Datasets:

MrDimitri

/

georgian-wikipedia

like 0

დი დი ბრიჯუოთერი

დი დი ბრიჯუოთერი (ინგლ. Dee Dee Bridgewater, Denise Eileen Garrett; დ. 27 მაისი, 1950) — ამერიკელი ჯაზ-მომღერალი. სამგზის გრემის მფლობელი, სიმღერების ავტორი და ორგზის ტონის ჯილდოს მფლობელი, თეატრის მსახიობი. 23 წლის განმავლობაში იყო National Public Radio-ის შოუს წამყვანი.[7] არის გაეროს კეთილი ნების ელჩი. [8]

დენის ელიენ გარედი დაიბადა მემფისში, შტატ ტენესიში. მამა - მეთიუ გარედი, იყო ჯაზ-მესაყვირე და მასწავლებელი მანასას სკოლაში, რამაც გავლენა იქონია პატარა გოგონას ჯაზისადმი სიყვარულზე. 16 წლის ასაკში გახდა როკისა და R&B ტრიოს წევრი, მღეროდა მიჩიგანის კლუბებში. 1969 წელს, 18 წლის ასაკში, ჯაზ-მუსიკოსების კოლექტივთან ერთად იმოგზაურა და კონცერტები ჩაატარ საბჭოთა კავშირის ქვეყნებში.[9] ერთი წლის შემდეგ შეხვდა თავის მომავალ მეუღლეს, სესილ ბრიჯუოთერს. ქორწინების შემდეგ საცხოვრებლად გადავიდა ნიუ-იორკში, სადაც მისი მეუღლე ჰორას სილვერის ჯგუფში უკრავდა. 1970-იანი წლების დასაწყისში ბრიჯუოთერმა დაიწყო მოღვაწეობა დიდ ჯაზ-ორკესტრში ლიდ-ვოკალისტად, რის შემდეგაც მას მოუწია ბევრ გამოჩენილ ჯაზ მუსიკოსთან (როგორიც იყო დიზი გილესპი, სონი როლინსი და სხვები) სიმღერა. იგი წარსდგა მონტერეის ჯაზ-ფესტივალზე 1973 წელს. 1974 წელს გამოიცა მისი პირველი ალბომი „აფრო ბლუ“ და სწორედ ამ ალბომით წარსგა იგი ბროდვეის თეატრში.[10] 1976 წელს გახდა გრემის პრემიის მფლობელი. 1980-იანი წლების ბოლოსა და 1990-წლების დასაწყისში ბრიჯუოთერმა თანამედროვე პოპ მუსიკიდან გადაინაცვლა ჯაზში. მან მონაწილეობა მიიღო სანრემოსა და მონტრექსის ფესტივალში, ხოლო ოთხი წლის შემდეგ დაიგეგმა კოლაბორაცია ჰორას სილვერთან, რის შემდეგაც მალევე ჩაიწერა ალბომი სახელწოდებით „Love and Peace“. მისმა ერთ-ერთმა ალბომმა „Dear Ella“ მიიღო გრემის ჯილდო, როგორც საუკეთესო ვოკალურმა ალბომმა. 2009 წლის 16 ოქტომბერს მან გახსნა შანხაის ჯაზ ფესტივალი, რომელშიც ასრულებდა დიუკ ელინგტონისა და სხვა ჯაზ-მუსიკოსების სტანდარტებს. [11] მიიღო მონაწილეობა 1979 წლის ფილმში „თევზი, რომელმაც გადაარჩინა პიტსბურგი“ და 1984 წლის ფილმში „ძმა სხვა პლანეტიდან“. დი დი-ს ჰყავს სამი შვილი, თულანი ბრიჯუოთერი (პირველი ქორწინებიდან სესილ ბრიჯუოთერთან), ჩაინა მოუზის (მეორე ქორწინებიდან გილბერტ მოუსისგან, რომელიც იყო თეატრის, ფილმისა და ტელევიზიის დირექტორი), ხოლო უმცროსი შვილი გებრიელ დურანდი უკანასნელი ქორწინებიდან ჯინ-მერიენ დურანდისგან. ტულანი ბრიჯუოთერი სწავლობდა ლოს-ანჯელესში მირმანის ნიჭიერთა სასწავლებელში, ხოლო დღეს ტულანი ხელმძღვანელობს ბრიჯუოთერის კომპანიას. შუათანა შვილი - ჩაინა მოუზის არის შემდგარი მომღერალი, სიმღერების ავტორი, რადიოწამყვანი. ბრიჯუოთერმა ორჯერ მოიპოვა გრემის ჯილდო და 8 ჯერ იყო ნომინირებული. [12] A Tribute to Horace Silver - To Billie with Love from Dee Dee Bridgewater

ალექსანდრე ორბელიანი

ალექსანდრე ორბელიანი (ჯამბაკურ-ორბელიანი) (დ. 24 მაისი, 1802 — გ. 28 დეკემბერი, 1869) — ქართველი პოეტი, პროზაიკოსი, დრამატურგი, პუბლიცისტი, ისტორიკოსი, ქართველ რომანტიკოსთა უფროსი თაობის წარმომადგენელი. ერეკლე მეფის შვილიშვილი, თეკლე ბატონიშვილის ვაჟი.

ალექსანდრე სწავლობდა თბილისის კეთილშობილთა სასწავლებელში, შემდეგ პეტერბურგის სამხედრო სასწავლებელში ეწეოდა თვითგანვითარებას. 1828 წელს აირჩიეს თბილისის მაზრის თავადაზნაურობის წინამძღოლად. ალექსანდრე მონაწილეობდა სპარსეთისა და ოსმალეთის წინააღმდეგ ბრძოლებში. 1829 წელს მსახურობდა მრჩეველის თანამდედობაზე გუბერნიის სამმართველოში. იგი იყო 1832 წლის შეთქმულების ერთ-ერთი ხელმძღვანელი და ორგანიზატორი, რისთვისაც დააპატიმრეს და გადაასახლეს ორენბურგში. სამშობლოში დაბრუნებისთანავე 1840 წელს ჩაება საზოგადოებრივ ცხოვრებაში: მონაწილეობდა ჟურნალ „ცისკრის“ აღდგენაში (რომელშიც აქვეყნებდა თავის თხზულებებს), ზრუნავდა ქართული თეატრის აღორძინების, ჟურნალ-გაზეთების დაარსების, სკოლების გახსნაში. ალექსანდრე ორბელიანი ავტორია ლექსების, მოთხრობების, დრამების, მემუარებისა და პუბლიცისტური წერილებისა. მისი პირველი ლექსი, „მთოვარე“, გამოქვეყნდა 1832 წელს ჟურნალში — „სალიტერატურონი ნაწილნი ტფილისის უწყებათანი“. ალექსანდრე იყო ურითმო ლექსის ერთ-ერთი პირველი ავტორი ახალ ქართულ პოეზიაში. მისი საკმაოდ მრავალფეროვანი ლიტერატურული მემკვიდრეობა თემატურად თითქმის ერთ საკითხს ეხება, ესაა ქართველთა „დაცემული ვინაობის“ გარკვევა. მწერლის მზერა საქართველოს წარსულისკენ იყო მიპყრობილი. წარსულის იდეალიზაცია, მისი სიდიადის წარმოჩენა იყო ალექსანდრეს მთავარი მიზანი. ყურადღებას იმსახურებს ალექსანდრე ორბელიანის „მემუარები“, რომელშიც გადმოცემულია მწერლის თანადროული საქართველოს ვითარება, მაშინდელი საზოგადოებრივი ცხოვრების დამახასიათებელი სურათები და ეთნოგრაფიული ხასიათის ნაშრომი „ივერიანელების გალობა, სიმღერა და ღიღინი“. 60-იანი წლების დასაწყისში მან მხარი დაუჭირა ერთიანი სალიტერატურო ენის დამკვიდრებას და მოითხოვა ძველი ქართული სალიტერატურო ენის აღდგენა, რათა იგი დასდებოდა საფუძვლად თანადროული მწერლობის განვითარებას. ალექსანდრე ორბელიანის ისტორიული ხასიათის ნაწარმოებებიდან აღსანიშნავია: „1829 წლის არეულობა საქართველოში“, „საქართველოს მეფის ირაკლის ძე ლევან“, „დაღესტნიდან ლეკების გადმოსვლა საქართველოში“, „შეთქმა მეფის ირაკლის მეორეზე საქართველოში“, „მოგონებანი“, „აღა-მაჰმად-ხანის შემოსვლა ქ. ტფილისში“ — რომელშიც, მართალია, ზოგიერთი ტენდენციურობით, მაგრამ საყურადღებო ფაქტების მითითებით, აღწერილია კრწანისის ბრძოლა და იმდროინდელი პოლიტიკური ვითარება აღმოსავლეთ საქართველოში. ალექსანდრე ვახტანგის ძე ჯამბაკურ-ორბელიანი გარდაიცვალა 1869 წელს. გარსევან ჭავჭავაძე (1803–1811) • კონსტანტინე ბაგრატიონ-მუხრანელი (1812–1838) • დიმიტრი ჯამბაკურ-ორბელიანი (1839–1855) • ივანე ჯამბაკურ ორბელიანი (1855–1856) • ალექსანდრე ჯამბაკურ-ორბელიანი (1856–1864) • დიმიტრი ყიფიანი (1864–1870) • რევაზ ანდრონიკაშვილი (1870–1878) • დავით სუმბათაშვილი (1879–1885) • ივანე ბაგრატიონ-მუხრანელი (1885–1891) • ლუარსაბ მაღალაშვილი (1891–1894) • კონსტანტინე ბაგრატიონ-მუხრანელი (1894–1900) • დავით მელიქიშვილი (1900–1906) • გიორგი ბაგრატიონ-დავითიშვილი (1906–1913) • კონსტანტინე აფხაზი (1913–1917)

ჰრადეც-კრალოვეს მხარე

ჰრადეც-კრალოვეს მხარე (ჩეხ. Královéhradecký kraj) — ჩეხეთის ადმინისტრაციული ერთეული. მდებარეობს ჩეხეთის ისტორიული მხარის ბოჰემიის ჩრდილო-აღმოსავლეთ ნაწილში. მისი დედაქალაქია ჰრადეც-კრალოვე. ჰრადეც-კრალოვეს მხარეს ჩრდილოეთიდან ესაზღვრება პოლონეთის ქვემო სილეზიის სავოევოდო.

ტრადიციულად ჰრადეც-კრალოვეს რეგიონი იყოფა ხუთ რაიონად (ჩეხ. okresy), რომლებიც ჯერ კიდევ არსებობენ, როგორც რეგიონული დანაყოფები. ხელისუფლებამ ახალი დაყოფის შემდეგ მუნიციპალიტეტების სტატუსი მიანიჭა და ადგილობრივი მმართველობა დააწესა. პრაღა · ცენტრალური ბოჰემია · სამხრეთი ბოჰემია · პლზენი · კარლოვი-ვარი · უსტეცი · ლიბერეცი · ჰრადეც-კრალოვე · პარდუბიცე · ოლომოუცი · მორავია-სილეზია · სამხრეთი მორავია · ზლინი · ვისოჩინა

ფრა ანჯელიკო

ფრა ანჯელიკო (იტალ. Fra Angelico ნამდვილი სახელი გვიდო დი პიეტრო; დ. 1395, ფიეზოლე — 18 თებერვალი, 1455, რომი) — რენესანსის ეპოქის იტალიელი მხატვარი, დომინიკელთა ორდენის წევრი ბერი. მან გამოიყენა მაზაჩოს მეთოდები რელიგიური ხელოვნების ტრადიციულ იდეათა გამოსახატავად. მის უმნიშვნელოვანეს ნამუშევრებშია დაახ. 1440 წელს ფლორენციაში, სან-მარკოს მონასტერში შესრულებული ფრესკები.

ასტორია

ასტორია (რუს. Астория; 1916 წლიდან პეტროგრადის სამხედრო სასტუმრო; 1918 წლიდან პეტროგრადის საბჭოების პირველი სახლი; 1924 წლიდან ლენინგრადის საბჭოების პირველი სახლი) — ხუთვარსკვლავიანი სასტუმრო სანქტ-პეტერბურგში. აგებულია 1911-1912 წლებში არქიტექტორ ფიოდორ ლიდვალის პროექტით. მდებარეობს ისააკის მოედანზე ისააკის ტაძრის ახლოს. არის ფედერალური მნიშვნელობის არქიტექტურის ძეგლი.

XIX საუკუნეში აღნიშნულ ადგილზე მდებარეობდა თავად ა. ლვოვის სახლი. XX საუკუნის დასაწყისში ნაკვეთი სახლთან ერთად შეიძინა ინგლისურმა სააქციონერო საზოგადოებამ „პალას-ოტელმა“, რომელსაც უნდა აეშენებინა ამ ადგილზე სასტუმრო მდიდრული ოთახებით. 1908 წელს ლვოვოს ყოფილი სახლი დაშალეს. ახალი სასტუმროს მშენებლობა იგეგმებოდა 1909 წლის ბოლოსთვის, მაგრამ შენობის მშენებლობა მიმდინარეობდა 1911 წლიდან და დასრულდა 1912 წელს. პროექტის ავტორი გახდა ცნობილი პეტერბურგელი არქიტექტორი ფიოდორ ლიდვალი. მშენებლობაში ასევე მონაწილეობდნენ ინჟინრები ნ. პ. კოზლოვი და ინჟIნერ-არქიტექტორი კ. გ. ეილერსი. სასტუმროს ოფიციალური გახსნა შედგა 1912 წლის 23 დეკემბერს. სახელწოდება მიიღო ნიუ-იორკის ფეშენებელური სასტუმროს მიხედვით, რომლის მფლობელებიც იყვნენ ასტორების საგვარეულოს ბიძაშვილები. სასტუმროს პირველი დირექტორი გახდა ფრანგი ლუი ტერიე. პირველი მსოფლიო ომის პერიოდში ასტორია გახდა სამხედრო სასტუმრო, აქ ცხოვრობდნენ მაღალი კლასის ოფიცრები. 1917 წლის რევოლუციური მოვლენების დროს სასტუმრო მათი ცენტრი იყო და ის შტურმით აიღეს. ოქტომბრის რევოლუციის შემდეგ მოხდა მისი ნაციონალიზაცია. ლენინის ახალი ეკონომიკური პოლიტიკის შემდეგ იგი აქციაზე გაიტანეს. 1929 წელს სასტუმრო გადაეცა სააქციო საზოგადოებას „ინტურისტი“, რომლის მფლობელობაშიც სასტუმრო დარჩა 1996 წლამდე. დიდი სამამულო ომის პერიოდში, 1941 წელს სასტუმროში ჰოსპიტალი განათავსეს, სადაც მკურნალობდნენ ქალაქში დარჩენილი მწერლები, მხატვრები და მუსიკოსები. ამჟამად სასტუმროს მფლობელია კომპანია „Rocco Forte Hotels“, რომელიც ფლობს 11 ხუთვარსკვლავიან სასტუმროს და კურორტს მსოფლიოს მასშტაბით. სასტუმროში 169 ნომერია, საიდანაც 86 ლუქსის კლასისაა, მათ შორისაა საპრეზიდენტო აპარტამენტები ორი საძინებლით, ერთი სამეფო ლუქსი აივნით და სამეფო ლუქსი.

