Datasets:

chrisociepa

/

wikipedia-pl-20230401

like 2

76

https://pl.wikipedia.org/wiki/Alfred%20Jodl

Alfred Jodl

Alfred Jodl (ur. 10 maja 1890 w Würzburgu, zm. 16 października 1946 w Norymberdze) – niemiecki dowódca wojskowy z czasów II wojny światowej w stopniu generała pułkownika (Generaloberst), skazany na śmierć i stracony jako zbrodniarz wojenny i zbrodniarz przeciwko ludzkości. Życiorys Po ukończeniu akademii wojskowej i szkoły sztabu generalnego rozpoczął swoją karierę jako podporucznik w bawarskim pułku artylerii. W czasie I wojny światowej pełnił funkcje frontowe i sztabowe. Walczył we Francji i w Rosji, odnosząc rany. Po zakończeniu wojny nie porzucił służby w wojsku i kontynuował ją, dochodząc do coraz wyższych stanowisk. Od 1919 roku Jodl był członkiem Straży Narodowej Volkswehr. Został wcielony do Reichswehry, by w 1921 roku uzyskać awans na kapitana, a w 1931 – majora i w tym samym roku dołączyć do Sztabu Generalnego w Ministerstwie Reichswehry. W 1933 roku – po dojściu Adolfa Hitlera do władzy – Jodl został awansowany na stopień podpułkownika i odkomenderowany do armii tureckiej. W 1935 został pułkownikiem i szefem Wydziału Obrony Kraju w Urzędzie Sił Zbrojnych, podlegając bezpośrednio Ministerstwu Wojny. W 1938 roku został przeniesiony do Wiednia, by w 1939 zostać generałem majorem, a od sierpnia 1939 szefem Sztabu Dowodzenia Wehrmachtu w OKW. Od sierpnia 1939 roku był szefem oddziału operacyjnego zarządu sztabu Wehrmachtu, a następnie szefem sztabu dowodzenia w Oberkommando der Wehrmacht. Od tego momentu był głównym autorem planów militarnych III Rzeszy, oraz bliskim doradcą Hitlera. Jak ocenia Howard J. Langer kampania w Polsce dała Hitlerowi i Jodlowi szansę ścisłej współpracy. Czuli do siebie wzajemny szacunek. Jodl podziwiał Hitlera, a ten generała za jego ocenę sytuacji i charakter. Jodl stał się jednym z najbardziej zaufanych doradców Fuhrera. Jodl uniknął przetasowań w wojsku, jakiemu poddawał Adolf Hitler swych generałów wskutek porażek armii niemieckiej na wojnie. Stał się zaufanym asystentem Wilhelma Keitla, wraz z którym przebywał w bunkrze w Berlinie, gdzie Hitler wydawał ostatnie rozkazy oraz oddawał władzę w ręce Karla Dönitza. Gdy zaczęto rozważać kapitulację, Jodl został wybrany jako reprezentant III Rzeszy. 7 maja 1945 roku generaloberst Jodl – jako jeden z najwyższych oficerów niemieckich sił zbrojnych – podpisał w Reims akt bezwarunkowej kapitulacji niemieckich sił zbrojnych (reprezentował Prezydenta Rzeszy Karla Dönitza). Po aresztowaniu marszałka Wilhelma Keitla został na krótko ostatnim szefem OKW. Aresztowany przez aliantów 23 maja 1945 i postawiony przed Międzynarodowym Trybunałem Wojskowym w Norymberdze, który sądził zbrodniarzy wojennych. Oświadczył na nim, że połączone siły Polski, Anglii i Francji mogły odnieść zwycięstwo nad Niemcami już w 1939 r. Ponadto 110 dywizji francuskich i brytyjskich nie podjęło żadnych działań wobec szczupłych sił niemieckich na froncie zachodnim. Okres kampanii wrześniowej był jedynym okresem II wojny światowej, kiedy alianci mogli odnieść szybkie zwycięstwo nad Wehrmachtem, zajętym walkami w Polsce. W roku następnym, tj. 1940, główne siły Niemiec skupiły się na froncie zachodnim i zmiażdżyły siły francuskie. W 1946 r. został osądzony przez Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze i uznany za winnego. Skazano go na śmierć za udział w planowaniu wojny. Został powieszony, chociaż prosił o egzekucję przez rozstrzelanie. Po kremacji jego prochy wrzucono do rzeki Izary. 28 lutego 1953 roku sąd niemiecki uznał, że działalność Jodla w czasie wojny nie wykraczała poza ramy działania operacyjnego. Ta decyzja została unieważniona przez bawarskiego ministra działającego pod naciskiem amerykańskim. Rodzina ufundowała symboliczny grobowiec Jodla (cenotaf), ustawiony na grobie jego dwóch żon, znajdującym się na niewielkim cmentarzu na wyspie Frauenchiemsee na jeziorze Chiemsee w Bawarii. Trwa spór sądowy o usunięcie informacji o generale z nagrobka. Przypisy Bibliografia Niemieccy generałowie Generałowie Wehrmachtu Uczestnicy I wojny światowej (Cesarstwo Niemieckie) Odznaczeni Krzyżem Rycerskim Odznaczeni Złotą Odznaką NSDAP Odznaczeni Krzyżem Żelaznym Odznaczeni Krzyżem Honorowym (III Rzesza) Odznaczeni Orderem Michała Walecznego Odznaczeni Orderem Zasługi Wojskowej (Bawaria) Zbrodniarze nazistowscy straceni przez powieszenie Niemieccy zbrodniarze wojenni w okresie II wojny światowej Ludzie urodzeni w Würzburgu Urodzeni w 1890 Zmarli w 1946

4963182

https://pl.wikipedia.org/wiki/Bupie%C5%82

Bupieł

Bupieł () – wieś (ros. село, trb. sieło) w zachodniej Rosji, w sielsowiecie pietrowskim rejonu chomutowskiego w obwodzie kurskim. Pochodzenie nazwy Pawieł Iwanowicz Jakobi uznał, że nazwa nie pochodzi z żadnego języka słowiańskiego, a z zariańskiego i dotyczy jednego z mitologicznych bóstw. Geografia Miejscowość położona jest nad rzeką Sejm, 18,5 km od centrum administracyjnego sielsowietu pietrowskiego (Pody), 33,5 km od centrum administracyjnego rejonu (Chomutowka), 88,5 km od Kurska. W granicach miejscowości znajduje się ulica Sejmskaja i 49 posesji. Historia Do czasu reformy administracyjnej w roku 2010 wieś Bupieł wchodziła w skład sielsowietu ługowskiego. W tymże roku doszło do włączenia sielsowietów podowskiego i ługowskiego w sielsowiet pietrowski, a wieś Pody zastąpiła Pietrowskoje jako centrum administracyjne. Demografia W 2010 r. miejscowość zamieszkiwało 20 osób. Urodzeni we wsi Nikołaj Andriejewicz Sapunow (ur. 1923) – porucznik gwardii, Bohater Związku Radzieckiego Zabytki Kurhan z epoki brązu (III–II tysiąclecie p.n.e.) – między wsiami Bupieł i Kapysticzi (rejon rylski) Przypisy Wsie w obwodzie kurskim Miejscowości w rejonie chomutowskim

4963187

https://pl.wikipedia.org/wiki/Funkcja%20przenoszenia%20kontrastu

Funkcja przenoszenia kontrastu

Funkcja przenoszenia kontrastu (CTF) – narzędzie do opisu właściwości kontrastu systemu optycznego. Zapewnia wartość przeniesienia kontrastu jako funkcję odwrotnego wektora falowego k widma Fouriera obrazu. W przypadku próbki o pojedynczej częstotliwości przestrzennej funkcję przenoszenia kontrastu amplitudy (aCTF) i struktury fazowej (pCTF) można ogólnie zapisać jako: z przesunięciem fazowym CTF: gdzie: Δz oznacza rozogniskowanie, Cs jest stałą aberracji sferycznej mikroskopu z soczewka obiektywową, λ jest długością fali, a k modułem wektora częstotliwości przestrzennej. W przypadku obiektu fazowego można zaniedbać strukturę amplitudy tak, że próbka jest opisywana tylko przez funkcję przenoszenia kontrastu fazowego, której będzie odpowiadać CTF. W rzeczywistości CTF jest tłumiony wykładniczo w celu zwiększenia częstotliwości przestrzennej z powodu aberracji. Jednakże tłumienie nie wpływa na ogólny kształt CTF. Konwencjonalny CTF jest funkcją sinusoidalną, dlatego w obszarze od 0 nie jest przenoszony kontrast lub jest przenoszony w bardzo niewielkim stopniu. Niewielkie obiekty fazowe (<1nm) są niewidoczne w konwencjonalnym TEM. Jest to szczególnie problematyczne, gdyż obiekty w próbkach biologicznych, takie jak błony, organella komórkowa lub białka, mają rozmiar 3–100 nm. Głównym efektem uzyskiwanym przez zastosowanie płytki fazowej jest zmiana CTF z typu sinusowego konwencjonalnego TEM na typ cosinus. W miejscu, gdzie jedna krzywa ma wartość zero, druga posiada wartość maksymalną. CTF płytki fazowej zaczyna się w punkcie kCO, który jest tak zwaną częstotliwością „odcięcia”. Przypisy Optyka

4963194

https://pl.wikipedia.org/wiki/Ihar%20Barysau

Ihar Barysau

Ihar Barysau (biał. Ігар Пятровіч Барысаў, ur. 24 maja 1982 w Mohylewie) – białoruski polityk i dziennikarz. Od 11 marca 2018 roku рrezes Białoruskiej Socjaldemokratycznej Partii (Hramady). Magister nauk politycznych. Życiorys Pochodzi z rodziny robotniczej. W 2004 roku ukończył studia na Uniwersytecie Białorusko-Rosyjskim w Mohylewie, a w 2009 roku - na Europejskim Uniwersytecie Humanistycznym w Wilnie. W BSDP (Hramadzie) działa od 2001 roku. Od października 2010 roku pełnił funkcję wiceprzewodniczącego partii, a w roku 2018 został jej prezesem.. Przypisy Politycy Białoruskiej Socjaldemokratycznej partii (Hramada) Białoruscy dziennikarze Białoruscy politycy Ludzie urodzeni w Mohylewie

4963198

https://pl.wikipedia.org/wiki/Szko%C5%82a%20Podstawowa%20nr%203%20im.%20Jana%20Christiana%20Ruberga%20w%20L%C4%99dzinach

Szkoła Podstawowa nr 3 im. Jana Christiana Ruberga w Lędzinach

Szkoła Podstawowa nr 3 im. Jana Christiana Ruberga – szkoła podstawowa w Lędzinach. Powstała 5 maja 1963 roku. O szkole 5 maja 1963 roku w Lędzinach powstała szkoła podstawowa – wcześniej nazywana „Tysiąclatką”. W tym okresie bardzo dobrze rozwijało się górnictwo. Po II Wojnie Światowej rozbudowano kopalnię „Ziemowit”. Spowodowało to przyjazd do Lędzin wielu nowych mieszkańców. Szkoły zaczęły się przepełniać, dlatego zaczęto budować nową placówkę. Budynek powstał głównie ze środków społecznych KWK „Ziemowit” i mieścił 11 sal wykładowych, 2 sale specjalne, salę gimnastyczną z pomieszczeniem świetlicowym i biblioteką. Szkołę nazwano imieniem Klemensa Szewczyka. Pierwszym dyrektorem został Jan Górski. W 1996 roku zaczęto rozbudowę o nowe skrzydło. Przybyły szatnie oraz 6 nowych sal lekcyjnych. 4 lata później szkoła została przekształcona w sześcioklasową szkołę podstawową, a następnie otrzymała nowego patrona Jana Christiana Ruberga oraz sztandar. Osiągnięcia Szkoła Podstawowa nr 3 wielokrotnie brała udział w międzynarodowym konkursie „Odyseja Umysłu”. Reprezentujące drużyny zdobyły wiele osiągnięć m.in. kilkukrotną wygraną w eliminacjach regionalnych oraz finałach krajowych. W 2017 roku jedna z uczestniczących drużyn przeszła do finałów światowych odbywających się w Michigan. Uczniowie oraz ich trenerzy polecieli do Stanów Zjednoczonych, gdzie zajęli 10 miejsce. Dyrektorzy 1963–1985. Jan Górski. 1985–1990. Maria Kowalczyk. 1991–1996. Anna Ryguła. 1996–2004. Grzegorz Szarowski. 2004–2008. Joanna Pieklak. 2008–2013. Elżbieta Ostrowska. 2013–2018. Małgorzata Szeligiewicz. 2018– nadal Marta Poprawska-Rak. Absolwenci 1960 – prof. Andrzej Noras. 1967 – mgr inż. Gerard Szyja. 1969 – mgr farmacji Renata Ścierska. 1970 – mgr teologii Marek Noras. 1972 – mgr inż. arch. Grzegorz Freitag. 1972 – mgr filologii polskiej Wojciech Strauch. 1973 – mgr inż. Damian Gąszcz. Przypisy Lędziny Szkoły podstawowe w województwie śląskim Lędziny

4963204

https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%81ugowoje%20%28obw%C3%B3d%20kurski%29

Ługowoje (obwód kurski)

Ługowoje () – wieś (ros. село, trb. sieło) w zachodniej Rosji, w sielsowiecie pietrowskim rejonu chomutowskiego w obwodzie kurskim. Geografia Miejscowość położona jest nad rzeką Niestuń, 14 km od centrum administracyjnego sielsowietu pietrowskiego (Pody), 29,5 km od centrum administracyjnego rejonu (Chomutowka), 90 km od Kurska. W granicach miejscowości znajdują się ulice: Kumowka, Sadowaja. Historia Do roku 1963 wieś istniała pod nazwą „Studienok”. Do czasu reformy administracyjnej w roku 2010 wieś Ługowoje była centrum administracyjnym sielsowietu ługowskiego. W tymże roku doszło do włączenia sielsowietów podowskiego i ługowskiego w sielsowiet pietrowski, a wieś Pody zastąpiła Pietrowskoje jako centrum administracyjne. Demografia W 2010 r. miejscowość zamieszkiwało 176 osób. Atrakcje Grodziszcze (X-XVII wiek) Przypisy Wsie w obwodzie kurskim Miejscowości w rejonie chomutowskim

4963209

https://pl.wikipedia.org/wiki/Kelly%20Jones

Kelly Jones

Kelly Jones (ur. 1964) – amerykański tenisista Kelly Jones (ur. 1965) – amerykański wioślarz, olimpijczyk Kelly Jones (ur. 1974) – walijski muzyk, wokalista i gitarzysta rockowego zespołu Stereophonics Zobacz też Kelley Jones (ur. 1962) – amerykański komiksiarz

4963217

https://pl.wikipedia.org/wiki/Novosti

Novosti

Novosti – chorwacki tygodnik oraz portal internetowy z siedzibą w Zagrzebiu. Pismo zostało założone w 1999 roku. Stanowi pismo Serbskiej Rady Narodowej. Przypisy Linki zewnętrzne Oficjalna strona pisma Czasopisma w Chorwacji Czasopisma w języku serbskim Czasopisma w języku chorwackim Czasopisma wydawane od 1999 Portale informacyjne

77

https://pl.wikipedia.org/wiki/Antonio%20L%C3%B3pez%20de%20Santa%20Anna

Antonio López de Santa Anna

Antonio de Padua María Severino López de Santa Anna y Pérez de Lebrón (ur. 21 lutego 1794 w Xalapa-Enríquez, zm. 21 czerwca 1876 w Meksyku) – meksykański polityk konserwatywny i wojskowy, wielokrotny prezydent Meksyku. W 1821 roku, po proklamacji „planu z Iguali”, poparł Agustina de Iturbide (1783–1824) i walczył o niepodległość Meksyku. Po uzyskaniu niepodległości przywodził czterem rebeliom (w 1823, 1828, 1832 i 1841 roku). Sprawował urząd prezydenta wielokrotnie przez różne okresy w latach: 1833–1835, 1839, 1841–1843, 1843–1844, 1846–1847 i 1853–1855. Odparł hiszpańską inwazję w 1829 roku, francuską w 1838 roku, a w 1836 roku wygrał bitwę o Alamo. Jego przegrana w bitwie pod San Jacinto umożliwiła Teksasowi zdobycie niepodległości w 1836 roku. Największą porażką Santa Anny była przegrana wojna ze Stanami Zjednoczonymi (1846–1848), kiedy to Meksyk utracił na rzecz USA ponad połowę swojego terytorium. Wielokrotnie zmuszany do emigracji lub wypędzany z kraju, powrócił do kraju na mocy amnestii w 1874 roku. Zmarł w ubóstwie i zapomnieniu. Życiorys Santa Anna urodził się 21 lutego 1794 roku w Jalapie Enriques w Veracruz. Jego rodzicami byli Antonio López de Santa Anna – niższy urzędnik hiszpańskiej administracji kolonialnej hiszpańskiej prowincji Vera Cruz i Manuela Pérez de Lebrón, a rodzina należała do klasy średniej tzw. criollo. Dzieciństwo spędził w Jalapie, Teziutlán i Veracruz. Walki o niepodległość Meksyku Swoją karierę rozpoczął w 1810 roku jako kadet w pułku piechoty armii hiszpańskiej, w której osiągnął brevet najpierw na stopień kapitana w 1820 roku a rok później na porucznika. Walczył zarówno po stronie rojalistów, jak i powstańców. Przez kilka lat pozostawał lojalny wobec Hiszpanii, walcząc z meksykańskimi bojownikami o niepodległość. W 1813 roku służył w Teksasie, gdzie walczył przeciwko meksykańskiej armii Gutiérreza (hiszp. Ejército Republicano del Norte), a za udział w bitwie pod Mediną został odznaczony za męstwo. Santa Anna był świadkiem brutalnych akcji odwetowych i masowych egzekucji przeprowadzonych z rozkazu hiszpańskiego komendanta José Joaquína de Arredondo (1776–1837), co według niektórych historyków mogło mieć wpływ na postępowanie Santa Anny później podczas rewolucji teksańskiej. W 1821 roku, po proklamacji „planu z Iguali” poparł Agustina de Iturbide (1783–1824), który pokonał Hiszpanów. W wieku 27 lat uzyskał stopień generała. W grudniu 1822 roku powodowany osobistym konfliktem z Iturbidem zwrócił się przeciwko dowódcy i ogłosił własny „plan z Casa Mata” zakładający proklamowanie republiki. W 1823 roku wziął udział w przewrocie przeciwko Iturbidemu, który został obalony. W 1827 roku został wicegubernatorem, następnie gubernatorem stanu Veracruz. Prezydentura w 1833 roku W 1828 roku wsparł Vicente Guerrero (1782–1831) w jego walce o urząd prezydenta, a później doprowadził do jego usunięcia z urzędu. Santa Anna zyskał duże uznanie za udział w walkach z Hiszpanami w 1829 roku, którzy próbowali odzyskać swoją dawną kolonię – ogłoszono go wtedy „bohaterem Tampico”. Następnie przyczynił się do obalenia Guerrero na rzecz Anastasio Bustamante (1780–1853), którego również obalił dwa lata później. Jego „mir wojskowy” pomógł mu w zdobyciu prezydentury w 1833 roku, kiedy wystąpił jako zwolennik federalizmu i przeciwnik Kościoła katolickiego. Po kilku tygodniach ustąpił z urzędu powołując się na przyczyny zdrowotne, co uwolniło go od podejmowania trudnych decyzji. Następnie do władzy doszedł Valentín Gómez Farías (1781–1858), którego prezydentura od 2 czerwca 1833 do 24 kwietnia 1834 roku była przerywana kilkokrotnie powrotami do władzy Santa Anny. Santa Anna obejmował funkcję prezydenta w 1833 roku pomiędzy 16 maja a 3 czerwca, 18 czerwca a 3 lipca oraz 27 października a 15 grudnia. Prezydentura 1834–1835 Następnie Santa Anna zaczął obwiniać Valentína Gómeza Faríasa (1781–1858) i federalistów o stale pogarszający się stan państwa. Zwrócił się ku konserwatystom, powrócił do stolicy i przy wsparciu „planu de Cuernavaca” po raz kolejny został prezydentem kraju. Ogłosił, że Meksyk nie jest gotowy na demokrację i doprowadził do utworzenia w 1835 roku silnie scentralizowanego aparatu administracyjnego. Wygnał swojego wiceprezydenta, rozwiązał Kongres i ogłosił się dyktatorem. Rządził bez Kongresu, programu, budżetu i rządu w okresie od 24 kwietnia 1834 roku do 28 stycznia 1835 roku. W 1835 roku rozprawił się z liberałami z Zacatecas, którzy przeciwstawiali się jego autokratycznym rządom i redukcji funduszy na wojsko. Musiał jednak zawiesić urzędowanie, by podjąć walkę z rebeliantami w Teksasie a jako swojego następcę namaścił Miguela Barragána (1789–1836). Rewolucja teksańska 1835–1836 W grudniu 1835 roku Santa Anna zebrał 6-tysięczna armię i na początku 1836 roku wyruszył do Teksasu. W tym czasie Teksańczycy ogłosili swoją niepodległość i 2 marca 1836 roku proklamowali Republikę Teksasu. Meksykanie pokonali powstańców w Alamo i pod Goliad, a wszyscy jeńcy zostali straceni z rozkazu Santa Anny. Następnie armia Santa Anny udała się na wschód w kierunku rzeki San Jacinto, gdzie 21 kwietnia 1836 roku została pokonana przez wojska Sama Houstona (1793–1863). Santa Anna w ciągu 20 minut miał stracić 500 żołnierzy, podczas gdy straty Houstona wyniosły 6 żołnierzy. Santa Anna został pojmany i doprowadzony do Houstona, który wbrew głosom wymierzenia Santa Annie najwyższej kary przez powieszenie, zmusił go do podpisania traktatu pokojowego uznającego niepodległość Teksasu. Następnie Santa Anna został odesłany do Waszyngtonu, gdzie spotkał się z prezydentem Andrew Jacksonem (1767–1845) i został puszczony wolno. W 1837 roku Santa Anna powrócił do Meksyku, gdzie podczas jego nieobecności pozbawiono go urzędu, a jego miejsce zajął Busamante. Santa Anna powrócił do swojego majątku Manga de Clavo w Veracruz. Wojna francusko-meksykańska (1838) i przejęcie władzy (1839) W 1838 roku marynarka francuska próbowała zająć Veracruz w odwecie za szkody, jakie ponieśli obywatele francuscy w Meksyku. Francuzi domagali się odpowiednich reparacji. Santa Anna zwołał armię meksykańską i poprowadził do Veracruz, gdzie jedynie ostrzelał statki francuskie, które już wypływały z portu. W czasie walk stracił nogę. Dzięki temu zyskał sobie opinię „bohatera Meksyku”, co pomogło mu po raz kolejny w objęciu władzy w kraju, którą sprawował tymczasowo od marca do lipca 1839 roku, podczas gdy oficjalny prezydent był za granicą. Wkrótce został odsunięty od władzy, lecz powrócił w 1841 roku i utrzymał się do 1845 roku, kiedy to został obalony i skazany do dożywotnią banicję. Schronienie znalazł na Kubie. Wojna amerykańsko-meksykańska 1846–1848 W 1846 roku nieuregulowane sprawy granicy z Teksasem doprowadziły do wybuchu wojny ze Stanami Zjednoczonymi. Santa Anna skontaktował się wówczas z prezydentem amerykańskim Jamesem Knoxem Polkiem (1795–1849), aby ten pozwolił mu przedostać się przez amerykańską blokadę morską w celu rzekomego negocjowania warunków pokojowych. Santa Anna obiecał Amerykanom, że użyje swych wpływów, aby przekonać Meksykanów do złożenia broni. Po swoim powrocie Santa Anna przejął dowodzenie nad armią meksykańską. Jednak zamiast podjęcia „działań pokojowych” zwrócił się przeciwko Amerykanom. Armia generała Zacharego Taylora (1784–1850) – politycznego przeciwnika Polka w nadchodzących wyborach prezydenckich w 1850 roku – została pozbawiona regularnych sił, które odesłano generałowi Winfieldowi Scottowi (1786–1866) i wydawała się łatwym celem. Zimą 1846 roku Santa Anna stanął na czele 20 tys. żołnierzy i pomaszerował na spotkanie z armią Taylora, któremu jednak udało się uniknąć porażki w tym starciu i pokonać Meksykan w lutym 1847 roku w bitwie pod Buena Vista w stanie Coahuila. Ostatecznie Meksykanie zostali rozgromieni przez wojska generała Scotta pod Cerro Gordo. Santa Anna znowu musiał opuścić kraj i od 1847 roku przebywał na wygnaniu na Jamajce (1848–1850), a potem w Kolumbii (1850–1853). Dyktatura w latach 1853–1855 W 1853 roku został zaproszony do kraju przez stronnictwo konserwatystów, którzy próbowali przejąć władzę. Razem z nimi ponownie udało mu się zapanować nad Meksykiem. Rządy rozpoczął od ograniczenia wolności prasy i utworzenia komisji do znalezienia europejskiego księcia, by powierzyć mu tron Meksyku. Utworzył tajną policję, by nękać opozycję. Ustanowił przymusową rekrutację do armii, na którą silnie łożył z budżetu. Wkrótce kraj stanął na krawędzi bankructwa, a Santa Anna zmuszony był wprowadzić nowe podatki od nieruchomości, handlu i produkcji przemysłowej. Wprowadzono nawet podatki od liczby okien, drzwi i zwierząt domowych. W grudniu 1853 roku Stany Zjednoczone złożyły Santa Annie ofertę „nie do odrzucenia” zakupu części terytorium Meksyku – doliny La Mesilla (południowych ziem obecnych stanów Nowego Meksyku i Arizony). Santa Anna sprzedał ziemię o powierzchni 109 574 km² (tzw. zakup Gadsdena). Wówczas na południu Meksyku Benito Juárez (1806–1872) i Ignacio Comonfort (1812–1863) zorganizowali rewoltę – proklamując „plan ayutlański” – w wyniku której Santa Anna został obalony w 1855 roku i zmuszony po raz kolejny do opuszczenia kraju. Emigracja i powrót do Meksyku Santa Anna przebywał najpierw w Kolumbii i na wyspie Saint Thomas. Podczas pobytu w Stanach Zjednoczonych w 1863 roku zaproponował swoje usługi w obaleniu cesarza Maksymiliana I osadzonego na tronie meksykańskim przez Francuzów, jednocześnie oferował swoje doświadczenie cesarzowi, przeciwko któremu knuł spisek. Obydwie propozycje zostały odrzucone. W latach 1867–1874 mieszkał na Kubie, Dominikanie i w Nassau. Zerwał z polityką i poświęcił się pisaniu pamiętników. W 1874 roku wykorzystał ogłoszenie amnestii generalnej w kraju i wrócił do Meksyku. Dwa lata później, 21 czerwca 1876, zmarł w ubóstwie i zapomnieniu w mieście Meksyk. Został pochowany na cmentarzu Tepeyac niedaleko Villa de Guadalupe. Był dwukrotnie żonaty – z Inés Garcíą, którą poślubił w 1824 roku i z Maríą Dolores de Tosta, z którą wziął ślub kilka miesięcy po śmierci pierwszej żony w 1844 roku. Santa Anna posiadał przyciągającą osobowość oraz wybitne zdolności przywódcze. Jego ekstrawagancki styl życia, umiłowanie luksusu i żądza władzy połączone z niekompetencją w sprawach państwowych doprowadziły Meksyk na skraj upadku, a jego samego do ubóstwa i utraty poważania. Bywa nazywany „Attylą cywilizacji meksykańskiej” i „Napoleonem Zachodu”. Odznaczenia Wielki Mistrz Orderu Najświętszej Marii Panny z Guadalupe Krzyż Wielki Orderu Karola III (Hiszpania) Krzyż Kawalerski Orderu Orła Czerwonego (Prusy) Wielka Wstęga Orderu Leopolda (1855, Belgia) Uwagi Przypisy Bibliografia Linki zewnętrzne Meksykańscy generałowie Odznaczeni Orderem Guadalupe Odznaczeni Orderem Orła Czerwonego Odznaczeni Orderem Karola III Odznaczeni Orderem Leopolda (Belgia) Konserwatyści Prezydenci Meksyku Meksykanie pochodzenia hiszpańskiego Urodzeni w 1794 Zmarli w 1876 Ludzie urodzeni w Xalapa-Enríquez

4963226

https://pl.wikipedia.org/wiki/Charles%20Nix

Charles Nix

Charles George Ashburner Nix (ur. 25 sierpnia 1873 w Tilgate, zm. 8 maja 1956 w Worth) – brytyjski strzelec, wicemistrz olimpijski. Pochodził z zamożnej rodziny bankiera Johna Henningsa Nixa (jeden z partnerów banku Fuller, Banbury, Nix & Co). Olimpijczyk z Londynu (1908), gdzie wystąpił w trzech konkurencjach (w strzelaniach do tarczy z sylwetką jelenia). W rundzie pojedynczej uplasował się na 10. miejscu, zaś w rundzie podwójnej o jedną pozycję niżej. W drużynowym strzelaniu w rundzie pojedynczej został wicemistrzem olimpijskim, uzyskując najlepszy wynik w brytyjskim zespole (skład drużyny: William Ellicott, William Lane-Joynt, Charles Nix, Ted Ranken). Nigdy nie stanął na podium mistrzostw świata. Wyniki olimpijskie Przypisy Bibliografia Brytyjscy strzelcy Brytyjscy medaliści olimpijscy Medaliści Letnich Igrzysk Olimpijskich 1908 Strzelcy na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 1908 Urodzeni w 1873 Zmarli w 1956

4963227

https://pl.wikipedia.org/wiki/Zubki%20%28przystanek%20kolejowy%29

Zubki (przystanek kolejowy)

Zubki (; ) – przystanek kolejowy w miejscowości Suchlicze, w rejonie kleckim, w obwodzie mińskim, na Białorusi. Leży na linii Osipowicze – Baranowicze. Nazwa pochodzi od pobliskiej miejscowości Zubki. Bibliografia Stacje i przystanki kolejowe w rejonie kleckim

4963230

https://pl.wikipedia.org/wiki/Rozogniskowanie

Rozogniskowanie

Rozogniskowanie – w optyce zawężenie przebiegu funkcji przenoszenia kontrastu powodując skrócenie początkowej, bliskiej zeru części sinusoidy, a także powiększenie zakresu widoczności. Słabą stroną tego rozwiązania jest powstawanie przerw w funkcji przenoszenia kontrastu dla niektórych częstotliwości przestrzennych spowodowanych zwiększoną okresowością funkcji. Powoduje to powstawanie jasnych lub ciemnych prążków wokół kontrastowych elementów struktury, zamazywanie obrazu, a także trudności we właściwej interpretacji. Jest to podstawowa metoda generowania kontrastu w czasie obrazowania w transmisyjnym mikroskopie elektronowym. Przypisy Optyka

4963235

https://pl.wikipedia.org/wiki/14%20Gwardyjski%20Pu%C5%82k%20Lotnictwa%20My%C5%9Bliwskiego

14 Gwardyjski Pułk Lotnictwa Myśliwskiego

14 Gwardyjski Pułk Lotnictwa Myśliwskiego, 14 Leningradzki Gwardyjski Pułk Lotnictwa Myśliwskiego im. Żdanowa odznaczony Orderem Czerwonego Sztandaru () – oddział wojsk lotniczych Armii Czerwonej i Armii Radzieckiej, obecnie Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej w strukturach 105 Dywizji Lotnictwa w Zachodnim Okręgu Wojskowym. Przypisy Jednostki wojskowe odznaczone Orderem Czerwonego Sztandaru Kursk Pułki lotnictwa myśliwskiego Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej Radzieckie pułki lotnictwa myśliwskiego

4963248

https://pl.wikipedia.org/wiki/Drepanopezizaceae

Drepanopezizaceae

Drepanopezizaceae Baral – rodzina grzybów z rzędu tocznikowców (Helotiales). Charakterystyka Owocniki tupu apotecjum, siedzące i głównie zanurzone w tkankach roślin. Zewnętrzna, cienka warstwa zbudowana jest z kanciastych, wielokątnych komórek. Wstawki o lekko nabrzmiałych wierzchołkach, proste. Worki 4–8-zarodnikowe, o wierzchołku rozwartym do stożkowatego i nieamyloidalne. Askospory o kształcie od elipsoidalnego do wrzecionowatego. 2-przegrodowe. Anamorfy tworzą konidiomy typu acerwulus. Konidiogeneza soloblastyczna. Konidia czasami dwóch typów; lekko zagięte makrokonidia o kształcie od elipsoidalnego do wrzecionowatego i mikrokonidia o kształcie od elipsoidalnego do pałeczkowatego. Są to patogeny roślin powodujące plamistość liści, wczesną defoliację, chlorozę i porażenie pędów. M.in., atakują topole, pory, wiśnie, róże i winogrona. Wywołują takie grzybowe choroby roślin, jak: zgorzel liści topoli, antraknoza liści porzeczek, drobna plamistość liści drzew pestkowych, czarna plamistość róży, czarna plamistość brzozy, kustrzebka koniczyny. Systematyka Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Drepanopezizaceae, Helotiales, Leotiomycetidae, Leotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi. Według aktualizowanej klasyfikacji Index Fungorum bazującej na Dictionary of the Fungi do rodziny tej należą rodzaje: Blumeriella Arx 1961 Diplocarpon F.A. Wolf 1912 Drepanopeziza (Kleb.) Jaap 1914 Felisbertia Viégas 1944 Gloeosporidiella Petr. 1921 Holmiodiscus Svrcek 1992 Leptotrochila P. Karst. 1871 Melanodiscus Höhn. 1918 Microgloeum Petr. 1922 Phloeosporella Höhn. 1916 Pseudopeziza Fuckel 1870 Saliastrum Kujala 1946 Spilopodia Boud. 1885 Spilopodiella E. Müll. 1989 Sporonema Desm. 1847 Przypisy

4963249

https://pl.wikipedia.org/wiki/Marek%20Kazimierz%20Orzeszko

Marek Kazimierz Orzeszko

Marek Kazimierz Orzeszko herbu Pobóg – sędzia mielnicki w latach 1645-1648. W 1648 roku był elektorem Jana II Kazimierza Wazy z województwa podlaskiego, podpisał jego pacta conventa. Przypisy Bibliografia Svffragia Woiewodztw, y Ziem Koronnych, y Wielk. Xięstwa Litewskiego. Zgodnie na Naiaśnieyszego Iana Kazimierza Obranego Krola Polskiego [...]. Dane, między Warszawą, a Wolą, Dnia 17. Listopada, Roku 1648, [b.n.s]. Urzędnicy podlascy XIV-XVIII wieku. Spisy". Oprac. Ewa Dubas-Urwanowicz, Włodzimierz Jarmolik, Michał Kulecki, Jerzy Urwanowicz. Kórnik 1994, s. 183. Członkowie stanu rycerskiego I Rzeczypospolitej Elektorzy Jana II Kazimierza Wazy Elektorzy władców Polski (województwo podlaskie) Marek Kazimierz Orzeszko Sędziowie ziemscy mielniccy Sygnatariusze paktów konwentów Jana II Kazimierza Wazy Urzędnicy ziemscy I Rzeczypospolitej

4963250

https://pl.wikipedia.org/wiki/Calloriaceae

Calloriaceae

Calloriaceae Baral & G. Marson – rodzina grzybów z rzędu tocznikowców (Helotiales). Charakterystyka W większości są to saprotrofy żyjące w siedliskach lądowych i morskich, niektóre są endofitami w korzeniach roślin. Apotecja kopułkowe lub zaokrąglone do wydłużonych, siedzące, czasami pozornie rozpostarte. U niektórych gatunków są zamknięte, gdy są niedojrzałe i otwierają się przez szczelinę lub płaty. Warstwa zewnętrzna składa się z hialinowych komórek o texturze pryzmatycznej lub kwadratowej. Warstwa wewnętrzna, składa się z komórek o texturze pryzmatycznej. Wstawki nitkowate lub lancetowate, na wierzchołkach lekko nabrzmiałe, proste lub zgięte. Worki są przeważnie 8-zarodnikowe, nieamyloidalne lub amyloidalne i czasami wyrastają z pastorałków. Askospory elipsoidalne do wrzecionowatych, bez sept, lub 1–3-septowe z gutulami. Konidiomy typu sporodochium. Konidiogeneza jest fialidowa. Konidia bez sept, kuliste do elipsoidalnych lub wrzecionowate. Systematyka Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Calloriaceae, Helotiales, Leotiomycetidae, Leotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi. Według aktualizowanej klasyfikacji Index Fungorum bazującej na Dictionary of the Fungi do rodziny tej należą rodzaje: Aivenia Svrcek 1977 Calloria Fr. 1836 Chaetonaevia Arx 1951 Diplonaevia Sacc. 1889 Duebenia Fr. 1849 Eupropolella Höhn. 1917 Hyalacrotes (Korf & L.M. Kohn) Raitv. 1991 Iridinea Velen. 1934 Laetinaevia Nannf. 1932 Lanceolata Ekanayaka & K.D. Hyde 2019 Loricella Velen. 1934 Micropodia Boud. 1885 Naeviella Clem. 1909 Naeviopsis B. Hein 1976 Phaeonaevia L. Holm & K. Holm 1977 Ploettnera Henn. 1900 Przypisy

