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆးမႃး။ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 22/04/2024 ၼႆႉမႃး တႆးႁွတ်ႈမိူင်းထႆး ၸိူဝ်းပဵၼ်ပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်သေ ပိုတ်ႇပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆး တီႈမူႇဝၢၼ်ႈသီႇရိမင်ႇၵလႃႇတႆး မၼ်ႈၵိုမ်း ဢိူင်ႇမိူင်းၵႅဝ်ႈ ၸႄႈဝဵင်းမႄႈရိမ်း ၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းမႂ်ႇ ၸိုင်ႈထႆး တင်းမူတ်း မီးလုၵ်ႈႁဵၼ်း 24 ၵေႃႉ။ Photo by – ၸၢႆးႁၢၼ်ၾႃႉ/ ပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆး တီႈၸႄႈဝဵင်းမႄႈရိမ်း ၵဵင်းမႂ်ႇ ၸၢႆးၽူင်း ၽူႈပူၵ်းပွင် မူႇဝၢၼ်ႈသီႇရိမင်ႇၵလႃႇတႆး မၼ်ႈၵိုမ်း လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၸႂ်ႈၶႃႈ ဢေႃႈ တႄႇပိုတ်ႇသွၼ်ယူႇယဝ်ႉၶႃႈ။ တႃႇတေမီးၼေႃႇတႅၼ်းၶိူဝ်းႁဝ်း သိုပ်ႇႁဵၼ်းၵႂႃႇထႅင်ႈ။ ႁိုင်မႃး ၵူဝ်ၶဝ်ယဵၼ်းသေ ဢမ်ႇမေႃလိၵ်ႈတႆးၵႂၢမ်းတႆး။ လုၵ်ႈႁဵၼ်းမီး 24 ၵေႃႉဢေႃႈ။ ပေႃးမႃးထႅင်ႈၵေႃႈ တေႁပ်ႉၽိူမ်ႉထႅင်ႈယူႇၶႃႈ။ ၶူးသွၼ်ၵေႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်း ဢၼ်မီးၼမ်ႉၸႂ်သေ မႃးပူင်သွၼ်ပၼ်မီးယူႇ လၢႆၵေႃႉ” – ဝႃႈၼႆ။ ပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆးၼႆႉ ဢမ်ႇဝႃႈ ၶၢဝ်းပိၵ်ႉဢိုတ်းႁူင်းႁဵၼ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆးၵူၺ်း ၶၢဝ်းပိုတ်ႇႁူင်းႁဵၼ်း ၵေႃႈ တေၸိမ်သွၼ်ပၼ်ၵႂႃႇ ၸွမ်းၶၢဝ်းယၢမ်းတၼ်းၼႂ်းၵႄႈမၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ဝၼ်းသဝ် – ဝၼ်းတိတ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ တေဢၢၼ်းပိုတ်ႇသွၼ်ပၼ်ၵႂႃႇ။ ၼင်ႇႁိုဝ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၸိူဝ်းတိတ်းၵဵမ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ တေၸၢင်ႈဢဝ်ၶၢဝ်းယၢမ်းၶဝ် ၸႂ်ႉတိုဝ်းႁႂ်ႈမီးၽွၼ်းလီ ၼႆယဝ်ႉ။ “တေပိုတ်ႇတေႃႇထိုင် ဝၼ်းပိုတ်ႇႁူင်းႁဵၼ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆး။ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းၶဝ် ၶိုၼ်ႈႁူင်းႁဵၼ်းထႆးယူႇၵေႃႈ ၽွင်းၶဝ်ပွၵ်ႈႁိူၼ်း ၼင်ႇႁိုဝ် ၶဝ်တေဢမ်ႇတိတ်းၵဵပ်းလဵၼ်ႈၵဵမ်းၼႃႇၼၼ်ႉ တေပိုတ်ႇသွၼ်ပၼ် ၵႂႃႇ ၼႂ်းၵႄႈၼႂ်းၵၢင်မၼ်းယူႇ မိူၼ်ၼင်ႇ ဝၼ်းသဝ် – ဝၼ်းတိတ်ႉၸိူဝ်းၼႆႉ”- ၸၢႆးၽူင်း သိုပ်ႇလၢတ်ႈ ၼႄၼင်ႇၼႆ။ Photo by – ၸၢႆးႁၢၼ်ၾႃႉ/ ပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆး တီႈၸႄႈဝဵင်းမႄႈရိမ်း ၵဵင်းမႂ်ႇ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၸိူဝ်းမႃးၶဝ်ႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈတႆးဝႆႉ ယၢမ်းလဵဝ် မီးဝႆႉ 24 ၵေႃႉ ပဵၼ်သႅၼ်းဢႃယု 5 ၶူပ်ႇ ထိုင် 15 ပီ ။ ဢွင်ႈတီႈ သွၼ်ႁဵၼ်းလိၵ်ႈတႆးသမ်ႉ ပဵၼ်တီႈႁိူၼ်း ၸၢႆးၽူင်း ၽူႈပူၵ်းပွင်ဝၢၼ်ႈသီႇရိမင်ႇၵလႃႇ မၼ်ႈၵိုမ်း တီႈၸႄႈဝဵင်းမႄႈရိမ်း ပွၵ်ႈႁႅၵ်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။ ဝၢၼ်ႈသီႇရိမၵလႃႇတႆး မၼ်ႈၵိုမ်းၼႆႉ ပီႈၼွင်ႉတႆး ယူႇသဝ်းၸွမ်းၵၼ်ဝႆႉ မွၵ်ႈ 100 လင်ၶႃးႁိူၼ်း ။ သၢင်ႈဝၢၼ်ႈသၢင်ႈမိူင်းတီႈလႂ်ၵေႃႈ ႁႂ်ႈတႅမ်ႈဝႆႉပဵၼ်ပပ်ႉပဵၼ်ၽိုၼ် ၼင်ႇႁိုဝ် တေၵိုၵ်းပိုၼ်းၸူဝ်ႈလုၵ်ႈ ပၢၼ်လၢၼ် ယွၼ်ႉဝႃႈ ပီႈၼွင်ႉတႆး ၸိူဝ်းယူႇသဝ်းၵိၼ်သၢင်ႈ ၸွမ်းၼႂ်းမိူင်းၼွၵ်ႈမိူင်း မီးတင်းၼမ်တင်းလၢႆ။ ၵူၺ်းၵႃႈ မၢင်ဢွင်ႈတီႈ ပီႈၼွင်ႉတႆး ယၢမ်ႈယူႇသဝ်းမႃးသေတႃႉ ၵမ်းလိုၼ်း ၵိုတ်းဝတ်ႉ ၵိုတ်း ၵျွင်းၵူၺ်း ဢၼ်ၸၢင်ႈမၵ်းမၼ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်တီႈတႆးယၢမ်ႈယူႇမႃး။ ယွၼ်ႉၼၼ် လီမၢႆတွင်းဝႆႉလီလီ တႃႇၸူဝ်ႈလုၵ်ႈပၢၼ်လၢၼ် တေႁူႉဝႃႈပဵၼ်တီႈၸၢဝ်းတႆးယၢမ်ႈယူႇမႃး ၼႆ ၽူႈတူင်ႉၼိုင်ႈ ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်း ၵူၼ်းၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈ။

['ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း', 'ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-25T10:39:54

https://shannews.org/archives/52220

ပၢင်လူမ်ႇယိုဝ်း တပ်ႉမၢၼ်ႈၶလယ 422 မိူင်းပၢႆး ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ လူႉတၢႆ 25 ၵေႃႉ

ပၢင်တိုၵ်း ယိုတ်းသိမ်း တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶလယ 422 ဢၼ်ပၵ်းငဝ်ႈဝႆ့တီႈ မိူင်းပၢႆး လႅၼ်လိၼ်တႆး – ယၢင်းလႅင်ၼၼ်ႉ ၾၢႆႇၸုမ်းႁူမ်ႈႁွမ်းလုၵ့်ၽိုၼ့် လူႉတၢႆ 25 ၵေႃႉ၊ မၢတ်ႇၸဵပ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း မီးမွၵ်ႈ 15 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ၽႅၼ်ၵၢၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း တီႈလႅၼ်လိၼ်တႆး – ယၢင်းလႅင် ပႆႇယဝ့်၊ တိုၵ့်ၶဵင်ႈၶႅင်တေႃႇၵၼ်ဝႆ့ လႄႈ ၶေႃႈမုလ်းႁူဝ်ယွႆႈတႅတ်ႈတေႃး ပႆႇလႆႈႁူ့ၸွမ်းၼႆ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇပွင်ႇၶၢဝ်ႇ ငဝ်ႈငုၼ်း KNDF လၢတ်ႈ ဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ တႃႇတေယိုတ်းလႆႈ တပ်ႉမၢၼ်ႈ ၶလယ 422 မိူင်းပၢႆးၼႆ့ တႄႇဝၼ်းတီႈ 3 လိူၼ်ၼႆ့ ၸုမ်းႁူမ်ႈႁွမ်းလုၵ့်ၽိုၼ့် ႁႅၼ်းသိုၵ်းလေႃႇတိုၵ်းမႃး ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၊ ဝၼ်းတီႈ 8 ၼႆ့ ယိုတ်းလႆႈ ၼႃႈတီႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁိမ်းတပ်ႉၶလယ 422 ၊ ဝၢႆးၼၼ့် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ်တိုၵ်း မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇယိုဝ်းၸွႆႈႁၢဝ်ႈႁႅင်း သွင်ၾၢႆႇမီးလွင်ႈမၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆၼမ်၊ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ လူႉတၢႆၵႃႈႁိုဝ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇယိုၼ်ယၼ်လႆႈ။ လိူဝ်ၼၼ့် တီႈလႅၼ်လိၼ် ၾၢႆၶုၼ် – ပၢင်လွင်းၵေႃႈ သွင်ၾၢႆႇပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်၊ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ လုၵ်ႉတၢင်းဝၢၼ်ႈၼွင်ဝူဝ်း၊ မႆႉသၢင်းၸၢၼ်း၊ သွင်းပျွင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁႅၼ်းသိုၵ်းလေႃႇတိုၵ်းမႃးၶိုၼ်း ဝႃႈၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – The People’s Voice

['ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2024-04-25T09:59:28

https://shannews.org/archives/52216

သၽႃးမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ဢုပ်ႇၵၼ် လွင်ႈထိၵ်ႉထွၵ်ႇ – လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ

သၽႃးမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊလၢတ်ႈဝႃႈ ထိၵ်ႉထွၵ်ႇ (TikTok) ၼႆႉ ၸၢင်ႈပဵၼ်ၽေးတေႃႇ လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ဝၢၼ်ႈမိူင်း ၊ ပေႃးၶွမ်ႊပၼီႊ ByteDance ဢမ်ႇၶၢႆထိၵ်ႉထွၵ်ႇၼႆႉၸိုင် တေသင်ႇပိၵ်ႉထိၵ်ႉထွၵ်ႇ ၼႂ်းမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ဝႃႈၼႆ။ လွင်ႈၼႆႉ သၽႃးမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ လႆႈဢုပ်ႇၵုမ်တူၵ်းလူင်း လႆႈၸႂ်ၵၼ်မိူဝ်ႈဝၼ်းသဝ် ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉသေ တူဝ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ ၵျုဝ်ႊပႆႊတၼ်ႊ (Joe Biden) ၵေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ သင်ဝႃႈ သၽႃးတင်း 2 လႆႈၸႂ်တူၵ်းလူင်းယဝ်ႉၸိုင် တေလူင်းလၢႆးမိုဝ်းမၵ်းမၼ်ႈပၼ် တႃႇသႂ်ႇပၵ်းပိူင် ၼႂ်းပိူင်ပိုင်းလၵ်းမိူင်း ဝႃႈၼႆဝႆႉ။ လွင်ႈၼႆႉ ၶွမ်ႊပၼီႊ ထိၵ်ႉထွၵ်ႇ တုမ်ႉတွပ်ႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ – ဢမေႊရိၵၼ်ႊ ႁၢမ်ႈလွင်ႈၵၢၼ်ပိုတ်ႇလၢတ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း – ဝႃႈၼႆ။ ၾၢႆႇတၢင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊတႄႉ လႅပ်ႈတေမႆႈၸႂ်ဝႃႈ – ၵူဝ်ၶႄႇသူင်ႇမႃး ၶေႃႈမုလ်း ၵၢၼ်ၸီႉသင်ႇၸိုင် ၵူဝ်ၵူၼ်းမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ 170 လၢၼ်ႉ လႆႈႁပ်ႉႁူႉႁၼ်ၸွမ်း ၊ ထိၵ်ႉထွၵ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်လွၵ်ႇငိုတ်ႈ လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ ၸိုင်ႈမိူင်းဝႆႉ ဢၼ်ၼိုင်ႈ – ဝႃႈၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – DVB

['ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-24T17:03:14

https://shannews.org/archives/52204

SSPP ၸတ်းပၢင်ၵႅဝ်ႈမၢႆတွင်း တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး SSA ၶွပ်ႈတဵမ် 60 ပီ

မိူဝ်ႈၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 24/04/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 6:30 မူင်းထိုင် 9:30 မူင်း ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး SSPP ၸတ်းပၢင်ၵႅဝ်ႈ မၢႆတွင်း ဝၼ်းၵေႃႇတင်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး SSA ၶွပ်ႈတဵမ် 60 ပီ တီႈငဝ်ႈငုၼ်းဝၢၼ်ႈႁႆး ၼႆယဝ်ႉ။ တီႈပၢင်ၵႅဝ်ႈၼႆႉ ၸွမ်သိုၵ်းလူင် သိူဝ်ထႅၼ်ႈ ၽူႈၼမ်းၼႃႈ 1 SSPP မွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်းပိုတ်ႇပၢင်။ ၸဝ်ႈႁၢၼ် ၽူင်းႁၢၼ် လူဢၢၼ်ႇၼႄ ပိုၼ်းပဵၼ်မႃး ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး၊ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး။ လူဢၢၼ်ႇၼႄ ၽိုၼ်လိၵ်ႈငဝ်ႈငုၼ်းတီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆး SNLD လႄႈ ၸုမ်းဢူၺ်းလီ ယိုၼ်ႈထိုင်။ ႁပ်ႉၶူဝ်းတွၼ်ႈမၢႆတွင်း ၸုမ်းဢူၺ်းလီ (ULA/ AA) ယိုၼ်ႈမႃးလႄႈ မွပ်ႈယိုၼ်ႈၶႅပ်းဝႂ်ႁူမ်ၸူမ်း ယဝ်ႉၵေႃႈ ၵႅမ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းရၶႅင်ႇ AA မွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်း ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၼႄၾၢင်ႁၢင်ႈသိုၵ်းလႄႈ ယုၵ်ႉယွင်ႈဢဝ်ၵုင်ႇမုၼ် ဝၼ်းၵိူတ်ႇတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး၊ လုင်းၸၢႆး လိူၼ်လႅင်း ၽူႈၵွၼ်းဢိူင်ႇဝၢၼ်ႈႁႆး တၢင်တူဝ်ၵူၼ်းမိူင်းမွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်း၊ ၸွမ်သိုၵ်း ၶုၼ်သႅင် ၵႅမ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ 2 SSPP မွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်းလူပ်းလင်ၵႂႃႇ ၼႆယဝ်ႉ။ ပၢင်ၵႅဝ်ႈ မၢႆတွင်း ဝၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး SSA တဵမ် 60 ပီ ၸဝ်ႈႁၢၼ် ၽူင်းႁၢၼ် လူဢၢၼ်ႇၼႄ ပိုၼ်းပဵၼ်မႃး SSPP/ SSA တီႈၼႂ်းပၢင်ၵႅဝ်ႈၼၼ်ႉဝႃႈ – “တပ်ႉသိုၵ်း ၸိုင်ႈတႆး SSA ဢၼ်ၸဝ်ႈမႄႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း မေးၼၢင်းၸွမ်ၸိုင်ႈ ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢွၼ်ႁူဝ်ၵေႃႇ တင်ႈမႃးၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈမဝ်းလိူတ်ႈမဝ်းယၢင် ၶႂ်ႈတဵၵ်းတဵင်လူလၢႆပေႉၵိၼ်ၵူၼ်းသေ ၵေႃႇတင်ႈမႃးဢမ်ႇၸႂ်ႈ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၽၢၼ်ၵိၼ်း ဢမ်ႇမီးလွင်ႈယူႇၵိၼ် တူၺ်းတႃႇလွင်ႈႁဵတ်းႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ဢမ်ႇႁူႉဢမ်ႇႁၼ်တိုဝ်တၼ်သေ ႁဵတ်းၵေႃႈဢမ်ႇၸႂ်ႈ၊ မၼ်းဢိင် ယွၼ်ႉလွင်ႈသုမ်းသုၼ်ႇလႆႈ ၵိူတ်ႇၵိုၵ်းပႃး၊ သုမ်းသုၼ်ႇလႆႈတီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇ၊ သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်း၊ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈသိမ်း ဢႃႇၼႃႇၵူၼ်းမိူင်းသေ သဵၼ်ႈတၢင်းဢုပ်ႇဢူဝ်း ၵႄႈၶႆၵၼ်တိူၵ်ႈတၼ်လႄႈ လႆႈၵေႃႇတင်ႈတပ်ႉသိုၵ်းမႃး ပုၼ်ႈတႃႇၵႅတ်ႇၶႄၸိုင်ႈတႆးသေ သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ် (ၽွၼ်းလီၵူၼ်းမိူင်း) ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႂ်းၸိုင်ႈတႆး” – ဝႃႈၼႆ။ ၸွမ်းၼင်ႇ ၵႂၢမ်းၵၢဝ်ႇယွၼ်း ၸဝ်ႈသိုၵ်း ၸၢမ်ႇမိူင်း ယၢမ်ႈလၢတ်ႈဝႆႉဝႃႈ – SSA ၼႆႉ တေလႆႈမီး ၾၢင်ႁၢင်ႈ သိုၵ်းလိူဝ်ပိူၼ်ႈ၊ တေလႆႈမီးၼမ်ႉၵတ်ႉတိုၵ်းတေႃးလိူဝ်ပိူၼ်ႈ၊ ၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ တပ်ႉသိုၵ်း တေလႆႈဝႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ၼမ်ႉလႄႈပႃ၊ တၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇႁဝ်းၵေႃႈ ပဵၼ်တၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၵူၼ်းမိူင်း၊ တၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ ၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈ ပဵၼ်တၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ ႁဝ်းၼႆၼၼ်ႉ တေလႆႈသိုပ်ႇၶတ်းၸႂ်ႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇ ဢမ်ႇသုတ်း ဢမ်ႇႁူၼ် ၸွမ်းၼင်ႇပုၼ်ႈၽွၼ်းပိုၼ်းပဵၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၽႂ်ၶႂ်ႈယႃႉယႃႉ ၽႂ်ၶႂ်ႈတႃႉတႃႉ (SSA) တိုၼ်းတေ ဢမ်ႇႁၵ်းယႃႉသႅတ်ႉၸႃႇ ၼိူဝ်ၵုင်ႇမုၼ်ၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ သႅတ်ႉ ၸႃႇ လၢႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈလႆႈပဵၼ်ၶေႃႈၵႂၢမ်းၾၢၵ်ႇထိုင် ၼႂ်းဝၼ်းၵိူတ်ႇတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး ၶွပ်ႈထူၼ်ႈ (60) ပီတဵမ်ၼႆႉၼင်ႇၼႆ – ၸဝ်ႈႁၢၼ် ၽူင်းႁၢၼ် သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ၵႅမ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းရၶႅင်ႇ (AA) Dr. ၺူဝ်ႇထုၼ်းဢွင်ႇ လိူဝ်ၼၼ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ၵႅမ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းရၶႅင်ႇ (AA) Dr. ၺူဝ်ႇထုၼ်းဢွင်ႇ မွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်း ၼႂ်းပၢင်ၵႅဝ်ႈ ၼၼ်ႉဝႃႈ – “ဝၢႆးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ ၸိုင်ႈမိူင်းမႃး မိူဝ်ႈပီ 2021 ၼၼ်ႉသေ ထိုင်မႃး ပီ 2023 ၽွင်းၽႅၼ်ၵၢၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၼႆႉ ၸဵမ်ၵၢၼ်သိုၵ်း၊ ၵၢၼ်မိူင်း ၸင်ႇမီးလွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈမႃးတင်း ၼမ်ယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၵၢၼ်မိူင်း မီးလွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈ မႃးၸိူင်ႉၼႆသေ ဢမ်ႇဝႃႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း၊ ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၽႂ်မၼ်း ပေႃးတေမီးၽွၼ်းလီ ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၼၼ်ႉ ယၢမ်းလဵဝ် ပဵၼ်ငဝ်းလၢႆးတိုဝ်ႉတၢင်းလီယဝ်ႉလႄႈ ၸွမ်းၼင်ႇ ၶေႃႈယိူင်းဢၢၼ်း ၸုမ်း SSPP/ SSA မီးၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈၸဵဝ်းထိုင်ယိူင်းမၢႆတဵမ်ထူၼ်ႈသေၵမ်း”- ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းပၢင်ၵႅဝ်ႈ ဝၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး SSA ၶွပ်ႈတဵမ် 60 ပီၼႆႉ မီးၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင်၊ ၵူႈတပ်ႉၵူႈႁွင်ႈၵၢၼ်၊ ၸုမ်းၼၢင်းယိင်း၊ သၢႆသိုၵ်း၊ တပ်ႉႁူမ်ႇလူမ်ႈ၊ ပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်း၊ မေႃသွၼ်၊ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ၊ မေႃယႃ၊ လုၵ်ႈ ႁဵၼ်း၊ ၽူႈၵွၼ်းၸႄႈဝဵင်း – ၸႄႈတွၼ်ႈ ၶွင် SSPP ၸိူဝ်းၼႆႉ မႃးၶိုၼ်ႈႁွတ်ႈ တင်းမူတ်း ႁူဝ်ၵူၼ်း 4,400 ပၢႆ ။ ပၢင်ၵႅဝ်ႈ မၢႆတွင်း ဝၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး SSA တဵမ် 60 ပီ ပိုၼ်းပဵၼ်မႃး တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး SSA – မိူဝ်ႈပီ 1958 လိူၼ်မေႊ ဝၼ်းတီႈ 21 ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၼွႆႉ သေႃးယၼ်ႇတ ဢွၼ်ႁူဝ်ၵေႃႇတင်ႈမႃး ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆးသေ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဝႆႉ လၢႆမူႇလၢႆၸုမ်းလႄႈ ထိုင်မႃး မိူဝ်ႈပီ 1964 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ ဝၼ်းတီႈ 24 ၸဝ်ႈမႄႈ ၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း ၵေႃႉပဵၼ် ၼၢင်းၶၢင်းႁူဝ် မႁႃႇတေႇဝီႇ ၸဝ်ႈ ၾႃႉလူင် ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ ၸွမ်ၸိုင်ႈၵေႃႉႁႅၵ်ႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢွၼ်ႁူဝ်သေ ၶွတ်ႇၽွတ်ႈပဵၼ်မႃး တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး SSA (Shan State Army) ပဵၼ်ဢၼ်လဵဝ်ၵၼ်။ ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ ၶိုၼ်းပဵၼ်ၵႂႃႇ သွင်မူႇသွင်ၸုမ်း မိူၼ်ၼင်ႇ – ၶွင်ႇသီႇ ဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး/ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး RCSS/ SSA လႄႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး/ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး SSPP/ SSA ယင်းပႆႇႁူမ်ႈႁွမ်းၵၼ်ၶိုၼ်းလႆႈ။

['ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-24T15:46:59

https://shannews.org/archives/52200

ဝၼ်းၽႅၼ်ႇလိၼ် လုမ်ႈၾႃ့ (Earth Day) လႄႈလွင်ႈ လူတ်းယွမ်း ၵၢၼ်ၸႂ်ႉ ပလၢတ့်သတိတ့်

ဝၼ်းထီ့ 22 လိူၼ် April ၵူႈပီပီၼႆ့ ပဵၼ်ဝၼ်းၽႅၼ်ႇလိၼ် လုမ်ႈၾႃ့ (Earth Day) ။ ၶေႃႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ ဝၼ်းလူၵ်ႈလုမ်ႈၾႃ့ ပီၼႆ့တႄ့ပဵၼ် Planet Vs. Plastic မီးတီႈပွင်ႇဝႃႈ ၼင်လိၼ်မိူင်း လူၵ်ႈလုမ်ႈၾႃ့ လႄႈ ၸေႈပလၢတ့်သတိတ့် ။ ဝၼ်းလုမ်ႈၾႃႉ လမ်ႇလွင်ႈၸိူင်ႉႁိုဝ်။ ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉႁဵတ်းသင်ဝႆႉယူႇ။ ဝၼ်းလုမ်ႈၾႃႉ မိူဝ်ႈၽွင်း ႁူင်းၸၢၵ်ႈၵၢၼ်ငၢၼ်း ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႃး ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 150 ပီၼၼ့် ႁဵတ်းႁႂ်ႈ လူၵ်ႈလုမ်ႈၾႃ့ လႆႈႁပ့် ၽွၼ်းတုမ့်ယွၼ်ႈ လၢႆပိူင် ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ မိူဝ်ႈပီ 1970 ၼၼ့် ၵူၼ်းမိူင်း ၼပ့်ႁူဝ်လၢၼ့် ဢွၼ်ၵၼ် ဢွၵ်ႇၼေၵၢင်ၸႂ် တီႈၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းသေ တုၵ်းယွၼ်း ႁႂ်ႈလူတ်း ယွမ်း ၵၢၼ်ၸႂ့် တိုဝ်း ထူင်ၸေႈ ပလၢတ့် သတိတ့် ။ ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃ့ၵေႃႈ ၸင်ႇမၵ်းမၼ်ႈ ဝၼ်းထီ့ 22 လိူၼ် April ပဵၼ်ဝၼ်း ၽႅၼ်ႇလိၼ်ႇလုမ်ႈၾႃ့ ၼႆသေ ႁဵတ်းသၢင်ႈ ၵၢၼ်မႅတ်ႇပႅင်းထိင်းသိမ်း လူၵ်ႈလုမ်ႈၾႃ့မႃး ။ ထူင်ၸေႈပလၢတ့်သတိတ့် ဢၼ်လဵၵ့်ၼွႆ့ဢွၼ်ႇၸိူဝ်းၼၼ့် လုၵ့်တီႈၼႂ်းလူမ်း ဢၼ်ၵူၼ်းႁဝ်း သုတ်ႇ ထူၺ်ႈၸႂ် ၼၼ့်သေ ၶဝ်ႈမႃးထိုင် တီႈၼႂ်းတူဝ်ၶိင်း ၵူၼ်းႁဝ်းၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး လုၵ့်ၼႂ်းၼမ့်ၵိၼ် လႄႈ တၢင်းၵိၼ်ယႅမ့်လၢႆၸိူဝ့်လၢႆပိူင်သေ ၶဝ်ႈမႃး တီႈၼႂ်းတူဝ်ၶိင်း ၵူၼ်းႁဝ်းမိူၼ်ၵၼ် ။ ယုၵ်းယၢၵ်း ထူင်ၸေႈ ပလၢတ့်သတိတ့် ဢၼ်လႆလွင်ႈၶဝ်ႈၵႂႃႇ တီႈၼႂ်းၼမ့်သမုၵ့်တြႃႇၼၼ့် မီးၼပ့်ဢၢၼ်ႇႁူဝ်လၢၼ့်တၢၼ်ႇ ယူႇၵူႈပီပီ။ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း ၵၢပ်ႈပၢၼ်ယၢမ်းတေႃႈလဵဝ် ယိုင်ႈၶႅၼ်းႁၢင်ႈႁၢႆ့ႁႅင်း ။ တီႈဢၼ်လွတ်ႈႁၢမ်း ဢမ်ႇမီး ထူင်ၸေႈပလၢတ့်သတိတ့် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ့် သမ့်ပေႃးဢမ်ႇၶႂ်ႈမီးသေတီႈယဝ့်။ ထူင်ၸေႈပလၢတ့်သ တိတ့် ဢၼ်ဢဝ်မႃးၸႂ့်တိုဝ်းၶိုၼ်းၼၼ့် ယင်းဢမ်ႇမီး 9 % ၼႂ်းဢၼ်ႁဵတ်းဢွၵ်ႇမႃး ။ ၵမ်ႈၼမ်တႄ့ ၸႂ့်ယဝ့် ၼိုင်ႈပွၵ်ႈသေပႅတ်ႈ ၊ ႁွတ်ႈၵႂႃႇတီႈၼႂ်း ၵွင်ယုၵ်းယၢၵ်းၵူၺ်း ။ ၽူႈၸိူဝ်းဢၼ်လူင့်လႅၼ်ႇ ၶဝ်တႄ့ဢွၼ်ၵၼ် လၢမ်းၶၢတ်ႈဝႆ့ဝႃႈ – ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ၶေႃႈတိုၵ်းသူၼ်း ၵၢၼ်လူတ်း ယွမ်းၸႂ့်တိုဝ်း ပလၢတ့်သတိတ့်ၼႆ့ သင်ဝႃႈ ဢမ်ႇဢဝ်သႂ်ႇၸႂ်သေ ဢွၼ်ၵၼ်ၸုၵ်းတူၺ်းယူႇ လၢႆလၢႆ ၵူၺ်းၸိုင် ဝၢႆးလင်ပီ 2050 ၼႆ့ လွင်ႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ၸေႈပလၢတ့်သတိတ့် တေတိူဝ်းၼမ်ၶိုၼ်ႈမႃးထႅင်ႈ 3 ပုၼ်ႈ – ဝႃႈၼႆ ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၼႂ်းဝူင်ႈၼႆ့ ၽူႈတၢင်ႇတူဝ်လၢႆလၢႆၸိုင်ႈမိူင်း လႄႈ ၽူႈပၵ်းတႃပႂ့်တူၺ်း လွင်ႈသိင်ႇဝႅတ့်လွမ့် ဢွၼ်ၵၼ်မႃး ႁူပ့်ထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် တီႈ Ottawa မိူင်းၶၼေႊတိူဝ်ႊ သေ တေၶတ်းၸႂ် ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈ ၶေႃႈလႆႈၸႂ်ၵၼ် ဢၼ်ၼိုင်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ တေၵိုတ်းယိုတ်း လွင်ႈပလၢတ့်သတိတ့် တိူဝ်းၼမ် ၶိုၼ်း မႃး ၼၼ့် – ဝႃႈၼႆ ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ၵၢၼ်ၽဵဝ်ႈမူၺ့် ထူင်ႈၸေႈပလၢတ့်သတိတ့်ၼၼ့်သေ ၼင်ႇႁိုဝ် တေၸၢင်ႈ တမ်းဝၢင်းလႆႈ ပၢၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ ဢၼ်ဢမ်ႇႁဵတ်းၸွမ်း ဢမ်ႇလႆႈၼၼ့်ၵေႃႈ ၵေႃႇမတီႇ ၾၢႆႇငူပ့်ငီ့ၵူႈမိူင်းမိူင်း (INC) လႆႈဢွၼ်ႁူဝ် ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃ့ လႄႈ ၸုမ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းၵူႈမိူင်းမိူင်းသေ ဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ်ဝႆ့ယူႇ – ဝႃႈၼႆ ။ ယွၼ့်ၼၼ်လႄႈ ၼႂ်းပီ 2025 ဢၼ်တေထိုင်ၼႆ့ မုင်ႈမွင်းဝႆ့ဝႃႈ တေႁဵတ်းဢွၵ်ႇမႃးလႆႈ မူႇပိူင် လွင်ႈၽဵဝ်ႈမူ ၺ့် ထူင်ႈၸေႈပလၢတ့်သတိတ့် ဢၼ်ၵူႈၵေႃ့ တေလႆႈႁဵတ်းသၢင်ႈၸွမ်း ၼၼ့်ယူႇ – ဝႃႈၼႆ ။ ဝၼ်းလူၵ်ႈ လုမ်ႈၾႃ့ (Earth Day) လႄႈ ၵၢၼ်ႁၵ်ႉသႃ သိင်ႇဝႅတ့်လွမ့် မိူင်းမၢၼ်ႈ ၶေႃႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ ဝၼ်းၽႅၼ်ႇလိၼ် လုမ်ႈၾႃ့ (Earth Day) ပီ 2019 ၼၼ့်သေ တႃႇတေႁၵ်ႉသႃ ၸိူဝ့်ၽၼ်း တူၼ်ႈမႆ့ တူၼ်ႈတွၵ်ႇ လႄႈ တူဝ်းသတ်း ၸိူဝ်းဢၼ်ၸမ်တေမူၺ့်ၵႂႃႇၼၼ့် ပဵၼ်ဢၼ်လမ်ႇ လွင်ႈတႄ့တႄ့။ မိူၼ်ၼႆၼင်ႇၵဝ်ႇ ၽူႈမီးပၺ်ႇၺႃႇ တၢင်းႁူ့ ၾၢႆႇႁၵ်ႉသႃ သိင်ႇဝႅတ့်ၶဝ်ၵေႃႈ လၢတ်ႈပၼ်ၾၢင့်ပႃးထႅင်ႈဝႃႈ ယွၼ့်ပိူဝ်ႈ မိူင်းမၢၼ်ႈ လႆႈႁူပ့်ၽေး ၾိင်ႈၾႃ့ ရႃႇသီႇ ႁၢဝ်ႈႁႅင်းလႄႈ ယၢမ်းတေႃႈလဵဝ် တေလႆႈဢွၼ်ၵၼ် ႁၵ်ႉသႃပႃး ၼမ့် – ဝႃႈၼႆ ။ ၽူႈၼမ်းၼႂ်းၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ ၸုမ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈ လုမ်ႈၾႃ့ Antonio Guterres ၵေႃႈ ၾၢၵ်ႇၶေႃႈၵႂၢမ်းထိုင် ၼႂ်း ဝၼ်းလူၵ်ႈ လုမ်ႈၾႃ့ (Earth Day) ဝႆ့ဝႃႈ – ၼင်ႇႁိုဝ် လွင်ႈၾိင်ႈၾႃ့ လႅၵ်ႈလၢႆႈ တေလူတ်းယွမ်း ၵႂႃႇၼၼ့် ဢမ်ႇၵွမ့် ၵႃးဝႃႈၼႂ်း Earth Day ဝၼ်းလဵဝ်ၵူၺ်း ၼႂ်းၵူႈဝၼ်းဝၼ်းၼႆ့ ၸွႆႈလႆႈၾၢႆႇလႂ် ၸိူင့်ႁိုဝ်ၵေႃႈ ႁႂ်ႈဢွၼ်ၵၼ် ၸွႆႈ ၵၼ်သေႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇ ၊ ယွၼ်းပိူဝ်ႈ လူၵ်ႈလုမ်ႈၾႃ့ မီးဢၼ်လဵဝ်ၵူၺ်းလႄႈ တေလႆႈၸွႆႈၵၼ်သေ ၵႅတ်ႇၶႄ ႁေ့ၵင်ႈၵႂႃႇ – ဝႃႈၼႆ ။ ၼႂ်းဝၼ်း Earth Hour မိူဝ်ႈဝၼ်းထီ့ 30 လိူၼ်မၢတ့်သ် ၼၼ့်ၵေႃႈ လၢတ်ႈတိုၵ်းသူၼ်း လၢတ်ႈဝႆ့ဝႃႈ – တူဝ်ႈလုမ်ႈၾႃ့ ၼႆ့လႆႈထူပ်းၺႃး ပၼ်ႁႃၾိင်ႈၾႃ့ရႃႇသီႇ လႅၵ်ႈလၢႆႈ ၊ ၸိူဝ့်ၽၼ်း သၽႃႇဝ တူဝ်သတ်း လႄႈ တူၼ်ႈမႆ့ မူၺ့်ႁၢႆ ၊ ၼမ့်သမုတ်ႇတြႃႇ ဝူၺ်ႇႁင်ႈ ၊ ၼင်ႇလိၼ်မိူင်းလူ့လႅဝ် လႄႈ ပၼ်ႁႃ ၼမ့်ႁႅင်ႈၸိူဝ်းၼႆ့။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် လုမ်ႈၾႃ့ၶဝ် တေလႆႈဢွၼ်ၵၼ် ႁႃၶေႃႈတွပ်ႇ တႃႇတေၵႄႈလိၼ်ႈ ဝႆးဝႆး – ဝႃႈၼႆဝႆ့ ။ တေႃႇဢေးဢေးၵျီႇ ဢိၼ်ႇၵျိၼ်ႇၼီႇယႃႇ ၾၢႆႇသၽႃႇဝ သိင်ႇဝႅတ့်လွမ့် မိူင်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ လၢတ်ႈပၼ်ၾၢင့် ဝႃႈ – ယၢမ်းတေႃႈလဵဝ် မိူင်းမၢၼ်ႈၼႆ့ ယူႇဝႆ့ၼႂ်းၸၼ့် သီလႅင် ။ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ တေလႆႈဢွၼ်ၵၼ် ဝႆ့လမ်ႇ လွင်ႈသေ ထိင်းသိမ်း ၼမ့်လိၼ် ႁိၼ်ၽႃ ။တီႈၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆ့ ၼမ့်ဢၼ်လီၵိၼ် လီၸႂ့်တိုဝ်း မီးဢေႇမႃး ယွၼ့်ဢွၼ်ၵၼ် ၶုတ်းဢဝ်ၼမ့်တႂ်ႈလိၼ် ဢွၵ်ႇမႃးၸႂ့်တိုဝ်းၼမ် ။ တီႈၼႂ်းၼမ့် ဢၼ်လီၵိၼ်ၼၼ့်ၵေႃႈ ၼမ့်ၵိူဝ်ၸဵမ်း ၶဝ်ႈမႃးလေႃးၸွမ်း ။ ယွၼ့်ၵၢၼ်ငၢၼ်း ၊ ယွၼ့်ၵူၼ်း လႄႈ ယွၼ့်လွင်ႈတၢင်း လၢႆလၢႆလွင်ႈသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၼမ့်ဢၼ်လီၵိၼ် လီၸႂ့်ယွမ်းလူင်း ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ပုၼ်ႈၽွၼ်း မီးတီႈၵူၼ်း ၵူႈၵေႃ့ ႁႂ်ႈဢွၼ်ၵၼ် မေႃမႅတ်ႇပႅင်း ၸႂ့်တိုဝ်းၼမ့် – ဝႃႈၼႆ ။ ၼႂ်းပိုၼ့်တီႈ ၵုၼ်ၶဵဝ်ဢေးသျႃးၼႆ့ ၸိူဝ့်ၽၼ်း ဢၼ်တေၸမ်မူၺ့်ႁၢႆၵႂႃႇ မီးယူႇ 5000 ပၢႆ ။ ၼႂ်းၼၼ့် တႃႇမွၵ်ႈ 500 ၼႆ့ပဵၼ်ၼႂ်းပိုၼ့်တီႈ ၼမ့်မႄႈၶူင်သေ ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ မိူင်းလဵဝ်သမ့်မီး 331 ၼႆ ၸုမ်းၵႅတ်ႇၶႄ ႁေ့ၵင်ႈထိင်းသိမ်း တူဝ်သတ်းလႄႈ ပႃႇထိူၼ်ႇ(IUCN) ဢၼ်ငဝ်ႈလုမ်းၵပ်းတီႈ မိူင်းသုၺ်ႊၸႃႊလႅၼ်ႊ ဢွၵ်ႇၽိုၼ်လိၵ်ႈႁၢႆးငၢၼ်းဝႆ့ၼင်ႇၼႆ။ သင်ဝႃႈ ၼမ့်လိၼ်ႁိၼ်ၽႃ သၽႃႇဝ ၶႅမ့်လီၼႆၸိုင် တူဝ်သတ်းၶဝ်ၵေႃႈ တေသိုပ်ႇယူႇသဝ်းၵႂႃႇလႆႈ ။ တွၼ်ႈတႃႇ ၸိူဝ့်ၽၼ်း တူဝ်သတ်းလႄႈ တူၼ်ႈမႆ့တူၼ်ႈတွၵ်ႇ တေဢမ်ႇမူၺ့်ႁၢႆၵႂႃႇၼၼ့် ၽူႈမီး ပၺ်ႇၺႃႇ လႄႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဝၢၼ်ႈမိူင်းၶဝ် တေလႆႈဢွၼ်ႁူဝ်သေ ၸုမ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း ၸိူဝ်းၼႆ့ၵေႃႈ တေလႆႈႁူမ်ႈ ၵၼ် ၵႅတ်ႇၶႄထိင်းသိမ်းၵႂႃႇ – ဝႃႈၼႆ ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆ့ ၸုမ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း ဢၼ်ၵႅတ်ႇၶႄႇ ထိင်းသိမ်း သၽႃႇဝ သိင်ႇဝႅတ်ႇလွမ့် ၼႆ့ၵေႃႈ တိုၵ့်ႁႅင်းဢေႇတႄ့တႄ့ ဝႃႈဝႃႈ ။

['သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်း']

2024-04-24T10:16:51

https://shannews.org/archives/52192

ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ သၢမ်ပီႈၼွင်ႉ ယိုဝ်းၵွင်ႈလွၵ်ႇငိုတ်ႈ ၵၼ်ၶိုၼ်း တီႈဝဵင်းၵူတ်ႉၶၢႆ

သိုၵ်း TNLA တင်း သိုၵ်း MNDAA ၽႃႇၺႃးၵၼ် တီႈဝဵင်းၵူတ်ႇၶၢႆ သွင်ၾၢႆႇမီးလွင်ႈထဵင်မေႃးၵၼ် ထိုင်တီႈ ယိုဝ်းၵွင်ႈလွၵ်ႇငိုတ်ႈၵၼ်ၶိုၼ်းသေ မၢၵ်ႇၵွင်ႈတိူဝ်ႉၺႃး ၵူၼ်းသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႇ မၢတ်ႇၸဵပ်းၵေႃႉၼိုင်ႈ။ ဝၼ်းတီႈ 19/04/2024 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ထႅမ်ႁႅင်းသိုၵ်း မႃးတၢင်းဢိူင်ႇမေႃႇႁၢၼ် ၼႂ်းၵႄႈၵူတ်ႉၶၢႆ – တႃႈမိူင်းငႅၼ်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၵူတ်ႉၶၢႆ ၸႄႈတွၼ်ႈမူႇၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ သွင်ၾၢႆႇ ၽႃႇၺႃးၵၼ် ယွၼ်ႉဢမ်ႇပွင်ႇ ၶၢဝ်ႇၸူးၵၼ်လႄႈ ၾၢႆႇသိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ၵူတ်ႇထတ်းထဵတ်ႈထၢမ်သေ ယိုဝ်းၵွင်ႈလွၵ်ႇငိုတ်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၵူတ်ႉၶၢႆ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ၶိုၼ်ႈၵႂႃႇတၢင်းမေႃႇႁၢၼ်သမ်ႉ ဢမ်ႇပွင်ႇၶၢဝ်ႇၸူးၵၼ်သေ ၵႂႃႇၽႃႇၺႃးသိုၵ်းလွႆ။ သိုၵ်းလွႆသမ်ႉ ထဵတ်ႈထၢမ်ၶဝ် ဢမ်ႇပၼ်ၶဝ်ၵႂႃႇႁဵတ်း ၼၼ်သေ သွင်ၾၢႆႇမီးလွင်ႈထဵင်မေႃးၵၼ် သိုၵ်းလွႆသမ်ႉ ဢဝ်ၵွင်ႈပွတ်းယိုဝ်းလွၵ်ႇ မၢၵ်ႇၵွင်ႈၼၼ်ႉ တိူဝ်ႉ ၺႃးၶႃၵူၼ်းသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ လႆႈမၢတ်ႇ ၸဵပ်းၵႂႃႇၵေႃႉၼိုင်ႈ ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ဢၼ်မၢတ်ႇၸဵပ်းၼၼ်ႉ လႆႈသူင်ႇယူတ်းယႃတူဝ်ဝႆႉတီႈသႅၼ်ဝီယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ဝၢႆးသေ တင်းသွင်ၾၢႆႇ ထဵင်မေႃး ယိုဝ်းၵွင်ႈလွၵ်ႇငိုတ်ႈၵၼ် ၸိူင်ႉၼႆယဝ်ႉ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 19 ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ ယူႇတီႈ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း သိုၵ်းတင်းသွင်ၾၢႆႇ ႁွင်ႉဢုပ်ႇဢူဝ်းငူပ်ႉငီႉၵၼ် တီႈဝဵင်းၵူတ်ႉၶၢႆ ၼႆယဝ်ႉ။ “မိူဝ်ႈၶမ်ႈၼၼ်ႉ လႅပ်ႈၶဝ်ဢုပ်ႇဢူဝ်းငူပ်ႉငီႉၵၼ်ဢမ်ႇလႆႈႁိုဝ် လႆႈငိၼ်းသဵင်ၵွင်ႈတႅၵ်ႇၵမ်းၼိုင်ႈ ယွၼ်ႉၶဝ်ပဵၼ်ၸုမ်း ဢူၺ်းလီၼင်ႇၵၼ်လႄႈ ၼင်ႇႁိုဝ် တေဢမ်ႇမီးပၼ်ႁႃ လွင်ႈပိုတ်းယိုဝ်းတေႃႇၵၼ်ၶိုၼ်းၼၼ်ႉ မီးပုၼ်ႈၽွၼ်း တင်းသွင်ၾၢႆႇယဝ်ႉ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၵူတ်ႉၶၢႆ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈသိုၵ်းတဢၢင်းတင်း သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ယိုဝ်းၵွင်ႈလွၵ်ႇငိုတ်ႈၵၼ် တီႈဝဵင်းၵူတ်ႉၶၢႆၼႆႉ ယူႇတီႈ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇ ၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ ၵပ်းသိုပ်ႇၸူး ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ တင်းသွင်ၾၢႆႇၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 22 ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ ၼႆႉၵေႃႈ သိုၵ်းတဢၢင်း ဢဵၼ်ႁႅင်း 20 ၵေႃႉ လုၵ်ႉတီႈဢိူင်ႇဢီႇၼၢႆး ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ မႃးတီႈဝၢၼ်ႈၼွင်ၵေႃႇ ၼႂ်းဢိူင်ႇမိူင်းပႃး ၸႄႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီၼႆႉသေ ၺႃးသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ဝႅတ်ႉလွမ်ႉ ဢဝ်ၻရူၼ်ႊ ပၼ်ႇလဵပ်ႈ လိုပ်ႈသိုၵ်းတဢၢင်း ၵႂႃႇတၢင်းဝၢၼ်ႈပဵင်းႁုင်း ၼႆယဝ်ႉ။ တီႈဢိူင်ႇမိူင်းပႃး ၸႄႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီၼႆႉ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉၶဝ် ပၵ်းတပ်ႉဝႆႉတီႈၾၢႆႇဢွၵ်ႇဝၢၼ်ႈၵုင်းၺွင်ႇ ယဝ်ႉၵေႃႈ တၢင်းၾၢႆႇဢွၵ်ႇဝၢၼ်ႈပဵင်းႁုင်းၼၼ်ႉသမ်ႉ မီးဝႆႉ သိုၵ်းတဢၢင်း ပၵ်းဝႆႉ ဝႃႈၼႆ။

['ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-24T09:00:00

https://shannews.org/archives/52184

ၸုမ်းဢမ်ႇႁူႉၾၢႆႇ လမ်းယိုဝ်းၵၼ် တိူဝ်ႉၺႃးၵူၼ်းမိူင်း တၢႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ

မီးၸုမ်းဢမ်ႇႁူႉၾၢႆႇ လမ်းယိုဝ်းၵၼ် တီႈၵၢင်ဝဵင်းမူႇၸေႊ မၢၵ်ႇၵွင်ႈတိူဝ်ႉသႂ်ႇၵူၼ်းမိူင်း လူႉတၢႆၸွမ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ။ ဝၼ်းတီႈ 23/04/2024 ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်း ၵူၼ်းမိူင်း ၸိုဝ်ႈႁွင်ႉ ၵူဝ်ႇမဵဝ်း ဢႃယုမွၵ်ႈ 30 ပီ ၽွင်းတိုၵ်ႉၼင်ႈ ၵိၼ်ၶဝ်ႈဝၼ်း ႁိမ်းၶၢင်ႈတၢင်း တီႈႁိမ်းၽၵ်းတူၸၢင်ႉၽိူၵ်ႇ ဝဵင်းမူႇၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼၼ်ႉ မီးၸုမ်းဢမ်ႇႁူႉၾၢႆႇ ႁေႃႈၵႃးလမ်းယိုဝ်းၵၼ်သေ မၢၵ်ႇၵွင်ႈတိူဝ်ႉသႂ်ႇ မၼ်းၸၢႆး လႆႈလူႉတၢႆထင်တီႈ ႁိမ်းၶၢင်ႈတၢင်းၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းမူႇၸေႊ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “မိူဝ်ႈၽွင်ႈ မၼ်းၸၢႆး တိုၵ်ႉၼင်ႈၵိၼ်ၶဝ်ႈဝၼ်း ယူႇႁိမ်းၶၢင်ႈတၢင်းၼၼ်ႉ ပလိၵ်ႈတင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈႁႃႉဢမ်ႇႁူႉ ႁေႃႈၵႃးလမ်းယိုဝ်း ၸုမ်းဢမ်ႇႁူႉၾၢႆႇ ဢၼ်ၵႆႉၸူၼ်ပိူၼ်ႈ ဢၼ်ၵႆႉတီႉၺွပ်းပိူၼ်ႈၵႂႃႇႁဵတ်း (ပြန်ပေးဆွဲ) ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ သွင်ၾၢႆႇမီးလွင်ႈပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်သေ ဢဝ်မၢၵ်ႇၵွင်ႈၶဝ် တိူဝ်ႉသႂ်ႇၵူဝ်ႇမဵဝ်းၼၼ်ႉ လူႉတၢႆထင်တီႈဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၵူဝ်ႇမဵဝ်း တိူဝ်ႉၺႃးမၢၵ်ႇၵွင်ႈသေ လူႉတၢႆၵႂႃႇၼႆႉ ယူႇတီႈၸုမ်းပရႁိတ လႆႈမႃးဢဝ်ၶၢပ်ႈတူဝ်မၼ်းၸၢႆး ၵႂႃႇဝႆႉတီႈႁူင်းယႃ ဝႃႈၼႆ။ “မိူဝ်ႈၽွင်း မေးၵူဝ်ႇမဵဝ်း လႆႈႁပ်ႉႁူႉ လွင်ႈၽူဝ်မၼ်းၼၢင်းၺႃးယိုဝ်းတၢႆသေ ၶၢပ်ႈတူဝ်ၵႂႃႇမီးဝႆႉတီႈ ႁူင်းယႃယဝ်ႉၼႆ ၼၼ်ႉ မၼ်းၼၢင်းၼႅတ်ႈၸွမ်းၵႂႃႇတူၺ်း ၽိူဝ်ႇထိုင်ၵႂႃႇတီႈႁူင်းယႃၼၼ်ႉ ၶၢပ်ႈတူဝ်တၢႆမၼ်းၸၢႆး ဢမ်ႇႁၼ်ယဝ်ႉ လႆႈငိၼ်းဝႃႈ ၸုမ်းဢၼ်ယိုဝ်းတၢႆၼၼ်ႉ မႃးဢဝ်ၶၢပ်ႈတူဝ်ၵႂႃႇယဝ်ႉၼႆဝႃႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ လွင်ႈၼႆႉ ပႆႇလႆႈႁူႉ ၶေႃႈမုလ်းတႅတ်ႈတေႃးလီ ဝႃႈပဵၼ်ၸုမ်းလႂ် ဢဝ်ၶၢပ်ႈတူဝ်မၼ်းၸၢႆး ဢဝ်ၵႂႃႇဝႆႉတီႈလႂ် ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းမူႇၸေႊ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ၵူဝ်ႇမဵဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းတၢင်ႇတီႈသီႇလႅၼ် မႃးၶၢတ်ႈႁိူၼ်းယူႇသဝ်းဝႆႉ တီႈပွၵ်ႉၸၢၼ်း ဝဵင်းမူႇၸေႊ ယဝ်ႉၵေႃႈ မီးဝႆႉလုၵ်ႈဢွၼ်ႇလဵၵ်ႉ သွင်ၵေႃႉ မၼ်းၸၢႆးၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းႁႃၸဝ်ႉၵိၼ်ၶမ်ႈ (ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်လၢႆးဝၼ်း) လဵင်ႉၼႃႈႁိူၼ်း ဝႃႈၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၽိတ်းမၢႆမီႈ']

2024-04-24T08:00:00

https://shannews.org/archives/52178

သိုၵ်းမၢၼ်ႈပူတ်း ၵႅမ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ ဢူးႁိၼ်ႇၼရီႇ ပၼ်ႇထိဝ်း ပၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼူၵ်ႉယုင်း

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ပူတ်းၼႃႈတီႈတၼ်းႁဵင်း ၵႅမ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ ဢူးႁိၼ်ႇၼရီၼ်ႇ ပၼ်ႇထိဝ်းသေ ပၼ်လိုဝ်ႈၵၢၼ်ယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ၵႅမ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ ဢူးႁိၼ်ႇၼရီႇ ပၼ်ႇထိဝ်းၼႆႉ လႆႈႁပ်ႉပဵၼ်ၵႅမ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ ၸဵမ်မိူဝ်ႈပၢၼ် ပႃႇတီႇၼူၵ်ႉယုင်း NLD ဢွင်ႇပေႉပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ပဵၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသေ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းမႃးၵေႃႈ ဢမ်ႇပူတ်းဢမ်ႇတီႉၺွပ်းပႃးမၼ်း၊ သိုပ်ႇပၼ်တီႈယူႇ ပဵၼ်ၵႅမ်ၸွမ်ၸိုင်ႈဝႆႉ မိူၼ်ၵၼ်တင်း ဢူးမျိၼ်ႉသူၺ်ႇ ဝႃႈၼႆ။ ၶဝ်သွင်ၵေႃႉၼႆႉ ဢမ်ႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ၵုမ် ၵဵဝ်ႇၵပ်းမူႇပိူင် ဢၼ်ၸုမ်းသိုၵ်း ယိုတ်းမိူင်း ဢွၼ်ၼမ်းၸတ်း၊ ၵူၺ်းၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ၵုမ်ၵႃႇလူင်ႇ ဢၼ်ၸတ်း 6 လိူၼ်ၼိုင်ႈပွၵ်ႈ ၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၼႄၶေႃႈဢၢင်ႈဝႃႈ ပၢႆးယူႇလီမၼ်းၸၢႆး ဢမ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈၼႆသေ ပူတ်းပၢၵ်ႈ မၼ်းဝႆႉယဝ်ႉ။ ၶၢဝ်ႇ VOA တႄႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ပၢင်ၵုမ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 22 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇႁၼ်ပႃး ၵႅမ်ၸွမ်သိုၵ်းလူင် ၸူဝ်းဝိၼ်း (ဢၼ်မီးၶၢဝ်ႇဝႃႈ ၺႃးၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇၻရူၼ်ႊ တီႈမိူင်းမေႃႇလမျႅင်ႇသေ မၢတ်ႇၸဵပ်းဝႆႉ) ၶဝ်ႈႁူမ်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတႄႉလၢတ်ႈဝႃႈ မၼ်းၸၢႆးယူႇလီၵိၼ်ဝၢၼ်သေ ႁၢပ်ႇႁၢမ်ၼႃႈၵၢၼ်တႃငၢၼ်းယူႇ ဝႃႈၼႆ။

['ၵၢၼ်မိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်']

2024-04-24T07:00:00

https://shannews.org/archives/52171

ၽူဝ်တႅင်းမေးတၢႆယဝ်ႉ ၺွပ်းလုၵ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၽႅၼ်ၶေႃးတၢႆၽွမ်ႉၵၼ် တီႈဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ

ဝၼ်းတီႈ 23/04/2024 ၸၢႆးၸၢၼ်းထူၺ်း ဢႃယု 38 ပီ ဢဝ်မိတ်ႈ တႅင်းမေးၼၢင်းမၼ်း ၵေႃႉပဵၼ်ၼၢင်းဢွၼ်ႇ ဢႃယု 29 ပီတၢႆထင်တီႈ ဝၢႆးၼၼ်ႉၺွပ်းဢဝ်လုၵ်ႈၸၢႆးမၼ်း ၸၢႆးထၼၽူၼ်း ဢႃယု 9 ၶူပ်ႇၽႅၼ်ၶေႃးတၢႆ၊ တူဝ်မၼ်းၵေႃႈ ၽႅၼ်ၶေႃးတၢႆ တီႈဝဵင်းသၼ်ၵမ်ႇၽႅင်း ၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းမႂ်ႇ ၸိုင်ႈထႆး။ ဝတ်ႉဝႂ် ႁႅင်းၵၢၼ်တႆး ဢၼ်ၶႃႈတူဝ်တၢႆ တီႈဝဵင်းသၼ်ၵမ်ႈၽႅင်း ႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇထႆး ၵူၼ်းလၢၼ်ႉၼႃး တႅမ်ႈဢွၵ်ႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ – ၸၢႆးၸၢၼ်းထူၺ်းၶဝ်ပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈၼႆႉ ၶၢတ်ႈႁိူၼ်းလင်ၼိုင်ႈသေ ယူႇဝႆႉၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းသၼ်ၵမ်ႈၽႅင်း မိူင်းၵဵင်းမႂ်ႇ။ မၼ်းၸၢႆးၼႆႉ ၶႅၼ်မေးမၼ်းမီးၸူႉသေ ၵႆႉၽိတ်းမေႃးထဵင်ၵၼ်တင်းမေးမၼ်းယူႇတႃႇသေႇ။ ထိုင်မႃး ဝၼ်းတီႈ 23 ၵၢင်ၼႂ် မွၵ်ႈ 10 မူင်းၶိုင်ႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၸႅင်ႈသေ ၸဝ်ႈ ၼႃႈတီႈပလိၵ်ႈမႃးၵူတ်ႇထတ်းယဝ်ႉ ယိုၼ်ယၼ်ဝႃႈ ၽူဝ်ၶႃႈႁႅမ်မေးလႄႈလုၵ်ႈတၢႆ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၽႅၼ်ၶေႃးတၢႆပၢႆႈတၢင်း ၽိတ်း၊ တၢႆၽွမ်ႉၵၼ်တင်း 3 ၵေႃႉ ပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈ ၊ တီႈတူဝ်တၢႆ ၼၢင်းဢွၼ်ႇၼၼ်ႉ မီးႁွႆးမိတ်ႈတႅင်းဝႆႉတီႈလမ်းၶေႃး၊ သွင်ၵေႃႉပေႃႈလုၵ်ႈၼၼ်ႉတႄႉ ၽႅၼ်ၶေႃးတၢႆဝႆႉၼင်ႇၵၼ်”- ဝႃႈၼႆ။ ၶဝ် 3 ၵေႃႉပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈၼႆႉ ၵေႃႉပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆး ယိပ်းဝႂ်သိပ်းပီ၊ 2 ၵေႃႉ ၽူဝ်မေးၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ်ဝတ်းဝႂ်ႁဵတ်းၵၢၼ် ၽၢတ်ႉသပွတ်ႇ။ မိူင်းတႆးယူႇဝဵင်းလႂ်တႄႉ ပႆႇလႆႈႁူႉ တိုၵ်ႉသွပ်ႇထၢမ်ဝႆႉယူႇ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း']

2024-04-23T17:18:26

https://shannews.org/archives/52161

ၵေႃလိၵ်ႈလၢႆး မိူင်းၼၢႆး သၢႆၼႄငဝ်းတူင်ႉ တႃႇပႅင်းမႅတ်ႇဢွင်ႈတီႈၵိုၵ်းပိုၼ်း

ၵေႃလိၵ်ႈလၢႆး မိူင်းၼၢႆး တင်း Yangon Film School ႁူမ်ႈၵၼ် ၸတ်းပၢင်ၼႄငဝ်းတူင်ႉ တႃႇပႅင်းမႅတ်ႇ ဢွင်ႈတီႈၵိုၵ်းပိုၼ်း ၶူဝ်းၶွင်ၵဝ်ႇၵႄႇ ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈလႄႈ လွင်ႈပၼ်တၢင်းႁူႉ ပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ လွင်ႈႁေႃႈရူတ်ႉၵႃး ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ဝၼ်းတီႈ 21/04/2024 ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ 5 မူင်း တေႃႇထိုင် 7 မူင်းၶိုင်ႈ (ၵၢင်ၶမ်ႈ) ယူႇတီႈ ၵေႃလိၵ်ႈလၢႆး လႄႈ ၾိင်ႈငႄႈတႆး ဝဵင်းမိူင်းၼၢႆး ႁူမ်ႈတင်း Yangon Film School ၸတ်းပၢင်ၼႄငဝ်းတူင်ႉ (Documentary) တီႈႁူင်းႁေႃးၵမ်ႇပေႃး ၸ ဝဵင်းမိူင်းၼၢႆး ၸႄႈတွၼ်ႈလၢင်းၶိူဝ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း မီးၵူၼ်းမိူင်းၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၼ်ႁႅင်း ဢမ်ႇယွမ်း 50 ၽွင်း ၼၼ်ႉ မီးပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈတင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶဝ်ႈမႃး ၸႅတ်ႈထၢမ်ပႃး ၼႆယဝ်ႉ။ Photo by – Yangon Film School / ပၢင်သွၼ်ၾိုၵ်း ၽွၼ်ႉ လၢႆးထၢႆႇငဝ်းတူင်ႉ (Documentary) တီႈဝဵင်းမိူင်းၼၢႆး ၼေႃႇၼၢင်းၼူၼ်းႁွမ် ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် Yangon Film School လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“မိူဝ်ႈႁဝ်းၶႃႈ တိုၵ်ႉၼႄငဝ်းတူင်ႉယူႇၼၼ်ႉတႄႉ မီးပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈၶဝ် မႃးၸႅတ်ႈမႃးထၢမ်ယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ႁဝ်းဢမ်ႇမႆႈ ၸႂ်သင်ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ ႁဝ်းလႆႈဢုပ်ႇလၢတ်ႈ ၽူႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၶဝ်ဝႆႉလူင်ႈၼႃႈယဝ်ႉ ၼင်ႇႁိုဝ် တေ ဢမ်ႇမီးပၼ်ႁႃၼႆႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇ သင်ၶၸဝ်ႈလႄႈ ၵေႃလိၵ်ႈလၢႆး မိူင်းၼၢႆး ၶဝ်ၵေႃႈ လႆႈတၢင်ႇလၢတ်ႈ ဝႆႉလူင်ႈၼႃႈလၢႆတီႈယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆႉ မီးပိူင်မၼ်းဝႆႉယဝ်ႉလူး တႃႇတေပႅင်းမႅတ်ႇႁႄႉၵင်ႈ ၶူဝ်းၶွင်ၵဝ်ႇၵႄႇပိုၼ်ႉတီႈဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းၵၢၼ်လုမ်းလႃး ၶူဝ်းၶွင်ၵဝ်ႇၵႄႇၼႆႉ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈႁဵတ်းႁင်းၵွႆးဢမ်ႇလႆႈ၊ တၵ်းတေလႆႈဢဝ်တင်း ႁူမ်ႈမိုဝ်း တီႈႁွင်ႈၵၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈယဝ်ႉ ၸင်ႇတေလုမ်းလႃး ႁၵ်ႉသႃဝႆႉလႆႈၶၢဝ်းယၢဝ်း။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၸင်ႇၶႂ်ႈၸတ်းငဝ်းတူင်ႉပၼ်တၢင်းႁူႉၸိူဝ်းၼႆႉမႃးၼႆ ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်း ၵေႃႈလိၵ်ႈလၢႆးမိူင်းၼၢႆး ၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈ။ ပၢင်သွၼ်ၾိုၵ်းၽွၼ်ႉ လၢႆးထၢႆႇငဝ်းတူင်ႉၼႆႉ ၸတ်းႁဵတ်းၶၢဝ်းတၢင်း 2 ဝူင်ႈ တီႈႁူင်းထမ်းလူင် ၵၢင်ဝဵင်းမိူင်းၼၢႆး မိူဝ်ႈ ၼႂ်းလိူၼ်ဢွၵ်ႊထူဝ်ႊပိူဝ်ႊ ပီ 2023 ။ ပိူင်လူင်မၼ်း ၸတ်းတႃႇၵူၼ်းၼုမ်ႇ မိူင်းၼၢႆး ၵမ်းသိုဝ်ႈ။ မီးၵူၼ်းၼုမ်ႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈလဵပ်ႈႁဵၼ်း 13 ၵေႃႉ။ ပၢင်သွၼ်ၼႆႉ တင်းသွၼ်တင်းလူင်းမိုဝ်းႁဵတ်းသၢင်ႈ ထၢႆႇဢွၵ်ႇငဝ်းတူင်ႉ 2 ႁူဝ် ၵမ်းလဵဝ် ဝႃႈၼႆ။ “ပိူင်လူင်မၼ်းတႄႉ လႆႈၸႂ်ႉၸၢႆႇ တႃႇလုၵ်ႈႁဵၼ်းၶဝ်ၵႂႃႇမႃး မိူဝ်ႈလူင်းထၢႆႇငဝ်းတူင်ႉၸွမ်းပိုၼ်ႉတီႈလႄႈ တႃႇၵိၼ်ယႅမ်ႉ လိူဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ယွၼ်ႉၾႆးၾႃႉဢမ်ႇမႃးမၢၼ်ႇလႄႈ ၽွင်းတတ်းတေႃႇငဝ်းတူင်ႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ လႆႈသဵင်ႈၵႃႈၼမ်ႉမၼ်း ၸၢၵ်ႈ။ မိူၼ်ၼင်ႇ တႃႇၶိူင်ႈၵမ်ႉၵႅမ် ၼႂ်းၵၢၼ်ထၢႆႇ ငဝ်းတူင်ႉၵူႈလွင်ႈ လွင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ။ ၵႃႈၸႂ်ႉၸၢႆႇတင်းသဵင်ႈၼႆႉ ယူႇတီႈ Yangon Film School ဢွၵ်ႇပၼ် တင်းမူတ်း။ လုၵ်ႈႁဵၼ်း ဢမ်ႇလႆႈသဵင်ႈသင်ၸွမ်းၶႃႈ”- ၼေႃႇၼၢင်းၼူၼ်းႁွမ် သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ Photo by – Yangon Film School / ပၢင်သွၼ်ၾိုၵ်း ၽွၼ်ႉ လၢႆးထၢႆႇငဝ်းတူင်ႉ (Documentary) တီႈဝဵင်းမိူင်းၼၢႆး ၼင်ႇႁိုဝ် ၵူႈပႃႈၵူႈၾၢႆႇ ပေႃးတေႁူႉၸၵ်းသႂ်ႇၸႂ် လွင်ႈပႅင်းမႅတ်ႇၶူဝ်းၶွင်ၵဝ်ႇၵႄႇ ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၼႆသေ ၵၢၼ်ထၢႆႇငဝ်းတူင်ႉပၼ်တၢင်းႁူႉ (Documentary) ၼႆႉ ဢၢၼ်းပိုတ်ႇၼႄ ၵူၼ်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၸွမ်းပွၵ်ႉ ၸွမ်းဢိူင်ႇၵႂႃႇ တေႃႇထိုင်လိူၼ် ၼႆႉသဵင်ႈ ဝၢႆးၼၼ်ႉ တေသိုပ်ႇပိုၼ်ၽႄႈၼိူဝ် သူဝ်ႊသျႄႊမီႊတီႊယိူဝ်ႊ ၵႂႃႇထႅင်ႈ ဝႃႈၼႆ။ ပၢင်သွၼ်ၾိုၵ်းၽွၼ်ႉ ငဝ်းတူင်ႉပၼ်တၢင်းႁူႉ (Documentary) ပွၵ်ႈၼႆႉ ဢဝ်လၢႆးတၢင်း ဢၼ်ၸႂ်ႉၼႂ်း မိူင်းဢႅပ်ႊၾ်ရီႉၵႃႉလႄႈ ၸိုင်ႈမိူင်းၼႂ်းဢေႊသျိူဝ်ႊလၢႆတီႈ ထၢႆႇဢွၵ်ႇမႃးၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မႃးၼႄ ႁႂ်ႈပဵၼ်လၢႆးငၢႆႈ တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းမိူင်းၽၵ်းၵႃႇ၊ ဢမ်ႇလူဝ်ႇပဵၼ်ၽူႈဢဝ်ၶၢဝ်ႇ၊ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၵူၼ်းႁဵတ်း Documentary ၵမ်းသိုဝ်ႈၵေႃႈ ႁဵတ်းလႆႈ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈ တေၸၢင်ႈထၢႆႇၼႄ လွင်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇပိုၼ်ႉတီႈတူဝ်ၵဝ်ႇလႄႈ လွင်ႈယူပ်ႈ ယွမ်းဝၢၼ်ႈမိူင်းတူဝ်ၵဝ်ႇ၊ ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၶႂ်ႈလႆႈၶႂ်ႈပဵၼ်ၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈတၢင်ႇထိုင် ၽူႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၶဝ် ၸိူင်ႉႁိုဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉ တေၸၢင်ႈႁဵတ်းထၢႆႇဢဝ် သဵင်ၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်း ၼႄလႆႈ။ လီသေဢဝ်သူပ်းလၢတ်ႈ – ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၼႂ်းပၢင်သွၼ်လၢတ်ႈ သပ်းၸႅင်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ Yangon Film School ဢၼ်မႃးႁူမ်ႈ ၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးလႄႈ ၾိင်ႈငႄႈတႆး မိူင်းၼၢႆးသေ ပိုတ်ႇပၢင်သွၼ် ၾိုၵ်းၽွၼ်ႉ ထၢႆႇငဝ်းတူင်ႉၼႆႉ တႄႇမီးမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈပီ 2007 သေ ၶူင်းၵၢၼ် (Project ) ဢၼ်ထၢႆႇၼႄငဝ်းလၢႆး ပိုၼ်ႉတီႈၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ပတ်းပိုၼ်ႉ ပိုၼ်ၽႄႈတႄႉ တႄႇမီးမႃး မိူဝ်ႈပီ 2014 တေႃႇထိုင် ယၢမ်းလဵဝ်။ ပၢင်သွၼ်ငဝ်းတူင်ႉ တီႈၼႂ်းမိူင်းၼၢႆး ၼႆႉ ၵေႃႈ ပဵၼ်ပွၵ်ႈၵမ်းႁႅၵ်ႈ လႆႈႁူႉၼင်ႇၼႆ။ ဢွင်ႈတီႈၵိုၵ်းပိုၼ်း ၼႂ်းဝဵင်းမိူင်းၼၢႆးၼႆႉ ထုၵ်ႇလီယုၵ်ႉယွင်ႈပဵၼ် ၶူဝ်းပူၺ်ႈလုမ်ႈၾႃႉ UNESCO ၊ ယွၼ်ႉဝႃႈ ပေႃးထတ်းတူၺ်း ၶူဝ်းၶွင်ၵဝ်ႇၵႄႇၸိူဝ်းၵိုတ်းဝႆႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ လႆႈႁၼ်ပဵၼ်ၶူဝ်းၶွင်ဢၼ် မီး မႃးႁိုင်ထိုင်1,800 ပီ။ ပဵၼ်ပၢၼ်လဵဝ်ၵၼ်တင်း မိူင်းပိၵ်ႉသၼူဝ်း (ဗိဿနိုး) ဢၼ်မီးၼႂ်းပိုၼ်းမႃးပၢၼ် သိုပ်ႇပၢၼ်ၼၼ်ႉ။ ၵမ်ႈၼမ် ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ မိူင်းၼၢႆး ၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်းပူးၵမ်ႇ(ပုဂံ) ထီႉသွင်ၼႆလူးၵွၼ်ႇ ၽူႈ လဵပ်ႈႁဵၼ်းၶူဝ်းၶွင်ၵဝ်ႇၵႄႇ မိူင်းၼၢႆး ၸၢႆးမွင်ႇၵျီး လၢတ်ႈဝႆႉၼင်ႇ ၼႆ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ဢွင်ႈတီႈၵိုၵ်းပိုၼ်း ၶူဝ်းၶွင်ၵဝ်ႇၵႄႇ ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈၼႆႉ ၼႂ်းမိူင်းတႆး ယိင်ႈၶႅၼ်းမီးၼမ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵူၼ်း ဢၼ်ၾၢင်ႉမႅၼ်ႈလႄႈ မႃးၶူၼ်ႉၶႂႃႇလဵပ်ႈႁဵၼ်း မီးဢေႇႁႅင်း။ ပဵၼ်ယွၼ်ႉၵၢၼ်မိူင်းပၢၼ် သိုပ်ႇပၢၼ်သေ မိူင်းတႆးဢမ်ႇမီး သုၼ်ႇလႆႈထိင်းသိမ်းၶူဝ်းၶွင်ၵဝ်ႇၵႄႇလီလီ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈ ၼင်ႇႁိုဝ် တေဢမ်ႇၸၢင်ႈလုမ်းလႃးၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸွမ်းယႃႉၵဝ်း ၵူႈလွၵ်း လၢႆး။ ဢၼ်ထုၵ်ႇယႃႉလႅဝ် ၵူၼ်ႇပင်းပႅတ်ႈၵေႃႈ မီးတင်းၼမ်။ မိူၼ်ၼင်ႇ ႁေႃလူင်ၵဵင်းတုင် ဢၼ်မီး ၵႃႈၶၼ်ၵိုၵ်းပိုၼ်းတႆးၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈယႃႉလႅဝ်ၵူၼ်ႇပင်းပႅတ်ႈသေ သၢင်ႈႁူင်းႁႅမ်း ပၼ်ၶွမ်ႊပၼီႊ ၶၢတ်ႈ ဝႆႉတႃႇ 70 ပီ။ ၽွင်းၶဝ်ယႃႉႁေႃၵဵင်းတုင် ၼၼ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ်ႁေႃၵဝ်ႇမၢၼ်ႈ ဢၼ်ၸူမ်ဝႆႉတႂ်ႈလိၼ် ဢၼ်မီးတီႈမိူင်းႁူင်သႃဝတီႇၼၼ်ႉသမ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶိုၼ်းၶုတ်းသေ သႂ်ႇၸႂ်ၵုမ်းၵေႃႇလုမ်းလႃး မႃးလီငၢမ်း ၼႆယဝ်ႉ။

['ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ', 'ၾိင်ႈငႄႈၾိင်ႈထုင်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-23T13:47:53

https://shannews.org/archives/52150

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶိုင်ၵၼ်ႉၸၼ် ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ တီႈဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၵွင်ႈငႃ ၶိုင်ဢၢင်ႈၵၼ်ႉၸၼ် ၼၢင်းယိင်း ပၢႆႈၽေးသိုၵ်း တီႈဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ ၵေႃႉၼိုင်ႈ ဝႃႈၼႆ။ ပူၼ်ႉမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 14/04/2024 ၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸိုဝ်ႈႁွင်ႉ ၺီႇၺီႇၼၢႆႇ တပ်ႉၶမယ 423 ဢၼ်ပၵ်းဝႆႉ တီႈဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ ၸႄႈတွၼ်ႈတူၼ်ႈတီး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်းၼၼ်ႉ ဢဝ်ၵွင်ႈငႃလွၵ်ႇငိုတ်ႈသေ ၶိုင်ဢၢင်ႈၵၼ်ႉၸၼ် ၼၢင်းယိင်း ပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ဢၼ်ပၢႆႈသွၼ်ႈဝႆႉ တီႈၼႂ်းထိူၼ်ႇ တီႈၼိုင်ႈၼၼ်ႉ ၵူၺ်းဢမ်ႇတၼ်းလႆႈၵၼ်ႉၸၼ် မၼ်းၼၢင်းပၢႆႈလွတ်ႈၵႂႃႇ ၼႆယဝ်ႉ။ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၼႂ်းၸုမ်းၼၢင်းယိင်း ပဢူဝ်း လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၸႂ်ႈၶႃႈဢေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶိုင်ဢၢင်ႈ ၵၼ်ႉၸၼ် ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးႁဝ်းၶႃႈ။ ယၢမ်းလဵဝ် မၼ်းၼၢင်း ပၢႆႈသွၼ်ႈဝႆႉတီႈၼႂ်းထိူၼ်ႇဢေႃႈ။ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် လွင်ႈပၢႆးယူႇလီ မၼ်းၼၢင်းပဵၼ်ဝႆႉၸိူင်ႉႁိုဝ်တႄႉ ယင်းပႆႇလႆႈၸႅတ်ႈတူၺ်းၶႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၺီႇၺီႇၼၢႆႇၼၼ်ႉဝႃႈ ယွၼ်းႁႂ်ႈ ၼၢင်းယိင်းၵူၼ်းပၢႆႈၽေးၼၼ်ႉ ၼွၼ်းၸွမ်းမၼ်း ယွၼ်ႉမၼ်းၼၢင်း ဢမ်ႇယွမ်းလႄႈ ၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ ဢဝ်ၵွင်ႈယိုဝ်း လွၵ်ႇငိုတ်ႈ ၵမ်းၼိုင်ႈ မၼ်းၼၢင်း လၢတ်ႈတီႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ ၶမ်းသႃးငၢဝ်းဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ပိူင်ပဵၼ်မၼ်းတႄႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၺီႇၺီႇၼၢႆႇၼႆႉ ႁွင်ႉမၼ်းၼၢင်း ၵႂႃႇတီႈၼႂ်းသုမ်ႉၵူၼ်းပၢႆႈၽေးယူႇဝႆႉ ၼၼ်ႉသေ လိုပ်ႈၵူၼ်းၸၢႆး ဢၼ်ပၢႆႈၽေး ယူႇဝႆႉၼႂ်းသုမ်ႉၼၼ်ႉဢွၵ်ႇမႃး ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇတၼ်းလႆႈၵၼ်ႉၸၼ် မၼ်းၼၢင်းတၼ်းလႅၼ်ႈပၢႆႈလွတ်ႈၵႂႃႇ ၼႆယဝ်ႉ။ ယၢမ်းလဵဝ် မၼ်းၼၢင်းၼႆႉ ပၢႆႈသွၼ်ႈဝႆႉ ၼႂ်းထိူၼ်ႇတီႈလွတ်ႈၽေးဝႆႉယဝ်ႉ ၵူၺ်းၵႃႈ မၼ်းၼၢင်းတုမ်ႉတိူဝ်ႉပၢႆးၸႂ်ဝႆႉ ပေႃးႁၼ်သိုၵ်းၼႆ ၵူဝ်ႁႄယူႇတႃႇသေႇ – ၸုမ်းၼၢင်းယိင်း ပဢူဝ်းလၢတ်ႈ။ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 23/01/2024 ၼၼ်ႉမႃး တပ်ႉသိုၵ်းပူတ်းပွႆႇ ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈပဢူဝ်း PNLA တင်း ၸုမ်းၵႅတ်ႇၶႄၵူၼ်းမိူင်း PDF ႁူမ်ႈၵၼ်သေ လေႃႇတိုၵ်း တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းမႃးႁၢဝ်ႈႁႅင်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းသီႇသႅင်ႇ ပၢႆႈၽေးသိုၵ်း မူၵ်းသွၼ်ႈယူႇဝႆႉ ၸွမ်းၼႂ်းထိူၼ်ႇၼႂ်းၶိူဝ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ တင်းၼမ်လၢႆ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-23T11:55:58

https://shannews.org/archives/52139

ၽွင်းၶၢဝ်း ႁႅင်းလူမ်းမႆႈသုင်ၼႃႇၼႆႉ လီလႆႈႁူႉဝႆႉ

ပေႃးရႃႇသီႇဢုတု မႆႈႁႅင်းလိူဝ်မႃးဢႃးလႃးၸိုင် ဢၼ်ၵူႈၵေႃႉၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈၼႆႉ မီး 2 ယၢင်ႇ – မိူၼ်ၼင်ႇ ဢူၼ်ႈၼူၼ်း ႁိူဝ်ႉ မွႆႈယွၼ်ႉမႆႈႁႅင်း (Heat Exhaustion) လႄႈ ပဵၼ်လူမ်း ယွၼ်ႉမႆႈႁႅင်း (Heat Stroke) ။ ဢူၼ်ႈၼူၼ်းႁိူဝ်ႉမွႆႈ ယွၼ်ႉမႆႈႁႅင်း (Heat Exhaustion) ၼႆႉသမ်ႉ တေၼႄၾၢင်ႁၢင်ႈၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼႆ မိူၼ်ၼင်ႇ – ၸႂ်သၼ်ႇ ၸႂ်ဝႆ ၸႂ်ဢမ်ႇၼိမ်၊ ႁူဝ်ၶႆႈ ႁူဝ်မဝ်း ဢမ်ႇသိူဝ်းၸႂ်၊ ပေႃႇပိုၼ်ႉၶၼ် (ၼူၶိုၼ်ႈ)၊ ဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇ ဢမ်ႇၶႂ်ႈၵႂႃႇၶႂ်ႈပႆ ဢမ်ႇၶႂ်ႈယုၵ်ႉၶႅၼ် ယုၵ်ႉမိုဝ်း၊ တွင်ႉမႆႈၼမ်ႉ လိူဝ်ႁႅင်း ၶေႃးႁႅင်ႈ၊ ၼိူဝ်ႉလိူတ်ႇ ၼိူဝ်ႉမႆႈႁႅင်း လူမ်းမႆႈၼႂ်းတူဝ်သုင် ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပဵၼ်လူမ်းယွၼ်ႉမႆႈႁႅင်း (Heat Stroke) ၼႆႉသမ်ႉ တေပဵၼ်ႁိုဝ်ၼႆ မိူၼ်ၼင်ႇ – ႁႅင်းလူမ်း မႆႈၼႂ်းတူဝ်ၵိုင်ႉ ၵၢင်ႉသုင်၊ ၽိဝ်ၼင်ႁႅင်ႈသေ လိူတ်ႇလိူတ်ႇမႆႈမႆႈ ယိပ်းၵမ်းတူၺ်း ပေႃးၵၢႆးသႅပ်ႉသႅပ်ႉ၊ ၼမ်ႉၼႂ်း တူဝ်ႁႅင်ႈ ထိုင်တီႈမႆႈယူႇၵေႃႈ ႁိူဝ်ႇပေႃးဢမ်ႇတႅၵ်ႇ၊ လူးလႃး ၵႂင်ပူၵႂင်ပႃ ၊ ပဵၼ်လူမ်းလိုမ်းတူဝ် ၸၢင်ႈပဵၼ်ငၢၼ်းၸၵ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပေႃးႁၼ်ၵူၼ်းပဵၼ် ၾၢင်ႁၢင်ႈၸိူင်ႉၼၼ် တေလႆႈႁဵတ်းႁိုဝ် – ပေႃးပဵၼ်ၼႂ်းလႅတ်ႇ တေလႆႈၶၢႆႉၵူၼ်းပဵၼ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈ တီႈၵတ်းယဵၼ် ပိုတ်ႇၽတ်ႉလူမ်းပၼ် ဢမ်ႇၼၼ် ပေႃးပဵၼ်တီႈ ဢမ်ႇမီးၾႆးၾႃႉ ႁႂ်ႈဝီးပၼ် ၊ ယႃႇပေပၼ်ၵူၼ်းမႃး ဢုမ်ႇတူၺ်း ထိုင်တီႈပေႃးဢမ်ႇလႆႈလူမ်း။ ဢဝ်ၵူၼ်းပဵၼ်ၼၼ်ႉ ၼွၼ်းလူင်းၼိူဝ်ပိုၼ်ႉသေ ယုၵ်ႉတိၼ်မၼ်းၶိုၼ်ႈဝႆႉ ပၼ်သုင်သုင်ၽွင်ႈ၊ ပေႃးၵူၼ်း ပဵၼ်ၼုင်ႈ ၶူဝ်းၵပ်ႉဝႆႉ တေလႆႈလိတ်ႈမၢၵ်ႇတုမ်ႇ ၵႄႈပၼ်ႁႂ်ႈၵူၼ်းပဵၼ်ယူႇငၢႆႈလူမ်ၸႂ်၊ ဢဝ်ၽႅၼ်ႇၸုပ်ႉ ၼမ်ႉပၼ်ႈၼမ်ႉႁႂ်ႈယူတ်းသေ ၸဵတ်ႉပၼ်ၸွမ်းၵွင်ႇၵေႃႈ ၶေႃး ၵိင်ႇႁႄႉသွင်ၾၢႆႇလႄႈ ငၢမ်ႈၶႃလူင် လွင်း တွင်ႇၼွင်ႈလႄႈ ၽႃႇတိၼ်ၽႃႇမိုဝ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈလူမ်းမႆႈၼႂ်းတူဝ်ဢွၵ်ႇ ၊ ပေႃးၵူၼ်းပဵၼ်ၼၼ်ႉ ႁူႉတူဝ်ယူႇၸိုင် ႁႂ်ႈလဵင်ႉပၼ်ၼမ်ႉၵတ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၼမ်ႉထၢတ်ႈၵိူဝ်။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ႁိပ်ႈၼႅတ်ႈၸႅင်ႈလၢတ်ႈတီႈ ႁွင်ႈယႃ ၊ ႁူင်းယႃ ဢၼ်မီးႁိမ်းၸမ်သုတ်း ဢမ်ႇၼၼ် တီႈမေႃယႃ ၊ မေႃလုမ်းလႃး ၵူၼ်းပဵၼ်ၼႂ်းဝၢၼ်ႈ ၼႂ်းပွၵ်ႉဝႆးဝႆး – ၾၢႆႇပၢႆးယူႇလီ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပၼ်ၾၢင်ႉဝႆႉ ၼင်ႇၼႆ။ ႁွင်ႈၵၢၼ် ၾၢႆႇၾိင်ႈၾႃႉရႃႇသီႇ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ – ၼႂ်းလိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊလႄႈ လိူၼ်မေႊ တေထိုင်ၼႆႉ ၼႂ်းမိူင်းတႆးပတ်းပိုၼ်ႉလႄႈ မိူင်းထႆးပွတ်းႁွင်ႇ (တွၼ်ႈၼိူဝ်) ႁႅင်းလူမ်းမႆႈ တေပုင်ႈသုင်ႁႅင်း ၸၢင်ႈထိုင် 42-45 ၻီႊၵရီႊသႄႊလ်သီးယႅတ်ႉသ်။ ပဵၼ်ယွၼ်ႉသၢႆလူမ်းမႆႈ ဢႄႊၼီႊၺူဝ်ႊ လတ်းၽၢၼ်ႇၼႂ်းၸဵင်ႇၸၢၼ်း ဝၼ်းဢွၵ်ႇၵုၼ်ၶဵဝ်ဢေႊသျိူဝ်ႊ ဝႃႈၼႆ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ယူႇတီႈ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ ပဵၼ်လွင်ႈမႆႈဢူၵ်းမႆႈၸႂ် ယွၼ်းၾၢၵ်ႇၾၢင်ႉထိုင် ပီႈၼွင်ႉႁဝ်း ၶႃႈၵူႈၵေႃႉ ႁႂ်ႈၾၢင်ႉယူႇ – ၵိၼ် – ၵႂႃႇ – ပႆ ၊ ႁႂ်ႈလတ်းၽၢၼ်ႇ ၶၢမ်ႈပူၼ်ႉၽေးလူမ်းမႆႈလူင်ၼႆႉ လႆႈလီငၢမ်း သေၵမ်း။ ပေႃးတေဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈႁိူၼ်း ႁႂ်ႈသႂ်ႇသိူဝ်ႈၶႅၼ်ယၢဝ်းၼိူဝ်ႉမၢင် – ႁႂ်ႈတိုဝ်းၵုပ်းၵၢင်ႈၸွင်ႈ – သႂ်ႇၽႃႈပူၵ်ႉပၢၵ်ႇ – ၵူဝ်လႅတ်ႇမႆႈၽတ်ႉၽိဝ်ၼင်သႅပ်ႇၶႅမ်ႈ ၵႆႉၵႆႉၵိၼ်ပၼ်ၼမ်ႉဢုၼ်ႇ၊ ယႃႇပေလႃႈလီႈၵိၼ်ၼမ်ႉၵတ်းလၢင်ႈ ဢၼ်ပႃးၼမ်ႉၶႅင် ဢမ်ႇၼၼ် ဢၼ်ၸႄႈယဵၼ်ဝႆႉ – ၸၢင်ႈပဵၼ်ၶေႃးၸဵပ်း လုၵ်ႉတီႈမႆႈမႃး ယႃႇပေၵိုင်ႉၵၢင်ႉလဵၼ်ႈၼမ်ႉ ၵူဝ်ပဵၼ်သဵၼ်ႈလိူတ်ႈ ၼႂ်းဢွၵ်းဢေႃၶၢတ်ႇ(Heat Stroke) ပေႃးဢမ်ႇမီးၵၢၼ်လမ်ႇလွင်ႈ လွင်ႈယႂ်ႇလိူဝ်ႁႅင်း ယႃႇပေဢွၵ်ႇတဝ်ၼႂ်းလႅတ်ႇမႆႈ သင်ဝႃႈ ၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၵေႃႈ ၶတ်းၸႂ်ယူႇတႂ်ႈႁူမ်ႈမႆႉ ႁူမ်ႈႁိူၼ်း ႁႂ်ႈမေႃလိူၵ်ႈၼုင်ႈ သိူဝ်ႈၶူဝ်းသႅၼ်းၼိူဝ်ႉၽႃႈမၢင် ဢၼ်ၵတ်းလီယဵၼ်လီ ဢၼ်လႆႈလူမ်း ပေႃးႁိူဝ်ႇဢွၵ်ႇယမ်းတင်းတူဝ် – ႁႂ်ႈဢဝ်ၽႃႈၽႅၼ်ႇဢၼ်ႁႅင်ႈၼၼ်ႉၸဵတ်ႉပၼ်။ ယႃႇပွႆႇယမ်းဝႆႉ- ၵူဝ်ပဵၼ်လူမ်းမႆႈၶမ် – ဢႆ – ပဵၼ်ဝတ်း – ၼၢဝ် ဢမ်ႇယူႇလီ။ တူဝ်မႆႈ ၸႂ်ယႃႇမႆႈ ႁႂ်ႈလႆႈၵတ်းယဵၼ်လွတ်ႈၽေးၶဵၼ်သၽႃႇဝ ႁႅင်းလူမ်းမႆႈလူင်ၼႆႉ သေၵမ်း။

['ပၢႆးယူႇလီ', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်း']

2024-04-23T09:00:00

https://shannews.org/archives/52128

ၵူၼ်းမူႇၸေႊ ၺႃးၵူၼ်းဢမ်ႇႁူႉၾၢႆႇ ၶိုင်ၸူၼ် ႁိမ်ဢဝ်ရူတ်ႉၶိူင်ႈပၢႆႈ

ထဝ်ႈယိင်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၺႃးၵူၼ်းဢမ်ႇႁူႉၾၢႆႇ ၽူႈၸၢႆးသွင်ၵေႃႉ ပိတ်ႉ(ထိပ်ႇ) ရူတ်ႉၶိူင်ႈမၼ်းၼၢင်းလူမ်ႉသေ ၶိုင်ဢၢင်ႈၸူၼ် ဢဝ်ရူတ်ႉၶိူင်ႈပၢႆႈ ယွၼ်ႉၵူၼ်းႁိမ်းႁွမ်းၼၼ်ႉ တၼ်းဢွၵ်ႇမႃးၸွႆႈၶိုတ်း။ ဝၼ်းတီႈ 21/04/2024 ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်း ပႃႈသၢၼ်ႇလိၼ်းမေႇ ၵူၼ်းပွၵ်ႉႁွင်ႇ ႁေႃႈရူတ်ႉၶိူင်ႈလမ်းၼိုင်ႈသေ တေၵႂႃႇႁဵတ်းသမၢတ်ႉၵၢတ်ႉ တီႈၵၢတ်ႇၸၢင်ႉၽိူၵ်ႇ (ဆင်ဖြူစျေး) ၼၼ်ႉ ၺႃးၽူႈၸၢႆးသွင်ၵေႃႉ ႁေႃႈရူတ်ႉၶိူင်ႈၸွမ်းလင် လမ်း ၼိုင်ႈသေ ထိုင်မႃးတီႈယွမ်ႇၽူၺ်းႁုင်း ပွၵ်ႉတေႃႇယွတ်ႈ ဝဵင်းမူႇၸေႊၼႆႉ ပိတ်ႉရူတ်ႉ ၶိူင်ႈမၼ်းၼၢင်းလူမ်ႉသေ ၶိုင် ၸူၼ် ႁိမ်ဢဝ်ရူတ်ႉၶိူင်ႈပၢႆႈ ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းမူႇၸေႊ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “မၼ်းၼၢင်း လုၵ်ႉတီႈပွၵ်ႉႁွင်ႇသေ ႁေႃႈရူတ်ႉၶိူင်ႈ လူင်းမႃးတၢင်းၽူၺ်းႁုင်း တေၵႂႃႇတၢင်းမင်ႇၵလႃႇမူႇၸေႊ ဢွၵ်ႇၵႂႃႇတၢင်းသဵၼ်ႈတၢင်းလူင်ၼၼ်ႉ ၺႃးၵူၼ်းႁၢႆႉ 2 ၵေႃႉ ပဵၼ် ၽူႈၸၢႆး သွၼ်ႉရူတ်ႉၶိူင်ႈမႃးၸွမ်းလင် မၼ်းၼၢင်း လမ်းၼိုင်ႈသေ ၵူၼ်းႁၢႆႉ ၵေႃႉဢၼ်သွၼ်ႉတၢင်းလင်ၼၼ်ႉ ပိတ်ႉရူတ်ႉၶိူင်ႈမၼ်းၼၢင်းလူမ်ႉပႅတ်ႈ။ ၵမ်းၼႆႉ ပႃႈသၢၼ်ႇလိၼ်းမေႇၼႆႉ ၼႅတ်ႈလုၵ်ႉၶိုၼ်ႈမႃး ဢဝ်ရူတ်ႉၶိူင်ႈမၼ်းၵမ်းလဵဝ် ဢၢင်ႈၶီႇထႅင်ႈ ၵူၼ်းႁၢႆႉၼၼ်ႉ ႁိမ်ရူတ်ႉၶိူင်ႈမၼ်း ၵူၼ်းႁိမ်းႁွမ်းၼၼ်ႉ လႆႈငိၼ်းသေလႅၼ်ႈဢွၵ်ႇမႃးၸွႆႈ ၵူၼ်းႁၢႆႉ ၼၼ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇတၼ်းလႆႈသင် ၶီႇရူတ်ႉ ၶိူင်ႈၶဝ်ပၢႆႈၵႂႃႇ ၸိူင်ႉၼၼ်ၶႃႈဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ပႃႈသၢၼ်ႇလိၼ်းမေႇၼႆႉ ယွၼ်ႉသႂ်ႇမူၵ်ႇႁူဝ်ရူတ်ႇၶိူင်ႈဝႆႉလႄႈ တီႈၵွၵ်းႁူဝ်တႄႉ ဢမ်ႇတၼ်းပဵၼ်သင် ၵူၺ်းၵႃႈ လႆႈတိူဝ်ႉမၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်း ၸွမ်းၼႃႈလွၵ်ႈ၊ ၸွမ်းမိုဝ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၽူႈၸၢႆးသွင်ၵေႃႉၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၽႂ်ၸုမ်းလႂ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉတႄႉ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ပႆႇမီးၽႂ်ႁူႉ ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 17/03/2024 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း မီးၸုမ်းဢမ်ႇႁူႉၾၢႆႇ ႁေႃႈၵႃးလမ်းၸွမ်း ၵူၼ်းလႅၵ်ႈငိုၼ်းၶႄႇ – မၢၼ်ႈ တီႈပွၵ်ႉၼိူဝ် ဝဵင်းမူႇၸေႊ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢီးရူတ်ႉၶိူင်ႈ ၵူၼ်းလႅၼ်ႈငိုၼ်းလူမ်ႉသေ ၸူၼ်ဢဝ်ငိုၼ်းၶႄႇ ဢၼ်သႂ်ႇဝႆႉတႂ်ႈတီႈ ၼင်ႈရူတ်ႉၶိူင်ႈၼၼ်ႉၵႂႃႇ ငိုၼ်းၶႄႇ 3 မိုၼ်ႇယႂၼ်ႊပၢႆလႄႈ ငိုၼ်းမၢၼ်ႈ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းလိူၼ်မၢတ်ႊၶျ်တင်း ဢေႊပရိူဝ်ႊၼႆႉ ၵူၼ်းမူႇၸေႊ ၺႃးၸုမ်းဢမ်ႇႁူႉၾၢႆႇ ၶဝ်ႈတီႉၺွပ်းဢဝ် ပဵၼ်တူဝ်ယိူဝ်ႇ (ပြန်ပေးဆွဲ) မႃးၶိူဝ်းယႂ်း ၶၢဝ်းတၢင်းသွင်လိူၼ်ၼႆႉ ၺႃးတီႉၵႂႃႇ ဢမ်ႇယွမ်း 10 ယဝ်ႉ။ တင်ႈတႄႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းမႃး ၶၢဝ်းတၢင်း 3 ပီပၢႆၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမူႇၸေႊ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ ယိင်ႈၶႅၼ်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈၽူႈလၵ်ႉၸၵ်ႉၶုတ်ႈလႄႈ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈ လိူင်ႇၼမ်ႁႅင်းၵူၺ်း ဝႃႈၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၽိတ်းမၢႆမီႈ']

2024-04-23T08:00:00

https://shannews.org/archives/52121

မိူင်းထႆး ၵူတ်ႇထတ်းလႅၼ်းယႃႈၾႆးၾႃႉ သင်ၺႃးၼႂ်းမိုဝ်း တူတ်ႈတၢမ်ႇ 8 ႁဵင်ဝၢတ်ႇ ပေႃးၶၢႆ တူတ်ႈၶွၵ်ႈ 5 ပီ

တီႈမိူင်းၸိုင်ႈထႆးၼၼ်ႉ ဢိင်ၼိူဝ် မၢႆမီႈၸိုင်ႈမိူင်းပႆႇပူတ်းပွႆႇပၼ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵူၼ်းၼုမ်ႇ သူႇလႅၼ်းယႃႈၾႆးၾႃႉ E-Cigerret သေ ၼႂ်းဝူင်ႈပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈပလိၵ်ႈထႆး လူင်းပိုၼ်ႉတီႈ ၵူတ်ႇထတ်းၸွမ်းႁိမ်းႁွမ်းႁူင်းႁဵၼ်းလႄႈ ၸၼ်ႉၸွမ် ၼႂ်းမိူင်းထႆး။ ဝၼ်းတီႈ 19/04/2024 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ တီႈၼႂ်းၶဵတ်ႇပိုၼ်ႉတီႈ ရၢမ်းၶမ်းႁႅင် ဝဵင်းလူင်ၵုင်းထဵပ်ႈ တီႈလဵဝ် တီႉလႆႈလႅၼ်းယႃႈၾႆးၾႃႉ မိုၼ်ႇဢၼ်ပၢႆ ဢၼ်မီးၵႃႈၶၼ်တႃႇ 3 လၢၼ်ႉဝၢတ်ႇ – ၶၢဝ်ႇထႆး PBS တႅမ်ႈတၢင်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ၼႂ်းပၵ်းပိူင်ၸိုင်ႈမိူင်း လွင်ႈၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈ လွင်ႈၵိၼ်ယႅမ်ႉၵူၼ်းမိူင်းၼၼ်ႉ ပႃးဝႆႉဝႃႈ သင်ဝႃႈၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ တီႉလႆႈလႅၼ်းယႃႈၾႆးၾႃႉ တီႈၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ်ထုၵ်ႇႁၢမ်ႈဝႆႉ ၼႆၸိုင် ၸဵမ်ၵူၼ်းသူႇလႄႈ ၵူၼ်းၶၢႆ တေၺႃးတူတ်ႈတၢမ်ႇ ၶွၵ်ႈ 3 ပီ ယဝ်ႉၵေႃႈ ငိုၼ်းထႆး 6 သႅၼ်ဝၢတ်ႇ ဝႃႈၼႆဝႆႉ။ ပေႃးၵူတ်ႇထတ်းႁၼ် လႅၼ်းယႃႈၾႆးၾႃႉ ၼႂ်းမိုဝ်းၼႆ တေမႂ်ၵမ်းလဵဝ် ငိုၼ်းထႆး 8 ႁဵင်ဝၢတ်ႇ ဝႃႈၼႆ။

['ယႃႈမဝ်းၵမ်', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း']

2024-04-23T07:00:00

https://shannews.org/archives/52116

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တႄႇၵဵပ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇ တႃႇၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်း ၸုပ်ႈ 2

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵဵပ်းသိုၵ်းၵူၼ်းမိူင်းတႃႇၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်း ၸုပ်ႈၼိုင်ႈၼႆႉ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 2 လိူၼ်ၵူၺ်း လႆႈၵႂႃႇ 5 ႁဵင်ၵေႃႉယဝ်ႉသေ သူင်ႇၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်းဝႆႉ 15 တီႈၼႂ်းၸိုင်ႈမိူင်းယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇ ၸုပ်ႈ 2 တေသိုပ်ႇၵဵပ်းၵႂႃႇထႅင်ႈၼႆႉ သင်ဝႃႈ လုၵ်ႈလၢင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇပၢႆႈၸိုင် တေဢဝ်လိူင်ႈ ပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဝႃႈၼႆဝႆႉ။ ၶၢဝ်ႇ DVB တႅမ်ႈတၢင်ႇဝႆႉဝႃႈ -“ၸုမ်းလဵပ်ႈႁဵၼ်းပၼ်ႁႃလႄႈ လွင်ႈမၢၼ်ႈ (ဗမာ့ရေးရာနဲ့ ပဋိပ က္ခလေ့လာရေးအဖွဲ့ – BACS ) ဢွၵ်ႇၽိုၼ်ၶူၼ်ႉၶႂႃႉႁၢႆးငၢၼ်းဝႆႉဝႃႈ – သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢႃယု 24 ထိုင် 30 သႅၼ်းမႃႇၶႅင်ႁႅင်းၵိုမ်း ႁဵတ်းပဝ်ႉမၢႆလႄႈ ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းၼႂ်းမိူင်း ၼပ်ႉႁူဝ်သႅၼ် ပၢႆႈဢွၵ်ႇမိူင်း ထိုင်တီႈမိူင်းပေႃးယဵၼ်” – ဝႃႈၼႆ။ တႃႇၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်း ၸုပ်ႈ 2 ၼႆႉ ယၢမ်းလဵဝ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ လမ်းၵဵပ်းသိုၵ်းဝႆႉယဝ်ႉ မၢင်တီႈၵေႃႈ လမ်းတီႉဢဝ်၊ မၢင်တီႈ ၶၢၼ်းဢဝ်။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၸိူဝ်းၵိုတ်းတႄႉ ပဵၼ်ဢၼ်မႆႈဢူၵ်းမႆႈၸႂ်ဝႆႉ ယူႇဢမ်ႇသိူဝ်း တေႁဵတ်းသင်ဢမ်ႇၸၢင်ႈ သဵၼ်ႈတၢင်းႁၢႆဝႆႉ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းပၵ်းတႃၵၢၼ်သိုၵ်းၶဝ်တႄႉ လၢတ်ႈဝႃႈ – သိုၵ်းမၢၼ်ႈ သုမ်းႁႅင်းၵူၼ်းၼမ်ၼႃႇယဝ်ႉလႄႈ ၸင်ႇႁိပ်ႈၼႅတ်ႈၵဵပ်း ၵူၼ်းသိုၵ်းမႂ်ႇၶိူဝ်းယႂ်း – ဝႃႈၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-22T20:00:00

https://shannews.org/archives/52111

ပၢင်တိုၵ်း လႅၼ်လိၼ်ထႆး – မၢၼ်ႈပဵၼ်ႁႅင်း ၸွမ်ၽွင်းလူင်ထႆး တေလူင်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢႅဝ်ႇတူၺ်းငဝ်းလၢႆး

ဢိင်ၼိူဝ် ပၢင်တိုၵ်းၸွမ်းလႅၼ်လိၼ် ပဵၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၸိုင်ႈထႆး သဵတ်ႇထႃ ထဝီးသိၼ် တႅမ်ႈတၢင်ႇတီႈ ၼႃႈၾဵတ်ႉသ်ပုၵ်ႉသုၼ်ႇတူဝ်မၼ်းဝႃႈ – တေလူင်းပိုၼ်ႉတီႈ ၵႂႃႇတူၺ်းငဝ်းလၢႆး ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းလႄႈ ပၢင်တိုၵ်း ဝႃႈၼႆ။ သိုၵ်းၵႅတ်ႇၶႄၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ သိုၵ်းယၢင်း ႁူမ်ႈၵၼ် ယိုဝ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈသေ ယိုတ်းဢဝ်လၢၼ်ႇၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆ လႅၼ်လိၼ်မျႃႉဝတီႇ။ ပိူင်လူင် တုမ်ႉတိူဝ်ႉလွင်ႈပၢႆးမၢၵ်ႈမီး မိူင်းထႆး။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၾင်ႇ မိူင်းမၢၼ်ႈ ပၢႆႈၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ် ၶဝ်ႈသွၼ်ႈမိူင်းထႆး၊ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸၢင်ႈမီးပၼ်ႁႃ ၵူၼ်းၵႃႉၵူၼ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸွမ်ၽွင်းလူင်တႄႉ တႅမ်ႈတၢင်ႇလၢတ်ႈ ဝႆႉဝႃႈ – တႃႇၵႂႃႇလဵပ်ႈႁဵၼ်းၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းလႄႈ ၵႂႃႇလၢတ်ႈၵႂၢမ်းပၼ်ႁႅင်းၸႂ် ၊ တႃႇၵႂႃႇတူၺ်းငဝ်းလၢႆး ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆၶူဝ်းၵုၼ်ႇလႅၼ်လိၼ် ၊ တႃႇၵႂႃႇၶိုင်ပွင်ႁႄႉၵင်ႈဝႆႉ။ သင်ဝႃႈ ပၢင်တိုၵ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ လၢမ်းၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ်ၶဝ်ႈမႃးၾင်ႇထႆး တေႁဵတ်းႁိုဝ်ၸတ်းၵၢၼ် ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ – ဝႃႈၼႆဝႆႉ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 20-21 ၼႆႉ ပၢင်တိုၵ်းၾၢႆႇမျႃႉဝတီႇ ႁၢဝ်ႈႁႅင်းလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၾင်ႇမျႃႉဝတီႇ ၶၢမ်ႈၶူဝ်လႅၼ်လိၼ် ၶဝ်ႈမႃးသွၼ်ႈၾၢႆႇတၢင်းဝဵင်းမႄႈသွတ်ႇ မွၵ်ႈ 3,000 ၵေႃႉ။ ၵမ်ႈၼမ် ပဵၼ်ၼၢင်းယိင်း၊ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇလႄႈ ၵူၼ်းထဝ်ႈၵူၼ်းၵႄႇ။ ၸိူဝ်းၶဝ် ႁိူဝ်ႉဢူၼ်ႈၼူၼ်း ယွၼ်ႉလႆႈပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၼႂ်းၵႄႈရႃႇသီႇဢုတု လိူတ်ႇမႆႈလိူဝ်ႁႅင်း။ ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်းသေ ၵူၼ်းမၢတ်ႇၸဵပ်းၵေႃႈ မီးၼပ်ႉႁူဝ်သိပ်းၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းထႆးတႄႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ – တီႈမႄႈသွတ်ႇၼႆႉ ႁဵတ်းဝႆႉပၼ်ပၢင်သဝ်း ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း 6 ဢၼ်။ ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ ၾၢႆႇပၢႆးယူႇလီၵေႃႈ လုမ်းလႃးတူၺ်းလူပၼ်ပၢႆးယူႇလီဝႆႉယူႇ။ ၵူၼ်းမၢတ်ႇၸဵပ်းၵေႃႈ ဢဝ်သူင်ႇပၼ် တီႈႁူင်းယႃမႄႈသွတ်ႇဝႆႉ – ၶၢဝ်ႇထႆး ပႅင်းၵွၵ်ႉၽူတ်ႉသ်ၵေႃႈ တႅမ်ႈတၢင်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ႁၼ်ၶၢဝ်ႇထႆးတႅမ်ႈတၢင်ႇဝႆႉဝႃႈ – မၢၵ်ႇၵွင်ႈ ၾင်ႇမိူင်းမၢၼ်ႈ ၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ် မႃးတူၵ်းတိူဝ်ႉသႂ်ႇႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်းမိူင်း ၾင်ႇမႄႈသွတ်ႇ – ဝႃႈၼႆ။ ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၸိုင်ႈထႆးတႄႉ လၢတ်ႈဝႃႈ တေသိုပ်ႇသူင်ႇပၼ်လွင်ႈၵမ်ႉၸွႆႈ ပၼ်ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ဝႃႈၼႆလႄႈ ၾၢႆႇတၢင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ NUG ဢွၵ်ႇလိၵ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 21 ၼႆႉဝႃႈ – ၶွပ်ႈၸႂ်ယႂ်ႇၼမ်ထိုင် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆး တီႈၸွႆႈထႅမ်လႄႈ တူဝ်ႈတၼ်း တႃႇႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်တင်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆး ယူႇတႃႇသေႇ ဝႃႈၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – Thai PBS

['ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်']

2024-04-22T17:06:06

https://shannews.org/archives/52106

TNLA ဢမ်ႇပၼ် KIA ပၵ်းလုမ်းၵပ်းသၢၼ် ၼႂ်းဝဵင်းၵူတ်ႉၶၢႆ

သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ဢမ်ႇပၼ် သိုၵ်းၶၢင် KIA ပၵ်းလုမ်းၵပ်းသၢၼ် ၼႂ်းဝဵင်းၵူတ်ႉၶၢႆ ႁႂ်ႈထွၼ်လုမ်းဢွၵ်ႇ ၼႂ်းၵၢင်လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။ ပူၼ်ႉမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 10 -12/04/2024 ၼၼ်ႉ သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA တင်း သိုၵ်းၶၢင် KIA ႁူပ်ႉထူပ်း ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် ဢမ်ႇယွမ်း 2 ပွၵ်ႈ တီႈဝဵင်းၵူတ်ႉၶၢႆ ၸႄႈတွၼ်ႈမူႇၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၼႂ်းၼၼ်ႉ လၢတ်ႈပႃး “လွင်ႈလုမ်းၵပ်းသၢၼ် သိုၵ်းၶၢင် ဢၼ်ပၵ်းဝႆႉတီႈဝဵင်းၵူတ်ႉၶၢႆၼႆႉ။ ၾၢႆႇသိုၵ်းတဢၢင်း ၸႂ်ႉသိုၵ်းၶၢင် ထွၼ်လုမ်းၵပ်းသၢၼ် ဢွၵ်ႇပိုၼ်ႉတီႈ ၵွၼ်ႇပႆႇထိုင် ဝၼ်းတီႈ 15 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ” ဝႃႈၼႆ။ သိုၵ်းၶၢင် KIA လွင်ႈတၢင်းၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် ၸဝ်ႈသိုၵ်းၸဝ်ႈႁၢၼ်ၸၼ်ႉတႂ်ႈၶဝ် ဢမ်ႇပွင်ႇၸႂ်ၼိူဝ်ၵၼ်သေ ၸင်ႇမီးပၼ်ႁႃ ၵၼ် ၶိုၼ်ႈမႃးၵူၺ်း။ မိူဝ်ႈလဵဝ် ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင် တင်းသွင်ပႃႈသွင်ၾၢႆႇ ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵႄႈလိတ်ႈၵၼ် ယဝ်ႉတူဝ်ႈယဝ်ႉ – ၸဝ်ႈသိုၵ်းလူင် ၼေႃႇပူႇ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ KIA လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈၼင်ႇၼႆ။ “ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ လႆႈႁပ်ႉႁူႉၸွမ်းတႄႉ သွင်ပႃႈသွင်ၾၢႆႇ ဢုပ်ႇၵုမ်တူၵ်းလူင်း ၶဝ်ႈၸႂ်ၵၼ်ၶိုၼ်းယဝ်ႉၼႆဢေႃႈ။ လွင်ႈ ဢၼ်ဝႃႈ သိုၵ်းတဢၢင်း ၸႂ်ႉႁႂ်ႈလုမ်းၵပ်းသၢၼ် KIA ႁႂ်ႈၶၢႆႉဢွၵ်ႇ ၵွၼ်ႇပႆႇထိုင် ဝၼ်းတီႈ 15 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊၼႆႉ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁဝ်းဢမ်ႇလႆႈၶၢဝ်ႇမၼ်း ယွၼ်ႉဝႃႈ ၵပ်းသိုပ်ႇၵၼ်ယၢပ်ႇ ပွတ်းတၢင်းပုၼ်ႉ ဢမ်ႇၵႆႉမီးလႅင်းၾူၼ်းၶႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ၶၢဝ်းတၢင်း ၽႅၼ်ၵၢၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 မႃးၼႆႉ သိုၵ်းတဢၢင်းပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ – ၵုမ်းလႆႈဝႆႉ 7 ဝဵင်း ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ။ ၼႂ်းၼႃႈတီႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ သင်မီး ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸုမ်းလႂ် ၶႂ်ႈပၵ်းလုမ်းသင်သေဢမ်ႇဝႃႈ တၵ်းတေလႆႈ ယိုၼ်ႈလိၵ်ႈတၢင်ႇယွၼ်းၶႂၢင်ႉ တီႈၵေႃႇမတီႇငဝ်ႈငုၼ်း TNLA ၵမ်းသိုဝ်ႈ။ လွင်ႈတေလႆႈၶႂၢင်ႉ ဢမ်ႇလႆႈၶႂၢင်ႉၼၼ်ႉတႄႉ ယူႇတီႈ ငဝ်ႈငုၼ်း TNLA တႅပ်းတတ်းပၼ် ဝႃႈၼႆ။ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ TNLA လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸုမ်းလႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ ပေႃးၶႂ်ႈတင်ႈလုမ်း ၼႂ်း ၼႃႈတီႈ သိုၵ်းတဢၢင်း ၵုမ်းၵမ်ၼႆ တေလႆႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ ယိုၼ်ႈတၢင်ႇတီႈ ၵေႃႇမတီႇငဝ်ႈ ငုၼ်း ႁဝ်းၶႃႈဢွၼ်တၢင်း။ လွင်ႈတေပၼ်ၶႂၢင်ႉ ဢမ်ႇပၼ်ၶႂၢင်ႉၼၼ်ႉတႄႉ ယူႇတီႈငဝ်ႈငုၼ်းႁဝ်းၶႃႈ တေတႅပ်းတတ်းပၼ်”- ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၵူတ်ႉၶၢႆၼႆႉ မီးၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ တူင်ႉၼိုင်ႈၵႂႃႇမႃးၼမ်လႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း မႆႈၸႂ် ၵူဝ်ထူပ်းၽေး ယွၼ်ႉၼၼ် ၸင်ႇႁၢမ်ႈသီး ဢမ်ႇႁႂ်ႈၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၶဝ် မႃးတင်ႈလုမ်း ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၸိူဝ်းၼႆႉၼႆ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ သိုၵ်းတဢၢင်း တွပ်ႇဝႆႉတီႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၶၢင် KNG ဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ “လွင်ႈဢၼ်ဝႃႈ ပေႃးၶႂ်ႈတင်ႈလုမ်းၵပ်းသၢၼ် ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၸိူဝ်းၼႆႉ ႁႂ်ႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ ယိုၼ်ႈတၢင်ႇပွင်ႇ ၶၢဝ်ႇပၼ် TNLA ၶဝ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉတႄႉ ၶဝ်လၢတ်ႈတီႈလႂ် မိူဝ်ႈလႂ်တႄႉ ႁဝ်းပႆႇလႆႈငိၼ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ တီႈတႄႉမၼ်း ႁဝ်းပဵၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၼင်ႇၵၼ် ႁဝ်းလူဝ်ႇမေႃပွင်ႇၸႂ်ၵၼ်။ ႁဝ်းလူဝ်ႇ မေႃပိၼ်ႇပၢႆႇၼပ်ႉယမ်ၵၼ်။ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီ ၶဵင်ႈၶႅင်တေႃႇၵၼ်ၶိုၼ်း။ ႁႂ်ႈဝႆႉၵႃႈၶၼ်ၼိူဝ်ၵၼ်။ ပေႃးၵုမ်ႇဢဝ်သိုၵ်း ဢဝ် ၵွင်ႈၵၢင်ႇ လွၵ်ႈငိုတ်ႈၵၼ်ၶိုၼ်းယူႇတိၵ်းတိၵ်းတႄႉ တေဢမ်ႇလႆႈ ၶေႃႈတွပ်ႇလီသင်မႃး”- ၸဝ်ႈသိုၵ်း လူင် ၼေႃႇပူႇ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ KIA သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 15/4/2024 ၼၼ်ႉၵေႃႈ သိုၵ်းတဢၢင်း လၢတ်ႈတီႈ သိုၵ်းၶၢင် လႄႈ PDF ႁႂ်ႈၶၢႆႉပၼ် တပ်ႉပၢင်သဝ်း ၼႂ်း ၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉတူႈၼၼ်ႉပႃး။ ယွၼ်ႉၵၢၼ်ၵပ်းသိုပ်ႇၵၼ် တၢင်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇလႄႈ လွင်ႈၼႆႉ ပႆႇၸၢင်ႈယိုၼ်ယၼ်လႆႈ ပိူင်ပဵၼ်မၼ်းၼႆ – ၸဝ်ႈသိုၵ်းလူင် ၼေႃႇပူႇ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ KIA လၢတ်ႈ။ ၸွမ်းလူၺ်ႈ ၶေႃႈတူၵ်းလူင်း တီႈပၢင်ၵုမ် ႁၢႆၵိူင်ႇ (ႁၢႆႊၵိင်ႊ) ၼၼ်ႉသေ သိုၵ်းၸုမ်းဢူၺ်းလီ ပွတ်းႁွင်ႇလႄႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ လႆႈၵိုတ်းတိုၵ်းၵၼ်ဝႆႉ ဝႃႈၼႆသေတႃႉ ၼႂ်းၸုမ်း FPNCC ၼင်ႇၵၼ်တႄႉ တိုၵ်ႉမီး လွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ ပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်မႃးၶိူဝ်းယႂ်းယူႇၼႆ – ၽူႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းၵၢၼ်သိုၵ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ ထတ်းသၢင်ဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

['ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-22T15:31:25

https://shannews.org/archives/52099

ၵူၼ်းဝဵင်းလွၵ်ႉၸွၵ်ႇ ႁွင်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈပၼ် ၸွမ်းၼႂ်းမူႇဝၢၼ်ႈ

ၵူၼ်းဝဵင်းလွၵ်ႉၸွၵ်ႇ ႁွင်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵႂႃႇပႂ်ႉဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈပၼ် ၸွမ်းၼႂ်းမူႇဝၢၼ်ႈ ယွၼ်ႉၵူဝ်ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၶဝ်ႈၵဵပ်းသိုၵ်း ဝႃႈၼႆ။ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 20/04/2024 ၼႆႉမႃး ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ႁွင်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဵၼ်ႁႅင်း မွၵ်ႈ 100 ၵႂႃႇဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈပၼ် ၸွမ်းၼႂ်းဝၢၼ်ႈ/ ၶႅပ်ႇဝၢၼ်ႈတပ်ႉဢူး ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းလွၵ်ႉၸွၵ်ႇ ၸႄႈတွၼ်ႈတူၼ်ႈတီး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းလွၵ်ႉၸွၵ်ႇ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူဝ်သိုၵ်းတႆး ၶဝ်ႈၵဵပ်းသိုၵ်းၼႆသေ ၶဝ်ႁွင်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႈတပ်ႉပထူး ၵႂႃႇပႂ်ႉဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈပၼ်ၶဝ် ၸွမ်းၼႂ်းမူႇဝၢၼ်ႈ၊ ၸွမ်းၶႅပ်ႇဝၢၼ်ႈလႄႈ ၸွမ်းသဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢဵၼ်ႁႅင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မွၵ်ႈ 100 ၼႆႉ။ ဢၼ်ၶဝ်ႁွင်ႉၵႂႃႇပႂ်ႉၼၼ်ႉ မီး 2 – 3 ဝၼ်း ၼႆႉယဝ်ႉၶႃႈ။ ပူႇၵႄႇတႄႉ ပဵၼ်ၸၢဝ်းပဢူဝ်းဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ဝၢၼ်ႈတပ်ႉဢူးၼႆႉ မီးၾၢႆႇႁွင်ႇဝဵင်းလွၵ်ႉၸွၵ်ႇ တေယၢၼ်ဝဵင်း မွၵ်ႈ 7 လၵ်း မီးၼႂ်းၵႄႈသဵၼ်ႈတၢင်း ဢၢင်ႇတေႃး – လွၵ်ႉၸွၵ်ႇ ႁိမ်းတပ်ႉပထူး။ ဝၢၼ်ႈတပ်ႉဢူးၼႆႉ မီးၸၢဝ်းတႆးယူႇသဝ်းဝႆႉ လင်ႁိူၼ်း 200 ပၢႆ ၊ ၸၢဝ်းပဢူဝ်း 40 ပၢႆလႄႈ ၸၢဝ်းမၢၼ်ႈ 20 ပၢႆ ၼႆယဝ်ႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ တၢင်းဝၢၼ်ႈလွႆသႅင်လႄႈ ဝၢၼ်ႈၼႃးၶၢႆးဢွၼ်ႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁွင်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵႂႃႇဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈပၼ် ၼိုင်ႈဝၢၼ်ႈလႂ် ဢဵၼ်ႁႅင်းသိုၵ်း 30 ပၢႆ ဝႃႈၼႆ။ “ဝၢၼ်ႈလွႆသႅင်တင်း ဝၢၼ်ႈၼႃးၶၢႆးဢွၼ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ၸၢဝ်းတႆးတင်း မၢၼ်ႈ ယူႇႁူမ်ႈၵၼ်ဝႆႉ ၼိုင်ႈဝၢၼ်ႈလႂ် မီးႁႅင်းသိုၵ်းပႂ်ႉပၼ် 30 ပၢႆ။ ပေႃးယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ/ ၵၢင်ၶိုၼ်းမႃး ၶဝ်ၵႆႉၽွၵ်ႈၵွင်ႈသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ တူၵ်းၸႂ်ဢေႃႈ။ ယူႇတီႈ ႁဝ်းၶႃႈတႄႉ တိုၼ်းဝႃႈ ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ၊ သိုၵ်းတႆး ၸုမ်းလႂ်ၶဝ်ႈမႃးၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ။ ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် မႃးပႂ်ႉတီႈဝၢၼ်ႈလွႆသႅင်လႄႈ ဝၢၼ်ႈၼႃးၶၢႆးဢွၼ်ႇၼႆႉ တေမီးၶၢဝ်းတၢင်း 5-6 ဝၼ်းယဝ်ႉ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းလွၵ်ႉၸွၵ်ႇ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ဝၢၼ်ႈလွႆသႅင်တင်း ဝၢၼ်ႈၼႃးၶၢႆးဢွၼ်ႇၼႆႉ မီးၾၢႆႇဢွၵ်ႇဝဵင်းလွၵ်ႉၸွၵ်ႇ ယၢၼ်ဝဵင်းမွၵ်ႈ 2 လၵ်း ၵမ်ႈၼမ် ပဵၼ်ၸၢဝ်းတႆးလႄႈ မၢၼ်ႈယူႇသဝ်း။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ပူႇၵႄႇသမ်ႉ ပဵၼ်ၸၢဝ်းတႆး။ ယၢမ်းလဵဝ် ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းလွၵ်ႉၸွၵ်ႇၼႆႉ မီးၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ တူင်ႉၼိုင်ယူႇဝႆႉသမ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ – သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း၊ သိုၵ်းတႆး ပွတ်းႁွင်ႇလႄႈ ပွတ်းၸၢၼ်း ၸိူဝ်း ၼႆႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ မီးဝႆႉႁူင်းႁဵၼ်းၽူႈမီးၸၼ်ႉ ၶွင်တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ (တပ်ႉပထူး) ၼၼ်ႉထႅင်ႈ ဝႃႈၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2024-04-22T11:35:04

https://shannews.org/archives/52092

ၸုမ်း PDF ၶဝ်ႈလူမ်ႇယိုဝ်း ႁူင်းပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ တီႈဝဵင်းယႂႃႇငၢၼ်ႇ

ၸုမ်းၸူဝ်းၽိဝ်ႇ PDF (ဢမ်ႇၼၼ်) Ywangan PDF – JRPF ၶဝ်ႈလူမ်ႇယိုဝ်း ႁူင်းပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ တီႈဝဵင်းယႂႃႇငၢၼ်ႇ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈလူႉတၢႆ ဢမ်ႇယွမ်း 3 ၵေႃႉ။ ဝၼ်းတီႈ 21/04/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်မွၵ်ႈ 10 မူင်း ၸုမ်းၸူဝ်းၽိဝ်ႇ PDF ဢဵၼ်ႁႅင်းၵႃး 2 လမ်း ၶဝ်ႈလူမ်ႇယိုဝ်း ႁူင်းပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ ဢၼ်ပၵ်းဝႆႉတီႈ ဝၢၼ်ႈမိၼ်းၵျႃႇတူဝ်း (မြင်းကျဒိုးရွာ) ၼႂ်းဝဵင်းယႂႃႇငၢၼ်ႇ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈလူႉတၢႆ ဢမ်ႇယွမ်း 3 ၵေႃႉ တီႉလႆႈ 1 ၵေႃႉလႄႈ ၶိူင်ႈၵွင်ႈၵၢင်ႇထႅင်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။ ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်း ၸူဝ်းၽိဝ်ႇ PDF လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၸႂ်ႈၶႃႈဢေႃႈ လႆႈပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ် တၢင်းႁိုင်ပၢင်တိုၵ်း တေမီးမွၵ်ႈ 45 မိၼိတ်ႉၼႆႉ ၵူၼ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႂ်းႁူင်းပလိၵ်ႈၼၼ်ႉ တေမီးမွၵ်ႈ 30 ၼႆႉ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ၺႃးယိုဝ်းတၢႆ ဢမ်ႇယွမ်း 3 ၵေႃႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ မၢတ်ႇၸဵပ်းၵမ်ႈၽွင်ႈ ၼၼ်ႉတႄႉ ပၢႆႈလွတ်ႈမူတ်းဢေႃႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တီႉလႆႈတူဝ်လိပ်း 1 ၵေႃႉ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၵွင်ႈ 2 လဝ်းလႄႈ မၢၵ်ႇၵွင်ႈမွၵ်ႈ 300 လုၵ်ႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လွင်ႈပၢင်တိုၵ်းၼႆႉသေ ၾၢႆႇၸုမ်းၸူဝ်းၽိဝ်ႇ PDF ၸႂ်ႉႁႅင်းၵႃး 2 လမ်း ၶဝ်ႈလူမ်ႇယိုဝ်းလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းသိုၵ်း ၾၢႆႇၸုမ်းၸူဝ်းၽိဝ်ႇ လႆႈတိူဝ်ႉမၢတ်ႇၸဵပ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ ဝႃႈၼႆ။ ဝၢၼ်ႈမိၼ်းၵျႃႇတူဝ်းၼႆႉ မီးဝႆႉၼႂ်းၵႄႈသဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ယႂႃႇငၢၼ်ႇ – ဝဵင်းလိူဝ်ႇ (မၼ်းတလေး) တေယၢၼ် ဝဵင်းယႂႃႇငၢၼ်ႇ မွၵ်ႈ 18 လၵ်း ဝႃႈၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း']

2024-04-22T09:00:00

https://shannews.org/archives/52078

ၸဝ်ႈၶွင် ႁူင်းလဵၼ်ႈႁႅင်း ဢၼ်ၺႃးတီႉၵႂႃႇမွၵ်ႈ 10 ဝၼ်းၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇပွႆႇတူဝ်ၶိုၼ်းယဝ်ႉ

ၸၢႆးထုၼ်းလႅင်း ၸဝ်ႈၶွင် ႁူင်းလဵၼ်ႈႁႅင်း တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ဢၼ်ၺႃးၸုမ်းဢမ်ႇႁူႉၾၢႆႇတီႉၺွပ်း ဢဝ်ၵႂႃႇပဵၼ်တူဝ်ယိူဝ်ႇၼၼ်ႉ ယၢမ်းလဵဝ် ထုၵ်ႇပွႆႇတူဝ်လွတ်ႈဢွၵ်ႇမႃးၶိုၼ်းယဝ်ႉ။ ဝၼ်းတီႈ 21/4/2024 ၼႆႉ ၸၢႆးထုၼ်းလႅင်း ဢႃယု 65 ပီ ၸဝ်ႈၶွင် ႁူင်းလဵၼ်ႈႁႅင်း (ပေႃႊပိဝ်ႊလႃႊၵျိၼ်ႊ) တီႈဝဵင်းမူႇ ၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ ထုၵ်ႇပွႆႇတူဝ်လွတ်ႈမႃးၶိုၼ်းယဝ်ႉ မၼ်းၸၢႆးၼႆႉ ၺႃးၵူၼ်းဢမ်ႇႁူႉ ၾၢႆႇ တီႉၺွပ်းဢဝ်ၵႂႃႇပဵၼ်တူဝ်ယိူဝ်ႇ (ပြန်ပေးဆွဲ) သေ ယွၼ်းငိုၼ်းမၢၼ်ႈ 5,500 သႅၼ် ပျႃး မိူဝ်ႈၶၢဝ်းသွၼ်းၼမ်ႉ သၢင်းၵျၢၼ်ႇၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းမူႇၸေႊ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “မၼ်းၸၢႆး ၺႃးၵူၼ်းႁၢႆႉ 6 ၵေႃႉ မႃးၺွပ်းဢဝ်ၵႂႃႇ တီႈႁိူၼ်းမၼ်း ပွၵ်ႉၼိူဝ် မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 13 ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈမွၵ်ႈ 5 မူင်း။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ယွၼ်ႉငိုၼ်းၵႃႈထၢႆႇ (ထုတ်ႇ) တူဝ်ၶိုၼ်း 5,500 သႅၼ်ပျႃး။ မၼ်းၸၢႆးဝႃႈ ဢမ်ႇမီးငိုၼ်း ပဵၼ်ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် ႁႃၵိၼ်ယူဝ်းယူဝ်း ပိုတ်ႇသွၼ်လဵၼ်ႈႁႅင်း ၸိူင်ႉၼၼ် ၵူၺ်း ဝႃႈၼႆၵေႃႈ ၵူၼ်းႁၢႆႉၼၼ်ႉ ဢမ်ႇထွမ်ႇ ႁႅမ်ပၼ်မၼ်းၸၢႆး တၢင်း လင် ပေႃးမၢၼ်ႉမူတ်းဢေႃႈ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၸႂ်ႉ ၶၢႆႁိူၼ်း ၸႂ်ႉဢဝ်ႁိူၼ်းၵႂႃႇတၢင် (ပွင်ႇ) သေ ႁႂ်ႈၵႂႃႇထုတ်ႇတူဝ် ဢွၵ်ႇ မၼ်းၸၢႆးဝႃႈ ႁိူၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်ႁိူၼ်းဢမူၺ်ႇ ဢမ်ႇၶၢႆလႆႈၼႆသေ ၺႃးပေႃႉထုပ်ႉထႅင်ႈ။ ၵမ်းလိုၼ်းမႃး လႆႈပၼ် 300 သႅၼ်ပျႃးသေ ၸင်ႇလွတ်ႈဢွၵ်ႇမႃးဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 14 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉၵေႃႈ မေႃယႃ မူဝ်းၵျေႃႇၼၢႆႇ ဢၼ်ၺႃးတီႉၺွပ်းဢဝ်ၵႂႃႇပဵၼ်တူဝ်ယိူဝ်ႇၼၼ်ႉ။ ၼၼ်ႉ ၵေႃႈ လႆႈပၼ်ငိုၼ်း 1,200 သႅၼ်ပျႃးသေ ၸင်ႇလွတ်ႈဢွၵ်ႇမႃး။ မၼ်းၸၢႆးၼႆႉ ၺႃးတီႉၺွပ်းတူဝ်ၵႂႃႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 9/4/2024 ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ 5 မူင်းပၢႆ တီႈႁွင်ႈယႃ (ဆေးခန်း) ဢၼ်ပိုတ်ႇဝႆႉ တီႈပွၵ်ႉၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇ ဝဵင်းမူႇၸေႊၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းလိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊၼႆႉ ၵူၼ်းမူႇၸေႊ ၺႃးတီႉၺွပ်းဢဝ်ၵႂႃႇပဵၼ်တူဝ်ယိူဝ်ႇၼႆႉ ဢမ်ႇယွမ်း 2 ၵေႃႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈလိူၼ်မၢတ်ႊၶျ်ၼၼ်ႉ ၺႃးတီႉၺွပ်းဢဝ်ၵႂႃႇပဵၼ်တူဝ်ယိူဝ်ႇလႄႈ ၺႃးၸူၼ်ၸွမ်းတၢင်း ၼၼ်ႉသမ်ႉ ဢမ်ႇယွမ်း 10 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ ဝၢႆးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းမႃး ၶၢဝ်းတၢင်း 3 ပီပၢႆၼႆႉ တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊၼႆႉ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈသင် ၵူၼ်းမိူင်း ၵႆႉၺႃးတီႉၺွပ်းဢဝ်ၵႂႃႇပဵၼ်တူဝ်ယိူဝ်ႇ၊ ၵႆႉၺႃးၽူႈလၵ်ႉၸၵ်ႉၶုတ်ႈလႄႈ ယိုဝ်းတၢႆ ၸိူဝ်းၼႆႉမႃးၶိူဝ်းယႂ်း။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵေႃႈ တိူဝ်းၼမ်ထႅင်ႈ။

['ၽိတ်းမၢႆမီႈ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-22T07:00:00

https://shannews.org/archives/52075

ၵူၼ်းသႅၼ်ဝီ ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်း တၢႆ 1 မၢတ်ႇ 2

သွင်ဝၼ်းထပ်းၵၼ်မႃးၼႆႉ ၵူၼ်းဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ် တၢႆ 1 မၢတ်ႇ 2 ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပႃး လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ 2 ၵေႃႉ။ ဝၼ်းတီႈ 21/04/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် ၸၢႆးဢွင်ႇမိၼ်း ဢႃယု 40 ပၢႆ ၵႂႃႇပိတ်းမၢၵ်ႇလၢင်း တီႈၼႂ်းသူၼ်မၼ်း ၸၢႆး ဢၼ်မီးတီႈတၢင်းလင် ႁိူၼ်းမၼ်းၸၢႆး တီႈဝၢၼ်ႈၵွင်းႁေႃ ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ၸႄႈတွၼ်ႈလႃႈသဵဝ်ႈ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ် တႅၵ်ႇသႂ်ႇ လႆႈတိူဝ်ႉမၢတ်ႇၸဵပ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်းသေ လႆႈလူႉတၢႆၵႂႃႇ တီႈႁူင်းယႃ ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “မၼ်းၸၢႆးၵႂႃႇပိတ်းမၢၵ်ႇလၢင်း ဢၼ်မီးဝႆႉတၢင်းလင်ႁိူၼ်းမၼ်းၼၼ်ႉသေ ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်းတႅၵ်ႇသႂ်ႇ ထိုင်တီႈၶႃလႆႈပုတ်းတင်းသွင်ၶွၼ်ဢေႃႈ လႆႈၵႂႃႇ လူႉသဵင်ႈတီႈႁူင်းယႃသႅၼ်ဝီၶႃႈ။ မိူဝ်ႈတႄႇမၼ်း တေဢၢင်ႈဢဝ် ၵႂႃႇယူတ်းယႃတီႈလႃႈသဵဝ်ႈၼၼ်ႉၶႃႈ ဢေႃႈ ဢမ်ႇတၼ်းၶိုတ်းၶႃႈ။ မၢၵ်ႇ ဢၼ်မၼ်းၸၢႆး ယဵပ်ႇၺႃးၼၼ်ႉ ပဵၼ်မၢၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈႁၢင်ႈၵၢင်ဝႆႉ မိူဝ်ႈ ၽွင်းပၢင်တိုၵ်းၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် မႃးပၵ်းယူႇဝႆႉ ၼႂ်းႁိူၼ်းမၼ်းၸၢႆးပႃးၶႃႈဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ၸၢႆးဢွင်ႇမိၼ်းၼႆႉ မီးလုၵ်ႈလဵၵ်ႉဝႆႉၵေႃႉၼိုင်ႈ ပဵၼ်ၼၢင်းယိင်းဢွၼ်ႇ တေမီးဢႃယု မွၵ်ႈ 6 ၶူပ်ႇ ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 20/4/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်မွၵ်ႈ 8 မူင်း ၼၼ်ႉၵေႃႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢႃယု 10 ပီပၢႆ သွင်ၵေႃႉ ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ် ၽွင်းၵႂႃႇၵဵပ်းၽၵ်းတီႈၼႂ်းသူၼ် ၼၼ်ႉတႄႉ ထိုင်တီႈလႆႈမၢတ်ႇၸဵပ်း တင်းသွင်။ “ပဵၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ တင်းသွင် ၼၼ်ႉသမ်ႉ ၵႂႃႇၵဵပ်းၽၵ်းသေ ယဵပ်ႇၺႃး ပဵၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇဝၢၼ်ႈႁူဝ်တႃႈ ၼႆ ၶႃႈဢေႃႈ။ ၼၼ်ႉတႄႉ ထိုင်တီႈလႆႈမၢတ်ႇၸဵပ်းသေ လႆႈသူင်ႇယူတ်းယႃတူဝ် တီႈႁူင်းယႃ သႅၼ်ဝီဝႆႉယဝ်ႉၶႃႈ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၵူၼ်းမိူင်း ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ် ၸိူင်ႉၼႆသေ တုၵ်းယွၼ်းထိုင် တီႈၽူႈမီး ပုၼ်ႈ ၽွၼ်း ဢမ်ႇဝႃႈၸုမ်းသိုၵ်းလႂ် ႁႂ်ႈၽဵဝ်ႈပၼ် မၢၵ်ႇမႅင်းဢၼ်ႁၢင်ႈၵၢင်ဝႆႉ ၸွမ်းၼႂ်းသူၼ်၊ ၼႂ်းဝၢင်းႁိူၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ယွၼ်ႉဝႃႈ မၢၵ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တိုၵ်ႉၵိုတ်းဝႆႉယူႇလႄႈ ယွၼ်ႉၼၼ် ၵူဝ်ၵူၼ်းမိူင်းယဵပ်ႇၺႃးထႅင်ႈ – ၵူၼ်းသႅၼ်ဝီလၢတ်ႈ။ ယွၼ်ႉၽႅၼ်ၵၢၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၼၼ်ႉသေ တီႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီၼႆႉ ၺႃးၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ 3 ၸုမ်း ႁႅၼ်းသိုၵ်း လေႃႇတိုၵ်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁၢဝ်ႈႁႅင်းသေ ထိုင်မႃး ဝၼ်းတီႈ 7/1/2024 ၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇသိုၵ်း ၵဝ်ႈၵၢင်ႇ MNDAA ယိုတ်းလႆႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီၼႆႉ ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ဝႃႈၼႆ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-22T08:00:00

https://shannews.org/archives/52069

ပီပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ မိူင်းၵျပၼ်ႊ မီးၽူႈဢႅဝ်ႇယဵမ်ႉတွင်ႈတဵဝ်းၼမ်

ပီဢၼ်ယဝ်ႉမႃး ၽွင်းၶၢဝ်းမွၵ်ႇၵွၼ်ၵီႈၼၼ်ႉ တီႈမိူင်းၵျပၼ်ႊ မီးၵူၼ်းဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈတွင်ႈတဵဝ်းၼမ် ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉမႃးဢႅဝ်ႇထိုင် 3 လၢၼ်ႉပၢႆ ပဵၼ်ဢၼ်ႁူဝ်ၼပ်ႉၼမ်သုတ်းၼႂ်းပိုၼ်း ဝႃႈၼႆ။ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈ ပီဢၼ်ယဝ်ႉမႃးၼႆႉ ယင်းၼမ်လိူဝ်ၵွၼ်ႇၼႃႈ တၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ တေလၢမ်းၶဝ်ႈမႃး ၼၼ်ႉထႅင်ႈလူးၵွၼ်ႇ ဝႃႈၼႆဝႆႉ။ ၵူၼ်းဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈတွင်ႈတဵဝ်း ၵမ်ႈၼမ် ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းဢိၼ်ႊတီႊယႃႊ၊ ၵျႃႊမၼီႊ၊ ထၢႆႊဝၼ်ႊ၊ ဢမေႊရိၵၼ်ႊ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း ဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈတွင်ႈတဵဝ်းၼမ်ၸိူင်ႉၼႆ တွၼ်ႈတႃႇ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈတႄႉ လႆႈငိုၼ်းၶဝ်ႈမိူင်းၶိုၼ်းလႄႈ ပဵၼ် ဢၼ်လီ ဝႃႈၼႆသေတႃႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းမိူင်းပိုၼ်ႉတီႈ – ပိူင်လူင်ဝဵင်းဢၼ်မီးပိုၼ်ႉတီႈၵိုၵ်း ပိုၼ်းၵဝ်ႇၵႄႇ ၸိူဝ်း ၼၼ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇလႆႈၸႂ်။ ယွၼ်ႉဝႃႈ ၵူၼ်းဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈတွင်ႈတဵဝ်း ဢမ်ႇႁၵ်ႉသႃၶူဝ်းၶွင် ၵဝ်ႇၵႄႇၵိုၵ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝႃႈၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း']

2024-04-21T20:26:30

https://shannews.org/archives/52060

ၼမ်ႉထူမ်ႈႁၢႆႉႁႅင်းသုတ်း ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 75 ပီ တီႈမိူင်းဢႃႊရပ်ႉ (UAE)

ၼႂ်းၵၢင်လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊၼႆႉ ၾူၼ်တူၵ်းႁႅင်း လူမ်းလႅင်ႉၶဝ်ႈတီႈမိူင်းဢႃႊရပ်ႉ (UAE) လႄႈ ဢူဝ်ႊမၼ်ႊ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၼမ်ႉထူမ်ႈႁၢႆႉႁႅင်းသုတ်း ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 75 ပီ ထိုင်တီႈလႆႈပိၵ်ႉ သၢႆၵၢၼ်မိၼ် မွၵ်ႈ 300 ထဵဝ်ႈ။ မိူင်းယူႊဢေႊဢီႊ ၸဝ်ႈၾႃႉဢႃႊရပ်ႉၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်မႆႈသုတ်းၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ မီးပႃးႁၢတ်ႇသၢႆးလူင်ၵၢင် မိူင်း။ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်ဢွၵ်ႇၼမ်ႉမၼ်းမဵၼ်လႄႈ မၢၵ်ႈမီးလီပဵၼ်သုတ်း ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ။ Photo by – BBC/ ၼမ်ႉထူမ်ႈမိူင်းဢႃႊရပ်ႉ (UAE) ႁႅင်းလူမ်းမႆႈသုင်ႁႅင်းလႄႈ ၾၢႆႇတၢင်းႁွင်ႈၵၢၼ် ၾၢႆႇပႂ်ႉတူၺ်းၾိင်ႈၾႃႉၾူၼ်လူမ်း ႁဵတ်းၾူၼ် ပွမ်ဝႃႈ ၼႂ်း ဝၼ်းတီႈ 15 လႄႈ 16 ၼၼ်ႉသမ်ႉ လူမ်းလႅင်ႉၶဝ်ႈလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၾူၼ်တူၵ်းႁႅင်း ထိုင်တီႈၼမ်ႉထူမ်ႈႁၢႆႉ ႁႅင်း – ၶၢဝ်ႇရၢႆႊထိူဝ်ႊ ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ် ၼမ်ႉထူမ်ႈႁၢႆႉႁႅင်းၼႆႉသေ ၶူင်ႇႁိူဝ်းမိၼ်ၵေႃႈဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်ယဝ်ႉ ဝၼ်းတီႈ 17 ၼၼ်ႉ လႆႈသင်ႇပိၵ်ႉသၢႆၵၢၼ်မိၼ် 290 ဢၼ်ပၢႆ။ ၶၢဝ်းတၢင်းသၢႆၵၢၼ်မိၼ် 440 ဢၼ် လႆႈၵၢတ်ႈတူၵ်းလိုၼ်း။ Photo by – BBC/ သၢႆၵၢၼ်မိၼ် တီႈမိူင်းဢႃႊရပ်ႉ တႃႈႁိူဝ်းလူင် ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း မိူင်းၻူႊပၢႆႊၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်တႃႈႁိူဝ်းဢၼ်ယႂ်ႇသုတ်းလႄႈ ၵိုၼ်းသုတ်း ၼႂ်း ဝၼ်းဢွၵ်ႇ ၵၢင်လုမ်ႈၾႃႉ။ ပဵၼ်တီႈ မိူင်းဝၼ်းတူၵ်းလႄႈဝၼ်းဢွၵ်ႇ လႆႈၶွၼ်ႈလႅၵ်ႈၶီႇၶိူင်ႈမိၼ်။ ၼႂ်းပီ 2023 မီးၵူၼ်း မႃးလႅၵ်ႈ/ ၶိုၼ်ႈ ၶိူင်ႈမိၼ် မီး 80 လၢၼ်ႉၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – BBC

['ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ']

2024-04-21T07:00:00

https://shannews.org/archives/52055

ၾူၼ်မၢၵ်ႇႁဵပ်းတူၵ်းႁႅင်း တီႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်းထႅင်ႈ

ဝၼ်းတီႈ 20/4/2024 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 4 မူင်းၶိုင်ႈ ၾူၼ်မၢၵ်ႇႁဵပ်းတူၵ်းႁႅင်း ၸွမ်းပွၵ်ႉယွမ်ႇ ၼႂ်းဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ၸႄႈတွၼ်ႈမူႇၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ လွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉႁိူၼ်းယေး ၶူဝ်းသူၼ် လူႉၵွႆၸွမ်းတႄႉ ပႆႇႁူႉ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ပဵၼ်ၾူၼ်မၢၵ်ႇႁဵပ်း တူၵ်းၵမ်းလဵဝ် ဢမ်ႇၸႂ်ႈပဵၼ်ၾူၼ်ယႂ်ႇလူမ်းလူင်မႃး ၸိူင်ႉၼၼ်ၶႃႈ။ မၢၵ်ႇႁဵပ်းဢၼ်တူၵ်းမႃးၼၼ်ႉ တၢင်းယႂ်ႇမၼ်း ၶႂ်ႈပဵင်းမၢၵ်ႇ ၵၢင်ႇၵွၼ်ၶႃႈ။ လွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်းမိူင်းလူႉၵွႆတႄႉ ပႆႇမီးၽႂ်လၢတ်ႈသင်မႃးၶႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ၾူၼ်မၢၵ်ႇႁဵပ်း ဢၼ်တူၵ်း တီႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ၵမ်းၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် တူၵ်းတၢင်းၼိူဝ်ဝဵင်း မိူၼ်ၼင်ႇ တၢင်းဢွၵ်ႇဝဵင်းလႄႈ ၵၢင်ဝဵင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ တၢင်းတူၵ်းဝဵင်း မိူၼ်ၼင်ႇ ပွၵ်ႉဢွင်ႇမဵတ်ႉတႃႇ၊ ၼမ်ႉၶမ်း ၽွင်၊ ပွၵ်ႉတႂ်ႈ၊ ပွၵ်ႉၼိူဝ်၊ ပွၵ်ႉ ၼွင်ၸၢင်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉထႅင်ႈ။ “ၵမ်ႈၼမ်တႄႉ ၾူၼ်မၢၵ်ႇႁဵပ်းၼႆႉ တေတူၵ်းၼိူဝ်ဝဵင်း ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၸွတ်ႇတူဝ်ႈတင်းဝဵင်း ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ဢၼ်ၺႃး ၾူၼ်မၢၵ်ႇႁဵပ်းၼမ်တႄႉ တၢင်းဢွၵ်ႇဝဵင်း ၵၢင်ဝဵင်းလႄႈ ၾၢႆႇတူၵ်းဝဵင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ မၢင်ပွၵ်ႉတူၵ်းၼမ်၊ မၢင်ပွၵ်ႉတူၵ်း ဢေႇ ၸိူင်ႉၼၼ်ၶႃႈ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 1/4/2024 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 4 မူင်းၶိုင်ႈပၢႆ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၾူၼ်ယႂ်ႇလူမ်းလူင် ပႃးမၢၵ်ႇႁဵပ်းၸွမ်း ၽတ်ႉပဝ်ႇ ႁၢၼ်ႉၶၢႆၶူဝ်းၼုင်ႈဝႂ် ႁၢၼ်ႉၶၢႆၶဝ်ႈၽၵ်း တီႈၼႂ်းၵၢတ်ႇၵၢင်ၶမ်ႈ (ၵၢတ်ႇပၢင်ပွႆး) ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း လူႉသုမ်းတင်းၼမ် ယဝ်ႉ ၵေႃႈ သဝ်းၾႆးၾႃႉ လူမ်ႉၸွမ်းထႅင်ႈ ဢမ်ႇယွမ်း 70 သဝ် ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 26/3/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၶိုၼ်း 10 မူင်းၶိုင်ႈ ထိုင် 11 မူင်း ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၾူၼ်မၢၵ်ႇႁဵပ်း ပဵင်းလုၵ်ႈၶႆႇၵႆႇ တူၵ်းသႂ်ႇလင်ၶႃႈ/ လဵၵ်းမုင်းႁိူၼ်း ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈသိူၵ်ႈမူႇ၊ ဝၢၼ်ႈလူင်ၶၢင်း ၼႂ်းဝဵင်းၽႃၵၢၼ်ႉ ၸႄႈမိူင်းၶၢင် လူႉၵွႆၼမ် ယဝ်ႉ ၵေႃႈ တုမ်ႉတိူဝ်ႉပႃး ၶူဝ်းသူၼ်၊ မၢၼ်ႇရူတ်ႉၵႃး ၸိူဝ်းၼႆႉထႅင်ႈ။

['သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-21T12:00:00

https://shannews.org/archives/52047

ၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး မိူင်းၶၢင် ၺႃးတီႉ 9 ၵေႃႉ

ၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး မိူင်းၶၢင် ဢၼ်ၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ် ၼႂ်းမိူင်းၶႄႇၼၼ်ႉ ၺႃးပလိၵ်ႈၶႄႇလိုပ်ႈပွၵ်ႈ ၽွင်းၽႅဝ်ပွတ်းတၢင်း တီႈဝဵင်းမိူင်းမွၵ်ႇ ၺႃးၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း တီႉၺွပ်းၵုမ်းတူဝ်ၵႂႃႇ တင်းမူတ်း 9 ၵေႃႉ။ ဝၼ်းတီႈ 19/4/2024 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း ၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး 9 ၵေႃႉ ဢၼ်ၺႃးၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း တီႉၺွပ်းၵုမ်းတူဝ်ၵႂႃႇၼၼ်ႉ တီႈၶူဝ်လဵၵ်း ၼႂ်းဝဵင်းမိူင်းမွၵ်ႇ ၸႄႈမိူင်းၶၢင် ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ပႆႇပွႆႇတူဝ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈပေႃႈမႄႈပီႈၼွင်ႉ တင်းႁိူၼ်းယေး မႆႈၸႂ်ႁႅင်း။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းမိူင်းမွၵ်ႇ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “လုၵ်ႈဢွၼ်ႇတႆး ၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်မိူင်းၶႄႇ သေ ၺႃးၶႄႇလိုပ်ႈမႃး တင်းမူတ်း 9 ၵေႃႉ ၶဝ်ၼၼ်ႉ လုၵ်ႉမိူင်းၶႄႇၶဝ်ႈမႃး တၢင်းမၢၵ်ႇၵျႃယၢင် – 17 လၵ်းသေ မႃးပွင်ႇၸူး တီႈၶူဝ်လဵၵ်း မိူင်းမွၵ်ႇၼႆႉ တီႈၼၼ်ႈသမ်ႉ မီးသိုၵ်းၶၢင်ပႂ်ႉဝႆႉ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၺႃးသိုၵ်းၶၢင် တီႉၺွပ်းၵုမ်းတူဝ်ၵႂႃႇ တီႈၼၼ်ႈ။ ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ၶဝ်ပႆႇပွႆႇတူဝ်မႃးၶိုၼ်ႈ ပေႃႈမႄႈပီႈၼွင်ႉ ၸိူဝ်းတင်းႁိူၼ်းတႄႉ မႆႈၸႂ်ႁႅင်းပေႃးႁွင်ႉပေႃးႁႆႈဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး 9 ၵေႃႉ ၼႂ်းဝဵင်းမိူင်းမွၵ်ႇ ဢၼ်ၺႃးတီႉၵႂႃႇၼၼ်ႉ – ၸၢႆးဢွင်ႇၸဵင်ႇ လုၵ်ႈၸၢႆး လုင်းၶူင်ႈယဵၼ် ဝၢၼ်ႈ ၼမ်ႉတိုင်ႊ၊ ဢၢႆႈၼုမ်ႇ ဝၢၼ်ႈၼမ်ႉတိုင်ႊ၊ ၸၢႆးလႅင်းၶၢဝ် လုၵ်ႈၸၢႆး ပႃႈယိင်းမူၺ် ဝၢၼ်ႈၼမ်ႉ တိုင်ႊ၊ ၸၢႆးထုၼ်းမိၼ်ႉ လုၵ်ႈၸၢႆး လုင်းဢၢႆႈထုၼ်း ဝၢၼ်ႈၼမ်ႉတိုင်ႊ၊ ၸၢႆးမွင်ႇထူၺ်း လုၵ်ႈၸၢႆး ပႃႈပဵဝ်း ၸီႇ ဝၢၼ်ႈလူဝ်ႇၸႃႇၵုင်း၊ ၸၢႆးလၢဝ်သႂ် လုၵ်ႈၸၢႆး လုင်းမႆၶမ်း ဝၢၼ်ႈႁူဝ်သႅင်၊ ၸၢႆးမၢဝ်းလႅင်း လုၵ်ႈၸၢႆး ပေႃႈလုင်းမၢဝ်းလႅင်း ဝၢၼ်ႈႁူဝ်သႅင်၊ ၸၢႆးလၢဝ်သႅင် လုၵ်ႈၸၢႆး လုင်းလၢဝ်းၸၢင် ဝၢၼ်ႈႁူဝ်သႅင်လႄႈ ၸၢႆး ဢွင်ႇတဵင်း လုၵ်ႈၸၢႆး လုင်းသႅင်မီး ဝၢၼ်ႈႁူဝ်သႅင် ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး 9 ၵေႃႉ ဢၼ်ၺႃးတီႉၺွပ်းၵႂႃႇၼႆႉ တေမီးဢႃယု ၼႂ်းၵႄႈ 18 ပီ – 20 ပီ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၼႆႉ ယူႇတီႈ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ ၵပ်းၸူး ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ တပ်ႉသိုၵ်းၶၢင်ၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈ။ မိူဝ်ႈလိူၼ်မၢတ်ႊၶျ် 2024 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ သိုၵ်းၶၢင် KIA တင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ် ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၼႂ်း ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းမွၵ်ႇ ၸႄႈမိူင်းၶၢင်ၼႆႉ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸႂ်ႉၵွင်ႈလူင် ယိုဝ်းၸွႆႈတင်းၼမ်သေ ဢမ်ႇၵႃး ၸႂ်ႉပႃးၶိူင်ႈမိၼ် တိုၵ်းၸွႆႈထႅင်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း တင်းၼမ်လၢႆ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 21/3/2024 ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ မၢၵ်ႇလူင်တူၵ်းသႂ်ႇ ႁိူၼ်းၵူၼ်းဝၢၼ်ႈႁၢင်းသႃႇ ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းမွၵ်ႇ တႅၵ်ႇတိူဝ်ႉ သႂ်ႇၽူႈယိင်း ဢႃယု 40 ပီတင်း 60 ပီ လူႉတၢႆထင်တီႈ တင်းသွင် တိူဝ်ႉပႃး ၽူႈၸၢႆး 3 ၵေႃႉ လႆႈမၢတ်ႇၸဵပ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း ထိုင်တီႈလႆႈႁၢမ်သူင်ႇႁူင်းယႃ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်']

2024-04-21T08:00:00

https://shannews.org/archives/52040

ဢိတ်ႉသရေႊလႄႈဢီႊရၼ်ႊ ယိုဝ်းၵၼ်

မိူင်းဢိတ်ႉသရေး တႄႇပိုတ်းယိုဝ်းမိူင်းဢီႊရၼ်ႊ၊ ၸႂ်ႉပႃးမၢၵ်ႇၵွင်ႈလူင်မိသ်ႊသၢႆႊထႅင်ႈလူးၵွၼ်ႇၼႆ ၶၢဝ်ႇ ABC – CNN ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ဢၼ်ဢိတ်ႉသရေႊ ယိုဝ်းယူႇယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ပဝ်ႉမၢႆယိူင်းၸူး ႁူင်းၸၢၵ်ႈၼိဝ်းၶလီႊယႃႊ ၶွင်မိူင်းဢီႊရၼ်ႊ လႄႈ မီးလွင်ႈလူႉၵွႆၼမ် ဝႃႈၼႆ။ ပၢင်ပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ႁႅင်း ၵွၼ်ႇၼႃႈဝၼ်းတီႈ 15 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ မိူင်းဢီႊရၼ်ႊ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ် သိုၵ်းလႄႈ ၶိူင်ႈမိၼ်ၻရူၼ်ႊ ၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇလမ်း ဢွၵ်ႇၸႂ်ႉ၊ ယၢမ်းလဵဝ် သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ဢၼ်လႆႈၵိုတ်း လိုဝ်ႈဝႆႉၵေႃႈ ၼမ်ယဝ်ႉၼႆ – ႁွင်ႈၵၢၼ် ၾၢႆႇၵၢၼ်မိၼ် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ တီႈဝႅပ်ႉသၢႆႉ Flightradar24 ၼၼ်ႉဝႆႉ ၼင်ႇၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – ABC လႄႈ CNN

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း']

2024-04-21T09:00:00

https://shannews.org/archives/52034

​​ဢမ်ႇတိုၵ်း​​သိုၵ်းသေ ဢွင်ႇ​​ပေႉၼႆႉ ပဵၼ်လၢႆးတိုၵ်းၶိုၵ့်တွၼ်း

သုၼ်းၸိုဝ်ႇ ​​မေႃလူင်ႉလႅၼ်ႇလိုဝ်းလင်တူဝ်ႈလူၵ်ႈ ၾၢႆႇၸိူင်းတိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်းၼၼ်ႉ လၢတ်ႈဝႆ့ဝႃႈ လူၺ်ႈဢမ်ႇ လႆႈတိုၵ်း​​သိုၵ်းသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈလႆႈလွင်ႈဢွင်ႇ​​ပေႉၼႆႉ ပဵၼ်လၢႆးတိုၵ်းၶိုၵ့်တွၼ်းသုတ်းထၢႆႉ ၼႆယဝ်ႉ။ ဝႃႈလႃး​​ၵေႃႈ ယၼ်တီႈပၢႆးဝူၼ့်ဢၼ်ၼႆ့​​သေလႄႈ ငဝ်းလၢႆးပၢႆးသိုၵ်းတပ်ႉတႆး ဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ် ၸင်ႇဢမ်ႇမိုင့်မၢင့် ၶဝ်ႈယုင်ႈၸွမ်းၼႂ်းၵၢၼ်လုၵ့် ၽိုၼ်ႉ​​တေႃႇသူႈ ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ့်ႁိုဝ်ၼႆ တႃႉလီလွမ်ဝူၼ့် ၼပ့်ယႃၸႂ်ၸွမ်းယူႇ။ ပဵၼ်ႁိုဝ်​​ၵေႃႈယႃႇ တႃႇဝႃႈ ဢမ်ႇလႆႈတိုၵ်းသိုၵ်း​​သေ ဢွင်ႇ​​ပေ့ၼႆ့ ​​တေလႆႈလႅတ်းလႅင်ႈ ပၢႆးၵၢၼ်ၸိူင်းတိုၵ်း ဢၼ်ၵမ်ႈၽွင်ႈဝႃႈ မႁႃႇပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်း ၼၼ်ႉၵွၼ်ႇ။ ပရိယေႇ လွၵ်းလိင့်​​ၵေႃႈ ​​တေလႆႈတမ်း ၽႅၼ်တႅတ်ႈ ၼႅတ်ႈတူဝ်ႈတၼ်း၊ လွင်ႈ ႁူႉႁၼ်ၸွမ်း ငဝ်းလၢႆးလႄႈ မႃႇႁႅင်း ၼႂ်းႁဝ်းၸဵမ်ပိူၼ်ႈ ​​တေလႆႈၸပ်းမႅၼ်ႈၸွမ်း ယၢမ်း၊ ထိုင်ငဝ်းလၢႆးလႄႈ ၶၢဝ်းယၢမ်းလႂ်ၼႆ့ ​​တေလႆႈႁိပ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် ​​တေလႆႈႁူၼ်၊ လမ်ႇလွင်ႈသုတ်းတႄ့ ​​တေလႆႈ​​မေႃၼပ့်ၸင်ႈ လၢမ်းၶိုပ်ႈလႆႈ သၢႆငၢႆမိူဝ်း ၼႃႈ ၵူႈပႃႈၾၢႆႇၸမ်ၵႆ ၼၼ့်ယဝ့်။ ၸိုင်ဢမ်ႇတူဝ်ႈတၼ်းဝႆ့ မိူၼ်ၼႆ​​သေ ​​တေမဝ်မၢင်ၸူးငၢႆးဝႃႈ ​​ပေႃးႁွမ်လႆႈႁႅင်းသိုၵ်းႁဝ်းယႂ်ႇ​​ၵေႃႈ ဢမ်ႇတၢပ်ႈ တိုၵ်းၵွၼ်ႇယဝ့်ၼႆ တွင်း တၢႆယူႇၾၢႆႇလဵဝ်တႄ့ တူၵ်းတႂ်ႈပိူၼ်ႈၼႄ့ၼွၼ်းယဝ့်။ ငဝ်းလၢႆးၵၢၼ်မိူင်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၼႂ်းဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ် ၽႂ်တိုၵ်း​​ပေ့ ပွႆႇမၼ်းၵုမ်းယူႇ ဢၼ်ဝႃႈၼႆ့ ဢမ်ႇၸႂ်ႈလၢႆး​​ၵႄႈပၼ် ႁႃၵၢၼ်မိူင်း ဢၼ်တူၵ်းထုၵ်ႇၸပ်းမႅၼ်ႈၸွမ်းၾိင်ႈမိူင်းၵမ်ႇၽႃႇ၊ တိုၵ်းသိုၵ်းၵၼ်ၼႆ့ ပဵၼ်တႃႇဢီး သူင်ႇထိုင်ၶိုၼ်း ပၢင် ၵုမ်ပၢႆးမိူင်းၵူၺ်း၊ ၸုမ်းသိုၵ်းဢၼ်ဢွင်ႇ​​ပေ့ပၢင်တိုၵ်းၼၼ့်​​ၵေႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ မၼ်းမီး သုၼ်ႇလႆႈ တႃႇဢုပ်ႉပိူင်ႇၽွင်းငမ်း ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ၵႂႃႇ။ ၵွၼ်ႇပႆႇၶိုၼ်းပွင်သၢင်ႈလႆႈ ပိူင်ၵၢၼ်ဢုပ်ႉပိူင်ႇၽွင်းငမ်းၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်း ၽၵ်းၵႃႇၼင်ႇၵၼ် လိူၵ်ႈ တင်ႈယုၵ်ႉတၢင်ႇၸွမ်း လၢႆးတၢင်းတီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇ ထၢင်ႇႁၢင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းလူၺ်ႈ ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း ၸႅတ်ႈ ၸၢင်ႇမႂ်ႇသႂ်ၼၼ်ႉၸိုင် ပႆႇထိုင်တီႈဝႃႈလႆႈ ပၢင်တိုၵ်းၼႆ့ ယဝ့်တူဝ်ႈၵွၼ်ႇ၊ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဢၼ်မီးပိုၼ်းယူႇ ၸွမ်းၵၼ်မႃး ပီယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင်​​သေ ​​တေဢမ်ႇၸၢင်ႈပိုၼ့်ပႅတ်ႈ​​ႁေႃႈလိုပ်ႈၵၼ်၊ လၢတ်ႈတိူၵ်ႈတိူၵ်ႈ​​ၵေႃႈ ဢၼ်​​တေဢမ်ႇၸၢင်ႈ ထူၺ်ႈႁၢၵ်ႈမူၺ့်ၶိူဝ်းၵၼ်ပႅတ်ႈၼႆ့ ၵႃႈ​​တေလႆႈၼပ့်ယမ်ပိူင်ပဵၼ်ၵူၼ်း​​သေ ​​ၵေႃႇသၢင်ႈၾိင်ႈ ႁူမ်ႈ သဝ်းၵတ်းယဵၼ်ၵႂႃႇ ယူႇယဝ့်။ ၽွင်းမိူဝ်ႈ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းဢွၼ်ႇၶဝ် ၶိုင်ႁိမ်ၼႃႈတီႈၼႂ်းလၢပ်ႈ​​ ၸႄႈတွၼ်ႈ​​ၸႄႈဝဵင်းဢွၼ်ႇၽႂ်မၼ်းၼႆ့ ၵုမ်ႇ​​တေႁၢၼ်ႉ ၸႂ်ၸွမ်း လွင်ႈတပ့်သိုၵ်းမဢလ ပူတ်းထွႆဢွၵ်ႇမိူဝ်းၶိုၼ်း ငဝ်ႈငႃႇတပ့်သဝ်းၶဝ် တၢင်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ထုင့်လိၼ်ပဵင်းၼၼ့် လွၵ်ႇလွၵ်ႇလၢႆလၢႆၵူၺ်း​​ၵေႃႈ ​​တေဢမ်ႇၸပ်းလၢႆးထႅင်ႈၵွၼ်ႇ၊ တပ်ႉၶဝ် ပူတ်းထွႆၵႂႃႇယဝ်ႉ ၸွင်ႇႁဝ်းႁူမ်ႈသၢင်ႈလႆႈ တပ့်​​တေတႅၼ်းၶိုၼ်း ဢၼ်ဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းၵႅတ်ႇ​​ၶႄပၼ်လႆႈၵူႈၵူၼ်းမိူင်း လူၺ်ႈ ဢမ်ႇၸႅၵ်ႇ​​ၽႄၵၼ်။​​ သွၼ်ႇတူၺ်း တႃႇမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်းလႄႈ ပွတ်းဢွၵ်ႇၵူၺ်းၵွၼ်ႇ၊ တပ့်မဢလၼႆ့ ႁူမ်ႈဝႃႈ မႃႇႁႅင်းမၼ်း ယူပ်ႈၼႃႇယဝ်ႉလႄႈ ထွႆလင်သုတ်ႉပၢႆႈယူႇယႂ်းယႂ်း​​ၵေႃႈ မိူၼ်ၸိူင့် တပ့်ငဝ်ႈသိုၵ်း ယပၶ တူၼ်ႈတီး၊ တပ့်ၾိုၵ်း သိုၵ်းပထူး၊ ယလၶ ၶူဝ်လမ်၊ တပ်ႉၶိူင်ႈမိၼ် ၼမ့်ၸၢင်လႄႈ လွႆမူၺ်၊ တပ်ႉငဝ်ႈသိုၵ်း သၢမ်ၸဵင်ႇၶမ်း ၸိူဝ်းၼႆ့ ၸွင်ႇၶဝ်​​တေပွႆႇပႅတ်ႈႁိုဝ်၊ ဢမ်ႇ ၼၼ် ၸွင်ႇၸုမ်းလုၵ့်ၽိုၼ့် ​​တေတိုၵ်းသိမ်းလႆႈႁိုဝ်။ ထႃႈဝႃႈ ဢမ်ႇတိုၵ်းသိမ်း လႆႈၼႆၸိုင် ထိုင်ယၢမ်းဢုပ်ႇၵၢၼ်မိူင်း ၵၼ်မႃး ၾၢႆႇႁဝ်းႁႃး ၸုမ်းၸၢဝ်းမိူင်းတႆး ​​ၸွင်ႇသမ့် တေၶတ်းၶႅင်တႃႉ တႅင်းလႆႈယူႇၼႄႇ၊ ပလွင်ႈ ဢုပ်ႇႁင်းပလွင်ႈ၊ ၵဝ်ႈၵၢင့် ဢုပ်ႇႁင်းၵဝ်ႈၵၢင့်၊ ဝႃႉ ဢုပ်ႇႁင်းဝႃႉ၊ တႆး​​ၵေႃႈ ​​တေ ဢုပ်ႇႁင်းတႆး ​​ပေႃးမိူၼ်ၼၼ်ၵူၺ်းတႄႉ တၵ်းၺႃးၽူႈၶဵၼ် သွတ်ႇ​​သေႈထႅင်ႈဢမ်ႇႁၢင်ႉ။ ၼႂ်းႁၢင်လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ ဢမ်ႇၼၼ် ဝူင်ႈႁႅၵ်ႈလိူၼ်မေႊၼႆ့ မိူင်းၶႄႇ ​​တေႁွင့် ၸၵၸလႄႈ ၸုမ်းသၢမ်ပီႈၼွင်ႉ ႁူပ့်ဢုပ်ႇၵၼ်ထႅင်ႈ ၼႂ်းမိူင်းၶႄႇ၊ မိူၼ်ဝႃႈမႃး မိူဝ်ႈၵႆႈယဝ့် ၸၢမ်းႁႂ်ႈ TNLA ၼပ့်ၼိူဝ်ၽွၼ်းပၢင်ႈ တပ်ႉ မၼ်း ၶိူဝ်းမၼ်း ပိူင်လဵဝ်​​သေဢုပ်ႇ၊ MNDAA ​​ၵေႃႈ ပၵ်းၸႂ်​​တေႃႇတၢင်းၾၢႆႇၶႂ်ႈမၼ်း ဢၼ်ၶႂ်ႈတင်ႈပဵၼ် ၼႃႈ တီႈၽွင်းငမ်းၶိုၵ့်တွၼ်းႁင်း​​ၶေႃ ၼင်ႇမူဝ်ႇၻႄႇလ်ဝႃႉၼၼ့်​​သေဢုပ်ႇ၊ AA ​​ၵေႃႈ ၸွမ်းလူၺ်ႈယိူင်းဢၢၼ်းမီး ဝႃႈ ၶႂ်ႈတင်ႈမိူင်းရၵ်ႉၶိတရၶႅင်ႇၼၼ်ႉ​​သေ ဢုပ်ႇ ​​ပေႃးပဵၼ်ၼႆၸိုင် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းၶႄႇ ဢၼ်ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈ သုၼ်ၵၢင် ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၵူၼ်ႇပင်းၼၼ့် ၸွင်ႇမၼ်း​​တေသိုပ်ႇၶဝ်ႈၵႄႈငူပ့်ငီႉပၼ်ထႅင်ႈယူႇႁိုဝ်။ တီႈၼႆ့ ၶႂ်ႈဢိင်ဢၢင်ႈ လၢႆးဝူၼ့်ပၢႆးႁၼ် ၸဝ်ႈႁၢၼ် ယွင်ႁူၺ်ႈ လႅင်း​​ၼႄၵၼ်ဝႆ့ၼၼ့်​​ဢေႃႈ၊ ပၼ်ႁႃၵၢၼ်မိူင်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆ့ ဢၼ်​​တေၸၢင်ႈၸွႆႈ​​ၵႄႈလႆႈ ၵမ်းသိုဝ်ႈတႄ့ တိုၵ်ႉ​​တေမီးမိူင်းၶႄႇဢၼ်လဵဝ်ၵူၺ်း၊ ႁူႉ​​တေလႆႈ ၶဝ်ႈၸူးမိူင်းၶႄႇယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၶဝ်ႈၽႂ်ၶဝ်ႈမၼ်းတႄႉ ​​တေဢမ်ႇပဵၼ်ၵၢၼ်၊ ​​ၶေႃႈ​​တေၶဝ်ႈဢုပ်ႇၸူး မိူင်းၶႄႇၼႆ့ ​​တေလႆႈပဵၼ်ႁွႆႈလဵဝ် ၵၼ် ၵူႈၸုမ်းၸၢဝ်း။ ၾၢႆႇၸုမ်းၸၢဝ်းလုၵ့်ၽိုၼ့်ၼႆ့ တိုၼ်း​​တေလႆႈၽွမ့်သဵင်ပဵင်းပၢၵ်ႇၵၼ်၊ ပိူင်လူင်ထႅင်ႈလွင်ႈ ၼိုင်ႈတႄ့ ႁဝ်းႁႃး ​​တေလႆႈႁူမ်ႈယွမ်းႁပ်ႉဝႃႈ လူၺ်ႈၵၢၼ်သိုၵ်းယၢင်ႇလဵဝ်ၵူၺ်းၼႆ့ ဢမ်ႇ​​ၵႄႈလိတ်ႈလႆႈ ပၼ်ႁႃ ၵၢၼ်မိူင်း၊ လၢႆးသိုၵ်းဢၼ်လဵဝ်ၼႆ့ ဢမ်ႇၶိုၼ်း​​ၵေႃႇတင်ႈလႆႈၸိုင်ႈမိူင်း၊ ၵူႈမိူင်းမိူင်း​​ၵေႃႈ ဢမ်ႇႁၼ်လီယွမ်း ႁပ်ႉလႆႈ။ တီႈၸုမ်းၸၢဝ်းၵူႈမိူင်းမိူင်း​​ၵေႃႈ ​​တေႃႈမိူၼ်ၼႆယဝ်ႉ၊ ၶဝ်ႈၽႂ်ၶဝ်ႈမၼ်းၵူၺ်း ဢမ်ႇဢွင်ႇမၢၼ်လႆႈ။ ပၼ်ႁႃမိူင်းႁဝ်းၼႆ့ ယႂ်ႇၵႂၢင်ႈၼႃႇဢႃးလႃးလႄႈ ​​တေႃႈၼင်ႇ ​​တေၶဝ်ႈၸူးမိူင်းၶႄႇ​​ၵေႃႈ လီလႆႈလုၵ့်တီႈ Asean တင်းလုမ်ႈ ​​တေႃႉဢဝ်သဵင်ႁူမ်ႈႁဝ်းၵႂႃႇ ပၢႆး​​ၼႄပၼ်ၸင်ႇ ​​တေၸၢင်ႈသၢင်ႇထုၵ်ႇလႆႈယဝ်ႉ။ တီႈမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ​​ၵေႃႈ ​​တေလႆႈၸႂ်ႉလၢႆးၼႆ့ ၶဝ်ႈၸူးၵူၺ်း ၸင်ႇ​​တေပဵၼ်ၵၢၼ်လႆႈ ဝႃႈၼႆ​​ဢေႃႈ။ ၸင်ႇဝႃႈ ​​ပေႃးႁုပ်ႈၶိုၼ်းၸိုင် ပၼ်ႁႃမိူင်းတႆးၼႆ့ ယႃႇၽူမ်ႈဝႃႈ သိုၵ်းတႆးၸုမ်းလဵဝ်၊ ပႃႇတီႇၸုမ်းလဵဝ်၊ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈတႆး ယၢၼ်မိူင်းၸုမ်းလဵဝ် ​​တေ​​ၵႄႈလႆႈလႃႈ၊ သုတ်းတီႈ ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႂ်းမိူင်းတႆး ႁူမ်ႈ​​ၵႄႈပၼ်ႁႃမိူင်းတႆး ယၢင်ႇလဵဝ်ၵူၺ်း ယင်းပႆႇၵုမ်ႇထူၼ်ႈၵတ်းယဵၼ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈၵွၼ်ႇ၊ မိူဝ်ႈလႂ် ၵူႈၸုမ်းၸၢဝ်းလုၵ်ႉၽိုၼ့် တမ်းတႃႈ မုင်ႈၵၢၼ်မိူင်း ပဵၼ်​​ၶေႃႈလဵဝ်​​သေ ပိၼ်ႇပႆႇဢိင်လင်ၽင်ၼွင်ႈၵၼ် ​​တေႃႇသူႈ​​ၵႄႈလိတ်ႈၸင်ႇ ​​တေထိုင်တႃႈယိူင်းလႆႈယဝ်ႉ​​။

['ၵၢၼ်မိူင်း', 'ၶေႃႈထတ်းသၢင်']

2024-04-20T16:38:04

https://shannews.org/archives/52027

ပွႆးသွၼ်းၼမ်ႉ ၼႂ်းဢိူင်ႇတႂ်ႈၶူင်း ၸိုင်ႈမိူင်းၶႄႇ ပီၼႆႉ ၵိုၼ်းၶွၼ်ႈ

တႆးၼႂ်းမိူင်းၶႄႇ ၸတ်းႁဵတ်းပွႆးသွၼ်းၼမ်ႉသၢင်းၵျၢၼ်ႇ ပီၼႆႉ ၶိုၵ်ႉယႂ်ႇၵိုၼ်းၶွၼ်ႈ လိူဝ်ၵူႈပီ ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းလိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ 2024 ၼႆႉ ပီႈၼွင်ႉတႆး ၼႂ်းမိူင်းၶွၼ်၊ မိူင်းမၢဝ်း၊ မိူင်းဝၼ်း၊ မိူင်းတီးလႄႈ မိူင်းလႃႈ ၼႂ်းဢိူင်ႇတႂ်ႈ ၶူင်း ၸိုင်ႈမိူင်းၶႄႇ ၸတ်းႁဵတ်းပွႆးသွၼ်းၼမ်ႉသၢင်းၵျၢၼ်ႇ ၶိုၵ်ႇယႂ်ႇၵိုၼ်းၶွၼ်ႈၵၼ် ၵူႈတီႈ။ ပွႆးသွၼ်းၼမ်ႉ တီႈဢိူင်ႇတႂ်ႈၶူင်း ၼႂ်းမိူင်းၶႄႇ ပီ 2024 ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ မိူင်းမၢဝ်း လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၼႂ်းဢိူင်ႇတႂ်ႈၶူင်းၼႆႉ တင်းမူတ်းမီး 5 ၸႄႈဝဵင်း ဢၼ်ၸတ်းႁဵတ်းပွႆးသွၼ်းၼမ်ႉယဝ်ႉၵႂႃႇတႄႉ မိူၼ်ၼင်ႇ – မိူင်းၶွၼ်၊ မိူင်းမၢဝ်း၊ မိူင်းတီး၊ မိူင်းဝၼ်း ၸိူဝ်း ၼႆႉ မိူင်းလႃႈတႄႉ တေၸတ်းၼႂ်းႁၢင်လိူၼ်ၼႆႉ။ တီႈမိူင်းၶွၼ်ႇတႄႉ ပီၼႆႉ ၵိုၼ်းႁႅင်းဢေႃႈ ၶဝ်တႄႇႁဵတ်း ဝၼ်းတီႈ 11-13 ဝၼ်းတီႈ 11 ၶဝ်ၵႂႃႇတေႃးမွၵ်ႇၵေႃႇသွႆႈ (ႁႃမွၵ်ႇၵေႃႇသွႆး) ၸွမ်းလွႆ ဝၼ်းတီႈ 12-13 သမ်ႉ ပဵၼ်ဝၼ်းပွႆးလဵၼ်ႈၼမ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ သိုပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ – “တီႈမိူင်းမၢဝ်းသမ်ႉ ဝၼ်းတီႈ 13 ၵႂႃႇတေႃးမွၵ်ႇၵေႃႇသွႆႈၵၼ် ဝၼ်းတီႈ 14-15 သမ်ႉ ပဵၼ်ဝၼ်းပွႆးလဵၼ်ႈၼမ်ႉၵၼ် တီႈပၢင်ႇၵွင်းသၢင်း ၵူၺ်းၵႃႈ ပီၼႆႉ တီႈမိူင်းမၢဝ်းသမ်ႉ ၸတ်းလၢႆတီႈလႄႈ ၵူၼ်းဢမ်ႇပေႃးၵိုၼ်းၵႃႈႁိုဝ်ၶႃႈ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ တၢင်းမိူင်းဝၼ်း ၊ မိူင်းတီးၵေႃႈ ၵိုၼ်းႁႅင်းဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ပွႆးသွၼ်းၼမ်ႉ တီႈဢိူင်ႇတႂ်ႈၶူင်း ၼႂ်းမိူင်းၶႄႇ ပီ 2024 ပွႆးသွၼ်းၼမ်ႉ တီႈဝဵင်းမိူင်းလႃႈ ဢၼ်တေၸတ်းႁဵတ်း ၼႂ်းႁၢင်လိူၼ်ၼႆႉသမ်ႉ တေပဵၼ်ဝၼ်းတီႈ 30/4/2024 ထိုင် 1-2/5/2024 တႃႇၶၢဝ်းတၢင်း 3 ဝၼ်း ဝႃႈၼႆ။ မိူၼ်ၼင်ႇ တၢင်းသိပ်းသွင်ပၼ်းၼႃး ၼႂ်းၼႃႈလိၼ်ၽွင်ႈငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇတႆး တၢင်းၵိုင်ႇမ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ ၸတ်းႁဵတ်းယဝ်ႉၵႂႃႇ လီငၢမ်းယဝ်ႉ ဝႃးၼႆ။ ပွႆးသွၼ်းၼမ်ႉ တီႈဢိူင်ႇတႂ်ႈၶူင်း ၼႂ်းမိူင်းၶႄႇ ပီ 2024 ပွႆးသွၼ်းၼမ်ႉ ပီႈၼွင်ႉတႆး ၼႂ်းဢိူင်ႇတႂ်ႈၶူင်း ၸိုင်ႈမိူင်းၶႄႇၼႆႉ ဢမ်ႇလႆႈၸတ်းႁဵတ်းမႃး မီးၶၢဝ်းတၢင်း 3 ပီ တင်ႈတႄႇ ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ 19 လၢမ်းၽႄႈႁႅင်း မိူဝ်ႈပီ 2020 ပီ 2021 လႄႈ ပီ 2022 ထိုင်မႃး ဝၼ်းတီႈ 8/1/2023 ၼၼ်ႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၶႄႇ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ပိုတ်ႇၽၵ်းတူမိူင်း ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ၶိုၼ်းသေ တႄႇဢဝ်ၼၼ်ႉမႃး ၸင်ႇလႆႈၸတ်းႁဵတ်းပွႆးသွၼ်းၼမ်ႉ ၶိုၵ်ႉယႂ်ႇလူင်မႃးၶိုၼ်း ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း သွင်ပီၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။

['ၾိင်ႈငႄႈၾိင်ႈထုင်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-20T12:00:00

https://shannews.org/archives/52020

ပွႆးလဵၼ်ႈၼမ်ႉမိူင်းထႆး ပီၼႆႉ လႆႈငိုၼ်းၶဝ်ႈၸိုင်ႈမိူင်း ၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင်လၢၼ်ႉ

ပွႆးလဵၼ်ႈၼမ်ႉ သၢင်းၵျၢၼ်ႇ ပီ 2024 ၼႆႉ မိူင်းထႆး ယုၵ်ႉယွင်ႈႁဵတ်းပွႆးၾိင်ႈထုင်း လဵၼ်ႈၼမ်ႉၵိုၼ်းယႂ်ႇ လႆႈငိုၼ်းၶဝ်ႈ ၸိုင်ႈမိူင်း ၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင်လၢၼ်ႉ။ ဝၼ်းတီႈ 11-13/04/2024 ၼႆႉ တီႈဝဵင်းလူင်မိူင်းၵွၵ်ႇ ၸိုင်ႈထႆး ဝဵင်းလဵဝ် မီးၵူၼ်းၼွၵ်ႈပိုၼ်ႉတီႈ မႃးလဵၼ်ႈၼမ်ႉ မူၼ်ႈသိူဝ်းမီး 7 သႅၼ်ပၢႆ ငိုၼ်းၶဝ်ႈၸိုင်ႈမိူင်း ၽွင်းပွႆးသွၼ်းၼမ်ႉ လႆႈထိုင် 2,886 လၢၼ်ႇဝၢတ်ႇ – ႁွင်ႈၵၢၼ်ၽွင်းလူင် ၾၢႆႇ ဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈတွင်ႈတဵဝ်း မိူင်းထႆးပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၼင်ႇၼႆ။ ပီၼႆႉ UNESCO မၵ်းမၼ်ႈမၢႆ ပွႆးသွၼ်းၼမ်ႉမိူင်းထႆး ၶဝ်ႈပဵၼ်ပွႆးဢၼ်ၵိုၵ်းပိုၼ်းယဝ်ႉလႄႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆး ၸင်ႇယုၵ်ႉမုၼ်းၶိုင်ပွင်ပွႆးယႂ်ႇလူင်။ ပၼ်ၶႂၢင်ႉလဵၼ်ႈၼမ်ႉတေႃႇထိုင် ဝၼ်းတီႈ 21 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ ဝႃႈၼႆ။ ၼွၵ်ႈလိူဝ် ဝဵင်းလူင် မိူင်းၵွၵ်ႇယဝ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ဝဵင်းၶွၼ်ၵႅၼ်ႇ မိူင်းဢီႊသၼ်ႊ၊ ဝဵင်းလူင်ၵဵင်းမႂ်ႇ မိူင်းလၢၼ်ႉၼႃး ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵူၼ်းမႃးဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈလဵၼ်ႈၼမ်ႉၼမ်။ ငိုၼ်းၶဝ်ႈၸိုင်ႈမိူင်း မီး 2-3 ပုၼ်ႈ ၶွင်ပီၵွၼ်ႇၼႃႈ တၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉလၢမ်းၽႄႈ။ ၼႂ်းပီ 2024 ၼႆႉ ၶၢဝ်းတၢင်း 4 လိူၼ်ၵူၺ်း ၵူၼ်းမႃးဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈမိူင်းထႆး မီးလၢၼ်ႉပၢႆ။ ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၶႄႇ ၼမ်သုတ်း လိူဝ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်မိူင်းမလေးသျႃး ၊ ရတ်ႉသျႃႊ ၊ ၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊၸၢၼ်းလႄႈ မိူင်းဢိၼ်ႊတီႊယႃႊ။ ငိုၼ်းၶဝ်ႈၸိုင်ႈမိူင်းလႆႈထိုင် 5 သႅၼ်လၢၼ်ႉဝၢတ်ႇယဝ်ႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – ThaiPBS, PostToday

['ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး', 'ၾိင်ႈငႄႈၾိင်ႈထုင်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း']

2024-04-20T10:00:00

https://shannews.org/archives/52016

သိုၵ်းမၢၼ်ႈပွႆႇပၼ် ၽူႈၼမ်းၾၢႆႇငမ်းယဵၼ်ၶၢင်ယဝ်ႉ ၶိုၼ်းတီႉၺွပ်း

ဝၼ်းပီမႂ်ႇသၢင်းၵျၢၼ်ႇၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈပွႆႇပၼ် ၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈ 3,000 ပၢႆ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပႃးၽူႈၵိူဝ်းၵုမ် ၸုမ်းၶရိယၼ်ႇၶၢင် KBC ဢၼ်ပဵၼ်မုၼ်ၸဝ်ႈ တွၵ်ႊတိူဝ်ႊၶလမ်ႊသမ်ႊသွၼ်ႊ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 17/4/2024 ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်းတဵင်ႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ပွႆႇတူဝ် တွၵ်ႊတိူဝ်ႊ ၶလမ်ႊသမ်ႊသွၼ်ႊ ဢွၵ်ႇၶွၵ်ႈ တီႈဝဵင်းမျိတ်ႉၵျီးၼႃး ၸႄႈမိူင်းၶၢင် ထိုင်မႃးယၢမ်းၵၢင်ၶိုၼ်းမွၵ်ႈ 10 မူင်း ၶိုၼ်းမႃးတီႉ ၺွပ်းဢဝ်တူဝ် ၵႂႃႇၶိုၼ်း ယွၼ်ႉသင်လႄႈ မႃးတီႉဢဝ်ၵႂႃႇၶိုၼ်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပႆႇလႆႈႁူႉလွင်ႈတၢင်း ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း တီႈၸုမ်း KBC လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၵေႃႉပဵၼ်မေးၼၢင်းလႄႈ ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်းငမ်းယဵၼ်ၶၢင် PCG ၵေႃႉၼိုင်ႈၵေႃႈ ၺႃးတီႉၵႂႃႇၸွမ်း – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၶၢင်ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းၺႃးတီႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈသူင်ႇၵုမ်းဝႆႉတီႈ ႁွင်ႈယဵၼ်ၼႂ်းဝၢင်း ၶွၵ်ႈလူင်မျိတ်ႉၵျီးၼႃး။ လွင်ႈ ၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇသင်။ တွၵ်ႊတိူဝ်ႊၶလမ်ႊသမ်ႊသွၼ်ႊၼႆႉ ၺႃးတီႉမိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 4 လိူၼ်တီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ပီ 2022 တီႈတႃႈႁိူဝ်းမိၼ် ဝဵင်းလိူဝ်ႇ ၺႃးဢဝ်လိူင်ႈဝႆႉလူၺ်ႈတၢင်းၽိတ်း ၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇ ၸုမ်းၼွၵ်ႈမၢႆမီႈ မတ်ႉတႃ 17-1 ၊ 505 လႄႈ မၢႆမီႈ ၵေႃႇ ၵၢၼ်ႁၢႆႉ 52 (ၵ) သေ ၺႃးတူတ်ႈတၢမ်ႇၶွၵ်ႈဝႆႉ 6 ပီ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၵၢၼ်မိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်']

2024-04-20T08:00:00

https://shannews.org/archives/52007

UWSA ၸတ်းႁဵတ်းမၢႆတွင်း ဝၼ်းၶွပ်ႈၶူပ်ႇ 35 ပီတဵမ်

တပ်ႉသိုၵ်းဝႃႉ UWSA ၸတ်းႁဵတ်းမၢႆတွင်း ဝၼ်းၵိူတ်ႇၶွပ်ႈၶူပ်ႇ 35 ပီတဵမ် တီႈငဝ်ႈငုၼ်း ဝဵင်းပၢင်သၢင်း ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 17/4/2024 ၼႆႉ တူၵ်းမႅၼ်ႈ ဝၼ်းၵေႃႇတင်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းဝႃႉ UWSA ၶွပ်ႈၶူပ်ႇ 35 ပီတဵမ်သေ ၸင်ႇ လႆႈၸတ်းႁဵတ်းတီႈမၢႆတွင်း ဝၼ်းၶွပ်ႈၶူပ်ႇ တီႈငဝ်ႈငုၼ်း ဝဵင်းပၢင်သၢင်း (ပၢင်ၶမ်း) ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း ၼႆယဝ်ႉ။ ဢူးၺီႇလၢၼ်း ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၼင်ႈလုမ်းၵပ်းသၢၼ်ဝႃႉ UWSA တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇ ႁွၵ်ႈဝႃႈ – “တီႈၼႂ်းပၢင်ၵႅဝ်ႈ ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ ၸတ်းႁဵတ်းၵႂႃႇၼႆႉ မီးၸုမ်းဢူၺ်းလီႁဝ်းၶႃႈ မႃးၶိုၼ်ႈႁွတ်ႈၸွမ်း ၵမ်ႈၽွင်ႈယူႇ”- ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းပၢင်ၵႅဝ်ႈ ဝၼ်းၶွပ်ႈၶူပ်ႇ 35 ပီတဵမ် တပ်ႉသိုၵ်းဝႃႉ UWSA ဢၼ်ၸတ်းႁဵတ်းၵႂႃႇၼႆႉ ယူႇတီႈ ၽူႈၼမ်းသိုၵ်း ၸုမ်း ဢူၺ်းလီ 3 ၸုမ်း မိူၼ်ၼင်ႇ – တပ်ႉသိုၵ်း TNLA, AA လႄႈ MNDAA ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵႂႃႇၶဝ်ႈ ႁူမ်ႈၸွမ်းယူႇ – တီႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ Wa Channel တႅမ်ႈဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ Photo by – Wa Channel/ ၽူႈၼမ်းတပ်ႉသိုၵ်း AA ဢၼ်မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၼႂ်းဝၼ်းၶွပ်ႈၶူပ်ႇ 35 ပီ တီႈဝဵင်းပၢင်သၢင်း လိူဝ်ၼၼ်ႉ ယူႇတီႈ NUG ၵေႃႈ လႆႈသူင်ႇလိၵ်ႈယိုၼ်ႈထိုင် ၼႂ်းဝၼ်းၶွပ်ႈၶူပ်ႇ 35 ပီတဵမ် တီႈတပ်ႉသိုၵ်ႉဝႃႉ UWSA ၼႆႉပႃးထႅင်ႈ – ဢူးၺီႇလၢၼ်းလၢတ်ႈ။ ဢၼ်ယူႇတီႈ NUG သူင်ႇလိၵ်ႈထိုင် ၸုမ်းသိုၵ်းဝႃႉ ၼၼ်ႉဝႃႈ – ပၢင်တိုၵ်း ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ သိုၵ်းၼႆႉ UWSA ၸုမ်းဝႃႉ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွႆႈထႅမ် ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ထိုင်တီႈလႆႈလွင်ႈဢွင်ႇမၢၼ် လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၸုမ်းသိုၵ်းဝႃႉ ၸွႆႈ ထႅမ်တူၺ်းလူပၼ် ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းပၢႆႈၽေးပၢင်တိုၵ်း 1027 ၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်ၶွပ်ႈၸႂ်လႄႈ ၸႂ်ယႂ်ႇၸုမ်းသိုၵ်း ဝႃႉ တႄႉတႄႉ။ တႃႇၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉ လႆႈၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ တေယွၼ်းႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်တင်းသိုၵ်း ဝႃႉၵႂႃႇထႅင်ႈ – ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် တပ်ႉသိုၵ်းဝႃႈ UWSA ၼႆႉ ပဵၼ်ဝႆႉ ၸုမ်းဢွၼ်ႁူဝ် ၶွမ်ႊမတီႊဢုပ်ႇဢူဝ်းလွင်ႈငမ်းယဵၼ် မိူင်း ႁူမ်ႈတုမ် FPNCC ဢၼ်မီးလုၵ်ႉၸုမ်းဝႆႉတင်းမူတ်း 7 ၸုမ်း – မိူၼ်ၼင်ႇ သိုၵ်းဝႃႉ UWSA ၊ သိုၵ်းၶၢင် KIA ၊ သိုၵ်းမိူင်းလႃး NDAA ၊ သိုၵ်းဝၢၼ်ႈႁႆး SSPP ၊ သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ၊ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA လႄႈ သိုၵ်း ရၶႅင်ႇ AA ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပိုၼ်းပဵၼ်မႃး တပ်ႉဝႃႉ UWSA – မိူဝ်ႈ 1964 ၽွင်းၸဝ်ႈမႄႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း ၵေႃႇတင်ႈတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး SSA ၼၼ်ႉ ၽူႈႁူမ်ႈၽၢၵ်ႈ မီးတပ်ႉၵူဝ်းၵၢင်ႉ ဢၼ်ၸဝ်ႈလႅတ်ႇ ၸဝ်ႈၼၢင်းၶႃၶူၼ်ၶဝ် ပီႈၼွင်ႉဢွၼ်ႁူဝ်။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ မီးတပ်ႉဝႃႉ ၸုမ်းၸဝ်ႈမႁႃသၢင်း ၶိူဝ်းၸဝ်ႈၾႃႉ ဝဵင်းငိုၼ်း မႃးႁူမ်ႈ။ ဝၢႆးမႃး ပဵၼ်တပ်ႉသိုၵ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈဝႃႉ WNA ။ ၼႂ်းပီ 2017 ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈမိပ်ႇဢီးယၢင်ႈ ၸူးသဵၼ်ႈတၢင်း ၵိုတ်းတိုၵ်းတူဝ်ႈမိူင်းသေ WNA ၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸွမ်း တပ်ႉသိုၵ်းဝႃႉ UWSA ငဝ်ႈငုၼ်းပၢင်သၢင်းၵႂႃႇ။ ၼႂ်းပိုၼ်းၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇဝႃႉ မီးယူႇလၢႆမူႇလၢႆၸုမ်း၊ ၸုမ်းဢၼ်ၸဝ်ႈမႁႃသၢင်း ဢွၼ်ႁူဝ်လႄႈ ဝႃႉဢၼ် ယူႇတႂ်ႈပႃႇတီႇၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ(ပၵပ) ဢွၼ်ႁူဝ်။ ၽွင်း 1980 ၼၼ်ႉ ဝႃႉၸိူဝ်းယူႇတႂ်ႈ ပႃႇတီႇၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉ ၶွၼ်ႈႁႅင်းၵၼ်သေ လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇ။ ထိုင်မႃး ဝၼ်းတီႈ 17/04/1989 ၽွင်းဝဵင်းယႂ်ႇဝဵင်းလူင်မိူင်းမၢၼ်ႈ မီးပၢင်လုၵ်ႉႁိုၼ်ႇတူဝ်ႈမိူင်းၼၼ်ႉ ၸုမ်းဝႃႉၵိုတ်းသိုၵ်းၵၼ် တင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈတႃႈၵုင်ႈသေ ၵေႃႇတင်ႈတပ်ႉသိုၵ်းဝႃႉ UWSA ယၼ်ႇပၵ်းငဝ်ႈငုၼ်း တီႈဝဵင်းပၢင်သၢင်းမႃး။ (ဢွၼ်တၢင်း တင်ႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ ပႃႇတီႇၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈမၢၼ်ႈ BNUP/ BNUA ဝၢႆးမႃးလႅၵ်ႈပဵၼ် UWSP/ UWSA)။ United Wa State Army : UWSA မီးၵႂၢမ်းမၢႆဝႃႈ တပ်ႉသိုၵ်းၶွတ်ႇလိူတ်ႈမိူင်းဝႃႉ ဢၼ်ယူႇတႂ်ႈ ပႃႇတီႇၶွတ်ႇလိူတ်ႈမိူင်းဝႃႉ UWSP : United Wa State Party။ တပ်ႉသိုၵ်းဝႃႉ UWSA ၼႆႉ ၼႂ်းၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ တင်းသဵင်ႈ ပေႃးသိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈယဝ်ႉ ႁႅင်းငိုၼ်းႁႅင်းသိုၵ်း ယႂ်ႇလိူဝ်ပိူၼ်ႈ။ ပေႃးဢဝ်ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း(လၵ်းမိူင်း) 2008 ဝႃႈ ဢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈၼေႇပျီႇတေႃႇပၼ်ဝႆႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၼႃႈလိၼ် ၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇဝႃႉ UWSA ၼႆႉသမ်ႉ မီးယူႇ 6 ၸႄႈဝဵင်း ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ တွၼ်ႈၾၢႆႇဢွၵ်ႇၶူင်း – ၸႄႈဝဵင်းႁူဝ်ပၢင်ႇ၊ ပၢင်ဝၢႆ ၊ ၼႃးၽၢၼ်း၊ မိူင်းမႂ်ႇ၊ ပၢင်သၢင်း(ပၢင်ၶမ်း) တင်း မၢၵ်ႇမၢင် – ၶေႃႈမုလ်းဢၼ်ၼႆႉ လႆႈပိုင်ႈဢိင်မႃးတီႈ ပပ်ႉမႅၵ်ႉၵသိၼ်း ၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ မၢႆ 003 တႅမ်ႈဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

['ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-20T07:00:00

https://shannews.org/archives/52004

ၾႃႉၽႃႇ ၵူၼ်းလၢင်းၶိူဝ်း တၢႆၵေႃႉၼိုင်ႈ

ၾႃႉၽႃႇ ၵူၼ်းၸၢႆး ဢႃယု 39 ပီ ၵူၼ်းလၢင်းၶိူဝ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ လူႉတၢႆ ၽွင်းၵႂႃႇလုမ်းလႃးမၢၵ်ႇမူင်ႈ တီႈၼႂ်းသူၼ်။ ဝၼ်းတီႈ 18/4/2024 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 3 မူင်းၶိုင်ႈ ၾႃႉၽႃႇသႂ်ႇ ၸၢႆးၵျေႃႇ ဢႃယု 39 ပီ လူႉတၢႆ ၽွင်းၵႂႃႇလုမ်း လႃးမၢၵ်ႇမူင်ႈ တီႈၼႂ်းသူၼ် ႁိမ်းၾင်ႇတဵင်း ၼႂ်းဢိူင်ႇဝၢၼ်ႈတႃႈ ၸႄႈဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း။ ၼၢင်းတဵင်း ၵေႃႉပဵၼ်မေးၼၢင်း ၸၢႆးၵျေႃႇ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “မၼ်းၸၢႆးၵႂႃႇၶိုၼ်ႈတူၼ်ႈမၢၵ်ႇမူင်ႈ သေ တိုၵ်ႉႁေႃႇမၢၵ်ႇမူင်ႈ တီႈၼႂ်းသူၼ် ႁိမ်းၾင်ႇတဵင်းယူႇၼၼ်ႉ ၺႃးၾႃႉၽႃႇသႂ်ႇ မၼ်းၸၢႆး တူၵ်းလူင်း တူၼ်ႈမၢၵ်ႇမူင်ႈသေ လူႉတၢႆထင်တီႈ ၵမ်းလဵဝ် မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 18 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 3 မူင်းၶိုင်ႈၶႃႈဢေႃႈ။ ၵွၼ်ႇၾႃႉတေၽႃႇသႂ်ႇ မၼ်းၸၢႆးၼႆႉ ၾူၼ်ယႂ်ႇလူမ်းလူင်ႁႅင်း တူၵ်းႁႅင်းၼႃႇၶႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ၶၢပ်ႈတူဝ်တၢႆ ၸၢႆးၵျေႃႇတႄႉ လႆႈပူၼ်ႉတူဝ်ၵႂႃႇ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 18 ၼၼ်ႉ ၵမ်းလဵဝ် ဝႃႈၼႆ။ “မိူဝ်ႈၶဝ်ၵႂႃႇသူၼ်တႄႉ ၵႂႃႇၵၼ် 3 ၵေႃႉ ၵူၺ်းၵႃႈ မိူဝ်ႈၾႃႉၽႃႇသမ်ႉ ၽႃႇၺႃးၵေႃႉပဵၼ် ၽူဝ်ၶႃႈ ၵေႃႉလဵဝ် ဢေႃႈ။ ၶၢပ်ႈတူဝ်တႄႉ ပူၼ်ႉၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 18 ၼၼ်ႉ ၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။ မၼ်းၸၢႆး လႆႈလူႉၵႂႃႇၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ ၶႃႈ ႁဝ်း ပဵၼ်ဢၼ်တိူဝ်ႉၸႂ်တႄႉတႄႉ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၵိုတ်းဝႆႉ ႁႃးသွင်ၵေႃႉမႄႈလုၵ်ႈၵူၺ်းယဝ်ႉ။ လုၵ်ႈၶႃႈၵေႃႈ တိုၵ်ႉမႅၼ်ႈၽွင်းလူဝ်ႇၶိုၼ်ႈ ႁဵၼ်းလႄႈ တႃႇတေသိုပ်ႇၵႂႃႇထႅင်ႈမိူဝ်းၼႃႈတႄႉ တေပဵၼ်ဢၼ်ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ လိူဝ်ႁႅင်းတႄႉဢေႃႈ ဢၼ်ႁႃလဵင်ႉၼႂ်း ၼႃႈႁိူၼ်းႁဝ်းသမ်ႉ ပဵၼ်ၽူဝ်ၶႃႈ ၸၢႆးၵျေႃႇၼႆႉ ၵမ်းလဵဝ်ၶႃႈယဝ်ႉ”- ၼၢင်းတဵင်း သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 18 ၼၼ်ႉၵူၺ်း တီႈၸႄႈဝဵင်းမွၵ်ႇမႆႇၵေႃႈ ယွၼ်ႉၾူၼ်ယႂ်ႇလူမ်းလူင်သေ ၽတ်ႉပဝ်ႇ ႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈလူႉၵွႆၸွမ်း ဢမ်ႇယွမ်း 3 လင် ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 17 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉ 4 မူင်းၶိုင်ႈ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၾူၼ်ယႂ်ႇလူမ်းလူင်သေ ၾႃႉၽႃႇသႂ်ႇဝူဝ်း ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈပဵင်းသႃႇ ဢိူင်ႇႁူဝ်ယ ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းယႆ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လူႉတၢႆ 13 တူဝ် လူႉသုမ်းၶၼ်ငိုၼ်း ဢမ်ႇယွမ်း 50 သႅၼ်ပျႃး ၼႆယဝ်ႉ။

['သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-19T17:23:35

https://shannews.org/archives/51997

NUG ဝႃႈ ၵၢၼ်ၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်း ၸမ်တေဢွင်ႇမၢၼ်ထိုင်တီႈယဝ်ႉ

ၸွမ်ၽွင်းလူင် မၢၼ်းဝိၼ်းၶၢႆႇတၢၼ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႉ NUG လၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်း မၢႆတွင်းဝၼ်းၵေႃႇတင်ႈ NUG တဵမ် 3 ပီၼၼ်ႉဝႃႈ – ၶၢဝ်းတၢင်း ၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်း တဵမ် 3 ပီၼႆႉ ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ လွၵ်ႇငိုတ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈထိုင် ၼေႇပျီႇတေႃႇလႆႈသေဢမ်ႇၵႃး ယိုတ်းလႆႈဝႆႉပႃး ၽၵ်းတူလႅၼ်လိၼ်တင်းၼမ်တင်းလၢႆလႄႈ လႆႈဝႃႈ ၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၶၢဝ်းႁွင် ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၸမ်ထိုင်တႃႈယိူင်းလွင်ႈဢွင်ႇမၢၼ်ယဝ်ႉ – ဝႃႈၼႆ။ ၽွင်းၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ပိုတ်ႇၼႃႈသိုၵ်းတေႃႇၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈယူႇတူဝ်ႈၸိုင်ႈမိူင်းၼႆႉ ၵူၼ်း မိူင်းၵေႃႈ လႆႈႁူပ်ႉတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇလွင်ႈယူႇသဝ်းၵိၼ်သၢင်ႈ လွင်ႈႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ ၽွင်ႈယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပၢင်ၵူၼ်ႇပင်းၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်းၵေႃႈ ၸမ်တေဢွင်ႇမၢၼ်ယဝ်ႉတူဝ်ႈ ယဝ်ႉၼင်ႇၵဝ်ႇ – ဝႃႈၼႆ။ မၢႆတွင်း NUG ၶွပ်ႈတဵမ် 3 ပီ ယူႇတီႈ NUG သေ တေၶတ်းၸႂ်ႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်တင်း ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၵူႈၸုမ်း ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၊ တေႁူမ်ႈၵၼ်တင်း ၵူၼ်းမိူင်းတင်းသဵင်ႈသေ တေပိုတ်းယိုဝ်းၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉ ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်း ယႃႇႁႂ်ႈပႅၼ်ႁူဝ်လုၵ်ႉၶိုၼ်ႈမႃးထႅင်ႈသေပွၵ်ႈ တေၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉထိုင်ငဝ်ႈ ႁၢၵ်ႈတူၼ်ႈတေႃ ဝႃႈၼႆ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းၵေႃႇတင်ႈတပ်ႉသိုၵ်းဝႃႉ UWSA ၶွပ်ႈတဵမ် 35 ပီ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 17 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉၵေႃႈ NUG သူင်ႇလိၵ်ႈထိုင် ၸုမ်းသိုၵ်းဝႃႉ ဝႃႈ – ပၢင်တိုၵ်း ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ သိုၵ်းၼႆႉ UWSA ၸုမ်းဝႃႉ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွႆႈထႅမ် ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ထိုင်တီႈလႆႈလွင်ႈဢွင်ႇမၢၼ်။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၸုမ်းသိုၵ်းဝႃႉ ၸွႆႈထႅမ်တူၺ်းလူပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းပၢႆႈၽေးပၢင်တိုၵ်း 1027 ၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်ၶွပ်ႈၸႂ်လႄႈ ၸႂ်ယႂ်ႇၸုမ်းသိုၵ်းဝႃႉ တႄႉတႄႉ။ တႃႇၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉ လႆႈၸဝ်ႈ ဢႃႇၼႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ တေယွၼ်းႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်တင်းသိုၵ်းဝႃႉၵႂႃႇထႅင်ႈ – ဝႃႈၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – RFA, Kit Thit Media

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်မိူင်း']

2024-04-19T17:01:17

https://shannews.org/archives/51991

ၵူၼ်းၸၢႆးမိူင်းယႆ 8 ၵေႃႉ ၺွပ်းၵၼ်ႉၸၼ် ဢွၼ်ႇယိင်း ဢႃယု 18 ပီ

ၽွင်းၶၢဝ်းသွၼ်းၼမ်ႉ သၢင်းၵျၢၼ်ႇၼႆႉ ဢွၼ်ႇယိင်း ဢႃယု 18 ပီ ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၺႃးၵူၼ်းၸၢႆးမိူင်းယႆ 8 ၵေႃႉ မဝ်းလဝ်ႈသေ ထုၵ်ႇတီႉၺွပ်းဢဝ်ၵႂႃႇၵၼ်ႉၸၼ် ယဝ်ႉၵေႃႈ ပေႃႉထုပ်ႉၶိုင်ဢၢင်ႈႁႅမ်တၢႆထႅင်ႈ။ ဝၼ်းတီႈ 14/4/2024 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 2 မူင်းၼၼ်ႉ ဢွၼ်ႇယိင်း ဢႃယု 18 ပီ ၵူၼ်းဢိူင်ႇမိူင်းပၢတ်ႇ ၸႄႈဝဵင်းတၢင်ႉယၢၼ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၵႂႃႇလဵၼ်ႈၼမ်ႉ တီႈတၢတ်ႇႁၢႆးပူႉသေ ပွၵ်ႈမႃးၵေႃႉလဵဝ် မႃးၺႃး ၵူၼ်းၸၢႆးၽုင်ၼိုင်ႈ ၵိၼ်လဝ်ႈမဝ်း တီႈႁိမ်းဝၢၼ်ႈၼွင်လူမ်ႇ ၼႂ်းဢိူင်ႇႁူဝ်ယ ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းယႆၼႆႉ ၺႃးၺွပ်းဢဝ်မၼ်းၼၢင်းၵႂႃႇ ပေႃႉထုပ်ႉၵၼ်ႉၸၼ်လူလၢႆ တီႈၼႂ်းပႃႇထိူၼ်ႇ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းမိူင်းယႆ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ဝၼ်းၼၼ်ႉ မႅၼ်ႈဝၼ်းသၢင်းၵျၢၼ်ႇတူၵ်း ဢွၼ်ႇယိင်းၵေႃႉ ၼႆႉ ၵႂႃႇလဵၼ်ႈၼမ်ႉတီႈတၢတ်ႇႁၢႆးပူႉသေ ၽွင်းပွၵ်ႈႁိူၼ်းၶိုၼ်းၼၼ်ႉ ၺႃးၵူၼ်းၸၢႆး 8 ၵေႃႉၼႆႉ ပႂ်ႉႁႄႉၵၢင်တၢင်း တီႈ ႁိမ်းဝၢၼ်ႈၼွင်လူမ်ႇ ဢိူင်ႇႁူဝ်ယၼႆႉသေ ၵူၼ်းၸၢႆးၸိူဝ်းၼႆႉ ဢဝ်ၼမ်ႉ ႁၢတ်ႇသႂ်ႇၼႃႈ ဢွၼ်ႇယိင်းၼၼ်ႉ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၺွပ်းဢဝ်တူဝ်မၼ်းၼၢင်းၵႂႃႇၵၼ်ႉၸၼ် ၼႂ်းပႃႇထိူၼ်ႇ ဢၼ်ယၢၼ်ၵႆတၢင်းဢိူင်ႇႁူဝ်ယ မွၵ်ႈ 2 လၵ်းသေ ဢၢၼ်း ၶႃႈႁႅမ်မၼ်းၼၢင်းတၢႆ။ ၵူၺ်းၵႃႈ မၼ်းၼၢင်း တၼ်းပၢႆႈလွတ်ႈမႃးၶႃႈဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ဢွၼ်ႇယိင်း ဢႃယု 18 ပီ ဢၼ်ၺႃးၵၼ်ႉၸၼ်ၼႆႉ မိူဝ်ႈၵႂႃႇဢႅဝ်ႇတီႈတၢတ်ႇႁၢႆးပူႉၼၼ်ႉ လႅပ်ႈတေၵႂႃႇၵၼ် လၢႆၵေႃႉယူႇ မိူဝ်ႈမႃးသမ်ႉ မၼ်းၼၢင်းပွၵ်ႈမႃးၵေႃႉလဵဝ်သေ ၸင်ႇမႃးႁူပ်ႉသႂ်ႇ ၵူၼ်းၸၢႆး 8 ၵေႃႉ ဢၼ်ၵိၼ်လဝ်ႈမဝ်းဝႆႉၼႆႉ ဝႃႈ ၼႆ။ ၵူၼ်းၸၢႆး 8 ၵေႃႉ ဢၼ်ၵၼ်ႉၸၼ် ဢွၼ်ႇယိင်း 18 ပီၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၼွင်လူမ်ႇ၊ ဝၢၼ်ႈၾႃႉ ၽႃႇ ၼႂ်းဢိူင်ႇႁူဝ်ယ ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းယႆလႄႈ ဝၢၼ်ႈၵၢင် ၼႂ်းဢိူင်ႇမိူင်းပၢတ်ႇ ၸႄႈဝဵင်းတၢင်ႉယၢၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၵူၼ်းၸၢႆး ၸိူဝ်းၼၼ်ႉသမ်ႉ ပဵၼ်ၸၢႆးလႅင်းလၢဝ်(ပေႃႈႁိူၼ်း) ဢႃယု 19 ပီ ၊ ၸၢႆးလိူၼ်(ပေႃႈႁိူၼ်း) ဢႃ ယု 26 ပီ ၊ ၸၢႆးလၢဝ် ဢႃယု 16 ပီ ၊ ၸၢႆးလႃႉသႃႇ(ပေႃႈႁၢင်ႉ) ဢႃယု 24 ပီ ၊ ၸၢႆးလိင်ႇ(ပေႃႈႁိူၼ်း) ဢႃယု 25 ပီ ၊ လုင်းပီး (ပေႃႈႁိူၼ်း) ဢႃယု 47 ပီ လႄႈ ၸၢႆးသီႇႁႃႉ ဢႃယု 19 ပီ လႄႈ ၸၢႆးလိူၼ်ၶမ်း ဢႃယု 16 ပီ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းၸၢႆး 8 ၵေႃႉၼႆႉ ၺႃးသိုၵ်း SSPP/ SSA တီႉၺွပ်းၵုမ်းတူဝ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈ ၼႆႉ ယူႇတီႈ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ ၵပ်းသိုပ်ႇ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ SSPP ၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈ။ “သိုၵ်း SSPP မႃးတီႉၺွပ်းတူဝ်ၶဝ်ၵႂႃႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 17 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉယဝ်ႉ ၵူၼ်းၸၢႆးၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်ပဵၼ် လုၵ်ႈၵူၼ်းမၢၵ်ႈမီး ၶႂ်ႈႁဵတ်းသင်ႁဵတ်းမၼ်းဢမ်ႇလႆႈ ပေႃးဢမ်ႇဢဝ်တူၵ်းၶွၵ်ႇ ပၼ်တၢမ်ႇၼၵ်းၼႃ တႄႉ ၶဝ်တေဢမ်ႇလၢပ်ႇ။ ၼႂ်းပိူင်ၵၢၼ်ဢုပ်ႉပိူင်ႇ SSPP ၵေႃႈ တိုၼ်းပႃးယူႇ မၢႆ 4 ၼၼ်ႉ တႅမ်ႈဝႆႉဝႃႈ တေဢမ်ႇလႆႈၵၼ်ႉၸၼ်လူလၢႆၼၢင်းယိင်း။ ပေႃးပူၼ်ႉပႅၼ်ၸိုင် တၵ်းၺႃးတၢမ်ႇၶွၵ်ႈ 2 ပီထိုင် 6 ပီ။ တၢမ်ႇငိုၼ်း၊ တၢမ်ႇပၼ်ၵျၢမ်း ၊ တၢမ်ႇတၢႆ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈၺႃးၵွၼ်ႇၼႆလူး ၼႂ်းပိူင်ၶဝ်မီးဝႆႉတႄႉ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းမိူင်းယႆ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ယူႇတီႈ ၵူၼ်းမိူင်းယႆတႄႉ တုၵ်းယွၼ်းထိုင် ႁႂ်ႈ SSPP ပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇ ၵူၼ်းၸၢႆး 8 ၵေႃႉၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈၼၵ်းၼႃ ယဝ်ႉၵေႃႈ ယႃႇႁႂ်ႈပဵၼ်တူဝ်ယၢင်ႇ တႃႇၵူၼ်းတၢင်းလင်။ ႁႂ်ႈၶဝ်လႆႈၵူဝ်သေ ဢမ်ႇႁတ်းႁဵတ်းထႅင်ႈ ၸိူင်ႉၼႆ – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈမိူင်းယႆလၢတ်ႈ။

['ၽိတ်းမၢႆမီႈ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-19T15:47:35

https://shannews.org/archives/51975

ပၢင်တေႃႇလွင်း တီႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ပိုတ်ႇမႃးၸမ် 2 လိူၼ်ယဝ်ႉ ယင်းပႆႇပိၵ်ႉ

သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ဢွၼ်ပိုတ်ႇပၢင်တေႃႇလွင်းမႃး တီႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီၼႆႉ ၸမ် 2 လိူၼ်ယဝ်ႉ ပႆႇပိၵ်ႉဢိုတ်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၶၢႆရူတ်ႉၵႃး/ ထေႃႈ လူမ်ႇၼီႈၼမ်။ တႄႇဢဝ် ႁၢင်လိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊၼၼ်ႉမႃး ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင် ယၢမ်းလဵဝ် သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ပဵၼ် ၸဝ်ႈတႅင်ႇလူင်သေ ပိုတ်ႇပၢင်တေႃႇလွင်းမႃး တီႈပၢင်ႇလိူၼ်သီႇ ၾၢႆႇၼႃႈၵျွင်းၽြႃးလူင် ၵၢင်ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ၼႂ်းၸႄႈတွၼ်ႈလႃႈသဵဝ်ႈ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “မိူဝ်ႈလဵဝ် တီႈသႅၼ်ဝီၼႆႉ မီးပၢင်မူၼ်ႈသိူဝ်းလႄႈ ပၢင်တေႃႇလွင်းၵူၺ်းဢေႃႈ ၵိုၼ်းၶွၼ်ႈလီၼႃႇ။ ၼႂ်းပၢင်တေႃႇလွင်းၼၼ်ႉ မီးၵူႈမဵဝ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ၽၢႆႉၵိဝ်း၊ တေႃႇၵႆႇ၊ ထီႇ 36 တူဝ်/ (36) မိူင်းလူင်၊ လေးၵွင်ႇၵျိၼ်ႇ၊ မၢၵ်ႇၵိင်ႈလွႆ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၵူၼ်းၵႂႃႇတေႃႇ လွင်းၼၼ်ႉ မၢင်ၸိူဝ်း ၵမ်ႉရူတ်ႉၵႃး၊ ထေႃႈ၊ ၾူၼ်း၊ ရူတ်ႉၶိူင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၼမ်ဝႃႈၼမ်ယဝ်ႉ။ ထိုင်တီႈ ပေႃးလႆႈၶၢႆထေႃႈ၊ ၶၢႆၵႃးသေ လူမ်ႇၼီႈၼႂ်းပၢင်တေႃႇလွင်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ၼမ်ထူၼ်ႈ။ လွင်ႈပၼ်ႁႃ ၽူဝ် မေးၽိတ်းမေႃးၵၼ်ၵေႃႈ ထူၼ်ႈယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ပၢင်တေႃႇလွင်း တီႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ပၢင်တေႃႇလွင်း တီႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီၼႆႉ ဝၢႆးသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ယိုတ်းလႆႈဝဵင်းယဝ်ႉ ထိုင်မႃးၶၢဝ်းပီမႂ်ႇၶႄႇၼၼ်ႉ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ဢွၼ်ႁူဝ်ပိုတ်ႇပၢင်တေႃႇလွင်းမႃး ၸွမ်းၼႂ်းပွၵ်ႉၼႂ်းယွမ်ႇလၢႆတီႈသေ ထိုင်မႃးႁၢင်လိူၼ် ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊၼၼ်ႉ ၸင်ႇ ၶိုၼ်းမႃးၶွၼ်ႈႁဵတ်းတီႈလဵဝ် တီႈပၢင်ႇလိူၼ်သီႇ ၵၢင်ဝဵင်းသႅၼ်ဝီၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။ “ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်း ၸုမ်းဢူၺ်းလီၶဝ်ၼႆႉသေ ႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈလူႉၵွႆၵႂႃႇၼႆႉ မီးဝႆႉၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇလင်မၼ်း လွင်ႈၼႆႉ သိုၵ်းၶဝ် ဢမ်ႇသူၼ်ၸႂ်။ တီႈတႄႉမၼ်း ၶဝ်လူဝ်ႇပိၵ်ႉပၢင်လွင်းသေ ၸွႆႈၵၼ်ပူၵ်းပွင် ဝၢၼ်ႈဝဵင်းၶိုၼ်းယႂ်ႇဢိူဝ်ႈ။ တေႃႈလဵဝ် ၶဝ်ၸွႆႈပၼ်ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းႁိူၼ်းလူႉၵွႆ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ယင်းပႆႇၸေးမူတ်း။ ႁိူၼ်းဢၼ်လူႉၵွႆ ၼမ်သုတ်း လႆႈႁပ်ႉငိုၼ်းတီႈၶဝ် ငိုၼ်းၶႄႇ 6,100 ယႂၼ်ႊ၊ ၵွႆပၢၼ်ၵၢင် 3,050 ယႂၼ်ႊလႄႈ လူႉၵွႆဢိတ်းဢွတ်း 1,000 ယႂၼ်ႊ။ ႁဝ်းၶႃႈ ၵူၼ်းမိူင်း ဝူၼ်ႉပေႃးဢမ်ႇပွင်ႇယဝ်ႉ ဢၼ်ၶဝ်ၸွႆႈ ထႅမ်ၼႆႉၵေႃႈ ဢေႇၼႃႇဢေႃႈ။ တႃႇႁဵတ်းႁိူၼ်းၼိုင်ႈလင်ၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇငၢႆႈ တီႈဢေႇသုတ်း ႁူဝ်ႁဵင်သႅၼ်ပျႃးမၼ်းဢေႃႈ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ယွၼ်ႉၽႅၼ်ၵၢၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၸုမ်းဢူၺ်းလီ ပွတ်းႁွင်ႇ 3 ၸုမ်းၼႆႉသေ တုမ်ႉတိူဝ်ႉႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်းမိူင်းသႅၼ်ဝီ လူႉၵွႆမွၵ်ႈ 600 လင် ၵူၼ်းမိူင်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းၼပ်ႉႁူဝ်မိုၼ်ႇ။ ၸိူဝ်းလူႉတၢႆ မၢတ်ႇၸဵပ်း ၸွမ်းၼႂ်းပၢင်တိုၵ်းၵေႃႈၼမ်။

