uuid
stringlengths
36
36
article_title
stringlengths
1
51
article_pageid
uint32
807
34k
article_qid
uint32
2
117M
section_heading
stringlengths
1
86
section_level
uint32
0
2
paragraph_text
stringlengths
1
3.78k
paragraph_anchors
list
aa95b19e-f291-48b2-a357-bf9b6a943f17
Аԥсны_Аҳәынҭқарра_Ахада_иалхрақәа_(2019)
21,960
62,863,785
null
0
Аҳәынҭқарра ахада далырхуеит ишахәҭоу имаӡоу бжьыҭырала хә-шықәса рыҩныҵҟа.
[]
91525f75-e4c9-42dc-a332-ffe6d6f0371e
Аԥсны_Аҳәынҭқарра_Ахада_иалхрақәа_(2019)
21,960
62,863,785
null
0
Знызынла актәи атур аҿы ишахҭоу алыҵшәа рмоур акандидатцәа, ирзымгар 50% абжьқәа, ҩ-мчыбжьа рыҩнуҵҟа иалагӡан иҟалоит аҩбатәи атур.
[]
6f930df5-c8ad-4446-98ee-2007a6079f87
Аԥсны_Аҳәынҭқарра_Ахада_иалхрақәа_(2019)
21,960
62,863,785
Абжьыҭира алыҵшәақәа
0
Аԥсны ахада иалхразы аҩбатәи атур мҩаԥысит цәыббрамза 8 рзы. Абжьыҭарахь инеиит 65,99% алхыҩцәа. Аҵыхәтәантәи аихшьаалақәа инарықәыршәаны иара изы рыбжьы ирҭеит 47,39%, Алхас Кәыҵниа изы – 46,17%. Зегьы ирҿагыланы рыбжьы арҭеит 3155-ҩык алхыҩцәа.
[ { "start": 43, "end": 55, "qid": 2850, "pageid": 7072, "title": "Цәыббрамза_8" } ]
8b485dec-0634-4698-9937-456558efa7d8
Аԥсны_Аҳәынҭқарра_Ахада_иалхрақәа_(2019)
21,960
62,863,785
Азгәаҭақәа
0
Акатегориа:Аԥсны Аҳәынҭқарра Ахада иалхрақәа
[ { "start": 0, "end": 44, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Аԥсны_Аҳәынҭқарра_Ахада_иалхрақәа" } ]
cd5c5292-2611-4bb8-b53c-e2d9cbb5a73a
Қырҭтәылатәи_Асоветтә_Социалисттә_Республика
22,170
130,229
null
0
Қырҭтәылатәи Асоветтә Социалисттә Республика, Қырҭтәылатәи ССР —
[]
98f05d42-1256-4e85-86a4-f7d3ae63a3f1
Қырҭтәылатәи_Асоветтә_Социалисттә_Республика
22,170
130,229
Азгәаҭақәа
0
Акатегориа:СССР аидгылатә республикақәа
[ { "start": 0, "end": 0, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Қырҭтәылатәи_Асоветтә_Социалисттә_Республика" }, { "start": 0, "end": 39, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:СССР_аидгылатә_республикақәа" } ]
6d1dee91-f7e4-4f1f-bd89-9472c5050989
Аӡынба,_Шамил_Омар-иԥа
21,969
4,057,556
null
0
Шамил Омар-иԥа Аӡынба (Шамиль Омарович Адзынба; 21, Баҭым, Аҷаратәи АССР) — аԥсуа политик.
[ { "start": 52, "end": 57, "qid": 25475, "pageid": 3508, "title": "Баҭым" }, { "start": 59, "end": 72, "qid": null, "pageid": null, "title": "Аҷаратәи_АССР" } ]
68e9f039-2612-476b-b928-52aa841c62fb
Аӡынба,_Шамил_Омар-иԥа
21,969
4,057,556
Абиографиа
0
Диит лаҵарамза 21, 1970 шықәсазы Аџьариатәи АССР, Баҭым ақалақь аҿы; 1987 ш. далгеит Баҭымтәи абжьаратә аурыс школ №25; 1987-1988 шш. аус иуан Баҭымтәи ахимиа-фармацевттә зауад аҿы усуҩыс; 1988-1990 шш. СССР арбџьармчқәа рҿы дахысуан аррамҵзура; 1990 ш. дҭалеит Аԥснытәи Аҳәынҭқарратә университет аҭоурых-зындырратә факультет, дагьалгеит 1997 шықәсазы «азинҭҵааҩ» изаанаҭ ала: Аԥсны Жәлар Рџьынџылатә еибашьраан акәылӡтәтехника агәыԥ далан. Ианашьоуп «Аԥсны афырхаҵа» ҳәа ахьӡ; 1994 ш. инаркны ашьампыламылтә клуб «Абазг» еиҳабыс дыҟан; 1996 ш. Аҟәатәи алагаратә зауад акомерциатә директорс дыҟан; 1996-2005 шш. абизнеси, ашьампылампылтә клуб «Абазг» арҿиареи инапы рылакын; Мшаԥымза 2005 ш. инаркны Аҿари аспорти русқәа рзы аъәнҭқарратә еилакы ахантәаҩ ихаҭыԥуаҩс дыҟан; Цәыббрамза 2005 ш. Аԥсны Аҳәынҭқарра ахада хылаԥшра ззиуаз Аҿартә политиказы аидгыла дахантәаҩхеит; Нанҳәамза 26, 2011 ш. имҩапысуаз Аԥсны Аҳәынҭқарра Ахада иалхрақәа рҿы, Ахада ихаҭыԥуаҩрахь кандидатс дыҟан; 2011-2014 шш. ашьампылампылтә клуб «Абазг» деиҳабын; Жьҭаарамза 2014 ш. Аԥсны аԥыза-министр актәи ихаҭыԥуаҩс даҭан; Цәыббрамза 2016 ш. хатәгәаԥхарала имаҵура ааныжьыт; 2016 ш. дҭалеит РАНХиГС амагистратура «Аҳәынҭқарратәи амуниципалтә усбарҭа» афакультет, аҵара хиркәшеит диплом ҟаԥшьыла 2019 шықәсазы. Ажьырныхәамза 21, 2017 шықәсазы аинициативтә гәыԥ аԥшьгарала Аԥсны Жәлар Реизара - Апарламент адепутатрахь кандидатс ашәҟәы дҭагалан.
[]
cc452ff6-b991-4af4-9070-543f6ba86c95
Аӡынба,_Шамил_Омар-иԥа
21,969
4,057,556
Азхьарԥшқәа
0
Акатегориа:Аԥсны аԥыза-министрцәа Акатегориа:Аԥсны аполитикцәа Акатегориа:Аӡынаа Акатегориа:1970 шықәсазы ииз Акатегориа:Лаҵарамза 21 рзы ииз
[ { "start": 0, "end": 33, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Аԥсны_аԥыза-министрцәа" }, { "start": 34, "end": 62, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Аԥсны_аполитикцәа" }, { "start": 63, "end": 80, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Аӡынаа" }, { "start": 81, "end": 109, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:1970_шықәсазы_ииз" }, { "start": 110, "end": 141, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Лаҵарамза_21_рзы_ииз" } ]
f5deaadf-a68d-4728-b687-53d2fbc74307
Аԥсны_Аҳәынҭқарра_Ахада_иалхрақәа_(2014)
22,158
17,274,171
null
0
Аԥсны Аҳәынҭқарра Ахада иалхрақәа 2014 шықәса — афбатәи Аԥсны Аҳәынҭқарра ахада иалхрақәа ыҟан 2014 шықыса нанҳәамза 24 рзы. Анаҩстәи абжьыҭырақәа ҟалараны иҟан 2016 ш-зы, аха усҟантәи аамҭаз иҟаз Аԥсны ахада Александр Анқәаб, иаалырҟьан иҟалаз аполитикатә кризис рашәарамза 1 2014 ш-зы имаҵура нижьыр акәхоит, Аԥсны апарламент иара ицамҭаз Аԥсны ахада иусқәа аамҭала иназыӡаша далнахуеит апарламент ахаитәаҩы Валери Бганба, игьшьақәиргылоит абжьыҭира арыцхә изаамҭанымкәа иҟалаз Аԥсны ахада иалхра.
[ { "start": 0, "end": 17, "qid": 31354462, "pageid": 1053, "title": "Аԥсны_Аҳәынҭқарра" }, { "start": 34, "end": 38, "qid": 1999, "pageid": 5662, "title": "2014" }, { "start": 107, "end": 119, "qid": 2825, "pageid": 7057, "title": "Нанҳәамза_24" }, { "start": 161, "end": 165, "qid": 25245, "pageid": 5664, "title": "2016" }, { "start": 209, "end": 225, "qid": 313355, "pageid": 1635, "title": "Анқәаб,_Александр_Золотинска-иԥа" }, { "start": 410, "end": 423, "qid": null, "pageid": null, "title": "Валери_Рамшух-иԥа_Бганба" } ]
c6be4d3f-7f7f-42f0-adf5-5135e4a66968
Аԥсны_Аҳәынҭқарра_Ахада_иалхрақәа_(2014)
22,158
17,274,171
Азхьарԥшқәа
0
Акатегориа:Аԥсны Аҳәынҭқарра Ахада иалхрақәа
[ { "start": 0, "end": 44, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Аԥсны_Аҳәынҭқарра_Ахада_иалхрақәа" } ]
6034cd0e-f6b0-4853-9d6c-6a20bf231b51
Какалиа,_Асҭамыр_Валери-иԥа
21,982
97,266,920
null
0
Асҭамыр Валери-иԥа Какалиа (Астамур Валерьевич Какалия; 4, Аҟәа ақ.) — аԥсуа политик.
[ { "start": 59, "end": 63, "qid": 40811, "pageid": 1040, "title": "Аҟәа" } ]
c77c94c6-9b3b-4aff-a03d-81a923881330
Барцыц,_Аслан_Чачурбеи-иԥа
21,986
67,999,522
null
0
Аслан Чачурбеи-иԥа Барцыц (Аслан Чачурбеевич Барциц; 22, ақыҭа Ԥсырӡха, Гәдоуҭа араион) — аԥсуа политик.
[ { "start": 63, "end": 70, "qid": 3596036, "pageid": 2501, "title": "Ԥсырӡха" }, { "start": 72, "end": 86, "qid": 135943, "pageid": 2447, "title": "Гәдоуҭа_араион" } ]
144f1c5c-4740-46a2-af49-8e8bc6b3b590
Какалиа,_Асҭамыр_Валери-иԥа
21,982
97,266,920
Абиографиа
0
Диит Аҟәа ақалақь ажьырныҳәамза 4, 1976 шықәса рзы; Далгеит Аҟәатәи ажәибыжьтәи абжьаратә аурыс школ; 1993 шықәсазы Гәдоуҭатәи Арратә горнизон аҟны арра дахысуан; Аԥснытәи Аҳәынҭқарратә университет арратә кафедра даушьҭымҭоуп; 1998 ш. ААУ аекономикатә факультет далгеит; 2001 ш. далхәын Кәыдрытәи аиҩхааҿы имҩаԥысуаз аоперациа; 1994-2000 шш. рзы — Аҟәатәи аџьармыкьаҿы гәаҭаҩыс аус иуан; 2000-2001 шш. рзы Жәларбжәаратәи агәыҳалалратә еиҿкаара «Премиер-Уржанс» аҟны англыз бызшәа ахьынтәи аурысшәахь еиҭагаҩыс аус иуан; 2002-2003 шш. рзы аус иуан Москватәи акомерциатә фирмақәа руак аҟны; 2004-2005 шш. рзы Аԥсны Ахада иадминистрациа аиҳабы ицхырааҩыс дыҟан; 2005-2007 шш. рзы Апсны Аҳәынҭқарраҿы Ареспублика Преднестровиа Ахаҭарнакс дыҟан; 2007-2015 шш. Аԥсны Аҳәынҭқарра Аҵәахырҭатә банк аревизорс аус иуан; 2010-иахьа уажәраанӡа хаталатәи усдкылаҩыс дыҟоуп. Аҭоурыхтә роман «Гостеприимное море» авторс дамоуп.
[]
5108aacf-c6f7-456b-b356-97443a95bf17
Какалиа,_Асҭамыр_Валери-иԥа
21,982
97,266,920
Азхьарԥшқәа
0
Акатегориа:Аԥсны аполитикцәа Акатегориа:1976 шықәсазы ииз Акатегориа:Ажьырныҳәамза 4 рзы ииз
[ { "start": 0, "end": 28, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Аԥсны_аполитикцәа" }, { "start": 29, "end": 57, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:1976_шықәсазы_ииз" }, { "start": 58, "end": 92, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Ажьырныҳәамза_4_рзы_ииз" } ]
ab50384a-14f9-4a09-a7b3-446f0c7b1070
Барцыц,_Аслан_Чачурбеи-иԥа
21,986
67,999,522
Абиографиа
0
Диит лаҵарамза 22, 1965 шықәсазы Гәдоуҭа араион Ԥсырӡха ақыҭан; 1982 ш. аҵара иҵон Афонҿыцтәи абжьаратәи ашкол; 1982 ш. Аԥснытәи Аҳәынҭқарратә университет азындырратә факультет дҭалеит; 1983-1985 шш. аррамаҵура дахысуан Асовет Ар Аҳаирхьчаратә архәҭақәа (АХЬА) рыҟны; 1989 ш. ауниверситет далгеит аҭоурыхи ауаажәларрадырреи рырҵаҩ изанааҭ ала; 1989-1990 шш. аус иуан изанааҭ ала Гәдоуҭа араион Орџьоникиӡетәи абжьаратәи ашкол аҟны; 1990 ш. аус иуан Аҟәа ақ. Абзазаратә маҵзура аусбарҭа (АМА) акомҿартә еилакы зхы иақәиҭу амаӡаныҟәгаҩыс; 1992 ш. Аԥсуа гвардиа Афонҿыцтәи аҟәша далан; 1992-1993 шш. Афон-Ешыратәи абаталион далан; Анаҩс, Гәымысҭатәи афронт аԥшыхареи аконтрԥшыхареи рыҟәшаҟны дыҟан; 2000-2001 шш. Аԥсны Аҳәынҭқарра Ашәарҭадаратә Маҵзура 10 аҟәшаҟны аус иуан; 2001-2005 шш. нӡа Аԥсны Жәлар Реизара — Апарламент IV ааԥхьара адепутатс дыҟан; 2017 ш. Аԥсны Аҳәынҭқарра Ахада и-Администрациа Аексперттә усбарҭа аиҳабыс дыҟан; 2018 ш. инаркны иахьа уажәраанӡа Аԥсны Ареспубликатә политикатә партиа «Аԥсны жәлар ракзаара Афорум» хантәаҩра азиуеит.