დტ-75

დტ-75 (რუს. ДТ-75) — საბჭოთა წარმოების მუხლუხიანი ტრაქტორი. პირველად გამოუშვეს 1963[1][2][3][4] წლის 30 დეკემბერს,[5][6][7] ვოლგოგრადის სატრაქტორო ქარხანაში. პავლოდარის სატრაქტორო ქარხნის მიერ 1968–1992 წლებში დიდი მასშტაბებით გამოდიოდა, ხოლო 90-იანებში — შედარებით მცირე რაოდენობით. ვოლგოგრადის ქარხანამ 1962–1995 წლებში გამოუშვა 1 652 500 ეგზემპლარი, ხოლო პავლოდარის ქარხანამ 1968–1995 წლებში — 862 300 ეგზემპლარი. აწყობილია საბაზისო მოდელ დტ-54-ზე, შემდგომი მოდელებია დტ-175 და ვტ-90. ტრაქტორის სიგრძეა 3,48 მ, სიგანე 1,89 მ, ხოლო სიმაღლე 2,65 მ; მთლიანი მასა 6 ტ-ს აღწევს.

დოლბანდი

დოლბანდი (სპარს. دلبند, დულბანდ) —

მწვანე თეატრი

ტერმინი მწვანე თეატრი შეიძლება აღნიშნავდეს:

კიევის ალყა (968)

კიევის ალყა პაჭანიკთა მიერ 968 წელს აღწერილია პირველად ქრონიკებში, ისტორიული დეტალების ფოლკლორში შეზავებით.

ქრონიკების თანახმად, მაშინ, როდესაც კიევის მთავარი სვიატოსლავ I პირველი ბულგარეთის იმპერიის წინააღმდეგ კამპანიაში იყო ჩართული, ბიზანტიის იმპერატორ ნიკეფორე ფოკას მიერ მოქრთამული პაჭანიკები რუსეთს დაესხნენ თავს და მის დედაქალაქ კიევს ალყა შემოარტყეს. ალყაში მოქცეული კიევის მოსახლეობა შიმშილითა და წყურვილით იტანჯებოდა, თუმცა დნეპრის მოპირდაპირე მხარეს დაბანაკებული სვიატოსლავის გენერალი პტერიხი მისი დრუჟინის ამალით მდინარის გადაკვეთას ვერ ბედავდა მრავალრიცხოვან პაჭანიკთა ძალის შიშით. სვიატოსლავის ოჯახი მისი ყველა ვაჟითურთ ამ დროს კიევში იმყოფებოდა. ხანგრძლივი ალყით უკიდურესად დასუსტებული სვიატოსლავის დედა ოლგა მტრისთვის დანებებას აპირებდა თუ პრეტიხი ალყას ქალაქზე ერთ დღეში ვერ მოხსნიდა. თუმცა პრეტიხისთვის სიტყვის მიგზავნა შეუძლებელი ჩანდა. მხსნელად ერთი ბიჭი მოევლინათ, რომელიც პაჭანიკთა ენას კარგად ფლობდა. ბიჭმა ქალაქიდან გაღწევა და პტერიხისთვის სიტყვის მიტანა ითავა. პაჭანიკად თავის მოჩვენებით ბიჭი მოწინააღმდეგის ბანაკში შევიდა, დაკარგული ცხენის ძიების საბაბით. მტერი განზრახვას მხოლოდ მაშინ მიუხვდა, როდესაც ბიჭმა მდინარეზე გადაცურვა სცადა, თუმცა უკვე გვიანი იყო. კიეველთა გაუსაძლისი მდგომარეობის შეტყობის შემდეგ პტერიხი საკუთარი მთავრის განრისხებას შეუშინდა და გადაწყვიტა ალყა გაერღვია სვიატოსლავის ოჯახის ქალაქიდან გამოსაყვანად. დილით ადრე პრეტიხი მისი ამალით ნავებით დნეპრზე გადავიდა საყვირებით ატეხილი დიდი ხმაურითა და ზარ-ზეიმით. ქალაქელებმაც მხარი აუბეს და ოლგა გამოვიდა მდინარისკენ პრეტიხითან შესახვედრად. პაჭანიკებმა იფიქრეს სვიატოსლავი ბრუნდებოდა მისი დიდი არმიით და ალყა მყისვე მოხსნეს. პაჭანიკთა მეთაურმა გადაწყვიტა პრეტიხს შეხვედროდა და ჰკითხა თუ ის იყო სვიატოსლავი. პრეტიხმა უპასუხა რომ ის მხოლოდ მისი გენერალი იყო, თუმცა გააფრთხილა, რომ სვიატოსლავის არმია უკან მოჰყვებოდა. მშვიდობისა და კეთილგანწყობის ნიშნად პაჭანიკთა მეთაურმა პრეტიხს ხელი ჩამოართვა და საკუთარი ცხენი, ხმალი და შუბი გაუცვალა პრეტიხს აბჯარში.

შაბათი

შაბათი — კვირის დღე პარასკევსა და კვირადღეს შორის. ძველ რომაელებში ეს დღე ეძღვნებოდა ღვთაება სატურნს. ტრადიციის თანახმად, რომელიც იუდაიზმიდან მომდინარეობს, ეს კვირის ბოლო დღეა. ეს შეთანხმება ძალაში რჩება ისრაელსა და აშშ-ში, მაგრამ თანამედროვე ევროპაში მას განიხილავენ როგორც კვირის მე-6 დღეს. ქართულ ენაში, ისევე როგორც ბევრ ენაში, ამ დღის სახელწოდება მომდინარეობს იუდაისტური დღესასწაულის „შაბათის“ სახელიდან.

ორშაბათი · სამშაბათი · ოთხშაბათი · ხუთშაბათი · პარასკევი · შაბათი · კვირა შაბათი • როშ ხოდეშ • როშ ჰაშანა • იომ-ქიფური • სუქოთი და ჰოშანა რაბაჰ • შემინი აცერეთი და სიმხათ თორა • ხანუქა • ტევეთის 10 • ტუ ბიშვატი • პურიმი • ფესახი • იომ ჰაშოა • იომ ჰააცმაუთი • ლაგ ბაომერი • შავუოთი • თამუზის 17 • სამი კვირა • ცხრა დღე • თუ ბაავი იომ ჰაშოა • იომ ჰაზიკარომ • იომ ჰააცმაუთი • იომ იერუშალაიმ მიმოუნა • სიგდ გადალია (მარხვა) • თიშაა ბეავი • პირმშოობის მარხვა • ესთერის მარხვა

ჩივატა

ჩივატა (ესპ. Chivatá) — ქალაქი და მუნიციპალიტეტი კოლუმბიაში, ბოიაკის დეპარტამენტში. მდებარეობს ზღვის დონიდან 2.989 მეტრზე. 2005 წლის მონაცემებით, მოსახლეობა 4 977 ადამიანს შეადგენდა, სიმჭიდროვე 97.59 ადამიანი კმ²-ზე. ფართობი 51 კმ²-ია.

აკიტანია · ალმეიდა · არკაბუკო · ბელენი · ბერბეო · ბეტეიტივა · ბოავიტა · ბოიაკა · ბრისენიო · ბუენავისტა · ბუსბანსა · გამესა · გარაგოა · გაჩანტივა · გუაიატა · გუაკამაიასი · გუატეკე · გუიკანი · დუიტამა · ელ-ესპინო · ელ-კოკუი · ვენტაკემადა · ვილია-დე-ლეივა · ვირაკაჩა · ისა · კალდასი · კიპამა · კოვარაჩია · კომბიტა · კოპერი · კორალესი · კუბარა · კუკაიტა · კუტივა · ლა-ვიქტორია · ლა-კაპილია · ლა-უვიტა · ლაბრანსაგრანდე · მაკანალი · მარიპი · მირაფლორესი · მონგუა · მონგუი · მონიკირა · მოტავიტა · მუსო · ნობსა · ნუევო-კოლონი · ოიკატა · ოტანჩე · პაეს-დე-რიო · პაესი · პაია · პაიპა · პანკება · პაუნა · პაჩავიტა · პახარიტო · პესკა · პისბა · პუერტო-ბოიაკა · რაკირა · რამირიკი · რონდონი · საბოია · საგამოსო · სამაკა · სან-ედუარდო · სან-ლუის-დე-გასენო · სან-მატეო · სან-მიგელ-დე-სემა · სან-პაბლო-დე-ბორბური · სან-ხოსე-დე-პარე · სანტა-მარია · სანტა-როსა-დე-ვიტერბო · სანტა-სოფია · სანტანა · სატივანორტე · სატივასური · საჩიკა · სერინსა · სეტაკირა · სიაჩოკე · სიენეგა · სოატა · სოკოტა · სომონდოკო · სორა · სორაკა · სოტაკირა · სოჩა · სუსაკონი · სუტამარჩანი · სუტატენსა · ტასკო · ტენსა · ტიბანა · ტიბასოსა · ტინხაკა · ტიპაკოკე · ტოგუი · ტოკა · ტოპაგა · ტოტა · ტუნუნგუა · ტურმეკე · ტუტა · ტუტასა · უმბიტა · ფირავიტობა · ფლორესტა · ჩამპოერმოსო · ჩივატა · ჩივორი · ჩიკინკირა · ჩიკისა · ჩინავიტა · ჩისკასი · ჩიტა · ჩიტარაკე · ხენესანო · ხერიკო

საავარიო-აღდგენითი სამუშაოები

საავარიო-აღდგენითი სამუშაოები — სამუშაოები, რომლებიც ტარდება საგანგებო სიტუაციის ზონებში (გაზისა და ნავთობის მაგისტრალები, კომუნალური და საწარმოო კომუნიკაციების ქსელები, სამრეწველო ობიექტები, ნავთობსაცავები და სხვ.) ავარიებისა და დაზიანებების აღმოსაფხვრელად, რათა თავიდან იქნეს აცილებული ადამიანების სიცოცხლის ხელყოფა, აგრეთვე მოხდეს ტერიტორიების სანიტარული გაწმენდა და გაუსნებოვნება სიცოცხლისათვის საშიში ნარჩენებისაგან.

ემი ადამსი

საუკეთესო მსახიობი ქალი მიუზიკლსა ან კომედიაში 2013 — ამერიკული შეხლა-შემოხლა

ემი ლუ ადამსი (ინგლ. Amy Lou Adams; დ. 20 აგვისტო, 1974, ვიჩენცა) — ამერიკელი მსახიობი და მომღერალი. 2013 და 2014 წლებში ზედიზედ მოიგო ოქროს გლობუსის ჯილდოები. დაიბადა ამერიკულ ოჯახში, იტალიის ქალაქ ვიჩენცაში. მღეროდა სხვადასხვა თეატრებში, ვიდრე 1999 წელს არ შედგა მისი კინოდებიუტი შავ კომედიაში, — „მომაკვდინებელი ლამაზმანები“. რამდენიმე მცირე როლის შემდეგ მეორეხარისხოვან ფილმებში, ემი ადამსი შეირცა ბრენდა სტრონგის როლზე ფილმში „დამიჭირე, თუ შეძლებ“ (2002). 2005 წელს ითამაშა ფილმში „ივნისის ხოჭო“, რომლისთვისაც ნომინირებული იყო ოსკარზე, საუკეთესო მსახიობი ქალისთვის მეორეხარისხოვან როლში.

ბრალს ვდებ!

„ბრალს ვდებ!“ (ფრანგ. J’accuse) — ფრანგი მწერლის ემილ ზოლას სტატია, რომელიც გამოქვეყნდა ყოველდღიურ გაზეთში „ორორ“ („L’Aurore“) 1898 წლის 13 იანვარს.

სტატია ღია წერილის ფორმით დაიწერა, მიმართული იყო საფრანგეთის პრეზიდენტი ფელიქს ფორისადმი და საფრანგეთის მთავრობას ანტისემიტიზმსა და ალფრედ დრეიფუსის საპყრობილეში უკანონოდ ჩასმაში ადანაშაულებდა. ზოლა მიუთითებდა სამხედრო სასამართლოს მიკერძოებულობაზე და სერიოზულ მხილებათა არარსებობაზე. წერილი გაზეთის პირველ გვერდზე დაიბეჭდა და აჟიოტაჟი გამოიწვია, როგორც საფრანგეთში, ასევე მის ფარგლებს გარეთ. ზოლას ცილისწამება დაბრალდა და იმავე წლის 23 თებერვალს გაასამართლეს. ციხისგან თავის დასაღწევად მწერალი ინგლისში გაიხიზნა. მას საფრანგეთში დაბრუნების საშუალება 1899 წელს დრეიფუსის საქმის ორი მთავარი ფიგურის თვითმკვლელობისა და გაქცევის შემდეგ მიეცა.

სიმა ციანი

სიმა ციანი (ჩინ. 司馬遷) (ძვ. წ. 145 - ძვ. წ. 90) ხანის დინასტიის დიდი ნაწერების პრეფექტი, ჩინური ისტორიოგრაფიის მამა. ცნობილი ისტორიული ნაშრომის შიჯის (史記, ისტორიული ჩანაწერები) ავტორი, რომელიც სეიცავს ჩინეთის ისტორიის მიმოხილვას ლეგენდარული ყვითელი იმპერატორიდან იმპერატორ ჰან ვუდის (漢武帝) ეპოქამდე.