78

https://pl.wikipedia.org/wiki/Armia%20Radziecka

Armia Radziecka

Armia Radziecka () – oficjalna nazwa wojsk lądowych, sił powietrznych, wojsk obrony przeciwlotniczej i wojsk rakietowych przeznaczenia strategicznego Sił Zbrojnych ZSRR (w latach 1946–1991) i WNP (1991–1992), które tworzyła razem z marynarką, wojskami pogranicznymi i wewnętrznymi. Nazwa została wprowadzona w 1946 roku (uprzednio Robotniczo-Chłopska Armia Czerwona, RKKA). Armia Radziecka w powojennej Polsce Po II wojnie światowej Naczelne Dowództwo Armii Czerwonej przeformowało dotychczasowe formacje. Na terenie Polski utworzona została tzw. PGW – Północna Grupa Wojsk dyrektywą nr 11097 z dnia 10 czerwca 1945 roku. W grupę tę przekształcono 2 Front Białoruski pod dowództwem marszałka Związku Radzieckiego Konstantego Rokossowskiego. Siedzibą dowództwa tej grupy stała się Legnica na Dolnym Śląsku, gdzie żołnierze radzieccy zajęli 1/3 miasta. Początkowo w Polsce stacjonowało ok. 300 000 żołnierzy. Ważniejszymi lokalizacjami były obok Legnicy: Świdnica, Borne Sulinowo, Przemków-Trzebień, Bagicz, Brzeg, Burzykowo (dzielnica Stargardu), Chojna, Dębica, Żagań, Wschowa, Oława, Białogard, Świnoujście. Wycofywanie wojsk radzieckich rozpoczęło się 8 kwietnia 1991 roku. PGWR liczyła wówczas w Polsce 53 tys. żołnierzy oraz 7,5 tys. pracowników cywilnych, którym towarzyszyło 40 tys. członków rodzin. Rosjanie stacjonowali w 59 garnizonach w 21 ówczesnych województwach. Zajmowali 707 km² terytorium Polski, gdzie posiadali 13 lotnisk, bazę morską, 6 poligonów i 8000 obiektów. Ostatnie oddziały radzieckie opuściły Polskę w końcu roku 1993. Symbolicznie pożegnał je prezydent Lech Wałęsa 17 września 1993 roku w rocznicę agresji ZSRR na Polskę w 1939 roku. Armia Radziecka stacjonowała w Polsce 49 lat. Armia Radziecka w innych państwach W Austrii W Austrii armia ZSRR po wojnie stacjonowała stosunkowo krótko. Została wycofana w myśl Traktatu Państwowego (Staatsvertrag) z 1955, podobnie jak wojska okupacyjne USA, Wielkiej Brytanii i Francji. Austria stawała się krajem niepodległym i neutralnym. Dzień wycofania Rosjan, 26 października, do dziś jest w Austrii świętem państwowym. W NRD W NRD znajdowały się największe siły ZSRR poza krajem. Znajdowało się tam ponad 370 tys. żołnierzy i ponad 500 głowic jądrowych. Wojska te stacjonowały w Niemczech od 1945, a w planach wojennych ZSRR miały stanowić główne siły uderzeniowe w ewentualnej wojnie w Europie Zachodniej. To głównie z NRD w 1968 zaatakowały Czechosłowację wojska radzieckie (choć wkraczały też z Polski, Węgier i samego ZSRR), wykorzystując małą odległość (z Drezna do Pragi jest tylko 150 km). Dopiero pierestrojka w ZSRR (od 1985) i pokojowa rewolucja w NRD (1989) przyniosły koniec okupacji – na mocy traktatu 2+4 (1990) doszło do zjednoczenia Niemiec, a wojska ZSRR zostały wycofane. Powstanie berlińskie i interwencja w 1953 w NRD W czerwcu 1953 doszło do robotniczego powstania w NRD (robotnicy mieli dość podwyższania norm pracy, i pogarszających się warunków życia). Powstanie zostało krwawo stłumione przez armię ZSRR i NRD-owskie oddziały Skoszarowanej Policji Ludowej (Kasernierte Volkspolizei), jako że NRD nie posiadała jeszcze armii. Tego już było za wiele nawet dla lewicowego poety, jakim był Bertold Brecht. To właśnie on ukuł wówczas sławne hasło: Jeśli naród zawiódł zaufanie rządu, niech rząd rozwiąże naród i wybierze sobie inny. Faktem jest, że mimo stłumienia powstania kierownictwo NRD przestało śrubować normy pracy do absurdu. Powstanie dowiodło, że NRD było niepopularnym państwem wśród własnych obywateli i istniało jedynie przez obecność wojsk ZSRR, gotowych siłą stłumić bunt. Dzień powstania, 17 czerwca, obchodzono w RFN jako Dzień Niemieckiej Jedności (Tag der Deutschen Einheit). Powstanie węgierskie 1956 W październiku 1956 na Węgrzech wybuchło powstanie przeciw stalinowskiej dyktaturze Matyasa Rakosiego. Powstańcy obalili pomnik Stalina, powiesili na latarniach złapanych funkcjonariuszy AVH (odpowiednik UB), manifestowali solidarność z Polską. Żądano demokratyzacji i wyjścia wojsk ZSRR z Węgier. Władzę objął komunista-reformator Imre Nagy, który w radiowym przemówieniu zapowiedział wolne wybory, wycofanie wojsk ZSRR i neutralność kraju. Doszło do negocjacji Węgry – ZSRR ws. wycofania wojsk, te jednak okazały się grą na czas ze strony sowieckiej. Z rozkazu Nikity Chruszczowa, w listopadzie doszło do zbrojnego ataku ZSRR na Budapeszt. Powstańcy węgierscy stawili opór, w wąskich uliczkach Budapesztu płonęły czołgi okupantów. Po 10 dniach Sowieci stłumili powstanie. W wyniku inwazji Węgry pozostały jednopartyjną dyktaturą, stalinowca Matyasa Rakosiego zastąpił jednak pragmatyczny János Kádár. Skutek uboczny inwazji był ten, że 200 tys. Węgrów wyemigrowało do Austrii. Kraje Europy Zachodniej nie udzieliły Węgrom pomocy. Wielka Brytania i Francja były zajęte w tym okresie inwazją na Egipt (kryzys sueski). Interwencja w 1968 – operacja „Dunaj”, stłumienie „Praskiej Wiosny” W 1968 władzę w Czechosłowacji objął umiarkowany komunista Alexander Dubček. Okazał się reformatorem, próbującym „socjalizmu z ludzką twarzą” (otwarcie granic, zniesienie cenzury, rozliczenie stalinowskich zbrodni z lat 50.) Te i inne posunięcia wzbudziły sprzeciw ZSRR i jego I Sekretarza Leonida Breżniewa. 21 sierpnia 1968 doszło do inwazji wojsk Układu Warszawskiego (ZSRR, Polska, Węgry) na Czechosłowację, pod hasłem „obrony zdobyczy socjalizmu przed kontrrewolucją”. Inwazja była jawnym pogwałceniem prawa międzynarodowego (zakaz zbrojnej ingerencji w wewnętrzne sprawy innego państwa). Doszło do aresztowania przywódców ČSSR (Dubček, Černík, Kriegl, Smrkovský) i wywiezienia tych polityków do ZSRR. Z wojskowego punktu widzenia inwazja zakończyła się pełnym sukcesem – podobnie jak w 1938 przywódcy ČSR ("Československé republiky" - Republiki Czechosłowackiej 1918-1938) rozkazali wojsku niestawianie oporu. Cała republika została więc zajęta w miarę szybko. Z propagandowego punktu widzenia inwazja była niekorzystna dla ZSRR, ukazała bowiem to państwo jako agresywne mocarstwo, naruszające suwerenność innych krajów. Społeczeństwo Czechosłowacji odniosło się do inwazji negatywnie, ok. 100 tys. osób uciekło do Austrii i NRF, wielu próbowało kampanii biernego oporu (ignorowanie wszelkich zarządzeń i apeli okupantów, bojkot ekonomiczny). Po kraju krążyły hasła: „Co Čech to muzikant, co Rus to okupant”, „Ruce máte v krvi a to není poprvé” (Ręce macie we krwi, i to nie pierwszy raz), Znásilnili jste nás, my ale rodit nebudem” („Zgwałciliście nas, ale my wam nic nie urodzimy”), „1938=1968” (aluzja do układu monachijskiego), „Ani vindru za zrádce Indru” („Zdrajca Indra niewart ani grosza” – Alois Indra był jednym z nielicznych czeskich kolaborantów), „Se Svobodou, za svobodu!” („Ze Svobodą [prezydentem ČSSR], za swobodę – [wolność]”). W następstwie inwazji doszło do przekreślenia reform Dubčeka, władzę objął posłuszny wobec ZSRR Gustáv Husák. Nastał 20-letni okres „normalizacji”, zamknięto granice, a czeskich i słowackich inteligentów poddano ścisłej kontroli. Wojska ZSRR pozostały w kraju aż do 1991. Udział Armii Radzieckiej w konfliktach po II wojnie światowej Wojna koreańska 1950–1953 W wojnie koreańskiej brali udział radzieccy piloci, którzy walczyli na MiG-ach 15 oznakowanych jako samoloty chińskie. Wśród nich byli rekordziści zestrzeleń w tej wojnie – Jiewgienij Piepielajew (23) i Nikołaj Sutiagin (21 lub 22). Fakt udziału lotników radzieckich w tej wojnie opisał m.in. generał porucznik lotnictwa G. Łobow. 18 listopada 1952 r. doszło do bezpośredniego starcia samolotów radzieckich i amerykańskich—do lotniskowca Oriskany na Morzu Japońskim od strony Władywostoku zaczęły się zbliżać 4 migi 15; zostały one przechwycone przez 4 F-86 Sabre, które bez strat własnych zestrzeliły 2 maszyny radzieckie, a 1 z pozostałych uszkodziły (pilot zmarł w szpitalu po powrocie); oficjalnie wyjaśniono to błędem nawigacyjnym radzieckich pilotów, ale prawdopodobnie miało to stanowić rozpoznanie walką skuteczności systemu obrony lotniskowców. Afganistan 1979–1989 Armia Radziecka pod koniec istnienia ZSRR W połowie lat 80. XX w. całość sił Armii Radzieckiej, poza strategicznymi siłami nuklearnymi, była podzielona i zorganizowana tak, aby móc prowadzić jednocześnie efektywnie działania zbrojne o charakterze konwencjonalnym lub z użyciem taktycznej i operacyjnej broni jądrowej na pięciu lądowych kierunkach strategicznych, które w wypadku wybuchu wojny miały stać się samodzielnymi teatrami działań wojennych (TDW). Były to: Północny TDW – obejmujący obszar Skandynawii, do którego przydzielono wojska Leningradzkiego Okręgu Wojskowego oraz Flotę Północną. Składał się on z 12 dywizji zorganizowanych w jedną armię i dwa korpusy armijne wyposażonych w 1200 czołgów, 3100 transporterów opancerzonych i BWP, 1650 systemów artyleryjskich, 125 wyrzutni rakiet przeciwlotniczych, 310 samolotów i 100 śmigłowców. Zachodni TDW – obejmował obszar Europy środkowej i miał być miejscem decydującej konfrontacji z NATO w razie ewentualnej wojny. Dlatego też był najsilniejszym obszarem wojsk radzieckich oraz wojsk Układu Warszawskiego. W jego skład wchodziły wojska zgrupowane w następujących okręgach: bałtyckim, białoruskim, przykarpackim oraz Flota Bałtycka, a także siły grupy zachodniej, centralnej i północnej wojsk Armii radzieckiej stacjonujące na terytoriach NRD, CSRS i PRL wraz z siłami zbrojnymi tych państw (m.in. Siłami Zbrojnymi PRL). W sumie obszar zachodni liczył 103 dywizje (w tym 63 radzieckie) zorganizowane w dziewiętnaście armii i dwa korpusy armijne. Ich wyposażenie stanowiło 27000 czołgów, 27750 transporterów opancerzonych i BWP, 17000 systemów artyleryjskich, 2200 wyrzutni rakiet przeciwlotniczych, 5000 samolotów i 1500 śmigłowców. Południowo-Zachodni TDW – podporządkowano mu wojska Odeskiego i Kijowskiego Okręgów Wojskowych wraz z Flotą Czarnomorską oraz siły Południowej Grup Wojsk Armii Radzieckiej stacjonującej na Węgrzech wraz z wojskami Węgier, Rumunii i Bułgarii. Potencjalny obszar ich działań to Grecja, Turcja, Jugosławia, Austria i Włochy, czyli południowa flanka NATO. W sumie liczył on 56 dywizji (w tym 29 radzieckich) zorganizowanych w jedenaście armii i dwa korpusy armijne. Ich uzbrojenie: 11250 czołgów, 11500 transporterów opancerzonych i BWP, 9850 systemów artyleryjskich, 325 wyrzutni rakiet przeciwlotniczych i około 1300 samolotów i 300 śmigłowców. Południowy TDW – składający się z wojsk Północnokaukaskiego, Zakaukaskiego, Turkiestańskiego i Środkowoazjatyckiego Okręgów Wojskowych, a także Ograniczony Kontyngent Wojsk Radzieckich w Afganistanie. Został stworzony zapewne z myślą o operacjach w rejonie Zatoki Perskiej jako przeciwwaga dla amerykańskich sił szybkiego reagowania podporządkowanych CENTCOM. W sumie liczył on 42 dywizje zorganizowanych w pięć armii i cztery korpusy armijne wyposażonych w 8000 czołgów, 11750 transporterów opancerzonych i BWP, 6900 systemów artyleryjskich, 600 wyrzutni rakiet przeciwlotniczych a jego siły lotnicze 1013 samolotów i 649 śmigłowców. Dalekowschodni TDW – obejmował wojska Dalekowschodniego, Syberyjskiego, Zabajkalskiego Okręgów Wojskowych i Flotę Pacyfiku wraz z Grupą Wojsk Radzieckich w Mongolii i wojskiem tego kraju. Jego siły lądowe były skierowane przeciwko Chinom a lotnicze i morskie głównie przeciwko Japonii i Korei Południowej oraz amerykańskim siłom stacjonującym w tych państwach, a także obecnym na pozostałym obszarze Azji Południowo-Wschodniej i Zachodniego Pacyfiku. Jego siły to 49 dywizji zorganizowanych w osiem armii i cztery korpusy armijne. Na ich uzbrojenie składało się 13500 czołgów, 15750 transporterów opancerzonych i BWP, 10300 systemów artyleryjskich, 950 wyrzutni rakiet przeciwlotniczych oraz około 2000 samolotów i 900 śmigłowców. Ponadto AR posiadała jeszcze wydzielone siły rezerwy strategicznej stacjonujące w Moskiewskim, Uralskim i Nadwołżańskim Okręgach Wojskowych, które po mobilizacji mogły być użyte na dowolnym z powyższych kierunków strategicznych. W sumie liczyły one 19 dywizji posiadających 4300 czołgów, 3000 transporterów opancerzonych i BWP, 3000 systemów artyleryjskich, 200 wyrzutni rakiet przeciwlotniczych, a także 162 samoloty i 170 śmigłowców. Nadto na Kubie stacjonowała jedna Grupa Wojsk. Ogółem Armia Radziecka liczyła w tym okresie około 5 milionów żołnierzy. Jej potencjał mobilizacyjny wystarczał na wystawienie 55 milionów rezerwistów. Zaopatrzenie materiałowe Armii Radzieckiej zapewniał kompleks wojskowo-przemysłowy ZSRR, który pochłaniał według różnych szacunków od 15% do 25% radzieckiego PKB. Tworzyło go 50 biur konstrukcyjnych, które projektowały uzbrojenie produkowane potem w około 150 dużych kompleksach zakładów zbrojeniowych. Zdolny był on opracowywać i produkować wszystkie znane kategorie uzbrojenia konwencjonalnego i jądrowego w ogromnych ilościach, z którymi nie mogły równać się osiągnięcia przemysłu zbrojeniowego żadnego innego państwa świata. Jednocześnie wytwarzano około 190 typów różnego rodzaju broni. Dla przykładu w okresie lat 1974-1985 radziecki przemysł zbrojeniowy produkował rocznie przeciętnie następujące ilości wybranych kategorii uzbrojenia: 195 rakiet ICBM 122 rakiety SLBM 80 rakiet średniego zasięgu 881 rakiet krótkiego zasięgu 972 pociski manewrujące 120 rakiet nośnych 6800 pocisków przeciwlotniczych 1200 radarów 1450 samolotów wojskowych 1000 śmigłowców 2700 czołgów 3400 bojowych wozów opancerzonych 2700 systemów artyleryjskich 54500 ciężarówek wojskowych 10 okrętów podwodnych 66 okrętów nawodnych 300 tys. ton amunicji konwencjonalnej Stanowiło to średnio 3,5 raza większą wielkość produkcji od przemysłu zbrojeniowego USA we wspomnianym okresie. Złożonym zagadnieniem pozostaje jakość produkowanego uzbrojenia. Jakość można tutaj rozpatrywać w 2 aspektach: porównanie zakładanych parametrów danego typu uzbrojenia z parametrami analogicznego uzbrojenia innych sił zbrojnych; zdolność do utrzymania tych parametrów w toku produkcji seryjnej. W pierwszym aspekcie z biegiem czasu jakość produkowanego uzbrojenia (także dzięki pracy radzieckiego wywiadu) ulegała poprawie i pod tym względem w wielu dziedzinach było ono porównywalne z systemami broni wytwarzanymi na Zachodzie. Dotyczy to szczególnie zwiększania celności rakiet balistycznych, wyciszania okrętów podwodnych, postępów w dziedzinie konstrukcji silników rakietowych i odrzutowych, wdrożenia do produkcji pocisków manewrujących, lotniczej broni precyzyjnej, naddźwiękowych rakiet przeciw okrętowych z zaawansowanymi systemami satelitarnymi wykrywania i wskazywania celów morskich, wielokanałowych systemów przeciwlotniczych i rozpoczęcia budowy dużych lotniskowców, w tym także o napędzie atomowym. Natomiast zdecydowanie gorzej było w drugim aspekcie, gdzie do końca istnienia ZSRR nie udało się rozwiązać tego problemu. W związku z tym stosowano paliatywy: dążenie do jak największej rozbudowy ilościowej wojska, aby skompensować to, że zdecydowana większość seryjnie produkowanych egzemplarzy różnych typów uzbrojenia ma parametry mniej lub bardziej ustępujące tym, jakie mieć powinny; w miarę możliwości stosowanie zaostrzonych kryteriów oznaczania parametrów teoretycznych – np. w przypadku wprowadzania nowych typów pocisków APFSDS-T za teoretyczną przebijalność przyjmowano taką grubość pancerza, który przebije co najmniej 80% egzemplarzy serii prototypowej (na Zachodzie – 50%), ponieważ wiedziano, że serie z normalnej produkcji nie osiągną parametrów serii prototypowej. Poszczególne rodzaje Sił Zbrojnych ZSRR przedstawiały się następująco: Armia Radziecka – zorganizowane były w 214 dywizji (52 pancerne, 154 zmechanizowane i 8 powietrznodesantowych) oraz kilkaset jednostek wsparcia szczebla armijnego, dywizyjnego i brygadowego. Na szczeblu operacyjnym dywizje te tworzyły 29 armii i 13 korpusów armijnych dyslokowanych w 16 okręgach wojskowych i pięciu grupach wojsk poza granicami ZSRR. Ich uzbrojenie składało się z następujących ilości sprzętu podstawowych kategorii: 52500 czołgów: T-54/T-55, T-62, T-64, T-72, T-80 60000 bojowych wozów piechoty i transporterów opancerzonych: BMP-1, BMP-2, BTR-50, BTR-60, BTR-70, MT-LB, BRDM-1, BRDM-2 40500 systemów artyleryjskich holowanych i samobieżnych: 2S1, 2S3, 2S4, 2S5, 2S7, BM-21, BM-22, BM-30 4500 wyrzutni rakiet przeciwlotniczych: 2K11 Krug, 2K12 Kub, 9K37 Buk, 9K33 Osa, 9K31 Strieła-1, 9K35 Strieła-10, S-300W 1500 wyrzutni taktycznych rakiet balistycznych: 9K52 Łuna-M, 9K79 Toczka, R-17 Elbrus, 9K714 Oka, TR-1 Temp 3200 wyrzutni przeciwpancernych pocisków kierowanych 9M14 Malutka, 9K111 Fagot, 9K113 Konkurs, 9K114 Szturm Siły Powietrzne ZSRR – podzielone organizacyjnie na Lotnictwo Frontowe, Lotnictwo Dalekiego Zasięgu, Lotnictwo Wojsk Obrony Powietrznej Kraju, Lotnictwo Morskie i Lotnictwo Transportowe posiadało około 10000 samolotów wojskowych i 4000 śmigłowców. Dokładnie było to: 4700 myśliwców: MiG-21, MiG-23, MiG-25, MiG-29, MiG-31, Su-15, Tu-128 3000 samolotów szturmowych, myśliwsko-bombowych i lekkich bombowców: Su-7, Su-17, MiG-27, Su-24, Su-25 920 ciężkich bombowców: Tu-16, Tu-22, Tu-22M, Tu-95 i M-4 625 samolotów wsparcia (rozpoznawcze, WRE, latające tankowce) 575 ciężkich i średnich samolotów transportowych: An-12, An-22, Ił-76 1600 śmigłowców szturmowych: Mi-24 i Mi-28 oraz Mi-8TW 2400 śmigłowców transportowych i specjalistycznych: Mi-6, Mi-8, Mi-26, Ka-25, Ka-27 Wojska Obrony Powietrznej – tworzyły ogólnokrajowy system obrony przed uderzeniami lotnictwa taktycznego i strategicznego oraz w ograniczonym stopniu przed atakiem rakietowym wroga. Oprócz własnego lotnictwa myśliwskiego uwzględnionego powyżej posiadały także na wyposażeniu: 100 wyrzutni antyrakiet systemu A-135 rozmieszczonych wokół Moskwy 1400 baz rakiet przeciwlotniczych, w których rozmieszczono 12000 wyrzutni pocisków: S-25, S-75, S-125, S-200, S-300P sieć 10000 naziemnych radarów wczesnego wykrywania, naprowadzania myśliwców i kierowania ogniem kilkaset samolotów wczesnego ostrzegania AWACS: Tu-126, A-50 Marynarka Wojenna ZSRR – składająca się z czterech flot: Północnej, Bałtyckiej, Czarnomorskiej i Pacyfiku oraz Flotylli Kaspijskiej miała na uzbrojeniu: 5 lekkich lotniskowców ZOP: 3 „Kijew”, 2 typu „Kondor” 32 krążowników: 2 „Orłan”, 4 typu „Atłant”, 4 typu „Bierkut”, 10 typu "Bierkut - A", 7 typu "Bierkut - B, 4 typu „Grozny”, 11 „Swierdłow”, 4 typu "Kirow" 74 niszczycieli: 4 „Sarycz”, 7 „Friegat”, 7 „Bierkut-B”, 19 „Kaszyn”, 8 „Kanin”, 4 „Kildin”, 25 „Kotlin” 32 fregat „Buriewiestnik” 217 korwet rakietowych i ZOP: 34 „Owod”, 50 „Albatros”, 45 „Pietia”, 18 „Mirka”, 35 „Ryga”, 25 „Mołnia”, 10 „Mołnia-2” 34 duże okręty desantowe typów: 2 „Nosorog”, 18 „Ropucha”, 14 „Tapir” 362 okręty podwodne, w tym 189 o okr. o napędzie atomowym Strategiczne Wojska Rakietowe ZSRR – w opisywanym okresie liczyły około 37 tys. głowic nuklearnych i dzieliły się organizacyjnie i zadaniowo na siły strategiczne, średniego zasięgu oraz taktyczne. Strategiczna triada nuklearna w 1985 roku liczyła 9797 głowic nuklearnych zainstalowanych na 2459 środkach przenoszenia. Jej zadaniem było rażenie kluczowych celów militarnych, gospodarczych i administracyjnych wroga przede wszystkim na odległościach międzykontynentalnych, czyli na terytorium USA, aczkolwiek ich część mogła być użyta do ataku na cele leżące w mniejszej odległości. Tworzyło ją wówczas: 1371 rakiet (z ang.) ICBM, w tym: 448 UR-100K/U, 60 RT-2, 150 UR-100MR, 308 R-36M, 160 UR-100N, 45 RT-2PM przenoszących razem 6813 głowic termojądrowych. 928 rakiet (z ang.) SLBM zainstalowanych na 62 okrętach (z ang.) SSBN, w tym: 336 R-27, 280 R-29, 12 R-31, 224 R-29R, 60 R-39, 16 R-29RM na których zainstalowano łącznie 2264 głowic jądrowych. 160 bombowców strategicznych: 130 Tu-95 różnych wersji i 30 M-4 przenoszących 720 bomb termojądrowych i termojądrowych pocisków manewrujących Siły jądrowe średniego zasięgu (eurostrategiczne) – stanowiły funkcjonalny odpowiednik sił strategicznych, jednak w skali kontynentu euroazjatyckiego. Dlatego też ich pierwszorzędnym celem były strategiczne obiekty w europejskich krajach NATO i na terenie ChRL. W roku 1985 składały się z 2208 głowic jądrowych zainstalowanych na 943 nosicielach, w tym: 544 rakietach średniego zasięgu: 112 R-12 i 432 RSD-10 na których rozmieszczono 1408 głowic jądrowych 399 bombowcach średnich należących do Lotnictwa Dalekiego Zasięgu: 187 Tu-16, 90 Tu-22 i 122 Tu-22M uzbrojonych w 800 jądrowych rakiet powietrze-ziemia Ch-22 i KSR-5 Taktyczne siły jądrowe – przeznaczone do użycia na polu bitwy lub na jego bezpośrednim zapleczu. Szacuje się, że w połowie lat 80 XX w. ZSRR posiadał około 25 tys. takich głowic, z których jednak duża część była nieaktywna oczekując w składach na utylizację. Głowice te instalowane były w bardzo szerokim wachlarzu broni takich, jak: bomby lotnicze, taktyczne rakiety powietrze-ziemia pociski artyleryjskie, głowice do taktycznych rakiet balistycznych, miny lądowe, jądrowe rakiety przeciwlotnicze torpedy, rakietotorpedy i miny morskie oraz rakiety przeciw okrętowe System stopni wojskowych w Armii Radzieckiej Poniżej zamieszczony system rang obowiązywał w latach 1955–1991: Uwagi Przypisy Bibliografia Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powszechna Wydawnictwa Gutenberg Print, t. 24/2, W-wa 1997. Россия и СССР в войнах XX века потери вооруженных сил, Статистическое исследование, red. Г.Ф.Кривошеева, Москва 2001 Armia Radziecka

79

https://pl.wikipedia.org/wiki/Argon

Argon

Argon (Ar, ) – pierwiastek chemiczny będący gazem szlachetnym. Jest praktycznie niereaktywny i nie ma żadnego znaczenia biologicznego, jest także jednym ze składników powietrza. Argon wyodrębnili i zidentyfikowali Lord Rayleigh i sir William Ramsay w 1894 roku, usuwając z powietrza tlen, azot, dwutlenek węgla i parę wodną. Atomy argonu mogą zostać uwięzione w sieci innych cząsteczek tworząc klatraty, np. Ar6(H2O)46 i Ar(hydrochinon)3. W roku 2000 doniesiono o otrzymaniu pierwszego związku argonu, fluorowodorku HArF. Izotopy stabilne to 36Ar, 38Ar i 40Ar. Występujący na Ziemi argon ma wyższą masę atomową (39,948 u) niż następny po nim potas (39,0983 u). Jest to spowodowane tym, że nietrwały izotop potasu 40K przechodzi w argon (prawie cały argon na Ziemi pochodzi właśnie z tego źródła), zgodnie z reakcjami (kanałami rozpadu): (wychwyt elektronu 10,72%) (rozpad beta plus 0,001%) (rozpad beta minus 89,28%) Dominujący izotop potasu 39K jest natomiast stabilny. W atmosferze ziemskiej argon występuje w ilości 0,934% objętościowo (1,29% wagowo). Wykorzystanie Skroplenie argonu (a także jego zestalenie) zostało dokonane po raz pierwszy przez polskiego fizyka i chemika, profesora UJ w Krakowie Karola Olszewskiego w 1895 roku. Argon jest wykorzystywany do procesów chemicznych potrzebujących niereaktywnej atmosfery, jeśli nawet atmosfera azotu byłaby zbyt reaktywna. Z tego samego powodu jest jednym z podstawowych gazów (obok dwutlenku węgla) stosowanych w spawaniu w atmosferze ochronnej. Jego zaletą jako atmosfery ochronnej jest też jego większa gęstość od gęstości powietrza, dzięki czemu nie jest wypierany z nieszczelnej aparatury, lecz „ściele” się na jej dnie. Używa się go też w żarówkach, a dzięki niższej od powietrza przewodności cieplnej, podobnie jak krypton, wykorzystywany jest do wypełniania szyb zespolonych w nowoczesnych oknach. Argonem są wypełniane dyski twarde komputerów, w celu zmniejszenia zużycia talerzy i głowic czytających. W postaci mieszanin wypełnia się nim też detektory promieniowania. Od 1976 roku pod kierownictwem dr Franklina Chang-Díaz trwają badania laboratoryjne nad wykorzystaniem argonu w silniku plazmowym o zmiennym impulsie właściwym. Jony argonu Ar+ są wykorzystywane jako ośrodek czynny w laserze argonowym. Argon-41 Izotop argon-41, o okresie półrozpadu 110 minut, emitujący cząstki beta o energii 1,2 MeV i gamma (1,29 MeV), powstaje (w wyniku aktywowania neutronami termicznymi argonu-40) w dużych ilościach w reaktorach jądrowych, zwłaszcza tych chłodzonych powietrzem. Emitowany jest kominami wentylacyjnymi. Poziom jego aktywności nazywany jest aktywnością argonową. Organizmy żywe są narażone jedynie na napromieniowanie zewnętrzne, gdyż jako gaz szlachetny nie jest metabolizowany. Uwagi Przypisy Bibliografia Gazy szlachetne

80

https://pl.wikipedia.org/wiki/Akulturacja

Akulturacja

Akulturacja – termin stosowany w naukach społecznych (m.in. antropologia, etnologia, pedagogika, psychologia, socjologia) oraz naukach o zarządzaniu (m.in. zarządzanie międzykulturowe, kultura organizacji) na określenie zjawisk zachodzących na styku kultur pomiędzy ludźmi (jednostkami i grupami). Akulturacja w naukach społecznych W antropologii W antropologii akulturacja powiązana jest z takimi pojęciami jak wzór kultury, dyfuzja kulturowa. Pojęcie akulturacji - podobnie jak synkretyzm kulturowy – wynika z teorii dyfuzjonizmu. Akulturacja w antropologii to proces polegający na gwałtownym przeobrażaniu się jednej kultury pod wpływem innej kultury, a także pod wpływem zmienionych warunków społecznych i środowiskowych. W etnologii Akulturacja to ogół zjawisk powstałych w wyniku bezpośredniego (np. między reprezentantami odmiennych kultur) lub pośredniego (np. za pośrednictwem przekazu mass-mediów) kontaktu dwóch grup kulturowych, prowadzący do zmian wzorów kulturowych jednej, drugiej lub obu kultur. Końcowym efektem tego procesu może być unifikacja wzorów kulturowych obu grup, bądź przejęcie wzorów jednej grupy przez drugą. W pedagogice Akulturacja to mechanizm przejmowania kultury „obcej”, polegający na przyswajaniu przez jedną grupę elementów kultury drugiej grupy za pomocą kontaktu społecznego. Te elementy kultury to na przykład: wartości, normy zachowania, sposoby myślenia. Akulturacja zachodzi między odrębnymi, ukształtowanymi w odmiennych warunkach systemami społeczno-kulturowymi i prowadzi najczęściej do zaniku wszystkich lub części elementów jednej kultury (mniejszościowej, nie-dominującej). Adaptacja kulturowa w pedagogice dokonuje się na różnych poziomach: Anatomicznym: ochrona strukturalna i fizjologiczna organizmu przed wpływami środowiska (homeostaza fizjologiczna); Psychologicznym: zaspokajanie potrzeb emocjonalnych, radzenie sobie ze stresem za pomocą działania nieświadomych i automatycznych procesów psychologicznych (homeostaza psychologiczna); Społecznym: sprawne funkcjonowanie w środowisku społecznym, równowaga między wymaganiami życia i otoczenia codziennego a sposobem reagowania lub postępowania jednostki; Kulturowym: proces socjalizacji i wychowania traktowany jest jako wchodzenie w kulturę. W socjologii Akulturacja powiązana jest z adaptacją społeczną. Jest to mechanizm umożliwiający regulację wzajemnych stosunków między poszczególnymi podmiotami życia społecznego (jednostki, grupy społeczne). Elementy systemu przekształcają się w taki sposób, aby przetrwał cały system, który przynajmniej w pewnym stopniu musi być i chce być zintegrowany. W takim ujęciu adaptacja jest warunkiem integracji odmiennych kulturowo grup z kulturą dominującą. Według socjologa Roberta K. Mertona, nieprawidłowości w procesie adaptacji wynikają najczęściej z nadmiernej sztywności i stabilności systemu w stosunku do zmian społecznych, co uruchamiać może różne strategie adaptacyjne. W socjologii adaptacja kulturowa połączona jest z takimi pojęciami jak socjalizacja, podmiot socjalizacji, dyfuzja kulturowa, integracja społeczna, anomia (alienacja kulturowa), tożsamość społeczna. W psychologii ogólnej W węższym rozumieniu: stopniowe nabywanie wzorców zachowań charakterystycznych dla otaczającej jednostkę kultury (względnie subkultury). W szerszym rozumieniu: przyjęcie bądź zasymilowanie elementów kulturowych pochodzących z innej kultury. Przez akulturację rozumie się szczególnie proces rozwiązywania problemów związanych ze znalezieniem się w kulturze odmiennej od tej, w której nastąpiła pierwotnie enkulturacja. W psychologii ogólnej, a także w psychologii osobowości, a także społecznej, akulturacja wiąże się z takimi pojęciami jak relacje międzygrupowe, wpływ społeczny, radzenie sobie ze stresem, tożsamość społeczna/kulturowa, adaptacja (przystosowanie się). W psychologii międzykulturowej W psychologii międzykulturowej proces akulturacji połączony jest z takimi pojęciami jak: kultura, zmiana kulturowa, proces adaptacji (przystosowania się), proces radzenia sobie z różnicami kulturowymi, inność kulturowa, wartości kulturowe, tożsamość kulturowa, szok kulturowy, strategie adaptacji, etnocentryzm, stereotypy. Enkulturacja W psychologii międzykulturowej akulturacja powiązana jest z procesem enkulturacji. Enkulturacja to proces nabywania i przyswajania swojej kultury przez jednostkę i grupy. Badania psychologii międzykulturowej w tej dziedzinie analizują takie obszary jak wychowanie, relacje rodzice-dzieci, grupy rówieśnicze, system oświaty, instytucje religijne. Badana jest zmiana w tych obszarach w kontekście kształtowania kultury w jednostkach i grupach. W wyniku enkulturacji dzieci przyswajają sobie wartości, normy, sposoby i style zachowań, przyjęte w danej kulturze. W zarządzaniu międzykulturowym Akulturacja powiązana jest z pojęciem kultury stanowiącej dynamiczny system. W dyskursie demotycznym (potocznym) kulturę określa się jako system dynamiczny, zmienny i polegający na nieustannym redefiniowaniu przez jednostki i grupy, które wchodzą w interakcje z ludźmi pochodzącymi z odmiennych środowisk bądź reagują na zmieniające się okoliczności. W odróżnieniu od dyskursu demotycznego, w dyskursie dominującym, kultura rozumiana jest jako specyficzna cecha jakiejś grupy. W tym rozumieniu, kultury można traktować jako niezmienne i odziedziczone cechy różnych grup narodowych, etnicznych, religijnych. Pojęcie kultura ma też znaczenie dla akulturacji, gdy mówimy o kompetencjach międzykulturowych wspomagających proces akulturacji, a kształtowanych w procesie zarządzania międzykulturowego. Tu kultura rozumiana jest na 3 poziomach: Kultura jako „kultywacja” – pierwotnie ziemi, następnie umysłu, a ostatecznie całej złożonej cywilizacji ludzkiej. Kultura jako „czarna skrzynka” – mieści w sobie znaczenia, wartości, normy i „sposoby” (wzorce zachowań, artefakty) regularnie demonstrowane i stosowane przez jednostki ludzkie oraz grupy z nich złożone. Kultura jako działania podejmowane przez jednostki, grupy i społeczeństwa w celu nadania sensu otoczeniu oraz całość środków służących jednostkom do określania tych działań. Najprościej, kultura rozumiana jest tu jako pewne uogólnienie sposobów wyróżniania się pewnych grup spośród innych grup. W zetknięciu się z odmiennością kulturową, a zwłaszcza przy dłuższym pobycie w kręgu odmiennym kulturowo – wybierane są różne strategie akulturacyjne. Wybrana strategia jest wypadkową dwóch czynników: decyzji uchodźcy/imigranta oraz sposobu, w jaki reaguje na jego obecność otoczenie. Za każdą z czterech strategii akulturacyjnych (integracja, asymilacja, separacja i marginalizacja) kryją się przekonania migranta odnoście kultury ojczystej i kultury kraju przyjmującego. Z przyjęcia każdej z tych strategii wynikają dla jednostki konsekwencje psychologiczne i społeczne. Modele teoretyczne akulturacji Florian Znaniecki Jednym z pierwszych badaczy zjawiska akulturacji był Polak Florian Znaniecki. Badał on imigrantów z Polski przybyłych do Stanów Zjednoczonych w pierwszej połowie XIX wieku. W swoich badaniach skupił się na charakterystyce procesów dezorganizacji społecznej, ale też przemian pozytywnych, jakie obserwował wśród osiedlających się emigrantów polskich w Stanach Zjednoczonych. Znaniecki był twórcą podejścia jakościowego opartego na koncepcji współczynnika humanistycznego. Zgodnie z nim, przedmiotem nauk o kulturze powinno być świadome, subiektywne odzwierciedlenie (np. źródłem danych empirycznych powinny być pamiętniki). We wspólnej z Williamem I. Thomasem wielotomowej pracy „Polski chłop w Europie i w Stanach" (1918-1920) źródłem danych empirycznych były listy pisane do kraju. Colleen Ward Nowozelandzka psycholożka międzykulturowa Coleen Ward przedstawiła model uporządkowania różnych nurtów badawczych związanych z akulturacją. Model ten zwany jest A-B-C psychologii akulturacji: A jak afekt: teorie stresu oraz radzenia sobie z trudnościami akulturacyjnymi. W tej grupie mieszczą się badania nad szokiem kulturowym i stresem akulturacyjnym. Badacze z tej grupy to m.in.: Lysgaard (1955), Oberg (1960), Lazarus i Folkman (1984), Furncham i Bochner (1986), Schmitz (1992, 1994). B: teorie uczenia się kulturowego. Badania z tego zakresu polegają na analizie procesów nabywania kompetencji koniecznych do funkcjonowania w nowej rzeczywistości. Badacze z tej grupy to m.in.: Furnham i Bochner (1982), Ward i Rana-Deuba (1999). C: teorie koncentrujące się na zagadnieniach dynamiki tożsamości u osób z doświadczeniem migracyjnym. Najbardziej znanym badaczem z tej grupy jest John Berry (1997, 2002, 2006). John Berry Kanadyjski psycholog John Berry znany jest ze wprowadzenia najbardziej popularnego obecnie modelu akulturacji. Akulturacja psychologiczna według Berry’ego odnosi się do zmian w jednostce, która uczestniczy w sytuacji kontaktu kulturowego – jednostce, na którą bezpośrednio oddziałuje wpływ zewnętrznej kultury. Akulturacja psychologiczna odnosi się do zmiany w kulturze, której jednostka jest uczestnikiem. Model akulturacji Berry’ego odnosi się zarówno do decyzji osoby będącej w procesie akulturacji (migranta), jak i grupy dominującej (społeczeństwa przyjmującego). Strategie akulturacji na poziomie relacji międzygrupowych Wyłączanie – czystki etniczne Segregacja i gettoizacja Model republikański – tygiel etniczny Pluralizm i wielokulturowość Strategie akulturacji na poziomie jednostek Marginalizacja Separacja Asymilacja Integracja Zobacz też Kultura Socjalizacja Enkulturacja Globalizacja Tożsamość kulturowa Tożsamość indywidualna Tożsamość społeczna Przypisy Zmiana kulturowa

81

https://pl.wikipedia.org/wiki/Achtung%20%E2%80%93%20Panzer%21

Achtung – Panzer!

Achtung – Panzer! (z niem. Uwaga, czołg!) – opublikowana w 1937 roku książka autorstwa Heinza Guderiana, twórcy niemieckich wojsk pancernych. Autor wyraził w niej opinię, że Niemcy mogą sobie pozwolić tylko na krótką wojnę, zanim zostaną wyczerpane skromne zapasy surowców strategicznych. Można to zrealizować, wykorzystując silne związki pancerne, zdolne do szybkich uderzeń. Założenia książki Achtung – Panzer! legły u podstaw wojny błyskawicznej – Blitzkriegu. Książka ma fundamentalne znaczenie dla sztuki wojennej, gdyż od niej zaczynają się współcześnie rozumiane wojska pancerne. Koncepcje zawarte w książce nie były nowatorskie. Wcześniej podobne idee prezentował J.F.C. Fuller i inni. Jednak inne prace pozostały w sferze koncepcji, natomiast Guderian swoje pomysły wcielił w życie, i jak pokazał przebieg wojny, sprawdziły się one w praktyce. Oprócz grupy teoretyków wojskowości, którzy przewidywali w okresie międzywojennym, że czołg będzie podstawowym środkiem walki w przyszłej wojnie, liczni wojskowi, bądź całkowicie negowali znaczenie broni pancernej, bądź byli bardzo sceptyczni co do jej możliwości bojowych. Struktura Książka składa się 12 rozdziałów. Przypisy Linki zewnętrzne Niemieckie utwory literackie Książki poświęcone strategii Utwory literackie z 1937

4963256

https://pl.wikipedia.org/wiki/Halowe%20Mistrzostwa%20Europy%20w%20Lekkoatletyce%201982%20%E2%80%93%20bieg%20na%2060%20m%20m%C4%99%C5%BCczyzn

Halowe Mistrzostwa Europy w Lekkoatletyce 1982 – bieg na 60 m mężczyzn

Bieg na 60 metrów mężczyzn – jedna z konkurencji biegowych rozgrywanych podczas halowych lekkoatletycznych mistrzostw Europy w Palasport di San Siro w Mediolanie. Eliminacje, półfinały i bieg finałowy zostały rozegrane 6 marca 1982. Zwyciężył reprezentant Polski Marian Woronin, który tym samym obronił tytuł zdobyty na poprzednich mistrzostwach. Rezultaty Eliminacje Rozegrano 4 biegi eliminacyjne, do których przystąpiło 19 biegaczy. Awans do półfinału dawało zajęcie jednego z pierwszych dwóch miejsc w swoim biegu (Q). Skład półfinałów uzupełniło czterech zawodników z najlepszym czasem wśród przegranych (q).Opracowano na podstawie materiału źródłowego. Bieg 1 Bieg 2 Bieg 3 Bieg 4 Półfinały Rozegrano 2 biegi półfinałowe, w których wystartowało 12 biegaczy. Awans do finału dawało zajęcie jednego z trzech pierwszych miejsc w swoim biegu (Q).Opracowano na podstawie materiału źródłowego. Bieg 1 Bieg 2 Finał Opracowano na podstawie materiału źródłowego. Przypisy Bibliografia Bieg na 60 m mężczyzn

82

https://pl.wikipedia.org/wiki/Apartheid

Apartheid

Apartheid (z ) – Ideologia głosząca konieczność osobnego rozwoju społeczności różnych ras, a także bazujący na tej teorii system polityczny panujący w Republice Południowej Afryki do połowy lat 90 XX wieku, oparty na segregacji rasowej. System segregacji był oparty na przekonaniu o wyższości rasy białej i dyskryminował ludność czarną i kolorową. W 1968 został uznany przez Organizację Narodów Zjednoczonych za zbrodnię przeciwko ludzkości. Termin „apartheid” powstał w latach 30 XX wieku, a jako polityczny slogan został użyty we wczesnych latach 40 przez Partię Narodową, jednak polityka apartheidu jako taka sięga wstecz, ku początkom białego osadnictwa w Afryce Południowej. Po dojściu do władzy Partii Narodowej w 1948 społeczny zwyczaj apartheidu został usystematyzowany pod postacią prawa. W grudniu tego roku podczas uchwalenia Powszechnej deklaracji praw człowieka delegacja RPA należała do mniejszości wstrzymującej się od głosu. Podłoże U źródeł apartheidu leżą: doktryna kalwinizmu ukształtowana w odrębności od nurtu europejskiego (rola i pozycja Afrykanerów), odrzucenie koncepcji społeczeństwa wielorasowego (odrębny rozwój), teza o pierwszeństwie osadniczym Europejczyków przed plemionami Bantu, teza o braku istnienia narodu Bantu a jedynie kilkunastu grup plemiennych. Zwolennicy ideologii apartheidu uznawali, że Bóg stworzył odrębne rasy i każda z nich ma odmienną, stałą, obiektywną charakterystykę. Zmiana ras była uważana za złamanie woli Boga, w szczególności uważano, że mieszanie się białych Afrykanerów z czarnymi doprowadzi do wyginięcia ich rasy. Ideologowie apartheidu uważali, że RPA powinna być krajem jedynie dla białych, czarni i kolorowi mieli mieszkać i pracować w rezerwatach w najbardziej nieprzyjaznych częściach kraju lub mieli pełnić rolę taniej siły roboczej dojeżdżającej do pracy w miastach z rezerwatów. Historia apartheidu W roku 1949 wprowadzona została ustawa zakazująca mieszanych małżeństw. W roku 1950 wprowadzono prawo zakazujące kontaktów seksualnych pomiędzy przedstawicielami różnych ras. Większość postępowań na podstawie tego prawa była wytaczana białym mężczyznom i czarnym lub kolorowym kobietom, przy czym biali mężczyźni otrzymywali często łagodniejsze wyroki niż czarne lub kolorowe kobiety. Wprowadzenie polityki apartheidu zostało umożliwione przez Ustawę o Spisie Ludności z roku 1950. Apartheid narzucał klasyfikację wszystkich mieszkańców na „białych”, „czarnych” i „kolorowych”. Kryteria klasyfikacji uwzględniały m.in. pochodzenie, wygląd i zwyczaje. Później dodano czwartą kategorię – „Azjatów”, wcześniej klasyfikowanych jako „kolorowi”; jednakże kategoria „Azjatów” odnosiła się prawie wyłącznie do Hindusów. System apartheidu już w 1950 roku nadał Japończykom status „Honorowej Rasy Białej”, co dawało im takie same prawa jak ludziom rasy białej. W niedługim czasie tytuł „Honorowej Rasy Białej” został rozszerzony na prawie wszystkie azjatyckie narody rasy żółtej (większość Chińczyków, Koreańczyków, Tajwańczyków itd.), co całkowicie zrównało ich prawa z rasą białą. System apartheidu został wzmocniony przez serię praw z lat 50 XX wieku. Ustawa o Zbiorowej Przestrzeni () z 1950 przypisała poszczególnym rasom oddzielne strefy mieszkaniowe i komercyjne. Jej skutkiem było przymusowe wysiedlenie 3,5 mln czarnych mieszkańców RPA na prowincje. Inną konsekwencją było masowe wyburzanie domów czarnych w miastach (np. w Johannesburgu), by przygotować grunty dla białych mieszkańców kraju. Ustawy o Ziemi z lat 1954 i 1955 zabroniły przebywania poszczególnym rasom w określonych strefach. Wszystkie osoby nie należące do rasy białej musiały nosić ze sobą specjalne książeczki, podbijane co miesiąc przez pracodawcę, upoważniające do pobytu na danym obszarze miejskim. W 1955 roku wprowadzano w życie segregację rasową w instytucjach edukacyjnych. Biali mieli otrzymywać tradycyjną edukację. System edukacyjny dla czarnych, kolorowych i Azjatów miał natomiast kształcić ich do zawodu pracowników fizycznych, minister edukacji kraju stwierdził, że nie ma potrzeby uczyć nie-białych dzieci matematyki. Zniesiono obowiązek szkolny wobec nie-białych. Zakazano czarnym kształcenia się na uniwersytetach dla białych i powołano dla nich osobne uczelnie o obniżonych wymaganiach. Wprowadzono również segregacje we wszystkich instytucjach publicznych – kinach, transporcie publicznym, restauracjach, obiektach sportowych. Stworzono zdefiniowane rasowo kategorie zawodowe. Oddzielono też władze polityczne, jedynie biali mieli prawo głosu w wyborach do białych władz krajowych (później rozszerzono je również na kolorowych). Regiony zamieszkane przez czarnych – Transkei, Ciskei, Bophuthatswana, Venda i KwaZulu zostały wydzielone wyłącznie dla czarnych jako bantustany, w których wprowadzono czarne władze i zamierzano docelowo uczynić z nich pozornie niepodległe państwa. Prowincje były całkowicie uzależnione od władz centralnych. Pojęcie „bantustan” było uważane za obraźliwe przez czarnych mieszkańców RPA. Większość czarnych uzyskała obywatelstwo tych krajów i jednocześnie została pozbawiona obywatelstwa południowoafrykańskiego. W związku z wprowadzeniem polityki apartheidu wprowadzono ustawę o tłumieniu komunizmu w 1950 roku. Definiowała ona komunizm tak szeroko, że praktycznie każda aktywność polityczna członków rasy czarnej mogła zostać ukarana. W ramach tej ustawy rozpoczęto represje wobec liderów związków zawodowych, którzy sprzeciwiali się rasizmowi i polityce segregacji rasowej (Solly Sachs, Ray Alexander). Członkostwo w związkach zawodowych było zakazane czarnym do lat 80 Każdy związek zawodowy o charakterze politycznym był zakazany. Obowiązywał też zakaz strajków. Międzynarodowy sprzeciw Apartheid był wielokrotnie potępiany przez społeczność międzynarodową. W 1944 Deklaracja Filadelfijska proklamowała: wszyscy ludzie, bez względu na rasę, wyznanie czy płeć mają prawo dążyć zarówno do materialnego dobrobytu, jak i do rozwoju duchowego w warunkach wolności i godności, gospodarczego bezpieczeństwa i równych możliwości. W 1945 Karta Narodów Zjednoczonych do celów ONZ zaliczyła popieranie praw człowieka i zachęcanie do poszanowania tych praw i podstawowych wolności dla wszystkich bez względu na różnice rasy, płci, języka lub wyznania. W 1946 Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła w preambule swej Konstytucji: Korzystanie z najwyższego, osiągalnego poziomu zdrowia jest jednym z podstawowych praw każdej istoty ludzkiej bez różnicy rasy, religii, przekonań politycznych, warunków ekonomicznych lub społecznych. W 1958 Międzynarodowa Organizacja Pracy zainicjowała Konwencję nr 111 zabraniającą m.in. dyskryminacji rasowej w zatrudnieniu. W 1960 pod auspicjami UNESCO powstała Konwencja w sprawie zwalczania dyskryminacji w dziedzinie oświaty zabraniająca wszelkiego wyróżniania, wykluczania, ograniczania lub uprzywilejowania m.in. ze względu na rasę lub kolor skóry (art. 1). W 1961 Republika Południowej Afryki została zmuszona do wystąpienia ze Wspólnoty Narodów przez państwa członkowskie krytyczne wobec systemu apartheidu. W 1966 potępiła apartheid Międzynarodowa konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej. Przyjęty w tym samym roku Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych w art. 2.1 głosi Każde z Państw-Stron niniejszego Paktu zobowiązuje się przestrzegać i zapewnić wszystkim osobom, które znajdują się na jego terytorium i podlegają jego jurysdykcji, prawa uznane w niniejszym Pakcie, bez względu na jakiekolwiek różnice, takie jak: rasa, kolor skóry, płeć, język, religia, poglądy polityczne lub inne, pochodzenie narodowe lub społeczne, sytuacja majątkowa, urodzenie lub jakiekolwiek inne okoliczności. Podobnie Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych w art. 2.2: Państwa Strony niniejszego Paktu zobowiązują się zagwarantować wykonywanie praw wymienionych w niniejszym Pakcie bez żadnej dyskryminacji ze względu na rasę, kolor skóry, płeć, język, religię, poglądy polityczne lub inne, pochodzenie narodowe lub społeczne, sytuację majątkową, urodzenie lub jakiekolwiek inne okoliczności. W 1968 Konwencja o niestosowaniu przedawnienia wobec zbrodni wojennych i zbrodni przeciw ludzkości zaliczyła apartheid do zbrodni przeciw ludzkości. W tym samym roku potępiła go Proklamacja teherańska. W 1973 Zgromadzenie Ogólne ONZ uchwaliło Międzynarodową Konwencję o Przeciwdziałaniu i Karaniu Zbrodni Apartheidu. Doraźną intencją Konwencji było dostarczenie podstaw prawnych do nałożenia sankcji celem wywarcia presji na rząd Republiki Południowej Afryki. Konwencja weszła w życie w 1976. W 1979 Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet głosi we wstępie eliminacja apartheidu, wszelkich form rasizmu, dyskryminacji rasowej, kolonializmu, neokolonializmu, agresji, obcej okupacji i dominacji oraz ingerencji w wewnętrzne sprawy państw ma podstawowe znaczenie dla pełnego korzystania przez mężczyzn i kobiety z ich praw. W 1981 Afrykańska Karta Praw Człowieka i Ludów zabroniła dyskryminacji ze względu na rasę, przynależność do grupy etnicznej, kolor skóry, płeć, język, przekonania religijne, polityczne lub jakiekolwiek inne, pochodzenie narodowe lub społeczne, urodzenie albo inny status (art. 2). W 1986 w związku z szeroką kampanią międzynarodowego protestu przeciw apartheidowi (m.in. koncerty rockowe i pikiety pod placówkami dyplomatycznymi) i pod naciskiem opinii publicznej rządy Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii nałożyły na Republikę Południowej Afryki sankcje ekonomiczne w proteście przeciwko prowadzonej przez jej rząd polityce rasowej (mimo iż obydwa kraje czerpały ogromne korzyści z bogactw naturalnych i strategicznego położenia RPA, traktując ten kraj jako swojego sojusznika w zimnej wojnie). W 1987, na skutek olbrzymiej presji Stanów Zjednoczonych, współpracę (głównie militarną) z RPA zerwał Izrael. Także w 1985 Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych przyjęło Międzynarodową Konwencję przeciwko apartheidowi w sporcie, która weszła w życie w roku 1988, wszystkie strony, które podpisały konwencję zobowiązały się nie utrzymywać kontaktów sportowych z państwami apartheidu. Dopiero w 1992 Międzynarodowy Komitet Olimpijski dopuścił Republikę Południowej Afryki do udziału w igrzyskach olimpijskich. Kres polityki apartheidu W latach 50. XX wieku Afrykańskim Kongresem Narodowym zaczął kierować Nelson Mandela. Za działalność terrorystyczną i próby obalenia rządu został skazany w roku 1962 na dożywotnie więzienie. Stał się on symbolem walki z apartheidem. We wczesnych latach 90. XX wieku, w wyniku narastającej presji przeciwko polityce apartheidu (zarówno wewnętrznej, jak i zewnętrznej), rząd Republiki Południowej Afryki na czele z prezydentem Frederikiem Willemem de Klerkiem rozpoczął demontaż systemu apartheidu. W 1990 rząd pod kierunkiem Partii Narodowej rozpoczął reformy zaczynając od uwolnienia w 1990 roku Nelsona Mandeli i zalegalizowania uprzednio zakazanych partii politycznych: Afrykańskiego Kongresu Narodowego (ANC), Kongresu Panafrykańskiego (PAC) i Południowoafrykańskiej Partii Komunistycznej (SACP) oraz uwolnienia więzionych czarnych działaczy. W 1994 krajowa konstytucja została napisana na nowo. Odbyły się też pierwsze powszechne wybory w historii kraju. Pierwszym czarnoskórym prezydentem Republiki Południowej Afryki został Nelson Mandela. Rok wcześniej, w 1993 roku, Nelson Mandela i Frederik Willem de Klerk zostali laureatami pokojowej Nagrody Nobla. Po zakończeniu apartheidu Partia Narodowa i Frederik Willem de Klerk przez krótki okres rządzili u boku Afrykańskiego Kongresu Narodowego. Biali posiadają wciąż znaczącą reprezentację polityczną w prowincjach Przylądkowej Zachodniej i Gauteng. Nie są też wykluczeni z władzy na poziomie kraju: Ronnie Kasrils był ministrem służb bezpieczeństwa, Afrykaner Alec Erwin ministrem skarbu, a były lider Partii Narodowej, Marthinus van Schalkwyk jest ministrem ds. rozwoju i turystyki. Zobacz też Apartheid płciowy Uwagi Przypisy Bibliografia Linki zewnętrzne Pełny tekst Międzynarodowej Konwencji o Przeciwdziałaniu i Karaniu Zbrodni Apartheidu Polski przekład Konwencji o Przeciwdziałaniu i Karaniu Zbrodni Apartheidu (Dz.U. 1976 Nr 32, poz. 186), lista stron Konwencja w sprawie zwalczania dyskryminacji w dziedzinie oświaty sporządzona w Paryżu dnia 15 grudnia 1960 (Dz.U. 1964 Nr 40, poz. 268), lista stron Międzynarodowa konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej otwarta do podpisu w Nowym Jorku dnia 7 marca 1966 (Dz.U. 1969 Nr 25, poz. 187), lista stron Konwencja o niestosowaniu przedawnienia wobec zbrodni wojennych i zbrodni przeciw ludzkości przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych dnia 26 listopada 1968 r. (Dz.U. 1970 Nr 26, poz. 208), lista stron Międzynarodowa konwencja przeciw apartheidowi w sporcie przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych dnia 10 grudnia 1985 r. (Dz.U. z 1988 Nr 14, poz. 100), lista stron Stosunki międzynarodowe: Apartheid Totalitaryzm

