Datasets:

MrDimitri

/

georgian-wikipedia

like 0

უები-შაბელე

უები-შაბელე (სომალიში), ასევე უაბი-შებელე (ეთიოპიაში) (სომალ. Webi Shabeelle, იტალ. Uebi Scebeli) — მდინარე სომალიში და ეთიოპიაში. სათავეს იღებს ეთიოპიაში, რომლის ტერიტორიაზეც მოედინება დაახლოებით 1000 კმ. ქვემო დინებაში მიედინება პრაქტიკულად ოკეანის ნაპირის პარალელურად 10-15 კმ-ის მანძილზე. ჩაედინება მდინარე ჯუბაში.

ეთიოპიის ტერიტორიაზე მდინარეს ეძახიან უაბი-შებელეს, სომალის ტერიტორიაზე — უები-შაბელეს. სიგრძე დაახლოებით 1600 კმ, მდინარის აუზის ფართობი — დაახლოებით 194 000 კმ². აქვს, როგორც სეზონური, ასევე მუდმივი მდინარეების რამდენიმე შენაკადი, რომელთა შორისაა: — ერერი, გალეტი, უაბი (ყველა ეთიოპიაში). მდინარე ფაფენი აღწევს უები-შაბელეს მხოლოდ ძლიერი წვიმების დროს: მისი წყლები გამოილევა მთავარ მდინარესთან მიღწევამდე. მდინარის აუზი ძირითადად წარმოადგენს სავანას. მდინარე შრება ძლიერი გვალვების დროს. აკობო · ატბარა · ავაში · ეიეშა · ბარო · ცისფერი ნილოსი · დავა · დიდესა · გალეთი · განალე-დორია · გერმამა · გიბე · გუდერი · ჯამა · ჯუბა · მარები · მილი · მუგერი · ომო · უები-შაბელე · ტეკეზე

ყურაქედის წმინდა ელია წინასწარმეტყველის მონასტერი

ყურაქედის წმინდა ელია წინასწარმეტყველის მონასტერი — მონასტერი ხაშურის მუნიციპალიტეტის სოფელ პატარა თხინალის ჩრდილოეთით 800-900 მეტრზე, ხცისი-თხინალას გზაზე, ე. წ. ყურა ქედზე, სასაფლაოზე. სტილისტური ნიშნებით თარიღდება VIII-IX საუკუნეებით.

ეკლესია დარბაზულია (4,92 X 7,2 მ), ნაგებია ქვიშაქვისა და შირიმის ქვის უხეშად დამუშავებული ძალიან დიდი კვადრებით. შესასვლელი სამხრეთიდანაა. კარი შიგნიდან დამრეცი თაღითაა გადახურული, გარედან შირიმის ქვის დიდი არქიტრავით (2,46 X 0,86 მ). ნალისებრი აფსიდის ღერძზე სარკმლის ღიობის კვალი არ ჩანს. აფსიდში სამხრეთით მცირე სწორკუთხა ნიშია, რომლის ქვემოთ კედელში ბრტყელი ქვით გადახურული სამალავია. საკურთხევლის მხრების სამხრეთ კუთხე ამოყვანილია ქვიშაქვის კარგად გათლილი კვადრებით. ეკლესიის აღმოსავლეთით 2-3 მეტრზე, ნანგრევებში აღმოჩნდა ქვიშაქვის სწორკუთხა ფრაგმენტი (0,92 X 0,23 X 0,17 მ), რომელზეც ამოკვეთილია ოთხი ერთმანეთზე გადაბმული რელიეფური რგოლი. ყოველ რგოლში თითო რელიეფური ტოლმკლავა ჯვარია გამოსახული. დამუშავებული გვერდის კუთხეები ჩამოკვეთილია და ირიბი ღარებითაა დასრულებული. მოპირდაპირე გვერდზე პატარა სწორკუთხა ღრმულია ამოკვეთილი, ხოლო დანარჩენი გვერდები გლუვია.

ტი ჯეი ჰუკერი

ტი ჯეი ჰუკერი (ინგლ. T. J. Hooker) — ამერიკული სატელევიზიო სერიალი პოლიციური დრამის ჟანრში, შექმნილი რიკ ჰასკის მიერ და უილიამ შეტნერის მონაწილეობით.

საპილოტო ეპიზოდი ABC-ის ეთერში 1982 წლის 13 მარტს გავიდა. სერიალი გრძელდებოდა 1985 წლის 4 მაისის ჩათვლით. შემდგომში, 1985-დან 1986 წლამდე მას სატელევიზიო არხი CBS უშვებდა. 2013 წლის 27 აგვისტოს კომპანია Mill Creek Entertainment-მა Sony Pictures-ისგან შეიძინა რამდენიმე სერიალის საავტორო უფლებები, მათ შორის არის ტი ჯეი ჰუკერი,[1] ხოლო 2014 წლის 1 აპრილს ახალმა მფლობელმა ხელახლად გამოსცა სერიალის პირველი და მეორე სეზონები DVD ფორმატის მეშვეობით.[2] საკუთარი მეწყვილის გარდაცვალების შემდეგ, დეტექტივი თომას ჯეფერსონ (ტი ჯეი) ჰუკერი (უილიამ შეტნერი) სერჟანტის პროფესიას დაუბრუნდა. ჰუკერს ახალწვეულთა აკადემიის მწვრთნელად ნიშნავენ. მისი მეწყვილე ახალწვეული ვინსი რომანო (ედრიენ ზმედი). ჰუკერი ახალგაზრდა კოლეგის მენტორი ხდება. მალე ისინი დამეგობრდებიან და კარგ მეწყვილეებად იქცევიან. ჰუკერი განქორწინებულია, თუმცა ყოფილ ცოლ ფრენთან (პროფესიით მედდა) თბილ ურთიერთობებს ინარჩუნებს. მათი შვილები დედასთან ცხოვრობენ, მაგრამ როდესაც ფრენი დაკავებულია, ჰუკერი მათ მოვლაზე უარს არ ამბობს. მესამე სეზონიდან ჰუკერი და რომანო თანამშრომლობენ პოლიციელთა სხვა წყვილთან - სტეისი შერიდანთან (ჰიზერ ლოკლირი) და ჯიმ კორიგანთან (ჯეიმზ დარენი)  უკანასკნელ, მეხუთე სეზონში ედრიან ზმედმა სერიალი დატოვა. ჰუკერი მარტო, ან სტეისისთან და კორიგანთან ერთად აგრძელებს მუშაობას. 

ჟაკ ლუსიენ მონო

ჟაკ ლუსიენ მონო (ფრანგ. Jacques Lucien Monod; დ. 9 თებერვალი, 1910, პარიზი — გ. 31 მაისი, 1976, კანი) — ფრანგი ბიოქიმიკოსი, მიკრობიოლოგი. 1971 წლიდან პარიზის პასტერის ინსტიტუტის დირექტორი. იკვლევდა ბაქტერიების ზრდის, ინდუქციისა და ბაქტერიული ფერმენტების რეპრესიის საკითხებს. ფრანსუა ჟაკობთან ერთად წამოაყენა ჰიპოთეზა ინფორმაციული რიბონუკლეინის (რნმ) მონაწილეობით დეზოქსირიბონუკლეინიდან (დნმ) რიბოსომებზე გენეტიკური ინფორმაციის გადატანისა და ბაქტერიებში ცილის სინთეზის გენეტიკური რეგულაციის მექანიზმის შესახებ. იყო უცხოეთის მრავალი მეცნიერების აკადემიის წევრი. 1965 წელს, ფრანსუა ჟაკობთან და ანდრე ლვოვთან ერთად მიენიჭა ნობელის პრემია.

ემილ ადოლფ ბერინგი (1901) • რონალდ როსი (1902) • ნილს რიუბერგ ფინზენი (1903) • ივანე პავლოვი (1904) • რობერტ კოხი (1905) • კამილო გოლჯი / სანტიაგო რამონ-ი-კახალი (1906) • შარლ ლუი ალფონს ლავერანი (1907) • ილია მეჩნიკოვი / პაულ ერლიხი(1908) • თეოდორ კოხერი (1909) • ალბრეხტ კოსელი (1910) • ალვარ გულსტრანდი (1911) • ალექსის კარელი (1912) • შარლ რიშე (1913) • რობერტ ბარანი (1914) • ჟიულ ბორდე (1919) • ავგუსტ კროგი (1920) • არჩიბალდ ჰილი / ოტო ფრიც მაიერჰოფი (1922) • ფრედერიკ ბანტინგი / ჯონ მაკლაუდი (1923) • ვილემ ეინტჰოვენი (1924) იოჰანეს ფიბიგერი (1926) • იულიუს ვაგნერ-იაურეგი (1927) • შარლ ნიკოლი (1928) • კრისტიან ეიკმანი / ფრედერიკ ჰოპკინზი (1929) • კარლ ლანდშტაინერი (1930) • ოტო ჰაინრიხ ვარბურგი (1931) • ჩარლზ სკოტ შერინგტონი / ედგარ ადრიანი (1932) • ტომას ჰანტ მორგანი (1933) • ჯორჯ უიპლი / ჯორჯ მაინოტი / უილიამ პარი მერფი (1934) • ჰანს შპემანი (1935) • ჰენრი ჰალიტ დეილი / ოტო ლევი(1936) • ალბერტ სენტ-დიერდი (1937) • კორნეი ჰეიმანსი (1938) • გერჰარდ დომაგკი (1939) • ჰენრიკ დამი / ედუარდ ადელბერტ დოიზი (1943) • ჯოზეფ ერლანგერი / ჰერბერტ სპენსერ გასერი (1944) • ალექსანდერ ფლემინგი / ერნსტ ჩეინი / ჰაუარდ ფლორი (1945) • ჰერმან ჯოზეფ მალერი (1946) • კარლ ფერდინანდ კორი / გერტი კორი / ბერნარდო ალბერტო უსაი (1947) • პაულ ჰერმან მიულერი (1948) • ვალტერ რუდოლფ ჰესი / ანტონიუ ეგაშ მონიში (1949) • ედუარდ კელვინ კენდალი / ტადეუშ რაიხშტაინი / ფილიპ შოუოლტერ ჰენჩი(1950) მაქს ტეილერი (1951) • ზელმან ვაქსმანი (1952) • ჰანს ადოლფ კრებსი / ფრიც ალბერტ ლიპმანი(1953) • ჯონ ფრანკლინ ენდერსი / თომას ჰაკლ უელერი / ფრედერიკ ჩეპმენ რობინსი (1954) • ჰუგო თეორელი (1955) • ანდრე ფრედერიკ კუნანი / ვერნერ ფორსმანი / დიკინსონ რიჩარდსი (1956) • დანიელე ბოვე (1957) • ჯორჯ უელს ბიდლი / ედუარდ ტეიტემი / ჯოშუა ლედერბერგი (1958) • სევერო ოჩოა / ართურ კორნბერგი (1959) • ფრენკ ბერნეტი / პიტერ მედავარი (1960) • დიორდ ფონ ბეკეში (1961) • ფრენსის კრიკი / ჯეიმს უოტსონი / მორის უილკინსი (1962) • ენდრიუ ფილდინგ ჰაქსლი / ალან ჰოჯკინი / ჯონ კერიუ ექლსი (1963) • კონრად ემილ ბლოხი / ფეოდორ ფელიქს კონრად ლინენი (1964) • ფრანსუა ჟაკობი / ანდრე ლვოვი / ჟაკ ლუსიენ მონო (1965) • ფრენსის პეიტონ როუსი / ჩარლზ ბრენტონ ჰაგინზი (1966) • რაგნარ გრანიტი / ჰოლდენ კეფენ ჰარტლაინი / ჯორჯ უოლდი (1967) • რობერტ ჰოლი / ჰარ გობინდ კორანა / მარშალ ნირენბერგი (1968) • მაქს დელბრიუკი / ალფრედ ჰერში / სალვადორ ლურია (1969) • ბერნარდ კაცი / ულფ ფონ ეილერი / ჯულიუს აქსელროდი (1970) • ერლ საზერლენდი (1971) • ჯერალდ ედელმანი / როდნი პორტერი (1972) • კარლ ფონ ფრიში / კონრად ლორენცი / ნიკოლას ტინბერგენი (1973) • ალბერ კლოდი / კრისტიან დე დიუვი / ჯორჯ პალადე (1974) • დეივიდ ბალტიმორი / რენატო დულბეკო / ჰაუარდ მარტინ ტემინი (1975) ბარუხ ბლამბერგი / დანიელ კარლტონ გაიდუზეკი (1976) • როჟე გიიმენი / ენდრიუ შალი / როზალინ სამსენ იალოუ (1977) • ვერნერ არბერი / დანიელ ნატანსი / ჰამილტონ სმიტი (1978) • ალან კორმაკი / გოდფრი ჰაუნსფილდი (1979) • ბარუხ ბენასერაფი / ჯორჯ სნეპი / ჟან დოსე (1980) • როჯერ სპერი / დეივიდ ჰიუბელი / ტორსტენ ვიზელი(1981) • სუნე ბერგსტრიომი / ბენგტ სამუელსონი / ჯონ ვეინი (1982) • ბარბარა მაკ-კლინტოკი (1983) • ნილს ერნე / გეორგ კიოლერი / სეზარ მილშტეინი (1984) • მაიკლ სტიუარტ ბრაუნი / ჯოზეფ ლეონარდ გოლდშტეინი (1985) • სტენლი კოენი / რიტა ლევი-მონტალჩინი (1986) • სუძუმი ტონეგავა (1987) • ჯეიმს ბლეკი / გერტრუდა ელაიონი / ჯორჯ ჰიტჩინგსი (1988) • ჯონ მაიკლ ბიშოპი / ჰაროლდ ვარმუსი (1989) • ჯოზეფ მიურეი / ედვარდ დონალ ტომასი (1990) • ერვინ ნეერი / ბერტ საკმანი (1991) • ედმონდ ფიშერი / ედვინ კრებსი (1992) • რიჩარდ ჯონ რობერტსი / ფილიპ შარპი (1993) • ალფრედ გილმანი / მარტინ როდბელი (1994) • ედვარდ ლიუისი / ერიკ ვიშაუსი/ კრისტიანა ნიუსლიაინ-ფოლჰარდი (1995) • პიტერ დოერტი / როლფ ცინკერნაგელი (1996) • სტენლი პრუზინერი (1997) • რობერტ ფერჩგოტი / ლუის იგნარო / ფერიდ მურადი (1998) • გიუნტერ ბლობერი (1999) • არვიდ კარლსონი / პოლ გრინგარდი / ერიკ კენდელი (2000) ლელანდ ჰარტველი / ტიმოტი ჰანტი / პოლ ნერსი (2001) • სიდნეი ბრენერი / ჯონ სალსტონი / რობერტ ჰორვიცი (2002) • პოლ ლოტერბური / პიტერ მენსფილდი (2003) • რიჩარდ ექსელი / ლინდა ბაკი (2004) • ბარი მარშალი / რობინ უორნი (2005) • ენდრიუ ფაიერი / კრეიგ მელო (2006) • მარიო კაპეკი / მარტინ ევანსი / ოლივერ სმიტისი (2007) • ლიუკ მონტანიე / ფრანსუაზა ბარე-სინუსი / ჰარალდ ცურ ჰაუზენი (2008) • ელიზაბეთ ბლეკბიორნი / კეროლ გრეიდერი / ჯეკ შოსტაკი (2009) • რობერტ ჯეფრი ედვარდსი (2010) • ბრუს ბეტლერი / ჟიულ ჰოფმანი / რალფ შტეინმანი (2011) • სინია იამანაკა / ჯონ გურდონი (2012) • ჯეიმზ როტმანი / რენდი შეკმანი / თომას კრისტიან ზიუდჰოფი (2013) • ჯონ ო’კიფი / მეი-ბრიტ მოსერი / ედვარდ მოსერი (2014) • უილიამ კემპბელი / სატოსი ომურა / ტუ იუიუ (2015) • იოსინორი ოსუმი (2016) • ჯეფრი ჰოლი / მაიკლ როსბაში / მაიკლ იანგი (2017) • ჯეიმზ ელისონი / ტასუკუ ჰონჯო (2018) • უილიამ კელინი / გრეგ სემენზა / პიტერ რედკლიფი (2019) • ჰარვი ჯეიმზ ალტერი / ჩარლზ რაისი / მაიკლ ჰოუტონი (2020) • დევიდ ჯულიუსი / არდემ პატაპუტიანი (2021) • ალენ ასპე / ჯონ კლაუზერი / ანტონ ცაილინგერი (2022) • კატალინ კარიკო / დრიუ ვაისმანი (2023)

არ იდარდო!

„არ იდარდო!“ (რუს. Не горюй!), აგრეთვე ცნობილი როგორც „არ დაიდარდო!“ — კომედიური მხატვრული ფილმი, გადაღებული სტუდებში „მოსფილმი“ და „ქართული ფილმი“ 1969 წელს რეჟისორ გიორგი დანელიას მიერ. იგი ეფუძნება კლოდ ტილიეს რომან „ჩემი ბიძია ბენჟამენის“ ტექსტს, თუმცა მისი თავისუფალი ინტერპრეტაციაა, გადმოტანილი XIX საუკუნის ბოლოს – XX საუკუნის დასაწყისის საქართველოში.

პეტერბურგის უნივერსიტეტის დამთავრების შემდეგ დიდი იმედებითა და გრანდიოზული გეგმებით მშობლიურ კუთხეს უბრუნდება ბენჟამენ ღლონტი. ცხოვრება ისევე გრძელდება როგორც მის წასვლამდე იყო. იზრდება მისი დის — სოფიკოს ოჯახი. ბენჟამენის ცხოვრება კი ვერ აეწყო და ამ დროს სოფიკო გადაწყვეტს დააქორწინოს ძმა ძველი აფთიაქარის ქალიშვილზე.

აჭანდარის წმინდა გიორგის ეკლესია

აჭანდარის წმინდა გიორგის ეკლესია — არქიტექტურული ძეგლი გუდაუთის მუნიციპალიტეტის სოფელაჭანდარაში, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკა, საქართველო. ეკლესია აგებულია XX საუკუნის დასაწყისში ბერძნების მიერ წმინდა გიორგის სახელზე.

ეკლესია დარბაზული. კარი სამხრეთიდანაა, სარკმელი დასავლეთიდან, აქვს მინაშენი სამხრეთიდან. შელესილია. მის სამხრეთ-აღმოსავლეთით ძველი ეკლესიის ნაშთია. 2019 წლის ივლისში ეკლესიას კულტურული მემკვიდრეობის უძრავი ძეგლის სტატუსი მიენიჭა[1]. ამჟამად ტერიტორია ოკუპირებულია რუსეთის მიერ, რის გამოც ეკლესიის შესწავლა და შესაბამისი სამუშაოების ჩატარება შეუძლებელია.

მილანი (საფეხბურთო კლუბი) 2010–11 სეზონი

საფეხბურთო კლუბ მილანის 2010-2011 წლების სეზონი - იყო 77 სეზონის ამ კლუბისა სერია ა-ში. ამ სეზონში კლუბს წვრთნიდა ახალი მწვრთნელი მასიმილიანო ალეგრი. მილანი გახდა ჩემპიონატის გამარჯვებული.

შენიშვნა: დროშა აღნიშნავს ეროვნულ ნაკრებს რომელიც განსაზღვრულია ფიფა-ს წესებით. მოთამაშეები შესაძლოა რამდენიმე ფიფა-ს არაწევრ ქვეყანას/ტერიტორიას მიეკუთვნებოდნენ. შენიშვნა: დროშა აღნიშნავს ეროვნულ ნაკრებს რომელიც განსაზღვრულია ფიფა-ს წესებით. მოთამაშეები შესაძლოა რამდენიმე ფიფა-ს არაწევრ ქვეყანას/ტერიტორიას მიეკუთვნებოდნენ. შენიშვნა: დროშა აღნიშნავს ეროვნულ ნაკრებს რომელიც განსაზღვრულია ფიფა-ს წესებით. მოთამაშეები შესაძლოა რამდენიმე ფიფა-ს არაწევრ ქვეყანას/ტერიტორიას მიეკუთვნებოდნენ. შენიშვნა: დროშა აღნიშნავს ეროვნულ ნაკრებს რომელიც განსაზღვრულია ფიფა-ს წესებით. მოთამაშეები შესაძლოა რამდენიმე ფიფა-ს არაწევრ ქვეყანას/ტერიტორიას მიეკუთვნებოდნენ.

უ ვანი

უ ვანი (დ. უცნობია — გ. ძვ. წ. 1025) — ჩინეთის დინასტიის ჯოუს დამაარსებელი. ჯოუს ტომის ბელადის ვენ ვანის ვაჟიშვილი. ძვ. წ. 1027 წელს უ ვანმა მუესთან ბრძოლაში დაამარცხა ინის სამეფოს ჯარი, გააერთიანა ჩრდილოეთ ჩინეთის მრავალრიცხოვანი ტომები და ხალხები და ჯოუს სახელმწიფოს უმაღლესი გამგებელი გახდა. დაპყრობილი მიწების დიდი ნაწილი უ ვანმა ნათესავებსა და ახლობლებს საუფლისწულო მამულებად დაურიგა. ჩინეთის კონფუციურ ისტორიოგრაფიაში უ ვანი ბრძენ და კეთილისმოქმედ გამგებლად ითვლება.

ნოვოჰრედნევე

ნოვოჰრედნევე (უკრ. Новогреднєве) — სოფელი უკრაინაში. მდებარეობს ხერსონის ოლქის ბერისლავის რაიონში. 2013 წელს სოფლის მოსახლეობა 215 კაცს შეადგენდა.

შილდის ვახვახიშვილების კოშკი და ეკლესიები

შილდის ვახვახიშვილების კოშკი და ეკლესიები — არქიტექტურული ძეგლი მდებარეობს ყვარლის მუნიციპალიტეტ სოფელ შილდის თავში, მდინარე ნელთის პირას. თარიღდება გვიანდელი შუა საუკუნეებით. კოშკის აღმოსავლეთით და დაახლოებით 30-35 მეტრზე, ამავე დროის თითო პატარა დარბაზული ეკლესია დგას, რომლებსაც სახელი დაკარგული აქვთ. ადგილობრივი მოსახლეობა კოშკის მიმდებარე ტერიტორიას თავად ვახვახიშვილების სახელს უკავშირებს და სამივე ნაგებობას მათ აგებულად მიიჩნევს. კოშკი გეგმით კვადრატულია (6.2x6.2 მეტრი). ზემოთკენ შევიწროებული. ნაგებია ნატეხი ქვის ირეგულარული წყობით. კედლების ზედაპირი შიგნიდან და გარედან გასწორებულია ბათქაშით, რომელიც ქვებს შორის არსებულ არეებს ავსებს და ნაწილობრივ, ქვის ზედაპირებსაც ფარავს. შესასვლელის წირთხლები და თაღი, ნიშები და ბუხარი გამოყვანილია ქართული აგურით. შენობა დაზიანებულია: შემორჩენილია სამი სართულის სიმაღლეზე, ჩამოშლილია სართულშუა ხის გადახურვა, მთელ სიმაღლეზე გაბზარულია დასავლეთ კედელი. კოშკში შესასვლელი დასავლეთიდანაა, პირველი სართულის დონეზე. კარი გარედან თაღით იყო დასრულებული (შემორჩენილია ორივე ქუსლი), შიგნიდან კი ფიცრული გადახურვა ჰქონია. კარის წირთხლებში საურდულე ხვრელებია. აღმოსავლეთ კედლის შუაში ნახევარწრიული, შეისრულთაღიანი (უმეტესი ნაწილი ჩამონგრეულია) ბუხარია. ბუხრის გვერდებზე, ჩრდილოეთ კედლის შუაში და სამხრეთ კედლის აღმოსავლეთ კიდესთან, თითო თაღოვანი ნიშაა. ჩრდილოეთ ნიშის თაღი შეისრულია. დანარჩენებისა — ნახევარწრიული, შედარებით ტლანქად არიან ნაწყობი. სართულის კედლების ზედა ნაწილში კიდევ რვა სწორკუთხა ნიშაა. მათგან სამი ჩრდილოეთითაა, ოთხი სამხრეთით, ხოლო ერთი, საკმაოდ გრძელი-დასავლეთით. მათი გადახურვა ჭერის დონეზეა. სართულის სამხრეთ კედელში ორი შეწყვილებული სათოფურია, ჩრდილოეთ კედელში კი ერთი შეწყვილებული და ერთი ცალმაგი სათოფური. კოშკის მეორე სართულის თითოეულ კედელში ორ-ორი ცალმაგი სათოფურია გაჭრილი. სათოფურები ანალოგიურადაა განლაგებული მესამე სართულზეც, მხოლოდ აღმოსავლეთ მხარეს, ორის ნაცვლად ერთი სათოფურია გაჭრილი. ამ და სამხრეთით მდებარე ერთი სათოფურის გარდა, ყველა დანარჩენი შეწყვილებულია. შენობის დასავლეთ ფასადზე, შესასვლელის გვერდებზე, კარის თაღოვანი გადახურვის დონეზე, თითო, მცირედ შეღრმავებული თაღოვანი ნიშაა. კოშკის აღმოსავლეთით მდგარი ეკლესია თითქმის მთლიანად დანგრეულია (შემორჩენილი კედლების მაქსიმალური სიმაღლე 0.7 მეტრია). ეკლესია გეგმით სწორკუთხაა (6x4.9 მეტრი), უაფსიდო. შემორჩენილი კედლები ნაგებია რიყის ქვითა და კირის ხსნარით. აქა-იქ გამოყენებულია კვადრატული აგურიც. ეკლესიას შესასვლელი დასავლეთიდან ჰქონია (შემორჩენილია მხოლოდ ერთი წირთხლის მცირე ნაწილი). XX საუკუნეში ადგილობრივ მოსახლეობას, საკურთხევლის ადგილას, მოგვიანებით პატარა სასანთლე ნიში აუგიათ. კოშკის დასავლეთით მდგარი ეკლესიაც უაფსიდოა და აღმოსავლეთით სწორი კედლითაა დასრულებული (5.25x3.85 მეტრი). ნაგებია სხვადასხვა (ალაგ-ალაგ საკმაოდ მოზრდილი) ზომის რიყის ქვით. შესასვლელის წირთხლები და თაღი, აღმოსავლეთ სარკმლის წირთხლები და აქა-იქ გარე კუთხეების ნაწილი გამოყვანილია აგურით. დაზიანებულია: ჩამონგრეულია კამარა და ეკლესიის შიგნით გროვადაა დაყრილი, დასავლეთ კედელი კარის ღიობის სიგანეზე გარღვეულია, ჩამოშლილია ლავგარდანი. შესასვლელი დასავლეთიდანაა . კარი გარედან თაღით ყოფილა გადახურული (შემორჩენილია ერთი ქუსლის ნაწილი), ხოლო შიგნიდან ხის თარაზული გადახურვა ჰქონია. საკურთხევლის გვერდით კედლები დარბაზის გრძივი კედლების უშუალო გაგრძელებაა. აღმოსავლეთ კედლის შუაში მცირე, სწორკუთხა სარკმელია გაჭრილი. გრძივი კედლების აღმოსავლეთ ნაწილში თითო მცირე ნიშაა მოწყობილი, რომლებიც გადახურულია ერთმანეთთან კუთხით მიდგმული ორ-ორი აგურით.

ჯეთრო ტალის დისკოგრაფია

აქ წარმოდგენილია ჯეთრო ტალის სრული დისკოგრაფია.

ედვარდ ეპლტონი

ედვარდ ეპლტონი (ინგლ. Edward Victor Appleton; დ. 6 სექტემბერი, 1892, ინგლისი — გ. 21 აპრილი, 1965, ედინბურგი, შოტლანდია) — ინგლისელი ფიზიკოსი[21][22], იონოსფეროს ფიზიკის გამოჩენილი მეცნიერი, ნობელის პრემიის ლაურეატი ფიზიკის დარგში, რომელიც გადაეცა შემდეგი ნაშრომისათვის: „ატმოსფეროს ზედა ფენების ფიზიკა“ (კერძოდ „ეპლტონის ფენების აღმოჩენა“).

ედვარდ ეპლტინი დაიბადა 1892 წლის 6 სექტემბერს ინგლისში, იორკშირში, პრაუდორფში. იგი 16 წლის ასაკში შევიდა ლონდონის უნივერსიტეტში, ხოლო 18 წლის ასაკში სწავლობდა კემბრიჯში, წმინდა ჯონსუას კოლეჯში. კოლეჯი ეპლტონმა 1913 წელს დაამთავრა, ამის შემდგომ მან სწავლა განაგრძო ასპირანტად კრისტალოგრაფიაში ვილიამ ჰენრი ბრეგის ხელმძღვანელობით. ასევე იგი მუშაობდა მეკავშირედ სამეფო საინჟინრო ნაწილში (პირველი მსოფლიო ომის დროს). ომის დასრულების შემდეგ ეპლტონი ბრუნდება კემბრიჯში და მუშაობას იწყებს ქავენდიშის ლაბორატორიაში ელექტრონულ ვაკუუმურ სახელოსნოში ბალდაზავარ ვან-დერ-პოლთან. 1932 წელს გამოქვეყნებულ იქნა ეოლტონის მონოგრაფია სახელად „თერმოელექტრონული ვაკუუმური ხელსაწყოები“. 1924 წელს დაინიშნა ლონდონის უნივერსიტეტის სამეფო კოლეჯში პროფესორად. აღსანიშნავია ის ფაქტი, რომ იგი ამ პერიოდში მხოლოდ 32 წლის იყო. ამ პოსტზე ეპლტონი 12 წლის განმავლობაში მუშაობდა. 1925 წელს მან ახალი ზელანდიის ასპირანტ მილის ბარნეტთან ერთად განახორციელა გადამწყვეტი ექსპერიმენტები და გახდა პირველი ადამიანი, ვინც დაამტკიცა დედამიწის ატმოსფეროში იონიზებული კენელი-ჰევისაიდის ფენის არსებობა. ეს ფენა ამჟამად E {\displaystyle E} — ფენის სახელწოდებითაა ცნობილი. ამავე თემაზე ოლივერ ჰევისაიდის და კენელის მიერ გამოთქმული იყო ჰიპოთეზა, ტრანსატლანტიკური რადიოკავშირის ასახსნელად, რომელიც განხორციელდა 1901 წელს. ეს მკვლევრები აკვირდებოდნენ ინტერფერენციულ მაქსიმუმებს და მინიმუმებს პირდაპირ ელექტრომაგნიტურ ტალღასა და იმ ტალღას შორის, რომელიც აირეკლებოდა ფენიდან, როცა გადაცემის სიხშირე (რომელიც დაშორებული იყო მიმღები პუნქტიდან 140 კილომეტრზე) იცვლებოდა ცნობილ ფარგლებში. ამ შედეგებმა აჩვენა, რომ ტალღის არეკვლა ხდებოდა იონიზებული ფენიდან (იგი 100 კილომეტრზე მდებარეობდა). ეს იმდროისათვის მართლაც ერთ-ერთი თვალსაჩინო აღმოჩენა იყო. ეპლტონის ფენების აღმოჩენა ეკუთვნის F {\displaystyle F} ფენის აღმოჩენას, რომლის სიმაღლე ორჯერ მეტია E {\displaystyle E} ფენის სიმაღლეზე და D {\displaystyle D} ფენის აღმოჩენას, რომელიც E {\displaystyle E} ფენის ქვემოთ, დედამიწიდან 60-70 კილომეტრამდე მდებარეობს. მის გამოკვლევებს ძალიან დიდი შედეგი ჰქონდა რადიოტალღების გავრცელების თავისებურებების დადგენაში, იონოსფეროს ფიზიკის გამოკვლევაში და რადიოლოკაციის განვითარებაში. E {\displaystyle E} ფენის სიმაღლის განსაზღვრის დროს პირველად იქნა გამოყენებული რადიოტალღები. 1927 წელს იგი აირჩიეს კოლეჯის სამეფო სამეხნიერო საბჭოში. ამავე წელს მიიღო ნობელის პრემია. 1932 წლიდან ეპლტონი მუშაობდა აშშ-ის რადიო გამოგონებათა ინსტიტუტში ვიცე-პრეზიდენტად. 1949 წელს გახდა ედინბურგის უნივერსიტეტის ვიცე-კანცლერი (აქ იგი სიკვდილამდე მუშაობდა). 1934-1952 იგი იყო საერთაშორისო სამეცნიერო რადიოკავშირის (URSI)-ის პრეზიდენტი. ედინბურგში მის მიერ არის ჩამოყალიბებული ჟურნალი „ატმოსფერული გამოკვლევები“ (ეპლტონის ჟურნალი), რომლის რედაქტორადაც თვითონ მუშაობდა. ედვარდ ეპლტონი გარდაიცვალა 1965 წლის 21 აპრილს შოტლანდიაში, ქალაქ ედინბურგში.

იმედი (ტელერადიოკორპორაცია)

იმედი — კერძო ტელე- და რადიოკომპანია საქართველოში, დაფუძნდა 2003 წლის 15 მარტს.

მისი დამფუძნებელია ჰოლდინგი ი-მედია. ტელეკომპანიის გარდა ჰოლდინგის სტრუქტურა საგამომცემლო, რადიო, ტელეპროდუქციის მწარმოებელ და სხვა კომპანიებს აერთიანებს. თავდაპირველად როცა ჰოლდინგი ინვესტორთა ჯგუფის მფლობელობაში იყო, მას ბადრი პატარკაციშვილი ხელმძღვანელობდა 2008 წლამდე, 6 წლის განმავლობაში. ამ პერიოდში (2003-2008) ტელეკომპანია იმედის გენერალური დირექტორი იყო ბიძინა ბარათაშვილი. 2009-2012 წლებში, პატარკაციშვილის გარდაცვალების შემდეგ მისმა ოჯახმა ტელეკომპანიაზე საკუთრების უფლება დაკარგა. გენერალური დირექტორი ეკონომიკის ყოფილი მინისტრი გიორგი არველაძე იყო. 2010 წლის გაზაფხულზე „იმედი“ საქვეყნო სკანდალში აღმოჩნდა, როცა მის ერთ-ერთ გადაცემაში ე.წ. მომავლის მოდელირებული ქრონიკა წარადგინეს. 2012 წლის საპარლამენტო არჩევნების შემდეგ ტელევიზია სა­ინ­ფორ­მა­ციო ფორ­მატ­ზე გა­და­ვიდა და ბადიდან გასართობი პროგრამები ამოიღო.[1] იმავე წელს „იმედი“ პატარკაციშვილების ოჯახმა დაიბრუნა.[2] კომპანიის მიზანია წარმოდგენილი პროდუქციის მაღალი ხარისხი, მომწოდებლებთან და კლიენტებტან თვისობრივად ახალი ურთიერთობების დამყარება, საქართველოს თითქმის მთელს ტერიტორიაზე ტელესიგნალის გავრცელება და რაც შეიძლება ფართო აუდიტორიის დაინტერესება. ტელეკომპანიის ტექნიკურ ხარისხს უზრუნველყოფს თანამედროვე სატელევიზიო ტექნოლოგიები. ინგლისურმა კომპანიამ „On-Air Systems“ „იმედის“ მაუწყებლობისათვის ავტომატიზირებული სისტემა დაამონტაჟა. ფირმა „Rhode & Schwarz“, კი ტელესიგნალის გავრცელებაზე ზრუნავს. კომპანიის ჩამოყალიბების საწყის ეტაპზე „იმედის“ კონსულტანტები იყვნენ: ჟურნალისტი ვლადიმერ პოზნერი, ამერიკული საკონსულტაციო კომპანია “Quadrant Entertainment Group” და ნორვეგიული კომპანია „Teleplan“. ამჟამად „იმედს“ სხვა ექსპერტებთან ერთად კონსულტაციას კირილ ლეგატი უწევს. იმედი უარს აცხადებს არალიცენზირებული პროდუქციის ტელე-ეთერში გაშვებაზე. იმედის ხელმძღვანელობა მიიჩნევს, რომ ტელეკომპანიის სამომავლო ინტერესებისათვის აუცილებელია წამყვან ვიდეო, მუსიკალურ და კინო პროდუქციის მომწოდებლებთან სამართლებრივი ურთიერთობების დამყარება. ამასთან პარტნიორებთან გამჭვირვალე ურთიერთობები ხელს შეუწყობს მათი საავტორო უფლებებისა და ინტერესების დაცვას. საქართველოს ზოგიერთმა ძნელადმისადგომმა რეგიონმა სატელევიზიო სიგნალი პირველად სწორედ ტელეკომპანია ”იმედის” საშუალებით მიიღო.საჭიროებს წყაროს მითითებას - თარიღი არ არის მითითებული! გამოიყენებთ {{subst:ფაქტიჩა}} ! 2004 წელს ტელეკომპანია იმედი ოლიმპიური თამაშების ექსკლუზიური მომწოდებელი იყო საქართველოს ტერიტორიაზე. იმედის გადაცემათა ბადეში განსაკუთრებული ადგილი მუსიკალურ-გასართობ პროგრამებს ეთმობა. ამასთან, იმედი უახლესი მუსიკალური პროდუქციის ჩვენების სატელევიზიო უფლებასაც ფლობს. ტელეკომპანია იმედი ასევე გადმოსცემს საკუთარ სერიალებსა და მხატვრულ ფილმებს. მაუწყებლობა ხორციელდება 24-საათიან რეჟიმში, ხოლო საინფორმაციო გამოშვება სამ საათში ერთხელ. ტელეკომპანიას გააჩნია სამი – საინფორმაციო, სპორტის და შემოქმედებითი სტუდია, პავილიონი, ორი სააპარატო, 16 სამონტაჟო, საგრიმიორო, სადეკორაციო და სარემონტო ჯგუფი. საეთერო მომსახურება ავტომატიზირებული სისტემით ხორციელდება. „იმედი“ აღჭურვილია: პროფესიული კამერების ბაზა Sony-ს DVCAM-ის ფორმატის 150-ე, 250-ე და 370-ე სერიის ვიდეოკამერებით. ტელეკომპანიას გააჩნია სტედიკამი, ურიკა რელსებზე, კამერის ამწე, აგრეთვე 8 კამერიანი მოძრავი სატელევიზიო სადგური. პირდაპირი ჩართვებისათვის გამოიყენება სარელეო სადგურები და კოსმოსური გადამცემები „FLY-AWAY“. ტელევიზია მუშაობს ციფრულ რეჟიმში (გამოსახულება და სტერეო ხმა), თუმცა მოსახლეობას, თუ ისინი თანამგზავრის საშუალებით არ იღებენ სიგნალს, გამოსახულება ანალოგურ ფორმატში მიეწოდება. ტელეკომპანია იმედის მაუწყებლობისათვის მაღალტექნოლოგიური ავტომატიზირებული სისტემა ინგლისურმა კომპანიამ On-Air Systems-მა დაამონტაჟა. ტელესიგნალის გავრცელებაზე კი, ფირმა Rhode & Schwarz ზრუნავს. მისი 12 მაღალხარისხიანი გადამცემები საქართველოს სხვადასხვა რეგიონებში: მარნეულში, ყვარელში, თელავში, თბილისში, გორში, ქუთაისში, ზუგდიდში, ფოთში, ბათუმში, ოზურგეთში, ახალქალაქში, ბორჯომში ზესტაფონშია განლაგებული. ტელეკომპანია იმედი დეციმეტრულ დიაპაზონზე მაუწყებლობს. კოსმოსური სადგური Eurasiasat 42 E საქართველოს მთელს ტერიტორიაზე საუკეთესო, ციფრული სიგნალის გავრცელების საშუალებას იძლევა. ტელეკომპანია „იმედის“ პროგრამებს საქართველოს ქალაქები შემდეგ არხებზე იღებენ: ტელეკომპანია იმედი თავისი მაუწყებლობით საქართველოს ტერიტორიის 70%-ზე მეტს მოიცავს, რაც ქვეყნის მოსახლეობის დაახლოებით 80%-ია.