სიმა ციანი დაიბადა ისტორიოგრაფის ოჯახში. მამამისი მსახურობდა იმპერატორ ჰან ვუდის კარზე "დიდი წარწერების" პრეფექტად. მის მოვალეობებში შედიოდა იმპერატორის ბიბლიოთეკის და კალენდრის მართვა. მამის გავლენით სიმამ 10 წლის ასაკისთვის უკვე კარგად ერკვეოდა ძველ წიგნებში. იგი სწავლობდა ცნობილ კონფუციანელთან კონგ ანგუოსთან (孔安國) და დონგ ჟონგშუსთან (董仲舒). ოცი წლის ასაკისთვის მამის ხელშეწყობით მან დაიწყო მგზავრობა ქვეყნის სხვადასხვა მხარეებში და აგროვებდა ისტორიულ დოკუმენტებს. იგი ასევე აგროვებდა და ამოწმებდა ძველ ლეგენდებსა და თქმულებებს და ნახულობდა ისტორიულ ძეგლებს, მათ შორის მოინახულა მეფეების იუს და შუნის საფლავები. მოგზაურობის შემდეგ იგი დაინიშნა სასახლეში ვეზირად (郎中, Lang Zhong). მის მოვალეობებში შედიოდა იმპერატორთან ერთად ქვეყნის სხვადასხვა რეგიონების ინსპექტირება. ძვ. წ. 110 წელს 35 წლის სიმა ციანი გაგზავნილ იყო დასავლეთ საზღვრებისკენ ბარბაროსული ტომების წინააღმდეგ სამხედრო ექსპედიციაში. იმავე წელს მამამისი ავად გახდა და შვილს მოუწოდა უკან დაბრუნებულიყო, რათა გაეგრძელებინა ოჯახური ტრადიცია და დაესრულებინა მის მიერ დაწყებული ისტორიული ნაშრომი. ამრიგად ძვ. წ. 109 წელს სიმამ დაიწყო შიჯიზე მუშაობა. ძვ. წ. 105 წელს სიმა არჩეულ იქნა სხვა მეცნიერებთან ერთად კალენდრის რეფორმის ჩასატარებლად. იგი ასევე იმპერატორის მრჩეველიც გახდა. ძვ. წ. 99 წელს ლი გუანგლი(李廣利) და ლი ლინგი (李陵) ხელმძღვანელობდნენ სამხედრო ექსპედიციას ქსიონგნუს (匈奴) წინააღმდეგ.ი ისინი დამარცხდნენ და ტყვედ იყვნენ აყვანილნი. იმპერატორმა დამარცხება ლი ლინგს დააბრალა. იმპერატორის ყველა მიახლოვებული პირიც ლი ლინგს ადანაშაულებდა. სიმა ციანი არ იყო ლი ლინგის მეგობარი, მაგრამ პატივს სცემდა მას და მან ერთადერთმა დაიცვა იგი. იმპერატორმა ჩათვალა რომ სიმას მეორე მხედართმთავრი მიმართ შური ამოძრავებდა და მისთვის ზიანის მიყენება სურდა. ამის გამო სიმა დააპატიმრეს. სიმა ციხიდან მხოლოდ ძვ. წ. 96 წელს გამოვიდა. მან განაგრძო შიჯიზე მუშაობა, სანამ ძვ. წ. 91 წელს არ დაასრულა იგი. შიჯიმდე ჩინეთში არსებობდა არაერთი ისტორიული მატიანე, მაგრამ შემდეგი თაობების ჩინელი ისტორიკოსებისთვის შიჯი გახდა ნიმუში. შიჯი წარმოადგენდა ისტორიული ნაწარმოების სრულიად ახალ სახეს. სიმას ციანმა ისტორია გადმოსცა ბიოგრაფიების სერიის სახით. მის ნაშრომში არის 130 თავი, ისინი ისტორიულ თანმიმიმდევრობას კი არ წარმოადგენენ, არამედ ასახავენ სხვადასხვა თემატიკას, მათ შორის მატიანე, ქრონიკები, ტრაქტატები, მუსიკაზე, ეკონომიკაზე, კალენდარზე, რელიგიაზე, ცერემონიებზე და ამასთან ერთად ვრცელი ბიოგრაფიები. სიმა ციანამდე იწერებოდა როგორც წესი დინასტიების ქრონიკები. ხოლო როგორც ასეთი ქვეყნის ისტორია ჯერ არ იყო დაწერილი. სიმა ციანის ნაშრომმა დიდი გავლენა იქონია შემდეგი თაობების ისტორიკოსებზე. მის სტილს მისდევდნენ ისტორიკოსები ჟენგქიაო (鄭樵) ტონგშის (通史) ავტორი და სიმა გუანგი (司馬光) ზიჟი ტონგიანის (資治通鑑) ავტორი. შიჯი არა მხოლოდ ისტორიული, არამედ ლიტერატურული თვალსაზრისითაცაა ღირსშესანიშნავი. ბიოგრაფიები ძალიან ცოცხალი ენითაა დაწერილი, იგი ხშირად იყენებდა დიალოგებსაც რეალიზმის გასაზრდელად. იგი ასევე პირველი იყო ვინც არა მხოლოდ ცდილობდა აესახა ისტორიული მოვლენები, არამედ გაანალიზებინა ისინი. შიჯის გარდა სიმა ციანმა დაწერა რვა რაფსოდია (ფუ 賦). სიმა ციანი, ისევე როგორც მამამისი, იყო ხანის დინასტიის ასტროლოგი. იმ დროს ასტროლოგის თანამდებობა კარზე ძალიან მნიშვნელოვანი იყო. ძვ. წ. 104 წელს სხვა მეცნიერებთან ერთად სიმამ შექმნა კალენდარი ტაიჯული (პირველი კალენდარი). ტაიჯული იყო ერთ-ერთი ყველაზე დახვეწილი კალენდარი. მის მიხედვით წელიწადში 365,25 დღე იყო, ხოლო თვეში 29,53. ტაიჯულმა ჩინურ კალენდარულ ტრადიციაში რევოლუცია გამოიწვია.

გილიჩენი

გილიჩენი (რუმ. Ghiliceni) — სოფელი მოლდოვაში, ტელენეშტის რაიონში. მდებარეობს ზღვის დონიდან 99 მეტრზე. 2004 წლის მონაცემებით, მოსახლეობა 1 766 ადამიანს შეადგენდა.

ყობუ-დილაღარდა

ყობუ-დილაღარდა (აზერ. Qobu Dilağarda) — სოფელი აზერბაიჯანში, ფუზულის რაიონში.

ტლუმაჩის რაიონი

ტლუმაჩის რაიონი (უკრ. Тлумацький район) — რაიონი უკრაინაში, ივანო-ფრანკივსკის ოლქში. მისი ფართობია 683 კმ². 2013 წლის აღწერის მონაცემებით რაიონის მოსახლეობა 52 835 ადამიანს შეადგენდა,[1] ხოლო სიმჭიდროვე 77 კაცს კმ²-ზე. ტლუმაჩის რაიონის ადმინისტრაციული ცენტრია ქალაქი ტლუმაჩი.

მჭამელა

მჭამელა[1] (ლათ. Chrysosplenium) — მცენარეთა გვარი ფხიჯასებრთა ოჯახისა. მრავალ- და ერთწლოვანი ბალახებია. აქვთ ხორციანი ღეროები. ფოთლები განლაგებულია მორიგეობით ან მოპირისპირედ, მთლიანი და ყუნწიანია. ყვავილები პატარაა, შეკრებილია კენწერულ ფარისებრ ყვავილედში, რომელიც გარშემორტყმულია ყვითელ-მწვანე ყვავილთანური ფოთლებით. ნაყოფი ერთბუდიანი კოლოფია. ცნობილია 50-ზე მეტი სახეობა. გავრცელებული არიან ჩრდილოეთ ნახევარსფეროს არატროპიკულ ოლქებში და ჩრდილოეთ ამერიკის ზომიერ ზონაში. გვარის ლათინური დასახელება შეიცავს ბერძნული ძირის სიტყვას — splen („ელენთა“), რომელიც მიიღო ადრე ელენთის დაავადებების სამკურნალოდ გამოყენების გამო.[2]

საქართველოში გავრცელებული სახეობები:[3]

დრაჩევიცა (დემირ-კაპიის თემი)

დრაჩევიცა (მაკედ. Драчевица) — სოფელი ჩრდილოეთ მაკედონიაში, დემირ-კაპიის თემში (ვარდარის რეგიონი). მდებარეობს ზღვის დონიდან 489 მეტრზე. 2002 წლის მონაცემებით, მოსახლეობა 0 ადამიანს შეადგენდა[1].

კუ-კლუქს-კლანი

კუ კლუქს კლანი (ინგლ. Ku Klux Klan, ასევე გამოიყენება აბრევიატურა KKK) — ულტრამემარჯვენე ორგანიზაცია ამერიკის შეერთებულ შტატებში. იგი არსებობდა სამ ცაკლეულ ერაში, სხვადასხვა დროს ამერიკის შეერთებული შტატების ისტორიის განმავლობაში.