83

https://pl.wikipedia.org/wiki/Aleksander%20Or%C5%82owski

Aleksander Orłowski

Aleksander Orłowski – malarz koni i scen batalistycznych Aleksander Orłowski – urzędnik pocztowy, radny, działacz plebiscytowy, dyrygent chórów, kompozytor i organizator życia muzycznego Aleksander Orłowski – filozof

84

https://pl.wikipedia.org/wiki/American%20National%20Standards%20Institute

American National Standards Institute

American National Standards Institute (ANSI) – instytucja ustalająca normy techniczne obowiązujące w USA. Historia ANSI powstała w 1918 roku. Początkowo działała pod nazwą American Engineering Standards Committee (AESC), w 1928 roku zmieniła nazwę na American Standards Association (ASA). W 1966 roku ASA została zreorganizowana i otrzymała nazwę United States of America Standards Institute (USASI). Nazwa obecna, czyli ANSI (ang. American National Standards Institute) jest noszona przez tę instytucję od 1969 roku. Status prawny W odróżnieniu od innych tego rodzaju instytucji w innych krajach, ANSI nie jest agencją rządową i nie posiada żadnych własnych „mocy prawnych” do egzekwowania ustalonych przez siebie norm. Jej działalność jest jednak silnie sprzężona z władzami USA, które zwykle honorują ustalenia ANSI i wiele norm ANSI jest włączanych do powszechnie obowiązujących aktów prawa; nie dzieje się to jednak automatycznie. ANSI jest prywatną, pozarządową instytucją non-profit. Może należeć do niej i mieć wpływ na jej działania każda firma i instytucja działająca legalnie w USA, a także instytucje i firmy spoza USA. Aktualnie należy do niej ponad 1000 rozmaitych instytucji i firm. Działalność ANSI zajmuje się wszelkimi normami technologicznymi od norm ustalających skład asfaltu na drogach po obowiązujący sposób kodowania liter w komputerach. Ustalanie norm odbywa się w zespołach roboczych, w których uczestniczyć mogą wszyscy zainteresowani członkowie ANSI. Normy zatwierdza przez głosowanie ANSI’s Board Committee for Conformity Assessment, w której zasiada po jednym przedstawicielu z każdej zrzeszonej organizacji. Rozpoczęcie prac nad nową normą lub zmianę starej może proponować: ANSI jako całość (np. na skutek ustaleń międzynarodowych); któraś z agencji rządowych; grupa minimum 10 członków ANSI. ANSI, oprócz ustalania norm wewnątrzkrajowych, stara się też wpływać na kształt norm międzynarodowych ISO poprzez członkostwo w tej organizacji. Często jej International Conformity Assessment Committee zajmuje się także sporami z europejskimi i japońskimi instytucjami normalizacyjnymi w sprawie ustalania wspólnych norm międzynarodowych. Strony kodowe ANSI Microsoft używa określenia „strony kodowe ANSI” (ang. „ANSI code page”) na określenie 8-bitowych stron kodowych używanych przez interfejs graficzny Windows i starsze aplikacje. Określenie to jest mylące, gdyż te strony kodowe nie są normowane przez ANSI, w rzeczywistości niektóre z nich są częściowo (w różnym stopniu) zgodne z kodowaniami ISO 8859. Zobacz też standardy języka C ASCII National Institute of Standards and Technology format arkusza – system amerykański, Przypisy Linki zewnętrzne Strona domowa ANSI Słownik terminologii MS – patrz hasło „ANSI” Organizacje standaryzacyjne National Standards Institute Organizacje non-profit

85

https://pl.wikipedia.org/wiki/Abelard

Abelard

Abelard – imię męskie zapewne pochodzenia francuskiego (prowansalskiego), którego pierwotne znaczenie wywodzone jest od wyrazu prowansalskiego abelha, oznaczającego „pszczelarza”. Jednak bywa ono także łączone z niemieckimi imionami Adalhard (dosł. „szlachetna siła”) bądź też Eberhard (dosł. „silny jak dzik”). Początki tego imienia wiążą się z postacią filozofa i teologa francuskiego Pierre’a Abélarda (1079–1142). W Polsce imię to jest niemal nieużywane, znane jest przede wszystkim z literatury (por. np. Heloiza i Abelard Rogera Vaillanda). Abelard imieniny obchodzi 21 kwietnia. Odpowiedniki w innych językach angielski: Abelard czeski: Abelard duński: Abelardo esperanto: Abelardo francuski: Abélard grecki: Αβελάρδος hiszpański: Abelardo litewski: Abelardas łacina: Abelard, Abaelardus, Abelardus niemiecki: Abelard portugalski: Abelardo słoweński: Abelard węgierski: Abelárd włoski: Abelardo Znane osoby noszące imię Abelard Abelard Giza – polski reżyser, scenarzysta i twórca kabaretowy Przypisy Imiona francuskie Męskie imiona germańskie

86

https://pl.wikipedia.org/wiki/Autochton

Autochton

Autochton ( autochthon – „z tej ziemi”, „tuziemiec, tubylec”, od autós „sam” i chthōn „ziemia”) – człowiek należący do rdzennej ludności danego obszaru. W odróżnieniu od ludności autochtonicznej mówi się o ludności napływowej. Według profesora Andrzeja Saksona, socjologa specjalizującego się w badaniach mniejszości etnicznych termin autochton określa także mieszkańca pogranicza polsko-niemieckiego, byłego obywatela III Rzeszy, deklarującego polskie pochodzenie. Termin ten bywał niezrozumiały dla osób nim określanych, bywał też stygmatyzujący. Polskojęzyczni mieszkańcy dawnych Prus Wschodnich pochodzili głównie z Mazowsza, z Kurpiów. W ścisłym tego słowa znaczeniu autochtonami nie byli. Pomimo tego, ze względów propagandowych termin ten od 1945 był narzucany przez władze PRL. Za rdzennych (autochtonicznych) mieszkańców tych terenów uznać należałoby Prusów. Zobacz też ludy tubylcze teoria autochtonicznego pochodzenia Słowian Przypisy Zbiorowości społeczne

4963266

https://pl.wikipedia.org/wiki/Halowe%20Mistrzostwa%20Europy%20w%20Lekkoatletyce%201982%20%E2%80%93%20bieg%20na%20200%20m%20m%C4%99%C5%BCczyzn

Halowe Mistrzostwa Europy w Lekkoatletyce 1982 – bieg na 200 m mężczyzn

Bieg na 200 metrów mężczyzn – jedna z konkurencji biegowych rozgrywanych podczas halowych lekkoatletycznych mistrzostw Europy w Palasport di San Siro w Mediolanie. Eliminacje i półfinały zostały rozegrane 6 marca, a bieg finałowy 7 marca 1982. Zwyciężył reprezentant Republiki Federalnej Niemiec Erwin Skamrahl. Konkurencję tę rozegrano po raz pierwszy na halowych mistrzostwach Europy. Rezultaty Eliminacje Rozegrano 6 biegów eliminacyjnych, do których przystąpiło 21 biegaczy. Awans do półfinału dawało zwycięstwo w swoim biegu (Q). Skład półfinałów uzupełniło dwóch zawodników z najlepszym czasem wśród przegranych (q).Opracowano na podstawie materiału źródłowego. Bieg 1 Bieg 2 Bieg 3 Bieg 4 Bieg 5 Bieg 6 Półfinały Rozegrano 2 biegi półfinałowe, w których wystartowało 8 biegaczy. Awans do finału dawało zajęcie jednego z dwóch pierwszych miejsc w swoim biegu (Q).Opracowano na podstawie materiału źródłowego. Bieg 1 Bieg 2 Finał Opracowano na podstawie materiału źródłowego. Przypisy Bibliografia Bieg na 200 m mężczyzn

87

https://pl.wikipedia.org/wiki/Archimedes

Archimedes

Archimedes z Syrakuz (gr. Archimedes ho Syrakosios; ok. 287–212 p.n.e.) – grecki filozof przyrody i matematyk, urodzony i zmarły w Syrakuzach; wykształcenie zdobył w Aleksandrii. Był synem astronoma Fidiasza i prawdopodobnie krewnym lub powinowatym władcy Syrakuz Hierona II. Powszechnie jest uznawany za najwybitniejszego matematyka starożytności (i jednego z największych w dziejach). W czasie drugiej wojny punickiej kierował pracami inżynieryjnymi przy obronie Syrakuz. Rzymianie myśleli, że sami bogowie bronią miasta, gdyż skonstruowane przez Archimedesa i schowane za murami machiny ciskały pociski w ich stronę. Archimedes został zabity przez żołnierzy rzymskich po zdobyciu miasta, mimo wyraźnego rozkazu dowódcy, Marcellusa, by go ująć żywego. Później gorzko tego żałowano. Tuż przed śmiercią, zapytany, kim jest, Archimedes miał ponoć powiedzieć „noli turbare circulos meos”, co znaczy „nie zamazuj moich kół”. Na życzenie Archimedesa na jego nagrobku wyryto kulę, stożek i walec; było to uznanie jego pięknych dowodów twierdzeń, interpretowanych obecnie jako szkolne wzory na objętość i pole powierzchni tych trzech brył. Historia życia Archimedesa wiąże się z procesem podboju greckich miast rejonu Morza Śródziemnego przez republikę rzymską. Rzymianie, niszcząc i grabiąc zdobywane miasta i obciążając je podatkami, spowodowali stagnację kultury i filozofii hellenistycznej oraz upadek greckiej nauki, po którym już nigdy nie wróciła do dawnego stanu. Zarazem Rzymianie zachowali ogromny szacunek dla greckich osiągnięć, z których niejednokrotnie korzystali. Nie potrafiono już jednak osiągnąć dawnego greckiego poziomu rozumowań. Symbolem tego wszystkiego jest właśnie śmierć Archimedesa – zabitego przez rzymskiego legionistę w chwili roztrząsania jakiegoś problemu matematycznego, a następnie z honorami pochowanego przez rzymskiego wodza. Jednakże włoski uczony specjalizujący się w historii nauki starożytnej, Lucio Russo podchodzi sceptycznie do tej informacji, pisząc: „Zawsze czytamy, że Archimedesa zabito na skutek tragicznej pomyłki, przekraczając rozkazy rzymskiego dowódcy Marcellusa, który bardzo nad tym bolał. (...) Ta wersja faktów, pochodząca częściowo od Liwiusza i upiększona później przez Plutarcha, nie znajduje żadnego potwierdzenia u Polibiusza, będącego już w czasach Liwiusza jedynym wiarygodnym źródłem na temat złupienia Syrakuz. Osiągnięcia naukowe Archimedes jest autorem traktatu o kwadraturze odcinka paraboli, prekursorem rachunku różniczkowego i całkowego, twórcą hydrostatyki (w dziele O ciałach pływających) i statyki (w dziele O równowadze płaszczyzn). Zajmował się również astronomią – opisał ruch pięciu planet, Słońca i Księżyca wokół nieruchomej Ziemi, zbudował globus i planetarium z hydraulicznym napędem, które Marcellus zabrał jako jedyny łup z Syrakuz. W swoim rozumowaniu posługiwał się tzw. metodą mechaniczną. Polegała ona na traktowaniu fizycznych właściwości jako matematycznych oraz odwrotnej metody, dzięki której właściwości fizyczne pozwalały na tworzenie nowych teorii matematycznych. Jego sposób pracy uważany jest za pierwszy przykład użycia fizyki matematycznej. Wielkie zasługi dla współczesnej recepcji dzieł Archimedesa wniósł Johan Ludvig Heiberg, duński filolog. Przełożył on i opracował znane od czasów renesansu dzieła zawarte w tzw. Kodeksach A i B Archimedesa oraz odkrył w Konstantynopolu w 1906 palimpsest z modlitewnikiem bizantyjskim z XIV wieku, który był napisany na pergaminie z wyskrobanym przedtem tekstem Archimedesa (tzw. Kodeks C). Heiberg zdołał odcyfrować i opublikować znaczną część oryginalnego tekstu. Odkrycia Archimedesa prawo Archimedesa zasadę dźwigni – sławne powiedzenie Archimedesa „Dajcie mi punkt podparcia, a poruszę Ziemię”, prawa równi pochyłej, środek masy i sposoby jego wyznaczania dla prostych figur. Obliczył wartość liczby pi dokładniej niż jego poprzednicy, przybliżając ją poprzez obwód 96-kąta foremnego. Według jego oszacowania wynosiła ona Zachowane dzieła Archimedesa O liczeniu piasku – o wielkich liczbach i o nieskończoności. Rozszerzył tu system liczbowy Greków (dotychczas sięgający liczby 10000 – miriada) i oszacował liczbę ziarenek piasku we wszechświecie jako Największą rozważaną przez niego liczbą była O liniach spiralnych – wprowadził tu spiralę Archimedesa. O wymierzaniu koła – pokazuje związek pola i obwodu koła. O kuli i walcu – wyprowadza zależności wiążące pole powierzchni i objętość kuli, walca i czaszy kulistej. Kwadratura paraboli. O konoidach i sferoidach – o krzywych stożkowych. O równowadze płaszczyzn – zasady statyki. O ciałach pływających – początek hydrostatyki (prawo Archimedesa) i aerostatyki. Wynalazki Archimedesa przenośnik śrubowy zegar wodny organy wodne machiny obronne udoskonalił wielokrążek i zastosował go do wodowania statków Archimedesowi przypisywana jest także śruba Archimedesa. Legenda o odkryciu prawa wyporu Władca Syrakuz Hieron II powziął podejrzenie, że złotnik, któremu powierzono wykonanie korony ze szczerego złota, sprzeniewierzył część otrzymanego na to kruszcu i w zamian dodał pewną ilość srebra. W tamtych czasach jedynym sposobem na sprawdzenie czy złoty produkt jest dobrej próby było zginanie. Jako, że złoto jest miękkim metalem, stop zawierający mniej cenne metale powinien być twardszy. Aby rozwiać wątpliwości zwrócił się do Archimedesa z prośbą o ustalenie, jak sprawa ma się naprawdę. Prośbę swą Hieron II obwarował żądaniem, którego spełnienie przekreślało – wydawałoby się – możliwość uczynienia zadość życzeniu władcy. Otóż w żadnym wypadku Archimedes nie mógł zepsuć misternie wykonanej korony, będącej arcydziełem sztuki złotniczej. Długo, aczkolwiek bezskutecznie, fizyk rozmyślał nad sposobem wybrnięcia z sytuacji. Pewnego razu, zażywając kąpieli w wannie i nieustannie rozmyślając nad powierzonym mu zadaniem, zauważył, że poszczególne członki jego ciała są w wodzie znacznie lżejsze niż w powietrzu. Nasunęło mu to myśl, że istnieje określony stosunek między zmniejszeniem się ciężaru ciała zanurzonego, a ciężarem wypartego przez nie płynu (prawo Archimedesa). Zachwycony prostotą własnego odkrycia wybiegł nago z wanny, z radością krzycząc Heureka! Heureka!, co znaczy po grecku Znalazłem!. Stanąwszy przed obliczem Hierona Archimedes poprosił o bryłę czystego złota o ciężarze korony. Tego nie szkoda było poddać próbie zginania. Łatwo wykazał fałszerstwo złotnika. Okazało się bowiem, że korona wyparła więcej cieczy, niż równa jej co do wagi bryła złota, co oznacza, że miała większą objętość, a więc mniejszą gęstość – nie była wykonana w całości ze złota. Wbrew powszechnemu przekonaniu Archimedes nie zastosował jednak do zbadania korony swojego nowo odkrytego prawa – nie mierzył zmniejszenia jej ciężaru, lecz ilość wypartej wody. Upamiętnienie Od 24 listopada 1961 ulica w Warszawie, na terenie obecnej dzielnicy Bemowo, nosi nazwę ulicy Archimedesa. Zobacz też kalendarium historii nauki stomachion wynalazek Wielościan archimedejski Przypisy Bibliografia Linki zewnętrzne [dostęp 2021-07-13]. Greccy geometrzy Filozofowie starożytnej Grecji Ludzie upamiętnieni nazwami stałych matematycznych Ludzie upamiętnieni nazwami krzywych płaskich Ludzie upamiętnieni nazwami wielościanów Urodzeni w III wieku p.n.e. Ludzie urodzeni w Syrakuzach Zmarli w 212 p.n.e.

4963270

https://pl.wikipedia.org/wiki/Halowe%20Mistrzostwa%20Europy%20w%20Lekkoatletyce%201982%20%E2%80%93%20bieg%20na%20400%20m%20m%C4%99%C5%BCczyzn

Halowe Mistrzostwa Europy w Lekkoatletyce 1982 – bieg na 400 m mężczyzn

Bieg na 400 metrów mężczyzn – jedna z konkurencji biegowych rozgrywanych podczas halowych lekkoatletycznych mistrzostw Europy w Palasport di San Siro w Mediolanie. Eliminacje zostały rozegrane 6 marca, a bieg finałowy 7 marca 1982. Zwyciężył Pawieł Konowałow ze Związku Radzieckiego. Tytułu zdobytego na poprzednich mistrzostwach nie bronił Andreas Knebel z Niemieckiej Republiki Demokratycznej. Rezultaty Eliminacje Rozegrano 2 biegi eliminacyjne, do których przystąpiło 7 biegaczy. Awans do finału dawało zwycięstwo w swoim biegu (Q). Skład finału uzupełniło dwóch zawodników z najlepszym czasem wśród przegranych (q).Opracowano na podstawie materiału źródłowego. Bieg 1 Bieg 2 Finał Opracowano na podstawie materiału źródłowego. Przypisy Bibliografia Bieg na 400 m mężczyzn

4963276

https://pl.wikipedia.org/wiki/Gayle%20Forman

Gayle Forman

Gayle Forman (ur. 5 czerwca 1970 w Los Angeles) – amerykańska dziennikarka, a następnie pisarka specjalizująca się w gatunku young adult. Autorka książki , zekranizowanej jako film pod tym samym tytułem. Życiorys Forman studiowała na Uniwersytecie Oregonu. Początkowo zamierzała edukować się w dziedzinie medycyny, uczęszczając na zajęcia z biologii i chemii, jednak po roku przeniosła się na dziennikarstwo. Po ukończeniu studiów podjęła pracę w roli dziennikarki w magazynie , w którym spędziła kolejne pięć lat. W sumie jako dziennikarka pracowała przez ponad 10 lat, a w swojej twórczości skupiała się na tematach dotyczących kobiet i sprawiedliwości społecznej na świecie. Jako freelancer współpracowała w tym czasie z takimi czasopismami jak między innymi Cosmopolitan, Elle, Glamour, czy . W 2002 postanowiła zrobić przerwę w swoim życiu zawodowym. Wraz ze swym mężem, odbyła wówczas podróż dookoła świata, odwiedzając w tym czasie ponad 60 państw, po czym rozpoczęła swoją karierę literacką. Na podstawie doświadczeń z tego wyjazdu w 2005 wydała swoją pierwszą książkę, You Can’t Get There from Here: A Year on the Fringes of a Shrinking World. Dwa lata później napisała kolejną książkę – Zawsze stanę przy tobie (), która oparta była na jej wcześniejszym artykule w Seventeen. Forman rozgłos zyskała w 2009, wydając utwór (). Książka ta została przetłumaczona na ponad 30 różnych języków i sprzedana w ponad 2,4 miliona egzemplarzy, zostając najlepiej sprzedającą się książką na listach prowadzonych przez The New York Times i USA Today. W 2014 wielokrotnie nagradzany utwór został zekranizowany jako film pod tym samym tytułem, w którym główną rolę zagrała Chloë Moretz, przynosząc ponad 78 milionów dolarów amerykańskich przychodu. Po tym sukcesie w 2015 wytwórnia New Line Cinema kupiła prawa do ekranizacji jednej z kolejnych książek Forman – Byłam tu (). Książki Opracowano na podstawie: Samodzielnie You Can’t Get There from Here: A Year on the Fringes of a Shrinking World (2005) Zawsze stanę przy tobie (2007; ) (2009; ) – w niektórych wersjach występuje również pod tytułem: Jeśli zostanę Wróć, jeśli pamiętasz (2011; ) Ten jeden dzień (2013; ) Ten jeden rok (2013; ) Just One Night (2014) Byłam tu (2015; ) Zostaw mnie (2016; ) Nie wiem, gdzie jestem (2018; ) Wspólnie z innymi autorami Ktoś mnie pokocha: 12 wakacyjnych opowiadań (2014; ) Podaruj mi miłość: 12 świątecznych opowiadań (2014; ) Love Hurts (2015) Życie prywatne Forman urodziła się 5 czerwca 1970 w Los Angeles. Wyszła za mąż za Nicka Tuckera, pracującego jako bibliotekarz, z którym ma córkę Willę. W 2009 adoptowali mającą wówczas 14 miesięcy Denbele pochodzącą z etiopskiej miejscowości Hosaena. Forman z Tuckerem, wspólnie z obiema córkami, mieszkają na nowojorskim Brooklynie. Przypisy Amerykańscy prozaicy XXI wieku Amerykańscy dziennikarze Ludzie urodzeni w Los Angeles Urodzeni w 1970

4963278

https://pl.wikipedia.org/wiki/London%20Library

London Library

London Library – biblioteka w Londynie, założona w 1841 roku z inicjatywy Thomasa Carlyle’a. Znajduje się przy placu św. Jakuba w Westminster. W marcu 2015 biblioteka liczyła 6708 członków. Zarząd Biblioteka jest samowystarczalną i niezależną instytucją, a także zarejestrowaną organizacją charytatywną. Jej celem jest rozwój edukacji. Patronat nad biblioteką obejmuje królowa. W skład jej zarządu wchodzą dyrektor i wicedyrektorzy oraz rada, złożona z maksymalnie 15 członków, w tym przewodniczącego i skarbnika. Historia Głównym inicjatorem powstania biblioteki był Thomas Carlyle. Był sfrustrowany niedostępnością potrzebnych książek w Londynie. Dzięki wsparciu przyjaciół, zdecydował się na utworzenie prywatnej biblioteki, z której będzie można wypożyczać książki. Pierwszym dyrektorem został Hrabia Clarendon, a William Gladstone i Sir Edward Bunbury weszli w skład pierwszej rady. Były bibliotekarz, Louvain Sylvain Van de Weyer był wicedyrektorem w latach 1848–1874. Charles Hagberg Wright, który był sekretarzem i bibliotekarzem od 1893 do 1940 roku, nadzorował przebudowę pomieszczeń w latach 90. XIX wieku, ponowne katalogowanie i rearanżację zbiorów w ramach własnego systemu klasyfikacji. W latach 90. XX wieku biblioteka była jednym z miejsc, którymi interesował się złodziej książek William Jacques. Po zidentyfikowaniu kilku cennych książek wystawionych na aukcję jako skradzione z biblioteki, policja ostatecznie aresztowała Jacquesa. Od tego czasu poprawiono środki bezpieczeństwa w bibliotece. W maju 2016 roku Biblioteka obchodziła 175. rocznicę powstania. Z tej okazji, na placu św. Jakuba zorganizowano trwający trzy dni festiwal literacki Words In The Square, podczas którego odbyły się liczne debaty, wykłady, a uczestnicy możliwość zwiedzenia budynku biblioteki. Kolekcja Zbiory Biblioteki, które sięgają od XVI wieku do współczesności, zawierają kolekcje z literatury, beletrystyki, sztuki plastycznej i użytkowej, architektury, historii, biografii, filozofii, religii, topografii i podróży. Gromadzone są także czasopisma i roczniki o szerokiej tematyce. Zbiory specjalne obejmują tematy, związane z łowiectwem, sportami terenowymi. Biblioteka posiada obecnie ponad milion pozycji i każdego roku pozyskuje około 8000 nowych książek i czasopism. 97% zbiorów jest dostępnych do wypożyczenia na miejscu. Jest to największa wypożyczalnia w Europie. Dodatkowo, wszystkie książki, które biblioteka nabyła po 1950 r. można przeszukać w katalogu on-line, a tomy sprzed 1950 r. są stopniowo dodawane. W 1944 r. biblioteka straciła około 16 000 tomów, w wyniku zniszczeń bombowych. W 2020 r. z powodu braku miejsca podjęto decyzję o wycofaniu ze zbiorów niektórych czasopism i publikacji rządowych dostępnych w Internecie, części czasopism obcojęzycznych, duplikatów książek i innych materiałów, uznanych za przestarzałe, a także przeniesieniu mało używanych egzemplarzy do magazynu poza siedzibą biblioteki. Budynki Po założeniu w 1841 roku, biblioteka przez 4 lata wynajmowała pomieszczenia na pierwszym piętrze Pall Mal 49. W 1845 roku przeniesiono ją na plac św. Jakuba i od tamtej pory to miejsce jest jej siedzibą. Budynek początkowo był wynajmowany, jednak w 1879 roku biblioteka kupiła go. Pomieszczenia na przestrzeni lat ulegały znacznym zmianom i rozbudowom w miarę rozrastania się kolekcji. Nieruchomość przy placu św. Jakuba, którą po raz pierwszy zajmowała biblioteka, to Beauchamp House, zbudowany w 1676 r., a w następnych latach odnowiony, nazywany „najbrzydszym budynkiem na placu”. Budynek został całkowicie przebudowany w latach 1896–1898. Stary budynek zburzono, wznosząc w jego miejsce nowy, który był jednym z pierwszych o konstrukcji stalowej w Londynie. Fasada z widokiem na plac świętego Jakuba została wykonana z wapienia portlandzkiego. Czytelnia główna została umieszczona na pierwszym piętrze z trzema wysokimi oknami, doświetlającymi regały książek umieszczone wzdłuż ścian. Zabytkowy budynek był od tego czasu kilkakrotnie rozbudowywany, w latach dwudziestych, trzydziestych i dziewięćdziesiątych XX wieku. W lutym 1944 roku podczas II wojny światowej, północne magazyny zostały zburzone, gdy na budynek spadła bomba. Zniszczeniu uległo 16 000 tomów. Chociaż biblioteka została ponownie otwarta w lipcu tego samego roku, remonty budynków zostały zakończone dopiero na początku lat pięćdziesiątych. W 1995 roku zostało ukończone nowe skrzydło – Anstruther Wing, nazwane na cześć dobroczyńcy Iana Anstruthera, wychodzące na Duke Street. Dzięki temu, magazyn książek został powiększony o pięć pięter. Pomieszczenie przeznaczono na 25 000 najrzadszych tomów biblioteki. W 2004 roku biblioteka nabyła Duchess House, czterokondygnacyjny budynek biurowy z lat 70. XX wieku, przylegający od północnej strony do głównego budynku, co zwiększyło powierzchnię magazynową o 30%. W 2008 roku zmieniono jego nazwę na TS Eliot House. Rozpoczęto wtedy remont, podczas którego przystosowano budynek do potrzeb biblioteki. Pierwsza faza prac, modyfikacja i remont TS Eliot House, została zakończona w 2007 roku, a druga faza w 2010 r. Architektami przebudowy byli Haworth Tompkins wraz z Price & Myers; toalety zaprojektowano we współpracy z Martinem Creedem, zdobywcą nagrody Turnera. Konkurs Student Prize W 2011 roku biblioteka uruchomiła konkurs literacki Student Prize, przeznaczony dla studentów ostatnich lat studiów wyższych w Wielkiej Brytanii. Temat pracy brzmiał „Przyszłość Wielkiej Brytanii leży po prawej stronie mózgu”, a zwycięzcą został Ben Mason, student Kolegium Trójcy Świętej w Oksfordzie. W drugiej edycji, która miała miejsce w 2013 roku, nagrodę otrzymała Kathryn Nave, studentka King’s College London. Kolejnych edycji nie było. Odniesienia kulturowe Literatura W „The Adventure of the Illustrious Client”, opowiadaniu Sherlocka Holmesa autorstwa Sir Arthura Conan Doyle’a (opublikowanym w 1924 r., ale umiejscowionym w 1902 r.), Dr Watson odwiedza bibliotekę, aby zdobyć wystarczającą wiedzę, by udawać autorytet w dziedzinie chińskiej ceramiki. W powieści Iana Fleminga On Her Majesty Secret Service (1963), James Bond pożycza kopię Burke’s General Armory z biblioteki. Powieść A.S. Byatt Opętanie (1990) zaczyna się odkryciem wiktoriańskiego listu, ukrytego na kartach rzadkiej książki w bibliotece. Film i telewizja W telewizyjnym filmie Davida Hare’a „Droga do domu” (1991) jedna z głównych postaci grana przez Joely Richardson pracuje w bibliotece i tam kręcono wiele scen. W serialu BBC New Tricks, Series 7, Episode 2 (2010), „It smells of books”, w bibliotece jest popełnione morderstwo. Przypisy Biblioteki w Wielkiej Brytanii Kultura w Londynie City of Westminster

4963280

https://pl.wikipedia.org/wiki/Cenangiaceae

Cenangiaceae

Cenangiaceae Rehm – rodzina grzybów z rzędu tocznikowców (Helotiales). Charakterystyka Saprotrofy. Owocniki typu apotecjum, siedzące lub z krótkim, kopułkowatym lub krążkowatym trzonkiem. Zewnętrzna powierzchnia apotecjum zbudowana z kanciasto-kulistych komórek, wewnętrzna z komórek o misternej teksturze. Wstawki nitkowate, septowane, hialinowe i lekko nabrzmiałe na wierzchołkach. Worki 8-zarodnikowe, cylindryczno-maczugowate, amyloidalne, czasami powstające z pastorałek. Askospory prawie kuliste, elipsoidalne lub wrzecionowate, 0–2-przegrodowe, hialinowe. Konidiogeneza fialidowa. Systematyka Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cenangiaceae, Helotiales, Leotiomycetidae, Leotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi. Według aktualizowanej klasyfikacji Index Fungorum bazującej na Dictionary of the Fungi (bez przypisów), oraz najnowsze badania filogenetyczne(z przypisem) do rodziny tej należą rodzaje: Cenangiopsis Velen. 1947 Cenangium Fr. 1818 Chlorencoelia J.R. Dixon 1975 Crumenulopsis J.W. Groves 1969 Digitosporium Gremmen 1953 Encoelia (Fr.) P. Karst. 1871 Fabrella Kirschst. 1941 Heyderia Link 1833 Mycosphaerangium Verkley 1999 Neomelanconium Petr. 1940 Rhabdocline Syd. 1922 Rhabdogloeum Syd. 1922 Sarcotrochila Höhn. 1917 Trochila Fr. 1849 Velutarina Korf 1971 Przypisy

187155

https://pl.wikipedia.org/wiki/Jonas%20Bj%C3%B6rkman

Jonas Björkman

Jonas Lars Björkman (ur. 23 marca 1972 w Växjö) – szwedzki tenisista, zwycięzca turniejów wielkoszlemowych w grze podwójnej, lider rankingu ATP deblistów, zdobywca Pucharu Davisa, olimpijczyk. Kariera tenisowa Karierę tenisową Björkman rozpoczął w 1991 roku. Początkowo łączył występy singlowe z deblowymi, jednak z czasem bardziej skupił się na grze podwójnej. W grze pojedynczej Szwed ma w swoim dorobku sześć tytułów w rozgrywkach rangi ATP World Tour oraz pięciokrotnie był uczestnikiem finałów. W zawodach wielkoszlemowych najdalej doszedł do półfinałów US Open w 1997 roku oraz Wimbledonu w 2006 roku. W 1997 zakwalifikował się do turnieju Masters Cup, gdzie dotarł do półfinału. W rankingu singlowym najwyżej był na 4. miejscu w listopadzie 1997 roku. W grze podwójnej Björkman wygrał łącznie pięćdziesiąt cztery turnieje kategorii ATP World Tour, w tym dziewięciokrotnie zwyciężał w imprezach wielkoszlemowych, tworząc pary z różnymi tenisistami. Dwukrotnie Björkman był najlepszy w turnieju Masters Cup. Ponadto Szwed czterdzieści trzy razy grał w finałach zawodów ATP World Tour, w tym sześciokrotnie w finałach Wielkiego Szlema. Na początku lipca 2001 roku został sklasyfikowany na pozycji lidera rankingu deblowego. W grze mieszanej Björkman dwukrotnie był uczestnikiem wielkoszlemowych finałów, najpierw w 1999 roku na Wimbledonie w parze z Anną Kurnikową, a następnie w 2007 roku ponownie na londyńskich kortach tym razem wspólnie z Alicią Molik. Od 1994 roku był regularnym reprezentantem Szwecji w Pucharze Davisa, zarówno w grze pojedynczej, jak i podwójnej. Przyczynił się do zdobycia trofeum w 1994, 1997 i 1998. Bez większych sukcesów bronił barw Szwecji na igrzyskach olimpijskich w Atlancie (1996), Atenach (2004) i Pekinie (2008). W 2008 roku Björkman zakończył tenisową karierę, chociaż w październiku 2013 roku, w wieku 41 lat, zagrał w Sztokholmie, osiągając finał debla w parze z Robertem Lindstedtem. Björkman był zawodnikiem praworęcznym, bekhend gra oburącz. Preferował tenis ofensywny, z częstymi atakami wolejowymi przy siatce; w szczytowym okresie kariery był jednym z najlepiej odbierających serwis rywala graczy. Finały w turniejach ATP World Tour Gra pojedyncza (6−5) Gra podwójna (54−43) Gra mieszana (0−2) Przypisy Bibliografia Urodzeni w 1972 Szwedzcy tenisiści Liderzy rankingu deblowego ATP Triumfatorzy Australian Open Triumfatorzy French Open Triumfatorzy Wimbledonu Triumfatorzy US Open Szwedzcy olimpijczycy Uczestnicy Letnich Igrzysk Olimpijskich 1996 Uczestnicy Letnich Igrzysk Olimpijskich 2004 Uczestnicy Letnich Igrzysk Olimpijskich 2008 Ludzie urodzeni w Växjö

4963281

https://pl.wikipedia.org/wiki/ORP%20Hutnik

ORP Hutnik

ORP Hutnik – mała korweta rakietowa projektu 1241RE Mołnija, w kodzie NATO: Tarantul-I. Okręt został wybudowany w Stoczni Rzecznej w Rybińsku dla marynarki wojennej ZSRR. Został nabyty dla Polskiej Marynarce Wojennej wraz z trzema bliźniaczymi jednostkami i wszedł do służby 31 marca 1984 roku. Nosił stały numer burtowy 435. Początkowo wchodził w skład nowo utworzonej samodzielnej grupy okrętów rakietowych. Z czasem został włączony do 3. Flotylli Okrętów i przydzielony do 2. dywizjonu Kutrów Rakietowo-Torpedowych. Po wycofaniu ze służby większości kutrów rakietowych projektu 205, w 2004 roku okręt wszedł do Dywizjonu Okrętów Rakietowych. Okręt ze względu na swoje niewielkie wymiary i wyporność zaliczany był do klasy małych korwet, natomiast w Polsce klasyfikowany był jako mały okręt rakietowy. Jednostka napędzana była dwoma turbinami gazowymi. Napęd szczytowy DR 77 o maksymalnej mocy 12 000 KM dla każdej turbiny pozwalał na osiągnięcie prędkości powyżej 43 węzłów, co czyniło okręt jednym z najszybszych w tej klasie na Morzu Bałtyckim. Załogę stanowiło 45 oficerów i marynarzy. ORP "Hutnik" był jednostką silnie uzbrojoną przeciw innym okrętom. Jego podstawową broń stanowiły rakiety przeciw okrętowe typu P-21/P-22. Łącznie przez cały okres służby „Hutnik” odpalił 14 rakiet typu P-21. Uzbrojenie przeciwko statkom powietrznym było słabsze, a pogarszał je brak radaru wykrywania obiektów powietrznych. Opis konstrukcji Dane techniczne Wyposażenie radiolokacyjne stacje radiolokacyjna wykrywania celów Garpun-E (NATO: „Plank Shave”) stacje radiolokacyjna kierowania ogniem MR-123 (NATO: „Bass Tilt”) radar nawigacyjny Peczora-1 Uzbrojenie system rozpoznania swój-obcy Nichrom-RR Służba Okręt w czasie swojej służby przebył drogę 36 456 mil morskich, zaliczając 190 wyjść w morze. Wchodził do portów w Świnoujściu, Szczecinie, Kołobrzegu, Ustki, Bałtyjsku, Rostocku, i Aarhus. Jednostka ta brała udział w najważniejszych ćwiczeniach Marynarki Wojennej, m.in. BARAKUDA, PIRANIA, BALTOPS, MURENA, SZERSZEŃ i ORLI SZPON. Dowódcy okrętu Kolejni dowódcy okrętu: kpt. mar. Włodzimierz Danek – od 1984 do 1987 roku; kpt. mar. Lesław Serafinko – od 1987 do 1990 roku; kpt. mar. Kazimierz Cesarz – od 1990 do 1994 roku; kmdr por. Krzysztof Jaworski – od 1994 do 1997 roku; kmdr ppor. Cezary Prus – od 1997 do 2002 roku; kpt. mar. Artur Kołaczyński – od 2002 do 2004 roku; kpt. mar. Artur Dzieciuch – od 2004 do 2005 roku. Przypisy Bibliografia Jarosław Ciślak: Polska Marynarka Wojenna 1995: okręty, samoloty i śmigłowce, uzbrojenie, organizacja. Wyd. I. Warszawa: Lampart & Bellona, 1995, seria: Ilustrowana Encyklopedia Techniki Wojskowej, 6. . Nazwy polskich okrętów Okręty projektu 1241 Polskie korwety z okresu po 1945