['ၽိတ်းမၢႆမီႈ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-19T13:27:17

https://shannews.org/archives/51970

ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ပွတ်းၸၢၼ်း လူႉတၢႆၸွမ်းၼႂ်းၵႄႈပၢင်တိုၵ်း ဢမ်ႇယွမ်း 60 ယဝ်ႉ

ၶၢဝ်းတၢင်း 3 လိူၼ်မႃးၼႆႉ ယူႇတီႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ႁူမ်ႈတင်း ပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း PNO ပဵၼ်ပၢင် တိုၵ်းၵၼ်တင်း တပ်ႉသိုၵ်းပူတ်းပွႆႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈပဢူဝ်း PNLA , PDF ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း တုမ်ႉတိူဝ်ႉၵူၼ်းမိူင်းလူႉတၢႆၸွမ်း 60 ပၢႆ မၢတ်ႇၸဵပ်း 78 ၵေႃႉ။ ဝၼ်းတီႈ 16/4/2024 ယူႇတီႈ ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇပဢူဝ်း (PYO) ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃး ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း ပၢင်တိုၵ်း 3 လိူၼ်မႃးၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ၸႄႈဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ၊ ပၢင်လွင်း၊ ယွင်ႁူၺ်ႈလႄႈ ႁူဝ် ပူင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ်ပွႆႇမၢၵ်ႇလႄႈ ယိုဝ်းၵွင်ႈလူင်သႂ်ႇ တုမ်ႉတိူဝ်ႉၵူၼ်းမိူင်းလူႉတၢႆ ၸွမ်း ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပႃးလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢႃယု 6 လိူၼ်ထိုင် 10 ပီ တင်းမူတ်း 7 ၵေႃႉ၊ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢႃယု 15 ပီ ၵေႃႉၼိုင်ႈ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၽူႈၸၢႆး 43 ၵေႃႉ၊ ၽူႈယိင်း 4 ၵေႃႉလႄႈ ဢၼ်ပႆႇယိုၼ်ယၼ်လႆႈ 6 ၵေႃႉ ႁူမ်ႈတင်း မူတ်း 61 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်းၼႆႉသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း မိူၼ်ၼင်ႇ – ၵူၼ်းမိူင်းသီႇသႅင်ႇ 52,000 ပၢႆ ၊ ပၢင်လွင်း 15,000 ပၢႆ ၊ ဝဵင်းႁူဝ်ပူင်း 1,000 ပၢႆလႄႈ ယွင်ႁူၺ်ႈ 2,100 ပၢႆ တင်းမူတ်း ႁူမ်ႈၵၼ် 70,000 ပၢႆ – ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းမိူင်း 7 မိုၼ်ႇပၢႆ ဢၼ်လႆႈပၢႆႈၵႂႃႇသွၼ်ႈဝႆႉသမ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ဝဵင်းႁူဝ်ပူင်း၊ ယွင်ႁူၺ်ႈလႄႈ ၸွမ်းၼႂ်းထိူၼ်ႇၶိူဝ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ႁူဝ်လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုဝ်းၵွင်ႈလူင် ၼႂ်းမူႇဝၢၼ်ႈ ၸႄႈဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ ဢမ်ႇယွမ်း 4 ဝၢၼ်ႈ တုမ်ႉတိူဝ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း 2,000 ပၢႆ ။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၼႂ်းလုၵ်ႈၸုမ်း PYO ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း ၸုမ်းလုၵ်ႉ ၽိုၼ်ႉ ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ် တၢင်းဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈၼၼ်ႉသေ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုဝ်းၵွင်ႈလူင်သႂ်ႇၼႂ်းဝၢၼ်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇ – ဝၢၼ်ႈၼမ်ႉပွၼ်၊ ဝၢၼ်ႈၺွင်ႇလေးပိၼ်ႇလႄႈ ဢိၵ်ႇထႅင်ႈလၢႆလၢႆဝၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ယၢမ်းလဵဝ် လႆႈၶၢႆႉလုၵ်ႈဢွၼ်ႇလႄႈ ၵူၼ်းထဝ်ႈဝႆႉတီႈလွတ်ႈၽေးယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းတႄႉ လူဝ်ႇတၢင်းၸွႆႈထႅမ်ၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်းၼႆႉသေ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ် ပွႆႇမၢၵ်ႇလူင်သႂ်ႇ တုမ်ႉတိူဝ်ႉ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ မၢတ်ႇၸဵပ်း 12 ၵေႃႉ၊ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၽူႈၸၢႆး 39 ၵေႃႉ၊ ၽူႈယိင်း 16 ၵေႃႉလႄႈ ဢၼ်ပႆႇယိုၼ်ယၼ်လႆႈ 11 ၵေႃႉ ၼႆယဝ်ႉ။ ၽွင်းပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းမႃး ၶၢဝ်းတၢင်း 3 လိူၼ်ၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ် ပွႆႇမၢၵ်ႇလူင် မီး 462 ၵမ်း၊ ယိုဝ်းမၢၵ်ႇလူင် 2,846 ၵမ်း ဝႃႈၼႆ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ တုမ်ႉတိူဝ်ႉႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈလူႉၵွႆ 552 လင်၊ ဢွင်ႈတီႈ သႃသၼႃ 25 လင်၊ ႁူင်းႁဵၼ်း 12 လင်၊ ၶူဝ် 2 လင်၊ ႁူင်းယႃလႄႈ ႁွင်ႈယႃ (ဆေးခန်း) 4 လင်၊ ၵၢတ်ႇ 1 တီႈ – ၸုမ်း PYO ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇဝႆႉပႃး ၼင်ႇၼႆထႅင်ႈ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-19T10:57:46

https://shannews.org/archives/51965

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပွႆႇပၼ်ၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈ သၢမ်ႁဵင်ပၢႆ ၼႂ်းတိုဝ်ႉတၢင်းဝၼ်းပီမႂ်ႇ သၢင်းၵျၢၼ်ႇ

ဝၼ်းတီႈ 17/4/2024 ၼႂ်းတိုဝ်ႉတၢင်း ဝၼ်းပီမႂ်ႇသၢင်းၵျၢၼ်ႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ပွႆႇပၼ်ၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈ ပတ်းပိုၼ်ႉမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် 3,000 ပၢႆ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပႃးၵူၼ်း တူၵ်းၶွၵ်ႈၵၢၼ်မိူင်း 91 ၵူၺ်း ဝႃႈၼႆ။ ၸုမ်းၸွႆႈထႅမ် ၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈၵၢၼ်မိူင်း မိူင်းမၢၼ်ႈ AAPP လၢတ်ႈဝႃႈ – “ၵူၼ်းတူၵ်း ၶွၵ်ႈၵၢၼ်မိူင်းပႃး မႃး 91 ၵေႃႉ ၵူၺ်းလႄႈ ပဵၼ်ဢၼ်လဵၵ်ႉၵေႇဢေႇမၢင်တႄႉတႄႉ။ ၼႂ်း ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၸမ် တေပူၼ်ႉတူတ်ႈတၢမ်ႇၶွၵ်ႈၵူၺ်း ၵူၺ်း။ ဢၼ်ပဵၼ်ၽူႈၼမ်း ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈတႄႉ ဢမ်ႇပႃး။ တူဝ်ဢွင်ႇသၢၼ်းသူႉၵျီႇလႄႈ ဢူးဝိၼ်းမျိၼ်ႉ (ၽူႈၼမ်း ၵဝ်ႇပႃႇ တီႇၼူၵ်ႉယုင်းလႄႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ NLD ) ၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇပႃးမႃး”- ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 16 ၼၼ်ႉ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸွမ်ႁၢၼ်ၸေႃႇမိၼ်းထုၼ်း လၢတ်ႈတီႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇမၢၼ်ႈဝႃႈ ဢမ်ႇၵႃး ဢူးဝိၼ်းမျိၼ်ႉလႄႈ ဢွင်ႇသၢၼ်းၸုႉၵျီႇၵူၺ်း။ ၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈ ၸိူဝ်းမီးဢႃယုယႂ်ႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇ ပၢႆးယူႇလီၶဝ်ၼႆသေ လႆႈၶၢႆႉၶွၵ်ႈဝႆႉပၼ်- ဝႃႈၼႆသေတႃႉ ၵူၼ်းၸမ်ၸႂ်ၸုမ်းၽူႈၼမ်းပႃႇတီႇၼူၵ်ႉယုင်းတႄႉဝႃႈ – ဢွင်ႇသၢၼ်းသူႉၵျီႇ ဢမ်ႇထိုင်မႃးတီႈဝၢင်းႁိူၼ်းမၼ်းၼၢင်း ဢၼ်မီးတီႈဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ။ မၼ်းၼၢင်း ထုၵ်ႇၶၢႆႉၵႂႃႇဝႆႉတီႈလႂ် ၵေႃႈ ဢမ်ႇႁူႉ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇသိုၵ်ႈမၢၼ်ႈဢမ်ႇလၢတ်ႈပႃး။ လႅပ်ႈတေမီးတီႈ ၶွၵ်ႈၼေႇပျီႇတေႃႇၵူၺ်း။ ဢူးဝိၼ်းမျိၼ်ႉ ၵေႃႈ လႅပ်ႈတေမီးတီႈၶွၵ်ႈဝဵင်းတွင်ႇငူႇၵူၺ်း ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈၵၢၼ်မိူင်း ဢၼ်လွတ်ႈမႃးၼၼ်ႉတႄႉ ပႃးမႃးတွၵ်ႊတိူဝ်ႊၶလမ်ႊသမ်ႊသွၼ်ႊ ဢၼ်ပဵၼ်ၽူႈၵိူဝ်းၵုမ် ၸုမ်ႊၶရိယၼ်ႇၶၢင် KBC ၼၼ်ႉ။ မၼ်းၸၢႆးၼႆႉ ၺႃးတီႉၺွပ်း တီႈတႃႈႁိူဝ်းမိၼ် ဝဵင်းလိူဝ်ႇ မိူဝ်ႈပီ 2022 ၽွင်းမၼ်းဢၢၼ်း ၵႂႃႇယူတ်းယႃ တူဝ်တီႈမိူင်းထႆးသေ ထုၵ်ႇဢဝ်လိူင်ႈၸွႆးတြႃး လူၺ်ႈတၢင်းၽိတ်းၵပ်းသိုပ်ႇ ၸုမ်းၼွၵ်ႈ မၢႆမီႈ 17-1 ၊ မၢႆမီႈ ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉသလေႇၼႃႈတႃ ၸိုင်ႈမိူင်း 505 လႄႈ မၢႆမီႈ ၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉ 52 ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ထုၵ်ႇပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇၶွၵ်ႈဝႆႉ 6 ပီ။

['ၵၢၼ်မိူင်း', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်']

2024-04-19T10:29:37

https://shannews.org/archives/51956

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဝၢင်းၶိူင်ႈပၼ်ယၢင်းၽိူၵ်ႇ 48 ၵေႃႉ

ဝၼ်းတီႈ 13-14/4/2024 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶဝ်ႈဝၢင်းၶိူင်ႈ ပၼ်သိုၵ်းယၢင်းၽိူၵ်ႇ တီႈတပ်ႉၸုမ်း 4 တႃႇၵူၼ်း 48 ၵေႃႉ ပႃးတင်းၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ Photo by – KIC/ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဝၢင်းၶိူင်ႈၸူး သိုၵ်းယၢင်းၽိူၵ်ႇ တႃႇၵူၼ်း 48 ၵေႃႉ ပၢင်တိုၵ်းၼႆႉ ပဵၼ်တီႈပၢင်သဝ်း ၵမႃႇပလေႃးလႄႈ ထေႃးမႃႇၽဵဝ်း ၼႂ်းၸႄႈတွၼ်ႈတႃႈဝၢႆ ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ဝႃႈၼႆ။ ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ ၶလယ 103 ၵႅမ်ၸွမ်ႁၢၼ် ဢွင်ႇႁိူင်း ဢွၼ်ဢဝ်လုၵ်ႈၼွင်ႉပွင်ႈပၢႆ ဢမ်ႇယွမ်း 50 ဢၢၼ်းမႃးႁူမ်ႈတပ်ႉပိဝ်ႇႁႃႇထီးထႃႇ၊ ၽွင်းႁွတ်ႈၵၢင်တၢင်းၼၼ်ႉ သိုၵ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈယၢင်းၽိူၵ်ႇ KNLA လႄႈ PDF ၶဝ်ႈတိုၵ်းၵၢင်တၢင်း။ တီႈပၢင်တိုၵ်းၼၼ်ႉ တၢႆ 6 ၵေႃႉ ပႃးတင်းၶုၼ်သိုၵ်းလူင် ၵေႃႉၼိုင်ႈ၊ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၵိုတ်း 48 ၵေႃႉ ပႃးတင်းၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ ၶဝ်သမ်ႉ ၺႃးတီႉၺွပ်းလႄႈ ထိုင်တီႈဝၢင်းၶိူင်ႈၼႆ – ႁွင်ႈၵၢၼ် ၶၢဝ်ႇယၢင်း KIC တႅမ်ႈတၢင်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၸုမ်းၵႅတ်ႇၶႄၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ သိုၵ်းယၢင်းၽိူၵ်ႇ ယိုတ်းလႆႈ ပႃးၶိူင်ႈၵွင်ႈၵၢင်ႇၶွင် ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တင်းၼမ်တင်းလၢႆ ဝႃႈၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-18T16:48:23

https://shannews.org/archives/51946

ၾႃႉၽႃႇၺႃးဝူဝ်း ၵူၼ်းမိူင်းယႆ တၢႆ 13 တူဝ်

ၾူၼ်ယႂ်ႇလူမ်းလူင်သေ ၾႃႉၽႃႇၺႃး ဝူဝ်းၵူၼ်းမိူင်းယႆ လူႉတၢႆထင်တီႈ 13 တူဝ် သုမ်းငိုၼ်း ဢမ်ႇယွမ်း 50 သႅၼ်ပျႃး။ ဝၼ်းတီႈ 17/4/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉ 4 မူင်းၶိုင်ႈ ၾူၼ်ယႂ်ႇလူမ်းလူင်သေ ၾႃႉၽႃႇၺႃးဝူဝ်း ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈပဵင်းသႃႇ ဢိူင်ႇႁူဝ်ယ ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းယႆ ၸႄႈတွၼ်ႈလႃႈသဵဝ်ႈ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လူႉတၢႆ 13 တူဝ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈဝူဝ်း ဢွၼ်ၵၼ်တူၵ်းၸႂ် ယွၼ်ႉဢမ်ႇတွၼ်ႈယၢမ်ႈၺႃးမႃး ၸိူင်ႉၼႆသေပွၵ်ႈ ဝႃႈၼႆ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ၾႃႉၽႃႇၺႃးဝူဝ်းၵူၼ်းမိူင်းယႆ 13 တူဝ် လူႉတၢႆ ၸဝ်ႈၶွင်ဝူဝ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ပေႃးၵၢင်ဝၼ်းၼႆ ဝူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်တေၵႂႃႇႁႃၵိၼ် တၢင်ႇတီႈတၢင်ႇလႅၼ်သေ ပေႃးၶမ်ႈမႃး ၶဝ်မႃးၼွၼ်း တႂ်ႈႁူမ်ႈမၢၵ်ႇလၢင်း တူၼ်ႈယႂ်ႇယႂ်ႇၼႆႉဢေႃႈ ။ ၵၢင်ၼႂ်ၼၼ်ႉသမ်ႉ ၽုင်ဝူဝ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ပႆႇတၼ်းၽၢတ်ႇတူၼ်ႈမႆႉလူင်ၼၼ်ႉ ၾူၼ်သမ်ႉတူၵ်းႁႃႇယႂ်ႇ လူမ်းႁႅင်း ၾႃႉၽႃႇၾႃႉမႅပ်ႈဢေႃႈ။ မၼ်းလႅပ်ႈတေၽႃႇသႂ်ႇ တူၼ်ႈမႆႉ ၵူၺ်းၵႃႈ သမ်ႉၽႃႇၺႃးပႃးၽုင်ဝူဝ်း ၸိူဝ်းၼႆႉဢေႃႈ။ ပႃးဝူဝ်းၶႃႈ 2 တူဝ်၊ ဝူဝ်းၵူၼ်းၼႂ်းဝၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ပႃးၶႃႈဢေႃႈ ႁူမ်ႈၵၼ် 13 တူဝ်”- ဝႃႈၼႆ။ ဝူဝ်းၵူၼ်းဝၢၼ်ႈပဵင်းသႃႇ ဢၼ်လႆႈလူႉတၢႆၵႂႃႇ 13 တူဝ်ၼၼ်ႉ ယၢမ်းလဵဝ် ၵႃႈၶၼ်ဝူဝ်း ၼိုင်ႈတူဝ်လႂ် တေမီး 6 သႅၼ်ပျႃးတေႃႇထိုင် 8 သႅၼ်ပျႃး။ ၾႃႉၽႃႇဝူဝ်းတၢႆပဵၼ်ၽုင်ၸိူင်ႉၼႆ တီႈဢိူင်ႇႁူဝ်ယ မိူင်းယႆၼႆႉ ဢမ်ႇတွၼ်ႉမီးမႃးၸိူင်ႉၼႆသေပွၵ်ႈ။ ၼႆႉသမ်ႉ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉမႃးပဵၼ်ၼႆလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈလႄႈ ၸဝ်ႈဝူဝ်းၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ်တူၵ်းၸႂ်ႁႅင်း။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉလူႉသုမ်း ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ယူႇတီႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ်တၢင်ႇယိုၼ်ႈ ယွၼ်းတၢင်းၸွႆႈထႅမ် တီႈၽူႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈဝႆႉယဝ်ႉ ၵူၺ်းၵႃႈ ပႆႇႁၼ်တုမ်ႉတွပ်ႇသင်မႃး ဝႃႈၼႆ။ “ဢၼ်ၾႃႉၽႃႇၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ ဢမ်ႇတွၼ်ႉမီးမႃးသေပွၵ်ႈ။ ၽႂ်ၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်တူၵ်းၸႂ် ယွၼ်ႉဢမ်ႇ ယၢမ်ႈႁၼ်ယၢမ်ႈ ၺႃး။ လွင်ႈၸွႆႈထႅမ်ၵေႃႈ ၸွင်ႇတေလႆႈဢမ်ႇလႆႈပႆႇႁူႉ။ ယၢမ်းလဵဝ် ႁဝ်းၶႃႈ တၢင်ႇ ယွၼ်းတၢင်းၸွႆႈထႅမ်တီႈ ၽူႈမီးပုၼ်ႈ ၽွၼ်း ၾၢႆႇၽေးသၽႃႇဝၶဝ်ဝႆႉယဝ်ႉ ၸွင်ႇၶဝ်တေၸွႆႈထႅမ် ဢမ်ႇၸွႆႈထႅမ်တႄႉ ဢမ်ႇႁူႉ။ တၢင်ႇတႄႉ တၢင်ႇလၢတ်ႈဝႆႉယဝ်ႉ”- ၸဝ်ႈဝူဝ်း သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ၵူၼ်းဝဵင်းမိူင်းယႆၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် ၽုၵ်ႇမၢၵ်ႇတဝ်ႈၶဝ်ႈၼမ်ႉ လဵင်ႉၼႃႈႁိူၼ်းယေးၵၼ်။ မၢင်ၸိူဝ်း လဵင်ႉသတ်းႁိူၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ မူႇ ၊ ၵႆႇ ၊ ဝူဝ်း ၊ ၵႂၢႆး ၸိူဝ်းၼႆႉ လဵင်ႉၼႃႈႁိူၼ်းပႃး ၼႆယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပီ 2022 ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၸၢင်ႉႁိူၼ်း 3 ၵေႃႉ ပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈ ၵႂႃႇပိတ်းၼဵင်ႈ ၼႂ်းသူၼ်သေ ပွၵ်ႈႁိူၼ်း ၺႃးသၢႆ ၾႃႉၽႃႇသိတ်ႈသႂ်ႇသေ ထိုင်တီႈလူမ်ႉလိုမ်းတူဝ်ၵႂႃႇ တီႈၵၢင်ပၢင်ႇၸွမ်းတၢင်း ၼႂ်းၵႄႈ သူၼ်ၼဵင်ႈတၢင်း ဝၢၼ်ႈၸၢင်ႉႁိူၼ်း ၼႂ်းဢိူင်ႇတေႃႉသၢင်ႇ ၸႄႈဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး ၼႆယဝ်ႉ။

['သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-18T15:52:51

https://shannews.org/archives/51941

ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ လူဝ်ႇတၢင်းၸွႆႈထႅမ် ၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉ

ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ႁူဝ်ၵူၼ်း 800 ပၢႆ ႁူပ်ႉထူပ်းလွင်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇႁႅင်း ယၢမ်းလဵဝ် လူဝ်ႇတၢင်းၸွႆႈထႅမ်ၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။ တႄႇဢဝ် လိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊပိူဝ်ႊ 2023 ၼၼ်ႉမႃး ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် မီးၶၢဝ်းတၢင်း 5 လိူၼ်ပၢႆယဝ်ႉ ၵူၼ်းသႅၼ်ဝီ ဢၼ်ပၢႆႈမႃးသွၼ်ႈဝႆႉ တီႈဝတ်ႉဝၢၼ်ႈသူႈတႆးလႄႈ ဝတ်ႉၵၢင်မိူင်း ႁူဝ်ၵူၼ်း 800 ပၢႆ ယၢမ်းလဵဝ် ဢမ်ႇမီးၸဝ်ႈတႃႇၼ မႃးၵမ်ႉၸွႆႈထႅမ်လႄႈ ဢွၼ်ၵၼ် ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇႁႅင်း လွင်ႈၵိၼ် ယႅမ်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၶူး သုၶမ်း (မွၵ်ႇသဵဝ်ႈ) ဝတ်ႉဝၢၼ်ႈသူႈတႆး ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“တီႈဝတ်ႉဝၢၼ်ႈ သူႈတႆးႁဝ်းၼႆႉ တင်းမူတ်း တေမီးႁူဝ်ၵူၼ်း 550 ပၢႆ ။ ၼိုင်ႈဝၼ်းၼႆႉ ႁဝ်းၸဝ်ႈၶဝ် လႆႈတုမ်ႈႁုင်လဵင်ႉၵၼ် ၶဝ်ႈသၢၼ် 4 ထူင် ၵႃႈၽၵ်းၼိုင်ႈတႃႇ 7 သႅၼ် 3 တႃႇ 21 သႅၼ်ပျႃး ဢၼ်ၼႆႉ တေႃႇဝၼ်း။ မိူဝ်ႈၵူၼ်းပၢႆႈ ၽေး မီးၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင်ၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈသၢၼ်ၼိုင်ႈဝၼ်း ႁုင်လဵင်ႉၵၼ် 18 ထူင်၊ ၵႃႈၽၵ်းၼိုင်ႈတႃႇ 14 သႅၼ် 3 တႃႇ 54 သႅၼ်ပျႃး ၼၼ်ႉၵေႃႈ တေႃႇဝၼ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ယွၼ်ႉၵူၼ်းပၢႆႈၽေးၼႆႉ ပၢႆႈမႃးသွၼ်ႈယူႇဝႆႉ ၶၢဝ်း ယၢဝ်းလႄႈ ၸဝ်ႈတႃႇၼၶဝ်ၵေႃႈ လူတ်းယွမ်းလူင်းၼမ်သေ ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းပၢႆႈၽေး ဢွၼ်ၵၼ် ထူပ်း တၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ လွင်ႈၵိၼ်ယႅမ်ႉၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ဢၼ်ၵိုတ်းဝႆႉ တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈၼႆႉသမ်ႉ တီႈဝဵင်းဝတ်ႉၵၢင်မိူင်း မီးႁူဝ် ၵူၼ်း 300 ပၢႆ ယဝ်ႉၵေႃႈ တီႈဝတ်ႉဝၢၼ်ႈသူႈတႆးသမ်ႉ 550 ပၢႆ ဝႃႈၼႆ။ “ဢၼ်ၵူၼ်းပၢႆႈၽေး ၵိုတ်းဝႆႉ 800 ပၢႆၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် ပဵၼ်ၵူၼ်းသႅၼ်ဝီ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်လူင်ပွင် ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ။ ဢၼ်ၵူၼ်းသႅၼ်ဝီ ၵိုတ်းဝႆႉၼမ်ၼႆႉ ယွၼ်ႉႁိူၼ်းယေးလူႉၵွႆ ဢမ်ႇမီးတီႈယူႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ ပေႃးပွၵ်ႈမိူဝ်းၼႆ တေလႆႈမႄႈယႃႉ တႄႇမႂ်ႇ(တႄႇသုၼ်) ၶိုၼ်းမူတ်းမူတ်းၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ။ တႃႇတေပွၵ်ႈမိူဝ်းႁဵတ်းၶိုၼ်းႁိူၼ်းယေး လင်မႂ်ႇၶိုၼ်းၵေႃႈ မၼ်းဢမ်ႇငၢႆႈ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေး ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ် ဢမ်ႇလႆႈႁဵတ်းၵၢၼ်သင် တေဢဝ်ငိုၼ်းတီႈလႂ်ၵႂႃႇႁဵတ်း”- ၸဝ်ႈၶူး သုၶမ်း (မွၵ်ႇသဵဝ်ႈ) သိုပ်ႇလၢတ်ႈ ၼႄ ၼင်ႇၼႆ။ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ဢၼ်ၵိုတ်းဝႆႉ တီႈဝတ်ႉဝၢၼ်ႈသူႈတႆးၼႆႉသမ်ႉ ၵမ်ႈၼမ် ပဵၼ်ၵူၼ်းသႅၼ်ဝီ မိူၼ်ၼင်ႇ ဝၢၼ်ႈၼွင် ဢူၼ်၊ ၵျွင်းၶမ်း၊ လွၵ်ႉၸွၵ်ႇ၊ ၼမ်ႉဢုၼ်ႇ၊ မိူင်းလီလႄႈ ဢိၵ်ႇထႅင်ႈလၢႆလၢႆဝၢၼ်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။ လွင်ႈလဵင်ႉလူ တႃႇၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း တီႈဝတ်ႉဝၢၼ်ႈသူႈတႆးၼႆႉသမ်ႉ ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 06:30 မူင်း ၵမ်းၼိုင်ႈ၊ 10:30 မူင်း ၵမ်းၼိုင်ႈလႄႈ ဝၢႆးဝၼ်း 3:00 မူင်း ၵမ်းၼိုင်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။ ဢိင်ၼိူဝ် ၵူၼ်းမိူင်းသႅၼ်ဝီ လႆႈပၢႆႈၽေးသိုၵ်း မႃးသွၼ်ႈဝႆႉ တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈၼႆႉ ယွၼ်ႉၽႅၼ်ၵၢၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ဢၼ်ယူႇတီႈ သိုၵ်း TNLA ၊ သိုၵ်း AA လႄႈ MNDAA ႁူမ်ႈၵၼ် လေႃႇတိုၵ်း တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မႃးႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၼႆယဝ်ႉ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2024-04-18T14:30:45

https://shannews.org/archives/51934

ပွႆးသွၼ်းၼမ်ႉ တီႈၾင်ႇတဵင်း ဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ ပီၼႆႉ ဢမ်ႇၵိုၼ်း

ပွႆးသွၼ်းၼမ်ႉ (သၢင်းၵျၢၼ်ႇ) တီႈၾင်ႇၼမ်ႉတဵင်း ၾၢႆႇဢွၵ်ႇဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ ပီၼႆႉ ၵူၼ်းၵႂႃႇလဵၼ်ႈၼမ်ႉ ဢမ်ႇၵိုၼ်းၶွၼ်ႈ မိူၼ်ၵူႈပီ ယွၼ်ႉပၼ်ႁႃလွင်ႈၵဵပ်းသိုၵ်းလႄႈ ၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉ ၵဵပ်းၵႃႈဝႆႉရူတ်ႉၵႃး ၼမ်ႁႅင်း ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 13-17/4/2024 ၶၢဝ်းတၢင်း 5 ဝၼ်းၼႆႉ ပွႆးသွၼ်းၼမ်ႉ တီႈၾင်ႇၼမ်ႉတဵင်း ႁိမ်းၶူဝ် မၢၵ်ႇလၢင်း တၢင်းၾၢႆႇဢွၵ်ႇဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ ၼႂ်းၸႄႈတွၼ်ႈလွႆလႅမ် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ပီၼႆႉ ၸဵမ်ၵူၼ်းမိူင်း/ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢွၼ် ၵၼ်ပၢႆႈၼမ် ယွၼ်ႉၵူဝ်လႆႈႁဵတ်းသိုၵ်း ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ပီၼႆႉ ၵူၼ်းမႃးလဵၼ်ႈၼမ်ႉ တီႈၾင်ႇတဵင်း ႁိမ်းၶူဝ်မၢၵ်ႇလၢင်းၼႆႉ ဢမ်ႇၵိုၼ်းယဝ်ႉၶႃႈ ၵူၼ်းမႃးလဵၼ်ႈၼမ်ႉ ပီၼႆႉ ပေႃးႁၢင်ႇႁီႈႁၢင်ႇႁၢႆးၶႃႈဢေႃႈ။ ၵူႈပီ ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ ၵိုၼ်းၶွၼ်ႈလူင်ဢေႃႈ။ တေမီးၵူၼ်းမိူင်းၵိုင် – မိူင်းၼွင် – ၵေးသီး – ပၢင်လူင် ၸိူဝ်းၼႆႉ မႃး လဵၼ်ႈၶႃႈဢေႃႈ။ ပီၼႆ ၵူၼ်းတီႈၵႆၶဝ်ဢမ်ႇမႃးယဝ်ႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈ ယွမ်းလူင်းၼမ်။ ပေႃးဢဝ် ႁူဝ်ပၢၵ်ႇ (%) မၼ်းဝႃႈၸိုင် ပီၼႆႉ လူတ်းယွမ်းလူင်းမွၵ်ႈ 40 % 50 % ၼႆႉၶႃႈယဝ်” – ဝႃႈၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၵူၼ်းမႃးလဵၼ်ႈၼမ်ႉ တီႈၾင်ႇၼမ်ႉတဵင်း ၾၢႆႇဢွၵ်ႇဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ ဢမ်ႇၵိုၼ်းၶွၼ်ႈၼႆႉ ယွၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ လွင်ႈၵဵပ်းသိုၵ်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈပႃး ၼႆယဝ်ႉ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ၾင်ႇၼမ်ႉတဵင်း တီႈဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ မိူဝ်ႈပီ 2023 ၼႆႉ “ဢၼ်လွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉႁႅင်း တီႈၵူၼ်းမိူင်း ဢမ်ႇမႃးလဵၼ်ႈၼမ်ႉၼႆႉ ယွၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၵဵပ်း သိုၵ်းၵေႃႈ ပိူင်ၼိုင်ႈ။ သိုၵ်းတႆးႁဝ်းၶႃႈ ၵဵပ်းသိုၵ်းၵေႃႈ ပိူင်ၼိုင်ႈ ယွၼ်ႉၼႆလႄႈ ၸဵမ်ၵူၼ်းမိူင်းၵူၼ်းၼုမ်ႇ တီႈဝဵင်းလၢႆးၶႃႈၼႆႉ ဢွၼ် ၵၼ်ပၢႆႈၼမ် မၢင်ၸိူဝ်းပၢႆႈတင်းႁိူၼ်းတင်းယေး ႁဵတ်းၼႆဢေႃႈ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ တီႈလၢႆးၶႃႈၼႆႉ ၵူၼ်းလဵၼ်ႈၼမ်ႉ လူတ်းယွမ်းၼမ်ၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ သိုပ်ႇ လၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ တီႈၾင်ႇၼမ်ႉတဵင်းၼႆႉသမ်ႉ ၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉ 758 (မၢၼ်ႈပၢင်ႇ) သမ်ႉ ၵဵပ်းၵႃႈဝႆႉ ရူတ်ႉၵႃးၼမ် ၼိုင်ႈလမ်းလႂ် လႆႈပၼ်ၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင်ပျႃး ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ လၢႆးၶႃႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ပီၼႆႉ ပလိၵ်ႈၶဝ် ပၼ်ပျီႇတူႉၸိတ်ႉ 758 မႃးဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈလႄႈ ၶဝ်ၵဵပ်းၵႃႈဝႆႉၵႃး 1 လမ်း 3,000 ပျႃး။ ရူတ်ႉၶိူင်ႈသမ်ႉ 1,000 ပျႃး တေႃႇဝၼ်း။ ၵူႈပီဢမ်ႇၵဵပ်းၶႃႈ။ ၵွပ်ႉၼႆလႄႈ ပွႆးသွၼ်း ၼမ်ႉပီၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇၵိုၼ်းၶွၼ်ႈၼႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸွမ်းၼႂ်းၵၢင်ဝဵင်းတႄႉ ၵူၼ်းမိူင်း ၵမ်ႈၼမ် ဢွၼ်ၵၼ်လဵၼ်ႈၼမ်ႉ ၸွမ်းၼႃႈႁိူၼ်းၽႂ်မၼ်းၸိူင်ႉ ၼႆၵူၺ်း။ ၵူႈပီတႄႉ ၵူၼ်းတေၵိုၼ်းၶွၼ်ႈ ၸွမ်းၾင်ႇၼမ်ႉတဵင်း ယွၼ်ႉၵူၼ်းတၢင်ႇတီႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇလဵၼ်ႈၼမ် ထိုင်တီႈၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၽိတ်းမေႃး ဢဝ်မိတ်ႈလမ်းၽၼ်းၵၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၶႂ်ႈဝႃႈမီးၵူႈပီ ဝႃႈၼႆ။ မိူၼ်ၼႆ ၼင်ႇၵဝ်ႇ တီႈဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်းၵေႃႈ ပွႆးသွၼ်းၼမ်ႉ သၢင်းၵျၢၼ်ႇၼႆႉ ဢမ်ႇၵိုၼ်းၶွၼ်ႈ မိူၼ်ၵၼ် ယွၼ်ႉၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈၵႂႃႇႁဵတ်းသိုၵ်းတႆးၼမ် ယဝ်ႉၵေႃႈ ပၢႆႈၶဝ်ႈမိူင်းထႆး ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈၼမ်။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်း လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ပွႆးသွၼ်းၼမ်ႉ တီႈဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်း ပီၼႆႉ ဢမ်ႇ ၵိုၼ်းၶွၼ်ႈ မိူၼ်ၵူႈပီယဝ်ႉၶႃႈ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၵမ်ႈၼမ် ပၢႆႈၶဝ်ႈႁဵတ်းသိုၵ်းတႆး ယဝ်ႉၵေႃႈ ၵႂႃႇၵိုၼ်းၶွၼ်ႈ တီႈမိူင်းထႆး ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၼမ်ၼႃႇယဝ်ႉၶႃႈ တီႈၼႆႉတႄႉ ယဵၼ်သီႇဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ တီႈဝဵင်းမိူင်းပၼ်ႇၵေႃႈ မိူၼ်ၵၼ် ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢွၼ်ၵၼ်ၶဝ်ႈႁဵတ်းသိုၵ်းတႆး RCSS ၼမ်သေ ၶၢဝ်းသွၼ်းၼမ်ႉ ပီၼႆႉ တီႈဝဵင်းမိူင်းပၼ်ႇၵေႃႈ ယဵၼ်သီႇဝႆႉ – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ']

2024-04-17T14:46:05

https://shannews.org/archives/51930

“သိုၵ်းမၢၼ်ႈ“ ထိုင်ၶၢဝ်းၵူၼ်ႇပိၼ်ႈပင်းလူမ်ႉလႅဝ်ယဝ်ႉႁိုဝ်

ၸွမ်သိုၵ်းမိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵူၼ်းမိူင်းလႄႈပူၵ်းပွင်ၽွင်းငမ်းၸိုင်ႈမိူင်း ယိုတ်း သၽႃး သေပွင်ၵၢၼ်ၸတ်းၶိုင်ၽွင်းငမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ႁိုဝ် (State Administration Council-SAC) ပူၼ်ႉမႃး 3 ပီယဝ်ႉၵေႃႈ ၼႅဝ်းတၢင်းၵၢၼ်မိူင်းၶဝ် ယင်းပႆႇမိုၼ်ႈလူမ်ငၢႆႈငႅမ်ႈတႅၵ်ႇလႅင်း ၼင်ႇဢၼ် ဝူၼ်ႉဝႆႉလႄႈ ထုၵ်ႇတေႃႇတၢၼ်ႈသၢၼ်ၶတ်း လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ လူၺ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈငဝ်း(လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ သွၼ်ႉ) ဢိၵ်ႇတင်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတင်းလၢႆလႄႈ ၵိူတ်ႈပဵၼ်သိုၵ်းၵၢင်မိူင်း ၶိုၼ်ႈမႃး ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းလႆႈတုၵ်ႉယၢၵ်ႈ ၵိၼ်းၸႂ်ၽူင်ႉတိုၼ်ႇပၢႆႈၼီ 2.6 လၢၼ်ႉ ယဵၼ်း ပဵၼ်ၽူႈယၢၼ်တီႈယူႇ ဢွၵ်ႇႁၢင်ႇယၢၼ်ပၢႆႈႁိူၼ်းယေးတီႈၵိူတ်ႇတီႈပဵၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁူမ်ႈတင်း ၵူၼ်းမိူင်းတင်းၼမ်တင်းလၢႆ လႆႈလူမ်ႉတၢႆ ၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင် ၸွမ်းၼင်ႇၶေႃႈမုလ်းၶွင် ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉဢွၵ်ႇႁၢႆးငၢၼ်း။ ႁၢင်ႈမၢၵ်ႇႁူဝ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႂ်းပၢင်တိုၵ်းတီႈၼိုင်ႈ လူၺ်ႈၵၢၼ်တူၵ်းပဵၼ်ၵမ်းၵၢၼ်ႉၶွင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈသိုပ်ႇသိုပ်ႇၵၼ်မႃးၶိူဝ်းယႂ်း ပဵၼ်ၶၢဝ်ႇလိုဝ်းလင်ႁၢဝ်ႈႁႅင်းၶိုၼ်ႈမႃး ထႅင်ႈ ၼပ်ႉတင်ႈတႄႇ မဵတ်ႇမၢႆၵၢၼ်ပိုတ်ႇသိုၵ်း 1027 ဢၼ်ၼမ်းလူၺ်ႈၸုမ်းဢူၺ်းလီၼၼ်ႉသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ လၢႆၾၢႆႇမုင်ႈႁၼ်ဝႃႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶွၼ်းသၼ်ႇဝႆလႄႈၸမ်ထိုင်ၶၢဝ်းယၢမ်းၵူၼ်ႇလူမ်ႉပိၼ်ႈပင်းလႅဝ် ဝၢႆးဝွတ်ႈၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း ဢမ်ႇႁိုင်ၼႆႉ။ Associate Professor ၻွၵ်ႉတိူဝ်ႊၻုလ်ႊယၽၢၵ်ႈ တင်ႈၵႂၢမ်းထၢမ်ဝႃႈ ၵၢၼ်ယွမ်းၵၢၼ်ႉၶွင် SAC ဢၼ်လၢႆၾၢႆႇႁၼ်ဝႃႈ “ၵၢၼ်ႉ” ၼႆၼၼ်ႉ ၸိူင်ႉႁိုဝ်။ သင်ဝႃႈလွင်ႈ“ၵၢၼ်ႉ”ၼႂ်းတီႈၼႆႉ မၼ်းမၢႆထိုင်ဝႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈဢုပ်ႇဢူဝ်းတင်းၾၢႆႇသၢၼ်ၶတ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၸုမ်း ယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းလၢႆလၢႆပိုၼ်ႉတီႈသေ တူဝ်ၵဝ်ႇပဵၼ်ၾၢႆႇၵၢၼ်ႉ ႁိုဝ် ယွမ်းၵၢၼ်ႉ လႄႈ ယွမ်းႁႂ်ႈၵုမ်ႇၸိူဝ်း ပဵၼ်ၾၢႆႇ(ၸႆးၸၼ) ပေႉ ယိုတ်းၵုမ်းၵႂႃႇလူးၵွၼ်ႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၵႂႃႇလႆႈၼမ် ၸိူဝ်းၼႆႉလႆႈႁၼ်ၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈမႃးယဝ်ႉ လၢႆပိုၼ်ႉတီႈ လႄႈ ယင်းတိုၵ်ႉၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈယူႇၶိူဝ်းၶိူဝ်းတေႃႇသိုပ်ႇမႃး။ ၵွပ်ႈဝႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႂ်းလၢႆပိုတ်ႉတီႈၵေႃႈ ယွမ်းယူၵ်ႉတုင်းၶၢဝ် ဝၢင်းဢႃးဝုထ်ႉ(ၵွင်ႈၵၢင်ႇ) လိူဝ်ၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ ယင်းတေယွမ်းႁႂ်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈၵုမ်းၵမ် ပိုၼ်ႉတီႈၼၼ်ႉၵႂႃႇၵွၼ်ႇလႄႈ ယွမ်းထွၼ်ႁႅင်းသိုၵ်းဢွၵ်ႇမႃးၶွၼ်ႈၵၼ်ယူႇၼႂ်းဢွင်ႈတီႈလဵဝ်ၵၼ် ဢၼ်ပဵၼ်တီႈ လမ်ႇလွင်ႈၶိုၵ်ႉလိုၵ်ႉၶွင်ငဝ်ႈငုၼ်းသေတင်ႈလၵ်းပၵ်းၽႅၼ်ပၢႆးတိုၵ်း Strategic ။ ၵွႆးၵႃႈ သင်ဝႃႈပဵၼ်ၵၢၼ်ယွမ်းၵၢၼ်ႉၼႂ်းလၢႆးဢၼ်ဝႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတူဝ်ႈပတ်းပိုၼ်ႉ ႁူမ်ႈပႃးထိုင် SAC တေပိုၼ် ၽၢဝ်ႇ ပွႆႇၽႃႈၵၢၼ်မိူင်းသေ ယွမ်းႁပ်ႉဢမ်းၼၢၸ်ႈၵူၼ်းမိူင်း လႄႈ ႁႂ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈငဝ်း NUG တင်းၸုမ်း ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶဝ် ႁူမ်ႈၵၼ်ပူၵ်းပွင်ၽွင်းငမ်းၸိုင်ႈမိူင်း ၼမ်းၸူးသူႇ ၵၢၼ်သၢင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၸိုၼ်ႈၸၢင်ႇ လူၺ်ႈ ၵၢၼ်ထၢင်ႇႁၢင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း (ၻီႊမွၵ်ႉၶရေႊသီႊ) ၸိုင် ၶႄးတၵ်းတေဢမ်ႇထိုင်တီႈမုင်ႈမၢႆၼၼ်ႉ ၵွပ်ႈဝႃႈ ၵွင်တပ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶဝ် ၶဝ်ႈထိုင်ၵၢၼ်ၵုမ်းငမ်းလႅၼ်လိၼ်။ ယွၼ်ႉဝႃႈပဵၼ်ၽေးၶဵၼ် လူင်တေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ တေၼမ်းၸူးသူႇၵၢၼ်လူမ်ႉလႅဝ်ၼႂ်းၵၢၼ်ၸႅၵ်ႇၽႄမိူင်းမၢၼ်ႈ(မျၢၼ်ႇမႃႇ) တႅၵ်ႇယွႆႈၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇၵၼ်။ ဢႃးၸၢၼ် တီႈၸၼ်ႉၸွမ်ထမ်းမသၢတ်ႇ ထႆးႁၼ်ဝႃႈ ႁူမ်ႈဝႃႈၵွင်တပ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈလႆႈသုမ်းၵၢၼ်ႉ ပိုၼ်ႉတီႈ ပၼ်ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၼမ်သေတႃႉ သင်တူၺ်းၼႂ်းၾၢင်ႁၢင်ႈတင်းမူတ်း သိုၵ်း မၢၼ်ႈယင်းပႆႇထိုင်တီႈဝႃႈပိုၼ်ႉတီႈလမ်ႇလွင်ႈလူမ်ႉလႅဝ်တႄႉတႄႉ ၸိူင်ႉၼင်ႇမိူင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်မိူင်းလူင် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ႁူမ်ႈပႃးတင်းမိူင်းၸေႊၼႃး (မိတ်ႉၵျီးၼႃး) မိူင်းလူင်ၶွင်ၶၢင်လႄႈပဵၼ်တီႈတင်ႈ ငဝ်ႈငုၼ်းသုၼ်ပွင်ၵၢၼ် သိုၵ်း ၶွင်ၵွင်တပ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်လူလွမ်ပိုၼ်ႉတီႈတင်းမူတ်း။ ပဵၵ်ႉသမ်ႉ NUG ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃးဝႃႈ ႁႂ်ႈ KIA ပဵၼ်ပိၵ်ႇသိုၵ်းၵုမ်းၵၢၼ်လူလွမ် ၼႃႈတီႈပၢင်တိုၵ်းပွတ်းႁွင်ႇလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈပၢင်တိုၵ်းတၢင်းပွတ်းႁွင်ႇ ႁၢဝ်ႈႁႅင်း လိူဝ်တိူဝ်းၶိုၼ်ႈ။ “ၵွင်တပ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈယင်းမီးဢွင်ႈတီႈမၼ်ႈၶွင်သိုၵ်းပေႃးပဵင်းယူႇလႄႈ ၵၢၼ်ဢွၵ်ႇၵူတ်းမၢႆၶိၼ်ၸႂ်ၵဵပ်းသိုၵ်း တေ ၸွႆႈၽိူမ်ႉထႅမ်ၾၢႆႇၵွင်လင်ပၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈလႆႈယူႇယုမ်ႇယမ်ၼင်ႇၼႆ ယွၼ်ႉၼၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈပႂ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်း ၼၼ်ႉ” ဝႃႈၼႆ”။ ၻွၵ်ႉတိူဝ်ႊ လလိတႃႊ ယင်ႇတၢႆး ဝႃႈ ၵၢၼ်လူမ်ႉလႅဝ် SAC ၶႄးတေဝႆးလိူဝ်ၵၢၼ်လၢမ်းၶၢတ်ႈဢၼ်ၼပ်ႉသွၼ်ႇဝႆႉ သင်ဝႃႈမၢႆထိုင် ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ လႄႈ တူဝ်လွၵ်းပိူင်ၶွင်ၸဝ်ႈဢမ်းၼၢၸ်ႈ(ဢႃႇၼႃႇ) သိုၵ်းဢၼ်ၶဝ်ႈသူႇ ၵၢၼ်ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၵမ်းလိုၼ်းသုတ်းၼႆႉ ၵွႆးၵႃႈ ၵၢၼ်သၢင်ႈႁူမ်ႈတုမ်မိူင်းထၢင်ႇႁၢင်ႈ လွတ်ႈလႅဝ်း ဝၢႆး SAC လူမ်ႉၵူၼ်ႇပိၼ်ႈပင်းၼၼ်ႉ တေယဵၼ်းၵၢႆပဵၼ်ပၼ်ႁႃယႂ်ႇလူင် ၼႂ်းဝၼ်းပႃႈၼႃႈ ဢမ်ႇႁိုင်တေႃႇသိုပ်ႇၼႆႉ။ “တိုဝ်ႉတၢင်း NUG တေဢုပ်ႇဢူဝ်းတင်းမိူင်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵူႈၶိူဝ်းၶိူဝ်းၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ လႅပ်ႈတေႁၼ်မိူၼ်ၵၼ် ယၢပ်ႇ ၵွပ်ႈၼၼ် ယႃႇၶၢတ်ႈလၢမ်းၸႂ်ယႂ်ႇမုင်ႈမွင်းၼမ်ပူၼ်ႉတီႈၽႅဝ် ႁဵတ်ႇၵၢၼ်(ႁေႇတုၽလ- လွင်ႈတၢင်း) ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ တၵ်းတေႁူၼ်ၶိုၼ်းမႃးသူႇလွင်းမၼ်ႈၼိမ်ယဵၼ်မိူၼ်ၵဝ်ႇဢမ်ႇငၢႆႈ ပေႃးတူၺ်းႁၢၵ်ႈၵဝ်ႉငဝ်ႈပိုၼ်း ၵၢၼ်ပူသိူဝ်ႇ ပိုၼ်ႉမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈလႆႈႁပ်ႉမိူင်းၵွၼ်းၶေႃၵေႃႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶဝ် ဢမ်ႇတွၼ်ႉယၢမ်ႈလႆႈၸိမ်း ၼမ်ႉလႅမ်ႉ (ဢရသႃႇ) သူတ်ႉၼမ်ႉဝၢၼ်ၼမ်ႉၸဵမ်း မိူင်းၵွၼ်းၶေႃလႄႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်မႃးသေမိူဝ်ႈသေၶၢဝ်း လိူဝ်ၼၼ်ႉသင်ဝႃႈ NUG လႆႈၶိုၼ်းၶဝ်ႈမႃးပူၵ်းပွင်ၽွင်းငမ်းၸိုင်ႈမိူင်းၸိုင် ၶိုၼ်းထတ်းတူၺ်းလၢႆးၸိုဝ်ႈ ယဝ်ႉတေႁူပ်ႉႁၼ် ၵူၼ်းၸိူဝ်းၶဝ်ႈ ႁူမ်ႈၵမ်းလိုၼ်းလင် ၵမ်ႈၼမ်လုၵ်ႉတီႈ NLD မႃးတင်းမူတ်း ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈလၢႆၾၢႆႇႁၼ်ဝႃႈ NUG ဢမ်ႇပိူင်ႈသင် ၵၼ်တင်း NLD ယွၼ်ႉၼၼ်ႉလႄႈ တႃႇတေႁဵတ်းႁႂ်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းတင်းလၢႆၶဝ် တေဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉၼၼ်ႉၵေႃႈ ၾၢႆႇၼိုင်ႈ” ၻွၵ်ႉတိူဝ်ႊ. လလိတႃႊ လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ လၢႆၾၢႆႇတၢင်းၵၢၼ်သိုဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်းၼႂ်းမိူင်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်ႇလႄႈၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ၵၢၼ်မိူင်းၼႂ်းမိူင်းထႆး ထတ်းထွင်တၵ်ႉ ၼၢႆ ၶၢတ်ႈလၢမ်းၵၢၼ်လၢႆၸိူဝ်ႉလၢႆပိူင် လၢႆပၢႆးဝူၼ်ႉၵႂၢမ်းႁၼ် ၵဵဝ်ႇၵပ်းၵၢၼ်မိူင်းၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ၽူႈၼီၽႆး ၽေးသိုၵ်း ၼမ်လူၼ်ႉပူၼ်ႉလိူဝ်ပၢႆႈၶဝ်ႈမိူင်းထႆး ႁူမ်ႈတင်းပၢႆႈၵၢၼ်ၵဵပ်းသိုၵ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၵၢၼ်တုမ်ႉ ယွၼ်ႈတေႃႇလွင်ႈမၼ်ႈၼိမ်ယဵၼ်ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်လႄႈပၢႆးၼႂ်းမိူင်းၶွင်ထႆးၵေႃႈၾၢႆႇၼိုင်ႈ ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၵမ်ႈၼမ် သိုဝ်ႇၶွင်ထႆး ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇၵၢၼ်မိူင်း မိူင်းမၢၼ်ႈၶွင်ထႆးႁူမ်ႈတင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆးၵေႃႈ ၸႂ်လိူတ်ႇမႆႈသႆႈႁွၼ်ႉ မိူၼ်ၾႆးႁုမ်းၵူၼ်ႈသေ ပၵ်းတႃလူလွမ်ၸွမ်းငဝ်းလၢႆးၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၶိုတ်းၶိုတ်းၸမ်ၸမ်တႄႉတႄႉ။ မွၼ်းၶိူဝ်း 20240412 (*** ပွင်ႈၵႂၢမ်းႁူဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ပၢႆးဝူၼ်ႉ ၼမ်ႉၵႂၢမ်းလႄႈ တၢင်းႁၼ်ထိုင်သုၼ်ႇတူဝ် ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ ၸဝ်ႈပၢႆၵမ် ၵူၺ်းၶႃႈဢေႃႈ။)

['ၵၢၼ်မိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၶေႃႈထတ်းသၢင်']

2024-04-16T11:18:54

https://shannews.org/archives/51915

မၢၵ်ႇတႅၵ်ႇ ႁိမ်းၶဵင်ႇလဵၼ်ႈၼမ်ႉ ဢၼ်သိုၵ်း TNLA ဢွၼ်ၸတ်း တီႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း

မၢၵ်ႇတႅၵ်ႇ လုၵ်ႈၼိုင်ႈ ႁိမ်းၶဵင်ႇလဵၼ်ႈၼမ်ႉသၢင်းၵျၢၼ်ႇ ၼႂ်းၵၢင်ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ဢၼ်သိုၵ်း TNLA ဢွၼ်ၸတ်းၼၼ်ႉ ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇ ၵူၼ်းမိူင်းမၢတ်ႇၸဵပ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ။ ဝၼ်းတီႈ 15/4/2024 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်းမွၵ်ႈ 4 မူင်း မၢၵ်ႇတႅၵ်ႇတီႈၶူဝ် လုၵ်ႈၼိုင်ႈ ႁိမ်းပၢင်ႇပွႆး ၼႂ်းၵၢင်ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ၸႄႈတွၼ်ႈမူႇၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ ဢၼ်ယူႇတီႈ သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ဢွၼ်ႁူဝ်ၸတ်းႁဵတ်းပွႆးသွၼ်းၼမ်ႉၼၼ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းၶဝ်ႈပွႆး ဢွၼ်ၵၼ်တူၵ်းၸႂ် တိုၼ်ႇသၢၼ်ႇ ၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇ ၵူၼ်းမိူင်း မၢတ်ႇၸဵပ်းၸွမ်းၵေႃႉၼိုင်ႈ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်ၺႃးၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၸႂ်ႈၶႃႈဢေႃႈ မၢၵ်ႇတႅၵ်ႇ။ တႅၵ်ႇတီႈၶူဝ်ၼၼ်ႉ လုၵ်ႈၼိုင်ႈ ၶႃႈ။ ဢွင်ႈတီႈတႅၵ်ႇၼၼ်ႉလႄႈ ပၢင်ႇပွႆး ဢၼ်သိုၵ်းလွႆၶဝ်ဢွၼ်ၸတ်းၼၼ်ႉ တေယၢၼ်ၵၼ် မွၵ်ႈ 200 ထတ်း/ ပေႇ ၼႆႉၵူၺ်း။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းၶဝ်ႈပွႆး တိုၼ်ႇၵမ်ႉၼိုင်ႈဢေႃႈ။ ဝၢႆးမၢၵ်ႇတႅၵ်ႇယဝ်ႉ ယူႇတီႈ ၶဵင်ႇလဵၼ်ႈၼမ်ႉၶဝ် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ပဵၼ်မေႃႈၼမ်ႉဢုၼ်ႇၼမ်ႉၵတ်းတႅၵ်ႇၵူၺ်းၼႆဝႃႇ ပွႆးၵေႃႈ သိုပ်ႇၵိုၼ်း တေႃႇပေႃးယဝ်ႉၶႃႈ။ လွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉတႄႉ ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇ တီႈႁူင်းသဝ်း လႃႉၵျေႃႇၼၼ်ႉ လူႉၵွႆၵႂႃႇဢိတ်းၼိုင်ႈ ယဝ်ႉၵေႃႈ တိူဝ်ႉသႂ်ႇမၢၼ်ႇၵႃး လမ်းၼိုင်ႈလႄႈ တိူဝ်ႉသႂ်ႇၵူၼ်းၸၢဝ်းၶႄႇ လႆႈမၢတ်ႇၸဵပ်းၵေႃႉၼိုင်ႈ”- ဝႃႈၼႆ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇ ဢၼ်တိူဝ်ႉသႂ်ႇမၢၼ်ႇၵႃး ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈသိုၵ်း TNLA ဢွၼ်ႁူဝ်ၸတ်းႁဵတ်း ပွႆးလဵၼ်ႈၼမ်ႉ သၢင်းၵျၢၼ်ႇ တီႈပၢင်ႇပွႆး ၵၢင်ဝဵင်းၼမ်ႉ ၶမ်းၼၼ်ႉ ပီၼႆႉ ပဵၼ်ပီၵမ်းႁႅၵ်ႈ ဝၢႆးၶဝ်ယိုတ်းလႆႈ ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 19/12/2023 ၼၼ်ႉ ဝႃႈ ၼႆ။ “မၢၵ်ႇဢၼ်တႅၵ်ႇၵႂႃႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်မၢၵ်ႇမဵဝ်းႁိုဝ် ၵွပ်ႈသင်လႄႈတႅၵ်ႇ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းယင်းပႆႇႁူႉတီႈပွင်ႇ မၼ်းၶႃႈ။ လွင်ႈသိုၵ်းလွႆၶဝ် ဢွၼ်ၸတ်းပွႆးယႂ်ႇလူင် ၸိူင်ႉၼႆ မၼ်းပႆႇၵိုင်ႇလီၸတ်း ယွၼ်ႉငဝ်းလၢႆးဝၢၼ်ႈ မိူင်း ယင်းပႆႇၼိမ်သဝ်း။ ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်း 1027 ၶဝ်ၼၼ်ႉသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်း ပၢႆႈၽေးသိုၵ်းၼပ်ႉ ႁူဝ်မိုၼ်ႇ၊ ၵူၼ်းမိူင်းလူႉတၢႆမၢတ်ႇၸဵပ်းၸွမ်းၼမ်၊ ႁိူၼ်းယေး လူႉၵွႆၸွမ်းထႅင်ႈတင်းၼမ် ၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ ဢမ်ႇမီးၸုမ်းလႂ် မႃးဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း သၢႆႈတႅၼ်း ႁဵတ်းပၼ်သင် ၼႆႉသမ်ႉ မႃးၸတ်းပွႆးယႂ်ႇလူင် မႃးမူၼ်ႈ ပျေႃႇၸိူင်ႉၼႆ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီပဵၼ်ၶႃႈ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်းသိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ပၢင်ပွႆးလဵၼ်ႈၼမ်ႉ တီႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ပွႆးသွၼ်းၼမ်ႉ ဢၼ်ယူႇတီႈ သိုၵ်း TNLA ဢွၼ်ႁူဝ်ၸတ်းႁဵတ်း ၶိုၵ်ႉယႂ်ႇလူင် တီႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်းၼႆႉ ယူႇတီႈ သိုၵ်းၶဝ် ဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈ ပႂ်ႉၸွမ်းၵိဝ်ႇၸွမ်းယွမ်ႇ ၼႂ်းဝဵင်းပေႃးတဵမ်ဝႆႉ ၵူႈတီႈ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈမၢၵ်ႇတႅၵ်ႇၼၼ်ႉသေ ပဵၼ်ၼမ်ႉမိုဝ်းၽႂ် ၸုမ်းလႂ် မႃးႁၢင်ႈၵၢင်ဝႆႉ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ယင်းပႆႇႁူႉ ဝႃႈၼႆ။

['ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-15T16:27:07

https://shannews.org/archives/51905

ထူဝ်ႈၵူၼ်းၼမ်ႉလၼ်ႈ ပိၼ်ႈၶႂမ်ႈလမ်းၼိုင်ႈ တၢႆ 1 မၢတ်ႇ 4

ထူဝ်ႈ/ ထေႃႈ ၵူၼ်းၼမ်ႉလၼ်ႈ လမ်းၼိုင်ႈ ပဵၼ်ၽေးၵိုင်ႉၵၢင်ႉသေ ပိၼ်ႈၶႂမ်ႈတူၵ်းႁွင်ႈႁိမ်းၶၢင်ႈတၢင်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်း ၶီႇမႃး ၸွမ်းၼႂ်းထူဝ်ႈၼၼ်ႉ တၢႆထင်တီႈ 1 ၵေႃႉ မၢတ်ႇၸဵပ်း 4 ၵေႃႉ။ ပူၼ်ႉမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 12/4/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 9 မူင်းၶိုင်ႈ ထူဝ်ႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵုင်း လမ်းၼိုင်ႈ ႁေႃႈဝႆးသေ ဢမ်ႇၵုမ်းလႆႈႁႅင်းဝႆး ပဵၼ်ၽေးၵိုင်ႉၵၢင်ႉ ပိၼ်ႈၶႂမ်ႈတူၵ်းႁွင်ႈၼမ်ႉ (ႁွင်ႈလွႆး) ႁိမ်းၶၢင်ႈတၢင်းၵႂႃႇ တီႈၾၢႆႇႁွင်ႇဝတ်ႉၵုင်းၵေႃႇ ၼႂ်း ဢိူင်ႇဝၢၼ်ႈၸိင်း ဝဵင်းၼမ်ႉလၼ်ႈ ၸႄႈဝဵင်းသီႇပေႃႉ ၸႄႈတွၼ်ႈၵျွၵ်ႉမႄး ၸိုင်ႈတႆး ပွတ်းႁွင်ႇ ၵူၼ်းႁေႃႈထူဝ်ႈ ၸိုဝ်ႈ ႁွင်ႉ ၸၢႆးၶမ်းလႃႉ ဢႃယု 20 ပီ လႆႈလူႉတၢႆထင်တီႈ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၼမ်ႉလၼ်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ယွၼ်ႉႁေႃႈဝႆးသေ ဢမ်ႇၵုမ်းလႆႈႁႅင်းဝႆးမၼ်း မႅၼ်ႈတၢင်းငွၵ်ႈ လႆႈဢဝ်လေႃႇတူၵ်းႁွင်ႈၼမ်ႉ (ႁွင်ႈလွႆးတၢင်း) ၼၼ်ႉၵႂႃႇသေ ပိၼ်ႈၶႂမ်ႈၶႃႈဢေႃႈ။ ၵူၼ်းႁေႃႈမၼ်း ၸိုဝ်ႈႁွင်ႉ ၸၢႆးၶမ်းလႃႉတႄႉ လူႉတၢႆထင်တီႈၼၼ်ႈၵမ်းလဵဝ်။ ၵူၼ်းၶီႇမႃး ၸွမ်းၼႂ်းထူဝ်ႈၼၼ်ႉတႄႉ မၢတ်ႇၸဵပ်းၸွမ်း ထႅင်ႈ 4 ၵေႃႉဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ထူဝ်ႈၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈဝၢၼ်ႈၵုင်းမႃး တေၵႂႃႇဝဵင်းၼမ်ႉလၼ်ႈ ၵူၼ်းၶီႇမႃးၸွမ်းၼႂ်းထူဝ်ႈ ဢၼ်လႆႈမၢတ်ႇၸဵပ်းၸွမ်း 4 ၵေႃႉၼၼ်ႉ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ယိင်း 3 ၵေႃႉ ၸၢႆး 1 ၵေႃႉ ယၢမ်းလဵဝ် လႆႈသူင်ႇယူတ်းယႃတူဝ်ဝႆႉတီႈႁူင်းယႃၼမ်ႉလၼ်ႈယဝ်ႉ။ ၼႂ်းလိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊၼႆႉၵူၺ်း လွင်ႈပဵၼ်ၽေးၵိုင်ႉၵၢင်ႇ ၵႃးၽႃႇသႂ်ႇၵူၼ်းလႄႈ ပိၼ်ႈၶႂမ်ႈ တူၵ်းတၢင်း ၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ ၼႂ်းမိူင်းတႆး ပဵၼ်မႃးၶိူဝ်းယႂ်း မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 10/4/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ၵႃးၽႃႇသႂ်ႇ ရူတ်ႉၶိူင်ႈ လမ်းၼိုင်ႈ တီႈဝၢၼ်ႈပၢင်ႇၶမ်း ဢွၼ်ႇယိင်း ဢႃယု 20 ပၢႆ လႆႈလူႉတၢႆထင်တီႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈ။ ၼႂ်းဝၼ်းၼၼ်ႉ ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ ၵႃးၽႃႇသႂ်ႇ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၼွင်သႅင် ၼၢင်းဢွင်ႇမေႇ ဢႃယုမွၵ်ႈ 50 ပီ လႆႈမၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်းသေ ထိုင်တီႈလႆႈသူင်ႇယူတ်းယႃတူဝ် တီႈႁူင်းယႃသူၺ်ႇမူႇၸေႊ။ ဝၼ်းတီႈ 8/4/2024 ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵႃးလမ်းၼိုင်ႈ ႁေႃႈၽႃႇသႂ်ႇ ၽူႈၸၢႆး ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၽွင်းတိုၵ်ႉမႄးၵႃး ယူႇႁိမ်းၶၢင်ႈတၢင်း တီႈဝၢၼ်ႈတယႅၵ်ႉပု (သရက်ပုကျေးရွာ) ၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်း ဢွင်ႇပၢၼ်း – တူၼ်ႈတီး ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း လႆႈလူႉတၢႆၵႂႃႇ ၽွင်းႁၢမ်ႈသူင်ႇႁူင်းယႃ တူၼ်ႈတီး။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 7 ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ မွၵ်ႈ 6 မူင်း ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵႃးတၢင်ႇထၢၼ်ႇႁိၼ် လမ်းၼိုင်ႈ ပရိတ်ႈၶၢတ်ႇသေ ပဵၼ်ၽေး ၵိုင်ႉၵၢင်ႉ ပိၼ်ႈၶႂမ်ႈတဵင်သႂ်ႇၵႃးဢွၼ်ႇ တီႈတၢင်းလူင်း တူၼ်ႈတီး – ဢေးတႃႇယႃႇ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၵူၼ်းလူႉတၢႆၸွမ်း 5 ၵေႃႉ မၢတ်ႇၸဵပ်း 8 ၵေႃႉ ၼႆယဝ်ႉ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၽိတ်းမၢႆမီႈ']

2024-04-17T08:00:00

https://shannews.org/archives/51902

ပိူင်ပဵၼ်သၢမ်ယၢင်ႇ ၸၢင်ႈၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈၼႂ်းမိူင်းတႆး ၽွင်းပီ 2024 ၼႆႉ

