id
stringlengths 1
7
| url
stringlengths 31
408
| title
stringlengths 1
239
| text
stringlengths 1
297k
|
|---|---|---|---|
187364 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Jan%20IV%20Kassa | Jan IV Kassa | Jan IV, właściwie Dejaz Kassa (ur. 1831, zm. 10 marca 1889 r.) – król prowincji Tigraj i cesarz Etiopii od 1872, odznaczony Orderem Salomona.
Dejaz Kassa został władcą kraju po pokonaniu 11 lipca 1871 r. pod Aduą cesarza Tekle Giorgisa II, który zmarł w więzieniu w następnym roku. Patriarcha kościoła etiopskiego koronował nowego cesarza 12 stycznia 1872 r. w starożytnej miejscowości Aksum, będącej niegdyś tradycyjnym miejscem koronacji cesarzy etiopskich. Po koronacji Dejaz Kassa przyjął imię Jan IV oraz tytuł cesarza Etiopii i króla Syjonu.
W 1875 r. Jan IV odparł najazd egipskiego władcy Ismaila Paszy. Jan IV zmarł ciężko raniony podczas walk prowadzonych z sudańskimi mahdystami w 1889 r.
Odznaczeni Orderem Salomona
Urodzeni w 1831
Władcy Etiopii
Zmarli w 1889 |
187365 | https://pl.wikipedia.org/wiki/SMETANA | SMETANA | SMETANA (Self-Modifying, Extremely Tiny Automaton Application) – ezoteryczny język programowania stworzony przez Chrisa Presseya. Oto przykładowy program napisany w SMETANA:
Krok 1. Idź do kroku 4.
Krok 2. Zamień krok 3 z krokiem 5
Krok 3. Idź do kroku 6.
Krok 4. Zamień krok 1 z krokiem 6
Krok 5. Idź do kroku 2.
Krok 6. Zamień krok 1 z krokiem 2.
SMETANA może wydawać się kompletnie bezużytecznym językiem, ale początkowa kolejność linii w programie może być użyta jako wejście, a kolejność linii na końcu programu może służyć jako wyjście. SMETANA jest częściowo zaimplementowany w języku programowania SMITH.
Linki zewnętrzne
Język programowania SMETANA
Ezoteryczne języki programowania |
187366 | https://pl.wikipedia.org/wiki/SMITH%20%28j%C4%99zyk%20programowania%29 | SMITH (język programowania) | SMITH, od Self-Modifying Indecent Turing Hack, następca języka SMETANA. Jest to zupełny w sensie Turinga ezoteryczny język programowania opracowany przez Cat's Eye Technologies. SMITH nie posiada procedur skoku, a pętle są realizowane przez auto-kopiowanie bloków do kodu który ma być wykonany w przyszłości. Kod sam w sobie składniowo przypomina asembler.
Linki zewnętrzne
Cat's Eye Technologies: Język programowania SMITH
SMITH | Cat's Eye Technologies
Ezoteryczne języki programowania |
4963571 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Indywidualne%20Mistrzostwa%20%C5%9Awiata%20Junior%C3%B3w%20na%20%C5%BBu%C5%BClu%202017 | Indywidualne Mistrzostwa Świata Juniorów na Żużlu 2017 | Indywidualne Mistrzostwa Świata Juniorów na Żużlu 2017 – cykl turniejów żużlowych, mających wyłonić najlepszych żużlowców do lat 21 na świecie w sezonie 2017. Złoty medal zdobył Polak Maksym Drabik.
Medalistów wyłoniono na podstawie sumy punktów zdobytych w trzech turniejach finałowych, rozegranych w Poznaniu, Güstrow i Pardubicach.
W każdym turnieju finałowym uczestniczyło 15 zawodników, którzy zakwalifikowali się fazy finałowej, oraz po 1 zawodniku z tzw. „dziką kartą”.
Uczestnicy
Wyniki
Pierwszy finał – Poznań
Poznań, 23 lipca 2017
Sędzia: Susanne Huttinger
Drugi finał – Güstrow
Güstrow, 8 września 2017
Sędzia: Artur Kuśmierz
Trzeci finał – Pardubice
Pardubice, 29 września 2017
Sędzia: Christina Turnbull
Klasyfikacja końcowa
Przypisy
Bibliografia
FIM Speedway U-21 World Championship | 2017
Fricke, Holder i Lambert. To na nich Polacy powinni najbardziej uważać
2017
2017 w sporcie żużlowym
2017 w Poznaniu |
187367 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Gra%20Endera | Gra Endera | Gra Endera (ang. Ender's Game) – książka z gatunku science fiction, najbardziej znana powieść Orsona Scotta Carda. Jest pierwszą z cyklu powieści o tytułowym Enderze. Pierwsze wydanie w 1985 ukazało się nakładem Tor Books (USA).
Powieść powstała w oparciu o opowiadanie o tym samym tytule, opublikowane po raz pierwszy w roku 1977, a następnie umieszczone w tomie opowiadań Pierwsze spotkania w świecie Endera. Za powieść Card otrzymał nagrodę Hugo oraz Nebulę w 1985 roku. Rok później, nagrody te zdobyła również druga część cyklu, Mówca umarłych.
W Polsce powieść pierwszy raz została wydana w odcinkach w miesięczniku „Fantastyka”. W formie książkowej ukazała się w 1991 roku nakładem wydawnictw Editions Spotkania i Fantastyka w przekładzie Piotra W. Cholewy.
24 października 2013 roku swoją premierę miała ekranizacja powieści wyreżyserowana przez Gavina Hooda pod tym samym tytułem.
Fabuła
Akcja rozgrywa się w dalekiej przyszłości. Ziemia zagrożona jest zniszczeniem przez robale - owadopodobne, obce istoty spoza układu słonecznego. W celu przeciwstawienia się temu zagrożeniu ludzkość ucieka się do niecodziennej metody - wybiera spośród urodzonych na całym świecie dzieci te najinteligentniejsze i od najmłodszych lat szkoli je na żołnierzy, którzy mają pokierować ziemskimi siłami kosmicznymi w tej rozgrywce o życie.
Najlepszym spośród kandydatów na dowódcę jest Andrew Wiggin nazwany przez siostrę Valentine „Enderem”. Przez brata i rówieśników nazywany Trzecim, ponieważ władze większości państw świata zezwalają na posiadanie tylko dwojga dzieci. Rządzący wyjątkowo zgodzili się na trzeciego potomka Wigginów, w nadziei że Ender będzie nadawał się na dowódcę floty - jego siostra Val i brat Peter byli genialni, lecz nie nadawali się do tej roli.
Kiedy tylko Andrew wystarczająco podrósł, został wysłany na naukę do Szkoły Bojowej. Jako starter poznał kilku przyjaciół, m.in. Alai i Shena. Okazał się najlepszym uczniem. Był członkiem kilku grup szkoleniowych, tzw. armii (Salamandry, Szczura, ...) a po kilku latach dostał własną - armię Smoka. Pomimo tego, że do armii Smoka przydzielono samych starterów, w tym Groszka, uczynił z niej najlepszą armię w szkole.
W wieku 10 lat Endera przeniesiono do elitarnej Szkoły Dowodzenia, gdzie był uczony przez samego Mazera Rackhama, legendarnego dowódcę, który zadał decydujący cios Robalom podczas II inwazji. Szkolenie na symulatorze miało przygotować Endera do prowadzenia wojny. Razem ze swoim zespołem radził sobie nadzwyczaj dobrze, w końcu stanął przed końcowym egzaminem. Sądząc, że kontynuuje grę strategiczną, w rzeczywistości pokierował flotą Ziemian i pokonał robale, niszcząc ich macierzysty świat.
Linki zewnętrzne
Oficjalna strona Orsona Scotta Carda (ang.)
Opinie i recenzje o Grze Endera w Biblionetce
Saga Endera
Powieści fantastyczne Orsona Scotta Carda
Powieści fantastycznonaukowe z 1985 roku |
187375 | https://pl.wikipedia.org/wiki/OMA | OMA | OMA – biuro architektoniczne założone przez R. Koolhaasa
OMA – baza danych
Open Mobile Alliance |
4963572 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Powiat%20Yamato | Powiat Yamato | – dawny powiat w Japonii, w prefekturze Fukuoka. W 2007 roku liczył mieszkańców i zajmował powierzchnię 64,1 km².
Historia
W pierwszym roku okresu Meiji na terenie powiatu znajdowały się 1 miejscowość i 113 wiosek. Powiat został założony 1 listopada 1878 roku. 1 kwietnia 1889 roku powiat został podzielony 3 miejscowości: , 上瀬高町 i 下瀬高町 oraz 21 wiosek: Shiozuka, Takao, Ariake, Higashimiyanaga, Shirouchi, Kawakita, Kawabe, Miyanouchi, Tarumi, Okinohata, Kiyomizu, Mizukami, Tomihara, 竹海村, Madenokōji, 西宮永村, Midori, Hongō, Ogawa, 河沿村 i 両開村.
1 stycznia 1901 – miejscowości 上瀬高町 i 下瀬高町 połączyły się tworząc miejscowość Setaka. (2 miejscowości, 21 wiosek)
1 stycznia 1907: (2 miejscowości, 14 wiosek)
w wyniku połączenia wiosek Tomihara, 竹海村, Madenokōji i części wsi Midori powstała wioska Yamakawa.
miejscowość Setaka powiększyła się o teren wiosek Hongō, Ogawa, 河沿村 i pozostałej części wsi Midori.
w wyniku połączenia wiosek Kiyomizu i Mizukami powstała wioska Higashiyama.
20 marca 1907: (2 miejscowości, 9 wiosek)
w wyniku połączenia wiosek Kawakita, Kawabe, Miyanouchi i Tarumi powstała wioska Mitsuhashi.
w wyniku połączenia wiosek Shiozuka, Takao i Ariake powstała wioska Yamato.
1 kwietnia 1951 – w wyniku połączenia miejscowości Yanagawa (柳河町) i wiosek Shirouchi, Okinohata, 西宮永村, Higashimiyanaga i 両開村 powstała miejscowość Yanagawa (柳川町). (2 miejscowości, 4 wioski)
1 kwietnia 1952 – miejscowość Yanagawa zdobyła status miasta. (1 miejscowość, 4 wioski)
1 czerwca 1952 – wioska Mitsuhashi zdobyła status miejscowości. (2 miejscowości, 3 wioski)
1 września 1952 – wioska Yamato zdobyła status miejscowości. (3 miejscowości, 2 wioski)
30 września 1956 – wioska Higashiyama została włączona w teren miejscowości Setaka. (3 miejscowości, 1 wioska)
10 kwietnia 1959 – część wsi Yamakawa została włączona w teren miejscowości Takata (z powiatu Miike).
1 kwietnia 1969 – wioska Yamakawa zdobyła status miejscowości. (4 miejscowości)
21 marca 2005 – miejscowości Mitsuhashi i Yamato zostały włączone w teren miasta Yanagawa. (2 miejscowości)
29 stycznia 2007 – w wyniku połączenia trzech miejscowości Setaka, Yamakawa i Takata (z powiatu Miike) powstało miasto Miyama. W wyniku tego połączenia powiat został rozwiązany.
Przypisy
Dawne powiaty w prefekturze Fukuoka |
187377 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82%20Ceptowski | Michał Ceptowski | Michał Ceptowski vel Mathias Zöpf (ur. 21 lutego 1765 w Raisting w Bawarii, zm. 24 maja 1829 w Marynopolu) – osiadły w Polsce sztukator niemiecki.
Życiorys
Był synem Johanna Michaela Zöpfa oraz Marii Probst. Prawdopodobnie około 1775 roku przybył wraz z ojcem do Polski i osiadł w Poznaniu. Kształcił się u swojego ojca, który był sztukatorem. W 1791 ożenił się z Polką, Zofią Męczyńską. W 1796 roku zmienił nazwisko na Michał Ceptowski. W 1805 osiadł w zakupionym folwarku z młynem w Marynopolu koło Poznania. Z pierwszą żoną miał synów Adama, Karola, Antoniego i Maksymiliana. W 1817 ożenił się z Balbiną Lewandowską, z którą miał synów Konstantego, Józefa i Franciszka.
Wykonane prace
Od 1790 do 1795 roku wykonywał sztukaterie w pałacu w Pawłowicach.
W pałacu w Mchach koło Śremu wykonał stiuki o motywach roślinnych i płaskorzeźby alegoryczne. Sygnowane są one inicjałami MC oraz opatrzone datami 1799 lub 1792.
W 1790 roku zaczął prowadzić, prawdopodobnie wraz z zespołem, prace sztukatorskie w pałacu w Siedlcu koło Środy Wielkopolskiej. Ukończył je około 1792 roku.
W Objezierzu koło Obornik dekorował salę jadalną.
Wykonał sztukaterie w pałacu w Śmiełowie. Rozpoczął tutaj współpracę z architektem Stanisławem Zawadzkim.
Wykonał sztukaterie w pałacu w Dobrzycy (1800–1806) i w pałacu w Lubostroniu (1806), również współpracował ze Stanisławem Zawadzkim.
W latach 1798–1799 pracował przy sztukateriach pałacu Mielżyńskich w Poznaniu.
Prawdopodobnie jego dziełem jest fronton pałacu Działyńskich (1805–1815).
Około 1820 roku wykonywał zapewne prace rzeźbiarskie i sztukatorskie w budowanym (1817–1820) w Poznaniu gmachu loży masońskiej, której był prawdopodobnie członkiem.
Przypisy
Bibliografia
Polscy rzeźbiarze
Polscy wolnomularze
Ludzie związani z Poznaniem
Urodzeni w 1765
Zmarli w 1829 |
4963575 | https://pl.wikipedia.org/wiki/O%C8%99orhei%20%28gmina%29 | Oșorhei (gmina) | Oșorhei – gmina w Rumunii, w okręgu Bihor. Obejmuje miejscowości Alparea, Cheriu, Felcheriu, Fughiu i Oșorhei. W 2011 roku liczyła 6532 mieszkańców.
Przypisy
Gminy w Rumunii
Okręg Bihor |
4963578 | https://pl.wikipedia.org/wiki/O%C8%99orhei | Oșorhei | Oșorhei () – wieś w Rumunii, w okręgu Bihor, w gminie Oșorhei. W 2011 roku liczyła 3179 mieszkańców.
Przypisy
Wsie w okręgu Bihor |
4963579 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Francis%20Greville | Francis Greville | Francis Greville (3. baron Warwick)
Francis Greville (1. hrabia Warwick) (i 8 baron Warwick)
Francis Greville (5. hrabia Warwick) |
4963580 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Alparea | Alparea | Alparea – wieś w Rumunii, w okręgu Bihor, w gminie Oșorhei. W 2011 roku liczyła 1105 mieszkańców.
Przypisy
Wsie w okręgu Bihor |
4963581 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Cheriu | Cheriu | Cheriu – wieś w Rumunii, w okręgu Bihor, w gminie Oșorhei. W 2011 roku liczyła 870 mieszkańców.
Przypisy
Wsie w okręgu Bihor |
4963582 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Felcheriu | Felcheriu | Felcheriu – wieś w Rumunii, w okręgu Bihor, w gminie Oșorhei. W 2011 roku liczyła 385 mieszkańców.
Przypisy
Wsie w okręgu Bihor |
125 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Alfabet%20%C5%82aci%C5%84ski | Alfabet łaciński | Alfabet łaciński, pismo łacińskie, łacinka, alfabet rzymski – alfabet, system znaków służących do zapisu większości języków europejskich oraz wielu innych. Jest najbardziej rozpowszechnionym alfabetem na świecie – posługuje się nim około 35% ludzkości. W odróżnieniu od greckiego jest de facto abecadłem – ponieważ jego pierwsze litery to: a, b, c, d – a nie alfa i beta. Wywodzi się z systemu służącego do zapisu łaciny.
Opis
Kształtowanie się alfabetu
Alfabet łaciński wywodzi się z alfabetu etruskiego, początkowo składał się z 21 znaków:
Litera Z została usunięta w IV wieku p.n.e. jako niepotrzebna do zapisu łaciny przez cenzora Appiusza Klaudiusza Caecusa.
Początkowo litera C służyła do oddawania zarówno głoski /k/, jak i głoski /g/, jednocześnie spółgłoskę /k/ można było oddać za pomocą litery K, jednak taka pisownia była bardzo mało popularna. Dwuznaczne użycie litery C prowadziło do nieporozumień, dlatego też w końcu III wieku p.n.e. wprowadzono literę G, która jest graficznym wariantem litery C – jako autor tej zmiany często wskazywany jest Spurius Carvilius Ruga. Od tamtej pory litera C oznaczała wyłącznie głoskę /k/. Zmiana ta spowodowała także ograniczenie stosowania litery Q, a K prawie zupełnie wyszła z użycia.
Wczesnym rzymskim wynalazkiem była litera V, dla dźwięku, który nie był obecny we wcześniejszych językach. Szybko dodano także do łacińskiego alfabetu literę X, która oddawała dźwięk /ks/ zapisywany w języku greckim znakiem Ξ, a używaną w grece do zapisu głoski nieobecnej w łacinie. Litery Y oraz Z zostały dodane w I wieku p.n.e. w celu dokładnego oddawania na piśmie wyrazów greckich, stąd nazwa „igrek” (od ī Graeca – „greckie i”). Cesarz Klaudiusz wprowadził do alfabetu nowe litery Ↄ (dla głosek /bs/ i /ps), Ⅎ (dla głoski /u/) i Ⱶ (dla głoski pośredniej między /i/ a /u/), jednak po jego śmierci zaprzestano ich używania.
Początkowo litera V oznaczała zarówno samogłoskę /u/, jak i spółgłoskę /u̯/, ale z czasem wymowa spółgłoski przeszła w kierunku /w/. W średniowieczu pojawia się litera W powstała z podwojonego V (stąd angielska nazwa W – double U), która oznaczała pierwotnie głoskę /ł/, ale w niektórych językach zaczęła wtórnie oznaczać spółgłoskę /w/. Jednak litera ta była pierwotnie po prostu ligaturą stosowaną zamiast sekwencji VV, co oznacza sylabę „wu” – i stąd pochodzi jej polska nazwa.
W połowie XVI wieku litera I, oznaczająca do tej pory zarówno samogłoskę, jak i półsamogłoskę została rozróżniona na I oraz J. Analogicznego rozróżnienia dokonano dla V, litera ta „rozpadła się” na U dla samogłoski oraz V dla półsamogłoski (lub spółgłoski).
System obecnie zawiera 26 znaków. Ponieważ nie jest to układ odpowiadający każdemu językowi, wersje alfabetu łacińskiego dla większości języków dodają nowe znaki – głównie przez modyfikowanie istniejących.
Są dwa zestawy znaków – małe i duże litery, przy czym zasady użycia to:
czasem pisze się całość wyrażenia wielkimi literami (np. szyldy) lub małymi,
w innych przypadkach wyrazy pisane wyłącznie wielkimi literami to głównie skrótowce, niektóre pisze się systemem mieszanym (np. niemieckie GmbH lub polskie SdPl), końcówki gramatyczne skrótowców pisze się zwykle małymi literami (np. IRC-a),
pierwsza litera zdania to zawsze wielka litera,
niektóre wyrazy pisze się systemem – pierwsza litera wielka, wszystkie pozostałe małe. Są to wszystkie nazwy własne oraz niektóre inne wyrazy, zależnie od konwencji ortograficznych danego języka.
Zdarzają się jednak odstępstwa od tych ogólnych prawideł: np. w języku irlandzkim przedrostek pisany jest małą literą, a właściwa nazwa wielką np. an tSionna (rzeka Shannon). Niemieckie przepisy ortograficzne nakazują natomiast zapisywać wielką literą wszystkie rzeczowniki.
Wiele systemów zapisu opartych na piśmie łacińskim używa „dwuznaków” (a nawet „trójznaków” itd.), czyli grup znaków łacińskich oznaczających pojedynczy dźwięk (głoskę).
W niektórych tradycjach pary znaków traktuje się jako pełnoprawne, osobne znaki, np. czeski znak CH czy hiszpański znak LL.
Kolejność liter w alfabetach opartych na piśmie łacińskim
Kolejność liter w alfabetach opartych na piśmie łacińskim jest różna:
W języku azerskim jest 7 dodatkowych liter (4 samogłoski: ı, ö, ü, ə i 3 spółgłoski: ç, ş, ğ). Alfabet jest taki sam jak w języku tureckim z wyjątkiem trzech liter (q, x, ə). Litery te umieszczone są w alfabecie po literach im zbliżonych. I tak q jest po k, x (wymawiane jak ch) po h, a ə po e;
W języku bretońskim nie używa się osobnej litery c, ale są używane dwuznaki ch, c’h, które są umieszczane pomiędzy b a d, np. buzhugenn, chug, c’hoar, daeraouenn (dżdżownica, sok, siostra, łza);
W języku czeskim litery á, é, ě, í, ó, ú, ů, ý, ď, ť, ň są traktowane jako warianty liter odpowiednio a, e, i, o, u, y, d, t, n. Dopiero gdy uporządkuje się dwa wyrazy różniące się jedynie wyżej wymienionymi literami, wtedy litery bez znaków diakrytycznych poprzedzają diakrytyzowane. Przykładowy porządek leksykograficzny: baa, baá, báa, bab, báb, bac, bác, bač, báč. Pozostałe litery diakrytyzowane, a więc: č, š, ž, a także digraf ch są traktowane jako osobne litery w następującej kolejności: c, č, ..., h, ch, i, ..., s, š, ..., z, ž;
Język dolnołużycki posiada kilka liter dodatkowych, występują one zazwyczaj po literze, z której pochodzą. Wyjątkiem jest tutaj litera ł, która występuje przed literą l (taka sama sytuacja jest w języku górnołużyckim, a odwrotna niż w języku polskim, gdzie ł występuje po l). Digraf ch jest traktowany jak osobna litera. W użyciu jest także litera ó (oznacza dźwięk y/i, e w zależności od regionu), lecz jej stosowanie nie jest obowiązkowe. Kolejność liter jest następująca: a, b, c, č, ć, d, e, ě, f, g, h, ch, i, j, k, ł, l, m, n, ń, o, [ó], p, r, ŕ, s, š, ś, t, u, w, y, z, ž, ź;
W języku duńskim i norweskim dodatkowe litery umieszczone są na końcu alfabetu: ..., x, y, z, æ, ø, å. Jako odpowiednik litery å jest traktowany digraf aa. W języku duńskim litera w była traktowana jako wariant litery v, obecnie jest uważana za osobną literę;
Esperanto ma kilka liter dodatkowych, które w alfabecie występują po literach, z których pochodzą, tak więc: ..., c, ĉ, d, e, f, g, ĝ, h, ĥ, i, j, ĵ, ..., s, ŝ, t, u, ŭ, v, z.
W języku estońskim dodatkowe litery õ, ä, ö i ü są szeregowane po literze w. Litery š, z i ž, występujące tylko w słowach zapożyczonych i obcych nazwach własnych, znajdują swoje miejsce po literze s;
Język farerski ma litery charakterystyczne dla języków skandynawskich, mianowicie: æ i ø. Ponadto używana jest litera ð w alfabecie umieszczona po literze d. Litery á, í, ó, ú, ý są uznawana za odrębne litery (porządkowane są po odpowiednich literach niediakrytyzowanych). Litery c, q, w, x i z nie występują w alfabecie. Alfabet można przedstawić więc schematycznie: a, á, b, d, ð, ..., i, í, ..., o, ó, ..., u, ú, ..., v, y, ý, æ, ø;
W języku fińskim dodatkowe litery å, ä, ö są umiejscowione na końcu alfabetu. Litera å jest włączona do alfabetu dla poprawnego zapisu nazwisk i nazw pochodzenia szwedzkiego. Ponadto występują litery zapożyczone z alfabetu czeskiego dla oddania dźwięków obcych językowi fińskiemu, są to š i ž umieszczane odpowiednio po literach s i z. Litery ä i ö nie mogą być zastąpione, jak w języku niemieckim, digrafami ae i oe, jeżeli nie ma możliwości poprawnego zapisu, należy w zastępstwie użyć liter a bądź o;
Język górnołużycki posiada kilka liter dodatkowych, występują one zazwyczaj po literze, z której pochodzą. Wyjątkiem jest tutaj litera ł, która występuje przed literą l (taka sama sytuacja jest w języku dolnołużyckim, a odwrotna niż w języku polskim, gdzie ł występuje po l). Do niedawna (2005) litera ć występowała po literze t, obecnie jest szeregowana po č. digrafy dź i ch są traktowane jak osobne litery. Kolejność liter jest następująca: a, b, c, č, ć, d, dź, e, ě, f, g, h, ch, i, j, k, ł, l, m, n, ń, o, ó, p, q, r, ř, s, š, t, u, v, w, x, y, z, ž;
Do niedawna język hiszpański miał dwa digrafy: ch porządkowany po literze c i ll – po literze l. Od 1997 roku według RAE nie są to już digrafy, słowa zaczynające się od ll są umieszczane między lk a lm, podobnie ch jest porządkowane pomiędzy cg i ci. Litera ñ jest umieszczona w alfabecie po literze n. W hiszpańskiej wersji gry Scrabble nie można jednak, według FISE, używać osobno litery c i h jako ch bądź dwóch l lub r jako odpowiednio ll i rr;
W języku islandzkim występują litery þ, æ i ö na końcu alfabetu, ponadto litera ð po d. Diakrytyzowane litery á, é, í, ó, ú i ý porządkowane są odpowiednio po literach a, e, i, o, u i y. W alfabecie nie występują litery c, q, w oraz z, alfabet więc kończy się literami: ..., ý, þ, æ, ö;
Język kaszubski używa kilku dodatkowych liter, są one umieszczone po literach niediakrytyzowanych i są traktowane jako osobne litery (nie warianty liter). Digrafy są traktowane jako dwie litery, nie jako jedna litera. Porządkowanie alfabetyczne ma postać: a, ą, ã, b, c, d, e, é, ë, f, g, h, i, j, k, l, ł, m, n, ń, o, ò, ó, ô, p, r, s, t, u, ù, w, y, z, ż;
W języku litewskim litery diakrytyzowane występują po literach, z których pochodzą. Ciekawostką jest to, że litera y występuje bezpośrednio przed j. Alfabet litewski ma więc postać: a, ą, b, c, č, d, e, ę, ė, f, g, h, i, į, y, j, k, l, m, n, o, p, r, s, š, t, u, ų, ū, v, z, ž;
W języku łotewskim litery diakrytyzowane występują po literach, z których pochodzą. Alfabet łotewski ma postać: a, ā, b, c, č, d, e, ē, f, g, ģ, h, i, ī, j, k, ķ, l, ļ, m, n, ņ, o, p, r, s, š, t, u, ū, v, z, ž;
W języku maltańskim nie występuje litera c, ale występuje litera pochodna ċ. Litera ġ występuje przed literą g, podobnie ż przed z. Digrafy għ i ie są traktowane jako osobne litery. Alfabet maltański: a, b, ċ, d, e, f, ġ, g, għ, h, ħ, i, ie, j, k, l, m, n, o, p, q, r, s, t, u, v, w, x, ż, z;
W języku niderlandzkim digraf ij był dawnej traktowany jako odmiana litery y. Czasem był traktowany jako osobna litera występująca po literze y (..., x, y, ij, z). Obecnie jest traktowany najczęściej jako dwie litery (..., ii, ij, ik, ...). Wyjątkiem są książki telefoniczne, gdzie ij jest traktowane jako wariant y. Warto pamiętać, że pisząc ten digraf wielką literą należy tak pisać oba składniki, np. IJmuiden, IJssel;
W języku niemieckim występują dodatkowe litery ä, ö, ü, ß. Litery ä, ö i ü są traktowane jako odmiany liter a, o i u. Litera ß jest traktowana jako litery ss. Gdy nie można użyć poprawnych liter należy zawsze oddawać ä jako ae, ö – oe, ü – ue, ß – ss lub (rzadziej) sz – czyni się tak bowiem, gdyż litery te pochodzą z digrafów;
W języku polskim dodatkowe znaki są traktowane jako osobne litery. Digrafy są traktowane jako dwie litery, nie jako jedna litera. Litery q, v i x nie zawierają się w abecadle, natomiast są stosowane wyłącznie do zapisu obcych nazw własnych i w zapożyczeniach. Polski alfabet wygląda w następujący sposób: a, ą, b, c, ć, d, e, ę, f, g, h, i, j, k, l, ł, m, n, ń, o, ó, p, r, s, ś, t, u, w, y, z, ź, ż;
W języku rumuńskim litery dodatkowe porządkowane są po literach, z których pochodzą. Warto pamiętać o poprawnej postaci dwóch rumuńskich liter: ș, a nie ş; ț, a nie ţ. Schemat alfabetu rumuńskiego: a, ă, â, ..., i, î, ..., s, ș, t, ț, ..., z;
W języku serbsko-chorwackim jest pięć dodatkowych liter i trzy digrafy, w porządku alfabetycznym występują po literach, z których powstały: ..., c, č, ć, d, dž, đ, e, ..., l, lj, m, n, nj, o, ..., s, š, t, ..., z, ž. W odmianie czarnogórskiej dodatkowo występują litery ś i ź;
Język słowacki ma kilka dodatkowych liter. Litery á, ä, ď, é, í, ĺ, ľ, ň, ó, ô, ŕ, ť, ú, ý są traktowane jako odmiany odpowiednich liter niediakrytyzowanych. Pozostałe litery diakrytyzowane, a więc: č, š, ž, a także digrafy dz, dž, ch są traktowane jako osobne litery. Alfabet słowacki jest więc następujący: a (á, ä), b, c, č, d (ď), dz, dž, e (é), f, g, h, ch, i (í), j, k, l (ĺ, ľ), m, n (ň), o (ó, ô), p, r (ŕ), s, š, t (ť), u (ú), v, x, y (ý), z, ž;
W języku słoweńskim występują trzy dodatkowe litery: č, š oraz ž. W porządku alfabetycznym umieszczane są, odpowiednio, po c, s i z;
Język szwedzki ma dodatkowe trzy litery umieszczane na końcu alfabetu: ..., x, y, z, å, ä, ö. Litera w była do niedawna uważana za wariant litery v. W 13. wydaniu Svenska Akademiens Ordlista (2006) w jest traktowane jako osobna litera;
Język turecki ma sześć dodatkowych liter, umieszczonych po literach podstawowych (3 samogłoski: ı, ö, ü i 3 spółgłoski: ç, ş, ğ). Â, Î i Û są traktowane jako warianty liter A, İ i U. Po zmianie alfabetu z arabskiego w 1928 r. Q, W i X, do 30 września 2013 r., były nielegalne w Turcji;
Język turkmeński ma kilka dodatkowych liter, które występują po literach, od których pochodzą (oprócz Ä, które jest umieszczone po E, i Ž, które jest umieszczone po J). Alfabet nie zawiera liter C (chociaż istnieje pochodna, Ç), Q, V i X. Alfabet ma postać: A, B, Ç, D, E, Ä, F, G, H, I, J, Ž, K, L, M, N, Ň, O, Ö, P, R, S, Ş, T, U, Ü, W, Y, Ý, Z;
W języku walijskim digrafy ch, dd, ff, ng, ll, ph, rh i th są uznawane za odrębne litery i porządkowane są po literze, która jest pierwszą w digrafie (np. ph po p) z wyjątkiem ng, które jest umieszczane po literze g. Należy pamiętać, że w słowach złożonych może się zdarzyć, że litera kończąca pierwsze słowo i zaczynająca drugie mogą utworzyć jedną z powyższych kombinacji, jednak nie jest to wtedy digraf;
W języku węgierskim litery á, é, í, ó, ú, ö, ő, ü i ű są traktowane jako osobne litery. Jako odrębne litery są także uważane digrafy: cs, dz, gy, ly, ny, sz, ty, zs i trigraf dzs. Litera y występuje tylko w digrafach. Alfabet węgierski ma więc postać: a, á, b, c, cs, d, dz, dzs, e, é, f, g, gy, h, i, í, j, k, l, ly, m, n, ny, o, ó, ö, ő, p, q, r, s, sz, t, ty, u, ú, ü, ű, v, w, x, y, z, zs.
Pisownia łacińska języków ideograficznych
język chiński – Hanyu pinyin, Wade-Giles
język japoński – rōmaji (kilka systemów: Hepburn, Kunrei i inne)
Zobacz też
chronostych
kabalistyczny zapis dat
Przypisy
Język łaciński |
187378 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Piotr%20Duma%C5%82a | Piotr Dumała | Piotr Dumała (ur. 9 lipca 1956 w Warszawie) – polski reżyser, scenarzysta, pisarz, rysownik, grafik, prozaik i autor oprawy plastycznej filmów animowanych. Profesor sztuki filmowej, wykładowca na Wydziale Operatorskim i Realizacji Telewizyjnej Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi, Wydziale Animacji University College of Arts Crafts and Design Konstfack w Sztokholmie w Szwecji i Uniwersytecie Harvarda w USA.
Wykształcenie
Ukończył w roku 1982 warszawską Akademię Sztuk Pięknych, specjalność konserwacji rzeźby kamiennej na Wydziale Konserwacji Dzieł Sztuki u prof. Adama Romana. Przez dwa lata studiował w Pracowni Filmu Animowanego na Wydziale Grafiki ASP w Warszawie u prof. Daniela Szczechury.
Charakterystyka dorobku
Przez wiele lat związany ze Studiem Filmowym Se-ma-for w Łodzi i Studiem Miniatur Filmowych w Warszawie.
Jest jednym z najbardziej znanych i cenionych na świecie polskich twórców filmu animowanego. Debiutował w Se-ma-forze filmem Lykantropia (1981). Następne filmy ukazały wspaniałe efekty zastosowanych przez niego technik animacyjnych. Najbardziej oryginalna z nich polegała na ryciu i zamalowywaniu rysunków wykonywanych na gipsowych płytach. Każdy jego kolejny film w Se-ma-forze był wydarzeniem: Czarny Kapturek (1983), Latające włosy (1984), Nerwowe życie kosmosu (1986), Wolność nogi (1988), Seria absurdów (1993). Pomysły filmów Dumały krążyły wokół sennych marzeń i wizji. Jego szczytowym osiągnięciem w Se-ma-forze był film Ściany (1987), zaliczany obok Tanga Rybczyńskiego i Fotela Daniela Szczechury do najważniejszych filmów tego studia.
W Studio Miniatur Filmowych zrealizował Łagodną (1985) i Franza Kafkę (1991). W roku 2000 zakończył kilkuletnie prace przy Zbrodni i karze (produkcja Bow & Axe Entertainment Ltd). Jest także realizatorem czołówki animowanego cyklu filmowego Czternaście bajek z Królestwa Lailonii Leszka Kołakowskiego, zrealizowanego przez Telewizyjne Studio Filmów Animowanych w Poznaniu, będącego ekranizacją 13 bajek z królestwa Lailonii dla dużych i małych Leszka Kołakowskiego. W roku 2009 zrealizował Las – czarno-biały film eksperymentalny (aktorski z elementami animacji), o długości 75 minut.
Autor zbioru opowiadań "Gra w żyletki" (2000), drukowanych wcześniej na łamach miesięcznika "Kino", komiksu "Zbrodnia i kara" (2006) na podstawie powieści Fiodora Dostojewskiego, oraz książki-autoportretu "Dumała" (2012). Twórca rysunków, okładek książek, plakatów i ilustracji do czasopism, plakatów oraz scenografii do filmów "Przygody wesołego diabła" i "Bliskie spotkania z wesołym diabłem" w reżyserii Jerzego Łukaszewicza.
W swojej artystycznej biografii ma również dwa epizody aktorskie. W etiudzie szkolnej Iwony Siekierzyńskiej "Pańcia" zagrał księdza, a w ostatnim filmie Jana Lenicy "Wyspa RO" postać tajemniczego Ro. Jest również autorem teledysku zespołu Maanam do piosenki "Wieje piaskiem od strony wojny" (1995).
Jest bohaterem filmu dokumentalnego Jolanty Dylewskiej "Świat według Piotra D." (2001).
Odznaczenia
Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2005)
Filmografia (film fabularny)
Filmy
2009 – LAS Reżyseria, Scenariusz, Scenografia, Animacja,
1993 – GOSPEL ACCORDING TO HARRY Efekty specjalne,
1988 – BLISKIE SPOTKANIA Z WESOŁYM DIABŁEM Scenografia,
1986 – PRZYJACIEL WESOŁEGO DIABŁA Scenografia,
Seriale
1988 – PRZYJACIELE WESOŁEGO DIABŁA Scenografia,
Filmografia (Krótki metraż, dokument, animacja)
Film animowany
2014 - HIPOPOTAMY Malowanie, Scenariusz, Dekoracje, Reżyseria, Animacja, Opracowanie plastyczne
2012 - DR CHARAKTER PRZEDSTAWIA II Reżyseria, scenariusz
2012 - KOŁYSANKA Reżyseria, scenariusz, opracowanie plastyczne, animacja
2010 - DR CHARAKTER PRZEDSTAWIA Reżyseria, scenariusz, opracowanie plastyczne, animacja
2009 – WALKA, MIŁOŚĆ I PRACA Reżyseria, Opracowanie plastyczne, Animacja,
2009 – MIASTO PŁYNIE Opieka artystyczna,
2008 – WUJEK Opieka artystyczna,
2008 – GRZYBY BURZY Opieka artystyczna,
2007 – OBUDŹ SIĘ! Opieka artystyczna,
2007 – DOKUMANIMO Opieka artystyczna,
2006 – CARACAS Opieka artystyczna,
2005 – LEN Opieka artystyczna,
2001 – WYSPA R.O. Obsada aktorska (pilot),
2000 – ZBRODNIA I KARA Reżyseria, Scenariusz, Scenografia, Opracowanie plastyczne, Animacja, Opracowanie graficzne (napisy czołowe),
1991 – FRANZ KAFKA Reżyseria, Scenariusz, Scenografia, Animacja,
1988 – WOLNOŚĆ NOGI Reżyseria, Scenariusz, Scenografia, Animacja,
1988 – GRA (Wojtkowski W.) Opieka artystyczna,
1987 – ŚCIANY Reżyseria, Scenariusz, Animacja, Rysunki,
1986 – NERWOWE ŻYCIE KOSMOSU Reżyseria, Scenariusz, Projekty plastyczne, Animacja,
1985 – ŁAGODNA Reżyseria, Scenariusz, Opracowanie plastyczne, Animacja,
1984 – LATAJĄCE WŁOSY Reżyseria, Scenariusz, Projekty plastyczne, Animacja,
1983 – CZARNY KAPTUREK Reżyseria, Scenariusz, Projekty plastyczne, Animacja,
1981 – LYKANTROPIA Realizacja,
Serial animowany
1993 – NERWOWE ŻYCIE Reżyseria, Scenariusz,
1991 – LITERA I w ABC... ITD Scenografia,
Film dokumentalny
2001 – ŚWIAT WEDŁUG PIOTRA D. Bohater filmu,
Cykl filmowy animowany
1997-2000 – 14 BAJEK Z KRÓLESTWA LAILONII LESZKA KOŁAKOWSKIEGO Realizacja czołówki,
Nagrody filmowe
2021 - Smok Smoków - Krakowski Festiwal Filmowy 2021
2014 – HIPOPOTAMY – Ottawa () Grand Prize za niezależny krótkometrażowy film animowany
2011 – LAS – "Złote Taśmy" dla najlepszych filmów wyświetlanych w Polsce w 2010 r.
2009 – LAS Gdynia (do 1986 Gdańsk) (Festiwal Polskich Filmów Fabularnych) Nagroda Specjalna Jury za "szczególne wartości artystyczne"
2001 – ZBRODNIA I KARA Kazimierz Dolny (Lato Filmowe) Korona Króla Kazimierza czyli nagroda publiczności w kat. filmu animowanego
2000 – ZBRODNIA I KARA Kraków (Ogólnopolski Festiwal Autorskich Filmów Animowanych) Złota Kreska
1992 – FRANZ KAFKA Kraków (Krakowski FF – Konkurs Międzynarodowy; do roku 2000 Międzynarodowy FFK) "Don Kichot", Nagroda Międzynarodowej Federacji Klubów Filmowych FICC
1992 – FRANZ KAFKA Kraków (Krakowski FF – Konkurs Międzynarodowy; do roku 2000 Międzynarodowy FFK) "Brązowy Smok"
1990 – WOLNOŚĆ NOGI Zagrzeb (MFFA) Nagroda w kategorii filmów 5-12 min.