88

https://pl.wikipedia.org/wiki/Arystofanes

Arystofanes

Arystofanes z Aten (gr. , Aristophanes) (ok. 446–385 p.n.e.) – grecki komediopisarz, jeden z twórców komedii staroattyckiej, syn średnio zamożnego chłopa o imieniu Filippos. Jego działalność przypadła na schyłkowy okres demokracji ateńskiej, gdy następowały zmiany w życiu politycznym, społecznym i kulturalnym, a także w sposobie myślenia i metodach kształcenia młodzieży (zob. Sokrates). Zapewne nie do końca porzucił wieś i choć nie mieszkał w Atenach, to bywał w nich często. Nie piastował w mieście urzędów i patrzył na demokrację ateńską z boku, zachowując większy obiektywizm. Arystofanes jest najlepiej rozpoznanym i najszerzej opisanym spośród autorów komedii staroattyckiej. Jego poprzednikami byli Kratinos i Eupolis. Pierwsze swoje komedie wystawiał pod nazwiskami aktorów, ponieważ sam był zbyt młody, aby zgłaszać utwory na zawody teatralne. Ostatnie dwie komedie, tj. Sejm kobiet i Plutosa czasami zalicza się do komedii średniej, która ewoluowała przez IV w. p.n.e. Arystofanes a Kratinos i Eupolis W przeciwieństwie do utworów Arystofanesa dzieła Kratinosa i Eupolisa przetrwały do naszych czasów tylko we fragmentach. Kratinos wystawiał komedie od 453 do 423 r. p.n.e. Stworzył ich około 30, z których najbardziej znana jest Butelka (Pytíne). Komedia ta stanowiła reakcję na krytykę Arystofanesa, który w Rycerzach zarzucił Kratinosowi pijaństwo i zanik talentu. Butelka odniosła ogromny sukces w agonie komicznym, pokonując pierwszą wersję Chmur Arystofanesa. Eupolis wystawił około 17 sztuk między 429 a 410 r. p.n.e. Był rówieśnikiem Arystofanesa i swoją karierę rozpoczynał w tym samym czasie, co on. Był utalentowanym poetą, który zmarł młodo. Rywalizację obu poetów przerwała tragiczna śmierć Eupolisa w katastrofie okrętu podczas wojny ze Spartą. Początkowo miał współpracować z Arystofanesem, lecz poeci się pokłócili i następnie oskarżali się o wzajemne kradzieże pomysłów. Od Kratinosa i Arystofanesa różniło go to, że stronił od parodii zarówno mitologicznej, jak i literackiej, choć zarazem cechowała go bogata wyobraźnia twórcza, pomysłowość, elegancja oraz ostrość satyry politycznej i personalnej. Karierę artystyczną Arystofanes rozpoczął niezachowanymi Biesiadnikami, którzy zostali wystawieni w 427 r. p.n.e w reżyserii Kallistratosa lub Filonidesa. Tytuł pochodził od chóru, który składał się z czcicieli Heraklesa zgromadzonych na uczcie w dzień jego święta. Jednym z członków chóru był starzec, który prowadził dyskusje ze swoim rozpustnym synem. Skąpe fragmenty komedii nie pozwalają na ustalenie, jaka była jej fabuła i problematyka. Można sądzić, że zarysowywał się konflikt między przywiązaniem do tradycyjnych wartości i wykształcenia a nowoczesnymi sztuczkami retorycznymi. Pierwsze zwycięstwo w konkursie zapewnili Arystofanesowi dopiero Babilończycy w 426 r. p.n.e. Cechy dystynktywne utworów Arystofanesa Twórczość Arystofanesa miała ostre akcenty społeczne i polityczne. Zasadnicza problematyka jego komedii dotyczyła starań o ustanowienie pokoju. W utworach przedstawił bogaty obraz życia Aten przełomu V i IV w. p.n.e. Był zagorzałym przeciwnikiem bogaczy i obrońcą interesów średnich warstw społecznych oraz chłopów. Wyrażał poglądy wieśniaków attyckich. Poza zagadnieniami politycznymi i społecznymi poruszał tematy literackie, poddając krytyce zwłaszcza twórczość Eurypidesa. Komedie Arystofanesa zachowały się dzięki szkole, w której traktowano je jako lektury obowiązkowe. Ze względu na czystość dialektu attyckiego stały się wzorem. Postacie w jego utworach używają dialektu attyckiego, ale poza nim można w nich znaleźć inne dialekty, np. dialekt megarejski w Acharnejczykach. Twórczość Arystofanesa w dużej mierze opiera się na komicznych przekształceniach językowych i cechuje ją niebywała pomysłowość w tworzeniu neologizmów. To, co również typowe dla tej twórczości, to bogactwo odniesień do życia płciowego człowieka. Arystofanes chętnie posługiwał się kolokwializmami określającymi narządy płciowe, jak również wypełniał utwory żartami skatologicznymi. Ze względu na liczne operacje na słowie komedie Arystofanesa można postrzegać jako przykłady „pirotechniki werbalnej”. Ateńczycy V w. p.n.e. byli zafascynowani językiem oraz władzą, jaką on daje, więc zdolności oratorskie były wysoko cenione. Prowadziło to do rozwoju retoryki i dialektyki, a także stawiało duże wymogi autorom dramatycznym. Elementami składowymi utworów Arystofanesa są elementy parodystyczne, lecz zarazem w tym wypadku parodii nie można traktować jako dominanty kompozycyjnej. Komedie, które wykazują najwyższy stopień nasycenia parodią, to Acharnejczycy, Thesmoforie i Żaby, tj. utwory, dla których głównym punktem odniesienia są tragedie Eurypidesa. Podstawowym pojęciem wprowadzanym w opisach dzieł Arystofanesa jest paratragedia, czyli parodia tragedii. Konwencje atakowane i parodiowane przez poetę są zarówno konwencjami tragicznymi, jak i komicznymi. Komedie Arystofanesa są typowym przykładem operowania chwytami metateatralnymi. Dialog dramatyczny jest tu dialogiem teatralnym, zawsze zakłada się jego istnienie w przestrzeni teatralnej. Arystofanes wprowadza wypowiedzi oraz sytuacje, które odsyłają do samego tworzywa dramatyczno-teatralnego. Postacie zazwyczaj przedstawiają własną sytuację jako sytuację teatralną, wykazują świadomość tego, że są częścią świata teatru i tego, że są przedmiotem obserwacji widzów. Proponuje się, aby komedię Arystofanesa traktować jako przykład „teatru nieiluzyjnego”. W utworach Arystofanesa można obserwować konfrontację Aten wyobrażonych i Aten rzeczywistych. Jest to wynik tego, że poeta stale podejmuje aktualne problemy społeczne i polityczne oraz krytykuje osobowości ateńskiego życia publicznego. Postacie z jego komedii mają na celu poszukiwanie i znalezienie rozwiązań problemów obywateli ateńskich. Wyrażają rzeczywiste interesy Ateńczyków. Arystofanes występuje jako doradca mieszkańców Aten, a także promuje taki teatr, który ma na celu wzmocnienie postaw obywatelskich. Jednocześnie posługuje się on typowymi komicznymi elementami współtworzącymi fantazyjną przygodę, która wspiera się na reminiscencjach mitu boskiego lub heroicznego. Konstrukcja Zgodnie z ustaleniami Tadeusza Zielińskiego komedia staroattycka jest zbudowana z następujących części: prolog zachowujący formę monologu albo będący dialogiem, parodos, tj. wejście chóru na scenę, następnie agon, gdzie dochodzi do konfrontacji bohaterów i ich racji, potem parabaza. Po parabazie wprowadza się rodzajowe sceny jambiczne, które zostają uzupełnione o stasimony chóru. Komedię wieńczy eksodos. Komedie Arystofanesa nie trzymają się kurczowo tego wzorca, tym bardziej że wraz z rozwojem twórczości poety jego utwory są coraz bardziej spójne i jednolite. Na przykład w ostatnich zachowanych komediach, tj. w Sejmie kobiet i Plutosie, będącym „ogniwem pośrednim w procesie historycznodramatycznym” nie występuje parabaza. Komedia Arystofanesa opiera się nie tylko na dialogu mówionym, ale ważna rola została przyporządkowana muzyce, śpiewom i tańcom. Nietypową realizacją wzorca komedii staroattyckiej są Żaby. Arystofanes eksperymentuje tu z nowymi rozwiązaniami kompozycyjnymi i zarazem wykorzystuje skonwencjonalizowane chwyty konstrukcyjne. Wprowadzone zostają dwie parabazy i agon, który zajmuje znaczną część utworu (proagon i dwie części agonu). Przy czym zabiegi na parabazie są już obecne w Rycerzach i Chmurach. W Żabach znajdują się również dwa odmienne i niezależne chóry, które mają różny cel i funkcję, tj. Chór Żab, który występuje w parodosie i jest wyłącznie chórem wstępnym oraz Chór Wtajemniczonych w Misteria, na który składają się dusze, przechodzące drogę inicjacyjną, czyli wtajemniczanie w Misteria eleuzyjskie. Komedią schyłkową jest Plutos, który może być przykładem komedii średniej oraz stanowić zapowiedź komedii nowej, więc niełatwo go zaliczyć do komedii staroattyckiej. W utworze zmniejszyła się funkcja chóru, a zwiększyła rola niewolnika. Nastąpiła rezygnacja z zaangażowania w sprawy polityczne i odstąpienie od krytyki ważnych polityków. Plutos nie zawiera żartów skatologicznych i obscenicznego humoru. Arystofanes ograniczył także elementy wokalne i muzyczne, co pozwoliło mu zwrócić większą uwagę na sprawy społeczne i obyczajowe. Nazwy osobowe Imiona postaci w komediach Arystofanesa są dowodem jego pomysłowości językowej. Komediopisarz nadawał postaciom takie imiona, które mają wydźwięk metaforyczny i są wstępną charakterystyką tych postaci, np. Dikajopolis z Acharnejczyków jest tłumaczony jako „Prawogrodziec”, Pejsthetajros i Euelpides z Ptaków zostali przetłumaczeni jako „Radodaj” i „Dobromysł”, Trygajos z Pokoju jako „Winobraniec”, a Lizystrata z komedii pod tym samym tytułem jako „Bojomira” lub „Gromiwoja”. Punktem wyjścia dla Arystofanesa były również czasowniki, np. imię bohatera Rycerzy Paflagona wskazuje na jego bełkotliwość. Innym dowodem pomysłowości językowej poety są oryginalne, komiczne nazwy miejscowości jak „Chmurokukułczyn”, „Jękowice” czy „Biadolice” w Ptakach oraz rzeczowniki jak „myślarnia”, „antysędziowie”, „dupkopięciolatka” czy typowe dla Arystofanesa „ostrygo-śledzio-mureno-rekino-resztko-cierpko-kwaśno-czarciołajno-miodo-polano-kwiczoło-drozdo-turkawko-gołębio-kogucio-pieczono-grzebienio-pliszko-synogarlico-zajęczo-winnogotowano-farbo-kozio-skrzydełko” (Sejm kobiet). Bogactwo nazewnicze sprawia, że twórczość Arystofanesa stanowi ogromne wyzwanie dla tłumacza. Rywalizacja a kształt komedii Komedia staroattycka powstawała ze względu na konkursy dramatyczne, zatem poeci zapewne uwzględniali oczekiwania widowni. Najlepszym przykładem jest reakcja Arystofanesa zamieszczona w zredagowanej wersji Chmur, gdzie komediopisarz narzeka na negatywne przyjęcie jego utworu na Dionizjach w 424/423 r. p.n.e. Na podstawie parabaz można wyrobić sobie pewien obraz tego, co działo się podczas konkursów i jak komediopisarze odnosili się do własnej twórczości. W parabazie Os Arystofanes zachwala swoją innowacyjność i satyryczne umiejętności. Można więc sądzić, że rywalizacja musiała być brana pod uwagę, gdy komediopisarze tworzyli swe sztuki, ponieważ między innymi w celach rywalizacji one powstawały. Rywal i jego twórczość niejako są „współautorami” komedii staroattyckich. Mit w komediach Arystofanesa Komedia Arystofanesa – tak jak tragedia grecka – wykorzystuje wątki mitologiczne, ale w wypadku komedii mit służy wyśmiewaniu, karykaturze, parodii czy trawestacji. Przy czym komedie rzadko opierają się na jednym konkretnym micie, zwykle motywami parodystyczno-mitologicznymi poeta inkrustuje satyrę polityczną lub literacką. Arystofanes chętnie wprowadza na scenę bogów i półbogów: Dionizosa, Hermesa, Posejdona, Prometeusza czy Heraklesa. W jego twórczości można znaleźć pierwiastki mitów totemicznych, kosmogonicznych i eschatologicznych. Romuald Turasiewicz wskazuje, że w twórczości Arystofanesa mit spełnia następujące funkcje: mit jako dominanta kompozycyjna (np. w Plutosie); mit jako komponenta sztuki – inkrustacja (w tym przypadku tematyka utworu nie jest związana z mitem, lecz mit służy jako magazyn pomysłów wykorzystywanych w celach ludycznych, np. mit o Odysie w Osach); transformacja i synkretyzacja mitów (np. w Żabach różne wątki mityczne ulegają przepracowaniu i rekompozycji w celu stworzenia nowej ramy fabularnej utworu); tworzenie nowych bóstw i nowych mitów (np. w Chmurach, Pokoju, Ptakach). Problem utopii Specjalnością tragików greckich było przedstawianie szaleństwa, natomiast specjalnością komediopisarzy było tworzenie wizji utopijnych. Komedie Arystofanesa są utworami, które opierają się na scenariuszach kreujących utopie, a zarazem ukazują dzieje bohatera, który improwizuje na tematy tragiczne. Dikajopolis z Acharnejczyków, Kiełbaśnik z Rycerzy, Trygajos z Pokoju, Pejsthetairos z Ptaków, Lizystrata z Lizystraty, Praksagora z Sejmu kobiet i Chremylos z Plutosa są zespołem bohaterów, którzy walczą o utopijny świat. Wyobraźnia Arystofanesa daje szansę na powstanie najlepszego z możliwych światów (Plutos) albo stworzenie świata, który staje się dystopią (Ptaki). Arystofanejska refleksja o tożsamości płci Zbiór „sztuk kobiecych” Arystofanesa tworzą następujące komedie: Lizystrata, Thesmoforie i Sejm kobiet. Lizystrata przedstawia obraz świata, w którym stosunki płciowe są priorytetem jednostek, czyli kondycja społeczeństwa jest uzależniona od skutecznej realizacji potrzeb seksualnych. Według Szymona Kostka, komedia ta jest też utworem uznawanym w kulturze Zachodu za jeden z pierwszych tekstów o wydźwięku feministycznym, przy czym feminizm Arystofanesa nie ma charakteru deklaracyjnego. W opinii autora utwór miałby stanowić diagnozę kryzysu kultury patriarchalnej, ponieważ to nie mężczyzna, lecz kobieta okazuje się postacią zdolną zakończyć wojnę i zlikwidować kryzys w państwie. Lizystrata przywołuje także typowe kobiece i męskie role w społeczeństwie ateńskim, a tym samym podejmuje problem stereotypów płci. Wg Szymona Kostka tytułową postać utworu „można interpretować w kategoriach maskulinizmu i/lub androgynii. Heroina została zbudowana z pierwiastków żeńskich i męskich (...) ”. Natomiast Thesmoforie oscylują wokół zagadnienia transwestytyzmu. Motorem fabuły jest „przebieranie się jednostki w stroje płci przeciwnej”. Komedia pozwala się interpretować w świetle zagadnienia transwestytyzmu, dlatego że odtwarza model społeczeństwa, w którym funkcjonuje silny podział ról społecznych na role kobiece i męskie. W komedii występuje postać Eurypidesa, który w ramach obmyślonej intrygi przebiera swojego krewnego za kobietę, aby uniknąć kłopotów. Poeta przywołuje także tragika Agatona i przedstawia go jako pół-mężczyznę i pół-kobietę, zwracając uwagę na kwestie homoseksualizmu i rekwizyty płci. Z utworu wyłania się koncepcja, że to nie tylko płeć danej osoby determinuje określony strój i rekwizyty, ale także stosowanie określonych kostiumów i rekwizytów pozwala określić to, jaka jest płeć danej osoby. Thesmoforie sugerują tezę, że płeć to kostium. Punktem wyjścia fabuły Sejmu kobiet jest konieczność zmian w niefunkcjonalnym społeczeństwie patriarchalnym. Plan działania protagonistki opiera się na przekazaniu kobietom władzy w mieście oraz na komunistycznym rozdziale własności prywatnej, co prowadzi do ustanowienia matriarchatu, który okazuje się porządkiem bardziej represyjnym niż ten, jaki został podważony. Sejm kobiet porusza problem stereotypów płci, wskazując na to, jakie zachowania są typowe dla mężczyzn, a jakie dla kobiet: „w komedii męskość i kobiecość jawią się jako pewne projekty. Są wytworami kultury: strojów, gestów, języka. Są zatem wzorcami przeznaczonymi do reprodukowania. Stanowią zespół cech, podlegający interpretacji i procesom identyfikacyjnym”. Arystofanes na współczesnych scenach polskich Ostatnie lata w teatrze polskim zaowocowały kilkoma inscenizacjami komedii Arystofanesa, ale ani same komedie, ani ich nieliczne realizacje nie wzbudziły poważniejszego zainteresowania wśród twórców i odbiorców. 11 maja 2002 r. w Teatrze Narodowym w Warszawie Zbigniew Zamachowski i Wojciech Malajkat przedstawili Żaby, w których wykorzystano cytaty z utworów wieszczów narodowych (Adam Mickiewicz, Stanisław Wyspiański) oraz wprowadzono aluzje do współczesnych zdarzeń. W spektaklu wziął udział Grzegorz Turnau. Krytycy uznali, że w spektaklu filozoficzny i polityczny aspekt komedii został przykryty farsowymi rozwiązaniami: „mądra komedia o Dionizosie, wśród zmarłych poetów szukającego ratunku przed upadkiem zdemoralizowanych, do szczętu skorumpowanych Aten, przerodziła się w serię estradowych wygłupów”. 10 września 2005 r. w Teatrze Śląskim im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach Michał Ratyński wystawił Lizystratę. W przedstawieniu zrezygnowano z rekonstrukcji teatru greckiego i nie dochowano wierności tekstowi komedii, skupiono się na grze formą i przenikaniu się konwencji teatralnych, co było przejawem postmodernistycznej lektury utworu. Spektakl wyeksponował typowe dla Arystofanesa zagadnienie relacji damsko-męskich oraz problem tożsamości płciowej: „w tej inscenizacji to nie mężczyźni grają zresztą kobiety (jak nakazywał zwyczaj), lecz aktorki, gdy trzeba, wkładają maski i mówią kwestie mężczyzn. Anna Kadulska, Alina Chechelska i Dorota Chaniecka budują swoje postacie w różnych stylach i z różnym natężeniem dystansu, dzięki czemu widz szybko daje się wciągnąć w wielowarstwową grę mitów i rzeczywistości”. W 2005 r. zrealizowano także inscenizację Ptaków zatytułowaną Po ptakach. Spektakl był uwspółcześnioną interpretacją komedii Arystofanesa. Powstał w Stowarzyszeniu Teatralnym „Chorea” w Lublinie we współpracy z walijskim teatrem Earthfall Dance Company. Za reżyserię odpowiadali Jessica Cohen, Jim Ennis i Tomasz Rodowicz. Twórcy zbudowali dystans do scenicznych zdarzeń, operowali teatralnymi skrótami, zespolili komiczne elementy z epizodami okrucieństwa, aby przedstawić skutki fanatyzmu. Spektakl wzbogacono o starożytne pieśni i minimalistyczną choreografię Earthfall Dance Company. Krytycy zauważyli, że „mieszają się tu różne konwencje. Precyzyjnie skomponowana choreografia – szczególnie grupowa – i klaunada. Tańce jak z dancingu i elementy akrobatyki. Gesty realistyczne i symboliczne. Estetyka kiczu i estetyka dzisiejszej ulicy: płaszcze, garnitury i ptasie piórka na czapce. Zrekonstruowane z dwutysiącletnich papirusów pieśni greckie i ich hiphopowe remiksy. Organy, jazzująca trąbka i wiejskie dudy (kozioł lubuski). Bach. DJ i ludowa pieśń weselna”. Finałowe małżeństwo ukazano zaś jako ceremonię sankcjonującą gwałt: „Oblubieniec zamyka Oblubienicę w klatce z ramion. Dociska do muru”. Najszerzej komentowaną inscenizacją komedii Arystofanesa ostatnich lat był Sejm kobiet wyreżyserowany przez Mikołaja Grabowskiego w Narodowym Starym Teatrze im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie. Premiera odbyła się 6 stycznia 2007 r. Spektakl otwierał projekt Starego Teatru „re: wizje/antyk”. Zestawiono w nim utwór Arystofanesa z fragmentami książki Ottona Weiningera Płeć i charakter: „mizogynizm tekstu nie jest u Grabowskiego jednoznaczny, bo spektakl zaczyna się od stwierdzenia o obecności pierwiastka męskiego i kobiecego w każdym człowieku, a kwestie wypowiadają aktorki ubrane w garnitury (i aktorzy w spódnicach)”. Wizja demokracji ateńskiej została wprowadzona w czasy współczesne, operowano aluzjami do współczesnej Polski (pojawiło się nazwisko Kuby Wojewódzkiego), próbowano zharmonizować tonacje poważne i komiczne oraz zastosowano konwencje musicalowe. Reżyser podkreślił, że „ta komedia bliska jest teatrowi awangardowemu lat 60. Jak uderzające jest podobieństwo chwytów. Są partie improwizowane, zwroty do publiczności, piosenki, tańce – można zaryzykować stwierdzenie, że Arystofanes pracował w bardzo współczesny sposób”. Natomiast zdaniem krytyków Mikołaj Grabowski dążył do tego, aby wskazać, że „feminizm doprowadza do upadku kulturę, państwo i kobiety” i że „demokracja jest matką totalitaryzmu”. 9 maja 2013 r. miała miejsce premiera spektaklu Między nogami Teatru Niekonsekwentnego w reżyserii Adama Kuzycz-Berezowskiego, Michała Lewandowskiego, Macieja Litkowskiego i Wojciecha Sandacha na Scenie Malarnia Teatru Współczesnego w Szczecinie. Podstawą scenariusza były cztery komedie Arystofanesa, tj. Lizystrata, Thesmoforie, Żaby i Ptaki. Spektakl to „przewrotna gra stereotypami na temat seksu i płci. Nie bez kozery role kobiet i mężczyzn są tu wymienne, a zamiana tych ról odbywa się za pomocą bardzo umownych środków i drobnych szczegółów kostiumu”. Arystofanes we współczesnej polskiej refleksji krytycznej W ostatnich kilkunastu latach można zauważyć zainteresowanie wśród polskich badaczy twórczością Arystofanesa. Istotne miejsce zajmują dwie publikacje, które wprowadzają w szeroki polski obieg czytelniczy spuściznę greckiego poety, tj. dwutomowe wydanie zachowanych komedii w serii „Biblioteka Antyczna” opracowane przez Janinę Ławińską-Tyszkowską oraz publikacja Komedia grecka. Od Epicharma do Menandra przygotowana przez Krystynę Bartol i Jerzego Danielewicza W 2015 r. ukazała się monografia Arystofanes Olgi Śmiechowicz pozostająca „na granicy analizy filologicznej”. Natomiast w 2018 r. redakcja Teologii Politycznej wydała pracę Leo Straussa Sokrates i Arystofanes w tłumaczeniu na język polski. Książka ta stanowi obszerną analizę utworów Arystofanesa z perspektywy zagadnień filozofii polityki. Ponadto w kilku artykułach problemowych badacze analizowali środki komiczne w Żabach (Piotr Makowski), rolę chóru i funkcję protagonisty w tej komedii (Sylwester Dworacki i Szymon Kostek), w kontekstach społeczno-kulturowych interpretowali Lizystratę, Thesmoforie i Sejm kobiet (Yvonne Borowski i Szymon Kostek). Badacze zwracali także uwagę na wizerunki sędziów i sądów w komediach Arystofanesa (Szymon Kostek i Waldemar Szefliński), a także przyglądali się postaci Sokratesa, która wyłania się z dzieła poety (Ryszard Legutko). Poza tym Janusz Goćkowski opracował problem Arystofanejskiej krytyki demokracji, zaś Rafał Michalski wykorzystał koncepcje filozoficzne Hegla w analizie Chmur. Olga Śmiechowicz zajmowała się też obecnością twórczości Arystofanesa w polskim obiegu czytelniczym. Wykaz dzieł Z 44 utworów Arystofanesa zachowało się 11: Acharnejczycy (425 p.n.e.), także Acharniakowie lub Acharniacy, I miejsce w agonie (konkursie) komicznym na Lenajach Rycerze (424 p.n.e.), I miejsce w agonie komicznym na Lenajach Chmury (423 p.n.e.), druga wersja, być może nigdy niewystawiona; pierwsza wersja zajęła III (ostatnie) miejsce w agonie komicznym na Dionizjach Osy (422 p.n.e.), II miejsce w agonie komicznym na Lenajach Pokój (421 p.n.e.), II miejsce w agonie komicznym na Dionizjach Ptaki (414 p.n.e.), wystawione na Dionizjach Lizystrata (411 p.n.e.), także Gromiwoja lub Bojomira Thesmoforie (411 p.n.e.) Żaby (405 p.n.e.), wystawione na Lenajach Sejm kobiet (392 p.n.e.), także Sejm niewieści, Babie koło Plutos (388 p.n.e.), druga wersja Niezachowane komedie z określonym rokiem powstania: Biesiadnicy (427 p.n.e.) Babilończycy (426 p.n.e.) Rolnicy (424 p.n.e.) Statki handlowe (423 p.n.e.) Chmury (423 p.n.e.), pierwsza wersja Proagon (422 p.n.e.) Amfiaraos (414 p.n.e.) Plutos (408 p.n.e.), pierwsza wersja Gerytades (wystawiona najprawdopodobniej w 407 p.n.e.) Kokalos (387 p.n.e.) Aiolosikon (386 p.n.e.), druga wersja Spośród niezachowanych utworów Arystofanesa znane są rozliczne ich fragmenty (liczba dochodzi do 1000). Polskie przekłady utworów Arystofanesa Bogusław Butrymowicz Żaby, Chmury, Acharnejczycy, Rycerze, Pokój i Ptaki (inne komedie zaginęły w czasie wojny i nie zostały opublikowane) Józef Jedlicz Ptaki Stefan Srebrny Rycerze, Osy, Bojomira, Lizystrata, Sejm kobiet, Plutos Artur Sandauer Chmury, Ptaki, Żaby Zofia Saretok Lizystrata Edmund Cięglewicz Żaby, Chmury, Gromiwoja (tj. Lizystrata), a niedrukowane Babie koło (tj. Sejm kobiet) wystawiono w 1920 r. w jednym z teatrów warszawskich Janina Ławińska-Tyszkowska Acharnejczycy, Rycerze, Chmury, Osy, Pokój, Ptaki, Lizystrata, Thesmoforie, Żaby, Sejm kobiet, Plutos Zobacz też Kratinos Eupolis Ajschylos Sofokles Eurypides Menander Chmurny Kukułczyn Przypisy Bibliografia Linki zewnętrzne Artykuł Janiny Ławińskiej-Tyszkowskiej Demokracja ateńska i jej wielki prześmiewca Tekst Yvonne Borowski Słowo i język w komedii arystofanejskiej Artykuł Szymona Kostka Zmierzch komedii staroattyckiej? Wybrane problemy Plutosa Arystofanesa Artykuł Olgi Śmiechowicz „Lizystrata dla dekadenckiej epoki” – wprowadzenie komedii Arystofanesa do kultury czytelniczej w okresie Młodej Polski Artykuł Transwestyci (?) w „Thesmoforiach” Arystofanesa Artykuł Seksualność w służbie ateńskiego pokoju, czyli próba genderowej lektury „Lizystraty” Arystofanesa Artykuł Utopijny plan Praksagory. Próba społeczno-kulturowej interpretacji „Sejmu kobiet” Arystofanesa Arystofanes – dzieła w bibliotece Polona Pisarze i poeci starożytnej Grecji Pisarze IV wieku p.n.e. Pisarze V wieku p.n.e. Urodzeni w V wieku p.n.e. Zmarli w IV wieku p.n.e.

4963283

https://pl.wikipedia.org/wiki/Round%20Pond

Round Pond

Round Pond (pol. Okrągły Staw) – sztuczny zbiornik wodny znajdujący się w Kensington Gardens, w Londynie, naprzeciwko Pałacu Kensington. Staw został założony w 1730 roku przez Jerzego II Hanowerskego. Ma powierzchnię około siedmiu akrów (2,8 hektara) i mierzy około 200 na 150 metrów. Ma głębokość do 5 metrów. Pomimo swojej nazwy nie jest okrągły, ale prostokątny z zaokrąglonymi narożnikami. Z długą historią popularności wśród entuzjastów modeli jachtów, jest siedzibą stowarzyszenia Model Yacht Sailing Association (założony w 1876) oraz klubu London Model Yacht Club (założony w 1884). Przypisy Kensington Gardens Sztuczne zbiorniki wodne w Anglii City of Westminster Wody powierzchniowe w Londynie

187156

https://pl.wikipedia.org/wiki/Grzebie%C5%84%20%28przedmiot%29

Grzebień (przedmiot)

Grzebień – przyrząd służący do układania włosów, narzędzie fryzjerskie, mający postać rączki z wystającym w jednej płaszczyźnie szeregiem sprężystych kolców w bardzo bliskiej od siebie odległości. Wytwarzane z: tworzyw sztucznych, kauczuku, silikonu, włókien węglowych, rogu, metalu, aluminium, drewna z żywicami epoksydowymi, twardej gumy, szylkretu, kości słoniowej. Grzebień jest jednym z najstarszych przyrządów toaletowych ludzkości. Był także stosowany jako element ozdobny do podpinania fryzury lub ozdoby włosów. W modzie bidermeierowkiej szczególnie popularne były grzebienie szylkretowe wycinane we wzory wpinane w wysokie koki. Współcześnie zwykle wykonywany z tworzywa sztucznego. Do zastosowań we fryzjerstwie, wykonywane z materiałów nieelektryzujących się. Historia Najstarszy grzebień wykonany ze zwierzęcej kości został znaleziony na terenach Skandynawii, datowany jest na 8 tysięcy lat p.n.e.. W najstarszych grobach kultur starożytnych zwykle znajdujemy ozdobne spinki, wisiory i właśnie grzebienie. Na terenie Polski najstarsze grzebienie pochodzą z zespołów grobowych z I wieku. Wykonywane były z kości, rogów i drewna. Wśród odkryć archeologicznych znajdują się grzebienie jednostronne i dwustronne, jednopłytkowe, wykonane z jednego kawałka rogu lub kości, jak i trójwarstwowe, gdzie między dwiema płytkami, które stanowiły uchwyt, umocowane są uzębione płytki. Wszystkie części spajano nitami żelaznymi lub brązowymi. Powyżej linii zębów przyozdabiano je płaskorzeźbami przedstawiającymi wizerunki zwierząt, kamieniami szlachetnymi, perłami, rycinami ze scenami mitologicznymi itp.. Grzebień dwurzędowy znaleziony na terenie opactwa benedyktynow w Tyńcu z okresu wczesnego średniowiecza, który można zobaczyć w muzeum archeologicznym w Krakowie jest ozdobiony charakterystycznymi kółkami z otworkiem w środku. Grzebień został znaleziony także na terenie dawnego grodu na Górze Lecha w Gnieźnie. Oprócz funkcji toaletowych grzebień pełnił też inne funkcje – używano go do zbierania płodów rolnych, czesania lnu, łowienia ryb, zdobienia ceramiki. Prawdopodobnie pełnił też funkcję magiczną. W 2017 roku na terenie obecnego Izraela odnaleziono dwurzędowy grzebień z kości słoniowej. W 2022 roku odczytano inskrypcję na nim: „Niech ta kość wytępi wszy z włosów i brody!”, które jest magicznym zaklęciem przy walce z wszami. Napis powstał około 3700 lat temu Grzebień z tworzywa sztucznego pierwszy wyprodukował w brytyjskiej fabryce przedmiotow codziennego użytku Alexander Parkes (1813-1890) w XIX wieku. Typy grzebieni grzebień do rozczesywania włosów grzebień do wyczesywania zabrudzeń grzebień do wyciskania fal z włosów grzebień do strzyżenia fryzur jeż grzebień do rozjaśniania i farbowania grzebień do czesania koka grzebień do tapirowania Zobacz też Gra na grzebieniu Szczotka do włosów Przypisy Higiena osobista Fryzjerstwo

90

https://pl.wikipedia.org/wiki/Amonity

Amonity

Amonity, amonitowate (Ammonoidea) – podgromada wymarłych głowonogów (Cephalopoda), przeważnie o symetrycznej, płaskospiralnej skorupie. Nieliczne rodzaje miały nietypowe kształty, np. prostej muszli, spirali zwiniętej w pionie, spirali o niestykających się skrętach. Takie formy, nazywane heteromorfami, występowały głównie na początku rozwoju amonitowatych (dewon wczesny i środkowy) oraz w kredzie. Amonitowate stanowią ważne skamieniałości przewodnie, pozwalające określić wiek skał osadowych, w których są spotykane. Występują w skałach pochodzenia morskiego z okresu od dewonu do końca kredy. Przodkami amonitowatych były łodzikowate (baktryty). Budowa muszli Muszla amonitowatych zbudowana była z aragonitu i dzieli się na dwie części: dużą, przyujściową komorę mieszkalną oraz fragmokon złożony z szeregu niewielkich komór wypełnionych gazem. Komory te powstawały przez całe życie osobnika, dzięki temu że amonitowaty rosnąc powiększał i dobudowywał od strony ujścia komorę mieszkalną, przesuwając się w kierunku ujścia, a pustą przestrzeń z tyłu oddzielał aragonitową przegrodą od komory mieszkalnej. Komora mieszkalna była połączona z fragmokonem rurkowatą tkanką zwaną syfonem, która przechodziła przez wszystkie komory aż do embrionalnej. W skamieniałościach zachowuje się sfosylizowana osłonka syfonu i jego wypełnienie, całość jest popularnie, choć niezbyt prawidłowo, zwana również syfonem. W ujściu muszli amonitowatych znajdowały się kalcytowe płytki aptychy i anaptychy pełniące funkcję dolnej szczęki, a u niektórych rodzajów dodatkowo także wieczka zamykającego wejście do muszli. Przegrody międzykomorowe w trakcie ewolucji amonitowatych miały tendencję do coraz większego pofałdowania. Przyczyna tego jest wciąż dyskutowana, ale przeważnie wyjaśnia się to zwiększoną odpornością silnie pofałdowanych przegród na naprężenia. Linia kontaktu przegrody z wewnętrzną ścianą muszli jest zwana linią przegrodową lub lobową, a jej kształt stanowi jeden z podstawowych elementów klasyfikacji amonitowatych, obok kształtu muszli i jej ornamentacji. Część muszli amonitowatych była gładka, jednak większość posiadała żebra przebiegające w poprzek skrętu oraz guzki na bocznej stronie skrętu. U nielicznych rodzajów guzki te przekształcały się w pokaźne kolce. Wielkość Największe znane amonitowate pochodzą z kredy i osiągały 2 m średnicy. Ponieważ te okazy zachowały się z ułamaną komorą mieszkalną, to szacuje się, że ich rzeczywista średnica mogła sięgać około 2,5 m. Jednak większość dorosłych amonitowatych miała kilka – kilkanaście centymetrów średnicy. U niektórych rodzajów udokumentowano dużą różnicę wielkości muszli między płciami. Przyjmuje się, że większe były samice, gdyż potrzebowały przestrzeni do rozwoju jaj. Ekologia Amonitowate były mięsożercami, odżywiającymi się wszystkimi wolno poruszającymi się bezkręgowcami, w tym także innymi amonitowatymi. Przynajmniej niektóre amonity z grupy Aptychophora, takie jak Baculites, żywiły się planktonem. Same Ammonoidea padały zaś ofiarami wielkich morskich gadów, głównie pliozaurów i ichtiozaurów. Żyły wyłącznie w morzach, w większości w wodach otwartych. Na temat ich aktywności pływackiej trwa wciąż dyskusja. Przeważnie przyjmuje się, że większość amonitowatych aktywnie, choć niezbyt szybko pływała, nieliczne rodzaje o bardzo wysmukłej muszli posądzane są o zdolność do szybkiego ruchu, natomiast heteromorfy uważane są za zwierzęta planktoniczne żyjące przy dnie. Zdecydowana większość amonitów wyginęła w czasie wielkiego wymierania na granicy kreda/paleogen w wyniku katastrofalnych zmian środowiska wywołanych przypuszczalnie upadkiem meteorytu. Kilka gatunków żyjących w Europie na początku danu opisano w 2005 roku, były to jednak prawdopodobnie lokalne populacje, które tylko chwilowo zdołały przetrwać katastrofę kredową. Z 9 rzędów amonitowatych, najważniejsze są następujące rzędy: Goniatitida (goniatyty, dewon-perm) Clymeniida (klymenie, dewon późny: fran, famen) Ceratitida (ceratyty, perm-trias) Lytoceratida (lytocerasy), jura – kreda Phylloceratida (fyllocerasy), trias – kreda Ammonitida (amonity właściwe, jura, kreda) Ancyloceratida (ankyloceratidy), kreda Systematyka amonitowatych jest jeszcze w ciągłej dyskusji naukowej. W Polsce można je znaleźć m.in.: w skałach mezozoicznych Tatr (np. w skałach pod Ciemniakiem), w dewońskich utworach Gór Świętokrzyskich oraz w skałach mezozoicznych ich osłony, w skałach jurajskich Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, a także w skałach kredowych Wyżyny Miechowskiej, w dolinie Wisły między Annopolem a Puławami, na Roztoczu i Wyżynie Lubelskiej. Goniatyty i klymenie pojawiają się również w Sudetach w skałach dewońskich okolic Nowej Rudy. Zobacz też Lista amonitów Przypisy Linki zewnętrzne

4963290

https://pl.wikipedia.org/wiki/Discinellaceae

Discinellaceae

Discinellaceae Ekanayaka & K.D. Hyde – rodzina grzybów z rzędu tocznikowców (Helotiales). Charakterystyka Są to saprotrofy rozwijające się na martwych roślinach i resztkach roślinnych. Apotecja workowato-tarczowate lub tarczkowate, okrągłe, galaretowate, na brzegach gładkie lub czasami pokryte włoskami. Zewnętrzna część ekscypulum zbudowana z galaretowatych szklistych komórek o teksturz pryzmatycznej lub bardzo misternej. Część rdzeniowa złożona z komórek o podobnej teksturze. Wstawki podobne do strzępek, rozgałęzione na wierzchołkach. Worki 8-zarodnikowe, cylindryczne, czasem wyrastające z pastorałek, amyloidalne lub nieamyloidalne. Askospory ellipsoidalne, bez sept, szkliste. Konidiogeneza holoblastyczna. Konidiofory szkliste, czasami rozgałęzione, nitkowate, kuliste lub wrzecionowate, niektóre z nich tworzą dimorficzne konidia. Systematyka Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Discinellaceae, Helotiales, Leotiomycetidae, Leotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi. Według aktualizowanej klasyfikacji Index Fungorum bazującej na Dictionary of the Fungi do rodziny tej należą rodzaje: Cladochasiella Marvanová 1997 Discinella Boud. 1885 Fontanospora Dyko 1978 Geocoryne Korf 1978 Gyoerffyella Kol 1928 Lemonniera De Wild. 1894 Margaritispora Ingold 1942 Naevala B. Hein 1976 Pezoloma Clem. 1909 Pseudopezicula Korf 1986 Tetrachaetum Ingold 1942 Varicosporium W. Kegel 1906. Przypisy

187159

https://pl.wikipedia.org/wiki/Rezerwat%20przyrody%20Jaskinia%20Raj

Rezerwat przyrody Jaskinia Raj

Rezerwat przyrody Jaskinia Raj – rezerwat przyrody nieożywionej na terenie Chęcińsko-Kieleckiego Parku Krajobrazowego w Chęcinach, w gminie Chęciny, w powiecie kieleckim, w województwie świętokrzyskim. Powierzchnia: 7,83 ha (akt powołujący podawał 7,76 ha) Rok utworzenia: 1968 Dokument powołujący: Zarządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego (obecnie Ministerstwo Środowiska) z 5 października 1968; MP. 44/1968, poz. 316 Numer ewidencyjny WKP: 034 Charakter rezerwatu: częściowy Przedmiot ochrony: wychodnie wapieni dewońskich, Jaskinia Raj z najbogatszą w Polsce szatą naciekową oraz namuliska z cennymi zabytkami archeologicznymi. W skład rezerwatu, oprócz jaskini, wchodzi też fragment rosnącego w jej otoczeniu około stuletniego boru sosnowego. W podszycie rosną: dąb, grab, leszczyna, berberys i kilka gatunków róż. W runie leśnym występuje wiele gatunków roślin chronionych np. wawrzynek wilczełyko, bluszcz pospolity, widłak jałowcowaty, sasanka łąkowa i lilia złotogłów. Przez rezerwat przechodzi czerwony szlak turystyczny z Kielc do Chęcin oraz Rowerowy Szlak Architektury Obronnej. Zobacz też Jaskinia Raj Przypisy Rezerwaty przyrody w województwie świętokrzyskim Chęciny Ochrona przyrody w powiecie kieleckim en:Jaskinia Raj

187161

https://pl.wikipedia.org/wiki/Rezerwat%20przyrody%20Kamie%C5%84%20Michniowski

Rezerwat przyrody Kamień Michniowski

Rezerwat przyrody Kamień Michniowski – leśny rezerwat przyrody położony na terenie Sieradowickiego Parku Krajobrazowego (w nadleśnictwie Suchedniów), w gminie Bodzentyn, w powiecie kieleckim (województwo świętokrzyskie). Numer ewidencyjny WKP: 041 Powierzchnia: 10,59 ha (akt powołujący podawał 10,50 ha) Przedmiotem ochrony są wielogatunkowe zbiorowiska leśne z jodłą pospolitą (Abies alba) oraz wychodnie skał piaskowca triasowego z ciekawą roślinnością naskalną. Rezerwat obejmuje część szczytową i fragment zachodniego zbocza najwyższego wzniesienia Pasma Sieradowickiego Gór Świętokrzyskich – Kamienia Michniowskiego (435 m n.p.m.). Na terenie rezerwatu znajduje się Jaskinia Ponurego. Przez rezerwat przechodzi niebieski szlak turystyczny z Berezowa do Suchedniowa. Rezerwat jest punktem początkowym czarnego szlaku turystycznego prowadzącego do kapliczki Świętej Barbary. Podstawa prawna Zarządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego, Monitor Polski z 1978 r, Nr 33, Poz. 126 Przypisy Rezerwaty przyrody w województwie świętokrzyskim Wzdół Rządowy Ochrona przyrody w powiecie kieleckim

4963291

https://pl.wikipedia.org/wiki/Josef%20Dobo%C5%A1

Josef Doboš

Josef Doboš (ur. 2 czerwca 1961 w Opawie) – czeski hokeista grający na pozycji obrońcy, trener. Kariera Josef Doboš w czasie kariery reprezentował barwy klubów: Slezana Opawa (1984–1991), HC Ołomuniec (1991–1992), w barwach którego 24 września 1991 roku zadebiutował w ekstraklasie czechosłowackiej w przegranym 4:5 po rzutach karnych meczu z HK Poprad oraz rozegrał łącznie 43 mecze w fazie zasadniczej ekstraligi czechosłowackiej, w których zdobył 9 punktów (2 gole, 7 asyst) oraz w sezonie 1991/1992 rozegrał 3 mecze w fazie play-off. Następnie w latach 1992–1996 ponownie reprezentował barwy Slezana Opawa, w którym po awansie do ekstraligi w sezonie 1995/1996 po raz pierwszy zakończył sportową karierę. Jednak w sezonie 1997/1998 wznowił karierę w barwach klubu 2. ligi – HC Nowy Jiczyn, w którym był kapitanem zespołu, a po zakończeniu sezonu ostatecznie w wieku 36 lat zakończył sportową karierę. Kariera trenerska Josef Doboš po zakończeniu kariery sportowej rozpoczął karierę trenerską. W latach 2003–2005 był asystentem trenera w Slezanie Opawa, a w latach 2003–2007 trenował zespoły juniorskie klubu: U-20 (2003–2005) i U-18 (2006–2007). Następnie w latach 2007–2008 pracował w HC Nowy Jiczyn: jako asystent w zespole U-18 (2007–2008) oraz w 2008 roku jako asystent w pierwszym zespole. W latach 2008–2009 trenował Duklę Trenczyn U-20, a w 2009 roku trenował zespół U-15 kraju morawsko-śląskiego. 15 kwietnia 2009 roku został trenerem klubu Polskiej Ligi Hokejowej – Unii Oświęcim, jednak po kilku miesiącach odszedł z klubu. 25 listopada 2009 roku został trenerem KTH Krynicy. W sezonie 2011/2012 spadł z klubem do I ligi, a po nie wywalczeniu awansu do Polskiej Ligi Hokejowej w sezonie 2011/2012 odszedł z klubu. Następnie w latach 2013–2014 ponownie pracował w Slezanie Opawa: jako trener drużyny U-18 (2013–2014) oraz w 2014 roku jako asystent trenera. 2 października 2014 roku wrócił do klubu występującego w utworzonej w 2013 roku Polskiej Hokej Ligi – Unii Oświęcim, jednak 23 października 2017 roku z powodu słabych wyników Biało-niebieskich został zwolniony z tej funkcji. 8 listopada 2017 roku zastąpił grającego trenera Adriana Parzyszka na stanowisku trenera Naprzodu Janów, jednak po spadku z Polskiej Hokej Ligi w sezonie 2017/2018 odszedł z klubu. Od 2020 roku jest trenerem klubu 2. ligi – HC Międzyrzecze Wołoskie. Sukcesy Zawodnicze Awans do ekstraligi: 1996 ze Slezanem Opawa Przypisy Linki zewnętrzne Josef Doboš – statystyki na Hokej.cz Josef Doboš – statystyki na Hokej.net Urodzeni w 1961 Czechosłowaccy hokeiści Czescy hokeiści Hokeiści HC Slezan Opava Hokeiści HC Ołomuniec Czescy trenerzy hokejowi Trenerzy KTH Krynica Trenerzy hokeistów Unii Oświęcim Trenerzy Naprzodu Janów Ludzie urodzeni w Opawie