[]
4fe014be-7231-47e3-945d-9f50ed69c8d0
Барцыц,_Аслан_Чачурбеи-иԥа
21,986
67,999,522
Азхьарԥшқәа
0
Акатегориа:1965 шықәсазы ииз Акатегориа:Лаҵарамза 22 рзы ииз Акатегориа:Аԥсны ахада ихаҭыԥуаҩцәа Акатегориа:Аԥсны Жәлар реизара 3-тәи ааԥхьара адепутатцәа Акатегориа:Аԥсны аполитикцәа Акатегориа:Барцыцаа
[ { "start": 0, "end": 28, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:1965_шықәсазы_ииз" }, { "start": 29, "end": 60, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Лаҵарамза_22_рзы_ииз" }, { "start": 61, "end": 96, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Аԥсны_ахада_ихаҭыԥуаҩцәа" }, { "start": 97, "end": 154, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Аԥсны_Жәлар_реизара_3-тәи_ааԥхьара_адепутатцәа" }, { "start": 155, "end": 183, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Аԥсны_аполитикцәа" }, { "start": 184, "end": 203, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Барцыцаа" } ]
b7a61c56-fdb7-4805-947a-7a499bb67032
Қәычбериа,_Сҭеԥан_Михаил-иԥа
22,133
97,267,231
Абиографиа
0
Дҭахеит аҩбатәи адунеитә еибашьраеӷҽы.
[]
b5e25488-2b53-4b21-9375-0e26d2f46254
Қәычбериа,_Сҭеԥан_Михаил-иԥа
22,133
97,267,231
Абиографиа
0
Диит 1912 шықәсазы Река ақыҭа Очамчыра араион. Иԥсҭазаара далҵит 1942 шықәса хәажәкырамза 18 рзы.
[]
c0dfbfe0-0eef-4c42-84cf-13875141f6d4
Қәычбериа,_Сҭеԥан_Михаил-иԥа
22,133
97,267,231
Абиографиа
0
Антологиаҿ иаробоу иажәеинраалақәа аагоуп, 1966 шықәсазы иҭыҵыз «Аԥсадгьыл аазы» аизга аҟнытә.
[ { "start": 43, "end": 47, "qid": 2649, "pageid": 7750, "title": "1966" } ]
ef7e3f18-9e5a-4c74-a679-f3461f7df690
Қәычбериа,_Сҭеԥан_Михаил-иԥа
22,133
97,267,231
Азхьарԥшқәа
0
Акатегориа:Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа Акатегориа:Аԥсны апоетцәа Акатегориа:Қәычбериаа Акатегориа:Аибашьра иалаӡыз Акатегориа:1913 шықәсазы ииз Акатегориа:1942 шықәсазы иԥсыз Акатегориа:Хәажәкырамза 18 рзы иԥсыз
[ { "start": 0, "end": 28, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Аԥсны_ашәҟәыҩҩцәа" }, { "start": 29, "end": 54, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Аԥсны_апоетцәа" }, { "start": 55, "end": 76, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Қәычбериаа" }, { "start": 77, "end": 104, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Аибашьра_иалаӡыз" }, { "start": 105, "end": 133, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:1913_шықәсазы_ииз" }, { "start": 134, "end": 164, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:1942_шықәсазы_иԥсыз" }, { "start": 165, "end": 201, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Хәажәкырамза_18_рзы_иԥсыз" } ]
bd823cec-8aab-4859-9337-06d71cb20bc2
Анқәаб,_Артур_Мирод-иԥа
21,980
97,266,678
null
0
Артур Мирод-иԥа Анқәаб (Артур Миродович Анкваб; 19, Гагра ақ.) — Аԥсны политик.
[ { "start": 52, "end": 57, "qid": 44811, "pageid": 1046, "title": "Гагра" } ]
da7d949e-6cbb-4735-ad4d-a1c8770cf2da
Салаҟаиа,_Сослан_Шьоҭа-иԥа
21,984
67,784,019
null
0
Сослан Шьоҭа-иԥа Салаҟаиа (Сослан Шотаевич Салакая; 27) — аԥсуа политикеи аҭоурыхдырҩеи.
[]
bca8743e-7ed0-4998-bf11-4a8a62c7d72e
Салаҟаиа,_Сослан_Шьоҭа-иԥа
21,984
67,784,019
Абиографиа
0
Диит рашәарамза 27, 1965 шықәса рзы; 1971-1982 шш. аҵара иҵон Н. А. Лакоба ихьӡ зху Аҟәатәи абжьаратә школ аҿы; 1982-1987 шш. рзы Аԥснытәи Аҳәынҭқарратә Университет аҭоурых аҟәша, аҭоурых-зындырратә факультет аҿы аҵара иҵон 1987-1990 шш. рзы Д. И. Гәлиа ихьӡ зху Аԥснытәи абызшәеи,алитературеи,аҭоурыхи ринститут аҿы аспирантс дыҟан; 1991 ш. инаркны аус иуеит рҵаҩыс, арҵаҩы-еиҳабыс, адоцентс Аԥсны аҭоурыхи, археологиеи, аетнологиеи ркафедраҿы; 2002 ш. инаркны Аҭҵаарадырратә институт аҿы аҭҵаарадырратә аусзуаҩыс дыҟан; 2011-2017 шш. аҭҵаарадырратә усқәа рзы адиректор ихаҭыԥуаҩыс дыҟан; Аҭоурых ҭҵаарадыррақәа дыркандидатуп, ААУ адоцент.
[]
de934f92-a45c-4d3a-8c58-94b6d09d02d3
Салаҟаиа,_Сослан_Шьоҭа-иԥа
21,984
67,784,019
Азхьарԥшқәа
0
Акатегориа:Аԥсны аполитикцәа Акатегориа:Аԥсны аҭоурыхдырҩцәа Акатегориа:Салаҟаиаа Акатегориа:1965 шықәсазы ииз Акатегориа:Рашәарамза 27 рзы ииз
[ { "start": 0, "end": 28, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Аԥсны_аполитикцәа" }, { "start": 29, "end": 60, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Аԥсны_аҭоурыхдырҩцәа" }, { "start": 61, "end": 81, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Салаҟаиаа" }, { "start": 82, "end": 110, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:1965_шықәсазы_ииз" }, { "start": 111, "end": 143, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Рашәарамза_27_рзы_ииз" } ]
a49d660a-2aef-49ea-bc08-8b3a2ec3c853
Нодиа,_Ҷиҷико_Тома-иԥа
22,163
97,267,082
Абиографиа
0
Диит 1922 шықәса жьҭаарамза 20 рзы Лыхны ақыҭа Гәдоуҭа араион. Иԥсҭазаара далҵит 2003 ш. азы. 1940 шықәсазы дҭалоит Аҟәвтәи аҳәынҭқарратә педагогтә институт далгоит 1940 шықәсазы.
[ { "start": 5, "end": 9, "qid": 2165, "pageid": 7782, "title": "1922" }, { "start": 81, "end": 85, "qid": 1986, "pageid": 2653, "title": "2003" }, { "start": 94, "end": 98, "qid": 18633, "pageid": 6207, "title": "1940" } ]
0c496a79-4a5a-4fde-8524-9f1fbc7acb46
Анқәаб,_Артур_Мирод-иԥа
21,980
97,266,678
Абиографиа
0
Диит цәыбррамза 19, 1969 шықәсазы ГаГра ақалақь аҿы; 1986 ш. далгеит Лӡаатәи абжьаратә школ; 1989 ш. дҭалеит Аԥснытәи Аҳәынҭқарратә Университет аҭоурых-зиндырратә факультет, дагьалгеит 1996 ш-зы; Иара убри ашықәсазы рҵаҩыс аусура далагеит Аԥснытәи Аҳәынҭқарратә Университет аҿы; 1997-2003 шш. азындырратә факультет адекан ихаҭыԥуаҩыс дыҟан; 1999-2000 шш. аус иуан Аԥсны Аҩныҵҟатәи Аусқәа Рминистрра иаҵанакуа иҷыдоу амилициатә школ, азеиԥш маҭәарқәа ркафедра еиҳабыс; 2000-2003 шш. аус иуан Аԥсны Аҩныҵҟатәи Аусқәа Рминистрраҿы усҭҵааҩыс; 2006-2007 шш. ҟарачы-Черкессктәи Апедагогигатә институт аҿы аспирант-ҭҵааҩыс дыҟан; 2011-2015 Аҟәатәи абжьаратә милициатә школ еиҳабыс дыҟан «амилициа аподполковник» ичын ала; Иахьатәи аамҭазы аус иуеит «Урыстәылеи Аҳәаанырцәтәи атәылақәеи рҭоурых» иаҵанакуа акафедра арҵаҩы-еиҳабыс; Аԥсны Аџьынџьтәылатә еибашьра далахәын, ахымхәацәа II ргәыԥ даҵанакуеит.
[]
31d0a71f-b260-48d8-8ab5-f6bc8c79e8a9
Анқәаб,_Артур_Мирод-иԥа
21,980
97,266,678
Азхьарԥшқәа
0
Акатегориа:Цәыббрамза 19 рзы ииз Акатегориа:1969 шықәсазы ииз Акатегориа:Аԥсны аполитикцәа Акатегориа:Анқәабаа
[ { "start": 0, "end": 32, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Цәыббрамза_19_рзы_ииз" }, { "start": 33, "end": 61, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:1969_шықәсазы_ииз" }, { "start": 62, "end": 90, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Аԥсны_аполитикцәа" }, { "start": 91, "end": 110, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Анқәабаа" } ]
3e1d6a3c-44a0-4078-be4d-4335fdca8991
Нодиа,_Ҷиҷико_Тома-иԥа
22,163
97,267,082
Абиографиа
0
Акьыԥх аҽы дцәырҵит а-40-тәи ашықәскәа инадыркны. Аколлективтә уизгақәа Аԥснытәи апоетцәа /1947 шықәса/, Аҽар рыбжьы /1949 шықәса/, агазуҭқәа́ Аԥсны ҟаԥшь, Бзыԥ ҟаԥшь /иҭыԥуан Гәдоуҭа/, Альманах адаҟьақәа реы.
[]
587aa42e-2be7-49cc-b9da-f19df27198f4
Нодиа,_Ҷиҷико_Тома-иԥа
22,163
97,267,082
Абиографиа
0
А-50-тәи ашықәсқәа инадыркны маҷ-маҷ аре́иаратә уе дацехьаҵуеит.
[]
5d097bc4-bb70-4c68-a122-2c5460f8742d
Нодиа,_Ҷиҷико_Тома-иԥа
22,163
97,267,082
Алитература
0
Акатегориа:Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа Акатегориа:Аԥсны апоетцәа Акатегориа:Нодиаа Акатегориа:1922 шықәсазы ииз Акатегориа:Жьҭаарамза 20 рзы ииз Акатегориа:2003 шықәсазы иԥсыз
[ { "start": 0, "end": 28, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Аԥсны_ашәҟәыҩҩцәа" }, { "start": 29, "end": 54, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Аԥсны_апоетцәа" }, { "start": 55, "end": 72, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Нодиаа" }, { "start": 73, "end": 101, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:1922_шықәсазы_ииз" }, { "start": 102, "end": 134, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Жьҭаарамза_20_рзы_ииз" }, { "start": 135, "end": 165, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:2003_шықәсазы_иԥсыз" } ]
ab88be66-27cd-427b-938c-4b7730993a52
Нодиа,_Ҷиҷико_Тома-иԥа
22,163
97,267,082
null
0
Ҷиҷико Тома-иԥа Нодиа (20, Лыхны ақыҭа, Гәдоуҭа араион — ) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, апоет.
[ { "start": 27, "end": 32, "qid": 931349, "pageid": 2459, "title": "Лыхны" }, { "start": 40, "end": 54, "qid": 135943, "pageid": 2447, "title": "Гәдоуҭа_араион" } ]
e0685b2f-e92a-4f6c-958d-6fb335ec8756
Ӡаԥшьба,_Леонид_Иури-иԥа
21,966
4,160,952
null
0
Леонид Иури-иԥа Ӡаԥшьба (Леонид Юрьевич Дзапшба; 1, ақыҭ. Бармышь, Гәдоуҭа араион) — Аԥсуа политик.