1989 – WOLNOŚĆ NOGI Kraków (Krakowski FF – Konkurs Krajowy; do roku 2000 Ogólnopolski FFK) "Brązowy Lajkonik"
1989 – ŚCIANY Bielsko-Biała (Biennale FA "Fazy") Nagroda Główna
1989 – WOLNOŚĆ NOGI Bielsko-Biała (Biennale FA "Fazy") Grand Prix
1988 – ŚCIANY Zamość (Festiwal Filmów Animowanych "Animafilm") Grand Prix
1988 – ŚCIANY Ottawa (Międzynarodowy Festiwal Filmów Animowanych) II Nagroda
1988 – ŚCIANY Oberhausen (MFFK) Wyróżnienie Jury
1988 – ŚCIANY Kraków (Krakowski FF – Konkurs Międzynarodowy; do roku 2000 Międzynarodowy FFK) Grand Prix "Złoty Smok"
1988 – ŚCIANY Huesca (MFFK) Nagroda Hiszpańskiej Federacji DKF
1988 – ŚCIANY Huesca (MFFK) Nagroda "Srebrny Tancerz" za Najlepszy Film Animowany
1988 – ŚCIANY Espinho (MFFA) Nagroda w Kategorii Filmów od 5 do 10 min.
1987 – ŁAGODNA Zamość (Festiwal Filmów Animowanych "Animafilm") Nagroda
1987 – ŁAGODNA Mannheim (MFF) "Dukat Filmowy"
1987 – NERWOWE ŻYCIE KOSMOSU Kraków (Krakowski FF – Konkurs Międzynarodowy; do roku 2000 Międzynarodowy FFK) Dyplom Uznania
1986 – LYKANTROPIA Łagów (Lubuskie Lato Filmowe) Nagroda Artystyczna Młodych im. Stanisława Wyspiańskiego I stopnia
1986 – LATAJĄCE WŁOSY Łagów (Lubuskie Lato Filmowe) Nagroda im. Stanisława Wyspiańskiego I stopnia
1986 – ŁAGODNA Łagów (Lubuskie Lato Filmowe) Nagroda im. Stanisława Wyspiańskiego I stopnia
1986 – ŁAGODNA Kraków (Ogólnopolski Konkurs Autorskiego Filmu Animowanego) I Nagroda
1985 – ŁAGODNA Nagroda Szefa Kinematografii w dziedzinie filmu animowanego za zdjęcia
1985 – ŁAGODNA Kraków (Krakowski FF – Konkurs Międzynarodowy; do roku 2000 Międzynarodowy FFK) Nagroda Specjalna "Złoty Smok"
1985 – ŁAGODNA Kraków (Krakowski FF – Konkurs Krajowy; do roku 2000 Ogólnopolski FFK) "Brązowy Lajkonik" w kategorii filmu animowanego
1984 – LATAJĄCE WŁOSY Kraków (Krakowski FF – Konkurs Krajowy; do roku 2000 Ogólnopolski FFK) Nagroda za oprawę plastyczną
1984 – CZARNY KAPTUREK Huesca (MFFK) Wyróżnienie Honorowe
1983 – CZARNY KAPTUREK Warna (MFFA) II Nagroda
Przypisy
Linki zewnętrzne
w bazie Kultura polska
Polscy reżyserzy filmowi
Polscy twórcy filmów animowanych
Polscy scenarzyści filmowi
Polscy pedagodzy
Odznaczeni Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Urodzeni w 1956
Absolwenci Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie
Absolwenci Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi
Członkowie Polskiej Akademii Filmowej |
4963583 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Fughiu | Fughiu | Fughiu – wieś w Rumunii, w okręgu Bihor, w gminie Oșorhei. W 2011 roku liczyła 993 mieszkańców.
Przypisy
Wsie w okręgu Bihor |
4963585 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Paleu%20%28gmina%29 | Paleu (gmina) | Paleu – gmina w Rumunii, w okręgu Bihor. Obejmuje miejscowości Paleu, Săldăbagiu de Munte i Uileacu de Munte. W 2011 roku liczyła 2523 mieszkańców.
Przypisy
Gminy w Rumunii
Okręg Bihor |
4963587 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Paleu | Paleu | Paleu () – wieś w Rumunii, w okręgu Bihor, w gminie Paleu. W 2011 roku liczyła 1242 mieszkańców.
Przypisy
Wsie w okręgu Bihor |
4963588 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Szko%C5%82a%20z%20TVP | Szkoła z TVP | Szkoła z TVP – pasmo edukacyjne stworzone przez Telewizję Polską oraz Ministerstwo Edukacji Narodowej mające na celu wspieranie nauki dzieci i młodzieży podczas zawieszenia funkcjonowania szkół i przedszkoli przez pandemię COVID-19. Pierwszy odcinek Szkoły z TVP został wyemitowany 30 marca 2020 o godzinie 8:00. Sponsorem programu była Fundacja PGNiG.
Format
Telewizyjne lekcje prowadzone były przez nauczycieli ze szkół wytypowanych przez Kuratorium Oświaty, którzy prowadzili lekcje danego przedmiotu dla danej grupy wiekowej (klasy) o określonych godzinach i na określonych kanałach TVP. 2 czerwca 2020 zaprzestano emisji programu na kanałach TVP i zaczął być on dostępny na platformie TVP VOD.
Krytyka
Projekt Szkoła z TVP spotkał się z dużą falą krytyki ze strony widzów, którzy krytykowali nauczycieli za wpadki, nieumiejętność występowania przed kamerą oraz nieprofesjonalny format programu. W internecie pojawiło się dużo kompilacji wpadek oraz memów z udziałem nauczycieli występujących w Szkole z TVP.
Zobacz też
Telewizyjne Technikum Rolnicze
Nauczycielski Uniwersytet Radiowo-Telewizyjny
Przypisy
Linki zewnętrzne
www.gov.pl
TVP
Pandemia COVID-19 w Polsce
Oświata III Rzeczypospolitej |
187386 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Barlinek%20%28gmina%29 | Barlinek (gmina) | Barlinek – gmina miejsko-wiejska położona jest we wschodniej części powiatu myśliborskiego w województwie zachodniopomorskim.
Siedzibą gminy jest miasto Barlinek.
Miejsce w województwie (na 114 gmin): powierzchnia – 27, ludność – 17.
Według danych z 31 grudnia 2017 roku gminę zamieszkiwało 19449 osób.
Położenie
Sąsiednie gminy:
Myślibórz i Nowogródek Pomorski (powiat myśliborski)
Pełczyce (powiat choszczeński)
Lipiany i Przelewice (powiat pyrzycki)
Dolice (powiat stargardzki)
w województwie lubuskim:
Kłodawa (powiat gorzowski)
Strzelce Krajeńskie (powiat strzelecko-drezdenecki)
Do 31 grudnia 1998 r. wchodziła w skład województwa gorzowskiego.
Gmina stanowi 21,9% powierzchni powiatu.
Demografia
Dane z 31 grudnia 2007:
Gminę zamieszkuje 29,0% ludności powiatu.
Piramida wieku mieszkańców gminy Barlinek w 2014 roku.
Przyroda i turystyka
Gmina leży na Pojezierzu Myśliborskim i Równinie Gorzowskiej. We wschodniej części gminy znajduje się fragment Barlinecko-Gorzowskiego Parku Krajobrazowego z dwoma rezerwatami: "Skalisty Jar Libberta" i "Markowe Błota". W gminie został wytyczony niebieski szlak turystyczny prowadzący przez Park. Tereny leśne zajmują 50% powierzchni gminy, a użytki rolne 40%.
Regionalnym produktem kulinarnym są miody Puszczy Barlineckiej.
Komunikacja
Przez gminę Barlinek prowadzą drogi wojewódzkie nr 156, łącząca Barlinek z Lipianami (19 km) i Strzelcami Krajeńskimi (26 km), nr 151 do Gorzowa Wielkopolskiego (32 km) i przez Pełczyce (8 km) do Choszczna (28 km). Odległość z Barlinka do stolicy powiatu, Myśliborza wynosi 33 km (jadąc drogami nr 156, 3 i 26).
Barlinek uzyskał połączenie kolejowe w 1883 r. po doprowadzeniu linii kolejowej z Głazowa, w 1898 r. zbudowano odcinek do Choszczna. Linia została zamknięta w 1991 r. Parę lat później odcinek Barlinek – Głazów został rozebrany.
W gminie czynne są 2 urzędy pocztowe: Barlinek (nr 74-320) i Mostkowo (nr 74-322).
Historia i zabytki
Na terenie gminy znajduje się wieś Dziedzice, będąca najstarszą wsią historycznie kaszubską, datowaną symbolicznie na 512 r. n.e.
Kościół Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny w Barlinku
Administracja
W 2016 r. wykonane wydatki budżetu gminy wynosiły 73,1 mln zł, a dochody budżetu 74,9 mln zł. Zobowiązania samorządu (dług publiczny) według stanu na koniec 2016 r. wynosiły 14,7 mln zł, co stanowiło 19,6% poziomu dochodów.
Miejscowości
Miasto (od 1278 r.) Barlinek
Sołectwa gminy Barlinek Dziedzice, Dzikowo, Dzikówko, Jarząbki, Krzynka, Lutówko, Łubianka, Moczkowo, Moczydło, Mostkowo, Okunie, Osina, Ożar, Płonno, Równo, Rychnów, Strąpie, Swadzim-Wiewiórki i Żydowo.
Pozostałe miejscowości Błonie, Brunki, Brynka, Janowo, Kryń, Laskówko, Niepołcko, Nowa Dziedzina, Okno, Podgórze, Rówienko, Słonki, Sucha, Więcław, Wilcze.
Sport
Funkcjonujące w gminie kluby piłkarskie to: Pogoń Barlinek, Koral Mostkowo, Iskra Lutówko i Grom Płonno. Kiedyś istniało jeszcze kilka innych klubów na terenie gminy. Największym ośrodkiem sportu w gminie jest Barlinek. Istnieją tam kluby: lekkoatletyki, tenisa, sztuk walki, szachów oraz klub żeglarski.
Przypisy
de:Barlinek#Gemeinde |
4963589 | https://pl.wikipedia.org/wiki/S%C4%83ld%C4%83bagiu%20de%20Munte | Săldăbagiu de Munte | Săldăbagiu de Munte () – wieś w Rumunii, w okręgu Bihor, w gminie Paleu. W 2011 roku liczyła 773 mieszkańców.
Przypisy
Wsie w okręgu Bihor |
187394 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Tina%20%28Czad%29 | Tina (Czad) | Tina (lub Tine) – wieś garnizonowa we wschodnim Czadzie, w pobliżu granicy z Sudanem.
W miejscowości i okolicy znajdują się obozy uchodźców z regionu Sudanu, Darfur. Zostało ono zbombardowane przez sudańskie lotnictwo wojskowe w marcu 2003, po zajęciu go przez sudańskich rebeliantów wspieranych przez niektóre plemiona z Czadu. Opustoszała wieś była okupowana przez członków Ruchu Wyzwolenia Sudanu (Sudan Liberation Movement).
Po drugiej stronie granicy, która biegnie wzdłuż uedu Wadi Tina, istnieje sudańska miejscowość o tej samej nazwie.
Przypisy
Miejscowości w Czadzie |
4963592 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Uileacu%20de%20Munte | Uileacu de Munte | Uileacu de Munte () – wieś w Rumunii, w okręgu Bihor, w gminie Paleu. W 2011 roku liczyła 508 mieszkańców.
Przypisy
Wsie w okręgu Bihor |
187397 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Warto%C5%9B%C4%87%20skuteczna | Wartość skuteczna | Wartość skuteczna (, RMS – średnia kwadratowa) – statystyczna miara sygnału okresowo zmiennego (najczęściej dotyczy wielkości elektrycznych prądu i napięcia).
Wartość skuteczna prądu przemiennego jest taką wartością prądu stałego, która w ciągu czasu równemu okresowi prądu przemiennego spowoduje ten sam efekt cieplny, co dany sygnał prądu przemiennego (zmiennego).
Moc prądu stałego o wartości wydzielana na oporniku o rezystancji
(1)
Tym samym energia wydzielona w ciągu okresu przez prąd stały:
(2)
przy czym jest długością okresu.
Moc chwilowa prądu przemiennego wynosi:
(3)
Energia w ciągu okresu
(4)
Szukana jest taka wartość prądu stałego, która wydzieliłaby tę samą energię, co prąd przemienny. Tym samym prawe strony równań (2) i (4) powinny być równe:
(5)
Przekształcając to równanie, dochodzi się do poszukiwanej wartości prądu stałego:
(6)
Długość przedziału całkowania powinna być równa okresowi sygnału lub być jego całkowitą wielokrotnością.
Analogicznie dochodzi się do wartości skutecznej napięcia. Wartość skuteczna sygnału jest to średnia wartość kwadratowa tego sygnału.
Dla sygnału sinusoidalnego o wartości maksymalnej zachodzi zależność:
(7)
Dla innych sygnałów (np. zniekształconych) ta zależność nie musi być spełniona.
Mierniki elektryczne podają zwykle wartość skuteczną sygnału (nie maksymalną). W prostszych rozwiązaniach jest ona wyliczana z zależności (7), a poprawny wynik otrzymywany jest jedynie dla przebiegów sinusoidalnych. Mierniki wyższej klasy pozwalają na pomiar wartości skutecznej przebiegów odkształconych, a obliczają ją z zależności (6). Mierniki takie są zwykle opisane jako „true RMS”, co oznacza, że mierzą rzeczywistą („prawdziwą”) wartość skuteczną, jednak są dużo droższe.
Relacja wartości skutecznej sygnału do jego średniej arytmetycznej i odchylenia standardowego jest następująca:
Zobacz też
wartość chwilowa przebiegu czasowego
wartość minimalna przebiegu czasowego
wartość średnia przebiegu czasowego
wartość szczytowa przebiegu czasowego
parametry sygnału okresowego – porównanie wartości skutecznych dla kilku typów sygnałów okresowych
napięcie skuteczne
Elektrotechnika
ar:جذر متوسط المربع
cs:Kvadratický průměr
de:Quadratisches Mittel
fr:Moyenne quadratique
sk:Kvadratický priemer |
187400 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Cruiser%20Mk%20I | Cruiser Mk I | Cruiser Tank Mark I znany także jako A9 był pierwszym brytyjskim czołgiem szybkim, w czasie wojny używany był wyłącznie przez wojska brytyjskie.
Historia i opis konstrukcji
A9 został zaprojektowany przez Sir Johna Cardena w 1934 r. jako następca Vickers Mark II. Był to pierwszy czołg brytyjski z centralnie zamocowaną wieżą, w której umieszczono główne uzbrojenie, ale nie była to konstrukcja specjalnie udana ani nowoczesna, a czołg był bardzo słabo opancerzony (zaledwie 14 mm).
Wnętrze czołgu nie było podzielone na osobne przedziały bojowe, w wieży zamontowano działo dwufuntowe (40 mm) i karabin maszynowy. Oprócz tego z przodu czołgu, po obu stronach kadłuba znajdowały się dwie mniejsze wieżyczki, każda z nich uzbrojona w jeden karabin maszynowy.
Po próbach polowych w 1936 roku, zamówiono 125 egzemplarzy tego czołgu, wszedł do produkcji w 1937 r. Początkowo napędzany był silnikiem samochodowym Rolls-Royce zamienionym później na silnik autobusowy AEC.
Podwozie czołgu było nowoczesną konstrukcją, wykorzystano je podczas prac nad budową czołgu piechoty Mk III Valentine.
Służba
We wczesnej fazie wojny, kampanii francuskiej, greckiej i na początku walk w Afryce Północnej Mark I spisywał się nieźle, jego dwufuntowe działo w zupełności wystarczało do skutecznego zwalczania ówczesnych niemieckich czołgów. Problem stanowiło minimalne opancerzenie (Mark I stanowił łatwy cel nawet dla armat przeciwpancernych małego kalibru), także brak amunicji burzącej nie tylko dla działa 40 mm, ale także amunicji przeciwpancernej dla wersji z haubicą 94 mm.
Modele produkcyjne
Mark I (A9)
Używany przez 1 Dywizję Pancerną w czasie kampanii francuskiej, używany przez 2 i 7 Dywizję Pancerną w czasie kampanii w Afryce Północnej do 1941 r.
Mark I CS (close support)
Wersja „close support” (bliskiego wsparcia, współpracy z piechotą) uzbrojona w haubicę 3,7" (94 mm) umieszczoną w wieży, która mogła strzelać wyłącznie pociskami dymnymi (zapas amunicji – 40 naboi).
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Brytyjskie czołgi II wojny światowej
Vickers |
187401 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Cruiser%20Mk%20II | Cruiser Mk II | Cruiser Tank Mark II, znany także jako A10 – brytyjski czołg pościgowy zaprojektowany przed II wojną światową równolegle z Cruiser Mk I; używany wyłącznie przez wojska brytyjskie.
Historia i opis konstrukcji
Podobnie jak A9, model A10 został opracowany przez Sir Johna Cardena, główne zmiany polegały na usunięciu dwóch kadłubowych wieżyczek z karabinami maszynowymi i dołożeniu dodatkowego opancerzenia na zewnątrz pojazdu, podwajając mniej więcej grubość pancerza w porównaniu z wersją A9. Łącznie wyprodukowano 205 pojazdów tego typu.
Uzbrojenie główne było identyczne jak w modelu A9 (działo 40 mm i karabin maszynowy Vickers w wieży). Zamiast kadłubowych wieżyczek karabinów maszynowych, umieszczono w kadłubie po prawej stronie kierowcy karabin maszynowy Besa.
Mark II wszedł do służby w grudniu 1939, ale nie był konstrukcją udaną. Wzmocnienie pancerza, przy jednoczesnym pozostawieniu silnika o relatywnie niskiej mocy, sprawiło, że pojazd stał się powolny niczym typowe czołgi piechoty (choć był znacznie słabiej od nich opancerzony).
Modele produkcyjne
Mark II
Oficjalnie zaklasyfikowany jako "ciężki czołg pościgowy", 31 czołgów tego typu zostało wysłanych do Francji i weszło na wyposażenie 1 Dywizji Pancernej. W czasie walk kampanii francuskiej nie okazały się zbytnio przydatne, ale służyły do końca 1941 w Afryce Północnej.
Mark IIA
Vickers z wieży zamieniony na drugi karabin maszynowy Besa.
Mark IIA CS
"Close support" (bliskiego wspomagania, współpracy z piechotą), uzbrojony w haubicę 3,7" (94 mm) używaną głównie do strzelania pociskami dymnymi (zapas amunicji 40 naboi). Nieprawdziwe jest stwierdzenie, że haubica ta nie mogła strzelać amunicją odłamkowo-burzącą. Mogła, ale większość ładunku amunicji (czasami cały) stanowiły pociski dymne.
Linki zewnętrzne
Brytyjskie czołgi II wojny światowej
Vickers |
4963594 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Brady%20Kurtz | Brady Kurtz | Brady Kurtz (ur. 27 września 1996 w Cowra) – australijski żużlowiec.
Życie prywatne
Brat Todda Kurtza, również żużlowca.
Kariera sportowa
Dwukrotny medalista indywidualnych mistrzostw Australii (złoty – 2016; srebrny – 2018). Uczestnik cyklu Grand Prix IMŚ (2016 – XXVI miejsce). Trzykrotny medalista drużynowych mistrzostw świata juniorów (srebrny – Norrköping 2016, Rybnik 2017; brązowy – Mildura 2015). Dwukrotny finalista indywidualnych mistrzostw świata juniorów (2015 – VIII miejsce, 2017 – V miejsce).
W lidze brytyjskiej reprezentant klubów: Somerset Rebels (2014–2015), Leicester Lions (2015), Plymouth Gladiators (2016), Poole Pirates (2016-2019) oraz Belle Vue Aces (2020).
W lidze polskiej startował w barwach klubów: (2016–2017), (2017,2023), (2018–2020), (2021–2022). Trzykrotny złoty medalista Drużynowych Mistrzostw Polski (2018, 2019, 2020).
Starty w lidze
Liga brytyjska
Somerset Rebels (2014–2015)
Leicester Lions (2015)
Plymouth Gladiators (2016)
Poole Pirates (2016–2019)
Belle Vue Aces (2020–)
Liga polska
KS Toruń (2015)
KŻ Polonia Piła (2016–2017)
ROW Rybnik (2017)
Unia Leszno (2018–2020)
KŻ Orzeł Łódź (2021–2022)
ROW Rybnik (2023–)
Liga szwedzka
Vetlanda Speedway (2018–2021)
Dackarna Målilla (2022–)
Starty w Grand Prix (Indywidualnych Mistrzostwach Świata na Żużlu)
Punkty w poszczególnych zawodach Grand Prix
Przypisy
Bibliografia
SPEEDWAY HISTORY INFO – HISTORIA ŻUŻLA | Brady Kurtz
Brady Kurtz: Profil Zawodnika - w ZUZELEND.com
Australijscy żużlowcy
Żużlowcy KS Toruń
Żużlowcy Orła Łódź
Żużlowcy Polonii Piła
Żużlowcy ROW Rybnik
Żużlowcy Unii Leszno
Urodzeni w 1996 |
187402 | https://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef%20Dziemidok | Józef Dziemidok | Józef Dziemidok (ur. 6 lutego 1914 w Marcinowiczach, zm. 5 marca 2004) – funkcjonariusz aparatu bezpieczeństwa PRL oraz Milicji Obywatelskiej.
Życiorys
W organach bezpieczeństwa od 1945 roku, najpierw w Poznaniu jako referent, następnie pełniący obowiązki zastępcy naczelnika Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego (WUBP). W latach 1945-1947 uczestniczył w walkach z bandami i reakcyjnym podziemiem. W grudniu 1947 roku przeniesiony do centrali MBP w Warszawie na stanowisko zastępcy naczelnika i jednocześnie (p.o.) naczelnika (od lipca 1948 naczelnik) Wydziału V Departamentu V Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, następnie od 20 marca 1953 roku wicedyrektor Departamentu XI MBP. Po likwidacji MBP i przejęciu zadań bezpieczeństwa publicznego i wywiadu przez Komitet ds. Bezpieczeństwa Publicznego, Józef Dziemidok został wicedyrektorem Departamentu VI (walka z wrogą działalnością reakcyjnego kleru) KdsBP, a 1 czerwca 1955 dyrektorem. Po likwidacji KdsBP przeniesiony do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych na stanowisko zastępcy dyrektora Departamentu III MSW. 10 października 1957 r. został mianowany zastępcą dyrektora Centralnego Archiwum MSW, a od 11 maja 1959 roku II zastępcą komendanta Milicji Obywatelskiej ds. Służby Bezpieczeństwa miasta Warszawy.
Zwolniony z MSW 15 kwietnia 1964 r.
Pochowany na cmentarzu komunalnym Północnym w Warszawie.
Przypisy
Bibliografia
Metody pracy operacyjnej Aparatu Bezpieczeństwa wobec kościołów i związków wyznaniowych 1945-1989, IPN, Warszawa 2004.
Funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej
Pochowani na cmentarzu komunalnym Północnym w Warszawie
Wicedyrektorzy departamentów MBP
Urodzeni w 1914
Zmarli w 2004 |
187403 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Karol%20Wi%C4%99ckowski | Karol Więckowski | Karol Więckowski, znany też jako Zenon Stachula (ur. 18 lutego 1917 we Lwowie, zm. 3 września 1991 w Warszawie) – , funkcjonariusz PRL-owskich organów bezpieczeństwa publicznego.
.
W Departamencie V Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego zajmował następujące funkcje: od 31 lipca do 15 grudnia 1946 roku zastępca naczelnika Wydziału I, od 16 grudnia 1946 do 30 kwietnia 1947 roku zastępca naczelnika Wydziału II oraz pełniący obowiązki naczelnika, a od 1 maja 1947 do 31 grudnia 1949 roku naczelnik tego wydziału.
Uchwałą Prezydium KRN z 17 września 1946 odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Wicedyrektor Departamentu V od 1 maja 1950 do 14 stycznia 1953 roku, dyrektor Departamentu XI MBP (walka z Kościołem katolickim) od 15 stycznia 1953 do 31 grudnia 1954.
Po likwidacji MBP przeszedł do Komitetu do Spraw Bezpieczeństwa Publicznego, na stanowisko dyrektora Departamentu VI odpowiedzialnego za walkę z wrogą działalnością reakcyjnego kleru.
Linki zewnętrzne
Profil służbowy Karola Więckowskiego w BIP IPN
Przypisy
Funkcjonariusze NKWD
Dyrektorzy departamentów KdsBP
Dyrektorzy departamentów MBP
Funkcjonariusze radzieckich służb specjalnych w Polsce Ludowej
Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (Polska Ludowa)
Polscy współpracownicy radzieckich służb specjalnych
Urodzeni w 1917
Zmarli w 1991
Ludzie urodzeni we Lwowie |
4963598 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Brentford%20Community%20Stadium | Brentford Community Stadium | Brentford Community Stadium – stadion piłkarski w Londynie (dzielnica Brentford, gmina Hounslow), stolicy Wielkiej Brytanii. Został zainaugurowany 1 września 2020 roku. Może pomieścić 17 250 widzów. Swoje spotkania rozgrywają na nim piłkarze klubu Brentford FC, a także rugbyści zespołu London Irish.
Historia
W 2002 roku Brentford FC ogłosił zamiar budowy nowego stadionu na terenie położonym przy stacji kolejowej Kew Bridge. W 2012 roku klub zakupił działkę o powierzchni 7,6 akrów. W 2013 roku lokalne władze zaakceptowały plan budowy stadionu wraz z powstaniem obok nowych budynków mieszkalnych. Nabycie kolejnych, brakujących do realizacji całego projektu terenów udało się sfinalizować w 2016 roku, po zastosowaniu procedury wywłaszczenia. W marcu 2017 roku ruszyły prace mające na celu przygotować teren pod przyszłą inwestycję. Właściwa budowa rozpoczęła się w marcu 2018 roku.
W trakcie budowy stadionu Brentford FC występował w rozgrywkach Championship (drugi poziom ligowy). W końcówce sezonu 2019/2020 klub dotarł do finału baraży o awans do Premier League. Wygrana oznaczałaby, że w kolejnym sezonie zespół rozpocząłby grę na nowym obiekcie jako uczestnik najwyższej klasy rozgrywkowej. Po przegranej w finale 1:2 (po dogrywce) z derbowym rywalem, Fulham FC, zespół pozostał jednak w Championship.
Pierwszy mecz na nowym obiekcie, sparing pomiędzy Brentford FC i Oxford United FC (2:2), odbył się 1 września 2020 roku. Pierwsze spotkanie o stawkę piłkarze Brentford FC rozegrali na nowej arenie 6 września 2020 roku przeciwko Wycombe Wanderers FC. Mecz pierwszej rundy Pucharu Ligi Angielskiej zakończył się wygraną i awansem gospodarzy po serii rzutów karnych (4:2; w meczu był remis 1:1). Natomiast pierwszy mecz ligowy Brentford FC rozegrał na nowym obiekcie 19 września 2020 roku z Huddersfield Town FC (3:0).
Piłkarze Brentford FC przenieśli się na nowy obiekt z położonego o kilometr na zachód Griffin Park. Stary stadion powstał w 1904 roku i od początku swojego istnienia służył piłkarzom tego klubu. Po przeprowadzce stary obiekt został zlikwidowany, a w jego miejscu powstały budynki mieszkalne.
Obok Brentford FC, gospodarzem nowej areny został również klub rugby, London Irish. Zespół ten, dzięki przeprowadzce, powrócił do Londynu po 20 latach grania na Madejski Stadium w Reading. London Irish zadebiutował na nowym stadionie 29 listopada 2020 roku, pokonując w meczu Premiership Rugby drużynę Leicester Tigers 22:9.
Pierwsze spotkania na nowym obiekcie, z powodu obostrzeń związanych z trwającą pandemią COVID-19, grane były bez udziału publiczności. Pierwszy mecz z udziałem widzów (w liczbie 2000) odbył się 5 grudnia 2020 roku (remis Brentford FC w spotkaniu ligowym z Blackburn Rovers FC 2:2).
W 2022 roku stadion był jedną z aren piłkarskich mistrzostw Europy kobiet.
Pierwsze plany zakładały budowę stadionu o pojemności 20 000 widzów, ale ostatecznie obiekt może pomieścić nieco mniej, bo 17 250 widzów. Obiekt ma układ typowo piłkarski (choć przystosowany jest też do rozgrywania na nim meczów rugby), z trybunami ułożonymi za liniami końcowymi boiska. Wszystkie trybuny są zadaszone, największa trybuna główna usytuowana jest po południowej stronie. Teren stadionu ograniczony jest z trzech stron torami kolejowymi, a ograniczenia przestrzenne znalazły swoje odzwierciedlenie w kształcie trybun, które są wyraźnie „ścięte” w narożnikach przyległych do trybuny głównej, również trybuna północna jest nieco niższa od trybun za bramkami.
Przypisy
London Borough of Hounslow
Stadiony piłkarskie w Londynie
Stadiony rugby union w Anglii |
187404 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew%20Paszkowski | Zbigniew Paszkowski | Zbigniew Stanisław Paszkowski ps. Stach (ur. 28 lipca 1913 w Łodzi, zm. 22 marca 1975) – żołnierz Armii Ludowej, uczestnik powstania warszawskiego. Pułkownik PRL-owskich organów bezpieczeństwa, m.in. dyrektor Departamentu III Ministerstwa Spraw Wewnętrznych.
Życiorys
Syn muzyka Zygmunta i nauczycielki Cecylii z Nawrockich. Ukończył 7 klas V Gimnazjum Miejskiego w Warszawie. Członek Związku Młodzieży Socjalistycznej, od 1934 członek Komunistycznego Związku Młodzieży Polskiej; sekretarz Komitetu Dzielnicowego KZMP Warszawa-Powiśle. Aresztowany 31 grudnia 1935, w latach 1936–1939 odbywał w Płocku i Sieradzu karę więzienia w związku z działalnością komunistyczną, wydostał się 3 września 1939 i wrócił do Warszawy, gdzie pracował jako szklarz w Społecznym Przedsiębiorstwie Budowlanym na Żoliborzu. Od lutego 1940 współpracował ze Stowarzyszeniem Przyjaciół ZSRR na Żoliborzu. Od 1942 żołnierz Gwardii Ludowej.
Podporucznik, a następnie porucznik Armii Ludowej. Kierownik wydziału zaopatrzenia Oddziału IV Sztabu Głównego AL. Od 1 sierpnia 1944 jako ppor. „Stach” był dowódcą oddziału AL na Woli. Od 7 sierpnia, oficer zgrupowania AL na Starym Mieście. Od 17 sierpnia w Śródmieściu, a od 12 września dowódca oddziału AL-PAL „Blaszanka” na Powiślu Czerniakowskim, walczącego w ramach Zgrupowania „Kryska” do 23 września. Opuścił dzielnicę, wraz z ludnością cywilną. Z obozu w Pruszkowie został wywieziony na roboty przymusowe.
Po powrocie do Polski, w lipcu 1945, otrzymał funkcję zastępcy kierownika Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Łodzi. Na początku 1946 roku przeniósł się do Warszawy, gdzie 13 stycznia został szefem UBP tego miasta. Następnie od 1 stycznia 1953 był starszym inspektorem Inspektoratu Ministra Bezpieczeństwa Publicznego, a od 1 sierpnia 1954 kierownikiem Inspektoratu Wiejskiego MBP. Po likwidacji MBP, od 1 kwietnia 1955, był sekretarzem Komitetu ds Bezpieczeństwa Publicznego.
Po przejęciu wszystkich funkcji bezpieczeństwa publicznego, kontrwywiadu i wywiadu przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych w 1956, 28 listopada stanął na czele Departamentu III MSW. 15 kwietnia 1963 odwołany z MSW.
Członek KPP, PPR i PZPR.
Pochowany na Powązkach-Cmentarzu Wojskowym w Warszawie (kwatera D31-3-11).
Ojciec Piotra Paszkowskiego - polskiego urzędnika dyplomatycznego, tłumacza i rzecznik prasowego MON i MSZ.
Odznaczenia
Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Orderem Sztandaru Pracy I i II klasy, Orderem Krzyża Grunwaldu III klasy Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyżem Walecznych i innymi.
Przypisy
Bibliografia
Metody pracy operacyjnej Aparatu Bezpieczeństwa wobec kościołów i związków wyznaniowych 1945–1989, IPN Warszawa 2004
Przygoński A., Armia Ludowa w Powstaniu Warszawskim 1944, Warszawa 2008
Polski Słownik Biograficzny t. XXV, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1980.
Działacze Komunistycznego Związku Młodzieży Polski
Działacze PZPR
Funkcjonariusze Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego
Funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa PRL
Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (Polska Ludowa)
Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (Polska Ludowa)
Odznaczeni Krzyżem Walecznych
Odznaczeni Orderem Krzyża Grunwaldu III klasy
Odznaczeni Orderem Sztandaru Pracy I klasy
Odznaczeni Orderem Sztandaru Pracy II klasy
Oficerowie Armii Ludowej
Działacze Komunistycznej Partii Polski
Politycy PPR
Urodzeni w 1913
Zmarli w 1975
Żołnierze Gwardii Ludowej
Pochowani na Powązkach-Cmentarzu Wojskowym w Warszawie
Ludzie urodzeni w Łodzi |
4963599 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Heterosphaeriaceae | Heterosphaeriaceae | Heterosphaeriaceae Rehm – rodzina grzybów z rzędu tocznikowców (Helotiales).
Charakterystyka
Są to saprotrofy rozwijające się na martwych roślinach i resztkach roślinnych. Apotecja tarczowate, czarne, siedzące, wypukłe i galaretowate. Zewnętrzna warstwa ekscypulum zbudowana z kanciastych komórek, wewnętrzna z komórek pokrytych teksturą. Wstawki nitkowate, maczugowate z wieloma gutulami. Worki 8-zarodnikowe, amyloidalne i wyrastające z pastorałków. Askospory bez sept, elipsoidalne do wrzecionowatych i bez powłoki żelowej. Formy bezpłciowe tworzą tarczowate konidiomy. Konidia elipsoidalne do wrzecionowatych ze spiczastymi końcami, szkliste i bez sept.
Heterosphaeriaceae tworzą klad zbliżony do Drepanopezizaceae i Hydrocinaceae. Mają podobną do Drepanopezizaceae morfologię askospor i konidiów.
Systematyka
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum:
Heterosphaeriaceae, Helotiales, Leotiomycetidae, Leotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi.
Według aktualizowanej klasyfikacji Index Fungorum bazującej na Dictionary of the Fungi do rodziny tej należą rodzaje:
Heteropatella Fuckel 1874
Heterosphaeria Grev. 1823.
Przypisy |
4963601 | https://pl.wikipedia.org/wiki/James%20Grimston | James Grimston | James Grimston, 2. wicehrabia Grimston (1711–1773) –brytyjski arystokrata i parlamentarzysta
James Grimston, 3. wicehrabia Grimston (1747–1808) – brytyjski arystokrata i parlamentarzysta
James Grimston, 1. hrabia Verulam (1775–1845) – brytyjski arystokrata i parlamentarzysta
James Grimston, 2. hrabia Verulam (1809–1895) – brytyjski arystokrata i parlamentarzysta
James Grimston, 3. hrabia Verulam (1852–1924) – brytyjski arystokrata i parlamentarzysta
James Grimston, 4. hrabia Verulam (1880–1949) – brytyjski arystokrata i przedsiębiorca
James Grimston, 5. hrabia Verulam (1910–1960) – brytyjski arystokrata i przedsiębiorca |
187405 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw%20Morawski%20%28funkcjonariusz%20Ministerstwa%20Spraw%20Wewn%C4%99trznych%29 | Stanisław Morawski (funkcjonariusz Ministerstwa Spraw Wewnętrznych) | Stanisław Morawski (ur. 19 października 1924 w Jakubowicach Murowanych) – funkcjonariusz PRL-owskich organów bezpieczeństwa, m.in. dyrektor Departamentu III i IV Ministerstwa Spraw Wewnętrznych.
W marcu 1944 należał do oddziału AK na terenie Jakubowic Murowanych. W czerwcu 1944 grupa ta przeszła do AL (2 Lubelskiej Brygady AL pod dowództwem Zbigniewa Stępki „Mara”).
Służbę w organach bezpieczeństwa publicznego rozpoczął 27 lipca 1944 roku, w nowo powołanej Milicji Obywatelskiej, w Komendzie Miejskiej w Lublinie. W latach 1944–1949 brał udział w walce z „bandami i reakcyjnym podziemiem”. We wrześniu 1944 roku przeszedł do lubelskiego Urzędu Bezpieczeństwa, następnie 15 lipca 1946 roku przeniesiony do centrali Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, gdzie rozpoczął służbę w Departamencie V. Tam po kolejnych awansach został zastępcą naczelnika Wydziału V – sprawował to stanowisko od 1 marca 1951 do 14 stycznia 1953 roku. Po powołaniu Departamentu XI MBP, naczelnik Wydziału I, następnie od 1 maja 1955 wicedyrektor Departamentu VI Komitetu do spraw Bezpieczeństwa Publicznego.
W 1956 roku przeszedł do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, gdzie od 28 listopada tego roku do 9 października 1957 roku pracował jako naczelnik Wydziału V Departamentu III MSW. Awansował na zastępcę dyrektora Departamentu III, od 15 czerwca 1962 r. pełnił równocześnie obowiązki dyrektora Departamentu IV MSW. Od 1 lipca 1962 do 1 listopada 1971 roku dyrektor Departamentu IV, następnie do 17 grudnia 1973 roku dyrektor Departamentu III MSW, potem dyrektor Biura Historycznego MSW.
15 kwietnia 1975 roku przekazany do dyspozycji dyrektora Departamentu Kadr Ministerstwa Spraw Wewnętrznych.
W latach 1984–1986 pracował jako starszy wykładowca w Akademii Spraw Wewnętrznych.
Bibliografia
Metody pracy operacyjnej Aparatu Bezpieczeństwa wobec kościołów i związków wyznaniowych 1945–1989, IPN Warszawa 2004
Funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej
Funkcjonariusze Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego
Funkcjonariusze Departamentu IV MSW PRL
Żołnierze Armii Krajowej
Żołnierze Armii Ludowej
Urodzeni w 1924
Ludzie urodzeni w Jakubowicach Murowanych |
4963602 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Pietroasa%20%28gmina%20w%20okr%C4%99gu%20Bihor%29 | Pietroasa (gmina w okręgu Bihor) | Pietroasa – gmina w Rumunii, w okręgu Bihor. Obejmuje miejscowości Chișcău, Cociuba Mică, Giulești, Gurani, Măgura, Moțești i Pietroasa. W 2011 roku liczyła 3209 mieszkańców.
Przypisy
Gminy w Rumunii
Okręg Bihor |
4963604 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Pietroasa%20%28okr%C4%99g%20Bihor%29 | Pietroasa (okręg Bihor) | Pietroasa – wieś w Rumunii, w okręgu Bihor, w gminie Pietroasa. W 2011 roku liczyła 818 mieszkańców.
Przypisy
Wsie w okręgu Bihor |
187406 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Dostawa | Dostawa | Dostawa – przemieszczenie (przepływ) ściśle określonej partii dóbr od dostawcy do odbiorcy. Te dobra to, ogólnie, surowce, materiały, produkty lub towary. Przemieszczenie to odbywa się w wyznaczone miejsce w określonym terminie.
Klasyfikacja dostaw
Rozróżnia się kilka typów dostaw:
dostawy bezpośrednie/pośrednie,
dostawy częściowe,
dostawy dzielone,
dostawy nadmierne/niepełne,
dostawy wewnętrzne.
Łańcuch dostaw
Jednokierunkowemu przepływowi dóbr towarzyszy dwukierunkowy przepływ informacji. Odbiorca składa zamówienie na określone dobra w określonej ilości oraz wyznacza termin i sposób ich dostarczenia (dostawy). Dostawca określa ceny oraz termin i sposób zapłaty. Są to podstawowe warunki dostawy.
Rozpatrując rzecz szerzej można zauważyć, że podmioty gospodarcze biorące udział w procesie dostaw występują często w zmiennych rolach. Przykładowo, hurtownik jest odbiorcą producenta i dostawcą detalisty. W ten sposób tworzy się łańcuch dostaw (ang. supply chain).
Łańcuch dostaw obejmuje wszystkie czynności, począwszy od pozyskania podstawowych surowców (takich, których źródłem jest ziemia, woda lub powietrze), a skończywszy na sprzedaży końcowemu nabywcy produktu finalnego i utylizacji tego, co z niego zostaje po zużyciu.