დნიპროპეტროვსკის ოლქი

დნიპროპეტროვსკის ოლქი (უკრ. Дніпропетровська область) — ოლქი ცენტრალურ უკრაინაში, ქვეყნის ყველაზე მნიშვნელოვანი სამრეწველო რეგიონი. ოლქის დედაქალაქია დნიპრო. ოლქის მნიშვნელოვანი ქალაქებია: დნიპრო, კრივი-რიჰი, კამიანსკე და ნიკოპოლი.

2004 წლის აღწერით ოლქის მოსახლეობა შეადგენს 3,493,062 მოსახლეს, რომელიც მთელი უკრაინის მოსახლეობის 5.3%-ია. 2001 წლის აღწერით, დნიპროპეტროვსკის ოლქში შემდეგი ეთნიკური ჯგუფის ხალხი ცხოვრობს: მშობლიური ენები:

ხორბალოს კოშკი

ხორბალოს კოშკი — კოშკი მდებარეობს ახმეტის მუნიციპალიტეტის სოფელ ხორბალოში. სოფლის აღმოსავლეთით 2 კმ-ზე, მინდორში. განეკუთვნება გვიანდელ შუა საუკუნეებს. კოშკი გეგმით თითქმის კვადრატულია (7,3 X 6,9 მ), ნაგებია საშუალო ზომის რიყის ქვითა და კირის დუღაბით. კედლები შიგნიდან შელესილი ყოფილა. შემორჩენილია მხოლოდ პირველი სართულის კედლები (სიმაღლე 2,3-2,7 მ). შესასვლელი (შემორჩენილია წირთხლების მცირე ნაწილი) სამხრეთიდან ჰქონია.

ძიტო

იმპერატორი ძიტო (იაპონ. 持統天皇; დ. 645 — გ. 703) — იაპონიის რიგით 41-ე იმპერატორი 686-697 წლებში. იმპერატორ ტენძის ქალიშვილი და იმპერატორ ტენმუს მეუღლე.

ძიტო დაიბადა 645 წელს. იგი იყო იაპონიის იმპერატორ ტენძის ქალიშვილი. დედამისი იყო მინისტრ იო-ომ სოგა ნო იამადას ასული სოგა ნო ოჩი-ნო ირაცუმე. 673 წელს, ტახტზე ასვლისას ძიტო თავის ბიძაზე, იმპერატორ ტენმუზე დააქორწინეს. როგორც ცნობილია, ქორწინების პერიოდში ძიტოს უნონოსარარა, ან უნონოსასარა, ან უნო ერქვა. მასა და ტენმუს მხოლოდ ერთი ვაჟი, კუსაკაბე შეეძინათ, რომელმაც მართალია ტახტზე ასვლა ვერ მოახერხა, თუმცაღა ორი იმპერატორის მამა გახდა. 686 წელს, იმპერატორ ტენმუს გარდაცვალების შემდეგ ტახტი ძიტომ დაიკავა, რომელსაც თავიდან მხოლოდ სასამართლო და ადმინისტრაციული მოვალეობები უნდა შეესრულებინა. 687 წელს იგი ოფიციალურად გახდა იაპონიის იმპერატორი, რათა თავისი ვაჟის უფლებები დაეცვა. თავისი ხანმოკლე მონარქობისას, ძიტო ქვეყანას ფუძივარას სასახლიდან მართავდა. 689 წელს მან აკრძალა სამაგიდო თამაშ სუგოროკუს თამაში. 690 წელს ბრძანება გააუქმა და სოგოროკუს თამაში კვლავ ნებადართული გახდა. რამდენადაც ცნობილია, ძიტოს ეს ნაბიჯი მისმა მინისტრმა, მივა-ნო-ასონო-ტაკეშიმარომ უკარნახა. პრინცი კუსაკაბე ძიტოს მემკვიდრედ ითვლებოდა და კრონპრინცის წოდებასაც ატარებდა, თუმცაღა იგი სრულიად მოულოდნელად, 689 წელს გარდაიცვალა 27 წლის ასაკში. ამის გამო, ძიტომ თავის მემკვიდრედ კუსაკაბეს უფროსი ვაჟი, პრინცი მომუ გამოაცხადა, რომელმაც მამისაგან განსხვავებით მოახერხა საიმპერატორო ტახტის დაკავება. ძიტოს მმართველობა იაპონიაში სულ 11 წელს გაგრძელდა. იგი იაპონიის ისტორიაში 7 ქალი მმართველიდან ერთ-ერთია, რის გამოც დღეისათვის ფემინისტური ორგანიზაციები აქტიურად იბრძვიან იმპერატორ აკიჰიტოს ქალიშვილის მემკვიდრეობისათვის. 697 წელს იმპერატორი ძიტო ტახტიდან თავისი ნებით გადადგა საკუთარი შვილიშვილის, მომუს სასარგებლოდ. როგორც იმპერატორ ტენმუს ქვრივი, ძიტო დარჩენილი ცხოვრების განმავლობაში ატარებდა იმპერატორის ქვრივის წოდებას. აღსანიშნავია ის გარემოება, რომ 707 წელს, იმპერატორ მომუს გარდაცვალების შემდეგ ტახტი არა მისმა ვაჟმა, არამედ დედამისმა, ძიტოს ვაჟის ქვრივმა, იმპერატორმა გემეიმ დაიკავა, რომელიც ქვეყანას რვა წელი მართავდა, რის შემდეგაც თავისმა ქალიშვილმა, იმპერატორმა გენშომ დაიკავა. თავად გენშო, იაპონიის ტახტზე 1724 წლამდე იჯდა. გადადგომის მიუხედავად, ძიტო აქტიურად ერეოდა პოლიტიკაში და ქვეყანაში კვლავ დიდი ძალაუფლებით სარგებლობდა. იგი 703 წელს, 57-58 წლის ასაკში გარდაიცვალა ფუძივარა-კიოში, თუმცა მისი დაკრძალვის ადგილი დღემდე უცნობია.

ფრან ლევსტიკი

ფრან ლევსტიკი (დ. 28 სექტემბერი, 1831, სოფელი პროდნე-რეტიე, — გ. 16 ნოემბერი, 1887, ლიუბლიანა) — სლოვენი მწერალი. მონაწილეობდა პროგრესულ ჟურნალ-გაზეთების გამოცემაში. ლევსტიკის ლირიკულ-ეპიკურ ლექსებს საფუძვლად უდევს ხალხური სიმღერები და ბალადები. თავის სტატიებსა და ნარკვევებში მან წინ წამოსწია რეალისტური ხელოვნების პრინციპები. ლევსტიკი ითვლება სლოვენიური კლასიკური პროზის ფუძემდებლად (მოთხრ. „მარტინ კრპანი“ , 1858). წერდა დრამატულ ნაწარმოებესაც.

მწვანე კონცხი (ბათუმი)

მწვანე კონცხი — დასახლება ქალაქ ბათუმში (მწვანე კონცხის უბანი). ბათუმთან შეერთებამდე მწვანე კონცხი წარმოადგენდა სოფელს ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე. მწვანე კონცხი ბათუმის ერთ-ერთი გამორჩეული ტურისტული ობიექტია, რადგან მწვანე კონცხზე გაშენებულია ბათუმის ბოტანიკური ბაღი.

ზაურ სვანაძე

ზაურ სვანაძე (დ. 23 იანვარი, 1958, ქუთაისი, საქართველო) — ქართველი და საბჭოთა ფეხბურთელი და მწვრთნელი, თამაშობდა ნახევარმცველის პოზიციაზე. სხვადასხვა დროს იცავდა ქუთაისის „ტორპედოს“, თბილისის „დინამოს“ და შვედური საფეხბურთო კლუბების — „ჰოლმსუნდის“, „უმეოს“, „მუუთაალას“ და „ელივორე მალმბერგეტსის“ ღირსებას. საბჭოთა კავშირის ჩემპიონატის ბრინჯაოს პრიზიორი (1981) და ევროპის თასების მფლობელთა თასის მფლობელი (1981) თბილისის „დინამოს“ შემადგენლობაში. საბჭოთა კავშირის საერთაშორისო კლასის სპორტის ოსტატი (1981).[1][2] ღირსების ორდენის კავალერი.[3]

2011 წლის 17 მაისს საქართველოს სპორტისა და ახალგაზრდობის საქმეთა სამინისტროს გადაწყვეტილებით, თბილისის „დინამოს“ მიერ თასების მფლობელთა თასის მოპოვების 30 წლის იუბილესთან დაკავშირებით 1981 წლის თბილისის „დინამოს“ სრულ შემადგენლობასა და სამწვრთნელო შტაბთან ერთად — ზაურ სვანაძეს საქართველოს სპორტის რაინდის წოდება მიენიჭა.[4] ზაურ სვანაძემ ფეხბურთის თამაში დაიწყო 1968 წელს ქუთაისის „ტორპედოს“ მოსამზადებელ ჯგუფში, მწვრთნელ კარლო ხურციძესთან.[5][6] 1976–1980 წლებში თამაშობდა ქუთაისის „ტორპედოში“.[1][7] 1981 წლის იანვრიდან თბილისის „დინამოშია“.[8][9] გუნდის ძირითად შემადგენლობაში პირველად 1981 წლის 4 მარტს,[10] ევროპის თასების მფლობელთა თასის მეოთხედფინალურ მატჩში, „ვესტ ჰემ იუნაიტედის“ წინააღმდეგ გამოდის მინდორზე.[11] შეხვედრას „ვესტ ჰემის“ საშინაო არენა — „აპტონ პარკი“ მასპინძლობს და მას 35 ათასი ფეხბურთის ადგილობრივი გულშემატკივარი ესწრება. დინამოელები თამაშს ასეთი შემადგენლობით იწყებენ: გაბელია, ხიზანიშვილი, ჩივაძე, ხინჩაგაშვილი, თავაძე, დარასელია, სულაქველიძე, გუცაევი, ყიფიანი და შენგელია. ზაურ სვანაძე თანაგუნდელების მსგავსად, მატჩის დასაწყისიდანვე ერთვება თამაშში და თავის სადებიუტო შეხვედრას ბოლო წუთამდე შეუცვლელად ატარებს. დაპირისპირება თბილისელთა შთამბეჭდავი გამარჯვებით, ანგარიშით 4–1 მთავრდება. აღნიშნული მატჩი ფეხბურთის სპეციალისტთა საყოველთაო შეფასებით დღემდე ერთ-ერთ საუკეთესო თამაშად რჩება კლუბის არსებობის ისტორიაში.[12] ზაურ სვანაძემ თბილისის „დინამოს“ შემადგენლობაში საკავშირო ჩემპიონატების 245 შეხვედრა ჩაატარა და 8 ბურთი გაიტანა. ამას გარდა, თბილისელთა მაისურით მან საკავშირო თასის გათამაშების 24 მატჩი ითამაშა (1 გოლი), ხოლო საერთაშორისო შეხვედრების ფარგლებში 67-ჯერ გამოვიდა მოედანზე (4 გოლი), აქედან 17 შეხვედრა – ევროპის ქვეყნების საკლუბო გუნდების ტურნირებში. 1990 წლიდან „დინამოდან“ წასვლის შემდეგ შვედური საფეხბურთო კლუბების — „ჰოლმსუნდის“ (1990), „უმეოს“ (1991), 1991–92 წლებში „მუუთაალას“, ხოლო 1993–95 წლებში „ელივორე მალმბერგეტსის“ შემადგენლობაშია. საფეხბურთო კარიერას ამავე კლუბში 1995 წელს ასრულებს. ქვემოთ წარმოდგენილია ევროპის ქვეყნების საკლუბო გუნდების ოფიციალური ტურნირების ფარგლებში ზაურ სვანაძის მონაწილეობით გამართული მატჩების სტატისტიკური მონაცემები. 2017 წლის 29 დეკემბერს თბილისის „დინამოს“ მეორე მწვრთნელად დაინიშნა.[25] 2018 წლის 11 ნოემბრიდან 2019 წლის 8 მარტამდე „დინამოს“ მთავარი მწვრთნელის პოსტი ეკავა.[26] 2019 წლის 8 მარტიდან თბილისის „დინამოს“ მთავარი მწვრთნელობა ფეხბურთის ესპანელმა სპეციალისტმა ფელის ვისენტემ ჩაიბარა.[27] ზაურ სვანაძემ ვისენტეს ასისტენტად განაგრძო მუშაობა.[27][28][29] 2019 წლის 23 დეკემბერს თბილისის „დინამოს“ მთავარი მწვრთნელი კახა ჩხეტიანი გახდა. გუნდის ახალი თავკაცისა და კლუბის ხელმძღვანელობის გადაწყვეტილებით ზაურ სვანაძე ამ დრომდე, კვლავ მთავარი მწვრთნელის ასისტენტად რჩება.[30]

ფხოველის ცხენიჭამიას ეკლესია

ფხოველის ცხენიჭამიას ეკლესია — არქიტექტურული ძეგლი გურჯაანის მუნიციპალიტეტის სოფელ ფხოველის აღმოსავლეთით 1 კილომეტრზე, ტყეში, ცხენიჭამიად წოდებულ ადგილას. განეკუთვნება გვიანდელ შუა საუკუნეებს.

ეკლესია დარბაზულია (5X3,5 მეტრზე). თითქმის მთლიანად დანგრეულია. შემორჩენილი კედლები დაახლოებით 1,5-2 მეტრ სიმაღლეზე დგას; ინტერიერი 1-1,5 მეტრ სიმაღლეზე ამოვსებულია მიწითა და ქვებით. ეკლესიის შიგნით ხეებია ამოსული. შენობა ნაგები ყოფილა საშუალ ზომის რიყის ქვითა და აგურით. ეს უკანასკნელი, როგორც ჩანს, მოგვიანებით გამოუყენებიათ ეკლესიის აღდგენისას. ერთადერთი შესასვლელი ეკლესიის დასავლეთიდან ჰქონია (შემორჩენილია კარის სამხრეთი წირთხლი საურდულე ხვრელით). აღმოსავლეთით ეკლესია დასრულებული ყოფილა ნახევარწრიული აფსიდით (შემორჩენილია გვერდების მცირე ნაწილები), რომლის ჩრდილოეთ გვერდში ერთი თაღოვანი ნიშაა. გრძივ კედლებზე შემორჩენილია აგურით ნაწყობი კამარის ქუსლის ნაშთები.

ფრაზეოლოგია

ფრაზეოლოგია (ბერძ. φρασεολογισμός) — არის ენათმეცნიერების დარგი, რომელიც შეისწავლის მყარ შესიტყვებებს, მათ წარმოშობა-განვითარებასა და ფუნქციონირებას ენის სისტემაში. მასში მოიაზრება ამა თუ იმ ენის მტკიცედ ჩამოყალიბებული გამონათქვამები, სიტყვათა თავისებური დაკავშირება. ასევე ამა თუ იმ მწერლის, ორატორის, ლიტერატურული მიმართულების, საზოგადოებრივი ფენისა და მისთანებისთვის დამახასიათებელი სტილისტური ხერხების ერთობლიობა.

საყოველთაოდ ცნობილია ფრაზეოლოგიის როლი და ადგილი ამა თუ იმ ენაში და ასევე ის ფაქტი, რომ ის, როგორც უჩვეულო ენობრივი მოვლენა, ენათმეცნიერთა მუდამ განსაკუთრებული ინტერესის და კვლევის საგანს წარმოადგენს. დღემდე ვერ ხერხდება და დიდ სირთულესთან არის დაკავშირებული მისი ზუსტი და ცალსახა კლასიფიცირება, რადგან მრავალი განსხვავებული, ხშირ შემთხვევაში ურთიერთგამომრიცხავი (და ზოგჯერ სრულიად მიუღებელიც) მოსაზრება არსებობს ენათმეცნიერთა შორის. მიუხედავად ენათმეცნიერთა დიდი მცდელობისა, ის ჯერ კიდევ არასაკმარისად არის შესწავლილი და გაანალიზებული. „უფრაზეოლოგიოდ, მხოლოდ ცალკეული სიტყვების მეშვეობით ძნელი, ზოგჯერ კი შეუძლებელიც კი იქნებოდა ადამიანის აზრის ნიუანსების მთელი სიმდიდრე გამოგვეხატა“ ფრაზეოლოგია მ. მიხელსონის წიგნში სამი გაგებითაა წარმოდგენილი: ერთი და იმავე მასალის აღმნიშვნელად, დღეს ერთმანეთის გვერდით იხმარება სხვადასხვა ტერმინი: ფრაზეოლოგიური ერთეული, ფრაზეოლოგიური გამოთქმა, შტამპი, მყარი გამოთქმა, სტერეოტიპული გამოთქმა, იდიომი- მეტაფორული, ხატოვანი გაქვავებული და ა.შ. ფრაზეოლოგიის შესასწავლი ობიექტის შედარებით სწორი გაგება მოცემული აქვს ვ. ვინოგრადოვს. მისი განმარტებით, ფრაზეოლოგიური მასალები სამ დიდ ჯგუფად იყოფა. ესენია: ფრაზეოლოგიური შენაზარდები, ფრაზეოლოგიური მთლიანობები და ფრაზეოლოგიური შესიტყვებები. ფრაზეოლოგიურ ფონდში ადვილია გამოვყოთ აბსოლუტურად დაუშლელ შესიტყვებათა ტიპები, რომელთა მნიშვნელობა არ არის დამოკიდებული კომპონენტების მნიშვნელობაზე. ასეთი ერთეულები ფრაზეოლოგიურ შენაზარდებად იწოდება. მოვიყვანთ ქართულ მაგალითებს: „ჩაილურის წყალი დალია,“ „ყურებზე ხახვი არ დამაჭრა,“ „თვალს წყალი დაალევინა“ და ა.შ. შენაზარდების ჯგუფში მოქცეულ ერთეულთათვის, ზოგჯერ დამახასიათებელია ლექსიკური და გრამატიკული არქაიზმები. მაგრამ ეს არაა არსებითი, იგი გამოთქმათა მცირე ჯგუფში გვხვდება. ფრაზეოლოგიურ შენაზარდებთან ვ. ვინოგრადოვის აზრით ხატოვანი გამოთქმების დიდი ჯგუფი დგას და მას ფრაზეოლოგიური მთლიანობები ჰქვია. მაგ: კბილი დაასო, სახე ჩამოსტირის, ტუჩებზე დედის რძე არ შეშრობია და.ა.შ. აქ ზოგადი მნიშვნელობა დაკავშირებულია კომპონენტების პირდაპირ მნიშვნელობათა შეგრძნებასთან, მათ „პოტენციურ აზრთან“ როგორც განხილულიდან ჩანს, ამ ჯგუფის ძირითადი მასისათვის დამახასიათებელია ხატოვნება.ფრაზეოლოგიურ მთლიანობათა გვერდით გამოდიან შედარებით ანალიზური ტიპის შესიტყვებანი, რომლებშიც კომპონენტების ინდივიდუალობა კი არ ინთქმება მთელის მნიშვნელობით, არამედ განისაზღვრება შედარებით გამოკვეთილად. ეს არის ეგრეთ წოდებული ფრაზეოლოგიური შესიტყვებები. მაგ: „ფიცს დებს,“ „სირცხვილი ჭამა,“ „მოთმინება დაკარგა“ და ა.შ.მოტანილი იყო მაგალითები ვინოგრადოვის კლასიფიკაციის მიხედვით: არსებობს სხვა ავტორების კლასიფიკაციებიც, მაგ: გამრეკელი, ჰოფმანი, ქადაგიძე: აგრიკოლა: ბინოვიჩი, გრიშინი, ჩერნიშევა: თავად ვინოგრადოვიც მიდის იმ დასკვნამდე, რომ ფრაზეოლოგიურ შენაზარდსა და მთლიანობას შორის რაიმე განსხვავება არ არსებობს. „ფრაზეოლოგიურ შენაზარდსა და მთლიანობასთან საქმე გვაქვს, არა როგორ სხვადასხვა მოვლენასთან, არამედ როგორც ერთი და იმავე მოვლენის განვითარების სხვადასხვა საფეხურთან“ ლოგიკურად მყარი შესიტყვების ეს ორი ტიპი გაერთიანდა და მათ იდიომი ეწოდა. აქედან გამომდინარე, ფრაზეოლოგია წარმოგვიდგება ორ ჯგუფად: ერთია იდიომები და მეორე — ფრაზეოლოგიური შესიტყვებები.

ცუდი აღზრდა (ფილმი)

ცუდი აღზრდა (ესპ. La mala educación) — პედრო ალმოდოვარის მიერ 2004 წელს გადაღებული ფილმი. იგი შეეხება ორ ხელმეორედ შეხვედრილ მეგობრეს (და საყვარლებს), რომლებიც გარემოცული არიან მკვლელობათა მისტერიით. ფილმის ძირითადი თემები არის სექსუალური დამოკიდებულება კათოლიკე მღვდელზე, ტრანსსექსუალობა, ნარკოტიკზე დამოკიდებულება.

ეხიდო (ვენესუელა)

სან-ბუენავენტურა-დე-ეხიდო (ესპ. San Buenaventura de Ejido) — მესამე უდიდესი ქალაქი მერიდის შტატში, ვენესუელა. 2005 წლის აღწერის მიხედვით აქ ცხოვრობს 107.056 კაცი. ქალაქ ტაბაისთან და მერიდასთან ერთად ქმნის მერიდის აგლომერაციას, რომლის მოსახლეობაც 350.000 კაცს შეადგენს. ეხიდო არის კამპო-ელიასის მუნიციპალიტეტის ადმინისტრაციული ცენტრი.

ხადოელები

ხადოელები — სოფელი აღმოსავლეთ საქართველოში, მცხეთა-მთიანეთის მხარის თიანეთის მუნიციპალიტეტში, ღულელების თემში.[1] მდებარეობს ერწოს ქვაბულში, ზღვის დონიდან 1120 მეტრზე. თიანეთიდან დაშორებულია 31 კილომეტრით.

2014 წლის აღწერის მონაცემებით სოფელში ცხოვრობს 28 ადამიანი. თიანეთი · სიონი ალაჭანი · ალოტი · ახალსოფელი · ბადაანი · ბალებისხევი · ბეწენწურები · ბოდახევა · ბოკონი · ბოჭორმა · გორანა · გოჯიაანები · გრძელველები · გუდანელები · დევენაანთხევი · დორეულები · დულუზაურები · ევჟენტი · ვერხველი · ვეძათხევა · ზარიძეები · ზემო არტანი · ზემო ნაქალაქარი · ზურაბები · თეგერაანები · თეთრაულები · თეთრახევა · თოლენჯი · თოხოლჩა · თრანი · იარაჯულები · კაწალო · კახოიანები · კვერნაულა · კვერნაულა · კვირიასხევი · ლელოვანი · ლიშო · მაგრანეთი · მამადაანები · მელიასხევი · ნადოკრა · ომარაანი · ორხევი · ჟებოტა · საკრეჭიო · საყდრიონი · სახევი · საჯინიბო · სიმონიანთხევი · სიონთგორი · სხლოვანი · ტოლათსოფელი · ტუშურები · ფიჭვიანი · ქვემო არტანი · ქვემო ნაქალაქარი · ქვემო შარახევი · ქუშხევი · ღულელები · ყუდრო · ჩაბანო · ჩეკურაანთგორი · ცალუღელაანთკარი · ძებნიაურები · წიკვლიანთკარი · წყაროთუბანი · ჭიაურა · ჭურჭელაურები · ხადოელები · ხაიშო · ხევსურთსოფელი · ხოფცა · ჯერვალიძეები · ჯიჯეთი ბუჭყინტა · ზემო შარახევი · ზენამხარი · თხილა · ივლიანთგორი · ლახატო · საჭურე · ჩიტაურები · ძირხვნიანი

ოლარი

ოლარი, ეპიტრაქილი (ბერძ. επιτραχήλιον - ეპიტრაქილიონი) — მღვდელმსახურის შესამოსელი. გრძელი, გულზე ჩამოსაკიდი, ორნაწილიან ფართო ლენტი, გინგილას მსგავსი. მღვდლის ოლარი დიაკვნის გინგილისაგან იმით განსხვავდება, რომ ორმაგადაა მოკეცილი, კისერზე შემოხვეული და წინიდან ორი ბოლოთი ეშვება ქვემოთ, რომლებიც ერთმანეთთან ღილებითაა დამაგრებული. ბოლოვდება ფოჩებით. ამკობენ ნაქარგი ჯვრებით და ვაზის, თევზის ან სხვა მსგავსი სიმბოლური გამოსახულებებით. იქარგება ოქროს ან ვერცხლის ძაფებით. ოლარი და საბუხარები ერთნაირი ქსოვილისაგან იკერება.

მღვდლის ოლარი დიაკვნის გინგილაზე ორმაგად აღმატებულ მადლს აღნიშნავს, რომელიც მღვდელს საიდუმლოთა აღსრულებისათვის ეძლევა. ოლარზე სულ შვიდი ჯვარი უნდა იყოს გამოსახული. თითოეულ მხარეს სამ-სამი ერთნაერი ჯვარი, რაც განასახიერებს იმ ექვს საიდუმლოს, რომელსაც აღასრულებს მღვდელი: ნათლისღება, მირონცხება, აღსარება, ზიარება, ზეთისკურთხევა და ჯვრისწერა. მეშვიდე პატარა ჯვარი კი შუაშია ანუ კისერზე, რომელიც აღნიშნავს ეპისკოპოსისგან მღვდლისთვის მიცემულ კურთხევას, ზიარების საიდუმლოს დამოუკიდებლად აღსრულებისათვის. ოლარის გარეშე მღვდელს, ისევე როგორც ეპისკოპოსს ომოფორის და დიაკვანს გინგილას გარეშე, არანაირი მსახურების აღსრულება არ შეუძლია. ოლარით შემოსვა, მადლთან ერთად, განასახიერებს ღვთისადმი მსახურების უღელში შებმასაც. წმინდა გერმანე კონსტანტინოპოლელი ოლარზე წერს: ეპიტრაქელიონი არის სახე ფაკელისა, რომელიც კისერზე შემოახვიეს ქრისტეს და რომლითაც საწამებლად მიმავალ უფალს წინ ეწეოდა მღვდელთმთავარი. ეპიტრაქელიონის მარჯვენა მხარე ის ლერწამია, რომელიც მოკიცხარებმა მარჯვენა ხელში ჩაუდეს ქრისტეს. მარცხენა მხარე გულისხმობს ბეჭებით ჯვრის ტვირთვას. ანაფორა · ბისონი · გინგილა · ენქერი · კვართი · კვერთხი · კუნკულ-ბარტყული · კამილავკა · მანტია · მიტრა · ოლარი · ომოფორი · პანაღია · საბუხარები · საგვერდული · სარტყელი · სკუფია · სტიქარი · სქიმა · ფილონი · ჯვარი

Air (ჯგუფი)

Air — ფრანგული ელექტრონული ჯგუფი, რომელიც დაფუძნდა 1995 წელს. მისი წევრები არიან ნიკოლა გოდენი და ჟან-ბენუა დუნკელი[1]. მათ პირველ ალბომს Moon Safari კრიტიკოსებმა უმაღლესი შეფასება მისცეს, რასაც მოჰყვა Premiers Symptômes, The Virgin Suicides, 10,000 Hz Legend და Talkie Walkie.

ძალა ერთობაშია

ძალა ერთობაშია — საქართველოს ოფიციალური დევიზი, ავტორები ვალერი ბახტაძე და თამაზ ნანიტაშვილი.[1][2]

ეს დევიზი მომდინარეობს სულხან-საბა ორბელიანის ამავე სახელობის იგავ-არაკიდან „ძალა ერთობაშია“. ამ არაკის თანახმად, ძველად ცხოვრობდა მეფე, რომელსაც ოცდაათი შვილი ჰყავდა. ერთ დღესაც, როდესაც იგრძნო სიკვდილის მოახლოება, მან უხმო შვილებს და სთხოვა მათ 30 ისრის მოტანა. შეკრა ისინი ერთ კონად და გადატეხა დააპირა, მაგრამ ვერ გადახეტა. შემდეგ თითო-თითოდ სცადა ისრების გატეხა, და ადვილად შეძლო ეს. ამის შემდეგ შვილებს უთხრა: „თუ ერთად იქნებით, მტერი ისევე ვერ გაგტეხთ, როგორც მე ვერ გავტეხე შეკრული ისრების კონა. თუ დაშორდებით ერთმანეთს, ცალ-ცალკე მტერი ადვილად დაგლეწავთ“. ამ იგავის დედააზრი სწორედ საქართველოს ოფიციალურ დევიზად გადაიქცა, რადგან ერთაინობის პრობლემა საკმაოდ ნაცნობია ქართული სახელმწიფოსთვის, ამიტომაც აირჩა ეს დევიზი საქართველოს სახელმწიფოს ოფიციალურ დევიზად: „ძალა ერთობაშია“. ამასთან, ბელგიის სამეფოს ოფიციალურ დევიზიც მსგავსად ჟღერს: „ერთიანობა განაპირობებს ძალას“. ასევე არსებობს პოპულარული ლეგენდა კუბატზე (Kubrat ან Kurt), დიდი ბულგარეთის მმართველზე, რომელმად ისეთივე რჩევა მისცა საკუთარ შვილებს, როგორიც სულხან-საბას იგავის მეფემ. გარდა ბელგიისა და ბულგარეთისა, მსგავსი დევიზი აქვთ: ჰაიტის და სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკასაც.

ზურაბ მეძმარიაშვილი

ზურაბ (ილამაზ) მეძმარიაშვილი (დ. 28 აგვისტო, 1924, სოფელი ბაში, სამტრედიის რაიონი — გ. 2 აპრილი, 2012) — ქართველი მხატვარი, პედაგოგი.

1944 წელს დაამთავრა თბილისის სამხატვრო ტექნიკუმი ფერწერის განხრით, 1950 წელს კი — საქართველოს სამხატვრო აკადემიის ფერწერის ფაკულტეტი. 1951 წელს წავიდა სიმფეროპოლში, სადაც სამხატვრო სასწავლებელში ასწავლიდა. 1952 წელს დაბრუნდა თბილისში, ასწავლიდა სამხატვრო სასწავლებელში. 1953 წლიდან მუშაობდა კინოსტუდია „ქართული ფილმის“ მულტიპლიკაციურ საამქროში დამდგმელ მხატვრად. 1954 წლიდან გადავიდა მხატვრული ფილმების მხატვრად. 1981 წლიდან იყო კინოსტუდია „ქართული ფილმის“ მთავარი მხატვარი. იყო საქართველოს კინემატოგრაფისტთა შემოქმედებითი კავშირის წევრი. დამდგმელი მხატვარია ისეთი ცნობილი ფილმებისა, როგორიცაა: „ჩრდილი გზაზე“ (1956), „საბუდარელი ჭაბუკი“ (1957), „ჯარისკაცის მამა“ (1964), „ნერგები“ (1972), „მშობლიურო ჩემო მიწავ! (რაიკომის მდივანი)“ (1980), „ცხოვრება დონ კიხოტისა და სანჩოსი“ (1989), „მაცხოვრის საფლავზე ანთებული სანთელი“ (2008) და სხვა.

თალალარი

თალალარი (აზერ. Talalar) — სოფელი აზერბაიჯანში, ბელაქანის რაიონში. მოსახლეობის რაოდენობა — 5 028 კაცი.

ბელაქანი

აპოლო (კინოთეატრი)

კინოთეატრი „აპოლო“ (დავით აღმაშენებლის N135) — თბილისში კინოთეატრისთვის აგებული ერთ-ერთი პირველი შენობა. გაიხსნა 1909 წელს და მოდერნის სტილის ერთ-ერთი ღირსშესანიშნავი ნიმუშია.