[ { "start": 58, "end": 65, "qid": 3596025, "pageid": 2490, "title": "Бармышь" }, { "start": 67, "end": 81, "qid": 135943, "pageid": 2447, "title": "Гәдоуҭа_араион" } ]
54f593fa-f680-4a70-82bc-0036ffa0c18a
Ӡаԥшьба,_Леонид_Иури-иԥа
21,966
4,160,952
Абиографиа
0
Диит ажьырныҳәамза 1, 1960 ш. Гәдоуҭа араион Бармышь ақыҭан; 1979 ш. далгеит аҩбатәи абжьаратә школ Гәдоуҭа араион Орџьоникиӡе акыҭан; 1980 ш. Асовет Ар даланы Германиа аррамаҵура дахысуан; 1983 ш. СССР Аҩнаҵҟатәи аусқәа рминистрра иатәу Чебоксартәи амилициа ашкол далгеит. 1983-1990 шш. Томсктәи аобласттә нагӡком Аҩнаҵҟатәи аусқәа русбаҭаҟны аус иуан аоперативтә зинмчы змоу иҟынтәи ашьауԥсаара аҟәша аиҳабы иҟынӡа; 1991 ш. далгеит Омсктәи амилициа иреиҳаӡоу ашкол; 1991 ш. диаган Аԥснытәи АССР ААР ашьаусҭҵааратә усбарҭа аоперативтә зинмчы змоу аусзуҩы еиҳабы имаҵурахьы; 1992-1993 шш. Аԥсны Аџьынџьтәылатә еибашьра ианалага инаркны, Аԥсны Иреиҳаӡоу Ахеилак ахантәаҩы В. г. Арӡынба ихьчара аофицер еиҳабыс дыҟан; 1993 ш. Аԥсны ААР аоперативтә ҭакҟаҵара аиҳабыс дыҟан; 1993 ш. Аҳәынҭқарра Аҩнуҵҟатәи аусқәа рминистр ихаҭыԥуаҩыс, ақалақь Аҟәа Аҩныҵҟатәи аусқәа русбарҭа аиҳабыс, арратә комендантс дҟаҵан; 1995 ш. Аҩныҵҟатәи аусқәа рминистр иҳаҭыԥуаҩыс дҟаҵан; 1996 ш. диаган Аԥсны Аҳәынҭқарратә ашәарҭадаратә маҵзура Ахантәаҩы ихаҭыԥуаҩыс; 2002-2008 шш. Аԥсны Аҳәынҭқарра ашәахтәқәеи аизгатәқәеи рзы аминистр актәи ихаҭыԥуаҩыс дыҟан; 2008-2011 шш. Аԥсны Ашьампылампыл афедерациа ахадас дыҟан; 2010 ш. Аԥсны Аҳәынҭқарра Аҩнуҵҟатәи аусқәа рминистрс дҟаҵоуп; 2011 ш. амилициа аинрал-маиор ҳәа ахьӡ ихҵан; 2013 ш. иаԥиҵеит «Азакәанреи, аҭышәынтәылареи, адемократиеи рзы ауаажәларратә еиҿкаара» Аԥсны азеиԥшуаажәларратә еидгыла; 2013-2014 шш. аполитикатә усура инапы алакын; Аԥсны аопозициатә политикатә мчқәа ркоодинациатә хеилак далан; 2014 ш. Аԥсны Аҳәынҭқарра Ахадаразы икандидатура ықәтылан; 2015 ш. Аԥсны Аҩнуҵҟатәи аусқәа рминистрс дҟаҵоуп, амилициа аинрал-леитенант ҳәа ахьӡ ихҵан; 2016 ш. Аԥсны азинхьчаратә усбарҭақәа реимадаразы Ахада иабжьгаҩ имаҵурахьы диаган.
[ { "start": 30, "end": 37, "qid": 242593, "pageid": 1056, "title": "Гәдоуҭа" }, { "start": 115, "end": 126, "qid": null, "pageid": null, "title": "Орџьоникиӡе" }, { "start": 160, "end": 168, "qid": 183, "pageid": 4524, "title": "Германиа" }, { "start": 198, "end": 202, "qid": 15180, "pageid": 16801, "title": "СССР" }, { "start": 238, "end": 249, "qid": null, "pageid": null, "title": "Чебоксар" }, { "start": 288, "end": 296, "qid": null, "pageid": null, "title": "Томск" }, { "start": 434, "end": 441, "qid": null, "pageid": null, "title": "Омск" }, { "start": 724, "end": 733, "qid": null, "pageid": null, "title": "Аԥсны_ААР" } ]
39c11029-5370-4013-a553-1b2b27255f98
Ӡаԥшьба,_Леонид_Иури-иԥа
21,966
4,160,952
Абиографиа
0
Иахьатә аамҭазы, Аҳәынҭқарратә политикатә партиа «Акзаара» ахантәаҩра азииуеит.
[ { "start": 50, "end": 57, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акзаара" } ]
26d95e47-5b2f-4680-b1cd-c3c43de817d4
Ӡаԥшьба,_Леонид_Иури-иԥа
21,966
4,160,952
Азхьарԥшқәа
0
Акатегориа:Аԥсны аполитикцәа Акатегориа:Ӡаԥшьаа Акатегориа:1961 шықәсазы ииз Акатегориа:Ажьырныҳәамза 1 рзы ииз
[ { "start": 0, "end": 28, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Аԥсны_аполитикцәа" }, { "start": 29, "end": 47, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Ӡаԥшьаа" }, { "start": 48, "end": 76, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:1961_шықәсазы_ииз" }, { "start": 77, "end": 111, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Ажьырныҳәамза_1_рзы_ииз" } ]
5f79e29c-6b96-4f4b-a8dd-36d182ede953
Миурдаль,_Альва
27,227
152,437
null
0
мини|Альва Миурдаль, [[1968]] Альва Миурдаль (Alva Myrdal; 31, Уппсала — 1, Стокгольм) — швециатәи адипломат, аполитик, асоциолог, Адунеизегьтәи Нобельтәи апремиа алауреат (1982 ш. рзы Альфонсо Гарсиа Роблеси лареи еицроуит). Аекономист, иара убасгьы, Адунеизегьтәи Нобельтәи апремиа алауреат Гуннар Миурдаль иԥшәмаԥҳәыс, ашәҟәыҩҩы Иан Миурдали, афилософ Сиселла Боки, асоциолог Каи Фиольстери ран.
[ { "start": 0, "end": 27, "qid": null, "pageid": null, "title": "Афаил:ARB-Alva-Myrdal.jpg|мини" }, { "start": 63, "end": 70, "qid": null, "pageid": null, "title": "Уппсала" }, { "start": 76, "end": 85, "qid": 1754, "pageid": 30899, "title": "Стокгольм" }, { "start": 89, "end": 98, "qid": 34, "pageid": 4133, "title": "Швециа" }, { "start": 99, "end": 108, "qid": null, "pageid": null, "title": "Адипломат" }, { "start": 110, "end": 118, "qid": null, "pageid": null, "title": "Аполитик" }, { "start": 120, "end": 129, "qid": null, "pageid": null, "title": "Асоциолог" }, { "start": 131, "end": 162, "qid": null, "pageid": null, "title": "Адунеизегьтәи_Нобельтәи_апремиа" }, { "start": 173, "end": 177, "qid": 2436, "pageid": 6225, "title": "1982" }, { "start": 293, "end": 308, "qid": null, "pageid": null, "title": "Гуннар_Миурдаль" }, { "start": 332, "end": 344, "qid": null, "pageid": null, "title": "Иан_Миурдали" }, { "start": 355, "end": 367, "qid": null, "pageid": null, "title": "Сиселла_Боки" }, { "start": 379, "end": 393, "qid": null, "pageid": null, "title": "Каи_Фиольстери" } ]
f326443a-ffc2-431e-bc5d-1c1c9eebe19b
Миурдаль,_Альва
27,227
152,437
Альва Миурдаль (Alva Myrdal). Анысмҩа
0
Альва Миурдаль диит ажьырныҳәамза 31, 1902 шықәса рзы Уппсала ақалақь аҟны, Швециа. Илызҳаит аргылаҩ иҭаацәараҿы. Альва еснагь лаб инапы злакыз аусқәа зегьы дрызҿлымҳан. Лаб иакәзар, иусура анаҩсангьы, швециатәи асоциал-демократиатә партиа далахәылан. Альва Миурдаль иреиҳау аҵарадырра лоуит Стокгольмтәи ауниверситет аҟны. Анаҩс, лара аҵара лҵон Лондон, Леипциг, Стокгольм, Женева ақалақьқәа рҟны. Альва дызхысыз амаҭәарқәа рхыԥхьаӡараҿ иҟоуп асоциологиа, афилософиа, аԥсихологиа, апедагогика. Альва Миурдаль аҭаацәара далалеит 1924 шықәса рзы. Уи длынасыԥхеит аекономист Гуннар Миурдаль, Стокгольм ақалақь аҟны аиуристтә практика знапы алакыз. Дара ирыхшеит хҩык ахшара — аԥа, анаҩс ишәҟәыҩҩхаз Иан Миурдали, аԥҳацәа —ифилософхаз Сиссела Боки, исоциологхаз Каи Фиольстери. Альва Миурдаль аҵарадырра ахырхарҭа аҟны аус луан, 1936 шықәса инаркны 1948 шықәсанӡа. Ари аамҭа иалагӡаны лара ашколтә рҵаҩы лҟынтә адиректорра аҟынӡа днеит. Директорс даман лара иаԥылҵаз ашколқәранӡатәи аҵарадырразы Апедагогикатә институт, дагьықәгылон апедагогика аҟны апрогрессивтә методқәа ралагаларазы. Иара убри аамҭазы Альва Миурдаль аҵарадырра ареформа азуразы Акралратә комиссиа аилазаара далаҵахоит. Лара далхын ашколқәранӡатәи аҵарадырразы Адунеизегьтәи ахеилак акомиссиа аамҭалатәи ахантәаҩыс. Аҩбатәи адунеизегьтәи аибашьра аан ахҵәацәа рпроблемақәа аӡбараҿ дрыцхраауан, урҭ инеитралтәу Швециа акәшамыкәша ахыҵакырҭа иашьҭан. Альва Миурдаль Европа акультуратә цхыраара аҭаразы швециатәи атәылауаҩратә еиҿкаарақәа еизаку рхеилак ахантәаҩы ихаҭыԥуаҩыс дыҟан. Адемографиеи асоциалтә реформақәеи рызҵаарақәа ирыдҳәалаз акыр акьыԥхьымҭақәа рнаҩс, Альва ауаажәларратә усуразы лкариера хацлыркуеит. 1938 шықәса инаркны 1947 шықәсанӡа лара аҳәса аусдкылаҩцәеи аусуҩцәеи Жәларбжьаратәи рфедерациа ахада ихаҭыԥуаҩ имаҵзура аанылкылон. 1949 шықәса инаркны 1955 шықәсанӡа Еиду Америкатәи Аштатқәа, Ниуи- Иорк ақалақь аҟны Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара администрациа аҟны аус луан. Анаҩс, 1961 шықәсанӡа Швециа ацҳаражәҳәаҩыс Индиа дыҟан. Миурдаль, 1962 шықәса инаркны 1973 шықәсанӡа, абџьар алгаразы Женеватәи ахеилак аилазаара аҟны швециатәи аделегациа хантәаҩра азылуан. Акраамҭа ИУНЕСКО асистема аҟны аус луан, абџьар алгара апроблемақәа лыӡбон. 1967 шықәса рзы Таге Ерландер исоциал-демократиатә кабинет аминистрцәа реилазаара далаҵан, абџьар алгара азҵаарақәа рзы ҷыдала аҭакзыԥхықәу усзуҩын. Альва Миурдаль, 1980 шықәса рзы, Альберт Еинштеин ихьыӡ зху Адунеизегьтәи апремиа ланашьан. Ҩышықәса рнаҩс, абџьар алгаразы ллагала дуқәа рзы Альва Адунеизегьтәи Нобельтәи апремиа ланашьан. Лара ари аҳамҭа ду ицеиҩылшеит Альфонсо Гарсиа Роблес. Альва Миурдаль илымаз агәыхь иахҟьаны лыԥсҭазаара аҵыхәтәантәи аҩышықәса стокгольмтәи ахәышәтәырҭа аҟны илхылгар акәхеит. Уа Альва лыԥсҭазаара далҵит жәабранмза 1, 1986 шықәса рзы.