မိူဝ်ႈႁူဝ်လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊၼႆႉ ၸုမ်း Community Analysis Support System (CASS) ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၽိုၼ်ႁၢႆးငၢၼ်း တႃႇႁႂ်ႈၾၢႆႇသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းၼႂ်းမိူင်းတႆးလႆႈတၢင်းၵမ်ႉၸွႆႈ၊ တူၵ်ႇတၵ်ႉပႃးဝႃႈ ၼႂ်းပီ 2024 ၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ၸၢင်ႈလႆႈႁူပ်ႉႁၼ် လွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈ 3 ယၢင်ႇ။ ၶေႃႈတီႈ – (1) ဢိင်ၼိူဝ် ၶေႃႈလႆႈၸႂ် ပၢင်ၵုမ် ႁၢႆႊၵိူင်ႊ (Haigeng Agreement) တီႈဝဵင်းၶုၼ်ႊမိင် ၸႄႈမိူင်း ယုၼ်ႊၼၢၼ်ႊ မိူင်းၶႄႇ မိူဝ်ႈႁူဝ်ပီ 2024 ၼႆႉသေ မိူင်းၶႄႇလူင် တဵၵ်းႁႂ်ႈသွင်ၾၢႆႇ ၵိုတ်းတိုၵ်းၵၼ်။ ၾၢႆႇၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယင်းတမ်းၽႅၼ်ၵၢၼ် ၶိုင်တိုၵ်းဢဝ်ၶိုၼ်း ပိုၼ်ႉတီႈဢၼ်လႆႈၵၢၼ်ႉသုမ်းပွႆႇၽႃႈ ၵႂႃႇ ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ။ ၾၢႆႇၸုမ်းဢူၺ်းလီသိုၵ်း 3 ပီႈၼွင်ႉၵေႃႈ ယူႇယူႇ ယင်းၵႆႉတွၵ်ႉတႅၵ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈယူႇ ၶိူဝ်းယႂ်း။ ၶေႃႈတီႈ – (2) ၼႂ်းပိုၼ့်တီႈမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ မီးၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၼမ်၊ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႂ်းမိူင်းတႆးၼင်ႇၵၼ် ၽိုတ်ႉႁိမ်ပိုၼ်ႉတီႈၵၼ်လႄႈ ၸၢင်ႈၶဵင်ႈၶႅင် ၵၢၼ်သိုၵ်းတေႃႇၵၼ်မႃး ႁၢဝ်ႈႁႅင်းလိူဝ်ၵဝ်ႇ ။ ၶေႃႈတီႈ – (3) လွင်ႈပၢင်တိုၵ်း ဢၼ်ပဵၼ်ယူႇ ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်းၵေႃႈ တေၸၢင်ႈႁၢဝ်ႈႁႅင်းမႃးထႅင်ႈ လိူဝ်ၵဝ်ႇ။ ႁူဝ်ယွႆႈလွင်ႈပိူင်ပဵၼ်တင်းသၢမ်ပိူင် ဢၼ်တေၸၢင်ႈၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈၼၼ့် တေသပ်းလႅင်းၼႄထႅင်ႈ ၵႂၢင်ႈၵႂၢင်ႈ ၵူင်ၵူင်ၵႂႃႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵွၼ်ႇပႆႇလၢတ်ႈလွင်ႈႁူဝ်ယွႆႈၼႆႉ ႁဝ်းမႃးႁုပ်ႈထတ်းတူၺ်းငဝ်းလၢႆးလႄႈ ပိူင်ပဵၼ် မိူင်း မၢၼ်ႈ ပတ်းပိုၼ့်တူၺ်းၵွၼ်ႇ။ ၸုမ်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇလၢႆလၢႆၸုမ်းႁၢႆးငၢၼ်း ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 6/4/2024 ပူၼ်ႉမႃးၼႆ့ဝႃႈ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆ့ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၾၢႆႇလုၵ်ႉၽိုၼ့် ယိုတ်းဢဝ်လႆႈ ၸႄႈဝဵင်း ဢမ်ႇယွမ်း 40 ဝဵင်း။ လိူဝ်သေၼၼ့် ဢမ်ႇၵႃး ပိုၼ့်တီႈမွၵ်ႈ 70 ပိူဝ်ႊသဵၼ်ႊၼၼ့် ဢမ်ႇယူႇပႃႈတႂ်ႈၵုမ်းၵမ်ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ ၸၵၸ သိုၵ်းမၢၼ်ႈယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ တေလႆႈဝႃႈ ပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵုမ်းၵမ်လႆႈတႄႉတႄႉ တေမီးမွၵ်ႈ 30% ၵူၺ်း ယဝ်ႉ။ ထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈသမ့် မိူဝ်ႈႁူဝ်လိူၼ်ၼႆ့ၵူၺ်း ၸုမ်းဢၼ်ယူႇၾၢႆႇ National Unity Government (NUG) ၶဝ်ပွႆႇႁိူဝ်းမိၼ်ၻရူၼ်ႊ ယွတ်ႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇဝဵင်းလူင်ၼေႇပျီႇတေႃႇ ထႅင်ႈလူးၵွၼ်ႇ ၼႆယဝ့်။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၼႆ့ ယူႇတီႈ လုမ်းပွင်ၵၢၼ်လူင်ၾၢႆႇၵႅတ်ႇၶႄ NUG ႁၢႆးငၢၼ်းဝႃႈ ၸုမ်းၶဝ်လႆႈၸႂ်ႉ ၻရူၼ်ႊ သႅၼ်းၶလွၻ်ႉ(Kloud) ယိုဝ်းသႂ်ႇႁိူၼ်း မိၼ်းဢွင်ႇလႅင်ႇလႄႈ လုမ်းပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်းမၼ်း ၼႂ်းဝဵင်းၸေႇယႃႇ သီႇရိ ဢၼ်ယူႇၼႂ်းဝဵင်းလူင်ၼေႇပျီႇတေႃႇ၊ ႁဵတ်းႁႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တၢႆ 15 ၵေႃႉ၊ ၽူႈမီးၸၼ့် လႆႈမၢတ်ႇၸဵပ်း 4 ၵေႃႉ ၼႆယဝ့်။ ဢၼ်သိုၵ်းၵႅတ်ႇၶႄႇၵူၼ်းမိူင်း PDF ၶဝ်ပိုတ်ႇၼႃႈသိုၵ်းထိုင်ၼေႇပျီႇတေႃႇ ပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇႁိူၼ်း ၸွမ်သိုၵ်း လူင် မိၼ်းဢွင်ႇလႅင်ႇ၊ ပၢင်ႇႁိူဝ်းမိၼ်၊ လုမ်းပွင်ၵၢၼ် ဝႂၢင်းၽႅၼ် ၵၢၼ်သိုၵ်းၸိူဝ်းၼၼ့် လႆႈလူႉၵွႆၵႂႃႇၽွင်ႈ။ လိူဝ်ၼၼ့် ၼႂ်းလၢႆလၢႆပိုၼ့်တီႈ မိူၼ်ၼင်ႇ တၢင်းမိူင်းၶၢင်၊ ရၶႅင်ႇ၊ ယၢင်း၊ ယၢင်းလႅင်လႄႈ မိူင်းၶျၢင်း ၸိူဝ်း ၼၼ့် ယွၼ်ႉႁႅင်းသိုၵ်း လေႃႇတိုၵ်းတၢင်းလိၼ် ဢမ်ႇၵုမ်ႇယဝ်ႉလႄႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ လႆႈၸႂ်ယႂ်ႇ တၢင်းၵၢင်ႁၢဝ် သေတိုၵ်းၵူၺ်း။ မိူၼ်ၼင်ႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၸႂ်ႉႁိူဝ်းမိၼ် သေတိုၵ်း ၸုမ်းပူတ်ႇပွႆႇၸိူဝ့်ၸၢတ်ႈပဢူဝ်း (PNLA) ၼႂ်းဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ တၢင်းမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်းလႄႈ ဢၼ်လေႃႇတိုၵ်းယူႇ တၢင်းဝဵင်းၵေႃလၢင်း (Kawlin) တိူင်းၸႄႈၵႅင်း ၸိူဝ်း ၼႆႉ ၶဝ်ယိုတ်းလႆႈၶိုၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၽွင်ႈ။ ပႅၵ့်သမ့် သိုၵ်းမၢၼ်ႈဢဝ်လႆႈၶိုၼ်း ၼႆသေတႃႉ ပၢင်တိုၵ်းယင်းတိုၵ့်သိုပ်ႇပဵၼ်ယူႇတေႃႇယၢမ်းလဵဝ်။ ငဝ်း လၢႆး လိုၼ်းသုတ်းတႄ့ ပဵၼ်လွင်ႈၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸၵၸၶဝ် ၵၢၼ်ႉသိုၵ်းပၼ် တပ်ႉသိုၵ်းပူတ်းပွႆႇၸၢတ်ႈ ယၢင်းၽိူၵ်ႇ (Karen National Liberation Army-KNLA) ၼၼ့်ယဝ့်။ မိူဝ်ႈႁူဝ်လိူၼ်ၼႆ့ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸၵၸ ပႃးၽူႈမီးၸၼ့် တင်းမူတ်း 600 ၵေႃႉပၢႆ ယုၵ်ႉမိုဝ်း ယွမ်းၵၢၼ်ႉပၼ် လႄႈ တပ်ႉသိုၵ်းယၢင်း KNLA ယိုတ်းဢဝ်လႆႈ ဝဵင်းလူင်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး သုၼ်ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆ ထႆး-မၢၼ်ႈ ဝဵင်းမျႃႉဝ တီႇ၊ တပ်ႉၵွင် မၢႆ 275 ဢၼ်ပဵၼ် တပ်ႉပႂ်ႉဝဵင်းၵေႃႈ ယွမ်းၵၢၼ်ႉၵႂႃႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 11/4/2024 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ။ မိူဝ်ႈႁၢင်လိူၼ်မၢတ်ႊၶျ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ မိူၼ်ၼင်ႇ ၼႂ်းတူဝ်ဝဵင်းၵေႃလၢင်း(ၵေႃးလိၼ်း) ၼၼ့် ၸုမ်းသိုၵ်းၵႅတ်ႇ ၶႄၵူၼ်းမိူင်း (PDF) တိူင်းၸႄႈၵႅင်း ၶဝ်ႈတိုၵ်းၶိုၼ်း ယိုတ်းလႆႈပိုၼ့်တီႈ ၾၢႆႇတူၵ်းဝဵင်း ဝၢႆးထွၼ်ဢွၵ်ႇပၼ် သိုၵ်း ၸၵၸ ယဝ့်သၢမ်လိူၼ်။ ပၢင်တိုၵ်းပွၵ်ႈၼႆ့ သိုၵ်းၸၵၸ လူႉတၢႆ ဢမ်ႇယွမ်း 20 ၵေႃႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ပၢင်တိုၵ်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းပွၵ့် (ပေါက်) လႄႈ မၵူၺ်း(မကွေး) ၸိူဝ်းၼၼ့်ၵေႃႈ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸၵၸ ၺႃးသိုၵ်း PDF တီႉလႆႈတူဝ်လိပ်း 200 ပၢႆ ၊ တူဝ်တၢႆ 22 ၵေႃႉ။ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်းၼၼ့်တႄ့ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ထႅမ်ႁႅင်းသိုၵ်းတၢင်းလိၼ် တၢင်း ၵၢင်ႁၢဝ်သေ လေႃႇတိုၵ်း ယိုဝ်းၵွင်ႈလူင်သႂ်ႇ ဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ လူႉၵွႆၵႂႃႇသဵင်ႈသေဢမ်ႇၵႃး ယိုတ်းဢဝ်လႆႈၶိုၼ်း ပိုၼ်ႉတီႈၽွင်ႈ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ပၢင်တိုၵ်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸၵၸ တီႉၺွပ်းၵူၼ်းမိူင်း ႁဵတ်းႁူဝ်ႉပၼ်ၶဝ်၊ ဢဝ်ထူဝ်းတၢင်းဢွၵ်ႇၼႃႈသိုၵ်းၸွမ်းၶဝ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈတပ်ႉသိုၵ်းပူတ်းပွႆႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈပဢူဝ်း PNLO/PNLA ဢမ်ႇၸၢင်ႈလူမ်ႇတိုၵ်းၶဝ် ယွၼ်ႉပႃးၵူၼ်းမိူင်းၸွမ်း ၼႂ်းငႃးသိုၵ်း။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸၵၸ ၼႆႉ ၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ် လေႃႇတိုၵ်း မူႇဝၢၼ်ႈပွၵ်ႉဝဵင်း ၼႂ်းပိုၼ့်တီႈပၢင်တိုၵ်း လႄႈ ႁိူၼ်းယေး၊ ၵၢတ်ႇ၊ ဝိႁၢရ် ၊ ႁူင်းႁဵၼ်း လူႉၵွႆ ၵူၼ်းမိူင်း တၢႆမၢတ်ႇ ယွၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပွႆႇမၢၵ်ႇလူင်သႂ်ႇ တင်းၼမ်။ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းၺႃးၽေးသိုၵ်း လႆႈပၢႆႈလႆႈၼီသမ်ႉ ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်း ၾင်လိၼ် လႆႈႁၵ်းၵႅင်ႉ တိၼ်မိုဝ်း ပုတ်းၶၢတ်ႇ ၸွမ်းထႅင်ႈ။ ယၢမ်းလဵဝ် ပၢင်တိုၵ်း တၢင်းၸႄႈမိူင်းယၢင်းၽိူၵ်ႇၵေႃႈ ပႆႇယဵၼ် တိုၵ်ႉပဵၼ်ယူႇၶိူဝ်းယႂ်း။ ပေႃးၼႆ ၵမ်းၼႆ့ ႁဝ်းမႃးတူၺ်းၶိုၼ်း ပိူင်ပဵၼ်ဢၼ်တေၸၢင်ႈၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈလႆႈၼႂ်းမိူင်းတႆး ၼႂ်းပီၼႆ့ တေပဵၼ် သင်လၢႆလၢႆ ၸွမ်းၼင်ႇ ဢၼ်လၢတ်ႈဝႆ့ပႃႈၼိူဝ်ၼၼ့်။ ငဝ်းလၢႆးမိူင်းတႆးပွတ်ႇႁွင်ႇ ဢၼ်တႄႇပဵၼ်မႃးမိူဝ်ႈႁၢင်ပီ 2023 ပီၵၢႆၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈသိုၵ်း ၸၵၸ ၼပ့်ႁူဝ် ႁဵင် ယွမ်းၵၢၼ့်သိုၵ်း ပၼ်ၸုမ်းဢူၺ်းလီသိုၵ်းသၢမ်ပီႈၼွင့်၊ မိူၼ်ၼင်ႇ ၼႂ်းပိုၼ့်တီႈ လၢဝ့်ၵၢႆႇလႄႈ ၵူဝ်းၵၢင့် ၸိူဝ်းၼၼ့်။ ဢိင်ၼိူဝ် ၸိူင့်ၼႆသေ သိုၵ်းမၢၼ်ႈထႅမ်ႁႅင်းသိုၵ်း တီႈငဝ်ႈငုၼ်း တိူင်းသိုၵ်း ယမၶ မိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ တီႈ ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ပႃးတၢင်းတီႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ပိူဝ်ႈတႃႇလေႃႇတိုၵ်းၶိုၼ်း ၸုမ်း TNLA လႄႈ MNDAA ၶဝ်။ ၵူၺ်း ၵႃႈ ထႅင်ႈတၢင်းၼိုင်ႈသမ့် ယူႇတီႈၸုမ်းသိုၵ်း ၸၵၸ၊ ၸုမ်း TNLA လႄႈ MNDAA ၶဝ် ၺႃးၶႄႇ မိပ်ႇဢီးၶႂ်ႈ ပိုတ်ႇၶိုၼ်းသဵၼ်ႈ တၢင်းၵႃႉၶၢႆ တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊလႄႈ ဝဵင်းၼမ်ႉၽႃႈ (ၶျိၼ်ႊသူၺ်ႊႁေႃႊ)။ ပိူင်ပဵၼ်ထီ့သွင် ဢၼ်ဝႃႈသိုၵ်း ၸၵၸ ၶဝ်တေၶိုၼ်းတိုၵ်းဢဝ်ၶိုၼ်းပိုၼ့်တီႈဢၼ်သုမ်းပၼ် ၸုမ်းဢူၺ်း လီသၢမ်ပီႈၼွင့် ၼၼ့်ၵေႃႈ တိုၼ်းတေဢမ်ႇၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၶႄႇသမ့်ၶႂ်ႈပိုတ်ႇၶိုၼ်း သဵၼ်ႈတၢင်း ၵႃႉၶၢႆ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပိူင်ပဵၼ်ထီ့သၢမ် ဢၼ်ဝႃႈၸုမ်းဢူၺ်းလီ တေလေႃႇတိုၵ်းၸုမ်းသိုၵ်း ၸၵၸ ၵွၼ်ႇၼႃႈ ၶၢဝ်းၾူၼ်ၼႆ့ ၼႆ ၵေႃႈ လႅပ်ႈတေဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈ ယွၼ့်ပိူဝ်ႈသိုၵ်း ၸၵၸ ၵေႃႈ တေဢမ်ႇၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ်တိုၵ်းၶဝ် ယွၼ်းမီးၶေႃႈ တူၵ်းလူင်းလႆႈၸႂ်ႁၢႆးၵိူင်ႇၵၼ် မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 11 လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ 2024 ၼၼ့်ယဝ့်။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၸုမ်းဢူၺ်းလီသၢမ်ပီႈၼွင့် ယင်းတေဢမ်ႇပႆႇယိုဝ်းသိုၵ်း ၸၵၸ၊ လိူဝ်သေၼၼ့် ၾၢႆႇၶဝ်ၵေႃႈ ယင်းတိုၵ်းသုၵ့်ယုင်ႈတႃႇတေဝၢင်းပိူင်ၽွင်းငမ်း ၼႂ်းပိုၼ့်တီႈမႂ်ႇ ဢၼ်ၶဝ်လေႃႇတိုၵ်း ယိုတ်းဢဝ်မႃးလႆႈ မႃးၸိူဝ်းၼၼ့်ယူႇ။ လိူဝ်ၼၼ့် ပၢင်တိုၵ်း ၼႂ်းၵႄႈၵၢၼ်သိုၵ်း ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼၼ့်ၵေႃႈ တေဢမ်ႇၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈပဵၼ်မႃးၼႆ ဢမ်ႇဝႃႈ လၢႆႈ ၸုမ်းပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး/ တပ့်သိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး (SSPP/SSA) တင်း ၸုမ်း TNLA ႁိုဝ် တင်းၸုမ်း KIA လႄႈ ၸုမ်း TNLA လႄႈ ၸုမ်း MNDAA ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈယိုဝ်းၵၼ်ၶိုၼ်း။ မိူၼ်ၼင်ႇ မိူဝ်ႈမီး SSPP/ SSA လႄႈ ၸုမ်း MNDAA ၼၼ့် ယိုဝ်းၵၼ်ၼၼ်ႉ ယူႇတီႈၸုမ်းဝႃႉ (United Wa State Army – UWSA) ၶဝ်ၶဝ်ႈမႃးၸိမ်ၸွမ်း ယွၼ့်ပိူဝ်ႈၸုမ်း UWSA ပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ Federal Political Negotiation and Consultative Committee (FPNCC) ဢၼ်ၶဝ်တင်းသွင်ၸုမ်းပဵၼ်လုၵ်ႈၸုမ်းဝႆ့ ၵွပ်ႈ ၼၼ် ပၼ်ႁႃလႆႈလူတ်းယွမ်း သေႁၢႆပႅတ်ႈ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ပေႃးတူၺ်းငဝ်းလၢႆးပိူင်ပဵၼ် ၸိူဝ်းၼႆ့ၼႆၸိုင် ဢမ်ႇဝႃႈလွင်ႈပၢင်တိုၵ်းၼႂ်းၵႄႈၵၢင် ၸုမ်းၸၢဝ်း ၶိူဝ်းၼင်ႇၵၼ်လႄႈ လွင်ႈပၢင်တိုၵ်းႁၢဝ်းႁႅင်း ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ ၸိူဝ်းၼၼ့် မၼ်းၵေႃႈ ၸၢင်ႈပဵၼ်မႃးလႆႈယူႇ။ တၢင်းမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်း တေၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈၼမ်လိူဝ် တၢင်းပွတ်းႁွင်ႇ လူးၵွၼ်ႇ။ ၵမ်းၼႆ့ ငဝ်းလၢႆးသိုၵ်းတႆးသွင်ၸုမ်းၼၼ့်လူး ပဵၼ်ႁိုဝ်မီးႁိုဝ်ဝႆ့ယူႇ ယၢမ်းလဵဝ် – လွၵ်းၸုၵ်း တင်းသွင်ၸုမ်းတႄ့ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်လႅၵ်ႈလၢႆသင်။ ၸုမ်းၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး/ တပ့်သိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး (RCSS/SSA) ၵေႃႈယင်းတမ်းပိူင် လွၵ်းၸုၵ်းၶဝ်မိူၼ်ၵဝ်ႇယူႇ၊ ၶဝ်ၸုၵ်းၼိူဝ်လွၵ်း ၸုၵ်းပႃႈတႂ်ႈၶေႃႈတူၵ်းလူင်းလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၸိုင်ႈမိူင်း ပီ 2015 (Nationwide Ceasefire Agreement -NCA)။ ၸုမ်း RCSS/SSA ယင်းတိုၵ့်ပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈၸုမ်း Peace Process Steering Team (PPST) ဢၼ် မီးၸုမ်းဢၼ်လူင်းလၢႆးမိုဝ်း NCA 7 ၸုမ်း ပဵၼ်လုၵ်ႈၸုမ်း တႃႇဢုပ်ႇဢူဝ်း လွင်ႈငမ်းယဵၼ်တင်း ၸုမ်း သိုၵ်း ၸၵၸ ယူႇ။ လိူဝ်ၼၼ့် ယူႇတီႈ ႁူဝ်ပဝ်ႈၸုမ်း RCSS/ SSA ၸွမ်သိုၵ်းလူင် ယွတ်ႈသိုၵ်း လူင်းသူႇၸႂ်း ၵူၼ်းမိူင်းလၢႆ လၢႆတီႈ ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ လၢင်းၶိူဝ်း၊ မိူင်းပၼ်ႇ၊ ၵဵင်းတွင်း၊ ၵႃလီႉလႄႈ ၵုၼ်ႁဵင် ၵႂႃႇသူႇ ၸႂ်း ပၼ်ႁႅင်းၵေႃႉသိုၵ်းႁၢၼ် ၸိူဝ်းတိုၵ့်ၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်းမႂ်ႇမႂ်ႇ ၸိူဝ်းၼၼ့်။ ၾၢႆႇၸုမ်း SSPP/SSA သမ့် မိူဝ်းဝၼ်းတီႈ 20 လိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊၼၼ့် ဢွၵ်ႇၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ တႃႇႁပ့် ၵူၼ်းၶဝ်ႈၸုမ်းၶဝ်ဝႃႈ ၽူႈလႂ်ၽႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ ဢမ်ႇဝႃႈပဵၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၽႃသႃ ၊ သႃသၼႃလႂ် သင်ဝႃႈ မီး ၶေႃႈယိူင်းဢၢၼ်း တႃႇၽဵဝ်ႈမူၺ့် ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ မိူၵ်ႈမႆႈလႄႈ မီးႁူဝ်ၸႂ်တႃႇၵေႃႈသၢင်ႈပိူင်မိူင်း ၾႅတ်ႊၻ ရႄႊ တီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊလႄႈ လွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်း လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းထၢင်ႇႁၢင်ႈၼႆ ၶဝ်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း တီႈၼႂ်း ၸုမ်းၶဝ်လႆႈ ၼႆယဝ့်။ လိူဝ်ၼၼ့် ယင်းမီးၶၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃးဝႃႈ ၸုမ်း SSPP/SSA ၶဝ်ၸွႆႈသိုၵ်း PNLA ယိုဝ်းသိုၵ်း ၸၵၸ ၼႂ်းဝဵင်း သီႇသႅင်ႇ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 26 – 27 လိူၼ်မၢတ်ႊၶျ်ၼၼ့် ၸုမ်း SSPP/SSA ယင်းလႆႈပဵၼ်ပၢင် တိုၵ်းၵၼ်တင်း ၸုမ်း MNDAA ၼႂ်းဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ထႅင်ႈလူးၵွၼ်ႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပၢင်တိုၵ်းလႆႈၵိုတ်းၵႂႃႇ ယွၼ့် ပိူဝ်ႈၸုမ်း UWSA ၶဝ်ႈၵႄႈလိတ်ႈပၼ်။ ပေႃးတူၺ်းၶိုၼ်း လွင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈၶဝ်ၼႆ တေလႆႈဝႃႈသိုၵ်းတႆးတင်းသွင်ၸုမ်းၼႆ့ ဢမ်ႇတိုၵ်းတေႃး တင်း သိုၵ်း ၸၵၸ သေဢိတ်း ၼႆယဝ့်။ ၵွပ်ႈၼႆ ႁဝ်းမႃးထတ်းသၢင်ၶိုၼ်း တူၺ်းငဝ်းလၢႆးၼႂ်းမိူင်းတႆး ဢၼ်ပဵၼ်ယူႇၼႆ့လူး- လွင်ႈပၢင်တိုၵ်း ၼႂ်းၵႄႈၵၢင်ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်ႇႁွင်ႇ မၼ်းတေဢမ်ႇဝၢႆးႁၢႆလႆႈ ယွၼ့်ပိူဝ်ႈယူႇယူႇ ၵေႃႈ ယင်းမီးပၢင်တိုၵ်းၵၼ်ယူႇ ဢမ်ႇဝႃႈပၢင်တိုၵ်းၵၼ်တင်း ၸုမ်း SSPP/SSA တင်း ၸုမ်း TNLA ႁိုဝ် ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်တင်း ၸုမ်း MNDAA လႄႈ ၸုမ်း SSPP/ SSA ၸိူဝ်းၼႆ့။ ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸၵၸ ၵေႃႈ ယင်းတိုၵ်းထႅမ်ႁႅင်းသိုၵ်း ၵႂႃႇၼႂ်းပိုၼ့်တီႈ လႃႈသဵဝ်ႈ၊ ၵျွၵ့်မႄးလႄႈ မူႇၸေႊ ယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸုမ်း TNLA လႄႈ MNDAA သမ့် မီးၸုမ်း UWSA ၵမ့်ထႅမ် ဢမ်ႇဝႃႈၶိူင်ႈၵွင်ႈၵၢင်ႇ မၢၵ်ႇမိုဝ့် ၸိုၼ်းယၢမ်းလႄႈ ပၢင်သွၼ်ၵၢၼ်သိုၵ်း ၸိူဝ်းၼၼ့်။ မိူၼ်ၵၼ်ၼင်ႇၵဝ်ႇ ၸုမ်း SSPP/SSA ၵေႃႈ ၸမ်ၸႂ် ၵၼ် တင်းၸုမ်း UWSA ။ ၵူၺ်းၵႃႈ လွင်ႈပၢင်တိုၵ်း လွင်ႈၶဵင်ႈၶႅင်တေႃႇၵၼ်ၵေႃႈ ယင်းတိုၵ့်မီးယူႇ မိူၼ် ၼင်ႇ ၸုမ်း KIA ၊ TNLA လႄႈ MNDAA လႆႈၶဵင်ႈၶႅင်တေႃႇၵၼ် ၼႂ်းပိုၼ့်တီႈၵူတ့်ၶၢႆ ၸိူဝ်းၼၼ့်။ ၸိူင့်ႁိုဝ်ၵေႃႈ ၸုမ်းၸိူဝ်းၼႆ့သမ့်ပဵၼ် လုၵ်ႈၸုမ်း FPNCC ဢၼ်ၸုမ်း UWSA ဢွၼ်ႁူဝ်ဝႆ့ယူႇလႄႈ သမ့် လဵပ်ႈပဵၼ်မုၵ်ႉပဵၼ်ၵေႃ ၸုမ်းဢၼ်ၽွမ့်ႁူမ်ႈၵၼ်ဝႆႉယူႇ။ ဢၼ်တေ မီးတွၵ့်တႅၵ့်ၵၼ်ၵေႃႈ ၸုမ်း SSPP/SSA လႄႈ ၸုမ်း MNDAA မိူဝ်ႈႁၢင်လိူၼ် ၼႆ့ၵူၺ်း၊ ၵူၺ်း ၵႃႈ ပၼ်ႁၼ်မၼ်းၵေႃႈယဝ့်ၵႂႃႇယဝ့် ယွၼ့်ပိူဝ်ႈ ၸုမ်း UWSA ၶဝ်ႈၵႄႈလိတ်ႈလႄႈ ယွၼ့်ပိူဝ်ႈၶႄႇ ဢမ်ႇၶႂ်ႈ မီးပၢင်တိုၵ်းၼႂ်းပိုၼ့်တီႈ ၸိူဝ်းၼႆ့ မၼ်းတေတုမ့်တိူဝ့်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၶဝ်။ ၸိူင့်ႁိုဝ်ၵေႃႈလီ ငဝ်းလၢႆးဢၼ်ၸုမ်း TNLA လႄႈ MNDAA ၽိုတ့်ၼႃႈတီႈသေ ၶဝ်ႈဢုပ်ႇပိူင်ႇ ပိုၼ့်တီႈ ဢၼ်ၵူၼ်းတႆးလႄႈ ၵူၼ်းၶၢင် ယူႇသဝ်းၼမ် ၸိူဝ်းၼၼ့် ပၼ်ႁႃ လွင်ႈပၢင်တိုၵ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၼင်ႇၵၼ်ၵေႃႈ ၸၢင်ႈတေပေႃႇပဵၼ်မႃးလႆႈယူႇ။ ယူႇတီႈၼိူဝ်ငဝ်းလၢႆးလႄႈ ၶၢဝ်းယၢမ်းၼၼ်ႉ ၵူၺ်းယဝ့်။ ၸၢႆးဝၼ်းသႂ်

['ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်း']

2024-04-16T08:00:00

https://shannews.org/archives/51898

ယႃႇသုၵ်ႈသီတူဝ်ၵူၺ်း ႁႂ်ႈသုၵ်ႈသီၸႂ်ပႃးၽွင်ႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ ၸင်ႇတေၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင်

လိူၼ်ႁႃႈသၢင်းၵျၢၼ်ႇ ပီ 2024 ၼႆႉ ၸဝ်ႈၶိုၼ်းသႂ် ၸႂ်ယဵၼ် ၽူႈၵေႃႇတင်ႈ ၵေႃသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ မွၵ်ႇလၢတ်ႈ ၶေႃႈၵႂၢမ်းၾၢၵ်ႇတွၼ်ႈထိုင် ၵူၼ်းမိူင်းတႆးလႄႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ဝႃႈ – ၸိူဝ်းဢၼ်ၼပ်ႉထိုဝ် ၵူၼ်းၸိူဝ်းမီးဢႃယုၵႄႇ ၸိူဝ်းမီးၵုင်ႉမုၼ်ယႂ်ႇ ၸိူင်ႉၼၼ် မၼ်းၵေႃႈ တေလႆႈႁပ်ႉပွၼ်း “ဢႃယု – ဝၼ်ႇၼ – သုၵ်ႉၶ – ပႃႇရ” ၼႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢႃယု ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တီႈယိုၼ်းယၢဝ်း။ ဝၼ်ႇၼ ၼႆၼၼ်ႉသမ်ႉ ႁၢင်ႈၾၢင်တေလီ။ သုၵ်ႉၶၼႆသမ်ႉ တေလႆႈမီးလွင်ႈယူႇလီၵိၼ်ဝၢၼ် တင်းၸႂ်တင်းတူဝ်လႄႈ ပႃႇရသမ်ႉ မီးဢဵၼ်မီးႁႅင်းယူႇလီၵိၼ်ဝၢၼ် ၼႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢၼ်ၼႆႉ ႁဝ်းမီးတင်းယုမ်ႇယမ် ဝၢင်းၸႂ်သေလႄႈ လမ်ႁူဝ်ၵၼ်ႇတေႃးဝႆႈၼႆႉ မၼ်းလႆႈ ပွၼ်းၸိူင်ႉၼႆ ယူႇတီႈ ပုတ်ႉထၸဝ်ႈ ယၢမ်ႈႁေႃးဝႆႉလႄႈ ႁႂ်ႈသူၸဝ်ႈလႆႈႁပ်ႉႁူႉသေၵမ်း။ တႆးႁဝ်းၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈ လႆႈၺႃးၼိုင်ႈပီၼႆႉ ပီမႂ်ႇ 3 ပွၵ်ႈ ၼွၵ်ႈသေ ပီမႂ်ႇလုမ်ႈၾႃႉယဝ်ႉ။ ပီမႂ်ႇဢၼ်ၼိုင်ႈတႄႉၵေႃႈ လိူၼ်ၸဵင်မႂ်ႇၶမ်ႈၼိုင်ႈ ဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ပီမႂ်ႇၾိင်ႈထုင်းဢိူဝ်ႈ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈပီမႂ်ႇသႃသၼႃ။ သွင်ၼႆႉသမ်ႉ ပီမႂ်ႇသၢင်းၵျၢၼ်ႇၼႆႉ လၢႆၵေႃႉလၢႆၵူၼ်း ၶဝ်ႈၸႂ်ၽိတ်းဝႃႈ မၼ်းပဵၼ်ပီမႂ်ႇသႃသၼႃ။ ဢၼ်ၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇၵဵဝ်ႇၵပ်းသႃသၼႃပုတ်ႉထႁဝ်း မၼ်းလုၵ်ႉတီႈသႃသၼႃ ႁိၼ်ႇတူႇ လုၵ်ႉတီႈပုင်ႇၼႃးၶဝ်မႃး ပိုၼ်ၽႄႈပၼ်ၵူၺ်း ႁဝ်းသမ်ႉဝႃႈ ၶၢဝ်းလိူၼ် ႁႃႈၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ၶၢဝ်းမႆႈ ၵမ်းၼႆႉ ႁဝ်းမႃးႁူတ်းၼမ်ႉၵၼ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈလႆႈၵတ်းလႆႈယဵၼ် မၼ်းၵေႃႈပဵၼ်ၵၢၼ်လီဢၼ်ၼိုင်ႈယူႇလူးၼႆလႄႈ ႁဝ်းၵေႃႈ ဢဝ်မႃးၸႂ်ႉတိုဝ်းၵၼ်သေ ၽႄႈၸွတ်ႈၵႂႃႇၵူႈတီႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ထိုင်တီႈႁဝ်းပေႃးလိုမ်းဝႃႈ ပီမႂ်ႇႁဝ်းတႄႉတႄႉၼႆႉ ပဵၼ်လိူၼ်ၸဵင်ႇမႂ်ႇၶမ်ႈၼိုင်ႈသေလႄႈ ႁဝ်းၵေႃႈ ဢဝ်ပီ မႂ်ႇသၢင်း ၵျၢၼ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ပီမႂ်ႇယူႇတိၵ်းတိၵ်း ဝႃႈၼႆႁိုဝ်။ မိူၼ်ထႆး – လၢဝ်းၶဝ်တႄႉ မၼ်းတိုၼ်းဝႃႈ ပဵၼ်ပီမႂ်ႇထႆး – လၢဝ်း ၼႆၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။ တႆးၵေႃႈ ဝႃႈၸိူင်ႉၼၼ်ယဝ်ႉ။ ပီ 1964 ပေႃးဝႃႈ ၸွမ်သိုၵ်းလူင် ၼေႇဝိၼ်း ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ ယဝ်ႉၵေႃႈ ပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်းတင်းသဵင်ႈၼႆႉ သင်ႇယႃႉပႅတ်ႈ တႄႇဢဝ်ၼႆႉၵႂႃႇ သူၸဝ်ႈႁဵတ်းလႆႈၼႆႉ ပဵၼ်ၵၢၼ်ၾိင်ႈငႄႈလိၵ်ႈလၢႆးၵူၺ်းယဝ်ႉ ဝႃႈၸိူင်ႉၼႆ။ ပေႃးဝႃႈ ၶႂ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်မိူင်းၼႆႉတႄႉ မီးပႃႇတီႇသူဝ်ႊသႄႊလိတ်ႊႁဝ်းၼႆႉၵူၺ်းယဝ်ႉ ဝႃႈၸိူင်ႉၼၼ်။ ႁဵတ်းၼၼ်သေလႄႈ ပေႃးဝႃႈ ဢမ်ႇႁဵတ်းလႆႈၵၢၼ်ပႃႇတီႇ ႁဝ်းတေႁဵတ်းလႆႈ ၵၢၼ်ၾိင်ႈထုင်းၾိင်ႈငႄႈလိၵ်ႈ လၢႆးၵူၺ်းၼႆၵေႃႈ။ ၵမ်း ၼႆႉ ႁဝ်းတေလႆႈႁဵတ်းသင်ဢေႉ ၶိုၼ်းမႃးၶူၼ်ႉႁႃသေ ၸင်ႇမီးမႃး ဝၼ်းၶူးမေႃတႆး၊ ဝၼ်းပီမႂ်ႇတႆး ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဝ်းၵေႃႈ ၸႂ်ႉတိုဝ်းမႃး လိူၼ်ၸဵင်မႂ်ႇၼိုင်ႈၶမ်ႈ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၼႆသေတႃႉၵေႃႈ သၢင်းၵျၢၼ်ႇၼႆႉ ႁဝ်းဢမ်ႇပႅတ်ႈ ႁဝ်းၵေႃႈဝႃႈ ပီမႂ်ႇထႅင်ႈၼႆသေ ႁဵတ်းၸွမ်းမႃး ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ ပီမႂ်ႇပုတ်ႉထ ႁဝ်းသမ်ႉဢမ်ႇႁူႉ ပဵၼ်လိူၼ် 6 မူၼ်း။ လိူၼ် 6 မူၼ်းၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ ပဵၼ်ဝၼ်းဢၼ်ပုတ်ႉထၸဝ်ႈ ဢဝ်ၼိၵ်ႉပၢၼ်ႇ။ ၼပ်ႉမိူဝ်ႈၼၼ်ႉသေမႃး ပဵၼ်ပီမႂ်ႇမႃးတိၵ်းတိၵ်းယဝ်ႉ။ ဢၼ်ၼႆႉ ႁဝ်းတေ ဢမ်ႇပေႃးႁူႉၸၵ်း ၵူၺ်းႁူႉဝႃႈ လိူၼ် 6 မူၼ်း လူဝ်ႇၶိုၼ်ႈၵျွင်း ႁဵတ်းတၢင်းလီ မွၵ်ႈၼၼ်ႉၵူၺ်း ၵမ်ႈၼမ်ၼႆႉ။ မိူဝ်ႈၼႆႉ ဢၼ်ၵၼ်ႇတေႃးၵၼ်ၼႆႉ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈ ပီမႂ်ႇသၢင်းၵျၢၼ်ႇၼႆယဝ်ႉ။ သၢင်းၵျၢၼ်ႇၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ၵႂၢမ်း (သၼ်ႊၶရိတ်ႊလူႊ) သင်ႇၵလင်ႇတိ။ သင်ႇၵလင်ႇတိၼႆႉ ပွင်ႇဝႃႈ လႅၵ်ႈလၢႆးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉတီႈ ပီၵဝ်ႇ မႃးလႅၵ်ႈလၢႆႈပဵၼ်ပီမႂ်ႇ ဝႃႈၸိူင်ႉၼင်ႇၼႆ။ တၢင်းၾၢႆႇထႆးၼႆႉသမ်ႉ မႃးဢဝ်သဵင် (သူင်ၵရၢၼ်ႊ) ဝႃႈၸိူင်ႉၼႆ မၢၼ်ႈသမ်ႉဝႃႈ (သင်္ကြန်) တႆးၵေႃႈဝႃႈ ပဵၼ်သၢင်း ၵျၢၼ်ႇ ႁဵတ်းၼႆမႃး။ လႅၵ်ႈလၢႆႈ ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ဢၼ်ႁဝ်းၵမ်ႈၼမ် ယိပ်းတိုဝ်းၸွမ်းယူႇၼႆႉ မၼ်းလႅၵ်ႈလၢႆႈ ပီမၼ်းၵူၺ်း လုၵ်ႉတီႈပီၵဝ်ႇ မႃးတီႈပီမႂ်ႇၵူၺ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸိူဝ်းဢၼ်မီးတၢင်းႁူႉ ၸဝ်ႈပၢႆးႁူႉ ပၢႆးမေႃၶဝ်ၼႆႉတႄႉ ၶဝ်ၵေႃႈတိုၵ်းသူၼ်းတႃႇသေႇဝႃႈ ဢဝ်တူဝ်ၼပ်ႉမၼ်း လႅၵ်ႈလၢႆႈၵူၺ်း မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ ပီမႂ်ႇလႆႈ မၼ်းဢမ်ႇထိူၵ်ႈႁွင်ႉပီမႂ်ႇ ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈလႅၵ်ႈလၢႆႈပႃးၸႂ်ႁဝ်းဢိူဝ်ႈ မၼ်းၸင်ႇၸႂ်ႈပီမႂ်ႇဢိူဝ်ႈ ဝႃႈၸိူင်ႉၼႆ။ သၢင်းၵျၢၼ်ႇၼႆႉ ပေႃးၾိင်ႈထုင်းမၢၼ်ႈဝႃႈၸိုင် ပဵၼ်ဝၼ်းဢၼ်မီးမင်ႇၵလႃႇဢိူဝ်ႈ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ ပဵၼ်ဝၼ်းဢၼ်မီးမင်ႇၵလႃႇလႄႈ ဢွၼ်ၵၼ်မႃးလွတ်ႈမင်ႇၵလႃႇသုတ်ႈ ဢၼ်ၽြႃးပဵၼ် ၸဝ်ႈႁေႃႈဝႆႉ။ မင်ႇၵလႃႇ 38 ပိူင် ဢၼ်လူဝ်ႇတိုဝ်းၵမ်။ ဢၼ်လူဝ်တိုဝ်ႉၵမ်သမ်ႉ ႁဝ်းသမ်ႉ ဢမ်ႇတိုဝ်းၵမ် ႁဝ်းသမ်ႉ မႃးလွတ်ႈဢဝ်ၵူၺ်း ထုင်းၸၢမ်ႇပုတ်ႉထၽႃသႃႁဝ်း ၵမ်ႈၼမ်တႄႉ မၼ်းတေႁဵတ်း ၸိူင်ႉၼၼ်။ ဢၼ်လူဝ်ႇတိုဝ်းၵမ်သမ်ႉ ႁဝ်းသမ်ႉ ဢဝ်မႃးလွတ်ႈ/ ဢၢၼ်ႇၵူၺ်း။ ပေႃးဝႃႈ ႁဝ်းတေတိုဝ်းၵမ်တႄႉတႄႉၼႆ ထုၵ်ႇလီပဵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ် မင်ႇၵလႃႇဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်သင်? ပေႃးႁဝ်းႁူႉဝႃႈ မင်ႇၵလႃႇပဵၼ်သင်ၼႆ ႁဝ်းၵေႃႈ တေၸၢင်ႈတိုဝ်းၵမ်။ ပေႃးယူႇတီႈၵဝ်ၶႃႈတႄႉ ပွင်ႇၸႂ်ဝႃႈ မင်ႇၵလႃႇ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းမီးဢင်ႇၵႃႇလူင် 3 ပိူင်။ (1) ၼႆႉ လွတ်ႈလႅဝ်း ဢမ်ႇၼၼ် ပူၼ်ႉလွတ်ႈ။ (2) ၵတ်းယဵၼ် ဢမ်ႇလိူတ်ႇဢမ်ႇမႆႈ။ (3) ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင် ဢၼ်တူၵ်းတႅမ်ႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပူၼ်ႉ ၵႂႃႇယဝ်ႉ ဢမ်ႇမီးယဝ်ႉ။ လွတ်ႈလႅဝ်း ၵတ်းယဵၼ်လႄႈ ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင် ဢင်ႇၵႃႇလူင်/ ၶိူင်ႈပိူင် 3 ပိူင်ၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် ၶိူင်ႈပိူင်မင်ႇၵလႃႇယဝ်ႉ။ ၸွင်ႇႁဝ်းပႃႈမီးၵၼ် ႁဝ်းလူဝ်ႇမႃးထတ်းသၢင်တူၺ်း တႄႇဢဝ်ၵဝ်ၶႃႈႁဝ်းယဝ်ႉ။ လွတ်ႈလႅဝ်း ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပီၵဝ်ႇပူၼ်ႉၵႂႃႇယဝ်ႉ ပီမႂ်ႇမႃး ပီၵဝ်ႇဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းမိူၼ်ၼင်ႇ ၶွၵ်ႈလူင် ဢၼ်ၼိုင်ႈ ႁဝ်းၵေႃႈ ၶမ်ယူႇၼႂ်းၼၼ်ႉသေ မႃးထိုင်ဝၼ်းပီမႂ်ႇၼႆႉၵေႃႈ ပိူၼ်ႈပွႆႇဢွၵ်ႇၶွၵ်ႈ လွတ်ႈလႅဝ်းယဝ်ႉ ပူၼ်ႉလွတ်ႈယဝ်ႉ ႁဝ်းတေဝႃႈၸိူင်ႉၼင်ႇၼႆ။ ပီမႂ်ႇယဝ်ႉၼႆသေလႄႈ ႁဝ်းမႃးႁူတ်းၼမ်ႉၵၼ် ဢွၼ်ၵၼ်ၵတ်းယဵၼ် လုၵ်ႉတီႈလိူတ်ႇမႆႈ မႃးပဵၼ်ၵတ်းယဵၼ်ယဝ်ႉ တေႃႇထိုင်ပီၼႆႉ ပႆႇသဵင်ႈ မၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ ၸိူင်ႉၼၼ်။ ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင် ၼႂ်းႁဝ်းသမ်ႉ ဝႃႈၸိူင်ႉၼႆ ႁဝ်းသမ်ႉ ၶႃႈၸိုဝ်ႈၶၢႆသဵင်ၵၼ် ၵူၼ်းမီးဢဵၼ်မီးႁႅင်းၼႆႉသမ်ႉ မႃးပေႉၵိၼ် ၵူၼ်းဢွၼ်ႇဢေးယူႇ။ လၢတ်ႈၵႂၢမ်းၼႆၵေႃႈ လၢတ်ႈၵႂၢမ်းႁုၵ်ႉၵႂၢမ်းႁၢႆႉ ဢၼ်ၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ၶိူင်ႈပိူင် ၶွင်ၵူၼ်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင်ယူႇႁႃႉ ဢၼ်ၼႆႉ ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈ ဢွၼ်ၵၼ်မႃးသွၼ်ႇတူၺ်း။ ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်မီးတၢင်းႁူႉ တၢင်းမေႃ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ ၶဝ်ၵေႃႈ ၸီႉၼမ်းၼႄဝႃႈ – 1) ၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈ လူဝ်ႇလႆႈပူၼ်ႉလွတ်ႈ ဢၼ်လႂ်ဢွၼ်တၢင်းလႃႇၼႆ ၸႂ်ႁၼ်လွင်ႈပုၼ်ႈတူဝ်ၵူၺ်း ဢမ်ႇမေႃႁၼ်ပုၼ်ႈပိူၼ်ႈ ၼႆႉႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈပူၼ်ႉလွတ်ႈဢိူဝ်ႈ။ ၵူၼ်းၵူႈၵေႃႉၼႆႉ မူႇၸုမ်းလႂ် မူႇၸုမ်းၼၼ်ႉလႄႈသင် လူဝ်ႇလႆႈႁူႉၸၵ်းပုၼ်ႈတူဝ်ၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး လူဝ်ႇလႆႈ ႁူႉၸၵ်းပႃး ပုၼ်ႈပိူၼ်ႈဢိူဝ်ႈ။ ႁဝ်းလူဝ်ႇ သွၼ်ႇပႃးၾၢႆႇပိူၼ်ႈ သွၼ်ႇတူဝ်ႁဝ်းၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ႁႂ်ႈမေႃသွၼ်ႇ ပႃးၾၢႆႇပိူၼ်ႈ ပေႃးၸိူင်ႉ ၼၼ် မၼ်းၸင်ႇပူၼ်ႉလွတ်ႈဢိူဝ်ႈ ပေႃးဝႃႈ မေႃဝူၼ်ႉတေႃႇႁဝ်းၵူၺ်းၼႆတႄႉ မၼ်းပႆႇပူၼ်ႉလွတ်ႈ။ 2) တႃႇႁႂ်ႈၵတ်းယဵၼ်ၼႆႉ ႁူတ်းၼမ်ႉလၢႆလၢႆ မၼ်းဢမ်ႇၵတ်းယဵၼ်လႆႈ ႁဝ်းလူဝ်ႇတူၺ်းဝႃႈ ၸႂ်ႁဝ်းၼႆႉ ၸႂ်ၸဵတ်ႈ ၸႂ် ၸင်း ၸႂ်လမ် သႆႈၵမ်ႇ ၸႂ်သဝ်ႈၸႂ်မွင် ၸိူဝ်းၼႆႉ မီးယူႇႁႃႉ။ ၸႂ်တေႃးသသမ်ႉ မႆႈတႄႉမႆႈဝႃႈၸိုင် ၵႃႈၶႂ်ႈဢဝ်ၼမ်ႉႁူတ်းၵႃႈႁိုဝ်ႁူတ်းလႃႈ မၼ်းဢမ်ႇၵတ်းယဵၼ်လႆႈ ပေႃးႁဝ်းဢမ်ႇမႃးသုၵ်ႈသီၸႂ်ႁဝ်း မၼ်းဢမ်ႇၵတ်းယဵၼ်လႆႈ။ ပေႃးႁဝ်းမႃး သုၵ်ႈသီၸႂ်ႁဝ်း ၸႂ်လိူတ်ႇၸႂ်မႆႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းလီပဵၼ်ၸႂ်ၵတ်းၸႂ်ယဵၼ်မႃး မၼ်းလူဝ်ႇလႆႈၶတ်းၸႂ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸႂ်ၵတ်းၸႂ်ယဵၼ်ဢိူဝ်ႈ။ 3) ၼႆႉ ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင်ၼႆၵေႃႈ ၵႂၢမ်းႁုၵ်ႉၵႂၢမ်းႁၢႆႉ ႁဝ်းဢမ်ႇလၢတ်ႈယဝ်ႉ ၵႂၢမ်းဢၼ်ႁႂ်ႈပိူၼ်ႈတႅၵ်ႇယႅၵ်ႈ ယႃႇႁႂ်ႈပိူၼ်ႈၽွမ်ႉၵၼ် ပိူၼ်ႈလီၼႆၵေႃႈ ႁဝ်းသမ်ႉၵႂႃႇယႃႉ ႁႂ်ႈပိူၼ်ႈတႅၵ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဝ်းဢမ်ႇႁဵတ်းယဝ်ႉ ႁဝ်းပဵၼ်ၵူၼ်းမီးဢဵၼ်မီးႁႅင်း ၼႆၵေႃႈ ၵႂႃႇပေႉၵိၼ်ၵူၼ်းဢွၼ်ႇဢေး ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဝ်းဢမ်ႇႁဵတ်းယဝ်ႉ။ ႁဝ်းလၢတ်ႈၵႂၢမ်းလီ ၵႂၢမ်းဝၢၼ် ၵႂၢမ်းသိုဝ်ႈၵႂၢမ်းသႂ် လၢတ်ႈၵႂၢမ်းႁႂ်ႈပိူၼ်ႈၽွမ်ႉၵၼ် ႁၵ်ႉၵၼ် ပေႃးႁဝ်းႁဵတ်း ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၼႆ ဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၶိူင်ႈပိူင်ၶွင်ၵူၼ်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင်ယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ ပဵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်လႄႈ မၼ်းၵေႃႈမႅၼ်ႈပုၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းမိူင်းတႆးႁဝ်း ၵူၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ႁဝ်း။ ႁဝ်းၼႆႉ ယၢမ်းလဵဝ် ဢွၼ်ၵၼ်ပဵၼ်သင်ယူႇ ဢွၼ်ၵၼ်တုၵ်ႉၶယူႇ ဢွၼ်ၵၼ်မႆႈလိူတ်ႇယူႇ။ ဢွၼ်ၵၼ် ပႃးၵၼ်တူၵ်းတႅမ်ႇယူႇမိူၼ်ၼႆ ႁဝ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇတွၼ်ႉမီးသေပွၵ်ႈ။ တႃႇတေပူၼ်ႉလွတ်ႈဢၼ်ၼႆႉ ႁဝ်းတေလႆႈႁဵတ်းႁိုဝ် ႁဝ်းၵေႃႈ လူဝ်ႇလႆႈမႃး မႄးၸႂ်ႁဝ်းယဝ်ႉ ၽူႈၶဵၼ်ႁဝ်းတင်းသဵင်ႈၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈၸုမ်းၼၼ်ႉၸုမ်းၼႆႉ ၵေႃႉၼၼ်ႉၵေႃႉၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ၸႂ်ႁၼ်ပုၼ်ႈတႃႇ တူဝ်ၵဝ်ႇၵေႃႉလဵဝ်။ ၸႂ်လိူတ်ႇၸႂ်မႆႈ သူပ်းဢၼ်မေႃဝႃႈသေ ႁႂ်ႈပိူၼ်ႈပေႃးလႆႈလူႉ တူဝ်ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈပိူၼ်ႈ ပေႃးလႆႈတုၵ်ႉၶ ၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ၽူႈၶဵၼ်ႁဝ်းႁူမ်ႈၵၼ် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈဢွင်ႇပေႉမၼ်းဢိူဝ်ႈ။ တႃႇတေဢွင်ႇပေႉၼႆႉ ႁဝ်းဢွၼ်ၵၼ်မႃးလူႇမႃးဝႆႈ မႃးႁူတ်းၼမ်ႉၵၼ် သုၵ်ႈသီတူဝ်ၵူၺ်းဢမ်ႇယဝ်ႉ တေလႆႈသုၵ်ႈသီၸႂ်ႁဝ်းပႃး။ သုၵ်ႈသီၸႂ်ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ မိူၼ်သုၵ်ႈသီတူဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ မိူဝ်ႈၼႆႉ ဢၢပ်ႇၼမ်ႉယဝ်ႉ မိူဝ်ႈၽုၵ်ႈ ၵဝ်ဢမ်ႇဢၢပ်ႇယဝ်ႉ တင်းပီဢမ်ႇဢၢပ်ႇယဝ်ႉၼႆ မၼ်းႁဵတ်းဢမ်ႇလႆႈ တေလႆႈသုၵ်ႈသီတူဝ် ႁင်းၵူၺ်း။ ၸႂ်ႁဝ်းၵေႃႈ မိူၼ် ၵၼ်ယဝ်ႉ တေလႆႈသုၵ်ႈသီပၼ်ဢိူဝ်ႈ မၼ်းၸင်ႇၵွႆႈ တေပဵၼ်တူဝ်မႂ်ႇၸႂ်မႂ်ႇတႃႇသေႇ မၼ်းတေပဵၼ် ဝၼ်းပီမႂ်ႇႁဝ်းတႃႇသေႇ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼၼ်လႄႈ တူဝ်ၵဝ်ၶႃႈလႄႈ သူၸဝ်ႈတင်းသဵင်ႈ ၼႂ်းဝၼ်းပီမႂ်ႇဢၼ်တေမႃးထိုင်ၼႆႉ ႁႂ်ႈႁဝ်းၶႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်သုၵ်ႈသီတူဝ်ႁဝ်းၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ႁႂ်ႈဢွၼ်ၵၼ်သုၵ်ႈသီၸႂ် ႁႂ်ႈပေႃးပဵၼ်ၵူၼ်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင်တႄႉတႄႉ ႁႂ်ႈပဵၼ်ၵူၼ်းၵတ်းယဵၼ်တႄႉတႄႉ ႁႂ်ႈပဵၼ်ၵူၼ်းလွတ်ႈလွတ်းတႄႉတႄႉသေ မီးမင်ႇၵလႃႇၵႂႃႇၼၼ်ႉသေၵမ်း ၶႂ်ႈယွၼ်းပွၼ်းပၼ် တႃႇႁဝ်းႁႃးတင်းသဵင်ႈ ၼႂ်းၵူၼ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ႁဝ်း ဢိၵ်ႇပႃး ၵူၼ်းမိူင်းထႆး တီႈဢၼ်ႁဝ်းလႆႈမႃးပိုင်ႈဢိင်ၼႆႉၶႃႈ ………… ႁူမ်ၸူမ်းပီမႂ်ႇၶႃႈ။

['ၾိင်ႈငႄႈၾိင်ႈထုင်း', 'ၶေႃႈထတ်းသၢင်']

2024-04-15T09:47:32

https://shannews.org/archives/51894

လုၵ်ႈၸၢႆး ႁူဝ်ၼႃႈၸုမ်းသိုၵ်းႁႃႊမတ်ႉသ် တၢႆယွၼ်ႉၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇၶိူင်ႈမိၼ်ဢိတ်ႉသ်ရေႊ တင်း 3 ပီႈၼွင်ႉ

သိုၵ်းဢိတ်ႉသ်ရေႊ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ် ပိုတ်းယိုဝ်းတီႈၵုၼ်ၵႅပ်ႈၵႃႊသႃႊ တိူဝ်ႉၺႃးလုၵ်ႈၸၢႆး ႁူဝ်ၼႃႈၸုမ်း သိုၵ်းႁႃႊမၢတ်ႉသ် တၢႆ 3 ၵေႃႉ။ ဝၼ်းတီႈ 10 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ သိုၵ်းဢိတ်ႉသ်ရေႊ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်ယိုဝ်းသိုၵ်းသႂ်ႇ တီႈတပ်ႉပၢင်သဝ်းသိုၵ်း ႁႃႊမတ်ႉသ်။ ပဵၼ်ၽွင်းလုၵ်ႈၸၢႆး ဢိတ်ႉသ်မေလ်း ႁႃႊၼီႊယႃႊ ႁူဝ်ၼႃႈ ၸုမ်းသိုၵ်း ႁႃႊမၢတ်ႉသ် တိုၵ်ႉၼင်ႈပၢင်သဝ်းဝႆႉ။ တၢႆတင်း 3 ၵေႃႉ ပီႈၼွင်ႉ။ ၸိုဝ်ႈၶဝ်ႁွင်ႉဝႃႈ – ႁႃႊၸမ်ႇ၊ ဢႃႊမီႊယႃႊလႄႈ မူဝ်ႊႁႃႊ မတ်ႉ။ ၸိူဝ်းၶဝ်ၵေႃႈပဵၼ် ၽူႈၵွၼ်းသိုၵ်း ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းႁႃႊမတ်ႉသ် ၼင်ႇၵဝ်ႇ ဝႃႈၼႆ။ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇရၢႆႊထိူဝ်ႊတႅမ်ႈတၢင်ႇဝႆႉဝႃႈ – ၽူႈၼမ်းသိုၵ်းႁႃႊမၢတ်ႉသ်ၼႆႉ သုမ်းလုၵ်ႈၸၢႆး 3 ၵေႃႉ ၵူၺ်းဢမ်ႇ ၵႃး – ဢၼ်ပဵၼ် လၢၼ်ဢွၼ်ႇမၼ်း 4 ၵေႃႉ (ယိင်း 3 ၸၢႆး 1 ) ၵေႃႈ တၢႆယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ ဝႃႈၼႆဝႆႉ။ ပဵၼ်ၽွင်းၶၢဝ်း ဝၼ်း ဢိတ်ႉဢႄလ်ႊ ၾႃႊၻႃႊ ၶွင်ၸၢဝ်းမုတ်ႉသ်လိမ်ႇၶဝ်လႄႈ ၵူၼ်းႁိူၼ်းႁူဝ်ၼႃႈသိုၵ်းႁႃႊမၢတ်ႉသ် ဢိတ်ႉသ်မေလ်း ႁႃႊ ၼီႊယႃႊ မႃးႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ်တီႈႁိူၼ်းၶဝ် ဢၼ်မီးတီႈပၢင်သဝ်း ၵူၼ်းပၢႆႈ ၽေး ဢၼ်မီးတီႈ ၵႃႊသႃႊသီးတီးၼၼ်ႉလႄႈ ၺႃးၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇလူင်းတိူဝ်ႉတၢႆ ဝႃႈၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – DVB

['ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-14T08:49:10

https://shannews.org/archives/51888

တပ်ႉလူမ်းဢေႊလႃႊ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႈၼေႇပျီႇတေႃႇ ၺႃးယိုဝ်းထႅင်ႈ

တပ်ႉလူမ်းဢေႊလႃႊ ၶွင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႈၼေႇပျီႇတေႃႇ ၺႃးမၢၵ်ႇပျုင်းသျွတ်ႉယိုဝ်းသႂ်ႇထႅင်ႈ၊ မီးလွင်ႈမၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆ ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 11/4/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉ 4 မူင်းၼၼ်ႉ သဵင်မၢၵ်ႇတႅၵ်ႇ ၼႂ်းတပ်ႉလူမ်းဢေႊလႃႊ သဵင်လင် ႁႅင်း ဢမ်ႇယွမ်း 4-5 ၵမ်း လွင်ႈမၢတ်ႈၸဵပ်းလူႉတၢႆတႄႉ ငိၼ်းဝႃႈမီးယူႇသေတႃႉ ႁူဝ်ယွႆႈတႅတ်ႈတေႃးတႄႉ ဢမ်ႇလႆႈႁူႉၸွမ်း ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈဝႆႉ ၼင်ႇၼႆ။ လွင်ႈၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇဢွၵ်ႇမႃးမွၵ်ႇလၢတ်ႈသင်။ ၸုမ်းသိုၵ်း Brave Warriors for Myanamar လႄႈ Moutain Knights – Civilian Defence Froce တႄႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ – ပဵၼ်ၼမ်ႉမိုဝ်းၶဝ် ဢၼ်လႆႈ ပိုတ်းယိုဝ်း တပ်ႉလူမ်းၼေႇပျီႇတေႃႇ ၵမ်းထီႉ 4 ၊ လႆႈယိုဝ်းၵႂႃႇ 7 လုၵ်ႈ။ တပ်ႉလူမ်းၸၼ်ႉသုင်ၵႃႈႁိုဝ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇပူၼ်ႉမိုဝ်း တပ်ႉၸုမ်းသၢၼ်ၶတ်းၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်းလႆႈ – တႅမ်ႈဢွၵ်ႇပၼ်ၾၢင်ႉပႃးၼင်ႇၼႆသေ လွင်ႈမၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆၵေႃႈ မီးၼမ်ယူႇ – ဝႃႈၼႆ။ ဢၼ်လၢၵ်ႇလၢႆး ၵမ်းၼႆႉတႄႉ ဝၢႆးလင် ၺႃးယိုဝ်းယဝ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈဢမ်ႇႁိပ်ႈၼႅတ်ႈဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈ မိူၼ်ၵူႈ ၵမ်းပူၼ်ႉမႃး – ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 4 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉၵေႃႈ တပ်ႉလူမ်းလႄႈ တပ်ႉငဝ်ႈငုၼ်းသိုၵ်း ၺႃးၻရူၼ်ႊ 30 လမ်း ပိုတ်းယိုဝ်း။ ဝၼ်းတီႈ 8 သမ်ႉ ၸၼ်ႉၸွမ်သိုၵ်းဝဵင်းပၢင်ႇဢူႈလူင် ၺႃးမၢၵ်ႇပျုင်းသျွတ်ႉယိုဝ်း။ ဢၢင်ႈဢိင် – VOA

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်']

2024-04-17T07:00:00

https://shannews.org/archives/51882

သုၺ်ႊၸႃႊလႅၼ်ႊ တေဢဝ်ၶူဝ်းၶွင်ငိုၼ်းၶမ်း ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်း (ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်“ဝ”ဢၼ် ၺႃးပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ တီ့ၺွပ်း တူဝ်ဝႆ့ၼၼ့်) ဢၢပ်ႈပၼ်တီႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မိူင်းထႆး

ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်း (ႁူဝ်ၼႃႈ “ဝ” ) ဢၼ်ၺႃး မိူင်းဢမေႊရိႊၵၼ်ႊ ပိုၼ်ႇၽၢဝ်ႇတီ့ၺွပ်းတူဝ် ဢွၵ်ႇငိုၼ်းသူး ၵႃႈႁူဝ်ဝႆ့ 2 လၢၼ့် တေႃႊလႃႊဢမေႊရိႊၵၼ်ႊ မိူဝ်ႈ 30 ပီပူၼ့်မႃးၼၼ့် ယၢမ်းလဵဝ် ၶၢဝ်ႇငၢဝ်း ၶိုၼ်းၸွတ်ႇ ၽႄႈၶိုၼ်ႈမႃး တီႈၼႂ်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ မိူင်းထႆးလႄႈ လၢႆလၢႆၸိုင်ႈမိူင်း ။ ယွၼ့်ပိူဝ်ႈ မိူဝ်ႈလိူၼ်မၢတ်ႊၶျ် ပူၼ့်မႃးၼႆ့ မိူင်းသုၺ်ႊၸႃႊလႅၼ်ႊ တူၵ်းလူင်းလႆႈၸႂ်ၵၼ်တင်း မိူင်းထႆးဝႃႈ တေဢဝ်ငိုၼ်းဢၼ် ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်း ၾၢၵ်ႇဝႆ့တီႈယေးငိုၼ်း(ပၢၼ်ႇ) မိူင်းသုၺ်ႊၸႃႊလႅၼ်ႊၼၼ့် မွပ်ႈ ဢၢပ်ႈပၼ် တီႈၼႂ်းမိုဝ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မိူင်းထႆး – ဝႃႈၼႆ ။ ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်းၼႆ့ ပဵၼ်ၽူႈဢၼ်မီးတၢင်းၽိတ်း ထုၵ်ႇမိူင်းဢမေႊရိႊၵၼ်ႊ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ တီ့ၺွပ်း တူဝ်ဝႆ့ သေဢမ်ႇၵႃး မိူင်းထႆးၵေႃႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇတီ့ၺွပ်းတူဝ်ဝႆ့ မိူၼ်ၵၼ်။ လုမ်းၾၢႆႇၽဵဝ်ႈမူၺ့်ၵၢၼ်လႅၼ်ငိုၼ်း မိူင်းထႆး(AMLO) ၵူတ်ႇထတ်းလိူင်ႈယႃႈမဝ်းၵမ် ဢၼ်ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်း ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်းသေ သိုပ်ႇၵူတ်ႇထတ်းတူၺ်း ၶူဝ်းၶွင်ငိုၼ်းၶမ်း ၸိူဝ်းၼႆ့ထႅင်ႈလႄႈ ဝၢႆးၼၼ့် ၸင်ႇလႆႈ တႄႇႁဵတ်းၶပ့်မၢႆ ဢၼ်တေယိုၼ်ႈဢၢပ်ႈငိုၼ်းၼႆ့ ယွၼ့်ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၾၢႆႇမိူင်းထႆး ၵူတ်ႇထတ်း ႁၼ် ဝႃႈ ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်း ဢဝ်ငိုၼ်းဢၢပ်ႈဝႆ့တီႈ ယေးငိုၼ်း(ပၢၼ်ႇ) ဢၼ်ၼိုင်ႈ ၼႂ်းမိူင်းသုၺ်ႊၸႃႊလႅၼ်ႊ – ဝႃႈၼႆ။ ဝၢႆးၼၼ့်ယဝ့် မိူင်းထႆး ၸင်ႇႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်တၢင်း ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၾၢႆႇမိူင်းသုၺ်ႊၸႃႊလႅၼ်ႊသေ တူၵ်းလူင်းၵၼ်ဝႃႈ တေဢဝ်ငိုၼ်းဢၼ် ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်း ဢၢပ်ႈဝႆ့တီႈယေးငိုၼ်း(ပၢၼ်ႇ) မိူင်းသုၺ်ႊၸႃႊ လႅၼ်ႊ ဢၼ်မီးၵႃႈၶၼ်ငိုၼ်းထႆး 76 လၢၼ့်ဝၢတ်ႇ ၼၼ်ႉၵေႃႈ မွပ်ႈပၼ်တီႈၼႂ်းမိုဝ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မိူင်းထႆး – ဝႃႈၼႆ ။ ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈၼႆ့ ပေႃးတပ့်သိုၵ်းမၢၼ်ႈယဝ့် တပ့်သိုၵ်း “ဝ” ပဵၼ်ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ဢၼ်ဢဵၼ် ႁႅင်းယႂ်ႇထီ့ (2) လႄႈ မီးၸိုဝ်ႈသဵင်လိုဝ်းလင် တီႈၼႂ်းၵႄႈၵၢင်မိူင်းဝၼ်းတူၵ်းၶဝ်ဝႆ့ဝႃႈ ပဵၼ်ၸုမ်း ဢၼ်ၵႃႉၶၢႆ ယႃႈမဝ်းၵမ်သေ ဢဵၼ်ႁႅင်းယႂ်ႇၶိုၼ်ႈမႃး – ဝႃႈၼႆ ။ ၼႂ်းပီ 1990 ယႃႈမဝ်းၵမ် ဢၼ်လုၵ့်တီႈမိူင်းမၢၼ်ႈသေ ၸွတ်ႇၽႄႈထိုင် မိူင်းထႆး ၊ ႁွင်ႊၶွင်ႊ၊ ထၢႆႊဝၼ်း လႄႈ ဢမေႊရိႊၵၼ်ႊ ၸိူဝ်းၼၼ့် ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်း ပဵၼ်ၵူၼ်းၵေႃႉဢၼ်ယူႇၾၢႆႇလင်သေ ယိပ်းၵမ်ဝႆ့ၼႆ ၸုမ်း Agency လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မိူင်းဢမေႊရိႊၵၼ်ႊလႄႈ ထႆး ပိုတ်ႇလၢတ်ႈဝႆ့ မိူဝ်ႈၽွင်းၼၼ့် ၼင်ႇၼႆ။ ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်း ၼႆ့ လုၵ့်တီႈ MTA သေ ၸင်ႇႁွတ်ႈၽႅဝ်ၵႂႃႇတီႈၼႂ်း တပ့်သိုၵ်း“ဝ” ဝႃႈၼႆဝႆ့ ။ ၸွမ်းၼင်ႇ ဢဵၼ်ႁႅင်းၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး တပ့်သိုၵ်း“ဝ” ႁႅင်းယႂ်ႇၵႅၼ်ၶႅင်မႃးသေ ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်း ၵေႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းၵေႃႉ ဢၼ်ၶဝ်ႈပႃး တီႈၼႂ်းၶၵ့်တွၼ်ႈ ၵၢၼ်လမ်ႇလွင်ႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈ ။ ၼႂ်းသၢႆတႃ ၵူၼ်းတင်းၼမ် ဢွၼ်ၵၼ်ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်း ဢဝ်ငိုၼ်းဢၼ်လႆႈ မႃးတီႈၵၢၼ်ၵႃႉ ၶၢႆယႃႈမဝ်းၵမ်ၼၼ့်သေ ၵမ့်ထႅမ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈဢဵၼ်ႁႅင်း တပ့်သိုၵ်း“ဝ” ၵႅၼ်ႇၶႅင်ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႃး – ဝႃႈၼႆ ။ ယွၼ့်သင်လႄႈ ထႆး ယိုတ်းသိမ်းဢဝ် ၶူဝ်းၶွင်ငိုၼ်းၶမ်း ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်း ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်းၼႆ့ ပဵၼ်သၢႆၸိူဝ့်ၶိူဝ်းၶႄႇ ဢၼ်ႁပ့် ပဵၼ်ၵူၼ်းထႆးဝႆ့။ ၼႂ်းမိူင်းထႆး မၼ်းၸၢႆး ၸႂ်ႉၸိုဝ်ႈဝႃႈ ပရႃႊၸိတ်ႊလႄႈ ၶျၼ်ႊၶျႆး ၶျီႊဝီႊၼိတီႇ ပၼ်ႊယႃႊ။ ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈသမ့် ၸႂ်ႉၸိုဝ်ႈပဵၼ် ဢူးၸဵင်ႇဝိၼ်း ။ မိူဝ်ႈပီ 1986 ၼၼ့် ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၾၢႆႇမိူင်းထႆး တီ့လႆႈတူဝ် ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်း တီႈၵဵင်းမႂ်ႇ ဢၼ်မီးႁိမ်း လႅၼ်လိၼ်မိူင်းထႆး – မိူင်းမၢၼ်ႈ တီႈဢၼ်တပ့်သိုၵ်း“ဝ” ပွတ်းၸၢၼ်း ပၵ်းသဝ်း ။ ဝၢႆးလင် ၺႃးတီ့ၺွပ်းယဝ့် ၼႂ်းပီ 1994 ၼၼ့် ၸင်ႇတႅပ်းတတ်းပၼ်တၢမ်ႇၶွၵ်ႈ တေႃႇၸူဝ်ႈ လူၺ်ႈလိူင်ႈ ႁဵတ်းဢွၵ်ႇယႃႈမဝ်းၵမ်လႄႈ မႅတ်ႇတႃႊၽႅတ်ႇတမိၼ်း ၊ တေႃႉယႃႈမဝ်းၵမ် ၶဝ်ႈတီႈၼႂ်းမိူင်းထႆးလႄႈ ၵၢၼ်လႅၼ်ငိုၼ်း ၸိူဝ်းၼႆ့ ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်း ပၢႆႈလွတ်ႈၵွၼ်ႇၼႃႈ တေၺႃးၺွပ်းၶင်ၶွၵ်ႈ ။ မိူဝ်ႈၽွင်း ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်း လၵ့်ပၢႆႈႁၢႆတူဝ်ဝႆ့ယူႇၼၼ့် ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း မိူင်းထႆးၶဝ် သိုပ်ႇႁဵတ်းသၢင်ႈ ၵၢၼ် ၵူတ်ႇထတ်းထႅင်ႈ ။ ဝၢႆးသေ လႆႈမႃးၶၢဝ်းတၢင်းၸမ် 10 ပီ မိူဝ်ႈပီ 2001 ၼၼ့် ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၾၢႆႇမိူင်း ထႆး ၸင်ႇႁုပ်ႈဢဝ်ၶူဝ်းၶွင်ငိုၼ်းၶမ်း ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်း ဢၼ်ၵိုင်ႇငိုၼ်းထႆး မွၵ်ႈ 100 လၢၼ့်ဝၢတ်ႇ ။ မိူဝ်ႈၼၼ့် ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း မိူင်းထႆးၶဝ် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ၼႂ်းဢၼ်ႁုပ်ႈသိမ်းဝႆ့ၼၼ့် ပႃးႁိူၼ်းၶိုၵ့်ၶႅမ့် လင် ယႂ်ႇလူင် ၶွင် ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်း ဢၼ်မီးဝႆ့တီႈ ၵဵင်းမႂ်ႇလႄႈ ၵုင်းထဵပ်ႈ ၊ လူတ်ႉၵႃး ၊ လွၵ်းတီႈလိၼ် ၊ ၶိူင်ႈၶူဝ်း ႁွႆးတိုဝ်း ၵႅဝ်ႈသႅင်ငိုၼ်းၶမ်းလႄႈ သဵၼ်ႈမၢႆယေးငိုၼ်း(ပၢၼ်ႇ) ႁိမ်းၸမ် 100 ၸိူဝ်းၼႆ့ – ဝႃႈၼႆ။ ထိုင်မႃး ပီ 2002 ၼၼ့် မိူင်းထႆး ႁုပ်ႈသိမ်းၶိုၼ်း လွင်ႈဢၼ်ပၼ်ၶႂၢင့် ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်း ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းထႆး။ မိူဝ်ႈပီ 1993 ၼၼ့်သမ့် ဢမေႊရိႊၵၼ်ႊ ပဵၼ်မိူင်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ဢၼ်တၢင်ႇလိၵ်ႈ တီႈလုမ်းတြႃး တႃႇ ဢဝ်တၢင်းၽိတ်း ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်း လူၺ်ႈလိူင်ႈၵႃႉၶၢႆယႃႈမဝ်းၵမ် ။ ထိုင်မႃး ပီ 2003 ႁွင်ႈၵၢၼ်ၽွင်းလူင် ၾၢႆႇၵၢၼ် ငိုၼ်းတွင်း မိူင်းဢမေႊရိႊၵၼ်ႊ မၵ်းမၼ်ႈ တပ့်သိုၵ်း“ဝ” ပဵၼ်ၸုမ်းယႂ်ႇလူင် ဢၼ်ၵႃႉၶၢႆယႃႈ မဝ်းၵမ် တေႃႇၼွၵ်ႈမိူင်း။ ၼႂ်းလိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊ ပီ 2005 ၼၼ့်ၵေႃႈ လုမ်းတြႃးၸႄႈတွၼ်ႈ ပွတ်းဝၼ်း ဢွၵ်ႇ ဢၼ်မီးတီႈဝဵင်းၼယူးယွၵ့် ၊ မိူင်းဢမေႊရိႊၵၼ်ႊ တၢင်ႇလိၵ်ႈထႅင်ႈ ၵမ်းထူၼ်ႈ (2) တႃႇဢဝ်တၢင်း ၽိတ်း ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်း ။ ၼႂ်းၽိုၼ်လိၵ်ႈ ဢၼ်တၢင်ႇၵမ်းထူၼ်ႈ (2) ၼၼ့် လိူဝ်သေ တူဝ်ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်းယဝ့် ပႃးမႃးထႅင်ႈ ၼွင့်ၸၢႆး လႄႈ ပီႈၸၢႆး ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်း ယဝ့်ၵေႃႈ ပဝ်း သွင်ပီႈၼွင့် ဢၼ်ပဵၼ်ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၸၼ့်သုင် တီႈၼႂ်းတပ့် သိုၵ်း“ဝ”။ ၼႂ်းပီၼၼ့်ၵူၺ်း ဢမေႊရိႊၵၼ်ႊ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ သင်ၽူႈလႂ်ၽႂ် ပၼ်ၶၢဝ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ့် တီ့ၺွပ်းလႆႈတူဝ် ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်း ၸိုင် တေတွၼ်ႈပၼ်ငိုၼ်းသူး တႃႇ 2 လၢၼ့်ဢမေႊရိႊၵၼ်ႊတေႃႇလႃႇ – ဝႃႈၼႆ ။ လွင်ႈဢၼ်ဢမေႊရိၵၼ်ႊ လၢတ်ႈဝႃႈ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်“ဝ” ပဵၼ် ၵူၼ်းၵႃႉယႃႈၼႆသေ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ တီ့ၺွပ်း ၼၼ့် ပဵၼ်လွင်ႈမၢပ်ႇမႂ်ႇလၢႆလၢႆၵူၺ်း။ သဵၼ်ႈမၢႆၸိူဝ်းၼၼ့်ၵေႃႈ ဢမေႊရိႊၵၼ်ႊ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃး ၵွၼ်ႇၼႃႈ “ဝ” တေပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၼႃႈလိၼ် “ဝ” ပဵၼ်ပိုၼ့်တီႈ ဢၼ်လွတ်ႈႁၢမ်းယႃႈမဝ်းၵမ် ထႅင်ႈ 2 လိူၼ် ၼၼ့်ၵူၺ်းၼႆ ဢူးဢွင်ႇမိၼ့် ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်း ပေႃႊလိတ်ႉပိဝ်ႊရူဝ်ႊ တပ့်သိုၵ်း“ဝ” ယၢမ်ႈလၢတ်ႈတီႈ ၽူႈ ထတ်းလိၵ်ႈ (editor) ၶၢဝ်ႇ BBC ၵေႃႉၼိုင်ႈ မိူဝ်ႈပီ 2014 ၼင်ႇၼႆ ။ “ဝိူၺ်ႉ” ၶဝ်ပီႈၼွင့်လႄႈ တပ့်သိုၵ်းဝႃႉ UWSA ႁဵတ်းႁိုဝ်သေ မီးလွင်ႈၵွင့်သၢၼ်ၵပ်းသိုပ်ႇၵၼ် ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်း မီးပီႈဢၢႆႈလူင် ၵေႃႉၼိုင်ႈ လႄႈ ၼွင့်ၸၢႆး ၵေႃႉၼိုင်ႈ ။ ပီႈဢၢႆႈလူင် ၸိုဝ်ႈႁွင့် ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇလူင် ၊ ၼွင့်ၸၢႆး ၸိုဝ်ႈႁွင့် ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇယိၼ်ႇ ။ လွင်ႈ“ ဝိူၺ်ႉ” ၶဝ်ပီႈၼွင့် မီးလွင်ႈၵွင့်သၢၼ် ၵပ်းသိုပ်ႇၵၼ်တင်း တပ်ႉသိုၵ်းဝႃႉၼႆ့ တႄႇဢဝ်တီႈ ဝၢႆးလင် ၸုမ်း“ဝႃႉ” ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ တီႈပႃႇတီႇ ၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ့်မိူင်းမၢၼ်ႈ (ပၵပ) ၼၼ့်ဝႃႈၼႆဝႆ့ ။ မိူဝ်ႈတႄႇမၼ်း ၸုမ်းဝႃႉၼႆ့ ၶဝ်ႈပၢင်တိုၵ်း ၸွမ်းၵၼ်တၢင်း ၸုမ်းပၵပ ယူႇသေတႃႉၵေႃႈ ထိုင်မႃးပီ 1989 လိူၼ်ဢေႊပ ရိူဝ်ႊ ၸုမ်းဝႃႉ ၶိုၼ်းယိုတ်းဢဝ်ဢႃႇၼႃႇ တီႈၸုမ်းပၵပ ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇၶွတ်ႇလိူတ်ႈ မိူင်းဝႃႉၽွမ့်ႁူမ်ႈ (UWSP) သေ တပ့်သိုၵ်းသမ့်ပဵၼ် (UWSA)။ ၽူႈၵေႃႉဢၼ် ယၢမ်ႈႁၢပ်ႇပုၼ်ႈၽွၼ်း ၾၢႆႇၵၢၼ်မိူင်း ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းဝႃႉ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈတီႈ ၶၢဝ်ႇ BBC ဝႃႈ – မိူဝ်ႈယိုတ်းဢႃႇၼႃႇတီႈပၵပၼၼ့် လႆႈၶိူင်ႈယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ဢၼ်လဵဝ်ၵူၺ်း ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ငိုၼ်းတွင်း ၸိူဝ်းၼႆ့ ဢမ်ႇလႆႈသင်သေဢိတ်း။ ဢၼ်လူဝ်ႇသမ်ႉပဵၼ်ငိုၼ်းတွင်း။ မိူဝ်ႈၽွင်းၼင်ႇၼၼ် ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇ လူင် ၸင်ႇႁွတ်ႈမႃးတီႈ ပၢင်သၢင်းသေ မႃးဢုပ်ႇၵုမ်ဝႃႈ တွၼ်ႈတႃႇဝႃႉၶဝ် တေၽွမ့်ႁူမ်ႈၵၼ်လႆႈၼၼ့် တေ လူဝ်ႇၶမ်းႁႃႉ ၊ လူဝ်ႇငိုၼ်း တေႃႊလႃႊ – ဝႃႈၼႆ။ ႁဵတ်းၼၼ်သေ ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇလူင်ၵေႃႈ ၸင်ႇၶဝ်ႈပႃးမႃး တီႈၼႂ်းၸုမ်း ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၸၼ့်သုင် ၾၢႆႇၵၢၼ်မိူင်း တပ်ႉသိုၵ်းဝႃႉ ဢၼ်ႁွင့်ဝႃႈ ပေႃႊလိတ်ႉပိဝ်ႊရူဝ်ႊ (ပေါ်လစ်ဗျူရို)။ ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇလူင် ႁပ့်ပုၼ်ႈၽွၼ်းပဵၼ် ၵႅမ်ၽူႈၵွၼ်း ၾၢႆႇၵၢၼ်ငိုၼ်း ။ ၼႂ်းၽူႈၶဝ်ႈ ၵေႃႇမတီႇ 6 ၵေႃႉ ဢၼ် လႆႈဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း တႃႇတပ့်ႁူမ်ႈႁွမ်းၸိူဝ်းၼၼ့်ၵေႃႈ ၶဝ်ႈပႃးမၼ်းၸၢႆး ၵေႃႉၼိုင်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ မၼ်းၸၢႆး ဢမ်ႇပေႃးၵႆ့ၶိုၼ်ႈပၢင်ၵုမ် ၵႃႈႁိုဝ် ။ ပေႃးမီး လွင်ႈၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးလႄႈ ငိုၼ်းတွင်းၵွၼ်ႇ ၸင်ႇတေႁၼ် မၼ်းၸၢႆး ၶိုၼ်ႈပၢင်ၵုမ်ၸွမ်း – ဝႃႈၼႆ။ ငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းဝႃႉ (UWSA) ၼႆ့ ပၵ်းဝႆ့တီႈ ဝဵင်းပၢင်သၢင်း(ပၢင်ၶမ်း) ၊ မိူင်တႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၊ လႅၼ်လိၼ် မိူင်းမၢၼ်ႈ – မိူင်းၶႄႇ ။ ၵူၺ်းၵႃႈ မိူၼ်ၼင်ႇ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းတုင် ၊ မိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ၊ လႅၼ်လိၼ် မိူင်း မၢၼ်ႈ – မိူင်းထႆး ၼၼ့်ၵေႃႈ မီးတပ်ႉသိုၵ်းဝႃႉ ပွတ်းၸၢၼ်း 171 ပၵ်းသဝ်းဝႆ့ ။ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းဝႃႉ ၶဝ်တႄႉ ၸဵမ်ပွတ်းႁွင်ႇလႄႈ ပွတ်းၸၢၼ်း ႁူမ်ႈၵၼ်သေ ႁွင့်ဝႃႈ ၼႃႈလိၼ်သိုၵ်း ဝႃႉ ၼႆ ဢၼ်လဵဝ်ၵၼ်ၵူၺ်း။ ၶိူဝ်း ဝိူၺ်ႉ ၶဝ်ပီႈၼွင့်ၼႆ့ တူင့်ၼိုင်ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်မိူင်းထႆး ၵဵင်းမႂ်ႇလႄႈ ၼႂ်းမိူင်းတႆး ပွတ်းၸၢၼ်း ၸိူဝ်း ၼႆ့သေ ၺႃးတီ့ၺွပ်းလူၺ်ႈလိူင်ႈၵႃႉၶၢႆယႃႈမဝ်းၵမ်။ ၶဝ်ပီႈၼွင့်ၼႆ့သမ့် ၶဝ်ႈပႃး တီႈၼႂ်းတပ့်သိုၵ်းၸိူဝ့် ၸၢတ်ႈဝႃႉ (WNA) ဢၼ်ပဵၼ် မႁႃႇသၢင်း ဢွၼ်ႁူဝ် ( မႁႃႇသၢင်းၼႆ့ ပဵၼ်ၶိူဝ်းၸဝ်ႈၾႃႉ ဢၼ်လူ့သဵင်ႈ သုတ်းမုၼ်ၵႂႃႇ တီႈၼႂ်းမိူင်းထႆး) ။ ဝၢႆးလင်ၼၼ်ယဝ့် ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်း ၸင်ႇႁွတ်ႈမႃးတီႈၼႂ်း MTA ဢၼ်ၶုၼ်သႃႇ ဢွၼ်ႁူဝ်သေ ပဵၼ် ၽူႈ ၸတ်းၵၢၼ် ၾၢႆႇၵၢၼ်ငိုၼ်းတွင်း ။ ဝၢႆးလင် ၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇ ၼႂ်း MTA ယဝ့် ၸင်ႇၶိုၼ်းၵႂႃႇ ႁူမ်ႈမိုဝ်း ၵၼ်တင်း UWSA ။ ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၾၢႆႇၵၢၼ်မိူင်း မိူင်းဝႃႉၼၼ့် လၢတ်ႈဝႃႈ – ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇလူင် ဢမ်ႇသိုပ်ႇႁဵတ်း ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ပၼ်တပ်ႉသိုၵ်းဝႃႉယဝ့် ၊ ၵိုတ်းလိုဝ်ႈၵၢၼ်ၵႂႃႇႁိုင်ယဝ့် – ဝႃႈၼႆ ။ ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇလူင်ၼႆႉ လူ့သဵင်ႈၵႂႃႇမိူဝ်ႈပီ 2020 ပၢင်ၸႃႇပၼ မၼ်းၸၢႆးၵေႃႈ ၸတ်းႁဵတ်း တီႈဝဵင်းပၢင်သၢင်း ၵူၺ်း။ ၾၢႆႇၸွပ်ႇၶၢဝ်ႇလႄႈ ၽဵဝ်ႈမူၺ့်ယႃႈမဝ်းၵမ် (DEA) ဢမေႊရိႊၵၼ်ႊ လၢတ်ႈဝႃႈ – ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇယိၼ်ႇ ၼွင့် ၸၢႆး ၵေႃႉလဵၵ့်သုတ်း ၼႂ်းၶိူဝ်း “ဝိူၺ်ႉ” ၶဝ်ပီႈၼွင့်ၼႆ့ ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်း ၼႂ်းၵၢၼ်ႁဵတ်းဢွၵ်ႇယႃႈမဝ်းၵမ် ၶွင် တပ်ႉသိုၵ်းဝႃႉ ပွတ်းၸၢၼ်း – ဝႃႈၼႆ ။ လွင်ႈၼႆႉ ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ ၼွၵ်ႈမိူင်း ဢၼ်ယၢမ်ႈလႆႈႁပ့်သူးၶၢဝ်ႇ ၵူႈမိူင်းမိူင်း ၵေႃႉၼိုင်ႈၵေႃႈ ယိုၼ်ယၼ် လၢတ်ႈတီႈၶၢဝ်ႇ BBC ဝႆ့ ယူႇမိူၼ်ၵၼ်။ ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်း တိုၵ့်လမ်ႇလွင်ႈတႃႇ “ဝႃႉ” ယူႇႁိုဝ် လွင်ႈဢၼ် ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်း ႁပ့်ပုၼ်ႈၽွၼ်းပဵၼ် ၽူႈမီးၸၼ့်သုင် ၾၢႆႇၵၢၼ်ငိုၼ်းတွင်းၼႆ့ ပဵၼ်ၼႂ်းပီ 2004 -2007 ၼႆ ပႃႊထေႊလ် လိတ်ႊၼႃႊ ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ မိူင်းသုၺ်ႊတိၼ်ႊ ဢၼ်လူင့်လႅၼ်ႇ လွင်ႈ “တႆး” လႄႈ “ ဝႃႉ” လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ ။ မၼ်းၸၢႆးလၢတ်ႈဝႃႈ- ဝၢႆးလင်ၼႆႉမႃး ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်း ၶိုၼ်းဢဝ် ၼႃႈတီႈပုၼ်ႈၽွၼ်းၼၼ့် ယိုၼ်ႈမွပ်ႈ ဢၢပ်ႈပၼ်တီႈ ပဝ်းယဵဝ်ႇလႅင် ဢၼ်ပဵၼ် ၼွင့်ၸၢႆး ပဝ်းယူဝ်ႇၶျႅင် (ၽူႈမီးၸၼ့်သုင် UWSP/UWSA ယူႇယၢမ်းတေႃႈလဵဝ်) ၼႆ့ – ဝႃႈၼႆ ။ ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်း ၺႃးဢမေႊရိႊၵၼ်ႊလႄႈ မိူင်းထႆးပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ တီ့ၺွပ်းတူဝ်ဝႆ့သေတႃႉ တီႈၼႂ်းမိူင်းၶႄႇ လႄႈ မိူင်းမၢၼ်ႈတႄႉ မၼ်းၸၢႆးၸႂ်ႉၸိုဝ်ႈ ဢူးၸဵင်ႇဝိၼ်းသေ တိုၵ့်ၵႂႃႇမႃးမိူၼ်ၵဝ်ႇယူႇ – ဝႃႈၼႆ ။ မိူဝ်ႈ “ဝႃႉ” ၸတ်းႁဵတ်း ပၢင်ပွႆးငမ်းယဵၼ် ၶွပ်ႈတဵမ် (30) ပီၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်တူဝ် ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်း ၵေႃႉၽိတ်ႈမွၵ်ႇ ၽူႈၵိူဝ်းၵုမ် ၸိုင်ႈမိူင်း တေႃႇဢွင်ႇသၢၼ်းၸူ့ၵျီႇ ၊ ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ၊ ၸွမ်သိုၵ်းလူင် ၶိၼ်ႇၺုၼ့် (ၽူႈမီးၸၼ့်သုင် ၾၢႆႇၸွပ်ႇၶၢဝ်ႇသိုၵ်း) ႁႂ်ႈမႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ပွႆး လႆႈႁူႉၼင်ႇၼႆ ။ မိူဝ်ႈၽူႈတၢင်တူဝ် ၾၢႆႇတပ့်သိုၵ်းလႄႈ ၽူႈတၢင်တူဝ် ဝႃႉ ႁူပ့်ထူပ်းၵၼ် တီႈပၢင်ႁူပ့်ထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်း ၸႄႈ တွၼ်ႈယုၼ်ႊၼၢၼ်ႊ မိူင်းၶႄႇ ၼႂ်းပီ 2019 ၼၼ့်ၵေႃႈ တူဝ် ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်း ၽိတ်ႈမွၵ်ႇတေႃႇဢွင်ႇသၢၼ်း ၸူ့ၵျီႇ ၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ ၼႂ်းပိုၼ့်တီႈ ဝႃႉ ၵုမ်းၵမ်ၼႆ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ တပ်ႉသိုၵ်းဝႃႉ ယၢမ်ႈမွၵ်ႇလၢတ်ႈတီႈသိုဝ်ႇ ၶၢဝ်ႇ ၼႂ်းမိူင်း ပႃးၸဵမ် ၶၢဝ်ႇ BBC ဝႆ့ၼင်ႇၼႆ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၼႂ်းပပ့်မၢႆတွင်း ပၢင်ပွႆးဢဝ်ငမ်းယဵၼ် ၶွပ်ႈတဵမ် (30) ပီ “ဝႃႉ” ၼၼ့် ဢမ်ႇလႆႈႁၼ်မီးပႃး ၶႅပ်းႁၢင်ႈ ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်း။ တွၼ်ႈတႃႇ တပ်ႉသိုၵ်းဝႃႉၼၼ့် ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်း ၵေႃႇတင်ႈ ႁူင်းၵၢၼ် “တေႃႇတႃႇဝုၼ်း” ဝၢႆးမႃး လႅၵ်ႈၸိုဝ်ႈ ပဵၼ် “ႁူင်ပၢင်း” ။ မိူဝ်ႈပီ 1990 ၼၼ့်သမ့် ႁူမ်ႈၵၼ်တင်း ၽူႈမီးၸၼ့်သုင် ၼႂ်းတပ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ်သေ ၵႃႉၶၢႆ သႅင်ၶဵဝ်ၼႆ ၸုမ်းမိူင်းဢၼ်ဢဵၼ်ႁႅင်းယႂ်ႇလၢႆလၢႆမိူင်း ႁၢႆးငၢၼ်းဝႆ့ၼင်ႇၼႆ ။ ၽူႈထတ်းသၢင်ၵၢၼ်သိုၵ်းၵၢၼ်မိူင်း ၵမ်ႈၽွင်ႈတႄႉဝႃႈ လွင်ႈဢၼ် ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်း ဢမ်ႇႁပ့် တီႈယူႇ ပဵၼ် ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ၸၼ့်သုင်ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းဝႃႉၼၼ့် မီးယူႇ 2 လွင်ႈ ။ ထီႉၼိုင်ႈတေ့ ယွၼ့်ဝႃႈ ၶိူဝ်း “ဝိူၺ်ႉ” ၶဝ်ပီႈၼွင့်ၼႆ့ ပႃးလိူတ်ႈၶႄႇ ဝႆ့ၶိုင်ႈၼိုင်ႈ ။ ၵူၼ်းၵေႃႉဢၼ် တေမႃး ႁပ့်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ၸၼ့်သုင်ၾၢႆႇၵၢၼ်မိူင်း ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းဝႃႉၼၼ့်သမ့် တေလႆႈပဵၼ် ၼိူဝ့်လိူတ်ႈၸိူဝ့်ၶိူဝ်း ဝႃႉ ၸႅတ်ႈၸႅတ်ႈ။ ထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈတႄႉ ယွၼ့်ဝႃႈ ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်း တိုၼ်းၶႂ်ႈယူႇၾၢႆႇလင်ၵူၺ်း ။ ဢမ်ႇၶႂ်ႈ ပိုတ်ႇတူဝ် ႁႂ်ႈၵူၼ်း တင်းၼမ်ႁူႉၸၵ်း။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၶႅပ်းႁၢင်ႈမၼ်းၵူၺ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇသူႈလႆႈႁၼ်ၼႆ – ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ ၼွၵ်ႈမိူင်း ဢၼ်လူင့်လႅၼ် လွင်ႈဝႃႉၼၼ့် လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ ။ မိူဝ်ႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ BBC တွင်ႈထၢမ် ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ တပ်ႉသိုၵ်းဝႃႉဝႃႈ ယၢမ်းလဵဝ် ၸွင်ႇ ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်း တိုၵ့်ႁပ့် ပုၼ်ႈၽွၼ်းပဵၼ် ၽူႈမီးၸၼ့်သုင် ၾၢႆႇၵၢၼ်ငိုၼ်းတွင်းယူႇႁိုဝ်ၼႆၼၼ့် ၵူၺ်းတွပ်ႇၶိုၼ်းပွတ်းပွတ်းဝႃႈ ဢမ်ႇလႆႈႁူႉၸွမ်း – ဝႃႈၼႆၵူၺ်း ။ ပႅၵ့်သမ့်ဝႃႈ ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်း ဢမ်ႇဢွၵ်ႇၼႄတူဝ်သေတႃႉၵေႃႈ ၼႂ်းၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး တပ်ႉသိုၵ်းဝႃႉၼၼ့် တႄ့ မၼ်းတိုၵ့်ၶဝ်ပႃးဝႆ့ တီႈၼႂ်းၶၵ့်တွၼ်ႈ ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈယူႇၼႆ ၽူႈထတ်းသၢင်ၶဝ် ၵမ်ႈၽွင်ႈ လၢမ်း ၶၢတ်ႈဝႆ့ ၼင်ႇၼႆ။ ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ ၼွၵ်ႈမိူင်း ၵေႃႉဢၼ် ယၢမ်ႈႁူပ့်ထူပ်းၵၼ်တင်း ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ဝႃႉ ၶဝ် မိူဝ်ႈပီပူၼ့်မႃးၼၼ့် လၢတ်ႈဝႃႈ – ဝိူၺ်ႉသႅဝ်ႇၵင်း ၼႆ့ တေႃႈလဵဝ် ဢႃယုမီးၼႂ်း 82 ပီယဝ့်။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ႁႂ်ႈပေႃးဝႃႈ ၵိုတ်း လိုဝ်ႈၵၢၼ်ငၢၼ်းၵႂႃႇပႅတ်ႈ တင်းမူတ်းၼႆတႄႉပႆႇၸႂ်ႈၼင်ႇၵဝ်ႇ။ မၼ်းတိုၵ့် သိုပ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ်ဝႆ့ယူႇ – ဝႃႈၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – BBC

['ယႃႈမဝ်းၵမ်', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ']

2024-04-16T07:00:00

https://shannews.org/archives/51880

ၽိူဝ်ႇ​​တေၶူႈတၢင်းၵၢၼ်မိူင်း သမ်ႉၵုမ်ႇၶႂၢၵ်ႈတၢင်းၵၢၼ်သိုၵ်း …​​ တေႁိုဝ်ၸၢင်ႈသၢင်ႈမိူင်းမႂ်ႇ

ၽွင်းမိူဝ်ႈ NUCC ႁွင်ႉႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်လူင် ၵူၼ်းမိူင်း ပွၵ်ႈထူၼ်ႈသွင်​​သေ သ​​လေႃႇဢမ်ႇ​​တေႃႇလႄႈ လႆႈ​​ၼႄ ပႃးၵႂႃႇ လွင်ႈဝႃႈ ၼႂ်းၵႄႈၶဝ်သၢမ်မူႇသၢမ်ၸုမ်း ဢၼ်ပဵၼ် NUCC, NUG , CRPH ၸတ်ႉၸႅၵ်ႇတႅၵ်ႇတၢင်ႇ ၵၼ် ထၢၼ်ႈ​​ပေႃးဢမ်ႇယိူၼ်ႉယွၼ်ႇဢူတ်းဢွမ်ႈၵၼ်လႆႈၼၼ်ႉ သိုၵ်းယၢင်းၽိူၵ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ် KNLA ၊ KNDO ႁူမ်ႈတင်း PDF ​ၶဝ်သေ ယိုတ်းဢဝ် ​​ၸႄႈဝဵင်းမျႃႉဝတီႇ တႅတ်ႈ​​တေႃးၼႄႉၼွၼ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ပိူၼ်ႈၶိုင်ပွင် ၵၢၼ်ဢုပ်ႉပိူင်ႇ တင်းၶၼ်တင်းဝႆး ယူႇယဝ်ႉ။ လၢႆးၼင်ႇ ၸုမ်းယၢင်းၽိူၵ်ႇႁဵတ်းၼႆႉ ၸုမ်းရၶႅင်ႇ AA ၊ ၸုမ်းလွႆ TNLA ၊ ၸုမ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA လႄႈ ၸုမ်း ၶၢင် KIA ၸိူဝ်းၼႆႉ​​ၵေႃႈ ႁဵတ်းမႃးဢွၼ်တၢင်းယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႉ​​သေၼႆႉတႄႉ တီႈမိူင်းၶျၢင်းလႄႈ မိူင်းယၢင်းလႅင်တႄႉ ပဵၼ်မႃး ၸဵမ်ပီၵၢႆပုၼ်ႉယဝ်ႉၵွၼ်ႇ။ ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၽွၼ်းယွၼ်ႈ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်း ၸူၼ်ဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်း တင်းတိုဝ်တင်းတၼ်ၼၼ်ႉ​​သေ ၵိူတ်ႇပဵၼ်မႃးယဝ်ႉ။ ပုၼ်ႈၽွၼ်းလူင် သၢမ်ယိူင်ႈ ဢၼ်တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ႁဵတ်းၼႃႈၵၢၵ်ႇ တူမ်းႁူမ်ႇလွၵ်းလိင်ႉၵၢၼ်မိူင်းၶဝ်​​သေ ႁွင်ႉသႅၼ်ႇဝႃႈ “မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ​​တေဢမ်ႇႁႂ်ႈၵူၼ်ႇပင်း၊ လွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ​​တေဢမ်ႇ ႁႂ်ႈလႆႈၵူၼ်ႇပင်း၊ ဢႃႇၼႃႇပၢၼ်ႇပွင်ၸိုင်ႈမိူင်း တၵ်းႁႂ်ႈလႆႈတင်ႈသဝ်းမၼ်ႈၵႅၼ်ႇ” ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တၢမ်တူဝ်တပ်ႉမ​​တေႃႇၶဝ်၊ ​​ၵေႃႉၶိုင်ယႃႉလူႉၶိုၼ်းယူႇယဝ်ႉလႄႈ လွင်ႈသုၼ်ၵၢင်ၵုမ်းၵမ် (Centralize) ၼႆ​​ၵေႃႈ လူႉယၢႆႈ ၸမ်ၶႂ်ႈမူတ်းပိတ်း ယဝ်ႉ။ ဢဝ်ၸဵမ် ဝႃႉ၊ မိူင်းလႃး ဢၼ်မီးၵၢၼ်ဢုပ်ႉပိူင်ႇဝႆႉ ႁင်း​​ၶေႃၸဵမ်ပိုင်းတေႃႇထိုင် ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၸိူဝ်းၸင်ႇ တိုၵ်ႉတိုၵ်း​​ပေႉ တပ်ႉမ​​တေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ​​ ဝၢႆးလင် ပီ 2021 ၼႆႉ​​သေ တင်ႈလႆႈၼႃႈတီႈ ဢုပ်ႉပိူင်ႇမႃး ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ဝႆႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈဢွၼ်ႇ ႁင်းၽႂ်ႁင်းမၼ်းယဝ်ႉ။ ပွင်ႇဝႃႈ ၾၢႆႇၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ မီးဝႆႉ ( De facto Power ) လူၺ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၼပ်ႉထိုဝ် ၼႆယဝ်ႉ။ ထႅင်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈသမ်ႉ မီးဝႆႉ CRPH, NUG ဢၼ်ယၼ်ႇၼိူဝ် ၽွၼ်းၵၢၼ်ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ 2020 ​​သေ မၼ်ႈၸႂ်ဝႆႉဝႃႈ ၶဝ်မီး (De jure Power ) လူၺ်ႈၵူၼ်းမိူင်းလိူၵ်ႈတင်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။ တင်းသွင်ၾၢႆႇၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်သၢၼ်ၶတ်း လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ​​တေႃႇသူႈ ၸၵၸ ( ၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ) ၼင်ႇၵၼ် ဝႃႈ ၼႆ​​သေတႃႉ လွင်ႈပိၼ်ႇပႆႇမၵ်းမၼ်ႈၼပ်ႉထိုဝ်ၵၼ်သမ်ႉ ဢမ်ႇထိုင်တီႈၼႅၼ်ႈၼႃ။ ပိူင်ယႂ်ႇသုတ်းတႄႉ ၾၢႆႇ NUG, CRPH ၼႆႉ ၼပ်ႉသွၼ်ႇတွင်းတၢႆဝႆႉဝႃႈ ၶဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၸၼ်ႉသုၼ်ၵၢင်၊ ပဵၼ်ၸၼ်ႉ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆ​​သေ ဢမ်ႇၶႂ်ႈယွမ်းႁပ်ႉ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ႁူဝ်မႃႇပဵင်းၵၼ်တင်းၶဝ် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ လွင်ႈႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်​​ၵေႃႈ တိုၵ်ႉလူမ်လူဝ်ႉ ယူဝ်ႉယၢႆႈယူႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ NUG ၼႆႉ ယူႇတီႈၸုမ်း NUCC ၵိူတ်ႇဢွၵ်ႇပၼ်မႃးၼႆ တၢမ်တူဝ်ၶဝ် ယွမ်းယိုၼ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် ဝႆႉယူႇ။ CRPH ၼႆႉ​​ၵေႃႈ ၶဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸုမ်း ၶွင် NUCC ၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၽိူဝ်ႇမႃးႁဵတ်း ပၢင်တုမ်လူင်ၵူၼ်းမိူင်း ပွၵ်ႈထူၼ်ႈသွင် မိူဝ်ႈလိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ 4 ဝၼ်း ​​တေႃႇ 9 ဝၼ်းၼႆႉ လႆႈ ႁၼ်ၶဝ်သၢမ်မူႇ ထဵင်ၵၼ်​​မေႃးၵၼ် ​​တေႃႇထိုင်ၶွမ်ႈၶတ်းၵွင်လင်ပႅတ်ႈပၢင်ၵုမ်ၵွၼ်ႇ။ ၵွပ်ႈၼႆ ပိူဝ်ႈတႃႇ​​တေတႅပ်းတတ်း မိူၼ်ၸိူင်ႉ ၵၢၼ်ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း ​​ၸႄႈမိူင်းႁိုဝ်ႉ၊ ၵၢၼ်ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈ ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၶၢဝ်းၵၢင်ၸူဝ်ႈႁိုဝ်ႉ၊ ၵၢၼ်ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ​​ၸႄႈမိူင်းမၢၼ်ႈႁိုဝ်ႉ ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇပဵၼ်ၼမ်ႉပဵၼ် တူဝ်မႃး။ ၸင်ႇၼၼ် မီးမႃး​​ၶေႃႈထၢမ်လူင် ဢၼ်ဝႃႈ NUG ၼႆႉ ၸွင်ႇတိုၵ်ႉၵႂႃႇၸွမ်းသဵၼ်ႈတၢင်း ပိူင်ၵိၼ်ၵႅၼ်ႇ ၾႅတ်ႊၻရႄႊ တီႊမူဝ်ႊၶ​​ရေႊၸီႊ (FDC) ယူႇႁႃႉ၊ ဢၼ်ႁူမ်ႈတင်း K3C ​​သေ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇဝႆႉ ​​ၶေႃႈတူၵ်းလူင်း ၵၢၼ်မိူင်းၼၼ်ႉလူး ​​တေပွႆႇၾႃႈပႅတ်ႈယဝ်ႉႁႃႉ။ CRPH ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉလႆႈ ၼႃႈၵၢၼ်သၢမ်ယၢင်ႇ ဢၼ်ဝႃႈမႃးပႃႈၼိူဝ်ၼၼ်ႉလႂ်၊ NUCC ၸဵမ်တင်း CRPH ဢၼ်ဢမ်ႇပႃးၸွမ်း တီႈၵၢၼ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ​​ၶေႃႈတူၵ်းလူင်းၵၢၼ်မိူင်း ႁူမ်ႈလူၺ်ႈ K3C ၼၼ်ႉလႂ်ၼႆ ပွင်ႇဝႃႈ သၢၼ်ၶတ်းပႅတ်ႈ FDC ယဝ်ႉႁႃႉ။ တၢမ်တူဝ် CWC ၶွင် NLD ဢၼ်ဝႃႈ ၸွမ်းလူၺ်ႈမူႇပိူင်ပႃႇတီႇ​​သေ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်း ပၢင်ၵုမ်လူင် ၵူၼ်းမိူင်း ၼၼ်ႉလူး ​​တေၵႂႃႇၸွမ်းလၢႆးၵဝ်ႇ ပိူင်ၵဝ်ႇ ၼင်ႇဢၼ်ယၢမ်ႈပူၼ်ႉပႅၼ် ​​ၶေႃႈတူၵ်းလူင်း မႃႇၼႃႇပ​​လေႃးၼၼ်ႉလႂ်၊ လိၵ်ႈ ၵိၼ်ၵႅၼ်ႇ ႁူင်း​​ႁေႃးၵၼ်ႇၻီႇၼၼ်ႉလႂ်ၶိုၼ်းယဝ်ႉႁႃႉ။ ​​ၶေႃႈလိုၼ်းသုတ်း ​​တေလႆႈထၢမ်ဝႃႈ NUCC, CRPH ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁပ်ႉယိုၼ်တူဝ်ဝႃႈ ပဵၼ်တီႈတႅၼ်းတၢင် ၵူၼ်းမိူင်းႁႃႉ ဢမ်ႇၼၼ် ပဵၼ်တီႈတႅၼ်းတၢင်ပႃႇတီႇ NLD ၼႄႇ ၼႆၵူၺ်းယဝ်ႉ။ ပၼ်ႁႃၵၢၼ်မိူင်းၼႆႉ တၵ်းလႆႈဢဝ်လၢႆးၵၢၼ်မိူင်း ​​ၵႄႈလိတ်ႈၵၼ် ဝႃႈၼႆ​​သေတႃႉ ၼင်ႇငဝ်းလၢႆးမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉၸိုင် NUG ​​ၵေႃႈ ၽိူဝ်ႇ​​တေၶတ်းၸႂ် ၶူႈတၢင်းၵၢၼ်မိူင်း သမ်ႉၵုမ်ႇၶႂၢၵ်ႈတၢင်းၵၢၼ်သိုၵ်းယူႇမႅၵ်းမႅၵ်း။ တူၺ်းၾၢႆႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႆ​​ၵေႃႈ ဢဝ်ၽႅၼ်ၵၢၼ်သိုၵ်း1027 ပဵၼ်တူဝ်ယၢင်ႇ​​သေ ယုၵ်ႉၶဵင်ႈၵၢၼ်သိုၵ်းၵၢၼ်တိုၵ်း ၽႂ်မၼ်း သုင်လိူဝ်သုင်ယဝ်ႉ။ ႁုပ်ႈမၢၼ်ႈသိမ်းမိူင်း တင်ႈၵၢၼ်ဢုပ်ႉပိူင်ႇယူႇ သိုဝ်ႈၽႂ်တၼ်းမၼ်း၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ၼႃႈတီႈပွတ်းတွၼ်ႈ ဢုပ်ႉပိူင်ႇ ဢၼ်ႁုပ်ႈလႆႈၵွၼ်းလႆႈဝႆႉ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈပိူင်တၢႆ၊ ပဵၼ်ငဝ်းလၢႆး ၸူဝ်ႈ ၶၢဝ်း ၵွၼ်ႇပႆႇဢုပ်ႇၵၢၼ်မိူင်း ၵၼ်ၵူၺ်းၼႆ လႅပ်ႈလိုမ်းၾၢင်ႉၵၼ်မူတ်းဝႆႉယဝ်ႉ။ ၼင်ႇၼႆ ​​တေၶိုၼ်းၶွၼ်ႈတုမ်ၵၼ် ပူၵ်းပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းမႂ်ႇ ယႃႇႁႂ်ႈလႆႈတႅၵ်ႇယၢႆႈၸၢၵ်ႇၸၢႆဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ​​တေလႆႈမူၼ်ႉမႄးလၢႆးဝူၼ်ႉ လၢႆးႁဵတ်းတူဝ်ၽႂ်ၸႂ်မၼ်း ​​တႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ လိုၵ်ႉလိုၵ်ႉၼႂ်းၼႂ်းၵွၼ်ႇ ၸင်ႇၸၢင်ႈမုင်ႈ မွင်းလႆႈယဝ်ႉၼႆ ယွၼ်းပၢႆး​​ၼႄတၢင်းႁၼ် မွၵ်ႈၼႆႉ​​သေ ​​တေၶွတ်ႇယွတ်ႈပၢႆၵႂၢမ်းယဝ်ႉဢေႃႈ။

['ၶေႃႈထတ်းသၢင်', 'ၵၢၼ်မိူင်း']

2024-04-13T17:47:01

https://shannews.org/archives/51877

ဝၢႆးလင် သုမ်းတပ်ႉၵွင် 275 ယဝ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ် ပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇတပ်ႉၶဝ်ၶိုၼ်း

တပ်ႉၽွမ်ႉႁူမ်ႈသိုၵ်းယၢင်း ယိုတ်းလႆႈ တပ်ႉၵွင် 275 သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႈဝဵင်းမျႃႉဝတီႇယဝ်ႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 10 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ ယၢမ်းၵၢင်ၶိုၼ်း 10 မူင်းလႄႈ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 11 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်း မႃးပိုတ်းယိုဝ်း ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်း 275 ၼၼ်ႉ 2 ၵမ်း။ ယိုဝ်းမၢၵ်ႇၵွင်ႈလူင်ပႃးထႅင်ႈ ဝႃႈၼႆ၊ ၾၢႆႇတၢင်းသိုၵ်းယၢင်းၽိူၵ်ႇKNU ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ – ပၢင်တိုၵ်းၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ် Y12- Jetfighter သေ ယိုဝ်း ဢမ်ႇယွမ်း 8 ၵမ်းသေတႃႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတၢႆ ဢမ်ႇယွမ်း 50 ၵေႃႉ။ လႆႈပၢႆႈတပ်ႉ မွၵ်ႈ 200 ၵေႃႉ ဢမ်ႇမီးတီႈယူႇလႄႈ ၵႂႃႇသွၼ်ႈယူႇႁိမ်းၶူဝ်ၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ်ၼၼ်ႉ။ ၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းမႄႈသွတ်ႇ ဢၼ်ၸမ် ၸႂ်ၵၼ်တင်း ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈထႆး လၢတ်ႈဝႃႈ – သိုၵ်းမၢၼ်ႈ မႃးဢုပ်ႇဢူဝ်းငူပ်ႉငိ ၶႂ်ႈယွၼ်းၶဝ်ႈသွၼ်ႈယူႇ တၢင်းၾင်ႇ မိူင်းထႆး၊ ဢိင်ၼိူဝ် ၵူၼ်းတေႃႇၵူၼ်း ဢီးလူၸွႆႈထႅမ်ၵၼ်သေ လႅပ်ႈထႆးတေပၼ်သွၼ်ႈယူႇ ဝႃႈၼႆ။ ဝၢႆးလင် တပ်ႉၵွင် 275 ၺႃးယိုတ်းယဝ်ႉ ၶႃႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၶုၼ် ဢၼ်မီးၼႂ်းဝဵင်းမျႃႉဝတီႇၵေႃႈ လွမ်ၵူဝ်ဝႆႉ – ၵူၼ်းမိူင်း ဝဵင်းမျႃႉဝတီႇ လၢတ်ႈတီႈၶၢဝ်ႇ DVB ၼင်ႇၼႆ။ ၾၢႆႇတပ်ႉၽွမ်ႉႁူမ်ႈယၢင်းတႄႉ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈတၢႆ။ မၢတ်ႇၸဵပ်းဢမ်ႇႁႅင်း မီး 2 ၵေႃႉၵူၺ်း ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်လႆႈပၢႆႈတႄႉ မီး 2,000 ပၢႆ၊ ၸိူဝ်းၵိုတ်းၼႂ်းဝဵင်းၵေႃႈ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းတူဝ်ႈတၼ်းဝႆႉယူႇ။ ဢၢင်ႈဢိင် – DVB

['ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-13T17:36:35

https://shannews.org/archives/51873

John Alfred Tinniswood ဢႃယု 111 ပီ ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်း Guinness World Records တႃႇပီ 2024

ထဝ်ႈၸၢႆး ၸိုဝ်ႈႁွင့် John Alfred Tinniswood ဢႃယု 111 ပီ ၵူၼ်းမိူင်းဢိင်းၵလဵတ်ႈ ထုၵ်ႇမၢႆပဵၼ် ၽူႈဢႃယုယၢဝ်းသုတ်း ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်း Guinness World Records တႃႇပီ 2024 ။ မၼ်းၸၢႆးၼႆႉ ၵိူတ်ႇမိူဝ်ႈပီ 1912 လိူၼ်ဢေႃႊၵတ်ႊသ် ဝၼ်းတီႈ 26 တီႈဝဵင်းလီႊဝႃႊပူး ဝၼ်းတူၵ်းမိူင်းဢိင်ႇၵလၼ်ႇ။ Tinniswood ၼႆႉ ပဵၼ်ၽူႈပၼ်ႁႅင်းထိမ်းပိတ်ႉမၢၵ်ႇၼင် လီႊဝႃႊပူးမႃး တင်းၸူဝ်ႈတင်းၸၢတ်ႈ၊ မၼ်းၸၢႆး လႆႈႁူပ်ႉ ႁၼ် ပၢင်ၶေႉၶဵင်ႇမၢၵ်ႇၼင် လီႊဝႃႊပူႊဢွင်ႇပေႉ လႆႈႁပ်ႉသူးရၢင်းဝၼ်းလိၵ်ႉ တင်း 19 ဢၼ်လႄႈ သူး FA တင်း 8 ၵမ်း ။ မၼ်းၸၢႆးၼႆႉ ၵိူတ်ႇမိူဝ်ႈပီ ႁိူဝ်းသၢင်းၽေႃးလူင် ထၢႆႊထႅၼ်ႊၼိၵ်ႉ လူမ့်ၸူမ်ၼႂ်းသမ်ႇမုၵ်ႉတြႃႇၼၼ်ႉသေ လႆႈဝႃႈမၼ်းၸၢႆး လတ်းၽၢၼ်ႇၽေးၵၢပ်ႈတၢင်းပဵၼ် ၵႃႇလၶႆႈလိူတ်ႈဢွၵ်ႇလႄႈ တၢင်းပဵၼ်ၵႃႇလ ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ တင်းသွင်ၸုပ်ႈ။ မၼ်းၸၢႆး လၢတ်ႈတီႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ ဢၼ်မႃးဢိၼ်ႊထိူဝ်ႊပိဝ်ႊမၼ်းၸၢႆး တီႈဢၼ်လႆႈႁပ်ႉဝႂ် Guinness World Records ၼၼ်ႉဝႃႈ – ၼႂ်းၸၢတ်ႈပၢၼ်ၼႆႉ မၼ်းၸၢႆးဢမ်ႇလုတ်ႇလႅၼ်းယႃႈ။ ပေႃးပဵၼ်ဝၼ်းသုၵ်း ၵၢင်ၶမ်ႈတႄႉ ၵိၼ်ၼမ်ႉယႃႈယႃသူႇရႃႇပၼ်မၢၼ်ႇမၢၼ်ႇ။ ႁဵတ်းသင်ႁဵတ်းမၢၼ်ႇမၢၼ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ၽွၼ်းလီ တေႃႇတူဝ်လႄႈတင်းၸႂ်။ ၵိၼ်လဝ်ႈၼမ် – ၵိၼ်ၶဝ်ႈၼမ်၊ ပႆတၢင်းၼမ် ဢီႈသင်ၵေႃႈယဝ်ႉ ပေႃးသူႁဵတ်း ၼမ်ပူၼ်ႉလူၼ်ႉလိူဝ်တႄႉ တၵ်းပဵၼ် ၽေးတေႃႇတူဝ်သူၶိုၼ်းဢမ်ႇႁၢင်ႉ ဝႃႈၼႆ ။ ယၢမ်းလဵဝ် တႄႉ Tinniswood ၼႆႉ ယူႇသဝ်းဝႆႉတီႈ ႁူင်းလုမ်းလႃးၵူၼ်းထဝ်ႈဢႃယုယႂ်ႇ ဢၼ်မီးတီႈဝဵင်း Southport ဢၼ်မီးႁိမ်းၾင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇဢိင်းၵလဵတ်ႈ ၼၼ်ႉဝႆႉ။ ၽူႈၵွၼ်းႁူင်းလုမ်းလႃး ၽူႈသုင်ဢႃယု လၢတ်ႈတီႈၶၢဝ်ႇ BBC ဝႃႈ – ပေႃႈထဝ်ႈ ထိၼ်ႊၼိတ်ႉသ်ဝုတ်ႉၼႆႉ သူင်ႇဢၢၼ်ႇပပ်ႉ သူင်ႇထွမ်ႇရေႇတီႇ ယူဝ်ႇ ဢွမ်လူမ်း ဝႃႈၼႆ။ ပီ 2023 တႄႉ ၽူႈဢႃယုယၢဝ်းသုတ်း ဢၼ်ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းၽိုၼ်မၢႆ ၵႅၼ်ႊၼိတ်ႉသ် ပဵၼ်ၼၢင်းယိင်း ၸိုဝ်ႈႁွင်ႉ Maria Branyas Morera ဝႃႈၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ပၢႆးယူႇလီ']

2024-04-15T09:00:00

https://shannews.org/archives/51868

လၢႆးၽုၵ်ႇသွမ်ႈ မွၵ်ႇလီႇလီႇ (Lily)

သႅၼ်းၸိူဝ့်ၽၼ်း မွၵ်ႇလီႇလီႇၼႆ့ တင်းမူတ်း မီး 100 ပၢႆ ။ မွၵ်ႇလီႇလီႇၼႆ့ ပဵၼ်တူၼ်ႈမွၵ်ႇမဵဝ်း ဢၼ်သွမ်ႈငၢႆႈ/ ၽုၵ်ႇငၢႆႈ ။ သီမွၵ်ႇလီႇလီႇၼႆ့ တေမီးသီၶၢဝ် ၊ သီလိူင် ၊ သီၶွင်ႇ ၊ သီလႅင်လႄႈ သီၵမ်ႇ ။ ၾၢင်ႁၢင်ႈ ၼိူဝ်လူင်ႇမွၵ်ႇၼၼ့် တေမီးပႃး တုမ်မဵတ့်ဢွၼ်ႇ (ဢမ်ႇၼၼ်) ပဵၼ်သဵၼ်ႈဢွၼ်ႇ ဝႆ့ၸွမ်း။ ပေႃးထိုင်ၶၢဝ်းမႆႈ မႃး ၼႆ ႁူၺ်ႇၸိူဝ့်ၽၼ်း ဢၼ်မီးတီႈၼႂ်းမၢၵ်ႇမၼ်းၼၼ့် တေၵႄႇသေသုၵ်းဝႆ့။ ၶၢဝ်းယၢမ်း တႃႇတူၼ်ႈမွၵ်ႇ တေငူင်းဢွၵ်ႇမႃး တီႈႁူၺ်ႇၸိူဝ့်ၽၼ်းၼၼ့်ၵေႃႈ တေဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်။ လၢႆးလိူၵ်ႈၸိူဝ့်ၽၼ်း တီႈၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆ့ ၵမ်ႈၼမ် တေဢွၼ်ၵၼ်လိူၵ်ႈၽုၵ်ႇ ၸိူဝ့်ၽၼ်း မွၵ်ႇလီႇလီႇသီၶၢဝ် ယွၼ့်ဝႃႈ ၵႃႈၸိူဝ့်ၽၼ်း သၢင်ႇထုၵ်ႇ (ဢမ်ႇၵႃႈ) ယဝ့်ၵေႃႈ ၼိုင်ႈၵၢၼ်ႈၼႆ့ မီးလူင်ႇမွၵ်ႇဢွၵ်ႇမႃး တင်းၼမ်။ လိူဝ်ၼၼ့် တီႈငဝ်ႈတူၼ်ႈမွၵ်ႇၼၼ့် တေမီးပႃးတုမ်ႇ ဢၼ်လဵၵ့်လဵၵ့်ဢွၼ်ႇ ငူင်းဢွၵ်ႇမႃးၸွမ်းထႅင်ႈ ။ ၸိူဝ့်ၽၼ်း မၢင်ဢၼ်သမ့် တေလႆႈႁၼ် တုမ်ႇဢၼ်ငူင်းဢွၵ်ႇမႃးၼၼ့် မီးၼိူဝ်လိၼ်သေ မၢင်သႅၼ်းသမ့် တေလႆႈႁၼ် မီးတီႈၼႂ်းလိၼ်။ ၵမ်ႈၼမ်တႄႉ ႁၢၵ်ႈမွၵ်ႇဢၼ်လၢၵ်ႇလၢႆႈ ဢၼ်မီးတီႈ ငဝ်ႈတူၼ်ႈမွၵ်ႇၼၼ့် တေယဵၼ်းပဵၼ် တုမ်ႇဢွၼ်ႇသေငူင်းဢွၵ်ႇမႃး။ လုၵ့်တီႈၼၼ်ႈသေ ၶိုၼ်းလႅၵ်ႈလၢႆႈဢွၵ်ႇမႃး ပဵၼ်တူၼ်ႈ မွၵ်ႇဢၼ်မႂ်ႇ ။ သႅၼ်းၼင်လိၼ် တေလႆႈပဵၼ်လိၼ် ဢၼ်မီးထၢတ်ႈၼမ့် လႆလႆႈလီ( pH 5 ဢမ်ႇၼၼ် ၾၢႆႇတႂ်ႈ 5.6) ။ တေလႆႈပဵၼ် တီႈဢၼ်မီးႁူမ်ႈ ဢိတ်းဢိတ်း။ မွၵ်ႇလီႇလီႇၼႆ့ လႆႈၸႂ်တီႈဢၼ် ယမ်းမိုၵ်းၼႆသေတႃႉ သင်ပဵၼ်တီႈ ဢၼ်ၼမ့်ယိုင်ႈဝႆ့ယူႇ တႃႇသေႇတႄႉ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီၽုၵ်ႇသွမ်ႈ။ လွၵ်းလၢႆးၽုၵ်ႇသွမ်ႈ မွၵ်ႇလီႇလီႇၼႆ့ ဢဝ်ၸိူဝ့်ၽၼ်းသေ ၽုၵ်ႇၵေႃႈလႆႈ (ဢမ်ႇၼၼ်) ဢဝ်ၸိူဝ့်ႁူဝ်မွၵ်ႇသေ ၽုၵ်ႇၵေႃႈလႆႈ။ ၵမ်ႈၼမ်တႄႉ တေဢဝ်ၸိူဝ့်ႁူဝ်မွၵ်ႇသေ ၽုၵ်ႇ။ မိူဝ်ႈၽွင်း ဢဝ်ၸိူဝ့်ႁူဝ်မွၵ်ႇသေ ၽုၵ်ႇၼၼ့် တီႈဢေႇသုတ်း သႆႈၸိူဝ့်ၽၼ်းႁူဝ်မွၵ်ႇ တေလႆႈမီး 3 ထတ်း ။ ၸိူဝ့်ႁူဝ်မွၵ်ႇ ဢၼ်ၶုတ်းမႃးၼၼ့် တေလႆႈၽုၵ်ႇၸွမ်း ၵမ်းလဵဝ်။ ယဝ့်ၵေႃႈ ၸိူဝ့်ႁူဝ်မွၵ်ႇ ဢၼ်ၶုတ်းမႃး ၼၼ့် တေလႆႈဝႆ့တႂ်ႈ ၼႂ်းၵႄႈတၢင့်မႆႈ (အပူချိန်) 10 -15 တီႇၵရီႇ ၸိၼ်ႇတီႇၵရိတ့် ၊ တေဢမ်ႇလႆႈဢဝ်ဝႆ့တီႈ ဢၼ်လႅတ်ႇ/ ၵၢင်ဝၼ်းထွင်ႇသႂ်ႇႁႅင်း။ တေလႆႈသႂ်ႇဝႆ့ ၼႂ်းထူင်ပလၢတ့်သတိတ့်သေ ပိုတ်ႇပၢၵ်ႇမၼ်းဝႆ့ ။ ၸိူဝ့်ႁူဝ်မွၵ်ႇ ဢၼ်သႂ်ႇဝႆ့ ၼႂ်းထူင် ပလၢတ့်သ်ၸတိတ့် ဢၼ်ပိုတ်ႇပၢၵ်ႇဝႆ့ၼၼ့် သင်ဝႃႈဝႆ့တီႈ တၢင့်မႆႈ (အပူချိန်) 0 -2 တီႇၵရီႇၸိၼ်ႇတီႇၵရိတ့်ၸိုင် ဝႆ့ႁိုင်လႆႈထိုင် 2 ဝူင်ႈ ။ သင်ဝႃႈဝႆ့တီႈတၢင့်မႆႈ (အပူချိန်) 2-5 တီႇၵရီႇ ၸိၼ်ႇတီႇၵရိတ့်သမ့် ဝႆ့လႆႈထိုင် 1 ဝူင်ႈၵူၺ်း။ လုၵ်း/ လွၵ်းဢၼ် တေၽုၵ်ႇမွၵ်ႇၼၼ့် သင်ဝႃႈ ၶုတ်းဝႆ့ႁိုင် ဢမ်ႇၼၼ် ၸိူဝ့်ႁူဝ်မွၵ်ႇ ဢၼ်တေၽုၵ်ႇၼၼ့် သင်ဝႃႈ သိမ်းဝႆ့ တီႈတၢင့်မႆႈ (အပူချိန်) ဢၼ်သုင်ႁႅင်း၊ သိမ်းဝႆ့ ဢမ်ႇမႅၼ်ႈၸွမ်း ပၵ်းပိူင်သေ ဢဝ်မႃးၽုၵ်ႇ ၼႆၸိုင် ၵၢၼ်ႈမွၵ်ႇ တေပွတ်းလႄႈ လူင်ႇမွၵ်ႇ တေဢမ်ႇၵီႈဢွၵ်ႇၼမ်။ မွၵ်ႇလီႇလီႇၼႆ့ သင်ဝႃႈ တေၽုၵ်ႇၼႂ်းလိူၼ်ၻီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊၸိုင် ထုၵ်ႇလီလိူၵ်ႈၸိူဝ့်ႁူဝ်မွၵ်ႇ ဢၼ်သႆႈၸိူဝ့် ၽၼ်းမီး 3 ထတ်း ၼႆသေတႃႉ သင်တေၽုၵ်ႇၼႂ်းၶၢဝ်းမႆႈ မိူၼ်ၼင်ႇ လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊၼႆႉတႄႉ ထုၵ်ႇလီ လႆႈလိူၵ်ႈ ၸိူဝ့်ႁူဝ်မွၵ်ႇ ဢၼ်သႆႈၸိူဝ့်ၽၼ်း မီး 4 – 5 ထတ်း ၸင်ႇတေသၢင်ႇထုၵ်ႇ ။ ၸိူဝ့်ႁူဝ်မွၵ်ႇဢၼ်တေၽုၵ်ႇၼၼ့် ထုၵ်ႇလီလႆႈပဵၼ် ဢၼ်မီးႁၢၵ်ႈၵႅၼ်ႇၶႅင်သေ ဢမ်ႇမီးမူင်ႈမႅင်း တၢင်းပဵၼ်သင်။ တၢင်းၵႂၢင်ႈ တၢင်းၵႅပ်ႈ လွၼ်မွၵ်ႇ လႄႈ တေလႆႈႁၢင်ႇၵႆၵၼ် ၵႃႈႁိုဝ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ့် တေလႆႈ ဢိင်ၼိူဝ် သႆႈၸိူဝ့်ၽၼ်း ႁူဝ်မွၵ်ႇသေ တႅပ်းတတ်းၵႂႃႇ။ ၼင်ႇႁိုဝ် ႁၢၵ်ႈမွၵ်ႇ တေႁုၼ်ႈမုၼ်း ယႂ်ႇလႆႈလီၼၼ့် တေလႆႈဢဝ် ၸိူဝ့်ႁူဝ်မွၵ်ႇ ဢၼ်ဢမ်ႇမီး မူင်ႈမႅင်းတၢင်းပဵၼ်သင်သေၽုၵ်ႇ။ ၵွၼ်ႇတေၽုၵ်ႇမွၵ်ႇၼၼ့် တေလႆႈဢဝ် ယႃႈၶႃႈၸိူဝ့်သႃးသေဢၼ်ဢၼ် ဢွႆတီႈၼိူဝ်လွၼ်မွၵ်ႇဝႆ့သေ ဢဝ် သႂ်ႇလေႃး လိၼ် ဢၼ်မီးၾၢႆႇၼိူဝ်ၸိူဝ်းၼၼ့် ဢိတ်းဢိတ်း ။ သင်ႁဵတ်းၼႆၸိုင်မၼ်းတေၸွႆႈ ႁႄႉၵင်ႈ ပၼ် လွင်ႈၸိူဝ့်ႁူဝ်မွၵ်ႇၼဝ်ႈလႄႈ လွင်ႈလိၼ်သႃး – ၸိူဝ်းၼႆ့ ။ ၵွၼ်ႇတေၽုၵ်ႇမွၵ်ႇၼၼ့် တေလႆႈဢဝ် ၶီႈဝူဝ်းဢၼ်ၼဝ်ႈဝႆ့လီလီ 2 တၢၼ်ႇ ဢွႆပၼ်တီႈၼိူဝ်လွၼ်မွၵ်ႇ ။ လွင်ႈထုၵ်ႇလီၾၢင့် ဢၼ်ၼိုင်ႈတႄႉ တေလႆႈဢဝ်ၼမ့်ႁူတ်းဝႆ့ပၼ် တီႈၼိူဝ် လွၼ်မွၵ်ႇ 6 ၸူဝ်ႈမူင်း ၵွၼ်ႇၼႃႈ တေၽုၵ်ႇမွၵ်ႇ။ လိၼ်ဢၼ်ၽုၵ်ႇမွၵ်ႇၼၼ့် တေလႆႈၵတ်းယဵၼ်ဝႆ့ ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ထုၵ်ႇလီလႆႈ ၽုၵ်ႇ ၶၢဝ်းယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် ဢမ်ႇၼၼ် တၢမ်းၶမ်ႈ ။ တူၼ်ႈမွၵ်ႇလီႇလီႇၼႆ့ လႆႈၸႂ်သၢႆလႅင်းလႅတ်ႇသေတႃႉ ႁူဝ်မွၵ်ႇသမ့် လႆႈၸႂ်ၾိင်ႈၾႃႉ ဢၼ်ၵတ်း။ ၵွပ်ႈ ၼၼ် တၢင်းလိုၵ်းလွၼ်မွၵ်ႇၼၼ့် တေလႆႈမီး 6 ထတ်း ။ ပေႃးၶုတ်း ႁဵတ်းပၼ်လွၼ်မွၵ်ႇ မၼ်းလိုၵ်းၸိုင် တေႁႄႉၵင်ႈပၼ် ၼင်ႇႁိုဝ် ႁူဝ်မွၵ်ႇတေဢမ်ႇမႆႈသေဢမ်ႇၵႃး တေၸွႆႈႁဵတ်းႁႂ်ႈ တူၼ်ႈလမ်းမွၵ်ႇ ၵႅၼ်ႇၶႅင်လီ ။ လၢႆးၵူမ်လိၼ် မိူဝ်ႈတႄႇၽုၵ်ႇယဝ့်ၼၼ့် တေလႆႈဢဝ်ၽိူင်း ဢမ်ႇၼၼ် ၵႅပ်ႇၶဝ်ႈပိူၵ်ႇသေ ႁူမ်ႇဝႆ့ပၼ် ။ မၼ်းတေၸွႆႈ ႁႄႉၵင်ႈ ယႃႇႁႂ်ႈလိၼ်ႁႅင်ႈလႄႈ မႆႈႁႅင်း။ ၼင်ႇႁိုဝ် တေဢမ်ႇတုမ့်တိူဝ့် ႁၢၵ်ႈမွၵ်ႇၼၼ့် မိူဝ်ႈၽုၵ်ႈ ႁူဝ်မွၵ်ႇ ၼၼ့် တေဢမ်ႇလႆႈဢဝ် လိၼ်ၵူမ်သေ တဵၵ်းသႂ်ႇႁႅင်းႁႅင်း။ သင်ဝႃႈ တၢင့်မႆႈသုင်ႁႅင်းၼႃႇၼႆၸိုင် တေၸၢင်ႈတုမ့်တိူဝ့် ႁူဝ်မွၵ်ႇ။ လိၼ်ဢၼ်တေဢဝ်မႃး ႁူမ်ႇၵူမ် ၼၼ့်ၵေႃႈ တေလႆႈတူၺ်းလီလီ ယႃႇပေႁႂ်ႈမၼ်းမီးႁွႆ ။ လွၵ်းလၢႆးလုမ်းလႃးလႄႈ ၽဵဝ်ႈပႅတ်ႈတူၼ်ႈယိူဝ်ႈယႃႈ ယႃၶႃႈတူၼ်ႈယိူဝ်ႈယႃႈၼႆ့ တေၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈ တုမ့်တိူဝ့် လွင်ႈႁုၼ်ႈမုၼ်း ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ႁူဝ်မွၵ်ႇ လႄႈ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီလႆႈ ၸႂ်ႉတိုဝ်း ။ မိူဝ်ႈၽွင်း တူၼ်ႈမွၵ်ႇ ငူင်းဢွၵ်ႇၼေႃႇမႃးၼၼ့် တေလႆႈဢဝ်မိုဝ်းသေ မၢႆ ပၼ် တူၼ်ႈယိူဝ်ႈယႃႈ ၸွမ်းၼႂ်း ၵႄႈ တူၼ်ႈမွၵ်ႇ ။ လွၵ်းလၢႆးသႂ်ႇၽုၼ်ႇထၢတ်ႈ မိူဝ်ႈၽွင်း တူၼ်ႈမွၵ်ႇတႄႇငူင်းဢွၵ်ႇၼေႃႇမႃးလႄႈ မိူဝ်ႈႁၢၵ်ႈတူၼ်ႈမွၵ်ႇ တႄႇယႂ်ႇမႃးၼၼ့် ဢမ်ႇသႂ်ႇ ၽုၼ်ႇထၢတ်ႈ (မေႇဢေႃးၸႃႇ) ၵေႃႈလႆႈ ။ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းၽုၵ်ႇၼၼ့်မႃး တေႃႇထိုင်ပေႃးတဵမ် 3 ဝူင်ႈ ၊ တႄႇဢဝ်ၶၢဝ်းယၢမ်း ႁၢၵ်ႈမၼ်း ၸပ်း မၼ်ႈ ယဝ့်ၼၼ့် တေလႆႈႁုတ်းပၼ်ၼမ့်ၽုၼ်ႇထၢတ်ႈ ဢၼ်မီးထၢတ်ႈ ပူဝ်ႇတႅတ့် (ထၢတ်ႈၵိူဝ်) ၼမ် ၼၼ့် 2 ဝူင်ႈ 1 ပွၵ်ႈ ။ သင်ဝႃႈ တၢင်းသုင် တူၼ်ႈမွၵ်ႇ မီး 1 ထတ်း/ ပေႇၸိုင် ၼင်ႇႁိုဝ် တူၼ်ႈမွၵ်ႇ တေဢမ်ႇလူမ့်ၵႂႃႇၼၼ့် တေလႆႈဢဝ် ၸိူၵ်ႈမတ့်သေ ထိင်းဝႆ့ပၼ်။ ပေႃးထိုင်ၶၢဝ်း မွၵ်ႇၵီႈမႃးသေ တေတႅပ်းၼၼ့် တေလႆႈဝႆ့ 3 ပုၼ်ႈ 1 ပုၼ်ႈ တူၼ်ႈမွၵ်ႇသေ ၸင်ႇတႅပ်း ။ မၼ်းတေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၶူဝ့်မွၵ်ႇ ဢၼ်တေဢွၵ်ႇမႃးၼၼ့် ယႂ်ႇၶႅမ့်လီသေဢမ်ႇၵႃး တေႁဵတ်းႁႂ်ႈ ထၢတ်ႈဢႁႃႇရ ၶဝ်ႈၵႂႃႇထိုင် တီႈတုမ်ႇမွၵ်ႇ ဢၼ်မီးၼႂ်းလိၼ်ၼၼ့်သေ တေပဵၼ်လွင်ႈၵမ့်ၸွႆႈတႃႇမွၵ်ႇ ၸိူဝ်း ဢၼ်တေၵီႈမႃးထႅင်ႈ ဝၢႆးလင်။ တီႈငဝ်ႈ တူၼ်ႈမွၵ်ႇၼၼ့် သင်ဢဝ်လိၼ်ၵူမ်ၶိုၼ်ႈသုင်ထိုင်ပၼ် 5 ထတ်းၼႆ တေႁဵတ်းႁႂ်ႈႁူဝ်မွၵ်ႇ မီး လွင်ႈႁုၼ်ႈမုၼ်းယႂ်ႇလီ ။ ပိုၼ့်တီႈဢၼ်ၾူၼ်တူၵ်းသေ ၼမ့်ဢမ်ႇလႆလႆႈလီလီၼၼ့်ၵေႃႈ တေလႆႈ ဢဝ်လွၵ်းလၢႆးၼႆ့သေ လုမ်းလႃးပၼ်လီလီ ။ မိူဝ်ႈပိတ်းမွၵ်ႇၼၼ့် တေဢမ်ႇလႆႈၸၼ် ။ သင်ဝႃႈ ပိတ်းမွၵ်ႇယဝ့် ၵႂႃႇတင်းမူတ်းၸိုင် တူၼ်ႈမွၵ်ႇ ဢၼ် ၵိုတ်းဝႆ့ၼၼ့် တေလႆႈဢဝ်လိၼ် ဢၼ်ၼဝ်ႈၵူမ်ဝႆ့ပၼ်သေ ႁူတ်းပၼ်ၼမ့်မၢၼ်ႇမၢၼ်ႇ။ မၼ်းတေၸွႆႈႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၸိူဝ့်ႁူဝ်မွၵ်ႇ မီးလွင်ႈႁုၼ်ႈမုၼ်းယႂ်ႇလီ။ မူင်ႈမႅင်းဢၼ်ယႃႉၵဝ်း ႁွႆ လႄႈ မူင်ႈမႅင်း ၸိူဝ်းၼႆ့ တေၵႆ့ယႃႉၵဝ်း ၶူပ်းၵႅတ်းၵိၼ်ပႅတ်ႈ တူၼ်ႈမွၵ်ႇ ဢၼ်တႄႇဢွၵ်ႇမႃး ၊ မႂ်မွၵ်ႇလႄႈ လူင်ႇမွၵ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆ့။ လွင်ႈၼႆ့ ၸႂ်ႉတိုဝ်း ယႃၶႃႈမူင်ႈမႅင်းသေ ႁႄႉၵင်ႈၵႂႃႇလႆႈယူႇ။ ၸွမ်းမႂ် မွၵ်ႇသမ့် တေၵႆ့ၸပ်းသႃးၽေႉလႄႈ ၸိူဝ့်ႁူဝ်မွၵ်ႇ ဢၼ်မီးတီႈၼႂ်းလိၼ်ၼၼ့်သမ့် တေၵႆ့မေႃၼဝ်ႈ ။ ယႃၶႃႈသႃးၽေ့ၼၼ့် ဢဝ်ႁူတ်းဢွႆပၼ် ၼိူဝ်လိၼ်ၵေႃႈ လႆႈယူႇ။ မၢႆတွင်း – ဢိင်ၼိူဝ် ပိုၼ့်တီႈဢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈ၊ ၾိင်ႈၾႃႇရႃႇသီႇ လွင်ႈၵတ်း လွင်ႈမႆႈ ၵၢင်ဝၼ်း ၵၢင် ၶိုၼ်း ပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်သေ တၢင်းသုင်တူၼ်ႈမွၵ်ႇလႄႈ တင်းၼမ် လူင်မွၵ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆ့ တေမီးလွင်ႈ ပႅၵ်ႇ ပိူင်ႈၵၼ်ဝႆ့ယူႇ။ ဢၢင်ႈဢိင်- ဝႅပ်ႉသၢႆႉၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈမွၵ်ႇ မိူင်းမၢၼ်ႈ

['ပွင်ႈၵႂၢမ်း']

2024-04-14T09:00:00

https://shannews.org/archives/51863

ပၼ်ႁႃၾိင်ႈၾႃႉ ရႃႇသီႇလႅၵ်ႈလၢႆႈလႄႈ ၶဝ်ႈၼမ့်တၢင်းၵိၼ်ဢမ်ႇၵုမ်ႇထူၼ်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈပတိၵ်ႈၶၢတ်ႈ တိူဝ်းႁၢႆႉလိူဝ်ႁႅင်း

ပၼ်ႁႃၾိင်ႈၾႃႉရႃႇသီႇ လႅၵ်ႈလၢႆႈလႄႈ ၶဝ်ႈၼမ့်တၢင်းၵိၼ် ဢမ်ႇၵုမ်ႇထူၼ်ႈၼႆ့ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတုမ့်တိူဝ့် လွင်ႈငမ်းယဵၼ်လုမ်ႈၾႃႉ။ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ပတိၵ်ႈၶၢတ်ႈၼႂ်းမိူင်းဝႆ့ယူႇၼႆ့ ယိုင်ႈၶႅၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈ ငဝ်းလၢႆးၸိူဝ်းၼႆ့ ႁၢင်ႈႁၢႆ့မႃးလိူဝ်သေၵဝ်ႇ – ၸွမ်ၽူႈၸီ့သင်ႇ ၸုမ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ Antonio Guterres လၢတ်ႈၵႂႃႇ တီႈပၢင်ၵုမ်ၾၢႆႇႁူမ်ႇလူမ်ႈ ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 14 လိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊ ၼင်ႇၼႆ။ ၼႂ်းၼၼ့် ဢဝ်လွင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈ ၊ သီႊရီႊယႃႊလႄႈ ၵႃႊသႃႊ ၸိူဝ်းၼႆ့ပဵၼ် တူဝ်ယၢင်ႇသေ လၢတ်ႈၵႂႃႇ။ ၵၢပ်ႈပၢၼ် ယၢမ်းတေႃႈလဵဝ် လွင်ႈဢိုပ်းယၢၵ်ႈလႄႈ ပတိၵ်ႈၶၢတ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆ့ ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၵၼ်ဝႆ့ တင်းၼမ်။ ယွၼ့်ပၢင်တိုၵ်းသေ လႆႈႁူပ်ႉလွင်ႈဢိုပ်းယၢၵ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆ့။ တီႈမိူင်းသီႊရီႊယႃႊၼႆ့ ယွၼ့်ပၢင်တိုၵ်း ဢၼ်ပဵၼ်မႃး ႁူဝ်သိပ်းပီလႄႈ တင်းၽေးၽႅၼ်ႇလိၼ်ဝႆ (ဢိင်ႇသၼ်ႇ) ဢၼ် ႁၢႆ့ႁႅင်းၼၼ့်သေ ႁူဝ်ၼပ့်ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းဢမ်ႇလႆႈၵိၼ်ၶဝ်ႈသေ ၼွၼ်းၵႂႃႇၼၼ့် မီးႁိမ်းၸမ် 13 လၢၼ့်။ တီႈၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈၵေႃႈ ယွၼ့်ပတိၵ်ႈၶၢတ်ႈလႄႈ ပၼ်ႁႃၵၢၼ်မိူင်း ဢမ်ႇၼိမ်သဝ်းသေ ၶေႃႈမုင်ႈမွင်း ဢၼ်တေႁဵတ်းႁႂ်ႈ လွင်ႈဢိုပ်းယၢၵ်ႈ ႁၢႆၵႂႃႇၼၼ့်ၵေႃႈ ဢမ်ႇပဵၼ်မႃးၸွမ်းၼင်ႇ ယိူင်းဢၢၼ်းဝႆ့။ ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈၼႆ့ ႁူဝ်ၼပ့်ၵူၼ်းတႃႇ 12.9 လၢၼ့် လႆႈႁူပ့်ပၼ်ႁႃလွင်ႈ ၶဝ်ႈၼမ့်တၢင်းၵိၼ် ဢမ်ႇ ၵုမ်ႇထူၼ်ႈ ၊ တႃႇႁူဝ်ၼပ့်ၵူၼ်း 18.6 လၢၼ့်သမ့် လူဝ်ႇတၢင်းၸွႆႈထႅမ် လွင်ႈၵူၼ်းၼင်ႇၵၼ် တူၺ်းထိုင် ၸွႆႈထႅမ်ၵၼ် ၊ ႁူဝ်ၼပ့် ၵူၼ်း တႃႇ 2.6 လၢၼ့်သမ့် လႆႈပၢႆႈၽၢတ်ႇယၢၼ် ႁိူၼ်းယေး တီႈယူႇတၼ်းသဝ်း – ၸုမ်းၾၢႆႇၶဝ်ႈၼမ့်တၢင်းၵိၼ် လုမ်ႈၾႃႉ WFP လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ ။ လိူဝ်ၼၼ့် ပိုၼ့်တီႈ ၵႃႊသႃႊ ပဵၼ်ပိုၼ့်တီႈ ဢၼ်မီး ၵူၼ်းဢိုပ်းယၢၵ်ႈၼမ်လိူဝ်သေပိူၼ်ႈ တီႈၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ။ ၼႂ်းႁူဝ်ၼပ့်ၵူၼ်း 7 သႅၼ်ၼႆ့ တႃႇႁူဝ်ပၢၵ်ႇ (80%) ပဵၼ်ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ် ဢမ်ႇလႆႈၵိၼ်ဢိမ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈ – ၸွမ်ၽူႈၸီ့သင်ႇ ၸုမ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ Antonio Guterres လၢတ်ႈ။ ၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်း ၾိင်ႈၾႃႉရႃႇသီႇဢုတု လႅၵ်ႈလၢႆႈႁၢႆ့ႁႅင်းယူႇၼႆ့ ပိုၼ့်တီႈၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ ၵမ်ႈၼမ်သမ့် ပဵၼ် ပတိၵ်ႈၶၢတ်ႈဝႆ့။ တီႈပၢင်ႇလၢႆႇလႅင်ၵေႃႈ မီးလွင်ႈၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆ့သေ ငဝ်းလၢႆးႁၢင်ႈႁၢႆ့ဝႆ့ယူႇ။ လွင်ႈပၼ်ႁႃ ၶဝ်ႈ ၼမ့်တၢင်းၵိၼ် ဢမ်ႇၵုမ်ႇထူၼ်ႈၼႆ့ တိူဝ်းၶိုၼ်ႈမႃးဝႆ့ယူႇသေ ၵႃႈၶၼ်ၶူဝ်းၶွင် ၶၼ်ၵုၼ်ႇၵိၼ်ယႅမ့် ၸိူဝ်းၼႆ့ၵေႃႈ တေသိုပ်ႇတိူဝ်းၶိုၼ်ႈမႃးထႅင်ႈ။ ယၢမ်းတေႃႈလဵဝ် ၸိုင်ႈမိူင်း ၸိူဝ်းဢၼ်တေလႆႈႁူပ့် ၽွၼ်းတုမ့်ယွၼ်ႈ ၾိင်ႈၾႃႉရႃႇသီႇဢုတု လႅၵ်ႈလၢႆႈ ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၼၼ့် မၵ်းမၼ်ႈဝႆ့ဝႃႈ မီးယူႇ 14 ၸိုင်ႈမိူင်း ။ WFP လၢမ်းၶၢတ်ႈဝႃႈ ပီ 2023 ပူၼ့်မႃးၼႆ့ ၵူၼ်းၸိူဝ်း ဢၼ်ႁပ့်ၽွၼ်ႈတုမ့်ယွၼ်ႈ ၾိင်ႈၾႃႉလႅၵ်ႈလၢႆႈ မီး 330 လၢၼ့်။ ၼႂ်းပီ 2024 ၼႆ့ ၸိုင်ႈမိူင်းၸိူဝ်းဢၼ်လႆႈ မႆႈၸႂ်ႁႅင်းၼၼ့်မီး 18 ၸိုင်ႈမိူင်းၼႆ လႆႈပၼ်ၾၢင့်ဝႆ့ ၸဵမ်မိူဝ်ႈႁူဝ်ပီ ၼႆ့ယဝ့် ။ ၸိုင်ႈမိူင်း 14 မိူင်းၼႆ့ လိူဝ်သေ တေလႆႈႁူပ့်ၽွၼ်းတုမ့်ယွၼ်ႈ ၾိင်ႈၾႃႉရႃႇသီႇ လႅၵ်ႈလၢႆႈ ႁၢဝ်ႈႁၢဝ်ႈ ႁႅင်းႁႅင်းယဝ့် ယၢမ်းတေႃႈလဵဝ်သမ့် လႆႈႁူပ့်လွင်ႈပတိၵ်ႈၶၢတ်ႈဝႆ့။ ၼႂ်းၼၼ့် တႃႇ 13 ၸိုင်ႈမိူင်းသမ့် လႆႈႁူပ့်လွင်ႈၵပ့်ၵိၼ်း လူဝ်ႇလွင်ႈၸွႆႈထႅမ် ၵူၼ်းၼင်ႇၵၼ် တူၺ်းထိုင်ၸွႆႈထႅမ်ၵၼ်ဝႆ့။ မိူင်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ ပဵၼ်မိူင်း ဢၼ်တေလႆႈ ႁူပ့်ၽွၼ်းတုမ့်ယွၼ်ႈ လွင်ႈ ၾိင်ႈၾႃႉရႃႇသီႇဢုတု လႅၵ်ႈလၢႆႈႁၢဝ်ႈႁႅင်းၼႆ ပၼ်ၾၢင့်ဝႆ့ ၼင်ႇၼႆ။ ၸွမ်ၽူႈၸီ့သင်ႇ ၸုမ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ Antonio Guterres လၢတ်ႈဝႃႈ တေလႆႈပၼ်ၶႂၢင့် ၸုမ်းၸွႆႈထႅမ် ၵူၼ်းၼင်ႇၵၼ် တူၺ်းထိုင်ၸွႆႈထႅမ်ၵၼ် ၵႂႃႇတီႈၼႂ်းပိုၼ့်တီႈ ဢၼ်ပဵၼ်ပတိၵ်ႈၶၢတ်ႈ ၸိူဝ်းၼၼ့် – ဝႃႈၼႆ ။ ဢၢင်ႈဢိင် – RFA