პირველი კლანი დააარსა ამერიკის კონფედერაციული შტატები არმიის ექვსმა ვეტერანმა ქალაქ პულასკაში, შტატ ტენესში, დაახლოებით 1865 წლის 24 დეკემბერს[1]. ეს იყო საძმოს ტიპის ფარული ორგანიზაცია, რომლის მთავარ შთაგონების წყაროს წარმოადგენდა იმდროისთვის უკვე დაშლილად გამოცხადებული „მალტის შვილები“. ამ უკანასკნელისგან მათ გადმოიღეს სხვადასხვა ცერემონია მთავარი პრინციპით „საზოგადოებრივი ცნობისმოყვარეობის გასაძლიერებლად და კლანის წევრების გასართობად“. თუმცა ეს იყო პრიმიტიული სტრუქტურის მქონე ორგანიზაცია და მხოლოდ ლოკალურ დონეზე მოქმედებდა. ისინი თავიდან უბრალოდ აფრთხობდნენ მოსახლეობას. ცრურწმენების გამო, შავკანიანებს თეთრ სამოსში გადაცმული კუ კლუქს კლანის წევრები სამოქალაქო ომში დაღუპული კონფედერანტი ჯარისკაცების სულები ეგონათ. მსგავსი მოსაზრება გავრცელებული იყო 1866 წლამდე, სანამ კუ კლუქს კლანის დაჭრილ წევრებს იპოვნიდნენ. მსგავსი ჯგუფები წარმოიქმნა ამერიკული შეერთებული შტატების სამხრეთის სხვა შტატებშიც, რომლებმაც იგივე სახელი დაირქვეს და ამასთანავე მოქმედებდნენ იმავე მეთოდებით. დროთა განმავლობაში კლანის გარშემო გაერთიანდა რასისტული ორგანიზაციების მთელი ქსელი, რომლებიც იჭერდნენ და ლინჩის წესით ასამართლებდნენ მონობიდან ახალ განთავისუფლებულ ადამიანებს (შავკანიანებს). სწორედ კუ კლუქს კლანს უკავშირებენ ლინჩის სასამართლოს გაჩენას. მათი მოქმედების ძირითად ორიენტირს წარმოადგენდა თეთრი რასის უზენაესობის აღდგენა შავკანიანებზე, რესპუბლიკელებზე და აბოლიციონესიტებზე ძალადობით და მკვლელობით. 1867 წელს კუ კლუქს კლანის ლიდერი გახდა კონფედერაციის ჯარის ყოფილი გენერალი ნათანიელ ფორესტი. ორგანიზაციამ მიზნად დაისახა ქვეყნის დაცვა შავკანიანების შემოსევისგან, თეთრი რასის გადარჩენა განადგურებისგან და თეთრკანიანების უზენაესობის უზრუნველყოფა. 1870-1871 წლებში ფედერალურმა ხელისუფლებამ გაატარა აღსრულებლის აქტი, რომლის შედეგადაც დაიწყო კლანის წევრთა სისხლის სამართლებრივი დევნა და დანაშაულებრივი ქმედებების აღკვეთა. ძალადობითა და მკვლელობების მთელი სერიით კლანმა შეძლო სერიოზულად შეერყია შავკანიანთა პოლიტიკური ორგანიზებულობა. მეორე მხრივ, ამან გამოწივია საპასუხო აქტების შემუშავება ფედერალური ხელისუფლების მიერ. კლანის წევრებმა დაიწყეს ნიღბების ტარება, რათა დაემალათ თავიანთი ვინაობა და თავი აერიდათ სისხლის სამართლებრივი დევნისგან. კლანი თავის „აქციებს“ ძირითადად ღამე ატარებდა. პატარა ქალაქებში, რომლებსაც დიდი ქალაქებისგან განსხვავებით მოქალაქეების უფრო ძლიერი სოციალიზაცია ახასიათებთ, ხშირად მსხვერპლი ხმით, ან სხვა მანერებით მაინც ცნობდა თავდამსხმელს. კუ კლუქს კლანის წევრები ხშირად ამბობდნენ, რომ ისინი წარმოადგენდნენ კონფედერაციის არმიის აჩრდილებს და რომ მათი მიზანი იყო შავკანიანების დაშინება. კუ კლუქს კლანის წევრები არბევდნენ შვკანიანებს, მათ შორის „ლოიალური ლიგის“ წევრებს და აშინებდნენ სამხრეთელ რესპუბლიკელებს. მათ გამოაცხადეს ნამდვილი ნადირობა შავკანიან პოლიტიკოსებზე, რომელთაც კლავდნენ ოჯახის წევრებთან ერთად. კლანის სისასტიკე პიკს აღწევდა საარჩევნო კამპანიების დროს. 1868 წელს, რამდენიმე კვირის განმავლობაში, საპრეზიდენტო არჩევენების დროს ლუიზიანაში მოკლეს და დაჭრეს 2 000-ზე მეტი კაცი. ორგანიზაციამ შეიწირა 200-ზე მეტი შავკანიანი რესპუბლიკელი. მსხვერპლთა გვამებს ტყეებშიც კი პოულობდნენ. ასე და ამგვარად, კუ კლუქს კლანმა აიძულა ხალხი მხარი დაეჭირა დემოკრატებისთვის. 1870-იან წლებში ჩნდება ახალი მილიტარიზებული ჯგუფები, როგორიცაა „თეთრი ლიგა“ და „წითელ პერანგიანები“. ორივე ორგანიზაცია გამორჩეულად მისიწრაფვოდა რესპუბლიკელთა დასამხობად და პოლიტიკური ელიტის შესაცვლელად, რათა მოეპოვებინათ კონტროლი პოლიტიკურ პროცესებზე. პირველი კუ კლუქს კლანი, როგორც ორგანიზაცია მთლიანად დაიშალა 1872 წელს, ხოლო მისი ტრადიციები, რომლებსაც ასევე „რეგალიებს“ უწოდებდნენ, მალევე გაქრა.[2] 1915 წელს დაარსდა მეორე კლანი ატლანტაში, შტატ ჯორჯიაში. დაწყებული 1921 წლიდან მან გადაიღო თანამედროვე ბიზნესის ტიპის სისტემა, რომელიც გამოიხატებოდა ახალი წევრებისთვის ჩვეულებრივ, ხელფასის გადახდაში. ამასთნავე აღსანიშნავია, რომ მსგავსი სახის ორგანიზაციები, იმ პერიოდისთვის ყვაოდა. ორგანიზაციის ეროვნულმა შტაბმა იხილა დიდი მოგება კლანის ჩაცმულობის გაყიდვებით. იმის გამო, რომ ძირითადად აქცენტს აკეთებდნენ აშკარა სოციალურ პრობლემებზე, ისინი მალე გაჩდნენ ყველა შტატში და მოიპოვეს პოპულარობა ბევრ ქალაქში. მეორე კუ კლუქს კლანი ქადაგებდა „ასპროცენტიან ამერიკანიზმს“. მოითხოვდა მკაცრი მორალისა და აკრძალვების მიღებით პოლიტიკის გაწმენდას არაამერიკული ელემენტებისგან. მისი ოფიციალური რიტორიკა ორიენტირებული იყო საფრთხეზე, რომელიც მომდინარეობდა კათოლიკური ეკლესისიგან. კლანის რიგებში ძირითადად იყვნენ წარმოდგენილი თეთრკანიანი პროტესტანტები და ისინი უპირისპირდებოდნენ ებრაელებს, შავკანიანებს, კათოლიკეებს და იტალიელ იმიგრანტებს. 1915 წელს გამოვიდა ახალი ფილმი სახელად „ერის დაბადება“, რომელიც ადიდებდა პირველ კლანს და მის საქმიანობას. მათ ძირითად საქმიანობის, დღის წესრიგს, შეადგენდა. ანტისაიმიგრაციო, ანტიკათოლიკური და ანტისემიტური პოლიტიკა, რომელიც იზრდებოდა სოციალურ დაძაბულობაში. ახლად დაბადებულმა ორგანიზაციამ აღადგინა პირველი კლანის დროინდელი „რელიგია“ რომელიც ასევე ასახული იყო „ერის დაბადებაში“. მეორე კლანის მთელი ენერგია მიმართული იყო „სისხლის“ სადარაჯოზე. ამავდროულად, მას სპეციფიური რელიგიური ელფერი დაჰკრავდა. ამერიკელი ისტორიკოსი, ქეითლინ ბლი ამბობს, რომ ორგანიზაციის წევრებს სურდათ თეთრკანიან ქალთა ინტერესების დაცვა. 1917 წელს სიმონსმა გამოაქვეყნა „უხილავი იმპერიის“ (კუ კლუქს კლანის ორგანიზაცია) ჰამფლეტი, სადაც ჩამოთვლილი იყო კლანის მიზნები: 1. სისხლის (რასის) სიწმინდისა და ქალთა უბიწოების დაცვა. 2. თეთრი რასის უზენაესობის შენარჩუნება. 3. უმაღლესი სულიერი ფილოსოფიის დანერგვა და სწავლება ტრადიციული წესჩვეულებების მეშვეობით. 4. წმინდა ამერიკანიზმის იდეალების, პრინციპების, ინსიტუტების დაცვა და შენარჩუნება. რაც უფრო მეტი ინფორმაცია ჩნდებოდა გაზეთებში მორალური გახრწნილობების შესახებ ან მზარდი კრიმინალური დაჯგუფეფების შესახებ, კლანიც ამის საპასუხოდ, პარალელურად იზრდებოდა და ძლიერდებოდა. მეორეც, ორგანიზაციის გაძლიერება ასევე გამოიწვია ანტიპათიამ, რომელიც მიმართული იყო მზარდი კათოლიკური, ამერიკულ-ებრაული კულტურული ღირებულებების საწინააღმდეგოდ. 1920-იან[3] წლებში კლანს უკვე ჰქონდა საგრძნობი გავლენა მთელი ქვეყნის მასშტაბით. კუ კლუქს კლანის წევრებმა ფიცი დადეს რომ დაიცავდნენ ამერიკულ ღირებულებებს და ქრისტიანულ მორალს. ადგილობრივ დონეზე მათ პროტესტანტი მინისტრებიც კი ეხმარებოდნენ, თუმცა ზოგადად პროტესტანტები მათ ოფიციალურად მხარს არ უჭერდნენ. პირიქით, მას პირდაპირ გმობდნენ როგორც პროტესტანტულ ჟურნალებში, ისე სეკულარულ გაზეთებშიც კი. მეორე კუ კლუქს კლანი იყო ფორმალური ფრატერნული ორგანიზაცია ერისა და სახელმწიფოს სტრუქტურით. მან თავის აპოგეას მიაღწია XX საუკუნის ოციან წლებში როდესაც ორგანიზაცია ითვლიდა 4-5 მილიონ წევრს, თუმცა შიდა გახლეჩილობამ, ლიდერების მიერ ჩადენილმა მრავალმა დანაშაულმა და ორგანიზაციის გარეთ დაპირისპირებებმა მაინც თავისი რეგრესი მოიტანა და 1930 წლისთვის ორგანიზაცისი წევრთა რაოდენობა 30 000-მდე შემცირდა. საბოლოო აკორდი, კი იყო 1940 წელი როდესაც ორგანიზაცია მთლიანად დაიშალა. 1920[4] წელს კუ კლუქს კლანმა შექმნა ქალთა დანაყოფები, რომლებიც სწრაფად გავრცელდა სხვადასხვა შტატში. მათ საქმიანობას შეადგენდა პარადების გამართვა, ცეცხლოვანი ჯვრების ცერემონია, ლექციები, შეკრებები და ბოიკოტი იმ ბიზნესის წინააღმდეგ, რომელსაც წარმართავდნენ კათოლიკეები ან ებრაელები. ისინი აქტიურად უჭერდნენ მხარს ალკოჰოლური სასმელების აკრძალვას, რადგან თვლიდნენ რომ ის უარყოფითად აისახებოდა ქალთა და ბავშვდა ყოფიერებაზე. საჯარო სკოლებში ავრცელებდნენ ბიბლიას და პეტიციებს, რათა სამსახურიდან მეოხსნათ კათოლიკე მასწავლებლები. ამან საბოლოოდ გამოიღო თავისი შედეგი ტექსასის შტატში, სადაც კათოლიკეებს პედაგოგიურ სამსახურში აღარ ასაქმებდნენ. სახელი „კუ კლუქს კლანი“ გამოიყენებოდა იმ ადგილობრივი დაჯგუფების მიერ, რომლებიც უპირისპირდებოდნენ მოძრაობას შავკანიანების სამოქალაქო უფლებებისთვის და დესეგრეგაციის მომხრეებს 1950-1960 წლებში. ამ პერიოდში ისინი კავშირებს ამყარებდნენ სამხრეთ ამერიკული პოლიციის დეპარტამენტებთან, და გუბერნატორის, ჯორჯ ვოლასის, ოფისთანაც კი როგორც ეს მოხდა ბირმინგემში (შტატი ალაბამა). 1950-1960-იან წლებში ბევრი დამოუკიდებელი დაჯგუფება იყენებდა „კუ კლუქს კლანის“ სახელს. მიუხედავად ამისა, რომ მათ არანაირი კავშირი არ ჰქონდათ მეორე კლანთან, გარდა ტერმინოლოგიისა და ჩაცმულობის სტილისა, რომელიც მათგან გადაიღეს. 1950 წლიდან კლანმა დაიწყო შვკანიანი მოსახლეობის დატერორება. ასე მაგალითად, ბირმინგემში შვკანიანთა სახლებს პირდაპირ აფეთქებდნენ. აფეთქებათა სერია იმდენად დიდი იყო, რომ ქალაქს მეტსახელად „ბომბინგამი“ შეარქვეს. კუ კლუქს კლანმა ფარული კავსირები დაამყარა ახლად დანიშნულ პოლიციის კომისართან, ბულ კონორთან, რომელმაც კლანს ხელშეუხებლობის გარანტია მისცა. ამ პერიოდიდან, კრიმინალური დაჯგუფების მიერ ჩადენილი დანაშაულებანი რჩებოდა დაუსჯელი. როდესაც ქალაქში ჩამოვიდნენ სამოქალაქო უფლებების დაცვის ორგანიზაციის „თავისუფლების მხედრების“ წევრები, კონორმა კლანს მისცა საშუალება ისინი დაეხოცათ. ამის შემდგომ, ფედერალურმა ხელისუფლებამ გადაწყვიტა ქალაქში ინტერვენცია მოეხდინა და დაემყარებინა წესრიგი. 1964 წელს კლანის წევრები გასამართლებულნი იქნენ სამოქალქო უფლებების მოძრაობაში ჩართული აქტივისტების მკვლელობასა და 1963 წელს ბირმინგტონის ბაფტისტური ეკლესიის დაბომბვაში. (დაბომბვა დაიგეგმა და განხორციელდა კლანის მიერ). დღესდღეობით კლანს ახასიათებენ როგორც „დივერსიულ ან ტერორისტულ ორგანიზაციას“. 1997 წლის აპრილში, გამოძიების ფედერალური ბიუროს (FBI) აგენტებმა დააკავეს ორგანიზაცია „კუ კლუქს კლანის ნამდვილი რაინდების“ წევრები, რომლებიც ცდილობდნენ ბუნებრივი გაზის ქარხნის აფეთქებას. 1999 წელს ჩარლსტონის საბჭომ მიიღო რეზოლუცია, რომელიც აცხადებდა კუ კლუქს კლანს ტერორისტულ ორგანიზაციად. კუ კლუქს კლანმა დაამყარა კავშირები სხვა დაჯგუფებებთან და პოლიტიკურ პარტიებთან, რომელთაც იგივე პოლიტიკური მოტივი ამოძრავებდათ. 1979 წელს ჩრდილოეთი კაროლინაში, კლანმა და ამერიკის ნაცისტურმა პარტიამ მოკლა 5 კომუნისტი აქტივისტი. დღესდღეობით კუ კლუქს კლანი დაყოფილია უამრავ მცირე დაჯგუფებად, რომელიც გვხვდებიან მთელ ამერიკის შეერთებულ შტატებში. ამის გამო საკმაოდ რთულია კვლევის ჩატარება და მათი წევრთა ზუსტი რაოდენობის დადგენა. თუმცა ცნობილია, რომ მათი ძირითადი ნაწილი თავმოყრილია სამხრეთის შტატებში. 2017 წელს კლანის წევრები მონაწილეობდნენ „გაერთიანებული მემარჯვენეების“ მარშში ქალაქ ჩარლოტსვილში, შტატ ვირჯინიაში. კლანის ლიდერმა, დეივიდ დუკმა, აქციაზე განაცხადა: „მათ არ უნდათ რომ ჩვენ ვილაპარაკოთ, რადგან ჩვენ ვამბობთ სიმართლეს. ჩვენ ამერიკის ეთნიკურ გაწმენდვაზე ვსაუბრობთ, ამერიკული ცხოვრების წესისა და ნეო-ბოლშევიკური სტილის საზოგადოების განადგურებაზე, სადაც არ არის თავისუფლება, არანაირი სიტყვის თავისუფლება. ჩვენ რეალურად აქეთკენ მივდივართ ამერიკაში, და ეს უნდა შეიცვალოს.“ თუ პირველი კლანის წევრთა სიას შეადგენდნენ ექსკლუზიურად დემოკრატები, მეორე კლანში იყვნენ როგორც დემოკრატები, ასევე რესპუბლიკელები და ის წევრებიც, რომლებიც საერთოდ აპარტიულები იყვნენ. კლანი განსაკუთრებული სიმპათიით იყო გამსჭვალული ორივე პარტიის იმ წევრების მიმარტ, რომლებიც მხარს უჭერდნენ თავად კლანს. კონსესუსი გარკვეული აკრძალვების დაწესების თაობაზე საფუძველს უყრიდა რესპუბლიკელებისა და კლანის წევრების კოოპერაციას დასავლეთის შტატებში. კლანს ჰყავდა უამრავი მიმდევარი ამერიკის შეერთებული შტატების ყოველი კუთხე-კუნჭულში, მაგრამ მათი გავლენა ყველაზე ძლიერად შეიგრძნობოდა სამხრეთისა და დასავლეთის შტატებში. მან თავის აპოგეას მიაღწია მაშინ, როდესაც თეთრკანიანი მოსახლეობის დაახლოებით 20% მიემხრო და გავრცელდა ახლა უკვე კანადაშიც სადაც ის დაუპირისპირდა კათოლიკეებს. 1924 წელს კალიფორნიის ქალაქ ანჰეამში, საბჭოს წევრებად აირჩიეს კუ კლუქს კლანში წევრები. ქალაქს ძირითადად მართავდა ფესვგამდგარი გერმანელ-ამერიკელი ელიტა. კლანი წარმოადგენდა პოლიტიკურად ორიენტირებულ დაჯგუფებას, რომელმაც დაგმო ეს ელიტა და გამოაცხადა, რომ ეს იყო ანტიდემოკრატიული და კორუმპირებული. ორგანიზაცია ცდილობდა შეექმნა ძველი, კომუნის ტიპის მოდელი. 1924 წელს ანჰეიმში მათ იოლად გაიმარჯვეს ადგილობრივ არჩევნებში, რის შემდეგაც მათ სამსახურებიდან მოხსნეს კათოლიკეები და მათ ნაცვლად დანიშნეს კლანის წევრები. ქალაქის ახალი საბჭო ცდილობდა მკაცრი პოლიციკა გაეტარებინა შავკანიანთა და კათოლიკეთა წინააღმდეგ. არჩევნებში გამარჯვების შემდგომ მათი ყრილობები და შეკრებები უფრო ფართომასშტაბიანი გახდა. თუმცა მათი ტრიუმფი ხანმოკლე აღმოჩნდა . 1925 წელს მათმა ოპონენტებმა მოახერხეს არჩევნების გზით ხელისუფლების დაბრუნება, რის შემდეგაც კლანში წევრები გამოიხმეს ქალაქის საბჭოდან. ამ მოქმედების საბოლოო აკორდი იყო პრესის დახურვა, რომელიც თანამშრომლობდა კუ კლუქს კლანთნ და შემდეგ თავად ქალაქ ანჰეიმის კლანის დაშლა. სამხრეთით, ერთპარტიულ რეგიონებში, კუ კლუქს კლანის მიმდევრები იყვნენ დემოკრატები. მათ ჰქონდათ ახლო კავშირი დემოკრატიული პარტიის ერთგულ პოლიციასთან. შერიფთან და ადგილობრივ ხელისუფლებასთან. მას შემდეგ რაც აფრო-ამერიკელებს ჩამოერთვათ ხმის მიცემის უფლება, თეტრკანიანთათვის ერთადერთი პოლიტიკურ აქტივობად ითვლებოდა საქმიანობა დემოკრატთა პარტიაში. ალაბამას შტატში ორგანიზაციის წევრები მხარს უჭერდნენ მკაცრი პოლიტიკის გატარებას, საჯარო სკოლის რეფორმირებებს, გზების რეკონსტრუქციასა და ნებისმიერ პოლიტიკურ ზომებს, რომელიც გამოიწვევდა თეთრკანიანთა დაბალი კლასის მდგომარეობის გაუმჯობესებას. 1925 წლისთვის ორგანიზაცია წარმოადგენდა ანგარიშგასაწევ პოლიტიკურ ძალას, რომელთა ლიდერები: თომას ჰეფლინი, დევიდ გრეივსი და ჰიუგო ბლექი ცდილობდნენ გაეტარებინათ ისეთი პროფილის პოლიტიკა, რომელიც თავიდან ბოლომდე მიმართული იქნებოდა შავკანიანთა წინააღმდეგ და მიზნად ისახავდა ამ უკანასკნელთა გავლენისგან რეგიონის გათვისუფლებას. 1926 წელს გრეივსი რომელიც იყო როგანიზაციის ერთ-ერთი თვალსაჩინო ლიდერი ალაბამას გუბერნატორი გახდა. მან გაზარდა ფინანსები, რომელიც იხარჯებოდა განათლების გაუმჯობესებაზე. ასევე გაზარდა ფინანსები ჯანდაცვის უზრუნველყოფისთვის და დაიწყო გზების ფართომასშტაბიანი რეკონსტრუქცია. წარმატებას მიაღწია ასევე ჰუგო ბლექმაც, რომელიც ფრაკლინ დელანო რუზველტმა უზენაეს სასამართლოში მოსამართლედ დანიშნა, ისე რომ არც კი იცოდა ბლექის კუ კლუქს კლანის აქტიური წევრობის შესახებ. ამის შემდეგ მან „მოასწრო“ და გახდა სენატორი, სანამ გამოაშკარავებდნენ მის კავშირს კლანთან. მოგვიანებით კი მან თავად განაცხადა, რომ კრიმინალური ორგანიზაცია დატოვა. დიდი დეპრესიის შემდეგ, ორგანიზაცია საგრძნობლად დასუსტდა და მიუხედავად ბევრი მცდელობისა, ორგანიზაცია შენარჩუნებინათ, საბოლოოდ მაინც 1944 წელს მეორე კლანმა შეწყვიტა არსებობა. კუ კლუქს კლანის წევრები, განწყობილი სპეციფიკურ თეთრ ფორმებში, ხშირად აწყობდნენ ფართომასშტაბიან საჯარო აქტივობებს, განსაკუთრებულად კი — პარადებს და ჯვრის დაწვის ცერემონიებს. კლანის ფორმების გაყიდვით ისინი იღებდნენ ძირითად ფინანსურ შემოსავალს. მეორე კლანმა დაიწყო ლათინური (რომაული) ჯვრების დაწვა, რაც სპეციფიკურ სიმბოლისტურ დატვირთვას ატარებდა და მიზნად ისახავდა შიშის დათესვას. ეს იყო კლანის ერთგვარი რელიგიური გზავნილი, პროცესი ჩვეულებრივ წარიმართებოდა მლოცველთა თანხლებით და ჰიმნის სიმღერით. აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ მსგავსი პრაქტიკა არ არსებობდა პირველი კლანის დროს. გარდა კანადისა ადა ამერიკის შეერთებული შტატებისა, სხვა ქვეყნებშიც იყო მცდელობა კუ კლუქს კლანის დაჯგუფებების შექმნისა. 90-იანი წლების ბოლოს, ავსტრალიაში, პიტერ კოლმანმა, რომელიც იყო ყოფილი წევრი პარტიისა - „ერთი ერი“, შექმნა კლანთან მჭიდროდ დაკავშირებული ორგანიზაციები. ბოლო წლებში კლანმა მოახერხა ახალი წევრების რეკრუტირება სხვა პოლიტიკური პარტიებიდანაც. კლანმა გავრცელება ჰპოვა ასევე დიდ ბრიტანეთშიც, სადაც მის დამაარსებლად მოიხსენიება რობერტ რელფი „კუ კლუქს კლანის ევვროპელი თეთრი რაინდები“ შეიქმნა გერმანიაში. აღსანიშნავია რომ მასში გაწევრიანების მიუხედავად რამდენიმე პოლიციელმა, შეინარჩუნა სამსახურეობრივი მდგომარეობა. მსგავსი კრიმინალური ორგანიზაცია ბრაზილიაში და ფიჯის კუნძულებზეც კი გავრცელდა.