Zwykle uczestnicy łańcucha negocjują warunki dostaw niezależnie. Jeżeli jednak skoordynują swoje działania, mogą osiągnąć wspólne korzyści w postaci optymalizacji rodzaju i wielkości produkcji, wielkości i częstotliwości dostaw, tras przewozów, dzięki czemu staje się możliwa współpraca w systemie just-in-time, a w ślad za tym minimalizacja zapasów i uwolnienie środków pieniężnych, które można przeznaczyć na rozwój. Tworzy się zintegrowany łańcuch dostaw. Zarządzanie takim łańcuchem określane jest skrótem SCM – Supply Chain Management. Przy wsparciu aplikacji informatycznych możliwe jest prognozowanie popytu, wymiana dokumentów (głównie zamówień i faktur) w postaci elektronicznej, śledzenie ruchu dóbr, koordynacja przepływu pieniędzy. Ułatwione jest także zorganizowanie dostaw bezpośrednich (ang. direct delivery) polegających na pominięciu pośredniego składowania (magazynowania).
Przedsiębiorstwo może działać jednocześnie w kilku i więcej łańcuchach dostaw.
Proste i sieciowe łańcuchy dostaw
W prostych łańcuchach dostaw pomiędzy uczestnikami występują jedynie relacje typu jeden do jednego. Oznacza to, iż każdy uczestnik łańcucha jest powiązany logistycznie tylko z jednym dostawcą i/albo jednym odbiorcą w danym łańcuchu. W bardziej skomplikowanych organizacjach łańcuchy takie przekształcają się w sieciowe łańcuchy dostaw (ang. supply chain networks), w których w każde ogniwo może być połączone z kilkoma dostawcami i odbiorcami. Optymalizacji podlega (podobnie jak w prostych łańcuchach dostaw) całość przepływu materiałowego, przy czym składa się on z kilku strumieni. Przejście z prostego łańcucha dostaw do sieciowego łańcucha dostaw możliwe jest dzięki rozwojowi systemów informatycznych pozwalających na szybszą obróbkę i przesył danych.
Sieci dostaw
Sieć dostaw (ang. supply networks) jest to połączona ze sobą pewna ilość łańcuchów dostaw (zarówno prostych, jak i sieciowych). W sieci dostaw dokonywana jest kompleksowa optymalizacja przepływu materiałowego we wszystkich łańcuchach dostaw wchodzących w jej skład. Powstanie sieci dostaw związane jest z faktem uczestnictwa części przedsiębiorstw w więcej niż jednym łańcuchu dostaw. Ważnymi elementami sieci dostaw są jej integratorzy – ogniwa będące punktem styku więcej, niż jednego łańcucha dostaw, w których realizowana jest optymalizacja całej sieci, np. koordynacja działań oraz łączenie zasobów pojedynczych uczestników celem wykonania określonego zadania.
Przypisy
Logistyka
Handel |
187408 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Dostawca | Dostawca | dostawca w umowie dostawy
dostawca usług internetowych |
4963606 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Chi%C8%99c%C4%83u | Chișcău | Chișcău – wieś w Rumunii, w okręgu Bihor, w gminie Pietroasa. W 2011 roku liczyła 701 mieszkańców.
Przypisy
Wsie w okręgu Bihor |
4963609 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Cociuba%20Mic%C4%83 | Cociuba Mică | Cociuba Mică – wieś w Rumunii, w okręgu Bihor, w gminie Pietroasa. W 2011 roku liczyła 518 mieszkańców.
Przypisy
Wsie w okręgu Bihor |
4963611 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Giule%C8%99ti%20%28okr%C4%99g%20Bihor%29 | Giulești (okręg Bihor) | Giulești – wieś w Rumunii, w okręgu Bihor, w gminie Pietroasa. W 2011 roku liczyła 150 mieszkańców.
Przypisy
Wsie w okręgu Bihor |
4963615 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Gurani%20%28okr%C4%99g%20Bihor%29 | Gurani (okręg Bihor) | Gurani – wieś w Rumunii, w okręgu Bihor, w gminie Pietroasa. W 2011 roku liczyła 618 mieszkańców.
Przypisy
Wsie w okręgu Bihor |
4963617 | https://pl.wikipedia.org/wiki/M%C4%83gura%20%28okr%C4%99g%20Bihor%29 | Măgura (okręg Bihor) | Măgura – wieś w Rumunii, w okręgu Bihor, w gminie Pietroasa. W 2011 roku liczyła 310 mieszkańców.
Przypisy
Wsie w okręgu Bihor |
4963618 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Mo%C8%9Be%C8%99ti%20%28okr%C4%99g%20Bihor%29 | Moțești (okręg Bihor) | Moțești – wieś w Rumunii, w okręgu Bihor, w gminie Pietroasa. W 2011 roku liczyła 94 mieszkańców.
Przypisy
Wsie w okręgu Bihor |
187412 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Love%20Parade | Love Parade | Love Parade lub Loveparade (pol. Parada Miłości) – największy, plenerowy festiwal muzyki elektronicznej, który był organizowany od 1989 do 2010. Festiwal miał charakter cykliczny i odbywał się co roku, jednak 3-krotnie zdarzyło się, że impreza nie doszła do skutku. Należał obok Mayday do najstarszych imprez tego typu. Od 1989 do 2006 organizowany był w Berlinie, później w miastach Zagłębia Ruhry. Na Paradzie grana była głównie muzyka taka jak: trance, house, techno, schranz oraz minimal. Organizowane są także imprezy wzorowane na berlińskiej w wielu miastach na całym świecie. Do charakterystycznych cech festiwalu należała jego forma, polegająca na przemarszu głównymi arteriami miasta do punktu docelowego festiwalu. Przemarszowi towarzyszyły samochody ciężarowe, platformy, zapewniające nagłośnienie i oprawę świetlną.
Sama nazwa festiwalu wywodzi się od jego charakterystycznej formy, marszu – parady.
Historia
Pierwsza parada odbyła się pod hasłem Friede Freude Eierkuchen w tym samym czasie co londyńskie Summer Of Love. Akcje przeprowadzano w Turbine Rosenheim, gdzie jednym z pierwszych didżejów był Dr. Motte. Historyczny marsz wyruszył 1 lipca 1989 o godzinie 18 z Wittenbergplatz i przez Kurfürstendamm (w skrócie Ku'damm). Okazją do zorganizowania imprezy były urodziny właśnie Dr. Motte. Ze względów formalnych wpisano imprezę jako demonstrację polityczną (dosłownie tłumaczone jako "pokój, radość, naleśniki" niemieckie hasło Friede, Freude, Eierkuchen, jest zwrotem oznaczającym jedność i harmonię).
Rok później marsz odbył się pod hasłem The Future Is Ours. W porównaniu z rokiem poprzednim frekwencja wzrosła o 1233%, w paradzie wzięło bowiem udział sześć ciężarówek reprezentujących berlińskie kluby i około 2000 osób. Miejsce startu i trasa były te same, zmieniła się tylko pora i dzień – 7 lipca godzina 16 – i AfterParty, które odbywały się w berlińskim klubie UFO. Późniejsze Love Parade były organizowane na osi Bismarkstraße/Straße des 17. Juni i w parku Tiergarten
Love Parade były organizowane w sensie formalnym jako manifestacje polityczne. Zmuszało to władze Berlina do znacznych wydatków związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa, sprzątaniem itd. Gdy ostatecznie ustalono, że impreza utraciła charakter manifestacji, domagano się ponoszenia kosztów przez organizatorów. To spowodowało odwołanie Love Parade w latach 2004 i 2005.
Impreza została reaktywowana w 2006 i odbyła się 15 lipca. Podczas tej edycji po raz pierwszy wprowadzono głosowanie online dotyczące występujących na platformach artystów.
W 2007 Love Parade odbyła się w Essen. Organizatorzy twierdzili, że nie mogli się porozumieć z władzami Berlina.
W 2010 roku, podczas parady w Duisburgu doszło do tragedii – w wyniku wybuchu paniki 21 osób zginęło, a ok. 510 zostało rannych. Z powodu tej tragedii ogłoszono, że Parada Miłości nie będzie już w przyszłości organizowana.
Motta i hymny
Przypisy
Linki zewnętrzne
Oficjalna strona LoveParade
LoveParade Germany
Festiwale muzyki elektronicznej
Festiwale muzyki tanecznej
Festiwale muzyczne w Niemczech
Techno
Trance
House |
4963623 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Francis%20Drake%20%28ujednoznacznienie%29 | Francis Drake (ujednoznacznienie) | Francis Drake (1540–1596) – angielski korsarz
Francis Drake (1573–1634) – angielski parlamentarzysta
Francis Drake (1588–1637) – angielski arystokrata i polityk, parlamentarzysta z Plympton Erle, 1. baronet Drake of Buckland
Francis Drake (1617–1662) – angielski arystokrata i polityk, 2. baronet Drake of Buckland, parlamentarzysta z Bere Alston
Francis Drake – angielski polityk, parlamentarzysta z Surrey (1654–1659)
Francis Drake (1642–1718 lub 1647–1717) – angielski arystokrata i polityk, 3. baronet Drake of Buckland, parlamentarzysta z Tavistock i Bere Alston
Francis Drake (1694–1740) – brytyjski arystokrata i polityk, 4. baronet Drake of Buckland, parlamentarzysta z Tavistock i Bere Alston
Francis Drake (1723–1794) – brytyjski arystokrata i polityk, 5. baronet Drake of Buckland, parlamentarzysta z Bere Alston
Francis William Drake (1724–1788) – brytyjski wojskowy i polityk, parlamentarzysta z Bere Alston |
187414 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Intel%208052 | Intel 8052 | Intel 8052 – opracowany przez firmę Intel ośmiobitowy mikrokontroler, niskiej mocy, dużej wydajności, wykonany w technologii CMOS, o architekturze programowej CISC. Jest to następca mikrokontrolera 8051.
Specyfikacja mikrokontrolera 8052
ośmiobitowa jednostka arytmetyczno-logiczna (ALU)
częstotliwość zegara – operowanie w zakresie 0 Hz – 36 MHz
6 źródeł przerwań
8 kB programowalnej pamięci wewnętrznej Flash EEPROM (do 1000 zapisów)
256 B pamięci wewnętrznej RAM
Rejestry specjalne SFR
układ generatora sygnału taktującego
cztery ośmiobitowe równoległe porty P0…P3
jeden uniwersalny port szeregowy
trzy liczniki/czasomierze (timery T0, T1 i T2)
programowalny kanał szeregowy
system przerwań z układem priorytetów
tryb pracy z niskim zasilaniem
Timer T2
Timery T0 oraz T1 są zgodne z timerami mikrokontrolera 8051. Wprowadzony w tym modelu Timer T2 to 16-bitowy licznik, który może działać jako timer lub licznik zdarzeń. Jako licznik może działać w jednym z następujących trybów:
16-bitowy licznik z auto-przeładowaniem,
16-bitowy licznik z przechwyceniem (przechwycone zdarzenie można wykorzystać jako sygnał dla przerwania),
generator impulsów transmisji.
Mikrokontrolery |
187419 | https://pl.wikipedia.org/wiki/%28612243%29%202001%20QR322 | (612243) 2001 QR322 | {{DISPLAYTITLE:(612243) 2001 QR322}}
(612243) 2001 QR322 – planetoida z grupy trojańczyków Neptuna, odkryta w 2001 roku.
Została odkryta 21 sierpnia 2001 roku przez Marca Buie z Obserwatorium Cerro Tololo w ramach programu badawczego Deep Ecliptic Survey.
Orbita
Planetoida ta krąży w średniej odległości ok. 30,2 j.a. od Słońca po eliptycznej orbicie o mimośrodzie ok. 0,03. Wykonuje jeden obieg wokół Słońca w ciągu ok. 166 lat.
W swym ruchu orbitalnym asteroida ta znajduje się w punkcie libracji L4 układu Neptun – Słońce. Krążąc po zbliżonej do Neptuna orbicie, poprzedza go, znajdując się ok. 60° przed nim.
Orbita planetoidy jest nachylona pod kątem 1,32° do płaszczyzny ekliptyki.
Właściwości fizyczne
(612243) 2001 QR322 jest ciałem o średnicy ok. 132 km. Jego jasność absolutna to ok. 8,2m.
Zobacz też
lista ponumerowanych planetoid
lista planetoid trojańskich Neptuna
Przypisy
Linki zewnętrzne
Nienazwane planetoidy
Obiekty astronomiczne odkryte w 2001
Trojańczycy Neptuna |
4963629 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Boles%C5%82aw%20Motz | Bolesław Motz | Bolesław Wojciech Motz (ur. 20 kwietnia 1865 w Radzyniu Podlaskim, zm. 1 lipca 1935 w Paryżu) – polski lekarz, prekursor polskiej urologii, senator II i III kadencji Senatu II RP, działacz ruchu ludowego.
Życiorys
Jego ojciec Antoni Motz był naczelnikiem stacji kolejowej w Białej Podlaskiej, matka Antonina z domu Wittig zajmowała się prowadzeniem domu. Maturę zdał w 1885 roku w Gimnazjum w Białej Podlaskiej. Studiował medycynę w Petersburgu w marcu 1887 roku został aresztowany w związku z zamachem na cara Aleksandra III. Skazany na dwa lata więzienia w Twierdzy Pietropawłowskiej. Po opuszczeniu więzienia wyjechał do Paryża, gdzie w 1890 roku rozpoczął studia medyczne, które ukończył w 1894 roku. W stolicy Francji spędził prawie całe dorosłe życie. Był wykładowcą urologii na wydziale lekarskim na Sorbonie. Lekarz pierwszej w świecie kliniki urologicznej w Paryżu; członek Francuskiego Towarzystwa Urologicznego. Autor prac dotyczących przerostu gruczołu krokowego, gruźlicy, zapaleń i nowotworów układu moczowo-płciowego. W 1912 roku opublikował specjalistyczny dwumiesięcznik The Clinical Journal of urology
W czasie I wojny światowej, w 1915 roku, współorganizował Komitet Wolnej Polski w Paryżu. Podczas I wojny światowej był jednym z sześciu członków komitetu organizacyjnego armii polskiej we Francji, powstałego jeszcze przed powołaniem komitetu werbunkowego. Był także jednym z organizatorów pierwszych polskich oddziałów we Francji, tzw. bajończyków. Redaktor i wydawca czasopisma „La revue clinique d'urologie”. W marcu 1928 roku, mimo iż mieszkał w Paryżu, został wybrany do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z ramienia PSL „Wyzwolenie” z województwa lubelskiego. Podczas tej kadencji pracował w komisji spraw zagranicznych oraz w komisji wojskowej. Regularnie dojeżdżał z Paryża na sesje parlamentu. W listopadzie 1930 roku został ponownie został wybrany na kolejna kadencję Senatu RP. Od 1931 roku był członkiem Stronnictwa Ludowego, a w latach 1933–1935 pełnił funkcję członka Rady Naczelnej SL. Po tzw. sprawie brzeskiej, był w opozycji do Józefa Piłsudskiego i BBWR, wspierał materialnie więźniów brzeskich i utrzymywał z nimi kontakty listowne. Został pochowany na cmentarzu Champeaux w Montmorency.
Ordery i odznaczenia
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (30 kwietnia 1927)
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (28 kwietnia 1926)
Przypisy
Działacze i współpracownicy Centralnej Agencji Polskiej
Ludzie urodzeni w Radzyniu Podlaskim
Odznaczeni Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
Pochowani na cmentarzu w Montmorency
Senatorowie II kadencji (1928–1930)
Senatorowie III kadencji (1930–1935)
Urodzeni w 1865
Zmarli w 1935 |
187428 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Piccadilly%20Circus | Piccadilly Circus | Piccadilly Circus – plac i skrzyżowanie głównych ulic w samym sercu teatralnego i rozrywkowego rewiru West End w Londynie, będącego częścią Soho. Jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych miejsc w Londynie i atrakcją turystyczną, znajduje się w pobliżu głównych punktów handlowych i rozrywkowych dzielnicy West End oraz stanowi ważny węzeł komunikacyjny. Przy Piccadilly Circus znajduje się m.in. London Pavilion i Criterion Theatre, a pod placem stacja metra obsługująca Bakerloo Line i Piccadilly line.
Historia
Nazwa tego miejsca pochodzi od pobliskiej ulicy Piccadilly, której pierwsza nazwa nadana w 1692 brzmiała Portugal Street na cześć księżniczki Katarzyny Braganzy z Portugalii, poślubionej przez króla Karola II. Nazwa Piccadilly Hall pojawiła się ok. 1626, powstała ona od mieszczącej się tu pracowni krawieckiej Roberta Bakera, który szył koszule męskie z charakterystycznymi kołnierzykami w kształcie kryzy noszącymi nazwę piccadill. Po 1743 porzucono nazwę Portugal Street na rzecz nazwy Piccadilly. Okrągły plac powstał w 1819 na skrzyżowaniu przecinającej je Regent Street z Shaftesbury Avenue, Haymarket, Glasshouse Street i Coventry Street według projektu Johna Nasha jako wytworna aleja łącząca Regent’s Park i Carlton House. Zajął miejsce domu i ogrodu należących do Lady Hutton. W 1886 po powstaniu Shaftesbury Avenue miejsce utraciło okrągłą formę, ale nazwy nie zmieniono. Od 1893 w centralnym miejscu znajduje się fontanna z figurką Anterosa. W innej wersji jest to chrześcijański Anioł Miłosierdzia wykonany przez Alfreda Gilberta, który upamiętnia siódmego earla Shaftesbury Anthony'ego Ashleya Coopera, męża stanu i filantropa walczącego o poprawę warunków życia klasy robotniczej oraz opiekuna psychicznie chorych. 10 marca 1906 pod placem uruchomiono stację metra, cztery lata później na fasadach budynków umieszczono pierwsze reklamy świetlne, reklamowały one buliony Bovril i napoje Schweppes, w 1923 zajęły one również fasadę London Pavilon. W 1928 zainstalowano sygnalizację świetlną. Podczas II wojny światowej Piccadilly Circus stał się miejscem operowania prostytutek oczekujących tu na amerykańskich żołnierzy, przez co nadano im przydomek "Piccadilly Commandos". Scotland Yard nie ingerowało w tę sytuację, aby nie pogorszyć politycznych relacji angielsko-amerykańskich. W 1960 władze Londynu zwróciły uwagę na stale wzrastający ruch kołowy i zgłosiły potrzebę rozwiązania tego problemu poprzez gruntowną przebudowę, dwa lata później William Holford przedstawił projekt budowy wielopoziomowego skrzyżowania, gdzie ruch pieszy odbywałby się w większości na wybudowanych estakadach. Do realizacji nie doszło ponieważ projekt zakładał zwiększenie przepustowości na poziomie 20% a władze miasta oczekiwały wzrostu o ok. 50%. Przebudowa placu miała miejsce w 1980, poszerzono wówczas jezdnię w południowej jego części oraz przeniesiono fontannę ze środka placu na południowo-zachodni narożnik przy początku Shaftesbury Avenue.
Reklamy
Piccadilly Circus jest miejscem rozpoznawalnym na całym świecie, głównie dzięki reklamom świetlnym takich firm jak np. SANYO, McDonald’s czy Coca-Cola, umieszczonym na jednym z rogów placu. Pierwsze tablice reklamowe pojawiły się w tym miejscu w latach 90. XIX wieku, a pierwszą podświetlaną była reklama Perrier (oświetlenie zainstalowano w 1908). Od 1910 rozpoczęto instalowanie reklam neonowych, pierwszymi były reklamy bulionów Bovril i napojów Schweppes. Pierwsza ruchoma reklama przedstawiała piwo Guinness i jej część zajmował zegar, w grudniu 1998 reklama Coke była pierwszą, w której zastosowano projektor komputerowy, od 2000 stopniowo wprowadzano wyświetlacze LED, które w 2011 zastąpiły wcześniejsze neony.
Reklamy są wyłączane w wyjątkowych przypadkach, miało to miejsce m.in. w dniu śmierci Winstona Churchilla w 1965 oraz śmierci Diany, księżnej Walii w 1997. W dniu 21 czerwca 2007 zostały wyłączone w związku z kampanią Lights Out London.
Obiekty
Przy Piccadilly Circus znajdują się:
Fontanna poświęcona Earlowi Shaftesbury z figurką Anterosa;
Criterion Theatre;
London Pavilion;
Dawny dom towarowy Swan & Edgar;
Dom handlowy Lillywhites.
Przypisy
Bibliografia
Louise Nicholson "Londyn, przewodnik" National Geographic, Wydawnictwo G+J RBA 2007, s. 106;
Marek Suskiewicz "Londyn, nawigator turystyczny" Carta blanca, Grupa Wydawnicza PWN 2009, s. 68;
Rainer Eisenschmid "Londyn-baedeker" Wydawnictwo Kartograficzne Daunpol 2011, s. 241-242;
"Londyn, Miasta marzeń" Wydawnictwo Mediaprofit 2009, s. 161;
Place w Londynie
City of Westminster
Atrakcje turystyczne w Londynie |
4963683 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Flying%20Tiger%20Copenhagen | Flying Tiger Copenhagen | Flying Tiger Copenhagen – duńska sieć sklepów z tanimi drobiazgami.
Charakterystyka
Przedsiębiorstwo w 1988 roku stworzył Lennart Lajboschitz, syn żydowskiego hurtownika szparagów z Polski. Pierwszy sklep został otwarty w Kopenhadze w 1995 roku. Firma pierwotnie nazywała się Tiger, a inspiracją do stworzenia jej nazwy była duńska wymowa słowa „tygrys” [tier] zbliżona do wymowy słowa „dycha” (10 koron). W pierwszych sklepach Tiger wszystkie produkty kosztowały 10 koron. Asortyment koncentruje się obecnie wokół ozdób na imprezy, elementów dekoracji domu, zabawek, gadżetów na prezenty, przyborów piśmiennych i artykułów papierniczych. Łączy je skandynawska stylistyka i częsta rotacja.
Sieć w 2019 roku miała 952 sklepy, w tym 890 w Europie. Jej największe rynki to Włochy (130 sklepów), Hiszpania (127), Wielka Brytania (89), Dania (62), Szwecja (55) i Polska. Flying Tiger obecny jest również poza Europą, w USA posiada 13 sklepów, a w Azji ogółem 49 (w Japonii – 31, w Korei Południowej – 18) W styczniu 2020 roku duński oddział jako pierwszy uruchomił sklep on-line.
W Polsce
Pierwszy sklep w Polsce został otwarty w listopadzie 2011 roku w Warszawie. W październiku 2020 roku sieć miała 45 placówek handlowych w Polsce.
Przypisy
Przedsiębiorstwa w Danii
Sieci handlowe w Polsce |
4963685 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Paolo%20Del%20Buono | Paolo Del Buono | Paolo Del Buono (ur. 26 października 1625 we Florencji, zm. w 1659 w Polsce) – włoski fizyk, inżynier i wynalazca, pod koniec życia zamieszkał w Polsce.
Życiorys
Jego ojcem był Leonido Buono. Paolo studiował w Pizie, gdzie był uczniem Galileusza i gdzie w 1649 otrzymał doktorat. Należał do zakonu pijarów. Wynalazł instrument wykazujący nieściśliwość wody oraz sformułował twierdzenie, że woda zamknięta w szklanych fiolkach wytwarza powietrze w ilościach zależnych od temperatury otoczenia. Po utracie wsparcia ze strony księcia Pizy, w 1655 wyjechał do Niemiec, gdzie cesarz Ferdynand III Habsburg powierzył mu kierownictwo mennicy. Buono pracował także jako inżynier górnictwa w kopalniach w Karpatach. Po śmierci cesarza, Buono w 1658 wyjechał do Polski, gdzie został dzierżawcą mennicy państwowej.
Przypisy
Włoscy wynalazcy
Włoscy fizycy XVII wieku
Ludzie urodzeni we Florencji
Absolwenci i studenci Uniwersytetu w Pizie
Urodzeni w 1625
Włosi w I Rzeczypospolitej
Zmarli w 1659
Włoscy pijarzy |
187431 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Jan%20Pawe%C5%82%20Gawlik | Jan Paweł Gawlik | Jan Paweł Gawlik (ur. 3 maja 1924 we Lwowie, zm. 22 marca 2017 w Krakowie) – polski eseista, teatrolog, krytyk teatralny, publicysta, dramaturg.
Życiorys
Pochodził ze Lwowa. Podczas wojny żołnierz Okręgu Lwowskiego Armii Krajowej. W 1946 zamieszkał w Krakowie. Ukończył studia na Akademii Handlowej w Krakowie oraz Szkołę Nauk Politycznych przy Wydziale Prawa UJ i Studium Dziennikarskie UJ. Pracował jako asystent w Katedrze Ekonomii Akademii Handlowej prowadzonej przez Feliksa Młynarskiego. Następnie był pracownikiem Muzeum Narodowego w Krakowie, Wydawnictwa Literackiego i redakcji Życia Literackiego. W latach 50. współpracował z redakcją Tygodnika Powszechnego. Wraz z Leopoldem Tyrmandem, Zbigniewem Herbertem, Tadeuszem Chrzanowskim należał do założonej przez Stefana Kisielewskiego grupy dyskusyjnej Partia Wariatów Liberałów. W latach 1968–1970 kierownik literacki Teatru Rozmaitości w Krakowie.
W 1970 objął stanowisko dyrektora naczelnego i kierownika artystycznego Starego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie zastępując na tej funkcji Zygmunta Hübnera, który w 1969 zrezygnował protestując przeciw ingerencjom cenzury w działalność teatru. Kontynuował linię artystyczną poprzedniej dyrekcji, dbając o utrzymanie wysokiego poziomu repertuaru i inscenizacji. Za jego dyrekcji przedstawienia w Starym Teatrze reżyserowali m.in. Konrad Swinarski, Andrzej Wajda, Jerzy Jarocki, Jerzy Grzegorzewski, Krystian Lupa oraz Krzysztof Kieślowski, Agnieszka Holland i Krzysztof Zanussi. W 1974, wraz Jerzym Jarockim, Konradem Swinarskim i Andrzejem Wajdą nagrodzony „za nowatorską działalność teatralną, która wzbudziła szeroki oddźwięk społeczny” prestiżowym wyróżnieniem Drożdże, przyznawanym przez tygodnik „Polityka”.
W 1980, w następstwie porozumień sierpniowych w Starym Teatrze działalność rozpoczął NSZZ „Solidarność”, który pod przewodnictwem Jerzego Stuhra reprezentował zespół artystyczny w sporze z dyrekcją i ostatecznie doprowadził do dymisji Gawlika i zastąpienia go popieranym przez artystów teatru kompozytorem Stanisławem Radwanem.
W międzyczasie, w 1977 objął kierownictwo Teatru Telewizji, które sprawował do 1982. W latach 1983–1985 był jednocześnie dyrektorem Teatru Dramatycznego i Teatru Rzeczypospolitej w Warszawie. W 1985 powrócił do Krakowa, by objąć po Mikołaju Grabowskim stanowisko dyrektora Teatru im. Słowackiego, które zajmował do przejścia na emeryturę w 1989.
Autor wielu publikacji na temat teatru i dramatów teatralnych, m.in. monografii o kabarecie Jama Michalika pt. Powrót do Jamy (1961), tomu szkiców Twarze teatru (1963), sztuk: Pokusa (1965) oraz: Egzamin, Tor, Wybór, Portret, Procedura, wydanych w tomie Propozycje (1969).
W 1989 odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, a w 1984 Medalem 40-lecia Polski Ludowej.
Laureat Nagrody Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury (za 1977)
Przypisy
Bibliografia
Encyklopedia Gazety Wyborczej, tom 5 (2006) Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Eustachiewicz Lesław, (1979) Dramaturgia polska w latach 1945–1977. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
Gawlik Jan Paweł, (1989) Pożegnanie z Teatrem im. J. Słowackiego. Życie Literackie nr 36/1989.
Gawlik Jan Paweł, (2008) Mój Stary Teatr. Miesięcznik społeczno-kulturalny „Kraków”, nr 9/2008.
Kania Waldemar, (2001) Pisarze z Krupniczej. Informator biobibliograficzny, wyd. 3. Związek Literatów Polskich Oddział w Krakowie, Kraków.
Kto jest kim w Polsce, (1993) Informator biograficzny, edycja 3. Wydawnictwo Integra, Warszawa.
Pawlak Grażyna, (2004) Literatura polska w teatrze telewizji w latach 1953–1993. Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa.
Tygodnik społeczno-polityczny „Polityka”, nr 889/1974, 1340/1980.
Tyrański Władysław, (1998) Kto jest kim w Krakowie. Krakowska Agencja Informacyjna, Kraków.
Polscy działacze kulturalni
Polscy krytycy teatralni
Polscy teoretycy teatru
Dyrektorzy teatrów w Polsce
Absolwenci Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (Polska Ludowa)
Odznaczeni Medalem 40-lecia Polski Ludowej
Absolwenci Uniwersytetu Jagiellońskiego
Wykładowcy Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
Polscy dramaturdzy
Teatr Telewizji
Żołnierze Okręgu Lwów Armii Krajowej
Urodzeni w 1924
Zmarli w 2017
Pochowani na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie
Ludzie urodzeni we Lwowie |
187435 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Carracci | Carracci | Annibale Carracci
Agostino Carracci
Lodovico Carracci |
187444 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Siedlec | Siedlec |
Miejscowości i ich części w Polsce
Wg TERYT jest ich 16, w tym 15 podstawowych
Siedlec – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. wrocławskim, w gminie Długołęka
Siedlec – wieś w woj. lubuskim, w pow. żarskim, w gminie Trzebiel
Siedlec – wieś w woj. łódzkim, w pow. łęczyckim, w gminie Łęczyca
Siedlec – wieś w woj. łódzkim, w pow. pajęczańskim, w gminie Pajęczno
Siedlec – wieś w woj. małopolskim, w pow. bocheńskim, w gminie Bochnia
Siedlec – wieś w woj. małopolskim, w pow. krakowskim, w gminie Krzeszowice
Siedlec – wieś w woj. małopolskim, w pow. tarnowskim, w gminie Radłów
Siedlec – przysiółek wsi Kowalowice w woj. opolskim, w pow. namysłowskim, w gminie Namysłów
Siedlec – wieś w woj. opolskim, w pow. nyskim, w gminie Otmuchów
Siedlec – wieś w woj. opolskim, w pow. strzeleckim, w gminie Izbicko
Siedlec – wieś w woj. śląskim, w pow. częstochowskim, w gminie Janów
Siedlec – wieś w woj. śląskim, w pow. częstochowskim, w gminie Mstów
Siedlec – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. gostyńskim, w gminie Pępowo
Siedlec – osada w woj. wielkopolskim, w pow. gostyńskim, w gminie Pępowo
Siedlec – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. poznańskim, w gminie Kostrzyn
Siedlec – wieś w woj. wielkopolskim, w pow. wolsztyńskim, w gminie Siedlec
Inne
Siedlec – osiedle we Wrocławiu
Siedlec – gmina wiejska w woj. wielkopolskim, w pow. wolsztyńskim
Zobacz też
Siedlec Duży, Siedlec Mały, Siedlec-Parcele, Siedlce
Linki zewnętrzne |
4963686 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Stare%20Miasto%20w%20Prudniku | Stare Miasto w Prudniku | Stare Miasto w Prudniku – najstarsza część Prudnika wywodząca się z XIII-wiecznego miasta lokacyjnego.
Obszar
Centrum Starego Miasta stanowi Rynek, a miasto lokacyjne rozciąga się między rzeką Prudnik na północy, ul. Tadeusza Kościuszki i Armii Krajowej na południu, ul. Bolesława Chrobrego na wschodzie oraz ul. Piastowską i Hugona Kołłątaja na zachodzie.
Stare Miasto nie stanowi formalnej jednostki pomocniczej gminy. Na jego obszarze leżą w całości lub częściowo ulice i place:
Historia
Założycielem miasta był najwyższy marszałek Królestwa Czech i namiestnik Styrii – czeski wielmoża Wok z Rożemberka (Woko de Rosenberch, Vok I. z Rožmberka). W latach 1255–1259 założył on w okolicy obecnego Prudnika kilka wsi i w zakolu rzeki Prudnik – zamek gotycki, kontrolujący ruch na szlaku handlowym z Nysy do Opawy. Prudnik był najdalej wysuniętym na północ bastionem Królestwa Czech.
Syn Woka, Henryk z Rożemberka ok. 1279 uzyskał dla Prudnika lokację miasta na prawie niemieckim. Jedynym śladem pierwotnego miasta jest Wieża Woka. Pozostała zabudowa w większości spaliła się, natomiast budowle trwalsze, na przestrzeni wieków były rozbierane i przebudowywane. W 1373 w mieście wybuchła epidemia dżumy. Przeżyło ja tylko kilku mieszkańców, którzy ukryli się w pobliskich górach. Po pewnym czasie wrócili do Prudnika. Spalili większość zabudowań i rozpoczęli odbudowę miasta.
Średniowieczny Prudnik był zaliczany do miast dużych w skali regionu. Jego powierzchnia wynosiła 0,13 km², a długość obwodu miasta około 1100 m plus mury zamku.
23 kwietnia 1945 część Starego Miasta została zbombardowana przez lotnictwo radzieckie. Nie wiadomo jednak, czy bombardowanie było celowe. Według proboszcza Franza Pietscha było spowodowane wystrzeleniem błędnych znaków świetlnych przez Rosjan.
Architektura
Zabytki
Do rejestru zabytków wpisane są też następujące obiekty z obszaru Starego Miasta:
kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła, wzniesiony w 1279, w dokumentach wzmiankowany w 1321, pierwotnie drewniany, z 1612, obecnie istniejący kościół zbudowano w l. 1730–1738
zespół klasztorny bonifratrów, z l. 1783-1787: kościół par. pw. św. Apostołów Piotra i Pawła i klasztor oo. bonifratrów, został zbudowany w 1783, znajduje się przy obecnej ulicy Piastowskiej
plebania, z XVIII w./XIX w.
wieża zamkowa zwana wieżą Woka, z XIII/XIV w., XV w., pozostałość starego, średniowiecznego murowanego zamku zbudowanego prawdopodobnie przed 1262 przez Woka z Rożemberka, usytuowana jest w zachodniej części Starego Miasta, na lekkim wzniesieniu. Z dawnego zamku pozostała cylindryczna, murowana z kamienia wieża tzw. stołp (wieża ostatniej szansy) o dwu kondygnacjach zaznaczonych odsadzkami oraz z trzecią niższą kondygnacją o rzucie ośmioboku. Od północy, w połowie wysokości znajduje się otwór w obramieniu kamiennym z dwoma konsolkami. Po gruntownej renowacji w 2009 wieża Woka stała się punktem widokowym zarządzanym przez Muzeum Ziemi Prudnickiej
mury obronne – zachowany m.in. fragment z dwiema basztami murowanymi z kamienia i cegły z XV-XVI w. w chwili obecnej jest siedzibą Muzeum Ziemi Prudnickiej; ponadto zachowała się Brama Dolna, w dokumentach wzmiankowana w 1481, usytuowana w południowej pierzei obecnej ulicy Batorego. Do wysokości drugiej kondygnacji wieży wbudowana jest w mury zbudowanych później kamienic. Wieża jest murowana, otynkowana, posiada trzy kondygnacje i jest zwieńczona murowanym hełmem stożkowym. Została odremontowana w 2006.
ratusz miejski, z XVIII w., 1840, jako obiekt drewniany istniał już w średniowieczu, murowany powstał w 1782 a obecny kształt uzyskał w latach 1894–1896
„Dom Katolicki”, pl. Farny 1, z poł. XIX w.
domy, ul. Batorego 7, z poł. XIX w.
dom, ul. Batorego 11
domy, ul. Damrota 21, 23, z k. XVIII w., nie istnieją
dom, ul. Jagiellońska 3 (d. 21), z XIX w.
dom, ul. Krótka 1 / ul. Łukowa 1
domy, ul. Krótka 2 (d. 5), 3 (d. 2), 4 (d. 6), z XVIII w./XIX w., nie istnieją
dom, ul. Krótka d. 3, z XVIII w./XIX w.
domy, ul. Piastowska 9, 22, z XIX w.
dom, ul. Ratuszowa 7, z XIX w.
domy, Rynek 2 (d. 40) z 1769, 3 (d. 41), 26 (d. 11)
domy, Rynek 22 (d. 32) 25 (d. 2)
domy, ul. Sobieskiego 2, 4, 5 (d. 3), 6, 7 (d. 5), 8, 13 (d. 11), z XVII w., XVIII w., XIX w.
domy, ul. Sobieskiego 9 (d. 7), 30, XVIII w., z poł. XIX w.
domy – renesansowe kamieniczki mieszczańskie, ul. Zamkowa 1-2 (d. 2), 3-7 (d. 3), 3-7 (d. 4), 3-7 (d. 5), 3-7 (d. 6), 3-7 (d. 7), z XVII w., XVIII w.
wschodnie skrzydło d. szpitala ob. domu św. Jana Bożego wraz z ogrodzeniem w zespole klasztornym bonifratrów oraz klatkę schodową w północnym skrzydle d. szpitala przyległą do budynku klasztoru wraz z gruntem w granicach fundamentowania, ul. Piastowska 6 (1896, 1914–1916)
kamienica, ul. Kołłątaja 2
inne zabytki:
kolumna maryjna, ufundowana w 1694 przez notariusza miejskiego Piotra Ortmana i jego żonę dla uczczenia ofiar dżumy w 1625. Usytuowana w północno-zachodniej części Rynku
figura św. Jana Nepomucena w Rynku, barokowa z 1733
fontanna, barokowa z 1695, także w Rynku.
Obiekty nieistniejące
zamek
klasztor kapucynów
synagoga
Przypisy
Zabytki nieruchome w Prudniku
Dzielnice i osiedla Prudnika |
187445 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Atmel%20AVR | Atmel AVR | Atmel AVR – typ ośmiobitowych mikrokontrolerów produkowanych przez firmę Atmel.
Jednostka arytmetyczno-logiczna opracowana przez dwóch studentów z Norweskiej Wyższej Szkoły Technicznej (NTH) oparta jest na schemacie procesora RISC i zasadach zmodyfikowanej architektury harwardzkiej, zawiera 32 ośmiobitowe rejestry. Instrukcje arytmetyczno-logiczne mogą być wykonywane na rejestrach. Dane z pamięci mogą być tylko przesyłane do i z rejestrów. Charakteryzuje się ona prostą strukturą rozkazów, dużą wydajnością obliczeniową (większość rozkazów wykonywana jest w jednym takcie zegara procesora).
Listę rozkazów dopasowano do wymagań współczesnych kompilatorów wprowadzając rozkazy pobierania danych przez adresowanie pamięci rejestrem 16-bitowym (zestaw dwóch rejestrów) z jednoczesnym zwiększeniem lub zmniejszeniem rejestru adresowego (pobierz i zwiększ/zmniejsz).
Mikrokontrolery AVR są popularne wśród hobbystów i amatorów, ze względu na łatwość programowania, a także łatwość uruchomienia. Do niektórych układów wystarczy podłączyć zasilanie, by stanowiły kompletny, programowalny system mikroprocesorowy. W połączeniu z dużymi obudowami typu DIP daje to rzadko spotykaną możliwość budowy prostszych układów mikroprocesorowych bez konieczności pracochłonnego przygotowywania płytki drukowanej.
Podział
Układy typu AVR zostały podzielone na kilka podtypów:
8-bitowe
tinyAVR – oznaczenie ATtiny
0,5-16 kB pamięci programu
obudowy o 6-32 wyprowadzeniach
ograniczony zestaw zintegrowanych peryferiów
obniżony pobór mocy
megaAVR – oznaczenie ATmega
4-256 kB pamięci programu
obudowy o 28-100 wyprowadzeniach
rozszerzony zestaw poleceń (m.in. o polecenia do obsługi powiększonej pamięci programu)
liczne zintegrowane peryferia (przetworniki AC/CA, timery, liczniki, USB itp)
nowsze ATMegi (posiadające czterocyfrowe oznaczenia) cechują się znacznie rozbudowanymi funkcjonalnościami (event system, układ programowalnej logiki, rozbudowane porty IO)
AVR XMEGA – oznaczenie ATxmega
8-384 kB pamięci programu
obudowy o 32-100 wyprowadzeniach
rozszerzone możliwości, takie jak obsługa DMA, system zdarzeń (Event System), logika programowalna (XCL) i sprzętowe wsparcie dla kryptografii (używane m.in. przy współpracy z kartami inteligentnymi)
AVR Dx
najnowsza rodzina 8-bitowych mikrokontrolerów AVR
w przeciwieństwie do poprzednich rodzin płaska przestrzeń adresowa, w której znajduje się pamięć SRAM, EEPROM i wybrana strona pamięci FLASH
do 128 kB pamięci programu, do 8 kB pamięci SRAM
obudowy do 64 pinów, w tym dostępne są obudowy PDIP
układ programowalnej logiki (CCL)
system zdarzeń podobny do systemu obecnego w XMEGA
przetwornik ADC (12-bitowy) i DAC (10 bitowy)
do 4 komparatorów analogowych oraz wzmacniaczy operacyjnych o programowalnym wzmocnieniu
do 3 układów detekcji przejścia przez zero
do 8 timerów
32 bitowe (lista rozkazów architektury AVR32 jest niekompatybilna z AVR)
AVR UC3
obudowy QFP, BGA od 44 do 144 i więcej wyprowadzeń
seria D
najprostsza seria, posiada moduł obsługi pojemnościowych czujników dotykowych
seria C
wyposażone w jednostkę zmiennoprzecinkową (FPU), Ethernet, CAN, LIN, USB OTG, PWM 16-kanałowy 12-bitowy przetwornik analogowo-cyfrowy (ADC), 4-kanałowy, 12-bitowy przetwornik cyfrowo-analogowy (DAC)
seria L
seria L została zaprojektowana pod kątem minimalizacji zużycia prądu
seria A0/A1
jest dedykowana rozwiązaniom potrzebującym złącz Ethernet oraz USB
seria A3/A4
zawiera moduł kryptograficzny AES o wydajności 22,8 MB/s, może być używany do współpracy z kartami chipowymi
seria B
zaprojektowana do wykorzystania dużej mocy obliczeniowej oraz złącza USB
Wyposażenie
Poszczególne mikrokontrolery typu AVR różnią się między sobą, przede wszystkim ilością pamięci flash, RAM, liczbą portów wejść/wyjść oraz układami dodatkowymi.
