Datasets:

zedfum

/

long-summarization-persian

like 2

389941

کلید واژه‌ها: کانت, فلسفه استعلایی» نقد عقل محض, عقل نظری» عقل عملی» احکام تألیفی پیشینی. ۱- استادیار دانشگاه شهید مدنی آذربایجان (نویسنده مسئول) ‏ 0770ع.961700 2 1627617161321 ۶ ولا یروس دای مرت اح ار ۱۵: بارواسی ۱۳۹۷ تعبیر (فلسفه استعلایی» از جمله مهمترین تعابیری است که به فلسفه فیلسوف آلمانی» ایمانوئل کانت(۱۸۰۴-۱۷۲۴) اطلاق می‌شود. وی ذیل این عنوان» به شیوه‌ای خاص» مسایل نظری و عملی بسیار متنوعی را در معرفت شناسی, مابعدالطبیعه به معنای عام کلمه» فلسفه اخلاق» حقوق» فلسفه دین» زیبایی‌شناسی» فلسفه سیاسی» فلسفه هنر فلسفه تعلیم و تربیت و نظایر آن مورد بحث و ارزیابی انتقادی قرار داده و در قالب آثار متعددی عرضه نموده است. اما تعبیر «فلسفه استعلایی»» همانند بسیاری از تعابیر فلسفی رایج و مشهور به واسطه کثرت استعمال چنان واضح و بدیهی تلقفی شده است که محققان و کانت پژوهان» دست کم در زبان فارسی» خود را بی‌نیاز از بررسی آن در قالب مقاله و کتابی مستقل ببینشد و محتوا و حدود و ثغور آن را به طور دقیق مشخص نمایند. بر این اساس» تحلیل و بررسی چنین فلسفه‌ای در قالب مقاله‌ای مستقل» فارغ از شهرت و فراگیری آن و نیز استخراج پاره‌ای از مدلولات آن» با غور در حقیقت آن است که کانت در آثار خود از جمله در دو اثر مهم‌اش یعنی نقد عقفل محض , بنیاد مابعدالطبیعه اخلای تعبیر «فلسفه استعلایی؛ را بارها بکار برده و تعاریف و توصیفات متعددی از آن به دست داده است. تعدّد تعاریف و توصیفات وی ارّافلسفه استعلایی) سبب گردیده است پرسشها و ابهاماتی درباره ماهیت و حدود و ثغور آن مطرح شود از جمله اینکه: ۱- آیا می‌توان تعاریف متعدد کانت از فلسفه استعلایی را جمع‌بندی نمود و تعریف واحدی از آن به دست داد؟ ۲- آیا فلسفه استعلایی با توجه به تعاریف وی از آن» صرفا ناظر و مخدود به مباحث صرفا نظری در باب عقل محض یعنی بخش نظری با فلسفه نظری کانت است يا دایره دلالت و شمول آن عام‌تر است و ناظر بر مباحث عملی یا فلسفه عملی کانت نیز می‌باشد؟ ۳- در صورت دلالت بر هر دو بخش نظری و عملی» مبنای این دلالت و شمول در مقام پاسخگویی به پرسشهای فوق» فرض ما بر این است که فلسفه استعلایی اولا از طرف بنیانگذار آن مورد توصیف و تعریف قرار گرفته است. ثانیا همانند هر نظام فلسفی دیگری از اجزا و مولفه‌هایی تشکیل یافته است که بدون شناخت یکایک آن اجزا و فهم روابط مفهومی و منطقی میان آنها درک روح و ساختار و نیز قلمرو آن فلسفه و در نتیجه معرفت به مسایل مطرح شده در چارچوب آن عملا ممکن نیست. از اين رو در مقاله حاضر می کوشیم نخست تعاریف و توصیفات کانت از «فلسفه استعلایی) را ذکر کنیم» سپس به جمع‌بندی و ارایه تعریفی واحد و استخراج عناصر تشکیل‌دهنده آن بپردازیم و آنگاه به تشریح و تحلیل عناصر مطرح و نیز بیان روابط منطقی میان آنها مبادرت ورزیم تا بتوانیم به تصویری نسبتا واضح و متمایز از فلسفه استعلایی و چند و چون آن در حوزه نظری و عملی شایان ذکر است که مهمترین وجه فارق این پژوهش از پژوهش‌های مشابه این است که در اینجا برای نخستین بار روشن خواهد شد که مفهوم «استعلایی» به طور دقیق در جای جای نظام فلسفی کانت چه جایگاهی دارد و استفاده از آن از سوی کانت در جای جای منظومه فکری او به چه معناست. در واقع در غالب پژوهش‌ها تعبیر «استعلایی» بدون ابضاح و نیز بدون مشخص کردن جایگاه آن در نظام استعلایی کانت به کار می‌رود. در پایان بحخث آشکار خواهد شد که تعبیر مذ کور از حد یک صفت و لفظ متمای زکننده فراتر می‌رود و تأثیر خود را بر تک تک عناصر نظام فلسفی کانت» اعم از فلسفه نظری و عملی» می گذارد. بر این اساس به روشنی معلوم خواهد شد که کانت بدون وارد ساختن مفهوم استعلایی در جای جای نظام فلسفی خود نمی‌توانست از تأثیرات مخرب لوازم و نتایج نقد اول خود در نقد دوم حق آن است که کانت در آثار خود نه تعزیفی واحد بلکه چندین تعریف از فلسفه استعلایی به دست داده است که به نظر می‌رسد هر کدام از این تعاریف بعدی از آبعاد آن را مورد تأکید قرار داده و روشن ۱- من هر شناختی را که نه چندان به ایژه‌ه]اشیا» بلکه به حالتی از شناخت ما از ابژه‌ها ۱۳۸ ووضلنام ی ور رسای مره ت نا امد د۱۵؛ بساد دامن ۱۳۹۷ # تا آنجا که این حالت شناخت» به نحو پیشینی []ممکن باشد- می‌پردازد» استعلایی می‌نامم. نظامی از این مفاهیم را باید فلسفه استعلایی نامید.»(کانت» ۰۱۳۹۴ ۹۴؛ 88 6) ۲- .«... فلسفه استعلایی عبارت است از ایده علمی که نقد عقل محض باید کل نقشه آن را معمارانه طرح بریزد» یعنی باید آن را بر اساس اصول طراحی کنده و همزمان کمال‌یافتگی و قطعیت همه قطعات برسازنده این عمارت را کاملا تضمین نمایند. فلسفه استعلایی نظامی از همه اصول عقل محض است.»(همان» ۹۵؛ 8۲ 6) ۳- «آنچه فلسفه استعلایی را تشکیل می‌دهد» متعلق به نقد عقل محض است» و این نقده ایده اصلی فلسفه استعلایی است» اما البته خودش هنوز خود این علل افلسفه استعلایی[ ] نیست؛ زیرا نقد در تحلیل فقط تا.آنجا پیش می‌رود. که برای ارزیابی کامل شناخت ۴- «فلسفه استعلایی یک فلسفه عقل اقتحض صرفا نظرورز:اشت. زیرا هر آنچه عملی است» تا جایی که محرک‌ها را در خود داشته ناشد به احساساتی مربوط است که به سرچشمه های تجربی[ ]حسول | شناختتعلق دارند:»(همان» ۹۶؛ 68 16] ۵- «فلسفه استعلایی به مفاهیمی می‌پردازد که باید به نحو پیشینی به ابژه‌های خود مربوط شوند؛ در نتیجه» اغتبار ان ژکتیو آن) به نحو پسینی انمی‌تواند.اثبات شود.»(همان» ۲۳۲؛ ۶- «فلسفه استعلایی ... موضوعش کنشها و قوانین خاص اندیشه محض, یعنی اندیشه‌ای که شناختش از امور یکسره مستقل از تجربه است.»(6+ 3 (6 / 4٩ (6201) به نظر می‌رسد. با جمع‌بندی تعاریف فوق و ارایه تعریفی واحد از فلسفه استعلایی می‌توان عناصر صلی و مشت رک آن را استخراج نمود. در یک جمع‌بندی می‌توان گفت که: فلسفه کانت یک سکه دورو ست مرکب از فلسفه انتقادی و استعلایی. یعنی از سویی فلسفه استعلایی عبارت از نظامی از مفاهیم و صول صرفا نظرورزانه در باب عقل محض است برای ارزیابی و سنجش کامل شناخت تألیفی پیشینی. و ز سوی دیگر فلسفه‌ای انتقادی است به معنای بررسی انتقادی دستگاه شناخت(عقل محض) برای کشف شرایط استعلایی يا عناصر پیشین آن است. از دقت در این تعریف نکاتی چند قابل استخراج و استتباط ۱- با توجه به نکات فوق در باب فلسفه کانت می‌توان گفت که این فلسفه همانند یک سکه دورو ست؛ م رکب از رویه سلبی و ایجابی. رویه سلبی فلسفه کانت مربوط به نقادی عقل محض يا فلسفه نتقادی اوست. این فلسفه عینا خود فلسفه استعلایی نیست پلکه ملاک يا ابزار ارزیابی عقل را بر حسب شناخت تألیفی پیشینی» در اختیار ماقرار می‌دهد.( 8۳۴ 6 (*10271(.199) گویی کانت با واسازی عقل محض به بنیادی پیشینی می‌رسد که می‌توّاند سیر درس فعالت" و محصولات عقل را نشان دهد. از طریق همین نقادی و فلسفه انتقادی است که به نظر کانت متافیزیک نمی‌تواند از چنین ارزیابی‌ایی سربلند بیرون آید. رویه ایجابی فلسفه کانت مربوط به تشکیل نظامی مبتنی بر ایده‌ای اساسی است که به نحو معمارانه و برحسب مفاهیم پیشین و اصول طراحی شده است. (68 - 6 6 ,20) ۲- باید توجه داشت که کانت با دو حرکت مستقل به تشکیل دو فلسفه مستقل به نام فلسفه انتقادی و فلسفه استعلایی نپرداخته است. بلکه با شروع نقداعقل محض, و به موازات آن» فلسفه استعلایی وی نیز شکل می گیرد و معماری می‌شود. همانگونه که شکل گرفتن یک سکه یعنی شکل گرفتن هر دو رویه آن با هم است. به بیان دیگر فلسفه استعلایی حاصل و فرآورده نقد «عقل محض» صرفا نظرورزانه است. به این معنی که قوو عقل با نقد و سنجش توانایی خویش در حوزه شناخت» فلسفه استعلایی را تأسیس ۵۰ ولا یروس دای مدر مت معاحی مارد ۱۵ بارواسی ۱۳۹۷ ۳ فلسفه استعلایی یک سیستم يا نظام! است. یعنی از اجزای به هم پیوسته‌ای تشکیل يافته است که جنس آن اجزا» مفاهیم و اصول نظری است. به عبارت دیگر فلسفه استعلایی علمی مولّف از قضایای منسجم و سازگار است که به صورت معمارانه " طراحی شده است. ۴ مسأله نهایی فلسفه استعلایی» یافتن پاسخ این پرسش است که: احکام(قضایا با گزاره‌ها) تألیفی پیشینی چگونه ممکن است؟ به تعبیر دیگر فلسفه استعلایی کانت در پی پاسخ به این سوال است که چه توان و امکاناتی در ما وجود دارد که می‌توانیم چنین احکامی را بسازیم. کانت برای پاسخ به این سوال مجبور می‌شود کل ساختار قوه شناسایی انسان را مورد نقّادی قرار دهد. ۵- فلسفه استعلایی کانت نه با شناخت اشیا یا ابژه‌ها به نحو انعکاسی با بازنمایانه آنگونه که در معرفت شناسی‌های رایج مطرح شده بود» سروکار دازد و نه با راه حصول شناخت به معنای روان‌شناختی آن» بلکه وی با شرایط پیشین شناخت اشیا سر و کار دارد و استعلایی بودن فلسفه کانت دقیقا به همین معناست. بنابراین» آشنایی با مدلول واقعیواژه «استعلایی " در نزد کانت وابیان فرق آن با مفهوم مشابه آن یعنی مفهوم «متعالی "» و مفهوم مرتبط با آنآدو یعنی واژه «خلولی") برای شناخت هرچه بهتر و بیشتر فلسفه از آنچه گذشت به دست می‌آید که دست کم مفاهیم و اصطلاحاتی مانند: نقد عقل محض, احکام تألیفی پیشینی» عناصر يا شرایط پیشین شناخت و مفاهیم استعلایی و متعالی و حلولی از عناصر و مولفه‌های اصلی فلسفه استعلایی هستند. که برای فهم مقصود کانت از آن» ایضاح و تحلیل آنها ضرورت دارد. تعبیر «نقد عقل محض» در عین حال که عنوان یکی از مهمترین رساله‌هایی است که در باب نظریّه معرفت در تاریخ فلسفه غرب توسط کانت به نگارش درآمده است»(۳897( 210690(84/7 ۵ )) اما از سوی دیگر از عناصر و اصطلاحات کلیدی فلسفه اوست که بدون شناخت مدلول واقعی آن» فهم مفاد فلسفه استعلایی ناممکن خواهد بود. از این روه می کوشیم واژه‌های به کار رفته در این تعبیر را مورد بررسی و تحلیل مفهومی قرار دهیم تا معنای دقبق تعبیر نقد عقل محصض در نزد کانت هر چه بیشتر «نقد"» ب رگرفته از ريشه یونانی کرینین " به معنای سنجیدن» پژوهیدن و آزمودن است.(لودویگث» ۱۳۸۷ ۳و۴) کانت خود در آثارش خصوصا در نقد عقل محض منظورش از این واژه را به صراحت بیان کرده است. به نظر وی متعلّی نقده قوه عقل است از آن حیث که مستقل از هر تجربه‌ای می‌تواند شناختی به دست آورد. در واقع» کانت تمهیدر مقدّمات می کنداتا بتواند تصمیم بگیرد که آیا علوم طبیعی و ریاضیات و به ویژه مابعدالطبیعه» به عنوان علومی مستحکم و بامبنا ممکن‌اند یانه؟ بنابراین» سنجش یا نقد را نباید به معنای سلبی و منفی آن»:یعنی نقد کتابها نظامهای فلسفی و عیب‌جویی از اشخاص فهمید» بلکه باید آن را به معنای سنجش و آزمودن توان قوه عقل در شناخت امور دانست.( (*199 (1801 61) به سخن دیگر» انقد یی پژوهشی درباره منابع» شرایط قلمرو و محدودیتهای شناخت(2486 16202) آدمی اعم از پیشینی و تجربی است که به شکل‌گیری نظامی جدید از متافیزیکک واژه عقل يا خرد" مشتق از لفظ لاتینی (۳2110 است, که دز اضل» معنی آن شمارش و عمل حساب کردن بوده و به تدریج معانی «از حساب سر در آوردن» و «دلیل آوردن» و «قوه استدلال» به خود گرفته بحث از ماهیّت عقل در طول تاریخ فلسفه همواره رایج و در سیر تاریخی خویش از تحول معنایی ۱۹۲ دننام ی دبای مرت منت شا رد۱۵ باددتاسنن ۱۳۹۷ برخوردار بوده است. به طور کلی» می‌توان گفت که تا پیش از فلسفه نقّادی کانت عقل يا فاهمه به مثابه یکی از قوای شناخت و وجه تمایز انسان از حیوان به کار می‌رفته است. اما ظاهرا با فلسفه نقادی کانت است که واژگونگی‌ای در این خصوص روی می‌دهد و بین عقل و فاهمه تمایز گذاشته می‌شود و خود واژه عقل معانی مختلفی پیدا می‌کند.(3+6 1 (//64 ( (۸۵96؛ وال ۱۳۷۵ ۵۱۰و۵۱۱) با این توضیح که کانت در امر شناسایی» ذهن را صاحب سه قوه حساسیّت!» فاهمه " و عقل " می‌داند و معتقد «تمام شناخت ما از حواس آغاز می‌شود» از آنجا به فاهمه می‌رود و به عقل منتهی می‌شود: فراتر از خقل چیزی درا بیدا نمگود تا ماخ‌اشهود" را به کار گیرد و تحت به نظر کانت» کار حساسیّت فراهم آوردن محسوسات است و وظیفه فاهمه به هم پیوستن آن محسوسات و ساختن حکمی از آنها وشناسایی "حاصل همکاری و مشارکت توأمان این دو قوه حساسیت و فاهمه می‌باشد. اما عقل در نزد کانت داستانی 7 دارد. عقل» نزد کانت معانی متعدّدی دارد و بی‌توجهی به این مسأله می‌تواند موجب برداشتهای غلط یا مهم از فلسفه کانت شود. مثلا کمپ اسمیت معتقد است که واژه عقل در کناب نقد عقل محض به سه معنی متفاوت به کار رفته است.( (1۳1110٩ 8 (3 /84) ولی با توجه به اینکه کانت بارها عقل و فاهمه راابه یک معنا به کار می‌برد» به گونه‌ای که ذهن را واجد دو قوه حساسیت و خودانگیختگی؛ می‌داند» در نتیجه می‌توان گفت که عقل در نزد کانت لااقل به دو معنای عام و خاص به کار می‌رود: عقل در معنای عام و وسیع خود در نزد کانت به ویژه به هنگام اطلاقش به کل مطالب کتاب قد عفل محض شامل قوه حس» فاهمه و عقل به معنای خاص» که در مقابل حس و فاهمه قرار می گیرد» است. در واقع» عقل در معنای عام خود» مرادف با دستگاه شناخت آدمی است. به عبارت دیگر» به نظر کانت» آدمی واجد قوه‌ای به نام عقل محض است که او را از حیوان متمایز می‌سازد. این عقل یا دستگاه شناخت» دو جنبه با کار کرد نظری! و عملی " دارد. به تعبیر دیگر» این عقل می‌تواند به دو شکل خودش را نمایان سازد و یا به بیانی دیگر» عقل به دو طریق با عینی که بدان تعلق می‌گیرد ربط پیدا می‌کند: یا صرفا را عقل عملی می‌نامد. بنابراین» وقتی که کانت از عقل نظری و عملی سخن می‌گوید ابدا منظورش اثبات دو عقل به موازات یکدیگر نیست, بلکه به نظر وی قل یکی بیش نیست. یعنی عقل عملی و عقل نظری دو کار کرد یک قوه‌اند و چون این دو عقل دو ساحت عقل واحدند» در نتیجه بین آنها نه تنها تعارضی وجود ندارد بلکه اگر هر یک از آنها در مسیر صحیح خویش به کار گرفته شوند مکمل یکدیگراند. تنها فرق آن دو در این است که عقّل نظری به کار شناخت نظری می آید ولی عقل عملی برای مقاصد عملی (اخلاقی) کاربرد دارد. به تعبیر شفاف‌تر» عقل نظری هست را اثبات می‌کند و عقل عملی باید را.( (1۳۵71 عقل در معنی محدود و دقیق کلمه, که از فاهمه و به طریق اولی از حس متمایز است» عبارت است از قوه استنتاج باواسطه يا استنتاج قیاسی ". یعنی نتیجه قیاس,به وسیله صغری» که یکی از شرایط قیاس است» از کبری استخراج می‌شود. به طور مثال» هر انسانی فانی است؛ هر دانشمندی انسان است؟؛ پس» هر دانشمندی فانی است. نتیجه از کبری به واسطه يا به شرط صغری لازم میآید. کانت سه قسم استنتاج قباسی حملی» شرطی و انفصالی را از هم متمایز می‌سازد و از طریق این قیاسها به ایده‌ها یا تصورات عقلی ۴ ولا ی روک رای مرت ماخ رد۱۵ ار امن ۱۳۹۷ دست می‌یابد که عبارتند از تصور مربوط به نفس» جهان و خدا. به نظر کانت این «تصورات» همانگونه لازمه طبیعت عقلند که مقولات لازمه طبیعت فاهمه.»(کانت» ۰۱۳۶۷ بند چهلم.) عقل در این معنی» به قوه‌ای دلالت می‌کند که از ادعاهای معرفتی علوم متعارف موجود یعنی علوم تجربی يا طبیعی اظهار ناخرسندی می‌کند و برای رسیدن به امور مطلتی و نامشروط و کامل از طریق وجوه سه‌گانه قیاس سوق پیدا می‌کند و قیاس را سکوی پرش خود به سوی عرصه غیرمجاز و ناشناختنی عالم نومن! قرار می‌دهد. یعنی می‌خواهد از این طریق به معرفت تام و نامشروطی دست یابد که هرگز در قلمرو علوم تجربی یافت نمی‌شود.13680 (84/3 (9171110) هر چند در حصول چنین معرفت و شناختی ناکام می‌ماند و گرفتار مغالطه» تعارض و توهّم می‌شود. البته این سخن بدان معنا نیست که قوه عقل به این معنی» هیچ گونه فایده‌ای ندارد؛ بلکه به نظر کانت فایده قوه عقل به معنای خاص, در مدیریت داخلی ذهن و وحدت و تمامیت بخشیدن به احکام صادره از جانب فاهمه آشکار می‌شود. او این نحوه استفاده از عقل را استفاده «نظام‌بخش » می‌خواند و آن را در مقابل استفاده «قوام‌بخش؟» از آن قرارمی‌دهد که استفاده‌ای منفی و بی‌تبجه است.6۵ ,6 (1 ,6 6 (*199 (1871) در واقع» عقل در فایده قوام‌بخشی خود» عقلی است که می کوشد از طریق سه نوع قیاس به استدلال بپردازد تا به سه مساله اصلی مابعدالطبیعه یعنی جاودانگی نفس» جهان و خدا شناخت پیدا کند که به نتیجه مشتی نمی‌رسد. واژه «محض يا ناب»» به ترتیب معادل عربی و فارسی واژه آلمانی (76112670» و واژه انگلیسی«3076) است. این واژه که در فلسفه کات معضای خهاص نگ" اساسی دارد» معمولا در مقابل واژه انگلیسی« 8 به کار می‌رود و مشعر بر شناخت پیشینی است؟ به معنی آنچه تجربه در آن «من همه بازنمایی‌هایی" را که در آنها چیزی را که متعلق به احساس باشد» پیدا نشود» اشناختی محضن نامیده می‌شود: که.با چیزی بیگانه با خودانباشند: چنین شتاخت مطلقا محض, شناختی است که اساسا هیچ تجربه یا ادراک حسی‌ای با آن ممزوج نشود و این نوع شناخت صرفا به طور پیشینی ممکن است.(37-+3 6 (*199 (1021) این واژه دارای معنای سلبی و.ایجاپی است. در معنای سلبی بر شناختی که مستقل از تجربه است دلالت می‌کند و دز معنای ایجابی بر شناختیدلالت دارد که از خود عقل نشأت یافته باشد و متصف به دو صفت کلیت و ضرورت باشد.( (8//3 (۳(10٩؟ بنابراین» هنگامی که عباراتی مانشد شهود محض خساسیت(زمان و مکان) و مفاهیم محض فاهمه(مقولات دوازده گانه) و معانی محض عقل(جهان» نفس و خدا) را به کار می‌بریم» همین معنی از آنچه گذشت» نتیجه می‌شود که مدلول دقبق تعببر «نقد. عقل محصض) عبارت است از سنجش و ارزیابی قوه شناخت آدمی تحت عنوان «عقل محض» توسط خود عقل بدون یاری گرفتن از تجربه که دو جنبه یا کار کرد نظری و عملی دارد. به عبارت دیگر کالبدشکافی دستگاه شناخت انسانی(عقل محض) از آن حیث که مستقل از حس و تجربه از چه عناصری برخوردار است و چه معلوماتی را می‌تواند کسب «می‌توان قوه شناخت به وسیله اصول پیشین را عقل محض, و پژوهش در باب امکان و محدوده‌های آن را به طور کلی نقد عقل محض نامید.»(کانت» ۱۳۹۲ ۵۵) همانگونه که گذشت» یکی از ملفه‌های اصلی فلسفه استعلایی ماهیت احکام تألیفی پیشینی و چگونگی امکان آنهاست. به نظر کانت» این پرسش, مسأله اصلی عقل محض و به تبع آن مقوّم فلسفه استعلایی است.(19 6 (199*0 (12871) به نحوی که «برجاماندن مابعدالطبیعه [و حتی علو م1 یا فروریختن آنها و بالنتیجه موجودیت آنها یکسره در گرو حل این مسأله است.» (کانت» ۱۳۶۷ ۱۱۲) کانت در این باب دو پرسش اصلی دارد: احکام تألیفی پیشینی چگونه احکامی هستند؟ و چگونه کانت در پاسخ به پرسش نخست, دست به ابداع می‌زند و میان دو نوع حکم تحلیلی" و تألیفی" تمایز قایل می‌شود.(یوئینگک» ۱۳۸۸ ۳۸) صدق این نوع احکام یا از طریق تجربه ببه دست میآید(پسینی<- 2 [1105161107) یا مقدم بر تجربه(پیشینی). بنابراین» منطقا با چهار قسم احکام سرو کار خواهیم داشت: ۱- احکام تحلیلی پیشینی ۲- احکام تحلیلی پسینی ۳- اخکام تألیفی پیشینی ۴- احکام تألیفی پسینی. از میان احکام مذ کور تمام بحث کانت بر سر احکامی است که هم تألیفی باشد و هم پیشینی. یعنی احکامی که در آنها محمول چیزی به موضوع نسبت می‌دهد که قبلا در مفهوم موضوع حکم مندرج نیست و با وجود این» آنچه به موضوع حمل می‌شود بالضروره صادق است؛ یی حکم هم ضروری" است و هم کلی؟. مانند این حکم که «هر آنچه حادث:می‌شودعلتی دارد.» زیرا محمول که «علت داشتن» باشد در مفهوم «هر آنچه حادث می‌شوده مندرج نیست ولی در عین حال پیشینی است» زیرا متصف به صفت ضرورت و کلیت است که از علایم و نشانه‌های احکام پیشینی‌اند.( کاپلستون» ۱۳۸۰ ۲۳۶/۶ و 11-۳۷ 6 (*199 (1201) نتبجه چنین باوری همان می‌شود که کانت در اصل مشهورش بیان ار چ تتاکفت با کلا با رید آغاز مس‌شرده اما این رداق مضا یت که شتاختما کانت برای یافتن پاسخ پرسش دوم یعنی چگونگی امکان احکام تألیفی پیشینی» از دو روش کاملا ماوت بهره جسته است: آن هقی روش غبارتسد از: الف) روش تألیفی (بیشرفتی) و ب) ,روش تحلیلی (با زگشتی). در روش تأألیفی بی آنکه چیزی از قبل مفروض گرفته شود» در خود منبع عقل غور می‌شود و از دل آن» عناصر پیشینی و قوانین استفاده محض از آنها پر حسب اصول معین درم یآید و بدین ترتیب» سر امکان احکام تألیفی پیشینی کشف می گردد. کانت مدّعی است کهبا به کارگیری این روش» در دو بخش حسیّات استعلایی و منطق استعلایی نقد عقل محض توانسته است عناصر پیشین شناخت یعنی عقل محض نظری را کشف نماید و سر امکان احکام تألیفی پیشینی در این بخش را بیان کند. اما وی بر خلاف روش تألیفی» در روش تحلیلی از روش بازگشتی استفاده می‌کند. بدین معنی که وی از آغاز وجود چنین احکامی را مسلّم می‌انگارد» آنگاه در صدد کشف سر امکان این گونه شناختهای تألیفی برمی آید. به اعتقاد کانت» در دو حوزه از شناسایی یعنی ریاضیات و طبیعیات محض» شاهد وجود احکام تألیفی پیشینی هستیم. اینجاست که کانت می‌پرسد که باید تحقیتی کرد و دید که شرط امکان این گونه احکام در این دو حوزه چیست؟ و پس از شناسایی این شرط می‌توان پرسید که آیا مابعدالطبیعه قادر به تأمین این شرط هست يا نه؟ کانت در تمهیدات روش اخیر را در پیش گرفته است.(کانت» به نظر کانت عقل نظری و عقل عملی» به عنوان دو وجه يا کارکرد عقل محض» واجد عناصری پیشین یا استعلایی هستند که در کار شناخت مداخله می‌کنند و قضایای تألیفی پیشینی را در دو حوزه نظری و ۱۵۸ دوضنا کلیس بای مت مات رد۱۵ باد دامن ۱۳۹۷ به نظر کانت» شناخت حاصل همکاری و مشار کت دو قوه حس و فاهمه است. به عقیده وی» هر بکث از این قوای شناسایی انسان واجد عناصر(صور يا شرایط) ثابت و پیشین هستند که به نحو مقدم بر تجربه» آنها را در شناخت اعمال می‌کنند. به تعبیر دیگر» شناخت ما دارای ماده و صورتی است که ماده آن همان تجربه حسی! است اما صورت آن همان شهود زمان " و مکان" است. به بیان دیگر» کانت» زمان و مکان را صور هر گونه شهود حسی معرفی می‌کند. یعنی اینکه شناخت ما در مقام احساس» حس صرف نیست بلکه صورتی دارد که تمامی احساسات ما را قالب‌بندی می‌کنند؛ با این تفاوت که مکان شرط لازم همه شهودها و احساسات بیرونی است در حالی که زمان شرط لازم همه شهودها یا احساسات اعم از بیرونی و درونی است. در واقع» زمان و مکان به عنوان دو قالب ماتقدم ذهنی» شرط لازم و کافی احکام تألیفی و پیشینی‌اند که احکام ریاضیات مصداق بارز آن هستند. (6 7( /817+(+3 6 (*199 (10201) به نظر کانت» قوه فاهمه نیز همانند قوه حس یا حساسیت واجد عناصر يا مفاهیم پیش از تجربه است که تصورات حاصل از پدیدارهای جزئی را بهم پیوند می‌زند و میا آنها یک انّحاد ضروری ایجاد می‌کند و از آنها یک حکم کلی می‌سازد.(+69 (910)) وی این عناصر پیشین فاهمه را «مفاهیم پیشین» با «مقولات" می‌نامد که عبارتند از: وحدت» کثرت» تمامیت» ایجاب» سلب» عدول(یا حصر)» جوهر» علت» مشا رکت, امکان» وجود» وجوب(یا ضرورت).(6 /91-1 6 (010) بنا به رأی کانت» صدور احکام بدون این مفاهیم پیشینی ممکن نیست: مثلا وقتی.که حکم صادر می کنیم که «همه الف‌ها» ب هستند.» در واقع» همه مصادیق «الف» را مفهوما در زیر چتر آب» وحدت می‌بخشیم. کانت در این مورد معتقد است چنانچه مقوله «وحدت» در کار نبود» نمی‌توانستیم چنین حکمی را صادر کنیم. بنابراین» این مقولات شرط بنابراین» کانت هرچند میان حس و فاهمه تفاوت قایل می‌شود و آن دو رابه یکدیگر غیر قابل تحویل می‌داند» اما به نظر وی» شناخت حقیقی و معتبر محصول اعمال قوه حساسیت و قوه فاهمه است. طوری که هر یک از آن دو بدون آن دیگری ناتمام و ناقص‌اند. به تعبیر خود کانت: «بدون حساسیت» هیچ ابژه‌ای نمی‌تواند به ما داده شود و بدون فاهمه نمی‌توان به هیچ همچنین, بنا به ری کانت» مفاهیم پیشین يا مقولات فاهمه را جز بر آنچه در زمان و مکان به ما داده می‌شود نمی‌توان اطلاق کرد؛ یعنی مقولات فاهمه را نمی‌توان به نحو متعالی به کار بست. اما قوه عقل گاهی بلندپروازی می‌کند و پای از حد خودافراتر می‌نهد و صور پیشین شناخت رانه فقط بر پدیدار(فنومن) بلکه بر ذات معقول(نومن) نیز اطلاق می‌کند و در تتیتجّهآذچار «مغالطه"»» «تعارض يا جدل» و «توهم" می‌شود. از این رو سزاست که آدمی باید دائما از خود در برابر وسوسه‌های قوه عقل مراقبت حاصل آنکه کانت با «بررسی استعلایی» حس از یک طرف وافاهمه از طرف دیگر خواسته است که به عناصر و شرایط ماتقدمی دست یابد که منشا کلیّت و ضرورت احکام تألیفی پیشینی هستند و کلیّت و به اعتقاد کانت» عقل عملی يا اراده محض همانند عقل نظری واجد عناصر و شرایطی پیشینی است که احکام تألیفی پیشینی را در این حوزه ممکن می‌سازد. کار اصلی کانت در عقل عملی یافتن آن عناصر پیشینی و تفکیک‌شان از امور تجربی است و هدفش از کشف عناصر پیشینی در اخلاق این است که ۰ رونام لیر رای مدر مت اخ اشار ۱۵ ساد دامن ۱۳۹۷ مستقل از آنها مبنای احکام و رفتار اخلاقی قرار گیرد. به سخن دیگر» هدف عقل عملی نه تعیین متعلق‌های شناخت که تعیین متعلق‌های اراده است. در واقع» کانت می‌خواهد به این پرسش پاسخ دهد که آیا متعلقفی ضروری در اراده وجود دارد که دارای اعتبار کلی و همگانی آنها قابل چون و چرا نباشد. مثلا به نظر وی تا کید و ضرورتی که با لفظ «باید؛ در قضایای اخلاقی مانند «انسان باید به قول خود وفا کند» بیان می‌شود» مأخوذ از تجربه نیست. یعنی اگر بنا به فرض هیچ کس به قول خود وفا نکند و یا تمام مردم و یا فقط تعدادی از آنها به قول خود وفا کنند» این قضیه اخلاقی که «انسان باید به قول خود وفا کند) به طور مطلق معتبر است. بنابراین» صورت تأکیدی آن ناشی از تجربه نیست» بلکه صورت با مقوله پیشینی حاکم بر این قبیل قضایا در عقل عملی است که با بررسی انتقادی آن می‌توان به عناصر پیشینی يا مقولات شایان ذکر است که کانت در متون فلسفی خود در باب عقل عملی و اخلاق» عناصر پیشینی را به غیر از مقولات اختیار» به صورت دسته‌بندی‌شده و تحت عنوان خاصی عرضه نکرده است. وی این کار را در قالب طرح مفاهیم بنیادین اخلاقی ارایه نموده است و در ضمن آنها به پیشینی بودن و نیز به روابط منطقی این مفاهیم با یکدیگر تصریح کرده است. برخی از محققان با توجه به اهمیت این مسأله به طرح کلی چنین عناصری پرداخته‌اند.(صانعی» ۱۳۷۷ ۱۳۵؛ هوفه» ۱۳۹۲ ۵۹-۱۰۵) کانت معتقد است که این عناصر پیشینی دخیل در احکام اخلاقی حقیقتا توسط مردم معمولی به عنوان معیاری برای تصمیم گیری بکا رگرفته می‌شوند» هر چند افراد عادی این عناصر و اصول را به صورت انتزاعی و کلی درنمی‌یابند. کاری را که کانت می‌خواهد در مابعدالطبیعه اخلاق انجام دهد صورتبندی این اصول پیشین است. وی این مفاهیم و اصول را از طریق تحلیل احکام اخلاقی متعارف کشف و استخراج می کند.(کانت» ۱۳۶۹ ۰ 1۳6(62 (1973 (21010 *) مفاهیمی مانند خیر مطلق» تکلیف, امر مطلق» غایت» اختیار» خیر اعلی» فضیلت و اصول عقّل عملی(اختیار» خلود نفس و هستی خدا) همان عناصر پیشینی با مقولات عقل عملی مفهوم «استعلایی» از کلیدی‌ترین مفاهیم فلسفه کانت است که بدون فهم معنای خاصی که کانت از آن در نظر دارد و نیز فهم معنای دو مفهوم مرتبط با آن یعنی مفاهیم امتعالی» و «حلولی» فهم فلسفه واژه ( 17211806746112( صفت مأخوذ از لفظ (0 1721382674610( و خود واژه 1۳213506720670( مشتق از لفظ لاتبنی 00( به معنی اب رگذشتن از مرز»» «فراتر بودن از»» «بالا رفتن از چیزی» است. این دو واژه در ادوار مختلف تاریخ فلسفه کاربردهای مختلف و متنوعی از قببل کاربردهای الهیاتی و مابعدالطبیعی» اخلاقی» معرفت‌شناسی داشته است و کمابیش به معنای یکسانی به کار می‌رفتند و این کانت بود که برای نخستین بار میان آن دو تمایز قایل شد و هر دو را در فلسفه خویش به کار برد.(11319 (19+8 (111368<) بنا بر اين» این دو واژه نباید در نزد کانت با یکدیگر مشتبه گردد. در تعریف این دو اصطلاح باید گفت که واژه «متعالی) یعنی فراسوی قلمرو تجربه؛ و واژه «استعلایی» یعنی عاملی در تجربه که بدون آن حصول تجربه امکان‌پذیر نیست.(کورنره ۱۳۶۷ ۵۶) به عبارت دیگر واژه «استعلایی« صفت برای صور يا مقولات وا اصولی که ذاتی شناخت هستند» می‌باشد مادامی که در محدوده تجربه به کار گرفته شوند. ولی «متعالی» دلالت بر چیزی دارد که متعلق ممکن تجربه نیست» بعنی مربوط به کاربرد و اطلاق صور يا مقولات بر اموری است که تجربی نیستند. از این رو» از نظر کانت شناخت متعالی بر خلاف شناخت استعلایی» غیر ممکن است.(یوئینگ» ۱۳۸۸ ۴۶) واژه‌ای که درست در نقطه مقابل واژه «متعالی» قرار می گیرد؛ واژه «درون‌ماند گار/درخودماننده/ حلولی"» است که معطوف به چارچوّب استعلایی شناخت و رغایت آن است. یعنی هرگاه عقل حد مشروع خود (در تعیین عناصر استعلایی و کاربرد انحصاری آنها در مورد تجربه) را شناخت و از آن تجاوز نکرد» کاربردش حلولی است؛ ولی چنانچه از این حد فراتر رود کاربردش متعالی می‌شود. به تعبیر «ما اصول بنیادینی را که اطلاق آنها کاملا در چهارچوب تجربه ممکن قرار دارد اصول ۱۶۲ دوضانامم ی سای مرت ما رد۱۵ سار دامن ۱۳۹۷ بنیادین درون ماندگار خواهیم نامید» اما اصول بنیادینی را که می‌خواهند از این حدود بدین معنا که حد و کاربرد مشروع عقل در استفاده نظری از آن» محدوده تجربه است. هرگاه از محدوده تجربه فراتر رود متعالی می‌شود. اما برعکس» کاربرد مشروع عقل در استفاده عملی از آن» این است که عقل از قید هرگونه تجربه آزاد باشد(کاربرد حلولی و مشروع) ولی اگر به هر نحو مقید و پایست تجربه باشد» کاربردش متعالی و در نتیجه نامشروع خواهد بود.(کانت» ۰۱۳۸۴ ۲۹» پاورقی) ۷- ایدئالیسم استعلایی و انتقادی و نست آن دو با فلسفه استعلایی کانت نظام فلسفی خود را علاوه بر «فلسفه استعلایی» با نامهایی چون «ایدئالیسم استعلایی» و «ایدئالیسم انتقادی) نیز خوانده است» به طور طبعی بای نلاب دس پیش میآید که اولا مراد کانت از ایدثالیسم استعلایی و انتقادی چیست؟ ثانبا مهمترین وجه تمایزشان با دیگر وجوه ایدثالیسم کدام است؟ در پاسخ به سوالات فوق باید گفت که دو نحله فلشفی مشهور پیش از کانت یعنی عقل گرایی! و تجربه گرایی » در عین حال که با یکدیگر اختلافات بنیادی داشتند اما جهان خارج از ذهن را قبل از تحقق معرفت» امری متحقق می‌دانستند و هر دو قایل به جدایی ذهن از عالم خارج بودند. از این رو هر دو مکتب با مشکل مطابقت ذهن با عالم خارج دست به گریبان بودند. یعنی با این سوال مواجه بودند که آدمی به چه مجوزی می‌تواند مدرّکات خود را حاکی از عالم واقع بداند؟ در پاسخ به این پرسش» تجربه گرایان اولویت را به عالم خارج دادند و منشأ شناخت رااحس و تجربه معرفی کردند و در نتیجه» شناسایی را حاصل مطابقت ذهن با عالم خارج دانستند. در مقابل» عقل گرایان به اولویت عقل قایل شدند و عقل را وسیله شناخت آدمی معرفی و در نتیجه شناخت را مطابقت عالم خارج با ذهن تعریف کردند. کانت در این میان دست به عمل تألیفی زد و معرفت و شناسایی را محصول مشت رک ذهن و نفس‌الامر اشیا دانست» یعنی به نظر وی» ذهن آنچه را به صورت تارات و انطباعات حسی دریافت می کند «ماده» شناسایی قرار می‌دهد و بر آن «ماده» از جانب خود و به اقتضای ساختار معرفتی خود «صورتی» می‌پوشاند که همان معانی و مفاهیم کلی و ضروری است.(هارتناک» ۱۳۷۶ ص ۱۰) به تعبیر دیگر» کانت معتقد است که شناخت ما عناصر ثابت و مستقلی از عناصر حسی دارد که به نحو مقدم بر تجربه آنها را در شناخت اعمال می‌کند. بدین معنا که کانت در عقل نظری و عملی به دنبال یافتن آن عناصر پیشینی و تطبیق آنها بر امور تجربی است. کانت این عناصر پیشین شناخت را عناصر با شرایط استعلایی شناخت می‌نامد و این نحوه حل مسأله شناخت را روش استعلایی نام می‌دهد و نظام فلسفی را هم که بر این اساس بوجود می آورد» «ایدئالیسم استعلایی) يا «ایدئالیسم انتقادی» می‌نامد تا با آشکال گوناگون ایدئالیسم از جمله ایدئالیسم تجربی " د کارت و ایدئالیسم «عرفانی" و «تتخیلی " با کلی(۱۷۵۳-۱۶۸۵) مشتبه نشود.(کانت» گفتنی است که کانت ایدئالیسم:زا ابتدابه دو قسم صوری وامادی تقسیم می کند و خود ایدئالیسم مادی را به دو قسم ظنی " و جزمی " تقسیم ام کند؛ نا به اولی (ظنی) که منسوب به د کارت است» وجود اشیا مکانی» یا مشکوکک و یا غیر قابل اثبات است و فقط یک قضیه تجربی قطعی واحد وجود دارد و آن قضیه این است که «من هستیم» و بنا به دومی(جزمی) که منسوب به بارکلی است» اصولا وجود مکان و دراشجهوجود اشیا مکیانی‌ بر معکنن اسپت,وبه ایی,دلیل انظیای درمکنانصرفا تخیلات محض‌اند.(+ ۶9(67 6 (*199 (1871) کانت هر دو قسم ایدثالیسم مادی را تحت عنوان ایدثالیسم‌های تجربی مورد مخالفت قرار می‌دهد و در مقابل» ایدثالیسم خود را ابتدا «ایدثالیسم استعلایی) و سپس «ایدئالیسم انتقادی» می‌نامد. بر این اشاس» وی معتقد است که اولا مانند رثالیستها همه متعلّقات شناسایی را واقعی نمی‌داند و ثانبا مانند ایدثالیستها همه متعلّقات شناسایی را حاصل کار ذهن آدمی نمی‌داند و در این ۴ انار یروس دای مرت اح ار ۱۵: بارواسی ۱۳۹۷ خصوص به «نقادی» می‌پردازد تا امور ذهنی را از امور خارجی در امر شناسایی جدا سازد.(حداد عادل» افزون بر این» نظام فلسفی کانت به گونه‌ای است که علاوه بر عنوان ایدئالیسم استعلایی» درخور عنوان رثالیسم تجربی نیز هست و به نظر پیتون(۱۹۶۹-۱۸۸۷) این دو جنبه از آموزه کانت طوری با یکدیگر ارتباط درونی و ناگسستنی دارد که درک یکی بدون آن دیگری ممکن نیست.( (1936 (810 " 86 منظور از رثالیسم تجربی این است که می‌توان به وجود اشیای مادی علم بی‌واسطه پیدا کرد و آنها را موضوع احکام عملی حقیقی قرار داد. اما همین رثالیستم تجربی می‌تواند ایدثالیستم استعلایی نیز باشد یعنی می‌توان گفت که اشیای مادی گرچه مسلما وجود دارند ولی صرفا نمود و پدیدارند.(پوئینگک» حاصل آنکه مراد کانت از ایدثالیسم استعلایی» آن است. که «منشا غلم» تجربه است ولی همین تجربه مبتنی بر اصول ماتقدم است.»(مجتهدی» ۶۶۰۱۳۹۳) مهمترین وجه امتیاز ایدئالیسم کانت با دیگر صور ایدئالیسم آن است که به نظر وی سهم فاعل شناسایی نه در ماده که صرفا در صورت شناسایی است و هیچ نوع شناسایی بدون دربرداشتن ماده خارجی و بدون ارجاع به عالم خارج معتبر نیست. به این معنا که گرچه شناسایی آدمی تابع صور پیشین دستگاه شناسایی آدمی است ابدا وجود شی خارجی» که خود کانت آن را «نومن» می‌نامد» انکار نمی‌شود.(حداد عادل» ۱۳۹۲ ۶۰) پس از بیان مقصود کانت از ایدئالیسم استعلایی و ایدئالیسم انتقادی می‌توان در باب نسبت آن دو با فلسفه استعلایی داوری کرد. ایدثالیسم استعلایی و انتقادی محصول فلسفه استعلایی است. بدین معا که وقتی تحت عنوان «فلسفه استعلایی) عقل محض را مورد نقادی قرار می‌دهیم و عناصر ذهنی و خارجی شناسایی را از یکدیگر تفکیک می‌کنیم و همه متعلقات شناسایی را به نوعی تحت دخالت ذهن قرار می‌دهیم (ولی نه آنکه صرفا حاصل ذهن آدمی قلمداد کنیم» فلسفه‌ای که بر این مبنا تأسیس می‌شود نام ایدئالیسم به خود می گیرد. افزون بر اين» چون سهم فاعل شناسایی يا ذهن در امر شناسایی به نوع خاصی یعنی صوری و به مثابه شرایط شناسایی مدنظر قرار می‌گیرد؛ این نوع ایدئالیسم متصف به صفت «استعلایی» می‌شود و بدین طریق از دیگر صور ایدئالیسم متمایز می‌شود. همچنین این نوع ایدئالیسم چون نه پر حسب جزمیت در شناخت بلکه در اثر نقادی شناخت نضج می‌یابد» متصف به صفت «انتقادی) ناگفته نماند که به دنبال انتشار آثار نقادانه کانت خصوصا اثر دوران‌ساز او یعنی نقد عقل محض, توجه فیلسوفان و نویسندگان بدانها معطوف و پژوهش در باب اندیشه‌های کانت از زمان حیاتش آغاز گشت. اما بدیع بودن نظام فلسفی کانت و نیز سب نگارش غامض و پیچیده او و همچنین استفاده از اصطلاحات فنی فلسفی در معانی غیرمتداول آنها مجموعا سبب گردید آخلاف وی از زوایا و ابعاد گوناگونی» فلسفه استعلایی يا انتقادی و به تعبیر دیگر» رئالیستم تجربی و ایدثالیستم استعلایی او را مورد تحلیل و سنجش قرار دهند و کتابهای فراوانی برای معرفی و شرح آن بنگارند و تفسیرهای گوناگونی از جمله تفسیرهای ایدئالیستی(اعم از قدیم و جدید)» تحلیلی, روانشناختی و اگزیستانسیالیستی از ایدئالیسم استعلایی ارایه دهند که برای جلوگیری از انحراف از مسأله اصلی بحث و تطویل کلام از توضیح آنها اجتناب می‌ورزیم و به مقال و مجالی دیگروامی گذاریم. بخشی از نتایجی که از این نوشتار به دست میآید از این قببل است: نخست, تعیین چیستی فلسفه استعلایی در نزد کانت یکی از پرسش‌های نخستین و اساسی برای فهم فلسفه کانت است. اما این کار بدون تعیین دقیق عناصر اساسی و مقوّمات آن ممکن نیست. و این مقصود اخیر نیز بدون اتخاذ شیوه‌ای خاص در فهم آن میسور نخواهد بود. بر این اساس» در این مقاله با ارائه شیوه توصیفی - تحلیلی» یعنی با اتخاذ شیوه تعریفی يا توصیفی از یک سو و آنگاه شیوه تحلیلی از سوی دیگر به تعبین عناصر فلسفه استعلایی پرداخته شده است. از ثمرات چنین شیوه‌ای حصول این نکته است که کانت در تعاریف و توصیفاتی که در متون فلسفی خود از فلسفه استعلایی به دست می‌دهد غالبا بر مفهوم کلیدی نقادی عقل محض» که ماهیتی معرفت‌شناختی دارد» تاکید می ورزد. دوم فلسفه استعلایی به دلیل وجه نظامنداش» فلسفه‌ای معمارانه است و در تدوین و تنظیم و ۱۶۶ دوضلنا یوس سای سرت ناس /شارد ۱۵+ اد دامن ۱۳۹۷ تشکیل آن» فیلسوف در نقش و قالب یک معمار ظاهر می‌شود. این امر از پیوستگی میان مفاهیم کلیدی که در ذیل اصطلاح «فلسفه استعلایی« قرار دارد» آشکار می‌شود. سوم ممکن است در بادی نظر چنین تصور شود که فلسفه استعلایی صرفا ناظر بر بخش نظری فلسفه کانت است و بخش عملی فلسفه او از دایره شمول این عنوان خارج است. اما بررسی تعاریف کانت از فلسفه استعلایی و استخراج و تحلیل عناصر مشترکک آن نشان می‌دهد که فلسفه استعلایی عنوانی است که ناظر بر هر دو بخش نظری و عملی کانت است. چرا که به نظر کانت عقل محض دارای دو جنبه یا کار کرد نظری و عملی است. وقتی عقل محض مورد تحقیق انتقادی قرار بگیرد به طریق اولی هر دو بخش نظری و عملی آن نیز مورد بررسی انتقادی قرار می گیرد. مبنای شمول این فلسفه بر دو حوزه نظری و عملی» وجود زمینه مشترک ویژه میان آن دو یعنی وجود عناصر پیشین و به ویژه احکام تالیفی پیشین در چهارم. وی در فلسفه نظری» بر اساس عناصر پیشین» ماهیت و حدود و غور عقل نظری و مرزهای شناخت را تعیین و بدین طریق اعتبار و عینیت علوم ریاضی و طبیعی را تببین و توجیه می‌کند. وی سرانجام به این نتیجه می‌رسد که عقّل نظری قادر به حل مسایل مابعدالطبیعه از جمله اختیار آدمی» جاودانگی نفس و وجود خدا نیست» بلکه حوزه عقل نظری منحصر به امور پدیداری يا زمانمند و مکانمند است و پنابراین مقولات فاهمه تنها در حوزه تجربه حسی کاربرد صحیح و معتبر دارند. از این رو کانت برای حل و فصل این قبیل مسایل مابعدالطبیعه ناگزیر به عرصه يا ساحت دیگری از عقل محض به نام عقل عملی وارد می‌شود. وی تلاش می‌کند تا از طریق نقادی عقل عملی اعتبار و عینیت احکام اخلاقی را توجیه و تببین و بدین طریق معانی واحقایق مابعدالطبیعی را به کمک عقل عملی مدئّل و موجه سازد. حداد عادل, غلامعلی.(۱۳۹۲). مقالات کانتی. چاپ اول, تهران: انتشارات هرمس . رالف, لودیگ.(۱۳۸۷). راهنمای مطالعه سنجش خرد ناب. ترجمه رحمان افشاری, چاپ اول» تهران: مهراندیش. صانعی دره بیدی» منوچهر.(۱۳۷۷). فلسفه اخلاق و مبانی رفتار چاپ اول» تهران: سروش. فولکیه, پل.(۱۳۶۲). فلسفه عمومی يا مابعدالطبیعه؛ ترجمه یحبی مهدوی, چاپ اول تهران: انتشارات دانشگاه تهران. کاپلستون, فردریک.(۱۳۸۰). تاریخ فلسفه(از ولف تا کانت)» جلد ۰۶ ترجمه اسماعیل سعادت و منوچهر بزرگمهر, چاپ کانت. ایمانوئل.(۱۳۹۴). نقد عقل محض, ترجمه بهروز نظری, چاپ اول, تهران: انتشارات ققنوس. همو.(۱۳۸۴). نقد عقل عملی, ترجمه انشاالله رحمتی» چاپ اول, تهران: نورالثقلین. همو.(۱۳۶۷). تمهیدات: مقدمه‌ای برای هر مابعدالطبیعه آینده که به اغنوان یک علم عرضه شود. ترجمه غلامعلی حداد همو.(۱۳۶۹). بنیاد مابعدالطبیعه اخلاق, ترجمه حمید عنایت و علی قیصری, چاپ اول تهران: انتشارات خوارزمی. همو.(۱۳۹۲). نقد قوه حکم, ترجمه عبدالکریم رشیدیان. چاپ هفتم» تهران: نشر نی. کورنر اشتفان.(۱۳۶۷). فلسفه کانت. ترجمه عزت‌الله فولادوند. چاپ اول» تهران: خوارزمی. مجتهدی, کریم.(۱۳۶۲). فلسفه نقادی کانت. چاپ هفتم» تهران: انتشارات امیرکبیر. وال, ژان.(۱۳۷۵). بحث در مابعدالطبیعه, ترجمه یحیی مهدوی»» چاپ اول» تهران: انتشارات خوارزمی. هارتناک. یوستوس.(۱۳۷۶). نظریه معرفت در فلسفه کانت.ترجمه غلامعلی حداد عادل, چاپ اول؛ تهران: فکر روز. هوفه. آتفرید.(۱۳۹۲). قانون اخلاقی در درون من: درآمدی بر فلسفه عملی ایقانوئل کانت. ترجمه رضا مصیبی, چاپ یوئینگ. ای. سی.(۱۳۸۸). شرحی کوتاه بر نقد اعقل محض کانت. ترجمه اسماعیل سعادتی خمسه, چاپ اول» تهران: ,116100269 +عطممومانط 2 اه الما وه و2 مگ ۸ ,(2000) لعو ۳30 ملیف ما۲1 ۵/۸۸۵۰ ۸۸۵ 5۵۶ 1٩ وه 200 7۵ ,(200) ما11 موعطعام۲3 6 ]۵ ۷۹۵ 52005 1۵ 00۵ ۸ ,(2003) م310۳ مطکنهک مصعکز ۱۶۸ ووصلنامم کی دک سای محرشت نا ساره ۱۵+ بسا اسان ۱۳۹۷ [باه3 رم 0عتاعموی ومد 1عنن1ه ز 16030 06 1 عون 7۸06 ,(1998) ,مقس ماصعکر ۲۳0" و1100 ۰۳ مزدوامه2]0 عز [ه ۶۸و02 ,(2006) باهسعسصگ اصعک ۲ 1ععن1ه ومد معتقاعمه 1 روم یهام آم م2 .(1996) مأعت معط ماصفگ :م1 و2 ۷۵ هه ۵1 ,۵060120/66 ۵1 1/016 50۶ ,(1936)ل 17 82602 اد نمی کتموعمنط۲۳۳ مطمفصم] هه 00 م0 726 ,(1953),[ بل م8260 (1ن )۵۵‏ رراممعوازا2 ۲ و0 706 ,(1942)نهامه 2.3 ,فعصت وه :1 بش۸ .5 لآ طخ هآ 22۵ ,کا۶ ٩ 210۳ سومان عنطمموملنط2

تعبیر «فلسفه استعلایی» یکی از مهمترین و پرمحتواترین تعابیری است که کانت در توصیف فلسفه خود به کار برده است. مقاله حاضر، با اتخاذ روشی توصیفی- تحلیلی کوشیده است این تعبیر را، فارغ از شهرت و فراگیری آن،  مورد بررسی  و تحلیل قرار دهد و بدین طریق مضمون و محتوا و نیز دامنه شمول آن را مشخص نماید. از بررسی و تحلیل تعاریف و توصیفات کانت از «فلسفه استعلایی» و تدقیق در عناصر و مقوّمات اصلی آن تعاریف و نیز توجه به پیوستگی میان آن عناصر به دست می آید که اولاً فلسفه استعلایی متضمن نقد اساسی بر عقل محض در دو وجه نظری و عملی آن است. یعنی فلسفه استعلایی، بر خلاف آنچه در بادی امر به نظر می رسد، هم معطوف به مباحث نظری یا فلسفه نظری کانت مانند معرفت شناسی، مابعدالطبیعه و ... است و هم ناظر بر مباحث عملی یا فلسفه عملی کانت از قبیل دین، اخلاق، حقوق و نظایر آن. ثانیاً مبنای شمول این فلسفه بر دو حوزه نظری و عملی، وجود زمینه مشترک میان آن دو یعنی وجود عناصر پیشین به ویژه احکام تألیفی پیشین در آنهاست. ثالثاً مشتمل بر تشکیل نظامی معمارانه مبتنی بر ایده ای خاص و بر حسب مفاهیم و اصول پیشین است.