თაბორი (თბილისი)

...

თაბორის ციხე, ყორჩი-ყალა — ფეოდალური ხანის ციხესიმაგრე და თანამედროვე ეკლესია თბილისში, ქალაქის ძველ უბანში, თაბორის ქედის ბოლოს, ბოტანიკური ბაღის თავზე. შემორჩენილია ციხის საძირკვლის ნანგრევები. წყაროებში მოხსენიებულია ყორჩი-ყალას სახელწოდებითაც. თაბორის ციხე დარაჯობდა სამხრეთიდან თბილისში მიმავალ გზას. ციხის შიგნით თავდაცვითი ნაგებობები და ეკლესია იდგა, რომელიც XXI საუკუნეში აღადგინეს. „თავისი მდებარეობით თბილისი ტაფობს მოგვაგონებს, რომელიც მთაგორებით არის შემოფარგლული, თითოეული მთის სახელწოდება წინაქრისტიანულ თუ ქრისტიანულ რელიგიასთან არის დაკავშირებული“, — წერს თ. ბერიძე. თბილისს სამხრეთით, მტკვრის მარჯვენა მხარეს ეკვრის თაბორის მთა, რომელიც თრიალეთის ქედის ერთ-ერთი განშტოებაა. მთის — თაბორის სახელი ქართულში ქრისტიანულმა რელიგიამ შემოიტანა. ამ მთაზე მოხდა ქრისტეს ფერისცვალება. თაბორის ციხე წყაროებში პირველად იხსენიება 1045 წელს, როცა მეფე ბაგრატ IV-მ ქალაქი და ციხე-სიმაგრე დაიკავა „... შეიყვანეს და მოავლეს ქალაქი, ასხმიდეს დრამასა და დრაჰკანსა, და მოართუნეს კლიტენი ქალაქისანი, დაშეიყვანეს საამირაოსა დარბაზსა. დაჯდა მეფე ბაგრატ საურავად. აღიხურა კოშკნი კართანი თავის კაცითა, და აღიღო ციხე ქალაქისა დარიჯელი, და ორნივე კოშკნი წყალყინისანი და თაბორი, დადაადგინნა შიგან ლაშქარნი თვისნი და ერისთავნი“. 1630-იან წლებში მეფე როსტომმა აღადგინა1618 წელს სპარსეთის შაჰის აბას I–ის შემოსევის დროს დანგრეული თაბორის ციხეც და ეკლესიაც. ამის შემდეგ თაბორი დიდხანს აღარ იხსენიება და გვხვდება 1723 წლის ჩანაწერში. თაბორის ციხე კახეთის მეფემ კონსტანტინე II-მ, მაჰმადიყული-ხანმა დაიკავა „შეეპარნენ თაბორსა ჯარი ქართველთა, აიღეს თაბორი, დაესხა მეფე ვახტანგ, დილასა განთიადისასა კახს ბატონსა, ბრძანებითა ღთისათა გაემარჯვნა“. თუმცა, 1735 და1743 წლებში თაბორის ციხე სპარსელებმა ისევ დაანგრიეს – „დააქცია ციხე გორისა, ქალაქს თაბორი“. 1747 წლამდე ქართველებს მხოლოდ თბილისი ეკავათ. მისი ციხეები - მეტეხი, ნარიყალა და თაბორი ყიზილბაშებს ეპყრათ. თაბორი მტერს ისე ძლიერად ჰქონდა გამაგრებული, რომ კახეთის მეფემ ერეკლემ გორიდან დიდი ზარბაზანი ჩამოატანინა. ასე შეძლეს ციხის აღება ქართველებმა. ამის შემდეგ მეფე ერეკლემ სწრაფად შემოავლო თაბორის ციხეს გალავანი და შიგ კახთა ჯარი ჩააყენეს. მაგრამ მოღალატეების დახმარებით აღამაჰმად-ხანმა ისევ აიღო და დაარბია თბილისი და მასთან ერთად თაბორის ციხეც. 1776 წლის წყალობის სიგელში ვხვდებით თაბორის უცხოენოვან თურქულ სახელს „ყორჩი-ყალა“ ანუ მცველი ციხე. რუსი მოხელის მიერ შედგენილ 1800 წლის თბილისის გეგმაზე თაბორის ქედზე დგას „გაძარცული ციხე-სიმაგრე ყორჩი-კალა“. ციხე საბოლოოდ დაინგრა 1795 წელს სპარსელებსა და ქართველებს შორის თბილისის მისადგომებთან გამართული ბრძოლის დროს. 1801 წლიდან, მას შემდეგ, რაც საქართველო რუსეთს შეუერთდა, თბილისი აღარ საჭიროებდა დამცველ ციხეებს, ამიტომ თაბორის ციხე აღარ აღუდგენიათ. ამჟამად მისგან მხოლოდ ციხის საძირკველის ნაშთებია შემორჩენილი.

ზეგანი (ოჩამჩირის მუნიციპალიტეტი)

ზეგანი — სოფელი აფხაზეთის ავტონომიურ რესპუბლიკაში, ოჩამჩირის მუნიციპალიტეტში. მდებარეობს სამურზაყანოს დაბლობზე. 2008 წლიდან ოკუპირებულია რუსეთის ფედერაციის მიერ[1].

ოჩამჩირე · ტყვარჩელი აბააჟვახუ (თხინის თემი) · აბააჟვახუ (ღვადის თემი) · აბააქითი · აბჟააფთრა · აგვავერა · აგუბედია · ათარა · ათარბა-იხუსთა · აიმარა · აკვასკია · ალაფანკვარა · ანდროუ · ანუარხუ · არადუ · არაკიჩი · არაჟპარა · არასაძიხი · ატიშადუ · აქიდრა · აყვარაში (ოხურეის თემი) · აყვარაში (ფოქვეშის თემი) · აყვარჩაფანი · აძიბჟარა · აძიუბჟა · აძხიდა · აძხიდა · ახალი აკვასკია · ახალი კინდღი · ახალდაბა · ახეცარა · ახივაა (აძუბჟის თემი) · ახივაა (თხინის თემი) · ახივაა (კინდღის თემი) · ახივაა (კუტოლის თემი) · აჯამფაზრა · აჯაჟვი · აჯრა · ბალანი · ბალღანი · ბესლახუბა · ბზანა · გურჩხი · გუფი · გუფაგუ · დაჩა · დეპეგინძე · დოდლანი · დოპოუქითი · დღამში · ზეგანი · ზენი · თხინა · თოუმიში · ილორგანი · ილორი · კაციჰაბლა · კინდღი · კოჩარა · კუდრახუქი · კუტოლი · ლაბრა (კოჩარის თემი) · ლაბრა (ლაბრის თემი) · ლეფონა · მეორე არასაძიხი · მეორე კოპიტი · მეორე ოხურეი · მეორე ჯირღული · მერკულა · მიშველი · მოქვი · მრამბა · ნაა · ნაგვალოუ · ნაოჩი · ნარჯხეუ · ნაღბოუ · ნახურზოუ · ოტაფი · ოტორონჯია · ოხოჯა · ოხურეი · პატრახუწა · პირველი კოპიტი · პირველი ოხურეი · რეკა · საჩაჩხალია · საჩინო · სომხური ათარა · სუკი · ტამიში · ურთა · ფადგუ · ფოქვეში · ფსკალი · ქერქენი · ქვალონი · ღვადაახუწა · ღვადა · ჩაწვქითი · ცაგერა · ცხენისწყალი · წკრიში · წყურგილი · ჭლოუ (კოჩარის თემი) · ჭლოუ (ჭლოუს თემი) · ჯალაფსუა · ჯალი · ჯგერდა · ჯგერდა-ახუწა · ჯგერიანი · ჯირღული · ჯობრია · ჯუყმური

აღმოსავლეთ აფრიკის თანამეგობრობა

აღმოსავლეთ აფრიკის თანამეგობრობა (ინგლ. East African Community, EAC) — მთავრობათშორისი ორგანიზაცია, რომელიც ხუთ აღმოსავლეთ აფრიკის ქვეყანას ბურუნდის, კენიას, რუანდას, ტანზანიასა და უგანდას მოიცავს. თანამეგობრობა თავდაპირველად დაარსდა 1967 წელს, დაიშალა 1977 წელს და ოფიციალურად აღდგა 2000 წლის 7 ივლისს.[1] 2008 წელს სამხრეთ აფრიკის განვითარების თანამეგობრობასა (SADC) და აღმოსავლეთ და სამხრეთ აფრიკის საერთო ბაზართან (COMESA) მოლაპარაკებების შემდეგ აღმ. აფრიკის თანამეგობრობა დათანხმდა ამ სამი ორგანიზაციის წევრ ქვეყნებთან თავისუფალი სავაჭრო ზონის შექმნას. შესაბამისად, ეს ორგანიზაცია აფრიკის ეკონომიკური თანამეგობრობის ერთ-ერთი პილასტრია.