Przykładowo: ATtiny13 ma 1 kB pamięci programu (flash), 64 bajtów EEPROM, 64 bajtów RAM + 32 rejestry, 6 linii wejść/wyjść, 2 kanały PWM, 4 kanały A/D, wewnętrzny oscylator; montowany jest w obudowie o 8 wyprowadzeniach.
ATmega2560 ma 256 kB pamięci programu, 4 kB EEPROMu, 8 kB RAM, 86 wejść/wyjść, 4 16-bitowe liczniki sterujące w sumie 6 wyjściami PWM, SPI, 2 układy USART, 16-kanałowy przetwornik analogowo-cyfrowy.
Podstawowe elementy AVR (nie wszystkie występują w każdym układzie):
pamięć flash - pamięć programu; programowalna w układzie, część programowana podczas pracy układu,
pamięć EEPROM,
pamięć SRAM,
uniwersalne porty wejścia/wyjścia,
8 i 16 bitowe układy czasowo-licznikowe z możliwością generowania sygnału z modulacją szerokości impulsu PWM (w Atxmega można zwiększyć szerokość przez połączenia kaskadowe liczników, a także poszerzyć możliwości generacji sygnałów PWM poprzez wykorzystanie modułu WeX/AWeX)
licznik czasu rzeczywistego (RTC)
wielokanałowy multipleksowany 10 bitowy przetwornik analogowo-cyfrowy (w Atxmega i AVR Dx 12 bitowy o maksymalnej prędkości 2 milionów próbek na sekundę),
przetwornik cyfrowo-analogowy (DAC) 10-bitowy - rodziny Atxmega i AVR Dx,
Interfejs TWI pełniący funkcję sprzętowego kontrolera w standardzie I2C
interfejs szeregowy USART,
interfejs SPI - domyślny interfejs programowania dla Atmega,
układy programowalnej logiki,
Watchdog,
wewnętrzny generator RC,
Funkcja ISP realizowana przy użyciu wybranego interfejsu (SPI, JTAG, PDI, TPI, aWire)
JTAG, interfejs programowania i debugowania (rezerwuje 4 piny mikrokontrolera) obecny tylko w większych modelach Atmega/Atxmega,
DebugWire, umożliwia debugowanie programu dla kontrolerów z ograniczoną liczbą pinów.
PDI umożliwiający programowanie i debugowanie układów przy wykorzystaniu jedynie 2 linii sygnałowych (w tym sygnału RESET) - domyślny interfejs dla Atxmega
Zobacz też
system operacyjny Contiki
Linki zewnętrzne
AVR 8-Bit RISC strona firmy Atmel o mikrokontrolerach AVR
AVRFreaks najpopularniejszy portal o AVR
Microchip Studio darmowe środowisko programistyczne dostarczane przez Microchip - po przejęciu przez firmę Microchip firmy Atmel nastąpiła zmiana nazwy sztandarowego IDE z Atmel Studio na Microchip Studio
WinAVR darmowy kompilator GCC i zestaw narzędzi dla AVR - projekt zarzucony, obecnie firma Atmel wydaje własny toolchain dla systemów MS Windows i GNU/Linux, który można pobrać oddzielnie lub razem z Microchip Studio.
mikrokontrolery.blogspot.com - popularny portal o AVR w języku polskim (pol.)
Przypisy
Mikrokontrolery |
187450 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Grzebie%C5%84 | Grzebień | Urządzenia
grzebień – przyrząd służący do układania włosów
grzebień – część konstrukcyjna hełmu
grzebień – instrument muzyczny
grzebień – wzornik do identyfikacji skoku gwintu
Architektura
grzebień – część dachu
Kulinaria
grzebień – ciastko w kształcie grzebienia przełożone marmoladą owocową
Zoologia
grzebień – w anatomii ptaków, twór kostny, część mostka
grzebień – w anatomii ptaków, twór skórny występujący na wierzchu głowy u grzebiących
grzebień – w anatomii ptaków, struktura występująca wewnątrz oka
grzebień – w anatomii owadów, rząd kolców rozciągający się od brzusznej podstawy syfonu do pewnego punktu wzdłuż jego długości
Geografia Polski
Grzebień – wieś w województwie łódzkim, w powiecie radomszczańskim, w gminie Radomsko
Grzebień – wzniesienie w Gorcach w Beskidach Zachodnich
Kinematografia
Grzebień (The Comb/ From the Museums of Sleep) – krótkometrażowy film animowany braci Quay (1990)
Zobacz też
Przypisy |
4963696 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Szermierka%20na%20Letnich%20Igrzyskach%20Olimpijskich%201928%20%E2%80%93%20floret%20indywidualnie%20kobiet | Szermierka na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 1928 – floret indywidualnie kobiet | Rywalizacja indywidualna we florecie kobiet na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 1928 została rozegrana w dniach 31 lipca - 2 sierpnia.
Wystartowało 27 zawodniczek z 11 krajów.
Wyniki
W pierwszej rundzie rywalizowano w czterech grupach. Z każdej z grup cztery najlepsze zawodniczki awansowały do półfinału. W półfinale rywalizowano w dwóch grupach, z których 4 najlepsze zawodniczki z każdej grupy awansowały do finału.
Runda 1
Grupa A
Grupa B
Grupa C
Grupa D
Półfinały
Grupa A
Grupa B
Finał
Bibliografia
Szermierka na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 1928 |
187453 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Obrabiarka | Obrabiarka | Obrabiarka – maszyna do mechanicznej obróbki przedmiotów w celu nadania im określonych kształtów, wymiarów i chropowatości powierzchni. Obróbka realizowana jest za pomocą specjalnych narzędzi.
Układ konstrukcyjny obrabiarki
W obrabiarkach rozróżniamy następujące grupy zespołów:
zespół napędowy
zespoły ruchów roboczych
zespoły ruchów posuwowych i pomocniczych
zespoły zamocowania narzędzi i części obrabianych
korpusy, podstawy, prowadnice
układy sterowania
układy chłodzenia
zespoły odwiórowania
Rodzaje obrabiarek
skrawające – obrabiarki kształtujące przedmiot przez oddzielanie nadmiaru materiału
tokarki
wielonożowe
kopiarki
półautomaty i automaty tokarskie
uchwytowe
kłowe
tarczowe
rewolwerowe
karuzelowe
zataczarki
wiertarki
stołowe
kolumnowe
promieniowe
współrzędnościowe
wielowrzecionowe
frezarki
poziome
pionowe
wiertarkofrezarki
wytaczarki
frezarkowytaczarki
piły
strugarki
dłutownice
Fellowsa do kół zębatych
przeciągarki
do otworów
do płaszczyzn
szlifierki
do płaszczyzn
do otworów
honownice
dogładzarki
docieraczki
polerki
obrabiarki ultradźwiękowe
do obróbki plastycznej – obrabiarki kształtujące przedmiot przez odkształcenie plastyczne materiału
młoty mechaniczne
kuźniarki
prasy
hydrauliczne
pneumatyczne
mimośrodowe
balansowe
kolanowe
walcarki
ciągarki
do drutów
do rur
obrabiarki do obróbki elektroerozyjnej lub elektrochemicznej, kształtujące przedmiot przy wykorzystaniu zjawiska erozji elektrycznej lub chemicznej
elektrodrążarki
wtryskarki
Historia
Pierwszymi obrabiarkami były proste przyrządy skrawające o napędzie ręcznym przy pomocy sznura lub cięciwy łuku – wiertarki smyczkowe, które pojawiły się 4 tys. lat p.n.e. i były stosowane aż do XVIII w.
W średniowieczu wprowadzono do użytku obrabiarki napędzane kołem wodnym. Pierwsze nowoczesne obrabiarki zaprojektował Leonardo da Vinci (1452–1519), który opracował projekty tokarki kłowej, wiertarki, walcarki, różnego rodzaje szlifierek, a nawet maszyn do gwintowania śrub.
Obrabiarki zostały udoskonalone w II. połowie XIX w. W 1775 roku John Wilkinson (1728–1808) zbudował precyzyjną wytaczarkę cylindrów parowych. I.A. Nartow w 1718 roku i Henry Maudslay (1771–1831) w 1797 roku wprowadzili w ręcznych obrabiarkach skrawających mechaniczny suport dla podtrzymywania narzędzia. W 1795 roku wprowadzono prasę hydrauliczną. Kolejne usprawnienia wdrażano w toku rewolucji przemysłowej i po wynalezieniu silnika elektrycznego. W 1818 roku Eli Whitney (1765–1825) skonstruował pierwszą frezarkę, a w 1842 roku James Nasmyth (1808–1890) wynalazł młot parowy. Pod koniec XIX w. zaczęły powstawać automaty tokarskie. W 1880 roku amerykański inżynier Christopher Miner Spencer (1833–1922) zbudował pierwszy nowoczesny automat do obróbki metalu.
W XX w. usprawnienia skupiły się na poprawie szybkości i wydajności obróbki. Przełomem było wynalezienie stali szybkotnącej w 1900 roku przez Fredericka Winslowa Taylora (1856–1915) i M. White'a oraz wynalezienie węglików spiekanych. W 1928 roku, w Stanach Zjednoczonych zaczęto budować obrabiarki półautomatyczne i automatyczne, które pozwoliły na jednoczesną obróbkę przedmiotu z różnych stron. W latach 30. XX w. powstały linie obróbkowe. Procesy obrabiania są dalej doskonalone pod względem dokładności i wydajności.
Zobacz też
obrabiarka sterowana numerycznie
centrum obróbkowe
Przypisy
Hasła utworzone w ramach Tygodni Tematycznych 2019 |
187456 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Kazaa | Kazaa | Kazaa (także KaZaA, pełna nazwa Kazaa Media Desktop) – komputerowy program kliencki sieci P2P – FastTrack, stworzony w marcu 2001 roku przez szwedzkiego programistę Niklasa Zennströma, później sprzedany australijskiej firmie Sharman Networks.
Wyszukiwanie i wymiana plików między klientami Kazaa odbywa się bez pośrednictwa centralnego serwera jako tzw. samoorganizująca się sieć rozproszona (ang. distributed selforganising network), w której komputery o odpowiednio dużej mocy procesora oraz przepustowości łącza pełnią rolę tzw. superwęzłów. Status ten jest przyznawany automatycznie, o ile użytkownik nie zablokuje takiej możliwości.
Program Kazaa zawiera również elementy o charakterze reklamowym i szpiegowskim, które mogą powodować znaczący spadek wydajności systemu.
Przypisy
Linki zewnętrzne
Klienty FastTrack |
4963702 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Ru%C5%9B%20Siedz%C4%85ca | Ruś Siedząca | Ruś Siedząca (, pełna nazwa: Fundacja charytatywna pomocy skazanym i ich rodzinom „Ruś Siedząca”, ) – pozarządowa organizacja charytatywna działająca w celu udzielania pomocy humanitarnej i prawnej obywatelom mierzącym się z rosyjskim system śledczym i penitencjarnym.
Główne biuro organizacji znajduje się w Moskwie, pozostałe w Nowosybirsku, Petersburgu i Jarosławiu. Równolegle z NDO istnieje ruch społeczny „Papieżyce”, skupiający obywateli, którzy byli ofiarami przekroczenia prawa przez funkcjonariuszy organów ścigania, sądownictwa nadzorczego i penitencjarnego Federacji Rosyjskiej.
O fundacji
Okoliczności powstania
Ruch „Ruś Siedząca” został zapoczątkowany 21 listopada 2008 r. przez rosyjską dziennikarkę i publicystkę Olgę Romanową. Nazwę „Ruś Siedząca” zaproponowała Irina Jasina. U zarania ruchu stało nieformalne stowarzyszenie obywateli, których krewni przebywali w miejscach odosobnienia. W 2014 zarejestrowano „Charytatywną fundację pomocy skazanym oraz ich rodzinom”.
Kierownictwo
Fundacją i ruchem kieruje dziennikarka Olga Romanowa. Działalność fundacji nadzoruje rada powiernicza kierowana przez , Irinę Jasiną, Włodzimierza Pieriewierzina, Tamarę Ejdelman oraz Marię Ejsmont. Przed zaginięciem w czerwcu 2008 roku do rady powierniczej należał również Piotr Oficerow.
Finansowanie
Charytatywna fundacja pomocy skazanym oraz ich rodzinom „Ruś Siedząca”, finansowana jest z darowizn obywateli.
W sierpniu 2017 „Rusi Siedzącej” przydzielono dotację prezydencką w wysokości trzech milionów rubli. Organizacja odmówiła jej przyjęcia. Olga Romanowa tłumaczyła tę odmowę obawą przed powtórzeniem losu byłej dyrektorki departamentu państwowego wsparcia sztuki i folkloru Ministerstwa Kultury Rosji Sofii Apfelbaum, która została skazana za udział w sprzeniewierzeniu środków publicznych przyznanych grupie teatralnej Siódme Studio.
Od wiosny 2018 fundacja otrzymywała dotacje UE na tworzenie i działanie regionalnych „szpitali prawniczych” czyli ośrodków pomocy prawnej.
Szefowa „Rusi Siedzącej” Olga Romanowa ogłosiła na swojej stronie Facebook, że od 26 czerwca 2020 Fundacja Charytatywna zostanie zamknięta. Powodem była decyzja sądu o wypłacie byłemu pracownikowi Dinarowi Idrisowowi odszkodowania w wysokości 1,3 mln rubli i ponownym jego zatrudnieniu. Według Romanowej, konta Fundacji zostały zablokowane i nie dysponowała taką kwotą. Powiedziała również, że fundacja będzie kontynuowała swoją pracę nawet bez osobowości prawnej. W 2022 r. „Ruś Siedząca” funkcjonuje jednak nadal jako osoba prawna.
Działalność i projekty
Prawnicy Fundacji bronią ludzi w sądach, pomagają w pisaniu skarg i udzielają porad prawnych. Fundacja zbiera i wysyła paczki do kolonii karnych i aresztów śledczych, zbiera rzeczy dla internatów specjalnych oraz udziela pomocy humanitarnej rodzinom osądzonych.
Szkoła Obrońcy Publicznego to wspólny projekt „Rusi Siedzącej”, Centrum im. Sacharowa oraz Departamentu Spraw Wewnętrznych. Jest skierowany do osób, które chcą poznać swoje prawa oraz nauczyć się egzekwować je w sprawach dotyczących siebie i bliskich - w tym uchronić się przed nielegalnymi działaniami organów ścigania.
Podczas projektu uczestnicy zapoznają się z procedurą w sprawach karnych i administracyjnych oraz czynnościami prowadzonymi na komisariatach policji. Prawnicy bezpłatnie udzielają praktycznych porad m.in. na temat tego, jak zachować się w przypadku zatrzymania na wiecu; wizyty lub prośby o kontakt osoby podającej się za funkcjonariusza publicznego lub tego, jak pomóc bliskiemu odsiadującemu wyrok.
Konsultant więzienny to system informacyjny dla osadzonych i ich rodzin, dostępny od 19 września 2017 r. pod adresem vturme.info. Strona umożliwia nawiązanie kontaktu i skonsultowanie swojego przypadku ze specjalistami oraz publikuje porady dla osób objętych i zagrożonych ograniczeniem lub pozbawieniem wolności. Umieszczone materiały stanowią analizę kazusów, z którymi organizacja zetknęła się w swojej praktyce, również tymi nadsyłanymi przez samych odwiedzających - co tworzy swego rodzaju „więzienną Wikipedię”.
Do stworzenia projektu przyczyniło się Stowarzyszenie Memoriał, które nagrodziło pomysł w zorganizowanym przez siebie konkursie i skierowało go do programu rozwijającego oddolne inicjatywy z dziedziny praw człowieka Human Rights Incubator .
MediaLaboratorium to projekt „Rusi Siedzącej”, mający na celu przezwyciężenie problemów w komunikacji. Projekt pomaga ludziom, którzy nie mają umiejętności komunikacji biznesowej, publicznej lub administracyjnej, opowiedzieć swoją historię jasno i prosto.
Kontrowersje
Konflikt z kierownictwem Federalnej służby karnej
W maju 2017 ukazał się wspólny numer specjalny „Nowoj Gaziety” i „Rusi Siedzącej”, w całości poświęcony systemowi penitencjarnemu. W numerze napisano, że „Ruś Siedząca” wraz z Centrum Badań Strategicznych, opracowuje własny projekt reformy systemu karnego. Olga Romanowa poinformowała, że przygotowywane są poważne zmiany dotyczące organizacji pracy, przystosowania społecznego i ograniczenia przemocy w więzieniach.
Tuż po publikacji, 8 czerwca 2017, do moskiewskiego biura „Rusi Siedzącej” przybyli funkcjonariusze Wydziału ds. Przestępstw Gospodarczych. Formalnym powodem wizyty był komunikat o „sprzeniewierzeniu środków budżetowych z tytułu zobowiązań umownych”.
Organizacja powiązana z „Rusią Siedzącą”, „ER ES”, przez dwa lata (od 2015 do 2017) prowadziła projekt mający na celu poprawę umiejętności finansowych więźniów i ich rodzin. Istotą projektu było wyjaśnienie ludziom, jak rozwiązać problemy finansowe w przypadku uwięzienia ich lub ich bliskich.
Projekt został sfinansowany przez Bank Światowy. W jego ramach opracowano 4350 egzemplarzy broszur dotyczących wiedzy finansowej, które następnie wydrukowano i wysłano do więzień oraz kolonii karnych. Wygłoszono też 92 wykłady dla więźniów, ich krewnych i personelu więziennego. W wyniku nalotu Wydziału ds. Przestępstw Gospodarczych, podczas którego przechwycono kopię jednego listu z podziękowaniami z kolonii, fundacja opublikowała oficjalne oświadczenie, w którym powiązała działania śledczych z opozycją organizacji i systemu FSK, w szczególności z faktem, że „Ruś Siedząca” bierze udział w opracowaniu koncepcji reformy systemu penitencjarnego.
9 czerwca 2017 Olga Romanowa została zmuszona do czasowego wyjazdu z Rosji. Później sąd nie stwierdził nieprawidłowości w pracy „Er Es”. Organizacja złożyła pozew przeciwko przedstawicielom i operatorom Banku Światowego w Rosji, a sąd uznał, że „Er Es” wypełniła wszystkie zobowiązania wynikające z umów. Następnie „Ruś Siedząca” złożyła pozew przeciwko Federalnej Służbie Penitencjarnej w celu ochrony swojej reputacji biznesowej.
Jesienią 2018 była więźniarka Inga Kriwitskaja zarejestrowała w Ministerstwie Sprawiedliwości bliźniaczkę Fundacji „Ruś Siedząca” i złożyła pozew przeciwko Oldze Romanowej i Lewowi Ponomariowowi o ochronę honoru i godności. Kriwitskaja powiedziała, że nic nie wie o tym, że organizacja o tej nazwie już istnieje. Olga Romanowa i pracownicy „Rusi Siedzącej” wyrazili pewność, że Kriwitskaja działa pod kierownictwem FSK.
Status agenta zagranicznego
W marcu 2018 r. „Ruś Siedząca” otrzymała grant z Unii Europejskiej na otwarcie tak zwanych „poradni prawnych” w regionach Rosji, które miały pomóc osobom, wobec których toczy się dochodzenie i które zostały skazane bezprawnie. Fundacja samodzielnie wystąpiła o wpisanie na listę zagranicznych agentów non-profit. Potwierdził to Aleksiej Fediarow, szef działu prawnego organizacji. 7 maja 2018 Ministerstwo Sprawiedliwości Federacji Rosyjskiej wpisało Charytatywną Fundację Pomocy Skazanym i Ich Rodzinom do rejestru „organizacji non-profit pełniących funkcję „agenta zagranicznego”.
Publikacje pracowników organizacji
Niewinni w śledztwie: Instrukcja ochrony swoich praw - Невиновные под следствием: Инструкция по защите своих прав / Алексей Федяров. – М: Альпина Паблишер, 2020. – 284 с.
Przypisy
Linki zewnętrzne
Strona internetowa “Rusi Siedzącej”
Ромб TV о фонде «Русь Сидящая»
Książka “Butyrka”, autorka Olga Rimanowa, 2010 r.
Książka “Ruś siedząca”, autorka Olga Rimanowa
Organizacje pozarządowe w Rosji
Organizacje non-profit uznane w Rosji za agentów zagranicy |
187461 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Agis%20III | Agis III | Agis III z dynastii Eurypontydów (zm. 331 p.n.e.) – król Sparty od 338 p.n.e. Syn Archidamosa III. Na tron wstąpił 2 sierpnia, w dniu porażki Teb i Aten oraz ich sojuszników z Macedończykami pod Cheroneą.
Z czasów potęgi Sparty, w okresie jej hegemonii w Grecji w I połowie IV w. p.n.e. po II wojnie peloponeskiej, pozostały już tylko wspomnienia. Sparta pozostała jednak jedyną polis w Grecji kontynentalnej, które nie przystąpiło do Związku Korynckiego, instytucjonalizującego hegemonię Macedonii pod panowaniem Filipa II, a później Aleksandra Wielkiego. Siłą rzeczy Sparta stała się przywódcą opozycji antymacedońskiej, która choć stłumiona, tliła się w greckich miastach i mogła w przypadku niepowodzeń wojennych Macedończyków wybuchnąć na nowo.
Agis III, wykorzystując zaangażowanie Aleksandra w Azji, próbował podważyć macedońską dominację nad Grecją. Około 334 p.n.e., na czele 8 000 greckich najemników opłaconych przez Persję i przewiezionych przez perską flotę, zaatakował Kretę, aby zmusić ją do przejścia na stronę Persji, co doprowadziłoby do przecięcia morskich szlaków zaopatrzeniowych wojsk macedońskich.
W 332 p.n.e. Antypater, zarządzający Macedonią i nadzorujący Grecję w czasie podboju Persji przez Aleksandra, musiał skoncentrować swe siły w Tracji, gdzie wybuchł bunt króla Odrysów, wspomagany przez jednego ze strategów macedońskich, oraz podsycany finansowo przez Ateny. Agis uznał to za sprzyjającą okoliczność do próby zorganizowania koalicji antymacedońskiej na Peloponezie. Udziału w koalicji odmówiły jednak Ateny. Nie pomogły gorące przemowy patriotyczne Demostenesa. Ateńczyków przekonał zarządca funduszu widowiskowego – Demades. Użył argumentu decydującego w demokracjach. Zgodnie z rzeczywistością zwrócił po prostu uwagę na to, że wojna będzie oznaczała praktyczną likwidację zarządzanego przez niego funduszu, a co za tym idzie, konieczność wyrzeczenia się finansowanych z niego widowisk. Do koalicji przystąpiły natomiast polis z Elidy, Achai (z wyjątkiem Pellene) i Arkadii (z wyjątkiem Megalopolis).
Agis zgromadził w 331 p.n.e. armię złożoną z ok. 20 000 piechoty, z czego połowę stanowili najemnicy opłacani z perskich pieniędzy, i 2000 jazdy. Na jej czele rozbił lokalne oddziały macedońskie i obległ Megalopolis. Doceniając zagrożenie, Antypater skoncentrował wszystkie swoje siły i szybkimi marszami, zbierając po drodze wojska z wiernych Macedonii miast greckich, wkroczył na Peloponez. Jesienią 331 p.n.e. odbyła się pod Megalopolis zażarta bitwa, w której Peloponezyjczycy pod dowództwem Agisa zostali pokonani przez 40 000 armię Macedończyków i ich sojuszników. Król Sparty zginął wraz z sześcioma tysiącami swoich żołnierzy. Po drugiej stronie straty były również znaczne. W porównaniu z dawnymi bitwami wewnątrzgreckimi, chociażby jeszcze w czasie wojen peloponeskich, których celem było głównie wykazanie swojej przewagi, a nie zniszczenie przeciwnika, bitwa była bardzo krwawa.
Niezależność Sparty skończyła się. Antypater wysłał Aleksandrowi przebywającemu w Persepolis (330 p.n.e.) 50 Spartan jako zakładników, a Rada Związku Hellenów zwróciła się do króla, jako hegemona, o wskazówki w sprawie ukarania buntowników. Aleksander nakazał Sparcie przystąpić do Związku Korynckiego.
Zobacz też
Królowie Sparty
Bibliografia
Spartiaci
Królowie Sparty |
126 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Albert%20Einstein | Albert Einstein | Albert Einstein (wym. ) (ur. 14 marca 1879 w Ulm, zm. 18 kwietnia 1955 w Princeton) – niemiecki fizyk teoretyk pochodzenia żydowskiego, noblista. Posiadał również obywatelstwo Szwajcarii (od 1901) i USA (od 1940).
Einstein zrewolucjonizował zarówno mechanikę, jak i teorię pola, głównie w wersji klasycznej, choć odegrał też kluczową rolę dla mechaniki kwantowej. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki za 1921 rok, w uznaniu za „wkład do fizyki teoretycznej, zwłaszcza opis prawa efektu fotoelektrycznego”.
Einstein to twórca szczególnej teorii względności, która ulepszyła mechanikę Newtona i zastąpiła w tej korekcyjnej roli teorię eteru Lorentza. Autor wynikającej z STW równoważności masy i energii, czasem formułowanej słynnym wzorem E = mc2. Został on potwierdzony przez reakcje subatomowe, np. jądrowe; doprowadziło to do rewizji zasady zachowania masy, samego pojęcia materii i otworzyło epokę jądrowej broni oraz energetyki. Twórca ogólnej teorii względności, która połączyła newtonowskie prawo powszechnego ciążenia z nową mechaniką. Nie była to jedyna ani nawet pierwsza synteza tego typu, jednak OTW w odróżnieniu od konkurencji okazała się poprawna, zostając nowym paradygmatem w opisie grawitacji. Einstein oparł na swojej teorii pierwsze modele kosmologiczne oraz pierwsze przewidywania grawitacyjnych fal czasoprzestrzeni. Wprowadził też do niej opcjonalną stałą kosmologiczną, która później okazała się możliwym wyjaśnieniem ciemnej energii. Teoria Einsteina dzięki tym i innym wynikom doprowadziła do rozkwitu astrofizyki w XX wieku.
Naukowiec przewidział również istnienie fotonu – postulując dualizm korpuskularno-falowy światła. Było to poprawne wyjaśnienie efektu fotoelektrycznego, przewidujące też nowe zjawiska jak efekt Comptona, które ostatecznie potwierdziło cząstki światła. Hipoteza Einsteina umożliwiła też innym fizykom stworzenie właściwej mechaniki kwantowej – dzięki przeniesieniu tej dualistycznej koncepcji na elektron przez de Broglie’a. Jednocześnie Einstein był czołowym krytykiem najczęstszej, kopenhaskiej interpretacji kwantów i współautorem paradoksu EPR. Wprowadzone w nim pojęcie splątania kwantowego umożliwiło nie tylko badanie kwantowych fundamentów i możliwości ewentualnej rewizji tej teorii; otworzyło też całą dyscyplinę informatyki kwantowej. Odkrywca emisji wymuszonej, na której opierają się lasery. Opisał też statystykę Bosego-Einsteina i możliwość istnienia kondensatu Bosego-Einsteina – czasem nazywanego piątym stanem skupienia, łamiącego intuicyjne własności materii jak nieprzenikliwość. Einstein przysłużył się też innym dziedzinom fizyki jak klasyczna mechanika statystyczna – jego model ruchów Browna dostarczył koronnych dowodów teorii atomistycznej. Badania Einsteina nad materią skondensowaną obejmowały też teorię ciała stałego. Jego prace nad zunifikowaną teorią oddziaływań nie spełniły oczekiwań, jednak znalazły odzwierciedlenie w późniejszych, potencjalnie prawdziwych modelach pól i cząstek jak teoria strun.
Dzięki tym osiągnięciom Einstein jest uważany za jednego z największych fizyków XX wieku lub największego z nich; szczyty rankingów dzieli z innymi ojcami fizyki kwantowej jak Paul Dirac, Werner Heisenberg czy Erwin Schrödinger. Jego ogólna teoria względności jest uważana za jeden z największych przełomów w fizyce XX wieku, obok wspomnianej teorii kwantów. Ponadto Einstein jest uznawany za jednego z największych fizyków w całej historii, obok Newtona, Maxwella czy Galileusza. W 1999 r. czasopismo naukowe „Physics World” w gronie 100 wiodących fizyków przeprowadziło ankietę. Jako największego fizyka wszech czasów wskazano właśnie Einsteina. W tym samym roku portal „PhysicsWeb” zorganizował sondaż, który przyznał Einsteinowi drugie miejsce. W 1999 r. Einstein był też uznany za człowieka stulecia według amerykańskiego tygodnika „Time”.
Ten wybitny fizyk miał też wkład do filozofii nauki, popularyzacji fizyki i jej historii oraz zajmował się aktywizmem politycznym. Jego teorie wywarły również wpływ na rozwój XX-wiecznej matematyki, zwłaszcza geometrii różniczkowej z analizą na rozmaitościach, topologii różniczkowej i teorii grup Liego. Kariera Einsteina trwała przeszło pół wieku; przez ten czas opublikował ponad 450 prac, w tym przeszło 300 naukowych. Był zatrudniony w różnych instytucjach w Szwajcarii, Austro-Węgrzech, Niemczech i USA; był m.in. profesorem Uniwersytetu w Zurychu, Uniwersytetu Karola w Pradze, Politechniki Federalnej w Zurychu (ETHZ), Uniwersytetu Berlińskiego i Instytutu Badań Zaawansowanych (IAS) w Princeton.
Życiorys
Dzieciństwo i rodzina
Albert Einstein urodził się w piątek 14 marca 1879 r. o godzinie 11:30 w domu przy Bahnhofstrasse B nr 135 w mieście Ulm położonym w Wirtembergii na południu Niemiec. Jego matką była Paulina Einstein (z domu Koch), a ojcem – Hermann Einstein. Oboje byli Żydami. Hermann Einstein handlował pierzynami. Później jego brat Jacob namówił go do wspólnego założenia zakładu produkującego instalacje gazowe i wodno-kanalizacyjne. W 1881 r. cała rodzina przeniosła się do Monachium, gdzie powstał zakład. Tam też 18 listopada 1881 r. urodziła się Maria – jedyna siostra Einsteina.
Albert Einstein pierwszy raz zetknął się z nauką, gdy miał pięć lat. Jego ojciec pokazał mu kompas, którego działanie wywarło na nim „głębokie i trwałe wrażenie”. W tym czasie Einstein rozpoczął naukę w domu. Ponieważ jego matka była muzykiem, Albert w wieku sześciu lat zaczął uczyć się gry na skrzypcach. Lekcje gry pobierał do trzynastego roku życia. Grał do późnej starości, dopóki nie zaczęło mu to sprawiać zbyt dużego trudu.
Edukacja szkolna
W 1886 r. zaczął uczęszczać do szkoły powszechnej, gdzie był jednym z najlepszych uczniów. Od 1888 r. chodził do katolickiego Gimnazjum Luitpolda w Monachium, gdzie również odnosił sukcesy.
Firma Einsteinów zaczęła podupadać, a w 1894 r. rodzina przeniosła się do Mediolanu. Syna pozostawiono w Monachium, pod opieką członków dalszej rodziny, dla ukończenia szkoły. Według Marii Einstein jej brat w tym okresie stał się nerwowy. Pojawiły się nawet objawy depresji. Pół roku po wyjeździe rodziców Einstein wypisał się ze szkoły i dołączył do rodziców w Mediolanie, gdzie sam przygotowywał się do wstąpienia na uniwersytet. W październiku 1895 r. przyjechał do Zurychu, gdzie przystąpił do egzaminu wstępnego na tamtejszą politechnikę (ETHZ). Potrzebował na to specjalnego pozwolenia, gdyż brakowało mu dwóch lat do minimalnego dopuszczalnego wieku. Próba zdania egzaminu zakończyła się niepowodzeniem. Powodem były słabe wyniki egzaminów z przedmiotów humanistycznych.
Za radą dyrektora ETHZ Einstein postanowił spędzić rok w Aarau w Szwajcarii, by ukończyć szkołę średnią. We wrześniu 1896 r. zdał tam maturę. Uzyskał dobre oceny z niemal wszystkich przedmiotów – zwłaszcza ze śpiewu i muzyki oraz fizyki i matematyki. W tym samym roku zrzekł się obywatelstwa niemieckiego. Zrobił to najprawdopodobniej w celu uniknięcia służby wojskowej lub na znak protestu przeciwko nastrojom militarnym panującym wówczas w Niemczech. Bez przynależności państwowej przystąpił ponownie do egzaminów na ETHZ, które tym razem zdał. Jednocześnie do tej samej sekcji przyjęto Milevę Marić, która później wywarła duży wpływ na życie Einsteina.
Eksperyment myślowy ze światłem
Jest możliwe, że Einstein w wieku 16 lat (ok. 1895) rozważał ważny eksperyment myślowy. Wspomniał o tym publicznie po raz pierwszy ponad pół wieku później, w swoich Notach autobiograficznych z 1946. Młody Albert miał się zastanawiać, co by się stało przy ruchu z prędkością światła. Wówczas fale elektromagnetyczne takie jak światło stałyby nieruchomo w miejscu, nie wykazując żadnego ruchu. Miałoby to przeczyć zarówno intuicji, jak i równaniom Maxwella. Ta anegdota jest trudna do zinterpretowania z różnych powodów:
Einstein w tym wieku prawdopodobnie nie znał jeszcze równań Maxwella. Być może stary Einstein zwrócił uwagę, że sam eksperyment myślowy znał już w wieku 16 lat, a późniejsza znajomość równań Maxwella utwierdziła go w niedorzeczności takiego wyniku.
Ten wynik eksperymentu myślowego nie stanowi większego problemu dla teorii eteru. Były one wówczas powszechnie uznawane i młody Einstein prawdopodobnie w nie wierzył. Brak obserwacji „zamrożonych” fal można wytłumaczyć tym, że Ziemia porusza się względem eteru z prędkością dużo mniejszą od tej światła w próżni.
Niewykluczone, że ten eksperyment myślowy odegrał dużą rolę kilka lat później, kiedy Einstein pracował nad balistyczną (emisyjną) teorią światła. Dla teorii tego typu ten eksperyment myślowy prowadzi do poważnych trudności; przez to mógł się przyczynić do porzucenia przez Einsteina tych prac i do powstania szczególnej teorii względności.
Czasami przypisuje się też młodemu Einsteinowi inny eksperyment myślowy – gdyby obserwator trzymający lustro poruszał się z prędkością c względem eteru, jego obraz w lustrze by zniknął. Najprawdopodobniej te legendy to wynik nieporozumienia i zmiany pierwotnego pomysłu Einsteina, opisanego powyżej.
Studia i pierwsze małżeństwo
W czasie studiów Einstein zakochał się z wzajemnością w Milevie Marić, co nie podobało się jego matce. W lipcu 1900 r. oboje zakochanych przystąpiło do zdawania egzaminów końcowych. Albert je zdał, w przeciwieństwie do Milevy. Wtedy też młody Einstein opublikował swoją pierwszą pracę naukową – dotyczyła zjawiska włoskowatości.
W 1901 r. Mileva zaszła w ciążę. Na czas porodu udała się do rodzinnej Serbii i urodziła tam córkę o imieniu Lise (zdrobniale Lieserl). Oddano ją po cichu do adopcji i jej dalsze losy są nieznane. Albert najprawdopodobniej nigdy jej nie zobaczył.
21 lutego 1901 r. Einstein przyjął obywatelstwo szwajcarskie. Mając już dyplom wykładowcy nauk ścisłych, zaczął szukać pracy. Starał się bezskutecznie o asystenturę u wykładającego w ETHZ Webera, a później u Hurwitza i Wilhelma Ostwalda. Dopiero w maju 1901 r. został zatrudniony na krótko jako zastępca nauczyciela w szkole średniej w Winterthur w Szwajcarii. W tym czasie zajmował się tam ruchem materii względem eteru i kinetyczną teorią gazów. Od października 1901 r. do stycznia 1902 r. uczył w prywatnej szkole w Schaffhausen, a równolegle pracował nad swoją pracą doktorską dotyczącą kinetycznej teorii gazów. W lutym 1902 r. przeprowadził się do Berna, gdyż spodziewał się dostać stałą pracę w Szwajcarskim Urzędzie Patentowym w Bernie. Utrzymywał się z udzielania korepetycji. W czerwcu został zatrudniony na okres próbny jako ekspert techniczny trzeciej klasy w urzędzie patentowym, a trzy miesiące później zatrudniono go na stałe.
10 października 1902 r., wskutek choroby serca, zmarł ojciec Einsteina. 6 stycznia 1903 r. Albert Einstein i Mileva Marić wzięli w Bernie ślub cywilny. 14 maja 1904 r. urodził się pierwszy syn Einsteina, Hans Albert, który później również został wybitnym uczonym. Kolejny syn, Eduard, urodził się 28 lipca 1910.
Cudowny rok 1905
Od młodości Einstein pracował nad uzgodnieniem elektrodynamiki Maxwella z zasadą względności. W tym celu pracował nad emisyjną teorią światła, opartą prawdopodobnie na potencjałach opóźnionych. Porzucił jednak te próby. Pewną rolę mógł w tym odegrać jego młodzieńczy eksperyment myślowy z gonieniem fali światła. Kiedy Einstein zrozumiał względność jednoczesności, prawdopodobnie pod wpływem prac Lorentza, zmienił strategię – zamiast modyfikować elektrodynamikę Maxwella, zrewidował podstawy mechaniki Newtona. To doprowadziło go potem do szczególnej teorii względności.
Równolegle Einstein prowadził badania nad termodynamiką i fizyką statystyczną promieniowania. Prawdopodobnie to doprowadziło go do pojęcia cząstek światła, użytych potem przy wyjaśnieniu efektu fotoelektrycznego. Pomysł cząstek światła mógł być też związany z jego wczesnymi pracami nad teorią emisyjną.
Rok 1905 jest określany jako Annus mirabilis (cudowny rok) Einsteina. Był wtedy szwajcarskim urzędnikiem patentowym, niedawnym absolwentem fizyki, a jego dorobek obejmował tylko kilka publikacji. Był przez to mało znany w środowisku fizyków. Mimo to opublikował 5 prac, z których przynajmniej część była przełomowa.
Jego publikacja Zur Elektrodynamik bewegter Körper (O elektrodynamice ciał w ruchu) wprowadziła nową teorię, nazwaną później szczególną teorią względności (STW). Dzięki nowemu spojrzeniu na czas i przestrzeń STW pogodziła elektrodynamikę Maxwella z zasadą względności, bez modyfikowania tej pierwszej ani odwoływania się do budowy materii. STW wyjaśniała też obserwowaną niezależność prędkości światła w próżni od obserwatora. Einstein rozwinął STW w innej pracy z tego samego roku, gdzie poprawnie przewidział równoważność masy i energii. To ten fakt został potem wyrażony przez słynny wzór E=mc2.
Einstein wyjaśnił też efekt fotoelektryczny, zaobserwowany w 1888 roku przez Philipa Lenarda. Przyjął, że światło oddziałuje z materią w postaci cząstek – nazwanych później fotonami. To właśnie to wyjaśnienie – a nie teoria względności – było potem głównym powodem przyznania mu Nagrody Nobla. Pracę Einsteina można uznać za rozwinięcie koncepcji Plancka kwantów energii, choć mogły się rozwijać niezależnie.
W swoim cudownym roku Einstein napisał też rozprawę doktorską pod tytułem O nowej metodzie wyznaczania rozmiarów molekuł (przyjętą 19 sierpnia na Uniwersytecie w Zurychu) oraz wyjaśnił i opisał ruchy Browna. Mimo wielkiego znaczenia, jego prace nie zostały początkowo docenione.
