Datasets:

NorHsangPha

/

shan-news-shannews_org

like 0

2024-05-23T11:40:53

https://shannews.org/archives/53165

ပၢင်ၶုၵ်ႉထူပ်း ဝၼ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ၶွပ်ႈတဵမ် 66 ပီ တီႈၶုမ်ၵုတ်း ၸဝ်ႈၼွႆႈသေႃးယၼ်ႇတ

21 မေႊၼႆႉ လုၵ်ႈလၢင်းလုၵ်ႈၼွင်ႉလႄႈ ၽူႈႁၵ်ႉၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၸတ်းပၢင်ၵႅဝ်ႈဝၼ်းလုၵ့်ၽိုၼ်ႉ တီႈၶုမ်ၵုတ်း ၸဝ်ႈၼွႆႉ သေႃးယၼ်ႇတ ဝၼ်းတီႈ 21/05/2024 ပဵၼ်ဝၼ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၸိုင်ႈတႆး ၶွပ်ႈတဵမ် 66 ပီ – ၵေႃႉသိုၵ်းၵေႃႉႁၢၼ်ၵဝ်ႇလႄႈ ၽူႈႁၵ်ႉၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ဢိၵ်ႇလုၵ်ႈလၢင်းပီႈၼွင်ႉၸဝ်ႈၼွႆႉသေႃးယၼ်ႇတလႄႈ တင်းၵူၼ်း ဝၢၼ်ႈၵုင်းၵျေႃႇ လၵ်းတႅင်ႇ ပဵင်းလူင် ႁူမ်ႈၵၼ်ၸတ်းပၢင်ၶုၵ်းထူပ်း ဝၼ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ တီႈၶုမ်ၵုတ်း ၸဝ်ႈၼွႆႉသေႃးယၼ်ႇတ ဢၼ်မီးတီႈ ဝၢၼ်ႈၵုင်းၵျေႃႇ လႅၼ်လိၼ် တႆး – ထႆး။ မီးၵူၼ်းမႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈ မွၵ်ႈ 100 ၵေႃႉ။ ၶုမ်ၵုတ်း ၸဝ်ႈၼွႆႉသေႃးယၼ်ႇတ ဝၢၼ်ႈၵုင်းၵျေႃႇ တီႈပၢင်ၵႅဝ်ႈၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၶိုၼ်းသႂ်ၸႂ်ယဵၼ်၊ ပေႃႈထဝ်ႈသၢမ်လေႃး၊ ပူႇၵၢင်ႉသိူဝ် ၸိူဝ်းပဵၼ် ၽူႈႁၵ်ႉၸၢတ်ႈ ၵူၼ်းသိုၵ်းၵဝ်ႇၵႄႇ ၶဝ်ၸဝ်ႈ မွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်းလႄႈ တူၵ်ႇလၢတ်ႈၶိုၼ်း ပိုၼ်းၵၢၼ် လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတႆး။ ဝၢႆးဢဝ်ၵွၼ်းၶေႃ 1948 ယဝ်ႉ ထိုင်မႃး 10 ပီ ၸွမ်းၼင်ႇ ၶေႃႈၵိၼ်ၵႅၼ်ႇ လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင်၊ ၶေႃႈ တူၵ်းလူင်းဝႆႉတင်း ၸွမ်သိုၵ်းဢွင်ႇသၢၼ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမိူၼ်ၼင်ႇၵၢင်ၸႂ် ဢၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉတႆး ၵူၼ်း မိူင်းတႆးမုင်ႈမွင်း။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ၼႂ်းၸဝ်ႈၾႃႉၵေႃႈ မီးၵၢင်ၸႂ်ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်၊ ၸုမ်းၼိုင်ႈ ၶႂ်ႈယူႇၼႂ်း သၽႃးသေ မူၼ်ႉမႄး ပိူင်ပိုင်းလၵ်းမိူင်း 1947 ၊ ၸုမ်းၼိုင်ႈသမ်ႉဝႃႈ ပေႃးဢမ်ႇယိပ်း ၵွင်ႈလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ဢဝ်ဢမ်ႇလႆႈယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ၶုမ်ၵုတ်း ၸဝ်ႈၼွႆႉသေႃးယၼ်ႇတ ဝၢၼ်ႈၵုင်းၵျေႃႇ ဢိင်ၼိူဝ် ၸဝ်ႈၾႃႉ ၸုမ်းၵမ်ႉယၼ်ပၼ်ႁႅင်း လၢႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉသေ မိူဝ်ႈပီ 1958 လိူၼ်မေႊ 21 ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၼွႆႉသေႃးယၼ်ႇတ ဢႃယု 31 ပီ – (လုၵ်ႈၸၢႆးၽွင်းမိူင်းလူင် မိူင်းမၢဝ်းလူင် ၸဝ်ႈၶုၼ် ၵမ်ႇ၊ ၸဝ်ႈၼၢင်းယေႈၼၼ်ႉ) လူင်းထိုင်မိူင်းတႆး ပွတ်းၸၢၼ်းသေ သူၼ်းတုမ် ၵူၼ်းမိူင်းပၼ်ႇ 30 ၵေႃႉ ၵေႃႇတင်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ် ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းတူၼ် မိူင်းတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ၸၢႆးတေႇဝိင်ႇ (ႁိုဝ်) ၸဝ်ႈပူဝ်ႇတေဝိင်ႇသမ်ႉ ဢွၼ်ႁူဝ်သူၼ်းတုမ် ၵူၼ်းၼုမ်ႇမိူင်းတႆး ပွတ်းႁွင်ႇ ထုင်ႉလႃႈသဵဝ်ႈ၊ မိူင်းယႆ၊ တၢင်ႉယၢၼ်းသေ ႁပ်ႉပုၼ်ႈၽွၼ်း ပူၵ်းတင်ႈတပ်ႉလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ၵွပ်ႇၵူႈဢဝ်ၶိုၼ်းမိူင်း ၼႆယဝ့်။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်မိူင်း', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း']

2024-05-22T17:28:00

https://shannews.org/archives/53161

သိုၵ်းမၢၼ်ႈၸႂ်ႉမၢၵ်ႇလူင်ပဵၼ်ၶိူဝ်း ယိုဝ်းႁိမ်းလႅၼ်လိၼ်ၶႄႇ-မၢၼ်ႈ ၶႄႇယိုဝ်းတၵ်ႉ

သိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈသိုၵ်းၶၢင် KIA+PDF ပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ် ႁိမ်းငဝ်ႈငုၼ်းၶၢင်လၢႆႊၸႃႊ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်း ဝဵင်းမႂ်ႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈဢဝ် ၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်း၊ ဢဝ်ၵွင်ႈလူင်မၢၵ်ႇသႅၼ်းပဵၼ်ၶိူဝ်း ဢွၵ်ႇၸႂ်ႉပိုတ်းယိုဝ်း လႄႈ မိူင်းၶႄႇပၼ်ၾၢင်ႉတၵ်ႉတိူၼ်း ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းဝဵင်းမႂ်ႇ ပၢႆႈၽေးသိုၵ်းၵႂႃႇတၢင်းဝဵင်းၸႄႈၼႃး မိူင်းၶၢင် သိုၵ်းၶၢင် KIA ၶဝ်ႈပိုတ်းယိုဝ်း တပ်ႉၵွင်ၶမယ 321 သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ပၵ်းဝႆႉႁိမ်းဝၢၼ်ႈ သူၺ်ႇၺွင်ႇပိၼ်ႇ ၸႄႈဝဵင်း ဝဵင်းမႂ်ႇ ယိုတ်းလႆႈမိူဝ်ႈၶမ်ႈဝႃးဝၼ်းတီႈ 21/05/2024 ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉၽွင်းယၢမ်းမွၵ်ႈၵၢင်ၶမ်ႈ 9 မူင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ လုၵ်ႉတီႈငဝ်ႈငုၼ်းတိူင်းသိုၵ်းဝၼ်းႁွင်ႇ တီႈဝဵင်းၸႄႈၼႃး (မျိတ်ႉၵျီးၼႃး) သေ ယိုဝ်းၵွင်ႈလူင် ၵႂႃႇတၢင်းဝဵင်းမႂ်ႇ။ ယိုဝ်းမၢၵ်ႇလူင်ပဵၼ်ၶိူဝ်း ဢမ်ႇထၢတ်ႇ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ မွၵ်ႈၶၢဝ်းယၢမ်း 11 မူင်းၵၢင်ၶိုၼ်းၼႆႉသမ်ႉ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်းၶဝ်ၵႂႃႇပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇၼိူဝ်သၼ်လွႆ ဢၼ်မီးႁိမ်းဝဵင်းလၢႆႊၸႃႊ ငဝ်ႈငုၼ်းသိုၵ်းၶၢင် KIA ထႅင်ႈ- ဝႃႈၼႆ။ ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၵူၼ်းမိူင်းလၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “သိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုဝ်းမၢၵ်ႇလူင်ဢမ်ႇထၢတ်ႇ သဵင်လင်ႁႅင်းယႂ်ႇၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ၶဝ်ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်းၶဝ်မိၼ်မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇတီႈသၼ်လွႆႁိမ်းလၢႆႊၸႃႊၼၼ်ႉလႅပ်ႈတေၶဝ်မိၼ်လဵပ်ႈမႃးၼႂ်းလိၼ်ၶႄႇပႃးလႄႈယူဝ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၶႄႇလုၵ်ႉတၢင်းမိူင်းၶႄႇသေ ယိုဝ်းၵွင်ႈလူင်ပၼ်ၾၢင်ႉၶဝ်ႈမႃးတူၵ်းသႂ်ႇၼႂ်းလိၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၶႄႇတႆႈၾႆးပၼ်ၾၢင်ႉ လွင်ႈပူၼ်ႉပႅၼ်ၶဝ်ႈလႅၼ်လိၼ်ၶဝ်ပႃးထႅင်ႈဢေႃႈ ”- ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်ၼႆႉဝၼ်းတီႈ 22/05/2024 ၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းမႂ်ႇလႄႈၸွမ်းဝၢၼ်ႈဢိူင်ႇႁိမ်းႁွမ်း ၼပ်ႉႁဵင် ပၢႆႈၵႂႃႇယူႇတၢင်းဝဵင်းၸႄႈၼႃး။ ၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းၸႄႈၼႃးၵေႃႉၼိုင်ႈၵေႃႈလၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ-“ ငဝ်းလၢႆးမၼ်းဢမ်ႇပေႃးၶႅမ်ႉလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းမႂ်ႇ ထိုင်မႃးတီႈဝဵင်းၸႄႈၼႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈၶမ်ႈဝႃး။ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵႂႃႇၼွၼ်းတီႈၵျွင်းၽြႃး ၵမ်ႈၽွင်ႈၼွၼ်းႁိူၼ်းပီႈၽႂ်ၼွင်ႉမၼ်း။ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈဢမ်ႇမီးတီႈယူႇသေ ႁႃယွၼ်းတၢင်းၸွႆႈထႅမ်ၵၼ်ယူႇၵေႃႈမီး ”- ဝႃႈၼႆ။ သိုင်းၶၢင်လႄႈ တပ်ႉၽွမ်ႉႁူမ်ႈၼႆႉ တႄႇၶဝ်ႈပိုတ်းယိုဝ်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တပ်ႉၶမယ 321 ဢၼ်မီးတီႈဝဵင်းမႂ်ႇ ၸဵမ်မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 18/05/2024။ ပိုတ်းယိုဝ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း ဢမ်ႇၵိုတ်းဢမ်ႇလိုဝ်ႈ။ ယိုတ်းလႆႈတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မိူဝ်ႈၶမ်ႈဝၼ်းတီႈ 21 ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ သုမ်းတပ်ႉပၼ်သိုၵ်းၶၢင်ၼမ်ၼႃႇယဝ်ႉလႄႈ ၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ်ပိုတ်းယိုဝ်းဢမ်ႇထၢတ်ႇ။ ၵူၼ်းမိူင်း မၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆမီးၵူႈဝၼ်း။ ၶၢဝ်းတၢင်းပၢင်တိုၵ်းဝဵင်းမႂ်ႇၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းတီႈဝၢၼ်ႈတႆးၵၢတ်ႇၵဵဝ် တၢႆဢမ်ႇယွမ်း 10 ၵေႃႉယဝ်ႉ။ ဢၼ်မၢတ်ႇၸဵပ်းၵေႃႈမီးၼမ်။ ဢၢၼ်ႇၾၢႆႇမၢၼ်ႈ- https://burmese.shannews.org/archives/41682

['ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-22T12:56:12

https://shannews.org/archives/53159

ၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ် ႁဵတ်းၵၢၼ်ၵွၼ်းၶေႃၸိုင်ႈတႆး

ဝၢႆးၵေႃႇတင်ႈၵွင်တပ်ႉ “ၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ် ႁဵတ်းၵၼ်ၵွၼ်းၶေႃၸိုင်ႈတႆး” မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 21 လိူၼ်မေႊ 1958 ယဝ်ႉ ပိုၼ် ၽၢဝ်ႇပူၵ်းတိုၼ်ႇတိုၵ်းသူၼ်းၵူၼ်းမိူင်းတႆး ထုၵ်ႇလႆႈဢွၼ်ၵၼ်ဢွၵ်ႇမႃးယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇတေႃႇသူႈလိုၵ်ႉၾိုၼ်ႉတိုၵ်းတေႃး လိုပ်ႈႁေႃႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈဢွၵ်ႇၽႅၼ်ႇလိၼ်မိူင်းၸိုင်ႈတႆးယဝ်ႉၼႆၵေႃႈ ၵႃႈပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၵူႈၸၼ်ႉထၢၼ်ႈ ၼႂ်းမိူင်းတႆးၵေႃႈမီးၸႂ်လုၵ်ႉႁိုၼ်ႇသၢၼ်ၶတ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈႁၢဝ်ႈႁႅင်းၶိုၼ်ႈမႃး။ ၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ် ၵိၼ်ၼမ်ႉသတ်ႉၸႃႇ တႃႆၵေႃႇတင်ႈတပ်ႉသိုၵ်း ငဝ်ႈႁႅၵ်ႈၵၢၼ်တႄႇပူၵ်းတင်ႈ “ၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်ၵွၼ်းၶေႃ ၸိုင်ႈတႆး” ၵိၼ်ၼမ်ႉသၸ်ႉၸႃး ၶွတ်ႇမၼ်ႈ ၽၼ်ႈ ၶွတ်ႇသၢႆလိူတ်ႈၵဵဝ်ႇၵၼ် တီႈႁူၺ်ႈပု သူပ်းၼမ်ႉၵျွတ်ႈၼၼ်ႉ မီးၽူႈႁၵ်ႉၸၢတ်ႈ 31 ၵေႃႉလႄႈႈၵွင်ႈ 7 လဝ်း ၵွႆးသေတႃႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈၸိူဝ်းမီးႁွၵ်ႇလၢပ်ႇမိတ်ႈလႅဝ်း ပဵၼ်ၶိူင်ႈမိုဝ်းဢႃးဝုထ်ႉ ဢဝ်မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈပဵၼ်ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈ ၸိူဝ်ႉၽၼ်းဢၼ်ဝၢၼ်ႇ ၾုၵ်ႇ ၵၢၼ်လုၵ်ႉၾိုၼ်ႉတႆး ႁူဝ်ႁႅၵ်ႈႁူဝ်တီး လူၺ်ႈမီးၸဝ်ႈၸၢႆးလူင်ၵဵင်းတုင် (ၸဝ်ႈၾႃႉ ၵဵင်းတုင်) ပေႃႈလဵင်ႉၵုင်ႇၼ ပေႃႈလဵင်ႉၸိၵ်းတ ၶႃပီႈၼွင်ႉလႄႈ ပလိၵ်ႈၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းပၼ်ႇ (ၸဝ်ႈသူၺ်ႇၵျီႇ) ပဵၼ်ၵဝ်ႉငဝ်ႈႁႅင်းၵမ်ႉၸွႆႈပူသိူဝ်ႇသေ ၵိူတ်ႇပဵၼ်မႃး ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈသၢႆၸႂ်တူၼ်ႈတိုၼ်း ၽူႈႁတ်းငၢၼ်ၸိုင်ႈတႆး 31 ၵေႃႉလူၺ်ႈမီး – 1.ၸွမ်ႁၢၼ်လူင်ၸဝ်ႈၼွႆႉ (သေႃးယၼ်ႇတ ငိူၵ်ႈၵၢင်းလၢႆး) မိူင်းဝၼ်း 2. ၸဝ်ႈႁၢၼ်ၽူမ်းမိၼ်း မိူင်းၾၢင်(ၸိုင်ႈထႆး) 3. ၸဝ်ႈႁၢၼ်ၼွႆႉဢိၼ်း မိူင်းပၼ်ႇ 4. ၸဝ်ႈႁၢၼ်သၢင်ႇလူႇ မႄႈဢၢႆ(ၸိုင်ႈထႆး) 5. ပူႇပွႆး မိူင်းပၼ် 6. ၶုၼ်ႁၢၼ်လၢႆးဝူင်း လၢင်းၶိူဝ်း 7. ဝိၺႃး မိူင်းပၼ်ႇ 8. ဢၢႆႈၼိူင်း မိူင်းပၼ်ႇ 9. ဢၢႆႈလဵၵ်ႉ မိူင်းပၼ်ႇ 10. ဢၢႆႈၼၼ်ႇ မိူင်းပၼ်ႇ 11. ၵေႃးလီႇ မိူင်းပၼ်ႇ 12. ၵုင်ႇၼ မိူင်းပၼ်ႇ 13. ဢိင်ႇတ မိူင်းပၼ်ႇ 14. ဢၢႆႈတၼ် မိူင်းပၼ်ႇ 15. ဢၢႆႈပဝ်း မိူင်းပၼ်ႇ 16. ဝႃႇလိင်ႇ မိူင်းပၼ်ႇ 17. ဢၢႆႈၼေႇ မိူင်းပၼ်ႇ 18. ၸိင်ႇတႃႇ မိူင်းပၼ်ႇ 19. ပၺ်ႇၺႃႇ မိူင်းပၼ်ႇ 20. ၶွင်းဢွင်ႇ မိူင်းပၼ်ႇ 21. ပူႇမိူင်းသွင် မိူင်းပၼ်ႇ 22. ပၢၼ်းၵျီႇ မိူင်းပၼ်ႇ 23. ၵၢၼ်းၸၢႆး မိူင်းပၼ်ႇ 24. ပူႇပႃး မိူင်းပၼ်ႇ 25. ပူႇမၢႆ မိူင်းပၼ်ႇ 26. ၸႃႇလိင်ႇ မိူင်းပၼ်ႇ 27. ပၼ်ႇတိ မိူင်းပၼ်ႇ 28. ၸၢႆးၺူဝ်ႇ မိူင်းပၼ်ႇ 29. ပူႇဢွင်ႇ မိူင်းပၼ်ႇ 30. ထုၼ်းလူႇ မိူင်းပၼ်ႇ 31. ဢၢႆႈၶိူင်ႇ မိူင်းပၼ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ လိုၼ်းဝၢႆးၵၢၼ်ၸတ်းပၢင်ၵိၼ်ၼမ်ႉသၸ်ႉၸႃး တီႈႁူၺ်ႈပုဢၼ်ၸဝ်ႈၼွႆႈဢွၼ်ႁူဝ်ၼၼ်ႉယူႇမွၵ်ႈၶၢဝ်းယၢမ်း ၸူဝ်ႈဝူင်ႈဝၼ်းယဝ်ႉၵေႃႈ ထတ်းၸွပ်ႇလဵပ်ႈလွမ်ၼႂ်းႁွပ်ႈတူင်ႇပိုၼ်ႉတီႈၼၼ်ႉၵူႈၾၢႆႇၾၢႆႇ ဢိၵ်ႇတင်းငဝ်းလၢႆး ဢၼ်ပဵၼ်ယူႇယၢမ်းၼၼ်ၼၼ်ႉ ၸင်ႇပႃးၵၼ်ၶၢႆႉတီႈယူႇၵႂႃႇတႄႇတင်ႈပၵ်းငဝ်ႈငုၼ်း “ၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ် ႁဵတ်း ၵၢၼ်ၵွၼ်းၶေႃၸိုင်ႈတႆး” တီႈၼိူဝ်သၼ်လွႆမၢၵ်ႇဢၢင်ၶၢင်ၼိူဝ်သဵၼ်ႈၶွပ်ႇလႅၼ်လိၼ်ထႆး-တႆး ဢၼ်ဢမ်ႇပေႃး ႁၢင်ႇၵႆႇၵၼ်တင်းႁူၺ်ႈပု တီႈၸတ်းပၢင်ၵိၼ်ၼမ်ႉသၸ်ႉၸႃးၵၼ်ၼၼ်ႉၵႃႈႁိုဝ်။ Photo by – SHAN/ ၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ် ဝၢႆးသေၵေႃႇသၢင်ႈပူၵ်းတင်ႈပဵၼ်ၵွင်တပ်ႉသိုၵ်း “ၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ် ႁဵတ်းၵၢၼ်ၵွၼ်းၶေႃၸိုင်ႈတႆး” ယဝ်ႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၶၢဝ်ႇငၢဝ်း ႁူင်လိုဝ်းဢွၵ်ႇမႃး ၵူၼ်းမိူင်းၸိုင်ႈတႆး ထုၵ်ႇလႆႈလုၵ်ႉယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇဢႃးဝုထ်ႉ တိုၵ်းလိုပ်ႈၽူႈပူၼ်ႉပႅၼ် ၶႂၢၵ်ႈမိူင်းသေၵွပ်ႇၵူႈဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆးယဝ်ႉၼႆၵေႃႈ ၽူႈႁၵ်ႉၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆးၶဝ်လၢႆတီႈလၢႆတၢင်း ဢွၼ် ၵၼ်လင်ႇလႆလတ်းၸူးၵွင်တပ်ႉ သိုၵ်းၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ် ႁဵတ်းၵၢၼ်ၵွၼ်းၶေႃၸိုင်ႈတႆးဢမ်ႇထၢတ်ႇဢမ်ႇဝၢႆး။ ထိုင်မႃးလိူၼ်ၵျႅၼ်းၼိဝ်ႊရီႊ1959 လုၵ်ႈႁဵၼ်းတႆးတီႈၸၼ်ႉၸွမ်ၼႂ်းတႃႈၵုင်ႈ ဢၼ်ႁဵၵ်ႈၸိုဝ်ႈဝႃႈမုၵ်ႉၸုမ်းသိူဝ် ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၸဝ်ႈသိူဝ်ဝၼ်း (ၸဝ်ႈၵျေႃႇထုၼ်း) ၸဝ်ႈသိူဝ်ထႅၼ်ႈ(ၸၢႆးၵျေႃႇၸဵင်ႇ) ၸဝ်ႈပိုၼ်းတႆး (ၸၢႆးပၼ်) ႁူမ်ႈတင်း ၸဝ်ႈထုၼ်းဢေး(မိူင်းၼၢင်း) ၶဝ် ႁွတ်ႈမႃးထိုင်လွႆမၢၵ်ႇဢၢင်ၶၢင် တီႈငဝ်ႈငုၼ်း “ၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ် ႁဵတ်းၵၢၼ်ၵွၼ်းၶေႃၸိုင်ႈတႆး” ဢွၼ်ၼႃႈလုၵ်ႈႁဵၼ်းတႆးၸၼ်ႉၸွမ် မုၵ်ႉၸုမ်းသိူဝ်ၶဝ်ဢွၼ်တၢင်းသေၶဝ်ႈမႃးၸွႆႈ ႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၼႂ်းၵွင်တပ်ႉ ၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်ၵွၼ်းၶေႃၸိုင်ႈတႆး။ ဝၼ်းတီႈ13 လိူၼ်ၾႅပ်ႉၿိဝ်ႊရီႊ 1959 ၼၼ်ႉ ပိူဝ်ႈပဵၼ်ၵၢၼ်ၼႄၼမ်ႉၼႄတူဝ်လႄႈဢဵၼ်ႁႅင်းတိုၵ်း လူၺ်ႈၵၢၼ် ယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇလုၵ်ႉၾိုၼ်ႉၼၼ်ႉ ၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ် ႁဵတ်းၵၢၼ်ၵွၼ်းၶေႃၸိုင်ႈတႆး ၸင်ႇလႆႈတမ်းဝၢင်းၽႅၼ်ၵၢၼ် ၶဝ်ႈတိုၵ်းယိုတ်းတပ်ႉမၢၼ်ႈဢၼ်ပၵ်းသဝ်းတီႈပုင်ႇပႃႇၶႅမ်။ ၼႂ်းလိူၼ်မၢၶျ်ႉ ပီ 1959 ၼၼ်ႉ ငဝ်ႈငုၼ်း“ၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်ၵွၼ်းၶေႃၸိုင်ႈတႆး” လုၵ်ႉတီႈလွႆမၢၵ်ႇဢၢင် ၶၢင် သေၶၢႆႉငဝ်ႈငုၼ်းၵႂႃႇပၵ်းတင်ႈတီႈလွႆပၢင်တွင်း ဢၼ်ယူႇၼႂ်းတူင်ႇၶွပ်ႇလိၼ်ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းၾၢင် ၸႄႈတွၼ်ႈ ၵဵင်းမႆႇ ၼႂ်းလႅၼ်လိၼ်မိူင်းထႆး။ ၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်းလဵဝ်ၵၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈၸႅၵ်ႇၽႄၼႃႈတီႈၵၢၼ်ငၢၼ်း ပုၼ်ႈ ၽွၼ်း။ ၸဝ်ႈသိူဝ်ဝၼ်း ႁပ်ႉပုၼ်ႈၽွၼ်းၶိုၼ်ႈၵႂႃႇသူၼ်းတုမ်မိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ။ ၸဝ်ႈၼွႆႉတင်းၸဝ်ႈသိူဝ်ထႅၼ်ႈ လႆႈဢွၼ်ႁူဝ်ႁႅင်းသိုၵ်းမွၵ်ႈ 80 ပၢႆ ၶဝ်ႈၵႂႃႇတူင်ႉၼိုင်ႈၼႂ်းတွၼ်ႈၼႃႈလိၼ်ၵဵင်းတုင်လႄႈ ငဝ်ႈငုၼ်းၽႄၵၢၼ် တူင်ႉၼိုင်ၼႂ်းၼႃႈလိၼ်သိုၵ်း ဢၼ်မီးဝႆႉၼႂ်းတွၼ်ႈလႅၼ်လိၼ်ၵဵင်းတုင်။ ၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ် ႁဵတ်းၵၢၼ်ၵွၼ်းၶေႃၸိုင်ႈတႆး ဢၼ်ၸဝ်ႈၼွႆႉဢွၼ်ႁူဝ်ၼႂ်းတွၼ်ႈၼႃႈလိၼ်ၵဵင်းတုင်ၼႆႉ မိူဝ်ႈ 1959 ၼႂ်းလိူၼ်မေႊႁူဝ်ဝူင်ႈၼၼ်ႉ လႆႈၶၢဝ်ႇငၢဝ်းတႅတ်ႈၼႅတ်ႈလီငၢမ်း လူၺ်ႈဢၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉၵဵင်းတုင် ၸဝ်ႈၸၢႆး လူင် ပွင်ႇၸႅင်ႈမႃးလႄႈ ဢွၼ်ၵၼ်ဝၢင်းၽႅၼ်ၵၢၼ် ၵႂႃႇမူၵ်းပႂ်ႉယိုဝ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈတီႈလွႆသွင်း ၵႄႈၵၢင် သႅၼ်မွင်း လႄႈမိူင်းပဵင်းၼၼ်ႉ ႁုပ်ႈယိုတ်းလႆႈၵွင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ 19 လဝ်းႁူမ်ႈတင်းၶူဝ်းလဵင်းသိုၵ်းလၢႆယၢင်ႇတင်းၼမ်။ ထိုင်မႃးဝၼ်းတီႈ 15 လိူၼ်လူဝ်ႊဝႅမ်ႊၿိူဝ်ႊ 1959 မီးၵၢၼ်ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်ၵၼ်တီႈပၢင်တႅပ်းတႅဝ်းဢိူင်ႇ လွႆမေႃႇ။ ၸဝ်ႈပူဝ်ႇမွင်ႇ ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ (UMP Union Militare Police) ပဵၼ်တပ်ႉၵဝ်ႇၸဝ်ႈၾႃႉ ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တင်ႈပၼ်ၸိုဝ်ႈမႂ်ႇသေ ဝႆႉပဵၼ်ပွတ်းဢွၼ်ႇတွၼ်ႈၼိုင်ႈၼႂ်းတပ်ႉမၢၼ်ႈ။ ၸဝ်ႈပူဝ်ႇတေဝိင်ႇ ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉႁူမ်ႇ လူမ်ႈၸဝ်ႈမိူင်း မိူင်းတွမ်း၊ ၸဝ်ႈသိူဝ်ဝၼ်း လုၵ်ႈၸၢႆးၸဝ်ႈၼေႃႇမျႃႉ ၶိူဝ်းၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယႆ၊ ၸဝ်ႈလုင်းၶုၼ်မႁႃႇ ၽွင်းမိူင်းလူင်(ၵဝ်ႇ) ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယႆ၊ ၸဝ်ႈသိူဝ်လဵၼ်းလႄႈထႅင်ႈလၢႆၵေႃႉ ၶဝ်ၸဝ်ႈႁၼ်ဝႃႈ ပေႃးတိုၵ်းလႆႈ တၢင်ႉယၢၼ်းၸိုင် ၶၢဝ်ႇငၢဝ်း တေလိုဝ်းလင် တင်းမိူင်းၵေႃႈတေတိုၼ်ႇတူဝ်ၵၢၼ်လုၵ်ႉၾိုၼ်ႉဢဝ်ၶိုၼ်းမိူင်းတႆး။ ဝၢႆးသေၸတ်းပၢင်ၵုမ်ၵၼ်ၼႂ်းဢိူင်ႇလွႆမေႃႇ ဢၼ်ပဵၼ်ပိုၼ်ႉတီႈၶွင်ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇလႄႈမၼ်းၸဝ်ႈၵေႃႈ ယၢမ်ႈၶႆႈ ၼႄဝႃႈ “ပႅၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈၸဝ်ႈၾႃႉၶဝ်ဝၢင်းၽႃႈဢမ်းၼၢၸ်ႈၵႂႃႇယဝ်ႉသေတႃႉ ၵူၼ်းမိူင်းယင်းတိုၵ်ႉယုမ်ႇယမ် ဝႆႉၼိူဝ်ႉၸိူဝ်ႈၸႂ်ၼိူဝ်ၸဝ်ႈၾႃႉယူႇ။ ၵၢၼ်ဝၢင်းၽႅၼ်ၵၢၼ်တိုၵ်းတၢင်ႉယၢၼ်းၵမ်းၼၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈပူဝ်ႇတေႇဝိင်ႇၶဝ်ႈတိုၵ်းတၢင်ႉယၢၼ်း၊ ၸဝ်ႈထဝ်ႈ ၵၢင်းယုမ်း (ၸဝ်ႈဢူမိူင်း) တိုၵ်းရူထ်ႉၾႆးမႃးတၢင်းလႃႈသဵဝ်ႈ၊ ၸဝ်ႈသိူဝ်ဝၼ်း တိုၵ်းၼမ်ႉပွင်ႈႁႄႉတတ်းတၢင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်တေမႃးၸွႆႈ၊ ၶုၼ်မႁႃႇ ၶိုၼ်ႈသႅၼ်ဝီ တႃႇႁႃၵူၼ်း ႁႃငိုၼ်း။ 30/11/1959 ဝၼ်းပိုတ်ႇသိုၵ်း (D-Day) ၵွႆးၵႃႈမၢၼ်ႈႁူႉတူဝ်ဢွၼ်တၢင်းသေၵွၼ်ႇၵေႃႈ ၵူႈၵေႃႉတေလႆႈတူင်ႉၼိုင် ၸွမ်းၽႅၼ်ၵၢၼ် ဢၼ်ယိူင်းဢၢၼ်းဝႆႉ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်မုင်ႈၸူးတီႈပဝ်ႈမၢႆၽႂ်မၼ်း ဝႃႈၼႆ။ 16/11/1959 တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်းတပ်ႉပူဝ်ႇမွင်ႇပေႃးၵႂႃႇႁိုၵ်ႉသႂ်ႇၵၼ် တီႈသူၼ်ၵူၺ်ႈ(ၼႂ်းၵႄႈလွႆမေႃႇတင်းတၢင်ႉယၢၼ်း) သေလႆႈပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်ယူႇယဝ်ႉလႄႈ ၸင်ႇလႆႈပူၵ်းတိုၼ်ႇတိုၵ်းသူၼ်းၵၼ်ပိုတ်ႇသိုၵ်းၵမ်းလဵဝ်။ တပ်ႉဢၼ်တူဝ်ႈတၼ်းၵမ်းလဵဝ်ၼၼ်ႉ မီးၸဝ်ႈပူဝ်ႇတေႇဝိင်ႇၵွႆး။ 17/11/1959 ၸင်ႇလႆႈၶိုၼ်ႈယိုတ်းလွႆပၢင်ၽြႃး ၼႂ်းၵႄႈမိူင်းယႆလႄႈတၢင်ႉယၢၼ်း။ ၵႅတ်ႇဝႆႉတပ်ႉမၢၼ်ႈဢမ်ႇၸၢင်ႈမႃးၸွႆႈတပ်ႉၶဝ်တီႈတၢင်ႉယၢၼ်း။ 21/11/1959 ပူဝ်ႇလၢႆႉယိုဝ်းသိုၵ်းမုတ်းတီႈၼမ်ႉပွင်ႈ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၸုမ်းၸဝ်ႈထဝ်ႈၵၢင်းယုမ်းၵေႃႈယိုဝ်းရူတ်ႉၾႆးၵႂႃႇၸူးလႃႈသဵဝ်ႈ။ 22/11/1959 တပ်ႉတႆး တပ်ႉဝႃႉ ႁူမ်ႈၵၼ်တိုၵ်းယိုဝ်းလႆႈတၢင်ႉယၢၼ်း။ ပၢင်တိုၵ်းႁဝ်ႈႁႅင်းလႄႈ ၼူၵ်ႉႁႅင်ႉ ၼၢင်းတႃႉ ပေႃးတူၵ်း ဝႃႈၼႆ။ 27/11/1959 ၵမ်ႈၽွင်ႈဝႃႈ ၽွင်းၼၼ်ႉတူဝ်ပူဝ်ႇမွင်ႇတိုၵ်ႉမီးယူႇပၢင်ႁုင်း ႁိမ်း လႃႈသဵဝ်ႈ တိုၵ်ႉသူၼ်းတုမ်တပ်ႉ ၵေႃႇရၶႃး (Gurkha) ၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်းလၢႆးလုၵ်ႉၾိုၼ်ႉယူႇ။ ၵွႆးၵႃႈလႆႈထုၵ်ႇႁိူဝ်းဝိၼ် မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇလႄႈလႆႈထွႆႇဢွၵ်ႇ။ 29/11/1959 ၶဝ်ႈတိုၵ်းမိူင်းယႆ ၵွႆးၵႃႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈႁူႉတူဝ်ယဝ်ႉလႄႈဢမ်ႇတၼ်းယိုတ်းလႆႈ။ ထိုင်မႃးဝၼ်းတီႈ 30/11/1959 ထုၵ်ႇတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈဢဝ်ၵွင်ႈလူင် (ပိုၼ်ယႂ်ႇ) တင်းႁိူဝ်းဝိၼ် 5 လမ်း ၵႂႃႇပွမ်း သိုၵ်းလုၵ်ႉၾိုၼ်ႉ တီႈတၢင်ႉယၢၼ်း လွႆပၢင်ၽြႃးလႄႈလႆႈထုၵ်ႇတပ်ႉမၢၼ်ႈဢဝ်ႁႅင်းယႂ်ႇထႅမ်ၶိုၼ်ႈယိုဝ်း။ ၸဝ်ႈပူဝ်ႇတေႇဝိင်ႇ ၸင်ႇလႆႈထွႆဢွၵ်ႇၶိုၼ်း တၢင်းၸဝ်ႈသိူဝ်ဝၼ်းၵေႃႈ ၸင်ႇလႆႈထွၼ်သိုၵ်းတီႈတၢင်ႉယၢၼ်းဢွၵ်ႇ။ ပၢင်တိုၵ်းပၢင်ၼႆႉဢွၵ်ႇၶၢဝ်ႇၼႂ်း BBC လႄႈ BBS (ႁူင်းပွႆႇသဵင်မၢၼ်ႈ) ထိုင်တီႈလိုဝ်းလင်ၵႂႃႇတူဝ်ႈမိူင်းတႆး ဢိၵ်ႇ ပတ်းပိုၼ်ႉၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်။ သူၼ်းဢီးႁႂ်ႈၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆးတင်းၼမ်ၶဝ်ႈမႃးႁဵတ်းသိုၵ်း ပႃးၸဵမ်ၸဝ်ႈသိုၵ်းၸၢမ်ႇ မိူင်း (ၽူႈၼမ်းသိုၵ်းၵေႃႉဢၼ်ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇၵေႃႉၼိုင်ႈ ၼႂ်းလၢႆးလုၵ်ႉၾိုၼ်ႉ)။ ၵွႆးၵႃႈ ဢဵၼ်းဢၢၼ်းလူင် ဢၼ်ဝႃႈတႃႇႁဵတ်းႁႂ်ႈမိူင်းတႆးပတ်းပိုၼ်ႉလုၵ်ႉႁိုၼ်ႇသၢၼ်ၶတ်းတိုၵ်းတေႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇပဵၼ်မႃးၼၼ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလႆႈလူင်လိုမ်း။ လွင်ႈပၢင်တိုၵ်းတၢင်ႉယၢၼ်းၼၼ်ႉ ပူဝ်ႇတဝ်း ၵၢဝ်ႇလၢတ်ႈ ၼႄဝႃႈ – မိူဝ်ႈၶိုၼ်ႈယိုဝ်းလွႆပၢင်ၽြႃးၼၼ်ႉ ပူဝ်ႇတဝ်းလေႃႈ ၾၢႆႇၼႃႈ၊ ပူဝ်ႇလၢႆႉ (ၵႅမ်ၸၢႆးလူႇ) ပဵၼ်ၾၢႆႇလင် ယိုဝ်းတင်းဝၼ်းၸင်ႇယိုတ်းလႆႈ။ ပဵၼ်ပူဝ်ႇလၢႆႉ ႁိုဝ် ၸဝ်ႈထဝ်ႈၵၢင်းယုမ်း ၼႆၼၼ်ႉ လီၶူၼ်ႉၶႆႈၶိုၼ်းယူႇ။ ဢိင်ၼိူဝ်တႃႇယိုဝ်းၶိုၼ်းတၢင်ႉယၢၼ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇဢဝ်လွႆပၢင်ၽြႃးဢွၼ်တၢင်းဢမ်ႇလႆႈလႄႈ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပွႆႇၵူၼ်းဝၢၼ်ႈဢၼ်ပဵၼ်ၸႂ်ၶဝ်ၶိုၼ်ႈၵႂႃႇၶၢႆတၢင်းၵိၼ်တၢင်းယႅမ်ႉ ယႃႈလႅၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉသေ တူၺ်းတီႈတူၺ်းတၢင်း ၸွပ်ႇႁူႉလွင်ႈယဝ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၸင်ႇၵွႆႈၶိုၼ်ႈယိုဝ်း။ မွၼ်းၶိူဝ်း 21-05-2024 (*** ပွင်ႈၵႂၢမ်းႁူဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ပၢႆးဝူၼ်ႉ ၼမ်ႉၵႂၢမ်းလႄႈ တၢင်းႁၼ်ထိုင်သုၼ်ႇတူဝ် ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ ၸဝ်ႈပၢႆၵမ် ၵူၺ်းၶႃႈ ဢေႃႈ။)

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ပိုၼ်း']

2024-05-22T10:44:24

https://shannews.org/archives/53148

RCSS/SSA လွႆၵေႃႇဝၼ်း ၸတ်းပၢင်ၶုၵ်းထူပ်းဝၼ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၸိုင်ႈတႆး 66 ပီလႄႈသူင်ႇၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းၶွပ်ႈတဵမ်ၶၢဝ်းယၢမ်းပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်း

တႃႇမၢႆတွင်း ဝၼ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၸိုင်ႈတႆး ၶွပ်ႈတဵမ် 66 ပီၼႆသေ ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး RCSS/SSA ၼႃႈလိၼ်သိုၵ်းၵဵင်းတုင်မၢႆ 1 လွႆၵေႃႇဝၼ်း ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ၶုၵ်းထူပ်းလႄႈ လူႇတၢၼ်းၵၢပ်ႈသွမ်းပၢၼ်း ႁူပ်ႉထူပ်းလဵင်ႉလူပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်းလႄႈၵူၼ်းသိုၵ်း ယႂ်ႇလူင် 3 ဝၼ်း တီႈငဝ်ႈငုၼ်းလွႆၵေႃႇဝၼ်း။ Photo RCSS/SSA- ပၢင်လူႇတၢၼ်းသင်ၶၸဝ်ႈ ၼႂ်းဝၼ်းၶုၵ်းထူပ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၸိုင်ႈတႆး ၶွပ်ႈတဵမ် 66 ပီ မီးပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်းလႄႈၵူၼ်းသိုၵ်း မႂ်ႇ/ၵဝ်ႇ မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇ။ ဝၼ်းတီႈ 20 မေႊ ၽူႈၼမ်းတပ်ႉသိုၵ်း ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင်တီႈငဝ်ႈငုၼ်းသိုၵ်းလွႆၵေႃႇဝၼ်း ႁူပ်ႉထူပ်းပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်း တီႈႁူင်းႁေႃးပၢင်ႇပဵင်းၾႃႉ တႄႇဢဝ်ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 2 မူင်း 45 မိၼိတ်ႉ။ တီႈပၢင်ၼၼ်ႉယူႇတၢင်းငဝ်ႈငုၼ်းသိုၵ်းၶိုၼ်းဢဝ်ၵူၼ်းသိုၵ်းၸိူဝ်းႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းၶွပ်ႈတဵမ် 5 ပီၼၼ်ႉ မွပ်ႈပၼ်ၶိုၼ်းၼႂ်းမိုဝ်းပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်းသေ တူၵ်ႉတၵ်ႉၵိၼ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈမူႇၵၼ် ။ Photo RCSS/SSA- ပၢင် လဵင်ႉလူၸႃႇၵ ၵူၼ်းမိူင်းၵူၼ်းသိုၵ်း ၼႂ်းဝၼ်းၶုၵ်းထူပ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၸိုင်ႈတႆး ၶွပ်ႈတဵမ် 66 ပီ ထိုင်မႃးဝၼ်းတီႈ 21 မေႊ ၽူႈၼမ်းလႄႈၵူၼ်းသိုၵ်း ၵူၼ်းမိူင်း ႁူမ်ႈၵၼ်တၢင်ႇသွမ်းတေႃႇ ဝႆႈၽြႃး ၵၢပ်ႈသွမ်းသင်ၶၸဝ်ႈၸဵမ်မိူဝ်ႈယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 5 မူင်း။ ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 8 မူင်းဝၢင်းတူင်ႇမွၵ်ႇမွင်ၸႂ်ၶုၵ်းထူပ်း တၵ်ႉယမ် ၽူႈႁၵ်ႉၸၢတ်ႈလႄႈပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းလႆႈလူႇၼိူဝ်ႉလိူတ်ႈသၢႆၸႂ်ၵႂႃႇၽွင်းယၢမ်းသိုၵ်းတိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈထၢင်ႇႁၢင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း။ ဝၢႆးၼၼ်ႉၵၢပ်ႈသွမ်းဝၼ်းသင်ၶၸဝ်ႈ လူႇတၢၼ်းယၢတ်ႇၼမ်ႉ သေ ၵိၼ်ၶဝ်ႈဝၼ်းႁူမ်ႈမူႇၵူၼ်းမိူင်းလႄႈၵူၼ်းသိုၵ်း။ မီးပီႈၼွင်ႉတီႈၸမ်တီႈၵႆ မႃးၸႃႇၵလဵင်ႉလူၼႂ်းပၢင်ၵႅဝ်ႈ တင်းၼမ်။ Photo RCSS/SSA- ပၢင် ၵႅဝ်ႈယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ ၼႂ်းဝၼ်းၶုၵ်းထူပ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၸိုင်ႈတႆး ၶွပ်ႈတဵမ် 66 ပီ တီႈ လွႆၵေႃႇဝၼ်း ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 5 မူင်းၶိုၼ်းတႄႇပၢင်ၵႅဝ်ႈ တၵ်ႉယမ်လႄႈၶုၵ်းထူပ်းဝၼ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၸိုင်ႈတႆးၶွပ်ႈတဵမ် 66 ပီ။ မီးပၢင်ဢုပ်ႇလၢတ်ႈတၢၼ်ႈၶႆႈပိုၼ်းလႄႈ ၵိၼ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈမူႇၵၼ်။ မီးပၢင်မူၼ်ႈသိူဝ်း ႁူမ်ႈၵၼ်။ ထိုင်မႃးဝၼ်းတီႈ 22 မေႊယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် လဵင်ႉလူ ပေႃႈမႄႈၵူၼ်းသိုၵ်းၸိူဝ်းႁၢပ်ႇၵၢၼ်တဵမ် 5 ပီသေ သူင်ႇပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်းယေးၽႂ်မၼ်း။ ၵူၼ်းမႃးႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းတဵမ်ၶၢဝ်းယၢမ်းၸုပ်ႈၼႆႉ မီးမွၵ်ႈ 100 ၵေႃႉ လႆႈႁူႉၼင်ႇၼႆ။

['ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-21T22:52:48

https://shannews.org/archives/53144

ၶိူင်ႈမိၼ် Singapore Airline ထူပ်းၽေးလူမ်းလႅင်ႉတၢင်းၵၢင်ႁၢဝ် လႆႈၵိုင်ႉၵၢင်ႉလူင်းၸွတ်ႇတီႈမိူင်းထႆး ၵူၼ်းၶီႇမႃးၸွမ်း တၢႆၵေႃႉၼိုင်ႈ

ဢိင်ၼိူဝ်လူမ်းႁႅင်း ႁႅင်းလူမ်းဢမ်ႇၼိမ်သေ ၶိူင်ႈမိၼ်ၶိူင်ႈမိၼ် Singapore Airline ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈၶူင်ႇႁိူဝ်းမိၼ် ႁိတ်ႊတရူဝ်ႊ ဝဵင်းလၼ်ႊတၼ်ႊ မိူင်းဢိင်းၵလဵတ်ႈမႃး ဢၢၼ်းတေမိူဝ်းမိူင်းသိင်ႊၵပူဝ်ႊၼၼ်ႉ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉလႆႈလူင်းၸွတ်ႇတီႈ ၶူင်ႇႁိူဝ်းမိၼ် သုဝၼ်ၼၽုမ်း ၸႄႈတွၼ်ႈ သမုတ်ႇပရႃႊၵၢၼ်း – ဝဵင်းလူင်ၵုင်းထဵပ်ႈမိူင်းထႆး ၵူၼ်းၼႂ်းႁိူဝ်းတၢႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ မၢတ်ႇၸဵပ်းတင်းၼမ်။ to Khao Sod- ၽွင်းၸဝ်ႈၼႃႈတီႈထႆး ၶဝ်ႈၵူတ်ႇထတ်းၼႂ်းၶိူင်ႈမိၼ် သိင်ႊၵပူဝ်ႊ ဢၼ်ၵိုင်ႉၵၢင်ႉလူင်းၸွတ်ႇတီႈၶူင်ႇႁိူဝ်းမိၼ် သုဝၼ်ၼၽုမ်းၼၼ်ႉလႆႈႁၼ်ၵူၼ်းတၢႆၵေႃႉၼိုင်ႈ- SS from VDO Clip ဝၼ်းတီႈ 21 -05-2023 မွၵ်ႈၶၢဝ်းယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 3 မူင်းၶိုင်ႈမိူင်းထႆး ၶိူင်ႈမိၼ် Singapore Airline သႅၼ်း ပူဝ်ႊဢိင်ႊ 777-300ER ထဵဝ်ႈမိၼ် SQ321 ဢၼ်တၢင်ႇၵူၼ်းမႃး 211 ၵေႃႉ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၼႂ်းၶိူင်ႈမိၼ်သမ်ႉ 18 ၵေႃႉၼၼ်ႉၵိုင်ႉၵၢင်ႉလူင်းၸွတ်ႇတီႈၶူင်ႇႁိူဝ်းမိၼ်သုဝၼ်ၼၽုမ်း ။ ၵူၼ်းၶပ်းၶိူင်ႈမိၼ်လၢတ်ႈဝႃႈ တူၵ်းလုမ်လူမ်း(လူမ်းလႅင်ႉၵၢင်ႁၢဝ်ႁႅင်း- ၶိူင်ႈမိၼ်တူၵ်းမႅၼ်ႈၼႂ်းလွၵ်း/ပိုၼ်ႉတီႈႁႅင်းလူမ်းတႅမ်ႇ) လႄႈပဵၼ်လွင်ႈသၼ်ႇဝႆဢမ်ႇၵုမ်းလႆႈသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၶိူင်ႈမိၼ် ႁူင်ႈလူင်းမွၵ်ႈ 2 ၵီႊလူဝ်ႊမီႊတႃႊ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၸင်ႇၼႅတ်ႈၵုမ်းၶပ်းႁႂ်ႈပူၼ်ႉလုမ်လူမ်းၼၼ်ႉသေ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉလႆႈလူင်းၸွတ်ႇတီႈတႃႈႁိူဝ်းမိၼ်မိူင်းထႆး- ႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇထႆး ၶၢဝ်ႇသူတ်ႇ Khao Sod တႅမ်ႈတၢင်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ၵူၼ်းၶီႇမႃးၸွမ်းၼႂ်းၶိူင်ႈမိၼ်မီး 211 ၵေႃႉၼၼ်ႉ မၢတ်ႇၸဵပ်းတင်းမူတ်း 30 ၵေႃႉ ။ မၢတ်ႇၸဵပ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း 7 ၵေႃႉ(လီမႆႈၸႂ်) ယၢမ်းလဵဝ်သူင်ႇယူတ်းယႃတူဝ်ဝႆႉတီႈႁူင်းယႃၼႂ်းဝဵင်းလူင်ၵုင်းထဵပ်ႈ(မိူင်းၵွၵ်ႇ)ယဝ်ႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉမၢတ်ႇၸဵပ်းမိူၼ်ၼင်ႇ ၶုတ်ႇၶိတ်ႇၺႃးတီႈၼႃႈၽၢၵ်ႇ ၶႅၼ် ၶႃ၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈပဵၼ်ၶႅၼ် ၶႃၶိုၼ်ႈမူၺ်ႈၸဵပ်း -ဝႃႈၼႆ။ ထိုင်ၶၢဝ်းယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ 7 မူင်းၶိုင်ႈ ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈမိူင်းထႆးၶိုၼ်ႈၵႂႃႇၵူတ်ႇထတ်းၼိူဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်ယဝ်ႉသေမႃးသပ်းၸႅင်ႈၶၢဝ်ႇဝႃႈ – မီးၵူၼ်းထဝ်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈဢႃယု 73 ပီ ၸၢဝ်းဢိင်းၵလဵတ်ႈ တၢႆၽွင်းၶိူင်ႈမိၼ်ႁူင်ႈလူင်း။ ၽွင်းၼၼ်ႉမၼ်းၸၢႆးတိုၵ်ႉၵိၼ်ၶဝ်ႈယူႇ။ မၼ်းၸၢႆးမီးတၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ၸႂ်။ တိုၵ်ႉၵူတ်ႇထတ်းတူၺ်းႁႂ်ႈလႆႈႁူႉလွင်ႈတၢင်းႁူဝ်ယွႆႈမၼ်းယူႇ ဝႃႈၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-21T19:19:30

https://shannews.org/archives/53134

SHRF ယွၼ်းႁႂ်ႈတူင်ႇဝူင်းလုမ်ႈၾႃႉ ဢဝ်လိူင်ႈ (ၸွႆးတြႃး) သိုၵ်းမၢၼ်ႈ လူၺ်ႈလွင်ႈပူၼ်ႉပႅၼ်သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း

ၶၢဝ်းတၢင်းၼိုင်ႈလိူၼ်မႃးၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်တိုၵ်းပွႆႇမၢၵ်ႇ ၸႂ်ႉၵွင်ႈလူင်ယိုဝ်း ယဝ်ႉၵေႃႈ ႁၢင်ႈ ၵၢင်မၢၵ်ႇၾင်လိၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉၵူၼ်းမိူင်း လူႉတၢႆ 7 ၵေႃႇ မၢတ်ႇၸဵပ်း 20 ပၢႆ ၼႂ်းၸႄႈ ဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ်လႄႈ မိူင်းမိတ်ႈ။ ဝၼ်းတီႈ 20/05/2024 ၼႆႉ ယူႇတီႈ ၵဝ်ႉငဝ်ႈသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း ၸိုင်ႈတႆး SHRF ဢွၵ်ႇၽိုၼ်တၢမ်းငဝ်းလၢႆး “တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 15 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊမႃးတေႃႇထိုင် ဝၼ်းတီႈ 16 လိူၼ်မေႊၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ် ၶိူင်ႈမိၼ်တိုၵ်း၊ ဢဝ်ၵွင်ႈလူင်ယိုဝ်းလႄႈ ႁၢင်ႈၵၢင်မၢၵ်ႇၾင်လိၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းမိတ်ႈ၊ ၼွင်ၶဵဝ်လႄႈ ပၢင်ႇဢူႈလူင် လူႉတၢႆ 7 ၵေႃႉ၊ မၢတ်ႇၸဵပ်း 23 ၵေႃႉ၊ ၵူၼ်းမိူင်းပၢႆႈၽေး 3 ႁဵင်ပၢႆ ႁိူၼ်းယေးလူႉၵွႆ မွၵ်ႈ 100 လင်” ဝႃႈၼႆ။ Photo by – SHRF ၸၢႆးႁေႃသႅင် ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ SHRF လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “လွင်ႈလႆႈဢွၵ်ႇၽိုၼ်တၢမ်းငဝ်းလၢႆးၼႆႉ ၵွပ်ႈၶႂ်ႈႁႂ်ႈ ၼွၵ်ႈမိူင်း ႁပ်ႉႁူႉႁၼ်ထိုင်ၸွမ်း ငဝ်းလၢႆးပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ် ဢၼ်ပဵၼ်ယူႇၼႂ်း မိူင်းတႆး ပွတ်း ႁွင်ႇႁဝ်း။ ယွၼ်ႉၵူၼ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းၶႃႈ လႆႈတုၵ်ႉလႆႈလူႉႁၢႆတၢႆၸွမ်း ၼႂ်းပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ တင်း ၼမ် တင်းလၢႆ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ သိုပ်ႇပူၼ်ႉပႅၼ်သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းမိူၼ်ၵဝ်ႇသေ သိုပ်ႇပူၼ်ႉ ပႅၼ် ပိူင်သိုၵ်း၊ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်တိုၵ်းပွႆႇမၢၵ်ႇ၊ ဢဝ်မၢၵ်ႇလူင်ယိုဝ်းလူင်ၵႂႃႇၵႃႈဝႃႈၵႃႈပဵၼ် ၵူႈႁူးၵူႈတၢင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ယင်းပႆႇထၢတ်ႇပႆႇဝၢႆး”- ဝႃႈၼႆ။ သိုၵ်ႇလၢတ်ႈထႅင်ႈဝႃႈ – “ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈတူင်ႇဝူင်းလုမ်ႈၾႃႉ ဢဝ်လိူင်ႈဢဝ်လၢဝ်းလွင်ႈၼႆႉ ၶိုတ်း ၶိုတ်း ၸမ်ၸမ် ၼင်ႇႁိုဝ် လွင်ႈပူၼ်ႉပႅၼ် သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်း တေလူတ်းယွမ်းလူင်းလႄႈ ၵူၼ်း မိူင်း တေၸၢင်ႈၸဵဝ်းလႆႈယူႇၵတ်းယဵၼ် ၸိူင်ႉၼၼ်ဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ယွၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုဝ်းၵွင်ႈလူင် ၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ်ပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇလႄႈ လွင်ႈၵူၼ်းမိူင်းၵႂႃႇယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇၶဝ် ႁၢင်ႈ ၵၢင်ဝႆႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၼႂ်းလိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ တုမ်ႉတိူဝ်ႉၵူၼ်းမိူင်းလူႉတၢႆၸွမ်း 3 ၵေႃႉ မၢတ်ႇ ၸဵပ်း 4 ၵေႃႉ။ ၼႂ်းလိူၼ်မေႊၼႆႉသမ်ႉ လူႉတၢႆ 4 ၵေႃႉ မၢတ်ႇၸဵပ်း 19 ၵေႃႉ ၼႆယဝ်ႉ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-21T17:26:47

https://shannews.org/archives/53130

မိူင်းၶႄႇ ၸတ်းႁဵတ်းပွႆးလႅၼ်ႈၶေႉၵၼ် တီႈၶူဝ်ယၢဝ်းၵရဵတ်ႉဝေႃႊလ် မီးၵူၼ်းၶဝ်ႈၶေႉၶဵင်ႇ 800 ပၢႆ

ဝၼ်းတီႈ 18/05/2024 ၼႆႉ မိူင်းၶႄႇ ဢွၼ်ႁူဝ်ၸတ်းႁဵတ်းပွႆးလႅၼ်ႈၶေႉၵၼ် တီႈၶူဝ်ယၢဝ်း ၵရဵတ်ႉဝေႃႊလ် မီးၵူၼ်း 58 ၸိုင်ႈမိူင်းၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈ 818 ၵေႃႉ။ ဝၼ်းၼၼ်ႉ ႁႅင်းလူမ်းမႆႈမီး 28 တီႊၵရီႊ သိၼ်ႊတီႊၵရဵတ်ႉ ၊ မီးပၢင်ၶေႉလႅၼ်ႈမႃႊရထွၼ်ႊယၢဝ်း ၊ မႃႊရထွၼ်ႊပွတ်းတၢင်းလႄႈ သႅၼ်းလႅၼ်ႈလဵၼ်ႈ ‘Fun Run’ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ၵူၼ်းလုၵ်ႉမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ မႃးၶေႉၶဵင်ႇ ၼမ်လိူဝ်ပိူၼ်ႈ မီး 88 ၵေႃႉ။ ပၢင်လႅၼ်ႈၶေႉၵၼ် တီႈၶူဝ်ယၢဝ်းႁူဝ်ႉမိူင်း ၵရဵတ်ႉဝေႃႊလ် ၵမ်းၼႆႉ ပဵၼ်ပၢင်ၶေႉၶဵင်ႇၵၼ်ၶိုၼ်း ၵမ်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ဝၢႆးလင် တၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ 19 လၢမ်းၽႄႈ ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ ဝႃႈၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – DVB

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်လဵၼ်ႈႁႅင်း', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း']

2024-05-21T16:56:39

https://shannews.org/archives/53125

ႁႅင်းၵၢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ ၺႃးပလိၵ်ႈမိူင်းမလေးသျႃး တီႉၺွပ်းႁူဝ်ပၢၵ်ႇၵေႃႉ

ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း ၵူၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈ ဢၼ်မီးတီႈမိူင်းမလေးသျႃးၼၼ်ႉ ၺႃးပလိၵ်ႈၸိုင်ႈမိူင်း တီႉၺွပ်း ၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇၵေႃႉ။ ဝၼ်းတီႈ 12/05/2024 ပလိၵ်ႈမလေးသျႃး တီႉၺွပ်းလႆႈ ႁႅင်းၵၢၼ် ဢၼ်ယိပ်းငိုၼ်းပွမ်သေ သိုပ်ႇလမ်းလိုပ်ႈၵူတ်ႇထတ်းထႅင်ႈ တီႉလႆႈႁႅင်းၵၢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းဢမ်ႇမီးဝတ်းဝႂ်ႁဵတ်းၵၢၼ် တီႈဝဵင်းၵလၢၼ်း ၸႄႈမိူင်းသလၼ်ႊၵေႃႊ ၸိုင်ႈမိူင်းမလေးသျႃး ၼႆယဝ်ႉ။ ႁႅင်းၵၢၼ် ဢၼ်တီႉၺွပ်းလႆႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၸိူဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ် ယူႇသဝ်းဝႆႉ တီႈႁူင်းၸၢၵ်ႈ ယုၵ်းယၢၵ်း ၶိူင်ႈၸႂ်ႉၾႆး ၾႃႉ ဢၼ်ၵဝ်ႇ တီႈဝဵင်းၵလၢင်းလႄႈ ၸိူဝ်းယူႇသဝ်း ၸွမ်းႁွင်ႈထႅဝ် ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်၊ ၸွမ်းတႃႈႁိူဝ်းသၢင်းၽေႃး ၸိူဝ်းၼႆႉ တင်းမူတ်း ၺႃးတီႉ 400 ပၢႆ – ၸုမ်းၸွႆႈထႅမ် ႁႅင်းၵၢၼ် ယၢၼ်မိူင်း ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်မီးတီႈဝဵင်းမလေးသျႃး ၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းၸိူဝ်းၺႃးတီႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ယၢမ်းလဵဝ် ထုၵ်ႇၵုမ်းၶင်ဝႆႉ တီႈၼႂ်းၶွၵ်ႈသေ တေထတ်းထွင်ယဝ်ႉ တေသူင်ႇပွၵ်ႈၶိုၼ်းမိူင်း ဝႃႈၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – VOA

['ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း']

2024-05-21T18:00:00

https://shannews.org/archives/53116

လိူၼ်ႁူၵ်းမူၼ်း ဝၼ်းဝိသႃၶ ပူးၶျႃး

လိူၼ်ႁူၵ်းမူၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်ဝၼ်းပုတ်ႉထၼႆ ၸၢဝ်းပုတ်ႉ ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉၵူႈၵေႃႉ တေႁူႉၵၼ်ယူႇ။ ၼင်ႇႁိုဝ် တေပဵၼ်တၢင်း ႁူႉ ဢၼ်ၵဵဝ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈ ဝၼ်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈၼႆႉ ၼႆသေ – ႁဝ်းၶႃႈ တေဢဝ်ပွင်ႈၵႂၢမ်းလွင်ႈ “ဝၼ်းလိူၼ်ႁူၵ်းမူၼ်ႈ” ဢမ်ႇၼၼ် “ဝၼ်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈ” ဢၼ်ၸဝ်ႈၶူး ပၼ်တိတသီရိ ( သႅင်မိူင်း ) တႅမ်ႈဝႆႉတီႈ ၼႃႈလိၵ်ႈ Shan Book ၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းမႃးသိုပ်ႇပိုၼ်ၽႄႈ ပၼ်ပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းမိူင်းတႆးႁဝ်း ၶႃႈဢေႃႈ။ လိူၼ်ႁူၵ်းမူၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်ဝၼ်းလွင်ႈယႂ်ႇ ပဵၼ်ဝၼ်းထွတ်ႈဝၼ်းမျၢတ်ႈ၊ ပဵၼ်ဢၼ်ဝၼ်းၵိုၵ်းပိုၼ်း ပုၼ်ႈတႃႇၸၢဝ်းပုတ်ႉထႁဝ်း ဝၼ်းၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ မၼ်းလွင်ႈယႂ်ႇ ၸိူင်ႉၼင်ႇႁိုဝ်? မၼ်းထွတ်ႈမျတ်ႈ ၼင်ႇႁိုဝ်လႃႇ ပေႃးၼႆၸိုင် – ? လိူၼ်ႁူၵ်းမူၼ်းၼႆႉ – (1) ပဵၼ်ဝၼ်းဢၼ်” ပုတ်ႉထၸဝ်ႈႁဝ်း ႁပ်ႉၶၢမ်ႇဢဝ် ၵႂၢမ်းၼိယတပျႃႇတိၵ်ႈ တၢမ်ႈတီႈၽြႃး ပဵၼ်ၸဝ်ႈတီႈပင်ၵရႃ၊ မိူဝ်ႈၸၢတ်ႈၸဝ်ႈ ပဵၼ်ရသေးသုမေႇထႃႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ဝၼ်း လိူၼ်ႁူၵ်းမူၼ်း။ (2) မိူဝ်ႈမႁႃႇသၵ်ႉၵရဵတ်ႈ (68) ၼီႈ၊ ၼေႃႇလွင်းၸဝ်ႈ သိတ်ထတ်တႁဝ်း ၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈမႃး တီႈတႂ်ႈႁူမ်ႈမႆႉပဝ်းၼၼ်ႉ ၵေႃႈ မႅၼ်ႈဝၼ်းသုၵ်း၊ လိူၼ်ႁူၵ်းမူၼ်းယဝ်ႉ။ (3) မိူဝ်ႈမႁႃႇသၵ်ႉၵရဵတ်ႈ (103) ၼီႈ၊ ၼေႃႇလွင်ႈၸဝ်ႈႁဝ်း ႁူႉႁၼ် ထမ်းတြႃးတင်းသဵင်ႈသေ ပဵၼ်ၽြႃးမႃး၊ တႂ်ႈႁူမ်ႈမႆႉ ၺွင်ႇပေႃးထိလူင်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ဝၼ်ပုတ်ႉ၊ လိူၼ်ႁူၵ်းမူၼ်း။ (4) မိူဝ်ႈမႁႃႇသၵ်ႉၵရဵတ်ႈ (148) ၼီႈ၊ ဢၼ်ပုတ်ႉထၸဝ်ႈႁဝ်း ဢဝ်ပရိၼိပ်ႉပၢၼ်ႇ လူတ်းပွႆႇ ဢႃယုသင်ၶႃရၼၼ်ႉ ၵေႃႈ ပဵၼ်ဝၼ်းဢၢင်းၵၢင်း၊ လိူၼ်ႁူၵ်းမူၼ်း ၼင်ႇၵဝ်ႇယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်ၵူၼ်းဝၼ်းတူၵ်းၶဝ် ႁူႉၵၼ်ၼမ်တႄႉ ပဵၼ် “The Buddha’s birth day, enlightenment and the passed away of Gautama Buddha” ၼႆယဝ်ႉ။ ဢၼ်တွင်းငၢႆႈငၢႆႈမၼ်းတႄႉ – လိူၼ်ႁူၵ်းမူၼ်းၼႆႉ – ပဵၼ်ဝၼ်းႁပ်ႉၶၢမ်ႇ ၼိယတပျႃႇတိၵ်ႈ။ – ပဵၼ်းဝၼ်းဢၼ် ၼေႃႇလွင်းၸဝ်ႈ ၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈမႃး။ – ပဵၼ်ဝၼ်းဢၼ် ႁူႉႁၼ်ထမ်းတင်းသဵင်းသေ ပဵၼ်ၽြႃးမႃး။ – ပဵၼ်ဝၼ်းဢၼ် ဢဝ်ပရိၼိပ်ႉပၢၼ်ႇ ၼႆယူႇယဝ်ႉ။ လိူၼ်ႁူၵ်းမူၼ်းၼႆႉ သမ်ႉပွင်ႇဝႃႈသင်? လိူၼ်ႁူၵ်းမူၼ်းၼႆႉ – ပေႃးဢဝ်ၸွမ်းပိူင်ပႃလိ ႁွင်ႉဝႃႈ ” ဝိသႃၶ/ ဝေသႃၶ (Visakha/ Vesakha) ၼႆႉယဝ်ႉ။ မိူင်းသီရိလင်းၵႃၶဝ်တႄႉ ႁွင်ႉဝႃႈ ဝူၺ်ႇသၵ်ႉ ၼႆလႄႈ၊ တင်းလူၵ်ႈၵေႃႈ ဢွၵ်ႇသဵင် ႁွင်ႉၸွမ်းဝႃႈ “ဝူၺ်ႇသၵ်ႉ” (Vesak) ၼႆ ၵူၺ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ မိူင်းထႆးတႄႉ လိူၼ်ႁူၵ်းမူၼ်း ဝၼ်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈၼႆႉ ၶဝ်ႁွင်ႉဝႃႈ “ဝိသႃၶပူႇၸႃႇ” – ဝၼ်း Wisakha Pucha ၼႆယူႇယဝ်ႉ။ ဝၼ်းလိူၼ်ႁူၵ်းမူၼ်းၼႆႉ ၼႂ်းမိူင်းၸၢဝ်းပုတ်ႉ လၢႆလၢႆမိူင်းၵေႃႈ မီးလွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်ဝႆႉ ဢိတ်း ဢီႈ။ မိူင်ၼင်ႇ မိူင်းမၢၼ်ႈ၊ မိူင်းသီရိလင်းၵႃလႄႈ မိူင်းၵမ်ႇပေႃးတီးယႃး ၸိူဝ်းၼႆႉ ဝၼ်းပုတ်ႉထ ၸဝ်ႈ (Vesak day) ၼႆႉ တေဢွၼ် ၵၼ်ႁဵတ်း သၢင်ႈၵႂႃႇ ၼႂ်းလိူၼ်ဢေႇပီ (29) ဝၼ်း။ မိူၼ်ၼင်ႇ- မိူင်းထႆး၊ မိူင်းလၢဝ်း၊ မိူင်းဝႅတ်ႉၼၢမ်း၊ မိူင်းမလေးသျႃး၊ မိူင်းသိင်ႇၵပူဝ်ႇလႄႈ မိူင်း ဢိၼ်ႇတူဝ်ႇၼီးသျႃး ၸိူဝ်းၼႆႉသမ်ႉ တေဢွၼ်ၵၼ်ႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇ ၼႂ်းလိူၼ်မေႇ (29) ဝၼ်းသေ တူၵ်းလိုၼ်းၵႂႃႇဢိတ်းၼိုင်ႈ။ (ဢိင်ႇၼိူဝ် ဝၼ်းလိူၼ်သေ ဢမ်ႇမီးပိူင်တၢႆ/ မီးလွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈ) လိူဝ်သေၼၼ်ႉ မိူင်းဢၼ် ၼပ်ႉယမ်ၵိူင်း မႁႃယႃၼၶဝ် မိူၼ်ၼင်ႇ မိူင်းၶႄႇ၊ မိူင်းၵူဝ်းရီးယႃး၊ မိူင်းၵျပၢၼ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵေႃႈ မီးလွင်ႈၶိုင်ပွင်ႁဵတ်းသၢင်ႈယူႇၵူႈတီႈ”။ ဢိင်ၼိူဝ် ငၢဝ်းလၢႆးၽႂ်မၼ်းသေ ပႅၵ်ႈပိူင်ႈၵၼ်ႉဝႆႉယူႇၽွင်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ သမ်ႉဝႃႈ ဝၼ်း၊ လိူၼ်မၼ်း ပိူင်ႈၵၼ်ၵႂႃႇဢိတ်း”ၵေႃႈ ၶေႃႈယိူင်းဢၢၼ်းလႄႈ လွၼ်ႉၵႅၼ်မၼ်းတႄႉ ပဵၼ်လိူၼ်ႁူၵ်းမူၼ်း မိူၼ်ၵၼ်ၵူၺ်း။ လိူဝ်ၼၼ်ႉၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး မိူၼ်ၼင်ႇ ဝဵင်းၼိဝ်းယွၵ်ႉ တီႈငဝ်ႈၸိုင်ႈ (United Nations) ၸၢတ်ႈ ၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ ၶဝ် ၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ႁဵတ်းသၢင်ႈယူႇ ၵူႈပီပီ ။ ဝၼ်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈ Vesak day ၼႆႉ တႄႇပဵၼ်မႃးမိူဝ်ႈလႂ် ? တႃႇတေပဵၼ်မႃး ဝၼ်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈၼႆႉ လႆႈတႄႇဢုပ်ႇၵၼ် မႃးတီႈပၢင်ၵုမ်လူင် Conference ၵူႈမိူင်းမိူင်း၊ တီႈဝဵင်းၵူဝ်ႇလမ်ႇပူဝ်ႇ၊ မိူင်းသီရိလင်းၵႃ၊ မိူဝ်ႈ 1998 ၊ လိူၼ်ၼူဝ်ႇဝိမ်ႇပိူဝ်ႇ ၼၼ်ႉသေ ၽိူဝ်ႇထိုင်မႃး 1999 ၊ လိူၼ်သႅပ်ႉထိမ်ႇပိူဝ်ႇၼၼ်ႉ ၽွင်းလူင်ၽၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း သီရိလင်းၵႃ လႆႈတၢင်ႇ ထိုင်လုမ်းၵမ်ႇၽႃႇၵႂႃႇသေ ၵူၼ်းၵူႈမိူင်း” လႆႈဢွၼ်ၵၼ် ၵမ်ႉထႅမ် ယွမ်းႁပ်ႇၵႂႃႇ ႁူမ်ႈလူၺ်ႈမႃးမိူင်း မၢၼ်ႈ မီးၵႂႃႇ (34) မိူင်းလႄႈ ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ (United Nation) ၸင်ႇလႆႈမၵ်းမၼ်ႈပၼ်ဝႃႈ ပဵၼ်ဝၼ်းလိုဝ်ႈၵၢၼ် လုမ်ႈၽႃႉ Vesak Universal Holiday ၼႆယူႇယဝ်ႉ။ ၶေႃႈသင်ႇသွၼ် ပုတ်ႉထၸဝ်ႈ တီႈၵႅပ်ႈ”မၼ်းတႄႉ – – ယႃႇပေႁဵတ်းၵၢၼ်မိူၵ်ႈ – ႁႂ်ႈလိူၵ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်လီ – သီၸႂ်ႁႂ်ႈၸိုၼ်ႈၸၢင်ႇ ၵႂၢမ်းသင်ႇသွၼ်ၽြႃး – ႁေႃးမႃးဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ႁႂ်ႈမီးလွင်ႈၵတ်းယဵၼ် ၊ ႁႂ်ႈၵၢင်းလွတ်ႈတၢင်းပဵၼ်၊ ႁႂ်ႈႁၢမ်းလွင်ႈၽေးၶဵၼ်၊ ႁႂ်ႈမၢၵ်ႈမီးလီပဵၼ်ၵၼ် ၵူႈၵေႃႉၵူႈၵူၼ်းသေၵမ်း .

['ၾိင်ႈငႄႈၾိင်ႈထုင်း', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်း']

2024-05-21T12:02:21

https://shannews.org/archives/53107

ၸုမ်းမၢၵ်ႇၼင်ႇ မႅၼ်ႇၶျႅၵ်ႇသတႃႇ သီးတီး ၸူပ်းလႆႈ ၵွၼ်သူး ပရီမီးယႃးလဵၵ်ႉ 4 ပီထပ်းၵၼ်

ပၢင်လဵၼ်ႈၶႄႉမၢၵ်ႇၼင် ပရီမီးယႃးလဵၵ်ႉ တီႈမိူင်းဢိၼ်ၵလႅၼ်ႊၼၼ်ႉ သုတ်းယဝ်ႉၵႂႃႇ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 19 လိူၼ်မေႊ ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ၊ ၸုမ်းမၢၵ်ႇၼင် မႅၼ်ႇၶျႅၵ်ႇသတႃႇ သီးတီး (Manchester City) ၸူပ်းလႆႈၵႂႃႇၵွၼ်သူး 4 ပီထပ်းၵၼ် ၵမ်းႁႅၵ်ႈ။ ၶူးလၢႆး ၸုမ်း Manchester City ပၢတ်ႉၵႂႃႇ တီႇရူဝ်ႇလႃႇၼႆႉ တႄႇၶၢႆႉမႃးႁဵတ်းၶူးလၢႆး ၸုမ်း Man City မိူဝ်ႈပီ 2016 ၊ ၶၢဝ်းတၢင်း 8 ပီၼႆႉ မၼ်းၸၢႆး ၸူပ်းလႆႈ ၵွၼ်သူး ပရီမီးယႃးလဵၵ်ႉ 6 ၵမ်း။ ပီ 2021 – 2022 – 2023 – 2024 ၼႆႉ ၸူပ်းလႆႈၵွၼ်သူး 4 ပီထပ်းၵၼ်။ ပဵၼ်ၶူးလၢႆးၸူပ်းလႆႈၵွၼ်သူး ပရီမီးယႃးလဵၵ်ႉ 4 ပီထပ်းၵၼ် ၵမ်းႁႅၵ်ႈ ဝႃႈၼႆ။ ၶမ်ႈဝၼ်းဢႃးတိတ်ႉပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ တီႈပရီမီးယႃးလဵၵ်ႉ ၸုမ်း Manchester City ပိတ်ႉၶဝ်ႈလႆႈ 3 ၵူဝ်း သေ ပေႉၸုမ်း West Ham ဢၼ်လႆႈ 1 ၵူဝ်း၊ လႆႈဝၢၵ်ႈ 91 ဝၢၵ်ႈ ၼမ်လိူဝ်ၸုမ်းဢႃႇသိၼ်ႇၼႄႇ ဢၼ်လႆႈ 89 ဝၢၵ်ႈသေ ၸူပ်းလႆႈၵႂႃႇ ၵွၼ်သူးပရီမီးယႃးလဵၵ်ႉ တႃႇပီ 2023 – 2024 ၼႆႉ။ ဝၢႆးပၢင်လဵၼ်ႈၶႄႇမၢၵ်ႇၼင် ပရီမီးယႃးလဵၵ်ႉ 38 ပၢင် တီႈမိူင်းဢိၼ်ၵလႅၼ်ႊ သုတ်းယဝ်ႉၵႂႃႇၼႆႉ ၸုမ်းမၢၵ်ႇၼင် မႅၼ်ႇ ၶျႅၵ်ႇသတႃႇ သီးတီး (Man City) ထီႉ 1 ၊ ဢႃႇသိၼ်ႇၼႄႇ (Arsenal) ထီႉ 2 ၊ လီႇဝႃႊပူးလ် (Liverpool) ထီႉ 3 ၊ ဢႅသ်ႇတုၼ်ႇ ဝီႇလႃႇ (Aston Villa) ထီႉ 4 ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ တေမီး ၸုမ်းသပႃး (Spur) ၊ ၶျႄႇလ်သီး (Chelsea) လႄႈ ၼယူးၵႃးသႄႇလ် (Newcastle) ။ ဢၼ်ပဵၼ်ၸုမ်း မၢၵ်ႇၼင်ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ မႅၼ်ႇၶျႅၵ်ႇသတႃႇ ယူႇၼၢႆႉတႅတ့် (Manchester United) တႄႉ မီးဝႆႉၸၼ်ႉ မၢႆ 8 ။ ဢၼ်ပဵၼ်ၸုမ်း လူႇတႅၼ်ႇတွၼ်း (Luton Town)၊ ပၢၼ်ႊလေႇ (Burnley) လႄႈ သျႅၵ်ႉၾီး ယူႇၼၢႆႉတႅတ်ႉ (Sheffield United) ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ လႆႈၸၼ်ႉ 18 – 19 – 20 သေ ပီ ၼႃႈ တေလႆႈလူင်းၸၼ်ႉ ၵႂႃႇလဵၼ်ႈတီႈ ၶပ်ႉမၢႆပၢင် ၶျႅၼ်ႇပီႇယႅၼ်ႇသျိပ်ႉ။ တီႈပရီမီးယႃးလဵၵ်ႉ ၼႂ်းပီၼႆႉ ဢႃႊလိၼ် ႁႃႊလႅၼ်း လုၵ်ႈၸုမ်း (Man City) သႂၢင်းၶဝ်ႈ 27 ၵူဝ်း ပဵၼ် ၽူႈသႂၢင်းၶဝ်ႈၵူဝ်းၼမ်သုတ်းသေ ၸူပ်းလႆႈၵႂႃႇ သူးၶႅပ်းတိၼ်ၶမ်း၊ ၾူဝ်ႊတႅၼ်ႊ လုၵ်ႈၸုမ်း (Man City) သမ်ႉ ၸူပ်းလႆႈၵႂႃႇ သူးၽူႈလဵၼ်ႈမၢၵ်ႇၶႅမ်ႉသုတ်းသေ ၊ သူးၽူႈလဵၼ်ႈမၢၵ်ႇၼင် ၶႅမ်ႉသုတ်း သႅၼ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇသမ်ႉ ပႃးလ်မႃး လုၵ်ႈၸုမ်း ၶျႄႊလ်သီး (Chelsea) ၸူပ်းလႆႈၵႂႃႇသေ သူးၽူႈ ၺွပ်းၵူဝ်းၶႅမ်ႉသုတ်းသမ်ႉပဵၼ် တေးဝိတ့် ရႃႊယႃႊ လုၵ်ႈၸုမ်း ဢႃႇသိၼ်ႇ ၼႄႇ (Arsenal) ၼႆယဝ်ႉ။ ဢၢင်ႈဢိင် – Sports Myanmar

['ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၵၢၼ်လဵၼ်ႈႁႅင်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-21T11:23:44

https://shannews.org/archives/53098

မႆႉလူမ်ႉတဵင်သႂ်ႇ ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်း ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ လူႉၵွႆ

ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်း ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ ဢၼ်မီးဝႆႉတီႈ ဝၢၼ်ႈႁိၼ်တႅၵ်ႇ (ထိူတ်ႉထႆး) ၼၼ်ႉ ၺႃးၾူၼ်ယႂ်ႇ လူမ်းလူင် ၽတ်ႉသႂ်ႇတူၼ်ႈမႆႉလူင် လူမ်ႉတဵင်သႂ်ႇ လူႉၵွႆပႅတ်ႈတင်းလင်။ ဝၼ်းတီႈ 17/05/2024 ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ ၾူၼ်ယႂ်ႇလူမ်းလူင် တူၵ်းႁႅင်းသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတူၼ်ႈမႆႉလူင် ဢၼ်မီးၼႂ်းဝၢင်းႁွင်ႈ ၼႄပိုၼ်း ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ တီႈမူႇဝၢၼ်ႈႁိၼ်တႅၵ်ႇ (ထိူတ်ႉထႆး) ဢိူင်ႇထိူတ်ႉထႆး ၸႄႈဝဵင်းမႄႈၾႃႉလူင် ၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်း ႁၢႆး ၸိုင်ႈထႆးၼၼ်ႉ ႁၵ်းလူမ်ႉတဵင်သႂ်ႇ လူႉၵွႆပႅတ်ႈတင်းလင် ၼႆယဝ်ႉ။ Photo by – ၸၢႆးၶိူဝ်းလိူၼ်/ မႆႉလူမ်ႉတဵင်သႂ်ႇ ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်း ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ တီႈဝၢၼ်ႈႁိၼ်တႅၵ်ႇ ၸၢႆးၶိူဝ်းလိူၼ် ၽူႈႁၵ်ႉသႃ လုမ်းလႃးႁွင်ႈၼႄပိုၼ်း ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၾူၼ်ၵေႃႈ တူၵ်းႁႅင်း ပႃးမၢၵ်ႇႁဵပ်းတူၵ်းၸွမ်းထႅင်ႈ ယဝ်ႉၵေႃႈ လူမ်းႁႅင်း ၽတ်ႉဢဝ် တူၼ်ႈမႆႉလူင် ဢၼ်မီးၼႂ်းဝၢင်းၼၼ်ႉ ႁၵ်းလူမ်ႉတဵင်သႂ်ႇႁွင်ႈၼႄပိုၼ်း ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ လူႉၵွႆပႅတ်ႈမူတ်းယဝ်ႉ။ ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်းၼႆႉသမ်ႉ မီးမႃးႁိုင်ၼၢၼ်းယဝ်ႉ သဝ်မႆႉ ၸိူဝ်း ၼႆႉ တေၽင်ႉမူတ်းယဝ်ႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၽႃဢုတ်ႇမၼ်းသမ်ႉ ပဵၼ်မၢၵ်ႇ ဢုတ်ႇလႅင်ၵေႃႇဝႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇမီးၼၼ်ႉယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်း ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇၼႆႉ ယိူင်းဢၢၼ်း တႃႇႁႂ်ႈၵူၼ်းၼုမ်ႇ၊ လုၵ်ႈႁဵၼ်း၊ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၶဝ် ပေႃးတေလႆႈ လဵပ်ႈ ႁဵၼ်း ပိုၼ်းမၼ်းၸဝ်ႈၼႆသေ ယူႇတီႈ ၵူၼ်းၼႂ်းမူႇဝၢၼ်ႈႁိၼ်တႅၵ်ႇ ၸင်ႇလႆႈႁူမ်ႈၵၼ် ႁၵ်ႉသႃလုမ်းလႃးဝႆႉ ႁႂ်ႈပဵၼ်တီႈဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈတွင်ႈတဵဝ်း ၵိုၵ်းပိုၼ်းဝႆႉ ဝႃႈၼႆ။ “ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်း ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇၼႆႉ ႁဝ်းဢဝ်ႁွင်ႈၼွၼ်း (ၼုမ်ႇႁၢၼ်)၊ ႁွင်ႈၶူဝ်း မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ ႁဵတ်းဝႆႉၼၼ်ႉ ဢဝ်မႃးႁဵတ်းႁွင်ႈၼႄပိုၼ်း။ ယဝ်ႉၵေႃႈ တီႈႁိူၼ်းမၼ်းၸဝ်ႈ ဢၼ်မီးၾၢႆႇၼိူဝ် ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်း ၼၼ်ႉၵေႃႈမီး ၼၼ်ႉတႄႉ ႁဝ်းၶႃႈ ဝႆႉတႃႇၵူၼ်းတင်းၼမ်ၶဝ်ႈဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈတူၺ်း။ ၼႂ်းဢွင်ႈတီႈလိၼ် ဝၢင်းႁိူၼ်းၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ ဢၼ်ဢဝ်ႁဵတ်းႁွင်ႈၼႄပိုၼ်းဝႆႉ တီႈႁိၼ်တႅၵ်ႇၼႆႉ တင်းမူတ်းတၢင်းၵႂၢင်ႈတီႈလိၼ် မီး 12 လႆႉ (6 ဢေႊၶိူဝ်ႊ)”- ၸၢႆးၶိူဝ်းလိူၼ် သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ Photo by – ၸၢႆးၶိူဝ်းလိူၼ်/ မႆႉလူမ်ႉတဵင်သႂ်ႇ ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်း ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ တီႈဝၢၼ်ႈႁိၼ်တႅၵ်ႇ ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်း ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ ဢၼ်ႁဵတ်းဝႆႉ တီႈဝၢၼ်ႈႁိၼ်တႅၵ်ႇၼႆႉ တေၼႄဝႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ႁိူၼ်းယေး၊ ႁွင်ႈၼွၼ်း၊ ႁွင်ႈၽြႃး၊ ၶူဝ်းၼုင်ႈဝႂ် ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ၊ ၶိူင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်းသွႆ၊ ပိုၼ်းၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ၊ လွင်ႈသိုၵ်းတႆး လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉပၢၼ်ၸဝ်ႈၼွႆႉ၊ ၸဝ်ႈငႃးၶမ်း၊ လွင်ႈသိုၵ်းမိူင်းတႆး မီးဝႆႉဢွင်ႈတီႈလႂ်၊ ၽႅၼ်ႇတီႈမိူင်းတႆး၊ လွင်ႈယႃႈၽိၼ်ႇဢွၵ်ႇတီႈလႂ်၊ လွင်ႈမႆႉ၊ ၶူဝ်းတိုၼ်းသၽႃႇဝ ၸိူဝ်းၼႆႉ ယဝ်ႉၵေႃႈ လွင်ႈလိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင်၊ လွင်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၼႂ်းမိူင်းတႆး ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ မိူဝ်ႈပီ 2007 ၼၼ်ႉ ၸင်ႇၶိုၼ်းပၼ်ႇဝႆႉ ႁုၼ်ႇႁၢင်ႈၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ ၼၼ်ႉတႄႉ ဢဝ်လိၼ်ပုၼ်ပၼ်ႈဝႆႉ ႁၢင်ႈၶီႇမႃႉ ဢၼ်ၼိုင်ႈလႄႈ ႁၢင်ႈၼင်ႈ ဢၼ်ၼိုင်ႈ။ ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်း ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ ဢၼ်လႆႈႁဵတ်းသၢင်ႈၶိုၼ်ႈ မႃးၼႆႉ ဝၢႆးၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ ၶၢႆႉၵႂႃႇယူႇႁူဝ်မိူင်းၼၼ်ႉသေ ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် မီးမႃးၶၢဝ်းတၢင်း မွၵ်ႈ 34 ပီယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ Photo by – ၸၢႆးၶိူဝ်းလိူၼ်/ မႆႉလူမ်ႉတဵင်သႂ်ႇ ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်း ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ တီႈဝၢၼ်ႈႁိၼ်တႅၵ်ႇ “ယိူင်းဢၢၼ်း တီႈလႆႈႁဵတ်းမႃး ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်း ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈ မီးယိူင်းဢၢၼ်းဝႆႉ 3 ၶေႃႈ – တူၺ်းတႃႇဝၼ်းပုၼ်ႉ၊ ႁဵတ်းတႃႇဝၼ်းၼႆႉ၊ ႁႅၼ်းတႃႇဝၼ်းၼႃႈ ႁဝ်းဢဝ်ၶေႃႈယုမ်ႇယမ် ၸိူင်ႉၼႆသေ ႁဵတ်းသၢင်ႈဝႆႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ႁဵတ်းတႃႇဝၼ်းပုၼ်ႉ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပူႇမွၼ်ႇၼၢႆးယႃႈ ႁဝ်းႁဵတ်းသင်ဝႆႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈလုၵ်ႈ ဢွၼ်ႇႁဝ်းႁူႉ။ ႁဵတ်းတႃႇဝၼ်းၼႆႉ ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ပူႇမွၼ်ႇၼၢႆးယႃႈႁဝ်း ႁဵတ်းသၢင်ႈမႃး ပုၼ်ႈၽွၼ်းပူၼ်ႉယဝ်ႉ ႁၢႆၵႂႃႇတၢႆၵႂႃႇ တႃႇမိူဝ်ႈၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ပုၼ်ႈ ၽွၼ်းႁဝ်း လူဝ်ႇလႆႈသိုပ်ႇႁဵတ်းၵႂႃႇ။ ႁႅၼ်းတႃႇ မိူဝ်းၼႃႈ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၼင်ႇႁိုဝ် လုၵ်ႈလၢၼ်ႁဝ်းလႄႈသင် ဢၼ်ပိူၼ်ႈၶႂ်ႈႁူႉလွင်ႈပိုၼ်းႁဝ်းလႄႈသင် ယႃႇပေႁႂ်ႈ မၼ်းၶၢတ်ႇတွၼ်ႈ သိုပ်ႇတၢမ်လၢမ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉ ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈသိုပ်ႇပွၼ်ႈ ၶေႃႈမုလ်း ပၼ်လုၵ်ႈလၢၼ်ႁဝ်း သိုပ်ႇႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ဝၢၼ်ႈႁိၼ်တႅၵ်ႇ (ထိူတ်ႉထႆး) မူႇ 1 ဢိူင်ႇထိူတ်ႉတႆးၼႆႉ ယၢမ်းလဵဝ် မီးလင်ႁိူၼ်း 1,500 ပၢႆ ယဝ်ႉၵေႃႈ မီးလၢႆၸၢဝ်းၶိူဝ်း ယူႇသဝ်းဝႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇ – တႆး၊ ၶႄႇ၊ သၢမ်တဝ်ႉ၊ ဢႃႇၶႃႇ၊ လႃးႁူႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ လွင်ႈၼပ်ႉထိုဝ်သႃသၼႃ ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်ၼႆသေတႃႉ ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႄႉ မေႃၸွႆႈထႅမ်ၵၼ် ႁၵ်ႉပႅင်းၵၼ် ယူႇႁူမ်ႈၸွမ်းၵၼ်ၼင်ႇပီႈၼင်ႇၼွင်ႉ ၸဵမ်လႂ်မႃး။ ဝၢၼ်ႈႁိၼ်တႅၵ်ႇၼႆႉ တင်ႈတႄႇပီသႃသၼႃ 2506 ထိုင်ပီ 2525 ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ ဢွၼ်တပ်ႉသိုၵ်း ႁူမ်ႈပွင်း (SUA) ၶဝ်ႈမႃးယူႇသဝ်းလႄႈ ယင်းဢွၼ်ဢဝ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈႁဵတ်းဝတ်ႉ၊ ႁူင်းႁဵၼ်း၊ ႁူင်းယႃ၊ ၼွင်လူင်၊ ၵႂၢင်းလဵၼ်ႈႁႅင်း၊ သဵၼ်ႈတၢင်း ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ယင်းတိုၵ်ႉပဵၼ်တီႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်းၵၼ် တေႃႇႁၢၼ်ႉၼႆႉ ၵူၼ်းတၢင်ႇတီႈသီႇလႅၼ် ၵေႃႈ မႃးဢႅဝ်ႇလဵပ်ႈႁဵၼ်းယူႇတႃႇသေႇ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ႁိူၼ်းၵဝ်ႇ ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ မီးဝႆႉၾၢႆႇႁွင်ႇဝတ်ႉၵႃၶမ်းၼၼ်ႉ မီးတၢင်းၵႂၢင်ႈမွၵ်ႈ 12 လႆႉ (မွၵ်ႈ 6 ဢေႊၶိူဝ်ႊ) ယူႇၼႂ်းၵႄႈလွႆ 3 လုၵ်ႈ မိူဝ်ႈပၢၼ်ၼၼ်ႉ မီးၾၢႆႇႁူမ်ႇလူမ်ႈမွၵ်ႈ 200 ၵေႃႉ၊ လုၵ်ႈႁဵၼ်း (ၼုမ်ႇႁၢၼ်) မွၵ်ႈ 80 ၵေႃႉ၊ ယဝ်ႉၵေႃႈ ဢွင်ႈတီႈ ၾိုၵ်းသိုၵ်း တႄႇဢဝ် ၸုပ်ႈၼိုင်ႈထိုင် ၸုပ်ႈသၢမ် မီးႁိူၼ်းလၢႆလင် ယူႇၼႂ်းဝၢင်းလဵဝ် မိူၼ်ၼင်ႇ ႁိူၼ်း ၵဝ်ႇၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ (ႁွင်ႈၼွၼ်း၊ ႁွင်ႈႁပ်ႉၶႅၵ်ႇ၊ ႁွင်ႈၽြႃး)၊ ႁူင်းႁေႃး (တီႈပၢင်ၵုမ်)၊ ႁွင်ႉမိုဝ်ႉၶဝ်ႈၽၵ်း၊ ႁိူၼ်းၼွၼ်း (ႁပ်ႉ ၶႅၵ်ႇ)၊ ႁိူၼ်းၼွၼ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်း (ၼုမ်ႇႁၢၼ်)၊ ႁိူၼ်းၼွၼ်းသိုၵ်းႁၢၼ် (ၾၢႆႇႁူမ်ႇလူမ်ႈ) ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ႁေႃႁိူၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ၵေႃၵမ်ၵၢၼ်မူႇဝၢၼ်ႈ လႆႈႁၵ်ႉႁွမ်လုမ်းလႃးဝႆႉ မိူၼ်ၵဝ်ႇယူႇ ၵူၺ်းၵႃႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၶၢဝ်းယၢမ်းႁိုင် ၼၢၼ်းမႃးလႄႈ ႁိူၼ်းၵမ်ႈၽွင်ႈသမ်ႉ ပဵၼ်သဝ်မႆႉ မုင်ႈလဵၵ်းသေ လႆႈၽင်ႉလူႉလႅဝ်ၵႂႃႇမီး။ တင်ႈတႄႇပိုတ်ႇၽုၺ်ႇ သပ်းၸႅင်ႈၶၢဝ်ႇမႃး မိူဝ်ႈ 14/07/1991 ဝၢႆးဢွၵ်ႇၶၢဝ်ႇယဝ်ႉၼၼ်ႉ မီးၵူၼ်းမႃးဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈတွင်ႈတိဝ်း ဢမ်ႇၶၢတ်ႇဢမ်ႇဝၢႆး ၼႆယဝ်ႉ။ ပိုၼ်းပဵၼ်မႃး ဝၢၼ်ႈႁိၼ်တႅၵ်ႇၼႆႉသမ်ႉ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵူၼ်း ၸိူဝ်းဢၼ်မႃး ပိုင်ႈႁူမ်ႈယူႇသဝ်း ပွတ်းတွၼ်ႈ လၢပ်ႈလိပ်းထႅဝ်ၼႆႉ ဢွၼ်တၢင်းပိူၼ်ႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး ဝၢႆးမႃး လႆႈၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ရေႃးၵႃႇၼၢဝ် ၼူၵ်ႉလႄႈ မီးၵူၼ်းလူႉတၢႆတင်းၼမ်သေ ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ်ၶၢႆႉၵႂႃႇယူႇတီႈ ဝၢၼ်ႈႁိၼ်တႅၵ်ႇၼႂ်း။ ဝၢၼ်ႈႁိၼ် တႅၵ်ႇၵဝ်ႇၼႆႉ ဢဝ်ယဵၼ်းပဵၼ်ဝၢၼ်ႈႁၢမ်းၵႂႃႇ ပႅတ်ႈၵမ်းၼိုင်ႈ။ ဢၼ်လႆႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ “ႁိၼ်တႅၵ်ႇ”ၼႆၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၵွပ်ႈမီးႁၢင်ႈ ႁူၺ်ႈၼမ်ႉတူၵ်းတၢတ်ႇလွႆသႅင် လႆလူင်းမႃးသူႇ ၶဝ်ႈၸူး မႄႈၼမ်ႉၶမ်းလႄႈ ၸင်ႇမီးမၢၵ်ႇႁိၼ်လုၵ်ႈၼိုင်ႈ မီးႁွႆးတႅၵ်ႇၸတ်ႉဝႆႉ ၾၢႆႇၼိူဝ် ၾၢႆႇပွတ်းတႂ်ႈ တၢင်းပိုၼ်ႉမၼ်းသမ်ႉ တိုၵ်ႉတိတ်းၸပ်းၵၼ်ဝႆႉလႄႈ ၸင်ႇလႆႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ “ဝၢၼ်ႈႁိၼ်တႅၵ်ႇ” ၼႆယဝ်ႉ။ ထိုင်မႃး ပီ 1944 ၼၼ်ႉ ၸင်ႇမီးၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး ၸုပ်ႈသွင် လုၵ်ႉဢဝ် ၸႄႈဝဵင်းမႄႈသၢႆ ၸႄႈဝဵင်းမႄႈ ၸၼ်းလႄႈ ၼႂ်းမိူင်းတႆး ၸိူင်ႉၼင်ႇ လႃႈသဵဝ်ႈ၊ သႅၼ်ဝီ၊ တၢင်ႉယၢၼ်း၊ လွႆမေႃႇ ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ။ ဢိၵ်ႇတၢင်း ၵဵင်းတုင်၊ မိူင်းလူၺ်၊ မိူင်းယၢင်း၊ မိူင်းပူး၊ မိူင်းပဵင်း၊ ပႅတ်ႇၵၢင်ႉ၊ မိူင်းငႅၼ်း၊ ႁွင်ႈလိုၵ်ႉ၊ မိူင်းၵူဝ်း၊ တႃႈၶီႈလဵၵ်း ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း ၶၢႆႉပၢႆႈ ၶဝ်ႈမႃးယူႇထႅင်ႈ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၼႂ်းမိူင်းတႆး ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ် ဢမ်ႇယူႇလႆႈယွၼ်ႉတၢမ်ႇသိုၵ်း၊ ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ် ၶဝ်ႈမႃး ပိုင်ႈႁူမ်ႈ ၽူၺ်း ၸဝ်ႈမုၼ်ယႂ်ႇၶုၼ်ႁေႃၶမ်းထႆးလႄႈ ယူႇသဝ်းၼိူဝ်ၽႅၼ်ႇလိၼ်ထႆး ဝၢႆးမႃး လုၵ်ႈယိင်းၸဝ်ႈ မုၼ်ယႂ်ႇၶုၼ်ႁေႃၶမ်း “ယိင်းၾႃႉထဵပ်ႉ” ၸင်ႇမႃးတၢင်ႇပၼ်ၸိုဝ်ႈမႂ်ႇမူႇဝၢၼ်ႈဝႃႈ “ဝၢၼ်ႈထိူတ်ႉထႆး” မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 05/02/1982 ၼၼ်ႉမႃး ထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ၼႆယဝ်။

['ပိုၼ်း', 'သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-20T18:21:48

https://shannews.org/archives/53093

ဝၼ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ May 21 ၼႆႉ ၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇ မီးဝႆႉၸိူင်ႉႁိုဝ်!