„აპოლო“ აშენდა 1909 წელს, როგორც კერძო კინოთეატრი. დადასტურებულად უცნობია, თუ ვინ იყო ამ შენობის არქიტექტორი, თუმცა ერთ-ერთი ვერსიით ეს შეიძლება არქიტექტორი კოლჩინი ყოფილიყო. შენობის გაფორმება ა. ნოვაკმა და კარლ სოუჩეკმა შეასრულეს.[1] „აპოლო“ თბილისში პირველი ელექტრონული კინოთეატრი იყო, რომელიც 1909 წლის 12 აპრილს გაიხსნა მიხეილის პროსპექტზე (დღეს - დავით აღმაშენებლის გამზირი). შენობა მოდერნის სტილში აშენდა და მსოფლიოში ამ სტილით აგებული სულ რამდენიმე კინოთეატრი არსებობს. ის იყო იმ დროის ევროპაში და, კერძოდ, რუსეთის იმპერიაში ერთ-ერთი უდიდესი კინოთეატრი. მოდერნის მრავალ ნიშანს შეიცავდა ნაგებობის ინტერიერიც.[2] კინოთეატრი „აპოლო“ თბილისის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი და ცნობილი შენობაა. ეს იყო გასაბჭოებამდელი თბილისის ყველაზე დიდი კინოთეატრი. ნაგებობა მოდერნის სტილის ერთ-ერთი საუკეთესო ნიმუშია თბილისში.[2] საბჭოთა პერიოდში მას „ოქტომბერი“ ეწოდებოდა. 1987 წელს რეკონსტრუქციის შემდეგ კინოთეატრი ხელახლა გაიხსნა. მიუხედავად საფუძვლიანი რეკონსტრუქციისა, რომელმაც შეცვალა კინოთეატრის შიდა გეგმარებითი მოწყობა და ახალ ყაიდაზე გადაიყვანა მისი ფუნქციონირება, პრაქტიკულად ხელშეუხებელი დარჩა ინტერიერის მხატვრულ-არქიტექტურული ელემენტები, რომლებიც საბედნიეროდ დღემდე არის შემონახული და იძლევა საშუალებას მათი კონსერვაცია-რესტავრაციისათვის.[2] 1990 წლიდან მას დაუბრუნდა სახელი „აპოლო“. 2010 წელს აღმაშენებლის გამზირის რეაბილიტაციასთან დაკავშირებით „აპოლოს“ რეკონსტრუქციის პროექტი გამოქვეყნდა, რასაც საზოგადოების ნაწილის წინააღმდეგობა მოჰყვა. ამჟამად კინოთეატრში სარეკონსტრუქციო სამუშაოები დასრულებულია. 2002 წელს კინოთეატრი „აპოლო“ სს „ქართული ფილმის“ მაშინდელმა ხელმძღვანელობამ კულტურის სამინისტროსა და ეროვნული კინოცენტრის თანხმობით 500 000 ლარად მიჰყიდა კერძო პირს იმ პირობით, რომ კინოთეატრს ათი წლით პროფილი შეუნარჩუნდებოდა და ახალი მეპატრონე მილიონნახევარი ლარის ინვესტიციებს განახორციელებდა. ახალმა მეპატრონემ კი ზუსტად ერთი თვის შემდეგ შენობა გაასხვისა იმავე ფასად. კინოთეატრის მფლობელი მას შემდეგ იყო შპს „თეატრები აპოლოა“. ახალმა მეპატრონემ კინოთეატრი ვერ აამუშავა. ამასობაში ათი წელიც გავიდა და შენობა შესაძლოა გაიყიდოს.[3] 2023 წლის აგვისტოს მონაცემებით, აღმაშენებლის N135-ში მდებარე ძეგლის თანამესაკუთრეა შპს „კონფიდენს გრუპი“, რომელსაც „ელიტ პრო“ ფლობს. თავის მხრივ, „ელიტ პროს“ მფლობელი აზერბაიჯანის მოქალაქე რაუფ ალიევია.[2] ძეგლის მეორე თანამესაკუთრეა შპს „თეატრები აპოლო“. მის 10%-იან წილს ქართული ოცნების დეპუტატი ვასილ ჩიგოგიძე ფლობს (წილის მმართველი ამჟამად მისი შვილი, გიორგი ჩიგოგიძეა). ამავე შპს-ს 80%-იან წილს „კონფიდენს გრუპი“ ფლობს. 7%-ს – პორტუგალიის მოქალაქე მანანა გეტაშვილი; 3%-იან წილს კი – თინათინ სვანიძე.[2] შენობა სამსართულიანია. აღმაშენებლის გამზირისა და ია კარგარეთელის ქუჩის შესაყარისკენ იგი გუმბათიანი ცილინდრული მოცულობით არის მიმართული. ფასადები სწორკუთხა და თაღოვანი დიდი ფანჯრებით და გიგანტური იონიური პილასტრებით არის დანაწევრებული. ძირითად სამკაულს მოდერნის სტილისთვის დამასახიათებელი ნაძერწი გირლანდებისა და გვირგვინებისგან შემდგარი კიმპოზიციები და სიმბოლური ფიგურული რელიეფები წარმოადგენს. შენობას ნაძერწი კრატერებით აქცენტირებული არასწორხაზოვანი უკარნიზო კონტური ასრულებს. მოდერნის სტილის მრავალ ნიშანს შეიცავს ნაგებობის ინტერიერიც. ფოიედან დაწყებული, დარბაზის გარეთ არსებულ სივრცეებში უამრავი დეკორატიული ელემენტი – ნალესი რელიეფები, სვეტების კაპიტელებისა და ბაზების ქვის ჩუქურთმა, კედლის მხატვრობის ფრაგმენტები, იატაკის მოზაიკა და ლითონის ჭედურობა მოდერნის სტილის კინოთეატრის უმდიდრესი შიდა კაზმულობის დამადასტურებელია და გაოცებას იწვევს როგორც თავისი მხატვრული ხარისხით, ასევე ფანტაზიის გაქანებით.[2]

ქოლგოსანი აბედა

ქოლგოსანი აბედა, განტოტებული აბედა (ლათ. Polyporus umbellatus) — ბაზიდიუმიანი სოკო აბედოვანთა ოჯახისა. დიამეტრში აღწევს 50 სმ-ს, მასით — 4 კგ-ს. შედგება მრავალრიცხოვანი (100 და მეტი) დატოტვილი ფეხისაგან (ძირში ერთიანდებიან საერთო ბოლქვისებრ ფეხში), რომლებზეც განლაგებულია მომრგვალებული, ღია მურა ფერის ქუდები, დიამეტრით 1–4 სმ, ხოლო სისქით — 2 მმ-მდე. ქუდის ქვედა მხარეზე მილები თეთრია, ქუდიდან ფეხზე გარდამავალი. აქვს სოკოს სურნელი კამის ელფერით. საჭმელად ვარგისია. გავრცელებულია ევრაზიისა და ჩრდილოეთ ამერიკის ტყეებში. ფოთლოვანი და წიწვოვანი ჯიშების პარაზიტი სოკოა, იწვევს ფესვებისა და ხის ტანის (ძირში) სიდამპლეს.[2]

ლომონოსოვი (ქალაქი)

ლომონოსოვი (რუს. Ломоносов, გერმ. Oranienbaum, ფინ. Kaarosta, Rampova, 1948 წლამდე — ორანიენბაუმი) — ქალაქი რუსეთში, ფედერალური მნიშვნელობის ქალაქ სანქტ-პეტერბურგის შემადგენლობაში, პეტროდვორცოვის რაიონში. ქალაქი წარმოადგენს ლომონოსოვის რაიონის ცენტრს. მდებარეობს ფინეთის ყურის სამხრეთ სანაპიროზე, მდინარე კარასტის შესართავთან. 1710 წელს დაარსდა, როგორც ალექსანდრ მენშიკოვის ქალაქგარეთა რეზიდენცია, ხოლო ქალაქის სტატუსი 1780 წელს მიიღო.

ქალაქში მდებარეობს XVIII საუკუნის სასახლის საპარკო კომპლექსი „ორანიენბაუმი“. ლომონოსოვი დაჯილდოებულია სამამულო ომის ორდენით და ქალაქს „სამხედრო დიდების ქალაქის“ წოდება აქვს[2][3]. ქალაქის ტერიტორიაზე მდებარეობს ისტორიული რაიონები: მორდვინოვკა, წითელი გარეუბანი, კრონშტადტის კოლონია ოლგინის არხი[4]. წმინდა სერგის სამების ლავრა · კოლომენსკოეს ამაღლების ეკლესია · დერბენტი · სოლოვეცკის კუნძულების კულტურული და ისტორიული ანსამბლი · კურშის ცელა · ფერაპონტოვის მონასტერი · ნოვოდევიჩის მონასტერი · ყაზანის კრემლი · სანქტ-პეტერბურგის ისტორიული ცენტრი და მასთან დაკავშირებული ძეგლთა კომპლექსები: (ცარსკოე-სელო, პეტერგოფი, პავლოვსკი, სტრელნა, გატჩინა, ლომონოსოვი, როპშა, პულკოვო, შლისელბურგი, კრონშტადტი) · იაროსლავლის ისტორიული ცენტრი · ნოვგოროდის ისტორიული მონუმენტები · კიჟი · მოსკოვის კრემლი და წითელი მოედანი · სტრუვეს გეოდეზიური რკალი · ვლადიმირისა და სუზდალის თეთრი მონუმენტები · ბულგარი · სვიაჟსკის მიძინების მონასტერი · ფსკოვის არქიტექტურული სკოლის ეკლესიები · ონეგის ტბისა და თეთრი ზღვის პეტროგლიფები · ყაზანის ფედერალური უნივერსიტეტის ასტრონომიული ობსერვატორია კომის უღრანი ტყეები · დასავლეთი კავკასიონი · სიხოტე-ალინი · ალთაის ოქროს მთები · ბაიკალი · ვრანგელის კუნძული · უბსუ-ნური · კამჩატკის ვულკანები · პუტორანის პლატო · ლენის სვეტები · დაურიის ლანდშაფტი

ქაბულელი წიგნებით მოვაჭრე

„ქაბულელი წიგნებით მოვაჭრე“ (ნორვ. Bokhandleren i Kabul) — ცნობილი ნორვეგიელი ჟურნალისტი ქალის ოსნე საიეშტადის რომანი. წიგნი გამოსვლისთანავე იქცა ბესტსელერად.

წიგნის მთავარი პერსონაჟები რიგითი ავღანელები არიან, წიგნებით მოვაჭრე პატრიარქატული ოჯახის უფროსი სულთან ხანი და მისივე დიდი ოჯახის წევრები - მამაკაცები და თითქმის უუფლებო ქალები - თავიანთი ფიქრებით, ემოციებით, შინაგანი კონფლიქტებით.

აიაჰუასკა

აიაჰუასკა, აგრეთვე ცნობილი როგორც იაჯე (yagé) — ენთეოგენური ნაყენი, დამზადებული Banisteriopsis caapi-ს ლერწამისგან, ხშირად კომბინაციაში სხვადასხვა მცენარეებთან ერთად. სასმელი გამოიყენება ტრადიციულ სულიერ მედიცინაში, ცერემონიებში ამაზონის ჯუნგლების ადგილობრივი მოსახლეობის მიერ. მრავალი მათგანი ამბობს, რომ მისი გამოყენებით ღებულობს ინსტრუქციებს პირდაპირ მცენარეებისგან და თავად მცენარის სულებისგან.

აიაჰუასკა პირველად იქნა აღწერილი ადგილობრივი საზოგადოების გარეთ ადრეულ 1950 წელს ჰარვარდის ეთნობოტანიკოსის რიჩარდ ევანზ შულტესის მიერ, მან შეისწავლა ადგილობრივი საზოგადოება ვინც იყენებდა მას წინასწარმეტყველებისა და მკურნალობის მიზნით. იგი შეიძლება შერეული იქნას Chacruna -ს ან Chagropanga -ს ფოთლებში, დიმეთილ ტრიპტამინის (შემოკლებით დმტ - DMT) შემცველობის მცენარის ნაირსახეობებში. უკვე ცნობილია, რომ რაღაც ეფექტი შეიძლება იგრძნობოდეს მხოლოდ ქააპის ლერწმის მოხმარების შედეგად, მაგრამ ეს დმტ-ს შემცველი მცენარეები (როგორიცაა მაგალითად ფსიქოტრია - Psychotria) რჩება უმოქმედო როდესაც ისმევა მონოამინოქსიდაზის ინჰიბიტორის (შემოკლებით მაოი - MAOI) წყაროს გარეშე, როგორიცაა ბ. კააპი (B. caapi).[1] ნადუღი ცნობილია სხვა უამრავი სახელითაც (იხილეთ ქვემოთ).[2] ადამიანებმა, რომლებმაც მოიხმარეს აიაჰუასკა აცხადებენ, რომ გახსნეს მათი სულიერი დანიშნულება დედამიწაზე, სამყაროს ნამდვილი ბუნება, ასევე ღრმად განჭვრიტეს თუ როგორ არის შესაძლებელი იყვნენ უკეთესი ადამიენები.[3] ეს დაინახა ბევრმა როგორც სულიერი გამოღვიძება და იგი არის ხშირად აღწერილი როგორც მეორედ დაბადება.[4] გარდა ამისა, ხშირად მოხსენიებულია, რომ ცალკეული პირები გრძნობენ,, რომ მათ გაზარდეს მისაწვდომობა მაღალ სულიერ განზომილებებზე და დაამყარეს კონტაქტი სხვადასხვა სულიერ თუ დამატებითგანზომილებიან არსებებთან, რომლებსაც შეუძლიათ იმოქმედონ როგორც მეგზურებმა ან მკურნალებმა.[5] ავტორი დონ ჟოზე კამპოსი (Don Jose Campos) ამტკიცებს, რომ ადამიანებს შეუძლიათ გამოცადონ ძირეული პოზიტიური ცხოვრებისეული ცვლილებები აიაჰუასკას მოხმარების შედეგად.[4] ღებინება შეიძლება თან ახლდეს აიაჰუასკას გადაყლაპვას; ეს დასუფთავება განხილულია ბევრი შამანის და გამოცდილი მომხმარებლის მიერ როგორც აიაჰუასკას გამოცდილების განუყოფელი ნაწილი, ეს ასრულებს ნეგატიური ენერგიის შემსუბიქების როლს და ემოციები იქმნება მისი ცხოვრების მსვლელობაზე.[4] სხვების თქმით დასუფთავება ხდება გულისრევის ფორმით, ფაღარათი, და ცხელრბა/ცივიება. აიაჰუასკას ჩაყლაპვამ ასევე შეიძლება გამოიწვიოს მნიშვნელოვანი, მაგრამ დროებითი, ემოციური და ფსიქოლოგიური გაჭირვება. ხანგრძლივი ნეგატიური ეფექტები არ არის ცნობილი.[6] რამდენიმე სიკვდილი არის ცნობილი აიაჰუასკას მოხმარებაში მონაწილეობის მიზეზით.[7][8][9] სიკვდილები შეიძლება იყოს გამოწვეული მანამდე არსებული გულის მდგომარეობებით, როგორც წესი აიაჰუასკამ შეიძლება გაზარდოს პულსის ტემპი და სისხლის წნევა, ან იურთიერთქმედოს სხვა მიღებულ მედიცინაზე, როგორიცაა ანტიდეპრესანტები, და ზოგ შემთხვევაში შესაძლოა ტოეს (toé) დამატების შედეგია ნადუღში. [10][11] ზოგიერთი შამანი და გამოცდილი აიაჰუასკას მომხმარებელი არ გვირჩევს აიაჰუასკას გამოყენებას ერთი ან რამდენიმე კარგად ნასწავლი შამანის თანდასწრების გარეშე.[4] ზოგიერთ ადგილებში არიან მატყუარა ჯადოქრები (brujos) ვინც ინიღბება როგორც რეალური შამანი და ვინც აცდენს ტურისტებს, რომ დალიონ აიაჰუასკა მათი თანდასწრებით. შამანებს სჯერათ, რომ ერთ-ერთი მიზანი შარლატანებისა არის ის, რომ მოიპარონ მსხვერპლის ენერგია და/ან ძალა, რაც მათი რწმენით ყველა ადამიანს აქვს დაგროვილი.[4] აიაჰუასკა არის ცნობილი ბევრი სახელით ყველგან ჩრდილოეთ სამხრეთ ამერიკაში (Northern South America) და ბრაზილიაში. აიაჰუასკა არის გაესპანირებული (hispanicized) მართლწერის სიტყვა კეჩუას ენებში ,, რომელითაც ლაპარაკობენ ეკვადორის ანდების სახელმწიფოები, ბოლივია, პერუ და კოლუმბია. კეჩუას ან აიმარას ენებზე მოლაპარაკეებმა შეიძლება არჩიონ მართლწერა აიავასკა - ayawaska. ამ სიტყვით მიმართავენ ორივეს ლიანა Banisteriopsis caapi -ს, და ნახარშსაც დამზადებულს მისგან. კეჩუას ენებზე, აია (aya) ნიშნავს ''არსი, სული'' ("spirit, soul"), ''გვამი, მკვდარი სხეული'', და ვასკა - waska ნიშნავს ''თოკი'' და ''მერქნისებრი ლერწამი'' ("woody vine"), ''ლიანა''.[12] სიტყვა აიაჰუასკა შეიძლება სხვანაირად ითარგმნოს როგორც ''სულის ლიანა'' ("liana of the soul"), ''სიკვდილის ლიანა'' ("liana of the dead"), და ''სული (არსი) ლიანა'' ("spirit liana").[13] ბრაზილიაში, ნახარშს და ლიანას არაფორმალურად ეძახიან ქააფი (caapi) ან cipó; ეს უკანასკნელი არის პორტუგალიური სიტყვა ლიანა (liana ან მერქნისებრი მცოცავი ლერწამი). ბრაზილიის União do Vegetal– ში, ორგანიზებულ სულიერ ტრადიციაში, სადაც ადამიანები სვამენ აიაჰუასკას, ნახარში მზადდება ექსკლუზიურად ბ. ქააფის (B. caapi) და პ. ვირიდის (P. viridis) -ისგან. უნიაო დო ვეგეტალის მიმდევრები ეძახიან ამ ნახარშს ჰოასკა - hoasca ან ვეგეტალ - vegetal. ტუკანოს ენებზე მას ეძახიან yagé ან yajé (ორივე მკვეთრად თქმული [ [jaˈhe]).[14] ეკვადორის და პერუს აჩუარის[15] და შუარის[16] ხალხი ეძახის მას ნატემ  - natem, მაშინ როდესაც პერუს შარანაჰუას ხალხი ეძახის მას shori.[17] ჰარმალა ალკალოიდები არიან მაო-შემაჩერებელი ბეტა კარბოლინები. სამი ყველაზე შესწავლილი ჰარმალა ალკალოიდები ბ. ქააფის ლერწამში არის harmine, harmaline და tetrahydroharmine. Harmine და harmaline არიან მონოამინ ოქსიდაზა ა - ს (MAO-A) შერჩევითი და შექცევადი ინჰიბიტორები, მაშინ როცა tetrahydroharmine არის სუსტი serotonin reuptake inhibitor (SRI) -ი.[18] ეს მაოი-ა -ს შეჩერება ნებას რთავს დმტ-ს, რომ გავრცელდეს ახლოს არამეტაბოლიზირეულ მუცლის გარსსა და პატარა ნაწლავში, და საბოლოოდ გადაკვეთოს სისხლის-ჭკუის-ბარიერი (რომელიც, თავისთავად, არ მოითხოვს მაოი-ა -ს შეჩერებას), რომ გააქტიურდეს რეცეპტორის გვერდები ტვინში. RIMAs -ს ან MAOI-A -ს MAOI -ის გარეშე, DMT იქნებოდა დაჟანგული (და ამგვარად მიგებული ბიოლოგიურად არააქტიური) მონოამინი ოქსიდაზა ენზიმების მიერ საჭმლის მომნელებელ ტრაქტში.[19] ინდივიდუალური პოლიმორფიზმები ციტოქტომა P450-2D6 ენზიმში მოქმედებს ცალკეული პირების უნარზე, რომ მეტაბოლიზირდეს harmine.[20] ზოგმა ბუნებრივმა ამტანობამ ჩვეული აიაჰუასკას მოხმარების მიმართ (კვირაში ერთხელ) შეიძლება განავითაროს სეროტოგენური სისტემის მგრძნობელობა.[18][21] ფარმაკოკინეტიკური კვლევის პირველი ფაზა აიაჰუასკაზე (როგორც Hoasca) 1993 წელს განხორციელდა, Hoasca -ს პროექტში მონაწილეობდა 15 მოხალისე.[18] Hoasca -ს პროექტის მიმოხილვა გამოქვეყნდა.[22] Banisteriopsis caapi -ს ლერწამის სეგმენტები არიან მაცერირებული და მოხარშული მარტო ან ნებისმიერი სხვა ჩამოთვლილი მცენარის ფოთლებთან ერთად, მათ შორის Psychotria viridis (chacruna) ან Diplopterys cabrerana (აგრეთვე ცნობილი როგორც chaliponga და chacropanga). საბოლოო ნახარში შეიძლება შეიცავდეს ძლიერ ფსიქოდელიურ საშუალება დმტ -ს და MAO შემაკავებელ harmala ალკალოიდებს,, რომლებიც აუცილებელი არიან, რომ DMT იყოს აქტიური შიგნით მიღებისას. ნახარშები შეიძლება აგრეთვე გაკეთდეს მცენარეებისგან, რომლებიც დმტ-ს არ შეიცავს; Psychotria viridis -ი შეიძლება ჩანაცვლდეს მცენარეებით როგორიცაა Justicia pectoralis, Brugmansia, ან საღმრთო თამბაქო - წეკო, აგრეთვე ცნობილი როგორც Mapacho (Nicotiana rustica), ან დავტოვოთ ზოგჯერ ჩაუნაცვლებლად. ამ ნახარშის ეფექტურობა შეიძლება გადავიდეს რადიკალურად ერთი ნაბიჯიდან შემდეგზე, ორივეს აქვს თავისებური ძალა და ფსიქოტროპული ეფექტი, დამყარებული უმთავრესად შამანის უნარზე ან დამამზადებელზე, ასევე ცერემონიის მიზნებიდან გამომდინარე ზოგჯერ სხვა ნარევებს ამატებენ. მცენარის ალკალოიდის შემცველობაში და მათი თავისებურობებში ბუნებრივი ვარიაციები ასევე ახდენს საბოლოო ალკალოიდების კონცენტრაციაზე გავლენას ნადუღში, და ნახარშის მომზადების ფიზიკურმა მოქმედებამ შეიძლება ასევე ხელი შეუწყოს harmala ალკალოიდების ალკალოიდის თავისებურობის გარდაქმნას.[20][23] ტრადიციული აიაჰუასკას ნახარშები არიან ხშირად გაკეთებული Banisteriopsis caapi -ისგან როგორც MAOI, თუმცა Dimethyltryptamine -ის წყაროები და სხვა ნარევები იცვლება მხარიდან მხარეში. არის რამდენიმე caapi -ს ვარიანტი, ხშირად ცნობილია როგორც განსხვავებული ''ფერებით'', ცვალებადი ეფექტებით, ძალებით, და გამოყენებით. DMT -ს მინარევები: სხვა ჩვეული მინარევი: ჩვეული მინარევები თავისი თანმხლები ცერემონიალური ღირებულებებით და სულებით: აიაჰუასკა ფართოდ გამოიყენება როგორც რელიგიური საიდუმლონი. აიაჰუასკას მომხმარებლები არატრადიციული კონტექსტებით ხშირად უტოლებენ საკუთარ თავს ფილოსოფოსებს და კოსმოლოგებს დაკავშირებულს აიაჰუასკას შამანიზმთან, ისევე როგორც თავდაპირველად მცხოვრებ ხალხებს შორის მოიხმარდნენ, urarina -ს მსგავსად, პერუს ამაზონიდან.[25] როდესაც არაადგილობრივმა მომხმარებლებმა გაიგეს აიაჰუასკას სულიერ განაცხადებზე, ნაკლებად ცნობილმა ტრადიციულმა გამოყენებამ ფოკუსირება მოახდინა აიაჰუასკას სამედიცინო თვისებებზე. როდესაც თავისი სამედიცინო მიზნებისთვის იხმარება, აიაჰუასკა მოქმედებს ადამიანის ცნობიერებაზე ექვს საათზე ნაკლები დროით, დაწყება მიღებიდან ნახევარი საათის შემდეგ, ხოლო პიკს აღწევს ორი საათის შემდეგ. აიაჰუასკას აქვს აგრეთვე გულ-სისხლძარღვთა ეფექტები, ზომიერად ზრდის ორივეს გულის რიტმს და დიასტოლიტური სისხლის წნევას. ზოგ შემთხვევაში, ცალკეული პირები განიცდიან მნიშვნელოვან ფსიქოლოგიურ სტრესს ექსპერიმენტის მსვლელობისას. ეს არის იმ მიზეზით, რომ ექსტრემალური წინდახედულება გამოიჩინონ იმათ ვინც შეიძლება გულის დაავადებების რისკის ქვეშ არიან.[26] აიაჰუასკას ფსიქოდელიური ეფექტები მოიცავს ვიზუალურ და აუდიო სტიმულაციას, სენსორული მოდალობების შერევას, და ფსიქოლოგიურ თვითანალიზს რამაც შეიძლება საშუალება მისცეს დიდ ეიფორიას, შიშს, ან ილუმინაციას. მისი გამწმენდი თვისებები არის მნიშვნელოვანი (ცნობილი როგორც la purga ან „the purge“). ინტენსიურმა ღებინებამ და შემთხვევითმა კუჭის აშლამ შეიძლება ხელი შეუწყოს სხეულის გაწმენდას ნაწლავური დაავადებებისგან და ტროპიკული პარაზიტებისგან,[27] და harmala ალკალოიდებმა თვითონ უჩვენა, რომ არის ჭიების საწინააღმდეგო.[28] ამგვარად, ეს ქმედება არის ორმაგი; პირდაპირი ქმედება პარაზიტებზე ამ harmala ალკალოიდების მიერ (კერძოდ harmine აიაჰუასკაში) მუშაობს, რომ მოკლას პარაზიტები, და პარაზიტები არიან გამოგდებული გაძლიერებული კუჭ-ნაწლავის მოძრაობს საშუალებით რაც გამოიწვეული იქნა ამ ალკალოიდების მიერ. დიეტური აკრძალვები არის ზოგჯერ ასოცირებული აიაჰუასკას მოხმარებასთან.[29] ტროპიკულ ტყეში, ეს ზრუნავს თავად პიროვნების გაწმენდაზე - თავშეკავება ცხარე სანელებლიანი და მძიმე დაძველებული საჭმლებისგან, ჭარბი ცხიმის, მარილის, კოფეინის, მჟავე საჭმლის (როგორიცაა ციტრუსი) და სექსის, ცერემონიის წინ შემდეგ ან მიმდინარეობისას. დიეტა დაბალი tyramine -ის შემცველი საჭმლით არის რეკომენდირებული, ვინაიდან tyramine -სა და MAOIs -ის სპეკულაციურიმა ურთიერთქმედებამ შეიძლება ხელი შეუწყოს მომატებულ არტერიული წნევის კრიზისს. როგორც არ უნდა იყოს, მტკიცებულება მიუთითებს, რომ harmala ალკალოიდები მოქმედებენ მხოლოდ MAOI-A -ზე, შექცევადი გზით მსგავსად როგორც moclobemade (ანტიდეპრესანტი, რომელიც არ მოითხოვს დიეტურ აკრძალვებს). დიეტური აკრძალვები არ არის გამოყენებული განსაკუთრებულად ქალაქური ბრაზილიის აიაჰუასკას ტაძარში União do Vegetal -ში,, რომ შემოგთავაზონ სარისკო რამ, არის ბევრად დაბალი ვიდრე აღიქმება, და ალბათ არარსებული.[29] გვიან მე -20 საუკუნეში, აიაჰუასკას დალევის პრაქტიკამ დაიწყო გავრცელება ევროპაში, ჩრდილოეთ ამერიკაში და სხვაგან.[30] პირველი აიაჰუასკას ტაძრები იყო ბრაზილიის სანტო დაიმეს ფილიალები და დაარსებულ იქნა ნიდერლანდებში. ლეგალური სასამართლო შემთხვევა იყო შეტანილი ამ ტაძრის ორი ლიდერის წინააღმდეგ, Hans Bogers (ერთ-ერთი პირველი Dutch Santo Daime -ს საზოგადოების დამაარსებელი) და Geraldine Fijneman -ის (ამსტერდამის სანტო დაიმეს საზოგადოების უფროსი). ბოჯერსი და ფიჯნემანი ზრუნავდნენ, რომ გაევრცელებინათ კონტროლირებადი ნივთიერება (DMT); მაინც, სასამართლო დევნამ ვერ შეძლო, რომ დაემტკიცებინა, რომ აიაჰუასკას მოხმარება სანტო დაიმეს წევრების მიერ წარმოადგენდა საკმარისი რაოდენობის საფრთხეს საზოგადოების ჯანმრთელობასა და წესრიგზე, რომ ეს იყო გამართლებული უარყოფს მათს უფლებებს რელიგიური თავისუფლების ევროპის ადამიანთა უფლების კომისიის (შემოკლებით ECHR) მე -9 მუხლის საფუძველზე. 2001 -ის ამსტერდამის რეგიონის ვერდიქტი არის მნიშვნელოვანი პრეცედენტი. მას შემდეგ ჯგუფები, რომლებიც არ შეუერთდნენ სანტო დაიმეს გამოიყენეს აიაჰუასკა, და უამრავი განსხვავებული „სტილები“ წარმოიქმნა, არა რელიგიური მიღწევების ჩათვლით. თანამედროვე ევროპაში და ჩრდილოეთ ამერიკაში, აიაჰუასკას ანალოგები არიან ხშირად მომზადებული არატრადიციული მცენარეებით, რომლებიც შეიცავენ იგივე ალკალოიდებს. მაგალითად, მცენარე syrian rue -ის თესლები შეიძლება გამოყენებულ იქნას როგორც აიაჰუასკას ლერწმის ანალოგი, და დმტთი მდიდარი mimoza hostilis არის გამოყენებული chakruna -ს მაგივრად. ავსტრალიას აქვს რამდენიმე ადგილობრივი მცენარე, რომლებიც პოპულარულია იქ თანამედროვე აიაჰუასკეროებს შორის, როგორიცაა მაგალითად სხვადასხვა DMT-თი მდიდარი აკაციის სახეობები. სახელი ‘ayahuasca’ განსაკუთრებულად ითქმის ბოტანიკური ნახარშის მიმართ, რომელიც შეიცავს banisteriopsis caapi -ს. სინთეტიკური ვერსია, ცნობილი როგორც pharmahuasca, არის მთავარი ჩვეული MAOI -სა და ტიპური DMT -ს კომბინაცია. ამ წესით, DMT ჩვეულებრივ განხილულია როგორც მთავარი ფსიქოტროპული აქტიური ინგრედიენტი, მაშინ როცა MAOI უბრალოდ ინახავს შიგნით მიღებული DMT -ს ფსიქოტროპულობას,, რომელიც წინააღმდეგ შემთხვევაში განადგურდებოდა ნაწლავში მანამდე სანამ ის შეძლებდა ორგანიზმში შეიწოვას. ამგვარად, აიაჰუასკეროები და ბევრი სხვა მუშაობენ ნახარშით, რომელიც მხარს უჭერს, რომ b. caapi -ის ლერწამი არის განმსაზღვრელი ინგრედიენტი, და ეს სასმელი არ არის აიაჰუასკა b. caapi თუ არ არის ნადუღში. ლერწამი განხილულია, რომ არის აიაჰუასკას „სული“, მეკარე და მეგზური იდუმალი სამყაროების სამეფოებში.[დამოწმება სჭირდება] აიაჰუასკას მსგავსი ნახარშები შეიძლება მომზადებულ იქნას რამდენიმე მცენარის გამოყენებით, რომლებიც არ იხმარება ტრადიციულად სამხრეთ ამერიკაში: DMT -ს ნარევები: MAOI: მე -16 საუკუნეში, ქრისტიანი მისიონერები ესპანეთიდან და პორტუგალიიდან პირველად შეეჩეხნენ ადგილობრივ სამხრეთ ამერიკელებს აიაჰუასკას გამოყენებისას; მათი თავდაპირველი ანგარიშებით აღწერილია ის როგორც ეშმაკის საქმე. მე -20 საუკუნეში, B.caapi -ის აქტიურ შემადგენელ კომპონენტს დაარქვეს telepathine, მაგრამ აღმოჩნდა, რომ იგი უკვე იდენტური იყო perganium harmala -დან გამოყოფილი ქიმიკატის და მიეცა სახელი harmaline. სპეციალიზებულმა მწერალმა William Burroughs -მა წაიკითხა Richard Evans Schultes  -ის ქაღალდი თემაში და სამხრეთ ამერიკაში მოგზაურობისას ადრეულ 1950 იან წლებში მოძებნა yagé  იმ იმედებით, რომ მას შეეძლო შეემსუბუქებინა ან განეკურნა ოპიატზე დამოკიდებულება (ნახე The Yage Letters). აიაჰუასკა გახდა უფრო ფართოდ ცნობილი როდესაც ძმებმა McKenna -ებმა გამოაქვეყნეს მათი გამოცდილება ამაზონში ნამდვილ ჰალუცინაციებში. Dennis McKenna -მა შემდეგ შეისწავლა აიაჰუასკას ფარმაკოლოგია, ბოტანიკა, და ქიმია და oo-koo-he, რაც გახდა მისი ხელოვნების დისერტაციის შინაარსი. ბრაზილიაში გამოჩნდა რაღაც რაოდენობა თანამედროვე რელიგიური მოძრაობები, დამყარებული აიაჰუასკას მოხმარებაზე, ყველაზე ცნობილი მათ შორის Santo Daime და União do Vegetal (ან UDV), ჩვეულებრივ ანიმისტურ კონტექსტში ის შეიძლება იყოს შამანური ან, უფრო ხშირად (როგორც Santo Daime-სა და UDV სთან), ინტეგრირებული ქრისტიანობასთან. ორივე Santo Daime და União do Vegetal -ს ახლა ჰყავს წევრები და ეკლესიები ყველგან მსოფლიოში. აგრეთვე, შეერთებულმა შტატებმა და ევროპამ  დაინახეს ახლად აღმოცენებული რელიგიური დაჯგუფებები აიაჰუასკას მოხმარებასთან კავშირში. ზოგი დასავლელი გაერთიანდა შამანებთან ამოზინის ჯუნგლების რეგიონებში, აყალიბებენ  აიაჰუასკას სამკურნალო შეკრებებს რაც მოწოდებული იყო, რომ განეკურნა მენტალური და ფსიქიკური დაავადებები და დაემყარებინა სულიერ სამყაროსთან კავშირი. გასულ წლებში, სამკურნალო მცენარეების ნახარში პოპულარიზებული გახდა Wade Davis -ის მიერ (The Serpent and The Rainbow  - გველი და ცისარტყელა), ინგლისური ნოველისტი Martin goodman -ი I was carlos Castaneda -ში, ჩილელი ნოველისტი Isabel Allende, მწერალი Kira Salak, ავტორი Jeremy Narby (The Cosmic Serpent - კოსმოსული გველი), ავტორი Jay Griffiths ("Wild: An Elemental Journey"), და რადიო პიროვნება Robin Quives. 2008 ში, ფსიქოლოგიის პროფესორმა Bebby Shanon -მა გამოაქვეყნა საკამათო ჰიპოთეზა, რომ აიაჰუასკას ნახარშის ანალოგები დიდად იყო დაკავშირებული ადრეულ იუდაიზმთან, და ის ნადუღის ეფექტები იყვნენ პასუხისმგებელი ზოგიერთ ყველაზე მნიშვნელოვან მოვლენაში მოსეს ცხოვრებაში, ცეცხლწაკიდებული ბუჩქის ხედვის ჩათვლით. 2013 ში მწერალმა გრემ ჰენკოკმა ჩაატარა TEDx ლექცია სახელწოდებით “The War on Consciousness”, რომელშიც შეეცადა, რომ გამოეკვეთა ჰალუცინოგენური ნარკოტიკების მოხმარების შემთხვევა, კერძოდ აიაჰუასკაში ნაპოვნი DMT. მაშინ როცა ცხადი გახდა, რომ მათი ტოქსიკურობა ხშირად იწვევდა ფიზიკურ გასაჭირს მან არ გაამართლა მათი გამოყენება შემთხვევითი გართობისთვის, მან თქვა, რომ ისინი შეიძლება იყოს არსებითი თვით გაუმჯობესების, სულიერი ზრდისა და სოციალური პროგრესისთვის, ასევე უფრო საზიანო ნარკოტიკებზე დამოკიდებულებების სამკურნალოდ. ის გამოტყდა, რომ წარსულში იგი ეწეოდა ყოველდღიურად მარიხუანას 24 წლის განმავლობაში, ამ ნარკოტიკებიზე „იჯდა 16 საათი დღეში“, და ამის შედეგად იტანჯებოდა მძვინვარებებისა და პარანოიისგან. ჰანკოკმა თქვა, რომ იგი სრულიად განიკურნა აიაჰუასკას მოგზაურობის საშუალებით სამხრეთ ამერიკაში, რა დროსაც მან ინდიელების სულის, „დედა აუაჰუასკას“ მეშვეობით გაიარა ძნელი ცხოვრების მიმოხილვა. ლექცია წაშალეს TED -ის ორგანიზატორებმა, ამ გადაწყვეტილებამ გამოიწვია კრიტიკა. ჩარლზ გრობმა 1993 წელს hoaskas პროექტის ფარგლებში ჩაატარა პირველი ძირეული გამოკვლევა - აიაჰუასკას მოქმედება ადამიანზე. პროექტი გამოიკვლიეს ბრაზილიის ეკლესიის União do Vegetal (UDV) -ის წევრებმა,, რომლებმაც გამოიყენეს hoasca როგორც საიდუმლონი.[31] როგორც ჰოასკას პროექტის ნაწილი, Da Silviera -მა და სხვებმა (2005) შემოიტანეს ახალგაზრდების შედარებითი სწავლების სისტემა, რომელიც იზიარებს აიაჰუასკას საიდუმლონის ადგილობრივი ამაზონელების და ბრაზილიაში მდებარე ფილიალების რწმენას. Da Silvera -მ დასხვებმა აღრიცხეს მრავალი ფსიქიატრიული დიაგნოზი, რომ აერჩიათ მონაწილეები ვინც იყენებდა აიაჰუასკას კულტურულად კონკრეტული წესით თვეში ორჯერ და დაიწყეს ასე მხოლოდ ახალგაზრდებზე. შემდეგ, ყველა მონაწილე აღრიცხეს სუბსტანციის ბოროტად გამოყენების არეულობებზე, მღელვარება და დეპრესია, სხეულის სურათის არეულობა, და ყურადღების ნაკლებობის ჰიპერაქტიურობის მოშლილობაზე მანამდე დაწესებული კითხვებით და DSM-IV -ით. ამდენად საკონტროლო ჯგუფისგან შედარებით, აიაჰუასკას მომხმხმარებელი ახალგაზრდები შეაფასეს შვიდჯერ ნაკლები ქულით იმ კრიტერიუმში სადაც განსხვავებები იყო სტატისტიკურად მნიშვნელოვანი. ეს კრიტერიუმები იყო სხეულის სურათის შეცნობა, შიში, და ყურადღების არეულობა, რაც ხშირად აწუხებს დასავლელ ახალგაზრდობას. ეს მონაცემები გვთავაზობს, რომ აიაჰუასკას კულტურულად სპეციფიურმა გამოყენებამ შეიძლება ჭკუაში აჯობოს ზოგიერთ ფსიქოლოგიურ და შემეცნებით საკითხებს, რომლებიც ემართებათ ახალგაზრდებს და გაზარდოს მათი შესაძლებლობა, რომ მოქმედებაში მოიყვანონ თავიანთი სრული პოტენციალი. მაინც, როგორც ენთეოგენებსა ან ფსიქოდელიურებზე გამოკვლევამ, აიაჰუასკაზე სამეცნიერო კვლევებმა წარადგინა ზოგიერთი მნიშვნელოვანი გამოწვევები მკვლევარებთან, ფილოსოფიურ შეკითხვების ჩათვლით, რომელიც ეხება ონტოლოგიას, ეპისტემოლოგიას და ობიექტურობას.[32] საერთაშორისო მასშტაბით, DMT არის შეტანილი ნარკოტიკი ფსიქოტროპული ნივთიერებების სიაში. კომენტარები ფსიქოტროპული ნივთიერებების კონვენციის სიაში ჩანიშვნებზე, როგორც არ უნდა იყოს,, რომელი მცენარეებიც შეიცავენ ისინი არ არიან საერთაშორისო კონტროლის ობიექტი:[33] მცენარეების გამოყენება, რომლებისგანაც მიიღება ფსიქოტროპული ნივთიერებები არ კონტროლდება ვენის კონვენციის მიერ. . . . პეიოტის კაკტუსის გვირგვინი (ნაყოფი, mescal კოკორი), Mimosa hostilis -ის ფესვები და Psilocybe სოკოები არიან ჩართული ნუსხა 1 -ში, მაგრამ მხოლოდ მათი მთავარი შესატყვისებით, მესკალინი, დმტ, და პსილოცინი. საერთაშორისო ნარკოტიკების კონტროლის საბჭოს (INCB) მდივნის ფაქსი ნიდერლანდების საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის მინისტრთან, გაგზავნილი 2001 -ში მიდის იმ სტატუსამდე, რომ “შესაბამისად, მომზადებები (მაგ. ნახარშები) დამზადებული ამ მცენარეებისგან, აიაჰუასკას ჩათვლით, არ არიან საერთაშორისო კონტროლის ქვეშ და, ამიტომ, არ არის არც ერთი 1971 -ის კონვენციის სტატიის თემა."[34] მიუხედავად INCB –ის 2001 წლის მტკიცებით, რომ აიაჰუასკა არ არის საერთაშორისო კონვენციის ნარკოტიკების კონტროლის ობიექტი, მის 2010 წლის ყოველწლიურ ჩვენებაში საბჭომ რეკომენდაცია გაუწია, რომ მთავრობებმს მხედველობაში მიეღოთ აიაჰუასკას კონტროლი (სხვა სიტყვებით გაეკრიმინალურებინათ) სახელმწიფო დონეზე. ეს INCB -ის რეკომენდაციები გააკრიტიკეს როგორც საბჭოს კანონიერი მანდატის განსჯაზე გადაბიჯება და როგორც შემქმნელი მიზეზი მთავრობისთვის, რომ დაარღვიოს ცერემონიულად აიაჰუასკას მსმელების ადამიანის უფლებები (სხვანაირად, რომ ვთქვათ რელიგიური თავისუფლება).[35] შეერთებულ შტატებში დმტს შემცველი მცენარეების ლეგალური სტატუსი არის ნაწილობრივ კითხვის ნიშნის ქვეშ. აიაჰუასკას მცენარეები და მომზადებები არის ლეგალური, რადგან ისინი არ შეიცავენ სიაში შეტანილ ქიმიკატებს. როგორც არ უნდა იყოს, ნახარშები[36] რომლებიც გაკეთდა დმტს შემცველი მცენარეებისგან არის არალეგალური რადგანაც DMT არის სიაში შეტანილი ნარკოტიკი. ნათქვამია, რომ , ზოგიერთ ადამიანს ეჭვი შეაქვს ამაში, იყენებს იგივე არგუმენტს რასაც პეიოტისტების რელიგიური სექტები, როგორიცაა მკვიდრი ამერიკელების ეკლესია. სასამართლო შემთხვევა, რომ ნებას რთავს União do Vegetal –ს, რომ შემოიტანოს და გამოიყენოს ნაყენი რელიგიური მიზნებისთვის შეერთებულ შტატებში, Gonzales v. O Centro Espirita Beneficente Uniao do Vegetal, იყო შეერთებული შტატების უზენაესი სასამართლოს მთავარი პირი 2005 წლის 1 ნოემბერში; გადაწყვეტილება გამოიტანეს 2006 წლის 21 თებერვალს, ნებას რთავს UDV ს, რომ გამოიყენოს ნახარში მის ცერემონიებში რელიგიური თავისუფლების აღდგენის აქტის თანახმად. იგივე შემთხვევაში აშლანდის, ორეგონის ბაზის Santo Daime - ს ეკლესიამ გამოიყენა თავისი უფლებები, რომ შემოეტანა და მოეხმარა აიაჰუასკას ნახარში. 2009 წლის მარტში, შეერთებული შტატების რაიონული სასამართლოს მოსამართლემ განაჩენი გამოიტანა სანტო დაიმეს სასარგებლოდ, აღიარა რა მისი დაცვა ბრალდებისგან რელიგიური თავისუფლების აქტის საფუძველზე..[37] რელიგიური გამოყენება ბრაზილიაში ლეგალიზებულ იქნა ორი ოფიციალური გამოკითხვით ნახარშზე 1980 იან წლებში, რაზეც დაასკვნა გაკეთდა, რომ აიაჰუასკა არ არის გასართობი ნარკოტიკი და აქვს სწორი სულიერი გამოყენება.[38] საფრანგეთში, Santo Daime –მ მოიგო სასამართლო შემთხვევა რაც ნებას აძლევდა მათ გამოეყენებინათ ნახარში ადრეულ 2005 –ში; მაგრამ, მათ ნება არ დართეს გამონაკლისი გაეკეთებინათ რელიგიური მიზნებისთვის გამოყენებაზე, მაგრამ უფრო იმ მარტივი მიზეზით, რომ მათ არ ჩაედინათ ქიმიური მოპოვება, რომ გამოეყოთ სუფთა DMT და harmala და მცენარეები გამოეყენებინათ დაგეგმვის გარეშე.[39] სასამართლო მოგების ოთხი თვის შემდეგ, მთავარი აიაჰუასკას ინგრედიენტები როგორიცაა harmala იქნა გამოცხადებული stupéfiant – ებად, ან ნარკოტიკული სიის I ნივთიერებებად, რაც ხდიდა ნახარშს და მათ ინგრედიენტებს გამოყენებისთვის ან ქონისთვის არალეგალურს.[40] აიაჰუასკას აქვს აგრეთვე წამოწყებული დებატები ტრადიციული ცოდნის ინტელექტუალური საკუთრების დაცვის თაობაზე.[41] 1986 წელს შეერთებული შტატების პატენტისა და საფირმო ნიშნების ოფისმა დაუშვა პატენტის ჩუქება აიაჰუასკას ლერწამსა და B. Caapi –ზე. ის უშვებდა ამ პატენტს იმ ვარაუდის საფუძველზე, რომ აიაჰუასკას მონაცემები არ იყო მანამდე აღწერილი ჩანაწერებში. განხილული იყო რამდენიმე საზოგადოების ინტერესის ჯგუფი, მათ შორის მკვიდრი ამაზონის ჯუნგლების ორგანიზაციების საკოორდინაციო ჯგუფი(COICA) და ამაზონელი ხალხების კოალიცია, ასევე მათი გარემო (ამაზონის კოალიცია). 1991 წელს მათ მოიტანეს ლეგალური გამოწვევა ამ პატენტზე, რომელიც იქნა ნაბოძები როგორც შეერთებული შტატების მოსახლეობის პირადი “საკუთრება” მცენარის ცოდნაზე, რომელიც არის კარგად ცნობილი და წმინდა ბევრი ამაზონელი ადგილობრივი ადამიანისთვის, და გამოყენებული მათ მიერ რელიგიურ და სამკურნალო ცერემონიებში.[42] მოგვიანებით ამ წელს PTP- მ გამოსცა გადაწყვეტილება უარეყოთ პატენტი, იმის საფუძველზე რომ მოსარჩლეების არგუმენტები რომ მცენარე არ იყო “განსაკუთრებული ან უჩვეულო” იქნა დასაბუთებული. და მაინც, გადაწყვეტილება არ ადასტურებდა არგუმენტს რომ მცენარეების რელიგიური  ან კულტურული ფასეულობებმა აკრძალა პატენტი. 2001 წელს, პატენტის მფლობელის თხოვნით, შეერთებული შტატების პატენტის ოფისში იქნა აღდგენილი პატენტი. კანონმა იმ დროს არ დაუშვა მესამე მხარე როგორიცაა COICA რომ მონაწილეობა მიეღოთ საქმის მეორედ გადახედვის პროცესში. პატენტი, აღებულ იქნა შეერთებული შტატების მეწარმის Loren Miller - მიერ, მას ვადა გაუვიდა 2003 წელს.[43]