506473

هدف مقاله فهم معنای سیاست و قدرت سیاسی در انديشه امام خمینی است. در این مقاله دو نسبت از الگوی جان مارو اتخاذ شده است که نمایی دستگاه فکری امام خمینی را ترسیم می‌نمایند. نسبت اول چگونگی ارتباطی است که بین غایت قدرت و مرجع اعمال قدرت برقرار می‌شود. نسبت دوم ارتباطی است که بین غایت قدرت و تحدید و توزیع قدرت وجود دارد. سوال این پژوهش این است که سیاست و قدرت در انديشه سیاسی امام خمینی چه مشخصاتی دارد؟ فرضیه این نوشتار این است که امام خمینی توانسته‌اند با درکنار هم قرار دادن مفاهیم مستخرج از دین اسلا مذهب و فقه شیعه. بهره‌گیری از فلسفه اسلامی و در نهایت تطبیق فقهی آن با شرایط امر واقع منظومه سیاسی یگانه‌ای را ترسیم نمایند که در آن امر متعالی و امر روزمره در پیوند با یکدیگر قرار گرفته است که در این مقاله از آن تحت عنوان سیاست متعالی زمینه‌شد یاد شده است. # دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی (نویسنده مسئول)» «12984)28102:1.600 127701 # دانشیار دانشکده حقوق وعلوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی(ره)» 1.600ن2 32028 100.1100۳3۵5 6 اه ق۳ع) عطا +عوسی #عام‌طاادنل عاعناسه ددمممش۸ 0060 صه دز قنط1 ,2018 6 ۰ از تقد ,۳/۶۵ عنطا و ملد مل ما تعطاه انوم حاعنط ۳ هنماد 4.0 صوناس‌طاناا۸ کصمصص0) نامع ۶ جستارهای سیاسی معاصر سال ۱۲ شماره ۴ زمستان ۱۴۰۰ کلیدواژه‌ها: امام خمینی» اندیشه سیاسی» قدرت سیاسی»حکومت. امر متعالی» امر واقع. با وجودی که مفهوم" قدرت" مفهوم اساسی نظریه ی جدید سیاسی است تا حدی برخی از محققان سیاسی, علم سیاست را علم کسب و حفظ قدرت سیاسی می دانشد ولی در تعریف. با توجه یه ایدئولوژی و جهان بینی خود. مفهوم قدرت را تعریف نموده اند(عالم» ۷ ۸۹ می‌توان عنوان کرد قدرت جز آن دسته از مفاهیمی است که به طور ريشه دار به ارزشها وابسته است. منظور این است که هم تعریف و هم گونه استفاده از آن همین که تعین یافت» به صورت غیر قابل تفکیکی با مجموعه ای از (و احتمالا ناآگاهانه) پیش فرضهای ارزشی گره خورده است که دامنه کاربرد تجربی آن را از پیش تعیین می کند. اندیشه سیاسی امام خمینی یکی از مهمترین نظریه‌های سیاسی تاریخ تشیع و جهان اسلام است که در آن جریان‌های مختلف تفکر سیاسی جغرافیای اسلامی به یکدیگر پیوند خورده است. نظام ارزشی مورد نظر انديشه سیاسی امام راحل با دیدگاه مسلط بر جریان مطالعات سیاسی که متاثر از نگرش ماده انگارانه غربی است متفاوت است و به ما امکان آن را می دهد تا از تصویر مستقل قدرت در انديشه سیاسی امام (ره)سخن بگوییم. «باور به اصالت و اشتداد وجود. نفی و ثبوت. مختار دیدن انسان و اصالت قائل شدن برای جامعه. این قابلیت را دارد که نگرش امام (ره) به خصوص پیوند دین وسیاست و تشکیل حکوست را تین کند»(افروغ۱۳۸۷: ۱۳). از دلایل اهمیت بیشتر انديشه سیاسی امام خمینی نسبت به سایر اندیشمندان مشابه, عینیّت یافتن آن در قالب آخرین انقلاب بزرگ جهان و نظام سیاسی برآمده از آن یعنی جمهوری اسلامی است. این ویژگی‌ها باعث شده است که بررسی نظام فکری ایشان در حوزه سیاست پیچیدگی‌های نظری بیشتری بیاید. گرچه مفاهیم و الگوهای نظری مختلفی که در بررسی انديشه سیاسی موجود است هریک تنها می‌توانند وجهی از انديشه سیاسی امام را مورد توجه قرار دهند با اینحال و بنا به الزامات روشی تحقیق الگوی نظری جان مارو به عنوان چارچوب نظری انتخاب شده است. اما بنا به هدف این مقاله تغییراتی در آن اعمال شده است همانگونه که ملاحظه شده است وجوه گوناگون انديشه سیاسی امام‌خمینی امکان بررسی آن تنها از یک منظر را ممتنع می‌کند. برای درک چیستی رویکرد ایشان از قدرت. سیاست متعالی زمینه‌مند؛ جغرافیای سیاست و قدرت در ... (مرتضی فرخی و دیگران) ۱۶۷ گرچه لازم است تا هم دیدگاه نظری و هم سیره عملی امام(ره) مورد تحلیل قرار بگیر(افتخاری» ۱۳۷۸: ۰) اما در این مقاله تمرکز بر روی وجه اندیشگی خواهد بود. بر این اساس در این نوشتار تلاش می‌شود تا جغرافیای سیاست و قدرت در انديشه سیاسی امام خمینی در قالب مفهوم سیاست متعالی زمینه‌مند ترسیم شود. برای نیل به این هدف پس از بیان مسئله الگوی مفهومی و چارچوب نظری مقاله ارائه خواهد شد. با استفاده از مفاهیم چارچوب نظری, ابتدا دو نسبت را در انديشه سیاسی امام خمینی مورد تمرکز قرار داده‌ایم. بر اساس یافته‌های حاصل از این دو نسبت تلاش نموده‌ایم که منظومه اندیشه سیاسی امام خمینی را حول مفهوم «سیاست متعالی زمینه‌مند» ترسیم نمائیم. اکثریت اندیشمندان حوزه سیاست باور دارند که قدرت مهمترین مفهوم سیاست است. حتی اگر با این گزاره موافق نباشیم نمی‌توان منکر شد که تعریف قدرت در تعیین ماهیت امر سیاسی نقش مهمی دارد. اندیشه سیاسی امام‌خمینی نیز از این امر مستثنی نیست.! اگر به دنبال فهم معنای سیاست و قدرت سیاسی در اندیشه امام خمینی باشیم به نظر می‌رسد باید آنها را در جغرافیای انديشه سیاسی ایشان بررسی کرد. به بیان دیگر کشف مفاهیم تعیین- کننده در اندیشه سیاسی امام خمینی و چگونگی سازو بست‌هایی که آن مفاهیم با یکدیگر برقرار می‌سازند منظومه‌ای را ترسیم می‌کند که فهم مفاهیمی چون قدرت و سیاست در درون آن منظومه معیّن می‌شود. دو منبع اصلی فقهی و فلسفی در انديشه سیاسی امام مارا بر آن می‌دارد تا الگویی برای فهم انديشه ایشان تعبیه ببینیم که هر دو وجه ذهنی و عینی اندیشه‌های ایشان را در برگیرد. برای نیل به این مقصود الگوی مفهومی و چارچوب نظری باید بتوانند امکانات لازم برای ترسیم دستگاه فکری ایشان را فراهم نمایند. در این نوشتار دو نسبت از الگوی جان مارو اتخاذ شده است که نمایی دستگاه فکری امام خمینی را ترسیم می‌نمایند. نسبت اول چگونگی ارتباطی است که بین غایت قدرت و مرجع اعمال قدرت برقرار می‌شود. بدین معنا که در این نسبت مفهومی که اين دو محور را به یکدیگر مرتبط می‌سازد نقش موثری در تعیین چیستی غایت قدرت و کیستی مرجع اعمال قدرت خواهد داشت. نسبت دوم ارتباطی است که بین غایت قدرت و تحدید و توزیع قدرت وجود دارد که اين نیز تعیین شکل منظومه اندیشه سیاسی نقش عماه‌ای دارد. مدعای این ۸ جستارهای سیاسی معاصر, سال ۱۲ شماره ۴ زمستان ۱۴۰۰ نوشتار این است که امام خمینی توانسته‌اند با درکنار هم قرار دادن مفاهیم مستخرج از دین اسلا مذهب و فقه شیعه » بهره‌گیری از فلسفه اسلامی و در نهایت تطبیق فقهی آن با شرایط امر واقع منظومه سیاسی یگانه‌ای را ترسیم نمایند که در آن امر متعالی و امر روزمره در پیوند با یکدیگر قرار گرفته است که در اين مقاله از آن تحت عنوان سیاست منعالی مراد از الگوی مفهومی » چارچوبی است که چه مفاهیمی را از چه منابعی به دست آمده است. در قدم بعدی چارچوب نظری می‌گوید که چگونه از آنها استفاده خواهد شد(2015 ,۸4002806 برای بررسی اندیشه سیاسی امام(ره) ابتدا یک الگوی مفهومی را ارائه می‌نماییم و سپس چارچوب نظری تحقیق را اشاره می‌کنیم. الگوی مفهومی این مقاله در چهار محور شکل يافته است: ۱. چیستی و ماهیت قدرت» ۲. تأسیس قدرت ۳ زمینه و در مرحله اول لازم است تا تصوری اولیه از ماهیت قدرت بدست آوریم تا روشن شود که اصولا باید به دنبال چه نوع مفاهیمی در اين حوزه در انديشه سیاسی امام خمینی(ره) باشیم. - افلاطون و قدرت ناشی از معرفت: افلاطون پیوند قدرت سیاسی و معرفت را بنای نظریه خود پیرامون فیلسوف شاه قرار می دهد. بدین معنا قدرت سیاسی در نرزد افلاطون صرفا از طریق معرفت و شناخت حقیقی به دست می‌آید. به عبارت دیگس «معرفت» ملاک قدرت است. به نحوی که در جامعه کسی شایستگی کسب قدرت را دارد که دارای معرفت بیشتری باشد یعنی همان فیلسوف شاه (کاسیرر ۱۳۷۷: سیاست متعالی زمینه‌مند؛ جغرافیای سیاست و قدرت در ... (مرتضی فرخی و دیگران) ۱۶۹ - ارسطو و قدرت به عنوان برترین فضیلت: ارسطو قدرت را «برترین فضیلت» می داند. بدان جهت فضیلت است که در راستای انجام بخش بزرگی از کارهای نیکو به - آگوستین و مششا الهی حکرمت و قذرت سیاسی: آگرستین همچنین بهمتشا الهی حکومت و قدرت سیاسی معتقد بود. بدین معنا که شخص حاکم صرف نظر از صفات و شخصیتش, نماینده خداوند است(71 ,47 :2012 ,فاه‌ن«ه3 هنرر]) وجه تأسیسی قدرت ناظر بر دو وجه است: وجهی که نقطه عطف بودن انديشه سیاسی یک اندیشمند را در سنت فکری که در آن قرار دارد نشان می‌دهد. دوم وجهی که ناظر به نقطه عطف بودن به لحاظ ایجاد تحولات تاریخی است. اندیشه‌های امام خمینی(ره) که منجر به انقلاب اسلرمی, گشت‌اد زاین زمینه کم‌نظیر است. اندیشمندان زیر در این عنوان مورد نظر - فارابی و تأسیس سیاست اسلامی: فارایی برخی مفاهیم مربوط به دانش مدنی خود را از افلاطون و ارسطو اخذ کرد اما کلیات انديشه او فصل جدید را در فلسفه جهان رقم زد. فلسفه نظری و عملی یونانیان در فارابی مورد تفسیر جدید واقع گشت.(داوری اردکانی» ۱۳۷۷: ۷۹). فارابی از یک جهت در فلسفه اجتهاد کرد و از طرفی دیگر مبانی فلسفی‌اش را بر علوم دینی نهاده و قواعد دیانت بنا نهاده است و از این رو فلسفه و احکام برآمده از آن ماهیتی دینی دارند.(همان: ۱۱۵) قابزی تسین بنای تفکر سیاسی بر واقعیت های بیرونی: اهمیت عمده هابز در گسست از سنت متافیزیکی و تأسیس بنای تفکر سیاسی به عنوان دانشی مبتنی بر واقعیت های بیرونی می باشد. هیئت سیاسی که از طریق قرار اجتماعی شکل گرفته در شخص واحد یعنی لویاتان تجلی می یابد و فرد حامل این شخص, حاکم نامیده می شود( حقیقی» ۱۳۸۳: ۱۹۰). قدرت حاکم که توسط حاکم اداره می شود از توانایی ها و وسایل کلیه اتباعمش شکل گرفتهاست؛ اتباع او بانیان قدرت حاکم شان هستند. حاکم بوسیله قرار اجماعی اجازه یافته به منظور تضمین صّلح و دفاع مشترک + جستارهای سیاسی معاصر سال ۱۲ شماره ۰۴ زمستان ۱۴۰۰ اتباعش, به بهترین وجهی که فکر می کند از چنین قدرتی استفاده کند(هایز, ۱۳۸۰: این وجه ناظر بر این است که مفاهیم یاد شده در بحث چیستی قدرت. با توجه به رویکردی که در تأسیس قدرت دارد برای توجیه مقدمات و نتایج خود از چه زمینه و متن اندیشگی استفاده می‌کند. در مورد انديشه سیاسی امام(ره) آنچه روشن است این است که اندیشه‌های ایشان در متن و زمینه اندیشه سیاسی فقه شیعه قرار گرفته است اما استفاده‌های بدیعی از فلسفه صدرا نیز در آن صورت گرفته است. - اندیشه سیاسی شیعه: در انديشه سیاسی شیعه در چارچوب خاستگاه الهی دولت قرار دارد. بر اساس این دیدگاه» پروردگار دولت را خلق و مستقر کرده است. از دیدگاه اسلام و شعیه, دولت در نوع خلافت. به مثابه یک نهاد سیاسی و اجتماعی» همسو با آیات قرآن می باشد. جانشین پیامبر باید برگزیده خداوند و نه اجماع مردم باشد. مفهوم قدرت سیاسی در ادبیات دینی تشیع ارتباط وثیقی با واژه ولایت دارد. به بیان دقیق تر می توان گفت واژه ولایت در ادبیات دینی بهترین معادل برای مفهوم قدرت سیاسی در انديشه رایج محسوب می شود. عنصر مهم کفایت. کارآمدی و اجرای دقیق و مناسب اصل عدالت می تواند خاستگاه مشروعیت دولت اسلامی باشد. در باب میزان قدرت ولی فقیه نظریه‌های مختلفی در فقه شیعه موجود است(درخشه. - ملاصدرا و قدرت متعالی: قدرت و اختیار در نگاه فیلسوفان از خصایص نفس و ذات خداوند تعالی و عین ذات اوست. بنابراین قدرت حق تعالی نظیر ذات حق لازم ذاتی است . بدانسان که علم و دانش نیز اینگونه است. اما قدرت انسانی همان امکان است,زیرا همان پتانسیل واقع نمایاندن فعل و ترک آن فعل است. به غبارت دیگر قدرت انسانی به مانند وجود اوست و همان شکل که وجودش عین ضرورت و امکان فقری است اراده و قدرتش و توانش عین امکان است. براین مبنا اختیار انسانی بلا داعی و داعيه درونی يا بیرونی به وهله فعلیت نمی رسد؛ زیرا امکان مرجح می طلبد مرجح يا در درون پدیدار می شود و یا در بیرون از ذات واقع می شود که قدرت را از سیاست متعالی زمینه‌مند؛ جغرافیای سیاست و قدرت در ... (مرتضی فرخی و دیگران) ۱۷۱ منزلگاه قوه و امکان به مقام فعلیت و وجوب غیری میبرد. در حالی که در ذات حق تمامی کمالات بالفعل و با ضرورت بی آغاز واقع است در نتیجه اراده در حق وجوبی است ذاتی(ملاصدرا ۱۳۸۳ ج۶: ۳۱۳). ملاصدرا با اعتقاد به عینیت این دو (اراده و قدرت و ذات حق تعالی) صفات و خصیصه های خداوند را از صفات ماسوی جدا می سازد و قدرت را در انسان ها بالقوه می شناسد در حالی که آن را در واجب تعالی عین فعلیت می خواند چرا که در ذات حق تعالی هیچ امکانی ممکن نیست (ملاصدرا ۱۳۸۱: ۲۰۹). ملاصدرا انسان را موجودی ذاتا مدنی می خواند و برای او زندگی اجتماعی را در نظر می گیرد و از آنجا که جامعه زیستی مشکلاتی به همراه دارد» جامعه نیازمند قوانین است. و در اینجاست که نیک ترین قانون و قانونگذار. قوانین الهی و نبی می باشند و این همان مدینه فاضله است(ملاصدرا ۱۳۵۴: ۴۹۴- ۲). اجرای این قوانین بر عهده کیست؟ وجود قانون امری ضروری و حیاتی برای یک جامعه است و آن کسی که می تواند مجری قوانین الهی در این الگوی ساخته شده صدرا باشد.» نبی» امام و یا فقیه می باشد.در آرمان شهر که شهری است ساخته شده از برترین ها بهترین حاکم نیز نبی می باشد(ملاصدرا, ۱۳۶۰: ۱۳۷). در محور چهارم الگوی مفهومی تلاش شد تا دریابیم سابقه تطبیق آرمان‌های سیاسی با وضع واقع در انديشه سیاسی شیعه به خصوص در دوران معاصر چه بوده است. در این ی نائینی و وضع قانون: نائینی معتقد است به منظور محقق ساختن یک حکومست عادلانه که حافظ منافع ملت باشد, حاکم پاید دارای عصمت نفسانی باشد تا تتها اراده پروردگار بر وی سیطره داشته باشد( نائینی»۱۳۶۱: ۱۵). بنابراین آحاد ملت باید تلاش نمایند تا زمینه ساز حکومت افراد عادل شوند.اما چون دو ویژگی مهم عدالت نفسانی و حکومت افراد عادل گستردگی عمومیت زیادی ندارد. بنابراین لازم اسستا در تاسیس هر حکومتی, دو اصل عمده لحاظ شود تا به کمال مطلوب تا اندازه‌ای نزدیک شد. این دو اصل مهم عبارتند ان تست تدوین و وضع قانون. دوم. نظارت ۲ جستارهای سیاسی معاصر سال ۱۲ شماره ۴ زمستان ۱۴۰۰ عقلا( همان: ۷). نظریه نائینی یکی از نمونه های قابل توجه اندیشه اسلامی معاصر در شکل زیر شمایی کلی از دستگاه مفهومی استفاده شده برای توضیح انديشه سیاسی در باب چارچوب نظری باید اشاره شود که این نوشتار روش تحلیلی جان مارو ( 0000[ ۷ را به عنوان چارجوب نظری اقتباس میکند . جان مارو با تاکید بر امر سیاسی چهار پرسش را مطرح می‌کند و با پاسخ به آنها اندیشه‌های سیاسی را مورد بررسی قرار می‌دهد. او پرسش های چهارگانه ای را مطرح میکند که در قالب آنها وجوه انتقادی, دولتی. اجرایی و فلسفی سیاست بررسی میشود. پرسش اول این است که غایت و نهایت امر سیاسی چیست؟ این پرسش وجوه فلسفی و غایی سیاست را مورد بررسی قرار می‌دهد. پرسش دوم این است که چه کسی باید حاکم باشد؟ اين وجه از الگوی جان مارو مشروعیت سیاسی را مورد بحث قرار می‌دهد.پرسش اول و دوم مبانی فلسفی و هنجاری دارد و سطح تئوریک اندیشه سیاسی را شامل می‌شود. پرسش سوم این است که شیوه‌های اجرایی اقتدار سیاسی چیست؟ آپن پرسش کاملا وه اجرایی دار وفع و خر سیاسی را موره تاکید قرار دهد پرسش چهارم این است که آیا تغییر در اقتدار سیاسی امکان پذیر است؟ این پرسش از زاویه شهروندان مطرح می‌شود و وجه جامعه شناسانه اندیشه سیاسی را بررسی می‌کند و اینکه چگونه می‌توانند بر ضد حاکمیت اعتراض کنند.(2005 ,/۸18۵770۷). در این نوشتار به جای بررسی انديشه امام خمینی در هریک از این محورها نسبتهای محورها با یکدیگر مورد بررسی قرار گرفته است. با استفاده از این روش تلاش می‌کنيم تا دریابیم که چگونه امام بین امر متعالی و امر زمینی در سامان فکر سیاسی‌شان ارتباط برقرار کرده‌اند. سیاست متعالی زمینه‌مند؛ جغرافیای سیاست و قدرت در ... (مرتضی فرخی و دیگران) ۱۷۳ یکی از دغدغه های مهم نظریه پردازان سیاسی» مشخص کردن اهداف سیاست و تدارک معیاری برای ارزیابی نهادهای سیاسی است. اين فرایند. از اهمیت بالایی برخوردار است؛ زیرا پایه ای برای شناسایی نهادها و شیوه‌های مشروع اعمال قدرت است( احمدوند: ۱۳۹۶ ۰ در این مقاله با استفاده از الگوی جان مارو نسبت‌های دوگانه‌ای را بین محورهای چهارگانه جان مارو(که در چارچوب نظری به آن اشاره شد) ترسیم کرده‌ايم تا بتوانیم از آن الگویی برای فهم جغرافیای سیاست و قدرت در انديشه سیاسی امام خمینی پدید آوریم. مفهوم «معنویت» حلقه ارتباطی غایت قدرت و مرجع اعمال قدرت در دستگاه فکری امام خمینی(ره) است. البته این مفهوم بخش‌های مختلف انديشه ایشان را به یکدیگر متصل می - سازد اما بارزترین وجه آن در نسبتی است که میان غایت قدرت و مرجع اعمال قدرت از منظر امام تفاوت اساسی حکومت اسلامی با سایر حکومت ها در معنوی بودن و الوهیّت حکومت اسلامی است؟ و در این حکومت الهی آنکه باید حاکم باشد » باید معنوی با از نظر ایشان معنویت باید در تمام ارکان و اجزا حکومت جاری باشد: بعد از اینکه یک دولت اسلامی شد همه چیزش با معنویات بسته است به هم » اینطور نیست که دولتش معنویت نداشته باشد و اما فرض کنید که ائمه جماعتش داشته باشد. ... وقتی اینطور شد همه اش معنویات است . منتها با راه های مختلف ( امام خمینی » زمانی که قدرت با معنویات آمیخته می شود می تواند دولت و ملت را به کمال برساند : هرگاه حکومت و فرماندهی وسیله ی اجرای احکام الهی و برقراری نظام عادلانه ی اسلام شود » قدر و ارزش پیدا می کند و متصدی آن صاحب ارجمندی و معنویت بیشتر می شود ... ائمه و فقهای عادل موظفند که از نظام و تشکیلات حکومتی برای اجرای احکام الهی و برقراری نظام عادلانه ی اسلام و خدمت به مردم استفاده کنند ۴ جستارهای سیاسی معاصر, سال ۰۱۲ شماره ۴ زمستان ۱۴۰۰ بنابراین در نگاه امام تنها حکومت خدا باور و توحیدی است که احتیاجات انسان را درک می‌کند زیرا یک حکومت مادی تنها می تواند نیازهای مادی انسان را در نظر بگیرد . اما یک حکومت اسلامی مادیاتش در سایه معنویات انسان را به کمال می رساند و تمام پرسشی که پیش می‌آید این است که معنویت چگونه در قدرت سیاسی جاری شود؟ به نظر می‌رسد پاسخ امام(ره) این است که قدرت سیاسی معنوی قدرتی است که اداره امور را در آن فردی عادل و صالح در دست داشته و عاملان قدرت نیز تربیت شده او باشند . از این نوع قدرت که هدف کارگزاران آن چیزی به جز جلب رضایت خداوند نمی باشد؛ نظام سیاسی و حکومت معنوی پدید می آید. ازنگاه امام وجه افتراق حکومت اسلامی با سایر حکومت ها در الوهیت و معنویت نظام اسلامی است. هدف در تمام دول و ساير رژیم ها رسیدن به مادیات می باشد اما آنچه در رژیم اسلامی مقصود است معنویات است. اما معنویتی که در آن ابعاد مادی در نظر گرفته نشود ارزشی ندارد. و کمال اسلام در همین است که اصول مادی و معنوی را در نظر داشته و آنها را ابعاد حیاتی انسان می داند". این مسأله در نظر امام از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است تا بدان جا که امام تک بعدی نگریستن را ندانستن اسلام و آن را به فاجعه تعبیر نموده گرچه در نگاه امام اصالت با معنویات است اما بدون مادیات معنا ندارد اما این بدین معنا نیست که از نظر ایشان » این دو در یک رده و در یک تعریف جای می گیرند بلکه مادیات ارزش خود را از معنویات اخذ می کند و این مادیات را بدون در نظر داشتن معنویات بی ارزش می خواند. اما امام معنویات از این جهت ارجح بر مادیات می دانند که با پی گرفتن آن مادیات نیز حاصل می شود: ... اسلام برای تأمین معنویات آمده است. همه اش فریاد از مادیات نباشد ؛ برخلاف مسلک اسلام است . معنویات اگر تحقق پیدا کرد » مادیات معنوی می شود و به دنبالش هست. اسلام مادیات را به تبع معنویات قبول دارد؛ مادیات را مستقلا قبول امام آمیختگی این دو را از اصول پیامبران دانسته و تنظیم این دو را بر همگان واجب می شمارند اما نهایتا اصالت را به معنویات می بخشند(امام خمینی» ۱۳۶۸ ج۸: ۲۵۵- سیاست متعالی زمینه‌مند؛ جغرافیای سیاست و قدرت در ... (مرتضی فرخی و دیگران) ۱۷۵ ۴ نسبت دوم: غایت قدرت و تحدید و توزیع قدرت در انديشه سیاسی امام دو دسته ابزارهای تحدید و کترل قدرت سیاسی یافت می‌شود. اپزارهانی درونی که«شخصی و مسعتوق هسقند و ابزازهای.پیروتی که ساختاری هستند. کقرل درونی با تعریف شرایطی و صفاتی خاص برای صاحب قدرت. او را به چیزی مجهز می- کنذ که از کترل بیروتی امن تر و نظمتن ثر است:در مهار درونی قذرت+ ضاحخب قذرت به واسطه عوامل درونی تعریف شده و صفاتی که برای او از پیش فرض شده » از منابع کلان خود کنترلی برخوردار است که وی را از خود کامگی و استبداد ایمن می‌سازد. خصیصه های کنترل درونی به این شکل می باشند: (نبوی» ۱۳۸۶: ۳۹۹) کنترل پیش از تولید قدرت, به این معنا که پیش از مراحل تولید و ارائه قدرت, مهار از آنجا که در نگاه امام خمینی صاحب قدرت تنها فردی می‌تواند باشد که فقیهی عادل باشد» کنترل درونی قدرت از اهمیت بیشتری برخوردار می شود(امام خمینی» ۱۳۷۳: ۴۰). آنچه ولی فقیه را قادر به آنجام آن می‌سازد فضایل معنوی است و دلیل انجام آن غایت قدرت است که عبارتست از فضیلت. این وجه معنوی قدرت را پوشش می‌دهد. برای پوشش وجه مادی نیز ابزارهای ساختاری کنترل قدرت تعبیه شده است. مهمترین این امام خمینی(ره) محقق شدن عدالت در یک جامعه را وابسته به قانون و اجرای قانون است. نکته مهمی در باب قانون از نظر امام خمینی(ره) وجود دارد که وجه دیگر کنترل قدرت را عرضه می‌دارد. در اسلام و نظام ارزشی اسلام اعتبار و ارزش قانون در منبعث شدن آن از ربوبیت تشریعی خداوند است و غیر آن رو به شرک می رود.در این باب امام از اینجا پاید بدانید که قانونگذار باید کسی باشد که از نفع بردن شهوانی ترین و هواهای نفسانی و ستمکاری برکنار باشد و درباره او احتمال اینگونه چیزها ندهیم و آن غیر خدای عادل نیست. پس قانونگذار غیر خدا نیست . و چون عقل حکم کرد که ۶ جستارهای سیاسی معاصر, سال ۱۲ شماره ۴ زمستان ۱۴۰۰ قانونگذاری وظيفه خداست باید حکم کنیم به اینکه خدای عادل وظيفه خود را انجام داده وگرنه لازم می آید خدای عادل را وظیفه نشناس و خائن بدانیم... از اینجاست که دانشمندان دیندار می گویند: دین, قانون بزرگ خدایی استکه برای ادار کشورهای جهان و چرخانیدن چرخ های زندگی آمده است و هرکس به آن عمل کند به سعادت انديشه امام بر اساس ربوبیت تشریعی است و ایشان با جهان‌بینی توحیدی خویش این قانونگذاری را تنها حق انحصاری خداوند می داند." ایشان با توجه به آیات قرآن حق انحصاری قانونگذاری را در اختیار خداوند می‌دانند.* امام دين مقدس را برای تمام ادوار» برای تمام بشر می داند و این را دلیل بر حکم عقل می خوانند. ایشان به حق والای قانونگذاری خداوند اشاره می‌کنند و در مرحله بعد آن را برای همه دوران عملی می خوانند و دلیل آن را بر این باب می‌نهند که منطق خداوند بر این نمی‌تواند باشد که در دوره‌ای خداوند بشریت را آگاه و در دوره بعد اورا بدون پشتوانه رها کند و در نتیجه دین اسلام را دینی جهان شمول می خواند. و آنرا پاسخگوی بشریت امروز می خواند: «شما اسلام را می گویید برای این زمان نیست! برای اینکه اسلام را نمی دانید برای اینکه اعتقاد ندارید که آنکه قانون اسلام را آورده است خداست. خداست که محیط بر همه چیزهاست » بر همه اعصار است. قرآن است که کتاب همه اعصار است. دستورات رسول ال است که برای همه اعصار است. شما اطلاعی نه از قرآن دارید و نه از سنت دارید و نه از اسلام.(امام با استفاده از دو نسبت یاد شده تلاش کردیم نشان دهیم که امر متعالی و امرواقع چگونه در انديشه سیاسی امام خمینی پیوند می‌یابند. از آنجا که در انديشه ایشان متعالی و مادی باید به شکل توأمان در نظر گرفته شوند بدون ذر نظز گرفتق این هردو ی‌جه, قذرت سیاسی تسصی- تواند تأسیس و بقا یابد. ولایت فقیه وجه معنوی و قدرت تأسیسی مردم وجه مادی را پوشش می‌دهد. معنویت حاصل از فضیلت حلقه واسطی است که غایت قدرت سیاسی را با مرجع اعمال قدرت یعنی ولی فقیه مرتبط می‌سازد. در نگاه امام پس از آنکه معنویت در درون بشریت معنا یافت اجازه ورود به سیاست را پیدا می‌کند. انقلاب اسلامی از منظر امام سیاست متعالی زمینه‌مند؛ جغرافیای سیاست و قدرت در ... (مرتضی فرخی و دیگران) ۱۷۷ آبزاری بود که این امکان را در اجتماع و سیاست هموار نمود. امام به لزوم اجرای احکام الهی و وجود دولت اسلامی مبتنی بر آرای ملت بارها اشاره می کنند . امام خمینی اظهار می‌دارند که این حکومت تا آنجا پابرجاست که مطابق قوانین الهی عمل میکند . در نسبت دومی که اشاره کردیم از آنجا که مشروعیت حکومت در محوریت قانونگذاری خداوند است, حکومت مشروع حکومت قانون الهی برمردمحکومت خدا و یا حکومت اسلامی است. قانون به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای تحدید و کترل قدرت خود منتج از شرع مقدس است. فهم شرع مقدس و قوانین آن به وسیله عالم دینی میسر است وجه معنوی جهان هستی را نمایندگی می‌کند. از نگاه امام با وصول به معنویت می توان به قدرتی که حاصل از آن است دست يافت و چنانچه این مهم به وقوع پیوندد؛ قدرت تحت کنترل مرجع قدرت قرار خواهد گرفت. اما از آنجا که معنویات و مادیات توأمان هستند ابزارهای ساختاری کنترل قدرت نیز به کار گرفته می‌شود تا در ساحت اجرایی نیز کنترل قدرت در وجه مادی نیز مشکلی پیدا نکند. به یک تعبیر امام خمینی را می توان در زمره حکیمان به شمار آورد و موضع گیری ایشان را در باب قدرت یک رویکرد فلسفی تلقی نمود که هیچ منافاتی با جایگاه ایشان در فقاصت شیعی ندارد. امام در برخی مواضع خویش بسیار به رویکرد صدرایی نزدیک می شود که فلسفه را با عرفان هم‌مسیر می‌سازد. ایشان هر چند تقابلی در میان عرفان و منطق و استدلال قائل نمی شود اما عشق را بر عقل برتر می خواند". شرح و وصف متکلمان در توصیف قدرت مقدمه کار امام خمینی است اما ایشان به آن اکتفا نمی کند و مخاطضب خویش را به سوی «قدرت مطلق» هدایت می کند. وقتی برای فرد روشن شود که قدرت مطلق همان «قدرت خداوند» است به معیار و سنجه ای برای شناخت دست می‌یاید(جوادی آملی, ۳ ۱)؛ سخن از قدرت مطلق به معنای یک تشریح عرفانی است." بر اساس نظريه ولایت فقیه ملت و صاحب حکومت حقوقی متقابل در قبال یکدیگر دارند. وظیفه حاکم اجرای قوانین الهی است و در صورتی که از اجرای این امور تخلف کند ۸ خجستارهای سیاسی معاصر, سال ۱۲ شماره ۴ زمستان ۱۴۰۰ مشروعیت حکومتش از میان خواهد رفت. در احکام اسلامی حتی پیامبر هیچ گونه حقی در دخل و تصرف قوانین الهی ندارد و تنها وظيفه او امانت داری احکام الهی در برابر مردم است. شرط حکمرانی در جامعه ای اسلامی کنترل و مهار نفس است و این کنترل درونی از رأأس هرم حکومتی آغاز می شود تا به لایه های زیرین حکومتی برسد.؟ سیاست روابط میان دولت ها بایکدیگر و مردم با یکدیگر است.امام سیاست را معنایی فراتر از آنچه در اذهان عمومی موضوعیت داشت. قائل بودند و آن را هم راهکار و هم هدف می پنداشتند . در نتیجه امام سیاست را پدیده‌ای ارزشمند و کاربردی تلقی می‌کنند. ایشان بیاناتی همچون «سرنئوشت هرملتی به دست خودش است» (امام خمینی. ۹ج ۷ ۷ و «هر ملتی باید سرنوشت خودش را خودش انتخاب کند.» (همان. ج۵ ص۳۷) و «حق تعیین سرنوشت را حق قانونی» شرعی و بشری دانستن» (همان, ج۴ :۴۹۴)را به کرار عنوان نموده رس هرم قدرت در سیستم فکری امام خمینی به بعد معنوی قدرت تعلق می گیرد چرا که در دیدگاه امام خمینی آن کسی حکومتش مشروعیت دارد که به اذن خدا در رأس قرار گیرد"" و از آنجا که قدرت تنها به خداوند اختصاص دارد؛ در صورتی که حاکم از سوی خداوند مأذون برای در دست گرفتن قدرت نباشد قدرتش غصبی و نامشروع است( فوزی ۱۴۱-۳۰ ). در اینجاست که بعد معنوی قدرت از نگاه امام شکل می یابد. دراین مدل شخص حاکم برای در دست گرفتن قدرت ابزارهایی نیاز دارد و آن تجهیزات از نگاه امام شناخت و دانش کافی در زمینه احکام الهی و تسلط بر قوانین الهی است«امام خمینی, ۴-۳ این آگاهی و شناخت از دو طریق حاصل می شود یا به گونه ای لدنی و حضوری است که این طریق تنها به اولیای خدا اختصاص می یابد و یا از طریقی حصول دانش و علوم مختلف و دسترسی به ملککه اجتهاد است و این در صورتی روشن می شود که وی بتواند به استنباط قوانین الهی از قرآن و سنت بپردازد. آنچه دیدگاه امام را از سایر دیدگاه ها متفاوت می کند اتصال قدرت زمینی به الوهیت است و اين پیوند است که قدرت حاکم را سایه ای از قدرت خداوند بر روی زمین می خواند.(امام خمینی» ۱۳۷۴: ۱۰۹-۱۱۳). امام خمینی علاوه بر وجوب فقاهت برای صاحب سیاست متعالی زمینه‌مند؛ جغرافیای سیاست و قدرت در ... (مرتضی فرخی و دیگران) ۱۷۹ قدرت شرط عدالت را نیز برای او قائل می شود(امام خمینی» ۰۱۳۷۹ ج ۷ ۲۸۵). اینجاست که تمامی وظایف معصوم به فقیه منتقل می شود. حاکم با تجهیز خود به ویژگی‌هایی خاص موجبات خودکنترلی خود را فراهم می‌آورد و این از دیگر تفاوت‌های انديشه امام با سایر انديشه هااست. ایشان گرچه با تمرکز قدرت در دست حاکم موافق است اما مالکیت قدرت توسط خدا» و مشروط نمودن حاکم به علم از حکم و قوانین الهی و عدالت وی» حکوست را از سلطه فردی رها می‌سازند. خداوند در این سیستم فکری قدرت را تنها به افرادی خاص واگذار نموده است. این نظریه را می توان در انديشه فکری فقهایی دیگر نیز همچون آیت اله جواد آملی (جوادی آملی, ۱۳۷۸: ۲۵۱) مشاهده نمود. اما از آنجا که امام در سال ۱۳۵۸ قانون اساسی و احکام مندرج در آن (تقسیم قوا به مقننه, مجریه» و قضائیه) را امضا نموده است؛ می توان توجه به شرایط امر واقع را در منظومه قدرت در انديشه ایشان دید. به بیان دیگر آنچه به عنوان تمرکز قدرت در انديشه امام مطرح است از اصول پایه گذاری قدرت است در حالی که امام در توزیع و تحدید قدرت » آن را از آن جهت که روشی منطقی و اصولی در به کارگیری قدرت است و شرایط امر واقع آن را ایجاب می‌کند به امضا می‌رسانند. بدین شکل است که در مورد ارتباطات قوای سه گانه مطالبی را بین می دارند از جمله: رسمیت سه قوه» به اجرا رساندن خط مشی تعیین شده از طرف قوه مقننه توسط دولت, خودمختاری و استقلال قود قضائیه» جلوگیری از هرج و مرج با راهکار عدم دخالت قوا در وظایف و مسئولیت های یکدیگر قائل شدن به استقلال قوا و همچنین تصریح بر هماهنگی و سازگاری قوا با یکدیگر(زمزم ۳۹۱ ابزارهای ساختاری کنترل قدرت از آنجا که به مادیات مربوط می‌شود در بحث شرایط امر واقع می‌گنجد. به همین دلیل در مذاکرات مجلس خبرگان در تقسیم قوا به قوای سه گانه در سال ۱۳۵۸ هیچ گونه نص دینی عرضه نشد و اساس تقسیم قوا به کارگیری تجربیات بشری .عقل و شرایط امر واقع بود و همین مسأله بود که ابتدا پنج قوه در نظر گرفته شد. قوه ملت. مقننه مجریه» قضائیه و رهبری.( مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی, ۰۱۳۶۴ ج ۱: ۵۳۷). در جلسه های پس از آن این قوا به سه قوه محدود چندین تعبیر و اصطلاح کلیدی در تفکر سیاسی امام خمینی وجود دارد » حکومست اسلامی» ولایت فقیه» جمهوری اسلامی. حکومت اسلامی و ولایت فقیه به اصل طرح حکومت اسلامی بازمی گردد و یک تئوری است که دین در رابطه با اساس حکوست دستورالعمل دارد . بدین معنی که دین تمامی مسائل مربوط به شروط حاکمیت » شرابط حکومت و حاکم اسلامی و چگونگی به قدرت رسیدن و از این قبیل موارد را در نظر می- گیرد. اصل و اساس روش حکومت با تغییر شرایط و گذر زمان مشمول تغییر نمی شود. اما مباحث امام خمینی در رابطه با چارچوب و صورتبندی حکومت از تعبیر جمهوری اسلامی بهره می برد و این کلام با حکومت اسلامی در تناقض نیست. در انديشه سیاسی امام خمینی حکومت اسلامی در قالب نظریه ولایت فقیه در نظر گرفته می شود و جمهوری اسلامی شکل و ساختار حکومت را شامل می شود. شکل و ساختار به ری مردم بسته است. «شکل حکومت با مراجعه به آرای ملت تعیین خواهد شد)(امام خمینی» ۱۳۶۸ ج۴: ۴ «ملت ایران خواستار حکومت اسلامی است و من"جمهوری اسلامی" متکی بر آرای مردم را پيشنهاد کرده ام» (امام خمینی» ۱۳۶۸: ۵۰۵).«جمهوری اسلامی مفهومی است که مشمول قوانین اسلامی می شود و فرم حکومت است و این فرم است که با آرای ملت تشکیل می شود»(امام خمینی» ۱۳۶۸ ج۵: ۲۴۰). «شکل نهایی حکومت با توجه به شرایط و مقتضیات کنونی جامعه ما توسط خود مردم تعیین خواهد شد( امام خمینی, ۱۳۶۸ ج۲: *),در نمودار زیر منظومه سیاست در انديشه سیاسی امام خمینی ره ترسیم شده است. سیاست متعالی زمینه‌مند؛ جغرافیای سیاست و قدرت در ... (مرتضی فرخی و دیگران) ۱۸۱ ۷ نتیجه گیری: انديشه سیاسی امام خمینی به مثابه سیاست متعالی مدعای اين نوشتار این است که تحت این عنوان ماهیت قدرت و دولت نزد امام به روشنی ترسیم می‌شود. بررسی اندیشه سیاسی امام نشان می‌دهد هرچه به مبانی نظری دولت و قدرت نزدیک می‌شویم وجه متعالی انديشه ایشان و هرچه به مبانی اجرایی دولت و قدرت نزدیک می‌شویم وجه زمینه‌مندی پررنگ‌تر می‌شود. در اثبات مدعای یاد شده روند در بحخث غایت حخکومت فضیلت‌مندی» تحقق کمال و تهذیب انسان و متعالی ساختن وی با محوریت تقوا و دین وفضایل انسانی غالب تام است. این وجه از انديشه ایشان تحت تأثیر ملاصدرا است. از آنجا که از نگاه امام عالم هستی دارای هدف است و جهت داشته و دارای دو بعد مبدا و معاد است بنابراین هستی‌شناسی امام را می توان در بعد توحیدی نگرش ایشان دید . چراکه از منظر امام توحید و خداشناسی محور هستی است و دنیا بر اساس عدالت الهی شکل یافته است . انسان عصاره ی عالم تحقق است و به علت بهره- مندی از قوه اختیار و عقل می تواند میان سعادت و شقاوت انتخاب کند. از نظر امام خمینی(ره) سیاستی که دور از نیرنگ باشد سیاست حقیقی است. از آنجا که «سیاست است که جامعه را هدایت می‌کند» باید «تمام مصالح جامعه» و «تمام ابعاد انسان» را در نظر بگیرد و آنها را «هدایت کند به طرف آن چیزی که به صلاحشان است. در این مورد نیز تأثیر ملاصدرا بسیار فراوان است. اولین ویژگی حکومت و حاکم معنویت است. از نظر ایشان «حکومت اسلامی ... می‌خواهد حکومت اه در عالم پیدا بشود» کارگزاران این حکومت«یک موجود الهی» چرا که اسلام ... می‌خواهد تربیت الوهیت بکند در همه عالم» . این معنویت باید در همه ارکان حکومت و جامعه متبلور شود.از آنجا که هدف حکوست عدالت است» اجرای آن اهمیت اساسی دارد. از نظر ایشان مجری اجرای عدالت و «کسی که می خواهد حدود جاری کند...و متصدی بیت المال و خرج و دخل مملکت شود و خداوند اختیار اداره بندگانش را به او بدهد باید معصیت کار نباشد ... تنها در این صورت است که عدالت واقعی از مجرای عمل به قوانین اسلام در جامعه تحقق می یابد». در بحث مرجع اعمال قدرت ولی فقیه به عنوان ادامه حامیت خداوند وجه غالب است اما مردم در تأسیس حکومت نقش حذف ناشدنی دارند. بدین ترتیب وجه زمینه‌ندی ۷۲ جستارهای سیاسی معاصر سال ۱۲ شماره ۴ زمستان ۱۴۰۰ انديشه امام در این محور قابل توجه می‌شود. امام اجرای احکام اسلامی را تابعی از رضایت مردم می داند . به این معنی که اکثریت ملت به اجرایی شدن قوانین الهی در جامعه تمایل دارند و در همان راستا ولی فقیه را به ولایت خود بر میگزینند . بنابراین همه ملزم به رعایت این قوانین هستند. از نگاه امام الگوی این حکومت راه و مسلک نبی(ص) و حضرت علی(ع) است که با تکیه بر رای ملت که شکل حکومت را انتخاب کرده اند می باشد . این حکومت حکومتی که عدل را به پا خواهد کرد . به نظر می‌رسد در انديشه امام خمینی حاکم یک نفر است و آن عبارتست از ولی فقیه. اما مردم در تأسیس حکومت نقش حذف ناشدنی دارند. چرا که «حکومت اسلامی اولا" متکی به آرای ملت» است و «در این حکوست به طور قطع باید زمامداران امور دائما با نمایندگان ملت در تصمیم گیری مشورت کنند و اگر نمایندگان موافقت نکنند نمی توانند به تنهایی تصمیم گیرنده باشند».در نگاه امسام دولت و ملت با یکدیگر پیوند دارد و دولت نباید از ملت و قدرت او غافل شود و مشورت با ملت از بایدهای یک حاکم اسلامی است . اما این مشورت با ملت طبتی موازین اسلامی و در چارچوب قانون اساسی معنا می یابد. ملت از منظر امام وجودی است که در آغاز نهضت » سرنگونی رژیم » تعیین شکل نظام و تصویب قانون» حاکم و دولت به او رجوع بینابینی وجه متعالی و وجه زمینه‌مندی در محور سوم نیز قابل ذکر است. چنانچه ایشان نیروهای درونی و فردی حاکم را محدودیت قدرت ایشان معرفی می‌کند اما نش مردم در نظارت بر اجرای احکام حکومت نیز قابل توجه است. آنچنان که روشن است فقیه بودن و عادل بودن صاحب قدرت به وی از درون نیرویی برای کنترل و مهار قدرت می بخشد که او را می تواند به مجری الهی در اداره امور کشوری تبدیل کند. جاری نمودن احکام الهی بر روی زمین از محدودیت هایی برخوردار است چرا که در صورتی که مجری الهی از راه الهی منحرف شود » قدرت او از مشروعیت برکنار می شود. با در نظر گرفتن صفاتی که برای کنترل درونی حاکم واجب است » می توان آن صفات را نیرویی در نظر گرفت که موجبات خودکنترلی حاکم را فراهم می آورد. علاوه بر نظارت درونی که با هدف محدود سازی و نظارت بر قدرت طراحی شده است در منطق فقه سیاسی شیعه» طرقی بیرونی در جهت نظارت بر قدرت پیش نهاد داده شده است.از میان این اصول» برخی راهکارها به فقه سنتی و برخی دیگر به دنیای امروز که جهان مدرن است بازمی گردد و فقه شیعه این اصول سیاست متعالی زمینه‌مند؛ جغرافیای سیاست و قدرت در ... (مرتضی فرخی و دیگران) ۱۸۳ را با توجه به قیود و ضوابط خویش مورد بررسی و پذیرش قرار داده است؛ از جمله: در نهایت در محور چهارم وجه زمینه‌مندی غالب می‌شود. امام نه تنها تحمیل حکومست را بر ملت شرعی نمی‌خواند بلکه اعتراض به حکومت را واجب می‌دانند. امام‌خمینی(ره) همواره دولت و حکومت و حتی ولی فقیه را خدمتگذار مردم معرفی می‌کنند. اگر ایجاد رضایت مردم از اصلی‌ترین وظایف حکومت است پس اسرنوشت هر ملقی به دست خودش است» و «هر ملتی باید سرنوشت خودش را خودش معین کند» زیرا «امروز سرنوشت اسلام و سرنوشت مسلمین در ایران و سرنوشت کشور ما به دست ملت است». «باید اختیار دست مردم باشد. این یک مسئله عقلی [است, هر عاقلی این مطلب را قبول دارد که مقدرات هر کسی باید دست خودش باشد.» «امروز مسئولیت به عهده ملت است» (همه مردم و همه هم مسئول هستند» این بیانات ایشان حق فراوانی را در اعتراض به ناکارآمدی‌های حکومت قائل می‌شود. از آنجا که در این اشارات به مردم به طور جمعی اشنازه شده است بهانظر می‌رسهسازژوگان اعتراض یک سازوکار جمغی ز توده‌اق باشد.از اين رو «سیاست متعالی زمینه‌مند) امامخمینی را می‌توان نقطه عطفی در تاریخ اندیشه ولایت فقیه مشروعیت خود را از قوانین اسلامی دریافت می کند؛دولت اسلامی برای تکمیل مشروعیت خویش نیازمند ری مردمی است. مردم در آزادی کامل و با اراد خویش به حکومت اسلامی رای می دهند؛ در صورت عدم رای ملت ولایت فقیه مشروعیت خود را از دست نمی دهد اما دولت اسلامی تشکیلات خود را از دست می دهد؛ ملت و دولت پیوستگی بسیاری به یکدیگر دارند؛وظيفه دولت اسلامی خدمتگزاری به ملت است. بر ملست ضرورت دارد که دولت را امر به معروف و نهی از منکر کند(اصلاحات)؛ در صورتی که دولت به عدالت رفتار نکند؛ ملت می تواند قیام کند(انقلاب). ۱. البته باید توجه داشت که صحبت از ماهیت قدرت و سیاست در انديشه امام در این نوشتار با این مفروض به میان آمده است مبدا و منبع اندیشه‌های ایشان در حوزه‌های مختلف از جمله ساحت سیاست دین اسلام و مذهب تشیّع بوده است. در واقع به دلیل بدیهی بودن این امر از ۴ جستارهای سیاسی معاصر, سال ۱۲ شماره ۴ زمستان ۱۴۰۰ نظر نویسندگان این مقاله از آن گذر شده است و وجوه دیگر مورد بررسی و مداقه قرار گرفته حکومت اسلامی هم اینطوری است که می خواهد حکومت الّه در عالم پیدا بشود» یعنی همینطوری است که می خواهد سرباز مسلمانان . سربازهای دیگر فرق داشته باشد : این سرباز الهی باشد . نخست وزیر مسلم با نخست وزیر سایر رژیم ها فرق داشته باشد » این یک موجود الهی باشد . هر جا مملکتی باشد که هر جایش ما برویم صدای ال در آن باشد . اسلام ... می خواهد تربیت الوهیت بکند در همه عالم ( امام خمینی ۰ ۰۱۳۶۸ ج ۸: ۴۳۶). اینکه توهم می شود که فرق ما بین رژیم اسلامی انسانی با سایر رژیم ها این است که در این عدالت است و این صحیح است » لیکن این فرق نیست . فرقها هست » یکی از فرق هایش به معنویات انسان بوده است » در نظر نداشته است که معنویات را ترقی بدهد . آنها همه در دنبال آن بوده اند که این مادیات را استفاده بکنند و یک نظام مادی در عالم ایجاد کنند ( امام خمینی » ۰۱۳۶۸ ۴ ایشان در این زمینه می‌فرمایند: .«مع الاسف ما در دو زمان مبتلای به دو طایفه بودیم . در یک زمان ما مبتلا بودیم به یک جمعیتی که قرآن را وقتی نگاه می‌کردند و تفسیر می کردند و تأویل می کردند ؛ اصلا راجع به آن جهت بعد مادیش » بعد دنیایی اش توجهی نداشتند. تمام را برمی گرداندند به یک معنویاتی . حتی قتال وقتی که در قرآن واقع شده بود اینها قتال با مشرکین را تأویل به قتال با نفس می کردند . چیزهایی که مربوط به زندگی دنیایی بود تأویل می کردند به یک معنویات ... ما بعدها مبتلا شدیم یک عکس العملی که الا هست... این طايفه دوم عکس کردند . آنها مادیات را فدای معنویات کرده و اینها معنویات را فدای مادیات کردند(امام خمینی» اینجا که می گوئیم مقصود از اینکه بشر قانون وضع کند؛ این است که یک نفر یا چند نفر از پیش خود یک قانون وضع کند و آنگاه بر افراد یک کشور واجب شود که به آن عمل کنند واگر عمل نکنند » عقل آنها را نکوهش کند و برای آنها جزایی قائل شود ؛ چنانچه قوانین کشورهای جهان از این قرار است . اگر مقصود این است این برخلاف حکم روشن خرد است . هیچ کس نمی تواند بگوید که قانون یک نفر یا چند نفر بی جهت برای یک کشور لازم الاطاعه باشد ؛ به طوری که به حکم عقل متخلف مجرم تشخیص داده شود.... آیا تصرف در حدود دارایی خود و آنچه به طور مشروع به دست آورده؛ می تواند باشد؟ انسان چنین اختیاری در قانون عقل دارد که در جان و مال سیاست متعالی زمینه‌مند؛ جغرافیای سیاست و قدرت در ... (مرتضی فرخی و دیگران) ۱۸۵ یک توده دخالت و برخلاف میل آنها دست درازی کند؟...جمله کلام که بشر چنین حقی ندارد و هر قانونی که وضع کند » جز سیاه مشق نیست مگر حکم خدای جهان که چون همه جهان مخلوق و مملوک اوست؛ عقل حکم اورا بر همه نافذ و لازم الاطاعه می داند (امام خمینی» بی‌تا ۲۸۹- ... این قانون که از جنبه های عمومی ممالک جهان گرفته تا خصوصیات عائله اشخاص و از زندگانی اجتماعی تمام بشر تا زندگانی شخصی انسانی که تنها در یک غار زندگی می کند و از قبل از قرار نطفه آدمی در رحم تا پس از رفتن در تنگنای قبر هزارها قانون گذاشته؛ عبارت است از دین خدا که همان دین اسلام آستت ان الدین عند اه الاسلام)(آل عمران: ۱۹)] ... کسی جز خدا حق حکومت بر کسی ندارد و حق قانونگذاری نیز ندارد و خدا به حکم عقل باید خود برای مردم حکومت تشکیل دهد و قانون وضع کند (امام خمینی» بی‌تا: ۱۸۳-۱۸۴). موضوع فلسفه, مطلق وجود است از حق تعالی تا آخرین مراتب وجود و موضوع علم عرفان و عرفان علمی وجود مطلق است يا بگو حق تعالی است و بحثی به جز حق تعالی و جلوه او که غیر ۸ همچنین درکتاب (شرح دعاالسحر» وتألیغات دیگر «عرفانی » می توان رویکرد عرفانی امام را این مخلوق ضعیف را قدرتی نیست : قدرت فقط در دستگاه قدس ربوبیت پیدا می شود و فاعل علی الاطلاق و مسبب الاسباب آن ذات مقدس است. تمام مخلوقات اگر پشت به پشت هم دهند که یک پشه خلق کنند نتوانند: و اگر پشه ای از آنها چیزی برباید. نتوانند پس بگیرند(اشاره به آيه ۳سوره حج) قدرت پیش حق تعالی است. اوست موثر در تمام موجودات (امام خمینی» ۱۳۷۴: سیاست اجرای قوانین بر معیار قسط و عدل و جلوگیری از ستمگری و حکومت جائرانه و بسط عدالت فردی و اجتماعی و منع از فساد و فحشا و انواع کجروی ها و آزادی بر معیار عقل و عدل ... و سیاست و راه بردن جامعه به موازین عقل و عدل و انصاف (امام خمینی» ۱۳۷۸ ج۲۱: ۴۰۵). ۰ امام درکتاب «بدائع الدر رفیقا عده نفی الضرر»‌آگاه سازی ملت ازاحکام الهی» کشورداری و مدیریت آن(حاکم به اذن خدا) وحکم داوری را در شأن و مقام پیامبر دانسته اند(امام خمینی» ۶ جستارهای سیاسی معاصر, سال ۰۱۲ شماره ۰۴ زمستان ۱۴۰۰ افتخاری» اصغر(۱۳۷۸) قدرت و مصلحت :درآمدی بر فلسفه دولت در انديشه سیاسی امام خمینی, افروغ عماد(۱۳۸۷) مبانی و قلمرو احیاگری دینی امام خمینی, فصلنامه دانش سیاسی » شماره ۷ جوادی آملی» عبد ال(۱۳۷۸)» عین نضّاخ (تحریر تمهید القواعد) به تحقیق حمید پارسانیا قم : مسسه خمینی» سید روح ال[امام] (۱۳۶۸)» چهل حدیث, تهران: مرکز نشر فرهنگی رجا» چاپ اول. خمینی» سید روح ال[امام (۱۳۸۶) شرح دعای سحر مترجم: سید احمد فهری زنجانی, تریست؟ خمینی, سید روح ال[امام] (۱۳۶۲)» طلیعه انقلاب اسلامی مصاحبه های امام خمینی در نجف » پاریس و قم ستاد انقلاب فرهنگی » مرکز نشر دانشگاهی خمینی, سید روح ال[امام] ۰ (۱۳۷۴)» شرح دعاالسحر (تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی» سید روح [امام] » (بی تا)» کشف الاسرار انتشارات محمّد. تهران خمینی, سید روح اش[امام] (۱۳۷۱) چهل حدیث, تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) خمینی» سید روح ال[امام] (۱۳۷۹)» تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی. خمینی, سید روح اش[امام] (۱۳۷۴» کلمات قصار امام حمینی» تهران موسسه تنظیم و نشر آثار خمینی, سید روح اله[امام] (۱۳۷۳)» ولایت فقیه حکومت اسلامی, تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار خمینی» سید روح ال[امام (۱۳۸۲) شرح چهل حدیث جنود عقل و جهل, تهران: موسسه تنظیم و خمینی» سید روح اله[امام] (۱۳۷۷) شرح حدیث جنود عققل و جهل, تهران: مسسه تنظیم و نشر خمینی» سید روح اله[امام] (۱۳۹۱)» طلب و اراد مترجم: سید احمد فهری زنجانی, تهران: خمینی, سید روح ال[امام] (۱۴۲۷ق) تحریرالوسیله. تهران, مسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی سیاست متعالی زمینه‌مند؛ جغرافیای سیاست و قدرت در ... (مرتضی فرخی و دیگران) ۱۸۷ داوری اردکانی» رضا (۱۳۷۷) فارابی » موسس فلسفه اسلامی» پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعحات درخشه, جلال( ۱۳۸۴)» گفتمان سیاسی شیعه در ایران معاصر, تهران :انتشارات دانشگاه امام صادق(ع) زمزم علیرضا( ۱۳۹۱) منطق تحول انديشه توزیع قدرت با تأکید بر دیدگاه امام خمینی (ره)» عالم» عبدالرحمن» (۱۳۷۷)» تاریخ فلسفه سیاسی در غرب (از سده میانه تا قرن نوزدهم) تهران» کاسیر ارنست (۱۳۷۷)» اسطوره دولت. ترجمه احمد تدین, تهران: نشر هرمیس نویمان, فرانتس (۱۳۶۸)» شیوه های تحقبق در قدرت سیاسی, ترجمه عرزت امّه فولادوند. مجله مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی(۱۳۶۴)» ج ۱ مجلس شورای اسلامی ملاصدر,(۱۳۸۳الف) الحکمه المتعالیه فی الاسفارالاربعه اج ۶ تصحیح و تحقیق غلامرضا اعوانی. ملاصدرا صدرالدین محمد.(۱۳۸۱)» المبدا و المعاد فی الحکمه المتعالیه ج ۶ تصحیح» تحقیق و ملاصدرا (۱۳۵۴) المید ولمعاد» تصحیح سید جلال الدین آشتیانی» تهران: انجمن حکمت و ملاصدرا (۱۳۶۰) الشواهد الربوبیه فی المناه جالسلوکیه. تصحیح و تعلیق از سیدجلال‌الدین نایینی» محمد حسین (۱۳۶۱) تنبیه الامه و تنزیه الملف مقدمه و پاورقی: سید محمود طالقانی» تهران: هابز, توماس (۱۳۸۰)» لویاتان» ترجمه حسین بشیریه» تهران: نشر نی. داع 08 516116 رز 00 فتاطانام ,6000 ۵۶ وان کعصاعهنش هز ععناعل. (2012)حسم ,کاعنصه0 عنوسا ,1300610 عزاهصط71 ۸ اطع 0ط1 آمعناناوط حصعنی ۷۷ ۶و ماد (2005) صطصل ,2/00۷ ۸ جستارهای سیاسی معاصر, سال ۱۲ شماره ۴ زمستان ۱۴۰۰ 510106 مصعاطم۳ ۸2001 و10 مفعطاگ بکعع 6060 عولط ب ۷/۵0 بعنطع1/62 923-4 :(76)9 عن۱/0 عنصعلدش۸ مصوناعص دامع فص ,او ۳۵ هام۲0

اندیشه سیاسی امام خمینی یکی از مهمترین اندیشه های سیاسی تاریخ تشیع و جهان اسلام است که در آن جریان های مختلف اندیشه سیاسی جغرافیای اسلامی به یکدیگر پیوند خورده است. هدف مقاله فهم معنای سیاست و قدرت سیاسی در اندیشه امام خمینی است. در این مقاله دو نسبت از الگوی جان مارو اتخاذ شده است که نمایی دستگاه فکری امام خمینی را ترسیم می نمایند. نسبت اول چگونگی ارتباطی است که بین غایت قدرت و مرجع اعمال قدرت برقرار می شود. نسبت دوم ارتباطی است که بین غایت قدرت و تحدید و توزیع قدرت وجود دارد. سوال این پژوهش این است که سیاست و قدرت در اندیشه سیاسی امام خمینی چه مشخصاتی دارد؟ فرضیه این نوشتار این است که امام خمینی توانسته اند با درکنار هم قرار دادن مفاهیم مستخرج از دین اسلام، مذهب و فقه شیعه، بهره گیری از فلسفه اسلامی و در نهایت تطبیق فقهی آن با شرایط امر واقع منظومه سیاسی یگانه ای را ترسیم نمایند که در آن امر متعالی و امر روزمره در پیوند با یکدیگر قرار گرفته است که در این مقاله از آن تحت عنوان سیاست متعالی زمینه مند یاد شده است. روش این مقاله تحلیل – توصیفی است.