ဝၼ်းတီႈ 21/5/2024 ၼႆႉ မႅၼ်ႈဝၼ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ (ၸိုင်ႈတႆး) ၶွပ်ႈတဵမ် 66 ပီလႄႈ ဝၼ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၼႆႉ ပဵၼ်ဝၼ်း ဢၼ် ၸဝ်ႈၼွႆႉသေႃးယၼ်ႇတ ဢွၼ်ႁူဝ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇၽူႈႁၵ်ႉၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၵေႃႇတင်ႈတပ်ႉမႃး တႃႇၵွပ်ႇၵူႈ ဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး ႁႂ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃလႄႈ လႆႈလွင်ႈၵတ်းယဵၼ်။ ဢဝ်တိုဝ်ႉတၢင်းဝၼ်းၼႆႉသေ ၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး ၼႂ်းဝၼ်းမိူဝ်ႈ ၼႆႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ သိုပ်ႇပဵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ် ၊ ၶႂ်ႈတိုၵ်းသူၼ်း ၽူႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၵၢၼ်မိူင်းၸိူင်ႉႁိုဝ် ၼႆၸိူဝ်းၼႆႉ။ မိူဝ်ႈပီ 1958 လိူၼ်မေႊ 21 ဝၼ်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၼွႆႉသေႃးယၼ်ႇတ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈၼွႆႉ ဢွၼ်ႁူဝ် ၽူႈႁၵ်ႉၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ 31 ၵေႃႉသေ တိူင်ႇၵၢဝ်ႇယၼ်ႇၸႂ် ၵိၼ်ၼမ်ႉသတ်ႉၸႃႇ တႃႇၵေႃႇတင်ႈပူၵ်းပွင် ၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ တီႈႁူၺ်ႈပူႉ ႁိမ်းသူပ်းၼမ်ႉၵျွတ်ႈ ၼႂ်းဢိူင်ႇမိူင်းႁၢင် ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းတူၼ် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း လႅၼ်လိၼ်ၸိုင်ႈထႆး။ ဢဝ်တိုဝ်ႉတၢင်းဝၼ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ထူၼ်ႈထိုင် 66 ပီၼႆႉသေ ၼွင်ႉၼိမ်း လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉၸွမ် တူၼ်ႈတီးလၢတ်ႈဝႃႈ – “ဢဝ်တိုဝ်ႉတၢင်းဝၼ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၼႆႉသေ ၶႂ်ႈတိုၵ်းသူၼ်းထိုင် ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ၊ ၸုမ်းပႃႇတီႈၵၢၼ်မိူင်း၊ ၸုမ်းတူင်ႇဝူင်း ၸုမ်းလႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ။ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈဢဝ်ၵူၼ်းမိူင်းပဵၼ်ယႂ်ႇသေ ႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇ။ ပေႃးမႃးတူၺ်း ငဝ်းလၢႆးၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းၶႃႈ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ လႆႈတုၵ်ႉယၢၵ်ႈ၊ လႆႈပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၽေးသိူဝ်၊ လႆႈပၢႆႈၽေးသၽႃႇဝ ၊ လွင်ႈၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ်၊ လွင်ႈသၢင်ႈၾၢႆ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၵူႈၸိူဝ်ႉၵူႈလွင်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၽေး တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇမီးၸုမ်းလႂ်ၵႅတ်ႇၶႄပၼ်။ ယွၼ်ႉၼၼ် ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈ ၸုမ်းၼိုင်ႈလႄႈ ၸုမ်းၼိုင်ႈ ၽႅၼ်ၸႂ်မႃႇၼသေ ယူႇၽႂ်ယူႇမၼ်း။ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈႁူမ်ႈၵၼ်သေ ယူႇၾၢႆႇ ၵူၼ်းမိူင်း ႁႄႉၵင်ႈပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းသေၵမ်း။ ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ ၶေႃႈၸုၵ်းမၼ်ႈၸုမ်းၽႂ်မၼ်းၵေႃႈ မီးယူႇတႃႇၵႅတ်ႇၶႄပၼ် ၵူၼ်းမိူင်း”- ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၼႆႉ ပိူဝ်ႈတႃႇ တိုၵ်းဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး ႁႂ်ႈလႆႈပူတ်းပွႆႇၵွၼ်းၶေႃၼႆသေ ၸဝ်ႈၼွႆႉ ၸင်ႇဢွၼ်ပူၵ်းတင်ႈမႃး တပ်ႉသိုၵ်းၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ် ႁဵတ်းၵၢၼ်ၵွၼ်းၶေႃ ၸိုင်ႈတႆးမႃး။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၼႂ်းဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ၵဵဝ်ႇလွင်ႈဝၼ်းလုၵ်ႉ ၽိုၼ်ႉၼႆႉသေ လွင်ႈလီဢဝ်ၵုင်ႇမုၼ်ၵေႃႈမီး လွင်ႈလီၼၵ်းၸႂ်ၵေႃႈမီး။ လွင်ႈလီဢဝ်ၵုင်ႇမုၼ်တႄႉ ၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတႆး မီးမႃးတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ပႆႇလူမ်ႉပႆႇႁၢႆလၢႆ ၊ လွင်ႈလီၼၵ်းၸႂ်သမ်ႉ ထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ် ၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတႆး ပႆႇႁၼ်ၶိုပ်ႈၼႃႈသင်။ ယွၼ်ႉၼၼ် ၽူႈတူင်ႉၼိုင်ၼႂ်းၵၢၼ်မိူင်း ၵူႈမူႇၵူႈၸုမ်း ထုၵ်ႇလီၶဝ်ႈႁႃၵၼ်သေ ႁူမ်ႈၵၼ်သၢင်ႈ တႃႇၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း၊ တႃႇမိူင်းႁဝ်း ၸင်ႇတေၵတ်းယဵၼ်လႆႈ။ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉၸွမ် ၸူဝ်ႈၶၢဝ်းမိူင်းၵွၵ်ႇ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄၵၢင်ဝႆႉ ၼင်ႇၼႆ။ “လွင်ႈလီဢဝ်ၵုင်ႇမုၼ်တႄႉ ပဵၼ်လွင်ႈၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတႆးႁဝ်း တိုၵ်ႉသိုပ်ႇမီးတေႃႇထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ် ႁဝ်းပႆႇလူမ်ႉၵႂႃႇ ႁဝ်းတိုၵ်ႉၶတ်းၸႂ်သိုပ်ႇလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတေႃႇသူႈၵႂႃႇယူႇၼႆၶႃႈၼေႃႈ ။ လွင်ႈလီၼၵ်းၸႂ်တႄႉ မီးမႃး 66 ပီယဝ်ႉ ႁဵတ်းသင် ပႆႇထိုင်တီႈယွတ်ႈႁွတ်ႈတီႈပၢႆ ။ ယိုင်ႈၶၢဝ်းယၢမ်းပူၼ်ႉမႃးႁိုင်ၵေႃႈ ပဵၼ်သင်လႄႈ တႃႈမုင်ႈႁဝ်း မူဝ်းမွင်မႃးတိၵ်းတိၵ်း။ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈ ၸုမ်းပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်းလႄႈ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၼႂ်းမိူင်းတႆး၊ ၸုမ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း ၊ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၵၢၼ်မိူင်း ၵူႈၸုမ်း လူဝ်ႇလႆႈၶဝ်ႈၸူး ပိၼ်ႇပၢႆ လႅၵ်ႈလၢႆႈ လွင်ႈလၵ်းၸုၵ်းၵၼ်တႅတ်ႈတေႃးသေ တေသိုပ်ႇႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်ၵႂႃႇ ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼႆ ၸိူဝ်းၼႆႉ” – ဝႃႈၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ် ၵၢပ်ႈပၢၼ်ဝၢၼ်ႈမိူင်း ထုၵ်ႇၸုမ်းသိုၵ်းႁိမ်ၸိင်းဢႃႇၼႃႇသေ ၶိၼ်ၽွင်းငမ်းမႃး ၼပ်ႉႁူဝ် သိပ်းပီယဝ်ႉလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းပႆႇလႆႈၸၢမ်ႇလွင်ႈၵတ်းယဵၼ်ႁိၼ်ႉၼွၼ်း။ တိုၵ်ႉလႆႈမႆႈၸႂ်လႄႈ လႆႈယိုၼ်ႈ လႆႈမႅင်ႇလၢႆၾၢႆႇယူႇ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်။ ၼင်ႇႁိုဝ် ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆးႁဝ်း ပေႃးတေဢမ်ႇၼႃႈလဵၵ်ႉ ၼႂ်းၵႄႈတၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈတူၺ်းလူၵႅတ်ႇ ၶႄပၼ်သေၵမ်းၼႆ ၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉၸွမ်မိူင်းၵွၵ်ႇ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄၵၢင်ၸႂ်မၼ်းဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ “ၶႂ်ႈတိုၵ်းသူၼ်းမွၵ်ႇလၢတ်ႈထိုင် တပ်ႉသိုၵ်းတႆးတၢင်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇႁဝ်းဝႃႈ ႁႂ်ႈတူၺ်းထိုင်လူလွမ် ၸွႆႈထႅမ်ပၼ် ၵူၼ်းမိူင်းဢိတ်ႉၼိုင်ႈ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ မီးၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇလၢႆၸၢဝ်းၶိူဝ်း၊ ယၢမ်းလဵဝ် ၸုမ်းလႂ်မီးဢဵၼ်ႁႅင်းယႂ်ႇၵေႃႈ ပေႉၼိုင်ႈပုၼ်ႈလႄႈ ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းလႆႈတုၵ်ႉၶယူႇၼႂ်းၵႄႈၵွင်ႈၵၢင်ႇ။ ႁႂ်ႈတူၺ်းလွမ်ဢေးလူၵူၼ်းမိူင်း ယႃႇႁႂ်ႈလႆႈမီးလွင်ႈတဵၵ်းတဵင် လူလၢႆၵူၼ်းမိူင်း၊ ယႃႇႁႂ်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆးႁဝ်း ၼႃႈလဵၵ်ႉၼႂ်းၵၢင်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းပိူၼ်ႈ ၶႂ်ႈၾၢၵ်ႇထိုင်ဝႆႉၼင်ႇ ၼႆ”။ ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ တၢင်းလၢႆ ၸိူဝ်းပဵၼ် သႅၼ်းၽူႈၼမ်း တင်းလၢႆၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီပူၵ်းပွင် ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ပၼ်တိုဝ်ႉတၢင်းၵူၼ်းၼုမ်ႇ ထွမ်ႇသဵင်ၵၢင်ၸႂ် ၵူၼ်းၼုမ်ႇ။ ပေႃးဢမ်ႇမီးၵူၼ်းၼုမ်ႇ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ၊ ဝၼ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ မေႊ 21 မိူဝ်ႈ ၼႆႉ တိုၼ်းဢမ်ႇမီးမႃးယဝ်ႉ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၼႆႉသေ ၸဝ်ႈၼွႆႉလႆႈတႅမ်ႈဝႆႉဝႃႈ – “လႆႈတႅပ်းတတ်းမၼ်ႈၵႅၼ်ႇဝႃႈ တူဝ်ၵဝ်ႇပူၼ်ႉတၢင်းတုၵ်ႉၶယဝ်ႉ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတူဝ်ၵဝ်ႇၵေႃႈ ႁႂ်ႈလႆႈပူၼ်ႉတင်းတုၵ်ႉၶ မိူၼ်တူဝ်ၵဝ်ႇၼႆႉ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ တေဢဝ်ၼႃႈဢူၵ်း ႁဵတ်းတမ်ႇတိူင်းသေ တိုၵ်းတေႃးၵႂႃႇဢမ်ႇသုတ်ႈဢမ်ႇႁူၼ်”- ဝႃႈၼႆ။

['ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ']

2024-05-20T17:48:34

https://shannews.org/archives/53086

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ် ပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇၼႂ်းၵၢတ်ႇမိူင်းမွၵ်ႇ ထုၵ်ႇၾႆးမႆႈ လူႉၵွႆၼမ်

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ်ပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇ တီႈၼႂ်းၵၢတ်ႇလူင် ဝဵင်းမိူင်းမွၵ်ႇ ထုၵ်ႇၾႆးမႆႈလူႉၵွႆတင်းၼမ် ယဝ်ႉၵေႃႈ ၾႆးလၢမ်းမႆႈပႃးႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်းမိူင်းထႅင်ႈ 10 လင်ပၢႆ – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈ။ ဝၼ်းတီႈ 16/05/2024 ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းတင်ႈၸႂ် ၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ် ပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇ တီႈၵၢတ်ႇလူင် ဝဵင်းမိူင်းမွၵ်ႇ ၸႄႈတွၼ်ႈမၢၼ်ႈမေႃႇ ၸႄႈမိူင်းၶၢင် ထုၵ်ႇၾႆးမႆႈပႅတ်ႈ လူႉသုမ်းၼမ် ၵူၼ်းမိူင်းပၢႆႈဢွၵ်ႇဝဵင်းထႅင်ႈ တင်းၼမ်လၢႆ ၼႆယဝ်ႉ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ၾႆးမႆႈၵၢတ်ႇ ဝဵင်းမိူင်းမွၵ်ႇ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းမိူင်းမွၵ်ႇ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ၸႂ်ႈၶႃႈဢေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ်မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇ သႂ်ႇ တီႈၵၢတ်ႇမိူင်းမွၵ်ႇ ထုၵ်ႇၾႆးမႆႈပႅတ်ႈတင်းမူတ်း။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်းမိူင်းႁိမ်းႁွမ်းၵၢတ်ႇၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇၾႆးမႆႈပႃးထႅင်ႈ 10 လင်ပၢႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းမိူင်းမွၵ်ႇ ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈၵႂႃႇသွၼ်ႈဝႆႉ ၸွမ်းႁိမ်းႁူဝ်ႉ ၽၵ်းတူၶႄႇၼမ်ၶႃႈဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ပၢင်တိုၵ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းတင်း သိုၵ်းၶၢင် KIA ဢၼ်ပဵၼ်တီႈဝဵင်းမိူင်းမွၵ်ႇၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် ပဵၼ်ၸွမ်းမူႇဝၢၼ်ႈ ပီႈ ၼွင်ႉၸၢဝ်းတႆးယူႇ ဝႃႈၼႆ။ “သိုၵ်းမၢၼ်ႈ – သိုၵ်းၶၢင် ဢၼ်ၶဝ်ယိုဝ်းၵၼ် တီႈမိူင်းမွၵ်ႇၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် တေပဵၼ်ၸွမ်းဝၢၼ်ႈ ပီႈၼွင်ႉတႆး ႁဝ်းၶႃႈယူႇ မိူၼ်ၼင်ႇ – မၢၼ်ႈၸေႊ၊ ဝဵင်းၶမ်း၊ မိူင်းမႂ်ႇ၊ ႁၢၼ်ထၢၵ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈၵႂႃႇယူႇဝႆႉ ႁိမ်းႁူႉၽၵ်းတူၶႄႇ ယဝ်ႉၵေႃႈ တၢင်းဝၢၼ်ႈၼမ်ႉတိုင်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉထႅင်ႈ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းမိူင်းမွၵ်ႇ သိုပ်ႇလၢတ်ႈ ၼႄၼင်ႇၼႆ။ ပၢင်တိုၵ်း တီႈဝဵင်းမိူင်းမွၵ်ႇၼႆႉ တႄႇပဵၼ်မႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 07/05/2024 ၼၼ်ႉသေ ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် သဵင် ၵွင်ႈပႆႇယဵၼ် ဝႃႈၼႆ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ၾႆးမႆႈၵၢတ်ႇ ဝဵင်းမိူင်းမွၵ်ႇ ၸဝ်ႈသိုၵ်းလူင် ၼေႃႇပူႇ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ KIA လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ပၢင်တိုၵ်း တီႈမိူင်းမွၵ်ႇၼႆႉ ႁဝ်း ၶႃႈ တိုၵ်းမႃး ၶၢဝ်းတၢင်း 2 ဝူင်ႈယဝ်ႉ ပႆႇသိမ်းလႆႈ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶမယ 437 ”- ဝႃႈၼႆ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ တီႈဝဵင်းမျိတ်ႉၵျီးၼႃးၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ဢၼ်ပၵ်းဝႆႉတီႈၼၼ်ႈ လၢမ်းယိုဝ်းၵွင်ႈလူင် ၵႂႃႇၵူႈႁူး ၵူႈတၢင်းသေ ၸႂ်ႉပႃးၶိူင်ႈမိၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉထႅင်ႈ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းမျိတ်ႉၵျီးၼႃး လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “တီႈဝဵင်းမျိတ်ႉၵျီးၼႃးၼႆႉ မီး 4-5 ဝၼ်းယဝ်ႉ ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုဝ်းၵွင်ႈလူင် ၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ်ပၼ်ႇ ၸိူင်ႉၼႆ သဵင်မၢၵ်ႇၼႆႉ မေႃးၵူႈၶိုၼ်ႈ။ မိူဝ်ႈဝႃး ဝၼ်းတီႈ 19 ၼႆႉ ၶဝ်ယိုဝ်းတင်းဝၼ်း။ မိူဝ်ႈၼႆႉ ၶဝ်တႄႇယိုဝ်းမၢၵ်ႇလူင် ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉ 3 မူင်း ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်း 11 မူင်းသမ်ႉ ၶဝ်ၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ် ၵႂႃႇပွႆႇမၢၵ်ႇတၢင်းဝဵင်းမိူင်းမွၵ်ႇၼၼ်ႉထႅင်ႈဢေႃႈ။ တေႃႈလဵဝ် ႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇႁတ်းဢွၵ်ႇႁိူၼ်း ယွၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ သၢၼ်ႈႁႅင်းၼႃႇၶႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ပူၼ်ႉမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 9 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်းမွၵ်ႈ 3 မူင်း သိုၵ်းၶၢင် KIA – PDF ၸႂ်ႉၻရူၼ်ႊပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇ တီႈၶူဝ်ၼမ်ႉၵဵဝ် (ဗလမင်းထင် တံတား) ဢၼ်မီးၼႂ်းၵႄႈမျိတ်ႉၵျီးၼႃး – ဝဵင်းမႂ်ႇ ၼႆယဝ်ႉ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2024-05-20T14:44:56

https://shannews.org/archives/53074

ၽူႈတၢင်ၼႃႈ (ရှေ့နေ) သွင်ၵေႃႉ တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ၺႃးၸူၼ်

ၽူႈတၢင်ၼႃႈ (ၵူၼ်းယိင်း) သွင်ၵေႃႉ ၺႃးၸူၼ် ၸွမ်းတၢင်း တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊ သုမ်းၵႂႃႇငိုၼ်းၶမ်းလႄႈ ၾူၼ်း ၸိူဝ်း ၼႆႉ။ ဝၼ်းတီႈ 19/05/2024 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 1 မူင်းၶိုင်း ၽူႈတၢင်ၼႃႈ (ၵူၼ်းယိင်း) သွင်ၵေႃႉ ၺႃးၵူၼ်းဢမ်ႇႁူႉ ၾၢႆႇဢွၼ်ႇ ၸၢႆးၼုမ်ႇ 4 ၵေႃႉ ဢဝ်ၵွင်ႈငႃသေ ၸူၼ်ဢဝ်ငိုၼ်းၶမ်းလႄႈ ၾူၼ်းၵႂႃႇ တီႈသဵၼ်ႈတၢင်းမၢႆ 5 ၵွင်း 45 ပွၵ်ႉၼိူဝ် ဝဵင်းမူႇ ၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ ၼႆယဝ်ႉ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ မၢႆရူတ်ႉၵႃး ၸုမ်းဢမ်ႇႁူႉၾၢႆႇ ဢၼ်ၸူၼ်ၽူႈတၢင်ၼႃႈ တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းမူႇၸေႊ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၵူၼ်းႁၢႆႉၼၼ်ႉ ၶီႇၵႃးလမ်းၼိုင်ႈ ၸွမ်းလင်ၶဝ်မႃးသေ ႁေႃႈပူၼ်ႉၵႃးၶဝ်ၵႂႃႇ ပိၵ်ႉဢိုတ်းတၢင်းၶဝ်ပႅတ်ႈ ယဝ်ႉၵေႃႈ လူင်းၵႃးမႃးသေ ဢဝ်ၵွင်ႈငႃၶဝ် ၸႂ်ႉၵိုတ်းၵႃး။ ၵူၼ်းႁၢႆႉၼၼ်ႉ ဢဝ်ၵွင်ႈထုပ်ႉမၢၼ်ႇၵႃးၶဝ် ဢမ်ႇၵွႆ။ သေႉၼႄႇ သွင်ၵေႃႉသမ်ႉ ပိုတ်ႇမၢၼ်ႇၵႃးပၼ် ၵူၼ်းႁၢႆႉၼၼ်ႉ ၸူၼ်ဢဝ်သၢႆၶေႃး၊ မူင်းၶူၺ်း (မႅင်းၶူၺ်း၊ ၸွပ်ႇမိုဝ်း) ၊ ငိုၼ်းမၢၼ်ႈ 30 သႅၼ်ပၢႆလႄႈ ၾူၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵႂႃႇ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ တေၶိုင်ဢဝ်ၵႃးပၢႆႈထႅင်ႈ ၵူၺ်းၵႃႈ ၽၵ်းတူၵႃး ဢမ်ႇပိုတ်ႇလႆႈလႄႈ ဢမ်ႇတၼ်းလႆႈၵႂႃႇၶႃႈ ၵႃးတႄႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ဢွၼ်ႇၸၢႆးၼုမ်ႇ 4 ၵေႃႉ ဢၼ်ၸူၼ် ၽူႈတၢင်ၼႃႈသွင်ၵေႃႉၼၼ်ႉ တေမီးဢႃယု 20 ပၢႆ ယဝ်ႉၵေႃႈ လၢတ်ႈၵႂၢမ်းမၢၼ်ႈ။ တင်းမူတ်း ၶီႇမႃးၸွမ်းၵၼ် ၼႂ်းၵႃးၼၼ်ႉ 4 ၵေႃႉ တႃႇသွင်ၵေႃႉ ယိပ်းၵွင်ႈလူင်းၵႃး မႃးၸူၼ်၊ တႃႇသွင်ၵေႃႉသမ်ႉ ၵိုတ်းဝႆႉၼိူဝ်ၵႃး ဝႃႈၼႆ။ မိူၼ်ၼႆ ၼင်ႇၵဝ်ႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 17/05/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၶိုၼ်း 11 မူင်းၶိုင်ႈ ဢွၼ်ႇယိင်း သွင်ၵေႃႉ ၽွင်းတိုၵ်ႉပႆတၢင်း ပွၵ်ႈႁိူၼ်းၼၼ်ႉ ၺႃးၵူၼ်းၸၢႆး 4 ၵေႃႉ သွၼ်ႉရူတ်ႉၶိူင်ႈသွင်လမ်း ၸူၼ်ႁိမ်ဢဝ် ၾူၼ်းၶဝ် တီႈပွၵ်ႉတူဝ်ႇယွတ်ႈ ဝဵင်းမူႇၸေႊ ၼၼ်ႉၵေႃႈ သုမ်းၵႂႃႇၾူၼ်းလုၵ်ႈၼိုင်ႈ ဝႃႈၼႆ။ ၸူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းမႃးၼႆႉ တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊ လႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇၼႆႉ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈသင် ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၽူႈလၵ်ႉၸၵ်ႉၶုတ်ႈလိူင်ႇၼမ်ႁႅင်း။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၸဝ်ႈၶွင်ႁၢၼ်ႉၶၢႆၶမ်း၊ ၵူၼ်းလႅၵ်ႈငိုၼ်း၊ ၵူၼ်းၵႃႉၶၢႆၶူဝ်းၵုၼ်ႇ၊ ႁၢၼ်ႉၶၢႆ ၾူၼ်း၊ ၸဝ်ႈၶွင်ႁၢၼ်ႉပမ်ႉၼမ်ႉမၼ်း၊ ႁၢၼ်ႉၶၢႆၶိူင်ႈၾႆးၾႃႉလႄႈ ၵူၼ်းႁဵတ်းပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵႆႉၺႃးၵူၼ်းဢမ်ႇႁူႉ ၾၢႆႇ တႅမ်ႈလိၵ်ႈသႂ်ႇပႃးၶႅပ်းႁၢင်ႈမၢၵ်ႇၵွင်ႈ၊ မၢၵ်ႇပွမ်းသေ သူင်ႇၸူးလွၵ်ႇငိုတ်ႈ ယွၼ်းငိုၼ်းမႃး ၶိူဝ်းယႂ်း။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းၵႆႉၺႃး ၸူၼ်ၸွမ်းတႃႈၸွမ်းတၢင်းလႄႈ ထုၵ်ႇၶႃႈႁႅမ်တၢႆ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၵႆႉမီးမႃး ၼႆယဝ်ႉ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၽိတ်းမၢႆမီႈ']

2024-05-20T11:36:49

https://shannews.org/archives/53072

မေႊ 21 ၶိုၵ်ႉၶမ်ႇလမ်ႇလွင်ႈတေႃႇတႆးၸိူင်ႉႁိုဝ်

“ဝၼ်းတီႈ 21 လိူၼ်မေႊ” ၵွပ်ႈသင်ႁဵၵ်ႈၶၢၼ်ၵၼ်ဝႃႈ ဝၼ်းလုၵ်ႉ ၽိုၼ်ႉ ဢဝ်ပဵၼ်ၵၢၼ်ၾုၵ်ႇၾင်ၸႂ်ၵၼ်ၼႅၼ်ႈ ၼၵ်းပၵ်းၸႂ် ယွင်ႈၵုၼ်းယွင်ႈမုၼ်ဢူငဝ်း ၸိူဝ်းၽူႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းႁူႉပိုၼ်း ၸဵမ်လဵၵ်ႉယႂ်ႇၼုမ်ႇထဝ်ႈ ၼႂ်းၸိူဝ်း ၽူႈႁၵ်ႉ ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈလၢႆပၢၼ်လၢႆသႅၼ်းမႃး 66 ပီ ၼပ်ႉတင်ႈတႄႇ 1958 ဝၼ်းတီႈ 21 လိူၼ်မေႊ။ ၸဝ်ႈၼွႆႉ (သေႃးယၼ်ႇတ) လႄႈ ၸဝ်ႈလုင်းၵုင်ႇၼ မႄႈၵႅၼ်း ပိူင်လူင်မၼ်းလူၺ်ႈၵၢၼ်ဢမ်ႇယုမ်ႇၸႂ်မၢၼ်ႈ ဢၼ်လႆႈၸႂ်ၵၼ်သေႁဵတ်းလိၵ်ႈၵိၼ်ၵႅၼ်ႇပၢင်လူင်မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 12 လိူၼ်ၾႅပ်ႉၿိဝ်ႊရီႊ 1947 တီႈ (ဝၢၼ်ႈပၢင်လူင် ဢိူင်ႇပၢင်လူင် ပႃႈတႂ်ႈၼႃႈၵၢၼ်ၽွင်းငမ်းၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းလၢႆးၶႃႈ-ယၢမ်းၼၼ်ႉ) သေတေပူၵ်းတင်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢွၼ်ၼႃႈတေဢဝ်ၵွၼ်းၶေႃတႂ်ႈဢိင်းၵလဵတ်ႈ။ တေႃႇမႃးထိုင် ဝၼ်းတီႈ 4 လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ 1948 မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ဢၼ်တူၵ်းလူင်းလႆႈၸႂ်ႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်ပူၵ်းတင်ႈမႃးၼၼ်ႉ ၵေႃႈလႆႈမိူင်းၵွၼ်းၶေႃ ပဵၼ်ၵၢၼ်ၸူမ်းသိူဝ်းလီၸႂ်ဢမ်ႇယဝ်ႉဢမ်ႇဝၢႆး။ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းယူႇႁူမ်ႈၵၼ်မႃးၸမ် 10 ပီ ၵွႆးမီးလွင်ႈၶီႇၼဵၵ်းတဵၵ်းတဵင်ၵၼ် ႁၢမ်ႈႁႅတ်ႉၵၼ်ပၼ်တၢင်းၽိတ်းၵၼ် ၶႃႈႁႅမ်ဢဝ်တၢႆၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉၵၼ်ယူႇၶိူဝ်းၶိူဝ်း။ ဢွၼ်ၼႃႈၼၼ်ႉမိူဝ်ႈၼႂ်းလိူၼ်သႅပ်ႉထႅမ်ႊၿိူဝ်ႊ 24 ဝၼ်း 1947 ဢၼ် ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ၵုမ် ၽူႈတႅၼ်းၵူၼ်းမိူင်းမၵ်းမၼ်ႈ ပိူင်ယုၵ်းယၢင်ႇပိူင်ပိုင်း ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မတ်ႉတႃ (5) သေ “တွၼ်ႈလႅၼ်လိၼ်ဢၼ်ႁဵၵ်ႈၶၢၼ်ဝႃႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၸိုင်ႈတႆး(Federated Shan States) လႄႈမိူင်းဝႃႉ (Wa States) ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈႁူမ်ႈၵၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ ၸိုင်ႈတႆး (Shan States) ၶဝ်ႈပႃး ၼႂ်းလုၵ်ႈၸုမ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မျၢၼ်ႇမႃႇ မိူင်းၼိုင်ႈ။ ပိူဝ်ႈတႃႇၵူၼ်းၵိုၵ်းမိူင်းတႄးႁူတ်ႈသၼ်လွႆတေမီးလွင်ႈယုမ်ႇယမ်မၼ်ႈၸႂ် ၸင်ႇဢၢၼ်းယူၵ်ႉဢဝ် ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်း တႆး ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၵေႃႉႁႅၵ်ႈ။ တၢင်းၾၢႆႇၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ၽသပလ ၶဝ်လႆႈၸႂ် ဢၢၼ်းဢဝ်ၸဝ်ႈ ၾႃႉတွင်ႇပႅင်ႇ ၶုၼ်ပၢၼ်းၸိင်ႇ ပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ။ ၵွႆးၵႃႈၼၢင်းၾႃႉတွင်ႇပႅင်ႇသမ်ႉ ပဵၼ်လုၵ်ႈၶိုင်ႈ ဢိင်းၵလဵတ်ႈ-မၢၼ်ႈ။ ၸင်ႇဝႃႈတိုၵ်ႉႁႃပူၼ်ႉဢွၵ်ႇတႂ်ႈမိုဝ်းဢိင်းၵလဵတ်ႈၵွႆးလႄႈၼႆသေ လိုၼ်းသုတ်း ၸင်ႇလိူၵ်ႈယူၵ်ႉ ဢဝ်ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈႁူမ်ႈတုမ်မိူင်းမၢၼ်ႈၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်း။ ၼၼ်သေတႃႉ ပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈဢဝ်ၸိုဝ်ႈသဵင်မၼ်းၵူၺ်း။ ဢမ်ႇမီးဢမ်းၼၢၸ်ႈတဵမ်ထူၼ်ႈ။ ထိုင်မႃးဝၼ်းတီႈ 7 လိူၼ်ၾႅပ်ႈၿိဝ်ႊ 1957 ဝၼ်းၶိူဝ်းတႆး ႁိုဝ် ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆးၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်း မိူင်း သီပေႃႉလႄႈမိူင်းယႆ 1 မိုၼ်ႇပၢႆ လႆႈဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇၼႄၵၢင်ၸႂ်တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈႁဵၵ်ႈႁွင်ႉတုၵ်းယွၼ်းသႅၼ်ႇပၢဝ်ႇ ဢမ်ႇႁႂ်ႈၸဝ်ႈၾႃႉၶဝ် ဢၼ်ပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၶပ်းၶိုင်တႃႇဢဝ်ၵွၼ်းၶေႃၼၼ်ႉ ပူတ်းပွႆႇဝၢင်းၽႃႈဢမ်းၼၢၸ်ႈ ၸွမ်းၼင်ႇ လိၵ်ႈၵိၼ်ၵႅၼ်ႇလိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင်သေပူၵ်းတင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မျၢၼ်ႇမႃႇမႃးၸွမ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ ထႅင်ႈ ပီလဵဝ်ၵွႆးၵေႃႈတဵမ် 10 ပီယဝ်ႉလႄႈႁႂ်ႈၸိုင်ႈတႆးလႆႈၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မျၢၼ်ႇမႃႇ။ သိုပ်ႇမႃးထိုင် ဝၼ်းတီႈ 26 – 29 ၼႂ်းလိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊလ် ပီ 1957 လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉၸွမ်တႆး တႃႈၵုင်ႈ လႄႈ ဝဵင်းလိူဝ်ႇ မႃးၶွၼ်ႈတုမ် တီႈဝဵင်းသီႇပေႃႉ ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်တင်းၵူၼ်းမိူင်း ၼႂ်းၼၢမ်းၸိုဝ်ႈပၢင်ၵုမ် ဝႃႈ “ပၢင်ၵုမ် လွင်ႈလိၵ်ႈလၢႆးလႄႈၾိင်ႈငႄႈ” ပဵၼ်ၼႃႈတိူဝ်ႈ တူင်ႉၼိုင်ၵဵဝ်ႇလွင်ႈၵၢၼ်တႃႇၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇလႄႈ ပူၵ်းပွင်ၵၢမ်ႇၸႃႇတႃႇ မိူင်းတႆးႁင်းၶေႃ။ တေႃႇမႃးထိုင် ဝၼ်းတီႈ 16 – 19 လိူၼ်မေႊ ၼႂ်း 1957 ၼၼ်ႉ တူဝ်တႅၼ်းၵူၼ်းမိူင်းၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးၵူႈတီႈ ၼပ်ႉႁူဝ် ၵူၼ်း မွၵ်ႈႁႃႈပၢၵ်ႇပၢႆ မီးၸဵမ်ၵူၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတင်းပူႇႁဵင်ပူႇၵၢင်ႉတင်းၶုၼ်ၽွင်းမိူင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၽူႈတႅၼ်းၵူၼ်း မိူင်းလႄႈလုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉၸွမ်ၶဝ် မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ၵုမ်တီႈဝဵင်းမိူင်းယႆ ဢုပ်ႇႁႃလိုဝ်းၵိူဝ်းၵုမ်ၵၼ် လူၺ်ႈၵၢၼ် ဢၼ်ယူႇၸွမ်းမၢၼ်ႈမႃးၸူဝ်ႈၶၢဝ်းၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မႃးၼႆႉ မီးလွင်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ယူပ်ႈယွမ်း လွင်ႈႁၢမ်းႁႅၵ်း သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ် ၵူႈလွင်ႈ ဢိၵ်ႇတင်းၵၢၼ်ထုၵ်ႇလႆႈလိူၵ်ႈႁႃသဵၼ်ႈတၢင်း ပွင်သၢင်ႈၵၢမ်ႇၸႃႇတႃႇ ၸိုင်ႈတႆးႁင်းၶေႃ ၼင်ႇဢဵၼ်းဢၢၼ်းၵၢင်ၸႂ် ၶႂ်ႈလႆႈၶႂ်ႈပဵၼ်။ သိုပ်ႇၼၼ်ႉ ထိုင်မႃး ဝၼ်းတီႈ 29 လိူၼ်ၻီႊသႅမ်ႊၿိူဝ်ႊ ၼႂ်းပီ 1957 ၼၼ်ႉၵွႆး ၽူႈတႅၼ်းၵူၼ်းမိူင်းတႆးၸတ်းႁဵတ်း “ပၢင်ၵုမ်ၶူၼ်ႉၶႆႈၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း” တီႈၼႂ်းဝဵင်းလူင်တႃႈၵုင်ႈလႄႈလူဢၢၼ်ႇၼႄၽိုၼ်လိၵ်ႈ “လွင်ႈၽူလ်ၽွၼ်း ၵၢၼ် တုမ်ႉတိူဝ်ႉမိူင်းတႆး” ၼႂ်းၽိုၼ်လိၵ်ႈၼၼ်ႉၸီႉၸႅင်ႈၼႄဝႆႉ တင်းႁူဝ်ယွႆႈႁူဝ်ယႅမ်း ႁူမ်ႈတင်းၵၢၼ်မိူင်း ၵၢၼ်ၽွင်းငမ်း လွင်ႈသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်း ၻီႊမွၵ်ႉၶရေႊသီ ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီးမိူင်းတႆးၸိူဝ်းၼႆႉ။ သေႃးယၼ်ႇတ ၵေႃႉယၢမ်ႈပဵၼ်ၽူႈမီးၸၼ်ႉ သိုၵ်းၸဝ်ႈၾႃႉ မိူင်းဝၼ်း ၼႂ်းမိူင်းၶႄႇ သေဢၼ်လူင်းမႃးမီးယူႇဝႆႉ ၼႂ်းဝၢၼ်ႈမေႃႇၵေႃႈ လႆႈမႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ၵုမ်ပႃးတီႈမိူင်းယႆ မိူဝ်ႈ 1957 ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉၵေႃႈ ပူၼ်ႉၵႂႃႇတၢင်း ၵဵင်းတုင်သေ ၵႂႃႇႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ်တင်းၸဝ်ႈၾႃႉၵဵင်းတုင် ၸဝ်ႈၾႃႉၸၢႆးလူင် ယဝ်ႉဢုပ်ႇ ၵုမ်ၵၼ် ပိူဝ်ႈတႃႇၵၢၼ် လုၵ်ႉ ၽိုၼ်ႉ တႆးလႄႈ မီးလွင်ႈထုၵ်ႇဢူၵ်းထုၵ်ႇၸႂ်ၵၼ်သေ ၸဝ်ႈၸၢႆးလူင် ၸင်ႇတင်ႈၸိုဝ်ႈ မႂ်ႇပၼ် ႁဵၵ်ႈၶၢၼ်ၼၢမ်းဝႃႈ ၸဝ်ႈၼွႆႉ ။ သေႃးယၼ်ႇတ ႁိုဝ် ၸဝ်ႈၼွႆႉ လႆႈႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်တင်း ၸဝ်ႈၶုၼ်သိုၵ်း ဢၼ်ပၢႆႈမႃးမီးယူႇၼႂ်းၵဵင်းမႆႇလႄႈ ယၢမ်ႈပဵၼ်ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် တပ်ႉသိုၵ်း ၸဝ်ႈၾႃႉ “ၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ်” (Youth of Keng Tung)” ၵေႃႉပဵၼ်ဢၢဝ်ၶွင်ၸဝ်ႈၸၢႆးလူင် ၸဝ်ႈၾႃႉၵဵင်းတုင်။ ဝၢႆးသေႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ်တင်းၸဝ်ႈၶုၼ်သိုၵ်းယဝ်ႉ ၸဝ်ႈၼွႆႉၽႅဝ်ၵႂႃႇတီႈမိူင်းၾၢင် မိူင်းထႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၵႂႃႇႁူပ်ႇၵၼ် တင်းပေႃႈလဵင်ႉၵုင်ႇၼလႄႈပေႃႈလဵင်ႉၸိၵ်းတ သွင်ပီႈၼွင်ႉ ဢၼ်ပဵၼ်ၵူၼ်းၸႃႇတိ ပွတ်းမႄႈၵႅၼ်း ၸႄႈဝဵင်း မိူင်းတူၼ်။ ပေႃႈလဵင်ႉၵုင်ႇၼလႄႈပေႃႈလဵင်ႉၸိၵ်းတ ပဵၼ်ၵူၼ်းၵႃႉ မီးငိုၼ်း လုၵ်ႈၼွင်ႉ မီးၵွင်ႈမီးၵၢင်ႇ။ ၸဝ်ႈၼွႆႉ ၸင်ႇလႆႈဢုပ်ႇဢူဝ်းၸႅင်ႈလႅင်းၼႄပေႃႈလဵင်ႉၵုင်ႇၼ လႄႈ ပေႃႈလဵင်ႉၸိၵ်းတ ၵဵဝ်ႇလွင်ႈငဝ်းလၢႆးၼႂ်းမိူင်းတႆး ။ ႁူမ်ႈဝႃႈတဵမ် 10 ပီယဝ်ႉၵေႃႈမိူင်းတႆးတေၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇဢမ်ႇလႆႈ ၵွႆးဢမ်ႇၵႃး ယင်းပၢႆၺႃးလူလၢႆပူၼ်ႉပႅၼ် သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ် လႄႈၵူႈလွင်ႈလွင်ႈၵေႃႈႁၢမ်းႁႅၵ်းၶၢတ်ႇၸုတ်ႈတင်းပိုၵ်း။ ဝၢႆးလႆႈႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇၵၼ်ယဝ်ႉ ၽွင်းႁူဝ်ပီ 1958 ပေႃႈလဵင်ႉၵုင်ႇၼ ပႃးဢဝ်ၸဝ်ႈၼွႆႉၵႂႃႇၸူးပူႇႁဵင်ပၺ်ႇၺႃႇ တီႈမႄႈၵႅၼ်းသေ ႁႂ်ႈဢွၼ်ၸဝ်ႈၼွႆႉၵႂႃႇထူပ်း ၸဝ်ႈသူၺ်ႇၵျီႇ ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းပၼ်ႇ။ ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းပၼ်ႇၵေႃႈ ၽွမ်ႉတေၸွႆႈထႅမ်ၼႆသေႁွင်ႉဢဝ်ပူႇႁဵင်ၼႃးလေႃး ႁူဝ်ၼႃႈပလိၵ်ႈၶွင်ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းပၼ် ၸၢႆးၸၢမ်ႇလူၼ်း မႃးၸွႆႈၸဝ်ႈၼွႆႉလႄႈၸဝ်ႈၼွႆႉၸင်ႇၶွၼ်ႈတုမ်လႆႈၵူၼ်း 31 ၵေႃႉယဝ်ႉၶၢမ်ႈမႃးၾၢႆႇဢွၵ်ႇၶူင်း။ ထိုင်မႃးဝၼ်းတီႈ 21 လိူၼ်မေႊ 1958 ၸဝ်ႈၼွႆႉ ၸင်ႇလႆႈဢွၼ်ဢဝ်ၽူႈႁၵ်ႉၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး ၸတ်းႁဵတ်း ပၢင်ၵိၼ်ၼမ်သၸ်ႉၸႃႇတီႈႁူၺ်ႈပု ႁိမ်းသူပ်းၼမ်ႉၵျွတ်ႈ တေႃႇၼႃႈၽႃလႅင် ၼႂ်းဢိူင်ႇမိူင်းႁၢင် ၸႄႈဝဵင်းမိူင်း တူၼ် ႁိမ်းလႅၼ်လိၼ်ထႆး လုၵ်ႉဢဝ်တီႈၼၼ်ႉ ဝၼ်းၼၼ်ႉ သေၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈပဵၼ်မႃး “တပ်ႉသိုၵ်းၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ် ႁဵတ်းၵၢၼ်ၵွၼ်းၶေႃၸိုင်ႈတႆး”။ မွၼ်းၶိူဝ်း 20-05-2024 (*** ပွင်ႈၵႂၢမ်းႁူဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ပၢႆးဝူၼ်ႉ ၼမ်ႉၵႂၢမ်းလႄႈ တၢင်းႁၼ်ထိုင်သုၼ်ႇတူဝ် ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ ၸဝ်ႈပၢႆၵမ် ၵူၺ်းၶႃႈဢေႃႈ။)

['ပိုၼ်း', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၶေႃႈထတ်းသၢင်']

2024-05-20T08:00:00

https://shannews.org/archives/53060

ပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆး ၶၢဝ်းမႆႈ ပီၼႆႉ တီႈမိူင်းယႆ လုၵ်ႈႁဵၼ်းလူတ်းယွမ်းၼမ်

ပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈလၢႆးတႆး ၶၢဝ်းမႆႈ တီႈဢိူင်ႇႁူဝ်ယ ဝဵင်းမိူင်းယႆ ပီၼႆႉ လုၵ်ႈႁဵၼ်းလူတ်းယွမ်းၼမ် ယွၼ်ႉငဝ်းလၢႆး ၵပ်ႉၵိၼ်းလၢႆၾၢႆႇ ဝႃႈၼႆ။ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 25/03/2024 တေႃႇထိုင် 10/05/2024 ၶၢဝ်းတၢင်း 45 ဝၼ်းမႃးၼႆႉ ယူႇတီႈ ၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးလႄႈ ၾိင်ႈငႄႈတႆး ဢိူင်ႇႁူဝ်ယ ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းယႆ ၸႄႈတွၼ်ႈလႃႈသဵဝ်ႈ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ဢွၼ်ႁူဝ်သေ ပိုတ်ႇပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈလၢႆးတႆး ၶၢဝ်းမႆႈမႃး တႃႇ 18 ပၢင် လုၵ်ႈႁဵၼ်းမီး 661 ၵေႃႉလႄႈ မေႃသွၼ်မီး 36 ၵေႃႉ ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းမိူင်းယႆ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ပီၼႆႉ လုၵ်ႈႁဵၼ်းလူတ်းယွမ်းၼမ် မွၵ်ႈ 60 -70 ၼႆႉယဝ်ႉ။ ပီၼႆႉ ၸၼ်ႉသီႇ လုၵ်ႈႁဵၼ်း ဢမ်ႇမီးသေၵေႃႉၶႃႈ။ ယွမ်းတႄႉယွမ်းၵူႈၸၼ်ႉၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၸိူဝ်းသႅၼ်းယႂ်ႇ ပေႃႈမႄႈဢမ်ႇပေႃးပၼ်ႁႅင်း ဢွၵ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ်ပႅတ်ႈ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ဢွၵ်ႇၵႂႃႇၼွၵ်ႈမိူင်း။ ယွၼ်ႉငဝ်းလၢႆးၵပ်ႉၵိၼ်းလၢႆ ၾၢႆႇလၢႆတၢင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပီၵၢႆတႄႉ လုၵ်ႈႁဵၼ်းမီး 711 ၵေႃႉဢေႃႈ”- ဝႃႈ ၼႆ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ပွႆးလူင်းပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆး ၶၢဝ်းမႆႈ တီႈဢိူင်ႇႁူဝ်ယ ဝဵင်းမိူင်းယႆ ဝၼ်းတီႈ 18/05/2024 ၼႆႉ ၸင်ႇၸတ်းႁဵတ်း ပွႆးလူင်းပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈလၢႆးတႆး ၶၢဝ်းမႆႈ တီႈလုမ်းၵေႃလိၵ်ႈ လၢႆး ဢိူင်ႇႁူဝ်ယသေ တွၼ်ႈသူးၼမ်ႉၸႂ် ပၼ်လုၵ်ႈႁဵၼ်း။ ယဝ်ႉၵေႃႈ တွၼ်ႈသူးၼမ်ႉၸႂ် ငိုၼ်းၵမ်ႉၸွႆႈ မေႃသွၼ် 1 ၵေႃႉလႂ် 150,000 ပျႃး တႃႇ 36 ၵေႃႉ ၼႆယဝ်ႉ။ ဢိူင်ႇႁူဝ်ယ ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းယႆၼႆႉ တင်းမူတ်းမီး 22 ဝၢၼ်ႈ ပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆး ဢၼ်လႆႈပိုတ်ႇၵႂႃႇ ပီၼႆႉ တင်းမူတ်းမီး 18 ပၢင် (18 ဝၢၼ်ႈ) ၼႆယဝ်ႉ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ']

2024-05-20T07:00:00

https://shannews.org/archives/53056

ဢွၼ်ႇယိင်းသွင်ၵေႃႉ ၺႃးၸူၼ်ၸွမ်းတၢင်း တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊ

ဢွၼ်ႇယိင်း သွင်ၵေႃႉ ၺႃးၵူၼ်းၸၢႆး 4 ၵေႃႉ ၸူၼ်ၸွမ်းတၢင်း သုမ်းၵႂႃႇၾူၼ်းလုၵ်ႈၼိုင်ႈ တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 17/05/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၶိုၼ်း 11 မူင်းၶိုင်ႈ ဢွၼ်ႇယိင်း သွင်ၵေႃႉ ၽွင်းတိုၵ်ႉပႆတၢင်းပွၵ်ႈႁိူၼ်းၼၼ်ႉ ၺႃး ၽူႈၸၢႆး 4 ၵေႃႉ သွၼ်ႉရူတ်ႉၶိူင်ႈသွင်လမ်း ၸူၼ်ႁိမ်ဢဝ်ၾူၼ်းၶဝ် တီႈပွၵ်ႉတူဝ်ႇယွတ်ႈ ဝဵင်းမူႇၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်း ႁွင်ႇ လႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ သုမ်းၵႂႃႇၾူၼ်းလုၵ်ႈၼိုင်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းမူႇၸေႊ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ဢွၼ်ႇယိင်းသွင်ၵေႃႉၼႆႉ လုၵ်ႉတၢင်းတူဝ်ႇယွတ်ႈသေ ပႆ ၶိုၼ်ႈမႃးတၢင်းၾၢႆႇႁွင်ႇ ၺႃးၵူၼ်းၸၢႆး 4 ၵေႃႉ သွၼ်ႉရူတ်ႉၶိူင်ႈမႃးၸွမ်းၵၼ်သွင်လမ်းသေ ၸူၼ်ႁိမ်ဢဝ်ၾူၼ်းၶဝ် ဢွၼ်ႇယိင်းၵေႃႉၼိုင်ႈတႄႉ တၼ်းလႅၼ်ႈပၢႆႈလွတ်ႈ ထႅင်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈတႄႉ ဢမ်ႇတၼ်းပၢႆႈ ထုၵ်ႇႁိမ်းၾူၼ်းၵႂႃႇ ၵေႃႉထုၵ်ႇႁိမ်ၾူၼ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉ ၸင်ႇယွၼ်းတၢင်းၸွႆႈထႅမ် ၵူၼ်းႁိမ်းႁွမ်းၼၼ်ႉသေ လႆႈမိူဝ်းသူင်ႇမၼ်းၼၢင်းထိုင်ႁိူၼ်း ဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ သိုပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ – “ၵူၼ်းႁၢႆႉ 4 ၵေႃႉၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၽႂ်ၸုမ်းလႂ်ႁဵတ်း ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပႆႇႁူႉၶႃႈ ဝၢႆးၶဝ်ၸူၼ်လႆႈ ၾူၼ်းယဝ်ႉၼၼ်ႉ ပၢႆယိုဝ်းၵွင်ႈလွၵ်ႇငိုတ်ႈထႅင်ႈ 2 ၵမ်းဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ဢွၼ်ႇယိင်း သွင်ၵေႃႉ ဢၼ်ၺႃးၸူၼ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၸၢဝ်းၶၢင် မႃးၶၢတ်ႇယူႇဝႆႉ တီႈပွၵ်ႉတူဝ်ႇယွတ်ႈ ဝဵင်းမူႇၸေႊ ဝႃႈ ၼႆ။ ပူၼ်ႉမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 21/04/2024 ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်း ၼၼ်ႉၵေႃႈ ပႃႈသၢၼ်ႇလိၼ်းမေႇ ၵူၼ်းပွၵ်ႉႁွင်ႇ ႁေႃႈရူတ်ႉၶိူင်ႈလမ်းၼိုင်ႈသေ တေၵႂႃႇႁဵတ်းသမၢတ်ႉၵၢတ်ႉ တီႈၵၢတ်ႇၸၢင်ႉၽိူၵ်ႇ (ဆင်ဖြူစျေး) ၼၼ်ႉ ၺႃးၽူႈၸၢႆးသွင်ၵေႃႉ ႁေႃႈရူတ်ႉၶိူင်ႈၸွမ်းလင် လမ်းၼိုင်ႈသေ ထိုင်မႃးတီႈယွမ်ႇၽူၺ်းႁုင်း ပွၵ်ႉတူဝ်ႇယွတ်ႈၼႆႉ ပိတ်ႉရူတ်ႉ ၶိူင်ႈမၼ်းၼၢင်းလူမ်ႉ ၶိုင်ၸူၼ်ႁိမ်ဢဝ်ရူတ်ႉၶိူင်ႈပၢႆႈ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇတၼ်းလႆႈ ယွၼ်ႉၵူၼ်းႁိမ်းႁွမ်း ဢွၵ်ႇမႃးၸွႆႈၶိုတ်း ဝႃႈၼႆ။

['ၽိတ်းမၢႆမီႈ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-19T16:32:22

https://shannews.org/archives/53053

ၵၢၼ်ပွင်မိူင်း ဢၼ်ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇၶဝ် လီယိူင်ႈ

ပွၵ်ႈၵမ်းၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈ လၢတ်ႈမႃးဝႃႈ မိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ တေသိုပ်ႇပဵၼ်ဝႆႉ လုၵ်ႈၸုမ်း ဢႃႊသီႊယၼ်ႊယူႇ ၵူၺ်းၵႃႈ မိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဢမ်ႇမီးဝႆႉလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း လုၵ်ႈၸုမ်း ဢႃႊသီႊယၼ်ႊ ယွမ်းႁပ်ႉၼၼ်ႉလႄႈ တီႈၸၼ်ႉၵၢၼ်မိူင်းၼႆတႄႉ မိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇတၢင်တူဝ်ၶဝ်ႈပႃးၼၼ်ႉ လီသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ သင်ဝႃႈ ၽူႈတႅၼ်းတၢင် ၼႂ်းၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၶုၼ် ဢၼ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈလွင်ႈတႅၼ်းတၢင် ၵၢၼ်မိူင်းၼၼ်ႉ ၶႂ်ႈၶိုၼ်ႈ ၼႆၸိုင် ၶိုၼ်ႈလႆႈယူႇ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸိူဝ်းသူၶဝ် ႁူဝ်ၼႃႈၾၢႆႇသိုၵ်းၼႆႉတႄႉ ၶိုၼ်ႈၸွမ်းဢမ်ႇလႆႈ။ ၵွပ်ႈသင်လႃႇ ပေႃးၼႆ ၸိူဝ်းၶဝ်ႁူဝ်ၼႃႈၸုမ်းသိုၵ်းၼၼ်ႉ ၾၢႆႇႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇယိုၼ်ယၼ်ဝႆႉ ပဵၼ်ႁူဝ်ၼႃႈ ၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼၼ်ႉၼႃႇ မိတ်ႊသတိူဝ်ႊ လီႊသျႅင်ႊလုင်း လၢတ်ႈတေႃႇသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၼႂ်းမိူင်းၶဝ် မိူင်း သိင်ႊၵပူဝ်ႊ ၵွၼ်းမၼ်းတေဢူၼ်းမွပ်ႈၼႃႈၵၢၼ်တၼ်းႁဵင်း ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၸိုင်ႈမိူင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မိူင်းသိင်ႊၵပူဝ်ႊ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈဝၢၼ်ႈတမ်ႇငႃႈႁႃပူႁႃပႃသေ ၸႃႉတိုၼ်ႇၸိုၼ်ႇၽုတ်း တေႃႇထိုင်ပဵၼ် လႆႈမႃး ၸိုင်ႈမိူင်းမၢၵ်ႈမီး တႅဝ်းထီႉၼိုင်ႈ ၼႂ်းလူၵ်ႈ (လုမ်ႈၾႃႉ) ၼႆႉ ငဝ်ႈငႃႇ ၵဝ်ႉၵၼ်းမၼ်း ပဵၼ်လီႊၵွၼ်ႊ ယိဝ်ႊ ပေႃႈလီႊသျႅင်ႊလုင်ႊ တမ်းၼၼ်ႉ ပူႊသျူၵ်ႊတၢဝ်ႊယဝ်ႉ ၸင်ႇထိုင်ၼႂ်းမိုဝ်းလီႊသျႅင်ႊလုင်ႊ ဢုပ်ႉ ပိူင်ႇၽွင်းငမ်းႁိုင် 20 ပီမိူင်းယဝ်ႉ ဢမ်ႇမီးၵူၼ်းၵေႃႉလႂ်၊ ၸုမ်းလႂ် တူၵ်ႇတၵ်ႉ တုၵ်းယွၼ်းသေတႃႉ လူၺ်ႈ ၸႂ်ႁူႉပုၼ်ႈၽွၼ်းတူဝ်ၵဝ်ႇသေ လီႊသျႅင်ႊလုင်ႊ ယိုၼ်ႈမွပ်ႈပၼ်ဢႃႇၼႃႇ တီႈၵေႃႉဢမ်ႇၸႂ်ႈ လုၵ်ႈလၢၼ် ၶိူဝ်းႁိူၼ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ။ ၵဵဝ်ႇၵပ်း လွင်ႈလႆႈဢွၼ်ႁူဝ် ၽွင်းငမ်းဝၢၼ်ႈမိူင်းမႃးၼၼ်ႉ မၼ်းလၢတ်ႈၵႂႃႇဝႃႈ ၵဝ်ၶႃႈ ပဵၼ်ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ် ၸိုင်ႈမိူင်း ၵေႃႉၼိုင်ႈၼႆ သိုဝ်ႈသိုဝ်ႈၽဵင်ႈၽဵင်ႈ ဢွၼ်ႇၵူၺ်း ဢမ်ႇႁၼ်ၼႄငိုတ်ႈ ၼႄငႃးသင် တီႈၼႆႈ ၶႂ်ႈပိူင်းၼႄဝႃႈ တေႃႈၸႂ်ႈ ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ ၼင်ႇၵၼ်ၵေႃႈ လၢႆးဝႆႉဝၢင်းႁူဝ်ၸႂ် ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ် တင်းတီႈၽူႈ ဢွၼ်ႁူဝ် တီႈမိူင်းႁဝ်း ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ပိူၼ်ႈ လမ်ႇမၢၵ်ႈလၢၵ်ႈၸၼ်ဢႃႇၼႃႇသုၼ်ႇပွင်ၼႆႉ မိူၼ်ဝႃႈ ပိူဝ်ႈဢမ်ႇ တမ်းၸႂ်ၼိူဝ် တၢင်းႁဵတ်းသၢင်ႈတၢင်ႇၵေႃႉလႄႈ တူဝ်ၵဝ်ႇၸင်ႇၶၢမ်ႇတင်းထၢင်ႇထိူမ် ငမ်းငဝ်းသေ ၸုၼ်ႉတူဝ်ၸုၼ်ႉၸႂ် ၵိုတ်းၸိုၼ်ႇပွင်သၢင်ႈတႃႇဝၢၼ်ႈမိူင်းၵူၺ်း။ ဢႃႇၼႃႇသုၼ်ႇပွင် ဢၼ်ၶဝ်ဝၵ်ႉဝႆႉၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈတႃႇႁဵတ်းၵိၼ်ၵၢၼ်သုၼ်ႇတူဝ် ဢမ်ႇၸႂ်ႈတႃႇ ႁဵတ်းၵိၼ်ၼိူဝ်ဝၢၼ်ႈမိူင်း။ လိူဝ်ၼၼ်ႉသမ်ႉ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ပိူၼ်ႈၼႆႉ ဝႆႉၼမ်ႉၼၵ်းၼိူဝ် ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ၵၢၼ်သွၼ် ႁဵၼ်းပဵၼ်ထီႉၼိုင်ႈ တႃႇဝၢၼ်ႈမိူင်းၶဝ် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၵေႃႉမႂ်ႇ ဢၼ်သိုပ်ႇပုတ်ႈတၼ်းႁဵင်း တီႈလီႊသျႅင်ႊလုင်ႊၼႆႉ ပဵၼ်ၽူႈၸုပ်း ယဝ်ႉၸုမ်ႈၶူး မႃႊသတိူဝ်ႊ တီႈၸၼ်ႉၸွမ်မိတ်ႊၵျီႊၵၼ်ႊလႄႈ ၸၼ်ႉၸွမ်ႁႃႊပိူဝ်ႊလ် မိူၼ်ၼင်ယဝ်ႉ ၸွမ်ၽွင်းလူင် ၵမ်ႇပေႃးတီးယိူဝ်းၼၼ်ႉ ၵေႃႈ ၸုပ်းယဝ်ႉမႃး တီႈၸၼ်ႉၸွမ် ပၢႆးၵၢၼ်သိုၵ်း ပိူဝ်ႊသ်ပွႆႊ ဢၼ်ပဵၼ်ၸၼ်ႉ ၸွမ်ထၢၼ်ႈထီႉၼိုင်ႈ ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၸွမ်ၽွင်းလူင် မိူင်းၵမ်ႇပေႃးတီးယိူဝ်းၼႆႉ ႁူမ်ႈဝႃႈ သိုပ်ႇပုတ်ႈဢဝ် ဢႃႇၼႃႇတီႈဢူႈမၼ်း မိတ်ႊသတိူဝ်ႊ ဝုၼ်ႊသၼ်ႊ ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၵေႃႉၵဝ်ႇၵူၺ်းၵေႃႈယႃႇ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈဢၢႆႈတဝ်ႈ ဢၢႆႈၽီး ဢၼ်တေႃႉတႄႉ ၸုပ်းယဝ်ႉမႃး တီႈႁူင်း ႁဵၼ်းသွၼ်ဢူမ်သူပ်းယဝ်ႉ သမ်ႉၸႂ်ႉဢိုတ်းသူပ်း ဢူတ်းၸႂ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ လၢႆးၸဝ်ႈ ဢႃႇၼႃႇ မိူင်းႁဝ်း။ တေႃႈဝႃႈ ၶဝ်ပဵၼ်ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇယူႇၵေႃႈ ၶဝ်ယင်းၶႆႈၸႂ်ပုၼ်ႈတႃႇ ဢႃႇၼႃႇၵၢတ်ႈ (မိူဝ်းၼႃႈ) ဝၢၼ်ႈမိူင်း ၶဝ်ယူႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ထႅင်ႈၼိုင်ႈသမ်ႉ ဢႃႇၼႃႇၵၢၼ်မိူင်းလႄႈ လွင်ႈပူၵ်းပွင်ဝၢၼ်ႈမိူင်းၼႆႉ ၶဝ်ဢမ်ႇဢဝ်ၽတ်ႉလေႃးၵၼ် တီႈ တႄႇပွင်ႈၵႂၢမ်းၼၼ်ႉ လီႊသျႅင်ႊလုင်ႊလၢတ်ႈမႃးၸိူင်ႉႁိုဝ် တေတွင်းၵၼ်ယူႇ ဢမ်ႇယိုၼ်ယၼ်တေႃႇ ႁူဝ်ၼႃႈ ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းၶဝ် ပဵၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဝႃႈၼႆဝႆႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးငွၵ်ႈတူၺ်း လွင်ႈလူင်းတိုၼ်းလၢင်း ၾင်သႂ်ႇၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ သိင်ႊၵပူဝ်ႊၼႆႉ ၼမ်လိူဝ် သုတ်းပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ တႄႇတီႈပီပၼ်ႊတႃႊ 1988 – 98 တေႃႇထိုင် ပီ 2022 လိူၼ်ဢွၵ်ႊထိူဝ်ႊပိူဝ်ႊ ၶၢဝ်းတၢင်း 34 ပီ ၼႂ်းၸိုင်ႈ မိူင်းၼွၵ်ႈ ဢၼ်မႃးလူင်းတိုၼ်း မီးယူႇ 52 မိူင်းၼၼ်ႉ သိင်ႊၵပူဝ်ႊၼႆႉ ၸႂ်ႉငိုၼ်းတေႃႊလႃႊ ဢမေႊရိ ၵၼ်ႊ 94.619 ပီႊလီႊယၼ်ႊသေ ပဵၼ်ဝႆႉထီႉၼိုင်ႈ လူၺ်ႈမွၵ်ႈ 28 ပိူဝ်ႊသႅၼ်ႊ ၶွင်ႁူမ်ႈသဵၼ်ႈ 52 မိူင်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၾၢႆႇလင်မၼ်း ၸင်ႇမႃးမိူင်းၶႄႇ 23 ပိူဝ်ႊသႅၼ်ႊ၊ မိူင်းထႆး 12 ပိူဝ်ႊသႅၼ်ႊ၊ ႁွင်ႊၵွင်ႊ 10 ပိူဝ်ႊသႅၼ်ႊ၊ UK 8 ပိူဝ်ႊသႅၼ်ႊ၊ ၵူဝ်ႊလီႊယိူဝ်ႊ 4 ပိူဝ်ႊသႅၼ်ႊလိူဝ် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တႄႇငိူၼ်ႈၵႂၢမ်းမႃး တီႈလၢႆးၵၢၼ်မိူင်းၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ ၸိူဝ်းမိူင်းႁိမ်းႁွမ်းလႄႈ လၢႆးၵၢၼ်မိူင်းၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၸွမ်းမၢၼ်ႈ ပႅၵ်ႇပိူင်ႈႁိူင်ႈႁၢင်ႇၵၼ်ၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ ႁႂ်ႈပၼ်ႁႅင်းၸုၵ်းမၼ်ႈၸွမ်းလွၵ်းပိူင် လၢႆးၵၢၼ်ၶွင်ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ ၸုမ်းၸၢဝ်းၵၢၼ်မိူင်း ၵၢၼ်သိုၵ်းပႃးၸဵမ် ၸုမ်းသၢင်ႈတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ ၼႂ်းမိူင်းႁဝ်းယူႇ ၼႆႉ ၸၢမ်းႁႂ်ႈဢမ်ႇၶၢမ်ႈပူၼ်ႉ ပၢႆးဝူၼ်ႉလၢႆးၽႅၼ် ၶွင်ၸုမ်းၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ ၽူႈၶဵၼ်ႁဝ်းၼၼ်ႉသေ ဢမ်ႇၸဵဝ်းၽုတ်ႇ ၽၢတ်ႇ ပူၵ်းပွင်ႁႂ်ႈပဵၼ်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းသၢင်ႉငဝ်ႈယၼ်ပိုၼ်ႉ ၼိူဝ်ပၺ်ႇၺႃႇ ၵၢၼ်ႁဵၼ်းၶိုတ်းၸၼ်ႉလုမ်ႈၾႃႉၼၼ်ႉ ၼႆတႄႉ တႃႇတေပူၼ်ႉလႆႈတႂ်ႈမိုဝ်း ၽူႈၶဵၼ်ၵူၺ်း ယင်းတေဢမ်ႇငၢႆႈငၢႆႈၵွၼ်ႇ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ယွၼ်းပၢႆးၼႄမွၵ်ႈၼႆႈသေ တေၶွတ်ႇယွတ်ႈပၢႆႈၵႂၢမ်းဝႆႉ ၵွၼ်ႇၶႃႈ။

['ၵၢၼ်မိူင်း', 'ၶေႃႈထတ်းသၢင်']

2024-05-19T14:53:01

https://shannews.org/archives/53049

ၵူၼ်းၺႃးၾႆးႁုပ်ႇမႆႈ တီႈဝဵင်းဢွင်ႇပၢၼ်း လူႉတၢႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ

ၵူၼ်းၸၢႆး ဢႃယု 24 ပီ ၵေႃႉၼိုင်ႈ တမ်ယၢမ်းတႃႇႁဵတ်းႁူင်းၾႆးမိၼ်ၼႆသေ ဢဝ်ယၢမ်းတႅၵ်ႇၽူင်ႉသႂ်ႇ လႆႈတိူဝ်ႉမၢတ်ႇ ၸဵပ်းႁႅင်းသေ လူႉတၢႆၵႂႃႇ ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 17/05/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉ 1 မူင်း ၵူဝ်ႇလုၼ်ႇဢူး ဢႃယု 24 ပီ တီႈဝဵင်းဢွင်ႇပၢၼ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်း ၸၢၼ်း ၽွင်းတမ်ယၢမ်းတႃႇႁဵတ်းႁူင်းၾႆးမိၼ် ဢဝ်ယၢမ်းတႅၵ်ႇၽူင်ႉသႂ်ႇ လႆႈတိူဝ်ႉမၢတ်ႇၸဵပ်း ႁႅင်းလႆႈသူင်ႇယူတ်းယႃတူဝ် တီႈႁူင်းယႃၸဝ်ႈၸၢမ်ႇထုၼ်း ဝဵင်းတူၼ်ႈတီးသေ လႆႈလူႉတၢႆၵႂႃႇ တီႈႁူင်းယႃ ၽွင်းတိုၵ်ႉယူတ်းယႃတူဝ်ယူႇ ၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 14 ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ ယၢမ်းတႅၵ်ႇၽူင်ႉၾႆးမႆႈႁိူၼ်းလင်ၼိုင်ႈ ၼႂ်းဝဵင်းဢွင်ႇပၢၼ်း ၾႆးႁုပ်ႇလၢမ်းမႆႈပႃး ၵူၼ်းၸၢႆး 3 ၵေႃႉ။ ၼႂ်း 3 ၵေႃႉၼၼ်ႉ လူႉတၢႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ ထႅင်ႈသွင်ၵေႃႉတႄႉ လႆႈသူင်ႇယူတ်းယႃတူဝ် တီႈႁူင်းယႃၸဝ်ႈၸၢမ်ႇထုၼ်း ဝဵင်းတူၼ်ႈတီးဝႆႉ ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး၊ ဢွင်ႇပၢၼ်း၊ ၵၢတ်ႇလေႃႉ၊ ႁူဝ်ပူင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ၽွင်းတမ်ယၢမ်းတႃႇ ႁဵတ်းႁူင်းၾႆးမိၼ်သေ ၵႆႉပဵၼ်လွင်ႈတႅၵ်ႇၽူင်ႉ ၾႆးႁုပ်ႇလၢမ်းမႆႈ ႁိူၼ်းယေးလူႉၵွႆၼမ်၊ မၢင် တီႈ ထိုင်တီႈၵူၼ်းလူႉတၢႆ ၸွမ်းၵေႃႈမီး။ ဢၢင်ႈဢိင် – Mekong News

['ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-19T14:18:52

https://shannews.org/archives/53041

ၾႆးၾႃႉသျွတ်ႉ ၵူၼ်းၸၢႆး 2 ၵေႃႉ လူႉတၢႆ တီႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း

ဝၼ်းတီႈ 15/5/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် ၾႆးၾႃႉသျွတ်ႉ ၽွင်းၵေႃႇသၢင်ႈႁိူၼ်း ၼႂ်းပွၵ်ႉသႃႇယႃႇၵုင်း ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ၸႄႈတွၼ်ႈမူႇၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၵူၼ်းႁဵတ်းႁိူၼ်း 2 ၵေႃႉ လူႉတၢႆ ၼႆယဝ်ႉ။ ဝၼ်းၼၼ်ႉ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈ 4 ၵေႃႉ သႂ်ႇလဵၵ်းႁၢဝ်း တႃႇမုင်းႁဵၵ်ႇ၊ ၽွင်းသဵပ်ႇၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈ လိူဝ်ႈလဵၵ်း ဢဝ်ၾႆးသျွတ်ႉသႂ်ႇ ၵူၼ်းၸၢႆးသွင်ၵေႃႉ၊ ၵေႃႉၼိုင်ႈ တၢႆထင်တီႈ၊ ထႅင်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈ လူႉတၢႆ ပွတ်းတၢင်း ၽွင်းသူင်ႇယူတ်းယႃတူဝ် ႁူင်းယႃ ဝႃႈၼႆ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ၾႆးၾႃႉသျွတ်ႉ ၵူၼ်းၼမ်ႉၶမ်း ၵူၼ်းၸၢႆးသွင်ၵေႃႉ ဢၼ်ၺႃးၾႆးၾႃႉသျွတ်ႉလူႉတၢႆၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢူးမၢႆးတၢၼ်းဢူး ဢႃယု 54 ပီလႄႈ ဢူးမၢႆးမဵဝ်းတၢၼ်ႉ ဢႃယု 31 ပီ ပဵၼ်ၵူၼ်းယူႇသဝ်း ၼႂ်းပွၵ်ႉဢွင်ႇၶျၢမ်းသႃႇ ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်းသေ ႁဵတ်းၵၢၼ် ၵေႃႇသၢင်ႈႁဵတ်းႁိူၼ်း ဝႃႈၼႆ။ မိူၼ်ၼႆ ဝၼ်းၼၼ်ႉ ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်း ဢွၼ်ႇၸၢႆးၵူၼ်းပၢႆႈၽေး တီႈသုၼ်ပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ႁိမ်းဝဵင်းလၢႆႊသႃႇ မိူင်းၶၢင် ၾႆးၾႃႉသျွတ်ႉ တၢႆထင်တီႈ။ ဢွၼ်ႇၸၢႆးၼၼ်ႉ ၸိုဝ်ႈႁွင်ႉ လပၢၼ်ႊလု ၵႃႇသၢၼ်ဢွင်ႇ ဢႃယုမွၵ်ႈ 10 ၶူပ်ႇ ပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆး ၵေႃႉလဵဝ် ဝႃႈၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – သူၺ်ႇပျီႇမေႇလႄႈ မၢၼ်းၼၵႃး

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ']

2024-05-19T13:36:10

https://shannews.org/archives/53035

ရတ်ႉသျႃးလႄႈၶႄႇ ႁူမ်ႈၵၼ်လွင်ႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ႁႅင်းထၢတ်ႈၼိဝ်ႊၶလီႊယႃႊ

ၽူႈၼမ်းၸိုင်ႈမိူင်း မိူင်းရတ်ႉသျႃးလႄႈ မိူင်းၶႄႇ ႁူမ်ႈၵၼ်ႁဵတ်းပၢင်သပ်းၸႅင်ႈၶၢဝ်ႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 16 လိူၼ်မေႊၼႆႉဝႃႈ – တေႁူမ်ႈၵၼ် ႁဵတ်းလွင်ႈႁႅင်းထၢတ်ႈၼိဝ်ႊၶလီႊယႃႊၵႂႃႇ ၵႂၢင်ႈၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ၶႂၢင် ဝႃႈၼႆ။ ၸွမ်ၸိုင်ႈရတ်ႉသျႃး ဝလႃႊတီႊမီႊယႃႊ ပူႊတိၼ်ႊ လၢတ်ႈဝႃႈ – တီႈႁူင်းၸၢၵ်ႈႁႅင်းထၢတ်ႈၼိဝ်ႊၶလီႊယႃႊ တီႈၼႂ်းမိူင်းၶႄႇ 2 ဢၼ်ၼၼ်ႉ မိူင်းရတ်ႉသျႃး တေတင်ႈၶွမ်ႊပၼီႊ ရူဝ်ႊသႃႊတွမ်ႊသေ တေၶိုင်ပွင်ႁႅင်းထၢတ်ႈ ၶၢႆပၼ်မိူင်းၶႄႇၵႂႃႇ ႁႂ်ႈပေႃးၸႂ်ႉႁႅင်းထၢတ်ႈလႆႈလိူင်ႇလိူင်ႇလိူဝ်လိူဝ် လူၺ်ႈၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇ – ဝႃႈၼႆ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ပူႊတိၼ်ႊ လၢတ်ႈထႅင်ႈဝႃႈ – ၶႄႇလႄႈ ရတ်ႉသျႃး ႁူမ်ႈၵၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈႁူင်းၸၢၵ်ႈ ၼိဝ်ႊၶလီႊ ယႃႊ တီႈဝဵင်ႊၻပ်ႉၼႃႊ ႁိမ်းဝဵင်းလူင် မေႃႊသၵူဝ်ႊ မိူင်းရတ်ႉသျႃး။ တႃႇလုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉၸွမ်ၶဝ် ထတ်းထွင်လဵပ်ႈႁဵၼ်း ၊ ႁႂ်ႈလႆႈပဵၼ်ၶူင်းၵၢၼ် လဵပ်ႈႁဵၼ်းၶူၼ်ႉၶႂႃႉ လွင်ႈၼိဝ်ႊၶလီႊယႃႊ ဢၼ်ၸၼ်ႉသုင်ၶႅမ်ႉ ၶိုၵ်ႉသုတ်းၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ – ဝႃႈၼႆ။ ၸွမ်ၸိုင်ႈပူႊတိၼ်ႊၼႆႉ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းမႃးမီးဝႆႉတီႈမိူင်းၶႄႇ ၸဵမ်ဝၼ်းတီႈ 16 လိူၼ်မေႊ ၸွမ်းၼင်ႇ ၸိုင်ႈမိူင်းတေႃႇ ၸိုင်ႈမိူင်းမွၵ်ႇမႃးဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈ ဢုပ်ႇလၢတ်ႈလွင်ႈ ၵၢၼ်ႁူမ်ႈသၢင်ႈပၢႆးမၢၵ်ႈမီး၊ လွင်ႈႁႅင်းထၢတ်ႈလႄႈ ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆ ဝႃႈၼႆ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ လွင်ႈၵုၼ်ၶဵဝ်ဢေႊသျႃႊလႄႈ လွင်ႈမိူင်းယူႊၶရဵၼ်ႊ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၊ တီႈပၢင်ႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်း ၵၼ်ၼၼ်ႉ ယင်းမီး ၸဝ်ႈပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်းတင်းၼမ် – ၶၢဝ်ႇရၢႆႊထိူဝ်ႊ တႅမ်ႈဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – Reuters

['ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်မိူင်း']

2024-05-18T17:39:45

https://shannews.org/archives/53027

ဝတ်ႉဢွၵ်ႉသၽိူတ်ႉ ပုတ်ႉထဝိႁႃရ တေပိုတ်ႇၵိင်ႇၽႄထႅင်ႈ တီႈမိူင်းၵျပၢၼ်ႊ

မိူဝ်ႈၽုၵ်ႈ ဝၼ်းတီႈ 19/05/2024 တူၵ်းမႅၼ်ႈလိူၼ်ႁူၵ်းမႂ်ႇ 12 ၶမ်ႈ (ဝၼ်းဢႃးတိတ်ႉ) ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 9 မူင်း ထိုင် 4 မူင်းဝၢႆးဝၼ်း ယူႇတီႈ ၸုမ်းၵေႃႇမတီႇဝတ်ႉလႄႈ တၵႃႇသတ်ႉထႃး တင်းသဵင်ႈ တေဢွၼ်ၵၼ် ပိုတ်ႇၽုၺ်ႇဝတ်ႉဢွၵ်ႉသၽိူတ်ႉ ပုတ်ႉထဝိႁႃရလႄႈ တၢင်ႇဢၼေႇၵၸႃႇပုတ်ႉထၸဝ်ႈ တီႈမိူင်းၵျပၢၼ်ႊ ၼႆယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၶူး ပိုၼ်းၼုမ်ႇ ပၼ်ႇတိတ (လႃႈသဵဝ်ႈ) ၸၼ်ႉၸွမ်ပုတ်ႉထ မိူင်းတႆး ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ဝတ်ႉဢွၵ်ႉသၽိူတ်ႉ ပုတ်ႉထဝိႁႃရ ၵိင်ႇၽႄတီႈမိူင်းၵျပၢၼ်ႊၼႆႉ တေပိုတ်ႇၽုၺ်ႇ မိူဝ်ႈၽုၵ်ႈဝၼ်းတီႈ 19 ၵႂႃႇယဝ်ႉ လႆႈဝႃႈ ပဵၼ်ၽွၼ်းလီ တႃႇပုတ်ႉထၽႃသႃႁဝ်း၊ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းၼႂ်းမိူင်း ၵျပၢၼ်ႊ ၵူႈတီႈၵူႈလႅၼ်လႄႈ ႁူမ်ႈလူၺ်ႈ ပီႈၼွင်ႉပုတ်ႉထၽႃသႃ ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၼင်ႇႁိုဝ် ၵၢၼ်သႃသၼႃ ႁဝ်း ပေႃးတေႁိူဝ်ႈႁိူင်း ၸွတ်ႈတူဝ်ႈလုမ်ႈၾႃႉၵႂႃႇ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်း ပေႃးတေလႆႈႁပ်ႉႁူႉ ႁၼ် ၸွမ်းဝႃႈ တီႈမိူင်းၵျပၢၼ်ႊၵေႃႈ မီးဝႆႉဝတ်ႉ/ ၵျွင်းႁဝ်းယူႇ ၸိူဝ်း ၼႆႉ”- ဝႃႈၼႆ။ သိုပ်ႇလၢတ်ႈထႅင်ႈဝႃႈ – “ယိၼ်းၸူမ်းၶွပ်ႈၸႂ်ထိုင် တၵ်ႉၵႃႇသတ်ႉထႃး ၵူၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ႁဝ်း ၸိူဝ်းႁွတ်ႈ ထိုင်ဝႆႉတီႈမိူင်းၵျပၢၼ်ႊၼႆႉသေ ၶပ်ႉၶိုင်ၸွႆႈပၼ်ပႃး ၼင်ႇႁိုဝ် ပေႃးတေမီးမႃး ဝတ်ႉဢွၵ်ႉသၽိူတ်ႉ ပုတ်ႉ ထဝိႁႃရၼႆႉ”- ဝႃႈၼႆ။ တွၼ်ႈတႃႇ တေဢွၼ်ႁူဝ် ပိုတ်ႇၽုၺ်ႇ ဝတ်ႉဢွၵ်ႉသၽိူတ်ႉ ပုတ်ႉထဝိႁႃရ ၵိင်ႇၽႄမိူင်းၵျပၢၼ်ႊၼၼ်ႉ ယူႇတီႈ ၸဝ်ႈၶူး ၻွၵ်ႉတိူဝ်ႇ ပၺ်ႇၺႃႇဝမ်ႇသ ဝတ်ႉဢွၵ်ႉသၽိူတ်ႉ ပုတ်ႉထဝိႁႃရ မိူင်းဢင်းၵိတ်း။ ၸဝ်ႈၶူး တွၵ်ႉတိူဝ်ႇ ဝႃႇယႃႇမိၼ်ႇတ ဝတ်ႉဢွၵ်ႉသၽိူတ်ႉ ပုတ်ႉထဝိႁႃရ မိူင်းသိင်ႇၵပူဝ်ႇလႄႈ ၸဝ်ႈၶူး တွၵ်ႉတိူဝ်ႇ ပၼ်ႇတဝ ၸၼ်ႉၸွမ်ပုတ်ႉထမိူင်းတႆး ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ယဝ်ႉၵေႃႈ ၸဝ်ႈၶူး ဢၼ်တေပႂ်ႉဢဝ် ပုၼ်ႈၽွၼ်းသမ်ႉ တေပဵၼ် ၸဝ်ႈၶူးၶမ်းၵူႇ ၵုမႃႇရ (လၢင်းၶိူဝ်း) ၸၼ်ႉၸွမ်ပုတ်ႉထ မိူင်းတႆး ဝဵင်းတူၼ်ႈတီးလႄႈ ၸဝ်ႈၶူး ပိုၼ်းၼုမ်ႇ ပၼ်ႇတိတ (လႃႈသဵဝ်ႈ) ၸၼ်ႉၸွမ်ပုတ်ႉထမိူင်းတႆး ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ၼႆယဝ်ႉ။ Photo by – Oxford Buddha Vihara Japan/ ၸဝ်ႈၶူးလႄႈ ဝတ်ႉဢွၵ်ႉသၽိူတ်ႉ ပုတ်ႉထဝိႁႃရ တီႈမိူင်းၵျပၢၼ်ႊ မၢႆၶပ်ႉ ပၢင်ပိုတ်ႇၽုၺ်ႇ ဝတ်ႉဢွၵ်ႉသၽိူတ်ႉ ပုတ်ႉထဝိႁႃရ ၵိင်ႇၽႄမိူင်းၵျပၢၼ်ႊသမ်ႉ ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 9 မူင်း တေတၢင်ႇဢၼေႇၵၸႃႇ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ၊ ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်း 11 မူင်းသမ်ႉ ၵၢပ်ႈသွမ်းဝၼ်းသင်ၶၸဝ်ႈ။ ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်း 12 မူင်း လဵင်ႉလူၸႃႇၵၶဝ်ႈဝၼ်း ပီႈၼွင်ႉမႃးပွႆးလႄႈ ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 2 မူင်းထိုင် 4 မူင်း သမ်ႉ ပၢင်ၽုၺ်ႇဝတ်ႉလႄႈ လူႇတၢၼ်းယၢတ်ႇၼမ်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။ Photo by – Oxford Buddha Vihara Japan/ လိၵ်ႈမွၵ်ႇထိုင် ပၢင်ပိုတ်ႇဝတ်ႉဢွၵ်ႉသၽိူတ်ႉ ပုတ်ႉထဝိႁႃရ တီႈမိူင်းၵျပၢၼ်ႊ ဝတ်ႉဢွၵ်ႉသၽိူတ်ႉ ပုတ်ႉထဝိႁႃရ ၵိင်ႇၽႄမိူင်းၵျပၢၼ်ႊၼႆႉ တေတင်ႈဝႆႉတီႈ 368-11 Terao, Kawagoe – shi, Saitama, Japan, 350-1141 Shingashi Station 17 min ၼႆယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇ သႃသၼႃ ပုတ်ႉထၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ပေႃးတေၸွတ်ႇတူဝ်ႈ လုမ်ႈၾႃႉၼၼ်ႉ ယူႇတီႈ ၸဝ်ႈၶူးလူင် ပႃႇမွၵ်ႉၶ တွၵ်ႇတိူဝ်ႇၶမ်းမၢႆ ထမ်ႇမသႃႇမိ ဢွၼ်ႁူဝ်ၼမ်းၼႃး ႁဵတ်းသၢင်ႈႁၢင်ႈပွင်မႃး ဢွၼ်ၼမ်းတၵ်ႉၵႃႇ တီႈၸမ်ၵႆသေ တႄႇ ၵေႃႇသၢင်ႈဝတ်ႉဢွၵ်ႉသၽိူတ်ႉ ပုတ်ႉထဝိႁႃရၼႆႉမႃး တီႈမိူင်းဢင်းၵိတ်း 2 တီႈ၊ မိူင်းသိင်ႇၵပူဝ်ႇ၊ မိူင်းသိူဝ်းပီးယိူဝ်း၊ မိူင်းဢိင်ႇၵလီႇ၊ ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈလႄႈ မိူင်းၵျပၢၼ်ႊ ၸိူဝ်းၼႆႉ။

['ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-18T17:30:00

https://shannews.org/archives/53022

ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၾႆးၾႃႉ တိူင်းတႃႈၵုင်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၾႆးၾႃႉတေၶၢတ်ႇ ၸူဝ်ႈၶၢဝ်း

ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၾႆးၾႃႉ တိူင်းတႃႈၵုင်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ၸၢၵ်ႈၸႅၵ်ႇၾႆးၾႃႉၵွႆလႄႈ ၼႂ်းတိူင်းတႃႈၵုင်ႈ ၾႆးၾႃႉ တေၶၢတ်ႇၸူဝ်ႈၶၢဝ်း ဝႃႈၼႆ။ ၾႆးၾႃႉၼႆႉ တေတႄႇၶၢတ်ႇ ဝၼ်းတီႈ 17/05/2024 တႄႇယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 4 မူင်းၵႂႃႇ တေၶၢတ်ႇႁိုင်ၵႃႈႁိုဝ် ပႆႇၸၢင်ႈလၢတ်ႈ တေၶတ်းၸႂ်မႄးၸၢၵ်ႈ ႁႂ်ႈၸဵဝ်းယဝ်ႉတူဝ်ႈယူႇ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆသေတႃႉ ၵူၼ်းတႃႈ ၵုင်ႈ တႄႉဝႃႈ ၾႆးၾႃႉၶၢတ်ႇၵူႈဝၼ်း ပၼ်ၵေႃႈဢမ်ႇပၼ်မၢၼ်ႇလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ယၢပ်ႇၸႂ်ၵူႈၸိူဝ်ႉၵူႈလွင်ႈ ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၸၢၵ်ႈဢၼ်ပၼ်ႇ ပဵၼ်ႁႅင်းဢီး ႁႅင်းထၢတ်ႈၵႅတ်ႉသ်သူင်ႇ ၸွမ်းလွတ်ႇ – ၸေႃးတိၵ (ဇောတိက သဘာဝ ဓာတ်‌ငွေႉပိုက်လိုင်း) – ဢၼ်သူင်ႇၵႅတ်ႉသ် ၸူးတိူင်းတႃႈၵုင်ႈ တႃႇႁဵတ်းၾႆးၾႃႉၼၼ်ႉ ၵွႆဝႆႉလႄႈ တိုၵ်ႉမူၼ်ႉမႄးယူႇ။ တေႁိုင်မွၵ်ႈ 2 ဝၼ်း ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ဢၼ်မီးတီႈဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ လၢတ်ႈဝႃႈ – ဝဵင်းယႂ်ႇဝဵင်းလူင်ၵေႃႈ ၾႆးၾႃႉၵမ်းၵမ်းၶၢတ်ႇ။ ပၢႆလိူဝ် မႆႈယုင်း ၵေႃႈလိူင်ႇ လပ်းသိင်ႇလပ်းမိုတ်ႈ၊ လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇမီး၊ လႆႈမႆႈၸႂ်ၽူႈလၵ်ႉၵူၼ်းၸူၼ်လႄႈ ၵၢၼ်ၵေႃႇၵၢၼ် ႁၢႆႉ ဝႆႉယူႇတႃႇသေႇ ဝႃႈၼႆ။

['ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-18T16:30:00

https://shannews.org/archives/53013

မိူင်းၶႄႇ သူင်ႇၼဵင်ႈပွမ် ၶဝ်ႈၶၢႆမိူင်းတႆး – မိူင်းမၢၼ်ႈ

မိူင်းၶႄႇ သူင်ႇၼဵင်ႈပွမ် ၶဝ်ႈၶၢႆမိူင်းတႆး – မိူင်းမၢၼ်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈသူၼ်ၼဵင်ႈမိူင်းတႆး ပဵၼ်ဢၼ်ယၢပ်ႇ ၽိုတ်ႇၵိၼ်းၸႂ်။ ၸဝ်ႈသူၼ်ၼဵင်ႈ ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လၢတ်ႈတီႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ VOA ဝႃႈ – “ၶၼ်ၼဵင်ႈပွမ် ဢၼ်ၶႄႇသူင်ႇ ၶဝ်ႈမိူင်းတႆး ၼႆႉ ထုၵ်ႇလိူဝ်ၼဵင်ႈႁွမ်မိူင်းတႆး ၶိုင်ႈပၢႆ။ ၼမ်ႉၵိၼ်ၼမ်ႉဝၢၼ်မၼ်းတႄႉ ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၢႆၼဵင်ႈလႄႈ ၾၢင်ႁၢင်ႈတႄႉ မိူၼ်ၵၼ်လီလီ။ လႅပ်ႈပဵၼ်ဝႂ်ဢၼ်မိူၼ်ဝႂ်ၼဵင်ႈ ဢၼ်ဢွၵ်ႇ ၼႂ်းထိူၼ်ႇလိုၵ်ႉၼၼ်ႉမႃး လေႃးဝႆႉ။ ပေႃးတူၺ်းဢဝ်ၵူၺ်းတႄႉ ၸႅၵ်ႇဢမ်ႇလႆႈဝႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်ပွမ်ႁႃႉဢၼ်တႄႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၼဵင်ႈႁႅင်းပွမ်မိူင်းၶႄႇၼႆႉ ဢဝ်မႃးသႂ်ႇထူင် တိတ်းမိၵ်ႈ ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈသေ သူင်ႇၶၢႆတူဝ်ႈမိူင်း သူင်ႇထိုင်ဝဵင်းလူင်တႃႈၵုင်ႈ၊ ဝဵင်းလိူဝ်ႇယဝ်ႉလႄႈ ယူႇတီႈ ၸုမ်းၸဝ်ႈသူၼ်ၼဵင်ႈ ၊ ၸုမ်းၵူၼ်းၵႃႉၼဵင်ႈ မိူင်းတႆး – မိူင်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၵုမ်းလႆႈၼဵင်ႈပွမ်ၼႆႉယဝ်ႉ – ၸုမ်းၵူၼ်းၵႃႉၼဵင်ႈ လႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ – ၼဵင်ႈပွမ် ဢိင်ၼိူဝ် ၵၢၼ်ၽုၵ်ႇၼဵင်ႈ ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆၼဵင်ႈ မိူင်းတႆး ဢမ်ႇပေႃးၶႂ်ႈပဵၼ်ၵၢၼ်ယဝ်ႉလႄႈ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၸဝ်ႈသူၼ်ၼဵင်ႈ မိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၵမ်ႈၼမ် ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈ ၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ မိူင်းႁိမ်းႁွမ်း ၼမ်ၼႃႇယဝ်ႉ – ၵူၼ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။

['ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-18T14:55:20

https://shannews.org/archives/53007

ပၢင်တိုၵ်း ၶၢဝ်းတၢင်းသွင်ဝူင်ႈ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ၵူၼ်းမိူင်းမၢတ်ႇၸဵပ်း 10 ၵေႃႉ

ပၢင်တိုၵ်း ၶၢဝ်းတၢင်းသွင်ဝူင်ႈ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်းမႃးၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ လၢမ်းယိုဝ်းၵွင်ႈလူင် ၸႂ်ႉၶိူင်ႈ မိၼ်တိုၵ်း ပွႆႇမၢၵ်ႇလႄႈ ယွၼ်ႉမၢၵ်ႇမႅင်း ဢၼ်ၵိုတ်းၶင်ႉၼႂ်းပၢင်တိုၵ်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေ ၵူၼ်းမိူင်းလႆႈမၢတ်ႇၸဵပ်းၸွမ်း 10 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်လႆႈမၢတ်ႇၸဵပ်းၸွမ်းၼၼ်ႉသမ်ႉ ပဵၼ်ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ၊ ယွင်ႁူၺ်ႈ၊ ႁူဝ်ပူင်းလႄႈ ပၢင်လွင်း ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း။ မၢင်ၵေႃႉ ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်း တိူဝ်ႉမၢတ်ႇၸဵပ်း ၽွင်းၵႂႃႇမႃးၼႂ်းသူၼ် ၼႂ်းႁႆႈ၊ ၽွင်းပွၵ်ႈမိူဝ်းၸႂ်းႁိူၼ်းလႂ်၊ မၢင်ၵေႃႉသမ့် ၺႃးၸုမ်းသိုၵ်းလၢမ်းယိုဝ်းသႂ်ႇလႄႈ လႆႈတိူဝ်ႉမၢတ်ႇၸဵပ်း – ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇပဢူဝ်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 13 လိူၼ်မေႊၼႆ့ ၼင်ႇၼႆ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၶၢဝ်းတၢင်းပၢင်တိုၵ်း 3 လိူၼ်ပၢႆ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်းၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းလူႉတၢႆ ၸမ် 100 ၊ မၢတ်ႇၸဵပ်းထႅင်ႈ 92 ၵေႃႉ၊ ဢၼ်လႆႈပၢႆႈၽေးသိုၵ်း မီးၼပ်ႉႁူဝ်မိုၼ်ႇ ၵမ်ႈၼမ် ပၢႆႈသွၼ်ႈယူႇတီႈ ၼႂ်းထိူၼ်ႇၼႂ်းၶိူဝ်း ယၢမ်းလဵဝ် ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ တႃႇယူႇသဝ်းၵိၼ်ယႅမ်ႉလႄႈ ယႃႈယႃ ဝႃႈၼႆ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်းသေ လင်ႁိူၼ်းလူႉၵွႆ 600 ပၢႆ ၊ ႁူင်းႁဵၼ်း ႁူင်းသဝ်းသႃသၼႃ ၊ ႁူင်းယႃ ၊ ႁွင်ႈယႃလႄႈ ၵၢတ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ လူႉၵွႆၸွမ်းထႅင်ႈ တင်းၼမ်။ ပၢင်တိုၵ်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းႁူဝ်ပူင်းၼႆႉ တႄႇပဵၼ်မႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 21 လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ 2024 ၊ ပဵၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁူမ်ႈတင်း ပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း PNO ယိုဝ်းတိုၵ်းၵၼ်တင်း ၸုမ်းသိုၵ်းပူတ်းပွႆႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ပဢူဝ်း PNLA ၼႆယဝ်ႉ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2024-05-18T13:59:41

https://shannews.org/archives/53000

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တဵၵ်းၶၢၼ်းၵဵပ်းၵူၼ်းမိူင်း သွၼ်ၵၢၼ်သိုၵ်း ၸုပ်ႈ 2

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း တဵၵ်းၶၢၼ်းၵဵပ်းၵူၼ်းမိူင်း ၶဝ်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း ၼႂ်းၸႄႈမိူင်းလႄႈ တိူင်း ပိုတ်ႇပၢင်သွၼ်ၵၢၼ်သိုၵ်း ၸုပ်ႈ 2 ယဝ်ႉၼႆ – ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 15 လိူၼ်မေႊၼႆ့ ၼင်ႇၼႆ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 10/02/2024 ၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ပၵ်းပိူင် ၵူၼ်းမိူင်းၵူႈၵေႃႉ တေလႆႈၶဝ်ႈႁၢပ်ႇ ၵၢၼ်သိုၵ်း ဝၢႆးလင် ၶၢဝ်းသွၼ်းၼမ်ႉယဝ်ႉ တေတႄႇၵဵပ်းၵူၼ်းသိုၵ်းမႂ်ႇ ဝႃႈၼႆသေတႃႉ ယူႇတီႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၽူႈၵွၼ်းဢိူင်ႇၵွၼ်းပွၵ်ႉ တဵၵ်းၶၢၼ်းၵဵပ်းၵူၼ်းမိူင်း ၸဵမ်မိူဝ်ႈၼႃႈၶၢဝ်းသွၼ်းၼမ်ႉသေ ပိုတ်ႇပၢင်သွၼ် ၵၢၼ်သိုၵ်း ၸုပ်ႈထီႉၼိုင်ႈမႃးယဝ်ႉ။ ဝၢႆးလင် ၶၢဝ်းသွၼ်းၼမ်ႉယဝ်ႉ တႃႇပၢင်သွၼ်ၵၢၼ်သိုၵ်း ၸုပ်ႈထီႉသွင်ၼႆ့ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တႄႇၵဵပ်းၵူၼ်းမိူင်း မႃးလၢႆလၢႆတီႈ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းပၢင်လွင်းၼႆ့ ပျီႇတူႉၸိတ်ႉ တႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ၶဝ်ႈထိုင် ၼႂ်းႁိူၼ်းသေ ႁွင်ႉဢဝ် ၵႂႃႇၵူၼ်းၼုမ်ႇၵႂႃႇ ၼႆယဝ်ႉ။ သွၼ်ၵၢၼ်သိုၵ်း ၸုပ်ႈ 2 ယၢမ်းလဵဝ် ၼိူဝ်ဝဵင်းပၢင်လွင်းၼႆ့ ၼိုင်ႈပွၵ်ႉလႂ် တေလႆႈပၼ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇ 2 ၵေႃႉ။ ဢမ်ႇမီးၽႂ်ၶႂ်ႈႁဵတ်းသိုၵ်း မၢၼ်ႈလႄႈ လႆႈသႂ်ႇငိုၼ်း ၼိုင်ႈႁိူၼ်းလႂ် 8 မိုၼ်ႇ ၸၢင်ႈၵူၼ်းသႂ်ႇၵႂႃႇၸွမ်းၼႆ – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈပၢင်လွင်း ၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းပၢင်လွင်းၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁူမ်ႈတင်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း တိုၵ်ႉၶဵင်ႈၶႅင်ၵၢၼ်သိုၵ်း ၵၼ်တင်း ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉဝႆႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၸုမ်းသိုၵ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း တဵၵ်းၶၢၼ်းႁွင့် ဢဝ်ၵူၼ်း ဝၢၼ်ႈသူင်ႇၼႃႈသိုၵ်း ထိုင်တီႈမၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆၵႂႃႇ ၵေႃႈမီး။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈ ၼႂ်းႁူဝ်လိူၼ်မေႊၼႆႉ ႁွင်ႈၵၢၼ် ၽွင်းလူင် ၾၢႆႇၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် တႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ဢွၵ်ႇဝႃႈ – ႁၢမ်ႈၵူၼ်းၸၢႆး ဢွၵ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်း။ ဝၢႆးလင် ၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၸိူဝ်းၶိုင်ႁႃဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း တိူဝ်းၼမ်မႃး။ ၼႂ်းလိူၼ်ၼႆႉၵူၺ်း ၵူၼ်းမိူင်းၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၸိူဝ်းႁၢင်ႈႁႅၼ်းတႃႇ ဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း မီးႁူဝ်ၵူၼ်း ဢမ်ႇယွမ်း 1 သႅၼ်ၼႆ – ၸုမ်း BACS ႁၢႆးငၢၼ်းဝႆႉ ၼင်ႇၼႆ။

['ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-18T11:50:33

https://shannews.org/archives/52997

သုထိၶျႆႊ ယုၼ်ႇ(ၼၵ်ႉၶၢဝ်ႇႁုၼ်ႈသႅၼ်းယႂ်ႇ) ထတ်းသၢင်ထတ်းသိၼ်(ဢၻိတ်ႇၸွမ်ၽွင်းလူင်ထႆး) ၵဵဝ်ႇလွင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ

ၶုၼ်ႊထၵ်းသိၼ်လုၵ်ႉၶိုၼ်ႈမႃးၶပ်းၶိုင်ၵၢၼ်ၵဵဝ်ႇလွင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ လိုၼ်းသုတ်းၶၢဝ်ႇဢၼ်ႁွင်ႈၵၢၼ် VOA ၶိုၼ်ႈ ၶၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃး ၶုၼ်ႊထၵ်းသိၼ်လႆႈႁူပ်ႉထူပ်းၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈလၢႆၸုမ်း ၸိူင်ႉၼင်ႇ RCSS/SSA လႄႈၽူႈတႅၼ်း KNU ႁူမ်ႈပႃးတင်း KNO ယဝ်ႉၵေႃႈ NUG လူင်ပွင်ၸိုင်ႈငဝ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ပိူဝ်ႈဢုပ်ႇႁႃလိုဝ်း ၵိူဝ်း ၵုမ် လိူင်ႈလၢဝ်းၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈလူၺ်ႈၶၢဝ်ႇ ၽႃသႃမၢၼ်ႈ။ မီးၵၢၼ်ၵူတ်ႇထတ်းၸွပ်ႇထၢမ်ဝႃႈ ၶၢဝ်ႇၼႆႉပဵၼ်ၶၢဝ်ႇတႄႉ ပဵၼ်ၶၢဝ်ႇၽွင်း ၶုၼ်ႊထၵ်းသိၼ် ၶိုၼ်ႈမႃးၼႂ်းၵဵင်းမႆႇ မိူဝ်ႈလိူၼ် ဢေႊပရိူဝ်ႊလ် ၽွင်းသွၼ်းၼမ်ႉ လႄႈမီးၵၢၼ်သူင်ႇၵူၼ်းၵႂႃႇ ၵပ်းသၢၼ်ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းလၢႆၸုမ်း ၼတ်ႉၵၼ်မႃး ႁူပ်ႉဢုပ်ႇၵၼ်တင်း ထၵ်းသိၼ် ၶျိၼ်းၼဝတ်း ႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇ ထတ်းထွင်ႁၢႆးငၢၼ်းဝႃႈ မီးၵၢၼ် ႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ်တႄႉယူႇ။ လႅင်ႇၶၢဝ်ႇၾၢႆႇၵႂၢမ်းမၼ်ႈၶူင်းလႅၼ်လိၼ်ထႆး ပိုတ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ ၶုၼ်ႊထၵ်းသိၼ် ပဵၼ်ၽူႈမီးဢူငဝ်းၼႂ်းလူင်ပွင် ၸိုင်ႈထႆးၸုပ်ႈၼႆႉ လႆႈသူင်ႇတူဝ်တႅၼ်းၵႂႃႇၵပ်းသၢၼ်တင်းၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းလၢႆလၢႆၸုမ်း “ၶုၼ်ႊထၵ်းသိၼ်ပဵၼ် ၵေႃႉသူင်ႇၵူၼ်းၵႂႃႇတိတ်းတေႃႇ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶဝ်သူင်ႇၵူၼ်းမႃးတိတ်းတေႃႇထၵ်းသိၼ် မၼ်းၵေႃႈ ပွင်ႇဝႃႈ ထၵ်းသိၼ်ပဵၼ်ၵေႃႉတႄႇလိူင်ႈ သူင်ႇၵူၼ်းၵႂႃႇတိတ်းတေႃႇပိူဝ်ႈႁႃတၢင်းဢွၵ်ႇလွင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း သူင်ႇၵူၼ်းမႃးႁႂ်ႈထၵ်းသိၼ်ပဵၼ်ၵူၼ်းၵၢင် တိတ်းတေႃႇတင်းၾၢႆႇလုၵ်ႉၾိုၼ်ႉလႄႈၾၢႆႇ ၵွင်တပ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ SAC”။ ဝၢႆးသေၼၼ်ႉထၵ်းသိၼ်တင်းၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းလႄႈၾၢႆႇသၢၼ်ၶတ်းၵေႃႈဢုပ်ႇႁႃလိုဝ်းၵၼ် 2 ပွၵ်ႈၸွမ်းၼင်ႇ ၶၢဝ်ႇၶွင်ႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇၸၢႆးၶွပ်ႇ(လႅၼ်လိၼ်) ၵမ်းဢွၼ်တၢင်းၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈမိူဝ်ႈလိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊလ် ဝၼ်းတီႈ 13 ဢၼ်မီး (Karen National Union-KNU) ယဝ်ႉၵေႃႈယင်းမီးယၢင်းလႅင် (Karenni National Progressive Party-KNPP) လႄႈၸုမ်းၶၢင် Kachin National Organization (KNO) ႁူမ်ႈတင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ငဝ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ (National Unity Government-NUG) လႆႈႁူပ်ႉထူၵ်းၵၼ် တင်း ထၵ်းသိၼ်တီႈၼႂ်းၵဵင်းမႆႇ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းထႅင်ႈၸုမ်းၼိုင်ႈ ဢၼ်မီးဢူငဝ်းၵၢၼ်ဢုပ်ႇဢူဝ်းလွင်ႈငမ်းယဵၼ် ၼမ်းလူၺ်ႈ ၶွင်ႊသီႊ ဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆးတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး (RCSS/SSA) ဢၼ်မီးၸဝ်ႈယွတ်ႈသိုၵ်းဢွၼ်ႁူဝ် လႆႈႁူပ်ႉထူပ်း ထၵ်းသိၼ် ထႅင်ႈၵမ်းၼိုင်ႈ ပဵၼ်ၵၢၼ်ႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ် 2 ပွၵ်ႈ ၵမ်းထူၼ်ႈ 2 ၼႆႉမီးၸဝ်ႈယွတ်ႈသိုၵ်းၶဝ်ႈမႃးပႃး။ ၼႆႉၵေႃႈပွင်ႇဝႃႈ ထၵ်းသိၼ်လႆႈတႄႇၶုတ်းၵုၺ်ႉၵၢၼ်ဢုပ်ႇဢူဝ်း ၵွႆးၵႃႈႁဝ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇမၼ်ႈၸႂ်ဝႃႈႁွင်ႈၵၢၼ် ၼွၵ်ႈမိူင်း ႁိုဝ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆး ၸွမ်ၽွင်းလူင်သဵတ်ႇထႃႇ ထဝီႊသိၼ် ႁူႉလိူင်ႈၼႆႉယူႇႁိုဝ် ၾၢႆႇၼိုင်ႈ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 13 ၼၼ်ႉ ၽွင်းလူင်ၼွၵ်ႈမိူင်းၵေႃႈယင်းပဵၼ် ပၢၼ်ႊပရီႊယ် ၽႁိထ်ႇထႃႊၼုၵွၼ်ႊယူႇ ႁဝ်းၵေႃႈဢမ်ႇမၼ်ႈၸႂ် ပၢၼ်ႊပရီႊယ် ႁူႉလွင်ႈၼႆႉယူႇႁိုဝ် ၶေႃႈၼၵ်းၼႅၼ်ႈၵေႃႈ လႅင်ႇၶၢဝ်ႇႁူဝ်ၼႆႉ VOA ၽႃႇသႃႇမၢၼ်ႈဢွၵ်ႇႁၢႆးငၢၼ်းမႃး ႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇၸၢႆးၶွပ်ႇ(လႅၼ်လိၼ်) ၵူတ်ႇသွပ်ႇလွင်ႈတၢင်းယဝ်ႉယိုၼ်ယၼ် ဝႃႈ ပဵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်။ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇၸၢႆးၶွပ်ႇ(လႅၼ်လိၼ်)ဝႃႈ လႅင်ႇၶၢဝ်ႇႁၢႆးငၢၼ်းၵၢၼ်ထူပ်ႈၵၼ်ၼၼ်ႉ လႆႈဢုပ်ႇႁႃလိုဝ်းထိုင်လိူင်ႈလဝ်းၼႂ်းမိူင်း မၢၼ်ႈ လူၺ်ႈၽွင်းယၢမ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၽွင်းပၢင်တိုၵ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်းၼႂ်းမျႃႉဝၻီႇ ဢၼ်တေႃႇၼႃႈၵၼ်တင်းဝဵင်းမႄႈသွတ်ႇ ၸႄႈဝဵင်းတၢၵ်ႇ လႅၼ်လိၼ်ထႆးမၢၼ်ႈ။ ၼႂ်းဝူင်းၵၢင်ၵၢၼ်ဢုပ်ႇႁႃလိုဝ်းၼၼ်ႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈထၵ်းသိၼ်ၶဝ်ႈမႃးၸွႆႈ ႁႃတၢင်းဢွၵ်ႇၼႂ်းဝူင်ႈၵၢင် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ SAC တင်းၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းလႄႈၾၢႆႇသၢၼ်ၶတ်း လွင်ႈၼႆႉၸွမ်းၼင်ႇ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇ ၸၢႆးၶွပ်ႇ(လႅၼ်လိၼ်)လႆႈမွပ်ႈၵႂၢမ်းသူၼ်ၸႂ်။ ဝၢႆးသေၼၼ်ႉၵေႃႈထၵ်းသိၼ် ႁႃတၢင်းတိတ်းတေႃႇ ၾၢႆႇသိုၵ်း မၢၼ်ႈ SAC ပိူဝ်ႈသၢၼ်ၵၢၼ် လၢႆလၢႆလွင်ႈ တေႃႇႁၢၼ်ႉၼႆႉၵေႃႈယင်းပႆႇလႆႈၶေႃႈတွပ်ႇ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ SAC ႁိုဝ် ၽၢႆႇသၢၼ်ၶတ်းယင်းၵႂင်ၸႂ်ၵၼ်ယူႇဝႃႈ ထၵ်းသိၼ်လၢတ်ႈၼႂ်းထႃႇၼသင် ၵွပ်ႈဝႃႈ ထၵ်း သိၼ် ဢမ်ႇမီးတၼ်းႁဵင်းသင်ၼႂ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆးလႄႈယိင်ႈၶႅၼ်းတေႁဵတ်းႁႂ်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈယႂ်ႇတိူဝ်းၶိုၼ်ႈ။ ၵွပ်ႈ ဝႃႈ ၽွင်းလူင်ၼွၵ်ႈမိူင်းၽွင်းၼၼ်ႉပၢၼ်ႊပရီႊယ် ယင်းယူႇ ႁူမ်ႈတင်း သီႁသၵ်ႇ ၽူင်ႊၵဵတ်ႇၵႅဝ်ႈ ၵႅမ်ၽွင်း လူင်ၼွၵ်ႈမိူင်း ယၢမ်းၼႆႉၵေႃႈယင်းမီးတၼ်းႁဵင်းယူႇ။ ၽွင်းၼင်ႇၼၼ် ၽွင်းလူင်ၼွၵ်ႈမိူင်းပၢၼ်ႊပရီႊယ်လႄႈ သီႁသၵ်ႇ ၽူင်ႊၵဵတ်ႇၵႅဝ်ႈ ၵႅမ်ၽွင်းလူင်ၼွၵ်ႈမိူင်း ၵေႃႈ ၶတ်းၸႂ်ၵပ်းသၢၼ်တင်းလၢႆလၢႆၾၢႆႇယူႇယဝ်ႉ ။ ထၵ်းသိၼ်သမ်ႉ ၸိူၼ်းႁွင်ႉဢဝ် ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း မႃးႁူပ်ႉထူပ်းတီႈ ၵဵင်းမႆႇၼၼ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ်ၵၢၼ်ဝၢင်ႇဝိူဝ်ႈၸွမ်းလႄႈဝႃႈ ဢီႈသင်ပဵၼ်သင် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆး ဝႃႈႁိုဝ် တေဢဝ် ၸိူင်ႉႁိုဝ် ဝႃႈလႃးၵေႃႈၼိူဝ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆးယင်းမီးထၵ်းသိၼ်ယူႇႁိုဝ်လႂ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၸိုင်ႈထႆး ယင်း မီးၸိုဝ်ႈပဵၼ် သဵတ်ႇထႃ တွၼ်ႈၼႆႉၵေႃႈမီးၽွင်းလူင်ၼွၵ်ႈမိူင်းၵေႃႉမႂ်ႇ မႃႊရိသ်ႊ သငဵမ်ႇၽူင်ႊ ၵေႃႈ ႁူႉၵၼ်လီ ယူႇဝႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းသၢႆၵမ်းသိုဝ်ႈတင်းထၵ်းသိၼ်။ လႅင်ႇၶၢဝ်ႇဝွၵ်ႇဝႃႈလွင်ႈဢၼ်ၶဝ်ႈထူပ်းထၵ်းသိၼ်ၼၼ်ႉ လၢႆၾၢႆႇလၢႆၸုမ်းၵေႃႈလႆႈၾၢင်ႉသတိတႄႉတႄႉ ဝႃႈ လႅင်ႇၶၢဝ်ၸၢႆးၶၢဝ်ႇဝွၵ်ႇ လႆႈၾၢင်ႉၵွပ်ႈသင် ၵွပ်ႈပဵၼ်လွင်ႈထူၼ်ႈသေးထီႇပူၼ်ႉၽႅဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ ၵွပ်ႈပဵၼ်လွင်ႈ မႆႈၸႂ်ၵၢၼ်ၸၢင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉတေႃႇထႆးလႄႈၸၢင်ႈယွၼ်ႉမႃးၵၢႆယဵၼ်ပဵၼ်ၵၢၼ်မိူင်းၼႂ်းမိူင်းထႆး ၸင်ႇလႆႈပိတ်း လပ်ႉဝႆႉၵၢၼ်ႁူပ်ႉထူပ်းထၵ်းသိၼ် ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈဢမ်ႇႁူႉဝႃႈ ထၵ်းသိၼ်လဵၼ်ႈလွၵ်းလၢႆးသင်ယူႇ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၽႂ်ႁပ်ႉႁွင်းယိုၼ်ယၼ်ဝႃႈထၵ်းသိၼ်မီးသူၼ်ႇလႆႈၵႂႃႇဢုပ်ႇဢူဝ်းၸိူင်ႉႁိုဝ်ၽွင်ႈ လူၺ်ႈသင်ဝႃႈဢမ်ႇ ၽၢၼ်ႇလတ်းသိုဝ်ႈ တၢင်းပၵ်းၵတိ ႁႂ်ႈၵွင်တပ်ႉထႆး ပဵၼ်ႁိုဝ် ႁႂ်ႈၽွင်းလူင်ၼွၵ်ႈမိူင်း တေပဵၼ်ႁိုဝ် ႁႂ်ႈသၽႃး ၵႂၢမ်းမၼ်ႈၶူင်းပဵၼ်ႁိုဝ် ႁူမ်ႈဝႃႈၵႂၢမ်းတင်ႈၸႂ်ၶွင်ထၵ်းသိၼ်ၼၼ်ႉၸၢင်ႈၶႄးလီသေတႃႉ မၼ်းၵေႃႈ ၸၢင်ႈတေ ပဵၼ်လွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈယႂ်ႇၶိုၼ်ႈတိူဝ်းထႅင်ႈၵေႃႈၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈ။ ထၵ်းသိၼ်ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈၽိုၼ်လိၵ်ႈၶေႃႈလႆႈၸႂ်ၶိုၼ်ႈမႃး ႁႂ်ႈၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၸိူဝ်းမႃးဢုပ်ႇဢူဝ်းၼၼ်ႉလူင်းလၢႆးမိုဝ်း တႅင်ႇတင်ႈတူဝ်ထၵ်းသိၼ်ပဵၼ်ၵူၼ်းၵၢင် ၽူႈၵႄႈပူမ်ၶွတ်ႇၵၢၼ်ၶတ်းယႅင်ႈ Mediat လႄႈမွပ်ႈဢမ်းၼၢၸ်ႈပၼ် ႁႂ်ႈပဵၼ်တူဝ်တႅၼ်ဢုပ်ႇဢူဝ်း တတ်းသိၼ်ၸႂ်တၢင်လႆႈၼႆၼၼ်ႉ ဢမ်ႇႁူႉဝႃႈထၵ်းသိၼ်ၶဝ်ႈၸႂ်ၼိူဝ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်လုၵ်ႉၾိုၼ်ႉလႄႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈငဝ်းမၢၼ်း ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈပၼ်ႁႃၽွၼ်းလႆႈထပ်ႉသွၼ်ႉလႄႈ ၽွၼ်းလႆႈၼိူဝ်ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီးတႂ်ႈလိၼ် ဢၼ်ပဵၼ်သီမူၼ်ႇ လွင်ႈၽိတ်းၵူၼ်းမၢႆဢၼ်တုမ်ႉယွၼ်ႈၸွမ်းလႅၼ် လိၼ်ထႆးၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇၼၼ်ဢဝ်ပဵၼ်ၶွင်လဵၼ်ႈ ပိူဝ်ႈလႆႈၼမ်ႉတွၼ်းၽွၼ်းလီ လႆႈၸိုဝ်ႈသဵင်လႄႈလႆႈႁပ်ႉ သူးရၢင်းလ်းၼူဝ်ႊပႄႊလ် Nobel ၾၢႆႇလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ႁိုဝ် သုထိၶျႆး – ၵၢဝ်ႇထတ်းသၢင်ၼင်ႇၼႆ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ဢၼ်ထၵ်းသိၼ်ႁဵတ်းယူႇၸိူဝ်းၼႆႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆးႁပ်ႉႁူႉမွၵ်ႈၵႃႈႁိုဝ် ယဝ်ႉၵေႃႈ ထၵ်းသိၼ်ႁဵတ်းၵႂႃႇ ယဝ်ႉ မႃးသင်ႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆးလႆႈႁိုဝ် ၵွပ်ႈဝႃႈမၼ်းတၵ်းတေလႆႈမီးလၵ်းၵၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၽွင်းလူင် ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်းႁူႉႁိုဝ်ဢမ်ႇႁူႉ တင်းၾၢႆႇၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶဝ်ၵေႃႈ ၵႂင်ၸႂ်ၵႂင်ၶေႃးယူႇ ထၵ်းသိၼ် မႃးလၢတ်ႈယူႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၼႂ်းထႃႇၼတၼ်းႁဵင်းဢီႈသင် ယဝ်ႉၵေႃႈထၵ်းသိၼ်တိတ်းတေႃႇၵႂႃႇတီႈမိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ တင်းၵွင်တပ်ႉ ၵေႃႈၵႂင်ပူၵႂင်ပႃယူႇ။ ႁဝ်းတၵ်းဢမ်ႇလိုမ်းဝႃႈ ၶႄႇ ဢိၼ်းၻီႊယိူဝ်ႊ ဢမေႊရိၵႃႊ ၵျပၼ်ႊ ၶဝ်ၵေႃႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈ လွင်ႈၼႆႉယူႇ။ မွၼ်းၶိူဝ်း (*** ပွင်ႈၵႂၢမ်းႁူဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ပၢႆးဝူၼ်ႉ ၼမ်ႉၵႂၢမ်းလႄႈ တၢင်းႁၼ်ထိုင်သုၼ်ႇတူဝ် ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ ၸဝ်ႈပၢႆၵမ် ၵူၺ်းၶႃႈဢေႃႈ။)

['ၵၢၼ်မိူင်း', 'ၶေႃႈထတ်းသၢင်', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-17T18:47:00

https://shannews.org/archives/52990

လိၵ်ႈလၢႆးၾိင်ႈငႄႈ ၽႄႈၼမ်လၢႆ သၢႆၸႂ်ၶိူဝ်းၸင်ႇ ယိုၼ်း ယၢဝ်း

မိူဝ်ႈယၢမ်းတူၵ်းတႅမ်ႇ ပီႈၼွင်ႉၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႅၵ်ႇယႅၵ်ႈ ၶူဝ်းၶွင်ငိုၼ်းၶမ်းၵေႃႈၽႄၸႅၵ်ႇ ၵဝ်ၼမ်မႂ်းဢေႇ ႁိမ်ၵၼ်ၽိတ်း မေႃးဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉၵၼ် ဢမ်ႇၼပ်ႉၼႃႈထိုဝ်တႃ ဢမ်ႇၼပ်ႉဢူငဝ်းၵၼ် ထိုင်တီႈတိုၵ်းတေႃးၶႃႈၽၼ်းၵၼ် တင်းတီႈ ႁူဝ်ၵူၼ်းမီးမၢၵ်ႈၼမ်လိူဝ်ပိူၼ်ႈၵေႃႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈဢဵၼ်ႁႅင်းဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇယွၼ်ႇယၢၼ်း ထုၵ်ႇတၢင်ႇၸၢတ်ႈတၢင်ႇၶိူဝ်း တူၺ်းလဵၵ်ႉလူဝဝ် ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉၼပ်ႉယမ်။ ဝၢႆးသေ ၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ်ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၵိုတ်းလိုဝ်ႈပေႃးၵၢၼ်ၶဝ်ႈယူႇသေႃႉထင်မူၵ်း ပူၵ်းသၢင်ႈတီႈယူႇတၼ်းသဝ်းတႂ်းႁူမ်ႈ ၽူၺ်းငဝ်း မုၼ်ယႂ်ႇၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းထႆး မိူဝ်ႈ 1961 တီႈဝၢၼ်ႈမႂ်ႇမွၵ်ႇၸၢမ် (မႃးတင်ႈၸိုဝ်ႈဝၢၼ်ႈႁင်းၵွႆး – ဢွၼ်တၢင်းဝႃႈ ဝၢၼ်ႈမႂ်ႇမွၵ်ႇၸၢမ်ပဝ်း) တီႈႁိမ်းၾင်ႇၼမ်ႉၵူၵ်း ၼႂ်းဢိူင်ႇတႃႈတွၼ်း ၸႄႈဝဵင်းမႄႈဢၢႆ ၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းမႆႇ ၼႂ်းၸိုင်ႈ မိူင်းထႆး။ မုၼ်ယႂ်ႇၸဝ်ႈႁေႃၶမ်း ၽူႊမိၽူလ်ႊဢၻုလ်ယၻဵတ်ႇဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈၸႂ်းပီႈၼွင်ႉတႆးဝၢၼ်ႈမႂ်ႇမွၵ်ႇၸၢမ် ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၼႃႈတေထိုင်လိူၼ်ၾႅပ်ႉၿိဝ်ႊရီႊ ဝၼ်းတီႈ 7 ၽူႈၼမ်းတႆးၸင်ႇမႃးဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် ႁဝ်းထုၵ်ႇလႆႈၸတ်း ငၢၼ်း(ပွႆး) ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆးႁဝ်းယူႇယူဝ်ႉၼႆ လၢႆၾၢႆႇပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင် ထုၵ်ႇလီၵႂႃႇထၢမ် ၵိူဝ်းၵုမ် ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ ၾၢႆႇၽွင်းငမ်းဝၢၼ်ႈမိူင်းၶဝ်ယူႇယူဝ်ႉ ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈထုၵ်ႇလႆႈၵႂႃႇလဝ်ႈယွၼ်းဢၼုၺၢတ်ႈယူႇဝႃႈၼႆလႄႈ ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင်ၶဝ် ၸင်ႇပႃးၵၼ်ၵႂႃႇတွင်ႈထၢမ် ယွၼ်းဢၼုၺၢတ်ႈၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၸႄႈဝဵင်ႊမႄႈဢၢႆ။ ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၸႄႈဝဵင်းမႄႈဢၢႆၵေႃႈပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်လႄႈၵႂၢမ်းတွပ်ႇမႃးဝႃႈ ႁဵတ်းတႄႉႁဵတ်းလႆႈယူႇ ၵွႆးၵႃႈပေႃးတေ ဢဝ်ၸိုဝ်ႈ “ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး” ၼႆ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼေႇဝိၼ်းတေၶဝ်ႈၸႂ်ၽိတ်းၸဝ်ႈၽႅၼ်ႇလိၼ်ႁဝ်းဝႃႈ ပၼ်တိုဝ်ႉတၢင်း ၸုမ်းၵူၼ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉဢၼ်တေႃႇတၢၼ်ႈသၢၼ်ၶတ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ မႃးယူႇၼႂ်းမိူင်းထႆးသေ လုၵ်ႉ ၽိုၼ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆၵေႃႈပိူင်ၼိုင်ႈ ပဵၼ်ၵၢၼ်ပၼ်ႁႅင်းၵမ်ႉၸွႆႈၵူၼ်းထိူၼ်ႇ ႁိုဝ် ၵူၼ်းလုၵ်ႉၾိုၼ်ႉတိုၵ်းတေႃး မၢၼ်ႈၼႆ တေထုၵ်ႇၸီႉၼႄးၼင်ႇၼၼ် ၵွပ်ႈၼၼ် ႁႂ်ႈႁႃၸိုဝ်ႈတၢင်ႇဢၼ် ဢၼ်ဢမ်ႇၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၵၢၼ်မိူင်းၸိုင် တေလီယူႇဝႃႈၼႆလႄႈ ၸင်ႇၶိုၼ်းမႃးဢုပ်ႇၶႆႈလဝ်ႈလၢတ်ႈ ၼႄၵၼ်ယဝ်ႉလိူၵ်ႈႁႃ ၸိုဝ်ႈၸတ်းငၢၼ်း(ပွႆး)။ ႁေႃၸဝ်ႈၶူးမေႃလိၵ်ႈတႆး ဝၢၼ်ႈမႂ်ႇမွၵ်ႇၸၢမ် လၵ်းလၵ်းမၼ်းၵေႃႈတိုၼ်းဢၢင်ႈဢၢၼ်းဝႆႉ ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈယူႇယဝ်ႉ ယွၼ်ႉၼၼ်ၼႂ်းလိူၼ်ၾႅပ်ႉၿိဝ်ႊရီႊၼၼ်ႉမီး ငၢၼ်း(ပွႆး) သင် လိူဝ်သေလိူၼ်သၢမ်မူၼ်း ငၢၼ်းလူႇတၢၼ်းၶဝ်ႈယႃႇၵု ၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈပဵၼ်ငၢၼ်းသႃသၼႃ မီးယူႇႁင်း မၼ်းယူႇယဝ်ႉ။ ၸင်ႇမႃးဝူၼ်ႉၵၼ်ဝႃႈ ပေႃးၼၼ်ႁဝ်းဢဝ်ပဵၼ် “ဝၼ်းယူၵ်ႉယွင်ႈၸဝ်ႈၶူးမေႃလိၵ်ႈတႆး” ဢမ်ႇလီႁိုဝ် ႁူမ်ႈဝႃႈ ဝၼ်းယူၵ်ႉယွင်ႈၸဝ်ႈၶူးမေႃလိၵ်ႈတႆးၼႆႉ ၼႂ်းမိူင်းတႆးတႄႉၸတ်းႁဵတ်းၼႂ်းလိူၼ်သိပ်းသွင် သေတႃႉ ၸိုဝ်ႈၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈၵဵဝ်ႇတင်းငဝ်ႈငုၼ်းၵၢၼ်လိၵ်ႈလၢႆးလႄႈပဵၼ်သၢႆၸႂ်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း ၵိုင်ႇလႅပ်ႈၶဝ်ႈၵၼ် တင်းၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းႁဝ်းယူႇၼႆလႄႈလႆႈၸႂ်ၵၼ် ဢဝ် “ဝၼ်းယူၵ်ႉယွင်ႈၸဝ်ႈၶူးမေႃလိၵ်ႈတႆး” မႃးပဵၼ်ၵၢၼ်ယူၵ်ႉယွင်ႈၵုၼ်း မုၼ်ၸဝ်ႈၶူးမေႃလိၵ်ႈတႆးႁဝ်း ဢိၵ်ႇတင်း ပဵၼ်ၵၢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈပီႈၼွင်ႉတႆး ၸိူဝ်းယူႇ ၼႂ်းမိူင်းထႆး ဢမ်ႇဝႃႈ မိူင်းၵွၵ်ႇ ၵဵင်းႁၢႆး မႄႈသၢႆ မႄႈႁွင်ႈသွၼ် ၵဵင်းမႂ်ႇ လႆႈမႃးႁူပ်ႉထူပ်းၵေႃႇၵုမ် ၶွၼ်ႈတုမ်ၵၼ် တီႈဝၢၼ်ႈမႂ်ႇမွၵ်ႇၸၢမ် တီႈဢေႇသုတ်း 1 ပီ 1 ပွၵ်ႈ။ ထိုင်မႃး 1983 ဝၢႆးသေပီႈၼွင်ႉတႆးႁူမ်ႈၵၼ်ႁႃငိုၼ်းမႃးသိုဝ်ႉလႆႈတီႈလိၼ်ၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းသႃထုပရႃႊၻိတ်ႇ ၼႂ်းပွၵ်ႉ ၿၢင်ႊၽူင်ႊၽၢင်ႊ ၶဵတ်ႇယၢၼ်းၼႃႊဝႃႊ မိူင်းၵွၵ်ႇ ပိူဝ်ႈတႃႇၵေႃႇသၢင်ႈဝတ်ႉတႆးၼႆလႄႈ လႆႈၸတ်းတင်ႈၵေႃလိၵ်ႈလၢႆး လႄႈၾိင်ႈငႄႈတႆး ႁဵၵ်ႈၸိုဝ်ႈတၢင်းထႆးဝႃႈ “ၶျူမ်ႊရူမ်ႊၶိူဝ်းတႆးသႃမၶ်းၶီး” (ชมรมเครือไตยสามัคคี) Tai Race Union of Bangkok in Thailand မီးလုင်းယူဝ်ႊ ထိၼ်ႊ (ၵူၼ်းတႆး 9 လၵ်း – တႃႈၵုင်ႈ) လႄႈ မေးၼၢင်းပႃႈၶိၼ်ႇယူင်ႇ (တႆးဝေႃႇၾႆးလႅင်း – မိူင်းၵမ်ႊပူႊၶျႃႊ) ပဵၼ်ၵဝ်ႉငဝ်ႈ ၵၢၼ်သၢင်ႈဝတ်ႉတႆး။ မီးၵူၼ်းလူင် ၸၢႆးၶႂၢၼ်ၾႃႉ(လုၵ်ႈၶူၺ် လုင်းယူဝ်းထိၼ်း ပႃႈၶိၼ်ႇယူင်ႇ) ၸၢႆးမႁႃၼုမ်ႇ ၸၢႆးထုၼ်း ၸၢႆးၼုမ်ႇသႅင် ၸၢႆးတိပ်ႉ(မႅဝ်း) ၸၢႆးသူမ်ၶျၢႆး ၸၢႆးယီႈမုင်ႉ ၶဝ်ၸဝ်ႈဢွၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈ ပူၵ်းတင်ႈၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးၾိင်ႈငႄႈတႆး တီႈၼႂ်းမိူင်းၵွၵ်ႇၶိုၼ်ႈမႃး ပဵၼ်ၸုပ်ႈဢွၼ်ႇတၢင်း သုတ်းလႄႈႁူမ်ႈတင်း ၵၢၼ်သၢင်ႈဝတ်ႉမႂ်ႇတႆး ၼႂ်းမိူင်းၵွၵ်ႇပဵၼ်ၶွင် ပီႈၼွင်ႉတႆး ၼႂ်းၼၢမ်းၸိုဝ်ႈၾၢႆႇထႆး(ศูนย์ศึกษาปฏิบัติธรรมสาธุประดิษฐ์) ။ ၶိူဝ်းတႆးသႃမၵ်းၶီး မိူင်းၵွၵ်ႇ “ 1983 မိူဝ်ႈယင်းပႆႇမီးဝိႁၢရ်တိုၵ်းလူင်ၵၢင်ဝတ်ႉ” ၵၢၼ်လိၵ်ႈလၢႆးၾိင်ႈငႄႈၼႆႉ ပဵၼ်ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈၸိူဝ်ႉၽၼ်းၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၼႆၵေႃႈဝႃႈလႆႈ ယွၼ်ႉၼႆႉ ၵူၼ်းတႆးႁဝ်း ၸိူဝ်းမႃးယူႇတီႈဝဵင်းလူင် မိူင်းၵွၵ်ႇၵေႃႈလႆႈၵေႃႇတင်ႈ “ၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးလႄႈၾိင်ႈငႄႈတႆး ဝဵင်းမိူင်းၵွၵ်ႇ ၸိုင်ႈထႆး- ၶိူဝ်းတႆးသႃမၵ်းၶီး မိူင်းၵွၵ်ႇ” မိူဝ်ႈ1982 သိုဝ်ႉဢဝ်တီႈလိၼ် ပွတ်းသဵၼ်ႈတၢင်းသႃထုပရႃႊၻိတ်ႇ ဝၢင်ႊၽူင်ႊၽၢင်ႊ ၼႂ်းၶဵတ်ႇယၢၼ်ႊၼႃႊဝႃႊ ၵၢင်ဝဵင်းလူင်မိူင်းၵွၵ်ႇ ပဵၼ်ၶွင်တႆးသေ ၵေႃႇသၢင်ႈပဵၼ်“ဝတ်ႉ”တႆး “သုၼ်သိုၵ်းသႃ ပတိဝတ်းထမ်း” ၶွင်တႆးၼႂ်းမိူင်းၵွၵ်ႇ ၸိုင်ႈထႆး။ ထိုင်မႃး10/07/1994 ၼႂ်းၵဵင်းမႂ်ႇၵေႃႈ ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင်တႆး ၸိူဝ်းလိုဝ်ႈၵိုတ်းယင်ႉၵၢၼ်သိုၵ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ၸဝ်ႈႈၸၢင်ႉ ယွင်ႁူၺ်ႈ ၸဝ်ႈသႅင်သိုၵ်း ပေႃႈထဝ်ႈၺူဝ်ႇ ဢႃးၸၢၼ်ၼိၶူမ်း (ဢႃၸႃရိယ) ၸၼ်ႉၸွမ် ဢိၵ်ႇတင်းၽူႈၼမ်း လၢႆလၢႆၸဝ်ႈ ႁူမ်ႈၵၼ်ၵေႃႇတင်ႈၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးလႄႈၾိင်ႈငႄႈတႆးၵဵင်းမႂ်ႇ ၶိုၼ်းမႃးၼႂ်းၵဵင်းမႂ်ႇသေ ယူၵ်ႉဢဝ်ၸဝ်ႈၼွႆႉသေႃးယၼ်ႇတ ပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ ၸၢႆးသူၺ်ႇလ (သိင်ၶမ်း ႁိူၼ်ႊသႅင်) ပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း တူင်ႉၼိုင်ႁဵတ်းသၢင်ႈ ၵၢၼ် လိၵ်ႈလၢႆးၾိင်ႈငႄႈတႆး ပဵၼ်ၼႃႈတႃတႆး ၼႂ်းၵဵင်းမႂ်ႇ ၸိုင်ႈထႆး။ ၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးလႄႈၾိင်ႈငႄႈတႆးၵဵင်းမႂ်ႇ ယၢမ်းလဵဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉပဵၼ်ႁဵတ်ႇ(လွင်ႈတၢင်း) ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈပိူၼ်ႈႁူႉၸၵ်းတႆးလႄႈ ႁူႉၸၵ်းၾိင်ႈငႄႈတႆး ၶူဝ်းၼုင်ႈတၢင်းဝႆတႆး ၽႄႈမၢၵ်ႈၼမ်မႃးႁၢၼ်ႉတေႃႇမိူဝ်ႈလဵဝ်။ ၼႆႉၵွႆးဢမ်ႇၵႃး ယင်းပဵၼ်မူႇပဵၼ်ၸုမ်းၶွင်ပီႈၼွင်ႉတႆး လႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈၵိုၵ်းၽၢၵ်ႈ ၵၢၼ်တင်းၾၢႆႇၸဝ်ႈၼႃႈတီႈဝၢၼ်ႈမိူင်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢိၵ်ႇတင်းထုၵ်ႇဝွၵ်ႇၸိူၼ်းၶဝ်ႈႁူမ်ႈငၢၼ်း(ပွႆး) ဢၼ်ၵဵဝ်ႇၵပ်း ၾိင်ႈငႄႈႁိတ်ႈႁွႆး ၸိူဝ်းၼႆႉယူႇၶိူဝ်းၶိူဝ်း။ ၵွႆးၵႃႈ ၵူၼ်းတႆးႁဝ်းၵမ်ႈၽွင်ႈ ဢမ်ႇပေႃးဝႆႉၵႃႈၶၼ် ၶဝႅႈၸႂ်ဝႃႈ ၵၢၼ်ၾိင်ႈငႄႈႁိတ်ႈႁွႆးၼႆႉ ပဵၼ်ၵၢၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၵူၼ်းၶူင်ႇ ပဵၼ်ၵၢၼ်မၵ်ႉမိုတ်ႈသူင်တၢင်းမူၼ်ႈတၢင်းသိူဝ်းႁဵတ်း (ပွႆးလၢမ်း) ၵွႆး ပၢႆတင်းၶဝ်ႈၸႂ်ဝႃႈ ၵၢၼ်မိူင်း ၵၢၼ်သိုၵ်း ၵၢၼ်သူၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း ၵၢၼ်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း ၵၢၼ်ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ၵၢၼ် NGO ၸိူဝ်းၼႆႉဢိူဝ်း ပဵၼ်ၵၢၼ်ၸၼ်ႉသုင် ဢၼ် ႁဵတ်းတႃႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်း။ မွၼ်းၶိူဝ်း (*** ပွင်ႈၵႂၢမ်းႁူဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ပၢႆးဝူၼ်ႉ ၼမ်ႉၵႂၢမ်းလႄႈ တၢင်းႁၼ်ထိုင်သုၼ်ႇတူဝ် ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ ၸဝ်ႈပၢႆၵမ် ၵူၺ်းၶႃႈ ဢေႃႈ။)

['ၶေႃႈထတ်းသၢင်', 'ၾိင်ႈငႄႈၾိင်ႈထုင်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-17T16:26:10

https://shannews.org/archives/52978

ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ 3 ၸုမ်းတင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ထူပ်းၵၼ်တီႈမိူင်းၶႄႇ ပွၵ်ႈၵမ်း 5

ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 15-16/05/2024 ၶၢဝ်းတၢင်း 2 ဝၼ်းမႃးၼႆႉ ဢိင်ၼိူဝ်ၶႄႇ ယူႇၵၢင်ၶိုင်ၸတ်းပၼ်သေ ၽူႈၼမ်းသိုၵ်း ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ 3 ၸုမ်း – သိုၵ်းရၶႅင်ႇ AA ၊ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA လႄႈ သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA တင်း တူဝ်တႅၼ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် တီႈဝဵင်းၶုၼ်ႊမိင်ႊ မိူင်းယူႊၼၢၼ်ႊ ၸိုင်ႈမိူင်းၶႄႇ ပွၵ်ႈၵမ်း 5 ။ ၼႂ်းပၢင်ႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ် ၵမ်းၼႆႉ ပိုတ်ႇႁူဝ်ၶေႃႈ ဢုပ်ႇလွင်ႈၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်လႄႈ လွင်ႈပၢင်တိုၵ်းၼႂ်းမိူင်းရၶႅင်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၼႂ်းပၢင်ႁူပ်ႉထူပ်းၼႆႉ ပိုတ်ႇႁူဝ်ၶေႃႈ ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် လွင်ႈပၢင်တိုၵ်းၼႂ်းမိူင်းရၶႅင်ႇလႄႈ သိုၵ်းရၶႅင်ႇ AA ႁင်းၵူၺ်း ၶေႃ ၶေႃ ၊ တႃႇပဵၼ်တူဝ်တႅၼ်း ၸုမ်းသိုၵ်းရၶႅင်ႇ AA ၼႆသေ ၵႅမ်ၽူႈၵွၼ်းသိုၵ်း တွၵ်ႊတိူဝ်ႊ ၺူဝ်ႇထုၼ်းဢွင်ႇၵေႃႉ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈ။ သိုၵ်း MNDAA သမ်ႉ ၵႅမ်ၸွမ်ႁၢၼ် ၽူင်းဝိၼ်းၼၢႆႇ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈ။ သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA သမ်ႉ ၸဝ်ႈသိုၵ်း တႃႇမူဝ်းႁဵင်း ၶဝ်ႈႁူမ်ႈ။ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းသမ်ႉ ပဵၼ်ၸွမ်သိုၵ်း မဵဝ်းတၢၼ်ႉၼၢႆႇ ဢၼ်ပဵၼ်ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်း ၶၵ်ႉၵၢၼ်လွင်ႈငမ်းယဵၼ် NSPNC ဢွၼ်ႁူဝ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈ – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ BNI ႁၢႆးငၢႆးဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ တီႈပၢင်ႁူပ်ႉၵၼ် ၵမ်းၼႆႉ ပိူင်လူင်ဢုပ်ႇၵၼ်တႃႇၵၢၼ် ၵႃႉၶၢႆၸွမ်းလႅၼ်လိၼ် တေပၼ်ႇလႆႈလီၶိုၼ်း မိူၼ်ၵဝ်ႇ ၵူၼ်း ၸမ်ၸႂ်ၸုမ်းဢူၺ်းလီ လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆသေတႃႉ သင်ဝႃႈ ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆၶိုၼ်းပၼ်ႇႁွၼ်ႈ ပဵၼ်ၵၢၼ်မႃးၶိုၼ်းသေတႃႉၵေႃႈ တေႁႂ်ႈလီမိူၼ်ၵဝ်ႇၶိုၼ်းတႄႉ တေဢမ်ႇငၢႆႈ။ လွင်ႈလီလွင်ႈၸႃႉၼႆႉ ဢိင်ၼိူဝ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶႄႇ တင်းမူတ်း။ ယွၼ်ႉ ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ လႆႈပိုင်ႈၶႄႇမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈ တႄႇယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ တင်ႈတပ်ႉမႃး ၼႆယဝ်ႉ။ ၽူႈထတ်းသၢင်ႈၵၢၼ်မိူင်း လၢတ်ႈဝႃႈ – “ၶဝ်ဢုပ်ႇၵၼ်မႃး ပဵၼ်လၢႆၵမ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇႁၼ်ၶိုပ်ႈၼႃႈသင်မႃး ။ တႃႇၵၢၼ်ၵႃႉ ၶၢႆ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ် တေ ၼိမ်ၶိုၼ်း မိူၼ်ၵဝ်ႇၵေႃႈ တေဢမ်ႇငၢႆႈ။ မိူၼ်ၼင်ႇ သဵၼ်ႈ တၢင်း လႃႈသဵဝ်ႈ – သႅၼ်ဝီ – ၵူတ်ႉၶၢႆ တေႃႇထိုင်မူႇၸေႊၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်သၢႆၸႂ် မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ႈယဝ်ႉလူး။ ပေႃးၶႂ်ႈႁၼ်မၼ်း ပဵၼ်ႁိုဝ်ၼႆၵေႃႈ ယူႇတီႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶႄႇ မူတ်းမူတ်းယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈတႄႇယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇမႃး လႆႈပိုင်ႈၶႄႇသေ ၸင်ႇမီးႁူးလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်မႃး ယူႇတႃႇသေႇ” – ဝႃႈၼႆ။ လွင်ႈႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ် ၵမ်းၼႆႉ ၽူႈၼမ်းၸိုင်ႈမိူင်းတင်းသွင်ၾၢႆႇ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈသပ်းၸႅင်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ တႅၵ်ႇလႅင်းသင် ဝႃႈ ၼႆ။ “ပၢင်တိုၵ်း ဢၼ်လႆႈပဵၼ်မႃးႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၼႂ်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆႉ ပဵၼ်ယွၼ်ႉ ၽႅၼ်ၵၢၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၵူၺ်း။ ပၢင်တိုၵ်း ၽႅၼ်ၵၢၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်းၼႆႉၵေႃႈ ပိူင်လူင် ယိူင်းဢၢၼ်းတႃႇဝၢၼ်ႈမိူင်းၵတ်းယဵၼ် တႃႇပဵၼ်မိူင်းၾႅတ်ႊတရႄႊဝႃႈၼႆ ၵၼ်ယူႇသေတႃႉၵေႃႈ – ၶၢဝ်းတၢင်းပၢင်တိုၵ်း မီးမႃး 5-6 လိူၼ်ယဝ်ႉ ပႆႇထိုင်တႃႈယိူင်းမၢႆ”- ၽူႈထတ်းသၢင် ၵၢၼ်မိူင်း သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ သိုၵ်းရၶႅင်ႇ တိုၵ်းၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်း တႃႇဢဝ်ၶိုၼ်းမိူင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼႆ တႅၵ်ႇလႅင်းယူႇသေတႃႉ – ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇတႄႉ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇမီး လၢႆမူလၢႆၸုမ်းလႄႈ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ပႆႇႁၼ် ၼမ်ႉႁၼ်တူဝ်သင် သေဢမ်ႇၵႃး သိုၵ်း ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼင်ႇၵၼ် မိူၼ်ႁိမ်ၼႃႈလိၼ်ၵၼ်ၶိုၼ်းၵေႃႈမီးလႄႈ လႅပ်ႈတေဢွၵ်ႇမႃးပိူင်ၾႅတ်ႉသိတ်ႉ ၵျပၢၼ်ႊ ယိုတ်းမိူင်း ၵူၺ်းယဝ်ႉႁိုဝ် – ၽူႈထတ်းသၢင်ၵၢၼ်မိူင်းလၢတ်ႈ။ “မိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉ ဢၼ်ဢမ်ႇၸႅင်ႈလႅင်းလီၼႆႉ။ မိူဝ်ႈပႆႇယိုဝ်းၵၼ်တႄႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ တေႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ်မိူင်းၾႅတ်ႊတရႄႊၼႆၼႃႇၼေႃႈ။ ၽိူဝ်ႇတိုၵ်းသေလႆႈမႃးတႄႉသမ်ႉ ၶႂ်ႈလိုပ်ႈၵၼ်ဢွၵ်ႇ ၼႃႈလိၼ်ဢၼ်ၶဝ်ၵုမ်းၵမ်။ လၢတ်ႈသိုဝ်ႈၵေႃႈ မိူၼ်ၼင်ႇ ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉ ယိုတ်းလႆႈ လၢႆၸႄႈဝဵင်းမႃးယဝ်ႉသေတႃႉ ၶဝ်ဢမ်ႇၵႂႃႇသဵၼ်ႈတၢင်းၾႅတ်ႊတရႄႊ ၶႂ်ႈၵႂႃႇမိူၼ်ပိူင်ၽႅတ်ႉသိတ်ႉ ၵူၺ်း။ ပေႃးဢမ်ႇၼၼ် ၶဝ်တေလိုပ်ႈ သိုၵ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼင်ႇၵၼ်ၶိုၼ်းႁဵတ်းသင်။ ၵွပ်ႈၼၼ် တႃႇတေၵတ်းယဵၼ်တႄႉ ပႆႇႁၼ်သဵၼ်ႈတၢင်းမၼ်း”- ဝႃႈၼႆ။ ဝၢႆးလင် ၽႅၼ်ၵၢၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ႁိုင်မႃး 2 လိူၼ် ဝၼ်းတီႈ 11 လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ 2023 ၼၼ်ႉ ဢိင်ၼိူဝ် မိူင်းၶႄႇ ၶဝ်ႈၵႄႈၵၢင်သေ သွင်ၾၢႆႇလႆႈဢုပ်ႇဢူဝ်းၵိုတ်းတိုၵ်းၵၼ် ၸူဝ်ႈၶၢဝ်းလႄႈ ဢုပ်ႇၵၼ် လွင်ႈၵႃႉၶၢႆၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ – မိူင်းၶႄႇပႃး။ တႃႇပၼ်ႇၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ၸွမ်း လႅၼ်လိၼ်ၼႆသေ ၶႄႇတိုၵ်းသူၼ်း ၸုမ်းဢူၺ်းလီ 3 ၸုမ်း ႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် တီႈမိူင်းၶုၼ်ႊမိင်ႊၼၼ်ႉမႃး ဢမ်ႇယွမ်း 5 ပွၵ်ႈယဝ်ႉ။ ၼႂ်းႁၢင်လိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊ ပီ 2024 ၼႆႉၵေႃႈ ၽူႈတႅၼ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းၶႄႇလႄႈ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၼႂ်းၸႄႈမိူင်းယုၼ်ႊၼၢၼ်ႊ ႁွတ်ႈထိုင်မိူင်းမၢၼ်ႈသေ ဢုပ်ႇဢူဝ်းငူပ်ႉငီႉၵၼ် တႃႇပၼ်ႇၵၢၼ်ၶိုၼ်းလႆႈ ၸဵဝ်းဝႆး။ ဝႃႈၼၼ်သေတႃႉ ၽွင်းဢုပ်ႇၵၼ် ၵမ်းၼႆႉၵေႃႈ ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ မိူၼ်ၼင်ႇ ဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် မိူင်းၵုတ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တိုၵ်ႉဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ် မႃးပိုတ်းယိုဝ်းၸွမ်း ဝၢၼ်ႈသူၼ်ႁိူၼ်းယေးယူႇ။ တီႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီၵေႃႈ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ပႆႇႁတ်းပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်းယေး။ ၵူၼ်းၸိူဝ်းပွၵ်ႈမိူဝ်းယူႇၶိုၼ်း တီႈဝၢၼ်ႈၵေႃႈ ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ်ၵူႈဝၼ်း။ ပၢင်တိုၵ်း ၼႂ်းမိူင်းရၶႅင်ႇၵေႃႈ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ လႆႈပွႆႇၽႃႈ တပ်ႉပၢင်သဝ်းပၼ် သိုၵ်းရၶႅင်ႇ တီႈၼိုင်ႈယဝ်ႉတီႈၼိုင်ႈ။ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 6 လိူၼ်ၼႆႉၵူၺ်း သိုၵ်းရၶႅင်ႇ AA ယိုတ်းလႆႈ တပ်ႉပၢင်သဝ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ 10 ဢွင်ႈတီႈပၢႆ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၵုမ်းလႆႈ 8 ဝဵင်းယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။

['ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ']

2024-05-17T14:51:32

https://shannews.org/archives/52973

TNLA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ တေဢဝ်လိူင်ႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ် Non – CDM ၼႂ်းၼႃႈတီႈၶဝ်ၵုမ်းၵမ်

ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၶုၼ် တႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ၸိူဝ်းႁဵတ်း Non – CDM ၼႂ်းၼႃႈတီႈ သိုၵ်း TNLA ၵုမ်းၵမ် ၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈၵိုတ်းလိုဝ်ႈၵၢၼ် တင်းမူတ်း သင်ဢမ်ႇၵိုတ်းၸိုင် တေဢဝ်လိူင်ႈ ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 15/05/2024 ယူႇတီႈ တပ်ႉသိုၵ်းတဢၢင်း PSLF/ TNLA ဢွၵ်ႇၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၸူးၵူၼ်းၸိူဝ်း ႁဵတ်းၵၢၼ် Non – CDM ဝႆႉ ၼႂ်းၼႃႈတီႈၶဝ်ၵုမ်းၵမ် မိူၼ်ၼင်ႇ ၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉသၼ်ႇ၊ ၼမ်ႉတူႈ၊ မၢၼ်ႈတူင်ႈ၊ ၵူတ်ႉၶၢႆ၊ ၼမ်ႉၶမ်း၊ မိူင်းငေႃႉလႄႈ မိူင်းလူင် ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁႂ်ႈၵိုတ်းလိုဝ်ႈၵၢၼ် ငၢၼ်း ဢၼ်ႁၢပ်ႇဝႆႉ ၼႂ်းႁွင်ႈၵၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ တႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵုမ်းၵမ်ဝႆႉၼၼ်ႉ တင်းမူတ်း ဝႃႈၼႆ။ ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ် ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ၵေႃႉၼိုင်ႈ တီႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “သင်ဝႃႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်း ပဵၼ်ဝုၼ်ႇထၢၼ်း ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵုမ်းၵမ်ဝႆႉၼႆႉ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈၼမ်ႉၶမ်းသေ ၵႂႃႇပူင်သွၼ်လိၵ်ႈ ပၼ် တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊၼၼ်ႉသေ ပွၵ်ႈၶိုၼ်းမႃးၸိုင် ဢမ်ႇဝႃႈၶၢဝ်းလႂ် ၶဝ်တေၶဝ်ႈတီႉၺွပ်း သိုၵ်းလွႆၶဝ် လွၵ်ႇငိုတ်ႈဝႆႉ ၸိူင်ႉၼႆ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ သင်ဝႃႈ တေၶၢႆႉၵႂႃႇယူႇတီႈ မူႇၸေႊၼႆၸိုင် ႁႂ်ႈၶၢႆႉၵႂႃႇမူတ်းမူတ်း”- ဝႃႈၼႆ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၶုၼ် တႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ Non – CDM ၸိူဝ်းၼႆႉ သင်တိုၵ်ႉသိုပ်ႇႁူမ်ႈမိုဝ်းၸွမ်း သိုၵ်း မၢၼ်ႈ၊ ၵပ်းသိုပ်ႇတင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ၊ ဢဝ်ငိုၼ်းလိူၼ် တီႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယူႇၸိုင် တေထုၵ်ႇဢဝ်လိူင်ႈ ပၼ် တၢင်းၽိတ်းၵႂႃႇ – သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ လူၺ်းယေႇဢူး ၾၢႆႇပွင်ႇၶၢဝ်ႇ PSLF/TNLA လၢတ်ႈတီႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ သူၺ်ႇၽီႇမျေႇဝႃႈ – “ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈတေဢဝ်လိူင်ႈၼၼ်ႉသေ တေပၼ်တၢင်းၽိတ်းၸိူင်ႉႁိုဝ်တႄႉ ပႆႇမီး၊ ဝၢႆးလင်ၼႆႉ ၸၢင်ႈမီးမႃးယူႇ။ Non – DCM ၶဝ် သင်ႁဵတ်းပူၼ်ႉပႅၼ် ဢၼ်တတ်းမၵ်းဝႆႉၼႆ တေၺႃးဢဝ်လိူင်ႈၵႂႃႇ”- ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၼႂ်းၼႃႈတီႈ သိုၵ်းတဢၢင်းၶဝ် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇယိုတ်းၵုမ်းဝႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇလႄႈ ပၢႆးယူႇလီ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပၼ်ၵၢၼ်ဝႆႉ ၵူၼ်းႁဵတ်း CDM ။ တီႈႁွင်ႈၵၢၼ်တၢင်ႇတီႈၵေႃႈ တေၸႂ်ႉ CDM ၶဝ်ထႅင်ႈ၊ ယွၼ်ႉၼၼ် ၵူၼ်းႁဵတ်း CDM ၶဝ် ႁူမ်ႈမိုဝ်းၶဝ်ႈပႃးၸွမ်းၼႆ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပႃးဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

['ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-17T14:44:54

https://shannews.org/archives/52968

လုင်းၸၢႆးတိၼ်ႇလႅင်ႇ ၽူႈၼမ်းၼႂ်းပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ် ၵေႃႉၵဝ်ႇ လူႉသဵင်ႈ

မိူဝ်ႈၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 17/05/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉ 4 မူင်း လုင်းၸၢႆးတိၼ်ႇလႅင်ႇ ဢႃယု 84 ပီ ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ် SNLD ၵေႃႉၵဝ်ႇ လူႉသဵင်ႈသုတ်းမုၼ် လူၺ်ႈတၢင်းပဵၼ်ၵူၼ်းထဝ်ႈ တီႈႁိူၼ်းမၼ်းၸဝ်ႈ ဢၼ်မီးၼႂ်းဝၢင်းမွၵ်ႇၵူႇသွႆႈလႅင် 9 လၵ်း ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။ Photo by – SNLD လုင်းၸၢႆးသူၺ်ႇၵိဝ်း ၸုမ်းပွင်ၵၢၼ်လုမ်း လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“လုင်းတိၼ်ႇလႅင်ႇၼႆႉ ဢႃယုၵေႃႈ ယႂ်ႇယဝ်ႉ တၢင်းပဵၼ်ၵူၼ်းထဝ်ႈၵေႃႈသမ်ႉမီးလႄႈ သဵင်ႈၵႂႃႇၵတ်းၵတ်းယဵၼ်ယဵၼ်တီႈႁိူၼ်း မွၵ်ႇၵူႇသွႆႈလႅင် ၵဝ်ႈလၵ်းၼၼ်ႉၶႃႈ ဢေႃႈ။ မၼ်းၸၢႆးၼႆႉ ႁပ်ႉပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ် ၽွင်းပီ 2005 ထိုင်မွၵ်ႈ 2012 ၽွင်းငဝ်းလၢႆးၵပ်ႉၵိၼ်း – ၽွင်းၽူႈၼမ်းပႃႇတီႇ ၺႃးတီႉၺွပ်းၶင်ၶွၵ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉ။ လႆႈဝႃႈမၼ်းၸဝ်ႈၵေႃႈ လႆႈႁပ်ႉပုၼ်ႈၽွၼ်းယႂ်ႇမႃးဢၼ်ၼိုင်ႈ၊ မၼ်းၸဝ်ႈလူႉသဵင်ႈၵႂႃႇၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်သေလၢႆမွင်ၸႂ်ၸွမ်းတႄႉ”- ဝႃႈၼႆ။ လုင်းၸၢႆးတိၼ်ႇလႅင်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ပီႈဢၢႆႈ လုင်းၸၢႆးၼုတ်း (ႁူဝ်ပဝ်ႈ ပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ် ယၢမ်းလဵဝ်) ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းႁိူၼ်းလုင်းၸၢႆးတိၼ်ႇလႅင်ႇ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ၵိုတ်းဝႆႉမေးၼၢင်း ပႃႈၸၢၼ်းသူၺ်ႇလႄႈ လုၵ်ႈယိင်း လုၵ်ႈၶူၺ်။ ပေႃးထိုင်မႃး ဝၼ်းတီႈ 19 ၼႆႉ တေယူႇတီႈလုၵ်ႈလၢင်းၼၢင်းမေးလႄႈ ပီႈၼွင်ႉပွင်ႈပၢႆ တေႁွပ်ႇႁူဝ်ၶဝ်ႈႁဵဝ်ႈ တီႈပႃႇႁဵဝ်ႈယေႇဝေး ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ']

2024-05-17T12:03:27

https://shannews.org/archives/52960

လုၵ်ႈႁဵၼ်းထႆး ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၼႄၵၢင်ၸႂ် ၶၢမ်ႇဢိုပ်းၶဝ်ႈသေ တၢႆၼႂ်းၶွၵ်ႈ

လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉၸွမ် ၵသဵတ်ႇသၢတ်ႇမိူင်းထႆး ၵေႃႉၼိုင်ႈ ဢႃယု 28 ပီ ပဵၼ်ၼၢင်းယိင်းဢွၼ်ႇ ၸိုဝ်ႈႁွင်ႉ ၼွင်ႉပုမ်ႉ ၼႄၵၢင်ၸႂ်သၢၼ်ၶတ်းပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ ၼႄၵၢင်ၸႂ်တုၵ်းယွၼ်း ႁႂ်ႈပွႆႇပၼ်ၵူၼ်းတူၵ်း ၶွၵ်ႈၵၢၼ်မိူင်း မိူင်းထႆးၼႆသေတႃႉ ထုၵ်ႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ တီႉၺွပ်းၶင်ၶွၵ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉ – မၼ်းၼၢင်းၶိုၼ်းသိုပ်ႇ ၼႄၵၢင်ၸႂ် ၶၢမ်ႇဢိုပ်းၶဝ်ႈတီႈၼႂ်းၶွၵ်ႈထႅင်ႈ – ႁိုင်မႃးမွၵ်ႈလိူၼ် – ဢဝ်ႁႅင်းၵမ်ႉတူဝ်ၶၢတ်ႇသေ လူႉတၢႆၼႂ်းၶွၵ်ႈ။ မၼ်းၼၢင်းၼႆႉ ၽွင်းၼႄၵၢင်ၸႂ်ၼၼ်ႉ ဢဝ်သီၵႂႃႇၽူႇသႂ်ႇႁူဝ်ႉတီႈလုမ်းတြႃးၼႆသေ ၺႃးတီႉၺွပ်း မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 26 လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ။ မၼ်းၼၢင်း ထုၵ်ႇၵုမ်းၶင်တူဝ်ဝႆႉၼႂ်းၶွၵ်ႈလူင်သေ ထတ်းထွင်တြႃး။ မၼ်းၼၢင်း ႁူႉဝႃႈ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်းၼႆသေ သိုပ်ႇၼႄၵၢင်ၸႂ်ယိူၼ်ႉၵၼ်ႈ ဢမ်ႇၵိၼ်ၶဝ်ႈၵိၼ်ၼမ်ႉ။ ၾၢႆႇတၢင်းလုမ်းတြႃး ပၼ်ပီႈၼွင်ႉမႃးၵမ်ႉတူဝ်သေ ဢွၵ်ႇၶွၵ်ႇ၊ ပၼ်ႁူပ်ႉပီႈၼွင်ႉ ပၼ်လွင်ႈယူတ်းယႃတူဝ် ယူႇၵေႃႈ မၼ်းၼၢင်း ဢမ်ႇယွမ်းႁဵတ်းၸွမ်း ၸဝ်ႈ ဢႃႇၼႃႇၶဝ်ၶိုင်ပွင် လိုၼ်းသုတ်း ထိုင်တီႈႁႅင်းၵမ်ႉတူဝ်ၶၢတ်ႇသေ သဵင်ႈၸႂ်ၵႂႃႇ ၼႆယဝ်ႉ။ ၵွၼ်ႇပႆႇတၢႆၼၼ်ႉ မၼ်းၼၢင်းသင်ႇလၢတ်ႈဝႆႉဝႃႈ – ဢမ်ႇပၼ်ဢၼုယၢတ်ႈ မေႃယႃ မႃးယူတ်းယႃတူဝ် ၊ ႁၢမ်ႈပၼ် ဢွၵ်ႊသီႊၵျိၼ်ႊ၊ ႁၢမ်ႈသမ်းၶဵမ်တီႈတူဝ်မၼ်းၼၢင်း- သင်ဝႃႈ မၼ်းၼၢင်းတၢႆ – ႁႂ်ႈဢဝ်ၶၢပ်ႈတူဝ် မၼ်းၼၢင်းလူႇတၢၼ်းပၼ်မေႃယႃ ၸိူဝ်းၾိုၵ်းၵၢၼ်ငၢၼ်း တီႈႁူင်းယႃ ႁႂ်ႈလႆႈပဵၼ်တီႈမေႃယႃၶဝ် ၽႃႇ တတ်းလဵပ်ႈႁဵၼ်း – ဝႃႈၼႆပႃးထႅင်ႈ။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢၼ်ႁၵ်ႉလွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်းပဵၼ်ထမ်း မိူင်းထႆး ဢွၼ်ၵၼ်တူၵ်းၸႂ်တိုၼ်ႇသၢၼ်ႈ ပဵၼ်ဢၼ်ၸႂ်ဢမ်ႇလီ။ ယုၵ်ႉယွင်ႈမၼ်းၼၢင်း – ပဵၼ်ၽူႈပိုၼ်ႉပွႆႇပုၼ်ႈလီသုၼ်ႇတူဝ် – ယွမ်းတၢႆယွၼ်ႉတုၵ်း ယွၼ်းလွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်းပဵၼ်ထမ်း တွၼ်ႈတႃႇဝၢၼ်ႈမိူင်းလႄႈ ပုၼ်ႈမိူဝ်းၼႃႈ တႃႇၵူၼ်းၼုမ်ႇ – ဝႃႈၼႆဝႆႉ။ ဢၢင်ႈဢိင် – Thairath

['ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၵၢၼ်မိူင်း']

2024-05-17T11:25:10

https://shannews.org/archives/52953

ပလိၵ်ႈထႆး တီႉၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ 27 ၵေႃႉ တီႈဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ ၸိုင်ႈထႆး

ပလိၵ်ႈလႄႈ ၾၢႆႇၵူတ်ႇထတ်းၵူၼ်းၶဝ်ႈမိူင်း တီႉလႆႈ ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇမီးဝတ်းဝႂ်ဢၼုယၢတ်ႈ ယူႇသဝ်း/ ႁဵတ်းၵၢၼ် တႃႇ 27 ၵေႃႉ တီႈဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ။ ဝၼ်းတီႈ 13/05/2024 ယူႇတီႈ ပလိၵ်ႈထႆးတင်း ၾၢႆႇၵူတ်ႇထတ်းၵူၼ်းၶဝ်ႈမိူင်း မိူင်းထႆး ႁူမ်ႈၵၼ် လူင်းပိုၼ်ႉတီႈ ၶဝ်ႈ ၵူတ်ႇထတ်းတီႉၺွပ်းလႆႈ ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ 27 တီႈၸၢင်ႉၵၢၼ်း ဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ ၸိုင်ႈထႆး ယွၼ်ႉၶဝ်ႈမိူင်းထႆး ဢမ်ႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် ၼႆယဝ်ႉ။ ၶၢဝ်ႇထႆး Manager Online လၢတ်ႈဝႃႈ – “ၼႂ်းၸိူဝ်း မွၵ်ႈ 5-6 ၵေႃႉၼႆႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 7 ယၢမ်းတဵင်ႈၶိုၼ်း ၸၢႆႉ 1 မူင်း ၼၼ်ႉ ၵႂႃႇပေႃႉထုပ်ႉသြႃႇတီမူၺ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ ဢၼ်တိုၵ်ႉၼင်ႈၵိၼ်တၢင်းၵိၼ် ၸွမ်းဢူၺ်း ၵေႃႉမၼ်း တီႈၶွင်းမႄႈၶႃႇ ပွၵ်ႉႁၢႆယႃး ဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇၼၼ်ႉ။ သြႃႇမေႃလၢႆးတီမူၺ်း ၶိုၼ်းလိုပ်ႈလမ်း ထုပ်ႉ လႄႈ ၸိူဝ်းၶဝ်လႅၼ်ႈပၢႆႈ။ သြႃႇမေႃလၢႆး ၵႂႃႇၸႅင်ႈ ပလိၵ်ႈတမ်ႇရူတ်ႇဝႆႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈၼႆႉ ယူႇတီႈ ပလိၵ်ႈၶဝ်ၸွမ်းတူၺ်းၵွင်ႈထၢႆႇ CCTV သေ လိုပ်ႈလမ်းတီႉၺွပ်း ၼုမ်ႇၸၢႆးၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ထိုင်မႃးဝၼ်းတီႈ 11 ၸင်ႇတီႉလႆႈၸုမ်းၸိူဝ်းပေႃႉထုပ်ႉသြႃႇမေႃလၢႆး။ တီႉလႆႈၸိူဝ်းၶဝ်ယူႇသဝ်း တီႈၼႂ်းဝဵင်းႁၢင်ၻူင်း၊ မႄႈတႅင်လႄႈ ၼႂ်းဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပလိၵ်ႈၶဝ်ႈသွၵ်ႈတဝ် 6 တီႈ ဢွင်ႈ တီႈ ဢၼ်ထၢင်ႇဝႃႈ ၸိူဝ်းၶဝ်ယူႇသဝ်း ၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၸိူဝ်းထုပ်ႉတွႆႇ သြႃႇမေႃလၢႆးတီမူၺ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၸုမ်းဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ SoHot ။ ႁူဝ်ၼႃႈ ၸုမ်း ၶဝ်ၸိုဝ်ႈၼၢႆး ၼၢတ်ႉၽူင်း ပလိၵ်ႈတီႉလႆႈမၼ်းၸၢႆး တီႈႁိူၼ်းမၼ်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းႁၢင်ၻူင်း။ ပလိၵ်ႈတီႉ လႆႈပႃးၵွင်ႈလႄႈ မၢၵ်ႇၵွင်ႈတီႈမၼ်း။ မၼ်းၸၢႆးလၢတ်ႈဝႃႈ – ပဵၼ်ၶွင်ဢူၺ်းၵေႃႉမၼ်း ၵူၼ်းၸၢဝ်းမၢၼ်ႈ ဝႃႈၼႆလႄႈ ပလိၵ်ႈၸွမ်းလမ်းတီႉထႅင်ႈ လႆႈထႅင်ႈ 5 ၵေႃႉ။ ၸိူဝ်းၶဝ်ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇမီးဝတ်းဝႂ်ယူႇသဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်သင်။ ၸိူဝ်းၶဝ်ၸင်ႇႁႃ မီးဢႃယု ၼႂ်းၵႄႈ 18 ထိုင် 20 ၵူၺ်း ယဝ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးၵၢၼ်ငၢၼ်းသင် – ဢႅဝ်ႇႁႃၵိၼ်ၸၢင်ႈၵိၼ်ငႃပိူၼ်ႈ ၸွမ်းၶွင်းမႄႈၶႃႇၼၼ်ႉ – ဝႃႈၼႆ။ ၽွင်းပလိၵ်ႈၸွမ်းသွၵ်ႈတီႉၺွပ်းၶဝ် 5 ၵေႃႉၼၼ်ႉ တီႉလႆႈပႃးၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ – မိူင်းတႆး ၸိူဝ်းၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ် ၶဝ်ႈမႃးတၢင်းထိူၼ်ႇ ဢမ်ႇမီးဝတ်းဝႂ်သင်သေ မႃးမူၵ်းယူႇသဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ် ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ သိုဝ်ႈယူဝ်းထႅင်ႈ 27 ၵေႃႉ။ ပလိၵ်ႈတီႉၵႂႃႇမူတ်း တေဢဝ်ၵႂႃႇၵူတ်ႇထတ်းသေ သူင်ႇပွၵ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်းၽႂ်မၼ်းၶိုၼ်း ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇႁႅင်းၵၢၼ် ၸုမ်းၸိူဝ်းဢႅဝ်ႇႁႃထုပ်ႉတီပိူၼ်ႈ ယၢမ်းၵၢင်ၶိုၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ ပလိၵ်ႈဢဝ်လိူင်ႈ လူၺ်ႈတၢင်း ၽိတ်း တင်ႈၸႂ် ပေႃႉထုပ်ႉပိူၼ်ႈႁႂ်ႈပိူၼ်ႈၸဵပ်း ၊ ယွၼ်ႉယိပ်းၵွင်ႈဢမ်ႇမီးဝႂ်ၶွၼ်ႇ၊ လၵ်ႉလွမ် ၶဝ်ႈမိူင်းထႆး လူၺ်ႈဢမ်ႇမီးဝႂ်ၶႂၢင်ႉယူႇသဝ်းလႄႈႁဵတ်းၵၢၼ်၊ ဢမ်ႇမီးဝႂ်ႁဵတ်းၵၢၼ်သေ လၵ်ႉႁဵတ်းၵၢၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉသေ တေဢဝ်လိူင်ႈပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇယဝ်ႉ ၸင်ႇသူင်ႇပွၵ်ႈၶိုၼ်းဝႃႈၼႆဝႆႉ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၼႆႉသေ ပလိၵ်ႈထႆးလၢတ်ႈထႅင်ႈဝႃႈ – တေသိုပ်ႇၵူတ်ႇထတ်းတူၺ်းၵူၼ်းလၵ်ႉလွမ်ၶဝ်ႈမိူင်းသေ ႁဵတ်း ၵၢၼ် ဢမ်ႇၸွမ်းပၵ်းပိူင်ဝၢၼ်ႈမိူင်း၊ လၵ်ႉလွမ်ၶဝ်ႈမိူင်းသေလႄႈၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ တေတီႉၺွပ်းပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇသေ သူင်ႇတူဝ်ပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်း – ဝႃႈၼႆဝႆႉ။

['ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း']

2024-05-17T10:19:05

https://shannews.org/archives/52951

ငိုၼ်းတေႃႊလႃႊ ပုင်ႈၶိုၼ်ႈထိုင် 4,100 ပျႃး – ၶၼ်ၶမ်းၼိုင်ႈဝၢတ်ႇ 49 သႅၼ်ပျႃး

ၵၢၼ်မိူင်းသုၵ်ႉယုင်ႈ ၵၢၼ်သိုၵ်းလၢမ်းၽႄႈ ၽၵ်းတူၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆလႅၼ်လိၼ်ပိၵ်ႉႁပ်းလႄႈ ၶၼ်ၶူဝ်းၵုၼ်ႇ ၵိၼ်ယႅမ်ႉၼႂ်းမိူင်း ပုင်ႈၶိုၼ်ႈသုင်။ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 08/05/2024 ၼႆႉမႃး ၶၼ်ငိုၼ်းတေႃႊလႃႊလႄႈ ၶၼ်ၶမ်း မိူင်းမၢၼ်ႈ ပုင်ႈၶိုၼ်ႈသုင် ယွၼ်ႉငိုၼ်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇမီးၵႃႈၶၼ် ၼႆယဝ်ႉ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၶၼ်ၶမ်း ၼိုင်ႈၵျၢပ်ႈ 48 သႅၼ် ပုင်ႈထိုင် 49 သႅၼ် 5 မိုၼ်ႇပျႃး ၸမ်တေထိုင် 50 သႅၼ်ယဝ်ႉ။ ငိုၼ်းတေႃႊလႃႊသမ်ႉ မိူဝ်ႈလိူၼ်ပူၼ်ႉ 1 တေႃႊလႃႊ 3,800 ပၢႆ လိူၼ်ၼႆႉသမ်ႉ မီးၼႂ်းၵႄႈ 4,030 တေႃႇ ထိုင် 4,100 ပျႃး ၶၼ်ငိုၼ်းထႆး ၼိုင်ႈဝၢတ်ႇလႂ် 111 ပျႃးယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းၵႃႉၶၢႆၶမ်း တီႈဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈဝႃႈ ပေႃးယေးငိုၼ်း ငဝ်ႈငုၼ်းတူၵ်းၵေႃႈ ၶၼ်ငိုၼ်း ၼိမ်ဝႆႉၵမ်းၼိုင်ႈသေ ပေႃးပူၼ်ႉ မွၵ်ႈ 9 ဝၼ်း 10 ဝၼ်းၸိုင် ၶိုၼ်းတူင်ႉၶိုၼ်းယဝ်ႉ။ ပေႃးၶၼ်ငိုၼ်းတူင်ႉ ၶၼ်ၵုၼ်ႇၶူဝ်းၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉ ၵေႃႉ ပုင်ႈၶိုၼ်ႈတိၵ်းတိၵ်းလႄႈ ဢၼ်တုမ်ႉတိူဝ်ႉ ၵမ်းသိုဝ်ႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းႁဵတ်း ၵၢၼ် ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉဝၼ်းလႂ်ဝၼ်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ တိူင်းတႃႈလိူဝ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ဢမ်ႇမီးၶဝ်ႈၵိၼ်ယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး']

2024-05-16T15:44:20

https://shannews.org/archives/52941

ပၢင်တိုၵ်း ပဵၼ်ထႅင်ႈတီႈၼွင်ၶဵဝ် ၵူၼ်းမိူင်းမႆႈၸႂ်တႃႇ ၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ

ၼႂ်းလိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း ၸုမ်း PDF ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်ၶိုၼ်း တီႈၸႄႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် ယွၼ်ႉပၢင် တိုၵ်းသေ မၢင်ဝၢၼ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်းလႆႈငိူင်ႉပၢႆႈ တင်းဝၢၼ်ႈ ၊ မၢင်ၸိူဝ်း ပၢႆႈသေႃႉယူႇတီႈ ႁိူၼ်းယေး ပီႈၼွင်ႉၸမ်ၸႂ် တီႈယူႇဝတ်ႉဝႃးၽႃသိူဝ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ်သေ ၸဵမ်မိူဝ်ႈၼႂ်း ပီ 2023 ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်း ဢမ်ႇထၢင်ႇႁၢင်ႈ ယူႇသဝ်းၵိၼ်သၢင်ႈ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းပဵၼ်ၸဝ်ႈသူၼ်ၸဝ်ႈၼႃးၵေႃႈ ဢမ်ႇပဵၼ်ၵၢၼ်လႆႈ ထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ။ ဝၢႆးသၢင်းၵျၢၼ်ႇၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ ၸုမ်းၵႅတ်ႇၶႄၵူၼ်းမိူင်း PDF ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်းထႅင်ႈ ၸွမ်းဢွင်ႈတီႈ MDY PDF ယိုတ်းၵုမ်းဝႆႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေ ႁဵတ်းၵူၼ်းပၢႆႈၽေး ၸိူဝ်းဢၢၼ်းပွၵ်ႈၶိုၼ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈပွၵ်ႈ။ မၢင်ဝၼ်းၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း ၸုမ်း PDF ပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်တင်းသွင်ၾၢႆႇ မၢင်ဝၼ်း ဢမ်ႇပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵႆႉယိုဝ်းၵွင်ႈလူင်သႂ်ႇ ၼႂ်းဝၢၼ်ႈၼႂ်းသူၼ်လႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းဢမ်ႇမီးလွင်ႈ လွတ်ႈၽေးသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ယူႇတၢင်းဝၢၼ်ႈပၢင်ႇၺွင်ႇလႄႈ ပၢင်ႇပူၺ်းသေ ယိုဝ်းၵွင်ႈလူင်ၵႂႃႇတၢင်း ဝၢၼ်ႈသုမ်ႇသၢႆႇ ၊ ၵိဝ်ႇဢၢင်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် ၸႄႈတွၼ်ႈၵျွၵ်ႉမႄး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ။ ပၢင်တိုၵ်းၼႆႉ သွင်ၾၢႆႇ မီးလွင်ႈၵၢၼ်ႉသုမ်းလႄႈ လွင်ႈဢွင်ႇပေႉသေတႃႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းမိူင်းတႄႉ လႆႈႁပ်ႉၽွၼ်းယွၼ်ႈ လွင်ႈလူႉသုမ်းၵမ်းသိုဝ်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ပၢင်တိုၵ်းတႄႉ ဢမ်ႇပဵၼ်ၵူႈဝၼ်းသေတႃႉၵေႃႈ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ယိုဝ်းမၢၵ်ႇၵွင်ႈလူင် သႂ်ႇၼႂ်းဝၢၼ်ႈၵူႈဝၼ်းယဝ်ႉ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် တေယူႇတၢင်းပၢင်ႇၺွင်ႇသေယိုဝ်း။ ထႅင်ႈတီႈၼိုင်ႈသမ်ႉ ယူႇတီႈပၢင်ပူၺ်းသေယိုဝ်းဢေႃႈ။ မၢၵ်ႇလူင်ၼႆႉ မၢင်ပွၵ်ႈၵေႃႈ တူၵ်းသႂ်ႇဝၢၼ်ႈသုမ်ႇသၢႆႇ၊ မၢင်ပွၵ်ႈၵေႃႈ ၵိဝ်ႇဢၢင်း။ ဢၼ်ၶဝ်ယိုဝ်းၵၼ်တႄႉ ၽႂ်ၵၢၼ်ႉၽႂ်သုမ်း ၾၢႆႇလႂ်တၢႆႁိုဝ် လိပ်းတႄႉဢမ်ႇႁူႉ ဢၼ်လူႉသုမ်းယူႇတိၵ်းတိၵ်းတႄႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ထၢင်ႇတေယဵၼ် သမ်ႉၶိုၼ်းပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၸိူင်ႉၼႆလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၼွင်ၶဵဝ် ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႃၵိၼ် လဵင်ႉတွင်ႉလီလီ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေး ၸိူဝ်းဢၢၼ်းပွၵ်ႈၶိုၼ်းသေ ၽုၵ်ႇမၢၵ်ႇၶဝ်ႈတဝ်ႈၼမ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇထၢင်ႇႁၢင်ႈ။ တႃႇတေၽုၵ်ႈ တေသွမ်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈလွင်ႈငၢႆႈ ယွၼ်ႉၼမ်ႉမၼ်းၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈလႄႈ ၵႃႈလိၼ်ၾုၼ်ႇ (မျေႇဢေႃးၸႃႇ) လႄႈ ၸိူဝ်ႉၽၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ပုင်ႈၶိုၼ်ႈပဵၼ်လၢႆပုၼ်ႈ။ လႆႈလူင်း တိုၼ်းလၢင်းၼမ်သေ လႆႈၶၢႆၶိုၼ်းၵႃႈထုၵ်ႇ ၵႃႈပေႃးၵူၺ်း ဝႃႈၼႆ။ “ယွၼ်ႉငဝ်းလၢႆးၵၢၼ်မိူင်းယုင်ႈလႄႈ ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆဢမ်ႇပဵၼ် ၶူဝ်းၵုၼ်ၵႃႈၶၼ်ပုင်ႈၶိုၼ်ႈသုင်၊ ၵူၼ်းမိူင်း ဢမ်ႇမီးလၢႆးလႆႈငိုၼ်း၊ တႃႇၸႂ်ႉၸၢႆႇၵၢၼ်ယူႇၵၢၼ်ၵိၼ်ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၵၼ်ၼႃႇ။ လွင်ႈၵႂႃႇမႃးၵေႃႈ ဢမ်ႇထၢင်ႇႁၢင်ႈ။ တႃႇတေၽုၵ်ႇမၢၵ်ႇၶဝ်ႈတဝ်ႈၼမ်ႉ မိူၼ်မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းၵေႃႈ ဢမ်ႇငၢႆႈ။ တႃႇတေသိုဝ်ႉ ၼမ်ႉမၼ်းၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈ တႃႇထႆသူၼ်ထႆၼႃးၵေႃႈ ၵႃႈ ၶၼ်သမ်ႉယႂ်ႇလႄႈ တေၽုၵ်ႇတေသွမ်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇ ငၢႆႈငၢႆႈ။ တေလႆႈလူင်းတိုၼ်းလၢင်းမၼ်းၼမ်။ ပေႃးႁဵတ်းသမ်ႉ တေလႆႈၶၢႆႁႃႉ ဢမ်ႇလႆႈၶၢႆႁႃႉ ဢမ်ႇႁူႉ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ပေႃးပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်း ၸွမ်းၼႂ်းဝၢၼ်ႈၼႂ်းမိူင်း သဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်းၵေႃႈ ၵႂႃႇမႃးယၢပ်ႇ၊ ၶၼ်ၵုၼ်ႇၵေႃႈ ပုင်ႈၶိုၼ်ႈသုင် မိူၼ်ၼင်ႇ ၸိူဝ်ႉၶဝ်ႈၵၢပ်ႇ ၼိုင်ႈထူင်လႂ် မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်း 5 မိုၼ်ႇပၢႆ ယၢမ်းလဵဝ် ၶိုၼ်ႈထိုင် 1 သႅၼ်ပျႃး။ လိၼ်ထၢတ်ႈ ၾုၼ်ႇ (မျေႇဢေႃးၸႃႇ) တႃႇသႂ်ႇၸွမ်းၶဝ်ႈၵၢပ်ႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ပႆႇၸႂ်ႈသႅၼ်းလီၵႃႈၶၼ် ၼပ်ႉႁူဝ်သႅၼ်။ ယၢမ်းလဵဝ် ထိုင်ၶၢဝ်းၽုၵ်ႇၶဝ်ႈၵၢပ်ႇသေတႃႉၵေႃႈ ၵူဝ်သုမ်းတိုၼ်းလၢင်းလႄႈသင် ယွၼ်ႉငဝ်းလၢႆး ၵၢၼ်မိူင်းယုင်ႈလႄႈသင် ပႆႇပဵၼ်ၽုၵ်ႇၼႆ – ၸဝ်ႈၶဝ်ႈၵၢပ်ႇ ၼွင် ၶဵဝ်လၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈ လႆႈပၢႆႈပွၵ်ႈၼိုင်ႈယဝ်ႉပွၵ်ႈသွင် လႆႈၶၢႆႉပၢႆႈပဵၼ်လၢႆတေႃႇလႄႈ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇလွင်ႈယူႇ လွင်ႈၵိၼ်လႄႈ ယႃႈယႃ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၵူၼ်းမၢၼ်ႈၼႃး၊ သီႇသုမ်ႇ၊ ပႃႇႁၵ်ႉ၊ ၵိဝ်ႇဢၢင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁူဝ်ၼပ်ႉ ၵူၼ်း 1,000 ပၢႆ ပၢႆႈသွၼ်ႈ ယူႇဝႆႉတီႈဝတ်ႉၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ ၼႂ်းဝၢၼ်ႈၵုင်းသႃႇလႄႈ လွႆတွင်း ၸႄႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် ၸဵမ်မိူဝ်ႈလိူၼ်ဢွၵ်ႊထူဝ်ႊပိူဝ်ႊ ပီ 2023 ပုၼ်ႉ ထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ပႆႇၸၢင်ႈပွၵ်ႈၶိုၼ်း။ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေး ဢၼ်ပၢႆႈၵႂႃႇမီးတၢင်းပၢင်ႁူႈ (ပၢင်ႇဢူႈလူင်) ၼၼ်ႉ ၵေႃႈ ႁူဝ်ၼပ်ႉဢမ်ႇယွမ်း 1,000 ၵေႃႉ ပႆႇၸၢင်ႈပွၵ်ႈၶိုၼ်း ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 10/05/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ 8 မူင်း ၼၼ်ႉၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တပ်ႉၶမယ 111 တီႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် ဢၼ်ယူႇတႂ်ႈတပ်ႉမ 33 ယိုဝ်းၵွင်ႈလူင် ၵႂႃႇတၢင်းဝၢၼ်ႈဢုမ်းသျီးလႄႈ ဝၢၼ်ႈသုမ်ႇသၢႆႇ မၢၵ်ႇလူင်တူၵ်း သႂ်ႇဢမ်ႇယွမ်း 4 ၵမ်း ႁိူၼ်းယေးလူႉၵွႆလင်ၼိုင်ႈ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမၢတ်ႇၸဵပ်း 4 ၵေႃႉ လူႉတၢႆ 2 ၵေႃႉ – လႆႈႁူႉၼင်ႇၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2024-05-16T13:16:03

https://shannews.org/archives/52936

ၾႆးမႆႈ ႁၢၼ်ႉၼမ်ႉၼဵင်ႈ တီႈတူၼ်ႈတီး လူႉယႂ်ႇသုမ်းၼမ်

ၾႆးမႆႈ ႁၢၼ်ႉၼမ်ႉၼဵင်ႈ တီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီႈ လူႉသုမ်းဢမ်ႇယွမ်း 150 သႅၼ်ပျႃး ယွၼ်ႉၾႆးၾႃႉသျွတ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 14/05/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈမွၵ်ႈ 7 မူင်း ၾႆးမႆႈႁၢၼ်ႉၼမ်ႉၼဵင်ႈ သူၺ်ႇယီႇၼူႉ (ရွှေရည်နု) တီႈပွၵ်ႉႁေႃၵုင်း ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း လွင်ႈၵူၼ်းမၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆတႄႉ ဢမ်ႇမီးယွၼ်ႉၾႆးမႆႈၵႂႃႇတင်းလင်လႄႈ ၶူဝ်း ၶွင်ၼႂ်းႁၢၼ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ ဢမ်ႇတၼ်းလႆႈသင် ၺႃးၾႆးမႆႈပႅတ်ႈမူတ်း ဝႃႈၼႆ။ ၸုမ်းၶႂၢႆႇၶႃပႄလႅင် ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ဢၼ်ၾႆးမႆႈႁိူၼ်းၼႆႉ ပေႃးပဵၼ်လွင်ႈလူႉ သုမ်းၼႆ လၢမ်းၶၢတ်ႈဝႆႉ ၵႃႈၶၼ်ငိုၼ်းၼႆႉ ဢမ်ႇယွမ်း 150 သႅၼ်ၶႃႈ။ ဢၼ်ၾႆးမႆႈၼႆႉၵေႃႈ လႆႈႁူႉဝႃႈ တႄႇ မႆႈၸၼ်ႉၼိူဝ်လူင်းမႃး ၵမ်ႈၼမ်တႄႉဝႃႈ ပဵၼ်ယွၼ်ႉၾႆးၾႃႉသျွတ်ႉၼႆၶႃႈဢေႃႈ။ မိူဝ်ႈၽွင်းၾႆးမႆႈၼၼ်ႉ ၸၼ်ႉၼိူဝ်ၼႆႉ ဢမ်ႇမီးၽႂ်ယူႇဝႆႉလႄႈ ဢမ်ႇလႆႈႁူႉဝႃႈ မႆႈယွၼ်ႉသင်”- ဝႃႈၼႆ။ ႁၢၼ်ႉၼမ်ႉၼဵင်ႈ သူၺ်ႇယီႇၼူႉၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈ သဵၼ်ႈတၢင်းမျၢတ်ႉလေး ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး တိတ်းၸပ်းႁူင်းၸၢၵ်ႈႁဵတ်း ၼမ်ႉသႂ် (သူဝ်ႇလႃႇ)၊ ယူႇတီႈ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၶႄၾႆးတင်း ၵူၼ်းၼႂ်းပွၵ်ႉ ႁူမ်ႈၵၼ် ၸွႆႈၶႄၾႆး လႆႈၸႂ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်းႁိုင်မွၵ်ႈၼိုင်ႈၸူဝ်ႈမူင်းသေ ၾႆးၸင်ႇတေမွၵ်ႇၵႂႃႇ ဝႃႈၼႆ။ “ႁိူၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်ႁိူၼ်းသၢမ်ၸၼ်ႉ ဢၼ်မႆႈၵႂႃႇသမ်ႉ မႆႈၵႂႃႇတႃႇသွင်ၸၼ်ႉ။ ၶႃႈတႄႉ ပႂ်ႉၸွႆႈၶႄၾႆး တေႃႇပေႃးယဝ်ႉ ၶႃႈ ဢေႃႈ။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းလႄႈ ပလိၵ်ႈၶဝ် တိုၵ်ႉဢွၼ်ၵၼ်ၵူတ်ႇ ထတ်းတူၺ်းယူႇ ၵူၺ်း ၵႃႈ ဢမ်ႇမၵ်းမၼ်ႈလႆႈဝႃႈ ဢၼ်ၾႆးမႆႈၼႆႉ ပဵၼ်ယွၼ်ႉသင်တႄႉတႄႉ”- ၸုမ်းၶႂၢႆႇၶႃပႄလႅင် ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ပူၼ်ႉမႃးမိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 13 ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ ၽွင်းတမ်ယၢမ်းတႃႇႁဵတ်းႁူင်းၾႆးမိၼ်ၼၼ်ႉ ဢဝ်တႅၵ်ႇၽူင်ႉ လၢမ်းမႆႈႁိူၼ်း ၼႂ်းပွၵ်ႉမင်ႇၵလႃႇ ဝဵင်းဢွင်ႇပၢၼ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း၊ ႁိူၼ်းတင်းလင် ၾႆးမႆႈလူႉၵွႆမူတ်း ၵူၼ်းၸၢႆး 3 ၵေႃႉ ၺႃး ၾႆးႁုပ်ႇမႆႈ မၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်း။ ၵူၼ်းၸၢႆး 3 ၵေႃႉၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢူးဢွင်ႇမျိၼ်ႉ ဢႃယု 56 ပီ ၊ ဢူးဝိၼ်းဢူး ဢႃယု 61 ပီ လႄႈ ၵူဝ်ႇလုၼ်ႇဢူး ဢႃယု 24 ပီ ယွၼ်ႉၾႆးႁုပ်ႇမႆႈမၢတ်ႇၸဵပ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်းလႄႈ ယူႇတီႈ ႁူင်းယႃဢွင်ႇပၢၼ်း လႆႈသိုပ်ႇသူင်ႇထိုင် ႁူင်းယႃတူၼ်ႈတီးဝႆႉ ဝႃႈ ၼႆ။ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး၊ ဢွင်ႇပၢၼ်း၊ ၵၢတ်ႇလေႃႉ၊ ႁူဝ်ပူင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ၽွင်းတမ်ယၢမ်းတႃႇႁဵတ်းႁူင်းၾႆးမိၼ်သေ ၵႆႉပဵၼ်လွင်ႈတႅၵ်ႇၽူင်ႉ ၾႆးႁုပ်ႇလၢမ်းမႆႈ ႁိူၼ်းယေးလူႉၵွႆၼမ်၊ မၢင်ပီ ထိုင်တီႈၵူၼ်းလူႉတၢႆၸွမ်းၵေႃႈမီး ဝႃႈၼႆ။

['ၽိတ်းမၢႆမီႈ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-16T13:00:00

https://shannews.org/archives/52931

သွင်ပီႈၼွင်ႉ ၸွႆႈၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသီႇသႅင်ႇ ၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း ပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း တီႉၺွပ်းၶႃႈတၢႆ

သွင်ပီႈၼွင်ႉ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၸႄႈဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းမိူင်း တင်း ၸုမ်းသိုၵ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း PNO တီႉၺွပ်းၶႃႈတၢႆ တင်းသွင်ၼႆ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇၸုမ်းသိုၵ်းပူတ်းပွႆႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈပဢူဝ်း PNLA လၢတ်ႈ။ ဝၼ်းတီႈ 10/05/2024 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ၶုၼ်ႇသႃႇၶုၼ်ႇလႄႈ ၶုၼ်ႇပလုၼ်ႇ ဢႃယု မွၵ်ႈ 30 ပၢႆ ၺႃးၸုမ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ ပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း တီႉၺွပ်း ႁွင်ႉၵႂႃႇၵူတ်ႇထတ်းၶႃႈတၢႆပႅတ်ႈ၊ ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈၼႆႉ ၶုၼ်ႇရဵၼ်းယၼ်ႇ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ PNLA လၢတ်ႈဝႃႈ လွင်ႈတီႉၺွပ်း ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၸွႆႈထႅမ်ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းၸိူင်ႉၼႆၼႆ့ ပဵၼ်လွင်ႈပူၼ်ႉပႅၼ်ပိူင်ၵၢၼ်သိုၵ်း၊ ယွၼ်ႉၼၼ် လူဝ်ႇဢဝ်လိူင်ႈ (ဢယေး) တီႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း ပျီႇတူႉၸိတ်ႉ ႁႂ်ႈထိုင်တီႈ ဝႃႈၼႆ။ ၶုၼ်ႇသႃႇၶုၼ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ပူႇႁဵင်ဝၢၼ်ႈၼွင်လင်း (နောင်ရင်း) သေ ပဵၼ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢွၼ်ႁူဝ်ၸွႆႈထႅမ် ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း၊ ပဵၼ်ၽူႈတူင်ႉၼိုင်ၵၢၼ်ၵူၼ်း တင်းၼမ် ဝႃႈၼႆ။ ၶၢဝ်းတၢင်းပၢင်တိုၵ်း 3 လိူၼ်ပၢႆ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်းၼႆႉ မီးၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း 7 မိုၼ်ႇပၢႆ၊ ၵူၼ်းမိူင်း ၼႂ်းၸႄႈမိူင်းယၢင်းလႅင် ဢၼ်ပၢႆႈၶဝ်ႈမႃး ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်းၼႆႉသမ်ႉ မီး 3 မိုၼ်ႇပၢႆ၊ ၵမ်ႈၼမ် ပၢႆႈသေႃႉယူႇတီႈၼႂ်းထိူၼ်ႇ ၼႂ်းထမ်ႈ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ်လႄႈ ယႃႈယႃ။ ၼႂ်းၵၢင်လိူၼ်ထူၼ်ႈ 5 ၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း တဵၵ်းၶၢၼ်း ႁႂ်ႈၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်း ဝႃႈၼႆသေတႃႉ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈသွင်ၾၢႆႇ တိုၵ်ႉၶဵင်ႈၶႅင်ၵၢၼ်သိုၵ်း၊ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေး ၸိူဝ်း ပွၵ်ႈမိူဝ်းႁိူၼ်းၼၼ်ႉ ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇၾင်လိၼ် မၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆ ၊ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ။ ၶၢဝ်းတၢင်းပၢင်တိုၵ်း 3 လိူၼ်ပၢႆမႃးၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်း လူႉတၢႆၸမ် 70 ၵေႃႉယဝ်ႉၼႆ – ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇပဢူဝ်း PYO ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-16T12:00:00

https://shannews.org/archives/52926

လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းထႆး တေမၵ်းမၼ်ႈယႃႈပၢင်း ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ၶိုၼ်း

လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းထႆး ဢၼ်သဵတ်ႇထႃ ထဝီးသိၼ် ပဵၼ်ၸွမ်ၽွင်းလူင်ယူႇယၢမ်းလဵဝ် ၶိုင်ပွင်တႃႇ ဢဝ်ယႃႈပၢင်း မၵ်းမၼ်ႈပဵၼ်ယႃႈယႃ တႃႇၸႂ်ႉၼႂ်းႁိူၼ်း ဝႃႈၼႆ။ ယႃႈပၢင်းၼႆႉ ၽွင်းပၢၼ်သိုၵ်းထႆး ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းသေ ႁဵတ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၽွင်းငမ်းဝၢၼ်ႈမိူင်းၼၼ်ႉ ပိုၼ် ၽၢဝ်ႇဝႆႉပဵၼ် ဢၼ်ဢမ်ႇၶွင်ႉၵဵဝ်ႇၽိတ်းမၢႆမီႈ။ ၽုၵ်ႇၼႂ်းဝၢင်းႁိူၼ်းလႆႈ၊ ဢဝ်မႃးႁဵတ်းယႃႈယႃၸႂ်ႉတိုဝ်း ၼႂ်းႁိူၼ်းလႆႈ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၽိူဝ်ႇထိုင်ပႃႇတီႇၽိူဝ်ႉထႆး ဢွင်ႇပေႉပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈသေ ၶိုၼ်ႈမႃးပဵၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈယဝ်ႉ ၶိုၼ်းပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ယႃႈပၢင်း ပဵၼ်ယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆသေ ၶိုၼ်းသင်ႇႁၢမ်ႈၽုၵ်ႇ၊ ၵိၼ်သိုဝ်ႉၶၢႆၸႂ်ႉတိုဝ်း။ သင်ဝႃႈ ၶႂ်ႈၽုၵ်ႇတူၼ်ႈသွင်တူၼ်ႈ ၵူၺ်းၵေႃႈ တိုၼ်းတေလႆႈတၢင်ႇမၢႆၾၢင် ယွၼ်းဢၼုယၢတ်ႈ – ဝႃႈၼႆဝႆႉ။ ၶေႃႈဢၢင်ႈတႄႉလၢတ်ႈဝႃႈ – လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၵူၼ်းၼုမ်ႇတိတ်းၸပ်းယႃႈမဝ်းၵမ် ယွၼ်ႉယႃႈပၢင်းၼႆႉ ဝႃႈၼႆဝႆႉ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၸွမ်ၽွင်းလူင် သဵတ်ႇထႃ ထဝီးသိၼ် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ယႃႈပၢင်းၼႆႉ ပဵၼ်ယႃႈမဝ်းၵမ် ဢၼ်မီးၽေး ၸၼ်ႉထီႉ 5 ၼႆသေ ပေႃးလႆႈလိၵ်ႈဢၼုယၢတ်ႈ တီႈၾၢႆႇပၢႆးယူႇလီ ၸင်ႇၸၢင်ႈၸႂ်ႉ တိုဝ်းၵိၼ်သမ်း ပဵၼ်တႃႇပၢႆးယူႇလီ ဝႃႈ ၼႆ။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ 2 သိုပ်ႇ 2 ပၢၼ် မႄးမၢႆမီႈလွင်ႈယႃႈပၢင်းၼႆႉသေ ၵူၼ်းမိူင်းထႆးၵေႃႈ ဢၼ်ထုၵ်ႇၸႂ်ၸွမ်း ၵေႃႈမီး ဢၼ်ဢမ်ႇထုၵ်ႇၸႂ်ၸွမ်းမၢႆမီႈၵေႃႈမီး။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းလႆႈလူင်းတိုၼ်းလၢင်းၼပ်ႉႁူဝ်လၢၼ်ႉဝၢတ်ႇသေ ၽုၵ်ႇသွမ်ႈယႃႈပၢင်းဝႆႉ ၽွင်းပၢၼ်လူင်ပွင် ၸိုင်ႈသိုၵ်း ပၼ်ၶႂၢင်ႉဝႆႉလွတ်ႈလႅဝ်းၼၼ်ႉ ယၢမ်းလဵဝ်သမ်ႉ ထုၵ်ႇႁၢမ်ႈဝႆႉၼႆလႄႈ ပဵၼ်ဢၼ်တုမ်ႉတိူဝ်ႉပၢႆးမၢၵ်ႈမီး၊ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ဢမ်ႇႁၼ်လီၸွမ်းမၢႆမီႈ။ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းဢၼ်ထုၵ်ႇၸႂ်မၢႆမီႈသမ်ႉပဵၼ် ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းမီးလုၵ်ႈလၢင်းၵူၼ်းၼုမ်ႇ သႅၼ်းပၢၼ် လဵၼ်ႈလဝ်ႈလဵၼ်ႈယႃႈ၊ ၵူဝ်လုၵ်ႈလၢင်းတိတ်းၸပ်းယႃႈပၢင်းသေ ပဵၼ်ၶီႈလဝ်ႈၶီႈယႃႈၵႂႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ – ထိုဝ်ဝႃႈ ပဵၼ်မၢႆမီႈဢၼ်မီးၽွၼ်းလီ။ ၸဝ်ႈၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ၸိူဝ်းဢၼ်လႆႈသႂ်ႇၶွၼ်ႇဝႆႉ တီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈယႂ်ႇလူင်သေ ၽုၵ်ႇဝႆႉ ဢၼ်ဝႃႈ တႃႇၸႂ်ႉတိုဝ်း ၼႂ်း ၵၢၼ်ႁဵတ်းယႃႈယႃ ၸိူဝ်းၼႆႉသမ်ႉ မီးလွင်ႈမၵ်းတတ်းၵၢၼ်ၽုၵ်ႇဝႆႉသေ ၵူၼ်း ၸိူဝ်းလႆႈၶႂၢင်ႉၽုၵ်ႇ တႃႇၵႃႉၶၢႆသမ်ႉ ၽုၵ်ႇလႆႈၼမ်လၢႆ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈတတ်းမၵ်း။ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈတႄႉ ၶႂ်ႈပွႆႇၵေႃႈပွႆႇ ၶႂ်ႈၵမ်ၵေႃႈၵမ် မၢႆမီႈၸိုင်ႈမိူင်းမီးၼႂ်းမိုဝ်းလႄႈ လဵၼ်ႈၵမ်ၼင်ႇ ဢၼ်ၸုမ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေမီးၽွၼ်းလီဝႃႈၼႆသေတႃႉ – ဢၼ်တုမ်ႉတိူဝ်ႉၵမ်းသိုဝ်ႈသမ်ႉ ပဵၼ်ၵူၼ်း မိူင်းၵူၺ်း။ ဝၢႆးလင် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ မၢႆႈမီပၵ်းပိူင်ၸိုင်ႈမိူင်းယဝ်ႉၼၼ်ႉ ၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈလႄႈ ၽူႈၵဵဝ်ႇ ၶွင်ႈ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈၵႄႈလိတ်ႈ သၢႆႈတႅၼ်းပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းသင် ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ပေႃးဢမ်ႇမီးပၵ်းပိူင်မၢႆ မီႈတၢႆတူဝ်မႃးတႄႉ ၵူၼ်းမိူင်း တေဢွၵ်ႇၼႄၵၢင်ၸႂ်သၢၼ်ၶတ်းယူႇၼႆ – ၵူၼ်းမိူင်းထႆး ဢွၼ်ၵၼ် လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။

['ယႃႈမဝ်းၵမ်', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-16T11:00:00

https://shannews.org/archives/52921

USIP ဝႃႈ ၵၢၼ်လွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်တၢင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊ တုမ်ႉတိူဝ်ႉပႃးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ

USIP ဢိၼ်ႇသတီႇၵျုတ်ႉ လွင်ႈငမ်းယဵၼ် မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊဝႃႈ ၵၢၼ်လွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်တၢင်း ဢွၼ်ႊလၢႆႊၼႆႉ တုမ်ႉတိူဝ်ႉလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ ဢမေႊရိၵၼ်ႊ ဝႃႈၼႆ။ USIP ဢိၼ်ႇသတီႇၵျုတ်ႉ လွင်ႈငမ်းယဵၼ် မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ႁဵတ်းဢွၵ်ႇၽိုၼ်ႁၢႆးငၢၼ်း လွင်ႈၵၢၼ်ၽိတ်းမၢႆမီႈ ရႃႇ ၸဝၢတ်ႈၶၢမ်ႈမိူင်း ဢၼ်ပၵ်းလုမ်းၼႂ်းၸိုင်ႈမိူင်း ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၵုၼ် ၶဵဝ်ဢေႊသျႃႊ – ၵၢၼ်ဢၼ်လွၵ်ႇငိုတ်ႈ လွင်ႈငမ်းယဵၼ်လႄႈ လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ လုမ်ႈၾႃႉ – ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပႃးဝႆႉဝႃႈ ၸုမ်းလွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်းတင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊ ၼႆႉ တိုၵ်ႉပၵ်းသဝ်းတူင်ႉၼိုင် ယူႇၼႂ်းမိူင်း ႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈ ဝႃႈၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ်ၸုမ်းလွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်း ဢၼ်ပၵ်းမိူင်းမၢၼ်ႈဝႆႉၼႆႉ – ဢမ်ႇမီး ၵူၼ်း – ၸုမ်းလႂ်ဢဝ် လိူင်ႈ ပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇၶဝ်လႄႈ ယူႇတီႈၸိုင်ႈမိူင်းမေႊရိၵၼ်ႊသေၵေႃႈ လႆႈလူႉသုမ်းၸွမ်းငိုၼ်းတွင်း ၼပ်ႉႁူဝ်လၢၼ်ႉတေႃႊလႃႊယဝ်ႉ။ လူဝ်ႇႁႂ်ႈၸၼ်ႉၸိုင်ႈမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ဢဝ်လိူင်ႈပၼ် တူတ်ႈတၢမ်ႇယႂ်ႇၼမ်ယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ လွင်ႈၼႆႉ ၽူႈၸီႉသင်ႇၸတ်းၵၢၼ် ၸုမ်း USIP ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ၵျေႊသိၼ်ႊတႃႊဝႃႊၵေႃႈ လၢတ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်လွၵ်ႇငိုတ်ႈလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊယႂ်ႇလူင်၊ ၼႂ်းပီ 2023 ၵူၼ်းမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ သုမ်းငိုၼ်း 3.5 ပီႊလီႊယၼ်ႊတေႃႊလႃႊ၊ ၼႆႉလႆႈၸွမ်းသဵၼ်ႈမၢႆ ဢၼ်တိူင်ႇလၢတ်ႈမႃးၵူၺ်း ဝႃႈၼႆ။ ဢၼ်ထုၵ်ႇလႅၼ်ငိုၼ်းတၢင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊၼႆႉ ဢမ်ႇၵႃးမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊၵူၺ်း၊ လၢမ်းၽႄႈတူဝ်ႈ ထိုင်မိူင်းပရႃႊသီး၊ မိူင်းၵၼေႇတႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ သုမ်းငိုၼ်ႊထိုင် 350 လၢၼ်ႉတေႃႊလႃႊ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၵဵပ်းႁွမ်ဝႆႉ မီးငိုၼ်းၵမ်ႉၸွႆႈဢၼ်လႆႈ ၵႃႈတွပ်ႇတႅၼ်း – ၽွင်းပေႃးၵၢၼ်လိုဝ်ႈၵၢၼ်ၵေႃႈ ၺႃးလႅၼ် ၵိၼ်ၵႂႃႇတင်းမူတ်း ဢမ်ႇၵိုတ်းလိူဝ်သင် ဝႃႈၼႆ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ လွင်ႈလွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်းတင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊၼႆႉ ထုၵ်ႇလီဢဝ်လိူင်ႈၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉပႅတ်ႈ ဝႆးဝႆးယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ တီႈပၢင်ဢုပ်ႇၵုမ် လွင်ႈၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉ ၵၢၼ်လွၵ်ႇၵိၼ်ငိုၼ်းတၢင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊၼၼ်ႉ ဢုပ်ႇၵၼ်ပႃးဝႃႈ – ၵၢၼ်လွၵ်ႇလႅၼ် ၵိၼ်ငိုၼ်းတၢင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊၼႆႉ မီးၽွၼ်းလီတွၼ်ႈတႃႇ ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်း မိူင်းလႄႈ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸၢဝ်း ၶိူဝ်း တႂ်ႈမၼ်းၵမ်းသိုဝ်ႈလႄႈ တႃႇတေၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉၼႆႉ ယၢပ်ႇယဵၼ်းဝႆႉ ဝႃႈၼႆပႃး။ ယူႇတီႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတႄႉ ၵမ်းၵမ်းပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ – ႁဵတ်းလွင်ႈၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉ လွင်ႈလွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်း တၢင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊ ၼႆယူႇ။ ယူႇတီႈ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႈ 3 ၸုမ်း ဢၼ်ပိုတ်ႇၼႃႈသိုၵ်း ၽႅၼ်ၵၢၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ပီၵၢႆၼႆႉၵေႃႈ တိုၵ်းလိုပ်ႈ ဢွင်ႇပေႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈယဝ်ႉသေ ယင်းတီႉလႆႈပႃး ၵူၼ်းၸိူဝ်းၵဵဝ်ႇၶွင်ႈပႃး ၼႂ်းၸုမ်းလွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်း ၵမ်ႈၽွင်ႈသေ ဢၼ်လႆႈမွပ်ႈပၼ် တၢင်းမိူင်းၶႄႇၵေႃႈမီး။ ၵျေႇသိၼ်ႇတႃႊဝႃႊတႄႉ လၢတ်ႈဝႃႈ – ၸုမ်းၵူၼ်းလႅၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ တိုၵ်ႉမီးယူႇၼႂ်းမိူင်းတႆး ပွတ်းႁွင်ႇလႄႈ မိူင်းဝႃႉ မိူင်းလႃး တင်းၼမ်။ ဢၼ်လွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်ၼႆႉၵေႃႈ ယင်းလၢမ်းၽႄႈလူင်းမႃးထိုင် ဝဵင်းယႂ်ႇဝဵင်းလူင်ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇ တၢင်းဝဵင်းလူင်တႃႈၵုင်ႈ ဝဵင်းလိူဝ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁၢဝ်ႈႁႅင်း – ဝႃႈၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – VOA

['ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၽိတ်းမၢႆမီႈ']

2024-05-16T08:00:00

https://shannews.org/archives/52915

ၵႅမ်ၽွင်းလူင် ႁွင်ႈၵၢၼ်ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းၵျပၢၼ်ႊ ႁူပ်ႉထူပ်းၽူႈၼမ်းၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈ ၵၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်

ၵႅမ်ၽွင်းလူင် ႁွင်ႈၵၢၼ်ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းၵျပၢၼ်ႊ မႃႊသႃႊႁီႊရူဝ်ႊ ၶူဝ်ႊမူႊရႃႊ ႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ်တင်း ၽူႈ ၼမ်း ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်။ ဝၼ်းတီႈ 14/05/2024 ႁူပ်ႉၵၼ်တင်း ႁူဝ်ပဝ်ႈႁူမ်ႈတုမ်ယၢင်းၽိူၵ်ႇ KNU ၽတူဝ်ႊၸေႃႊၵွႆႇထူးဝိၼ်း၊ ႁူဝ်ပဝ်ႈ ပႃႇတီႇ ႁုၼ်ႈမုၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈယၢင်းလႅင် KNPP ၶူးဢူးရႄႊ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၵႅမ်ၽွင်းလူင် ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းၵျပၢၼ်ႊ လၢတ်ႈဝႃႈ – “တေႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ်တင်း ၽူႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈ တင်းသဵင်ႈသေ ယူႇတီႈမိူင်းၵျပၢၼ်ႊ တေဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ် ႁႃတၢင်းၵႄႈလိတ်ႈၸွႆႈ ၵၢၼ်မိူင်း မိူင်းမၢၼ်ႈ – ႁႂ်ႈၸၢင်ႈတူၵ်းလူင်းၵၼ် ႁႃၶေႃႈၵႄႈလိတ်ႈလႆႈ” – ဝႃႈၼႆ။ လွင်ႈၼႆႉ ယူႇတီႈ KNU တင်း KNPP တႄႉ ဢွၵ်ႇၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇမႃး ဢၼ်ၼိုင်ႈဝႃႈ – ၶွပ်ႈၸႂ်ထိုင် မိူင်းၵျပၢၼ်ႊ ဢၼ်ၸွႆႈထႅမ် လွင်ႈၵၢၼ်မိူင်း မိူင်းမၢၼ်ႈမႃးတႃႇသေႇ။ ယူႇတီႈ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းသေ လႆႈဢုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄ လွင်ႈမုင်ႈမွင်းဝႆႉ တီႈမိူင်းၵျပၢၼ်ႊ ဢီႈသင်လၢႆလၢႆၼႆၸိူဝ်းၼႆႉ၊ လိူဝ်ၼၼ်ႉ တူၵ်းလူင်းၵၼ်ဝႃႈ တေႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်တင်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းၵျပၢၼ်ႊသေ ၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃၵၢၼ်မိူင်းၵႂႃႇ – ဝႃႈၼႆ။ ၸုမ်းယၢင်းၽိူၵ်ႇ KNU လႄႈ ယၢင်းလႅင် KNPP ၼႆႉ ပူၼ်ႉမႃးၼႂ်းလိူၼ်မၢတ်ႊၶျ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ်တင်း ၻႄႊရိတ်ႉ ၶျေႃႊလႅတ်ႉ ၽူႈၵိူဝ်းၵုမ်ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ၊ ၼႂ်း လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊသမ်ႉ ႁူပ်ႉၵၼ်တင်း ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၵဝ်ႇမိူင်းထႆး ထၵ်းသိၼ် သျိၼ်ႊၼႃႊဝတ်ႉ ဝႆႉ။ ဢၢင်ႈဢိင် – RFA

['ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်မိူင်း']

2024-05-16T07:00:00

https://shannews.org/archives/52912

လၢၼ်ႇၵႃႉၶၢႆ ၽၵ်းတူလႅၼ်လိၼ်ပိၵ်ႉ ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ် လူတ်းယွမ်းၼမ်

ၶၢဝ်းတၢင်းပၢင်တိုၵ်း လူၺ်ႈၽႅၼ်ၵၢၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 လႄႈ 1111 မႃးၼႆႉ လၢၼ်ႇၵႃႉၶၢႆၽၵ်း တူလႅၼ်လိၼ် ပိၵ်ႉ ဢိုတ်းၵႂႃႇတင်းၼမ်လႄႈ ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆတၢင်းလႅၼ်လိၼ် လူတ်းယွမ်းၵႂႃႇတင်းၼမ် ဝႃႈၼႆ။ ယူႇတီႈ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇၵႃႉၶၢႆတေႃႇသူင်ႇလႄႈ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ – “လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ လိူၼ်ႁႅၵ်ႈ တႃႇပီပၼ်ႊတႃႊငိုၼ်းတွင်း 2024-2025 ၼႆႉ လႆႈငိုၼ်းၶဝ်ႈ ဢၼ် လုၵ်ႉတီႈၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆၼွၵ်ႈမိူင်း လႆႈမႃး 440 လၢၼ်ႉတေႃႊလႃႊ၊ ပေႃးတႅၵ်ႈၵၼ်တူၺ်း တင်းပီပူၼ်ႉ ၸိုင် ယွမ်းယူႇ 220 လၢၼ်ႉတေႃႊလႃႊ”- ဝႃႈၼႆ။ လၢၼ်ႇၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆတၢင်းလႅၼ်လိၼ် မိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ မီး 17 ဢၼ်။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ တႃႇ 10 ဢၼ်တႄႉ ယွၼ်ႉငဝ်းလၢႆး ပၢင်တိုၵ်းသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆလႄႈ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး လူတ်းယွမ်း ၼႆယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ပၢင်တိုၵ်းသေ ၼႂ်းလိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊၼႆႉ ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆလႅၼ်လိၼ်မၢၼ်ႈ – ၶႄႇ လူတ်းယွမ်း 124 လၢၼ်ႉတေႃႊလႃႊ၊ လႅၼ်လိၼ်ထႆး – မၢၼ်ႈ လူတ်းယွမ်း 95 လၢၼ်ႉတေႃႊလႃႊ၊ လႅၼ် လိၼ်မၢၼ်ႈ – ပင်းၵလႃႊတဵတ်ႉသျ် လူတ်းယွမ်း 2 လၢၼ်ႉတေႃႊလႃႊလႄႈ လႅၼ်လိၼ်မၢၼ်ႈ -ဢိၼ်ႊတီးယႃႊ လူတ်းယွမ်း 1 လၢၼ်ႉတေႃႊလႃႊ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၵူၼ်းၵႃႉၶၢႆ ဢွၼ်ၵၼ်ၸႂ်ယႂ်ႇၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆ သူင်ႇၶၢႆတၢင်းၼမ်ႉပၢင်ႇလၢႆႇဢဝ်ၵေႃႈပႃး။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၶူဝ်းၵုၼ်ႇ ၼွၵ်ႈမိူင်း မိူၼ်ၼင်ႇ ၶူဝ်းၵုၼ်ႇမိူင်းထႆး၊ မိူင်းၶႄႇ ၸိူဝ်းၼႆႉၶၢတ်ႇ ဢမ်ႇမီးဢၼ်တေၶၢႆၼႂ်းၵၢတ်ႇလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇ ပုင်ႈသုင် ဝႃႈၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး']

2024-05-15T17:10:39

https://shannews.org/archives/52900

ၸုမ်း WAN – INFRA ပၼ်သူးၼၢင်းယိင်း ၽူႈၵတ်ႉၶႅၼ်ႇ ၼႂ်း ၵၢၼ်သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ ပႃးၼၢင်းၽေႃႉၵေႇ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ၸုမ်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း BNI

ၸုမ်းဢိတ်ႇဢွၵ်ႇပိုၼ်ၽႄႈ လိၵ်ႈၽိုၼ်ၶၢဝ်ႇ လုမ်ႈၾႃႉ WAN – INFRA ၸတ်းလိူၵ်ႈၼၢင်းယိင်း ၽူႈၵတ်ႉၶႅၼ်ႇလႄႈ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၼႂ်းၵၢၼ်သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇသေ ယုၵ်ႉယွင်ႈပၼ်သူး Women in News (WIN) Editorial Leadership Award 2024 ။ ၼၢင်းယိင်း ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇ ၼႂ်းၵၢၼ်သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ ဢၼ်လႆႈႁပ်ႉသူးမီး 3 ၵေႃႉ၊ ၽူႈတၢင်တူဝ်ၵုၼ်ဢႅပ်ႉၾရိၵ ပဵၼ် Beatrice Bandawe ပဵၼ် Managing Editor တီႈႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇ The Guardian ဢၼ်ပၵ်းတီႈမိူင်းတၼ်ႊ ၸၼ်ႊၼီႊယႃႊ၊ ၽူႈတၢင်တူဝ်ထုင်ႉၸိုင်ႈ Arab ပဵၼ် Dima Khatib ပဵၼ် Managing Director ႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇ Al Jazeera ဢၼ်ပၵ်းတီႈမိူင်းပႃႊလႅတ်ႊသတၢႆႊလႄႈ ၼႂ်းၵုၼ်ၶဵဝ်ဢေႊသျႃႊ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ Southeast Asia သမ်ႉပဵၼ် Nan Paw Gay ပဵၼ် Director , Editor in Chief တီႈႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇယၢင်းၽိူၵ်ႇ Karen Information Center – Burma News International (BNI) ဢၼ်မီးၸုမ်းၶၢဝ်ႇ 15 ၸုမ်း ႁူမ်ႈၵၼ်ဝႆႉ ၼၼ်ႉၵေႃႈ မၼ်းၼၢင်း ၶဝ်ႈပႃး ပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈ။ ၼၢင်းၽေႃႉၵေႇၼႆႉ တႄႇၶဝ်ႈၼႂ်းဝူင်းၵၢၼ်သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇမႃး ၽွင်းပၢၼ်ပီ 2000 တဵမ်၊ ၽိူဝ်ႇထိုင်ပီ 2008 မႃး ၶိုၼ်ႈပဵၼ် ၽူႈထတ်းထွင်လိၵ်ႈ Editor in Chief တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်။ တီႈၸုမ်း Burma News International (BNI) သမ်ႉမၼ်းၼၢင်းပဵၼ် Development officer, Executive director လႄႈ ႁူဝ်ပဝ်ႈၵေႃႇမတီႇ ၾၢႆႇမူႇပိူင်။ ယၢမ်းလဵဝ်သမ်ႉ လႆႈႁပ်ႉပဵၼ်ပႃး ႁူဝ်ပဝ်ႈ IPCM ၶွင်ႇသီႇမီႊတီႊယႃႊ ၶၢဝ်ႇမိူင်းမၢၼ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းဝႆႉ။ ပၢင်မွပ်ႈယိုၼ်ႈသူးၼႆႉ တေၸတ်းတီႈပၢင်ၵုမ်လူင်ၶွၼ်ႊၾရႅၼ်ႉ မီႊတီႊယႃႊ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇလုမ်ႈၾႃႉ ဢၼ်တေၸတ်းတီႈဝဵင်းလူင် ၵူဝ်ႊပိၼ်ႊႁေႊၵႅၼ်ႊ ၸိုင်ႈမိူင်းတဵင်ႊမၢၵ်ႉ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 27 ထိုင် 29 လိူၼ်မေႊၼႆႉ လႆႈႁူႉၼင်ႇၼႆ။ ယူႇတီႈ WAN – INFRA သေ မွပ်ႈယိုၼ်ႈသူး Women in News (WIN) Editorial Leadership Award ပၼ်ၼၢင်းယိင်း ၽူႈၵတ်ႉၶႅၼ်ႇ ၾၢႆႇသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၼႆႉ မီးမႃးၸဵမ်မိူဝ်ႈ ပီ 2014 ။ ပီၼႆႉ ၶွပ်ႈတဵမ် 10 ပီယဝ်ႉ လႆႈႁူႉၼင်ႇၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ']

2024-05-15T16:48:16

https://shannews.org/archives/52895

ၵူၼ်းသႅၼ်ဝီ ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်း တႅၵ်ႇသႂ်ႇထႅင်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈ

ၶၢဝ်းတၢင်း 2 လိူၼ်မႃးၼႆႉ ၵူၼ်းဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်း တႅၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇ 7 ၵေႃႉယဝ်ႉ ၼႂ်းၼၼ်ႉ လူႉတၢႆ 2 ၵေႃႉ မၢတ်ႇၸဵပ်း 5 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 14/05/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်မွၵ်ႈ 10 မူင်း ၸၢႆးသၢႆလႅင်း ဢႃယု 31 ပီ ၵႂႃႇၽဵဝ်ႈသူၼ်ၼႆသေ ၽႃႇ ၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်းတႅၵ်ႇသႂ်ႇ တီႈဝၢၼ်ႈႁူဝ်တႃႈ ဢိူင်ႇၵွင်းႁေႃ ၸႄႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ၸႄႈတွၼ်ႈလႃႈသဵဝ်ႈ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လႆႈတိူဝ်ႉမၢတ်ႇ ၸဵပ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်းသေ ယၢမ်းလဵဝ် လႆႈသူင်ႇယူတ်းယႃတူဝ် တီႈႁူင်းယႃဝဵင်းၵုၼ်လူင် ဝႆႉယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “မၼ်းပဵၼ်မၢၵ်ႇ ဢၼ်ၶဝ်ယိုဝ်းမႃးတူၵ်းဝႆႉသေ ပႆႇတႅၵ်ႇ ၸိူင်ႉၼၼ်ၶႃႈဢေႃႈ။ မၼ်းၸၢႆးသမ်ႉ ၵႂႃႇၽဵဝ်ႈသူၼ်သေ တႅၵ်ႇသႂ်ႇႁဵတ်းၼၼ်ၶႃႈ။ ယွၼ်ႉၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇ တိူဝ်ႉသႂ်ႇတီႈၶေႃႈတိၼ် ယဝ်ႉၵေႃႈ တိူဝ်ႉပႃးလုပ်ႇၶႃမၼ်းၸၢႆးသေ လႆႈသူင်ႇယူတ်းယႃဝႆႉတီႈႁူင်းယႃ ဝဵင်းၵုၼ်လူင်ဝႆႉယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းလိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊလႄႈ လိူၼ်မေႊမႃးၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်း တႅၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇ တီႈၼႂ်းဢိူင်ႇၵွင်းႁေႃၼႆႉ တင်းမူတ်း မီးၵႂႃႇ 7 ၵေႃႉယဝ်ႉ ၼႂ်းၼၼ်ႉ လူႉတၢႆ 2 ၵေႃႉ မၢတ်ႇၸဵပ်း 5 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ “ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈမၢၵ်ႇမႅင်း ဢၼ်ၵိုတ်းၶင်ႉဝႆႉ ၸိူင်ႉၼႆသေ ႁဝ်းၶႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းတုၵ်းယွၼ်းထိုင် ႁႂ်ႈသိုၵ်းၵဝ်ႈ ၵၢင်ႉၶဝ် မႃးၽဵဝ်ႈပၼ်ၶႃႈဢေႃႈ။ ၶဝ်ဝႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈမၢၵ်ႇၶဝ် ပဵၼ်မၢၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵူၺ်းၼႆဝႃႇ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၶဝ်ၼႄၶေႃႈဢၢင်ႈဝႃႈ ၶဝ်တိုၵ်ႉႁွင်ႉဝႆႉယူႇ ၵူၼ်းႁႃမၢၵ်ႇၶဝ် ပႆႇႁွတ်ႈမႃး ၼႆၶႃႈဝႃႇ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 14 ၼႆႉၵူၺ်း မၢၵ်ႇတႅၵ်ႇတၢင်းၾၢႆႇတူၵ်းဝၢၼ်ႈႁူဝ်တႃႈ ထႅင်ႈလုၵ်ႈၼိုင်ႈ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇ ၵႂၢႆးလူႉတၢႆတူဝ်ၼိုင်ႈ ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းသႅၼ်ဝီ ဢွၼ်ၵၼ်မႆႈၸႂ် ယွၼ်ႉၸွမ်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ မိူၼ်ၼင်ႇ – ၼႂ်းမူႇဝၢၼ်ႈ၊ ၶႅပ်ႇဝၢၼ်ႈ၊ ၸွမ်းသူၼ် ႁႆႈၼႃး ၸိူဝ်းၼႆႉ တိုၵ်ႉမီးမၢၵ်ႇမႅင်းၵိုတ်ႉၶင်ႉဝႆႉလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်း မႆႈၸႂ် ဢွၼ်ၵၼ်တုၵ်းယွၼ်း ႁႂ်ႈၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဢမ်ႇဝႃႈၸုမ်းလႂ် ႁႂ်ႈမႃးၽဵဝ်ႈမၢၵ်ႇမႅင်း ဢွၵ်ႇပၼ် ဢၼ်ၵိုတ်းၶင်ႉဝႆႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-15T14:19:50

https://shannews.org/archives/52884

ပၢႆႉၶဝ်ႈဢွၵ်ႇ မိူင်းယူႉ ၺႃးၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈယႃႉ

ၵူၼ်းမိူင်း ၼႂ်းဢိူင်ႇမိူင်းယူႉ ၸႄႈဝဵင်းၵူတ်ႉၶၢႆ ဢွၼ်ၵၼ်ၸႂ်ဢမ်ႇလီၸွမ်း လွင်ႈၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ယႃႉပႅတ်ႈ ပၢႆႉၶဝ်ႈဢွၵ်ႇ မိူင်းယူႉ ဢၼ်တႅမ်ႈလိၵ်ႈတႆးတင်း လိၵ်ႈမၢၼ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 08/05/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 9 မူင်း ယူႇတီႈ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ႁွင်ႉမေႃမိုဝ်း မႃးထၢၵ်ႇ ယႃႉပႅတ်ႈတူဝ်လိၵ်ႈတႆး၊ လိၵ်ႈမၢၼ်ႈ၊ တုင်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈတႆးလႄႈ တုင်းသႃသၼႃ ၸိူဝ်းၼႆႉတင်းမူတ်း တီႈတၢင်းၽႄ ဢိူင်ႇမိူင်းယူႉ ၸႄႈဝဵင်းၵူတ်ႉၶၢႆ ၸႄႈတွၼ်ႈမူႇၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ပၢႆႉမိူင်းယူႉ ဢၼ်ၺႃးယႃႉ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၵူတ်ႉၶၢႆ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ဝၼ်းတီႈ 5 လိူၼ်ၼႆႉ သိုၵ်းလွႆၶဝ် ႁွင်ႉပူႇၵႄႇ ၽူႈၵွၼ်းဢိူင်ႇမိူင်းယူႉ၊ ပၢင်လေႃႉသေ လၢတ်ႈဝႃႈ ၶဝ်တေထူၺ်ႇယႃႉပႅတ်ႈပၢႆႉတီႈတၢင်းၽႄၼၼ်ႉ။ ၵမ်ႈၼႆႉ ၵူၼ်းတင်းၼမ် ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီယႃႉၼႆသေ ၵမ်းလိုၼ်းသုတ်းမႃး တူၵ်းလူင်းၵၼ်ဝႃႈ တေဢမ်ႇယႃႉ ၶဝ်တေတႅမ်ႈပၼ်လိၵ်ႈတႆး ၽၢၵ်ႇၼိုင်ႈ လိၵ်ႈလွႆၶဝ်ၽၢၵ်ႇၼိုင်ႈ လွင်ႈတေတႃးသီမၼ်းတႄႉ ၶဝ်တေ ႁဵတ်းၼႆဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ သိုပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ – “ထိုင်မႃး ဝၼ်းတီႈ 8 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် ၶဝ်ႁွင်ႉမေႃမိုဝ်းမႃးယႃႉ ထၢၵ်ႇပႅတ်ႈတူဝ်လိၵ်ႈ ဢၼ်တႅမ်ႈဝႆႉတီႈပၢႆႉၼၼ်ႉ တင်းမူတ်း ၸဵမ်တုင်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈတႆး၊ သႃသၼႃ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇၵိုတ်းလိူဝ် သင်ၶႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ပၢႆႉတၢင်းၽႄ မိူင်းယူႉ (ၶႅပ်းႁၢင်ႈၵဝ်ႇ) ပၢႆႉတၢင်းၽႄၶဝ်ႈဢွၵ်ႇ တီႈဢိူင်ႇမိူင်းယူႉၼႆႉ တေတႅမ်ႈဝႆႉ လိၵ်ႈသွင်ၽႃသႃ လိၵ်ႈတႆးတင်းလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ။ လိၵ်ႈတႆးသမ်ႉ တႅမ်ႈဝႆႉ “တၢင်းၽႄ မိူင်းယူႉ ႁပ်ႉတွၼ်ႈယူႇဢေႃႈ” ။ လိၵ်ႈမၢၼ်ႈသမ်ႉ “လမ်းခွဲ ကြိုဆိုင်ပါ ၏” ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ တီႈပၢႆႉၼၼ်ႉ သႂ်ႇဝႆႉ တုင်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈတႆးလႄႈ သႃသၼႃ ၼႆယဝ်ႉ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၼႆႉ ယူႇတီႈၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ ၵပ်းၸူး ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ TNLA ၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈ။ ပၢႆႉတၢင်းၽႄ တီႈဢိူင်ႇမိူင်းယူႉၼႆႉ ယူႇတီႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၼႂ်းဢိူင်ႇမိူင်းယူႉလႄႈ ပၢင်ႇလေႃႉ လႆႈႁူမ်ႈၵၼ် ၵေႃႇသၢင်ႈဝႆႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 29/09/2019 ၼႆယဝ်ႉ။ “ႁဝ်းၶႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းတႄႉ ဢမ်ႇထၢင်ႇသေဢိတ်း လွင်ႈဝႃႈပၢႆႉႁဝ်းၶႃႈ တေထုၵ်ႇယႃႉၸိူင်ႉၼႆ ပဵၼ်ဢၼ်သေ လၢႆတႄႉ ၶႃႈဢေႃႈ ဢၼ်ယူႇတီႈ ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းၶႃႈသေ ႁူမ်ႈၵၼ်ႁဵတ်းသၢင်ႈမႃး ၸိူင်ႉၼႆ လွင်ႈသိုၵ်းလွႆၶဝ် ႁဵတ်းၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇထုၵ်ႇလီႁဵတ်းၶႃႈ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၵူတ်ႉၶၢႆ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် တီႈဢိူင်ႇမိူင်းယူႉၼႆႉ မီးဝႆႉ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း တူင်ႉၼိုင်ယူႇဝႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇ သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ၊ သိုၵ်းၶၢင် KIA ၊ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA လႄႈ သိုၵ်းတႆး SSPP ၸိူဝ်းၼႆႉ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2024-05-15T12:08:44

https://shannews.org/archives/52875

ႁၢၼ်ႉၶၢႆၶမ်း တီႈၵဵင်းတုင် ၺႃးၸူၼ်

ႁၢၼ်ႉၶၢႆၶမ်း တီႈဝဵင်းၵဵင်းတုင် ႁၢၼ်ႉၼိုင်ႈ ၺႃးၵူၼ်းၼုမ်ႇ 3 ၵေႃႉ ၶဝ်ႈၸူၼ် လႆႈၶမ်းၵႂႃႇ မႅၼ်ႈၶၼ်ငိုၼ်း 500 သႅၼ်ပျႃး ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 14/05/2024 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်းမွၵ်ႈ 4 မူင်းၶိုင်ႈ ဢွၼ်ႇၸၢႆး 3 ၵေႃႉ ၶဝ်ႈၸူၼ် ႁၢၼ်ႉၶၢႆၶမ်း “ၼိမ်းသီႇ သူၺ်ႇသႅင်ႇ” (နှင်းဆီရွှေဆိုင်) ဢၼ်ပိုတ်ႇဝႆႉ ၾၢႆႇလင်ၶုမ်ၵုတ်းၸဝ်ႈၾႃႉ ပွၵ်ႉ 2 ဝဵင်းၵဵင်းတုင် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း ၼႆယဝ်ႉ။ Photo by – အရှေ့မောမြေ/ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ 3 ၵေႃႉ ဢၼ်ၶဝ်ႈၸူၼ်ႁၢၼ်ႉၶၢႆၶမ်း တီႈၵဵင်းတုင် ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၵဵင်းတုင် လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၸႂ်ႈၶႃႈဢေႃႈ ပဵၼ်သႅင်ႇၶမ်း “ၼိမ်းသီႇသူၺ်ႇသႅင်ႇ” ၺႃး ၸူၼ် လႆႈၵႂႃႇၶမ်း ၶၼ်ငိုၼ်း 500 သႅၼ်ပျႃး။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵူၼ်းၸူၼ်ၼၼ်ႉ ၺႃးတီႉၺွပ်းၶိုၼ်း ၼႂ်းဝၼ်းၼၼ်ႉ ၵမ်းလဵဝ်းယဝ်ႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢွၼ်ႇၸၢႆးတင်း 3 ၶႃႈဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ဢွၼ်ႇၸၢႆး 3 ၵေႃႉ ဢၼ်ၶဝ်ႈၸူၼ် ႁၢၼ်ႉၶၢႆၶမ်း “ၼိမ်းသီႇသူၺ်ႇသႅင်ႇ” ၼႆႉ သႂ်ႇၽႃႈတူမ်းသူပ်း (Mask) ၵူႈၵေႃႉ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၶီႇရူတ်ႉၶိူင်ႈမႃးၸွမ်းၵၼ်လမ်းၼိုင်ႈသေ ယိပ်းၵွင်ႈပွတ်းသွင်လဝ်း ယိုဝ်းၶဝ်ႈႁၢၼ်ႉၶၢႆ ၶမ်းယဝ်ႉ ပေႃႉထုပ်ႉမၢၼ်ႇ (တိူၵ်ႈ) သႂ်ႇၶမ်းၼၼ်ႉၵွႆသေ ဢဝ်ၶမ်းၵႂႃႇ။ ယူႇတီႈပလိၵ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶိုၼ်းတီႉ ၺွပ်းလႆႈၶဝ် တီႈၵဵၵ်ႉတႃႈပိင်း – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၵဵင်းတုင် ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 11/05/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉ 4 မူင်း ၵူၼ်းၸၢႆး ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၺႃးၵူၼ်းႁၢႆႉ ပႂ်ႉၸူၼ်ၸွမ်း တၢင်းတီႈ ၽၵ်းတူၼွင်ၽႃ ဝဵင်းၵဵင်းတုင် ၼၼ်ႉၵေႃႈ မၼ်းၸၢႆး ၺႃးၵူၼ်းႁၢႆႉ ပေႃႉထုပ်ႉ ထိုင်တီႈႁူဝ်တႅၵ်ႇ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၵဵင်တုင် လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “မၼ်းၸၢႆး တေၵႂႃႇထၢႆႇ VDO ၊ ၶႅပ်းႁၢင်ႈ ပၼ်တီႈပွႆးပၢင်ၶႅၵ်ႇ တီႈဝၢၼ်ႈၵၢင်ၼႃးၼႆသေ ၺႃးၵူၼ်းႁၢႆႉ ပႂ်ႉၸူၼ်မၼ်းၸၢႆး တီႈၽၵ်းတူၼွင်ၽႃ ထိုင်တီႈၵွၵ်းႁူဝ်မၼ်းၸၢႆး ပေႃးတႅၵ်ႇဢေႃႈ။ ၵတ်းၵႃႈ ၵူၼ်းၶၢႆၽၵ်းၶဝ် မႃးႁၼ်မႅၼ်ႈသေ ဢမ်ႇတၼ်းလႆႈရူတ်ႉၶိူင်ႈၵႂႃႇ။ တူဝ်မၼ်းၸၢႆးတႄႉ လႆႈတိူဝ်ႉမၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်း လႆႈယဵပ်ႉပဵၼ်လၢႆႁွႆးဢေႃႈ လႆႈသူင်ႇၵႂႃႇယဵပ်ႉ ယူတ်းယႃတူဝ် တီႈၵဵင်းႁၢႆး မိူင်းထႆးပုၼ်ႉၶႃႈဢေႃႈ ”- ဝႃႈၼႆ။ သိုပ်ႇလၢတ်ႈထႅင်ႈဝႃႈ – “တီႈၵဵင်းတုင်ၼႆႉ လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇမီးယဝ်ႉၶႃႈ ပလိၵ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်ဢမ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ် ဢဝ်လိူင်ႈထိုင်တီႈထိုင်လႅၼ်တႄႉတႄႉ ပေႃးတီႉလႆႈယဝ်ႉ ယူႇၵမ်းၼိုင်ႈၵူၺ်း ပေႃးပွႆႇတူဝ်ၶိုၼ်းယဝ်ႉ ၶႂ်ႈဝႃႈတႄႉ ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈတင်း ၵူၼ်းၸူၼ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၶႂ်ႈဝႃႈပဵၼ် ၸုမ်းလဵဝ်ၵၼ်ယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် တီႈဝဵင်းၵဵင်းတုင်ၼႆႉ ဢမ်ႇဝႃႈ ၵူၼ်းၸၢႆး/ ယိင်း ဢမ်ႇမီးၽႂ်ႁတ်းဢွၵ်ႇႁိူၼ်းယေး ၵေႃႉလဵဝ် ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ/ ၵၢင်ၶိုၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ယွၼ်ႉမီးၽူႈလၵ်ႉၸၵ်ႉၶုတ်ႈ လိူင်ႇၼမ်ႁႅင်း ဝၢႆးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ ၸိုင်ႈမိူင်းမႃး ၶၢဝ်းတၢင်း 3 ပီ ပၢႆၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၽိတ်းမၢႆမီႈ']

2024-05-14T12:00:00

https://shannews.org/archives/52871

​​NUG ယၢၼ်မိူင်းလႄႈ ၶုၼ်ၵွမ်ႈၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ လီႁူႉ

ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈပၼ်ႁႃၵၢၼ်မိူင်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၸွမ်းမၢၼ်ႈၼႆ့ မိူၼ်ၼင်ႇ NUG, CRPH ၽွတ်ႈတင်ႈပဵၼ် ၸုမ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵူႈၶႅင်ႇသေ ၽိူဝ်ႇ​​တေပၵ်းၸႂ်ႁဵတ်းၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉသမ်ႉ ၵူၺ်းၵုမ်ႇသၢင်ႇႁၢင်ႈ ႁဵတ်းၶုၼ် ယၢၼ်မိူင်းယူႇၼၼ်ႉ ၾၢႆႇတၢင်းၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းမႅၵ်ႇၵွင်ႈလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၵေႃႈ ဝူၼ်ႉၸႂ်လႆ ပႆၸွမ်းၵၢၼ်မိူင်း တၢင်း ၶုၺ်ႉႁၼ်​​သေ ၶိၼ်သၢင်ႈပဵၼ် ၶုၼ်ၵွမ်ႈဢွၼ်ႇ ၸွမ်းပိုၼ်ႉတီႈတူင်ႇတၢင်ႇ ၵဝ်ႇထၢင်ႇမႂ်းၸႂ်ႈၶဵၼ် မႂ်းႁၼ်ၵဝ် ပဵၼ်ၶၼ်ႈဝႆႉ ၵမ်ႈပႃႈၼမ်။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၸုမ်းၸၢဝ်းရၶႅင်ႇလႄႈ ရူဝ်ႊႁိၼ်ႊၵျႃႊ ၶွတ်ႇတႃမိုဝ်းၸွမ်ႇထွင်း လွမ်မွင်း​​ပေႉပုၼ်ႈၵၼ်ယူႇၼၼ်ႉ ၼင်ႇၵဝ်ႇ၊ ၸုမ်းၸၢဝ်းတႆးလႅင်လႄႈ ၶၢင်၊ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶၢင်လႄႈ လီႇသူႇ၊ ရဝၢင်ႇ ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉလႂ်၊ ၸုမ်းၸၢဝ်း တဢၢင်းလႄႈ ၶၢင်၊ ၵဝ်ႈၵၢင်ႉ၊ တႆး ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉလႂ်၊ ၸုမ်းၸၢဝ်းတႆးလႄႈ တဢၢင်း၊ ပဢူဝ်း ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉလႂ်​​ၵေႃႈ တွၵ်ႉတႅၵ်ႉၶႅၵ်ႉၶႂၢင်ၵၼ် လူၺ်ႈလၢႆးၵၢၼ်မိူင်း​​ ႁေႃၶမ်းသိုၵ်းပဵၼ်ယႂ်ႇယူႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လွင်ႈၶွင်ႈၶမ် ဢမ်ဢူတ်းဝႆႉ ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၼႂ်းၵႄႈမွၼ်းလႄႈ ယၢင်း၊ ရၶႅင်ႇလႄႈ ၶျၢင်း၊ ၶျၢင်းလႄႈ ၸူဝ်ႇမီး၊ ယၢင်းလႅင်လႄႈ ပဢူဝ်းၼၼ်ႉ​​ၵေႃႈ မႆႈလၢမ်းယူႇမိူၼ်ၾႆးၸိုင်းၵႅပ်ႇယဝ့်။ ​​တေႃႈၼႆ ပႆႇၼပ်ႉပႃး ပၼ်ႁႃလူင်လၢင် ဢၼ်ပဵၼ်မီးမႃးၸဵမ်ၵွၼ်ႇၸဵမ်ၵႃႉ ၼႂ်းၵႄႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႈလႄႈ တၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၼမ်လၢႆၶဝ်ၵွၼ်ႇ။ ​​ပေႃးလမ်းတူၺ်း ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈပတိၵ်ႈၶၢတ်ႈၼႆ လၢတ်ႈလႆႈငၢႆႈငၢႆႈဝႃႈ ယွၼ်ႉတၢင်းလမ်ႇမၢၵ်ႈၵၢၼ်မိူင်း ၶွင်ၸဝ်ႈ ဢႃႇၼႃႇ ၸၢဝ်းမၢၼ်ႈၶဝ်ၵူၺ်းၼႆ​​ၵေႃႈယႃႇ၊ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၼႆႉ ပႃးထႅင်ႈၵူၼ်းၶိူဝ်းၶဝ် ၵမ်ႈၼမ်ၼမ် ဢမ်ႇ​​မေႃၼပ်ႉ ထိုဝ်မၵ်းမၼ်ႈ​​တေႃႇသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းလႄႈ ပိူင်ၾၢင်ၶိုၵ်ႉၶၢႆးႁင်း​​ၶေႃ ၶွင်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတင်းလၢႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၼင်ႇၼႆ ဢၼ်ဢဝ်ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ် ႁဵတ်းပဵၼ်ၶိူင်ႈမိုဝ်း ၶဝ်ႈၸိမ်ၸႅၵ်ႇထႅၵ်ႇ ႁႂ်ႈၵူၼ်းၶိူဝ်းလဵဝ် တႅၵ်ႇယၢႆႈ ႁၢင်ႇယၢၼ်ႁၼ်ၽိတ်းၵၼ်ၼၼ်ႉ​​ၵေႃႈ ​​တေႃႈၼႂ်းၵူၼ်းၶဝ်ၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၸင်ႇၼၼ် ပၼ်ႁႃဢၼ်ဝႃႈ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶဝ်၊ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၶဝ်ၵူၺ်း ​​တေလႆႈႁဵတ်းၶုၼ် ပဵၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၼမ်းတၢင်းၵၢၼ်မိူင်းၵႂႃႇ တႃႇ​​သေႇၵူႈ ပၢၼ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ယႂ်ႇဝႆႉ ႁၢၼ်ႉတေႃႇမိူဝ်ႈလဵဝ်ယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉတီႈ ပၢႆးဝူၼ်ႉတိုၼ်ႈ၊ လၢႆးပႅၼ်ပႄႈ ၼင်ႇၼႆသေ လၢၵ်ႈၸၼ်ဢဝ် ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းတင်း ၸိုင်ႈမိူင်း ဝူင်တူၵ်း လုၵ်းလဝ် မိူင်းၵွတ်းၽၢၼ်တူၵ်းတႅမ်ႇ ၸမ်ပၢၼ်ႁိၼ်ႁူဝ်တီးလုမ်ႈၾႃႉၵႂႃႇၼႆ့ ႁူႉၵၼ်ၸႅင်ႈလႅင်းယူႇ ၽႂ်ပဵၼ် ၽူႈၶွင်ႈမၢပ်ႇ ​​ၵေႃႉ​​ၵေႃႇလိူင်ႈလၢဝ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၽိူဝ်ႇ​​တေၶႆႈၸႂ်ဝႃႈ ယွၼ်ႉသင် ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼႆ​​ယဝ်ႉ ၸႂ်ႉတိုဝ်းပၺႃႇ ပၢႆးမိူင်း၊ ၽႅၼ်ၸိူင်းတိုၵ်း၊ တမ်းလွၵ်းတိုၵ်း​​သေ ႁူမ်ႈၶပ်းၶိုင်ႁၢင်ႈႁႅၼ်း ၸွမ်းၶၢဝ်းပွတ်း၊ ၶၢဝ်းၵၢင်၊ ၶၢဝ်းယၢဝ်း ၶၵ်ႉယဝ်ႉၶၵ်ႉ လူၺ်ႈတၢင်းႁၼ်ပၢႆးမိူင်း ယိူင်းမၢႆၵၢၼ်မိူင်း၊ ၵူၺ်းသမ်ႉၵုမ်ႇလႆႈႁၼ် လၢႆးၼိုင်ႈတႄႉ ဢဝ်တၢင်း ႁၢႆႉတေႃႇၶိုၼ်းလိူင်ႈႁၢႆႉ လူၺ်ႈငဝ်းလၢႆးဢီးသူင်ႇ။ လၢႆးသွင်သမ်ႉ ႁဵတ်းၵႅင်ႈဢမ်ႇႁူႉတူဝ်​​​​သေ လၵ်ႉလွမ်ယိူင်ႈ ၸွမ်း ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်းၸႂ်လႆ​​ယဝ်ႉ ယႃၸႂ်လႅၼ်တူဝ်ၶိုၼ်းယူႇၼႆ ဢမ်ႇ​​ဢေႇသႄႈ။ တီႈဢၼ်လၢတ်ႈဝႃႈ လၢႆးၵၢၼ်မိူင်းတၢင်းၶုၺ်ႉႁၼ်ၼၼ်ႉ မိူၼ်ၸိူင်ႉ NUG ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ထိုင်တီႈႁွင်ႈၵၢၼ်ၽွင်းလူင် ​​ပေႃးမိူဝ်လူင်တဵမ်မိူင်းၵႂႃႇ​​သေ မီးၽွင်းလူင်ယဝ့် ဢမ်ႇမီး​​ႁွင်ႈၵၢၼ်ၼၼ်ႉလႂ်၊ ယူႇ တီႈ ၽွင်းလူင်ႁွင်ႈ ၵၢၼ်လိူင်ႈမိူင်းၼွၵ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ၸိူဝ်းၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းမႅၵ်ႇၵွင်ႈ(EROs)လႄႈ PDF ၶဝ် သုမ်ႇငုမ်းလႆႈဝႆႉ ၼႃႈလိၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ ႁူဝ်ပၢၵ်ႇလႂ် 60 ဝၢၵ်ႈလိူဝ်ယဝ်ႉၼၼ်ႉလႂ်၊ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ႁူမ်ႈတင်းၽွင်း လူင်ႁွင်ႈၵၢၼ် လိူင်ႈၵႅတ်ႇ​​ၶေ​​သေ ပိုၼ် ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ၼႂ်းပီ 2022 မုင်ႈမွင်းဝႃႈ ​​တေလႆႈဢွင်ႇပွႆး၊ ပီ 2023 ​​တေလႆႈ ပဵၼ် ပီတႅပ်းတတ်းၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ယဝ်ႉတူဝ်ႈ ၶွတ်ႇယွတ်ႈၼႆၼၼ်ႉလႂ် ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ မိူၼ်တင်းလူလၢႆ ၵူ ၼ်းမိူင်းၽၵ်းၵႃႇၵူၺ်း။ 60% ဢၼ်ဝႃႈၼႆ့ ​​ပေႃးၼပ်ႉၼႂ်း 330 ​​ၵေႃႈ ပွင်ႇဝႃႈ ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉသုမ်ႇငုမ်းလႆႈဝႆႉ ​​ၸႄႈဝဵင်းမွၵ်ႈ 200 ယဝ်ႉလႄႈ ၵွပ်ႈသင် ၸုမ်းသိုၵ်းယိုတ်းမိူင်း ဢမ်ႇပႆႇပူတ်းတူၵ်းလႃႇၼႆ ပဵၼ်တီႈထၢမ်ၵၼ် တဝ်ႉၵၼ်ဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။ ၸင်ႇၼၼ် ႁပ်ႉၸိုဝ်ႈဝႃႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶွတ်ႇလိူတ်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း/ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၽွမ့်ႁူမ်ႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႆ​​သေတႃႉ ​​ၵွပ်ႈဢမ်ႇလႆႈမၼ်ႈၸႂ်​​တႄႉလႄႈ တေႃႇထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ်ႇ ပႆႇမီးၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းမႅၵ်ႇၵွင်ႈၶိူဝ်းလႂ် ပူင်ၸႂ်ႁူမ်ႈႁွမ်း ပိုတ်းယိုဝ်းၸွမ်း​​တႄႉတႄႉၵွၼ်ႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၸိူင်ႉငဝ်းလၢႆးတၢင်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼႆ မီးၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဢၼ်ပၢၵ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ ​​​​တေၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇၼႂ်း မိူင်းတႆး​​သေ တေတင်ႈမိူင်းလွတ်ႈလႅဝ်းႁင်း​​ၶေႃၼၼ်ႉလႂ်၊ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတၢင်းၾၢႆႇတူၵ်း ဢၼ်မီးၾင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ၸပ်းဝၢၼ်ႈၸပ်းဝဵင်းၶဝ်ၼၼ်ႉ ယၢမ်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ ​​တေတင်ႈမိူင်းပူတ်းပွႆႇႁင်းၶိူဝ်းၶဝ်​​ၶေႃ​​ၶေႃၼႆၼၼ်ႉလႂ် ​​တေလႆႈၶိုၼ်းၼပ်ႉၸင်ႈတႄႉ ၸွင်ႇၸိုင်ႈမိူင်းလူင် ဢၼ်ဢိူမ်ႈၸမ်ငုမ်းငမ်လႆႈ ၼႂ်းႁဝ်းၵူႈပႃႈၾၢႆႇၼၼ်ႉ ​​တေယွမ်းႁပ်ႉမၵ်းမၼ်ႈယူႇႁိုဝ် ၼႆယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၸုမ်းသိုၵ်း ယိုတ်းမိူင်း ဝူၼ်ႉၸႂ်လႆၼပ်ႉသွၼ်ႇဝႃႈ ​​တေတင်ႈလႆႈၶိုၼ်း ၸိုင်ႈမိူင်း​​ႁေႃၶမ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ၸုမ်းသိုၵ်းပဵၼ်ယႂ်ႇၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးၸုမ်းၸၢဝ်း ဢၼ်လႂ်၊ ၸိုင်ႈမိူင်းဢၼ်လႂ်၊ တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းဢၼ်လႂ်ႁၼ် လီယွမ်းႁပ်ႉလႆႈၼၼ်ႉ တၢမ်တူဝ်ၸိူဝ်းၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတင်းလၢႆ​​ၵေႃႈ တၵ်းလႆႈဝႆႉၾၢင်ႉ ဢဝ်တွၼ်ႈသွၼ်ယူႇယဝ်ႉ။

['ၵၢၼ်မိူင်း', 'ၶေႃႈထတ်းသၢင်']

2024-05-13T12:00:00

https://shannews.org/archives/52865

ၸုမ်းဢူၺ်းလီႁူမ်ႈၽၢၵ်ႈ ဢႃႊရပ်ႉဝႃႈ တႃႇႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းထုင်ႉၵႃႊသႃႊ တေပူၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်းၼႆႉ လူဝ်ႇၵိုတ်းတိုၵ်းလၢႆးလဵဝ်

ၽွင်းလၢႆမိူင်း တင်းလုမ်ႈၾႃႉ ႁႃသဵၼ်ႈတၢင်းတႃႇၸွႆႈထႅမ်ၵူၼ်းၼႂ်းၵုၼ် ၵႃႊသႃႊယူႇၼႆႉ ၸုမ်းဢူၺ်းလီႁူမ်ႈၽၢၵ်ႈ ဢႃႊရပ်ႉ လၢတ်ႈတီႈပၢင်ၵုမ် ၶွင်ႊသီႊႁူမ်ႈသၢင်ႈဢၢဝ်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ GCC ဝႃႈ တႃႇႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၼႂ်းၸႄႈတွၼ်ႈၵႃႊသႃႊ ပူၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်းၼၼ်ႉ မီးလၢႆးလဵဝ် တၵ်းတေလႆႈၵိုတ်းတိုၵ်းၵၼ် ဝႃႈၼႆ။ လွင်ႈၼႆႉ ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ Antony Blinken ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းမႃး ဝၼ်းဢွၵ်ႇၵၢင်သေ ယၢမ်းလဵဝ် ထိုင်ဝႆႉတီႈမိူင်းသေႃႊတီႊ တေဢၢၼ်းႁွတ်ႈထိုင် မိူင်း ဢိတ်ႉသ်ရေႊလႄႈ ၵျေႃႊတၼ်ႊ ၼႂ်းဝၼ်းပုတ်ႉၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။ ၶၢဝ်းတၢင်းၼႆႉ ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ လႅပ်ႈတေၸတ်းပႃးႁႂ်ႈပွႆႇပၼ် ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းထုၵ်ႇတီႉၺွပ်းဝႆႉ၊ ႁႂ်ႈပၼ်တၢင်းၸွႆႈထႅမ်ၶဝ်ႈထိုင် ၼႂ်းၸႄႈတွၼ်ႈ ဢၼ် ထုၵ်ႇပိၵ်ႉႁၢမ်ႈဝႆႉ၊ ႁႂ်ႈတူၵ်းလူၵ်းၵိုတ်းတိုၵ်းၵၼ်လႆႈ ၸဵမ် ၸိူဝ်းၼႆႉၼႆ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ လုမ်း ၽွင်းလူင် ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းဢမေႊရိၵၼ် Matthew Miller ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ ႁိူၼ်းႁေႃၶၢဝ်ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ၵေႃႈလၢတ်ႈဝႃႈ ပၢင်တိုၵ်း တီႈၵုၼ်ၵႃႊသႃႊၼႆႉ ႁိုင်မႃးလႆႈ ၶၢဝ်းတၢင်း 7 လိူၼ်ပၢႆယဝ်ႉလႄႈ ဢိတ်ႉသရေႊလႄႈ ႁႃႊမတ်ႉသ် ထုၵ်ႇလႆႈတူၵ်းလူင်းၵၼ် သိုပ်ႇၵိုတ်းတိုၵ်းၵၼ်ထႅင်ႈ ႁႂ်ႈထူၼ်ႈထိုင်ဝူင်ႈထီႉ 6 ယူႇ ဝႃႈၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – VOA

['ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း']

2024-05-12T12:00:00

https://shannews.org/archives/52859

ၽူႈၼမ်း NATO ႁွတ်ႈထိုင်ယူႊၶရဵၼ်ႊ လၢတ်ႈလွင်ႈၶိူင်ႈၵမ်ႉၸွႆႈတႃႇယူႊၶရဵၼ်ႊ

Jens Stoltenberg ၽူႈၼမ်း ၸုမ်းလိၵ်ႈၵိၼ်ၵႅၼ်ႇ ဢႅတ်ႉလၼ်ႊတိၵ်ႉၼိူဝ် NATO ႁွတ်ႈထိုင်ဝဵင်း လူင်ၶိပ်ႉၾ်သေ မွၵ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ သူင်ႇတၢင်းၸွႆႈထႅမ်ပၼ်ယူႊၶရဵၼ်ႊဝႆႉယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ မၼ်းၸၢႆးလၢတ်ႈဝႃႈ ယၢမ်းလဵဝ် ယူႇၶရဵၼ်ႊလႆႈၽိမ်းၸႂ်ႉ မၢၵ်ႇၵွင်ႈၸိုၼ်းယၢမ်း၊ မီးလွင်ႈလူႉသုမ်း ယွၼ်ႉရတ်ႉသျႃးပိုတ်းယိုဝ်းယူႇသေတႃႉ ပေႃးလႆႈၶိူင်ႈၵွင်ႈၵၢင်ႇၸွႆႈထႅမ်ၸိုင် ယူဝ်ၸၢင်ႈၶိုတ်းတၼ်း တႃႇပိုတ်းယိုဝ်းၶိုၼ်းႁႄႉၵင်ႈတူဝ်ၵဝ်ႇ ၶၢဝ်းယၢမ်းပႆႇတူၵ်းလိုၼ်း ဝႃႈၼႆ။ တီႈတႄႉမၼ်း ဢၼ်ၸုမ်းဢူၺ်းလီ NATO ၸတ်းသူင်ႇၶိူင်ႈၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸွႆႈထႅမ်ယူႊၶရဵၼ်ႊၼႆႉ ထုၵ်ႇလီႁွတ်ႈထိုင် ၼႂ်းမိုဝ်းၸဵမ်လႂ်သေတႃႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတူၵ်းလႃႈတူၵ်းလိုၼ်း ၸိူင်ႉၼႆ ဢမ်ႇ ထုၵ်ႇလီပဵၼ်။ မၢၵ်ႇဢၼ်ယိုဝ်းႁႄႉ မၢၵ်ႇၼူၾႆးဢၼ်မီးၶိူင်ႈၵုမ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ သိုၵ်းရတ်ႉ သျႃး ယိုဝ်းလႆႈပဝ်ႉမၢႆ၊ သိုၵ်းယူႊၶရဵၼ်ႊ ဢမ်ႇမီးႁႅင်းယိုဝ်းၶိုၼ်းလႄႈ သိုၵ်းရတ်ႉသျႃးထၢင်ႇ ႁၢင်ႈပိုတ်းယိုဝ်း Jens Stoltenberg ထတ်းသၢင် တီႈပၢင်သပ်းၸႅင်ႈၶၢဝ်ႇ မိူင်းၶိပ်ႉၾ်ၼၼ်ႉၼင်ႇ ၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – VOA

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း']

2024-05-11T12:00:00

https://shannews.org/archives/52855

ၸွမ်ၸိုင်ႈၶႄႇ ဢွၵ်ႇတၢင်းၵႂႃႇမိူင်းယူႊရူပ်ႊ တႃႇလူတ်းယွၼ်ႇ လွင်ႈၶဵင်ႈၶႅင်ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆ

ဝၼ်းတိတ်ႉပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းၶႄႇ သျီၵျိၼ်ႉၽိင် ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၵႂႃႇတၢင်းၵုၼ်တိူၵ်ႈယူႊရူပ်ႊ ၊ ၵူၼ်းပၵ်းတႃၵၢၼ်မိူင်းၶဝ်တႄႉဝႃႈ ပဵၼ်ၶၢဝ်းတၢင်းတႃႇဢုပ်ႇဢူဝ်း လူတ်းယွၼ်ႇ ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆ ဢၼ်ၶဵင်ႈၶႅင်တေႃႇၵၼ်ဝႆႉယူႇ ၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ၶၢဝ်းတၢင်းၸွမ်ၸိုင်ႈသျီ ၵမ်းၼႆႉ ၼႂ်း 4 ပီၼႆႉ ပဵၼ်ၶၢဝ်းတၢင်း ၵမ်းႁႅၵ်ႈ ဢၼ်ၶိုၼ်းၵႂႃႇၵုၼ် တိူၵ်ႈယူႊရူပ်ႊ။ ၶၢဝ်းတၢင်းၵမ်းၼႆႉ တေႁိုင် 6 ဝၼ်း ၊ တေဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ၵႂႃႇတၢင်းမိူင်း ၾရင်ႇသဵတ်ႈ၊ သႃႊပီႊယႃႊလႄႈ ႁင်ႊၵေႊရီႊ ပႃးဝႃႈၼႆ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈယၢမ်းလဵဝ် ၵၢၼ်ႁူမ်ႈသၢင်ႈ မိူင်းဝၼ်းဢွၵ်ႇလႄႈ မိူင်းယူႊရူပ်ႊ ဢၼ်မိူင်းၶႄႇ ဢွၼ်ၼမ်းႁဵတ်းသၢင်ႈယူႇ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ဢမ်ႇပေႃးၶႂ်ႈပဵၼ်ၵၢၼ်၊ ၸိုင်ႈမိူင်းၸိူဝ်းၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ဝႆႉၼၼ်ႉ ထွၼ်တူဝ်ဢွၵ်ႇ ႁင်းၽႂ်မၼ်းၶိူဝ်းယႂ်းယူႇယဝ်ႉလႄႈ တႃႇတေၼႄလုမ်ႈၾႃႉ လွင်ႈဝႃႈ ဢႃႇၼႃႇၸၢၵ်ႇၶႄႈ ဢမ်ႇလူတ်းယွမ်း ၼင်ႇၵူၼ်းတၢင်းၼမ်ထၢင်ႇ။ တိုၵ်ႉႁူမ်ႇငမ်းၼိူဝ် ၸိုင်ႈမိူင်းဝၼ်းဢွၵ်ႇလႄႈ ၵွၼ်ၵၢင်ဢေႊသျႃႊယူႇ- ၶႂ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆလႄႈ ၸွမ်ၸိုင်ႈသျီၵျိၼ်ႉၽိင် ၸင်ႇ ၽႅၼ်ၵၢၼ်ၵႂႃႇထိုင် မိူင်းႁင်ႊၵေႊရီႊလႄႈ သႃႊပီႊယႃႊၼႆ Zsuzsa Anna Ferenczy သူႊသႃႊ ဢႅၼ်ႊၼႃႊၾႄႊရႅၼ်ႊသီႊ – ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇ ၵၢၼ်ၵပ်းသိုပ်ႇဢီႊယူႊလႄႈ မိူင်းၶႄႇ တီႈၸၼ်ႉၸွမ်တွင်ႊႁႂႃႊ မိူင်းထၢႆႇဝၼ်ႊ ထတ်းသၢင်ၼင်ႇၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – VOA

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း']

2024-05-10T12:00:00

https://shannews.org/archives/52847

BWU ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ ၸိုင်ႈမိူင်းမႃးၼႆႉ ၼၢင်းယိင်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ထုၵ်ႇၶႃႈႁႅမ်တၢႆ 800 ပၢႆ

ၸုမ်းၼၢင်းယိင်း မိူင်းမၢၼ်ႈ BWU ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ တႄႇဢဝ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ ၸိုင်ႈမိူင်းမႃး ပီ 2021 တေႃႇထိုင် ပီ 2024 လိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊၼႆႉ ၼၢင်းယိင်း ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ထုၵ်ႇၶႃႈႁႅမ်တၢႆ မီး 806 ၵေႃႉ။ ဢၼ်ထုၵ်ႇ တီႉၺွပ်းၵုမ်းၶင်မီး 3,332 ၵေႃႉလႄႈ ဢၼ်ထုၵ်ႇၵုမ်းၶင် ပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇၶွၵ်ႈဝႆႉ မီး 781 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းသေ ၵူၼ်းမိူင်းဢွၼ်ၵၼ်လုၵ်ႉႁိုၼ်ႇသၢၼ်ၶတ်းၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ သိုၵ်း။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ၼၢင်းယိင်း လဵၵ်ႉယႂ်ႇၼုမ်ႇထဝ်ႈၵေႃႈၶဝ်ႈပႃးၸွမ်း။ ဝၢႆးလင် ပၢင်တိုၵ်းၼႂ်းဝဵင်းယဵၼ် သဵင်ၵွင်ႈတႅၵ်ႇ ၼႂ်းထိူၼ်ႇၵေႃႈ ၼၢင်းယိင်းၶဝ်ႈပႃးၸွမ်းပၢင်တိုၵ်းထႅင်ႈ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၵႂႃႇပဵၼ်ၼၢင်းႁၢၼ် ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၵႂႃႇပဵၼ်ၼၢင်းမေႃယႃလုမ်းလႃးၵူၼ်းပဵၼ်။ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၵႂႃႇပဵၼ်ၵူၼ်းပႂ်ႉ တူၺ်းလူလုမ်းလႃး လွင်ႈမိုဝ်ႉၵႅင်လဵင်ႉလူ ၵူၼ်းသိုၵ်း။ မေႃယႃယိင်းဢၼ်ႁဵတ်း CDM သေ ၶဝ်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ပဵၼ်မေႃယႃ ၼႂ်းၸုမ်းသိုၵ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈဝႃႈ – တေၶဝ်ႈပၢင်တိုၵ်းၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်း တေႃႇထိုင်ပေႃးၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉလႆႈ တင်းငဝ်ႈႁၢၵ်ႈတူၼ်ႈတေႃ ဝႃႈၼႆ။ ၸွမ်းၼင်ႇ ၸုမ်းၸွႆႈထႅမ်ၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈ ၵၢၼ်မိူင်း AAPP ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉတႄႉဝႃႈ – ၶၢဝ်းတၢင်း 3 ပီၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶႃႈ ႁႅမ် ၼၢင်းယိင်းတၢႆ 923 ၵေႃႉ။ တီႉဝႆႉ ၼၢင်းယိင်း 5,483 ၵေႃႉ – ဝႃႈၼႆဝႆႉ။ ၸုမ်းၼၢင်းယိင်း BWU တႄႉလၢတ်ႈဝႃႈ ၶၢဝ်းတၢင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶိၼ်ၽွင်းငမ်းဝၢၼ်ႈမိူင်းႁိုင်မႃး ၼၢင်းယိင်းထုၵ်ႇ ပူၼ်ႉပႅၼ်သုၼ်ႇလႆႈ ၼမ်မႃးၵူႈမိုဝ်ႉၵူႈဝၼ်း။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ လူဝ်ႇလႆႈၶတ်းၸႂ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈလႆႈ လွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်းပဵၼ်ထမ်း တႃႇသုၼ်ႇလႆသုၼ်ႇပဵၼ်ၼၢင်းယိင်းၶိုၼ်း – ဝႃႈၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – RFA

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-10T11:00:00

https://shannews.org/archives/52844

သူး ပူႊလီႊၸႃႊ ၾၢႆႇသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇလီၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ ပီ 2024 ၼႆႉ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇ ဝေႃႊသျိၼ်ႊတၼ်ႊ လႄႈ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇ ၼိဝ်ႊယွၵ်ႊထၢႆးမ် လႆႈၼမ်သုတ်း

ၽူႈလႆႈႁပ်ႉသူး ပူႊလီႊၸႃႊ ၾၢႆႇသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇလီ ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ ပီ 2024 ၼႆႉ မီး 23 သူး။ တွၼ်ႈတႃႇ ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ 15 သူးလႄႈ ၾၢႆႇတႅမ်ႈလိၵ်ႈလၢႆးႁဵတ်းဢွၵ်ႇပပ်ႉ ၽဵင်းၵႂၢမ်း ဢိၵ်ႇ ၸၢတ်ႈၸိူင်းလီ – ၶႅမ်ႉ – မီးၽွၼ်းလီသမ်ႉ မီး 8 သူး။ ၸိူဝ်းၶဝ် လႆႈၶႅပ်းၶမ်းလႄႈ ငိုၼ်းသူး ၼိုင်ႈၵေႃႈၼိုင်ႈမိုၼ်ႇ ႁႃႈႁဵင်တေႃႊလႃႊ။ ယူႇတီႈၸၼ်ႉၸွမ် ၵူဝ်ႊလမ်ႊပီႊ ယႃႊသေ ၶပ်းၶိုင်မွပ်ႈယိုၼ်ႈပၼ်။ တွၼ်ႈတႃႇ ပီၼႆႉ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇ ဝေႃႊသျိၼ်ႊတၼ်ႊလႄႈ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇ ၼိဝ်ႊယွၵ်ႊထၢႆးမ် မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊၶဝ် လႆႈသူး Journalism ပူႊလီႊၸႃႊ ၵေႃႉ 3 ဢၼ် ပဵၼ်ဢၼ်ၼမ်သုတ်း ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ။ သူးပူဝ်ႊလၢႆႊၸႃႊ ဢၼ်ပၼ်တႃႇ Journalism ၼႆႉ ပၼ်ၼႂ်းသႅၼ်းၶၢဝ်ႇ Breaking News Reporting, Investigative Reporting, Explanatory Reporting, Local Reporting, National Reporting ,International Reporting , Feature Writing ,Editorial Writing, ၵဵဝ်ႇၵပ်းၶႅပ်းႁၢင်ႈၶႅမ်ႉၶိုၵ်ႉ ၼႂ်းၶၢဝ်ႇလႄႈပွင်ႈၵႂၢမ်း Photography ဢိၵ်ႇပႃးတင်း ၾၢႆႇသဵင် Audio Reporting ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၾၢႆႇတႅမ်ႈဢွၵ်ႇပပ်ႉသမ်ႉ ပဵၼ်ၼႂ်းသႅၼ်း Fiction လိၵ်ႈဢၼ်ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၶုၺ်ႉႁၼ်, Drama ၸိူင်း , History ပိုၼ်း, Biography ပိုၼ်းတူဝ် , Autobiography, poetry ဝွၵ်း , General Nonfiction တၢင်းႁူႉႁွပ်ႈတူဝ် , Music ၽဵင်းၵႂၢမ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ သူး ပူႊလီႊၸႃႊၼႆႉ ပဵၼ်သူးဢၼ်မီးၵႃႈၶၼ်လႄႈ ၵုင်ႇသိၵ်ႈၶႃႇသုင်သုတ်း တွၼ်ႈတႃႇၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ – တီႈမိူင်း ဢမေႊရိၵၼ်ႊ။ ဢၼ်ပဵၼ် Joseph Pulitzer ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇလႄႈ ၽူႈၵွၼ်းႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇ ၸိုဝ်ႈယႂ်ႇၼႆႉ ၽွင်းပီ 1911 ၼီႈ ၵွၼ်ႇမၼ်းတေတၢႆ မၼ်းၸၢႆးသင်ႇဝႆႉဝႃႈ ၶႂ်ႈယုၵ်ႉယွင်ႈပၼ်ၵၢၼ်သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇလႄႈ ၶႂ်ႈပၼ်သူးၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ ဢၼ်ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇၼႆသေ ပၼ်ဝႆႉငိုၼ်းၵွင်ၵၢင် တႃႇပိုတ်ႇပႃးႁူင်းႁဵၼ်းၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇဝႆႉ တီႈၸၼ်ႉၸွမ် ၵူဝ်ႊလမ်ႊပီႊယႃႊ။ ဝၢႆးမၼ်း ၸၢႆးတၢႆယဝ်ႉ 6 ပီ ထိုင်မႃးပီ 1917 တၢင်းၸၼ်ႉၸွမ် ၸင်ႇၶိုင်ပွင်ပၼ်သူး ပူႊလီႊၸႃႊ ယုၵ်ႉယွင်ႈ ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇမႃး တေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇၵိုတ်းဢမ်ႇထၢတ်ႇသေပီ ဝႃႈၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – The Pulitzer Prizes

['ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ']

2024-05-09T12:00:00

https://shannews.org/archives/52837

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တႅပ်းမႆႉသၵ်းၶၢႆ တႃႇ 4 ဢေႊၶိူဝ်ႊ

သိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ ၾၢႆႇပႃႇမႆႉ ႁူမ်ႈၵၼ်လၵ်ႉလွမ် ဢဝ်မႆႉသၵ်းၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းသူၺ်ႇတွင်ႇ တိူင်းပႃႇၵိူဝ် ဢွၵ်ႇၶၢႆ ၸမ်တေမူတ်းယဝ်ႉ – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ တႄႇဢဝ်ႁူဝ်ပီ 2024 ၼႆႉမႃး ပႃႇမႆႉသၵ်း ဢၼ်မီးၾၢႆႇဢွၵ်ႇဝၢၼ်ႈၵျႅတ်ႉၽိဝ်ႇတွင်ႇ ဢိူင်ႇသႄႇၵျီးၵူင်း ၸႄႈ ဝဵင်းသူၺ်ႇတွင်ႇၼၼ်ႉ ဢဝ်လႃး ၶျဵင်းသေႃး သေတတ်းလိူဝ်ႈ ၵူႈဝၼ်းၶိုၼ်း။ မႆႉဢၼ်တတ်းဝႆႉၼၼ်ႉ ဢဝ် တၢင်ႇရူတ်ႉၵႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ် ၽႃႈယၢင်ႁူမ်ႇၵုမ်းသေ တေႃႉဢွၵ်ႇဝဵင်းၵူႈဝၼ်း ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈတီႈၶၢဝ်ႇ DVB ဝႃႈ -ၸိူဝ်းၶဝ်မႃးၸၢင်ႈၵူၼ်းၼႂ်းဝဵင်းၵႂႃႇတတ်းမႆႉ ၼႂ်းပႃႇဢၼ်ၶဝ်တတ်း မၵ်း ဝႆႉဝႃႈ ပဵၼ်ပႃႇထုၵ်ႇႁၢမ်ႈတတ်း (ၵျူဝ်းဝၢႆးတိတ်ႉတေႃး) ။ ပဵၼ်တပ်ႉမ 66 ဢွၼ်ႁူဝ်ၸီႉသင်ႇ။ ၶဝ်လၢတ်ႈဝႃႈ တေ တတ်းၽဵဝ်ႈတူၼ်ႈမႆႉၸိူဝ်းၼႆႉပႅတ်ႈသေ တေၶိုၼ်းၽုၵ်ႇမႂ်ႇ – ဝႃႈၼႆ။ မႆႉၸိူဝ်းၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတေႃႉတၢင်ႇၵႂႃႇတၢင်းဝဵင်းပျေႇ။ တေသိုပ်ႇဢဝ်ၵႂႃႇတၢင်းလႂ်တႄႉဢမ်ႇႁူႉ ဝႃႈၼႆ။ မႆႉပႃႇၼႆႉ ပဵၼ်မႆႉၼုမ်ႇ ပဵၼ်ပႃႇမႆႉ ဢၼ်ထုၵ်ႇႁၢမ်ႈတတ်းဝႃႈၼႆသေတႃႉ မၼ်းမီးၸမ်ဝၢၼ်ႈၵူၼ်းလႄႈ သင်ဝႃႈ တတ်းမႆႉၼႆႉ မူတ်းတင်းပႃႇၸိုင် ၾိင်ႈၾႃႉရႃႇသီႇလူႉၼႆ တေတုမ်ႉတိူဝ်ႉၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်းၵမ်းသိုဝ်ႈ – ၵူၼ်း ပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-09T11:00:00

https://shannews.org/archives/52834

ရူတ်ႉၵႃးလမ်းၼိုင်ႈ တၢင်ႇၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ်ၶဝ်ႈမိူင်းထႆး ပိၼ်ႈၶွမ်ႈ မၢတ်ႇၸဵပ်း 12 ၵေႃႉ

ရူတ်ႉၵႃးလမ်းၼိုင်ႈ ဢၼ်တၢင်ႇၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ်ၶဝ်ႈမိူင်းထႆးၼၼ်ႉ ပိၼ်ႈၶွမ်ႈ တီႈၼႂ်းၸႄႈဝဵင်း ၽူပ်ႉၽရ လႅၼ်လိၼ်ထႆး – မၢၼ်ႈ ၵူၼ်းၶီႇမႃးၸွမ်း 12 ၵေႃႉ မၢတ်ႇၸဵပ်း။ ဝၼ်းတီႈ 07/05/2024 ၵႃးပိၵ်ႉဢပ်ႉ လမ်းၼိုင်ႈ တၢင်ႇၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၵႂႃႇ 12 ၵေႃႉ ပိၼ်ႈၶွမ်ႈတူၵ်းႁူၺ်ႈ မၢတ်ႇ ၸဵပ်းတင်းမူတ်း။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ မၢတ်ႇၸဵပ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း 3 ၵေႃႉ တင်းမူတ်းၼႆႉ ယူတ်းယႃတူဝ်ဝႆႉတီႈႁူင်းယႃ ၽူပ်ႉၽရ ၼႂ်းၸိုင်ႈထႆးဝႆႉ ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈဝႃႈ – ၸိူဝ်းၶဝ်ပၢႆႈလၢၼ်ႇပလိၵ်ႈထႆးသေ ၵႂႃႇတၢင်းထိူၼ်ႇတၢင်းလွႆလႄႈ ၸင်ႇလႆႈတူၵ်းႁူၺ်ႈ။ ၵူၼ်းၶီႇမႃးၸွမ်း သဵၼ်တူၵ်းၵႃးတင်းမူတ်း။ လိုၼ်းသုတ်း ပလိၵ်ႈထႆးႁူမ်ႇလူမ်ႈလႅၼ်လိၼ်လႄႈ ၾၢႆႇၸွႆႈထႅမ် လႆႈ ၵႂႃႇၸွႆႈဢဝ်မႃး။ ဝၢႆးလင် ရူတ်ႉၵႃးပိၼ်ႈၶွမ်ႈယဝ်ႉ ၵူၼ်းၶပ်းရူတ်ႉၼႅတ်ႈပၢႆႈ ယၢမ်းလဵဝ် ပလိၵ်ႈတိုၵ်ႉလိုပ်ႈလမ်းဝႆႉ ယူႇ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၵူၼ်းၶပ်းရူတ်ႉၵႃးပဵၼ်ၽႂ် ၼၢႆးၼႃႈယူႇၵၢင်ပဵၼ်ၽႂ် တေဢဝ်ၵူၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ သူင်ႇၸူး ၼၢႆးၼႃႈ ၵေႃႉလႂ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပႆႇႁူႉတႅတ်ႈတေႃး။ ၸွမ်းၼင်ႇ ပလိၵ်ႈထၢမ်တူၺ်းၵူၼ်းမၢတ်ႇၸဵပ်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ လႆႈႁူႉ ဝႃႈ တေဢၢၼ်းၵႂႃႇထိုင်ဝဵင်းၵမ်ႇၽႅင်းၽဵတ်း – ဝႃႈၼႆ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းမႃးၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ပၢႆႈဢွၵ်ႇမိူင်းၼမ် ။ ၵူၼ်းၶပ်းရူတ်ႉတေႃႉတၢင်ႇ ၵူၼ်း လၵ်ႉလွမ်ၶၢမ်ႈမိူင်းၵေႃႈ ဢဝ်ၵူၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ပၢႆႈလၢၼ်ႇ/ ၵဵတ်ႉသေ ပဵၼ်ၽေးၵိုင်ႉၵၢင်ႉ ၵေႃႈၼမ်။ ၼႂ်းပီ 2023 ၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ဢမ်ႇမီးဝတ်းဝႂ်သင်သေ ၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ် ၶဝ်ႈမိူင်းထႆး မီးတင်းၼမ်။ ယဝ်ႉ ၵေႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်လၵ်ႉၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ် ၶဝ်ႈမိူင်းထႆးသေ ပဵၼ်ၽေးရူတ်ႉၵႃးၵိုင်ႉၵၢင်ႉလႄႈ လူႉတၢႆ 20 ပၢႆ၊ မၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်း 80 ပၢႆ ဝႃႈၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – VOA

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း']

2024-05-10T09:00:00

https://shannews.org/archives/52826

ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း 2,000 ပၢႆ တီႈဢွင်ႇပၢၼ်း ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၼမ်ႉၵိၼ်ၼမ်ႉၸႂ်ႉ

ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း တီႈၸႄႈဝဵင်းဢွင်ႇပၢၼ်း ဢိၵ်ႇပႃးၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၼမ်ႉၵိၼ်ၼမ်ႉၸႂ်ႉ ယွၼ်ႉၼမ်ႉ မေႃႇၼမ်ႉတိုင်းႁႅင်ႈ။ တႄႇႁၢင်လိူၼ်မၢတ်ႊၶျ် တေႃႇထိုင်ႁူဝ်လိူၼ်မေႊ 2024 မႃးၼႆႉ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢိၵ်ႇပႃးၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၼႂ်းပွၵ်ႉ မဵဝ်ႉႁွင်း ၊ ပွၵ်ႉမင်ႇၵလႃႇလႄႈ ပွၵ်ႉၵွင်းမူးတေႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁူပ်ႉၽေးၼမ်ႉႁႅင်ႈႁႅင်း ၼႆယဝ်ႉ။ ၶၢဝ်းတၢင်း 2 လိူၼ်ပၢႆမႃးၼႆႉ ဢွင်ႈတီႈမွၵ်ႈ 8 တီႈ ႁူပ်ႉၽေးၼမ်ႉႁႅင်ႈႁႅင်းသေဢမ်ႇၵႃး ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၵမ်ႈ ၼမ် ဢမ်ႇမီးၵၢၼ်ဢမ်ႇမီးငိုၼ်းၶဝ်ႈလႄႈ တႃႇသိုဝ်ႉၼမ်ႉၵိၼ်ၼမ်ႉၸႂ်ႉၵေႃႈ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇဝႆႉၼႆ – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢွင်ႇပၢၼ်းၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ဢၼ်မႃးသေႃႉယူႇတီႈ ၸႄႈဝဵင်းဢွင်ႇပၢၼ်း မီးၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင်၊ ၸဝ်ႈတႃႇၼ ဢမ်ႇမႃးၵမ်ႉၸွႆႈ ႁိုင် 2လိူ ၼ်ပၢႆယဝ်ႉလႄႈ ၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉလႄႈ ယႃႈယႃ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇဝႆ့ ဝႃႈၼႆ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-09T09:00:00

https://shannews.org/archives/52820

သွင်ၽူဝ်မေး ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းပၢင်လွင်း ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇ မၢတ်ႇၸဵပ်းတင်းသွင်

သွင်ၽူဝ်မေး ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းပၢင်လွင်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ၽႃႇၺႃးမၢၵ်ႇ ၽွင်းပွၵ်ႈမိူဝ်း ဢဝ်ၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉတီႈဝၢၼ်ႈ မၢတ်ႇၸဵပ်းတင်းသွင် ႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ ဝၼ်းတီႈ 5/5/2024 ဢူးၽူင်း (ဦးဘုန်း) ဢႃယု 46 ပီလႄႈ မေးၼၢင်းမၼ်း ၼၢင်းၶိၼ်ႇထူၺ်း ဢႃယု 41 ပီ ၽွင်း ပွၵ်ႈမိူဝ်းဢဝ်ၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉ တီႈဝၢၼ်ႈလူင်ပႅၼ်ႈ ၸႄႈဝဵင်းပၢင်လွင်း ၽႃႇၺႃးမၢၵ်ႇႁိမ်းတၢင်းၶဝ်ႈဝၢၼ်ႈ၊ ဢူးၽူင်း မၢတ်ႇၸဵပ်းတီႈတိၼ်၊ ၶႃ လႄႈ မၢၵ်ႇၵၢဝ်ႈ၊ ၼၢင်းၶိၼ်ႇထူၺ်းသမ်ႉ မၢတ်ႇၸဵပ်းတီႈၶႃ ၊ တီႈတႃတိၼ်ၾၢႆႇသၢႆႉ၊ ယူႇတီႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ သူင်ႇယူတ်းယႃတူဝ် တီႈႁူင်းယႃ သွင်းပျွင်းသေတႃႉ ႁွႆးၸဵပ်းမၢတ်ႇႁႅင်းလႄႈ ထုၵ်ႇသူင်ႇတူဝ် ယူတ်းယႃ ထိုင်ႁူင်းယႃတူၼ်ႈတီး ဝႃႈၼႆ။ ပၢႆႉဝဵင်းပၢင်လွင်း မိူၼ်ၼႆ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 6 ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်း 11 မူင်း ၵူၼ်းၸၢႆး 2 ၵေႃႉ ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇ ၼႂ်းဝၢင်းၵျွင်းၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇ တီႈဝၢၼ်ႈႁူဝ်တႃႈ ဢိူင်ႇၵွင်းႁေႃ ၸႄႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ၽွင်းတိုၵ်ႉပတ်းၽဵဝ်ႈ ႁဵတ်းလွင်ႈမူတ်းသႂ် ၼႂ်းဝၢင်းၵျွင်း၊ လူႉတၢႆ ၵေႃႉ ၼိုင်ႈ မၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ။ ၵေႃႉလူႉတၢႆၼၼ့် ပဵၼ်ၵူဝ်ႇပရႅၼ်လႅတ်ႉဢွင်ႇ ဢႃယု 24 ပီ၊ ၵေႃႉမၢတ်ႇၸဵပ်းသမ်ႉပဵၼ် ၵူဝ်သၢႆးၼေႃႇၵျႃႇ ဢႃယု 22 ပီ လႆႈႁၢမ်သူင်ႇယူတ်းယႃတူဝ်ဝႆႉ တီႈႁူင်းယႃသႅၼ်ဝီ ဝႃႈၼႆ။ ပူၼ်ႉမႃး ၼႂ်းလိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ ဝၼ်းတီႈ 20-21 ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းသႅၼ်ဝီယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇ 2 ဝၼ်းထပ်းၵူၼ် လူႉတၢႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ၊ မၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်း 2 ၵေႃႉ၊ ဢၼ်မၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢႃယု 10 ပီတင်းသွင် ဝႃႈၼႆ။ တႄႇဢဝ် ပီ 2007 ထိုင် 2022 ၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းဢမ်ႇမီးပၢႆးႁူႉလွင်ႈမၢၵ်ႇမႅင်း ၵဵပ်းမႃးတွႆႇလဵၼ်ႈသေ တႅၵ်ႇသႂ်ႇ လူႉတၢႆ မီး 26.55 % ၼႆ ၸုမ်းလူလွမ်လဵပ်ႈႁဵၼ်းၶိူင်ႈၵွင်ႈၵၢင်ႇလႄႈ မၢၵ်ႇမႅင်း Landmine & Cluster Munition Monitor ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇဝႆႉ မိူဝ်ႈႁၢင်ပီ 2023 ၼႆႉ ၼင်ႇၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2024-05-10T12:00:00

https://shannews.org/archives/52804

ပၢင်ၾိုၵ်းႁတ်း မွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်းလႄႈ ပဵၼ်ၽူႈၵႅဝ်ပၢင် တီႈမိူင်းၼွင်

ၼင်ႇႁိုဝ် ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢိၵ်ႇပႃး ၸဝ်ႈသၢင်ႇဢွၼ်ႇ ၸဝ်ႈၶၢဝ်ဢွၼ်ႇၶဝ် ပေႃးတေႁတ်းႁၢၼ် ႁတ်းမွၵ်ႇ လၢတ်ႈၵႂၢမ်း ၾၢႆႇၼႃႈၵူၼ်းၼမ်ၼႆသေ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 7- 8 လိူၼ်မေႊၼႆႉ ယူႇတီႈ ၸဝ်ႈၶူး ၸိၼ်ႇတႃႇမယ (မိူင်းၼွင်) ဢွၼ်ၼမ်းၸတ်းပၢင်ၾိုၵ်းၽွၼ်ႉ လၢႆးမွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်း ပၢၵ်ႇၼႃႈၵူၼ်းၼမ်လႄႈ ၾိုၵ်းပဵၼ်ၽူႈၶပ်းပၢင် ဝႃႈၼႆ။ ပၢင်သွၼ်ၼႆႉ ၸတ်းတီႈ ဝတ်ႉမင်ၵလႃႇယၢၼ်ဢွင်ႇ (ႁွင်ႉ) ၵျွင်းလူင် မိူင်းၼွင် ၼႂ်းပွၵ်ႉ (3) ဝဵင်းမိူင်းၼွင် ၸႄႈဝဵင်း ၵေးသီး ၸႄႈတွၼ်ႈလွႆလႅမ် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ယိူင်းဢၢၼ်း ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၵူၼ်းၼုမ်ႇ ႁတ်း ဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ပဵၼ်ၽူႈၶပ်းပၢင်​ ပဵၼ်မႃးယဝ်ႉ​​ ယႃႇႁႂ်ႈၵူဝ်မႅၵ်ႉ(မၢႆႇၶရူဝ်ႇၾူၼ်း)။ တိုဝ်ႉတၢင်း ပၼ်မႃး မိူဝ်ႈလႂ်ၵေႃႈ ​​​ႁႂ်ႈပေႃးတူဝ်ႈတၼ်းဝႆႉတႃႇသေႇ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၸင်ႇလႆႈၶတ်းၸႂ် ၸတ်းပၢင်ၾိုၵ်းၽွၼ်ႉ ပၼ် ၼႂ်းငဝ်းလၢႆးၵၢၼ်မိူင်းၵၢၼ်သိုၵ်းသုၵ်ႉယုင်ႈ ဢမ်ႇၼိမ်သဝ်းယူႇ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။ Photo by – ၸဝ်ႈၶူး ၸိၼ်ႇတႃႇမယ/ ပၢင်ၾိုၵ်းႁတ်း မွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်း တီႈမိူင်းၼွင် ၸဝ်ႈၶူး ၸိၼ်ႇတႃႇမယ (မိူင်းၼွင်) လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “လွင်ႈမိူင်းသုၵ်ႉတႄႉ ႁဝ်းႁူႉႁၼ်ၵၼ် ယူႇၵူႈၵေႃႉ ၵူႈၵူၼ်း ၸဵမ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇၵူၼ်းထဝ်ႈ မုၼ်ၸဝ်ႈ ၼၢႆးၶၢဝ်ၶႃႈၼေႃႈ ။ မၼ်းၵေႃႈ သုၵ်ႉယူႇ ပဵၼ်ပွတ်းပဵၼ်တွၼ်ႈ။ ၵမ်ႉၵႂႃႇသုၵ်ႉတၢင်းပုၼ်ႉ ၵမ်ႉမႃးသုၵ်ႉတၢင်းၼႆႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ သင်မၼ်းသုၵ်ႉ သၵ်ႉသေ ႁဝ်းသမ်ႉ ဢမ်ႇႁဵတ်းသင်ၼႆၸိုင် ႁဝ်း ၵေႃႈသုမ်းၶၢဝ်းယၢမ်း။ လုတ်ႈႁၢမ်းတိုဝ်းတၢင်း သုၼ်ႇ လီၵႂႃႇလၢႆလၢႆ ။ ၼႂ်းၵႄႈလွင်ႈသုၵ်ႉၼႆႉ သင်ႁဝ်းမေႃဢဝ်တိုဝ်ႉတၢင်းလီၸွမ်းဢိတ်းဢွတ်း ၸွမ်းၼင်ႇ ဝၵ်ႉတၢဝ်းဢဝ်လႆႈၼၼ်ႉ ၸင်ႇတေမီးၽွၼ်းလီ ၼႂ်းၽဝၸူဝ်ႈပၢၼ်”- ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းၼိုင်ႈၵေႃႉ တႃႇတေႁတ်းလၢတ်ႈႁတ်းၸႃ ၼႂ်းၵႄႈၵၢင်ပိူၼ်ႈဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈလွင်ႈငၢႆႈ မိူၼ် ၼင်ႇ ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းတႆးႁဝ်းၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် မီးတူဝ်ထူပ်းသေ ၸင်ႇႁတ်းလၢတ်ႈမႃးၵူၺ်း။ ဢၼ်လႆႈႁဵၼ်း လႆႈသွၼ် ၾၢႆႇလၢတ်ႈၵႂၢမ်း ၼႆႉ ၵမ်းသိုဝ်ႈဢမ်ႇသူႈမီး။ ၼႂ်းပၢင်ၵႅဝ်ႈ မၢင်တီႈ ၵႆႉလႆႈႁၼ်ၵူၼ်းလူင် မၢင် ၵေႃႉ ဢမ်ႇႁတ်းယိပ်းမႅၵ်ႉ ဢၼ်ႁတ်းလၢတ်ႈ ၼႂ်းၵႄႈၵူၼ်းၼမ်ၵေႃႈမီး။ ယွၼ်ႉၼၼ် ၼင်ႇႁိုဝ် လုၵ်ႈ လၢၼ်တႆးမိူဝ်းၼႃႈ တေဢမ်ႇယၢပ်ႇၽိုတ်ႇလွင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ ထုၵ်ႇလီပူၵ်းပွင်ပၼ်ၼမ်ၼမ်ၼႆ – ၸဝ်ႈၶူး ၸိၼ်ႇတႃႇမယ (မိူင်းၼွင်) သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ Photo by – ၸဝ်ႈၶူး ၸိၼ်ႇတႃႇမယ/ ပၢင်ၾိုၵ်းႁတ်း မွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်း တီႈမိူင်းၼွင် “မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင် မၢင်ၸဝ်ႈ ပေႃးပိူၼ်ႈဢဝ်မႅၵ်ႉယိုၼ်ႈပၼ်ၶဝ် ႁႂ်ႈမွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈ ၵႂၢမ်းၼႆ ၶဝ်ဢမ်ႇ ႁတ်းလၢတ်ႈ ဢမ်ႇႁတ်းဢဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉၵႆႉလႄႇလႆႈႁၼ်။ လွင်ႈၼႆႉ ယွၼ်ႉဝႃႈ ၶဝ် ဢမ်ႇလႆႈၾိုၵ်းမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈလဵၵ်ႉ ၼႆ ၵေႃႈ ဝႃႈလႆႈၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၼႆႉသေ မိူဝ်းၼႃႈမႃး ၵူၼ်းၼုမ်ႇၶဝ် လူဝ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းႁတ်းလၢတ်ႈႁတ်း ၸႃယဝ်ႉ” လၢႆးမွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်းၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ ၼႂ်းပၢင်သွၼ်လၢႆဢၼ် ပူၼ်ႉမႃးၵေႃႈ ယၢမ်ႈၸိမ်သွၼ်ပၼ် ပႃးယူႇသေတႃႉ ပၢင်ၾိုၵ်းၽွၼ်ႉ လၢႆးမွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်းလႄႈ ၾိုၵ်းပဵၼ်ၽူႈၵႅဝ်ႈပၢင် ႁင်းၵူၺ်းၶေႃၶေႃတႄႉ ပႆႇယၢမ်ႈပိုတ်ႇသွၼ်မႃး လႆႈဝႃႈပဵၼ်ပွၵ်ႈၵမ်းႁႅၵ်ႈ ၼႂ်းမိူင်းၼွင်ယဝ်ႉ။ Photo by – ၸဝ်ႈၶူး ၸိၼ်ႇတႃႇမယ/ ပၢင်ၾိုၵ်းႁတ်း မွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်း တီႈမိူင်းၼွင် ၽူႈၶဝ်ႈလဵပ်ႈႁဵၼ်း မီးၸဝ်ႈသၢင်ႇ 6 ပႃး ၊ ၸဝ်ႈၶၢဝ် 8 ပႃး လႄႈ ၵူၼ်းႁိူၼ်း 10 ၵေႃႉ (ပဵၼ်ၼၢင်းယိင်း တင်း 10 ၵေႃႉ)။ ၽူႈပူင်သွၼ် ပဵၼ်ၸဝ်ႈၶူး ၸိၼ်ႇတႃႇမယ B.A. (English), M.A. (Candidate) MCU Thailand ။ Photo by – ၸဝ်ႈၶူး ၸိၼ်ႇတႃႇမယ/ ပၢင်ၾိုၵ်းႁတ်း မွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်း တီႈမိူင်းၼွင် ပၢင်သွၼ်ၼႆႉ ၸတ်းႁဵတ်းၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 7-8 လိူၼ်မေႊၼႆႉသေ ၼိုင်ႈဝၼ်းလႂ် ၸႅၵ်ႇဝႆႉပဵၼ် 3 ၶၢဝ်း တွၼ်ႈၵၢင်ၼႂ် ၊ ၵၢင်ဝၼ်းလႄႈ ၵၢင်ၶမ်ႈ ။ ၼႂ်းပၢင်သွၼ်ၼၼ်ႉ ပူင်သွၼ်ပႃး မိူၼ်ၼင်ႇ လွင်ႈတူင်ႉတၵ်ႉၽူႈပၼ်ႁႅင်း၊ လွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇတူဝ်ၵဝ်ႇ ၊ လွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇ လၢတ်ႈႁူဝ်ၶေႃႈ ၊ လွင်ႈသပ်းလႅင်း လူၺ်ႈႁူဝ်ၶေႃႈ ၊ လွင်ႈၸႅၵ်ႇၶေႃႈမုလ်း ပဵၼ်ၶၵ်ႉပဵၼ်တွၼ်ႈ ၊ လွင်ႈလၢတ်ႈ ၶၢဝ်းယၢမ်း၊ လွင်ႈသူင်ႇ/ ၸႅၵ်ႇ ၶေႃႈမုလ်း ဢၼ်မွၵ်ႇလၢတ်ႈလႄႈ လွင်ႈပၼ်သုၼ်ႇလီ တိုဝ်ႉတၢင်း ၶေႃႈထၢမ်တွပ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။

['ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-08T13:56:02

https://shannews.org/archives/52797

ၵႃးလူင် 6 လေႃႉ ၽႃႇသႂ်ႇ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇဢႃယု 3 ၶူပ်ႇ တၢႆထင်တီႈ

ၵႃးတၢင်ႇသၢႆး 6 လေႃႉ လမ်းၼိုင်ႈ ၽႃႇသႂ်ႇ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇဢႃယု 3 ၶူပ်ႇ တၢႆထင်တီႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈ တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊ။ ဝၼ်းတီႈ 07/05/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်မွၵ်ႈ 10 မူင်းၶိုင်ႈ ၵႃးလူင်တၢင်ႇသၢႆး 6 လေႃႉ လမ်းၼိုင်ႈ ၽႃႇသႂ်ႇ ဢွၼ်ႇၸၢႆး ဢႃယု 3 ၶူပ်ႇ လူႉတၢႆ ၼႂ်းၵႄႈသဵၼ်ႈတၢင်း ၵွင်းၼွင် – ၽူၺ်းႁုင်း ပွၵ်ႉၵွင်းၼွင် ဝဵင်းမူႇၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ ၼႆယဝ်ႉ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ၵႃးတၢင်ႇသၢႆး 6 လေႃႉ လမ်းၼိုင်ႈ ၽႃႇသႂ်ႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢႃယု 3 ၶူပ်ႇ လူႉတၢႆ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းမူႇၸေႊ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၵႃးလူင် 6 လေႃႉ လမ်းၼိုင်ႈ တၢင်ႇသၢႆးမႃးသေ မိူဝ်ႈၽွင်းၶိုၼ်ႈလွႆၼၼ်ႉ ႁႅင်းရူတ်ႉဢမ်ႇၶိုၼ်ႈလႆႈလႄႈ ၼႅတ်ႈလၢႆႈၵီႇယႃႇ ၵူၺ်းဢမ်ႇတၼ်းလႆႈသေ ဢဝ်ၵႃးၼႆႉ ထွႆသႂ်ႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ တၢႆထင်တီႈၶႃႈဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢႃယု 3 ၶူပ်ႇၼႆႉ လုၵ်ႉတၢင်ႇတီႈသီႇလႅၼ် ၶၢႆႉမႃးၸွမ်းပေႃႈမႄႈ ဢၼ်မႃးၶၢတ်ႇယူႇဝႆႉ တီႈၼႂ်းပွၵ်ႉၵွင်းၼွင်ၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။ ပူၼ်ႉမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 10/4/2024 ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ 5 မူင်း ၼၢင်းဢွင်ႇမေႇ ဢႃယုမွၵ်ႈ 50 ပီ ၺႃးၵႃးၽႃႇသႂ်ႇ တီႈႁိမ်းဝၢၼ်ႈၼွင်သႅင် လႆႈတိူဝ်ႉမၢတ်ႇၸဵပ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း ထိုင်တီႈလႆႈတေႃႉသူင်ႇယူတ်းယႃတူဝ် တီႈႁူင်း ယႃ သူၺ်ႇမူႇၸေႊ။ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 10 ၼၼ်ႉၵူၺ်း ၼင်ႇၵဝ်ႇ ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်မွၵ်ႈ 8 မူင်း ၵႃးၽႃႇသႂ်ႇ ရူတ်ႉၶိူင်ႈလမ်းၼိုင်ႈ တီႈဝၢၼ်ႈပၢင်ႇၶမ်း ၸႄႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ၽူႈယိင်း ဢႃယု 20 ပီပၢႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လႆႈလူႉတၢႆထင်တီႈ ဝႃႈၼႆ။

['ၽိတ်းမၢႆမီႈ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-08T11:37:00

https://shannews.org/archives/52790

ၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈလူၺ်ႈၵၢၼ်မိူင်း ဢမ်ႇလႆႈသုၼ်ႇယူတ်းယႃတူဝ်သေ လူႉတၢႆၵႂႃႇမီး 24 ၵေႃႉယဝ်ႉ

တီႈၶွၵ်ႈ ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈပတ်းပိုၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးယႃႈယႃၵုမ်ႇထူၼ်ႈ တႃႇၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈ တေလႆႈႁပ်ႉယူတ်းယႃလႄႈ ၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈလႆႈလူႉၵႂႃႇမီး 24 ၵေႃႉယဝ်ႉ ၸုမ်းတူင်ႉၼိုင်ၵၢၼ်ၵူၼ်း ထုၵ်ႇလီၶဝ်ႈထိုင်ၼႂ်းၶွၵ်ႈသေ တူၺ်းၸွမ်း ငဝ်းလၢႆး ၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈယူႇၼႆ – ၸုမ်းၸွႆႈထႅမ်ၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈၵၢၼ်မိူင်း တိုၵ်းသူၼ်းဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ တႄႇဢဝ်လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ 2023 ၼၼ်ႉမႃး ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင် ဝၼ်းတီႈ 01/05/2024 ၶၢဝ်းတၢင်း 17 လိူၼ်မႃးၼႆ့ ၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈၵၢၼ်မိူင်း ၸၢႆးယိင်း လူႉတၢႆ 24 ၵေႃႉယဝ်ႉၼႆ ၸုမ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း တူၵ်းၶွၵ်ႈပတ်းပိုၼ်ႉ မိူင်းမၢၼ်ႈ PPNM ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ၼင်ႇႁိုဝ် ၵူႈမိူင်းမိူင်း တေႁူႉႁၼ်ၸွမ်းလႆႈ လိူင်ႈပူၼ်ႉပႅၼ်သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း၊ လိူင်ႈႁဵတ်းႁၢႆႉၶႃႈႁႅမ်ၵၼ်၊ လွင်ႈယႃႈယႃ ဢမ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈၼႂ်းၶွၵ်ႈ တႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵုမ်းဝႆႉၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီပၼ်ၶႂၢင်ႉၸုမ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၶဝ်ႈထိုင်ၼႂ်းၶွၵ်ႈၼႆ – ၵူဝ်ႇတၢႆႉထုၼ်းဢူး ၽူႈၶဝ်ႈၵေႃႇမတီႇ PPNM လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၾိင်ႈၾႃႉရႃႇသီႇႁွၼ်ႉမႆႈ ၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈ ဢမ်ႇလႆႈၼမ်ႉၵိၼ်ၼမ်ႉသႂ်တဵမ်ထူၼ်ႈသေ ပဵၼ်ၶူမ်းပဵၼ်ယဵၼ်း မၢင်ၵေႃႉမဝ်းလူမ်ႉလိုမ်းတူဝ်ၵေႃႈမီး ဝႃႈၼႆ။ ဝၢႆးလင် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ၵူၼ်းမိူင်းၺႃးၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႉၺွပ်း 2 မိုၼ်ႇပၢႆ ၼႂ်းၼၼ်ႉ 9,000 ၸမ်ၼႆႉ ၺႃးပၼ်တၢမ်ႇၶွၵ်ႈဝႆႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်း 5,000 ၸမ် ၺႃးၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶႃႈတၢႆၼႆ ၸုမ်းတူင်ႉၼိုင်ၸွႆႈ ထႅမ်ၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈၵၢၼ်မိူင်း AAPP ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉ ၼႂ်းႁၢင်လိူၼ်ထူၼ်ႈသီႇပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ၼင်ႇၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – DVB

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်မိူင်း']

2024-05-08T10:01:15

https://shannews.org/archives/52783

သိုၵ်းယၢင်းလႅင်တင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ သိုပ်ႇပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်း ႁၢဝ်ႈႁႅင်း တီႈဝဵင်းၽႃသွင်ႇ

သိုၵ်းယၢင်းလႅင် KNDF ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ဝၼ်းတီႈ 06/05/2024 ၼႆႉဝႃႈ – ပိုတ်းယိုဝ်းလႆႈ ပၢင်သဝ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶလရ 134 လႄႈ 135 ဢၼ်ပၵ်းတပ်ႉဝႆႉတီႈဝဵင်းၽႃသွင်ႇ မိူင်းယၢင်းလႅင် ႁၢဝ်ႈႁႅင်း၊ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ တႃႇတေဢမ်ႇသုမ်းပၢင်သဝ်းၼၼ်ႉ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်းမႃးပိုတ်းယိုဝ်းယူႇၵူႈဝၼ်း – ဝႃႈၼႆ။ ပၢင်သဝ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႈႁိမ်းဝဵင်းၽႃသွင်ႇၼၼ်ႉ တပ်ႉသိုၵ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ယၢင်းလႅင် KNDF ပိုတ်းယိုဝ်း တင်ႈတႄႇ လိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊမႃး တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်။ မီးသိုၵ်းယၢင်းလႅင် KA ၊ သိုၵ်းၵႅတ်ႇၶႄၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈယၢင်းလႅင် KNDF ၊ သိုၵ်းပူတ်းပွႆႇၸိူဝ်ႈၸၢတ်ႈယၢင်းလႅင် ၵလလတ လႄႈ ၸုမ်းၵႅတ်ႇၶႄၵူၼ်းမိူင်း PDF တႂ်ႈ NUG ၸိူဝ်း ၼႆႉ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈပိုတ်းယိုဝ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈၸွမ်း။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈတႄႉ ဢမ်ႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇသင်။ တႄႇဢဝ်ပၢင်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1111 ဝၼ်းတီႈ 11 လိူၼ် 11 ပီ 2023 မႃး တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် သိုၵ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈယၢင်းလႅင် ပိုတ်းယိုဝ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈဢွင်ႇပေႉဝႆႉသေ ယိုတ်း လႆႈဝႆႉ ဝဵင်းမႄႈၸႄႉ၊ တီႇမူဝ်းသူဝ်ႉ၊ ဝၢၼ်ႈမႂ်ႇ ယႂႃႇတိတ်ႉ၊ သျႃးတေႃး၊ မေႃႇၶီး၊ ၼမ်ႉမႄႈၶုမ်ႇလႄႈ မိူင်းပၢႆး ဝႆႉလီ ငၢမ်းယဝ်ႉၼႆ သိုၵ်းယၢင်းလႅင်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၼင်ႇၼႆ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈသုမ်းတပ်ႉပၢင်သဝ်းယႂ်ႇလူင်ဝႆႉ 81 ဢၼ်။ ဢၼ်သိုၵ်းယၢင်းလႅင် တိုၵ်းလႆႈ 65 ဢၼ်လႄႈ ဢၼ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တင်ႈၸႂ်ပွႆႇတပ်ႉၶဝ်သေပၢႆႈသမ်ႉ မီး 16 ဢၼ် ဝႃႈၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – RFA

['ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-08T08:11:51

https://shannews.org/archives/52780

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိၵ်ႉလႅင်းၾူၼ်းမႃးၶၢဝ်းတၢင်း 6 လိူၼ်ပၢႆ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းပၢင်ႇသၢႆး ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇ

သိုၵ်မၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ပိၵ်ႉဢိုတ်းလႅင်းၾူၼ်း/ လႅင်းဢိၼ်ႊထိူဝ်ႊၼႅတ်ႇပႅတ်ႈ ၵူၼ်းဝဵင်းပၢင်ႇသၢႆးသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇႁႅင်း ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၵၢၼ်ၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇ ၵႃႉၶၢႆၵၼ် ဝႃႈ ၼႆ။ တႄႇဢဝ် ၽႅၼ်ၵၢၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၼၼ်ႉမႃးသေ ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိၵ်ႉဢိုတ်းလႅင်း ၾူၼ်း MPT, Mytel လႄႈ Telenor ၼႂ်းဝဵင်းပၢင်ႇသၢႆး ၸႄႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ မီးၶၢဝ်းတၢင်း 6 လိူၼ်ပၢႆယဝ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ ႁႅင်း ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းပၢင်ႇသၢႆး လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “လႅင်းၾူၼ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇလႆႈ ယဝ်ႉၶႃႈ။ ႁဝ်းၶႃႈ လႆႈဢဝ်ၵၢတ်ႉ MPT ပိုတ်ႇပဵၼ် (Roaming) သေ ၵွင်ႉၸွမ်းလႅင်းမိူင်းၶႄႇ ၸိူင်ႉၼၼ်သေ ၸႂ်ႉၶႃႈဢေႃႈ။ ၼႆႉၵေႃႈ သဵင်ႈငိုၼ်းၼမ်ၼႃႇ ပေႃးလၢတ်ႈ Wechat ၵမ်းၼိုင်ႈၵူၺ်း တေႃႇဝၼ်း တီႈ ဢေႇသုတ်းသဵင်ႈငိုၼ်း 5,000 ပျႃး။ ပေႃးတူၺ်း VDO တၢင်းယၢဝ်း 4-5 မိၼိတ်ႉ 3-4 ႁူဝ်ၸိုင် တေသဵင်ႈ ငိုၼ်း 10,000 – 20,000 ပျႃး ၵမ်းလဵဝ်ၶႃႈယဝ်ႉ။ လႅင်းၾူၼ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ၺႃးပိၵ်ႉဢိုတ်းၵႂႃႇၼႆႉ တင်ႈတႄႇ ပၢင်တိုၵ်း 1027 ၼၼ်ႉမႃးယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းဝဵင်းပၢင်ႇသၢႆး ဢွၼ်ၵၼ် ၸႂ်ႉလႅင်း Wifi – Z တၢင်းမိူင်းၶႄႇ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵၢတ်ႉ(Card) ၼႆႉသမ်ႉ တေလႆႈပၼ်ငိုၼ်းၶႄႇ 700 ယႂၼ်ႊ ၸႂ်ႉလႆႈႁိုင်ၼိုင်ႈပီ ဝႃႈၼႆ။ “ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းႁိုဝ်ၶႃႈ ၶၼ်မၼ်းၵႃႈၵေႃႈ ၵႃႈလႆႈသိုဝ်ႉၸႂ်ႉယဝ်ႉ ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းပၢင်ႇသၢႆး ဢွၼ်ၵၼ် သိုဝ်ႉလႅင်း Wifi – Z တၢင်းမိူင်းၶႄႇၼၼ်ႉမႃးၸႂ်ႉ ၼိုင်ႈဢၼ်လႂ် ႁဝ်းၶႃႈ လႆႈပၼ်ငိုၼ်းၶႄႇ 700 ယႂၼ်ႊ တေ Share ပၼ်ၸႂ်ႉ ၼႂ်းၾူၼ်းလႆႈ 6 လုၵ်ႈ။ လႅင်း Wifi ၼႆႉသမ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈသိုဝ်ႉဢမ်ႇလႆႈ တေလႆႈပဵၼ်ၵူၼ်းမီးမၢႆၾၢင်ၶႄႇသေသိုဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ လႆႈၸႂ်ႉၵူၼ်းတၢင်းပုၼ်ႉသေ သိုဝ်ႉသူင်ႇပၼ် Wifi ၼႆႉၵေႃႈ ၵမ်းၵမ်းလႅဝ် လႅင်းၵႆႉတူၵ်း ယွၼ်ႉမၼ်းၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ်မႃးတၢင်းၼႆႉႁိုဝ် ဢမ်ႇႁူႉ”- ၵူၼ်း ဝဵင်းပၢင်ႇသၢႆး သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ဝၢႆးပၢင်တိုၵ်း ယဵၼ်လူင်းၵႂႃႇၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိၵ်ႉဢိုတ်းလႅင်းၾူၼ်းလႄႈ ၵူၼ်းပၢင်ႇသၢႆး ဢွၼ် ၵၼ် သိုဝ်ႉၵၢတ်ႉလႅင်း Wifi တၢင်းမိူင်းၶႄႇ ဢၼ်မီးၵႃႈၶၼ် 250 ယႂၼ်ႊၼၼ်ႉၸႂ်ႉ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵၢတ်ႉၼၼ်ႉ သမ်ႉ ၸႂ်ႉလႆႈပွၵ်ႈလႂ်ပွၵ်ႈၼၼ်ႉၵူၺ်း တေၸႂ်ႉလႆႈႁိုင်မွၵ်ႈ 2 လိူၼ်ၼႆႉ – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ပၢင်ႇသၢႆးလၢတ်ႈ။ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 28/11/2023 ၼၼ်ႉမႃး သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ယိုတ်းၵုမ်းလႆႈ ဝဵင်းပၢင်ႇသၢႆးၼႆႉမႃး ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈၶၼ်ၶူဝ်းၵုၼ်ႇ ၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉ ပုင်ႈၶိုၼ်ႈသုင် ပဵၼ်လၢႆပုၼ်ႈ ယွၼ်ႉၶူဝ်း ၵုၼ်ႇ တၢင်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈတေႃႉသူင်ႉၶၢႆၸူး မိူၼ်ၼင်ႇ ၶဝ်ႈသၢၼ် 1 ထူင်လႂ် 150,000 ပျႃးယဝ်ႉ ၵူႈပွၵ်ႈ 1 ထူင်လႂ် 80,000 ပျႃးၵူၺ်း ဝႃႈၼႆ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-08T08:00:00

https://shannews.org/archives/52773

ပလိၵ်ႈထႆး ဢွၵ်ႇမၢႆမီႈ ႁၢမ်ႈၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢႃယု 18 ပီ ဢွၵ်ႇႁိူၼ်း ယၢမ်းၵၢင်ၶိုၼ်း

ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈထႆး ႁၢမ်ႈၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢႃယု 18 ဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈႁိူၼ်း ယၢမ်းၵၢင်ၶိုၼ်း သင်ဢွၵ်ႇၸိုင် တေလႆႈပႃး ပေႃႈမႄႈ ၽူႈၵုမ်းၸွမ်း ဝႃႈၼႆ။ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 01/05/2024 ၵႂႃႇ ဝၢႆးလင်ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ 10 မူင်း ႁၢမ်ႈၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢႃယု 18 ပီ လူင်းတႂ်ႈ ဢမ်ႇ ပၼ်ဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈႁိူၼ်း၊ သင်တေဢွၵ်ႇၸိုင် တေလႆႈပႃး ပေႃႈမႄႈၽူႈယႂ်ႇၽူႈၵုမ်းၸွမ်း တပ်ႉပလိၵ်ႈထႆး မၢႆ 3 ၸႄႈ တွၼ်ႈၵဵင်းမႂ်ႇ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃး ဝၼ်းတီႈ 3 လိူၼ်မေႊၼႆႉ ၼင်ႇၼႆ။ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 3 လိူၼ်ၼႆႉ ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၽိတ်းမေႃး ပေႃႉထုပ်ႉ ၶႃႈႁႅမ်ၵၼ် လၢႆၵမ်း ၼႂ်းတူင်ႇဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇလႄႈ ယူႇတီႈ ပလိၵ်ႈထႆး တီႉၺွပ်းဝႆႉ 5-6 ပွၵ်ႈယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢႃယု ၼႂ်းၵႄႈ 14-18 ပီ ဝႃႈၼႆ။ ပူၼ်ႉမႃးလၢႆဝၼ်းၼႆႉ ႁႅင်းၵၢၼ်တႆး ၸိုဝ်ႈႁွင်ႉ – ၼၢႆးတေႇၶျႃ ဢႃယု 19 ပီ ပဵၼ်ၵူၼ်းၶူဝ်လမ် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်း ၸၢၼ်း ၺႃးၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇၸုမ်းၼိုင်ႈ လမ်းၽၼ်း ၽွင်းမၼ်းၸၢႆးလႄႈ ထႅင်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈ လုၵ်ႉတီႈၵၢၼ်ပွၵ်ႈ မိူဝ်းႁွင်ႈ တီႈၼႂ်းပွၵ်ႉမႄႈၸူဝ်ႉ ၸႄႈဝဵင်းသၼ်သၢႆး ၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းမႂ်ႇၼၼ်ႉ မၼ်းၸၢႆး မၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်း ထိုင်တီႈ လူႉတၢႆၵႂႃႇ။ မိူၼ်ၼႆ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 24 လိူၼ်ပူၼ်ႉမႃး ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းႁၢင်ၻူင်း ၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းမႂ်ႇ ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ ၵူၼ်းၼုမ်ႇထႆး 3 ၵေႃႉ ၽွင်းၶီႇရူတ်ႉၶိူင်ႈ လုၵ်ႉတီႈၵၢၼ်ပွၵ်ႈမိူဝ်းႁိူၼ်း ၺႃးၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇၸုမ်းၼိုင်ႈ ၶီႇရူတ်ႉၶိူင်ႈၸွမ်းလင်သေ ဢဝ်ၽႃႉလမ်းၽၼ်းႁိမ်ၸူၼ် လႆႈၵႂႃႇဢႅပ်ႇငိုၼ်း၊ ၵူၼ်းၼုမ်ႇထႆး 3 ၵေႃႉ လႆႈမၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်း။ ဝၢႆးပလိၵ်ႈထႆး ၸွပ်ႇ ထၢမ်တီႉၺွပ်းလႆႈ ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇၼၼ်ႉ ႁႅင်းၵူၼ်းၶဝ်မီး 11 ၵေႃႉ ဢႃယု မီး 14 ၼႂ်းၵႄႈ 18 ပီၵူၺ်း ဝႃႈၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈၸိူဝ်းၼႆ့သေ ၾၢႆႇပလိၵ်ႈၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းမႂ်ႇ ဢွၵ်ႇမၢႆမီႈႁၢမ်ႈၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢႃယု 18 လူင်းတႂ်ႈ တေ ဢမ်ႇလႆႈဢွၵ်ႇႁိူၼ်း ဝၢႆးလင်ၵၢင်ၶိုၼ်း 10 မူင်း ၊ သင်တေဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈႁိူၼ်းၵေႃႈ တေလႆႈပႃး ပေႃႈမႄႈပီႈၼွင့် ၵူၼ်းၵုမ်း၊ သင်ဢမ်ႇၸွမ်းမၢႆမီႈ တေၵူတ်ႇထတ်းၵဵပ်းမၢႆသဵၼ်ႈၸိုဝ်ႈဝႆႉ။ တႃႇတေပႂ်ႉၵူတ်ႇထတ်း ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇ (ဝၢႆးလုၼ်ႉ)ၼႆႉ ၶွတ်ႇၽွတ်ႈဝႆႉ တပ်ႉၸုမ်းသေ ပႂ်ႉယၢမ်းၵူတ်ႇထတ်းယူႇ ယဝ်ႉၼႆ ႁူဝ်ၼႃႈၾၢႆႇၵွၼ်းပလိၵ်ႈ တွပ်ႇလၢတ်ႈဝႆႉတီႈပၢင်သပ်းၸႅင်ႈၶၢဝ်ႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 3 ပူၼ့်မႃးၼႆ့ ၼင်ႇၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – Chiang Mai News

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း']

2024-05-08T07:00:00

https://shannews.org/archives/52766

ပလိၵ်ႈထႆး တီႉၺွပ်းလႆႈ ႁႅင်းၵၢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ 40 ၵေႃႉ လူၺ်ႈၶဝ်ႈမိူင်းဢမ်ႇၸႂ်ႈတၢင်းၵၢၼ်

ပလိၵ်ႈထႆး တီႉၺွပ်းၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ်ၶဝ်ႈမိူင်းထႆးဢမ်ႇၸႂ်ႈတၢင်းၵၢၼ် 40 ၵေႃႉ တီႉလႆႈတီႈ ၸႄႈဝဵင်းမႄႈလမၢတ်ႉ ၸႄႈတွၼ်ႈတၢၵ်ႇ လႅၼ်လိၼ်ထႆး – မၢၼ်ႈ။ ပလိၵ်ႈထႆးလၢတ်ႈတီႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ သယမ်ရၢတ်ႉဝႃႈ – လႆႈငိူၼ်ႈၶၢဝ်ႇသေလႄႈ ပႂ်ႉတူၺ်းတီႈ တၢင်းဢၼ်ၼၢႆးၼႃႈ ၵႆႉဢဝ်ၵူၼ်း ၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ်ၼၼ်ႉ – လႆႈထူပ်းႁၼ်ၵူၼ်း 40 ၵေႃႉလႄႈ ၵူၼ်းၼႄတၢင်း 5 ၵေႃႉ။ တီႉလႆႈၶဝ် မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 3 လိူၼ်မေႊ။ ၵူၼ်း 40 ၵေႃႉၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၸၢႆး 29 ၵေႃႉလႄႈ ၼၢင်းယိင်း 11 ၵေႃႉ။ တၢင်ႇမႃးၵႃး 2 လမ်း ဝႃႈၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ် ပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ်ပဵၼ်တူဝ်ႈမိူင်း ယဝ်ႉၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၵဵပ်းသိုၵ်းထႅင်ႈသေ ၼႂ်းႁူဝ်ပီ 2024 ၼႆႉ ၵူၼ်းၼုမ်ႇမိူင်းမၢၼ်ႈ ပၢႆႈၶဝ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်မိူင်းထႆး ၵူႈဝၼ်း၊ ၺႃးတီႉၵူႈဝၼ်း။ ယဝ်ႉၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ထႅင်ႈဝႃႈ တႄႇဢဝ်ဝၼ်းတီႈ 1 လိူၼ်မေႊၼႆႉၵႂႃႇ ၵူၼ်းၸၢႆး သႅၼ်းလႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ ႁၢမ်ႈၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်း ဝႃႈၼႆဝႆႉထႅင်ႈ။

['ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း']

2024-05-07T19:13:25

https://shannews.org/archives/52759

ပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈလၢႆးတႆး ၶၢဝ်းမႆႈ တူင်ႇဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ ပီၼႆႉ မီးလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းမွၵ်ႈ 3,800 ၵေႃႉ

ပီၼႆႉ ပၢင်သွၼ်ၾိင်ႈငႄႈပုတ်ႉထလႄႈ လိၵ်ႈလၢႆးတႆး ၶၢဝ်းမႆႈ တီႈတူင်ႇဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ မီးလုၵ်ႈႁဵၼ်း တင်းမူတ်း 3,790 ပၢႆ ပၢင်သွၼ်မီး 73 ပၢင်လႄႈ ၶူးသွၼ်/ မေႃသွၼ်မီး 220 ၵေႃႉ။ ဝၼ်းတီႈ 07/05/2024 ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်း 12 မူင်းထိုင် 3 မူင်းဝၢႆးဝၼ်း ယူႇတီႈ ၸုမ်းသင်ၶၸဝ်ႈ ဢွၼ်ႁူဝ် သေ ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်တႅမ်ႈတွပ်ႇလိၵ်ႈ ၾိင်ႈငႄႈပုတ်ႉထလႄႈ လိၵ်ႈလၢႆးတႆး ၶၢဝ်းမႆႈ ပတ်းပိုၼ်ႉတူင်ႇဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်း ၸၢၼ်း ပွၵ်ႈၵမ်း 28 ၼႆယဝ်ႉ။ Photo by – ၸဝ်ႈၶူး ၵေႃးသၼ်ႇလ/ ပၢင်တွပ်ႇလိၵ်ႈလၢႆးတႆး ၶၢဝ်းမႆႈ တူင်ႇဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ ပီ 2024 ၸဝ်ႈၶူး ၵေႃးသၼ်ႇလ ၽူႈမၢႆၾိင်ႈငႄႈပုတ်ႉထလႄႈ လိၵ်ႈလၢႆးတႆး လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၵူႈပီမိူဝ်ႈ ပႆႇပဵၼ်ယေႃးၵႃႇ ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ၊ မိူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈပႆႇသိမ်းဢႃႇၼႃႇ၊ မိူဝ်းပၢင်တိုၵ်း သိုၵ်းတႆးၼင်ႇၵၼ် ပႆႇယိုဝ်း ၵၼ်ၼၼ်ႉ ဝၢၼ်ႈမူၼ်းၵူၼ်း ၵိုၼ်း လုၵ်ႈႁဵၼ်းႁဝ်းယၢမ်းမီးထိုင်ႁႃႈႁူၵ်းႁဵင်။ မိူဝ်ႈလဵဝ်တႄႉ ယွၼ်ႉငဝ်းလၢႆး ၵူႈၸိူဝ်ႉၵူႈလွင်ႈလႄႈ ၶူး သွၼ်ၵေႃႈယွမ်း လုၵ်ႈႁဵၼ်းၵေႃႈယွမ်းလူင်ၼမ် ၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ Photo by – ၸဝ်ႈၶူး ၵေႃးသၼ်ႇလ/ ပၢင်တွပ်ႇလိၵ်ႈလၢႆးတႆး ၶၢဝ်းမႆႈ တူင်ႇဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ ပီ 2024 ပၢင်သွၼ်ၾိင်ႈငႄႈပုတ်ႉထလႄႈ လိၵ်ႈလၢႆးတႆး တီႈတူင်ႉဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ ဢၼ်ယူႇတီႈ သင်ၶၸဝ်ႈ ဢွၼ်ႁူဝ် ၸတ်းႁဵတ်းမႃး ပီၼႆႉ တင်းမူတ်းမီး ပၢင်သွၼ် 73 ပၢင် ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပႃးဢိူင်ႇမိူင်းၶုၼ် ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းၵိုင်ထႅင်ႈ။ ပၢင်သွၼ်ၾိင်ႈငႄႈပုတ်ႉထလႄႈ လိၵ်ႈလၢႆးတႆး တူင်ႇဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ ပီၼႆႉ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 10/03/2024 (လိူၼ်သီႇမႂ်ႇ 1 ၶမ်ႈ) တေႃႇထိုင် ဝၼ်းတီႈ 07/05/2024 (လိူၼ်ႁႃႈလပ်း) ၼႆယဝ်ႉ။ Photo by – ၸဝ်ႈၶူး ၵေႃးသၼ်ႇလ/ ပၢင်တွပ်ႇလိၵ်ႈလၢႆးတႆး ၶၢဝ်းမႆႈ တူင်ႇဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ ပီ 2024 မိူဝ်ႈပီ 2023 ၼၼ်ႉ ပၢင်တႅမ်ႈတွပ်ႇလိၵ်ႈလၢႆးတႆး တူင်ႇဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ လႆႈၸိူင်ႉၵၢတ်ႈၵႂႃႇ 17 ပၢင် လုၵ်ႈႁဵၼ်း ဢမ်ႇလႆႈတွပ်ႇ မီး 478 ၵေႃႉ လႆႈလုတ်ႈႁၢမ်းၵၢၼ်ႁဵၼ်းဝႆႉ ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်း SSPP တင်း RCSS ယိုဝ်းၵၼ် ။

['ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-07T18:55:35

https://shannews.org/archives/52754

ၵူၼ်းသႅၼ်ဝီ 2 ၵေႃႉ ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇ တၢႆ 1 မၢတ်ႇ 1

ၵူၼ်းသႅၼ်ဝီ 2 ၵေႃႉ ၽွင်းၵႂႃႇႁဵတ်းလွင်ႈမူတ်းသႂ် ၼႂ်းဝၢင်းၵျွင်းၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇၼၼ်ႉ ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်းတႅၵ်ႇသႂ်ႇ လူႉတၢႆ 1 ၵေႃႉ မၢတ်ႇၸဵပ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း 1 ၵေႃႉ။ ဝၼ်းတီႈ 06/05/2024 ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်း 11 မူင်း ၵူၼ်းၸၢႆး 2 ၵေႃႉ ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်း ၼႂ်းဝၢင်းၵျွင်းၶ ရိတ်ႉယၢၼ်ႇ တီႈဝၢၼ်ႈႁူဝ်တႃႈ ဢိူင်ႇၵွင်းႁေႃ ၸႄႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ၸႄႈတွၼ်ႈလႃႈသဵဝ်ႈ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၽွင်းတိုၵ်ႉပတ်းၽဵဝ်းႁဵတ်းလွင်ႈမူတ်းသႂ် ၼႂ်းဝၢင်းၵျွင်း ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “တီႈၶဝ်ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၼႂ်းဝၢင်း ၵျွင်းၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇၶႃႈဢေႃႈ။ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၼႅတ်ႈဢဝ်ၵႂႃႇႁူင်းယႃ တႃႇၵေႃႉၼိုင်ႈတႄႉ မၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်း သေ လႆႈလူႉတၢႆပႅတ်ႈၶႃႈ ဢေႃႈ။ ၵေႃႉလူႉတၢႆၼၼ်ႉ မီးဢႃယု 24 ပီ။ ထႅင်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈတႄႉ လႆႈတိူဝ်ႉ မၢတ်ႇၸဵပ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်းသေ လႆႈသူင်ႇယူတ်းယႃတူဝ်ဝႆႉ တီႈႁူင်းယႃလူင်သႅၼ်ဝီယဝ်ႉၶႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ဝဵင်းသႅၼ်ဝီၼႆႉ ပၢင်တိုၵ်းယဵၼ်ဝႆႉ ႁိုင်မႃးၶၢဝ်းတၢင်း 4 လိူၼ်ယဝ်ႉ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၸိူဝ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းဝႆႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်ပွၵ်ႈမႃးၶိုၼ်းႁိူၼ်းယေးၽႂ်မၼ်း ၵမ်ႈၼမ်ယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆသေတႃႉ မၢၵ်ႇမႅင်း ၸိူဝ်းၵိုတ်ႉၶင်ႉဝႆႉ မိူဝ်းၽွင်းပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ တိုၵ်ႉမီးၼမ် ထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ပႆႇမီးၸုမ်း လႂ် မႃးဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ၽဵဝ်ႈမၢၵ်ႇမႅင်းပၼ်။ “ထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ပႆႇမီးၸုမ်းလႂ် မႃးၽဵဝ်ႈမၢၵ်ႇမႅင်းပၼ် တီႈသႅၼ်ဝီၼႆႉ မီးသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ယူႇဝႆႉဢေႃႈ။ တၢင်းၸၢၼ်းသႅၼ်ဝီၼႆႉ မၢၵ်ႇမႅင်း ဢၼ်ပႆႇတႅၵ်ႇ တိုၵ်ႉၵိုတ်းဝႆႉတင်းၼမ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းတႄႉ ႁိုဝ်တေႁူႉဝႃႈ တီႈလႂ်မီးမၢၵ်ႇ ဢမ်ႇမီးမၢၵ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ မၢၵ်ႇမႅင်း ဢၼ်ၾင်ႇလိၼ်ဝႆႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ် သိုၵ်းၸုမ်းလႂ် ႁၢင်ႈၵၢင်ဝႆႉတႄႉ ဢမ်ႇမီးၽႂ်ႁူႉ ၶႃႈ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းႁူႉလွင်ႈ လွၵ်ႈလၢႆးႁႄႉ ၵင်ႈမၢၵ်ႇမႅင်းၼႆႉ ပႆႇမီးၽႂ်လႄႈ ယွၼ်ႉၼၼ် ၵူၼ်းမိူင်းၼႆႉ ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ်ထူပ်းၽေးမၢၵ်ႇမႅင်း ၵႆႉတႅၵ်ႇသႂ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး ဝၼ်းတီႈ 21/4/2024 ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸၢႆးဢွင်ႇမိၼ်း ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵွင်းႁေႃ ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ယဵပ်ႇ ၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်း တႅၵ်ႇသႂ်ႇသေ လူႉတၢႆထင်တီႈ မိူဝ်ႈၽွင်ႈမၼ်းၸၢႆး တိုၵ်ႉႁႃၽၵ်းၶဵဝ် တၢင်းၾၢႆႇလင်ႁိူၼ်း။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ဝၼ်းတီႈ 20/4/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် မွၵ်ႈ 8 မူင်း ၼၼ်ႉၵေႃႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢႃယု 10 ပီပၢႆ သွင်ၵေႃႉ ဝၢၼ်ႈႁူဝ်တႃႈ ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ် ၽွင်းၵႂႃႇၵဵပ်းၽၵ်းတီႈၼႂ်းသူၼ် ၼၼ်ႉတႄႉ ထိုင်တီႈလႆႈ မၢတ်ႇၸဵပ်းတင်းသွင်။ တႄႇဢဝ် ပီ 2007 ထိုင် 2022 ၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းဢမ်ႇမီးပၢႆးႁူႉ လွင်ႈမၢၵ်ႇမႅင်း ၵဵပ်းမႃးတွႆႇလဵၼ်ႈ သေ တႅၵ်ႇသႂ်ႇ လူႉတၢႆ မီး 26.55 % ၼႆ ၸုမ်းလူလွမ်လဵပ်ႈႁဵၼ်းၶိူင်ႈၵွင်ႈၵၢင်ႇလႄႈ မၢၵ်ႇမႅင်း Landmine & Cluster Munition Monitor ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇဝႆႉ မိူဝ်ႈႁၢင်ပီ 2023 ၼႆႉ ၼင်ႇၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2024-05-07T15:34:58

https://shannews.org/archives/52747

ၵူၼ်းမူႇၸေႊ ၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင် ပႂ်ႉႁဵတ်းဝႂ်သမၢတ်ႉၵၢတ်ႉ မၢင်ၸိူဝ်းလႆႈဝႂ်ၶိဝ်း (တိုကင်) ထိုင်ပီ 2025

ႁူဝ်လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ ပီ 2024 ၼႆႉမႃး ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၵူတ်ႇထတ်းၵူၼ်းၶဝ်ႈမိူင်း (လဝၵ) ဢၼ်ယူႇတႂ်ႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵုမ်းၵမ် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ ပေႃးထိုင်မႃး ဝၼ်းတီႈ 1/5/2024 ၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းဢမ်ႇမီး ဝႂ်သမၢတ်ႉၵၢတ်ႉ (Unique Identify Number – UIN) ၸိုင် တေဢမ်ႇပၼ်ၶႂၢင်ႉၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ်ၶဝ်ႈ ၸိုင်ႈမိူင်းႁိမ်းႁွမ်း မိူၼ်ၼင်ႇ – မိူင်းထႆး၊ မိူင်ၶႄႇလႄႈ မိူင်းဢိၼ်ႊတီႊယိူဝ်ႊ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်း ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းလတ်းၶၢမ်ႈၵႂႃႇ မိူင်းၶႄႇ၊ မိူင်းထႆး ၊ မိူင်းဢိၼ်ႊတီႊယိူဝ်ႊ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ လႆႈၸႂ်ႉဝႂ်ၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ်ၸူဝ်ႈၶၢဝ်း TBP လႄႈ ပပ်ႉလႅင် BP ၸိူဝ်းၼႆႉ လူၺ်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်။ ၼင်ႇႁိုဝ် တေယိပ်းသဵၼ်ႈမၢႆႁူဝ် ၵူၼ်း တႃႇၵူၼ်းၶဝ်ႈဢွၵ်ႇ မိူင်းလႆႈတႅတ်ႈတေႃးထႅင်ႈၼႆသေ ယၢမ်းလဵဝ် ၸင်ႇတဵၵ်းၸႂ်ႉႁဵတ်းဝႂ်သမၢတ်ႉၵၢတ်ႉ UIN ပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၵူႈၵေႃႉ။ လွင်ႈၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း မီးလွင်ႈ ၶွင်ႈၶမ်ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၸွမ်းလၢႆလွင်ႈ။ မိူၼ်ၼင်ႇ တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊ လႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ၼိုင်ႈဝၼ်းလႂ် မီးၵူၼ်းၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင် ဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇၶဝ်ႈထႅဝ်ပႂ်ႉဢဝ်ဝႂ်ၶိဝ်း တႃႇႁဵတ်းဝႂ်သမၢတ်ႉၵၢတ်ႉၵၼ်ၼၼ်ႉ မၢင်ၸိူဝ်းလႆႈပႂ်ႉထိုင် ပေႃးသုတ်းဝၼ်း ။ မၢင်ၸိူဝ်း လႆႈဝႂ်ၶိဝ်းမႃးယဝ်ႉ လႆႈၼပ်ႉၵႂႃႇႁဵတ်းဝႂ်သမၢတ်ႉၵၢတ်ႉသ် ၼႂ်းပီၼႃႈ 2025 ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈမီးယဝ်ႉ – ၵူၼ်းမူႇၸေႊ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ၵူၼ်းမိူင်းၶဝ်ႈထႅဝ် ပႂ်ႉဢဝ်ဝႂ်ၶိဝ်း တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊ “ၶဝ်လၢတ်ႈဝႃႈ ပေႃးဢမ်ႇမီးသမၢတ်ႉၵၢတ်ႉၼႆ တေဢမ်ႇပၼ်ၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ်ယဝ်ႉၼႆလႄႈ ၵူၼ်း ပိုၼ်ႉတီႈၸိူဝ်းၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်မႆႈၸႂ်ၶႃႈဢေႃႈ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇႁဵတ်း ၵူၼ်းပေႃးၶပ်ႉပေႃးၶိုဝ်း သတ်ႉၼႅၼ်ႈလူင်ဝႆႉဢေႃႈ။ ဢၼ်ၶဝ်ႁဵတ်းတီႈမူႇၸေႊၼႆႉ ၵူၼ်းဢဝ်ဝႂ်ၶိဝ်း (တူဝ်ႊၵိၼ်ႊ) မၼ်းမီး ထိုင်မိုၼ်ႇပၢႆ ။ မၢင်ၵေႃႉ တူဝ်ႊၵိၼ်ႊၶဝ် ထိုင်ၼႂ်းပီ 2025 ပုၼ်ႉ။ တေႃႈၼင်ႇၶႃႈႁဝ်း ၵႂႃႇဢဝ်တူဝ်ႊ ၵိၼ်ႊမႃးၼႆႉ ပဵၼ်ဝႆႉ မၢႆ 6,000 ပၢႆ ပေႃးၼႂ်းလိူၼ်ထူၼ်ႈ 9 မႃးၼႆႉ ၸင်ႇတေလႆႈႁဵတ်းၼႆဢေႃႈ” သင်ဝႃႈ ပေႃးဢမ်ႇမီးဝႂ်သမၢတ်ႉၵၢတ်ႉသမ်ႉ ၶဝ်တေဢမ်ႇႁဵတ်းပပ်ႉလႅင် ၶၢမ်ႈမိူင်းတႃႇၶၢဝ်းယၢဝ်း လႄႈ ၶၢဝ်းပွတ်းလႆႈ ပေႃးဢမ်ႇလႆႈပပ်ႉလႅင်ၵေႃႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၸိူဝ်းမုင်းမွင်းၵၢၼ်သိုဝ်ႉၵၢၼ်ၶၢႆၸွမ်းလႅၼ် လိၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ တေယၢပ်ႇၽိုတ်ႇႁႅင်း။ မၢင်ၸိူဝ်း ဢမ်ႇၶႂ်ႈသုမ်းၶၢဝ်းယၢမ်း ၊ ဢမ်ႇၶႂ်ႈၶဝ်ႈထႅဝ်ၸုၵ်းပႂ်ႉ ၼႂ်းလႅတ်ႇမႆႈလႄႈ ပၼ်ငိုၼ်းၼၢႆးၼႃႈ (ၵူၼ်းၵၢင်) ၶဝ်သေ ႁဵတ်းၵေႃႈမီး။ ၼိုင်ႈၵေႃႉလႂ် လႆႈၸၢင်ႈ 15 – 20 သႅၼ်ပျႃး။ ၵူၼ်းၸိူဝ်းၸၢင်ႈၼၢႆးၼႃႈသေ ႁဵတ်းသမၢတ်ႉၵၢတ်ႉ ၼႂ်းလိူၼ်မၢတ်ႊၶျ် ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉၵူၺ်း ဢမ်ႇယွမ်း 3,000 ၵေႃႉ ၸုမ်းႁဵတ်းပၼ်ဝႂ်သမၢတ်ႉၵၢတ်ႉၶဝ်သမ်ႉ တူၺ်းၼႃႈငိုၼ်းသေ ၸင်ႇႁဵတ်းပၼ်ၵေႃႈမီး။ ယဝ်ႉၵေႃႈ သင်ၸၢင်ႈၼၢႆးၼႃႈ ႁဵတ်းပပ်ႉလႅင် BP ၸိုင် ၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈပၼ် 1 ၵေႃႉလႂ် 75 သႅၼ်ပျႃး – ၵူၼ်းမူႇၸေႊလၢတ်ႈ။ ဝၢႆးသေ သိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းမိူင်းမႃးၼႆႉ ၶႃႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၶုၼ် ဢွၼ်ၵၼ်ႁဵတ်း CDM ၼမ်လႄႈ တႃႇပၼ်ႇ လႆႈ ၵၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ဢမ်ႇငၢႆႈ ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇႁပ်ႉႁဵတ်း သမၢတ်ႉၵၢတ်ႉ ၶဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်သမ်ႉ မီးဢေႇ။ ၶိူင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်း ဢမ်ႇၵုမ်ႇထူၼ်ႈ ။ ၵွပ်ႈၼႆႉလႄႈ ၼိုင်ႈဝၼ်း ယဝ်ႉ ၼိုင်ႈဢိတ်းၵူၺ်း။ ၶဝ်ၵူၺ်းပၼ်လႆႈဝႂ်ၶိဝ်းၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင်ႁူဝ်မိုၼ်ႇ ၸိူင်ႉၼၼ်ၵူၺ်း။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်း သုမ်းၶၢဝ်းယၢမ်းသုမ်းငိုၼ်းလႄႈ လႆႈႁိူဝ်ႉတူဝ်ႁိူဝ်ႉၸႂ်ၸွမ်းၼၼ်ႉၵူၺ်း။ သမၢတ်ႉၵၢတ်ႉသ်ၼႆႉ ၵႂႃႇႁဵတ်းတၢင်ႇတီႈလႆႈယူႇဝႃႈၼႆသေတႃႉ ၵႃႈရူတ်ႉၵႃႈၵႃးသမ်ႉသုင်။ မၢင်ၸိူဝ်း ၵႂႃႇႁဵတ်းတၢင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၊ မၢၼ်ႈမေႃႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ လႆႈပၼ်ၵႃႈၵႃးသုင် ၼိုင်ႈၵေႃႉလႆႈ 250,000 ပျႃး၊ တင်းၵႂႃႇတင်းမႃး သဵင်ႈ 5 သႅၼ်ပျႃး။ ယၢမ်းလဵဝ် ၽွင်းႁႃငိုၼ်းယၢပ်ႇလႄႈ ၽႂ်ၵေႃႈၵူဝ်တုမ်ႉတိူဝ်ႉ ၵႃႈ ၸႂ်ႉၸၢႆႇၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်းၽႂ်မၼ်းသေ ၶၢမ်ႇသုမ်းၶၢဝ်းယၢမ်း ပႂ်ႉႁဵတ်းတီႈဝၢၼ်ႈမိူင်းၽႂ်မၼ်းၼႆ – ၵူၼ်း ၼုမ်ႇမူႇၸေႊ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ “ၶဝ်တတ်းမၵ်းႁူဝ်ၵူၼ်းမၼ်းသေ ႁဵတ်းပၼ်ဢေႃႈ ၼႂ်းၼိုင်ႈဝၼ်းၼႆႉ လႅပ်ႈတေၼပ်ႉႁူဝ်သိပ်းမၼ်း ၵူၺ်း ၶႃႈတူၺ်းတႄႉ ၶိူင်ႈဢၼ်ၶဝ်ႁဵတ်းပၼ် ဢမ်ႇၵုမ်ႇထူၼ်ႈပဵင်းပေႃး။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ၶဝ်ပၼ် တူင်ႊၵိၼ်ႊမၼ်းမီးထိုင် မိုၼ်ႇပၢႆသေတႃႉၵေႃႈ ၵၢၼ်ဢမ်ႇယဝ်ႉ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ တင်ႈၸႂ်ႈၵႂႃႇႁဵတ်း တၢင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၊ မၢၼ်ႈမေႃႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယူႇ ၵူၺ်း ၵႃႈ ၵႃႈၵႃးသမ်ႉ ၵႃႈၼႃႇ ဢမ်ႇယွမ်း 250,000 ပျႃး ၵႃႈၵႂႃႇၵႃႈမႃး ၵူၺ်းၵေႃႈ ပေႃးထိုင် 5 သႅၼ်ပျႃးယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼႆလႄႈ ၵမ်ႈၼမ် ဢမ်ႇၶႂ်ႈသဵင်ႈငိုၼ်းၼမ်။ ယွၼ်ႉလူဝ်ႇၸႂ်ႉၸၢႆႇၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်းၽႂ်မၼ်းသေ ယၢမ်းလဵဝ် ပဵၼ်ၵၢပ်ႈႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉယၢပ်ႇ” ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လွင်ႈႁဵတ်းဝႂ်သမၢတ်ႉၵၢတ်ႉၼႆႉသေ ယူႇတီႈ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၵူတ်ႇထတ်းၵူၼ်းၶဝ်ႈမိူင်း လဝၵ (လူဝင်မူကြီး ကြပ်ရေးနှင့် ပြည်သူ့အင်အား ဝန်ကြီးဌာန) ဢၼ်ယူႇတႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ သင်ႇ ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၵႂႃႇပၼ်သဵၼ်ႈမၢႆၸိုဝ်ႈတီႈလုမ်းသေ တႄႇႁဵတ်းပၼ်မၢႆၾၢင်ဝႂ်ၶႅင်( ႁိုဝ်) သမၢတ်ႉၵၢတ်ႉ မႃးတင်ႈ တႄႇမိူဝ်ႈလိူၼ်ၵျုၼ်ႊ ပီ 2023 ၼၼ်ႉမႃး။ ၼင်ႇႁိုဝ် ၵူၼ်းမိူင်း ပေႃးတေဢမ်ႇလႆႈၵၢတ်ႈ လွင်ႈႁဵတ်းဝႂ်သမၢတ်ႉၵၢတ်ႉၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈလွၵ်ႈငိုတ်ႈ ဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ ဢၼ်ၼိုင်ႈ။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၵူၼ်း မိူင်းၵူဝ် ဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈလႄႈ ၵႃႈလႆႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇႁဵတ်း။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-07T11:30:00

https://shannews.org/archives/52733

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႉၺွပ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတူၼ်ႈတီး 7 ၵေႃႉ ဢမ်ႇပၼ်ႁူပ်ႉပေႃႈမႄႈပီႈၼွင်ႉ

ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး 7 ၵေႃႉ ၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ ထုင်ႉၸၢမ်ၵႃး ၼွင်ႁၢႆးယႃႈသေ ၽွင်းၶိုၼ်းပွၵ်ႈမႃးၼၼ်ႉ ၺႃးၸုမ်းပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ ပႂ်ႉလၢၼ်ႇတၢင်းၶဝ်ႈဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ ၵူတ်ႇထတ်းတီႉၺွပ်းၵႂႃႇ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ဢမ်ႇပၼ်ႁူပ်ႉပေႃႈမႄႈပီႈၼွင်ႉ။ ပူၼ်ႉမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 23/04/2024 ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ 7 ၵေႃႉ ပဵၼ်ၸၢႆး 6 ၵေႃႉလႄႈ ယိင်း 1 ၵေႃႉ ယူႇၼႂ်းပွၵ်ႉၽြႃးၽိဝ်ႇ (ၽြႃးၶၢဝ်) ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ၺႃးပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ တီႉၺွပ်းၵုမ်းတူဝ်ဝႆႉ တီႈတပ်ႉၸုမ်းၾၢႆႇႁူမ်ႇလူမ်ႈ (သယၽ) ၾၢႆႇၵၢၼ်သိုၵ်း ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ၼႆယဝ်ႉ။ ဝၢႆးၺႃးတီႉၺွပ်းယဝ်ႉ ပလိၵ်ႈသိုပ်ႇၾူၼ်း ပွင်ႇၶၢဝ်ႇၵူၼ်းတီႈႁိူၼ်းသေ ၵူၼ်းတီႈႁိူၼ်းၵႂႃႇယွၼ်းႁူပ်ႉထူပ်း ယူႇသေတႃႉ ပလိၵ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇပၼ်ႁူပ်ႉၼႆ ၵူၼ်းၸမ်ၸႂ်တင်းၵူၼ်းၼုမ်ႇၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ရူတ်ႉၶိူင်ႈ၊ ၾူၼ်းလႄႈ ငိုၼ်း ၶွင်ၵူၼ်းၼုမ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ပလိၵ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းသိမ်း ဢဝ်ဝႆႉမူတ်း ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈႁူဝ်လိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊ ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵူၼ်းၼုမ်ႇတူၼ်ႈတီး 11 ၵေႃႉ ၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းယႂႃႇငၢၼ်ႇ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၽွင်းပွၵ်ႈမႃးၶိုၼ်း ၺႃးပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈတီႉၺွပ်း တီႈတၢင်းၶဝ်ႈဝဵင်းပင်းတရႃႉ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ပႆႇပွႆႇလွတ်ႈၶိုၼ်း။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-07T09:00:00

https://shannews.org/archives/52725

သိုၵ်းရၶႅင်ႇ AA ဢၢၼ်းယိုတ်းလႆႈၶိုၼ်းမိူင်း ၼႂ်းပီ 2025 ၼႆႉ ႁႂ်ႈလႆႈ

သိုၵ်းရၶႅင်ႇ AA ယိုတ်းလႆႈဝႆႉ 8 ၸႄႈဝဵင်းၼႂ်းမိူင်းရၶႅင်ႇလႄႈ 1 ၸႄႈဝဵင်း ၼႂ်းမိူင်းၶျၢင်း၊ ၵိုတ်း9 ၸႄႈဝဵင်းၼၼ်ႉတႄႉ ယိုတ်းလႆႈဝႆႉ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈတပ်ႉယႂ်ႇတပ်ႉလူင်ဝႆႉသေ ဢၼ်လူဝ်ႇသႂ်ႇႁႅင်း ယိုဝ်းထႅင်ႈ ၵိုတ်း ဢမ်ႇပေႃးၼမ်ယဝ်ႉလႄႈ ၼႂ်းပီ 2025 ၼႆႉ ဢၢၼ်းတေယိုတ်းလႆႈတင်းမိူင်းပတ်းပိုၼ်ႉယူႇ ဝႃႈၼႆ။ ဢူးၽေႇတၢၼ်း ၽူႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းၵၢၼ်မိူင်း မိူင်းရၶႅင်ႇ လၢတ်ႈတီႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ DVB ဝႃႈ – “ ယၢမ်းလဵဝ် သိုၵ်းရၶႅင်ႇ ပိုတ်းယိုဝ်းဝႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတီႈဝဵင်းပူးတီးတွင်ႇ- မွင်းတေႃး၊ ဝဵင်းဢၢမ်း ဝဵင်းတၢၼ်ႇတွႆးႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ ၼႂ်းၶၢဝ်းၾူၼ်တူၵ်းၼႆႉ လႅပ်ႈတေယိုတ်းလႆႈမူတ်း၊ ယၢမ်းလဵဝ် ဝဵင်းဢၼ်သိုၵ်းရၶႅင်ႇ ယိုတ်းလႆႈဝႆႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈဢမ်ႇၶဝ်ႈၸိမ်လႆႈသေ ဢိတ်းယဝ်ႉ” – ဝႃႈၼႆ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈ တီႈဝဵင်းၸိတ်ႉတူၺ်ႇလႄႈ ၵျွၵ်ႉၽိဝ်ႇ – တီႈဢၼ်မီး ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးသိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ မိူင်းၶႄႇ ယႂ်ႇလူင်ၼၼ်ႉ ၵေႃႈ သိုၵ်းရၶႅင်ႇ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ပိုၼ်ႉတီႈၶၢႆႉပၢႆႈဝႆႉလႄႈ လႅပ်ႈပၢင်ႈတိုၵ်းတေပဵၼ်ယႂ်ႇ – ၶၢဝ်ႇ DVB ၵေႃႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉပႃးၼင်ႇၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်']

2024-05-07T08:00:00

https://shannews.org/archives/52718

သိုၵ်းၶၢင် ယိုတ်းလႆႈတပ်ႉပၢင်သဝ်း လမ်ႇလွင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႈဝဵင်းသွမ်ႊပရႃႊပွမ်ႊ

သိုၵ်းၶၢင် KIA ပိုတ်းယိုဝ်း တပ်ႉပၢင်သဝ်းပိဝ်ႇႁႃႇ ဢၼ်တပ်ႉလမ်ႇလွင်ႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶလရ 46 ဢၼ်ပၵ်း တီႈဝဵင်းသွမ်ႊပရႃႊပွမ်ႊၼၼ်ႉ လႆႈၸႂ်ႉၶၢဝ်းတၢင်း 2 လိူၼ်သေ ပိုတ်းယိုဝ်းမႃး ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 05/05/2024 ယူႇတီႈ တပ်ႉသိုၵ်းၶၢင် KIA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ဢွၵ်ႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ဝႃႈ ဢၼ်ယိုတ်းလႆႈ တပ်ႉပၢင်သဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်တပ်ႉဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈ တွၼ်ႈတႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ၼိုင်ႈ တီႈဝဵင်းသွမ်ႊပရႃႊပွမ်ႊ ၸႄႈမိူင်းၶၢင် ၼႆယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇ တေယိုတ်းၵုမ်းလႆႈ ဝဵင်းသွမ်ႊပရႃႊပွမ်ႊတင်းမူတ်းၼၼ်ႉ လူဝ်ႇလႆႈတိုၵ်းထႅင်ႈ တပ်ႉပၢင်သဝ်းဢွၼ်ႇ ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈမၼ်းထႅင်ႈ 2 ဢၼ် သိုၵ်းၶၢင် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆထႅင်ႈ။ လွင်ႈၼႆႉ ၸဝ်ႈသိုၵ်းလူင် ၼေႃႇပူႇ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ သိုၵ်းၶၢင် KIA လၢတ်ႈတီႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ RFA ဝႃႈ – တပ်ႉပိဝ်ႇႁႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ယိုတ်းလႆႈၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ပိုၼ်ႉတီႈ တပ်ႉၸုမ်း 1 တပ်ႉၸုမ်း 7 သိုၵ်းၶၢင် တူင်ႉၼိုင်လႄႈ ပဵၼ်ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈတႄႉတႄႉ။ ၵိုတ်းထႅင်ႈ တပ်ႉပၢင်သဝ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႈတႃႈယၢင်ၸုပ်ႉ ဢၼ်ၼိုင်ႈ ဢၼ်ၵုမ်းဝႆႉသဵၼ်ႈတၢင်းလုၵ်ႉ ဝဵင်းၸႄႈၼႃး ၶိုၼ်ႈမႃးလႄႈ ပၢင်သဝ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸုမ်ႇပီႇယမ်ႇ ဢၼ်ၼိုင်ႈ ဢၼ်ၵုမ်းတၢင်းလုၵ်ႉဝဵင်း ပူႇတၢဝ်ႉမႃး။ တပ်ႉပၢင်သဝ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ 2 ဢၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ သိုၵ်းၶၢင် တိုၵ်ႉသႂ်ႇႁႅင်းသေ ပိုတ်းယိုဝ်းယူႇ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵူဝ်လႆႈသုမ်းတပ်ႉလႄႈ ထႅမ်ႁႅင်းသေ ၵႅတ်ႇၶႄဝႆႉႁၢဝ်ႈႁႅင်း – ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ထႅမ်ႁႅင်းသိုၵ်းတူင်ႉၼိုင်ဝႆႉ ၾၢႆႇသဵၼ်ႈတၢင်း ဝဵင်းၸႄႈၼႃး – ပူႇတၢဝ်ႉသေ ပိၵ်ႉသဵၼ်ႈတၢင်းဝႆႉလႄႈ ၼမ်ႉမၼ်းၸၢၵ်ႈ၊ ယႃႈယႃလႄႈ တၢင်းၵိၼ်တၢင်းယႅမ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶၢတ်ႇဝႆႉ ဝႃႈၼႆ။

['ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-07T07:00:00

https://shannews.org/archives/52713

သိုၵ်းမၢၼ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ႁဵတ်းၾႆးၾႃႉဢွၵ်ႇ ၸၢႆႇပၼ်လႆႈၼိုင်ႈၶိုင်ႈ ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်း လူဝ်ႇၸႂ်ႉၼႆႉၵူၺ်း

ၽွင်းၶၢဝ်းၵၢၼ်မိူင်း မိူင်းမၢၼ်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈ ၵၢၼ်သိုၵ်းတႅၵ်ႇပၼ်းၸွတ်ႇတူဝ်ႈၸိုင်ႈမိူင်းယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ၾၢႆႇတၢင်းႁွင်ႈ ၵၢၼ်ၸႅၵ်ႇပၼ်ၾႆးၾႃႉၵူၼ်းမိူင်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ တၢင်းမိူင်းပတ်းပိုၼ်ႉၼႆႉ ၸႂ်ႉတိုဝ်းၾႆးၾႃႉ 5,443 မႅၵ်ႊၵႃႊဝတ်ႉ ၵူၺ်းၵႃႈ ၾၢႆႇၾႆးၾႃႉၸိုင်ႈမိူင်း ၸၢင်ႈၸႅၵ်ႇပၼ်ၸႂ်ႉ 2,800 မႅၵ်ႊၵႃႊဝတ်ႉၵူၺ်း- ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ပတ်းပိုၼ်ႉမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸႅၵ်ႇပၼ်ၾႆးၾႃႉ ၼႂ်းတိူင်းတႃႈၵုင်ႈ 46 ပိူဝ်ႊသႅၼ်ႊ၊ ၼႂ်းတိူင်းတႃႈလိူဝ်ႇ 16 ပိူဝ်ႊသႅၼ်ႊသေ တၢင်ႇၸႄႈမိူင်းလႄႈတိူင်း12 ဢၼ်တႄႉ ၸၢင်ႈၸႅၵ်ႇပၼ် 38 ပိူဝ်ႊသႅၼ်ႊၵူၺ်း – ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၾႆးၾႃႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 3 လိူၼ်မေႊၼႆႉ ၼင်ႇၼႆ။ ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆႉ ႁူင်းၸၢၵ်ႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇၾႆးၾႃႉ ဢၼ်ၸႂ်ႉႁႅင်းၼမ်ႉမီး 29 ႁူင်း ႁဵတ်းဢွၵ်ႇ3,228 မႅၵ်ႊၵႃႊဝတ်ႉ၊ ဢၼ်ၸႂ်ႉႁႅင်းထၢတ်ႈ 27 ႁူင်း ႁဵတ်းဢွၵ်ႇၾႆးၾႃႉ 3,638 မႅၵ်ႊၵႃႊဝတ်ႉ၊ ႁူင်းၸၢၵ်ႈၸႂ်ႉ ထၢၼ်ႇ ႁိၼ်သေ ႁဵတ်းၾႆးၾႃႉ မီး 2 ႁူင်း ႁဵတ်းဢွၵ်ႇၾႆးၾႃႉ လႆႈ 180 မႅၵ်ႊၵႃႊဝတ်ႉသေ တင်းမူတ်း ၼိုင်ႈဝၼ်း ႁဵတ်းဢွၵ်ႇၾႆးၾႃႉလႆႈ 7,184 မႅၵ်ႊ ၵႃႊဝတ်ႉ ဝႃႉၼႆသေတႃႉ – ပႆႇဝႃႈႁႅင်းထၢတ်ႈတင်းမူတ်း၊ ၼိုင်ႈၶိုင်ႈၵူၺ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇထိုင်ၼႂ်းမိုဝ်းၵူၼ်းမိူင်း။ လွင်ႈၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတႄႉ ၼႄးဝႆႉဝႃႈ ပဵၼ်ယွၼ်ႉၼမ်ႉၾၢႆႁႅင်ႈလႄႈ လႆႈတူၺ်းႁႅင်းၼမ်ႉသေ ႁဵတ်းၾႆးၾႃႉ၊ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇတဵမ်။ ႁႅင်းထၢတ်ႈသၽႃႇဝၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးတဵမ်ထူၼ်ႈလႄႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်း ဢွၵ်ႇၾႆးၾႃႉတဵမ်ထူၼ်ႈ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈပိူင်လူင်တႄႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ သိုၵ်းၵႅတ်ႇၶႄၵူၼ်းမိူင်း ယႃႉႁူင်း/ သဝ်ႁႅင်း ထၢတ်ႈ ဢၼ်ၸႅၵ်ႇပၼ်ၾႆးၾႃႉတင်းမိူင်းလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁႅင်းထၢတ်ႈ ဢမ်ႇထိုင်ၵူၼ်းမိူင်း – ၼႄၶေႃႈဢၢင်ႈ ဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ၶေႃႈဢၢင်ႈ ထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈတႄႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ – ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းၸႂ်ႉၾႆးၾႃႉယဝ်ႉသေ ဢမ်ႇပၼ်ၵႃႈ ၾႆး 4 လိူၼ်ၶိုၼ်ႈၼိူဝ်ၼၼ်ႉ လႆႈတတ်းပႅတ်ႈသၢႆၾႆးၾႃႉတႃႇမေႃႈမီႊတႃႊ 4 သႅၼ်လုၵ်ႈ၊ လႆႈပူတ်းပႅတ်ႈမေႃႈၾႆးၾႃႉ 6 မိုၼ်ႇလုၵ်ႈ ဝႃႈၼႆဝႆႉ။ ၵၢၼ်တတ်းၾႆးၾႃႉၼႆႉ ပေႃးပဵၼ်ဝဵင်းဢွၼ်ႇ ပိူင်လူင် မိူင်းတႆး ဢၼ်မီးႁူင်းထၢတ်ႈၾႆးၾႃႉၸွမ်းမႄႈၼမ်ႉ ၼမ်သုတ်း ၼၼ်ႉ ယိင်ႈၶႅၼ်းဢမ်ႇလႆႈၾႆးၾႃႉမၢၼ်ႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်တုမ်ႉတိူဝ်ႉသုတ်းသမ်ႉ ပေႃးပဵၼ်ဝဵင်းယႂ်ႇဝဵင်းလူင် ဢၼ်မီးႁိူၼ်းတိူၵ်ႈသုင်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပေႃးဢမ်ႇမီးၾႆးၾႃႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈတၢင်ႇၼမ်ႉၸႂ်ႉၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉသုင်လႄႈ ပေႃးဝၼ်းၾႆးမွတ်ႇထပ်းၵၼ်ႁိုင် လၢႆဝၼ်းၸိုင် ပဵၼ်ဢၼ်တုမ်ႉတိူဝ်ႉလႄႈ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇတႃႇယူႇတႃႇၵိၼ်တႄႉတႄႉ – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ DVB တႅမ်ႈ ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ တီႈဝဵင်းလူင်တႃႈၵုင်ႈ ဝၼ်းဢၼ်ၾႆးၾႃႉမွတ်ႇၼၼ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းမီးငိုၼ်းတႄႉ ၵႂႃႇၶၢတ်ႈၼွၼ်းတီႈ ႁူင်းႁႅမ်းလႆႈယူႇသေတႃႉ၊ ၵူၼ်းႁႃၵိၼ်ဝၼ်းလႂ်ဝၼ်းၼၼ်ႉသမ်ႉ ၼမ်လိူဝ်ၵူၼ်းမီးငိုၼ်းလႄႈ လွင်ႈၾႆး ၾႃႉၶၢတ်ႇႁိုင်ၼႆႉ တုမ်ႉတိူဝ်ႉၵူၼ်းမိူင်းၵမ်းသိုဝ်ႈ – ၵူၼ်းတႃႈၵုင်ႈလၢတ်ႈၼႄ ၼင်ႇၼႆ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်']

2024-05-06T18:04:42

https://shannews.org/archives/52704

ပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆး ၶၢဝ်းမႆႈ တီႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ၸတ်းႁဵတ်းၼႂ်းၵႄႈဝၢၼ်ႈမိူင်းသုၵ်ႉ

ၵူၼ်းဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈလၢႆးတႆး ၶၢဝ်းမႆႈ ၽွင်းဝၢၼ်ႈမိူင်းသုၵ်ႉ ယွၼ်ႉၵူဝ်လုၵ်ႈလၢၼ် ဢမ်ႇမေႃလိၵ်ႈလၢႆး ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၶိုၼ်း ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 05/05/2024 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 2 မူင်း ပီႈၼွင်ႉပွၵ်ႉၼိူဝ် ႁူမ်ႈၵၼ် ၸတ်းႁဵတ်းပွႆးလိုဝ်ႈပၢင်သွၼ် လိၵ်ႈလၢႆးတႆး ၶၢဝ်းမႆႈ တီႈႁူင်းႁေႃ ၵေႃႇသွႆႈႁွမ် ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ၸႄႈတွၼ်ႈမူႇၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ပီၼႆႉ ပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆးႁဝ်းၶႃႈ လႆႈပိုတ်ႇၵႂႃႇ မီးမွၵ်ႈ 2 ပၢင် ၼႆႉၵူၺ်းၶႃႈ။ ၵူႈပီပူၼ်ႉမႃး မိူဝ်ႈၽွင်း ဝၢၼ်ႈမိူင်းဢမ်ႇသုၵ်ႉ ၸိူင်ႉၼၼ်တႄႉ တင်းတူင်ႇဝဵင်း ၼမ်ႉၶမ်းၼႆႉ ဢမ်ႇယွမ်း 20 ပၢင်ၶႃႈ။ တေလႆႈဝႃႈ ပီၼႆႉ တိုဝ်ႉတၢင်းလုၵ်ႈဢွၼ်ႇႁဝ်း ႁၢမ်းသုၼ်ႇလႆႈႁဵၼ်း လိၵ်ႈတႆးၼမ်ဢေႃႈ။ သင်ဢမ်ႇ ႁဵၼ်းဢမ်ႇသွၼ်ပၼ်ၸိုင် ၵူဝ်လုၵ်ႈလၢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇမေႃလိၵ်ႈတႆးႁဝ်း ၶႃႈဢေႃႈ” – ဝႃႈၼႆ။ Photo by – ၵေႃလိၵ်ႈလၢႆး ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း/ ပွႆးလိုဝ်ႈပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈလၢႆးတႆး ၶၢဝ်းမႆႈ ယွၼ်ႉငဝ်းလၢႆး ဢၼ်ဢမ်ႇၸၢင်ႈပိုတ်ႇပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈလၢႆးတႆး ၶၢဝ်းမႆႈ တီႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်းၼႆႉ ယွၼ်ႉဝႃႈ မေႃသွၼ်မီး ဢမ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ႁူင်းႁဵၼ်းၶႄႇသမ်ႉ တိူဝ်းဢဝ်ၶၢဝ်းယၢမ်းသွၼ်ႁဵၼ်းထႅင်ႈ ဝႃႈၼႆ။ “ပၼ်ႁႃပီၼႆႉ ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈပိုတ်ႇပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆးၼႆႉ ယွၼ်ႉမေႃသွၼ်ႁဝ်းမီး ဢမ်ႇတဵမ် ထူၼ်ႈ ပၢႆႈၵႂႃႇတၢင်ႇတီႈတၢင်ႇတၢင်းၼမ်။ ယွၼ်ႉႁူင်းႁဵၼ်းၶႄႇ တိူဝ်းဢဝ်ၶၢဝ်းယၢမ်းႁဵၼ်းထႅင်ႈ။ တႄႇ ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 7 မူင်း ထိုင် 11 မူင်းၵၢင်ဝၼ်း။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ထႅင်ႈႁူင်းႁဵၼ်းဢၼ်ၼိုင်ႈသမ်ႉ တႄႇဢဝ်ယၢမ်း ၵၢင်ၼႂ် 9 မူင်းထိုင် 11 မူင်းၵၢင်ဝၼ်း လႄႈ ဝၢႆးဝၼ်း 2 မူင်းၶိုင်ႈထိုင် 5 မူင်းႁူဝ်ၶမ်ႈ။ ၵမ်းၼႆႉ ပေႃးတေပူင် သွၼ်ပၼ် ၶၢဝ်းၵၢင်ၶမ်ႈသမ်ႉ ပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢမ်ႇဝၢင်းၸႂ်လႆႈ ၵူဝ်ဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈၼႆသေ ဢမ်ႇႁတ်းပွႆႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇမႃး။ ၵူႈပွၵ်ႈ ၶၢဝ်းယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ 7 မူင်း 7 မူင်းၶိုင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵူၼ်းတိုၵ်ႉၵိုၼ်းယူႇ။ ယၢမ်းလဵဝ် ယဵၼ်သီႇမူတ်းၶႃႈ တီႈၼမ်ႉၶမ်းတႄႉ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇ ၼႆ။ ပွႆးလိုဝ်ႈပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈလၢႆးတႆး ၶၢဝ်းမႆႈ တီႈပွၵ်ႉၼိူဝ်ၼႆႉ မီးလုၵ်ႈႁဵၼ်း 185 ၵေႃႉ မေႃသွၼ် 20 ၵေႃႉ ႁွင်ႈ ႁဵၼ်းမီး 4 ႁွင်ႇ မိူၼ်ၼင်ႇ – ၸၼ်ႉဢွၼ်၊ ၸၼ်ႉငဝ်ႈ၊ ၸၼ်ႉၼိုင်ႈလႄႈ ၸၼ်ႉသွင် ၼႆယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၽႅၼ်ၵၢၼ်ယၼ်သိုၵ်း 1027 ယူႇတီႈ ၸုမ်းဢူၺ်းလီ ပွတ်းႁွင်ႇ 3 ၸုမ်း ႁႅၼ်းသိုၵ်းလေႃႇတိုၵ်း တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း မႃးႁၢဝ်ႈႁႅင်းသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းၼမ်ႉၶမ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၼပ်ႉႁူဝ် မိုၼ်ႇ လိူဝ်ၼၼ်ႉ တုမ်ႉတိူဝ်ႉပႃးလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ႁၢမ်းသုၼ်ႇၶိုၼ်ႈႁူင်းႁဵၼ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉထႅင်ႈ တင်းၼမ်။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-08T12:00:00

https://shannews.org/archives/52703

မိူင်းမၢၼ်ႈ လႆႈၸႂ်ယႂ်ႇၶႄႇၵူႈလွင်ႈ- ၶႄႇယဵၼ်းပဵၼ်ၽူႈ ႁူမ်ႈၽၢၵ်ႈၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးယႂ်ႇလူင် လီမႆႈၸႂ်

ISP Myanmar ဢွၵ်ႇၽိုၼ်လိၵ်ႈ ႁၢႆးငၢၼ်းဝႃႈ ၶႄႇ ပဵၼ်ၸိုင်ႈမိူင်း ႁူမ်ႈၽၢၵ်ႈ ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ဢၼ် ယႂ်ႇလူင် တွၼ်ႈတႃႇမိူင်းမၢၼ်ႈ လႄႈ လွင်ႈဢၼ် မိူင်းမၢၼ်ႈ လႆႈပိုင်ႈဢိင် ၸႂ်ယႂ်ႇ မိူင်းၶႄႇ ၵူႈလွင်ႈၵူႈ ဢၼ် ၼၼ့် ၵေႃႈ ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ပဵၼ်လွင်ႈဢၼ်လီ လႆႈမႆႈၸႂ်ဝႆ့ – ဝႃႈၼႆ ။ ဢိင်ဢဝ် လွင်ႈတၢင်းႁၼ်ထိုင် ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ် တီႈၼႂ်း မူႇပိူင်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မၢၼ်ႈ(မြန်မာ့မူဝါဒအသိုက်အဝန်း) ႁၼ်ထိုင် ၼိူဝ် လွင်ႈၵပ်း သိုပ်ႇၵႄႈၵၢင် မိူင်းၶႄႇ-မိူင်းမၢၼ်ႈ ၸိူင့်ႁိုဝ် ၼႆၼၼ့်သေ တီႈၼႂ်းသဵၼ်ႈမၢႆ ဢၼ်ၵဵပ်းဝႆ့မိူဝ်ႈပီ 2023 ၼၼ့် ႁၢႆးငၢၼ်းၼေဝႆ့ၼင်ႇၼႆ ။ ၵူၼ်း ၸိူဝ်း ဢၼ် ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ မိူင်းၶႄႇ ပဵၼ်မိူင်း ႁူမ်ႈၽၢၵ်ႈ ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးဢၼ် ယႂ်ႇလူင် တႃႇမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆ့ ပဵၼ် လွင်ႈ ဢၼ်လီလႆႈမႆႈၸႂ်ၼႆ ၼၼ့် မီး 64% ။ ဢၼ်ႁၼ်လီၸွမ်းသမ့်မီး 31%။ ၼႂ်းၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းဢၼ်တွပ်ႇလၢတ်ႈဝႆ့ ၸိူဝ်းၼၼ့် တႃႇ 96% ၼႆ့ ပဵၼ်ၵူၼ်းၸိူဝ်း လႆႈပိုင်ႈဢိင်ၼိူဝ် ၵၢၼ်ၵႃ့ၶၢႆ ။ တႃႇ 91% သမ့် ပဵၼ်ၵူၼ်းၸိူဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်လူင်းတိုၼ်းလၢင်း လႄႈ တႃႇ 87% သမ့် ပဵၼ်ၵူၼ်း ၸိူဝ်းလႆႈပိုင်ႈဢိင် ၵၢၼ်ၽွင်းတၢင် သံတမန်ရေး ဝႃႈၼႆ ။ ၶေႃႈတွပ်ႇ ၵူၼ်းမိူင်းဢၼ်တွပ်ႇဝႆ့ၸိူဝ်းၼႆ့ ပေႃး တႅၵ်ႈၵၼ်တင်း ပီဢၼ်ပူၼ့်မႃး ၸိူဝ်းၼၼ့်ၸိုင် မီးလွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်ဝႆ့ဢိတ်းဢွတ်း။ လွင်ႈဢၼ် ၵူၼ်း မိူင်း ၸိူဝ်းလႆႈပိုင်ႈ ဢိင်ၼိူဝ်ၵၢၼ်ၵႃ့ၶၢႆသေ တွပ်ႇဝႆ့ပဵၼ်ဢၼ်ၼမ်လိူဝ်သေပိူၼ်ႈသုတ်း ၼႆၼၼ့်တေ့ တိုၵ့် မိူၼ်ၵဝ်ႇဝႆ့ၵူၺ်း ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်ၼမ်သေပိူၼ်ႈထီ့ 2 သမ့် လႅၵ်ႈလၢႆႈမႃးပဵၼ် ၵၢၼ်ၽွင်းတၢင် သံတမန်ရေး သေ ထီ့ 3 သမ့်ပဵၼ်ၵႂႃႇ ၵၢၼ်ငမ်းယဵၼ် – ဝႃႈၼႆ ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ၵၢၼ်ၵပ်းသိုပ်ႇ တီႈၼႂ်း ၵႄႈၵၢင် မိူင်းၶႄႇ – မိူင်းမၢၼ်ႈ ၼၼ့် ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်ဝႆ့ ယူႇ တီႈၼႂ်း မူႇပိူင်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မၢၼ်ႈ(မြန်မာ့မူဝါဒအသိုက်အဝန်း) ၶဝ် ပွင်ႇၸႂ်ဝႆ့မွၵ်ႈၵႃႈႁိုဝ် ၊ ဢၼ်ႁၼ်ထိုင် မိူၼ်ၵၼ် မီးသင် လႄႈ ဢၼ်ႁၼ်ထိုင်ပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်သမ့် မီးသင်လၢႆလၢႆ – ယိူင်းဢၢၼ်း တွၼ်ႈတႃႇတေထတ်းသၢင် လွင်ႈဢၼ် ပႅၵ်ႇပိူင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆ့ၼႆသေ တႄႇဢဝ်ပီ 2022 ၼၼ့်မႃး ISP Myanmar ၸင်ႇတႄႇႁဵတ်းသၢင်ႈ ၵဵပ်းသဵၼ်ႈမၢႆ လွင်ႈတၢင်း ႁၼ်ထိုင် ၵူၼ်းမိူင်းမႃးယူႇ ၵူႈပီပီ – ဝႃႈၼႆ ။ တီႈၼႂ်း သဵၼ်ႈမၢႆထၢမ်တွပ်ႇ ပွၵ်ႈၵမ်း 2 ၼႆ့တႄ့ လႆႈဢဝ်ၶေႃႈထၢမ် 100 ၶေႃႈ ထၢမ်ၵူၼ်း 250 ၵေႃ့ ဢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်ဝႆ့ တီႈၼႂ်းမူႇပိူင် တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း မိူင်းမၢၼ်ႈသေ တႄႇၵဵပ်းၶေႃႈတွပ်ႇၼႂ်းလိူၼ် October လႄႈ November ပီ 2023 – ဝႃႈၼႆ ။ ၸုမ်း ISP Myanmar လၢတ်ႈဝႃႈ တီႈၼႂ်းၶေႃႈမုလ်းၵဵပ်းမၢႆဝႆႉၼၼ့်ပႃး လွင်ႈၵပ့်ၵိၼ်း ၵၢၼ်မိူင်း မိူင်းမၢၼ်ႈ ဝၢႆးလင် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်း ပီ 2021 ၊ လွင်ႈ မိူင်းၶႄႇ ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းၶၵ့်တွၼ်ႈ ၵၢၼ် ငမ်းယဵၼ် မိူင်းမၢၼ်ႈ ၊ ၶေႃႈထၢမ် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၵၢၼ် ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး မိူင်းၶႄႇ – မိူင်းမၢၼ်ႈ ၊ လွင်ႈ တၢင်ႁၼ်ထိုင် ၵူႈၾၢႆႇၾၢႆႇ ဢၼ်မီးၼိူဝ်မိူင်းၶႄႇ ၊ လွင်ႈႁၼ်ထိုင် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လွင်ႈယုမ်ႇယမ် ၵၢၼ်ၸႂ့်တိုဝ်း ၶူဝ်းၶွင် ပၢႆးၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈ မိူင်းၶႄႇ ၸိူဝ်းၼႆ့ – ဝႃႈၼႆ။ ၸွမ်းၼင်ႇၶေႃႈမုလ်းၵဵပ်းမၢႆဝႆႉ ၼၼ့်သေ ႁူဝ်ၼပ့်ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ မိူင်းၶႄႇ ပဵၼ်မိူင်းႁိမ်းႁွမ်းဢၼ်လီ ၼႆလႄႈ ဢၼ်ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ဢမ်ႇလီၼႆၼၼ့် ဢမ်ႇပေႃးမီး လွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ် ႁႅင်းသေတႃ့ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ မိူင်းၶႄႇ ပဵၼ်မိူင်းႁူမ်ႇငမ်းၼိူဝ်ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး မိူင်းမၢၼ်ႈ လႄႈ ပဵၼ်မိူင်း ႁူမ်ႈၽၢၵ်ႈ ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈတႃႇ မိူင်းမၢၼ်ႈ ၼႆၼၼ့်တေ့ မီးၵူၼ်းမႆႈၸႂ်ၸွမ်း တင်း ၼမ်တင်းလၢႆ ။ လိူဝ်သေၼၼ့် ဢမ်ႇၵႃး ဝၢႆးလင် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်း မႃးၼႆ့ ၸဵမ်ဢဝ် ၵၢၼ်ၵႃ့ၶၢႆ ၊ ၵၢၼ်လူင်းတိုၼ်းလၢင်း ၊ ၵၢၼ်ငမ်းယဵၼ် ၊ ၵၢၼ်မိူင်း ၊ ၵၢၼ်ၽွင်းတၢင် တေႃႇပေႃးထိုင် ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ၶိူင်ႈ ၸၢၵ်ႈ လႄႈ ၶၵ့်တွၼ်ႈ ၵၢၼ်ႁူမ်ႈလူမ်ႈၸိူဝ်းၼႆ့ လႆႈပိုင်ႈဢိင်ၼိူဝ်မိူင်းၶႄႇ မႃးၼမ်လိူဝ်သေၵဝ်ႇ – ဝႃႈၼႆ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ယူႇတီႈမိူင်းၶႄႇသေ ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆ့ ၽူႈလႂ်ၽႂ် ပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းမီးဢၢမ်းၼၢတ်ႈ ၵေႃႈယဝ့် ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ လူဝ်ႇလႆႈ ၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၵပ်းသိုပ်ႇၸွမ်းၼႆလႄႈ ၾၢႆႇၼိုင်ႈသမ့် လွင်ႈတၢင်းႁၼ်ထိုင် ဢၼ်ဝႃႈ ၶႄႇၶဝ်ႈသုၵ့်ယုင်ႈ ၸွမ်း လွင်ႈၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈဢၼ်ဝႃႈၼၼ့်ၵေႃႈ တိုၵ့်မီးဝႆ့ယူႇမိူၼ်ၵၼ် – ဝႃႈၼႆ ။ ၸုမ်း ISP Myanmar ထတ်းသၢင်ဝႆ့ဝႃႈ – တႃႇတေၽေႃႇၼမ့်ၼေတူဝ် ႁဵတ်းသၢင်ႈပုၼ်ႈပၢင်ႈ ၽွၼ်းလီ ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး မိူင်းၶႄႇၼၼ့် မိူင်းၶႄႇ ဢဝ် မိူင်းမၢၼ်ႈ ၶဝ်ႈဝႆ့ တီႈၼႂ်းၽႅၼ်ၵၢၼ်ၶဝ်သေ ႁၢင်ႈႁႅၼ်း ႁဵတ်းသၢင်ႈဝႆ့ ယူႇ ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၸိူဝ်းၼႆ့သေ ၵူၼ်းၵမ်ႈၼမ် ၸိူဝ်းဢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်ဝႆ့ ယူႇ တီႈၼႂ်း မူႇပိူင်တူင်ႇ ဝူင်းၵူၼ်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မၢၼ်ႈ(မြန်မာ့မူဝါဒအသိုက်အဝန်း) ၶဝ် ဢမ်ႇႁူ့ၸွမ်းၼႆၼၼ့် ပဵၼ် ဢၼ်လၢၵ်ႇ လၢႆးဝႆ့ယူႇ – ဝႃႈၼႆ ။ ယၢမ်းတေႃႈလဵဝ်တႄ့ သင်ဝႃႈတေၽေႃႇၼမ့် ၼေတူဝ် ၶူင်းၵၢၼ် ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး (CMEC) မိူင်းၶႄႇ – မိူင်းမၢၼ်ႈ ၼၼ့်ၸိုင် မီးၵူၼ်းတွပ်ႇဝႆ့ဝႃႈ ဢမ်ႇႁၼ်လီၸွမ်း လွင်ႈၼႆ့ၼႆသေ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈဢွၼ်ၵၼ်မုင်ႈမွင်းဝႆ့ဝႃႈ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 3 ပီဢၼ် တေထိုင်မႃး (မွၵ်ႈပၢႆပီ 2026) ၼႆ့ လွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ၼႂ်းၵႄႈၵၢင် မိူင်းၶႄႇ – မိူင်းမၢၼ်ႈ လႅပ်ႈ တေၸၢင်ႈလီၶိုၼ်ႈမႃးၶိုၼ်းယူႇ – ဝႃႈၼႆ ။ လိူဝ်သေၼၼ့်ဢမ်ႇၵႃး မိူင်းၶႄႇ ၵေႃႇသၢင်ႈလွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇဝႆ့ၸွမ်း ၵူႈၸၼ့်ထၢၼ်ႈ တီႈၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ သေတႃ့ ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ၵၢၼ်ဢုပ့်ပိူင်ႇၽွင်းငမ်း ၊ လွင်ႈႁုၼ်ႈမုၼ်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ၸိူဝ်းၼႆ့ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီ လႆႈယိူင်ႈၸွမ်း မိူင်းၶႄႇ ၼႆၼၼ့်ၵေႃႈ တိုၵ့်မီးဝႆ့ယူႇ မိူၼ်ၵၼ် ။ ISP Myanmar လၢတ်ႈဝႃႈ – ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လွင်ႈတၢင်းႁၼ်ထိုင် ဢၼ်ဝႃႈ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီလႆႈယိူင်ႈၸွမ်း လၢႆးဢုပ့်ပိူင်ႇၽွင်းငမ်းၶႄႇ ၼႆၼၼ့် တေလႆႈႁၼ်တီႈ ၼႂ်းၸုမ်း ယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း (EAOs) ၶဝ်ၼမ်လိူဝ်သေပိူၼ်ႈ ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈ ၵေႃႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်း ဢၼ်ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ မိူင်းၶႄႇ မီးလွင်ႈႁူမ်ႇငမ်းၼိူဝ် ၸုမ်း EAOs ပွတ်းႁွင်ႇ ၼႆၼၼ့်ၵေႃႈ တိုၵ့်မီးၼမ်ယူႇ။ ၵမ်ႈၼမ်ၵေႃႈ ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ယွၼ့်ၽႅၼ်ၵၢၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 သေ လွင်ႈတၢင်းႁၼ်ထိုင် တီႈၼိူဝ်မိူင်းၶႄႇ ၼၼ့်တႄ့ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈ လႅၵ်ႈလၢႆႈသင် – ဝႃႈၼႆ ။ ပွင်ႈၵႂၢမ်းႁူဝ်ၼႆႉၶေႃႈမုလ်းဢိင်ဢဝ်တီႈ DVB မႃးၶႃႈဢေႃႈ။

['ပွင်ႈၵႂၢမ်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ပၢႆးယူႇလီ']

2024-05-06T17:26:38

https://shannews.org/archives/52694

ႁူဝ်ၼပ်ႉ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း တိူဝ်းၼမ်မႃးထႅင်ႈႁဵင်ပၢႆ

ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း ၼိုင်ႈဝူင်ႈမႃးၼႆႉ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း တိူဝ်းမႃးထႅင်ႈ ႁဵင်ပၢႆ ယွၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုဝ်းၵွင်ႈလူင်သႂ်ႇ ဢမ်ႇယွမ်း 100 ၵမ်း ဝႃႈၼႆ။ တႄႇဢဝ် လိူၼ်မေႊ 2024 ၼႆႉမႃး ၵူၼ်းမိူင်း သီႇသႅင်ႇ ၊ ယွင်ႁူၺ်ႈ ၊ ႁူဝ်ပူင်းလႄႈ ပၢင်လွင်း ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်း ၸၢၼ်း ၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုဝ်းၵွင်ႈလူင်သႂ်ႇ ဢမ်ႇယွမ်း 100 ၵမ်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းပၢႆႈၽေး သိုၵ်း တိူဝ်းမႃးထႅင်ႈႁဵင်ပၢႆ – ယူႇတီႈ ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇပဢူဝ်း PYO ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉ။ Photo by – Pa’O Youth Organization/ သဵၼ်ႈမၢႆၵူၼ်းပၢႆႈၽေး ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၼႂ်း PYO လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ ဢၼ်ၼမ်လိူဝ်မႃးထႅင်ႈ ႁဵင်ပၢႆၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်းၸၢၼ်း ဝဵင်းသီႇသႅင်ႇၼႆႉဢေႃႈ။ ယွၼ်ႉၺႃးၵွင်ႈလူင်ယိုဝ်းသႂ်ႇ ဢမ်ႇယွမ်း100 ၵမ်း ပဵၼ်တီႈဝဵင်း သီႇသႅင်ႇ – ပၢင်လွင်း။ ၼႂ်းဝူင်ႈလဵဝ် မီးၵူၼ်းမၢတ်ႇၸဵပ်း 4 ၵေႃႉ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၸၢႆး 2 ၵေႃႉ၊ ၼၢင်း ယိင်းၵေႃႉၼိုင်ႈလႄႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၵေႃႉၼိုင်ႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 3 လိူၼ်မႃးၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုဝ်းၵွင်ႈလူင်သႂ်ႇ မီး 3,178 ပွၵ်ႈ ယွၼ်ႉၼၼ်သေ မီးၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၼမ်ထိုင် 72,000 ပၢႆယဝ်ႉ – ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇပဢူဝ်း PYO ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉ။ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၵမ်ႈၼမ်ၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈမူၵ်းၸူး ၼႂ်းထိူၼ်ႇ/ ၼႂ်းပႃႇလႄႈ ၼႂ်းထမ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ သေ မႆႈၸႂ်လွင်ႈယူႇလွင်ႈၵိၼ်ႁင်းၽႂ်မၼ်းဝႆႉ။ တႃႇတေလႆႈ လွင်ႈၵမ်ႉၸွႆႈ တီႈၸုမ်းၸွႆႈတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း ၶဝ်ၵေႃႈဢမ်ႇငၢႆႈ။ ယွၼ်ႉၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၶဝ် တူင်ႉၼိုင်ဝႆႉၸွမ်းတႃႈၸွမ်းတင်းၼမ် ဝႃႈၼႆ။ ယွၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၵွင်ႈလူင်ပိုတ်းယိုဝ်း ၊ ၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ်လေႃႇတိုၵ်း ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ႁၢဝ်ႈ ႁႅင်းလႄႈ ႁဵတ်း ႁႂ်ႈႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်းမိူင်းလူႉၵွႆ 570 လင် ၊ ဝတ်ႉဝႃးၽႃသိူဝ်ႇ 25 လင် ၊ ႁူင်းႁဵၼ်း 13 လင် ၊ ၶူဝ် 4 လင် ၊ ႁူင်းယႃလႄႈ ႁွင်ႈယႃ 4 တီႈ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၵၢတ်ႇတီႈၼိုင်ႈ ႁူမ်ႈတင်းမူတ်း 617 လင် – ၼႂ်း လိၵ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၼၼ်ႉ ပႃးဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ပူၼ်ႉမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 21/1/2024 ၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈႁူမ်ႈ ၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း PNO ႁႄႉ ဢိုတ်းထႅဝ်ၵႃး PNLA တီႈဝၢၼ်ႈၸၢမ်ၽူး ၸႄႈဝဵင်းႁူဝ်ပူင်းသေ ၵူတ်ႇထတ်းၸႅတ်ႈထၢမ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်းလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတင်း 2 ၾၢႆႇ မီးလွင်ႈပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်မႃး ၼႆယဝ်ႉ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-07T12:00:00

https://shannews.org/archives/52692

တိုၼ်ႇၶၢဝ်ႇ ယိင်ႉလၵ်း ၼင်ႈၽူႈတႅၼ်းၶိုၵ်ႉတွၼ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ သၢင်ပၼ်ႁႃမၢၼ်ႈ