4963292

https://pl.wikipedia.org/wiki/Homorog

Homorog

Homorog – wieś w Rumunii, w okręgu Bihor, w gminie Mădăras. W 2011 roku liczyła 450 mieszkańców. Przypisy Wsie w okręgu Bihor

4963296

https://pl.wikipedia.org/wiki/Iano%C8%99da

Ianoșda

Ianoșda – wieś w Rumunii, w okręgu Bihor, w gminie Mădăras. W 2011 roku liczyła 953 mieszkańców. Przypisy Wsie w okręgu Bihor

187162

https://pl.wikipedia.org/wiki/Czas%20apokalipsy

Czas apokalipsy

Czas apokalipsy () – amerykański film wojenny z 1979 roku w reżyserii Francisa Forda Coppoli, którego inspiracją było opowiadanie Josepha Conrada Jądro ciemności. W roku 2001 ukazała się poszerzona wersja reżyserska tego filmu, Czas apokalipsy: Powrót. Opis fabuły Kapitan Benjamin Willard otrzymuje zlecenie zlikwidowania pułkownika Waltera Kurtza, który zdezerterował z amerykańskiej armii i na pograniczu Kambodży stworzył swoją własną armię i quasi-państwo podległych mu tubylców. Willard najpierw musi dotrzeć do linii frontu, a następnie na własną rękę z kilkoma żołnierzami, stanowiącymi załogę łodzi patrolowej, odnaleźć miejsce pobytu Kurtza i dokonać jego egzekucji. Początkowo Willard jest świadkiem dziwnego obrazu wojny, w którym podpułkownik Kilgore w trakcie ataku pozycji Wietkongu rozkazuje swoim żołnierzom uprawiać surfing czy dokonuje nalotów, którym towarzyszą głośne dźwięki „Cwału Walkirii” Wagnera odtwarzane z atakujących helikopterów. Z czasem miejsca, przez które podróżują bohaterowie, by dotrzeć do celu, wydają się coraz bardziej dzikie. Rodzi to wahanie i strach w umysłach żołnierzy. Obraz jest opatrzony kultową muzyką, w tym utworem „The End” zespołu The Doors – ówczesnym symbolem wolności. Obsada Martin Sheen – kapitan Benjamin L. Willard Marlon Brando – pułkownik Walter Kurtz Robert Duvall – podpułkownik Bill Kilgore Albert Hall – st. podoficer George „Chief” Phillips Frederic Forrest – mechanik Jay „Chef” Hicks Sam Bottoms – strzelec Lance B. Johnson Laurence Fishburne – strzelec Tyrone „Mr. Clean” Miller Dennis Hopper – fotoreporter Harrison Ford – pułkownik Lucas Produkcja Podczas zdjęć do filmu nakręcono ponad 230 godzin materiału (około 375 tys. metrów taśmy), z czego wykorzystano ledwie 1%. Postprodukcja trwała dwa lata. Zdjęcia były robione głównie na Filipinach. Inspiracje i odwołania w kulturze Fragment Czasu Apokalipsy został wykorzystany w teledysku do piosenki What I’ve Done grupy Linkin Park. Fragment słów wypowiedzianych przez podpułkownika Billa Kilgore (Robert Duvall) został wykorzystany na początku utworu Napalm In The Morning thrash metalowego zespołu Sodom, który znalazł się na albumie M-16 w 2001. W Polsce film miał premierę w 1981 roku, krótko przed stanem wojennym. Wkrótce po jego wprowadzeniu Chris Niedenthal wykonał z ukrycia zdjęcie przedstawiające transporter opancerzony SKOT stojący na tle napisu Czas apokalipsy, reklamującego film na budynku Kina Moskwa w Warszawie. Zdjęcie figuruje m.in. na okładce książki Gabriela Mérétika z 1989, Noc generała, poświęconej tematowi. Utwór The Edge Of Darkness brytyjskiego metalowego zespołu Iron Maiden powstał pod inspiracją historii przedstawionej w Czasie Apokalipsy. Gra wideo Spec Ops: The Line jest inspirowana Czasem Apokalipsy. w anime pod tytułem Gate Thus the JSDF Fought There. Podczas oblężenia miasta Italica następuje scena z helikopterami lecącymi na miasto przy akompaniamencie Cwału Walkirii, Richarda Wagnera, analogiczna do tego filmu Zobacz też lista stu najlepszych amerykańskich filmów według AFI Full Metal Jacket Łowca jeleni Pluton Przypisy Linki zewnętrzne Amerykańskie dramaty filmowe Amerykańskie filmy wojenne Filmy o wojnie w Wietnamie Filmy w reżyserii Francisa Forda Coppoli Amerykańskie filmy z 1979 roku Filmy nagrodzone Złotą Palmą Filmowe adaptacje utworów Josepha Conrada Filmy wytwórni Miramax Films Filmy wytwórni United Artists Filmy w National Film Registry

4963297

https://pl.wikipedia.org/wiki/Gelatinodiscaceae

Gelatinodiscaceae

Gelatinodiscaceae S.E. Carp. – rodzina grzybów z rzędu tocznikowców (Helotiales). Charakterystyka Saprotrofy. Owocniki typu apotecjum. Apotecja zazwyczaj kubkowate lub tarczowate, niektóre są tremelloidalne i tworzą masy przypominające mózg. Zewnętrzna powierzchnia zbudowana z pryzmatycznych lub kulistych i kanciastych komórek i czasami jest żelatynizowana. Warstwa wewnętrzna również czasami jest żelatynizowana. Parafizy nitkowate, cylindryczne, o nabrzmiałych wierzchołkach z gutulami. Worki 8-zarodnikowe, amyloidalne i wyrastające z pastorałek. Askospory elipsoidalne do wrzecionowatych, szkliste, żółtawe lub brązowawe, gładkie, z galaretowatą otoczką, gutulami i 0–5 septami. Anamorfy tworzą konidiomy typu sporodochium. Konidia bez przegród, szkliste i prawie kuliste. Najbardziej charakterystyczne cechy rodziny Gelatinodiscaceae: żelatynizowane apotecja, konidiomy typu sporodochium, konidia bez przegród, szkliste i prawie kuliste Rodzina jest kladem monofiletycznym zbliżonym do Mitrulaceae. Rodzaje Helicodendron i Dimorphospora były wcześniej zaliczone do rodziny Helotiaceae, ale Wijayawardene i inni w 2018. Sri-indrasutdhi i in. w 2015 badaniami genetycznymi wykazali, że są one spokrewnione z Gelatinodiscaceae. Systematyka Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Gelatinodiscaceae, Helotiales, Leotiomycetidae, Leotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi. Według aktualizowanej klasyfikacji Index Fungorum bazującej na Dictionary of the Fungi do rodziny tej należą rodzaje: Ascocoryne J.W. Groves & D.E. Wilson 1967 Ascotremella Seaver 1930 Chloroscypha Seaver 1931 Clathrosporium Nawawi & Kuthub. 1987 Didymocoryne Sacc. & Trotter 1913 Gelatinodiscus Kanouse & A.H. Sm. 1940 Neobulgaria Petr. 1921 Ombrophila Fr. 1849 Phaeangellina Dennis 1955 Skyathea Spooner & Dennis 1986 Xerombrophila Baral 2013. Przypisy

4963298

https://pl.wikipedia.org/wiki/M%C4%83r%C8%9Bihaz

Mărțihaz

Mărțihaz – wieś w Rumunii, w okręgu Bihor, w gminie Mădăras. W 2011 roku liczyła 232 mieszkańców. Przypisy Wsie w okręgu Bihor

187164

https://pl.wikipedia.org/wiki/Zamach%20w%20Londynie%20%287%20lipca%202005%29

Zamach w Londynie (7 lipca 2005)

Trzy eksplozje w metrze i jedna eksplozja w miejskim autobusie sparaliżowały 7 lipca 2005 w porannych godzinach szczytu centrum Londynu w Wielkiej Brytanii. Bomby wybuchły w tym samym czasie, kiedy w Gleneagles w Szkocji odbywał się szczyt państw G8 oraz w dzień po decyzji Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego o organizacji Letnich Igrzysk Olimpijskich w 2012 w Londynie, a także podczas procesu Abu Hamzy al-Masriego. Po zamachach w mieście zapanował potężny paraliż komunikacyjny – zarówno kursy metra, jak i autobusów zostały zawieszone. W wyniku czterech eksplozji zginęły 52 osoby, a co najmniej 700 osób zostało rannych (w tym 22 osoby w stanie krytycznym). Wśród ofiar śmiertelnych były trzy Polki: 23-letnia Monika Suchocka, 29-letnia Karolina Glück oraz 43-letnia Anna Brandt. Trzech innych Polaków zostało lekko rannych. Zamachowcy Trójka terrorystów to obywatele Wielkiej Brytanii: 30-letni Mohammed Sidik Khan, 18-letni Hasib Hussain, 22-letni Shahzad Tanweer. Czwarty zamachowiec to pochodzący z Jamajki 19-latek Germaine Lindsay. Ostatni z nich zdetonował ładunek na stacji King’s Cross, gdzie zginęło najwięcej ludzi. Zginęli oni w wybuchach w metrze i autobusie. Trzej zamachowcy przyjaźnili się ze sobą i mieszkali w Leeds. Czwarty pochodził z Luton. Mężczyźni nie byli wcześniej notowani ani przez policję, ani służby specjalne. Jeden z zamachowców, 22-letni Shahzad Tanweer był zdolnym uczniem i miłośnikiem sportu. Na ścianie swego pokoju miał portret Mike’a Tysona, uwielbiał football i lekką atletykę. Był dumny, że jest Brytyjczykiem. Wrócił odmieniony po wyprawie do Lahaur. Z kolei 30-letni Mohammed Sidik Khan był nauczycielem niepełnosprawnych dzieci w jednej ze szkół podstawowych w Leeds. Khan miał ośmiomiesięczną córkę, a jego żona była w czwartym miesiącu ciąży. Kolejny z zamachowców, 18-letni Hasib Hussain, który zdetonował ładunek wybuchowy w autobusie, został kiedyś zatrzymany za kradzież w sklepie. Dlatego też jego rodzina tak chętnie zgodziła się na podróż chłopaka do Lahaur w Pakistanie. Ojciec i matka liczyli, że chłopak wróci na właściwą drogę. Organizacja odpowiedzialna za zamach Do przeprowadzenia zamachów w Londynie, przyznała się nieznana do tej pory organizacja pod nazwą Tajna Grupa Dżihadu Al-Qaidy w Europie. „Bohaterscy bojownicy narodu arabskiego! Nadszedł czas zemsty na syjonistycznym, prowadzącym krucjatę rządzie brytyjskim. To odpowiedź na masakry, jakich Wielka Brytania dopuszcza się w Iraku i Afganistanie” – stwierdziła w oświadczeniu, przekazanym dwiema drogami: poprzez Internet i redakcję arabskiego dziennika „Al-Kuds al-Arabi”. Czy taka organizacja istnieje i czy naprawdę jest związana z Al-Ka’idą, nie wiadomo. „Wielka Brytania płonie w strachu i przerażeniu. Ostrzegaliśmy ją i dotrzymaliśmy słowa” – pisał dalej Dżihad w Europie. I dodał: „Ostrzegamy rządy Danii i Włoch, że jeśli nie wycofają swych wojsk z Iraku i Afganistanu, zostaną ukarane w taki sam sposób”. Reakcja polityków Minister spraw wewnętrznych Wielkiej Brytanii Charles Clarke powiedział, że wybuchy w Londynie spowodowały straszliwe szkody, natomiast rzecznik Partii Konserwatywnej Alan Duncan powiedział, że eksplozje to wielki zamach terrorystyczny. Premier Wielkiej Brytanii Tony Blair powiedział, że w Londynie doszło do serii ataków terrorystycznych. Zapowiedział też, że opuści obrady szczytu G8 za kilka godzin i wróci do Londynu, ale że szczyt będzie kontynuowany. Wyraźnie wstrząśnięty Blair powiedział, że w Londynie są zabici i ranni. Zamachy nazwał barbarzyńskimi. Minutą ciszy pamięć ofiar uczcił Parlament Europejski i polski Sejm. Polscy politycy zapewnili, że Polsce nie grozi niebezpieczeństwo. Atak terrorystyczny Do eksplozji w londyńskim metrze doszło o 8:49 czasu lokalnego na trasach pomiędzy stacjami: Liverpool Street i Aldgate, po ruszeniu pociągu z peronu 4 stacji Edgware Road w kierunku Paddington i pomiędzy stacjami King’s Cross St. Pancras i Russell Square. Cała sieć komunikacji miejskiej w centrum miasta (zarówno metro jak i autobusy) została wstrzymana. Do kolejnego wybuchu doszło o 9:47 przy Tavistock Square w autobusie nr 30 jadącym z Marble Arch w kierunku Hackney Wick. Stan alarmowy został ogłoszony w całej Unii Europejskiej. Minuta po minucie 8.50 W ciągu 50 sekund trzy bomby eksplodują w metrze. Stopniowo pojawiają się wiadomości i początkowo sądzono, że ładunki nie eksplodowały jednocześnie. 8.51 Policja informuje o eksplozji w dzielnicy biznesu, w pobliżu dworca Liverpool Street. 8.56 Eksplozja na linii Piccadilly między stacjami King’s Cross a Russell Square. 9.24 Scotland Yard podaje, że miastem wstrząsnęły liczne eksplozje. 9.27 W związku z brakiem informacji, Metronet, firma odpowiedzialna za konserwację metra, podaje, że przyczyną eksplozji mógł być nagły wzrost poboru mocy. 9.47 Wybucha autobus nr 30 w pobliżu Tavistock Square. Na zdjęciach widać, że podmuch wybuchu zdarł dach. Świadkowie mówią o rozrzuconych częściach ludzkich ciał. 10.07 Zatrzymanie ruchu autobusów w całym Londynie. 10.40 Pojawia się pierwszy raport o 20 zgonach. 10.47 Minister spraw wewnętrznych Charles Clarke mówi, że „eksplozje spowodowały straszliwe szkody”. 11.15 Komisarz UE ds. sprawiedliwości i bezpieczeństwa Franco Frattini mówi w Rzymie, że wybuchy były dziełem terrorystów. 11.35 Szef londyńskiej policji potwierdza, że policja znalazła ślady materiałów wybuchowych. 12.00 Premier Tony Blair mówi w Gleneagles w Szkocji, że wybuchy w Londynie są dziełem terrorystów i że przeprowadzono je celowo w czasie szczytu G8. 12.05 Premier Tony Blair nazwał ataki „barbarzyńskimi”. 12:27 Policja i personel londyńskich szpitali podały agencji Reuters, że w zamachach rannych zostało 185 osób, w tym dziesięć poważnie, a siedmioro jest w stanie krytycznym. 12.35 Scotland Yard obniża podaną liczbę wybuchów z siedmiu do czterech – trzy nastąpiły w metrze, jeden w autobusie. 12.53 Minister spraw wewnętrznych Charles Clarke tłumaczy Izbie Gmin, że metro zostanie zamknięte na cały dzień. 14.10 Papież Benedykt XVI ubolewa nad „terrorystycznymi atakami”, nazywając je „barbarzyńskimi czynami przeciwko społeczeństwu”. 14.52 Watykański sekretarz stanu kardynał Angelo Sodano wystosował dramatyczny apel o „położenie kresu starciu cywilizacji”. 15.26 Zastępca szefa policji londyńskiej Brian Paddick podaje, że w wybuchu w pobliżu stacji metra Aldgate zginęło siedem osób, 21 na stacji King’s Cross i pięć na stacji Edgware Road. 16.26 Policja brytyjska ocenia, że zginęły 33 osoby. Nieznana pozostaje liczba ofiar wybuchu autobusu, później potwierdza się śmierć co najmniej dwóch osób. 16.32 Częściowe przywrócenie komunikacji miejskiej w Londynie. Działają autobusy, kolejka naziemna i kolej. 17.43 Tony Blair mówi, że „Wielka Brytania nie da się zastraszyć terrorystom”. Premier obiecuje postawienie winnych przed sądem. 17.49 W specjalnej rezolucji Rada Bezpieczeństwa potępia zamachy w Londynie 18.08 Mnożą się fałszywe alarmy o podejrzanych pakunkach. Ewakuowano dworzec Victoria w Londynie i handlową dzielnicę Edynburga. 18.16 W związku z zamachami rząd włoski ogłasza podwyższony poziom gotowości antyterrorystycznej. Podobne środki podjęło w ciągu dnia wiele rządów europejskich oraz Stany Zjednoczone. 18.20 Brytyjska policja informuje, że liczba ofiar śmiertelnych czwartkowych eksplozji w londyńskim metrze i autobusie wzrosła z 33 do 37. Rannych jest ponad 700. 19.46 Londyńskie zamachy „noszą charakterystyczne cechy al Kaidy” – powiedział na szczycie G8 w Gleneagles brytyjski minister spraw zagranicznych Jack Straw. Zastąpił on tam premiera Tony’ego Blaira, który odleciał po południu do Londynu. 20.33 Minister spraw wewnętrznych Francji mówi, że w londyńskich zamachach zginęło 50 osób, 300 jest rannych. 20.54 Oświadczenie organizacji muzułmańskich w Wielkiej Brytanii: „Te straszne czyny sprawiają, że wszyscy stajemy się ofiarami”. 21.02 Tony Blair wraca do Szkocji na obrady przywódców G8 w Gleneagles Obywatelstwo ofiar zamachu W zamachu zginęły 52 osoby pochodzące z 15 krajów: Zobacz też Terroryzm Zamach w Szarm el-Szejk (2005) Zamach w Londynie (21 lipca 2005) Zamach w Madrycie (11 marca 2004) Zamach na World Trade Center i Pentagon 2005 Londyn Zamachy terrorystyczne zorganizowane przez Al-Ka’idę 2005 w Anglii

187165

https://pl.wikipedia.org/wiki/Interferometr%20Fabry%E2%80%99ego-Perota

Interferometr Fabry’ego-Perota

Interferometr Fabry’ego-Perota – interferometr zbudowany z dwóch równoległych półprzepuszczalnych płaskich płytek, których powierzchnie wewnętrzne pokryte są warstwą o dużym współczynniku odbicia. Fala świetlna wpadająca między płytki ulega wielokrotnemu odbiciu od zwierciadlanych powierzchni i interferuje ze swoimi odbiciami. Odbite fale różnią się amplitudą i przesunięciem fazowym, wzmocnieniu ulegają fale będące w rezonansie z wnęką. Przyrząd został opracowany przez fizyków francuskich Charlesa Fabry’ego i Alfreda Pérota i nazwany ich nazwiskami. Interferometr Fabry’ego-Pérota należy do grupy interferometrów wielowiązkowych. Filtr dichroiczny jest jedną z realizacji interferometru Fabry’ego-Pérota, a dokładniej jest to ściśle upakowana sekwencja kolejno ułożonych interferometrów Fabry’ego–Pérota. Przypisy Fabry

187167

https://pl.wikipedia.org/wiki/Interferometr%20optyczny

Interferometr optyczny

Interferometr optyczny – interferometr oparty na zjawisku interferencji fal świetlnych. Zasada działania opiera się na nakładaniu na siebie dwóch fal spójnych, co prowadzi do powstania jaśniejszych i ciemniejszych prążków interferencyjnych. Pomiar natężenia światła oraz jego przestrzennego rozkładu pozwala na bardzo dokładne pomiary odległości oraz długości fali. Zaproponowano wiele konstrukcji interferometrów optycznych. Z reguły w interferometrze wiązka fal świetlnych jest rozdzielana (najczęściej za pomocą płytki światłodzielącej) na dwie lub więcej wiązek, które po przebyciu różnych dróg optycznych łączą się z powrotem i trafiają do detektora, na przykład miernika natężenia lub spektrometru. Rodzaje interferometrów Interferometry jednowiązkowe W interferometrach jednowiązkowych wiązka fal nie jest rozdzielana na dwie. Dla przykładu w interferometrze różnicowym stosuje się światłowód planarny. W światłowodzie za pomocą lasera pobudzamy mody TE i TM, a na wyjściu układu umieszczamy analizator pod kątem 45° do płaszczyzn polaryzacji. Światło przechodzące przez analizator interferuje i tworzy na ekranie obraz interferencyjny. Interferometry dwuwiązkowe Większość interferometrów stosowanych w optyce składa się z elementów optycznych, które dwie wiązki fal spójnych prowadzą różnymi drogami. Na końcu mierzona jest interferencja fal, co pozwala na bardzo dokładny pomiar struktury geometrycznej badanych obiektów. Najważniejsze konstrukcje interferometrów dwuwiązkowych: interferometr Michelsona interferometr Mirau interferometr Fizeau interferometr Macha-Zehndera interferometr Sagnaca interferometr Lloyda interferometr Twymana-Greena zwierciadła Fresnela Interferometr Michelsona Michelson zmierzył długość wzorca metra przechowywanego w Paryżu wyrażając ją liczbą długości fal pewnego monochromatycznego światła. Pokazał on, że wzorzec metra jest równoważny 1 553 163,5 długości fal czerwonego światła kadmu. Za to osiągnięcie otrzymał w 1907 roku Nagrodę Nobla („za zbudowanie niezwykle precyzyjnych przyrządów optycznych i pomiary metrologiczne przeprowadzone przy ich użyciu”). W konfiguracji przedstawionej na rysunku interferometr posiada dwa prostopadłe do siebie ramiona. Światło ze źródła S wchodzi do układu i rozdziela się na dwie wiązki na półprzepuszczalnym zwierciadle P. Na końcu obu ramion znajdują się zwierciadła Z1 i Z2, które zawracają bieg promieni. Zwierciadło Z2 dodatkowo jest ruchome i za jego pomocą zmienia się drogę optyczną jednej z wiązek. Po odbiciu dwie wiązki padają ponownie na półprzepuszczalne zwierciadło gdzie biegną już w jednym kierunku (do obserwatora O) i interferują ze sobą. Interferometr Macha-Zehndera W interferometrze Macha-Zehndera promień świetlny rozdzielany jest na dwa promienie (stosunek mocy 1:1). W jednym z ramion interferometru wywołuje się zmianę współczynnika załamania światła – to ramię nazywane jest sygnałowym, natomiast drugie jest ramieniem sygnału odniesienia. Obraz interferencyjny oglądany na ekranie zależy od różnicy faz obu promieni. Różnica faz wywołana jest różnicą dróg optycznych promieni z powodu różnych wartości współczynnika załamania światła. Konstruktorami tego typu interferometru są Ernst Mach oraz Zehnder. Interferometr Sagnaca Interferometr w konfiguracji Sagnaca stosuje się w samolotach jako superprecyzyjne żyroskopy. Interferometry wielowiązkowe W interferometrach wielowiązkowych światło pokonuje bardzo wiele dróg optycznych tworząc złożone wzory interferencyjne. Najczęściej stosowane interferometry wielowiązkowe: Interferometr Fabry’ego-Perota Interferometr Newtona (pierścienie Newtona) Zastosowania Pomiar odległości Interferometr jest najbardziej precyzyjnym znanym obecnie urządzeniem do mierzenia odległości. Wykorzystuje on efekt interferencji światła do mierzenia odległości z dokładnością do pojedynczej długości fali. Promień odniesienia oraz promień pomiarowy przebiegają różne drogi w przestrzeni. Jedna wiązka porusza się po drodze o znanej długości, druga po drodze mierzonej. Obydwa promienie podlegają interferencji zaś odczytanie rozkładu prążków interferencyjnych pozwala określić różnicę długości w przebiegu promieni. W praktyce tak dokonany pomiar pokazuje różnice dróg optycznych, na którą składa się nie tylko różnica geometryczna długości dróg, ale która także zależy od własności optycznych ośrodka, przez który przebiegają promienie, co znajduje swoje zastosowanie np. podczas pomiaru naprężeń ośrodka, przez który przechodzą promienie, lub np. podczas oceny turbulentności gazu w tubusach teleskopów astronomicznych. Doświadczenie Michelsona-Morleya Interferometr dwuramienny został wykorzystany w 1887 roku Alberta Michelsona i Edwarda Morleya do wykazania, że prędkość światła w układzie źródła jest stała niezależnie od jego ruchu. Stało się to kluczowym eksperymentem prowadzącym do teorii eteru Lorentza, emisyjnych teorii światła i wreszcie do szczególnej teorii względności Einsteina. Spektroskopia fourierowska W spektroskopii fourierowskiej wykorzystuje się interferometr Michelsona do badania widma promieniowania. Widmo to otrzymuje się wykonując transformatę Fouriera natężenia światła mierzonego w zależności od różnicy długości ramion interferometru. Zobacz też interferometria

4963300

https://pl.wikipedia.org/wiki/Jerzy%20Danielewicz%20%28jezuita%29

Jerzy Danielewicz (jezuita)

Jerzy Danielewicz (Danilewicz) herbu Ostoja (ur. ok. 1595 na Litwie, zm. 20 III 1652 w Pińsku) – ksiądz katolicki, jezuita, profesor teologii moralnej, prefekt szkół jezuickich, spowiednik księcia Zygmunta Karola Radziwiłła. Życiorys Jerzy Danielewicz należał do rodu heraldycznego Ostojów (Mościców). Urodził się ok. 1595 na Litwie. Wstąpił do zakonu jezuitów 5 VIII 1611 w Wilnie. W latach 1627-1650 sprawował funkcję prefekta szkół jezuickich: w Połocku (1627-1628), Pułtusku (1630-1632), Smoleńsku (1647-1648), Pińsku (1648-1649) i Krożach (1649-1650). Był profesorem teologii moralnej: w Worniach (1628-1629), Pułtusku (1631-1632), Wilnie (1634) i Krożach (1649-1650). W początkach lat 30. XVII wieku był związany z dworem księcia Zygmunta Karola Radziwiłła, pełniąc obowiązki jego spowiednika. W latach 1636-1639 był misjonarzem dworskim wojewodów mińskich - Mikołaja Sapiehy i Mikołaja Piusa Sapiehy Pobożnego. Jerzy Danielewicz zmarł 20 III 1652 w Pińsku. Wspomniał go Kasper Niesiecki w „Herbarzu polskim” pisząc o nim: Zobacz też Herb Ostoja Ród Ostojów (Mościców) Danilewiczowie herbu Ostoja Jezuici Szkolnictwo jezuickie w Polsce Przypisy Bibliografia Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564–1995, oprac. L. Grzebień SJ, Kraków 1996, hasło: DANIELEWICZ. K. Niesiecki, Herbarz polski, wyd. J.N. Bobrowicz, Lipsk 1839-1845, t. III, s. 301. E. Nowak, Rys dziejów duszpasterstwa wojskowego w Polsce 968-1831, Warszawa 1932, s. 56. J. Poplatek, Błogosławiony Andrzej Bobola Towarzystwa Jezusowego. Życie - męczeństwo - kult, Kraków 1936, s. 156. L. Grzebień SJ, B. Topij-Stempińska, Jezuici w Smoleńsku 1611-1654, [w:] „Dziedzictwo Kresów. Nauka i Edukacja”, Akademia Ignatianum, Wydawnictwo WAM, Kraków 2013, s. 104, 105. Duchowni katoliccy – szlachta I Rzeczypospolitej Polscy jezuici (I Rzeczpospolita) Teolodzy katoliccy I Rzeczypospolitej Danilewiczowie herbu Ostoja

187168

https://pl.wikipedia.org/wiki/Rezerwat%20przyrody%20Karcz%C3%B3wka

Rezerwat przyrody Karczówka

Rezerwat przyrody Karczówka – rezerwat krajobrazowy na terenie miasta Kielce, w województwie świętokrzyskim. Leży w obrębie Chęcińsko-Kieleckiego Parku Krajobrazowego. Powierzchnia: 26,37 ha (akt powołujący podawał 27,29 ha) Rok utworzenia: 1933, ponownie 1953 Dokument powołujący: Zarządz. ML z 27.04.1953; MP. A-42/1953, poz. 514 Numer ewidencyjny WKP: 004 Charakter rezerwatu: częściowy Przedmiot ochrony: fragment lasu sosnowego, tworzący cenne krajobrazowo otoczenie zabytkowego klasztoru z XVII wieku i pomnika powstańców z 1863 r. W 1933 roku dyrekcja Lasów Państwowych uznała Karczówkę za rezerwat przyrody, który już wtedy znajdował się w granicach miasta. W 1953 roku rezerwat utworzono ponownie. Rezerwat obejmuje wzgórze Karczówka zbudowane głównie z wapieni dewonu środkowego i górnego, w których występują rudy ołowiu, niegdyś eksploatowane tu systemem szparowym. Na terenie rezerwatu rośnie wiele gatunków roślin chronionych, m.in.: lilia złotogłów, zawilec wielkokwiatowy, pluskwica europejska, pierwiosnka wyniosła. Obszar rezerwatu objęty jest ochroną czynną. Skrajem rezerwatu przechodzi żółty szlak spacerowy wokół Kielc. Przypisy Rezerwaty przyrody w Kielcach

4963306

https://pl.wikipedia.org/wiki/Linnea%20Axelsson

Linnea Axelsson

Linnea Axelsson (ur. 1980 w Porjus) – szwedzka pisarka i krytyczka sztuki, laureatka Nagrody Augusta. Życiorys Urodziła się w 1980 roku w Porjus, na północy Szwecji. Ma saamskie korzenie od strony matki. Studiowała na Uniwersytecie w Umeå. W 2009 roku obroniła doktorat z historii sztuki poświęcony twórczości Louise Bourgeois i Rachel Whiteread. Zadebiutowała w 2010 roku powieścią Tvillingssmycket. Jej drugą publikacją był poemat epicki Ædnan, który ukazał się w 2018 roku. Utwór został wyróżniony nagrodami literackimi przyznanymi przez Studieförbundet vuxenskolan i dziennik „Svenska Dagbladet”. Poemat uzyskał także Nagrodę Augusta, zapisując się w historii nagrody jako drugi tom poezji z tym wyróżnieniem. Ædnan jest archaicznym saamskim słowem oznaczającym ląd lub ziemię. Poemat opisuje losy dwóch saamskich rodzin na przestrzeni trzech generacji, które reprezentują historię Saamów w XX wieku. W uzasadnieniu przyznania Nagrody Augusta jury zwróciło uwagę na fakt, iż książka opisuje koniec tradycyjnego rytmu życia ludu. Choć pierwsze wydanie Ædnan liczy prawie osiemset stron, oszczędne wersy i duża ilość światła na stronach wizualnie odzwierciedlają dziewicze tereny, które zarysowano w poemacie. Dzieła Tvillingssmycket, 2010 Ædnan, 2018 Magnificat, 2022 Przypisy Laureaci Augustpriset Szwedzcy prozaicy Szwedzcy poeci Urodzeni w 1980

187170

https://pl.wikipedia.org/wiki/AZ%20Alkmaar

AZ Alkmaar

Alkmaar Zaanstreek (częściej nazywany AZ Alkmaar, oficjalny skrót AZ) – holenderski klub piłkarski z siedzibą w Alkmaarze. Został założony 10 maja 1967. Mecze domowe rozgrywa na AFAS Stadion. Historia Klub powstał 10 maja 1967 pod nazwą AZ '67 w wyniku połączenia dwóch klubów: Alkmaar '54 i FC Zaanstreek. Nazwa klubu została oficjalnie zmieniona na AZ w czerwcu 1986 r. Poza Holandią do "AZ" tautologicznie dodawane jest Alkmaar. Era braci Molenaar Pierwsze sukcesy AZ '67 zaczęło odnosić na przełomie lat 70. i 80.. W sezonie 1977/1978 Alkmaar zaliczył swój debiut w europejskich pucharach biorąc udział w Pucharze UEFA (AZ odpadł w drugiej rundzie z FC Barcelona) oraz po raz pierwszy wygrał Puchar Holandii. W następnym sezonie AZ wystąpił w Pucharze Zdobywców Pucharów, gdzie został wyeliminowany już w pierwszej rundzie przez angielski klub Ipswich Town F.C. W sezonie 1980/1981 drużyna wywalczyła swoje pierwsze w historii mistrzostwo kraju, wygrała ponownie Puchar Holandii oraz dotarła do finału Pucharu UEFA ulegając jednak znowu angielskiemu Ipswich Town F.C. Sezon 1981/1982 przyniósł klubowi trzecie miejsce w lidze, kolejny Puchar Holandii i krótki udział w Pucharze Europy (porażka z Liverpoolem F.C. w drugiej rundzie). W 1983 r. Alkmaar odpadł w drugiej rundzie Pucharu Zdobywców Pucharów po porażce z Interem Mediolan. Wkrótce klub opuścili główni sponsorzy – bracia Molenaar. Był to początek najgorszego okresu w historii klubu. W 1988 r. AZ spadł z Eredivisie. Era Scheringi Klub z kłopotów wyciągnął biznesmen Dirk Scheringa, który został prezesem klubu w połowie lat 90'. W 1998 r. powrócił do najwyższe klasy rozgrywek krajowych. W sezonie 2004/2005 po ponad 20-letniej przerwie klub znowu wziął udział w pucharach europejskich, tym razem w Pucharze UEFA, docierając do półfinałów (porażka ze Sportingiem). W tym samym sezonie klub wywalczył trzecie miejsce w lidze, co dało prawo startu w kolejne edycji Pucharu UEFA. W latach 2005-2007 AZ zajmował kolejno trzecie, drugie i znowu trzecie miejsce w lidze co jest dużym osiągnięciem, biorąc pod uwagę to, że AZ nie należy do najbogatszych klubów ligi. W sezonach 2005/2006, 2006/2007 i 2007/2008 AZ występował w Pucharze UEFA, lecz bez sukcesów. W 2007 r. zakończyła się seria 32 nieprzegranych meczów domowych w europejskich pucharach po porażce z angielskim Evertonem 2:3 (20 grudnia 2007). W lecie 2006 r. klub przeniósł się na nowy stadion – DSB Stadion, który może pomieścić 17 tysięcy kibiców. Prezes Scheringa zapowiedział powiększenie stadionu do pojemności 40 000 kibiców do 2010 r. Sezon 2006/2007 zakończył się dość nieoczekiwanie dla kibiców AZ. Alkmaar przed ostatnią kolejką sezonu prowadził w tabeli ligi, wyprzedzając różnicą bramek PSV Eindhoven i AFC Ajax. W ostatnim meczu jednak, grając przez 80 minut w dziesięciu, AZ przegrał z 16tym w tabeli Excelsiorem Rotterdam co spowodowało spadek w tabeli na trzecie miejsce. Kolejnymi porażkami były finał Pucharu Holandii (przegrany z Ajaxem po rzutach karnych 7:8) oraz przegrane z Ajaxem playoffy o prawo gry w Lidze Mistrzów. Po tym sezonie zespół opuścili kluczowi gracze: Tim de Cler, Danny Koevermans i Szota Arweladze. Sezon 2007/2008 był tak zły w wykonaniu AZ (porażka w pierwszej rundzie Pucharu Holandii, odpadnięcie już w fazie grupowej Pucharu UEFA i ostatecznie 11te miejsce w lidze), że trener Louis Van Gaal złożył rezygnację ze stanowiska. Jednak po protestach ze strony kibiców i graczy Van Gaal wycofał swą rezygnację i wypełnił swój kontrakt, obowiązujący do końca sezonu 2008/2009. Sezon 2008/2009 również zaczął się nie najlepiej. Porażki z NAC Breda i ADO Den Haag nie wróżyły nic dobrego. Jednak po zwycięstwie 1:0 nad ówczesnymi mistrzami kraju – PSV Eindhoven AZ nie przegrało w kolejnych 28 meczach (w tym 11 meczów z rzędu bez straty bramki). Ostatecznie AZ ukończyło ten sezon na pierwszym miejscu, zdobywając swój drugi tytuł mistrza kraju. Drugi tytuł Az był pierwszym od 28 lat (czyli od pierwszego tytułu mistrzowskiego AZ) tytułem mistrza Holandii zdobytym przed drużynę spoza holenderskiej wielkiej trójki (Ajax, PSV i Feyenoord). Po zakończeniu sezonu 2008/2009 Ronald Koeman zastąpił van Gaala na stanowisku trenera. 5 grudnia 2009 zwolniony z funkcji po przegranym 1:2 meczu z SBV Vitesse. Sukcesy Mistrzostwo Holandii: (2) 1981, 2009 Wicemistrzostwo Holandii: 1980, 2006 Superpuchar Holandii: 2009 Puchar Holandii: (4) 1978, 1981, 1982, 2013 Finał Pucharu Holandii: (2) 2007, 2017 Finał Pucharu UEFA: (1) 1981 Półfinał Pucharu UEFA: (1) 2005 Obecny skład Aktualny na 2 września 2019 Wypożyczeni z klubu Sekcja Kobiet W 2007 roku decyzją Holenderskiego Związku Piłki Nożnej utworzono żeńską Eredivisie. W dotychczas rozegranych dwóch sezonach tej ligi kobieca drużyna AZ Alkmaar dwa razy zdobyła mistrzostwo kraju. Trenerzy Alkmaar '54 AZ '67 AZ Europejskie puchary Linki zewnętrzne Oficjalna strona klubu Kluby piłkarskie założone w 1967

4963308

https://pl.wikipedia.org/wiki/Astrid%20Lindgren-priset

Astrid Lindgren-priset

Astrid Lindgren-priset (pol. Nagroda Astrid Lindgren) – szwedzka nagroda literacka wyróżniająca krajową literaturę dla dzieci i młodzieży. Nagroda została ustanowiona 14 listopada 1967 przez wydawnictwo Rabén & Sjögren, w sześćdziesiąte urodziny Astrid Lindgren. Przyznawana jest co roku, w rocznicę urodzin Lindgren, szwedzkim dziełom literackim dla dzieci i młodzieży. Od 2017 roku współorganizatorem nagrody wraz z Rabén & Sjögren jest organizacja Astrid Lindgren AB. Laureaci Astrid Lindgren-priset otrzymują 100 000 koron szwedzkich. Laureaci 1967: Åke Holmberg 1968: 1969: 1970: 1971: Hans Peterson 1972: Maria Gripe 1973: Barbro Lindgren 1974: i 1975: 1976: 1977: 1978: 1979: Rose Lagercrantz 1980: 1981: Gunilla Bergström 1982: 1983: 1984: 1985: 1986: 1987: 1988: Lena Anderson i Christina Björk 1989: 1990: 1991: 1992: 1993: Ulf Stark 1994: 1995: 1996: Henning Mankell 1997: Anna-Clara i 1998: 1999: Per Nilsson 2000: 2001: Eva Eriksson 2002: 2003: Sven Nordqvist 2004: 2005: Jujja Wieslander 2006: Ulf Nilsson 2007: 2008: Pija Lindenbaum 2009: Olof i 2010: Moni Nilsson-Brännström 2011: 2012: 2013: 2014: Frida Nilsson 2015: Mårten Sandén 2016: Anna Höglund 2017: 2018: Lisa Bjärbo 2019: 2020: Jakob Wegelius 2021: Ylva Karlsson 2022: Mårten Melin Źródło: Astrid Lindgren Aktiebolag. Zobacz też Nagroda im. Astrid Lindgren (ALMA) Samfundet De Nios Astrid Lindgren-pris Przypisy Szwedzkie nagrody literackie Astrid Lindgren

187172

https://pl.wikipedia.org/wiki/Rezerwat%20przyrody%20Kr%C4%99gi%20Kamienne%20%28wojew%C3%B3dztwo%20%C5%9Bwi%C4%99tokrzyskie%29

Rezerwat przyrody Kręgi Kamienne (województwo świętokrzyskie)

Rezerwat przyrody Kręgi Kamienne – rezerwat przyrody nieożywionej w gminie Miedziana Góra, w powiecie kieleckim, w województwie świętokrzyskim. Znajduje się w obrębie otuliny Suchedniowsko-Oblęgorskiego Parku Krajobrazowego. Powierzchnia: 12,33 ha (akt powołujący podawał 12,75 ha) Rok utworzenia: 1994 Dokument powołujący: zarządzenie MOŚZNiL z 15.09 1994; MP. 53/1994, poz. 450 Numer ewidencyjny WKP: 051 Charakter rezerwatu: częściowy Przedmiot ochrony: fragment odsłonięcia piaskowców dolnotriasowych piaskowców tumlińskich, krajobraz, morfologia i szata roślinna wzgórza stanowiącego otoczenie prawnie chronionych zabytków kultury materialnej Obejmuje fragment Góry Grodowej koło Tumlina, położonej w Paśmie Tumlińskim Gór Świętokrzyskich. Teren rezerwatu porasta kontynentalny bór mieszany z dominującą sosną i dębem szypułkowym w wieku 50–70 lat, w domieszce występuje dąb bezszypułkowy, buk, grab, brzoza, klon i pojedyncze świerki. W bezpośrednim sąsiedztwie rezerwatu znajduje się czynny kamieniołom „Tumlin Gród”. Dziedzictwo kulturowe stanowią: pogańskie kulturowe kręgi kamienne z VIII–IX wieku (słowiański obiekt kultowy) – zniszczone w znacznej części przez dawny kamieniołom, szańce ziemne z czasów I wojny światowej, kamienna kaplica pw. Przemienienia Pańskiego z 1850 roku stojąca na miejscu wcześniejszej, drewnianej (według legendy zbudowanej dla upamiętnienia setnej rocznicy odparcia wojsk szwedzkich), wpisana do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A.450 z 29.01.1987). Teren rezerwatu przecina Główny Szlak Świętokrzyski im. Edmunda Massalskiego. Zobacz też Góra Grodowa Tumlin Przypisy Rezerwaty przyrody w województwie świętokrzyskim Ćmińsk Ochrona przyrody w powiecie kieleckim

4963312

https://pl.wikipedia.org/wiki/Szatunowka

Szatunowka

Szatunowka () – wieś (ros. деревня, trb. dieriewnia) w zachodniej Rosji, w sielsowiecie skoworodniewskim rejonu chomutowskiego w obwodzie kurskim. Geografia Miejscowość położona jest nad rzeką Żychowka, 3,5 km od centrum administracyjnego sielsowietu skoworodniewskiego (Skoworodniewo), 27 km od centrum administracyjnego rejonu (Chomutowka), 88 km od Kurska. W granicach miejscowości znajduje się 46 posesji. Demografia W 2015 r. miejscowość zamieszkiwało 55 osób. Przypisy Wsie w obwodzie kurskim Miejscowości w rejonie chomutowskim