493096

تزطهنعد ۸۳ واگ رطع 2 سنطع0 2/1 2 فع 330 ,1610۳20 ,ق1610 ۵۶ نز700 ,کصمنااعط 116200021 که «مکیعم ۳۳ عاهنمدک۸ .1 ,163۳۵0 ,163۳۵ ۵۶ نت ,کصوناهاعط دنام 13 ۵۶ ععلنوصه0 26۵ 2 )8 ۵۵۵۵: 3/30. 14, 2021 3۵860: ۸0۳ 6, 2021 ۸0060160: ۸0۲. 16, 2021( -0ن01م 1۵۳۵۵۵ ۵ ( 200۳0۵0 1۳905 10قص30 خصعوزم2۳ کت مکاع0که اصقص 13 -0051 واجدانه2۳0م ,0۳60666990۳5 کنط ۶و اقطا طانم اکقصاصم محقطه صز که مضه 67 116۳20۳21 [ج0۳ نا عصنعدا-عدم1 عطا ۶۵۳۵ ونتخعمط کنتز مکاصعلزکع ی 1۸۷۷۸۷11 5 ره 6۲666 کنط ,کاصعلزدع۳م 10۳۵۲ بط #عتقاصنقصه هه فعگدی کم ا۵ط) 0 ععنلله .5.تآ عصنلجمعم۲ معط متفه قنط 200 ,کعنعکز بی‌ناوم 0ع1۳۵۵ 8ص آم5 .200۳0۵ عناوم صع :10۵۳۵ ممومطا مت کنط که کمن نوصز اد عجه ,کعزجد 306۳ 6 ۵ صنه ۳۳۵ علعناحه عنطا صز موحولومطاجمص کنطا تعاصه ما امصعااد ص2۳ 5۰ ]005-۷۷۷۲۲ عنط ۶و ع05 ۵ صعطا مهم فص کصمناخصهی 5 م1۳ 6 ۶ طلهه 1۵۳ 5۳0۳۵ ان امطم» عناخدهی عطا مهد عمط ۵ متقانه‌نا هم 13 6 ,50 ۵0 ۵ ۵۳067 0 معط دمص انوم ک م1۳ عصنصصعاعل ما کاصعلزد 0۳ [۷۵۲۵ 5ادزم ۵طا که ع0۳ع5 زهجم نی دنگ-د3109 عطا #ماهاو‌ای عمط 6 66اه ناصز کاصعصعاهای عطا کم وهای عطا اقطا عصنصععه ,5116605 4 06۳053160 راحدعل عمط کااهم 156 عمط 5 +مطانه عنعط که وتعاصصی 5 06 2۳08 ای عنانصهی که (عبمل 1065۲ عطا که 9۵۹5 1۳90 ۵ کطنقا6۳م نام عت ندعم ۵۶ آعع1 10 و معصنه فص مصمتاهصتنصهجه 006۳ 67 ۹۵۳۲۴ 3660 10 ۵ ,065060065 #مانصنا ۵ صصناهنند عطا 8ص 6 0 ,2006 8ص مصعز ,ص000 بو‌نامم کم عطاسه #عانصنا خ ما وصعطله ,دمص که ۵۳ 60هام ال‌ناصصند عخنصعی کنط اهطا +عقصذ واطاه دوک تحص ۵ ,ککع 06016 200۳02 آناوم صع 1۵۳۵۱ قنط ۵۶ بورم0م دمص 6 صز ۳۵16 100۳۵۲ 433-2 .00 |2021 5۳6۳ |3 .310 ا5 ۷۵۱۰ |کعفوییک آه‌فناهممنو5 ۷۷۵۶1۵ که آقص 70 -دماناطازک۸ کصمصص0) عفنامع عطا کم عصع عطا معوهن عنام ۳6و کععععق ۵060 صه کز کنط71 ,ص۳۵۳ بعاتاطاناعنل ۵ کعع۲۵ کوملله طلعنطه ,(4.0 خ5- 8۱۷ 66) ععدععن] افدمتمم ها 4.0 عمززنخ هاگ 6 ۵ 0ع۷زع کز دنه که 1058 مک ,۶۵۳۵۵ ۵۳ صحطوعه وه حز امه عطا دومن فلنسط هه امقلهه (/53/4.0- 65/07 8/1165 00050۳ هی // نکم اط) عکد اه عصصی ۵۳ ماه عکصعنا عط1 عماجعی ۰ ده النطسطک دماعص/ خعص کل عو موم ص۳۳ تحعل عطا ععصنک عطا ۵۶ 0۳۵۳۹۲۵۵۴ عطا معاتقش) عناصماخ۸ عطا که مق ۵ خاکناعت۸ 85 ند ۵ معا ناطانطصم ع۷هط کامصعلزوع۳م .کت صفص مکصمناه1< 60نصت] 300 10005 ماه منصهع0۳ وادع 1 عناصذاخ۸ 20۳ عط 10060 0 :کط0 ۷7۵20 و2706 01 د وزج 210-116 0 1۳ عط) ۵عصهند عصس۸ عزعع 52 عط) فعقصیم هه معاهاد 30۳۵ فلدعی فص ممزا< 6 لمعصنزمز معله فصه صمنصتآ اعنبمک عطا لخن علند 1 حرمناهانز] مزا 77) کلدمعم۸ لاه 77 عطي و عصنصهند ۵ ۵ 120086 مدمناهنامعع ۰ اکتساحصم عطا 06۳ 0۵6 تلم انا؟ جسعاوع ۷ عط اه طامصشی عطا [۵ 1316۳۵00 ۵۶ صناه‌تع 0معنص2ع۵۳* هه ک۵ ۵۳۵۵۲" عصتاعل ۳6 11 136 23028 کدنا عاصز عطا عم صلعط خقطا کدمنا نامز [ه نامع از عطا عمامنله 100" ,(9 .20190 وتعصنعطادنه/0) "فعاهاد 0 عمط اه 0۵ عط) معکه طاودعجاد عم 6۷65 از 0ع0عع م0۳ 0۳06 3105 عط] ۵1 «متعتاعصم هه 31۸710 ۶و صمنعص‌صته عطا ۳۳۵۵۵ ۷۵۳۰ 8 راد عصع هت دمص تحصقص ام عصنصوند عطا ما مشاه صز ناک 0۵ 00/0 3۳۳۵60۳ .3 .تا عطا ۵ [۲۳۵۵۵ ماموکا عطا ۵ ۵8 مطماصنا [لزظ توط اسام لمصتصنی) لمممنامصاصات عط) اه عانهاک ۸0۳66۲6۲۲ کزع2 عطا و۳0 کعتاصتم 170 صقطا عم طکز 0621 86 عط ۲ ۵۳ کصمناهنامععد دم[ عطا وصتفحاصی فصه مععصعطل عمصنل 5 ملعو 82 وصنسل منطوعصاس2 گنه 1۳0-7 عط) 1و لدعل عفد ۰ ۷۵۲ 0[م)-اومم ۶ خمصعصنصصم عطا مدای واحععل له ۳۳۵عا1 لام اک ۷۴ ,27067161655 .0۳06 لهدمناهمعاصز [هم منز عط ۲۵ کاصعوز۳م ۰ 660786 01 کتعاز او عطا ۶ 00۳02 نامه ۵ع۵ 1۵۳ عط) عففعصی 70۵ 01۷۵8۲ 5063020716۸3 5770185 | 37۵۱۰ 5 | 330۰ 3 | 506۲ 41 70۳0۵ 0۶۷۵8۲۵ 50670201716۸3 571701885 | 01۰ 5 | 3۵۰ 3 | 5۳6۳ 41 ,و76۳5) 10۳8 اکها امد 0نل از که «صمنامعجه هه که زغم کتطعحاطظ 8 0۵۳ 0عاعذعصز والمنهموم عط اهطا مصعع5 1۲ عاطنددوم ک۷2 ع) عنام توا هنعط اکعمصله خصعلتععتم عم 15۵ مکعنعنامم کقصه 06 51 ۹۶۵۳1۵۶ ۵طا ,(7820) منک ما2 1۳20-۳0 عطا ۵ 0۲ 17.5۰ زونه «عنکد مه «مناهاعتصنصفت حافاظ ۷۷۰ .ی وط صهععظ "لدع 1206 5 0022۵ ۶ص #عصهند تحالقستا 66۵ 0قط 1۳۳ ,کدمناهنامع6 ۵۳ 162۳5 5 ل2عل عط] 0 ععند۳م 326 0096۳/6۳5 6و5 حاو ام ۸۲ .(2021 محاصه‌ساماسنگ با آوطازعه نز عطا ما ععد00 :6 عنصمدمع0عع کت خصقاممطن اکمص عط؟ ,09 ,ل6لع81۵) تهزع۸ هط تحصمصمع عععصنطت عط) ۵۶ خطاهنهم عنجمم 17 ,1۳۳0) نله وهطتالفا- موز عطک از معللفی مصححل ,(10 .0 0 1۳۳0 ,عصمل هط مصه 00 خمطی عح ما هو ,6 ص۳6 اصزه[ عط وصه خمعصعع و۸ عامسناه کس۳ عط ۳0 02۵ .17.5 عطا .0 ,2017 ,عالزهظ) پزنامم صع۵ 1۵۳ ک ص062 ۵۶ "عاصعصطاکنا م8 1 ک۷۳۵ کط وف انا عصز هد منامهعتصذ ۲۵ صمناژوو000 5 م1۳ مفند5 15۵۳" ۰ ع6 1306 منود 176 موه هس02 عط) او عمط ما ۵عانصنا 210021 ع انز 0ص کامعصعع 8 ۰ مان ۰ ۰۵۵6۳۵۵۵ 1۳۵۵ 37070 136 ۵ 0عانطنا امد بط عصنو از ,عطه بط عده کدمنکه‌منصدع 0۳ 681 وعف0ل5 0060 عط) ,(۸۳1۸آ0) خمعصمع و۸ 306 عم مفنوعص۸ ع ناه مان 0۳ 0020 ۵صطع عطا ما آمماممم لفدمناصه عطا ,170۳560 0صه ۷/۳70 که دناد ,کصمنانطتاعدز عععط گم عصوک صز ددص .7.5 1۰ 6 5036 00116۰ 10۳۵8 7.5۰] هصا دم ۵1 ک 0و2 01۵ ۱۵۵۳۵ [۵ دوز ۳ فصه ععصهناند عطا ده ععل‌هااد اصعاعزوممم* کنط 1۳۳۲0۵۵ 200 ۳206 0۳ مکله 0۳اط عصاقدک- ص006 200۲ تچاحقاه 02۳ ,کعنلاه 40 ۵۳۶01۵16۴۳" 31۸70 معللی ع17 .(39 .م ,2020 مصقماک) *8عتاکفز 46 ۵ 07603760 3050" ۷۵۹5 عط اقطا #عحقعل0عل واخص و5 5 .(39 .0 ,2019 اف ۳۵۷۷) ۲۳696165 0صع1ع0 ما کعناصی وطالد ۹۶ کاطاهز؟ تچصقصد هط ققط ۳۵۵۴" ,غامد تنل فقط 08096۳67 صع ٩۸ 136 هذ 2۵۷6۲ ۳ا0ط ,کتقع عطا 0۵۷67 کاصعلزوع 2 م۸ 517ص 0۳۵ کاز ۵ علناعمط ولصع0ه م5 عده فعاصمخدی ..کع0هع0 1 16۵ ۳66ص ۵۹ 1۳۳۳ ,وصقط +عطاه عط 00 .ر2018 عععقلی) مضه صقلکعتن۸ که حلعناد ,و106 لهدمننمه 3 .17.5 عطا ۵4 عصمک 0۳۵ عط لا عنم عط اقطا عصن عصق5 عط) اه اعدز خع 1۵ 12206۳5 1۳0۳6۵۵ ۵4 ۶360 هه ,کنط ۵1 صعه صه ام" که 26 ما ۳۵۶۵۳۵۵ 5۵ ,1۵۵ ۵ ,06 .(20180 ,1۳0) 32600 2 06 5۵:1 ع فص ووقلاعممک 370۳3 ۲36 10۵۳۵ علنانااه عننازدوم عنط 0ع ده ادزم .1.5 عطا ,6۵ ۳ع1 ۵" ٩ که صنط عصنطنسوعل ۶ص مواقم علع1 10۳۵ 5 از ماه ز ۸ .20180 ,تست م06۳5 تحطاوکتسا 200" ماحقصا5 ع ین ...8۰اه ۵8 100 ,۳00۳6 ج ۵۶ ۷۵۳۵۶ عطا ه ماقطا .2018 ,08520076 نگ ,ها ددع5 ۵۳ ععصع ۲0۶6 3105 ک اد وزم 0۳ ۵ 2116۳0۳8 صذ صمناقاژوعط مد وهط و لخصعحعدرصه ۲۳۳0 ,1/0606 ۵۶ 5۵06 10 .که ددع0 حز کصعاطا وم ینامهم و1۳۵ 501۳۵ ,66۰ 10۳ مقاناکصتطعم ق1606 عطا او ناه منم 06016 عطا وصنمنلمم۳ 0 ۳۵۹10606 هصنااند اد عطا ۵ ما 0ع00عل ولاوعن عموجعص" ص1۳ 0۳6۴ وخ عسنل صنط ۵ للم وصه +106 ص۵ع۳م16 210۳5 ج از 16۲ نی عزاععصمل عازمکعل0 ,2019 تومقتس۳ط۳ حذ صنعهه مصه 2018 2 6 0۶ لهازمی عطا که و علم‌کت 76 0عتنمع7۳0 عط ,2017 +عطهعع6 12 ۳32816۳60 6 ۵ دکق اه 7.5۰ عطا ۵0عع0 0 هه عصنهع اعنصم 7 70۵ 01۷۵8۲ 5063020716۸3 5770185 | 37۵۱۰ 5 | 330۰ 3 | 506۲ 41 70۳0۵ 0۶۷۵8۲۵ 50670201716۸3 571701885 | 01۰ 5 | 3۵۰ 3 | 5۳6۳ 41 4 زا0000 لماع 60ع13 هط عتعم 6 ۵ مصعلد‌کت 76 ۵ ۸ [16 40 عط) خقط پ‌نامم عطا انم اکقصصم معط صز ۵:۹۵ وصه عصت عطا 0 ۹۵0 ۷۵۳1۵۳ ع ۲ هنز صمناهد +حعطاه هه تفن فصه کعادا5 5 مه ۸۲ رادکه‌طاطط صوعلد‌عتست عطا عازمععل مه صل .کع0معل0 10۶ ۳ ۵۵۵16 عطا 00510026 ما مه عصد5 عطا وم صعطا ما معامدع ۰( ,و067 720) 2017 عص7 لناه کومنوعم طاط مصسجزد نایعدم وز ها 56 ۳6060 65[ مصفجه عط صز خمعصتصمم احمعل کز ۵۳ط 1۸ 5 ع6ط۳ ۲ هز کطمزک0ع0 پن‌ناوم 1۵۳۵۵۵ 5 متس 1و وم مطمصت ۲۵۵ 65 1006 معله کاص06ز0۳6 17.5۰ ۶عط01 ,100660 .0096۳675 ۵ 01 عرازم هزط عطا عصعلنعدیم 0۲اه وم مطجمص؟ معللنی 6 دی خقطا 4 حذ هصنطاح) عصنانعزی بروعدع0ع مهن دماج عو از کعلمصهدط 1اه هه" صمنصتآ +عنمک عطز وستلنی حل عفماعطی آهتاعتهن. 1۹22205 قنط وه 2003 حذ و1۳۵ ۵۵ خهم لهزعتع محصم لطاعنط کتطعتاط ‏ ,عحاصصع 0 ,28۳66۳65 هدنام عاصز لدع 80 ۴و اه .17.5 عطا وسنلاام 0۳66 صقنصه۳ عطا طخزی جمناه هی معامع لمع مه ک ص062 5 مه 5۵۳۵ ۳۵:16 کعا مضه عوعط (اع 2100 ,110۷۵۷6۲ 6 عقط 0۳6910601 .7.5] 0051-7۷۷11 +عطاه مد کقطا کصعع5 از ,01600 6 وال۸۵ 160۳6۰ کنط کمطایتمحطی کدمتعنعل وم مطامصت جصقه ۵٩ 7 200 نوم 1۵۳۵۵5 دم ماوت" صه هط 1۳0 خقط) عمط اکعوهند تا ,کط0زع0عل هدعم [۵ 20110 1۵۷ 2 201 6۵ ۷6 ,کنطا 0قط5 یز کز وله مدع حلعنط ۷۷ هصافصدی‌نامم 1۳۵۵۵۳ ماع ره کنط] 15 0۳360665۰ موصه کعامنمصنمم 60 نامه اکع-ودما عطا طکنم اکدصم 6 209۷6۲ ,0۳60561 قصه مطعق 200۳0 کنطا صنقاصته ما صنه ۷۴ ,تعصهم 7 لگ اقطا از اک0اصم صز اتدعل ک۷۵ حلعنط۷ من‌ناوم صهز 10۳ 7 0۳۵6۳ 20021 از 106۳۵1 هصناعد1[-عد10 عطا اعصند‌هد او کمن قنط ۶و جمنامصقاصته صه ,اطع ۲صنصصته کز 05ععل0 0صه ۷۵۳۵۶ کنط 0 ,116۳3۳6 86 صز ۲۵۳6 تواع ناهام دز پو‌نامم ص1۳۵ 100000 ۵ 2۳605 دلعنط ۶ ,ر2017 ,3006 جع عم سها)) کعنوند 1۵۷ عطا ۵۶ عده 610 ۳۲62۲ طکزم علم۳ اعصناعنل ج طلعناد ۵۶ کععی عطا" 200065 ۵ عدمله رعنلمم 1۳۵۵۵۳ کا ص1۳0 عم تحامصضند "وی‌ناوم صهز 1۳ 5 ۷۷۳۵۵ تع خطهزد ۵ط" مس 10۵0 ققط عط بطم #مصنقامه عطا صز «صمنازدوم .5.ت] عطا ۵ وصنادمععد کعنناوم دون عطا هسنناد 00 5 کل ۶۳۶ 0۳ 5061160 امط کقط 00۳ 535160 116۳21100۵1 نت۷۶ ,(2020 ,[ع6ن۸00) 02067 لجع تعطامصه ۷۵ .5۵ 0ل امد 0نه 6 ۵ ۵006 36۲6 00560 ۷6 منکن ۲5۵ ۶ععصه ما کلند؟ هنال فنط ۵۶ عنادوز عط۲ 200۳6960 ام ع۷هط عصسمل نها نو سک 6 530۷ ۵ 0۳067 حث م10 ۵۶ اتتمممعجعم عط) ع هه مایم (2019) 6 200۳699 501 م0ل عناوم صهنه م۶ عنط تعاعسنل خهطا امعصعله صن10۵ 4 هط مضه عناوم ۵عز۵ 1۵۳ 5ص ۵۷۵۵ ع6 ]20 خصف‌شگنمهند 40 ۷6 065110 1۳6 اهطا کصعع5 از بععتها ۵صه برظط بدمی 0۳6066 کنط 6 م0۶ [ع۷6ع1 م1 واصس9تس71۳ اقطا کز وزوع 500 0۳ 7 10 .00163 10۳۵80 رم دمص کنط 16۳ ع[طازعط و۳60 7وا 2 عفنعومی مرا اهناصه‌اع نی چ صز ۷۵۳1۵ عطا عنم عم عط که ,۷۵۳۵5 77 066 ۵۲ 326 136۳6 ع۳6عط ۵ کمصمننوصم جز 6۷6۵ و‌نامم صهز 1۳ 70۵ 01۷۵8۲ 5063020716۸3 5770185 | 37۵۱۰ 5 | 330۰ 3 | 506۲ 41 70۳0۵ 0۶۷۵8۲۵ 50670201716۸3 571701885 | 01۰ 5 | 3۵۰ 3 | 5۳6۳ 41 ع مادم عز عنط1 وصناع5 آدسه‌نساد عطا صز عوصعف نعناصهاد اند که کعنعنامم 10۳۵8 002۵5 هه ک مس عحقصهم ۳6 صعطام ععی ۳325110 آهناصه0 عم عطا سل عماج عناععصمل +« هم نامع از 4 ۲۵۷100 لهتاصهاک اک وصه عاهنوعصطن هه خلعباه صز یوم ملد هط ع صز 3/0023 2051 ٩ ص1۳ 0۵ [۵ 0۵ 120 عطا [1[م۲6) ک06ن[00 ۵ 2007026 6 نان0عم عط) اه 13 [1ز۳ 6 ماد ,101105 ۵۳ط/۷ 10 عناوم صعز1۳۵ صنقاصه ما عاصصعاند حلعنط۷ ,کزتحلقصه عناوم صعز۵ 1۳ 7ماحنا هم ه حلز کمدمنانصیم "کلم دمنکنعل0 ۵۳ 0عع کدمز م06 ۰ کم طنتتقه ۵ 1۵۳ ۵۲00 سا انداعل0 ۳ ۷۵ مادع6< 1۳6/0۵۰ ونطا عطا ۳ ,عندونههه خصعتصم ۵۳ 0ع0256. کط مننصعوم اکاصع0زدع 0۳ 61 ۶٩ کالنادع۲ عطا عصاوص9ی ۶ کز6 5/0015 0۳ 165۲ 6 ,نع ع 0 11 ۷۷۵ ووالمهنط کتمعلنکم ۲7.5۰ 0051-۷۷۷1۲ 1۵۶ کزدتولهمه 6 ۵06 ۳۵:۶ مطظ عصناه اعد مصعل0 بط اصعصنع 2۳ 0۳ 1۵۳68 امعلکه عنم اقطا دماج ۵1 عنم ج ۶ علصنطا هی ع۶ م۸ 6 کعز5 هه نوم 1۵۳۵۵۵ ۵ کعطعع مه کحامنه۷ معصغافهی‌ن[00 0 مانز 001060 06 فلدی کعطه م200۳ 1696 ۵1 که 016010060 ععله) ما ۳۵ کعطه مد سای علنط ۷۷ ععنرموعنی 0۳۵۵۵ 6 06۳1086 احامط از ,کعط2 200۳0 اتلد توص ,کم هط06 ینام 5 0696 هط «مناصص که عط ۵۵ 2860 عم ,کت ماگ 5۳۵ 6 نز مطاعفط۷۷ کمدوزعن0عل0 مصه کعلنناند عطا ما ۵10+ عم" 85 0۷ وراه نامهم و10۳6 کعاهاد ۵ مک حصصم ,58۳8226 6 هنز 216 لادم مطم عحمط) بط خصامعه ماصز صععلم مصه 0ع نزمه ,6 .(310 .0 ,1957 بلتا5070 ۵7 ۳ا5070) *5عع0۳0 ص10۳ -نن001 ,6۳0۵105 وقانق۳ 06790۳267 که طلعنای) 1005 لهعزع ما ملعم +عطانه ناه اکصذ 0۶51 06 ۵ جعملم عنم کدمنانصهم صز ۵۵۲۵۵ (2017 ,کنصع3) 2 ,20 .0 ,2004 ,876910 +۵ 3/381075 ,تعلطت]-7اع0 مصتقام) ععی) 1 ۷۵۳161۷ 06 ج علو حلص" عصمنانصعم) . (1998 معئقط5 2 ۵۵8 ,06085 13۵ که ,۷۷6 .(116 .0 ,2003 ,۸۷016۲) "ععمنهنااه 0صه ,کعن ۷2 ۳016 ما0 بقنامصند ما 0۳06۳ یز کصمننصیوم ۵۳۶۵ ۵ 2660 ۵00۳ علنط] ع 130 عاطازعمعط ع ۳ صصهی از مهد وصه خصعصصو‌حن جع ع رکطمنا2عاصز ۲۵ ,کت 0صت2۳0 ۷۵۳1۵ عط) ,عاممعم +عطاه ,0356165 ۳ عطناعنته و ق‌صزعقز ۵۶ لدع۲ معط م۵2 56 هه ,1167665 4 فاعائه ع[طد 0700 16 ۵۵۳1۵0 ۵ ۵۵ع1 امد 00 ۶۳۵ طاع 0 ۸1 6 ,208 -مزع0ع0 پو‌نامم 0عن۵ 1 ۵0 دماج عنانطع 120-0 6 ۵1 0ع27ع۳9 اصعسه عطا ما صعط وصنادمم معصز خقطا 500056 ,0 از 0ع6لها ع۳ه 13600۳5 آمزع و[ مطل عم که جع م۸ +علنا2 ,1361075 1۳096 1و عجاق2 عطا ما وصنلجم۸ .(0 0 .ص ,2017 و76۳8) 67 معلهه ۲اط 3629۳6 ۵ الحمناگنه عمط ده 20۵1 عج۳ه چعطا 66 ع نگ نو هه ع۷6هط له قعطا که ۳۲و۳0 ۵ 27کع 11336 -4609[00 تونامم صعز10۳۵ صز لهعنانی و۷۳ عجه کدمنانطوم ماد <1 ۵0 0گ0 ۰ و5۵۵ ک منز کصعصحد 60 لمممتهص هنز ۰ 15۵ دز 00008 7۲900596 ۶ غود 156 بکعاهاد ۲عطاه ۵۲ کعنانلنطادمی 70۵ 01۷۵8۲ 5063020716۸3 5770185 | 37۵۱۰ 5 | 330۰ 3 | 506۲ 41 70۳0۵ 0۶۷۵8۲۵ 50670201716۸3 571701885 | 01۰ 5 | 3۵۰ 3 | 5۳6۳ 41 6 0000۳ طلعقه ۵۶ 0۳۹60665 عاطه ام 156 بعامصنص 00 دز 6 ۶ هاگن عط وصمصصم ۵ وولنمسنط ...تمهت هنز ناتدای 40 50655 عکطع از +علوصی ۷/026 کعصتاعصوک تعنص معا هن‌نامم ماقم ,1985 ,0ذ5) "اکنلفممناد ۵۵۵۵۵ * اه ععدع‌عععه و۷۳ عطا دز کنط1 -[76۵ ۵ 8۳۵ ما عاازدکممصطن اعمصله کز از هط کته توص حاعنطم ,(294 .0 00 لهصنامه ع۶ 56و00 مصه 6لعع5 ما علطم عانعن ۷0۳1۵ ۵ لا کلهعل0 «ععلمم ددع0 چ معط ,1081620 وا نز 7 ۳01616 +عطاازم معط ۵۳ قنط 1۵۳۳۵ ما کصزو6ط عطد +۵ عط مصمناهنازد 2001 ۵10 مدز هصناعلزم روط صمناهنند عطا او صمناصع 06۳ عادسی 8 6 ,01۷760صز ع[ممعم فصه کماعج؟ عطا ,کععصعنوععصم هه کععنی ع ۲۳ 6 ۵1۵ ۵05 مدز کنط1 .0۵۳ 50 200 ,کتماج] عفعطا ۵۶ 120۳6 6 هه 000۶7 ۵۵ مصعطا ,عطد +۵۶ ع17 بواعن[0۵ فصه ,ک[ع100 0010 حاعنط ۶ ع000عل پواع‌امسناه مصه معصمل ع خمصصی ۵۶ صف هط 65 0800116 ۵۳ 0260 علدمع «عط ۵۳ عنط 56۳۷۵ 0667 ۷۵۵ ۵ ۵۷6 ۷6 هط کصعع5 از بکتط 1 .5عوناناخه 200 ما۷ ,ازع عمازا 5 ؟ ام حاعهه مط آنما06 صز عماصجه ما ام ع اعد عناوم 1۵۳۵۵۵ ۳و کصمناخصعم ول همم مزعن0ع0 و ممعلله 1۳۵ 6 ۶و۰ عص۳و5 بکعنوجی کام ۵ هز #عنوی 66۵ص کقط کعصمعاتا0 6.8) 76800 ه صز دعاهاد عا نا ۶م دعنوعند0د حصع)-عدما ددع00 عطنا صذ اصزمم 5060 ٩ اه عده +عطامصه ۵۵۳۵ وناوم ک ا 6 806 که جمنانصعم ععمطام مد منعنعل فص عط1 .ر2011 ,و72 معبع) 05 :5۳0016 صقن هز معزسه۷ هناصه حلص افص ۵ ما صععلها 066 +۵ ۷۷۵166۳ ,بع.ع) 20018075 ,(1984 مفغلو ۳۵160 60 «ععلله۷۷ وعیع) 0 +۵ علوهند ۵ 6و۳ ۵۳ کت100 کتعطاه ,(1989 ,116۳۳۳۵ 6 ع۷۷ "عطمنانصعم* حصع) ندعمعع عطا مک ۳۵ 13۵8 ۳۷6۵ 2 ۵۲۳۵٩ 3/۵1 .معط #مصتصعه 66۵ اه هز عبط کاصعصصصصی 40 1۵۳۴ منز کعنوجه عطا 0عگندعقلن عمط (1998) +علقاک 2/206 0 (1هنهناگطی 0۶ عنطمصحقط معل) عقنا (معننامم اه عسههم "لمناصه‌ععه؟ ناه مامح کص* وصه رعس2 آمعنتاوم عط) ۶و ونلزطهنو هم عطا عطا 0صه کلدمع عنام عصنع[عد دم تمد 065۲ عطا که طلعنی) .(1969 ,660۲86) (۵1 60۳۳ 0صه دمناقلنهای عاعزد ۵1 کر 0۳610۳۵۵ 2006 ۷۲۵۳6۶ ۷۵۳1۵ عطا مط عصنا جع کعنا۵ مفصقط معطاه عطا 0عسنصهع0۳ ع27 کاعناه کته وک هط ,06و۵۶ ۵ 20عل1 کععنی رداک حصعطغ اعزصعل وصه کعنعکز نکن هی 0۵ کاعز[ع :و عمط مزع0ع0 عم باعلا .(75 .0 ,1998 وتعگق 5 2 ۵۵8 ) عطامصدع #عنععنل وصاع که 0136۲۶ ۵1 کط0امع۳ع06 لل0۷۵۳۵ عنه کععقصطز راغ هنکن کاعنزه 85 اجه جچز لنععت ع7م عط صف کعطق و00 ۳۳66 15696 1۵۳68 0۷۵۲۵1 عطا صقطا +عطام و‌نامم صهز 1۳ حز کاصعه عزکن 506 06 کگکز 0۵10۷6 ۷۷6 طلعنط م,لعسناو7 06 ۷۵۵۵ طلعد و۳ ص0ه نام 10۳685 عطا صز 0عع لقع ام کز "و تجعاصصی ع انعم 4 1۳۳۵ [ع۳-10۷ع اونط ۵ که ع۲ع5 از ع ۷۷۴ ,116۳2۳6 کزعولهمه 70۵ 01۷۵8۲ 5063020716۸3 5770185 | 37۵۱۰ 5 | 330۰ 3 | 506۲ 41 70۳0۵ 0۶۷۵8۲۵ 50670201716۸3 571701885 | 01۰ 5 | 3۵۰ 3 | 5۳6۳ 41 6 01 ۲۳۵۲۲ مق۳ع 0۳0 (ل0قع۳۵۶ 0۳۵ کاز فقط صعطي ۵1 طلع2ع 207 65 عنط ومه +ع0مساک 10م 110 ۶ ۷۳۵ عطا ۳۵۵ معامصنهنه [ 00600۵ .(84 .0 ,1998 ,تعگقا5 6 8 ) مارد نت۵20 0۵ -۳02100ز5 مه که #عصلعل 660ص فقط نامهیم ع نامز کدع ۷36۳ وک ۵1طظ1 07۵۲۵107۰ ]27 کم عم تجاصتقصد ای لممع 00 6۶ ۵ط۲1۵۳۵) بای آهنهمععم ۵1 [10۷۵ جعط ۵۶ کنط کعصتص 06 که 513165 للم 5عع5 م۵ط 006 ,عا مهم ۳۵۶ .(377 بم ,1989 116۳۳۵5 16۷61 1067 ه نز 06 ۵۵10 تعموما؟ ۵۳ تتعصصز۹۶ معطانه 0 86110۷68 ۵ط ۹060۵6 ۵ 0ع تسم ۰ خخدعاصهی لآمامععدم 6 ۳۵ ۲۳0۹6 علنط ۶ "ومع ۵۶ کعلهطد* ۵ععصقته* ععد کل2 10 ن0 1 ,100) ۶16 +0 علاط +عطانه که عسنط 2۳۵۳ عع5 عامصصند ولنمهمععصم 07 ۷۵5۲ (2014) 136۳۳۵205 6۶ ۵۵۵ ۵1 کالناده۲ 156 .35 .0 ,2009 0۶ نمزم ج هط کعا مدز سنط 20 ۵ اه 02065[ 123 ده مد ۵۳ علکانا م5 پوفجه جعفسی امعم عطا نحل راهع عم 81 معن 1 کصعاادم علطماد معطاه عصمک فص کتعاصصی نمام‌ع دم 0666 [0۵عع۲0۳ 1620605 کاز 200 عهاد ج ۵۶ اطع عن وود عطا ع دز ۳۵ ,1106۷6۲ .(85 .م ,1998 متعکقا5 6 هصاها) 5 مزقط06 6 ۵ ۵0۶306760 کز ,رعامصصهه 1۵۳ ,ععمققف عناوم 3۳۵۳۵۵۵۵ .5060 ۰( ,۵08 ) نع اصصوم لهامععم 01 ک[ع 10 اونط ۲۵ ۲613160 ااانجه[صصم عناد یدز اه کلع 16 خصعمعققنل که ۵ طونم عصمننوصم عزعن) علازوع/2 ات0 عطا زا 0160 از ۷۷۵۳۵ مط نجعامصصی 2 [5۵۵1) 1 ۷۷۵۳ ۷۷۵۲1۵ ,(1995 ,10ع011عنا5 +6 ععقلله۷۷ منتعناا)) + 5۵110 ,ع6ع۸۷۵[12) ۷۷۵۳ گلنی معزده2 عطا 0صه ,(1977 ,مل 1110" 2۳00۳ 216 56۵1و ماک 01 صق 6 وانع مهم عناد ع عاصز او 136 5 حلعناه رکانه1۳ بانله502 عم 0صه وانعاصصیم عبنادع 6 06166 ,(1993 ,6لج0 13526 +6 10ع01عنا5 ,ععهلنه۷) کععصط اکتا هط وصه کععصطعن 00 0 ,(2016 بلق ۲ الآ 00۵۵۲) 0086۳۷۵6 ۵۶ 10621 0۳8 6 ۵16 ۵ که فصنص هز صمناععنو چ عکنه۲ کاصهعااد 5۳210 عط 0 0606005 از و عاطهاد واع ناه عز وحعاصهی 0 [002عع۲0 361۵۵ معصع نله +عطاه 006 ماه 15 ۷۶1۳۰ که ام که 7۲ م۸ .ص210 ۳ع از ۵0ص صمناهناصهعاکنل ‏ اوط دععصصصی تحعاصصی 6 اقهطا ناحصناه ۶ کدوزعمعصنل ۵۳ کعناعنجمدتقطل ع۵ط۲ ۵ کلم [علنط] ۰۰.ص ممدمزعنمعل صز خصسامعه ماصز صععلها فص 0ع2ن0ع ۳0 ۳۹۵85 وعاصصی ۶و خصعصمملع 00 عطا ما مولعم ممناد 6 ] 1 عط] اه کله 130010 + .عناعنه هل 0ماهنخصمعاکنل عطا وصمصه ع۵ط۳ع۶1نه ما انلنطاه علاانا ع۷هط امه عناهععاصز ۵1 [ع 0[ رده عذ۲ ۵۵ وعنانطاه «رمناهععاصز 1656 عادععاصز ۵ کنلناه مد ۵صه 4 ,71002161 .[ع16۷ اک عطاونط کاز که کز واناناه صمنخهنخص گنل عط۲ 0عط۷ 70۵ 01۷۵8۲ 5063020716۸3 5770185 | 37۵۱۰ 5 | 330۰ 3 | 506۲ 41 70۳0۵ 0۶۷۵8۲۵ 50670201716۸3 571701885 | 01۰ 5 | 3۵۰ 3 | 5۳6۳ 41 (ل۳۵ دعزانازطاه ۵ 0۶56 انا صصی ع ناد ع از 1و [ع10 اععطونط عط1 1 م۶ 5۳00 0ع 61100 مک عطا اه کالوم۲ ۲۵ ,11066 مادم جزعط] 6 6۷6۳ کز 1020675 41 عععط) ۵1 عمط اقطا عام توص کاص06ز0۳ 17.5۰ اون ۳ ۵1 عصدمط ,معط فصه مصمناهناص ماگنه طاونط 01 [10۵ ۵ط۲ ۲۵ 8 ۳۵۲ 56605 از ,1۳۵ ماتانطاه مزاع عاص 0 عانسنا ۵ صع۷ع ع۷هط 2 5اصع5000 هه کاعنمعط) 1656 و۳۶ خصعسه عط 1۵۳ 1۳36/04 4 5006 لده ازه‌طله ,وعنانجه[صصم 10۷ مقصه طونط 1۵۶ عمصمناع نامز 00056 136 .(641 .0 ,2014 ,176۳۵00 6۶ وس ) عدمنصنمه "عحعطاه :۵ ۵ 0عع0 01 1661 10 ه دز 12300 عطا امه عبس کز 6 0۳ 6۵0 6 0انطع ۲۵ 10/6۳ معط رتم100 عامهی کععآ نام عاصتااح ۶م صمنمصنصعه ‏ هه حاجعع 5‏ ناه دز 40 ۳۳۵ص 015 ۲۵ ع نز560 کوع[ جوا 0۵ ۵ 6060 ]سوه 06۳500 ۳۵0 0۳گدز ۵عانصنا صز گاه‌عاز 0عاعگنصمد عاصی ما وصه مناقص دز ۶و 2086۲5 بط 0۳66۵105 عط) 0ص کتعقطاصصه #عانصنا صذ وصه حلجدعو نامر 16اه فص مصمناقص وکصذ اصهم‌ع تنل ,قاصزه 360 8116۳206 عناعناصهند صموصت واع۲ ۵ انا عحمص 606 و1 خلعباگ ,کطمنام0 7 ,3۵0۳656130585 صعا منم ۰ تعانط نم وم لها" ,کعزعمله0ه نام ع زک مدع اجه صز 51ع از ۵ععنصنا حنعطی نع وحعطاس۳ +کصمناه جع طاناعل0 6 ۷6۲۷۲۷ ,۵۷10606 لد نطجه عط ۵ وصنامععه مع۷قط ۵ 1۵۵۵ معله (10 .0 م2001 ,۳۳6۹0) .کعابزاک ماهس دمنکنعل عفادم تنعل کعع1 هه 8 136 500 و نمی م0 0ع02 01 ک[ع12 ۳۵۹06006 40 ۲۵۳۲20۳۵1 رهگ 56 0ع ماع عمط 6 عم ما منود 1۵ 4 009 6۲ اکن ۷۵۷ 0 ع۷هط نمی عناد ع از 0 ع6ع0 0 0اصز و11ع۳6ط 1 ۷۷6 مصمنن‌ع5 اعد عطا 1۵ ا 6ص که 16 0 6۷۷ 0۳ا۵ 101۳00066 ۶ ۷۵ ,066ص معط حنعطا ما عل 00۳ لاانعاصصم ع انوم ۳۳۵۹ عطا وصنوتآ جعخد معط امعص مدع 1و ۲زعط] عا م۵۷ ۵ کعن م0 1 ۵ دعلوع1 ععلما ما عاطزعکمصططز عز از م۸ وز 61300 کنط] .ععودعآآهل عنطا ع0ع ۵۳ 0 اصعص سکع ععصهاعنه 5 طلعاه ,۳۵16۲۵ ۷۵۳۳۵1 ۶و اصعادم عطا که لدنص عط۲ ۵۵ 03860 ,13 10 .(218 .0ص ,1991 ,تغل ۷ ۵۶ ۷۷۵۵۳۵۵6 م۲۳۳۵ ,۵۵ ۷) 5۳60 1۳۵۳ معوصتصه‌عص خنعناصده فصه همه عط صقطا معطاه ,کنو عاونصطاع] حلمهع۶ع۳ ج کز عنعاهصه اصعاصمل]* وواععنع دم 30۳6 اصعاصم ,600 00ک0) ۵6۳ معط ۵۶ عاجعاصم عطا ما وعاخقص آحغ نهد 1 50۳۲۶ له فصعع "عاجم* صع عطا مصمنانصتعل کنطا 15 .(18 ۰ص ,2004 7 کاتق0 صلق۵۳ ۳۵۶۵۳ هه هام؟* امک کع 2 اهصه ددم .و0 ۲ا2۳0 کدمز 0۳ که عنسه فصه کاصعاصمی عطا صز کصعاادم عاونصطلع] کزکیاهصه 0۳۳6۵۳ وصنکد 0۶ انفونند ۵ مععهام او ۵ 10 6 0۵۳ ۲۵960 عز کصمننصهمی 163068 لععنانامم عهزددع ده 1۵۳ ۳ علنط ک5اصع ۳0۳6۶ [هز فص هه بط 0ع عم مه عز خهطانم خقطی جمنامصتنععه 6 و.عبث) #مطانه عطا بعکم 01 بکوصناهع1 فصه عمط +عصطصز معط 70۵ 01۷۵8۲ 5063020716۸3 5770185 | 37۵۱۰ 5 | 330۰ 3 | 506۲ 41 70۳0۵ 0۶۷۵8۲۵ 50670201716۸3 571701885 | 01۰ 5 | 3۵۰ 3 | 5۳6۳ 41 130۳28 بط ععمدعنونه معط ۵۳ کنط عاهلحاصتصهص صی 12060 ما00 علصنط للم امد کعمل عطد ۵۶ عط خقطی عم خصحصصم ۵ کامع 5۲316 [6ع نز 960 عنصعنل 6 ام رفس وولعاهست مگصت. ,/۳ه21 کنط1 .اعع1 6۰ 3010 تاونس «منامص که 6 ,کصمننوصم نامع 006۳ ,1106۷6 1 ۲065 اکن ۵ 2006360 6۳۵ خقطا علمنعاهط ۵1 کامل کز را۳۹ 11اه ۵ط) م7260 لهعه ۵۲۵ کدمنعقه دنه ۵۳ هه دععمعنو ناه 6 136 ععصزد م0ع1هصنصناه واعوحعا 0۵ تاونس تصمناصععل نمممناصع اک 216۲ 50) ۵۷۵۳۷۵۲۵ ۳6062160 06 امد دی صمنام‌عع0 ۶ فص 6 ,0۳616۳۵16 06 ۵۵1۵ (دع 006۲62 6۷5 ۵۳ 06165 معیع) 6 کل از ,(161]675 0۳ 506665 ,.ق.ع) کلهناهص 0ع20مع0۳ ما فعحعصصم ماحتط] چللهه۲ ع50 ۵۳ عط هط کعکوع مره 006۳[ آمعننزمم عط) خقط) اعملنا ۵ 56۳ ۵۳ طنط ۵ عاطهلنه یه عصن کم اسمصه مطی عطا ۵۶ عکته06 کز از ولاانعاصصیم عنانصعم ۲و عکی عنلن 06 عطا صز ,0نط1 1650020۰ ۵ ۵۱1۵ 6۷۵ ۵۳ فلام 06و10 عناوم عطا خعطا جامعلناه وتطونط عط صقطي ۳عا منک ۵۳ عرعاصصهم عم ک6ا ۳۵ +عط ۵۳ کنط لد اطع 1۵ 0۵ 06 1۵ رانا عمط حعگ کز ۵۵۲6۵" ,۷۷۵۳۵۹ +عطاه ۳ مععلصنطی عطک 0۳ ۷( نامهم عنانصهم عهصنعدع 3 ععطعط هه ,رر2ف4 .م ,1988 ۵7۷ ۵۲۵۵1 [۵ط۷۵۳ کا60 5000122 ۵۶ اما که کنعتاهصه خصعاصی 6 رکذ هط ,006 کز. کزوتلهصه خصعاصم ,کاندن مزع 050010 ۳ عط گز ۵۷6۵ 200 مطمناقهصتصمکجه +عوه هنعط ام 22۳6 201 کز معزطانه ۳ 5۳00 01 فصنما عطا اقطا ععصعطل علنز دز معط راز کا0طق 05 ع 5 6 ۷36 عقق عطا بواحعلنه‌ناجدم عز عنط1 ۵م 06 ۷۵۵1۵ کزعولنهصه ۷( ,مکل۸ ,کلهنعاهم 0ع0ومع۳م صقطا +عطادت کامع 500 ع2 همه 6 ما مصنصناه تولزن2دیع نا صف ۳۴ ملقنعتهص 1 فصن عنطا 0 عصزواع۲ از کقط ۲۳1۷6655 امصت مفند5 هط 1 .معاز 5060 عطا ما صقط] +عط۵1 عا ماعد؟ 10 .5664 تتعطا اقطم 0ص ما لند؟ تفص کع لدعم +عوزک 00 5 260 لهصه ۵۲۵ عنه کادعصعنهنی ۷21 معط [ه دوز ,66 200 ,10۳ 10016 ۷6 اقطم امد فصه فندد ۵ ما 0ع 0اه کز ۵۳ط۸ ۰ 36۴ ۵۳ کنط هذ کدمناععنی ۵۳ ۵ کتعتعصه 0ص ام هط ۷۷6 6۳ وطزدکع‌ دق 1۵۳ صمناصه وله ۵۳ 06 ما کصعع5 ا660تاک2 16 ۳ 6۲009 اکن ۷۵۳۷ 0 عجج معط معناهه معنهاد ک۸ 40 [002عع۲60 015 ۵۶ کاانوع۲ عم صز بانط هط کند ی صتاعتوصز ۵1 ۳06ص عطا هسنلم ۶ آنه‌نگنهه عطا معله فصه کعنفند نامهیم عبناد یز 13066۶ :232 .م ,1991 بلق ]۵ ۷/6۳ ,عامصصفجه 1۵۶ ععی) +عاته1 66 (402 .0 ,1992 ,له 6۲ 82667-3830۵ :204 .0 ,2007 م11 ۲00۵ 6 13۵۲ 56605 از ,13000۳5 2006-6010060 ۵طا که نوم ج م۸ 1 016 10ام 5 ۷۷۵ راز ۵۰200 0106 معا صصی عننصهی .۰ ,1991 ,بلق 61 0167) ادعط 600 عطا ۵۶ کدوزعمعصنل ۵۳ عامعمعد 7 ۹۳0۳6 بوانازطه0 1۵2 ۳10-0 عطا عفت نز ۷۷۵ .(222 395100 136 0۵ 02860 کز 1۲ بعاجع) ۶و نامهیم عطا وصنکد 16 5 فاز 0۶ نامهیم عط) دعاه نلص امجم) ج او عاصصی عطا خمط۲ 40 ج ع0 فلی (ونازطانعمعطعحصصی «م) تنعل فصه ,کاطاع 1۳0 5 56076 باانازط ۳۵202 ونمنگا-طل ۳165" رما هم جع ۵1 <مع نز 6 عطاتاعه 3 10۳ علعناعل 12 مه عنم ما 10060عع0 0660 40 ۶۵۳۵ 067 کع1طهلارد عهد ۷ج هه ع ددع5 عم ۵۳۵۶ عهد 20 عطا 9 - (9/۷070ع016هل1ری) * 11.8 + (ععطع 0۳۵۶/50 * 0.39 70۵ 01۷۵8۲ 5063020716۸3 5770185 | 37۵۱۰ 5 | 330۰ 3 | 506۲ 41 70۳0۵ 0۶۷۵8۲۵ 50670201716۸3 571701885 | 01۰ 5 | 3۵۰ 3 | 5۳6۳ 41 :5 1۷۷0 0 02960 کز 5۳076 کنط] رکادععع5 1۵۳۳۵1۵ عطا م۸ 8 .(120165 1و5 ۵1 عصع ن و1 ۵۳۵ هه حااعدع1 ععمعامهد ۶و و506 5701206 مصه عاصقصع5 که ماع نز ,و0600 معتهه 66 1 9002160 8ه کز خاعوطدع1 ۵۳1۵ عناوم ها جهن وصنوه ۵ 0۳۵6۳ صز ما0۶ اه ععلقس اتف 5۲ ۳6206۳ ۵ 5۵ ق۷0۲2 وز از 066296 امن ,۷۵۳۵ 1058 ه که عصنصدعص ااج2 عطا روکنا1۵ [21ع نع حعاصصهی ع۷هط که له اعد کعصع ص56 1056 0۳606 ۷ عمط 720605 عطا ۵۳ نی ۵ کز لفط ,510۳6 7 36 610۳۵ 56۳6۲6 حلعهه ۵۶ کاحعم [۵ 50۷6۳ صنهاع۲ ما کقط 5۵ 06۵56 5 0۴ اجه صه هط عاطزوعوم وله ناه معط عز از او مطاله ماع 10 0۲ 0065 از رکاصه۷۷ 506 ۵۳ عطظ که 26ما1. که 560۳6065 ۳عط ۵۳ کنط ۰ 10866 1081" اه ۶ ماقم جح مش مععناه۳م صز ,۷6۲05 1260 مد ,کعک 613 6صع000ع0. ,معنگنل مد امد 101060 عم عناو صعط ععاهس حاعنط ۶ ,ر467 .من ,1974 ,تعععلی) "عا‌عزاند 6 50001 ۵ 06 ۵۵۵ هس50 ونمصنگ- ۳169 و ابو عط1 6211310 1067 6۳0 6ط۲ 0دعط مهف 0650216 ق بط 0عحند و۳ 1061 0 ماع ع8) ۵۲ بتوعاصدی 106۳ عامع توص فلدم رصمنعصعطعحصصی 40 ع06 1۵م5۳ 1۲ ماه کاز ۵۶ وجعاصهی عتاخصهم 1067 معوعط 6 وطزددع مره غاد ناع0 ۶و عع دوه مد 10۵0 عمط ۳6 اقطا المع برع معط دمتعم جعاصصی عمصد ۵۳ +عاصصنی چ صز کاطاه۳0] 6 اقا ۵1 ۳۵16۲ ۵ م۸ .ک6ا ۳۵ کنامع ق5۳00 ص احقلنتا هم معجه ۳ 13060286 167 مصند صز فوصنطی صتقاصته ما 0ععز 6[ طاهدمک2ع۲ مد کصععد 1و ععنا۳2م صمصصم عطا م0صق۵ط +عطاه عطا ۵۳۵ 0ههه ,0۳685 ۵ط] 5۰ ۳۵۳6 ۳۳865 چلده کتجعا هی جع عصصت از صمناععو 5 مهز 369002565 1و عست هد کنامع50022 عطا مکله وصه عنطا صع۷ن6 عنط ۵۶ هط ۵ تانعاصهی عنانصهمی ک صس۳ 1 عحقصصم ۵ 0۳06۳ 1۵ 65 26۷ له ۵۶ اجنه‌عسدن عطا ما علزی ۷۳۴ ,0۳601665505 ۰ 0051-۷7۷71 16 ۵۶ 20 1۵۶ ععنااه صز مفعر اعسط عطا صز ۵[عط کااع م۲ 5 ۳مطخنه جنعط ۵۶ ع 360۳656020 0۳6 تاه 0۳0 ۷۷۵۳۴ بط 8 رز 0عع غرم دوع ۵۲۵ امعم کاصعلزیع۳م عط) ععحند ااژدهنصت] عطا بوط ۵عصنه‌انمص کل طنطانم را ناه بر ممعزو ۵۳ بو وع زد ۳ط 0 200 ,7030900 ,1۳۳۵۵ ۳۵۶ بوتهط0قظ عاصعک که هنصمکنل) ۵1 6 مل2 720۵۲۷ 0۵ 5127160 01 هط ۳۵۵ عنا6 3:0 3056 ,016 صز هل اک نعط ععصند کعله 10 فص عطاصمص 11 مععفنعصی داع2ه 1۵۳۲ ,370۷671361695 .0۳631060 ۲عط01 اه تفع او عطا ما لقناوه [هنانصذ معط امد هه - کعمعصه حنعطغ بولعامد ۶و کامنی‌کصه مخصعلزدع0۳ 7 ,136۳ 00ه ,عصن00 6۳۵ عع گم 0۷5 امه صز - کامع 5۲316 6 001007 10۳۵60 .1.5 ما اصع7۵1۵۷ 65 اعصه عطا و عاسوم ع۵مط] 6 0 65ناکز 01 م01۶1 انا عمط عامصتصناه ما امه هه صز 0ع ده [۸۵* ,10 01 م0ل ۲" ماصع ص۵۳ ۹۵ ع.ع) ۷۵۳۵۶ 5 صقط) ککعل حاازم 6 لام 2علز ۳ه ۵۳ط) واععلناه چلطاونط عز از ععصنزد موعکتنصته ۵۳۵ (هر 06 عل[۵ ۳۵16۳ 13656 وعاگد 136۳6 .کع 5606 ا+مطک خاک صز 360 عمجم عون ۷6 ,۷۷۵۲۵5 +عطاه0 10 انز عمط امد م۵ کعصعکدی 70۵ 01۷۵8۲ 5063020716۸3 5770185 | 37۵۱۰ 5 | 330۰ 3 | 506۲ 41 70۳0۵ 0۶۷۵8۲۵ 50670201716۸3 571701885 | 01۰ 5 | 3۵۰ 3 | 5۳6۳ 41 امقهزع ۵ که 627 ج صز 5۵10 دععوع لدم کبوعط لد +عفزعصی همکد عل] عز عنط 1 .کتعتعصه هه کدمناععای کنام۲عسنته از 06۳6266 126/5 530 100 ۷۵۲۴ 0۵۲۲65 265 50۳6 ععصنزد جاحقل0 هم بععق 5 907306 علنط ,مکل۸ .1028 1۵۵ ۷۷6۲۵ کعطاه ع50 کقع ۷36۳ 7 2 5005 1 16ج .ماه حز #ععلعه 6۳۵ کصمناععنن اه کمصمل 8 136 اقا 20160 06 لامک 71۲ مکلهنمعاهم #عمصتنصعه عطا ۶و 1 0۳30066 0۳6310605 (لع2 ۵ عل کز کععمع دم توعد ۵1 1067 1 1۵۳ 56076 بالط ۳۵202 مندصن- ۳109 عط 0ممانولی واعامصنالن ۷۷ 067610060 5012۳6 عطا عطزعت 20عز حلعقه 0ع مه کاصع 6اه 68 ۳6 که کا[90ع7 ۲۳6 ۲00۳60 هه کمطانه عط) ۶و ع02 6 ۷۵6 «مناهلولی عطا ععسنگ مندعا مهم عخانصعم ک ددع0۳ ۰ ور عنا2ع6 3 عط او هام۲ عط وق 1و5 +عاتاصصم 2 07 0 ۷۷6 ٩۸ .2 1206 هز 0ع01ع0۳69 عجه کاصعلزعمم .کت ۷۷۷۷11 ,0۳606068075 12 عنط آله صقط) ما کز معا موی عنانصهم 5 1۳0 1و 72-076 2 ۱ ) 2۷67286 ۵ 0610 حلعحصر کز اوفعاصصهی عنط معله 0هه 40 عنط ۳6۲۷۵۵۵۳ 202016 کز ععمع مان اعادعع عط1 .(1.86- رصم جالع نتصهم عمط عطا عز هص2 08 که انعامصی فص 06 وز 1۲ .7۲69165 ۲۵6 ۵ 2007008 ,(1.20+ ۵1 2-9076 8 8) ص006 2 016۴ عط] عملنله ,ععصند ملنله عط 0ص خطهنه نجعاصصی 7 ناکت ۳۵۲۵ 026۳665 6۷۷۹ کنط صز ۳6۶002565 کنط ,0۳5106 1 06۳60005 ۵۳ کاعنا۵ قنط 0 07216 هاه امز 00 عط معله 0صه امد ,6 ده موی عننانمعهم عنط #تفعنل ع 1۲ مصعاله ۲ ۶۵۳1۵ عطا 5 0 7-9076 عط] هه مصمناهاعل #حغاههاد عطا معهدع87 ۲۳6 الادع و02 00۳6 هقف ۳۴ ,560۳6 ک ص1۳۵ انصهه ۶۵ کز ,۷۵۳۵۹ 0۵۳ 0 هه کز ن عم ع انعم ک صص ۲ خقط «عکصز 70۵ 01۷۵8۲ 5063020716۸3 5770185 | 37۵۱۰ 5 | 330۰ 3 | 506۲ 41 70۳0۵ 0۶۷۵8۲۵ 50670201716۸3 571701885 | 01۰ 5 | 3۵۰ 3 | 5۳6۳ 41 کقط 1۳0 الم نع مامل عم قصط0 فصه م3۳ کعععه ۷6۷۳8 ۷ ۷۵۲1۵ عنط [کعزاگنامهن ۵۵" مطانم عده که فعطن‌وعل0 6 2۵0 1۵ نله سنا بط ۵۶ .علاط عنط و حصه-عل هام حازم 0 ۷۵6۲۶ ,0۵0 0صه 000ع ,لزع فصه کامعنطاهند ۵ععع تکام عطا «عطازه 1و تاندعاصصی عطا عاهنمصصه ما عاطاهست؟" معله 0هه ",1056 8 1۲ .(142 ,14 .0 ,2018 ,لج۳۳) "عقنا (مهصعاصز عنط ۵۶ ۵۳۵ تمصعانه که کصقلعناناوم +عطاه ۵ ناه کمصهاد ۳۳۵۵ خقطا 0عامد 066۵ معله 7 ,7606667 2 ص0۳0۵ت) "سلطا عناولقمه صذ م1 و۷ 8 0 7 عز (ععع۹0 1۳۵۵۹ اهطا کاکعع هد 005667 +عطامم۸ ب(312 .0 ۰( وتلهظ) تطاعتفولنط وصاع0 ۵1 تخصنزمم عط) ۵ امطصله ,عاصسند 316۳65160 ۵1 ۵۹5 ص10 اکععهناد خقط) کارم۳0 معله عجه 56۳۵ 1" 6 ۳۳۵۲ از عاطانامصصهم کز طنط ۷۷ ,201905 کنط ۳۳۵ ععزتفد عصملج) 7 ,2019 ات۳6۳ حز ناه حسنکل-2 ۳۳ 0ص0عع5 عطا هصنفجدو ۳ کصتقا مهم 0۳ع201 ااانسهع5 لمدمناهه ۰۶ م1۳۳۳ مصمامظ صطمل ,عا مه 7 ۵ ۷۵۵۲ انصلنله عط فصه مصئخکل معط ما معاصد م۴۳ اقا 7 ۵ ۵۵۳ اصلنله عط بطم همم کز طعنطم ووتعصی عصنطاجصه ,010) 10627 330 2 ۵۶5 5000 608 +عطامصه خقطا هسنتصندامته 6 انصلنه ده ام اقطا کام0ع۳ +عبصعو 0 م۸ ب(125 بم ,2020 6 ۸00 وصمانها 06۳۹0 عظ۲ 06 ما ۵عواع تم 16 مصعاعنا اتصلنه عط م0هع۲ سا وق 1۳۵16۷ ۵7 تلهم 0ط ماقم مسععتا ده ۵۳۷۵ کنط 1۳۹۲۵0 5 ۷۲۵۵ 51نعم1م روم ۵ ,تععلد 26006 کعصعل مفصقط +عطاه عطا 0۵ 7000 از ...انعم عطا ۵۶ معملنطا +جعاصهی عمط عطا کز 65605 ۳۵060617 002۵ ععته 6 ک 5۵ 1 بحتاسعصصت عط۲ که 037ع۳۹ع1۳ 60۵55 ] 067506۲16۶5 ]۵ ۷۵۲160 6 3۵۳ از ۳۵-276 هه معلز هه ۵ 00606۶۶ کنط وصه "عصنصعاعنا 000ع* ک ص065 ۵۶ ۳00۳۹ 1136۲0۹5 102 ب4 .0ص ,2010 ب1060051670) ععزب0د فصه دمناقص دمص ۰ 16۷۷ 441 136 ,105 .(99 .0 و2011 کلطق۳۳ :147 ,74 .0 م2011 ,110006200678 0 ۳۵6 ۵1ج ۳۵۶10160 366 کقط 36۳۵ 0عاکهع ۵ اهط) ماگنه ,10۵0191655 ۵ 1صعله نو امد کز 0عع0صز وانعنا منک عنانصعم اجاظ 4 00 20501 ۷۷۵ .(10 .0 و2001 ۶0ع8۳) ۵00655 ۵۳ ولاانصه‌ دز 41 ۳۵0 کقط ع5 ,عکتبام 0۶ ب[1۵ ه کز مص1۳ اقطا 588651 ناس تحلططاونط عز خز 40صه ,کفعصتعتاط عغهاکه ۲6۵1 عنط صذ کامعصع نج [ .طمنازد00 ه حلعناک حاع2ع ۳ ملجامی 060 طاعنلم10 ۵ ۵۳ عصمعصط هه هط 7 716۶ ]۳10700 که ,رکذ ۷۵۳1016۷۷ کنط هط دز ع۳عط عناوجه ۷6 7 086ن ۷۳0 دز ماقم امهطم حطنط ۵ ,رک خهط) وکلهدمناه5ه۳* مکتند5 6 گذ ماه 10 .(2017 ,کطع6ط0ع51) ترا هه فصه فنص مدمه هدما 5 1۳۳۵0 حلعنط ۷ جز کعحککز عناوم «عز1۳۵ خصع‌ماگنه 2۳ 00[ ۵ عمج عنط] ۵ خنلعی عصنودع1 ععمعلنبه لح وس دی ۷۴ ,10۷01۷60 عامهسنله ره خصعصععمع۸ عزنو2 2016 عطا ده علحعهع کنتا بصمنامصتنععه + عنطا 1۵۳ ۲عاعدعنل ۵ ک۲[نا] [ ماه صذ واتاظ] ۵۵۵۶۵۰ کوصناه5 1[۲] .0 عاقصنل عزسع2 عطا مطالد ۳ 0۳ 2/27 صععلها که 1۳6۵" کل ۲ ع0ل هصنط از ۵ 206۳6 ۵ ع۵ کمک ععنطصی تعطاه عط) #ص۸ ۵ ع۷7 .2030 نا عسنطاوصه م۵ ما عبهط کصمل وعط :2030 ناه صذ 6 ۵6۲ ,کول ۵ #هط عبط ۷010 ۷۷۴ ,کلحعلمصهاد طهنط بجع کنطا عوهت #گناهدو ۵ 0۳۵۵۲ حز 965 ععصزکاط اه گو اصع 06۳ 25 ,کم هدعو 1[] [وتولاهت0ه باتاظ] ب000ع کوصتاه5 1۳ بو۳مععه عافصنل علزعه8 کبامانه11010 (2020 ,1۳90) بع زک مه ۷697 هه 0۵0 ۷6۳ ۷25 ,105675 200 ۷۵6۲5 ماصز کعنصای عطا نزن صز وواعصنای 16 ۳ وعنلله .17.5 عطا اا2۳0 کز از ۳عط۵ط ۶ طلعته عم کم نله عط 70۵ 01۷۵8۲ 5063020716۸3 5770185 | 37۵۱۰ 5 | 330۰ 3 | 506۲ 41 70۳0۵ 0۶۷۵8۲۵ 50670201716۸3 571701885 | 01۰ 5 | 3۵۰ 3 | 5۳6۳ 41 وز 7۲۸10" اقطا ۵0ع0ن061 عط ,عامصحعه 1۵۶ ,21۸70 0۵ مکعنند 805 6 ۷ط ۲ ۸۳0 .کت 05اعط از صقطي عمط ۳۳۵۵۵ 105عط از ا0اط ,۷0۵6۲2۵ ,0۰ .(20180 ,صس00) فاعم عطا ۵۶ نمزم ۷۵۹۲ ه نیم ۷۷6 6 ,2/6000 طلز صنطعدمناهاه7 .ک.] عطا عطنووعل ما مععلعه 0دعط۷ 5۰ آ]کهم ۵0۳ 3۳06 لام 2 ۵ کت 06۵4 قصه کی 0عها 068 1۵5 1 056 36827008 .20170 رتست تطعنام1۵ وم[ هت ۹06 1۳67۷۵" ۳ ۳۹066 ۳621[ع]* اقطا ند عمط مقلومصد6 ,ک0صعز .7.5 لفدمنانودن عط]۲ ۳ لدع 006-1060 ۵ 066۵ از ااط رقلاقههق0) 1۵۳ 106 ۳6۵ مقل0قهصهق) عطا وصنلاجم‌ع< ععصنطا عصد5 عطا ۵عهاد 176 .(ر20170 مسق تعلقصهی 8 م۷۵۲۵ تونده ] ص720 ۵اه اکناز 1 30065 06 111 ,36۵ 1 عده‌تاانه کی 5600158 ۵۳۴ اواصنام طالمه ۳ هچ ۵۳۵ ب8ا0 1اعل ع0۵0 ۳66005 ۵ 326 ۷۵ 10۳06۰ ۵ 6هم مه ۷۵۳۵ بکتق سا عصنسنونکطانی ۷۵۲۵ هه ,نام 8ن1ع1عل0 ع جع هش ار طازت ۰ نامگ حز 501016۳5 32,000 3۵6 ۷۷6 .10۵۵ نامک ما از وند5 1 76۷۷ 276 13696 .کعنتاهنام خجع۲ع 2۳6 عع رنه بو ۵ 1۳۵۳۵ ۳اه ۶۵۳ کب 28 ا5 0 ۳۵۵ 00 ص76 چط 7 بوند5 1 کعناصتی توطانده ۷ کاصق) 6ط) 0صه بعصت اه 1006 ۵ط 1 ماقط تمصطل جامر فص۸ "معافی 0 .30767927165 .7.5] ع۵ط)] عصناجدو ععی عطا واحملنسند عز کنط1 ۳ ۳۵۲ دز وعلاطامم صنقم عط خقط ۵1060 عط مععصهاعصط 1۵۶ مقصنط ۰( ,7۳۳0) تصمتاهنند ع0ه0 سنعگهت اع چ 066۵ کاز ...0606 «منللزط 1.8٩" ,تعصمص ۵۶ اصمصه عطا مدق 0ع عم کق۷ عط ,مکل۸ وا ع ۷۳۵۵ ,(ع2018 ۳۵۶ ۵۵۵۳ ۳6۵0۶ ... حاکی نز 85 ۲ -8 702 هکل ما کدمزکعععدمی هصنعگئه واه کنعنای 8صنا 2 عناوم هذ 0۶5۳ تاصه عمنصع م۳ امد فخل ص1۳ مصمکعم صز صنط 6 ۵۳6۵5 رعطتطامد من ع۷هع 1 معط 0عاعزعصز مصه عصناعع ه ند 1 0 81060 ۷۷6۲۴ "کتقلامل که عمدمنللنط* عقم عط) صز خقط 0ع116ع0 6 0۶ 506 هز کتامز00 عز از م۸ .20180 ,تست صنع۷ صز 1۳0۳6۵ 0 5۲3166 0عنندت] عط) ,کدمناهاع۲ جرعن1۵۳ نز خقطا عمط عط ,کععی ۵) مع)1ه ۵ عصف عط 610۳۵ علععل معط او عوزد و موم[ عطا 02۵ 0665 ,0 3۳0۵۳ .0286 عطا هس ۵ معصنه عط هه رعمصجعه صن ص00 ,0۳6810675 .17.5 0051-۷۷7۷۷11 ۲عطا0 هط عصعع5 از موی عط 05 6 حقط] 076 106 کعنادعز عطا #اعز۷ ما ۵۵0 ,دقع ۵۳ 1076 هکت ع[ زوم ۵۳06۳ کنطا ع0هط هط کامعصععهده لد ما1 1 5006 حز رکصنقع عاهنوعصحصذ عصمک هصنممهز ۵۶ صمناعق ۵1 1۳۵00 7 ۷۷۳۵۵ معنص م60 بچانه‌ععع عم امد هط عصنعع عجت ماع ۵ 0 کلعقطاصصه کنط ۳656۶ 0ع6قه ۶۵5 ,عامصهده 1۵۶ تعاحه) 40 ع[ ,7000 61 م5 عط) 1 ع[م عم عطا اسحط +۵ ماعط" کاوز کلزکقطاصصه ۵۳ ۳۵۵ 1058 عطا صز اقطا مصنطا 1 هد ما ۵۵ 1۵۳ ۵#ج۵ط 1۹5 زد هط عطی ما ۵عنسعه کعط خقطی بون‌ناطام طاهنط عطا ,داهن صمصحط 8 عط) 00 ۲صععع هه ملصزعاه73 عطا کم معط صمناععو [ ,۹60ط۵۳۳ ,13600۲5 30960 1--6 000 صز ععمعصکصی عل0دع 001 ۵ ام ۵ ۷/۵01 ,ک1۷6عکستاه ععلنا رکاعز50 عطا خقطا کز کععجع چص ۸۵ 8 عط۳] حز علصتطي 1 هه ,6 ت 8اه ۵ ۵۳1۵ عط 1۵۳ 10/۵۳۵ ععقصز 000ع 56 ۵ آهندز 06 للذم هن صفصحط ۵۳ کزعقطاصصه عنطا اهطا ۳۵ 0۷ عزعط که امدعصععمقطصه صه فصه ععزد ۳۵۵ محتععل مط ۷ نآ عصسم۸ عزعع اد 50 1972 عطا 06 ول عامصعه +عطامص۸ 41 6صنا2۳6 ,31100 بزط ۵عصونزد ک۳۵ حاعنط ۶ مخصعصععجعه رآنتهک) 13166 5 ۹31686 لآ 1عم5 هه .1.5 عطا ده صمناقانسنا هصنااام 6 کعصنامععه مصد ععج+< عصسه عطا عمننصنصی هط 066۳ 06 0لنا0 70۵ 01۷۵8۲ 5063020716۸3 5770185 | 37۵۱۰ 5 | 330۰ 3 | 506۲ 41 70۳0۵ 0۶۷۵8۲۵ 50670201716۸3 571701885 | 01۰ 5 | 3۵۰ 3 | 5۳6۳ 41 تناها دوم ععلعنه [ع1ط2 00| ج و عوصعل عطا .۰ فص کی ۵۵ هط عصععط۳م کنط 0ع ده هس00 .(1970 مصمحنزا0) عساا عطا 5 ]۷/۵1 که 512165 0عانط7] عطا عانصنا مصه علصنط طعنط۶ مخصعصععمی۸ لاه 0عامطل 6 للزت 5و ۵۵۳" ,کعنتصام هصال1وم رقم «عطا0 علمازددوم 200 اکد؟ اجلنده< مدع عطا #منع ما عاطزدعوم ۳5" کدع ۸36۳ 51 53۵70 ص ,18 10 ۷۵11.۳ که کدمزکنصه صموطاجق 00۲۵ ۳۳۵۵ 1۵ لوط وصه [0ع200 کنعقط0صع] کس 07] 000و و201 .۰ کدمناه اعتصتص30 ۰( مق00300) "فت 0اعط انز خقطی «متحمطعط فاص کعتصصی +عطا0 5 1۳۳۰۶ 0۶ عصفعاصنط ‏ موعلمسی* کععل +۵ عمط کنط1 4 151265 [5۵۷۵۲۵ 2۳6 عمط +عامعص هد عزهاد 50 ما 0عانصنا امط عز 5 0 060510 106 13665 ,6 متفه 10۳ ,81560306 خطعز م10 ,1016۳۷60 ۲۳6 اکصند‌هد + عنونه. عط ,1954 نز هصنط1300 دز ۵ .17.5 عط) ۶و 00506 56 که خلباک ,06۳5066165 فص هه عفنعدمی ۵ 1۳5 0701008 0۶ دعناآ هگنل + ,عام و06 عناهزک۸ تنصقص 1 ععیه عط۲ 40 0026۳655 عط) ۶و عمنهنانه عط؟ معله مه ,دع۳ ۳۳۵۳ ععها م۲ ,1982 ,8۳۵]6796) 6100 عانز عاطاهاممم عطا عصنل ده "عاممعم عطا ۶ 020203 3 نععزو 0۳ تصزوز ق5627 12۳666 یاک عطا هسن23ع1 6 200 ,1800۳5 [هزد عم افص م5 عجه ۵۳۵ط ۲ خقطا 1600060 از علصنطی اکناز [ خهطا ماصعاصم حزعط۲ ۵ که واه ‌نطا مدع 0عع ۵۷ 1۵ 0عع5 04600 76۵1 ۵ ۳۵6 ۵ هط عمط ]1 صقطا عصنا جععدم1 ۵ دععلد ۰ 77 6060786 ۵عط ,عامصصعه +عطامصد کش .(1953 ,605063 8) 1 للم کنصع‌نزه* عطا اعصندهد #عنوجه عط م۸ ۸۳ ا< عصنودع1عل ک۳۵ عناظ ۵ ۵130۷60 عط ععتهعط ,کاعما تفص 0065 ۵1 1007 صز هه 0۳000۳ 06 «اع 130 65مع از که مدع کنطا 0ع 53۷ عمط اقط) کاممصعه ک[ز]" 870 قست0 ما62 هه 1620 ال خقطا کامصه عز خز هه مکعصن ع1۵ 5 ندنل عط] غامد معله لماک ۷۷۵ .(1992 مطافتاظ) 2۳۳67 156 1 عطا 0صه هرطنآ صز صمناهنند عطا 0666۵ 0ع مه حصه 06 کقطا ۷08 ۳عاصز ۵۶ «دمزعن0عل عطا ۵0ععد1 هط عط ۵عط هنیک صز صمناهنزد :6618 [(6 00 ازازسهع5 له م7100 ج صز 167 عطا 40 دعنط ۶ ا۲ع9عل 0060 صه 0۳ ععقام صععلها هط هماع کدروطنا 0 ,۷۵۳13۳6 مات صز 60 ععصصه ک۵ هرک نههنامعنها حععل 1۵۳ ۵ ۶اع 7 ص102 156 .0ع1عمنصعتصز کعنوام5 هه ,کلعطع۲ وفصفنلنن 53 ۵ ۷۲6۲۵ 36۳۵ باصعص 6 مع عععطی ه 1۵۳908 که ععصقطل ج 2۵0 عطا 0۳۵ وصنلای ک۶2 عم علونشه تعطاه م30 هروک نز کعناناژطنککوم ۵۶5 اعناگطم عطا وروالقصزط توصمجه عصن عنطا 16۳۵۵۶ ۵ کعاهاک 1700 عاننط ک-نصصناگ علزصمزعع7۳ عطا 1۵۳ ۵7 ومم ه ماصذ عصنفهعی دز عملهاد اه ع[غان1 هط کعاهاک #عنصت] عطا 00 بجلده 310۳ بصمناعاصو‌کصمی 7۳ 0۳66005 کاز ععصعاکصذ ما ناه علغنز هط معله از خبط اطاعنا عنطا 5 .100 ]۵2۳۵۷۵۲۶۵ 8 201 کز عناوم 1۵۳۵80 کصصتسسچ 0ه102 6 ۷واحمانه‌ناجدم فصه +علجه لهممناهمعاصنز هنز عطا ما صمنانزد و000 [ ۳0۵۵ 0ص 0عدع01عم مس عنط ,کاصعصعع هه [62ه ۳1 ۰ 1۵۵۲0 ۲۳610۳6 لمنعنهند. کنط 00 ,کعنگعز 5067۵1 ۵۵ کدمزع0ع01 ععزک .00 مطمصت عنطا که کدمتع توص عجه کعزضم‌ 0 فصه کعنلنه ۳250227 ق۲ ۷۴ ,062105 حلعباه گم کعمصهنده 6۳۵۵۶ عنق ۲۳36۳6 600۳066/5 0 که 0۲ ,کط نامع 0۱ 167 ۵ که امد صعط زو ملصنط]۲ ۲۵1 ۲3 اک2 ام تقد صز تواحقلح‌نا هم کز پی‌نامم 1۵۳۵۵۳ ما حاعق 00۳۵ 1۳۳۵۰۶ ۷طظ۶ ۵ که صمناععنن عطا +عمعصه ما وصناصصسع ۸ ۰ ]0051-۷7۷71 لآ[ ۵1 1056 ۳۵ اصععاکنه م5 دز 200۳02 تناو 5 ۳2اه مه عاصز وصه تمفصعه عطا ععصنک ماه خصقاممصز 70۵ 01۷۵8۲ 5063020716۸3 5770185 | 37۵۱۰ 5 | 330۰ 3 | 506۲ 41 70۳0۵ 0۶۷۵8۲۵ 50670201716۸3 571701885 | 01۰ 5 | 3۵۰ 3 | 5۳6۳ 41 6 ۳۵06۶ عنصتص0ه ۳05 ما کعصد 06 ۵ صمناتعصه عطا عصاسل 1 -[ توص عطز ع+ماصده ۵ ع۷هط چاطه 0۳0 ۷۳۴ ,عصد5 عطا چاععتها 102[5نوصذ 50 جز ع[م۲ خصقا دمص 2۳ هام کصمانصهی هه ,دماج 0 60۷06۲ جزعطی عنععم کله توص مط ما عتهاع ووالفته لفصنص مقصسط عطا ععتهعط ماه 1۵ فصقط که فصمناصه عزعط] عط] وکناصطند ۵ عقط از رکاعع از «مناهصمتصز عطا للم 0۳06۵5 40 ,9006۵5 ,وژعناعط قه طلعاه کاصعطص و0۳0 ع ندعم و۲۳0 4 5006 عطا 06و5۳ ,کصمزعنعل عزکن060 1۵ ه امد فصه عنام عطا ۲۵ وصنل م۸ بایان عمص ع ما مغ کدی کدم کدمننصهی عطا 0 ۵10 ۳ز5 ۲۵ 0۳ کعبنا 06۳06 عا ماه ماعع5 مد مل جنجعاحصصی 0 بط جمن هم مدز ۳0206 16۶ حلجوع5 201 مل فصه عدمناصه بنا0م .[[6 که 55ع 6 7ز05عل عزعط] 1۵ 160 کعناعع فطل ع5عط 1 بکاصع 00002 1 علدلالقعه اصعاطم بط رکز خقطا ,0مطاع ععصهاعنو دسا" عطا عصاکتا ۳ ۳۵۲300۶ 21-2-0266 فص ۰ 10 کاد 5166 [2 ۷6 اک 0[ 40 ع۳3۵۷6 ۳6۳ 9۶ 005 ,کعنو 50 0۶۲۵6 کاآنادم۲ معط عنام ۲۳۵ ۲۵ -[[۷/۵ 156 عق ۵ 0ع00ع04 ۷6 ,فتظ1 بکالناوع۲ هصزواعناه‌کعنل 1۵1361 6 3625۳6 1۵ ۵۳۵67 صز 50۳6 تلو۲2 ونم صنگ- ۳169 00 6۳ ۶ نمی عطا و ماع نز هه که عارعا ۶و وعامسی 7 1۳۹۲ 5 0۳631060 عطا صز 0[عط کععوع کدی معط لهنامع لزنم 17.5۰ ۳۵۷۵۵1 0667 فلنام عاهد کنامع6 500120 معط ععته6ط مه صز 7 207 ۶٩ اقطا صقطا 1۵۶ ولاصی‌کندهند دز وعاصهصی عننصعی 0۵ 0۶ هط صقط) دمص وصه ,17 ۷۷۵۳ ۷۷۵۳۵ ععصند 0۳10601 .17.5 ,۳۳0167 عنانصهم 1[ع10-م1 هم عدمناع نا مطنز عطا ۵۳۵ #ععدطظ 067۲506016 علآوصند ج (اع 1۳۳0 ترافس ۷۵۳۵ عطا 0ععز ص۳۳ ۵۵ ۷۳۵۳1۵ هد مره عط) طخزم عممناهام۲ و1۵۳ داز صز .17.5 عطا عنطم عمط ۵1 ععدع5 عا دنهد 0صه عنصهمصمعه عطا صز عم ۵۶ +عصصز +عطکنه 06 عاممهجه عطا هل 5۵ ۷6 که 006۲ 5۵۲ کت وصنل نز -108 ۵۳ رقحنط 1300 صز مادعا هصنو ده دمزعنعل ۳196006۳5 عام مه ۲۳۵ صز عقق ۲۳6 ۵۶5 از که رکطمزعن0عل و کععد و0۶ 16۳۳۵ 6۰ عامسنل ۳و اصعص مهد عنق۳ عطا ۵۲ عسهموند کنقص2 00 ۶و عمل) ۵۶ 0۳۵05 ۵۳۵ 1۵۳ طل 6۳و ۵ آک2ع3 1۳05 ,06۲ع1/]0۳ لفط ,ععنل زهجم کنط 0۵ 02560 کدمزعنمعل عطاقم ما 120 پواععلنا ععز 80 نام 10۳۵8 .7.5] «ص2عاعصنقم عطا ۳۵ ممناعنعل حز غامد فلام و۲035 01067 10 «کننه‌گکه و1۵۳۵ دز مدع مه «منم مد هط عمط ععصند ۵206716066 ع[ مکی عمط مدع 5۵ کمعز 20 ما وصنمعاعنا نع [صصم ع نانطومه م1 کمصصس 1 ملنمدمنغنوم۸ +کصمنعنمعل ی‌نامم 6 ۲ ع ام 5۵ حاعنط ۶ مفصمنامه بنامم نع 16 ج طلزم صنط 1۲ع[ ما۲۵1۳۵8 ننذ ,0۳65060 01656۶ صعننانی علزم عطا عازم‌ععل هصن0 16۷۵۳ ,2001905 مزع ۵ 0ع0عاعنا1 وتدعا هی عنانصهم +عطونط عط) ۵ ع۵ 21 0۳۳۳۵00 عط۲ ودمله وال عمعع 6۳6 کدمتعنمعل حزعطا مععصعط ۵صه 4 060760655 عطا او 6عاق 6 ,3/0606 تعنامم 10۳۵۵8۵ .7.5 01 0 1۳0۶5 اقطا و[عملنز دوع[ عز از ,16306۳ عامصصهند واعننصعیم 41 588651 ۷۷6 ,86 هل هه بط له ۵۵ 0206 06 ۷۵۵10 کدمزعمعل -ا005 3۳028 اانجهاصصوی عنانصعم ۲و «صمناندوم 106۶۲ عطي که هصنط نام 1۵۳۵8 5ص معط اقطی ناه #عاصزمم 06 10مط5 1۲ ۵ صنه 01 فنل ۷۷6 دمص ۸۵۹ کذ ۳۳۵۵ 0۳ خطهند که حاعق 200۳6 70۵ 01۷۵8۲ 5063020716۸3 5770185 | 37۵۱۰ 5 | 330۰ 3 | 506۲ 41 70۳0۵ 0۶۷۵8۲۵ 50670201716۸3 571701885 | 01۰ 5 | 3۵۰ 3 | 5۳6۳ 41 7 باز 1۵۲ ۵0۳ ۷۷6 0نل «مط ,ع۲عط له قنطا ععلعنشیش 6605 0۳6060693075 فنط ۶و اقطا فصه حلعق20۳0ه بن‌نامم ۳0هز۵ 10۳ 133110 مه هه طلعباک 0۳006 ۵ معط معصنهه ۶۴ فصه مصمنتمصعامته ع0۵1ع04 ۲۳۵ ۵ دمنانا ۳۶۵ عانصتعل چ امد دز عجعطا ععصزد ,062ع1/107 20031 200700۳۵16 270 کز ۷۵۳1۵۳ عطا حازم خصعص دهد" ۳عطع ۷ 1 از وولله م20 از صمنانووم .17.5 عطا ۶و عصنصتلع۵* عطا عازم‌عع0 6 ماد 1و ۳۵۲16۲ ۵ م۸ 1۵۳۰ ع00ع0 ما کاصع0زوع۳م .17.5 ۵طا ۵ ما 06 نام 1۵۳۵8 عط عصنصعاعل امصصی ددم نماد خهط) ماع نز 61 که 5100160 06 0انمطاک ک عمط منعنعل عط) هه کعصماتده ع که کدمناندعم ۶ ۲۵۰۳۳۵ 3۵۳6 همتاهعااه جعم غامد عم علنط ۸ 167 و‌ناوم جعز۵ 1۳ <00مط دمص کنط ما 16۵ خقطا «ماعع1 صنقط ۵ تواطه ام قطا دمعدگ [ع16-[ هو توص تعطاه مکله ع۳ع معط 50-40 8 .وانام 06۳500 کنط عز فعمل‌ها 6و6 ام 056 عا‌عگاه غود 1 طونم ,علامصصمه 1۵۶ ,ومع هد ۹۵۶ فص تصعندعن هه" عمط وأمصند 0۳اط کدمزعنمعل عنط ۵ ععزطاه امد مل مطم علهنمگاه 4 0۶ 0ع هط خمعومص۸ +حصمزعن0460 عنط او هه ه #عنعاند ۵هط عنط ۵۶و ۳۲0۹06720 00966 1۳905 ۵ 0ع[ عمط خطهنه ه۸ص2 0 5 منز عل[م7 ۵ 0عقام ع۷هط طونم بوتلفدم عم کنص-ع 30 6 ۷۷6 ,710۷7667 .103067 160620 31018 عطا ۵۵۲ ۵ کوع وناز 67 ۶٩ کا6معه 5006 صتعامه خطونص ماد عععطی حاودمطانه ۵۳ط۲ 0 ۵۶ کزوواهس۸ بعناه2 ۳۵۳۵۵۵ 101021 .(2020) یک بک1 باعلزطا۸ 366 1۵ 3۵106۵00 ردعه ۳ کتآ عطا اه روک ععق ۸ :1۳9۹۵ چ .3 ,510601610 ,.ظ ,۷73765 06 .5 ولعتالظ ول 8۰ ,8311870 وت و3[467-370/9ظ3 م00 عناد ع 6 آ/اهت م6000 عط1 ب(0992) بط .ط ,کلع110ع 1" :]۳۵۲۹۵۲۵ 0۳۵ 1700000 ,(.۳0) نهک 8 بل ۳ بلفتهه/3 عصنی5 (( 7۳۵ 8361067۲ ۸۲6 80170168 ۳۵۲۵19 7۳05 .(2019) .0 بج باازسمل13ط [9602084_81 001/05 11169/600 دهع /عع ان /ع 0 ص۲0 //: 3۳05 ۰ 7۳6 1۳0۰ 10ه3000 که 0صنا23 عطا علنعطا .(2016) .ی ,جنهاظ 5801100, 7. )2020(. 7۳6 800۳ ۷۷۳۵۲۵ 1۲ 77000660: ۸ ۷۷/۵ 6 1 20100 ق30۳۵ کنقسه 08۳ که رلععه1۳ 156 (2017) 31 معاو0ظ 5 00016۲666 276۷5 15 000زوم2 156 .(11 .3/27 ,1992) ۷۷۰ .17 .ی مطافتاظط -ع116/ 600/106015 کب 610167 0۳ 7 //ن 30 ۹۵ 60عع38 5 00016666 7100۷5 کاصعلزدم2 عط71 .(30 سل ,1977) .7 وتعاحق0) -16/ 600/106615 کب 610167 0۳ 7 // :3۲0 ۲۵ 0ععنع35 70۵ 01۷۵8۲ 5063020716۸3 5770185 | 37۵۱۰ 5 | 330۰ 3 | 506۲ 41 70۳0۵ 0۶۷۵8۲۵ 50670201716۸3 571701885 | 01۰ 5 | 3۵۰ 3 | 5۳6۳ 41 حق م۸ فص مسا 10ف۵ط10 .(2017) .۸ ,کااعکاعنط 2 .3 ,ع6احقلن 510666 وس ,۸016750 وم .5 کلا110 ول سا لنط07 وت سل ولآ 000۵7 7 00556۳266 م۸ .(2016) کل ,3/1006 ۵ .10 ,565501808 ول .(0004) .17 ,ط910ع276 6 وس ,ر2/8831078 و.ظ رطعلطانآ-7اع1 .3 متتقا0۵) 61 :۳۵10۷ ۳۵۳۵۵۵ مه علواک عنفوم0 .(2009) .ظ 5 ,1505 [2۵۱۵ ۰ 713/۵۲۵۵۲۵۱ بعصفاصنط 1 عانط ۷۷ -وممعا هط کعط 152 [0۹ 0۵06۳۵" ۵طا 1۳۵۵ کصمناع نامسآ ی‌نام2 وصن0 .(ر2001) .8 .5 م1505 با و۹71 کعلزکه 2 مهزدعب ما۸ آهعنناه2 70 ج او ع0م) -116/ 600/106015 .دک 610167 0۳ 7 // :309 ۲0۵ 0ععنع35 6 ۳۴٩ 180 ۳۵ 18146 :00۶۳ ۳۵ ۵۳ رس7۳ .(2018) بش بل ۳۳ 6 ]۲٩ 11۳4 ۳۵ 1۵146 تعاس0 16 ۵۳ 0006 ب(2011) بش بل له۳۳ ما حاع02 ۸007 0ع10عع1< ۸ :00006 آمدمند م۵" عط1 .(1969) با بش۸ ,66۵۲8۵ 0 آع6ا0ع/2 داع‌وس۸ ۵۳ ۷۷۵۳ 2/306 مسا 110۳ .(2018) .8 ب5 ,تعفقهای - [ع6[ 8613-67 16-72-02 2/24۵/30۳ 2018/1 /ع مدع هه م۰ بواآجه 1۶ ۵۶ عساعه2/6 0ن2 ۷7 ج اعد 500606 ک[ .(1974) 36 .5 متعتقای 6 136 .(1995) .2 ,ناد ۵ .10 .3 ,۷۷۵11366 کل مفتعنااتج ب نحص 0 لداع /کع زد /0ع ع ی 7 //: 309 ۰ 00 3060 عطا هصنوتآ «منتمطاعطظ پی‌ناه2 ۳۵۳۵۵۳ عصنصنداموط .ر1980) .6 30 ,1۲16۳۳۵۳۵۰ 807 «ع۳۵۳۵ کععام/2 م۵ط۷۷ .(1989) 3۰ .6 ,116۳۳۵00 2۶ ی .3 ,11631۵9 70۵ 01۷۵8۲ 5063020716۸3 5770185 | 37۵۱۰ 5 | 330۰ 3 | 506۲ 41 70۳0۵ 0۶۷۵8۲۵ 50670201716۸3 571701885 | 01۰ 5 | 3۵۰ 3 | 5۳6۳ 41 6 3۳6۳۲ عط ۲ 560200 .(1995) .2 .3 ,جعا1مما تمحازم 6 وغل ,1163۳3۵29 ۰ 0011 عطا جعاکه حلجع م3 عزع ماد ک-ع انعم :3/006 ندنک 200 ۵ 1360۳۷۰" کصمناهامج لهدمنامهمعاصا هه ص1۳ 2۳61060 .(2018) 8 وک76۳ 1 0۳۵05 ,(۳09۰) 1207096 .37 .0 6 8006۲ بل ,38159 بل 8۰ و7678 3 هام۲ ۷۵۳۵ 207 ب(3-12 بصم) وس 000 1-5 ۳۵ 1۱ :لب عط ۵7 م۳6 1۵ .(2017) ۷۷۰ .7 ,تععله 86006 ۵۶ و3 یک 07025[ ع 0صه ,1۳0 1000۵10 ,وصاصنط1 عناوادم۸ ددع۸ ۵ ۷۷۵۳۵۶ هصندتا 0 3۳3006 صز 27630601 156 :۷۷۵ کقصهط0 .(2016) ۳۰ مصقامم (197) .5.ظ ,908فنظ0) 2 سل 8 ,8۵86۲8 .8 بظ ,6 تتا0اقذ۳ و.0 بل ونقع 100 (0 0۳۲ (۳۵۲۳۷/۹ ۳۵۶۴ و۹۵۵۵ ۳1۵۹6 ۵۳۵ 00۳۶ و2۵ ,1060 10550 ملع ناد دزی اصعاصم بصن نی /ح اکن وه نا ها // :۳05 6 ۵0 ,7006 ,ک00ع۲ :0۳0۳۵ و2200 .(2011) 1 7 ,11000606۲8 ,5066665 هنز فص 0۲ 506۲ عز هس00 ب(2010) بط ,1200۵ 000000 //:صاخط ۵ 60 عم ق2010 077 کوک او اهم۸ 3 .63ص / برع 10 مطل رم .0 0ص کعحا عع 5 فقس 28/00 /65/01 2010/2011 0 هام02 5 م12 که صعله‌کت 76 کعمنمع۵0 3 مستح1 .(2017) .36 ,12006 0ع10۷ع3 .71765 7076 7200 2/0۷6 ۵ ککه 3۳ بکبتآ 0۳05 - 1/0 ک 001003 / 2/06/۷0۳1 2017/1 /ص مک ع تاه ۷ //:۲05ط 6 1۵۳ 216۳ ۷۷۳۵۲5 .(2021) بش۸ ,تاصه ننک ی بش هام0 ,بل ,علنحص 1 ۳۵۳۳۵۵۰ بنازط 1۵200 310 ج-عصنا دی 53/06 .(1969) .1۳ .ی مصتلاعتهتل/1 / نع 60/3 ۳05://088.050 639-646۰۰ ,(12)8 بو9هع72 ۰۳۲ آم سمل 1[ نآ عطا ۵1 [[۳۵ وصه ععنظ 6ط1 نلند۳ ۵ وس80 .(2019) .7 .7 و عصنعط 72/6 40 ۵111۵۷6 :3۶60۲6 1و5 ]۰ ععزعه8 .(2007) با ۷۷۰ ,176338۵ ,۳۵0085 362۳900 :3/۸ بطماکه8 .و0 **2) ماو مرش ع0م مس 5 00016666 31005 و276 عط1 .10 26 ,1970) 8 ,731160 -6 1 1/ 600/106015 کب 6510167 0۳ 7 // :3۲0 0۵ 60عنع38 376-6 82-6 ق ند مقل ۳۵۳۵82721 .(2019) .17 منصله‌ک110 ۵۶ .۷ م3700 :1 0لقط10 +عفهند. تلو2۶ ۳۵۳۵۵۵۵ .17.5 حز نله 6۵ص ] 70۵ 01۷۵8۲ 5063020716۸3 5770185 | 37۵۱۰ 5 | 330۰ 3 | 506۲ 41 70۳0۵ 0۶۷۵8۲۵ 50670201716۸3 571701885 | 01۰ 5 | 3۵۰ 3 | 5۳6۳ 41 5 ع6 00016۲6 21608 کاصعلزم 2 معط .(14 2100 ,2016) .ظ و06۵ -ع116/ 600/106315 .دک 6510167 0۳ 7 // :30 ۲00 35660 7 801100 ۳۵۲۵19 .5 0۳۵ ,رکاکع 1106۲ ,70605 .(2019) 8۰ 8 ولاقق/800 6 5126713000 محقحان) 1۳0۰ 7010 ۵ اعظ ۷۰ 7 ع0۲9ع60 -1952 ,51068 70060 136 ]٩ 7610005 ۳۵۲۵9 .(1982) 17 .2 ,80616756 40 :10.6 مط0اعصنطاعه ۷۷ .2 2۵۳۲ م2 ۷۵۳۵ ,10006 ,1954 واگ 1.2005 :03۳616 16۲ 715 0۵ 2۳6۶1000 7۳6 .(2001) 1۰ ,8۳68100 هام۲ :۵۳۵ 3100 ۸005 ۳۵۳۵۱9 2۳۵6380 و ما۸ ۵ 0۳۵ ۳۵۳۵ ۵۶ 1500۳65 مصه صعنلعه آهزدکد316001 :/0زع .(1998) 6 ,1056 عطا 0ص 12005 عاه 100 .(ق2006) کبک ,ق۱۷۷7 ۵۶ 3 متعگقطل5 7 200 خنقاظ 700 که 0065 [مدمنه000 156 نععو26 عناه 1600 ۵ ۵ کنکرولمس۸ 0006 [ه 0062000 .(0ط2006) .6 یک ,۷۷۵66۲ ۵ .3 متعگقطض5 10 .کنکواهس۸ خصعاص00 ۶و درک اعاصم صقط ۷ ۵ط +ععصهاز 0 1 710000۲5۳ 000 22166 ,(۰ع۳0) مععلله ۷۷ .6 .5 6 تعلقطا5 5[را۵ ۸ 00۵06 / 006۲۵10۳۵ ]٩ 100۳۹5 آمرج۸ 3۵٩ 112۳005 +ع0110طظ 30200 مرت ععقسا وحتط1 ۸ :310۳ مس چط ۷۷ .(20182) بج ,علاع 50 1 0۳۵05 ,(۳09۰) 12070896 .27 .0 ۵ 80۷۵6۲ بل ,0815 بل .3 و7678 3 ۵1 :نا70 ۳۵۳۵۵۵۵ 5 ص۲۳ 1۵۳ م0 15066 .(20180) 8 ,5116۲ ۶و عبعول[هن0 عط1 نعناناه72 یز ع0ط0ق7 ۲3۵۵ .(0985) ب17 مطمصنگ ۸1106 2021 هل عناه7 ۳0۳۵۵۵ کتآ .(2020) 8 .5 م5102 ۶و رونن5 عطا هز ۳30۳5 306۵ .(1957) 363 ,50۳0۲ 6۶ و1 مققا5070 6ع00 ۸ +عمفصصعلنز ب‌نام2 کصماناک اصعلزحم 2 .(1994) .2 مللعگلعنا5 ۶ نام 00 10168۳۵06 0977 8 2 1۸004 ب۵ .8 بللعغلهنا5 «(21)1 ,65011007 1ع60071]1 بو 606 مدومن هد عاص صذ کصمنعتصحصحصمح 40 ,76206 ,۷۷۵0 .(1977) 0۰ و3۵2 64 و2 1104 ,0 بلآعگلشن5 ,06 ۳۵9۲ 3/0016 عطا ده کعط‌عع 5 اهنا نامهم عناهع 106 836۲۹06065 عبنانطع00 .(1986) بل و 3/066 6 وس .80 ,1110" [ 2۳۵۷۵۸۵۹۳ ۲۳۵ 0۵ برووام 2 ,(.9) ۵۵ط ۷۷ بط 10 .نت20 ۳۵۳۵۵۵۳۵ 5 زو 7006 ۵۳ 370 :۵۳۵ 310۷ .(147-179 00۰) ۷۷۵۲ 7معاع 77 70۵ 01۷۵8۲ 5063020716۸3 5770185 | 37۵۱۰ 5 | 330۰ 3 | 506۲ 41 70۳0۵ 0۶۷۵8۲۵ 50670201716۸3 571701885 | 01۰ 5 | 3۵۰ 3 | 5۳6۳ 41 ,(8) ع8200۳6صن5 ,00ق1ک1 2عماصعک ۵۵ ععصع 00 3108 کاصعلوزوم 2 165۵ -1300 2-15 63105 6-5 5-0566 /0-ک0ع 0 زکع 6-0 1 /کاص ص000 0 ۳5ع6لصه8 [۵ 060 ۶و همم آمهمع005 1۳5۵ .(2009) یب ,وعنط 1" ۶و 0۲هام 00 13687206 .(2007) ی سا ما11 000/۵۲ ۵ ول 3 1306165 5 00016۲6066 2100۷8 2۳10605 156 ب(7 ب0ع5 ,2020) ۵ ,1۳۵۳۳۵ -ع 13 /15 0/1006 ح اک با 1607 زک 0۳ 0 //:305 ۰ 0 0ععع 3 00016۳6۲۴ 3105 کامعلزم 2 156 .(26 6۲ م5 مق2018) .0 ,1۳۵۳۵۶ هز 00016۳6۲۵ 316۷5 م2۳ 156 ب(12 بل وط2018) .0 ,1۳۵۳۵ ب8 61 15-0 کک دا -ع 3 05-۲066 16-0 که معا /کاصعصحه 000/00 43 06۵ 00016۳6۲6 210085 2۳6106015 156 .(12 بل 20186) .0 1۳۳۳۵۶ اک با 7۰0۳651016007 77//: 309 1۳6۵۵۵ 0ععع3 بعزو 2۲ بلط - 61015-16175 136-0650 / کج ع یه ملاع اک ,بر 065116 ۷ //: 3۳05 0۳601-867۵6 13-0 ع وسد-0۳ 1 [ع هل سط مج دم - 6175 1- 16-0۳650611 /کا جع یه 0 نع اک ,رو 065116 ۷ //: ۳05 5 72020 ,0/60ا10 هل 72020 ۶ م۸۵ ممصتطک ات2 عصز0 -ع16/ 600/106015 اک 6101607 0۳ 7 // :30 ۰ ص 0ععنع35 -ه20[-6 0-20 تدایع کتصتص-محصف دارم موه 60-05-06 0 ز6 0۳ ۷۷ 0056۳66۵ 7100۷8 کاصعلزیم2 156 .(28 هش ,ط2017) .0 ,1۳۵۳۵ [01 1۳۵9 00۶66066 05| ممملهنط کم فاعنصنزاد تلهک اصع0زوم 80۳ -66 075-60167613 15-1 6-0۳651060 1 /کاصعصه 0/0 وداک ری 0۳69106 "مندع۸ ۳6:۲ هعنعس۸ ععلم/2" ج اه لقع .(18 360۰ 2017) .0 ,1۳۵۵۵ - واه -صنهع1-2 2-6۳62 1 معا سک م6 /کاصع یت 00 /0ع 1 4 ع[7 160800۳۰ فعاندتآ عطا ۵۶ م2 دعع۳ط 1 «عاعنص/2 0۳6 70۵ 01۷۵8۲ 5063020716۸3 5770185 | 37۵۱۰ 5 | 330۰ 3 | 506۲ 41 70۳0۵ 0۶۷۵8۲۵ 50670201716۸3 571701885 | 01۰ 5 | 3۵۰ 3 | 5۳6۳ 41 ناگ 160۳62 370۳ ۵۶ کعنازس0 هط ۷۷ :و قاصعصصص0 .(2018) .2 ما8 ۷80 :زک صز 36۳0۳۳۵۵6۵ منط 1.0300 .(1988) 2۰ ,560۶610 ۶ .10 .3 ,عقللد 1۷ و 360 لمناناه7 .(1993) ک1 ولنول هط 6۶ .0 ,5601610 .10 .2 ,1۸۷۵1136 «(37)1 ,3650101007 ع0071]1 معتقز کی عط) صز ککعاک +عوهید 16206۳5 ۰ م0۶ 00065 [قط0د000 156 .(1984) .5 سا ,9ل3۵160/5 64 ی .5 ,تع6الق ۷ گ0 70076۲۹6 [هع0ناه2 عط1 .(2000) .36 متعئقن5 6 وم .5 ,تععالد ۷۷ +5293 ,(21)3 بنروه01 رد2 20110601 .00069 آهدمناد 000 ۳عط1 صز ,56375 .0 .0 10 0۳۰ هط [معناتاه2 وصه بناهدم 2 .(2003) .ی .2 ,۷/6۲ 20110601 ]۹۲ 770۵۳0۵ 0۵0۲۵ (ع۳0) 70 ب8 6 و1300 سا 5۰ مواز و6۳ نآ 050۵ :7۵۳۵ 310۷ .(110-145 0۰م) رومامطوعط .(1)9) .ی .5 ,۷۷۵166۲ ۵۶ .۷۷ وطتا۵ ۷۷۵۵۵ مس .3 م116۵ ,مت .10 ,۷۸۷۵16 :13166 ه اه #عسعد2/0 7ع ۳2وی قصه طاعاظ که دعننلهم 2 1۳5۵ 6۰ ۷۷606 71۳0۳0 ۳۵ 18106 توس 0۳۵ ۳۳۵ (2018) 3۳ ما۷۷ ۳۰17 ۳۵۳۵۵۵ مصه هام0 [0۵ م0026 1.02068 .(2010) ۰ لا ,328 ۳0۵60 دافتاظ ۷۰ 660۲86 مصه صماصنات الط عطا وصاسومصم0 تعوصهش ک172 هام0 1006260 .(2014) 6۰ 34 ,116۵0 2 .10 .31 ,۵۵8۶ 57 0۳ ۵ 2/600 136۲6 15 .(1998) 31 معئقطا5 6 .0 .37 ,۵8تا۵ 7 5 :0286 پوزاه2 ۵ع۳۵۳۵ مصه عسه‌ساک عننصعم0 .ر2011) .ی و2 -426 ,(25)4 ,3۵100075 ,7100۳۵0۵ .210 عطا ما 12 ما «دمزع0ع12 70۵ 01۷۵8۲ 5063020716۸3 5770185 | 37۵۱۰ 5 | 330۰ 3 | 506۲ 41

In many aspects, U.S. President Donald Trump’s approach to foreign policy-making was in sharp contrast with that of his predecessors, particularly post-WWII presidents. His hostility toward the long-lasting liberal international order that was crafted and maintained by former presidents, his eccentric ways of solving foreign policy issues, and his unusual rhetoric regarding U.S. allies and adversaries, are all indications of his “unorthodox” foreign policy approach. In an attempt to explain this unorthodoxy, in this article we aim to examine Trump’s cognitions and compare them to those of his post-WWII predecessors. In particular, we have measured the cognitive complexity score for each of these presidents to determine Trump’s position among them. In order to do so, we have calculated the Flesch-Kincaid readability score of the presidents’ verbal statements, assuming that the complexity of the statements indicates the complexity of their author’s thoughts. The results have clearly demonstrated that Trump was at the lowest level of cognitive complexity among the presidents under examination, and since a low level of cognitive complexity pertains to viewing the situation from limited perspectives, a low need for broader information, adhering to a limited number of policy options, ignoring advice, and decisiveness, we may reasonably infer that his cognitive simplicity played an important role in the unorthodoxy of his foreign policy approach.

417419

بنابراین باتوجه به مطالب بیان شده در این پژوهش تلاش می شود تاثیر سرمایه فکری کارکنان با عملکرد سازمانی آنان با نقش میانجی سرمایه اجتماعی در دانشگاه پیام نور استان گیلان پرداخته می باشد. نخستین توجه به مفهوم سرمایه فکری و مباحث مربوط به آن توسط ماچلوپ صورت گرفت, اما اصطلاح سرمایه فکری توسط جان کنت گالبرایت (۱۹۶۹) مطرح شد. وی اعتقاد داشت که سرمایه فکری فرایندی ایدئولوژیک شامل جریان فکری است اما استیوارت (۲۰۰۱) مدعی شد که اين موضوع برای اولین بار در سال ۱۹۵۸ مطرح شده است» هنگامیکه او و ایتامی در مورد جنبش سرمایه فکری با یکذیگر همکاری: کرده بوذند: (خراسانجی» ۱۳۹۶). استوارت اعنقاه دار سرمايه افکری مجموعه ای از دانقن؛ اطلاعات. دارایی های فکری» تجربه, رقابت و یادگیری سازمانی است که می تواند برای ایجاد ثروت به کارگرفته شود. در واقع سرمایه فکری تمامی کارکنان, دانش سازمانی و توانایی های آن را برای ایجاد ارزش افزوده در بر می گیرد و باعث منافع رقابتی مستمر می شود. به عبارت دیگر سرمایه فکری عبارت است از تلاش برای استفاده موثر از دانش(محصول نهایی) در مقابل اطلاعات(ماده خام) است (بنتیس» ۲۰۰۲). سرمایه فکری در واقع مدیریت سرمایه گذاری سازمان بر عهده دارد که بنابر نظر صاحبنظران در مقابل سرمایه فیزیکی قرار گرفته یا به نوعی مکمل آن است. سرمایه فکری سرمایه ای است که ناملموس و تامشمره: بوذ واز خاظ: کم اتذازه کنر آن سفق و قضوار اسکایولی از سوبی ,بایه به ایی کته ترجه رفاقت که اراند قانقصی های مدون و حتی الامکان کمی است که می تواند بکار گیری سرمایه فکری در سازمان را برای مدیران توجیه کند. در خصوص میزان شناخت ما از سرمایه های فکری توافق چندانی وجود ندارد. سرمایه های فکری اگرچه در قبل ناشناخته بود ولی اکنون به اشکال مختلف در فرآیند توسعه اقتصادی» مدیریتی» فناوری و اجتماعی به ایفای نقش می پردازد. انقلاب حاصله در فناوری اطلاعات, اهمیت در حال افزایش دانش واقتصاد مبتنی بر دانش» الگو های در حال تغییر ایجاد جامعه شبکه ای و همچنین پیدایش نوآوری به عنوان مهمترین عوامل تعیین کننده مزیت رقابتی از جمله مواردی هستند که موجبات افزایش اهمیت سرمایه فکری در شرکت ها را بیش از پیش فراهم کرده است(شیخی و همکاران» ۱۳۹۵). بروکینگ (۲۰۰۲) سرمایه های فکری را در چارچوبی جامع ارایه نموده است این چارچوب مقوله های زیر را درسرمایه های فکری شامل می شود: دارایی های بازار (شامل خدمات و نام تجاری تولیدی و وفاداری مشتریان) دارایی های فکری (شامل حق امتیاز؛ فرمول های سری و نظایر آن) دارایی های انسان محور (شامل آموزش, دانش کاری ویژگی ها و خصوصیات حرفه ای و ...) دارایی های زیربنایی (فلسفه مدیریت, فرهنگ مشااکت هشيم های شبکه‌ااط و اما تعریف عمومی که به نظر می رسد پذیرش وسیع تری داشته است و مورد قبول جامعه آکادمیک قرار گرفته است شامل سه جز می باقن سرمایه انسانی: سرماید ساختاری: لاا امن با -سرمایه انسانی: سرمایه انسانی به عنوان بزرگ ترین؛و مهم ترین دارایی نامشهود یک سازمان است که نهایتا کالاها و خدمات مورد نیاز مشتریان يا راه حل های مشکلات آنان را فراهم می کند (گاش و ماندل!» ۲۰۰۹). سرمایه انسانی به عنوان دارایی های بالقوه و ارزش آفرین سازمان محسوب می شوند. زیرا سازمان ها از توانایی ها و مهارت های موجود در سرمایه انسانی خود برای خلق ایده های جدید و افزایش نوآّوری در استفاده می کنند (لیوآ ۲۰۱۷). به باوری دیگر اتفاقات و تعاملات بین افراد در درون سازمان و و آن چه زمانی که افراد سازمان را ترک می کنند در درون سازمان باقی می ماند سرمایه ساختاری می باشد (حلیم" ۲۰۱۰). اگر در یک سازمان» سطح گردش کارکنان بالا باشد این ممکن است بدین معنی باشد که سازمان این جز مهم از سرمایه فکری را از دست داده است. کارکنان سرمایه فکری را از طریق شایستگی»نگرش و چالاکی فکری ایجاد می کنند. مهمترین عناصر تشکیل دهنده سرمایه انسانی سازمان» مجموعه مهارتهای نیروی کارعمق و وسعت تجربه آنها می باشد. منابع انسانی می توانند به منزله روح و فکر منابع فکری باشند. این سرمایه در پایان روز کاری با ترک سازمان از سوی کارکنان» از -سرمایه ساختاری: به تسیر بنتیس سرمایه ساختاری تمام داراییهای غیرانسانی يا قابلیتهای سازمانی است ک برای برآورده کردن نیازهای بازار مورد استفاده قرار می گیرد. به تعبیر استوارت سرمایه ساختاری» دانش قرار گرفته شده در فناوری اطلاعات و تمام حق امتیازها و طرح و مارکهای تجاری است. و از دیدگاه روس و همکارانش سرمایه ساختاری شامل تمام ساختارها و فرایندها و مالکیت معنوی سازمانی و داراییهای فرهنگی می باشد. و از دیدگاه بروکینگ منظور از سرمایه ساختاری تمام تکنولوژیها فرایندها و متدلوژیهایی است که یک سازمان را قادر به فعالیت می سازد(همان). سرمایه ساختاری» دامنه گسترده ای از عناصر ضروری را پوشش می دهد. مهمترین آن ها شامل: سال چهارم شماره ۵ (پیاپی: ٩) دی ماه ۱۳۹۸ مت علوم صدرير ال چهارم. شماره ۵ (بیابی: ۱۹ دی ماه ۱۳۹۸ 0 علو سیاست ها جریان های اطلاعاتی و عناصر پایگاه های داده؛ سرمایه رابطه ای سومین جز سرمایه فکری می باشد که به عنوان توانایی یک سازمان در روابط متقابل و مثبت با فعالان دنیای کسب و کار برای برانگیختن پتانسیل خلق ارزش شرکت از طریق به کارگیری سرمایه انسانی و ساختاری تعریف می شود. سرمایه رابطه ای به طور کلی شامل همه روابطی است که بین سازمان با فرد یا سازمان دیگری وجود دارد که با ارتباط دهی سرمایه انسانی و ساختاری با سایر ذینفعان خارجی مانند یک عنصر افزایش دهنده ارزش برای سازمان عمل می کند (همان). سرمایه اجتماعی: در هر جامعه ای علاوه بر سرمایه های فیزیکی» مادی, انسانی و نمادین با موضوعی به نام سرمای اجتماعی سر و کار داریم که با انواع سرمایه ها رابطه متقابل دارد. با وجودی که موضوع سرمایه اجتماعی به صورت ضمنی و غیر سقتیمان قزات ان شمان مطرح: بوقه ابیقا: املااز مبال 1۹۴ ورن درمفوره کونانمطرح: شفن مقموم سرمایه اتیامی از دیدگاه صاحب نظران معاصر به عنوان موضوع مطالعه در حوزه های مختلف اقتصادی» اجتماعی و سیاسی» با سرعت بسیار زیاد انتشار یافت(شیانی و موسوی» ۱۳۹۰). پوتنام» سرمایه اجتماعی را اعتماده هنجارها و شبکه هایی که همکاری و تعاون را برای نیل به منافع متقابل آسان می سازد» تعریف می کند (فوزل» ۲۰۰۶). سرمایه اجتماعی» دربرگیرنده اطلاعات, اعتماد و هنجارهایی از روابط متقابل در شبکه های اجتماعی است(فریز و همکاران» ۲۰۱۷). سرمايه اجتماعی موضوعی واحد نیست؛ بلکه انواع گوناگونی از مقوله هاست که دو ویژگی مشترک دارد: یکی اينکه همه آنها شامل جنبهای از ساخت اجتماعی است و دیگر اینکه کنش های معین افرادی را که در درون ساختار قرار دادنده تسهیل می کند. سرمايه اجتماعی» نه در افراد و نه در ابزار فیزیکی تولید؛ بلکه در روابط اجتماعی شکل می گیرد و توسعه پیدا می کند. سرمایه اجتماعی در حقیقت به آرمانهای مشترک» وفاق و انسجام اجتماعی, اعتماه صداقت و احترام متقابل افراد نسبت به همدیگر رعایت ارزشها و هنجارها و اصول اخلاقی» پرهیز از هرگونه تظاهر در رفتار اطلاق می گردد. سرمایه اجتماعی پديده ای مدیریت پذیر است به اين معنا که.می توان آن را براساس سیاست گذاریها در حوزه های مشخصی از سازمان بازسازی يا به فرایند شکل گیری آن کمک نمود.اين مهم در صورتی محقق می گردد که مدیران و سیاستگذاران سازمان به اهمیت سرمايه اجتماعی پی برده باشند و از چگونگی رشد و گسترش آن آگاه باشند(اصفهانی و همکاران» عملکرد سازمانی: عملکرد سازمانی پدیده ای پیچیده است که شاید ساده ترین تعبیر برای آن را بتوان» مجموعه فعالیتهای معطوف به دستیابی سازمانی دانست. متناسب با عملکرد که از دریچه های مختلف مورد مطالعه قرار می گیرد؛ اهداف نیز از دریچه های مختلفی بروز می کند. عملکرد را مطابق با تعریف یاد شده می توان توانایی سامانه سنجش در دستیابی به نتایج مرتبط با اهداف سنجش دانست(روس و همکاران ۰۲ ۲۰۱۲). ملکرد شازمانی نان نی تقد که یک سازمان چگونه به رسالت و اهداف مربوط به خود می رسد. عملکرد سازمانی دلالت بر شروع از یک وضعیت معین,و رسیدن به یک هدف دقیق دارد که این ممکن است شامل چندین نقطه هدف از قبیل سهم بازاه حجم فروش» انگیزش کارکنان» رضایت مشتری» سطح کیفیت و غیره باشد. عملکرد برتر در عرصه رقابت مستلزم ترکیب اثربخش همه عناصر داخل سازمان است. این ترکیب ما را قادر می سازد که ب سریع ترجیحات مشتریان و عوامل پویای بازار هماهنگ شویم(زارعی و همکاران» ۱۳۹۴). نتایج پژوهش احمدیان و قربانی(۱۳۹۲)» با عنوان بررسی رابطه بین سرمایه فکری و عملکرد سازمانی: مورد مطالعه وزارت امور اقتصادی و دارایی نشان دهنده این است که ارتباط معناداری بین مولفه های سرمایه فکری (سرمایه انسانی» سرمایه ساختاری غیائی ندوشن و امین الرعایا (۱۳۹۵)» تحقیقی تحت عنوان بررسی تاثیر ابعاد سرمایه اجتماعی و سرمایه فکری بر میزان بهره تایج نشان داد که تنها تاثیر سرمایه فکری انسانی وارتباطی و سرمایه اجتماعی رابطه ای و ساختاری بر بهره وری منابع انسانی مورد تایید قرار گرفته است پورسلطانی و همکاران (۱۳۹۶) در تحیقیق خود تحت عنوان ارتباط سرمایه فکری با عملکردسازمانی کارکنان ادارات ورزش و جوانان استان کردستان نشان دادند بین سرمایه فکری و عملکرد سازمانی رابطه معناداری وجود دارد .بین سرمایه انسانی» سرمایه خلود و نصیری نیا (۱۳۹۶) در تحقیق خود تحت عنوان بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و عملکرد شغلی با میانجی گری هوش فرهنگی در کارکنان آموزش و پرورش شهرآبادان نشان داد سرمایه اجتماعی وابعاد آن‌(شناختی ساختاری و رابطه ای) بر هوش فرهنگی تاثیر مثبت دارد وعلاوه برآن هوش فرهنگی بر عملکرد شغلی تاثیر مثبت دارد. نتایج پژوهش هان و لی(۲۰۱۵) با عنوان تأثیر سرمایه فکری بر عملکرد نوآورانه» نقش قابلیت های پویای مبتنی بر دانش» نشان داد که سرمایه فکری تأثیر مثبت معناداری بر عملکرد نوآورانه دارد و قابلیت های پویای مبتنی بر دانش نقش واسطه ای را گوگن و همکاران (4۲۰۱۶ تحقیقی تحت عنوان تأثیر سرمایه فکری بر عملکرد سازمانی انجام دادند. نتایج نشان داد بین سرمایه فکری و ابعاد آن (انسانی» رابطه ای و ساختاری) و عملکرد سازمانی رابطه معناداری وجود دارد. ابازید (۲۰۱۷)» در تحقیق خود تحت عنوان تاثیر اندازه سرمایه فکری بر عملکرد سازمانی بیمارستان های عمومی در اردن نشان داد که ابعاد سرمایه فکری, سرمایه انسانی » سرمایه ساختاری و سرمایه ارتباطی بر عملکرد بیمارستان ها تأثیر قابل توجچهی لیو (۲۰۱۷ در تحقیق خود تحت عنوان روابط بین سرمایه فکری, سرمایه اجتماعی و عملکرد: نقش تعدیل گری از روابط کسب و کار و عدم اطمینان محیطی نشان داد که ارتباطات متقابل بین انواع سرمایه فکری وجود دارد. سرمایه اجتماعی نقش مهمی در روابط میان سرمایه فکری و عملکرد سازمان های فرهنگی و خلاق وجود دارد. همچنین کسب وکار نقش تعدیل مثبت را ایفا می کنند وعدم اطمینان محیطی تاثیرمنفی بر سرمایه اجتماعی و عملکرد سازمان فرهنگی و خلاق دارد. سوبرامونی و همکارانش (۲۰۱۸) در تحقیق خود تحت عنوان شیوه های عملی توسعه رهبری و عملکرد سازمانی: نقش میانجی سرمایه انسانی وسرمایه اجتماعی نشان دادند» تفاوت شیوه های عملی توسعه رهبری با سرمایه انسانی رابطه مثبتی دارده در حالی که ادغام شیوه های عملی توسعه رهبری به طور مثبت بر سرمایه اجتماعی تاثیر می گذارند. سرمایه انسانی نقش واسطه بین شیوه های عملی توسعه رهبری و رشد فروش را دارد. با توجه به تحقیقات و مطالعات صورت گرفته در پژوهش حاضر سرمایه فکری ابه عنوان متغیر مستقل, سرمایه اجتماعی به عتوان متغیر میانجی و عملکرد سازمانی به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شده است.در پژوهش حاضر به منظور بررسی تاثیر سرمایه فکری بر عملکرد سازمانی با نقش میانجی سرمایه اجتماعی از مدلمفهومی ترکیبی لیو (۲۰۱۷) و زلات و اناچب (۲۰۱۵) سرمایه اجتماعی بین سرمایه فکری و عملکرد سازمانی کارکنان دانشگاه پیام نور استان گیلان نقش میانجی ۱-سرمایه فکری بر سرمایه اجتماعی کارکنان دانشگاه پیام نور استان گیلان تاثیر معنی داری دارد. ۲-سرمایه اجتماعی بر عملکرد سازمانی کارکنان دانشگاه پیام نور استان گیلان تاثیر معنی داری دارد. ۳-سرمایه فکری بر عملکرد سازمانی کارکنان دانشگاه پیام نور استان گیلان تاثیر معنی داری دارد. سال چهارم شماره ۵ (پیاپی: ٩) دی ماه ۱۳۹۸ مت علوم صدرير پژوهش حاضر از نظر هدف از نوع پژوهش های کاربردی است؛ از نظر گردآوری داده» توصیفی از نوع همبستگی و از نظر روش انجام مطالعه, موردی و از نظر مکانی, از نوع میدانی است؛ زیرا داده های پژوهش با حضور در جامعه و نمونه آماری و با جامعه آماری این پژوهش: کلیه کارکنان دانشگاه پیام نور استان گیلان (۴۲۴ نفر) می باشد. که با استفاده از جدول مورگان تعداد ۲۰۳ نفر به عنوان حداقل حجم نمونه انتخاب شد. و پرسشنامه ها به روش سهمیه ای (تناسبی در دسترس) توزیع خواهد شد. برای سنجش داده ها از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. قسمت اول پرسشنامه برای سنجش متغیرهای جمعیت شناختی در نظر گرفته شده و دارای ۳ سوال جمعیت شناختی(جنسیت» سابقه کار و میزان تحصیلات) می باشد . بخش دوم و سوم پرسشنامه با توجه به طیف لیکرت 5 نقطه ای(۱-کاملا مخالفم ۲-مخالفم ۳- نه موافق و نه مخالفم ۴- موافقم ۵-کاملا موافقم) و از پرسمش هایی به منظور سنجش سرمایه فکری» سرمایه اجتماعی و عملکرد سازمانی مورد استفده قرار گرفت. برای تعیین روایی» از پرسشنامه های استاندارد» نظرخواهی از اساتید راهنما مشاور و سار اساتید متخصص استفاده شده است. دراین پژوهش در مرحله آزمون اولیه به جهت قابل فهم بودن سوالات تعداد ۳۰ پرسشنامه در بین کارکنان شرکت آب و فاضلاب استان گیلان توزیع شد و با استفاده از داده های به دست آمده از آن» میزان ضریب اعتماد با روش آلفای کرونباخ محاسبه شده و از آنجایی که میزان آلفای گرونباخ در همه آنها بالای ۰/۸ می باشد. نشان می دهد که پرسشنامه های پژوهش دارای پایایی مطلوب است. عملکرد سازمانی سرمایه اجتماعی سرمایه رابطه ای" | اشرمایه ساختاری سرمایه انسانی متغیرها به جهت بررسی برازش ابزار اندازه گیری (پرسشنامه)» پرسشنامه به روش خداقل مربعات جزئی در نرم افزار 31.5 مورد بررسی قرار گرفت. در ادامه نتایج مربوط به پایایی و روانی ابزار اندازه گیری ارائه می شود: پایایی مرکب (2۲): با توجه به جدول زیر مقادیر پایایی مرکب زا نشان می دهد و همانطور که مشاهده می گردد برای تمامی مقادیر بالای ۰/۷ می باشد که نشان می دهد ابزار از پایایی ترکیبی خوبی برخوردار است. پایایی معرفها: با تو.جه به آزمون بارهای عاملینشان داده شده است در این پژوهش تمامی سوالات پرسشنامه بر روی متغیر های خود دارای بار عاملی بزرگتر از.۰/۷ می باشند که نشان دهنده ی مناسب بودن سوالات به جهت تخمین متغیر مربوطه می بررسی روایی همگرا: همانطور که در جدول مشاهده می شود کلیه مقادیر ۸7۲ برای تمام متغیر های تحقیق بزرگتر از ۵ می باشد. با توجه به مقادیر نشان داد شده می توان گفت که مدل از روایی همگرای مطلوبی برخوردار است. بررسی روایی واگرا: در جدول همبستگی متغیرها با یکدیگر همانطور که مشاهده می گرد مقادیر جذر ۸۷ قرار گرفته بر روی قطر ماتریس همبستگی از مقادیر همبستگی آن متغیر با سایر متغیر ها بزرگتر می باشد که نشان دهنده مناسب بودن روایی جدول ۳: میزان همبستگی بین متغیرها و جذر متوسط واریانس استخراج شده سرمایه اجتماعی سرمایه ساختاری ‏ | سرمایه رابطه ای عملکرد سازمانی سرمایه انسانی تجزیه و تحلیل اطلاعات از اصلی ترین و مهم ترین بخش های پژوهش محسوب می شود. داده های خام با استفاده از فنون آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و پس از پردازش به صورت اطلاعات در اختیار استفاده کنندگان قرار می گيرند. در پژوهش حاضر اطلاعاتی که به وسیله پرسشنامه ها جمع آوری شده است, به وسیله نرم افزار های 5255۱۹ و ۲ 21.8 513271 مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد و بر اساس آن فرضیات پژوهش تائید یا رد می شود و در نهایت نتایج حاصل از آزمون فرضیه های از بین ۲۲۰ نمونه انتخاب شده» ۴۶/۸ درصد جمعیت نمونه را زن و ۵۳/۲ درصد آن را مردان تشکیل می دهند. از لحاظ سطح تحصیلات» ۳/۲درصد نمونه ها دارای تحصیلات تحصیلات دیپلم و فوق دیپلم» ۳۷/۳ کارشناسی» ۲۶/۸درصد کارشناسی ارشد و ۷ دکترا می باشند. از نظر میزان سابقه کار ۶/۴ درصد از پاسخ دهندگان دارای سابقه کمتر از ۵ سال» ۱۹/۱درصد ۵ تا ۱۰ سال, + درصد ۱۱ تا ۱۵ سال و ۲۸/۲ درصد دارای سابقه ۱۶ تا ۲۰ سال و ۲۱/۴ درصد دارایی سابقه بیشتر از ۲۰ سال هستند. فراوانی | درضد . درصد مقادیر معتبر ۱ ذرصد تجمعی داده های معتبر | زن ۱ ۱۰۳ | ۴۶/۸ ۴۳/۸ ۳/۶ فراوانی | درصد | درصد مقادیرمعتبر " | :درصد تجمعی داده های معتبر | دیپلم و فوق دییلم ۷ ۳۲ ۳۲ ۳۳۲ جدول 1: توزیع فراوانی و درصد سنوات همکاری پاسخ دهندگان اره ۵ (پیاپی: ۱۹)» دی ماه ۱۳۹۸ مت علوم صدرير فراوانی | درصد | درصد مقادیرمعتبر ۱ درصد تجمعی 3 داده های معتبر ۱ ۱۱ تا ۱۵ سال ۵۵ ۳۹/۰ ۳۵/۰ ۵/۵ 3 بیشتر از ۲۰ سال | ۱۴۷ ۲۱/۴ ۳/۳۴ /۱۹ د برای بررسی فرضیات مطرح شده از روش حداقل مربعات جزئی با استفاده از نرم افزار2 ۳1.5 51۵7۳ استفاده گردید. همانطور که در نمودار ۱ مشاهده می‌گردد» با توجه به اینکه مقدار 1۹2 برای متغیر سرمایه اجتماعی ۰/۳۹ می باشد. این نتیجه بدان معناست که حدود ۰/۳۹ از واریانس سرمایه اجتماعی توسط سرمایه فکری تبیین می گردد. همچنین» مقدار 2 برای متغیر عملکرد سازمانی ۰/۴۹ می باشته این اجه یدان نات که حذو۰/۳۹۲۵ از واربائش غملکردسازمانی توسط سرمایه فکزی وسرماید فرضیه فرعی ۱: سرمایه فکری بر سرمایه اجتماعی کارکنان دانشگاه پیام نور استان گیلان تاثیر معنی داری دارد. همانطوز هدر جدول ۷سفاسده می قودنقدار ریب سیر استاتدارد قنده یزاین ۶ ۲غ/دمی بافنده همچنین مقداز آمازهه بزایر ۴ می باشد و این مقدار از مقدار مرزی ۱/۹۶ بیشتر است و در نتیجه می توان با حداقل ۹۵ درصد اعتماد پذیرفت که سرمایه فکری بر سرمایه اجتماعی تاثیر مثبت و معنی داری دارد و در نتیجه فرضیه تاثیرگذاری سرمایه فکری بر سرمایه اجتماعی در فرضیه ضریب مسیر استاندارد شده | آماره ۲ ( 518 ) ۳ | تائید یاعدم تائید فرضیه فرعی دوم: سرمایه اجتماعی بر عملکرد سازمانی کارکنان دانشگاه پیام نور استان گیلان تاثیر معنی داری دارد همانطور که در جدول ۸ مشاهده می شود مقدار ضریب مسیر استاندارد شده برابر ۰/۴۲۹ می باشد» همچنین مقدار آماره ۲ برابر ۱ می باشد و این مقدار از مقدار مرزی ۱/۹۶ بیشتر است و در نتیجه می توان با حداقل ۹۵ درصد اعتماد پذیرفت که سرمایه اجتماعی بر عملکرد سازمانی تاثیر مثبت و معنی داری دارد و درنتیجه فرضیه تاثیرگذاری سرمایه اجتماعی بر عملکرد سازمانی در فرضیه ضریب مسیر استاندارد شده | آماره ۲ | ( 518 ) 8 | تائید یاعدم تائید سرمایه اجتماعی 6۳۳ عملکرد سازمانی ۳۹ ۱ | ۲۵/۵5 تائید فرضیه فرعی سوم: سرمایه فکری بر عملکرد سازمانی کارکنان دانشگاه پیام نور استان گیلان تاثیر معنی داری دارد. همانطور که در جدول ٩ مشاهده می‌شود مقدار ضریب مسیر استاندارد شده برابر ۰/۳۴۷ می باشد. همچنین مقدار آماره ۲ برابر ۲۳ می باشد و این مقدار از مقدار مرزی ۱/۹۶ بیشتر است و در نتیجه می توان با حداقل ۹۵ درصد اعتماد پذیرفت که سرمایه فکری بر عملکرد سازمانی تاثیر مثبت و معنی داری دارد و درنتیجه فرضیه تاثیرگذاری سرمایه فکری بر عملکرد سازمانی در فرضیه ضریب مسیر استاندارد شده | آماره 1 ( 518 ) ۳ | تائید یا عدم تائید فرضیه اصلی: سرمایه اجتماعی بین سرمایه فکری و عملکرد سازمانی کارکنان دانشگاه پیام تور استان گیلان نقش میانجی برای بررسی فرضیه فوق؛ روابط بین سرمایه فکری و سرمایه اجتماعی» سرمایه اجتماعی و عملکرد سازمانی و سرمایه فکری و عملکرد سازمانی در مدل مورد بررسی قرار گرفت. همانطور که در جدول ۱۰ مشاهده می شود متغیر سرمایه فکری با ضریب استاندارد شده ۰/۶۲۶ دارای تاثیر معنی دار مثبت بر متغیر سرمایه اجتماعی می باشد (1.96<)). همچنین» متغیر سرمایه اجتماعی با ضریب استاندارد شده ۰/۴۲۹ دارای تاثیر معنی دار مثبت#پر متغیر عفلکرد سازمانیظ می باشد (1.96<]). بر این اساس می توان پذیرفت که متغیر سرمایه اجتماعی نقش میانجی را در تاثیرگذاری متغیر سرمایه فکری بر متغیر عملکرد سازمانی دارد. ضمنا با توجه به اینکه مسیر مستقیم تاثیرگذاری سرمایه فکری بر عملکرد سازمانی به صورت معنی دار مثبت می باشد می توان نتیجه گرفت که متغیر سرمایه اجتماعی به صورت متغیر میانجی جزتی در تاثیرگذاری سرمآیهآفکری بر عملکرد سازمانی عمل می نماید. سرمایه اجتماعی 6۳ عملکرد سازمانی ۹ ۶ ۳005 تأئید میا ی سرمایه فکری 6۳ عملکرد سازمانی ۳۷ 1/۸7 ۳005 تائید جری در این پژوهش به بررسی تاثیر سرمایه فکری بر عملکرد سازمانی با نقش میانجی سرمایه اجتماعی در دانشگاه پیام نور استان گیلان پرداخته شد. نتایج تحقیق نشان داد که تمام فرضیات تحقیق موز ید را گزفت و هرکدام از متغیرها دارای تاثیر مثبت و معناداری بر یکدیگر می باشند بطوریکه سرمایه فکری بر سرمایه اجتماعی اثر معنی دار مثبت دارد به طور مثال به ازای اضافه کردن یک واحد به سرمایه فکری» ۰/۶۲۶ بر سرمایه اجتماعی اضافه می شود. همچنین سرمایه اجتماعی و سرمایه فکری برعملکرد سازمانی دارای تاثیر مثبت و معنادار می باشند. حاصل این نتایج نشان داد سرمایه اجتماعی به صورت متغیر میانجی جزئی در تاثیرگذاری سرمایه فکری بر عملکرد سازمانی عمل می نماید. در این راستا پیشنهادات کاربردی زیر ارائه می گردد: با توجه به اینکه دانشگاه پیام نور یک سازمان آموزشی و پژوهشی است و با توجه به اهمیت سرمایه اجتماعی در این سازمان» برای افزایش سرمایه اجتماعی و مواردی نظیر افزایش صمیمیت و کمک به هم در بین کارکنان از طریق سرمایه فکری,» دانشگاه پیام نور باید به عواملی که منجر به عواملی سرمایه فکری می گردد توجه کند تا این افزایش» خود منجر به افزایش سرمایه اجتماعی گردد. یعنی دانشگاه پیام نور یا هر سازمانی که چنین هدفی را دنبال می نماید باید برنامه مناسبی برای تعیین استعداد ها و مهارت های موردنیاز داشته باشد و سعی کند برای کارکنان کلیدی خود جانشین مناسبی داشته باشد تا اگر کارمند موردنظر بنابر دلایلی سازمان را ترک کرد سازمان با کمبود مهارت و تخصص مورد نظر مواجه نگردد بهترین متقاضیان شغل بر اساس برنامه جذب نیرو استخدام شوند در سازمان از کارگروهی و ایده های برتر کارکنان حمایت شود و تا کارکنان تشویق به ارائه ایده های جدید گردند. چون اگر استخدام بر اساس نیاز سازمان به مهارت های مورد نظر و بر اساس شایستگی باشد و کارکنان احساس سال چهارم شماره ۵ (پیاپی: ٩) دی ماه ۱۳۹۸ مت علوم صدرير ال چهارم. شماره ۵ (بیابی: ۱۹ دی ماه ۱۳۹۸ 0 علو حمایت کنند در این صورت سعی می کنند در تصمیم گیری های گروهی به طور فعالانه مشارکت کنند و حاضرند کارهایی که به نفع سازمان هست انجام دهند حتی اگر از آنها قدردانی نشود. در نتیجه میزان سرمایه اجتماعی افزایش خواهد یافت. جهت افزایش عملکرد سازمانی از طریق سرمایه اجتماعی» باید سعی شود میزان صمیمیت بین کارکنان تقویت گردد و از نظر بروز رفتار اجتماعی مثبت کارکنان به سطح قابل قبولی برسند. بدین صورت که اگر یکی از همکاران با مشکلی مواجه شود دیگران به او کمک نمایند» صمیمیت در بین کارکنان به قدر کافی وجود داشته باشد کارکنان به اين مرتبه از رشد اجتماعی رسیده باشند که اگر شخص غریبه ای به عنوان همکار جدید وارد سازمان شود به راحتی او را بپذیرند و کارکنان حاضر باشند کارهایی که به نفع سازمان هست انجام دهند حتی اگر از آنها قدردانی نشوده در این صورت کیفیت خدمات در سازمان در سطح بالایی قرار خواهد گرفت و ارباب رجوعان در کیفیت خدمات سازمان راضی تر خواهند شد و این عوامل خود منجر به افزایش عملکرد سازمانی خواهد جهت افزایش عملکرد سازمانی از طریق سرمایه فکری» باید تلاش گردد تا از ایده های جدید کارکنان حمایت گردد و برنامه آموزشی جهت تقویت روابط کارمند با ارباب رجوعان ارائه گردد. توجه به عواملی چون حمایت سازمان از ایده های جدید کارکنان و تلاش در جهت اجرای آن» وجود ارتباطات مناسب بین کارمند و ارباب رجوع در جهت رضایت ارباب رجوع» وجود جو و فرهنگ حمایتی وآرامش بخش در سازمان و حمایت از ضرورت آموزش و ارتقا کارمندان موجب خواهد شد مدیران سازمان در ارتباط با کارکنان خود به صورت اثربخش تر عمل کنند و همه افراد سازمانی در پی توسعه خدمات جدید و رضایت بیشتر ارباب رجوعان خود جهت افزایش عملکرد سازمانی از طریق سرمایه فکری و میانجی گری سرمایه اجتماعی» باید تلاش گردد بهترین متقاضیان شغل بر اساس برنامه جذب نیرو استخدام شوند در سازمان از کارگروهی و ایده های برتر کارکنان حمایت شود و تشویق به ارائه ایده های جدید گردند. همچنین تقویت ارتباطات مناسب بین کارمند و ارباب رجوع در جهت رضایت ارباب رجوع» تقویت جو و فرهنگ حمایتی وآرامش بخش در سازمان و حمایت از ضرورت آموزش و ارتقا کارمندان موجب خواهد شد سازمان در ارتباط با کارکنان خود به صورت اثربخش تر عمل کنند و کارکنان سعی می کنند در تصمیم گیری های گروهی به طور فعالانه مشارکت می کنند و حاضرند کارهایی که به نفع سازمان هست انجام دهند, حتی اگر از آنها قدردانی نشود و میزان سرمایه اجتماعی افزایش خواهد یابد. این افزایش سرمایه اجتماعی موجب خواهد شد اگر در سازمان یکی از همکاران با مشکلی مواجه شود دیگران به او کمک تمایند: صمیمیت:ذر بین کا رکنای‌وتاظ رگا هه داشته باشده ها رگاواله:ا فد از رشذ اجتماعی رسیده باشند: که اگر شخص غریبه ای به عنوان همکار جدید وارد سازمان شود.به راحتی او را بپذیرند و کارکنان حاضر باشند کارهایی که به نفع سازمان هست انجام دهند حتی اگر از آنها قدردانی نشوده.در این صورت کیفیت خدمات در سازمان در سطح بالایی قرار خواهد گرفت و ارباب رجوعان در کیفیت خدمات سازمان راضی تر خواهند شد و این عوامل خود منجر به افزایش عملکرد سازمانی خواهد این تحقیق به بررسی رابطه بین متغیرهای این تحقیق در دانشگاه پیام نور پرداخته است و می توان این روابط را در جوامع این تحقیق در حوزه جغرافیایی استان گیلان صورت گرفته است و می تواند در سایر مناطق و استان ها نیز انجام پذیرد؛ در این تحقیق برای جمع آوری اطلاعات از ابزار پرسشنامه,اشتفاده شده است که می توان از سایر ابزار ها مانند مصاحیه و در این تحقیق از متغیر سرمایه اجتماعی به عنوان متغیر میانجی در رابطه بین سرمایه فکری و عملکرد سازمانی استفاده شده - احمدیان م.؛ قربانی» ر. ۱۳۹۲ . « بررسی رابطه بین سرمایه فکری و عملکرد سازمانی: مورد مطالعه وزارت امور اقتصادی و دارایی»» مجله اقتصادی» شماره های ۱۱ و ۱۲ » صص ۰۱۱۱-۱۳۰ اصقاتی»جلی تصو انسازی«مجوانساغنا ای برزکی«حلی دز آقااجستی: جسیه (1۳۹۰) #/بررسی سومان القماعی سازمانی در سازمانهای خدماتی استان اصفهان (با رویکرد آموز ههای مدیریت در آثار سعدی)»» جامعه شناسی کاربردی» سال ووریتلطانی ورف ,یی سووشن ی وهای ورس سس ی 0۹27 قاط سوسایا عملگر‌ساریاتی کارکتای آذاراه وش و جوانان استان کردستان» سومین همایش ملی علوم ورزشی و تربیت بدنی ایران. - چناری» وحید» موسوی» سید علی» (۱۳۹۵)» «بررسی اثر جو سازمانی بر عملکرد سازمانی ادراک شده با نقش میانجی گری رضایت شغلی»» فصلنامه پژوهش های جدید در مدیریت و حسابداری» دوره سوم» شماره پانزدهم: صص ۰۱-۱۶ - خراسانچی, پهناز, (۱۳۹۶) «بررسی تأثیر ابعاد سرمایه فکری بر توسعه توان رقابتی در صنعت بانکداری (مطالعه موردی:کلیه شعب بانک پاسارگاد در استان تهران)» فصلنامه مطالعات مدیریت و حسابداری» دوره ۳ شماره ۱: صص ۰۱۶-۳۰ - خلود مریم و نصیری نیا دانش» (4۱۳۹۶ «بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و عملکرد شغلی با میانجیگری هوش فرهنگی در کارکنان آموزش و پرورش شهر آبادان»» دومین کنفرانس بین المللی مدیریت» روانشناسی وعلوم اجتماعی. - زارعی» عظیم فارسی زاد» حسین» سیاه سرانی کجوری» محمدعلی» و دهقانی سلطانی» مهدی» (۱۳۹۴)» «تاثیر هوش سازمانی بر عملکرد سازمان با بهره گیری از ظرفیت های بازاریابی»» پژوهشنامه مدیریت اجرایی سال هفتم» شماره سیزدهم: صص - شیانی, ملیحه و موسوی, میرطاهر (0۳۹۰» « تحلیل وضعیت سرمايه اجتماعی در شهر کرمان»» فصلنامه علمی پژوهشی - شیخی» ایوب» اسکندری» قاسم و ولی زاده» احمد. (۱۳۹۵)» «رتبه بندی شاخص های سنجش سرمایه فکری با استفاده از تکنیک فازی (مطالعه مورد شرکت گاز استان فارس)» پژوهش های جدید در مدیریت و حسابداری» سال دوم» شماره سوم: - غیانی ندوشن» سعید و امین الرعایا احسان» (۱۳۹۵)» «بررسی تاثیر ابعاد سرمایه اجتماعی و سرمایه فکری بر میزان بهره وری منابع انسانی»» فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات مدیریت(بهبود و تحول)» سال بیست وپنجم شماره ۸۰: صص۱۸۳ - - فذائی کیوانی رضا » علوی» رضوان.(۱۳۹۷) ۰ تحلهای بروانقش پیظرمایه فکری دیعملکر دسازمانیدو ماهنامه مطالعات کاربردی در علوم مدیریت و توسعه »سال سوم» شماره چهار(پیاپی: دوازده). ۵ 11060۹1056 لهازمد آه1100غ101 و مها ۵۵ ,(2017) 36 بش بظ ,۸0۵2660 - #۲ لاس70 ماما ,ص70 یز کلهازمو3 عزاطا۳ 2و ععصممد ۳ اهدمنممنصدی0 43-۰ ,(17)5 م1طع6 3/0286 وصه صمناه‌ادنصنصل۸ ۸ عمط کععصزعاظ هه اصعصعع 1/3 0 ن6مصعل 5 اما" ,(2012) .7 ق۷۷۵0 ۶ .3 عصعطانگا مط ,ق1108 وم و6تتا )0‏ - -273 ,(3) 74 ,۱/0046 ک ممصع‌زم5 آهنهم5 عناوم طالمعط فص وومامنممد آهعنلع م5065 امعا1ه ۵۳۵0۵ عطا ,(2017) 1 معزامکازهط بخ .0 بعتلمطله 18 .۳ .8 ,۳۵8 - -69 ,74 ,۳1۵66 عک عمفاصه8 ۲ م10 اوه ۶و ادمه عطا 0۵ آهازمی آهنود [۵ز0ع 22 0و۸ ,کادم۲ 1۳808200 بلهانمه) آهزموو5 صعع 0۷ منطفصو‌نما۴۸۵ عط 1 ,(17.)2006 ماله‌د ۳‏ - 1310۵10۸ مش فص وناه نص ص۲0 اهوم 600 بافعصهم 00‏ اهدمناهمنصهع0 40 ۳[ 56010۳ آهعزا م2220 هه ع۵0 2و5 صعنوص* ,(2009) بش بل3/0۵۵۵ ۶ یگ مط09طی ‏ - . 369-8 ,5 امد اه 1010110 ۵۶ مد 30 ,ع 36۳10 [02 ۳1۵0 [هازم2) [ده 1010110 ۶ ۳0۵61 156 . 2016 .۸ مفنطع0۳ آ مقع537 مرش ,۸۳۲66 .3 سآ 08۵5 ۰ - - 194 و 221 5060665 8683010۳21 مصه نوک - 3وع2۳ 20۳10۳206 دنام منصع0۳ 0۳ 40 بلهازمده ادنعود بلهازدده م11 عدمصه کصنطعمونماهد عط ,(2017) با کشا - نامع هام معا هه همه کعن کحعصتعطط ۵۶ غامد عصناه عم عط1 - عع ق0010 ,(2014).آ, ۸820007 6 .3 ,روهظ نلهداه1105 .زر طهاگ/3 مک مفذ۷۵2 .36 بنص20070 ۰ - 50007 ۲236 خ۸)ع 2 6۳0 آهم مزا منصدوده جه آهازصی اهاز ۶و امعلنه عطا اون ۶ هس30 دمص ,(معصزم۳ موحعوصععه/3 ۶و صمناه2تصهع0۳ هگ آهنممک عطا سال چهارم شماره ۵ (پیاپی: ٩) دی ماه ۱۳۹۸ مت علوم صدرير ال چهارم. شماره ۵ (بیابی: ۱۹ دی ماه ۱۳۹۸ 0 علد ,65اه لهام ص00 که کلدولعمه م۸" ,(2012) بش مصه82۳ 6 ,6 بققصققظ ماب ,قباظ۴ 5002 -۳۳۵۵۵۵ ,امعم صمناهمتصمع 0 عناوم آههعاصذ هه +عمصمصد ام هه کعع 130 رد۸200" ,(2018) بش ,ا6لوصعصسد چگ عک بل مان هط مل مقتععع5 .36 مناطمصع‌طاناگ ۶ ما۲ عصناهناوعد عط 1 نع ص ص00 نفدوناهمنصدو0 فص ععلفصط ععناه تم اصعص م0010 120-7 ,83 ,1686278 ددمصزعدظ 0۶ آهمس0ل همه هنود وصه آهانمیه صمصطط 40 لقانطهه مق 306660 06160601666 معط . 2015 6 معطعقطط یگ معلقا2 36331021 0صه لمنم5 - 02و2۳ مدمه +مطونط از ععصق عم لمدممتتصهع 0۳