აღმ. აფრიკის თანამეგობრობა ერთ-ერთი წინაპირობაა აღმოსავლეთ აფრიკის ფედერაციის შექმნისთვის, რაც ხუთი წევრის ერთ სახელმწიფოდ გაერთიანებას ითვალისწინებს. 2010 წელს აათ-ში ძალაში შევიდა საერთო ბაზარი საქონლის, მუშახელისა და კაპიტალის მოძრაობაზე რეგიონის ფარგლებში. ეს ნაბიჯი 2012 წლისთვის საერთო ვალუტის, ხოლო 2015 წლისთვის სრული პოლიტიკური ფედერაციის შექმნას ითვალისწინებს.[2] აღმოსავლეთ აფრიკის რეგიონი 1,8 მილიონ კვ. კმ. ფართობს მოიცავს 132 მილიონი მცხოვრებით (2009 წლის ივლისის მონაცემებით)[3] და მნიშვნელოვანი ბუნებრივი რესურსები გააჩნია. დამოუკიდებლობის მიღწევის შემდეგ ტანზანიას შედარებით მშვიდობიანი ისტორია ჰქონდა, განსხვავებით თანამეგობრობის დანარჩენი წევრებისგან. ამჟამად აღმოსავლეთ აფრიკა მიისწრაფვის სტაბილურობისა და განვითარების შენარჩუნებისკენ, მიუხედავად მეზობელ ქვეყნებში (კონგოს დემოკრატიული რესპუბლიკა, სომალი და სამხრეთი სუდანი) მიმდინარე კონფლიქტებისა. აღმოსავლეთ აფრიკის ყველაზე გავრცელებული ენებია სუაჰილი, ინგლისური, კირუნდი და კინიარუანდა, თუმცა ფრანგულიც ასევე მიღებული ენაა ბურუნდისა და რუანდაში.

ოვაშვილი

საკუთარი სახელი ოვაშვილი შეიძლება აღნიშნავდეს ერთ-ერთ შემდეგ პიროვნებათაგანს:

ვევერიცა

ვევერიცა (რუმ. Veveriţa) — სოფელი მოლდოვაში, უნგენის რაიონში. მდებარეობს ზღვის დონიდან 99 მეტრზე. 2004 წლის მონაცემებით, მოსახლეობა 769 ადამიანს შეადგენდა.

ტყის ვირზაზუნა

ტყის ვირზაზუნა (ლათ. Marmota monax) — ძუძუმწოვარი ცხოველი ციყვისებრთა ოჯახისა. მისი სხეულის სიგრძეა 41,8–66,5 სმ, მასა — 3–5 კგ. მამლები ზომით მცირედ აღემატებიან დედლებს. აღნაგობა მკვრივია, აქვს მოკლე და ძლიერი თათები, რაც მიწის თხრაში ეხმარება. კიდურები ხუთთითიანია, წინა კიდურებზე პირველი თითები რუდიმენტირებულია. კუდის სიგრძეა 10–15 სმ, იგი გაბრტყელებული, ფაფუკი და შავი ან მუქი მურა-ბეწვით დაფარულია. ყურები პატარა და მომრგვალებულია. ბეწვი მოუხეშოა, ფერად მოწითურო ან მოწითალო-ყავისფერი. გვხვდება ალბინოსი და მელანისტი ინდივიდები. განგური მამალს მაისის ბოლოს–აგვისტოში ახასიათებს. ტყის ვირზაზუნა უმთავრესად ბინადრობს ღია სივრცეებსა და ტყეები განაპირა მხარეებში. გავრცელებულია აშშ-ის ცენტრალურ და ჩრდილო-აღმოსავლეთ შტატებში, ლაბრადორის ნახევარკუნძულზე, ალასკიდან მონების დიდ ტბამდე, ჰუდსონის ყურის სამხრეთ სანაპიროზე და სხვ. იკვებება მცენარეთა ვეგეტატიური ნაწილებით. მრავლდება წელიწადში ერთხელ. მაკეობა 31–32 დღე-ღამე გრძელდება. შობს საშუალოდ 4 (საერთოდ 2–7) ნაშიერს, ისინი 26–27 გ-ს იწონიან და 10 სმ-მდე სიგრძის არიან, 26–28 დღეში თვალები ეხილებათ. რძით კვება 44 დღე გრძელდება. ბუნებაში ცოცხლობენ 4–6 წელი, ტყვეობაში — 10 წლამდე, მაქსიმალური ასაკი — 14 წელი.

აკა

აკა/აკესი – კოლხეთის (ეგრისის) ჰიპოთეტური მეფე ძვ. წ. II ს. 90-იან წლებში. წერილობით წყაროებში მასზე არაფერია ნათქვამი. სამაგიეროდ ჩვენამდე მოაღწია მისი სახელით მოჭრილმა ოქროს ორმა სტატერმა, ლისიმაქეს ტიპის სტატერების იმიტაციამ. ეს მონეტები ისტორიული კოლხეთის ტერიტორიაზეა მიკვლეული.

აკას შესახებ ერთი რამ უეჭველია – თუ ფულის ტიპოლოგია ელინურია, ქვეყანაც სწორედ ელინურ სამყაროსთანაა ინტეგრირებული.

გლადიატორი ასტერიქსი

„გლადიატორი ასტერიქსი“ (ფრანგ. „Astérix gladiateur“) — რიგით მეოთხე წიგნი ასტერიქსის შესახებ კომიქსების სერიაში. მასში მოთხრობილი ისტორიების ავტორი რენე გოსინია, ხოლო მხატვარი - ალბერ უდერზო. კომიქსი იბეჭდებოდა ჟურნალში Pilote (1962, გამოშვებები 126–168), ხოლო ალბომის სახით გამოიცა 1964 წელს, გამომცემლობის Hachette მიერ.

სიუჟეტის მიხედვით, გალებმა უნდა გადაარჩინონ რომაელების მიერ შეპყრობილი თანასოფლელი კაკოფონიქსი.

ლევან გელბახიანი

ლევან გელბახიანი (დ. 30 დეკემბერი, 1997) — ქართველი მსახიობი. ცნობილია ფილმში „და ჩვენ ვიცეკვეთ“ ნათამაშები „მერაბის“ როლით. გელბახიანი ნომინირებული იყო 10 ჯილდოზე, რომელთაგანაც 8 მოიგო.

თრიალეთი (რადიო)

თრიალეთი (რადიო) — რადიო, რომელმაც მაუწყებლობა 2004 წელს, გორში დაიწყო. რადიო შპს „ტელე-რადიო კომპანია თრიალეთს“ ეკუთვნის. რადიო „თრიალეთს“ კერძო და საერთო რადიომაუწყებლობის ლიცენზია აქვს, ნომრით B57 და FM 104,8 სიხშირეზე გორში, ხაშურში, ქარელში, კასპსა და ცხინვალში მაუწყბელობს.

„თრიალეთის“ ეთერში საინფორმაციო გამოშვება 10:00-დან 20:00 საათამდე ყოველ საათში ერთხელ გადის. რადიოს ეთერი საინფორმაციო გადაცემების გარდა მუსიკალური და გასართობი გადაცემებითაა დაკომპლექტებული.

უმიკაშვილი

საკუთარი სახელი უმიკაშვილი შეიძლება აღნიშნავდეს ერთ-ერთ შემდეგ პიროვნებათაგანს:

წებელდის კანკელის ფრაგმენტები

წებელდის კანკელის ფრაგმენტები — შუა საუკუნეების მცირე ფორმის ქართულ არქიტექტურულ ნიმუშებს შორის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი ადგილი უჭირავს საკურთხევლის კანკელის ორ ფილას, რომელიც XIX საუკუნეში სოფელ წებელდასთან აღმოჩნდა და დათარიღებულია VII-VIII საუკუნეებით. წებელდის საკურთხევლის კანკელის ფრაგმენტზე გამოსახულია ორნამენტები, მრავალრიცხოვანი ძველი და ახალი აღთქმის სიუჟეტები. ამ რაოდენობის ბიბლიური სიუჟეტით შემკული კანკელი უცნობია ქრისტიანული ხელოვნებისათვის. ეს ფილები გამოსახვის ხერხებითა და ტექნიკით ახლოს დგას საქართველოს სხვა რეგიონების მცირე ფორმის არქიტექტურულ ძეგლებთან.

საქართველო, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკა, გულრიფშის მუნიციპალიტეტი, სოფელი წებელდა. წებელდის კანკელის ფრაგმენტები ინახება საქართველოს ეროვნულ მუზეუმში.

ხუანა არაგონელი

ხუანა არაგონელი (ესპ. Juana de Aragón; დ. 16 ივნისი, 1455, ბარსელონა, ესპანეთი ― გ. 9 იანვარი, 1517, ნეაპოლი, იტალია) ― ტრასტამარის დინასტიის წარმომადგენელი. არაგონის მეფე ხუან II-ისა და დედოფალ ხუანა ენრიკესის უმცროსი ასული. ნეაპოლის დედოფალი 1476-1494 წლებში, როგორც მეფე ფერდინანდ I-ის მეორე მეუღლე.

ხუანა დაიბადა 1455 წლის 16 ივნისს ბარსელონაში. იგი იყო არაგონის მეფე ხუან II-ისა და მისი მეორე ცოლის, დედოფალ ხუანა ენრიკესის ნაბოლარა ქალიშვილი. მას ერთადერთი ღვიძლი ძმა ჰყავდა, მეფე ფერდინანდ II არაგონელის სახით, თუმცა მამის პირველი ქორწინებიდან ასევე ჰყავდა ნახევარ-დედმამიშვილები. მას შემდეგ, რაც 1469 წელს მამამისმა თავისი ძე, ფერდინანდი კასტილიის დედოფალ ისაბელ I-ზე დააქორწინა და ასე აღადგინა ალიანსი კასტილიელ ტრასტამარებთან, გადაწყვიტა, რომ ხუანას ქორწინებით ნეაპოლელ ტრასტამარებს დაახლოვებოდა. ამ მიზნით მან 1476 წლის 14 სექტემბერს ნავარაში ხუანა ცოლად შერთო ნეაპოლის დაქვრივებულ მეფე ფერდინანდ I-ს, რომელიც მას ბიძაშვილად ერგებოდა. ქორწინების შემდეგ იგი ნეაპოლის დედოფალი გახდა და ქმრისაგან საქორწინო საჩუქრის სახით მიიღო ისეთი საჰერცოგოები და ქალაქები, როგორებიცაა: სარენტო, თეანო, ისერნია, სულმონა, ფრანკავილა და ნოჩერა. ამასთან ერთად, ფერდინანდმა მას წლიური პენსიის სახით 20,000 დუკატიც დაუნიშნა. მოგვიანებით, 1477 წლის 14 სექტემბერს ნეაპოლში შედგა მათი ჯვრისწერა. აღსანიშნავია, რომ მათ ჯვარი კარდინალმა როდრიგო ბორჯიამ დასწერა, რომელიც შემდეგში რომის პაპი გახდა ალექსანდრე VI-ის სახელით. დედოფალი ხუანა პოლიტიკაში არასოდეს ერეოდა. ნეაპოლში ჩასვლიდან მალევე, 1479 და 1480 წლებში მან ორი ბავშვი გააჩინა და დაიწყო თავისი, როგორც დედოფლის მოვალეობების შესრულება. 1485 წლის აგვისტოში იგი თავის ქალიშვილ ჯოვანასთან ერთად იტალიის გარშემო სამოგზაურო ტურში წავიდა და უკან ერთი წლის შემდეგ დაბრუნდა. ამ ტურის დროს მან ძირითადად იტალიური ეკლესია-მონასტრები და წმინდა ადგილები მოინახულა. 1494 წლის 25 იანვარს მეფე ფერდინანდ I 71 წლის ასაკში გარდაიცვალა. ამის გამო ხუანა ქვრივი დედოფალი გახდა და ტახტი მისმა გერმა, ალფონსო II-მ დაიკავა. ცნობილია, რომ ამის ხუანა ცნობილი იყო, როგორც მოწყენილი დედოფალი. აღსანიშნავია, რომ იგი არ დასწრებია ალფონსოს მეფედ კურთხევას. ალფონსოს გამეფებასთან ერთად ბევრი რამე შეიცვალა არა მხოლოდ ნეაპოლში, არამედ სრულიად ევროპაში. მალევე ნეაპოლის მეფობაზე პრეტენზია გამოთქვა საფრანგეთის მეფე შარლ VIII-მ, როგორც ნეაპოლის პრინცესა მარიას შვილიშვილმა, რის შემდეგაც იგი ნეაპოლში შეიჭრა დ დაიწყო იტალიური ომები. შექმნილი პირობების გამო ალფონსო ტახტიდან გადადგა თავისი ძის, ფერდინანდ II-ის სასარგებლოდ და თავად სიცილიაში გაიქცა. ვინაიდან შარლმა ნეაპოლი მალევე აიღო, სამეფო ოჯახის დარჩენილი წევრებიც, მათ შორის ხუანა და მისი ქალიშვილიც, იძულებულნი გახდნენ სიცილიაში გადასულიყვნენ. 1495 წლის 13 ოქტომბერს ისინი უკან დაბრუნდნენ და მოახერხეს ფრანგების გაძევება, სამეფო კარზე პოზიციების გასამტკიცებლად კი ხუანამ გადაწყვიტა თავისი ასული ახალი მეფისათვის შეერთო ცოლად. მან მიზანს მიაღწია და 1496 წლის 28 თებერვალს ფერდინანდ II-მ ცოლად შეირთო თავისი მამიდა, პრინცესა ჯოვანა ნეაპოლელი, ხუანას ერთადერთი ქალიშვილი. ქორწინება დიდ ხანს არ გაგრძელებულა და იმავე წლის 7 სექტემბერს ფერდინანდი მალარიით დაიღუპა და ჯოვანა 17 წლის ასაკში დაქვრივდა, თანაც ისე, რომ არც შვილი დარჩენია. ამის შემდეგ, დედის მსგავსად ჯოვანაც მოწყენილი დედოფლის სახელით გახდა ცნობილი. ამგვარ პირობებში ნეაპოლის ტახტი ხუანას მეორე გერმა, მეფე ფედერიკომ დაიკავა, თუმცა ხუანამ თავის ძმას, არაგონის მეფე ფერდინანდ II-ს შესთავაზა, რომ ნეაპოლის ტახტი დაეკავებინა. ამის გამო ახალ მეფესა და დედოფალ ხუანას შორის თავიდანვე ცივი ურთიერთობა ჩამოყალიბდა. მეტიც, მის გამეფებასთან დაკავშირებით პროტესტის ნიშნად ხუანამ დატოვა ნეაპოლი და ავერსაში გადავიდა. აღსანიშნავია, რომ იგი არც ფედერიკოს კორონაციას არ დასწრებია. 1501 წელს ფრანგებმა ომი გააახლეს და საფრანგეთის მეფე ლუი XII-მ მოახერხა ფედერიკოს დამხობა, რის შემდეგაც თავი ნეაპოლის მეფედ გამოაცხადა. ამგვარ პირობებში ფედერიკო ცოლთან ერთად გაიქცა ქვეყნიდან, ახალმა მეფემ კი ხუანაცა და მისი ქალიშვილიც, როგორც წინა სამეფო ოჯახის წევრები, სამეფოდან გააძევა. დედოფალმა ხუანამ შვილთან ერთად თავი ესპანეთს შეაფარა, ძმის სამეფო კარზე. 1504 წელს მისი ძმა, მეფე ფერდინანდ II ახერხებს ლუის დამხობას, ფრანგების გაძევებასა და თავის ნეაპოლის მეფედ გამოცხადებას, რის შემდეგაც იგი თავის დასა და მის ასულს უკან აბრუნებთ, ნეაპოლში. დარჩენილი წლები ხუანამ იქ გაატარა და თავის ძმას ეხმარებოდა ქვეყნის მართვაში. იგი 1517 წლის 9 იანვარს ნეაპოლში გარდაიცვალა 61 წლის ასაკში, უცნობი დაავადებით. სულ ერთ წელიწადში გარდაიცვალა მისი ქალიშვილიც, იმავე დაავადებით. ხუანას ქმრისაგან სულ ორი შვილი შეეძინა:

ჩეთემ ჰაუსის წესი

ჩეთემ ჰაუსის წესი (ინგლ. Chatham House Rule) — წესი, რომლის მიხედვით შეხვედრაზე მისულ ნებისმიერ პირს (პირებს) შეუძლია შეხვედრაზე მიღებული ინფორმაციის გამოყენება (გაჟღერება), თუმცა აკრძალული აქვთ იმის თქმა, თუ ვისგან მიიღეს აღნიშნული ინფორმაცია. წესი შეიქმნა პრობლემურ და საკამათო საკითხებზე კამათისა და დისკუსიის მხარდასაჭერად.

თავდაპირველად წესი შეიქმნა გაერთიანებული სამეფოს საერთაშორისო საქმეთა სამეფო ინსტიტუტში გამართული შეხვედრებისთვის. ინსტიტუტის შენობისა და ზედმეტსახელის - ჩეთემ ჰაუსის - პატივსაცემად, წესს ჩეთემ ჰაუსის წესი ეწოდა. წესი შეიქმნა 1927 წელს და განახლდა 1992 წელს. 2002 წლის განახლების შემდეგ, წესი შემდეგნაირად ჩამოყალიბდა:[1] როდესაც შეხვედრა, ან მისი ნაწილი, ტარდება ჩეთემ ჰაუსის წესით, მონაწილეებს თავისუფლად შეუძლია მიღებული ინფორმაციის გამოყენება, მაგრამ არც სპიკერის (სპიკერების) იდენტობა და არც მათი აფილაცია, ისევე, როგორც სხვა მონაწილეებისა, შეიძლება იყოს გაჟღერებული. ხშირად, წესზე საუბრისას, მცდარად გამოიყენება ფრაზა ჩეთემ ჰაუსის წესები,[2] თუმცა არსებობს მხოლოდ ერთი ჩეთემ ჰაუსის წესი.[3]

ღორჯოსებრნი

ღორჯოსებრნი (ლათ. Gobiidae) — თევზების ოჯახი ქორჭილასნაირთა რიგისა. აერთიანებს 200 გვარის 600-მდე სახეობას. მათი სხეულის სიგრძე 7,5 მმ-იდან (ფილიპინის კუნძულებზე) — 50 სმ-მდე მერყეობს. მუცლის ფარფლები ერთმანეთთანაა შეზრდილი და მისაწოვარ დისკოს ქმნის, რითაც ემაგრებიან ჩქარ მდინარეში ქვებს. შავ ზღვაში საქართველოს სანაპიროებთან და მტკნარ წყლებში ცხოვრობს 14 სახეობისა და ქვესახეობის ღორჯო, რომელთაგან მდინარეებში გვხვდება მხოლოდ 1 ქვესახეობა — კავკასიური მდინარის ღორჯო (ლათ. Gobius cephalarges constructor). უმეტესად იკვებებიან უხერხემლოებით. ბევრ მათგანს (შავპირა ღორჯო, მეშლამია, გომბეშოსთავა და სხვა) სარეწაო მნიშვნელობა აქვს — იყენებენ ნედლად და დაკონსერვებულს.

ზაფრანა

ზაფრანა, კროკო (ლათ. Crocus) — მრავალწლოვან ბალახოვან მცენარეთა გვარი ზამბახისებრთა ოჯახისა. გორგლ- ბოლქვიანი მცენარეა. მიწისზედა ღერო არ აქვს და ყვავილი პირდაპირ გორგლისებრი ბოლქვიდან ამოდის.

80-მდე სახეობა გავრცელებულია ევროპასა და სამხრეთ-დასავლეთ აზიაში. საქართველოში — 5 სახეობაა. ისინი ძირითადად ალპური მდელოს კომპონენტებია. მხოლოდ 2 სახეობა Crocus adamii და შემოდგომაზე მოყვავილე Crocus speciosus გვხვდება შუა სარტყელში. Crocus autranii ვიწრო ენდემური სახეობაა და მარტო აფხაზეთში იზრდება. Crocus scharojani კი — კავკასიის ენდემია. ზაფრანის ყველა სახეობა ლამაზყვავილიანი, ამიტომ აშენებენ დეკორატიულ მებაღეობაში. Crocus sativus მხოლოდ კულტურაშია ცნობილი და იყენებენ სუნელ-სანელებლად; მისი წითელი დინგები შეიცავს ძვირფას საღებავს — კროცინს.

ზოია კოსმოდემიანსკაია

ზოია კოსმოდემიანსკაია (რუს. Зо́я Анато́льевна Космодемья́нская; დ. 13 სექტემბერი, 1923, ოსინოვიე-გაი, რსფსრ — გ. 29 ნოემბერი, 1941, პეტრიშჩევო, რსფსრ) — საბჭოთა პარტიზანი ქალიშვილი. დაიბადა მოსამსახურის ოჯახში. სწავლობდა მოსკოვის 201-ე საშუალო სკოლაში. 1941 წლის ოქტომბერში X კლასის მოსწავლე მოხალისედ შევიდა პარტიზანულ რაზმში. 1941 წლის ნოემბრის ბოლოს გერმანელების მიერ ოკუპირებულ სოფელ პეტრიშჩევოში საბრძოლო დავალების შესრულების დროს შეიპყრეს ფაშისტებმა. მიუხედავად არაადამიანური, მხეცური წამებისა, კოსმოდემიანსკაიამ არ გასცა თანამებრძოლები და არ გაამჟღავნა თავისი ვინაობა. 1941 წლის 29 ნოემბერს გერმანელმა ფაშისტებმა იგი ჩამოახრჩვეს. 1942 წლის 16 თებერვალს კოსმოდემიანსკაიას მიენიჭა საბჭოთა კავშირის გმირის წოდება სიკვდილის შემდეგ[1]. მინსკის გზატკეცილზე, სოფელ პეტრიშჩევოსთან ახლოს, დადგმულია კოსმოდემიანსკაიას ძეგლი და აღმართულია მემორიალური დაფა. 1942 წელს კოსმოდემიანსკაიას ნეშტი გადაასვენეს ნოვოდევიჩის სასაფლაოზე, მოსკოვში.

გინსილიბანი

გინსილიბანი (ოფიციალურად გინსილიბანის მუნიციპალიტეტი; სებ. Lungsod sa Guinsiliban; ტაგალ. Bayan ng Guinsiliban) ― მეექვსე კლასის მუნიციპალიტეტი კამიგინის პროვინციაში, ფილიპინებში. 2020 წლის აღწერით, მუნიციპალიტეტის მოსახლეობა 6 685 ადამიანს შეადგენს. მოიცავს 7 ბარანგაის.

ტყემალის საცხოვრებელი სახლი

ტყემალის საცხოვრებელი სახლი — არქიტექტურული ძეგლი ქარელის მუნიციპალიტეტის სოფელ ტყემალას სასაფლაოს მახლობლად. აგებული XX საუკუნის დასაწყისში. ეკუთვნის საჩინო ზახოსაშვილს. საცხოვრებელი სახლი ორსართულიანია, ქვედა სართულის სამი კედელი ქვისაა, საფასადო კედელი კი ხის ნაგვერდულებითაა ნაშენი და გარედან თიხითაა შელესილი. მეორე სართული ხისაა. საკედლე ფიცრები ერთმანეთთან ჭდობითაა დაკავშირებული. ორივე სართულზე ორ-ორი თანაბარი ფართობის ოთახია. ერთმანეთისაგან იზოლირებულ პირველი სართულის სამეურნეო ოთახებს მთავარი ფასადის მხარეს შესასვლელი და თითო პატარა სარკმელი აქვს. მეორე სართულზე ხის კიბე ადის. სართულს ფასადის მხარეს მთელ სიგრძეზე, ღია აივანი აქვს. აივანზე გამოდის ორივე ოთახის კარი და ორ-ორი სარკმელი. აივნის მოაჯირი და სვეტებს შორის დეკორატიული თაღები ჭვრული ორნამენტებითაა მოხარატებული. სახლს ხის ნივნივებვზე გამართული ყავრის ოთხფერდა სახურავი აქვს.

უნგრეთი 1976 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე

უნგრეთმა ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე მეჩვიდმეტედ იასპარეზა 1976 წელს, კანადის ქალაქ მონრეალში. ამ თამაშებზე მათ სხვადასხვა სინჯის 22 მედალი მოიპოვეს.

ოზურგეთის განძი

ოზურგეთის განძი — ევროპული ვერცხლის მონეტების განძი (414 ცალი). აღმოჩნდა 1953 წელს ქალაქ ოზურგეთში (ყოფილი მახარაძე).

განძი მოთავსებული იყო სპილენძის ჭურჭელში. ოზურგეთის განძის ნაწილი (270 ც.) შედგება ავსტრიული ტალერების (51 ც.), ვენეციური დუკატოს (1 ც.), ტოსკანური ტალეროებისა (11 ც.) და ესპანური პესოებისაგან (207 ც.). ავსტრიული ტალერები მოჭრილია ერცჰერცოგების ფერდინანდის (1564-1595), მაქსიმილიანის (1612-1618), ლეოპოლდის (1619-1632) და იმპერატორების რუდოლფ II (1576-1612) და ფერდინანდ II (1619-1637) სახელით სხვადასხვა ზარაფხანაში. ვენეციური დუკატო ვენეციის დოჟს პასკუალე ჩიკონიას (1587-1595) განეკუთვნება. ტოსკანური ტალერები დიდი ჰერცოგების ფერდინანდ I (1587-1608), კოზიმო II (1608-1621) და ფერდინანდ II (1621-1670) მედიჩების სახელითაა გამოშვებული. ესპანური პესოები ფილიპე II (1556-1598), ფილიპე III (1598-1621) და ფილიპე IV (1621-1665) განეკუთვნება და მოჭრილია ესპანეთსა (სევილია, სეგოვია) და ამერიკაში (მექსიკა, პერუ). განძის ყველაზე გვიანდელი მონეტა მოჭრილია 1628 წელს. ე. ი. განძი დაფლულია XVII საუკუნის 20-იანი წლების შემდეგ. საქართველოს ტერიტორიაზე ტალერული მონეტების ასეთი დიდი განძის აღმოჩენა მოწმობს, რომ ევროპული ვერცხლის მონეტები მნიშვნელოვან როლს ასრულებდა საქართველოს ფულად მიმოქცევაში. ოზურგეთის განძის 270 ცალი მონეტა დაცულია აკადემიკოს ეროვნულ მუზეუმში, 144 ცალი - ოზურგეთის ისტორიულ მუზეუმში.

დოლმენი

დოლმენი (ინგლ. Dolmen) — მეგალითური ნაგებობა. ის ძირითადად შედგება ვერტიკალური შემომსაზღვრელი კოჭებისგან, რომლებიც კედელს ქმნიან და ჰორიზონტალური ბლოკებისგან — ფილებისგან, რომლებიც ახდენენ შიდა კამერის იზოლაციას.

დოლმენი თარიღდება ნეოლითის გვიანდელი პერიოდით (ძვ. წ. 4000 — ძვ. წ. 3000). არქეოლოგების აზრით დოლმენი ძირითადად ტომის ბელადის პრიმიტიულ საცხოვრებელს წარმოადგენდა, თუმცა ზოგიერთი მათგანი, რომელთაც ზევიდან მიწას აყრიდნენ, იგებოდა დამკრძალავი კამერების სახით.

ცხადაძე

საკუთარი სახელი ცხადაძე შეიძლება აღნიშნავდეს ერთ-ერთ შემდეგ პიროვნებათაგანს:

ვობანის თავდაცვითი ნაგებობები

ვობანის ფორტიფიკაციები — საფრანგეთის დასავლეთ, ჩრდილოეთ და აღმოსავლეთ საზღვრების გასწვრივ მდებარე თავდაცვითი ნაგებობების 12 სისტემა. დაპროექტებულია სებასტიან ლე პრეტრ ვობანის მიერ (1633–1707). ვობანის მიერ კიდევ სხვა არაერთი თავდაცვითი ნაგებობაა დაპროექტებული.