187176

https://pl.wikipedia.org/wiki/M%C3%B3wcy%20Marze%C5%84

Mówcy Marzeń

Mówcy Marzeń (ang. Dreamspeakers) jest fikcyjną Tradycją magów z gry fabularnej Mag: Wstąpienie. Mówcy marzeń są szamanami - animistami wierzącymi w istnienie w każdej istniejącej w naturze rzeczy ożywionej cząstki (ducha), która jest jego personifikacją. Do duchów tych można się modlić, przyzywać je, kontrolować i manipulować z ich pomocą odpowiednimi aspektami rzeczywistości osiągając w ten sposób efekty magiczne. Mówcy Marzeń są tradycją wielokulturową, więc konkretne rytuały magiczne zależą od kultury, z której wywodzi się szaman. Mówcy Marzeń nie mają jak inne Tradycje jednego źródła - są sztucznie stworzoną na potrzeby Wielkiej Konwokacji zbiorowością szamanów z kultur animistycznych. Przed Konwokacją każda z kultur rozwijała się odrębnie wytwarzając często radykalnie różne wierzenia i rytuały. W czasie Konwokacji okazało się, że przybyli na nią szamani byli całkowicie rozbici, nie łączyło ich nic: ani wspólny paradygmat, ani hierarchie duchów, ani nawet praktyki duchowe - nawet w większości nie rozumieli swych języków. Jednak Konwokację zdominował inicjujący ją Zakon Hermesa, który dążył do stworzenia dziewięciu (ze względu na mistyczne znaczenie tej liczby) większych frakcji, co spowodowało sztuczne stworzenie "Tradycji" obcych sobie magów. Ze względu na nikłą organizację, Mówcy Marzeń nie mogli ani odeprzeć Zakonu Rozumu (czy później Technokracji) ani uzyskać pomocy od innych Tradycji. Z tego względu ich liczba kurczyła się, ich kultury wymierały, krainy były rabunkowo eksploatowane. Ich ziomkowie stawali się trybikami w machinie ekonomicznej Technokracji - często w imię narzuconego pieniądza degradując siebie, swoją ziemię i zapominając o swoich korzeniach. Wszystkiemu temu Mówcy nie mogli zapobiec i coraz więcej z nich, zniechęconych, odwracało się od Rady Tradycji. Dziś jest nie lepiej, ale przynajmniej zanik ich natywnych kultur został zahamowany. Dzięki ruchowi New Age wielu ludzi zaczęło interesować się szamanizmem jako alternatywą dla bezdusznego świata Technokracji. Ludzie ci zaczęli szukać (czasem nawet nieco na siłę) swoich korzeni i zaangażowali się w odtworzenie wymarłych lub będących na granicy zaniku kultur pierwotnych. Obecnie stare tradycje Mówców żyją w pstrokatym amalgamacie mistycznych ścieżek jakim jest New Age, a niektóre techniki szamańskie (jak muzyka transowa) weszły na stałe do głównego nurtu kultury. Bibliografia Tradition Book: Dreamspeakers - The Spirit Ways - (ang.) Mag: Wstąpienie en:Mage: The Ascension#Council of Nine Mystic Traditions

4963314

https://pl.wikipedia.org/wiki/M%C4%83ge%C8%99ti%20%28gmina%29

Măgești (gmina)

Măgești – gmina w Rumunii, w okręgu Bihor. Obejmuje miejscowości Butani, Cacuciu Nou, Dobricionești, Gălășeni, Josani, Măgești i Ortiteag. W 2011 roku liczyła 2727 mieszkańców. Przypisy Gminy w Rumunii Okręg Bihor

4963318

https://pl.wikipedia.org/wiki/M%C4%83ge%C8%99ti

Măgești

Măgești – wieś w Rumunii, w okręgu Bihor, w gminie Măgești. W 2011 roku liczyła 278 mieszkańców. Przypisy Wsie w okręgu Bihor

187177

https://pl.wikipedia.org/wiki/Rezerwat%20przyrody%20Krzemionki%20Opatowskie

Rezerwat przyrody Krzemionki Opatowskie

Rezerwat przyrody Krzemionki Opatowskie – rezerwat krajobrazowy na terenie Obszaru Chronionego Krajobrazu Doliny Kamiennej w gminach Bodzechów i Ćmielów, w powiecie ostrowieckim, w województwie świętokrzyskim. Powierzchnia: 378,83 ha Rok utworzenia: 1995 Dokument powołujący: Zarządz. MOŚZNiL z 27.06.1995; Numer ewidencyjny WKP: 054 Charakter rezerwatu: częściowy Przedmiot ochrony: neolityczna kopalnia krzemienia pasiastego, a także wyrobiska górnicze i ślady obozowisk górniczych oraz rzadkie i prawnie chronionych gatunków roślin (m.in. bardzo rzadki trzeciorzędowy wawrzynek główkowy, Daphne cneorum) Zobacz też Krzemionki Przypisy Linki zewnętrzne Rezerwaty przyrody w województwie świętokrzyskim Sudół (powiat ostrowiecki) Stoki Stare

4963320

https://pl.wikipedia.org/wiki/Butani

Butani

Butani – wieś w Rumunii, w okręgu Bihor, w gminie Măgești. W 2011 roku liczyła 360 mieszkańców. Przypisy Wsie w okręgu Bihor

187180

https://pl.wikipedia.org/wiki/Strona%20startowa

Strona startowa

Strona startowa (także strona domowa) – pierwsza strona wczytywana do przeglądarki internetowej w momencie jej włączenia. Często na strony startowe umieszcza się znane portale internetowe, wyszukiwarki internetowe, strony akcji charytatywnych lub też własne strony, na których jest zbiór użytecznych linków. Wielu użytkowników nie zmienia domyślnie ustawionej strony startowej. Strona msn.com, która jest domyślną stroną startową najpopularniejszej przeglądarki Internet Explorer, jest drugą pod względem oglądalności stroną w Internecie (według serwisu Alexa 2005), zaś w Polsce strona ta plasuje się tuż za pierwszą dziesiątką (Megapanel PBI/Gemius – 04/2005). Stroną startową w przeglądarce Firefox oraz SeaMonkey jest profilowana podstrona Google. Również katalog stron WWW mogą służyć jako strony startowe, szczególnie te, które swoją budową w funkcjonalny sposób wspomagają użytkowanie Internetu za pomocą najbardziej popularnych słów kluczowych, łącząc ze stronami internetowymi bez zbędnego wpisywania tekstu, obsługując tylko przy użyciu myszy komputerowej. Przemyślany wybór strony startowej gwarantuje sporą oszczędność czasu oraz znaczne ułatwienie korzystania z ogromnej bazy zasobów internetowych. World Wide Web

187181

https://pl.wikipedia.org/wiki/Rezerwat%20przyrody%20Krzy%C5%BCanowice

Rezerwat przyrody Krzyżanowice

Rezerwat przyrody Krzyżanowice – rezerwat faunistyczny położony na terenie Nadnidziańskiego Parku Krajobrazowego w gminie Pińczów, w powiecie pińczowskim, w województwie świętokrzyskim. Powierzchnia: 14,61 ha (akt powołujący podawał 18,00 ha) Rok utworzenia: 1954 Dokument powołujący: Zarządz. ML z 17.08.1954; MP. A-82/1954, poz. 953 Numer ewidencyjny WKP: 006 Typ ochrony: czynna Przedmiot ochrony: roślinność stepowa oraz fauna zwierząt niższych niespotykanych nigdzie indziej w Polsce, a także interesujące zjawiska krasowe Położony we wschodniej części Doliny Nidy rezerwat zajmuje część wzniesienia zbudowanego z margli kredowych. Kras pozostawił liczne formy w postaci zapadlisk, wąwozów i jaskiń. Zbocza porasta roślinność o charakterze muraw stepowych ze stepem ostnicowym i stepem łąkowym. Łącznie występuje tu 195 gatunków roślin, m.in. miłek wiosenny, zawilec wielkokwiatowy, ostnica Jana, ostnica włosowata, dziewięćsił bezłodygowy, mikołajek polny, len włochaty, ostrożeń pannoński, pierwiosnek lekarski, pierwiosnek wyniosły. Liczna fauna bezkręgowa, w tym około 30 gatunków reliktowych. Zobacz też Krzyżanowice Dolne Krzyżanowice Średnie Przypisy Rezerwaty przyrody w województwie świętokrzyskim Leszcze (województwo świętokrzyskie)

4963321

https://pl.wikipedia.org/wiki/Godroniaceae

Godroniaceae

Godroniaceae Baral – rodzina grzybów z rzędu tocznikowców (Helotiales). Charakterystyka Apotecja w kształcie podstawki do filiżanek o średnicy 0,3–3,5 mm. Hymenium blade do ciemnoszarego lub kremowe, o brzegu mocno wystającym, częściowo owłosionym, na zewnątrz często wełnisto-łaciate lub żebrowane, o barwie od rdzawej do zielonkawo-lub czarno-brązowej, siedzące lub z krótką szypułką, częściowo wyrastające ze wspólnej podstawy (stromatyczne). Ekscypulum przynajmniej na obrzeżu szkliste do żółto-ochrowego, o ciemnobrązowej, pryzmatycznej teksturze, również u podstawy i po bokach jest nieregularna tekstura. Subhymenium szkliste; bez kryształów, pod wpływem KOH uwidacznia się żółto-brązowy, rzadko niebieskawo-zielony pigment. Wstawki nitkowate, wierzchołkowo często lekko rozdęte, bez refrakcyjnych ciałek wakuolowych, częściowo ziarniste, inkrustowane ochrowym, różowawym lub niebieskawym wysiękiem. Worki o półkulistym do stożkowatego wierzchołku z amyloidalnym pierścieniem wierzchołkowym (typ Calycina) lub nieamyloidalnym z pastorałkami. W workach po 8 askospor o kształcie od elipsoidalnego do wrzecionowatego, nitkowatym lub naczugowatym, 0–7-przegrodowe, bez otoczki, zawartość lipidów od niskiej do raczej dużej. Anamorfa stromatyczna, żółtawa do czarnobrązowej, kulista do stożkowatej lub krążkowatej, jedno- lub wielokomorowa. Konidiogeneza fialidowa. Konidia elipsoidalne do wrzecionowatych lub robaczkowatych, proste, wygięte lub helikoidalne, 0–7-przegrodowe. Pasożytują na korze zdrewniałych roślin nagonasiennych i okrytonasiennych. Występują w lasach i rzadkich zaroślach, odpornych na wysychanie. Występują na półkuli północnej, na obszarach o klimacie od umiarkowanego do subarktyczno-alpejskiego. Holotyp: Godronia Moug. & Lév. 1846. Blisko z nim spokrewnione są gatunki należące do rodzajów Ascocalyx i Gremmeniella, które są ważnymi fitopatogenami powodującymi zgnilizny i zamieranie młodych pędów roślin iglastych. Systematyka Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Godroniaceae, Helotiales, Leotiomycetidae, Leotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi. Według aktualizowanej klasyfikacji Index Fungorum bazującej na Dictionary of the Fungi do rodziny tej należą rodzaje: Ascocalyx Naumov 1926 Bothrodiscus Shear 1907 Chondropodiella Höhn. 1917 Godronia Moug. & Lév. 1846 Gremmeniella M. Morelet 1969 Grovesiella M. Morelet 1969 Topospora Fr. 1836. Przypisy

187183

https://pl.wikipedia.org/wiki/Rezerwat%20przyrody%20Lisiny%20Bodzechowskie

Rezerwat przyrody Lisiny Bodzechowskie

Rezerwat przyrody Lisiny Bodzechowskie – rezerwat leśny w gminie Bodzechów, w powiecie ostrowieckim, w województwie świętokrzyskim. Powierzchnia: 36,63 ha (akt powołujący podawał 31,80 ha) Rok utworzenia: 1959 Dokument powołujący: Zarządz. MLiPD z 5.05.1959, Numer ewidencyjny WKP: 019 Charakter rezerwatu: częściowy Przedmiot ochrony: las mieszany o charakterze naturalnym porastający jary lessowe Rezerwat obejmuje wydzielenia 227 i 228 w leśnictwie Przyborów (obręb Ćmielów, nadleśnictwo Ostrowiec Świętokrzyski), a granicę stanowi kręta linia oddzielająca las od otaczających go pól uprawnych. Rezerwat stanowi zabezpieczenie przed erozją dla stromych skarp, jarów i wąwozów. Występują tu również ciekawe, rzadkie odmiany zbiorowisk grądowych. Rośnie tu głównie lipa drobnolistna, dąb szypułkowy i wiąz górski, ale także jawor, klon zwyczajny i sosna zwyczajna. Na terenie rezerwatu doliczono się około 190 gatunków roślin naczyniowych, ale tylko 11 z nich zaliczanych jest do gatunków rzadkich i chronionych, m.in. parzydło leśne i lilia złotogłów. Przypisy Rezerwaty przyrody w województwie świętokrzyskim Bodzechów

4963323

https://pl.wikipedia.org/wiki/Cacuciu%20Nou

Cacuciu Nou

Cacuciu Nou () – wieś w Rumunii, w okręgu Bihor, w gminie Măgești. W 2011 roku liczyła 340 mieszkańców. Przypisy Wsie w okręgu Bihor

4963324

https://pl.wikipedia.org/wiki/Dobricione%C8%99ti

Dobricionești

Dobricionești – wieś w Rumunii, w okręgu Bihor, w gminie Măgești. W 2011 roku liczyła 543 mieszkańców. Przypisy Wsie w okręgu Bihor

4963326

https://pl.wikipedia.org/wiki/G%C4%83l%C4%83%C8%99eni%20%28okr%C4%99g%20Bihor%29

Gălășeni (okręg Bihor)

Gălășeni – wieś w Rumunii, w okręgu Bihor, w gminie Măgești. W 2011 roku liczyła 299 mieszkańców. Przypisy Wsie w okręgu Bihor

4963328

https://pl.wikipedia.org/wiki/Josani%20%28gmina%20M%C4%83ge%C8%99ti%29

Josani (gmina Măgești)

Josani – wieś w Rumunii, w okręgu Bihor, w gminie Măgești. W 2011 roku liczyła 349 mieszkańców. Przypisy Wsie w okręgu Bihor

4963329

https://pl.wikipedia.org/wiki/Ortiteag

Ortiteag

Ortiteag – wieś w Rumunii, w okręgu Bihor, w gminie Măgești. W 2011 roku liczyła 548 mieszkańców. Przypisy Wsie w okręgu Bihor

91

https://pl.wikipedia.org/wiki/Alfabet%20hebrajski

Alfabet hebrajski

Alfabet hebrajski, nazywany też pismem żydowskim lub pismem kwadratowym – alfabet spółgłoskowy stosowany do zapisu języka hebrajskiego, jidysz, ladino, judeo-arabskiego i innych języków żydowskich, wywodzący się z alfabetu aramejskiego, a pośrednio z fenickiego i egipskich hieroglifów. Język hebrajski przejął ten rodzaj pisma między IV a II w. p.n.e. (w miejsce wcześniej używanego alfabetu paleohebrajskiego będącego odmianą fenickiego). Składa się z 22 znaków, a w przeciwieństwie do alfabetu łacińskiego nie rozróżnia się w nim liter małych i wielkich. Najstarszy znany zapis pełnego alfabetu hebrajskiego zawiera Kamień z Tel Zajit. Kierunek pisma: od prawej do lewej. Litery alfabetu hebrajskiego: Pięć liter (kaf, mem, nun, pe, cade) przyjmuje na końcu wyrazu inną graficznie formę, zwaną końcową (kaf finalne, mem finalne itd.). Są to tak zwane „litery końcowe” (sofit). Kształt liter „pisanych” (kursywy) różni się znacznie od pierwowzorów „drukowanych” (pismo kwadratowe). Niektóre litery zmieniają swoją wymowę (i nazwę) po umieszczeniu wewnątrz litery dageszu (znaku w kształcie kropki). Są to np. wet () → bet (), chaf () → kaf (), fe () → pe (). W niektórych epokach i dialektach języka hebrajskiego istniało też rozróżnienie: thaw () → taw (), nieistniejące we współczesnym hebrajskim (izraelskim). Dodanie dageszu (dagesz hazak) do innej litery oznacza jej podwojenie. Litera szin ma kropkę nad prawym „ramieniem” (lecz nie jest to dagesz) i wtedy wymawiana jest jako „sz”. Kropka nad „ramieniem” lewym zmienia nazwę na sin i wymowę na „s”. Judaizm uznaje graficzną formę alfabetu za świętą; mistycy żydowscy uważali litery hebrajskie za nośniki duchowych mocy, a ich znajomość za sposób przybliżania się do Boga. Zobacz też kabalistyczny zapis dat Przypisy Linki zewnętrzne

4963333

https://pl.wikipedia.org/wiki/Grenoble%20M%C3%A9tropole%20Hockey%2038

Grenoble Métropole Hockey 38

Grenoble Métropole Hockey 38 (w rozgrywkach jako Brûleurs de Loups de Grenoble) – francuski klub hokeja na lodzie z siedzibą w Grenoble. Dotychczasowe nazwy Grenoble Hockey Club (1963–1966) Ours dauphinois (1966–1969) Grenoble Hockey Club (1969–1972) Club des Sports de Glace de Grenoble (1972–1991) Brûleurs de Loups (1991–1991) Sukcesy Złoty medal mistrzostw Francji: 1981, 1982, 1991, 1998, 2007, 2009, 2019, 2022 Srebrny medal mistrzostw Francji: 1967, 1968, 1977, 1983, 1990, 2004, 2012, 2018 Puchar Francji: 1994, 2008, 2009, 2017 Finalista Pucharu Francji: 2004, 2016 Puchar Ligi: 2007, 2009, 2011, 2015 Finalista Pucharu Ligi: 2010 Trofeum Mistrzów: 2008, 2009, 2011, 2017 Finalista Trofeum Mistrzów: 2007 Superfinał Pucharu Kontynentalnego 2010 Zawodnicy Przypisy Linki zewnętrzne Oficjalna strona klubu Francuskie kluby hokejowe Sport w Grenoble Kluby hokejowe założone w 1963

4963336

https://pl.wikipedia.org/wiki/Isabelle%20Kaiser

Isabelle Kaiser

Isabelle Kaiser (ur. 2 października 1866 w Beckenried, zm. 17 lutego 1925 tamże) – szwajcarska poetka i prozaik. Tworzyła w języku niemieckim i francuskim. Otrzymała nagrodę Akademii Francuskiej. Wybrana twórczość Po francusku Poezja Ici-Bas (1888) Sous les étoiles (1890) Des ailes (1897) Le jardin clos (1912) Proza Cœur de femme (1891) Sorcière (1895) Héro (1898) Notre père qui êtes aux cieux (1899) Vive le roi! (1903) L'Eclair dans la voile (1907) Marcienne de Fluë (1909) Po niemiecku Wenn die Sonne untergeht (1901), powieść Mein Herz (1908), poezja Die Friedensucherin (1908), powieść Der wandernde See (1910) Von ewiger Liebe (1913) Przypisy Szwajcarscy prozaicy Szwajcarscy poeci Urodzeni w 1866 Zmarli w 1925 Szwajcarscy pisarze niemieckojęzyczni Szwajcarscy pisarze francuskojęzyczni Prozaicy niemieckojęzyczni Poeci niemieckojęzyczni Poeci XIX wieku Prozaicy XIX wieku Poeci XX wieku Prozaicy XX wieku

187186

https://pl.wikipedia.org/wiki/E75%20%28trasa%20europejska%29

E75 (trasa europejska)

E75 – trasa europejska bezpośrednia północ-południe, biegnąca z Vardø w Norwegii przez Finlandię, Polskę, Czechy, Słowację, Węgry, Serbię, Macedonię Północną do miejscowości Sitia na Krecie w Grecji. Przebieg trasy Do 2009 roku nie istniało połączenie promowe z Helsinek do Polski, potem jednak regularne promy na trasie Helsinki – Gdynia uruchomił Finnlines. Alternatywą była przeprawa do Tallinna i przejazd arterią E67 Tallinn – Piotrków Trybunalski. – Vardø – Droga państwowa nr 4 (Utsjoki – Rovaniemi – Oulu – Jyväskylä – Lahti – Helsinki) przeprawa promowa przez Morze Bałtyckie – 658 km Droga krajowa nr 91 (Gdańsk – Pruszcz Gdański) Droga krajowa nr 91 (Częstochowa - Podwarpie) Droga krajowa nr 6 (Pruszcz Gdański – Rusocin) Autostrada A1 (Rusocin – Pyrzowice) Droga ekspresowa S1 (Pyrzowice – Dąbrowa Górnicza – Jaworzno – Mysłowice – Tychy) Droga krajowa nr 1 (Tychy – Pszczyna – Bielsko-Biała) Droga ekspresowa S52 (Bielsko-Biała – Cieszyn) droga krajowa nr 11 (Czeski Cieszyn przez Trzyniec, Jabłonków do granicy ze Słowacją) – 273 km droga krajowa nr 11 do Żyliny, autostrada D1 przez Bytčę (skrzyżowanie z E442), Trenczyn, Trnawę, Senec (skrzyżowanie z E571) do Bratysławy (skrzyżowanie z E58, E65 i E575) autostrada D2 do granicy państwowej Bratislava Rusovce-Rajka (odcinek Bratysława – Mosonmagyaróvár wspólny z E65) – 397 km autostrada M15 do Mosonmagyaróvár, autostrada M1 przez Győr do Budapesztu (odcinek wspólny z E60), autostrada M0 – obwodnica Budapesztu, autostrada M5 przez Kecskemét i Segedyn do przejścia granicznego Röszke-Horgoš – 580 km autostrada A1 przez Nowy Sad, Belgrad, Nisz do granicy z Macedonią Północną – Kumanowo, Skopje – Saloniki, Larisa, Ateny przeprawa promowa przez Morze Kreteńskie – Suda, Sitia Stary system numeracji Do 1985 obowiązywał poprzedni system numeracji, według którego oznaczenie E75 dotyczyło trasy o następującym przebiegu: Levanger – Sandvika – Brunflo – Hamrånge. Arteria E75 była wtedy zaliczana do kategorii „A”, w której znajdowały się główne trasy europejskie. Drogi w ciągu dawnej E75 Lista dróg opracowana na podstawie materiału źródłowego Przypisy 75 Drogi w Czechach Drogi w Finlandii Drogi w Grecji Drogi w Macedonii Północnej Drogi w Norwegii Drogi w Polsce Drogi w Serbii Drogi na Słowacji Drogi na Węgrzech

187187

https://pl.wikipedia.org/wiki/Edward%20de%20Toll

Edward de Toll

Edward de Toll, właściwie: Eduard von Toll (ur. 1805 w Lucynie, zm. 16 lipca 1853 w Janowie Lubelskim) – z pochodzenia Niemiec bałtycki, oficer rosyjski, urzędnik cywilny w Królestwie Polskim. Życiorys W okresie powstania listopadowego został adiutantem placu w Lublinie, potem był adiutantem naczelnika wojennego województwa lubelskiego (guberni lubelskiej). W latach 1838–1847 był prezydentem miasta Lublina, potem naczelnikiem powiatu zamojskiego. Pochowany na cmentarzu ewangelickim w Lublinie. Przypisy Bibliografia Andrzej Kaproń, Edward de Toll, „Gazeta Wyborcza. Lublin” 2005, nr 155, s. 6. Ludzie związani z Janowem Lubelskim Ludzie związani z Lublinem (Królestwo Kongresowe) Ludzie związani z Lucynem Niemcy bałtyccy Szlachta luterańska w Polsce Burmistrzowie i prezydenci Lublina Rosyjscy urzędnicy Królestwa Kongresowego Oficerowie Imperium Rosyjskiego Urodzeni w 1805 Zmarli w 1853

4963344

https://pl.wikipedia.org/wiki/Krasnyj%20Kurgan%20%28obw%C3%B3d%20kurski%29

Krasnyj Kurgan (obwód kurski)

Krasnyj Kurgan () – osiedle typu wiejskiego (także uroczysko) w zachodniej Rosji, w sielsowiecie skoworodniewskim rejonu chomutowskiego w obwodzie kurskim. Geografia Miejscowość położona jest w dorzeczu Swapy, 6 km od centrum administracyjnego sielsowietu skoworodniewskiego (Skoworodniewo), 25,5 km od centrum administracyjnego rejonu (Chomutowka), 89 km od Kurska. W granicach miejscowości znajduje się 16 posesji. Historia Do czasu reformy administracyjnej w roku 2010 osiedle Krasnyj Kurgan wchodziło w skład sielsowietu mieńszykowskiego, który w tymże roku został włączony w sielsowiet skoworodniewski. Demografia W 2015 r. miejscowość nie posiadała mieszkańców. Atrakcje Kurhan (VIII–X w.) Przypisy Osiedla typu wiejskiego w obwodzie kurskim Miejscowości w rejonie chomutowskim

92

https://pl.wikipedia.org/wiki/Albert%20Camus

Albert Camus

Albert Camus (wym. []; ur. 7 listopada 1913 w Mondovi, zm. 4 stycznia 1960 w Villeblevin) – francuski pisarz, dramaturg, eseista i reżyser teatralny. Urodzony w Algierii Francuskiej, tworzył swoje dzieła głównie we Francji europejskiej. Jest uważany za czołowego reprezentanta egzystencjalizmu w literaturze i za jednego z najwybitniejszych intelektualistów Europy w II połowie XX wieku. Był laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1957. Życiorys Pochodzenie Albert Camus urodził się w rodzinie potomków hiszpańskich osadników. Wychował się w biednej rodzinie żyjącej na przedmieściach stolicy kraju, Algieru. Jego matka, Catherine z domu Sintès, z pochodzenia Katalonka, była niepiśmienna. Jej rodzina wyemigrowała do Algierii w połowie XIX wieku, z hiszpańskiej wyspy Minorka w archipelagu Balearów. Ojciec pisarza, Lucien, był robotnikiem. Jego przodkowie przybyli do Algierii zapewne wkrótce po 1830 i należeli do grupy pierwszych francuskich osadników w północnej Afryce. Gdy Camus miał niespełna rok, w Europie wybuchła pierwsza wojna światowa. Ojciec zginął w walce z Niemcami w bitwie nad Marną w 1914. Wykształcenie Albert Camus zdobył wykształcenie dzięki wychowawcy, który po długich staraniach uzyskał dla niego stypendium naukowe. Duże znaczenie miała w jego życiu znajomość z profesorem Louisem Germainem, który zachęcał młodego Alberta do nauki i podsuwał mu klasyczne dzieła literatury (pod wpływem jednej z tych lektur – Żywotów Cezarów Swetoniusza – Camus napisze później dramat Kaligula). Do kształtowania poglądów Camusa przyczynił się przede wszystkim jego nauczyciel filozofii ze szkoły średniej – Jean Grenier. W 1932 zdał maturę i wstąpił na Uniwersytet w Algierze, gdzie studiował filozofię i historię kultury antycznej. Zainteresowania Kilka lat później zaczęły się jego pierwsze związki z polityką i dziennikarstwem. Na krótko wstąpił do Francuskiej Partii Komunistycznej, z której został jednak wydalony z powodu zbyt dużej różnicy zdań. Od 1937 do 1940 pracował jako dziennikarz w antykolonialnym dzienniku Alger Républicain. Mniej więcej w tym samym okresie rozpoczęła się jego przygoda z teatrem. W 1936 wraz z przyjaciółmi założył bowiem „Théâtre du Travail” (Teatr Pracy), którego pierwsze przedstawienie (grano wówczas Czas pogardy André Malraux; później wystawiano tam Ajschylosa, Gorkiego i innych) okazało się wielkim sukcesem. Po jego rozwiązaniu Camus założył kolejny teatr o nazwie „L’Équipe”. Emigracja z Afryki Camus wyjechał do Paryża w 1940, po ostrej krytyce jego artykułu. Gdy miasto zajęli Niemcy, przeniósł się do Lyonu, a stamtąd powrócił na krótko do Algierii i zamieszkał w Oranie. W 1942 przyjechał na stałe do Paryża i już nigdy nie powrócił do swojej ojczystej Algierii. W stolicy Francji Camus wspólnie z Pascalem Pia redagował podziemne czasopismo „Combat”. W tym okresie zaprzyjaźnił się z Jean-Paulem Sartrem. Przyjaźń ta urwała się po cyklu artykułów Camusa, które poróżniły go z obozem sławnego filozofa; wpływ jej był jednak na tyle silny, że zaczęto przypisywać Camusowi egzystencjalizm, przed czym on sam zaciekle się bronił. W 1947 ostatecznie odciął się od dziennikarstwa i polityki, by móc w pełni oddać się teatrowi i pisarstwu. Wyjątek stanowi zbiór esejów Człowiek zbuntowany, w którym – wbrew modzie panującej wśród francuskich intelektualistów – poddał surowej krytyce stalinizm i ujawnił mało znane na Zachodzie fakty dotyczące masowych zbrodni komunistycznych w ZSRR. Laureat Nagrody Nobla W 1957 otrzymał literacką Nagrodę Nobla za „ogromny wkład w literaturę, ukazującą znaczenie ludzkiego sumienia”. We Francji, gdzie Camus zyskał ogromną popularność, pisarz był pod koniec życia stale atakowany – za brak reakcji na wojnę w ojczystej Algierii, za brak zaangażowania lewicowego, za niemoralność jego książek. Trzy lata po otrzymaniu Nagrody Nobla Camus – w wieku 46 lat – zginął w wypadku samochodowym, gdy wracał do Paryża wraz z przyjacielem i wydawcą Michelem Gallimardem. W torbie miał niedokończony szkic powieści Pierwszy człowiek. Twórczość Camus używał pseudonimów Vincent Capable, Jean Meursault, Louis Neuville, Demos, Irenée. Utwory Camusa na język polski tłumaczyły Joanna Guze i Maria Zenowicz-Brandys. Klasyfikacja Całą twórczość Camusa można dzielić według wielu kryteriów, z których najbardziej chyba znane są dwa tryptyki: Mit Syzyfa, do którego zaliczają się Mit Syzyfa, Obcy i Kaligula, oraz Mit Prometeusza: Człowiek zbuntowany, Dżuma, Nieporozumienie. Dużo oczywistszym podziałem jest rozróżnienie na gatunki literackie. Mamy więc w jego spuściźnie powieści (Obcy, Dżuma, Upadek, Pierwszy człowiek), dramaty (Kaligula, Stan oblężenia, Nieporozumienie, Sprawiedliwi), eseje (Mit Syzyfa, Prawa i lewa strona, Człowiek zbuntowany) czy w końcu zbiory opowiadań (Wygnanie i królestwo, Lato). Poglądy zawarte w dziełach Poglądy Camusa ewoluują od postawy buntu i heroicznego trwania, które jest tematem Mitu Syzyfa, aż do głębokiego humanizmu, któremu najpełniejszy wyraz daje w Dżumie. Postacie Kaliguli oraz Meursaulta, bohatera Obcego, ukazują nie tylko konfrontację żelaznej logiki z ludzką zmysłowością i tak łatwo przyjmowanym światem, lecz odsłaniają dalsze źródła samotności człowieka; są istnymi dziełami o trwaniu nade wszystko. Obaj bohaterowie w końcu pragną śmierci, gdyż właśnie ona prowadzi do ich zwycięstwa – pojednania ze światem. Postrzegani jako szaleńcy, wykluczeni ze społeczeństwa czy to z powodu znikomości (Meursault), czy też wielkości (Kaligula) odgrywanej roli, porównani zostają do Syzyfa. Dramat Syzyfa nie polega na wiecznym trwaniu jego mozołu, ale na jego świadomości, na świadomości wiecznej porażki. Paradoksalnie, na tym też polega jego wielkość i bohaterstwo. Prawdopodobnie pod wpływem filozofii Wschodu, witalizmu śródziemnomorskiego i filozofii Fryderyka Nietzschego Camusowskiego Syzyfa – jak pisze w swoim eseju – trzeba wyobrażać sobie szczęśliwym. Nawiązania do tego tematu można odnaleźć np. w Dżumie czy w przemówieniu, które Camus wygłosił po odebraniu Nagrody Nobla. Obraz bohaterów diametralnie zmienia się w drugim tryptyku, do którego należy Dżuma. Dominujące w utworze postacie – doktor Rieux (będący zresztą alter ego Camusa) i Tarrou – prezentują głębokie zaangażowanie w sprawy człowieka. Jedynym wyznacznikiem moralności jest zwykła uczciwość. Ona to każe przede wszystkim bronić człowieka i, co za tym idzie, nie zgadzać się na zło. Innym tematem w twórczości Camusa jest osamotnienie człowieka wobec jego otoczenia, niemożność zrozumienia jego zamierzeń i intencji, niesłuszna ich interpretacja, nadinterpretacja nieraz; w efekcie ucieczka od człowieczeństwa – a to przecież jest dla Camusa dżumą. Albert Camus a Gustaw Herling-Grudziński Po angielskim wydaniu Innego Świata Herlinga-Grudzińskiego z przedmową Bertranda Russella w 1951 r., do paryskiego wydawnictwa Gallimard został wysłany maszynopis powieści, który trafił w ręce Alberta Camus, pracującego w tamtym czasie w wydawnictwie jako lektor. Książka została przez wydawnictwo odrzucona. Jak podkreśla córka pisarza, Catherine Camus w rozmowie z Piotrem Kieżunem, stało się to jednak za sprawą André Malraux, a nie Alberta Camus, który twórczość polskiego pisarza uważał sobie za bliską oraz sprzeciwiał się niewydaniu francuskiego przekładu. Dzieła (chronologicznie) Dwie strony medalu (L’Envers et l’Endroit, 1937) – eseje Kaligula (Caligula, 1938) – dramat, premiera 1944 Gody (Noces, 1939) – eseje Mit Syzyfa (Le Mythe de Sisyphe, 1942) – esej Obcy (L’Étranger, 1942) – powieść Nieporozumienie (Le Malentendu, 1944) – dramat Listy do przyjaciela Niemca (Lettres à un ami allemand, 1945) – esej Dżuma (La Peste, 1947) – powieść Stan oblężenia (L’État de siège, 1948) – dramat Sprawiedliwi (Les Justes, 1950) – dramat Człowiek zbuntowany (L’Homme révolté, 1951) – esej Lato (L’Été, 1954) – eseje i szkice z lat 1939–1953. Upadek (La Chute, 1956) – powieść Poznań (1956) – przemówienie Wygnanie i królestwo (L’Exil et le royaume, 1957) – nowele Śmierć szczęśliwa (La Mort heureuse, 1971) – powieść (nieukończona, wydana pośmiertnie) Pierwszy człowiek (Le premier homme, 1994) – powieść (nieukończona, wydana pośmiertnie) Albert Camus, Maria Casarès. Correspondance inédite (1944–1959). Édition de Béatrice Vaillant. Collection Blanche, Gallimard. 09-11-2017. Przypisy Bibliografia Albert Camus, Śmierć szczęśliwa (Mort heureuse), Kraków 1998, . Joanna Guze, Albert Camus: los i lekcja, Zeszyty Literackie, Warszawa 2004, . Justyna Sobolewska, Komu Camus, „Polityka”, nr 2/2010. Linki zewnętrzne The Albert Camus Society Algierczycy Algierscy prozaicy Algierscy poeci Członkowie Francuskiej Partii Komunistycznej Nobliści – literatura Egzystencjaliści Francuscy prozaicy XX wieku Francuscy dramaturdzy XX wieku Francuscy eseiści Filozofowie francuskojęzyczni Filozofowie współcześni Francuskie ofiary wypadków drogowych Urodzeni w 1913 Zmarli w 1960 Antyfaszyści

93

https://pl.wikipedia.org/wiki/Alabama%20%28ujednoznacznienie%29

Alabama (ujednoznacznienie)

geografia Alabama – stan w USA Alabama – miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Nowy Jork, w hrabstwie Genesee Alabama (ang. Alabama Township) – gmina w Stanach Zjednoczonych, w stanie Arkansas, w hrabstwie Nevada Alabama (ang. Alabama Town) – gmina w Stanach Zjednoczonych, w stanie Nowy Jork, w hrabstwie Genesee Alabama – rzeka w USA etnografia Alabama – plemię Indian z Ameryki Płn. kinematografia i muzyka Alabama (Noemi i diabeł) - piosenka z repertuaru Ludmiły Jakubczak - 1957 Alabama Song (Whiskey Bar) - piosenka z repertuaru The Doors - 1967 Alabama – amerykański zespół muzyczny powstały w 1970 Alabama – film polski z 1984 r. Alabama: 2000 Light Years from Home – film Wima Wendersa nazwy okrętów CSS Alabama USS Alabama (ujednoznacznienie) Zobacz też

187189

https://pl.wikipedia.org/wiki/Rezerwat%20przyrody%20Lubcza

Rezerwat przyrody Lubcza

Rezerwat przyrody Lubcza – rezerwat florystyczny na terenie Miechowsko-Działoszyckiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, na północny wschód od miejscowości Lubcza, w gminie Wodzisław, w powiecie jędrzejowskim, w województwie świętokrzyskim. Powierzchnia: 6,96 ha (akt powołujący podawał 6,50 ha) Rok utworzenia: 1959 Dokument powołujący: Zarządz. MLiPD z 5.05.1959; Numer ewidencyjny WKP: 017 Charakter rezerwatu: częściowy Przedmiot ochrony: stanowiska miłka wiosennego (Adonis vernalis), będącego reliktem roślinności stepowej Rezerwat położony jest na południowym zboczu niewielkiego wzniesienia, zbudowanego z margli kredowych, przykrytych cienką warstwą lessu. Liczba gatunków występujących tu roślin naczyniowych jest niewielka. Występują dwa typy fitocenoz – grąd typu Tilio-Carpinetum oraz okrajkowa postać murawy kserotermicznej z klasy Festuco-Brometea. Przypisy Rezerwaty przyrody w województwie świętokrzyskim Lubcza (województwo świętokrzyskie)

94

https://pl.wikipedia.org/wiki/Alaska%20%28ujednoznacznienie%29

Alaska (ujednoznacznienie)

Alaska – stan USA, Alaska – półwysep w północno-zachodniej części Ameryki Północnej Alaska – pasmo górskie w Kordylierach Zatoka Alaska – zatoka Oceanu Spokojnego

4963350

https://pl.wikipedia.org/wiki/Go%C5%82ubowka%20%28rejon%20chomutowski%29

Gołubowka (rejon chomutowski)

Gołubowka () – wieś (ros. деревня, trb. dieriewnia) w zachodniej Rosji, w sielsowiecie skoworodniewskim rejonu chomutowskiego w obwodzie kurskim. Geografia Miejscowość położona jest 5,5 km od centrum administracyjnego sielsowietu skoworodniewskiego (Skoworodniewo), 28 km od centrum administracyjnego rejonu (Chomutowka), 88 km od Kurska. Demografia W 2015 r. miejscowość zamieszkiwało 11 osób. Atrakcje Grodiszcze Kurhan (III–II tysiąclecie p.n.e.) Przypisy Wsie w obwodzie kurskim Miejscowości w rejonie chomutowskim

95

https://pl.wikipedia.org/wiki/Arizona%20%28ujednoznacznienie%29

Arizona (ujednoznacznienie)

Arizona – gatunek węży Arizona – stan w USA Arizona – amerykański western z 1940 roku w reżyserii Wesleya Rugglesa Arizona – polski film dokumentalny USS "Arizona" – okręty US Navy Arizona – gmina w Hondurasie

187191

https://pl.wikipedia.org/wiki/Unikalny%20u%C5%BCytkownik

Unikalny użytkownik

Unikalny użytkownik (lub unikatowy, niepowtarzalny od ang. unique user – UU) – termin określający użytkownika identyfikowanego na podstawie używanego przez niego adresu IP komputera albo, częściej, na podstawie danych z ciasteczek zapisanych w jego przeglądarce, identyfikujących użytkownika korzystającego z danej strony internetowej. Do momentu wprowadzenia sposobów ustalania liczby unikalnych użytkowników liczyło się pojedyncze wizyty lub odsłony stron WWW. Liczba pojedynczych odsłon stron nie jest jednak dobrą miarą ich popularności, gdyż jedna osoba może ich wykonywać setki nawet jednego dnia. Unikalny użytkownik jest zwykle rozpoznawany na podstawie mechanizmu ciasteczek. Badanie to ma podstawową wadę, gdyż w rzeczywistości mierzy liczbę komputerów, z których następowały odsłony stron nie biorąc pod uwagę faktu, że z jednego komputera może korzystać wiele osób, oraz że jedna osoba może korzystać z wielu komputerów, lub może czyścić dane po każdym zamknięciu przeglądarki zaglądając na daną stronę z wyczyszczonymi ciasteczkami wiele razy jednego dnia (co jest odbierane jako pierwsza wizyta nowego unikalnego użytkownika). Aby uwiarygodnić statystycznie wyniki oparte na mechanizmie ciasteczek bierze się pod uwagę dane o średniej liczbie użytkowników jednego komputera, jednak nie bierze się pod uwagę ile procent użytkowników czyści ciasteczka po zamknięciu przeglądarki (co w zasadzie może być istotniejsze w miarodajności oceny liczby unikalnych użytkowników, niż średnia liczba użytkowników jednego komputera). W ten sposób funkcjonuje np. usługa Net Track. W Polsce badaniem liczby unikatowych użytkowników zajmują się m.in.: Net Track – wykonuje pomiary w oparciu o mechanizm ciasteczek i badania ogólnego składu całej populacji internautów Gemius – wykonuje pomiary w oparciu o mechanizm ciasteczek PBI (Polskie Badania Internetu Sp. z o.o.) – oferuje wszystkie rodzaje badań W metodyce badań Internetu istnieje także pojęcie rzeczywistego użytkownika (ang. real user), które jest zwykle oszacowaniem liczby osób korzystających z Internetu (czy też danego serwisu internetowego) na podstawie danych o UU oraz badań panelowych. Zobacz też ruch internetowy geotargetowanie Przypisy Internet

187194

https://pl.wikipedia.org/wiki/Nowa%20Ruda%20%28gmina%20wiejska%29

Nowa Ruda (gmina wiejska)

Nowa Ruda – gmina wiejska w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, położona w Sudetach Środkowych u podnóża Gór Sowich i na zboczach Włodzickich Wzgórz w dolinach Włodzicy i jej dopływu – Woliborki. Według danych z 30 czerwca 2020 roku gminę zamieszkiwało 11 478 osób. Historia Zaczęło się od gminy Przygórze, którą utworzono w sierpniu 1945 roku. Składała się ze wsi, które dziś terytorialnie obejmują: Przygórze, Wolibórz, Dzikowiec i Nowa Wieś Kłodzka. W październiku tego samego roku powiększyła się jeszcze o wsie, które dziś obejmują Bieganów, Włodowice i Drogosław. W roku 1954 powołano gromady w miejsce gminy. Gromady zlikwidowano w 1972, a w ich miejsce utworzono gminę, której obszar zmieniono już rok później. W 1973 obejmował on wsie należące do gromady Nowa Ruda: Bieganów, Krajanów, Sokolicę, Włodowice, Dzikowiec, Nową Wieś Kłodzką, Wolibórz (z wyjątkiem Tłumaczowa i Ścinawki Górnej), wsie z gromady Ludwikowice: Bartnica, Dworki, Ludwikowice Kłodzkie, Sokolec, Świerki i wsie gromady Jugów: Jugów, Przygórze. Po zlikwidowaniu w 1976 roku gminy Bożków, wsie Bożków i Czerwieńczyce dołączyły do gminy Nowa Ruda. W tym kształcie gmina funkcjonuje do dziś. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie wałbrzyskim. Położenie Obecnie gmina Nowa Ruda położona jest w województwie dolnośląskim, powiecie kłodzkim. Geograficznie należy do Sudetów Środkowych, u podnóża Gór Sowich i na obszarze Wzgórz Włodzickich, w dolinie rzeki Włodzicy i jej dopływów. Podział administracyjny Do Gminy Nowa Ruda należy 17 wsi sołeckich: Bartnica, Bieganów, Bożków, Czerwieńczyce, Dworki, Dzikowiec, Jugów, osada Koszyn, Krajanów, Ludwikowice Kłodzkie, Nowa Wieś Kłodzka, Przygórze, Sokolec, Sokolica, Świerki, Włodowice i Wolibórz. Siedziba gminy znajduje się na terenie Nowej Rudy, która nie należy do gminy wiejskiej Nowa Ruda. Sąsiednie gminy Bielawa, Dzierżoniów (gmina wiejska), Głuszyca, Kłodzko (gmina wiejska), Nowa Ruda (gmina miejska), Pieszyce, Radków, Stoszowice, Walim. Gmina graniczy z Republiką Czeską. Struktura powierzchni Według danych z 2016 gmina Nowa Ruda ma obszar 139,67 km², w tym: użytki rolne: 50% użytki leśne: 41% Gmina stanowi 8,5% powierzchni powiatu. Demografia Według danych z 2016 gminę zamieszkiwały 11 814 osoby. Gminę zamieszkuje 7,3% ludności powiatu. Polityka i administracja Władze gminy Wsie otaczające Nową Rudę tworzą osobną gminę, posiadającą status gminy wiejskiej. Mieszkańcy gminy wybierają 15 radnych do rady gminy w wyborach co 5 lat, w ośmiu okręgach wyborczych. Organem wykonawczym władz jest wójt. Siedzibą władz gminy jest dawna willa, znajdująca się przy ulicy Niepodległości 1. Wójtowie Nowej Rudy (od 1990): 1990-2006 Bogusław Rogiński 2006-2014 Sławomir Władysław Karwowski od 2014 Adrianna Mierzejewska Mieszkańcy gminy Nowa Ruda wybierają parlamentarzystów do Sejmu z okręgu wyborczego Wałbrzych, a do Senatu z okręgu wyborczego dzierżoniowsko-kłodzko-ząbkowickiego, zaś posłów do Parlamentu Europejskiego z dolnośląsko-opolskiego okręgu wyborczego z siedzibą we Wrocławiu. Gminy partnerskie Gmina Giżycko Gmina Somonino Broumov Castrop-Rauxel Bruay-sur-l’Escaut Hronov Przypisy