هدف این پژوهش، بررسی تاثیر سرمایه فکری بر عملکرد سازمانی با نقش میانجی سرمایه اجتماعی در دانشگاه پیام نور استان گیلان می باشد. روش پژوهش حاضر، از نظر هدف، کاربردی و برحسب روش، تحقیقی توصیفی از نوع همبستگی می باشد که با به کارگیری ابزار پرسشنامه و روش پیمایشی داده های مورد نیاز جمع آوری شده است. جامعه آماری این پژوهش، کلیه کارکنان دانشگاه پیام نور گیلان (424 نفر) است. که با استفاده از جدول مورگان 203 نفر به عنوان حداقل حجم نمونه آماری انتخاب شدند و در نهایت 220 پرسشنامه جمع آوری گردید. داده های جمع آوری شده از طریق نرم افزارهایSPSS19 و Smart PLS2 مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها نشان داد متغیر سرمایه فکری با ضریب تاثیر 626/0 تاثیر مثبت و معنی داری بر متغیر سرمایه اجتماعی دارد. همچنین متغیر سرمایه اجتماعی با ضریب تاثیر 429/0 دارای تاثیر مثبت و معنی داری بر عملکرد سازمانی است. این یافته ها حاکی از این است که سرمایه اجتماعی در تاثیر سرمایه فکری بر عملکرد سازمانی نقش میانجی دارد. همچنین نتایج نشان داد متغیر سرمایه فکری به صورت مستقیم نیز، با ضریب تاثیر 347/0 تاثیر مثبت و معنی داری بر عملکرد سازمانی دارد، و این نتیجه دلالت بر نقش میانجی جزئی متغیر سرمایه اجتماعی در رابطه بین این دو متغیر دارد.

418218

 ۱۳۴۸ علوم زیستی ورزشی, دوره ۱۱ شماره ۲. تابستان ۱۳۹۸ در دهه اخیر مربیان و متخصصان علوم ورزشی به‌منظور توسعه و تسریع دستیابی به اهداف تمرینی» از طریق ترکیب تمرینات سرعتی (57 :1۳۵10108 5011) و تمرینات تناوبی (117 :1۵101۳8 [16۲۷۵])» شیوه نوینی از تمرینات را با نام تمرینات تناوبی با شدت بالا (11117 زعصنصنه [16۷۵صز بوانودعاصن- اون ابداع کرده‌اند (۱). این نوع تمرین» به فعالیت بدنی شدید و انفجاری اطلاق می‌شود که به‌صورت متناوب انجام می‌گیرد و در بین آها وهله‌های استراحتی یا فعالیت با شدت پایین انجام می‌شود (۴-۲). در این زمینه. براساس نتایج برخی مطالعات 17117 موجب آمادگی قلبی - عروقی و تهویه‌ای می‌شود. به‌گونه‌ای که پالس اکسیژنی (08 :218 0(80) و اکسیژن مصرفی متعاقب ]7111 به بهبود بیشتری نسبت به تمرین تناوبی متوسط منجر شده است (۵). در مقابل, مطالعات متعدد نشان می‌دهد 111117 در ورزش‌هایی که در مسافت‌های کوتاه با وهله‌های مکرر انجام می‌گیرند. به کاهش سطح ۸7۳ فسفوکراتین, گلیکوژن و تولید بیش‌ازحد یون هیدروژن منجر می‌شود (ع۶ ۵). همچنین موجب ایجاد آسیب مکانیکی عضلانی» افزایش شاخص‌های پراکسیداسیون لیپیدی مانند مالوندی آلدهید (3/0۸ :۵6 ۸/121004:210401) (۷) و گسترش شاخص‌های التهابی مانند پروتئین واکنشی 0 (01۹۳) حرارت غیرطبیعی بدن و در نتیجه خستگی عصبی و افت عملکرد بدنی و عدم دستیابی به بهترین رکورد می‌شود (۷). از آنجا که از مهم‌ترین اهداف متخصصان ورزشی بهبود عملکرد با حداقل تأثیرات 5( ب7ب5 ابیت ]ان مر سال‌های اخیر پژوهشگران را بر آت داشت تا به مطالعه راهبردهایی بپردازند که از طریق ات بتوان آثار زیانبار ناشی از 11117 را به حداقل رساند. یکی از این راهبردها مکمل‌یاری کراتین است که شواهد متعددی در خصوص طی تمرینات بیشینه بر بهبود عملکرد بدنی گزارش شده است (۸-۱۳). علاو‌بر اين؛ باسیت و همکاران (۲۰۰۸) نشان دادند که مکمل‌یازی:کراتین از افزایش تولید سایتوکین‌های پیش‌التهایی ناشی از 71177 در آزمودنی‌های انسانی جلوگیری می‌کند که اين روند احتمالا از طریق پاک کردن گونه‌های اکسیژنی فعال (6405) یعنی مهار استرس اکسایشی انجام آمی‌گیرد (۱۳): محققان دیگر نیز ویژگی ضدالتهابی کراتین (۱۳, ۷) و کاهش مارکرهای پراکسیداسیون لیپیدی (18۸745 :9۳51226 2010 ع1نه0نط1) یعنی ویژگی حفاظتی در برابر آسیب‌های اکسیداتیو را در گونه‌های حیوانی (۱۵۰۱۴) تأیید کرده‌اند. اگرچه برخی محققان گزارش دادند که مکمل‌یاری یک‌هفته‌ای کراتین اثر آنتیاکسیدانی دارد و موجب کاهش سطوح 3/0۸ متعاقب فعالیت ورزشی در آزمودنی‌های انسانی می‌شود (۱۶)» در مطالعه دمینیس و همکاران (۲۰۱۴)» تأثیرات حمایتی مکمل‌گیری کوتاه‌مدت کراتین در کاهش التهاب متعاقب تمرینات  تأثیر مکمل کراتین منوهیدرات به‌همراه ریکاوری‌های داخل و خارج آب طی تمرینات [11117... ۱۳۹ حاد در آزمودنی‌های انسانی تأیید نشده است (۱۷). برخی محققان نیز عدم تأثیر مکمل‌گیری کراتین را در کاهش استرس اکسایشی و التهاب بعد از تمرینات برون‌گرایی گزارش داده‌اند (۱۸). با وجود موارد مذکور مطالعه‌ای در خصوص ویژگی ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی مکمل‌یاری کوتاه‌مدت کراتین متعاقب تریتات نار اشنا با فت بالا گر زنان انجام نگرفته است, استراتژی+ذیگو برای سقابله با آثارزیاتبار 7[ و حفظ عملکرد بدنی در طی این تمرینات برگشت به حالت اولیه است. روش‌های گوناگونی به‌منظور بهبود ریکاوری پس از فعالیت ورزشی وجود دارد که عبارت‌اند از: ریکاوری فعال» سرمادرمانی» ماساژه گرمادرمانی متقابل (غوطه‌ور شدن در آب گرم و سرد)» آب‌درمانی». کشش و تحریک الکتریکی (۱۹). اگرچه تاکنون مشخص شد که ریکاوری فعال نسبت به ریکاوری غیرفعال به لحاظ عملکردی تأثیر بیشتری بر خستگی عضلانی و حفظ عملکرد دارد (۲۲-۲۰). اما در زمينه تأثیر ریکاوری تخصصی در برابر ریکاوری غیرتخصصی بر شاخص‌های التهابی و استرسی سیستمیک متعاقب تمرینات شنا با شدت بالا در زنان اطلاعات بسیار اندکی وجود دارد. در این زمینه. مطالعات بوچهیت و همکاران (۲۰۱۰) و دبیدی روشن و همکاران (۲۰۱۳) در زمره نخستین پژوهش‌هایی هستند که تأثیر مثبت ریکاوری شنای فعال داخل آب (به‌عنوان ریکاوری تخصصی) را در مقایسه.با ریکاوری دویدن فعال خارج آب (به‌عنوان ریکاوری غیرتخصصی) بر بهبود عملکرد.در#شناگران#مردزا گزارش دادند (۲۳۰۲:۰۱). اباابوجود موارد مذکور لیدر و همکاران نشان دادند که غوطه‌وری در آب .سرد باادو حالت ایستاده.و نشسته پس از دوی سرعتی مکرر بر 11-6 و 07 به‌عنوان نشانگرهای التهابی ی ندارد (۲۴)»با غنایت به موارد مذکور و با توجه به اینکه گسترش استرس (۲۵) التهاب (۱۵) ناشی از ورزش سنگین از طریق احساس درد و آسیب عضلانی می‌تواند موجب افت عملکرد بدنی شود و از سوی دیگر با توجه به اینکه اطلاعات اندکی در خصوص تأثیر مکمل‌باری کوتاه‌مدت کراتین منوهیدرات با و بدون ریکاوری فعال داخل و خارج آب متعاقب اجرای شنای تناوبی با شدت بالا بر مارکرهای التهابی (01۹۳)» پراکسیداسیون لیپیدی (۸180۸) و همین‌طور عملکرد (رکورد) شنا در زنان وجود دارد ازاین‌رو پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر ریکاوری فعال داخل و یا خارج آب به‌همراه مکمل‌گیری کوتاه‌مدت کزاتین بر پاسخ شاخص‌های مذکور متعاقب شنای تناوبی با  ۵۰ علوم زیستی ورزشی, دور ۱۱ شماره ۲. تابستان ۱۳۹۸ آزمودنی‌ها و طرح تحقیق: آزمودنی‌های مطالعه حاضر را ۱۶ زن شناگر فعال با حداقل شش ماه سابقه شرکت در مسابقات منطقه‌ای تا سطح استانی و با میانگین سن ۲۵ سال, شاخص توده بدن (8347) ۲۲/۶ کیلوگرم بر متر مربع و توان بی‌هوازی دست‌ها معادل ۰/۷۷۰ وات بر کیلوگرم تشکیل می‌دادند که با رعایت برخی معیارهای ورود به تحقیق به‌صورت داوطلبانه در فرایند تحقیق شرکت کردند. براساس قوانین کالج آمریکایی طب ورزشی ( ۸652 :3/600006 50075 ۵۶ 1686[ ۸۳۵۲۵۵)» این شرکت‌کنندگان تمرین کرده تلقی می‌شوند. این افراد در مطالعه از نوع نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون _ پس‌آزمون به دو گروه دسته‌بندی شدند. کليه مراحل طرح تحقیق حاضر توسط گروه فیزیولوژی ورزشی و همین‌طور کميته معیارهای ورود و يا خروج از تحقیق: در مطالعه حاضر از معیارهایی برای ورود افراد به فرایند تحقیق یا خروج آنها استفاده شد که برخی از آنها عبارت‌اند.از: دامنه سنی ۲۰ تا ۳۵ سال, عدم ابتلا به بیماری قلبی و پرفشار خونی و همچنین عدم مصرف دخانیات در شش ماه قبل .از شروع تحقیق و دار بودن حداقل شش ماه سابقه تمرینی در ایب" سپس از شرکت‌کنندذگاق»+واجد شرایط خواسته شد تا از مولتی‌ويتامین‌ها و مکمل‌های نیروزا در یک هفته قبل و حین اجرای.پروتکل استفاده نکنند و از مصرف چای و کافئین در دوران اجرای پروتکل بپرهیزند. همچنین از آنها خواسته شد تا بیش از ۳۰۰ گرم گوشت در دوره مکمل‌گیری کراتین مصرف نکنند وااز انجام فعالیت ورزشی سنگین در ۲۴ ساعت قبل از اجرای آشنایی با پروتکل وهله‌های فعالیت و ریکاوری فعال در داخل و خارج آب: شرکت‌کنندگان واجد شرابط یک هقته قبل از اخرای نگ وکا یحلی یر ار بو وهنا شا شکقن و رگافت نامه شر کت :در اجرای آزمون از آنها گرفته شد. آنگاه اطلاعات عمومی و جسمانی شرکت‌کنندگان شامل سنجش قد» وزن» شاخص توده بدن و توده چربی بدن با استفاده از روش‌های استاندارد از جمله دستگاه ترکیب بدن» آزمون بی‌هوازی وینگیت دستی و اجرای پروتکل بروس اندازه‌گیری و ثبت شد و براساس این اطلاعات شرکت‌کنندگان در دو گروه با شرایط برابر شامل گروه برگشت به حالت اوليه فعال در داخل آب و برگشت به حالت اوليه فعال در خارج آب دسته‌بندی شدند. سپس همین شرکت‌کنندگان به فاصله یک هفته پس از اجرای آزمون مرحله اول (قبل از مکمل گیری کراتین) برنامه مشابه وهله‌های مکرر شنای سرعتی همراه با برگشت به حالت اوليه فعال داخل یا خارج آب را پس از اتمام دوره مکمل کراتین اجرا کردند. به این صورت که  تأثیر مکمل کراتین منوهیدرات به‌همراه ریکاوری‌های داخل و خارج آب طی تمرینات 71111 ... ۱۵۱ هر شناگر در دو جلسه آشنایی با پروتکل فعالیت شامل اجرای یک دوره (ست) شنای سرعتی ۵۰ متری با ۶ تکرار» در طی یک هفته قبل از شروع مرحله اصلی شرکت می‌کند. فاصله استراحتی ۱۲۰ ثانیه‌ای در بین ۶ وهله شنای سنگین ۵۰ متری اجرا شد. به آزمودنی‌ها آموزش داده شد تا ریتم ریکاوری تخصصی یا داخل آب را به طریقی که توبکیس و همکاران (۲۶) و همچنین کازورلا و همکاران (۲۷) گزارش کردند و برابر با ۶۰ درصد بهترین رکورد ۱۰۰ متر هر فرد است پیروی کنند. به‌علاوه. آزمودنی‌های گروه ریکاوری خارج آب نیز حداکثر ۱۰ ثانیه پس از اتمام وهله‌های شنای سرعتی از آب خارج شده و با توجه به روش کارونن و با شدت ۶۰ درصد حداکثر اکسیژن مصرفی از پیش تعیین‌شده برگشت به حالت اولیه را آغاز کردند. سپس همین آزمودنی‌ها به فاصله یک هفته پس از اجرای آزمون مرحله اول (قبل از مکمل‌گیری کراتین) برنامه مشابه وهله‌های مکرر شنای سرعتی همراه با برگشت به حالت اولیه فعال داخل یا خارج آب زا پش از ائمام دوره مکحل کراتین اجزا کردند. عملکرد افراد: دز ی اجرای وهله‌های تتاوتی شنا با سرعت بالا توسط دو نفر ثبت و میانگین آن به‌عنوان رکورد هر وهله از تکرارها ثبت شد (نمودار ۱) داخل آب (۱۳۰ قانیه) بازشت به ی خارج آب ۱۳۰۱ قانیه) ام [ :<و مرخله خون کیرعالاهر قبل ویعد افاشش وهند شدا با ریکاوری | بازگشت به حالت اولیه داخل آب ۱۲۰۱ فانیه_| 1 پازگشت به حالت اولیه خارج آب (۱۲۰ ثانیه) . ا (امص ر فا روشک رات وله ۱ 2 در ادا رو رما چا [۳ دو مرخله خون عیری در قبل و بعد ازشض وهله شنا با ریکاوری ] نود ۵  ۹۲ علوم زیستی ورزشی» دور ۰۱۱ شماره ۲. تابستان ۱۳۹۸ پروتکل مکمل‌دهی کراتین منوهیدرات: مکمل کراتین منوهیدرات (تولیدشده توسط شرکت کانادایی ویدر) توسط ترازوی دقیق پزشکی» توزین و در بسته‌های ۵ گرمی بسته‌بندی و هر ۲۴ بسته در یک کيسمه پلاستیکی+ در اخقیار اتمامی, قترکت‌کسه‌گان آقزار داده قد مکملکیری از سبح رورس از آشنایی شرکت‌کنندگان با نحوه اجرای پروتکل تحقیق آغاز شد و شرکت‌کنندگان هر روز ۴ بسته از ۲۴ بسته‌ای را که به آنها تحویل داده شده بود در ۴ وعده (همراه صبحانه ناهار شام و وعده آخر را قبل از خواب) مصرف کردند. همچنین به آنها توصیه شد که محتوای هر بسته را در ۲۵۰ سی‌سی (یک شيشه نوشابه) آب ولرم حل و مصرف کنند. مدت زمان مکمل‌گیری ۶ روز متوالی بود (در مجموع ۱۲۰ گرم نحوه خون‌گیری و آنالیز آزمایشگاهی: برای خون‌گیری از شرکت‌کنندگان به آنها توصیه شد قبل از ورود به داخل استخر ابتدا به مدت ۲۰ دقیقه استراحت کنند و سپس ۵ میلی‌لیتر خون از ورید پیش‌بازویی دریافت شد. به‌علاوه ۵ میلی‌لیتر خون در سومین دقیقه پس از آخرین وهله شنای ۵۰ متری دریافت شد (در مجموع دو مرحله خون‌گیری و ۵ میلی‌لیتر خون در هر مرحله). خون وریدی به مدت ۰ دقیقه در دمای اتاق نگهداری شد تا پس از ایجاد لخته و انجام سانتریفیوژه سرم استخراج‌شده برای سنجش متغیرهای تحقیق استفاده شد.. پروتئین واکنش‌دهنده 6 با حساسیت بالا (18-082]) سرمی برحسب میلی گرم بر میلی‌لیتر و مقادیر مالوندی آلدهید (1/10۸) سرمی برحسب میلی‌مول بر میلی‌لیتر به روش آلایزا و با استفاده از کیت محصولو کت زلهایو آلجای#اطریق شرّکت پادگین.طب به:شماره نحوه تجزیه‌وتحلیل آماری: در مطالعه حاضر برای بررسی اثر عواملی مانند زمان نوع ریکاوری و همین‌طور عامل مکمل, از آنالیز واریانس سه‌طرفه استفاده شد. داده‌ها پا استفاده از نرم‌افزار 5255 (نسخه 7 در سطم 8275۵ تجریهوتحلیل ,و یرای میانگین ,و آنخرافت استانداره بیاق شند. اطلاعات توصیفی مربوط به شرکت‌کنندگان دو گروه ریکاوری داخل از آب و ریکاوری خارج از آب در  تأثیر مکمل کراتین منوهیدرات به‌همراه ریکاوری‌های داخل و خارج آب طی تمرینات 71117... ۸۳ جدول ۱. میانگین و انحراف استاندارد متغیرهای توصیفی دو گروه جدول ۲. نتایج آزمون 7 برای بررسی اثر متغیرهای مستقل بر مقادیر 2132 منبع تغییر مجموع مجذورات میانگین مجذورات ‏ مقدار۳ مقدار 0 نوع بازیافت داخل یا خارج آب ۰۷ ۷ ۳۲ ۴۰ امللاغات. جدول ۲ خلکی اوآ نالاست: که نوغ ویکاوری حاخل با خارج او ۴1 قامل مکمل (0-۰/۱۷۹) و اثرات تعاملی آنها تأثیر معناداری بر التهاب سیستمیک (13) نداشته است. با وجود اين» مقادیر 077 تحت تأثیر عامل زمان یعنی شش,وهله شنای سرغعتی در هر دو مرحله قبل و پس از دوره همان‌طورکه در جدول ۳ مشاهده می‌شود. هیچ‌گونه تفاوت معناداری در درون و بین گروه‌ها؛ در اثر متغیر مستقل نوع بازیافت داخل و خارج (8-۰/۵۹۹) و اثر تعاملی آن با مکمل کراتین وجود ندارد (8-۷۵۸/۰). میانگین مقدار 310۸ گروه‌ها صرفا متعاقب قبل و پس از ششمین وهله شنای تناوبی ۲۵ 7۰ واقبل و پس,از مکملن مستقل از از ریگاوری ۸/۳ ۱ سر اتقارت مساداری,دازقد زتمودار ۳.  ۵۴ علوم زیستی ورزشی» دوره ۰۱۱ شماره ۲ تابستان ۱۳۹۸ جدول ۳. نتایج آزمون 7 برای بررسی اثر متغیرهای مستقل بر مقادیر 1/57۸ نمودار ۲. تغییرات مقادیر 113۸ بین دو گروه ریکاوری داخل و خارج از آب در قبل و پس از اجرای شش وهله شنای تناوبی با شدت بالا در قبل و بعد از مکمل‌گیری کراتین. #* تفاوت معنادار در سطح 4۵ برای قبل و پس از شش وهله شنای شدید؛ #تفاوت معنادار در سطح 35۰/۰۵ برای قبل و پس با توجه به مقادیر 7 مشاهده می‌شود که هیچ‌گونه تفاوت معناداری در درون و بین گروه‌ها؛ در اثر متغیر مستقل نوع بازیافت داخل و خارج (۳-۰/۴۱۶) و اثرتعاملی آن با مکمل کراتین (8-۰/۵۶۰) وجود  تأثیر مکمل کراتین منوهیدرات به‌همراه ریکاوری‌های داخل و خارج آب طی تمرینات 71117... ۸۵ ندارد. با مشاهده جدول ۴ میانگین رکورد زمانی گروه‌ها صرفا متعاقب قبل و پس از ششمین وهله شنای تناوبی (0-۰/۰۰۱)» مکمل (0-۰/۰۰۶) و اثر تعاملی آنها مستقل از اثر ریکاوری (۳-۰/۰۰۹)» تفاوت جدول ۴. نتایج آزمون 3 برای بررسی اثر متغیرهای مستقل بر رکورد زمانی اولین و ششمین شنا نوع بازیافت داخل پا خارج آپ ۰ ۶۱۲/۵۶۳ ۶۵۳ ۲ ۶ نمودار ۳. تأثیر مکمل کراتین منوهیدرات بر رکورد شنای سرعتی در شناگران زن. +تفاوت معنادار در سطح ۳5/۰۵ برای قبل و پس از مکمل‌یاری کراتین برای رکورد سومین تکرار نسبت به ششمین تکرار. #* تفاوت معنادار در سطح ۳5۰/۰۵ برای قبل و پس از مکمل‌باری کراتین برای رکورد ششمین  ۹۵۶ علوم زیستی ورزشی, دوره ۱۱ شماره ۲. تابستان ۱۳۹۸ هدف پژوهش حاضر بررسی تعیین تأثیر مکمل کراتین منوهیدرات به‌همراه ریکاوری‌های داخل و خارج آب طی تمرینات11117 بر پروتئین واکنشی-» پراکسیداسیون لیپیدی و عملکرد زنان شناگر بود. مهم‌ترین يافته مطالعه حاضر تأثّیر تمرینات 1111۳ بر گسترش التهاب و پراکسیداسیون لیپیدی حتی در ورزشکاران فعال و عدم تأثیر مهاری دو نوع ریکاوری فعال داخل و خارج آب و همین‌طور عدم تأثیر مکمل‌گیری کراتین منوهیدرات در مهار یا کاهش التهاب سیستمیک و در مقابل تأثیر معنادار آن بر 3/0۸ و رکورد شای سرستی درظی وطله‌های شاوی مخلف هر شناگران زن یواست ایع درخالی است کممیانگین مقادیر کراتینین به‌عنوان شاخص متابولیکی کراتین در خون شناگران گروه ریکاوری داخل آب از ۰/۷۱۲۵ میلی گرم بر دسی‌لیتر در شرایط استراحتی قبل از دوره مکمل‌گیری به ۰/۸۱۲۵ در بعد از دوره مکمل‌گیری افزایش یافت و در گروه ریکاوری خارج آب نیز از ۰/۶۸۷۵ به ۰/۷۰۰۰ میلی‌گرم بر دسی لیتر افزایش داشت. در این زمینه, یافته‌ها نشان داد که نوع ریکاوزی تأثیری,یز مقادیر 310۸ متعاقب ۶ وهله شنای سرعتی نداشت. با وجود این مقادیر 2/70۸ متغاقب اجرای ۶ وهله"شنای سرعتی پس از دوره مکمل‌گیری یک‌هفته‌ای کراتین در مقایسه با دور قبلن"از مکمل گیری افزایشبیشتژی را نشان می‌دهد. اگرچه براساس مبانی نظری فرض می‌شد که مکمل کراتین موجب مهار افزایش استرس شود*اما با مراجعه به داده‌های مربوط به رکورد شناگران به‌وضوح می‌توان ملاخظه کرد,که مکمّل,کراتین موجب بهبود چشمگیر رکورد شناگران شده: است«بدعبارت بهتراجرای ۷۹۵ کرعت‌ شتا موی کسترش شاخمن اننترس اکشسایشی متعاقب دور مکمل کراتین شده است و ازاین‌رو» چنانچه سرعت اجرای شنا پس از دور مکمل‌گیری بدگرنه‌ای کول می‌شد: کهمغادل قبل از دوره/امکیلگیری کراقین می‌بوده احقمالا مقادیر خطاتااین جد افزایش, را نان نمی‌دا ی رگا ایلع زلی] قطایمانا مایلی ال یته8 می‌تواند: بشنی از این ایهامات را مرتقع کب انتایج مطالعات پیشین هسویا نتایج مظالنه حاقر حاکی از آن اسنت اکه‌اتترین تناویی شدید موجب کاهش ۸77 ار مهتواطال ۲ مورا بایلتزش شاخص‌های التهابی و اکسایشی در نبایت موجب آسیب عشاانی, اانی درد آفت عملگرد دی :می کرد آز آنجا که رای مکائیسم‌های قوی توجیه کننده اثرات کراتین بر آسیب‌های عضلانی ناشی از ورزش هستند» مانند پاسخ التهابی, استرس اکسایشی» هموستاز کلسیم و فعالیت سلول‌های ماهواره‌ای در عضله آسیب‌دیده (۲۸)» مطالعات متعددی اثر ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی کراتین را طی فعالیت‌های مختلف ورزشی نشان دادند. نتایج پژوهش دمینیس و همکاران در زمينه اثر ۷ روز مکمل‌یاری کراتین بر استرس اکسایشی و التهاب متعاقب اجرای  تأثیر مکمل کراتین منوهیدرات به‌همراه ریکاوری‌های داخل و خارج آب طی تمرینات [11117... ۱۹۷ پروتکل دویدن مکرر (آزمون رست) در مردان فوتبالیست. نشان داد که مکمل‌یاری کراتین موجب مهار در افزایش سطح ( 0 -177۳ ۸ 126107 ۵0۲055 1۳۵۲) 017 و فعالیت آنزیم لاکتات دهیدروژناز ناشی از فمربتات هدید می‌شوه که مرتیط پااتأثی راضذالتهابی کرایق آست» آزظرفی ان ذادند که مکمل‌باری کراتین اشاخص پراکشسیداسیون لیپینی (2/82) آیجادشده از ورزشی قلیت سرغشی را کاهش دادم ما موجب بهبود عملکرد سرعتی در فوتبالیست‌های جوان شده است و خاصیت آنتی‌اکسیدانی کراتین را تأیید نکرد (۷). همچنین مطالعه‌ای در زمينه اثر مکمل‌پاری کراتین بر استرس اکسایشی و التهاب در ورزشکاران رزمی نظامی انجام گرفت. پس از مکمل‌یاری کاهش معناداری در غلظت 1/70۸ مشاهده نشد (۸) که همسو با نتایج پژوهش حاضر است. پژوهشی دیگر عدم اثر حفاظتی کراتین را در برابر 160۸ و مارکرهای آنتیاکسیدانی نشان داد (۲۹). مطالعه‌ای دیگر نشان داد که ۲۰ گرم مکمل‌یاری کراتین به مدت ۵ روز افزایش سطوح 7818-0» اینترفرون-)» اینترلوکین-۱ بتا و پروستاگلاندین «1۶ را در مقایسه با گروه دارونما در ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از یک‌نيمه مبابقه مردان آشنین کاهش داده است (۱۳). علاوه‌بر این باسیت و همکاران (۲۰۱۰) نشان دادند که مکمل کراتین از افزایش در 216 1.017 (آنزیم لاکتات دهیدروژناز) و فعالیت آلدولاز ناشی از یرگ من له که له دیا انقاضا شدید ایجاد می‌شود جلوگیری می‌کند و اما این اثر را در سطح:012) در؛انسان؛و موش ندارد (۱۱). آنها بیان کردند که مکمل کراتین ممکن است کارایی متابولیک عضله اسکلتی .را افزایش ذهد و از این طریق موجب کاهش حجم کار متابولیک بر کبد شود و حجم کار متابولیک عضلانی نقش مهمی :در آسیب عضله اسکلتی ناشی از فعالیت انقباضی دارد. در مطالعه آنها افزایش بیشتر سطوح 012 پلاسما در ورزشکاران سه‌گانه در هر دو گروه. مکمل کراتین و دارونما مشاهده شد. این نتیجه قابل انتظار نبود. چون مکمل‌گیری کوتاه‌مدت کراتین نشانگرهای: آسیت عضله ماسکلی_ رله‌کاهش, مین هت" بار زین اجان ۴2 معنوان .یک مازکر التهاب سیستمیک و خر کون اسیگ بهیافت است: ): در مابن پژوهشی نشان خاذ ک۹ مکمن کراتین آسیت عضلانی, استرس اکسیداتیو و التهاب را در موش‌های صحرایی نر کاهش نمی‌دهد (۱۸). این تفاوت‌ها می‌تواند مربوط به پروتکل‌های مختلف ورزشی» جمعیت‌های مختلف. بافت‌های مختلف آنالیزشده. سنین مختلف آزمودنی‌ها با انواع مختلف مکمل‌ها باشد (۱۸). از سوی دیگر دبیدی زوشن و همکاران (۲۰۱۳) نشان دادند که ۲۰ گرم مکمل‌یاری به مدت ۶ روز می‌تواند موجب کاهش سطح لاکتات خون شود و  ۹۵۸ علوم زیستی ورزشی» دوره ۱۱ شماره ۲. تابستان ۱۳۹۸ عملکرد شنا را بهبود بخشد. آنها بر این اعتقادند که مکمل کراتین در شناگران تمرین‌کرده ممکن أست طملگره بی‌هوازی را نیز بهیود بخسد (۳. از سوق .دیگر نعان,داده: شده است. که تمرینات 13177 کوتاه‌مدت علاوه‌بر افزایش بهبود ظرفیت اکسیداتیو عضله و عملکرد» موجب کاهش استرس اکسیداتیو ناشی از ورزش نیز می‌گردد (۴). از طرفی به‌دلیل آثار مطلوب تمرینات تناوبی بیشینه بر آمادگی قلبی عروقی باید بتوان عرصه را در به‌کارگیری این نوع تمرین گسترش داد. مطالعات در خصوص تأثیر انواع ریکاوری تخصصی در برابر غیرتخصصی بر شاخص‌های التهابی استرسی متعاقب وهله‌های شنای تناویی شدید در زنان بسیار اندک است و مطالعه حاضر از مطالعات اولیه در این زمینه است. در این زمینه نخستین مطالعات توسط بوچهیت و همکاران (۲۰۱۰) به‌منظور بررسی ریکاوری شنای فعال داخل آب در مقایسه با خارج آب در مردان شناگر تمرین کرده انجام گرفت و نشان داد که ریکاوری شنای داخل آب ات مثبتی به‌همراه داشته باشد. آنها بیان کردند ریکاوری خارج آب در کم شدن انرژی بین‌سلولی و تحریکات سازگارکننده اثرگذار است (۲۰). دبیدی و همکاران (۲۰۱۳) نیز اثر مثبت ریکاوری تخصصی در مقایسه با غیرتخضصی در مردان شناگر تمرین‌کرده را تأیید کردند (۲۳) که این نتایج با نتایج مطالعه حاضر مغایراست. در اينامطالعه تأثیرات مثبت ریکاوری تخصصی در شاخص‌های مذکور متعاقب شنای تناوبی بااشدت بالا یافت نشد. نتایج ممکن:؛است به‌دلیل زمان مطالعه. دوز استفاده‌شده یا جنس آزمودنی‌ها تخت تأنیر؛قرار گرفته باشد..بنابراین مطالعات بیشتری به‌منظور بررسی مکمل‌پاری کوتاه‌مدت کراتین و ریکاوری داخل و خارج آب متعاقب شنای تناویی شدید در زنان یافته‌های مطالعه حاضر نشآأن داد که تمرینات 71117 موجّب افزایش استرس اکسایشی و التهاب حاد حتی در افراد ورزشکار می‌شود و به‌کارگیری استراتژی ریکاوری فعال داخل یا خارج تأثیری بر مهار التهاب و استرس ناشی از تمرینات 77117 ندازد. با وجود؛این» مکمل‌گیری کراتین تا حدودی توانست موجب تخفیف فرایندهای استرسی و التهایی ناشی از تمرینات 1117 شود. آزاین‌رو مربیان می‌توانند از استراتژی کل کیرین کراتیی سنومیتراگ براج جفظ رکزرد انیا کاهش استرمن, سستسگ در ظلی تمرینانق تناوبی با شدت بالا (7آ11]) استفاده کنند. مطالعات بیشتری برای تن این گونه یافته‌ها در حوزه عملکرد  تأثیر مکمل کراتین منوهیدرات به‌همراه ریکاوری‌های داخل و خارج آب طی تمرینات 71117... ۹۵۹ از همکاری آزمودنی‌های تحقیق حاضر و همچنین مسئولان استخر نیلوفر شهرستان قائمشهر به‌ویژه خانئم سمیرا اولاد عظیمی که مقدمات اجرای مطالعه: زا فراهم کردند: سپاسگزاريم: 6 ,367 33000210 ,34 علن هط ,526 کمزاانطط ملگ طاسع130 بشگل ۲عاکق0ع 8 13 ۷۵1۵۵ 10 جعاکه عکنعمه وعصسلن کدونهامعوه عنام‌طهاعه حعلنهنک .343 خلقطنی ملد 0 2008 .8 انوم ۵۶ م70 عط7 +عصفصحط صذ عصنصندی ععصحساصه آمدونانوهی وصه 106۳۷۵ ,10-06 ۵ کد هام02 مزع ما[مندوط2 ۸[ 1316 ,3/3 31303005۵10 ,70 علانا ,63 ملقطنی .2 ۳ 2012 8۰ اوتحم ۵1 فصو 156 ععمعکنل وصه طعلمعط صز وصنصندی لوصعاصز تعصعصحطونط 5 معط نصندن عکنمه لوتعاصن عزطاممع۸ 31۸ هعععاآ ظ موطنطن1 رک 3/385 ,78 کعو 50 .3 عل وومزهازعه050 نا و۸ باه صز مخ عم وه معط ص ما عهنلوسی حز ۳۵000 +عامعمع فنلونص2ع1۳3 بش۸ با130و6انصنساهط۲ مش ناوم‌م‌نانط8 و 820۳05 ,8 بامصا هاگ مکی عنصعلعوط .4 65 68 ۳۵00۳ کل عم [و۵ 16 بوازفدعاصا-حاونط واگ 34 فلقو 3/00 ی کنونصط۳ 40 ۳۵۵۵ .کصفصسط حطعلمعط صذ کنهاک خصهلوفدوناصد کع وم وصه کعکصممی ککعی موه 5۳1 0۳6-۷/024001 و او کا‌عااه 156 .7 خاک ماگ [۵1دع ,1014 دماج رظ۸ دنک .5 عون م0 بوازعدع دا -حاونط او لمع ع6ط) عصتسل کومه مصنصه هه معصنادعی معصنهاگی وصنصتقاصی 500۳8 ۵۶ بواعنم5 و1302 عط ۵۶ لمص وت مععصفصد گم عنطاممهصد هه عنطامعه 0۳۵ «اعون3 0۶ ۳۶۲۵5 .۳0 ۳۳۳۵0 ,30 هطم هل ,18 3/006[165 06 ,۴ 016۵ 06 ,66 متملجهع .6 40 ۷۵۵120۷ 0۶ دعماسم/2 0۳ وصنصن ۲۳ کامحصخاص۲0) 3/0066 ۰۷۵ 130۵1 بوانفط6 1 :8 500۳8 دز 500066 3600006 ص20 عکمک 16۵0 وهد م۲ دا منت موه عمنصهاناع-1 وصه معط نی مادص ام‌صند که کاعاط 160۰ صنطک مگ وصمک بل ۷۷۵۵ ما6 ۵۵ .7 16۲ تقد ما ۵عانصطانی کماعاحانه عانصع‌ از هز فعصفامای فصه کم عون #مملط ص0۵ 6 م6 عاا۲۶ کت ما۳۳ ۵6 بش۸ مق:ل0ل ,کی ۳۳۵۵060 ,۲1 مقمط بط ععنصنصع0 .8 ۳۵062160-1 #عاگه ماه بومامسصماگدن فصه ککعجی ع موه هه صمناقاصعصع منک نی #وصه عصناهعسی او عا‌عااه 156 .2/77 حطام۳۶ ,36 نعادک بظ 2202520065 ,7 3/2100 .9 1/6021 ۵ع 110۳۵2 .ععاماطاد صز صمنامصصقاکصذ وصه کععی عناقوخده صه صمناقاصعص اند  ۶۰ علوم زیستی ورزشی» دوره ۰۱۱ شماره ۲. تابستان ۱۳۹۸ 010۳61103 مراک 10۳8-16۵ عصناهعی او عاعگگه 156 .5 ۵01 مک سای ظ ص020 م۸ 2نولز 10۰ 50666 500۳6 ۵1 لمم مت کات جز ععصمص مهم هصنصصفی هه وعمامطام‌مص علععه 0۳ ۳110۵ آ11 10062 ,3/0 احقطامی بش۸ ۳۵۳۳۵۵۵۵ ,52 1160090 ,7 کصنعط101 ,۸۸۷ 3۳0۵ 11۰ 1 606 زطاناک ,060۳۵06 قانه‌ک رککقه 1620 00 اداناک 06-0600 ۵ 5 لفعن0 3 ۶و موز لمدمنام 130 ههد کم دعسمفصهمنط فصه موه ۶ 31100 8 0 انآ ۵ رازگ ,۸ 50۳066۳ 16۴ [۷96 متا معزم دهعت هل بشط انععه8 .12 51۳605 ۲عاگه 022866 لمع آجاماعماد کم ماه ۵ صمناقاصعصع مرک عصناهی ماد .1:108)5(:945-55 3/27 2010 .رع انوم وعنام‌حد ۵۶ موز ص۳06 موخحناه علنعصصمی 5101 ,7 07۵6۲ ,117 83604 با[ 3/000 ,077 2ومما۳ ملک [۵1ودع بش۸ طانص5 ما[ 6۳۵61 .13 13۳0۳۵18 بوانعدعاصنحطاونط وصه دمنصعصعا رصن عصنادعی کم کعاععی ۵ کم کا‌عائه 1۳6 1016۳۵00۵1 عط) ۶و م30 لقن 0ع11محصی 0عقنصملوصد ج +ککعصا بوماد‌نم‌کمنی 0۳ -0۳0 ۵۶ واع100 هدام کعا۳ صمناهاصعصعامصی عصنهمی بعا عمط بط از مشط انععه8 .14 8 ,0ج مصنص۸ بدواخاعصصم صقعصصو‌عن-لقط ج جعکد 2 068 فص کعصفامای فاص نطع۲ 002۳0 ,8 کمواع ۷9600 6ل مال ۷6۵ رآ مدز ,50 کعع 10 رک م20 .15 و عاناممم دکعجد عن ده 0۵ د0ه 06 منک عصناهی که کاعکط .34 عاصم ,نآ هلنمصن۸ 6۰ 066 2012 .3700000 50005 0۶ م5 م دمص عط او افص سوت «کعاعاطاد 500161612100 عصنامعی و کاعااط به۸ و30۳ م53 نط هه ۷ ,ی 20۳۵ م8 ععنصنص6 30 16۰ 48 .05 ۵۶ موز اکظ بکاهت صف صمناهففجمجعم من وصه کلععز عصنعاعی‌مصمط ۶ 0۳006۲09 ال دماح 360 +5 36066 ,۷۷ 508 و ۷7۵ ,۷۷5 کعص2ط8 ,736 1۵16۳ .17 -11:290)1(:47 صق7 2002 +عدمناه‌نصصصی دوع منز وحام‌منط 0ص امعنصعط‌منظ +عصناجعی 510۳-16 بش۸ 70۳020 معط عمانم۳ عل ,5۳ قطاص0 هل کی ۳۳۵۵60 ,۳۲ معمط بط ععنصنس6 18.2 0 200 عم عصنعادان مصمط ۵ععمعدز ععوم امد کعمل صمناقاصعص غامد عصناععی -1:53)6(:1355 م0ع5 2014 بدمتاخصی که موز عم +کصفصط ه مکنومنه عهه ۶ ,3۸ 81050 7 م5 06 ,7 30۳ ,7۳ مصعنا ,3014 ,ی دم 02 ,تا ص1۳ مش 5:1۵ .19 اما آمماه دز دمص اکصذ وصه ککعی عحلونده عکممعوعل امد کعول صمناقاصعصع امد عصنمع 1:31)11(:1164-76۰ 7 2013 .کعع 500 کا م0 غو موز مععنمه مدمه که علکن 5ا]۳2 .7 3993116۳ بل ۳1113۳0 و +عنهس۳ بقل امحوسا20 ,ظ زنط 3 کناماآ و طاسزمععه73 .20 ۳۵۵۷۵۲۷۲ ۵۵ کعنانلقل م0 عفعقم بو 060 هاگ بخ من توومط-عامطای ۵۳ 46 2011 05۵۰ ۶1۹5 عم #مصنه-واطونط حز ععومصعل علععنه #0عع و نموه از 0۶ ۳1100 .28 1.20۳۹6 رک نونقصط۸ ,226 160۳۵06 مش ا۷0نط6 م3 1730020 ل۸ ,36 انعططاظ .21 دوز ۳۳۵06۵9 م0۳20 عم اصا یک نصا م۳0 ۵0 ام معا ماه کنک ۷  تأثیر مکمل کراتین منوهیدرات به‌همراه ریکاوری‌های داخل و خارج آب طی تمرینات 71117... ۱۶۱ 6 ۷۵۲۹5 20006 01 851160 .7 02 50 ,36 62 م1 ,0 تفه مگ م7200 رل عاعمسنت 22 4 ,.طا2عط کمک بصمتعصصی عصنصصنمی اععصحص عصسل ععصمصاهم ۵3 106 ۳۵0۷۵۲ 0359106 ۷۵۳۹5 2006 او کاعااظ .7 ص13۵116 ,34 م5 ,36 صععلص۸ 3 ۵مععصعماآ 23 6۰ 0 عنام کام50 او موز دمص موصنفاد وطصحم کی اصحی صز 6 م۴6 ماگمه معط با عداهزااس و۸ ,34 داعلوهتصنه‌ک10 مق نعقطقهط ,۷۵ صقطوم8 .24 1 1011008 کععنوصز لمعنعومامنعوطام فصه عهند؟ علمعه جه صمناقاصعص منک .-1:53:232 700 2013 .کعصازط کوط2 3/60 96و50 7 بط دزی ۳۶5 .ی 110۵1505 ,1 276 ,۸2 70۵11 ما[ 506066 ,۳6 [[عظ مشک 506۲60 ۷۵7 ,710 16606۶ .25 30۵ .ود ایک ۳062160 ۳۵۵ ومع ده نحص تعادی ملم ههد فص وعاهعی و 3010 0صه دای 000200 ب8 000 م۸ظ 2عی م18 منممصع6 ,۸ صنامظ ,100 3/0 .26 3۵08۰ عصنصنده 00۳ ۶۵۳ کدمناه‌نامصن ن+ععاملطاه المطلصقط ۵۶ ععدمم‌ی۳ گنها 6 سل کلو باصن اک اصم گنل او ععدمداگدا .5۳ کنوفافصما1 ,7771 30003 م۸ کفاع 27.10 امه 9۶ موز 2ع000 بعع صهص گص0 عصصص اک ایک ۳6062160 00 و۳06 ع کم 0۳ 3606 ۸06 ۶و عع دا 756 8 ۴ اناع 3/00 :8 ول مفا 06۳۷۵ وم م0010 6 مقلدمتق) .28 40 ععنصقطعصونظ عم نصصیک ام حمصو‌صنگ مد ععص هم دک عامافها ملظ ص0۳ 3 .ط73 :250 - 244 .5 - .1983 ,وت اعزاط2 کعنامدنگ محص1 نعزمصا11 هنحص اک صز 2/0006 -244 ,8ع 0 ۳3۵۳۵۵ نصهنهمصقطاع ,1983 14 روع هن 5 50001 ۵۵ کعشع5 13016۳۵0 0 کشا 5 50001661۵00 عصناهعی کم ع6ام8 03 508 بل نگ و۵ ۹۵۵۵ رک نگل ول عع1 ول 6 .29 5 .۲6۳۵0111100 ععن‌میم که مد سوت موی تنس خ۸ +ععقصحل علمعی 0عع و صنمعن مه -معن مر مس ماگ همع بت امطمامی 5 فله8 رگ صع۷عط ,3 صعلوحما0 ,36 تلصه 501 .30 [ه موز صوزک۸ .6005 6 ماگ عص نع 216 عصنصهل0-۸ ۵۶ م6 1۳۲ ددع عتنطل ود 60ع 0 ۰ 51030016 ,37 ۷۵6 060 عزعزا ملد[ ول 2علهتدمکوزه له می 3/3006 ,52 عززها05 .31 ۷6۳۹۶ کنامتاصقاصم جز عکن‌عجم لصف جعاکد وه۲0 غاد اقعط مدای ات ۳ 2010 .وعمامندوطام معنام‌مه کم لمصسوز صمعموست بدعاعاطاد ععص اه انز

هدف پژوهش حاضر بررسی تعیین تأثیر مکمل کراتین به همراه دو نوع ریکاوری داخل و خارج آب بر پروتئین واکنشی c (CRP) و مالوندی آلدئید (MDA) به ترتیب به عنوان شاخص های التهاب سیستمیک و پراکسیداسیون لیپیدی و همچنین رکورد شنا در زنان شناگر تمرین کرده بود. در این مطالعه نیمه تجربی، 16 زن شناگر تمرین کرده به طور تصادفی به دو گروه ریکاوری فعال داخل و خارج آب تقسیم شدند و شش وهله شنای سرعتی 50 متر با فاصله استراحتی 120 ثانیه ای را به صورت فعال در داخل و خارج آب در قبل و پس از 6 روز مکمل گیری کراتین اجرا کردند. آنالیز واریانس سه طرفه نشان داد اجرای 6 وهله شنای سرعتی موجب افزایش معنادار MDAو CRP شد (001/0=P). اگرچه نوع ریکاوری (داخل یا خارج آب) تأثیر معناداری بر MDA و CRP و همین طور عملکرد شنای سرعتی نداشت، مصرف مکمل کراتین موجب کاهش معنادار MDA (018/0=P) و بهبود عملکرد شنا (006/0=P) در هر دو گروه ریکاوری شد. به نظر می رسد که استراتژی ریکاوری تخصصی و غیرتخصصی تأثیری بر مهار التهاب و استرس ناشی از تمرینات HIIT ندارد، اما کاربرد مکمل کراتین می تواند استرس سیستمیک ناشی از تمرینات HIIT را کاهش دهد و عملکرد شنای سرعتی راحفظ کند.

418438

کلمات کلیدی: التعلیقات. تمایز وجود و ماهیت. علم الهی. صور مرتسمه. علم حضوری. *- استاد سابق دانشگاه تهران و عضو هیات علمی بازنشسته موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران ‏ 621710.1۳ 321 2 استادیار و عضو هیات علمی موّسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران» نویسنده مسئول از اوخر قرن پنجم و در واکنش به تفکر مشایی» حداقل سه جریان فکری مختلف با مذاق‌های عمدتا متفاوت قابل رهگیری است. جریان اول با نفی فلسفه و البته بهره‌گیری از ظرفیت‌های تفکر مشایی» به تقویت آموزه‌های کلامی در سنت اسلامی توجه می‌کند. نماینده شاخص این جریان فخرالدین رازی است. جریان دوم با نظر به عدم کفایت فلسفه مشا در طی طریق حقیقت. ضمن حفظ روش فلسفی,» تلاش خود را معطوف به بکارگیری ظرفیت‌های شهود و تجربیات قلبی در بازسازی تفکر فلسفی می‌کنند. نماینده این خط تفکر سیترروردی: آست: خریان سوم آما جخلیشی آساسا ضه: قلسفی, است که اقلسفه: را ات تنها ناکافی, بلکه معارض با آموزه‌های وحی قلمداد می‌کند. نماینده این جریان محمد غزالی است. (یزدان‌پناه» 2012 ج 1ص 26) غزالی در تهافت‌الفلاسفه. فلسفه مشا و در رأس آن اندیشه‌های ابن سینا را در 17 مسأله تفسیق و 3 مسأله تکفیر می‌کند که مسأله غلم خدا به جزئیات. از مهم‌ترین آفهاسلت (62/ا ).شش 192). بررسی آثار شیخ‌الرئیس اما نشان می‌ذهد: آنتقادات افرلیط مویاهزانی بیشسهلیاگگاه.ه ناشی از سو فهم است. اساسا غزالی نمی‌تواند در دستگاه فلسفی سینوی که مبتنی بر تمایز وجود و ماهیت است بیاندیشد. و پیش‌فرض‌های کلامی و انگیزه‌های دینی او اجازه تحلیل درست از مبانی و نظرات شیخ را به او نمی‌دهد. پس از اواتوالیر کات بغدادی, سهروردی» فخررازی و حتی خواجه نصیر طوسی نیز از پذیرش دیدگاه او در باب علم الهی سرباز زده و به نقد آن پرداخته‌اند (برای نمونه: فخزرازی» 1991 ج 2 ص 476 - 475). این مقاله درصدد آن است کهانشان دهد نگاه او به علم خداوند به ماظواه و به خصوص دراعلم حق به جزئیات. حاوی دو دیدگاه متفاوت است کل دار دیدگاه تهایی لم دا به جزئیات را حضوری می‌داند. بنابر گزارش تاریخی» معتزله اولین بار به اعم بودن ثبوت از وجود باور داشتند و براساس این دیدگاه ماهیات معدومه را شی می‌پنداشتند. انگاره شیئت معدوم تمایزی میان شی و موجود برقرار می‌سازد که طبق آن موجودات پیش از خلقت. دارای موجودیتی علمی هستند. رگه‌های چنین برداشتی با نظریه بهره‌مندی افلاطون هم‌پیوند است. واژه همنح» در اصطلاحات معتزله اشاره دارد به بهرمندی چیزی از چیز دیگر. از نظر معتزله خداوند به معدومات ازلی علم دارد. بنابراین عالّم را بر اساس علم به معدومات ممکن خلق نموده است (جامه‌بزرگی» حیدری» 2018 ص 3). آنچه دیدگاه معتزله را از یک بحث کلامی صرف خارج کرده و به مثابه یک مساله تمام عیار فلسفی مطرح می‌کند این است که از نظر برخی» این مساله متفرع بر دو مساله «مساوقت وجود و شیئیت» و «زیادت وجود بر ماهیت» است (فخر رازی, 2009 ص 56؛ علامه حلی. 2009 ص 54). زیرا تنها در صورت زیادت وجود بر ماهیت است که با شی دانستن ماهیت و تقسیم اشیا به ماهیت و وجود. احتمال اینکه ماهیت معدومه. مصداق شی بوده و از ثبات برخوردار باشد به وجود آمده و زمینه قول به اعم بودن شیئیت از وجود پیدا می‌شود (جوادی آملی؛ 2013 ج 1-1 ص 9). معتزله این تمایز را مفهومی و مربوط به عالم ذهنی ندانسته است. بلکه معطوف به عالم خارج و مصداق هر یک می‌دانند و برای ماهیت پیش از بهره‌مندی از وجود شیئیت قائّل هستند. ابن‌سینا با گذار از نظریه بهره‌مندی: نظام هتی‌شناسی خود را بر اساس تمایز متافیزیکی ماهیت- وجود» بنیان می‌نهد. این بدین معناست که از ضمیمه شدن بی‌نهایت ماهیت به یکدیگر موجود متشخصی به دست نمی‌آید. این دقیقا برخلاف انگاره ارسطوست که جهان را ضروی و بالفعل می‌داند و امکان عدم.برای آن قابل تصور نیست (اکبریان» 2007 ص 58). از اين‌رو وجود در هر گزاره‌ای مانند «انسان موجود است» نشان از افزایشی درماهیت: شی در خارج است. برالان اساس وجوفه: غارض بر ماقیت ممکتی می‌شود که پیش از این میسگرشر نیوت ی تسقم خارجی نذارد (ا‌سینا 1996: چ ق هی 1). این نظریه خوه ینیان نقسیم وجودایه داب او همکن سک فعنو: 2996 صض 97 مفهوم عروض گامی بسیار مهم در تبیین:هزم هستی و اچگونگی ارتباط مراتب هستی با یکدیگر است. با این وجود ابن‌سینا هشدار می‌دهد که مفهوم عروض نباید موهم این تصور شود که گویی ماهیت پیش از وجود سهمی از تحقق دارد. این دقیقا همان چیزی است که بزرگان معتزله دچار آن شده بودند. او تأکید دارد که ماهیت شی غیر از وجود شی و أمّا الوجود فلیس بماهیّه لشی و لا جزا من ماهیّه شی. آعنی الأشیا الّتی لها ماهیّد لا یدخل الوجود فی مفهومها بل هو طاری علیه... (همو 2005 ج 2 ص 377). شیخ برای اثبات تمایز وجود و ماهیت از قاعده «غیرالمشکوک غیرالمشکوک» استفاده کرده است.(خمو: 1996 ص 86) ذقیق‌ترین استذلال آو بر تمایز وجوه: از مایت مبتتی بر عرضی لازم بودن وجود و عدم مقوّم بودن آن نسبت به ماهیت است. او ابتدا مفهوم لازم اللازم ما یلزم الشی لانه هو و لا یقوم الشی و اللوازم کلها علی هذا ای یلزم ملزومها اللوازم لا تدخل فی الحقائق, بل تلزم بعد تقوّم الحقائق (همو 2012 ص 543-544). در این تعریف لوازم داخل در ماهیت اشیا نیستند. بلکه بعد از تقوم شی به اجزای درونی و آما اللازم الغیر المقوم؛ و یخص باسم اللازم» و ان کان المقوم ایضا لازما فهو الذی یصحب الماهيه و لا یکون جز منها (همو 1996 ض 5). از همین جا مشخص می‌شود لازم مقوم در واقع معلول و یاجزئی از ماهیت است. اما لازم غیر مقوم خارج از ذات ماهیت و عارض برآن است. او سپس می‌افزاید: کل ما لایدخل الوجود فی مفهوم ذاته. فالوجود غیر مقوم له فی ماهیته. بنابراین عبارت» برخی از لوزام و مقومات داخل در ذات و ماهیت شی هستند» اما وجود لازمی است که از خارج عارض ماهیت می‌شود. عارض بودن یا به نحو محمول بالضمیمه است یا به نحو محمول بالصمیمه. تفاوت این دو بسیار آشکار است. برخلاف محمول بالضمیمه, تحقق محمول بالصمیمه مشروط به ثبوت پیشین موضوع نیست. بلکه تحقق موضوع نفس تحقق محمول است. از نظر ابن‌سینا عروض وجود بر ماهیت از این نوع است و بنابراین ماهیت ثبوت و وجود پیش از وجود ندارد (اکبریان» 2008 ص 60). شیخ این تمایز را صرفا ذختی قلمداذ نمی‌کنته بلکه مربوظ یفغالم خارج,دانستده برای :هر خی سأن هستی‌شناختی قائل می‌شود. بنابراین دو حیثیت متافیزیکی وجود و ماهیت به مابه- الاشتراک و مابه‌الامتیاز هر موجود از دیگری اشاره دارند. وجود مابه‌الاشتراک همه موجودات است و از این رو ابن‌سینا قائل به اشتراک معنوی وجود است و ماهیت مابه‌الامتیاز است و از همین جهت شیخ هر موجود خاص عینی را مباین با موجود دیگر می‌داند. او از همین جا وارد مسأله خدا می‌شود. خدا برای ابن‌سینا تنها موجودی است: که:ماهیت ندارد: زیرا داشتن ماهیت نشانه محدودیت است. در واقع ماهیت داشتن نشانه معلولیت و احتیاج به عروض وجود از خارج بر اوست و این برای ذات خداوند محال است (ابن‌سینا ۰1996 ص 101). شیخ با این مبانی به طرح هرم هستی پرداخته و نظريه صدور و فیض و به دنبال نظريه فیض يا صدور اشاره دارد به چگونگی تحقق کثرت در هستی و همینطور نحوه پیوند و آرتباط. خذاوند با ماسوای خوه:(فیروزجاتی: 2007 ص 63 این نظریه با مساله عم الهی گره: خورده است. علم در دستگاه فلسقی‌لشیخ‌الرئیش گراتیگاه: اضلی, کثترت: است و اساسا کثرت حتی به لحاظ مفهومی» زاییده غلم اسّت. از این منظر اولین کثرت ابتدا در علم الهی رخ می‌نماید و همین علم به دیگری منشا صدور است. به واقع علم هم منشا غیریت و کثرت است هم مصحح وحدت. از نظر ابن‌سینا خداوند- برخلاف تصویر ارسطویی که صرفا «سبوح قدوس» است.. «رب الملائکه و الروح» است. در نگاه ارسطو «خدا برتر ازآن است: که به چیزی خارج اوفاداتارچی رهگ ای ها گزفعل از معرفت است. او تنها به خود که بهترین موجود است می‌اندیشد؛ او فکر فکر است (ارسطو به نقل از: اکبریان رضا کمالی مهدی» 2011 ص 103). اما از نظر ابن‌سینا خداوند به جهان و تمام موجودات در هستی, از همان جهت که از او صادر شده‌اند و فعل او هستند علم دارد و هر آن»: ذر کاز تذبیر هستی؟*است. با این وجود: اباسینا تلاش می‌کندکه ذر تبیین مسائل فلسفی,» ذره‌ای از گرد و غبار انفعال و تغیّر متوجه ذات الهی نشود. او در سه مرحله به بررسی علم الهی پرداخته است::اول علم ذات به ذات. دوم علم ذات به موجودات در مرتبه ذات. و سوم علم الهی به موجودات بعد از ایجاد. این‌سینا علم ذاتی الهی را با علم حضوری به خوبی تبیین می‌کند ( ابن‌سینا 1984. ص 4 خذداوید: باه ذات خوه علم حضوری :داد و بنآبرایی او عقل و عاقّل,و معقول است براساس مفاد قاعده «الحق ماهيه انیّته»» وجود خداوند وجودی صرف است که هیچ محدودیتی ندارد. چنین موجودی انیتی صرف است که نزد خود حاضر است و بنابراین علم او به خود حضوری است. از این رو کثرتی حقیقی» دامن گیر ذات الهی نمی‌شود. به نظر ابن‌سینا علم حق‌تعالی به موجودات در مرتبه ذات نیز علمی حضوری است. ابن‌سینا در این مسأله نه می‌خواهد پایبند مل افلاطونی باشد و نه متکی بر ثابتات ازلی معتزله. زیرا میان عالم و معلوم تضایف حاکم است و خود این تضایف سه حالت را درباره علم خدا به اشیا تصویر می‌کند: اول اینکه معلومات خداوند موجودات خارجی و ازلی باشند که این برای ابن‌سینا قابل پذیرش نیست. زیرا نظر معتزله است. حالت دوم اینکه وجود تجردی این اشیا در علم الهی موجود باشد که با زگشت آن به مثل افلاطونی است و ابن‌سینا آن را رد می‌کند و سوم اینکه صور علمی اشیای قائم به ذات او باشند. ظاهرا چاره‌ای جز پذیرش شق سوم نیست. اما ابن‌سینا به نادگی.از آن عبور نمی‌کند. شیخ تلاش می‌کند با تحلیل مفهوم علم تبیینی درست از علم الهی به موجودات ارائه دهد. او در باب حقیقت علم می‌گوید: علم عبارتست از حصول صورت معلومات در نفس. و این به معنای تحقق این اشیا در نفس نیست. بلکه به معنی حصول یکسری آثار آن ذوات در نفس است. اما صورت اشیای مرتسم در ذات باری تعالی است. زیرا اشیای معلوم خداوند هستند و علم او به آن‌ها سبب وجود آنهاست (همو 2011 ض 220 همو. ۰.1996 ص 84). آبن‌سینا در این تعاریف از دو مفهوم تمثل و اتسام استفاده کرده است. این دو مفهوم در جای خود بررسی خواهد شد. اما آنچه اکنون مدنظر است این است که در نگاه سینوی, بازگشت تضایف و کثرت میان عالم و معلوم به تباین میان عالّم و شی خارجی باز می‌گردد که به عنوان معلوم بالعرض شناخته می‌شود. در این حالت. علم شخص, به اشاره حسی است. بنابراین با قیاس به شی خارجی:امکان تغییر دارد وبا تغیر و فساد آن دچار تغییر و زوال می‌شود. از این رو نسبت ذات ما با معلوم نیز دچار تکثر می‌شود. ابن‌سینا می‌گوید علم خداوند برخلاف انسان» انفعالی و نفسانی نیست و این مسأله فقط در مورد انسان صادق است. زیرا علم او انفعال از شی خارجی است و مشخص است که انفعال, کیفیتی نفسانی است که در نفس به عنوان جوهر عارض شده و با تغییر آن علم نفس نیز منفعل می‌شود. او این رابطه را رابطه تابع و متبوع معرفی می‌کند. براین اساس» باید بگوییم علم به موجودات در خداوند» مستفاد از خارج نیست و از همین رو به نحو حلول در ذات الهی نیز نخواهد بود بلکه عقلی است و نه حسی, ذاتی است و نه عرضی. فعلی است و نه انفعالی» و بالاخره به نحو قیام صدوری است و نه حلولی. اکنون مفاهیم ابن‌سینا می‌گوید وقتی می‌گوییم علم خداوند فعلی است. یعنی معرفتی بسیط است. شیخ خود توضیح می‌دهد که از آنجا که میان خداوند و سایر موجودات تباین ذاتی وجود دارد. بنابراین چگونگی علم او هم با موجودات متفاوت است (همو 2011, ص 472). از نظر او علم انسان کیف نفسانی است. زیرا در این نوع علم» همواره انتقال از یکسری معلومات به برخی دیگر جهت نیل به مجهول روی می‌دهد. درحالی که علم بسیط فاقد چنین حرکات و انتقالاتی است (همان ص 125)» آنگاه برای تبیین دقیق مسأله اضافه می‌کند: «العقل البسیط هو آن یعقل المعقولات علی ما هی غلیه من تراتیبها و عللها و أسبابها دفعه واحده بلا انتقال فی المعقولات من بعضها الی بعض کالخال فی النفس بأن یکتسب علم بعضها من بعض فانه یعقل کل شی یظفل آ#اله حاضرگه‌ی‌گهان: ص 120). همانطور که عبارت توضیح می‌دهد. اين‌سینا بسیط بودن را مقابل نفسانی بودن علم انسان قرار داده است. از نظر او علم انسان.به صورت کیف نفسانی:و حال در نفس است و به نحو انتقال تدریجی از برخی معلومات به برخی دیگر برای کسب علم است. در حالی که علم بسیط الهی تعقل معقولات براساس شناخت ترتیب علل و اسباب به صورت دفعی و یکپارچه و یکجا است. عبارت «علی ماهی علیه» اشاره دارد به کنه و باطن و حقیقت هر چیز. و این حقیقت با تمام علل و اسباب و به نحو یکپارچه و واحد حاضر در ذات الهی است. پس هنگامی که اسباب و علل شی:نزد خداوند حاضرند شی نیز به نفس همین بر اساس نگاه شیخ‌الرئیس» تعقل شی با توجه به علل و اسپاب» منشا صدور همان شی است. ابن‌سینا هرگونه حلول صور معقوله اشیا به عنوان اجزای علم الهی را رد می‌کند. او تاکید دارد نباید توهم شود که خداوند اشیا را در ذات خود تصور می‌کند. بلکه این صور معقوله به معیت اسباب و عللشان با افاضه الهی صادر می‌شوند. این معیت معیت دو شی متمایز از هم نیست. بلکه تعقل شی نفس صدور شی از باری تعالی است (همو 2011 این‌سینا جهت رفع هرگونه ابهام و دفع دخل مقدر باز تأکید می‌کند که : همه معقولات در علم الهی بسیط هستند. و بسیط بودن به این معنی است که هر چیزی <- با انچه از لوازم و ملزومات از ابتدا تا دورترین لوازم دارد- به نحو وحدت معلوم اوست. البته چنین علمی بلاتفصیل است برخلاف علم نفسانی که بالتفصیل است: «والعلم العقلی هو بلاتفصیل» والنفسانی هو بالتفصیل» (همانجا). براین اساس علم الهی به اشیای پیش از صدور علمی حضوری, عقلی, اجمالی و بدون کثرت است. بنیان این دیدگاه بر تمایز وجود موجودی که وجود صرف است ذاتی بسیط است که ماهیت در آن راه ندراد. مقتضای ذات بسیط این است که با تمامی صفات خرد هت 5 /اشد: زیر هرگونه تکثری مقتضی محذدوذیت خواهد بود. بنابراین تحلمی اسف اتمه ها حملا علبا ذات غینیت ذاره و متعلق علم الهی معلوماتی هستند بی هیچ کثرت وجودی و ماهوی. زیرا ذات الهی وجودی صرف و بسیط است و هیجگونه کثرت #لمود6 9 ماهر ی 5۹ وند. ]4 سینا نفس تعقل ذات باری تعالی را همان وجود اشیا می‌داند و نفس وجود این اشیا راانفس معقولیت این اشیا برمی- شمارد. آنگاه به اضافه میان عالم و معلوم 3 کم ی گوید: اضافه این معقولات به ذات باری اضافه عقلی محض است: «اضافه هذه المعقولات الیه اضافه محضه عقليه؛ ای اضافد المعقول الی العاقل فقط؛ لا اضافه کیف ما وجدت» (همان» ص456). ابن‌سینا در شرح این عبارت به نحو سلبی حالت‌های مختلف اضافه راارد می‌کند و می‌گوید : اضافه محض عقلی از قبیل آنچه با قیاس تعقل می‌شود نیست. زیرا اضافه ذوطرفین است. اما اضافه محض عقلی چنین نیست. یعنی از حیث وجود معقول در خارج» یا از حیث اینکه موجود در عقل یا نفس باشد» یا اضافه صورت به ماده یا عرض به موضوع نیست. بلکه اضافه مجرد محض و بدون زیادت است. می‌توان گفت این جز اضافه اشراقی چیز دیگری نیست. بنابراین آنچه از این عبارت به دست می‌آید این است که خداوند ذات خود و لوازم و آثار خود را به نحو حضوری و اشراقی تعقل می‌کند. زیرا هرگونه کثرت ایجاد تمایز و قیاس می‌کند و قیاس نوعی احتیاج عاقل برای درک معقول توسط دیگری است. از این رو خداوند برای شناخت لوازم ذاتش تیازی به این ندارد که ابتدا آنها را بشناسد بعد از او صادر شوند یا اینکه ابتدا صادر شوند و بعد آنها را بشناسد. زیرا در هر دو شق نوعی احتیاج نهفته است. بلکه به نظر شیخ‌الرئیس نفس وجود آنها عین ادراک آنها است و نفس ادراک آنها عین صدورشان است (همان ص 458). شیخ سپس به صورت قیاس استثنائی به این مسأله اشاره می‌کند که اگر خداوند یکبار ذاتش را تعقل کند و سپس ذاتش را از حیث اینکه مبدا موجودات است تعقل کند ضرورتا ذاتش را دوبار تعقل کردهه است. بنابزاین لازم می‌آید که ذاتش بسیط نباشد. زیرا اعتبار تعقل دوم غیر از تعقل اول خواهد بود. و چون تالی ضرورتا باطل است پس مقدم نیز باطل است. بنابراین خدواند خودش را از حیث اینکه مبدا موجودات است تعقل می‌کند و به همین تعقل, جمیع موجودات را به نحو بسیط تعقل می‌کند بدون اينکه نیازمند اعتبار و نظری باشد: «لو کان یعقل ذاته أولا؛ ثم یعقلها مبدا للموجودات» لکان عقل ذاته مرتین؟##لم ک9ضفله عقلا بسیطا بل کان غقله الثانی غیر عقله الاول فیکون عقل ذاته مبدا تعقل غیر ها عقل به ذاته ... و تعقل جمیع الأشیا علی ما هی علیه عقلا بسیطا من غیر حاجه الی اعتبار و نظر» (همان. ص 460). از همین رو علم خداوند به موجودات افادشدی) 8 جود [ن#6حصهای نیسته: بلکه خداوند مفید معلومیت و وجود آنهاست و این معقولات لازمه ذات او هستند (همان ص 465). براین اساس شیخ تمایز وجود و ماهیت.را مربوط به.پس از افاضه و صدور اشیا می‌داند. جایی که: وچود: صرق و بسیط. آلهی اراده به اناد آشیا می‌کنده و بدیهی آست که برپاید سنخیت و ضرورت علی و معلولی» از وجود جز وجود افاضه نخواهد شد. اما وجود افاضه شده بطور یقین وجود صرف نیست. زیرا در این صورت تمایزی میان خداوند و امر صادر شده نخواهد بود و از همین روی ماهیت به مثابه حد وجود. نشانه و حکایتگر معلولیت و محدودیت خواهد بود. در بیان آبن سینا معلومات حق تعالی نه موجودند و نه ماهیات قبل از تحقق, بلکه لوازم ذات الهی‌اند و شیخ‌الرئیس تأکید دارد که این لوازم عین ملزوم‌اند (همان» 462). زیرا هرگونه تمایز و تغایر مستلزم احتیاج مبدا به شناخت و سپس صدور آنهاست. درحالی که شیخ در مواضع مختلف تأکید دارد که نفس معقولیت موجودات همان صدور آنهاست بدون اعتبار تمایز و و قیاس و نتیجه‌گیری و چیزهایی از این دست که معمولا ذر آنسان تحقق ذاره و برای ذات مقدس خذاونت نقّص «مخسوپ می‌شوه: آساسا مفهوم یاس اعتبار و نظر به علم حصولی اشاره دارد و ابن‌سینا این‌گونه علم را برای اون سلب می‌کند. اد پرآییخ, مسأله آمبرار ذاره: که چمیع آشیا یدافس هماق صقل ,ذرت و به نحو بسیط برای خداوند مکشوف هستند. بنابراین علم الهی به این اشیا نه فعلی است و نه انفعالی. زیر این دو از تقسیمات علم حصولی‌اند و این گونه علم در خور انسان است نه شایسته خداوند که علمش حضوری است. به عبارت دیگر نه پیش از وجود این صور است و نه پس از وجود آنها بلکه نفس علم به آنها وجود آنهاست (همو, 1984 ص 154). یفرآیق, ترتیس: آنچه از سخناق آبق‌سینا بدقست می‌آید آیق است: کدبرای تیچ لام رات بودن معلومات الهی نشان دهنده این است که اشیا در علم الهی تجلیات ذات حق هستند. زیرا لزارمخات از قات تأخری تداشته و هماند صقات عینیت با قانت دارنده و از این رو علم الهی به اشیا در این مرحله حضوری و اشراقی و به نحو قیام صدوری است.زیرا این معلومات حاصل در ذات الهی نیستند. بلکه صادر از او هستند (همان» ص 180). مفهوم لوازم برای شیخ صرفا یک اصطلاح سازی یست. لوا هرادا یواست لشهود خداوند هستند. این معلومات از دو ساحت برای ابن‌سینا قابل بررسی هستند. یکی از جهت پیوندشان با ذات الهی و دیگری از جهت صدورشان. شیخ این دو حیثیت را اینهمان می‌داند. به سخنی دیگر حیثیت صدور و حصول عینا یکی است و بنابراین عنه و فیه در ذات خداوند حکایتگر یک نکته بسیار مهم و چالش برانگیز اینجاست که شیخ در برخی موارد از واژه تقرر» تمثل و ارتسام نیز برای بیان چگونگی ,عل االهی | وال الففاده کرده اس به همین جهت برای بسیاری این سه مفهوم موهم این امطلب شده است که گویا در تفکر ابن‌سینا اشیای پیش از پیدایش نحوه خاصی از موجودیت ولو به نحو علمی را دارا هستند. چنانکه در الاشارات و التنبیهات بعد از رد نظريه اتحاد عاقل و معقول,» به این نتیجه می‌رسد که تنها صورت صحیح پذیرش ارتسام صورت‌های عقلی در ذهن عاقل است: «فیظهر لک من هذا آن کل ما یعقل, فانه ذات موجودف یتقرر فیها الجلایا العقليه تقرر شی فی شی آخر» (همو , 1996 ص 130). يا در کتاب التعلیقات هم برای رد اين انگاره که صور علمی اجزا ذات باشند» یا عارض بر ذات یا به وجود تجردی در صقع ربوبی ملحوظ شوند و یا نهایتا خارج از ذات باشند و هم برای ابطال اتحاد عاقل و معقول به مفهوم تمثل و ارتسام تمسک کرده و آن را چنین توضیح می‌دهد: «صور الموجودات مرتسمه فی ذات الباری |ذ هی معلومات له و علمه لها سبب وجودهاگ (همو : 1984 ص 82) با چنین تصویری از نسبت میان علم الهمی و صور عقلی نحوه علم خداوند به چنین ذاوتی ارتسام معقول در عاقل به نحو حصولی خواهد بود. به نظر نگارنده دادن چنین نسبتی به آیق سبتا وچ سجیجی |نذاره. زیر نقی آتجاه مستلزم آئبات ارام یه سای مذکور ست (بهشتی, احمد. 2005 ص 192). برای تبیین چنین دیدگاهی لازم است به تحلیل عبارت شیخ با توجه به مبانی او بپردازیم. ابن‌سینا که خود پایه‌گذار نظریه تمایز متافیزیکی وجود و ماهیت است. در جای جای آثار خود به خوبی/تبیین کرده است که خداوند افاضه و افاده وجود می‌کند نه ماهیت «فالفاعل اذن عله للوجود لا عله للحدوث». زیرا «مفید الوجود بفید الوجودالمطلق, فا وجودابد ما لم یکن» فلا اغتبار من‌جهه مفید الوجود» فن بعد مألم یکن من نوازم الشی»: آعن‌هازلماگ هگ الموجزده زاین نا 2012 ص. 226 227 اساسا ماهیث دون جعل است و9 ان‌اگاهه. مامگارجرگای است که یکی از لوازخش حدوث است که بعد از وجود و به اعتبار آن موجود می‌شوند. از همین‌جا اصل تقدم وجود بر ماهیت به دست می آید: زیرا بنابر د کيکاگالان فا درزغبارت بالا آنچه مقدم است وجود است و آنچه به تبع وجود معلول نمایان می‌شود ماهیت و لوازم آن مثل حدوث است. به و استذلالی, باید کف ییناوظراز لوازم ملق موجوده است وین حدوت آمتباری, در افاده وجود ندارد.ز بعه اوافاده وجود موجود اصت. بنابراین ماهیک که ملزوم آن اسث نیز بعد از تحقق وجود به صورت ماهیت موجوده تحقق دارد. براین اساس اگر وجود اصل است. ماهیات پیش از تحقق وجود هیچ شابقه از تحقق نداشته و تقرر آن‌ها در ذات الهی از اساس نادرست است. در واقع شیخ درصدد ابطال اتحاد ماهیات بوده است. زیرا در نگاه او ماهیات خاستگاه کثرت هستند و محال است که ماهیتی با ماهیت دیگر اتحاد ماهوی داشته باشد. بنابراین وقتی به ابطال اتحاد پرداخته منظورش اتحاد ماهوی است: اما اتحاد در وجود را نه تنها رد نمی‌کند بلکه اصولا لازمه ارتسام اتحاد است. اینکه شیخ در مبدا و معاد به اثبات اتحاد عاقل و معقول پرداخته است نشان می‌دهد منظور او اتحاد وجودی است (همو 1984. ص 75). اما وقتی از ارتسام سخن می‌گوید نظر به ذات و ماهیت سبب وجود اشیا علم خداوند و تعقل آنهاست. او عاقل به اشیا برپایه حکمت و نظام واجبی خویشی, اسقنه: آنگونه در سانست: ایجاد اشیا توسظ ها این گونه اس که ما ابقداه شین را تمثل یا تصور می‌کنیم و سپس ایجادش می‌کنیم. اما درباره خداوند این باطل است. زیرا بیشتر حالات ما برپایه یک نظم نیست. بلکه بعد از ساعت‌ها تفکر و انتقال از معلومات به معلومات دیگر و توجه به خیر بودن چیزی تصمیم به انجامش می‌گیریم. اما خداوند اشیا را آیجاقمی کنن خماهتگوند کفمتقاسب حکمت ضروری آورفر نظام هستی آست و برای آن نیازی به توجه و قصد و سنجش میان آمور و چیزهایی از این دست ندارد. در این تصویر نظريه عقول عشره را نیز می‌توان به مراتب صجاور و عنایت باری تعالی تحت قاعده الواحد معنا کرد نه لزوما وسایطی جهت تفسیر نظام"هستی (امام جمعه» مهدی 2001 ص 75). بنابرآنچه گفته شد. چنین نیس که شیخ‌الزئیسن برآی و نظریه اتحاد عاقل و معقول و نظریه ارتسام یک قضيه شرطیه منفصله حقیقیه قائّل باشد که با نفی یکی اثبات دیگری لازم آید. بلکه این دو به نحو قضيه منفصله مانعه الخلو درنظر گرفته می‌شوند و از این دو نظریه باهم قابل جمع هستند و نسبت میان این دو عموم,خصوص مطلق است (بهشتی. به نظر می‌رسد التعلیقات سهم فراوانی در نظرات خاص شیخ دارد. اگرچه شیخ در شفا و سایر کتب مخصوص به مشایین به صور مرتسمه اشاره کرد و سپس به علم عنایی خداوند پرداخته است. اما در التعلیقات تصریح دارد که افعل خداوند نسبت به صور معقوله از قبیل فاعلیت بالرضا است. عباراتی از اور التغامقات نشان کهعدّه نظر نهایی شیخ است: او پس از تصحیح اینکه اضافه موجودات به خداوند اضافه محض ات و علم خداوند به آنها همان علم به مبدائیت خود و نفس صدور آنهاست می‌گوید: «و بالجمله و بلوازم ذاته أعنی المعلومات لم یعلمها. ثم رضی به, بل لمّا کان صدورها عن مقتضی ذاته کان تعین صدورها با این وصف از نظر شیخ‌الرئیس علم خداوند علم حضوری است و نه علم به صورت‌های زاید یز قأت و آگزذر بخش‌هایی ,ید غلیم حصولی آشاره کرده است ناظر یدمقام آثبات وی لحاظ مسرفت مسقهومی ما و برمشی مشاییان آست و نه مقام ثبوت و ذید‌گاه آشنراقی خود. مسأله علم الهی به موجودات مادی متکثر متغیّر برای شیخ‌الرئیس بسی دشوارتر و چالش- برانگیز است. او تلاش فراوانی در جهت تقریر تبیین و حل این مسأله کرده است: «لا یجوز أن یکون عاقلا لهذه المتغیّرات مع تغیّرها من حیث هی متغیّره عقلا زمانیا متشخّصا بل اساسا موجودات مادی متشخص به عوارضی می‌شوند که دائما در حال تغیيرند. ابن سینا وضع و زمان را از مهم‌ترین عوارض تشخص شی می‌داند. هر شی مادی در هر دوی این عوارض تغییر می‌کند. براین اساس التفات و توجه عالم به این موجودات خالی از انفعال و تغییر نخواهد بود. شیخ به همین دلیل ابتدا علم خداوند به موجودات جزئی به نحو غیرکلی را نفی می‌کند. برای ابن‌سینا از آنجاکه علم.به جزئیات موجب نقص در ذات باری تعالی است از صفات سلبیه خدا محسوب می‌شود. بنابراین علم خداوند به مادیات متغیر از طریق صور حسی و خیالی ممتنع است (همو1984. ص 81). بلکه واجب است علم او بر وجه مقدس اعلایی باشد بی آنکه غبار زمان و مشخصات ماد برآن سایه افکند (همو ۰.1996 او در این مسأله دوگام راآطی می‌کند. در گام اوّل حداقل با دو استدلال نشان می‌دهد که خداوند علم به جزئیات دارد و سپس نحوه این علم را در گام دوم تبیین می‌کند. از نظر شیخ خداوند فعلیت محض است. بنابراین فرض اینکه چیزی از جزئیات از علم خداوند مخفی بماند مخال است: زیرا این به این معنا است. که در غلم خداوند چیزی بالقوه است که هنوز به مرحله فعلیت نرسیده است و صرفا هنگامی که خداوند به وجودش پی برد از قوه به فعل خارج خواهد شد. و این برای ذات باری تعالی که فعلیت محض و واجب الوجود من جمیع الجهات است محال است: «ان فرض أن الاوّل یخفی علیه شی من الجزئیات الکائنه عرض منه محال وهو آن فی علمه ما هو بعد بالقوه فلم یخرج الی الفعل وانما یخرج شیخ استدلال دوم را چنین بیان می‌کند: «و ایضا فان کان کل ما یحدث و یکون لا یخلو من آن یکون بقدر اللّه, فان کان لا یعلمه فلا یکون من قدر اللّه فیکون هاهنا اله غیر اللّد یکون ذلک الکائن من قدره- تعالی اللّه عن ذلک!» (همان). برپایه این استدلال هرچیزی که حادث شده است ضرورتا به قدر الهی بوده است. از این رو اگر خداوند علم به مقدر جزئی خود نداشته باشد می‌بایست خدایی دیگری وجود داشته باشد که آن شی جزئی به قدر او موجود شده باشد و این محال است. اینکه چرا شیخ در مسأله علم خداوند به جزئیات به بحث از فعلیت محض واجب تعالی و قدر توجه کرده است بسیار اهمیت دارد. فعلیت محض جای برای هیچ موجود و معلوم بالقوه‌ای که در نتیجه گذر زمان هنوز بالفعل حاصل نشده است را نمی‌گذارد. قضا و قدر هر دو از صفات فعلیه الهی است و تطبیق آن با علم به جزئیات نشان می‌دهد نگاه ابن‌سینا به آن از منظر صفات فعلی خداست. در نظر اين‌سینا قضا هماق اعلم الهی اشت که‌"منشا ضرورت اشیا است؛ اما وجود اشیا و تحقق آنها مستلزم قدر الهی است که به تدریج و به عنوان معد زمینه‌ساز وجود اشیا می‌شود. در واقع, اگز.به اشها از حیتوجویشانآنگریسته شود. قضای الهی فهمیده می‌شود و اگر به اشیا به مثابه«علل معدهو شرایط اعدادی نگریسته شود که موجبات تحقق معلول را فراهم می-کنند. قدر فهم می‌شود (میرفتاحی, 2017 ص 220). پس آنچه در علم الهی معلوم است. متعلق قدر الهی نیز هست که به تدریج و در سیر نزولی علل و اسباب تجلی می‌کند. او حکمت الهی را مقتضی ترتب علی و معلولی اسباب و مسببات معرفی می‌کند. به این ترتیب اشیا در مرتبه ذات الهی به نحو اجمال مکشوف ذات الهی هستند و انکشاف به نحو تفصیلی در مرتبه فعل و قدر الهی است. با توجه به این بیانات می‌توان منظور شیخ از علم الهی به جزئیات به نحو کلی را تبیین کرد. از آنجا که هر موجودی در سلسله علل و مسببات. مقدرات خاص خود را دارد که با هیچ موجود دیگری مثلیت و مشابهتی ندارد بنابراین نوع آن مختص در یک جزئی خاص است و خداوند همه علل و اسباب را به نحو بسیط و دفعی تعقل می‌کند. از این حیث و با استفاده از قاعده «ذوات الاسباب لاتعرف الا باسباپها» باید گفت خداوند ذاتش را ادراک می‌کند و چون ذات او علت جمیع موجودات است و علم به علت مستلزم علم به معلول است. پس علم خداوند به ذات خود علت علم او به جمیع موجودات از جمله متغیرات زمانی به حسب مقذراتی آست که همان علل ,و آسباب هستند: آبن‌سینا نشان می‌ذهن خذآونن افعلیت محضن است و از اين رو چیزی از علم او مخفی نیست. زیرا همه موجودات با جزئیاتشان مقدرات او هستند و اگر برخی از موجودات هنوز به مرحله فعلیت نرسیده‌اند و یا به تدریج و به نوبت با تغییراتی به عرصه وجود می‌گذارند تعارضی با امکان علم الهی به این جزئیات ندارد. او توضیح می‌دهد همه اشیا در عالم ابداع واجبات‌اند و در آنجا مسلما جهت امکانی نیست و اما این که چیزی در زمان خاصی موجود نیست. از حیث قابلی است نه از جهت فاعل» بنابراین هرگاه استعداد پذیرش وجود را پیدا نمود ضروتا صورث متناسب با آن حادث خواهد شد. پس اشیا همگی واجبات‌اند و اساسا وجود اشیا در علم ما با وجود آنها از نظر شیخ آن کلی(منظور مقدرات و اسباب خداوند) که جزئی به مثابه لازمه آن از او تحقق می‌یابد هرگز تغییر و فسادی در آن راه ندارد. بنابراین خداوند می‌داند هرگاه سلسله- ای از مقدرات خاص به ترتیب علی قرار گیرند مستلزم صدور چنین جزئی خاصی می‌شوند. و این جزئی لازمه آن کلی است و چون آن کلی معلوم خداست هیچ جیزی از علم او پنهان نخواهد بود: «الکلی الذی یلزم عنه الجزئی لا یفسدفانه یعلم آنه کلما کان کذا لزم عنه کذا و هذا الجزئی لازم عن ذلک الکلی الذی فی معلومه فلا یخفی علیه خافیه» (همان. اگرچه از مجموع عبارات ابن‌سینا چنین برداشت می‌شود که او علم: خداوند به اشیا و به جزئیات را علم حصولی ذاتی فعلی تام,می‌داند/و گویا بان ملتزم است. اما خود او نیز می داند این استدلال برای برای اثبات علم خدّاآبه جزئیات به تخو تفصیلی کافی نیست. اساسا با نگاه ماهوی نمی‌توان از قاعده علم به علت مستلزم علم به معلول است علم تفصیلی حق تعالی به جزئیات .را آثبات کرد. او در کتاب/لتعلیقات که ظاهرا درسگفتارهای شبانه شیخ به: برخی شاگردان است و .بغد: از وقات او توسط بهمین‌یار تقریر شده است: نظر ادایگریق دارد (نوربخش, 2013 ج 7 ص 3). آنچه شیخ در التعلیقات می‌گوید دقیقا مفاد قاعده «بسیط الحقيقه کل آلاشیا و لیس بشی, منتها» است. او می‌کوید: اگر ,ذدرست باشد که در مورد عقلی که بالقوه است بگوییم او همه اشیا است - به این معنا که معقولات را به طور نامتناهی می‌پذیرد-. همینطور صحیح است که بگوییم آنچه بالفعل است همه اشیا است و از این رو همه موجودات را به نحو نامتناهی تعقل می‌کند. بنابراین خداوند چون فعلیت و عقل محض و بسیط من جمیع الجهات است کل الاشیا است و همه موجودات را به مراتب و اختلاف وجودی, از موجودات ابدی تا موجودات حادث و ثابت و غیرثابت از او صادر شده اند پس می‌توان گفت همه موجودات برای او حاصل‌اند (ابن‌سینا 2012 ص از نظر شیخ خداوند بسیط و فعل محض است و فعل او لازمه اوست به نحوی که هیچ شائبه: ترکیب و حیثیت دوگانه‌اتی درم‌آن نیسغ (همانض 46): او باز تأکید می‌کند که خداوند فعل محض است و علمش لذاته است و تعلقی به غیر ندارد و بنابراین او همه اشیا سپس نظر نهایی خود را ارائه می‌دهد و می‌گوید تمامی موجودات. چه موجودات دائمی و چه موجوداتی که در وقتی هستند و در وقتی نیستند بطوری که آن به آن منقضی شده و چیز دیگری می‌شوند- مثل زمان و حرکت - و هر چه که هست. همگی به اضافه (اشراقیه الهی) موجود هستند و بالفعل برای او حاصل‌اند. زیراو سبب وجود و مبدا همه آنهاست. و تعقل ذاتش تعقل همه لوازم و لوازم لوازم تا آخرین و دورترین وجود است. و همه معقولات چون برای او حاصل‌اند نزد او حاضرند. بنابراین علم او به موجودات در همه احوال- چه قبل از وجودشان, چه بعد از وجودشان و چه به همراه‌شان- یکسان و لایتغیر است. او همه موجودات را با هم و یکپارچه و به نحو حضوری تعقل می‌کند. نه یکی پس از دیگری تا اینکه لازم باشد با انتساب به معقولی علمش کامل شود و یا به واسطه علل و اسباب تعقل کند و از معقولی به معقول دیگر منتقل شود. (همان) در نتیجه» نظر نهایی شیخ این است که خداوند بسیط الحقیقه است و از اين رو کل الاشیا است و همه موجودات را به علم حضوری و اضافه اشراقی تعقل می‌کند. این‌سینا اگرچه به عنوان بزرگترین شارح فلسفه مشا شناخته شده است با این وجود او خود به دنبال بنیانگذاری فلسفه‌ای متفاوت از مشا بوده است. فلسفه‌ای که بعدها در آثار شیخ آشراق و ملاصفرا با و مکتب آشرافی و حکست متعاليه خوذنمایی کرد آبی‌سیتنا کار آثار خود بر فلسفه‌ای اشاره می‌کند که بر مذاق مشا نیست. مبانی اصلی او در مسأله علم الهی تمایز وجود و ماهیت. صرف الوجود بودن ذات باری» نظریه صدور و اتحاد عاقل و معقول شکل می‌دهد. براساس گزارش مشهور ابن‌سینا علم به ذات را حضوری و به ماسوا را حصولی ذاتی فعلی تام و علمش به جزئیات را به نحوکلی می‌داند. اما بررسی کتاب تاه نشآن می‌ذهن که آونظری دقیق تز دار آبن‌سینا خلق. را از لوژام ذاتامی‌قانت و ان ,لوازم بی‌واسظه یه تشی اقعقل, خلت از از طلدر می‌شزند به گوتدای که ,واسطه‌ای میان آن‌ها نیست. ابن‌سینا خداوند را بسیط الحقیقه می‌داند و بنابراین تأکید می‌کند که اساسا اتصاف ذات بسیط الهی به لوازم» مستلزم قبول دو حیثیت متمایز نیست. بلکه حیثیت واحدی است که با دو واژه «فیه» و «عنه» از جهت تحلیل عقلی افتراق می‌یابد و بنابراین حیثیت «فیه» عینا همان حیثیت «عنه» وبنابراین لازم و ملزوم بدون هیچ تکثری امر واحدی هستند. از همین جا ايشجاری رهگگارنر لجع #الحقیقه: و کل الاشیا است و بنابراین علم او به ماسوا و جرئیات عا ی یی است: خداوند میدا هستی: انست و برای خودش عین حضور و ظهور است و بنابراین لوازم‌اش نیز بدون هیچ وسطه‌ای معلوم او خستتد. از آینری قاعافش هدقن بالرضاعسه اگرمماین, ییا لش قرآروانی برای آرائد تصویری درست از نحوه علم الهی کرده است و البته در آخرین اثر خود نیز به تصویر متفاوّتی رسیده است: اما با این رها میشلگاه افللییی/ فد ملانی فلسقفی این‌سیناست: شیخ با مرکب دانستن ممکنات از ماهیت و وجود. کلام خود را بیشتر بر محور ماهیت تنظیم کرده است. غفلت از وجود و توجه به ماهیات متکثر متباین از هم» در نظام فکری شیخ نارسازگاری‌هایی را در نتایج آن به بار آورده است که در نظام‌های فلسفی بعد از خود سعی ۸26101 ۳0] +حطعه< ممعاحه/3 تاد -ل۸ صواه ۸-۳ 21 3/20 بصتا0 ۲و عاط اعدا فممناهنا م۳ ص165 ,۸1-00 م6ه020نا۸ ,(0984 , [2010ج۸ 1۳0] 651/۰ نتنآ 6 3/26 عط) و کعنوب5 منصعاد1 1۳ مطته‌5 110 3/0۹۵۵ روط 60060 ملعونامه ۸-7 مره 2012) , 42 ,۵7۱۵/۱۵/07 1116079 1116 1۱ 5110 0۳70 ک6 7771701 ,(2001) هل حصقص۳ -ا۸ ,0701/ ۸1-78 م1 اجد۳ ۶و صمنامن8ع0 ,70770 ,(2006) بفقصسط۸ معط 7 1118 ۹۹/۵۱۱۵ 7٩ 116039 0716 حتحطاه 0 ۸2 ,(2018) حعکهل بزع 020 72006 ] 5202766۰ ما11 11605 هک 04 مک -عسوط7 ۶ امهاعها- مود [ 0651۵ 10| ۰+عطعتاطابام ۳۳۵ ور عم /7-ع- 0/10 ,(2013) متامس۸ 7۵201 ] 6ات اتاعصز 52060 حصقت بص00) ماقم + 000 21-/ 2/0704 ,(2009) مزاله11 [10طاوج۸ ۳ل] 1۳20۰ -ع-م کل هکی/2 -و۷ و۸ -ع-صمص و زسه۸ 00 ,108710 1 رد110 1310016 ۰7 700۵105 ,(2008) مفلقجه۷ .مک ۷۷/۵1۵۰ عتمصوادآ عطا ۶ ونم مرو ماهو نامه ۸-7 ,(2012) مقسنگ مطعطغله‌طانیا1/0 10۵۸۱ 1116 07 1/000 ۳٩ 7۵/۵ 0۵ :178716086 ,(2017) بازوش منط۵ 1/1 ,500165 ۲۵81 کیامزع‌تامظ ها ک6قوحط2 1۳۵ ما۲ 0۵ مسک وه [ 06۳۹12۵ 0ل] ۰عطاعتاطابام سک منوج معطام5 ۶و کبطا‌جوم م۸