[ { "start": 20, "end": 36, "qid": 2289, "pageid": 6807, "title": "Ажьырныҳәамза_31" }, { "start": 38, "end": 42, "qid": 2043, "pageid": 7802, "title": "1902" }, { "start": 54, "end": 61, "qid": null, "pageid": null, "title": "Уппсала" }, { "start": 529, "end": 533, "qid": 2173, "pageid": 7780, "title": "1924" }, { "start": 826, "end": 830, "qid": 18649, "pageid": 6210, "title": "1936" }, { "start": 846, "end": 850, "qid": 5165, "pageid": 7768, "title": "1948" }, { "start": 1681, "end": 1685, "qid": 18645, "pageid": 6208, "title": "1938" }, { "start": 1701, "end": 1705, "qid": 5263, "pageid": 7769, "title": "1947" }, { "start": 1814, "end": 1818, "qid": 5188, "pageid": 7767, "title": "1949" }, { "start": 1834, "end": 1838, "qid": 18577, "pageid": 7761, "title": "1955" }, { "start": 1960, "end": 1964, "qid": 3696, "pageid": 7755, "title": "1961" }, { "start": 2020, "end": 2024, "qid": 2764, "pageid": 7754, "title": "1962" }, { "start": 2040, "end": 2044, "qid": 2477, "pageid": 7743, "title": "1973" }, { "start": 2221, "end": 2225, "qid": 2648, "pageid": 7749, "title": "1967" }, { "start": 2386, "end": 2390, "qid": 2439, "pageid": 6227, "title": "1980" } ]
a9966a77-ecf7-4ae8-b323-d5a2733a58bc
Миурдаль,_Альва
27,227
152,437
Жәларбжьаратәи аусура, абџьар алгара азықәԥара
0
Ҩажәижәабатәи ашықәсқәа рзы швециатәи асоциал-демократцәа анырра ӷәӷәа ҟарҵо иалагеит, иагьрылшеит асоциалтә реформақәа рымҩаԥгара. Хаҵеи ԥҳәыси Миурдаль еицырҩыз ашәҟәы аиҳабыра ирыҵанаҳәеит ахәыҷқәа зегьы рзы иҭышәынтәалоу аԥсҭазаара роуразы, насгьы рҭаацәа рфинанстә ҭагылазаашьа иахьыԥшымкәа рыҟазааразы аӡбамҭа рыдкылара. Ашәҟәы зҩыз ируаӡәкыз, зыхьӡ нагаз аҵарауаҩ Альва Миурдаль лакәзар, анхарҭа ала ауаа реиқәыршәаразы Аиҳабыратә хеилак далаҵан. 1935 шықәса рзы, лара ауааԥсыра рызҵаарақәа рзы Акралратә комиссиа абжьгаҩыс дҟарҵоит, шықәсык анаҩс ашколқәранӡатәи аҵаразы апедагогигатә институт аԥылҵоит, 1948 шықәсанӡа уи адиректорсгьы дыҟан. 1946 шықәса рзы лара илымаз аԥышәеи аҳаҭыри ирыбзоураны Акралратә комиссиа аҵарадырразы ареформақәа рымҩаԥгаразы далаҵахоит. Абарҭ ашықәсқәа рзы, Альва Миурдаль даара лроль дуун швециатәи аҳәса рполитикатәи рекономикатәи еиҟарара аиҿкаара аус аҟны. Аҳәса рџьа азы аҳәынҭқарратә комиссиа аҭакзыԥхықәу амаӡаныҟәгаҩ иаҳасаб ала, Миурдаль 1935–1938 шықәсқәа рзы есымзатәи аҳәса ржурнал, асоциал-демократиатә партиа иалаз иртәыз, редакторра азылуан. Аҳәса аусдкылаҩцәеи аусзуҩцәеи Стокгольмтәи реиҿкаара апрезидент-ихаҭыԥуаҩык иаҳасаб ала, 1935–1936 шықәсқәа рзы, Альва афеминизм азҵаарақәа рыӡбара лҽазылшәон, еиҳаракгьы аекономикатә хырхарҭа аҟны, аполитикатәи, мамзаргьы апсихологиатәи хырхарҭақәа рҟны акәымкәа. Абас, маҷ-маҷ Альва Миурдаль лусура жәларбжьаратәи аҳаракыра аҟынӡа инаӡеит. 1938–1947-тәи ашықәсқәа рзы аҳәса аусдкылаҩцәеи аусзуҩцәеи Жәларбжьаратәи рфедерациа напхгара алҭон. Ауниверситет аусзуҩцәа Жәларбжьаратәи афедерациа аҳәаақәа ирҭагӡаны Миурдаль ажәахә азыҟалҵеит аҭаацәара иалоу аҳәса рџьабаа зеиԥшроу азы. Адунеизегьтәи аҩбатәи аибашьра аан, Швециаҟа хыԥхьаӡара рацәала ахҵәацәа аауа ианалага, Альва Миурдаль Европа акультуратә цхыраара азыҟаҵаразы ауаажәларратә еиҿкаара ахантәаҩы-ихаҭыԥуаҩыс дҟалеит. Аибашьра ашьҭахь лара есымчыбжьа иҭыҵуаз «Шведский путь» редакторра азылуан, уи акыр абызшәақәа рыла иҭрыжьуан, иара ахҵәацәа рассимилиациа арццакра иазынархан. 1946 шықәса рзы Альва Миурдаль аҵарадырреи, анаукеи, акультуреи рызҵаарақәа рзы Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара Парижтәи аконференциа аҟны Швециа ахьӡала дықәгылеит. Шықәсык анаҩс лара «Ашколқәа рыла жәларбжьаратәи аилкаара» апроект аконсультантс дҟалоит, уи афинансттә цхыраара азыҟанаҵон ауаажәларратә ҵарадыррақәа рдепартамент ИУНЕСКО. Хышықәса рнаҩс Миурдаль Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара асоциалтә проблемақәа рзы адепартамент адиректорс дҟалоит. Ари аҭыԥ аҟны лара ауаа рзинқәа, аинформациатә хақәиҭра, аҳәса рҭагылазаашьа, арҩышьыгатә маҭәашьарқәа рыдкылара, ауааԥсыра рхыԥхьаӡара аизҳара уҳәа реиԥш иҟаз апроектқәа акоординациа рзылуан.
[ { "start": 454, "end": 458, "qid": 18658, "pageid": 6211, "title": "1935" }, { "start": 612, "end": 616, "qid": 5165, "pageid": 7768, "title": "1948" }, { "start": 651, "end": 655, "qid": 18610, "pageid": 7770, "title": "1946" }, { "start": 986, "end": 990, "qid": 18658, "pageid": 6211, "title": "1935" }, { "start": 991, "end": 995, "qid": 18645, "pageid": 6208, "title": "1938" }, { "start": 1439, "end": 1443, "qid": 18645, "pageid": 6208, "title": "1938" }, { "start": 1444, "end": 1448, "qid": 5263, "pageid": 7769, "title": "1947" }, { "start": 2037, "end": 2041, "qid": 18610, "pageid": 7770, "title": "1946" }, { "start": 2117, "end": 2141, "qid": 1065, "pageid": 3719, "title": "Еиду_Амилаҭқәа_Реиҿкаара" }, { "start": 2142, "end": 2150, "qid": null, "pageid": null, "title": "Париж" }, { "start": 2360, "end": 2367, "qid": 7809, "pageid": 9230, "title": "ИУНЕСКО" } ]
870ed556-e049-43e0-b836-f1d5ffea7c8d
Миурдаль,_Альва
27,227
152,437
Жәларбжьаратәи аусура, абџьар алгара азықәԥара
0
Асоциал-демократиатә партиа алахәылас лыҟазаара Миурдаль, усҟантәи аамҭазы лусқәа ирныԥшуамызт, акомитет аҟны аус шылуазгьы, аибашьра ашьҭахьтәи апартиа аполитика ашьақәгылара лнапы шалакызгьы, уи анаҩсгьы, 1945 шықәса рзы, Париж аџьа аиҿкааразы Жәларбжьаратәи аконференциа аҟны апартиа ахьӡала далахәын. Ус шакәызгьы, Альва Миурдаль Индиа швециатәи ацҳаражәҳәаҩыс дҟаҵан, Швециа аусутә гәыԥқәа рыбжьара, уи даара ацәажәарақәа шахылҿиаазгьы. Ас еиԥш ацәажәарақәа зыхҟьаз, Миурдаль лсоциалисттә дунеихәаԥшрақәа акыр гәҽанызаарыла иахьазыҟаз ауп. Лара илылаз аиҿкааратә ԥышәеи алшарақәеи ирыбзоураны индиааи урҭ рԥыза-аминистр Џьавахарлал Неруи рганахь ала даара ҳаҭыр зқәыз лакәны дыҟан. 1961 шықәса рзы, Швециаҟа даныгьежь, Альва Миурдаль абџьар алгара азҵаарақәа рзы Адәныҟатәи аусқәа рминистр ицхырааҩ ҷыдас дҟалоит, уи инамаданы лара ари азҵаара инарҵауланы иҭылҵаар акәхеит. 1962 шықәса рзы швециатәи апарламент ахь иалхыз Альва швециатәи аделегациа напхгара алҭон, Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара абџьар алгаразы Женева имҩаԥнагоз аконференциа аҟны. Миурдаль Альва Женева имҩаԥысуаз, иаламлази анеитралла зкызи атәылақәа, «аибашьра хьшәашәа» алагара иаҿагылоз ргәыԥ напхгара аҭо, абџьар алгара иадҳәалаз аиҿцәажәарақәа рҟны даараӡа лроль ӷәӷәан. Лара ари аҭагылазаашьазы лдунеихәаԥшышьеи, адунеи аҟны аибашьра апроблемеи лышәҟәы «Игра в разоружение: Как Соединенные Штаты и Россия раздувают гонку вооружений» аҟны иаалырԥшит. 1962 шықәса рзы Альва убасгьы Риксдаг адепутатс далхын, 1967 шықәса рзы Таге Ерландер исоциал-демократиатә министрцәа ркабинет далалоит, абџьар алгара азҵаарақәа рзы ҷыдалатә аҭакԥхықәра змаз аӡәы лакәны, ус дагьыҟан Улоф Пальма иеиҳабыра рҟны апортфель змамыз министрны 1973 шықәсанӡа. 1966 шықәса рзы Альва Миурдаль дызхагылаз акомиссиа ажәалагала ҟанаҵеит адунеи апроблемақәа рыҭҵааразы Стокгольмтәи жәларбжьаратәи аинститут аԥҵаразы (СИПРИ). Лара адунеи аҟны аҭынчра ашьақәыргыларазы лџьабаа акыр апремиақәа рыла иалкаан.
[ { "start": 207, "end": 211, "qid": 5240, "pageid": 7771, "title": "1945" }, { "start": 687, "end": 691, "qid": 3696, "pageid": 7755, "title": "1961" }, { "start": 879, "end": 883, "qid": 2764, "pageid": 7754, "title": "1962" }, { "start": 1424, "end": 1428, "qid": 2764, "pageid": 7754, "title": "1962" }, { "start": 1480, "end": 1484, "qid": 2648, "pageid": 7749, "title": "1967" } ]
2508a9c4-b05e-464b-988c-768996515167
Миурдаль,_Альва
27,227
152,437
Аҭаацәа
0
Альва Миурдаль лыԥшәма Гуннар Миурдаль Адунеизегьтәи Нобельтәи апремиа далауреатын аекономика ахырхарҭа ала, уи лыԥҳацәа ҩыџьа рахьтә руаӡәык – Сиселла Миурдаль-Бок – дфилософын, Каи Фиольстер – дсоциологын. Лԥа Иан Миурдаль – дышәҟәыҩҩын, джурналистын.
[]
03e012c3-010f-4428-960a-95c327612e93
Миурдаль,_Альва
27,227
152,437
Азхьарԥшқәа
0
Акатегориа:Швециатәи аполитикцәа Акатегориа:Швециатәи асоциологцәа Акатегориа:Швециатәи адипломатцәа Акатегориа:1902 шықәсазы ииз Акатегориа:Ажьырныҳәамза 31 рзы ииз Акатегориа:1986 шықәсазы иԥсыз Акатегориа:Жәабранмза 1 рзы иԥсыз
[ { "start": 0, "end": 32, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Швециатәи_аполитикцәа" }, { "start": 33, "end": 66, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Швециатәи_асоциологцәа" }, { "start": 67, "end": 100, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Швециатәи_адипломатцәа" }, { "start": 101, "end": 129, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:1902_шықәсазы_ииз" }, { "start": 130, "end": 165, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Ажьырныҳәамза_31_рзы_ииз" }, { "start": 166, "end": 196, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:1986_шықәсазы_иԥсыз" }, { "start": 197, "end": 230, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Жәабранмза_1_рзы_иԥсыз" } ]
e20f6b28-1583-4683-9b2b-53c9c36d92aa
Неру,_Џьавахарлал
27,231
1,047
Индиа раԥхьатәи аԥыза-министр
0
мини|слева|Џьавахарлал Неруи Махатма Гандии ([[1946 ш.)]] Нанҳәамза 24, 1946 шықәса рзы Џьавахарлал Неру Индиа Аамҭалатәи аиҳабыра – Индиатәи акрал ихаҭыԥуаҩ иҟны Анагӡаратә хеилак аԥыза – министрс дҟалеит, 1947 шықәса рзы – ихьыԥшым Индиа актәи аԥыза – министрси, Адәныҟатәии Атәылахьчареи рминистррақәа аминистрси дҟалеит. 1947 шықәса, рашәарамзазы, Индиазегьтәи ахеилак ИНК абжьқәа реиҳарак ала, британиатәи ажәалагала ала Индиа ҩ-ҳәынҭқарракны ашара иақәшаҳаҭхеит. Уи алагьы иаԥҵан Индиатәи Ахеилаки Пакистани. Нанҳәамза 15, 1947 шықәса рзы Неру раԥхьаӡа акәны Дели афорт Ҟаԥшьы иахашәыршәыруа иҟаиҵеит ихьыԥшым Индиа абираҟ. Нанҳәамза 15 ауха Джавахарлал Неру абас иҳәеит:
[ { "start": 0, "end": 51, "qid": null, "pageid": null, "title": "Афаил:Nehru_gandhi.jpg|мини|слева" }, { "start": 58, "end": 70, "qid": 2825, "pageid": 7057, "title": "Нанҳәамза_24" }, { "start": 72, "end": 76, "qid": 18610, "pageid": 7770, "title": "1946" }, { "start": 207, "end": 211, "qid": 5263, "pageid": 7769, "title": "1947" }, { "start": 325, "end": 329, "qid": 5263, "pageid": 7769, "title": "1947" }, { "start": 515, "end": 527, "qid": 2774, "pageid": 7048, "title": "Нанҳәамза_15" }, { "start": 529, "end": 533, "qid": 5263, "pageid": 7769, "title": "1947" } ]
1c4ca224-6f24-44b9-836c-21fab542b167
Неру,_Џьавахарлал
27,231
1,047
Индиа раԥхьатәи аԥыза-министр
0
1948 шықәса жәабранмзазы, Индиа иаанханы иҟаз аҵыхәтәантәи британиатәи архәҭақәа алҵны ицеит. 1947–1948-тәи ашықәсқәа рзы Кашмир азы Индиеи Пакистани еибашьит. Уи алҵшәақәа рыла, еимактәыс иҟаз аштат ахԥатәи ахәҭа Пакистан анапаҵаҟа иҟалеит, аха ахәҭа хада Индиа аилазаара иалаҵан.