ძოწეული წყალმცენარეები

ძოწეული წყალმცენარეები, წითელი წყალმცენარეები (ლათ. Rhodophyta) — ძაფისებრი ან უფრო რთული აგებულების წყალმცენარეები, რომლებიც მოკლებულნი არიან მოძრავ სტადიებს. ფერი აქვთ წითელი სხვადასხვა ელფერით, ზოგს მომწვანო ზეთისხილისებრი, მოყვითალო ან იისებრი. ტიპური სახამებელი არ გააჩნიათ. სქესობრივი პროცესი აქვთ. მათი უმრავლესობა ცხოვრობს ზღვებში.

წითელი წყალმცენარეები (Rhodophyta) • გლაუკოფიტები (Glaucophyta) მწვანე წყალმცენარეები (Chlorophyta) • ქაროფიტები (Charophyta) ღვიძლის ხავსები (Marchantiophyta) • ანთოცეროსისნაირნი (Anthocerotophyta) • ხავსები (Musci) ლიკოპოდიუმები (Lycopodiophyta) • გვიმრანაირნი (Moniliformopses) წიწვოვნები (Pinophyta) • საგოსნაირნი (Cycadophyta) • გინგკოსნაირნი (Ginkgophyta) • საფართესლოვანები (Gnetophyta) ყვავილოვნები (Magnyophyta)

გომანიხა

გომანიხა (რუს. Гоманиха) — სოფელი რუსეთში, ვოლოგდის ოლქში, უსტ-კუბინსკის რაიონში. სოფელი შედის უსტიანსკოეს სასოფლო დასახლების შემადგენლობაში შემადგენლობაში, მოსახლეობა 2002 წლის მონაცემებით 9 ადამიანს შეადგენდა.

ოქროს ბურთი 1959

ოქროს ბურთი 1959 — ოქროს ბურთის გათამაშება. ჯილდო გადაეცა ევროპის წლის საუკეთესო ფეხბურთელს, რომელიც გამოავლინა უეფას წევრი ქვეყნების სპორტული ჟურნალისტების ჯგუფმა. ალდრედო დი სტეფანომ ჯილდო 1959 წლის 15 დეკემბერს მიიღო.[1]

ეპისტოლური ლიტერატურა

ეპისტოლური ლიტერატურა (ბერძნ. epistole - მიმართვა) იხმარება სამი მნიშვნელობით:

1. სხვადასხვა გვარისა და ჟანრის ნაწარმოები, რომლებიც შედგება წერილებისაგან (ეპისტოლეებისაგან). ეპისტოლური ლიტერატურის მხატვრული ნაწარმოების ავტორი კორესპონდენტთა მიწერ-მოწერაში არ ჩანს, რაც უშუალობის, დოკუმენტურობის ეფექტს ქმნის და ტექსტს დამაჯერებლობას მატებს. ეპისტოლური ლიტერატურა, როგორც მხატვრული ლიტერატურის ჟანრი, წარმოიქმნა და გავრცელდა ძველ ბერძნულ და განსაკუთრებით რომაულ, იქიდან კი ევროპულ ლიტერატურაში. ცნობილია ციცერონის, ჰორაციუსის, სენეკას, ერაზმ როტერდამელის, მეფე ივანე მრისხანეს, მონტესკიეს, კარამზინის ეპისტოლური ნაწარმოებები. წერილებისგან შემდგარი რომანები: გოეთეს ახალგაზრდა ვერთერის ვნებანი, პუშკინის რომანი წერილებში, დოსტოევსკის საბრალო ადამიანები, ლაკლოს სახიფათო კავშირები და ა.შ. 2. მწერლების მეცნიერებისა და ცნობილ საზოგადო მოღვაწეების წერილები. ცნობილია მარქსის, ენგელსის, ნიკოლოზ ბარათაშვილის, ილია ჭავჭავაძის, აკაკი წერეთლის წერილები. 3. ჟურნალისტური ლიტერატურული ნაწარმოების ფორმა. ხშირია დიდი მწერლის ან მეცნიერის ე.წ. ღია წერილები.

პლანალტუ-ალეგრი

პლანალტუ-ალეგრი (პორტ. Planalto Alegre) — მუნიციპალიტეტი ბრაზილიაში, სანტა-კატარინას შტატში; მდებარეობს ზღვის დონიდან 495 მეტრზე. მიეკუთვნება სანტა-კატარინას შტატის დასავლეთ მეზორეგიონს. შედის ეკონომიკურ-სტატისტიკურ მიკრორეგიონ შაპეკოს შემადგენლობაში.

2010 წლის მონაცემებით, მოსახლეობა 2 654 ადამიანს შეადგენდა, მოსახლეობის სიმჭიდროვე 42.49 კმ²-ზე. ფართობი 62 461 კმ²-ია.

თოვლი (გალაკტიონ ტაბიძე)

„თოვლი“ — გალაკტიონ ტაბიძის პოეზიაში სიმბოლისტური ლიტერატურული პრინციპების გავლენით შექმნილი ერთ-ერთი ლექსი, რომელიც დათარიღებულია 1916 წლით. იგი რომანტიკული სიყვარულით შთაგონებული პოეტური ნაშრომია. ესაა სიყვარულის ძლიერი გრძნობით განათებული ლირიკული გმირის აღსარება სატრფოს წარმოსახვითი აჩრდილის წინაშე, დიდი სიტყვიერი ხელოვნებითა და ღრმა ფსიქოლოგიზმით წარმოჩენა იმ წმინდა გრძნობისა, რომელიც ლირიკული გმირისთვის ცხოვრების საზრისად და ამქვეყნიური არსებობის ყველაზე დიდ მიზანსწრაფად ქცეულა.

გალაკტიონს ხშირად საყვედურობდნენ, რომ ბიძგს ლექსისთვის წიგნებიდანაც იღებდა. არც უამისობა იქნებოდა, რადგან ცხოვრება მას ახალ-ახალი უხვი შთაბეჭდილებებით არ ანებივრებდა. არსებობს ათიან წლების დასაწყისში გამოცემული ერთი რუსული პოეტური ანთოლოგია, „ჩტეც-დეკლამატორი“, რომელშიც იმ დროისთვის გამორჩეულად მიჩნეული ბევრი რუსი და დასავლელი პოეტის ნაშრომია შეტანილი. თვალის ერთი გადავლებაც საკმარისია იმის მისახვედრად, რომ ახალგაზრდა გალაკტიონმა ბევრი რამ ისწავლა ამ წიგნიდან. იქ არის ერთი ბელგიელი ჟორჟ როდენბახის ლექსი, რომელიც ასე მთავრდება: „თოვლის ფიფქებით, როგორც ვარსკვლავებით, სავსეა სული ჩემი.“ ჩვეულებრივი პოეტიზირებული სტრიქონია, მაგრამ გამორიცხულიც არ ჩანს, რომ გალაკტიონის სულ სხვა პოეტური ღირებულებებისა და სულ სხვა სახის შეგრძნებები სწორედ ამ სტრიქონს გამოეღვიძებინოს: ძვირფასო! სული მევსება თოვლით:დღეები რბიან და მე ვბერდები! სავსებით არაა გამორიცხული, ბიძგი სწორედ როდენბახის სტრიქონს გაეჩინა. თუმცა, შეიძლებოდა, ამგვარი ბიძგი გალაკტიონს ქუჩაში ყურმოკრული სიტყვისგანაც მიეღო. ალბათ, სიტყვებიც ისეთივე ტანჯვით იბადებოდნენ, რა ტანჯვაც ახლავს შობის პროცესს. ადამიანი რაღაც უცხო, ჯერაც არგანცდილი გრძნობითაა შეპყრობილი. ამ გრძნობის გარეთ გამოტანასა და გასაგნებას იგი მისთვის სახელის დარქმევით ცდილობს. მაგალითისთვის გამოდგება მწირის ტანჟვა ილიას „განდეგილიდან“: „ან რა უწოდოს, ან რა დაარქვას, ამ ჯერ არცნობილ ნეტარებასა“. დიდი ვნება იმ მაგიური ძალით, იმ პირველქმნილი მადლით ბადებს უკვე ნაცნობ სიტყვას, რა მადლითა და ტკივილითაც იგი პირველად წასცდა კაცთაგანს. ტანჯვით შობის მიუხედავად, თვით სიტყვა სრული ადეკვატურობით მაინც ვერასოდეს გადმოსცემს იმ გრძნობის, იმ მოვლენის, იმ საგნის არსს, რის სამოსელადაცაა განსაზღვრული. ამიტომ შემთხვევით არ წამოსცდება პოეტს: სხვას გათქმევინებს წყეული რითმაო. აქ „რითმას“ წარმატებით შეიძლება ჩავუნაცვლოთ „სიტყვა“, ვინაიდან სწორედ სიტყვამ ვერ შეძლო ვნების სრულად გამოხატვა, რასაც ბარათაშვილი სენტენციის სახეს აძლევს: „მოკვდავთა ენას არ ძალუძს უკვდავთა გრძნობათ გამოთქმა“. გამომდინარე ზემოთქულიდან, სიტყვის სემანტიკურ ფუნქციაზე მეტად პოეტები მის ასოციაციურ შესაძლებლობებს ენდობიან... აბა ვის უნახავს „იისფერი თოვლი“ ან „უდაბნო ლურჯად ნახავერდები“, მაგრამ ამ უცნაური სინტაგმებით პოეტი სწორედაც საგნობრივ ასოციაციებს აღძრავს საერთო კონტექსტში: მე ძლიერ მიყვარს იისფერ თოვლისქალწულებივით ხიდიდან ფენა,მწუხარე გრძნობა ცივი სისოვლისდა სიყვარულის ასე მოთმენა. ასე ერთბაშად და მოულოდნელად აღმოჩნდება მკითხველი უცნაური პოეტური წარმოსახვებისა და ხილვების აზრობრივად რთულ, მაგრამ მომხიბვლელ ასოციაციებში გახვეული ლექსის პირველივე სტროფით. რამდენ ასოციაციას აღძრავს თუნდაც მხოლოდ ეს სტრიქონი — „ქალწულებივით ხიდიდან ფენა“: ოჰ, ასეთია ჩემი ცხოვრება,იანვარს მოძმედ არ ვეძნელები. რა არის იანვარი? — სიცივე, ყინვა, გაუსაძლისობა, რომელიც პოეტის სულში ჩაბუდებულა და რომელსაც მოძმედ არ ეძნელება. მიუხედავად ყველაფრისა, ამ ლიტერატურული გრძნეულების მადლს ალბათ ყოველი ჭეშმარიტი მკითხველი მისებურად, სუბიექტურად გაიგებს, გაიაზრებს და აღიქვამს. ასე რომ ზუსტი პასუხი იმაზე, თუ რას უნდა ნიშნავდეს თუნდაც „ქალწულებივით ხიდიდან ფენა“, ყოვლად შეუძლებელია არსებობდეს. მთლიანი ლექსის ვიზუალური სურათიც ასოციაციური შეპირისპირების ხერხით გამოკვეთს სათქმელს. „ძვირფასო, სული მევსება თოვლით“, „მწუხარე გრძნობა ცივი სისოვლის“ — სიმბოლურად ნაჩვენები სურათია ეულად შთენილი სულისა, რომელსაც ახსენდება სულის გაზაფხული — სიყვარული. ეს ყოფილი ბედნიერება სულისა, ეს მონატრება, ხაზგასმულია თოვლის ფონზე მინდვრის ფოთლების მოულოდნელი აელვარებით: მიყვარდა მაშინ, მათრობდა მაშინმშვიდი დღეების თეთრი ბროლება,მინდვრის ფოთლები შენს დაშლილ თმაშიდა თმების ქარით გამოქროლება. „თოვლი“ არ არის გამარჯვებული სიყვარულის აპოლოგია. იგი, უპირველეს ყოვლისა, ამ გრძნობის ტრაგიკული თვითგანცდის ნაყოფია, მარტოსულად დარჩენილი პოეტის ცრემლიანი აღსარებაა საყვარელი არსების წარმოსახვითი აჩრდილის წინაშე. პოეტი ტრაგიკული სიმძაფრით ხატავს „მწუხარე გრძნობით“ დამძიმებულ მის სულიერ განწყობილებას. იისფერი თოვლი და ზამთრის სიცივე სიმბოლურ-ალეგორიულად ასოცირდება იმ სევდა-ნაღველთან, რომელიც სატრფოსთან განშორების შედეგია. ზამთრის „ლურჯად ნახავერდებ უდაბნოში“, „მწუხარე გრძნობის“ პირისპირ „მარტო, სულ მარტო“ შთენილი პოეტი იმ დღეზე ოცნებობს, როდესაც ზამთრის სიცივეს გადაურჩება და ყოველივე ამას თავს დააღწევს: თოვს! ამნაირ დღის ხარებამ ლურჯიდა დაღალული სიზმრით დამთოვა,როგორმე ზამთარს თუ გადავურჩი!როგორმე ქარმა თუ მიმატოვა! ასეთი სტრიქონები, როგორც წესი, ძალდაუტანებლად იკავებენ ადგილს მკითხველის მეხსიერებაში. მიუხედავად იმისა, რომ ლექსის საერთო მიზანსწრაფვა და სულისკვეთება მკითხველისთვის არც თუ ისე ძნელი შესაცნობია, მასში ნათელი ბუნდოვანებით მოცული ბევრი ისეთი პოეტური სახეც გვხვდება, რომელთა ბოლომდე შეცნობა და სწორხაზოვნად გააზრება მეტად ძნელია და ბევრ პირობითობასთან დაკავშირებული. პირველ ყოვლისა, სწორედ ამ ასოციაციურ უცნაურობებში და პოეტურ სახეთა აღქმით-წარმოსახვით თავისებურებებში უნდა დავინახოთ სიმბოლისტური ესთეტიკის გამოვლინებანი გალაკტიონის ამ ლექსში და მსგავსი ხასიათის სხვა ნაწარმოებებში. „აზრობრივი ბუნდოვანების“ მიუხედავად, დიდ პოეზიას ოდნავ მაინც ნაზიარები ყოველი მკითხველი ქვეცნობიერი გუმანით დაუეჭვებლად წვდება იმ გრძნეულების ხიბლს, რომელიც ამგვარ პოეტურ სახეებს ახლავს ხოლმე თან. ეს სახეები ზოგიერთმა შესაძლოა მხოლოდღა უაზრო რებუსებად ან სიტყვიერ აბდაუბდათაც კი მიიჩნიოს. მაგრამ მათი უმთავრესი ლიტერატურული ღირებულება პირველ ყოვლისა, ალბათ, სწორედ ასეთ „აზრობრივ აბსურდულობაში“ ვლინდება, იმ პარადოქსულ ასოციაციურ ხილვებსა და აღქმით-წარმოსახვით უცნაურობებში, რომელთა საფუძველზე ისინი არიან შექმნილნი. გალაკტიონის ამ ლექსში თანაბრად ძლიერია პოეზია, მუსიკა და მხატვრობა, რაც კიდევ უფრო მეტ ხიბლს სძენს ლექსს. „იისფერ თოვლის ქალწულებივით ხიდიდან ფენა“, „უდაბნო ლურჯად ნახავერდები“, „თოვლთა დაფნა“ და კიდევ სხვები ისეთ ცოცხალ სურათს ქმნის, თითქოს დიდი მხატვრის ნამუშევარი გაცოცხლებულიყოს. პოეზიაზე რომ აღარაფერი ვთქვათ, მუსიკა ამ ლექსში დომინანტობს კიდეც: ძვირფასო! სული მევსება თოვლით:დღეები რბიან და მე ვბერდები! ამ სტრიქონების მუსიკის აღქმას დიდი დაკვირვება არ სჭირდება. არათუ თანხმოვნები, ხმოვნებიც ისეა გადანაწილებული, რომ მათი მუსიკალობის ჩვენებისას მხოლოდ ალიტერაციულობაზე ხაზგასმა არაფერს მოგვცემს. აქ მუსიკას აჩენს არა მხოლოდ ალიტერაცია, არამედ შეგრძნებათა გადმოცემის ემოციური სიზუსტეც. თოვლით სულის ავსება დროშია განფენილი, გახანგრძლივებულია, სიტყვა „ძვირფასო“ ინტიმურ ელფერს აძლევს ფრაზას, თითქმის ჩურჩულამდე დაჰყავს და ამ კონტექსტში „სიბერის“ შემოტანა მოულოდნელად იდუმალ მუსიკალურ აკორდად კრავს მკითხველის შეგრძნებას. გალაკტიონი ერთგან ამბობს: მუსიკა აკეთილშობილებს ადამიანებსო. ფაქტია, რომ იგი დიდ ყურადღებას უთმობდა ლექსის მუსიკალურ მხარეს, მის „მუსიკალობას“. ეს დასტურდება როგორც მისი ამ და სხვა მრავალი ლექსით, ასევე მისი წერილით, რომელიც ქართულ ლექსს ეხება. გალაკტიონის აზრით, რომ თუ ლექსმა მუსიკალობა დაკარგა, საჭიროა დადგინდეს ამის გამომწვევი მიზეზები. ხსნის გზას კი იგი ხალხურ პოეზიაში ხედავს, რომელიც, მისივე სიტყვებით რომ ვთქვათ, „განირჩევა სიმსუბუქით, უბრალოებით, მუსიკალურობით. ხალხური პოეზია შეგნებულად გაურბის ყოველგვარ მძიმე გამოთქმებს, იგი ბუნებრივი, იგი კრისტალურად წმინდაა.“ ია ეკალაძე ერთგან წერს: „გალაკტიონის პოეზია ტკბილია, ვით რძე დედისა“. სწორედ ეს მუსიკალობა ანიჭებს მას ამ სიტკბოს. სწორედ ამის გამოა, რომ გალაკტიონის ლექსები ხშირად იქცევიან ხოლმე სიმღერის ტექსტებად. ბოლომდე გამოურკვეველი კანონზომიერებით იქმნება მუსიკა, რომელიც თანამდევია არა მხოლოდ ამ ლექსისთვის, არამედ საერთოდ გალაკტიონის პოეზიისთვის.

ქოლგათი

ქოლგათი (აზერ. Qolqəti) — სოფელი აზერბაიჯანში, აღდაშის რაიონში. მოსახლეობის რაოდენობა — 1 329 კაცი.

აღდაში

ვეძათხევის ნასოფლარი

ვეძათხევის ნასოფლარი — არქეოლოგიური ძეგლი მდებარეობს თიანეთის მუნიციპალიტეტის სოფელ ვეძათხევის ჩრდილოეთით. განეკუთვნება შუა საუკუნეებს. დადასტურებულია ტერასულად განლაგებული ნასახლარი ბუდეები. შენობები ნაგები ყოფილა ნატეხი ქვით.

ძორაგიუღი (არაგაწოტნი)

ძორაგიუღი (სომხ. Ձորագյուղ) — სოფელი სომხეთში, არაგაწოტნის პროვინციაში. მდებარეობს ზღვის დონიდან 1 900 მეტრზე. 2008 წლის მონაცემებით, მოსახლეობა 10 ადამიანს შეადგენდა.

მიშელ ფუკო

მიშელ ფუკო (ფრანგ. Michel Foucault; [miˈʃɛl fuˈko]; დ. 15 ოქტომბერი, 1926, პუატიე — გ. 25 ივნისი 1984, პარიზი) — ფრანგი ფილოსოფოსი, კოლეჟ დე ფრანსის შემეცნებათა სისტემების ისტორიის კათედრის გამგე. ფუკოს ნამუშევრებმა მნიშვნელოვანი ბიძგი მისცა მეცნიერების განვითარებას: მისი გავლენა შეეხო ჰუმანიტარულ და საზოგადოებრივ მეცნიერებებს, ასევე მთელ რიგ გამოყენებითი და პროფესიული ცოდნის სფეროებს.

მიშელ ფუკო ყველაზე უკეთ ცნობილია სხვადასხვა სოციალური ინსტიტუტების/დაწესებულებების კრიტიკული ანალიზისთვის (მათ შორის ფსიქიატრიის, მედიცინისა და ციხეების სისტემის) და მისი შრომისთვის სექსუალობის ისტორიაში. ფუკოს ნაშრომი ძალაუფლებაზე და ურთიერთობაზე ძალაუფლებას, ცოდნასა და „დისკურსს“ შორის ფართო დისკუსიისა და გამოყენების საგანი გახდა. ხშირად მოიხსენიებენ როგორც პოსტმოდერნისტს ან პოსტსტრუქტურალისტს, თუმცა 1960-იან წლებში ის უფრო ხშირად სტრუქტურალისტურ მოძრაობასთან ასოცირდებოდა. ფუკო მოგვიანებით განუდგა სტრუქტურალიზმს, ამ უკანასკნელთა მიერ ფორმალიზმისკენ გადახრის გამო, და ყოველთვის უარყოფდა პოსტსტრუქტურალისტურ და პოსტმოდერნისტულ იარლიყს.

ორაგვე

ორაგვე — სოფელი გურიის მხარის ლანჩხუთის მუნიციპალიტეტში, მაჩხვარეთის თემში (სოფლები: მაჩხვარეთი, ორაგვე, ჯუნმერე).

ორაგვე ლაზური წარმოშობის ტოპონიმია და „სარაგვეს“, „რაგვით“ ანუ მცირე მახეებით გარეულ ფრინველზე სანადირო ადგილებს ნიშნავს. მდებარეობს მდინარე ორაგვისღელის (ფიჩორის აუზი) ხეობაში, ზღვის დონიდან 200 მ., ლანჩხუთიდან 6 კმ. სოფელში არის გურიელის, თავისუფლებისა და მშვიდობის ქუჩები.[2] სოფელში მოდის ჩაი, ციტრუსი, ტუნგი, დაფნა. სოფელში, ორაგვისღელის მარცხენა მხარეს, კრაკალას მთის ფერდობზე არის გამოქვაბული, რომელიც მოცულობით ყველაზე დიდია ლანჩხუთის მუნიციპალიტეტში. მარჯვნივ არის სამგანყოფილებიანი გამოქვაბული, რომლებიც ერთმანეთთან დაკავშირებულია ხვრელებით. სოფელში იდგა მაცხოვრის სახელობის ეკლესია. ტაძარი ძველად ქვით ყოფილა აგებული, მაგრამ სიძველის გამო დანგრეულა, შემდეგ კი ხის აუშენებიათ. მისი სამრევლო 15 კომლს აერთიანებდა.[3] ორაგვეში იდგა გრიგოლ გურიელის სახლი და ბიბლიოთეკა. ამ ბიბლიოთეკაში მუშაობდა 1887 წლის აპრილიდან 1888 წლის ნოემბრამდე ეგნატე ნინოშვილი და აქ დაიწყო მან დაწერა რომანისა „ჯანყი გურიაში“. ლანჩხუთი არჩეული · აცანა · ახალსოფელი · ბაღლები · გაგური · გვიმბალაური · გრიგოლეთი · გულიანი · ეწერი · ზემო აკეთი · ზემო შუხუთი · ზემო ჩიბათი · კოკათი · კონჭკათი · ლესა · მამათი · მაჩხვარეთი · მოედანი · ნიგვზიანი · ნიგოითი · ნინოშვილი · ომფარეთი · ორაგვე · ორმეთი · სუფსა · ტაბანათი · ტელმანი · ქვედა მამათი · ქვემო აკეთი · ქვემო შუხუთი · ქვემო ჩიბათი · ქვიანი · ღრმაღელე · ყელა · შათირი · შრომისუბანი · ჩანჩეთი · ჩოლაბარგი · ჩოჩხათი · ჩქუნი · წყალწმინდა · ჭალა · ჭანჭათი · ჭინათი · ჭყონაგორა · ხაჯალია · ხიდმაღალა · ხორეთი · ჯაპანა · ჯიხანჯირი · ჯიხეთის მონასტერი · ჯუნეწერი · ჯუნმერე · ჯურუყვეთი

გენდერული ტრანზიცია

გენდერული ტრანზიცია (ლათ. transitu — გადაადგილება, გადასვლა) — პროცესი, რომელიც გულისხმობს ადამიანის გენდერული პრეზენტაციისა და სქესობრივი მახასიათებლების შეცვლას მისი შინაგანი გენდერული იდენტობის შესაბამისად.

ტრანზიცია მოიცავს ზოგიერთ ან ყველა შემდგომ, პირად, სამართლებრივ, სამედიცინო ცვლილებებს: ოჯახისათვის, მეგობრებისა ან/და თანამშრომლებისთვის საკუთარი გენდერული იდენტობის გაცხადება; სახელის ან/და სქესის შეცვლა საბუთებში; ჰორმონალური თერაპია; და, შესაძლოა (თუმცა ყოველთვის არა), ერთი ან რამდენიმე სახის ქირურგიული ოპერაცია. გენდერის დადასტურების ოპერაცია (ძველად „სექსის კვლავმინიჭების“ ან „სქესის შეცვლის“ ოპერაცია) აღნიშნავს ქირურგიულ ცვლილებას და არის ტრანზიციის მხოლოდ მცირე ნაწილი. ყველა ტრანსგენდერი ადამიანი არ ირჩევს ამ ოპერაციის გაკეთებას ან არ მიუწვდება მასზე ხელი.

რიფსიმე

რიფსიმე, აგრეთვე ცნობილი როგორც ჰრიფსიმე , IV-ის დასაწყისის წმინდანი (გ. 30 მარტს, 317 წ.). ხსენება ქართულ ეკლესიაში ძვ. სტ. 30 სექტემბერს (ახ. სტ. 13 ოქტრომბერი) დედა-მძუძე გაიანესთან და მათთან წამებულ ქალწულებთან ერთად.