مسأله علم الهی با زیرمجموعه مسائل مرتبط به آن، یکی از دشوارترین مسائل فلسفی است که شیخ الرئیس نیز در آثار متعدد خود به تبیین و حل معضلات آن پرداخته است. دیدگاه ابن سینا به خصوص درباره مسأله علم الهی به جزئیات متغیر مورد نقد و ایرادت فراوان و حتی اتهام و تکفیر او از سوی اندیشمندانی همچون غزالی انجامیده است. این مقاله برآن است که با تأملی دوباره و براساس مبانی فلسفی ابن سینا به تبیین دقیق دیدگاه او بپردازد. مهم ترین مبنای شیخ الرئیس تمایز متافیزیکی وجود و ماهیت است. در این مقاله ابتدا به طرح مبنای شیخ و تفاوت آن با دیدگاه معتزله پرداخته شده است، سپس با بررسی دیدگاه او درباب علم الهی در سه مرحله علم ذات به ذات، علم بماسوا و علم به جزئیات، نظریه نهایی شیخ با توجه به آثار متأخر او که مهم ترین آن التعلیقات است ارائه شده است. براساس نظر نهایی از آنجا که خدواند مبداء هستی، فعلیت محض و کل الاشیاء است، علم او به خود و بماسوا و همینطور جزئیات علم حضوری است و فاعلیت او بالرضا است.

522577

01 1000010021 :16301365 ,۳6۹0065 صفصحط فصه ماه اه حز مصموول۹ط ده ج عازموعه 1 او صنقصمل عطا دز وعط‌ماصن فومصنحص عقط رعصنصهها معطاس 1۵۶ اما عفن ماقم دج عد ,(108) وصنصصدا2 عط) ۶و اطاوط صز 100 عمط 5۳7 16 2ع ده 1 ۵ امصانه هه کز وود که عطا ,180610۴6 +811 5 101616۷ 56-9160 8 ,50 0ل 10 ماجعاهی صق ص۳2 هه هنز دا۵ 00 معط 0ع0 همع ۲۵۵ 107 اه 010 عطا صز عصنامسدد مومس همعط غامد کاصقصن‌ناسدم اوه 17 انم عغ‌وخدی ۳۶۵5 1136 .0065 ۹6100006 200 راهنجد مصع0 0 که 1300160 وصه فعطاف‌کصدی ۵۵ 1005 1۳۵۵۰ 06۷ اند 8 و5135 00۳۳6۲1 :3065 8۳۲ مدا وناز :100 عمط ۳۲ اه کعفمموعای صنفص ٩ ۵ 1۵ 8 ]28۳66170670 [۵ ۲3005 قصد آممطا5 کاععد مناد ماه 300 اعد وکعفاحل ۲و0ط2] 3۳۳1 0 ,ط56[۲-6310200 ,7108 جه وصاصحصعاصصز ,108 صه 10۳ وصخصصحام ,۳۵0۳۵۵ عنم مکلدوع ۵۲ 16 دز کصوفاناوصم وصنصصصاصز وصد ,اه عصی ماقکی عط فعانه هی معله 3310 +کا3 31۲0۳۵6 0۳۵0۵1 300 ۲300۳۵ عاهط صف و580 6 اه کوصطغص 15۵ 100۰ صح وصخصصواوطن فصه عصنم‌مام 00 5 آهدو 00۹0 فص ,کل ذصخم اممطا5 ,کعطل 0 3۳۲۰ 10۶ کصوفهفاحصز 0 6۳0۵060 ,قصنصطص21 خصعص م0610 از 10 ,کتعطه1 ۳۳۲ :1۳60۲8 ,1۳30 ,11350 وتزازد ۳ ۷فصتآ حصها1 ,کعتصمصحط ۶و ولنه‌د؟ معس دنا وصه عوممع 1 عناوسط او اصعص 130 معاهونوصم0 .8.10 * ,11350 ونزاژگ ۳ ۷فصتآ حصهل1 ,کعاتصق‌صحط ۵۶ اند معساتا وصه عوممع 1 عناوصط اه اصعص م16 مرگ0۳۵ ۴ ,566665 3۵ 0صه 66زا گم واهد۳ ماصعصععمص 2 مدوخ کنصنصلو ۸ که خصعص م16 «محع2۳ عی زموی۸ کح :61 86 210 106610061 (ه 1300 "ععط13 ,۳۳۲ .(2023) .۸ مفنصذعه ۷ 6۶ .36 مذه‌طملهنل۸ ,مک مفنطاق۵ [ 70۵1 ۵۲۵۲ ۳) 00۳۵۲ ۵۳9۵9 5600۳۵ 6 ک5ه تکاو ۳ و70 بو م۸ 6 0-هه1 ۸ 5 0۳۵۵۷6 6 ۶و فعصطع عط «عوهن وماه‌طعنل علعنسد کععععج ص006 صه کز کنط 1 .(ی)+مطاسه 6ط7 62021 ۸6715 002۷ 0 0 20130۲5 آهصزهه عطا که 1058 که متخفعصه صه صا ۳60۳۵0 وصه مصصفاه‌طاکنل معکد 60ص کانصصوعم طعنطم ,(4.0 لاظ 6ع) صمناطا۸ ام 6 ۵۳ ماه عط 2۳۵۵۵ 0عندروم کز صمزکعتصصوعم م31 موعان عنم مود 2 (785510) 0026۲ 1.26286 56005۵0 ۵ که طکناوط۴ هصنط‌ 1 ۵ ع۳6 ۲ 66۵ 1058 ققط (7۳7) 062106۲ لمدمزدکه وم فتعط 2 ۳۳۲۰ ۵1 عنادعز عط1" 40 20201 ,3/۵ 6 772 :2019 ,۳۵6 6 فلون)) کعنونده خصعصنصم۳م صقص ۶و 5 ۲6 21و0۳ ۷۵۵1۵ کععسم 1210 حز 0160 هصنط .(2018 منص‌عقطای جع ماگ۸ ,3105) 0۳30066 ماصز 10186 مصل نع عصنص ما عصدی مصه مصقعل ۲۵ 0 کعصنصهعل معصنصدع1 ۵7370 001065 ع۷تازووم عطا ما فعوانه عقط طلجع۲۶ 1۵۳۵6۲ ,3/0۳60۷6۲ ب(2011 6 20181 مصعجتاع< 2۶ مامصنطاعه) عصع‌ع وم نماصعص م0010 ععزععصز وصاصعصع از 6 ,276۷6۳61655 .16۳65 وصه ک+عطل2 03 1۵۶ (2022 منصعل۸ ع نعدعت ۷ :2017 م20۳9 6 6 0عع16 ۵ 2016 608 امز بلمدمتنوهه عادو 06 ۵ صعع5 که ع 0۳6 1210 مادم ملد ۰( ,ق3 تا نطعز) عصتصع1 ع ازع صز ۶و عسصهد کصنع صقن 0 عط از 6 ق1۳30 هصنمع (2017) ۷0600۵ هصه م۲1۵0 ,0600۲ بط معمعبه ک۸ 1 عطا طازم مصعطا عونمم تحلصه امد فلحامطک طامجع افطل هصنعای1۵ ما عصنصنقاهم 5۰ 52516 6006۵00 ک اصام ج عاما ص0۳0 ما کمععد معله ۳اه عالنمای آهزوو‌عد020 6 6ق از عطا معلوزعدی کعوامی 1210 اععله) ۳۳۲ عطا ۵1 ۵۹۲ ,110۷۷۵۷6 0 امه 07 2060ع5 کصمطاکا ۵ علنا۶ عصمی وصتوامط حاوتامحطا 10086 ما اه کاصعزمن۳0 ,)) 5عع 0 قاکصتسن حعتلنص 6ص0ا 0 دهع عط) که نو امه ۵عحمحاک 2 عهط امد 00 40 6 1160 نز 276 133675 8۳ ,ععصقاعصز 307 .(2014 ,51660500 :2019 ,|۳۳۳۵ :2016 5 #وصه جمناتساعصذ ۲0۳۵ هل حزعطی او تقو عطا عمط ما (2016 مصعفصحطعط) کعصعکصی 865 136 هه #عصنقااد ع32 67 ۵1ص عنام کز ‏ مکز ماک مد ۷6۵6 ۲36 1026 6۳ ۰( ,[۳37۳6) وصنط13 ۵ حصز ععلهص ما انامه عجه 6 ]1 5عوجبام 1210 ۶و بصن اعد عطا عصناتهیهد کصمنامع عم مه ۳۳۲ وصفماد 1 0 2600۳۲ ماصز (2013 منفوعهسه) دعوصدعالقط دممکععل نم ل2عل ما صعطی عصام‌صندوع 5 نهک هط ما کعنععز خمعصا عمط هصتصعععجم صمصت. کهصتاهامصعخصی 0۳0165310021 ۵1367 ماو ۶0۵۳ اق ۷۷ که مت ۵۵6۵ ۷۵۵۵ (2016 مصقط)) 6 ۵ 160۲۵ کز طاعنطانم (0ت) عستصصعام +صعصم ملع عل توص مهو عنطا 13 کعتونصط ]1 2001 ۵005 0گصز صع 000 وصه ۲عطخمع ما عطاوع عطا علطاهصه ۵1۵ [۵۵ امعص که 270 کنط7 .(2010 ,]۵1 1م) عس عطا نز صعطا مرمع عل معطاس2 ما صعام فصه کعنمصععصصی جزعط] ع از ۵1۵ وصه حاعنانس سا عطا 0 0ععقط عم ملع عل کز اصعصصاکصز 0060 ع ‏ ص اعد 2۳60 20ع0له عمط #عطا موه فص ع8 010ص عطا ۵۳ صمناع ۶ ]1 نا ونل م۲ 4عع5 ۵ کجعطوع) عاطاحصه ۵10 صمنع اه فنص صز 1025 وصاصعصع م1 6 ۵٩ ,(2013 له اع ع[عع۳) کعنمصععصصهی عنعطا 0۳ هط کعنا‌عزداه نماصعص م0610 6 2006۷6 ,(2018 ,2/6010 6 هکل دعوعصلده معط هصعایم1 1۵۶ کصعام [ونه۳) 0730065 مزع ومع 0602 فصه کعنمصععصصهی له دون توص صز ماه مناعصه عملنا کعصمنا0 8 5000601 2066 60 هه مصمتامصمحم نامز خصف‌گنصهند عنم ,(2016 ساوصنامطی ع ۳ 9ع۶ ام ععزع9عصز 8صوا[مط ۶و ععصقا دمص عطا عازمععل ,1066 .(2014 مله اه نلنطه) 3 (785510) 0026۲ 1.26286 56005۵0 ۵ که طکناوط۴ هصنط‌ 1 66 200 ماهس خهزطانی عنکن م0 معط که عع120مصل ص۵10 صنقع ۵ م3 ۳۳۲ 7780 +۵ 10 من عه77 :2016 مصه‌عتاعسطا0 بگ للموصد)) ععنا هم ماصز ۵0عصع1 عبهط وعطا خ۵ط 1 06۷۵1006 ۵ 10۳ [۵۵ ۳۵۲1006 معا حلص صه که ,110 ,(2022 بلق 6۲ نطعع520 :2018 28 ۶و صلدع۲ عطا هز 0ع ماه ۵عصنقص۲ ققط (2020 له اه صعنص2م5) ]1 4 3006-61060 عطا دکع00ه ما ماه صه کز رفک خصعسه عطا وواعصنلدممی۸ (1998 مصلط۳م0 6 5کا502) معط 0عوصمنع عطا ۳۵۵ 102 عمط ۳۳۲ وصناه‌عناکه ۷ص بط جنقص عط۲ کصنصععصدم 1116۳6 عاطهلند اه عطا عسصه ۵۵ عنععز عنطا معصز 8عط2 .کعع1 ۵ وله ۵۵۵ 6۳5 3696 بطا نع افطل 8۳۲ 10۵۶ [۵۵ 102 هه که کامصعتتعصی ۰ 10060[ 6ط) ۶ 0۲ 102 1265۲ ۳7 ۶ عم [۵ 60۳۵ ج عصنلکه 5و ع6ط) سدع ۳۵ هه عمط هصنو نوم ۶۵۳ [۵م ۵ که 0عصتاعل دز 102 ا836252) ناعنلنم ۳۵۵ نع ه هنز عم 0010 2 ما۶ 1۵۳ 0ععز کلد نز 41 06001615 6ط ۵۵ ۳۵۷۵۲۵۳۵65 امعمصتااعصز عن مان ملعاصعفم-ع عنط7 .(2013 ۵ ععاتا نادمه توللمصت فصه ,کوصعفصعل لمصمنای ماه معط سععنه صطعطا کصاعط ,کدععمعنم مدمه 5اه ۲۳۵ 20066 ۵ 10۳۵ ام ما نو عطی عاصعاند عطا عصناجمع صعام ۵ ندنل 1 ,1995 ,8700 .ع.ع) 107 ۵۶ فد هل 0۳000560 رنه 156 .ر2003 مصعلل363) 50۳6 لنقاصه کامعاصی آه 0۳2205 کنامنجه۷ هنز (2003 مصقال30/0 :2013 وله 2۲ 6 56006 ,کز 15۵1 .کعن ص0۳ 5 عاممعم عطا ما 1۵۳۵۳۵ مه معط فمامم[ 102 و ۲۵۲1۵۲۲ ۵ کلهوز توص عط علطاهصه 0۵ ۷0۳ که کمصعص هه دوز ماه 1۳۵۳۵۵ عنط1 .کطاعدع50 هه کعدعع له معط کتاصملز صف وعطا خعطا م5 ععنامصجه خصعسه عنعطا ۵ ۲6۶005۶68 ولمم هه جه عصناعامصعاصی لوط 0ممانلنه1 اتمدهند عز عههاد ۰ 80 1۵ ۳۵۲۴ 200 ,801087 آ جسه ع۲عط ۹ ,20 1 هه ع۲عط ۶ ,ععلنا عممتاععره معط ۶٩ مکدتع ۵ 226 هه کعنهععمصم کصعععمم حزعطا ۵۴ موه ععه علم افص ۵۵ط ۰ و معط ۳۵۵ آععصام عصغله) زرط علدمع 16ج عنطه 1ع5 صف تعطا معصهنه 060 از 5 ۸02136 0 2 36 ۵ عزعل0 وعطا عحعطام فصه عجه عاممعم عمط 666۵ معع عطا ۱۵86 1۵ و 641 506190۳9 ف0صه کلهدوز توص صعام عنطا وسنصنلاده ۳۵۳ 0و7 عز صقام 5 136۳۲ رکه 16۶۲ 201 عجه 060016 ,۵۷60 کز وصتصصقام عطا ۵۵ط۷ مولع همم 60 6 160006 م6۵60 علزتممم فص خصعصصنهاکد معط عاهند 07 1اعز ۶ ۵ دز کصمانصتلعل 102 ۶و کاهدعه عطا ند دمص صمصصی 6 ما کصععک ۷۵۵۲ 18 5011-00060 .دقع ممم نع[ نعط عصنو2ع1 صز کلدوزنوهز ۵1 ۲۵16 عطا ۵ ع۷نع مدا 10نا0 ۲۵ 05ع5۳ ۵66 هه 10۳ صقام ۵ ع[م0عم [07006 ۵۵ ماه صذ «(2017 ما108 ۶ (۳۵۵) 4 (785510) 0026۲ 1.26286 56005۵0 ۵ که طکناوط۴ هصنط‌ 1 06500۵1 جنعط) ۵ صمناقن0ع0 اعله ان تفص هصنص 00 بکع معط حنطاز کعتقتمهصی ۲ع 8 ۶3136۴ عاقعی0 ما عوتهدن هز کعامطانه ععزمعصز معله ۷10 صعصم 0010 6 12036۲۶ مطمناف 00 ص62 اعصنقه 1 .(2013 مله اه علععزم) علممعم 1۵۳ کعنانص 0000۳ 0 هز 5ع6عصه ۹ عنازدمم 20001 0۳۵8 صف مدای کلها توص هصنوه16 عطا ۶ ما 0۵ وله 6۲ نعکد7) ععصمانه وصنصع1 عاصعلوی عادمناعصه موصه ,کلاومطک عمط منز وانه‌اجده 10۳ ماعخصم هسنطاجع) عطا ما معنام‌م۸ .(2018 مصامطا۶0۶ :2015 منطی0 10۲ :2017 0۳۲۵0۷ ع3 )۲ طلازم [2عل ما کعنمدععصصی معط عهصناد00 ص دعوم اععحنل ]1 ۰( ,۷80 06۲ ۷۵0 :2016 له اه نلنطه) جعاصی صمنم اه عطا ۶و کفصمصعل عصنهصفی و 13 60۵00 6 عصتهص هز اچاعمص عجه کعنوی 102 0ع وم آکما۵ 80۳۵ 5 0۳6۳۵ مصه لمدمنهتنصمون0 عطا ,(2017) کعنعهعلازی مصه نحکه7 وم فع وم ۳081 1060160 ۷/۵۳۵ کلممطا5 نامع مه که 102 عمط [ممط5 صعاصعصعله ههن‌عنلکده عطا جز ام ۵۵ عاصه‌منتحوم آهدمزددع وحم صععاغنط مصهندعل طلجد‌عع۲ #مطاعص جنس ۵ 6 .و00٩ ۳۵ ۵۶ ععقطام عتهاتصصنن عط ععاصصهی کعطاج) 200 علنطم مععهاد عنهاناهو ,6605 103706752 ,1637635 نو اعصذ مومع قنط جز کمماج؟ عن‌مانه 8 ۵۷۵160 کالند 01 200 وواعن5۵0 ,کع ۲۵0 لقلمصفصظ ,دعلن‌نام‌م لممل فصه لمدمنهد ماصعصم 0610 ٩ 510 ص400 از مکعصتوص عاز ۵صه رو عنط که صهزدعه عطا ما ههام۸ مناد عنصتص0ه 5 ۶و 5ع0۲عع اه ۵ 1060000 اعاز وصه 102 اععطامو عطا که 1004 عزعصعط ۳ صصم 4 وععدع[آهطل عطا ,(2014) طاکحنتآ بوط #غاعح0طم وی عنامنلنهی معطامصه 1۵ 06 10۳7 عوصاعامدی علنطم انم وصنادعل ع۳ع مع0ع رگ یز کعطاو) [ممطک سغامعصعام 6 ج ناه 0عنق) ۷/۵8 وود کنط1 .کتعزتعاصز صععاگز نو عزدوتعصه خصعصیم حاع ۳0 060 مه 8 061۷/66 کع دنل ه عصنوعزر انوم عط ‏ م معط اناد ۵۶ 1۳60۳۵ 6 1 56696 ۷۷۳۵۲ .0عا مه [مصدم موجه عطا مصه صکنلمدمنکیع ۲ ۳م کع 13 هه عم 0010 102 اقطا کز ص۳۵ هنز وعصوصی کعصه عطا ۳۵۵ جفند5 کنطا عنط 0066 ۵ 00عطز ۷۵ ۳6۵ صذ علنط ۷ مدع عون اق 2 1۵۶ [۵۵ امه صه کز 1۳۵6۷04 معط ومع عطا صز وی ع نمی 2560 -1ممطلی معطامصه 1۳ اع 300 کا۲ع نم 17 ۵۵ قاقل ومع عطا ۵عمعلای (2020) دععدعلزی فوصه حعنصعدمطی ۵5 0000ع1[م 1212 102۳۰ "کعطاوع) [مماک آمدمناصع ده عاد‌ع ناک تصز ما عصنا مهد ع 0۳0051 0 ۳6۲ هل ۵عصنعاطاه عطا مه دوعص ۵ عساساع-نصعک عصناخصی ‏ عط عنا همع 10۵1 نز ۳۵۷۵۵1۵۵ 7و5 عنط که عالنادع۲ عط1 وصنای عبناع1ه مصه ملقنجه م006۵ ق۲0۳0 7 وعزعع5031 عطا مطصناهادع 6 1مصز 107 که دعوم عطا ,130۲5 آهدمناهمنص2ع۵۳ ,ما13 با هن وماصصه ۶و کععصع نو ع کم عطا هه اه 107 ۳6 ماد 5 (785510) 0026۲ 1.26286 56005۵0 ۵ که طکناوط۴ هصنط‌ 1 ۳ 6۶083160 نز 5۵0 16 هلنه 7ج دعنفنه عطي اند اعمصله ,ق0160 اه ۵1 6۶۲ ۳6 1۵ :2 ,00006750 :2020 له اع نعنتهش) صمناه 0 2۳۶۹ مدمه عامعاصم صز خصعصوماصصه وله 6۳ صقنصه +مطای :2018 مصعنصع‌طمطی) ماع صعع تفص ص ۵۶ ر2018 له اه ساه‌منامطی ۳07 وله 1۳6 ۵۶ (2016) نصعلعط ,واطقست2۳۹ .(2017 وله 6۲ نعکدل :2014 مطکن3 :2020 و بازآزازدعوم ع 1 محل‌جهع:ع۳ عنطا ها بدمناها مدع عمط 102 عمط 8۳۲ 0۵ ناه معسی ۷65082160 ۷/۵8 ,نز ب[38۳ 10۶ ولمم [مادعم10عع0 که ,102 هصتهاعنصنصفه 40 0۳6۹6۲6 36 اقطا 0۵۵ 5 وود عطا او کعصتوص؟ 15۵ +صحت صز کعاح ماع ععه نع 132 0۳1۵6 7 ۷۵۵۲ 136 0206 ۷۵۵۵ م1 هدنام منصدونه فوصه مان توص عگنعجد که صمزعنم۳م عط] 1 3۳ ۶و عاعمعه صنقص عطا کناصعلز امد 00 تون کنطا ,11066 .1025 هصناه‌عنه عط 0صه ,0۳20066 داز عاهانلنج؟ دم علعصطنط خطهنه خقطا عصمختنفصی عطا مصمصعصمصعطام 102 .0 نا5ع صتص 0مصنقصع ۳ از عصنتطکنا همه و مدع وع 0 علطازدک00 [2 6020 عط) دز 102 مدع عسهع نا ع1طملنه اج عطا صز عصماه1 کصتفصعد الناک ۸۷/۵۲ 210۳8 عم عحام کنطا که صمنی ندز عطا وصه کعنونی ع نمی عمط کز کاجعنصی 6 مصه هصعها1 حلجع‌ع۲۶ کنطا ما ههام۸ سا۳ط کم صنفصمل عطا صز عاصعتعتاعصم کاز ۰ :1236675 ۳۳ هصنطا2 200۳0 5۳000 ماه اک عطا عز کنطا معتهط ۷6 1010۳۵05 8 10۳7 122675 ۳۳ ۵۶ [ع0مص م6070 ۵ وصنزم ملع ۷عل که معصنه صمناه‌عاع ۷ص هنط1 عا دز 5[ع0مط 0۳0506760 ومع له عطا ۵۳ معط صمصعصو دجم کنطا هصنا‌عاند دماح عطا از یلق 6۲ عنصه م0 :2018 ,31/0010 چگ 0اه کل 2013 له اع عآععنزط بع.ع) عسد انا عاطملند 3 .0 علطا صز کاصو‌صلتا هم ۵11-6۳۵0 ۵ ۵ع عنام عاعل عصنصصعع هه (2020 05 هه ککش ناگ 060۵ 0۳2 ۵5 و5۳0 6 هصناحمدم ۲ه دعوم ۶5۵16 1۳56 2 20070360 هقف (ی) +عحل :۳ 6 علطم 0۳ 0ع معط معمصونع (3998) 0 م۶ کز ۳۵۳۵۵۳۵ کنط صز کعتون5 عصناح0صم ۶و صنه 156 مک اوه ما علنا کز خ۵ط] و :276 0606٩ ۵ ۵ ۲۵121۵0 کعععم موم واه عطا همع معط صمامصقاصته 0 وز 1۵ 1560۳ ۵ 60626 صف 2105 ناک ۷ص معط ومع 1۵108 بط ماخ 10 .جوز ۰( .له 6۲ عز7) 0عع[1[م حاعل عطا صز 0ع0 نع [6۳010 ص۳۵ 0۳ ماصععگگنل عنن عط خطاعنهد کعنفند معط فعصمنع صز عصنامصسدک 6 6۲عصه صق هط کعسام5 قاهل ۵۳ کاصه‌مصنتاخدم 0ععط وعطا ععصند وصنامصدد ع 00۳0051 40 مطمت0ع11[م عاعل معصنامسد؟ .ر2011 ماصه0ط 2 معفصسعا0)) تمعن کدمناععنی حلجهع 168 0 کگز 530۵105 قاهل ۶و [ع10 ج لته بواعامد و حطا هرک ۵0160 عجه 0۳0065 عصنفمی 0258ل2 «ععلها عجه وصنفی ۵۶ کععهاد نامع عاعل عطا هنم لحصه 3۳۵۳ .(2006 متقفصعط)) 68 36۳۵ 00ه کلاقصه 0۳02206 اصقاعدی ععلنز کعونصطاعا مگ ماع .۰( 006) ارالمننصز 0عمم فصه 0عمندع ۳0 عحه کاصعلونعطز مکع‌کعع 0۳0 کصنفی هس10 آهنجج) دعزمععنی عننع0د ماصز [1ج1 توعطا آتاهد مد تعطامصه ۵۵۶ ما ۵عتقصصهی 6ج عطا ,معط 0 ۳۵۶0 6۳8 کدی عجه کعزرمععای عطا مکلععع وم صمناعلای عاعل عطا م۸ .رهصنفی 6 (785510) 0026۲ 1.26286 56005۵0 ۵ که طکناوط۴ هصنط‌ 1 65 ]۵061 1360۳60۵1 عطا کعلی صنقص عطا ۵۶ صمناهععاصذ عطا وط موانفسن۲ عقوم عطا ۷18ص عم عطا وصناهامصصعناصی که کعععوم عنادماز عط مرهصنلای ع8100) 36۵۲۲ معله صق ع6ط1 .عنام ع زک عصماصنطا باعل هه ع نهذ "عمط 168 عطا هصنلای علطم ۲ اهصه عاعل عطا روط صععلها اه ع نا معاصذ ,۳۵11606 ه ,۵8 مصع0 36001077 ۷۷۵۲۵ 1360 060ا۳ع (998ل) کتصزط۳م) هه ککته50 که کع0ع 0 1۳56 61 ج 00 107 :265 ۳۳۲۰ ابا0 2 160۵ ۵5 16 عمعصند تون خصعسحه عطا جز 10۵1106۵0 ,6 ,کول ۳6962763 فنط] مقاعل 0عمازم عطا ۵۵ 0ععقط 1۵۳/2160 ۵ ۵ 5000560 ۷۷۵5 7 1۵667۶ ۳ ۵۶ اطع ۵۳00 تفص عطا عجه ۵۲ ۷7 13 57 8 16060 مصتز که کععصعنوععصم عطا عجه ۷۵۵ .3 6۳ )) 1۳۳ ۵۶ کم تساقصذ وان نی 6 فععتصصهی وی عطا ۶و کاصه‌منناجدم 156 5 و 6۳5 نت 4 ,(دمناق 600 2036۶ فص 1770 "عل3 ۱ ۳۳۲۰ ۷۷606 26105 16:20 ۷۲۵۳۵ 6106 ۳96۳0 معط ره صمناهعنصنصف۸ نمدمنای۳۵ که 1610 عطا صز 7 ۹۵29060 7 0ص ,رفگهاد له 20 تنصع0۳ ۶۵۶ 1025 وصنصصام فصه اصعصعع مق ععا0 ۳65 6 ۳۵۳6 0۹5 2116) 1۳۳۰ ۵۳ 6 1110 رازه ص3۸ نع 0ععا مهم عبط مطم کعط3] 0 ۵ 066 00ه دععتنام عصنتصندی +عطلع)] صععلها تجومعسلد عهط مطم کعط‌هع) عل از 1۵ +7 للم ۵ قاط 5000/7 2 صن اجعم ععلها ما 0عازتصز جع عاصه‌صنناخوم معانمی-50 156 .رکععی م۵ 8) هصنامصد5 ع نکمم ام آط صعکمحل ۷6۳6 وعط 1 ماع تقو ج ۶و ععت عطا بط لنقصعم کاصه‌صنتا هم و +ع اس ماما عط1 مکعناعنم مها 0عنمصم عم عصمک که عزعقط عطا 0۳ (2015 هل 0۶ [ع12۷ ج) کلمز انز ع۳مص عصتوعه روط 0صم؟ کقتم عصعطا 7عز مد عکتهع 17 ۵5 40 لقصه کعنازع تسیز کععبام 3۸ وصه هط وصنفوامط جتخصعسه ۳۵۳۴ کماکطز 1۳۳۲۰ 57 ) صنقص0۳ل حل جع ع5ع عنن مد معط صز کلقصسا‌ز 0ع1 ومع صز کعل‌نانه 0 عنام وله 7۳ (1160) کععسام وصنتصند معط و162 معلد ۶6۳6 صعطا غم عصمک .رصمناه اه +عطهعا فنط7 .58007 ۳6 ۵1 عصط عطا اه دماح تاعصز عه ماع 12 ع 2 ام ص معط ۳۳۲۰ 1۵7 فعکیسی 1۳10 ۷ ۵10 دوع 55 فصه 40 6۳۷۵۵۵ ۲۵۳۵ کعلقص 4 ۵صه ,فعلقصع؟ 2 ,کاصه‌منتاقم ۵1 ماع 5۰ 14 ۵ 5 ۳۵۳۵ عصنهمد: ععمع مه عنصع هد 06 0۳ اصقاکزدعد محازم ۷۵۲۵ کاصه‌صنناحهم ۵۲ منامنع 0دمعع5 عطا صز کله توص 164۵ 0 عهه معط دوعص عنصعوهد که جع ۳ک1 ما 4۴ معط صز بعلقص له ,0۳010890۵۳5 7 و7100 8 م۵610 ۵ خمعصنامم ۷۵۲۵ کدمنع‌ناطام معط گم صعل2 .50 ۵ 37 1۳۵ 7 (785510) 0026۲ 1.26286 56005۵0 ۵ که طکناوط۴ هصنط‌ 1 ۵ ز 61۵05 16ص 102 هدزدع‌ععه قصه ,کماصهط ععلنا مناد متصهع 0۳ خصع هگنل صز عل10مطامز 1 و7627 15 ما 10 6۵۵ هط مط۶ عاصه‌منتاخدم و مدای اسنطا عط7 حعنلنص ۷0۵8 60۳۵266 صه ندعم +عاکد کعانتاعصز ععه نع 13 حز نی ک۷۷ ععصعصنه هصن ]1 عمط اجامطاعامحطا کععام عسصتصندی نامز -عطاده عصمک مععلم معله هط وعط1 بعکسیم 116 ه هه 5۰ 41 ۱۵ 32 ۳۵۵ مهد معله عهد «نعط1 سم ععصهنا ععصعخم مه عصنط‌ج) و ع5ومسام 6 ابا0 20 0عموگصذ 6۳۵ کاصه‌منناحقم و5 عطا نو ععنطاه عط وصنصععصم) 7 ۲۵۵ 1367 13۵1 0ع که ۷۵۳۵ بوعط 1 مصمنام‌صنتاحهم وعاصام جنعطی هه و5۳0 ع1۳ 6 ۷۷۵۵ از حزعطی خقطی 0ععتصمم ۵۳۵ و6ط1 فصن وعطا عههاد چصه که تفن ۵طا 1۳۵۳۵ 0271 6263 1۵۳ ۱:۵۵ 276 (... ,32 م81 .6.8) ک 0600 م60 قنطا 1۵ .20050 01ع16 77و50 حلعوه 10۳ ماهلا عنطصهعمصعل0 عطا عاصعععمم ۵10 علطها 156 موی عطا ام طع ۳۳0 11 6 وااولاع ۳۳ دز 1۸ 11316 41 2 ۳ 10 6 واولاع ۳۳ دز 1۸ 11316 32 6 ۳ 6) 01665 560-60 ۷6۳۵ وود خصعسه عطا صز آمم صماعلازی حاعل 16۵ 3/66۲ 00816 عمط خمعصخصزم مرح +مخم ‏ عاصه‌صنخاخهم عطا بط مععحفصی رجحنفوهعمم۸ (105 ام 5۳007 ۳۵۳۵ ععصقاعنل و عحل م۳ اکسظ عطا هه عنصعلصدم 0-18ز م0 ما 0۵) 40 116۳۵0۳6 16 ملند اه عطا 0۵ 0560 10۳۵1۵۲۵0 ۵۳۵ رنه هز ک5) کصمناععو بمعز از 15۵ عز 200 عاصه‌صننادم 5 ۲ 60امازم ادا ۵۳۵ تجعط) مصعط1 سح 5۵ ۵عصعندعل داعومم 107 8 (785510) 0026۲ 1.26286 56005۵0 ۵ که طکناوط۴ هصنط‌ 1 6۰ 66820 هه 1۵۳ 81 ۶و 2610 عطا جز علمممزدع موم ۳۳۵۵ خطهناه5 ۵5 5۰ ع6 ) ۵1 ۵۳۵۵8 هه +ع00 عطا ما موه 6۳6 کعصمنه نو مص عصو5 مواعصناعمی۸ ۶061-166 (0998) کاعتشاک5 مضه صزط60 101108 0ع ۹۵0 ۷۵۲6 101665 65 87300211 هه کدمتاععنو لدعصعع ملع بط کاساک +عط‌موعیع عط نی هنز همه 250665 ۷205 عصنصعع دم جر وناقصوگصز خصعن گناد صنقاطاه ما اند وحن نکن 06 عمط 10۷۵۳۵ ۵6 6 ا۵طا ۵7 جح 60 عزدع0 ۳۵۳۵ کصمناکعا .و5 تمصع معط ام 6 0۶ عطا از ودمله 107 265۲ ۳۳ ۶و 12065 فص عطا ۵۶ همه طام‌عل-صذ هه 40 ,کطمانودم هدع عاصز فص لفنهعاصم ,ما13 ع۷اتصاعدی کی که صمنای 1۵000 6 ۸ ۳0۳۵60۰ م20 ۳۵۹ 0صه کعتحصنصد 30 ۵ 20 بواع اه نحص 1004 عزعاصذ ‏ ۳۵ 41 5۵ (ع828 130 2206 + عاصه‌صنناهم عطا) صزو26۳ صز 0۵۵60 ۷۵۳۵ 0۳0۲6565 116۳26۷ ۵ معط عل0عمصز امد ۶۵۵۵ نموم طعناوصط ندعصعع ۵۶ بهدوغ تحص 0100۵016 -علع02 مضه صناه ۷6 0ع انس ‌عصو نوناک ۷۷626 کتعصعصذ 0۳060 عط1 مصمتکعتصده 7 0۳0169510021 28 ,کط0ناه1کص2 که سوه عطا ملوعل 10 مطعناو2ط ماصز 0ع13عصد0 ۳ 0۶ 0061 1360۳۵6۵1 ۵ 07006 1۵ ۷۵۹8 رو عنطا ام صنه صنقص عطا خقطا صع 6 40 ۶٩ 1۳۵۵0۳۵ 36 صهز 0ع 2 قصه 0ص 0ععا[م ۵۳۵ عاعل همعط ,102 ها 6 .(2007 له اه [[ع8ع0) همقل عطا 0 دعوجعهه معط حعنط ۵۳ 0عک02 معط 560627 عمط 2۳6 کطمکتقصصم 0ص بجاععع مکی 0۳ امععا کز صمناعللی عاعل موللفنگن 506 ع[طاه عجه وصه (1998 مصنط م6 ع2 دکده0ک) 5320 عاهل اه [ع 0[ ۵ عمنلهم۳ ک رماع ا ۷ص ناهن 5 و202 1212 .(2007 ,یله 61 1[ 6068) هاعل معصنعاداه عط) 0۳ #ععه معط ج و0لع0عل0 1۵ و 52865 ۳۳66 عط۲ 10۵1108 وصه باعناد ما عاحتت‌کصصی عطا حاهنامسطغ ت۳2 بط انا0 فعنسی 2009(۰) 3/6۵۳ بط 0عع 0ص عصنفی عصناع اه[ هه ملقنجه مصع00 ما 5686160 ۷۵۳۵ کصمنا من عصد عط معصنفی 0۳06۳ که ما معوهاک اک عطا وصاس10 40 107 ۵۶ 1265 صنقص عطا وصنصعصی کععصعاصع5 0صه ,کعکقحطام ,166۷0۳05 عملنا عانصت 85 رط کصنوم مه حاهناوطا 6۵ کعحل ق۳۵۶6 ۲۳6 و69ط1 از وصنا‌عنله 105 کنام زج عتص 06۲6 10 ععقطم هنایم صعده عطا هنز فعا ده کاصعصی عطا او دععصلعن عصدمع از 10۵ ,016-18 صص هم عم مزا کعساکق ع 0 قاصعصه اصصد کعوصنفوصت عطا که تنعل ۲6 ۰ ,1990) م0 قصه کک50 بط *1عومص صعنفدنهم* عطا که دمص کز طعنطم عههاد کنط1 65 00 کعنمععای عطا ‏ از هم عصصیم صز حمصعصمصعطام اعنطل عطا کعقنعمه (99 0 ۷۷۵۶ *016 ۶۷ ماه" مه ,عههاد عصناهطد1 عطا اودوحطا روالهسن۲ از ۵ فعطهاند 61 1360۳621 عامصنان عطا ۵۳۶۵ ۵ کعضموعی فعاعصعنععل لد او صمتامصنطصی ۵ط 1۳۵۵ 9 (785510) 0026۲ 1.26286 56005۵0 ۵ که طکناوط۴ هصنط‌ 1 65 000۲8 6ط 260و لقعه کع ۳:6 عط) که طاعقط .ر1998 مصنطحم) 6 85ت502) 8 اکن 156 8096۰ 067 ۶و اصعصعع هد وصنلی ج انم تاخصع لومعم فص روصفلوعطل حعطصعص) عاصه‌منناحدم ع201هع100محطل عطا هصنا‌زمعل ععصعط) خصعنلدد عطا کاصعععجم صمناعک کنط1 کاز 08اع2صطز 100۳5 عط وهه 107 اعطق ۳۳۰ ۶و کعطده1 صنقص عطا ا0ا0 20 کاصز ۷160 5 ع13 هط کعناضمخم عطا ۵۳۵ 0ع028 معمنرموعی ععه کعصنلصنط بدمناها مدع منز 40 06۷۵1006۲ عطا 0۳ عسق ان[ 16 مملند اه عطا فصه کامعمی معا عطا 1۵۶ معمعلفعصی 6 672 16167 ,366 623 ماگ 1۵ +کاجعاصم نامع جز 7102 و دمناهامع 0 منز عس 16 ع1مهلنه اج عطا وصه 5عزعاصز عطا م۳ کعصعطا معصنقاداه عطا ما وصناعمی۸ 6 ,کاجه‌اصم اعصتاعنه صز اگما ۶و 001006۲ مدوم عطا ۶۵۶ کلعومه 102 عصنصعصی 5 136 رکذ 15۵1 .560060211 101100 06 فلمطک م۵۵ عنط کم عاعل 1۵0060 6 1۵۳ عازکن 0۳۵۳۵۵ 8 کز 1۵۳۵۵۲ عط ععصنزد +عطامصه تعاکد عده عههاد مه عاعاحصی مداد 3 ع 0۳ 02960 100 "معط ۳۳۲۰ 01 6ص عصدسه عطا کعممسصد 06107 عاطها عط1 معها 001 1۳ ۵۵۵۲۹۰ ۳۳7 1۵ 3۵10۵۵ 7۳۵۵۶ 1760۷۵۲۵۵ ]۱ 56310 7۳۵ "۷ "۷ ۷ 1 ۳۵۱ کاممطا ی وه کعل 3۳ .3 او تعط بط 72006: 718 )( [113065 ۳۵ ۵۳۳۵۹۳۵۳۵ ۳۵۱۵ ۷۹۶ ۷۳۵۲۱۵۵ ۳۵۱۹۱۵ 1۵۳96۲ 5 171167۷16۷5, [1/۵ 20365 )-( 50۶ 1۵6 ۹] ۵۲1۱ ۵ ۲۵۲۱۳۹۷۵۲۹۲ 5۰ 10 (785510) 0026۲ 1.26286 56005۵0 ۵ که طکناوط۴ هصنط‌ 1 5 ۳6 وناز او ععصی‌فشندوند عطا 16000 ملد عاصد‌صنناخدم عطا ۸۱ 0[عط ۶۵1۵ عنطا خقطا 6100۷60 وعط1 مععناوم معط صز عطاوص50 هه کعد ملد ۵ ۷۵۲ 136۳ هن عمط دز اقطا مدع صصمصز عطا ععنل فص امععصم-۶[ع5 +عمععل ج عمنله نط هط زک مدا صصه +عطا ۶ کرمویع1 وم جانک نآ بعصقص گم 1۵۷0۵16 فعطا هصن نج عطلا منز ۵۵1۵ از ععزد 107 جع ۵۶ ناهام ع 6ص ماج عطا 2۵۳ عازعند و0۳6۳ 2 کز عم 6 2000۳ 00۲ 0ص هه 0۲1۵086 ۵1 ۵۵۷ 0عا اه ملد معط عمنصتاحسی5 ما 1626۳5[ که 136۳۶۵1۷65 12300675 86 بر باه معنسی عههاد 0عاعستل-اه5 ج وله دز کنط1 :و عطا عوناع ۷۵1۵ 6۲0۳۹ ,110۷766 .وق 160686 ما عطا صمصت وصنا‌ع اگم عجح 6۰ 136۳ 01 12675 عصنوا هه عط مه 1۵ حعط ماک عم زرط 0۳065 1۵1۲160005 فاصم رون عطا ما م۸ عمط بر فعلنغلی2 6 صی فص خقطا ۵عصسنند ۶عط 1 ۷( ععا۲ع 0ج اصعس0 معط 200 عاقانهی ما 0عع امه 06 صی کعطا) ,کمن اه 86040 آ ع5۹ کعع مه ۵۲ 20۲7 1 حطه 36۳۴ ,ععلنا کصمنتععی ما صعط) عصنکو‌صجه 7 ۷۵۵1۵ کععوصقل ۳۵۲ ,عم عمنا ۷۵۵8 چص 16 ۵ ععصقعط ه هط [ کز ۵ دج ۵٩ :۲065 1 135103 هز 0011002100 عز ععهاد کنطا که ععصها دمص 156" 6 10۳0۷6 1۵ ۲۳۵۹۴ ۵ ۵۵۵ ۳۵ 1۵۵25 ۵۵ واه ۵۶ ۵۳۵ 7600365 46 5۳۵/2 رع۳ا] ۳۵۳9۵ ۳۵ ۵۲۵۵۵ ۵ 3۵۵۵ ۵80 13۵ :مه آم مدمه 10 0۲09۲۹۲ 2061001۵۳ 1۵1001 ۸0 9[۰ 1۵0۳۳ ۳۵۲۴ ۲م ونانطاع م۲ وکا 71101 .۷۵۵/1۵5565 13617 ۹۲۲۵۲۵9126 ۹ ۵06۳3۵۲۹ 63 1 0۲06655 ۵ ۳۵۳۵۷۵۳۵ 7 مه ص۵8 عز مطم عده کز +عطلوع علطازعصو م۳ ج خقطا 0عععصم عاصوصن‌ناد 80 2۷6[ لامک رعطا رکذ خ۵ط1 معط ااگلد2 ما کامصعاند دععلاقص وصه کاصعصنوم نامز 7 .02 ناه هصلن1 ۵ عصغملفه عجه فص 0 0ع1م ۷ص عجه عطا طامز عطا که عصنفوصدا عوهت ی ع 0 ما5 هط فاعم عط وصه کعتاحل عطا خاو 20 هام ۵۶ نعدععد عطا عم زعهطامصع 0 ۵ کقط ارمععنی عنط) خقطا 0ع21 0 عدمصعل دوعص عمط که عنعولتقصه 156 .معط بوط اا0 ,0۳06655 1227008 ص506 عطا عا2 2 ما نازطه عطا ,کاافاد خصعصععمصفص همقل 13 + 169500 160 13ع- عم عصنصوزدعل فصه معااهص خععزان عطا عسنف3] 1 عنام 7عط) کععله ماهس زان 6 ۵1 16066 ما نع +ععصد ما 16ج 06 01 01۵ 7 13900۳ هرز ۳۵110060 دز عنععز عنطا ۶و ععصما دمص 156 موه 0۵ کل عط ععق 10 11 (785510) 0026۲ 1.26286 56005۵0 ۵ که طکناوط۴ هصنط‌ 1 7 ما06 ] 7 بلاط ۵۵۲۳۵۲۹۶ ۵ ۵0۵۱۵ ۵۳۵ ۵۵90۵۳ 1083۳00۲ ۳۵006۲ 6 ۷1۲۱ 1۵۳۵۲۲ 9000 ۵ بط ۵۳۵ ۹۳۳۵۵۶۳ 5001-۵۲1۵۲۵۵ ۵ 110 106۵۲۹5 67 ۷۷۵۳۵ ۵116۲ زان عطا طعوع] فصه صهام 16950 چ صهزدع۵ ما علطاه هنعط 6 0[ام اک 12201675 ۲3۵1 ۵عصنهاصنهص بط +عاصه‌صنعناوم عط) له ۶ ۵عاصزمصصنم کعنمععای اند 6 6۲۷ عصنه سعنونکطانی وصه صنقص عطا هنکن هد صمکعع1 12160عسامصعاصم ه صهزدعل ۵ 2016 4 5۵ کققل ج 8صنو1مط ۵۶ کععها5 احقصخم عط) امه 0۷ص ما 2660 تجعطی مدعلمزوعطظ .و1011 6 5010 ۲236۲5 ,۳۳6۳0۲6 مناعنطصه اکع[ عط طکزم 0ععصده کز خصعاصهی ۲۳6 0 روط 0 ۳۵ ۵1 10086 مصل خصعاصی حنعطا وصتاصعصعاصصی عع 16 مصل آمعنعمعد0601 که 0700671666 1105 ع0ا5 هصناهصنصسالز عنط ۵عحعطی 6 «متساعصاآ مدع عنطا 15 .120 1۵ الا 6۰اط 100102960 51971160۸ ۵۲۵ ۶۵ 0۶۹65 ۵۳۵۲۹۰ ۳۳۲ ۵۳۷۵۵ط۰ 1۵۵۵ 5 وا 705 .]2 120۲۵۲۹ 1۵ ۵ 11]۵۲۲۵۹۵۱ 1۵۱۲ ۳۵۳۹۵۲ ۱۵ ۱6ط۷۳۵ 7 ۵۵1907۵16 1۵ ۵۵۵ 1203۵۲۹ 7۳۵۹۵ 1 ۳اه 1۵۲۳۵۵ ۵۵ ۳14 ۳۵۶ 00۵ ,885655136705 ۹۳۵6 00ه 1۵۳۳۵۷۴ که سیف 6لمطک کحعطه] اقطا معن6 ۳۲۵ع۲ 2۳ کاکع)] جقلناعع۳ ععلها ۵ ناژ زکط و۳60 ک معط عطا ۵ ععصعلعی عنهع کاصه‌صننانه0 رآکتا5630 30۳6 کععقدل عطا ععلها ۵۵ کاصع0نی مکععتعز عاصز عطا ما هصنلدم۸ مکله۳ع۲ دز نله که ومعطاوع)] عنعطا ع0ع6م بوعطا گز کعنوی معط ما عصت حنزعطا ععن0عل0 فصه 11 صه 206 ملع عطا ۶و 4 ,دمن و۸0 عصنصهع[ نعط 1۵۳ عجی مطم کلد دز نز 7 ]8 ۵8 06۷100108 عصعاطامم نمی عبقط ععطوا عطا ۶و عصم5 اقطا اج عطا ۵۶ کالماه جزعط] 10۶16 ما صصعطا +م2 0[عط 06 لماک کعکسی سعاصعصعامصهی که 0عاکععهند :۵۳۳۵118 عانداو ۵۹5 حلعخط ۶ خصعصصم ع عفهص 5 +عط 1 معصنصع1 "عاصعلنی اجه ۶ 0۵/۹۰ ]۵ ۹۵ ۱1۵1۵۲۲۱ ۲۵ 19۳3۵۲6۹۹۶ 1 ,1206۵۲ 1۵۷16۵ ۵ ۷0۹5[ ۷۵ ۲ ۹۳۳۵۲۷1۹۵۲ ۵۷۲ ۲۵ 0۷۵۲ ۲[ ۹3۵۳۵ ۵۵ 105۶ 0۳۳ ۵۲ 1۵۹۱ ۵ 26319 ۵ ۵۵ انامه 5۰ 5۵۳ ۵۱1۵۹۵[ ۵۷ 1060 ۵ ۵۵ با[ه۲ 1 .وصفاعفل ۳۳۵۳ 40 وله ۷۵۲6 کعزازازمزعم ۳0 معط عصنمع ۶م1 معط آمدمنام 000 "5 ع 2 ۳۳۰ 1[ 7۷مععاه عنطا صز ۵0ععهام کاصعصوع5 عط ۸ ماع کنطا صز کزک تحلصم *5/عز تب عاصز ۵ط 1۳۵۵ 8 ,199165 عمط روم ۵۶ ککعصع 22 اطع ۵۵0286 کل لخن بوسه‌نانصد؟ از ۰ مزع 0ع06012 ادعه1 عطا 2000۲ معصندم هط فصه او ععخاه اوه ۵۵ ۳ ممز له ,ص66 نع کادع0 5 0۵ قطن خمعمع ه عبط صف خصعصعمصقص 0م+کععل کقط) معنی 8 هنم ۵1 کصعای آمزعوم[ عط صز فعصنعه 06 ومد عطهع) امد 610060 عاصه‌صننانه0م 12 (785510) 0026۲ 1.26286 56005۵0 ۵ که طکناوط۴ هصنط‌ 1 -ع6[ط0ا00 ۲ هسنتلمعل هه واه 1۵00204 م1 منم مععهم وصنط3 ۲۳۵ :2996705 3 +عط62 1 هنز 02160 از کز عنععز عنطا ۶و ععصقامصصطز عط1 کاصع0ند هصفله1 6 ۵۲۳ 5۳6۳۳ ۵9۹ ۵ ۷1۸ 260119 006710620 3۵۵ آآه ۵ ۳۵۲ ه م۸ 040 ]01 ۶ 13276 [ 12۵۳۳9۰ 0۳۶۳ 2151079 0۳۵ ,و 0[ ۵/0۵۵ و۳۵۵۳ مذکه‌ا0 5100 206۲5 ۳۵۳ 0ع16ع کماحاطاطاصیم ون عطا نله موم خصععاکنه صز م۸ 4 اع2مز ۵طا و ۵7276065 ععلنز عع عمط نمزعملمدل عم خصعناکنه 3 60مصندوه 06 1 ۶ 611 ۵ 0ص ,0ع۳ع 0 ها ماه 006ن6ط مصصناه تام تمه ۳و همع از 40 2 ,1851065 13696 ات2۳0 0۹8ص جع ع مه هصنصسهع1 کنامنعنم خصه‌کهع هت 07۳ 6 ۳۵۲ ۲۵000۳۲ 16 هام‌عععه هه ما ول ۵ دمعلوع) عطا عاطاهصه 0[ ,کاصه‌صنناوم عطا بط 55 22060 ۳۵۵ صقان عصن6ط خقطا 0عج ۷ج مدوم عطا نو 8 مصمنفوله <1 ددع16[ .[نهاع0 رز کعزعم0ع0602 ۲36 8صعع 1۵۳ ما 6:0[ ۶۵۵1۵ کسمط 1056 1۵۶ وصنطه) 0۳ وصن هه هل 2۷6۲۷ حاعناعم۳ هسنفط‌جه) که صلع< عطا ما 0ع00ه هط عحه کامعدم اعد ,۳۵۳6۳۵0۳۵ 8 2667 از 206 کادع 00 الاصهاعصی عع 010ص اه عقوم معععل ۵ 66۵0 ۷۴ 0صه [ 1065۹65 13 و۵۵۶۳ 46۵ ۵ 1۵۳۳۹5 6 ۵112081 و56۵ 13 12063۵۵ 066 00 ۸ ۷۵[[۰ 65 1607/9 0۷۵ ۵۶ 1 1۵ ۹۵۳۵ ۲۵۰1۳۷۵۹۲ 3۵۵۵ آ ,10۷۵ 0۲۵066 آله 7 1056 [[[۷۸ 16076۲5 ۵۳۵ 10 و961 ۶ 1۵0۶۵ ۳۵ 1۳۵۲ 1۳36 1 501۵1۵۹ 1 ۹۳1۵۱۵۲۱۵۲۷ و1۵۳ ]٩ ۵۵۵ ۳96۳ 1 ۵۲۴ ۵۵,۵۲۹ ,0۲6]ع7۳۵۲ 1۵۰ 40 ۲2006۲8 ۶۵۲ لهناصذادناد کز از خقطا #مصنقله کاصم‌صنت هم عطا للد اعمصل۸ و بجازددع26 عطا ۵۵ عع۳هه ما عنم ۷۵6 معط وصنعمصعص مداد غاد عنصنص0ج 06166 نموه صمصصم ع 06 0لحمدک ععطی رکذ خهط1 .100 صه نامع منز ۵7 36 قصه 107 0۳200086 1۵۳ کدمک2 ۳ هصنواعلصد عط) عصتصعصی کاممطاک فصه کع ]1 :60 6 13506107 ,۷6۷ قنطا ۵۶ 5000۳۲ 10 .00 از 26۲ 1۵ 1 م1۵۱۲ 1 ۲۲1۵۵۹ ]۹۵۵ 5608064 بط 200۵۵ ۵۵ ۱۵ ۵۵۵ 70000۹ 7۲ ۷۳۵ 136 ۲0۷۴ ۲۵۲۱ ۹,۵۵۹ 20۱1۵۳ ۵۵۹0۳۵۲۵ 5000۳1۳6 6 عاگ 0۲0۲655۰ باه ۵00 دز دز مصعطان کقطا 0عاهنفصز کععصممی اعاصه‌منناحدم 156 6 6۷ ] (لعنط ۶ اه [ع10۷ موجه عطا هه ۵عامعصححمل عز کعنمصععصصیم خصعسه اکع 13 عا از کلدمع 0061006۵1 اعد صف معط عطا ماعکنام۵ز کز عم ما 0ع 50005 13 (785510) 0026۲ 1.26286 56005۵0 ۵ که طکناوط۴ هصنط‌ 1 6 علدهع 36۶6 اقطا 120820 ملد +عطاسط وعط1 منک معط گم اصعصنصه ص30 و36 عطا ۲۵ 1۵۳۵۳۵ هه 0206 هام10 ۵۳ 0عع02 56۳ ۵ععط عمط وعط) ععصند عناعناد‌م7 ما0 ج ۲۵۲۵۲ وصه کدمنعنعل "عمط عطا عجه کلدمع عععطا منود <آ مدعنصع عم 6 136 01 0ع 0۵ 665 ۳10۷ع01ز ,چا لهص ۳ مدمه +عص۶۵ نعطا که کنواهمه ۰ 0۶ 0۳06655 6 ذ 120107 وصنصنصعاعل ج که ععومسام 0عمهزده ۵11-0 ج عصنصنصحععل ۶و :65 7 ۳07 صز نا صصعجه عه کصمناه‌ععه ع96عط 1" 7 33۵۷1۳9 ,0613۷100 07 ]٩ 55ع ]۹6 1۳3۵ ۱۱۵/۱26 1۵ 1۳۵ 1۵۵ 1۵و5۳ 7603۵0۲۹ ۰ 10 5 20۷61011۵۲۱۸ ,1۵12۵ ۹۳۵ ,636۵ کز 40] 01لا 005و از ۸[ 7 138۴ 20اه 1۵۳ ع[طازعط7:00 عنق کلمم نک هط جععل از عوهم کتمعنصعاصز عط1 6 اهطا 04601260 عطاق 0معمعومصه 10 عمط ۸ 102 ععطه ۳۳۲ 1۵۳ کعتتا0 165 ۵7 136 0276 200 عاهاتلن؟ ۵ +صعصمندوه آقدمنه 0 هه مزع[ مصطع) او ععمعاعنده 501 لماک جاع‌تلنسد ۵۳۵8 عط هط باه مت صنمم تعطاس 67ط 1 اصعص 6 ععحل 2 10۳ دوز عصزعن۳09م بط عطا ۵۵۵۲۵ ۵ ماه هه ععلقه 0صه عمط علدمع اکعطا3] 6 136۷ اه صمتانفصم عطا ۵۳ عنم تجعم صعطا وصانع وصه دعخاخص ۵۵۳0۳ 0۳0۵0 6 ۶۷۵1 122636۳5 ,216۳207665 عطا 7 0ع1ها5 که ,330663 تصعام آمامعص م0010 مزعط) 5۰ 136 1۵ عم مللد کعسام5م۳ لمنمصهصنگ امعنموشگگند احام زب 10۳ عطا افو 200 116۳65۲ 5 7۰أ۵ 000۷ ]۵ ۵011068 ۹۳۵ 5ع۲۵ 0۵0۵/۲۴۹۵ 125509 136 و ما7 11۳20۹1 ددع6 عصنای ملاد وصه علدمع عطا عصنااع5 «عاکه اقطا 06۳۵۵۵ عاصدمن‌ناه 0 4 عطا ۶۲ صقام ۳۵11-5820 ج «صوزدعل ما عصت کز از ,102 1265۲ 8۳ ۵ 1630۳65 ۵ ۵ 610۳85 ,عتونضا دز 7102 طلعقعع هط 0ع3:ع 50 131610665 +کعاعمع 0602 و دمناهه موم 8 لصه کاند0 7انلمد50 06 36۳5 حلعقه 0۵ 02960 0عصعزدعل دز فصه معطوع) ع نهد عطا 07 ۵۳016100 ۲مط دز عههاد مصنصصعام عطا ,کاصه‌صنناخدم عطا بط معناهاد م۸ .0۳۵1۳065 6۰ له 01۵86 5 ماصعص ج که ععقاهه0د عملها مد 156۶ عصمله کحعط3] 60200۵1 عطا فصه عطق 666۵ نزو علزمی که عسه صه و ععدعو عم عطا ,1۳6۳۵10۵" 58 1687038۴ عطا (اقت00ط مع ما دع لها 1۵۳ ععصقل چ علنوم صف اصعالنعدی :1 6060 5 +ماتساکصاگ تنعل عوعطا وصنلجم‌ع م۸ .والی تاکز عحطاصع ( ۷۷۱۵۲۲ ۷۷۲۸۲ ۱۱۵۲۱۵۲ ۵6۲1۵۲۵۵ ۵ ۳0۲ ۵0۷166 ۹۵۵۹۹/۵16 06۵۲۹ م۸ 5۰ و120۲ ۳۵۱۲ 0367 1۵ 0۳16 1126[ 1369 ,165 5۳۵۲8 ۳۵۷۵ 14 (785510) 0026۲ 1.26286 56005۵0 ۵ که طکناوط۴ هصنط‌ 1 1 1۵ 5000560 276 1236۲5 مکاصهمنناحهم عط) نله روط راعتمصتصص‌هت. معنهاد ٩۸ 6 ۳۷۵مط صف ۳6۲ ,کظ1 ۵۳016160۰ کز عههاد وصتصصقام +عاکه عم عطا عصنصصم 0 ۹۵ 16201675 بخ امز تزعطا 1۵۳ مدع نع مه ص۳16 عاق لسع هه کلافای وصه 01608 جزعطا یز کعنانلنم؟ لمدمناه هه ۶و عک ععلقه هه کعنانناه عسنصحعز[ خصعنکنه مععله زآکتا0۳6۷0 136 ,11160 کز صع‌مع موم عطا اقطا اصزوم عطا +۸ 100۰ معط 0۳ ری ما ۵۳۵۱26 7اد۳30ع 0660 2 06 ۵ ععهاد 0ممزوعل مه عهاک اصعسه و2 6۵6۵ معع عصتاعنده وز فنط1 .200675 ۵طا 1۵۶ ۵عادعی 6 للزس کعانص ۵000۳ عط هه معا قصنتصنله 6 ما عانهاد 40 ,]۹۵1۳۵ ]٩ [10۷۵ ۳-9 0 [۵ع ۵ ,1۳ 1۳۵۲ 0۲۳۷/۵1۵۵ ۵۷۵ 206۵۲۹ 06۵ ۲۳۵۶ 1۶ 60۶۹۵ ۳۵۶ 3۵۷۵ 90116 1۳۹9 ۵ ۹۵/۳۵۲۵۲۸۵۵ 1۵0۲۱ 5۰ 5 ,107 عطا نواعم حعاکد اقط ۵0ععملعنل اعد عتصعاصز عطا که عزدواحصه 1۳6" 6۷۵5 136 اقطا م۵ عصند‌اصه معطاس؟ دما تساعصز عطا ۵۶ 8 مکالن معط عاه هه 53010 65 ع06ن 62[ ۶و بانلنطاهانه عط) کلام کنط 1 دوعوم 102 "ماه کاصعصعاصهی عههاد 60 3۵۷6 توعطا کااماد مصه ععو1ع1ممصل عطا مه علجی عصنصسمعا دعوم لمع از ,06 0۳006۳7 کز 6۷۵1۵00 گز وصه ,ک5ع6 00 کبام تام ه کز 102 هط 0ع1م 156۲ بوعندوعه آهعنانت کنطآ بطام0جع ۵۵۳۵ ع0 مه علدمع +زعطا ا6ع 3۵۵۳ ما عاطه 06 0ل0 کعط 1 8 1۵۳ ۳۵۲ 136 026 ۷/۵1۵ کعع ع مه 0ع ماه ملد "عمط که کنواهمه :5 9 35107 صز 0602160 ۵11 کز کنط +کععناو۳م جعط صز کععصقعطل دیمع 00۷۳ 1۵16 01۵ 136 1۵ ۵۲6۵ ۵ 3۵۷۵ 1۳۵ ,1206۵۲5 ۷1۸۳3 565510115 ۱۳۵۵۳۹۳9 12۳1۳9 .5 20۷۵101۵۲ [5۹[0۵ع]۵۲۵ 1۳۵۲ 13۵ 15193 1367۱ 916 ۵1۵ 1۳5 11۵۲0۲۹۰ ۳ ۵۷۵1۵16 1236۳5 ۳۳۰ که 5000 که هط 0عاهنوصز کععص۳00 "عاصه‌منتجوم 1656 05 اقطا طع70م ۳۵6 هم کععجه عطا گنز ما علصطه عجه وعطا ,ککع 00 ه ص16 عطا هصناهانلند؟ فصه 6ص ۶و صنه عطا طخزس 102 عطا مصم همعط عصمنای 6و0 عنطا 10 .10۳ :265 0۶ ععهاد لمصنا عطا ۵ ما ۵0+عغ عم ک۵ ۷ 6ص عنطه قمع اه ددع00 6 11۵۷۵۲۵۶ (ا[ها0ع2 1۲ ۲۵01۰ ۶ ۵ ۲۵۲۲۵۲۵۲ 1۵۷۵۲ کا عنم ۲٩ ۵۳۵۵ ۸ 15 (785510) 0026۲ 1.26286 56005۵0 ۵ که طکناوط۴ هصنط‌ 1 عاداهاند ۵7 عطا ۵۶ ۲۵۷۵ عاعاصصم ه فصه فعاصوهی کنعحلقصه عطا ما عصنلجم۸ :6 ۳۳ ۶و کامتصتاعطی تعنط عطا که ما عجه کععهاد نوس 0ع 00 ٩ 656 ,1116۳6 4 130075 عطا ناتالز ما 0عومعاصز ملع وی عطا نو صمناعی فصمع5 عطا ‏ 1 102۰ ونیم 6 عصنطکنا هم «عاگ۸ ۵۵۰ امعم 10 ۷عل عنطا او صصناها عمط عط اععنکه ات۵ ,(1075ع13 همه نموه مصه لماز توص طامط هصندکد‌مصمع0ع) صمتتوهی لمعتفی ,55عع0۳0 اند ۳۵ اهطا حعنانسد ۳۵۵ عطا حز کععصهاعصهسن خمعوعمم عطا) عصمتنفوصی لمجعاصی ۵۶ و۷ عطا صز 09۵ قه اقطا کتماعدل) کصتنفصهی وصنصعاصز ,(1020 عطا (0ع131ع۳- از 00 آه از نون 102 هز عصنوععععبد اه کععدعنوععصم عط وصه ,رصصناهامعصع منز ,3168077 عنطا +عوسی ۲06۵ع 2۳6 کعاکتل 6 وکنک هه 5 /10عز عط) ما عصنلمی۸ 7ق) اقطا کاصعصعاه وصناهانلنم؟ ععج م9 عط 1 ما1 لمطمناه‌تنصدعه فص هدعم اع 12 65 ع 1۳ 65 5ک۵ 6000 ۲عاعتل اک 156 100 "وعطاه) ۳۳۲۰ 2۵۳ هام 2 0۳006 و 1005 از مصمناه تام لمهصعاصذ وام‌عع 5611-00 ورونانطنجم 2 موصماصتطی نات ماطیزد10۵۳ 6 ۵ ۳۵8270 ۷/۳ بصمندااع 561-6 0ص اصعصنصصی نامز ,عمط 5۵۳-1 مافقصم 6 1206۲5 ما اع 1۵۳۶1 بزط اقا ۹10۵۵0 عاصه‌منعتحهم مکتصعصهعی منز تفص عخصعدی ۵ 136۳ ۰۵۷۵۲۵ ۷۵۵۵ کنط1 موصنص ص عامملخجاه عس2 5 جععجی عزعط هام جتاصهاعصی تام 6 107ع اکآ ۸ عالفاک منوا -نامز حزعطی عصنم۵10ع0 ۵۶۵0 کم‌عاد عصو5 ععله) 6 0 ۲۳3۵۲۵۹۲1۵۲1۹16۶ 00۲0۷/۹۵۲ و۳۵۳1 5310ع]0۳۵ 0601107 ۵ کا و۳ع۵) اطط 40 1۳36 ,۵001686675 0۳۵ 8۵5 و0ع ع1ن ۵ ,1۵۵ ۳۲۵۲ ۵۳۵۳۹۰ ۵[ ۲0۲ علصنطا صف مطاتم ک+عطلهع] خقطا معوز عطا 0[مط کععمعز متصز عطا له اکمصله ,۳۳606 نع ۳0۵۶067 صق معله ۲۲ نی عخساعصی ۳10۵ ما عاطاه چلده امد عحح جللهنی 1 1220067۶ ماع «مع وصنااعصصی +عطامصه عز ما۳1 وا نم موز معن 0۳ ۵ 5611-60۲60 ۵1 506360 تحص جانکه مت کم صها وحن ع2 ما 1360165 ۵ 067902۵1 فنط1 .102 عطا ۶و وصتصصنوعط عطا ۳۵۵ معط ۳۲ که عسهع؟ آهس ج 06 لبگا ی 0 5ع5ع له هه کطاعمعنی حنعطا عمندعم ما که عطا عاطامصه ۷۵1۵ 2۳0 5۳۵۳۲ 1۵ 03160 للهصعاصز 06 0[ ماک کحعطاهع) احط) #عصنعاهه +عطاس۶ کععع 6 ]1 40 6۳0۲ ۶۵۲ 05ع51 دا دع م0010 ععلها 10حمطد توعد خقطا کعنامطنط 1۳ از ۵ علعناد 0هه 0 136 ۵60۷/۲۵ 1۵ 5۳00056۵ ۵۳6 1۵1۵05 0۳۵ ,501 5016 5ع ۳و۳ طمز برع 6 1۵۷6 ۳۵۷/۵٩ 1۵۵۳۵۲۶ ,0۲6]ع11676 0۲06۲۰ 2۷6۶ ۵۱۲ 0۲۱ ]26۲ 2۵ 1۵ ۲۳۵۶ 16 (785510) 0026۲ 1.26286 56005۵0 ۵ که طکناوط۴ هصنط‌ 1 و عاتاطناند +عطامصه کز آمجهم ۶ کا10 لقفصعاصنز خقطا فعومصعنصم 106665 5 ۴ 1۵6 آحعصه امعصصی ۵ نمی سنعط ‏ ۳ مل ما عقط حعنط ۶ ,ک۲ع 23 اعد و 136107 1021 نو عصنصنصعاعل +عطامصه مکاصه‌صنناحدم عطا بط ۵عاهاد م۸ +عع عمط فعطا ۲۵ علصنطی وصه کعننلزطاه حزعطی رز ۵166 معط عنامنمی ائم-۲[ع5 .یامد "عمط ]۳۳ کنط1 .کالباوع۲ 061167 ع۷عن له ک۲ع ص16 ملعط فص کععناهمم جزعطا صز کععصعطل عندعی صف 136 ۵ ۳۵۷1۵ آ .کأ0ه90 1367 066۳30۷۵ 5۵060۹5 ۳۷ م۵ 1۵ 0۵16 0[ 1۳۵ 13 ٩۹ره0۶ 1 4 ۹66 2۵۱ آ 1۳۵۲ 100 آ ]1 ۰ا|۷۵ 65 ]۹۵1 ۵۲ 1060 ۹۵۵ ۳۵ ۵۷6 آ ۲۳۵۳ 85 200 107 1۵۵۳۵ 6مملااه ع0ز005 ج عنم خقطا 0عع0ع1مصله عاصه‌مننه ۳ عنطا 02 6۳ص اتنصصی نامز حنعطغ ععصقعطصه وصه عونمم عمط صف 2۳6 667 ۵ 1۵۳ 6 ۵۶ دععهاد عطا لد جوم مصه لمع معط ۶0۶ بانط تعدو‌مکعد ععلها ۵۵1۵ 15۵۶ مطاهم 1 270 ۳۵۷۵1۷6۹ بواهنقص +عاعتل عهصناحغناعصیم کنط1 حعطامصه +عاکه 006 ,010832 ۵ 0066 3۵۷6 عط] عصقام ۳۵۵ ما وصفمل‌ناد مغ منصهع 50-0 هنعط عملنز کاططهط 067500۵ ۲زعطا ۲۵ 0ع21ن0ع0 نامع فص معا جع ۵۶ کعاممصخم عطا ما وصعطله ,مادص نع ۵ ۵16۷۵۵ از عاصه‌صنت هم اک0ص مکماعج1 آهموتهمنصه‌وه عطا ما خمع0 م۲ ۸۵ 06۷610067۲۰ [2 0۳0169300 "0/665 امه ع) جز عم له ج عوقام عسعله آهدمناه‌منصد‌ع0۳ و 1۵0 اعطا مامتعاصم 006 ناک ,کته 0 هط 8ص تقاط عجه 236۳5 ز بععف ۳با0 5 162006۲ 06710۳۵6۰ جزعطا عمط هه کصعاد م0010 ععلها ما جعهعه ع0 0 اعکصم عصنطاج) عط) عصتمصنصمل عسعاه عطا گم ععصی‌گکنموند عطا ۵۳ فعصعصصی0 1۵-۳۵17 ۵۳۵ ۹۳۷۷۵ ۵ 12605 ۵۳۵ ۳۹و۳۵ ۵۶ ۳۵۵۵ 6۳۷۹۳۵۲۱۵۳۹ 160۲۳۳9 0 12205 ۲۵۹۵۵۲۲-۳۶۵۵ ۵۷ ۵6۵ ۲۵۶[ 1۵۲۵۷۵ ۵۳ 71۳6 ۲۵16۰ ۲0۳۶۳۵۷۵ کعانازطدمی "و6۳ ع دصق 1و اعائه عطا 0عع100مصله معله عاصد‌صنتاخدم ۵1 اههد 1۳۵ 41 0 66۵ 0615075 نا وصه کله‌ممصم ملک هط علز عط 10مط 6ط1 102۰ ععطاهع 0۵ 6 .660۵0 1مصطز 7102 عطا گنه 20م[ معط 0صه مصز عادعصوم مخاصعصم 0010 اکع 12 :8996705 696 ۵ کعنلنادع 3 «ماحساعصز ۳ ام دهع عاصز 101108 ,1۵۵6۲9 ]۵ ۷۵۲1۵ 0۷۵۲-۲۵۳91۲9 ۵ 1 6٩ ۹۵۵۷۹ ۳۵۲۲ ۵6۵ 1۵ ۵۲۵ ۳۵۵/۹ ]1 ۰ ع6 11 1075 ,20۷۵10011۵71۵ 1۱۵۷۵۷۵ 0۵۲ ] 5۳۵۷1۵ ۲10۵15 17 (785510) 0026۲ 1.26286 56005۵0 ۵ که طکناوط۴ هصنط‌ 1 ۷۵۵ علنصناه آهزعم1 وصه ونانطنا2 معمصمعص اقطا معصنداصته عاصد‌صنناسوم عطا [۸ 5۰ ۵0۷۵10060۵ ما ممعصنلوصن فوصه ععصعصمک عم هم ععاکد عادو ع6 وله ۶۳۵۵ 86۳5 3/202 10۳۰ هه که اصعصحطاعناصصمعج عطا ۶۵۶ نامه عز از[ "علدم 0۳۵۸۵ ۴عطامست ه صز ۷0160صز ول مان عصز عجه معط مقاقل #مصندااه عطا ما عصنامی۸ 06۷6106 06500 معط ملد بلاعسنه صف لفط امعاصم و ها حنعطغ صز 10۳5 ۳۳51 06 نز کامعصعاه ع65ط1 102۰ نعط) +عفصنط ۵۶ عاعانانم؟ +عطانه صف اععقکه کنط] 85 200 ,5000۳ ک لصفم [ممطی عطا مخصعصصندوه نمزعمامصط] مکعامت کنامنه۷ 5 عنم هنز کعصه عطا عجه کامعادیم وصفا ۵ عنصحمصرل مد 0ععنل کامعمط معععسسی که 26۲ 1367 ,عک1/ انآ .ق5006 عطا ۵ عم معاعصدی مدای کله توص جلده عطا امد عجه 6 ۵۶ 5 د۸ ,5عتاع2ع1[م 0عطوکع5 عنعطا 1۳۵۵۵ 0016086 عم هقف مطای کعصوع1 ۵۵ 53001 که ۳عل هد مزک0ع0 چ 0۳ ۲16 1626۳ غ من عصغله و کم 0۳0168305 ازع نصا عنط) عصسگصی ا0ع ۵۳۲ 110۳10 هصزم 10110 عط1 ککعع 0۳6 ما ماع تام "مهم ععصقعطهه 7 ۷۰( ۶أ۹۳۵۵ ۵۶ ۵۵۰۷۵/0۵۵ ۲۵۹۲۵۵۵۵ ۵۲۵ ۵۵۵۳۹۵ ۵۵۵۲۹۲ ۷۳۵۵ ۵ ع4 1 ۷۹۷1۵ ۵3۵ 1367861۷65 ]٩ (را9 آ2۸۵ 1۵ ۳۵۶ ,دهع 0۲1 ۵۳ 10۲5 لاک 7 1۵ ۳060160 له 2۵۲ ع2۳ کم عتستص0ه مکعععزبعاصز عطا اه اکمص ۶ عاهاد م۸ 6665527۷ 1136 0۳0106 ۵ 660 مکله وعطا خط ,کلوععد آهاصعصص10ع 00 "ملع عطا ما اعد 6 530106 کعنا ماه [ممحاک وکاصه‌صنتاحقم ع6طا بط 0ععع50 م۸ دیع م۳ نعطا 2۵۳ 8۳0۵۵ ۰ 200 1010486 طعطا ععمفش هه صف کحعطوع) معط عمط م مضه 024ص ۵ :600 7 6۲07۲ اعصط و1005 لمصع حلص ع5عط) ما مه ۸/۲۳ 7 136 ]٩ ۵۱۵ ۵۵ ۹۳۵۷۱۵ 1۵۵۳۵۲۶ 3۳91150 ]۹ ۵0۷۵10۵۱۵۲۶ ]0۲۵۳5310۳۵ 71۳۵ [ 1/۶ 1۳3۵ ]٩ ۳۵۱۵۲۹ ۵۵۲۱/۹ ۹6۲/۵۲ 01۳۵۲ 0۳۵ 0۲1۳/0605 5۵001 ۹۲۶۳۵ 0۳۳۵۳۳۹ 0 ۵۲۱۵۱۵۱ ۵[۲ 1۸۵۲ 00551016 ۳۵۴ 15 00و ۳05 و ان اعه 5606 ماه 8 ماع ع1آصصهی عصتفوامط فصه علمم مزع م[مصط) عصنون م0۳ ۵ مهم ۸/۲۳ ومنصنه عصم5 0امط صی داد ع 20 عتصنصله [ممط5 خقطا ۵عصنم‌اصنقص عاصده‌صنتاهم کععسی من اتاطانطاصم عطا ‏ از کعنا ناه 4 هه فصه نم جنعطغ 1630 وصه دعط3 1۵۳ 005 ۵۳ ۳۵1 0۶ 20722286 ععلما معله صف 67ط7 ععده ععنتمد عطا عصنصنده دوع 0معمعخعمنه و ۵۵ کص دام مدمه 0 عصنلص0 +کععع وم وصنصه16 ععطلجع) عطا ما از 00ج فص عصنصهع6[ 18 (785510) 0026۲ 1.26286 56005۵0 ۵ که طکناوط۴ هصنط‌ 1 6 ,163765 0ص کما تاکز 61/66 ععصهاعنل من تحطم که +عنسصدط عاطنععوم تقصه عامصتصناه :80 کنطا صز وصنااعصصی عحج 3 +عطجع) بط عوهص کصمنا که 8ص 10[[0 6 6 36۶ ۵۲۵ ۵۵۵۹۲ ,1۳۵/۵916۵ ۹۲ 20۵۳۹ 71۳۵ 62۵0۰ 1 ۲10۳16۹5 6[ 13۵۱1۱ و۳۵۳ بط 2113۵16۵ 2۵ ۵۳ ۳۵۶ 1206۳۵۲۹ 0۲ ۷۵۲۲165 0۵۶ ۷۷۵ ۳6 هز عم فص اقط دماج رکالنه نعز از هط ما عصنلاجمی۸ 08 61 1 هستامسصنصمل دعن‌نامم عط) ۵۶ نوی آهدم‌کجعم حزعط) معطازه 06 اطاونص 102 کع 13 جزعطا صز وصز ۵۱6 هه ععصعلوخقدصم ناهد عصنتهط عمط خقطا 0عاهاد کععع 6ص انم ]1025 106 13 102 معط عاعاصصم صی صمناهزد عصنعدع هل ج طانم آحعل ما دعنناناه 0ص افو ۵۶۶ معط عصنعه‌عوصز صز اعناعط دمک ه عصنتعط خقطا عم زعمطاصحه 6۳ 2۳ 1۳6۶ 0ع3 ک۸ .۳20065 جنعط) امعگکد اع تا نازعوم صعه ناه عنه5 نامز که 0۷1[ اونط ۵ عصنومزده 1 ۳۸ ۳۵۲ 1۵6۳۵۲۹ ۹۳۷/۵ ۹۲۲۵۲ ۳۵۲ ۳۵۶ ۵۵۵ ۱۵ 1۵۵ ۹۵۲6 51605 ] 0۳ 7 آهعناناه‌محصمطص عصنو1مط هط ۵0۵۵0 عاصه‌صعناحدم مدعف‌نامم نمهدمنته اه کلجدهم+ م۸ 8 م00ه ,وعلعنامم و1010 وصنطکناهایه مخصعصععمصحصد آممطی حز کعطق 200۳0 عا حعزم عصنا 1۳ 10۳۰ حز خدع نامع "کم اعصذ ععصعطصه صف کحعطه) ما امه :1 0عصنقل عط یک +عطعه16 روط +۵ اطع 0۳۵ کقعلز عطا عم کاصعصحصم 0ع ماع 300 7 21۳۵۲1۱۳۹۶۲ ۵ 1۵۷6 5ا1(116 160711۳۵ 1۵۳9۵96 1 110۵۵ 01165 ۹۲ ۵۵ 7۳۵ 40 ۵۲6 1۵۵6۳36۲۶ ]1 ۵۵۷۵/۵۵۲۵ ۵1۳۰ 6۲6۵1۷6 12066۲5 ۳۳ ۳۵۲ 6۵۶ ۲۳۵ 5 ۵۹۵,16 065 136111561065 566 (136 ,1۵06 26031015 ۲۳۵ 1 1۵01۵۵ 04۵ سوه 0 ۲۵۲۹۵۳۵۲ ۳۵۲ ۵۵۸۳ 1۵0۲۵۷۵ 1۵ 2۵۳۹96۵ ۵6 ۵/۵ 03۵ ععآصا 0۲ معط ۰۳ 8 0۳08۳3 107 36 668ص که کععصعوععصیم عط 1۵۳ کعصعط اعد اه 1۸۵ -۷۵۳ 0صه [ه انز واعصهد مکتعاعحل ند عمعع ۵ ماه #عمفمععای 6۳6 ماه بط ,5611-3021220 ,عع عنل و۲6 وان هی ککقصصمهه دماج لم 1200 +عطاهماکد 0ع7۵131 6 ۵۲ط) 0ع110۷ع8 665 10 ع1 13 عناوم 3/051 معصنصع1 5011-000 فصه مصععاعع-۲[مد 6 .0۳087695 ۲6۳ 1۵۳ عمط هی عاواکه‌گنا نصحص یل ۵ ۳عایم۶ ۵۳۵ 107۳ هزاغم ععلها ۵۵ :196 قنطا ۵ کا5ع2 7 123367 بر امعم 107 ع1 10 101108 19 (785510) 0026۲ 1.26286 56005۵0 ۵ که طکناوط۴ هصنط‌ 1 415 ۵ ۳۵۵۲۷ 0160۳۹965 11 13۵1 دز 13 ۹ ]٩ 0۳۹۵۹۵۲۶۵ 005116 12031 1۳۵ 3۵۲6 7۲۵۳۲ ۵ 16200 ۵۵ عمجم 107 عطا عصعامصهی کعطه مصمنن00ه 1۵ :۳۵65 8 267 حز ع01ه2نصع ۳۵ [[۶۵ کز فنط 1 .5۵11-565 عمط مل فصه 136165 ۷ ۵ ۱۵۵۵ ۳۵ [ع6] 01۹۶ ]۷/1 120667 136 ,۲۵۲۲۵۸ 1۳10۵۳۱۵۵ دز 1102 0 2۷۵۲-۲۳3۵۲99 ۵ 1 116 5۵019 ۳۵ کز 13۵۲۵ 1۵۷ ۵,۵۲۹ ۵۵۵ 1۳8395۰ ۵ 10516۳ 0اعط ۵۵ 107 عصتاصعصعامصن خقطا 0مصمخاصعص معله کععمعز از عط1 +6 ۵000۳ ۳۳۵۵ع۵۵ ۵6 ۵ ۵۵ ۶عط1 مج عطا عدمصه عمعطام‌عمصند عنم طملزین جز 0عننامصعننه عنم معط 1 تمعن صعطات معط فمصعصصمع۳ فصه ککعع وم اععناهدعلزی ۵ 160636۲ ۳۵ 0۲6۵۲۵۶ 11[ 13۵1 5[ 102 ۵ ]٩ ۲۵۳۹۵۹۵۲۵۶ 051۳۵ ۲1۵٩ 06 رک 701 ۳۳۹1100011۰ ره و۵1 9۲ ۹ ۵۵۲ 1۵۶/۵29016 ۵ ۳0 00066 8اه ,108 هه مدع از ۶ کععصمنوععدی نعدمنکک وحم عطا ما مه ۸۵۵ 7 اععز ناد 136 ۵3 ,5611-0006 و معصع5 مععل ۵ 8۳0 ۵0 دحعطه) اقطا 0611060 ما۶۳ حاوناطاهاه 00هه ,دوز عنعط ما معاخنصصی وصه 0عناعنهی عممص [۵ع1 موللمهدمزدکه 0۳01 و گز اقطا 0مصنماصنقص 2610 عنط صز کاعنلقم 526 .کعع2ع1زمی معط از 7۵130 40 00160686 معط عمط ۵ 6۵0 تعط مصتقصمل ۳۳۲ عطغ جز والبغا ماه ۵۳ ۵ ۵۵۳ عنطا 1۵۳ نع عط) 0۳006 0۵ صمناه‌منتاخدم 1072 خقطا ۵۵۷۵۵ معط یعنام :4 10۳۲ع اک بزط ۵0 عقه کز خقطانم حز 0عا داز کز فنط1 .0708365 6 16 ۵أ 2۳۵1۳۹۷۷۵۲ 13 01 0531011 ]0070 60۳3126760 ۳6 ۵۲۱۵ 60016 ۷۳۵۲۵۷۵۲ 5 106۶[ طأمز 0۳۵ 1 [551010ع]۵۲۵ ۵ ۵6۲۵۲۳۵ وله اکهظ ع 00 نامه ۷۶۳۵۵و۳ ۲۳۵ 6 ۵ 12005 10۳ ۵۳ 1 12066۲ 136 ]۹ ۵۲100010 0۵ 0۲۹۵۳۲۵ 3۵ +کع6أ۷ ۳ 0۷ 05036۳6 لهدمزوکه]0۳0 ه که که اصقا دمص عطا اه فعاصنزمم معله 1066665 عنط1 .ماو ک 5120 دوه م00 67 /عنط 0۳0016 1۵ عسنضاد کز ع دعب محعطی ععد ۵1 106 6 ]0 06 9۲۵۷۲۰ 3۵۲ / ۵۶ ۵۲ 1۵۳ ۹۳ 1۲۳۵/۵۵۲۶ ۲۵ ۵۵۵۶ ۵۵۲۳۵۲ ۷۳۷ 20 (785510) 0026۲ 1.26286 56005۵0 ۵ که طکناوط۴ هصنط‌ 1 کنط) ۴و صنه ت عم عطا مکصعل1 (1998 مصتطام0 ع6 دکدهاک) بو معط 0عوصسمتع عطا ههام۸0 داز هصناه‌گکد دماج عطا ختصعلز فصه کعسطهع] 107 اععطله ۳۳۲ 06اه ۵ ۵۹5 5003 ۵ 5۳۳۳8 1۵ 160 پبونه کنطا ۶م کعصنوص 156 جعاصی فتاه اه صه صز 160ص 40 13۳6۳۷1۵۶ 1۳۵۳ 06۳60 ماه عطا 0۵ 0ع28 102 اعد ۳۳۲ که امعم م1360 8ع له 5ع 20 عصنن خمعصتاعم اه صمخانصع م۳ عطا وصه 016 2 که 1166 16 طملند 2 ۲۳6 6 ۲ 0۳۵۳۵۵ ۷۵5 لفط صمناععنن ۳620 او عطا گم کوصنفصط عط1 :6 ۳۳ که صمانصتاعل ماع وم ج عم نوصز 102 عمط ۳۳۲۰ ۶و صمنای 1۵000 نع تلهم ۵ مناو کتمهاک جزعط) ۵۶ اص‌منصهیم 06 ما 0عع2 کعاعمعق عم طعنط نم 0۳ 0عع 102 ۵ 0۳0۶۶5100 معط عادو ناد 1۷ 0لحمطد روعطا اقط ۳۵110۵۵8 کع یله فصه کطاع 5۳2 ما1۵ +عاک۸ بصعط) بط 0عاعامصی عظ ما 0ع5 5۳000 عجه اقطا عم هه ععنالن عطا ععنل کاصه‌ ما2 تعطات2 ۵۵ ۷۵۲ ۵ 0عع وعطا کصنفصمل عطا که عسوا موی کحعطلوا 0 داد ع0۷ مخت ,106001160 عجه د0عع مدمه عط ععده مد 60 1۵01۵1 معط 5۳68160 ۶۵1۵ کناعدع‌عدم کنط1 معط ۵۵ 6ص6عع هه هه خلعوع۲ ناماد ]1 16۳۴ ۹۵۲ ۵ علاطه عجه 5عط2) بععهاد اعد عطا 006 بصمتعتمعل نعامعصم10عع0 هط 60006۵ (2013) کعنعدعازی فص ع[عنط ماع نو 00۳00 +کلهمع نهادعصم10ع 00 5۰ ام عسه تزع که عزعهط عط 0۵ کلدمع گنر5 عاعع5 ما دتعط‌هع) عاطاههه ۵1۵ ۵ 5000۶60 ۵76 ۵10۳5 کنصنصفه [ممطی ,ععقطام فعصمنادعص-ع 200 عطا ۳۲1108 ۵ داز 0عصصقام دز 102 صه ,1560 .و110۳ عط) عصاعامصی 2۵۶ کع‌جنام5 بمشککع 6 عط 070306 0 ۷۵۶ 0۳69666 36010۳5 8 که ععصقادممصز 15۵ مناد فص ملعط کمن 1600۳5 0 ۵۳ )۵6۲ صف عطق اقطا 0عا مه مطم (2018) صلمطاد20 بط ۵عطونلطاونط 5 ع۵۲6 ۲ 61۵۵۵ ممع ومناعنده عط 1 مطادم تمامعصم ملع عل معط 0۵ کعع دزم 0۳ 066۲5 عا 0 51۵160 ک۸ بصع وم عطا مستصعصعامطن بط 0عع 06 فلمطد چعط ععطی فصه عجه 8 کنط 1 .عوصلعنا دم علنط ۳ عصنمل عجه بوعطا هط ده ۲6 ونم 5 کل ,کاصهصلننانه0 ۳۵10۳۵۵۵۵ ۲۵ ۵۵۵ ۵7ط) مصتفصمل عط وکنمصعلز صعطی ملعط ۶۵1۵ عصمناه عطا که صمتاهحله 07 و ما1 عطا 0ع نحل صمناععحاو (ل ۳۵:2 5600 عطا ما کعصنوه فعصنماده عط1 6 .0۳00695 107 ۵طا ۵۵ ,10۲5 لقدمنهتنصدونه فصه افص مکصمقتقصی لذعتی «8صفملصنطا لهنانن ماطهزدع10۳ ۵ ۵ 10۵ ۷۵۲۵ لفط اند انلمهط0 عم 01 نز ,6۰ ,5611-6111636 ماصقصم ۶و کت100 لممعاصز مصمناهتتامص مصعاصز ماع 5611-00 زانط 116 65 1370۳8 006100601 عطا اصصمم ۶0 صمنهاع ناهد فصه خصعصحخنصصی طامز 21 (785510) 0026۲ 1.26286 56005۵0 ۵ که طکناوط۴ هصنط‌ 1 40 (2017) کع‌ناع 162[ مصه نلنط۸ ام عصنل هز عجه کعصنوه عععط1 معط باطط صنطازت 06750۵1 ۵1 67 سا 2 0عاهصتصمط ابعط) حلعنط/ صز کعنوج5 (2020) "عععدعازم مصه صعنصه‌طحمطای 65 له نازط۸ ,عاصصعه 2۵۶ بصمتعاصصی 102 0۳ عمط اععحنه ج عصتتهط کعس 1 ععلدا 1۵ 12203675 وصناهانمهمصی صز کعناعنع مها [ه دز توص ۵۶ «عممم عط 0عطوناطاونط (2017) 6 13000۳95 مناد منصع0۳ ووالقمم0 ۸00 گنه عومجم عطا للغل2 فصه ما 06 130005 10696 .عقع وم 107 او عطاق ۳۳ عطا صز ما1 زک صصز که 0عگنه رد ,65نانلنط2صق 3۵228675 ,۹000۳6 [ممطع5 وعتتقلنه لق ماه تنصهو0۳ که 106060 6۳6 5 ع6 ۳ 6اه تام ۷۵۵ صعاک رک خصعص مق عع هم فصه مصمنام‌عع1ع0 وضمطانه 85 نو 156۶6 .102 ۳6 ۵1 اصعصطعنا همع عطا ما صف جعطا که اممگگه حاعجص که عاق00ع0 ۲۵ 6 500076 16 که 600060 (2020) دعهدعازم هه صعنصه مدای ۵۲ کم عصنا حز عجه 5 160۷/۲ 065ععاق 0 اعد عطا 606 کصمتتوصمی عصنصعاصذ فصه هام0 ۰ :12301679 ۳۳ ۵1 کمعهاد ۵طا 0 اعومصف هه ع۷هط باعل صف اقطا ماج 000086 0 :136679 8۳ 2160۵16 ۵۳ ۵ عاحا انم تفص عععا ماک ۵7 ععصعاعنجه جزعطا رز 15۵۲ ,۳۵165 ۷۵305 18036۲9۲ 8۳ که 1۵0۵ 606 کصمتتوصم لفن0 6006 06710۵۵6۰ 077 156 .65 ام عطتصنه وصه ,ام ماک ک لهص نم صخص 001 56 عطا مخصعصصندوه مزع م1[ مصطا ]1 و ععصدادمممنز عطا نامه (2020) کعنعقعلزی هه صعنصقطمطی روط فعاحدم ۷ 0۳20066۰ 100۳ وصناهانلنه؟ 0 عمط عاز هه ععه اما عطا ص نکمم مزع م1مصط 1 06750۳27 :12636۳5 ۳۳1 خقطا 0معتلهم۳ رون 5 خصعسه عط کصمنتوصم عوصنصع از مدع م0۳60 0۳ مان +عطانه صف کاممحل5 عط 37 1۵110۵۵ کعن‌ناوم نمدمناه 60 عطا 0ص کاند0 و عععاگصذ عطا هصنکن مد (2014) حا ۳ کم عصنا صذ کوت وصنوصت عنط1 کععممم 107 1۳6 0730066 00۷۵100۳60۲۵1 نع که کصمناصعجعم حنعطا فص کعلحعناد ع 20 عنصنصخج 10۳5 عطا عستاعاصصمی ۶و دععمعنوعکدم عطا مصمنععن م۳ فسنط عطا طازم م۸ 6 19010۲5 ۳۳۰ ,0۳0165500۵ فصه اهاز توص ۳ 0۲ط 6 ما 10۵۵ ۵۳۵ کعل هه ۳۳۲ -۲[ع5 ,5611-2022210 ,عع 0 عنلزع۲ وهی ععمعخمصجه ما واممانز عم 06 ۵ 0ع 06 ول ۵۵ 0۳2066 عصنط 3 «زعطا منود < کعس 12 عصنصع1[ 501۶-060 صه مصععاعع 8 ,للم 0۳0169510 هس امعزطانه عطا وصنط‌جع) ععلنز معوصعطل عتخنعوم عصمک مع عوهت عطتطعط ۳۵1300 ان وصنطعنا‌هاکه وصه ,دحامز حنعطا ما فعکنصصی افص #عگعنهد 00۳6 معله کهط (2017 له 6۲ دک[ :2020 مصعنصهطمط6) طلنو‌ع۳ کا0ز 276 بکعنعهع1[م ۳زعط] 61و عملن ‏ 70ع بنلفم50 عم اکع 2 1۵۳ کعصعنوععصم عنازدوم عصمک 0عاحاعصمصعل0 ۵ و10۳ ۵ وال50 خقط 0ع2زعقطاصصه +عطاس۶ کعنوه 15696 بعصهناملمی هه صععاعم 00۳۳6۲ ۲۳6 هز ۳۶100۵۵0 معله ک۷۵ کنط1 کلممطا5 2۳ هه نو علزی ج 10567 22 (785510) 0026۲ 1.26286 56005۵0 ۵ که طکناوط۴ هصنط‌ 1 40 111672۲۳6 عاطهلنه 7ج عطا طکنم عصمله کععسنفصتا عطا که م10 عتاعنامط چ 10158 8 عا ۵ طاعنط ع06هع (1998 مصنط۳م) ع که 50) معط مومع عصعفزعصی 05 1310۳08 1 5 0۳820073100 200 5 1300100۵1 65 ۷3۳05 ۵3016۳5۲ 8۳ 23 (785510) 0026۲ 1.26286 56005۵0 ۵ که طکناوط۴ هصنط‌ 1 66۳8 1[مصز ۵۶ کععهاد ۲۵ لمع حمنامصوکصذ تمتقصه‌کعه دعوزومرم اعومص کنط1 77أتا0۳6۷0 136 8صمصه معع کصتاعنجه عطا صز [ «عطاس؟ ۵۳۵ 11 ۰عطع۵ ۳۳۲۰ طلقه 1۵۶ 107 :1306۲ ۳۳ 1۵۳ #عمعزکعل0 والف‌نخنعمد مادم ۵ اکعههنه فصه کعنونی عم دع 1 اوناده ۶۵1۵ اصنامععه ماصز ۳۵60۳4 کنطا وصله 1 عدمزعمعصنل کاز عنم معصزطاهیم 1 اآ۳۳) ومععای 0۳۵ 156 بکوع 0۳0 امعم 00610 نعط) ۵۶ عصنفوصها وه "حعطج) کنط مامز 07066 ۵ #عصنه 5۹6 کحعط‌جع۳ عطا ععصنزد [عومص عنطا هز ۵ععنلهجصعی عز (102 6 ۵1680۷ کنط] ۵۶ ک۳عاعل تفص 156 مرو معط 0ع ومع ۶ه لمع عط ص 0136060 0 3۳۵0 عنه امعم کنط ما ۲۵12160 کصمنامد 067 عصنوهعط داز حعله 0عمنمععی 6 نماد کدمتنوصی آذعی ععصنزد ماه 3۵۳ ی‌عگگه حزعط 0۵ 02860 از ۵۶ ناه 0۳ ,6060 06 01 207601 عطا ما 1620 وعطا هد 102 مه ۳۳۲۰ عصنهانلنم؟ عصمقتنوصم 40 067500۵ ,0صقط +عطاه عطا 02 +جمععای عم عطا ۵1 عفن خطهن عطا 0۳ #ععهام عنه ۶عطا 5 161۲[ 1۳6 02 0عع3 ام عه عم عطا وصناصعصعاحصز بط 0ععنطاق دمص وععصم 0عاح عم موز 40 7107 صه 61۳8 ما خصعصکنصصی ولنعهصن۲ کاصعصصنعاخه محعطا ما دهع[ 107 5 عطا 00ه ۷۷۵۳ 21 کصمننوصم تصعامه عطا بط ۵0ععلگه عز از عصنانق 2 صز اصعصطاعنا م30 0۳0169310221 8 که 100۲۵ ,100 :12656۳5 8۳1 265 همطل وی کنط 1 مدع ۳۴ ۳8اع۳۵ اه عصنصنه صعام عصنص 10 0000 -11مکه ۵ مناد کحعطهع) حلعنطم صز ککع0۳0 ۳210 10ام 5۳ وعط) اصنمم موجه عطا فصه عنه کعنصععصصی خصعسه معط 6۳6 0666 :6 ۳۳ اه [علومص [م 60۳۲0 ه هصام10ععل0 جز ف۵عالبهه وی عنطا او کعوصنوصت؟ 1۳۵ ۲زعطا هصنمنلهه۳ مکنهاد اصعسه ماع ۳۳۲ هنز ۶و ععصعنوع5 ج کصنموم هل 1072 0 5۲001 عع/1ع0 1ع 26۳6 هه ع عصنطاجه مکوعع آهدمنه ده فصه مکغاعه] ,دعنات0 ,0137085 ,۳۵50۱۳65 0۳010108 وکلمع عصناع5 مامعصعع هه م0 5 مه عط) فصه ما13 عطا ,للفگن0ع0د 2006 ,دم‌عاد ع ما۵ هه مصوناه 501-6 ,102 وصنادص6 منز 0۳0660۵1 2 که 107 ۵۶ کعاتعت و0۳6۳ ااتقصفسم عطا خقطا صمنعحاعصی عط۲ ۵ عصی معط ق1686 0 3610۲۶5 0100602016 فصه عمط ۵ عجنععل مطم کحعطوع) عجه 036060۵ 4 10۵ ۳6962706۲5 ,102 :369 ۳۳۲ 0۵ 005] ع نا عناه اه مناد ماصده عطا 7طظ 5 0۳ 63 کماصعط 0صه ,کعناعدع1[م مکگهاد 206 عتصنصله ,۵۳1۵ کع ]1 ۵ عتزوعل افتعطلهع) عطا ۵۵ منز خمعجع ۵ ع۷هط هش 08 لته عجه 6 ,و6 عنصتا از لاه صع‌توممم عطا صنطاام ماد ما خصعمصنصصی خزعطا هه توللمهدمزدکه 0۳01 61 لت 6۵7 مصعع 0۳0 عط) معط معط صعط ی اقط 0علنع ی معطاس۶ کعصتوصن؟ و5۳09 40 302160 0۳6 06 ۷۵1۵ وعطا ادا 1 مکا‌علئه مه[ ععتی فصه منز کاز 24 (785510) 0026۲ 1.26286 56005۵0 ۵ که طکناوط۴ هصنط‌ 1 که 626 نز ۸۵۵۵ «منا ۳ص حزعطا ۶و وتلقده ع6ط1 عصنمل عجه وعطا اقطاتی احا0 20 16 طازکد0 1650 1۵۳ 2008 ناصطن لمعنا دمم فصه آمنا0۳عطا ‏ 0 ع۷هط وی عطا که ععسنوه 1۳۵ [00۵عع0 عطا ,عصفملمعر5 م1600 ماکهاد 206 عنصتصفج [مملک طاونط هه 1365 و 10۲1۵086 معط 06606 ۷۵۵1۵ 1۵۳۵۲۵ اجام 107 6۲ 3 ۳۳۲۰ ۵1 1۳360۳۵ 01260 ۲۵16 عطا ماصز دوعص صعطا عزع +عطاد ۵[ 1 خصعصم10ععل0 لمدمزککه وم جزعط] 6 ۵۳ کصقام عصنصهع1 0ع مد مععطا مععنا هم 13 عمط حنعطا صز کحعطه] 01086 خصعسته عنعط عمط صلعط ما ماو ععز ومد فص موه 3 ۵ فعععننه 0 136 0067 0۳66۳20 کنطا ۳۵۳۵ ص06 صف کعطاجع)] ععزبعد-0۳6 ,3/0606 10۷61۰ موز ۳۵ ۲5 کعنم و صصم معط هه کمصاعط از ععصزد 06200۳ ٩ ۵۳ ۲و ص00 ۵ که ۶۵۵ 06 صف حلیق ۳:6 اصعسه عطا حز فعصعنععل [عفومص عطا ووالفممننو ۸۵ ,0۳61025 001 56 مو روص ۵ سکع ۵ ما کهعع5 1۲ 102 افطل 3۳۲ 1۵۶ ۳۵1۵62۵ ۵4 100۳5 عطا ۶و مناق 60 ۴و وعتصنص عطا صز معقمطاه وصه ,ملق ی‌نامم آهصمناف 00 ,0و0 عط وصه رکصمتقتوصی تذعه ع نا نعدم) 10۳ که ععع‌ممم عطا ۵ عاطاخطصی هی ۵ عنط1 102۰ 0۶ 6۵05 16ص عط) اععقکه برلا عسنه صف اقطا موصتصع عاص وصه لفهجعاصمی عنطا ۵1 ۵ عطا جز دعس عطا ۳6۵06 هه کععصقاعسجن عفمصاهی علععی صعطا ملعط عامصد5 للمصد عطا خقطا غامد 06 0[ ماک از وی عطا غم کعصمنهنصنا عطا وه عصملنه 1" 67 ۵ کاآناوع۲ ۲56 هسنمنله مدع ۵1 انلنطاد‌طاممم عط) کععع06ع0 تون کنطا صز کاصه‌صاتاهم 0۶ ,606 ۳۵۲6۰ کنطا وگناعاز هف کع و۳۶ 12021 1و 14 ,11066 مکاجعاصیم حقعلنصند 6 ۳ق 5000165 ۳۵۳۲۵۲ .5 ع ۷۵2 کنط 1۵۳ عا‌عمعصصهی ۵ا ۵ععخصم 06 صف کعنفوند ۲۳6 5۰ 10۳7 20 صذ 160ص 6006 که عدمنامع عم "عمط عامهناکه ۷ص ما اه فعنسی 6 عا 8صتاص۳ع 1۵۳ هتفه0 1۳5۲ که ضوع لمنمناه عطا علصقطا ما ععلنز ۶۵۵1۵ ۷۷۵ 5 م۰ عمان1 معله ۶۵۵۵ ۷۷۵ .کزوع مرک خصعجسه عطا اعتاطم فصه نهک ما 0000۳ 0۳ ۴ 6و2 معلنداعل ملحگعتی معط 10۳ ۲۵206۳5 کتام 005 ۵ ما مناقن دص 0۳ 5۶۰ 200 کاصعصصی نگ دوعص رصق حتعطا مصه اصات 10 ون مح اجه محل‌تقع۶ع۳ عطا وصنصعصی 5۲ععاصز و عاعناگصی لمتاصعامم مد عححلععل دممطاحه 1۳6 25 (785510) 0026۲ 1.26286 56005۵0 ۵ که طکناوط۴ هصنط‌ 1 7 ,صنط ماه محل۳قع۶ع۳ کاعلنانه عنطا 2۵۶ ماک لقتمصهصت مد عنم ومطانه 1۳6 7 90126۳006 ۸۵) ۲10۱۵ 200۵100167 ,۳6۲۶0۲۵ .(2016) .36 مفصقص7 6 ون 3/1278 کل وفلنطا۸ 02و27 صز کحعطج) او اصعصم10ععل آمدمزککه‌امدم فصه عصنصنده ععنععصا «(2013) 36 .31 مف0قح۸ ۳6006 0010026 101 وا بصمتاه اه ععصقاعنه فصه ص006 قاط ۳ ۳۵۲۵00 162367 وصه وصنط1 صز اصعصم‌ 00610 آمدمنعکه‌اومم حعط10 .(2011) .8 مفوله ۸۷ ع0 عهصنصن‌اهته .(2020) .36 منصعقطاع۸۳۵۱ 6 .3 مناعج۸ کل مطهع‌جدزد۷ نخطا۳۵ مش مفمنی۸ 1 21و توص عطا <۳ه عصنعت1۵0 تصعنمه‌دم خصعصعممصذ هصه عصتصنده عع 1650۳ :3761615 1۳06 ۰عع010 ۵۲ ۲۳۵ 13 0105 00۵1001164 ,060۵ 0۲ ععس 7۳۵ .(2011) .5 38628263 [06700۵ ه وطصزعت ۵۶ ۳11۵0 .(2013) ۷۷۰ ,کتعذاه‌کزنه 2 0 ,6ع ۳۵۵۳ .2 ,5686۲5 ریگ (ا67 386253 45 ,(25)3 ,و1207 0۲۷۵۲1066 اه سمل ماع م10 جع هه ص16 ٩ صعام خصعصم‌ملع 00 ,13۵005 20 بچفتا0 .2565 0۳ و۵208 00 0۵1006۶ ۵م 20۲ .(3995) 8 ,8۳00 1606336۲70۰ 1۵9096 لاو 1 کصنا 00۳0 وزعتسسامم اک .(2016) سس مصقش ۰ :03۵ ۵110007۵10۰ ]۵ 0011068 ۳۵ 03۵ ,0۱۳106 ,ک 763100 6 ,1۳3۹9 9۳6 /۵ع0۳ 6 :و1360 9020 و 00:6 .(2006) کل متقصحقط 6۰ :1000 و۳0 000 و0ع13 6۳0۳۶۵ (2011) .۸ ماصق‌وطظ 7 مک متقصحقط 7 1۳۵۵۵۳ صهزوع0 ۸ نط ۳ معط 0عصمی .(2018) مک ق۳۳۵۵ .3 رفظ بل 11 ت0۳ :3۳5 5001 ددع5 0 اصعص م0610 آمدمزدده]2۳0 .(2019) .1.5 ,3۵6 6 .۸ رفن0 06۷610016۲ منطع0ه 10 م۷۳ مصه عصنصصعام خصعص م10 بعل آمدم 2 .(2022) کل مطانص 00006 20۵10071۵7۳ [۲۲۵]۵۹۹101۵ ۵۳۵ 6000 700067 .(2016) .۰ 30 مط0قتاقحط0 6 بل مللقفهد0 :5165ع1 حلجه ۳6۶6 6 ناهاناه .(2007) .۸ ,کعله3/07 +6 وس ۷۰ ,81300 و۳ ۷۷۰ 113380 و۷۷ .ل و[[0369/6 26 (785510) 0026۲ 1.26286 56005۵0 ۵ که طکناوط۴ هصنط‌ 1 060۵1 1۵۳ 02005 ۳010766 .(2013) 26 صعهع5 بک5 86226۲ با ۳006۲۲ ما لفط «(36)6 ,0۷۵1001676 ۵۳۵ ۹۲1۲۵۳۳ ,70۳۵ ۳۵06۵ مککعص که صعام خصعصمم1عع0 با هدهع اصذ ت18501 :۷۵۸ همع ن۸ 57۰ 1 0ع0 0 36860001 .(2019) 1۰ مل6 ۳8 :2۲۵۹۵ 1۵9۷96 ۹۵۲۵۳۵ ۲۵601۲ ۱۵۵۶۳۵۲ 2۳0۳۵۳ .(2015) .5 1 ,]۳۵361 [مزنوصذ هه هصزم10ع7ع04 .(2018) 8۰ مصعتقع 20ع5 ,36 مفصنع‌ک770 طعطک م۸ منطنطهد۳ م۸ امصنامطی 01 00۲1۵۲ 0۰ هط عط صذ کعع مق ععسام5 ۳۵ حقصتحط 10۳ صقام اصعصم 0010 5601 با قا6 316 ۵۶ 3061006۲ نمدمک26 عط +2۵ [3/006 ه 2۳098 .(2018) 2۰ مصقنصق‌طحمطی 0 عنصهاد] مصمناهامععنل ندممل معطعناطتاصدت] مععصنم 2 صعلعص1 نعععع توحعط8 1 ۵ 3707106 .(2020) 31.8 مصقلقلس۸ بش۸ مصحقل هدع 10/نصمصه7 م۸ سنطع‌مسم‌منطهه1 مک مصقنصه‌طحمطی 5 له نام ع ره صز 26 [ممطا5 صهاصعصعله او امعم ماع عل آمده توص عطا 1۵۳ [ع00 5 ,1636076 500101 00111006 360۰ ۵علصمع عصنلعلمصعط :(2004) .7 م1010 2 .ک.ظ ,تععقلی 26 ۳۳ 0۵ 0۳08۳200 00761000601 لهدمزددعومم که عمط 156 .(2020) ۰ 37 38۳۵3 2 م11۵۰ 5 ع9 1090 ۳9115۳3 ]٩ 20101۵۲۶ 2۳۵۹21001 .(2018) ۷.1۰ مط6تاع 37 ۵۶ کل ,113501010 ۰ ما۵ 210 0صق 00 ۹۵۵/۰ 0۵ 7000 0 165505 تعاع۸ 1۳ 7 00 عنص ۵۶ [۵۵ عبت ومصنه تصقا2 امعم 10610 نو عط1 .(2014) بش۸ م15 -405 ,(5)3 و7 0۵0 عفادم 102 هذ کمصحصعلنل مه کعصعنه مه "مضه نع 5 0 ل۵ 200 منصهع0۳ عط1 .(2017) +۸ وفصه‌که 10۳ 36 مخصعفصححطقطی ,36 مخص‌عقطاع۵1ط۸ .1۳ مفندگه[ 5 له نامه صز 00۷610060 آهدمزکیعتممم احعط 2 قاصعصعاآه او کماج؟ ام خجعاصیمی ( ۳ عنام 106610060 ز دعزععا ناگ 106610061 نهدهزدوم8۳۵ +عط163 .(ر2015) .م منطعتام 10 9 70006۲7 ۳۵007۲ .172061 معنعصقط۳۵ که صمناصع۸ ۶۵۶ 3660 عطا ۵۳ کزعقط ۳0 [۳6۲۹۵۳۵ تصقعام نی آهناز تفص ۵ ع نمی عناعنام77 .(ر2018) .5 ,مام 100 مصه ۲۷۰ مفلقصا ین 514-5۰ ,256 ,107۵68 0۳۵ روهام عع1 376011 1 نیمک مصعام هزوم ادص م0010 6۰ ع6طا ۵۶ ۳6۲0 ۵ نعطدعاعصصهم ۶و اصعصککه‌ععد هه کمنام20۳ .(2003) 86۰ 34 مصعلل2/02 8 ۵ علنتع 2 ماج و اصعصم 10 عل0 نهدمندک‌اومم علاط .(2014) 1۰ مقحاصنطک2 19-۰ ,(10)1 ,5200119 ۵۲/۵/۵ ,70۳۳۵ ,77110۳۳۵0۵ +عصناه مک ع زد از 2 (785510) 0026۲ 1.26286 56005۵0 ۵ که طکناوط۴ هصنط‌ 1 56605 عصنصنه ععز معط 10۵05 .(2017) 3 ,۷۷۵16۵۵۵۰ 6۶ مس 118۷۷870 ول بل ,000605 600205 0عع3 6-0 0010 ما گناد صونوهم ج صز معط عسحله‌نعده [آممطک قمع 415-6 ,(23)5 ,۳16/5107 ۹۵ ۳0۵0 اه ماس و۲۸٩ امد سمل ف200ع 17 7 506 067610060۲ 1۵50066 ۳۳۹۵۵ هستمنصم‌هه0 کز 3ط ۷ .(2017) ۳۰ ماق 10 نظ ,ا[ع800 ,(24)3 ,07907201107 و1607 7۳۵ .1 8۵۳1) معط 64 -ع ص16 عطا ۳ کعن 06 1 .۹۳۹ ۲۵۷0 ۸ ناممطی صز عم 00۷610 نفدمنک‌ومم +عطق 1 .(2018) 30 80050 9 111666۶ 136 :71100۳6210 1[ 20۵10011۵۲۳ ,۲۲۵۳5310۵ ۳67ع0ع7 .(2016) بش۸ ق38۵0 بطم 1050نط2 0۶ 1007 ۵0ع اعناطحدتا .م0۳۵0 ام ما5 0۳۵ ,۵۳۵۵۲56 ۵۳۵۲ مک6 0001 0 ۲۵۳۳۳۵۷۲ 1200050 و وا تومتصصوام نمی 206 (2010) 3 ۷۷۰ ملاع هام5 ب۸5 اطع 3/1 جع مخ 3 ۸۵۵/۲۸0026 ۶۵۲۶۵۵۰ 0۱ ۵1۵۳ وستفانبط 1 0601280611 2065۲ ۳۳ 0۶ آعلومی ۸ .(2022) .۸ منصاکه؟ .36 مذحه‌ملهنن۸ ,مک مخطاقع0د5 1064 04 ک9 ۳39115 و12۵6 ]٩ آ۵ لمع -ماحل خ۸ نعع0 10 تم 8 ۶۵۳۲ آعل0مط ۵ هصنادونلدی فصد ما06 .(2018) مگ مفخصععقطی لا وتقطاعگ۸ #صقصفم50 1۵۵۶۳۶ ۹۲ ,70۳۳۵ 60۰ 100ععل هدنک وم ۶ صمنامع 06۳ "معط 8۳۲۰ صقنص1۳ 7 ۹۳۵۲۵۶ 0۳6۵۲۱ :120007500 آهش 1111 که 1200 07ع0ع7 .(2014) 17 5166500 ام :6لا۵ 7 2707 هه 1000 بع1ک رمع داکتاوط ع13 1 کعع ام ۵۵ 0100 40 0۳0۲۵۵۳۶ 1۵0۲ ۳۵۳۵۵۵ :1:0۳ 0۳۲0011/06 کعاعه3 .(1990) .7 مقاطاجم0 ی .۸ وککتاهتا5 7 ۲۳۵۲۵۵۲۵۶ ۵۳۵ 1661065 :۳6:۵0 0۵1110106 ]۵ کعزکه8 .(1998) .7 مصلطم0 2 م۸ رککتا2ا5 5 مه هام۸ صمناق قطان عمط صمناعاه 6 +عط160 .(2017) 343 8 ,1208 06۲ ۷73۵0 ۰ .5 ۹۳00کقل صز کععصع نله عسنطد) عمط ما هناهد خصعلی فصه صمناه بصع 0 :۵4 276۷ هه تعاکه 3/۲ ۳۵۹60۳6۰ ,111۵۲۳۵0۳۵ 0۵ ,77000۵ .(2017) ۰ م3039 6۶ وس ۹۸۷11062 [۵ 0701655100 1۵۶ ماه 26۲ ععقتعمها طاعناع32 .(2022) 26 منصعلش۸ .13 بزع6ق۷38 [ 70۳۳۵۲ 1۳۵۵0۳۰ ۵صه وجانفدصی مطمنا امد که خصمععه عافد ۸ 6ص م0010 175-۰ ,(1) 47 و۹۵۵7 1۵۳9۵96 5۵۲۵۵ ۵ که ک1او ۳۳ وصنطا0) 28 (785510) 0026۲ 1.26286 56005۵0 ۵ که طکناوط۴ هصنط‌ 1 ۶و 0۳0655 6 ۵۳۵ صف علصنطا جا70 مل کرماج؟ ع یناعم ۷۵۲ .3 5 لاوز ۵ کصنقاعم ۵۶ 0عه موز ماج عععطا عس۸ + مناهاصعصع منز 6 ۸۲۵ :06۳10۳۵۲۵ 65 اه ۳۲۰ ممعنکه هی ملصنطا جامبز 00 دماج ۷7۳۵۲ با 7 جه 66028 1ص ۵۶ کععصعوععصم عا دوم عطا عه ۷5۵۲ ب5