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ']

2024-04-14T07:00:00

https://shannews.org/archives/51856

ၽွၼ်းလီၽွၼ်းၸႃႉ မိူင်းတႆးလႆႈသင်

ငဝ်းလၢႆးၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈယၢမ်းၼႆႉ ႁၢႆႉႁႅင်းလိူဝ်သေ ၽွင်းမိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 1 လိူၼ်ၾႅပ်ႉၿိဝ်ႊရီႊ 2021 ၼၼ်ႉတႄႉတႄႉ ဢိၵ်ႇတင်းလွင်ႈမၼ်ႈၼိမ်ယဵၼ်ႁၢႆႉၸႃႉလိူဝ်တိူဝ်းမႃး ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း ႁွပ်ႈႁူဝ်သိပ်းပီလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းတင်းၼမ်တင်းလၢႆ သၼ်ႇၶွၼ်းတိုၼ်ႇဝႆၵၼ်ဝႃႈ မိူင်းမၢၼ်ႈတေၸၢင်ႈတႅၵ်ႇ ပဵၼ်လၢႆပွတ်းလၢႆတွၼ်ႈ မိူၼ်သၢမ်ၵူၵ်း သၢမ်လဝ်ႇ ပိုၼ်းမိူင်းၶႄႇ မိူဝ်ႈပီၶရိသ်ႉ (220 – 280) ဢၼ်ပဵၼ်ၵၢၼ် ယၼ်ႇသိုၵ်းတေႃႇၵၼ်ဝူင်ႈၵၢင် 3 ၾၢႆႇ မိူင်းဝူၺ်ႇၼမ်း လူၺ်ႈၸူဝ်းသူဝ် မိူင်းသူႇၼမ်း လူၺ်ႈလဝ်ႉပီႇလႄႈ မိူင်းဢူၼမ်း သုၼ်းၵူၼ်း။ 3 ၵူၵ်းၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈပၢၼ်ယၢမ်းလဵဝ် ဝႅင်ႇပဵၼ် ၵူၵ်းတီႈ 1 ၵွင်တပ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵူၵ်းတီႈ 2 ၵွင်တပ်ႉ ၸုမ်းၸၢဝ်း ၶိူဝ်းတင်းလၢႆ လႄႈ ၵူၵ်းတီႈ 3 ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵွင်တပ်ႉ သိုၵ်းမဵတ်ႇပႅင်းပႂ်ႉပႃးၵူၼ်းမိူင်း (People’s Defense Force) ဢၼ်ပဵၼ်ၵွင်တပ်ႉ ဢဵၼ်ႁႅင်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇလုၵ်ႉၾိုၼ်ႉလူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ။ လူၺ်ၵၢၼ်ယူၵ်ႉဢဝ်မဵတ်ႇမၢႆ 1027 မိူဝ်ႈၶၢဝ်းယၢမ်း 04:00 မူင်းၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 27 လိူၼ်ဢွၵ်ႉထူဝ်ႊၿိူဝ်ႊ 2023 ဝၢင်းၽႅၼ်ၽႄၼႃႈတီႈပုၼ်ႈၽွၼ်းၵၼ် ၸိူင်ႉၼင်ႇ 1. ၵွင်တပ်ႉ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ပိုတ်ႇသိုၵ်းၶဝ်ႈယိုတ်း မိူင်းလဝ်ႉၵႆႇ မိူင်းသျိၼ်းသူၺ်ႇႁိူဝ် မိူင်းၵုၼ်လူင် ဢၼ်ယူႇၼႂ်းၶဵတ်ႇပိုတ်ႉတီႈၵဝ်ႈၵၢင်ႉ လႄႈ ယိုတ်းထၢၼ်တပ်ႉ မၢၼ်ႈၸွမ်းၶႅပ်ႇလႅၼ်သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်မၢႆ 34 တင်ႈတႄႇလႅၼ်လိၼ်သျိၼ်းသူၺ်ႇႁိူဝ် တေႃႇထိုင်ႁွပ်ႈႁွပ်ႈ တူဝ်မိူင်းသႅၼ်ဝီ ၸႄႈတွၼ်ႈလႃႈသဵဝ်ႈ။ 2. သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉထႅင်ႈသူၼ်ႇၼိုင်ႈၶဝ်ႈတႅၼ်ႇမင်လႄႈယိုတ်းထၢၼ်တပ်ႉမၢၼ်ႈႁွပ်ႈမိူင်းၵူဝ်းတင်း မိူင်းပၢင်သၢႆး ၶဵတ်ႇလႅၼ်လိၼ် တႆး- ၶႄႇ ၼႂ်းၸႄႈတွၼ်ႈမူႇၸႄႈ။ 3. သိုၵ်းဢၼ်ၶဝ်ႈတႅၼ်ႇမင်ထၢၼ်တပ်ႉတီႈပၵ်းမၼ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႂ်းမိူင်းၼမ်ႉၶမ်းလႄႈမၢင်ၸုတ်းမၢင်ဢွင်ႈတီႈ ၼႂ်းမိူင်းမူႇၸႄႈ တီႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပၵ်းသဝ်းယူႇၸွမ်းၶွပ်ႇလႅၼ်သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်မၢႆ 3 တင်ႈတႄႇလႅၼ်လိၼ် မူႇၸႄႈ မိူင်းၼမ်ႉၽၵ်းၵႃ မိူင်းၵူတ်ႉၶၢႆ လူင်းမႃးထိုင်မိူင်းသႅၼ်ဝီ။ ၶိူဝ်းၶၢႆ 3 သၢႆၽၼ်းၸုမ်းၵိူဝ်းလီ မိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇတင်းပီႈဢၢႆႈလူင်ၶႄႇ ဢိင်လူၺ်ႈၼႃႈလိၼ်ပွတ်းၼိူဝ် ၶွင် မိူင်းမၢၼ်ႈ လႅၼ်လိၼ်တႆး တင်း ၶၢင်တိတ်းၸပ်းၵၼ်တင်းၶႄႇ ယၢဝ်းထိုင် 2,000 ၵီႊလူဝ်ႊမီႊတိူဝ်ႊ။ တူၺ်းၶိုၼ်းမိူဝ်ႈ 7 ပီပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ ၸုမ်းၵိူဝ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ ၸတ်းတင်ႈၶိုၼ်ႈမႃးမိူဝ်ႈၵၢင်ပီ 2016 ပဵၼ်ၵၢၼ် ႁူမ်ႈတူဝ်ၵၼ်ၼႂ်းၸိူဝ်းၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ 4 ၸုမ်း လႄႈၼွၵ်ႈသေ 3 ၸုမ်းဢူၺ်းလီ ၵွင်တပ်ႉ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ၵွင်တပ်ႉ သိုၵ်းတဢၢင်းလႄႈ ၵွင်တပ်ႉ သိုၵ်းဢႃရၵၼ်ႇ ယဝ်ႉ ယင်းမီးၵွင်တပ်ႉ သိုၵ်းၶၢင် (Kachin Independence Army – KIA) ႁူမ်ႈတင်းထႅင်ႈၸုမ်းၼိုင်ႈ။ ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ ႁူမ်ႈၵၼ်ဢဝ်ဢဵၼ်ႁႅင်းၶဝ်ႈတႅၼ်ႇမင်ထၢၼ်တပ်ႉ ၶွင် သိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႂ်းမိူင်းမူႇၸႄႈ မိူဝ်ႈၽွင်းလိူၼ်သႅပ်ႉထႅမ်ႊၿိူဝ်ႊ – လိူၼ်ၻီႊသႅမ်ႊၿိူဝ်ႊ 2016 ၼၼ်ႉ ပေႃးတူၺ်း ၽႅၼ်ႇတီႈၸိုင် မိူင်းမူႇၸႄႈ တင်ႈယူႇတေႃႇ ၼႃႈ မိူင်းမၢဝ်း (Ruili) ဢၼ်ပဵၼ်ၶဵတ်ႇၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ ၶွင် ၸိူဝ်ႉ ၸၢတ်ႈတႆးလႄႈၸိင်းၽူဝ်း တိူဝ်ႁူင် (တႂ်ႈၶူင်း) ထုင်ႉယႂူၼ်ၼၢၼ်လႄႈ ပိုၼ်ႉတီႈၼႆႉ ပဵၼ်ၽၵ်းတူၵၢၼ်ၵႃႉ လမ်ႇလွင်ႈသုတ်းၶွင်တၢင်းၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီးၼိူဝ်သဵၼ်ႈၶွပ်ႇလႅၼ်လိၼ် မိူင်းမၢၼ်ႈ – မိူင်းၶႄႇ။ လိူဝ်သေပဵၼ်ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီးတၢင်းၵၢၼ်ၵႃႉ ဝူင်ႈၵၢင် 2 ၸိုင်ႈမိူင်း ဢၼ်ပဵၼ်မိူင်းၽၢၼ်ႇလၢၼ်ႇယဝ်ႉ မိူင်းတႆးလႄႈ ၽၵ်းတူၽၢၼ်ႇၶဝ်ႈဢွၵ်ႇလႅၼ်လိၼ်တီႈၼႆႉ ပီပီၼိုင်ႈ မီးၵႃႈၶၼ်ၵုၼ်ႇသိၼ်ၵႃႉၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၼပ်ႉပဵၼ်တူဝ်ငိုၼ်း သုင်ထိုင် 5,000 လၢၼ်ႉၻွလ်ႊလိူဝ်ႊဢမေႊရိၵၼ်ႊ ႁိုဝ် သွၼ်ႇၼပ်ႉငိုၼ်းထႆး 175,000 ၿၢထ်ႇလူးၵွၼ်ႇ။ ၼွၵ်ႇလိူဝ်သေပဵၼ်ပိုၼ်ႉတီႈလမ်ႇလွင်ႈတၢင်းၵၢၼ်ၵႃႉယဝ်ႉ မိူင်းတႆးလႄႈဢွင်ႈတီႈၽၢၼ်ႇလႅၼ် မိူင်းမၢဝ်း-မူႇၸႄႈ ယင်းမီးၵၢၼ်လမ်ႇလွင်ႈတေႃႇၶႄႇ ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၶိုၵ်ႉၶၢႆးၽႅၼ်ၵၢၼ်ပၢႆးသႅၼ်ႉ strategic လႄႈပိုၼ်ႉတီႈၼႆႉ ပဵၼ်သဵၼ်ႈတၢင်းၶိုၵ်ႉၶၢႆးၽႅၼ်ပၢႆးသႅၼ်ႉ ဢၼ်ၵမ်ႉၸွႆႈတေႃႇၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇ (Logistics strategic route) လမ်ႇလွင်ႈ ဢၼ်တႄႇတီႈ 1 ထႅပ်ႇ 1 သဵၼ်ႈတၢင်း (Belt and Road Initiative : BRI) ၵွပ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်သဵၼ်ႈတၢင်း ၸိူမ်ႈၵၢမ်းၸပ်းၵၼ်တင်း ၽႅၼ်ႇလိၼ်ယႂ်ႇမိူင်းၶႄႇ ဢွၵ်ႇၸူးသူႇမႁႃသမုတ်းဢိၼ်ႊၻီႊယိူဝ်ႊၸမ်တီႈသုတ်း။ ႁၢင်ႈၽႅၼ်တီႈ တၢင်းရူထ်ႉၾႆးဢၼ်လုၵ်ႉတီႈမိူင်းသျိူင်တူ ထုင်ႉသေသျူၼ် ႁိုဝ် မိူင်းၶုၼ်းမိင် ထုင်ႉယႂူၼ်ၼၢၼ် လူင်းမႃး တၢင်းၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းတူၵ်း ၶဝ်ႈသူႇမိူင်းမၢၼ်ႈတၢင်းသျိၼ်းသူၺ်ႇႁိူဝ်ႇ လႅၼ်လိၼ်မိူင်းတႆး-ၶႄႇ ၶဵတ်ႇၽွင်းငမ်း ၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ၶၢဝ်းတၢင်းမွၵ်ႈ 150 ၵီႊလူဝ်ႊမီႊတိူဝ်ႊ။ တၢင်းရူထ်ႉၾႆး လုၵ်ႉတီႈမိူင်းလိၼ်ၶျၢင် မိူဝ်ႈၶဝ်ႈသူႇမိူင်းမၢၼ်ႈတီႈသျိင်းသူၺ်ႇႁိူဝ်ယဝ်ႉ တေလႅၼ်ႈၽၢၼ်ႇၶဝ်ႈ မႃးတၢင်းမိူင်းၵုၼ်လူင် သႅၼ်ဝီ ထိုင်ႁွတ်ႈတၢင်းရူထ်ႈၾႆးထႅင်ႈသဵၼ်ႈၼိုင်ႈ ဢၼ်ၶႄႇတိုၵ်ႉႁၢင်ႈႁႅၼ်ႈၶပ်းၶိုင် ၵေႃႇသၢင်ႈမႃး ၸူးလႅၼ်လိၼ်မူႇၸႄႈ မိူင်းမၢဝ်း တီႈၸႄႈတွၼ်ႈလႃႈသဵဝ်ႈ။ ၼွၵ်ႈသေၼၼ်ႉ တၢင်းရူထ်ႉၾႆး ဢၼ်လုၵ်ႈလႃႈသဵဝ်ႈ လႅၼ်ႈၽၢၼ်ႇၵျွၵ်ႉမႄး ၼွင်ၶဵဝ် ဝဵင်းလိူဝ်ႇ မုင်ႈသူႇ ၸၢႆးၾင်ႇမ ႁႃသမုတ်းဢိၼ်ႊၻီႊယိူဝ်ႊ ဢၼ်မီးပၢႆတၢင်းယူႇတီႈတႃႈႁိူဝ်းၼမ်ႉလိုၵ်ႉ ၵျွၵ်ႉၽိဝ်ႇ မိူင်းရၶႅင်ႇ တီႈပဵၼ်ငဝ်ႈတၢင်းၶွင်တေႃႈၵၢသ်ႉ လႄႈ ၼမ်ႉမၼ်း မၢၼ်ႈ-ၶႄႇ ယၢဝ်းထိုင် 770 ၵီးလူဝ်ႊမီႊတိူဝ်ႊ။ ႁၢင်ႈၽႅၼ်တီႈ ၸိူဝ်းၼႆႉမီးၵၢၼ်ဝၢင်းပဝ်ႈမၢႆဝႆႉဝႃႈ လိၼ်ၶျၢင်း တေပဵၼ်မိူင်းသုၼ်ၵၢင်ၶွင်ၶႄႇ ပိူဝ်ႈတႃႇၸိူမ်ႈၵၢမ်းၵပ်းတင်း မႁႃသမုတ်းဢိၼ်ႊၻီႊယိူဝ်ႊ ၽၢၼ်ႇႁၢင်ႈဝႅပ်ႇ သဵၼ်ႈတၢင်းၵၢၼ်တေႃႇသူင်ႇဢၼ်လၢၵ်ႇလၢႆ တင်း တၢင်းၼမ်ႉ (ႁိူဝ်း) သဵၼ်ႈတၢင်းၼႃႈလိၼ်(ရူထ်ႉ) လႄႈရူထ်ႉၾႆး ဢၼ်မီးပၢႆတၢင်းၼႂ်းမိူင်းၶႄႇ ယူႇတီႈမိူင်းသျိူင်တူ သေသျူၼ်။ သူၼ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းတႃႈႁိူဝ်းၼမ်ႉလိုၵ်ႉတီႈၵျွၵ်ႉၽိဝ်ႇ မိူင်းရၶႅင်ႇ ထိုင်မိူင်းသျိူင်တူ ယၢဝ်း 1,170 ၵီႊလူဝ်ႊမီႊတိူဝ်ႊ လႄႈ သင်ဝႃႈသဵၼ်ႈတၢင်းၵပ်းသိုပ်ႇသၢႆၼႆႉ ၵေႃႇသၢင်ႈယဝ်ႉတူဝ်ႈလီငၢမ်းယဝ်ႉၸိုင် မိူဝ်ႈသိၼ်ၵႃႉ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ မႁႃသမုတ်းဢိၼ်ႊၻီႊယိူဝ်ႊမႃးၶိုၼ်ႈၾင်ႇၵျွၵ်ႉၽိဝ်ႇ တေၸႂ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်းမွၵ်ႈ 3 ဝၼ်းၵေႃႈႁွတ်ႈထိုင်သျိူင်တူ လႄႈလူတ်းၶၢဝ်းယၢမ်း ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းၵၢၼ်သူင်ႇသိၼ်ၵႃႉလူင်းလႆႈၼမ်ထိုင် မွၵ်ႈ 25 ဝၼ်းၵမ်းလဵဝ်။ မွၼ်းၶိူဝ်း (*** ပွင်ႈၵႂၢမ်းႁူဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ပၢႆးဝူၼ်ႉ ၼမ်ႉၵႂၢမ်းလႄႈ တၢင်းႁၼ်ထိုင်သုၼ်ႇတူဝ် ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ ၸဝ်ႈပၢႆၵမ် ၵူၺ်းၶႃႈဢေႃႈ။)

['ပွင်ႈၵႂၢမ်း']

2024-04-15T07:00:00

https://shannews.org/archives/51852

ၽႅၼ်ၵၢၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၼႆႉ တုမ်ႉယွၼ်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ႁၢမ်းသုၼ်ႇႁဵၼ်းလိၵ်ႈတႆးၼမ်

“ႁူင်းႁဵၼ်းဢွၼ်ႇ … ႁူင်းႁဵၼ်းဢွၼ်ႇ … မီးလင်လဵဝ် မီးႁိမ်းပႃႇမႆႉၶဵဝ် မီးလင်လဵဝ်ၵွၺ်း မၼ်းၶၢၼ်ႉ ၼႃႇ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၶဝ်ၼၢၼ်းၵႂႃႇ မၼ်းဝႃႈ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၶဝ် ယႃႇလုၵ်ႉလႃႈ လုၵ်ႉၸဝ်ႉၸဝ်ႉသေယဝ်ႉ သုၵ်ႈၼႃႈ မႃး လႃႈမႃးတႃႉ ယႃႇပေ ၶၢၼ်ႉလႃးလႃး မႃးၶိုၼ်ႈႁူင်းႁဵၼ်း မႃး … မႃး … မႃး … မႃးၶိုၼ်ႈႁူင်းႁဵၼ်း မႃး … မႃး … မႃး …”- ပေႃးလႆႈငိၼ်း ၽဵင်းၵႂၢမ်းဝွၵ်းႁူဝ်ၼႆႉမႃးၸိုင် ၶုၵ်းၸႂ်လႆႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇႁဵၼ်း မႃးၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ ၶၢဝ်းလိူၼ်သၢမ် – လိူၼ်သီႇ – လိူၼ်ႁႃႈတႆးၼႆႉ ပဵၼ်ၶၢဝ်းမႆႈ မိူင်းမူဝ်း ၵေႃႈၸႂ်ႈ။ ပဵၼ်ၶၢဝ်းဢိုတ်း ႁူင်းႁဵၼ်းလူင်ပွင် ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ၵေႃႈၸႂ်ႈလႄႈ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 90 ဝၼ်းၼႆႉ ၼင်ႇႁိုဝ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇတႆး ပေႃး တေဢမ်ႇလႆႈႁၢမ်း သုၼ်ႇလႆႈတိုဝ်ႉတၢင်း ႁဵၼ်းလိၵ်ႈလၢႆး ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ ယူႇတီႈ သင်ၶၸဝ်ႈ၊ ၵေႃလိၵ်ႈ လၢႆး တေဢွၼ်ႁူဝ်သေ ပိုတ်ႇပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆး ၶၢဝ်းမႆႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၾိင်ႈငႄႈပုတ်ႉထ လိၵ်ႈလၢႆးတႆး ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ႁူင်းႁဵၼ်းထမ်ႇမ ၸိူဝ်းၼႆႉမႃး ၵူႈတူင်ႇဝဵင်းယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ သဵင်ၽဵင်းၵႂၢမ်းဝွၵ်းလႄႈသင် သဵင်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢၢၼ်ႇလိၵ်ႈႁွင်ႉသႅၼ်ႇ လင်ႇၵႃႇဝၢၵ်ႇ တူဝ် မႄႈလိၵ်ႈတႆး မိူၼ်ၼင်ႇ ၵ – ဝႃႈၵႆႇ ၵွပ်ႈတႆႇမႆႉၼိူဝ်ၵွၼ်း၊ ၶ – ဝႃႈၶႆႇ မႄႈမၼ်းပႆႇမႃးငွမ်း ၊ င – ဝႃႈငူး လိူမ်ႈ မႃးၸူးတူဝ်ၶဵတ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ တႃႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ပီၼႆႉတႄႉ ႁၢမ်းသုၼ်ႇ လူဢၢၼ်ႇႁွင်ႉ ၽဵင်းၵႂၢမ်းဝွၵ်းၵၼ်မႃး တင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ ပေႃးယူႇတီႈ ပီႈၼွင်ႉပွတ်းၸၢၼ်း ပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်းၶဝ်သမ်ႉ တေထၢမ်ဝႃႈ ႁဵတ်းသင်လႄႈ ဢမ်ႇပိုတ်ႇပၢင် သွၼ်လိၵ်ႈတႆး ၶၢဝ်းမႆႈလႃႇ ၼႆၸိုင်။ လွင်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇတွပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၵေႃႈ ၶႄးတေႁူႉၵၼ် ၵူႈၵေႃႉယူႇ။ ယွၼ်ႉၽႅၼ်ၵၢၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၼႆႉသေ မၼ်းတုမ်ႉယွၼ်ႈ ထိုင်ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ပွတ်းႁွင်ႇ လႆႈမၢတ်ႇ ၸဵပ်းလူႉတၢႆ ပၢႆႈၽေးသိုၵ်းၼပ်ႉႁူဝ်မိုၼ်ႇၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး တုမ်ႉယွၼ်ႈပႃးထႅင်ႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ႁၢမ်းသုၼ်ႇလႆႈ ႁဵၼ်းလိၵ်ႈလၢႆးတႆးမႃးထႅင်ႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်းမိူင်းသႅၼ်ဝီ ဢၼ်လူႉၵွႆ ၽႅၼ်ၵၢၼ်ယၢၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၼႆႉ ၸွင်ႇၵူႈၵေႃႉ ႁူႉတီႈပွင်ႇမၼ်းႁိုဝ်ၼေႃ ၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်ဝႆႉၵႂၢမ်းထၢမ်ၶေႃႈ ၼိုင်ႈယူႇ။ 1027 ၼႆႉ မၢႆထိုင်ဝႃႈ ဝၼ်းတီႈ 27/10/2023 ယူႇတီႈ ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ 3 ၸုမ်း ဢၼ် ပဵၼ် သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA လႄႈ သိုၵ်းရၶႅင်ႇ AA ႁူမ်ႈၵၼ် ႁႅၼ်းသိုၵ်း လေႃႇ တိုၵ်း တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းမႃး ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ မိူၼ်ၼင်ႇ ၸႄႈဝဵင်းလၢဝ်ႇၵၢႆး၊ ဝဵင်း ၼမ်ႉၽႃႈ (ၶျိၼ်းသူၺ်ႇႁေႃႇ)၊ ႁူဝ်ပၢင်ႇ၊ ၵုၼ်လူင်၊ သႅၼ်ဝီ၊ ၵူတ်ႉၶၢႆ၊ ၼမ်ႉၶမ်း၊ မူႇၸေႊ၊ လႃႈသဵဝ်ႈ ၊ သီႇ ပေႃႉ၊ ၵျွၵ်ႉမႄး၊ ၼွင်ၶဵဝ်၊ မိူင်းမိတ်ႈ၊ ၼမ်ႉတူႈ၊ ၼမ်ႉသၢၼ်ႇလႄႈ မၢၼ်ႈတူင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉမႃး။ ပေႃးဢဝ် ၸႄႈဝဵင်းမၼ်းဝႃႈၸိုင် တင်းမူတ်း တေဢမ်ႇယွမ်း 10 ၸႄႈဝဵင်း၊ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၸိူဝ်းၼႆႉသမ်ႉ ၵမ်ႈၼမ် ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇတႆး ယူႇၼမ်သုတ်းလႄႈ ယွၼ်ႉၽွၼ်းယွၼ်ႈပၢင်တိုၵ်း 1027 ၼႆႉသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆး ၶၢဝ်းမႆႈ လႆႈလုတ်ႈႁၢမ်းမႃး တင်းၼမ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “တီႈလႃႈသဵဝ်ႈတႄႉ ပၢင်သွၼ်ပဵၼ်ယူႇသေတႃႉ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇၵႂၢင်ႈၶႂၢင်လႆႈ မိူၼ်ၵူႈပီယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉငဝ်းလၢႆး ပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ်ၼႆႉသေ မေႃသွၼ် ဢွၼ် ၵၼ်ပၢႆႈၵႂႃႇမိူင်းထႆး – မိူင်းၶႄႇ တင်းၼမ်။ ၵူႈပီတႄႉ မေႃသွၼ်ၶဝ် တေမႃးၾိုၵ်ႉၽွၼ်ႉ မႃးၼွၼ်းတီႈၵေႃ လိၵ်ႈလၢႆးသေ ၾိုၵ်ႉၽွၼ်ႉၵၼ် ႁူဝ်ၵူၼ်းၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇ။ ပီၼႆႉ ဢမ်ႇမီးပၢင်ၾိုၵ်းၽွၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပၢင်သွၼ် လိၵ်ႈတႆး ဢၼ်ပိုတ်ႇယူႇယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ပေႃးဢဝ် ႁူဝ်ပၢၵ်ႇ (%) မၼ်းဝႃႈၸိုင် တေမီး 20 % ၼႆႉၵူၺ်း ယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်းၼႆႉသေ တုမ်ႉတိူဝ်ႉႁႅင်းဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ၵမ်းၼႆႉ ပေႃးၶိုၼ်ႈၵႂႃႇတၢင်းသႅၼ်ဝီသမ်ႉ ယိင်ႈၶႅၼ်းႁၢႆႉ ယႃႇဝႃႈ ပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆး ၶၢဝ်းမႆႈလႃႈ တေႃႇ ၼင်ႇ ပၢင်တွပ်ႇလိၵ်ႈသင်ၶၸဝ်ႈၵူၺ်း ယင်းဢမ်ႇၸတ်းလႆႈ ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်းၼႆႉသေ ႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်း ဝၢၼ်ႈလူႉၵွႆ မွၵ်ႈ 600 လင် လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းလူႉတၢႆ ၵိုၵ်းႁိူၼ်းယေး ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မီးၼမ်။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆး တီႈသႅၼ်ဝီဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ယႃႇ ပေထၢမ်ယဝ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇမီးယဝ်ႉ ပီၼႆႉ။ ၸိူဝ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းဝႆႉ ယင်းပႆႇမႃးၵေႃႈ တိုၵ်ႉၵိုတ်းၼမ်။ ၸိူဝ်း ပွၵ်ႈမႃးယဝ်ႉ တႃႇတေတင်ႈတူဝ် မေးၵုမ်းလုမ်းလႃး ႁိူၼ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵူၺ်း ပေႃးယၢပ်ႇယဝ်ႉ။ တေႃႈၼင်ႇ ပၢင်တွပ်ႇလိၵ်ႈသင်ၶၸဝ်ႈ ယင်းဢမ်ႇၸၢင်ႈၸတ်းၶႃႈဢေႃႈ ပီၼႆႉ ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်းၼႆႉသေ တုမ်ႉတိူဝ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းႁႅင်းတႄႉဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸိူဝ်းမေႃသွၼ် မီးၼမ်ႉၸႂ် ၵူဝ်လိၵ်ႈလၢႆးၸဝ်ႈၵဝ်ႇႁၢႆ ၵူဝ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇတႆး ဢမ်ႇမေႃလိၵ်ႈၸဝ်ႈ ၵဝ်ႇၶိုၼ်းၼႆ ၸိူဝ်းဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈၼႃးပၢင်ႇ ဢမ်ႇပေႃးတုမ်ႉတိူဝ်ႉၽေးပၢင်တိုၵ်းႁႅင်းၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းႁွင်ႉဢဝ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၼႂ်းမူႇဝၢၼ်ႈၽႂ်မၼ်းသေ ပူင်သွၼ်ပၼ်ၵႂႃႇ ၸိူင်ႉၼႆၵေႃႈ မီးၵမ်ႈၽွင်ႈယူႇ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်း သႅၼ်ဝီ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ တၢင်းၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်းသမ်ႉ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင် ၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ တီႈလႆႈၶၢတ်ႇ ၵၢၼ် သွၼ်လိၵ်ႈတႆး ၶၢဝ်းမႆႈ ပီၼႆႉ ၵူႈပီ ပေႃးၶၢဝ်းဢိုတ်းႁဵၼ်း သၢမ်လိူၼ်ၼႆ တီႈၼိူဝ်ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်းၼႆႉ ပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆး တေဢမ်ႇယွမ်း 15 ပၢင် ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၼမ်ႉၶမ်း လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “တီႈၼမ်ႉၶမ်းၼႆႉ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ႁၢမ်းႁဵၼ်းလိၵ်ႈၼႆႉ ၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင်မၼ်း ၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။ တေႃႇပီၼႆႉ ၼိူဝ်ဝဵင်းလၢႆလၢႆၵူၺ်း ဢမ်ႇယွမ်း 15 ပၢင် ပႆႇပႃးၸွမ်းဝၢၼ်ႈ ၼွၵ်ႈၼႃးပၢင်ႇ။ ယၢမ်းလဵဝ် ပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆး မီးယူႇသေတႃႉ မီးၵမ်ႈဢေႇၵူၺ်း။ ဝၢႆးပၢင်တိုၵ်းယဝ်ႉ မေႃ သွၼ်ၼႆႉ ၸၢၵ်ႇၸၢႆၵၼ် ၵႂႃႇၵူႈတီႈ ၵူႈတၢင်း ၵမ်ႈၼမ် ၶဝ်ႈမိူင်းၶႄႇ၊ မိူင်းထႆး၊ လူင်းမၼ်းတလေး ၸိူဝ်းၼႆႉ ”- ဝႃႈၼႆ။ သိုပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ – “ၵမ်းၼႆႉ ႁူင်းႁဵၼ်းၶႄႇ တီႈၼမ်ႉၶမ်းၼႆႉသမ်ႉ ၶဝ်ဢဝ်ၶၢဝ်းယၢမ်းလိူဝ်ထႅင်ႈ။ ၵူႈပွၵ်ႈ မိူဝ်ႈမိူင်းပႆႇသုၵ်ႉၼၼ်ႉ ၶဝ်တေပူင်သွၼ် ၵၢင်ၼႂ် 6 မူင်း – 8 မူင်း။ ဝၢႆးဝၼ်း 4 မူင်း – 6 မူင်းႁူဝ်ၶမ်ႈ။ ၵမ်း ၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၸိူင်ႉၼႆယဝ်ႉ။ ၶဝ်ဢဝ် 7 မူင်းၵၢင်ၼႂ် – 11 မူင်းၵၢင်ဝၼ်း။ ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 2 မူင်း – 5 မူင်း ႁူဝ်ၶမ်ႈ။ သင်ဝႃႈ တေပူင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆး ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈသမ်ႉ ဢူႈမႄႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇသမ်ႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈတမ်း ၸႂ် ပဵၼ်ဝႆႉၸိူင်ႉၼႆဢေႃႈ” – ဝႃႈၼႆ။ လိူဝ်သေ ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်းယဝ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ တၢင်းမူႇၸေႊ၊ ၵူတ်ႉၶၢႆ၊ ၵုၼ်လူင်၊ ႁူဝ်ပၢင်ႇ၊ လၢဝ်ႇၵၢႆးလႄႈ မိူင်းမိတ်ႈ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆး ဢမ်ႇပဵၼ်မိူၼ်ၵၼ်ယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းမိူင်းမိတ်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “တီႈမိူင်းမိတ်ႈပီၼႆႉတႄႉ ပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆး ဢၼ်ဝႃႈ ၼၼ်ႉ တိုၼ်းဝႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈပိုတ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တင်းသိုၵ်းၶၢင်လႄႈ PDF ၼႆႉယဝ်ႉ ၵူႈပီ ပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆးၼႆႉ တေပူင်သွၼ် ၼႂ်းႁူင်းႁဵၼ်း ၵမ်ႈသိုဝ်း ပၢင်သွၼ်တေ မီးဢမ်ႇ ယွမ်း 20 ပၢင်၊ လုၵ်ႈႁဵၼ်း ဢမ်ႇယွမ်း 300 ၵေႃႉ၊ မေႃသွၼ်မီးမွၵ်ႈ 100 ။ ယၢမ်းလဵဝ် မေႃသွၼ်ၶဝ် မႆႈၸႂ် ၵူဝ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢမ်ႇႁူႉလိၵ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေ ၶိုင်းသွၼ်ပၼ် တီႈႁိူၼ်းၽႂ်မၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ မီးဢိတ်း ဢွတ်းယူႇ။ ႁႂ်ႈပိုတ်ႇသွၼ် ယႂ်ႇၵႂၢင်ႈ မိူၼ်ၵူႈပွၵ်ႈတႄႉ ဢမ်ႇမီးယဝ်ႉ။ ၽွၼ်းတုမ်ႉယွၼ်ႈမၼ်းၵေႃႈ ယွၼ်ႉ ပၢင်တိုၵ်းၼႆႉၶႃႈယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ၼွၵ်ႈသေ ပၢင်တိုၵ်း 1027 ၼႆႉယဝ်ႉ ယူႇတီႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းသမ်ႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃး မိူဝ်ႈလိူၼ် ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊ ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉထႅင်ႈဝႃႈ ဝၢႆးသွၼ်းၼမ်ႉ လိူၼ်ႁႃႈၼႆႉ တေၵဵပ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၶဝ်ႈႁၢပ်ႇထၢမ်း ၵၢၼ်သိုၵ်းၶဝ်ထႅင်ႈ တႄႇ ဢဝ် ဢႃယု 18 ပီ ၶိုၼ်ႈၼိူဝ် ၼႆသေ ယိင်ႈၶႅၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ မေႃသွၼ် ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းသီႇပေႃႉ၊ ၵျွၵ်ႉမႄး ၸိူဝ်း ၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈ မိူင်းပေႃးယဵၼ်ယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းသီႇပေႃႉ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢၼ်ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈၼႆႉ တေမီး 2 တွၼ်ႈ။ တွၼ်ႈၼိုင်ႈၼႆႉ ယွၼ်ႉသိုၵ်းတႆးၵဵပ်းသိုၵ်းသေ ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈ မိူဝ်ႈလိူၼ်ထူၼ်ႈသွင်ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ။ တွၼ်ႈသွင်သမ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တေၵဵပ်းၵူၼ်းသိုၵ်းၼႆသေ ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈထႅင်ႈ မိူင်းပေႃးယဵၼ်ဢေႃႈ တီႈသီႇ ပေႃႉၼႆႉ။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ တႃႇတေသွၼ်လိၵ်ႈတႆး ပၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼႆႉ ပေႃးဢမ်ႇမီးယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းပဵၼ်မႄႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၶိုၼ်းလႆႈပူင်သွၼ်ပၼ်လုၵ်ႈလၢင်းၶဝ်ၶိုၼ်းဢေႃႈၼႆႉ။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢၼ်ပၢႆႈၼၼ်ႉသမ်ႉ ၵမ်ႈ ၼမ် ပၢႆႈၶဝ်ႈမိူင်းၶႄႇ မိူင်းထႆးၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ။ လွင်ႈၼႆႉ တုမ်ႉတိူဝ်ႉပၢႆႈပၺ်ႇၺႃႇတႆးႁဝ်းၶႃႈ တႄႉဢေႃႉ”- ဝႃႈၼႆ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄးၵေႃႈ မိူဝ်ႈၵၼ် ပေႃးၶၢဝ်းမႆႈမႃး ၸိူင်ႉၼႆ ယူႇတီႈ ၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးသေ ဢွၼ်ၸတ်း ႁဵတ်း ပၢင်ၾိုၵ်းၽွၼ်ႉမေႃသွၼ်မႃး ၼိုင်ႈပီလႂ် ၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇ ပီၼႆႉ ယွၼ်ႉငဝ်းလၢႆး ဝၢၼ်ႈမိူင်းသုၵ်ႉသေ မေႃသွၼ် ဢၼ်မႃးပၼ်သဵၼ်ႈၸိုဝ်ႈ တႃႇၾိုၵ်းၽွၼ်ႉၼႆႉ မီးၼပ်ႉႁူဝ်သိပ်းၵူၺ်း ဝႃႈၼႆ။ တႃႇပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆး ၶၢဝ်းမႆႈ ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ပီ 2024 ၼႆႉတႄႉ ဢမ်ႇလႆႈငိၼ်းသဵင် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇႁဵၼ်း ႁွင်းၽဵင်းၵႂၢမ်းဝွၵ်း “ႁူင်းႁဵၼ်းဢွၼ်ႇ” လႄႈသင် သဵင်ဢၢၼ်ႇ “မႄႈသဵင်ငဝ်ႈ 19 တူဝ်” ပဵၼ်သိူင်းပဵၼ်မူႇ သဵင်ပေႃးပၼ်း ၼၼ်ႉလႄႈသင် ပီၼႆႉတႄႉ ဢမ်ႇလႆႈငိၼ်းယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းလႆႈငိၼ်း သဵင်ၵွင်ႈသဵင်မၢၵ်ႇ တႅၵ်ႇၼၼ်ႈမိူင်း ၼၼ်ႉၵူၺ်းယဝ်ႉ။

['ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-12T15:59:00

https://shannews.org/archives/51843

ၵႄႇပၢၵ်ႇႁိူၼ်း တီႈမိူင်းသၢတ်ႇၵေႃႉၼိုင်ႈ ၺႃးပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ တီႉၵႂႃႇၸႅတ်ႈထၢမ်

ၵႄႇပၢၵ်ႇႁိူၼ်း (ပူႇသိင်ႇ) တီႈဝဵင်းမိူင်းသၢတ်ႇ ၵေႃႉၼိုင်ႈ ဢမ်ႇႁဵတ်းၸွမ်းၶေႃႈၸီႉသင်ႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ၶဝ်ၸႂ်ႉႁဵတ်းပၢင်ႁူပ်ႉထူပ်းၵူၼ်းမိူင်းၼၼ်ႉလႄႈ ၺႃးတီႉၺွပ်းၵႂႃႇၸႅတ်ႈထၢမ် ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 11/4/2024 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 3 မူင်း ယူႇတီႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ႁူမ်ႈတင်း လဝၵလႄႈ ၽူႈၵွၼ်းၸႄႈဝဵင်းၶဝ် ၸီႉသင်ႇၵၢင်ႉၵႄႇ တီႈပွၵ်ႉဝဵင်းၼိူဝ် ဝဵင်းမိူင်းသၢတ်ႇ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း ႁႂ်ႈၸတ်းပၢင်ႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ်တင်း ၵူၼ်းမိူင်းဝႃႈၼႆသေတႃႉ ၵႄႇပၢၵ်ႇႁိူၼ်း ဢမ်ႇႁဵတ်းၸွမ်းလႄႈ ၺႃးတီႉ ၵႂႃႇၵူတ်ႇထတ်းၸႅတ်ႈထၢမ် ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ မိူင်းသၢတ်ႇ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “သိုၵ်းမၢၼ်ႈၸႂ်ႉ ၽူႈၵွၼ်းၸႄႈဝဵင်းၶဝ် ၸႂ်ႉပူႇသိင်ႇ ၶဝ်သေ ၸီႉသင်ႇၸတ်းပၢင်ၵုမ်ၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉၵၼ်တင်းၵူၼ်းမိူင်း ၼႂ်းပွၵ်ႉဝဵင်းၼိူဝ်ၼႆႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပူႇသိင်ႇ သမ်ႉ ဢမ်ႇႁဵတ်းၸွမ်းၶေႃႈ ၸီႉသင်ႇၶဝ်လႄႈ ၸင်ႇတီႉၺွပ်း တူဝ်ပူႇသိင်ႇ ဝဵင်းၼိူဝ်ၵႂႃႇ ၶိုၼ်ႈသၢၼ် ၶိုၼ်ႈလုမ်း။ တီႉၵႂႃႇမိူဝ်ႈဝႃး ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 3 မူင်း ထိုင်ၵၢင်ၶမ်ႈ ၸင်ႇပွႆႇတူဝ်ဢွၵ်ႇမႃးၶိုၼ်း”- ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် ပၼ်ၶေႃႈဢၢင်ႈဝႃႈ ဢၼ်ႁွင်ႉပၢင်ၵုမ်ၼႆႉ တႃႇပၼ်တၢင်းႁူႉ လွင်ႈၵႅတ်ႇၶႄၽေး သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ႁႄႉၵင်ႈၾႆးမႆႈပႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ဝႃႈၼႆသေတႃႉ ငဝ်းလၢႆး ပတ်းပိုၼ်ႉမိူင်းတႆးသမ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တဵၵ်းၵဵပ်းသဵၼ်ႈ ၸိုဝ်ႈ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ တႃႇႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းလႄႈ ၵွပ်ႈၼႆ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် ႁွင်ႉပၢင်ၵုမ်သင်ၵေႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းထၢင်ႇပဵၼ်လွင်ႈၵဵပ်းသိုၵ်းၵူၺ်း ၼႆယဝ်ႉ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈ ပူႇသိင်ႇ ဢမ်ႇႁဵတ်းၸွမ်း ၶေႃႈၸီႉသင်ႇ ပၢင်ၵုမ်သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ ၵူၺ်းၵေႃႈ ၶဝ်ယင်းတီႉၵႂႃႇ ၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ သင်ၸိူဝ်ႉ တဵၵ်းၵဵပ်းသိုၵ်းမႃးလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းဢမ်ႇပၼ် ဢမ်ႇႁဵတ်းၸွမ်းၸိုင် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိင်ႈၶႅၼ်း တေၸႂ်ႉဢႃႇၼႃႇ၊ ဢဝ်ၵွင်ႈၵၢင်ႇလွၵ်ႇငိုတ်ႈသေ ၸႂ်ႉလၢႆးၵူတ်ႉ ႁဵတ်းမိူၵ်ႈတေႃႇၵူၼ်းမိူင်း ႁိုဝ်ဢမ်ႇႁူႉၼႆ – ၵူၼ်းၼုမ်ႇမိူင်းသၢတ်ႇ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ “တေႃႈၼင်ႇ လၢတ်ႈဝႃႈ တႃႇဢုပ်ႇၵုမ် လွင်ႈၽေးသၽႃႇဝၼႆႉၵူၺ်းၵေႃႈ ထိုင်တီႈတီႉၺွပ်းပူႇၵႄႇၵႂႃႇ ၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ ပေႃးထိုင်တီႈၶၵ်ႉတွၼ်ႈၸႂ်ႉၵူၼ်းမိူင်း ၵႂႃႇႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းမႃး ၶဝ်ၶႅၼ်းတေၸႂ်ႉ ဢၢမ်းၼၢတ်ႈ မွၵ်ႈႁိုဝ်၊ ၶဝ်ၶႂ်ႈၼႄဝႃႈ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် ႁဵတ်းလႆႈထိုင်မွၵ်ႈၼၼ်ႉ ၼႆၼၼ်ႉၼႃႇ” – ဝႃႈၼႆ။ ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တေဢၢၼ်းၸတ်းပၢင်ၵုမ်ၼႆႉ ပဵၼ်တီႈဝတ်ႉပွၵ်ႉဝဵင်းၵွင်း ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းသၢတ်ႇ။ ၸုမ်းဢၼ်ယူႇၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈသေ တေဢွၼ်ၼမ်းၸတ်းသမ်ႉ ပဵၼ်ၸုမ်းလဝၵ ၊ ၾၢႆႇၶႄၾႆးလႄႈ ၽူႈၵွၼ်းၸႄႈဝဵင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၼႂ်းဝူင်ႈၼႆႉၵူၺ်း တီႈဝၢၼ်ႈမႄႈၼိမ် ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းသၢတ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁူမ်ႈတင်း ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ၊ ၽူႈၵွၼ်း ၸႄႈဝဵင်း၊ ၾၢႆႇၶႄၾႆး ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁွင်ႉၸတ်းပၢင်ၵုမ်ယဝ်ႉ ၵမ်းၼိုင်ႈ ၼႂ်းၼၼ်ႉတႄႉ သင်ႇလၢတ်ႈသင်ၵႂႃႇၼႆ ပႆႇႁူႉၸွမ်းႁူဝ်ယွႆႈမၼ်း ဝႃႈၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2024-04-12T15:21:06

https://shannews.org/archives/51835

မၢၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တူၵ်းသႂ်ႇဢွၼ်ႇၸၢႆး ဢႃယု 4 ၶူပ်ႇ တၢႆၵေႃႉၼိုင်ႈ

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ လၢမ်းလိမ်းယိုဝ်းၵွင်ႈလူင်း တူၵ်းသႂ်ႇဢွၼ်ႇၸၢႆး ဢႃယု 4 ၶူပ်ႇ တၢႆထင်တီႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈ တီႈဝဵင်းပၢင်လွင်း။ ဝၼ်းတီႈ 10/4/2024 ဢွၼ်ႇၸၢႆး ၸိုဝ်ႈႁွင်ႉ ၶုၼ်ႇၺဵင်းၶျၢၼ်း ဢႃယု 4 ၶူပ်ႇ ၺႃးမၢၵ်ႇလူင် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တူၵ်းသႂ်ႇ တီႈ ၼႂ်းဝၢၼ်ႈပၢင်ၸူင် ဢိူင်ႇၼမ်ႉတူၵ်း ၸႄႈဝဵင်းပၢင်လွင်း ၸႄႈတွၼ်ႈတူၼ်ႈတီး ၸိုင်ႈတႆး ပွတ်းၸၢၼ်းသေ လႆႈလူႉတၢႆထင်တီႈ ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းပၢင်လွင်း လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ဢမ်ႇမီးပၢင်တိုၵ်းသင်သေ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ လၢမ်း လိမ်းယိုဝ်းၵွင်ႈလူင် သႂ်ႇၼႂ်းဝၢၼ်ႈပၢင်ၸူင် တိူဝ်ႉသႂ်ႇဢွၼ်ႇၸၢႆး ၶုၼ်ႇၺဵင်းၶျၢၼ်း လူႉတၢႆထင်တီႈ။ ယဝ်ႉၵေႃႉ ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ မၢတ်ႇၸဵပ်းၸွမ်းထႅင်ႈ 4 ၵေႃႉ ၼၼ်ႉတႄႉ လႆႈသူင်ႇယူတ်းယႃ တူဝ် ဝႆႉတီႈႁူင်းယႃလူင်ဝဵင်းတူၼ်ႈတီးလႄႈ ဝဵင်းၼွင်တယႃးဝႆႉယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈဝႃး ဝၼ်းတီႈ 11/4/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၶိုၼ်းမွၵ်ႈ 10 မူင်း မၢၵ်ႇၶိူင်ႈမိၼ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တူၵ်းသႂ်ႇ တီႈဝၢၼ်ႈပေႇၵျိၼ်း ၾၢႆႇတူၵ်းဝဵင်းၾၢႆၶုၼ် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇ ဢွၼ်ႇၸၢႆးဢႃယု 3 ၶူပ်ႇ ၵေႃႉၼိုင်ႈ၊ ဢွၼ်ႇယိင်း ဢႃယု 12 ၶူပ်ႇ ၵေႃႉၼိုင်ႈ၊ ထဝ်ႈယိင်း ဢႃယု 65 ပီ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လူႉတၢႆထင်တီႈ။ လိူဝ် ၼၼ်ႉ မၢတ်ႇၸဵပ်း 5 ၵေႃႉ ၼႂ်း ၼၼ်ႉ ၽူႈယိင်း 4 ၵေႃႉ ၽူႈၸၢႆး 1 ၵေႃႉ ယဝ်ႉၵေႃႈ တေမီးဢႃယု 7 ၶူပ်ႇ ထိုင် 37 ပီ ဝႃႈၼႆ။ ႁိူၼ်းၵူၼ်းဝၢၼ်ႈပေႇၵျိၼ်း ဢၼ်ၺႃးၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇ ၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တူၵ်းသႂ်ႇ မိူၼ်ၼႆ ၼင်ႇၵဝ်ႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 8/4/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် မွၵ်ႈ 10 မူင်း ဢွၼ်ႇယိင်း 3 ၵေႃႉ ဢၼ်ပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၵႂႃႇသွၼ်ႈဝႆႉၼႂ်းထိူၼ်ႇၼၼ်ႉ ပွၵ်ႈမိူဝ်းဢဝ်ၼမ်ႉၵိၼ် တီႈဝၢၼ်ႈတူၺ်ပူး ဢိူင်ႇလွႆပုတ်း ၸႄႈဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၺႃးမၢၵ်ႇလူင် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တူၵ်းသႂ်ႇ ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇတိူဝ်ႉၺႃး ၼၢင်းမျႃႉၸိင်ႇ ဢႃယု 18 ပီ လူႉတၢႆထင်တီႈ။ ၼၢင်းယဵၼ်ႇပိၼ်ႇ ဢႃယု 21 ပီ လႄႈ ၼၢင်းဢေးတၢၼ်း ဢႃယု 15 ပီသမ်ႉ လႆႈတိူဝ်ႉမၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်း ၼႆယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းပၢင်လွင်းၼႆႉ မီးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း၊ ၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း PNO ၊ တပ်ႉသိုၵ်းပူတ်း ပွႆႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈပဢူဝ်း PNLA လႄႈ ၸုမ်းၵႅတ်ႇၶႄၵူၼ်းမိူင်း PDF ၸိူဝ်းၼႆႉ တူင်ႉၼိုင်ယူႇသဝ်းဝႆႉ ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းသီႇသႅင်ႇလႄႈ ပၢင်လွင်းၼႆႉ မီးဝႆႉ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၼပ်ႉႁူဝ်မိုၼ်ႇ မၢင်ၸိူဝ်း ပွၵ်ႈၶိုၼ်းဝၢၼ်ႈ မိူဝ်းဢဝ်ၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ်သေ ၺႃးယိုဝ်းၸွမ်းတၢင်းၵေႃႈမီး ဝႃႈၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2024-04-12T13:36:16

https://shannews.org/archives/51827

ယၢမ်းလဵဝ် ၶၼ်ၶမ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ပုင်ႈသုင် 1 ၵျၢပ်ႈ 48 သႅၼ်ပျႃး

ၶၢဝ်းတၢင်း 2 ဝၼ်း ထပ်းၵၼ်မႃးၼႆႉ ၶၼ်ၶမ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ပုင်ႈၶိုၼ်ႈ 2 သႅၼ်ပျႃး မိူဝ်ႈၼႆႉ 1 ၵျၢပ်ႈ 48 သႅၼ်ပျႃး ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 10 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊၼႆႉ ၶၼ်ၶမ်းမိူင်းမၢၼ်ႈပုင်ႈသုင် ၼိုင်ႈၵျၢပ်ႈ 48 သႅၼ်ပျႃး ပဵၼ်ၵႃႈၶၼ် ဢၼ်ဢမ်ႇတွၼ်ႉယၢမ်ႈႁၼ် ၼႂ်းပိုၼ်းၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆၶမ်း ဝႃႈၼႆ။ ၶၼ်ၶမ်းၼႆႉ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 2 ဝၼ်းၵူၺ်းလုၵ်ႉတီႈ 46 သႅၼ်သေ ပုင်ႈၶိုၼ်ႈထိုင် 48 သႅၼ်ပျႃး။ ၶၼ်ၶမ်းတူင်ႉၼိုင်ၼႆႉ ဢိင်ၼိူဝ်ၶၼ်ငိုၼ်းတေႃႊလႃႊ ဢမ်ႇၼိမ် ။ ၼႂ်းဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ၶၼ်လႅၵ်ႈငိုၼ်း 1 တေႃႊလႃႊ 3,910 ပျႃး။ ပုင်ႈသုင်လိူဝ်ၽွင်းၶၢဝ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်း။ ၶၼ်ၶမ်းၼႆႉ မိူင်းမၢၼ်ႈၵူၺ်း ပုင်ႈၶိုၼ်ႈဢမ်ႇၸႂ်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇမိူင်းထႆးၵေႃႈ ယၢမ်းလဵဝ် 1 ဝၢတ်ႇ သိုဝ်ႉၶၢႆၵၼ် 41,000 ဝၢတ်ႇ။ ၶၼ်ၶမ်းလုမ်ႈၾႃႉသမ်ႉ ၼိုင်ႈဢွၼ်ႊသ် 2,355 တေႃႊလႃႊ။ ၵူၼ်းၵႃႉၶၢႆၶမ်းတီႈဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ – ၼႃႈသွၼ်းၼမ်ႉလိူၼ်ႁႃႈၼႆႉ ၶၼ်ၶမ်းၶိုၼ်ႈယူႇဢိတ်းဢိတ်းဢွတ်းဢွတ်း ၵူႈပီပီ။ ၵူၺ်းၵႃႈႁႂ်ႈၵိုင်ႉၵၢင်ႉပုင်ႈသုင်ၸိူင်ႉၼႆ ဢမ်ႇတွၼ်ႉယၢမ်ႈမီးမႃး။ ဢိင်ၼိူဝ်ၵၢၼ်မိူင်းမိူင်းမၢၼ်ႈသေလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းဢမ်ႇၶႂ်ႈယိပ်းငိုၼ်းဝႆႉၼႂ်းမိုဝ်းသေ ဢွၼ်ၵၼ်လႅၼ်ႈသိုဝ်ႉၶမ်းဝႆႉၵေႃႈပႃး ဝႃႈၼႆ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တႄႉပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 30 မၢတ်ႊၶျ်ၼၼ်ႉဝႃႈ ၽႂ်လဵၼ်ႈၶၼ်ၶမ်းလႄႈ ၶၼ်ငိုၼ်းတေႃႊလႃႊၼႆ တေတီႉၺွပ်းပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇ ဝႃႈၼႆသေတႃႉၵေႃႈ ယင်းဢမ်ႇႁၢမ်ႈဢမ်ႇၵုမ်းလႆႈ။ ၶၼ်ၶမ်းၼႆႉ ၵွၼ်ႇၼႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းၼၼ်ႉ ၼိုင်ႈၵျၢပ်ႈမီး 13 သႅၼ်ပျႃး။ ၶၼ်ငိုၼ်းတႃႇလႃႇ 1,300 ပျႃးၵူၺ်း။ ဝၢႆးလင်ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းမႃး 3 ပီၼႆႉ ၶၼ်ၶမ်းလႄႈ ၶၼ်ငိုၼ်းပုင်ႈၶိုၼ်ႈ ပဵၼ် 4 ပုၼ်ႈ ဝႃႈၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – RFA

['ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-13T07:00:00

https://shannews.org/archives/51821

ဝၼ်းသင်ၶၢၼ် ႁိုဝ် ဝၼ်းသူင်ၵရၢၼ်ႊ ႁိုဝ် ဝၼ်းသၢင်းၵျၢၼ်ႇ

လူၺ်ႈၵႂၢမ်းဝွၵ်ႇလဝ်ႈၶၢၼ် ဝၼ်းသင်ၶၢၼ် ႁိုဝ် ဝၼ်းသူင်ၵရၢၼ်ႊ ႁိုဝ် ဝၼ်းသၢင်းၵျၢၼ်ႇ ၾိင်ႈႁိတ်ႈႁွႆး သင်ၶၢၼ်ၼႂ်း 4 ၽၢၵ်ႈ ၼႂ်းမိူင်းထႆး မီးၵၢၼ်လွင်ႈတူင်ႉၼိုင် ၽွင်းၶၢဝ်းသွၼ်းၼမ်ႉ ဢၼ်ႁႂ်ႈပဵၼ်ၵၢၼ်ထႅမ်သၢင်ႈ ပႃႇရမီႇ ၼႂ်းဝူင်းၶိူဝ်းႁိူၼ်း။ ပီမႂ်ႇသွၼ်းၼမ်ႉ လိူၼ်ႁႃႈ ပီ2024 ႁိုဝ် “ဝၼ်းမႁႃသင်ၶၢၼ်” ၼႆႉ တႄႇဝၼ်းတီႈ 13 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ ၵူႈပီ။ ထႆးၶဝ်ႁွင်ႉဝႃႈ “သူင်ၵရၢၼ်ႊ” မိူင်းမၢၼ်ႈ ႁွင်ႉဝႃႈ “သၢင်းၵျၢၼ်ႇ” ၼႆလုၵ်ႉတီႈၽႃသႃ သၼ်သၵရိတ်ႇဝႃႈ “သံ -ၵရၢၼ်ႊတ” မၢႆၵႂၢမ်းဝႃႈ ၵၢဝ်ႉၶိုၼ်ႈ ႁိုဝ် ၵၢၼ်ယၢႆႉတီႈၶၢႆႉတီႈ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ယၢမ်းတႃဝၼ်းၶိုၼ်ႈ ၶဝ်ႈသူႇရႃႇသီႇမႂ်ႇ – မၢႆထိုင် “ဝၼ်း ၶိုၼ်ႈပီမႂ်ႇ” ။ ဝၼ်းတီႈ 13 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ “ဝၼ်းမႁႃသူင်ၵရၢၼ်ႊ ” သင်ၶၢၼ် ႁိုဝ် သၢင်းၵျၢၼ်ႇ ဝၼ်းတီႈ 14 ပဵၼ် “ဝၼ်းၼဝ်ႈ” ဝၼ်းတီႈ 15 ပဵၼ် “ဝၼ်းပီမႂ်ႇ” ၾိင်ႈမိူင်းထႆး ၵူႈပီ။ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃးၵေႃႈ “ဝၼ်းသူင်ၵရၢၼ်ႊ” သၢင်းၵျၢၼ်ႇ ပဵၼ် “ဝၼ်းၶိုၼ်ႈပီမႂ်ႇထႆး” မႅၼ်ႈၽွင်း ဝၢႆးၶၢဝ်းရႃႇသီႇ ၵဵပ်း ၵဵဝ်ႇမၢၵ်ႇၶဝ်ႈတဝ်ႈၼမ်ႉ ၶူဝ်းႁိူၵ်ႈၶူဝ်းသူၼ်ယဝ်ႉတူဝ်ႈလီငၢမ်း။ ၵူၼ်းပၢၼ်ၵူႈပွၵ်ႈ ၸင်ႇဝူၼ်ႉ ႁဵတ်းသၢင်ႈ ပိူဝ်ႈ ပဵၼ်ၵၢၼ်လိုဝ်ႈႁိူဝ်ႉမွႆႈၸႂ် ဝၢႆးၵၢၼ်ဝၢႆးငၢၼ်းလႄႈ ပိုတ်ႇတိုဝ်ႉတၢင်းႁႂ်ႈၼုမ်ႇသၢဝ် လႆႈႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ် ဢိၵ်ႇတင်း လဵၼ်ႈၼမ်ႉႁူတ်း ၼမ်ႉ သၢင်းၵျၢၼ်ႇ ၵႄႈယႃလွင်ႈႁွၼ်ႉမႆႈ ၼႂ်းလိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ တၢင်း “ယူႊၼႅတ်ႉသ်ၵူဝ်ႊ“ မၵ်းမၼ်ႈမၢႆဢဝ် ” ဝၼ်းသူင်ၵရၢၼ်ႊ (သင်ၶၢၼ်) ပဵၼ်ၾိင်ႈႁိတ်ႈႁွႆး “မႁူဝ်ထရတေႊဝီႊ” Mahodhara Devi ၼၢင်းသင်ၶၢၼ်။ ပီ 2024 ဝၼ်းမႁႃသၢင်းၵျၢၼ်ႇ ႁိုဝ် ဝၼ်းပီမႂ်ႇထႆး မႅၼ်ႈၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 13 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ ၼၢင်းသၢင်းၵျၢၼ်ႇ ပီၼႆႉ ပဵၼ် “မႁူဝ်ထရတေႊဝီႊ”။ လၢတ်ႈလွင်ႈၼၢင်းသူင်ၵရၢၼ်ႊ (လုၵ်ႈယိင်းၶုၼ်သၢင်) 7 ၼၢင်း – လၢႆၵေႃႉၶႄးယင်းတေပႆႇႁူႉၸၵ်း “ၼၢင်းသူင်ၵရၢၼ်ႊ ” (ၼၢင်းသင်ၶၢၼ်) ပဵၼ်ၽႂ် ပိုၼ်းမၼ်းမီးၸိူင်ႉႁိုဝ်။ “ၼၢင်းသူင်ၵရၢၼ်ႊ” ၼႆႉ ၸွမ်းၼင်ႇ ပိုၼ်းလၢတ်ႈသူပ်းၵႂၢမ်းမႃးပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ်ၼၼ်ႉတႄႉ မၼ်းၼၢင်း လမ်ႇ လွင်ႈတႃႇ “ဝၼ်းမႁႃသူင်ၵရၢၼ်ႊ ” (သင်ၶၢၼ်) – ဝၼ်းဢၼ်တႃဝၼ်းလိူၼ်ႈသုတ်ႉၶၢႆႉၸူး ရႃႇသီႇမဵတ်ႉ “လၢဝ် ပႄႉပေႃႈ” ။ ၼၢင်းသူင်ၵရၢၼ်ႊ မၢင်ၼၢင်း မီးၸိုဝ်ႈပဵၼ်ယၵ်ႉပဵၼ်ၽၢႆး ၵွႆးၵႃႈ ၾၢင်ႁၢင်ႈဢၼ်တႅမ်ႈႁၢင်ႈ ဢွၵ်ႇမႃးတႄႉ ႁၢင်ႈ လီႁၢင်ႈလဝ်း ဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇလႄႈ ၼႃႈတႃႁၢင်ႈလီႁၢင်ႈငၢမ်း ၸွမ်းပၵ်းၾၢင် မိူၼ်ၼၢင်းၾႃႉၼၢင်းၽီ ။ ဢမ်ႇ ယၢမ်ႈႁၼ် ႁၢင်ႈတႅမ်ႈၶဝ်ၸဝ်ႈၼၢင်း ဢၼ်မိူၼ်ၽီယၵ်ႉၽီလူးၽီၽၢႆးသေပွၵ်ႈ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ တူဝ်သတ်း ဢၼ်ၼၢင်း 7 ၼၢင်း ၶီႇလူင်းမႃးၼၼ်ႉၵေႃႈ ပီၼိုင်ႈလႄႈပီၼိုင်ႈ ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်။ ဢၼ် ၶဝ်ၶီႇမႃး ပဵၼ်ၵႃလူၼ်ႇ ၊ သိူဝ်၊ မူ၊ လႃး၊ ၼူၵ်ႉယုင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ လူၺ်ႈသႂ်ႇၸိုဝ်ႈဝႆႉဝႃႈ – ၶရုၶ်ႉ(ၵႃလူၼ်ႇ) ၽယၵ်ႉၶ်(သိူဝ်) ဝရႃႊႁႊ(Waraha) ၶသ်းၽႊ(Kaspa) ၵုၼ်ႊၶျွၼ်ႊ(Kunchorn) မႁိင်သႊ(Mahingsa ) ၸိူဝ်းၼႆႉ။ မၢင်ၸဝ်ႈၶီႇ မၢင်တူဝ်လူၺ်ႈလၢႆးၼင်ႈ၊ မၢင်ၸဝ်ႈၵေႃႈ ၸုၵ်းၶီႇမႃး၊ မၢင်ပီၵေႃႈ ၼွၼ်းမိုၼ်းတႃလပ်းတႃ – လႆႈႁၼ် ႁၢင်ႈတႅမ်ႈၼင်ႇၼၼ်။ ပေႃးတူၺ်းႁၢင်ႈတႅမ်ႈမႃး ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပႅၵ်ႇႁူပႅၵ်ႇတႃယူႇသေတႃႉ ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ၵူၼ်းပၢၼ် ၵွၼ်ႇၼႆႉ လႅတ်း/ လၵ်းလႅမ် တႃႇသိုပ်ႇပိုၼ်ၽႄႈၼႄ ႁႂ်ႈၵူၼ်းလုမ်ႈၾႃႉပွင်ႇၸႂ်ၶဝ်ႈၸႂ်ငၢႆႈ။ ဝၼ်းမႁႃသူင်ၵရၢၼ်ႊ လႅၵ်ႈလၢႆႈရႃႇသီႇ ၶၢဝ်းယၢမ်းလႂ်ၼႆၵေႃႈ တူၺ်းဢဝ်တီႈ ႁၢင်ႈၼၢင်းသူင်ၵရၢၼ်ႊ ၼၼ်ႉၵေႃႈႁူႉယဝ်ႉ။ ၸွမ်းၼင်ႇ သွၼ်လၢတ်ႈဢုပ်ႇၵၼ် လွင်ႈသူင်ၵရၢၼ်ႊမႃးပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ်ၼၼ်ႉသေ ၸွမ်းၼင်ႇမၢႆမၵ်းတီႈ ဝတ်ႉၽရႃႉၶျေႊတုၽူၼ်ႊဝိမူလ်ႊၶရႃႊရၢမ်ႊ (Phra Chetuphon Wimon Mangkalaram) ၼၼ်ႉ လၢတ်ႈဝႆႉလွင်ႈ “ထၢဝ်ႉၵၿိလ်ႊၽရူမ်ႊ” (ၶုၼ်သၢင်) လႆႈၽႄႈၵၢၼ်တေႃႇလွင်းၵၢၼ်တၢႆးပၼ်ႁႃ “ထမ်းမၿၢလ်ႊၵုမၢရ်ႊ” ဢၼ် ႁဵၼ်းယဝ်ႉ ၽရႃႉၶမ်ႊၽီႊရ်တရႆႊၽဵထ်ႈ (Tripitaka Bible) လူၺ်ႈပၼ်ႁႃ 3 ၶေႃႈ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်း ၸဝ်ႉ ၶၢဝ်းယၢမ်းတဵင်ႈလႄႈ ၶၢဝ်းယၢမ်းၶမ်ႈ မၼုသ်းၼၼ်ႉ မီးရႃးသီ ယူႇတီႈလႂ်ၽွင်ႈ။ လိုၼ်းသုတ်း ၵႄႈပၼ်ႁႃၵၼ် ဢမ်ႇလႆႈလႄႈ တၵ်းလႆႈတတ်းႁူဝ် ၸွမ်းၼင်ႇ ၶေႃႈတူၵ်းလူင်းၵၼ်ဝႆႉ ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ႁူဝ် ၶုၼ်သၢင်ၼၼ်ႉ ၵႂႃႇမီးတီႈလႂ်ၵေႃႈ တေပဵၼ်ၽေးတီႈၼၼ်ႈ ၊ ဢဝ်ဝၢင်းၼိူဝ်လိၼ်ၵေႃႈ တေလုၵ်ႈမႆႈပဵၼ်ၾႆး ဢဝ်ထိုမ်ႈၶိုၼ်ႈၼိူဝ်ၵၢင်ႁၢဝ်ၵေႃႈ လူမ်းတေမႆႈ ၾူၼ်တေလႅင်ႉ ဢဝ်ပႅတ်ႈတူၵ်းၼမ်ႉ မႁႃသမုတ်ႉတြႃႇၵေႃႈ ၼမ်ႉတေႁႅင်ႈ။ ယွၼ်ႉၼၼ် လုၵ်ႈသၢဝ်တင်း 7 ၼၢင်းၸင်ႇလႆႈ ပၼ်ႇပုတ်ႈ ၵၼ်ႁွပ်ႇဢုမ်ႈႁူဝ်ၶုၼ်သၢင်(ထၢဝ်ႉၵၿိလ်ႊၽရူမ်ႊ) 1 ၵေႃႉ 1 ဝၼ်း (1 ဝၼ်းမိူင်းၽီ 1 ပီမိူင်းၵူၼ်း) ။ ၸိုဝ်ႈၼၢင်း သူင်ၵရၢၼ်ႊ 7 ၵေႃႉၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်သေတႃႉ ၵေႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းၶူင်းၵၢင် ၸိူဝ်းယုမ်ႇယမ်ၸွမ်းၾိင်ႈသူင်ၵရၢၼ်ႊ ဢမ်ႇမီးၽႂ်ႁွင်ႉၸိုဝ်ႈ ၶဝ်ၸဝ်ႈၼၢင်းသေၵေႃႉ။ ပီလႂ်မႃးၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ဝႃႈ ၼၢင်းသၢင်းၵျၢၼ်ႇ လုၵ်ႈၶုၼ်သၢင် ၼႆၵွႆး။ တီႈတႄႉမၼ်း ၼၢင်းသူင်ရၢၼ်ႊ ဝၼ်းလႂ်ဝၼ်းၼၼ်ႉ မီးၸိုဝ်ႈဝႆႉႁင်းၽႂ်မၼ်းဝႃႈ .. 1. ၼၢင်းသူင်ၵရၢၼ်ႊ ဝၼ်းဢႃးတိတ်ႉ ၼၢမ်းၸိုဝ်ႈ “ထုင်ႊသႊထေႊဝီႊ” 2. ၼၢင်းသူင်ၵရၢၼ်ႊ ဝၼ်းၸၼ် ၼၢမ်းၸိုဝ်ႈ “ၶူဝ်ႊရႃႊၶႊထေႊဝီႊ” 3. ၼၢင်းသူင်ၵရၢၼ်ႊ ဝၼ်းဢင်းၵၢၼ်း ၼၢမ်းၸိုဝ်ႈ “ရၢၵ်ႉသသထေႊဝီႊ” 4. ၼၢင်းသူင်ၵရၢၼ်ႊ ဝၼ်းပုတ်ႉ ၼၢမ်းၸိုဝ်ႈ “မူၼ်ႊထႃႊထေႊဝီႊ” 5. ၼၢင်းသူင်ၵရၢၼ်ႊ ဝၼ်းၽတ်း ၼၢမ်းၸိုဝ်ႈ “ၵိရိၼီႊထေႊဝီႊ” 6. ၼၢင်းသူင်ၵရၢၼ်ႊ ဝၼ်းသုၵ်း ၼၢမ်းၸိုဝ်ႈ “ၵိမိထႃႊထေႊဝီႊ” 7. ၼၢင်းသူင်ၵရၢၼ်ႊ ဝၼ်းသဝ် ၼၢမ်းၸိုဝ်ႈ “ထူဝ်ႊရထေႊဝီႊ” လူၺ်ႈၵၢၼ်ဝႆႉဝၢင်းတူဝ်သေ ၼၢင်းသူင်ၵရၢၼ်ႊ 4 ၾၢင်ႁၢင်ႈ ဢၼ်မၢႆထိုင်ၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်းတႄႉ.. ပီငိူၵ်ႈ “မင်းၵွၼ်း” ထေႊဝၻႃႊၽူႈၸၢႆး ထၢတ်ႈထွင်းၶမ်း ၵေႃးၸႃႇ 1386 ဝၼ်းတီႈ 13 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ ပဵၼ်ဝၼ်းမႁႃသူင်ၵရၢၼ်ႊတ် ဝၼ်းၸၼ်ၶိုၼ်ႈ 5 ၶမ်ႈ လိူၼ် 5 ၶၢဝ်းယၢမ်း 22:24 မူင်း ၼၢင်းသူင်ၵရၢၼ်ႊ ဢၼ်မီးၼၢမ်းဝႃႈ မႁူဝ်ထရထေႊဝီႊ။ ဝၼ်းတီႈ 16 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ ၶၢဝ်းယၢမ်း 02:15 မူင်း ပဵၼ်ၵေႃးၸႃႇပီမႂ်ႇ 1386 ပီၼႆႉ ဝၼ်းဢင်းၵၢၼ်းပဵၼ် “တုင်းၶျႆး” ဝၼ်းၽတ်းပဵၼ် “ဢထိပၻီႊ” ဝၼ်းၸၼ် ပဵၼ် “ဢုၿၢထ်ဝ်”(ႁုၵ်းႁၢႆႉ) ဝၼ်းသဝ်ပဵၼ် လူဝ်ႊၵႃႊဝိၼၢသ်ႉ (လူမ်ႉလႅဝ်)။ ပီၼႆႉ ဝၼ်းဢင်းၵၢၼ်ပဵၼ် ဢထိပၻီႊၾူၼ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးၾူၼ်တူၵ်း 300 ႁႃႇ ၼႂ်းလူၵ်ႈမၼုသ်း 30 ႁႃႇ တူၵ်းၼႂ်း မႁႃသမုတ်း 60 ႁႃႇ တူၵ်းၼႂ်းပႃႇႁိမၽၢၼ်း 90 ႁႃႇ တူၵ်းၼႂ်းၸၵ်းၵရဝၢလ်ႊ(ၸၵ်ႉၵျႃႇဝလႃႇ) 120 ႁႃႇၼၢၶ်ႈ (ငိူၵ်ႈ) ၼႂ်းၼမ်ႉ မၢၵ်ႇၶဝ်ႈတဝ်ႈၼမ်ႉ ပီၼႆႉ တေလႆႈၶိုင်ႈတေႃႇၶိုင်ႈ လႆႈဢမ်ႇတဵမ်မဵတ်ႉတဵမ်ႁူၺ်ႇ တေလႆႈၶိုင်ႈသုမ်းၶိုင်ႈ။ မွၼ်းၶိူဝ်း (*** ပွင်ႈၵႂၢမ်းႁူဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ပၢႆးဝူၼ်ႉ ၼမ်ႉၵႂၢမ်းလႄႈ တၢင်းႁၼ်ထိုင်သုၼ်ႇတူဝ် ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ ၸဝ်ႈပၢႆၵမ် ၵူၺ်းၶႃႈ ဢေႃႈ) ။

['ၾိင်ႈငႄႈၾိင်ႈထုင်း', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်း']

2024-04-12T18:00:00

https://shannews.org/archives/51813

တပ်ႉၽွမ်ႉႁူမ်ႈသိုၵ်းယၢင်းၽိူၵ်ႇ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇယိုတ်းလႆႈတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႈဝဵင်းမျႃႉဝတီႇ တင်းမူတ်းယဝ်ႉ