W 1906 r. Einstein został awansowany na stanowisko eksperta technicznego drugiej klasy, jednak nie przestawał zajmować się fizyką. W 1907 r. sformułował zasadę równoważności. Później nazwał ją „najszczęśliwszą myślą swojego życia”, ponieważ była przełomowym punktem w jego pracach nad ogólną teorią względności.
Początki kariery akademickiej
W grudniu 1908 r. Einstein napisał do Uniwersytetu w Bernie podanie o przyjęcie na stanowisko privatdozenta. Privatdozent nie otrzymywał wynagrodzenia z uczelni, a utrzymywał się z drobnych wpłat studentów. Był to jednak etap konieczny w karierze uczelnianej. Einstein uzyskał to stanowisko 28 lutego 1909 r. Nie pozwalało mu ono zarobić na życie, więc nie zrezygnował z pracy w urzędzie patentowym.
W marcu 1909 r. Einstein został profesorem nadzwyczajnym fizyki teoretycznej na uniwersytecie w Zurychu, na którym wcześniej obronił doktorat. W tym samym roku został doktorem honoris causa Uniwersytetu Genewskiego. W latach 1909–1911 napisał jedenaście artykułów naukowych dotyczących fizyki teoretycznej. W 1910 r. pierwszy raz zgłoszono go jako kandydata do Nagrody Nobla. W 1911 r. Einstein został profesorem zwyczajnym na Uniwersytecie Niemieckim w Pradze. Półtora roku później wrócił na macierzystą ETHZ jako profesor zwyczajny.
W latach 1911–1912 Einstein otrzymywał wiele ofert zatrudnienia z różnych uniwersytetów, w tym z Uniwersytetu w Utrechcie. Wiosną 1913 r. Max Planck i Walther Nernst złożyli mu potrójną propozycję:
przyjęcie członkostwa Pruskiej Akademii Nauk (Preusissche Akademie der Wissenschaftlen),
profesurę Uniwersytetu Berlińskiego z prawem, ale bez obowiązku wykładania,
stanowisko dyrektora mającego powstać Instytutu Fizyki Cesarza Wilhelma (Kaiser Wilhem Institut für Physik, będącego obecnie Instytutem Fizyki w Berlinie).
Einstein, znużony pracą wykładowcy, chciał skupić się wyłącznie na myśleniu i ofertę przyjął. W marcu 1914 r. przeprowadził się z rodziną do Berlina.
Od czasu wyjazdu do Pragi w 1911 r. stosunki Einsteina z żoną Milevą zaczęły się pogarszać. W czerwcu 1914 r. doszło do separacji. W związku z tym Mileva wróciła z synami do Zurychu.
Ogólna teoria względności i rozwód
25 listopada 1915 r. Einstein przedstawił swoją najważniejszą pracę: ogólną teorię względności. Jest ona uogólnieniem poprzedniej teorii, stosując zasadę względności również do niektórych ruchów z przyspieszeniem. Stwierdza równoważność grawitacji i przyspieszenia oraz opisuje różnice między geometrią euklidesową a geometrią w silnych polach grawitacyjnych. Teoria przewiduje również znacznie silniejsze niż w teorii Newtona odchylenie toru światła przechodzącego obok gwiazdy.
W czasie I wojny światowej Einstein zajmował się nie tylko ogólną teorią względności. Opublikował prace na temat kosmologii i fal grawitacyjnych, znalazł nowe wyprowadzenie prawa Plancka, napisał pięćdziesiąt artykułów naukowych i wydał książkę popularyzującą teorię względności. 5 lipca 1916 r. zastąpił Maxa Plancka na stanowisku przewodniczącego Niemieckiego Towarzystwa Fizycznego (Deutsche Physikalische Gesellschaft). Sprawował tę funkcję do 31 lipca 1918 r. W 1918 r. Einstein napisał pracę o prawie promieniowania Plancka, w której przewidział istnienie emisji wymuszonej – zjawiska umożliwiającego budowę laserów.
Wytężona praca w połączeniu z głodem spowodowały problemy zdrowotne Einsteina. W 1917 r. chorował na wrzody żołądka, żółtaczkę, był ogólnie wyczerpany i miał chorą wątrobę. Podczas choroby zajmowała się nim jego kuzynka, Elsa Einstein. Latem 1917 r. Albert przeprowadził się do mieszkania obok niej, a rok później oboje postanowili się pobrać.
14 lutego 1919 r. sąd w Zurychu orzekł rozwód Alberta i Milevy Einstein. Warunki określały, że Albert ma płacić alimenty, zdeponować w banku 40 000 marek niemieckich, z których odsetki miały być do dyspozycji byłej żony, a ponadto, gdyby dostał Nagrodę Nobla, miał jej przekazać całą sumę.
W 1919 r. podczas zaćmienia Słońca dwie brytyjskie ekspedycje naukowe dokonały pomiaru odchylenia toru światła pochodzącego z gwiazdy znajdującej się za Słońcem i przechodzącego obok niego. Opublikowane w raporcie Arthura Eddingtona wyniki potwierdziły przewidywania ogólnej teorii względności Einsteina. Odkrycie było nagłośnione i szeroko komentowane w mediach. Einstein stał się wtedy sławny także poza gronem naukowców.
Drugie małżeństwo i Nagroda Nobla
2 lipca 1919 r. Einstein ożenił się ze swoją kuzynką Elsą Einstein.
W latach 20. Einstein zaczął dużo podróżować. 3 kwietnia 1921 r. wyjechał z żoną do USA i wygłosił tam kilka wykładów. W czasie tej wizyty, 9 maja, otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu w Princeton. 30 maja wypłynął do Wielkiej Brytanii. 8 czerwca po raz kolejny został doktorem honoris causa, tym razem uczelni w Liverpoolu.
Einstein dowiedział się, że planowano na niego zamach. W związku z tym 8 października 1922 r. ponownie wyjechał z Niemiec, tym razem do dalekiej Azji, aż na kilka miesięcy. Odwiedził Kolombo, Singapur, Hongkong i Szanghaj, następnie Kobe i Kioto. W tym czasie dostał Nagrodę Nobla. 2 lutego 1923 r. Einsteinowie wylądowali w Palestynie. Tam Albert zaangażował się na jakiś czas w sprawy Uniwersytetu Hebrajskiego. W latach 1925–1927 był członkiem jego Rady Zarządzającej. W drodze powrotnej z podróży wstąpili do Hiszpanii. 15 marca 1923 r. wrócili do Berlina.
W 1923 r. opublikował artykuł pod tytułem Czy teoria pola stwarza możliwości rozwiązania problemu kwantowego?. Einstein już w tym czasie pracował nad teorią wielkiej unifikacji, która zdominowała jego późniejsze badania.
W 1925 r. Einstein odbył kolejną podróż, tym razem do Ameryki Południowej – Argentyny, Brazylii i Urugwaju.
Przeprowadzka do Stanów Zjednoczonych
W 1930 r. Einstein drugi raz popłynął do Ameryki, przebywając od grudnia 1930 r. do marca 1931 r. oraz od grudnia 1931 r. do marca 1932 r. w Caltechu w Pasadenie. Tam spotkał się z Abrahamem Flexnerem, który chciał przedstawić członkom Caltechu projekt budowy Instytutu Studiów Zaawansowanych w Princeton. Flexner zaproponował Einsteinowi posadę w tym ośrodku, na co Einstein się zgodził. W marcu 1932 r. wrócił do Niemiec.
10 grudnia 1932 r. Einsteinowie trzeci raz wypłynęli do USA, znów do Kalifornii. 30 stycznia 1933 r. naziści doszli do władzy, a Adolf Hitler został kanclerzem Niemiec. Einstein, dowiedziawszy się o tym oświadczył, że nie wraca do Niemiec. Miał jednak kilka spraw do załatwienia w Europie, zamieszkał więc tymczasowo w Le Coq sur Mer w Belgii. W tym czasie otrzymywał oferty pracy z Jerozolimy, Oksfordu, Lejdy, Madrytu i Paryża. Wszystkie odrzucił. 7 października 1933 r. wypłynął z żoną, asystentem i sekretarką do Ameryki.
17 października 1933 r. wylądowali oni w Nowym Jorku. Do 1935 r. mieszkali przy Library Place nr 2, później przenieśli się na Mercer Street nr 112. W 1935 r. popłynęli na Bermudy, by wracając uzyskać wizy imigracyjne. W październiku 1936 r. Einstein został mianowany doktorem honoris causa Uniwersytetu Nowojorskiego. 20 grudnia tego roku zmarła jego druga żona, Elsa. 1 października 1940 r. Einstein został zaprzysiężony jako obywatel Stanów Zjednoczonych.
Amerykański projekt jądrowy
W sierpniu 1939 r. Einsteina odwiedzili Leó Szilárd i Eugene Wigner, zaniepokojeni możliwością skonstruowania przez III Rzeszę bomby atomowej. Wspólnie postanowili wysłać do ówczesnego prezydenta Stanów Zjednoczonych Franklina Delano Roosevelta list o następującej treści:
Prezydent odpisał:
Jednak budżet przyznany radzie na pierwszy rok wynosił zaledwie 6000$. Nie jest prawdą, iż list Einsteina był bezpośrednią przyczyną zainicjowania projektu Manhattan. Prezydent zlecił budowę bomby atomowej w październiku 1941 r. (a więc dwa lata po otrzymaniu listu) i wtedy też sekretarz wojny dowiedział się o całej sprawie. Einstein sam stwierdził:
Prace unifikacyjne
Ogólna teoria względności (OTW) ustaliła w fizyce zestaw praw grawitacji, a elektrodynamika Maxwella – elektromagnetyzmu. Einstein od lat 20. pracował nad jednolitą teorią pola, mającą opisywać grawitację i elektromagnetyzm jako dwa przejawy tego samego zjawiska. Przykładowo rozwijał teorię Kaluzy-Kleina. Zarówno OTW, jak i elektrodynamika opisują głównie świat makroskopowy. Za to w latach 20. pojawiła się pełna mechanika kwantowa świata mikroskopowego. Einstein już wtedy próbował przezwyciężyć tę przepaść, jednak nie przez kwantowanie grawitacji, ale nową teorię pola.
W czasie pobytu w Princeton owdowiały Einstein poświęcił się jeszcze bardziej swoim bezowocnym próbom. Przez to stopniowo usuwał się z głównego nurtu badań w fizyce. W opinii wielu naukowców „zmarnował drugą połowę życia”. Przykładowo nie uczestniczył w rozwijaniu awangardowej, rodzącej się wtedy fizyki cząstek elementarnych.
Dekady później okazało się, że niszowe, ambitne prace Einsteina były skazane na niepowodzenie. W tym czasie nie znano jeszcze dobrze jądrowych oddziaływań silnych ani słabych. W latach 70. powstała teoria oddziaływań elektrosłabych, unifikująca elektromagnetyzm z oddziaływaniami słabymi. Dalszym krokiem są rozwijane teorie wielkiej unifikacji, łączące oddziaływania elektrosłabe z silnymi. Unifikacja z grawitacją (superunifikacja) ma być dopiero trzecim krokiem, a nie pierwszym.
Schyłek życia
31 lipca 1943 r. Einstein został konsultantem Działu Badań i Wdrożeń Biura Uzbrojenia Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych z pensją 25$ za dzień i pozostał nim do 30 czerwca 1946 r. W tym samym roku otrzymał doktorat honoris causa Lincoln University.
2 sierpnia 1946 r. Einstein został przewodniczącym nowo powstałego Komitetu Nadzwyczajnego Uczonych Atomistów (Emergency Committee of Atomic Scientists), mającego za cel informowanie opinii publicznej o kwestiach politycznych dotyczących bomby atomowej oraz o pokojowym wykorzystaniu energii jądrowej. Dwa lata później został nagrodzony One World Award.
W ostatnich latach życia Einstein miewał bóle w górnej części brzucha, a jesienią 1948 r. lekarz wykrył u niego guza wielkości pomarańczy. 31 grudnia laparotomia wykazała, iż był to tętniak aorty. W 1950 r. zaobserwowano powiększanie się tętniaka. 18 marca Einstein spisał testament, w którym wszystkie swoje listy, rękopisy i prawa autorskie przekazał Uniwersytetowi Hebrajskiemu.
W listopadzie 1952 r. Einsteinowi zaproponowano zostanie drugim prezydentem niedawno powstałego państwa Izrael, na co się nie zgodził. W grudniu 1953 r. został rektorem honorowym Uniwersytetu Hebrajskiego oraz otrzymał nagrodę Lord and Taylor Award.
Śmierć
W poniedziałek 18 kwietnia 1955 roku, o godzinie 01:15 Einstein zmarł. Tego samego dnia jego zwłoki poddano kremacji w Trenton, a popioły rozsypano w nieznanym miejscu.
Zanim skremowano ciało Einsteina, Thomas Stoltz Harvey, patolog szpitala w Princeton, wyjął bez pozwolenia rodziny Einsteina jego mózg. Harvey miał nadzieję, że w przyszłości neurobiologia będzie mogła odkryć, co sprawiło, że Einstein był tak inteligentny.
Nagrody
Nagroda Nobla
Albert Einstein był nominowany do Nagrody Nobla jedenastokrotnie – prawie corocznie w latach 1910–1922, z wyjątkiem 1911 i 1915. Jego kandydaturę zgłaszało 40 różnych naukowców, w tym 12 z nich kilkukrotnie, mianowicie:
jeden z nich – Warburg – 6 razy;
ośmiu – Ostwald, Wien, Ehrenhaft, Naunyn, von Laue, E. Meyer, S. Meyer i Planck – po 3 razy;
trzech – de Haas, Nordström i Hadamard – po 2 razy.
Licząc osobno różne zgłoszenia przez tę samą osobę, Einstein otrzymał łącznie ponad 60 nominacji.
W 1922 r. Einstein otrzymał Nagrodę Nobla za rok 1921 „za zasługi dla fizyki teoretycznej, szczególnie za odkrycie praw rządzących efektem fotoelektrycznym”. W czasie wręczania nagród Einstein był za granicą, więc w jego imieniu wystąpił Rudolf Nadolny, ambasador Niemiec w Szwecji.
W większości nominacji uzasadnieniem było sformułowanie przez Einsteina teorii względności. Według komitetu noblowskiego nie była ona wystarczająco potwierdzona doświadczalnie. Z tego powodu Einstein otrzymał nagrodę tak późno. Jednak komitet był pod silnym naciskiem, by przyznać nagrodę Einsteinowi. Z tego powodu komitet przyjął propozycję Oseena, by przyznać Einsteinowi nagrodę, jako uzasadnienie podając prace nad efektem fotoelektrycznym.
Inne wyróżnienia
Mimo oporów Komitetu Noblowskiego teoria względności została potem doceniona m.in. przez Towarzystwo Królewskie w Londynie (ang. The Royal Society of London) – w 1925 roku przyznało Einsteinowi Medal Copleya, w uzasadnieniu wprost podając teorię względności.
W 1923 otrzymał niemiecki Order Pour le Mérite za Naukę i Sztukę, z którego zrezygnował w 1933.
Narodowość i obywatelstwo
Stan formalny
Z pochodzenia Albert Einstein był niemieckim Żydem. Mimo to w ciągu całego życia był obywatelem łącznie 4 różnych krajów: Niemiec, Szwajcarii, Austrii i USA. Okresowo bywał obywatelem dwóch z nich jednocześnie, a przez pewien czas był bezpaństwowcem. Jego status zmieniał się aż 6 razy:
Do 17. roku życia był poddanym króla Wirtembergii.
28 stycznia 1896 roku, na wniosek swojego ojca, został zwolniony z tego poddaństwa, dzięki czemu ojciec mógł złożyć prośbę o naturalizowanie syna jako obywatela Szwajcarii. Od tej daty do 21 marca 1901 Einstein pozostawał bezpaństwowcem.
21 marca 1901 roku przyznano mu obywatelstwo Szwajcarii, a dokładnie miasta Zurych. Mieszkał nie tylko w Zurychu, ale także w Bernie wraz z żoną i dwoma synami. W cudownym roku 1905, kiedy opublikował szczególną teorię względności i inne przełomowe prace, był więc formalnie Szwajcarem. Z obywatelstwa Szwajcarii nigdy nie zrezygnował.
Od 1 kwietnia 1911 roku do 30 września 1912 roku, w związku z objęciem katedry fizyki teoretycznej na Uniwersytecie w Pradze, stał się poddanym cesarza Austrii, nadal pozostając jednocześnie obywatelem Szwajcarii.
W kwietniu 1914 roku stał się poddanym cesarza Rzeszy Niemieckiej w związku z objęciem funkcji profesora na Uniwersytecie w Berlinie. Po zakończeniu I wojny światowej i powstaniu Republiki Weimarskiej stał się automatycznie obywatelem Niemiec, jako osoba pozostająca na państwowej służbie tego kraju. W momencie otrzymania Nagrody Nobla w 1921 był więc formalnie i Niemcem, i Szwajcarem. Obie te narodowości widnieją w oficjalnych spisach noblistów.
Obywatelstwa niemieckiego został automatycznie pozbawiony przez rząd III Rzeszy w związku z jego rezygnacją z pełnienia funkcji publicznych w tym kraju i wyjazdem do Stanów Zjednoczonych w 1933 roku. Do 1940 roku pozostawał ponownie wyłącznie obywatelem Szwajcarii.
1 października 1940 roku złożył przysięgę na konstytucję i został obywatelem Stanów Zjednoczonych, pozostając aż do śmierci nadal również obywatelem Szwajcarii.
Opinia Einsteina
Sam Albert Einstein uważał się za niemieckojęzycznego bezpaństwowca, pochodzenia żydowskiego. Zawsze protestował przeciwko przypisywaniu jego osiągnięć któremukolwiek z państw.
W 1918 r., zapytany o teorię względności, Einstein powiedział:
Jego ojczystym językiem i praktycznie jedynym, którym dobrze władał, był niemiecki. Wszystkie jego publikacje i książki były napisane po niemiecku. Mimo długiego pobytu w USA jego znajomość angielskiego sprowadzała się do najprostszych zwrotów i kilkuset słów potrzebnych do codziennego funkcjonowania w tym kraju.
Niektóre odkrycia
Albert Einstein opublikował ponad 300 prac naukowych. Niektóre z nich to:
1905:
Szczególna teoria względności, pozwalająca pogodzić względność ruchu z obserwowaną niezależnością prędkości światła w próżni od obserwatora i zawierająca słynną formułę E=mc²
Opis i wyjaśnienie ruchów Browna, kolejny dowód istnienia atomów
Wyjaśnienie efektu fotoelektrycznego, wprowadzające pojęcie fotonu, cząstki elementarnej będącej nośnikiem oddziaływania elektromagnetycznego. Był to pierwszy krok do odkrycia dualizmu korpuskularno-falowego. Za to odkrycie przyznano Einsteinowi Nagrodę Nobla.
1907:
Kwantowa teoria ciepła właściwego ciała stałego. Pokazała ona, że wzór Plancka E=hν nie stosuje się tylko do ciała doskonale czarnego, ale jest uniwersalnym prawem fizyki.
1913:
Energia punktu zerowego, przewidziana wraz z Otto Sternem – minimalna energia kwantowej próżni
1915:
Ogólna teoria względności (OTW), nowa teoria grawitacji tłumacząca zjawiska grawitacyjne geometrycznymi własnościami zakrzywionej przez masę lub energię czasoprzestrzeni
Efekt Einsteina-de Haasa – obserwacyjny dowód związku pola magnetycznego ciał z momentem pędu ich składowych
1917:
Pierwszy model kosmologiczny: cylindryczny, szybko obalony przez Prawo Hubble’a
1918:
Teoria procesu emisji i absorpcji promieniowania elektromagnetycznego przez atomy. Jest ona podstawą działania laserów
1924:
Statystyka Bosego-Einsteina, dotycząca rozkładu stanów kwantowych bozonów
Kondensacja Bosego-Einsteina, efekt kwantowy zachodzący w układach podległych statystyce Bosego-Einsteina
1935:
Paradoks EPR (paradoks Einsteina-Podolskiego-Rosena), mający udowodnić nieprawdziwość splątania kwantowego. Został on rozwinięty w latach 60. XX w. przez twierdzenie Bella.
Jedne z pierwszych spekulacji o tunelach czasoprzestrzennych (most Einsteina-Rosena)
Oprócz tego Einstein:
znalazł równania Einsteina-Infelda-Hoffmanna – przybliżenie dla swojej ogólnej teorii względności, rozszerzające mechanikę Newtona;
wraz z Leó Szilárdem opatentował urządzenie zwane lodówką Einsteina;
jest współautorem spekulatywnej, niesprawdzonej teorii grawitacji, rozszerzającej OTW – teorii Einsteina-Cartana.
Poglądy
Krytyka interpretacji kopenhaskiej
Pomimo że Albert Einstein nazywał mechanikę kwantową „najbardziej udaną teorią naszych czasów”, należał do największych krytyków jej kompletności i fundamentalnego statusu. Nie uznawał przewidywanej przez nią losowości zdarzeń (mawiał: „Bóg nie gra w kości”) i wierzył, że w przyszłości powstanie teoria, która tę losowość wyeliminuje. W liście do Maxa Borna z 1944 r. pisał:
Uznawał, że świat w gruncie rzeczy zbudowany jest w sposób klasyczny i relatywistyczny, a obowiązująca w mechanice kwantowej zasada nieoznaczoności Heisenberga jedynie tymczasowo ogranicza nasze poznanie. W efekcie Einstein stał się gorącym zwolennikiem teorii ukrytych zmiennych, pojmując istnienie cząstek w sposób klasyczny i nie zgadzając się z probabilistyczną interpretacją funkcji falowych. Twierdził, że cząstka tak naprawdę posiada pęd i położenie w sensie klasycznym, natomiast niemożliwość ich jednoczesnego ustalenia wynikająca z zasady nieoznaczoności może minąć, gdy mechanikę kwantową zastąpi nowsza teoria, „uchylająca” nieoznaczoność. Takiemu postawieniu sprawy przez Einsteina sprzeciwiał się Niels Bohr i cała szkoła kopenhaska, która interpretowała mechanikę kwantową jako probabilistyczną i kompletną.
Einstein zgadzał się z de Broglie’em i Bohmem, że mechanikę kwantową należy zastąpić przez teorię realistyczną, najlepiej deterministyczną. Mimo to odrzucał ich teorię fali pilotującej, ponieważ była jawnie nielokalna.
Einstein nie uznawał splątania kwantowego, które nazywał „upiornym połączeniem na odległość”, powstał EPR – Paradoks Einsteina Podolskiego Rosena.
Eksperyment myślowy EPR został rozwinięty matematycznie w latach 60. XX wieku poprzez nierówności Bella. Doprowadziły one uznawaną przez Einsteina teorię lokalnych ukrytych zmiennych do sprzeczności. Ostateczne potwierdzenie, że Einstein nie miał racji, przyniósł eksperyment. O ile pierwsze, niedokładne doświadczenia nad EPR (prowadzone jeszcze za życia Einsteina) nie były przekonujące, to o ostatecznej porażce uznawanej przez Einsteina teorii lokalnych ukrytych zmiennych zadecydowało doświadczenie Zeilingera w 1991 r. – wystarczająco dokładne, by ją obalić.
Poglądy filozoficzne
Einstein nie ukrywał zainteresowania niektórymi dziedzinami filozofii:
Metodologia
Einstein był przeciwnikiem stosowania zasady indukcji podczas formułowania teorii fizycznych. Wpłynęło na to sformułowanie przez niego ogólnej teorii względności. Stwierdził:
Odrzucał w ten sposób podejście Newtona do sposobu tworzenia podstaw nauki. Einstein nie wierzył w możliwość pewnego udowodnienia jakiejkolwiek hipotezy naukowej, aby stała się ona pewną i niepodważalną teorią. Każde sformułowanie praw nauki uznawał za ułomne dzieło intuicji badacza. Wyznawał zasadę, że poszczególne hipotezy powinny być ciągle poddawane krytyce na podstawie nowo tworzonych idei czy efektów eksperymentów. Twierdził również, że jeśli jakiejś teorii nie można przedstawić za pomocą obrazu fizycznego, to prawdopodobnie jest ona bezużyteczna.
Poniżej kilka cytatów Einsteina świadczących o jego poglądach:
Inne poglądy
Einstein był zafascynowany samą możliwością poznania Wszechświata. Pisał o wielkiej satysfakcji, jaką dają sukcesy w tej dziedzinie (uprawianiu nauki):
Einstein był deterministą. W liście do Maksa Borna pisał tak:
Jego determinizm był inkompatybilistyczny – Einstein krytykował pojęcie wolnej woli.
Wbrew utartym poglądom Einstein nie wyprowadzał ze swoich teorii zasad relatywizmu.
Poglądy religijne
Dzieciństwo
W czasach dzieciństwa Einsteina niemieckie prawo wymagało, aby każdy uczeń zdobywał religijne wykształcenie, dlatego jego względnie niepraktykujący rodzice zatrudnili korepetytora. W wieku jedenastu lat, Einstein był głęboko wierzący i we wszystkich detalach przestrzegał norm religijnych, zgodnie z doktrynami judaizmu nie jadł wieprzowiny, czytał i akceptował Biblię, a nawet tworzył i śpiewał piosenki wychwalające Boga – często dla samego siebie. Wszystko to się skończyło gwałtownie w wieku 12 lat, gdy odkrył świat nauki i uznał, że co najmniej część historii z Biblii nie może być prawdziwa. Zainteresował się matematyką, a potem fizyką. Nigdy już nie wrócił do swoich poprzednich przekonań.
Dorosłość
Z perspektywy religii abrahamowych, takich jak chrześcijaństwo i judaizm, Einstein był całkowicie niereligijny od 12 roku życia – w wieku 13 lat odmówił wzięcia udziału w bar micwie (odpowiednik bierzmowania), jego małżeństwa były cywilne, nie brał udziału w religijnych nabożeństwach i zdecydował się na świecki pogrzeb. Sam stwierdził, że nie akceptował żadnych kościelnych koncepcji Boga, do masowej religijnej indoktrynacji odkąd pamięta podchodził z oburzeniem, odrzucał ślepą wiarę, nie wierzył w życie po śmierci, wielokrotnie twierdził, że nie jest teistą; argumentował, że nic boskiego nie jest wymagane dla moralności, jak również nie modlił się. Własne podejście do metaforycznego stosowania przez siebie słowa „Bóg”, jak również do Biblii, Einstein zamieścił w prywatnym liście napisanym do swojego znajomego, który napisał książkę opierającą się na Biblii. W tym liście, Einstein rok przed śmiercią napisał do Erica Gutkinda:
Wcześniejsze listy
Twierdzenia jakoby Einstein się nawrócił krążyły jeszcze przed jego śmiercią. Wyjątkowo klarowny jest list Einsteina napisany do Guya Ranera, w którym Einstein odpowiada na doniesienia, że pewien ksiądz jezuicki twierdzi, iż rzekomo odwiódł go od ateizmu; Einstein tym samym wyjaśnia, jakie są jego przekonania w oczach chrześcijanina:
W kolejnym liście do Guya Ranera, Einstein ponownie podkreśla, że idea Boga osobowego jest dla niego dziecinna (ang. childlike) oraz dodaje: Można mnie [także] nazwać agnostykiem, ale nie podzielam ofensywnego ducha profesjonalnego ateisty, którego zapał jest, w większości, wynikiem bolesnego aktu wyzwolenia się z kajdan młodzieńczej indoktrynacji religijnej. Preferuję postawę pokory korespondującą z ułomnością naszego intelektualnego rozumienia natury i naszej egzystencji.
W 1940 roku Albert Einstein, w liście do Morrisa Raphaela Cohena, wstawił się za atakowanym Bertrandem Russellem – słynnym ateistą i antyteistą XX wieku, autorem popularnego eseju Dlaczego nie jestem chrześcijaninem – pisząc o nim w sposób następujący: Wielkie umysły zawsze napotykały na brutalną opozycję miernot. Ci drudzy nie są w stanie zrozumieć człowieka, który nie ulega bezmyślnie dziedzicznym uprzedzeniom, ale uczciwie i odważnie używa swojej inteligencji. Napisał również w obronie Russella wiersz.
Perspektywy
Treść listu z 1954 roku przeleżała w prywatnej kolekcji 50 lat i nie znali jej wiodący eksperci. W szczególności nie jest on uwzględniony w książce postrzeganej za najbardziej autorytatywną pracę naukową o relacjach Einsteina i religii – Einstein and Religion autorstwa Maxa Jammera (związanego z fundacją Templetona). Według Martíneza, liczne publiczne wypowiedzi Einsteina były lustrowane przez opinię publiczną, wobec czego nauczył się on wypowiadać w sposób, który był akceptowalny dla większej liczby osób. Spowodowało to, że przez dekady religijni apologeci cytowali wybrane jego wypowiedzi. Natomiast w tym prywatnym liście z 1954 roku, który ujrzał światło dzienne podczas aukcji w 2008 roku, Einstein zdecydował się otwarcie i dosadnie napisać o swoich poglądach. Nowa Katolicka Encyklopedia stosując pojęcie religijność wobec Einsteina, zamieszcza je w cudzysłowie, podkreślając jedynie metaforyczny sens tego wyrażenia.
Martínez podsumowuje, że gdy Einstein w początkowym okresie swojego życia stracił wiarę w teologię judaizmu i chrześcijaństwa, to zamiast porzucić słownictwo religijne, zdecydował, że zredefiniuje je. W efekcie, jako religijność rozumiał poczucie zachwytu nad światem. Max Jammer w książce Einstein and Religion, która została opublikowana dziesięć lat przed wypłynięciem listu z 1954, podobnie argumentuje, że Einstein po prostu miał taki styl wypowiadania się, że używał słów związanych z religią w niekonwencjonalnym sensie i nie chodziło mu o Boga osobowego. Odmiennego zdania był Walter Issaacson, który protestował przeciwko uznawaniu wypowiedzi Einsteina za jedynie maskujących ateizm poprzez nazywanie natury metaforycznie Bogiem, chociaż zgadzał się, że taki nawet w jego rozumieniu nie ingeruje w sprawy człowieka. Że Einstein nie był ateistą argumentował również Max Jammer. Opinie te należy rozpatrywać jako potencjalnie nieaktualne, gdyż książki tych autorów były opublikowane przed 2008 rokiem.
Sposób wypowiadania się Einsteina ilustruje następujący przykład: „To co mnie naprawdę interesuje, to wiedza czy Bóg mógł stworzyć świat inaczej; innymi słowy, czy wymóg logicznej prostoty dopuszcza margines swobody”. – Albert Einstein, lata 40. XX wieku. Martínez komentuje, że jeśli druga część zdania miała wyjaśniać pierwszą, to pokazuje ona prawdziwe fizyczne znaczenie tej pierwszej jako tylko powierzchownie religijne. Gdy Einstein stwierdził, że Bóg jest wyrafinowany, ale nie złośliwy; to podobnie dopowiedział, że to co naprawdę miał na myśli, to że „Natura skrywa swój sekret poprzez wzniosłość swej istoty, ale nie poprzez oszustwa.”
Kosmiczna religia
Niektórzy określali poglądy Einsteina mianem „kosmicznej religii” (ang. cosmic religion). Pewien rabin cytowany w książce Jammera zwrócił uwagę, iż niektórzy teologowie mówili odnośnie do poglądów Einsteina, że mogą się one okazać rodzajem panteizmu praktycznie identycznego z ateizmem. Na poparcie krytyki poglądów Einsteina, opublikowanej w 1929 roku, przez bostońskiego kardynała O’Connellego, watykański dziennik Osservatore Romano napisał, że poglądy Einsteina, to „autentyczny ateizm nawet jeśli jest zakamuflowany jako kosmiczny panteizm” w nawiązaniu do twierdzeń Einsteina, że fascynuje go panteizm Spinozy, chociaż Einstein sam nie był pewien czy to trafne określenie. To wszystko miało miejsce przed wystawieniem na aukcję prywatnego listu Einsteina napisanego w 1954 roku (a nawet przed jego napisaniem).
Poglądy polityczne i gospodarcze
Przed II wojną światową Einstein był zdeklarowanym pacyfistą. Nawoływał ludzi do odmowy noszenia broni, uważał, że to dobry sposób powstrzymania wojen. W artykule, zamieszczonym w czasopiśmie Forum and Century (tom 84, s. 193–194), opublikowanym również w książce „Living Philosophies” (NY, Simon and Schuster 1931), napisał m.in.:
Gdy Hitler doszedł do władzy, Einstein zrewidował swoje poglądy i uznał, że Hitlera można powstrzymać jedynie siłą. Stwierdził:
Po wojnie tak skomentował zimną wojnę i produkcję bomb atomowych przez USA:
Einstein chciał, by powstał międzynarodowy rząd. W audycji radiowej emitowanej w maju 1946 r. mówił:
Pod względem politycznym był zwolennikiem socjalizmu i krytykiem kapitalizmu. Swoje poglądy polityczne przedstawił w wydanej w 1949 roku publikacji Po co nam socjalizm?.
Upamiętnienie
Einstein został uwieczniony w nazewnictwie, nie tylko w samej terminologii fizycznej związanej wprost z jego pracami.
Pierwiastek chemiczny nr 99, z rodziny aktynowców, odkryty w połowie XX w., nazwano einstein lub ajnsztajn (łac. einsteinium), w skrócie Es.
W fotochemii jednostkę jednego mola fotonów nazwano einstein lub ajnsztajn, w skrócie E.
24 listopada 1961 ulicy w Warszawie, na terenie późniejszej dzielnicy Bemowo, nadano nazwę ulicy Alberta Einsteina.
W 1980 Andy Warhol stworzył portret Alberta Einsteina. Praca należy do cyklu Dziesięć portretów Żydów XX wieku.
W 1990 r. Światowa Rada Kultury zaczęła przyznawać nagrodę Albert Einstein World Award of Science.
Publikacje książkowe
Po polsku ukazało się kilka dzieł samego Einsteina oraz książek ułożonych z jego prac przez innych autorów:
1958: Istota teorii względności (z ang. The Meaning of Relativity), tłum. Andrzej Trautman, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
1962: II wydanie, PWN.
1997: III wydanie, seria „Klasycy Nauki”, Prószyński i S-ka, .
2021: nowe wydanie, przedmowa: Brian Greene, Zysk i S-ka, .
1997: Teoria względności i inne eseje, tłum. Piotr Amsterdamski, seria „Klasycy Nauki”, Prószyński i S-ka, .
1998: Ewolucja fizyki. Rozwój poglądów od najdawniejszych pojęć do teorii względności i kwantów, wraz z Leopoldem Infeldem, tłum. Ryszard Gajewski, seria „Klasycy Nauki”, Prószyński i S-ka, .
2005: 5 prac, które zmieniły oblicze fizyki, przedmowa: Roger Penrose, wstęp i komentarz: John Stachel, tłum. Piotr Amsterdamski, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, .
2008: II wydanie, .
2017: Jak wyobrażam sobie świat, tłumaczenie i opracowanie: Tomasz Lanczewski, Copernicus Center Press, .
2022: Einstein o Einsteinie. Zapiski autobiograficzne i naukowe, opracowanie: Hanoch Gutfreund i Jürgen Renn, tłum. Tomasz Lanczewski, CC Press, .
Zobacz też
zagadka Einsteina
Manifest Russella-Einsteina
konwencja sumacyjna Einsteina
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Książki
Rozdziały: Einstein w młodości, Cudowny rok, W cieniu Alberta Einsteina, Jeszcze dziwniejsza historia kwantu
Rozdziały: Portret fizyka z czasów młodości, W cieniu Alberta Einsteina, Herr Professor Einstein
Rozdziały: W cieniu Alberta Einsteina, Jak doszło do przyznania Einsteinowi Nagrody Nobla, Einstein o religii i filozofii
Czasopisma
Strony internetowe
Literatura
Linki zewnętrzne
Polskojęzyczne
A. Einstein, Geometria a doświadczenie
Dr Einstein, który nagle stał się sławny (rozdział 16 z książki Pan Bóg jest wyrafinowany… Nauka i życie Alberta Einsteina Abrahama Paisa)
Esej Alberta Einsteina
Anglojęzyczne
Coel Hellier: Einstein the atheist on religion and God – kompleksowe omówienie poglądów Einsteina na religie.
OpenCulture.com: Hear the Voice of Albert Einstein: Vintage Album Features Him Talking About E=MC2, World Peace & More
Biografia
Niemieccy fizycy XX wieku
Szwajcarscy fizycy XX wieku
Amerykańscy fizycy XX wieku
Niemieccy teoretycy względności
Amerykańscy teoretycy względności
Amerykańscy kosmolodzy
Fizycy statystyczni
Niemieccy elektrodynamicy
Elektrodynamicy klasyczni
Pionierzy mechaniki kwantowej
Niemieccy fizycy ciała stałego
Niemieccy popularyzatorzy fizyki
Amerykańscy popularyzatorzy fizyki
Historycy fizyki
Popularyzatorzy historii
Niemieccy filozofowie nauki
Amerykańscy filozofowie nauki
Filozofowie fizyki
Pracownicy Institute for Advanced Study w Princeton
Niemieccy socjaliści
Syjoniści
Wykładowcy Uniwersytetu Humboldtów w Berlinie
Wykładowcy Uniwersytetu Karola
Wykładowcy Uniwersytetu w Bernie
Doktorzy honoris causa uczelni w Szwajcarii
Niemieccy nobliści – fizyka
Szwajcarscy nobliści – fizyka
Żydowscy nobliści – fizyka
Laureaci Medalu Copleya
Niemieccy laureaci Medalu Maxa Plancka
Laureaci Złotego Medalu Królewskiego Towarzystwa Astronomicznego
Laureaci Prix Jules-Janssen
Niemieccy członkowie Pruskiej Akademii Nauk
Niemieccy fizycy upamiętnieni nazwami nagród
Amerykańscy fizycy upamiętnieni nazwami nagród
Ludzie upamiętnieni nazwami pierwiastków chemicznych
Ludzie upamiętnieni nazwami jednostek wielkości
Ludzie upamiętnieni nazwami zjawisk fizycznych
Osoby przedstawione na izraelskich banknotach
Odznaczeni cywilnym Orderem Pour le Mérite
Osoby upamiętnione nazwami paradoksów
Ludzie upamiętnieni nazwami równań fizycznych
Absolwenci Politechniki Federalnej w Zurychu
Niemieccy Żydzi
Szwajcarzy pochodzenia niemieckiego
Amerykanie pochodzenia niemieckiego
Amerykanie pochodzenia szwajcarskiego
Ludzie urodzeni w Ulm
Ludzie związani z Monachium
Urodzeni w 1879
Zmarli w 1955 |
187468 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Lewin%20K%C5%82odzki%20%28gmina%29 | Lewin Kłodzki (gmina) | Lewin Kłodzki – gmina wiejska położona w województwie dolnośląskim, w zachodniej części powiatu kłodzkiego. Przed reformą administracyjną Polski z 1999 r. gmina wchodziła w skład województwa wałbrzyskiego. Siedziba władz gminy znajduje się w Lewinie Kłodzkim.
Obszar gminy stanowi 5,18% powierzchni powiatu. Według danych z 30 czerwca 2009 r. gminę zamieszkiwało 1831 osób. Natomiast według danych z 31 grudnia 2017 roku gminę zamieszkiwało 1940 osób.
Według danych z 30 czerwca 2020 roku gminę zamieszkiwało 1930 osób.
Położenie geograficzne
Gmina Lewin Kłodzki położona jest w południowo-zachodniej Polsce, w Sudetach, w makroregionie Sudetów Środkowych. Obszar gminy obejmuje w większości teren Wzgórz Lewińskich, wchodzących w skład Pogórza Orlickiego, które na zachodzie graniczą z Obniżeniem Kudowy, na południu z Pogórzem Orlickim, na północy z Górami Stołowymi.
Na zachodzie i północy gmina Lewin Kłodzki graniczy z Kudową-Zdrój, na wschodzie z gminą Szczytna i Dusznikami-Zdrój, a na południu z Czechami.
Środowisko naturalne
Obszar gminy należy do terenów górskich, gdzie wyraźnie zaakcentowana jest rzeźba dolinna, otoczona niezbyt wysokimi grzbietami wzniesień, które pokryte są przez lasy i łąki. Maksymalna wysokość terenu, przy południowej granicy gminy – przebiega tam granica państwa, wynosi 825 m n.p.m. Wysokość najniższa to 385 m n.p.m. i występuje w przejściu cieku Klikawa przez północno-zachodnią granice gminy. Blisko połowa terenów gminy znajduje się na wysokości 500 m n.p.m.
Symbole gminy
Herbem gminy jest wizerunek murów miejskich w polu niebieskim. Symbol ten, spotykany powszechnie w herbach miejskich, podkreśla posiadanie przez Lewin praw miejskich (odebranych po II wojnie światowej). Wizerunku tego nie należy odczytywać jako potwierdzenia posiadania murów miejskich, ponieważ Lewin jako miasto otwarte nigdy ich nie posiadał.