Despite a strong background in education and human resources, teachers’ Individual Development Planning (IDP), as a reflective tool for further learning, has remained untouched in the domain of ELT. Therefore, the current study is an attempt to investigate EFL teachers’ IDP in light of the grounded theory approach in an Iranian context. To do so, a semi-structured interview was conducted with 17 expert participants selected through purposive sampling in the field of IDP from all over Iran. Interviews were transcribed and labeled as open, axial, and selective codes. The results led to 9 main categories of EFL teachers’ IDP: identifying EFL teachers’ current status, identifying EFL teachers’ duties, tasks, and educational needs, school and teachers’ mutual agreement, setting goals, providing resources, planning for an IDP, implementing an IDP, self-evaluation, and reformative acts. Data also unveiled the causal, contextual, and intervening conditions in the way of developing and implementing an IDP. The findings of the study can have theoretical and practical implications for EFL teachers, school principals, and educational policymakers.

364624

در ازتباط بین دانشجو و استاد ضمن رفتارهای عادی که روزانه در کلاس انجام می‌شود هزاران معنی هم سو و نا هم سو با اهداف برنامه‌های آموزشی مورد نظر میان ایشان تبادل می‌شود که به دلیل سلسله طبقاتی که در کلاس درس وجود دارد استاد در جایگاه بالاتر قرار دارد و به همین خاطر معانی که او در ادبیات. مدیریت کلاس و ... از خود نشان می‌دهد از معانی که دانشجویان در این ارتباط از خود نشان می‌دهند قوی‌تر بوده و کلاس تقریبا هم جهت با انديشه او تغییر جهت می‌دهد. در واقع استاد یا معلم در یک کلاس حکم فرمان یک اتوموبیل را دارد. به عبارت دیگر عقاید و تصورات اساتید درمورد دانشجویانشان, به چگونگی رفتار و ارتباطشان با آنها شکل می‌دهد و با همین تصورات پیش ساخته که دانشجویان فرهنگی به لحاظ علمی و یادگیری ضعیف هستند با آنها وارد ارتباط می‌شوند (ولفگانگ» ۲۰۰۹). به عبارت دیگر و از نگاه گود و بروفی طبق نظریه انگیزشی انتظار» هنگامی فرد در جهت تحقق یک هدف تلاش خواهد کرد که انگیزش لازم در ادارک وی ایجاد شده باشد و انگیزش, خود متاثر از باورهای فرد است که این باورها به شدت تحت تاثیر باورها و انتظارات مفهوم دیگری که موید نظریه برچسب‌زنی» در قالب پژوهش حاظر است» مفهوم اضطراب اجتماعی است طبق این مفهوم؛ اضطراب اجتماعی به جهت ترس از ارزیابی دیگران تشدید می- شود. در این مفهوم همانند نظریه برچسب‌زنی افراد تحت تاثیر رفتار و قضاوت دیگران» هستند (ویکزا هیمبرگ" و رودبوگ", ۳۲۰۰۸). بر همین اساس, اکثر دانشجویان فرهنگی در فرایند آموزش,» با برچسب‌های منفی که به خصوص از جانب اساتید به آنها زده می‌شود. سازگار می- اصطلاح برچسب‌زنی ارتباط نزدیکی با مفهومخود کازآمدی" دارد. در واقع با الصاق برچسب بر یک فرد يا گروه» خودکارآمدی ایشان را تحت تاثیر قزار داده و با توجه به شدت و مدت برچسب- زنی» موجب کاهش کارآمدی افراد می‌گردد. خودکارآمدی را می‌توان باور و اعتقاد فرد نسبت به سطح توانایی شخصی‌اش دانست. خودکارآمدی از اجنسدانش و علم نیست بلکه از جنس هیجان و باورهای درونی است که نقش اساسی در شکل‌گیری رفتار افراد دارد. این باورها در حوزه عملکره تحصیلی متاثر از عوامل مخقلفی ال از جهله این عوامل که باندورا* (۱۹۹۷) تیز برآن تاکین می‌کنت ققاوت دیگرای ,دز سورد شخ اس که اصطلاها آن, را مثقاعنساژیمی- گویند که از مهم‌ترین این قضاوت‌ها قضاوت معلمان نسبت به فراگیران است که در رفتار» گفتاره روش تدریس» مدیریت کلاس و.. نمود می‌پابد(اکوملاف ‏ اوگنماکین" و فسوتو ۲۰۱۳). نظر کولی نیز موید همین مسئله است وی باتاکید بر اینکه هرافرد در جریان ارتباط می‌تواند نقش ۱۷۴ ذوفصلتامه مطالغات:برنامه :ذرسی آموزشیعالی» سال, ۷:شماره ۱۳؛بهار و ثابستان ۱۳۹۵ آینه را برای طرف مقابلش داشته باشد؛ اصطلاح خود آیینه سان! را مطرح می‌کند و خویشتن هر فرد را متاثر از ارتباطات اجتماعی و بازخوره رفتار دیگران می‌داند (کریمی, ۱۳۹۰). ج) نقد و بررسی نظريه برچسب زنی در قالب این پژوهش استفاده از این نظریه در این پژوهش همراه با علامت سوال‌هایی است از جمله: چرا برخی از دانشجویان فرهنگی با اینکه در فضای مشترک در کلاس درس هستند. عملکرد تحصیلی رضایت بخشی دارند و برچسب‌های منفی القا شده را برنمی‌تابند؟ نقش عوامل شخصی و محیطی در تعیین جایگاه دانشجویان در این پژوهش و در ضمن نظریه برچسب‌زنی» بسیار کم رنگ است در صورتی که دانشجویان مقطع کارشناسی‌ارشد در سنی هستند که «خود» در آنها رشد یافته است و با وجود اهمیت و جایگاه رویکرد و انتظارات دیگران نسبت به ایشان, می‌توانند با اقا ب وه سملکره خویش را بیبود: بکقنیدنه نا از قست سوم برداشت‌های موجود: دز و دانشکده و فضای کلاس بکاهند. تاکید نظریه برچسب‌زنی بر تبعیضی که ساختار قدرت در یک اجتماع اعمال می‌نماید را باید با توجه به نقش فعال افرادی که مورد برچسب‌زنی قرار می‌گیرند داشت. در واقع این تبعیض در فرآیندی به ظاهر منطقی جریان می‌یابد که افرادی که مورد برچسب زن قرار می‌گیرند در شکل‌گیری آن موثر هستند. دانشجویان فرهنگی» در مقابل برچسب‌هایی که به ایشان زده می‌شود منفعل نیستند. در واقع در این نظریه به این سوال پاسخ داده نمی‌شود که چه چیز باعث می‌شود. که برخی از دانشجویان با موفقیت برچسب‌ها را دفع در ادامه انتقادی که بیان شد اهمکن است ای مه عکلرت اجتماعی, برخی با سو برداشت به سرزنش قربانی " و نظريه «کرم از خود درخت است» روی آورده و دوباره انگشت اتهام و سرزنش را به سوی دانشجویان فرهنگی بگیرند و همان دور باطل برچسب‌زنی را ادامه دهند. در واقع در چنین رویکردی باز هم فرد. مقصر تام شناخته می‌شود و تاثیرات اجتماعی نادیده گرفته می- شوند. در کل باید دانست که یک اتفاق یا یک پدیده تحت تاثیر عوامل گوناگونی می‌تواند شکل بگیرد که برخی از این عوامل می‌تواند بیرونی و اجتماعی باشد و برخی از عوامل درونی و فردی در این مرحله باید تمامی یافته‌ها و چارچوب‌های تحلیل شده در قالب مضامینی, جامع مانع و جذاب قالب‌بندی شوند که این مضامین» خود. از همان تفاسیر و ارزیایی‌های قبلی تراوش می- شوند. دلیل اصلی برای این مضمون‌یابی» اشتراک گذاری یافته‌ها به صورت فشرده شده است - ارتباطات پیش ساخته و قالبی: افراد گاهی طبق پیش قضاوت‌های خود وارد ارتباط می‌شوند يا شایدبا قالب‌های پیش ساخته‌ای که:برای آنها ذیکته شده است وازه ارتباط و کتش متقابل می- شوند. فرقی نمی‌کند افرادی که تحت تاثیر این ارتباطات پیش ساخته و قالبی قرار می‌گیرند چه کسانی هستند و در چه پستی قرار گرفته‌اند؛ همه افراد ممکن است متاثر از نفوذ اجتماعی ادراک و عمل قالبی کسب کنند که با واقعیت منطبق باشد یا نباشد! اما خصوصیت اصلی این قالب‌های ارتباطی پیش ساخته بودن آنها است. جو دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران و تا حدودی اساتید آن؛ متاثر از در قالبی پیش ساخته از ارتباطات با دانشجو معلم‌ها است. - عدم توازن قدرت در الگوهای ارتباطی: جایگاه استاد جایگاهی فراتر از جایگاه دانشجو است که به لحاظ علمی نیز باید چنین باشد. اما این عدم توازن همراه با فرهنگ تملق, فرهنگ جایگاه رقیع مغلم. و.. باعث می‌شود که دایجر مکلهها قالط ما یش ساخته‌ای که توسط اساتید درموره ایشان؛ اغمال می‌کنند را حن من هه طبق الا قاگهاساتید. رفتار نمایند. محققین در این پژوهش برای بررسی چگونگی ارتباط اساتید با دانشجویان فرهنگی» به صورت موردی در دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران به مصاحبه و مشاهده, پیرامون این موضوع پرداخته‌اند. همچنین لازم به ذکر است که این پژوهش در قالب و ترکیبی که از موضوع, روش و گروه مورد مطالعه دازد متحضر به فزد ات تاج" خاکی از آن است که با الصاق برچسب "فرهنگیان" برخوردی متفاوت وابه نوعی طرد کننده نسبت به یادگیری با این دانشجویان صورت می‌گیرد. این الصاق به صورت ضمنی در مدیریت کلاس, تعامل با دانشجویان (گفتار و رفتار)» تکالیف محوله به دانشجویان و ارزشیابی؛ در رفتار اساتید ظهور پیدا می‌کند که در مقايسه میان دو گروه فرهنگیان و غیرفرهنگیان, تساهل و تسامح رفتار اساتید نسبت به این دانشجویان قابل مشاهده است. استمرار برچسب فرهنگیان و نگاه متفاوتی که نسبت به این دانشجویان وجود دارد, عمدتا باعث پذیرش تدریجی این تفاوت‌ها از جانب دانشجویان فرهنگی شده و به صورت آگاهانه پا ناآگاهانه خودانگاره‌ای از یک دانشجوی ضعیف‌تر در آنان ایجاد می- ۷۶ ذوفصلتامه مطالغات:برنامه :ذرسی آموزشیعالی» سال, ۷:شماره ۱۳؛بهار و ثابستان ۱۳۹۵ رفتار و به خصوص گفتار اساتید. می‌تواند باردار تشویق» تحقیر» توهین» تحسین و.. برای دانشجویان باشد که به شدت در پرورش باورهای مثبت يا منفی دانشجویان نسبت به خودشان تاثیر گذار است. در این پژوهش با توجه به یافته‌ها اساتید در دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی هرچند برای هدایت تحصیلی دانشجویان فرهنگی تلاش می‌کنند اما در پی رویکرد متفاوتی که به: دانشجویان فرهنگی در فضا و جوا دانشکده: وجود: دارد. ظاهرا باعت: شده: است: قا انتظارات پایینی نسبت به دانشجویان فرهنگی داشته باشند و آن انتظارات را خواسته پا ناخواسته در کلام و رفتارشان به نمایش در بیاورند. از طرفی در اداره کلاس فرهنگیان, هدایت دانشجویان در مسیر اصلی موضوع درس» کنترل و مدیریت زمان, تسلط بر جریان اتفاقات کلاس» توجیه و پاسخگویی به سوالات و... نسبت به کلاس دانشجویان روزانه و نوبت دوم در سطحی پایین‌تر ارزیابی می‌شود. تعاملات اجتماعی برچسب زننده و یا شکل و نوع انتظارات موجود در سیستم و فضای آموزشی چه به صورت رسمی و چه به صورت پنهان» از عوامل موثر در چگونگی نگرش و رفتار دانشجویان بوده و به تبع در موفقیت و یا عدم موفقیت آنها موثر می‌افتد. همانطور که ذکر گردید در ارزیابی و تکال"مخوله "نیز با دادن تکالیف کمتر یا بعضا آسان‌تره مسامحه در ارزیابی فعالیت‌ها مسامحه در حضوز و غیاب و حتّی به گفته برخی اساتید مسامحه در نمره دادن‌ها به دانشجویان فرهنگی نسبت به دانشجویان غیرفرهنگی» کاملا مشهود بوده و نشان از انتظارات و رویکردهای متفاوت اساتید نسبت به دانشجویان فرهنگی دارد. در پی انتظارات پایینی که از سطح ترانایانطجان فامکییگا که دارد و درک این رفتار توستط دانشجویان در حالت خوش بینانه: ود کوتایهت #یرفا عملکرد خود را ظبق انتظارات اساتیدشان تنظیم می‌کنند. اما با گذر زمان عملکرد ایشان بر خودپنداره و در نتیجه خودکارآمدی‌شان نیز اثر می‌گذارد. گذر زمان و ادامه این متد رفتاری از جانب اساتید. خودپنداره‌ای برای دانشجویان شکل می‌گیرد. که آنان را.در حدود انتظارات اساتیدشان قرار می- دهد: بهعبارت:دیگر خودپنداره ایشا مت کاظر انتظار اسانک‌شان تغییر کرده واخود‌کارآمدی ز در پی آن عملکرد تحصیلی ایشان را نیز تخت ثاثیر قرار داده است:و از آتجا که ارتباط مستقیمی میان انتظارات و عملکرد‌ها وجود دارد (گافمن, ۱۳۸۶)» عملکرد دانشجویان فرهنگی به طور کلی دچار ضعف شده و دانشجوی فرهنگی به برچسبی ضعیف تبدیل گردیده است و بدون توجه به توان و استعداد دانشجویان جدید الورود در هر سال تحصیلی» این برچسب به آنها زده می‌شود. اما برخی از دانشجویان فرهنگی در مقابل این پیش‌داوری و آنگ. به مقاومت می‌پردازند و حتی گاهی در جریان مقاومت به شاخص‌ترین دانشجویان تبدیل می‌شوند. باید اذعان نمود که این تحلیل, تحلیلی یک سویه بوده و تنها بعد اجتماعی را در خودپنداره, خودکارآمدی و عملکرد تحصیلی دانشجویان فرهنگی نشان داده است. از آنجا که عوامل فردی از جمله؛ تجارب گذشته. ویژگی‌های شخصی و... در چگونگی ارتباط اساتید و داشجویان دخیل هستند با وجود وزن سنگین عوامل اجتماعی در چگونگی برقراری ارتباط نمی‌توان در تحلیل چگونگی ارتباطات آنها را نادیده گرفت. با این حال به طور کلی می‌توان گفت در ظاهر برقراری ارتباط میان اساتید و دانشجویان به راحتی اتفاق می‌افتد اما از آنجا که اساتید در خلال رفتارهایشان سطح علمی دانشجویان را پایین تصور می‌کنند یا چنین تصوری از رفتار ایشان برداشت می‌شود. باعث شده است تا دانشجویان به راحتی با اساتید ارتباط برقرار نکرده و توانایی و اعتماد کافی را برای رودررو شدن با اساتید در مباحث علمی را نداشته باشند. این پژوهش در قالب و ترکیبی که از موضوع روش و گروه مورد مطالعه دارد» منحصر به فرد اشت آما در برخی وجوه با پووهشی‌های معدردی, که از پایگاه‌های, اطلاعاتی مختلف ی عست آمده است اشتراکاتی به شرح زیر دارد. بخشی از نتایج پژوهش فانی و خلیفه (۱۳۸۸) در مقاله‌ای با عنوان «بررسی رابطه ادراک از رفتار معلم با خودپنداره‌ی تحصیل و عملکرد تحصیلی دانش- آموزان دوره‌ی راهنمایی شهر شیراز» که با روش کمی انجام شده است. حاکی از تاثیر ادراک رفتار معلم بر خودپنداره تحصیلی و عملکرد تحصیلی فراگیران است. روشنایی(۱۳۸۸) نیز در مقاله خود با عنوان «بررسی ارتباط بین انگیزش و خود تنظیمی دانشجویان علوم پایه» در نتيجه پژوهشش آذعان می‌دارد که چگونگی رفتار و ارزیابی اساتید نقش مهمی در شکل‌گیری تصورات درونی و عملکرد دانشجویان دارد. صباحی بیدگلی و همکارانش (۱۳۹۱) در مقاله‌ای با عنوان «مهارت‌های ارتباط غیرکلامی اساتید راهنما ازادیدگاه ,دانشجویان دانشکده‌های بهداشت و پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی کاشان» با استفاده از روش کمی و با قاکید بر اهمیت:مهارت- های. ارتباط غیرکلامی: رضایخ 5اگل ۸ مایا سم مهارث‌های. غیرکلامی اسائید راهنمای‌شان رضایت‌بخش ارزیابی نمی‌کند. نتایجی که از این پژوهش‌ها ذکر شد به لحاظ نظری خواه ناخواه عدم توازن علمی میان اساتید و دانشجویان باعث عدم توازن در ارتباط میان این دو گروه می‌گردد که بخشی از آن طبیعی و منطقی است اما با توجه به جایگاه ویژه اساتید برای تدریس و هدایت جریان علمی بهتر است کارگاه‌های روانشناسی اجتماعی» توسط موسسه روانشناسی و علوم‌تربیتی دانشکده» برای ایشان برگزار گردد تا اساتید و دانشجویان بتوانند ارتباط ۱۷۸ ذوفصلتامه مطالغات:برنامه :ذرسی آموزشیعالی» سال, ۷:شماره ۱۳؛بهار و ثابستان ۱۳۹۵ تحلیل کیفی چگونگی ارتباط آساتید با دانشجو معلمان: مطالعه موردی:. برای تعادل در قدرت میان استاد و دانشجو و همچنین ارج نهادن بر انگیزه متقاضیان_دانشجویان _ دانشگاه بهتر است ساز و کاری ایجاد نمود تا عملا آرا دانشجویان تحصیلات تکمیلی برای بازنگری برنامه‌درسی و ارتقا یا تنزل رتبه اساتید تاثیرگذار باشد. خوب است نشست‌هایی میان اساتید و دانشجویان برای تبادل نظر و روشن ساختن انتظارات متقابل» توسط معاونت‌های آموزشی و دانشجویی با همکاری تشکل‌های دانشجویی» برگزار گردد به این صورت که نشست‌ها بر مبنای انتقادات و شرایط مبتلابه که اساتید و دانشجویان بر آق همانطور که از متن و نتایج این پژوهش برآورد می‌شود. غالبا ارتباط میان اساتید و دانشجویان, در دانشگاه‌ها ارتباطی قوی نیست بنابراین پیشنهاد می‌شود» در بازنگری سرفصل دروس, سرفصل‌ها و دروس عملی بیشتری در واحدهای درسی قرار گیرد. چرا که به نظر می‌رسد در این واحدهای درسی ارتباط بین استاد و دانشجو بیشتر است و دانشجو نیز در این دروس در برقراری بازرگان» عباس. (۱۳۹۱). مقدمه ای بر روش‌های تحقیق کیفی و آمیخته رویکردهای متداول در علوم بهروان: حسین. (1۳۸۳). نقش مشارک لاحتگاگاری رگ ماحساس تغییرات فرهتگی. قسلنانه ترابی» امین؛ و ظهیری,» منصور. (۱۳۹۱). بررسی عوامل موثر در برقراری ارتباط بین استاد و دانشجو از دیدگاه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز. مجله علمی پزشکی جندی شاپور, جوادی یگانه» محمدرضا. (۱۳۸۷). رویکرد جامعه شناسانه نظریه انتخاب عقلانی مقدمه ای بر تغییرات فرهنگی و اجتماعی برنامه ریزی دم مارم ی ۱ (۳) ۶۴-۳۳ حیدری» عباس؛ یعقوبی‌نیا فریبا؛ و لطیف‌نزادرودسری» رباب. (۱۳۹۱). تعامل‌گرایی نمادین در گراندد تئوری: دیدگاهی برای تبیین ارتباط استاد و دانشجو در آموزش بالینی پرستاری. تحقیقات کیفی خلیلی, سمانه و باقری» خسرو. (۱۳۸۹). بررسی آرای دریدا و بهره جستن از آن برا ی بهبود فرآیند ارتباط کلامی در آموزش و پرورش. فصلنامه نوآوری‌ها ی آموزشی» ٩ (۳۳)» ۷۲-۴۷ روشنایی» مهرناز. (۱۳۸۸). بررسی ارتباط بین انگیزش و خود تنظیمی دانشجویان علوم پایه. پژوهش در سرمدی» محمدرضا؛ و صیف» محمدحسن. (۱۳۸۹). مدیریت کلاس. چاپ دوم تهران: انتشارات دانشگاه سیگل, لری و سنا جوزف. (۱۳۷۹). دو نظریه واکنش اجتماعی؛ برچسب‌زنی و تعارض. ترجمه جعفر محمدپورفرد. فصلنامه امنیت (معاونت امنیت وزارت کشور» ۴ (۱۱ و ۱۲)» ۶۴-۵۴ شعبانی» حسن. (۱۳۸۹). مهارتهای آموزشی و پرورشی(روشها و فنون تدریس). جلد اول, تهران: سمت. صباحی‌بیدگلی, محمد؛ افضل محمدرضا؛ سیدی‌آرانی» سید حمیدرضا؛ میرحسینی» فخرالسادات؛ شهری,؛ سمیه. (۱۳۹۱). مهارت‌های ارتباط غیرکلامی اساتید راهنما از دیدگاه دانشجویان دانشکده‌های بهداشت و پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی کاشان. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی, ۱۲ صدیق‌سروستانی» رحمت اللّه. (۱۳۸۶) آسیب‌شناسی اجتماعی (جامعه‌شناسی انحرافات اجتماعی). تهران: صفایی‌موحد. سعید. (۱۳۹۲). عوامل شکل دهنده برنامه درسی پنهان در آموزش عالی ایران: یک مردم نگاری خودنگاشت. دوفصلنامه مطالعات برنامه درس یآموزش عالی, ۴ (۷)» ۵۳-۳۰ عابدینی» محمدرضا؛ عباسی» علی؛ مرتضوی فتخیه؛ و بیجازی, بیتا. (۱۳۹۱). عوامل موثر در برقراری ارتباط بین دانشجو و استاد ازآقایّد‌گاه دانشجویان: دانشگاه بر جند. مجله ایران ی آموزش در علوم فاضلی, نعمت اللّه. (۱۳۸۷). فرهنگ دانشگاه. چاپ اول, تهران: ثالث. فانی» حجت اله؛ و خلیفه» مصطفی. (۱۳۸۸). بررسی رابطه:ادراک از رفتار معلم با خودپنداره‌ی تحصیلی و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دوره‌ی راهنمایی"شهر شیراز. فصلنامه رهیافتتی نو در مدیریت فتحی واجارگاه» کورش. (۱۳۹۲). برنامه درسی به سوی هوینهای جدید شرحی بر نظریات معاصر برنامه فتحی واجارگاه» کورش. (۱۳۹۳). اصول "و مفاهیم اساسی برنامه ریزی درسی. چاپ اول, تهران: علم قاضی طباطبایی» سید محمود و ودادهیر ابوعلی. (۱۳۷۹). سوگیری هنجاری و اخلاقی در پژوهشهای دانشگاهی. فصلنامه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز (۱۸۰ و ۱۸۱ ۲۲۶-۱۸۷ قانعی‌راد» محمد امین. (۱۳۸۵). نقش تعاملات دانشجویان و اساتید در تکوین سرمايه اجتماعی دانشگاهی. قدمی, احمد؛ صالحی بهمن؛ سجادی, شکوه و ناجی همایون. (۱۳۸۶). عوامل موثر بر برقراری ارتباط بین دانشجو و استاد از دیدگاه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اراک. آموزش در علوم پزشکی. ۷ ۱۸ ذوفصلتامه مطالغات:برنامه :ذرسی آموزشیعالی» سال, ۷:شماره ۱۳؛بهار و ثابستان ۱۳۹۵ گافمن, اروینگ. (۱۳۸۶). داغ ننگ: چاره‌آندیشی برای هویت ضایع شده. ترجمه مسعود کیانپور» تهران» مهرام» بهروز؛ ساکتی» پرویز؛ مسعودی, اکبر؛ و مهرمحمدی, محمود. (۱۳۸۶). نقش موّلفه‌های برنامه درسی پنهان در هویت علمی دانشجویان (مطالعه موردی: دانشگاه فردوسی مشهد). فصلنامه میلر جان. (۱۳۹۲). نظریه های برنامه درسی. ترجمه محمود مهرمحمدی, چاپ دهم» تهران: سمت. ورسلی» پیتر. (۱۳۷۸). نظم اجتماعی در نظریه‌های جامعه‌شناسی. ترجمه سعید معیدفر تهران: 3016 156 .(2013) 2/۰ .ی ,338000 2 .0 .۸ مصفلاقصصع0 ,7 36 معگد م۸0 -335 ,(2) 3 ,3686076 50001 ۵۳۵ ,2200۵ ۱٩ امد سوت 806۳10۳۵0 ,(40)5 رو ۳012071010 016 عبر م۸ وه روط آمنممک صمنامستصنی‌کنل 00 ۶۴ بجااد تا بسشیو‌زسه 150060 ۰۰ (2009) طعصصعل .ج مصعهای۸ ۵ 3۵۷ ۵۳۵۳۹۵۱۰ ]٩ ۵۲86 71۳6 ]م۳ اعک .(1997) بش۸ ,8500002 60۳0۳ 3۵۳۵10 :87201070 71116۲0610۰ 00116 رگ 1 5ع016بک .(2010) .37 ص106 8 10۳ ۳۷۵1۵00 ۶و ۳0۵۳9۵۶۵ ع ناما ۵1 ع۵ت] 15۸ .(1979) 8۰ ,31۹06۲ 40 ۵6819 0۲۱ :۰1۵91۵0 ,6۵0600۵ 7۳86 .(1994) ۷۰ ۳11101 ,31906 نی 3/2 :۵۲ 310 (0ع 370۰) 00970۹۰ ۹۳۵۵ ۲ 0۷۵100 7 .(.60 810) 0108370075 1 و000م7 .(2000) ۳۰ 7 م80 6 با 1 ,60۵۵۵ :111۵1۵9611167۶۰0 01085700111 ]۵ 65ام0 2۳ .(1996) .37 210185 6۶ و3 1:65 ص030 فص 5۵11-060۲ عنصعله ۸ ر2011) بش مصا0ق/2 ۵ لا مطافتق/2 5 :ع ما8 1205 ۵916 7۳866 .(2006) 6 مااعلل2/0 6 .3 ,1761168 3۳-6 :کعوقنصت مععم هه دکععنگک .(2010) .5 ,۷۷۵۵۵۵4 ۵4 بش۸ 136067 23226161 0138820033 کبام ۷2 هن 55عععبا5 هه 00606 مککت. کتعط2] 0 عطا 200 502005 عطقم رکصتاصام۸ .(2008) ۲ صعطام‌عاک ,ععلله 1۷ -453 ,(33) وجاع500 0ص کصمناه هدع ۵۳ و م۸۲ ۲٩ ۵۱ 70 71.6 000۶ ۳و1 156 .(2008) سا.1 مطقته 3۵060 6 مکظ ,ق 1160006۲ و۷۷ .7 رفاع 1۸۷۵ ۵۳۳۳0۳۵۳۲ 6 ندعم 0۳00۹۵۵ ه ددع۸ +علیک صمنگهناد 0 عناند00 0 ۳۳00۲۵7 .(2004) .7 لناد ما۳ 6۶ بل ,5006۲8 وبظ ,۸۷۵۳۳۵ ۵5 ]0 ]۰700۳۵ ۵ عطا مصسعاظ ص100 عماصتطامط .(0995) 0۰ بقب2 ۱۸۲ ذوفصلتامه مطالغات:برنامه :ذرسی آموزشیعالی» سال, ۷:شماره ۱۳؛بهار و ثابستان ۱۳۹۵

از مهم ترین ارتباطات در سطح دانشگاه که منجر به تحقق اهداف آموزش عالی می گردد، تعاملات میان اساتید و دانشجویان است. هدف از این پژوهش پرداختن به تفاوت های رفتاری اساتید در برخورد با دو گروه جداگانه از دانشجویان؛ شامل: پذیرش ویژه فرهنگیان و پذیرش روزانه و نوبت دوم، در دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی در دانشگاه تهران می باشد. پژوهش حاضر، از نوع کیفی می باشد که با روش زیست تجربه نگاری انجام شده است و ابزارگردآوری داده ها مشاهده و مصاحبه های ساختارنیافته انفرادی است که با دانشجویان و دستیاران آموزشی صورت گرفته است. پژوهشگران در تحریر این ارزیابی، از روش خبرگی و نقادی آیزنر استفاده کرده اند. بررسی ها در این پژوهش حاکی از آن است که رفتار اساتید در مدیریت کلاس، تعامل با دانشجویان(گفتار و رفتار)، تکالیف محوله به دانشجویان و ارزشیابی میان این دو گروه متفاوت بوده و این یافته ها، تساهل و تسامح را در رفتار اساتید نسبت به دانشجویان فرهنگی نشان می دهد، که این خود برآیندی از برچسب منفی است که در نگرش اساتید و فضای دانشکده نسبت به دانشجویان فرهنگی وجود دارد.