"მოქცევაჲ ქართლისაჲ"-ს თანახმად, რიფსიმე იყო რომაელი დიდებული ქალი, "მეფეთა ევადაგი", ანუ ნათესავი. თოთხმეტი წლის იყო ნინო, როდესაც იერუსალიმში ჩავიდა ვიღაც ეფესელი ქალი, რომელიც რომის სამეფო კარზე მსახურობდა. ამ ქალის სიტყვებით, რომაელებს დიდი ლტოლვა ჰქონდათ ქრისტეს რჯულისა და ნათლისღების მიმართ. ამის გამო გადაწყვიტა ნინომ, რომ წასულიყო ელენე დედოფალთან ქრისტეს რჯულის საქადაგებლად. იობენალ პატრიარქის კურთხევით ნინო გაემგზავრა იმ ქალთან ერთად და როდესაც მივიდნენ მის სახლში, იქ ნახა ვიღაც დიდებული, მეფეთა ნათესავი ქალი, სახელად რიფსიმე, რომელსაც ქრისტეს აღიარების სურვილი ჰქონდა და იერუსალიმიდან ელოდა ნათლისღებას. მაშინ ნინოს ხელქვეშ მოინათლა რიფსიმე და მისი სახლის ორმოცი სული და დარჩა მის სახლში კიდევ ორი წელი. ამ დროისთვის უკვე ქრისტე უღიარებია კონსტანტინე იმპერატორს და დედამისს, ელენეს. ამიტომაც ბუნდოვანია, თუ რატომ გამოიქცნენ რიფსიმე და მისი დედა–მძუძე გაიანე ნინოსთან და კიდევ ორმოცდაათ სულთან ერთად "საბერძნეთიდან", ანუ რომის იმპერიიდან. სწორი უნდა იყოს მოსაზრება, რომ ამ დროს ისინი იმყოფებოდნენ იმპერიის აღმოსავლეთ ნაწილში, რომელსაც 313–324 წლებში მართავდა ლიცინიუსი, ქრისტიანების მდევნელი. უნდა ვივარაუდოთ, რომ წმ. ქალწულები სწორედ ლიცინიუსის დევნას გამოექცნენ სომხეთში, სადაც ისინი მოვიდნენ, სავარაუდოდ 317 წლის 15 მარტს ("თთუესა პირველსა ათხუთმეტსა"; მარტის თვე რომის იმპერიაში წლის პირველ თვედ ითვლებოდა),[1]ხოლო იწამნენ 30 მარტს თრდატ მეფის ბაღში. ქალწულთაგან მხოლოდ ნინო გადარჩა, რომელიც ვარდის ბუჩქებში დაიმალა.[2] სწორი უნდა იყოს მოსაზრება იმის შესახებ, რომ ლტოლვილ ქალწულთა მარშრუტში რომის იმპერიიდან სომხეთამდე შავ ზღვაზე გადიოდა.[3] "მოქცევაჲ ქართლისაჲ"–ს ქრონიკად წოდებულ ნაწილში ვკითხულობთ: "წარმოივლტოდა რი[ფ]სიმე ზღუად, გაჲ[ა]ნე და ნინო და სხუანი ვინმე მათ თანა გამოვიდეს არეთა სომხით[ი]სათა, საყოფელსა თრდატ მეფისასა. და იგინი იმარტჳლნეს მუნ".[4] შესაბამისად, ქალწულთა წამება უნდა მომხდარიყო იმდროინდელი სომხეთის დასავლეთ მხარეში, რომის იმპერიის საზღვრებთან ახლოს. სომხური ტრადიცია, თითქოს "რიფსიმეანთა" წამებას ვაღარშაპატში, ანუ დღევანდელ ეჩმიაწინში ჰქონოდეს ადგილი, აშკარად გვიანდელი შეთხზული უნდა იყოს, რადგან ვაღარშაპატიდან ქართლის სამეფო და კონკრეტულად, ფარავნის ტბა ჩრდილო–დასავლეთით მდებარეობს და არანაირად აღმოსავლეთით. ეს შეუსაბამობა შეუმჩნევია " მეფეთა ცხოვრების" ავტორს და "მოქცევაჲ ქართლისაჲ"-ის სიტყვები – "ადეგ და ვიდოდე აღმოსავალით", ასე ჩაუსწორებია: "აღდეგ და ვიდოდე ჩრდილოთ–კერძო". როგორც ირკვევა, "რიფსიმეანთა" წამების ადგილი უნდა ყოფილიყო არა ვაღარშაპატი, არამედ ბასიანის ოლქში, მდ. არაქსის ზემო წელში მდებარე ქალაქი ვაღარშავანი, საიდანაც ფარავნის ტბა მართლაც აღმოსავლეთის მიმართულებით არის.[5] რომაული წარმოშობის ქალწული და მოწამე. ის და მისი თანამზრახველი წმინდა გაიანე სომხეთის ისტორიაში პირველ მოწამეებად ითვლებიან. ლეგენდის მიხედვით წმ. რიფსიმე შეიყვარა თრდატ I–მა. მაგრამ როდესაც ცოლობა სთხოვა რიფსიმემ უარყო იმიტომ რომ ქრისტიანი იყო. ამის გამო სომხეთის მეფემ რიფსიმეს ენა მოაჭრა და უბრძანა ქვებით ჩაექოლათ, მისი მეგობარი გაიანე დანააწევრეს და ვეფხვებს შეაჭამეს. სომხურმა ეკლესიამ რიფსიმე წმინდანად შერაცხა და მისი ხსენების დღედ 4 ივნისი დააწესა.

შიბენიკის წმინდა იაკობის საკათედრო ტაძარი

წმინდა იაკობის საკათედრო ტაძარი (ხორვატ. Katedrala sv. Jakova) — ტაძარი ხორვატიის ქალაქ შიბენიკში. წარმოადგენს სამნავიან ბაზილიკას, სამი აფსიდითა და 32 მ სიმაღლის გუმბათით. მიეკუთვნება ხორვატიის კათოლიკურ ეკლესიას, შიბენიკის ეპარქიას. ტაძარი მთელი ქვეყნის მასშტაბით ყველაზე მნიშვნელოვანი რენესანსული არქიტექტურული მონუმენტია. 2000 წლიდან, ის შესულია იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლთა სიაში.

ტაძრის მშენებლობა 1402 წელს იქნა ინიცირებული, თუმცა მისი მშენებლობის გეგმა ჯერ კიდევ 1298 წელს იყო დაწყებული. ძველი რომანული სტილის ტაძრის გადაკეთების აქტიური სამუშაოები 1431 წელს დაიწყო. აიგო მთლიანად ქვით - კირქვა ახლო მდებარე კარიერიდან მოჰქონდათ, მარმარილო კი კუნძულ ბრაშიდან. სამუშაოები სამ ეტაპად მიმდინარეობდა 1433 - 1441 წლებში და მას უძრვებოდნენ ადგილობრივი და იტალიელი ოსტატები. სპლიტის ისტორიული კომპლექსი · დიოკლეტიანეს სასახლესთან ერთად · ძველი ქალაქი დუბროვნიკი · პლიტვიცეს ტბების ეროვნული პარკი · ევფრასის ბაზილიკა · ისტორიული ქალაქი ტროგირი · შიბენიკის წმინდა იაკობის საკათედრო ტაძარი · სტარი-გრადის ვაკე · სტეჩკები · ვენეციის თავდაცვითი ნაგებობები · კარპატების წიფლის პირველყოფილი ტყეები

ურუგვაის გერბი

ურუგვაის ეროვნული გერბი (ესპ. Escudo Nacional de Uruguay) მიღებულ იქნა 1829 წლის 19 მარტის კანონის საფუძველზე.

შედგება ოვალისგან, რომელიც დაყოფილია ოთხ თანაბარ ნაწილად, თავზე კი ამომავალი ოქროსფერი „მაისის მზე“ ადგას, რაც ურუგვაის სახელმწიფოს აღზევების სიმბოლოა. მარჯვნივ და მარცხნივ ოვალს გარს არტყავს ზეთისხილის რტოები, როგორც დიდებისა და მშვიდობის სიმბოლო, დაბლა კი ლურჯი ბაფთა. ზედა მარცხენა სექციაში ლურჯ ფონზე გამოსახულია სასწორი — თანასწორობისა და სამართლიანობის სიმბოლო, მარჯვენა სექციაში მონტევიდეოს ბორცვი, მის მწვერვალზე მდგარი ციხესიმაგრით, განასახიერებს სიძლიერეს. ქვედა მარცხენა სექციაში ვერცხლისფერ ფონზე გამოსახულია ყალყზე შემდგარი ცხენი — თავისუფლების სიმბოლო, მარჯვენა სექციაში კი ლურჯ ფონზე ხარი, როგორც ბარაქის სიმბოლო. სუვერენული სახელმწიფოები არგენტინა · ბოლივია · ბრაზილია · გაიანა · ეკვადორი · ვენესუელა კოლუმბია · პანამა* · პარაგვაი · პერუ · სურინამი · ტრინიდადი და ტობაგო* · ურუგვაი · ჩილე · დამოკიდებული არუბა* (ნიდერლანდები) · ფოლკლენდის კუნძულები (გაერთიანებული სამეფო) · საფრანგეთის გვიანა (საფრანგეთი) · ნიდერლანდების ანტილის კუნძულები* (ნიდერლანდები) · სამხრეთ გეორგია და სამხრეთ სენდვიჩის კუნძულები (გაერთიანებული სამეფო) * აქვს ტერიტორიის ნაწილი სხვა კონტინენტზეც (ჩრდილოეთი ამერიკა).

ჯონ უეინი

საუკეთესო მსახიობი კაცი

ჯონ უეინი (ინგლ. John Wayne; დ.26 მაისი, 1907, უინტერესტი — გ. 11 ივნისი, 1979, ლოს-ანჯელესი) — ამერიკელი მსახიობი, რეჟისორი და პროდიუსერი. სამი დეკადის მანძილზე იყო ერთ-ერთი ყველაზე მაღალშემოსავლიანი მსახიობი. ხშირად მონაწილეობდა ვესტერნებში. უეინის ბიოგრაფის, მაიკლ მენის მტკიცებით, უეინის, როგორც თავგამოდებული ანტიკომუნისტის მკვლელობა დაგეგმილი ჰქონდა სტალინს, რომელმაც ლოს-ანჯელესში დაქირავებული მკვლელებიც კი გაგზავნა, მაგრამ სტალინის სიკვდილის გამო ეს ამბავი ჩაიშალა.

ნორვეგიის ოპერაცია

ვეზერიუბუნგის ოპერაცია ან ნორვეგიის ოპერაცია (გერმ.Weserübung წვრთნა ვეზერზე) – ნაცისტური გერმანიის მიერ დანიასა (გერმ.Weserübung-Süd) და ნორვეგიაზე (გერმ. Weserübung-Nord) თავდასხმის გეგმის კოდური სახელწოდება მეორე მსოფლიო ომში. გერმანელებმა ოპერაცია დაიწყეს 1940 წლის 9 აპრილს, რასაც ნორვეგიისა და დანიის სრული ოკუპაცია მოჰყვა.

1940 წლის 9 აპრილის (ვეზერტაგი - ვეზერის დღე) გარიჟრაჟზე გერმანია თავს დაესხა დანიასა და ნორვეგიას, რაც პრევენციული მანევრი იყო ფრანკო-ბრიტანეთის მიერ დასახული ღია გეგმისა ამ ორი ქვეყნის ოკუპაციის შესახებ. თავდასხმის შემდეგ გერმანიის მთავრობის წარმომადგენლებმა დანიისა და ნორვეგიის მთავრობებს შეატყობინეს, რომ ვერმახტი მოსული იყო ამ ქვეყნების ფრანკ-ბრიტანეთის აგრესიის წინააღმდეგ ნეიტრალიტეტის დასაცავად. ამ ორი ქვეყნის გეოგრაფიას, მდებარეობასა და კლიმატს შორის მნიშვნელოვანი განსხვავების გამო სამხედრო ოპერაციები ამ ქვეყნებში ერთმანეთისგან განსხვავებით წარმოებდა. სკანდინავიას გერმანიის ეკონომიკაში საკმაოდ მნიშვნელოვანი ადგილი ეკავა. გერმანიას იმპორტის სახით ყოველწლიურად შემოჰქონდა 15 მლნ. ტონა რკინის მადანი, მის უდიდეს ნაწილს კი შვედური ნაწარმი შეადგენდა.[1] მადნის ტრანსპორტირება ხდებოდა ბალტიის ზღვის გავლით, რომელიც გერმანიას საიმედოდ ჰქონდა დაცული. თუმცა, რადგანაც ეს ზღვა ზამთრის დადგომისთანავე იყინება, ამიტომაც მადანი რკინიგზის მეშვეობით გადაჰქონდათ ნორვეგიის საპორტო ქალაქ ნარვიკში, აქედან კი ის გერმანიაში იგზავნებოდა. გერმანიის ერთ–ერთი უმნიშვნელოვანესი პრობლემა ის იყო, რომ მას არ გააჩნდა ფართო პირდაპირი გასასვლელი მსოფლიო ოკეანეში, რაც მას ძვირად დაუჯდა პირველ მსოფლიო ომში, როდესაც ის ინგლისმა საზღვაო ბლოკადაში მოაქცია. ამიტომაც გერმანიის სამხედრო–საზღვაო ძალების მეთაურობაში გაჩნდა ნორვეგიის პორტების, განსაკუთრებით კი ნარვიკის და ტრონჰეიმის დაუფლების იდეა, ხოლო ზოგიერთი მათგანი მიუთითებდა, რომ არახელსაყრელი გეოგრაფიული მდებარეობის გადაჭრა შესაძლებელი იყო ნორვეგიის და საფრანგეთის სანაპიროებზე საზღვაო ბაზების განთავსებით.[2] 1936 წლის 10 ოქტომბერს გერმანიის სამხედრო–საზღვაო ძალების მეთაურმა გროს–ადმირალმა ერიხ რედერმა რაიხსკანცლერ ადოლფ ჰიტლერს თვალწინ გადაუშალა ის არასახარბიელო მდგომარეობა, რაც შეიქმნებოდა იმ შემთხვევაში, თუკი ინგლისი ნორვეგიას და შვედეთს დაიკავებდა. ამ შემთხვევაში კი, შესაძლებელი იყო შვედეთს, ინგლისის ზეწოლის შედეგად, შეეწყვიტა გერმანიის რკინის მადნით მომარაგება.[3] თუმცა, იყვნენ ისეთებიც, ვინც ნორვეგიის დაკავებას გერმანიისთვის არახელსაყრელად მიიჩნევდნენ. მათი მითითებით, ამ შემთხვევაში გერმანიას მოუწევდა ნორვეგიის სანაპიროს გაკონტროლება, რაც გერმანიისაზე სიგრძით ორნახევარჯერ მეტი იყო, ხოლო მისი ოკუპაცია საჭირო არ იყო იმ პირობებში, როდესაც ნორვეგია ნეიტრალური იყო. როგორც ჩანს, ჰიტლერი თავს შეიკავებდა ნორვეგიის დაპყრობაზე, რომ არა 1939 წლის ნოემბერში დაწყებული სსრკ-ფინეთის ომი. საფრანგეთი და ინგლისი არ აპირებდენ ამ ომისგან განზე დგომას. მათ ფინეთისთვის დახმარების გაწევა გადაწყვიტეს. ამის განხორციელება შესაძლებელი იყო მხოლოდ ნორვეგიის და შვედეთის გავლით. იქმნებოდა საფრთხე, რომ ინგლისელები დაიკავებდნენ ნორვეგიულ აეროდრომებს და გერმანიას შეუწყდებოდა რკინის მადნის მიწოდება. თავისი ჩანაფიქრის განსახორციელებლად რედერმა ფიურერს წარუდგინა ვიდკუნ კვისლინგი, ნორვეგიის თავდაცვის მინისტრი 1931–1933 წლებში. 1933 წელს მან შექმნა ფაშისტური იდეოლოგიის მატარებელი პარტია სახელწოდებით „ნაციონალური საბჭო“, თუმცა, ის ნორვეგიაში დიდი პოპულარობით არ სარგებლობდა.[4] ქუისლინგმა ჰიტლერს წარუდგინა სახელმწიფო გადატრიალების საკუთარი გეგმა, რომლის თანახმად, ისინი დაასწრებდნენ ინგლისს საკუთარი მიზნების განხორციელებას. კვისლინგის თქმით, მისთვის ცნობილი იყო, რომ ბრიტანელები აპირებდნენ ნორვეგიის პორტების გამოყენებას, გადატრიალების შემდეგ კი მათი ეს გეგმები ჩაიშლებოდა. მხარეები შეთანხმდნენ იმაზე, რომ გადატრიალების შემდეგ ნორვეგია ნეიტრალურ სახელმწიფოდ უნდა დარჩენილიყო. ჰიტლერმა ფულადი დახმარება აღუთქვა ქუისლინგს. 1940 წლის 27 იანვარს ჰიტლერმა უბრძანა სამხედრო საბჭოს მოემზადებინათ ნორვეგიაში შეჭრის დეტალური გეგმა, რომელსაც საჭიროების შემთხვევაში გამოიყენებდნენ. ნორვეგიაში შეჭრას სტიმული მისცა საზღვაო ინცინდენტმა. ინგლისელებს ჰქონდათ ინფორმაცია, რომ გერმანულ ხომალდ „ალტმარკზე“ იმყოფებოდა სამასამდე ინგლისელი ტყვე. ამიტომაც ისინი ყველაფერს აკეთებდნენ, რათა აღმოეჩინათ „ალტმარკი“. ორთვიანი ძებნის შემდეგ მათ ის ნორვეგიის ტერიტორიულ წყლებში შეამჩნიეს და დაადევნეს თავიანთი საესკადრო ნაღმოსანი „კოსაკი“, რის შემდეგადაც მოწინააღმდეგის გემი აბორდაჟზე აიყვანეს. გერმანული ეკიპაჟის წევრები ხანმოკლე ბრძოლის შემდეგ დანებდნენ. აღმოჩნდა, რომ გერმანელები ტყვეებს კასრებში მალავდნენ და ამიტომაც მათი აღმოჩენა შეუძლებელი გახდა ნორვეგიელებისთვის, რის შემდეგ მათ ალტმარკი საკუთარ ტერიტორიულ წყლებში უპრობლემოდ შემოუშვეს. ნორვეგიის ხელისუფლებამ პროტესტი გამოთქვა ინგლისელთა ქმედებაზე, თუმცა ბრიტანეთის პრემიერ–მინისტრმა ნევილ ჩემბერლენმა საპასუხოდ აღნიშნა, რომ ნორვეგიამ თავად დაარღვია საერთაშორისო კანონი, რადგანაც ნება დართო გერმანიას გამოეყენებინა თავისი ტერიტორიული წყლები ინგლისელი სამხედრო ტყვეების გერმანიის ციხეში გადასაყვანად. ჰიტლერი ამ ინცინდენტმა საბოლოოს დაარწმუნა იმაში, რომ ნორვეგიელები სერიოზულ წინააღმდეგობას ბრიტანულ ძალებს მის ტერიტორიაზე შეჭრის შემთხვევაში არ გაუწევდნენ. მას ქუისლინგმა მიაწოდა ინფორმაცია, რომ „კოსაკის“ ნორვეგიის ტერიტორიულ წყლებში გამოჩენა ადრე მომზადებული აქტი იყო.[5] აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ ნორვეგიის ოკუპაციის გეგმის მომზადება კიდევ უფრო დააჩქარა ქუისლინგის პარტიის სისუსტემ. ჰიტლერმა ნორვეგიაში შეჭრის გეგმას „ვეზერიუბუნგი“ უწოდა. ოპერაციის მთავარსარდლად დაინიშნა ნიკოლაუს ფონ ფალკენჰორსტი. მისი გეგმით, ნორვეგიის დაპყრობა უნდა მომხდარიყო სამივე სახის შეიარაღებული ძალების ერთობლივი ოპერაციით. ქვეყნის რთული რელიეფის გამო უპირატესობა მიენიჭა ცალკეული საბრძოლო დაჯგუფების დანაწევრებულ მოქმედებას, რომლის დროსაც მათ უნდა დაეკავებინათ გერმანიის უმთავრესი პორტები. ამის შემდეგ კი მათ არ გაუჭირდებოდათ ქვეყნის გაკონტროლება.[5] ერთი კვირის შემდეგ ფალკენჰორსტმა ჰიტლერს წარუდგინა გეგმა, რომლის მიხედვითაც ნორვეგიასთან ერთად დანიის ოკუპაციაც უნდა მომხდარიყო. ამით ისინი განამტკიცებდნენ ბალტიის ზღვის ბლოკადას. ამასთან ერთად, დანიელების აეროდრომები გერმანიას მისცემდა საშუალებას, აღმოეჩინათ უფრო ეფექტიანი დახმარება თავიანთი ჯარებისთვის ნორვეგიაში. „ვეზერიუბუნგის“ დირექტივაში აღნიშნული იყო, რომ მოვლენათა განვითარება მოითხოვდა ნორვეგიისა და დანიის ოკუპაციას, რათა აღეკვეთათ ინგლისელების მცდელობა შეჭრილიყვნენ სკანდინავიასა და ბალტიის ზღვის რაიონში ოპერაციისთვის უნდა გამოყოფილიყო არცთუ მრავალრიცხოვანი ძალები. მას „მშვიდობიანი დაპყრობის“ ხასიათი უნდა ჰქონოდა და მიზნად ისახავდა სკანდინავიის ქვეყნების ნეიტრალიტეტის შეიარაღებულ დაცვას.[5] მესამე პუნქტის თანახმად, დანიის საზღვრის გადალახვა და ნორვეგიაში დესანტის გადასხმა ერთდროულად უნდა მომხდარიყო. შეიარაღებულ ძალებს ოპერაციის შესახებ უნდა გაეგოთ მხოლოდ ზღვაში გასვლის შემდეგ.[5] ამავე დროს, გერმანელებმა ზუსტად გადაწყვიტეს ოპერაციების „ვეზერიუბუნგისა“ და „ყვითელის“ (ბელგიისა და ნიდერლანდების დაპყრობის გერმანული გეგმა) ჩატარების ვადები. ჯერ უნდა ჩატარებულიყო ნორვეგიის ოპერაცია, ხოლო შემდეგ, როდესაც მოკავშირეები შეეცდებოდნენ გერმანიის დახმარებას, ოპერაცია ყვითელიც უნდა დაწყებულიყო. 1940 წლის 1 მარტს ჰიტლერმა დაამტკიცა ოპერაციის დაწყების გეგმა, ხოლო 27 მარტს უმაღლეს სამხედრო ხელმძღვანელობას უბრძანა, რომ ოპერაცია დაეწყოთ 9 ან 10 აპრილს. საფრანგეთსა და ინგლისს სურდათ რკინის მადნის ნარვიკიდან გერმანიაში გადაადგილების ბლოკირება. ამით ისინი აპირებდნენ გერმანიის სამხედრო–სამრეწველო პოტენციალის დაქვეითებას. ამიტომაც ინგლისის ადმირალიტეტის პირველი ლორდის უინსტონ ჩერჩილის ინიციატივით ინგლისში შეიქმნა პროექტი, რომლის მიხედვითაც მათ უნდა დაენაღმათ ნორვეგიის ტერიტორიული წყლები.[6] ამ გეგმის განხილვა თვით ინგლისურ პრესაში დაიწყო, რამაც გერმანიის საპასუხო შეშფოთება გამოიწვია და უბიძგა მას იმისაკენ, რომ მიეღო საპასუხო ზომები. დიდი მნიშვნელობა შეიძინა ნორვეგიის საკითხმა მას შემდეგ, რაც საბჭოთა კავშირ–ფინეთის ომი დაიწყო. მოკავშირეებმა გადაწყვიტეს ფინეთისთვის დახმარება აღმოეჩინათ, ეს კი ნორვეგიისა და შვედეთის ნეიტრალიტეტის დარღვევას ნიშნავდა. მიუხედავად ამისა, ნორვეგიელებს უკან არ დაუხევიათ. 1940 წლის 2–3 იანვარს დიდი ბრიტანეთის სამხედრო კაბინეტის სხდომაზე განიხილეს სკანდინავიის ჩრდილოეთ ნაწილის შესაძლო ინტერვენციის საკითხი. ამრიგად, მოკავშირეები ფინეთისთვის დახმარების აღმოჩენით შენიღბავდნენ თავიანთ ძირითად მიზანს. 1940 წლის 5 თებერვალს პარიზში შეიკრიბა მოკავშირეთა უმაღლესი სამხედრო საბჭო, სადაც მიიღეს გეგმა ფინეთის დახმარების შესახებ, რომელშიც შედიოდა ორი ინგლისური დივიზია და შედარებით ნაკლები ფრანგული კონტინგენტი. ინგლისელთა დაჟინებული მოთხოვნით, მოკავშირეთა გადასხმა უნდა მომხდარიყო ნარვიკში, რითაც გერმანიას არ მისცემდნენ საშუალებას ამ პორტიდან რკინის მადანი მიეღო. ის, რომ მათი უმთავრესი ეს იყო და არა ფინეთისთვის დახმარების აღმოჩენა, ნათლად ამტკიცებს საბჭოს დადგენილება, რომლის მიხედვითაც ფინეთის დასახმარებლად გადასხმული დესანტის მხოლოდ ნაწილი იქნებოდა გაგზავნილი ამ ქვეყანაში, დანარჩენი კი ნარვიკის გერმანიისგან ბლოკირებას მოახდენდა. საფრანგეთის ხელისუფლება სკანდინავიის საკითხი აინტერესებდა იმდენად, რამდენადაც ის ფიქრობდა, რომ აქ გაეხსნა მეორე ფრონტი გერმანიის წინააღმდეგ, რითაც შეფერხდებოდა გერმანიის იმ დროისათვის მოსალოდნელი თავდასხმა დასავლეთზე, რადგანაც სკანდინავიაში საბრძოლო მოქმედებები გამოიწვევდა გერმანიის სამხედრო ნაწილების გადასროლას ამ მიმართულებით. მოკავშირეთა, განსაკუთრებით საფრანგეთის ყოყმანის გამო დათქმული ოპერაცია ვერ განხორციელდა. ამასობაში კი 1940 წლის 12 მარტს საბჭოთა კავშირმა და ფინეთმა ხელი მოაწერეს საზავო ხელშეკრულებას, ამიტომ გადაიდო ნორვეგიაში შეჭრის გეგმა. ჩერჩილმა უმაღლესი სამხედრო საბჭოს სხდომაზე წამოაყენა რაინის დანაღმვის გეგმა, რომელიც მოგვიანებით საფრანგეთმა უარყო გერმანელთა გაღიზიანების შიშით. ნორვეგიაში შეჭრის ოპერაციამ მიიძრო კოდური სახელწოდება უილფრედი. მისი განხორციელება დაგეგმილი იყო 5 აპრილისთვის, თუმცა,შემდგომში ის გადაიდო რამდენიმე დღით. ეს კი საკმარისი აღმოჩნდა იმისთვის, რომ გერმანიას მოკავშირეებისთვის დაესწრო საკუთარო გეგმის განხორციელება. ოპერაცია დაიგეგმა ისეთნაირად, რომ დესანტის გადასხმის შემდეგ გემები დაუყოვნებლივ უნდა დაბრუნებულიყვნენ ბაზებში. მასში ჩაება 2 სახაზო გემი, 7 კრეისერი, 14 საესკადრო ნაღმოსანი, 8 ნაღმოსანი და დიდი რაოდენობით პატარა გემი. ეს ძალები ექვს ჯგუფად იყო გაყოფილიდა მათი მოვალეობაში შედიოდა ერთი პორტის და მისი მიმდებარე რაიონის დაუფლება. დანიის დასაპყრობად კი ოთხი ჯგუფი გამოიყო. გერმანიის ფლოტის სისუსტის გამო ბრძოლის სიმძიმე ავიაციის მხრებზე გადადიოდა. ოპერაციის წარმატებით ჩატარება დამოკიდებული იყო ნორვეგიის პორტების სწრაფ დაკავებაზე.[7] იმისათვის, რომ სკანდინავიის ქვეყნების დაკავებას მშვიდობიანი ხასიათი ჰქონოდა, 9 აპრილს გერმანიის ელჩმა დანიაში სამხედრო ოპერაციის დაწყებამდე ერთი საათით ადრე მიიღო ბრძანება, რომ გადაეცა ნოტა დანიის ხელისუფლებისთვის, სადაც იყო მოწოდება, რომ დანიელებს არ გაეწიათ წინააღმდეგობა. იგივე მოწოდება იმავდროულად ნორვეგიის ხელისუფლებასაც გადასცეს. დანიაში გერმანელებისთვის წინააღმდეგობა არც კი გაუწევიათ. ერთადერთი, არმიის სარდალი გამოთქვამდა მზადყოფნას საბრძოლო მოქმედებებისთვის. მეფე ქრიატიან X-მ, მიუხედავად წინა დღის უტყუარი ცნობებისა, რომ გერმანიის სამხედრო აქტივობა შეინიშნებოდა, უარი თქვა მობილიზაციაზე. რაოდენ უცნაურიც არ უნდა იყოს, დანიის ფლოტს არ მოუხდენია ერთი გასროლაც კი. მხოლოდ რამდენიმე შეტაკება მოხდა კოპენჰაგენში. დანიის შეიარაღებული ძალების დანაკარგი შეადგენდა 13 მოკლულ და 20 დაჭრილ ჯარისკაცს, ხოლო გერმანელებისა დაახლოებით 20 მოკლულს. 9 აპრილის დილის 9 საათზე დანიის სახელმწიფო რადიოსადგურმა გაავრცელა მეფე ქრისტიანის მიმართვა, სადაც ის მოუწოდება თანამემამულეებს არ გაეწიათ წინააღმდეგობა და შეენარჩუნებინათ სიმშვიდე. ერთი საათის შემდეგ კი დემობილიზაცია დაიწყო. საღამოსთვის გერმანელებმა დაიკავეს თითქმის მთელი იუტლანდიის ნახევარკუნძული და დანიის კუთვნილი კუნძულების უმრავლესობა. ასეთი წარმატება მოულოდნელი იყო გერმანელთათვისაც. ქვეითი დივიზიის ნაწილები, რომლებიც დანიაში უნდა გადაესხათ, გაგზავნეს ნორვეგიაში, რადგან მისი გამოყენება არ დასჭირდათ.[8] 9 აპრილს, გამთენიისას, ნორვეგიის ხელისუფლებას შემეგი შინაარსის მემორანდუმის მოსმენა მოუწია: გერმანიის ხელისუფლება არ იყო სამტროდ მოსული, გერმანელთა სამხედრო ოპერაციები მიმართული იყო ნორვეგიის ბაზების ინგლისურ–ფრანგული ძალების მოსალოდნელი ოკუპაციისაგან დაცვისკენ. გერმანიის ხელისუფლების განცხადებით, ისინი არც მაშინ და არც მომავალში დაარღვევდნენ ქვეყნის ტერიტორიულ მთლიანობას, სამაგიეროდ, ელოდნენ, რომ ნორვეგია არ გაწევდა უაზრო წინააღმდეგობას, რაც მხოლოდ უაზრო სისხლისღვრას გამოიწვევდა.[5] ნორვეგიის ხელისუფლებამ წინააღმდეგობის გაწევა გადაწყვიტა, რომელიც გაცილებით ძლიერი იყო, ვიდრე დანიაში. 9 აპრილს გერმანელებმა ნარვიკი ადვილად აიღეს, რადგან ადგილობრივი გარნიზონის მეთაური კონრად სუნდლი ქუისლინგის მხარდამჭერი იყო. ასევე ადვილად ჩაბარდა ტრონჰეიმიც. აქ მდებარეობდა სტრატეგიულად მნიშვნელოვანი რკინიგზა, რომელსაც გამოიყენებდნენ იმ შემთხვევაში, თუკი ინგლისი საზღვაო გზას გადაკეტავდა. ნორვეგიის სიდიდით მეორე პორტმა ბერგენმა გერმანელებს გაცილებით დიდი წინააღმდეგობა გაუწია. კრეისერ „კენიგსბერგს“ ნორვეგიელებმა ცეცხლი გაუსხსნეს და დიდად დააზიანეს. მათ დახმარება ინგლისელებმაც გაუწიეს, რომლებმაც 15 ბომბდამშენის მეშვეობით ჩაძირეს „კენიგსბერგი“. აღსანიშნავია, რომ ნავსადგურთან ახლოს ინგლისის ფლოტი მზად იყო შებრძოლებოდა გერმანელებს, მაგრამ ადმირალიტეტიდან მიიღო ბრძანება, არ გაეწიათ წინააღმდეგობა. ამასობაში გერმანელებმა პარაშუტისტების მეშვეობით დაიკავეს ქვეყნის უდიდესი აეროდრომი სოლა, რომლის გაკონტროლების შემდეგ ინგლისელებს გაუქრათ შანსი ნორვეგიის ცაზე გაბატონებულიყვნენ. კიდევ ერთი ქალაქი, რომელმაც სერიოზული წინააღმდეგობა გაუწია გერმანელებს, იყო ქრისტიანსანი. ნორვეგიელებმა სანაპირო ბატარეიდან ცეცხლი გაუხსნეს კრეისერ „კარლსრუეს“, თუმცა ავიაციამ მოახერხა ნორვეგიელთა წინააღმდეგობის დაძლევა და გერმანელებმა დღის მეორე ნახევარში პორტი დაიკავეს. ყველაზე მეტად გერმანელებს მაინც ოსლოს დაკავება გაუჭირდათ. მათი კრეისერი „ბლიუხერი“ ნორვეგიელებმა ჩაძირეს ოსკაბორგის სიმაღლიდან გახსნილი ცეცხლით, თუმცა, აქაც საქმეში ლუფტვაფე ჩაერთო და მძლავრი დაბომბვების შემდეგ სიმაგრე დანებდა. გერმანელებმა ოსლოში საჰაერო დესანტი გადმოსხეს და ქალაქიც დაიკავეს. გერმანელმა დიპლომატმა ბრიერმა საგარეო საქმეთა მინისტრ იოახიმ ფონ რიბენტროპისაგან მიიღო დავალება, რომ დაეთანხმებინა ნორვეგიის მეფე, გამოეცხადებინა კაპიტულაცია. ამ დროს გააქტიურდა ქუისლინგი, რომელმაც ადგილობრივი რადიოთი საკუთარი თავი ხელისუფლების მეთაურად გამოაცხადა და მოითხოვა წინააღმდეგობის გაწევის შეწყვეტა. ამან ნორვეგიელები უკიდურესად გააღიზიანა და მათი წინააღმდეგობა აგრესორის მიმართ კიდევ უფრო გაზარდა. ბრიერი შეხვდა ნორვეგიის მეფე ჰოკონ VII-ს და წინააღმდეგობის გაწევის შეწყვეტა და ქუისლინგის ხელისუფლების აღიარება მოსთხოვა. მეფემ პასუხისთვის დრო მოითხოვა. ის შეხვდა სახელმწიფო საბჭოს წევრებს და განუცხადა, რომ ვერ მიიღებდა გერმანელთა პირობებს და დანიშნავდა პრემიერ–მინისტრად ქუისლინგს. ხელისუფლებამ გაიზიარა მეფის სულისკვეთება და ბრიერს დანებებაზე უარი შეუთვალეს– „წინააღმდეგობა გაგრძელდება მანამ, სანამ საკმარისი ძალები იქნება“.[5] იმავე დღეს ხელისუფლებამ რადიოთი მოუწოდა ხალხს–წინ აღდგომოდა მტერს. მეფემ ოფიციალურად მხარი დაუჭირა ამ მოწოდებას.[9] მოგვიანო მცდელობები გერმანელი დიპლომატისა, დაეთანხმებინა მეფე თავიანთ პირობებზე, უშედეგოდ დასრულდა. საპასუხოდ, გერმანულმა ავიაციამ გაანადგურა ის სოფელი, სადაც მეფე აფარებდა თავს. სამეფო ხელისუფლებამ ქვეყნის დატოვებისგან ჯერჯერობით თავი შეიკავა და კიდევ უფრო ჩრდილოეთით გადაინაცვლა. ამ შემთხვევაში მას ინგლისელების დახმარების იმედი ჰქონდა. ინგლისმა კი რამდენიმეჯერ თავი შეიკავა წინააღმდეგობის გაწევისგან, ხოლო როდესაც გერმანელები ხმელეთზე გამაგრდნენ, ბრიტანელები მხოლოდ მაშინ გადავიდნენ შეტევაზე. შეტაკებები 10 აპრილს დაიწყო ნარვიკში. ინგლისელებმა ჩაძირეს 3 გერმანული საესკადრო ნაღმოსანი. საპასუხოდ კი გერმანელებმა ორი მათგანი ნავსადგურის დატოვებისას ჩაძირეს, ორმა კი გაქცევა მოახერხა. 13 აპრილს კი ინგლისური საესკადრო ნაღმოსნების ფლოტილია სახაზო გემ „უორსპაიტის“ მეთაურობით და ბრუნდა ნარვიკში და გაანადგურა დანარჩენი გერმანული გემები. ამრიგად, მათ შეეძლოთ დესანტის გადასხმა ნარვიკში, თუმცა ამის გაკეთება ვერ გარისკეს და თავიანთი ნაწილები მხოლოდ 35 კმ–ით დაშორებულ ჰარსტადში გადმოსხეს. ინგლისელთა მომდევნო შეტევებს დიდი წარმატება არ მოჰყოლია. 28 მაისს მოკავშირეებმა გაათავისუფლეს ნარვიკი. თუმცა, ამ დროს ჰიტლერმა დაიწყო შეტევა დასავლეთის ფრონტზე. გერმანია შეიჭრა ჰოლანდიაში, ბელგიასა და საფრანგეთში. საფრანგეთს დიდი საფრთხე შეექმნა. ამიტომაც გერმანელებმა ნორვეგია განსაცდელში მიატოვეს და გერმანელებმა ქალაქი კვლავ დაიბრუნეს. 16 ივნისისთვის გერმანელებმა ნორვეგიის მთელი ტერიტორია დაიკავეს. გერმანელებმა ნორვეგიაში დაახლოებით 1300 კაცი დაკარგეს მოკლულის სახით, 2000–ზე მეტი უგზო–უკვლოდ დაიკარგა და 1600 მდე დაიჭრა. საერთო დანაკლისი შეადგენდა 5296 ადამიანს, ხოლო მოწინააღმდეგე მხარის დანაკარგი 5000–ზე ნაკლები ადამიანი იყო. გაცილებით იზარალა გერმანულმა ფლოტმა, რომელმაც 10 საესკადრო ნაღმოსანი და 3 კრეისერი დაკარგა. ინგლისელების საერთო დანაკარგი შეადგენდა ერთ ავიამზიდს, ერთ კრეისერს და შვიდ საესკადრო ნაღმოსანს.[9] ოპერაცია გერმანიის გამარჯვებით დასრულდა–მინიმალური დანაკარგებით მინიმალურ დროში მოხერხდა ორი ქვეყნის სრული ოკუპაცია. გერმანიამ ამ გამარჯვებით სტრატეგიული უპირატესობები მოიპოვა: ფართო გასასვლელი მიეცა ატლანტის ოკეანეში, მყარად აკონტროლებდა პორტ ნარვიკს და არც იმის შიში ჰქონდა, რომ ინგლისისა და საფრანგეთის სამხედრო აქციების შემდეგ რკინის მადანს ვერ მიიღებდა შვედეთიდან. ამასთან ერთად, გერმანელების ხელში აღმოჩნდა მნიშვნელოვანი ნავსადგურები და აეროდრომები. დასავლეთი ევროპა · აღმოსავლეთი ევროპა · აფრიკა · ხმელთაშუაზღვისპირეთი · აზია და წყნარი ოკეანე · ატლანტის ოკეანე ეთიოპია · ჩინეთი · ჩეხოსლოვაკია · პოლონეთი · გაერთიანებული სამეფო · ინდოეთი · საფრანგეთი · ავსტრალია · ახალი ზელანდია · სამხრეთ აფრიკა · კანადა · ნორვეგია · ბელგია · ნიდერლანდი · საბერძნეთი · იუგოსლავია · საბჭოთა კავშირი · აშშ · ფილიპინები · მექსიკა · ბრაზილია ბულგარეთი · ხორვატია · ფინეთი · გერმანია · უნგრეთი · ერაყი · იტალია · იტალიის სოციალური რესპუბლიკა · იაპონია · მანჯოუ-გო · რუმინეთი · სლოვაკეთი · ტაილანდი · ვიშის რეჟიმი ავსტრია · ბალტიისპირეთი · ბელგია · ჩეხეთი · დანია · ესტონეთი · ეთიოპია · საფრანგეთი · გერმანია · საბერძნეთი · ჰონგ-კონგი · იტალია · ებრაელები · კორეა · ლატვია · ლუქსემბურგი · ნიდერლანდები · ნორვეგია · ფილიპინები · პოლონეთი · ტაილანდი · სსრკ · სლოვაკეთი · დასავლეთ უკრაინა · ვიეტნამი · იუგოსლავია აფრიკა · აზია · ევროპა პოლონეთში შეჭრა · უცნაური ომი · ზამთრის ომი · ატლანტიკის ბრძოლა ნორვეგიის ოპერაცია · ჰოლანდიის ოპერაცია · ბელგიის ოპერაცია · საფრანგეთის კამპანია · ბრიტანეთის ბრძოლა · დასავლეთ უდაბნოს კამპანია · იტალიელების შეჭრა ბრიტანულ სომალილენდში · ფრანგულ ინდოჩინეთში შეჭრა · იტალია-საბერძნეთის ომი · ოპერაცია კომპასი აღმოსავლეთ აფრიკის კამპანია · იუგოსლავიაში შეჭრა · იუგოსლავიის ფრონტი · საბერძნეთის ბრძოლა · კრეტის ბრძოლა · ბესარაბიის ოკუპაცია · სსრკ-ფინეთის ომი · ახლო აღმოსავლეთის კამპანია · კიევის ბრძოლა · ლენინგრადის ბლოკადა · მოსკოვის ბრძოლა · სევასტოპოლის ბლოკადა · პერლ ჰარბორზე თავდასხმა · ჰონგ კონგის ბრძოლა · ბრძოლა ფილიპინებში · მალაის ბრძოლა · გუამის ბრძოლა · ბორნეოს ბრძოლა იაპონიის მიერ ბირმის დაპყრობა · ჩანშაი · ბრძოლები მარჯნის ზღვაში · მიდუეის ბრძოლა · ოპერაცია Blue · სტალინგრადის ბრძოლა · გაზალის ბრძოლა · ელ-ალამაინის მეორე ბრძოლა · მაროკო-ალჟირის ოპერაცია · გუადალკანალის ბრძოლა ტუნისის კამპანია · კურსკის ბრძოლა · სმოლენკის ბრძოლა · სოლომონის კუნძულები · სიცილიაში შეჭრა · დნეპრის ბრძოლა · იტალიაში შეჭრა · გილბერტის და მარშალის ოპერაცია კასინო და ანციო · ნარვა · შევჩენკოვსკი · ოპერაცია ტემპესტი · ოპერაცია იტი-გო · ნორმანდიაში შეჭრა · ოპერაცია ოვერლორდი · ოპერაცია მარიანი · ოპერაცია ბაგრატიონი · ლვოვ-სანდომირის ოპერაცია · გუამის ბრძოლა · ვარშავის აჯანყება · ისკო-კიშინოვის ოპერაცია · ოპერაცია ბელგრადი · პარიზის გათავისუფლება · გოტიკური ხაზი · ოპერაცია მარკეტ-გარდენი · ოპერაცია არბალეტი · ოპერაცია პოინტბლანკი · ლაპლანდიური ომი · ბუდაპეშტზე თავდასხმა · ლაიტის ყურის ბრძოლა · არდენსი ოპერაცია · ბირმის კამპანია ვისტულა–ოდერზე თავდასხმა · ივო ძიმას ბრძოლა · ოკინავას ბრძოლა · უკანსასკნელი თავდასხმა იტალიაში · ბერლინის ბრძოლა · პრაღაზე თავდასხმა · ბუდაპეშტის ალყა · გერმანიის კაპიტულაცია · სსრკ-ის შეჭრა მანჯურიაში · ფილიპინების გათავისუფლება · ბორნეოს კამპანია · ჰიროსიმისა და ნაგასაკის ატომური დაბომბვა · იაპონიის კაპიტულაცია ჩრდილოეთ ამირიკაზე თავდასხმები · ბლიცკრიგი · სამხედრო წოდებების შედარება · კრიპტოგრაფია · საშინაო ფრონტი · სამხედრო ჯილდოები · სამხედრო აღჭურვილობა · სამხედრო პროდუქცია · ნაცისტური ძარცვა · ტექნოლოგია · ტოტალური ომი · სტრატეგიული დაბომბვები · ბენგალის შიმშილობა გერმანელების განდევნა ცენტრალური და აღმოსავლეთ ევროპიდან · ოპერაცია ქაღალდის სამაგრი · მოკავშირეთა მიერ გერმანიის ოკუპაცია · მორგენთაუს გეგმა · ოდრა-ნისას ხაზი · საბჭოთა ოკუპაციები (რუმინეთი, პოლონეთი, უნგრეთი, ბალტიის ქვეყნები) · იაპონიის ოკუპაცია · ინდოჩინეთის პირველი ომი · ცივი ომი · დეკოლონიზაცია · მეორე მსოფლიო ომი თანამედროვე კულტურაში მოკავშირეების სამხედრო დანაშაულებები · გერმანიის სამხედრო დანაშაულებები · იტალიის სამხედრო დანაშაულებები · იაპონიის სამხედრო დანაშუალებები · საბჭოთა კავშირის სამხედრო დანაშუალებები · ამერიკის შეერთებული შტატების სამხედრო დანაშუალებები გაუპატიურებები იაპონიის ოკუპაციის დროს · ნუგეშის ქალები · ნანკინის გაუპატიურებები · მასობრივი გაუპატიურებები გერმანიის ოკუპაციის დროს იტალიელი სამხედრო ტყვეები საბჭოთა კავშირში · იაპონელი სამხედრო ტყვეები საბჭოთა კავშირში · იაპონელი სამხედრო ტყვეები მეორე მსოფლიო ომში · გერმანელი სამხედრო ტყვეები საბჭოთა კავშირში