Historia
Pierwsza wzmianka historyczna dotycząca Lewina Kłodzkiego pochodzi z 1345 roku. Miejscowość ta pojawia się tam jako ośrodek administracyjno-wytwórczy Przez teren obecnej gminy przechodziła jedna z odnóg jednego z ważniejszych szlaków handlowych Europy, zwanego szlakiem bursztynowym. W związku z tym przypuszcza się, że osadnictwo na tym terenie istniało dużo wcześniej niż w XIV wieku. Kolejna wzmianka dotycząca Lewina pojawia się w 1390 roku, kiedy jest mowa że ma on status wsi, zaś w 1415 roku uzyskał prawa miejskie. Od XIII wieku do końca XVI wieku ziemia ta wchodziła w skład tzw. państewka homolskiego.
Teren obecnej gminy znacznie ucierpiał podczas wojen husyckich, szczególnie w 1428 roku oraz podczas wojny trzydziestoletniej (1618-1648). Po tych kataklizmach Lewin Kłodzki oraz okoliczne miejscowości zawsze się podnosiły. Od XVIII do 1. połowy XIX wieku zlokalizowany był tu jeden z ośrodków tkactwa na ziemi kłodzkiej. Bogactwo miejscowym mieszkańcom przynosiły targi płótnem. Bliskość dwóch uzdrowisk: Dusznik i Kudowy nie pozwoliło na większy rozwój miejscowości mimo doprowadzenia w 1903 roku linii kolejowej z Kłodzka.
Po II wojnie światowej Lewin Kłodzki i okolice znalazły się w granicach państwa polskiego. Władze państwowe utworzyły gminę zbiorową Lewin Kłodzki, która wchodziła w skład województwa wrocławskiego i powiatu kłodzkiego. Na przełomie 1945 i 1946 Lewin Kłodzki z nieznanych przyczyn stracił prawa miejskie, a gmina została przemianowana na gminę wiejską.
W ciągu kolejnych lat miała miejsce powolna degradacja gminy, która od 1975 roku znalazła się w granicach nowo utworzonego województwa wałbrzyskiego. Jego ewidentnym przejawem było przeniesienie rok później siedzib władz gminy do pobliskiej Kudowy-Zdroju. Taki stan rzeczy miał miejsce do 1991 roku, kiedy to po protestach miejscowych mieszkańców z powrotem przeniesiono władze gminy do Lewina Kłodzkiego.
Gmina Lewin Kłodzki rozpoczęła swój ponowny start z ujemnym bilansem, w porównaniu z innymi gminami w Polsce. Wiele pozostało do zrobienia. Nie jest to łatwe nie tylko z powodu gorszej od innych sytuacji finansowej gminy i jej mieszkańców, ale także z powodu znacznych barier psychologiczno-społecznych Od 1999 roku gmina wchodzi w skład województwa dolnośląskiego i przywróconego powiatu kłodzkiego.
Zabytki
Jedyne zabytki na obszarze gminy znajdują się w jej stolicy Lewinie Kłodzkim, są to:
Kalwaria w Lasku Miejskim
Wiadukt kolejowy
Kościół św. Jana Nepomucena
Kościół św. Michała Archanioła
Figura św. Jana Nepomucena
Kamienica na lewińskim rynku
Zamek Homole
Gospodarka
Z dawnych źródeł historycznych wynika, że głównym źródłem zajęcia mieszkańców była praca chałupnicza, a od XVIII wieku zaczęła kształtować działalność związana z obsługą ruchu turystycznego. Po zakończeniu II wojny światowej i zmianie przynależności państwowej oraz wymiany ludności doszło do likwidacji drobnej przedsiębiorczości. Większość nowo osiedlonych mieszkańców gminy znalazła pracę w największym w tej części zakładzie pracy jakim były Kudowskie Zakłady Przemysłu Bawełnianego. Sytuacja taka miała miejsce do lat 90. XX wieku, kiedy miała miejsce transformacja ustrojowo-gospodarcza Polski.
Od lat 90. XX wieku ma miejsce rozwój turystyki jako nowej gałęzi gospodarki regionu w postaci zakładania nowych gospodarstw agroturystycznych, których liczba stale wzrasta. Władzę gminy traktują obecnie turystykę jako główną gałąź gospodarki regionu. Ponadto w gminie działa 82 prywatnych przedsiębiorców
Przestrzeń rolnicza zajmuje w gminie 45,5% obszaru gminy. Niskie walory produkcyjne uniemożliwiają jednak rozwój ekstensywnych form produkcji. Wśród gruntów dominują trwałe użytki zielone na których można hodować zwierzęta. Średnia wielkość indywidualnego gospodarstwa rolnego wynosi ok. 13 ha. Na tutejszych pastwiskach prowadzi się hodowle kóz, owiec, koni, kucy i gęsi.
Stopa bezrobocia zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym w gminie wynosi 16,1%
Dochody budżetu gminy Lewin Kłodzki w złotych na 1 mieszkańca:
Demografia
Dane z 31 grudnia 2017 roku:
Piramida wieku mieszkańców gminy Lewin Kłodzki w 2014 roku.
Edukacja i kultura
Na terenie gminy działa obecnie jeden Zespół Szkolno-Przedszkolny im. Na Bursztynowym Szlaku w Lewinie Kłodzkim. W jego skład wchodzi: przedszkole, szkoła podstawowa. Do obu typu szkół uczęszcza obecnie 146 uczniów. Organizacją imprez i wydarzeń kulturalnych na terenie gminy zajmuje się miejscowe Centrum Kultury i Turystyki.
Miejscowości
Dańczów, Darnków, Gołaczów, Jarków, Jawornica, Jeleniów, Jerzykowice Małe, Jerzykowice Wielkie, Kocioł, Krzyżanów, Kulin Kłodzki, Leśna, Lewin Kłodzki, Taszów, Witów, Zielone Ludowe, Zimne Wody.
Polityka
Władze gminy
Lewin Kłodzki wraz z okolicznymi wioskami tworzą osobną gminę, posiadającą status gminy wiejskiej. Mieszkańcy gminy wybierają do swojej rady gminy 15 radnych w wyborach co 4 lata, w pięciu okręgach wyborczych. Organem wykonawczym władz jest wójt. Siedzibą władz gminy jest budynek biurowo-administracyjny, wzniesiony w latach 90. XX wieku na potrzeby urzędu gminy, znajdujący się przy ulicy Nad Potokiem 4. Przedtem władze gminy urzędowały w zabytkowym ratuszu położonym przy ulicy Rynek 20.
Wójtowie Lewina Kłodzkiego (od 1991):
1991-1998: Jerzy Cierczek
1998-2010: Bolesław Kędzierewicz
2010-2012: Henryk Szczypkowski (odwołany w wyniku referendum)
2012-2014: Jerzy Cierczek
od 2014: Joanna Klimek-Szymanowicz
Mieszkańcy gminy Lewin Kłodzki wybierają parlamentarzystów do Sejmu z okręgu wyborczego Wałbrzych, a do Senatu z okręgu wyborczego dzierżoniowsko-kłodzko-ząbkowickiego, zaś posłów do Parlamentu Europejskiego z dolnośląsko-opolskiego okręgu wyborczego z siedzibą we Wrocławiu.
Na czele każdego z sołectw stoi sołtys jako jednoosobowy organ władzy wykonawczej, który ma do pomocy radę sołecką jako organ władzy ustawodawczej, która wybierana jest przez wszystkich mieszkańców danej wsi.
Gminy partnerskie
Olešnice v Orlických horách (Czechy)
Bystré v Orlických horách (Czechy)
Val (Czechy)
Grossbeeren (Niemcy)
Ludzie związani z gminą
W Lewinie mieszkała znana piosenkarka Violetta Villas. Śpiewała o Lewinie Kłodzkim w swojej piosence W Lewinie koło Kudowy.
Przypisy
Linki zewnętrzne
Wolny Portal – regionalny portal informacyjny
Lewin Kłodzki – zapiski z przeszłości |
4963703 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Halowe%20Mistrzostwa%20Europy%20w%20Lekkoatletyce%201982%20%E2%80%93%20bieg%20na%20800%20m%20m%C4%99%C5%BCczyzn | Halowe Mistrzostwa Europy w Lekkoatletyce 1982 – bieg na 800 m mężczyzn | Bieg na 800 metrów mężczyzn – jedna z konkurencji biegowych rozgrywanych podczas halowych lekkoatletycznych mistrzostw Europy w Palasport di San Siro w Mediolanie. Eliminacje i półfinały zostały rozegrane 6 marca, a bieg finałowy 7 marca 1982. Zwyciężył reprezentant Hiszpanii Antonio Páez, który był już mistrzem na tym dystansie w 1979. Tytułu zdobytego na poprzednich mistrzostwach nie bronił Herbert Wursthorn z Republiki Federalnej Niemiec.
Rezultaty
Eliminacje
Rozegrano 3 biegi eliminacyjne, do których przystąpiło 16 biegaczy. Awans do półfinału dawało zajęcie jednego z pierwszych dwóch miejsc w swoim biegu (Q). Skład półfinałów uzupełniło sześciu zawodników z najlepszym czasem wśród przegranych (q).Opracowano na podstawie materiału źródłowego.
Bieg 1
Bieg 2
Bieg 3
Półfinały
Rozegrano 2 biegi półfinałowe, w których wystartowało 12 biegaczy. Awans do finału dawało zajęcie jednego z trzech pierwszych miejsc w swoim biegu (Q).Opracowano na podstawie materiału źródłowego.
Bieg 1
Bieg 2
Finał
Opracowano na podstawie materiału źródłowego.
Przypisy
Bibliografia
Bieg na 800 m mężczyzn |
187475 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Lineage%20II | Lineage II | Lineage II – gra komputerowa z gatunku Massively multiplayer online role-playing game (MMORPG), wyprodukowana i wydana przez Koreańską firmę NCsoft w 2003. Jest ona kontynuacją gry Lineage. 23 kwietnia 2013 gra została wydana w polskiej wersji językowej.
Fabuła
Akcja gry toczy się 150 lat przed wydarzeniami z Lineage. Świat drugiej części gry jest podzielony wojnami ogarniającymi dwa kontynenty, gdzie zaufanie i zdrada zderzają się ze sobą nieustannie. W świecie Lineage 2 trzy królestwa walczą o władzę. Młodemu królowi Raoulowi udało się ugasić żar wojny domowej i powołać nowe królestwo, Aden. Królestwo Elmore, militarne supermocarstwo które jest zlokalizowane w północnej części kontynentu, szczyci się, iż jest spadkobiercą starożytnego królestwa Elmoreden. Kontynent Gracia, zlokalizowany za oceanem na zachodzie, jest uwikłany w chaotycznej walce krewnych którzy próbują przejąć jej tron. Królestwa te łączy delikatna równowaga sił, jednakże każde z nich jest niestabilne politycznie, ponieważ każdy dwór żąda niezależności.
Rozgrywka
Postać
Pierwszym krokiem, który należy podjąć jest stworzenie postaci. Kreator postaci pozwala na wybór rasy, klasy podstawowej, płci, wyglądu twarzy, fryzury i koloru włosów.
Rasy
Gracz rozpoczyna grę jako nowy mieszkaniec wybranej wcześniej przez siebie rasy (Ludzie, Elfy, Mroczne Elfy, Krasnoludy, Orkowie, Kamael oraz Ertheia) i zaczyna rozgrywkę w mieście Talking Island Village umiejscowionym na wyspie Talking Island (oprócz Ertheia). Każda z ras posiada odmienne statystyki początkowe oraz umiejętności.
Klasy
Po wybraniu którą rasą chce grać, wybiera klasę postaci, którą jest mag lub wojownik.
i w miarę rozwoju postaci decyduje się na specjalizację, która będzie mu towarzyszyć przez większość gry. Gracz wykonując zlecone mu zadania, a także walcząc z napotkanymi potworami, zwiększa swoje doświadczenie. W grze istnieją dwie główne klasy oraz kilkanaście wyspecjalizowanych.
Subklasy
Lineage 2 oferuje rozbudowany system subklas – gracz może wybrać profesję dostępną dla innej rasy lub klasy. Aby móc wybrać subklasę, gracz powinien ukończyć stosowne zadania oraz posiadać minimum 85 poziom. Po wybraniu subklasy, automatycznie otrzymuje on poziom 40, umiejętności dostępne na tym poziomie i rozpoczyna rozgrywkę "od nowa".
Umiejętności
Każda z ras oraz każda z klas posiada ponad 50 różnych umiejętności dostępnych na odpowiednich poziomach postaci.
Umiejętności dzielone są na dwie główne grupy, tak jak w wielu grach typu MMORPG: aktywne oraz pasywne. Te z kolei dzielone są na wiele podgrup w zależności od przeznaczenia czy wybranej profesji.
Tak samo jak sprzęt, umiejętności można wzmacniać (enchanting) poprzez dostępne w grze przedmioty.
Personalizacja postaci
W grze Lineage 2 istnieje niewielki wybór spośród dostępnych modeli twarzy czy włosów. Atrakcyjność oraz indywidualność postaci można podkreślać przy pomocy dostępnych w grze dodatków, takich jak kapelusze, maski czy przywołańce.
Walka
Gra pozwala również na zwiększenie efektywności posiadanej broni oraz pancerza poprzez różne dodatki, takie jak: zwoje duszy i zwoje ducha (spiritshot, soulshot), zaczarowane zwoje broni oraz pancerza (ang. scroll: enchant weapon, armor), specjalne umiejętności (special abilities), augmentacja (augmentation), atrybuty żywiołów (elemental attributes), talizmany czy barwniki i symbole (dye, symbols).
Walki PvP
Jednym z elementów rozgrywki w Lineage 2 są także walki pomiędzy samymi graczami; istnieje wiele możliwości walk PvP, między innymi walka w pojedynku (Duel), drużynowa jak i walki całych klanów. Elementem wyróżniającym Lineage 2 są Siege, na których klany walczą o kontrolę nad zamkami i fortecami.
Karma
Gra posiada system karmy: gdy nasza postać wykona jakiekolwiek negatywne działanie względem innego gracza (uderzy go, rzuci klątwę), bądź pozytywne względem jakiegokolwiek potwora z którym walczy gracz (rzuci aury, uleczy), lub na postać ze statusem PK (Player Killer) – "flaguje się" (naznaczenie trybem PvP – nick postaci zmienia kolor na różowy). Jeśli ktokolwiek zabije fioletowego gracza nie otrzymuje żadnej kary poza "flagą" (wynikającą z faktu, że uderzył innego gracza), natomiast po zabiciu gracza "nieoflagowanego" otrzymuje się karmę proporcjonalną do ilości punktów PK (czyli ilości wcześniej zabitych graczy) oraz jeden punkt PK (player kill). Karma zmniejsza się poprzez zdobywanie doświadczenia, np. zabijanie potworów (sposób wolny), lub poprzez własną śmierć (sposób szybszy, jednak wymaga posiadania doświadczenia do stracenia). Jednak gdy posiadamy karmę i punkty PK są większe od 5, gracz może 'zgubić' przedmioty ze swojego inwentarza. Punkty PK mogą być zredukowane tylko poprzez wykonanie specjalnego zadania lub specjalne zwoje (dostępne za prawdziwe pieniądze i jako nagrody za uczestnictwo w wydarzeniach).
Zadania
Zadania (ang. quest) w świecie Lineage 2 dzielą się na zwykłe (Single), powtarzające się (Repeat), zależne od ewolucji postaci (Epic), potrzebne przy zmianie klasy (Transfer) oraz specjalne (Special). Każde zadanie może zostać w dowolnej chwili porzucone – automatycznie zostaną usunięte wszystkie zdobyte podczas jego wykonywania przedmioty. Choć większość z zadań wykonywać można pojedynczo lub w drużynie, istnieją zadania możliwe do wykonania tylko w pojedynkę.
Gra grupowa
Tak jak w wielu grach tego typu, gracze mogą łączyć się w grupę (party) aby uprzyjemnić rozgrywkę, bądź też pomóc sobie w walce, dzielić zebrane przedmioty.
Bardziej zaawansowaną i trwałą formą zorganizowania graczy jest klan. Klan może składać się co najmniej z 10 graczy a wraz z jego rozwojem, osiąganiem kolejnych dostępnych poziomów może on liczyć nawet do 220 graczy. Gracze zrzeszeni w tej formacji mogą posiadać salę klanową (clan hall), fortecę oraz zamek i uczestniczyć w sojuszu z innym klanem (alliance). Posiadanie fortyfikacji wiąże się z przywilejami jak i obowiązkami – klan ustanawia oraz uzyskuje podatek z transakcji uzyskanych na terenie przynależącym do danej fortyfikacji i jednocześnie musi dbać o utrzymanie swojej pozycji poprzez uczestnictwo w obronie (siege) fortecy lub zamku.
Raid i Epic Boss
Raid Boss to wyprawa w celu pokonania silniejszego niż zwykle spotykane potwory a także ich potoczna nazwa. Potwory te znajdują się w wielu miejscach na mapie; każdy z nich pojawia się w ściśle określonych odstępach czasu. Zwycięstwo nad nimi obfituje przede wszystkim w zyski w postaci wysokiej klasy sprzętu, materiałów oraz doświadczenia. Istnieją również potwory nazywane epickimi (Epic Boss), które są znacznie silniejsze od Raid Bossów a do ich pokonania potrzebna jest praca kilku grup.
Poprzez uczestnictwo w kontrolowanych starciach: na arenie w pobliżu miast lub na stadionach (walka swobodna lub zmagania w systemie Olimpiady) oraz pojedynkach pomiędzy graczami (za wzajemną zgodą).
Poprzez zaatakowanie gracza w otwartym terenie.
Przede wszystkim zaś poprzez uczestnictwo w oblężeniach fortyfikacji.
Olimpiada
Olimpiada (Olympiad) w świecie Lineage 2 to zawody pojedynków pomiędzy dwoma graczami, w których wyłaniany jest Bohater (Hero). Zawody trwają miesiąc; pod koniec każdego okresu szlachcic (Noblesse), który uzyskał największą liczbę punktów w potyczkach uzyskuje tytuł bohatera. Aby móc skorzystać z systemu olimpiady, gracz musi posiadać status szlachcica i przejść czwarty wybór profesji (Przebudzenie).
Świat i pozostałe możliwości
Transport
Świat gry obejmuje dwa duże kontynenty: Aden i Gracia. Świat jest ciągły – do każdego miejsca na mapie można się dostać bez potrzeby „ładowania” lokacji. Do wyboru mamy parę możliwości przemieszczania się po świecie. Można podróżować pieszo a także przy pomocy zwierząt (m.in. wilk, smok, tygrys, koń), drogą wodną (statki kursują między większymi miastami oraz startową lokacja ludzi) oraz w najnowszych częściach gry, drogą powietrzną (statki kursujące pomiędzy kontynentem Aden a Gracia, poruszanie się przy pomocy umiejętności transformacji w ptaka w zewnętrznych lokacjach, na kontynencie Gracia). Jednak najbardziej rozpowszechnionym sposobem przemieszczania się jest teleportacja. W każdym mieście czy wiosce znajduje się specjalny NPC – odźwierny (gatekeeper) umożliwiający teleportację do innych wybranych przez gracza miast, bądź okolicznych miejsc. Dodatkowo na mapie znajdują się strefy, do których dostać się można tylko po rozpoczęciu/wykonaniu specjalnego zadania (quest).
Można się przenieść u teleportera do innego miasta czy kontynetnu.
Handel
Waluta, która jest używana w grze to Adena.
Gracz może wystawić kramik w dowolnym miejscu (przeważnie są to miasta mające połączenia z wieloma lokacjami) w dwóch trybach: kupna oraz sprzedaży. Ceny wystawionych przedmiotów ustala wyłącznie gracz. Innym sposobem na zarobek jest prywatna wytwórnia (private crafting). Możliwe jest także wysłanie przedmiotu na aukcję, jednak wtedy trzeba się liczyć z prowizją.
Rolnictwo
Rolnictwo (Manor System) to element rozgrywki, będący jednym ze sposobów na zdobycie materiałów potrzebnych do wytworzenia przedmiotów.
U NPC w mieście można zakupić nasiona, które można zasiać w wybranym potworze. Po jego zabiciu, plony można zebrać przy użyciu wcześniej zakupionej kosy, i wymienić w mieście na materiały. Rodzaje nasion dostępne do zakupu i nagrody otrzymywane za zwrot plonów wahają się w zależności od miasta. Kontrolę nad systemem sprawuje właściciel danego zamku (sprzedawanie nasion, ustalanie cen).
Wytwarzanie przedmiotów
Wytwarzanie przedmiotów w grze ogranicza się do tworzenia materiałów, broni, pancerzy czy biżuterii. Materiały oraz przepisy na wytworzenie danych przedmiotów uzyskuje się poprzez zabijanie potworów i przeszukiwanie ich zwłok (przy użyciu umiejętności spoil, posiadanej przez jedną z klas Krasnoludów). Niektóre z przedmiotów mogą zostać stworzone jedynie przez rasę Krasnoludów, która jest wyspecjalizowana w tej dziedzinie.
Rozwój gry
Pierwszy podstawowy koncept gry pojawił się w roku 2000 za sprawą Hyeong-Jin Kima, szefa ekipy produkcyjnej Lineage II, zaś pracę nad samą grą rozpoczęły się jeszcze w tym samym roku na przełomie października i listopada.
Kim oraz James Bae wyjaśnili, iż powody stojące za tworzeniem prequela gry Lineage zamiast sequela to: „Lineage wciąż będzie aktualizowany”, „pracując nad przeszłością gry, nie ryzykujemy konfliktu z aktualizacjami, które zostaną wydane dla Lineage w przyszłości”.
Główny grafik gry, Raoul Kim powiedział, iż powodem, dla którego Lineage II będzie wykorzystywać grafikę 3D, jest popularność gier stworzonych w ten sposób oraz możliwości, jakie daje technika trójwymiarowa. Twórcy postanowili wykorzystać silnik Unreal Engine 2, z powodu możliwości jakie on oferuje (renderowanie krajobrazu oraz wszechstronna edycja).
Aktualizacje i usprawnienia
Od czasu wydania gry w 2003 roku zostało wydanych wiele aktualizacji gry, z których każda przynosiła znaczące zmiany w świecie, rozgrywce czy mechanice gry. Same wymagania gry od czasu wydania gry wzrosły. Aktualizacje są w miarę cyklicznie wydawane przez firmę NCSoft; kraje azjatyckie otrzymują je szybciej, co jest wynikiem pochodzenia firmy NCSoft. Gra doczekała się czterech sag: The Chaotic Chronicles, The Chaotic Throne, Goddess of Destruction oraz Epic Tale of Aden.
Lineage II: Goddess of Destruction
Podczas targów gier Gstar 2010 w południowokoreańskim mieście Busan, 18 listopada twórcy z NCSoft zapowiedzieli iż trwają prace nad najobszerniejszą aktualizacją gry, od czasu jej wydania. Gra zostanie zaprezentowana pod tytułem: Lineage II: Goddess of Destruction a zmiany jakie zostaną wprowadzone to między innymi:
34 nowe obszary łowieckie
ponad 60 nowych potworów typu Raid Boss
ponad 400 nowego typu części pancerza oraz broni
rozszerzenie interakcji pomiędzy graczami
nowy sposób przemieszczania się pomiędzy lokacjami
System Przebudzenia (Awakening System), otwierający nową drogę rozwoju postaci dla każdej z ras
gruntowna przebudowa systemu rozgrywki – zmianom ulegnie sposób walki oraz działanie umiejętności
przejście gry na model F2P (free to play) bezpłatna rozgrywka na officjalnych serwerach NCsoft, Innova
zmiany w silniku gry – aktualizacja i optymalizacja grafiki, efektów oświetlenia, cieniowania, przebudowa interfejsu
nowy rozdział fabuły zamykający wydarzenia Chaotic Throne
Nowy serwer europejski
W dniu 11 października 2011 roku, w Seattle firma NCSoft wydała oświadczenie dotyczące nawiązania współpracy z rosyjskim wydawnictwem Innova oraz nowym modelem biznesowym dla europejskiego rynku gry. Wydawnictwo dotychczas zarządzające oficjalnym rosyjskim serwerem gry, stworzyło i zarządza europejskim serwerem typu F2P (Free-to-play), zaś dotychczasowy serwer europejski – Naia, został przeniesiony i dołączony do grupy serwerów północnoamerykańskich. Gra ma również pojawić się w kilku nowych wersjach językowych (obok angielskiej, także w niemieckiej, francuskiej, polskiej oraz tureckiej).
Kontynuacja
W listopadzie 2011 studio NCsoft zapowiedziało wydanie kolejnej części gry – Lineage Eternal.
Przypisy
Linki zewnętrzne
Oficjalna strona gry
Oficjalna strona gry
Oficjalna strona gry
Oficjalna strona gry
2003 w grach komputerowych
Gry na platformę Windows
MMORPG
Gry wykorzystujące Unreal Engine |
187476 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Pa%C5%82ac%20Zimri-Lima%20w%20Mari | Pałac Zimri-Lima w Mari | Pałac Zimri-Lima w Mari – jeden z największych kompleksów pałacowych Mezopotamii, wybudowany przez amoryckiego władcę Mari - Zimri-Lima w XVIII w. p.n.e.
Władca miasta-państwa Mari, Zimri-Lim (ok.1775-1761 p.n.e.) rozbudował w zasadzie już istniejący wcześniej pałac, którego najstarsze fragmenty datowane są na koniec III tysiąclecia p.n.e. Budowla z czasów Zimrilima to imponujący kompleks pałacowy o powierzchni ok. 2,5 ha, na planie prostokąta (), posiadający ponad 260 pomieszczeń, wzniesiony przede wszystkim z suszonej cegły i gliny. Liczne klatki schodowe wskazują na to, że obiekt był piętrowy. W niektórych miejscach mury wznosiły się na wysokość nawet do 12 metrów.
Pałac swoją architekturą nawiązywał do okresu starosumeryjskiego i akadyjskiego. Do jego wnętrza prowadziła monumentalna brama, a w zasadzie zespół bramny złożony z dwóch połączonych dziedzińców. W centrum pałacu znajdował się dziedziniec o wymiarach , a także szereg mniejszych placów. Jeden z dziedzińców, przylegający do sali tronowej odznaczał się szczególnym urokiem ze sztuczną palmą na środku (z drewna, brązu i srebra) imponującym malowidłem na południowej ścianie i prowadzącym do niej szpalerem drzew rosnących w donicach.
W samym pałacu, obok pomieszczeń oficjalnych (sale tronowe, kaplice), było mnóstwo pomieszczeń mieszkalnych, a także kuchnie, spiżarnie i magazyny. W łazienkach znaleziono terakotowe wanny. Woda doprowadzana i odprowadzana była systemem ceramicznych rur kanalizacyjnych.
Zlokalizowano także archiwum państwowe, w którym znaleziono bogatą korespondencję dyplomatyczną z przełomu XIX i XVIII w. p.n.e. - około dwadzieścia tysięcy glinianych tabliczek z pismem klinowym. Jeżeli chodzi o wystrój pałacu to do naszych czasów nie dochowały się żadne ślady poza figuralno-ornamentalnym malarstwem na ścianach.
Sława pałacu była szeroka u okolicznych władców. Pełnił rolę nie tylko rezydencji władcy, ale także ośrodka administracyjnego. Zniszczony został jednakże podczas najazdu Hammurabiego na początku lat pięćdziesiątych XVIII w. p.n.e.
Cały kompleks miejsko-pałacowy Mari odsłonięto w latach trzydziestych XX w. przez ekipę francuskich archeologów pod kierownictwem André Parrota.
Zobacz też
sztuka babilońska
Pałace starożytnej Mezopotamii |
187477 | https://pl.wikipedia.org/wiki/A%20Saucerful%20of%20Secrets | A Saucerful of Secrets | A Saucerful of Secrets – druga płyta brytyjskiego zespołu rockowego Pink Floyd. Nagrana została między październikiem 1967, a kwietniem 1968 (zob. 1968 w muzyce). Jest to ostatnia płyta zespołu z udziałem dotychczasowego lidera Syda Barretta – (utwór Jugband Blues oraz gitary na „Remember a Day” i „Set the Controls for the Heart of the Sun”).
Charakterystyka albumu
Problemy z pogrążającym się w chorobie psychicznej (schizofrenia) i używaniu psychodelików (LSD) Barrettem spowodowały, że został on odsunięty od prac nad płytą, a wkrótce wyrzucony z zespołu. Jego następcą został David Gilmour, a wszystkie utwory na płycie poza „Jugband Blues” są autorstwa pozostałych członków grupy.
Część utworów stylistycznie przypominała kompozycje Barretta, lecz trzy najważniejsze utwory, na których oparty jest szkielet albumu, czyli „Let There Be More Light”, „Set the Controls for the Heart of the Sun” i tytułowe „A Saucerful of Secrets” wskazują nowy kierunek, w którym grupa miała podążyć. Ciemna atmosfera, powolne tempo, wolno rozwijające się linie melodyczne, instrumentalne riffy płynnie przechodzące z motywu w motyw i z instrumentu na instrument, powolne pulsujące rytmy grane na nisko strojonych bębnach.
Lista utworów
Twórcy
Syd Barrett – wokal, gitara w utworze „Jugband Blues”; gitara akustyczna i slide w „Remember a Day”; gitara w „Set the Control for the Heart of Sun”
David Gilmour – wokal, gitara
Nick Mason – perkusja
Roger Waters – wokal, gitara basowa
Richard Wright – instrumenty klawiszowe
Zobacz też
Trasa koncertowa A Saucerful of Secrets US Tour.
Przypisy
Linki zewnętrzne
Okładka
Albumy muzyczne wydane w roku 1968
Albumy Pink Floyd
Albumy Capitol Records
Albumy Columbia Records
Albumy Tower Records
Albumy wyprodukowane przez Normana Smitha |
187480 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Rezerwat%20przyrody%20Pieczyska%20%28wojew%C3%B3dztwo%20%C5%9Bwi%C4%99tokrzyskie%29 | Rezerwat przyrody Pieczyska (województwo świętokrzyskie) | Rezerwat przyrody Pieczyska – rezerwat torfowiskowy na terenie Nadnidziańskiego Parku Krajobrazowego w gminie Pińczów, w powiecie pińczowskim, w województwie świętokrzyskim.
Powierzchnia: 40,41 ha
Rok utworzenia: 1999
Dokument powołujący: Rozporz. Woj. Święt. 11/1999 z 30.04 1999; Dz.Urz. Woj. Święt. 23/1999, poz. 556 z 10.05.1999
Numer ewidencyjny WKP: 025
Charakter rezerwatu: częściowy
Przedmiot ochrony: śródleśne torfowiska, w tym zespół torfotwórczy z lepiężnikiem różowym (Petasites hybridus) stanowiącym ostoję dla rzadkich i chronionych roślin (turzyca, kruszczyk błotny) i zwierząt
Na terenie rezerwatu występuje las mieszany ze świerkiem pospolitym i jodłą oraz torfowisko zarastające brzozą i sosną. Występują też rośliny chronione: wawrzynek wilczełyko, pełnik europejski i storczyk kukawka.
Przez rezerwat przechodzi niebieski szlak turystyczny z Pińczowa do Wiślicy.
Przypisy
Rezerwaty przyrody w województwie świętokrzyskim
Pieczyska (województwo świętokrzyskie), rezerwat przyrody
Bogucice Drugie |
187482 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Windsor%20Carrier | Windsor Carrier | Windsor Carrier - transporter opancerzony konstrukcji brytyjskiej (kanadyjskiej) z okresu II wojny światowej.
Historia
W trakcie II wojny światowej produkcja transportera opancerzonego Universal Carrier prowadzona była także w Kanadzie. W 1943, kiedy osiągnęła ona odpowiednią wielkość, przystąpiono do prób wyeliminowania jego wad. Chodziło tu o niewystarczającą moc jednostkową, małą wytrzymałość tylnego mostu, szybkie zużywanie się tylnego koła jezdnego i zbyt łatwe zrzucanie gąsienic. Konstruktorzy z zakładów Ford Motor Co. of Canada w krótkim czasie opracowali projekt nowego transportera znanego początkowo jako Campbell Carrier, a następnie jako Windsor Carrier. Pojazd miał, w porównaniu z poprzednikiem, większy (dłuższy) kadłub, co pociągało za sobą konieczność dodania jednego koła jezdnego z każdej strony, wzmocniony silnik i ulepszony system kierowania.
Produkcja seryjna ruszyła na początku 1944. Do kwietnia 1945 wyprodukowano 5000 transporterów.
Służba
Transporter opancerzony Windsor Carrier występował w pododdziałach piechoty w następujących rolach:
w artylerii przeciwpancernej - jako ciągnik armat kal. 57 mm i jako transporter amunicji.
w oddziałach wsparcia - jako wóz dowódcy plutonu moździerzy, jako wóz zastępcy dowódcy i jako transporter moździerza kal. 101,6 mm.
Do wojsk nowe pojazdy trafiały jesienią 1944 i na przełomie 1944/1945, dla wymiany części transporterów Universal i Loyd lub ich uzupełnienia. Na europejskim TDW trafiały głównie do oddziałów 21 Grupy Armii, w tym do batalionów piechoty 3 Brygady Strzelców polskiej 1 Dywizji Pancernej. Zostały użyte w ostatnich działaniach II wojny światowej, w walkach na terenie Holandii i Niemiec.
Linki zewnętrzne
Zdjęcia
Kanadyjskie transportery opancerzone |
187483 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Rezerwat%20przyrody%20Piekie%C5%82ko%20Szkuckie | Rezerwat przyrody Piekiełko Szkuckie | Rezerwat przyrody Piekiełko Szkuckie – rezerwat przyrody nieożywionej na terenie Konecko-Łopuszniańskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu w gminie Ruda Maleniecka, w powiecie koneckim, w województwie świętokrzyskim. Obejmuje obszar lasu i skał w szczytowej partii łagodnego wzniesienia w pobliżu wsi Szkucin.
Powierzchnia: 2,71 ha (akt powołujący podawał 2,50 ha)
Rok utworzenia: 1995
Dokument powołujący: Zarządzenie MOŚZNiL z 27.06.1995; MP. 33/1995, poz. 400
Numer ewidencyjny WKP: 057
Charakter rezerwatu: częściowy
Przedmiot ochrony: formy skalne zbudowane ze zlepieńców dolnojurajskich oraz liczne okazałe dęby i sosny
Obszar rezerwatu podlega ochronie czynnej.
Przypisy
Rezerwaty przyrody w województwie świętokrzyskim
Szkucin
Ochrona przyrody w powiecie koneckim |
187484 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Rezerwat%20przyrody%20Polana%20Polichno | Rezerwat przyrody Polana Polichno | Rezerwat przyrody Polana Polichno – rezerwat florystyczny na terenie Kozubowskiego Parku Krajobrazowego w gminie Pińczów, w powiecie pińczowskim, w województwie świętokrzyskim.
Powierzchnia: 9,46 ha (akt powołujący podawał 9,45 ha)
Rok utworzenia: 1974
Dokument powołujący: Zarządz. MLiPD z 16.09.1974; MP. 32/1974, poz. 194
Numer ewidencyjny WKP: 038
Charakter rezerwatu: częściowy
Przedmiot ochrony: zespół roślinności stepowej oraz stanowiska licznych owadów żyjących w warunkach stepowych, m.in. szarańczaków i jelonka rogacza.
Największą osobliwością rezerwatu jest jedyne w Polsce stanowisko groszku pannońskiego. Z roślin występują tu: miłek wiosenny, zawilec wielkokwiatowy, len włochaty, dziewięćsił bezłodygowy, storczyk purpurowy, kukułka krwista, buławnik wielkokwiatowy, obuwik pospolity, wisienka stepowa.
Obszar rezerwatu podlega ochronie czynnej.
Przypisy
Rezerwaty przyrody w województwie świętokrzyskim
Młodzawy Duże |
187485 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Rezerwat%20przyrody%20Prz%C4%99%C5%9Blin | Rezerwat przyrody Przęślin | Rezerwat przyrody Przęślin – rezerwat stepowy na terenie Nadnidziańskiego Parku Krajobrazowego w gminie Wiślica, w powiecie buskim, w województwie świętokrzyskim.
Powierzchnia: 0,90 ha (akt powołujący podawał 0,72 ha)
Rok utworzenia: 1960
Dokument powołujący: Zarządz. MLiPD z 28.03.1960; MP. 37/1960, poz. 186
Numer ewidencyjny WKP: 028
Charakter rezerwatu: częściowy
Przedmiot ochrony: stanowiska roślinności stepowej oraz odsłonięcia gipsów grubokrystalicznych
Rezerwat Przęślin mieści się na niewielkim wzgórzu, zbudowanym z margli kredowych z czapą gipsową, pośród gruntów użytkowanych rolniczo. Na południowym i zachodnim zboczu można zaobserwować tzw. jaskółcze ogony, czyli odsłonięcia gipsów wielkokrystalicznych o wysokości do trzech metrów (nazywane są także szklicą ze względu na połyskującą w słońcu powierzchnię).
Fauna
W rezerwacie występuje jedyne w Polsce i jedno z trzech znanych na świecie stanowisk chrząszcza z rodziny ryjkowcowatych, ziołomirka stepowego (Donus nidensis) oraz stanowiska innych objętych ochroną gatunków owadów, między innymi modliszki zwyczajnej (Mantis religiosa) oraz piewika podolskiego (Cicadetta podolica).
Flora
Na terenie rezerwatu znajduje się stanowisko gęsiówki uszkowatej (Arabis recta), jedno z dwóch znanych w Polsce. Roślina ta jest bardzo rzadka i zagrożona wyginięciem. Rosną tu również chronione: len włochaty (Linum hirsutum), miłek wiosenny (Adonis vernalis), zawilec wielkokwiatowy (Anemone sylvestris), wężymord stepowy (Scorzonera purpurea), ostnica włosowata (Stipa capillata) i częściowo chroniony pierwiosnek lekarski (Primula officinalis).
Przez rezerwat przechodzi niebieski szlak turystyczny z Pińczowa do Wiślicy.
Przypisy
Bibliografia
Rezerwaty przyrody w województwie świętokrzyskim
Chotel Czerwony |
187488 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Rezerwat%20przyrody%20Radomice | Rezerwat przyrody Radomice | Rezerwat przyrody Radomice – rezerwat florystyczny w gminie Morawica, w powiecie kieleckim, w województwie świętokrzyskim.
Powierzchnia: 27,08 ha (akt powołujący podawał 23,20 ha)
Rok utworzenia: 1953 (powiększenie obszaru – 2003 rok)
Numer ewidencyjny WKP: 003
Charakter rezerwatu: częściowy
Przedmiot ochrony: naturalne, największe skupienie cisa na Wyżynie Małopolskiej występujące w drzewostanach o zróżnicowanej strukturze, oraz zespół roślinny grzebieniowca i seslerii błotnej.
Rezerwat obejmuje fragment płaskiej podmokłej doliny rzecznej.
Przypisy
Rezerwaty przyrody w województwie świętokrzyskim
Radomice (województwo świętokrzyskie)
Ochrona przyrody w powiecie kieleckim |
187489 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Rezerwat%20przyrody%20Rosochacz | Rezerwat przyrody Rosochacz | Rezerwat przyrody Rosochacz – rezerwat leśny na terenie Obszaru Chronionego Krajobrazu Doliny Kamiennej w gminie Brody, w powiecie starachowickim, w województwie świętokrzyskim.
Powierzchnia: 29,94 ha (akt powołujący podawał 30,44 ha)
Rok utworzenia: 1997
Dokument powołujący: Zarządz. MOŚZNiL z 25.07.1997; MP. 51/1997, poz. 485
Numer ewidencyjny WKP: 061
Charakter rezerwatu: częściowy
Przedmiot ochrony: naturalne wielogatunkowe lasy porastające żyzne i silnie uwilgocone namuły osadzone w dolinie rzeki Świętojanki; dominującymi gatunkami są: olsza, sosna, brzoza, dąb
Rezerwat leży przy drodze Lubienia - Starachowice i obejmuje wydzielenia 102 d, f, g, x i 103 b, c, d, h, j w leśnictwie Lubienia (obręb Lubienia, nadleśnictwo Starachowice). Występują tu następujące typ siedliskowe lasu: bór mieszany wilgotny, las mieszany świeży, las świeży, las wilgotny.
Przez teren rezerwatu prowadzi ścieżka dydaktyczna w formie pętli o długości około 2 km, wzdłuż jej trasy ustawiono 29 tablic informacyjnych. Przebycie trudniejszych fragmentów ścieżki umożliwiają wybudowane przez nadleśnictwo drewniane podesty.