[ { "start": 0, "end": 4, "qid": 5165, "pageid": 7768, "title": "1948" } ]
ca9feb7f-8e87-41e2-8081-84a5df75f78b
Неру,_Џьавахарлал
27,231
1,047
Агәалашәара
0
Москва, Москватәи аҳәынҭқарратә университет азааигәара Неру игәалашәара иазку абаҟа гылоуп. Ломоносов ихьӡ зху апроспект аҟни, Вернадски ихьӡ зху апроспекти реихысырҭа амҩа Џьавахарлал Неру ихьӡ ахуп. Иаԥҵоуп Џьавахарлал Неру ихьӡала апремиа. Иҟоуп, иара убасгьы, Џьавахарлал Неру ихьӡ зху алитературатә премиа. Дели ақалақь аҿы иргылоуп Џьавахарлал Неру ихьӡ зху ашьапылампыласырҭатә дәы. Џьавахарлал Неру ихьӡ зху ауниверситет. Екатеринбург – Џьавахарлал Неру ихьӡ зху абаҳча.
[ { "start": 0, "end": 6, "qid": 649, "pageid": 3631, "title": "Москва" }, { "start": 8, "end": 43, "qid": null, "pageid": null, "title": "Москватәи_аҳәынҭқарратә_университет" }, { "start": 312, "end": 316, "qid": null, "pageid": null, "title": "Дели" }, { "start": 430, "end": 442, "qid": null, "pageid": null, "title": "Екатеринбург" } ]
88a36025-3135-4840-967a-c777945a79bb
Неру,_Џьавахарлал
27,231
1,047
Индиа раԥхьатәи аԥыза-министр
0
Аекономикеи асоциалтә хырхарҭеи рҟны ареформақәа Неру аҩныҵҟатәи аполитика аҟны хықәкыс имаз Индиа ажәларқәа зегьы реинышәара акәын. Аекономика аҟны акәзар – апланркра апринципи аџьармыкьатә економикеи дрықәныҟәон. Иара шьаҭанкылатәи аиҭакрақәа, аӡбамҭақәа рыдкылара дашьҭамызт, уи алагьы илшон арыӷьаратәигьы, арымаратәигьы, агәҭатәии афракциа Аконгресс акзаара ахьчара, урҭ рыбжьара абаланс еиқәырхан. Неру ажәлар ргәырҽаниҵон: Ишәхашәмыршҭлан, аӷарра иаразнак абеиарахь ишузиамго нашанак, мамзаргьы асоциализми акапитализми аметодқәа рхархәара ала. Мҩас иҟоу акоуп – аус улатәуп, аџьа алҵшәақәа еиӷьтәтәуп, насгьы афатәаалыҵқәа ииашаны аихшара еиҿкаатәуп. Ари имариам, аамҭа зҭаху, иуадаҩу процессуп. Аҿиара змам атәылазы акапиталисттә метод ас еиԥш алшарақәа унаҭом. Планла иарбоу асоциалисттә знеишьа ацхыраара ала ауп излалыршахо ԥкра змам апрогресс, уигьы, жәаҳәарада, аамҭа аҭахуп.
[ { "start": 447, "end": 453, "qid": 10294, "pageid": 26996, "title": "Аӷарра" } ]
28132f67-f3c8-4f5a-bb1a-2c3bf920483a
Неру,_Џьавахарлал
27,231
1,047
Адәныҟатәи аполитика
0
Неру аекономикатә цхыраара идикылон СССР аҟынтәгьы, аха Асовет Еидгыла азы адгылаҩыс дҟамлеит, иара еиуеиԥшым ауаажәларратә шьақәгылара змоу аҳәынҭқаррақәа ҭынч реицынхара азы дықәгылон. 1955 шықәса рзы Неру Москва даҭааит. Асовет Еидгыла аҟны иҟазаара иалагӡаны Неру еиуеиԥшым ақалақьқәа дырҭааны ибеит. Неру иԥҳа Индира Гандии иареи зықьҩыла ауаа рԥылон, иара ас еиԥш адкылара даара изыџьашьатәын. Екатеринбург ақалақь аҟны – усҟан Свердловск, Индиа аԥыза - министр азауад «Уралмаш» ахьгьы днеит, анаҩс Индиеи ари азауади аиқәшаҳаҭра рыбжьарҵеит. Уиижьҭеи азауад 300 инарзынаԥшуа ексковатор Индиаҟа идәықәнаҵахьеит. Абасалагьы асоветтәии индиатәии аизыҟазаашьақәа шьақәгылеит.
[ { "start": 36, "end": 40, "qid": 15180, "pageid": 16801, "title": "СССР" }, { "start": 56, "end": 70, "qid": 15180, "pageid": 10167, "title": "Асоветтә_Социалисттә_Республикақәа_Реидгыла" }, { "start": 187, "end": 191, "qid": 18577, "pageid": 7761, "title": "1955" }, { "start": 400, "end": 412, "qid": null, "pageid": null, "title": "Екатеринбург" } ]
3af9205a-0d20-4b2a-a09a-e6e0094d20e7
Неру,_Џьавахарлал
27,231
1,047
Аԥсра
0
Ишазгәаҭоу ала, Китаии Индиеи реибашьра инаҭаз агәыхь Неру даара игәабзиара ҵнашәааит. Неру иԥсҭазаара далҵит лаҵарамза 27, 1964 шықәса рзы Дели, изцәырҵыз агәыхь иахҟьаны. Иара иуасиаҭ шәҟәы инақәыршәаны, иԥсыбаҩ былны иԥшьоу аӡиас Иамуна аҟны иԥсаҟьан.
[ { "start": 110, "end": 122, "qid": 2587, "pageid": 6997, "title": "Лаҵарамза_27" }, { "start": 124, "end": 128, "qid": 2652, "pageid": 7752, "title": "1964" } ]
791fc0d3-30f9-46c7-b9a6-ac1f90d6eb89
Неру,_Џьавахарлал
27,231
1,047
Азхьарԥшқәа
0
Акатегориа:Индиа аԥыза-министрцәа Акатегориа:Индиатәи аполитикцәа Акатегориа:Индиатәи ашәҟәыҩҩцәа Акатегориа:Асоциалистцәа Акатегориа:1889 шықәсазы ииз Акатегориа:Абҵарамза 14 рзы ииз Акатегориа:1964 шықәсазы иԥсыз Акатегориа:Лаҵарамза 27 рзы иԥсыз
[ { "start": 0, "end": 33, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Индиа_аԥыза-министрцәа" }, { "start": 34, "end": 65, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Индиатәи_аполитикцәа" }, { "start": 66, "end": 97, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Индиатәи_ашәҟәыҩҩцәа" }, { "start": 98, "end": 122, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Асоциалистцәа" }, { "start": 123, "end": 151, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:1889_шықәсазы_ииз" }, { "start": 152, "end": 183, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Абҵарамза_14_рзы_ииз" }, { "start": 184, "end": 214, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:1964_шықәсазы_иԥсыз" }, { "start": 215, "end": 248, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Лаҵарамза_27_рзы_иԥсыз" } ]
6bb078a0-7a25-4df2-851e-af14758fcfff
Неру,_Џьавахарлал
27,231
1,047
Индиа раԥхьатәи аԥыза-министр
0
Неру ирылеиҳәеит «асоциалисттә ҿырԥшы» ала Индиа ауаажәларра раԥҵара хықәкыс ишимоу, уи иаанагоз аҳәынҭқарратә аекономикатә сектор арҿиара ахылаԥшра ӷәӷәа аҭареи, анаплак маҷқәа ацхыраара рыҭареи, асоциалтә ԥгаԥсатә система аԥҵареи ракәын. Раԥхьатәи иакыз алхрақәа раан, уи мҩаԥган 1951–1952-тәи ашықәсқәа рзы, Аконгресс 44,5% бжьы аиуит, иара убасгьы 74% аҭыԥқәа жәлар рпалата аҟны. Убри аан Неру аҳәынқарратә аекономикатә сектор арӷәӷәара дадгылаҩын. Ааглыхратә политика азы арезолиуциа аҟны Неру иазгәеиҭеит аҳәынҭқарра абџьар, атомтә енергиа, аихамҩатәи амҩатәи транспорт ахырхарҭала аҳәынҭқарра амонополиа шышьақәыргылахо. Иара убасгьы, акыр аусхкқәа, аҳаирпланргылара, амашьынаргылара, анефти арацәеи рааглыхрақәа, аметаллургиа еиқәаҵәа уҳәа рганахь ала аҳәынҭқарра заҵәык акәын азин змаз анаплак ҿыцқәа рыргыларазы. Ихадаз 17 обиект ааглыхра иадҳәалаз ҳәынҭқарратәқәаны ирылаҳәан. 1948 шықәса рзы Индиа Арезервтә банк милаҭтә банкны иҟаҵан, 1949 шықәса рзы ахатә банкқәа русурагьы аҳәынҭқарра хылаԥшра анаҭо иҟаҵан. 1950-тәи ашықәсқәа рзы Неру аграртә сектор аҟны афеодалтә, аџьатә уалдҵа аԥихит. Амалуаҩ азин имамызт қьырала адгьыл иқәаарыхуаз рықәцара, ақьырагьы ахәқәа ԥсахын. 1957 шықәса рзы имҩаԥгаз аҩбатәи алхрақәа раангьы Неру даҽазныкгьы аиааира игеит. Анаҩстәи алхрақәа раан, 1962 шықәса рзы Неру 3% процентк абжьқәа шицәыӡызгьы, амажоритартә система иабзоураны аԥыжәара игеит.
[ { "start": 282, "end": 286, "qid": 18591, "pageid": 7765, "title": "1951" }, { "start": 287, "end": 291, "qid": 5272, "pageid": 7764, "title": "1952" }, { "start": 888, "end": 892, "qid": 5165, "pageid": 7768, "title": "1948" }, { "start": 948, "end": 952, "qid": 5188, "pageid": 7767, "title": "1949" }, { "start": 1187, "end": 1191, "qid": 5311, "pageid": 7759, "title": "1957" }, { "start": 1293, "end": 1297, "qid": 2764, "pageid": 7754, "title": "1962" } ]
7e196f7b-00aa-496c-aac9-5961bfd40dcb
Неру,_Џьавахарлал
27,231
1,047
Аҿар рԥыза
0
Аамҭаказы Неру дҟалеит ИНК активистцәа дыруаӡәкны, урҭ Индиа ахьыԥшымра иазықәԥоз ракәын амч рхы иамырхәакәа. Иара иԥсадгьыл гәакьа дахәаԥшуан, Европа аҵарадырра зауз, уаатәи акультура злаҽны иҟаз уаҩны. Махатма Ганди иабадырра, насгьы уи ауаа ирызнеигоз аҵара иалнаршеит Неру дызлыҵыз ижәлар рзааигәахара, урҭ рытрадициақәеи европатәи аидеиақәеи рзеиԥшыркра. Неру, ИНК егьырҭ аԥызацәа реиԥш, Махатма Ганди идоктрина азхеиҵон. Британиа ду аколониалтә мчрақәа изныкымкәа Неру дыкны дҭаркхьан, иааизакны иара абахҭаҟны ихигеит жәашықәса. Аха, ус шакәызгьы, Неру, Ганди иабжьгарала, аколониалтә мчрақәа аус рыцмура акомпаниа активла ихы алаирхәт, уи далахәын, убасгьы, британинтәи атауарқәа абаикот рзыҟаҵара акомпаниагьы.
[ { "start": 144, "end": 150, "qid": 46, "pageid": 2409, "title": "Европа" }, { "start": 204, "end": 217, "qid": null, "pageid": null, "title": "Ганди,_Махатма" } ]
392b696e-51f6-49be-a875-bba958ad2902
Неру,_Џьавахарлал
27,231
1,047
Ақәыԥшра
0
мини|Неру аҭаацәа Џьавахарлал Неру диит абҵарамза 14, 1889 шықәса рзы Аллахабад, акаста варна иаҵанакуаз кашемиртәи абрахманцәа рҭаацәараҿы. Иара иан – Сваруп Рани (1863–1954), иаб – Мотилал Неру (1861–1931) – атәылаҟны зегьы иреиҳаз апартиа Индиатәи амилаҭтә конгресс анапхгаҩцәа дыруаӡәкын, раԥхьа – 1919–1920-тәи ашықәсқәа рзы, анаҩс – 1928–1929-тәи ашықәсқәа рзы. Аб иԥа Џьавахарлал (уи ихьӡ хинди аҟынтә еиҭагазар иаанагоит «драгоценный рубин») Харроу (Лондон ду) иҟаз даара заҳаҭыр ҳаракыз англиатәи ашкол ахь аҵара ҵара дишьҭуеит. Иара Британиа Ду иҟазаара аан убасгьы деицырдыруан Џьо Неру (Joe Nehru) ҳәа. 1912 шықәса рзы Неру Кембриџьтәи ауниверситет аҟны аиуристтә факультет далгеит. Иара убасгьы, Англиа иҟазаара аан иара дазҿлымҳахоит, усҟантәи аамҭазы Ладатәи Африкантәи игьежьыз, индиаа рмилаҭ-хақәиҭратә қәԥара аԥыза Махатма Ганди иусура, уи иоуп анаҩс иара Џьавахарлал Неру абжьгаҩыс, политикатә рҵаҩыс изыҟалазгьы. Неру Индиаҟа даныгьежь Аллахабадҟа нхара дцоит, уа иаб напхгара зиҭоз адукаттә контора аҟны аусура далагоит. 1916 шықәса, жәабранмза 8 рзы, ааԥынра ааира иадҳәалаз аиндусцәа рныҳәа аҽны, Џьавахарлал жәаф шықәса зхыҵуаз Камала Каул ԥҳәысс дигоит. Ианеибага нахыс шықәсык ааҵхьаны, диуеит рыԥҳазаҵә, Индира зыхьӡырҵаз.