ქაჰრამანლი

ქაჰრამანლი (აზერ. Kəhrəmanlı) — სოფელი აზერბაიჯანში, ევლახის რაიონში.

ევლახი

ეჩერი

ეჩერი (უნგრ. Ecser) ადგილია პეშტის ადმინისტრაციულ რაიონში, უნგრეთი, ბუდაპეშტის მახლობლად.

ტოპონიმი ეჩერი სლოვაკურად ფონეტიკურად (Ečer) გადაიტანება, იმის გამო, რომ ამ რაიონში საკმაოდ მოზრდილი სლოვაკური უმცირესობა ცხოვრობს. დასახლება ბუდაპეშტის სამხრეთაღმოსავლეთში, საერთაშორისო აეროპორტის მახლობლად მდებარეობს. მეზობელი დასახლებები არის მაგლოდი, ვეჩესი, გიომრო და ულო. იქვე, დასახლებასთან ავტოსტრადა და სარკინიგზო ხაზი (ბუდაპეშტი–უისასი-სოლნოკი) გადის. მიუხედავად იმისა, რომ ეჩერი 896 წლიდან არსებობს, ანუ იმ დროიდან უნგრელები საერთოდ ამ მიწაზე მოსულან, წერილობით ძეგლებში ეს დასახლება პირველად მაინც 1315 წლის 15 დეკემბერს მოიხსენიება. ერთ–ერთი ლეგენდის მიხედვით, ამ დასახლების სახელი უნგრელ ტომთა მეთაურ არპადს უკავშირდება; ის ერთხელ აქ შეჩერებულა, შეუსვენია და ადგილის სახელი უკითხავს. ადგილობრივთ ვერაფერი პასუხი გაუციათ, არპადს კი უთქვამთ, რახან ასეა, "ჩერი" ერქვასო, რაც უნგრულად (cser) მუხას ნიშნავს. თურქთა ბატონობის დროს (1526-1686) ეჩერი დაცარიელებულა. პირველმოსახლენი აქ მხოლოდ 1699 წლიდან ჩნდებიან ისევ. (1703-1711) წლებში რაკოცის დამოუკიდებლობისათვის ბრძოლაში 11 ეჩერელ ჯარისკაცს მიუღია მონაწილეობა. 1700 წლიდან კი აქ გრაფ ანტალ გრასალკოვიჩი დაფუძნებულა, როგორც ეჩერის ადგილმეპატრონე. ადგილის მთავარი ღირსშესანიშნაობაა 1740 წელს აგებული კათოლიკური ეკლესია. ადგილის მცხოვრებთ აქვთ საკუთარი ხალხური ცეკვა, რომელსაც „ეჩერული ქორწილი“ (Ecseri lakodalmas) ჰქვია. ეკლესიის გერბზე გამოსახულია ადგილის სიმბოლო მუხა და „ეჩერული ქორწილი“.

აჰმადაბადი (ინდოეთი)

აჰმადაბადი (გუჯარ. અમદાવાદ) — ქალაქი დასავლეთ ინდოეთში, გუჯარათის შტატის უმსხვილესი ქალაქი და ყოფილი დედაქალაქი. იგი ინდოეთის მეექვსე უდიდესი ქალაქი და მეშვიდე უდიდესი აგლომერაციაა 6,5 მილიონიანი მოსახლეობით.[3][4] 2010 წელს ჟურნალმა ფორბსმა აჰმადაბადი ინდოეთის ყველაზე სწრაფადმზარდ ქალაქად შეაფასა, მსოფლიოში კი ანალოგიური მაჩვენებლით მესამე ქალაქად, ჩინური ჩენდუსა და ჩუნცინის შემდეგ,[5] უსწრებს მეოთხე ადგილზე მყოფ ბრაზილიის ქალაქ მანაუსს. 2011 წლის დეკემბერში, საბაზრო კვლევის ორგანიზაცია IMRB-მა აჰმადაბადი ცხოვრების საუკეთესო დონის მეგა-ქალაქად დაასახელა ინდოეთის სხვა მეგა-ქალაქებს შორის.[6] აჰმადაბადი მდინარე საბარმატის ნაპირებზეა გაშენებული, შტატის დედაქალაქ განდინაგარიდან 32 კმ-ის დაშორებით. 1960 წლამდე იგი გუჯარათის შტატის დედაქალაქი იყო.

აჰმადაბადი 1411 წლის 26 თებერვალს სულთანმა აჰმად შაჰმა დააარსა, როგორც გუჯარათის სასულთნოს დედაქალაქი, სახელი კი მისივე პატივსაცემად ეწოდა. ბრიტანეთის მმართველობისას, დაარსდა სამხედრო დასახლება, განივრცო და გაუმჯობესდა ქალაქის ინფრასტრუქტურა. ბრიტანელებისვე მმართველობის ხანაში, ბომბეის ოლქში გაერთიანებული აჰმადაბადი გუჯარათის რეგიონის ყველაზე მნიშვნელოვან ქალაქად რჩებოდა. ქალაქი ტექსტილის ინდუსტრიის ბუმის ცენტრად იქცა, რამაც მას ზედმეტსახელად „აღმოსავლეთის მანჩესტერი“ შესძინა.[7] XX საუკუნის პირველ ნახევარში აჰმადაბადი ინდოეთის დამოუკიდებლობის მოძრაობის წინა ხაზებში გამოდიოდა.[8] იგი სამოქალაქო დაუმორჩილებლობის მრავალი კამპანიის ცენტრი იყო, რაც მიზნად ისახავდა მუშათა, მოქალაქეთა უფლებების, პოლიტიკური დამოუკიდებლობის დაცვას. მას შემდეგ, რაც გუჯარათის შტატი შეიქმნა 1960 წელს, აჰმადაბადი მოფუსფუსე მეტროპოლია გახდა კლასიკური და კოლონიური ევროპული სტილის შენობებით. ვიჯაიავადა ვიშაქაპატნამი ჰაიდარაბადი ასანსოლი კოლკატა პატნა აჰმადაბადი ვადოდარა რაჯკოტი სურატი ბენგალურუ კოჩი ბჰოპალი ჯაბალპური ინდორი მუმბაი ნაგპური ნაშიკი პუნა ამრიტსარი ლუდჰიანა ჯაიპური კოიამპუტური მადურაი ჩენაი აგრა ალაჰაბადი ვარანასი კანპური ლაქნაუ მერათი ჯამშედპური დჰანბადი ფარიდაბადი წითელი ფორტი · აგრას ციხე · აჯანტა · სანჩი · ჩამპანერ-პავაგადჰი · ჩჰატრაპატი შივაჯი · ძველი გოა · ელეფანტის გამოქვაბულები · ელორის გამოქვაბული · ფატეჰპურ-სიკრი · ჩოლის მონასტრები · ჰამპი · მაჰაბალიპურამი · პატადაკალი · ჰუმაუნის აკლდამა · კაზირანგის ეროვნული პარკი · კეოლადეოს ეროვნული პარკი · ქაჯურაჰო · მაჰაბოდჰი · მანასის ეროვნული პარკი · ინდოეთის მთის რკინიგზა · ნანდა-დევის ეროვნული პარკი და ყვავილების ხეობა · კუტბ-მინარი · ბჰიმბეტკა · კონარაკეს მზის ტაძარი · სუნდარბანის ეროვნული პარკი · თაჯ-მაჰალი · ჯანტარ-მანტარი · დასავლეთი გატები · რაჯასტანის ციხესიმაგრეები · რანი-კი-ვავი · დიდი ჰიმალაის ეროვნული პარკი · ნალანდა · კანჩენჯანგის ეროვნული პარკი · ლე კორბუზიეს არქიტექტურა · აჰმადაბადი · ჯაიპური · რამაპის ტაძარი · დჰოლავირა · ჰოისალის სასულიერო ანსამბლები · სანტინიკეტანი

ოპალინა

ოპალინა (ლათ. Opallina) — პარაზიტული უმარტივესების გვარი შოლტოსნების კლასისა. აქვთ 1მმ-მდე სიგრძის მრავალრიცხოვანი მოკლე წამწამით დაფარული ფოთლისებრი სხეული. ენდოპლაზმა შეიცავს მრავალ ათეულ ბირთვს. იკვებებიან ოსმოსურად. ბინადრობენ ამფიბიების, იშვიათად თევზების და რეპტილიების ნაწლავებში. ოპალინები მრავლდებიან გაზაფხულზე თავკომბალის ნაწლავში. ამ პერიოდში წარმოქმნილი ცისტები ტოვებენ მასპინძლის ორგანიზმს; მათ ყლაპავს მასპინძლის ქვირითიდან გამოსული თავკომბალები. ცისტებიდან განვითარებული ოპალინა გაყოფით წარმოქმნის გამეტებს, რომელთა დაწყვილების შემდეგ წარმოშობილი ზიგოტა გამოდის თავკომბალას სხეულიდან და იქცევა მრავალბირთვიან ოპალინად. ცნობილია ოპალინის რამდენიმე ათული სახეობა.

არაათლი

არაათლი (აზერ. Arayatlı) — სოფელი აზერბაიჯანში, ფუზულის რაიონში. მოსახლეობის რაოდენობა — 990 კაცი.

მდინარე ელენდსის ბრძოლა (1901)

მდინარე ელენდსის ბრძოლა გაიმართა მდინარე ელენდსთან, მთის უღელტეხილზე, 1901 წლის 17 სექტემბერს, ბურების მეორე ომის დროს. ბრძოლის დროს ბურების ძალებმა იან სმუტსის მეთაურობით გაანადგურეს ბრიტანული კავალერიის ესკადრა, რომელსაც ხელმძღვანელობდა კაპიტანი სანდემანი, უინსტონ ჩერჩილის ბიძაშვილი. ბრძოლა მოდერფონტეინის ფერმაში მიმდინარეობდა. ამიტომ ეს ბრძოლა ასევე ცნობილია როგორც მოდერფონტეინის ბრძოლა.

ერთწლიანი პარტიზანული ომის შემდეგ, ბურების ლიდერებმა გადაწყვიტეს მნიშვნელოვანი დამრტყმელი ძალების გაგზავნა კონცხის კოლონიასა და ნატალში. დაახლოებით 1000 ბური (ექვსი კომანდო) უკვე მოქმედებდა კონცხის კოლონიაში. ბურების ლიდერები იმედოვნებდნენ, რომ გამოიწვევდნენ აჯანყებას ჰოლანდიის უმრავლესობით დასახლებულ ტერიტორიაზე ან თუნდაც გააფართოვებდნენ ომის თეატრს ბურების რესპუბლიკების - ორანჟის თავისუფალი შტატისა და სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკის მიღმა. სმუტსმა კომანდო სამხრეთით მიიყვანა კონცხის კოლონიაში, ხოლო ლუი ბოტა ცდილობდა ნატალში გადასვლას. ბურების თავდაპირველი თავდასხმები კონცხის კოლონიაში წარუმატებელი აღმოჩნდა. საბოლოოდ ყველა ბრიტანეთის ჯარის მსხვერპლი გახდა და მტკივნეული დანაკარგები განიცადეს. სმუტსს სჯეროდა, რომ უკეთესი პროგრესის მიღწევა შეეძლო.[1] მდინარე ორანჟის სამხრეთით ლაშქრობისას სმუტსის კომანდომ დაკარგა 36 კაცი. ის საბოლოოდ გადავიდა აღმოსავლეთ კონცხზე, კიბა დრიფტში 3 სექტემბერს. [1] გენერალ-მაიორ ფიცროი ჰარტის ბრიტანული ძალები იცავდნენ მდინარეს, მაგრამ გენერალმა ჰერბერტ კიტჩენერმა შეცდომით გაუშვა ისინი სხვა მისიით.[1] ბასუტუს ხალხი თავს დაესხა ბურებს 4 სექტემბერს ვიტენბერგის მისიის მახლობლად, რის შედეგად დაიღუპა სამი და დაჭრა შვიდი შუბებითა და სხვა პრიმიტიული იარაღით. 7 სექტემბერს სმუტსი გაემგზავრა დაზვერვით მისიაზე მოორდენაარსპორტში (მკვლელთა ხეობა), ბეთულიეს მახლობლად, სადაც მის ჯგუფს ჩაუსაფრდნენ. მისი რაზმის სამივე წევრი ბრიტანელებმა დახვრიტეს, ხოლო სმუტსი ძლივს გადარჩა.[1] ცივი გაზაფხულის წვიმები გადაადგილებას ართულებდა, როგორც ჯარისკაცების, ისე ცხენებისთვის. ბრიტანელები გენერალ-მაიორ სერ ჯონ ფრენჩის მეთაურობით კოლონების ფორმაციით ეწეოდნენ სმუტსის ჯარისკაცებს. 13 სექტემბერს, ბურები სტორმბერგის მთებზე დახვრიტეს (31°17′52″ ს. გ. 26°15′17″ ა. გ. / 31.2979556° ს. გ. 26.2548083° ა. გ. / -31.2979556; 26.2548083). 15 სექტემბრის ღამეს ბურმა თავდამსხმელებმა წვიმის გამო 60-ზე მეტი პონი და თოთხმეტი მამაკაცი დაკარგეს. ბურების წინ ყველა მთის უღელტეხილი ბრიტანელებს ეჭირათ.[1] 17 სექტემბერს, როდესაც სმუტსის კომანდო მდინარე ელანდსის ხეობაში გადიოდა, 17 წლის ფერმერმა, სახელად იან კოტცერმა, შეატყობინა მათ, რომ მომდევნო ხეობის უღელტეხილი ბრიტანულ ძალებს ეკავათ. სმუტსმა კომენტარი გააკეთა: „თუ ჩვენ ვერ მივიღებთ ამ ცხენებსა და საბრძოლო მასალის მარაგს, დავმარცხდებით“. [1] ბრიტანელების რაზმი შედგებოდა მე-17 შუბოსნების C ესკადრილიისგან. ბურებმა ისარგებლეს ნისლით და ბრიტანეთის ბანაკს ალყა შემოარტყეს. როდესაც სმუტსის ავანგარდი შევარდა ბრიტანელების ბანაკში, ბრიტანელები ყოყმანობდნენ გასროლას, რადგან ბევრ ბურს ეცვა დატყვევებული ბრიტანელების უნიფორმა. ბურებმა მაშინვე გახსნეს ცეცხლი, ხოლო სმუტსი თავისი ძალების დანარჩენ ნაწილს ხელმძღვანელობდა და ბრიტანეთის ბანაკს ზურგიდან შეუტია. უკან დახევისას დახურული ჭიშკრის გამო ბრიტანულმა მხარემ დამატებითი მსხვერპლი განიცადა. ექვსივე ბრიტანელი ოფიცერი დაიჭრა, რომელთაგან ოთხი დაიღუპა, გადარჩნენ მხოლოდ კაპიტანი სანდემანი და მისი ლეიტენანტი ლორდ ვივიანი. დანებებამდე ბრიტანელების დანაკარგმა 29 მოკლული და 41 დაჭრილი ჯარისკაცი შეადგინა. ბურების მხრიდან მხოლოდ ერთი დაიღუპა და ექვსი დაიჭრა. ბრძოლის შემდეგ ერთმა ბურმა აღნიშნა: „ჩვენ ყველას გვყავდა ახალი ცხენები, გვქონდა ახალი შეიარაღება, ტანსაცმელი, უნაგირები, ჩექმები და მეტი საბრძოლო მასალა“. [1] თავის წიგნში Commando, დენის რეიტზი, ერთ-ერთი ბური, მოგვითხრობს, რომ ბრძოლამდე მას ეცვა მარცვლეულის ტომარა და იყენებდა მაუზერის ძველ თოფს, რომელსაც მხოლოდ ორი ტყვია ჰქონდა დარჩენილი, ბრძოლის შემდეგ კი საცხენოსნო შარვალსა და ტუნიკში იყო გამოწყობილი და შეიარაღებული იყო ლი-მეტფორდის სპორტული თოფით.[2][2] ბურებმა გაანადგურეს ნაალაფარი საველე თოფი, ხოლო Maxim-ის ორი იარაღი გადაყარეს.[3] სმუტსმა და კომანდოს 250-მდე მებრძოლმა შეძლო მრავალი თვის განმავლობაში ოპერირება კონცხის კოლონიაში, მაგრამ ომში მაინც დამარცხდნენ. ამ დროისთვის კონცხის კოლონიაში მყოფი ჰოლანდიელები ძირითადად დარწმუნებულნი იყვნენ, რომ ბურების რესპუბლიკები ომში მარცხდებოდნენ.[1] მიუხედავად იმისა, რომ კომანდომ მიიღო გულუხვი დახმარება ჰოლანდიელი მშვიდობიანი მოსახლეობისგან,[2] ბრიტანელებმა თავი შეიკავეს კონცხის კოლონიაში ჰოლანდიური ფერმების დაწვისგან. რესპუბლიკებში დატყვევებულ ბურებს, როგორც ომის ტყვეებს, კარგად ექცეოდნენ,[2] მაგრამ ბურ მებრძოლებს, რომლებიც კონცხის კოლონიის მკვიდრები იყვნენ, ბრიტანელები ხანდახან ეპყრობოდნენ როგორც მეამბოხე სუბიექტებს და ხვრეტდნენ მათ.[2][4] კამპანიის დროს სმუტსის კომანდომ თავისი გაცვეთილი უნიფორმა ბრიტანული ხაკის უნიფორმით ჩაანაცვლა. ამის გამო ლორდმა კიტჩენერმა გასცა ბრძანება, რომ ბრიტანულ ფორმაში გამოწყობილი ყველა ბური მებრძოლი სიკვდილით დაესაჯათ. ამ მოტივით კომანდოს რამდენიმე წევრი,[ა] ხოლო სხვები კონცხის კოლონიის ღალატის გამო დახვრიტეს.[2] როდესაც დარჩენილმა წევრებმა შეიტყვეს ამ ბრძანების შესახებ, ისინი მალევე სამოქალაქო ფორმებში გამოეწყვნენ.[ბ]

ყვარლის ჯვარპატიოსნის პირველი ეკლესია

ყვარლის ჯვარპატიოსნის ეკლესია — არქიტექტურული ძეგლი დგას ქალაქ ყვარელში, ვ. მამულიშვილის კუთვნილ ვენახში. თარიღდება ადრინდელი შუა საუკუნეებით.

ეკლესია დარბაზულია (7,7x5,6 მ), ნაგებია ყორე ქვით. ერთადერთი, შიგნიდა და გარედან ბრტყლად გადახურული შესასვლელი დასავლეთიდანაა, აღმოსავლეთით ღრმა ნალისებრი აფსიდია, რისი სიღრმეც სარბაზის სიგრძის ტოლია, აფსიდის ღერძზე სწორკუთხა სარკმელია გაჭრილი, რომლის ორივე მხარეს მოწყობილია თითო ოთხკუთხა ნიშა, მსგავსი თითო სარკმელი, ერთმანეთის პირდაპირ, სამხრეთ და ჩრდილოეთ კედლებშიცაა. აფსიდი გადახურულია აგურით ნაწყობი კონქით, რომლის თაღი ნახევარწრიული ფორმისაა. დასავლეთით პილასტრებზე გადაყვანილი კედლის თაღია. ეკლესიის დარბაზი უჩვეულოდ მოკლეა, გადახურულია აგურის ნახევარცილინდრული კამარით. იატაკი მოგებულია ქართული აგურით. აღმოსავლეთ და დასავლეთ ფასადების ფრონტებში გამოსახულია თითო შეღრმავებული ჯვარი. კედლები დასრულებულია აგურის საფეხუროვანი ლავგარდნით, შენობა გადახურულია კრამიტით.

ბეატრიჩე დ’ესტე

ბეატრიჩე დ’ესტე (იტალ. Beatrice d'Este; დ. 29 ივნისი, 1475 — გ. 3 იანვარი, 1497) — ესტეს დინასტიის წარმომადგენელი. ფერარას ჰერცოგ ერკოლე I-ის ასული. ბარისა და მილანის ჰერცოგინია 1494-97 წლებში როგორც ლუდოვიკო სფორცას მეუღლე. რენესანსული იტალიის სილამაზით სახელგანთქმული ქალბატონი. ლეონარდო და ვინჩის მფარველი.

ბეატრიჩე დაიბადა 1475 წლის 29 ივნისს ფერარაში. იგი იყო ფერარას, მოდენასა და რეჯოს ჰერცოგ ერკოლე I-ისა და მისი ცოლის, ელეონორა ნეაპოლელის ასული. მას შემდეგ, რაც მისმა ოჯახმა დაახლოვება დაიწყო მილანის მმართველ სფორცებთან, იგეგმებოდა მისი მილანის კარზე გათხოვება, კიდევ უფრო დასაახლოვებლად. ამის გამო, 1490 წელს იგი დანიშნეს მილანის ჰერცოგ ჯან გალეაცოს ბიძაზე, ამ დროისათვის ბარის ჰერცოგ ლუდოვიკო სფორცაზე. თავდაპირველად, ლუდოვიკოზე მისი უფროსი და, იზაბელა დ’ესტე იყო დანიშნული, თუმცა მისი მანტუას მარკიზზე ქორწინების შემდეგ ერკოლემ ბეატრიჩე დანიშნა. ბეატრიჩესა და ლუდოვიკოს ქორწინება 1491 წლის იანვარში შედგა. ეს იყო ორმაგი დინასტიური ქორწინება, რა დროსაც მათთან ერთად დაქორწინდნენ ლუდოვიკოს ძმისწული, ანა სფორცა და ბეატრიჩეს უფროსი ძმა — ალფონსო. აღსანიშნავია, რომ მათი ქორწილის დეკორაციები თვით ლეონარდო და ვინჩიმ დაამზადა. მიუხედავად იმისა, რომ ბეატრიჩე იმ პერიოდის იტალიაში ერთ-ერთ ყველაზე ლამაზ ქალად იყო აღიარებული, ლუდოვიკო მაინც ღალატობდა და უკანონო შვილებიც კი ჰყავდა. ბეატრიჩე ასევე მეტად განათლებული იყო, მას ძალიან უყვარდა ხელოვნება, რის გამოც თავის კარზე მფარველობდა უამრავ გამოჩენილ იტალიელ ხელოვანს, როგორებიც არიან ნიკოლო კორეჯო, დონატე ბრამანტე, ლეონარდო და ვინჩი, ბერნარდო კასტილიონე და მრავალი სხვა. 1492 წელს იგი ვენეციას ეწვია, როგორც მილანის სრულუფლებიანი ელჩი. მისმა ქმარმა იგი ვენეციაში იმიტომ გაუშვა, რათა იგი მილანელთა მოკავშირედ ექცია, რაშიც დიდ წარმატებას მიაღწია. სულ მალე, 1494 წელს ლუდოვიკომ ჰერცოგი ჯან გალეაცო მოწამლა და ტახტზე თავად ავიდა, რის შემდეგაც ბეატრიჩე მილანის ჰერცოგინიად გვევლინება. მისი ასეთი უზურპაციული ქმედება უამრავმა მონარქმა დაგმო, რასაც 1495 წელს ფორნოვოს ბრძოლა მოჰყვა საფრანგეთის მეფე შარლ VIII-თან. აღსანიშნავია, რომ ამ დროს ბეატრიჩემ დიდი პოლიტიკური ნიჭი გამოამჭღავნა და ფრანგებთან ვერჩელის მშვიდობა დაამყარა. მისი ბრწყინვალე პოლიტიკური კარიერა დიდხანს არ გაგრძელდა, რადგანაც 1497 წლის 3 იანვარს, 21 წლის ბეატრიჩე მშობიარობას გადაჰყვა, რა დროსაც მკვდარი ვაჟი გააჩინა. მიუხედავად იმისა, რომ ლუდოვიკომ კიდევ დიდხანს იცოცხლა, მეორედ აღარ დაქორწინებულა, ამასთან მისი ცოლის პოლიტიკური ალღოს გარეშე, მან ძალიან მალე დაკარგა მილანის ტახტი, რის შემდეგაც ავსტრიაში წავიდა ემიგრაციაში.

ბეჯი კაიდ ეს-სებსი

ბეჯი კაიდ ეს-სებსი ( არაბ. الباجي قائد السبسي, ფრანგ. Béji Caïd Essebsi; დ. 26 ნოემბერი 1926, სიდი-ბუ-საიდი, ტუნისი — გ. 25 ივლისი, 2019) — ტუნისელი სახელმწიფო და პოლიტიკური მოღვაწე, ადვოკატი, ტუნისის პრემიერ-მინისტრი 2011 წლის 27 თებერვლიდან[1] 24 დეკემბრამდე. წარსულში ეკავა მნიშვნელოვანი პოლიტიკური და დიპლომატიური თანამდებობები. 2014 წელს აირჩიეს ტუნისის პრეზიდენტად[2].

ჰაბიბ ბურგიბა · ზინ ელ-აბიდინ ბენ ალი · მოჰამედ განუში (მ/შ)  · ფუად მებაზაა (მ/შ)  · მონსეფ მარზუკი · ბეჯი კაიდ ეს-სებსი

უჰნივი

უჰნივი (უკრ. Угнів) — ქალაქი უკრაინაში. მდებარეობს ლვივის ოლქში. 2022 წელს ქალაქის მოსახლეობა 939 კაცს შეადგენდა.

მწკრივი (გრამატიკა)

მწკრივი — ზმნის ფორმათა ისეთი ჯგუფი, რომელშიც გაერთიანებულია მხოლოდ პირისა და რიცხვის მიხედვით განსხვავებული ფორმები. მწკრივში მყოფი ფორმები ერთმანეთისგან განსაკუთრებული ნიშნებით არ განირჩევიან, ისინი განსხვავდებიან მხოლოდ ზმნის დაბოლოებით. ახალ ქართულ სალიტერატურო ენაში გამოყოფილია 11 მწკრივი, რომლებიც სამ ჯგუფად, ანუ სამ სერიად იყოფა. აქედან, პირველი სერია 6 მწკრივს აერთიანებს, მეორე — ორს, ხოლო მესამე — სამს.

რეტორომანული ენა

რეტორომანული ენა, საუბ. რომანული ენა — შვეიცარიის ერთ–ერთი ოფიციალური ენა. საუბრობენ გრაუბიუნდენის კანტონში. მიეკუთვნება რომანულ ენებს. ენათმეცნიერებაში ენის დაღსანიშნავად გამოიყენება ასევე ტერმინი ბიუნდენრომანული. 1990 წლის აღწერით შვეიცარიის მოსახლეობიდან 66.356 კაცი რეტორომანულს მშობლიურ ენად მიიჩნევდა, ხოლო ამათგან 39.632 მას გამოიყენებს, როგორც მთავარ სალაპარაკო ენას. 2000 წლის აღწერით მათი რიცხვი შემცირდა და 35095 შეადგინა. გრაუბიუნდენის კანტონის გეოგრაფიული პირობების, ბევრი ხეობებისა და იზოლირებული დასახლებული პუნქტების გამო, დროთა განმავლობაში განვითარდა რეტორომანული ენის განსხვავებული დიალექტები, რომლებიც ხუთ ჯგუფშია თავმოყრილი:

ჩანთიანი სოკოები

ჩანთიანი სოკოები, ასკომიცეტები (ლათ. Ascomycetes) — უმაღლესი სოკოების ერთ-ერთი უდიდესი და მრავალფეროვანი კლასი. შეიცავს 30 ათასამდე სახეობას. აქ შედის, ერთი მხრივ, მიკროსკოპული ფორმები — საფუარები, ნაცროვანები და სხვ. და, მეორე მხრივ, მაკროსკოპული სახეობები საკმაოდ მოზრდილი ნაყოფსხეულებით — ხარისფაშვა, ნაოჭა და სხვა. ყველასათვის დამახასიათებელია მრავალუჯრედიანი მიცელიუმი და ნაყოფიანობის თავისებური ორგანო — ჩანთა ანუ ასკი. ჩანთები ჩნდება ნაყოფსხეულის შიგნით ან ზედაპირზე, უშუალოდ მიცელიუმზე ან დაკვირტულ უჯრედებზე. ჩანთოსანი სოკოების უმრავლესობა საპროფიტია. ცნობილია აგრეთვე უმაღლეს მცენარეთა პარაზიტები და ცხოველთა მიკოზების გამომწვევი სახეობები.