Przypisy
Rezerwaty przyrody w województwie świętokrzyskim
Lubienia (województwo świętokrzyskie) |
187494 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Ummagumma | Ummagumma | Ummagumma – czwarty album brytyjskiego zespołu rockowego Pink Floyd. Jest to album dwupłytowy – pierwsza jego część zawiera utwory grupy z dwóch pierwszych płyt (Astronomy Domine, Set the Controls for the Heart of the Sun i Saucerful of Secrets) oraz singla (Careful with That Axe, Eugene) wykonane na koncertach w Birmingham i Manchester w 1969 roku. Drugą z kolei wypełniają utwory o charakterze eksperymentalnym, nagrane samodzielnie przez każdego z członków grupy.
Słowo „Ummagumma” wywodzi się podobno ze slangu używanego przez studentów w Cambridge i oznacza stosunek płciowy. Niektórzy członkowie grupy twierdzą jednak, że słowo to zostało wymyślone i nic nie oznacza.
Charakterystyka albumu
Podwójny album Ummagumma został wydany nakładem EMI Harvest. Ukazał się 25 października 1969 roku. Pierwsza płyta to zapis koncertu, na którym grupa gra swoje wcześniejsze utwory: Astronomy Domine, Careful With That Axe, Eugene, Set the Controls for the Heart of the Sun i Saucerful of Secrets. Druga płyta jest eksperymentem awangardowym stawiającym zespół w czołówce progresywnego rocka. Każdy z czterech muzyków skomponował swój własny materiał, co spowodowało pewną niespójność płyty, czyniąc ją jednak interesującą.
Richard Wright skomponował czteroczęściowy utwór cykliczny w wagnerowskim stylu – Sysyphus, zagrany na różnych instrumentach klawiszowych przy akompaniamencie bębnów i innych instrumentów perkusyjnych. Waters nagrał dwie folkowe piosenki, eksperymentując przy tym z efektami dźwiękowymi. Trzyczęściowa The Narrow Way Gilmoura to interesująca etiuda na gitarę elektryczną i akustyczną. The Grand Vizier’s Garden Party Masona to kolaż dźwiękowy na różnych instrumentach perkusyjnych. Partię fletu w tym utworze zagrała ówczesna żona Masona, Lindy.
Lista utworów
Płyta koncertowa
Płyta studyjna
Podane w tabeli długości utworu Sysyphus dotyczą wersji CD. Długości każdej części w wersji z płyty winylowej wynoszą kolejno 4:29, 1:45, 3:07, 3:38.
Twórcy
David Gilmour – śpiew, gitara, wszystkie instrumenty w The Narrow Way
Nick Mason – perkusja, wszystkie instrumenty w The Grand Vizier’s Garden Party (z wyjątkiem fletu)
Roger Waters – śpiew, gitara basowa, wszystkie instrumenty i efekty w Grantchester Meadows i Several Species of Small Furry Animals Gathered Together in a Cave and Grooving With a Pict
Richard Wright – instrumenty klawiszowe, wszystkie instrumenty w Sysyphus
Lindy Mason – flet w utworze The Grand Vizier’s Garden Party
Przypisy
Linki zewnętrzne
Okładka
Recenzja AllMusic
Albumy Pink Floyd
Albumy koncertowe Pink Floyd
Albumy muzyczne wydane w roku 1969
Albumy Capitol Records
Albumy Harvest Records
Albumy wyprodukowane przez Normana Smitha |
187495 | https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%BBydowski%20Obw%C3%B3d%20Autonomiczny | Żydowski Obwód Autonomiczny | Żydowski Obwód Autonomiczny (, Jidisze Ojtonome Gegnt) – terytorium wchodzące w skład Federacji Rosyjskiej, stanowi część Dalekowschodniego Okręgu Federalnego. Od południa graniczy z Chinami (wzdłuż rzeki Amur), na zachodzie z obwodem amurskim, a na wschodzie z Krajem Chabarowskim.
Historia
Ziemie nad rzeką Amur zamieszkane były w czasach przedhistorycznych przez plemiona Tunguzów. Rosyjska kolonizacja terenów obecnej republiki rozpoczęła się w XVII wieku. Po zajęciu przez wojska rosyjskie region zasiedlany był przez Kozaków, staroobrzędowców, rosyjskich chłopów, a od końca XIX wieku przez Koreańczyków.
W okresie rewolucji bolszewickiej w Rosji ziemie te weszły w skład Republiki Dalekiego Wschodu, która istniała w latach 1920–1922. Później stanowiły część Kraju Chabarowskiego. W 1928 władze radzieckie postanowiły zasiedlić te tereny ludnością żydowską. Był to jeden z planów polityki etnicznej Józefa Stalina, którego celem było przeciwdziałanie szerzącemu się w ZSRR ruchowi syjonistycznemu.
Żydowski Obwód Autonomiczny w składzie Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej powstał 7 maja 1934. W latach 30. XX wieku wielu Żydów w ZSRR zmuszono do migracji do Birobidżanu. Mimo to Żydzi w Żydowskim Obwodzie Autonomicznym nigdy nie stanowili nawet jednej trzeciej mieszkańców.
Od 1991 Żydowski Obwód Autonomiczny znajduje się w składzie Federacji Rosyjskiej; jako jedyny z pięciu radzieckich obwodów autonomicznych nie awansował do statusu republiki autonomicznej. Utrzymał dawny status i nazwę, pomimo że liczba Żydów jest w nim znikoma.
Geografia
Kraj położony nad rzeką Amur, przy granicy z Chinami.
Przez terytorium Żydowskiego OA przechodzi Kolej Transsyberyjska.
Demografia
Według danych z 2005 Rosjanie stanowią 88,8%, Ukraińcy 4,5%, Żydzi 1,8%, inni 4,9%.
Warunki naturalne
Północną i zachodnią część zajmują niewysokie pasma górskie Małego Chinganu i Gór Burejskich (wysokość do 1209 m n.p.m.), na południu i wschodzie płaska, silnie zabagniona Nizina Amursko-Sungaryjska.
Klimat umiarkowany chłodny, kontynentalny. Zaznacza się wyraźny wpływ monsunów. Gęsta sieć hydrograficzna. Największymi rzekami są: Amur, Bira, Kur. Dużą część powierzchni pokrywają naturalne formacje roślinne – lasy iglaste (tajga) i mieszane.
Gospodarka
Rozwinięty przemysł elektrotechniczny, maszynowy i odzieżowy, nadto metalowy, materiałów budowlanych, skórzany, drzewny i spożywczy. Eksploatacja rud ołowiu i cyny, wydobycie surowców skalnych (wapienie, dolomity). Uprawa pszenicy, jęczmienia, owsa, ziemniaków i warzyw. Chów i hodowla bydła, trzody chlewnej i drobiu. Główne ośrodki: Birobidżan, Obłucze, Bira, Leninskoje.
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Jidysz wraca do Birobidżanu
Obwody Autonomiczne ZSRR |
187498 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Cruiser%20Mk%20III | Cruiser Mk III | Cruiser Tank Mk III znany także jako A13 to brytyjski czołg pościgowy z okresu II wojny światowej, pierwszy brytyjski czołg z zawieszeniem typu Christie.
Historia
A13 powstał dzięki sugestii podpułkownika G. le Q Martela, który po obejrzeniu manewrów, w których brały udział radzieckie czołgi BT zaproponował, aby użyć zawieszenia Christiego do czołgów angielskich. W 1936 zakupiono dwa czołgi typu Christie i na ich podstawie firma Morris Commercial Ltd. wybudowała kilka prototypów, które były testowane w latach 1936-37. Pierwsze prototypy miały szereg wad konstrukcyjnych związanych między innymi z nadmierną prędkością czołgu, którą w związku z tym zmniejszono z 56 km/h do 48 km/h. W styczniu 1938 zamówiono 65 sztuk tego pojazdu.
Podobnie jak inne czołgi typu "cruiser", był bardzo słabo opancerzony i został wycofany z jednostek bojowych w 1941, przez kilka lat służył jeszcze do szkolenia kierowców. Wziął udział w walkach we Francji w 1940 i w Libii do 1941.
Bibliografia
Brytyjskie czołgi II wojny światowej |
187502 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Tezaurus | Tezaurus | Tezaurus – słownik odzwierciedlający strukturę pola semantycznego danego języka informacyjno-wyszukiwawczego, obejmujący deskryptory, ich relacje oraz reguły stosowania.
Tezaurusy tworzy się dla języków deskryptorowych, w których to językach znajdują się deskryptory związane relacjami paradygmatycznymi oraz askryptory.
Artykuł słownikowy tezaurusa składa się z hasła (znajduje się w nim nazwa pola semantycznego) i wyrażeń tworzących pole semantyczne:
synonimy,
hiponimy,
hiperonimy,
antonimy,
wyrażenia powiązane relacjami asocjacyjnymi.
Tezaurusy mogą tworzyć system (kompletny zbiór terminów z obszernej dziedziny wiedzy) złożony zwykle z: tezaurusa centralnego (kompletne słownictwo) lub tezaurusa podstawowego (główne terminy) i spójnych z nimi tezaurusów cząstkowych lub tezaurusów specjalistycznych (branżowych, dziedzinowych).
Pierwszym słownikiem tego rodzaju był Roget’s Thesaurus of English Words and Phrases Classified and Arranged so to Assist in Literary Composition z 1852 roku, opracowany przez Petera Marka Rogeta. Sama nazwa thesaurus pochodzi z języka łacińskiego, w którym słowo to znaczy m.in. „skarbiec”.
Przypisy
Słowniki
Oprogramowanie biurowe
Języki informacyjno-wyszukiwawcze |
127 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Alfabet%20grecki | Alfabet grecki | Alfabet grecki – pismo powstałe około IX w. p.n.e., służące do zapisu języka greckiego, oraz niektórych innych języków ludów znajdujących się pod wpływem kultury greckiej. Litery alfabetu służyły Grekom także do zapisu liczb oraz jako notacja muzyczna. Alfabet ten stworzono pod wpływem kontaktów z ludami Lewantu. Alfabet grecki wywodzi się z alfabetu fenickiego. We wczesnej starożytności istniało wiele lokalnych form alfabetu greckiego, wypartych w okresie klasycznym przez formę jońską, której w niezmienionej postaci używa się do dziś do zapisu języka nowogreckiego. Alfabet grecki także jest stosowany w naukach ścisłych, przyrodniczych, technicznych i podobnych, jako oznaczenie odmian różnych pojęć.
Litery
Litery nieużywane współcześnie
Pewne litery występowały w piśmie greckim tylko w okresach archaicznym, średniowiecznym, w niektórych dialektach lub do zapisu cyfr (digamma, stigma, heta, kaj, san, koppa, sampi). Litery stigma i kaj są interpretowane jako ligatura sigmy i tau oraz ligatura kappy i joty.
{| class="wikitable"
! Litera
! Nazwa
! Wymowa
! Odpowiednik literowyz alfabetu fenickiego
! Transliteracja
|-
|
|digamma
|[]
|
|w
|-
|
|stigma
|[]
|
|st
|-
|
|heta
|[]
|
|h
|-
|
|kaj
|[]
|
|kaj
|-
|
|san
|[]
|
|ss
|-
|
|koppa
|[]
|
|q
|-
|
|sampi
|[], [], []
|
|ss
|}
Litery używane w innych językach
Litera jot została dodana do alfabetu greckiego w celu zapisu głoski [] w dialekcie arwanickim języka albańskiego.
Litera jot także została zastosowana przez lingwistów w XIX w. w alfabecie greckim, celem zapisu fonemu /j/ w rekonstruowanej archaicznej grece, będącego dźwiękiem półspółgłoskowym, odpowiadającym głosce „i” następującej po samogłosce. Utrata tego fonemu w antycznej grece nastąpiła w okresie archaicznym. W lingwistyce ten grafem jest stosowany głównie w gramatyce historycznej archaicznej greki, celem wyjaśnienia pewnych zjawisk językowych oraz do rekonstrukcji różnych ważnych procesów fonetycznych i morfologicznych.
Litera szo została dodana do alfabetu greckiego w celu zapisu głoski [] w języku baktryjskim.
{| class="wikitable"
! Litera
! Nazwa
! Wymowa
! Odpowiednik literowyz alfabetu fenickiego
! Transliteracja
|-
|
| jot
| []
|
| j
|-
|
| szo
| []
|
| š
|}
Zapisywanie liczb
Alfabet grecki używany był także do zapisu liczb. Pierwsze dziewięć liter alfabetu odpowiadało liczbom od 1 do 9, kolejne dziewięć oznaczało wielokrotności liczby 10. Analogicznie, następne dziewięć liter pozwalało na zapis wielokrotności liczby 100. Jako że alfabet grecki składał się ówcześnie z 24 liter, na potrzeby zapisywania liczb stosowano dodatkowe 4 litery: digamma ⟨Ϝ⟩, stigma ⟨Ϛ⟩, koppa ⟨Ϟ⟩ i sampi ⟨Ϡ⟩.
Ten system zapisu liczb pozostaje w użyciu w języku greckim do zapisu numerów rozdziałów w książkach czy paragrafów w kodeksach.
Dyftongi i kombinacje literowe
{| class="wikitable"
! rowspan="2"| Kombinacjaliterowa
! colspan="3"| Wymowa
! rowspan="2"| Transliteracja
|-
! archaiczna
! klasyczna
! nowogrecka
|-
|,
|
| []
| []
| ai, aj
|-
|,
| []
| []
| []
| a, ā
|-
|
| []
| []
| []
| ei, ej
|-
|,
| []
| []
| []
| e, ē
|-
|
|
| []
| []
| oj
|-
|,
| []
| []
| []
| yi, yj
|-
|,
| []
| []
| []
| yi, yj
|-
|,
| []
| []
| []
| o, ō
|-
|,
|
| []
| [] przed samogłoską lub spółgłoską dźwięczną;[] przed głoską bezdźwięczną
| au, av
|-
|,
|
| []
| [] przed samogłoską lub spółgłoską dźwięczną;[] przed głoską bezdźwięczną
| au, āv
|-
|
|
| []
| [] przed samogłoską lub spółgłoską dźwięczną;[] przed głoską bezdźwięczną
| eu, ev
|-
|
|
| []
| [] przed samogłoską lub spółgłoską dźwięczną;[] przed głoską bezdźwięczną
| eu, ēv
|-
|
| [][]
| []
| []
| u, ū, ou
|-
|
| []
| []
| []
| oy, ōy
|-
|*
|
| []
| [] w wymowie formalnej (palatalizowane do [] przed [] lub []),ale często redukowane do [] (palatalizowane do [] przed [] lub []);w pewnych przypadkach wymawiane także jako [] (palatalizowane do [] przed [])
| ng
|-
|*
|
| []
| Na początku wyrazu [] (palatalizowane do [] przed [] lub []);w innych przypadkach [] (palatalizowane do [] przed [] lub []),często redukowane do [] (palatalizowane do [] przed [] lub [])
| nk
|-
|*
| []
| []
|
| nks
|-
|*
| []
| []
| [] przed [] lub [];w innych przypadkach []
| nch, nkh
|-
|μπ
|
| []
| Na początku wyrazu [];w innych przypadkach [], często redukowane do []
| mp
|-
|
|
| []
| Na początku wyrazu [];w innych przypadkach [], często redukowane do []
| nt
|}
* W fonologii greckiej spółgłoska nosowa tylnojęzykowo-miękkopodniebienna [] jest osobnym fonemem.
Sposób pisania
Początkowo pismo greckie zapisywano od prawej do lewej, tak jak pisma semickie. Następnie rozpowszechnił się system zwany bustrofedonem (gr. βουστροφηδόν, „bruzdy, jakie znaczy pługiem wół”) w którym pisano naprzemiennie od prawej do lewej i od lewej do prawej – najpóźniejsze znane zastosowania tego systemu pochodzą z Gortyny na Krecie (V w. p.n.e.), w Atenach już od ok. 550 p.n.e. pisano od lewej do prawej.
Początkowo Grecy pisali wszystkie litery, wyrazy i zdania jednym ciągiem – nie znali minuskuły, odstępów między wyrazami, znaków diakrytycznych ani interpunkcyjnych. W związku z trudnością lektury tekstu pisanego jednym ciągiem, dla rozdzielenia niektórych wyrazów w inskrypcjach używano czasem pionowej kreski | lub trójkropka ⫶. W starożytności pisano wyłącznie kapitałą (używanym na inskrypcjach i zwojach pismem o kształtach kanciastych) i kursywą (stosowaną od V. w. p.n.e. w pismach o charakterze urzędowym), dopiero w IX w. n.e. weszła w użycie minuskuła.
Znaki diakrytyczne
Klasyczne pismo greckie ma trzy znaki diakrytyczne na oznaczenie akcentu, dwa znaki diakrytyczne na oznaczenie dyftongów, dwa znaki diakrytyczne na oznaczenie przydechów oraz rzadko występujący znak tremy.
Przydech (łac. spiritus)
Zaczynające się od samogłoski lub dyftongu słowa greckie otrzymują przy tej samogłosce lub dyftongu znak diakrytyczny na oznaczenie przydechu. W dyftongach znak przydechu stawia się przy drugiej samogłosce z dyftongu. Są dwa znaki na oznaczenie przydechu:
– przydech mocny (spiritus asper) wymawiany podobnie jak polskie h.
– przydech słaby (spiritus lenis), niewymawiany.
Oprócz samogłosek i dyftongów przydech otrzymuje litera rho. Jeśli rho znajduje się na początku wyrazu, to zawsze rho otrzymuje przydech mocny. Podwójna litera rho, znajdująca się zawsze w środku wyrazu, otrzymuje przydech słaby nad pierwszą literą, a przydech mocny nad drugą – często w typografii tych przydechów się nie zaznacza, jednak w transkrypcji zbitkę ρρ oddaje się z reguły jako rrh.
Przykłady:
– harmonia
– idea, pojęcie
– Europa
– litera rho
lub rzadziej – Boreasz – wiatr północny
Oznaczanie akcentów
Język grecki ma trzy rodzaje akcentów. Wprowadzone przez gramatyków aleksandryjskich oznaczenia akcentów zaznaczane są przy każdym słowie, oprócz nielicznych słów nieakcentowanych (enklityk i proklityk). Akcenty te to akcent wysoki (łac. [accentus] acutus, gr. , ostry), akcent niski (łac. [accentus] gravis, gr. , ciężki, stłumiony) i akcent przeciągły (łac. [accentus] circumflexus, gr. , zagięty).
Przykłady:
akcent wysoki: – przyjaciel.
akcent niski: Nie stoi nad pojedynczym wyrazem, występuje zawsze w toku zdania, zastępując acutus stojący na ostatniej zgłosce wyrazu, o ile nie następuje po niej znak przestankowy lub enklityka.
akcent przeciągły: – lud.
Akcenty i przydechy
Jeśli wyraz zaczynający się od samogłoski pojedynczej piszemy małą literą, znaki przydechu i akcentu stawiamy nad samogłoską.
Jeśli wyraz zaczynający się od samogłoski pojedynczej piszemy dużą literą, znaki przydechu i akcentu stawiamy przed samogłoską.
Jeśli wyraz zaczyna się od dyftongu, znaki akcentu i przydechu stawiamy nad drugą literą dyftongu, niezależnie od tego, czy wyraz piszemy małą czy dużą literą.
Akcenty i przydechy przy dyftongach niewłaściwych z ι adscriptum lub z ι subscriptum zapisuje się jak w wyrazach zaczynających się od pojedynczej samogłoski.
acutus i gravis stawiamy po znaku przydechu, circumflexus nad znakiem przydechu.
Dyftongi
Dyftongi greckie dzielą się na właściwe i niewłaściwe (wymawiane jako pojedyncza samogłoska). Właściwe to , , , , , , . Niewłaściwe to , , , . Jeśli wyraz piszemy wielką literą, we wszystkich dyftongach duża jest tylko pierwsza litera składowa. Znak diakrytyczny przy dyftongach niewłaściwych , , pochodzi od małej litery jota i nazywa się iota subscriptum. Jeśli dyftongi te piszemy wielką literą, pierwszą literę dyftongu zapisujemy jako wielką literę, jotę zapisujemy zaś obok, ale nie wymawiamy (nazywając ją wtedy iota adscriptum, tj. , , ). Ułatwieniem w określeniu czy jest dyftongiem właściwym, czy nie, jest fakt, że w przydech i akcent w dyftongach właściwych stoi na drugiej głosce, w niewłaściwych zaś na pierwszej, np. dyftong właściwy: -, dyftong niewłaściwy -.
Systemy politoniczny i monotoniczny
System politoniczny jest historycznym systemem ortografii języka greckiego kształtującym się od czasów hellenistycznych do końca czasów bizantyjskich. Dla języka nowogreckiego zastąpiono go w 1982 systemem monotonicznym, przy czym wielu Greków wciąż stosuje system politoniczny. Cechą charakterystyczną systemu politonicznego jest rozbudowana diakrytyka oddająca starożytną wymowę języka greckiego.
System monotoniczny ortografii greckiej jest uproszczoną formą ortografii języka nowogreckiego wprowadzoną przez parlament grecki w 1982, zarówno dla katharewusy, jak i dla demotyku. Zastępuje on tradycyjne greckie akcenty (acutus, gravis i circumflexus) jednym, oznaczającym dotąd acutus (´). Porzuca także użycie spiritus asper i spiritus lenis.
Uproszczenie ortografii motywowano skomplikowaniem ortografii politonicznej, oraz trudnością jej nauczenia się, do tego znaki diakrytyczne systemu politonicznego nie oddają żadnych właściwości współczesnej wymowy, dając informację tylko o etymologii słów i o ich wymowie starożytnej. System monotoniczny jest odrzucany przez wielu Greków, sądzących, że system politoniczny stwarza więź z przeszłością. Cerkiew grecka wciąż używa systemu politonicznego. Drukuje się w nim wciąż wiele książek. Fakt, że greka nie była w starożytności zapisywana za pomocą systemu politonicznego, który został wprowadzony stopniowo w czasach bizantyjskich, utrudnia jednak jego obronę. Grekę klasyczną powszechnie zapisuje się za pomocą systemu politonicznego.
{|border=0 cellpadding=0 cellspacing=10
|+ Modlitwa Pańska w systemie monotonicznym i politonicznym
!width=50%| System monotoniczny
!System politoniczny
|- class=polytonic valign=top
|
|
|}
Interpunkcja grecka
W języku greckim od okresu hellenistycznego stosuje się cztery znaki interpunkcyjne:
. – kropka pełni funkcje te same co w pisowni polskiej
, – przecinek pełni funkcje te same co w pisowni polskiej
· – kropka środkowa pełni funkcję średnika i dwukropka
; – znak wyglądający jak średnik pełni funkcję pytajnika.
Historia alfabetu greckiego
Pismo linearne A i B
Pierwszym pismem Greków, używanym w dialekcie mykeńskim, było powstałe w XIV w. przed naszą erą pismo linearne B, wywodzące się od najprawdopodobniej przedgreckiego pisma linearnego A. Odkrywcą pisma linearnego B jest Arthur Evans, a odczytali je w 1952 roku brytyjski architekt Michael Ventris i filolog klasyczny John Chadwick. Nieodszyfrowane pismo linearne A składa się z około 110 znaków, prawdopodobnie sylabicznych. Pismo linearne B składa się z około 90 znaków sylabicznych. Zapisywane było na tabliczkach glinianych (choć mogły istnieć też inne, mniej trwałe formy zapisu), przechowanych przede wszystkim w Knossos, a także w Mykenach, Pylos, Tebach i Tyrynsie. Z pismem linearnym B spokrewnione jest zawierające 55 znaków sylabiczne pismo cypryjskie (sylabariusz cypryjski), stosowane do V w. p.n.e. Pismo linearne B było źle przystosowane do fonetyki języka greckiego, co jest prawdopodobną przyczyną braku znanych tekstów literackich z okresu mykeńskiego. Całkowicie wyszło z użycia wraz z wędrówką Dorów (XII w. p.n.e.).
Powstanie alfabetu greckiego
Alfabet grecki wywodzi się z alfabetu fenickiego. Powstał w X lub IX w. p. n.e. na skutek kontaktów handlowych Greków z ludami Lewantu. Świadczy o tym podobieństwo kształtu liter, podobieństwo nazw liter i przekazy mitologiczne (patrz Kadmos). Pismo fenickie było pismem spółgłoskowym, Grecy zaadaptowali do zapisu samogłosek fenickie znaki oznaczające niewystępujące w języku greckim spółgłoski laryngalne. Mimo dodania znaków oznaczających samogłoski alfabet grecki nie był doskonały, brakowało mu bowiem oznaczeń dwuznaków i rozróżnienia zapisu części samogłosek różniących się iloczasem (alfy, joty i ipsylonu), ponadto występowały znaki oznaczające zbitki spółgłosek.
Według pewnych teorii współczesnych alfabet grecki nie wywodzi się od alfabetu fenickiego, a jedynie ma z nim wspólnego przodka, czyli jeden z alfabetów anatolijskich bądź kananejskich.
Mity o powstaniu alfabetu greckiego
Mitografowie podają, że pięć samogłosek alfabetu greckiego oraz spółgłoski beta i tau wynalazły Mojry lub Io, siostra Foroneusa. Pozostałe jedenaście spółgłosek wynalazł Palamedes, syn Naupliosa. Grecki bóg Hermes ujął głoski w pismo, którego znaki przypominały kliny, na podobieństwo toru lotu poświęconych mu żurawi. Pismo to miał sprowadzić do Grecji Kadmos, zmieniając w nim jednak kolejność liter. Ze względu na to, że litera alfa przypomina kształtem wołu i Beocja jest „krainą wołów”, pozostawił ją na pierwszej pozycji – litera alfa znalazła się tam na znak tego, że greckie słowo alphe oznacza zeszyt, słowo alphein wynajdywać, a Alfios jest największą rzeką (patrz etymologia ludowa). Pozostałe spółgłoski greckie mieli utworzyć Symonides z Samos i Epicharm z Sycylii, pozostałe dwie samogłoski mieli dodać kapłani Apollina by jedna samogłoska przypadała na każdą ze strun liry boga. Mitologiczny przekaz o przeniesieniu alfabetu do Grecji przez Fenicjanina Kadmosa jest jedną z przesłanek świadczących o jego fenickim pochodzeniu. Mitografowie rzymscy podają podobny mit o przeniesieniu alfabetu do Italii przez Ewandera z Arkadii. Jego matka Karmenta ustaliła piętnaście znaków pisma łacińskiego.
Podobieństwo pisma Kadmosa do klinów może wskazywać na pochodzenie alfabetu greckiego z alfabetu ugaryckiego, na co wskazuje też znaczne podobieństwo greckich nazw liter do odpowiadających im nazw ugaryckich pierwowzorów.
Alfabet grecki sam z kolei dał początek bardzo wielu alfabetom, najbardziej znane to alfabet łaciński (poprzez alfabet etruski) oraz cyrylica.
Inne języki zapisywane za pomocą alfabetu greckiego
Alfabetu greckiego od starożytności do teraz używa się nie tylko do zapisu języka greckiego, ale też do zapisu wielu języków ludów znajdujących się w zasięgu wpływów kultury greckiej.
Wykorzystanie alfabetu greckiego w czasach starożytnych obejmowało między innymi:
Większość języków Azji Mniejszej, np. będące w użyciu w latach 800–300 p.n.e. alfabety używane do zapisu języka lidyjskiego i frygijskiego były to nieznacznie zmodyfikowane wczesne formy alfabetu greckiego – podobnie jak alfabety ludów Italii.
Niektóre języki paleobałkańskie, np. język tracki. Dla innych języków i dialektów używanych na obszarach sąsiadujących z terenami zamieszkanymi przez Greków, takich jak język macedoński, nie są znane żadne ciągłe teksty, a jedynie zapisane alfabetem greckim pojedyncze słowa w tekstach greckich.
W południowej Francji zachowały się inskrypcje w języku galijskim (ok. 300 p.n.e.).
Transkrypcję tekstu hebrajskiego Biblii wydanej przez Orygenesa (Hexapla).
Język baktryjski (ok. 250–800 n.e.).
Alfabet koptyjski to używany do dziś alfabet grecki uzupełniony o kilka liter z demotyki.
Język nubijski w Makurii (obecnie Sudan) był do XV w. zapisywany alfabetem greckim uzupełnionym o trzy litery koptyjskie, dwa znaki wywodzące się z pisma meroe, i dwuznakiem złożonym z dwóch greckich liter gamma do zapisu .
Zachował się pochodzący z VIII w. tekst arabskojęzyczny zapisany alfabetem greckim.
Wykorzystanie alfabetu greckiego w czasach nowożytnych obejmowało między innymi:
język turecki prawosławnych Turków (Karmanlidów) często zapisywany był za pomocą alfabetu greckiego i nazywany „karamanlidika”.
Od XV w. zapisywany alfabetem greckim był dialekt toskijski języka albańskiego. Drukarnia w Moschopolis w XVIII w. wydrukowała w alfabecie greckim kilka albańskojęzycznych tekstów. Dopiero w 1908 odbyła się konferencja w Bitoli, podczas której przyjęto i ustandaryzowano alfabet łaciński dla obu dialektów albańskich (toskijskiego i gegijskiego). Do dziś jednak mówiący dialektem arwanickim (odmianą dialektu toskijskiego) Albańczycy w Grecji używają opartego na greckim alfabetu arwanickiego.
Pewne dialekty południowosłowiańskie zbliżone do współczesnego macedońskiego zachowały się jako zapisy w alfabecie greckim. Współczesny język macedoński używa jednak alfabetu cyrylickiego.
język arumuński (zbliżony do języka rumuńskiego dialekt zamieszkujących Grecję Wołochów) zapisuje się często za pomocą alfabetu greckiego. Nie istnieje jeszcze ustandaryzowana ortografia języka arumuńskiego, wydaje się jednak, że przyjmie się pismo łacińskie i ortografia języka rumuńskiego.
język gagauski, turecki język używany w Mołdawii do 1957, kiedy przyjęto cyrylicę. Obecnie używa się alfabetu łacińskiego i ortografii wzorowanej na tureckiej.
surguch, język turecki używany przez niewielką liczbę prawosławnych w północnej Grecji.
język urum, używany przez pewne grupy Tatarów na Krymie, różny od języka Tatarów krymskich, do XX w. zapisywano za pomocą alfabetu greckiego.
Klasyczny alfabet grecki w HTML
Znaki klasycznego alfabetu greckiego w HTML to:
{|class="wikitable"
|-
!Nazwa
! Wymowanowogrecka
! Małalitera
! Wielkalitera
! Encja HTML
|-
|Alfa
| []
| α
| Α
| alpha, Alpha
|-
|Beta
| []
| β
| Β
| beta, Beta
|-
|Gamma
| []
| γ
| Γ
| gamma, Gamma
|-
|Delta
| '[]
| δ
| Δ
| delta, Delta
|-
|Epsilon
| []
| ε
| Ε
| epsilon, Epsilon
|-
|Dzeta
| []
| ζ
| Ζ
| zeta, Zeta
|-
|Eta
| []
| η
| Η
| eta, Eta
|-
|Theta
| []
| θ
| Θ
| theta, Theta
|-
|Jota
| []
| ι
| Ι
| iota, Iota
|-
|Kappa
| []
| κ
| Κ
| kappa, Kappa
|-
|Lambda
| []
| λ
| Λ
| lambda, Lambda
|-
|My
| []
| μ
| Μ
| mu, Mu
|-
|Ny
| []
| ν
| Ν
| nu, Nu
|-
|Ksi
| []
| ξ
| Ξ
| xi, Xi
|-
|Omikron
| []
| ο
| Ο
| omicron, Omicron
|-
|Pi
| []
| π
| Π
| pi, Pi
|-
|Rho
| []
| ρ
| Ρ
| rho, Rho
|-
|Sigma
| []
| σ
| Σ
| sigma, Sigma
|-
|Tau
| []
| τ
| Τ
| tau, Tau
|-
|Ipsylon
| []
| υ
| Υ
| upsilon, Upsilon
|-
|Phi
| []
| φ
| Φ
| phi, Phi
|-
|Chi
| []
| χ
| Χ
| chi, Chi
|-
|Psi
| []
| ψ
| Ψ
| psi, Psi
|-
|Omega
| []
| ω
| Ω
| omega, Omega
|}
Przypisy
Bibliografia
Unikod, U0370.pdf |
4963725 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Halowe%20Mistrzostwa%20Europy%20w%20Lekkoatletyce%201982%20%E2%80%93%20bieg%20na%201500%20m%20m%C4%99%C5%BCczyzn | Halowe Mistrzostwa Europy w Lekkoatletyce 1982 – bieg na 1500 m mężczyzn | Bieg na 1500 metrów mężczyzn – jedna z konkurencji biegowych rozgrywanych podczas halowych lekkoatletycznych mistrzostw Europy w Palasport di San Siro w Mediolanie. Eliminacje zostały rozegrane 6 marca, a bieg finałowy 7 marca 1982. Zwyciężył reprezentant Hiszpanii José Luis González. Obrońca tytułu zdobytego na poprzednich mistrzostwach Thomas Wessinghage z Republiki Federalnej Niemiec zajął tym razem 4. miejsce.
Rezultaty
Eliminacje
Rozegrano 2 biegi eliminacyjne, do których przystąpiło 17 biegaczy. Awans do finału dawało zajęcie jednego z pierwszych trzech miejsc w swoim biegu (Q). Skład finału uzupełniło dwóch zawodników z najlepszym czasem wśród przegranych (q).Opracowano na podstawie materiału źródłowego.
Bieg 1
Bieg 2
Finał
Opracowano na podstawie materiału źródłowego.
Przypisy
Bibliografia
Bieg na 1500 m mężczyzn |
128 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Alba | Alba | Alba – imię żeńskie
Alba – szata liturgiczna koloru białego
Alba – w jęz. irlandzkim i szkockim gaelickim to oficjalna nazwa Szkocji
Królestwo Alby – dawne królestwo w Szkocji
BBC Alba – brytyjski kanał telewizyjny nadający w jęz. szkockim gaelickim
Alba – średniowieczna pieśń prowansalska
Alba – wino włoskie z okręgu Alba
ALBA (Boliwariańska Alternatywa dla Ameryki) – porozumienie gospodarcze
Księstwo Alba – (Alva) księstwo w Hiszpanii, z najsłynniejszym przedstawicielem Ferdynandem Álvarazem de Toledo. XIII księżna Alba była patronka i muzą Francisca Goi
Jessica Marie Alba – aktorka amerykańska
Alba Berlin – niemiecki klub koszykarski
Alba Chorzów – nieistniejący polski klub koszykarski
Alba Roma – nieistniejący włoski klub piłkarski
Alba Volán Székesfehérvár – węgierski klub hokejowy
Alba Longa – według tradycji rzymskiej: najważniejsza osada Lacjum, obecnie Castel Gandolfo
Dom Alba (hiszp. La Casa de Alba) – jeden z najstarszych rodów szlacheckich w Hiszpanii
Alba Adriatica-Nereto-Controguerra – stacja kolejowa w Alba Adriatica, we Włoszech
Alba Iulia – stacja kolejowa w Alba Iulii, w Rumunii
Alba Mons (d. Alba Patera) – wulkan tarczowy na Marsie
Alba – róża biała
Alba – zespół pałacowo-parkowy Radziwiłłów pod Nieświeżem
Podział administracyjny
Alba – miasto we Włoszech, w regionie Piemont
Alba Adriatica – miejscowość i gmina we Włoszech, w regionie Abruzja
Alba Fucens – miasto we Włoszech, w regionie Abruzja
Alba – okręg w Rumunii
Alba Iulia – miasto w Rumunii, w okręgu Alba
Alba de Tormes – miejscowość w Hiszpanii, w prowincji Salamanka, miejsce bitwy w 1809 r.
Alba-la-Romaine – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Rodan-Alpy
Miejscowości w USA:
Alba – jednostka osadnicza w stanie Michigan, w hrabstwie Antrim
Alba – miasto w stanie Missouri, w hrabstwie Jasper
Alba – miasto w stanie Pensylwania, w hrabstwie Bradford
Alba – miejscowość w stanie Teksas, w hrabstwie Wood
Gminy w USA:
Alba (ang. Alba Township) – gmina w stanie Illinois, w hrabstwie Henry
Alba (ang. Alba Township) – gmina w stanie Minnesota, w hrabstwie Jackson |
129 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Albion | Albion | Albion – starodawna i literacka nazwa Anglii (Wielkiej Brytanii) spotykana u autorów starożytnych.
Historia
Pierwszy raz użył jej Awienus (IV w. n.e.), prawdopodobnie jednak opierał się on na jakichś starszych źródłach, być może na pismach Pyteasza z Massalii lub tradycji celtyckiej. Pochodzenie nazwy Albion nie jest oczywiste, być może należy ją wiązać z białymi (łac. albi) wybrzeżami hrabstwa Kent. Według innej teorii nazwa ta pochodzi od imienia syna Posejdona – Albiona, który według legend osiedlił się na wyspie. Wyspy Brytyjskie określano też w starożytności mianem Brytanii (Britannia). W późniejszych wiekach nazwa Albion zachowała się jedynie jako nazwa literacka.
Zobacz też
Królestwo Alby, historia Anglii.
Przypisy
Historia Wielkiej Brytanii |
130 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Awienus | Awienus | Awienus, właściwie Rufus Festus Avienus (IV wiek n.e.) – geograf rzymski, arystokrata i poeta. Był prawdopodobnie prokonsulem Afryki (366) i Achai (372). Był przywiązany do tradycyjnej religii rzymskiej. Znany jest jako autor m.in. pierwszego znanego opisu wybrzeży zachodniej Europy Ora maritima, czyli "Brzeg morski". Zachowała się część pierwszej księgi, zawierająca opis wybrzeża
Brytanii, Francji i Hiszpanii. Przełożył też, jako Orbis terrae descriptio, czyli "Opis ziemi" z języka greckiego dzieło Dionizjosa Periegety.
Przypisy
Linki zewnętrzne
Ora maritima i Orbis terrae descriptio tekst łaciński
The Sea Coast
Описание морского берега
Geografowie starożytnego Rzymu
Pisarze łacińscy starożytnego Rzymu
Poeci IV wieku
Poeci języka łacińskiego
Nieznana data urodzenia
Nieznana data śmierci |
131 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Astenosfera | Astenosfera | Astenosfera (warstwa Gutenberga) – warstwa o grubości około 100 km, położona w górnej części płaszcza ziemskiego, tuż pod litosferą.
Górna granica astenosfery leży na głębokości od 10 do 100 km, dolna na głębokości 350-400 km (górna 50-70 km pod oceanami i do 120 km pod kontynentami, dolna odpowiednio 400 i 250 km.
Od dołu ogranicza ją nieciągłość Golicyna.
Materiał skalny w warstwie astenosfery jest częściowo stopiony. Ma dużą lepkość i jest plastyczny.
Według teorii tektoniki płyt konwekcja w płaszczu Ziemi umożliwia przemieszczanie płyt tektonicznych litosfery i wędrówkę kontynentów. Ruch płyt możliwy jest właśnie dzięki plastycznej astenosferze, która oddziela ruch płyt od ruchu konwekcyjnego poniżej. Astenosferę od jądra Ziemi odgradza mezosfera. Astenosferę uważa się za główny poziom tworzenia się ognisk magmy i główne źródło procesów magmowych.
Materiał płaszcza zachowuje się w geologicznej skali czasu jak płyn nienewtonowski i jego właściwości zależą zarówno od temperatury jak i od prędkości deformacji. Oznacza to, że granice astenosfery mogą zmieniać się zarówno wskutek zmian temperatury jak i prędkości deformacji .
Przypisy
Budowa Ziemi |
132 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Alpha%20Centauri | Alpha Centauri | Alfa Centauri – gwiazda
Alpha Centauri – gra komputerowa
Alpha Centauri – album Tangerine Dream |
187503 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Wybory%20w%20Polsce | Wybory w Polsce | Wybory w Polsce obecnie przeprowadza się dla wyboru Prezydenta RP (wybory prezydenckie), posłów na Sejm i senatorów (wybory parlamentarne), posłów do Parlamentu Europejskiego (wybory europejskie), a także radnych sejmików województw, rad powiatów i gmin oraz prezydentów lub burmistrzów miast i wójtów (wybory samorządowe).
Za organizację i przebieg wyborów odpowiada w Polsce Państwowa Komisja Wyborcza wraz z jej organem wykonawczym – Krajowym Biurem Wyborczym.
Historia wyborów w Polsce
I Rzeczpospolita
Wybory w Polsce mają długą tradycję, od czasów pierwszego Sejmu walnego w 1493, który był przedstawicielstwem szlachty wybranej na sejmikach ziemskich; Sejm zwoływany był co 2 lata na okres 6 tygodni, sejmiki zaś wybierały po 2 posłów (związanych instrukcjami).