[ { "start": 0, "end": 17, "qid": null, "pageid": null, "title": "Афаил:Jawaharlal_Nehru_as_a_young_child_with_his_parents.png|мини" }, { "start": 40, "end": 52, "qid": 2983, "pageid": 7139, "title": "Абҵарамза_14" }, { "start": 54, "end": 58, "qid": 7831, "pageid": 7815, "title": "1889" }, { "start": 70, "end": 79, "qid": null, "pageid": null, "title": "Аллахабад" }, { "start": 152, "end": 163, "qid": null, "pageid": null, "title": "Неру,_Сваруп_Рани" }, { "start": 165, "end": 169, "qid": 7701, "pageid": 7841, "title": "1863" }, { "start": 170, "end": 174, "qid": 18581, "pageid": 7762, "title": "1954" }, { "start": 183, "end": 195, "qid": null, "pageid": null, "title": "Неру,_Мотилал" }, { "start": 197, "end": 201, "qid": 7693, "pageid": 7843, "title": "1861" }, { "start": 202, "end": 206, "qid": 18782, "pageid": 6215, "title": "1931" }, { "start": 302, "end": 306, "qid": 2157, "pageid": 7785, "title": "1919" }, { "start": 307, "end": 311, "qid": 2155, "pageid": 7784, "title": "1920" }, { "start": 339, "end": 343, "qid": 19715, "pageid": 7776, "title": "1928" }, { "start": 344, "end": 348, "qid": 18792, "pageid": 7775, "title": "1929" }, { "start": 543, "end": 554, "qid": 145, "pageid": 30820, "title": "Британиа_Ду" }, { "start": 615, "end": 619, "qid": 2077, "pageid": 7792, "title": "1912" }, { "start": 833, "end": 846, "qid": null, "pageid": null, "title": "Ганди,_Махатма" }, { "start": 1042, "end": 1046, "qid": 2087, "pageid": 7788, "title": "1916" }, { "start": 1055, "end": 1067, "qid": 2323, "pageid": 6888, "title": "Жәабранмза_8" } ]
466c8163-4e2c-4c6b-b3c2-387b12f9174f
Неру,_Џьавахарлал
27,231
1,047
Адәныҟатәи аполитика
0
Неру адунеи аҟны даара пату иқәын, иара аполитикатә блокқәа реидымҵара аполитика авторцәа дыруаӡәкхеит. Зегь раԥхьа Неру иеиҳабра азхазҵаз Китаитәи Жәлар Рреспублика ауп, аха уи иалнамыршеит аҳәаатә конфликтқәа рҭышәныртәалара. Адәныҟатәи аполитика аҟны Неру 1950-тәи, 1960-тәи ашықәсқәа ралагамҭаз хырхарҭас имаз Индосҭантәи адгьылбжьахабжа аҟны европатәи аҳәынҭқаррақәа иаԥҵаны ирымаз аколониалтә анклавқәа рықәгара акәын. 1949 шықәса рзы, ҭагалан, Неру Еиду Америкатәи Аштатқәа дырҭаауеит. Ари аныҟәара иабзоураны аиҩызаратә еизыҟазаашьақәа шьақәыргылан, Индиаҟа Америкатәи акапитал аауа иалагеит, акыр аекономикатәи атехникатәи цхыраара иадҳәалаз ахырхарҭа змаз аиқәышаҳаҭрақәа анапы рыҵаҩын. Аха Неру арратә цхыраара мап ацәикит, 1962 шықәса рзы индиа-китаитәи бџьаршьҭыхралатәи аконфликт аан.
[ { "start": 425, "end": 429, "qid": 5188, "pageid": 7767, "title": "1949" }, { "start": 456, "end": 480, "qid": 30, "pageid": 3502, "title": "Еиду_Америкатәи_Аштатқәа" }, { "start": 735, "end": 739, "qid": 2764, "pageid": 7754, "title": "1962" } ]
9ab601da-7d16-4299-9ae9-a057000f45c5
Неру,_Џьавахарлал
27,231
1,047
ИНК ахантәаҩы
0
1927 шықәса рзы, Неру ИНК ахантәаҩыс далхын. Иара убри ашықәсан Џьавахарлал Октиабртәи ареволиуциа жәашықәса ахыҵра иазкыз аныҳәа далахәын, иаб Мотилал Неруи, иаҳәшьа Кришнеи, иԥшәмаԥҳәыс Камалеи ицны. 1938 шықәса рзы апартиа алахәылацәа рхыԥхьаӡара хә-миллионҩык рҟынӡа инаӡеит, уи ахыԥхьаӡара жәантә еиҳахеит аханатә иҟаз аасҭа. Аха, уи аамҭазы аинуистцәеи аԥсылманцәеи рыбжьара аилибамкаарақәа аҭыԥ роуит. Аҵыхәтәантәиқәа рпартиа – Индиазегьтәи аԥсылманцәа рлига – ихьыԥшым аислам ҳәынҭқарра Пакистан – «ацқьақәа ртәыла» аԥҵаразы иқәгыло иалагеит. 1936 шықәса рзы, абахҭа данҭыҵ ашьҭахь, Лакхнау Аконгресс аҟны дықәгыло, Неру абас еиԥш аҳәамҭа ҟаиҵеит: «Сара агәра згоит, ари апроблема, адунеи зегьи Индиеи рҿаԥхьа иқәгылоу, ӡбашьас иамоу акызаҵәык ауп иҟоу – асоциализм. Сара ари ажәа анысҳәо, ус баша агуманисттә ҵакы аҵаҵаны исҳәом, уи иагәылоуп идыру анаука-аекономикатә ҵакы…. Сара избаӡом даҽа мҩак, аусура аҟамзаара, адеградациа, индиа жәлар рхьыԥшра аԥызхуа асоциализм ада даҽакы. Уи азын зда ԥсыхәа амам акәны иҟоуп инарҭбаау ареволиуциатә еиҭакрақәа, ҳара ҳполитикатәи ҳуаажәларратәи ргылараҿы, насгьы ақыҭанхамҩеи ааглыхреи рҟны амалуаа рықәгара… Уи иаанаго, ахатәы мазара амазаара аԥыхны, амал аагара иазырхоу акооперативтә аарыхра асистема ала аԥсахра ауп…»
[ { "start": 0, "end": 4, "qid": 18110, "pageid": 7777, "title": "1927" }, { "start": 202, "end": 206, "qid": 18645, "pageid": 6208, "title": "1938" }, { "start": 495, "end": 503, "qid": null, "pageid": null, "title": "Пакистан" }, { "start": 551, "end": 555, "qid": 18649, "pageid": 6210, "title": "1936" } ]
b8eb2b6c-0741-4dc5-a0e4-fc84b56543e5
Еиду_Амилаҭқәа_Реиҿкаара_абжьаҟазаратә_мчқәа
27,225
219,575
null
0
мини Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара абжьаҟазаратә мчқәа (миротво́рческий континге́нт ООН, Les casques bleus, Blauhelme) – атәылақәа рырбџьармчтә контингент — Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара алахәылацәа, Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара аԥҟаԥҵәа инақәыршәаны иазоужьу, аҭынчреи ашәарҭадареи раԥыхра, мамзаргьы раԥырҟәҟәаара, аекономикатә, мамзаргьы аполитикатә ҟазшьа змоу ашәага-загақәа аназымхо аамҭазы, иаку мчылатәи аусқәа рыла (арратә демонстрациа, арратә блокада уҳәа реиԥш иҟоу) иаԥызхуа архәҭақәоуп.
[ { "start": 0, "end": 4, "qid": null, "pageid": null, "title": "Афаил:United_Nations_Peacekeeping_Logo.svg" }, { "start": 153, "end": 177, "qid": 1065, "pageid": 3719, "title": "Еиду_Амилаҭқәа_Реиҿкаара" }, { "start": 178, "end": 189, "qid": null, "pageid": null, "title": "Еиду_Амилаҭқәа_Реиҿкаара_алахәылацәа" } ]
a12c26a7-00e8-4de8-b1eb-b2cfa1e361e8
Еиду_Амилаҭқәа_Реиҿкаара_абжьаҟазаратә_мчқәа
27,225
219,575
Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара абжьаҟазаратә операциақәа
0
Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара абжьаҟазаратә мчқәа — ари Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара иалоу атәылақәа рырбџьармчратә контингент ауп. Иара Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара ашәарҭадаратә хеилак аӡбамҭа ала абџьаршьҭыхралатәи аконфликт аан, ҩба ма инацны жәларбжьаратәи азин асубиектқәа рыбжьара аекономикатә, мамзаргьы аполитикатә ҟазшьа змоу асанкциақәа анаҭаххалак ирзалырхуа шәага-загоуп. Абжьаҟазаратә мчқәа амилаҭрацәала еилоу еиҿкаароуп.
[]
87c3d89c-4217-46ed-aebb-020704d08b2e
Еиду_Амилаҭқәа_Реиҿкаара_абжьаҟазаратә_мчқәа
27,225
219,575
Абжьаҟазаратә операциақәа рзы аперсонал алԥшаара
0
1970-тәи ашықәсқәа рыбжьаранӡа, Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара апрактика аҟны асоциалисттә тәылақәа (Иугославиа алахәхара ада, Иемен аҟны арратә наԥшыҩцәа ргәыԥ 1963—1964 шш., Мысра тәи (Египет) абжьаҟазаратә миссиа 1950-тәи ашықәсқәа) абжьаҟазаратә операциақәеи арратә наԥшыҩцәа рмиссиеи ианалахәыз ҳәа ыҟамызт. Убриаан, америкатәи афицарцәа Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара Бырзентәыла (Греция), Палестина, Пакисҭан, Кашмир, Ливан, Мраҭашәаратәи Иран имҩаԥнагоз аоперациақәа раан Еиду Амилаҭқәа реиҿкаара наԥшыҩцәақәак раҳасабала иалахәын. Наԥшыҩцәақәак раҳасаб ала ауаа рацәа азоузыжьыз иреиуоуп НАТО, СЕНТО, ЛАГ, АСЕН уҳәа арратә блокқәа рыла Еиду Америкатәи Аштатқәа рыдгылаҩцәа.
[ { "start": 0, "end": 18, "qid": null, "pageid": null, "title": "1970–1979" }, { "start": 95, "end": 105, "qid": null, "pageid": null, "title": "Иугославиа" }, { "start": 121, "end": 126, "qid": 805, "pageid": 30952, "title": "Иемен" }, { "start": 155, "end": 159, "qid": 2755, "pageid": 7753, "title": "1963" }, { "start": 160, "end": 164, "qid": 2652, "pageid": 7752, "title": "1964" }, { "start": 170, "end": 175, "qid": 79, "pageid": 26962, "title": "Мысра" }, { "start": 210, "end": 229, "qid": null, "pageid": null, "title": "1950–1959" }, { "start": 362, "end": 373, "qid": 41, "pageid": 3797, "title": "Бырзентәыла" }, { "start": 384, "end": 393, "qid": null, "pageid": null, "title": "Палестина" }, { "start": 395, "end": 403, "qid": null, "pageid": null, "title": "Пакисҭан" }, { "start": 405, "end": 411, "qid": null, "pageid": null, "title": "Кашмир" }, { "start": 413, "end": 418, "qid": null, "pageid": null, "title": "Ливан" }, { "start": 434, "end": 438, "qid": 794, "pageid": 30111, "title": "Иран" }, { "start": 633, "end": 657, "qid": 30, "pageid": 3502, "title": "Еиду_Америкатәи_Аштатқәа" } ]
780ef9b0-1a82-4a81-ae6f-bae7cf733617
Еиду_Амилаҭқәа_Реиҿкаара_абжьаҟазаратә_мчқәа
27,225
219,575
Абжьаҟазаратә операциақәа рзы аперсонал алԥшаара
0
1970-тәи ашықәсқәа рҽеиҩшамҭазы аҭагылазаашьа аҽаԥсахуа иалагеит: асоциалисттә тәылақәа абжьаҟазаратә миссиақәа ирылахәхо иалагеит: Польша — ИУНИФИЛ (ЮНИФИЛ) 1982 шықәса инаркны, СССР арратә наԥшыҩцәа ргәыԥқәа рҟны Мысра (Египет), Намибиа, Кувеит, Мраҭашәаратәи Сахара, Камбоџьа.
[ { "start": 0, "end": 18, "qid": null, "pageid": null, "title": "1970–1979" }, { "start": 132, "end": 138, "qid": 36, "pageid": 3599, "title": "Польша" }, { "start": 141, "end": 148, "qid": null, "pageid": null, "title": "ИУНИФИЛ" }, { "start": 158, "end": 162, "qid": 2436, "pageid": 6225, "title": "1982" }, { "start": 179, "end": 183, "qid": 15180, "pageid": 16801, "title": "СССР" }, { "start": 215, "end": 220, "qid": 79, "pageid": 26962, "title": "Мысра" }, { "start": 231, "end": 238, "qid": 1030, "pageid": 30478, "title": "Намибиа" }, { "start": 240, "end": 246, "qid": 817, "pageid": 33991, "title": "Кувеит" }, { "start": 248, "end": 268, "qid": 40362, "pageid": 30552, "title": "Мраҭашәаратәи_Сахара" }, { "start": 270, "end": 278, "qid": null, "pageid": null, "title": "Камбоџьа" } ]
b6d20350-1710-4402-8c95-1dabc3691fe4
Еиду_Амилаҭқәа_Реиҿкаара_абжьаҟазаратә_мчқәа
27,225
219,575
Урыстәыла абжьаҟазаратә операциақәа рҟны
0
1992 шықәса, хәажәкыра 8 рзы Урыстәыла Иреиҳаӡоу ахеилак аӡбамҭа ала 900-ҩык урыстәылатәи абжьаҟазаҩцәа уаанӡатәи Иугославиа ашҟа Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара амчқәа реилазаара иалаҵаны инашьҭын. 1996 шықәса рзы аконтингент аилазаара 1600-ҩык рҟынӡа инаӡеит (урҭ рахьтә 1340-ҩык — Босниеи Герцеговинеи). Босниантәи урыстәылатәи абжьаҟазаратә мчқәа зегьы алган рашәарамза 14, 2003 шықәса рзы. Хорватиеи Босниеи имҩаԥгаз аоперациақәа раан иҭахеит 22-ҩык урыстәылатәи аррамаҵзурауаа.