448277

1. دانشیار دانشکده الهیات و معارف اسلامی» دانشگاه تهران» 20۳۷2010101.227 2. دانشجوی دکتری ادیان و عرفان تطبیقی, دانشکده الهیات و معارف اسلامی, دانشگاه تهران» (نويسنده ۴۵۶ پرومشناسه تاریخ تمدن اطلامی: سال پنجادو سوم شهاره دوم: پاییز و رسستان 1۳۹۹ در بسیاری از آثار گوناگونی که پس از اسلام و به دست نویسندگان مسلمان نوشته شد. اطلاعات جالب‌توجه و مهمی درباره ایران پیش از فتوحات مسلمانان و فرهنگ دینی ایرانیان» به‌ویژه فرهنگ دینی زردشتی آمده است؛ چندان که بخشی از دانسته‌های ما درباره این دوره از تاریخ و فرهنگ ایران صرفا از همین منابع قابل استخراج است. حتی متن کامل يا بخشی از پاره‌ای متون دینی یا غیردینی ایرانی را که در دوره ساسانی نگارش یافته یا در سده‌های نخستین اسلامی گردآوری شده است.» فقط در برخی از این منابع می‌توان یافت. اینکه این اطلاعات چگونه و چه وقت به منابع دوره اسلامی راه یافته. به طور قطع مشخص نیست؛ به هر حال راه‌ها یا واسطه‌هایی برای انتقال این اطلاعات وجود داشته است. تعیین این راه‌ها یا واسطه‌ها به طور خاص دشوار است. در واقع نمی‌توان صرفا به برشمردن چند طریق خاص بسنده کرد و اطلاعات موجود در باب فرهنگ دینی زردشتی در آثار دوره اسلامی را. خاضل آنها دانست. با این حال طبق روایات منابع دوره اسلامی وکوطالح اس 2۸ 4سوماورآنیان. هم قبل از ظهور اسلام و هم پس از رت مواردی از آشنایی وا می‌توان برشمرد. طبق شواهد بسیار سابقه آشنایی به قبل از اسلام به‌ویژه به دور امپراتوری ساسانی باز می‌گردد. که بخشی از سرزمینهای اعراب جزئی از قلمرو آن پادشاهی به‌شمار می‌رفت. در اطلاعات موجود در منابع» به‌ندرت اشاره ای به صورت مستقیم به آشنایی اعراب با باورها و آداب و رسوم دینی زردشتی به‌واسطه این روابط دیده می‌شود. هرچند در بسیاری از مناطقی که در آنها این روابط بررسی شده است. حتی تا سالها پس از اسلام و دوره فتوحات. مسلمانان اندکی می‌زیسته‌اند» توجه به سابقه روابط ایرانیان و اعراب پیش از اسلام و اینکه این سابقه تا چه اندازه می‌توانسته پس از اسلام در آشنایی اعرآاب مسلمان با فرهنگ دینی ازادشتی) "ناه /باشلک اهمیت دارد. پس از نبردهای فتوح و به‌دنبال گسترش روابط مسلمائان با ایرانیان - که پيامد آن فتوخات پوق,ببی ترقین آشقایی بیشتر شد: آسرای غالبا زردشتی آیرانی» که برخی از آنها مسلمان شدند و به سپاهیان اسلام پیوستند. نومسلمانانی که به‌عنوان موالی به برخی از قبایل عرب ملحق شدند و نیز عهدنامه‌هایی که میان سرداران عرب مسلمان و سرداران پا مرزبانان و دهقانان ایرانی هنگام صلح بسته می‌شد. می‌توان از نخستین زمینه‌های ارتباط میان مسلمانان و زردشتیان دانست. این زمینه‌ها به‌تدریج با گسترش قلمروی مسلمانان در شرق جهان اسلام بیشتر و متنوع‌تر می‌شد؛ چندان که می‌توان بیشترین راه‌های آشنایی مسلمانان سده‌های نخست هجری با فرهنگ دینی زردشتی ۴۵۷ مناسبات میان ایرانیان زردشتی و اعراب مسلمان پس از اسلام را از قرن سوم به بعد و مربوط به دوره خلافت عباسی پی گرفت: حضور ایرانیان در دستگاه خلافت و آمور دیوانی» مناظره‌های دینی میان اندیشمندان و روحانیان مسلمان و دیگر ادیان؛ ترجمه برخی آثار پهلوی به عربی و نیز نگارش متون جدلی و الاهیاتی زردشتی به کوشش عالمان و روحانیان زردشتی بیشتر مربوط به این دوره‌اند؛ دوره‌ای که روند آمیپزش فرهنگی میان ایرانیان و اعراب سرعت گرفت و به‌تدریج تمدن ایرانی - اسلامی تکامل یافت. افزون بر اینها برخی جنبش‌های اجتماعی - دینی در سده دوم مثل به‌آفریدیه و خرمدینان؛ اگر چه بدعتی در دین زردشتی بود و جریان ملی‌گرایی ایرانی یا همان شعوبیه» که بیشتر در میان طبقه نخبه جامعه ایرانی رواج یافت. هرچند چندان رنگ دینی نداشت و بیشتر تقابل ایرانی - عربی بود نه زردشتی - اسلامی» از جهاتی می‌توانست بابی برای آشنایی با فرهنگ دینی ایرانی باشد. این واقعیت را نیز نباید از نظر دور داشت که بسیاری از عالمان مسلمان نخستین سده‌های هجری, خود ایرانی بوده‌اند و ذست‌کم یک یا چند: نسل از اسلاگ آتان کیش زردامتی داشته‌اند. حتی تأثیز روابط شخصی میان مسلمانان و زردشتیان» به‌ویژه میان عالمان و اندیشمندان نیز دور از ذهن به نظر نمی‌رسده ولی بعید نیست که این موضوع بنا بر مقتضیات و شرایط اجتماعی آن دوزه: به صراحت: در متون. الا گافعد. باشن.وطلآیرگ#واهایی که زمينه آشنایی مسلمانان با عقاید و باورها و آداب و رسوم دینی زردشتی را فراهم آورده» چندان متنوع است که شاید نتوان همه آنها را بررسی کرد. به همین سبب» در اینجا صرفا برخی از در تحقیقات درباره تاریخ ایران بعد از اسلام و تمدن ایرانی - اسلامی, معمولا به این موارد. از منظر تاریخی یا از منظر تأثیر بر تمدن اسلامی نگریسته‌اند. بنابر این» موضوع راه‌های آشنایی سده‌ها پس اسلام نیز جمعیت بسیاری به آن معتقد مانده بودند مغفول مانده است. از اين رو در این مقاله کوشيده‌ايم تا به این وجه از حقایق تاریخی توجه دهیم. بی‌گمان یکی از مهم ترین و اصلی‌ترین راه‌هایی که پیروان یک دین می‌توانند از طریق آن با عقاید و باورها و آداب و مناسک پیروان دینی دیگر آشنا شوند همزیستی و رابطه ۴۵۸ پرومشناسه تاریخ تمدن اطلامی: سال پنجادو سوم شهاره دوم: پاییز و رسستان 1۳۹۹ نزدیک میان آنهاست؛ روابطی که می‌تواند در میان سطوح مختلف دو جامعه برقرار گردد. بخشی از این روابط مربوط می‌شود به عامه مردم و بخشی دیگر به نخبگان یا به عبارت دیگر طبقه برتر جامعه به لحاظ موقعیت فرهنگی, اجتماعی. سیاسی و علمی. ایرانیان و اعراب نه تنها پس از سلطه اعراب مسلمان بر ایران» بلکه پیش از اسلام» به‌ویژه در زمان ساسانیان» از طرق مختلف با یکدیگر ارتباط داشتند: از طریق بازرگانی, سفر و جنگ‌های میان قبایل عرب و ایرانیان. گاه اسیران عرب يا قبایلی که دست به شورش می‌زدند یا به برخی سرزمین‌های مرزی ایران حمله می‌کردند. به برخی مناطق ایران تبعید می‌شدند. طبق گزارش طبری (۲/ ۵۷ ۶۱) و تعالبی (غرر ۵۲۰-۵۲۹) در زمان شاپور دوم بعضی از قبایل بزرگ عرب. مانند بکر تمیم, عبدالقیس و تتغلب. به نقاط مختلفی از ایران کوچانده یا تبعید شدند. ظاهرا برخی از افراد این قبایل به دین زردشتی درآمده بودند. زیرا به گزارش ابن‌قتیبه (المعارف. ۶۲۱) و ابن‌رسته (۲۱۷)» در قبیله تمیم» دین زردشتی یا به عبارت آنها:«مجوسنیت) نفوذ کرده بود. اشخاصی از قبیله تمیم زردشتی بوده‌اند؛ مانند زرارهابن عدس و پسرش حاجب بن زراره اقرع بن حابس و ابواسود جد وکیع‌بن حسّان که همگی از بزرگان قبیله تمیم شمرده می‌شدند و با پادشاهان ساسانی ارتباط داشته‌اند. به: نظر برخی محققان. .ایرانیان و اعراب از زمان هخامنشیان با یکدیگر در ارتباط بوده‌اند و حتی در دوره‌های متعددی بخش‌های قابل توجهی از شبه‌جزيره عربی» مانند یمن و بحرین» تحت تسلط امپراتوری ایران بوده‌است . حضور ایرانیان زردشتی در مناطق مختلفی از سرزمین‌های عربی يا همجوار با آن و روابط تجاری و حتی جنگ‌های میان آنان یکی از عوامل تأثیرگذار بر آشنایی اعراب با دین زردشتی بود؛ مناطقی مانند یمن در جنوب و حیره در شمال شرقی شبه‌جزيره عربی و برخی سرزمین‌های ساحلی خلیج‌فارس مانند بحرین و عمان. یمن از زمان خسرو انوشیروان بخشی از قلمرو امپراتوری ساسانی به شمار می‌آمد. چگونگی فتح یمن و ماجراهای مربوط به آن در آثار تاریخی مسلمانان, با اختلاف اندکی, آمده است؟. از ۱ نک : باسورث. ص ۷۳۵-۷۰۷ پارشاطر ۱۳۸۱ش, ص ۵۳-۳۲ آذرنوش, راه‌های نفوذ, ۴۴-۴۰. ۴۷- ۶ ۳۴۲-۱۴۵؛ نیز برای اطلاعات بیشتر درباره روابط ایرانیان و اعراب نک : ن. و. پیگولوسکایا ۱۴۳- ۵ همچنین نک : کتاب تاریخ ایرانیان و عربها در زمان ساسانیان تئودور نولدکه, که هرچند ترجمه بخشهای مربوط به تاریخ ایران در زمان ساسانیان از تاریخ طبری است. یادداشت‌های ارزشمندی دارد ۲ برای نمونه نک : ابن‌هشام. السيره النبويه. ۱/ ۴۵-۴۱؛ دینوری» ۶۴-۶۳؛ طبری,۲/ ۱۴۸؛ مسعودی. راه‌های آشنایی مسلمانان سده‌های نخست هجری با فرهنگ دینی زردشتی ۴۵۹ هنگام فتح ,یمن بهه دست: سپاه ایران تا ظهوز اسلام و حتی, کمی پس از آن» همواره فرمانروایانی ایرانی که نام آنها در منابع با اختلافات آمده‌است» بر آنجا حکم می‌راندند. یکی از این فرمانروایان باذان یا باذام؛ معاصر پیامبر اسلام بود و به ایشان ایمان آورد. حکایت اسلام آوردن او و سپاهیانش و یاری آنان به پیامبر اسلام در دفع و شکست اسود عنسی, متنجی در منایع آمده‌است . بتابر سیره ابن‌اسحاق (تکد: این‌هشنام: السیره النبویه: ۴۳۶-۴۵۱ همو سیرت رسول‌الله. ۹۶-۹۱/۱) چون باذان نخستین پادشاهی بود که به پیامبر اکرم ایمان آورد و سپاه او نخستین سپاهی بود که اسلام آورد و پیامبر را یاری کرد پیامبر آنها را اکرام فرمود و آنان را به منزله اهل بیت خود شمرد. در حکایتی نیز ایرانیان یمن با صفت «احرار» به معنی آزادگان خوانده شده‌اند". حمزه اصفهانی (۱*۹- ۰ ضمن از ۸ تن از حکام ایرانی یمن که آخرین آنها دادویه پسر هرمزین فیروز تخاکم. ایرانی یمن مس از اسلوام بوده تام برددق یادآور یادآور قنده است: که,بازناند‌گان این هشت حاکم همچنان در یمن هستند. این ایرانیان پس از اسلام همچنان در یمن طبقه‌ای ممتاز به شمار می‌آمدند و («ابنا» خوانده می‌شده‌اند. ابنا در حقیقت اعقاب و فرزندان خاندان حاکمان و افسران.ایرانی من به شمار می‌آمدند که پس از ظهور اسلام مسلمان شده بودند". درسواق این« گزوه از ایرانیان#واشطهّاقبرای انتقال افکار و گذشته از یمن برخی از سرزمین‌های ساحلی خلیج فارس مانند عمان و بحرین نیز تا زمان ظهور اسلام جزئی از قلمرو ساسانیان محسوب می‌شدند. طبق گزارش دینوری (۴۳) و طبری (۴۱/۲) هر دو سرزمین جز نخستین فتوحات اردشیر بابکان بودند. ابن‌عبدالبر (۱۶۸۷/۴) به حکومت یکی از «اسواران» بر عمان» مقارن بعثت پیامبر اکرم ۱ اين‌هشام» همان ۴۵؛ طبری, 8۸:۱۲ 0 حمز‌اصفهانی: ٩1 (۷۰ا؟ مسعودی: همان ۸۲ :۲۱۲-۲۱ ۳ نک : این‌هشام همان, ۴۶-۴۵؛ بلاذری» ۱۴۸-۱۴۶ مسعودی التنبیه. ۰۲۷۷ مقدسی, ۲/ ۰۸۴۰-۸۳۹ ۳ بن‌هشام ضمن بیان این حکایت قصیده‌ای از اميقین ابی‌الصلت. از شاعران عرب دور جاهلی نقل کرده که:ذرباره همین خکایت و در ندخ ایرانیاق آاست.و آنها را «ینو آلاخرارن خوانده‌است: همچنیق نگ : آذرنوش» همان, ۶۳۲۱-۲۲۰ همانجا یادداشت‌های ۳ ۴. ۵. ۶ ۵ گلدتسیهر در مقاله‌ای که در آن به تأثیر دین زردشتی بر دین اسلام پرداخته این گروه را واسطه انتقال افکار و عقاید ایرانی و زردشتی در میان مسلمانان دانسته است. نک : 1۳6" ,60142186۲ ۴۶۰ پرومشناسه تاریخ تمدن اطلامی: سال پنجادو سوم شهاره دوم: پاییز و رسستان 1۳۹۹ آشاره کرده: است و بتابر گزازش بلاذری (۱۰۶-۱۰۵) پیامبره:ذر سال .۶ یا ۸ آبوزید انضاری را همراه نامه‌ای به عمان فرستاد و به او گفت: «از مسلمانان صدقه بگیر و از مجوسان جزیه). بنابر این» حداقل تا ده نخست هجری, در عمان هم ایرانیان زردشتی حضور داشته‌اند و هم بر آنجا جکومت م ی کرده‌انن" .حاکمان بحرین تیز تا هنگام ظهور اسلام همه ایراتی بوده‌انت و در منابع گاه به نام آنها اشاره شده است؛ مانند آزادافروز/ فروز/ فیروز پسر کشنسپ. که اعراب او را مکعبر می‌گفتند (طبری, ۱۶۹/۲؛ حمزه اصفهانی, ۱۰۹؛ بلعمی, ۷۶۱/۲. طبق گزارش بلاقری (۱1۸۳۹۱۷) از در دور خلافت عمرین خطاب اسلام آورد: در دوره ساسانی, ایرانیان بسیاری در بحرین می‌زیستند. چنان‌که پیشتر به روایت ابن‌قتیبه در این باره اشاره کردیم طایفه‌هایی از قبيله تمیم نیز زردشتی شده بودند و در شهر هجر سکونت داشتند. هجر بزرگترین شهر یا به عبارتی مرکز بحرین بوده است و گاه آن را بر کل بحرین هم اطلاق می‌کرده‌اند (حموی ۹4۵۳/۴). اين‌عبدالبر (۱۶۸۶/۴) نیز هنگام اشاره به قول ابن‌درید که ابواسود جدوکیع‌بن حسان را مجوسی دانسته. گفته که او اهل یکی از ولبات« ا#ل ناوات در انا #جویان بسياربوده‌اند. قاعدتا می‌پایست منظور او از این ولایت بحرین بوده باشد. طبق روایت‌های بلاذری (۱۰۶- ۱ درباره فتح بحرین» در سال هشتم هجری پیامبر(ص) برای منذربن ساوی, پیشوای اعراب بحرین از جانب ایرانیان؛ و سی‌بخت. مرزبان هجر نامه می‌فرستد و آنان را با اسلام دعوت می‌کند آن دو وصط اعلال دای از ایوانیان اسلام:می‌آوزند آما بیشتر زردشتیان به همراه یهودیان و مسیحیان» جزیه را می‌پذيرند. بنابراین» پس از اسلام نیز زردشتیان همچنان در بحرین و در کنار مسلمانان بودند و با این شرط که جزیه بپردازند می‌توانستند. بر آیین خود باشند و آداب و اعمال عبادی خود را انجام دهند. حتی چنان‌که برخی محققان (برای نونه نک : آذرنوش, کنمان» ۲۱۱) آشاره کرده‌اند به سبب حضور ایرانیان در بحرین و نفوذ دین زردشتی در میان مردم آنجا زبان ۱. قس. حمزه اصفهانی» ۱۰۹؛ برای توضیح بیشتر نک : آذرنوش,» همان ۰۲۱۳-۲۱۲ همچنین دکتر ویلکینسن,» عمان‌پژوه مطرح حاضر در بعضی از پژوهش‌های خود به سابقه حضور ایرانیان در عمان پرداخته‌است. نک دز ۲۵1۵000005 1200 صوزوه2- م۸" 6۰ 7000 ۷/60 : 0 ,1973 10۳005 ,65 ناگ 0ط۸۳۵ ۲ 5607 1۵ ۳٩ 2۳۵095 10 ,صقص09 فنصقکدک ماه 40 1010۳۵0۳ ۵۶ اواکنص3 مکعز واگ 0۳۵ ۵۳ 70۵ ۵ ,صق09 ۵۶ حلوصقل7 ۳5۵ باک40-5 ۲ برای متن نامه‌های پیامبر به منذربن ساوی» سیبخت و مردم بحرین نک : حمیدالله ۰۱۲۶-۱۱۹ راه‌های آشنایی مسلمانان سده‌های نخست هجری با فرهنگ دینی زردشتی ۴۶۱ هرچند میزان آمیزش ایرانیان و اعراب در یمن بحرین و عمان در زمان ساسانیان شایان توجه است و بخشی از آشنایی اعراب, به‌ویژه پیش از اسلام» با دین و عقاید و آداب و رسوم زردشتیان مدیون حضور آنان در این مناطق بوده است. مهم ترین منطقه‌ای که در این آشتایی سهم بسزایی داشت و تأثیر آن تا مدتها پس از ظهور اسلام همچنان باقی بود پادگان‌شهری مرزی در کرانه رود فرات بود به نام حیره. حیره شهری بسیار مهم در تاریخ روابط بین ایرانیان و اعراب و چه‌بسا میان ایرانیان و اعراب و رومیان بود» هم به سبب موقعیت آن که بر سر راه کاروان‌های تجاری قرار داشت و از یمن به سمت شرق و جاده معروف ابریشم يا به سوی شمال شبه‌جزیره یعنی شام می‌رفتند و به نوعی شاهراه بازرگانی به شمار می‌آمد و هم به سبب موقعیت سیاسی که محل برخورد سه فرهنگ بود: فرهنگ بومی اعراب» فرهنگ ایرانی - زردشتی و فرهنگ بیزانسی - مسیحی, که نمایندگان آن مسیحیان نسطوری بودند. از طرفی فرمانروایان لخمی حیره که از جانب ساسانیان انتخاب می‌گدند. پیشگای مرن‌هاای ایران در برابر اهجوم اعراب بیابان گرد بودند: و با امن نگامذاشتن‌#وامهای هار گانگنانم آیران محافظت می‌کزدند: شهر حیره همچنین مرکزی بود برای یاری رساندن به سپاهیان ایران هنگام جنگ‌های میان ایران و روم شرقی (بیزانس). به هر حال, حیره.یکی از.راه های نفوذ سیاسی امپراتوری ساسانی در برخی مناطق شبه‌جزيره عربی» مانند یمن و بحرین و عمان بود و از همان طریق, دین زردشتیبه این مناطق نفوذ" کرد . حتی در برخی منابع کهن از جمله المعارف ابن‌قتیبه (۶۲۱) و الاعلاق "النفيشه.این‌رسته (۲۱۷)» در یادکرد ادیان اعراب در جاهلیت. آمده‌است که از راه حیره («زندقه» به قریش راه یافته بود. ابن‌حبیب بغدادی (۱۶۱) نیز پس از ذکر نام کسانی از قریش که به زندقه گراییده بودند» تصریح می‌کند که آنها زندقه ]۱ااز مسیکیار یره آموخلنهبودفها. "هوچند زندقه معمولا اشاره به مانویت است و پیروان مانی را زندیق می‌خواندند» در منابع گاه آیین مزدک نیز زندقه خوانده شده است؛ چنانکه ابوریهان #طرون ی "ار *الانارالبافیه (۱۳۸۰ش, ۲۵۵) نوشته ۱ نک : باسورث: ۷۱۴-۷۱۰٩ آذرنوش» همان, ۱۹۲-۱۴۵؛ نیز نک : فاتحی‌نژاد» «حیره»» دايره المعارف بزرگ اسلامی» ۱۲۱ ۵۵۲-۵۴۱؛ همچنین برای اطلاعات بیشتر درباره حاکمان لخمی حیره و مناسبات سیاسی آنان با امپراتوری ساسانی نک :-۵1 10/07006011 06۲ 0506( 016 ,اکن مطژعاقطا0 1 ۷۵۳1۵86 ,505011060 067 701 2۳ عا لن 6 0 نع سل کنطه 0۳ چم ۷۳۷ نط م7 ۲ این بخش از اطلاعاتی که بیرونی در اختیار ما می‌گذارد در چاپ زاخائو نیست. از این‌رو در اینجا و نیز دیگر جاهایی که مطلب مورد نظر ما در چاپ زاخائو وجود ندارد به چاپ پرویز اذکائی ارجاع داده‌ايم و آن را با سال چاپ (۱۳۸۰ش) از چاپ زاخائو قابل تشخیص کرده‌ايم. ۴۲ پرومشناسه تاریخ تمدن اطلامی: سال پنجادو سوم شهاره دوم: پاییز و رسستان 1۳۹۹ است. به پیروان مزدک. از آن رو که از «زند»» یعنی تفسیر پیروی کرده‌اند زنادقه گویند؛ توضیحی که سمعانی (۱۷۳/۳) نیز شبیه آن را برای مانویان ذکر می‌کند. به نوشته ابوریحان بیرونی» به مانویان» و همچنین فرقه باطنیه» یعنی اسماعیلیه نیز مجازا زنادقه گفته‌اند. زیرا آنها در توصیف خدا و تأویل ظواهر به مزدکیان می‌مانند . از اين رو و نیز طبق گزارش ,یعضی ,مقایم,رید احتمال بسیار ژندقه‌ای: که قر بین قرش نقوه کزده بوده کیش مزدکی بوده‌است نه مانویت. طبق این گزارش در این منابع, قباد ساسانی» پس از آنکه به آیین مزدک گروید. از منذر سوم شاه حیره خواست تا به این آیین دراید و اعراب نجد و تهامه را به آن درآورد؛ او نمی‌پذیرد و قباد او را از پادشاهی خلع می‌کند و به جای او حارث‌بن عمرو رئیس قبيله کنده را می‌نشاند. حارث می‌پذیرد که کیش مزدک را در میان اعراب رواج دهد. به همین سبب عده‌ای در مکه به کیش مزدکی گرویدند و تا ظهور اسلام هنوز عده‌ای مزدکی در مکه بودند. ابن‌سعید (۰۲۴۵/۱ ۲۷۷ ۷) به طور کامل این گزارش را آورده است و کسانی چون مقدسی (۵۱۸/۱) و ابن‌خلدون (۲/ ۳۲۸) فقط به این ماجرا اشاره‌ای کوتاه. کرده‌اند. باسورث (۷۱۴-۷۱۳) و قسطر (۱۶۹-۱۴۳) معتقدند که این ماجزا نمونه‌ای از.اقدامات ساسانیان برای گسترش نفوذ خود بر اعراب بوده‌است؛ نفوذی. که بیشتر جنبه سیاسی و اقتصادی داشت و دین و باورهای دینی یکی از ابزارهای یی اگما مهالس‌یگلاد شواهد قسطر: ساسائیان طی قرن ششم» از طریق حیره .و فرمانرواین لخمی آن؛ همچنان بر حجاز به ویژه بر مدینه, نظارت داشته‌اند». هرچند به نظر نولدکه (۰۷۷ پانویس ۱)» گرچه دامن نفوذ فرمانروایان حیره تا اعماق بیابان‌های عربی بسط می‌پافت. دست آنها هرگز به حجاز, یعنی مکه و مدینه نرسید. همچنین به نوشته فرای (۴۲)» گسترش نفوذ سیاسی ساسانیان تا مدینه با اوه | اسلی‌ن یلاها ولد حهطه قدرت نظامی بر افزون بر این» نقش تجارت و بازرگانی میان اعراب: حجاز و ایرانیان» به خصوص در شاهراه تجاری حیره, که به واسطه عهدنامه‌هایی که میان شهریاران حیره و بزرگان قبایل عرب بسته می‌شده در این آشنایی و نفوذ بسیار پراهمیت بوده‌است. ایرانیان و خانواده‌های زردشتی متعددی در حیره ساکن بودند که در آشنایی این بازرگانان با ۱ برای نظرهای مختلف درباره واه زندیق و مصادیق آن نک : صدیقی, ۱۳۳-۱۱۳ آذرنوش,» همان. راه‌های آشنایی مسلمانان سده‌های نخست هجری با فرهنگ دینی زردشتی ۴۳ مظاهر فرهنگ و تمدن ایران و نیز دین زردشتی تأثیر داشتند. گزارش‌ها و حکایاتی از روابط تجاری و حضور برخی اشراف فریش, به عنوان بازرگان» در دربار پادشاهان بنابر روایت‌هایی» از طریق حیره حتی داستان‌های حماسی ایرانی و سرگذشت پادشاهان ایران به مکه هم رسیده‌بود: به نوشته ابن‌هشام (همان» ۱۹۵؛ همو سیرت رسول‌الله, ۲۷۷-۲۷۵/۱) نضربن حارث. یکی از بزگان قریش, اين داستان‌ها را در حیره آموخته‌بود و هنگامی که پیامبر(ص) آیات قرآن را درباره زندگی پیامبران و سرگذشت اقوام ,مختات مانقه بقات و موق می‌خوانته او قیر آیق ذاتان‌ها رآریزای: مرقام می‌ گنت بد طوری‌که «مردمان را خوش آمدی و تعجب کردندی». ظاهرا نضربن حارث قصص قرآن را «اساطیر الاولین» می‌خوانده است (مثلا نک : مقاتل‌بن سلیمان» ۳/ ۱۸؛ علی‌بن ابراهیم قمی:: 17 1۱ 4 فخررازی::1۵/ ۳۶ او بسبار صق مقسراق از جملد مقاتل‌بق سلیمات ۹ ۸) و طوسی (۸/ ۲۱۷) آیه ۶ سور لقمان (و من؛الناس من یشتری لهو الحدیث لیضل عن سبیل الله..) را اشاره به 5اسعال رالات #افسو< نوشته‌اند که منظور از «الناس» در این آیه نضر و («لهو الحدیث» داستان‌های اوست. به گفته مقاتل بن سلیمان (۳/ ۱۹-۱۸) نضربن حارث تاجر بود و در حیره داستان‌های ایرانی را شنیده بود. همچنین گفته‌اند که او کتاب ها گر شش اک اس و روم از جمله داستان رستم و اسفنذیار (تحاس: ۲۷۷-۲۷۹۷۵ 1ماریگل: هم طبق برخی گزارش‌ها ظاهرا در حیره کتاب‌هایی درباره تاریخ پادشاهان یراق تألیف شده بود و بعدها پس از اسلام؛ به ترجمه عربی آن آثاره نیع بسیاری از روایت‌های تاریخ‌نویسان مسلمان شد ۰ روابط میان اعراب با ایرانیان» به‌ویژه زردشتیان» پس از اسلام نه تنها ادامه یافت. بلکه به سبب فتوحات مسلمانان در بخش شمالی و شمال غربی شبه‌جزیره عربی بیشتر هم شد. ۱. از جمله بزرگان قریش که برای تجارت به حیره رفت‌وآمد می‌کرد و با ایرانیان روابط تجاری داشت و حکایاتی درباره حضور او در دربار خسروپرویز آمده است. ابوسفیان بود. نک: ابن‌عید رب ۰۱۴۰۹ ج ۱» ص ۳۷۸-۲۷۷ ابوالفرج اصفهانی» بی‌تا ج ۶ ص ۳۴۳ ج ۱۳.ص ۲۰۷-۲۰۶ نیز نک : آذرنوش.» ری ۶۲۸۸/۲: ذرباره کتانهای مربوظ ید تازیخ ایران بپیشی ازداسلام کتسذر تخس یی سته‌های اسلامی از پهلوی به عربی ترجمه شدند نک: همین پژوهش, شماره ۴. ۰۱ «ترجمه آثار پهلوی به عربی). ۴۴ پرومشناسه تاریخ تمدن اطلامی: سال پنجادو سوم شهاره دوم: پاییز و رسستان 1۳۹۹ حیره پس از اسلام نیز همواره مهم ترین مرکز انتقال فرهنگ و تمدن ایرانی در میان اعراب مسلمان بود. طی چند سده‌ای که فتح مناطق مختلف ایران و مسلمان شدن تدریجی ایرانیان زردشتی به طول انجامید و نیز به سبب همزیستی اعراب مسلمانی که به مناطق مختلفی از ایران کوچیده و سکونت اختیار کرده بودند با زردشتیانی که با قبول جزیه بر دین خود مانده بودند و آداب و آیین‌های خود را انجام می‌دادند. آشنایی روزبه‌روز بیشتر و عمیق‌تر می‌شد. حتی حضور یک ایرانی» به نام سلمان» را در میان صحجابّه پیامتر اسلام از هسان, انتذ‌ای, رسالته می‌توان هر این, رون موّفر داشسته سلمان طبق آنچه منابع از قول خود وی نقل کرده‌اند. پیش از اسلام آوردن, نخست بر دین زردشتی بود و چنان در انجام آداب و شعائر آن دین اهتمام داشت که در آتشکده‌ای اقامت گزیده و در خدمت آتش بوده‌است (ابن‌هشام» سیرت رسول‌الله. ۱۹۰-۱۸۹/۱؛ خطیب بغدادی, ۱۷۷/۱). ابوریحان بیرونی (۲۷۳) درباره نوروز و مهرگان» دو جشن مهم در دهه نخست هجری, با اسلام آوردن سران برخی قبایل در پاره ای از سرزمین‌های نواحی جنوبی و شرقی شبه‌جزیره عربی مانند یمن و سرزمین‌های حاشيه خلیج فارس» از جمله بحرین و عمان و انعقاد عهدنامه‌هایی میان حاکمان آنان و نمایندگان پیامبر و نیز صلح میان پیامبر و نمایندگان مردم نجران (نک : بلاذری» ۱۱۱-۸۵)» این نواحی که ذر واقع جزگی از قلمرو ساسانیان به ارام زد عهل لميمه گلمرو مسلمانان شد. فتح دیگر مناطق ایران؛ از بین‌النهرین و آذربایجان در غرب تا خراسان و ماوراالتهر در شرق و از طبرستان و گرگان در شمال تا خوزستان و فارس و کرمان در جنوب» سالها به طول انجامید و با فراز و نشیبهای بسیاری همراه بود . فتوحات مسلمانان در ایرانشهر و ماوراالنهر که غالب مردم آن بر دین زردشتی بودند از یک سو و مهاجرت برخی قبایل عرب مسلمان به این مناطق از ید2۴ قلپااتباطا فشتر اعراب مسلمان با ایرانیان زردشتی شند. هرچنذ: این رواب درگابتدا نتر از برع رابگا سلطه‌گرایاته اقومی قالب بر قومی مغلوب بود» کم‌کم به آشنایی بیشتر دو فرهنگ متفاوت با یکدیگر انجامید: گروش تدریجی ایرانیان به اسلام؛ که سده‌ها به‌طول انجامین؛ یکی از عوامل مور در این امر بود. در قرن اول و در دوره فتوحات. ایرانیان بسیاری, از جمله زردشتیان» ترجیح ۱ فر این باره بنگرین به آشپولر ۱/ 1۵۴-۵ فرای» ۶۱۱۹-۷۱ راه‌های آشنایی مسلمانان سده‌های نخست هجری با فرهنگ دینی زردشتی ۴۵ دادند در عوض پرداخت جزیه به حاکمان مسلمان بر دین خود باقی بمانند. طبق گزارش‌های بسیار» در دور فتوحات» طبق عهدنامه‌هایی که میان فاتحان مسلمان با والیان شهرها و سرادارن سپاه ایران یا مرزبانان و دهقانان سرزمین‌های فتح‌شده بسته می‌شد. مردم آن مناطق می‌توانستند در مقابل پرداخت جزیه هم زمین‌ها و هم جان و مال خود را حفظ کنند. همچنین می‌توانستند بر دین خود باقی بمانند و به آداب و عبادات خود بپردازند . اگرچه در سده‌های سوم و چهارم آهنگ گروش به اسلام تندتر شده ساکنان بسیاری از مناطق ایران» به ویژه روستاها همچنان بر دین کهن خود باقی مانده بودند و آداب و اعمال و آیین‌های دینی خود را انجام می‌دادند. نمونه آن گواهی اين‌حوقل (۰۲۳۷ ۰۲۴۲ ۲۵۵) و اصطخری (۰۱۰۰ ۰۱۱۹-۱۱۸ ۱۳۹) در سده چهارم دربار حضور زردشتیان در فارس است که گفته‌اند بیشتر ساکنان فارس مجوس‌اند (زردشتی) و همچنان به آداب و رسوم خود پایبندند و هیچ شهر و دیاری در فارس نیست مگر اینکه در آن آتشکده‌ای هست. آنها در حفظ کتابها و آتشکده‌های خویش که از اسلاف به ارث برده‌اند» بسیار می‌کوشند. آن دو از.قلعه‌ای به نام «جص)» در ناحيه ارجان نام می‌برند که ساکنانش همه زردشتی‌اند و.در آنجا عالمان زردشتی درس می‌گویند. در قرن چهارم» غیر از فارس در مرکز ایران» یعنی اطراف اصفهان و قم و نیز در شرق ایران هنوز زردشتیان بسیاری در روستاها زندگی می‌کرده‌اند (قدامهقبن جعفر ۰ ابن‌حوقل, ۲۱۱ ۰۳۴۲ ۴۰۶). افزون بر این در صوره:الارض ابن‌حوقل (۲۴۲) و حدود العالم (۳۷۳. ۳۷۶ ۳۷۹-۳۷۸)..اثری متقلق.به قرن چهارم, به آتشکده‌هایی که در برخی مناطق فارس و جبال همچنان فعال بوده اشاره شده‌است. حتی برخی از نومسلمانان روستایی به پاره‌ای از آیین‌ها و سنت‌های خود وفادار ماندند و برخی نیز تحت تأثیر مبلغانی که می کوسیدند مشابهت‌ها یی" میارخادو-دین «بیآبند و به واسطه آنها زردشتیان را به اسلام فراخوانند تا بهتر آنها را جذب دین جدید کنند. عناصری از دین پیشین خود را به عباداتشان یل زود حتی حدود سه قرن بعد. قزوینی در آثار البلاد . برای نمونه نک : طبری, ۸۳ ۰۵۸۷-۵۸۵ ۴/ ۰۱۴۱-۱۴۰ ۰۱۵۵-۱۵۰ ۳۱۱-۳۱۰ ابونعیم اصفهانی, در کتاب ذکر اخبار اصبهان, (۱/ ۵۴-۵۲) متن عهدنامه‌ای از پیامبر اسلام را آورده که در غالب نامه‌ای برای ساینذاد فروخ برادر سلسان فازسی و خانوامه روط حضرقسلی توق له« شامانساه فرایی عهدنامه آمده که برادر سلمان و خانواده او اهل ذمه‌اند و جان و مال و سرزمین‌شان با همه آنچه در آن است در امان است و کسی حق آزار رساندن به آنها ندارد. این نامه در حضور صحابیانی چون ابوبکر و عمر و عثمان, طلحه و زبیر و ابوذر و بلال و بسیاری دیگر نوشته شد. ۴۶۶ پرومشناسه تاریخ تمدن اطلامی: سال پنجادو سوم شهاره دوم: پاییز و رسستان 1۳۹۹ و اخبار العباد (۲۴۷-۲۴۶) آتشکده‌ای در کرکوی سیستان را توصیف کرده و درباره با افزایش روبه‌رشد گرایش به اسلام در میان زردشتیان و نیز سکونت مسلمانان در شهرها و روستاها یا تأسیس روستاهای مسلمان‌نشین در نزدیکی روستاهای زردشتی‌نشین ناگزیر روابط اجتماعی و اقتصادی میان پیروان دو دین افزایش یافت که در نتيجه آن» خواه‌ناخواه» هر دو گروه را با عقاید و آداب و رسوم دینی» چه‌بسا اندک. آشناتر می‌کرد. هرچند در ابتدای مواجهه اعراب مسلمان و ایرانیان روابط بیشتر از نوع ستیز و نزاع‌های خونین میان دو گروه بود به‌تدریج همزیستی مسالمت‌آمیزی میان مسلمانان و زردشتیان پدید آمد که سبب ارتباط بیشتر میان نخبگان هر دو جامعه دینی شد. حضور پررنگ ایرانیان» چه ایرانیان نومسلمان که در شمار موالی قرار می‌گرفتند و چه ایرانیان زردشتی. در دستگاه خلافت و مناصب دیوانی» زمینه انتقال عناصر بسیاری از فرهنگ و تمدن ایأئرااله فنکااأسلامی و جامعه مسلمان فراهم کرد!. دهقانان یا همان اشراف زمین‌دار» یکی از مهم‌ترین اطبقات اجتماعی جامعه ایرانی در قصر ساساتی بودند. که آدارخ ۷ یوار تیک ار مالیات را برغهده داشتند؟. آنها پس از اسلام نیز متا هم در اداره امورکشور التتتند. علاوه بر وظایفی چون کشت و کار آبادکردن راه‌ها و پل‌ها و محافظت از آنها و نیز پذیرایی از مهاجران و مسافران» حاکمان مسلمان وظيفه جمع‌آوری جزیه و نیز مالیات سرانه پا همان خراج را نیز بر عهده آنها نهاده بودند (طبری۳۹/ ۲۲م. ظبری ۸8 ۵۲۳-۵۲۲) ذیل حوادث سال ۴ هجزی از قول عبیداللّه بن زیاد. حاکم عرای (حک ۶۷-۲۸ ق) آورده است که چون دهقانان را در کار کرّدآوری_مالیات ,بصیرتر" و امانت‌دارتر یافته آنها را به این کار گماشته‌است. گزارش‌های بسیاری حاکی از اهمیت نقش سیاسی و اجتماعی دهقانان در سده‌های نخست هجری, به ویژه در آموز حکومت و کشورداری است . طبق گزارش ۱. نک : چوکسی, ۵۰-۴۵؛ برای نمونه درباره نظرات بعضی از محققان در باب تأثیر فرهنگ و تمصدن ایران بر فرهنگ و تمدن اسلامی نک : فرای, ۰۱۹۱-۱۶۶ یارشاطر ۱۵۱-۱۹؛ نیز نک : شاکد. از ایران ۲ درباره طبقات مختلف جامعه ایرانی در عصر ساسانی نک : کریستن‌سن» ۸۰-۶۹؛ دریایی» امپرانوری. ۵۷-۹ ۶۶۳-۶۰؛ نیز درباره سه طبقه ارتشتاران» دبیران و دهقانان پیش و پس از اسلام نک 0۰ ,۳۳695 36۳513 060 801101 :۵۳6۵ 310 و500 0 مکهگ مناممیهکد 1 ۳ برای برخی از این گزارش‌ها نک : 45-53 ,1212220 راه‌های آشنایی مسلمانان سده‌های نخست هجری با فرهنگ دینی زردشتی ۴۷ صولی در ادب الکتاب (۱۹۰) و ماوردی در الاحکام السلطانیه (۲۵۹) حضور و نقش ایرانیان در امور دیوانی از همان ابتدای فتوحات و در زمان خلافت عمربن خطاب آغاز شده بود!. افزون‌براین» بسیاری از شخصیت‌های سیاسی و دولتمردان» مخصوصا از دوره خلافت عباسیان به بعد. ایرانی و دهقان یا دهقان‌زاده بوده‌اند: ابومسلم خراسانی» رهبر جنبش ضداموی در خراسان که توانست علیه خلافت امویان و حمایت از عباسیان بسیاری از دهقانان و کشاورزان را با خود همراه کند. طبق روایت اخبار الدوله العباسيه (۲۲۵) از دهقانان اصفهان بود". احمد بن سهل» وزیر دولت سامانی» دهقان جیرنج/گیرنگ. یکی از روستاهای مرو بود (گردیزی» ۳۳۲) و نیای خواجه نظام‌الملک طوسی, وزیر بزرگ سلجوقیان, دهقان روستایی در ناحيه بیهق در خراسان بود و پدرش خزانه‌دار طوس (ابن‌فندق, ۷۳ ۷۸ ابن‌خلکان» ۲/ ۱۳۸). این امر و نیز برخی گزارش‌ها دربار حمایت دهقانان از برخی حکومت‌های محلی در منابع حاکی است که هرچند پس از اسلام و به‌تدریج تا قرن پنجم هجری جایگاه اجتماعی و قدرت سیاسی دهقانان به عنوان یک طبقه برتر در جامعه رو به.افول بود» آنها همواره یکی از ارکان قدرت اهمیت نقش دهقانان در حفظ و انتقال فرهنگ ایرانی کمتر از اهمیت نقش آنها در سیاست و کشورداری نبود و بسا که نقش آنها در سیاست و کشورداری نیز یکی از ابعاد نقش فرهنگی آنها باشد؛ نقشی که به‌واسطه آن غیر از شیوه‌ها و اقتضائات و لوازم حکومت و کشورداری, آداب آنها هم به دربار حاکمان مسلمان و در میان اعراب راه یافت. بخشی از این آداب کشورداری» اندرزهای اخلاقی به‌ویژه در باب خردورزی در سیاست و حسن‌سلوک با.مردم بود که در منابع دوره اسلامی به طور گسترده نقل شذاست؟ : بدطور کلی ,گهقانان را پهغتوال افراگی صاخب قضل و خرگاو نفوست‌های هانقن ۲ نک : صدیقی, ۶۴-۶۲ بهرامیان, «ابومسلم خراسانی» (بخش ا)» در دايره المعارف بزرگ اسلامی. ۳ مثلا در الکامل ابن‌اثیر (۸/ ۰۱۱۸ ۱۳۳) به حمایت بعضی از دهقانان از سامانیان اشاره شده‌است. طبق اطلاعات موجود درباره حکومت سلجوقیان, آنها برای اداره کشور و حکومت ناگزیر از اتحاد با دهقانان و تکیه بر دانش و تخصص آنها در امور کشورداری و دیوانی بودند (نک : فرای» ۲۴۴). نیز نک ۴ برای نمونه نک: جهشیاری» ۴۱-۳۹؛ مسعودی, مروج. ۱۳ ۶۳۵۵-۳۵۴ ماوردینصيحه الملوک. ۲۱۰-۲۰۹ ۴۶۸ پرومشناسه تاریخ تمدن اطلامی: سال پنجادو سوم شهاره دوم: پاییز و رسستان 1۳۹۹ می‌شناختند و سخنان حکمت‌آمیز از آنها نقل می‌کردند. نمونه آن حکایتی است که در تاریخ سیستان (۱۳۳-۱۳۲) آمده‌است: در این حکایت حاکم سیستان به دهقانی به نام رستم بن هرمزد می‌گوید: «دهاقین را سخنان حکمت باشد. ما را از آن چیزی بگوه و رستم در پاسخ به او سخنانی در باب حکمت زندگی می‌گوید. آنچه اهمیت فرهنگی دهقانان را برای منظور ما دوچندان می‌کند دلبستگی آنها به آداب و رسوم و فرهنگ ایرانی بود. آنها بسیاری از سنت‌های زردشتی را با برپایی جشن‌های ایرانی مثل مهرگان و نوروز زنده نگاه داشته بودند. در بسیاری از منابع اسلامی به برپایی این جشن‌ها و هدایایی که دهقانان در روز جشن به حاکمان مسلمان اهدا می‌کردند اشاره شدای برگزاری این جشن‌ها سده‌ها ادامه داشت؛ چنانکه حتی یکی از ادیبان و نویسندگان قرن چهارم و پنجم» یعنی ابومنصور ثعالبی (لباب الاآداب. ۲۰۹-۸ به خواننده کتاب خویش می‌آموزد که این اعیاد چه رسومی دارند و از چه الفاظی و تعابیری بهتر است برای تبریک و تهنیت گفتن به دیگران استفاده کرد. افزون بر این و مهم‌تر اینکه. دهقانان حافظه تازیخی ایرانیاق به‌شمار می‌آمدند: آنان روایت‌های تاریخی و داستانهای حماسی و نیز عاشقانه ایرانی را در خاطر خود حفظ کرده بودند. به‌واسطه آنها این داستانها و«روایت‌ها بعدها به ادبیات فارسی راه پیدا کریآب خی گردآورنده نهایی خدای‌نامه. که یکی از منابعفردوسی در سرودن شاهنامه بوده‌است. به دهقانی دانشور در زمان بزگرد سوم نسبت گاده نگ ااست" به تصریح فردوسی در دیباچه شاهنامه (۱/ ۱۲)» روایات و داستانهای او در شاهنامه گردآورده دهقانان‌زاده‌ای بود". از هر ابتدای برخی از داستانهای شاطنامه نیز به اخذ. آنها از جمقانان آشاره گروه دیگری از ایرانیان که طبقه‌ای مهم در نظام تشکیلات اداری ساسانیان به‌شمار می‌آمدند و تا مدتها پس از اسلام همچنان به فعالیت خود ادامه دادند دبیران بودند. طبق نامه تنسر (۵۷) دبیران به دسته‌های س مختلف تقسیم می‌شدند و مسئولیت‌های ۱. برای نمونه نک : ابن‌قتیبه» عیون» ۴۴/۳؛ یعقوبی» ۲/ ۲۱۸؛ طبری, ۴/ ۳۱۳ ۷/ ۰۱۴۱-۱۳۹ ۳ در مقدمه شاهنامه بایسنقری آمده‌است که در زمان يزدگرد سوم دهقانی دانشور را مأمور جمع‌آوری اخباری کردند که در زمان انوشیروان گرد‌آمده بوده و به تدریج در خزانه جمع شده بوده است (صفا ۶۱-۰). نیز درباره زمان گردآوری و نسخه‌های خدای‌نامه نک : 213-218 ,5۳۵002 ۴ نیز نک : ,22 ,اع(811 که شاهنامه فردوسی را آخرین اثر مهم دهقانان در ادبیات دانسته است. راه‌های آشنایی مسلمانان سده‌های نخست هجری با فرهنگ دینی زردشتی ۴۹ مهمی از جمله نوشتن و ثبت نامه‌ها و قرمان‌ها و سخنان پادشاه, رسیدگی به آمور مالیاتی» ثبت تصمیمات و احکام قضایی و نیز ثبت رویدادهای روزانه مربوط به آمور پادشاهی برعهده داشتند. حتی بعضی از دبیران» شاهان یا فرماندهان سپاه را در طول جنگها همراهی می‌کردند. برخی از دبیران نیز نسخه‌برد‌ای از کتابهای دینی و غیردینی را بر عهده داشتند (محمدی ملایری» فرهنگ ایرانی» ۱۰۱-۱۰۰؛18-37 ,ف[212220]). پس از اسلام نیز حرفه دبیری» که آن را کتابت و دبیر را کاتب نیز می‌گفتند. همچنان شامل مسئولیت‌های متنوع و وظایف مهم می‌شد و هر کدام متصدی خاص خود را داشت. بیشتر این مناصب خاص دیوان دولتی بود. تا نيمه دوره اموی» دیوان‌های دولتی همچنان به زبان فارسی بود و در عهد عبدالملک بن مروان بود که زبان دیوان مرکزی در عراق از فارسی به عربی برگردانده شد. جالب است که این کار به دست یکی از موالی آیرانی پذانام سالح بق غبذالرحمان آنجام شخ (بللاذری:: ۴۲۲۴۲۱ جهشباری» 1۳۸ صنولی: ۲۳ هرچند که نقل دیوان‌ها به زبان عربی, زمينه حضور اعراب مسلمان را در کارهای دیوانی فراهم آورد. همچنان تاامدتها و در مناطق ,مختّلفایرانتان, چه نومسلمانان و چه زردشتیان اهل‌ذمه صاحب مناصب دیوانی و کاتبان دستگاه‌های اداری بودند. مهم‌ترین و مشهورترین این کاتبان ایرانی» عبدالحمید کاتب. دبیر مروان» آخرین خليفه اموی بود که نه فقط سبک او در کتابت و ترسل سرمشق کاتبان بعدی قرار گرفت. بلکه با او کاتبان به تدریج اهمیت و جایگاه پیشین خود راآدر قدرت به دست آوردند. پس از او که آخرین دبیر دور اموی بود و در ابتدای دوره عباسی تا هنگام تسین نهاد وزارت. دبیران» که غالب آنها ایرانی بودند. وظایف و مسئولیتهای وزیران را نیز برعهده داشتند. دبیران به سبب تنوع و اهمیت کارهایی که برعهده داشتند. معمولا غیر از فن نویسندگی, با علوم مختلفی مثل حساب و هندسه و تاریخ و جغرافها آشنا بودند. البته مهم‌ترین آموخته دبیران آشنایی و اطلاع آنها از علم تاریخ و سیر و احوال پادشاهان و آداب فرمانروایی و آیین کشورداری و نیز آداب و زشوم معاشرت و مصاحبت با بزرگان بود. بسیاری از اطلاعات این دبیران» که به دوره پیش از اسلام و آثار و کتب ایرانی مربوط می‌شده در آثار مکتوب دوره اسلامی به یادگار مانده و حتی موضوع تألیف کتابهای بسیاری نیز شده است. ابن‌مقفع یکی از همین دبیران ایرانی بود که نه تنها خود او آثار مختلفی به رشته تحریر ۱ نک : رضایی» «دبیر)» دانشنامه جهان اسلام. ج ۰۱۷ ص ۳۶۰-۳۵۶؛ زرین کوب. روزبه» «دبیری»» دايره المعارف بزرگ اسلامی» ج ۰۲۳ ص ۵۴۸-۵۴۴ نیز نک: ۵ صذ :1 .16300" ,ما50 قصه حصاعطلاه 5 ۴۷۰ پرومشناسه تاریخ تمدن اطلامی: سال پنجادو سوم شهاره دوم: پاییز و رسستان 1۳۹۹ درآورد بلکه کتابهای بسیاری را نیز از پهلوی به عربی ترجمه کرد (محمدی ملایری همان. ۱۲۰-۷). بنابراین» دبیران واسطهه انتقال عناصر بسیاری از فرهنگ و آداب و رسوم ایرانی - زردشتی به فرهنگ عربی - اسلامی بودند. جاحظ (۱۹۴-۱۹۱/۲) کاتبان ایرانی را که شيفته آداب و رسوم ایرانیان بوده‌اند و در مجالس از عظمت و شکوه پادشاهان ایران سخن می‌گفته‌اند. نکوهش و ملامت و به کتاب‌های ایرانی که کاتبان مطالعه می‌کرده‌اند. مثل عهد اردشیر یا استناد ایشان به سخنان و اندرزهای «بزرگمهر» اشاره کرده است. به مرور زمان و در دوره‌ای که بسیاری از موالی ایرانی در مناصب مختلف فرهنگی و سیاسی حضور داشتند. فضایی فرهنگی به‌وجود آمد که در آن عالمان و اندیشمندان پیرو ادیان مختلف می‌توانستند در آن به مباحثه و مناظره بپردازند. نمونه آن مناظره‌هایی است که میان روحانیان ادیان مختلف در دوره خلافت مأمون عباسی و در دستگاه خلافت او انجام می‌گرفت. حتی بعدها بسیاری از همین موالی, کسانی بودند که. به‌تدریج» به تفکر و تأمل دربار دین اسلام علاقه نشان دادند و از همین‌رو به بحث درباره 1 می‌نشستند. بعدها بسیاری از اندیشمندان و عالمان مسلمان از میان همین موالی یا اخلاف آنها برخاستتدا بنابراین» طبیعی است که با عقاید و آموزه‌های دیتی ایرانی آشنا بوده باشند و در کتابها و رساله‌های خود به آنها پرداخته و در موارد بسیاری به نقد و رد آنها دست زده باشند. برای نمونه شاید بتوان ابوالهوذیل عل9ییکی آزامتکلمان معتوژّلی ریم و سوم؛ را فام برد که از موالی بنی عبدالقیس بود. او هم با زردشتیان در مناظره‌هایی شرکت کرد و هم بر آنان ردیه افول تدریجی قدرت عباسیان و برآمدن حکومت‌های محلی قدرتمند ایرایی مانند آل‌بویه و سامانیان. که اصل و نسب خود را به پادشاهان ایرانی می‌رساندند" و در پی احیای پادشاهی ساسانی بودند و نیز دلبستگی آنها به فرهنگ ایرانی» فعالیت‌های علمی و ادبی و فرهنگی آن عصر را بیش از پیش رونق بخشید. در حقیقت آذر آن دوره بود که حیات فرهنگی در ایران. به عنوان بخشی از امپراتوری اسلامی, جانی تازه گرفت. به‌ویژه در دربار سامانیان که در ترویج زبان و لاب فارسی بسیاز می‌کوشیدند . دقیقی, شاعر ۱ نک: 45-54 /1 ,وت 720 نیز درباره موالی نک : زرین کوب تاریخ ایران بعد از اسلام» ۳۸۰-۲۷۷ ۲ برای نسب آل بویه نک : ابن‌خلکان, ۱/ ۱۷۵-۱۷۴؛ برای نسب سامانیان نک : ابوالفدا» ۲/ ۵۰. ۳ درباره حیات فرهنگی ایران در زمان آل‌بویه به کتاب کرمر با عنوان احیای فرهنگی در عهد آل‌بویه. به‌ویژه صفحات ۸۶-۸۲ و ۱۰۳-۹۴رجوع کنید. نیز نک: 26781۵ ۵۶ 8۵۷۵۷۵1 1۵ ,96واظ 47-9 ,19و85 عط +ع9صت نوی نگا؛ درباره سامانیان نک : فرای,» «سامانیان»» در تاریخ ایران راه‌های آشنایی مسلمانان سده‌های نخست هجری با فرهنگ دینی زردشتی ۴۷۱ ایرانی قرن چهارم. به خواست نوح بن منصور سامانی, تاریخ حماسی ایران پیش از اسلام را به نظم درآورد. روایت او با عنوان گشتاسب‌نامه. قدیم‌ترین روایت «شاهنامه» به نظم است که داستان ظهور زردشت و پادشاهی گشتاسب را روایت می‌کند . با توجه به چنین فضایی و روابط مختلف سیاسی, اجتماعی و فرهنگی میان نخبگان معتقد به دین زردشتی و نخبگان مسلمان, راه‌یافتن اطلاعاتی درباره عقاید و باورهای دینی زردشتی به منابع اسلامی بسیار محتمل می‌نماید. برخی از این موارد. که در متون اسلامی بارها تکرار شده؛ نقل قول از زردشتیان و روحانیان آنهاست. مثلا قدامهین جعفر (۱۵۹) هنگام سخن درباره معنای اسم گیومرث. به عنوان نخستین انسان در باور ایرانیان» تصریح می‌کند که آن اطلاع را از موبدی شنیده است. یا مقدسی اطلاعات خود را درباره دین زردشتی با این عبارات مستند کرده است: «هربذ مجوس در فارس مرا خبر داد» پا «یکی از مجوس فارس مرا خبر داد» (مقدسی, ۰۳۱۰/۱ ۳۶۵). نمونه دیگر ابوریحان بیرونی در الأثار الباقیه (۱۰۰).نیز» مطالب.مربوط به تاریخ پادشاهان ایران و حکايت‌ها و افسانه‌های آنان را.به نقل از موبدان مجوس و دانشمندان ایرانی آورده است. از این رو شاید بتوان این همزیستی و ارتباط میان عالمان و اندیشمندان مسلمان و زردشتی را اگر نه مهم‌ترین آامل؛"تیکی از مهمترین عوامل اشنا مسلمانان, چه عامه مردم و چه نخبگان آنها با عقاید و باورهای زردشتی دانست. مجالس مناظره, همچون نهادی آموزشی در قرن دوم یعنی در دوره خلافت عباسیان,؛ پدید آمد. به نوشته منیرالدین احمد (۰۲۹ ۰۱۲۶-۱۱۴ ۳۲۵۷)» که درباره نهاد آموزش در اسلام به تفصیل پژوهش کرده مجالس مناظره در واقع آنهادی فرهنگی در آموزش دوران پیش از مدرسه بود و مأمون آن را, پایه/ گذاشت» هپگ از این گونه مجالس در وهله نخست ترویج علم و دانش نبوک و اطزف‌هاوا مناظره می کوشیدند تا با برتری بر یکدیگره هم درستی عقاید خود و نادرستی عقاید طرف مقابل را نشان دهند و هم قدرت خود را در بحث و جدل به رخ دیگران بکشند. در واقع» هر دو طرف مناظره کوشش می‌کردند حقانیت خود را اثبات کنند: هر کدام که قوی‌تر ظاهر می‌شد و با روش‌های استدلالی در اقناغ افکار حاضران در مجلس موفقیت بیشتری می‌یافت؛ پیروز مناظره بود. این مجالس ۱ نک : دبیرسیاقی» «دقیقی» ابومنصور»» دانشنامه جهان اسلام. ۸۵۱-۸۵۰/۱۷. ۴۷۲ پرومشناسه تاریخ تمدن اطلامی: سال پنجادو سوم شهاره دوم: پاییز و رسستان 1۳۹۹ به نحو چشمگیری انگيزه آموزش را افزایش داد. به ویژه مجالس مناظره‌ای که با حضور موضوع اصلی این مجالس معمولا عقاید و باورهای دینی و اصول مذهبی بود. به همین سبب.» مجالس مناظره در افزایش دانش دینی» هم علما و دانشمندان و هم طالبان, غلم و مسا مرفمان دیگر: تأقیر بسزا داشت: اگرچه مأمون را پایهدگذار مجالس مناظره دانسته‌اند» پیش از او و در زمان خلافت پدرش» هارون الرشید نیز مجالسی در دربار خلافت و در حضور یحی برمکی» وزیر هارون‌الرشید. انجام می‌گرفت و در آن هم متکلمان مسلمان و هم عالمان و روحانیان دیگر ادیان و مذاهب حضور داشته‌اند. شاید مشهورترین این مناظرات. مناظره‌ای باشد که با حضور بسیاری از متکلمان از جمله ابوالهذیل علاّف و هشام بن حکم و بشرین معمتر و نیز موبدی زردشتی درباره عشق گزارش‌های متعددی از تشکیل مجالس مناظره"در زمان مأمون و در حضور او در دست است که در بعضی از آنها.به اختصار و در پاره‌ای "دیگر«به تفصیل, به موضوعات مورد: علاقه ا در مناظره‌ها پرداشده۴ ات؟ خلا سل مناظره روزهای سه‌شنبه در دارالخلافه مأمون برگزار می‌شد و غیر از عالمان و متکلمان مسلمان, عالمان و صاحب‌نظران دیگر ادیان نیز در آن«حضور میباشته‌اند » یکی از این مناظره‌ها که متن آن در رساله کوچکی به نام ماتیکان گجستک ابالیش به جای مانده» مناظره آذرفرنیغ فرخزادان» پیشوای به‌دینان يا موبدان مود زردشتیان ایران است با ابالیش زندیق ". طبق متن این مناظره» آذرفرنبغ به هفت سوال ابالیش, که در واقع اشکالات او بر برخی از اصول عقاید زردشتی بود پاسخ داد؛ مانند ثنویت یا آیین‌ها و مناسک دینی آنها مانند بستن کمربند کستی و مأمون و دیگر حاضران در مجلس او را پیروز مناظره خواندند. شاید مهم‌ترین مناظره‌ای که در آن به عقاید و باورهای زردشتی پرداخته شده» در دربار ۲ نک : ابن‌طیفور ۳۸-۳۶ مسعودی, همان ۴/ ۳۰۴-۳۰۳ ۳۱۵-۳۱۴ نیز نک : زرین‌کوب» همان, ۳ درباره ابالیش اطلاعات چندانی در دست نیست. در متن خود رساله ابالیش؛ که نام اصلی آن «دی‌اورمزد» بوده» زندیق خوانده شده است؛ کسی که از دین زردشتی برگشته و به معارضه با آن روی آورده است. هم دومناش (۴۶۸) و هم تفضلی (۱۶۵-۱۶۴) ابالیش را نومسلمان دانسته‌اند. به نظر تفضلی از آنجا که نام ابالیش همراه با لقب «گجستک» (ملعون) آمده احتمالا نام او پس از مسلمان راه‌های آشنایی مسلمانان سده‌های نخست هجری با فرهنگ دینی زردشتی ۴۳ مأمون میان امام رضا(ع) و عالمان و روحانیان دیگر ادیان انجام گرفت. به گزارش برخی منابع مانند عیون اخبار الرضا ابن‌بابویه (۱۵۰/۱) و الاحتجاج طبرسی (۲/ ۲۱۲)» در این مناظره امام رضا(ع) از بزرگ هیربدان, به عنوان نماینده دین زردشتی» درباره سبب پیامبر دانستن زردشت و ایمان به او پرسید و وی در پاسخ مناسب و قانع کننده درماند. فارغ از اینکه این مناظره واقعا به لحاظ تاریخی رخ داده و گزارش آن درست و دقیق ثبت و انعکاس یافته باشد» صرف نقل چنین گفت و گویی و مباحث مطرح شده در آن. نشان می‌دهد که در دوران ولایت‌عهدی امام رضا(ع)» یعنی اواخر قرن دوم تا اوایل قرن سوم. یا در زمان گزارش اين مناظره توسط ابن‌پابویه (د. ۳۸۱ق) در قرن چهارم. مسلمانان به خوبی با عقاید و باورهای زردشتی آشنایی یافته بودند در حدی که می‌توانستند آنها را نقد و رد کنند. این امز از گزارش مناظره‌ای بین خود خلیقه مأمون با شخصی ثنوی‌مذهب که در بیان‌الادیان ابوالمعالی (۴۳) به آن اشاره شده است نیز برمی‌آید: این مناظره درباره یکی از اصول اعتقادی یا.به عبارت بهتر» مهم‌ترین اصل ایمان زردشتی یعنی مسأله خیر و شر هلال (د. قرن ۵) نام شخص ثنوی مذهب را ذکر نکرده و از موقعیت اجتماعی او در میان هم‌کیشانش سخنی نگفته است. با این حال, با توجه به اینکه خود ابوالمعالی در ابتدای این بخش از اثرش (۴۲) تصریح کرده که ثنوی‌مذهبان «همان گویند که ززدشت گفته است» و در ادامه ماجرای مناظره را نقل می‌کند و نیز محتوای مناظره و پرسش و/پاسخ‌ها می‌توان احتمال داد که آن فرد زردشتی بوده باشد پا دست‌کم از باوری زردشتی سخن می‌گفته است. هرچند برخی این شخص ثنوی را مانوی دانسته و حتی او را.با یزدان‌بخت مانوی یکی شمرده‌اند (نک : ابوالمعالی» ۰۱۰۲ ش ۳۳). به هر حال آنچه در اینجا اهمیت دارد. ماجرای مناظره و محتوای آن است که به تصریح ابوالمعالی عقیده‌ای است زردشتی: مناظره میان مسلمّانان و زردشتیان به "قارالخلافه مأمون عباسی منحصر نبود: گزارش‌هایی از مناظره میان بعغضی متکلمان معتزلی با: زردشتیان در دست است که نشان می‌دهد معتزلیان در نقد و رد عقاید زردشتی از طریق مناظره, که در بیشتر موارد صورت مجادله داشته‌است. کوشش بسیار می‌کرده‌اند". ابن‌نديم (۲/۱/ ۵۱۲ 4۵۶۶-۵۶۵ ۴ عنوان بعضی از اين آثار را ذکر کرده‌است؛ مانند کتاب الردعلی المجوس اثر ۱. زرین کوب (دو قرن سکوت» ۲۹۲) مباحنه‌ای که بین مأمون و آن فرد ثنوی روی داده را بر پای عقاید ۲ زرین کوب (تاریخ ایران بعد از اسلام» ۴۳۵) یک دلیل این اهتمام معتزلیان را سعی در دفع تهمت از خویشتن دانسته‌است که مخالفانشان آنها را «مجوس هذه الامه» می‌خواندند. ۴۷۴ پرومشناسه تاریخ تمدن اطلامی: سال پنجادو سوم شهاره دوم: پاییز و رسستان 1۳۹۹ بشرین معمتر (د. ۳۱۰) و ردیه‌ای با همین عنوان از ابوبکر اصم (د. ۲۰۰)» [الرد] علی الاحبار و المجوس فی العدل و النّجویز اثر ابوموسی مردار (د. ۲۲۶) و دو ردیه از ابوالهذیل علاف (د. < ۳۳۰) کتاب علی المجوس و کتاب میلاس, که عنوان این اثر از نام شخصی زردشتی به نام «میلاس)» گرفته شده‌است. به نوشتل ابن‌ندیم (۲/۱/ ۵۶۶-۵۶۵) و ابن‌خلکان (۴/ ۲۶۶) میلاس شخصی زردشتی بود که مجلس مناظره‌ای میان ابوالهذیل علاّف و بعضی عالمان ثنوی (که به احتمال زیاد منظور عالمان زردشتی است) ترتیب داد و چون ابوالهذیل بر آنان چیره شد میلاس اسلام آورد. راغب اصفهانی (محاضرات الادبا ۱۲ ۵) نیز مناظره‌ای مان ابوالهذیل و شخصی زردشتی نقل کرده‌است که در آن برخی از اصول عقاید آنها به چالش کشیده بود. به مجادله‌ای میان عمرو بن عبید (د. ۱۴۴) با یک زردشتی نیز اشاره کرده‌اند (ابن‌عبد ربه, ۲/ ۲۰۸؛ راغب اصفهانی» همان, ۲/ ۴۲۶). بیشتر این مناظره‌ها و مجادله‌ها معمولا از جانب مسلمانان - که قوم غالب بودند و قدرت را در دست داشتند - آغاز می‌شد و در واقع بخشی از روند اثبات عقاید آنها بود و با رد عقاید دیگر ادیان ارتباط داشت: که همواره م۹۱۷۲ بسا به آن می‌نگریستند: آمیخته با باطل تلقی می‌شد. با این حال ابن‌عبد ربه (۲۳۶:۰/۳) ماجرای مجادله‌ای را بین هشام‌بن حکم و یک موبد نقل کرده که شروع کننده آن موبد بوده است. از این گزارش‌ها می‌توان دریافت که حتی تا پیش از مناظره‌های دارالخلافه مأمون متکلمان مسلمان تا حد زیادی‌ابا دین ررد سنا بگده‌انگ باید: این نکته زا در نظر داشت که متکلمان معتزلی محمولا ایرانی بوده‌اند و در میان اسلاف ایشان حداقل یک نفر زردشتی یافت می‌شده‌است و همین امراطبیعتا در اینکه آنها از عقاید و باورها و آیین‌های زردشتی اطلاع داشته باشند تأثیر داشته‌است. با این حال این مناظره‌ها و نیز ردیه‌هایی که بر زردشتیان و عقاید آنها نوشته شده. بود..راهی بود برای گسترش اطلاعات درباره عقاید و باورهای زردشتی و آشنایی بیشتر مسلمانان در ادوار بعد با آنها. طی چهار قرن نخست هجری و ستیزها و سازش‌ها میان مسلمانان و ایرانیان» بخشی از کتاب‌های زردشتیان به ویژه متون و رساله‌های دینی آنان» از بین رفت. گزارش‌های مقدفی: از نابوذ کردنق کتاب‌های: ایرانیان به,ذست سملمانان وجوه :ذارد؛ مقلا آبوریحاق بیرونی در الاثار الباقیه (۴۸) به کشتن هیربدان خوارزم و از بین بردن متون آنها به دست قتیبهبن مسلم اشاره کرده است و ابن‌خلدون در مقدمه (۷۰/۱) به نابودی راه‌های آشنایی مسلمانان سده‌های نخست هجری با فرهنگ دینی زردشتی ۴۵ کتاب‌های ایرانیان به دستور عمربن خطاب. علاوه بر آن» مسلمان شدن تدریجی ایرانیان» بنا به دلایل مختلف و تحت شرایط گوناگون! و به دنبال آن کاهش شمار دانش‌آموزان مدارس دینی يا همان «هیربدستان»ها از بین رفتن بسیاری از اتشکده‌ها و متروک‌شدن و کاهش نهادهای دینی از جمله دیگر علل بی‌توجهی به میراث ادبی ایران؛ که بخشی از آن متون دینی زردشتی بود. به‌شمار می‌آید. از این رو برخی از روحانیان زردشتی در صدد حفظ دانش دینی خود. که به صورت شفاهی انتقال می‌دادند و نیز بخشی از میراث باقی‌مانده اسلاف به صورت مکتوب برآمدند. آنها متونی درباره عقاید و باورهای زردشتی, به خط پهلوی نگاشتند و از برخی متون مقدس خود نسخه‌برداری کردند". ابن‌طیفور (۸۷) در حکایتی از کتابخانه‌ای در مرو سخن به میان آورده است؛ کتابخانه‌ای که گنجینه‌ای از کتابهای فارسی بود و تا قرن سوم هنوز بسیاری از کتابها در آنجا قرار داشت و برخی شماری از آنها را استنساخ کرده بودند. از طرفی» زردشتیان از بحث و جدل‌های دینی و مناظره‌های کلامی میان؛اندیشمندان مسلمان و نیز میان آنها با روحانیان دیگر ادیان برکنارانبودند. در .واقع» ممکن اشتمناظره‌های عصر عباسی همچنان که در پدید آمدن آثاری در رد عقاید زردشتی از سوی مسلمانان نقش داشت. انگیزه‌ای شده باشد تا بعضی از عالمان و روحانیان: زردشتی برای دفاع از عقاید و باورهای دینی خود. کتابهایی به رشته تحریر درآورند و اشکالاتی را که به اصول اعتقادی آنها وارد می‌شد پاسخ گویند و حقانیت دین خود را اثبات کنند. آنها به سبب روش خود در مجادلات دینی» که استناد به گفت‌وگوهای میان زردشت و اهوره‌مزدا بود. نمی‌توانستند مسلمانان را قانع کنند و معمولا در مناظره‌ها شکست می‌خوردند. از این‌رو حتی اگر شرایط اجتماعی.و اقتصادی زردشتیان پس از سیطره مسلمانان را در نظر نگیریم» در فضای فکری حاکم بر آن دوره و شیوه استدلالی مناظره‌کنندگان مسلمان, که معمولا معتزلی بودند. و پیروزی آنان بر موبدان زردشتی در مناظره‌ها همواره بیم آن بود که بخشی از جامعه زردشتی به اسلام گرایش پیدا کند. بنابراین ضرورت دفاع از ذین و آتبات ذرستی بایرهای خینی, سخت احساس, می‌شد. تموتای از آین خفامرانت ۱ درباره علل تغیر دین زردشتیان و سرنوشت نهادهای دینی آنها نک : چوکسی, ۱۳۸۱ش. ص ۰۱۳۵-۸۹ ۲ برای توضیح و اطلاعات بیشتر در این باره نک : محمدی ملایری, ۱۳۸۴ش. ص ۵۶-۳۹؛ نیز درباره متون و ادبیات پهلوی نک : آموزگار و تفصلی ۱۳۷۵ش» ص ۴۱-۲۷: .38-66 ,806 ۳ در این باره نک : دریایی» «مباحثات روشنفکرانه میان زردشتیان و مسلمانان»» ۸۴۱-۸۲۳۶. ۴۷۶ پرومشناسه تاریخ تمدن اطلامی: سال پنجادو سوم شهاره دوم: پاییز و رسستان 1۳۹۹ آمیخته به انتقاد از عقاید دیگر کیش‌داران» در کتاب سوم دینکرد آمگه سک همچنین به نظر چوکسی (۱۲۴) برخی از موبدان» به امید به‌دست آوردن پیرو این دانش دینی را در دسترس مسلمانان قرار دادند. هرچند بسیاری دیگر از موبدان به تعلیم این دانش به دومناش متونی را که زردشتیان پس از اسلام به نگارش درآوردند به دو دسته تقسیم کرده است: متونی که مضامین آن به دوره ساسانی بازمی‌گردد. اما نگارش با گردآوری آن در دور اسلامی بوده‌است. این دسته در واقع» رونوشت» شرح يا بازتاب نوشته‌های دور ساسانی است. دسته دیگر متونی است که با توجه به شواهد درون‌متنی. می‌توان گفت که در تماس با اسلام نوشته شده‌اند و موضوع آنها غالبا دیتی است؟. مهم‌ترین متن دینی زردشتی که پس از اسلام به رشته تحریر درآمد و طبق تقسیم‌بندی دومناش به هر دو دسته تعلق دارد. کتابی چند جلدی است به نام دینکرد. که براساس زند" نوشته شده‌است. د 6 وال مژنگاریه ۷ که: در کتاب به نام آنها اشاره شده است: آذرفرنیغ فرخزاک هافر #5 آفویل" آیمیدان بوده‌اند. البته: محققان از مولف دیگری به نام آذرباد پسر مهرسفند نیز یاد کرده و احتمال داده‌اند که او آخرین فردی بود که مطالبی به کتاب افزود. این کتاب در واقع گردآوری است و به سبب اشتمال بر مطالب گوناگون؟" "زا نع ,ذایرهالمتارف, دانش مزدایی یا چنان‌که دومناش گفته است. «دانشنامه مزدیستا» دانسته‌اند. طبق تقسیم‌بندی دومناش بعضی از مجلدات این کتاب, مانند جلد هفتم!تعلق/یهاسته نجست است و بعضی دیگر مانند جلد سوم متعلق به دسته دوم. کتاب اول» دوم و بخشی از کتاب سوم از بین رفته‌است. در آنچه از جلد سوم باق مان ,مباجشی "مغضل,درباره یزه‌ان‌شتاسی مزدایی مطرح و بارها از عقاید مسلمانان دربار خداشناسی انتقاد شده‌است. در جلدهای چهارم و پنجم خاص مسائل اغتقادی و آیینی"اسلت,رکگاش تشم سامل "اندرزها و توصیه‌های اخلاقی و مفصل‌ترین اندرزنامه‌هاست. در کتاب هفتم شامل زندگی زردشت و کتاب هشتم» به نسک‌های اوستا و کتاب نهم به محتوای سه نسکی پرداخته که گویا تفاسیری هستند بر ۱ مثلا در ابتدای دینکرد سوم (دفتر یکم» ۲۴-۸)» سوالاتی» يا به عبارت دیگر ایراداهایی» از زبان یک ۲ نک؛ توضیحات ویراستار تارنخ ایران کمبریج ۳ قسمت دوم/ ۷۵۹-۷۵۵ ۳ زند یعنی ترجمه کتاب اوستا به پهلوی که معمولا با شرح و تفسیر همراه بوده‌است. در این باره نک : راه‌های آشنایی مسلمانان سده‌های نخست هجری با فرهنگ دینی زردشتی ۴۷۷ از میان کتاب‌های مهم دیگرمتعلق به دسته نخست. می‌توان به بندهشن و کزیده‌های زآدسیرم آشاره کرد: شذهشن شامل, مباحت سختلنی, از جمله: جنراقیا و اساظیر پهلزانی استه اما اسظوره آفریسش و کیهان‌شعاسی موضوع اضلی آناالستهه در گزیده‌های زادسپرم علاوه بر آفرینش و کیهان‌شناسی» درباره زندگی زردشت و معاد و پایان جهان نیز مطالب مفصلی آمده‌است". شایست نشایست. که مجموعه‌ای از احکام و قوانین فقهی زردشتی است و روایات پهلوی» که متضمن مطالب گوناگونی در مسائل اعتقادی و آیینی و احکام فقهی است. از جمله دیگر متون دینی مهم دسته نخست‌اند". در میان متون دسته دوم؛ علاوه بر کتاب سوم دینکرد: ازماتیکان گجستک ابالیش و شکند گمانیک وزار» که با عنوان گزارش گمان شکن نیز شناخته می‌شود. باید یاد کرد. متن نخست گزارش مناظره آذرفرنبغ فرخزادان با ابالیش زندیق (یا نومسلمان) است. چنان‌که ذکر شد و متن دوم.نوشته مزدان‌فرخ پسر اوزمزدداد..مردان‌فرخ چنان که در فصل نخست کتاب تصریح کرده.(بند۳۹-۳۵)» با ادیان"و. مذاهب گوناگون زمان خود آشنایی داشته و درباره آنها تحقیق می‌کرده‌است. او همچنین؛اذعان می‌کند که در بسیاری از مباحثات میان ادیان شرکت.میکرده وهدف:ازتألیف کتاب آن بوده‌است که راه جویان حقیقت و راستی"بتوانند.از مطالب آن ابهره"بژنه:بخشی از کتاب شکند گمانیک وزار دربار عقاید زردشتی».به ویزه ثنویت است و نویسنده کوشیده تا با امتتلال»؛ که با یره متکلمانی مطلمان در آگ جوره شاه بسیان دارد: آتهانرا ات کند. بخش دیگری از کتاب» که بیشتر جدلی است. درباره ادیان دیگر یعنی اسلام؛ مسیحیت. یهودیت و مانویت و نیز سوفسطائیان و خداناباوران و نقد و رد عقاید آنهاست. مهم ترین انتقاد او به آموزه توحید در اسلام بود که در تعارض و تناقض با ثنویت هردایی قرار داشت. نوسنده ی یه یرای مشلی نیو ثاخته است ۱. برای اطلاعات بیشتر درباره کتاب دینکرد و محتوای آن نک : آموزگار و تفضلی ۶۳۰-۲۸ دومناش, «(نوشته‌های پهلوی زردشتی»» ۷۶۸-۷۶۰ 661006010 دز ,تلد > جامصهنی عممنانطط ۳ فرباره این خی کتاب انک+اقومناشی» همان» ۸۶۷۸/٩ تفضلی, 1۴۹-۱۴۱ ۳ نک : دومناش, همان ۰۷۷۰-۷۶۸ ۷۷۹-۷۷۸؛ تفضلی» ۰۱۵۶-۱۵۳ ۲۸۳-۲۷۹ ۴ درباره این دو اثر نک : دومناش» «ادبیات زردشتی»» ۰۴۶۸ ۴۸۴-۴۸۱؛ تفضلی؛ ۱۶۶-۱۶۱؛ آموزگار ۴۵۸-۶ هدایت. ۰۴۸-۴۶ ۱۴۶-۱۳۰؛ نیز نک : 1-0001 ,ا9ع۷ ۵0 1۵۵90-۸۶202 ۴۸ پرومشناسه تاریخ تمدن اطلامی: سال پنجادو سوم شهاره دوم: پاییز و رسستان 1۳۹۹ دادستان دینیگ! اثر مهم دیگر از این دسته و نوشته منوچهر گشن‌یم» برادر زادسپرم و موبد بزرگ فارس و کرمان است. محتوای این اثر به صورت پرسش و پاسخ و درباره آموزه‌ها و آیین‌های دینی» اعمال عبادی و حقوق و احکام فقهی است. از جمله مواردی که در این اثر به آن پرداخته شده رسم «خویدوده» یا ازدواج با محارم است که خمواره سم‌تزین و اسلی‌تزین نقد‌ها ورفها را ان جانب,مسلسانان بدختبال قاشته است: فتوحات اعراب مسلمان در ایران و حوادثی که طی آن برای ایرانیان زردشتی رخ داد و نیز مسأله تغییر دین و زوال تدریجی دین زردشتی موقعیتی پیش آورد که روحانیان و عالمان زردشتی به توضیح و توجیه این رویدادها بپردازند. شرح این وقایع با استفاده از مفاهیم دینی زردشتی سبب پدید آمدن ادبیاتی مبتنی بر پیشگویی همراه با مضامین آخرالزمانی در میان زردشتیان شد؛ ادبیاتی که پیشتر نیز ایرانیان هنگام حمله مقدونیان بر آیرآن پدید آورده بوذنن". این نوغ از اذبیات پیشگویانه: به گونه‌ای دیگر در میان مسلمانان نیز پدید آمد. پدید آمدن این نوع متون"در میان هم مسلمانان غالب و هم زردشتیان مغلوب. نتيجه رابطه اجتماعی متقابل پس از فتوحات و جو حاکم بر هر دو گروه بوذ و احساسات آنها را نس ودک رخ دای ها میداد در واقم. پیروزی‌های مسلمانان تجلی لطف خداوند بود و شکست زردشتیان گامی به سوی آخرالزمان که اولی نشان از امیدهای جامعه مسلمان داشت و دومی نشان از ناامیدی جامعه زردشتی (چوکسی, ۸۸-۸۶). زند وهمن‌پسن و پیشگویی‌های" جاماسب» وزیر گشتاسب, که در جاماسبنانه و پادگار جاماسبی ام از کی مهم وبیات پیشگویاند و آخرآلزمانی زرطشعی».هی این دوره تألیف شده. است و هون بسیاری از اندورنامه‌ها؟ منوا آنها پس از فتح ایران به دست اعراب مسلمان روزبه‌روز بر میزان روابط مختلف سیاسی. اجتماعی و اقتصادی میان ایرانیان و اعراب افزوده می‌شد. این روابط و تداوم آن نیازمند ۲ در این باره نک : بویس, ۲۶۶ .375-377 ,07616 ۵4 80706 ۳ برای بررسی و توضیح بیشتر نک : چوکسی» ۸۸-۶۵ ۴ درباره اندرزنامه‌های پهلوی و نیز آنچه از این اندرزنامه‌ها در کتاب‌های مسالمانان آمده یا راه‌های آشنایی مسلمانان سده‌های نخست هجری با فرهنگ دینی زردشتی ۴۹ فهم دوجانبه از یکدیگر و آن نیز مستلزم آشنایی با زوایای فکری و جنبه‌های فرهنگی یکدیگر بود و بی‌تردید بیشترین نقش را در این میان زبان ایفا می‌کرد. هرچند از پیش از ظهور اسلام و بر اثر روابط تجاری میان اعراب و ایرانیان و همچنین سلطه سیاسی امپراتوری ساسانی بر بخشهایی از سرزمین‌های عرب‌نشین» هر دو گروه ایرانیان و اعراب تا حدی با زبان یکدیگر آشنا شده بودند و حتی برای انجام کارهای مربوط به مناطق غرب‌نشنین امپراتوریساسانی دبیران غرب :در دربار ساسانی اشتغال:داشتند":باز هم آدر ابتدای مواجهه اعراب مسلمان و ایرانیان» زبان بزرگترین مانع تفاهم میان آنها بود: شمار کسانی که با زبان.طرف مقابل آشتایی داقنشتنه :ذر آبقد بسیار آنناگ بوه و قسیل سبب شده بود تا در مناسبات مهم از مترجم, که شمار آنها نیز بسیار اندک بود استفاده شود. گزارش‌هایی درباره حضور مترجمان در برخی منابع از جمله در فتوح بلاذری (۴۳۹)» تاریخ طبری (۳/ ۰۴۸۹ ۵۱۴) و تجارب الامماین‌مسکویه (۱/ ۳۷۵) آمده‌است". به نظر اشپولر (۱/ ۴۴۰) پاره‌ای از این مترجمان در ابتدای دوران اسلامی اهل جنوب ایران بودند؛ جایی که طی مدتهای مدید مهاجران عرب به آنجا: کوج کرده و در آنجا ساکن شده بودند و همان‌ها کار ترجمنل ال نان دای 86۳ آغاز اسلام انجام می‌ذادند. پاره‌ای نیز از جنوب عراق کنونی برخاسته بودند؛ جایی که برخی از مردم آن مدت‌ها به به هر تقدیر» در نتيجه همزیستی و روابط نزدیک میان اعراب مسلمان و ایرانیان و نیز گروش به اسلام؛ بسیاری از زردشتیان طی چند سده نخست هجری, مانع زبان به تدریج از میان رفت. چنانکه پیشتر اشاره شد.» تقریبا تا پایان قرن نخست. زبان دیوان اداری در دستگاه خلافت. زبان فارسی میانه بود. اما به مرور زمان» طی قرن دوم و سوم زبان فارسی جای خود را به عربی داد و عربی زبان رسمی حکومت شد. همچنین عربی زبان علم و دانش در میان مسلمانان» چه عرب و چه ایرانی بود و کتاب‌های ادبی. دینی و علمی عمدتا به عربی نگاشته می‌شد. هرچند شواهدی از نگارش متون و کتابهایی به زبان فارسی دری نیز وجود دارد؟. با این حال, از آنجا که کتاب‌های ایرانی پیش از ۱. درباره دبیران عرب در دربار ساسانی نک : محمدی ملایری» همان» ۱۰۶-۱۰۲ ۳ نک : اشپولر ۱/ ۴۴۴-۴۴۲ ۴۵۲-۴۴۷ درباره ادب عربی در ایران نخسنین سده‌های هجری نک: دانره ۵۱۰-۶ برای بررسی زبان فارسی و عربی در ایران نخسنین سده‌های هجری نک: آذرنوش» چالش میان فارسی و عربی؛ نیز برای شواهدی از نگارش متونی به زبان فارسی دری» نک: همان, ۰۱۲۳۵-۱۱۶ ۴۸۰ پرومشناسه تاریخ تمدن اطلامی: سال پنجادو سوم شهاره دوم: پاییز و رسستان 1۳۹۹ اسلام» هم متون دینی و هم متون غیردینی» به خط فارسی میانه یعنی خط پهلوی ساسانی بود و پس از اسلام نیز زردشتیان همچنان کتاب‌های خود را به آن خط می‌نگاشتندا برخی در صدد ترجمه این متون به عربی برآمدند. بیشتر این مترجمان از دبیران ایرانی بودند. ابن‌ندیم (۱۵۱-۱۵۰/۱/۲) نام بسیاری از این مترجمان را ذکر کرده‌است: ابن‌مقفع» جبلین سالم» بلاذری» محمدین جهم برمکی» ابوسهل نوبخت و عمربن فرخان آ. امر ترجمه از پهلوی به عربی, این احتمال را پیش می‌کشد که شاید نویسندگان مسلمان با زبان فارسی میانه آشنا بوده و به کتابهای زردشتیان دسترسی داشته‌اند». گرچه دست به ترجمه آثار پهلوی نزده‌اند. شاید نقل‌قولها از برخی از این کتابها از جمله اوستا شاهدی بر این مدعا باشد". به هر تقدیر ترجمه متون پهلوی به عربی نقطه عطفی در تاریخ آشنایی مسلمانان با تاریخ و دین ایرانیان به شمار می‌آید و اگر چه کار ترجمه متون پهلوی به غزبی بیشتر:دز دور اول خلافت عباسی؟ و اوج و شکوفایی نهضت ترجمه انجام شده‌است. بنابر شواهدی» ترجمه این متون از دور اموی آغاز شده بود. به نوشته مسعودی (التنبیه. ۱۰۷-۱۰۵) آنچه درباره تاریخ ایران و پادشاهان آورده از کتابهای خود ایرانیان نقل کرده‌است نه از گفته‌های رومیان و یونانیان و اسرائیلیان. او توضیح می‌دهد که در سال ۰۳۰۳۰ در شهر استخر نزد یکی از بزرگان ایرانی کتابی دیده درباره تاریخ پادشاهان و بناهای ایران و علوم و تدبیرهای ایرانیان که چیزی از آن مطالب را در کتاب‌هایگدای 9 آبيرگیه ندیده پوده‌است: به نوشته او این کتاب: در جماه‌ی‌الاول, سال ۱۱۳ از وروی استاد و قدارک کنسینه پادشاهان آیران توشته و برای هشام یرم مهد لین ای ازرقا شا تسایس کردانده شنده رد۹ ۱. اصطخری (ص ۱۳۷) و ابن‌حوقل (ص:۲۵۳)؛در قرن چهارم/به زبان پهلوی اشاره کرده‌اند که مجوس کتابها و مکاتبات‌شان را به آن زبان می‌نوشته‌اند؛ زبانی که به نظر آنها برای فهمیدنش به تفسیر نیاز است. ۲فرباره مثرجمان آثار ایرانی از فارسی میانه بهاغریی نک: مخمدی ملایزی, تأریخ وفرهنگ ایرآ ۴/ ۱۸۷-۱۲۵ ۳ برای برخی از این نقل‌قولها نک : ابوریحان بیرونی ۰۱۰۵ ۲۲۰ ۴. مسعودی در مروج الذهب (۵/ ۲۱۱) حکایتی از گفتگوی بین القاهربالله» خليفه عباسی و محمد بن علی عبدی خراسانی نقل کرده که در آن نخستین خليفه عباسی که کتابهایی از زبان‌های بیگانه مثل یونانی و سریانی و پهلوی برای او ترجمه شد. خلیفه منصور بود. هرب نظر برخی سعققان: این کاب همان انامه اس کداییمقفع آن رابهعزیی ,بر گردانکه بوذه استد راه‌های آشنایی مسلمانان سده‌های نخست هجری با فرهنگ دینی زردشتی ۴۸ متونی که در سده‌های نخستین از پهلوی از عربی ترجمه شد. موضوعات مختلفی را در بر می‌گرفت؛ از جمله پزشکی» نجوم. داستان‌ها و افسانه‌های ایرانی و تاریخ. ابن‌ندیم ۳۳۲۵/۱/۲ عنوان بعضی از این کتاب‌ها را ذکر کرده‌است: از این میان» آنچه: براق مقصود ما بیشتر اهمیت دارد کتاب‌های تاریخی است. زیرا دین زردشتی در دوره ساسانی دینی کاملا حکومتی بود و سرنوشت هر دو کاملا آمیخته با یکدیگر و از این رو قاعدتا متون مربوط به تاریخ پادشاهان ساسانی حاوی مطالب دینی نیز بوده‌است. در حقیقت. در سده‌های نخستین بیشتر کتاب‌هایی که در موضوع تاریخ به عربی برگردانده شنت سوبوط: بذ تاریخ پاخشاهان, آیران» به ویوه شافان ساسانی بوذ که فر قوره ساسانی به نگارش درآمده بودند. دو کتاب خدای‌نامه و آیین‌نامه مشهورترین و مهم ترین این آثار به‌شمار می‌آیند. پایه و اساس محتوای بخش مربوط به تاریخ ایران پیش از اسلام؛ به ویژه ساسانیان» در منابع تاریخی مسلمانان از این دو کتاب. به ویژه خدای‌نامه. گرفته خدای‌نامه گویا نخستین بارادراقرن دوم.و به دست ابن‌مقفّع»"با نام سیرالملوک به عربی برگردانده شنماست. ابن‌ندیم (۱ ,۵ هه را وهای ابن‌مقتع آورده و حمزه اصفهانی (۱۰) علاوه بر ابن‌مققّع نام برخی دیگر از مترجمان این کتاب را ذکر کرده‌است". این کتاب هم شامل پادشاهان اسطورای ارگ افههی زان آیرانی می‌شده و هم پادشاهان واقعی و کاملا تاریخی. خدای‌نامه علاوه بر تاریخ ایران آیغنی از کیومرث, نخستین پادشاه اسطوره‌ای ایران» تا پایان پادشاهی خسروپرویز حاوی اطلاعاتی درباره آفرینش جهان و مبدا عالم قانون‌گذاری زردشت نیز واه است. ممکن است مطالبی درباره دوران پس از خسروپرویز تا یزگرد: طی, دوره‌های چی‌یماای این زکتاف اضبافه اشنده ساشاو مزر اصفهانی (۵۰) اّلاغاتی خر باب آغاز آفینش از کتاب خرای اسه*ورده که بد گفته اد ابرگقفم و این هو و تن از مترجمان این کتاب به عربی» آنها را نیاورده بودند. آیین‌نامه. که ابن‌قتیبه دینوری "در عیّون الاخبار بارها از آن نقل قول کرده (مثلا ۱ اثر ایرانی دیگری است که ترجمه آن از پهلوی به عربی به دست ابن‌مقفع انجام ۱. نلدکه که در مقدمه ترجمه بخش ساسانیان تاریخ طبری توضیحات مفصلی درباره خدای‌نامه داده است می‌گوید که حمزه اصفهانی و دانشمندان دیگ یرالملوک ابن‌مقفع را نخستین ترجمه ۲ درباره این کتاب» محتوا و ترجمه‌های آن نک : نلدکه, ۹-۱۴ ۲؛ کریستن‌سن» ۳۹-۳۷ تفضلی؛ ۲۶۹- ۴۸۲ پرومشناسه تاریخ تمدن اطلامی: سال پنجادو سوم شهاره دوم: پاییز و رسستان 1۳۹۹ شد (آین‌ندیم ۸۲/۱ ۳۶۸): به کفنه سسعوقی االننیيده ۱*۴) کتا پآ پین‌ناماه کتابی بززگ بوده در هزاران برگ و نسخه کامل آن تنها نزد موبدان و صاحب‌منصبان یافت می‌شد. محتوای اين کتاب» غیر از اخبار و حکایات تاریخی, شامل ویژگی‌های جامعه ایران پیش از اسلام و تشکیلات حکومت و آداب و شيوه حکومت‌داری و فرمانروایی» آیین‌ها و آدابی بوذ: ک بزرگان آیرای می‌بايست, از آنها الم ,داشند. باشتتد, ی غوه را ید اه .ید غتوان یک فضیلت. آراسته کنند. مانند ورزش‌های چوگان و سوارکاری و تیراندازی» آیین و فنون جنگ» شیوه نگارش به ویژه نامه‌نگاری و شيوه معاشرت و مصاحبت با پادشاهان و فرمانروایان و از این قبیل. از جمله آثار دیگر مربوط به دوره پادشاهی ساسانی که به عربی برگردانده شد و در تواریخ مسلمانان از آنها نام برده‌اند» می‌توان به گاهنامه اشاره کرد که بخشی از آیین‌نامه به شمار می‌آمده و مقام و منصب رجال حکومت ساسانی در آنق مندرج بوده‌است. تاج‌نامه یا مجموعه‌ای از تاج‌نامه‌ها نامه‌ای که تنسر هیربدان‌هیرید زردشتیان در زمان اردشیر اول ساسانی "و مأمور؛جمع‌آوری و تدوین اوستا به پادشاه طبرستان نوشت. کارنامه اردشیر بابکان و کارنامه انوشیروان از دیگر آثاری‌اند که به عزبی ترجمه: شذئد: و به: منابم ۹ ی بافتنگ و۹ بر طریق ماندکار شذندا. مثلا کارنامه انوشیروان به طور کامل در تجارب الامم ابن‌مسگویه (۲۰۴-۱۸۸/۱) آمده و از نام تنسر فقط ترجمه فارسی آن» از روی ترجمه ابن‌مقفع از پهلوی به عربی» در تاریخ عیون الاخبار (۱/ ۶۰) از کتابی یاد کرده که اردشیر نگاشته بود. بدون شک اين اثر اندرزنامه‌های پهلوی نیز از جمله آثاری بودند که توجه و نظر مسلمان را به خود جلب کردند. ترجمه این نوع متون» که محتوای آنها شامل اخلاقیات. اندرزها و حکمت‌های زندگی بود. تأثیر بسیاری درادبیات:ایران در دوره اسلامی برجای گذاشت. بخشی از محتوای این اندرزنامه‌ها را پندها و توصیه‌های دینی دربرمی گرفت که از میان آنها می‌توان به کتاب ششم دینکرد. مفصل‌ترین اندرزنامه پهلوی» دادستان مینوی خرد. فربارهتاین آثار نک فصلی, ۵۲2۷ وخ ۶2 کریستق سین( ۴/۸) بیشتر این موارد را از جمله منابع عمده مسلمانان در بازسازی تاریخ عهد ساسانی دانسته است. نیز درباره آیین‌نامه‌ها و تاج‌نامه‌های پهلوی در زبان عربی نک : محمدی ملایری؛ همان؛ ۴/ ۲۵۴-۱۸۹ راه‌های آشنایی مسلمانان سده‌های نخست هجری با فرهنگ دینی زردشتی ۴۸۳ که مطالب جالب‌توجهی درباره برخی آداب و شعاثر دینی و نیز عقایدی چون ثنویت دارد اندرزهای آدّرباد سینت یادگار بزرگمهر اندرز اوشنر دانا اندرز پوریوتکیشان و اندرز دستوران به بهدینان اشاره کرد" ابن‌نديم (۳۵۱-۳۴۹/۱/۲) پاره‌ای از اندرزنامه‌هایی را که به عربی ترجمه شد بود ذکر کرده‌است. هرچند در سده‌های نخستین هجری همذ اندرزنامه‌های مذکور به عربی ترجمه نشدند و در دسترس مسلمانان نبودند بعضی از این اندرزنامه‌ها در کتاب جاویدان خرد ابن‌مسکویه. که بخشی از آن به اندرزها و حکمت‌های ایرانی اختصاص دارد آمده است مانند ترجمه اندرزهای بزرگمهر و برخی از اندرزهای آذرباد مهرسپندان. همچنین پاره‌ای اندرزهای پراکنده نیز در آن ذکر شده که مشخص نیست از چه کسی بوده است ". علاوه بر کتابهای مذکور نویسندگان مسلمان گاه به کتابهایی بدون ذکر عنوان آن نیز اشاره کرده‌اند. مثلا حمزه اصفهانی (۵۱)/هنگام نقل روایتی از خدای‌نامه در باب آفرینش» می‌گوید که اين روایت را در خی دیگر:از کتابها به صورت دیگر و با تفصیل بیشتری دیده است. هرچند بزهما معلوم. نیست. که منظوز:او از کتابهایی است که زردشتیان نگاشته‌اند یا مسلمانان؛ از این اشاره می‌توان فهمید که دست‌کم برخی از نویسندگان مسلمان پاره‌ای از اطلاعات کتابهای خود را درباره عقاید و باورهای ایرانی - زردشتی از منابع مختلف و متعدد در دسترس: خود نقل کرده‌اند؛ منابعی که هم‌اینک هیچ اطلاعی درباره عنوان و موّلف آنها در اختیار ما نیست و حدس و گمان هم ممکن رافهایی, قعاخته‌ای را که بدواسطها آنها مسلمان؟ پا نعقاید و باورها و آگاب و رسیم ندیتی زردشتی آشنا شده‌اند» می‌توان برمبنای برخورد» تماس و ارتباط میان دو گروه به دو نوع تقسیم کرد: یکی مواجهه مستقیم مسلمانان با زردشتیان و دیگری مواجهه مسلمانان با آثار و کتابهای آنان. راه نخست را البته نمی‌توان به دوره پس از فتوحات یا ۱ درباره اندرزنامه‌های پهلوی نک : دومناش, «نوشته‌های پهلوی زردشتی)» ۷۷۸-۷۷۱؛ تفضلی» ۱۸۰- ۳ نیز برای اطلاعات بیشتر نک : محمدی ملایری» فرهنگ ایرانی. ۲۸۳-۲۵۵ ۲ نک : دومناش» همان ۹۷۷۷-۷۶۶ تفصلی» ۲۰۳-۲۰۲ محمدی ملایری,» تاریخ و فرهنگ ایران. ۴۸۴ پرومشناسه تاریخ تمدن اطلامی: سال پنجادو سوم شهاره دوم: پاییز و رسستان 1۳۹۹ حتی پس آز اسلام متحصر کزه مواجهه: اعرآب ,با ایرانبان ,و آرتباط میان آنها ید پیش از اسلام بازمی‌گردد و اثر آن در متونی که مسلمانان در سده‌های نخست پس از اسلام نگاشته‌اند به‌خوبی دیده می‌شود. شاید بتوانیم - با کمی مسامحه - آن را پیش‌زمینه آنچه بیش از همه در نوع مواجهه مستقیم میان مسلمانان و زردشتیان اهمیت دارد روابط سیاسی - اجتماعی و علمی و فرهنگی است. پس از فتوحات مسلمانان و به‌تدریج با گسترده‌تر شدن سرزمینهای تحت تصرف آنان» ارتباط میان قشرهای مختلف جامعه بیشتر شد. مواجهه با دهقانان و مرزبانان و دبیران ایرانی در دور جنگ‌ها و تقابل‌ها و استفاده از آنان در مناصب مختلف دستگاه خلافت و امور دیوانی پس از استیلای مسلمانان بر جامعه ایران» به مسلمانان فرصت داد تا با اندیشه و فرهنگ ایرانی - زرذدشتی بیشتر آشنا شوند. دهقانانرو ذبیران #اسطه انتقال عتاضر بسیاری از فرهننگ و آداب و رسوم ایرانی - زردشتی به فرهنگ"عربی*»؛اسّلامی بودند. کوشش‌ها و اقدامات آنها در حفظ آثار شفاهی و مکتوب زردشتی باقی‌مانده از دور ساسانی و قراردادن آنها در معرض توجه و استفاده اندیشمندان و نویسندگان منتلمان نه تنها سبب آشنایی هرچه بیشتر مسلمانان با فرهنگ دینی زردشتی شد» بلکه «میرائنی ارزشمند از ایران پیش از اسلام برای ایران پس از اسلام یادگار گذاشت. هرچند این روابط بیشتر مبتنی بر انگیزه‌های سیاسی و اجتماعی بود این نکته را نباید از نظر دور داشت که بی گمان. تا مدتها فرهنگ دینی گروه مغلوب کانون اصلی توجه بود و گروه غالب سعی بر تغییر آن نداشت: .در خقیفت: دین وا باورهای, یی آیرانی». از جمله: و به اویژه این ازرهشتی» همواره در معرض داوری مسلمانان سده‌های نخست بود و عالمان و نویسندگان مسلمان اطلاغات: بسیاری: خرباگه آنها کسب: کرده بوگند: افزون, بر این جشبش‌های: قیتی. ب اجتماعی سده‌های نخست در ایران. مثل به‌آفریدیه یا خرم‌دینان و گزارشهای منابع اسلامی از آنان حاکی از همین توجه:است. هرچند روحانیان زردشتی هیچگاه آنان را معتقدان به دین زردشتی به‌شمار نمی‌آوردند و برعکس آنها را بدعت‌گذاران در دین می‌شمردند. آنها بخشی از جامعه دینی ایرانی محسوب می‌شدند که در منابع اسلامی علاوه بر جنبه اجتماعی و سیاسی از لحاظ دینی نیز به آنها پرداخته شده‌است. با ان همه در میان روابط از نوع مواجهه مستقیم: گزارش‌های کمابیش مفصل از مناظره‌های دینی میان اندیشمندان و روحانیان مسلمان و دیگر ادیان. اهمیت بیشتری راه‌های آشنایی مسلمانان سده‌های نخست هجری با فرهنگ دینی زردشتی ۴۸۵ دارد. موضوع اصلی محل بحث در این مناظره‌ها و گاه منازعه‌ها عقاید و باورهای دینی بود. طبعا چنین مواجهه‌هایی اطلاعات بیشتری در اختیار مسلمانان قرار می‌ذاده است: همچنین اشاره‌های کوتاهی که در خلال بعضی از گزارش‌ها آمده مبنی بر مواجهه مسلمانان با موبدان یا هیربدان و آموختن از آنها یا کسب اطلاع از یک فرد زردشتی. حتی بدون اشاره به موقعیت علمی, دینی یا اجتماعی او بسیار بااهمیت است. بنابراین. در اين اشاره‌ها حتی اگر شاهدی بر انتقال اطلاعی دینی از زردشتیان به مسلمانان نباشد: باز هم به‌قرینه حکایات یا اشاره‌هایی درباره انتقال اطلاعات مثلا علمی یا فرهنگی» می‌توان چنین نتیجه گرفت که دست‌کم برخی از عالمان یا نویسندگان در نوع دوم این راه‌ها یعنی مواجهه مسلمانان با آثار و کتابهای دینی و غیردینی زردشتی» آنچه بیشتر در این آشنایی تأثیر داشته ترجمه برخی آثار پهلوی به عربی و نیز نگارش متون جدلی و الاهیاتی به قلم و همت عالمان و روحانیان زردشتی در سده سوم بوده است. هرچند از میزان واگستره چنین مواجهه‌ای اطلاع دقیقی نداریم» انچه در روایت‌های اسلامی در این باره آمده و نیز مضامین ایرانی و دینی زردشتی موجود در بسیاری منابع اسلامی از ذسترسی نویسندگان مسلمان به؛اين آثار و کتابهای زردشتی حکایت دارد. در حقیقت از مسا بش و ال نچه اهمیت: دارد راه‌هایی است که رطبقه خبه جامعه سامانار ۳ بدموگالمای لک یشمگان و روحانیان آنها زا با فرهنگ دینی زردشتی آشنا کرد زیرا که بسیاری از آنها نویسندگان متون مختلف دینی و غیردینی بوده‌اند یا اینکه تأثیر چنان بوده که نظرات‌شان در متون انعکاس یافته است. بررسی و شناخت این راه‌ها می‌تواند مقدمه‌ای باشد برای بررسی و تحقیق در این باره که اطلاعات مسلمانان درباره زردشتیان و عقاید و باورهای دینی آنها چقدر مطابق عقاید و باورهای زردشتیان, به‌ویژه عالمان و روخانیان: آنها بوده‌است و اینکه بفهمیم شناخت آنها از فرهنگ دینی زردشتی, چقدر درست يا دقیق بوده‌است. همچنین می‌تواند کمک کند تا پاسخ پرسش‌هایی از این دست را بهتر دریابیم که تلقی مسلمانان از زردشت و باورهای زردشتی چقدر مبتنی بر اطلاعات کسب شده از طریق این راه‌ها بوده است؟ اینکه آیا این تلقی‌ها در احکام دینی, اجتماعی و سیاسی صادر شده درباره زردشتیان ۴۶ پرومشناسه تاریخ تمدن اطلامی: سال پنجادو سوم شهاره دوم: پاییز و رسستان 1۳۹۹ آذرنوش» آذرتاش» راه‌های نفوذ فارسی در فرهنگ و زبان عرب جاهلی» تهران: توس, سوم همو چالش میان فارسی و عربی» تهران: نشر نی» اول» ۱۳۸۵ش. آموزگار ژاله و تفضلی, احمد. زبان پهلوی: ادبیات و دستور آن» تهران: معین, دوم» ۱۳۷۵ش. آمو زگار» ژاله, زبان» فرهنگ و اسطوره» تهران: معین» پنجم» ۱۳۹۶ش. بن‌اسفندیار تاریخ طبرستان» تصحیح عباس اقبال, به اهتمام محمد رمضانی» تهران: کلاله این‌پابویه. عیون اخبار الرضا تحقیق حسین اعلمی, بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات. اول؛ ۰۱۴۰۴ بن‌حبیب بغدادی, المحبر تصحیح ایلزه لیختن شتیتر بیروت: دار الافاق الجديده, بی تا. بن‌خلدون» تاریخ. چاپ خلیل شهاده و سهیل زکار بیروت: دارالفکر اول» ۱۴۰۱/ ۰۱۹۸۱ همو مقدمه این‌خلدون» ترجمه محمد پروین گنابادی, تهران: علمی و فرهنگی, هشتم. ابن‌عبد ربه عقد الفرید» حققه و علق حواشیه علی شیری» بیروت: دار احیا التراث العربی» ۰۱۴۰۹ بن عبدالبر الاستیعاب فی معرفه الاصحاب. تحقیق علی محمد بجاوی» بیروت: دار الجیل, اول, بن‌فندق» علی‌بن زید بیهقی» تاریخ بیهق» تصحیح احمد بهمنیار تهران: چاپخانه کانون, این‌ندیم» تحقیق و تعلیق ایمن فواد سید لندن: موسسه الفرقان للتراث الاسلامی» اول» ۲۰۰۹/۱۴۳۰ بن‌هشام السيره النبويه تصحیح محمد محیی‌الدین عبدالحمید» قاهره: مکتبه محمدعلی صبیح همو سیرت رسول‌الله» ترجمه و انشای رفیع‌الدین اسحاق همدانی» تصحیح و مقدمه اصغر راه‌های آشنایی مسلمانان سده‌های نخست هجری با فرهنگ دینی زردشتی ۴۸۷ بوالفد‌ای المتتتنصر ی آخیا ر آلبشن بیرونته دارائمعرقه یی تا بوالمعالی محمدبن نعمت علوی,» بیان الادیان». تصحیح محمدتقی دانش‌پژوه» با همکاری قدرت‌الله پیشنماززاده تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار اول ۱۳۷۶ش. بوریحان بیرونی» آثار الباقيه عن قرون الخاليه. تصحیح ادوارد زاخائو لایپزیک. ۱۹۲۳؛ همان, حمد» منیرالدین» نهاد آموزش اسلامی ترجمه محمدحسین ساکت. تهران: نگاه معاصر اول اخبار الدوله العباسيه, تحقیق عبدالعزیز دوری و جبار المطلبی» بیروت: دوار الطلیعه» ۰۱۹۷۱ شپولر برتولد» تاریخ ایران در قرون نخستین اسلامی, ترجمه مریم میراحمدی» تهران: علمی و اصطخری, ابراهیمین مخمن المسالک ورالممالک.گدن: بریل ۹۲۷۹ ۱» افست ییروت: دار صاذر: باسورث. ادموند کلیفورد» «ایران و تازیان پیش از اسلام» تاریخ ایران"(پژوهش دانشگاه کیمبریج» ج ۳ قسمت اول؛ گردآورنده ریچارد ن. فا ترجطه حسن اوه تهژان: امیرکبیر» دوم ۱۳۷۳ش. بلاذری» احمدبن یحیی,» فتوح الیلدان» تصحیح عبدالله انیس ظباع» بینروت: موسسه المعارف. بلعمی, محمد بن محمدتاريخنامه طبری, تصحیح و تحشیه محمد روشن» تهران: سروش» دوم بویس» مری» آیین زردشت» کهن روزگار و قدرت ماندگارش» ترجمه ابوالحسن تهامی» تهران: بهرامیان. علی, «ابومسلم خراسانی» (بخش ۱)» در دايره المعارف بزرگ اسلامی» زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی» تهران: مرکز دايره المعارف بزرگ اسلامی» اول» ۱۳۷۳(ش» ج ۶ پیگولوسکایا ن. و» اعراب حدود مرزهای روم شرقی و ایران در سده‌های چهارم -ششم میلادی, ترجمه عنایت‌الله رضا: تهران:موباسه مطالعات واحقیقاتا فرهتگی (پژوهشگا»: اول: ۳۷۲ اش تفضلی, احمده تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام» به کوشش ژاله آموزگار تهران: سخن» چهارم. ثعالبی» ابومنصور غرر اخبار ملوک الفرس و سیرهم» تصحیح زوتنبرگ.» افست از چاپ پاریس, طهران: مکتبه اسدی, ۱۹۶۳؛ همو. لباب الاآداب, تحقیق قحطان رشید صالح, بغداد: دار الشوون ۴۸۸ پرومشناسه تاریخ تمدن اطلامی: سال پنجادو سوم شهاره دوم: پاییز و رسستان 1۳۹۹ جاحظ. عمروبن بحر رسائل الجاحظ. تصحیح عبدالسلام محمد هارون مکتبه الخانجی, قاهره. جهشیاری, محمدبن عبدوس, الوزرا و الکتاب. تحقیق مصطفی سقا ابراهیم ابیاری و عبدالحفیظ شبلی,» قاهره: مطبعه مصطفی البالی الحلبی و اولاده» اول» ۱۳۵۷/ ۰۱۹۳۸ چوکسی, جمشید کرشاسپ,» ستیز و سازش,» ترجمه نادر میرسعیدی,» تهران: ققنوس,» هفتم. حدود العالم من المشرق الی المغرب» ترجمه میرحسین شاه مقدمه بارتولد» تعلیقات مینورسکی. تصحیح و حواشی مریم میراحمدی و غلامرضا ورهرام» تهران: دانشگاه الزهرا اول» ۱۳۷۲ش. حمزه اصفهانی» تاریخ سنی ملوک الارض و الانبیا» بیروت» دار مکتبه الحیاه بی تا. حمیدالله, محمد. وثائثق» ترجمه و توضیح محمود مهدوی دامغانی تهران: حکمت. اول ۱۳۹۴ش. خطیب بغدادی, تاریخ بغداد و مدينه السلام» تحقیق مصطفی عبدالقادر عطا بیروت: دار الکتب دانر ویکتور «ادب عربی در ایران»» در تاریخ ایران کمبریج. ج ۰۴ گردآورنده ریچارد ن. فرای؛ دبیرسیاقی»سیدمحمد. «دقیقی, ابومنصور»» دانشنامه جهان اسلام؛ زیر نظر غلامعلی حداد عادل, دریایی» تورج» امپراتوری ساسانی» ترجمه خشایار بهاری» تهران: فرزان روز اول» ۱۳۹۲ش. همو «مباحثات روشنفکرانه میان زردشتیان و مسلمانان» در آفرین‌نامه. پژوهشهای ایرانشناسی نامواره دکتر محمود افشار ج ۰۲۰ به کوشش نادر مطلبی کاشانی, تهران: بنیاد موقوفات دکتر دومناش» ژان» «نوشته‌های پهلوی زردشتی»» در تاریخ ایران (پژوهش:دانشگاه کیمبریج)» ج ۳ قسمت دوم گرد‌آورنده ریچارد ن. فرای» ترجمه حشن انوشه تهران: امیرکبیر اول» ۱۳۷۷ش. همو «ادبیات زردشتی»» در تاریخ ایران (پژوهش دانشگاه کیمبریج)» ج ۰۴ گردآورنده ریچارد ن. دینوری» ابوحنیفه. اخبار الطوال, تصحیح و تحقیق عبدالمنعم عامر قاهره: دار احیا کتب راغب اصفهانی حسین‌بن محمد. محاضرات الادبا بیروت: دار مکتبه الحياه بی تا. رضایی» رمضان» «دبیر»» دانشنامه جهان اسلام زیر نظر غلامعلی حداد عادل, تهران: بنیاد دايره زرین کوب» روزبه» «دبیری» دايره المعارف بزرگ اسلامی» زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی, راه‌های آشنایی مسلمانان سده‌های نخست هجری با فرهنگ دینی زردشتی ۴۸۹ زرین کوب» عبدالحسین, تاریخ ایران بعد از اسلام» تهران: امیرکبیر» سوم ۱۳۶۲ش. سمعانی» عبدالکریم» الانساب» تقدیم و تعلیق عبدالله عمر بارودی» بیروت: دار الجنان» اول شاکد. شائول, از ایران زردشتی تا اسلام» ترجمه مرتضی ثاقب‌فر تهران: ققنوس» پنجم. صدیقی» غلامحسین, جنبش‌های دینی ایرانی در قرنهای دوم و سوم هجری» تهران: پاژنگ اول, صولی محمد بن یحیی» ادب الکتاب» تصحیح و تعلیق محمد بهجه الائری» بغداد: مکتبه طبرسی» فضل‌بن حسن,الاحتجاج» تحقیق سید محمدباقر خرسان؛ نجف: دار النعمان؛ طبری, محمدین جریرتاریخ الرسل و الملوک. تصحیح محمد ابوالفضل ابراهیم. قاهره: طوسی, محمدبن حسن, التبیان فی تفسیر الفرآن. تحقیق و تصحیح احمد حبیب قصیر عاملی؛ مقدمه آقابزرگ طهرانی, بیروت: دار احیا التراث العربی» اول» ۰۱۴۰۹ علی بن ابراهیم قمی تفسیر, تصحیح و تعلیق: سد طیب موسوی جزائری, قم: دار الکتاب فاتحی‌نژاد» «حیره» در دايره المعارف بزرگ اسلامی» زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی, تهران: فخر رازی» محمد بن عمر التفسیر الکبیر او مفاتیح الغیب» بیروت: دار الکتب العلمیه. ۰.۱۴۲۰ فرای» ریچارد ن» «سامانیان» تاریخ ایران (پژوهشن دانشگاه کیمبریج)گردآورنده ریچارد ن. همو عصر زرین فرهنگ ایران» ترجمه مسعود.رجب‌نیا تهران: سروش, ششم» ۱۳۹۳ش. فردوسی, ابوالقاسم, شاهنامه, به کوشش جلال خالقی مطلق, زیر نظر احسان یارشاطرکالیفرنیا و نیویورک:8ع۳6751 131011011602 اول, ج ۱ (۱۳۶۶ش)» ج ۲ (۱۳۶۹ش). قدامهبن جعفر الخراج و صناعه الکتابه. تحقیق محمدحسین زبیدی,» بغداد: دار الرشید قزوینی» زکریا بن محمد. آثار العباد و اخبار العباد» بیروت: دار صادر بی تا. کرمر جوئل ل.» احیای فرهنگی در عهد آل‌بویه. ترجمه محمدسعید حنایی کاشانی» تهران: ۴۹۰ پرومشناسه تاریخ تمدن اطلامی: سال پنجادو سوم شهاره دوم: پاییز و رسستان 1۳۹۹ کرستن‌سن» آرتور ایراق ذر مان ساساتباق, ترجمه رشید یاسمی» تهران: صدای معاصر نم گردیزی» عبدالحی بن ضحاک» تاریخ گردیزی» تصحیح و تحقیق عبدالحی حبیبی,» تهران: دنیای ماوردی, علی بن محمد. نصیحه الملوک. تحقیق خضر محمد خضر کویت: مکتبه الفلاح, اول. هموالاحکام السلطانيه و الولایات الدينيه, تحقیق احمد مبارک البغدادی, کویت: دار ابن‌قتیبه. محمدی ملایری» محمد. تاریخ و فرهنگ ایران در دوران انتقال از عصر ساسانی به عصر همو فرهنگ ایرانی پیش از اسلام و آثار آن در تمدن اسلامی و ادبیات عربی, تهران: توس, هم مروج الذهب و ادن الجر وس کر با وا الجامعه اللبنانيه ۱۹۶۶ مقدسی, مطهربن طاهر,آفرینش و تارنخ» ترجمه محمدرضا شفیعی کدکنی» تهران: آگه. سوم ناجی, محمدرد تاریخ و تمدن اسلامی در قلمرو سامانیان. مسراان: مجمع علمی تمدن. اول, نامه تنسر به گشنسپ.» تصحیح مجتبی مینوی» تهران: خوارزمی دوم ۱۳۵۴ش. نحاس» احمدبن محمد. معانی القرآن, تحقیق محمدعلی صابونی, مملکه العربيه السعوديه: نولد که, تشودور تاریخ ایرانیان و عربها در زمان ساسانیان, ترجمه عباس زریاب. تهران: هدایت. صادق, ره‌آورد هند برگردان هفت متن پهلوی به فارسی,» تهران: کوله‌پشتی» اول ۱۳۹۶ش. پارشاطر احسان» «حضور ایرانیان در جهان اسلام»» در حضور ایرانیان در جهان اسلام» ويراسته ریچارد هوانسیان و جورج صباغ, ترجمه فریدون بدره‌ای, تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران» عقویی, آحمدین آستهای,تاریم یروت دار ضاقر اقست مه موس نشور فرهنگ اغل‌بیت.