ၵႅမ်ၸွမ်ၽွင်းလူင်ထႆးလႄႈၽွင်းလူင်ၼွၵ်ႈမိူင်းၶွင်ထႆး ၼၢႆႊပၢၼ်ႊပရီႊယ် ၽႁိတ်ႉထႃႊၼုၵွၼ်ႊ တွပ်ႇၵႂၢမ်းထၢမ် မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 2 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊလ် ဝၢႆးပၢင်ၵုမ်ၸုမ်းၽွင်းလူင် ၵဵဝ်ႇလွင်ႈသိုဝ်ႇမၢၼ်ႈဢိရႃႇဝၻီႇ ဢၼ်ႁၢႆး ငၢၼ်းသိူဝ်ႇပူငိူၼ်ႈၶၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃးဝႃႈ ၼၢင်းသၢဝ်ယိင်ႉလၵ်ႉ ၶျိၼ်ႊၼဝတ်း ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၵဝ်ႇမိူင်းထႆး လႆႈႁပ်ႉ တႅင်ႇတင်ႈပဵၼ်ၽူႈတႅၼ်းၶိုၵ်ႉတွၼ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ ဢၼ်ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ၶွင်ၽူႈၼမ်းၼႂ်းလူင် ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ (UN) ဝၢႆးသေ မိူင်းမၢၼ်ႈဢမ်ႇလႆႈမီးတၼ်းႁဵင်းၾၢႆႇၼႆႉမႃး တင်ႈတႄႇပီ 2023 ၼၼ်ႉ ၼၢႆႊပၢၼ်ႊပရီႊယ် ၽႁိတ်ႉထႃႊၼုၵွၼ်ႊ ပိုတ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ မိူဝ်ႈႁၼ်ၶၢဝ်ႇၵမ်းႁႅၵ်ႈၵေႃႈ ၶျဵၶ်ႉ(ထတ်း) တူၺ်းလွင်ႈ ၼႆႉ လူၺ်ႈၵၢၼ်ပဵၼ်မႃး ယင်းပႆႇ ႁူပ်ႉႁၼ် ပဵၼ်ၵၢၼ်ၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈတႄႉ။ ၼၢႆႊပၢၼ်ႊပရီႊယ် ပတ်းပၢၵ်ႈၶၢဝ်ႇလိုဝ်း“ယိင်ႉလၵ်ႉ ၶျိၼ်းၼဝတ်း” ၼင်ႈၽူႈတႅၼ်းၶိုၵ်ႉတွၼ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈ လုမ်ႈၾႃႉ သၢင်ပၼ်ႁႃမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ လႆႈၸီႉၸမ်ႈဝႃႈ သင်ဝႃႈတႅင်ႇတင်ႈတႄႉၼႆၸိုင် ဢမ်ႇၽိတ်းလၵ်းၵၢၼ် ၸိမ်ၵႅဝ်ယုင်ႈပၢႆးၼႂ်းဢႃႊသျဵၼ်ႊ။ ၽူႈတႅၼ်းၶိုၵ်ႉတွၼ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉၵဵဝ်ႇလွင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ “ၼၢင်းၼူဝ်ႊလိၼ်ႊ ႁေႊယ်သိူဝ်း ၵၢဝ်ႉလူင်း တၼ်းႁဵင်း ဝၢႆးသုတ်းသဵင်ႈဢႃယုၸုပ်ႈၵၢၼ် ဝၼ်းတီႈ 12 လိူၼ်ၵျုၼ်ႊ ၼႂ်းဝူင်ႈၵၢင်မိူင်းမၢၼ်ႈ တိုၵ်ႉသုၵ်ႉယုင်ႈ ဢူၼ်မေႃး။ၼၢင်းၼူဝ်ႊလိၼ်ႊ ႁေႊသႃႊ (Noeleen Heyzer) ၽူႈတႅၼ်းၶိုၵ်ႉတွၼ်းၶွင်ၽူႈၼမ်းၼႂ်းလူင်ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈ လုမ်ႈၾႃႉ ၵဵဝ်ႇလွင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ လႆႈထွၼ်တူဝ်ဢွၵ်ႇတၼ်းႁဵင်းၵၢၼ်ပဵၼ်ၽူႈတႅၼ်းၶိုၵ်ႉတွၼ်း ၵဵဝ်ႇ လွင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈၶွင်ၽူႈၼမ်းၼႂ်းလူင်ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ ဢၼ်ႊတူဝ်ႊၼိဢူဝ်ႊ ၵူႊတႄႊယ်ရဵသ်း ဝၢႆးလႆႈႁပ်ႉ ၼႃႈတီႈပုၼ်ႈၽွၼ်းမႃး 18 လိူၼ်ၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇထတ်းသၢင် ၸီႉၼႄးတင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁူမ်ႈတင်း ၽူႈမီးတၢင်းႁၼ်ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်ၼႂ်းၽွင်းမိူင်းမၢၼ်ႈတူၵ်းယူႇၼႂ်းၵၢၼ်သုၵ်ႉယုင်ႈဢူၼ်မေႃးတၢင်းၵၢၼ်မိူင်း။ၽူႈတၢင်လၢတ်ႈၶွင် မိတ်ႉသတိူဝ်ႊဢၼ်ႊတူဝ်ႊၼိဢူဝ်ႊ ၵူႊတႄႈယ်ရဵသ်း ၽူႈၼမ်းၼႂ်းလူင်ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈ ၾႃႉ ၵၢဝ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ ၼၢင်းၼူဝ်ႊလိၼ်ႊ ႁေႊယ်သိူဝ်ႊ ဢၼ်သဵင်ႈသုတ်းပူၼ်ႉၼႃႈတီႈတၼ်းႁဵင်းၽူႈတႅၼ်း ၶိုၵ်ႉတွၼ်းၶွင်ၽူႈၼမ်းၼႂ်းလူင်ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်တေသုတ်းသဵင်ႈ ၼႂ်းဝၼ်း တီႈ 12 လိူၼ်ၵျုၼ်ႊၼၼ်ႉ ဢမ်ႇလႆႈဝူင်ႇဝွၵ်ႇထိုင်လွင်ႈတၢင်း ၵၢၼ်ထွၼ်တူဝ်ဢွၵ်ႇတၼ်းႁဵင်း။ မိတ်ႉသတိူဝ်ႊဢၼ်ႊတူဝ်ႊၼိဢူဝ်ႊ ၵူႊတႄႈယ်ရဵသ်း ၽူႈၼမ်းၼႂ်းလူင်ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ တင်ႈၸႂ်ၼၵ်းၼႃ တွၼ်ႈတႃႇၵၢၼ်ငမ်းယဵၼ်လႄႈၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ႁူမ်ႈတင်းၵၢဝ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ တေမီးၵၢၼ်တႅင်ႇတင်ႈၽူႈတႅꧣ်းၶိုၵ်ႉ တွၼ်းၵေႃႉမႂ်ႉမႃးပုတ်ႈတႅၼ်း။ ၼၢင်းၼူဝ်ႊလိၼ်ႊ ႁေႊယ်သိူဝ်ႊ ပဵၼ်ၼၵ်ႉသင်ၶူမ်ႊဝိထယႃႊ Sociologist သိင်ႊၵပူဝ်ႊရ် လႆႈႁပ်ႉမွပ်ႈမၢႆ လူၺ်ႈၽူႈၼမ်းၼႂ်းလူင်ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ ႁႂ်ႈပဵၼ်ၽူႈတႅၼ်းၶိုၵ်ႉတွၼ်း မိူဝ်ႈပီ 2021 လႄႈႁပ်ႉပုၼ်ႈၽွၼ်း သၢင်ႈလွင်ႈၶိုပ်ႈၼႃႈႁႂ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုတ်ႇၵၢၼ်ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵိူဝ်းၵုမ်ၵၢၼ်မိူင်း တင်း ၽူႈႁၼ်ပႅၵ်ႇပိူင်ႈ တၢင်းၵၢၼ်မိူင်းလႄႈ မၼ်းၼၢင်းၸင်ႇလႆႈၶဝ်ႈၵႂႃႇယဵမ်ႈၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈမိူဝ်ႈလိူၼ်ဢေႃႊၵသ်ႉသေ ႁူပ်ႉၵၼ်တင်း ၸွမ်သိုၵ်းမိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ၽူႈၼမ်းၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တင်းၸဝ်ႈၼႃႈတီႈသိုၵ်းၸၼ်ႉသုင်လၢႆၵေႃႉၼႂ်းၸုမ်းသိုၵ်း မၢၼ်ႈၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇၸုမ်းၾၢႆႇတေႃႇတၢၼ်ႈသၢၼ်ၶတ်း ႁူမ်ႈတင်းတူင်ႇဝူင်းၾၢႆႇသူၼ်ႇလႆႈၵူၼ်းၵၢဝ်ႇၼႄး။ ႁူမ်ႈဝႃႈၼၼ်သေတႃႉၵေႃႈ မၼ်းၼၢင်းဢမ်ႇလႆႈႁပ်ႉဢၼုၺၢတ်ႈၶဝ်ႈႁူပ်ႉၼၢင်းဢွင်ႇသၢၼ်း သုၵျီႇ ဢၼ်ထုၵ်ႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵုမ်းၶင်ဝႆႉ ဝၢႆးၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈပၢႆးတႂ်ႈၵၢၼ်ၼမ်းၶွင်မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ဢွၼ်ႁူဝ်ႁုပ်ႈယုတ်းဢမ်းၼၢၸ်ႈ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 1 လိူၼ် ၾႅပ်ႉၿိဝ်ႊရီႊ 2021။ ဝၢႆးၼၼ်ႉၵေႃႈၽူႈၼမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵၢဝ်ႇၸီႉၼႄး ၼၢင်းၼူဝ်ႊလိၼ်ႊ ႁေႊယ်သိူဝ်ႊ ဝႃႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၸီႉၸႅင်ႈယူႇၾၢႆႇလဵဝ်။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈမီးၶၢဝ်ႇမိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 1 ဢေႊပရိူဝ်ႊလ် ဢၼ်ပဵၼ် “ဝၼ်းဢေႊပရိူဝ်ႊလ်ဝၼ်းၽူႈႁၢႆႉ” April Fool’s Day ၼၼ်ႉၸင်ႇဝူၼ်ႉဝႃႈ တၵ်းတေဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈၸွမ်းၼင်ႇသိုဝ်ႇႁၢႆးငၢၼ်းႁူမ်ႈဝႃႈလွင်ႈၼႆႉ ၼႂ်းၶေႃႈၵႂၢမ်း ၶွင်ၽူႈတၢင်လၢတ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းမၼ်ႈ ဢမ်ႇလႅပ်ႈတေၸႂ်ႈ April Fool’s Day ။ ၵွႆးၵႃႈ တၢင်းလူင်ပွင် ၸိုင်ႈထႆးၵေႃႈယင်းဢမ်ႇလႆႈႁပ်ႉႁၢႆးငၢၼ်းလႄႈ ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈတၵ်းတေဢမ်ႇၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈ။ မိူဝ်ႈထၢမ်ဝႃႈ သင်ဝႃႈမီးၵၢၼ်တႅင်ႇတင်ႈ ၼၢင်းသၢဝ်ယိင်ႉလၵ်ႉ ၶျိၼ်းၼဝတ်း တႄႉၸိုင် တၵ်းတေလၢတ်ႈဝႃႈ ၽိတ်းလၵ်းၵၢၼ်။ ၵၢၼ်ၵဵဝ်ႇယုင်ႈၸွမ်းလွင်ႈပၢႆးၼႂ်းၶွင်ဢႃႊသျိၼ်ႊ ႁိုဝ်ၼႆ ၵႅမ်ၸွမ်ၽွင်းလူင်ထႆးလႄႈ ၽွင်းလူင် ၼွၵ်ႈမိူင်းၶွင်ထႆး ၼၢႆႊပၢၼ်ႊပရီႊယ် ၵၢဝ်ႇလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ ဢၼ်ၼႆႉဢမ်ႇပဵၼ်လိူင်ႈလွင်ႈဝႃႈမီးတၢင်းၽိတ်း သင်ဝႃႈပဵၼ်ၵၢၼ်တႅင်ႇတင်ႈတႄႉၵေႃႈ တၢင်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉတၵ်းတေထတ်းထွင်လွင်ႈၵိုင်ႇငၢမ်ႇၵွႆး ၸိူင်ႉ ႁိုဝ်ၵေႃႈလီ သင်ဝႃႈၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉဝႃႈၵိုင်ႇငၢမ်ႇၵေႃႈလႆႈႁပ်ႉတၼ်းႁဵင်းလႆႈ ၵွႆးၵႃႈဢမ်ႇမီးလွင်ႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈ ၵၼ်တင်းထႆးဢီႈသင်ၸိူင်ႉႁိုဝ်။ မွၼ်းၶိူဝ်း (*** ပွင်ႈၵႂၢမ်းႁူဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ပၢႆးဝူၼ်ႉ ၼမ်ႉၵႂၢမ်းလႄႈ တၢင်းႁၼ်ထိုင်သုၼ်ႇတူဝ် ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ ၸဝ်ႈပၢႆၵမ် ၵူၺ်းၶႃႈဢေႃႈ။)

['ၵၢၼ်မိူင်း', 'ၶေႃႈထတ်းသၢင်', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-06T16:59:03

https://shannews.org/archives/52689

ထႆး ဢႃႊသျဵၼ်ႊလႄႈၵၢၼ်မိူင်းမိူင်းမၢၼ်ႈ

လၢႆၽၢၵ်ႈသူၼ်ႇၼႂ်းထႆး ၶႅင်ႇၵၼ်ပိူဝ်ႈတႃႇၶဝ်ႈၵႂႃႇမီးဢူငဝ်းလႄႈမီးသူၼ်ႇႁူမ်ႈ ၵဵဝ်ႇလွင်ႈၵၢၼ်ၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃ ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ။ ႁူမ်ႈဝႃႈတင်းမူတ်းၼႆႉ ဢမ်ႇလႆႈၶတ်းၶွင်ႈၵၼ်တင်းလၵ်းၵၢၼ်ၵေႃႈ ၵွပ်ႈဝႃႈ တၢင်ႇၾၢႆႇတၢင်ႇ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ မီးလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈ ၸိူ ဝ်းပဵၼ်မိူင်းဢူၺ်းလီ ဝၢၼ်ႈပီႈမိူင်းၼွင်ႉဢၼ်ယူႇတိတ်းၸပ်း ၸမ်ၵၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ တေလႆႈၽွၼ်းလီၼင်ႇၵၼ် သင်ဝႃႈဝၢင်းတမ်းသဵၼ်ႈတၢင်းလၵ်းၵၢၼ်ၸႅင်ႈလႅင်းလႆႈ လႄႈ မႄႇမုၼ်း ၵၢၼ်ႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်လိူဝ်ၼႆႉ။ လူၺ်ႈလၵ်းပိူင်ၾၢင်ႁၢင်ႈလီငၢမ်းသုတ်းဢၼ်လုၵ်ႉတီႈလူင်ပွင်ၸိုင် သဵတ်ႇထႃ ထဝီႊသိၼ် လူင်ပွင် ၸိုင်ႈထႆး ယၢမ်းလဵဝ် ၼမ်းလူၺ်ႈႁွင်ႈၵၢၼ်ၽွင်းလူင်ၼွၵ်ႈမိူင်း လႆႈလဝ်ႈယိုၼ်ႈ “သူၼ်ႇလႆႈပဵၼ်ထမ်း ၵူၼ်း” (humanitarian corridor) ပိူဝ်ႈသူင်ႇမွပ်ႈၵၢၼ်ၸွႆႈထႅမ် တင်းၾၢႆႇလွင်ႈသူၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း ဢၼ်ပဵၼ် ၶူဝ်းၶွင်ၸႂ်ႉ တိုဝ်းလႄႈတၢင်းၵိၼ်ယႅမ်ႉ ပိူဝ်ႈပဵၼ်ၵၢၼ်ၵႄႈၶဵတ်းတင်းလၢႆပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းထူပ်းၽေးသိုၵ်း သိူဝ်ၵၢင်မိူင်း ဢၼ်ၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈႁၢဝ်ႈႁႅင်းယူႇၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်းၼႆႉ။ ၶူင်းၵၢၼ်ၼႆႉ လႆႈႁပ်ႉၵၢၼ် မၵ်းမၼ်ႈတီႈပၢင်ၵုမ် (ဢမ်ႇၸႂ်ႈတၢင်းၵၢၼ်) ၸုမ်းၽွင်းလူင်ၼွၵ်ႈမိူင်း ဢႃႊသျဵၼ်ႊ တီႈဝဵင်းလူင်ၽၿၢင်း မိူင်းလၢဝ်း မိူဝ်ႈပၢႆလိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊပူၼ်ႉမႃးၼႆႉလႄႈ လႆႈၶပ်းၶိုင်ၵၢၼ် ပၢႆးတႂ်ႈၵၢၼ်ၵပ်းသၢၼ် သုၼ်ႁူမ်ႈၵပ်းသၢၼ်ငၢၼ်း ပုၼ်ႈတႃႇၸွႆႈထႅမ် တၢင်းၾၢႆႇသုၼ်ႇလႆႈလွင်ႈပဵၼ်ထမ်း လႄႈ ႁႄႉၵင်ႈၽေး ၸိုင်ႈမိူင်း ဢႃႊသျဵၼ်ႊ (AHA Centre)။ ၶၢတ်ႈလၢမ်းဝႃႈသိင်ႇၶွင်ဢၼ်တေၸွႆႈၵႄႈၶဵတ်းပၼ်တၢင်းလိူတ်ႇႁွၼ်ႉတေလတ်းၽၢၼ်တၢင်းလႅၼ်လိၼ်ထႆး ၵႂႃႇမိူင်းမၢၼ်ႈ တင်ႈတႄႇဝၼ်းတီႈ 25 လိူၼ်မၢတ်ႉၶျ်ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉသေတႃႉၵေႃႈ လၢႆၾၢႆႇပဵၼ်ဢၼ် မႆႈၸႂ်ၵႂင်ၸွမ်း ၶူင်းၵၢၼ်ၼႆႉ လႅပ်ႈတေဢမ်ႇပဵၼ်ၼင်ႇၸႂ်ဢၢင်ႈဢၢၼ်းဝႆႉ ၵွပ်ႈဝႃႈ မီးလွင်ႈယွၼ်ႇယၢၼ်း ယူပ်ႈယွမ်းယူႇလၢႆပိူင်။ ၸဵမ်ပိုင်းၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈမီးၵၢၼ်တိတ်းတေႃႇၵပ်းသၢၼ်တင်းၽူႈမီးသူၼ်ႇလႆႈသေ(သုမ်း) ႁႂ်ႈၵုမ်ႇထူၼ်ႈၵူႈၾၢႆႇ (တီႈဢေႇသုတ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈငဝ်း လႄႈ ႁူမ်ႈတုမ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈယၢင်း ဢွၵ်ႇမႃးဝွၵ်ႇဝႃႈ ၸိူဝ်းၶဝ်ဢမ်ႇလႆႈႁပ်ႉ ၵၢၼ်ၵပ်းသၢၼ်ဝႃႈ တေမီးၵၢၼ်သူင်ႇမွပ်ႈတၢင်းၸွႆႈထႅမ်) ၸွမ်းၼင်ႇၶေႃႈတူၵ်းလူင်းလႆႈၸႂ် 5 ၶေႃႈၶွင် ဢႃႊသျဵၼ်ႊ။ ၵွႆးၵႃႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆးမုင်း ၸႂ်ႉၼႅဝ်းၵၢၼ်ပၢႆးတႂ်ႈၵၢၼ်ၶူပ်ႈၵုမ်းၶွင်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပဵၼ် လၵ်း မိူၼ်ၼင်ႇၸုမ်းၵႃၸၢတ်ႈ (ၸုမ်းၶႂၢႆႇၶႃပႄလႅင်) သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇၵွမ်ႉလူၺ်ႈဢမ်ႇမီးၵၢၼ်သိုဝ်ႈသႂ် မႅၼ်ႈယမ်ၵွႆး ယင်းပဵၼ်ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇလွင်ႈမၼ်ႈၵိုမ်းၼိမ်ယဵၼ်ၶွင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ပႂ်ႉတိတ်းတၢမ်း သွတ်ႇၸိမ်လႄႈလိုပ်ႈႁေႃႈသႅၼ်ႇလႃႇၾၢႆႇၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉယူႇ။ ၼွၵ်ႈသေၼႆႉၵူၼ်းမိူင်းမိူင်းမၢၼ်ႈမုင်ႈမွင်းပႂ်ႉတၢင်းၸွႆႈထႅမ်ယူႇၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ်ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းယူႇတင်းၼမ် ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈၼႂ်းၶဵတ်ႇယိုတ်းၵုမ်းၶွင်ၾၢႆႇၽိုၼ်ႉ တီႈဢၼ်ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈဢမ်ႇၶဝ်ႈထိုင်လႆႈ ၼၼ်ႉမၢႆ ၵႂၢမ်းဝႃႈ တၢင်းၸွႆႈထႅမ်ၵူႈလွင်ႈ တၵ်းသူင်ႇၵႂႃႇဢမ်ႇႁွတ်ႈထိုင်မိုဝ်းၽူႈၸိူဝ်းတိုၵ်ႉပႂ်ႉမွင်းလွင်ႈၸွႆႈထႅမ်။ ၸိူဝ်း ၼႆႉ ယင်းပႆႇၼပ်ႉပႃးလွင်ႈထုၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၸႂ်ႉလွၵ်းလဵမ်ႇဝၢႆႇဝဵင်ႇ တွၼ်ယွၵ်ႈဢဝ်သိင်ႇၶွင်တၢင်းၸွႆႈထႅမ် ဢမ်ႇ ၼၼ်ၵေႃႈ လိမ်ႇဝၢႆႇသၢင်ႈလိူင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈၵၢၼ်ၸွႆႈထႅမ်ဢမ်ႇႁွတ်ႈထိုင်မိုဝ်းၾၢႆႇတေႃႇတၢၼ်ႈၽိုၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်လႆႈ။ ပူၼ်ႉမႃးမိူဝ်ႈလိူၼ်မၢၶျ်ႉၼၼ်ႉ ၵေႃၵမ်ၵၢၼ် ၵမ်မထိၵၢၼ်ၸိုင်ႈမိူင်း (State Security Commission) ၵိၸ်ႇၵၢၼ်(ၵိၸ်ႉၸၵၢၼ်) လႅၼ်လိၼ်ထႆး ပိူင်ၽႅၼ်လၵ်းၼမ်းၶွင်ၸၢတ်ႈလႄႈ ၵၢၼ်ယူၵ်ႉမုၼ်းၸိုင်ႈမိူင်း ၸတ်းပၢင်ဢုပ်ႇၶႆႈၵႅၼ်ႇၸိုင်ႈ (International seminar) ၶွပ်ႈ 3 ပီ ၵၢၼ်ယိုတ်းဢမ်းၼၢၸ်ႈၶွင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ၼမ်းလူၺ်ႈ မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ လူၺ်ႈဝွၵ်ႇၸိူၼ်းတူဝ်တႅၼ်းၾၢႆႇၽိုၼ်ႉတေႃႇတၢၼ်ႈမႃးႁူမ်ႈ ၸိူင်ႉ ၼင်ႇ သိၼ်ႇမႃးရ်ဢွင်ႇ ၽွင်းလူင်ၼွၵ်ႈမိူင်းၶွင်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈငဝ်း ၸေႃးမူဝ်းထုၼ်း ၽူႈတႅၼ်းထႃဝွရ်း(ထႃႇဝရ) မၢၼ်ႈ ဢၼ်မီးပုၼ်ႈၽွၼ်းမၼ်ႈၵိုမ်းၵိုၵ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ (Permanent Representative of Myanmar to the United Nations) ဢၼ်တေႃႇတၢၼ်ႈသၢၼ်ၶတ်းႁၢဝ်ႈႁၢၼ်တေႃႇၵၢၼ်ယိုတ်းဢမ်းၼၢၸ်ႈ ႁူမ်ႈတင်း ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းလႄႈ ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇ ၽူႈတႅၼ်းၸၢဝ်းၸၢတ်ႈဝူင်ႈၵၢင်ၸိုင်ႈမိူင်း ဢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈ တင်း မိူင်းမၢၼ်ႈ လၢႆမုင်ႉလၢႆၾၢႆႇ တင်းၼမ်တင်းလၢႆမႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈ။ ပၢင်ဢုပ်ႇၶႆႈ ပဵၼ်ၶဵင်ႇႁၢၼ်ႉ ဢၼ်ၵူႈၾၢႆႇမီးတိုဝ်ႉတၢင်းၵၢၼ်လႅၵ်ႈပိၼ်ႇပၢႆးဝူၼ်ႉတၢင်းႁၼ် လႆႈလဝ်ႈ ယိုၼ်ႈ ၼႄၼႅဝ်းတၢင်းၵၢၼ်ၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃမိူင်းမၢၼ်ႈ။ ၵွႆးၵႃႈၼူၺ်ႇငၢၼ်းၶွင်ထႆးသူၼ်ႇယႂ်ႇ ႁူမ်ႈတင်းႁွင်ႈ ၵၢၼ် ၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းထႆး သၽႃးလွင်ႈၵတ်းယဵၼ်ၼိမ်သဝ်းမၼ်ႈၵိုမ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈလႄႈၵွင်တပ်ႉ သိုၵ်းထႆး ဢမ်ႇသူင်ႇၽူႈတႅၼ်း ၶဝ်ႈႁူမ်ႈလူၺ်ႈႁဵတ်ႇလူၺ်ႈၽူၼ်။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ၵွပ်ႈသိုၵ်းထႆးႁၼ်ဝႃႈ ၶဵင်ႇဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၶဵင်ႇ ၶွင်ၾၢႆႇသၢၼ်ၶတ်း ထႆး တင်း NGO လႄႈ ၾၢႆႇတေႃႇတၢၼ်ႈသၢၼ်ၶတ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ။ လူၺ်ႈႁဵတ်ႇၽူၼ် လမ်ႇလွင်ႈပိူင်ၼိုင်ႈၵေႃႈ ၵွပ်ႈဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁိုဝ် သၽႃးပူၵ်းပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶုၼ်ႇမွင်ၸႂ်။ ၶေႃႈမုလ်းလႄႈၶေႃႈယိုၼ်ႈလဝ်ႈလၢႆယၢင်ႇ ဢၼ်တေပဵၼ်ၽွၼ်းလီတေႃႇၵၢၼ်ၶပ်းၶိုင် ၵၢၼ်တမ်းဝၢင်းၼႅဝ်း တၢင်းလႄႈလၵ်းၼမ်းတေႃႇလွင်ႈယုင်ႈယိူင်ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၸင်ႇပွႆႇပိုၼ်ႉၽႃႈပႅတ်ႈတိုဝ်ႉတၢင်းၼႆႉလႄႈ ပဵၼ် လွင်ႈလီသေလၢႆလူင်လၢင်တႄႉတႄႉ။ လိုၼ်းသုတ်း ၼၢႆႊၽူပ်ႉၽၻူၼ်ႊ ပထ်ႉထမ ၽူႈၼင်ႈၸိုင်ႈၵေႃၵမ်ၵၢၼ်ၵမ်မထိၵၢၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်း ၶွင်သၽႃးၽူႈ တႅၼ်းၵူၼ်းမိူင်းၶွင်ထႆး မီးၶေႃႈယိုၼ်ႈလဝ်ႈ 4 ၶေႃႈ ၼၼ်ႉၵေႃႈ 1. ႁႂ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆးတင်ႈၽူႈၼင်ႈၸိုင်ႈၵေႃၵမ်ၵၢၼ်တိတ်းတၢမ်းငဝ်းလၢႆးၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈပဵၼ်ပိူင်လူင် 2. ႁႂ်ႈၸတ်းၶိုင်ၽႅၼ်ႁွင်းႁပ်ႉငဝ်းလၢႆးၶိုၵ်းၶၵ်း ၽွင်းမီးပၢင်ပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်ၸွမ်းၶွပ်ႇလႅၼ်လိၼ်ထႆး လႄႈ ႁၢဝ်ႈႁႅင်း 3. ႁႂ်ႈၸတ်းၵၢၼ်ၸွႆႈထႅမ်တၢင်းၾၢႆႇလွင်ႈသူၼ်ႇလႆႈၵူၼ်းလွင်ႈပဵၼ်ထမ်းပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းလႄႈလတ်းၵုမ်းလိူဝ် ၵဝ်ႇ ဢမ်ႇၵွမ်ႉဝႃႈ 1 မိုၼ်ႇၵေႃႉဢၼ်မႃးပႂ်ႉယူႇႁွပ်ႈၸွမ်းၶွပ်ႇလႅၼ်လိၼ်ၵွႆး 4. ႁႂ်ႈထႆးပဵၼ်ႁူဝ်ႁွၵ်ႇ ၼႂ်းၵၢၼ်ၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃမိူင်းမၢၼ်ႈပဵၼ်ပၵ်းပဵၼ်ပိူင် ၵွႆးၵႃႈၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလီ ဝၢႆးသေၽွင်းလူင်ၼွၵ်ႈမိူင်း ပၢၼ်ႊပရီႊ ၽထိတ်ႉထႃႊၼုၵွၼ်ႊ ထွၼ်တူဝ်ဢွၵ်ႇ ၼႂ်းၽွင်းလူင်ၶွင်ၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈဢၼ်ပႃႊတီႊၽိူဝ်ႉထႆး ပဵၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈယဝ်ႉ ငဝ်းလၢႆး တေပဵၼ်မႃးၸိူင်ႉ ႁိုဝ်ၼႆၼၼ်ႉ တေလႆႈတိတ်းတၢမ်းဢမ်ႇႁၢင်ႇသၢႆတႃယူႇ။ ပိူဝ်ႈတႃႇၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈတေၵတ်းယဵၼ်ၼၼ်ႉ ႁူမ်ႈဝႃႈမိူင်းထႆးမီးသူၼ်ႇၸွႆႈလႆႈၼမ်သေတႃႉ ၾၢႆႇၼိုင်ႈပၢႆးၼႂ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆးၵေႃႈ မီးပၼ်ႁႃယူႇလၢႆယၢင်ႇ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၵၢၼ်မိူင်းပၢႆးၼႂ်းယူႇလၢႆလွင်ႈ တၢင်းၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈႁၼ်လၢႆးၼိုင်ႈ ၾၢႆႇသၢၼ်ၶတ်းႁၢၼ်လၢႆးၼိုင်ႈ လႄႈၾၢႆႇၵွင်တပ်ႉ သမ်ႉႁၼ်လၢႆးၼိုင်ႈ။ ပိူင်လူင်မၼ်းပိူဝ်ႈတႃႇၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းပၢႆႈ ၽေးပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ်ၼႆႉ တၵ်းထုၵ်ႇလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈၸွႆႈထႅမ် လႄႈ လႆႈႁပ်ႉလွင်ႈတဵင်ႈထမ်း။ ပဵၵ်ႉသမ်ႉ ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ၾၢႆႇသိုၵ်းၼင်ႇၵၼ် ႁၼ်ၸႂ်ၵၼ်ၶဝ်ႈၸႂ်ၵၼ်သေတႃႉ ငဝႅးလၢႆးၸိူင်ႉၼႆ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈမီးလၢႆၾၢႆႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွႆႈထႅမ်လႄႈၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃ။ မွၼ်းၶိူဝ်း (*** ပွင်ႈၵႂၢမ်းႁူဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ပၢႆးဝူၼ်ႉ ၼမ်ႉၵႂၢမ်းလႄႈ တၢင်းႁၼ်ထိုင်သုၼ်ႇတူဝ် ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ ၸဝ်ႈပၢႆၵမ် ၵူၺ်းၶႃႈဢေႃႈ။)

['ၵၢၼ်မိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၶေႃႈထတ်းသၢင်']

2024-05-06T15:53:28

https://shannews.org/archives/52680

သိုၵ်း TNLA ပၢၵ်ႈပႅတ်ႈ ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တေၸတ်းပွင်ပိုတ်ႇသွၼ်ႁင်းၵူၺ်း တီႈၼမ်ႉၶမ်း

သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇဢၼ်ယူႇတႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ လူႉယဝ်ႉၼႆသေ တွၼ်ႈ တႃႇ ၼႂ်းပီ 2024 ၼႆႉ ၾၢႆႇပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ဢၼ်သိုၵ်းတဢၢင်း ပူၵ်းပွင်ဝႆႉၼၼ်ႉ တေဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ပိုတ်ႇသွၼ်ပၼ်ၵႂႃႇ ၼႂ်းၼႃႈတီႈၶဝ်ၵုမ်းၵမ် ဝႃႈၼႆ။ လိူၼ်ၵျုၼ်ႊ – ၵျုႊလၢႆႊ ပီ 2024 ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ တႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵုမ်းၵမ် တေပိုတ်ႇႁူင်းႁဵၼ်း ပတ်းပိုၼ်ႉတူဝ်ႈမိူင်း တႃႇပီၵၢၼ်ႁဵၼ်း 2024 – 2025 ၼႆႉသေ တွၼ်ႈတႃႇ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ၸႄႈတွၼ်ႈမူႇၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇတႄႉ သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ပၢၵ်ႈပႅတ်ႈ ၵၢၼ်သွၼ်ၵၢၼ်ႁဵၼ်း လၵ်းသုတ်ႇပၢႆးပၺ်ႇ ၺႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၼႂ်းႁူဝ်လိူၼ်မေႊၼႆႉ သိုၵ်းတဢၢင်းႁွင်ႉ မေႃသွၼ် ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း မႃးႁူပ်ႉထူပ်း ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် တႃႇပိုတ်ႇသွၼ်ႁူင်းႁဵၼ်း ၼႂ်းလိူၼ်ၵျုၼ်ႊ ဢၼ်တေထိုင်ၼႆႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ငဝ်းလၢႆး ၵၢၼ်သိုၵ်းၵၢၼ်မိူင်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်း ၼမ်ႉၶမ်း ပႆႇၸၢင်ႈတမ်းၸႂ်လႆႈလႄႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၶၢႆႉ လုၵ်ႈလၢင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵႂႃႇဝႆႉတၢင်ႇဝၢၼ်ႈတၢင်ႇဝဵင်း ၸိူဝ်းပွင်ပဵၼ်လႆႈၵေႃႈ သူင်ႇၵႂႃႇႁဵၼ်းလိၵ်ႈၼွၵ်ႈ မိူင်း။ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ႁႂ်ႈလုၵ်ႈလၢင်းဢွၵ်ႇႁူင်းႁဵၼ်းသေ ၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ် ႁႃငိုၼ်းၵေႃႈမီး ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၼမ်ႉၶမ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ယၢမ်းလဵဝ် တေလႆႈဝႃႈ ၵမ်ႈၼမ် ၸဵမ်ပေႃႈမႄႈ လႄႈ လုၵ်ႈ ႁဵၼ်း ဝူၼ်ႉၵႂင်တႃႇပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇလုၵ်ႈလၢင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇတႄႉတႄႉ။ တႄႇဢဝ်လုၵ်ႈႁဵၼ်း ၸၼ်ႉငဝ်ႈတေႃႇထိုင် ၸၼ်ႉၵၢင် – ၸၼ်ႉသုင် သဵၼ်ႈတၢင်းတၼ်ႁင်းၽႂ်မၼ်း။ ဢၼ်သိုၵ်းတဢၢင်း ၶဝ် တေမႃးပိုတ်ႇသွၼ်ပၼ်ၼႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇႁူႉဝႃႈ တေမီးလွင်ႈႁပ်ႉႁွင်းၸိူင်ႉႁိုဝ်။ ၸွင်ႇၶဝ်မီးလွင်ႈ ၵပ်း သိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇၵၼ်တင်း NUG ႁိုဝ်ၼႆၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶဝ်ဢမ်ႇသပ်းလႅင်းၼႄတႅတ်ႈတေႃး။ ပေႃးၶိုၼ်ႈ ႁဵၼ်းတီႈႁူင်းႁဵၼ်း ဢၼ်သိုၵ်းတဢၢင်းၶဝ်ပၼ်ၼႆႉ လုၵ်ႈႁဵၼ်း တေမီးတိုဝ်ႉတၢင်းၸိူင်ႉႁိုဝ်။ ၸိူဝ်းပွင် ပဵၼ်လႆႈတႄႉ ဢဝ်လုၵ်ႈလၢင်းၶဝ် ၵႂႃႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းၶႄႇ။ ၸိူဝ်းဢမ်ႇပွင်ပဵၼ်လႆႈတႄႉၵေႃႈ ဢမ်ႇႁူႉဢဝ် လုၵ်ႈလၢင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပွႆႇႁဵၼ်းတီႈလႂ်”- ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇသႅၼ်း ဢႃယု 14-15 ၶိုၼ်ႈၼိူဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ ယွၼ်ႉသဵၼ်ႈတၢင်းပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ယုင်ႈ ယၢင်ႈဝႆႉလႄႈ ဢွၼ် ၵၼ်ဢွၵ်ႇႁႃႁဵတ်းၵၢၼ်တၢင်ႇတီႈ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၶဝ်ႈမိူင်းၶႄႇ၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၵႂႃႇတၢင်း မိူင်းမၢၼ်ႈတူင်ႈပဵင်းလႄႈ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်တႆး – ထႆး – မျႃႉဝတီႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ဝူၼ်ႉႁၼ် တႃႇၶၢဝ်းယၢဝ်းၼႆသေ ၼင်ႇႁိုဝ် ပၢႆးပၺ်ႇၺႃး လုၵ်ႈလၢင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေဢမ်ႇၶၢတ်ႇၼႆသေ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ႁႃလၢႆးတၢင်း တႃႇလႆႈၶိုၼ်းႁဵၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း မိူၼ်ၼင်ႇ ႁႂ်ႈၶဝ်ႈတွပ်ႇ GED ( The General Educational Development)။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပႆႇလွတ်ႈတၢင်းမႆႈၸႂ် ယွၼ်ႉဝႃႈ ၶဝ်ႈတွပ်ႇယဝ်ႉၵေႃႈ တႃႇတေ သိုပ်ႇႁဵၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၸိူဝ်းၼႆႉသမ်ႉ တေလႆႈမႆႈၸႂ် တႃႇလူင်းတိုၼ်းပၼ်ထႅင်ႈ။ ယွၼ်ႉၵၢၼ်ႁႃၵိၼ် လဵင်ႉတွင်ႉၵေႃႈ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇမႃးၵူႈမိုဝ်ႉၵူႈဝၼ်း ဝႃႈၼႆ။ တႃႇတေႁႃသူးၵၢၼ်ႁဵၼ်း scholarship သေ ၵႂႃႇသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းတၢင်ႇၸိုင်ႈမိူင်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ယွၼ်ႉ ငဝ်းလၢႆး လၢႆလွင်ႈသေ ၶၢတ်ႇတိုဝ်ႉတၢင်းဝႆႉ။ ၵၢၼ်မိူင်းလူႉ ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်း ၶိၼ်ၽွင်းငမ်းဝၢၼ်ႈ မိူင်းၼႆႉ တုမ်ႉတိူဝ်ႉပၢႆးပၺ်ႇ ၺႃႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၵမ်းသိုဝ်ႈ။ လွင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ထုၵ်ႇလႆႈ လဵပ်ႈႁဵၼ်းသေ ဝူၼ်ႉၶိုင်ပၼ်တႃႇပၢႆးပၺ်ႇ ၺႃႇလုၵ်ႈလၢင်း ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၼမ်ႉၶမ်း လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “လွင်ႈသူးၵၢၼ်ႁဵၼ်း scholarship ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ တႃႇတေၶဝ်ႈထိုင်လုၵ်ႈႁဵၼ်းယၢပ်ႇၼႃႇ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ ၸိူဝ်းပဵၼ်ပေႃႈမႄႈၶဝ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇပွင်ႇၸႂ်ၼိူဝ်လွင်ႈ ၼႆႉ။ တေဢၢၼ်းၸႂ်ႉလုၵ်ႈလၢင်းၶဝ်ၵႂႃႇႁႃႁဵတ်းၵၢၼ်။ သဵၼ်ႈတၢင်းပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ၵူၼ်းၼုမ်ႇတႄႉ တေ ၸူမ်ႁၢႆ ယွၼ်ႉၵၢၼ်ဝၢၼ်ႈၵၢၼ်မိူင်းၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ တီႈတႄႉမၼ်း ၶၢဝ်းၽွင်းၸိူင်ႉၼႆ ႁဝ်းၶႅၼ်းလူဝ်ႇ ပၼ်ႁႅင်းၵူၼ်းၼုမ်ႇ ပူၵ်းပွင်ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇၶဝ်ယဝ်ႉ ၼင်ႇႁိုဝ် တေတမ်းၸႂ်လႆႈ ၼႂ်းၽဝၸူဝ်ႈပၢၼ်ၶဝ်”- ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းၼမ်ႉၶမ်း ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ဢဝ်လုၵ်ႈလၢင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵႂႃႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းဝႆႉတီႈ လႃႈသဵဝ်ႈ၊ မူႇၸေႊ၊ မၢၼ်ႈမေႃႇ ၊ ပၢင်ႁူႈ (ပၢင်ႇဢူႈလူင်) ၊ ဝဵင်းလိူဝ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈၶဝ်ႈ ႁဵတ်းၵၢၼ် တၢင်းၸေႊၵဝ်ႇ၊ မိူင်းမၢဝ်း၊ မိူင်းၶွၼ် ၼႂ်းဢိူင်ႇတႂ်ႈၶူင်း ၸိုင်ႈမိူင်းၶႄႇ။ မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈ ၺႃး ပလိၵ်ႈၶႄႇ တီႉၺွပ်းသေ မႃးပွႆႇၶိုၼ်းတၢင်းမူႇ ၸေႊ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈမီး။ ၾၢႆႇပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ဢၼ်သိုၵ်းတဢၢင်း ၶွတ်ႇၽွတ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉ ႁွင်ႉမေႃသွၼ်ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၼမ်ႉၶမ်းသေ ဢုပ်ႇလၢတ်ႈလွင်ႈ တႃႇပိုတ်ႇသွၼ်ႁူင်းႁဵၼ်း ႁူဝ်လိူၼ်ၼႆႉ။ ဢၼ်တေပိုတ်ႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ၵႂႃႇၼႆႉ ပဵၼ်ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉဢွၼ် (အမ က) မၢႆ 1 ၊ 2 ၊ 3 လႄႈ ၸၼ်ႉသုင် မၢႆ 1 ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ ႁူင်းႁဵၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ မီးထိုင်ၸၼ်ႉသုင် ဝႃႈၼႆ။ ၶူဝ်းႁူင်းႁဵၼ်းတႄႉ တေလႅၵ်ႈပဵၼ်သိူဝ်ႈၶၢဝ် သိၼ်ႈလမ်ၵူၼ်လမ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်းပိုၼ်ႉတီႈတႄႉ ဢမ်ႇႁတ်းဝႆႉဝၢင်းၸႂ် ငဝ်းလၢႆးၵၢၼ်သိုၵ်း ၵၢၼ်မိူင်း။ လွမ်ၵူဝ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်မၢၵ်ႇမႃးပွႆႇသႂ်ႇ တီႈႁူင်းႁဵၼ်း – မႄႈလုၵ်ႈႁဵၼ်း ၼမ်ႉၶမ်းၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈ။

['ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ', 'ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-06T13:08:29

https://shannews.org/archives/52673

ၸဝ်ႈၼႃးမိူင်းမိတ်ႈ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇႁႅင်း ယွၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵၢင်မၢၵ်ႇမႅင်း ၸွမ်းလႅၼ်ၼႃးၼမ်

ၸဝ်ႈၼႃးမိူင်းမိတ်ႈ ဢွၼ်ၵၼ်ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ ဢမ်ႇႁတ်းၵႂႃႇတဵင်ၽၢႆ လၢင်းႁွင်ႈၼမ်ႉ ၵူဝ်ၽႃႇၺႃး မၢၵ်ႇမႅင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈတႅၵ်ႇသႂ်ႇ ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ပဵၼ်ၶၢဝ်းၸဝ်ႈၼႃး လူဝ်ႇႁၢင်ႈႁႅၼ်း တဵင်ၽၢႆ၊ လၢင်းႁွင်ႈ တႃႇၽုၵ်ႇသွမ်ႈၶဝ်ႈယဝ်ႉလႄႈ ၵူၼ်း ဝၢၼ်ႈၶိူဝ်းၼိမ်း (ဝၢၼ်ႈတူဝ်းပိၼ်ႇ) တင်း ဝၢၼ်ႈတွင်ႇၵႅင်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းမိတ်ႈ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ဢွၼ်ၵၼ်ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇ ၽိုတ်ႇလိူဝ်ႁႅင်း ယွၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵၢင်မၢၵ်ႇမႅင်းဝႆႉ ၸွမ်းလႅၼ်ႁူဝ်ႉတပ်ႉၶဝ် ဢၼ်တိတ်းၸပ်းလႅၼ်ၼႃး ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းမိူင်းမိတ်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ်ၵၢင်ဝႆႉ မၢၵ်ႇၸွမ်းလႅၼ်ႁူဝ်ႉတပ်ႉၶဝ် ဢၼ် တိတ်းၸပ်း ၼႃး ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈတူဝ်းပိၼ်ႇလႄႈ ဝၢၼ်ႈတွင်ႇၵႅင်း။ ၵမ်းၼႆႉ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ တေတဵင်ၽၢႆ ၊ လၢင်း ႁွင်ႈၼမ်ႉၼႃးၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈ ယွၼ်ႉၶဝ်ၵၢင်မၢၵ်ႇဝႆႉၸွမ်းလႅၼ်ႁူဝ်ႉၶဝ်လႄႈ ၶဝ်ဢမ်ႇပၼ် ၸဝ်ႈၼႃးၵႂႃႇ တဵင်ၽၢႆ လၢင်းႁွင်းၶႃႈဢေႃႈ”- ဝႃႈ ၼႆ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပၼ်ၾၢင်ႉထိုင် ၸဝ်ႈၼႃးဝႃႈ ယႃႇၵႂႃႇတဵင်ၽၢႆ ၊ လၢင်းႁွင်ႈ သင်ဝႃႈ ပဵၼ်မႃး တေ ဢမ်ႇဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းလႆႈ ဝႃႈၼႆ။ “ႁဝ်းၶႃႈ ၸဝ်ႈၼႃးတႄႉ ယၢပ်ႇဢေႃႈ မိူဝ်ႈၽွင်းပၢင်တိုၵ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်ၵူဝ်သေ ၵၢင်ဝႆႉၸွမ်းလႅၼ်ႁူဝ်ႉၶဝ် ၼမ်ၼႃႇ ၶဝ် ၵေႃႈ ဢမ်ႇတွင်းတီႈမၼ်းလႆႈယဝ်ႉၼႆဢေႃႈ ၸုမ်းၵၢင်သမ်ႉ ၸုမ်းၼိုင်ႈ။ ၸုမ်းဢၼ်ယူႇသဝ်း ပႂ်ႉတပ်ႉယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉသမ်ႉ ၸုမ်းၼိုင်ႈ။ ၸုမ်းၼႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇႁတ်းၵႂႃႇၸမ်ၵွၼ်ႇၶႃႈဢေႃႈ”- ၵူၼ်းမိူင်း မိတ်ႈ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ယွၼ်ႉဝႃႈ မႃ၊ ဝူဝ်း၊ ၵႂၢႆး ၵႆႉတဝ်ၽႃႇၺႃး ယဝ်ႉၵေႃႈ ၵိင်ႇမႆႉ ၵႆႉႁၵ်းတူၵ်းသႂ်ႇလႄႈ မၢၵ်ႇၵႆႉ တႅၵ်ႇမႃး 2-3 ၵမ်းယဝ်ႉ။ ပေႃးတႅၵ်ႇ ၼိုင်ႈၵမ်းၸိုင် မၢၵ်ႇၼၼ်ႉ တေတႅၵ်ႇၶိူဝ်းၵၼ် 3-4 လုၵ်ႈ – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ မိူင်းမိတ်ႈလၢတ်ႈ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ႁိူၼ်းယေးၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ဢၼ်ၺႃးၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇသေ ထုၵ်ႇၾႆးမႆႈ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မိူၼ် ၼင်ႇ – ပွၵ်ႈႁွင်ႇ၊ ပွၵ်ႉၸၢၼ်း ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၵမ်ႈၼမ်ပွႆႇဝႆႉၸိူင်ႉၼၼ်သေ ပႆႇႁတ်းပွၵ်ႈမႃးၵေႃႈ တိုၵ်ႉမီးၼမ်။ ၵၢတ်ႇၽၵ်း ၶဵဝ်တႄႉ ပိုတ်ႇယူႇၵူႈဝၼ်း တႄႇယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 7 မူင်းထိုင် 10 မူင်းၵၢင်ၼႂ် ၶၢဝ်း တၢင်း 3 ၸူဝ်ႈမူင်း ၼႆယဝ်ႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ လိူဝ်ႁႅင်းထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈသမ်ႉ လွင်ႈၵၢၼ်ၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ယွၼ်ႉလႅင်းၾူၼ်းၵႆႉၶၢတ်ႇ မိူၼ်ၼင်ႇ – Ooredoo ၊ MPT လႄႈ Mytel ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇပိုၼ်ႉတီႈ မိူင်းမိတ်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “တီႈမိူင်းမိတ်ႈၼႆႉ ၶဝ်ၵႆႉပိၵ်ႉလႅင်းၾူၼ်းၼႃႇ၊ ပေႃးပိုတ်ႇပၼ် Ooredoo သမ်ႉပိၵ်ႉ MPT, Mytel ပေႃးပိုတ်ႇ Mytel သမ်ႉဢိုတ်း MPT ၸိူင်ႉၼႆ မိူဝ်ႈလဵဝ် ၵူၼ်းမိူင်းၼႆႉ လႆႈမီးၵၢတ်ႇၾူၼ်း ၸေးမဵဝ်းမၼ်းယဝ်ႉၶႃႈ။ ဢၼ်ၼိုင်ႈၸႂ်ႉဢမ်ႇလႆႈၵေႃႈ လႆႈၸႂ်ႉထႅင်ႈ ၼိုင်ႈ ၸိူင်ႉၼၼ်ဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 18/01/2024 တေႃႇထိုင် ဝၼ်းတီႈ 25/02/2024 ၼႆႉ သိုၵ်းၶၢင် KIA တင်း ၸုမ်းၵႅတ်ႇၶႄၵူၼ်းမိူင်း PDF ႁူမ်ႈၵၼ်လေႃႇတိုၵ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း မႃးႁၢဝ်ႈႁႅင်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းလႆႈပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၼပ်ႉမိုၼ်ႇ ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 27/02/2024 ၼၼ်ႉ ၵဝ်ႉငဝ်ႈသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း ၸိုင်ႈတႆး ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ဢွၵ်ႇမႃးဝႃႈ – သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ်တိုၵ်း ဢဝ်ၵွင်ႈလူင်ယိုဝ်း ၼႂ်းမူႇဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းသေ တုမ်ႉတိူဝ်ႉၵူၼ်းမိူင်းလူႉတၢႆ 27 ၵေႃႉ၊ မၢတ်ႇၸဵပ်း 12 ၵေႃႉလႄႈ ဢဝ်ၾႆးၸုတ်ႇၽဝ်ႁိူၼ်းၵူၼ်း ဝၢၼ်ႈထႅင်ႈ 150 လင်ပၢႆ ဝႃႈၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2024-05-09T16:00:00

https://shannews.org/archives/52668

ထႆးတေပဵၼ်မႃး မိူင်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ဢၼ်မၵ်းမၼ်ႈ ပၼ်ၶႂၢင်ႉယိင်းႁၵ်ႉယိင်း ၸၢႆးႁၵ်ႉၸၢႆး ၵူပ်ႉ ၵူႈၵၼ် ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် ၼႂ်းၵုၼ်ၶဵဝ်ဢေႊသျိူဝ်ႊ

ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၵုၼ်ၶဵဝ်ဢေႊသျိူဝ်ႊၼႆႉ မိူင်းထႆး ၸၢင်ႈပဵၼ်မိူင်းဢၼ်မီး ပၵ်းပိူင်ပၼ်သုၼ်ႇ ယိင်းႁၵ်ႉယိင်း ၸၢႆးႁၵ်ႉၸၢႆးၶဝ် ၵူပ်ႉၵူႈသွၼ်ႉမိင်ႈၵၼ် ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ သုၼ်ႇလႆႈၵူပ်ႉၵူႈ ၽဵင်ႇပဵင်းၼႆႉ သၽႃးလၢင်ႈ မိူင်းထႆး 415 တီႈၼင်ႈၼၼ်ႉ လႆႈ တၢင်းၵမ်ႉထႅမ်တႃႇ 400 တီႈၼင်ႈလႄႈ ပွင်ႇဝႃႈ လႆႈလွင်ႈၵမ်ႉထႅမ် တီႈပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်း ၸုမ်းယႂ်ႇဝႆႉ။ ၸွမ်းၼင်ႇ ပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ ဢၼ်ၼႆႉသေ ၵူၼ်းမိူင်းထႆးၵေႃႈ – လွင်ႈတႄႇၼႃႈႁိူၼ်း ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇ တၢပ်ႈလူဝ်ႇပဵၼ်ၸၢႆးလႄႈ ယိင်းၵူၺ်းယဝ်ႉ- မၢႆထိုင်ဝႃႈ ၼႂ်းၵႄႈၵၢင်ၵူၼ်းသွင်ၵေႃႉၼႆၵူၺ်းယဝ်ႉ – ဝႃႈၼႆ။ တႃႇတေဢဝ် ပၵ်းပိူင်သုၼ်ႇလႆႈလွင်ႈတႄႇၼႃႈႁိူၼ်းၼႆႉ သႂ်ႇတီႈၼႂ်းပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တေလႆႈ ဢဝ် ၶေႃႈၵမ်ႉထႅမ် မၵ်းမၼ်ႈ တီႈသၽႃးၼိူဝ် မိူင်းထႆးလႄႈ တီႈၸဝ်ႈမုၼ်ယႂ်ႇၶုၼ်ႁေႃၶမ်းထႆးသေၵွၼ်ႇ။ ဝၢႆးလင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ တေလႆႈသိုပ်ႇပႂ်ႉထႅင်ႈ ၶၢဝ်းတၢင်း 4 လိူၼ် ၸင်ႇတေၸၢင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်း ပၵ်းပိူင်ဢၼ် ၼႆႉၵႂႃႇလႆႈ။ မုင်ႈမွင်းဝႆႉဝႃႈ ၼႂ်းပီ 2024 ၸမ်သဵင်ႈၼႆႉ တေၸၢင်ႈမၵ်းမၼ်ႈ ပၵ်းပိူင်ဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်း ၵၢၼ်ယူႇ – ဝႃႈၼႆ ။ သင်ဝႃႈ ပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈဢၼ်ၼႆႉ ထုၵ်ႇမၵ်းမၼ်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ၵႂႃႇယဝ်ႉၸိုင် ၵူႈႁၵ်ႉယိင်းတေႃႇယိင်း ၊ ၸၢႆးတေႃႇၸၢႆး တေမီးသုၼ်ႇၵိၼ်ၶႅၵ်ႇ ၵူပ်ႉၵူႈၵၼ်ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်သေ တေမီးသုၼ်ႇလႆႈပဵၼ် ပေႃႈမႄႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ မိူၼ်ၵူၼ်းတၢင်းၸိူဝ်း ဢၼ်ၵႂႃႇၸွမ်းသၽႃႇဝၼၼ်ႉယူႇ- ဝႃႈၼႆ ။ မိူၼ်ၼင်ႇ သုၼ်ႇပုတ်ႈႁပ်ႉ ဢမူၺ်ႇၶူဝ်းၶွင်လႄႈသင် ၵေႃႉႁူမ်ႈၽၢၵ်ႈၼႃႈႁိူၼ်းၸွမ်းၼၼ်ႉ မီးတၢင်းပဵၼ် ဝႆႉၸိုင် ပၼ်ၶႂၢင်ႉမီးသုၼ်ႇယူတ်းယႃတူဝ် ၽဵင်ႇပဵင်းမိူၼ်ၵၼ် တၢင်းၵူၼ်းတၢင်ႇၵေႃႉလႆႈယူႇ – ဝႃႈၼႆ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၸွမ်းၼင်ႇပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈသေ ၵူႈႁၵ်ႉ ယိင်းတေႃႇယိင်း ၊ ၸၢႆးတေႃႇၸၢႆးၼႆ့ မီးသုၼ်ႇၵိူတ်ႇလဵင်ႉ လုၵ်ႈလႆႈ။ ၵဵပ်းလဵင်ႉလုၵ်ႈလႆႈ လူၺ်ႈပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵေႃႇမတီႇ ၾၢႆႇပၵ်းပိူင်ပၼ် ၶႂၢင်ႉ ၵူၼ်းငႅင်ႈလဵဝ်ၵၼ် ၵူပ်ႉၵူႈၵၼ် ပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ်ဝႃႈ – တီႈၶေႃႈၵႂၢမ်းဝႃႈ ပေႃႈ/ မႄႈၼၼ့် ႁႂ်ႈပိၼ်ႇၸႂ်ႉ ပဵၼ် ၽူႈၵုမ်းထိင်း (ၽူႈပူၵ်ႇၶွင်း) – ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉတႄႉ သၽႃးလၢင်ႈ မိူင်းထႆး ဢမ်ႇယွမ်း ႁပ်ႉၵမ်ႉထႅမ် ၸွမ်း ။ ၸိုင်ႈမိူင်းဢၼ်မၵ်းမၼ်ႈ ပၼ်ၶႂၢင်ႉ ယိင်းတေႃႇယိင်း ၊ ၸၢႆးတေႃႇၸၢႆး ၵိၼ်ၶႅၵ်ႇၵူပ်ႉၵူႈၵၼ်လႆႈ ပဵၼ်တၢင်း ၵၢၼ်ၼႆႉ တီႈၼႂ်းၵုၼ်ၶဵဝ်ဢေႊသျိူဝ်ႊ မီးမိူင်းထႆဝၼ်းလႄႈ မိူင်းၼီႇပေႃး ။ မိူင်းထႆးသမ့် တေပဵၼ်မႃး မိူင်း ထီႉ 3 ။ တီႈမိူင်းထႆးၼႆႉ တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းမီးၸႂ် ဢၼ်ပိူင်ႈၵၼ်တင်းငႅင်ႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉတႄႉ မၢႆမီႈပၵ်းပိူင်လႄႈ သုၼ်ႇလႆႈမၼ်း မီးဝႆႉၼႂ်းလၵ်းမိူင်း ပၼ်ၸဵမ်လႂ်ယဝ်ႉသေတႃႉ ပၵ်းပိူင်တွၼ်ႈတႃႇ ၸိူဝ်းၶဝ်ၵူပ်ႉၵူႈ တႄႇ ၼႃႈႁိူၼ်းၼႆႉတႄႉ ၸင်ႇႁႃလႆႈမႃးဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ် ၵမ်းၼႆႉၵူၺ်း။ ၵူၼ်းတင်းၼမ် ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ် ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ မိူင်းထႆးၼႆ့ ပဵၼ်ပိုၼ့်တီႈ ဢၼ်လီသုတ်း တွၼ်ႈတႃႇၵူႈႁၵ်ႉယိင်းတေႃႇယိင်း ၸၢႆးတေႃႇၸၢႆးၶဝ် တေမႃးၵူပ်ႉၵူႈၵိၼ်ၶႅၵ်ႇတႄႇၼႃႈႁိူၼ်းၵၼ် ၼႆ လူးၵွၼ်ႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းငႅင်ႈလဵဝ်ၵၼ် တေမီးသုၼ်ႇ ၵူပ်ႉၵူႈၵၼ်လႆႈ ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ မိူင်း ထႆး လႆႈၶတ်းၸႂ် တေႃႇသူႈမႃး ၶၢဝ်းႁိုင်။ တႃႇတေမၵ်းမၼ်ႈ ပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈဢၼ်ၼႆ့ ႁႂ်ႈပေႃးၶဝ်ႈတၢင်းၵၢၼ် ၼၼ့်ၵေႃႈ မိူင်းထႆး လႆႈၶတ်းၸႂ်မႃး ႁိုင်ၶၢဝ်းတၢင်း 10 ပီပၢႆ ။ တႃႇတေမၵ်းမၼ်ႈ ပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈဢၼ်ၼႆႉ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်း ၵူၼ်းမိူင်းၵမ်ႈၼမ် ဢွၼ်ၵၼ်ႁၼ်လီ ၵမ်ႉ ထႅမ်ၸွမ်းယူႇသေတႃႉ ဢမ်ႇလႆႈလွင်ႈဢွင်ႇမၢၼ်မႃး။ ၸွမ်းၼင်ႇ သဵၼ်ႈမၢႆ ဢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆး ၵဵပ်းဝႆ့ မိူဝ်ႈပီ 2023 ၼၼ်ႉသေ ႁူဝ်ၼပ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းတႃႇ 96.6% ၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်မုင်ႈမွင်း ၶႂ်ႈႁႂ်ႈယိင်းတေႃႇယိင်း ၊ ၸၢႆးတေႃႇၸၢႆး ၵူပ်ႉၵူႈၵၼ်လႆႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်။ မိူဝ်ႈပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ပီ 2023 ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉၵေႃႈ ပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်း မိူင်းထႆး ၵမ်ႈၼမ် ဢွၼ်ၵၼ် ပၼ်ၵႂၢမ်း မၼ်ႈဝႆ့ဝႃႈ တေၶတ်းၸႂ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈလွင်ႈယိင်းတေႃႇယိင်း ၊ ၸၢႆးတေႃႇၸၢႆး ၵူပ်ႉၵူႈ ၵိၼ်ၶႅၵ်ႇၵၼ်ၼႆႉ ၶဝ်ႈပဵၼ် တၢင်းၵၢၼ် ၊ ႁႂ်ႈၵူၼ်းတင်းၼမ် ယွမ်းႁပ့်မၵ်းမၼ်ႈ ။ ၸွမ်ၽွင်းလူင် သဵတ်ႇထႃ ထဝီႊသိၼ်ၵေႃႈ ဝၢႆးသေ လႆႈႁပ်ႉတၼ်းႁဵင်း ၼႂ်းလိူၼ်သႅပ်ႊထႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ပီ 2023 ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ လႆႈႁၼ်ၵမ်ႉထႅမ် ပၼ်ႁႅင်း ၸွမ်း လွင်ႈၼႆႉတႄႉတႄႉ ဝႃႈဝႃႈ ။ ၼႂ်းလိူၼ်တီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ပီ 2023 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈ ယိင်းတေႃႇယိင်း ၊ ၸၢႆးတေႃႇၸၢႆး ၵူပ်ႉၵူႈ ၵၼ်ၼႆႉသေ လႆႈတၢင်ႇပိူင်ႇယုၵ်းယၢင်ႇၵႂႃႇတီႈ သၽႃးမိူင်းထႆး တႃႇ 4 ဢၼ် ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ တႃႇဢၼ်ၼိုင်ႈ ၼႆႉ လုၵ့်တီႈ ၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ သဵတ်ႇထႃ သေတၢင်ႇၵႂႃႇ ။ ဢၼ်ၵိုတ်းလိူဝ်ထႅင်ႈ 3 ဢၼ်သမ်ႉ လုၵ့်တီႈ ပႃႊတီႊ ၾၢႆႇသၢၼ်ၶတ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼၼ်ႉသေ တၢင်ႇၵႂႃႇ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ လႆႈဢဝ်ပိူင်ယုၵ်းယင်ႇ မၢႆမီႈ 4 ဢၼ်ၼႆႉ မႃးႁူမ်ႈၵၼ်ပဵၼ် ဢၼ်လဵဝ်သေ ယူႇတီႈ သၽႃးလၢင်ႈ မိူင်းထႆး ၸင်ႇၵမ်ႉထႅမ် မၵ်းမၼ်ႈ မိူဝ်ႈ ဝၼ်းတီႈ 27 လိူၼ်မၢတ်ႊၶျ် ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ။ ၸိုင်ႈမိူင်း ၼႂ်းၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၵုၼ်ၶဵဝ်ဢေႊသျိူဝ်ႊၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် ယင်းတိုၵ်ႉမၢႆဝႃႈ ယိင်းတေႃႇယိင်း ၸၢႆးတေႃႇၸၢႆးႁၵ်ႉၵၼ် ၵူပ်ႉၵူႈပဵၼ်ႁိူၼ်းၵၼ်ၼႆႉ ၽိတ်းပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ ၼႆယူႇ။ ဢၢင်ႈဢိင် – BBC

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ']

2024-05-14T08:00:00

https://shannews.org/archives/52661

မၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ်လႄႈ မၢၵ်ႈၵွင်ႈၸိုၼ်းယၢမ်း တုမ်ႉတိူဝ်ႉၵူၼ်းမိူင်းၼမ်မႃး လိူဝ်ၵူႈပီ 3 ပုၼ်ႈ

ဝၢႆးလင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းမႃးၼႆႉ ၵၢၼ်မိူင်းၵၢၼ်သိုၵ်း ဢမ်ႇၼိမ်သဝ်း ပၢင် တိုၵ်းပဵၼ်ၵႂႃႇၵူႈတီႈ ၵူႈဝၼ်း ဢမ်ႇထၢတ်ႇပတ်းပိုၼ်ႉတူဝ်ႈမိူင်း၊ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸႂ်ႉမၢၵ်ႇမႅင်း ၾင်လိၼ်လူၺ်ႈ ဢမ်ႇဝူၼ်ႉထိုင်ၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်း ၾင်လိၼ် ၵေႃႈ ၼမ်မႃးလိူဝ်ၵဝ်ႇၵူႈမိုဝ်ႉၵူႈဝၼ်း။ ဢၼ်ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်း ၾင်လိၼ်သေ ပဵၼ်ၽေးတုမ်ႉ တိူဝ်ႉထိုင်တၢႆၼႆႉ မိူင်းတႆးၼမ်သုတ်းထီႉသွင် ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် UNICEF ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ၼႂ်းပီ 2023 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းဢၼ်ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ်သေ မၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆ ၼမ်လိူဝ် ပီ 2022 ၼႆ ၸုမ်း UNICEF ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉမိူဝ်ႈႁူဝ်လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊၼႆႉ ၼင်ႇၼႆ။ မိူဝ်ႈပီ 2022 ၼၼ်ႉၵူၼ်းမိူင်းဢၼ်ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ်သေ မၢတ်ႇၸဵပ်းလႄႈလူႉတၢႆ မီး 390 ၵေႃႉ။ ၼႂ်းပီ 2023 ၼႆႉ မီးထိုင် 1052 ၵေႃႉ။ ၸႅၵ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းတၢႆ 188 ၵေႃႉလႄႈ မၢတ်ႇၸဵပ်း 864 ၵေႃႉ (ၼႂ်းပတ်းပိုၼ်ႉတူဝ်ႈမိူင်း) ၊ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပႃးလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ 59 ၵေႃႉ UNICEF ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉ ၼင်ႇၼႆ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ မၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ် ၼႂ်းသူၼ်ဢွႆႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၼႂ်းဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်တီႈ တိူင်းၸႄႈၵႅင်းၼမ်သုတ်း 35% သေ မိူင်းတႆးတႄႉ ၼမ်သုတ်းထိသွင် မီး 12% ၶွင်ပတ်းပိုၼ်ႉၸိုင်ႈမိူင်း။ ႁၢင်ပီ 2023 ၼၼ်ႉ တီႈတိူင်းၸႄႈၵႅင်း ပၢင်တိုၵ်းၼႂ်းၵႄႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈၸုမ်းသၢၼ်ၶတ်း ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်း ပဵၼ် ႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ ၵမ်ႈၼမ်ပဵၼ်တီႈ ဝဵင်းၵေႃလၢင်းလႄႈဝဵင်းသိူဝ်။ တီႈၼၼ်ႉ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵႂႃႇၵဵပ်းဢဝ်မၢၵ်ႇၵွင်ႈလူင် RPG ဢၼ်ၵိုတ်းဝႆႉၽွင်းပၢင်တိုၵ်းၼၼ်ႉမႃးလဵၼ်ႈလႄႈ တႅၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇ တၢႆထင်တီႈ တင်း 3 ၵေႃႉပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈ။ လွင်ႈၼႆႉၵူၼ်းမိူင်းၵေႃလၢင်းၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ -ၵေႃႉပဵၼ်မႄႈ ဢႃယုတိုၵ်ႉမီး 36 ပီၵူၺ်း။ လုၵ်ႈမၼ်းသွင်ၵေႃႉသမ်ႉ ၵေႃႉၼိုင်ႈဢႃယု 4 ၶူပ်ႇလႄႈ ထႅင်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈ ဢႃယု 16 ၶူပ်ႇဝႃႈၼႆ။ မိူၼ်ၼၼ်ၼင်ႇၵဝ်ႇတီႈဝဵင်းသိူဝ်ၵေႃႈ မိူဝ်ႈၽွင်းလိူၼ်သႅပ်ႊထႅမ်ႊပိူဝ်ႊၼၼ်ႉ လုၵ်ႈဢွၼ်ႈလဵၼ်ႈ မၢၵ်ႇၵွင်ႈဢၼ်ၵိုတ်း ၽွင်းပၢင်တိုၵ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ။ တႅၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇ တၢႆၵေႃႉၼိုင်ႈ မၢတ်ႇၸဵပ်း 6 ၵေႃႉ။ တီႈၸႄႈဝဵင်းၵၢတ်ႇလိုဝ်းလႄႈ ဝဵင်းၵၢၼ်ႉၵေႃး ဢၼ်မီးလႅၼ်ၶႅၼ်ႈတိူင်းၸႄႈၵႅင်းလႄႈ မိူင်းၶျၢင်း ၼၼ်ႉသမ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ်သေ မီးလွင်ႈမၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆ။ ၸုမ်း Chinland Defense Force Kalay Kabaw Gangaw လၢတ်ႈဝႃႈ ဢၼ်ၸႂ်ႉမၢၵ်ႇမႅင်း ၾင်လိၼ်ၼႆႉ မီးသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵူၺ်း။ ၶဝ်ၵႆႉပူၼ်ႉပႅၼ်လႅၼ်ၶႅၼ်ႈပိုၼ်ႉတီႈတပ်ႉၶဝ်သေ ၵႂႃႇႁၢင်ႈ ၵၢင် ထိုင်ပိုၼ်ႉတီႈဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၵႂႃႇမႃး။ပေႃးပဵၼ်မၢၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈႁၢင်ႈၵၢင်ၼႆၶဝ်တေဢဝ်ဢႅပ်ႇၵေႃႇႁူမ်ႇသေႁၢင်ႈၵၢင်ဝႆႉ ၸွမ်းလႅၼ်ႁႆႈလႅၼ်သူၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ – ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းတိူင်းၸႄႈၵႅင်းၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃးဢၼ်ၵႆႉယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ်သေ တၢႆၼႆႉ ၵူၼ်းသိုၵ်းၸုမ်းပိုတ်းယိုဝ်းၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်းၵေႃႈယဵပ်ႇၺႃးသေ မၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆတင်းၼမ် ဝႃႈၼႆ။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ UNICEF ၼႆႉသေ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸွမ်ႁၢၼ် ၸေႃႇမိၼ်းထုၼ်းတႄႉ ဢမ်ႇဢွၵ်ႇမႃးလၢတ်ႈသင်ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်။ ၽူႈပၵ်းတႃပႂ်ႉတူၺ်းၵၢၼ်မိူင်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၽူႈမီးၸၼ်ႉ ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈ တွပ်ႇလၢတ်ႈ ဝႆႉတီႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ RFA ဝႃႈ – ၼႂ်းလွင်ႈၵၢၼ်ၸႂ်ႉမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ်ၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ မီးပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ။ ၶဝ်ႁၢင်ႈၵၢင် ႁိမ်းၶွပ်ႇလႅၼ်တပ်ႉပၢင်သဝ်းၶဝ်ၵူၺ်း။ ၶဝ်ႁွင်ႉဝႃႈ မၢၵ်ႇမႅင်းၼႂ်းၶွ ပ်ႇၶဵတ်ႇ။ ပေႃးပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းမႃးလွင်ႈႁၢင်ႈၵၢင်မၢၵ်ႇမႅင်းၼႆႉမၼ်းတိုၼ်းမီး။ ၵွပ်ႈၼႆဢၼ် ထုၵ်ႇၼႄးၼႆႉပဵၼ် ၸုမ်သိုၵ်း PDF ၵူၺ်း၊ ၶဝ်ၼႆႉဢမ်ႇမီးမၢႆမီႈၶွပ်ႇၶဵတ်ႇ။ ဢမ်ႇမီးပိုၼ်ႉႁူႉလွင်ႈ မၢၵ်ႇမႅင်း။ ၶႂ်ႈႁၢင်ႈၵၢင်တီႈလႂ်ၵေႃႈႁၢင်ႈၵၢင်လူင်ၵႂႃႇ- ဝႃႈၼႆ။ တိူင်းၸႄႈၵႅင်းၼႆႉမီးပီႈၼွင်ႉတႆးလႅင် တႆးၼႂ်း လႄႈတႆးၶမ်းတီႈယူႇၼမ်။ မိူၼ်ၼင်ႇတီႈပဵၼ် ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်ႁႅင်း တိူင်းၸႄႈၵႅင်းတွၼ်ၼိူဝ်လႄႈလႅၼ်ၶႅၼ်ႈ မိူင်းၶျၢင်းၸိူဝ်း ၼႆႉပဵၼ်တီႈယူႇ ပီႈၼွင်ႉတႆးလွၼ်ႉလွၼ်ႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇၵေႃႈ ၼႂ်းႁၢင်ပီ 2023 ၼႆႉ ၸုမ်းသိုၵ်းဢူၺ်းလီ 3 ၸုမ်း ယိုဝ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁၢဝ်ႈႁႅင်းၼႂ်း 14 ၸႄႈဝဵင်း။ ဝၢႆးလင်သဵင်ၵွင်ႈယဵၼ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ ဢၼ်မၢတ်ႇ ၸဵပ်းလူႉတၢႆယွၼ်ႉမၢၵ်ႇမႅင်းလႄႈမၢၵ်ႇၵွင်ႈၸိုၼ်းယၢမ်း ဢၼ်ဢမ်ႇတႅၵ်ႇသေၵိုတ်းဝႆႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉသမ်ႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းသူၼ်။ လိူၼ်တီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ၽွင်းႁၢင်ပီ 2023 ၼၼ်ႉ ၵူဝ်ႇၵျေႃႇၼု ၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းၼမ်ႉတူႈ ၵႂႃႇတႅပ်းမႆႉ ႁူဝ်ႉၼွၵ်ႈဝၢၼ်ႈ – ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ် ထိုင်တီႈလႆႈတႅပ်းပႅတ်ႈၶႃၶွၼ်ၼိုင်ႈ။ မၼ်းၸၢႆးယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇၼႆႉပဵၼ်တီႈ ႁိမ်းတပ်ႉၵွင် ၶလယ 324 ၼမ်ႉတူႈ ။ ပဵၼ်တီႈဢၼ်သိုၵ်းသွင်ၾၢႆႇ ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ။ ၵူဝ်ႇၵျေႃႇၼု လၢတ်ႈဝႃႈ – ပဵၼ်ႁိမ်းဝၢၼ်ႈၵူၺ်းလႄႈ လီမႆႈၸႂ်ၵူဝ်မီးထႅင်ႈလၢႆလႆၢလုၵ်ႈသေ ၵူဝ်တၢင်ႇၵေႃႉမႃးယဵပ်ႇၺႃးထႅင်ႈ။ လႆႈတႅပ်းပႅတ်ႈၶႃၶွၼ်ၼိုင်ႈၼႆႉ ယဵၼ်းပဵၼ်ၵူၼ်းတုၵ်ႉၶိတ ၵႂႃႇ။ ၶႂ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်သင်ၵေႃႈဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းလႆႈလွတ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းလႅဝ်း။ တုမ်ႉတိူဝ်ႉပႃး ပၢႆးၸႂ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်း – ဝႃႈၼႆ။ ၸုမ်းပၼ်တၢင်းႁူႉၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈမၢၵ်ႇမႅင်းတူၵ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ – တင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈၸုမ်း သၢၼ်ၶတ်း တင်းသွင်ၸုမ်း ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်တီႈလႂ်ၵေႃႈ ၸႂ်ႉမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ်တေႃႇၵၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ဢမ်ႇဝူၼ်ႉတႃႇၵူၼ်းမိူင်းသေဢိတ်း။ ၵူၼ်းမိူင်းသမ်ႉ တၢင်းႁူႉလွင်ႈမၢၵ်ႇမႅင်း လဵၵ်ႇဢေႇႁႅင်း ၼႃႇလႄႈ ဢၼ်လႆႈမၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆယွၼ်ႉမၢၵ်ႇမႅင်း ၼမ်- ဝႃႈၼႆ။ ဝၢႆးလင်ၼႆႉ လွင်ႈပၼ်တၢင်းႁူႉမၢၵ်ႇမႅင်းလႄႈမၢၵ်ႇၵွင်ႈၸိုၼ်းယၢမ်းၵေႃႈ ႁဵတ်းၼိူဝ်ဢွၼ်ႊလၢႆႊ ၵမ်ႈၼမ်လႄႈ ဢမ်ႇတူဝ်ႈထိုင်လႆႈၵူႈဝၢၼ်ႈ ၵူႈယွမ်ႇ။ ဢမ်ႇၶိုဝ်းယမ်ပဵင်းတူဝ်လူင်း ပိုၼ်ႉတီႈ သေပၼ်တၢင်းႁူႉ။ဢမ်ႇဝႃႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵူၺ်း မၢင်တီႈၼႆႉ ၵူၼ်းလူင်ယင်း ဢဝ်မႃးလဵၼ်ႈသေ တႅၵ်ႇသႂ်ႇၵေႃႈမီး ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဢမ်ႇႁူႉၽေးဢၼ်လီၵူဝ်လွင်ႈမၢၵ်ႇၵွင်ႈၸိုၼ်းယၢမ်း- ၸုမ်းပၼ်တၢင်းႁူႉ လွင်ႈမၢၵ်ႇမႅင်းလၢတ်ႈထႅင်ႈၼင်ႇၼႆ။ ဢၼ်တုမ်ႉတိူဝ်ႉယွၼ်ႉၽေးမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ်ၼႆႉ ၼွၵ်ႈလိူဝ်တိူင်းၸႄႈၵႅင်းလႄႈ မိူင်းတႆး ၼမ်သေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ်မိူင်းယၢင်းလႅင်၊ ၶျၢင်း၊ ၶၢင်၊ တႃႈၵုင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈမီး ၸုမ်း UNICEF ဢၼ်ၸွႆႈထႅမ်တူၺ်းလူပၼ်လုၵ်ႈ ဢွၼ်ႇၼၼ်ႉ တႅမ်ႈသႂ်ႇဝႆႉပႃးၼႂ်းၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၶဝ်ၼင်ႇၼႆ။ ၼွၵ်ႈလိူဝ်တိူင်းၼေႇပျီႇတေႃႇထၢၼ်တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈယဝ်ႉ ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈပတ်းပိုၼ်ႉၵူႈၸႄႈမိူင်း လႄႈၵူႈတိူင်းၼႆႉ မီးလွင်ႈမၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆယွၼ်ႉမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ် လႄႈမၢၵ်ႇမိုဝ်ႈၸိုၼ်း ယၢမ်း ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်း။မိူင်းမၢၼ်ႈၵေႃႈၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းမိူင်းဢၼ်ထူပ်းၽေး မၢၵ်ႇမႅင်းႁၢႆႉႁႅင်း မိူင်း ၼိုင်ႈၼႂ်း လုမ်ႈၾႃႉယဝ်ႉ ၼႂ်းလိၵ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၼၼ်ႉ ၸီႉၸမ်ႈဝႆႉပႃးၼင်ႇၼႆ။ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇတင်းမူတ်းၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်ၸႂ်ႉမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ် လူၺ်ႈဢမ်ႇဝူၼ်ႉ ၼႃႈ ဝူၼ်ႉ လင်။ ၸုမ်းၸႂ်ႉမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၸုမ်ဢၼ်ပူၼ်ႉပႅၼ် ပၵ်းပိူင် လွင်ႈဢီး လူၸွႆႈ ထႅမ်ၵူၼ်း တေႃႇၵူၼ်းၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း၊ ပဵၼ် ဢၼ်လီသႄႉသွမ်းသၢၼ်ၶတ်းတႄႉတႄႉ – ထတ်းသၢင် ဝႆႉပႃးၼင်ႇၼႆ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈတင်းတိုၵ်းသူၼ်း ၸီႉၸမ်ႈဝႃႈ ၸုမ်းၵဵဝ်ႇၶွင်ႈပၢင်တိုၵ်းၵူႈမူႇၸုမ်းထုၵ်ႇလီ ၵိုတ်းလွင်ႈ ၸႂ်ႉ မၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ်သေ ထုၵ်ႇလီသႂ်ႇၸႂ်ၸွႆႈၽဵဝ်ႈပၼ်မၢၵ်ႇၵွင်ႈၸိုၼ်းယၢမ်းဢၼ်ၵိုတ်းဝႆႉ ၽွင်းပၢင်တိုၵ်းသေဢမ်ႇတႅၵ်ႇ ဢၼ်ၸၢင်ႈပဵၼ်ၽေးတေႃႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇလႄႈၵူၼ်းမိူင်းၼၼ်ႉ ဝႆးဝႆး – ဝႃႈၼႆ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ']

2024-05-13T08:00:00

https://shannews.org/archives/52658

ပၢင်တိုၵ်း သိုၵ်းၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ

ပၢင်တိုၵ်းၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ လူၺ်ႈၶၢဝ်ႇဢၼ်ၽိူၺ်ၽႄႈဢွၵ်ႇ သူႇသၢႆတႃၸၢဝ်းလူၵ်ႈ တူၺ်းမိူၼ်ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဝႅၵ်ႇႁပ်ႉၵၢၼ် ထုၵ်ႇၾၢႆႇလုၵ်ႉၾိုၼ်ႉလၢႆၸုမ်း တႅၼ်ႇမင်ႁၢဝ်ႈႁႅင်းၼၵ်းၼႃ သင်ဝႃႈ ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ၶိၼ် ဢၢင်ႈဝႃႈ ပဵၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈယူႇၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလူမ်ႉၵူၼ်ႇပိၼ်ႈပင်း ပဵၼ်ၾၢႆႇၵၢၼ်ႉလူၺ်ႈ ဢဵၼ်ႁႅင်းၵူၼ်းမိူင်းၼႆ ၸိုင် တၵ်းပဵၼ်ၶၢဝ်ႇလီ ဢၼ်တူဝ်ႈလူၵ်ႈပၵ်းတႃ ပႂ်ႉမုင်ႈမွင်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လူၺ်ႈၶၢဝ်ႇ ပၢင်တိုၵ်းဢၼ်ၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈ တူဝ်ႈပတ်းပိုၼ်ႉၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ထႅင်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈႁၢႆးငၢၼ်းဝႃႈ ၸုမ်းသိုၵ်း မၢၼ်ႈမိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ဢိင်ပိုင်ႈဢႃးဝုထ်ႉ(ၵွင်ႈၵၢင်ႇ) ၶိူင်ႈလူင်လၢႆသႅၼ်းၵူႈလွင်ႈ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈမိူင်းမႁႃဢမ်း ၼၢၸ်ႈ မီၶၢဝ်(ရသ်ႉသျိူဝ်ႊ) မႃး ႁူမ်ႈပႃးတင်းၼမ်ႉမၼ်း ၽလင်ႊငၢၼ်း(ႁႅင်းၸိူဝ်ႉၾႆး) တၢင်းလၢႆလႄႈ တၵ်းတေဢမ်ႇဢၢၼ်း ယွမ်းၵၢၼ်ႉငၢႆႈငၢႆႈ။ ၵၢၼ်ပိုတ်ႇပၢင်တိုၵ်း ၵၢၼ်သုၼ်သေ (လူႉသုမ်း) ၶႄးတၵ်းယိုတ်ႈယၢဝ်းၵႂႃႇထႅင်ႈလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈလၢႆၾၢႆႇ ၸိူဝ်းၵဵဝ်ႇ ၶွင်ႈ ဢၼ်မုင်ႈႁႃတၢင်းဢွၵ်ႇလၢႆလၢႆၾၢႆႇ လူၺ်ႈလၵ်းၵၢၼ်ဢၼ်ဝႃႈ ၵၢၼ်သိုၵ်းဢမ်ႇတွၼ်ႉယဝ်ႉ တီႈပၢင်တိုၵ်း မၼ်းတၵ်းတေယဝ်ႉလႆႈၵေႃႈ လူၺ်ႈၼိူဝ်ၽိူၼ်ၵၢၼ်ဢုပ်ႇဢူဝ်း။ မိူဝ်ႈပဵၼ်ၸိူင်ႉၼႆ ထႆးၸၢင်ႈႁႃတၢင်းႁူမ်ႈဝွတ်ႇလပ်းၾႆးပၢင်တိုၵ်းလႆႈ ၼွၵ်ႈသေထႆးတေမီး ၶရေႊၻိတ်ႇ Credit ႁူမ်ႈသၢင်ႈၵၢၼ်ငမ်းယဵၼ် ႁႂ်ႈၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈလႆႈယဝ်ႉ ယင်းမီးၼမ်ႉတွၼ်းၽွၼ်းလႆႈ တေႃႇၸၢတ်ႈ ၸိုင်ႈ မိူင်းထႆးတၢမ်းမႃးၸွမ်းထႅင်ႈလူးၵွၼ်ႇ။ ဢမ်ႇဝႃႈၵၢၼ်ၸတ်းၵၢၼ်ပိုၼ်ႉတီႈ ၵၢၼ်ႁဵတ်းဢွၵ်ႇယႃႈမဝ်းၵမ် ဢၼ်သူင်ႇၶဝ်ႈၼႂ်းမိူင်းထႆး တင်းယၢင်တင် ထိူၼ်ႇလႄႈ ၵိုတ်းယုတ်းၵၢၼ်ၽဝ်ႁႆႈၽဝ်သူၼ် ဢၼ်ၵိူတ်ႇပဵၼ်ၾုၼ်ႇ PM 2.5 ၶဝ်ႈႁူမ်ႇၵုမ်းပဵၼ်မွၵ်ႇၵုမ်ႈတိုပ်း တၼ် ၼႂ်းမိူင်းထႆး ႁူမ်ႈတင်းၽူႈႁႃၵိၼ်လူၺ်ႈ ၵၢၼ်ၽိတ်းၵူတ်းမၢႆတၢင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊ။ ၼႂ်းထႃႇၼ ထႆးမီးလႅၼ်လိၼ်တိတ်းၸပ်းၵၼ်တင်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ယၢဝ်းထိုင် 2 ႁဵင် ၵီးလူဝ်ႊမီႊတိူဝ်ႊ။ သင်ဝႃႈ ထႆး မီးသူၼ်ႇ ၶဝ်ႈၸတ်းၵၢၼ် လူၺ်ႈၵၢၼ်ႁႃတၢင်းဢွၵ်ႇပၼ် ႁႂ်ႈပၢင်တိုၵ်းၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၵိုတ်းလႆႈၸိုင် ထႆးတေမီး တိုဝ်ႉတၢင်းၽွၼ်းလီ တၢမ်းမႃးလႄႈ တေပဵၼ်ၽူလ်ၽွၼ်း ၼမ်ႉတွၼ်းလၢႆလၢႆလွင်ႈ တုမ်ႉယွၼ်ႈလႆယွၼ်ႉမႃးသူႇ ထႆးလႆႈလၢႆတၢင်း။ ထႆးလမ်ႇလွင်ႈတေႃႇ မိူင်းမၢၼ်ႈၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼႆၼၼ်ႉ ႁၼ်လႆႈၸႅင်ႈလႅင်းလူၺ်ႈ ဢၼ်တူဝ်တႅၼ်း မႁႃဢမ်းၼၢၸ်ႈ 2 ၸိုင်ႈမိူင်း တင်းဢမေႊရိၵႃႊလႄႈ ၶႄႇ ဢၼ်ဝိၼ်ၶဝ်ႈမႃးႁူမ်ႈပၢင်ဢုပ်ႇၵိူဝ်းၵုမ် တင်းၸွမ်ၽွင်းလူင်ထႆး သဵတ်ႇထႃ ထဝီႊသိၼ် မိူဝ်ႈပၢႆလိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ ဝၢႆးပၢင်ၵုမ် ယဝ်ႉတူဝ်ႈယဝ်ႉ တင်း 2 ၾၢႆႇ ဢၼ်ပဵၼ် တူဝ်တႅၼ်းမႁႃဢမ်းၼၢၸ်ႈၶဝ် လႆႈပိုတ်ႇဢုပ်ႇဢူဝ်းၵိူဝ်းၵုမ်ၵၼ် ႁင်းၵွႆးထႅင်ႈ တီႈၼႂ်းဝဵင်းလူင်မိူင်း ၵွၵ်ႇ ၸိုင်ႈထႆး။ ၸဵၵ်ႊ သလ်းလိဝႅၼ်ႊ တီႈၵိူဝ်းၵုမ်ၾၢႆႇလွင်ႈမၼ်ႈၼိမ်ယဵၼ် ၶွင်ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈဢမေႊရိၵႃႊလႄႈ ဝင် ဢီႉ လုၵ်ႈ ၸုမ်းၵေႃၵမ်ၵၢၼ်ၵၢၼ်မိူင်း ၽူႈၸတ်းၵၢၼ်ႁွင်ႈၵၢၼ်ၵေႃၵမ်ၵၢၼ် ၵၢင်ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်းၶွင် ပႃႊတီႊၶွမ်ႊမိဝ်ႊ ၼိသ်ႉမိူင်းၶႄႇလႄႈ ၽွင်းလူင်ၼွင်ႈမိူင်း မိူင်းၶႄႇ။ 2 ၸိုင်ႈမိူင်း မႁႃဢမ်းၼၢၸ်ႈ ႁွတ်ႈမႃးဢုပ်ႇၵိူဝ်းၵုမ်တင်း ၸွမ်းၽွင်းလူင်ထႆး သဵတ်ႇထႃ ထဝီႊသိၼ် လၢႆလၢႆ လိူင်ႈ တီႈၼႂ်းမိူင်းထႆး ႁူမ်ႈတင်းမီးပႃး လွင်ႈၵၢၼ်ႁႃတၢင်းဢွၵ်ႇ ပိူဝ်ႈသၢင်ႈငမ်းယဵၼ်ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၸဵၵ်ႊ သလ်းလိဝႅၼ်ႊ တင်း ဝင် ဢီႉ ပိုတ်ႇၵၢၼ်ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် ပိူဝ်ႈၵၢၼ်လူတ်းယွၼ်ႇ လွင်ႈၶတ်းယႅင်ႈၵၼ် ၼႂ်းလူၵ်ႈ (လုမ်ႈၾႃႉ) ႁူမ်ႈပႃးတင်း ၵဵဝ်ႇလွင်ႈၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ။ ဢမေႊရိၵႃႊ မီးလွင်ႈၵိူဝ်းလီတင်းၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းလၢႆၸုမ်း ဢၼ်တိုၵ်ႉၶဝ်ႈတႅၼ်ႇမင်ပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်တင်း သိုၵ်း မၢၼ်ႈယူႇ။ ပုၼ်ႈတႃႇၶႄႇသမ်ႉႁူမ်ႈဝႃႈယၢမ်ႈၸွႆႈထႅမ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈမႃးၼႆၵေႃႈ ပဵၵ်ႉသမ်ႉ ယၢမ်းၼႆႉ ထွႆႁူၼ်ဢွၵ်ႇ ႁၢင်ႇမႃးသေတႃႉၵေႃႈ ယင်းလူလွမ်ငဝ်းလၢႆးၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ (မိူင်းတႆး) ပွတ်းႁွင်ႇၸွမ်းၶွပ်ႇလႅၼ်လိၼ်ဢၼ်တိတ်း ၸပ်းၵၼ် တင်း ၶႄႇ ၼၼ်ႉယူႇ။ တင်း 2 ၸၢတ်ႈမႁႃဢမ်းၼၢၸ်ႈၼႆႉ ႁူမ်ႈဝႃႈပဵၼ်ၵူႈၶႅင်ႇၵၼ်လၢႆလွင်ႈ လၢႆၾၢႆႇ လၢႆပိုၼ်ႉတီႈသေတႃႉ တၢင်ႇၽႂ် တၢင်ႇမၼ်းၵေႃႈ ပိုတ်ႇပၢၵ်ႇလၢတ်ႈဢွၵ်ႇမႃးၸႅင်ႈလႅင်းဝႃႈ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈမီးၵၢၼ်ၵိူတ်ႇလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ပဵၼ်ပိူင်လူင်။ ၵၢၼ်ၸွႆႈထႅမ်ၽူႈၼီၽႆး ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၽၢၼ်ႇပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ တႄႇမႃးတီႈၵၢၼ်ၶဝ်ႈၸွႆႈထႅမ် မိူင်း မၢၼ်ႈ ႁႂ်ႈပေႃးပဵၼ်ပၵ်းပဵၼ်ပိူင်ႁႂ်ႈလီတီႈသုတ်းၼၼ်ႉ လုၵ်ႉတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆးယၢမ်းလဵဝ် ဢၼ်ၼမ်း လူၺ်ႈႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်းလႆႈလဝ်ႈယိုၼ်ႈ “ပိူင်သူၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း” ၵွႆးၵႃႈဢမ်ႇမီးၽႂ်ႁပ်ႉႁွင်းဝႃႈ ၵၢၼ်ၸွႆႈထႅမ် ၸိူဝ်းၼႆႉ တေသူင်ႇထိုင်မိုဝ်းၽူႈလိူတ်ႇမႆႈႁွၼ်ႉၵမ်းသိုဝ်ႈ ၵွပ်ႈဝႃႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆးမုင်းၼႃႈၵၢႆႇၶူဝ်ၵႂႃႇၸူး ၸုမ်းၵႃ ၸၢတ်ႈ (ၸုမ်းၶႂၢႆႇၶႃပႄလႅင်) ပၢႆးတႂ်ႈၵၢၼ်ၵုမ်းၵမ်ၶွင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈပဵၼ်လၵ်း။ ၵမ်မထိၵၢၼ် (Commissioner) ၾၢႆႇလွင်ႈမၼ်ႈၵိုမ်းၼိမ်ယဵၼ်ၸိုင်ႈမိူင်း ၸွမ်းပိူင်ၽႅၼ်ၶွင်ၸၢတ်ႈလႄႈ ၵၢၼ် ယူၵ်ႉမုၼ်းၸိုင်ႈမိူင်း ၸတ်းၵၢၼ်ပၢင်ဢုပ်ႇၶႆႈၵႅၼ်ႇၸိုင်ႈ (International seminar) ၼႂ်းတိုဝ်ႉတၢင်းၶူပ်းၶွပ်ႈ 3 ပီ ၵၢၼ်ႁုပ်ႈယိုတ်းဢမ်းၼၢၸ်ႈၶွင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ။ ၵွႆးၵႃႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈ လိုၼ်း သုတ်း လၢမ်းဝႃႈပဵၼ်ၵၢၼ်ၶွင် NGO ၼႆလႄႈၸင်ႇဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶုၼ်ႇဢူၵ်းၶုၼ်ၸႂ်။ သင်ဝႃႈၶႂ်ႈႁႂ်ႈပၢႆၸၢၼ်း Balcony လွင်ႈသူၼ်ႇလႆႈပဵၼ်ထမ်းၶွင်မၼုသ်း ပဵၼ်သဵၼ်ႈတၢင်းၸူးသူႇလွင်ႈငမ်း ယဵၼ် လူၺ်ႈၼင်ႇတၢင်းၶႂ်ႈလႆႈၶႂ်ႈပဵၼ်ၸိုင် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆးၵိုင်ႇလီမီးလွင်ႈၵၢဝ်ႇၸိူၼ်း(ၽိတ်ႈမွၵ်ႇ) ၽူႈမီး သူၼ်ႇလႆႈသူၼ်ႇသေ(သုမ်း) ၵူႈၾၢႆႇမႃးၼင်ႈဢုပ်ႇၵိူဝ်းၵုမ်လႄႈတူၵ်းလူင်းၵၼ်လူးၵွၼ်ႇဝႃႈ တၵ်းတေမီးၵၢၼ် ယုတ်း ယိုဝ်းၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၵမ်းလဵဝ် ပိူဝ်ႈပိုတ်ႇတၢင်းႁႂ်ႈတၢင်းၸွႆႈထႅမ်သူင်ႇၶဝ်ႈထိုင်လႆႈၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ။ ငဝ်းလၢႆးၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈပဵၼ်မိူင်းဢူၺ်းလီ ၶွင်မိူင်းထႆးလႄႈ မိူဝ်ႈမီးၵၢၼ်တိုၵ်းတေႃးၵၼ်ၵေႃႈ တၵ်း တုမ်ႉယွၼ်ႈလိူတ်ႇမႆႈထိုင်ထႆးယဝ်ႉ သင်ဝႃႈ ပၢင်တိုၵ်းယဝ်ႉတူဝ်ႈ လႆႈဝႆးၵေႃႈ တၵ်းတေပဵၼ်လွင်ႈလီ။ လွင်ႈတၢင်းတႃႇတေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈပၢင်တိုၵ်းယဝ်ႉတူဝ်ႈၼႆႉၵေႃႈမီး 2 တၢင်းၵွႆး တၢင်းၼိုင်ႈၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵၢၼ်ႉ သင် ဝႃႈ ဢမ်ႇယွမ်းၵၢၼ်ႉငၢႆႈငၢႆႈၵေႃႈ တေတိုၵ်းၵၼ်ၵႂႃႇတေႃႇလိူတ်ႈပေႃးၼွင်းထူမ်ႈၽႅၼ်ႇလိၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉၵွႆး။ ထႅင်ႈတၢင်းလိုၼ်းသုတ်းၵေႃႈ တၵ်းလႆႈလိူၵ်ႈႁႃတၢင်း ဢၼ်ယဝ်ႉလူၺ်ႈၵၢၼ်ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်ၼၼ်ႉၵွႆး။ ပၵ်းတႃႇ ပႂ်ႉတူၺ်းတၢင်းဢွၵ်ႇလိူင်ႈၼႆႉဝႆႉ ႁႂ်ႈလီပၢႆးတႂ်ႈတိုဝ်ႉတၢင်းၵၢၼ်ႁဵတ်းသၢင်ႈလႆႈမၢၵ်ႈၼမ်တႃႇထႆး ၵဵဝ်ႇလွင်ႈမိူင်း မၢၼ်ႈ။

['ပွင်ႈၵႂၢမ်း', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း']

2024-05-12T08:00:00

https://shannews.org/archives/52649

ပလိၵ်ႈပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ် (BGP) ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်သင်?