[ { "start": 0, "end": 4, "qid": 2060, "pageid": 7730, "title": "1992" }, { "start": 13, "end": 24, "qid": 2395, "pageid": 6917, "title": "Хәажәкырамза_8" }, { "start": 114, "end": 124, "qid": null, "pageid": null, "title": "Иугославиа" }, { "start": 192, "end": 196, "qid": 2070, "pageid": 7733, "title": "1996" }, { "start": 277, "end": 297, "qid": 225, "pageid": 30813, "title": "Босниеи_Герцеговинеи" }, { "start": 356, "end": 369, "qid": 2612, "pageid": 2861, "title": "Рашәарамза_14" }, { "start": 371, "end": 375, "qid": 1986, "pageid": 2653, "title": "2003" }, { "start": 388, "end": 397, "qid": 224, "pageid": 3872, "title": "Хорватиа" } ]
59a81d38-d1f2-4aaf-a751-5547d76c0e9a
Еиду_Амилаҭқәа_Реиҿкаара_абжьаҟазаратә_мчқәа
27,225
219,575
Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара абжьаҟазаратә операциақәа
0
Ас еиԥш архәҭақәа акыр шықәса инеиԥынкыланы Африка, Азиа, Европа, Агәҭантәи Америка, Ааигәатәи Мрагылара уҳәа рҟны абжьаҟазаратә операциақәа ирылахәын. Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара абжьаҟазаҩцәа рдырра мариоуп, Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара аемблема алеи, ажәҩангәыԥшшәы змоу ахылԥақәеи рыла (голубые береты), урҭ дара амаҵзура аҟны ианыҟоу иныҟәыргоит. Ажәҩангәыԥшшәы змоу акаскақәа, Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара абжьаҟазаҩцәа рзы исимволхаз, иарбанызаалак аоперациақәа раан ирхарҵоит, ашәарҭара аныҟоу. Абжьаҟазаҩцәа дара иахьатәиу атәыла аформа ауп иныҟәырго.
[ { "start": 44, "end": 50, "qid": 15, "pageid": 17452, "title": "Африка" }, { "start": 52, "end": 56, "qid": 48, "pageid": 17449, "title": "Азиа" }, { "start": 58, "end": 64, "qid": 46, "pageid": 2409, "title": "Европа" }, { "start": 66, "end": 83, "qid": null, "pageid": null, "title": "Агәҭантәи_Америка" }, { "start": 85, "end": 104, "qid": null, "pageid": null, "title": "Ааигәатәи_Мрагылара" } ]
4f6aec5c-4313-4009-aee7-f4fb685c3a51
Еиду_Амилаҭқәа_Реиҿкаара_абжьаҟазаратә_мчқәа
27,225
219,575
Урыстәыла абжьаҟазаратә операциақәа рҟны
0
Урыстәылатәи арратә еиҿкаарақәа рнаҩсангьы, Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара амиссиақәа еснагь ирылахәуп афицарцәа-арратә наԥшыҩцәа, урҭ абџьар ҳәа акагьы рымам, адипломатиатә статуси ркьысра азин аҟамзаареи заҵәык ауп рхы иадырхәо. Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара асоветтә арратә наԥшыҩцәа актәи ргәыԥ 36 афицар рыла ишьақәгылаз, Ааигәатәи Мрагылара ҟа идәықәҵан Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара анаԥшратә орган аилазаара иалаҵаны, Пакисҭан (ОНВУП) аамҭалатәи аинышәара анагӡара ахылаԥшразы, 1973 шықәса, жьҭаарамза зы араб-израильтәи аибашьра ашьҭахь.
[ { "start": 316, "end": 335, "qid": null, "pageid": null, "title": "Ааигәатәи_Мрагылара" }, { "start": 410, "end": 418, "qid": null, "pageid": null, "title": "Пакисҭан" }, { "start": 470, "end": 474, "qid": 2477, "pageid": 7743, "title": "1973" }, { "start": 483, "end": 493, "qid": 124, "pageid": 4561, "title": "Жьҭаарамза" }, { "start": 497, "end": 521, "qid": null, "pageid": null, "title": "Араб-израильтәи_аибашьра" } ]
53f8ed2e-d5b2-4a85-bd5a-acee85725a3b
Еиду_Амилаҭқәа_Реиҿкаара_абжьаҟазаратә_мчқәа
27,225
219,575
Абжьаҟазаҩцәа рзинқәеи рҭакԥхықәрақәеи
0
Лаҵарамза 29 рзы иазгәарҭоит Еиду Амилаҭқәа реиҿкаара абжьаҟазаратә мчқәа жәларбжьаратәи рымш. Ари арыцхә 2002 шықәса рзы Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара Ассамблеиа Хада иаднакылеит (арезолиуциа № A/RES/57/129). Ари аныҳәа абжьаҟазаҩцәа адунеи зегьы аҟны змаҵзура зхызго ирныҳәоуп. Иара иаанарԥшуеит еиуеиԥшым атәылақәа рҟны Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара иабзоураны еиҿагылоз аганқәа реиныршәара, агәаҟрақәа рырԥсыҽра, абжьаҟазаҩцәа рхамеигӡара.
[ { "start": 0, "end": 12, "qid": 2589, "pageid": 6999, "title": "Лаҵарамза_29" }, { "start": 106, "end": 110, "qid": 1987, "pageid": 2652, "title": "2002" }, { "start": 122, "end": 162, "qid": null, "pageid": null, "title": "Еиду_Амилаҭқәа_Реиҿкаара_Ассамблеиа_Хада" } ]
2881cc5c-585e-49df-92bc-55c2748bd0be
Еиду_Амилаҭқәа_Реиҿкаара_абжьаҟазаратә_мчқәа
27,225
219,575
Урыстәыла абжьаҟазаратә операциақәа рҟны
0
Цәыббрамза 1, 2008 шықәса рзы усҟантәи Урыстәыла Ахада Дмитри Медведев аусԥҟа инапы аҵеиҩит «Ареспублика Чад и ЦАР аҟны Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара аҟазаара адгылара аҭаразы, Европатәи ахеилак аоперациа алахәхаразы, Урыстәылатәи Афедерациа Арбџьармчқәа рырратә еиҿкаарақәа уахь рдәықәҵаразы».
[ { "start": 0, "end": 12, "qid": 2859, "pageid": 7065, "title": "Цәыббрамза_1" }, { "start": 14, "end": 18, "qid": 2004, "pageid": 2656, "title": "2008" }, { "start": 55, "end": 70, "qid": 23530, "pageid": 2902, "title": "Медведев,_Дмитри_Анатоли-иԥа" }, { "start": 105, "end": 108, "qid": 657, "pageid": 30411, "title": "Чад" }, { "start": 111, "end": 114, "qid": null, "pageid": null, "title": "ЦАР" } ]
13f2cb77-060e-4885-a942-2c2d1085e937
Еиду_Амилаҭқәа_Реиҿкаара_абжьаҟазаратә_мчқәа
27,225
219,575
Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара адунеи аҟны аҭынчра адгыларазы
0
Аррамаҵзурауаа, Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара аҟны аррамаҵзура иахысуа аҭынчра адгыларазы, досу дара ртәыла аҟынтә ауалафахәы роуеит. Убриаан арҭ атәылақәа Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара аҟынтәи акомпенсациа роуеит. Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара аҳәынҭқаррақәа-алахәылацәа аҭынчра адгыларазы аоперациақәа ирыхҭнырҵо аԥарақәа рыхәҭак ашәоит ишьақәыргылоу аформула инақәыршәаны, уи ари аиҿкаара ахаҭа ишьақәнаргылеит. Аха ус ишыҟоугьы, 2006 шықәса жьҭаарамза 31 иаҵанакуа аамҭазы аҳәынҭқаррақәа-алахәылацәа аҭынчра адгыларазы аоперациақәа рымҩаԥгаразы иҟарҵараны иҟаз алагалақәа, аха иҟарымҵаз ауал ишьақәнаргылеит Еиду Америкатәи Аштатқәа иртәу 2,66 миллиард доллар.
[ { "start": 418, "end": 422, "qid": 2021, "pageid": 2175, "title": "2006" }, { "start": 430, "end": 443, "qid": 2949, "pageid": 7125, "title": "Жьҭаарамза_31" }, { "start": 597, "end": 621, "qid": 30, "pageid": 3502, "title": "Еиду_Америкатәи_Аштатқәа" }, { "start": 633, "end": 641, "qid": null, "pageid": null, "title": "Амиллиард" }, { "start": 642, "end": 648, "qid": 4917, "pageid": 17446, "title": "Америкатәи_адоллар" } ]
115ce9f1-e90a-418f-9b93-f552f986fd42
Еиду_Амилаҭқәа_Реиҿкаара_абжьаҟазаратә_мчқәа
27,225
219,575
Абжьаҟазаҩцәа абџьар ахархәаразы ирымоу азин
0
Еиду Амилаҭқәа реиҿкаара аҟны иҟоуп абжьаҟазаратә операциақәа ҩ-хкык, урҭ абџьар ахархәаразы еиуеиԥшым азинқәа рымоуп:
[]
3d8c35d8-123a-4d15-882e-3b1b255311dc
Еиду_Амилаҭқәа_Реиҿкаара_абжьаҟазаратә_мчқәа
27,225
219,575
Абжьаҟазаҩцәа рзинқәеи рҭакԥхықәрақәеи
0
Абжьаҟазаҩцәа рхыдҵа хадақәа – еиҿагыло аганқәа реиныршәара ауп. Абри ахықәкы инақәыршәаны абас еиԥш аусқәа мҩаԥыргоит:
[]
b909caac-0a83-426a-8889-e3384abb0a2e
Еиду_Амилаҭқәа_Реиҿкаара_абжьаҟазаратә_мчқәа
27,225
219,575
Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара адунеи аҟны аҭынчра адгыларазы
0
Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара аҭынчра адгыларазы аоперациақәа Рдепартамент (ДОМП) аҟәшақәа арӷәӷәеит, амиссиа аруааи аполициатә абжьгаҩцәеи рыла еиқәзыршәоз. Еиҿкаан аҟәша ҿыц — абжьаҟазаратә ус азы аԥхьагыларатә гәыԥқәа, ари агәыԥ иҭнаҵаалар акәын еизоз аԥышәа, насгьы амиссиахь инанашьҭлар акәын агендертә зҵаарақәа рзы абжьгарақәа; абжьаҟазаҩцәа рхымҩаԥгашьа аиӷьтәразы аусқәа аднакылалар акәын; абџьар алгаразы, адемобилизациа, ареинтеграциа рзы апрограммақәа шьақәнаргылалар акәын; иара убасгьы азинмч ахьчара аметодқәеи, егьырҭ азҵаарақәа рыӡбареи рзы аметодқәа еиқәнаршәар акәын.
[ { "start": 411, "end": 425, "qid": null, "pageid": null, "title": "Адемобилизациа" }, { "start": 427, "end": 440, "qid": null, "pageid": null, "title": "Ареинтеграциа" } ]
76b86a65-6a47-4400-a1ad-c6bf35458655
Еиду_Амилаҭқәа_Реиҿкаара_абжьаҟазаратә_мчқәа
27,225
219,575
Азхьарԥшқәа
0
Акатегориа:Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара Акатегориа:Аҭынчра Акатегориа:1956 шықәсазы ицәырҵит
[ { "start": 0, "end": 35, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Еиду_Амилаҭқәа_Реиҿкаара" }, { "start": 36, "end": 54, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:Аҭынчра" }, { "start": 55, "end": 88, "qid": null, "pageid": null, "title": "Акатегориа:1956_шықәсазы_ицәырҵит" } ]
ed5b2fce-7ca5-4d93-bb0b-b918263b26e1
Еиду_Амилаҭқәа_Реиҿкаара_абжьаҟазаратә_мчқәа
27,225
219,575
Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара адунеи аҟны аҭынчра адгыларазы
0
Арҭ абжьаҟазаратә миссиақәа ирыдыз ҳасабтәқәак рынагӡара залыршамхеит, ирымаз аресурсқәеи аперсонали рзымхарала. Арҭ аманшәаламрақәа ирыхҟьаны, зегь реиҳа ихьаа ӷәӷәаны иҟалаз массатә уаҩшьрақәахеит Сребреница (Босниа) 1995 шықәса рзы, 1994 шықәса рзы Руандатәи агеноцид. Абарҭқәа зегьы Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара инҭырҳәыцааны аҭынчра адгыларазы аоперациақәа рконцепциа анализ рзурахьы икылнагеит.