187195

https://pl.wikipedia.org/wiki/Luther%20Hodges

Luther Hodges

Luther Hodges (ur. 1898, zm. 1974) – amerykański polityk, członek Partii Demokratycznej. W 1952 został wybrany na zastępcę gubernatora Karoliny Północnej. Dwa lata później po śmierci gubernatora Williama Umsteada przejął po nim schedę. W 1956 uzyskał w wyborach reelekcję. W latach 1961-1965 był sekretarzem handlu Stanów Zjednoczonych w administracjach prezydentach Kennedy’ego i Johnsona. Gubernatorzy Karoliny Północnej Sekretarze handlu Stanów Zjednoczonych Urodzeni w 1898 Zmarli w 1974 Demokraci (Stany Zjednoczone)

4963351

https://pl.wikipedia.org/wiki/De%20Nios%20%C3%B6vers%C3%A4ttarpris

De Nios översättarpris

De Nios översättarpris – nagroda przyznawana tłumaczom literackim przez szwedzkie Towarzystwo Dziewięciu, ufundowane testamentem szwedzkiej pisarki Lotten von Kræmer. Nagroda Nagroda została przyznana po raz pierwszy w 1970 roku. Nie jest przyznawana corocznie. Każdy z laureatów otrzymuje 100 000 koron szwedzkich. Laureaci Od 1970 roku Towarzystwo Dziewięciu ogłosiło 70 laureatów: 1970: oraz 1977: 1978: 1980: , oraz 1982: , , oraz 1985: 1986: 1987: , oraz 1988: , oraz 1989: , , , oraz 1994: Anders Bodegård, , oraz 1995: oraz 1996: , , oraz 1997: Thomas Warburton oraz 1998: 1999: , oraz 2000: 2001: oraz 2002: , oraz 2005: , oraz 2007: , oraz 2009: , , , , , Staffan Skott oraz 2010: oraz 2011: oraz 2012: 2014: 2018: oraz 2019: oraz Jan Henrik Swahn 2020: oraz 2021: Malte Persson Przypisy Linki zewnętrzne Strona główna Towarzystwa Dziewięciu. Lista laureatów nagrody Nagrody Towarzystwa Dziewięciu

187207

https://pl.wikipedia.org/wiki/Szczytna%20%28gmina%29

Szczytna (gmina)

Szczytna (do 1951 gmina Duszniki Zdrój) – gmina miejsko-wiejska w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim. W latach 1975–1998 gmina administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego. Leży w Obniżeniu Dusznickim między Górami Stołowymi i Bystrzyckimi, wzdłuż Bystrzycy Dusznickiej. Wysokość: około 450–500 m n.p.m. Siedziba gminy to Szczytna. Według danych z 30 czerwca 2004 gminę zamieszkiwało 7401 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku gminę zamieszkiwało 7256 osób. Struktura powierzchni Według danych z roku 2002 gmina Szczytna ma obszar 133,16 km², w tym: użytki rolne: 31% użytki leśne: 62% Gmina stanowi 8,1% powierzchni powiatu. Ochrona przyrody Na obszarze gminy znajduje się rezerwat przyrody Torfowisko pod Zieleńcem chroniący torfowisko wysokie z charakterystyczną dla tego rodzaju zespołu roślinnością oraz stanowiskiem reliktowym brzozy niskiej. Polityka Władze gminy Szczytna wraz z okolicznymi wioskami tworzą osobną gminę, posiadającą status gminy miejsko-wiejskiej. Mieszkańcy gminy wybierają do swojej rady miejskiej 15 radnych w wyborach co 4 lata, w siedmiu okręgach wyborczych. Organem wykonawczym władz jest burmistrz. Siedzibą władz gminy jest zabytkowa willa, znajdująca się przy ulicy Wolności 42. Burmistrzowie Szczytnej (od 1990): 1990–1991: Józef Drabik 1991–1994: Marek Szpak 1994–2006: Edward Kondratiuk 2006–2018: Marek Szpanier 2018–2021: Jerzy Król (ustąpił ze stanowiska przed końcem kadencji) 2021 Wojciech Zimoch (pełniący obowiązki burmistrza) 2021– Marek Szpanier Mieszkańcy gminy Szczytna wybierają parlamentarzystów do Sejmu z okręgu wyborczego Wałbrzych, a do Senatu z okręgu wyborczego dzierżoniowsko-kłodzko-ząbkowickiego, zaś posłów do Parlamentu Europejskiego z dolnośląsko-opolskiego okręgu wyborczego z siedzibą we Wrocławiu. Na czele każdego z sołectw stoi sołtys jako jednoosobowy organ władzy wykonawczej, który ma do pomocy radę sołecką jako organ władzy ustawodawczej, która wybierana jest przez wszystkich mieszkańców danej wsi. Miejscowości na terenie gminy W skład gminy wchodzą miasto Szczytna oraz sołectwa: Chocieszów (obejmuje wsie Chocieszów i Studzienno) Dolina Łężyce Niwa Słoszów Wolany Złotno Demografia Dane z 31 grudnia 2017 roku: Piramida wieku mieszkańców gminy Szczytna w 2014 roku. Sąsiednie gminy Bystrzyca Kłodzka, Duszniki-Zdrój, Kłodzko, Kudowa-Zdrój, Lewin Kłodzki, Polanica-Zdrój, Radków. Południowa granica gminy sięga do granicy państwowej i na ok. 3 km (część odcinka między Zieleńcem a Lasówką) gmina sąsiaduje także z Czechami (aglomeracja wiejska Orlické Záhoří w powiecie Rychnov nad Kněžnou). Przypisy Gminy na ziemi kłodzkiej

4963352

https://pl.wikipedia.org/wiki/Cmentarz%20wojenny%20w%20%C5%81ukowie

Cmentarz wojenny w Łukowie

Cmentarz wojenny w Łukowie – zabytkowy cmentarz wojenny, zlokalizowany na Łapiguzie w Łukowie, przy ul. Strzelniczej. Na cmentarzu co roku, dnia 15 sierpnia, odbywają się uroczyste obchody Święta Wojska Polskiego. Historia Został utworzony w czasie I wojny światowej w pobliżu rosyjskich koszar. Początkowo chowano tu żołnierzy służących w armii Imperium Rosyjskiego, zmarłych w pobliskim lazarecie. Po wkroczeniu wojsk państw centralnych, cmentarz został przeorganizowany. Na przełomie 1917 i 1918 r. wzniesiono na jego terenie drewnianą kaplicę (kościół). Wewnątrz budynku znajdowały się trzy ołtarze oraz dwanaście tablic pamiątkowych, na których wypisane były imiona, nazwiska, stopnie wojskowe i daty śmierci poległych żołnierzy niemieckich i austriackich. Zbudowano też dwa pomniki – jeden upamiętniający żołnierzy armii rosyjskiej, drugi – niemieckiej i austriackiej. Żołnierzom wyznającym islam poświęcono drewniany nagrobek przypominający minaret, który zachował się, ale w 1964 r. został przekazany do Muzeum Okręgowego w Lublinie, a od 1972 r. znajduje się w Muzeum Wsi Lubelskiej. W trakcie wojny polsko-bolszewickiej pochowano na terenie cmentarza żołnierzy Wojska Polskiego (wschodnia część nekropolii), a także Armii Czerwonej (część południowa). W okresie międzywojennym dokonywane były też pochówki żołnierzy polskiego wojska, niezwiązane z działaniami wojennymi. Ostatni okres użytkowania cmentarza przypada na lata II wojny światowej, gdy chowano poległych żołnierzy armii III Rzeszy. Drewniana kaplica cmentarna spłonęła 6 kwietnia 1972 r. w wyniku zaprószenia ognia. Po pożarze zostały jedynie fundamenty budowli. W 1990 r. rzędy grobów ogrodzono krawężnikami. Jesienią 1997 r. ekshumowano większość ciał z grobów żołnierzy niemieckich, z okresu drugiej wojny światowej, przewożąc szczątki w inne miejsce. 15 sierpnia 2000 roku, w 80. rocznicę Bitwy Warszawskiej, odsłonięto pomnik, upamiętniający poległych żołnierzy polskich. W kolejnych latach dokonano prac remontowych, m.in. wykonano nowe ogrodzenie i wymieniono zniszczone krzyże. W 2014 r. cmentarz wojenny został wpisany do rejestru zabytków. Według danych z lat 20. XX w. było pochowanych 1801 żołnierzy (1009 – armii rosyjskiej, 208 – austriackiej, 36 – niemieckiej, 548 – nieustalonej przynależności armijnej). W wyniku zaniedbania cmentarza w latach powojennych, większość mogił uległa zatarciu. Do 2017 r. zachowało się jedynie 191 nagrobków z ciałami 219 żołnierzy różnych państw, narodowości (56 – rosyjskiej, 53 – polskiej, 31 – austriackiej, 6 – niemieckiej) i religii. Galeria Przypisy wojenny Łuków Zabytki nieruchome w Łukowie Łuków

4963362

https://pl.wikipedia.org/wiki/Snytkino%20%28obw%C3%B3d%20kurski%29

Snytkino (obwód kurski)

Snytkino () – wieś (ros. село, trb. sieło) w zachodniej Rosji, w sielsowiecie skoworodniewskim rejonu chomutowskiego w obwodzie kurskim. Geografia Miejscowość położona jest nad rzeką Swapa, 4,5 km od centrum administracyjnego sielsowietu skoworodniewskiego (Skoworodniewo), 27,5 km od centrum administracyjnego rejonu (Chomutowka), 87 km od Kurska. W granicach miejscowości znajduje się 48 domostw. Demografia W 2015 r. miejscowość zamieszkiwały 34 osoby. Atrakcje Cerkiew Kazańskiej Ikony Matki Bożej (1806) Przypisy Wsie w obwodzie kurskim

187213

https://pl.wikipedia.org/wiki/Wesley%20Moodie

Wesley Moodie

Wesley Arthur Moodie (ur. 14 lutego 1979 w Durbanie) – południowoafrykański tenisista, zwycięzca Wimbledonu 2005 w grze podwójnej, reprezentant swego kraju w Pucharze Davisa. Kariera tenisowa Karierę tenisową rozpoczął w 2000 roku, natomiast zakończył w lipcu 2011 roku. W grze pojedynczej pierwsze sukcesy zaczął odnosić w roku 2001 wygrywając turnieje z serii ITF Men's Circuit. W zawodach kategorii ATP Challenger Tour pierwsze zwycięstwo odniósł w lutym 2003 roku w walijskim Wrexham, a drugi triumf w czerwcu w Surbiton. W roku 2005 doszedł do półfinału rozgrywek rangi ATP World Tour w Delray Beach, eliminując po drodze obrońcę tytułu z 2004 roku, Ricardo Mello; przegrał z Jiřím Novákiem. W lipcu tegoż samego sezonu awansował do półfinału rozgrywek w Newport, gdzie pokonał m.in. Taylora Denta. Pojedynek o finał przegrał z Gregiem Rusedskim. Na początku października wystartował w turnieju w Tokio, gdzie odniósł swoje pierwsze zwycięstwo singlowe w turniejach ATP World Tour. Moodie pokonał m.in. Radka Štěpánka, a w finale wynikiem 1:6, 7:6(7), 6:4 Mario Ančicia. W roku 2007 ponownie dotarł do półfinału w Newport, jednak tym razem został wyeliminowany przez Fabrice'a Santoro. W grze podwójnej Moodie wygrał sześć turniejów rangi ATP World Tour, w tym wielkoszlemowy Wimbledon 2005. Partnerem deblowym Moodiego był wówczas Stephen Huss. Debel Moodie–Huss wyeliminował po drodze trzy najwyżej rozstawione pary, w ćwierćfinale debel nr 3. Mark Knowles–Michaël Llodra, w półfinale duet nr 1. Jonas Björkman–Maks Mirny, a w finale parę Boba i Mike'a Bryanów grających z nr 2. Ponadto jest uczestnikiem siedmiu finałów turniejów ATP World Tour. Jednym z nich jest m.in. wielkoszlemowy French Open 2009, kiedy to grał wspólnie z Dickiem Normanem. Mecz finałowy przegrali z parą Lukáš Dlouhý–Leander Paes. Od roku 2002 Moodie był regularnym reprezentantem kraju w Pucharze Davisa. Rozegrał łącznie dla reprezentacji 24 pojedynki (głównie w singlu) wygrywając z nich 18 spotkań. W rankingu gry pojedynczej Moodie najwyżej był na 57. miejscu (10 października 2005), a w klasyfikacji gry podwójnej na 8. pozycji (3 sierpnia 2009). Finały w turniejach ATP World Tour Gra pojedyncza (1–0) Gra podwójna (6–7) Przypisy Bibliografia Południowoafrykańscy tenisiści Triumfatorzy Wimbledonu Urodzeni w 1979 Ludzie urodzeni w Durbanie

4963367

https://pl.wikipedia.org/wiki/Marco%20Dom%C3%ADnguez

Marco Domínguez

Marco Leonel Domínguez-Ramírez (ur. 25 lutego 1996 w Montrealu) – gwatemalski piłkarz pochodzenia kanadyjskiego i dominikańskiego występujący na pozycji defensywnego pomocnika, reprezentant kraju, obecnie zawodnik Antigui GFC. Kariera klubowa Domínguez pochodzi z poddzielnicy Saint-Michel kanadyjskiego miasta Montreal. Jego ojciec pochodzi z Gwatemali, a matka z Dominikany. Uczęszczał do Georges-Vanier School, a następnie przez rok do szkoły średniej Cégep Marie-Victorin. Równolegle trenował piłkę nożną w ramach programu Centre National de Haute Performance i był zawodnikiem szkółki juniorskiej Braves d'Ahuntsic. W 2013 roku Domínguez dołączył do akademii klubu Montreal Impact. W marcu 2015 dołączył do nowo powstałych rezerw Impact – zespołu FC Montreal z USL Championship (trzeci poziom rozgrywek). W styczniu 2016 wraz z trzema kolegami z drużyny udał się na testy do włoskiego FC Bologna. Dość regularnie trenował z pierwszą drużyną Impact, lecz nie podpisał zawodowego kontraktu. Na koniec 2016 roku FC Montreal został rozwiązany. Zaproponowano mu dołączenie do nowej filii Impact, Ottawa Fury FC, na co jednak nie przystał. W styczniu 2017 podpisał umowę z FC Cincinnati z drugiego szczebla rozgrywek – United Soccer League. Tam pełnił wyłącznie rolę rezerwowego, a na koniec sezonu nie przedłużono z nim kontraktu. Przez kolejne pół roku pozostawał bez klubu i pracował jako sprzątacz w rodzinnym Montrealu. W kwietniu 2018 Domínguez został piłkarzem gwatemalskiej Antigui GFC. W gwatemalskiej Liga Nacional zadebiutował 6 maja 2018 w zremisowanym 2:2 spotkaniu z Petapą, zaś premierowego gola strzelił 26 maja 2019 w wygranym 1:0 finale ligi z Malacateco. Po upływie kilkunastu miesięcy został podstawowym piłkarzem zespołu. Z Antiguą wywalczył mistrzostwo Gwatemali (Clausura 2019) oraz wicemistrzostwo Gwatemali (Apertura 2019). Kariera reprezentacyjna Za sprawą miejsca urodzenia oraz pochodzenia rodziców, Domínguez posiada potrójne obywatelstwo i był uprawniony do występów dla Kanady, Gwatemali lub Dominikany. W kwietniu 2013 Domínguez został powołany przez Seana Fleminga do reprezentacji Kanady U-17 na Mistrzostwa CONCACAF U-17. Tam rozegrał cztery z pięciu spotkań (wszystkie w wyjściowym składzie) i strzelił gola w meczu fazy grupowej z Jamajką (2:0). Jego drużyna odpadła wówczas w półfinale z gospodarzami – Panamą (1:2), zajmując ostatecznie trzecie miejsce. W październiku 2013 znalazł się w składzie na Mistrzostwa Świata U-17 w ZEA, gdzie zagrał w dwóch meczach, a Kanadyjczycy odpadli z juniorskiego mundialu w fazie grupowej. Został nominowany przez Canadian Soccer Association do tytułu najlepszego kanadyjskiego piłkarza 2013 roku w kategorii do lat siedemnastu. Kilka lat później Domínguez zdecydował się na występy w reprezentacji Gwatemali. Wystąpił z wnioskiem do FIFA o zmianę barw narodowych, która została rozpatrzona pozytywnie. W gwatemalskiej kadrze zadebiutował za kadencji selekcjonera Amariniego Villatoro, 4 marca 2020 w przegranym 0:2 meczu towarzyskim z Panamą. Przypisy Bibliografia Reprezentanci Gwatemali w piłce nożnej Kanadyjczycy pochodzenia gwatemalskiego Kanadyjczycy pochodzenia dominikańskiego Piłkarze Antigua GFC Ludzie urodzeni w Montrealu Urodzeni w 1996 Uczestnicy Złotego Pucharu CONCACAF 2021

187216

https://pl.wikipedia.org/wiki/Raj%20%28jaskinia%29

Raj (jaskinia)

Jaskinia Raj – wapienna jaskinia krasowa położona w Chęcinach (Góry Świętokrzyskie) w województwie świętokrzyskim na terenie rezerwatu przyrody Jaskinia Raj, 11 km na południowy zachód od Kielc. Wyróżnia się wyjątkowo bogatą, różnorodną i dobrze zachowaną szatą naciekową; obok Jaskini Niedźwiedziej w Sudetach należy do unikatowych w Polsce obiektów krasowych. Jest udostępniona dla ruchu turystycznego. Informacje ogólne Jaskinia Raj znajduje się w obrębie wychodni wapieni dewońskich, budujących niewielkie wzniesienie Malik (też Molik, Malek) o wysokości około 270 m n.p.m. Wymienione wzgórze leży w Pasmie Bolechowickim, stanowiącym północne skrzydło synkliny gałęzicko-bolechowickiej. Jest to niewielka jaskinia o rozwinięciu poziomym, łączna długość jej korytarzy wynosi 240 metrów. Długość trasy wycieczkowej wynosi 180 m; zwiedzanie trwa około 45 minut. Zainstalowane jest tu oświetlenie elektryczne. Zwiedzanie odbywa się pod opieką przewodnika w grupach maksymalnie 15-osobowych. Jaskinię można zwiedzać od 15 stycznia do 15 listopada; w poniedziałki, Święta Wielkanocne, 31 sierpnia oraz 1 listopada jaskinia jest nieczynna. Wejście do jaskini Raj prowadzi przez pawilon wejściowy, w którym mieszczą się kasy biletowe, kawiarnia i niewielkie muzeum. Wystawa muzealna przedstawia geologię, historię i znaleziska archeologiczne oraz paleontologiczne wydobyte podczas eksploracji jaskini przez ekipy naukowców. Do jaskini wejście prowadzi przez sztucznie przekopany chodnik o długości 21 metrów. Wewnątrz jaskini panuje stała temperatura, która wynosi ok. 9 °C, a wilgotność wynosi ok. 95%. Trasa wiedzie przez Komorę Wstępną, Komorę Złomisk, ponownie przez sztucznie przekopany chodnik do Sali Kolumnowej. Po przejściu przez mostek trasa prowadzi przez najbogatszą w nacieki Salę Stalaktytową przez Salę Wysoką i Komorę Wstępną do pawilonu muzealnego i wyjścia. W samej jaskini można obejrzeć bogate i różnorodne formy naciekowe, czasem o oryginalnych kształtach, jak stalaktyty, stalagmity, kolumny naciekowe, draperie, perły jaskiniowe, misy martwicowe, jeziorka i „pola ryżowe”. Naliczono łącznie 47 518 form naciekowych, w tym 47 173 stalaktytów. Najwyższy stalagmit mierzy 77 cm, zaś najgrubszy ma 6,27 m obwodu podstawy. Najwyższa kolumna naciekowa (stalagnat) ma 1,95 m wysokości. W sezonie zimowym jaskinia Raj jest miejscem hibernacji nietoperzy, głównie nocka dużego. Łącznie naliczono tu 9 gatunków tych latających ssaków. Obok jaskini prowadzi czerwony szlak turystyczny z Chęcin do Kielc. W 2014 roku jaskinię Raj zwiedziło 94 tys. osób wobec 95 118 w 2013 roku. Jaskinią zarządzał pierwotnie Wojewódzki Ośrodek Sportu, Turystyki i Wypoczynku, obecnym gospodarzem jest Przedsiębiorstwo Turystyczne Łysogóry. Historia Jaskinia utworzyła się w skałach wapiennych, które powstały na dnie płytkiego morza ok. 360 mln lat temu (środkowy dewon). Formowanie się jaskini zachodziło w kilku etapach, głównie pod koniec trzeciorzędu i w czwartorzędzie. Około 50 tysięcy lat temu jaskinia zamieszkiwana była przez człowieka neandertalskiego. Narzędzia krzemienne odnalezione w różnych warstwach osadów jaskiniowych wskazują na dwukrotne zamieszkiwanie jaskini przez neandertalczyków reprezentujących kulturę mustierską. Jest to jedno z najdalej na północ wysuniętych stanowisk tej kultury w Europie. W osadach jaskiniowych nie odnaleziono żadnych szczątków ludzkich, stwierdzono natomiast obecność zębów i kości dużych ssaków, takich jak niedźwiedź jaskiniowy i brunatny, mamut, hiena jaskiniowa, nosorożec włochaty, piżmowół, żubr pierwotny, renifer, koń, lis polarny. Natrafiono także na liczne szczątki małych kręgowców, głównie gryzoni. W ciągu ostatnich tysięcy lat wejście do jaskini zostało całkowicie zasypane (co zapewne ochroniło szatę naciekową jaskini). Dla współczesnych została odkryta w końcu 1963 roku podczas wydobywania przez J. Kopcia i F. Wawrzeńczyka kamienia do celów budowlanych na zboczu wzgórza Malik. Poprzez szczelinę do środka jako pierwsi dostali się czterej kilkunastoletni chłopcy z pobliskiej Sitkówki, którzy dokonali szeregu zniszczeń form naciekowych. Po tym wejście do jaskini zostało zasypane, aby uniknąć wypadków. W 1964 r. podczas letniej praktyki terenowej do jaskini weszło czterech uczniów Technikum Geologicznego z Krakowa (Bohdan Bałdun, Zbigniew Bochajewski, Włodzimierz Łucki i Wojciech Pucek). Kilka dni później wrócili tam z nauczycielką Mirosławą Boczarową. Za każdym razem wejście do jaskini było maskowane, aby zapobiec jej dewastacji. O odkryciu jaskini odkrywcy poinformowali Ryszarda Gradzińskiego z Sekcji Speleologicznej Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Mikołaja Kopernika. Ze względu na niezwykłe walory przyrodnicze oraz dla kontrastu z istniejącymi w okolicach jaskiniami nazywanymi Piekło została nazwana przez odkrywców Raj. W październiku 1964 uczniowie wraz z nauczycielką i R. Gradzińskim przeprowadzili ponowną eksplorację jaskini i wtedy przeprowadzono pierwszą dokumentację fotograficzną oraz plan jaskini. Po zwiedzeniu jaskini w styczniu 1965 r. przez członków zarządu Sekcji Speleologicznej powiadomiono o niej Państwową Radę Ochrony Przyrody i Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody. W numerze 3 „Przeglądu Geologicznego” ukazał się artykuł Mirosławy Boczarowej pt. Odkrycie nowej jaskini w Górach Świętokrzyskich. Po ukazaniu się w kieleckiej prasie informacji o dokładnej lokalizacji jaskini doszło do niekontrolowanego zwiedzania i dalszych zniszczeń. Na podstawie informacji prasowej pracownicy Oddziału Świętokrzyskiego Instytutu Geologicznego odszukali w kwietniu 1965 r. jaskinię i zarządzili zamknięcie szczeliny wejściowej kratą. Jednocześnie podjęte zostały systematyczne badania jaskini, m.in. pierwsze w Polsce stacjonarne badania mikroklimatu jaskini (listopad 1965-listopad 1966). W ich wyniku podano, że wilgotność powietrza w jaskini jest bliska stanu nasycenia (96 -100%), a temperatura powietrza jest prawie stała, wahając się w ciągu roku w granicach 6-8 °C. W 1966 roku podjęto decyzję o udostępnieniu jaskini dla zorganizowanego ruchu turystycznego. Przeprowadzono wiele prac górniczych, aby zabezpieczyć i udostępnić jaskinię dla zwiedzających. W miejscu dawnego wejścia wybudowana została sztolnia prowadząca do jaskini i zabezpieczająca mikroklimat wewnątrz. Wykonano chodniki i szyb wentylacyjny. 5 października 1968 jaskinię uznano za rezerwat przyrody. W latach 1967–1972 w trakcie trwania prac górniczych, budowlanych i instalacyjnych prowadzących do przygotowania obiektu dla zwiedzających przeprowadzano także badania naukowe archeologiczne, paleontologiczne i geologiczne (m.in. szaty naciekowej). Od 1972 roku jaskinia udostępniona jest do zwiedzania. Pierwszym kierownikiem i przewodnikiem w jaskini był Tadeusz Dołęgowski. Galeria Przypisy Bibliografia Linki zewnętrzne Fotogaleria Chęciny Raj, Jaskinia Polskie odkrycia archeologiczne Turystyczne jaskinie w Polsce

4963374

https://pl.wikipedia.org/wiki/The%20Arch%201979%E2%80%931980

The Arch 1979–1980

The Arch 1979–1980 – 6-metrowa kamienna rzeźba autorstwa Henry'ego Moore'a znajdująca się w Kensington Gardens w Londynie. Został podarowany parkowi przez Moore'a w 1980 roku. Rzeźba została wykonana z trawertynu (sprowadzonego z północnych Włoch) i waży 37 ton. Henry Moore wypowiedział się na temat swojej rzeźby: Uwagi Przypisy Atrakcje turystyczne w Londynie Rzeźby w Londynie Kensington Gardens

97

https://pl.wikipedia.org/wiki/Alabama

Alabama

Alabama (wym. ) – stan w południowo-wschodniej części Stanów Zjednoczonych, położony nad Zatoką Meksykańską. Obszar nizinny, od północnego wschodu ograniczony wyżyną Cumberland, od północnego wschodu górami – Appalachami. Na północy sąsiaduje ze stanem Tennessee, na wschodzie z Georgią, na południu z Florydą i Zatoką Meksykańską, na zachodzie z Missisipi. Alabama zajmuje 30. miejsce pod względem powierzchni oraz 23. pod względem liczby ludności wśród stanów Stanów Zjednoczonych. Od wojny secesyjnej do II wojny światowej stan ten odczuwał trudności gospodarcze ze względu na ciągłe uzależnienie od rolnictwa. Pomimo rozwoju przemysłu i ośrodków miejskich, aż do 1960 roku w stanowej legislaturze reprezentowane były głównie interesy białych mieszkańców obszarów wiejskich, podczas gdy pomijano postulaty Afroamerykanów i mieszkańców miast. Po II wojnie światowej Alabama odnotowała wzrost gospodarczy spowodowany odejściem od rolnictwa na rzecz bardziej zróżnicowanych gałęzi takich jak przemysł ciężki, wydobycie minerałów, edukacji i rozwój technologii. Ponadto rozwinięto wiele instalacji wojskowych, które dały wiele miejsc pracy mieszkańcom stanu. Alabama jest nieoficjalnie nazywana stanem złotego dzięcioła, a także Sercem Dixie. Stanowym drzewem jest sosna długoigielna, a kwiatem kamelia. Stolicą stanu jest Montgomery, a najludniejszym miastem Birmingham. Huntsville z kolei ma największą powierzchnię, a Mobile założone w 1702 przez francuskich kolonistów jest najstarszym miastem w stanie. Historia Pochodzenie nazwy Plemię Alibamu mówiące językiem z rodziny muskogejskiej i zamieszkujące górny bieg rzeki Alabama posłużyło jako źródłosłów nazwy zarówno rzeki, jak i stanu. Określali oni samych siebie jako Albaamo, a słowo to prawdopodobnie pochodzi z języka czoktawskiego i zostało przejęte przez plemię Alibamu jako nazwa własna. Pisownia nazwy znacznie różni się w zależności od źródeł. Po raz pierwszy pojawia się w trzech relacjach z wyprawy Hernando de Soto w 1540 roku jako Alibamo, Alibamu lub Limamu. W 1702 roku było nazywane po francusku Alibamon i tak oznaczane na mapach z tamtego okresu. Inne źródła przedstawiały te tereny jako: Alibamu, Alabamo, Albama, Alebamon, Alibama, Alibamou, Alabamu i Allibamou. Stosunkowo łatwo można ustalić pochodzenie nazwy, jednak źródła nie zgadzają się co do jego pierwotnego znaczenia. Artykuł w Jacksonville Republican z 1842 roku stwierdza, iż słowo Alabama oznacza tu odpoczywamy i takie znaczenie zostało spopularyzowane w pismach Aleksandra Meek, ale językoznawcy nie byli w stanie znaleźć dowodów potwierdzających tę tezę. Uważają oni, że wyraz ten pochodzi od słów języka czoktawskiego alba (roślina lub chwast) i amo (ciąć, gromadzić) i tłumaczone jest jako zbieracze ziół lub zrywający chwasty. Ludność tubylcza Ludy tubylcze zamieszkiwały tereny stanu na tysiące lat przed europejską kolonizacją. Handel z północnym wschodem poprzez rzekę Ohio rozpoczął się między 1000 rokiem p.n.e. a 700 rokiem n.e. i trwał do kontaktu z Europejczykami. Kultura agrarna Missisipi pokrywała większość terytorium stanu od roku 1000 do 1600, a jednym z głównych jej ośrodków było Moundville (jest to drugi co do wielkości kompleks w Stanach Zjednoczonych, w którym badana jest kultura Missisipi). Analiza znalezisk z tego regionu była podstawą sformułowania cech ceremoniału południowo-wschodniego. Wbrew powszechnej opinii kultura tego regionu nie wykazuje bezpośrednich podobieństw do kultur Mezoameryki i rozwijała się niezależnie. Wśród historycznych plemion żyjących na obszarze dzisiejszej Alabamy byli Czirokezi mówiący językiem z grupy irokeskiej, a także Alibamu, Czikasawowie, Czoktawowie, Krikowie i Koasati mówiący językami z rodziny muskogejskiej. Osadnictwo europejskie Pierwszymi Europejczykami, którzy dotarli do dzisiejszej Alabamy w XVI w., byli Hiszpanie. W 1540 roku ekspedycja pod wodzą Hernando de Soto dotarła m.in. do Mabili i innych części Alabamy. Pierwszą europejską osadę w tym regionie Fort Louis de la Louisiane (dzisiejsze Mobile) założyli Francuzi w 1702 roku. Osada ta została przeniesiona w 1711 roku do miejsca, w którym obecnie znajduje się miasto Mobile. Obszar stanu należał do Francji w latach 1702–1763, a następnie do roku 1783 był częścią brytyjskiej Florydy Zachodniej na mocy traktatu paryskiego, po przegranej Francuzów z Brytyjczykami w wojnie siedmioletniej. Po wygranej Stanów Zjednoczonych w wojnie o niepodległość Alabama została podzielona pomiędzy Stany Zjednoczone i Hiszpanię. Ostatnia zachowała kontrolę nad tym terytorium do 13 kwietnia 1813 roku, kiedy doszło do kapitulacji hiszpańskiego garnizonu przez wojska amerykańskie w Mobile. Pierwszym brytyjskim osadnikiem był Thomas Bassett osiadły nad rzeką Tombigbee we wczesnych latach 70. XVIII wieku. Hrabstwa Baldwin i Mobile w 1810 roku stały się częścią niepodległej Republiki Zachodniej Florydy (przez 90 dni). Po aneksji przez Stany Zjednoczone dołączone do Terytorium Orleanu i wreszcie w 1812 włączone w skład Terytorium Missisipi. Większość północnej części Alabamy była znana jako Ziemie Yazoo. W 1767 roku zostały przyłączone do kolonii Georgia i pozostały w niej po rewolucji amerykańskiej. Przynależność ta była kwestionowana najpierw przez plemiona indiańskie, inne stany, a następnie przez rząd federalny Stanów Zjednoczonych, Wielką Brytanię i Hiszpanię. W 1802 roku region ten został włączony do Terytorium Missisipi. Nadanie statusu stanowego było jednak opóźnione przez brak dostępu do morza. Status stanowy, wojna domowa i odbudowa Alabama została przyjęta do Unii jako dwudziesty drugi stan w roku 1819. Jako jej tymczasową stolicę wybrano miasto Huntsville. Siedziba stanu została w 1820 roku przeniesiona do obecnie opuszczonego miasta o nazwie Cahaba w hrabstwie Dallas. Cahaba była pierwszą stałą stolicą stanu Alabama, obowiązującą w latach 1820–1825. Szybko pojawili się tu nowi osadnicy chcący skorzystać z żyznych gleb. Południowo-wschodni plantatorzy i handlowcy z Górnego Południa sprowadzili niewolników na rozwijające się plantacje bawełny. Gospodarka czarnego pasa (nazwa pochodzi od koloru ziemi) opierała się na dużych plantacjach bawełny, których właściciele wzbogacili się w dużej mierze na pracy niewolników. W latach 1810–1830 populacja stanu zwiększyła się z 10 000 do ponad 300 000. Obszar przyciągnął także wielu biednych ludzi, którzy stali się rolnikami na własne potrzeby. Spis ludności z roku 1860 wykazał 964 201 mieszkańców, z czego 45% stanowili czarni niewolnicy. W stanie było zaledwie 2690 wolnych ludzi o kolorze skóry innym niż biały. W latach 1826–1846 funkcję stolicy stanu pełniła Tuscaloosa. 30 stycznia 1846 roku władze stanu przeniosły stolicę do Montgomery, a pierwsza sesja parlamentu w nowej stolicy odbyła się w grudniu 1847 w nowo wybudowanym budynku. Spłonął on w 1849 roku, ale dwa lata później został odbudowany według pierwotnych planów. W dniu 11 stycznia 1861 roku Alabama ogłosiła secesję i dołączyła do Konfederacji. Choć na terytorium stanu stoczono niewiele bitew dostarczył on 120 tys. żołnierzy podczas wojny secesyjnej. Niewolnicy Alabamy uzyskali wolność na mocy 13. poprawki w 1865 roku. W czasie powojennej odbudowy władze utworzyły system szkół publicznych oraz pewne instytucje pomocy społecznej. Alabama oficjalnie powróciła do Unii w roku 1868. Po wojnie domowej stan nadal miał charakter rolniczy, oparty głównie na uprawie bawełny. Plantatorzy opierali się zniesieniu niewolnictwa i starali się odzyskać kontrolę nad pracownikami. Ku Klux Klan posiadał w stanie liczne niezależne oddziały atakujące wyzwolonych. Po jego zlikwidowaniu organizowano paramilitarne grupy takiej jak Czerwone Koszule i Biała Liga, które w sposób bardziej otwarty walczyły z prawami wolności. Wprowadzono Prawa Jima Crowa mające na celu zwiększenie przewagi białych w społeczeństwie. W 1875 roku zakazano publicznego finansowania katolickich szkół. 1900–1960 Nowa konstytucja stanowa z 1901 roku ograniczyła prawo do głosowania m.in. wprowadzając wymóg umiejętności czytania i pisania. Mimo iż plantatorzy uzyskali poparcie dla tych zmian wśród białych nieposiadających ziemi nowe ograniczenia nękały biednych głównie przez narzucanie podatku pogłównego. W roku 1900 prawa wyborcze posiadało ponad 181 tys. Afroamerykanów, ale w czerwcu 1903 liczba ta spadła do 2980, pomimo że co najmniej 79 tys. Afroamerykanów potrafiło czytać i pisać. W roku 1941 nie posiadało własnej ziemi 600 tys. białych i 520 tys. czarnych. Niemal wszyscy Afroamerykanie utracili prawa głosu. Prześladowania zakończyły się w połowie lat 60. XX wieku na mocy ustaw federalnych, dających prawo głosu wszystkim obywatelom. Zdominowana przez interesy rolnicze Alabama konsekwentnie zmniejszała finansowanie szkół i usług dla Afroamerykanów, nie zwalniając ich przy tym z płacenia podatków. Dalszy ciąg dyskryminacji rasowej, kryzys rolniczy oraz nieurodzaj bawełny na skutek zarazy nasienia skłonił dziesiątki tysięcy Afroamerykanów do emigracji na północ. Opuścili oni Alabamę na początku XX wieku i w wyniku Wielkiej Migracji przenieśli się do pracy w przemyśle i lepszej przyszłości w uprzemysłowionych miastach północy. Tempo wzrostu populacji w latach 1910–1920 spadło blisko o połowę. W tym samym czasie wielu rolników, zarówno białych, jak i czarnych, przeniosło się do Birmingham, znajdując zatrudnienie w rozwijającym się przemyśle. Miasto doznało tak szybkiego wzrostu populacji, że było nazywane The Magic City, co znaczy magiczne miasto. W latach 20. XX wieku Birmingham było 19. miastem Stanów Zjednoczonych pod względem liczby ludności. Mieszkało w nim ponad 30% mieszkańców całego stanu. Podstawą jego gospodarki był przemysł ciężki i górnictwo. Rozwój przemysłu napędzany potrzebami wojska w związku z II wojną światową przyniósł dobrobyt. Uprawa bawełny straciła na znaczeniu, a stan stał się bazą dla przemysłu i usług. W latach 60. XX wieku wielu białych było przeciwnych polityce integracji rasowej w szkołach i obiektach użyteczności publicznej. Po 1960 roku Mimo ogromnych zmian w rozmieszczeniu ludności pomiędzy rokiem 1901 a 1961, prorolnicza legislatura nie zezwoliła na ustalenie liczby mandatów do Izby Reprezentantów i Senatu na podstawie populacji. Zachowano stare zasady w celu zachowania politycznej i ekonomicznej władzy na obszarach rolniczych. Ponadto ustawodawcy tendencyjnie wyznaczyli okręgi wyborcze (tzw. gerrymandering), aby zapewnić elekcję osobom spoza Birmingham. W rezultacie hrabstwo Jefferson, w którym znajduje się Birmingham, skupiające przemysłową i gospodarczą siłę stanu i zapewniające 1/3 dochodów stanu, nie otrzymywało adekwatnych usług publicznych. Miejskie interesy były konsekwentnie pomijane przez władze i w wyniku tego ok. 25% ludności stanu miało wpływ na decyzje polityczne, dotyczące całej populacji. Afroamerykanie, z powodów historycznych, deklarowali się jako Republikanie, ale nie posiadali praw wyborczych. Natomiast biali wyborcy mieli żal do Republikanów ze względu na wojnę domową i konieczną odbudowę. Czynniki te wpłynęły na długoletnią tradycję polegającą na tym, że każdy kandydat chcący uzyskać poparcie musiał deklarować się jako Demokrata niezależnie od faktycznych poglądów politycznych. Afroamerykanie uzyskali prawa obywatelskie i wyborcze w roku 1965 i wtedy de iure w stanie zakończyła się segregacja rasowa. W 1972 roku pod wpływem nacisków ludności miejskiej władze – po raz pierwszy od 1901 roku – ustaliły liczbę mandatów na podstawie liczby ludności w poszczególnych okręgach wyborczych. To działanie pozwoliło uzyskać korzyści i rozwój obszarów miejskich, a także zapewniło prawidłową reprezentację ludności. Po 1972 roku biali wyborcy przenieśli większość swojego poparcia na kandydatów republikańskich w wyborach prezydenckich. Podobną tendencję można było zauważyć w wyborach do władz stanowych w wyniku czego w 2010 roku Republikanie po raz pierwszy od 136 lat uzyskali kontrolę nad obiema izbami parlamentu stanowego. Geografia Alabama jest 30. co do wielkości stanem Stanów Zjednoczonych o powierzchni 135 775 km². 3,19% ogólnej powierzchni zajmują wody powierzchniowe, co czyni ten stan 23. pod tym względem w kraju. Stan ten posiada drugi co do wielkości system żeglugi śródlądowej w Stanach Zjednoczonych. 3/5 powierzchni zajmuje płaska nizina schodząca ku Missisipi i Zatoce Meksykańskiej. Północ stanu to teren wyżynny z rozległą doliną rzeki Tennessee, w której znajdują się liczne potoki, wzgórza i jeziora. Stany graniczące z Alabamą to: Missisipi na zachodzie, Tennessee na północy, Georgia na wschodzie i Floryda na południowym wschodzie. Do Alabamy należy fragment wybrzeża Zatoki Meksykańskiej, w południowo-zachodniej części stanu. W północno-wschodniej części stanu znajduje się fragment Appalachów, najwyższym szczytem stanu jest Cheaha Mountain o wysokości 735 m n.p.m. 89 tys. km² stanu to lasy, co stanowi 67% ogólnej powierzchni stanu. Hrabstwo Baldwin położone wzdłuż Zatoki Meksykańskiej jest największym okręgiem w stanie zarówno pod względem powierzchni lądowej (4134 km²), jak i wodnej (1116 km²). Obszary stanu zarządzane przez National Park Service to: Horseshoe Bend National Military Park, Little River Canyon National Preserve, Russell Cave National Monument, Tuskegee Airmen National Historic Site i Tuskegee Institute National Historic Site. Dodatkowo Alabama ma cztery lasy państwowe: Conecuh, Talladega, Tuskegee i William B. Bankhead. W stanie znajdują się również: Trasa Parkowa Natchez Trace, Trasa Historyczna Selma to Montgomery oraz Szlak Łez. Znanym cudem natury jest najdłuższy (40 m) amerykański naturalny most znajdujący się na wschód od Gór Skalistych, położony na południe od Haleyville. W hrabstwie Elmore na północ od Montgomery znajduje się krater uderzeniowy o nazwie Wetumpka o średnicy 6,5 km. Powstał on w ok. 80 mln lat wskutek uderzenia meteorytu. Obszary miejskie Klimat Klimat stanu określany jest jako podzwrotnikowy wilgotny ze średnią roczną temperaturą na poziomie ok. 18 °C. Najcieplej jest na południu Alabamy, nad Zatoką Meksykańską, a temperatura na północy stanu jest trochę niższa, zwłaszcza na terenie Appalachów. Klimat ten charakteryzuje się bardzo gorącymi latami, łagodnymi zimami i dużą ilością opadów w ciągu całego roku. Średnie roczne opady wynoszą ok. 1400 mm, dzięki czemu okres wegetacyjny jest tu bardzo długi liczący nawet 300 dni w południowej części stanu. Lata w Alabamie należą do najgorętszych w całych Stanach Zjednoczonych ze średnią temperaturą powyżej 32 °C w niektórych rejonach stanu. Region ten często jest nawiedzany przez huragany i nawet obszary położone daleko od Zatoki Meksykańskiej są narażone na ich skutki i obfite opady. Bardzo często zdarzają się również burze, w południowej części stanu rocznie odnotowywanych jest 70–80 dni burzowych, ale nawet na północy przypada ok. 60 dni burzowych na rok. Czasami burze są bardzo groźne, ze sporą liczbą wyładowań atmosferycznych i dużymi kulami gradowymi. Alabama zajmuje siódme miejsce w kraju pod względem liczby zgonów od uderzeń pioruna i dziewiąte miejsce w kraju pod względem liczby zgonów od uderzeń pioruna na jednego mieszkańca. Alabama, wraz z Oklahomą, ma najwięcej zgłoszonych tornad kategorii EF5 w okresie od 1 stycznia 1950 do czerwca 2013. Kilka katastrofalnych tornad F5 spowodowało, że Alabama ma więcej ofiar śmiertelnych w wyniku trąb powietrznych niż jakikolwiek inny stan, wyprzedzając nawet Teksas, którego znacznie większy obszar zaliczany jest do Alei Tornad. Na ten śmiertelny bilans znacząco wpłynęły tornada z kwietnia 1974 roku (77 ofiar w Alabamie) oraz z kwietnia 2011 roku (241 ofiar w Alabamie) roku. Sezon na tornada to głównie wiosna (kwiecień), ale Alabama jako jedno z nielicznych miejsc na świecie ma również drugi sezon tornad w okolicy listopada i grudnia. Północ stanu wzdłuż doliny Tennessee jest jednym z obszarów kraju najbardziej zagrożonych tornadami. Region ten jest nazywany Dixie Alley dla odróżnienia od Alei Tornad na Wielkich Równinach. Zimy w stanie zwykle są łagodne ze średnią temperaturą stycznia ok. 4 °C w Mobile i ok. 0 °C w Birmingham. Chociaż śnieg w Alabamie należy do rzadkości, to na obszarze na północ od Montgomery śnieg pada kilka razy każdej zimy, a gwałtowne śnieżyce zdarzają się raz na kilka lat, jak w latach 1963 i 1993, gdy śnieg padał nawet w Mobile. Średnie opady śniegu w Birmingham to ok. 51 mm rocznie. Flora i fauna Alabama jest domem dla wielu gatunków fauny i flory, głównie ze względu na duże zróżnicowanie siedlisk rozciągających się od doliny Tennessee, Płaskowyżu Appalachów i Ridge-and-Valley Appalachians na północy do Piedmontu, Canebrake, Black Belt w centralnej części i wybrzeża Zatoki Meksykańskiej na południu. Alabama znajduje się w czołówce pod względem różnorodności biologicznej. Na jej obszarze znajdują się liczne lasy sosnowe, które są wciąż najliczniejszą odmianą lasów na obszarze tego stanu. Alabama zajmuje 5. miejsce w USA pod względem różnorodności flory. Jest domem dla ponad 4000 gatunków roślin nasiennych i paprotnikowych. Demografia Spis ludności z roku 2010 stwierdza, że stan Alabama liczy 4 779 736 mieszkańców, co oznacza wzrost o 332 636 (7,5%) w porównaniu z poprzednim spisem z roku 2000. Dzieci poniżej piątego roku życia stanowią 6,7% populacji, 24% mieszkańców nie ukończyło jeszcze osiemnastego roku życia, a 13,8% to osoby mające 65 i więcej lat. 51,5% ludności stanu stanowią kobiety. 4,4% mieszkańców w domu używa języka innego niż angielski, szkołę średnią ukończyło 80,8% obywateli w wieku powyżej 25 lat, a wykształcenie wyższe posiada 21,5% obywateli w tym wieku. Prawie 84% mieszkańców w swoim obecnym miejscu zamieszkania mieszka ponad rok. Centrum populacji stanu znajduje się w hrabstwie Chilton na obszarze Jemison Division. Rasy i pochodzenie Według danych z 2017 roku, 68,4% mieszkańców stanowiła ludność biała (65,9% nie licząc Latynosów), 26,5% to Afroamerykanie, 1,3% to Azjaci, 0,5% to ludność tubylcza, 0,05% to Hawajczycy i mieszkańcy innych wysp Pacyfiku, 1,4% to przedstawiciele innych ras, a 1,8% populacji to osoby mieszanego pochodzenia. Latynosi stanowią 4,1% ludności stanu. Największą grupę stanowią osoby pochodzenia afroamerykańskiego. 17% osób deklaruje się jako osoby pochodzenia amerykańskiego w dużej części mające brytyjskich przodków, ale osiadłych w Ameryce w XVII wieku. Następnie są osoby pochodzenia irlandzkiego (7,8%), angielskiego (6,5%) i niemieckiego (6,3%). Także obecne są duże grupy osób pochodzenia meksykańskiego (123,6 tys.), szkockiego (81,3 tys.), włoskiego (81 tys.), nieokreślonego europejskiego (75 tys.), francuskiego (74,8 tys.), szkocko-irlandzkiego (71,3 tys.) i afrykańskiego (63,6 tys.). Liczbę Polaków oszacowano na 30 tys. (0,62%). W 1984 roku powołano stanową komisję do spraw Indian i oficjalnie uznano siedem plemion zamieszkujących obszar stanu. Język W 2000 roku 96,1% mieszkańców Alabamy w wieku co najmniej 5 lat mówiło tylko w języku angielskim, co stanowi spadek o 1% w stosunku do roku 1990 (97,1%). Pozostałe języki używane w Alabamie to (wg spisu powszechnego z 2010 roku): język hiszpański – 2,2% język niemiecki – 0,4% język francuski – 0,3% Zdrowie Na podstawie badań Centrum Zwalczania i Zapobiegania Chorób stwierdzono, że Alabama posiada jeden z najgorszych wskaźników otyłości dorosłych mieszkańców, który dla znaczącej większości hrabstw wyniósł ponad 29% (niższy był tylko w dziesięciu hrabstwach gdzie osiągnął poziom ponad 26%). Mieszkańcy stanu najrzadziej w kraju spędzają aktywnie wolny czas. Alabama ma jeden z najwyższych wskaźników osób chorych na cukrzycę wynoszący ponad 10% dorosłych. Religia Według danych zebranych przez Pew Research Center, 86% mieszkańców Alabamy to chrześcijanie (7% to katolicy), natomiast 12% to niereligijni. Pozostałe 2% to wyznawcy innych religii. Chrześcijaństwo Alabama znajduje się pośrodku pasa biblijnego i w związku z tym większość dzisiejszych mieszkańców stanu określa się jako protestanci. Alabama jest uznawana za jeden z najbardziej religijnych stanów Stanów Zjednoczonych, którego ok. 58% mieszkańców regularnie uczęszcza do kościoła. Większość mieszkańców Alabamy określa swoją wiarę jako ewangelikalizm. W roku 2010 trzema największymi ugrupowaniami religijnymi były Południowa Konwencja Baptystów, Zjednoczony Kościół Metodystyczny i ponadwyznaniowy ewangelikalizm. Duża część tutejszych ugrupowań baptystycznych i metodystycznych powstała w trakcie wielkiego przebudzenia mającego miejsce na początku XIX w., kiedy kaznodzieje głosili wiarę w południowej części Stanów Zjednoczonych. Prezbiterianie są potomkami szkocko-iryjskiej imigracją z XVIII wieku, baptyści i metodyści są rezultatem przebudzenia na początku XIX wieku. Tradycyjne grupy straciły w ostatnich latach na rzecz denominacji zielonoświątkowych, takich jak: Kościół Boży, Kościół Boży w Chrystusie, Kościół Nazarejczyka, Zbory Boże, jak i do miejskich niezależnych megakościołów. Te kościoły stosują radosną muzykę i prowadzą luźne nabożeństwa i spotkania domowe. Zielonoświątkowe kościoły zaczęły pojawiać się w Alabamie już w końcu XIX wieku, neopentekostalne megakościoły pojawiły się pod koniec XX wieku. Badania przeprowadzone w 2007 roku wykazały, że ponad 70% ankietowanych potrafiło wymienić cztery kanoniczne Ewangelie. Spośród osób wierzących 59% stwierdziło, iż w pełni rozumieją swoją wiarę i nie potrzebują dalszej nauki. 92% uczestników ankiety deklarowało, że ma zaufanie do kościołów w stanie. Inne wyznania W Alabamie mieszkają również osoby będące innej wiary, których jednakże jest dużo mniej niż wyznawców chrześcijaństwa. Są to wyznawcy: mormonizmu (37 tys.), świadkowie Jehowy, islamu (10 tys.), judaizmu (7 tys.), hinduizmu (1,4 tys.), bahaizmu (1,4 tys.), buddyzmu (1,4 tys.), uniwersalizmu unitariańskiego (1,1 tys.). Żydzi przybyli do miasta Mobile w stanie Alabama ok. 1763 roku w epoce kolonialnej, kiedy sefardyjscy Żydzi wyemigrowali z Londynu. Najstarszą gminą żydowską w Alabamie jest Kongregacja Sha’arai Shomayim. Została oficjalnie uznana przez legislaturę stanową 25 stycznia 1844 roku. Żydzi, którzy przybywali do stanu w XIX i XX wieku, byli z reguły Aszkenazyjczykami pochodzącymi z Europy Wschodniej. W Alabamie znajdują się dwie synagogi ortodoksyjne, cztery konserwatywne, dziesięć reformowanych i jedna humanistyczna. Gospodarka W stanie znajdują się ośrodki przemysłu kosmicznego, motoryzacyjnego oraz ciężkiego. Wydobywane są surowce mineralne i produkowana stal. W sektorze usług ważną rolę odgrywa edukacja, ochrona zdrowia i usługi bankowe. Według agencji badań ekonomicznych w 2008 roku wartość stanowej produkcji wyniosła 170 mld $ co daje 29 411 $ na jednego mieszkańca i jej wzrost wyniósł 0.7%. W 1999 roku PKB per capita 18 189$. W lipcu 2011 roku stopa bezrobocia w stanie wynosiła 10%. Rolnictwo W Alabamie jest prowadzony chów drobiu (dla mięsa i jaj) i bydła (dla mięsa i mleka). Głównymi roślinami uprawnymi są orzeszki ziemne, bawełna, kukurydza, sorgo, soja i brzoskwinie. Mimo przydomku stan bawełny Alabama zajmuje dopiero 8 lub 10 miejsce w kraju pod względem uprawy tej rośliny w zależności od źródła badań. Przemysł Przemysł stanu obejmuje produkcję wyrobów stalowych i żeliwnych (w tym rur), papieru, drewna, górnictwo (głównie węgla kamiennego), produkcję wyrobów z tworzyw sztucznych, części samochodowych oraz odzieży. Ponadto na terenie stanu rozwinął się przemysł lotniczy i elektroniczny, głównie na potrzeby wojska, w Centrum Lotów Kosmicznych imienia George’a C. Marshalla oraz United States Army Aviation and Missile Command w Huntsville. Jednym z głównych powodów wzrostu gospodarczego Alabamy był rozwój przemysłu motoryzacyjnego na terenie stanu. Znajdują się tam fabryki m.in. Hondy, Hyundaia, Mercedesa, Toyoty, a także wielu ich dostawców. Od 1993 roku przemysł samochodowy stworzył ponad 67,8 tys. miejsc pracy i uczynił z Alabamy czwartego producenta samochodów w kraju. Producenci stali: Nucor, SSAB, ThyssenKrupp oraz U.S. Steel, mają swoje fabryki w tym stanie i zatrudniają ponad 10 tys. pracowników. W maju 2007 roku niemiecki ThyssenKrupp zainwestował 3,7 mld $ w zakład produkcji stali, który da stałe zatrudnienie dla 2700 osób, a gdy osiągnie pełną wydajność uczyni z Alabamy trzeciego w kraju producenta stali. Innymi ważnymi przedsiębiorstwami mającymi swe zakłady na terenie stanu są BFGoodrich (produkcja opon), GAF Materials Corporation (pokrycia dachowe), Hunt Refining Company (rafineria) oraz JVC (elektronika). Inne sektory gospodarki Szacuje się, że Alabama jest rocznie odwiedzana przez 100 tys. zagranicznych turystów, głównie z Kanady, Anglii, Niemiec i Japonii. W 2006 roku turyści wydali 8,3 mld $ dając zatrudnienie łącznie 162 tys. mieszkańców stanu. Swoje siedziby w stanie mają Regions Financial Corporation, BBVA Compass oraz Superior Bancorp, a także kilkanaście mniejszych banków, większość w Birmingham. Tamże siedzibę ma również fundusz inwestycyjny Harbert Management Corporation. Najwyższym budynkiem tego miasta jest siedziba regionalnego oddziału banku Wachovia. Koncern telekomunikacyjny AT&T również w Birmingham zlokalizował jedną ze swoich siedzib, budując AT&T City Center. W całym mieście przedsiębiorstwo zatrudnia 6000 pracowników stałych oraz 1200 tymczasowych. Na terenie miasta znaleźć można także przedsiębiorstwa budowlane, takie jak: Brasfield & Gorrie, BE&K, Hoar Construction oraz B.L. Harbert International. Wiele przedsiębiorstw ma swoje siedziby w Huntsville, wśród nich ADTRAN (usługi internetowe), Intergraph (informatyka), Avocent (informatyka), Deltacom (telekomunikacja), a także oddział przedsiębiorstwa Cinram zajmującego się dystrybucją płyt CD i DVD. Jedyny port morski Alabamy – Mobile jest ruchliwym portem łączącym Zatokę Meksykańską z systemem żeglugi śródlądowej i poprzez rzeki Tennessee–Tombigbee dający dostęp do środkowego zachodu USA. Port ten zajmuje 9. miejsce w Stanach Zjednoczonych pod względem tonażu przeładowanych ładunków. Wewnątrz stanu ważną rolę odgrywa Black Warrior płynąca przez Tuscaloosę. Największym pracodawcą w stanie jest szpital uniwersytetu stanowego (Alabama State University) zatrudniający ok. 20 tys. pracowników. Na terenie Alabamy znajduje się także Elektrownia jądrowa Browns Ferry uruchomiona w 1974 roku o łącznej mocy 3300 MW. Uczelnie University of Alabama at Birmingham (medycyna, stomatologia, optometria) University of Alabama (medycyna) University of South Alabama (medycyna) Auburn University (weterynaria, farmacja) Tuskegee University (weterynaria) Samford University (farmacja) Troy University University of North Alabama Spring Hill College Transport Główne lotniska Alabamy to Port lotniczy Birmingham-Shuttlesworth, Huntsville International Airport, Port lotniczy Dothan, Mobile Regional Airport, Montgomery Regional Airport, Northwest Alabama Regional Airport, Tuscaloosa Regional Airport oraz Pryor Field Regional Airport. Poza portami lotniczymi w Birmingham i Huntsville są to lotniska o znaczeniu regionalnym, obsługujące loty do pobliskich stanów. Lotnisko w Huntsville obsługuje loty we wschodniej części Stanów Zjednoczonych, natomiast z Birmingham można polecieć nawet do Phoenix czy Las Vegas. Podstawą systemu kolei w tym stanie jest codzienny pociąg Crescent z Nowego Jorku do Nowego Orleanu, zatrzymujący się na stacjach w Anniston, Birmingham i Tuscaloosa. Przez terytorium Alabamy przebiega pięć autostrad międzystanowych. A65 biegnie z północy na południe przecinając stan mniej więcej na dwie połowy. Swój bieg kończy w Mobile. A20 biegnie z Teksasu, przecina stan w Birmingham i kieruje się dalej na wschód. Wraz z nią tym samym ciągiem prowadzi A59, która za Birmingham skręca na północny wschód. A85 swój bieg zaczyna w Montgomery i kieruje się na północny wschód w stronę Atlanty i dalej, aż do Petersburga w stanie Wirginia. A10 przechodzi przez Mobile i łączy Florydę z Kalifornią. Poza tymi głównymi arteriami komunikacyjnymi przez stan przebiega wiele innych dróg o mniejszym znaczeniu. Pięć odcinków dróg w stanie jest płatnych: Alabama River Parkway w Montgomery; Black Warrior Parkway w Tuscaloosa; Emerald Mountain Expressway w Montgomery; Foley Beach Express w Foley oraz Montgomery Expressway w Montgomery, a także cztery płatne mosty: Alabama River Parkway Bridge w Montgomery; Black Warrior Parkway Bridge w Tuscaloosa; Emerald Mountain Expressway Bridge w Montgomery i Foley Beach Express Bridge w Foley. W marcu 2011 roku drogi w Alabamie zostały uznane za jedne z najgorszych w kraju pod względem ekologii i bezpieczeństwa. Stan posiada jeden port morski w Mobile, a także kilka portów rzecznych (wymienione kolejno z północy na południe): Florence, Decatur, Guntersville, Birmingham, Tuscaloosa, Montgomery oraz Mobile. Sport W stanie Alabama funkcjonuje kilka zawodowych drużyn sportowych grających w niższych ligach, w tym cztery zespoły baseballowe. Przypisy Linki zewnętrzne Oficjalna strona Stanu Alabama Stany Stanów Zjednoczonych