W czasach I Rzeczypospolitej najdonioślejsze znaczenie miał wybór monarchy, dokonywany w wyniku wolnej elekcji, zorganizowanej po raz pierwszy w 1573. Pierwszym królem wybranym w drodze wolnej elekcji był Henryk Walezy, ostatnim – wybranym w 1764 – Stanisław August Poniatowski. Instytucja elekcji viritim przetrwała aż do upadku państwa po III rozbiorze w 1795, będąc – obok liberum veto – w znacznej mierze przyczyną zagłady Rzeczypospolitej. Konstytucja 3 Maja przewidywała ustanowienie dziedzicznej monarchii, tron oddając dynastii Wettynów.
II Rzeczpospolita
Pierwsze na ziemiach polskich demokratyczne wybory do Sejmu Ustawodawczego (powszechne, tajne, równe i bezpośrednie), z proporcjonalnym podziałem mandatów (wybory pięcioprzymiotnikowe) odbyły się 26 stycznia 1919, niedługo po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918; dekret Naczelnika Państwa o ordynacji wyborczej czynne i bierne prawo wyborcze przyznawał także kobietom – prawa wyborcze przysługiwały wszystkim obywatelom, liczącym 21 lat w dniu rozpisania wyborów, bez różnicy płci.
Konstytucja marcowa utrzymała powszechność praw wyborczych, ograniczając jedynie cenzus wieku w wyborach do Senatu: 30 lat dla czynnego, i 40 lat dla biernego prawa wyborczego. Wybory parlamentarne do Sejmu i Senatu przeprowadzono w 1922, 1928 i w 1930 (tzw. wybory brzeskie).
Konstytucja kwietniowa, wprowadzająca system prezydencki, zmieniła system wyborów na nieproporcjonalne i nie całkiem wolne – 1/3 senatorów mianował Prezydent RP. W tym systemie przeprowadzono wybory 1935 i 1938.
Wybory parlamentarne
Wybory parlamentarne w Polsce w 1919 roku
Wybory parlamentarne w Polsce w 1922 roku
Wybory parlamentarne w Polsce w 1928 roku
Wybory parlamentarne w Polsce w 1930 roku
Wybory parlamentarne w Polsce w 1935 roku
Wybory parlamentarne w Polsce w 1938 roku
Wybory prezydenckie
Wybory prezydenckie w Polsce w 1922 roku (9 grudnia)
Wybory prezydenckie w Polsce w 1922 roku (20 grudnia)
Wybory prezydenckie w Polsce w 1926 roku (pierwsze)
Wybory prezydenckie w Polsce w 1926 roku (drugie)
Wybory prezydenckie w Polsce w 1933 roku
Wybory do Sejmu Śląskiego
Wybory do Sejmu Śląskiego w 1922 roku
Wybory do Sejmu Śląskiego w 1930 roku (11 maja)
Wybory do Sejmu Śląskiego w 1930 roku (23 listopada)
Wybory do Sejmu Śląskiego w 1935 roku
Referenda
Plebiscyt 1920
Plebiscyt 1921
Polska Rzeczpospolita Ludowa
W okresie powojennym pierwsze wybory zorganizowano w 1947 w celu wyłonienia członków Sejmu Ustawodawczego. W kampanii przedwyborczej zamordowano 140 działaczy PSL, 10 tysięcy z nich aresztowano, w tym 149 kandydatów na posłów. Same wyniki wyborów sfałszowano, oddając władzę w ręce komunistów. W PRL-u ordynacja wyborcza „bez skreśleń” stwarzała jedynie pozory demokracji, preferując wyłącznie kandydatów PZPR. Wybory odbywały się regularnie, regularnie również były fałszowane.
Wybory parlamentarne w PRL-u
Wybory parlamentarne w Polsce w 1947 roku
Wybory parlamentarne w Polsce w 1952 roku
Wybory parlamentarne w Polsce w 1957 roku
Wybory parlamentarne w Polsce w 1961 roku
Wybory parlamentarne w Polsce w 1965 roku
Wybory parlamentarne w Polsce w 1969 roku
Wybory parlamentarne w Polsce w 1972 roku
Wybory parlamentarne w Polsce w 1976 roku
Wybory parlamentarne w Polsce w 1980 roku
Wybory parlamentarne w Polsce w 1985 roku
Wybory parlamentarne w Polsce w 1989 roku
Wybory prezydenckie
Wybory prezydenckie w Polsce w 1947 roku
Wybory prezydenckie w Polsce w 1989 roku
Wybory do rad narodowych
Wybory do rad narodowych w Polsce w 1954 roku
Wybory do rad narodowych w Polsce w 1958 roku
Wybory do rad narodowych w Polsce w 1961 roku
Wybory do rad narodowych w Polsce w 1965 roku
Wybory do rad narodowych w Polsce w 1969 roku
Wybory do rad narodowych w Polsce w 1973 roku
Wybory do rad narodowych w Polsce w 1976 roku
Wybory do rad narodowych w Polsce w 1978 roku
Wybory do rad narodowych w Polsce w 1980 roku
Wybory do rad narodowych w Polsce w 1984 roku
Wybory do rad narodowych w Polsce w 1988 roku
Referenda w PRL-u
Referendum ludowe w 1946
Referendum w Polsce w 1987 roku
III Rzeczpospolita
Następne (częściowo) wolne wybory odbyły się 4 czerwca 1989. Zgodnie z ustaleniami Okrągłego Stołu w wolnych wyborach wybrano wszystkich senatorów oraz 35% posłów (tzw. Sejm kontraktowy), pozostałe miejsca zagwarantowane były dla PZPR i partii satelickich. Wybory te uznaje się często za początek III Rzeczypospolitej, w której odbywają się całkowicie wolne wybory pięcioprzymiotnikowe.
Frekwencja (%) w wyborach do Sejmu, Parlamentu Europejskiego, samorządowych (I tura) i prezydenckich (I tura).
Wybory parlamentarne w III RP
Wybory parlamentarne w Polsce w 1989 roku
Wybory parlamentarne w Polsce w 1991 roku
Wybory parlamentarne w Polsce w 1993 roku
Wybory parlamentarne w Polsce w 1997 roku
Wybory parlamentarne w Polsce w 2001 roku
Wybory parlamentarne w Polsce w 2005 roku
Wybory parlamentarne w Polsce w 2007 roku
Wybory parlamentarne w Polsce w 2011 roku
Wybory parlamentarne w Polsce w 2015 roku
Wybory parlamentarne w Polsce w 2019 roku
Wybory prezydenckie w III RP
Wybory prezydenckie w Polsce w 1990 roku
Wybory prezydenckie w Polsce w 1995 roku
Wybory prezydenckie w Polsce w 2000 roku
Wybory prezydenckie w Polsce w 2005 roku
Wybory prezydenckie w Polsce w 2010 roku
Wybory prezydenckie w Polsce w 2015 roku
Wybory prezydenckie w Polsce w 2020 roku (pierwsze) – głosowanie nie odbyło się
Wybory prezydenckie w Polsce w 2020 roku (drugie)
Wybory samorządowe w III RP
Wybory samorządowe w Polsce w 1990 roku
Wybory samorządowe w Polsce w 1994 roku
Wybory samorządowe w Polsce w 1998 roku
Wybory samorządowe w Polsce w 2002 roku
Wybory samorządowe w Polsce w 2006 roku
Wybory samorządowe w Polsce w 2010 roku
Wybory samorządowe w Polsce w 2014 roku
Wybory samorządowe w Polsce w 2018 roku
Wybory do Parlamentu Europejskiego w III RP
Wybory do Parlamentu Europejskiego w Polsce w 2004 roku
Wybory do Parlamentu Europejskiego w Polsce w 2009 roku
Wybory do Parlamentu Europejskiego w Polsce w 2014 roku
Wybory do Parlamentu Europejskiego w Polsce w 2019 roku
Referenda w III RP
Referenda w Polsce w 1996 roku
Referendum w Polsce w 1997 roku
Referendum w Polsce w 2003 roku
Referendum w Polsce w 2015 roku
Zarządzanie wyborów
Zgodnie z ustawą z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (tj. ), poszczególne wybory są zarządzane przez i w formie:
Zobacz też
ordynacja wyborcza
Kodeks wyborczy
referendum
Przypisy
Linki zewnętrzne
Demokracja urn – Tygodnik „Wprost”, Nr 1192 (9 października 2005)
Strona Państwowej Komisji Wyborczej
Najnowsze informacje o wyborach w Polsce |
133 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Mescalero | Mescalero | Apacze Mescalero (Naashgalí Dineʼé) – grupa Indian Ameryki Północnej zamieszkująca południowo-zachodni Nowy Meksyk. Nazwa własna: Mashgaleode („ludzie meskalu”) lub Shis I'Ndee („lud górskich lasów”). Jednak różne grupy plemienne w zależności od rejonów zamieszkania operowały własnymi oryginalnymi określeniami, np. odłam żyjący w Górach Sacramento zwał siebie Niit'aheode (Ludzie ze Skraju Ziemi), zaś ten z Gór Sierra Madre - Tsebikineode (Ludzie z Kamiennych Domów), żyjący w pueblu wykutym w skale. Byli też Chi'laaode (Ludzie Antylopy) i Tseichiode (Ludzie Czerwonych Skał) z gór Sierra Guadelupe. Hiszpańska nazwa Mescalero pochodzi od meskaliny, silnego alkaloidu roślinnego (kaktus Lophophora williamsii), który Indianie ci zażywali w celu wywołania transu i wizji.
Mescalero nie należeli do wojowniczych plemion, wielu z nich w pierwszych latach ekspansji białych kooperowało z nimi i służyło jako przewodnicy i zwiadowcy. Później jednak, w obliczu nasilających się represji, zmienili taktykę.
Liczebność w roku 2000: Według danych U.S. Census Bureau, podczas spisu powszechnego w 2000 roku 5374 obywateli USA zadeklarowało, że jest pochodzenia wyłącznie Mescalero Apache (jako wyłącznie Apache – z różnych grup - zadeklarowało się wówczas 50 070 osób), zaś 7027 oświadczyło, że ma pochodzenie wyłącznie lub między innymi Mescalero Apache (jako wyłącznie lub między innymi Apache zadeklarowały się 96 833 osoby).
Przypisy
Bibliografia
Nowy Meksyk
Plemiona Indian Ameryki Północnej
Rdzenne ludy Stanów Zjednoczonych |
187504 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Niko%C5%82aj%20Choch%C5%82ow | Nikołaj Chochłow | Nikołaj Jewgieniewicz Chochłow, ros. Николай Евгеньевич Хохлов (ur. 7 czerwca 1922, Niżny Nowogród - zm. 17 września 2007, San Bernardino) – kapitan Ministerstwa Bezpieczeństwa Państwowego ZSRR, funkcjonariusz radzieckich służb specjalnych.
Młodość
W młodości interesował się aktorstwem i grywał epizodyczne role w filmach. Jako nastolatek uczęszczał do moskiewskiej szkoły artystów estrady. Po ataku Niemiec na ZSRR w 1941 nie został powołany do wojska z uwagi na wadę wzroku, jednakże został zwerbowany przez Ministerstwo Bezpieczeństwa Państwowego ZSRR. Po szkoleniu na agenta, jesienią 1943 został przerzucony na tereny okupowane przez Niemców, do Mińska, gdzie wziął udział w zamachu na niemieckiego gauleitera. Po wojnie był przez ponad trzy lata rezydentem wywiadu w Rumunii, a następnie rezydentem w Austrii.
Kariera
Szkolony był na początku lat pięćdziesiątych do mordowania ludzi niewygodnych dla władzy radzieckiej. Jego pierwszym celem miał być Gieorgij Siergiejewicz Okołowicz, jeden z liderów organizacji NTS na terenie Niemiec Zachodnich. Postępy w przygotowaniach Chochłowa nadzorował sam ówczesny naczelnik I Zarządu Głównego Ministerstwa Bezpieczeństwa Państwowego (następnie II Zarządu Głównego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych), Aleksandr Paniuszkin, późniejszy szef I Zarządu Głównego KGB. Wśród instruktorów Chochłowa był m.in. mistrz Związku Radzieckiego w dżudo, Michaił Rubak, i pięciokrotny zwycięzca wszechzwiązkowych turniejów w strzelaniu z pistoletu, podpułkownik Godlewski. Po przybyciu do Frankfurtu w lutym 1954 roku, gdzie przebywał Okołowicz, Chochłow zjawił się pod jego drzwiami i zamiast oddać strzał ze specjalnego pistoletu w kształcie paczki papierosów, oznajmił mu, że jest z MGB i ma rozkaz go zabić, lecz nie chce go wykonać. Wkrótce oddał się w ręce amerykańskiego wywiadu (CIA) i po jakimś czasie wystąpił na konferencji prasowej, wyznając wszystko co wiedział o planach zamachu na Okołowicza i innych ludzi. Spośród innych sowieckich szpiegów, którzy uciekli na Zachód, był jednym z pierwszych, którzy upublicznili najpilniej skrywane tajemnice programu zabójstw jakimi kieruje Kreml.Nie wybaczono mu zdrady. 15 września 1957 roku podczas konferencji we Frankfurcie podano mu napromieniowany tal i tylko wysiłkom amerykańskich lekarzy wojskowych zawdzięczał ocalenie. Ten nieudany zamach spowodował, iż Chochłow stał się sławny, jak za czasów zimnej wojny, po swojej ucieczce do Ameryki.
Po osiedleniu się w niewiadomym miejscu Chochłow napisał książkę: In the Name of Conscience (1959), w której ujawnił wiele zbrodni NKWD i MGB.
W latach 60. poświęcił się studiom psychologii i w końcu został profesorem psychologii na uniwersytecie w Kalifornii. Przez dwadzieścia lat wykładał tam w college’u psychologię. W 1992 przeszedł na emeryturę. W 1992 roku został ułaskawiony przez prezydenta Rosji Borysa Jelcyna.
Bibliografia
S. LeVine, Labirynt Putina, wyd. AMF Plus, 2008, .
Funkcjonariusze radzieckich służb specjalnych, którzy przeszli na stronę Zachodu
Urodzeni w 1922
Zmarli w 2007 |
134 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Kultura%20Anasazi | Kultura Anasazi | Anasazi w języku nawaho starożytni wrogowie – nazwa kultury archeologicznej, rozwijającej się w okresie od I w. p.n.e. do końca XIII wieku n.e. na obszarach Wielkiej Kotliny Amerykańskiej w Ameryce Północnej.
Pochodzenie
Pochodzenie Indian Anasazi nie jest pewne. Kryterium wydzielenia kultury Anasazi było stopniowe przejście z gospodarki zbieracko-łowieckiej do kopieniactwa.
Obszar występowania i kontekst kulturowy
Ludność kultury Anasazi żyła na styku dzisiejszych stanów Arizona, Nowy Meksyk, Utah i Kolorado. Należy jednak zaznaczyć, iż zasięg kulturowy wyklucza utożsamianie kultury Anasazi z jednym plemieniem czy nawet federacją plemion. Obszar kultury Anasazi graniczył od północy z kulturą Fremont, od południa z kulturami Mogollon i Hohokam. Kultura Anasazi silnie oddziaływała zwłaszcza na kultury Fremont i Mogollon.
Chronologia geneza i zanik
Kultura Anasazi dzieli się na 5 faz. Dzieje ludności kultury Anasazi podzielić można na dwa okresy chronologiczne: Wyplataczy koszy (100 r. p.n.e. - 700 r. n.e.) i okres Pueblo (700 r. n.e. - 1300 r. n.e.). Dodatkowo możemy wydzielić w pierwszym okresie dwie fazy a w drugim trzy fazy. Znaczny wzrost demograficzny, powodujący problemy z zaopatrzeniem w żywność, połączony z okresem tzw. Wielkiej Suszy (1230 r. n.e. - 1280 r. n.e.) prawdopodobnie spowodował stopniowe przejście ludności w okolice północno-wschodniej Arizony oraz doliny rzeki Rio Grande, co archeolodzy uważają za koniec kultury Anasazi. Wśród badaczy trwają spory dotyczące organizacji społeczno-politycznej w rejonach zamieszkiwanych przez ludność kultury Anasazi. Zdecydowana większość naukowców porównuje ją do współczesnych Indian Pueblo, jako kontynuatorów spuścizny materialnej i duchowej ludności kultury Anasazi. Obecnie mianem Indian Pueblo określa się heterogeniczną grupę plemion zróżnicowanych językowo, ale podobnych pod względem obyczajów, u których występuje matrylinearność i rozwinięta sztuka.
Charakterystyczne wytwory kulturowe
Bardzo charakterystyczną formą domostwa były tzw. puebla (Park Narodowy Mesa Verde). Były to domy prostokątne wznoszone z kamieni i suszonej na słońcu cegły adobe, z charakterystycznym belkowaniem dachu. Ceramika Anasazi była jedną z najwcześniejszych na terenach kultur Południowego Zachodu, charakteryzowała się polerowaną powierzchnią o brązowym kolorze.
Dużą popularnością cieszyły się formy naczyń wyplatanych z włókien roślinnych.
Osadnictwo
Znane są różne osiedla kultury Anasazi. W pierwszym okresie osady miały charakter obronny, często zakładano osiedla na stokach pagórków i ściętych wzgórzach zwanych mesami (od hiszpańskiego słowa mesa, czyli stół). Typowe osiedla składały się z kilkunastu (10-35) zagłębionych w ziemię, owalnych domostw o średnicy od 3 do 6 metrów. Ściany wznoszono z belek i uszczelniano mułem lub błotem, w podłożu wykopywano jamy zasobowe. W fazie schyłkowej (Wyplataczy koszy II) wioski powiększyły się, domostwa przybrały formę ziemianek zagłębionych w ziemię (od 0,30 m do 1,80 m). Dachy, wsparte na czterech palach, budowano z drewna i obkładano gliną. Ściany domostw pokrywano gipsową zaprawą lub płytkami kamiennymi.
W okresie Pueblo dominowały charakterystyczne prostokątne budynki z suszonej cegły. W fazach schyłkowych (1100 r. n.e. – 1300 r. n.e.) powstawały tzw. osiedla klifowe, lokalizowane w niszach skalnych.
Obrządek pogrzebowy
Zmarłych grzebano wewnątrz jam zasobowych w domostwach lub w najbliższym sąsiedztwie. Wśród wyposażenia grobów były wyplatane kosze oraz części odzieży z włókien roślinnych i skóry.
Gospodarka
W pierwszym okresie trwania kultury Anasazi dominowała gospodarka zbieracko-łowiecka, później powstały duże uprawy dyni, fasoli i kukurydzy.
Bibliografia
„Wielka Historia Świata tom III” red. J. Śliwa, Oficyna Wydawnicza „Fogra”, Kraków 2005
„Encyklopedia Historyczna Świata tom I: Prehistoria” red. J.K. Kozłowski, OPRES Kraków 1999
Linki zewnętrzne
Przypisy
Kultury prekolumbijskie
Historia tubylczych ludów Ameryki Północnej
Historia Arizony
Nowy Meksyk
Historia stanu Utah
Historia stanu Kolorado |
187508 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Atom%20Heart%20Mother | Atom Heart Mother | Atom Heart Mother – piąta studyjna płyta brytyjskiego zespołu rockowego Pink Floyd z 1970 roku.
Fundamentem albumu jest blisko dwudziestopięciominutowa suita Atom Heart Mother, w której wykorzystano orkiestrę oraz chór. Pozostałe utwory to krótkie, bardzo melodyjne kompozycje oraz kolaż dźwięków – Alan’s Psychedelic Breakfast.
Charakterystyka albumu
Zachęcona artystycznym i komercyjnym sukcesem progresywnej części albumu Ummagumma, grupa postanowiła skomponować wielkie dzieło symfoniczne – rodzaj opus magnum. Współpracując z kompozytorem Ronem Geesinem, skomponowali 23-minutową suitę na orkiestrę, chór i grupę rockową. Kompozycja zatytułowana Atom Heart Mother ukazała się na stronie A albumu o tym samym tytule. Dla wielu fanów grupy Atom Heart Mother jest szczytowym osiągnięciem grupy, dla innych ślepym zaułkiem.
Druga strona płyty bliższa jest głównemu nurtowi psychodelicznego rocka. Trzy utwory: If Watersa, Summer 68 Wrighta i Fat Old Sun Gilmoura są przykładem solidnych psychodelicznych, balansujących na granicy progresywności kompozycji. W Summer 68 zostaje przedstawiona refleksja Wrighta po pierwszej styczności grupy ze zjawiskiem groupies podczas amerykańskiego tournée. Ponadto If jest pierwszym utworem zespołu zadedykowanym byłemu liderowi Pink Floyd, Sydowi Barrettowi. Wyrażona zostaje w nim tęsknota za przyjacielem i jego problemy z pogłębiającą się chorobą psychiczną.
Zamykający płytę, trzynastominutowy utwór Alan’s Psychedelic Breakfast jest żartem muzycznym. Utwór składa się z kilku krótkich instrumentalnych przejść przerwanych nagranym procesem przygotowywania śniadania przez jednego z inżynierów dźwięku Pink Floyd. Utwór kończył się dźwiękiem spadających kropli wody ze zbyt słabo zakręconego kranu. Dźwięk ostatniej kropli został zapisany na zamykającej ścieżce winylowej płyty tak, że mógł być odtwarzany w nieskończoność. Tego efektu nie udało się odtworzyć na CD.
Lista utworów
Twórcy
David Gilmour – gitary, śpiew, efekty dźwiękowe
Nick Mason – perkusja, efekty dźwiękowe
Roger Waters – śpiew, gitara basowa, gitara akustyczna, efekty dźwiękowe
Richard Wright – śpiew, fortepian, organy Hammonda, melotron, efekty dźwiękowe, aranżacje chóru
Ron Geesin – aranżacje orkiestrowe, aranżacje chóru
John Aldiss Choir – chór
Przypisy
Linki zewnętrzne
Okładka
Albumy Pink Floyd
Albumy Capitol Records
Albumy Harvest Records
Albumy muzyczne wydane w roku 1970 |
136 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Akureyri | Akureyri | Akureyri – miasto w północnej Islandii, położone nad fiordem Eyjafjörður w otoczeniu granitowych gór dochodzących do 1500 m wysokości. Drugi co do wielkości po Reykjaviku obszar miejski Islandii, tworzący gminę Akureyrarkaupstaður. Znaczący port morski i lotniczy. Z miasta pochodzi około 30% islandzkiego przetwórstwa rybnego. Ośrodek handlowy, usługowy i komunikacyjny w północnej Islandii. Znajduje się tu drugi, obok Uniwersytetu Islandzkiego, uniwersytet w kraju.
Pierwszym osadnikiem miasta był norwesko-irlandzki Helgi Magri (Helgi Chudy). Akureyri jako stacja handlowa było wzmiankowane już w 1602 roku. Prawa miejskie miasto otrzymało w 1862 r. W kwietniu 2021 r. zamieszkiwało je 19,3 tys. osób. Nazwa miasta powstała w wyniku połączenia dwóch islandzkich słów: akur (pole) i eyri (mierzeja).
W mieście znajduje się największy browar na Islandii oraz drugi co do wielkości szpital na wyspie, który jest jednocześnie największym pracodawcą.
Pomimo położenia w niewielkiej odległości od koła podbiegunowego, panuje tam dość łagodny jak na tę szerokość geograficzną klimat.
Zabytki
Na uwagę zasługuje kilka kościołów tego miasta: Lögmannshild z 1861 r., katolicki z 1912 r., protestancki Akureyrarkirkja z 1940 r. oraz najnowszy Glerá z 1989 r.
Głównymi atrakcjami Akureyri są:
Muzeum Przyrodnicze, w którym znajduje się m.in. wypchana alka olbrzymia,
Muzeum Mattíasa Jochumssona (autora słów islandzkiego hymnu) urządzone w jego domu na ulicy Sigurhæðir,
Muzeum Folkloru prezentujące ogromną kolekcję miejscowych pamiątek, a także fotografie pochodzące z XIX w.,
Muzeum Międzynarodowej Organizacji Dobrych Templariuszy,
Nonnahús, dom autora powieści dla dzieci Jóna Sveinssona,
Muzeum Sztuki,
Davíðhús, dom poety Davíða Stefánssona z 1944 r.
Turystyka
Akureyri stanowi centrum turystyczne dla ornitologów, biologów, wulkanologów oraz zwykłych turystów. W pobliżu Akureyri na uwagę zasługują:
Húsavík – nieco bardziej na wschód, port rybacki, ośrodek turystyczny z możliwością oglądania wielorybów i delfinów,
wyspa Grimsey – najdalej na północ wysunięta wyspa Islandii, 5,4 km² powierzchni, ludność około 100 osób; wyspę, położoną 3,5 godziny statkiem od lądu, przecina koło podbiegunowe północne,
jezioro Mývatn – czwarte do wielkości jezioro Islandii (37,2 km², największa głębokość – 4,5 m), licznie występujące formacje wulkaniczne, bogactwo różnych gatunków ptaków, raj dla ornitologów, geologów, biologów, wulkanologów,
wodospad Dettifoss – położony w największym w Europie kanionie i jednocześnie parku narodowym – Jökulsárgljúfur. Dettifoss to największy w Europie wodospad pod względem ilości spływającej wody (45 m wysokości, 100 m szerokości),
wodospad Goðafoss (wodospad bogów) – w kształcie podkowy, nazwę wziął od bożków pogańskich, których posagi zostały wrzucone do wodospadu, kiedy Althing podjął decyzję o chrystianizacji Islandii,
las Kjarnaskógar – jedno z niewielu skupisk leśnych na wyspie,
Góra Súlur – największa w okolicy góra (1214 m).
Sporty zimowe
W miejscowości znajduje się jedna z dwóch w kraju skoczni narciarskich – Hlíðarfjall.
Połączenia komunikacyjne
Z Akureyri codziennie można się dostać autobusem do Reykjavíku (czas jazdy 6h). Odległość od stolicy to 390 km.
Miejscowe lotnisko usytuowane jest 2 km na południe od miasta. Codziennie można polecieć do Reykjavíku, Keflavíku, Vopnafjörður, Þórshöfn i na wysepkę Grímsey.
Transport autobusowy w obrębie miasta jest bezpłatny. Sześć linii autobusowych kursuje w dni powszednie, a po najważniejszych trasach w weekendy.
Miasta partnerskie
Ålesund, Norwegia
Kurytyba, Brazylia
Gimli, Kanada
Lahti, Finlandia
Murmańsk, Rosja
Randers, Dania
Västerås, Szwecja
Çeşme, Turcja
Przypisy
Miejscowości regionu Norðurland eystra
Miasta w Islandii |
137 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Anomalia%20magnetyczna | Anomalia magnetyczna | Anomalia magnetyczna – lokalne różnice między ziemskim polem magnetycznym w danym miejscu a jego wartością teoretyczną, wyliczoną na podstawie położenia biegunów magnetycznych na Ziemi.
Ze względu na wielkość obszarów dzieli się je na kontynentalne, regionalne i lokalne. W niektórych publikacjach występuje podział na anomalie kontynentalne i lokalne.
Anomalie kontynentalne są obszarowo największe, najsilniejsza – wschodnioazjatycka – obejmuje obszar niemal całej Azji. Jej największa wartość sięga 30% natężenia pola średniego. Występowanie tych anomalii wiąże się z funkcjonowaniem głównego czynnika wytwarzającego ziemskie pole magnetyczne.
Anomalie regionalne obejmują mniejsze obszary, ich występowanie wiąże się z pokładami skał i minerałów o mniejszym zasięgu i zalegających płycej.
Za anomalie lokalne uznaje się te których obszar zawiera się w granicach od stu do kilku tysięcy km². Występujące w nich zmiany pola magnetycznego zazwyczaj nie przekraczają 10%. Anomalie te wiążą się z występowaniem dużych pokładów minerałów magnetycznych, np. magnetytu (rudy żelaza), na znacznych (ponad 1 km) głębokościach. Tego typu anomalie występują między innymi w okolicach Kiruny (Szwecja) i Kurska (Rosja, tzw. kurska anomalia magnetyczna) oraz w Polsce w Krzemiance (okolice Suwałk). Mniejsze anomalie związane są z występowaniem skał zasadowych lub ultrazasadowych.
Geomagnetyzm |
4963728 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Jan%20Pawul | Jan Pawul | Jan „Yahu” Pawul (ur. 5 lipca 1952 w Dzierżoniowie) – polski DJ.
Życiorys
Muzyką zainteresował się po obejrzeniu filmu Noc po ciężkim dniu (A Hard Day’s Night, 1964), z zespołem The Beatles w roli głównej.
Pracował jako DJ w latach 1969–2011. Był członkiem honorowym organizacji zrzeszających zawodowych DJ-ów: brytyjskiej The National Association of Disc Jockeys (NADJ) i amerykańskiej The National Association of Discothèque Disc Jockeys (NADD). W lutym 1972 roku w rubryce „Rytm i piosenka” miesięcznika Jazz ukazał się artykuł „Dziadek i ojciec Disc-jockeyów” autorstwa Pawula. Był to pierwszy tekst publicystyczny poświęcony scenie didżejskiej, który zamieszczono w polskiej prasie.
Pod koniec lat siedemdziesiątych, tuż przed wprowadzeniem w Polsce stanu wojennego, władze Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej wydały Pawulowi „zakaz pracy w charakterze prezentera dyskotekowego”. Był prześladowany za zagraniczne kontakty zawodowe i masową korespondencję. W liście otwartym pisano: „Ośmielony hochsztaplerskim sukcesem Pawul to w oczach zagranicznych instytucji i osób prywatnych show bussinesu [sic] najwybitniejszy polski prezenter, sterujący całym krajowym dyskotekowym interesem”. Współpracował między innymi z Barbrą Streisand, i wytwórnią Casablanca Records. W tym czasie konfiskowano mu płyty promocyjne, przysyłane masowo przez firmy fonograficzne z zagranicy.
Także w latach siedemdziesiątych pisano o Janie Pawulu w prasie zagranicznej. W sierpniu 1975 roku w miesięczniku DeeJay and Radio Monthly ukazał się artykuł poświęcony jego karierze w Polsce. Inne czasopisma, w których napisano o Pawulu, to: Disco International and Club News, Disco Mirror, The Melting Pot, Disc Jockey & Radio Today. Włączony do „Disco DJ Hall of Fame”, muzeum muzyki disco, przez jako pierwszy i jedyny Polak.
W 1973 brytyjskie czasopismo DeeJay and Radio Monthly przyznało mu nagrodę dla najlepszego DJ-a roku. Trzykrotnie zdobył nagrodę Billboard’s International Disco Forum dla najlepszego disc jockeya z Polski (1976–1978). Otrzymał złotą płytę za masowe rozpowszechnianie i popularyzację w polskich dyskotekach singla „Dance, Dance, Dance (Yowsah, Yowsah, Yowsah)” zespołu Chic, a także platynową płytę za popularyzację singla „Ten Percent” grupy Double Exposure.
Pawul mieszkał między innymi w Los Angeles, Nowym Jorku i Seattle, gdzie nawiązał współpracę z amerykańskimi wytwórniami fonograficznymi. W latach 1993–1995 prowadził własną agencję modelingu. Pracował też jako specjalista do spraw transferu licencji fonograficznych.
W kwietniu 1998 roku jego felieton „Były sobie dyskoteki, byli też i prezenterzy” ukazał się na łamach Gazety Muzycznej.
Pisarz i publicysta, autor e-książek na temat polskiej i światowej historii dyskotek oraz DJ-ów (między innymi Silent Records, Discjockey: zdeptane marzenia). Autor ponad sześćdziesięciu blogów. Tony Hadland, pionier sceny DJ-skiej z Wielkiej Brytanii, dedykował Pawulowi rozdział swojej książki Double-Life Disc Jockey, wydanej w 2018 roku.
Nagrody i wyróżnienia
1973: nagroda DeeJay and Radio Monthly dla najlepszego disc jockeya roku
1976: nagroda Billboard’s International Disco Forum dla najlepszego disc jockeya polskiego
1977: nagroda Billboard’s International Disco Forum dla najlepszego disc jockeya polskiego
1978: nagroda Billboard’s International Disco Forum dla najlepszego disc jockeya polskiego
złota płyta za masowe rozpowszechnianie i popularyzację w Polsce singla „Dance, Dance, Dance (Yowsah, Yowsah, Yowsah)” zespołu Chic
platynowa płyta za masowe rozpowszechnianie i popularyzację w Polsce singla „Ten Percent” zespołu Double Exposure
Twórczość (wybór dokonań)
Modelka profesjonalna: poradnik (1997)
Deejays (2016),
Discjockey: zdeptane marzenia (2016),
Silent Records (2016),
Italian Disco History (2018),
Yahudeejay: Trampled Dreams (2019),
Przypisy
Bibliografia
Hadland, Tony (2018). Double-Life Disc Jockey. FeedaRead. S. 100–105. .
Linki zewnętrzne
Strona internetowa Pawula
Artykuły poświęcone Pawulowi: 1, 2
Ludzie urodzeni w Dzierżoniowie
Polscy didżeje
Urodzeni w 1952 |
187510 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Jemieljan%20Pugaczow | Jemieljan Pugaczow | Jemieljan Iwanowicz Pugaczow, ros. Емелья́н Ива́нович Пугачёв (ur. 1742 w stanicy Zimowiejskiej n. Donem, zm. 21 stycznia 1775 w Moskwie) – doński Kozak, przywódca powstania Pugaczowa.
Życiorys
Urodził się w biednej rodzinie kozackiej. Za czyny w czasie wojny siedmioletniej i kampanii tureckich awansował do stopnia chorążego. Trzykrotnie aresztowany za pomoc zbiegom kozackim, za każdym razem uciekał z więzienia. W 1773 przybył nad Jaik (dzis. rzeka Ural), gdzie zaczął głosić, że jest cudownie uratowanym carem Piotrem III i zgromadził wokół siebie uciekających przed represjami za poprzednie rozruchy Kozaków oraz chłopów, którzy uznali go za wcielenie cara Piotra III. Wraz z nimi zdobył Gródek Jaicki, a w marcu 1774 z 50-tysięczną armią złożoną także z Tatarów, Baszkirów, Kałmuków i robotników uralskich manufaktur przystąpił do oblężenia Orenburga. Oblężenie nie przyniosło rezultatu, ale wkrótce oddziały powstańcze opanowały Powołże i zdobyły Kazań. Wiosną 1774 wyznaczono za jego głowę nagrodę w wysokości 100 000 rubli. Po sierpniowych niepowodzeniach już we wrześniu 1774 roku starszyzna kozacka wydała Jemieljana Pugaczowa wojskom carycy Katarzyny II. Po przewiezieniu w klatce do Moskwy został stracony w dniu r.. Na placu zebrał się tłum ludzi oczekujących krwawej i długiej kaźni. Cesarzowa Katarzyna II jednak rozkazała, aby kat po prostu ściął mu głowę. To było ułaskawienie dla człowieka, który podobno był niegdyś jej faworytem. Pugaczow namawiał chłopów do wyrzynania ziemian i przejmowania ich majątków wraz z gruntami koronnymi, a Kozakom obiecywał zniesienie podatków i poboru do wojska oraz przywrócenie kozackich swobód.
Historię powstania Pugaczowa miał wnikliwie studiować potem Włodzimierz Lenin.
Przypisy
Linki zewnętrzne
Biografia Pugaczowa
Kozacy dońscy
Rosyjscy samozwańcy
Straceni przez dekapitację
Urodzeni w 1742
Więźniowie Butyrek
Zmarli w 1775
Powstańcy
Przywódcy powstań chłopskich
Przywódcy powstań kozackich |
187511 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Mayday%20Rock%20Festiwal | Mayday Rock Festiwal | Mayday Rock Festival - cykliczna impreza muzyczna, organizowana w Młodzieżowym Centrum Kultury Mayday w Głogowie, przy współpracy z Miejskim Ośrodkiem Kultury w Głogowie. W ramach festiwalu odbywa się przegląd i konkurs wśród muzyków i zespołów rockowych. Festiwal kończy koncert finałowy, podczas którego prezentowani są laureaci konkursu oraz zaproszeni goście - przeważnie popularne zespoły i muzycy.
Historia
Festiwal po raz pierwszy odbył się w 1993 roku. Od 1995 roku festiwal zyskał charakter międzynarodowy. Impreza odbywała się cyklicznie co rok do 1999. Po tym czasie nastąpiła długa przerwa. Festiwal reaktywowano w 2004 roku.
Festiwal był i jest miejscem, gdzie wiele rockowych grup muzycznych rozpoczyna swoją karierę (Ira, Pivo, Łzy, Houk, Illusion) oraz wiele z nich przypisuje datę powstania zespołu od występu na tym festiwalu.
Laureaci
2014 - XVIII Mayday Rock Festival
Nagroda Jury - Omni Modo
Nagroda Publiczności - Eleanor Gray
Przypisy
Festiwale rockowe w Polsce
Kultura w Głogowie |
4963743 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Rafa%C5%82%20Bernacki%20%28hokeista%29 | Rafał Bernacki (hokeista) | Rafał Bernacki (ur. 5 maja 1981 w Gdańsku) – polski hokeista grający na pozycji napastnika, trener.
Kariera
Rafał Bernacki karierę rozpoczął w 1998 roku w rezerwach Stoczniowca Gdańsk. Następnie został uczniem Szkoły Mistrzostwa Sportowego w Sosnowcu, gdzie grał w tamtejszej drugiej drużynie hokejowej, a w 2000 roku został jego absolwentem. Potem wrócił do Gdańska reprezentować barwy pierwszej drużyny Stoczniowca Gdańsk, w barwach którego zadebiutował w Polskiej Lidze Hokejowej.
Potem w latach 2002–2004 reprezentował barwy klubu I ligi – Orlika Opole, z którym w sezonie 2002/2003 wywalczył historyczny awans do najwyższej klasy rozgrywkowej, w którym sezonie 2003/2004 zakończył rozgrywki ligowe na 5. miejscu, jednak z powodu kłopotów finansowych klub został rozwiązany, w związku z czym w sezonie 2004/2005 reprezentował barwy klubu I ligi – Zagłębia Sosnowiec.
Następnie w latach 2005–2009 był zawodnikiem GKS-u Jastrzębie-Zdrój, w którym stanowił o sile zespołu, który w sezonie 2007/2008 wywalczył awans do Polskiej Ligi Hokejowej, a w sezonie 2008/2009, 5 października 2008 roku w przegranym 1:2 domowym meczu ligowym z GKS-em Tychy zdobył 100. bramkę w historii występów jastrzębskiego klubu w najwyższej klasie rozgrywkowej.
11 maja 2009 roku został zawodnikiem Naprzodu Janów, by 4 maja 2010 roku wrócić do GKS-u Jastrzębie-Zdrój, w którym grał do końca sezonu 2010/2011. Następnie wrócił do występującego wówczas w I lidze Orlika Opole, w którym po sezonie 2012/2013 w wieku 32 lat zakończył sportową karierę.
Kariera reprezentacyjna
Rafał Bernacki wystąpił z reprezentacją Polski U-18 na mistrzostwach świata U-18 Grupy B 1999 we Francji, na których Biało-Czerwoni zajęli 3. miejsce oraz z reprezentacją Polski U-20 na mistrzostwach świata juniorów Dywizji I 2001, na Biało-Czerwoni zakończyli rozgrywki na 6. miejscu.
Kariera trenerska
Rafał Bernacki po zakończeniu kariery sportowej rozpoczął karierę trenerską. Od 2013 roku pracuje w sztabie szkoleniowym GKS-u Jastrzębie-Zdrój jako asystent trenerów: w latach 2013–2014 Mojmíra Trličíka, a od 14 maja 2014 roku Róberta Kalábera.
Sukcesy
Zawodnicze
Orlik Opole
Awans do Polskiej Ligi Hokejowej: 2003
5. miejsce w Polskiej Lidze Hokejowej: 2004
GKS Jastrzębie-Zdrój
Awans do Polskiej Ligi Hokejowej: 2008
Przypisy
Linki zewnętrzne
Rafał Bernacki (hokeista) – statystyki na Hokej.net
Polscy hokeiści
Absolwenci NLO SMS PZHL Sosnowiec
Hokeiści Stoczniowca Gdańsk
Hokeiści Orlika Opole
Hokeiści Zagłębia Sosnowiec
Hokeiści GKS Jastrzębie
Hokeiści Naprzodu Janów
Polscy trenerzy hokejowi
Ludzie urodzeni w Gdańsku
Urodzeni w 1981 |
4963744 | https://pl.wikipedia.org/wiki/Rafa%C5%82%20Bernacki | Rafał Bernacki | Rafał Bernacki (ur. 1972) – polski piłkarz ręczny
Rafał Bernacki (ur. 1981) – polski hokeista |