გრამადის თემი

გრამადის თემი (ბულგ. Община Грамада) — თემი ჩრდილო-დასავლეთ ბულგარეთში. შედის ვიდინის ოლქში. თემის მოსახლეობაა 1 995 ადამიანი, ხოლო ფართობი შეადგენს 184.21 კმ²-ს. მოიცავს 8 დასახლებულ პუნქტს. ადმინისტრაციული ცენტრია ქალაქი გრამადა.

შილდა

შილდა — სოფელი საქართველოში, ყვარლის მუნიციპალიტეტში. მდებარეობს კახეთის კავკასიონის სამხრეთ კალთის ძირში. მდინარე ჩელთის (ალაზნის მარცხენა შენაკადი) ნაპირზე. ზღვის დონიდან 500 მეტრი, ყვარლიდან 20 კილომეტრი. სოფელში ფუნქციონირებს საზოგადოებრივი ცენტრი.

სოფელი ყვარელის მუნიციპალიტეტში. ისტორიული ძეგლი მდებარეობს კახეთის კავკასიონის სამხრეთ კალთის ძირში, მდინარე ჩელთის ნაპირას, ისტორიულ ნეკრესთან ახლოს, ყვარელიდან 20 კილომეტრზე. თელავიდან (უახლოესი რკინიგზის სადგური) 27 კილომეტრზე. 2014 წლის აღწერით სოფელში ცხოვრობდა 3927 კაცი. XX საუკუნეში შილდის მიდაოებში ჩატარებული არქეოლოგიური გათხრების მიხედვით დასახლებული ჩანს ადრინდელი ბრინჯაოს ხანიდან, სოფელი წერილობით წყაროებში XV საუკუნიდან იხსენიება. გიორგი VIII-მ კახეთში „მოსპო“ ჰერ-კახთა ერისთავნი რა დასხა მოურავნი. მათ შორის „შილდაყვარელის“. ეს ორი სოფელი ერთ სამოურავო ერთეულს წარმოადგენდა და მას მეფის მოურავი განაგებდა. საქართველოს ერთ-ერთი დიდი, ნაყოფიერი და მდიდარი სოფლის ერთი ნაწილი ამბროსი ნეკრესელს შესწირეს. მეორე ნაწილი კი ფეოდალთა მფლობელობაში იყო. მათ შორის ვახვიშვილებისა და უწარჩინებულესი და შეძლებული რუსიშვილებისა, რომლითაც თამარ მეფემ უბოძა თავადობა და „აწ არიან შილდის მოსახლენი“. ასევე როგორც მთელი კახეთი, სოფელსაც მოსვენებას არ აძლევდნენ შინაური, მეზობელი თუ გარეშე მტერნი. XVI საუკუნეში, იმამყულიხანის დროს, მიუხედავად დიდი მცდელობისა, კახეთმა და, რა თქმა უნდა, შილდამაც თავდაცვა ვერ მოახერხა, რადგან მომხდურნი - „აღიყრებოდიან და ჰყოფდნენ ციხესიმაგრეთა და გამაგრდებოდიან მათ შინა თელავს... შილდა-ყვარელს და სხვათა ადგილებთა შინა და ოხრდებოდა ქუეყანა რბევა კირთებითა“. 1716 წელს სოფელს ლეკები დაესხნენ. ადგილობრივი მოსახლეობა თავგამოდებით იცავდა თავს. „ხოლო გამმაგრდნენ მდაბიურნი და მოსრნეს მრავალნი ლეკნი“, მაგრამ „შემდგომად მყმუსრნეს და წარუხვდნენ სიმაგრენი ლეკთა“, მტერმა ცეცხლს მისცა თავდაცავი ნაგეობობები. უამრავი ადამიანი შიგ დაიწვა, ნაწილი კი ტყვედ წაასხეს. 1729 წელს შილდა სასტიკად ააოხრეს თურქ-ოსმალებმა. 1812 წლის აპრილის დამდეგს, როცა დაიწყო კახეთის აჯანყების მეორე ეტაპი, აჯანყებაში აქტიურად ჩაებნენ გაღმა მხრის სოფლის გლეხები, მათ შორის შილდაც. ალექსანდრე ბატონიშვილი სოფელში თიანეთიდან ჩავიდა. მასთან დასახმარებლად 1200 ლეკი ჩამოვიდა. ბატონიშვილის ლაშქარი თანდათან იზრდებოდა. სამთავრობო ჯარი შილდისკენ წავიდა და 21 სექტემბერს ბატონიშვილს შეება. მწვავე ბრძოლას შედეგი არ მოყოლილა. ალექსნადრე ქიზიყისაკენ გაეშურა, რათა მთავრობის ჯარისკაცების დასახმარებლად ფაშაანს მიმავალი გენერლისა და ორბელიანისათვის გზა გადაეღობა, მაგრამ გენერალმა გზის გაკაფვა შეძლო. ბატონიშვილი კვლავ შილდაში დაბრუნდა. შილდასთან სასტიკი ბრძოლა გაიმართა, რამაც შვიდ საათს გასტანა. ალექსანდრე ბატონიშვილის 6000-იანმა ლაშქარამა უკან დაიხია. მთავრობის ჯარის ნაწილი, მისი ერისთავის სარდლობით, უკანდახეულებს დაედევნა. ბატონიშვილი შემობრუნდა და გათამამებულ მდევარს ალყა შემოარტყა. ერისთავს 300 კაცისაგან შემდგარი რამზმი მიაშველეს, რომელმაც დიდი ზარალის ფასად, ძლივს დააღწია თავი ტყვეობას. ალექსანდრე ბატონიშვილი შილდიდან ველისციხსიკენ წავიდა. განრისხებული ორბელიანი სასტიკად გაუსწორდა შილდას. მისი ბრძანებით სოფელი გადაბუგეს, ბაღ-ვენახები კი მთლიანად აკაფეს. XIX საუკუნის პირველ ნახევარში შილდა სასაქონლო-ფულად ურთიერთობებში ჩაება. სახელმწუფო გლეხთა 28,6 % სამუშაო ძალის ქირავნობით ირჩენდა თავს. გარდა ხვნა-თესვისა აქაური გლეხობა ამზადებდა აბრეშუმს და მისი გაყიდვით ცხოვრობდა. გლეხობის ზედა ფენა, რომლის სახლშიც იყო სახნავ-სათესი მიწების და მსხვილფეხი რქოსანი პირუტყვების უმეტესი ნაწილი, წარმოადგენდა სასაქონლო პროდუქციის ძირითად მწარმოებელს. სოფელში XX საუკუნეშიც მისდევდნენ მებაღე-მევენახეობას, მეცხოველეობას. მოქმედებდა ღვინის და ხილის წვენის ქარხნები. შილდიდან იყვნენ: საზოგადო მოღვაწე ლადო აღნიაშვილი, რომელმაც „ქართული საერო სოლო“ შექმნა, სადაც უმთავრესად შილდიდან ჩამოყვანილი გლეხები მღეროდნენ (პირველი კონცერტი 1886 წლის 26 დეკემბერს გაიმართა). ცნობილი სახალხო მომღერალი ლევან ასაბაშვილი (დედას ლევანა). ძველი ქართული რომანებისა და საესტრადო სიმღერების უბადლო შემსრულებელი, საქართველოს დამსახურებული არტისტი მერი შილდელი (მიჩილაშვილი). სსრკ სახელმწიფო პრემიის ლაურეატი, ცნონილი გვირაბმშენი აბესალომ ყურაშვილი. საქართველოს ფიზკულტურისა და სპორტის დამსახურებული მოღვაწე გიორგი მერკვლიძე და ა.შ. 2014 წლის აღწერის მონაცემებით სოფელში ცხოვრობს 3927 ადამიანი. ყვარელი ალმატი · ახალსოფელი · ბალღოჯიანი · გავაზი · გრემი · გრძელი ჭალა · ენისელი · ზინობიანი · თივი · თხილისწყარო · კუჭატანი · მთისძირი · საბუე · სანავარდო · საცხენე · შაქრიანი · შილდა · შოროხი · ჩანტლისყურე · წიწკანაანთსერი · ჭიკაანი

შვედეთის ბუნებათმცოდნეობის მუზეუმი

შვედეთის ბუნებათმცოდნეობის მუზეუმი (შვედ Naturhistoriska riksmuseet) მდებარეობს სტოკჰოლმში; შვედეთი.

მუზეუმი 1819 წელს შვედეთის სამეფო სამეცნიერო აკადემიის მიერ დაარსდა, თუმცაღა, სათავეს ჯერ კიდევ 1739 წლიდან იღებს, როდესაც სამეცნიერო აკადემიამ მუზეუმის დასაარსებლად პირველი შეწირულობების მიღება დაიწყო. პირველი შეწირულობები ფართო საზოგადოებას 1786 წელს წარუდგინეს. მუზეუმი აკადემიას საბოლოოდ 1965 წელს გამოეყო. აკადემიის კოლექციის ერთ-ერთი შემნახველი თავდაპირველად Linnaeus-ს სტუდენტი ანდერს სპარმანი იყო, რომელიც ჯეიმზ კუკთან ერთად იყო ვოიაჟებში ნამყოფი. მეორე ცნობილი გვარი მუზეუმ ის ისტორიაში სვენ ნილსენია - ზოოლოგი, პალეანთოლოგი და არქეოლოგი; მან არაორგანიზებული ზოოლოგიური კოლექციები შესწირა მუზეუმს ჯერ კიდევ მანამ (1828-1831), სანამ ლუნდში პროფესორის სახელით დაბრუნდებოდა. სტოკჰოლმის ცენტრიდან დაშორებულ ფრესკატის უბანში მდებარე მუზეუმის თანამედროვე შენობები არქიტექტორ აქსელ ანდერბერგს ეკუთვნის, რომელმაც მუშაობა 1916 წელს დაასრულა. სტოკჰოლმის უნივერსიტეტის მთავარი ნაგებობაც მოგვიანებით მუზეუმის სიახლოვეს დააფუძნეს. მუზეუმს აქვს IMAX კინოთეატრი, რომელსაც Cosmonova ეწოდება. კინოთეატრი შვედეთში ამავდროულად ყველაზე დიდი პლანეტარიუმია.

შოლოხოვსკი

შოლოხოვსკი (რუს. Шолоховский) — დაბა რუსეთში, როსტოვის ოლქში, ბელაია-კალიტვის რაიონში. დაბის სტატუსი მიენიჭა 1955 წელს. 2020 წლის მონაცემებით, შოლოხოვსკში ცხოვრობს 7306 ადამიანი. [1]

იჯარეთი

საკუთარი სახელი იჯარეთი შეიძლება აღნიშნავდეს:

გედის თანავარსკვლავედი

გედის თანავარსკვლავედი (ლათ. Cygnus) — ცის ჩრდილოეთ ნახევარსფეროს თანავარსკვლავედი, რომლის ყველაზე ბრწყინვალე ვარსკვლავი — დენები 1,3 ვიზუალური ვარსკვლავიერი სიდიდისაა. დამზერის საუკეთესო პირობებია ივლის-აგვისტოში.

კო-პანი

კო-პანი (ტაი. เกาะปันหยี) — სოფელი ტაილანდში. მდებარეობს ფანგნგის პროვინციაში. სოფელში დგას ინდონეზიელი მეთევზეების მიერ ოჩოფეხებზე აგებული სახლები. მოსახლეობა შეადგენს 360 ოჯახს ანუ 1 685 ადამიანს.

კო-პანის დასახლება დააარსეს მალაიელმა მეთევზეებმა XVIII საუკუნის ბოლოს[1]. სოფელს მალაურ ენაზე პულაი-პანჯი ეწოდება. სოფელში არის მუსულმანური სკოლა სადაც ერთად სწავლობენ გოგონები და ვაჟები. ამ განათლების არაფორმალური სახის გამო ზოგიერთი ვაჟი სასწავლებლად დადის ფუკეტში. სოფელში არის მოცურავე საფეხბურთო მოედანი, რომელიც 1986 წლის მსოფლიო ჩემპიონატის შთაგონებით ააშენეს ბავშვებმა ჯართისაგან, ხეებისაგან და ტივებისგან. XX საუკუნეში მოსახლეობისათვის მეთევზეობა უკვე აღარ იყო შემოსავლიანი და მოთხოვნილებამ განაპირობა ტურიზმის განვითარება.

ჯიბირი

ჯიბირი (აზერ. Cibir) — სოფელი აზერბაიჯანში, გუსარის რაიონში. მოსახლეობის რაოდენობა — 1 091 კაცი.

გუსარი

წარმომშობი ქსოვილი

წარმომშობი ქსოვილი, მერისტემა (ბერძ. μεριστός — გაყოფადი) — ქსოვილი, რომელიც შედგება წვრილი უჯრედებისაგან და ჩვეულებრივ არ შეიცავს ვაკუოლებს. მოზრდილ მცენარეში მერისტემა შენარჩუნებულია სხეულის მხოლოდ ცალკეულ, მზარდ ნაწილებში. მაგალითად, კენწრული მერისტემა განაპირობებს ღეროსა და ფესვის სიგრძეში ზრდას. გვერდითი მერისტემა კი–სისქეში მატებას. მცენარე არსებობის მანძილზე იზრდება სწორედ მერისტემის უჯრედების გაყოფით.

ჰაისინის რაიონი (1923-2020)

ჰაისინის რაიონი (უკრ. Гайсинський район) — გაუქმებული[1] რაიონი უკრაინაში, ვინიციის ოლქში. მისი ფართობი 1100 კმ² იყო. 2015 წლის აღწერის მონაცემებით რაიონის მოსახლეობა 57 747 ადამიანს შეადგენდა,[2] ხოლო სიმჭიდროვე 54 კაცს კმ²-ზე. ჰაისინის რაიონის ადმინისტრაციული ცენტრი იყო ქალაქი ჰაისინი.

2020 წლის ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული რეფორმის შედეგად რაიონს შეუერთდა ბერშადის, ტეპლიკის, ტროსტიანეცისა და ჩეჩელნიკის რაიონები, ასევე, ნაწილობრივ ილინცისა და ნემიროვის რაიონები, რის შედეგადაც ჩამოყალიბდა ჰაისინის რაიონი[3].

ვრაპჩიშტეს თემი

ვრაპჩიშტეს თემი (მაკედ. Општина Врапчиште) — თემი ჩრდილოეთ მაკედონიაში. მდებარეობს პოლოგის რეგიონში. მოსახლეობა შეადგენს 25 399 ადამიანს (2002 წლის აღწერის მონაცემები[1]). მოსახლეობის სიმჭიდროვე — 160.77 კაცი/კმ²-ზე.

თემის ადმინისტრაციული ცენტრი — ვრაპჩიშტე. ადმინისტრაციული ცენტრის ჩათვლით თემის შემადგენლობაში შედის 15 დასახლება. თემის ტერიტორიის ფართობი შეადგენს 157.98 კმ²-ს.

ტოიო იტო

ტოიო იტო (იაპონ. 伊東豊雄, Itō Toyo'o; დ.1 ივნისი, 1941) — იაპონელი არქიტექტორი, განთქმული თავისი უკიდურესად კონცეპტუალური პროექტებით, რომლებშიც ის ცდილობს ფიზიკური და ვირტუალური სამყაროების შერწყმას. ის ერთ-ერთი წამყვანი ექსპონენტია არქიტექტურაში, რომელიც ცდილობს თანამედროვე გაგებით „სიმულირებული“ ქალაქის საკითხების გადაჭრას. 2013 წელს მას მიენიჭა პრიცკერის არქიტექტურული პრემია.

იტო დაიბადა სეულში, სამხრეთი კორეაში (იმჟამად იაპონიის კოლონია). 1965 წელს დაამთავრა ტოკიოს უნივერსიტეტის არქიტექტურის ფაკულტეტი. 1965-1969 წლებში კიიონორი კიკუტაკეს სტუდიაში მუშაობის შემდეგ ის ტოკიოში აფუძნებს საკუთარ სტუდიას „Urban Robot“ (urobot) 1971 წელს. 1979 წელს სტუდიამ სახელი შეიცვალა „Toyo Ito & Associates, Architects“-ით.

მიანმარის პრეზიდენტი

მიანმარის პრეზიდენტი — მიანმარის სახელმწიფოს და მთავრობის მეთაური მეთაური, ირჩევს პარლამენტი 5 წლის ვადით.

მზეთუნახავი და ურჩხული (1991 წლის ფილმი)

მზეთუნახავი და ურჩხული (ინგლ. Beauty and the Beast) — Walt Disney Feature Animation-ის 1991 წლის ანიმაციური ფილმი, რომლის დისტრიბუტორია Buena Vista Pictures. ეს არის უოლტ დისნეის სტუდიების რიგით 30-ე სრულმეტრაჟიანი ფილმი. იგი ეფუძნება ჟან-მარი ლეპრინს დე ბომონის[6] ამავე სახელწოდების ფრანგულ ზღაპარს და ჟან კოქტოს მიერ გადაღებულ 1946 წლის ფილმს[7]. ფილმის სიუჟეტით უფლისწული გადაქცეულია მხეცად[8] (რობი ბენსონი) თავისი ქედმაღლობის გამო, ხოლო ბელი (პეიჯ ო'ჰარა[8]) მის სასახლეში აღმოჩნდება და დროთა განმავლობაში უყვარდება ურჩხული. იმისთვის, რომ კვლავ იქცეს ადამიანად, მხეცსაც უნდა შეუყვარდეს გოგონა. ფილმში როლებს აგრეთვე ახმოვანებენ რიჩარდ უაიტი, ჯერი ორბახი, დევიდ ოგდენ სტირსი და ანჯელა ლენსბერი.

უოლტ დისნეიმ წარუმატებლად სცადა ზღაპრის ადაპტირება 1930-იან და 1950-იან წლებში. „პატარა ქალთევზას“ (1989) წარმატების შემდეგ Walt Disney Pictures-ში გადაწყვიტეს, კვლავ აღედგინათ პროექტი, რომელიც რიჩარდ პერდემის წარმოდგენაში თავდაპირველად მიუზიკლი არ უნდა ყოფილიყო. დისნეის თავმჯდომარემ ჯეფრი კაცენბერგმა პერდემის იდეაზე უარი თქვა და ითხოვა, ახალი ნამუშევარი შექმნილიყო ქალთევზას სტილში. ფილმის რეჟისორები არიან გერი ტრუსდეილი და კირკ უაიზი, ხოლო სცენარი, რომელზეც თავდაპირველად როჯერ ალერსი მუშაობდა, ლინდა ვულვერტონის მიერ დაიწერა.[8] ტექსტების ავტორია ჰოვარდ ეშმენი, ხოლო მუსიკის - ალან მენკენი. ეშმენი, თავდაპირველად ფილმის აღმასრულებელი პროდიუსერი, მასზე მუშაობის დროს აივ-ით გარდაიცვალა - პრემიერამდე რვა თვით ადრე, ამიტომ ფილმი მის ხსოვნას მიუძღვნეს. მზეთუნახავი და ურჩხული დაუსრულებელი სახით აჩვენეს ნიუ-იორკის კინოფესტივალის ფარგლებში, 1991 წლის 29 სექტემბერს. დასრულებული ფილმი 13 ნოემბერს გამოვიდა. მას დიდი კომერციული წარმატება ხვდა წილად, მსოფლიო მასშტაბით 425 მილიონი აშშ დოლარის შემოსავლით, 25 მილიონიანი ბიუჯეტით. კრიტიკოსებმაც იგი დადებითად შეაფასეს. ფილმმა მიიღო ოქროს გლობუსი საუკეთესო მიუზიკლის ან კომედიის კატეგორიაში და იქცა პირველ ფილმად, რომელიც ოსკარზე ნომინირებული იყო საუკეთესო ფილმის კატეგორიაში. მან მიიღო ოსკარი საუკეთესო ორიგინალური მუსიკისთვის და საუკეთესო ორიგინალური სიმღერისთვის („Beauty and the Beast“). 1994 წლის აპრილში მზეთუნახავი და ურჩხული გახდა დისნეის პირველი ანიმაციური ფილმი, რომელიც ბროდვეის მიუზიკლად გადამუშავდა. წარმატების გამო მას აგრეთვე მოჰყვა ორი ფილმი პირდაპირ ვიდეოზე - „მზეთუნახავი და ურჩხული: მოჯადოებული შობა“ (1997) და „ბელის ჯადოსნური სამყარო“ (1998). აგრეთვე გამოვიდა ტელესერიალი „Sing Me a Story with Belle“. 2002 წელს გამოვიდა ფილმის ვერსია IMAX-ისთვის, ახალი ხუთწუთიანი სეგმენტით „კვლავ ადამიანი“. „მეფე ლომის“ 3D ფორმატში წარმატების შემდეგ, მზეთუნახავი და ურჩხული 2012 წელს ასეთივე სახით გამოვიდა.[9] 2002 წელს ფილმების ეროვნულმა რეესტრმა მზეთუნახავი და ურჩხული აირჩია კონგრესის ბიბლიოთეკაში შესატანად, როგორც „კულტურულად, ისტორიულად ან ესთეტიკურად მნიშვნელოვანი ნამუშევარი“. 2017 წლის 17 მარტს გამოვიდა ანიმაციური ფილმის მხატვრული ფილმის სახით ადაპტირებული ვარიანტი. პროლოგში მოთხრობილია, თუ როგორ შეეცვალათ გარაგნობა პრინცმა და მისმა მოახლეებმა. გადის წლები. გოგონა სახელად ბელი ცხოვრობს პატარა ქალაქში, სადაც მას და მის გამომგონებელ მამას ყველა უცნაურ ადამიანებად თვლის. მაგრამ ქალაქში არის კაცი სახელად გასტონი, რომელიც ოცნებობს მასზე დაქორწინებაზე. სხვა ქალაქში მგზავრობისას ბელის მამა მორისი მოულოდნელად მოხვდება მოჯადოვებულ სასახლეში, სადაც მოლაპარაკე ნივთებია. მაგრამ მის სტუმრობას ხელს უშლის დიდი ურჩხული, რომელიც მას საპყრობილეში აგდებს. გადის დრო და ბელი, მამის ძიებისას, თავად მიაგნებს სასახლეს. ურჩხული თანახმაა, გაუშვას მორისი, მაგრამ მხოლოდ ბელის სანაცვლოდ. გოგონა რჩება მასთან. ურჩხული მას ძალიან უხეშად ექცევა, მაგრამ ბელის ზრუნვით, იგი იცვლება და უყვარდება გოგონა. მორისს სოფელში არავინ უჯერებს, მხოლოდ გასტონია დარწმუნებული, რომ მთელი ამ ისტორიიდან შეუძლია სარგებელი ჰპოვოს. ურჩხული დროებით უშვებს ბელს შინ, მამის სანახავად. გოგონა მოულოდნელად ბრუნდება, როდესაც მორისს აკითხავენ საგიჟეთიდან. არავის სჯერავს, რომ ურჩხული მართლაც არსებობს. მაშინ ბელი ყველას უჩვენებს სარკეს, სადაც ურჩხული გამოჩნდება. გასტონი იყენებს ამ საბაბს და მთელ სოფელს ააჯანყებს, რათა სასახლე დაიპყრონ. სასახლეში დიდი ბრძოლა იმართება, ნივთებსა და ადამიანებს შორის. გასტონი სასიკვდილოდ დაჭრის მხეცს, მაგრამ თავად გადმოვარდება მაღალი კოშკიდან. ბელი სასოწარკვეთაშია. მაგრამ ურჩხული უეცრად იქცევა ლამაზ პრინცად. სასახლე ძველ გარეგნობას იბრუნებს, ნივთები კი ადამიანებად იქცევიან. ისევე, როგორც დისნეის ბევრ სხვა ანიმაციურ ფილმში, ამ ფილმშიც ბევრი სიმღერა ჟღერს, თუმცა აქ მათი რაოდენობა ფილმს პრაქტიკულად მიუზიკლად გარდაქმნის. ამან შემქმნელებს უბიძგა, ოფიციალური მიუზიკლი ბროდვეის სცენაზეც დაედგათ.

გუანახაი

გუანახაი (ესპ. Guanajay) — ქალაქი და მუნიციპალიტეტი დასავლეთ კუბაში, არტემისის პროვინციაში. ქალაქი დაარსდა 1781 წელს. მუნიციპალიტეტის ფართობი უდრის 113 კმ²-ს.[2] 2004 წლის აღწერის მონაცემებით მუნიციპალიტეტში ცხოვრობდა 28.429 ადამიანი. მოსახლეობის სიმჭიდროვე 251.6 ადამიანი კმ²-ზე.[3]

ქალაქი გუანახაი განლაგებულია ბორცვიან ტერიტორიაზე. დამახასიათებელია რბილი კლიმატი. როდესაც კუნძულს ესპანელები ფლობდნენ იმ დროს გუანახაი იყო გადაჯდომის ბაზა კუნძულზე მოსული ესპანელი მეომრებისათვის. მოგვიანებით ქალაქმა საერთაშორისო აღიარება მოიპოვა როგორც საკურორტო ზონამ. კუბის რევოლუციამდე იყო პინარ-დელ-რიოს პროვინციის ნაწილი.

თიანეთის მხარეთმცოდნეობის მუზეუმი

თიანეთის ალექსანდრე ნამორაძის სახელობის მხარეთმცოდნეობის მუზეუმი – მდებარეობს თიანეთის მუნიციპალიტეტში, თიანეთი, რუსთაველის ქ. 25.

მუზეუმში დაცულია თიანეთის რაიონისა და მის მიმდებარე ტერიტორიაზე არქეოლოგიურიექსპედიციებისა და შემთხვევითი აღმოჩენების შედეგად მოპოვებული მასალები ადრე ბრინჯაოს ხანიდან გვიან შუასაუკუნეებამდე,ეთნოგრაფიული ყოფის ამსახველი მასალები, საეკლესიო დანიშნულების ნივთები, ოთხთავის ხელნაწერი და ნაბეჭდი გამოცემები, ქსოვილებისნიმუშები (აღმ. საქართველოს მთიანეთის XIX ს-ის ფარდაგები, ხევსურული ხალხური სამოსელი და აქსესუარები), შუა საუკუნეების კერამიკულიჭურჭელი და სხვა.

გრადიშტე (ჩიმიშლიის რაიონი)

გრადიშტე (რუმ. Gradişte) — სოფელი მოლდოვაში, ჩიმიშლიის რაიონში. მდებარეობს ზღვის დონიდან 96 მეტრზე. 2004 წლის მონაცემებით, მოსახლეობა 1988 ადამიანს შეადგენდა.

ანა ვალუა

ანა დე ვალუა (დ. 3 აპრილი, 1461 — გ. 14 ნოემბერი, 1522), აგრეთვე ცნობილი, როგორც ანა ფრანგი — ვალუას დინასტიის წარმომადგენელი. საფრანგეთის პრინცესა და რეგენტი, საფრანგეთის მეფე ლუი XI-ისა და მისი მეუღლის, შარლოტა სავოიელის უფროსი ქალიშვილი. საფრანგეთის მეფე შარლ VIII-ის უფროსი და და მისი რეგენტი 1483-1491 წლებში. 1503-1521 წლებში იყო თავისი მცირეწლოვანი ქალიშვილის, ბურბონის ჰერცოგინია სიუზენის რეგენტი.[1]

ანა ვალუა დაიბადა 1461 წლის 3 აპრილს, შატო დე გენაპში, ბრაბანტში. იგი იყო საფრანგეთის მეფის, ლუი XI-ისა და მისი მეუღლის, დედოფალ შარლოტა სავოიელის პირველი შვილი. მის შემდეგ მათ შეეძინათ ვაჟი, საფრანგეთის მომავალი მეფე შარლ VIII. ბოლოს კი მესამე შვილად გოგონა შეეძინათ, რომელიც მომავალში საფრანგეთის დედოფალი ჟანა დე ვალუა გახდა, როგორც ლუი XII-ის მეუღლე. 1468 წელს ანა დანიშნეს ლოთარინგიის ჰერცოგ ნიკოლასზე, თუმცა მან შეთანხმება მალევე დაარღვია და ცოლად მარია ბურბუნდიელი შეირთო. 1473 წლის 3 ნოემბერს კი ანა დაქორწინდა ბურბონის ჰერცოგ პეტერ II-ზე. ამ დროისათვის ანა მხოლოდ 11 წლის იყო. 1483 წელს გარდაიცვალნენ ანას მშობლები, ამის გამო საფრანგეთის მეფე მისი მცირეწლოვანი ძმა, შარლ VIII გახდა. მისი მცირეწლოვანების გამო, საჭირო გახდა ქვეყანა რეგენტს ემართა, რეგენტი კი მისი უფროსი და, ანა დე ვალუა გახდა. ანას მხარში მისი ძლიერი მეუღლე ედგა და ეხმარებოდა სამეფოს მართვაში. მათ შეინარჩუნეს სამეფოს ძალაუფლება და 1483-1488 წლებში საბოლოოდ დაამარცხეს ორლეანის მეამბოხე ჰერცოგი, რითაც ქვეყანაში მშვიდობა დამყარდა.[2] საფრანგეთის რეგენტობის დროს, ანა ერთ-ერთი ყველაზე ძლიერი ქალი გახდა XV საუკუნის ევროპაში, რის გამოც ფრანგებმა მას "Madame la Grande" შეარქვეს. გარდა იმისა, რომ ანა პიროვნულად ძლიერი ქალი იყო, ის ამასთან ძალიან ინტელექტუალი და ენერგიული პიროვნება იყო. [3]მას ჰქონდა მაღალი შუბლი, წვრილი წარბები, ნათელი ყავისფერი თვალები, პირდაპირი მზერა, თხელი ტუჩები და თხელი ხელები. [4] ანა პასუხისმგებელი იყო ბევრი არისტოკრატის შვილების კარგი განათლებით უზრუნველყოფაში, როგორებიცაა დიანა დე პუატიე და ლუიზა სავოიელი.[5] ის ამ ახალგაზრდა ქალბატონებს ასწავლიდათ დახვეწილ მანერებს და სამეფო კარზე ქცევის წესებს. განსაკუთრებით დიდ ყურადღებას აქცევდა ლუიზა სავოიელს, მაშინ როცა მისი ვაჟი ფრანსუა I საფრანგეთის მეფე გახდა. იგი ასევე ქცევის წესებს ასწავლიდა საღვთო რომის იმპერატორის ქალიშვილს, მარგარეტ ავსტრიელს, ანას ძმის, შარლ VIII-ის საცოლედ ითვლებოდა და დახვეწილი მანერები სჭირდებოდა. თუმცა მალე შარლმა ნიშნობა ჩაშალა და მარგარეტი ნიდერლანდებში გათხოვდა. [6] ანამ ინგლისის ტახტისათვის ბრძოლაში თანადგომა გამოუცხადა ჰენრი VII ტიუდორს და რიჩარდ III-ის წინააღმდეგ ბრძოლაში ფინანსურად დაეხმარა. გარდა ამისა 1485 წელს ანამ ინგლისში ფრანგული ჯარები გააგზავნა და 22 აგვისტოს საბოლოო ბრძოლის შემდეგ, მათ ტახტიდან ჩამოაგდეს რიჩარდი და ინგლისის მეფე ჰენრი VII გახდა. 1491 წელს ანას რეგენტობა დასრულდა, ამავე წელს მისმა ძმამ, შარლ VIII-მ ცოლად შეირთო ანა ბრეტონელი, რომელიც ანას ძლიერი მეტოქე გახდა. მას შემდეგ რაც ანა ბრეტონელი დედოფალი გახდა, ანაზე მაღალ პოზიციაზე აღმოჩნდა და ძალიან დააზარალა ის და მისი ქმარი როცა ბურბონის საჰერცოგოს დამოუკიდებლობის აღკვეთა მოითხოვა.[7] ანასა და პეტერს ამ დროის მანძილზე მემკვიდრე არ ჰყავდათ. მხოლოდ 1491 წლის 10 მაისს გააჩინა ანამ გოგონა, სახელად სიუზენი. ცხადია ანა მანამდეც იყო ფემძიმედ. იგი პირველად 1476 წელს დაფეხმძიმდა, თუმცა მოეშალა. ასევე 1488 წელს მან ვაჟი გააჩინა, რომელიც კლერმონის გრაფად აკურთხეს, მაგრამ იგი 1498 წელს, 12 წლის გარდაიცვალა და ოვერნში დაკრძალეს. 1503 წელს ანა დაქვრივდა.[8] ბურბონის ჰერცოგინია კი მისი ქალიშვილი სიუზენი გახდა, რომელიც 12 წლის იყო, ამიტომაც ანა მის რეგენტად დაინიშნა. იმის გამო, რომ ის გოგო იყო, სიუზენის გარდაიცვალების შემდეგ მისი სამფლობელოები დედის სამშობლოს, ანუ საფრანგეთს უნდა გადასცემოდა. ამისაგან თავის ასარიდებლად, 1505 წელს ანამ მოიწვია კიდევ ერთი ბურბონთა დინასტიის წარმომადგენელი და შარლ დე ბურბონი და თავის ქალიშვილზე დააქორწინა. მისმა ქალიშვილმა და სიძემ ვერ მოახერხეს მემკვიდრის გაჩენა. სიუზენი 1521 წელს უშვილოდ გარდაიცვალა. 1522 წელს კი თავად ანაც გარდაიცვალა. მისი მემკვიდრე კი დედამისის დეიდა, ანა დე ლავალი გახდა.

ტიგეჩი

ტიგეჩი (რუმ. Tigheci) — სოფელი მოლდოვაში, ლეოვის რაიონში. მდებარეობს ზღვის დონიდან 87 მეტრზე. 2004 წლის მონაცემებით, მოსახლეობა 2 245 ადამიანს შეადგენდა.

გლადიატორი

გლადიატორი (ლათ. gladius — „ხმალი“, „გლადიუსი“) — მებრძოლთა სახელი ძველ რომში, რომლებიც ერთმანეთს ან ცხოველებს ებრძოდნენ ძველ რომში მაყურებელთა განწყობის ასამაღლებლად.