တပ်ႉၽွမ်ႉႁူမ်ႈသိုၵ်းယၢင်းၽိူၵ်ႇ KNLA /PDF/KNA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ဝၢႆးလင်ပိုတ်းယိုဝ်းတိုၵ်းတေႃး တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ၵိုတ်းဢၼ်လဵဝ် တီႈဝဵင်းမျႃႉဝတီႇ လႅၼ်လိၼ်ထႆး – မၢၼ်ႈ ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၶလယ 275 ၼၼ်ႉၵေႃႈ တူၵ်းသုမ်းယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တပ်ႉၶလယ 275 ထွႆတပ်ႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 10/4/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉ သိုၵ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ယိုတ်းလႆႈလီငၢမ်းသေ ယၢမ်းလဵဝ် ဝဵင်းမျႃႉဝတီႇၼၼ်ႉ သိုၵ်းယၢင်းလႅင် ၵုမ်းလႆႈယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ တီႈပၢင်တိုၵ်းၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတၢႆမၢတ်ႇ လၢႆၵေႃႈတႄႉ ပႆႇႁူႉတႅတ်ႈတေႃးသေတႃႉ ၾၢႆႇတၢင်းသိုၵ်း ၽွမ်ႉႁူမ်ႈယၢင်းလႅင်တႄႉ မၢတ်ႇၸဵပ်း 14 ၵေႃႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉ ပႃးၼင်ႇၼႆ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်မီးဝႆႉၸွမ်းၶူဝ် ၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ် တီႈဝဵင်းမျႃႉဝတီႇ ဝၢႆးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ထွႆဢွၵ်ႇတပ်ႉယဝ်ႉ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ လၢတ်ႈဝႃႈ – လႆႈႁၼ်ၵူၼ်းပႅၵ်ႇၼႃႈပႅၵ်ႇတႃ သႂ်ႇသိူဝ်ႈၶူဝ်းၵူၼ်းႁိူၼ်း ၾၢင်ႁၢင်ႈလႅပ်ႈပဵၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈထွႆတပ်ႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မီးဝႆႉတီႈႁူဝ်ၶူဝ်ၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ် မျႃႉဝတီႇၼၼ်ႉ။ ၾၢႆႇတၢင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈသမ်ႉ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်မႃးယိုဝ်းယူႇဢမ်ႇထၢတ်ႇ၊ ၾၢႆႇတၢင်း သိုၵ်းထႆးၵေႃႈ ၵူဝ်မၢၵ်ႇၾင်ႇမိူင်းမၢၼ်ႈ ပူၼ်ႉၶဝ်ႈမႃး တူၵ်းတၢင်းလိၼ်ထႆးၼႆသေ မႃးဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈ ဝႆႉၼႅၼ်ႈၼႃ၊ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်မႅင်းမီႈသေ မႃးမိၼ်ဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈၵေႃႈ မီးၵူႈဝၼ်းၵူႈၶိုၼ်း – ဝႃႈၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၼႆႉသေ ၵၢင်ၼႂ်ဝၼ်းတီႈ 11 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ သိုၵ်းယၢင်းၽိူၵ်ႇ KNU ၵေႃႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၸူးၵူၼ်းမိူင်း ၼႂ်းဝဵင်းမျႃႉဝတီႇဝႃႈ – သိုၵ်းမၢၼ်ႈထွႆထွၼ်တပ်ႉၼၼ်ႉ ၵႂႃႇမီးဝႆႉၸွမ်းလၢၼ်ႇ ၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ်တင်းၼမ်လႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၶႅၼ်းတေႃႈ ယႃႇၵႂႃႇၶဝ်ႈထႅဝ်ၵၼ် ၶၢမ်ႈၶူဝ် – ပၼ်ၾၢင်ႉဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈဝဵင်းမျႃႉဝတီႇ တူၵ်းၵႂႃႇၼႂ်းမိုဝ်း သိုၵ်းၵႅတ်ႇၶႄမိူင်းယၢင်းလႅင်ၼႆႉသေ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတႄႉ ပႆႇ ဢွၵ်ႇမႃးပိုတ်ႇလၢတ်ႈသင် ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်။ ဝၢႆးလင် ပၢင်တိုၵ်း 1027 ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇလႄႈ ပၢင်တိုၵ်း 1111 ၼႂ်းမိူင်းယၢင်းလႅင်ၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ လႆႈသုမ်းတပ်ႉယႂ်ႇတပ်ႉလူင်ပၼ်ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ 100 ပၢႆယဝ်ႉ ၾၢႆႇတၢင်းသိုၵ်းၵႅတ်ႇၶႄ ၵူၼ်းမိူင်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၼင်ႇၼႆ။

['ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်']

2024-04-12T11:20:31

https://shannews.org/archives/51806

ဝဵင်းၶျွၵ်ႉလႄႈ မၵူၺ်း မိူင်းမၢၼ်ႈပွတ်းၵၢင် ပဵၼ်ဝဵင်းမႆႈသုတ်း ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ

ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 8-9/4/2024 လူမ်းမႆႈသုင်လိူဝ်ႁႅင်း ၼႂ်းၵုၼ်ၶဵဝ်ဢေႊသျိူဝ်ႊလႄႈ တီႈဝဵင်းၶျွၵ်ႉတင်း ဝဵင်းမၵူၺ်း ဢၼ်မီးၼႂ်းတိူင်းမၵူၺ်း မိူင်းမၢၼ်ႈပွတ်းၵၢင်ၼၼ်ႉ လူမ်းမႆႈသုင်ႁႅင်း – ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းသဵၼ်ႈမၢႆ ဝဵင်း ဢၼ်မႆႈႁႅင်းသုတ်း15 ဝဵင်း ၼႂ်းပတ်းပိုၼ်ႉလုမ်ႈၾႃႉၼႆ – ၸုမ်းပႂ်ႉတူၺ်းၾိင်ႈၾႃႉရႃႇသီႇ eldorado ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 8 ၼၼ်ႉ ဝဵင်းၶျွၵ်ႉမီးလူမ်းမႆႈသုင်ထိုင် 46 တီႊၵရီႊသေ ဝၼ်းတီႈ 9 သမ်ႉ မီးထိုင် 45 တီႊၵရီႊ။ ပဵၼ်ဝဵင်း ဢၼ်မႆႈသုတ်း ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ ဝဵင်းထီႉ 1 ၵမ်းလဵဝ် 2 ဝၼ်းထပ်းၵၼ်။ ဝဵင်းမၵူၺ်းတႄႉ ႁႅင်းလူမ်းမႆႈ မီး 43 တီႊၵရီႊလႄႈ ၼႂ်း 15 ဝဵင်း မႆႈသုတ်းၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉၼၼ်ႉ ပႃးမိူင်းမၢၼ်ႈ 6 ဝဵင်း ၼႆယဝ်ႉ။ ဝဵင်းၶျွၵ်ႉ တိူင်းမၵူၺ်း ႁႅင်းလူမ်းမႆႈသုင်ပဵင်းၼႆႉ တီႈဝဵင်းၶျွၵ်ႉတင်း ဝဵင်းမၵူၺ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇပဵၼ်မႃးမွၵ်ႈ 60 ပီယဝ်ႉ။ ၸင်ႇႁႃမႆႈ ၶိုၼ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၼႂ်းပီၼႆႉၵူၺ်းၼႆ – ၸုမ်းပႂ်ႉတူၺ်း ၾိင်ႈၾႃႉရႃႇသီႇ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၼင်ႇၼႆ။ ၸုမ်းပႂ်ႉတူၺ်းၾိင်ႈၾႃႉရႃႇသီႇၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ – ပီၼႆႉ သၢႆလူမ်းမႆႈ ဢႄႊၼီႊၺဵဝ်ႊ လတ်းၼႂ်းၸဵင်ႇ ၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၵုၼ်ၶဵဝ်ဢေႊသျိူဝ်ႊလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁႅင်းလူမ်းမႆႈသုင်လိူဝ်ႁႅင်း တၢင်ႇပီ။ ဢမ်ႇလိူဝ်သေ သၼ်လွႆမိူင်းၸိုင်ႈတႆး ယင်းမႆႈလိူဝ်ႁႅင်း။ လူမ်းမႆႈသုင်ထိုင် 41 တီႊၵရီႊ – ဝႃႈၼႆ။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ယၢမ်းလဵဝ် ပဵၼ်ဝတ်းပဵၼ်ဢႆ တႃၸဵပ်း ႁူဝ်ၶႆႈသေ လႆႈၵႂႃႇယူတ်းယႃတူဝ်တီႈႁူင်းယႃၼမ်ၼႆ – ၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်']

2024-04-12T17:00:00

https://shannews.org/archives/51797

ပလိၵ်ႈမိူင်းဢီႊၵုၺ်းၻေႃႊ ၸႂ်ႉဢဵၼ်ႁႅင်းၶဝ်ႈတီႉၺွပ်း ၵႅမ်ၸွမ်ၸိုင်ႈၵဝ်ႇ ၼႂ်းလုမ်းၽွင်းတၢင်

ပလိၵ်ႈမိူင်းဢီႊၵုၺ်းၻေႃႊ ၶဝ်ႈသွၵ်ႈတဝ်တီႈလုမ်းတၢင်မႅၵ်ႊသီႊၵူဝ်ႊ ဢၼ်မီးတီႈဝဵင်းၵီႊတူဝ်ႊ မိူင်းဢီႊၵုၺ်ႊၻေႃႊ တီႉၺွပ်း ဢဝ်ၵႅမ်ၸွမ်ၸိုင်ႈၵဝ်ႇမိူင်းဢီႊၵုၺ်ႊၻေႃႊၵႂႃႇ။ ၽွင်းတၢင်မိူင်းမႅၵ်ႊသီႊၵူဝ်ႊလႄႈ ၶႃႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၶုၼ်တီႈလုမ်းတၢင် ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်း၊ ထိုင်တီႈ ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းမႅၵ်ႉသီႊၵူဝ်ႊၵေႃႈ တတ်းလွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇၵၼ် တၢင်း ၵၢၼ်မိူင်း။ ဢၼ်ဢီႊၵုၺ်ႊၻေႃႊ ႁဵတ်းၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ ၽူႈမီးတၢင်းႁူႉၾၢႆႇပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ၊ ၸွမ်ၸိုင်ႈ၊ ၽွင်းတၢင်ၵူႈမိူင်းမိူင်းဢွၼ်ၵၼ်သႄႉသွမ်း ဢမ်ႇႁၼ်လီၸွမ်း ၼႄးဝႃႈ လၢႆးႁဵတ်းဢမ်ႇၸွမ်း ၶေႃႈတူၵ်းလူင်းၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း၊ ပဵၼ်တူဝ်ယၢင်ႇဢမ်ႇလီ ဝႃႈ ၼႆ။ တၢင်းႁဵတ်း ဢီႊၵုၺ်ႊၻေႃႊၼႆႉ တေဢဝ်တၢင်ႇတီႈလုမ်းတြႃးလုမ်ႈၾႃႉ ICJ ၽွင်းလူင် ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းမႅၵ်ႊသီႊၵူဝ်ႊ ဢလီႊသီႊယႃႊ ပႃႊသီးၼႃႊ လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ်တၢင်းႁဵတ်း ဢီႊၵုၺ်ႊၻေႃႊၼႆႉသေ 18 ၸိုင်ႈမိူင်းၼႂ်းလႅတ်ႊထိၼ်ႊဢမေႊရိ ၵၼ်ႊ၊ 20 ၸိုင်ႈမိူင်းၼႂ်းယူႊရူပ်ႊလႄႈ ၸိုင်ႈမိူင်း ၶဝ်ႈႁူမ်ႈမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ် ၵမ်ႉထႅမ် ယူႇၾၢႆႇမိူင်းမႅၵ်ႊသီႊၵူဝ်ႊ ဝႃႈၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – DVB

['ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၵၢၼ်မိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-12T10:50:00

https://shannews.org/archives/51793

ၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊႁွင်ႇ – ၸၢၼ်း ၶေႉၵၼ် ပွႆႇၼူၾႆး လၢဝ်ထဵမ်းၸွပ်ႇၶၢဝ်ႇ

ႁွင်ႈၵၢၼ်ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇၵႅတ်ႇၶႄ မိူင်းၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊၸၢၼ်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 8 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ ၼႆႉဝႃႈ ယူႇတီႈ ၶွမ်ႊပၼီႊ SpaceX သေ ဢဝ်ၶိူင်ႈ Falcon 9 ပွႆႇၼူၾႆး လၢဝ်ထဵမ်း လပ်ႉ ၶိုၼ်ႈၵၢင်ႁၢဝ် ဢွင်ႇမၢၼ်ယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ လၢဝ်ထဵမ်း မိူင်းၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊၸၢၼ်းၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈသုၼ်ၵၢင်ႁၢဝ် ၵျွၼ်ႊဢႅပ်ႉၾ်ၵၼေႇတီႇ ဢၼ်မီးတီႈၸႄႈမိူင်းၾရေႃႊရီႊတႃႊ ၸိုင်ႈမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊသေ ပွႆႇၶိုၼ်ႈၵၢင်ႁၢဝ် မိူဝ်ႈ ဝၼ်းတီႈ 7 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ ယၢမ်းၵၢင်ၶိုၼ်း 11 မူင်း ၶၢဝ်းယၢမ်း ၸိုင်ႈမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ။ မိူင်းၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊၸၢၼ်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပႃးဝႃႈ ဝၢႆးလင်ပွႆႇၶိုၼ်ႈတွင်ႉၾႃႉ 45 မိၼိတ်ႉယဝ်ႉ လၢဝ်ထဵမ်း ၸင်ႇၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇၶိူင်ႈသူင်ႇမၼ်းသေ ႁွတ်ႈထိုင်သဵၼ်ႈတၢင်း လၢဝ်ထဵမ်းပၼ်ႇ လီငၢမ်း ဝႃႈၼႆ။ လၢဝ်ထဵမ်းၽူႈၸွပ်ႇလုၵ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်လုၵ်ႈဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ၶွင်မိူင်းၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊ ၸၢၼ်း။ ပူၼ်ႉမႃးလိူၼ်တီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊၼၼ်ႉၵေႃႈ သူင်ႇၶိုၼ်ႈလုၵ်ႈၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊၸၢၼ်း ယင်းလႆႈပွႆႇ Live တီႈ X တင်း Youtube လူးၵွၼ်ႇ ဝႃႈၼႆ။ မိူင်းၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊႁွင်ႇတႄႉ ပွႆႇလၢဝ်ထဵမ်းၸွပ်ႇၶၢဝ်ႇယဝ်ႉ 2 ပွၵ်ႈ ဢမ်ႇဢွင်ႇလႄႈ ၽွင်း လိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ပီၵၢႆ ပွႆထႅင်ႈလၢဝ်ထဵမ်း ဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၶဵဝ်လီမႃ 1 လႄႈ မႃလီၵျွင်း 1 ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊႁွင်ႇ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ ၼႂ်းပီ 2024 ၼႆႉ တေပွႆႇလၢဝ်ထဵမ်းၸွပ်ႇၶၢဝ်ႇ 3 လုၵ်ႈ ဝႃႈၼႆဝႆႉ။ ဢၢင်ႈဢိင် – DVB

['ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၵၢၼ်မိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-13T10:00:00

https://shannews.org/archives/51783

ၶွမ်ႊပၼီႊၶုတ်းႁႄႈၶုတ်းၶမ်း ၸွမ်းသၢပ်ႇၼမ်ႉမူၺ် ပႃႇလႅဝ်း – ၵဵင်းလၢပ်ႈမီးၼမ် တုမ်ႉတိူဝ်ႉသိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ

ၶၢဝ်းတၢင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၽွင်းငမ်းၸိုင်ႈမိူင်းမႃး ပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ် ၼႂ်းမိူင်းတႆးၼႆႉ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ လႄႈ ၸဝ်ႈငိုၼ်းသႃးၶဝ် ဢဝ်သုၼ်ႇတူဝ်ပဵၼ်ယႂ်ႇသေ ၶုတ်းဢဝ်ၶူဝ်းၶွင်သၽႃႇဝၾိင်ႈတိုၼ်း ဢၼ် မီးၼႂ်းၼမ်ႉၼႂ်းလိၼ်ၼိူဝ်လွႆ ပေႃးၸမ်မူတ်းၸမ်သဵင်ႈ တုမ်ႉတိူဝ်ႉၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉၵႃႈ ႁိုဝ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇၶုၵ်းၸႂ်လႆႈ ဝူၼ်ႉထိုင် ၼပ်ႉဢမ်ႇသွၼ်ႇယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇ တၢင်းတႃႈလိူဝ်ႇ – မိူင်းလဵၼ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၼႆႉၵေႃႈ ၶွမ်ႊပၼီႊလၢႆမူႇ လၢႆၸုမ်း မႃး ၶုတ်းႁႄႈ ၶုတ်းၶမ်းပေႃးၸွတ်ႇၵႂႃႇမူတ်း ဢမ်ႇဝႃႈၼႂ်းၼမ်ႉ ၼိူဝ်လိၼ်သေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉၵၢၼ်ယူႇ ၵၢၼ်ၵိၼ် ၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ လူႉသုမ်းတိူၵ်ႇႁႆႈလွၵ်းၼႃး ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈမႃး ႁၢဝ်ႈႁႅင်းယဝ်ႉ။ ၵႄးၼမ်ႉမူၺ် ဢၼ်မီးၼႂ်းၶဵတ်ႇ ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇ ၸႄႈတွၼ်ႈတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၼႆႉ လမ်ႇ လွင်ႈ တႃႇၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈ ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉတႄႉတႄႉ။ ၸွမ်းသၢပ်ႇၼမ်ႉမူၺ် ၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် ဢွၼ်ၵၼ် ၽုၵ်ႇသွမ်ႈၶဝ်ႈၼႃးလႄႈ သူၼ်တႅင်တဝ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ တၢင်းပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း ၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ တႅင်ႈတဝ်ႈ ဢၼ်ဢွၵ်ႇၸွမ်းထုင်ႉၼမ်ႉမူၺ်ၼႆႉ မီးၼမ်ႉလႅမ်ႉဝၢၼ် လိူဝ် သေ တႅင်တဝ်ႈတၢင်ႇတီႈလႄႈ လႆႈၶၢႆလီ။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ် လူမ်ၸႂ်တႃႇယူႇတႃႇၵိၼ်မႃး ပၢၼ် သိုပ်ႇပၢၼ်ယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၵႄးၼမ်ႉမူၺ်ၼႆႉ ပဵၼ်သၢႆၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်း ၼႂ်း ထုင်ႉၼႆႉယဝ်ႉ ယွၼ်ႉဝႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းႁဵတ်းၼႃး ပေႃးဝၢႆးၼႃးယဝ်ႉ ႁဵတ်းသူၼ်တႅင်တဝ်ႈ လႆႈဢဝ်ၼမ်ႉ မူၺ် ၸိူဝ်းၼႆႉၸႂ်ႉမူတ်းယဝ်ႉ။ ၵမ်ႈၼမ် ၵူၼ်းတၢင်းပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်းၼႆႉ ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ တႅင်တဝ်ႈဢၼ် ၽုၵ်ႇၸွမ်း ထုင်ႉၼမ်ႉမူၺ်ၼႆႉ ၵိၼ်ဝၢၼ်ၼႆ ဢေႃႈ။ လႆႈၶၢႆလီၼႃႇ။ ၸဝ်ႈတႅင်ၶဝ်ၵေႃႈ လႆႈငိုၼ်းလီၼႃႇ ပေႃးၶၢဝ်းတႅင်ၼႆႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ယွၼ်ႉၵၢၼ်မိူင်းၵၢၼ်သိုၵ်းလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းယူႇယၢပ်ႇၵိၼ်းၸႂ်မႃးသေ ၸဝ်ႈသူၼ်ၸဝ်ႈၼႃး ထုင်ႉၼမ်ႉမူၺ်ၵေႃႈ တူၵ်းလွၵ်းၸဝ်ႈငိုၼ်းသႃး လႆႈၶၢႆတိူၵ်ႇႁႆႈလွၵ်းၼႃးပၼ်။ ဝၢႆးၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶွမ်ႊပၼီႊ လၢႆၸုမ်း မႃးၶုတ်းႁႄႈၶုတ်းၶမ်းၸွမ်းၾင်ႇၼမ်ႉသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၼမ်ႉဢမ်ႇၸိုၼ်ႈသႂ် ၶုၼ်ႇမူဝ်းဝူၺ်ႇႁင်ႈ မႃးယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းမိူင်း ၵိၼ်းၸႂ်ယူႇၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးတၢင်းလိူၵ်ႈ တေဝႃႈလုၵ်ႉသၢၼ်ၶတ်းႁႄႉႁၢမ်ႈ ၵမ်းသိုဝ်ႈၼႆၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးၽႂ် ၸုမ်းလႂ် ယူႇၾၢႆႇလင် ၵမ်ႉယၼ်ၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈပၼ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸုမ်းၶုတ်းၶမ်းၼၼ်ႉသမ်ႉ မီးၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇယူႇလင်ဝႆႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း ပျီႇတူႉၸိတ်ႉ ဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈဝႆႉပၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ပေႃးၼႅၼ်ႈၼႃ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢၼ်ၶဝ်မႃးၶုတ်းၶမ်းၸိူဝ်းၼႆႉသမ်ႉ ၵူႈပွၵ်ႈပဵၼ်သူၼ်တႅင်ဢေႃႈ။ ၵူၺ်းၼႃႇ ၶႄႇလႄႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တင်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉၶဝ် ႁူမ်ႈၵၼ်သိုဝ်ႉဢဝ်လိၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ၶုတ်းပဵၼ်ၼွင်ဝႆႉ။ ပေႃးပဵၼ်ၵၢင်ဝၼ်း ၶဝ်ဢမ်ႇၶုတ်း ၶဝ်ၶုတ်းၵၢင် ၶိုၼ်းလၢႆလၢႆ။ ပေႃးၵၢင်ၶိုၼ်းၼႆ ၼမ်ႉၶုၼ်ႇၵေႃႈ ၵူၼ်းတင်းၼမ် တေ ဢမ်ႇႁၼ်ၸွမ်း ၼၼ်ႉၼႃႇ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ႁူဝ်ၼမ်ႉမူၺ်ၼႆႉ ယၢၼ်ၵႆ တၢင်းမိူင်းလဵၼ်း 10 လၵ်းပၢႆ ၊ ပဵၼ်လႅၼ်လိၼ် ဢၼ်တိတ်းၸပ်းၵၼ် တၢင်းပႃႇလႅဝ်း – ၵဵင်းလၢပ်ႈ လႅၼ်လိၼ်တႆး – လၢဝ်း။ လႅၼ်လိၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ သူၼ်ႁႆႈၼႃးၵူၼ်းမိူင်းသေတႃႉ ယွၼ်ႉႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉယၢပ်ႇမႃး ၵူႈမိုဝ်ႉၵူႈဝၼ်းလႄႈ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ၶၢတ်ႈ၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ၶၢႆပၼ်ၶွမ်ႊပၼီႊ၊ ၵမ်ႈ ၽွင်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇႁူႉၸွမ်းသင်သေ ၺႃးၶွမ်ႊပၼီႊၶဝ် မႃး ၶုတ်းမႃးထုၺ် မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈ လႆႈၵႃႈသၢႆႈတႅၼ်း မၢင်ၸိူဝ်း ၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၶၼ်တီႈလိၼ်တိူၵ်ႈႁႆႈလွၵ်းၼႃးပိုၼ်ႉတီႈၼႆႉ ဢမ်ႇဝႃႈၵုင်းလွႆလႄႈ တီႈပဵင်း ၼိုင်ႈဢေႊၶိူဝ်ႊလႂ် 2 သႅၼ် ထိုင် 3 သႅၼ်ဝၢတ်ႇ၊ ပေႃးပဵၼ်လွၵ်းၼႃးသမ်ႉ ၼိုင်ႈဢေႊၶိူဝ်ႊလႂ် 4 သႅၼ်ဝၢတ်ႇ ( ပေႃးၶၢတ်ႈတႄႉ ၼိုင်ႈလိူၼ်လႂ် 1 မိုၼ်ႇဝၢတ်ႇ) လႆႈႁူႉၸွမ်း ၼင်ႇၼႆ။ ၾၢႆႇဢွၵ်ႇ ၾၢႆႇမိူင်းလဵၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ တႄႇဢဝ်ၵႄးၼမ်ႉသၢၼ်ႈ ၼမ်ႉၶိုမ်း ၵႂႃႇၾၢႆႇတၢင်းပႃႇလႅဝ်း – ၵဵင်းလၢပ်ႈ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈဢၼ်ၶွမ်ႊပၼီႊၶဝ် ၶုတ်းႁႄႈၶုတ်းၶမ်းတင်းၼမ်တင်းလၢႆ ဢမ်ႇယွမ်း 50 တီႈယဝ်ႉ။ ၶွမ်ႊပၼီႊဢမ်ႇဝႃႈ ၸုမ်းလဵၵ်ႉၸုမ်းယႂ်ႇ ဢၼ်ၵဝ်ႇထွႆၵႂႃႇၵေႃႈ ဢၼ်မႂ်ႇၶိုၼ်းၽုတ်းမႃးထႅင်ႈ ဢမ်ႇၵိုတ်းဢမ်ႇလိုဝ်ႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ – မိူင်းလဵၼ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၶုတ်းၶမ်းၸွမ်းထုင်ႉၼမ်ႉမူၺ် (မိူင်းလဵၼ်း) တီႈဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇ ၸႄႈတွၼ်ႈတႃႈၶီႈလဵၵ်းၼႆႉသေ RCSS/SSA ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး/ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး ၼႃႈလိၼ်သိုၵ်းမၢႆ (1) လွႆၵေႃႇဝၼ်းၵေႃႈ လႆႈဢွၵ်ႇလိၵ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 8 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊၼႆႉဝႃႈ ႁႂ်ႈၵိုတ်းလွင်ႈၶုတ်းႁႄႈၶုတ်းၶမ်း ဢၼ်တေၸၢင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ တေႃႇတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းလႄႈ သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ တိုၵ်းသူၼ်းပႃး သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၵူႈတီႈတီႈလႄႈ ပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်း ႁႂ်ႈထတ်းၶေႃႈမုလ်း ဢၼ်ပဵၼ်တႄႉမီးတႄႉ ဝႃႈၼႆ။

['ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ']

2024-04-11T18:10:52

https://shannews.org/archives/51778

သိုၵ်းယၢင်း ဢဝ်ၻရူၼ်ႊယိုဝ်း မိူဝ်ႈၽွင်းၵႅမ်ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸူဝ်းဝိၼ်း မႃးၸတ်းသိုၵ်း တီႈမိူင်းမွၼ်း

တပ်ႉၵႅတ်ႇၶႄၵူၼ်းမိူင်း မိူင်းယၢင်းလႄႈ တပ်ႉၽွမ့်ႁူမ်ႈ ၶဝ်ႈပိုတ်းယိုဝ်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၼႂ်းမိူင်းယၢင်းၽိူၵ်ႇသေ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ၵုမ်းလႆႈ 90 ပိူဝ်ႊသႅၼ်ႊယဝ်ႉ ၼႆၼၼ်ႉ ၵႅမ်ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸူဝ်းဝိၼ်းလႄႈ ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉတိူင်းပွတ်းၸၢၼ်း မိူင်းမၢၼ်ႈ ၵႂႃႇၼင်ႈလုမ်းတီႈဝဵင်းမေႃႇလမျႅင်ႇ ၸႄႈမိူင်းမွၼ်းသေ ၸတ်းသိုၵ်း တႃႇလႆႈၶိုၼ်းဝဵင်းမျႃႉဝတီႇ။ ဝၼ်းတီႈ 8/4/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ ၽွင်းၵႅမ်ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်း ၸူဝ်းဝိၼ်းလႄႈ ၽူႈၵွၼ်းတိူင်းၶဝ် တိုၵ်ႉပၢင်ၵုမ်ၵၼ်ယူႇ ၼၼ်ႉ ၺႃးသိုၵ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈယၢင်း ဢဝ်ၻရူၼ်ႊ မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈတူၵ်းၸႂ်သေ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉၵိုတ်းပၢင်ၵုမ်ယဝ်ႉ ၼႅတ်ႈၶီႇၶိူင်ႈမိၼ်ၵျႅတ်ႉ ပွၵ်ႈၶိုၼ်း ၼေႇပျီႇတေႃႇ ၵမ်းလဵဝ် သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇမွၼ်းသၼွင်းထၢႆမ်း (ဢၼ် ၸိုဝ်ႈမၢၼ်ႈႁွင်ႉဝႃႈ တၢၼ်ႇလုၼ်ႇ ထၢႆးမ်) ၼၼ်ႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ လွင်ႈၼႆႉ ၾၢႆႇတၢင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈတႄႉ ဢမ်ႇႁၼ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပိုတ်ႇလၢတ်ႈ ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်သင်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်ပဵၼ်တပ်ႉၽႄ Alpha Bats ၶွင်တပ်ႉၸုမ်းသျႃႇထူးဝေႃႇ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 9 ယၢမ်းၵၢင်ၶိုၼ်း ၼၼ်ႉဝႃႈ – ဢဝ်ၻရူၼ်ႊ ပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇတီႈတိူင်းသိုၵ်း 2 ၵမ်း။ ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉသိုၵ်း ၸၼ်ႉၼႃႈလႄႈ ၸၼ်ႉၸွမ်ႁၢၼ် 4 ၵေႃႉ ဢိၵ်ႇၵေႃႉသိုၵ်းၵေႃႉႁၢၼ် မၢတ်ႇၸဵပ်း ဢမ်ႇယွမ်း 30 ၵေႃႉ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပႃးသဵၼ်ႈၸိုဝ်ႈ ၵႅမ်ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်း ၸူဝ်းဝိၼ်း – ဝႃႈၼႆဝႆႉ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 6 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊၼႆႉၵေႃႉ ၵႅမ်ၸွမ်ၽွင်းလူင် ၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸွမ်သိုၵ်းလူင် မျႃႉထုၼ်းဢူးလႄႈ ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်းၶဝ် မႃးၵူတ်ႇထတ်းတူၺ်း ၶူင်းၵၢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈ တီႈၶူင်ႇႁိူဝ်းမိၼ် မေႃႇလမျႅင်ႇ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၺႃးၻရူၼ်ႊပိုတ်းယိုဝ်း ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၽွင်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵႃးၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ လႆႈလူႉၵွႆ 2 လမ်း။

['ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်']

2024-04-11T17:52:19

https://shannews.org/archives/51774

ၼႂ်းၵုၼ်ဢေႊသျိူဝ်ႊၼႆႉ ၼၢင်းယိင်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ သေပိူၼ်ႈသုတ်း

ၼၢင်းယိင်း ဢၼ်မီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈလႄႈ လွင်ႈၵတ်းယဵၼ်ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ The Global Women’s Peace and Security Index (WPS Index) ဢၼ်ႁွင်ႈၵၢၼ် ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းၼေႃႊဝေႊလႄႈ ၸၼ်ႉၸွမ်ၵျွတ်ႉၶျ်ၻွင်း ဝဵင်းဝေႃႊသျိၼ်ႊတၼ်ႊၻီႊသီႊ ႁူမ်ႈၵၼ်သေ ၶူၼ်ႉၶႂႃႉတႅမ်ႈဢွၵ်ႇဝႆႉ တွၼ်ႈတႃႇ ပီ 2023 ၼၼ်ႉ ၼႄဝႆႉဝႃႈ ၼၢင်းယိင်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈသုတ်း ၼႂ်းၸိုင်ႈမိူင်းဢႃႊသီႊယၼ်ႊ ဝႃႈၼႆ။ လွင်ႈၼႆႉ လႆႈတွင်ႈထၢမ်ၶူၼ်ႉၶႂႃႉဝႆႉ ၼၢင်းယိင်းၵူႈၸၼ်ႉထၢၼ်ႈ ၵူႈသႅၼ်းပၢၼ် ၼႂ်း 170 ၸိုင်ႈမိူင်း၊ လႆႈထၢမ်လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈလႄႈ လွင်ႈလႆႈယူႇၵတ်းယဵၼ်ယိၼ်ႉၼွၼ်း သေတႅမ်ႈမၢႆဝႆႉ။ လႆႈႁူႉဝႃႈ ပတ်းပိုၼ်ႉလုမ်ႈၾႃႉၼႆႉ ၼၢင်းယိင်းမိူင်းၼေႃႊဝေႊ မီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈလႄႈ ၵတ်းယဵၼ်သုတ်းသေ ဢၼ် ဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ သုတ်းၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉသမ်ႉ ပဵၼ်ၼၢင်း ယိင်း မိူင်းဢႃႊၾၵၼ်ႊၼိတ်ႉသထၢၼ်ႊ။ ၼႂ်းၸိုင်ႈမိူင်းဢႃႊသီႊယၼ်ႊသမ်ႉ ၼၢင်းယိင်း ၸိုင်ႈမိူင်းသိင်းႊၵပူဝ်ႊ မီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ သုတ်းထီႉၼိုင်ႈသေ မိူင်းထႆးပဵၼ်ထီႉသွင် ယဝ်ႉၵေႃႈ မိူင်းမလေးသျႃး၊ မိူင်းဝႅတ်ႉၼၢမ်း၊ မိူင်းလၢဝ်း သိုပ်ႇတၢမ်းမႃး။ ဢၼ်ဢမ်ႇပေႃးမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈတႄႉ ပဵၼ်မိူင်းဢိၼ်ႊတူဝ်ႊ ၼီႊသျႃႊ၊ တီႊမေႃႊ၊ ၵမ်ႊပေႃႊတီႊယႃႊ၊ ၾိလိပ်ႉပိၼ်းသေ ဢၼ်ဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ သုတ်းပဵၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ။ ယွၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းလႄႈ ပၢင်တိုၵ်းၼႂ်းမိူင်းတႅၵ်ႇၼၼ်ႈ ပတ်းပိုၼ်ႉ တူဝ်ႈမိူင်း၊ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇတူၺ်းသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း သုၼ်ႇလႆႈၼၢင်းယိင်းသေ လၢမ်းလိမ်း ယိုဝ်းၵွင်ႈလူင်ၵႂႃႇၵူႈႁူးတၢင်း။ ၸွမ်းၼင်ႇၶေႃႈမုလ်း တီႈၸုမ်းၼၢင်းယိင်း BWU တႄႉ ၼႂ်းပီ 2023 ၼၼ်ႉ ၼၢင်းယိင်းတၢႆ ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ် 392 ၵေႃႉ။ ဢၼ်ၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႉၺွပ်း မီး 541 ၵေႃႉ။ ဢမ်ႇ ၸၢင်ႈလႆႈႁပ်ႉၶေႃႈမုလ်းလီငၢမ်းလႄႈ ႁူဝ်ၼပ်ႉလွင်ႈ ၺႃးတီႉလႄႈ လူႉတၢႆၸၢင်ႈၼမ်လိူဝ် ၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – DVB, ရၢႆႊထိူဝ်ႊ

['ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း']

2024-04-11T17:20:38

https://shannews.org/archives/51768

SHRF ဝႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တင်ႈၸႂ်ပိုတ်ႇၼႃႇသိုၵ်း ၸွမ်းသဵၼ်ႈတၢင်းၵႃႉၶၢႆ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ႁၢဝ်ႈႁႅင်း

မိူဝ်ႈၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 11/4/2024 ယူႇတီႈ ၵဝ်ႉငဝ်ႈသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း ၸိုင်ႈတႆး (SHRF) ဢွၵ်ႇၽိုၼ်တၢမ်းငဝ်း လၢႆး လွင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်ႈၸႂ် ပိုတ်ႇၼႃႈသိုၵ်းၸွမ်းသဵၼ်ႈတၢင်းလူင်ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆ ၽွင်းပၢင်တိုၵ်း 1027 ၼႂ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ မိူၼ် ၼင်ႇ – ၸႄႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ၊ သႅၼ်ဝီ၊ ၵူတ်ႉၶၢႆ၊ မူႇၸေႊ၊ ၵုၼ်လူင်လႄႈ ဝဵင်းၼမ်ႉ ၽႃႈ (ၶျိၼ်ႊသူၺ်ႊႁေႃႊ) ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ၸီႉၸမ်ႈပႃးဝႃႈ လွင်ႈသဵၼ်ႈတၢင်းလူင်းတိုၼ်း ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၶႄႇ – မၢၼ်ႈ (CMEC) ဢၼ်မီးၽေးၶဵၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉပႃး ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းၽိုၼ်တၢမ်းငဝ်းလၢႆးၼၼ်ႉ ဢွၵ်ႇဝႆႉဝႃႈ – တင်ႈတႄႇ ပၢင်တိုၵ်း 1027 မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 27/10/2023 တေႃႇထိုင် ၵၢၼ် ၵိုတ်းယိုဝ်းၼႂ်းၵႄႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ ၸုမ်းဢူၺ်းလီသၢမ်ပီႈၼွင်ႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 11/1/2024 ၼၼ်ႉသေ ၸီႉၸမ်ႈၼႄဝႃႈ ပၢင်တိုၵ်းၼႆႉ တင်ႈၸႂ် တိုၵ်းၸွမ်းသဵၼ်ႈတၢင်းလူင်ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆ မူႇၸေႊ – သႅၼ်ဝီ – လႃႈသဵဝ်ႈလႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် သႅၼ်ဝီ – ၼမ်ႉၽႃႈ (ၶျိၼ်ႊသူၺ်ႊႁေႃႊ) ၸိူဝ်းၼႆႉ။ သွင်သဵၼ်ႈ တၢင်းလူင် ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ဢၼ်ၶဝ်ႈသူႇမိူင်း ၶႄႇၼၼ်ႉ – ဝႃႈၼႆ။ Photo by – SHRF/ ၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်လႆႈပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၼႂ်းပၢင်တိုၵ်း 1027 ၸၢႆးႁေႃသႅင် ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ SHRF လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ႁဝ်းၶႃႈ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၵူၼ်းၼႂ်းမိူင်း/ ၼွၵ်ႈမိူင်း ႁပ်ႉႁူႉထိုင် လွင်ႈလူႉသုမ်းယႂ်ႇလူင် ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၽွင်းပၢင်တိုၵ်း 1027 ၼႆႉ။ ၽွင်းၼၼ်ႉ လွင်ႈပူၼ်ႉပႅၼ် သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းလႄႈ လွင်ႈလူႉသုမ်း ၶူဝ်းၶွင်၊ ႁိူၼ်းယေး၊ ဝတ်ႉဝႃး တီႈၵိူဝ်းယမ် ၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းမီးၼမ်တႄႉတႄႉ”- ဝႃႈၼႆ။ သိုပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ – “ၼႂ်းငဝ်းလၢႆး ဢမ်ႇသုၵ်းဢမ်ႇလိပ်းၸိူင်ႉၼႆ ၸၢင်ႈပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၶိုၼ်းလႆႈၵူႈမိူဝ်ႈလႄႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈသမ်ႉ ၶိုင်ႁႃလၢႆး ၵူႈယိမ်ငိုၼ်းတီႈၶႄႇ 8.9 လၢၼ်ႉတေႃႊလႃႊသေ သိုပ်ႇၶိုင်ႁဵတ်းသၢင်ႈ သဵၼ်ႈတၢင်းရူတ်းၾႆး တင်းဝႆးသုင် ဢၼ်တေလုၵ်ႉမႃး တၢင်းလႅၼ်လိၼ်မူႇၸေႊ ၵႂႃႇဝဵင်းလိူဝ်ႇၼၼ်ႉ။ သဵၼ်ႈ ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းမီးၽေးၶဵၼ်ၼမ်တႄႉတႄႉ။ ၶႂ်ႈၼႄဝႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ မၼ်းတူၺ်းႁႃ ၽွၼ်းလီတႃႇသုၼ်ႇတူဝ်မၼ်းၵူၺ်းလႄႈ တႃႇသိုပ်ႇဢဝ်ၸႂ်မိူင်းၶႄႇ ႁႂ်ႈမၼ်းယူႇလွတ်ႈလႆႈၵႂႃႇ ထႅင်ႈၶၢဝ်း ႁိုင်ၼၼ်ႉၵူၺ်း။ လွင်ႈၽွၼ်းႁၢႆႉၸႃႉ ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းတေသိုပ်ႇထူပ်းထႅင်းၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇတူၺ်းထိုင်ယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း မီးလွင်ႈလူႉတၢႆမၢတ်ႇၸဵပ်း တီႈဢႄႇသုတ်း 180 ၵေႃႉလႄႈ ႁိူၼ်း/ တိုၵ်းလူႉၵွႆ 300 ပၢႆ ၼႂ်းဝဵင်းလႄႈ မူႇဝၢၼ်ႈၸွမ်းသၢႆသဵၼ်ႈတၢင်းၵႃႉၶၢႆ ၼႂ်းႁႃႈၸႄႈဝဵင်းၼႆႉ။ ၵူၼ်းမိူင်းၼပ်ႉႁူဝ်မိုၼ်ႇ လႆႈပိုၼ်ႉပွႆႇပႅတ်ႈႁိူၼ်းယေး ပၢႆႈၽေးသိုၵ်းသိူဝ်။ မၢင်ၸိူဝ်း ယင်းပႆႇႁတ်းပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်း ယွၼ်ႉလွမ်ၵူဝ်ပၢင်တိုၵ်းဢၼ်ၸၢင်ႈၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈလႆႈထႅင်ႈၵူႈၶၢဝ်း ဝႃႈၼႆ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈယင်း သိုပ်ႇၵုမ်းၵမ် ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈလႄႈ မူႇၸေႊသေ ယင်းသိုပ်ႇပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၸွမ်း သိုၵ်းၶၢင် KIA ဢၼ်ၵုမ်းၵမ် ပွတ်းတွၼ်ႈသၢႆတၢင်းလူင်မူႇၸေႊ – သႅၼ်ဝီ ၼၼ်ႉယူႇ။ ၵူၼ်းမိူင်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၸႄႈဝဵင်းၸိူဝ်းၼႆႉ ယင်းတိုၵ်ႉသိုပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇၾင်လိၼ် ဢၼ်ၾင်ဝႆႉၽွင်းပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၼၼ်ႉ – ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA လႆႈၶေႃႈတူၵ်းလူင်းၵိုတ်းယိုဝ်းၵၼ် ပိူဝ်ႈတႃႇ ပိုတ်ႇၽၵ်းတူ လႅၼ်လိၼ် ဝဵင်းၼမ်ႉၽႃႈ (ၶျိၼ်ႊသူၺ်ႊႁေႃႊ) ဝၼ်းတီႈ 11/3/2024 ၼႆသေတႃႉ ယင်းပႆႇမီးလွင်ႈႁပ်ႉ ႁွင်း လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈၸွမ်းသၢႆသဵၼ်ႈတၢင်း ဢၼ်သူႇၸူးလႃႈသဵဝ်ႈ၊ တီႈဢၼ်သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA လႄႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ် မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 26/3/2024 ၼၼ်ႉ။ တင်ႈတႄႇလိူၼ်မၢတ်ႊၶျ်သဵင်ႈမႃး သိုၵ်း မၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ် မႅင်းမီႈသိုပ်ႇထႅမ်ဢဵၼ်ႁႅင်းသိုၵ်း ၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇ ၶဝ်ႈၼႂ်းမူႇၸေႊလႄႈ လႃႈသဵဝ်ႈထႅင်ႈ – ၵဝ်ႉငဝ်ႈသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း ၸိုင်ႈတႆး ဢွၵ်ႇၽိုၼ်တၢမ်းငဝ်းလၢႆးဝႆႉ ၼင်ႇၼႆထႅင်ႈ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2024-04-11T12:30:20

https://shannews.org/archives/51757

ၼႂ်းဝၼ်းလဵဝ် ၵႃးၽႃႇၵူၼ်းမူႇၸေႊ သွင်ဢွင်ႈတီႈ တၢႆ 1 မၢတ်ႇ 1

ၵႃးၽႃႇသႂ်ႇ ၽူႈယိင်း ဢႃယုမွၵ်ႈ 50 ပီ ၵေႃႉၼိုင်ႈ တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊ လႆႈတိူဝ်ႉမၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်း ယၢမ်းလဵဝ် သူင်ႇယူတ်းယႃတူဝ်ဝႆႉ တီႈႁူင်းယႃသူၺ်ႇမူႇၸေႊ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ၵႃးၽႃႇသႂ်ႇၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၼွင်သႅင် မိူဝ်ႈ 10/4/2024 ဝၼ်းတီႈ 10/4/2024 ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ 5 မူင်း ၼၢင်းဢွင်ႇမေႇ ဢႃယုမွၵ်ႈ 50 ပီ ၺႃးၵႃးၽႃႇသႂ်ႇ တီႈႁိမ်း ဝၢၼ်ႈၼွင်သႅင် ၼႂ်းၵႄႈသဵၼ်ႈတၢင်း မူႇၸေႊ – ၼမ်ႉၶမ်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ လႆႈတိူဝ်ႉမၢတ်ႇၸဵပ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းမူႇၸေႊ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၸဝ်ႈၵႃးငဝ်ၼွၼ်းသေ ၽႃႇသႂ်ႇ ၼၢင်းဢွင်ႇမေႇ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၼွင်သႅင်။ မိူဝ်ႈၽွင်းမီးႁိမ်းၶၢင်ႈတၢင်းၼၼ်ႉၶႃႈဢေႃႈ။ မၼ်းၼၢင်း လႆႈတိူဝ်ႉမၢတ်ႇၸဵပ်းႁၢဝ်ႈ ႁႅင်းသေ လႆႈသူင်ႇယူတ်းယႃတူဝ် ဝႆႉတီႈႁူင်းယႃသူၺ်ႇမူႇၸေႊယဝ်ႉ။ ၵႃးဢၼ်ၽႃႇသႂ်ႇမၼ်းၼၢင်းၼၼ်ႉ လႆႈသဵၼ်တူၵ်းၵႂႃႇ ၼႂ်းတူင်ႈၼႃး ႁိမ်းၶၢင်ႈတၢင်းၼၼ်ႉဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ၵႃးၽႃႇသႂ်ႇၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၼွင်သႅင် မိူဝ်ႈ 10/4/2024 ၵႃးဢၼ်ၽႃႇသႂ်ႇ ၼၢင်းဢွင်ႇမေႇ တီႈႁိမ်းဝၢၼ်ႈၼွင်သႅင်ၼႆႉ ပဵၼ်ၵႃးၵူၼ်းမိူင်း ဝဵင်းပၢင်ႇသၢႆး ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 10 ၼႆႉၵူၺ်း ၼင်ႇၵဝ်ႇ ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်မွၵ်ႈ 8 မူင်း ၵႃးၽႃႇသႂ်ႇ ရူတ်ႉၶိူင်ႈလမ်းၼိုင်ႈ တီႈဝၢၼ်ႈပၢင်ႇၶမ်း ၸႄႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ၽူႈယိင်း ဢႃယု 20 ပီပၢႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လႆႈလူႉတၢႆထင်တီႈ။ ၼၼ်ႉသမ်ႉ ယွၼ်ႉၸဝ်ႈၵႃး ႁေႃႈဝႆး ဢၢၼ်းႁေႃႈပူၼ်ႉၶၢမ်ႈ ၵႃးထႅင်ႈလမ်းၼိုင်ႈသေ ၸင်ႇလႆႈၽႃႇသႂ်ႇရူတ်ႉၶိူင်ႈၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆ။

['ၽိတ်းမၢႆမီႈ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-11T11:30:05

https://shannews.org/archives/51754

WHO ဝႃႈ ႁူင်းယႃလူင် ဢၼ်ယႂ်ႇသုတ်း ၼႂ်းၵုၼ်ၵႃႊသႃႊ လူႉၵွႆ ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်း ၵူၼ်းပဵၼ်ၼႂ်းႁူင်းယႃ တၢႆတူႇၼမ်

WHO ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ႁူင်းယႃလူင်ဢႄႊလ်သျီႊၾႃႊ ဢၼ်ယႂ်ႇသုတ်း ၼႂ်းၵုၼ်ၵႃႊသႃႊၼၼ်ႉ ၺႃးဢိတ်ႉသ်ရေႊဝႆႉပဵၼ်ပဝ်ႉမၢႆၵၢၼ်သိုၵ်းသေ ယိုဝ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း ယၢမ်းလဵဝ် လူႉၵွႆမူတ်း ၵိုတ်းၶၢပ်ႈႁူင်းယႃလႄႈ တင်းတူဝ်ၵူၼ်းတၢႆ တူႇၼဝ်ႈၵူၺ်း ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 5/4/2024 ၸုမ်း WHO ၵႂႃႇတူၺ်းၼႂ်းႁူင်းယႃပဝ်ႇၼၼ်ႉ တိၼ်မိုဝ်းၵူၼ်းတၢႆ ပူၵ်းပႅၼ်ဝႆႉ ပေႃးသႅမ်းၵႂႃႇမူတ်းသေ ပဵၼ်ဢၢႆတူႇဢၢႆၼဝ်ႈ ပေႃးတဵမ်ၵႂႃႇမူတ်း – ဝႃႈၼႆ။ တပ်ႉသိုၵ်းဢိတ်ႉသ်ရေႊၼႆႉ ပိုတ်းယိုဝ်းႁူင်းယႃ ဢႄႊလ်သျီႊၾႃႊမႃး ႁိုင် 2 ဝူင်ႈယဝ်ႉသေ ၶိုၼ်းထွႆထွၼ် ၵႂႃႇမိူဝ်ႈဝၼ်းၸၼ် ဝူင်ႈၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။ ယူႇတီႈ ၸုမ်း WHO ယွၼ်းၶဝ်ႈၵူတ်ႇထတ်းတူၺ်း လၢႆၵမ်းၵေႃႈ ၾၢႆႇသိုၵ်းဢိတ်ႉသ်ရေႊ ဢမ်ႇပၼ်ၶဝ်ႈထတ်း၊ ဝၢႆးလင် သိုၵ်းထွႆယဝ်ႉ ၸင်ႇၸၢင်ႈၶဝ်ႈ။ ၽွင်း WHO ၶဝ်ႈၵႂႃႇၵူတ်းထတ်းၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမီးသၢႆၸႂ်ဢမ်ႇၵိုတ်းသေၵေႃႉယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပဵၼ်ဢၼ်တၢႆၶမ်ၵူႇ၊ ၶမ်ၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈ၊ ၶမ်သၢႆဢွၵ်ႊသီႊၵျိၼ်ႊ မီးတင်းၼမ် – WHO ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆထႅင်ႈ။ ဢၢင်ႈဢိင် – DVB

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း']

2024-04-11T11:06:48

https://shannews.org/archives/51748

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တႄႇပၢင်ၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်း ၸုပ်ႈႁႅၵ်ႈ ၼႂ်းမိူင်းတႆး မီး 3 တီႈ

တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 8 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊၼႆႉၵႂႃႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တႄႇၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်း ပၼ်ၵူၼ်းသိုၵ်းမႂ်ႇ ၸုပ်ႈႁႅၵ်ႈ ႁူင်း ႁဵၼ်းပူင်သွၼ်ၵၢၼ်သိုၵ်း ဢၼ်မီးတီႈဝဵင်းလူင်တႃႈၵုင်ႈ၊ ဝဵင်း လိူဝ်ႇ၊ တိူင်းၼမ်ႉၵဵဝ်၊ ၼေႇပျီႇတေႃႇ၊ ပႃႇၵိူဝ်၊ မၵူၺ်း၊ ၸႄႈၵႅင်း၊ မိူင်းမွၼ်း၊ မိူင်းတႆး ၸိူဝ်းၼႆႉ – ၶၢဝ်ႇ DVB ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉ ၼင်ႇၼႆ။ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 1 ထိုင် ဝၼ်းတီႈ 7 ၼႆႉ ၵူတ်ႇထတ်းပၢႆးယူႇလီ ၸႅၵ်ႇပၼ်ၶူဝ်းၼုင်ႈတၢင်းဝႂ် ၵူၼ်းၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်းမႂ်ႇ ဝၼ်းတီႈ 8 ပိုတ်ႇပၢင်သွၼ်သေ တႄႇၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်းပၼ်။ ဝၼ်းၸႅၵ်ႇၶူဝ်းဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်သေတႃႉ ပိုၼ်ႉထၢၼ်ပိူင် ၵၢၼ်သွၼ်တႄႉ မိူၼ်ၵၼ်ၵူၺ်း ၵူၼ်းၸမ်ၸႂ်တပ်ႉသိုၵ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ပၢင်သွၼ်ၵၢၼ်သိုၵ်းၼႆႉ တေပဵၼ်ပိုၼ်ႉထၢၼ် ၵၢၼ်သိုၵ်း 5 တီႈ၊ ပၢင်သွၼ်ၸၼ်ႉသုင် 10 တီႈ၊ ပၢင်သွၼ် ၵႅၼ်ၶုၼ် ႁၢၼ်လႄႈ ႁူဝ်သိုၵ်းလူင်တင်း ပၢင်သွၼ် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၶွမ်ႊပိဝ်ႊတႃႊလႄႈ ပၢႆးသၢႆႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပၢင်သွၼ် ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်းသမ်ႉ ပၢင်သွၼ်ၵၢၼ်သိုၵ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ မီးတီႈဝဵင်းၼမ်ႉၸၢင်၊ ပႃႉထူး လႄႈ ႁူဝ်ပူင်း 3 တီႈ။ ဢၢင်ႈဢိင် – DVB

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း']

2024-04-10T19:46:55

https://shannews.org/archives/51745

မိူင်းၵဵင်းမႂ်ႇ ပဵၼ်မိူင်းၾုၼ်ႇၵႂၼ်းၼႃသုတ်း ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ

ဝၼ်းတီႈ 9/4/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 9 မူင်း 20 မိၼိတ်ႉၼၼ်ႉ မိူင်းၵဵင်းမႂ်ႇ ၸိုင်ႈထႆး ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်မီးလူမ်း ဢၼ်ဝူၺ်ႇ ႁင်ႈသုတ်းၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇ ပႅင်းၶွၵ်ႉပူတ်ႉသ် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ၸွမ်းၼင်ႇ IQAir တႅၵ်ႈတူၺ်းၸိုင် ၼိုင်ႈၵျုပ်ႉပိၵ်ႉမီႊတႃႊ(ၼိုင်ႈလုၵ်ႈပၢတ်ႇမဵတ်ႉ) ၼႆႉ ၾုၼ်ႇၼႃ 203 မၢႆႊၶရူဝ်ႊၵရမ်ႊ ဝႃႈၼႆဝႆႉ။ သင်ဝႃႈ ၾူၼ်ဢမ်ႇတူၵ်းတူဝ်ႈမိူင်းၸိုင် ၾုၼ်ႇၼႃႁၢဝ်ႈႁႅင်းတီႈဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇၼႆႉ တေသိုပ်ႇၼႃထႅင်ႈ တေႃႇထိုင် ဝၼ်းတီႈ 12 ၊ ပဵၼ်ၸၼ်ႉဢၼ် တုမ်ႉတိူဝ်ႉပၢႆးယူႇလီၵူၼ်းမိူင်း ဝႃႈၼႆ။ တႃႇၽိုၼ်ႉၽူးၶိုၼ်းပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ဢၼ်လူႉမႃးၶၢဝ်းတၢင်း 2-3 ပီၼႆႉ ၼႆသေ ၶၢဝ်းသွၼ်းၼမ်ႉ လိူၼ်ႁႃႈ ပီၼႆႉ ဢၼ်ပဵၼ်ပီမႂ်ႇမိူင်းၸၢဝ်းၵဵင်းမႂ်ႇၶဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆး ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ဝႆႉဝႃႈ တေၸတ်းၶိုၵ်ႉယႂ်ႇ ၵိုၼ်းလူင် ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းဝၼ်းတီႈ 11 ထိုင် 15 ။ လၢမ်းၶၢတ်ႈဝႆႉဝႃႈ ၶႅၵ်ႈၼွၵ်ႈမိူင်းလႄႈၼွၵ်ႈပိုၼ်ႉတီႈ တေမႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈပွႆးသွၼ်းၼမ်ႉ တီႈဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ ဢမ်ႇယွမ်း 1 သႅၼ် 3 မိုၼ်ႇၵေႃႉ ၾၢႆႇဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈတွင်ႈတဵဝ်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် တီႈဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ ၸတ်းလွင်ႈတူင်ႉၼိုင်ပၢင်ၼႄၾိင်ႈငႄႈၾိင်ႈထုင်းယူႇ တင်ႈတႄႇဝၼ်းတီႈ 4 မႃး။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၾုၼ်ၵႂၼ်းၼႃႁႅင်းၼႆႉသေ 7 ၸႄႈဝဵင်း ၼႂ်းၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းမႂ်ႇ ထုၵ်ႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉ ပဵၼ်ပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ်ၸၢင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉပၢႆးယူႇလီလႄႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ယင်းတိုၵ်းသူၼ်းၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် တီႈႁူင်းၸၢၵ်ႈ၊ တီႈဢၼ်လႆႈမႆႈၸႂ် တႃႇလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်ၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈယူႇႁိူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် တေႃႇထိုင်ဝၼ်းတီႈ 11 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ ဝႃႈၼႆဝႆႉ။ သင်ဝႃႈ ဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈႁိူၼ်းၸိုင် ႁႂ်ႈဢွၼ်ၵၼ်သႂ်ႇၽႃႈပူၵ်ႉပၢၵ်ႇ (Mask) လီငၢမ်းသေ ၸင်ႇဢွၵ်ႇ တိုၵ်းသူၼ်းဝႆႉပႃး ၼင်ႇၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း']

2024-04-10T16:59:02

https://shannews.org/archives/51735

ၵႃးၽႃႇ ဢွၼ်ႇယိင်း ဢႃယု 20 ပၢႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ တၢႆထင်တီႈ

မိူဝ်ႈၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 10/4/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် မွၵ်ႈ 8 မူင်း ၵႃးၽႃႇသႂ်ႇ ရူတ်ႉၶိူင်ႈ လမ်းၼိုင်ႈ တီႈဝၢၼ်ႈပၢင်ႇၶမ်း ၸႄႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ ဢွၼ်ႇယိင်း ဢႃယု 20 ပီပၢႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လႆႈလူႉတၢႆထင်တီႈ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝၢၼ်ႈပၢင်ႇၶမ်း လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ရူတ်ႉၶိူင်ႈ ဢၼ်ဢွၼ်ႇယိင်း ႁေႃႈမႃးၼႆႉ မၼ်းၼၢင်း တေၵႂႃႇသိုဝ်ႉၶူဝ်းၶၢႆ တီႈၵၢတ်ႇပၢင်ႇၶမ်း ၵႃးၼၼ်ႉသမ်ႉ လုၵ်ႉတၢင်းၼမ်ႉၶမ်းသေ ႁေႃႈၶိုၼ်ႈမႃးဝႆး။ ယွၼ်ႉၵႃးၼၼ်ႉ ႁေႃႈဝႆးလႄႈ ၽွင်းတိုၵ်ႉႁေႃႈၶၢမ်ႈပူၼ်ႉ ၵႃးထႅင်ႈလမ်းၼိုင်ႈၼၼ်ႉ ၸင်ႇၵႂႃႇၽႃႇသႂ်ႇရူတ်ႉၶိူင်ႈၼၼ်ႉၶႃႈဢေႃႈ။ ပေႃး ဢဝ် ၸွမ်းပိူင်မၢႆမီႈဝႃႈတႄႉ တၢင်းၾၢႆႇၵႃးၽိတ်းဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ဢွင်ႈတီႈ ၵႃးတင်း ရူတ်ႉၶိူင်ႈ ၽႃႇသႂ်ႇၵၼ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်တီႈႁိမ်းၶူဝ်ပၢင်ႇၶမ်း ယဝ်ႉၵေႃႈ တၢင်းႁိမ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဝႆႉတၢင်းငွၵ်းထႅင်ႈ ဝႃႈၼႆ။ ဢွၼ်ႇယိင်း ဢႃယု 20 ပၢႆ ၺႃးၵႃးၽႃႇသႂ်ႇ တီႈဝၢၼ်ႈပၢင်ႇၶမ်း “ဢွၼ်ႇယိင်း ဢၼ်လႆႈလူႉတၢႆၵႂႃႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၸၢဝ်းမၢၼ်ႈ မႃးၶၢတ်ႈယူႇ တီႈဝၢၼ်ႈပၢင်ႇၶမ်းၼႆႉသေ ၶၢႆၶူဝ်း ၵႃးဢၼ်မႃးၽႃႇသႂ်ႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၸၢဝ်းၶႄႇ ၼႂ်းၵႃးၼၼ်ႉ ပႃးလုၵ်ႈဢွၼ်ႇဝႆႉ 2 ၵေႃႉ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၸဝ်ႈၵႃးၼၼ်ႉတႄႉ ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈၶဝ် ၵုမ်းတူဝ်ဝႆႉယဝ်ႉ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ပၢင်ႇ ၶမ်း သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ဝၢႆးသေ ရူတ်ႉၶိူင်ႈ – ၵႃးၽႃႇၵၼ်ယဝ်ႉ ယူႇတီႈ ၸုမ်းပရႁိတ မႃးတေႃႉဢဝ် ၶၢပ်ႈတူဝ်တၢႆ ဢွၼ်ႇယိင်း ဢႃယု 20 ပီပၢႆၼၼ်ႉ ၵႂႃႇသူင်ႇဝႆႉတီႈႁူင်းယႃ မူႇၸေႊယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 8/4/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ မွၵ်ႈ 8 မူင်း ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵႃးလမ်းၼိုင်ႈ ႁေႃႈၽႃႇသႂ်ႇ ၽူႈၸၢႆး ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၽွင်းတိုၵ်ႉမႄးၵႃး ယူႇႁိမ်းၶၢင်ႈတၢင်း တီႈဝၢၼ်ႈတယႅၵ်ႉပု (သရက်ပုကျေးရွာ) ၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်း ဢွင်ႇပၢၼ်း – တူၼ်ႈတီး ၼႂ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း လႆႈလူႉတၢႆၵႂႃႇ ၽွင်းႁၢမ်ႈသူင်ႇႁူင်းယႃ တူၼ်ႈတီး။ ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းႁေႃႈၵႃး ဢၼ်ၽႃႇသႂ်ႇ ၼၼ်ႉ ပၢႆႈလွတ်ႈဝႆႉ ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 7 ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈမွၵ်ႈ 6 မူင်း ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵႃးတၢင်ႇထၢၼ်ႇႁိၼ် လမ်းၼိုင်ႈ ပရိတ်ႈၶၢတ်ႇသေ ပဵၼ်ၽေးၵိုင်ႉၵၢင်ႉ ပိၼ်ႈၶႂမ်ႈတဵင်သႂ်ႇၵႃးဢွၼ်ႇ တီႈတၢင်းလူင်း တူၼ်ႈတီး – ဢေးတႃႇယႃႇ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းလူႉတၢႆၸွမ်း 5 ၵေႃႉ မၢတ်ႇၸဵပ်း 8 ၵေႃႉ ၼႆယဝ်ႉ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၽိတ်းမၢႆမီႈ']

2024-04-10T15:29:48

https://shannews.org/archives/51726

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ သူင်ႇႁႅင်းသိုၵ်း မႃးတၢင်းမိူင်းယႆ ၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇ

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ သူင်ႇႁႅင်းသိုၵ်း လုၵ်ႉတၢင်းလႃႈသဵဝ်ႈ မႃးတၢင်းမိူင်းယႆ တႃႇၵႃးလူင် 8 လမ်း ႁႅင်းၵူၼ်းတေမီး မွၵ်ႈ 400 ၵေႃႉ။ ဝၼ်းတီႈ 9/4/2024 ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း လုၵ်ႉတၢင်းလႃႈသဵဝ်ႈ မႃးတၢင်းမိူင်းယႆ ဢဵၼ် ႁႅင်းမွၵ်ႈ 400 ၵေႃႉ မႃးလူင်းတီႈႁိမ်းဝၢၼ်ႈပုင်ႇ ၾၢႆႇၸၢၼ်းဝဵင်းမိူင်းယႆ ယၢၼ်ဝဵင်းမွၵ်ႈ 9 လၵ်း ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းတူၵ်းၸႂ် တိုၼ်ႇသၢၼ်ႈ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းမိူင်းယႆ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “မိူဝ်ႈတႄႇမၼ်း ႁဝ်းၶႃႈထၢင်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းသူႇသမ်း ယႃႈမဝ်းၵမ် ၼႆၵွၼ်ႇဢေႃႈ။ တီႈတႄႉမၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈၶႃႈ ဢၼ်မႃးၵမ်းၼႆႉ ပဵၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈဢေႃႈ ၵူၺ်းၵႃႈ ၶူဝ်းသိုၵ်းတႄႉ ဢမ်ႇသႂ်ႇ ပႃးၵွင်ႈၵမ်ႈၽွင်ႈ ယဝ်ႉၵေႃႈ တူဝ်ၶိင်းၶဝ် မင်ႈသင်ႈလၢႆလၢႆၶႃႈယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၶဝ်မႃး ၶမ်ႈဝႃးၼၼ်ႉ ႁၼ်မီးၵႃး ဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈပၼ်ၼႃႈလင် ပႃးထႅင်ႈၵွၼ်ႇ”- ဝႃႈၼႆ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်လုၵ်ႉတၢင်းလႃႈသဵဝ်ႈမႃး မိူဝ်ႈၶမ်ႈဝႃးၼၼ်ႉ တင်းမူတ်းမႃးၵႃးလူင် (တွႆးၵႃး) 8 လမ်း မႃးလူင်းတီႈ ဢိူင်ႇဝၢၼ်ႈပုင်ႇ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၵႂႃႇၼွၼ်းတီႈတပ်ႉၶဝ် ဢၼ်မီးႁိမ်းဝၢၼ်ႈၽႅတ်ႇ လႅၼ်လိၼ်မိူင်းယႆ – ၵေးသီး ၾၢႆႇၸၢၼ်းမိူင်းယႆ ယၢၼ်ဝဵင်းမွၵ်ႈ 20 လၵ်း။ မိူဝ်ႈၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 10 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် သိုၵ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ၸင်ႇပွၵ်ႈမိူဝ်းၶိုၼ်း ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ဝႃႈၼႆ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈလိူၼ်မၢတ်ႊၶျ် ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ပလိၵ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၵူၼ်းသူႇသမ်းယႃႈမဝ်းၵမ် လုၵ်ႉတၢင်းလႃႈသဵဝ်ႈ မႃးပွႆႇပႅတ်ႈတီႈႁိမ်းဝၢၼ်ႈပုင်ႇ ၾၢႆႇၸၢၼ်းဝဵင်းမိူင်းယႆၼႆႉ မီးသွင်ပွၵ်ႈယဝ်ႉ။ “မိူဝ်ႈပလိၵ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တေႃႉၵူၼ်းသူႇသမ်းယႃႈမဝ်းၵမ် မႃးပွႆႇပႅတ်ႈတီႈဝဵင်းမိူင်းယႆၼႆႉ မီးသွင်ပွၵ်ႈယဝ်ႉ။ ၼိုင်ႈပွၵ်ႈလႂ် ၶဝ်မႃးပွႆႇ မွၵ်ႈ 200 ၵေႃႉ။ ယူႇတီႈ ႁဝ်းၶႃႈ ဝူၼ်ႉတူၺ်းတႄႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် တေမီးၽႅၼ်ၵၢၼ် သေမဵဝ်းမဵဝ်းယူႇ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈပႃးသၢႆလပ်ႉၶၢဝ်ႇ၊ ၶီႇယႃႈ၊ သိုၵ်းပွမ်တူဝ်မႃး ၸိူဝ်းၼႆႉ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းမိူင်းယႆ သိုပ်ႇလၢတ်ႈ ၼႄၼင်ႇၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈပလိၵ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တေႃႉၵူၼ်းသူႇသမ်းယႃႈမဝ်းၵမ် မႃးပွႆႇပႅတ်ႈတီႈမိူင်းယႆၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 22/3/2024 ၼၼ်ႉ မႃးပွႆႇယဝ်ႉ ၵမ်းၼိုင်ႈ။ ဝၼ်းတီႈ 29/3/2024 ၼၼ်ႉ ၵမ်းၼိုင်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵူၼ်းသူႇသမ်းယႃႈမဝ်းၵမ် တင်းသွင်ပွၵ်ႈၼႆႉ ယူႇတီႈ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈလႄႈ ၽူႈၵွၼ်းၸႄႈ ဝဵင်းမိူင်းယႆ ႁူမ်ႈၵၼ် တေႃႉသူင်ႇ ၶိုၼ်းတၢင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း']

2024-04-10T11:27:51

https://shannews.org/archives/51720

ပလိၵ်ႈလၢဝ်း တီႉႁႅင်းၵၢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇယွမ်း 50 ၵေႃႉ

ဝၼ်းတီႈ 8/4/2024 ပလိၵ်ႈလၢဝ်း တီႉလႆႈႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ တီႈမိူင်းလၢဝ်း ဢမ်ႇယွမ်း 50 ၵေႃႉ ဝႃႈ ၼႆ။ ႁႅင်းၵၢၼ် ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်လွတ်ႈတၢင်းတီႉ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈဝႃႈ – ပလိၵ်ႈလၢဝ်း ၶဝ်ႈၵူတ်ႇထတ်း တီႈပၢင်မႆႉ သၵ်းသေ တီႉၵႂႃႇ ၵူၼ်းမီးသမၢတ်ႉၵၢတ်ႉၵေႃႈဢဝ် ဢမ်ႇမီးၵေႃႈ ဢဝ်တၢင်ႇၵႃးၵႂႃႇမူတ်း။ သူင်ႇမိူင်းမၢၼ်ႈၶိုၼ်းယဝ်ႉႁိုဝ် ဢမ်ႇသူင်ႇႁိုဝ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇႁူႉ – ဝႃႈၼႆ။ ၵွၼ်ႇၼႃႈၼႆႉ ႁႅင်းၵၢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ပၢႆႈၶဝ်ႈမိူင်းလၢဝ်း ဢမ်ႇမီးၼမ်ပဵင်းမိူင်းထႆး။ ၼႂ်းပီၼႆႉ ယွၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၵဵပ်းသိုၵ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇၼႆသေ ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ပၢႆႈၵႂႃႇမိူင်းႁိမ်းႁွမ်း တႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်။ ဢၼ်ပၢႆႈၶဝ်ႈမိူင်းလၢဝ်း ၵေႃႈ မီး။ ၵမ်ႈၼမ် ဢမ်ႇလႆႈၵၢၼ်တီႈလီ။ ဢွၼ်ၵၼ်ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ ယွၼ်ႉၵူၼ်းယူႇၵႄႈၵိၼ်ၵၢင် ဝႃႈၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – DVB

['ၶၢဝ်ႇ', 'ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း']

2024-04-10T11:03:48

https://shannews.org/archives/51714

ၸၼ်ႉၸွမ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႈဝဵင်းပၢင်ႇဢူႈလူင် ၺႃးပွႆႇမၢၵ်ႇပျုင်းသျွတ်ႉ

ဝၼ်းတီႈ 8/4/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်မွၵ်ႈ 4 မူင်း သဵင်တႅၵ်ႇမေႃးလင် ၼႂ်းဝၢင်းၸၼ်ႉၸွမ်သိုၵ်း ၶွင်တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ DSA တီႈဝဵင်းပၢင်ႇဢူႈလူင် ၺႃးမၢၵ်ႇပျုင်းသျွတ်ႉ ယိုဝ်းမႃးတူၵ်းတႅၵ်ႇ ဢမ်ႇယွမ်း 3 ၵမ်း – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၼႆႉ သဵင်တႅၵ်ႇမေႃးလင်ၼႂ်းၸၼ်ႉၸွမ်သိုၵ်း ထိုင်မိူင်းလႅင်းမႃး သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ထႅမ်ႁႅင်းသိုၵ်းသေ ပႂ်ႉၵူတ်ႇထတ်းၵူၼ်းမိူင်းၵႂႃႇမႃး ၼႂ်းဝဵင်းလႄႈ တၢင်းၶဝ်ႈတၢင်းဢွၵ်ႇဝဵင်း ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ဝႃႈၼႆ။ လွင်ႈၼႆႉ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်သေတႃႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ NUG တႄႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ပဵၼ်ၼမ်ႉမိုဝ်း တပ်ႉသိုၵ်းၵႅတ်ႇၶႄၵူၼ်း မိူင်း တိူင်းတႃႈလိူဝ်ႇ ယိုဝ်းမၢၵ်ႇပျုင်းသျွတ်ႉ (သျွတ်ႉတၢႆႉ ၻူင်း) သႅၼ်း 107 မမ 5 လုၵ်ႈ ။ တူၵ်းသႂ်ႇႁိမ်းႁူင်းသဝ်း ၵူၼ်းသိုၵ်းၶဝ်လိုဝ်ႈၼၼ်ႉ 4 လုၵ်ႈ- ဝႃႈၼႆ။ တီႈဝဵင်းပၢင်ႇဢူႈၼႆႉ မီးၸုမ်းၵႅတ်ႇၶႄၵူၼ်းမိူင်း တပ်ႉသိုၵ်းဝဵင်းလိူဝ်ႇလႄႈ တပ်ႉသိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ၶဝ်တူင်ႉၼိုင်ယူႇသဝ်း။ ၵႆႉပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်တင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ။ ဝၼ်းတီႈ 4 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊၼၼ်ႉၵေႃႈ တပ်ႉသိုၵ်းၵႅတ်ႇၶႄၵူၼ်းမိူင်း တႂ်ႈ NUG သူင်ႇၻရူၼ်ႊ ယိုဝ်းၶဝ်ႈၼႂ်းၼေႇပျီႇတေႃႇ ငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉတိူင်းမၢၼ်ႈ။ ဢၢၼ်းယိုဝ်းႁိူၼ်းၸွမ် ၸိၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ လုမ်းငဝ်ႈငုၼ်းသိုၵ်းလႄႈ တပ်ႉလူမ်းဢေႊလႃႊ။ ဢၢင်ႈဢိင် – RFA

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း']