187229

https://pl.wikipedia.org/wiki/3%20Eskadra%20Lotnictwa%20Taktycznego

3 Eskadra Lotnictwa Taktycznego

3 Eskadra Lotnictwa Taktycznego "Poznań" (3 elt) – pododdział Wojska Polskiego, sformowany w 2001 w Poznaniu-Krzesinach i stacjonujący na obiektach 31 Bazy Lotniczej Poznań-Krzesiny. Rozformowana z dniem 1 kwietnia 2008. Historia i powstanie 3 elt 3 Eskadra Lotnictwa Taktycznego powstała z dniem 1 stycznia 2001 na mocy decyzji Ministra Obrony Narodowej z 3 października 2000 i przejęła tradycje i sztandar 3 plm i podlegała bezpośrednio Dowództwu 2 Brygady Lotnictwa Taktycznego w Poznaniu. W dniu 1 kwietnia 2008 połączona z 31 Bazą Lotniczą i 6 Eskadrą Lotnictwa Taktycznego w nową jednostkę – 31 Bazę Lotnictwa Taktycznego. Eskadra stała się jej 1 eskadrą Tradycje 3 elt przejęła tradycje następujących jednostek lotniczych: 2 Dywizjonu Myśliwskego "Krakowsko-Poznańskiego" (utworzonego we Francji) 2 Wielkopolskiej Eskadry Lotniczej 3 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego "Poznań" 4 Wielkopolskiej Eskadry Lotniczej 13 Eskadry Myśliwskiej 15 Eskadry Myśliwskiej 17 Eskadry Lotniczej Dowództwa Wojsk Lotniczych (bezpośrednio z niej wywodzi się klucz śmigłowców) 62 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego 131 Eskadry Myśliwskiej 132 Eskadry Myśliwskiej 302 Dywizjonu Myśliwskiego "Poznańskiego" (utworzonego w Wielkiej Brytanii) Odznaka pamiątkowa Z odznaką pamiątkowa związana jest legenda: Podczas organizowania 131 Eskadry Myśliwskiej na Poznańskiej Ławicy dowódca eskadry, po udanym starcie i okrążeniu Poznania poleciał nad jezioro Kiekrz. Nad lasem zaatakował samolot duży czarny kruk. Pilot usiłował ominąć ptaka, ale nie zdążył i kruk wpadł między zastrzały i druty łączące skrzydła samolotu. Kruk zginął, ale łapy dostały się w szczelinę między lotkę i płat samolotu bardzo utrudniając sterowanie. Pilotowi udało się jednak doprowadzić samolot nad lotnisko. Przekonany jednak, że nie zdoła wylądować bez katastrofy, tuż nad ziemią zamknął gaz, wyłączył silnik, zasłonił oczy i zdał się na łaskę losu. Tymczasem samolot odbił się tylko kilka razy od trawy i zatrzymał nieuszkodzony. Kruk napędził stracha dowódcy eskadry, nic złego nie uczynił, dlatego postanowiono, że będzie godłem poznańskiej eskadry myśliwskiej. Odznakę, w postaci gotowego do walki kruka z rozwartym dziobem, czarnym i czerwonym opierzeniu, pomarańczowym dziobie i pazurach, wykonała członek personelu eskadry. Słowa płk. Wacława Króla świadczące o znaczeniu znaków: Całą wojnę kruk latał na samolotach Dywizjonu Poznańskiego. Malowano go na samolotach PZL P-11, na Hurricane'ach i Spitfire'ach. Piloci i mechanicy nosili jego odznakę na mundurach podczas kampanii w Polsce, we Francji, w Anglii, a nawet w Afryce. Lubili i cenili swoją odznakę. Indagowani przez Anglików, Francuzów, Amerykanów i Kanadyjczyków, Belgów i Holendrów co to za odznaka, objaśniali ich, ucząc w ten sposób obcokrajowców geografii Polski i wspominając przy tym o mieście międzynarodowych targów – Poznaniu. Obecna odznaka pamiątkowa 3 elt jest już drugą w historii eskadry – została zatwierdzona w czerwcu 2003. Poniższa galeria prezentuje zmiany, jakie zachodziły w odznakach pamiątkowych jednostek: Wyposażenie samoloty: MiG-21MF – 2001-2002 MiG-21bis – 2002-2004 (1 stycznia 2004, godz 8.00) MiG-21UM – 2001-2003 TS-11 Iskra – 2001-2006 F-16C – 2006-2008 F-16D – 2006-2008 An-2 śmigłowce Mi-2 Dowódcy eskadry 1 stycznia 2001 – 28 października 2002 – mjr dypl. pil. Wojciech Krupa 28 października 2002 – 9 lutego 2004 – mjr dypl. pil. Rościsław Stepaniuk 9 lutego 2004 – 13 października 2004 – ppłk dypl. pil. Zbigniew Zawada 13 października 2004 – 25 lutego 2005 – cz.p.o. mjr dypl. pil. Adam Bondaruk 25 lutego 2005 – 7 kwietnia 2005 – cz.p.o. kpt. nawig. mgr Mariusz Glazer 7 kwietnia 2005 – 24 października 2005 – cz.p.o. mjr pil. mgr Krzysztof Siarkiewicz 24 października 2005 – 30 czerwca 2006 – ppłk pil. Waldemar Gołębiowski 30 czerwca 2006 – 1 grudnia 2007 – ppłk dypl. pil. Rościsław Stepaniuk 1 grudnia 2007 – 31 marca 2008 – ppłk dypl. pil. Cezary Wiśniewski Ważne wydarzenia czerwiec 2001 – lipiec 2002 – lotnisko było zamknięte na czas remontu pasa startowego oraz zabudowy lotniskowej (domek pilota, hangar); związane to było z przystosowaniem lotniska do wymogów NATO. 3 elt została przebazowana na lotnisko Łask oddalone o ponad 200 km gdzie razem z 10. elt ponad rok wykonywała loty szkolne i pełniła dyżury bojowe. 12 lipca 2002 – uroczyste otwarcie lotniska Krzesiny po remoncie pasa startowego i domku pilota oraz przelot samolotów 8 samolotów MiG-21 MF z przebazowania w Łasku. Przelot w ugrupowaniu 2 klucze po 4 samoloty MiG-21 MF. Pierwszy klucz prowadził dowódca eskadry ppłk dypl. pil. Wojciech Krupa, drugi klucz szef szkolenia mjr dypl. pil. Rafał Nowak. 6 sierpnia 2002 – przejęcie na wyposażenie samolotów MiG-21 bis z rozwiązanej 9. elt z Zegrza Pomorskiego. Była to najnowsza wersja samolotu MiG-21 używana w Polskim Lotnictwie Wojskowym z wydajniejszym i bardziej ekonomicznym silnikiem oraz lepszymi przyrządami celowniczymi i nowszym uzbrojeniem. 7-8 września 2002 – udział w międzynarodowych pokazach lotniczych AirShow 2002 marzec 2003 – przejęcie samolotów TS-11 z Siemirowic oraz Babich Dołów. Wyróżniającym elementem tych samolotów jest malowanie "NAVY" 5-6 lipca 2003 – udział w pikniku lotniczym Military And Air Show 2003 na Poznańskiej Ławicy 30-31 sierpnia 2003 – udział w międzynarodowych pokazach lotniczych AirShow 2003 w Radomiu 16 grudnia 2003 – loty pożegnalne z okazji zakończenia eksploatacji samolotów MiG-21 1 stycznia 2004 – uroczyste zakończenie dyżuru NATINADS na samolotach MiG-21 bis 10-14 maja 2004 – piloci 3 elt mogli przetestować samolot szkolno-bojowy HAWK. Brytyjski koncern lotniczy BAE Systems zaprezentował im samolot zaawansowanego szkolenia 26 lipca – 14 sierpnia 2004 – wizyta dowódcy 3 elt ppłk. Zbigniewa Zawady w Bazie Lotniczej Moody w Lowndes County, Georgia. Dowódca miał okazję zasiąść za sterami samolotu T-38C Talon. 13-24 września 2004 – udział w polsko-amerykańskim szkoleniu wydzielonych komponentów Sił Powietrznych i 182 Eskadry Gwardii Narodowej stanu Teksas – 149. Flight Wing USAF w 32 Bazie Lotniczej w Łasku pod kryptonimem "Sentry White Falcon 2004". Ćwiczenia są częścią przygotowań do przejęcia przez Polskę samolotów F-16 oraz dopracowania zasad współpracy pomiędzy siłami powietrznymi państw NATO. 13 października 2004 – Rozkazem Dowódcy Sił Powietrznych z dnia 4 października 2004 roku na przeszkolenie na samolot F-16 w USA zostali skierowani ppłk dypl. pil. Zbigniew Zawada, oraz mjr dypl. pil. Cezary Wiśniewski 3 listopada 2004 – rozkazem Dowódcy Sił Powietrznych z 28 października 2004 3. elt otrzymała puchar za bezpieczną realizacje zadań szkolenia lotniczego w 2004 roku 6-17 czerwca 2005 – 3. elt brała udział w międzynarodowych ćwiczeniach pk. "Sentry White Falcon 2005" Przypisy Bibliografia Polskie eskadry lotnictwa taktycznego Wojsko Polskie III Rzeczypospolitej w Poznaniu

187231

https://pl.wikipedia.org/wiki/NEC%20Nijmegen

NEC Nijmegen

Nijmegen Eendracht Combinatie (wym. ) lub w skrócie NEC (wym. ) – holenderski klub piłkarski, z siedzibą w mieście Nijmegen założony w 1900 roku, grający obecnie w Eredivisie. W 2021 roku po barażach klub wrócił do Eredivisie po 4 latach przerwy. W przeszłości grali tam m.in. Andrzej Niedzielan, Arkadiusz Radomski i Wojciech Golla. Sukcesy Finalista Pucharu Holandii: (3) 1974 (NEC-NAC 0:2), 1983 (NEC-AFC Ajax 1:3 i 3:1), 1994 (NEC-Feyenoord 1:2) Statystyki Liczba sezonów spędzonych w Eredivisie: 26 z 46 Mistrzostwo Holandii: 0 Najwyższe miejsce w Eredivisie: 5 (2002/2003) Najwyższe zwycięstwo (Eredivisie): NEC – NOAD 9:1 (1963/1964) Najwyższa porażka (Eredivisie): AFC Ajax – NEC 9:1 (1967/1968) Najwięcej rozegranych meczów : Sije Visser – 343 Najskuteczniejszy piłkarz: Frans Janssen – 54 gole Obecny skład Piłkarze wypożyczeni Europejskie puchary Linki zewnętrzne Oficjalna strona internetowa klubu Strona kibiców NEC Holenderskie kluby piłkarskie Nijmegen Kluby piłkarskie założone w 1900

187236

https://pl.wikipedia.org/wiki/Rezerwat%20przyrody%20%C5%81ugi

Rezerwat przyrody Ługi

Rezerwat przyrody Ługi – faunistyczny rezerwat przyrody na terenie Włoszczowsko-Jędrzejowskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu w gminie Włoszczowa, w powiecie włoszczowskim, w województwie świętokrzyskim. Powierzchnia: 88,39 ha (akt powołujący podawał 90,23 ha) Rok utworzenia: 1981 Dokument powołujący: Zarządz. MLiPD z 21.09.1981; MP. 26/1981, p. 231 Numer ewidencyjny WKP: 043 Charakter rezerwatu: częściowy Przedmiot ochrony: naturalny zespół wodno-błotno-bagienny i leśny z lęgowiskami i warunkami bytowania rzadkich i chronionych ptaków (kaczki – krzyżówka, podgorzałka, cyraneczka oraz inne gatunki: łyska, perkoz, kokoszka zwyczajna, czapla siwa, bocian czarny, żuraw, czajka, brodziec krwawodzioby) Na terenie otoczonego lasami rezerwatu znajduje się zbiornik wodny Ługi oraz wydmy. Stwierdzono tu występowanie 16 chronionych i zagrożonych gatunków roślin naczyniowych, w tym rosiczki długolistnej. Zobacz też Ług Przypisy Rezerwaty przyrody w województwie świętokrzyskim Jeżowice

99

https://pl.wikipedia.org/wiki/Alaska

Alaska

Alaska () – stan Stanów Zjednoczonych w północno-zachodniej części Ameryki Północnej, będący eksklawą Stanów Zjednoczonych. Graniczy od wschodu z Kanadą, a od zachodu, przez Cieśninę Beringa, z Rosją. Dominują góry, z najwyższym punktem Ameryki Północnej, jakim jest szczyt Denali (McKinley, 6194 m n.p.m.), oraz wyżyny i liczne stożki wulkaniczne. Do terytorium należą też Aleuty. Alaska ma największą powierzchnię wśród stanów Stanów Zjednoczonych oraz najmniejszą gęstość zaludnienia. W odróżnieniu od większości stanów Alaska nie dzieli się na hrabstwa, lecz okręgi (borough), znaczna część stanu jest przy tym niezorganizowana. Geografia Powierzchnia stanu jest górzysta. Na południu znajdują się góry Alaska z najwyższym szczytem Ameryki Północnej – Denali (w latach 1896–2015: McKinley, 6194 m), Góry Świętego Eliasza (Góra Świętego Eliasza, 5489 m), Góry Wrangla (Mount Bona, 5044 m), na północy Góry Brooksa (Michelson, 2816 m). W środkowej części stanu płaskowyż jest rozcięty dolinami rzek, natomiast wzdłuż wybrzeża występują niziny. Linia brzegowa jest bardzo dobrze rozwinięta; składają się na nią liczne półwyspy (Alaska, Kenai) i przybrzeżne wyspy (Aleuty, Archipelag Aleksandra, Kodiak, Nunivak, Wyspa Świętego Wawrzyńca, Wyspy Pribyłowa). Obszar ten jest aktywny sejsmicznie, a wiele szczytów gór to czynne (m.in. Pavlof, Iliamna) i wygasłe wulkany. Klimat W części południowej klimat jest umiarkowany chłodny, a na dalekiej północy subpolarny. Zakres zmian temperatury powietrza w ciągu roku: od w zimie do w lecie. Zima trwa 9 miesięcy i jest bardzo mroźna, a w czasie jej trwania wieją silne wiatry, osiągające prędkość 100 km/h oraz powstają burze śnieżne charakterystyczne dla strefy tundry. Główne rzeki Jukon Kuskokwim Roślinność W głębi lądu tajga i tundra, w zasięgu oddziaływania Prądu Alaskańskiego iglaste lasy deszczowe strefy umiarkowanej z topolami, olchami i wierzbami. Ważniejsze szczyty 20 szczytów i wierzchołków położonych powyżej 4400 m n.p.m.: Denali (McKinley) – 6194 m n.p.m., , najwyższy punkt Ameryki Północnej, pierwsze wejście: 7 czerwca 1913 – Walter Harper, Henry Karstens, Hudson Stuck i Robert Tatum; Archdeacons Tower – ~6000 m, , leży w odległości 870 m (kierunek WNW) od głównego wierzchołka Denali; Denali (wierzchołek północny) – 5934 m, , leży w odległości 2,8 km (kierunek NNE) od Archdeacons Tower, pierwsze wejście: 1910 – Pete Anderson, Billy Taylor; Peak 18735 – 5710 m, , leży w odległości 1,8 km na zachód od płn. wierzchołka Denali; Góra Świętego Eliasza (Mount Saint Elias, Boundary Peak 186) – 5489 m, , pierwsze wejście: 31 lipca 1897 – Luigi Amedeo di Savoia d’Abruzzi; Peak 17400 – ~5330 m, , leży w odległości 2,9 km (kierunek ESE) od płn. wierzchołka Denali; Mount Foraker (główny szczyt) – 5304 m, , leży w odległości 23,0 km (kierunek WSW) od Archdeacons Tower, pierwsze wejście: 10 sierpnia 1934 – T. G. Joe Brown, Charles S. Houston, Chychele Waterston; Mount Foraker (wierzchołek południowy) – 5124 m, , leży w odległości 1,6 km (kierunek SSW) od głównego wierzchołka Mount Foraker; Mount Bona – ~5060 m, , leży w odległości 80,0 km (kierunek WNW) od Mount Lucania, pierwsze wejście: 2 lipca 1930 – Allen Carpé, Adolphus Warburton Moore, Andrew Taylor; Mount Foraker (wierzchołek południowo-zachodni) – ~5060 m, , leży w odległości 1,8 km (kierunek WNW) od pd. wierzchołka Mount Foraker; Mount Blackburn – 4996 m, , leży w odległości 97,6 km (kierunek WNW) od Mount Bona; Mount Blackburn (wierzchołek południowo-wschodni) – 4964 m, , leży w odległości 2,5 km (kierunek ESE) od głównego wierzchołka Mount Blackburn; Sanford – 4949 m, , leży w odległości 64,8 km (kierunek NW) od Mount Blackburn; West Buttress – 4886 m, , leży w odległości 3,5 km (kierunek SW) od Peak 18735; Peak 15800 – ~4845 m, , leży w odległości 1,4 km (kierunek NNE) od South Buttress; South Buttress – 4842 m, , leży w odległości 4,1 km (kierunek SSE) od głównego wierzchołka Denali; Mount Bona (wierzchołek zachodni) – 4773 m, , leży w odległości 2,1 km (kierunek WSW) od głównego wierzchołka Mount Bona; Mount Churchill – 4766 m, , leży w odległości 4,2 km (kierunek NNE) od Mount Bona; East Buttress – 4490 m, , leży w odległości 2,4 km (kierunek NE) od Peak 15800; Browne Tower – 4450 m, , leży w odległości 2,1 km (kierunek NNE) od Peak 17400. Historia Sprzedaż Alaski W drugiej połowie XIX w. należące do Rosji tereny Alaski zostały odsprzedane Stanom Zjednoczonym. Traktat został podpisany po długich negocjacjach w nocy 29/30 marca 1867. Transakcję wartą 7,2 mln dolarów w imieniu Rosji zawarł baron Edward de Stoeckl, a w imieniu Stanów Zjednoczonych William Seward, który wcześniej zabiegał o zakup tych terenów. Traktat został ratyfikowany przez Senat Stanów Zjednoczonych 9 kwietnia 1867, Izba Reprezentantów 14 lipca 1868 uchwaliła wyasygnowanie pieniędzy. Kalendarium 1640 – odkrycie Alaski przez żeglarzy hiszpańskich; 1732 – okręt rosyjski wysłany przez dowódcę ekspedycji wojskowej Pawłuckiego (z pochodzenia Polaka) w czasie przejścia przez Cieśninę Beringa obserwował brzeg Alaski, potwierdzając bliskość Azji i Ameryki; 15–16 lipca 1741 – pierwsza morska ekspedycja naukowa pod dowództwem duńskiego badacza w służbie Rosji Vitusa Beringa i Rosjanina Aleksieja Czyrikowa; 1784 – pierwsza kolonia założona przez rosyjskich handlarzy futer na wyspie Kodiak. 1799 – założenie przez Rosjan osady Sitka na Wyspie Baranowa, która do roku 1906 była stolicą Alaski; 1799–1867 – teren Alaski pod administracją Kompanii Rosyjsko-Amerykańskiej; 30 marca 1867 – sprzedaż Alaski przez Imperatora Wszechrusi Imperium Rosyjskiego Aleksandra II Stanom Zjednoczonym Ameryki za 7,2 mln dolarów; jednym z pierwszych amerykańskich urzędników federalnych Alaski został Polak, Włodzimierz Krzyżanowski; 1896 – George Carmack, Skookum Jim i Dawson Charlie odkryli złoto nad rzeką Klondike; 1897 – początek wielkiej „gorączki złota” wywołanej wiadomością o tonie złota przywiezionej na pokładzie parowca z Alaski do portu Seattle w stanie Waszyngton; 1912 – ustanowienie zorganizowanego Terytorium Alaski (zalążka stanu); 9 lipca 1958 – największe na świecie zanotowane tsunami – megatsunami w zatoce Lituya; 3 stycznia 1959 – wejście Alaski do Unii jako 49. stanu; spowodowało to ustanowienie najkrócej obowiązującej flagi Stanów Zjednoczonych z czterdziestoma dziewięcioma gwiazdami; zaledwie 7 miesięcy później straciła ważność na rzecz współczesnej, gdy stanem zostały Hawaje; 1976 – rząd zdecydował o zniesieniu podatków i wprowadzeniu dywidend. System polityczny Władzę ustawodawczą na szczeblu stanowym sprawuje dwuizbowa Legislatura Alaski, złożona z Izby Reprezentantów i Senatu. Na czele władzy wykonawczej stoi gubernator, wybierany w wyborach bezpośrednich na czteroletnią kadencję. Podział administracyjny Alaska jest jedynym amerykańskim stanem, który dzieli się na 19 okręgów (ang. borough). Pozostałe 48 stanów dzieli się na hrabstwa (jedynie Luizjana dzieli się na parafie – ang. parish). Występują dwa rodzaje jednostek terytorialnych: okręg (ang. borough), okręg niezorganizowany (ang. unorganized borough). Obecnie zostało utworzonych 18 okręgów oraz 1 okręg typu niezorganizowanego. Okręg niezorganizowany dodatkowo został podzielony przez United States Census Bureau na 11 tzw. obszarów spisu powszechnego (ang. census area) w celu łatwiejszego przeprowadzenia badań statystycznych. Największe okręgi są większe od niektórych poszczególnych stanów Stanów Zjednoczonych. Siedmiu okręgom nadano status skonsolidowanych miast-okręgów (ang. consolidated city-borough): Anchorage, Haines, Juneau, Sitka, Skagway, Wrangell i Yakutat. Dla stanu Alaska kod Federal Information Processing Standard to 02. Demografia Spis ludności z roku 2010 wykazał, że stan Alaska liczył mieszkańców – wzrost o (13,3%) w porównaniu z poprzednim spisem z roku 2000. Dzieci poniżej piątego roku życia stanowiły 7,3% populacji, 25% mieszkańców nie ukończyło osiemnastego roku, a 11,2% to osoby mające 65 i więcej lat. 47,7% stanowiły kobiety. Rasy i pochodzenie Według danych z 2017 roku, 65,3% mieszkańców stanowili Biali (61,5% nie licząc Latynosów), 14,2% to rdzenna ludność Alaski, 8,5% zdeklarowało rasę mieszaną, 6,2% to Azjaci, 3,2% to czarnoskórzy lub Afroamerykanie, 1,2% to Hawajczycy i pochodzący z innych wysp Pacyfiku. Latynosi stanowili 6,8%. Największe grupy stanowią osoby pochodzenia niemieckiego (16,5%), irlandzkiego (9,2%) i angielskiego (7,6%). Istnieją także duże grupy osób pochodzenia: „amerykańskiego” (33,3 tys.), francuskiego (27,7 tys.), meksykańskiego (27,3 tys.), filipińskiego (25,9 tys.), norweskiego (24,7 tys.), włoskiego (22 tys.), szkockiego (17,8 tys.), polskiego (17 tys.), nieokreślonego europejskiego (15,2 tys.), szwedzkiego (14,9 tys.) i szkocko-irlandzkiego (9,7 tys.). Język Najpowszechniej używanymi językami są: język angielski – 83,92%, Języki eskimo-aleuckie – 4,61% język hiszpański – 3,49%, Język tagalski – 2,39% Główne miasta Anchorage Fairbanks Juneau Badger Sitka Ketchikan Wasilla Religia Dane za 2014: protestanci – 37%: bezdenominacyjni – 8%, baptyści – 7%, pozostali – 22% (głównie: zielonoświątkowcy, luteranie, uświęceniowcy, anglikanie, metodyści, campbellici i kalwini), niereligijni – 31% (w tym: 6% agnostycy i 5% ateiści) katolicy – 16%, prawosławni – 5%, mormoni – 5%, pozostałe religie – 6% (w tym: buddyści, świadkowie Jehowy, bahaiści, muzułmanie, żydzi, unitarianie uniwersaliści i hinduiści). Gospodarka Na Alasce eksploatuje się ropę naftową (jedne z największych złóż na świecie), gaz ziemny, złoto, platynę, rudy miedzi, cyny, niklu, uranu. Przemysł składa się głównie z zakładów petrochemicznych, drzewnych i papierniczych. Bardzo dobrze rozwinięta jest hodowla reniferów, lisów, a także leśnictwo, myślistwo i rybołówstwo (połów łososi i śledzi). Transport Transport głównie na południu stanu: samochodowy (fragment Drogi Panamerykańskiej – Alaska Highway), kolejowy, lotniczy. Główne porty morskie: Valdez, Seward, Sitka. Są także wojskowe bazy lotnicze oraz liczne rurociągi. Kuchnia Alaski Typowa kuchnia Alaski opiera się o dania z owoców morza (krab królewski, krewetki, langusty) i ryb, jak np. łosoś. Spożywa się także mięso łosi, reniferów, fok, morsów oraz ptaków. Przeciętny mieszkaniec Alaski zjada około 0,5 kg mięsa dziennie. Ze względu na warunki klimatyczne na Alasce dalej wykorzystuje się naturalne sposoby konserwowania żywności, takie jak suszenie czy fermentacja. Przekąskami są suszone ryby lub płatki suszonego mięsa np. reniferów. Wśród owoców i warzyw najbardziej popularne są jagody oraz borówki, wykorzystywane w sosach i deserach. Spożywa się także wodorosty i korzenie roślin. Edukacja University of Alaska Fairbanks University of Alaska Anchorage University of Alaska Southeast Alaska Pacific University Symbole pardwa świerk sitkajski niezapominajka Dewiza – „North to the Future” (Przez Północ do Przyszłości) Przydomek – „The Last Frontier” – Ostatnia Granica (Ostatnia Rubież), „The Great Land” – Wielki Stan Zobacz też Gorączka złota nad Klondike Montgomery Pike Berry Przypisy Linki zewnętrzne Mapa fizyczna Alaski Stany Stanów Zjednoczonych

187238

https://pl.wikipedia.org/wiki/Rezerwat%20przyrody%20Ma%C5%82e%20Go%C5%82oborze

Rezerwat przyrody Małe Gołoborze

Rezerwat przyrody Małe Gołoborze – leśny rezerwat przyrody na terenie Jeleniowskiego Parku Krajobrazowego w gminie Waśniów, w powiecie ostrowieckim, w województwie świętokrzyskim. Rezerwat znajduje się na obszarze leśnictwa Szczytniak, nadleśnictwa Łagów, w gminie Waśniów. Jest on rezerwatem leśnym utworzonym zarządzeniem Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 31 grudnia 1993 roku. Obejmuje fragment głównego grzbietu Pasma Jeleniowskiego, jego północne zbocza oraz górną część dolinki, która rozdziela dwa boczne ramiona odchodzące na północ od głównego grzbietu. Utworzony został dla ochrony walorów krajobrazowych najciekawszego fragmentu Pasma Jeleniowskiego, doliny posiadającej w dnie wychodnie skał kambryjskich, niewielkiego (0,25 ha) głazowiska – gołoborza zbudowanego z piaskowców kwarcytowych wieku kambryjskiego oraz otaczającego je lasu z drzewostanem bukowym z udziałem jodły i buka (w wieku 50–130 lat). Dobrze rozwinięty podszyt złożony z buka, jawora, jodły, grabu oraz jarzębiny i leszczyny wykazuje tendencję do sukcesywnego opanowywania głazowiska, którego przestrzenie między głazami wypełnia gleba. Z roślin chronionych i rzadko spotykanych występują tu m.in.: żywiec gruczołowaty, nerecznica szerokolistna, tojeść gajowa, kokoryczka okółkowa, kopytnik pospolity i bluszcz pospolity. Rezerwat jest udostępniony do zwiedzania. Przy jego południowej granicy przebiega fragment Głównego Szlaku Świętokrzyskiego im. Edmunda Massalskiego z Gołoszyc do Kuźniaków. Powierzchnia: 21,58 ha (akt powołujący podawał 20,44 ha) Rok utworzenia: 1994 Dokument powołujący: Zarządz. MOŚZNiL z 31.12.1993; Numer ewidencyjny WKP: 049 Charakter rezerwatu: częściowy Przedmiot ochrony: zróżnicowany morfologicznie obszar (grzbiety, zbocza, doliny górskie, zarośnięte blokowisko skalne) – dawne gołoborze, wychodnie interesujących skał kambru z przejawami mineralizacji hematytowej Przypisy Rezerwaty przyrody w województwie świętokrzyskim Wronów (województwo świętokrzyskie)