2008 წლიდან შესულია იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის სიაში, როგორც სამხედრო არქიტექტურის თვალსაჩინო ნიმუშები. მონ-სენ-მიშელი · შარტრის საკათედრო ტაძარი · ვერსალის სასახლე · ვეზლეს სააბატო · ვეზერის ხეობის პალეოლითური ნახატები (ლასკოს მღვიმე) · ფონტენბლოს სასახლე · ამიენის საკათედრო ტაძარი · ორანჟის რომაული თეატრი და ორანჟის ტრიუმფალური თაღი · ქალაქ არლის ღირსშესანიშნაობანი · ფონტენის სააბატო · არკ-ე-სენანის სამეფო მარილის ქარხანა · ქალაქ ნანსის მოედნები:პლას-სტანისლასი, პლას-დე-ლა-კარერი და პლას-დ’ალიანსი · სენ-სავენ-სიურ-გარტამპის სააბატო · პონ-დიუ-გარი · სტრასბურის ისტორიული ცენტრი · მდინარე სენის სანაპირო პარიზში: (შაიოს სასახლე, ეიფელის კოშკი, მარსის ველი, სამხედრო სკოლა, გრან პალე, პეტი პალე, ინვალიდთა სახლი, ბურბონის სასახლე, თანხმობის მოედანი, მადლენის ეკლესია, ტიუილრის ბაღი, ლუვრის მუზეუმი, ორსეის მუზეუმი, ნატიფ ხელოვნებათა სკოლა, სენ-ჟერმენ-ლ’ოქსერუა, საფრანგეთის აკადემია, სიტე, შატლეს მოედანი, ოტელ-დე-ვილის მოედანი, მერიის სასახლე, სენ-ლუი, არსენალის პავილიონი) · რეიმსის საკათედრო ტაძარი · სენ-რემის სააბატო · ტოს სასახლე · ბურჟის საკათედრო ტაძარი · ავინიონის ისტორიული ცენტრი: (პაპის სასახლე, პეტი-პალეს მუზეუმი, ავინიონის საკათედრო ტაძარი, სენ-ბენეზეს ხიდი) · სამხრეთის არხი · კარკასონის ციხესიმაგრე · ლიონი · სენტ-ემილიონი · ბელგიისა და საფრანგეთის სამრეკლოები · მდინარე ლუარის ხეობა · პროვენი · ჰავრი · მთვარის პორტი · ვობანის თავდაცვითი ნაგებობები · საეპისკოპოსო ქალაქი ალბი · ალპების პრეისტორიული ნამოსახლარები · კოსები და სევენები · ნორდ-პა-დე-კალეს სამთო-სამრეწველო აუზი · შოვეს გამოქვაბული · ბურგუნდიის ტერუარები · შამპანის ბორცვები, სახლები და სარდაფები · ლე კორბუზიეს არქიტექტურა · ტაპუტაპუატეა · ევროპის დიდი საკურორტო ქალაქები: ვიში · კორდუანის შუქურა · ნიცა · პირველი მსოფლიო ომის დაკრძალვისა და მეხსიერების ადგილები (დასავლეთის ფრონტი) · მეზონ-კარე ახალი კალედონიის ლაგუნები · კალანკ-დე-პიანა და სკანდოლის ბუნებრივი ნაკრძალი · საფრანგეთის სამხრეთული და ანტარქტიდული ტერიტორიების მიწები და ზღვები · პელეს მთის ვულკანები და ტყეები და ჩრდილოეთ მარტინიკის მწვერვალები მონ-პერდიუ

სიაუშ სააკაძე

სიაუშ გიორგის ძე სააკაძე (გ. დაახლოებით 1606)[1] — გიორგი სააკაძის მამა. მეფე სიმონ I-ის უახლოესი თანამშრომელი, მისი მრჩეველი, — სალაროს მოლარე და მოურავი (სავარაუდოა თბილისისა).

შრომითი დიდების ორდენი

შრომითი დიდების ორდენი (რუს. Орден Трудовой Славы) — სსრკ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის 1974 წლის 18 იანვრის ბრძანებულებით დაწესებული ორდენი. შრომითი დიდების ორდენით აჯილდოებენ მრეწველობის, ტრანსპორტის, მშენებლობის მუშებს და ამ დარგების წარმოების ოსტატებს, კოლმეურნეებსა და სოფლის მეურნეობის მუშაკებს მრავალი წლის თავდადებული მაღალნაყოფიერი შრომისათვის. შრომითი დიდების ორდენი 3 ხარისხისაა: I, II და III. ორდენის უმაღლესი ხარისხია I ხარისხი. სამივე ხარისხის ორდენი მზადდება ვერცხლისაგან. შრომითი დიდების ორდენს ატარებენ მკერდის მარცხენა მხარეს, დიდების ორდენის გვერდით.

ოპერაცია „Ы“ და შურიკის სხვა თავგადასავლები

ოპერაცია „Ы“ და შურიკის სხვა თავგადასავლები (რუს. Операция «Ы» и другие приключения Шурика) — საბჭოთა კომედიური ჟანრის მხატვრული ფილმი, გადაღებული 1965 წელს რეჟისორ ლეონიდ გაიდაის მიერ.

ფილმი აერთიანებს სამ ნოველას: „Напарник“ (თანამონაწილე), „Наваждение“ (ცდომილება) და „Операция „Ы“ (ოპერაცია „Ы“). მთავარი პერსონაჟია სტუდენტი შურიკი, რომელსაც ალექსანდრე დემიანენკო განასახიერებს.

სეგადორების აჯანყება

სეგადორების აჯანყება, მომკელთა ომი (კატ. Guerra dels Segadors, ესპ. Guerra de los Segadores) — აჯანყება კატალონიაში ესპანეთის აბსოლუტიზმის წინააღმდეგ. მიმდინარეობდა 1640-1652 წლებში. უშუალო საბაბი გახდა სახელმწიფო გადასახადების ზრდა, კატალონიელების ძალდატანებითი გაწვევა იტალიაში მყოფ ესპანურ არმიაში და სხვა. 1640 წლის 22 მაისს რამდენიმე ათასი შეიარაღებული გლეხი ბარსელონაში შევიდა. აჯანყება მთელ კატალონიას მოედო. აჯანყებულებმა მუდმივი კავშირის ხელშეკრულება (1640 წლის დეკემბერი) დადეს საფრანგეთთან. 1640 წლის დამლევს საფრანგეთის ჯარები კატალონიაში შევიდნენ. 1641 წლის იანვარში კატალონიის კორტესმა უარყო ესპანეთის მეფე ფილიპე IV და საფრანგეთის მეფე ლუი XIII ბარსელონის გრაფად გამოაცხადა. 1651 წელს ესპანეთის ჯარებმა ალყა შემოარტყეს ბარსელონას. ფრანგები დამარცხდნენ. 1652 წლის ოქტომბერში ბარსელონამ კაპიტულაცია გამოაცხადა. 1653 წელს ფილიპე IV იძულებული გახდა დაედასტურებინა კატალონიის უფლებები ზოგიერთი გამონაკლისის გარდა.

ჰრომანის (რომანის) ქართველთა მონასტერი

ჰრომანის (რომანის) ქართველთა მონასტერი — ძველი ქართული სასულიერო და კულტურული კერა ბიზანტიაში, კონსტანტინოპოლის მახლობლად. ააშენეს ილარიონ ქართველის მოწაფეებმა მისი გარდაცვალების შემდეგ, 876 წელს იმპერატორ ბასილის ხელშეწყობთ. ჩვენამდე მოღწეულია მონასტერში მომზადებული 2 ქართული ხელნაწერი: 1066 წელს სვიმეონ დვალის მიერ გადაწერილი ექვთიმე მთაწმინდელის თარგმანების კრებული (A—№ 134) და XII-XIII საუკუნეების მიჯნაზე ვინმე „იოანე უღირსის“ მიერ გადაწერილი ვანის სახარება. გამოთქმულია მოსაზრება რომ მონასტერი 980 წლიდან ქართული აღარ ყოფილა.

დაბალი ტაუერნი

დაბალი ტაუერნი (გერმ. Niedere Tauern) — ქედი აღმოსავლეთ ალპებში, ავსტრიაში. მოქცეულია შტირიისა და ზალცბურგის ტერიტორიებზე. სიგრძე 120 კმ. უმაღლესი მწვერვალის სიმაღლეა 2863 მ (მთა ჰოხგოლინგი). დაბალი ტაუერნი დაყოფილია 4 ნაწილად: რადშტედტის ტაუერნი (2711 მ), შლადმინგის ტაუერნი (2862 მ), როტენმანერის ტაუერნი (2475 მ) და ზეკაუერის ტაუერნი (2417 მ). უღელტეხილებიდან აღსანიშნავია: რადშტადტის ტაუერნის უღელტეხილი (1738 მ) და სელკის უღელტეხილი (1788 მ). შემოსაზღვრულია ჩრდილოეთით მდინარე ენსის ხეობით, სამხრეთით მდინარე მიურტალის ხეობით, დასავლეთით და სამხრეთით მაღალი ტაუერნით. აგებულია გრანიტებით, გნასიებით, ფიქლებით, კირქვებით. ზღვის დონიდან 2000 მ-მდე არის ტყეები, რომელიც შედგება სოჭისგან და ლარიქსისგან. უფრო მაღლა — მდელოებია. კალთების ქვემო ნაწილებში მოჰყავთ შვრია და ჭვავი.

ქედი ემთხვევა დაახლოებით უკანასკნელი გამყინვარების ალპური ფარის საზღვრებს, რის გამოც აღმოსავლეთი მონაკვეთი მოკლებულია გამყინვარებას. იგი იშვიათი სახეობის მცენარეების თავშესაფარია. განვითარებულია ტურიზმი. ზაფხულის კურორტები და ზამთრის სპორტული ცენტრები განლაგებულია მაღალმთიანეთში.

ლიკოდონი

ლიკოდონი (ლათ. Lycodon) — უშხამი გველების გვარი გველგესლასებრთა ოჯახისა. გვარში 16-მდე სახეობაა. გავრცელებული არიან სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიაში. მისი სიგრძე 60 სმ-ს აღწევს. სხეული ზედა მხარე შავია და ღოა მოყვითალო განივი ზოლები დასდევს, ქვედა მხარე ყვითელია. აქტიურია ღამით იკვებება უმთავრესად ხვლიკებით.

ტყის პიტნა

ტყის პიტნა (ლათ. Mentha longifolia) — 30-150 სმ სიმაღლის მრავალწლიანი ბალახოვანი მცენარეა. ყლორტები მეტ-ნაკლებად დაფარულია ქეჩისებური მარტივი ბეწვით. ღერო სწორია, მარტივი ან დატოტვილი. ფოთლები მჯდომარეა, მოგრძოკვერცხისებურიდან ლანცეტამდე, სუსტად გამოსახული ფრთისებური ძარღვებით. ყვავილები შეკრებილია გრძელ, მჭიდრო, ზოგჯერ წყვეტილ ცილინდრული ფორმის თავთავისებურ ყვავილედებად ან მეტწილად – საგველასებურ ყვავილედებად. გვირგვინი ლილისფერია, ხორცისფერ – წითლამდე. იზრდება ტყისპირებში, ველობებსა და ბუჩქნარებში, მდინარეთა და არხების ნაპირებზე, ტენიან მდელოებზე. გავრცელებულია მთელ საქართველოში. გავრცელების საერთო არეალი მოიცავს მთელ კავკასიას, ცენტრალურ და სამხრეთ ევროპას, ციმბირს, შუა აზიასა და ჩრდილოეთ აფრიკას.

თლია (ყემულთის თემი)

თლია[3][4] — სოფელი საქართველოში, ჯავის მუნიციპალიტეტში (ყემულთის თემი). მდებარეობს მწვერვალ მაჩხარხოხის სამხრეთ კალთაზე. მდინარე მაჩხარდონის (ფაწის მარჯვენა შენაკადი) მარჯვენა მხარეს. ზღვის დონიდან 1900 მეტრი, ჯავიდან 30 კილომეტრი.

ჯავა აბანო · ბაგიათა · ბარსი · ბახუტა · ბაჯიგათა · ბითეთა · ბორგნისი · ბრითათა · ბუზალა · გაზათიყაუ · დიდი გუფთა · დოდოთი · დუოდონასტო · ედისა · ელბაქითა · ელყანთა · ერწო · ვანელი · ზემო კორსევი · ზემო კოშკა · ზემო როკა · ზემო ხვწე · ზემო ჯომაღა · ზღუბირი · თანდელთა · თლია (ვანელის თემი) · თლია (ყემულთის თემი) · ითრაფისი · კაბუზთა · კასათა · კოდიბინა · კროზა · კულუხთა · ლიწი · მაირამი · მაღი · მზივი · მორგო · მსხლები · მუგუთი · მულდართა · ნაზიგინა · ნინია · ნოგყაუ · პატარა გუფთა · რაგი · რარო (მსხლების თემი) · რარო (ქეშელთის თემი) · როკათა · საგილზაზი · საზელეთი · საკირე · სამხრეთის ჩიფრანი · სარიტათა · საულოხთიყაუ · სიდანი · სიუკათა · სიხთა · სოხთა · სტირფაზი · ტასოითა · ტონტობეთი · უგარდანთა · უჩვარსი · ფაწა · ქეშელთა · ქვემო ბაქართა · ქვემო ერმანი · ქვემო კორსევი · ქვემო კოშკა · ქვემო მაჩხარა · ქოთანთო · ქვემო როკა · ქვემო სბა · ქვემო ხვწე · ქვემო ჯომაღა · ყემულთა · ყოლა · შიბოითა · შიხანთური · შუა ერმანი · შუა როკა · შუა სბა · ჩეთარი · ჩიმასი · ჩრდილო ჩიფრანი · ცადიყაუ · ციფგინა · წამადი · წარითა · წონა · წრუ · ჭელიათა · ხალივდონი · ხამფალგომი · ხიხათა · ხოძი · ხუგათა · ხუმსართა · ჯრია