[ { "start": 199, "end": 209, "qid": null, "pageid": null, "title": "Сребреница" }, { "start": 211, "end": 217, "qid": 225, "pageid": 30813, "title": "Босниеи_Герцеговинеи" }, { "start": 219, "end": 223, "qid": 2068, "pageid": 7732, "title": "1995" }, { "start": 236, "end": 240, "qid": 2067, "pageid": 2660, "title": "1994" }, { "start": 252, "end": 270, "qid": null, "pageid": null, "title": "Руандатәи_агеноцид" } ]
dd3d5014-206f-4330-a8b1-574ac4972620
Еиду_Амилаҭқәа_Реиҿкаара_абжьаҟазаратә_мчқәа
27,225
219,575
Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара адунеи аҟны аҭынчра адгыларазы
0
2006 шықәса лаҵарамзазы Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара аҭынчра адгыларазы аоперациақәа Рдепартамент жәаа операциа напхгара анаҭон аҭынчра ашьақәыргыларазы, адунеи еиуеиԥшым акәакьқәа рҟны. Уи иадԥхьалан, иааизакны иуҳәозар, 89-нызқьҩык аррамаҵзурауаа, аполициеи аграждантә усзуҩцәеи. Жьҭаарамза 31, 2006 шықәса рзы аҭынчра ашьақәыргыларазы Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара аоперациақәа зырбџьармчқәа адызгалоз жә-тәылак рыбжьара иҟан — Бангладеш, Пакисҭан, Индиа, Иорданиа, Непал, Ефиопиа, Уругваи, Гана, Нигериа, Аладатәи Африка. Арҭ атәылақәа рырхәҭақәа ишьақәдыргылон Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара арратәи аполициатәи еилазаара аҟынтә 60 процент.
[ { "start": 0, "end": 4, "qid": 2021, "pageid": 2175, "title": "2006" }, { "start": 278, "end": 291, "qid": 2949, "pageid": 7125, "title": "Жьҭаарамза_31" }, { "start": 422, "end": 431, "qid": 902, "pageid": 30190, "title": "Бангладеш" }, { "start": 433, "end": 441, "qid": null, "pageid": null, "title": "Пакисҭан" }, { "start": 443, "end": 448, "qid": 668, "pageid": 30954, "title": "Индиа" }, { "start": 450, "end": 458, "qid": 810, "pageid": 33707, "title": "Иорданиа" }, { "start": 460, "end": 465, "qid": null, "pageid": null, "title": "Непал" }, { "start": 467, "end": 474, "qid": 115, "pageid": 30308, "title": "Ефиопиа" }, { "start": 476, "end": 483, "qid": null, "pageid": null, "title": "Уругваи" }, { "start": 485, "end": 489, "qid": 117, "pageid": 30269, "title": "Гана" }, { "start": 491, "end": 498, "qid": 1033, "pageid": 30486, "title": "Нигериа" }, { "start": 500, "end": 515, "qid": 258, "pageid": 30141, "title": "Аладатәи_Африка" } ]
24e9792a-1024-42ff-aea7-491a460bea25
Еиду_Амилаҭқәа_Реиҿкаара_абжьаҟазаратә_мчқәа
27,225
219,575
Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара адунеи аҟны аҭынчра адгыларазы
0
1948 шықәса рзы 130 тәыла, Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара абжьаҟазаратә операциақәа рымҩаԥгаразы, рыруааи, рполициатә маҵзуҩцәеи, рграждантә усзуҩцәеи рыдыргалон. Актәи аҭынчра ашьақәыргыларазы абжьаҟазаратә операциа ашьҭахь, Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара абираҟ аҵаҟа аррамаҵзура иахысуан миллионҩык инарзынаԥшуа аррамаҵзурауаа, аполициа аусзуҩцәа, аграждантә хаҿқәа.
[ { "start": 0, "end": 4, "qid": 5165, "pageid": 7768, "title": "1948" } ]
9591a9c3-fc3f-494c-a03f-051799a1938d
Еиду_Амилаҭқәа_Реиҿкаара_абжьаҟазаратә_мчқәа
27,225
219,575
Урыстәыла абжьаҟазаратә операциақәа рҟны
0
Ара зыӡбахә ҳәоу аоперациа амҩаԥгарҭа аҭыԥахь урыстәылатәи атранспорттә вертолиотқәа ԥшьба Ми-8МТ, ҩышәҩык инарзынаԥшуа аруаа рынашьҭра акәын. Убри алагьы, хәажәкыра 10, 2009 шықәса рзы Ареспублика Чад и ЦАР аҟны абжьаҟазаратә операциа иалахәын авертолиотқәа ԥшьба Ми-8МТ-и ҩышәҩык Урыстәыла аруааи. Ԥхынҷкәынмза, 2010 шықәса рзы урыстәылатәи архәҭақәа, апрезидент иусԥҟа инақәыршәаны Чади ЦАР-и аҵакырадгьыл аанрыжьит.
[ { "start": 91, "end": 97, "qid": null, "pageid": null, "title": "Ми-8МТ" }, { "start": 156, "end": 168, "qid": 2397, "pageid": 6919, "title": "Хәажәкырамза_10" }, { "start": 170, "end": 174, "qid": 1996, "pageid": 2657, "title": "2009" }, { "start": 300, "end": 312, "qid": 126, "pageid": 4563, "title": "Ԥхынҷкәынмза" }, { "start": 314, "end": 318, "qid": 1995, "pageid": 2658, "title": "2010" } ]
d79faea2-e7ad-43c5-ab46-b6a8dcf8a5cc
Еиду_Амилаҭқәа_Реиҿкаара_абжьаҟазаратә_мчқәа
27,225
219,575
Урыстәыла абжьаҟазаратә операциақәа рҟны
0
Рашәарамза 25, 1999 шықәса рзы Урыстәылатәи Афедерациа Афедерациа Ахеилак аӡбамҭа ала Косово ҟа инашьҭын 3.600-ҩык абжьаҟазаҩцәа. Уи аамҭазы уахь ирышьҭхьан 400-ҩык Урыстәыла аруаа Босниеи Герцеговинеи аконтингент ахыԥхьаӡара аҟынтә, урҭ амарш-ныҟәара ҟарҵеит Приштина ҟа, уахь иагьалалеит рашәарамза 12, 1999 шықәса рзы. Ари амиссиа ԥхынгәымза 24, 2003 шықәсанӡа имҩаԥысуан. Косово рыҟазаара аан иҭахеит 12-ҩык урыстәылатәи абжьаҟазаҩцәа.
[ { "start": 0, "end": 13, "qid": 2662, "pageid": 2871, "title": "Рашәарамза_25" }, { "start": 15, "end": 19, "qid": 2091, "pageid": 7736, "title": "1999" }, { "start": 31, "end": 54, "qid": 159, "pageid": 2911, "title": "Урыстәыла" }, { "start": 86, "end": 92, "qid": 1246, "pageid": 29751, "title": "Косово" }, { "start": 260, "end": 268, "qid": null, "pageid": null, "title": "Приштина" }, { "start": 290, "end": 303, "qid": 2619, "pageid": 2858, "title": "Рашәарамза_12" }, { "start": 305, "end": 309, "qid": 2091, "pageid": 7736, "title": "1999" }, { "start": 334, "end": 347, "qid": 2721, "pageid": 7026, "title": "Ԥхынгәымза_24" }, { "start": 349, "end": 353, "qid": 1986, "pageid": 2653, "title": "2003" } ]
1990b1da-4792-40f2-8b06-974fbd8eb9de
Еиду_Амилаҭқәа_Реиҿкаара_абжьаҟазаратә_мчқәа
27,225
219,575
Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара адунеи аҟны аҭынчра адгыларазы
0
Раԥхьаӡа ари аиҿкаара аҭынчра адгыларазы аоперациақәа, аиқәышаҳаҭрақәа рынагӡареи, ахымца аанкылареи, еиҿагылоз аганқәа аҳәынҭқаррабжьаратә еибашьрақәа рышьҭахь реидгареи уҳәа реиԥш иҟаз усқәан имҩаԥнагоз.
[]
a577d4a8-376b-4d07-a60b-178ab54dc306
Еиду_Амилаҭқәа_Реиҿкаара_абжьаҟазаратә_мчқәа
27,225
219,575
Урыстәыла абжьаҟазаратә операциақәа рҟны
0
Ԥхынҷкәынмза 27, 2005 шықәса рзы Урыстәылатәи Афедерациа Аҩныҵҟатәи аусқәа рминистрра 133-ҩык аусзуҩцәа Судан ҟа идәықәҵан. Хәажәкырамза 2012 шықәса рзы урҭ рҿаԥхьа иқәгылаз аҳасабтәқәа анынарыгӡа ашьҭахь, урыстәылатәи абжьаҟазаратә контингент аилазаара зегьы еиҩшаз Судан аҵакырадгьыл аҟынтә иалган.
[ { "start": 0, "end": 15, "qid": 2800, "pageid": 7182, "title": "Ԥхынҷкәынмза_27" }, { "start": 17, "end": 21, "qid": 2019, "pageid": 2176, "title": "2005" }, { "start": 104, "end": 109, "qid": 1049, "pageid": 30530, "title": "Судан" }, { "start": 124, "end": 136, "qid": 110, "pageid": 4554, "title": "Хәажәкырамза" }, { "start": 137, "end": 141, "qid": 1990, "pageid": 5225, "title": "2012" } ]
72e59d8a-f22e-4160-9115-b5907399eae9
Еиду_Амилаҭқәа_Реиҿкаара_абжьаҟазаратә_мчқәа
27,225
219,575
Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара адунеи аҟны аҭынчра адгыларазы
0
1994 шықәса рзы, Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара амиссиа Қарҭ иҟаз СНГ абжьаҟазаратә мчрақәа аус рыцнауа иалагеит. 1990-тәи ашықәсқәа аҩбатәи азбжазы абжьаҟазаратә операциақәа Босниеи, Герцеговинеи, Косовеи рҟны Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара имҩаԥнагон Европатәи Ахеилак и (ЕС), Аҩадаатлантикатәи аиқәышаҳаҭра аиҿкаареи (НАТО), Европа ашәырҭадареи аусеицуреи рзы аиҿкаареи (ОБСЕ) рыдгылара ала. Афганисҭан акәзар, Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара напхгара зырҭо Афганисҭан ашәарҭадаразы ацхыраара Жәларбжьаратәи амчрақәеи Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара амиссиеи аполитикатә цхыраара аҟаҵаразы еиныруеит.
[ { "start": 0, "end": 4, "qid": 2067, "pageid": 2660, "title": "1994" }, { "start": 50, "end": 54, "qid": 994, "pageid": 2305, "title": "Қарҭ" }, { "start": 169, "end": 176, "qid": null, "pageid": null, "title": "Босниа" }, { "start": 178, "end": 190, "qid": null, "pageid": null, "title": "Герцеговина" }, { "start": 192, "end": 199, "qid": 1246, "pageid": 29751, "title": "Косово" }, { "start": 241, "end": 258, "qid": null, "pageid": null, "title": "Европатәи_Ахеилак" }, { "start": 267, "end": 307, "qid": null, "pageid": null, "title": "Аҩадаатлантикатәи_аиқәышаҳаҭра_аиҿкаара" }, { "start": 316, "end": 360, "qid": null, "pageid": null, "title": "Европа_ашәырҭадареи_аусеицуреи_рзы_аиҿкаара" }, { "start": 383, "end": 393, "qid": 889, "pageid": 30805, "title": "Афганисҭан" } ]
34d6ccd2-d37f-4aa3-b8fd-bd6861df6ff2
Еиду_Амилаҭқәа_Реиҿкаара_абжьаҟазаратә_мчқәа
27,225
219,575
Абжьаҟазаратә операциақәа рзы аперсонал алԥшаара
0
Аҭҵааҩцәа гәыԥҩык ргәаанагара ала, акраамҭа абжьаҟазаратә операциақәа рмаҵзурауаа ралԥшаара даара иубарҭаз адискриминациа тә, аполитика тә ҟазшьа аман. Иалырхуаз реиҳарак акадртәи арезервтәи офицарцәа ракәын, мраҭашәаратәи атәылақәа рырхәҭақәа рҟынтә, урҭ ишиашоу, мамзаргьы ишакәызаалакгьы аконфликт аҭыԥқәа ахьамаз аҳәынҭқарратә интерес змаз роуп, уи алагьы Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара амиссиа анагӡараҟны аҿиарамҩа иқәыз атәылақәа рҟны анеитралитети ганкы мацара адымцәылареи атәы аҳәара уадаҩуп.
[ { "start": 107, "end": 121, "qid": null, "pageid": null, "title": "Адискриминациа" }, { "start": 126, "end": 135, "qid": null, "pageid": null, "title": "Аполитика" } ]
8f297214-84a9-4c77-9d51-39ba07d74cfd
Еиду_Амилаҭқәа_Реиҿкаара_абжьаҟазаратә_мчқәа
27,225
219,575
Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара адунеи аҟны аҭынчра адгыларазы
0
Аха «аибашьра хьшәашәа» аилгара Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара аҭынчра адгыларазы аоперациақәа рҟазшьа шьаҭанкыла иаԥсахит. Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара Ашәарҭадаратә Хеилак аҭынчра адгыларазы еиҳа иҭбааз, иуадаҩыз амиссиақәа аԥнаҵо иалагеит, урҭ реиҳарак ззырхаз аҳәынҭқарра аҩныҵҟатәи аконфликтқәа ирылахәыз рыбжьара, аҭынчратә еиқәышаҳаҭрақәа рынагӡара аҟны ацхыраара аҟаҵара акәхеит. Уи анаҩсгьы, аҭынчра адгыларазы аоперациақәа ирыҵаркуа иалагеит арра иаҵанамкуаз аелементқәа. Ас еиԥш аоперациақәа акоординациа рзуразы, 1992 шықәса рзы иаԥҵан Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара аҭынчра адгыларазы аоперациақәа Рдепартамент (ДОПМ).
[ { "start": 118, "end": 163, "qid": null, "pageid": null, "title": "Еиду_Амилаҭқәа_Реиҿкаара_Ашәарҭадаратә_Хеилак" }, { "start": 515, "end": 519, "qid": 2060, "pageid": 7730, "title": "1992" } ]