ၵူၼ်းတင်းၼမ် ၸိူဝ်းပႆႇႁူႉ လွင်ႈ BGP သေ တေမီးၵႂၢမ်းထၢမ်ၵၼ်မႃးယူႇ – လွင်ႈဝႃႈ ပလိၵ်ႈပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ် (BGP) ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉပဵၼ်သင်? ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈ တႄႇၶွတ်ႇၽွတ်ႈမီးမႃး မိူဝ်ႈလႂ်? ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး လၢႆဝူင်ႈၼႆႉ သိုၵ်းရၶႅင်ႇ (AA) ၶဝ်ႈတိုၵ်း တပ်ႉပၢင်သဝ်း ပလိၵ်ႈပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ် (BGP – Broder Guard Police) ဢၼ်ယူႇၾၢႆႇတႂ်ႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵုမ်းၵမ် တီႈၼႂ်းၸႄႈဝဵင်း မွင်ႇတေႃး ၊ မိူင်းရၶႅင်ႇ၊ လႅၼ်လိၼ် မိူင်းမၢၼ်ႈ – မိူင်းပင်းၵလႃးတိတ်ႉသ် ။ တီႈၼႂ်းပၢင်တိုၵ်းၼၼ်ႉ ပလိၵ်ႈပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ် မိူင်း မၢၼ်ႈ ပၢႆႈၶဝ်ႈၵႂႃႇ တီႈၼႂ်းၾင်ႇမိူင်းပင်းၵလႃးတိတ့်သ် ၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇ ။ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၾၢႆႇမိူင်းပင်းၵ လႃးတိတ့်သ် ၸင်ႇၶိုၼ်းဢဝ် ၸုမ်းပလိၵ်ႈပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မွပ်ႈဢၢပ်ႇပၼ် တီႈမိူင်းမၢၼ်ႈ။ ပလိၵ်ႈပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ့် ပဵၼ်ၽႂ် ? ၶဝ်ႁဵတ်းၵၢၼ်သင် ? ၼႃႈၵၢၼ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းၶဝ် မီးၸိူင့်ႁိုဝ် ? ပလိၵ်ႈပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ်ၼႆ့ ပဵၼ်ၸုမ်းဢၼ်ၽႄဢွၵ်ႇမႃးတီႈ ၸုမ်းပလိၵ်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်သေ ၶွတ်ႇၽွတ်ႈဝႆ့။ သႂ်ႇၸိုဝ်ႈဝႆ့ဝႃႈ ၸုမ်းပလိၵ်ႈပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ် ၼႆသေတႃႉ ၼႂ်းၼၼ်ႉ မီးပႃးၸုမ်းၾၢႆႇၵဵပ်းၶွၼ်ႇလႄႈ ၾၢႆႇၵူတ်ႇ ထတ်း ၵူၼ်းၶဝ်ႈဢွၵ်ႇမိူင်း (လဝၵ) ။ ၸုမ်းပလိၵ်ႈပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ် ၸုပ်ႈဢွၼ်တၢင်းသုတ်းၼႆႉ ပၵ်းသဝ်းဝႆ့ တီႈၼႂ်းမိူင်းရၶႅင်ႇ လႅၼ်လိၼ်မိူင်းပင်းၵလႃးတိတ့်သ်။ ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈၼႆ့ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်း ယၢမ်ႈမီးၸုမ်း ဢၼ်ၸိုဝ်ႈႁွင်ႉဝႃႈ ၼၸၵ (ၸုမ်းၾၢႆႇ ၵုမ်းၵမ် လႅၼ်လိၼ်) ဢၼ်ၵူၼ်းတၢင်းၼမ် ႁူႉၸၵ်း ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ တေမီးပႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၊ လဝၵလႄႈ ၾၢႆႇၵဵပ်း ၶွၼ်ႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸုမ်းၼၸ ၵၼႆႉ လႆႈမွတ်ႇယႃႉပႅတ်ႈ ၼႂ်းပီ 2013 သေ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ၸုမ်း ပလိၵ်ႈပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ်၊ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ပဵၼ်ၸွမ်ၽူႈၵွၼ်းပလိၵ်ႈ ဢူးဝိၼ်းၶွင်ႇ။ တီႈယူႇ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶိုၼ်းဢဝ်ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈသႂ်ႇ။ ၼႃႈၵၢၼ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ပလိၵ်ႈပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ်ၼႆႉ တေလႆႈၵူတ်ႇထတ်း တီႉၺွပ်းၵူၼ်းလႄႈ ၶူဝ်းၶွင် ဢၼ်ဢမ်ႇမႅၼ်ႈၸွမ်း ပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈသေ လၵ်ႉလွမ်ၶဝ်ႈ မႃးၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်။ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်း ၸုမ်းၼၸၵၼႆႉ ယူႇဝႆႉၾၢႆႇတႂ်ႈ တပ့်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵုမ်းၵမ် ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸုမ်းပလိၵ်ႈပႂ်ႉ လႅၼ်လိၼ်တႄႉ ယူႇတီႈ တူဝ်ၸွမ်ၽူႈၵွၼ်းပလိၵ်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈသေ ၵုမ်းၵမ် ၵမ်းသိုဝ်ႈ ။ ၸုမ်းၼၸၵၼႆ့ မိူဝ်ႈၽွင်းၶဝ်ႈဢွၵ်ႇ ၵပ်းသိုပ်ႇၵၼ်တင်း ၵူၼ်းမိူင်းၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇမၢပ်ႇမႂ်ဝႃႈ ပူၼ်ႉပႅၼ် သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းလႄႈ မီးလွင်ႈၵိၼ်သူးၵိၼ်လၢပ်ႈ တင်းၼမ်တင်လၢႆ ။ ၸွမ်းၼင်ႇ ပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ ဢၼ်တိုၼ်းမီးဝႆ့ (တည်ဆဲ ဥပဒေ) သေ သင်ဝႃႈ ၸုမ်းပလိၵ်ႈပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ်ၶဝ် ႁဵတ်းၽိတ်းပူၼ်ႉပႅၼ်မၢႆမီႈၸိုင် တေဢဝ်တၢင်းၽိတ်းၵႂႃႇ ၼႆယဝ့်။ ဢၢင်ႈဢိင် – BBC

['ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ']

2024-05-11T08:00:00

https://shannews.org/archives/52646

ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်တႆး FSS

မိူဝ်ႈလဵဝ် မီးလူင်ပွင်ၸိုင်ႈတႆး “မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၸိုင်ႈတႆး” FTS တင်ႈတႄႇၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 1 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊလ် 2024 ထႅင်ႈ ၵမ်ႈၼိုင်ႈ။ ပူၼ်ႉမႃးမိူဝ်ႈ 2005 ၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးလူင်ပွင်ၸိုင်ႈတႆး ISG ဢၼ်ယူၵ်ႉဢဝ် ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ႇၾႃႉ လုၵ်ႈ ၸၢႆးလူင် ၸဝ်ႈၾႃႉယွင်ႁူၺ်ႈ ၶိုၼ်ႈမႃးယဝ်ႉ ၵမ်းၼိုင်ႈ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၵေႃႈယဵၼ်တဵတ်ႇၵႂႃႇ။ ၽွင်းၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးၸိုဝ်ႈၵူၼ်းယၢမ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်လိုၵ်ႉၾိုၼ်ႉလၢႆၸဝ်ႈလၢႆၵေႃႉၶဝ်ႈမႃးပႃး ၼႂ်းၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ သေတႃႉၵေႃႈ ဢမ်ႇၼႄၼမ်ႉၼႄတူဝ်သင်လႆႈ ၵမ်ႈၼမ် ႁူမ်ႈဝႃႈပဵၼ်ၽူႈယၢမ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်မိူင်း ၵၢၼ်လၢႆးလုၵ်ႉၾိုၼ်ႉမႃးၼႆၵေႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းထဝ်ႈၵူၼ်းၵႄႇၵမ်ႈပႃႈၼမ်ၵေႃႈႁင်းမၼ်း (လူၺ်ႈလွင်ႈၼႆႉ တေဢမ်ႇၵၢဝ်ႇၼၢမ်း ၸိုဝ်ႈသဵင်ၶဝ်ၸဝ်ႈ ၵူဝ်ၸၢင်ႈပဵၼ်ၵၢၼ်သႄႉၼႄးလူမဝ်ၵၼ်ႁိုဝ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸိုဝ်ႈသဵင်ၶဝ်ၸဝ်ႈသေႁၢႆလူႉသုမ်း ၵွပ်ႈဝႃႈ မၢင်ၸဝ်ႈ ၵေႃႈ လႆႈလပ်းတႃလိုမ်းမိူင်းၵႂႃႇယဝ်ႉ) လူၺ်ႈၵၢၼ်ဢၼ်ဝႃႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆၼၼ်ႉ ၵႂၢမ်းၶဝ်ႈၸႂ် လႄႈ ၾၢင်ႁၢင်ႈလၵ်းပိူင်ၵၢၼ်ၵေႃႇတင်ႈ တင်းတၢင်းဢဵၼ်းဢၢၼ်း ဢမ်ႇႁူႉပဵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ်။ ၵူၼ်းမိူင်းသူၼ်ႇၼိုင်ႈ ႁူမ်ႈဝႃႈမီးၸႂ်ႁၵ်ႉၸၢတ်ႈလႄႈ ၶႂ်ႈလႆႈမိူင်းၵွၼ်းၶေႃယူႇမႅၵ်းမႅၵ်းၼၼ်ႉ ႁူႉထိုင်လွင်ႈၶႂ်ႈလႆႈ ၶႂ်ႈပဵၼ်ဢမ်ႇႁၢင်ႉယူႇယဝ်ႉ ၵွႆးၵႃႈဢမ်ႇလႆႈဝူၼ်ႉထိုင်လွၵ်းလၢႆးပိူင်ၵေႃႇတင်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ တၵ်းလႆႈ မီးပိူင်ၾၢင်ႁၢင်ႈၸိူင်ႉႁိုဝ် ယူင်ႉသၢင်ႈပိူင်ၶွတ်ႇၽွတ်ႈၵၢၼ် တင်းၵႂၢမ်းမၢႆဢၼ်ဝႃႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ပွင်ဝႃႈႁိုဝ် လူင် ပွင်ၸိုင်ႈသမ်ႉ ထုၵ်ႇလႆႈပဵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ် တင်းႁူႉ ၼမ်ႉၵတ်ႉၽူႈပဵၼ်ၽွင်းလူင်ၶဝ်မီးမွၵ်ႈၵႃႈႁိုဝ်။ ၵၢၼ်ၵေႃႇတင်ႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၼၼ်ႉ ပွင်ႇဝႃႈၵၢၼ်ၵေႃႇတင်ႈမိူင်းၼိုင်ႈလုၵ်ႈယဝ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းသမ်ႉၶဝ်ႈၸႂ်ပွင်ႇၸႂ်မွၵ်ႈၵႃႈႁိုဝ် ၽူႈ ၵေႃႇတင်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶဝ် ၽွင်းလူင်ၶဝ် မီးၵၢၼ်ႁၢင်ႈႁႅၼ်း ၽွမ်ႉတၼ်းဝႆႉမွၵ်ႈၵႃႈႁိုဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ လီထတ်းဝူၼ်ႉ ၶႆႈၸႂ်ၼပ်ႉသွၼ်ႇတေၶပ်းၶိုင်ၸိူင်ႉႁိုဝ် ၵွပ်ႈဝႃႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ တင်း ၶွမ်ႊပၼီႊမၼ်းပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်။ ၶွမ်းပၼီႊ ႁိုဝ် မုၵ်ႉၸုမ်းႁိုဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉ လူၺ်ႈတူဝ်ၶိင်းၵေႃႉလဵဝ်လူင်းတိုၼ်းသေၵေႃႇတင်ႈၼႄႇ မီးပုၼ်ႈသူၼ်ႇ ႁူမ်ႈ ၵၼ်လၢႆၵေႃႉသေ ၵေႃႇတင်ႈလႂ်ၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈမီးၵေႃၵမ်ၵၢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်လၢႆလၢႆၾၢႆႇ ပိူဝ်ႈမီးၼမ်ႉ တွၼ်း ၽွၼ်းလႆႈတႃႇၶွမ်ႊပၼီႊလႄႈ ပေႃးပဵၼ်မုၵ်ႉမူႇၸုမ်းၾုင်ၵေႃႈ တၵ်းႁဵတ်းၼမ်ႉတွၼ်းၽွၼ်းလီပၼ် ၸိုဝ်ႈသဵင်မုၵ်ႉမူႇၸုမ်း ၵေႃ ၸွမ်းၼင်ႇ ဢဵၼ်းဢၢၼ်းလႄႈ လၵ်းၼမ်းၶွင်မၼ်း။ ၵွႆးၵႃႈ ပေႃးဝႃႈပဵၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆၼႆႉ မၢႆထိုင်ၵၢၼ် ပူၵ်းပွင်ၽွင်းငမ်းၸိုင်ႈမိူင်းၼိုင်ႈလုၵ်ႈ ပဵၼ်ၵၢၼ်ယႂ်ႇလူင် ၼၵ်း ၼႃတႄႉတႄႉယူႇယဝ်ႉ။ လူၺ်ႈလႆႈပိုင်ႈပႃး ၽူႈမီးတၢင်းႁူႉၵတ်ႉၶႅၼ်ႇလႅၼ်ၽၢႆ ၼႂ်းၵၢၼ်ပူၵ်းဝၢၼ်ႈပွင်မိူင်း ဢိၵ်ႇတင်း ၵၢၼ်ၽွင်းငမ်းၸိုင်ႈမိူင်း ႁႂ်ႈမၢၵ်ႈမီးၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ။ ပူၼ်ႉမႃးမိူဝ်ႈ 139 ပီ ၽွင်း 1885 ၼၼ်ႉဢင်းၵိတ်းၶဝ်ႈယိုတ်းဢဝ်လႆႈမိူင်းမၢၼ်ႈတင်း မိူင်းပတ်းပိုၼ်ႉ တေႃႇမႃး ထိုင် 1887 ၵေႃႈ ၶိုၼ်ႈမႃးမိူင်းတႆးသေ ဢုပ်ႇၵိူဝ်းၵုမ်ၵၼ်တင်း ၸဝ်ႈၾႃႉတႆး မိူင်းလဵၵ်ႉမိူင်းယႂ်ႇ ၽွင်းၼၼ်ႉ မီ 45 မိူင်း (ဝၢႆး ၼၼ်ႉ ပဵၼ်မႃး 33 မိူင်း ယူႇယူႇၶိုၼ်းပဵၼ်မႃး 34 မိူင်း ၵွပ်ႈၶိုၼ်းႁုပ်ႈၶွၼ်ႈလၢႆလၢႆပွတ်းတွၼ်ႈႁူမ်ႈၶဝ်ႈပႃး မၢင်မိူင်းၵေႃႈ ပွႆႇပၼ်ပိူၼ်ႈ ၸိူင်ႉၼင်ႇ ဝဵင်းသိူဝ် ပႃးၶဝ်ႈၵႂႃႇၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၵဵင်းႁုင်ႈတင်းမိူင်းလႅမ်း ပၼ်ၶဝ်ႈပႃး ၵႂႃႇၼႂ်းမိူင်းၶႄႇသေ ၵဵင်းသႅၼ်ၵေႃႈ ပၼ်ၶဝ်ႈၵႂႃႇၼႂ်းမိူင်းထႆး)။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ၵႅမ်ၽွင်းၸိုင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ(Lieutenant Governor of Murma) သိူဝ်ႊရေႊၵျီႊၼလ်ႊ ၶရႅတ်ႉၻွၵ်ႉ (Sir Reginald Craddock) လႆႈသူင်ႇ Mr. I.Lister ၵႂႃႇလဵပ်ႈႁဵၼ်းတီႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မႃႊလေႊသျိူဝ်ႊ (Federated Malaysia States) ဢၼ်ယၢမ်ႈႁဵၵ်ႈၶၢၼ်ဝႃႈ မႃႊလေႊသိူဝ်ႊ (Malaysia)။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မႃႊ လေႊသိူဝ်ႊၵေႃႈ ယူႇတႂ်ႈဢင်းၵိတ်းလႄႈ မီးမိူင်း 6 မိူင်း လိတ်ႉသတိူဝ်ႊ (Lister) လႆႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းယူႇ 5 လိူၼ်ယဝ်ႉ ၸင်ႇမႃးလဝ်ႈယိုၼ်ႈ ၼႄသိူဝ်ႊၶရႅတ်ႉၻွၵ်ႉ။ ၶရႅတ်ႉၻွၵ်ႉ ၸင်ႇၶိုၼ်းဢဝ်မႃးလဝ်ႈယိုတ်ႈ ၼႄၸဝ်ႈၾႃႉၶဝ် တီႈဝဵင်းတွင်ၵီႈ (တူၼ်ႈတီး) မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 22 လိူၼ်မၢတ်ႊၶျ် 1920 ဝႃႈ တေဢမ်ႇႁႂ်ႈၽွင်းၸိုင်ႈ (Governor of India) မႃးၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်းၼႆလႄႈ ၸဝ်ႈၾႃႉၶဝ်ၵေႃႈ တေမီးဢမ်းၼၢၸ်ႈလိူဝ်ၵဝ်ႇၼႆသေ ၸင်ႇလႆႈတူၵ်းလူင်းၵၼ် ၵေႃႇတင်ႈၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်တႆး (Federated Shan States) မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 01/10/1922 မႃး။ ၸဝ်ႈၾႃႉတင်းသဵင်ႈၶဝ်ႈပႃး ၼႂ်းၶွၼ်ႊသီႊၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် (Federated Council) ဢၼ်ၽူႈၵွၼ်းမိူင်းတႆး (Commissioner of Shan States) ပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ။ ႁူမ်ႈဝႃႈ လႆႈၵေႃႇတင်ႈပဵၼ်ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်တႆး (Federated Shan States) ယဝ်ႉၼႆၵေႃႈ ယင်းပဵၼ်မိူင်း ၸဝ်ႈ ၾႃႉ ဢၼ်ပူၵ်းပွင်ၽွင်းငမ်း မိူင်းၽႂ်မိူင်းမၼ်းယူႇလႄႈ မီးၶေႃႈလႆႈၸႂ်ၵၼ်ဝႆႉဝႃႈ တေႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ် တီႈဢေႇ သုတ်း 1 ပီ 1 ပွၵ်ႈ ႁႂ်ႈလႆႈဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် ၼႆသေဝၢင်းတမ်းယူင်ႉသၢင်ႈ ငဝ်ႈၸိုင်ႈယိပ်းၵၢၼ်ဝႆႉ 6 ပိူင်။ 1. ၵၢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈ (Public Works) 2. ပၢႆးယူႇလီ (Health) 3. ပႃႇမႆႉ (Forestry) 4. ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ (Education) 5. ၾၢႆႇၾုၵ်ႇသွမ်ႈ (Agriculture) 6. ၵၢၼ်ပလိၵ်ႈငဝ်ႈငုၼ်း (Police)။ ငိုၼ်းတွင်းၸႂ်ႉၸၢႆႇ လုၵ်ႉတီႈ 3 ၾၢႆႇလႆႈမႃး 1. ဝေႃႇတိုင်းသၽႃႇဝ မိူင်းတႆး 2. ငိုၼ်းၸဝ်ႈၾႃႉၶဝ်သူင်ႇပၼ် 3. လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ၵမ်ႉၸွႆႈ( ဝၢႆးၼႆႉ လႅၵ်ႈလၢႆႈဝႃႈ ပဵၼ်ငိုၼ်းဢၼ်ထုၵ်ႇလႆႈတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ)။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈငိုၼ်း ဢၼ်မိူင်းတႆး လႆႈတီႈမိူင်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ ၸႅၵ်ႇပဵၼ် 2 တွၼ်ႈ ဢၼ်ထုၵ်ႇလႆႈလႄႈ ဢၼ်ထုၵ်ႇ ပၼ်။ ဢၼ်ၵိုတ်းလိူဝ်ၼၼ်ႉ မိူင်းတႆးၸင်ႇလႆႈၸၢႆႇ။ ဢၼ်ထုၵ်ႇလႆႈမီး မိူၼ်ၼင်ႇ – 1. ၶွၼ်ႇၶူဝ်းသိၼ်ၵႃႉ ဢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈသူင်ႇၶဝ်ႈမိူင်းတႆး 2. ၶွၼ်ႇၼမ်ႉတွၼ်း ဝေႃႇ ငိုၼ်းၼမ်ႉတူႈ 3. ၼမ်ႉတွၼ်း ၵမ်ႈၽွင်ႈ ဢၼ်လႆႈတီႉၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇရူထ်ႉၾႆးၼႂ်းမိူင်းတႆး။ ဢၼ်ထုၵ်ႇလႆႈပၼ် ၸိူင်ႉၼင်ႇ – 1. ၵႃႈၸႂ်ႉၸၢႆႇၾၢႆႇၵႅတ်ႇၶႄ မိူင်းတႆး (မိူင်းတႆးမီးၵွင်တပ်ႉ သိုၵ်း 2 တပ်ႉၵွင်) 2. ၵႃႈ ၸႂ်ႉၸၢႆႇၵၢၼ်ပၢႆးၼွၵ်ႈမိူင်း 3. ၵၢၼ်ၸႂ်ႉၸၢႆႇႁဵတ်းငိုၼ်းၶႅပ်းတႅင်းၵႃး(ငိုၼ်းရဵၼ်) ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၼႂ်းပီ 1940 – 41 ငိုၼ်းထုၵ်ႇလႆႈ 5,888,000 ထႅပ်ႇ ငိုၼ်းထုၵ်ႇပၼ် 2,382,000 ထႅပ်ႇ ငိုၼ်းၵိုတ်း 3,506,000 ထႅပ်ႇ။ ငိုၼ်းၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢီးလူၵူၼ်းမိူင်းတႆးလႄႈ ၵမ်ႉၸွႆႈ (Subsidies) ပဵၼ်ငိုၼ်းဢၼ် ထုၵ်ႇလႆႈၸၢႆႇပၼ် (Liabilities) ၼၼ်ႉၵွႆး။ ၵၢၼ်ၵေႃႇတင်ႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆႉ ပေႃးဢမ်ႇမီးမိူင်း တေဢဝ်မိူင်းလႂ်ပဵၼ်ငဝ်ႈၸိုင်ႈ တေဢၢင်ႈလႆႈဝႃႈ ပဵၼ်လူင် ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းမိူင်းၼၼ်ႉ ၸွင်ႇၵူၼ်းမိူင်း မိူင်းၼၼ်ႉ ႁပ်ႉႁွင်းၵမ်ႉထႅမ် ၸွင်ႇမီးဢမ်းၼၢၸ်ႈၶပ်းၶိုင်ႁဵတ်းသၢင်ႈ ၼႃႈၵၢၼ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းသင်လႆႈ တေႁဵတ်းသင် ၸွႆႈသင်ပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းလႆႈၸိူင်ႉႁိုဝ် တေပူၵ်းပွင်ၵူၼ်းမိူင်းၸိူင်ႉ ႁိုဝ် တေၽွင်းငမ်းဝၢၼ်ႈမိူင်းၸိူင်ႉႁိုဝ် ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ တၵ်းမီးမိူင်းလုၵ်ႈ ၸုမ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈ ၾႃႉႁပ်ႉႁွင်း ၵမ်ႉယၼ် လိူဝ်ၼႆႉ ယင်းမီးထႅင်ႈတင်းၼမ်တင်းလၢႆ ၸိူဝ်းၼႆႉ တေႃႉတႄႉပဵၼ်ၼမ်ႉၸိမ်ႉၼမ်ႉၸမ်ႈပိူၵ်ႇၼွၵ်ႈ မၼ်းၵွႆး တေႃႈၵၢၼ်ယူႇႁူမ်ႈၸွမ်း မၢၼ်ႈၼႂ်းပိူင်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢၼ်မီးလၵ်းမီးပိူင် ၵၢၼ်ၽွင်းငမ်းၸိုင်ႈမိူင်း ယင်း ဢမ်ႇၶိုတ်းတၼ်းလဵမ်ႇၶူမ်းၶူတ်းမွင်ႉၶွင်မၢၼ်ႈ ႁူမ်ႈႁူမ်ႈဝႃႈ ယၢမ်းမီးလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်တႆး မႃးမိူဝ်ႈ 1922 ၵေႃႈလီ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈတႆး ISG 2005 မႃးယဝ်ႉၵေႃႈလီ ၵမ်းၼႆႉၵေႃႈ မီးၵၢၼ်ၵေႃႇတင်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈတႆး FTS ထႅင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပေႃးၵၢၼ်ၵေႃႇတင်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈတႆးငၢႆႈမိူၼ်ၼႆ မိူင်းတႆးမီးလူင်ပွင်ၸိုင်ႈလႄႈ ၵွၼ်းၶေႃၸဵမ်လႂ်ယဝ်ႉ မိူဝ်ႈပၢၼ် တပ်ႉသိုၵ်းမိူင်းတႆး MTA ဢၼ်ၶုၼ်သႃႇဢွၼ်ႁူဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးတင်းၵူၼ်းၵၢၼ်မိူင်းလႄႈ မီးတင်းတပ်ႉသိုၵ်း မီးၵွင်ႉႁႅၼ်ႇ ၼဵပ်ႉမီးငႃးလႅမ်ၶူမ်းၽၢႆယိင်ႈယႂ်ႇႁႅင်းလူင်သေ ၵေႃႇတင်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇမိူင်းတႆးၵွၼ်းၶေႃမႃးယဝ်ႉ လိုၼ်းသုတ်းၵေႃႈၵူၼ်ႇပင်းလူမ်ႉလႅဝ်။ ၵဵဝ်ႇလွင်ႈၵၢၼ်ႁၵ်ႉၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈသေမီးၸႂ်လုၵ်ႉႁိုၼ်ႇတိုၼ်ႇသၢၼ်ႈ ၶဝ်ႈမႃးႁၢပ်ႇႁၢၼ်ၼႃႈၵၢၼ်ၶႂ်ႈပူၵ်းပွင်ၸိူဝ်ႉ ၸၢတ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်း ႁႂ်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၶိုတ်းတၼ်းဝၢၼ်ႈပိူၼ်ႈမိူင်းပိူၼ်ႈလႄႈ မီးလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းထၢင်ႇႁၢင်ႈ ၶိုတ်းမိုဝ်ႉ ၶိုတ်းယၢမ်း ၼႂ်းၵၢၼ် တႃႇမိူင်းတႆးၼၼ်ႉ တိုၼ်းပဵၼ်ၵၢၼ် လီယူၵ်ႉယွင်ႈၵုၼ်းမုၼ်ယူႇယဝ်ႉ ၵွႆးၵႃႈပေႃးဢမ်ႇမီး ၵၢၼ်ဝူၼ်ႉလိုၵ်ႉႁွပ်ႈၶွပ်ႈမီးၽႅၼ်ၸိုင် တၢင်းႁဵတ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တေလူမ်ႉလႅဝ်ၵူၼ်ႇပင်းသေ တေမိူၼ်လုၵ်ႈ ဢွၼ်ႇ ႁဵတ်းလဵၼ်ႈလၢတ်ႈလဵၼ်ႈလႄႈ တေထုၵ်ႇလူလၢႆ မူတ်းလွင်ႈယုမ်ႇယမ်ၼႂ်းတူဝ်ၵႂႃႇၼၼ်ႉၵွႆး။

['ၵၢၼ်မိူင်း', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်း']

2024-05-05T14:40:12

https://shannews.org/archives/52642

ၸွမ်ၸိုင်ႈၵဝ်ႇ ထရမ်ႉ ထၢမ်ယဵတ်ႈမွၼ်ငိုၼ်းတီႈလုမ်းတြႃး ၺႃးတၢမ်ႇမႂ်ငိုၼ်း 9 ႁဵင်တေႃႊလႃႊ

ၸွမ်ၸိုင်ႈမေႊရိၵၼ်ႊၵေႃႉၵဝ်ႇ တေႃႇၼႄလ်ႊထရမ်ႉ ၽွင်းၶိုၼ်ႈလုမ်းတြႃး ငိၼ်းထွမ်ႇၶေႃႈ ထတ်းသိၼ်တြႃးယူႇ ၼၼ်ႉ ထၢမ်ဢဝ်ငိုၼ်းယဵတ်ႈမွၼ်တီႈလုမ်းတြႃးၼၼ်ႉလႄႈ ၾၢႆႇၽူႈထတ်း သိၼ် တႅပ်းတတ်းပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇငိုၼ်း 9 ႁဵင်တေႃႊလႃႊ ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 30/04/2024 လုမ်းတြႃးႁွင်ႉ ၵူတ်ႇထတ်းသေ တေပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇ၊ ထရမ်ႉသမ်ႉထၢမ် ပၼ်ငိုၼ်းတေႃႇၼႃႈတေႃႇတႃ ၵူၼ်းၼမ်လႄႈ ၸင်ႇၺႃးတႅပ်းတတ်းပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇ ၸိူင်ႉၼႆ။ သင်ဝႃႈ ထရမ်ႉဢမ်ႇထွမ်ႇၵႂၢမ်းလုမ်းတြႃးသေ သိုပ်ႇတေႁဵတ်းၽိတ်းယူႇထႅင်ႈၸိုင် တေပၼ်တူတ်ႈ တၢမ်ႇၶွၵ်ႈလူးၵွၼ်ႇ ဝႃႈၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – DVB

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်မိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း']

2024-05-05T14:04:26

https://shannews.org/archives/52635

လူလၢႆသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ၾိင်ႈမိူင်းၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်း လူၺ်ႈဢမ်ႇမီးလွင်ႈၼပ်ႉယမ်တေႃႇ သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်း

လိူၼ်မေႊထူၼ်ႈသၢမ်ဝၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်ဝၼ်းသုၼ်ႇလႆႈလွတ်ႈလႅဝ်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇလုမ်ႈၾႃႉၼႆလႄႈ လႆႈ ႁၼ် မုၵ်ႉၸုမ်းၽွင်းတၢင် ၾၢႆႇမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ၊ ယူႇၶေႇ၊ ၾရင်ႇသဵတ်ႈ၊ ဢေႃႊသတြေႊရီႊယိူဝ်ႊ၊ ႁူမ်ႈတုမ် ဢီးယူႇ၊ ၼေႃးဝူၺ်း၊ သုၺ်ႇၻိၼ်ႇ ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ မွၵ်ႈသၢဝ်းၸမ်ၸမ် ႁူမ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇတုၵ်း ယွၼ်း တႃႇႁႂ်ႈၼပ်ႉယမ် သုၼ်ႇလႆႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇလႄႈ ပွႆႇလွတ်ႈပၼ် ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ ၸိူဝ်းဢၼ်ၺႃးတီႉ ၺွပ်းၵုမ်းၶင် လူၺ်ႈၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းၼၼ်ႉ ယူႇယဝ်ႉ။ ပီ 2021 တႄႇဢဝ်လိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊ ဝၼ်းတီႈ 1 မႃးၼႆႉ ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ 80 ၵေႃႉပၢႆ လႆႈၺႃးၸုမ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း တီႉၺွပ်းၵုမ်းၶင်သေ မွၵ်ႈၶိုင်ႈပႃႈယႂ်ႇၼႆ့ တိုၵ်ႉမီးယူႇၼႂ်းလွင်ႈၵုမ်းၶင်ၶဝ်၊ ႁူင်း ၵၢၼ်လႄႈ ၶွမ်ႊပၼီႊ ၾၢႆႇသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇသုၼ်ႇလဵဝ်လႂ်၊ သုၼ်ႇတူဝ်လႂ် ၸိူဝ်းၼႆႉ လႆႈၺႃးၽၢၼ်ႉသွၵ်ႈ ၵူတ်ႇထတ်းၵဝ်းယႃႉ ယဝ်ႉ လွၵ်ႇငိုတ်ႈ ဢိုတ်းႁၢမ်ႈ ဢဝ်လိူင်ႈ ထၢၼ်ႈပေႃးဢမ်ႇမီးလႆႈ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၵူၼ်း မိူင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လိူင်ႈဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈပူၼ်ႉပႅၼ်ယႃႉလူႉ သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်း ဢၼ်လုမ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈ လုမ်ႈၾႃႉပိုၼ်ၽၢဝ်ႇတူဝ်ႈလူၵ်ႈဝႆႉ၊ လူၺ်ႈၸိူဝ်းၸိုင်ႈမိူင်း လုၵ်ႈၸုမ်း ဢၼ်ပႃးၸဵမ် မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မၢၼ်ႈ ႁူမ်ႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်း ယိုၼ်ႁပ်ႉၸွမ်းဝႃႈ တေၼပ်ႉယမ်ႁပ်ႉႁဵတ်းယူႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သုၼ်ႇလွတ်ႈလႅဝ်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ပိုၼ်ႉပုၼ်ႁိၼ် ၶွင်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း ဢၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်း ၾိင်ႈပိူင်တီႊ မူဝ်ႊၶရေႊၸီႊ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸင်ႇၼၼ် ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၼႆႉ တေလႆႈမီးသုၼ်ႇပိုတ်ႇပၢႆးၶၢဝ်ႇငၢဝ်း လွတ်ႈ လွတ်ႈလႅဝ်းလႅဝ်း လူၺ်ႈဢမ်ႇတၢပ်ႈလူဝ်ႇၵူဝ်ႁႄၽေးႁၢႆႉ ဢၼ်တေဝၢႆႇႁဵတ်းၶဵၼ်ၶိုၼ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၽေးၶဵၼ် ဢၼ်တေလွၵ်ႇငိုတ်ႈၶႃၸႂ် ၼၼ်ႉသႄႈ။ ၵူၺ်းၼၼ်သေတႃႉ တီႈမိူင်းၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇၵုမ်းၵမ်၊ ႁၢႆႉၸႃႉသုတ်းၸမ်ႉ တီႈမိူင်းၸုမ်းသိုၵ်းထၢင်ႇႁၢင်ႈ ပေႉပုၼ်ႈ ၼၼ်ႉတႄႉ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၼႆႉ ၵူၺ်းပဵၼ်ၶိူင်ႈၽၢဝ်ႇၶၢဝ်ႇ လိင်ႉလႅၼ်ၽၢမ်းတႃတေႃႇ ၵူၼ်းမိူင်း ၽၵ်းၵႃႇလႄႈ ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶဝ်ယဝ်ႉ။ ႁူႉႁၼ်ငိၼ်းၶိုတ်းၵၼ်ယူႇ ဝႃႈၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈပဵၼ်တႄႉ ၵေႃႈယႃႇ ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇၶဝ်ၼႆႉ တၵ်းတေထဵင်ပၢၵ်ႈ ၶိုၼ်တွပ်ႇပိၼ်ႈၽူၼ်ၶိုၼ်း တႃႇပိုၼ်းတူဝ်ၶဝ် တေ ၵိုၵ်းၸပ်းၵၢၼ်လီဝႆႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တူၺ်းဢဝ် ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈၶေႃႈတွပ်ႇ မိၼ်းဢွင်ႇလႅင်ႇလႄႈ ၽူႈၶၢၼ် ပၢၵ်ႇၸုမ်းၶဝ် ၸေႃႇမိၼ်းထုၼ်း ဢွၵ်ႇသူပ်းယူႇၼၼ့်ၵေႃႈ ၸႅင်ႈလႅင်းၵၼ်ယူႇယဝ်ႉ။ ထႅင်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈသမ်ႉ ၸၢင်ႈၸႂ်ႉသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ ႁၢမ်းသိၼ်ၵိၼ်လူမ်ၶဝ် ပိုတ်ႇပၢႆးၶၢဝ်ႇငၢဝ်းပွမ်တူဝ် ၸိူင့်ၼင်ႇ ၸႂ်ႉပႃးၶေႃႈမုလ်းပဵၼ်တႄႉမီးတႄႉ ၼိုင်ႈပုၼ်ႈ၊ ၼဵပ်းၸွမ်ႇသႂ်ႇၸွမ်း လွင်ႈတၢင်းလိင့်လႅၼ်ပႅတ်ႉပွမ် သီႇႁႃႈပုၼ်ႈသေ ၽၢဝ်ႇၶၢဝ်ႇႁုမ်းတႃ ၵူႈမိုဝ်ႉဝၼ်းၵူႈၸူဝ်ႈမူင်းသေၵေႃႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၵႂင်ၵႃးဝင်ႇ ဝိူဝ်ႈ ယူဝ်းယဵင်းၸွမ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လၢႆးဢၼ်ၼႆ့ ပေႃးၸႂ်ႉတိုဝ်းၼမ်ႁႅင်းမႃး ယင်းၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈသုမ်ႇငုမ်းပႃးတူဝ်ၵဝ်ႇ ယုမ်ႇယမ်ၸႂ်ယႂ်ႇ ၸွမ်းၶိုၼ်းၵွၼ်ႇၼႆ ၽူႈၶူၼ်ႉၶႂႃႉ ၾၢႆႇပၢႆးၸႂ်ၶဝ်ၵေႃႈ ၵႆႉၸီႉၸမ်ႈမႃးယူႇ။ ၼႂ်းငဝ်းလၢႆးပၢၼ်မိူင်း သိုၵ်းသိူဝ်ပဵၼ်ယႂ်ႇ လူၺ်ႈၸုမ်းယွင်ႇဢႃႇၼႃႇလႄႈ ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၼမ်လၢႆ ၶတ်းၶႅင်မင်ႁူဝ်ၵၼ်ယူႇၼႆႉ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်ၸုၵ်းမၼ်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈတႃႇၵူၼ်းမိူင်း ႁူႉငိၼ်း ၸႂ်ႉတိုဝ်းလႆႈၶၢဝ်ႇငၢဝ်း ၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈတႄႉၼၼ်ႉ သႅၼ်ပဵၼ်ၼၢၼ်းမီးၵႂႃႇတႄႉယဝ်ႉ။ ၼင်ႇၾၢႆႇၽူႈၶဵၼ်ၼ် ယွၵ်းၵဝ်းၼၼ်ႉ ၾၢႆႇၸုမ်းၸၢဝ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၵေႃႈ ၸပ်းၾၢႆႇမႃးလႄႈ ၾိင်ႈတိုဝ်းၵမ်သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ ဢၼ် ဝႃႈၼၼ်ႉ ၽႅပ်ႉၸပ်းယူႇတႂ်ႈၽႃႇသွၵ်းတိၼ်သိုၵ်းယဝ်ႉ။ ပိူင်ပဵၼ်ဢၼ်ၼႆႈ ႁွႆးဝႃႈ ၸႂ်ႈၵၢၼ်မွတ်ႇပိုၼ်း ယႃႉပိုၼ်းလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတူၼ်ႈၸႂ်ၼေႃႇတႅၼ်းၶိူဝ်း မိူဝ်း ၼႃႈ လူႉလႅဝ်တိုၼ်ႈတႅမ်ႇ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁႅၼ်ႁူဝ် ၶဝ်ႈၸူးတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းလုမ်ႈၾႃႉလႆႈၼႆ မိူင်ႁၢင်ႈလိုမ်း ၾၢင်ႉထိုင်ၵၼ်ဝႆႉယဝ်ႉ။ တူဝ်ယၢင်ႇမၼ်း တူၺ်းၸွမ်း NUG လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းလႄႈ ၸိူဝ်းၸုမ်းမႅၵ်ႇၵွင်ႈၾၢႆႇ တႂ်ႈၶဝ်လႂ်၊ ၸူဝ်းၸုၵ်းမၼ်ႈႁင်းၵူၺ်းလႂ်လႄႈ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းမႅၵ်ႇၵွင်ႈလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉလႂ် ဢွၵ်ႇၶၢဝ်ႇပဵၼ် တၢင်းၵၢၼ်လႄႈသင်၊ ဢမ်ႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်လႄႈသင် ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၸၢင်ၸႂ် ဢိမ်ႇမိူဝ်ႇၸွမ်း ၸွင်ႇဢမ်ႇမီးတင်းၼမ်တင်းလၢႆႁိုဝ်။ မၢင်ဢၼ် ထၢၼ်ႈၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ၵေႃႉလၢတ်ႈဢွၵ်ႇသေ ၽိူဝ်ႇဢမ်ႇပဵၼ်တႄႉမႃး ဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁပ်ႉ ပုၼ်ႈၽွၼ်း ဢမ်ႇႁူႉတႃႇဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း။ မိူၼ်ၸိူင်ႉ ႁဵတ်းပၢင်ၵုမ် ဢမ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်ပၢင်ၵုမ်သေ ၽိူဝ်ႇၺႃးပွႆႇမၢၵ်ႇပွမ်းတူၵ်းတႅၵ်ႇသႂ်ႇ တၢႆႁူဝ်သိပ်း သမ်ႉဢမ်ႇဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းၼၼ်ႉလႂ်၊ လၢတ်ႈဝႃႈ တေၽဵဝ်ႈသိမ်း ၸႄႈဝဵင်း ၵ သၢမ်တူဝ် – ၵၢတ်ႇသႃ၊ ၵွင်းလၢင်း၊ ၵမ်ႉပလူႇ ၼႆသေ သမ်ႉဢမ်ႇပဵၼ်မႃး၊ ၽိူဝ်ႇၽူႈၶဵၼ် ဢဝ်လႆႈၶိုၼ်း ၵွင်းလၢင်းလႄႈ ၸုတ်ႇၽဝ်ပႅတ်ႈတင်းဝဵင်းၼႆ ဢမ်ႇဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းပၼ် လႆႈ လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈၵူၼ်းမိူင်း။ ႁၢႆႉၸႃႉသုတ်းတႄႉ ပၢၵ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ တေၽွမ်ႉႁူမ်ႈၵႂႃႇၸွမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႆသေ ႁဵတ်းဢွၵ်ႇပိူင်ၵိၼ်ၵႅၼ်ႇ ၼႅၼ်ႈၼႃယဝ်ႉ ဝၢႆးပိုၼ်ၽၢဝ်ႇတူဝ်ႈလူၵ်ႈ သမ်ႉဢမ်ႇယွမ်းႁူမ်ႈၸွမ်း ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႄႉတႄႉၼၼ်ႉ ယဝ်ႉ။ မဵဝ်းၼင်ႇၼႆ ၾၢႆႇၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၵေႃႈ မီးမႃးယဝ်ႉ၊ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ၵေႃႇတင်ႈၸုမ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵေႃႉတူးလေႇ ၼႆသေယဝ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈငဝ်ႈၸုမ်းၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ ယုင်ႈယၢင်ႈတႅၵ်ႇတၢင်ႇ ၵၼ်လႂ်၊ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ပူၵ်းတင်ႈၶွင်ႇသီႇၽွင်းငမ်းမိူင်းၶျၢင်းသေယဝ်ႉ ယွၼ်ႉဢမ်ႇႁွင်ႉပႃး ၸုမ်းၸၢဝ်း ၶျၢင်း လၢႆလၢႆဢၼ်လႄႈ ၺႃးၶွမ်ႈၶတ်းပၢၵ်ႈပၢႆႇပႅတ်ႈလႂ် ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႈ ဢမ်ႇၶႂ်ႈၵွၵ်းဢွၵ်ႇပွၵ်ႇၶိုၼ်းၵေႃႈ တေႃႈယင်းဢမ်ႇၸၢင်ႈ ယႃႉမွတ်ႇႁၢႆလႆႈၵွၼ်ႇ။ တီႈလူပ်းၸမ်ႉ တူၺ်းၸွမ်းၼႂ်းၶိူဝ်းႁဝ်းၼႆၵေႃႈ တေဢမ်ႇၵွတ်ႇၵႆႇတူၺ်းလၢႆတေႃႇ ၸုမ်းႁိမ်ယိုတ်း ဢႃႇၼႃႇ ၸိုင်ႈမိူင်း ဝႃႈၼႆသေ ပႂ်ႉထိုင်သၢမ်ပီမိူင်း ပႆႇႁၼ်ၶိုင်သင်တႄႉၼၼ်ႉလႂ်၊ ယူႇၵႆၵႆ ၽွတ်ႈတင်ႈ ၸုမ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈႁင်းၵူၺ်းသေ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၵႄႈၵၢင်ၵူၼ်းမိူင်းလႆႈၼၼ်ႉလႂ်၊ သုၼ်ႇၺႃး ပၢင်ၵႅဝ်ႈ ပၢင်ၼၢမ်းမိူဝ်ႈလႂ်မႃး ၵုမ်ႇသမ်ႉထိုင်ဝႃႈ ပၼ် ႁႃၵၢၼ်မိူင်း ဢမ်ႇၸၢင်ႈၵႄႈလၢႆး ဢုပ်ႇၵုမ်ၵၢၼ် မိူင်း ယဝ်ႉလႄႈ တေၸႂ်ႉလၢႆးၵွင်ႈၵၢင်ႇ တေတိုၵ်းတေၽဵဝ်ႈၽူႈၶဵၼ် ၼႆသေ ပႆၽေႃႇသၢင်ႈၼႄတူဝ်လႆႈ သေ ပွၵ်ႈၼၼ်ႉလႂ် ၸိူဝ်းၼႆႉ မိူၼ်တင်းပိူင်းၼႄဝႃႈ လူလၢႆတဵၵ်းၸႂ်ႉသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ လူၺ်ႈဢမ်ႇမီး လွင်ႈ ၼပ်ႉယမ်တေႃႇ သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ် ၵူၼ်းၼၼ့်ၵူၺ်းလႄႈ လီလႆႈဝႆႉ ၼၵ်းၾၢင်ႉၵႅမ်းဝႄႈယၢင်ႇ ၵၼ် ၵူႈၽႂ်မၼ်းယူႇၼႆ ဝႆႉပဵၼ်တီႈမၢႆတွင်း ဝၼ်းလွတ်ႈလႅဝ်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇလုမ်ႈၾႃႉသေ ပၢႆးထိုင်ၵၼ်မႃး ယူႇဢေႃႈ။

['ၵၢၼ်မိူင်း', 'ၶေႃႈထတ်းသၢင်']

2024-05-04T18:27:12

https://shannews.org/archives/52627

ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ဢႃႇၸိင်ႇၼ ဝတ်ႉၼွင်လွင်း ဝဵင်းမူႇၸေႊ ၶဝ်ႈသူၼ်မၢၵ်ႇႁၢၵ်ႈၶမ်း

ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ၽတ်ႉတၼ်ႇတ ဢႃႇၸိင်ႇၼ ဢေႃးဝႃႇတ ၸရိယ ငဝ်ႈငုၼ်းမုၵ်ႉၸုမ်းလူင် သင်ႇၶၸိုင်ႈ တႆးလႄႈ သင်ႇၶၼႃႇယၵ တူင်ႇဝဵင်းမူႇၸေႊ လႆႈၶဝ်ႈသူၼ်မၢၵ်ႇႁၢၵ်ႈၶမ်းၵႂႃႇ ၽွင်းဢႃယု 76 ပီ ဝႃႇသႃ 56 ဝႃႇ ။ ပူၼ်ႉမႃး ဝၼ်းတီႈ 01/05/2024 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 3 မူင်းၶိုင်ႈ ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ၽတ်ႉတၼ်ႇတ ဢႃႇၸိင်ႇၼ လႆႈၶဝ်ႈသူၼ်မၢၵ်ႇႁၢၵ်ႈၶမ်းၵႂႃႇ တီႈဝတ်ႉ/ ၵျွင်းထိူၼ်ႇ မၢၼ်ႈၼွင်လွင်း ဢိူင်ႇၸေႊလၢၼ်ႉ ၸႄႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လူၺ်ႈတၢင်းပဵၼ်ၵူၼ်းထဝ်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ လုၵ်ႈၼွင်ႉတပေးပွင်ႈပၢႆ – တၵ်ႉၵႃႇ ႁူမ်ၵၼ် ၵၼ်ႇတေႃး ၶၢပ်ႈတူဝ် ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ဢႃႇ ၸိင်ႇၼ ၵူၼ်းမၢၼ်ႈၼွင်လွင်း လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “မိူဝ်ႈဝၼ်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈသြႃႇႁဝ်း တိုၵ်ႉလီလီယူႇ ၼင်ႇဢုပ်ႇၵုမ် ၵၼ်တင်းပူႇၵႄႇလႄႈ သမႃႇထိ ဝၢၼ်ႈၼမ်ႉၸၢင်ႉၶဝ် တႃႇတေတၢင်ႇထီး ၵွင်းမူးမႂ်ႇ တီႈဝၢၼ်ႈ ၼမ်ႉၸၢင်ႉၼၼ်ႉယူႇ။ မိူဝ်ႈၽွင်းၼင်ႈဢုပ်ႇၵၼ်ၼၼ်ႉ သြႃႇလူင်ႁဝ်း ငူပ်ႉလူင်းၵႂႃႇသေ လွၼ်ႇၵႂႃႇၸိူင်ႉ ၼၼ်ၵူၺ်းၶႃႈဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ပေႃးထိုင်မႃး ဝၼ်းတီႈ 08/05/2024 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 2 မူင်းၸိုင် ယူႇတီႈ ၵူၼ်းမၢၼ်ႈၼွင်လွင်းလႄႈ တၵ်ႉ ၵႃႇသတ်ႉထႃး တီႈၸမ်ၵႆ ၼႂ်းတူင်ႇဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း – မူႇၸေႊ တေဢွၼ်ၵၼ် လုမ်းလႃးသၢင်းၵျုဝ်ႇ ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ဢႃႇၸိင်ႇ ၼၵႂႃႇ ၼႆယဝ်။ “ယူႇတီႈ ႁဝ်းၶႃႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈလႄႈ လုၵ်ႈၼွင်ႉတပေးသေ ၶႂ်ႈဢၢၼ်းဝႆႉၶၢပ်ႈတူဝ်ၸဝ်ႈသြႃႇလူင်ႁဝ်းၶႃႈ ႁိုင် ၼၢၼ်းဢိတ်းၶႃႈဢေႃႈ။ ယွၼ်ႉငဝ်းလၢႆးဝၢၼ်ႈမိူင်းဢမ်ႇၼိမ်သဝ်းလႄႈ ႁဝ်းၶႃႈ တေဢမ်ႇဝႆႉႁိုင်ယဝ်ႉသေ တေပူၼ်ႉၶၢပ်ႈတူဝ် ၵႂႃႇ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 8 တေထိုင်မႃးၼႆႉၶႃႈ”- ၵူၼ်းမၢၼ်ႈၼွင်လွင်း သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ဝၢၼ်ႈၼွင်လွင်းၼႆႉ ယၢၼ်ဝဵင်းမူႇၸေႊမွၵ်ႈ 11 လၵ်း မီးၼႂ်းၵႄႈ မူႇၸေႊ – ၼမ်ႉၶမ်း ဝႃႈၼႆ။ ပိုၼ်းၵႅပ်ႈၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ၽတ်ႉတၼ်ႇတ ဢႃႇၸိင်ႇၼ – ၸိုဝ်ႈမိူဝ်ႈလဵၵ်ႉ – ၸၢႆးယီႊပၢၼ်း ပေႃႈမႄႈ – ၶိင်းလူင်လွႆႊၶမ်းလႅင်ႊ + ၼၢႆးလူင်ယႃႊလွႆႊလႅင်ႊ (ႁွင်ႉ) ၸဝ်ႈၶၢဝ်ဝၼ်ႇၼသိင်ႇၵီႇ ၵိူတ်ႇ – 1310 ၼီႈ လိူၼ်ႁႃႈမႂ်ႇ 5 ဝၼ်း ဝၼ်းဢႃးတိတ်ႉ တီႈၵိူတ်ႇ – မၢၼ်ႈၼွင်လွင်း ဢိူင်ႇၸေႊလၢၼ်ႉ ၸႄႈဝဵင်းမူႇၸေႊ။ မီးပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉ – 5 ၵေႃႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ၼၢႆးယွတ်ႈငိုၼ်းသႅင်မွၼ်း (ႁွင်ႉ) ၸဝ်ႈၶၢဝ်ၶေႇထႃႇဝီႇ၊ ၼၢႆးမႆ ငိုၼ်းဢၢမ်း၊ ၼၢႆးသွႆႈၶမ်းႁိူင်းဢႆႇ၊ ၶိင်းသွႆႈၶမ်းသႂ်လႄႈ ၸၢႆးယီႊပၢၼ်ႊ (ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ဢႃႇၸိင်ႇၼ) ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပီၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၼိူဝ်ၵျွင်း ႁဵတ်းၵပ်ႉပီႇ – ပီၵေႃးၸႃႇ 1317 ၼီႈ တမ်ႈတီႈၸဝ်ႈသြႃႇလူင်ဢႃႇသၽ ၵျွင်းလူင် ၼွင်လွင်း။ ပီၶၢမ်ႇသၢင်ႇလွင်း ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၸဝ်ႈသၢင်ႇ – ပီၵေႃးၸႃႇ 1320 ၼီႈလိူၼ်သီႇ တမ်ႈတီႈၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ဢႃႇသၽ။ ပီၶၢမ်ႇၸၢင်း ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၽဝၸဝ်ႈရႁၢၼ်း – ပီၵေႃးၸႃႇ 1330 ၼီႈ လိူၼ်ႁူၵ်း တမ်ႈတီႈသိမ်ႇၶၼ်ႇတ ၵျွင်းလူင်ၼွင်လွင်း ဢုပၸ်ႇၸေႇ တီႈၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ဢႃႇသၽ ။ တီႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈ – မိူဝ်ႈပဵၼ်သၢင်ႇ ယၢမ်ႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈ တီႈၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ဢႃႇသၽ ၵျွင်းလူင်ၼွင်လွင်းလႄႈ တီႈလႃႈသဵဝ်ႈ ဢိၵ်ႇတီႈႁမ်းပေး မၢၼ်ႈမေႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ဝၢႆးပဵၼ်ၸၢင်းယဝ်ႉ လႆႈၵႂႃႇသိုပ်ႇႁဵၼ်းလိၵ်ႈ တီႈဝတ်ႉၸေႃးတိၵႃႇယူင်ႇ ဝဵင်းမူင်ႇယႂႃႇ တိူင်းၸႄႈၵႅင်း။ ၼႃႈၵၢၼ် ၼင်ႈၵၢၼ်ႇၼင်ႈၵျွင်း – ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ဢႃႇၸိင်ႇၼ ယၢမ်ႈလႆႈၼင်ႈၵျွင်းတိုင်းႁိူဝ်း ဢိူင်ႇ 19 မၢၼ်ႈ ၶၢဝ်းတၢင်း 2 ဝႃႇသေ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းမႃးၼင်ႈၵျွင်းလူင်ၼွင်လွင်း တႄႇမိူဝ်ႈပီၵေႃးၸႃႇ 1348 ၼီႈ တေႃႇထိုင် 1358 ၼီႈသေ ၸင်ႇၶိုၼ်းၶၢႆႉမႃးယူႇသဝ်းတီႈ ၵွင်းမူးလွႆႁူဝ်ၸၢင်ႉသေ ပူၵ်းပွင်ၼႃႈၵၢၼ်သႃသ ၼႃ တႄႇတင်ႈဝတ်ႉၵမ်မထၢၼ်း ၵျွင်းထိူၼ်ႇၼွင်လွင်းမႃး။ ပုၼ်ႈၽွၼ်းၼႃႈၵၢၼ်သႃသၼႃ – ယၢမ်ႈႁဵတ်းၽူႈမၢႆ မူႉၸုမ်းသင်ႇၶၼႃႇယၵ တူင်ႇဝဵင်းမူႇၸေႊ 4 ပီ၊ ယၢမ်ႈ လႆႈႁၢပ်ႇပုၼ်ႈၽွၼ်း ပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ မူႉၸုမ်းသင်ႇၶၼႃႇယၵ တူင်ႇဝဵင်းမူႇၸေႊ ၶၢဝ်းတၢင်း 8 ပီ၊ ယၢမ်ႈပဵၼ် ဢေႃးဝႃႇတႃႇၸရိယ မူႉၸုမ်းသင်ႇၶၼႃႇယၵ တူင်ႇဝဵင်းမူႇၸေႊ၊ လႆႈထုၵ်ႇယုၵ်ႉယွင်ႈပဵၼ် ဢေႃးဝႃႇတႃႇ ၸရိယ ငဝ်ႈငုၼ်းမုၵ်ႉၸုမ်းလူင် သင်ၶၸိုင်ႈတႆးလႄႈ ပဵၼ်ဢေႃးဝႃႇတႃႇၸရိယ ၼႃႈၵၢၼ်သႃသၼႃ ၼႂ်း တူင်ႇဝဵင်းတင်းၼမ်။ ၵၢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈဝတ်ႉဝႃးၽႃသိူဝ်ႇ – ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် လႆႈဢွၼ်ႁူဝ် ၵေႃႇသၢင်ႈၵျွင်းထမ်ႇမႃႇယူင်ႇ ၵျွင်းသိမ်ႇ ၵျွင်းသဝ်း ၸဝ်ႈသင်ႇၶ ၵျွင်းသွမ်း ၵျွင်းပွင်ဝၢတ်ႈ ၸေႇတီႇၵွင်းမူး ႁေႃသိၼ်ၸဝ်ႈၶၢဝ် ၸလွပ်ႈသႃလႃး ဢွၼ်သိူဝ်ႇသဵၼ်ႈတၢင်း ၵျွင်းၶႅပ်းႁိၼ် ႁၢင်ႈၽြႃးၼိမိတ်း 4 ပိူင် ၼေႃႇလွင်းၽြႃး ၽြႃးၼွၼ်းမိူင်း၊ ႁၢင်ႈပၼ်ႇၸဝၵ်ႇၵီႇလႄႈ ၽြႃးသၢဝ်းပႅတ်ႇ တႄႇၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် လႆႈဢွၼ်ႁူဝ် လုၵ်ႈၼွင်ႉတပေးတၵ်ႉၵႃႇသေ ႁဵတ်းပွႆးၶၢမ်ႇသၢင်ႇၶၢမ်ႇၸၢင်း ပွႆးလွတ်ႈႁေႃးပထၢၼ်း ပႃႇလိၸဝ်ႈပွႆး ၸဝ်ႈဢုပၵုတ်း ပွႆးသၢင်ႇၵၢၼ်းၶမ်း ပွႆးသၢင်ႇၵၢၼ်းၶိၼ်း ပွႆးၸႃႇၵ ၵူၼ်းထဝ်ႈ ဢႃယု 75 ၶိုၼ်ႈ ၼိူဝ် ပွႆးသင်ႇၶ ၶဝ်ႈပွင်ၶဝ်ႈဝၢတ်ႈ ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈဢွၼ်ႁူဝ် ပိုတ်ႇၽုၺ်ႇပၢင်တြႃး ၶၢဝ်းသွၼ်းၼမ်ႉလႄႈ ၼႂ်းဝႃႇၵူႈပီပီ တေႃႇပေႃးမီး ပွၵ်ႈၵမ်း 33 ပွၵ်ႈ တႄႇၵႂႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပွႆႇဝၢင်းၽဝၶၼ်ႇထႃႇ ၶဝ်ႈၸၢမ်ႇသူၼ်မၢၵ်ႇႁၢၵ်ႈၶမ်း – ၸဝ်ႈသြႃႇလူင်ၼႆႉ ပႅၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ ဢမ်ႇတွၼ်ႈယၢမ်ႈပဵၼ် ရေႃး ၵႃႇယႂ်ႇလူင်သင်သေတႃႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ ဢမ်ႇၽွင်းလိူဝ်လႆႈ သင်ႇၶႃႇရတြႃးပဵၼ်လူႉၼၼ်ႉလႄႈ ထိုင်မႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 01/05/2024 (လိူၼ်ႁႃႈလွင်ႈ 8 ၶမ်ႈ ပီၵေႃးၸႃႇ 1386 ၼီႈ) သေ လႆႈလူႉလွၼ်ႇ ၶဝ်ႈ သူၼ်မၢၵ်ႇႁၢၵ်ႈၶမ်းၵႂႃႇ ၼႆယဝ်ႉ။ ၼမ်ႉၸႂ်ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် – ၸဝ်ႈသြႃႇလူင်ၼႆႉ ပဵၼ်ၽူႈဢၼ်မီးသတ်ႉထႃႇယႂ်ႇ တီႈၼိူဝ်ၽြႃး၊ တြႃး၊ သင်ၶ၊ သြႃႇသမႃး၊ ပေႃႈမႄႈၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး မီးမႅတ်ႉတႃႇၵရုၼႃႇယႂ်ႇ တေႃႇၵူၼ်းတင်းၼမ် မေႃဢုပ်ႇမေႃလၢတ်ႈ မေႃၸွႆႈထႅမ် မေႃပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ် မေႃတႅပ်းတတ်းၼႃႈၵၢၼ် ထုၵ်ႇမႅၼ်ႈ လႅတ်းဝႆးပဵၼ်ၽူႈမီးသီႇလ သမႃႇထိ ပၺ်ႇၺႃႇတဵမ်ထူၼ်ႈ ပဵၼ်တီႈသင်ႇၶလႄႈ တၵ်ႉၵႃႇသတ်ႉထႃးတင်းၼမ် လႆႈပိုင်ႈဢိင် ပဵၼ် ၸဝ်ႈဢၼ် ၵိုၵ်းပိုၼ်းသႃသၼႃ ၼႂ်းထုင်ႉမၢဝ်း ၸဝ်ႈၼိုင်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ']

2024-05-10T08:00:00

https://shannews.org/archives/52624

လွၵ်းတွၼ်ႈ (role) မိူင်းၶႄႇ ၼႂ်းၵၢၼ်မိူင်း မိူင်းတႆး

မိူင်းၶႄႇ ပဵၼ်မိူင်းယႂ်ႇလိူဝ်ပိူၼ်ႈၼႂ်းၵုၼ်လူင်ဢေႊသျိူဝ်ႊ။ ၸိုင်ႈမိူင်းၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ 10 မိူင်း ပႃး ၸဵမ်မၢၼ်ႈ၊ ထႆး၊ ဢိၼ်ႊၻူဝ်ႊၼီႊသျိူဝ်ႊ၊ ၾိလိပ်ႉပိၼ်ႊ ႁူမ်ႈၵၼ်တင်းသဵင်ႈယင်းဢမ်ႇယႂ်ႇပဵင်းမၼ်း။ ၸိူဝ်းပဵၼ်မိူင်းၵုၼ်ၼႂ်းပၢင်ႇလၢႆႇ မိူၼ်ဢိၼ်ႊၻူဝ်ႊၼီႊသျိူဝ်ႊၶဝ်တႄႉ ယင်းၶႅၼ်း၊ ယွၼ်ႉဝႃႈ ၽႅၼ်ႇလိၼ် မၼ်းဢမ်ႇတိတ်းၸပ်းၵၼ်။ ပုၼ်ႈတႃႇမိူင်းၸိူဝ်းဢၼ်ၽႅၼ်ႇလိၼ်ၸပ်းၵၼ်ၼၼ်ႉတႄႉ ၶဝ်တေႁဵတ်း သင်ၵေႃႈယဝ်ႉ တၵ်းလႆႈမီးလွင်ႈမၼ်ႈၸႂ်ဝႃႈ တင်းမိူင်းၶႄႇ တင်းႁဝ်းၸမ်ၸႂ်ၵၼ်ဝႆႉ ဝၢင်းၸႂ်တေႃႇၵၼ် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ထႆး ၼႂ်းၶိူဝ်းတႆးႁဝ်းၼႆႉ ၸဝ်ႈပၢႆပိုၼ်း DGE Hall ယၢမ်ႈတႅမ်ႈဝႆႉဝႃႈ “ပေႃးၵဵဝ်ႇလွင်ႈၵၢၼ်ထုတ်ႉ (ၵၢၼ်ၽွင်း တၢင်) ၸိုင် ဢမ်ႇမီးၽႂ်ၶၢမ်ႈပူၼ်ႉထႆးလႆႈ။ (As diplomatists, the T”ais have been unsurpassed) ။ ပေႃး ယဝ်ႉၵေႃႈ ၼႄတူဝ်ယၢင်ႇဝႃႈ တင်ႈတႄႇပၢၼ်မွင်ႊၵူဝ်ႊလ်သုတ်းသဵင်ႈၵႂႃႇသေ ၶိူဝ်းၶုၼ်သွႆႉၾႃႉမိင် (Ming Dynasty) ၶိုၼ်ႈမႃးယဝ်ႉၵေႃႈ ၶုၼ်ထႆးၶဝ် ၵႆႉသူင်ႇၽွင်းတၢင်ၵႂႃႇတီႈၼၢၼ်ၵျိင်း ဢၼ်ပဵၼ်ငဝ်ႈၸိုင်ႈၶႄႇ ၼႂ်းပၢၼ်ၼၼ်ႉသေ ၽုၵ်ႇၾင်ဝႆႉလွင်ႈၸမ်ၸႂ်ၵၼ်။ ပီႈၼွင်ႉတႆးသၢမ်ၸဝ်ႈ ၼႂ်းတႆးလူင်ၼႆႉ ဢၼ်ပိူၼ်ႈဢၢမ်းၶိုတ်းပဵင်းပီႈၼွင်ႉထႆးတႄႉ မီးပီႈၼွင်ႉတႆးသၢမ်ၸဝ်ႈ ဢၼ်ယၢမ်ႈႁဵတ်း ၶုၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈပွတ်းၼိူဝ် တင်ႈတႄႇ 1287 မႃးၼၼ်ႉၵူၺ်း။ သၢမ်ပီၼွင်ႉ (ၸဝ်ႈဢၢႆႈသႅင်ၶႆႇ ၸဝ်ႈယီႈသႅင် ၵမ်ႇတင်း ၸဝ်ႈသၢမ်သႅင်သႂ်) ၼၼ်ႉ ၸွမ်းၼင်ႇၶဝ်ၵုမ်းၵမ်ဝႆႉ ၼႃႈလိၼ်ၾၢႆႁိၼ် (ၵျွၵ်ႉသႄႇ) ဢၼ်ဢွၵ်ႇ ၶဝ်ႈၼမ်လိူင်ႇ၊ မီးဢေႃးၸႃႇၼိူဝ်ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈမႃး တင်ႈတႄႇၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းမၢၼ်ႈ ၼရသီႇႁပတေႉ ၼွၼ်းၽႄးၼႂ်းပီ 1287 ။ ထိုင်မႃး 1289 ၵေႃႈ ၶဝ်ၸဝ်ႈ ၸင်ႇယိုတ်းဢဝ် မိူင်းပူးၵမ်ႇ။ ၾၢႆႇၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းမၢၼ်ႈ ၸင်ႇယွၼ်းတၢင်းၸွႆႈထႅမ် တီႈၶႄႇလႄႈ ပီ 1300 ၸဝ်ႈႁေႃသႅင် မွင်ႊၵူဝ်ႊလ် ဢၼ်ၽွင်းငမ်းမိူင်းၶႄႇ ၽွင်းၼၼ်ႉ ၸင်ႇသူင်ႇသိုၵ်းမႃးတိုၵ်းၶုၼ်တႆး။ တင်ႈတႄႇ 25/01/1301 – 28/02/1301 ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းလူင် တီႈဝဵင်းမျိၼ်ႇၸၢႆး (Myinzaing) သေ တပ်ႉၶႄႇဢမ်ႇပေႉလႆႈၼိူဝ်တပ်ႉ တႆး – မၢၼ်ႈ ။ သၢမ်ပီႈၼွင်ႉၵေႃႈ ၼပ်ႉသွၼ်ႇဝႃႈ ႁဝ်းၼႆႉပေႉၶႄႇလႆႈ ၼႂ်းၶၢဝ်းပွတ်းၵူၺ်း၊ ၶၢဝ်းယၢဝ်းတႄႉ တေယၢပ်ႇၼႆသေ လႆႈသူင်ႇၽွင်းတၢင်ပႃးၶူဝ်းငိုၼ်းၶူဝ်းၶမ်းၵႂႃႇတီႈ ၽူႈၵွၼ်းသိုၵ်းၶႄႇ ႁႂ်ႈထွႆပၼ်။ ပေႃး ၶႄႇမွင်ႊၵူဝ်ႊလ် ထွၼ်တပ်ႉၵႂႃႇယဝ်ႉၵေႃႈ လႆႈသူင်ႇၽွင်းတၢင် ပႃးၶူဝ်းငိုၼ်း ၶူဝ်းၶမ်းၵႂႃႇထိုင်ဝဵင်းပိူၺ် ၵျိင်း။ ၵမ်းလိုၼ်း – တင်းၶႄႇၵေႃႈ လႆႈႁပ်ႉႁွင်းၵေႃႉၼွင်ႉသုတ်းပၢႆ ၸဝ်ႈသၢမ်သႅင်သႂ် ပဵၼ်ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်း မိူင်း မၢၼ်ႈ (King of Mien)။ ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ၾႃႉ (1311 – 64) မိူဝ်ႈၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ႇၾႃႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈၸွမ်မႃးၼၼ်ႉ မႅၼ်ႈၽွင်းမိူင်းၶႄႇတိုၵ်ႉဢွၼ်ႇဢႄး။ ယွၼ်ႉဝႃႈ မွင်ႊ ၵူဝ်ႊလ် မႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈပဵၼ်ၸွမ်လႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၶႄႇၵေႃႈ တိုၵ်ႉသၢၼ်ၶတ်းတိုၵ်းတေႃး မွင်ႊၵူဝ်ႊလ် ယူႇ သိုဝ်ႈၽႂ်သိုဝ်ႈမၼ်း။ ၸႄႈမိူင်းၽႂ် ၸႄႈမိူင်းမၼ်း ၽႂ်ၵေႃႈဢမ်ႇယိပ်းဢမ်ႇၵုမ်းဢမ်ႇဢွၼ်ႁူဝ်ၽႂ်လႆႈ။ မိူၼ် တႆးႁဝ်းယၢမ်းလဵဝ်။ ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ၾႃႉ တင်း ၼွင်ႉၸဝ်ႈသၢမ်လူင်ၾႃႉ ၸင်ႇလႆႈၸတ်းႁႅၼ်းပဵၼ်ငႃးသိုၵ်းသေ ၶီႇသိုၵ်းၶိုၼ်ႈ လွမ်ႉဝဵင်းၼွင်သႄ (မိူဝ်ႈလဵဝ်ႁွင်ႉဝႃႈ ၶႂိၼ်းမိင် Kunming)။ ၾၢႆႇၶုၼ်ၽွင်းငမ်းယုၼ်ၵူၺ်ႉ (Governor General Yun Kuei) ၵေႃႈ ဢမ်ႇတၼ်းတင်ႈတူဝ်လႄႈ ၵႃႈလႆႈယွမ်းၵၢၼ်ႉ။ ၸင်ႇလႆႈၸတ်း ၽွင်းတၢင် ပႃး ၶူဝ်းငိုၼ်းၶူဝ်းၶမ်းသေၵႂႃႇဝဵင်းလူင်ပိူၺ်ႇၵျိင်း ယွၼ်းဢဝ်ၶိုၼ်းၼမ်ႉလိၼ်ႁိၼ်ၽႃၸူဝ်ႈပူႇ ပၢၼ်မွၼ်ႇ။ တင်းၶုၼ်မွင်ႊၵူဝ်ႊလ်ၵေႃႈ မႅၼ်ႈၽွင်းဢူၼ်ႈၼႃႈတႃၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈလူႉသေ ၸင်ႇလႆႈယွမ်း ႁပ်ႉၶေႃႈႁဵၵ်ႈ ႁွင်ႉတုၵ်းယွၼ်းၶွင်ၾၢႆႇၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ႇၾႃႉ။ တေလႆႈဝႃႈ သၢမ်ပီၼွင်ႉတႆးလႄႈသင်၊ ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ၾႃႉလႄႈသင်၊ လႆႈၸႂ်ႉတိုဝ်းၵၢၼ်သိုၵ်းၵၢၼ်ၽွင်း တၢင် ၵိုၵ်းၵပ်းႁူမ်ႈၵၼ်ထိုင်ယွတ်ႈႁွတ်ႈပၢႆၵႂႃႇၼင်ႇၵၼ်။ ပိူင်ႈၵၼ်တီႈဝႃႈ မိူဝ်ႈသၢမ်ပီႈၼွင်ႉတႆး ႁဵတ်းၶုၼ် ၽွင်းငမ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ မႅၼ်ႈၽွင်းမိူင်းၶႄႇတိုၵ်ႉၵႅၼ်ႇၶႅင် မိူဝ်ႈပၢၼ်ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ႇၾႃႉသမ်ႉ မႅၼ်ႈ မိူဝ်ႈမိူင်းၶႄႇဢွၼ်ႇဢႄး ၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ တင်ႈတႄႇၼၼ်ႉမႃးၵေႃႈ ငဝ်းလၢႆးလႄႈသင် ၵူၼ်းလႄႈသင် ပႅၵ်ႇပိူင်ႈမႃးလႄႈ ပိုၼ်းတႆးၵဝ်ႇ ဢၼ်သၢမ်ၸဝ်ႈပီႈၼွင်ႉ ဢိၵ်ႇၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ၾႃႉ ၵေႃႇသၢင်ႈမႃးၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးၽႂ်ၶူၼ်ႉတူၵ်ႇဢုပ်ႇ သမ်ႉၶိုၼ်းလႆႈထႅင်ႈယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶီႇၾႃႉ (1405 – 1418) ပေႃးတူၺ်းၼႂ်းပိုၼ်း ဢၼ်ၸဝ်ႈယၼ်ႇၾႃႉ သႅၼ်ဝီ တႅမ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉတႄႉ ၶႆႈၼႄလွင်ႈၸဝ်ႈသိူဝ်ၶီႇၾႃႉ ၸဝ်ႈသိူဝ်ငမ်ၾႃႉ သွင်ပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈၵၼ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးတူၺ်းၼႂ်းပိုၼ်း ဢၼ်ၸဝ်ႈသၢႆမိူင်း တင်း DGE Hall တႅမ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉ လႆႈႁၼ်လွင်ႈၸဝ်ႈ သိူဝ်ငမ်ၾႃႉၵေႃႉလဵဝ်လႄႈ ဢၼ်ၶႆႈၼႄၵမ်းၼႆႉ တေတူၵ်ႇၸိုဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈၵေႃႉလဵဝ်။ ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ႇၾႃႉ ၼွၼ်းၽႄးယဝ်ႉ 4 ပီ (ပီ 1368) မိူင်းၶႄႇၵေႃႈ ပဵၼ်ၵွၼ်ႈပဵၼ်ၵႅၼ်ႇမႃးၶိုၼ်း ၾၢႆႇတႂ်ႈ ၶိူဝ်းၶုၼ်သွႆႉၾႃႉၶႄႇ မိင်။ ၽဝ်ႇၼၼ်ႉ သႅၼ်ႈတၢင်းလၢႆႈ (Silk Road) ဝွတ်ႈႁၢမ်းၵႂႃႇယဝ်ႉလႄႈ ၶုၼ်ၶႄႇ ၵေႃႈ ၶႂ်ႈပိုတ်ႇသဵၼ်ႈတၢင်းၼမ်ႉၵဵဝ် ပိူဝ်ႈတႃႇၶဝ်ႈပၢင်ႇလၢႆႇသေ ၵပ်းသိုပ်ႇမိူင်းဝၼ်းတူၵ်း။ သမ်ႉမႅၼ်ႈၽွင်း ၸဝ်ႈသိူဝ်ငမ်ၾႃႉ ဢၼ်ပဵၼ်လုၵ်ႈလၢၼ်ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ႇၾႃႉ လုၵ်ႉၶိုၼ်ႈမႃး ပိူဝ်ႈတႃႇၵွပ်ႇၵူႈၶိုၼ်းႁေႃသႅင် တႆး။ ၸင်ႇဝႃႈ လႆႈတိုၵ်းတေႃးၵၼ်တင်ႈတႄႇ 1438 ထိုင် 1446 ။ ၸဝ်ႈသိူဝ်ငမ်ၾႃႉၵေႃႈ ၵၢၼ်ႉသိုၵ်းလႄႈ လႆႈၵႂႃႇပိုင်ႈႁူမ်ႈၸဝ်ႈႁေႃၶမ်း ၼရပတိ မိူင်းဢႃႇဝ ဢၼ်ပဵၼ် လုၵ်ႈပီႈလုၵ်ႈၼွင်ႉၵၼ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ 1446 တပ်ႉသိုၵ်းၶႄႇၵေႃႈ မႃးလွမ်ႉဝဵင်းဢႃႇဝသေ ႁဵၵ်ႈႁွင်ႉယွၼ်းဢဝ် ၸဝ်ႈသိူဝ်ငမ်ၾႃႉ။ ၸဝ်ႈၼရပတိၵေႃႈ ယွၼ်ႉႁႅင်းဢမ်ႇငၢမ်ၵၼ်လႆႈလႄႈ လႆႈတူၵ်းလူင်းဢၢၼ်းမွပ်ႈပၼ် တူဝ်ၸဝ်ႈသိူဝ်ငမ်ၾႃႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးႁူႉဝႃႈ တူဝ်ၵဝ်ႇတေလႆႈတူၵ်းပဵၼ်ႁၢႆးသိုၵ်း (Prisoner of War) ၵမ် ၸႃတႃၶုၼ်ဢၼ်တူၵ်းပဵၼ်ႁၢႆးသိုၵ်း တိုၼ်းတေထုၵ်ႇတႅပ်းႁူဝ်ၼႆၵေႃႈ ၸဝ်ႈသိူဝ်ငမ်ၾႃႉ လႆႈၵိၼ်ငူၼ်ႉ သၢၼ်သေ ၼွၼ်းၽႄးၵႂႃႇ။ ၵႃႈလႆႈဢဝ်ၶၢပ်ႈတူဝ်မၼ်းၸဝ်ႈ မွပ်ႈပၼ်ၶႄႇၵူၺ်းယဝ်ႉ။ ဢဵၼ်းဢၢၼ်းလႄႈ တၢင်းႁတ်းႁၢၼ်ၸဝ်ႈသိူဝ်ငမ်ၾႃႉၼႆႉ ၽူႈဢၼ်တၢင်းလၢႆႁူႉတေယွင်ႈယေႃးယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵွပ်ႈသင်ပူႇမွၼ်ႇမၼ်းၸဝ်ႈ ပဵၼ်ၵၢၼ်ၸွမ်းၼင်ႇဢဵၼ်းဢၢၼ်း။ တူဝ်မၼ်းၸဝ်ႈသမ်ႉ ဢမ်ႇပဵၼ် ၸွမ်းၼၼ်ႉ လီပႃးၵၼ်ၶႆႈၸႂ်လီလီယူႇ။ ၸဝ်ႈၶမ်းၵၢႆႇၼွႆႉ (1600 – 1605) ၸဝ်းၶမ်းၵၢႆႇၼွႆႉ သႅၼ်ဝီ ၸိုဝ်ႈမိူဝ်ႈလဵၵ်ႉ ႁဵၵ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈၶမ်းၵႅဝ်ႈ။ မိူဝ်ႈ 1549 လႆႈတူၵ်းပဵၼ်ႁၢႆးသိုၵ်း မိူင်း ဢႃႇဝ။ ထိုင်မႃး 1555 ယွၼ်ႉၸဝ်ႈႁေႃၶမ်း ပယိၼ်ႉၼွင်ႇ တိုၵ်းပေႉဢႃႇဝလႄႈ လႆႈၵႂႃႇယူႇမိူင်းပႃႇၵိူဝ် (Pegu) ။ လုၵ်ႉတီႈၼၼ်ႈသေ ပႃးၵႂႃႇၸွမ်းၸဝ်ႈၼရေးသူၼ် (ၵေႃႉဢၼ်ၵႂႃႇပဵၼ်ႁၢႆးသိုၵ်းၼင်ႇၵၼ် တီႈ မိူင်းမၢၼ်ႈယဝ်ႉ ဝၢႆးမႃးမိူဝ်းပဵၼ်ၸဝ်ႈပဵၼ်ၸွမ်ၶိုၼ်းတီႈ ဢယုတ်ႉထယႃး မိူင်းထႆး)။ ဝၢႆးသေ ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်း ၼၼ်ႇတပယိၼ်ႇ ၼွၼ်းၽႄးမိူဝ်ႈ 1599 ဢဵၼ်ႁႅင်းမၼ်းတႅၵ်ႇယၢႆႈၵႂႃႇၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈ ၼရေးသူၼ် လႆႈၸွႆႈထႅမ်ပၼ်ႁႅင်းသိုၵ်းသိူဝ် တီႈၸဝ်ႈၶမ်းၵၢႆႇၼွႆႉ ဢဝ်ၶိုၼ်းမိူင်းတႆး။ ထိုင်တီႈပီ 1600 ၵေႃႈ လႆႈၶိုၼ်းမိူင်းသႅၼ်ဝီ။ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ မႅၼ်ႈၽွင်းၶုၼ်ဢႃႇဝ ၸဝ်ႈၺွင်ႇယၢၼ်း ၵေႃႈႁႅင်းၶိုၼ်ႈမႃးလႄႈ တင်းၶုၼ်ၶႄႇ ၶုၼ်မၢၼ်ႈ ပူင် ၵႂၢမ်းမႃးဝႃႈ ႁႂ်ႈသူင်ႇၶူဝ်းငိုၼ်းၶူဝ်းၶမ်းၵူမ်ႈၼွမ်းၸူး ၸွမ်းလၢႆးၾိင်ႈၵဝ်ႇၵဝ်ႇ။ ၸဝ်းၶမ်းၵၢႆႇၼွႆႉၵေႃႈဝႃႈ ယွၼ်ႉလူၺ်ႈလႆႈပိုင်ႈမုၼ်ၸဝ်ႈ ၸဝ်ႈၼရေးသူၼ်သေ ပဵၼ်ၶုၼ်မႃးၶိုၼ်းလႄႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈပွင်ၸွမ်ၵၢင်ၸႂ်ၶုၼ်ၶႄႇ ၶုၼ်မၢၼ်ႈ။ ၸင်ႇဝႃႈ သိုၵ်းၶႄႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶိုၼ်းမႃးမိူင်းတႆး ထိုင်တီႈ လႆႈတိုၵ်းၵၼ်။ ၵွပ်ႈတပ်ႉသိုၵ်းတႆး ႁႅင်းဢမ်ႇငၢမ်ႇၵၼ်တင်းတပ်ႉသိုၵ်းၶုၼ်မၢၼ်ႈလႄႈ ၸင်ႇလႆႈယွၼ်းတၢင်းၸွႆႈထႅမ်ၵႂႃႇ တီႈဢယုတ်ႉထယႃး။ ၵူၺ်းၵႃႈ တူၵ်းၼႂ်းငဝ်းလၢႆးၾႆးၸမ်တူဝ် ပိုင်ႈၼမ်ႉၵႆၶႄ ဢမ်ႇတၼ်းလႄႈ ၸဝ်ႈၶမ်း ၵၢႆႇၼွႆႉၵေႃႈ ၵၢၼ်ႉသိုၵ်းသုမ်းမိူင်း၊ ၸဝ်ႈၼရေးသူၼ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇတၼ်းၽႅဝ်တီႈၽႅဝ်တၢင်းသေ ၼွၼ်း ၽႄးၵႂႃႇ မိူဝ်ႈတိုၵ်ႉၶၢမ်းတပ်ႉယူႇတီႈမိူင်းႁၢင် ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းတူၼ် ယၢမ်းလဵဝ်။ လွင်ႈၸဝ်ႈၼရေးသူၼ် တင်းၸဝ်ႈၶမ်းၵၢႆႇၼွႆႉ ႁၵ်ႉၵၼ်မီးသတ်ႉၸႃႇတေႃႇၵၼ် ၸွႆႈၵၼ်ၼႆႉ ၽူႈဢၢၼ်ႇ တင်းၼမ် တေႁၼ်ဝႃႈလီယွင်ႈလီယိူင်ႈတႄႉတႄႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ထႅင်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈ လီဝူၼ်ႉလိုၵ်ႉလိုၵ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈ ၶမ်းၵၢႆႇၼွႆႉ ဢမ်ႇယဵပ်ႇယၢင်ႈၸွမ်းႁွႆးတိၼ် ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ႇၾႃႉ ဢိၵ်ႇသၢမ်ၸဝ်ႈပီႈၼွင်ႉတႆးလႄႈ မီး ၽွၼ်းလီၽွၼ်းၸႃႉ ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼၼ်ႉယူႇ။ ၼႂ်းပိုၼ်းမိူင်းတႆးၼႆႉ တင်ႈတႄႇၼၼ်ႉမႃး ဢမ်ႇမီးႁေႃၶမ်းႁင်းၶေႃယဝ်ႉ။ ၽႃသႃ သႃသၼႃ မိူင်းမၢၼ်ႈ ၵေႃၢႈ ၶဝ်ႈမႃးၼမ်။ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ မႃးပၵ်းယူႇ သႅၼ်ဝီ၊ သီႇပေႃႉ၊ ယွင်ႁူၺ်ႈ၊ မိူင်းၼၢႆး၊ ၵဵင်းတုင် တေႃႇထိုင် ပၢၼ်ဢိင်းၵလဵတ်ႈမႃးႁဵတ်းၶုၼ်။ ၸဝ်ႈၵွၼ်းၸိူင်း (1926 – 91) ဝၢႆးၸဝ်ႈၶမ်းၵၢႆႇၼွႆႉယဝ်ႉ လတ်းၶၢမ်ႈမႃး 350 ပီ ၼႂ်းငဝ်းလၢႆးၵၢပ်ႈပၢၼ် 40-50 ပီၼႆႉ၊ မိူင်းၶႄႇ ဢၼ်လုၵ်ႉ တီႈၵၢပ်ႈပၢၼ်တႅၵ်ႇယၢႆႈဢွၼ်ႇဢႄး ၾၢႆႇတႂ်ႈၶိူဝ်းၶုၼ်မၼ်ႊၵျူး ၽွင်းငမ်းလႄႈ ပၢၼ်ၶႄႇၽိူၵ်ႇ ၵေႃမိၼ် တင်ႇ (Kuomintang – KMT) ၽွင်းငမ်းၼၼ်ႉသေ ပၼ်ႈၵႅၼ်ႇၵၼ်မီးႁႅင်းမႃးၶိုၼ်း ၾၢႆႇတႂ်ႈၵၢၼ် ၽွင်းငမ်း ပႃႇတီႇၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉမိူင်းၶႄႇ (CPC)။ ၽဝ်ႇၼၼ်ႉ မိူင်းရတ်းသျိူဝ်ႊၵေႃႈ ပဵၼ်ၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉလႄႈ မိူင်းလူင်ၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉ တင်းသွင်မိူင်းၼႆႉ ႁပ်ႉႁွင်းမၵ်းမၼ်ႈဝႆႉ ပႃႇတီႇၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉ မိူင်းမၢၼ်ႈ (CPB) ။ ၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉ ၼင်ႇၵၼ် ၵမ်ႉၸွႆႈၵၼ်။ ပႃႇတီႇၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉ မိူင်းမၢၼ်ႈ ယၢမ်ႈမႃးပၵ်းသဝ်းတူင်ႉၼိုင်ၼႂ်းမိူင်းတႆး (ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းတူၵ်း) သေ သၢၼ်ၶတ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၽသပလ (AFPFL) ၸုမ်းဢူးၼု။ ၸဝ်ႈၵွၼ်းၸိူင်း (ႁိုဝ်) မူဝ်ႁိူင်းၵေႃႈ သၢၼ် ၶတ်း တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်မႃးပၵ်းတပ်ႉႁဵတ်းၶုၼ်ႁၢႆႉ ယူႇၼႂ်းမိူင်းတႆးလႄႈ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈႁွမ်း (CPB) သေ တိုၵ်းတေႃးၸွမ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဝၢႆးသေ CPB ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပေႃႇလသီႇ ထၢၼ်ႈၵူၼ်းသေ မႃးၸႅၵ်ႇၽႄၵူၼ်း မိူင်းတႆး ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းတႆး တႅၵ်ႇယႅၵ်ႈၽၢတ်ႇၽႄပႅင်းၸင်းၽိတ်းၽႅၵ်ႇၵၼ်မႃးၵေႃႈ ၸင်ႇလႆႈလုၵ်ႉ သၢၼ်ၶတ်း CPB ၶိုၼ်း မိူဝ်ႈ 12/05/1956 ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ လႆႈၵေႃႇတင်ႈပႃႇတီႇၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉ ၸိုင်ႈတႆး (SSCP) သေ ပွႆႇၽူႈတႅၼ်းၵႂႃႇၵပ်းသိုပ်ႇ CPC ပိူဝ်ႈတႃႇယွၼ်းလွင်ႈႁပ်ႉႁွင်းမၵ်းမၼ်ႈလႄႈ လွင်ႈၸွႆႈထႅမ်တီႈမိူင်းၶႄႇ ၵူႈလွင်ႈ။ မုင်ႈမွင်းဝႃႈ ပေႃးၶႄႇ ႁပ်ႉႁွင်းပၼ် မိူင်းတႆးၵေႃႈ ၸၢင်ႈလႆႈၵွၼ်းၶေႃ။ ၼႂ်းၽူႈတႅၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မီးပႃႉတိၼ်ႇ သိူဝ်ယဵၼ်းလႄႈ ၸဝ်ႈၶမ်းပဝ်း။ တင်းၵႂႃႇတင်းမႃး ၶၢဝ်းတၢင်း 3 လိူၼ်။ ၽႅဝ်တီႈလႂ် လႆႈၵႂႃႇႁူပ်ႉၽႂ် ပိူဝ်ႈဝႃႈႁိုဝ်ၼႆၼၼ်ႉ ပႆႇႁၼ်မီးၼႂ်းလိၵ်ႈမၢႆလၢႆးမိုဝ်းသင်သေတႃႉ လႆႈႁူႉဝႃႈ ပႃႇတီႇၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉ မိူင်းၶႄႇ (CPC) ႁပ်ႉႁွင်းပႃႇတီႇၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉ မိူင်းမၢၼ်ႈ (CPB) ၸုမ်းလဵဝ်။ ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉပႃႇတီႇမႂ်ႇထႅင်ႈ။ ဢမ်ႇၵွမ်ႉၵႃႈ ပႃႇတီႇၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉ ၸိုင်ႈတႆးၵူၺ်း ပႃႇတီႇၶွမ်ႊမိဝ်ႊ ၼိတ်ႉ ရၶႅင်ႇ (ACP) ၵေႃႈ ၶႄႇယင်းဢမ်ႇႁပ်ႉႁွင်း။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈပႃႇတီႇၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉၸိုင်ႈတႆးၼၼ်ႉ လု လႅဝ်ၵႂႃႇ။ ဝၢႆးတင်ႈပႃႇတီႇ မိူဝ်ႈ 1971 ယဝ်ႉၼၼ်ႉ တၢင်းၾၢႆႇပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (SSPP) ၵေႃႈ ၸုၵ်းၼိူဝ်သဵၼ်ႈ တၢင်းၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉသေ ၶတ်းၸႂ်တိတ်းတေႃႇမိူင်းၶႄႇ ႁင်းၶေႃထႅင်ႈ။ ၼႆႉၵေႃႈ လႆႈၵႂၢမ်းတွပ်ႇတီႈမိူင်း ၶႄႇ ဢမ်ႇပၢႆႈပိူင်ႈၵၼ်တင်းပၢၼ်ၸဝ်ႈၵွၼ်းၸိူင်း ၶတ်းၸႂ်မႃးဢွၼ်တၢင်းၼၼ်ႉ။ ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ (1934 – 2007) ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇၼႆႉ မီးၵူၼ်းတင်းၼမ် ဢမ်ႇၶႂ်ႈယုမ်ႇယမ် ၊ ႁၼ်ဝႃႈ ပဵၼ်သၢႆလပ်ႉမၢၼ်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ယင်းမီး ထႅင်ႈတင်းၼမ် ဢၼ်ယုမ်ႇယမ်ၼပ်ႉထိုဝ်မၼ်းၸဝ်ႈဝႃႈ ႁၵ်ႉတႆး ႁဵတ်းၵၢၼ်တႆး ႁဵတ်းဢမ်ႇဢွင်ႇလႄႈ ႁႅင်းၸႂ်တူၵ်းသေၵႂႃႇၸူးမၢၼ်ႈၵူၺ်း။ ဢၼ်ဝႃႈၼႆ မၢင်ၸိူဝ်း ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင် မိူဝ်ႈလဵဝ် ႁူမ်ႈႁွမ်းၸပ်း ၼႅၼ်ႈၵၼ်တင်း ၸဝ်ႈယွတ်ႈသိုၵ်းသေ တေႃႇသူႈတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈယူႇတေႃႇ ယၢမ်းလဵဝ်။ မိူဝ်ႈပီ 1993 ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ မိူင်းတႆးၵွၼ်းၶေႃ။ ၼႂ်းပီၼၼ်ႉ ၸုမ်းၽူႈတႅၼ်းၶႄႇ မႃးယဵမ်ႉၸႂ်း ႁူဝ်မိူင်းလႄႈ ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇတင်း ၸဝ်ႈၵၼ်းၸဵတ်းၶဝ် လႆႈတွၼ်ႈႁပ်ႉသေ ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်။ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ လႆႈယွၼ်းတၢင်းၸွႆႈထႅမ် တီႈၶႄႇ ပိူဝ်ႈတႃႇပူတ်းပွႆႇဝၢၼ်ႈမိူင်း။ ၾၢႆႇၸုမ်းၽူႈ တႅၼ်းၶႄႇ ဢၼၼမ်းလူၺ်ႈလၢဝ်းလီး (Li W.J) ၵေႃႈတွပ်ႇဝႃႈ “ပေႃးၸဝ်ႈတေပၵ်းယူႇၸွမ်းလႅၼ်လိၼ် ထႆး ႁဝ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈၸွႆႈ။ ပေႃးၶႂ်ႈႁႂ်ႈႁဝ်းၸွႆႈ ၸဝ်ႈတၵ်ႉမႃးတၢင်းလႅၼ်လိၼ်ၶႄႇၵွၼ်ႇ”။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၽူႈယႂ်ႇလၢႆၸဝ်ႈ မိူၼ်ၸဝ်ႈၵၼ်းၸဵတ်း ၵေႃႈထတ်းသၢင်ဝႃႈ “ပႆႇလီၵိုင်ႉၵၢင်ႉယုမ်ႇ ၵႂၢမ်းၵူၼ်း ၵေႃႉလဵဝ်၊ လီၵပ်းသိုပ်ႇၵႂႃႇထႅင်ႈတင်းၼမ်ၵွၼ်ႇ” ဝႃႈၼႆသေတႃႉ ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ ပၵ်းၸႂ်ယုမ်ႇယမ်ပႅတ်ႈ ယဝ်ႉ ၼႂ်းပီ 1994 ပိုတ်ႇၼႃႇသိုၵ်းတိုၵ်းတေႃးတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႈမိူင်းတေႃႉ မိူင်းထႃးလႄႈ သူင်ႇသိုၵ်း ၼပ်ႉႁဵင်ၶိုၼ်ႈၵႂႃႇ မိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ႁႅင်းသိုၵ်းတပ်ႉသိုၵ်းမိူင်းတႆး (MTA) မီးဢမ်ႇတႅမ်ႇသေ 23,000 ၊ ၾၢႆႇတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယင်း ယွမ်းႁပ်ႉဝႃႈ ပဵၼ်တပ်ႉသိုၵ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ဢၼ်ၵႅၼ်ႇၶႅင်လိူဝ်ပိူၼ်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဝၢႆးသေ ၶိုၼ်ႈၵႂႃႇပွတ်း ႁွင်ႇ ယဝ်ႉ လႆႈထုၵ်ႇတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တွၼ်ႈႁပ်ႉပႂ်ႉတိုၵ်းႁၢဝ်ႈႁၢဝ်ႈႁႅင်းႁႅင်း။ ဢမ်ႇၽႅဝ်လႆႈလႅၼ်လိၼ် မိူင်းၶႄႇ ဢမ်ႇၵႃး ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းသိုၵ်း ဢမ်ႇပေႃးၸႂ်တင်းသဵင်ႈ ဢၼ်ဢတ်းၼႅၼ်ႈမႃးၶၢဝ်းတၢင်းလၢႆပီ တႅၵ်ႇဢွၵ်ႇ မႃးသေ ၵမ်ႈၽွင်ႈၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇၵေႃႇတင်ႈၸုမ်းမႂ်ႇ ၶဝ်ႈၵႂႃႇၵိုတ်းသိုၵ်းတင်းမၢၼ်ႈ။ ၵမ်ႈလိုၼ်းသုတ်း ၸဝ်ႈ ၶုၼ်သႃႇၵေႃႈ ႁၼ်ဝႃႈငဝ်းလၢႆးတႅၵ်ႇယၢႆႈၼႆႉ ဢမ်ႇၵမ်ၵုမ်းလႆႈယဝ်ႉၼႆသေ ယွမ်းမွပ်ႈတူဝ် ၵူမ်ႈၼွမ်းၸူး သိုၵ်းမၢၼ်ႈ မိူဝ်ႈ 07/01/1996 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝၢႆးမႃးၵေႃႈ လႆႈႁူႉဝႃႈ ၵေႃႉပၼ်ၶၢဝ်ႇငၢဝ်း တီႈတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ လွင်ႈတပ်ႉသိုၵ်းမိူင်းတႆး တေၶိုၼ်ႈၵႂႃႇၸူး လႅၼ်လိၼ်ၶႄႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၸုမ်းၽူႈတႅၼ်းၶႄႇ ဢၼ်မႃးႁူဝ်မိူင်း မိူဝ်ႈ 1993 ၼၼ်ႉၵူၺ်းလႄႈ ပဵၼ်ဢၼ် ၽိတ်းၸႂ်ၼႅင်ၶိုၼ်း။ ဝၢႆးဝၢင်းၵွင်ႈယဝ်ႉ ဢမ်ႇႁိုင်ဢမ်ႇၼၢၼ်း ၽူႈၸမ်ၸႂ်ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇၵေႃႉၼိုင်ႈ လႆႈႁူပ်ႉထူပ်းလၢဝ်းလီ (Li W.J) ၼၼ်ႉၶိုၼ်းသေ ပွင်ႇၼႄးဝႃႈ ႁၵ်းလင်ၵၼ်။ “ၵူၺ်းၵႃႈ မၼ်းဢမ်ႇလႅပ်ႈၽိတ်းၸႂ်ၼိူဝ်ၶႃႈသင်” ၶႆႈ ၼႄၽူႈတႅမ်ႈၼင်ႇၼႆ။ “မၼ်းဝႃႈႁင်းၶႃႈတႄႉ – ၸဝ်ႈၶႆႈၸႂ်လီလီ။ ၵဝ်ၶႃႈဢမ်ႇၸႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းတႆး ၊ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ လုၵ်ႈၼွင်ႉၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ။ ၵဝ်ၶႃႈပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၶႄႇ လုၵ်ႈၼွင်ႉၵူၼ်းလူင်ၶႄႇ ။ ၵဝ်ၶႃႈႁူႉၵႃႈလႆႈႁဵတ်း ၸွမ်းၽွၼ်းလီ မိူင်းၶႄႇ”။ ၶႄႇၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၵူၼ်းလၢတ်ႈသိုဝ်ႈ လိူၵ်းထိူၵ်းမိူၼ်ၵူၼ်းၶိူဝ်းပိူၼ်ႈ။ ပဵၼ်ၵူၼ်းလၢတ်ႈပႃးမွၵ်ႇပႃးမၢၵ်ႇ။ ဝူၼ်ႉလီလီၸင်ႇၸၢင်ႈႁူႉပွင်ႇၶဝ်ႈၸႂ်ၵႂၢမ်းၶဝ်။ ပေႃးဝူၼ်ႉတူၺ်းၸွမ်းၶေႃႈၵႂၢမ်း လၢဝ်းလီး ၼႆၵေႃႈပွင်ႇဝႃႈ “တႃႇၸွႆႈတႆးဢဝ်ၵွၼ်းၶေႃၼႆႉ ဢမ်ႇပဵၼ်ၽွၼ်းလီၶႄႇ။ ၸွႆႈႁႂ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ပဵၼ်ဢၼ်ၼိုင်ႈဢၼ်လဵဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၽွၼ်းလီၶႄႇ”။ (လွင်ႈယူပ်ႈယွမ်းၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ ထႅင်ႈပိူင်ၼိုင်ႈတႄႉ – ဢိင်ၼိူဝ်မီးႁႅင်းငိုၼ်း ၊ ႁႅင်းသိုၵ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇယႂ်ႇၼမ် ၵႂၢင်ႈဝိုၼ်းလိူဝ်ၸုမ်းမႅၵ်ႇၵွင်ႈၵူႈၸုမ်းၼႂ်းမိူင်းတႆးလႄႈ – မီးၽူႈၶဵၼ်ၼမ်လိူဝ်ဢူၺ်းလီ။ ၼွၵ်ႈသေသိုၵ်း မၢၼ်ႈယဝ်ႉ လႆႈတိုၵ်းတေႃးၽိတ်းမေႃးၵၼ် တင်းလၢႆမူႇလၢႆၸုမ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ၸုမ်းဝႃႉ UWSA , ပဢူဝ်းလႅင် SNPLO, ၶႄႇၽိူၵ်ႇ KMT, ၸုမ်းတႆးၵိုတ်းသိုၵ်းပွတ်းႁွင်ႇ SSA , ၸုမ်းမိူင်းလႃး NDAA တေႃႇထိုင်ထႆး – ဢ မေႊရိၵၼ်ႊ)။ Dr. David Williams ၽူႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းလွင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈလႄႈ ၸွႆႈထႅမ်ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈမၢႆမီႈ ၸႄႈ မိူင်းၽႂ်မၼ်းယူႇၼႆႉ လၢတ်ႈမိူဝ်ႈ 17/06/2008 တီႈၵဵင်းမႆႇဝႃႈ “ၵဝ်ၶႃႈယင်းဢမ်ႇႁၼ်၊ ၵွပ်ႈသင်ၶႄႇ တေၶႂ်ႈ ႁၼ်မိူင်းတႆးၵွၼ်းၶေႃ”။ ၵွပ်ႈၼၼ် ပေႃးလဵပ်ႈႁဵၼ်းလွၵ်းတွၼ်ႈ role ၶွင်ၶႄႇ တင်ႈတႄႇပၢၼ်ၶုၼ်တႆး သၢမ်ၸဝ်ႈ တေႃႇယၢမ်းလဵဝ် ၸိုင် မုင်ႈမွင်းဝႃႈ တေပဵၼ်ဢပိုတ်ႇႁူပိုတ်ႇတႃၽူႈဢၢၼ်ႇႁဝ်း။ ဢမ်ႇၸႂ်ႈလႄႈဝႃႈ ႁဝ်းထုၵ်ႇလႆႈဝူၼ်ႉဝႃႈ ၵၢၼ်တႆးႁဝ်းၼႆႉ ပေႃးမၼ်းထုၵ်ႇမႅၼ်ႈၸွမ်းတြႃး (ပဵၼ်ထမ်း) သွၼ်ႇႁႂ်ႈႁဝ်းၽွမ်ႉၵၼ် မၼ်းတၵ်းလႆႈ ၶိုၼ်းမိူင်းဢမ်ႇႁၢင်ႉ မွၵ်ႈၼၼ်ႉၵူၺ်း။ တၵ်းလႆႈႁူႉငဝ်းလၢႆးၵၢၼ်မိူင်း တၢင်းၼွၵ်ႈတၢင်းၼႂ်းလီလီ။ ၵႂၢမ်းၶႄႇဝႃႈ “ၶၢဝ်းယၢမ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇတၢပ်ႈႁၼ်ဝႃႈ ပဵၼ်ၽူႈၶဵၼ်ၵေႃႉ ဢၼ်ႁဝ်းတၵ်းလႆႈၶဵင်ႇတႃႉ၊ တၵ်းႁၼ်ဝႃႈ ပဵၼ်ဢူၺ်းလီဢၼ်ႁဝ်းတၵ်းလႆႈႁဵတ်းၵေႃႉၵၼ်သေ ႁႃၽွၼ်းလီ?။ ၽူႈတႅမ်ႈၶႂ်ႈၸိမ် ၵႂၢမ်းဢၼ်ဝႃႈ “ငဝ်းလၢႆးၵေႃႈ မိူၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ”။ ၸၢႆးၶိုၼ်းသႂ် (08/08/2008) ၶေႃႈမုလ်း ၵွၼ်းၶေႃ မၢႆ 247 ပီ 2008