ლეგენდარული რომაელი გლადიატორები სიცოცხლეს წირავდნენ იმისთვის, რომ მაყურებლები ცირკიდან კარგი განწყობით წასულიყვნენ. რომის იმპერიისთვის ეს სისხლიანი სანახაობა, ნარკოტიკების მსგავსი იყო. ეს ეტრუსკული წეს-ჩვეულება რომაელთა ცხოვრებაში საკმაოდ ხანგრძლივი პროცესის შედეგად დამკვიდრდა. ამის მიზეზი შესაძლოა ისიც გახდა, რომ ადგილობრივი მოსახლეობა ბევრს მუშაობდა და ბევრსაც ომობდა, ხოლო გასართობად ცხენოსნობას ან თეატრალურ წარმოდგენებს ამჯობინებდა. გლადიატორთა ბრძოლამ სახალხო წარმოდგენის სახე ოფიციალურად მხოლოდ ჩვენს წელთააღრიცხვამდე 105 წელს მიიღო. რომაელ არისტოკრატთა შორის თანდათან მოდაში შემოვიდა საკუთარი გლადიატორების ყოლა, რომლებსაც თავიანთი გამოსვლით პატრონისათვის არა მარტო შემოსავალი მოჰქონდა, არამედ პირადი დაცვის ფუნქციასაც ასრულებდნენ. ამ მხრივ ყველას იულიუს კეისარმა აჯობა, რომელსაც ერთ დროს 2 ათასი გლადიატორი ჰყავდა. აღსანიშნავია, რომ გლადიატორები არა მხოლოდ მონად გაყიდულ ადამიანები ხდებოდნენ. მათ რიგებს ზოგჯერ ისეთებიც უერთდებოდნენ, რომლებსაც დიდება და სიმდიდრე ხიბლავდათ. ამ ”პროფესიის” საშიშროების მიუხედავად, სოციალურად დაბალი ფენიდან გამოსულ, მაგრამ ძლიერ ახალგაზრდას გამდიდრების შანსი ეძლეოდა. იმპერატორმა ნერონმა, ერთ-ერთ გლადიატორს მთელი სასახლეც კი აჩუქა. ზოგიერთი ცნობილი გლადიატორი კი ნებისმიერ მსურველს ფარიკაობის გაკვეთილს უტარებდა, რაშიც კარგ გასამრჯელოს იღებდა. ყველაზე ბოლოს არენაზე გლადიატორები გამოდიოდნენ, რომლებიც მარჯვენა ხელს იშვერდნენ და ყვიროდნენ: თითქმის ყველა რომაელი იმპერატორი თამაშების გრანდიოზულობაში ერთმანეთს ეჯიბრებოდა, რითაც ხალხის ბრბოს სიყვარულის მოპოვებას ცდილობდა. იმპერატორმა ტიტუსმა კოლიზეუმის გახსნისას იმ 17 000 ებრაელის მოკვლის ბრძანება გასცა, რომლებიც ამ გიგანტური ნაგებობის მშენებლობაში მონაწილეობდნენ, ხოლო იმპერატორმა კომოდოსმა გლადიატორების სკოლა თავადაც გაიარა. იმპერატორის მონაწილეობით გამართული ყველა ბრძოლა მისი გამარჯვებით მთავრდებოდა. სისხლიან ორგიებს საბოლოო წერტილი დაუსვა ქრისტიანულმა ეკლესიამ. 365 წელს ეკლესიამ, რომლის პირველი მიმდევრებიც არენაზე ცხოველების ლუკმად იქცნენ, ამ ორთაბრძოლების აკრძალვას მიაღწია, ხოლო 404 წელს ბერი ტელემაქი გლადიატორთა ბრძოლაში ჩაერია და საკუთარი სიცოცხლის ფასად, მათი შეჩერება შეძლო. ეს ინციდენტი უკანასკნელი წვეთი აღმოჩნდა ქრისტიანი იმპერატორისთვის, რომელმაც გლადიატორთა ბრძოლა აკრძალა.

თურგაუს კანტონი

თურგაუ (გერმ. Thurgau) — კანტონი შვეიცარიაში. მდებარეობს ქვეყნის ჩრდილო-აღმოსავლეთ ნაწილში. დედაქალაქია ფრაუენფელდი. 2011 წლის მონაცემებით, მოსახლეობა 250 640 ადამიანს შეადგენს, რომელთა 45% პროტესტანტია, 36% კი კათოლიკე.[1]

პრეისტორიულ ხანაში კანტონის მიწები ბოდენის ტბის გასწვრივ პფინის კულტურით იყო დასახლებული. რომაულ ხანაში კანტონი რაეტიის პროვინციის შემადგენლობაში შევიდა, თუმცა 450 წლიდან აქ ალემანების დასახლება დაიწყო. 1798 წელს კანტონი ჰელვეციის რესპუბლიკის ნაწილი გახდა, 1803 წელს კი შვეიცარიის კონფედერაციის შემადგენლობაში შევიდა. კანტონს ჩრდილოეთით ესაზღვრება ბოდენის ტბა, გერმანია და ავსტრია; სამხრეთიდან — სანქტ-გალენის კანტონი, დასავლეთით კი ციურიხისა და შაჰფაუზენის კანტონები. ჩრდილო-დასავლეთით საზღვარი მდინარე რაინს მიუყვება. ფართობი 991 კმ²-ს შეადგენს. თურგაუს კანტონი სასოფლო-სამეურნეო პროდუქციის წარმოებითაა განთქმული. მოჰყავთ ვაშლი, მსხალი და სხვადასხვა ხილ-ბოსტნეული. თურის ხეობაში მისდევენ მევენახეობას. განვითარებულია მრეწველობაც. მათ შორისაა საგამომცემლო საქმიანობა, ტექსტილი და ხელოსნობა. აარგაუ · აპენცელ-აუსეროდენი · აპენცელ-ინეროდენი  · ბაზელ-შტადტი · ბაზელ-ლანდი  · ბერნი  · გლარუსი · გრაუბიუნდენი · ვალე · ვო  · ზოლოთურნი · იურა · ლუცერნი · ნევშატელი · ნიდვალდენი · ობვალდენი · ჟენევა · სანქტ-გალენი · ტიჩინო · თურგაუ · ური · ფრიბური · შაფჰაუზენი · შვიცი · ცუგი · ციურიხი

უჯარმის ნაგებობა

ტერმინი უჯარმის ნაგებობა შეიძლება აღნიშნავდეს:

ფედერალური ოლქი (ბრაზილია)

ფედერალური ოლქი (პორტ. District federal, DF) — ფედერალური ადმინისტრაციული ერთეული ბრაზილიაში.

იმერეთის სამეფოს რუკა (1737)

იმერეთის სამეფოს რუკა — 1737 წელს შესრულებული იმერეთის სამეფოს რუკა. რუკზე მოხსენებული არიან იმდროინდელი უმაღლესი საერო და საეკლესიო პირები: იმერეთის მეფე ალექსანდრე V, აფხაზეთის პატრიარქი გრიგოლ II, რუსეთის იმპერატრიცა ანა და მიტროპოლიტი ტიმოთე გაბაშვილი.

იმერეთის 1737 წლის რუკა, რომელიც ამჟამად მოსკოვის სამხედრო ისტორიულ არქივშია დაცული, დიდი ხანია, ცნობილია სამეცნიერო ლიტერატურაში. XIX საუკუნის დამდეგს მოგზაურ გამბას ამ რუკის პირი (იმერეთის სამეფოს რუკა (1738)) პარიზის საზღვაო დეპარტამენტში უნახავს, რუკის ჰიდროგრაფიული სქემა და მნიშვნელოვანი პუნქტები წარწერებითურთ გამბამ გამოაქვეყნა თავის მოგზაურობაში[1]. რუკა შეუმჩნეველი არც აკადემიკოს მარი ბროსეს დარჩენია. მან იგი ნახა პეტერბურგის სამხედრო-ტოპოგრაფულ დეპოში პეტრე დიდის დროინდელი რუკების კოლექციაში. მ. ბროსემ გამოაქვეყნა რუკის მოკლე არწერილობა, მნიშვნელოვანი მინაწერები და გამოთქვა სწორი მოსაზრება რუკის თარიღის შესახებ[2]. იმერეთის რუკას გაკვრით შეეხნენ პროფესორი ალექსანდრე ცაგარელი და აკადემიკოსი ივანე ჯავახიშვილი. ორივე მკვლევარი რუკას შეცდომით 1732 წლით ათარიღებდა[3][4]. რუკა თავისი დანიშნულების მიხედვით დიდმასშტაბიანი სამხედრო რუკაა[5]. იგი შედგენილია 1737 წელს. მისი ზომებია: 184X78 სმ; შესრულებულია ფერებით. შედგენილია უპროექციოდ: რუკის „საყრდენი ბადის როლს ასრულებს ჰიდროგრფიული ქსელი, რომლის საშუალებითაც ამგეგმავს შეეძლო რამდენადმე მართებულად გადაეტანა ქაღალდზე ადგილმდებარეობის ყველა ელემენტი მათი ურთიერთგანლაგებისა და შეფარდებითი მანძილის დაცვით“[6]. რუკაზე რელიეფურად არის გადმოხატული მთები და მცენარეული საფარი. თითოეულ მთასა და ხეს რუკაზე თავისი ადგილი და სივრცე უკავია. ციხე-სიმაგრეები, სრა-პალატები და ეკლესია-მონასტრები რუკაზე აღნიშნულია არა პირობითი ნიშნებით, არამედ ნახატებითა და გეგმებით, მაგრამ ვინაიდან მეორეხარისხოვანი ობიექტები სტერეოტიპული ან მსგავსი ნახატებითა და გეგმებით არის გადმოცემული, ამიტომ ეს ნახატები ერთგვარად პირობითობას იძენენ. ნაგებობათა ნახატებსა და გეგმებში ავტორი ცდილობს დაიცვას ობიექტის არა მარტო გარეგნული მხარე, არამედ მდებარეობაც, რასაც სამხედრო რუკისათვის განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს, ვინაიდან ციხის მდებარეობა ხშირად განსაზღვრავს ციხის დაცვისა თუ აღების საშუალებას. რუკის სამხედრო დანიშნულების გამო ავტორის ყურადღების ცენტრშია დასავლეთ საქართველოს ციხე-სიმაგრეები. ავტორს რუკაზე გადმოუღია სხვადასხვა სიდიდისა და მნიშვნელობის არა მარტო ციხე-სიმაგრეები, არამედ სადაზვერვო კოშკებიც, რომლებიც რაჭისა და აფხაზეთის რამდენიმე მდინარის ნაპირებზე ყოფილა ჩამწკრივებული. საინტერესოა, რომ შავი ზღვის ციხეები, რომელთა უმრავლესობა ოსმალთა ხელში იყო, რუკაზე გეგმებით არის წარმოდგენილი, იმ დროს, როდესაც სხვა ციხე-სიმაგრეების მხოლოდ სურათებია. სანაპირო ციხეების ამგვარი გამორჩევა სამხედრო რუკაზე სრულიად გამართლებული და მიზანშეწონილი იყო, ვინაიდან ამ ციხეებში იყო თავმოყრილი ოსმალთა მთავარი სამხედრო ძალები. ეს ციხეები იყო მათი საყრდენი პუნქტები დასავლეთ საქართველოში, ამიტომ მათი ზუსტი გეგმები, მდებარეობისა და შეიარაღების ცოდნა აუცილებელი იყო იმ გეგმების განსახორციელებლად, რომელთაც სთავაზობდა ალექსანდრე V რუსეთის იმპერატორს. რუკაზე ციხეებს მიწერილი აქვთ სამხედრო მნიშვნელობის ცნობები: ვის ხელშია ციხე, როგორ არის იგი გამაგრებული (რამდენი იანიჩარი დგას შიგ) და რამდენი დიდი თოფით არის იგი დაცული. გარდა ამისა, უდრგება თუ არა ციხეს სანაოსნო გზები. და რა სახის ტრანსპორტით შეიძლება მასთან მისვლა: „შორაპანი თათარმა დაიჭირა. ყასაბა. ასი კაცი“. „საჭილაოს ნავი ამ ყვირილის წყლით შორაპნამდის, [ცი]ხემდის ამოვა“ და სხვ. — ვკითხულობთ რუკის წარწერებში. ქალაქები რუკაზე გამოსახულია ეკლესიისა და რამდენიმე საერო ნაგებობათა კომპლექსით. ქალაქის სიდიდეს ავტორი გამოხატავს ნაგებობათა რაოდენობით და იმ ფართობით, რომელიც უჭირავს ქალაქს რუკაზე. რუკაზე ფორმათა მრავალფეროვნებით გამოირჩევა საერო ნაგებობები: მიქელაძეთა სასახლე, ფარავათა სასახლე ბანძაში, ხუნწის სასახლე და სხვ. რუკის ავტორი სამეცნიერო ლიტერატურაში ცნობილი არ არის. მითითება რუკის ავტორზე არ გვხვდება არც რუკის მრავალრიცხოვან წარწერებში და არც ალექსანდრე V-ისა და ტიმოთე გაბაშვილი დიპლომატიურ წერილებში. ფრაზა ალექსანდრე მეფის წერილიდან, — „ჩვენა ზღვის გზები და მათი ნავთ-საყუდლები... დაგვიხატავს და გვიახლებია“, რა თქმა უნდა არ ნიშნავს იმას, რომ რუკა თვით ალექსანდრეს შედგენილია. ეს სიტყვები სამეფო პერსონის უფლების გამოხატულებაა მისი შეკვეთით გაკეთებულ რუკაზე. ცნობას ავტორის შესახებ არც რუკის წარწერები შეიცავენ. მარი ბროსეს ცნობით რუკის მეორე მხარეზეც ყოფილა წარწერა, რომელშიც თითქოს ავტორი უნდა ყოფილიყო მოხსენიებული, მაგრამ დაზიანების გამო არ იკითხებოდა. მთავარი წარწერები, მოთავსებულნი ქუტაისის ციხის ქვეშ, შეიცავენ ცნობებს რუსეთში ელჩობის გაგზავნის შესახებ. ქართული წარწერა დედნიდან ამოიკითხა ი. მათურელმა. წარწერა გვამცნობს: მეფე მელეთინწკისა (იმერეთისა) ალექსანდრე: მართლმადიდებელი გვირგვინოსანი: თანადგომითა პატრიარქისა ჩვენისა გრიგოლისითა: და ყოველთა ერთათა დამოწმებითა: ქარტასა მელეთინწკისასა (იმერეთისასა) მივართმევთ: (რუსთა)სა ხელმწიფესა: იმპერატრიცას: ანნა იოანეს ას: ხელითა მიტროპოლიტისა ტიმოთესითა. რუსული წარწერა შედარებით უკეთ იკითხება: Карта к Ея Императорскому Величеству отправлена с митрополитом Тимофеем кутаиским от милитинского царя Александра с согласия патриарха Григория и всех князей. მეცნიერებმა დაადგინეს რომ რუკაზე შესრულებული ტექსტები კალიგრაფიულად იმეორებს ტიმოთე გაბაშვილის მიერ შედგენილი ავტოგრაფიული ჩანაწერების მოხაზულობას. ამის გარდა ტიმოთე გაბაშვილი ის პიროვნება იყო ვინც მოგზაურობდა და გულდასმით ათვალიერებდა ახალ ადგილებს, უკვირდებოდა ქალაქების მდებარეობას, ქალაქების ნაგებობებს: ციხეებს, სრა-პალატებს, ეკლესია-მონასტრებს და აღწერდა მათ არა როგორც უბრალო ცნობიმოყვარე მოგზაური, არამედ როგორც ხუროთმოძღვრებითა და ხელოვნებით დაინტერესბული ადამიანი. ტიმოთე გაბაშვილის დასავლეთ საქართველოს 1737 წლის რუკა კარტოგრაფიული მეცნიერების განვითარების თვალსაზრისით აშკარად ჩამორჩება ვახუშტი ბაგრატიონის რუკებს (ვახუშტიც და ტიმოთე გაბაშივილიც რუკებს თანადროულად ქმნიდნენ) და ვახუშტის წინადროინდელ, უფრო მარტივ საფეხურს ასახავს ქართული კარტოგრაფიის ისტორიაში.

წიფორის კოშკი

წიფორის კოშკი — საფორტიფიკაციო-თავდაცვითი ნაგებობა ერედვის მუნიციპალიტეტის სოფელ წიფორში. აგებული შუა საუკუნეებში. წიფორის კოშკი ნაგებია სხვადასხვა ზომის ფლეთილი ქვით, დუღაბზე. ალაგ-ალაგ წყობა შევსებულია წვრილი ქვით.

კოშკი გეგმით კვადრატს უახლოვდება. იკითხება ორი სართული; აქედან პირველი სართული ამოვსებულია მიწით და ჩამონაშალი ქვებით. მეორე სართულის სამხრეთ კედელში მოთავსებულია თაღოვანი ნიშები, რომლებშიც სათოფურებია გაჭრილი. დასავლეთი სათოფური ამოქოლილია. დასავლეთ კედელში გაჭრილია არქიტრავული სარკმელი. ჩრდილოეთი კედელი მთლიანად ჩამონგრეულია. კოშკის გარშემო მიწის დონე აწეულია.

ნობელის პრემიის ლაურეატები ეკონომიკაში

ალფრედ ნობელის სახელობის შვედეთის სახელმწიფო ბანკის პრემია ეკონომიკურ მეცნიერებებში (შვედ. Sveriges Riksbanks pris i ekonomisk vetenskap till Alfred Nobels minne), ასევე ცნობილა, როგორც ნობელის პრემია ეკონომიკაში შვედ. Nobelpriset i ekonomi) — ყველაზე პრესტიჟლი პრემია ეკონომიკურ მეცნიერებაში. დააარსა შვედეთის ბანკმა 1968 წელს. პრემია პირველად გაიცა 1969 წელს[1][2]. პირველი მფლობელები იყვნენ ნორვეგიელი რაგნარ ფრიში და ნიდერლანდელი იან ტინბერგენი[3].

ეს სია შეიცავს ეკონომიკის დარგში ნობელის პრემიის ლაურეატთა ქრონოლოგიურ ნუსხას ნობელის კომიტეტის დასაბუთებითურთ. ანბანურ ნუსხას იძლევა კატეგორია ნობელის პრემიის ლაურეატები ეკონომიკაში. 1969–1970 · 1971–1980 · 1981–1990 · 1991–2000 · 2001–2010 · 2011–დღემდე (1941) (1955) (1961) (1972) (1964)

ნოგალესი (ლუგო)

ნოგალესი (ესპ. Los Nogales, გალ. As Nogais‎) — ქალაქი და მუნიციპალიტეტი ესპანეთში, შედის გალისიის ავტონომიური გაერთიანების ლუგოს პროვინციის ლოს-ანკარესის კომარკის შემადგენლობაში. ფართობი — 112,4 კმ². მოსახლეობა — 1047 კაცი (2020 წ.).

დებორა

დებორა (ებრ. דְּבוֹרָה) — ბიბლიის მიხედვით, წინასწარმეტყველი, პოეტი და მსაჯული ქალი. მისი პატრიოტული მოწოდებითა და ბელადობით ისრაელი ტომები საერთო მტრის - ქანაანელების წინააღმდეგ აღმდგარან და დიდი გამარჯვებაც მოუპოვებიათ. ამის შემდეგ მათ 40 წელი მშვიდობიანად უცხოვრიათ. ამ გამარჯვებისათვის დებორას ხოტბა შეუსხამს ჰიმნში, რომელიც ძველი აღთქმის პოეზიის საუკეთესო ნიმუშია. დებორას გმირობა მოთხრობილია „წიგნში მეშვიდე მსაჯულთა“. ამ თემაზე ცნობილია ჰენდელის ორატორია.

ჟიტარნიკი

ჟიტარნიკი (ბულგ. Житарник) — დასახლება ბულგარეთში. მდებარეობს კირჯალის ოლქში, შედის კირჯალის მუნიციპალიტეტში. მოსახლეობა შეადგენს 9 ადამიანს.

ადგილობრივ ვოლოვარცის საკმეტოში, რომლის შემადგენლობაშიც შედის ჟიტარნიკი, კმეტის (უხუცესის) თანამდებობას ასრულებს მიუნიურ ბეისინ მიუმიუნი (მოძრაობა უფლებებისა და თავისუფლებებისთვის) არჩევნების შედეგების მიხედვით. მუნიციპალიტეტის კმეტი (მერი) — ჰასან აზისი (მოძრაობა უფლებებისა და თავისუფლებებისთვის) არჩევნების შედეგების მიხედვით.

ხუაიპეი

ხუაიპეი (ჩინ. 淮北, ფინინი: Huáiběi) — საოლქო ქალაქი ჩინეთში. მდებარეობს ანხუეის პროვიცნციაში. მოსახლეობა 2010 წლის მონაცემებით არის 2 114 276 კაცი. [წყარო არ არის მითითებული 1242 დღე]

მდგმური (რომანი)

მდგმური — ჯემალ ქარჩხაძის პირველი რომანი. პირველად გამოქვეყნდა 1979 წელს.

მთავარი პერსონაჟი — „მდგმური“ — ახალაზრდა კაცია, რომელიც მაღალი იდეალებითა და საკუთარი თავისადმი დიდი მოთხოვნებით ცხოვრობს, მაგრამ მას არაერთი გამოცდა ელის. რომანში ერთმანეთს ცვლის რეალური, წარმოსახვითი და იგავური განზომილებები, რომელთა ორგანული შერწყმა — საკმაოდ გაბედული ექსპერიმენტი — ოსტატურად არის გადაჭრილი. რომანი ქართული მაგიური რეალიზმის ერთ-ერთი საუკეთესო ნიმუშია. „მდგმური“ ეს ის რომანია, რომლის სათაურიც ზუსტად შეეფერება მის შინაარსს. ერთი ჩვეულებრივი ინჟინერი კაცის ისტორია, რომელიც ხან ვის შეეკედლება საცხოვრებლად და ხან — ვის. რომანის მთავანი გმირი ეგვიპტეზეა შეყვარებული, ნეფერტიტის გამოსახულებით გადარეულს ცხოვრებაში ყველაზე ძვირფასად აღმოსავლური სული და სამყარო მიაჩნია. რომანში მრავალი ფილოსოფიური პრობლემაა განხილული. მთხრობელი სვამს მრავალ ზოგადსაკაცობრიო მნიშვნელობის კითხვას და თავადვე ნაწილობრივ სცემს პასუხს. რომანის გმირს ერთ ჩვეულებრივ დღეს ბინის გამოცვლა მოუწევს და უცნობ ქუჩაზე მოხუცებული ქალისგან იქირავებს ბინას. დააწყობს გეგმებს მოგზაურობისათვის და დაიწყებს ფულის შეგროვებას. თუმცა ყველაფერი შეიცვლება მაშინ, როდესაც მაკას გაიცნობს. ახალგაზრდა სტუდენტზე შეყვარებული მისი სიყვარულის გარდა ვერაფერს ამჩნევს. მალევე გამოჩნდება მეორე ქალი — სავსე, ვნებიანი და მიმზიდველი და მას არჩევანის გაუწევს. რომანში დიდი ადგილი ეთმობა ხორცისა და სულის დაპირისპირებასაც. ამ ყველაფრის ფონზე იშლება დასავლეთ და აღმოსავლეთ ცივილიზაციების, იდეოლოგიებისა და კულტურების ჭიდილი.

პულიანასი

პულიანასი (ესპ. Pulianas) — ქალაქი და მუნიციპალიტეტი ესპანეთში, შედის ანდალუსიის ავტონომიური გაერთიანების გრანადის პროვინციის ვეგა-დე-გრანადის კომარკის შემადგენლობაში. ფართობი — 6 კმ². მოსახლეობა — 5466 კაცი (2020 წ.).

აპენდიციტი

აპენდიციტი (ასევე ეპიტიპლიტი[1]) — ანთებითი პროცესი აპენდიქსში (ჭიაყელა დანამატში). აპენდიციტი ვლინდება მარჯვენა თეძოს ფოსოში მუცლის ტკივილით, გულისრევით, ღებინებით და მადის დაქვეითებით.[2] თუმცა, პაციენტთა ერთ მესამედს დამახასიათებელი სიმპტომები და ნიშნები არ აღენიშნება.[3] აპენდიციტი შეიძლება გართულდეს პერიტონიტითა და სეფსისით.[4][5]

აპენდიციტი გამოწვეულია ჭიაყელა ნაწლავის ხვრელის სანათურის დახშობით,[6][7] რასაც უხშირესად განავლოვანი მასებისგან წარმოქმნილი ჩაკირული ქვა იწვევს. ასეთ ქვებს კოპროლითებს[5] უწოდებენ. ანთებითი ბლოკირება ასევე შესაძლებელია გამოწვეული იყოს ვირუსული ინფექციებით, პარაზიტებით, ნაღვლოვანი კენჭებით ან სიმსივნით.[8] დახშულ სივრცეში იზრდება წნევა, მცირდება სისხლის ნაკადი ქსოვილებში, ბაქტერიები იწყებენ გამრავლებას, რასაც ორგანიზმი საპასუხო რეაქციით, ანთებით პასუხობს.[8][9] ანთების, შემცირებული სისხლის მიდინებისა და აპენდიქსის შებერვის ერთობლიობა იწვევს ქსოვილის დაზიანებას და კვდომას.[10][11] თუ პროცესის მკურნალობა არ მოხდა, შესაძლოა ჭიაყელა დანამატი გასკდეს და ბაქტერია თავისუფლად გავრცელდეს მუცლის ღრუში, რასაც უმძიმესი გართულებები მოყვება.[11][12] აპენდიციტის დიაგნოზი ძირითადად ეფუძნება პაციენტის გამოკითხვას.[9] იმ შემთხვევაში, როცა პაციენტის ისტორიითა, გამოხატული ნიშნებითა და გულმოდგინე დათვალიერებით ვერ ხერხდება დიაგნოზის დასმა, რადიოგრაფიული სურათი და ლაბორატორიული კვლევები ეხმარება ექიმს.[13] აპენდიციტის დიაგნოსტიკის ვიზუალიზაციის ორი ყველაზე საიმედო მეთოდია ულტრაბგერა და კომპიუტერული ტომოგრაფია (კა-ტე სკანირება).[13] მწვავე აპენდიციტის გამოსავლენად კა-ტე სკანირება მეტად ზუსტია, ვიდრე ულტრაბგერა.[14][15] თუმცა, ბავშვებსა და ორსულებში მკაცრად რეკომენდირებულია ულტრაბგერის გამოყენება, კომპიუტერულ ტომოგრაფიასთან დაკავშირებული რადიაცული დასხივების გამო. [13] აპენდიციტის მკურნალობის მსოფლიო სტანდარტი, ანთებითი აპენდიქსის (ჭიაყელა დანამატის) ქირურგიულ მოცილებას გულისხმობს.[8][9][5] ეს შეიძლება მოხდეს მუცლის ღრუს გახსნით ან რამდენიმე მცირე განაკვეთით ტელესკოპიური მილის, ლაპარასკოპის საშუალებით. ქირურგიული ჩარევა არის აპენდიციტისგა გამოწვეული გართულებებისა და აპენდიქსის გასკდომის პრევენცია.[4] იმ შემთხვევაში თუ აპენდიქსი არ არის გამსკდარი, ანტიბიოტიკები რიგ შემთხვევაში ეფექტურია.[16] აპენდიციტი მუცლის მწვავე ტკივილის უმნიშვნელოვანესი და ყველაზე გავრცელებული მიზეზია. 2013 წლის მონაცემებით მსოფლიოში აპენდიციტის დაახლოებით 72 000 შემთხვევა დასრულდა ფატალურად.[17] აშშ-ში, აპენდიციტი არის მუცლის არეში მწვავე ტკივილის ყველაზე გავრცელებული მიზეზი, რომელიც საჭიროებს ქირურგიულ ჩარევას.[2] ყოველ წელს, ამერიკის შეერთებულ შტატებში, 300 000-ზე მეტ პაციენტს უტარდება აპენდექტომია, ანთებითი აპენდიქსის ქირურგიული ამოკვეთა[18] რეჯინალ ჰებერ ფიტცი არის პირველი ექიმი, რომელმაც აღწერა ეს დაავადება 1886 წელს.[19] თავდაპირველად, მუცლის ტკივილი, გულისრევა, ღებინება, ხოლო შემდეგ ცხელება მწვავე აპენდიციტის კლასიკური სიმპტომებია. როგორც კი აპენდიქსი მეტად სივდება და ანთებითი ხდება, აღიზიანებს მიმდებარე მუცლის კედელს. ეს იწვევს მუცლის მარჯვენა ქვედა მეოთხედში ტკივილს, რომელიც სამ წლამდე ბავშვებში შეიძლება არ გამოვლინდეს. მუცლის კედელი პალპაციით შესაძლოა ძალიან მგრძნობიარე გახდეს. ასევე თუ ინფექცია პერიტონიუმამდე გავრცელდა, დამახასიათებელია „რიკოშეტული ტკივილი“, ექიმის მიერ მტკივან ადგილის შემდეგ ხელის სწრაფად მოშორება, ტკივილს წამით აძლიერებს. აპენდიქსს აქვს ჯორჯალი, რომლითაც ის მუცლის ღრუს სხვა სტრუქტურებს ემაგრება. თუ ჯორჯალი ზედმეტად გრძელია, შესაძლოა აპენდიქსმა მდებარეობა შეიცვალოს. ზოგჯერ თავად ჭიაყელა ნაწლავიც ჩვეულებრივზე გრძელია. ასეთ შემთხვევებში აპენდიქსი ზოგჯერ მენჯის ღრუში აღმოჩნდება და იქ მდებარე ორგანოების პათოლოგიის ნიშნებს იწვევს ან კოლინჯს მოექცევა უკან, რაც დიაგნოსტიკას ძალიან ართულებს. თუ აპენდიქსი ლოკალიზებულია რეტროცეკალურად (ბრმა ნაწლავის უკან), მაშინ გარეგანი ზეწოლა მარჯვენა ქვედა კვადრანტზე ტკივილს არ იწვევს („ჩუმი აპენდიქსი“). ეს იმიტომ, რომ ბრმა ნაწლავი გავსებულია გაზებით და იცავს აპენდიქსს ზეწოლისგან. ექპერიმენტულ მტკიცებულებზე დაყრდნობით, შეიძლება ითქვას, რომ აპენდიციტი ჭიაყელა დანამატის პირველადი ობსტრუქციის (დახშობის) საბოლოო შედეგია.[6][7] რის შემდეგ აპენდიქსი ლორწოთი ივსება და ზომაში იმატებს. ლორწო აწვება ჭიაყელა დანამატის სანათურს და კედლებს, რაც იწვევს მცირე სისხლძარღვების დახშობას და თრომბოზს, აგრეთვე ლიმფურ სტაზს. ამ ეტაპიდან სპონტანური გამოჯანმრთელება იშვიათად არის მოსალოდნელი. სისხლძარღვების დახშობის გახანგრძლივების შემთხვევაში, აპენდიქსი ჯერ იშემიური ხდება, ხოლო შემდეგ ნეკროზდება. როგორც კი ბაქტერია გამოჟონავს მკვდარი კედლების მეშვეობით, პროცესი ჩირქდება. საბოლოოდ დგება რუპტურის სტადია ანუ ანთებითი აპენდიქსი სკდება და იწყება პერიტონიტი, რომელმაც შესაძლოა სეფსისი გამოიწვიოს. პროცესის მიმდინარეობისას, ნელი პროგრესით, მუცლის ტკივილი და სხვა სიმპტომები ვლინდება.[11][5] გამომწვევი მიზეზები შეიძლება იყოს ბეზოარი, უცხო სხეულები, ტრავმები, ნაწლავური პარაზიტები, ლიმფადენიტი და ყველაზე ხშირად, ჩაკირული ფეკალური მასისგან წარმოქმნილი ქვები, რომლებსაც აპენდიქოლითებს ან ფეკალითებს უწოდებენ.[20][21] დიაგნოზი ემყარება პაციეტის სამედიცინო ისტორიას (სიმპტომებს) და ფიზიკალურ გამოკვლევებს, ასევე მნიშვნელოვანი მარკერია სისხლში ნეიტროფილების მატება, საჭიროა ვიზუალური კვლევებიც. (ნეიტროფილები არის ძირითადი სისხლის თეთრი უჯრედები, რომელიც რეაგირებს ბაქტერიული ინფექციაზე.) ისტორიები ორ კატეგორიად იყოფა, ტიპური და ატიპური. ტიპური აპენდიციტი მოიცავს მუცლის არეში რამდენიმე საათის განმავლობაში გენერალიზებულ ტკივილს, რომელიც იწყება ჭიპის არეში და ასოცირებულია ანორექსიას, გულისრევას ან ღებინებასთან. ტკივილი ძლიერდება და ლოკალიზდება მარჯვენა ქვედა კვადრანტში. იმ შემთხვევაში, როცა არის შინაგან ორგანოთა უკუმდებარეობა – გულმკერდისა და მუცლის ღრუს ორგანოების მდებარეობის შეცვლა ისე, რომ ნორმალურად მარჯვნივ მდებარე ორგანოები მდებარეობს მარცხნივ და პირიქით, ნორმალურად მარცხნივ მდებარე ორგანოები მდებარეობს მარჯვნივ, ტკივილი ლოკალიზდება მარცხენა ქვედა კვადრანტში. ყველაზე ხშირად არის ტკივილის, ანორექსიის, ლეიკოციტოზისა და ტემპერატურული რეაქციის კომბინაცია. ატიპური აპენდიციტი შეიძლება მოიცავდეს მხოლოდ ტკივილს მარჯვენა ქვედა კვადრანტში. ასეთი აპენდიციტის დროს აუცილებელია ვიზუალური კვლევები: „ულტრაბგერა“ და კომპიუტერული ტომოგრაფიული სკანირება[22][23]

ზღვის ლეოპარდი

ზღვის ლეოპარდი (ლათ. Hydrurga leptonyx) — ძუძუმწოვარი ცხოველი ნამდვილი სელაპების ოჯახისა.

ახასიათებს ლეოპარდის მსგავსი ბეწვი და ნადირობის განსაკუთრებული უნარი, რის გამოც საშიშ მტაცებლად ითვლება. ბინადრობს ანტარქტიდის პოლარულ ზღვებში და ერთადერთი სელაპია რომელიც თბილსისხლიანებით იკვებება. ასევე ჭამს კრილს, თევზს, პინგვინებს, ზღვის ფრინველებს და სხვა სელაპებს (განსაკუთრებით კიბოჭამია სელაპი). ზღვის ლეოპარდი წყალში სწრაფად დაცურავს და დიდი სიჩქარით ნადირობს. მას დიდი თავი, მძლავრი ყბები, მხედველობისა და ყნოსის შესანიშნავი უნარი აქვს. იგი თავის გრძელ, ბასრ კბილებს იმისთვის იყენებს, რომ დიდი ზომის მსხვერპლი მოიტაცოს. შემდეგ ის მსხვერპლს ფატრავს და მომცრო ნაწილებად გლეჯს, რათა ადვილად გადაყლაპოს. მისი უკანა კბილები ღეჭვისთვის არ არის განკუთვნილი; ისინი როლს ასრულებენ წყალში კრილის დაჭერისას. ყოფილა ადამიანზე თავდასხმის შემთხვევებიც. ერთადერთი ცხოველი რომელიც მასზე ნადირობს, მკვლელი ვეშაპია. ზღვის ლეოპარდი მარტოხლა ცხოველია, იგი ოკეანეში მარტო ცხოვრობს, გამონაკლისი შეჯვარების პერიოდია. ისინი მრავლდებიან 6 წლის ასაკიდან და ყოველ წელს მდედრი ნოემბერ-დეკემბერში შობს 1 ნაშიერს. ზღვის ლეოპარდები ხმელეთზე ჯგუფებად ამოდიან.

აღმოსავლეთი მცირე ზონდის კუნძულები

აღმოსავლეთი მცირე ზონდის კუნძულები (ინდონ. Nusa Tenggara Timur) — პროვინცია ინდონეზიაში, მცირე ზონდის კუნძულების აღმოსავლეთ ნაწილში, მოიცავს დასავლეთ ტიმორსაც. დედაქალაქია დასავლეთ ტიმორზე მდებარე კუპანგი. იგი ერთადერთი პროვინციაა მთელს ინდონეზიაში, სადაც დომინანტი რელიგია კათოლიციზმია. პროვინცია მოიცავს 566 კუნძულს, თუმცა მთავარი სამი კუნძულია: ფლორესი, სუმბა და დასავლეთი ტიმორი — კუნძულ ტიმორის დასავლეთი ნაწილი; მისი აღმოსავლეთ ნაწილი დამოუკიდებელ სახელმწიფო აღმოსავლეთ ტიმორს წარმოადგენს. უმაღლესი წერტილია მუტისის მთა (2427 მ).[4] 2010 წლის მონაცემებით, პროვინციის მოსახლეობა 4 683 800 ადამიანს შეადგენს.

ფხოველის ნათლისმცემლის ეკლესია

ფხოველის ნათლისმცემლის ეკლესია — არქიტექტურული ძეგლი გურჯაანის მუნიციპალიტეტის სოფელ ფხოველის შუაში. განეკუთვნება შუა საუკუნეებს.

ეკლესია დარბაზულია (შიდა ზომები: 6,9x4,2 მეტრზე), ნაგებია სხვადასხვა ზომის რიყის ქვითა და კირის ხსნარით, ძლიერადაა დაზიანებული - ჩამონგრეულია გადახურვა და კედლების ზედა ნაწილები, მონგრეულია სამხრეთ-დასავლეთი კუთხე, ინტერიერი ამოვსებულია ჩამონაშალი ქვითა და მიწით. შესასვლელი დასავლეთიდან ჰქონია. აღმოსავლეთით ნახევარწრიული აფსიდიაა, რომელშიც სარკმლის კვალი შეიმჩნევა. სარკმლის ჩრდილოეთითა და სამხრეთით თითო მაღალი (სიმაღლე — 1,5 მეტრი), თაღოვანი ნიშაა. ორივე ნიშის თაღი კვადრატული აგურითაა გამოყვანილი. სამხრეთ კედლებზე შემორჩენილია კამარის საბჯენი თაღის იმპოსტი. ეკლესიის ირგვლივ შემორჩენილია ანდრონიკაშვილების გვარის წარმომადგენელთა საფლავის ქვები, რომელიც ეპიტაფიებით XIX საუკუნეს განეკუთვნება.