['ပွင်ႈၵႂၢမ်း', 'ၵၢၼ်မိူင်း']

2024-05-09T08:00:00

https://shannews.org/archives/52616

တူဝ်ထူပ်း လၢႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉမိူင်းၶႄႇ ပုၼ်ႈပိူဝ်ႈတႆးမႄႇဝူၼ်ႉတႃႇၵွပ်ႇၵူႈၸၢတ်ႈ

မိူဝ်ႈ 01/10/1909 မိူဝ်ႈၶႄႇလႆႈၸတ်းႁႅၼ်းပၢင်ပွႆးလူင်ၶိုၵ်ႉယႂ်ႇ ပိူဝ်ႈတႃႇမၵ်းမၢႆလၢႆးလုၵ်ႉၾိုၼ်ႉၶႄႇ ထိုင်တီႈ ယွတ်ႈႁွတ်ႈတီႈပၢႆပေႉမႃးလႆႈ 60 ပီ ပႃႈတႂ်ႈပႃႇတီႇၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉ ဢွၼ်ႁူဝ်။ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ မီးငဝ်းတူင်ႉ (ၼင်) Founding of the Republic (ၵေႃႇတင်ႈၸိုင်ႈမိူင်း) ဢၼ်ၶႆႈၼႄၶိုၼ်းငဝ်း လၢႆး 4 ပီ (1945 – 1949) ၽွင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈပႃႇတီႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (ၵေႃမိၼ်တင်ႇ KMT – Kuomingtang) ဢၼ်တႆးႁွင်ႉငၢႆႈငၢႆႈဝႃႈ ၶႄႇၽိူၵ်ႇတင်း ပႃႇတီႇၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉ (ၵူင်ႉၶျၼ်တင်ႇ CPC) ဢၼ်တႆးႁူႉၸၵ်း ငၢႆႈငၢႆႈဝႃႈ ၶႄႇလႅင်ၼၼ်ႉ ၼႄ ၼႂ်းႁူင်း။ – ၵျႅင်းၵၢႆႇသျဵၵ်ႉ (Chiang Kaishek) ၽူႈတႅမ်ႈၵေႃႈ ယွၼ်ႉလူၺ်ႈမီး DVD မႃးၶၢႆမိူင်းထႆး မိူဝ်ႈပႆႇပေႃးႁိုင်ၼၼ်ႉလႄႈ လႆႈတူၺ်း။ ႁၼ်ဝႃႈ မီးၶေႃႈ ၵႂၢမ်းၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉလၢႆၶေႃႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၽွၼ်းလီပိူဝ်ႈတႃႇ ၵၢၼ်ၵွပ်ႇၵူႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈႁဝ်းလႄႈ ယွၼ်းတေႃႉတႆႇၶႆႈ ၼႄၶိုၼ်း။ ဝၢႆးသိုၵ်းလုမ်ႈၾႃႉၵမ်းသွင် သုတ်းတူဝ်ႈယဝ်ႉၵႂႃႇ ၼႂ်းပီ 1945 ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈယႂ်ႇ လိူဝ်ပိူၼ်ႈ ၼႂ်းမိူင်းၶႄႇသွင်ၸုမ်း ဢၼ်ၵျႅင်းၵၢႆႇသျဵၵ်ႉ (Chiang Kaishek) ဢွၼ်ႁူဝ်ၸုမ်းၶႄႇၽိူၵ်ႇလႄႈ တင်းမဝ်ၸိူဝ် တူင်း (Mao Zedong) ဢွၼ်ႁူဝ်ၸုမ်းၶႄႇလႅင် ႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ်ပိူဝ်ႈတႃႇဢုပ်ႇဢူဝ်းလွင်ႈၵတ်းယဵၼ်။ ပဵၼ် တူဝ်ၵျႅင်းၵၢႆႇသျဵၵ်ႉ ၵေႃႉမွၵ်ႇထိုင် မဝ်ၸိူဝ်တူင်း ဢွၼ်တၢင်း။ – မဝ်ၸိူဝ်တူင်း (Mao Zedong) မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ မဝ်ၸိူဝ်တူင်း ဝႃႈႁင်းၵူၼ်းလူင် CPC ၶဝ်။ “သင်ဝႃႈ ႁဝ်းဢမ်ႇမီးၵွင်ႈၵဝ်ႇၼပ်ႉသႅၼ်ဝႆႉၸိုင် တႃႇၵျႅင်းၵၢႆႇသျဵၵ်ႉ တေမႃးၼင်ႈဢုပ်ႇႁဝ်းၼၼ်ႉ တိုၼ်းဢမ်ႇမီးမိူင်းမၼ်း”။ ၵၢၼ်ဢုပ်ႇဢူဝ်း လွင်ႈၵတ်းယဵၼ်ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇပဵၼ်ၵၢၼ်လႆႈလွင်ႈ။ ယွၼ်ႉဝႃႈတင်းသွင်ၾၢႆႇဝၵ်ႉတိုဝ်ႉ တၢင်းၵၢၼ်ဢုပ်ႇဢူဝ်းသေ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းသိုၵ်းတေႃႇၵၼ်။ ပေႃးဝႃႈတၢင်းၶႄႇၽိူၵ်ႇ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းယဝ်ႉတူဝ်ႈၵေႃႈ ၵိုတ်းပႅတ်ႈၵၢၼ်ဢုပ်ႇဢူဝ်းသေၶဝ်ႈတိုၵ်း ယႅၼ်ဢၼ်း (Yien – an) ဢၼ်ပဵၼ်ငဝ်ႈငုၼ်း ပႃႇတီႇၶွမ်ႊမိဝ်ႊ ၼိတ်ႉ CPC ၵမ်းလဵဝ်။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈဝႃႈ ယွၼ်ႉပဵၼ်ငဝ်ႈငုၼ်းလႄႈ တၵ်းလႆႈၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈ တၢႆတေႃႇတဵင်ႉ။ မဝ်ၸိူဝ် တူင်း ၸင်ႇဝႃႈ “ၶႅၼ်ၼႃႈလိၼ်ဢမ်ႇၶႅၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၸိုင် တၵ်းသုမ်းတင်းၼႃႈလိၼ်တင်းၵူၼ်းမိူင်း။ ၵူၺ်း ၵႃႈ ပေႃးႁဝ်းၶႅၼ်ၵူၼ်းမိူင်း ဢမ်ႇၶႅၼ်ၼႃႈလိၼ်ၸိုင် ႁဝ်းတၵ်းလႆႈၶိုၼ်း တင်းၵူၼ်းမိူင်းတင်းၼႃႈလိၼ်။ ၵဝ်ၶႃႈ တေယွမ်းသုမ်းယႅၼ်ဢၼ်း ပိူဝ်ႈတႃႇမိူင်းၶႄႇ တင်းမိူင်း” ၼႆသေ ၸင်ႇထွၼ်တပ်ႉဢွၵ်ႇ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉမႃး ဢိင်ၼိူဝ်ၾၢႆႇၶႄႇလႅင် မီးၵၢၼ်သူၼ်းတုမ်လႄႈ လႆႈတိုၵ်းၵတ်ႉၶႅၼ်ႇ၊ ၾၢႆႇၶႄႇၽိူၵ်ႇသမ်ႉ မီး ဢမေႊရိၵၼ်ႊ ၵမ်ႉၸွႆႈယူႇၵေႃႈ ၵၢၼ်ၵိၼ်သူးၵိၼ်လၢပ်ႈ (corruption) မီးၸွတ်ႇၸိုင်ႈ ႁူဝ်တေႃႇလၢႆႇ ပဵၼ် တီႈၵူၼ်းမိူင်းၵူၼ်းသိုၵ်းဢိမ်ႇမိူဝ်ႇသေ ၵၢၼ်ႉသိုၵ်းယူႇတိၵ်းတိၵ်း။ ၵျႅင်းၵၢႆႇသျဵၵ်ႉ ၸင်ႇသူင်ႇလုၵ်ႈၸၢႆးမၼ်းၵျႅင်းၵျိင်းၵေႃ (Chiang Ching – Kuo) ၵႂႃႇဝဵင်းသျၢင်ႉႁၢႆႇ (Shanghai) ငဝ်ႈငုၼ်းၵၢၼ်ငိုၼ်း ပိူဝ်ႈတႃႇၵႂႃႇၵုမ်းထတ်း။ သမ်ႉၵႂႃႇၺႃး ပီႈၼွင်ႉၶဝ်ၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ ပဵၼ် တူဝ်ၵူင်းမၼ်းသေ ၵိၼ်ၸိၵ်းတွၵ်ႇၸွၵ်းၼိူဝ်ၵူၼ်းမိူင်းယူႇ။ ၸင်ႇလႆႈမိူဝ်းပွင်ႇၶိုၼ်းၵေႃႉပဵၼ်ပေႃႈ။ ၵျႅင်းၵၢႆႇသျဵၵ်ႉ ၸင်ႇဝႃႈ “ပေႃးဢမ်ႇၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉၵၢၼ်ၵိၼ်သူးၵိၼ်လၢပ်ႈၸိုင် တင်းသုမ်းဝၢၼ်ႈမိူင်း။ ပေႃး ၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉ သမ်ႉတေသုမ်းမုၵ်ႉၸုမ်းႁဝ်း (ပႃႇတီႇ KMT တေၵွႆ)”။ ႁဵတ်းၼၼ်သေ ၶႄႇၽိူၵ်ႇ (KMT) ဢမ်ႇ ၶႅင်ႇတႃႉလႆႈၶႄႇလႅင်၊ လႆႈထွၼ်ပၼ်တိၵ်းတိၵ်း။ ၵူၼ်းလူင်ၶႄႇၽိူၵ်ႇၶဝ် ၸင်ႇဝႃႈ ထုၵ်ႇလႆႈဢုပ်ႇဢူဝ်းၶႄႇလႅင် တႃႇၵိုတ်းသိုၵ်းတေႃႇၵၼ်။ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ၵျႅင်ႇၵၢႆႇသျဵၵ်ႉ ၵေႃႈဝႃႈ “ပေႃးဝႃႈႁဝ်းဢမ်ႇပေႉၶဝ် ၼႂ်းပၢင်တိုၵ်းၸိုင် တေဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းႁိုဝ်ပေႉၶဝ် ၼႂ်းပၢင်ဢုပ်ႇဢူဝ်း” ဝႃႈၼႆသေ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းၶၢႆႉဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈၵႂႃႇယူႇၵုၼ် ထႆဝၼ်း။ ၸင်ႇဝႃႈ ၵုၼ်ထႆဝၼ်း ပဵၼ်မိူင်းၶႄႇၽိူၵ်ႇမႃး ႁၢၼ်ႉတေႃႇဝၼ်းမိူင်းလဵဝ်။ ပေႃးဝႃႈငဝ်းလၢႆးၵၢၼ်သိုၵ်း ပေႉပုၼ်ႈမႃးၵေႃႈ တင်းၶႄႇလႅင် ၸင်ႇလႆႈၼႅတ်ႈၶိုင်ပွင်လွင်ႈၵၢၼ်မိူင်း။ မိူင်း ၶႄႇၼႆႉ မီးၸုမ်းပႃႇတီႇၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉ ယႂ်ႇလိူဝ်ပိူၼ်ႈၵေႃႈ ယင်းမီးထႅင်ႈလၢႆမူႇလၢႆၸုမ်း။ မၢင်ၸုမ်းၼႆႉ ၸုမ်းလဵၵ်ႉၵေႃႈ ဢေႃး ၸႃႇၵၢၼ်သူၼ်းၶဝ်သုင်၊ မိူၼ်ၼင်ႇၸုမ်း သုင်ၶျိင်လိင် (Soong Chingling) မေး ၼၢင်း သုၼ်ယတ်ႉသိူၼ်း (Sun Yatsen) ၽူႈၾိုၼ်ႉပႅတ်ႈလွၵ်းပိူင်ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းသေ ၵေႃႇတင်ႈၸိုင်ႈမိူင်း သမတ (Republic) ဢၼ်ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢမ်ႇ ၸႂ်ႈၸိူဝ်ႉၸဝ်ႈၸိူဝ်ႉၶုၼ်ၽွင်းငမ်း။ မဝ်ၸိူဝ်တူင်း ၵေႃႈႁၼ်ဝႃႈ ပုၼ်ႈတႃႇႁွင်ႉပၢင်ၵုမ်လူင်ၶွၼ်ႊၵရႅတ်ႊၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈသေ ၵေႃႇတင်ႈၸိုင်ႈမိူင်း မႂ်ႇၼႆႉ ပေႃး ဢမ်ႇပႃးၶဝ်ၸဝ်ႈ ဢမ်ႇပဵၼ်ၼႆလႄႈ ၶတ်းၸႂ်ၽိတ်ႈမွၵ်ႇႁႂ်ႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ၵုမ်ၸွမ်း။ မိူၼ်ၼင်ႇ သုင်ၶျိင်းလိင်ၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၽႂ်ၵႂႃႇမွၵ်ႇၵေႃႈ ဢမ်ႇႁပ်ႉလႄႈ ပွႆႇမေးၼၢင်း ၵျဵဝ်းဢိူၼ်းလႆ (Zhou Enlai) ၵေႃႉပဵၼ် ၽူႈပွင်ၵၢၼ်ပႃႇတီႇ CPC ၵႂႃႇမွၵ်ႇ။ သုင်ၶျိင်းလိင်ၵေႃႈဝႃႈ “ၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉသူၼႆႉ ၼူၵ်ႇၼႃတႄႉ တႄႉ။ ပေႃးၵဝ်ဢမ်ႇႁပ်ႉ ၵႂၢမ်းမွၵ်ႇမႂ်းၼၢင်းၼႆႉ ၶဝ်တေသိုပ်ႇႁဵတ်းၸိူဝ်ႉႁိုဝ်?”။ မေးၼၢင်းၵျဵဝ်းဢိူၼ်းလႆ ၵေႃႈဝႃႈ “ပေႃးၶႃႈမွၵ်ႇသေ ၸဝ်ႈၼၢင်းဢမ်ႇႁပ်ႉၵေႃႈ တူဝ်ၵျဵဝ်းဢိူၼ်းလႆ တေမႃး။ ပေႃးၵျဵဝ်းဢိူၼ်းလႆမွၵ်ႇ သေ ယင်းဢမ်ႇႁပ်ႉၵေႃႈ ႁူဝ်ပဝ်ႈလူင် တူဝ်မဝ်ၸိူဝ်တူင်း တေမႃး” ဝႃႈၼႆ။ ၸင်ႇလႆႈႁပ်ႉၶေႃႈမွၵ်ႇသေ ၵႂႃႇ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ၵုမ်။ ၽွင်းၼၼ်ႉ မီးထႅင်ႈၸုမ်းၼိုင်ႈ၊ ၵႃႈၵွၼ်ႇပူၼ်ႉ ၵႆႉလႆႈၽိတ်းၵၼ်မႃးတင်း မဝ်ၸိူဝ်တူင်း။ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ၸုမ်းၼၼ်ႉ လၢတ်ႈတီႈ မဝ်ၸိူဝ်တူင်းဝႃႈ “ႁဝ်းလႆႈႁဵတ်းတၢင်းၸဵပ်းၸႂ်ၵၼ်မႃးၼမ်။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၶႃႈၼႆႉ လႆႈဢဝ်တၢႆဢူၺ်းၵေႃႉလီ ၸဝ်ႈ ၶျၢႆႁူဝ်သိူၼ်း (Cai Hosen) မႃးၵွၼ်ႇ”။ မဝ်ၸိူဝ်တူင်း ၸင်ႇဝႃႈ ႁင်းမၼ်း – “ၵၢၼ်သုၼ်ႇတူဝ်ၼႆႉ လမ်ႇလွင်ႈၵႃႈ ႁိုဝ်ၵေႃႈ ပဵၼ်လိူင်ႈလဵၵ်ႉ။ လွင်ႈၵၢၼ်မိူင်းသမ်ႉ ဢွၼ်ႇဢႅတ်းၵႃႈႁိုဝ် ၵေႃႈ ပဵၼ်လိူင်ႈယႂ်ႇ ၶႃႈဢိူဝ်ႈ”။ မၼ်းၵေႃႈ ၵိုင်ႇမႅၼ်ႈၵၼ်တင်း ၸဝ်ႈပၢႆးႁူႉလူင်မိူင်းၶႄႇ လဝ်ႇၸိုဝ်ႇ ယၢမ်ႈသွၼ်ဝႆႉဝႃႈ – “ပၢင်ႇလၢႆႇယႂ်ႇၵႂၢင်ႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈမၼ်းယူႇတႅမ်ႇ။ မိူင်းတေၸၢင်ႈယႂ်ႇၵႂၢင်ႈၵေႃႈ မီးတီႈၸုမ်းယႂ်ႇမေႃယွမ်းၼွမ်းၵူမ်ႈၵွမ်း”။ ႁဵတ်းၼၼ်သေ မိူင်းၶႄႇၵေႃႈ ပဵၼ်မိူင်းလူင် ဢၼ်ယႂ်ႇၵႂၢင်ႈသေ မီးၵူၼ်းမိူင်းၼမ်လိူဝ်ပိူၼ်ႈတေႃႇမိူဝ်ႈလဵဝ် ၵေႃႈဝႃႈလႆႈ။ တႆးလူး၊ မီးၼမ်လူၼ်ႉလၢႆ တႄႇဢဝ်ဝၼ်းတူၵ်းမိူင်းၶႄႇ တေႃႇမိူင်းမၢၼ်ႈ မိူင်းၵလႃး မိူင်းဝႅတ်ႉၼၢမ်း မိူင်း လၢဝ်း မိူင်းထႆး။ ပေႃးႁဝ်းမေႃႁဵတ်းၸွမ်းလၢႆးဝႆႉၸႂ်ၵႂၢင်ႈၵူမ်ႈၼွမ်း၊ မေႃယွမ်းတေႃႇၵၼ် တေဢမ်ႇ ၸၢင်ႈ ယႂ်ႇၵႂၢင်ႈမိူၼ်ပိူၼ်ႈႁိုဝ်။ ၸၢႆးၶိုၼ်းသႂ်ႇ (20/01/2010) ၶေႃႈမုလ်း – ပပ်ႉၵွၼ်းၶေႃ မၢႆ 263 ပီ 2010

['ၵၢၼ်မိူင်း', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်း']

2024-05-04T17:00:00

https://shannews.org/archives/52609

မိူင်းမၢၼ်ႈ ပႃးၼႂ်းသဵၼ်ႈမၢႆ ဢၼ်ပူၼ်ႉပႅၼ်သုၼ်ႇလႆႈသႃႇသၼႃႇ တီႈၵိူဝ်းယမ်ၵူၼ်းမိူင်း

USCIRF ၶွမ်ႊမသျိၼ်ႊ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း ၽႃႇသႃႇတီႈၵိူဝ်းယမ် လုမ်ႈၾႃႉ ဢၼ်ပၵ်းမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ၶူၼ်ႉၶႂႃႉတႅမ်ႈဢွၵ်ႇၽိုၼ်ႁၢႆးငၢၼ်းၽိုၼ်ၼိုင်ႈဝႃႈ – ၼႂ်းပီ 2023 ပူၼ်ႉမႃး ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ ၸိုင်ႈမိူင်းဢၼ် ထုၵ်ႇႁဵတ်း ႁၢႆႉၸႃႉတေႃႇ ၽႃႇသႃႇတီႈၵိူဝ်းယမ်လႄႈ ယႃႉႁူင်းႁေႃ ၵဵဝ်ႇၵပ်းသႃႇသၼႃႇႁၢဝ်ႈႁႅင်း ထိုင်တီႈလီမႆႈၸႂ်ၼႆႉ ပႃးမိူင်းမၢၼ်ႈမိူင်းၼိုင်ႈ – ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 01/05/2024 ၼႆႉ ၽိုၼ်ႁၢႆးငၢၼ်းၽိုၼ်ၼႆႉ ဢွၵ်ႇမႃးဝႃႈ ၸိုင်ႈမိူင်းဢၼ်ထုၵ်ႇပူၼ်ႉပႅၼ် ယဵပ်ႇယမ်ႈသႃႇသ ၼႃႇတီႈၵိူဝ်းယမ် ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ မီး 18 ၸိုင်ႈမိူင်း ပႃးမိူင်းမၢၼ်ႈမိူင်းၼိုင်ႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈဢဝ်ႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ ၵျွင်းၽြႃးၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ တီႈၵူၼ်းမိူင်းၵိူဝ်းယမ် ဝႆႉပဵၼ်ပဝ်ႉမၢႆသေ ပိုတ်းယိုဝ်း ယႃႉလူႉၵွႆၵႂႃႇ တင်းၼမ်ၼႆႉပဵၼ်ဢၼ်လီမႆႈၸႂ်လႄႈ ၸႂ်ဢမ်ႇလီၸွမ်းတႄႉ USCIRF တႅမ်ႈဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ဢၼ်ယႃႉႁူင်းႁေႃသႃႇသၼႃႇႁႅင်း ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ၊ ဢႃႊၾၵၼ်ႊၼိတ်ႉသထၢၼ်ႊ၊ ၶႄႇ၊ ၵိဝ်းပႃႊ၊ ဢီႊရီးထရီႊယႃႊ၊ ၵြႃးဢိၼ်ႊတီႊယႃႊ၊ ဢီႊရၼ်ႊ၊ ၼၢႆႊၵႃႊရႃႊၵႂႃႊ၊ ၼၢႆႊၵျီႊရီႊယႃႊ၊ ၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊႁွင်ႇ၊ ပႃႊၵိတ်ႉသ ထၢၼ်ႊ၊ ရတ်ႉသျႃးလႄႈ သေႃႇတီႊဢႃႊရေႊပီႊယႃႊ၊ တႃႇၵျိတ်ႇၵိတ်ႇသထၢၼ်ႇ၊ ဝႅတ်ႉၼၢမ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ၼႂ်းလိၵ်ႈပိုၼ် ၽၢဝ်ႇၼၼ်ႉ ပႃးဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ မုၼ်ၸၢင်း ၸဝ်ႈပုတ်ႉထၽႃႇသႃႇ ၸဝ်ႈၼိုင်ႈ တွပ်ႇလၢတ်ႈဝႆႉတီႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ VOA ဝႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၼႆႉၶဝ်ႁဵတ်းႁၢႆႉၸႃႉ ယႃႉဝတ်ႉဝႃးၽႃသိူဝ်ႇ ၵျွင်းၽြႃး ဢၼ်ပဵၼ်သႃႇသၼႃႇတီႈၵိူဝ်းယမ်ၵူၼ်းမိူင်း ၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး တီႉၺွပ်းၶႃႈ ႁႅမ်ပႃးမုၼ် ၸၢင်းၸဝ်ႈ ၼၢႆးၶၢဝ်လႄႈ မုၼ်ၸဝ်ႈၽူႈမီးသိလ် ၼႂ်းသႃႇသၼႃႇ တၢင်ႇဢၼ်ပႃး တင်းၼမ် ဝႃႈၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်']

2024-05-04T09:00:00

https://shannews.org/archives/52605

သဵၼ်ႈတၢင်းၶၢတ်ႇၼႂ်းမိူင်းၶႄႇ ၵႃးတူၵ်းၸွမ်း 18 လမ်း ၵူၼ်းတၢႆ 19 ၵေႃႉ

ၾူၼ်တူၵ်းႁႃႇယႂ်ႇထပ်းၵၼ်လၢႆဝၼ်းယဝ်ႉသေ ဝၼ်းတီႈ 01/05/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်ယၢတ်ႇၵူၼ်ႇတီႈၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမႄႊသူဝ်ႊ မိူင်းၵႂင်းတွင်း ၸိုင်ႈမိူင်းၶႄႇ ၵူၼ်းတၢႆ 19 ၵေႃႉ။ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်ၼႆႉ ပဵၼ်သဵၼ်ႈတၢင်းရူတ်ႉၵႃး လႅၼ်ႈၽၢၼ်ႇၵႂႃႇမႃး၊ ၽွင်းသဵၼ်ႈတၢင်းယၢတ်ႇၶၢတ်ႇၵွႆၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၽွင်းရူတ်ႉၵႃးလႅၼ်ႈမႃးယူႇလႄႈ ၵႃး 18 လမ်း တူၵ်းၵႂႃႇၸွမ်းၼႂ်းႁူၺ်ႈ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်ဢွၵ်ႇတၢင်းၽွင်းၼၼ်ႉ ထူပ်းႁၼ်သိုဝ်ႈၼႃႈတၼ်းတႃတႄႉ လၢတ်ႈဝႃႈ လႆႈငိၼ်း သဵင်လင်ႁႅင်းၵမ်း ၼိုင်ႈသေ ၽိူဝ်ႇဝၢႆႉတူၺ်း သဵၼ်ႈတၢင်းၵူၼ်ႇၵွႆဝႆႉ။ လႆႈႁၼ်ၾႆးမႆႈဝႆႉ ၸွမ်းသဵၼ်ႈ တႃႈသၢႆတၢင်း။ ၸုမ်းၸွႆႈထႅမ်တႄႉ လၢတ်ႈဝႃႈ လႆႈဢဝ်ၵူၼ်းမၢတ်ႇၸဵပ်း ၵႂႃႇသူင်ႇႁူင်းယႃ 30 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – VOA

['သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-04T08:00:00

https://shannews.org/archives/52597

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁၢမ်ႈၵူၼ်းၸၢႆး ဢွၵ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ် ၼွၵ်ႈမိူင်း

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ႁၢမ်ႈၵူၼ်းၸၢႆးၵူႈသႅၼ်းပၢၼ် ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈ ဢွၵ်ႇၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်း ဝႃႈၼႆ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ တႄႇဢဝ်ဝၼ်းတီႈ 01/05/2024 ၼႆႉၵႂႃႇ တႄႇပိၵ်ႉဢိုတ်းၵိုတ်းလိုဝ်ႈ လွင်ႈပၼ်ၵူၼ်းၸၢႆး ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၵူႈသႅၼ်းပၢၼ် ဢွၵ်ႇၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်း။ ယွၼ်ႉသင်လႄႈ ႁၢမ်ႈဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇႁၼ်လၢတ်ႈပႃးဝႆႉ ဝႃႈၼႆ။ ဢူးၺုၼ်ႉဝိၼ်း ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၼႂ်းၵၢၼ်ၽွင်းငမ်း ႁွင်ႈၵၢၼ်ၽွင်းလူင်ႁႅင်းၵၢၼ် လၢတ်ႈတီႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇမၢၼ်ႈ RFA ဝႃႈ -“ၵူၼ်းၸၢႆးသႅၼ်းပၢၼ်လႂ်ၵေႃႈယဝ်ႉ ထုၵ်ႇႁၢမ်ႈဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်းဝႆႉၸူဝ်ႈၵႅပ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸိူဝ်းဢၼ်လႆႈလူင်းလၢႆး မိုဝ်းလိၵ်ႈၵိၼ်ၵႅၼ်ႇ MOU ဝႆႉ တႃႇၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်း ၵူၼ်းၸိူဝ်းပႃးၼႂ်းၸုပ်ႈ တေႃႇထိုင်လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊသဵင်ႈ ၼၼ်ႉတႄႉ ဢွၵ်ႇလႆႈယူႇ။ ဢၼ်တေလူင်းလၢႆးမိုဝ်းထႅင်ႈၸုပ်ႈမႂ်ႇ ဝၢႆးလင်လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊၼႆႉတႄႉ ဢမ်ႇလႆႈယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးပဵၼ်ၼၢင်းယိင်းတႄႉ ဢမ်ႇႁၢမ်ႈသင် ”- ဝႃႈၼႆ။ ယွၼ်ႉသင်လႄႈ ႁၢမ်ႈၼႆၼၼ်ႉ ၾၢႆႇႁွင်ႈၵၢၼ်ႁႅင်းၵၢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်။ ၸုမ်းႁႃၵၢၼ် ၼွၵ်ႈမိူင်းပၼ်ၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်မီးတီႈတႃႈၵုင်ႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈတႄႉ လၢတ်ႈဝႃႈ – ပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း ပဵၼ်တၢင်း ၵၢၼ်တႃႇၸႂ်ႉတိုဝ်းယဝ်ႉလႄႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တႄႇၶတ်းၸႂ်ႁၢမ်ႈၵူၼ်းၸၢႆး ၸိူဝ်းတေဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်းၵေႃႈပဵၼ်လႆႈ – ဝႃႈ ၼႆ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဝၼ်းတီႈ 1 လိူၼ်မေႊ ဢၼ်ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈမိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ သူင်ႇၽိုၼ်လိၵ်ႈ တႃႇဝၼ်းႁႅင်းၵၢၼ် လုမ်ႈၾႃႉၼၼ်ႉ မၼ်းၸၢႆးလၢတ်ႈဝႆႉပႃးဝႃႈ တိုၼ်းလၢင်းႁႅင်းၵၢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈတႃႇၸိုင်ႈမိူင်းၼိုင်ႈ ဢၼ် ဢမ်ႇမီးဢမ်ႇပဵၼ်။ လူဝ်ႇလႆႈႁၵ်ႉသႃႁႅင်းၵၢၼ်ၼႂ်းမိူင်းဝႆႉလီလီ။ ၸိူဝ်းၵႂႃႇမီးၼွၵ်ႈမိူင်းၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီပူၵ်းပွင်ၵႅတ်ႇၶႄပၼ် တႃႇသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ႁႅင်းၵၢၼ် ဝႃႈၼႆဝႆႉ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-04T18:00:00

https://shannews.org/archives/52593

ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉၼႆႉ မိူင်းမၢၼ်ႈ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်ဢမ်ႇမီး လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ ထီႉသုတ်း

ဝၼ်းတီႈ 03/05/2024 ၼႆႉ ပဵၼ်ဝၼ်းလွတ်ႈလႅဝ်းၵၢၼ်တႅမ်ႈဢွၵ်ႇပိုၼ်ၽႄႈ World Press Freedom Day ။ ၸူဝ်ႈ ၶၢဝ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းမႃးၼႆႉ လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသိုဝ်ႇ လႄႈ ၵၢၼ်တႅမ်ႈဢွၵ်ႇပိုၼ်ၽႄႈၼႆႉ ဢမ်ႇမီးသေဢိတ်းယဝ်ႉသေဢမ်ႇၵႃး ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းမၢင်ၸုမ်းၵေႃႈ တႄႇႁတ်းႁႅတ်ႉ လွင်ႈဢဝ်ၶၢဝ်ႇ ၼႂ်း ပိုၼ်ႈတီႈၼႃႈလိၼ်ၶဝ်မႃး ၼႆႉပဵၼ်ဢၼ်လီမႆႈၸႂ် – ၼႆ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ NUG လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ၵၢၼ်လွတ်ႈလႅဝ်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၼႆႉ လမ်ႇလွင်ႈ – မီးၽွၼ်းလီတႃႇၵူၼ်းမိူင်းလႆႈႁပ်ႉႁူႉၶေႃႈမုလ်းၶၢဝ်ႇသၢၼ်လႄႈ ပဵၼ် ၽွၼ်းလီ တႃႇႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းဝူၼ်ႉထတ်း လွင်ႈပိူင်ပဵၼ်သေ ႁၼ်လွင်ႈမၢၼ်ႇမႅၼ်ႈ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၼင်ႇႁိုဝ် တႃႇႁႂ်ႈၽူႈ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ တေလႆႈဢဝ်ၶၢဝ်ႇလွတ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းလႅဝ်းသေ တႅမ်ႈဢွၵ်ႇပိုၼ်ၽႄႈ လွင်ႈဢမ်ႇတြႃးၼၼ်ႉ ယူႇတီႈ NUG တေၶတ်းၸႂ်ၵမ်ႉၸွႆႈပူၵ်းပွင်ၵၢၼ်သိုဝ်ႇမိူင်းမၢၼ်ႈ ၊ NUG ယူႇၾၢႆႇႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇယႂ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် ဢၼ်မီး လွင်ႈႁပ်ႉပုၼ်ႈၽွၼ်း ၼိူဝ်ၵၢၼ်တႅမ်ႈဢွၵ်ႇပိုၼ်ၽႄႈၶၢဝ်ႇငၢဝ်း၊ တေၵမ်ႉထႅမ်တႃႇႁႂ်ႈၸုမ်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇယႂ်ႇ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ မၢၼ်ႈလႄႈ ၶၢဝ်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း တေမီးႁႅင်းသေ ၸုၵ်းမၼ်ႈၵႂႃႇလႆႈၶၢဝ်းယၢဝ်း – ဝႃႈၼႆ။ ယူႇတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မိူင်းဢေႃႊသတြေးရီႊယိူဝ်ႊၵေႃႈ လၢတ်ႈၼႂ်းဝၼ်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇလွတ်ႈလႅဝ်းၼႆႉဝႃႈ – တေၸွႆႈ ထႅမ်ပၼ်ၸုမ်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇလွတ်ႈလႅဝ်းလႄႈ ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၼႂ်းပတ်းပိုၼ်ႉလုမ်ႈၾႃႉ တႃႇႁႂ်ႈမီးလွင်ႈ ႁူမ်ႇလူမ်ႈလႄႈ သုၼ်ႇလႆႈဢဝ်ၶၢဝ်ႇ လွတ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းလႅဝ်း – ၼႆ ယူႇတီႈလုမ်းတၢင် ဢေႃႊသတြေးရီႊယိူဝ်ႊ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈမိူင်း မၢၼ်ႈၵေႃႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 3 လိူၼ်မေႊၼႆႉၵႂႃႇ ၼင်ႇၼႆ။ ၸုမ်းၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇမိူင်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ လၢတ်ႈဝႃႈ – ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇ လူမ်ႈသေဢိတ်းယဝ်ႉ။ ၵၢၼ်ဢဝ်ၶၢဝ်ႇလွတ်ႈလႅဝ်းၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်ႁၢင်ႈႁၢႆႉသုတ်းၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ – ဝႃႈၼႆ။ ယူႇတီႈ ၸုမ်းၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈ ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ CPJ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ – ၼႂ်းပီ 2023 ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ ၼႂ်း လုမ်ႈၾႃႉၼႆႉ ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇဢၼ်ၺႃးတီႉၺွပ်းၵုမ်းၶင် မီး 320 ၵေႃႉ ပတ်းပိုၼ်ႉလုမ်ႈၾႃႉ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ဢၼ်ႁၢႆႉ ႁႅင်းသုတ်း 5 မိူင်းသမ်ႉ ပဵၼ်မိူင်းၶႄႇၼမ်သုတ်း မီး 44 ၵေႃႉ။ မိူင်းမၢၼ်ႈ ၼမ်သုတ်းထီႉသွင် 43 ၵေႃႉ။ မိူင်းပႄႊ လႃႊရုတ်ႉသ် မီး 28 ၵေႃႉ၊ မိူင်းရတ်ႉသျႃး 22 ၵေႃႉလႄႈ မိူင်းဝႅတ်ႉၼၢမ်း မီး 19 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – RFA

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2024-05-03T18:36:31

https://shannews.org/archives/52587

မုၼ်ၸဝ်ႈပူပ်ႉ ယွၼ်းသူးပၼ် ၵူၼ်းမိူင်းလုမ်ႈၾႃႉ ႁႂ်ႈလႆႈလွင်ႈၵတ်းယဵၼ်

မုၼ်ၸဝ်ႈပူပ်ႉ ၾရၼ်ႊၸိတ်ႉသ် ၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ယွၼ်းသူးပၼ်ၵူၼ်းထူပ်းၽေးၼမ်ႉ တၢႆတီႈမိူင်းၶႅၼ်ႊယႃႊၼၼ်ႉသေ မွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်းၵႂႃႇဝႃႈ ယႃႇပေလိုမ်းယွၼ်းသူး ပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းထူပ်းၽေးသိုၵ်း ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ ဝႃႈၼႆ။ ပၢင်ယွၼ်းသူး လွင်ႈဝႆႈၽြႃးၼႆႉ ၸတ်းတီႈႁေႃလူင် ဝႃႊတီႊၵၼ်ႊ မိူင်းရူမ်ႊ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 30/04/2024 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။ မၼ်းၸဝ်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ – “ယႃႇလိုမ်းယွၼ်းသူးပၼ်ပႃး ၵူၼ်းမိူင်းယူႊၶရဵၼ်ႊ၊ ၵူၼ်းမိူင်းပႃႊလႅတ်ႉသ်တၢႆးလႄႈ မိူင်းဢိတ်ႉသရေႊ၊ ၵူၼ်းၸၢဝ်းရူဝ်ႊႁိၼ်ႊၵျႃႊလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းထူပ်းၽေးသိုၵ်းသိူဝ်သေ လႆႈတုၵ်ႉၶၵိၼ်းၸႂ်ယူႇ ယၢမ်းလဵဝ်၊ ယႃႇလိုမ်းယွၼ်းသူးပၼ် ၸိူဝ်းၶဝ်ႁႂ်ႈၸဵဝ်းပူၼ်ႉ ၽေးသိုၵ်းသိူဝ်သေ ႁႂ်ႈၸဵဝ်းလႆႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်” – ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၽေးၼမ်ႉထူမ်ႈ ယႂ်ႇလူင်သေ ၵူၼ်းမိူင်းၶႅၼ်ႊယႃႊ တၢႆ 170 ပၢႆ ႁၢႆၼပ်ႉႁူဝ်သိပ်းဝႆႉ။ ၵူၼ်းမိူင်း 2 သႅၼ်ပၢႆ လႆႈႁၢမ်းႁိူၼ်းယေးတီႈယူႇ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ မုၼ်ၸဝ်ႈပူပ်ႉ ၾရၼ်ႊသိတ်ႉသ် ၸင်ႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ယွၼ်းသူး။ ဢၢင်ႈဢိင် – VOA

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း']

2024-05-03T18:19:40

https://shannews.org/archives/52583

ၶၢဝ်းတၢင်း 3 လိူၼ်ၼႆႉ ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းလႆႈ 52 ဝဵင်း

BNI Myanmar Peace Monitor ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 5 လိူၼ် ၶၢဝ်းၽႅၼ်ၵၢၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၼႆႉ ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းလႆႈ 52 ဝဵင်း ပတ်းပိုၼ်ႉမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 30/04/2024 ယူႇတီႈ BNI Myanmar Peace Monitor ဢွၵ်ႇၽိုၼ်ႁၢႆးငၢၼ်း ဢၼ်လႆႈ ၶူၼ်ႉၶႂႃႉဝႆႉၽိုၼ်ၼိုင်ႈ တႅမ်ႈလွင်ႈပၢင်တိုၵ်း 1027 ဢၼ်တႄႇမႃး ဝၼ်းတီႈ 27 လိူၼ်ဢွၵ်ႊထူဝ်ႊပိူဝ်ႊ 2023 တေႃႇထိုင် ဝၼ်းတီႈ 31 မၢတ်ႊၶျ် 2024 ၼႆႉ ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တိုၵ်းယိုဝ်းဢွင်ႇပေႉယိုတ်းၵုမ်းလႆႈ 52 ဝဵင်း ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ၊ ၼႂ်းၸႄႈမိူင်းရၶႅင်ႇလႄႈ ၼႂ်းတိူင်းၸႄႈၵႅင်း၊ မိူင်းၶျၢင်း ၊ မိူင်းၶၢင် ဢိၵ်ႇမိူင်းယၢင်းလႅင် – ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ်ဝဵင်းၵေႃလၢင်းၼႂ်းတိူင်းၸႄႈၵႅင်းၼၼ်ႉ ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉယိုတ်းၵုမ်းလႆႈ တႃႇၶၢဝ်းတၢင်း မွၵ်ႈ 90 ဝၼ်းသေ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶိုၼ်းၶဝ်ႈယိုဝ်းယိုတ်းလႆႈၶိုၼ်း။ ယၢမ်းလဵဝ် ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇတႄႉ ယွၼ်ႉၸမ်လႅၼ်လိၼ်ၶႄႇလႄႈ ၶႄႇယူႇၵၢင်ႁွင်ႉၵႂႃႇ ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵိုတ်းတိုၵ်း ၵၼ်ဝႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈလိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ တေႃႇယၢမ်းလဵဝ် ပၢင်တိုၵ်းယဵၼ်ဝႆႉ။ ပၢင်တိုၵ်း ဢၼ်တိုၵ်ႉပဵၼ်ယူႇႁၢဝ်ႈႁႅင်းၼႆႉ ပဵၼ်ၼႂ်းၸႄႈမိူင်းရၶႅင်ႇ၊ တိူင်းၸႄႈၵႅင်းလႄႈ မိူင်းၶၢင်။ ၼႂ်းမိူင်းရၶႅင်ႇၼၼ်ႉ ၶၢဝ်းတၢင်း 5 လိူၼ်ၼႆႉ သိုၵ်းရၶႅင်ႇလႄႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုဝ်းၵၼ် 149 ၵမ်း ၊ ၼႂ်းတိူင်းၸႄႈၵႅင်းသမ်ႉ ၸုမ်းၵႅတ်ႇၶႄၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုဝ်းၵၼ် 144 ၵမ်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉ ၼင်ႇၼႆ။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈ ၽိုၼ်ႁၢႆးငၢၼ်းၼႆႉသေ ၾၢႆႇတၢင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈတႄႉ ပႆႇဢွၵ်ႇမႃး မွၵ်ႇလၢတ်ႈတုမ်ႉတွပ်ႇသင်။ ၼႂ်းၽိုၼ်ႁၢႆးငၢၼ်း BNI Myanmar Peace Monitor ၼၼ်ႉပႃးဝႆႉ ဝႃႈ ပီ 2023 ၵွၼ်ႇၼႃႈ ပၢင်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၼၼ်ႉ ပၢင်တိုၵ်းၼႂ်းၵႄႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်း ပဵၼ် 680 ၵမ်း။ ၽိူဝ်ႇပဵၼ်ပၢင်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 မႃး ၶၢဝ်းတၢင်း 5 လိူၼ် ပၢင်တိုၵ်းပဵၼ် 878 ၵမ်း ပတ်းပိုၼ်ႉတူဝ်ႈမိူင်း – ပႃးဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

['ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-03T18:04:24

https://shannews.org/archives/52579

ၶၼ်ငိုၼ်းမၢၼ်ႈတူၵ်းႁႅင်း ငိုၼ်းၶႄႇ 100 ယႂၼ်ႊ လႆႈငိုၼ်းမၢၼ်ႈ 53,000 ပျႃး

ၶၼ်ငိုၼ်းမၢၼ်ႈ တူၵ်းႁႅင်း ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ 100 ယႂၼ်ႊ လႆႈငိုၼ်းမၢၼ်ႈ 53,200 ပျႃး ယွၼ်ႉၽႅၼ်ၵၢၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၼႆႉမႃး ဝႃႈၼႆ။ တႄႇဢဝ် ႁၢင်လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ 2024 ၼႆႉမႃး ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ ၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း၊ မူႇၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ငိုၼ်းၶႄႇ 100 ယႂၼ်ႊ လႆႈငိုၼ်းမၢၼ်ႈ 52,000 ပျႃး ၶိုၼ်ႈထိုင် 53,200 ပျႃး ယွၼ်ႉၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ 3 ၸုမ်း ပိၵ်ႉဢိုတ်းသဵၼ်ႈတၢင်းလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၶူဝ်းၵုၼ်ႇၼႂ်းမိူင်း ဢမ်ႇၸၢင်ႈတေႃႉဢွၵ်ႇၶၢႆၸူး တၢင်းမိူင်းၶႄႇ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းလႅၵ်ႈငိုၼ်း တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 24 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ ၼၼ်ႉမႃး ၶၼ်ငိုၼ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ပုင်ႈလူင်းႁႅင်း တႄႇဢဝ် 100 ယႂၼ်ႊ 50,000 ပျႃးၼၼ်ႉ လူင်းထိုင် 53,200 ပျႃးယဝ်ႉ။ ၶၼ်ငိုၼ်းၶႄႇတႄႉ ပိူၼ်ႈယူႇပူင်ႇမၢၼ်ႇၵူၺ်း ဢၼ်ၶိုၼ်ႈလူင်း ၶၼ်ဢမ်ႇၼိမ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ငိုၼ်းမၢၼ်ႈၶႃႈဢေႃႈ။ တင်ႈတႄႇ ပၢင်တိုၵ်း 1027 ၼၼ်ႉမႃးၶႃႈယဝ်ႉ ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၼႆႉ တိုၼ်းဝႃႈ ဢမ်ႇပဵၼ်ၵၢၼ်”- ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 27/04/2024 ၼၼ်ႉ ငိုၼ်းၶႄႇ 100 ယႂၼ်ႊ လႆႈငိုၼ်းမၢၼ်ႈ 52,700 ပျႃး။ ဝၼ်းတီႈ 30/04/2024 သမ်ႉ လႆႈ 53,200 ပျႃး။ ထိုင်မႃး ဝၼ်းတီႈ 03/05/2024 ၼႆႉသမ်ႉ ၶၼ်ငိုၼ်းမၢၼ်ႈ ၶိုၼ်ႈၶိုၼ်း 100 ယႂၼ်ႊ လႆႈ 52,400 ပျႃး ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းပၢင်ႇသၢႆး လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “တီႈပၢင်ႇသၢႆးၼႆႉ ၶူဝ်းၵုၼ်ႇ ၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉၼႆႉ ၶိုၼ်ႈၵူႈမဵဝ်း ၼမ်ႉမၼ်းၵိၼ် 1 ပုင်း (10 ၸွႆႉ) လႆႈသိုဝ်ႉမွၵ်ႈ 2 သႅၼ်ပျႃး။ မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈ 1 ပုင်း 80,000 ပျႃး ၵူၺ်း။ ၶဝ်ႈသၢၼ် 1 ထူင် 150,000 ပျႃး ၵူႈပွၵ်ႈမွၵ်ႈ 80,000 ပျႃး။ ၼမ်ႉၵိၼ် 1 ပုင်းလႂ် 2,500 ပျႃး။ ၵူႈပွၵ်ႈ 1 ပုင်း 800 ပျႃးၵူၺ်းၶႃႈဢေႃႈ။ ၵူၼ်းမိူင်းတႄႉ တုၵ်ႉၶႁႅင်းဢေႃႈ ၵၢၼ်ဢမ်ႇပဵၼ် ၶွင်ၵိၼ်ၵႃႈၵူႈမဵဝ်း”- ဝႃႈၼႆ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈ ၶၼ်ငိုၼ်းမၢၼ်ႈ လူင်းၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈပွၵ်ႈၼႆႉၵူၺ်း မိူဝ်ႈလိူၼ်ၵျုၼ်ႊ – ၵျုႊလၢႆႊ – ဢေႃႊၵတ်ႊသ် ပီ 2023 ၼၼ်ႉၵေႃႈ ယၢမ်ႈလူင်းမႃးယဝ်ႉၵမ်းၼိုင်ႈ ၼၼ်ႉတႄႉ 100 ယႂၼ်ႊ လႆႈ 52,000 ပျႃး လူင်းထိုင်မွၵ်ႈ ၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ယၢမ်းလဵဝ်သမ်ႉ ယိင်ႈၶႅၼ်းလူင်းႁႅင်းထႅင်ႈ လိူဝ်ပီပူၼ်ႉ ဝႃႈၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး']

2024-05-03T16:40:49

https://shannews.org/archives/52572

လူမ်းလႅင်ႉ ၽတ်ႉသႂ်ႇ ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉငဝ်ႈ (ၽႄ) တီႈဝဵင်းမိူင်းယႆ လူႉၵွႆလင်ၼိုင်ႈ

ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉငဝ်ႈ (ၽႄ) ဢၼ်ယူႇတီႈ ၵူၼ်းမိူင်း ၼႂ်းဢိူင်ႇႁူဝ်ယ ဝဵင်းမိူင်းယႆ ႁူမ်ႈၵၼ် ၵေႃႇသၢင်ႈ မႃးၼၼ်ႉ ၺႃးလူမ်းလႅင်ႉ ၽတ်ႉသႂ်ႇ လူႉၵွႆပႅတ်ႈတင်းလင် ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 01/05/2024 ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်း 12 မူင်းၶိုင်ႈ ၾူၼ်ယႂ်ႇလူမ်းလူင် ၽတ်ႉသႂ်ႇ ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉငဝ်ႈ (ၽႄ) တီႈဝၢၼ်ႈၼႃးႁူၵ်း ဢိူင်ႇႁူဝ်ယ ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းယႆ ၸႄႈတွၼ်ႈလႃႈသဵဝ်ႈ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၺႃးလူမ်းၽတ်ႉသႂ်ႇသေ လူႉၵွႆပႅတ်ႈတင်းလင် လွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉလုၵ်ႈႁဵၼ်း – မေႃသွၼ် လႆႈမၢတ်ႇၸဵပ်း လူႉတၢႆၸွမ်းတႄႉ ဢမ်ႇမီး ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းမိူင်းယႆ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ယၢမ်းၼၼ်ႉသမ်ႉ မႅၼ်ႈမိူဝ်ႈလုၵ်ႈႁဵၼ်းလႄႈ မေႃသွၼ်ၶဝ် လူင်းလိုဝ်ႈၵိၼ်ၶဝ်ႈဝၼ်း။ ဢမ်ႇမီး လွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉမၢတ်ႇၸဵပ်းသင် ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ႁူင်းႁဵၼ်းၼႆႉ ယွၼ်ႉပဵၼ် ၵူၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈၵၼ် ဢဝ်ပဵၼ်မႆႉပူၵ်ႇမႆႉမွင် ႁဵတ်းသၢင်ႈဝႆႉၵူၺ်းလႄႈ ပေႃးလူမ်း လႅင်ႉၽတ်ႉသႂ်ႇၵေႃႈ ဢမ်ႇၶၢမ်ႇလႆႈႁႅင်းလူမ်းသေ ၸင်ႇလႆႈၵူၼ်ႇပင်းၵႂႃႇၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉငဝ်ႈ (ၽႄ) တီႈဢိူင်ႇႁူဝ်ယ ဝဵင်းမိူင်းယႆ ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉငဝ်ႈ (ၽႄ) ၼႆႉ မီးၾၢႆႇတူၵ်းဝၢၼ်ႈၼႃးႁူၵ်း ယၢၼ်ဝဵင်းမိူင်းယႆမွၵ်ႈ 8 လၵ်း။ မီးလုၵ်ႈ ဢွၼ်ႇဝၢၼ်ႈပၢင်ႇတင်း ဝၢၼ်ႈၼႃးႁူၵ်း မႃးၶိုၼ်ႈႁဵၼ်း။ မိူဝ်ႈပီ 2022 – 2023 ၼၼ်ႉ မီးလုၵ်ႈႁဵၼ်း 30 ပၢႆ ပီ 2024 ၼႆႉ ၼပ်ႉပႃး ၸၼ်ႉဢွၼ် (မူကြို) မီး 48 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ “ပီႈၼွင်ႉဝၢၼ်ႈပၢင်ႇလႄႈ ဝၢၼ်ႈၼႃးႁူၵ်း တင်းသွင်ဝၢၼ်ႈ ႁူမ်ႈၵၼ်ၸွႆႈမႄးၵုမ်းၶိုၼ်းလႄႈ တေလႆႈ ပိုတ်ႇၶိုၼ်းယဝ်ႉၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ ဢဝ်မႆႉပူၵ်ႇမႆႉမွင်သၢင်ႈဝႆႉၵူၺ်းလႄႈ ၼႂ်းဝၼ်းသွင်ဝၼ်းၼႆႉ တေပိုတ်ႇၶိုၼ်းယဝ်ႉ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ မိူင်းယႆ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ပူၼ်ႉမႃး ဝၼ်းတီႈ 01/05/2024 ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၾူၼ်ယႂ်ႇလူမ်းလႅင်ႉ ၽတ်ႉသႂ်ႇ လဵၵ်းမုင်းႁိူၼ်းယေး ဝတ်ႉဝႃးၽႃသိူဝ်ႇ လူႉၵွႆဢမ်ႇယွမ်း 50 လင် တီႈၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းတၢင်ႉယၢၼ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ။ တီႈဝဵင်းၼမ်ႉတူႈၵေႃႈ ၾူၼ်လူမ်းႁႅင်းလႄႈ လဵၵ်းမုင်းႁိူၼ်း လင်ၶႃးႁိူၼ်းၵူၼ်းမိူင်း လူႉၵွႆဢမ်ႇယွမ်း 30 လင်။

['ၶၢဝ်ႇ', 'သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ']

2024-05-03T15:23:14

https://shannews.org/archives/52566

သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ပိုတ်ႇၽၵ်းတူႈလႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ တီႈဝဵင်းပၢင်ႇသၢႆး

ၽၵ်းတူလႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ တီႈပၢင်ႇသၢႆး ၸႄႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉ ပိၵ်ႉဢိုတ်းမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈၸုမ်းသိုၵ်းဢူၺ်းလီ ပွတ်းႁွင်ႇ 3 ၸုမ်း တႄႇၽႅၼ်ၵၢၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၼၼ်ႉမႃး ယၢမ်းလဵဝ် ပိုတ်ႇပၼ်ၶိုၼ်းယဝ်ႉသေတႃႉ ယင်းပႆႇပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၶဝ်ႈဢွၵ်ႇ ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 01/05/2024 ၼႆႉ ယူႇတီႈ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ပိုတ်ႇၽၵ်းတူႈၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ တီႈ ဝဵင်းပၢင်ႇသၢႆး ၸႄႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ဝႃႈၼႆသေတႃႉ ၵူၼ်းမိူင်းတႄႉ ပႆႇၸၢင်ႈၶဝ်ႈဢွၵ်ႇလႆႈမိူၼ်ၵဝ်ႇ။ မီးၶၢဝ်ႇလိုဝ်းဝႃႈ ဝူင်ႈၼႃႈမႃး သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ တေႁဵတ်းပပ်ႉၶၢမ်ႈမိူင်းသႅၼ်းမႂ်ႇပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းယဝ်ႉ ၸင်ႇတေပၼ်ၵႂႃႇမႃးလႆႈ ဝႃႈၼႆ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 28 လိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊပိူဝ်ႊ 2023 ၼၼ်ႉ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ လႆႈႁွင့်ပၢင်ၵုမ် ၸုမ်း ၾၢႆႇၽွင်းငမ်း ဝဵင်းပၢင်ႇသၢႆး ၊ မိူင်းပေႃႈ ၊ မိူင်းၵူဝ်း ၼႂ်းၼႃႈလိၼ်ၶိုၵ်ႉတွၼ်းမၢႆ (1) သေ လႆႈၶိုၼ်းမႄး ဢုပ်ႇဢူဝ်းၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ၸုမ်းၾၢႆႇ ၽွင်းငမ်းႁင်းၶေႃ ဝဵင်းပၢင်ႇသၢႆးမႃး။ ၽၵ်းတူၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ် ပၢင်ႇသၢႆး – ဝၼ်းတဵင်ႈၼႆႉ ပိၵ်ႉဢိုတ်းမႃး ႁိုင်ၶၢဝ်းတၢင်း 6 လိူၼ်ပၢႆယဝ်ႉ။ ထိုင်မႃး ဝၼ်းတီႈ 1/5/2024 ၼႆႉ ၸင်ႇႁၼ်သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉၶဝ်ပိုတ်ႇၶိုၼ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ တိုၵ်ႉပၼ်ၶႂၢင်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းၶႄႇၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၵူၺ်း ၵူၼ်းၾင်ႇမိူင်းတႆးၼႆႉသမ်ႉ ပႆႇပၼ်လတ်းၶၢမ်ႈ။ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းတႄႉ ယိပ်းပပ်ႉၶၢမ်ႈမိူင်းသီလႅင်ၼၼ်ႉၵူၺ်းၵေႃႈ ၶၢမ်ႈလႆႈယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼႆႉသမ်ႉ ငိၼ်းဝႃႈတေႁဵတ်းပၼ် ပပ်ႉသႅၼ်းမႂ်ႇ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းပၢင်ႇသၢႆး လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၸႂ်ႈဢေႃႈ ၽၵ်းတူပၢင်ႇသၢႆး – ဝၼ်းတဵင်ႈၼႆႉ ပိုတ်ႇၶိုၼ်းယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ယိပ်းပပ်ႉလႅင်မိူၼ်ၵူႈပွၵ်ႈသေ ၶၢမ်ႈၵူၺ်းတႄႉ ပႆႇလႆႈၼႆဢေႃႈ။ ၵူၼ်း တၢင်းမိူင်းၶႄႇၵူၺ်း ဢၼ်တေပၼ်ၶဝ်ႈဢွၵ်ႇလႆႈ ၾၢႆႇတၢင်းမိူင်းတႆးၼႆႉသမ်ႉ ပႆႇပၼ်ၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၶႃႈ။ ပေႃးပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၶႄႇသမ်ႉ ၶဝ်ႈၵေႃႈလႆႈ ဢွၵ်ႇ ၵေႃႈလႆႈယူႇၼႆဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ၽၵ်းတူၶၢမ်ႈမိူင်းတီႈၼႆၼႆႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈပိုတ်ႇလွင်ႈပိၵ်ႉၼၼ်ႉ ၾၢႆႇမိူင်းၶႄႇတႄႉ ဢမ်ႇလၢတ်ႈသင်ၸွမ်း။ ယွၼ်ႉပၢင်ယၼ်ႇသိုၵ်းသေလႄႈ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉယိပ်းၵုမ်းသင်ႇပိၵ်ႉ သင်ႇပိုတ်ႇၾၢႆႇလဵဝ် ၵူၺ်း ၵူၼ်းပၢင်ႇသၢႆး လၢတ်ႈၼင်ႇ ၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပိုတ်ႇပၼ်ယဝ်ႉသေတႃႉ ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းပႆႇၸၢင်ႈၶၢမ်ႈၵႂႃႇမႃးၼႆႉတႄႉ ပဵၼ်ယွၼ်ႉဝႃႈ ဢၼ်တေႁဵတ်းပၼ်ပပ်ႉသႅၼ်းမႂ်ႇၼၼ်ႉ ပႆႇၸၢင်ႈႁဵတ်းလႄႈ တိုၵ်ႉပႂ်ႉၶိူင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်းတႃႇ ပပ်ႉၼၼ်ႉယူႇ ဝႃႈၼႆ။ “ၶဝ်ဝႃႈတႄႉ ဢၼ်တွၵ်ႇၸုမ်ႈၶဝ်၊ ပပ်ႉၶဝ် ပႆႇထိုင်မႃးလႄႈ ပႆႇပၼ်ၶၢမ်ႈၼႆဢေႃႈ ။ ပပ်ႉဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ လႅပ်ႈတေပဵၼ်ပပ်ႉၶၢမ်ႈမိူင်း ဢၼ်ၵဝ်ႈၵၢင်ႉၶဝ် တေႁဵတ်းပၼ်မႂ်ႇၼၼ်ႉ။ ပေႃးဝူင်ႈတေမႃးတႄႉ ပပ်ႉတေထိုင်မႃးယဝ်ႉၼႆဢေႃႈ”- ၵူၼ်းဝဵင်းပၢင်ႇသၢႆး သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 11/03/2024 ၼႆႉ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ မၵ်းမၼ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်ဝၼ်း ၵေႃႇတင်ႈတပ်ႉသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA တဵမ် 35 ပီၼႆသေ ပိုတ်ႇပၼ်ၽၵ်းတူ ပၢင်ႇသၢႆး- ဝၼ်းတဵင်ႈလႄႈ တီႈၵဵတ်ႉၶျိၼ်းသူၺ်ႇႁေႃႇ တီႈဝဵင်းလၢဝ်ႇၵၢႆးၼႆ – လီႇၵျႃးဝိၼ်း ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ၶႄႇယူႇၵၢင်သေ သိုၵ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ 3 ၸုမ်းလႄႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်း တီႈၶုၼ်ႊမိင်ႊ ၸိုင်ႈၶႄႇၼၼ်ႉ မီးၶၢဝ်ႇလိုဝ်းဢွၵ်ႇမႃး မီးၶေႃႈတူၵ်းလူင်းလႆႈၸႂ်ၵၼ်ဝႃႈ တႃႇၵဵပ်းၶွၼ်ႇ ၸွမ်းၵဵတ်ႉလႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉႁပ်ႉ ပဵၼ်တူဝ်တႅၼ်းၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇသေ တေၵဵပ်းၶွၼ်ႇဢဝ် 70 % ။ တႃႇ 30% တႄႉ တေပၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဝႃႈၼႆသေတႃႉ ထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ်တႄႉ တင်း 2 ၾၢႆႇ ပႆႇႁၼ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်။ ၼႂ်းႁၢင်ပီ 2023 ၼႆႉ သိုၵ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ 3 ၸုမ်း လေႃႇတိုၵ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈမႃး ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၸွမ်းလႅၼ် လိၼ်တႆး – ၶႄႇ မိူၼ်ၼင်ႇ တီႈဝဵင်းပၢင်ႇသၢႆးၼႆႉ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 30/10/2023 ၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းတင်း သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်ႁႅင်းလႄႈ မၢၵ်ႇလူင်တူၵ်းသႂ်ႇႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈတီႈပွၵ်ႉ 3 တင်းမူတ်း 6 လင်၊ ပွၵ်ႉ 4 တင်းမူတ်း10 လင်လႄႈ ပွၵ်ႉ 6 တင်းမူတ်း 6 လင် တီႈဝၢၼ်ႈမႂ်ႇသမ်ႉ 12 လင်။ ၼႂ်းၵႄႈၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းတူၵ်းၸႂ်ၵူဝ်ႁႄ ၽူင်ႉပၢႆႈၵူႈႁူးၵူႈတၢင်း။ မိူဝ်ႈလဵဝ် သဵင်ၵွင်ႈယဵၼ်ဝႆႉၵေႃႈယႃႇ ၵူၼ်းမိူင်းႁၼ်သိုၵ်းတူင်ႉၼိုင်ၵႂႃႇမႃးၵူၺ်းၵေႃႈ ပေႃးလွမ်ၵူဝ်မႆႈၸႂ်ပႂ်ႉထႃႈ ၵူဝ်သိုပ်ႇပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်ထႅင်ႈ ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ဝႃႈၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း']

2024-05-03T08:00:00

https://shannews.org/archives/52552

လူမ်းလႅင်ႉၽတ်ႉသႂ်ႇ ၵူၼ်းထုင်ႉပူင်း ယၢတ်ႇတူၵ်းလင်ၶႃးႁိူၼ်း လူႉတၢႆၵေႃႉၼိုင်ႈ

ၵူၼ်းထုင်ႉပူင်း ၵူၼ်းၸၢႆး ဢႃယုမွၵ်ႈ 48 ပီ ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၽွင်းတိုၵ်ႉၶိုၼ်ႈမႄး ၼိူဝ်လင်ၶႃးႁိူၼ်းယူႇၼၼ်ႉ ၺႃးလူမ်းလႅင်ႉ ၽတ်ႉသႂ်ႇယၢတ်ႇတူၵ်းႁိူၼ်း ထိုင်တီႈလႆႈလူႉတၢႆ။ ဝၼ်းတီႈ 02/05/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ 6 မူင်း ၾူၼ်ယႂ်ႇလူမ်းလႅင်း ၽတ်ႉသႂ်ႇ ၸၢႆးၵီႉ ဢႃယုမွၵ်ႈ 48 ပီ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈတူၼ်ႈမူင်ႈ ထုင်ႉပူင်း ၸႄႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း မိူဝ်ႈၽွင်းမၼ်းၸၢႆး တိုၵ်ႉၶိုၼ်ႈမႄးလင်ၶႃးႁိူၼ်းယူႇၼၼ်ႉ ၺႃးလူမ်းလႅင်ႉၽတ်ႉသႂ်ႇ ဢဝ်လဵၵ်းမုင်းႁိူၼ်းၼၼ်ႉ ပိဝ်ဝၢတ်ႇသႂ်ႇတီႈၵွၵ်းႁူဝ်မၼ်းၸၢႆးသေ လႆႈယၢတ်ႇတူၵ်းႁိူၼ်း လူႉတၢႆထင်တီႈ ၼႆယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၶူး သၢႆလႅင်းမႂ်ႇ ၽူႈၵွၼ်းဝတ်ႉတူၼ်ႈမူင်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၵွၼ်ႇယၢမ်း 6 မူင်းၼၼ်ႉ လူမ်းမႃးႁႅင်းသေ ဢဝ်လဵၵ်းမုင်းႁိူၼ်းမၼ်းၸၢႆးငၢၵ်ႈဢွၵ်ႇ မၼ်းသမ်ႉၶိုၼ်ႈၵႂႃႇမႄးတွၵ်ႇ မႄးမတ်ႉမႆႉ ၼိူဝ်လင်ၶႃးႁိူၼ်းမၼ်း ၽွင်းၼၼ်ႉ လူမ်းၵိုင်ႉၵၢင်ႉႁႅင်းမႃးထႅင်ႈလႄႈ ပတ်ႉဢဝ်လဵၵ်းမုင်းႁိူၼ်း ၵွၵ်းပိဝ်ဝၢတ်ႇ သႂ်ႇတီႈၵွၵ်းႁူဝ်မၼ်းၸၢႆးသေ ယၢတ်ႇတူၵ်းၽတ်ႉသႂ်ႇတီႈလိၼ်ၵႅၼ်ႇလႄႈ လႆႈဢဝ်လူႉတၢႆထင်တီႈၵႂႃႇ။ ႁိူၼ်းမၼ်းၸၢႆးသမ်ႉ ပဵၼ်ႁိူၼ်းဢုတ်ႇၸၼ်ႉလဵဝ်”- ဝႃႈၼႆ။ ၸၢႆးၵီႉၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈတူၼ်ႈမူင်ႈ တႄႇၼႃႈႁိူၼ်း ၸွမ်းၼၢင်းမျႃႉဢုတ်း မီးလုၵ်ႈႁူမ်ႈၵၼ် 3 ၵေႃႉ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ၵေႃႉယႂ်ႇသုတ်း မီးဢႃယု 13 ပီ ၊ ၵေႃႉၵၢင် ဢႃယုမွၵ်ႈ 7 ၶူပ်ႇလႄႈ ၵေႃႉလိုၼ်းသုတ်း ဢႃယု တိုၵ်ႉမီးၶူပ်ႇပၢႆ ။ မၼ်းၸၢႆးပဵၼ်ၵူၼ်းမေႃမိုဝ်း ၵေႃႇသၢင်ႈ (လၵ်ႈသမႃး) ႁႃလဵင်ႉၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်း ဝႃႈၼႆ။ “ၼႃႈႁိူၼ်းၶဝ် ဢမ်ႇမီးသင် ၸၢႆးၵီႉၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းမေႃတိၼ်မေႃမိုဝ်း ႁဵတ်းၵၢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈ ႁႃလဵင်ႉၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်း၊ မေးမၼ်းၸၢႆးသမ်ႉ တႃမွတ်ႇ(လူႉ) ဝႆႉၶွၼ်ၼိုင်ႈ၊ ယဝ်ႉၵေႃႈ မီးလုၵ်ႈဢွၼ်ႇဝႆႉ 3 ၵေႃႉ။ တႃႇႁၢင်ႈႁႅၼ်းပၢင်မႃႇသႃႇပၼ်ၼႆႉ ဢမ်ႇမီးငိုၼ်း ၸဝ်ႈၶူးလူႇပၼ် ငိုၼ်း 5 သႅၼ်ပျႃး တႃႇၸတ်းပၢင်မႃႇသႃႇပၼ်မၼ်းၸၢႆး”- ၸဝ်ႈၶူး သၢႆလႅင်းမႂ်ႇ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၶၢပ်ႈတူဝ်တၢႆ ၸၢႆးၵီႉၼႆႉ လႆႈလုမ်းလႃး ၸတ်းပၢင်မႃႇသႃႇဝႆႉ တီႈႁိူၼ်းမၼ်းၸၢႆး ဝၢၼ်ႈတူၼ်ႈမူင်ႈသေ တေပူၼ်ႉၶၢပ်ႈတူဝ် ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 03/05/2024 ၼႆႉ။ ဝၢၼ်ႈတူၼ်ႈမူင်ႈၼႆႉ မီးလင်ႁိူၼ်း 90 ပၢႆ ။ ႁိူၼ်းယေး ဢၼ်ၺႃးလူမ်းလႅင်ႉသေ ၽတ်ႉသႂ်ႇလူႉၵွႆတႄႉ ဢမ်ႇမီးသေလင် လိူဝ်သေ ႁိူၼ်းၸၢႆးၵီႉၼႆႉ လင်လဵဝ် – ၸဝ်ႈၶူး သၢႆလႅင်းမႂ်ႇလၢတ်ႈ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 2 ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈမွၵ်ႈ 6 မူင်း ၼႆႉၵေႃႈ ၾူၼ်ယႂ်ႇလူမ်းလႅင်ႉ ၽတ်ႉသႂ်ႇ တူၼ်ႈမႆႉ သွင်ၾၢၵ်ႇၶၢင်ႈတၢင်း ၼႂ်းၵႄႈဝၢၼ်ႈပႄးယိၼ်းတွင်ႇ – ဝၢၼ်ႈလႂႃႇၸဵၼ်ႇ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းယႂႃႇငၢၼ်ႇ ၸႄႈတွၼ်ႈတူၼ်ႈတီး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း လႆႈႁၵ်းလူမ်ႉၶႂၢင်တၢင်း ဝႆႉတင်းၼမ် ၼႆယဝ်ႉ။ ပူၼ်ႉမႃး ဝၼ်းတီႈ 01/05/2024 ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်း 12 မူင်းပၢႆ ၾူၼ်ယႂ်ႇလူမ်းလႅင်ႉ ၽတ်ႉသႂ်ႇ လဵၵ်းမုင်း ႁိူၼ်းယေး ဝတ်ႉဝႃးၽႃသိူဝ်ႇ လူႉၵွႆဢမ်ႇယွမ်း 50 လင် တီႈၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းတၢင်ႉယၢၼ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ။ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 1 ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်း 11 မူင်းပၢႆ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၾူၼ်ယႂ်ႇလူမ်းလႅင်ႉ ၽတ်းသႂ်ႇလဵၵ်းမုင်းႁိူၼ်း လင်ၶႃးႁိူၼ်း ၵူၼ်းဝဵင်းၼမ်ႉတူႈ လူႉၵွႆဢမ်ႇယွမ်း 30 လင် ၼႆယဝ်ႉ။

['သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-03T07:00:00

https://shannews.org/archives/52545

ၵူၼ်းၸေႊလၢၼ်ႉ ႁေႃႈရူတ်ႉၶိူင်ႈၽႃႇသႂ်ႇတူၼ်ႈမႆႉ ထိုင်တီႈမၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ

ၵူၼ်းၸေႊလၢၼ်ႉ ၵေႃႉၼိုင်ႈ ႁေႃႈရူတ်ႉၶိူင်ႈဝႆး ၽႃႇသႂ်ႇတူၼ်ႈၼႆႉ ဢၼ်မီးဝႆႉႁိမ်းၶၢင်ႈတၢင်းၼၼ်ႉ လႆႈလူမ်ႉၵႂႃႇသေ ထိုင်တီႈတိူဝ်ႉမၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်း လႆႈသူင်ႇယူတ်းယႃတူဝ် တီႈမူႇၸေႊ ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 01/05/2024 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်းမွၵ်ႈ 4 မူင်းၶိုင်ႈ ၸၢႆးတၢၼ်းမိၼ်ႉ ဢႃယုမွၵ်ႈ 40 ပီ ပဵၼ်ၽေးၵိုင်ႉၵၢင်ႉ ႁေႃႈရူတ်ႉၶိူင်ႈ ၽႃႇသႂ်ႇတူၼ်ႈမႆႉ ႁိမ်းၶၢင်ႈတၢင်း တီႈႁိမ်းဝၢၼ်ႈၼွင်သႅင် ၼႂ်းၵႄႈမူႇၸေႊ – ၼမ်ႉၶမ်း ၸႄႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ ထိုင်တီႈမၢတ်ႇၸဵပ်း ပေႃးလိုမ်းတူဝ် ၼႆယဝ်ႉ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ တူၼ်ႈမႆႉ ဢၼ်တီႈၽႃႇသႂ်ႇ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ မူႇၸေႊ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “မၼ်းၸၢႆး တေႁေႃႈမႃးဝႆး ဢမ်ႇၵုမ်းလႆႈႁႅင်းရူတ်ႉသေ လေႃႇ ၽႃႇသႂ်ႇ တူၼ်ႈမႆႉႁိမ်းၶၢင်ႈတၢင်းၼၼ်ႉ။ လႅပ်ႈတေမဝ်းမႃးၽွင်ႈႁိုဝ် ဢမ်ႇႁူႉ။ မိူဝ်ႈၽွင်းလူမ်ႉၼၼ်ႉ မၼ်းၸၢႆးၼွၼ်းလူမ်ႉလိုမ်းတူဝ်ဝႆႉၼိူဝ်တၢင်း ၸိူင်ႉၼၼ်ၶႃႈဢေႃႈ။ လႆႈငိၼ်းဝႃႈ မၼ်းၸၢႆး လုၵ်ႉတၢင်းၼွင်လွင်းသေ ပွၵ်ႈမႃးၼႆ ၶႃႈ ဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၼႆႉသေ ယူႇတီႈ ၸုမ်းပရႁိတ လႅင်းမိူင်းသႂ် ၼွင်လွင်း လႆႈမႃးတေႃႉဢဝ် တူဝ်ၸၢႆးတၢၼ်းမိၼ်ႉ ၵႂႃႇယူတ်းယႃတူဝ် တီႈႁူင်းယႃပႃႇႁူဝ်ႇမူႇၸေႊဝႆႉယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ၸၢႆးတၢၼ်းမိၼ်ႉ ဢႃယုမွၵ်ႈ 40 ၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၽၢႆတူင်ႈ ဢိူင်ႇၸေႊလၢၼ်ႉ ၸႄႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ဝႃႈၼႆ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ၸၢႆးတၢၼ်းမွင်ႇ ၵေႃႉလူမ်ႉရူတ်ႉၶိူင်ႈ ပူၼ်ႉမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 10/4/2024 ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ 5 မူင်း ၼၢင်းဢွင်ႇမေႇ ဢႃယုမွၵ်ႈ 50 ပီ ၺႃးၵႃးၽႃႇသႂ်ႇ တီႈႁိမ်းဝၢၼ်ႈၼွင်သႅင်ၼႆႉ လႆႈတိူဝ်ႉမၢတ်ႇၸဵပ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း ထိုင်တီႈလႆႈတေႃႉသူင်ႇယူတ်းယႃတူဝ် တီႈႁူင်းယႃ သူၺ်ႇမူႇၸေႊ။ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 10 ၼၼ်ႉၵူၺ်း ၼင်ႇၵဝ်ႇ ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်မွၵ်ႈ 8 မူင်း ၵႃးၽႃႇသႂ်ႇ ရူတ်ႉၶိူင်ႈလမ်းၼိုင်ႈ တီႈဝၢၼ်ႈပၢင်ႇၶမ်း ၸႄႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ၽူႈယိင်း ဢႃယု 20 ပီပၢႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လႆႈလူႉတၢႆထင်တီႈ ဝႃႈၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၽိတ်းမၢႆမီႈ']

2024-05-02T20:33:04

https://shannews.org/archives/52540

ၽွင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းၼႆႉ ယိုတ်းဢဝ်ႁိူၼ်းယေး ႁူင်းႁဵၼ်း ဝတ်ႉၵျွင်း 1,100 လင်ပၢႆ

ၶၢဝ်းတၢင်း 3 ပီပၢႆမႃးၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းဢဝ် ႁိူၼ်းယေး ႁူင်းႁဵၼ်းလႄႈ ဝတ်ႉဝႃးၽႃသိူဝ်ႇ 1,100 လင်ပၢႆ ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 01/05/2024 ယူႇတီႈ ၸုမ်းၸွႆႈထႅမ် ၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈၵၢၼ်မိူင်း AAPP ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃး ဝၢႆးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းမႃး ၶၢဝ်းတၢင်း 3 ပီပၢႆၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢဝ်ႁိူၼ်းယေး ၽူႈတူင်ႉၼိုင်ၵၢၼ်မိူင်း၊ ၽူႈသၢၼ်ၶတ်းၼႄၵၢင်ၸႂ်၊ ၽူႈၶဝ်ပႃႇတီႇ ပၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼူၵ်ႉယုင်း၊ ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ် ၾၢႆႇပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇလႄႈ ႁိူၼ်းယေး ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ ဢိၵ်ႇပႃး ႁိူၼ်းယေး ႁူင်းၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး 939 လင်၊ ဝတ်ႉဝႃးၽႃသိူဝ်ႇ ၊ ႁူင်းႁဵၼ်းလႄႈ ႁွင်ႈယႃ ၸိူဝ်းၼႆ့ၵေႃႈ ယိုတ်းဢဝ်ပႃးထႅင်ႈ ဝႃႈၼႆ။ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ၵႆႉတီႉၺွပ်း ၵူၼ်းတူင်ႉၼိုင်ၵၢၼ်မိူင်း၊ မၢပ်ႇၼႄးဝႃႈ ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈတင်း ၸုမ်း PDF ၼႆသေ တီႉၺွပ်းၶႃႈတၢႆ ၊ ၾၢႆႇၼိုင်ႈသမ်ႉ ၸႂ်ႉပႃးၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်း၊ ၶိူင်ႈၵွင်ႈယႂ်ႇ ပွႆႇမၢၵ်ႇယိုဝ်းသႂ်ႇလႄႈ လင်ႁိူၼ်းၵူၼ်းမိူင်း၊ ဝတ်ႉဝႃးၽႃသိူဝ်ႇ၊ ႁူင်းႁဵၼ်း၊ ႁူင်းယႃ ၸိူဝ်းၼႆႉ လူႉၵွႆၸွမ်း တင်းၼမ် ၼႆယဝ်ႉ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-02T20:02:41

https://shannews.org/archives/52527

ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း တုၵ်းယွၼ်း ႁႂ်ႈၶိုၼ်ႈၵႃႈႁႅင်း ၸွမ်းၼင်ႇပိူင်မီးဝႆႉ

ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း ၵဵင်းမႂ်ႇ ႁူမ်ႈၵၼ် တုၵ်းယွၼ်းသုၼ်ႇလႆႈ တီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆး ၼႂ်းဝၼ်းႁႅင်းၵၢၼ်လုမ်ႈၾႃႉ (May Day) ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 01/05/2024 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 1 မူင်း ယူႇတီႈ ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း ႁူမ်ႈၵၼ် ၵႂႃႇတၢင်ႇယိုၼ်ႈ ၶေႃႈတုၵ်းယွၼ်း ၼႂ်းဝၼ်းႁႅင်းၵၢၼ်လုမ်ႈၾႃႉ (May Day) တီႈလုမ်းၾၢႆႇၽွင်းငမ်း ၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းမႂ်ႇ (သႃႇလႃးၵၢင်) ၸိုင်ႈထႆး ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း ၼႂ်းမိူင်းထႆးၼႆႉ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းလႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ ၼွၵ်ႈလိူဝ် ၵူၼ်းၵိုၵ်းမိူင်း ၶဝ်ဢမ်ႇလႆႈၵႃႈႁႅင်းတဵမ်ထူၼ်ႈၵိုင်ႇငၢမ်ႇ ၸွမ်းၼင်ႇ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းထႆး မၵ်းမၼ်ႈဝႆႉ ၼိုင်ႈဝၼ်းလႂ် ၵႃႈႁႅင်းၼိုင်ႈၵေႃႉ တေဢမ်ႇႁႂ်ႈတႅမ်ႇလိူဝ် 350 ဝၢတ်ႇ ဝႃႈၼႆသေတႃႉ ဢိင်ၼိူဝ်ငဝ်းလၢႆးၼႆႉ ယွၼ်ႉပေႃႈလဵင်ႉမႄႈလဵင်ႉဢမ်ႇပၼ်တဵမ်လႄႈ ၼႂ်းဝၼ်း ႁႅင်းၵၢၼ်လုမ်ႈၾႃႉၼႆႉ ၸင်ႇလႆႈမႃး ယွၼ်းသုၼ်ႇလႆႈႁႅင်းၵၢၼ် တီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆး ႁႂ်ႈတူၺ်းထိုင်ပၼ် ႁႅင်းၵၢၼ်ႁႂ်ႈတူဝ်ႈထိုင်ၵူႈၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းႁႅင်းၵၢၼ်လုမ်ႈၾႃႉ တီႈတႃႈပႄး ဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ မိူဝ်ႈ 01/05/2024 ထွင်းၶမ်း ၽူႈၵိူဝ်းၵုမ် ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း MAP လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ႁဝ်းၶႃႈ မႃးတုၵ်းယွၼ်း ပၼ်ႁႅင်းၵၢၼ် ၵႃႈႁႅင်းႁဝ်းၶႃႈ ပႆႇလႆႈတဵမ်ထူၼ်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇ ၵႃႈႁႅင်း 350 ဝၢတ်ႇ တေႃႇဝၼ်း ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁႅင်းၵၢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ ပႆႇလႆႈ။ ဝၼ်းလိုဝ်ႈၵေႃႈ ပႆႇလႆႈၸွမ်း ၼင်ႇပၵ်းၼင်ႇပိူင်။ သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇ ပဵၼ်ႁႅင်းၵၢၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ၼင်ႇႁိုဝ် တေလႆႈမႃးၼႆ ႁဝ်းၶႃႈၸင်ႇမႃး ယိုၼ်ႈယွၼ်းႁႂ်ႈ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၶဝ်ဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းပၼ် ၸွမ်းၼင်ႇမၢႆမီႈတမ်းဝၢင်းဝႆႉၼၼ်ႉ”- ဝႃႈ ၼႆ။ ဝၼ်းႁႅင်းၵၢၼ်လုမ်ႈၾႃႉ တီႈတႃႈပႄး ဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ မိူဝ်ႈ 01/05/2024 ပၢင်တုၵ်းယွၼ်းသုၼ်ႇလႆႈႁႅင်းၵၢၼ် တီႈဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ ၼႂ်းဝၼ်း May day ၼႆႉ ယူႇတီႈ ၸုမ်းၼႅင်ႈသၢၼ် ႁႅင်းၵၢၼ် တွၼ်ႈၼိူဝ် ၸိုင်ႈထႆး (เครือข่ายแรงงานภาคเหนือ) ဢွၼ်ၸတ်း ၼမ် ႁႅင်းၵၢၼ်ၵူႈသႅၼ်းထၢၼ်လႄႈ ၸုမ်းတူင်ႇဝူၼ်း ၵူၼ်းၵဵင်းမႂ်ႇ လၢႆမူႇၸုမ်း။ ယဝ်ႉၵေႃႈ မီးလွင်ႈတူၵ်းလူင်းလႆႈၸႂ်ၵၼ်သေ တႅမ်ႈၽိုၼ် လိၵ်ႈယိုၼ်ႈထိုင် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆး တႃႇတုၵ်းယွၼ်း သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ႁႅင်းၵၢၼ်။ ၼႂ်းၶေႃႈတုၵ်းယွၼ်းၼၼ်ႉ တင်းမူတ်း မီး 29 ၶေႃႈ မိူၼ်ၼင်ႇ – ၵႃႈၸၢင်ႈ ၊ ဝၼ်းလိုဝ်ႈ ၊ ပၢႆးယူႇလီ ၊ ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ၊ ၵၢၼ်ယူႇသဝ်းၵိၼ်သၢင်ႈလႄႈ သုၼ်ႇလႆႈ ထႅင်ႈလၢႆလၢႆဢၼ် – ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းႁႅင်းၵၢၼ်လုမ်ႈၾႃႉ တီႈတႃႈပႄး ဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ မိူဝ်ႈ 01/05/2024 ၵႃႈႁႅင်းသမ်ႉ ဢိင်ၼိူဝ် ၼႃႈၵၢၼ်ထႅင်ႈသေ ပၼ်ဢမ်ႇလႆႈပဵင်းၵၼ်။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၼၢင်းယိင်း ၵူၼ်း ၸိူဝ်းၵိၼ်ၸၢင်ႈ ႁဵတ်းမႄႈဝၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၵႃႈၸၢင်ႈလၢႆးဝၼ်း ပႆႇလႆႈပဵင်းပိူၼ်ႈ။ ၼိုင်ႈဝၼ်းလႂ် တိုၵ်ႉလႆႈ 200 ဝၢတ်ႇပၢႆၵူၺ်း ၵေႃႈမီး။ မၢင်ၸိူဝ်း ဝၼ်းလိုဝ်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈ။ လွင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၸဝ်ႈ ၼႃႈတီႈ ၾၢႆႇၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၶဝ် တူၺ်းထိုင်ပၼ်ဝႆးဝႆး ၼႆယဝ်ႉ။ ၽူႈတူင်ႉၼိုင် ၼႂ်းၸုမ်းႁႅင်းၵၢၼ်ယိင်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ႁဝ်းၶႃႈတႄႉၵေႃႈ မႃးတုၵ်းယွၼ်း တႃႇၵူႈၵေႃႉၶႃႈယဝ်ႉ တႃႇလႆႈလွင်ႈၽဵင်ႉပဵင်းၼၼ်ႉ။ ႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇလႆႈမႃးတုၵ်းယွၼ်း လိူဝ်ဢၼ်ပိူၼ်ႈ တမ်းဝၢင်းဝႆႉပိူင်မၼ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်မႄႈဝၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵမ်ႈ ၼမ် ၵႃႈႁႅင်း ၊ ဝၼ်းလိုဝ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈၸိူင်ႉပိူၼ်ႈ။ ၼိုင်ႈဝၼ်းလႂ် လႆႈၵႃႈႁႅင်း 200 ဝၢတ်ႇပၢႆ ၵူၺ်း။ ယၢမ်းလဵဝ်သမ်ႉ ၵႃႈသင်ၵေႃႈ ပုင်ႈၶိုၼ်ႈသုင်”- ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းၶေႃႈယိုၼ်ႈယွၼ်း ၸုမ်းႁႅင်းၵၢၼ်ယိင်းၼၼ်ႉ မီးဝႆႉယူႇ (4) ၶေႃႈ – 1) မဵၼ်းမႃး လႃးလႆႈ ( ပွင်ႇဝႃႈ – ၽွင်းၶၢဝ်း ႁူဝ်လိူၼ်ၼၢင်းယိင်းမႃး ႁႂ်ႈလႆႈဝၼ်းလိုဝ်ႈ ) ၊ 2 ပေႃးမီးလုၵ်ႈဢွၼ်ႇလဵၵ်ႉမႃး ႁႂ်ႈမီးဢွင်ႈတီႈ ယူႇသဝ်းပၼ်၊ 3 ၽႃႈဢၼႃးမႆး (ၽႃႈဢွမ်ႈၼၢင်းယိင်း) ႁႂ်ႈၸႅၵ်ႇဝႆႉပၼ်လၢႆ (ၾရီႊ) ၵူႈတီႈ မိူၼ်ၼင်ႇ – တီႈႁူင်းႁႅမ်း ၊ တီႈၵိုတ်းလိုဝ်းရူတ်ႉၵႃး ၊ တီႈပမ်ႉၼမ်ႉမၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ဢႃယု ဝတ်းဝႂ်ႁဵတ်း ၵၢၼ် ႁႂ်ႈၸႂ်ႉလႆႈထိုင် 5 ပီ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ တုၵ်းယွၼ်းပႃး ဝႃႈၼႆ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၵူၼ်းမိူင်းတႆးလၢႆၸႄႈဝဵင်းၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ် လႆၶဝ်ႈမိူင်းထႆးမႃး ဢမ်ႇထၢတ်ႇဢမ်ႇဝၢႆး။ ယွၼ်ႉၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ မိူၼ်ၼင်ႇ ၸဝ်ႈႁႆႈၸဝ်ႈၼႃးၵေႃႈ ယွၼ်ႉၶၼ်မၢၵ်ႇၶဝ်ႈ တဝ်ႈၼမ်ႉ ဢမ်ႇလီလႄႈ တႃႇမီးငိုၼ်း ၸၢႆႇၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်း ဢမ်ႇၸႂ်ႈလွင်ႈငၢႆႈ။ ယွၼ်ႉၵိၼ်းၸႂ်သေ ၸင်ႇမႃးႁႃၵၢၼ်မိူင်းထႆး သမ်ႉၵိၼ်းၸႂ်ထႅင်ႈ။ ၽဝၵူၼ်းမိူင်းၼႆႉ ပၢႆႈတုၵ်ႉယဝ်ႉ မႃးၺႃးတုၵ်ႉထႅင်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။ ဝၼ်းႁႅင်းၵၢၼ်လုမ်ႈၾႃႉ တီႈတႃႈပႄး ဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ မိူဝ်ႈ 01/05/2024 “တေဝႃႈယူႇမိူင်းႁဝ်းၼႆၵေႃႈ သမ်ႉဢမ်ႇလၢႆးလႆႈငိုၼ်းသင် မိူၼ်ႁဝ်းၼႆႉ ႁဵတ်းသူၼ်ႁႆႈၼႃး ၽုၵ်ႈမၢၵ်ႇ ၶဝ်ႈတဝ်ႈၼမ်ႉ လဵင်ႉသၢႆၸႂ်ၵူၺ်းၼႃႇ။ တေဝႃႈ တႃႇၵႃႉၶၢႆၼႆၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးၵူၼ်းၵႃႉ လၢဝ်းပၢၼ်းၶဝ် မိူဝ်းႁွတ်ႈထိုင်ႁဝ်းၵမ်းသိုဝ်ႈ။ ႁႃ ၵိၼ်ယၢပ်ႇၼႃႇလႄႈ ၸင်ႇမႃးမိူင်းထႆး။ မႃးယူႇမိူင်းပိူၼ်ႈၵေႃႈ ယၢပ်ႇ ၸႂ်ၵိၼ်းၸႂ် မိူၼ်ၼင်ႇႁူႉၵၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ”- ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း ၵူၼ်းမိူင်းသူႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၶၢင်းပွင်ႉ ၼႄၼင်ႇၼႆ။ ဝၼ်းႁႅင်းၵၢၼ်ၼႆႉ လမ်ႇလွင်ႈတႃႇ ႁႅင်းၵၢၼ်ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉလႄႈ ၵွပ်ႈၼႆ ႁႅင်းၵၢၼ်ၵူႈၵေႃႉ လူဝ်ႇဢဝ်ၸႂ်သႂ်ႇသုၼ်ႇလႆႈ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်။ မႃးႁဵတ်းၵၢၼ်ႁႃငိုၼ်းမိူင်းပိူၼ်ႈယူႇ သေတႃႉၵေႃႈ သုၼ်ႇ လႆႈ ဢၼ်ႁႅင်းၵၢၼ်ၵိုင်ႇငၢမ်ႇလႆႈၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈႁႅင်းၵၢၼ်ၵူႈၵေႃႉ ၽွမ်ႉသဵင်ပဵင်းပၢၵ်ႇၵၼ်သေ ၵွင်ႉသၢၼ် မိုဝ်းၵၼ် တုၵ်းယွၼ်း၊ တုၵ်းယွၼ်း ၸွမ်းၼင်ႇပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ မီးၼၼ်ႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ယႃႇပေပိုၼ်ႉပႅတ်ႈၵၼ် ။ ပေႃးတုၵ်းယွၼ်းၼင်ႇ ပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈဝၢၼ်ႈမိူင်းတမ်းဝၢင်းဝႆႉၸိုင် ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈ တိုၼ်းလႆႈ – ထွင်းၶမ်း ၽူႈၵိူဝ်းၵုမ် ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း MAP ၾၢၵ်ႇထိုင်ႁႅင်းၵၢၼ်ဝႆႉၼင်ႇ ၼႆ။

['ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ', 'ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-02T17:15:17

https://shannews.org/archives/52517

ႁူဝ်ၼႃႈ ပျီႇတူႉၸိတ်ႉ ၵေႃႉၼိုင်ႈ တီႈမိူင်းသၢတ်ႇ ၺႃးတီႉၺွပ်း

ႁူဝ်ၼႃႈ ပျီႇတူႉၸိတ်ႉ ပွၵ်ႉဝဵင်းၵွင်း ဝဵင်းမိူင်းသၢတ်ႇ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ ၺႃးတီႉၺွပ်း လူၺ်ႈတၢင်း ၽိတ်း တေႃႉယႃႈမဝ်းၵမ် ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 30/04/2024 ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်း 10 မူင်း ၸၢႆးဝုၼ်းၶမ်း (ႁွင်ႉ) ဢၢႆႈၸၢႆး ဢႃယု 37 ပီ ႁူဝ်ၼႃႈ ပျီႇတူႉၸိတ်ႉပွၵ်ႉဝဵင်းၵွင်း ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းသၢတ်ႇ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ ၺႃးပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ တီႉၺွပ်း တီႈ တႃႈၶီႈလဵၵ်း လူၺ်ႈတၢင်းၽိတ်းတေႃႉသူင်ႇယႃႈမဝ်းၵမ် ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းမိူင်းသၢတ်ႇၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “မၼ်းၸၢႆး တိုၵ်ႉႁဵတ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉ ပွၵ်ႉဝဵင်း ၵွင်းၼႆႉ တိုၵ်းမီးလိူၼ်ပၢႆၼႆႉၵူၺ်း။ ၵႂႃႇၺႃးတီႉၺွပ်း တီႈတႃႈလဵၵ်းၶႃႈဢေႃႈ။ ၵူႈပွၵ်ႈတႄႉ ဢမ်ႇယၢမ်ႈ ငိၼ်း မၼ်းၵပ်းၵၢႆႇလွင်ႈယႃႈမဝ်းၵမ်းမႃး သေပွၵ်ႈ။ ဢၼ်ၺႃးတီႉၺွပ်းၼႆႉၵေႃႈ ပႆႇႁူႉဝႃႈပႃးလၢႆၵေႃႉ။ ငိၼ်းဝႃႈတႄႉ ယႃႈမဝ်းၵမ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢဝ်မႃးတၢင်းမိူင်းလၢဝ်းၼႆဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ႁွင်ႈၵၢၼ် ၾၢႆႇၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉယႃႈမဝ်းၵမ် တႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ ၵူတ်ႇထတ်းၵႃး ၸၢႆးဝုၼ်းၶမ်း တီႈၼိူဝ်သဵၼ်ႈ တၢင်းပုင်ႇလူဝ်ႉ ၼႂ်းပွၵ်ႉသၼ်သၢႆးလိုဝ်ႉ ဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်းသေ ယိုတ်းလႆႈ ယႃႈမဵတ်ႉဢႅၵ်ႊတႅၵ်ႊသီႊ 2 မိုၼ်ႇမဵတ်ႉ ၼပ်ႉၶၼ်ငိုၼ်းမွၵ်ႈ 5,000 သႅၼ်ပျႃးလႄႈ ၵႃးသႅၼ်း TOYOTA CROWN လမ်းၼိုင်ႈ၊ ၾူၼ်း1 လုၵ်ႈ ဝႃႈ ၼႆဝႆႉ။ လွင်ႈဝႃႈ မၼ်းၸၢႆးပဵၼ် ၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉၼႆတႄႉ ဢမ်ႇႁၼ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပႃး။ “ႁၼ်ၶဝ် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ တီႉၺွပ်းဝႆႉၵူၺ်း ပႆႇႁူႉဝႃႈ တေၺႃးတူတ်ႈတၢမ်ႇၸိူင်ႉႁိုဝ်။ တေႁိုင်မွၵ်ႈလိူၼ် ၼႆႉယူႇယူဝ်ႉ ၸင်ႇတေႁူႉ ဢမူႉမၼ်းလီလီ ဝႃႈတေတူၵ်းၶွၵ်ႈႁႃႉ တေပဵၼ်ႁိုဝ် ၼႆၸိူဝ်းၼႆႉ။ လုၵ်ႈလၢင်းၼၢင်းမေးမၼ်းၸၢႆးတႄႉ မီးတီႈပွၵ်ႉဝဵင်းၵွင်းၼႆႉၵူၺ်း”- ၵူၼ်းမိူင်းသၢတ်ႇ သိုပ်ႇလၢတ်ႈ ၼႄ ၼင်ႇၼႆ။ မိူင်းသၢတ်ႇၼႆႉ ၶွတ်ႇၽွတ်ႈဝႆႉ ၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉ တႃႇၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈ ဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈပၼ် ၵူၼ်းမိူင်း ၼႆသေ ၸင်ႇၶွတ်ႇၽွတ်ႈမႃး ပျီႇတူႉၸိတ်ႉပွၵ်ႉ/ ဢိူင်ႇ/ ဝၢၼ်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇ – ဝဵင်းၼိူဝ်၊ ဝၢၼ်ႈႁူဝ်ၼႃး၊ ဝၢၼ်ႈမႄႈသၢတ်ႇ၊ ဝၢၼ်ႈမႄႈၼိမ် ၊ ဝၢၼ်ႈၵၢင် ၊ ဝၢၼ်ႈသၢႆးၶၢဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ၼိုင်ႈဝၢၼ်ႈလႂ် ႁူဝ်ၼပ်ႉဢမ်ႇ ယွမ်း 10 ၵေႃႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ပျီႇတူႉၸိတ်ႉၸၢဝ်းလႃးႁူႇ ၊ ၸၢဝ်းဢႃႇၶႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မီးၼမ် ၼႆယဝ်ႉ။ ၼႂ်းဝူင်ႈဝၢင်ႈၼႆႉ ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ ၵႆႉလူင်းပိုၼ်ႉတီႈ ၵူတ်ႇထတ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း၊ ၵူၼ်းမိူင်း ဢမ်ႇထၢင်ႇႁၢင်ႈၵႂႃႇမႃး မိူၼ်ၵဝ်ႇ ၵူဝ်ၶဝ် ထၢင်ႇထိူမ်သေ ၸႅတ်ႈထၢမ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ ယၢမ်းလဵဝ် တီႈဝဵင်းမိူင်းသၢတ်ႇၼႆႉ ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ(ယေး) လႄႈ ပလိၵ်ႈ ၾၢႆႇၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉယႃႈမဝ်းၵမ် ၵႆႉမီးလွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈၵၼ်လႄႈ ၵႆႉမီးလွင်ႈၵူတ်ႇထတ်း ၵူၼ်းမိူင်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း – ၵူၼ်းၼုမ်ႇ မိူင်းသၢတ်ႇလၢတ်ႈ။

['ယႃႈမဝ်းၵမ်', 'ၶၢဝ်ႇ']