پس از فروپاشی پادشاهی ساسانی و فتح ایران به دست مسلمانان، مواجهه اعراب مسلمان با ایرانیانی که بر دین کهن زردشتی بودند، بیشتر شد و به دنبال آن، ارتباط میان آنها فزونی گرفت. یکی از پی آمدهای این روابط، هم در سطح سیاسی و اجتماعی و هم علمی و فرهنگی و حتی تا حدود بسیاری روابط میان عامه مردم، به مرور زمان، آشنایی هر دو طرف با فرهنگ دینی دیگری بود. در بسیاری از منابع دوره اسلامی گزارش هایی حاکی است که چگونه ارتباط و تماس میان دو گروه، چه به صورت مستقیم و چه غیرمستقیم، سبب راه یافتن اطلاعات بسیاری درباره عقاید و باورهای دینی زردشتی به نوشته های مسلمانان شد. در این مقاله کوشیده ایم تا برخی از مهم ترین راه هایی که زمینه آشنایی مسلمانان با عقاید و باورها و آداب و رسوم دینی زردشتی را فراهم آورد، طبق اطلاعات موجود در منابع دوره اسلامی، بررسی کنیم.

372400

همچنین در همه ملفه‌های پیشگیری از اعتیادبین ادراک و انتظار دبیران تفاوت وجود داشت و لازم است‌بهمژلفه‌های پیشگیری از اعتیاد بیشتر توجه شود. نتیجه گیری: دیدگاه دبیران در خصوص میزان توجه کتاب تفکر و سب زندگی پایه هفتم به ملفه‌های پیشگیری از اعتیاد مثبت است و توجه به مباحث پیشگیری از اعتیاد و مهارت‌های زندگی از جمله مهارت‌های تفکر و آموزش در باره مواد در کتب درسی می‌تواند از جهات کلیدواژه‌ها: پیشگیری از اعتیاد» محتوای کتاب» تفکر و سب زندگی ۱. کارشناس ارشد روان‌شناسی تربیتی» دانشگاه شهید مدنی آذربایجان» ایران. ۲ نویسنده مسئول: دانشیار گروه علوم تریتی» دانشگاه شهید مدنی آذربایجان » ایران» پست الکترونیکک: ۳ دانشیار گروه علوم تریتی» دانشگاه شهید مدنی آذربایجان» ایران. در دهه‌های اخیر جهان با آمارهای تکان‌دهنده از شیوع سومصرف مواد» عموما در سطح جامعه و به ویژه در جمعیت نوجوان و جوان مواجه است (عماری» پاشاشریفی» هاشمیان» و میرزمانی» ۱۳۹۰). در این بین» اعتیاد نوجوانان به مواد مخدر پیامدهای وخیم تری در پی دارد. زرا ادامه حیات و پیشرفت و توسعه هر جامعه‌ای در گرو سرزندگی» شادابی و فعال بودن نوجوانان آینده ساز جامعه است. از طرف دیگر نوجوانان به سبب تغییرات سریع جسمی و روانی و نیز به خاطر این که هویت آن‌ها تازه در حال شکل گرفتن است» در وضعیت خطیری قرار دارند و نسبت به تمایلات محیطی حساس تر و بیشتر در معرض خطر اعتیاد مواد مخدر هستند (صرامی» قربانی و مینوی» ۱۳۹۲). گرایش نوجوانان به مصرف مواد» یکی از بزرگترین نگرانی‌های والدین محسوب می‌شود. میانگین سن شروع سیگار در ایران ۱۶/۶ سال بود و بالاترین نسبت سن شروع اعتیاد (۴۵/۷) در فاصله سنی ۱۷ تا ۲۲ سالگی بوده و شروع زود هنگام؛ مضرف بیشتر) مداوام‌تر و استفاده از مواد خطرناک‌تر را نوجوانی یک دوره بحرانی در زندگی اسشت که:الگوهای رفتاری نادرست از این دوره آغاز می‌شود. بین آسیب‌های دوره کودکی و نوجوانی با سومصرف مواد رابطه وجود دارد (درا کر فان و مزرسايک ۲۰۱۳). خود کارآمدی ضعیف زمینه سومصرف مواد را در دانش آموزان فراهم می‌سنازد (برو کنر او همکارآن» ۲۳۲۳) امابابی) استین) نیاماسی؛ بنتلره و پتر " (۲۰۱۳) در پژوهشی که از افراد بی‌خانمان لس آنجلس و کالیفرنیا انجام دادند» نشان دادند که سابقه سیب و سابقه مصرف و بی خانمانی مزمن و استرس‌های روحی و روانی» پیش‌بینی کننده‌ی سو مصرف مواد بوده است. همچنین بین راهبردهای مقابله‌ای ناکا رآمد و شیوه‌های حل مسئله نامناسب در معتادان رابطه وجود دارد. افراد معتاد بیشتر از شیوه‌های حل مسئله غیرسازنده» مانند درماندگی» مها رگری و اجتناب استفاده می کنند و کمتر از شیوه‌های ل‌مسئله سازنده» مثل خلاقیت» اعتماد و گرایش استفاده می کنند. افراد :۵ ,836116۲ منط 221 37۳ مصنعاگ ,10306 .3 3/2202 6۶ ,ملظ تما ,30۳200666 1۰ فاقد مهارت‌های اجتماعی و دارای تصمیم گیری ضعیف, بدترین پیش آگهی و بالاترین نرخ مواد را نشان می‌دهند (بهرامی» معاضدیان» و حسینی المدنی» ۱۳۹۲). همچنین رفتارهای ضد اجتماعی و پرخاش‌گرانه مهم ترین عوامل خطر برای مصرف مواد هستند (عماری و همکاران» ۱۳۹۰) و دانش آموزانی که احساس بی کفایتی می کنند برای فرار از مشکلات و استرس‌ها به مصرف مواد روی می‌آورند و در نهایت آسیب‌پذ یری آن‌ها نسبت به همسالان بیشتر است (پو رکرد» ابوالقاسمی» نریمانی و جمالویی» ۱۳۹۲). بسیاری از تحقیقات نشان داده‌اند که اختلال سومصرف مواد دارای پیش آگهی نامطلوبی است و هزینه‌های درمانی هنگفتی را به صورت مستقیم و غیرمستقیم به خانواده و جامعه تحمیل می کند (بهرامی و همکاران» ۱۳۹۲). پرهزینه و طاقت فرسا بودن درمان» بحث‌ها را متوجه برنامه‌های پیشگیری اولیه از سومصرف مواد» به ویژه در سطح مدارس و در میان دانش آموزان کرده است (مهری» اسماعیلی» رستمی» رجبی و ترکاشوند» ۱۳۹۱). نوجوان و جوانی که به اعتیاد روی می آورد نه نها دیگر عنصر سازنده‌ای برای جامعه نیست» بلکه تا زمانی که نجات نیابد» در بهترین حالت خنثی و در بدترین حالت منشا بی‌نظمی اجتماعی است.غوارض سومص ات ایواذد رش ام ی وا زگمجبران‌ناپذیر است و حتی موثرترین درمان از عود بالایی برخوردارند. در چنین شرایطی اهمیت پیشگیری در این است که به طور منطقی جایگزین درمان شود و فرض براین است که جلوگیری از مبتلا شدن افراد به سومصرف مواد مخدر موثرتر از درمان این اختلال است (جمالی و در سال‌های اخیر رویکردها و فنون متفاوتی برای درمان سومصرف مواد و عدم عود به آن مورد توجه قرار گرفته‌اند که یکی از مهم‌ترین آن‌ها آموزش‌های مهارت‌های زندگی بر پیشگیری از اغتیاذ بوده اسست» از طریق آموزش‌های مهارت‌قاتق زند گی» افره می‌تواند ضمن برقراری روابط سالم و دوستانه با همسالان و سایر افراد» خود رانیز در جمع مطرح کرده و نیاز به احترام را برآورده سازد (هربرت !و همکاران» ۲۰۰۵ کوپلوویچ» لیبرمن و زارت ۲۰۰۶). در طی پنجاه سالی که از طرح اولین برنامه‌های پیشگیری می گذرد» برنامه‌ها و راهبردهای متنوعی برای پیشگیری از سومصرف مواد مخدر معرفی و به کار گرفته شده است (بوتوین» گریفین و ویلیامز » ۲۰۰۱). یکی از عوامل گرایش به مصرف مواد» عدم آشنایی جوانان با مهارت‌های زندگی است (بوتوین» گریفین "» ۲۰۰۴). در طرح جامع آموزشی پیشگیری» همواره مدارس از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند (جمالی و قربانی»۱۳۸۷). نیس و مک ایون؟(۲۰۰۱) در تحقیقی نشان دادند که آموزش در گام مهمی در راستای پیشگیری اولیه از اعتیاد نوجوانان است. همچنین آریزا؟ و همکاران (۲۰۱۳) نشان دادند که برنامه مبتنی بر مدرسه در کاهش مصرف حشیش موئر است. فاگیانو "و همکاران (۲۰۱۰) نیز در تحقیق خود مشخص کردند که برنامه‌های مبتنی بر مدارس و با تا کید بر دانش آموزان؛ چگونه در کاهش مصرف مواد و دخانیات مور است. بر و کنر و همکاران (۲۰۱۳) در تحلیل محتوای برنامه‌های پیشگیرانه مبتنی بر مدارس در ایالات متحده در راستای اسنفاده از اسنتانلّاژدهای.آموزشی در این برنامه‌ها به این نتیجه رسیدند که در مدارس ابتدایی از مهارت‌های اجتماغی تغمومی و عاطفی برای پیشگیری و در دبیرستان‌ها از اطلاع رسانی از عواقب مواد استفاده شده است. تاهیری» گاشی» لس‌مجلی و موجا* (۲۰۱۲)» کویچ پرس ۲۰۰۲(۷)» فرمانی» معاضتدایان» حسینی‌المدنی و بهرامی (۱۳۹۰)» طارمیان و امیر هوشنگ (۱۳۸۶)» پونسی و محمدی (۱۳۸۵)» قادری دهکردی (۱۳۷۹)» در نتایج پژوهشی خود اشاره کرده‌اند که آنچه در دبیرستان‌ها در خصوص پیشگیری از اعتیاد صورت می گیرد اطلاع زسانی از عواقب مواد و آموزش درباره مواد می‌باشد. همچنین ماتسوموتو "و همکاران (۳۰۱۱)» در بررسی اثر احتمالی مداخله با استفاده از کتاب خودآموزش گری در معتادان به مواد مخدر نشان دادند که استفاده از کتاب کار باعث افزایش آگاهی آن‌ها از مشکلات ناشی از وابستگی به مواد شده و انگیزه برای به دست آوردن درمان می‌شود. عده‌ای از محققان (اسپیث» ویچهولد» راینر و واینسز ۲۰۱۰ بهرامی و همکاران ۱۳۹۲۰؛ و رفاهی»۱۳۸۷) معتقدند که در میان تمام 3/2 :8 ,نازه فآ ,نطاعهی مفتنطه ]1 .6 ۷/11۵5 +6 مصگی ,ص80 1۰ برنامه‌های پیشگیرانه در مدارس» مور ترین و در دسترس ترین برنامه‌ها برنامه‌های آموزش مهارت‌های زندگی و اجتماعی است. این مهارت‌ها عبار تند از: تصمیم گیری و حل‌مسئله » تفکر خلاق و انتقادی» توانایی برقراری ارتباط موثر» روابط بین‌فردی» خودآگاهی و همدلی » مدیریت هیجان و استرس. این برنامه‌ها معمولا عوامل محافظتی را گسترش داده و از عوامل خطرآمیز می کاهند. برنامه آموزش مهارت‌های زندگی توسط بو توین (۱۹۹۸)» جهت پیشگیری از سومصرف مواد مخدر سیگار کشیدن و نوشیدن الکل طراحی شده بود. این برنامه جهت آموزش در باره مواد» داروها و نگرش در مورد آن‌ها مهارت‌های مقاومت در برابر تأثیرات اجتماعی» ترویج و رشد مهارت‌های خود مدیریتی و مهارت‌های بین‌فردی می‌باشد. تورنر " (۲۰۰۸)» واتسون» جنی و گاردان ۲ (۲۰۰۶)» بو توین» گریفین و ویلیامز (۲۰۰۱)» بوتوین و گریفین (۰۲۰۰۴ ۲۰۰۵)» زولینگر " (۲۰۰۳)» بهرامی و همکاران (۱۳۹۲)» در تحقیق خود نشان دادند که آموزش مهارت‌های تصمیم گیری و حل مسئله در آموزش پیشگیری از اعتیاد در برنامه‌های درستی از اهذاف اساسی آموزش و پرورش برای تربیت نسل سالم و خلاق جامعه می‌باشد. به منظور اثر بخشی برنامه‌ها در پیشگیری» نحوه ارائه برنامه و محتوای آنها به دانش آموزان حائز اهمیت است. در ارائه محتوای آموزش پیشگیری از اعتیاد در مدارس توجه به دو چیز مهم می باشد ۱- برنامه درسی با تأکید بر مهارت‌های زندگی و مهارت‌های اجتماعی و با رعایت اصول حاکم بر برنامه درسی باشد. ۲- فوق برنامه» در قالب برنامه‌های تربیتی جذاب» دل‌نشسین و متناسب با علائق کودکان» نوجوانان و جوانان باشد. همچنین ارائه محتوا ی آموزشی پیشگیری از اغتیاد در برنامه درسی پایه‌های مختلف با رعایت انسجام افقی و عمودی یکی از زیر ساخت‌های هر مدل پیشنهاهی برای آموزش پیشگیری از اغتیاداذر مدارس است (جمالی و قربانی» ۱۳۸۷). چون کتاب درسی از اساسی ترین منابع یادگیری در نظامآموزشی جامعه ما محسوب می‌شود و با اذعان به جایگاهآموزش در تغییر سورفتارها در جهت مثبت و ترفیع سطح زندگی و نیز با توجه به این که از موضوعاتی که به شدت از سوی سستاد مبارزه با مواد مخدر پیگیری می شود» ضرورت گنجاندن محتوای مناسب در زمینه پیشگیری اولیه از اعتیاد و سومصرف در کتاب‌های درسی است. لذا کتب درسی در مقاطع مختلف و بخصوص مقطع متوسطه باید مورد رصد و ارزشیابی قرا رگیرند. همچنین آنچه که درباره محتوا باید در نظر گرفت, علاوه بر مفاهیم» مهارت‌ها و نگرش‌هایی که تهیه کنندگان محتوای برنامه‌درسی انتخاب می کنند. معلمین باید نسبت به مواده سومصرف آن‌ها و برنامه‌های ملی مبارزه با این مشکل آگاهی و حساسیت و نگرش‌های مناسبی پیداکنند و بتوانند مهارت لازم برای جلب اعتماد دانش آموزان و صحبت کردن با آن‌ها درباره مسائل حساس مربوط به سومصرف مواد به دست آورند. در صورت عدم توجه به این نکات ممکن است گنجاندن ماده خاصی در برنامه دروسی جز اتلاف وقت معلمین و دانش آموزان و ایجاد بدبینی نسبت به برنامه ملی مبارزه با مواد حاصلی نداشته باشد (مهریار و جزایری» ۷). بنابراین بررسی دیدگاه ذبیران به عنوان مجریان برنامه‌های آموزش و پرورش درباره محتوای کتاب تفکر و سبکک‌زندگی در راستای برنامه پیش‌گیری از اعتیاد مهم و ضروری به نظر می‌رسد. سوال؛اضّلی,تحقیّی نخاضر این السشت که تا چه حد از دیدگاه‌دبیران» در محتوای کتاب تفکر و سبک زندگی به موّلفه‌های پیشگیری از اعتیاد توجه شده است؟ روش پژوهش توصیفی و از نوع پیمایشی بود. جامعه آماری پژوهش دبیران پایه هفتم شهرهای میاند و آب و شاهین‌دژ به تعداد ۱٩ نفر بودند که در سال تحصیلی ۲-۹۳٩ کتاب تفکر و سبک زندگی را تدریس می کردند. از اين تعداد بر اساس جدول کرجسی و مورگان ۷۴ دبیر به روش نمونه گیری طبقه‌ای تصادفی انتخاب شدند که تعداد ۳۴ نفر (/۴۶) از نمونه‌ی انتخابی مرد و ۴۰ نفر (۸۵۴) زن بودند. تعداد ۱۰ نفر (۸۱۳/۵) در بازه‌ی سنی ۲۳-۳۰ سال» ۲۳ نفر (۸۳۱/۱) در بازه‌ی سنی ۳۱-۴۰ سال» و ۴۱نفر (۸۵۵/۴) در بازه‌ی سنی ۴۱ سال و بالاتر قرار داشتند. تعداد ۲۳ نفر (۳۱/۱/) دبیر رشته‌ی علوم تجربی» ۱ فر (۱۴/۹ 4) امور پرورشی» ۱۵ نفر (۲۰/۲ 1)علوم تربیتی» ۱۲ نفر (۱۶/۲ /) ادبیات فارسی» و ۱۳ نفر (۱۷/۶) سایر رشته‌ها بودند. تعداد ۱۷ نفر (۲۳ /) سابقه‌ی ۱-۱۰ سال» ۶نفر (۸۲۱/۶) دارای سابقه‌ی ۱۱-۲۰ سال» و ۴۱ نفر (۵۵/۴/) دارای سابقه‌ی ۲۱-۳۰ سال بودند. تعداد ۴ نفر (۵/۴ /) دارای تحصیلات دیپلم و فوق‌دیپلم» ۶۵ نفر (۸۷/۸/) دارای تحصیلات لیسانس» و ۵ نفر (۶/۸ /) دارای تحصیلات فوق‌لیسانس بودند. برای بررسی دیدگاه دبیران از پرسش‌نامه محقق ساخته ۴۰ سسئوالی با طیف پنج درجه‌ای لیکرت (خیلی زیاد زیاد» متوسط» کم و خیلی کم) استفاده شد. برای ساخت پرسش‌نامه و در انتخاب مولفه‌ها و شاخص‌های پیشگیری از اعتیاد» از پیشینه نظری و تجربی و منابع مرتبط و قابل دسترس و مرتبط با اهداف سند جامع پیشگیری از اعتیاد استفاده شد. پس از مشخص شدن اولیه مولفه‌ها و گویه‌ها ریایی و‌اغتبار آن‌ذررسی شد. به این ترتیب مولفه‌ها و گویه‌های آن در اختیار صاحب‌نظران و متخصصان برنامه‌ریزی درسی و روان‌شناسی تربیتی برای بررسی روایی محتوایی قرار داده شد و نظرات‌اصلاحی آن‌ها اعمال شد. اعتبار از طریق آلفای کرونباخ در اجرای نهایی ۹۵/به دسست آمد. روایی سازه از طریق تحلیل عاملی اکتشافی با روش مولفه‌های اصلی و چرخش واریماکس بر روی داده‌ها تعیین شد و جهت بررسی مفروضه وجود همبستگی بین متغیرها از آزمون کرویت بارتلت استفاده شد که نتایج حکایت از وجود همبستگی‌بود (۰/۰۰۱ > ,۲/۲۷۱-کرویت بارتلت برای انجام تحلیل عاملی از روش مولفه‌های اصلی استفاده شد. نتایج اولیه این تحلیل ۱۳ عامل (مولفه) با مقدار ویژه بالاتر از یک را نشان داد که بر روی هم ۰/۶۹واریانس را تبیین می کردند. با توجه به مقدار اش تراک پایین تر از ۰/۴۵ ۱۶ گویه از تحلیل خارج شد. بار دیگر در تحلیل‌عاملی و با روش چرخش واریماکس که انجام گرفت در چهار چرخش ۲۱ گویه حذف شدند که در نهایت منجربه استخراج ۷عامل (مولفه) با ۴۰ گویه یعنی» آموزش درباره‌ی مواد (۷ گویه)» مهارت‌های تفکر (٩ گویه)» مهارت‌های موفقیت و مقابله با شکست (۸ گویه)» مهارت‌های ار تباطی (۴ گویه)» مدیریت‌هیجان و مقابله با استرس (۴ گویه)» مهارت‌های ابراز و جود و جرأت‌مندی (۴ گویه)» خودآگاهی و همدلی (۴ گویه) شد. آلفای کرونباخ مولفه‌ی مهارت‌های تفکر ۰۰/۹۲ آموزش درباره‌ی مواد 4/۹۰ مهارت‌های موفقیت و مقابله با شکست ۰۰/۸۸ مهارت‌های ار تباطی ۰/۸۸» مدیریت هیجان و مقابله با استرس ۰/۸۷ مهارت‌های ابراز و جود و جرأت مندی ۰/۸۲ و خودآگاهی و آماره‌های توصیفی مولفه‌های پیشگیری از اعتیاد در محتوای کتاب درسی تفکر و سبکک زندگی پایه هفتم و مقایسه‌ی آن با نمره‌ی متوسط (۳) در جدول ۱ ارائه شده است. جدول ۱: آماره‌های توصیفی موّلفه های پیشگیری از اعتیاد در محتوای کتاب درسی تفکر مهارت‌های موفقیت و مقابله با شکست ۳/۱۵ ۶۶ ۴۰ ۵ همانگونه که در جدول۱ مشاهده می‌شود مّطابق نظر دبیران» بیشترین میانگین مربوط به مژلفه مدیریت هیجان و استرس و کم ترین میانگین مربوط به مولفه آموزش درباره مواد می‌باشد. برای مقایسه‌ی تفاوت میانگین ادراک و انتظار دبیران از آزمون 1 وابسته استفاده شد که نتایج آن در جدول ۲ ارائه شده است. جدول ۲: آزمون ] وابسته برای بررسی تفاوت میانگین های ادراک و انتظار دبیران از موّلفه‌های پیشگیری از اعتیاد در محتوای کتاب درسی تفکر و سبکت زندگی مهارت‌های موفقیت و مقابله با شکست. انار 0 ۶و ۱۳/۰۲ ۵ همانگونه که در جدول شماره ۲ مشاهده می‌شود در تمام ملفه‌ها میانگین نمرات ادراک شاه از میانگین نمرات انتظار پایین تر ات (۱* 0>۰/*۰). برای رتبه‌بندی مولفه‌ها از آزمون 121 فریدمن استفاده شد که نتایج آن در جدول ۳ارائه شده است. ۳ جدول۳: رتبه‌بندی مولفه‌های پیشگیری از اعتیاد براساس آزمون فریدمن 1 ۳ مهارت‌های موفقیت و مقابله با شکست ۳۵ ۲ << ۴ یمازقا ما ارتتاظی (ورابظا ین فرسی) ۳۶۳ ۵ 5 هدف پژوهش بررسی دیدگاه دبیران در خصوص میزان توجه محتوای کتاب تفکر و سبکک زندگی پایه هفتم به مژلفه‌های پیشگیری از اعتیاد بود. یافته‌ها نشان داد میانگین نمرات مژلفه‌های پیشگیری از اعتیاد (مهارت‌های تفکر آموزش درباره مواد» مهارت‌های موفقیت و مقابله با شکست. مهارت‌های ارتباطی (روابط بین‌فردی)» مدیریت هیجان و استرس» ابراز وجود و جرأت مندی» همدلی و خودآگاهی) با نمره متوسط معنادار بوده و این نشان از توجه کتاب تفکر و سبک‌زند گی به مولفه‌های پیشگیری از اعتیاد از دیدگاه دبیران می‌باشد. از آنجایی که میانگین مولفه‌ی مدیریت هیجان و استرس بیشتر بوده» لذا این مولفه از دید گاه دبیران نسبت به سار مولفه‌ها در کتاب تفکر و سبک‌زندگی بیشتر مورد توجه قرارگرفته» و میانگین مولفه آموزش درباره مواد کمتر بوده و از دیدگاه دبیران در کتاب تفکر و سبک‌زندگی کمتر مورد توجه قرارگرفته است. علاوه براین از دیدگاه دبیران به ملفه‌ی مهارت‌های تفکر نیز توجه کمی شده است. در تبیین این يافته پژوهشی می‌توان گفت از آن جا که» مصرف و سومصرف‌مواد یکی از مخاطره آمیزترین رفتارهای خلال کود کی» نوجوانی و جوانی اسست (رواتر .۲۰۸۲ ویمبرگک ۲ و همکاران» ۲۰۰۲؛ به‌نقل از باباپور خیرالدین» داداش زاده و طوسی,» ۱۳۹۰): لذا با عنایت به مشکلات فردی و اجتماعی حادث شده از آگاهی سطح پایین فراگیران» زیان‌های موادمخدر و اعتیادآور» برنامه‌های آموزشی و درسی مدارس و محتوای کتب درسی مرتبط با این مسئله باید اطلاعات کافی و متقن در اختیار دانش آموزان قرار دهند که در استفاده از تجارب و برنامه‌های سایر کشورها از قبیل برنامه‌های مبتنی بر مدرسه با تاکید بر دانشآموزان (آریزا و همکاران ۲۰۱۳) و به کارگیری مهارت‌هنای عمومی و عاطفیّ برای پیشگیری از مواد (فاگیانو و همکاران» ۲۰۱۰) می‌تواند ذر اطلاع ارشانی از زیان‌های مواد و کاهش مصرف یافته‌ها نشان داد بین میانگین موژلفه‌های پیشگیری از اعتیاد در دو وضعیت ادراک و انتظار تفاوت وجود دارد. نتایج آزمون فریدمن نشان داد که ملفه مدیریت هیجان و استرس دارای بیشترین» و مولفه آموزش درباره مواد دارای کم‌ترین میانگین رتبه هستند. یافته‌های این پژوهش با نتایج تحقیقات آرایزا و همکاران (۲۰۱۳)» هوانگ "و همکاران (۲۰۱۲)» اسپیث ویچهولده» راینر و واینسز (۲۰۱۰)» فاگیانو و همکاران (۲۰۰۹)» تورثر (۲۰۰۸)» بوتوین و گریفین (۲۰۰۴)» زولینگر (۲۰۰۳)» بوید! (۱۹۹۱)» باقری و بهرامی احسان (۱۳۸۲) همسو می‌باشد که در تحقیق خود به این نتیجه رسیدند که آموزش‌های مهارت‌های زندگی می تواند بر رفتارهای پیشگیری کننده از سومصرف مواد موّثر باشد. از سوی دیگر نتایج به دست آمده بانتایج تحقیق بروکنر و همکاران (۲۰۱۳)» تاهیری (۲۰۱۲) ماتسو موتو (۲۰۱۱)» کویچ پرس (۲۰۰۲)» فرمانی و همکاران (۱۳۹۰)» یونسی و محمدی (۱۳۸۵)» تا حدودی همسویی کمی دارد که به نوعی در تحقیقات خود نشان داده‌اند آنچه که در دبیرستان‌ها در خصوص پیشگیری از اعتیاد انجام می گیرد اطلاع‌رسانی از عواقب مواد و آموزش درباره مواد می‌باشد و در تمام سطوح تحصیلی باید زیان‌های مصرف مواد مخدر سیگار و الکل» متناسب با سطح تحصیلی و هم سیاق با سایر متون با توجه به یافته‌های پژوهشی و مرور پژوهش‌های حوزه پیش‌گیری از اعتیاد» می‌توان گفت که مهارت تصمیم گیری و حل‌مسئله که جزو مهارت‌های تفکر بوده و از جمله مولفه‌های موثر در امر پیشگیری است و آموزش هر چه بیشتر آن به افراد کمک می کند تا در مواجه با مسائل و مشکلات بهترین تصمیم و راه حل ممکن را برگزینند؛ اما در محتوای کتاب» بعد از آموزش در باره مواد» مهارت‌های تفکر, مولفه‌ای است که به آن توجه کافی نشده است. در حالی که آموزش مهارت‌های تفکر و حل‌مسئله و تصمیم گیری بر کاهش نگرش افراد معتاد نسبت به اثرات» خطرات و تمایل به مواد مخدر تأثیر مثبت دارد (بهرامی و همکاران» ۱۳۹۲). یافته هایتورنر (۲۰۰۸)» واتسون و همکاران (۲۰۰۶)» بوتوین و گریفین (۲۰۰۵)» ماریلین ۲ (۲۰۰۵)» زولینگر (۲۰۰۳)» بهرامی و همکاران (۱۳۹۲)» نشان دادند که مولفه مهارت تصمیم گیری و حل‌مسئله و در نتیجه مهارت‌های تفکر از جمله مولفه‌های مور در امر پیشگیری می‌باشد. از این رو برنامه‌های درسی مدارس باید با ایجاد فرصت‌های آموزشی مناسب,» دانش آموزان را در شناخت حل مسائل و مشکلات آماده سازد. لذا گنجاندن مباحث پیشگیری اعتیاد و مهارت‌های زندگی از جمله مهارت‌های تفکر و آموزش درباره مواد در کتب درسی می‌تواند از جهات مختلف دارای اهمیت باشده چرا که گنجاندن این مطالب در کتاب‌های درسی موجب آشنایی دانش آموزان با این معظل اجتماعی شده و آموزش مهارت‌های زندگی در تغییر نگرش و بالارفتن آگاهی پیشنهاد می شود در کتاب تفکر و سبک زندگی پایه هفتم و کتاب‌های مشابه به مولفه‌های پیشگیری از اعتیاد و بخصوص مهارت‌های تفکر و آموزش درباره مواد بیشتر توجه شود و دبیران به عنوان مجریان اصلی برنامه درسی مدارس» آموزش‌های لازم را در زمینه روش‌ها و مبانی آموزش پیشگیری از مواد کسب کنند. همچنین در پژوهش‌های آتی در زمینه پیشگیری از اعتیاد» از روش‌های دیگر بخصوص از تکنیک تحلیل محتوا برای بررسی و و ی زا هه دس 2 ۰ یا ی ی تحلیل محتوای کتاب تفکر و سبک زندگی در خصوص توجه به ملفه‌های پیشگیری از باباپور خیرالدین» جلیل؛ داداش زاده» رحیم و طوسی, فهیمه (۱۳۹۰). مقایسه سیستم‌های مغزی-رفتااری افراد سیگاری و غیر سیگاری. پژوهش‌های روان‌شاختی نوین» ۲۳(۶)» ۰۱-۱۴ باقری» منصور و بهرامی احسان» هادی (۱۳۸۲). نقشن آموزش مهارت‌های زندگی بر دانش ونگرش نسبت به مواد مخدر و عزت نفس دانش آمو زان. فصلنامه اعتیاد پژوهی؛۳(۱» ۱۴۹-۱۷۲ بهرامی» فرزانه؛ معاضدیان» آمنه و حسینی المدنی»سید علی(۱۳۹۲). اثربخشی آموزش مهارت حل‌مسئله و تصمیم گیری ب رکاهش نگرش مثبت وابستگان به موادافیونی. فصلنامه اعتیاد پژوهی» ۰۵(۷ ۱۴۹-۱۷۲ پو رکرد مهدی؛ ابوالقاسمی» عباس؛ نریمانی» محمد و رضایی جمالویی» حسن (۱۳۹۲). بررسی اثر مستقیم و غیرمستقیم خود کار آمدی» تکانشوری و فعال سازی * بازداری رفتاری و مهارت‌های اجتماعی بر سومصرف مواد دانش آمو زان. فصلنامه‌ی اعتیاد پژوهی» ۲۷(۷)» ۲۶ -۱۳. جمالی» اختر و قربانی» مجید (۱۳۸۷). مدل پیشنهادی آموزش پیشگیری از اعتیاد در مدارس از نظر دانش آموزان و معلمان کشور. فصلنامه رفاه اجتماعی» ۳۹(۷)» ۱۹۳-۲۱۸ رفاهی» ژاله (۱۳۸۷). آموزش مهارت‌های زندگی راهکار پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی نوجوانان. صرامی» حمید؛ قربانی مجید؛ و مینوئی» محمود (۱۳۹۲). بررسی چهار دهه تحقیقات شیوع شناسی اعتیاد طارمیان» فرهاد و مهریار» امیر هوشنگ (۱۳۸۶). اثربخشی برنامه آموزش مهارت‌های زندگی به منظور پیشگیری از مصرف مواد مخدر در دانش آموزان دوره‌ی راهنمایی.مجله دانشگاه علوم پزشکی زنجان» عماری» حسن؛ پاشاشریفی» حسن؛ هاشمیان» کیانوش و میرزمانی» محمد (۱۳۹۰).بررسی تاثیر برنامه پیشگیری از اعتیاد «شادی» بر رفتارهای پر خطر اختلال سلو ککک.نشریه مطالعات عل وم اجتماعی»۰)۲۶(۷ فتحی» سروش و فدوی» جمیله (۱۳۹۱). تحلیلی بر آسیب‌های اجتماعی جوانان طی سال‌های۸۷- ۱۳۷۸ و عوامل موثر بر آن. فصلنامه مطالعات جامعه‌شناختی جوانان» ۰۸۳ ۰۱۲۱-۱۴۴ فرمانی» فرامرز؛ معاضدیان» آمنه؛ حسینی المدنی» سید علی و بهرامی» هادی (۱۳۹۰). اثربخشی آموزش مهارت‌های زندگی در تراک سومصرف مواد و عدم گرایش مجدد به آن در زندانیان مرد ندامتگاه قادری دهکردی» صغری (۱۳۷۹). بررسی تأیر یک طر حآموزشی پیشگیری از اعتیاد بر روی تگرش آگاهی نوجوانان مقطع راهنمایی شهر شه رکرد» پایان‌نامه کارشناسی ارشد» دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهری» نادر؛ اسماعیلی» رضا؛ رستمی» مهدیه‌او تر کاشوند» محمود (۱۳۹۱). فراتحلیل اثربخشی برنامه‌های پیشگیری در تغییر نگرش دانش آموزان نسبت به سومصرف مواد در ایران. فصلنامه اعتیاد پژوهی» مهریار» امیر هوشنگک و جزایری» علیرضا (۱۳۷۶). مروری انتقادی بر پیشگیری و درمان سومصرف مواد» موسسه عالی پژوهش در برنامه ریزی و توسعه. طرح پژوهشی تهیه برنامه ملی مبارزه با مواد مخدر. یونسی» سید جلال؛ محمدی» محمد رضا (۱۳۸۵). استفاده از رویکرد نشر اطلاعات در برنامه‌های پیشگیری از اعتیاددر برنامه‌های پیشگیری از آتاد دزمان نوج و نان 7دانشووسوفار: 0۱۶(۴ ۱-۱۰ +8 , هچنآ 388859 بش۸ ,۳۹06118 .3 110862۵ و۳ م62 ع 520 مش 36762۵ و مقتزمش۸ 0۳6۷ کزطاقصصی 02960 -1ممحل 5 ج و کقعصع نا‌عنکه عط) اه صمناقحنه ۷ .(2013) 2/۰ 40 8و0 لمعضاصسه وصنصندی کعالفاد عکنآ .(2004) ۷۷۰ کل مصتکس 6۶ لب ص800 ,1۵۷۲۵3908 ب17.[ :10 مسوع م0۳ 260 1-0ممحلک .(2005) ۷۷۰ کل ماک 2 ول ی مصذ0۷ظ 6 م۸ :0۳۶6 ۹1066 نگ ,(609) 00عصفل ی بل مصقطللن/2 .ظ بط متنت۴ -1211 00۰ ,ص۷0 +6 عصهنالز ۷۷ ماامعصزصصنا +هنطماع0هانط2 .ر0ع (44) 100 8 0۳6۷۵0 20086 2۳8 .(2001) 3/۰ وکصقنللز ۷۷ +6 ,۷۷ کل ماگ ول ی م801۷ 500-6 01 ۵ 1۵110 تقع و دعده فص اکعاعمم +عاصی کعام۸0 ص16 11 116۳ رنا5 12000۲ ۵۵ 007۳0-00110 4-7 ]٩ عنعراه ۸ (1991) با .ظ ,رهظ بل لهم0ل 00ط۶تاط۵۵ ۲۲۵ ۳۵۳۵۳۵۰ طبسا 4-77 705 1۵ 00۵100۵۲ ,۷۷۵۵610 سک ,۲۵706016 ول طعق ص6۵ 1 1/008 صال 1 ق1030 1۰ 8۳10606 5 83۳۵۷۵10 96 ماع نگ 10۶ کلععلوصهاک صمنم ۳۵ [عمآ-ع 51 .(2013) ,(54)4 ,۳7601۸ ۲۸00163001 ,700۳۵ عنکواص۸ خصعطصم) عنامصع رک خ۸ +علاممطک صز 0 ۵۶ و1560 عط فصه کعع دامن کدم) (ر2001) ب مصقطد ۸0 6 36 تعصدم 0 16055 1و کادع لمع عاصه ع6ط) او آعومص ععامهی 3106 ج 10۵0 منحقطعط 1547-1561 ,(27)11 ,811617 نروو۵1ع 2 آ 0و5 0۵ ۲6۳۹0۵ دم فطع 0۳6۷۵0۵ 108 02960 -1و م5 اه کاصعنوععص ع نما .(2002) .2 مرن آهنمده5 0و0 0لنط 06166 کصنطکصمناهاع8۸ .(2013) .7 کاوجی‌هد3 ه مظ ب تععال 12۵ :200169656 هل معط ماعتد آممعی هه عکد ععمقاکطانی 0ص 2056 بل680تکسآ 000730 کل ب005ظ سک ,)80 0ل4اناظط و۳ مفاصهناع ۷802-13 .۳ وفصهنقع ۳ 6 500512066 50001-80960 و ۶و دوعص نله عط1 .(2010) 34 مققه‌۹مط۴ ره 40 016 817-080 عط که م1100 18-1026 نع مم 0۳6600 بکل ,عامس وله 13 ۷۰ 3/68 م۸ .۸ ب10معصنعطط م۸ .8 ,مصقنو هه 0 .7 1166۰ مه 60655 ما01 156 ناصعصعنه عصنصنهی فاد هنم م5 .(2005) 3/۰ 8۰ مصقا210 -125 ,36 ,716۳0 86۳۵۷10۲ 6۳لمعنل تواعقحصه آهنو5 5۵۶ معط ممتع همعط ما عالفاک عکنآ زا1016 .(2012) . مقعطک ول و000 وس و6808تان وس وطعنتان) وس ,1710308 و77 «منص7 مه 55عع بط تصوع 2۳۵ ص0ناص 2۳۵۷ عوتآ-ع و3 1560-82860 3۵ 6 9 3۳۵00۲5 .(2014) 1/۰ .2 ,اقا ا0عظ و۸ مفطاقسه ۷ م۸ بل مطنعا5 وم ,10306 6 ع 5۳۹۵۱6 ]0 ,70۳۵ 200165۰ 061655 مه دص مناه منعنوم خصعصاد6 306 وللفاه آهنهو5 صذ 5عع22 20۷ 01ععع2006(:3) 8 ,728۵6 ۵ بط بصهصع نانآ مظ۸ ,1600610/6 456-8۰ ,32 ,160 آماظ ۳0ع03۳روقن اک مقنصعحط ممعنط 5 15۵۶ وصنصندی ۵1 .300100 ۵۶ 0۳06200 عط ۶۵۶ نع منم آممطک .(2005) .7 بش۸ مطولضد/1 ع[ و8305 .(2011) کل ,ق۷۷۵0 .0 رذع 10۵/385 .8 ,13۵0207 لا بقطنط) وچ و1/]3180010 8 20010565۲ دز ۵۲0۵ عصنط‌جع ای عصاع جمناصع عاز کم کععصع نامام 40 (1۵1ع(25 ]٩ [700۳۳۵ عمط صمنکعنگزد‌کقاه علنمع رز ج هز ۵عصنقاع0 م20 ع16 ۲۵۱۵1۱۳9 :۳۹۱9 ۳۵۵1۸ 0019 .(2001) 3/۰ م۳6 3 36۰۵ مفعزا عمط عصنصنسه۳ .(2010) .31 عقصعز ۷۷ ۵ بک5 با اعطزق۴ کل ,۷۷۵۵0۵10 و36 مطقهع 50 5 عو 01 معله ۵۵ (185) صصعممم کللفاه عکنز ٩ کم دععصع نی ‌عنکه آهنادع گنه -334 ,(78)3 ,نرو 25۷۳۵10 2111601 ۵۵ ۲00۳۹۷19٩ ,700۳۵ +عع0 عم کع[م0ه امه صز 65 0۶ 2100065 186 - 2-602 .(2012) .ی مقز30 مظ فازهد 1 .36 مفطقق) و2 فطذتا3 1" ول( 5(6111017 3۳۵۵60۱ ]۵ ,700۳۵ 206۰ سل ۵ معاهام صعلززی صز عاممط5 حاهنط 0۶ ۳۵۲۵۳۵۵1 ,عللفاه عکنآ .(2008) .30 5066 بل ,0[ق2/30000 مط با ,1۵۳6 06 ۵۶ 0۳6۷6205 عطا ۶۵۳ ناسمه ه تعصفاصنطی آمعنخه مصه عصندهک۲۳2 ,5100165 6007119 ]٩ 70۳۵1 بطالد736 آهص36 هه دمنانو۸0 1۵۶ جعاصع) عصناطههع 5 ٩ 11600762655 ۲۳6 وه م6 .(2003) ما 6۲۵02۰ 6 وس ,7628806 وظ ۸۷3180 5 9۶ 36216۲ ۳6 هز ارعمامط عم هم حقطه ا-ع نانصعم نی آهنخمعفعمجده 0085 یگ بل ,۷۷۵۵1۵086 36 س ,6قق31/106 36 8 مطل 53611 ۷۷ .1 متعوصنلاو7 موجه تسه عصنصندی عالفاه عکنا عط ۶و اعدمسا .(2003) ۷۸۰ معصنف) .۳ .5 [ 700۳۵1 .2000 1997 مق0فن0 13 ونوکهنم) صمضق/3 صذ ععتآ م1052 کاصع0 5 آممطو

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی دیدگاه دبیران در خصوص میزان توجه به مؤلفه های پیشگیری از اعتیاد در محتوای کتاب تفکر و سبک زندگی پایه هفتم در سال تحصیلی 93-92 بود. روش: روش مطالعه توصیفی، از نوع پیمایشی بود و نمونه آن 74 نفر از دبیران پایه هفتم شهرهای میاندوآب و شاهین دژ بودند که به شیوه ی تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده پرسش نامه ی محقق ساخته بود که ادراک و انتظار دبیران را در هفت مؤلفه بررسی می کند. یافته ها: نتایج نشان داد که از دیدگاه دبیران در محتوای کتاب تفکر و سبک زندگی پایه هفتم به مؤلفه ی مدیریت هیجان و استرس بیشترین و به مؤلفه ی آموزش درباره مواد کم ترین توجه شده است. همچنین نتایج آزمون فریدمن نشان می دهد که میانگین رتبه ها در مؤلفه ی مدیریت هیجان و استرس بیشترین رتبه و میانگین آموزش درباره مواد دارای کم ترین رتبه می باشد. همچنین در همه مؤلفه های پیشگیری از اعتیاد بین ادراک و انتظار دبیران تفاوت وجود داشت و لازم است به مؤلفه های پیشگیری از اعتیاد بیشتر توجه شود. نتیجه گیری: دیدگاه دبیران در خصوص میزان توجه کتاب تفکر و سبک زندگی پایه هفتم به مؤلفه های پیشگیری از اعتیاد مثبت است و توجه به مباحث پیشگیری از اعتیاد و مهارت های زندگی از جمله مهارت های تفکر و آموزش در باره مواد در کتب درسی می تواند از جهات مختلف دارای اهمیت باشد.

152139

چنین بوده است*که اعضای هیئت علمی و دانشجویان به طور افزایشی, به سوی این گونه رشته‌ها جذب شده‌اند. این مقاله ضمن بررسی ماهیت مفهومی و بیان برخی تجربیات. بهانقاط قوت و ضعف اين گونه واژگان کلیدی: آموزش عالی» رشته» میان‌رشته چندرشته» پژوهش» مسائل اجتماعی فعالیت‌های علمی در سراسر جهان, رو به گسترش و افزایش است. مشکلات اقتصادی, اجتماعی» بهداشتی» مدیریتی» و مهندسی موجب شده‌است تا جوامع مختلف تجربه‌های تازه‌ای کسب کنند فرصت‌های تازه‌ای بیابند و چالش‌هایی نو را پیش روی خود ببیند. به دلیل پیچیدگی جهان و انسان» و ارتباط دو سویه میان انسان و طبیعت» سلامتی انسان‌ها و داشتن جهانی بهتر هنگامی میسّر می‌شود که شناخت هر چه بیشتری از جهان و انسان فراهم شود و راه‌های تازه‌ای برای بهبود زندگی ارائه شود. در این میان؛ آموزش و پژوهش از ارکان اصلی رفاه و سعادت بشری به شمار می‌آید. ابزارها و امکانات جدید ظرفیت‌های روش‌شناختی و مدیریت داده‌ها و اطلاعات علمی, افق‌های نوینی را پیش روی بشر قرار داده است. پیشرفت‌های عصر حاضر و چالش‌های پیش روی آن نیز الزاماتی را برای همکاری‌های علمی و ایجاد ارتباط میان دانش‌پژوهان در علوم مهندسی» علوم پایه علمپزشکی*غلوم انسانی» و هنر ایجاب کرده است؛ همکاری‌هایی که به دلیل ماهیت خود از چارچوب‌های آموزشی» پژوهشی» و خدمات اجتماعی برای پاسخ‌گویی به الزامات جدید و نیازهای بشری موضوعاتی چند اهمیت ویژه یافته که از آن جمله است: اجرای پژوهش‌های. مسئله‌محور ترکیب فعالیت‌های پژوهشی» تحلیل ترکیبی داده‌ها و اطلاعات موجود در تخصص‌های مختلف. و ارائه الگوها و علوم جدید. اینک در دوران ما نیازهای بشری به گونه‌ای است که اهمیت ترکیب سنجه‌های برگرفته از رشته‌های مختلف. همکاری نزدیک میان دولت, بخش خصوصی وا دانشگاه با استفاده از بانک‌های اطلاعاتی و روش‌های متنوع و ارتباطات اثربخش میان پژوهشگران» دانشجویان» مدیران صنایع» صاحبان سرمایه. و سیاستمداران را مضاعف کرده اشت. چشم‌انداز جهان کنونی به نحوی است که سرمایه‌گذاری هر چه بیشتر را در تربیّت نیروهای انسانی متخصص امکانات» تجهیزات» و اندیشه‌های نوین برای توسعه پایدار طلب می‌کند. این مقاله ضمن بررسی تاریخچه‌ای اجمالی از میان‌رشته‌ای‌ها مفاهیم و مصادیقی همچون پژوهش‌های میان‌رشته‌ای» ترکیب دروس و رشته‌ها و ادغام دانشکده‌ها به نقاط قوت وضعف اين گونه رشته‌ها و ارائه پیشنهادهایی برای راه‌اندازی آنها دروس و رشته‌های میان‌رشته‌ای در پاسخ‌گویی به گسترش تخصص‌ها و تلاش برای حل مسائل, از طریق اهمیت دادن به محور خدمات اجتماعی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی» شکل گرفت. در اواخر قرن نوزدهم میلادی» خدمات اجتماعی دانشگاه‌ها در کنار آموزش و پژوهش, به رسالت دانشگاه‌های برتر دنیا افزوده شد. در دهه ۰۱۹۹۰ رویکرد رشته‌های بین رشته‌ای در میان برنامه‌های درسی عمومی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار شد. در دهه ۰۱۹۸۰ شورای ملی دانشجویان ممتاز رویکرد میان‌رشته‌ای را به عنوان ابزاری برای برتری علمی مورد حمایت قرار داد. در دهه ۰ بسیاری از سازمان‌های آموزشی پیشرو در ایالات متحده از رویکرد بین رشته‌ای حمایت کردند و این امر (در کنار یادگیری گروهی و آموزش فرهنگ‌های مختلف رشته‌های کارشناسی) به عنوان اصلی مهم و نیز جز دروس اصلی پذیرفته شد. هم اکنون تفکرات بین رشته‌ای به اصورت آبخشی مهم از پژوهش‌ها و فعالیت‌های آموزشی درآمده است. این موضوع به دلایل مختلف» با ساختار در حال تغییر و تحول علم در ارتباط است. واقعیت این است که اینک. برخلاف سابق» دیگر مسائل جامعه در میدان فعالیت‌های رشته‌ای خاص و نیازها و علایق ابراز شده ذانشجویان و کارفرمایان قرار نمی‌گیرد ۳۵۵۲). رشته هر رشته بر موضوهاسمماصی افدایشن فشوی با طاقن همم رک است: چندرشته‌ای ؟: با چند رشته و با ترکیب چند بینش مختلف راه‌اندازی و اجرا می‌شود اما اهداف و میان‌رشته‌ای آ: بینش‌ها و روش‌ها از یک یا چند رشته به رشته‌ای دیگر منتقل و رشته‌ای جدید با بنابراین» رشته‌های میان‌رشته‌ای با یادگیری و آموزش‌های ترکیبی تفاوت دارد. یادگیری و آموزش‌های میان‌رشته‌ای بر آموزش مجموعه‌ای از مهارت‌ها مبتنی است که بر هنر ایجاد ارتباط بین موضوعی» قضاوت‌های اندیشه‌ورزانه. و کنش حساب شده تأکید می‌کند. این موضوع, موجبات استفاده بهینه از دانش را برای دانش آموختگان فراهم خواهد کرد. می‌توان گفت که در آموزش‌های بین رشته‌ای» هدف از تربیت دانشجویان» ایجاد ارتباط میان یادگیری با دنیای فرادانشگاهی» به ویژه وضعیت‌ها مسائل, و مسئولیت‌های جدید است (۲۰۰۳ 50006106۲). فعالیت‌های بین رشته‌ای عنوان جدیدی برای رویارویی رشته‌های مختلف یا راه‌اندازی رشته‌ای جدید بر اساس سنت‌های پیشین نیست. هر رشته میان‌رشته‌ای» رشته‌ای جدید است که هیچ یک از رشته‌های سنتی مالک آن محسوب نمی‌شود و در باب آن سخنی ندارد. آلن رپکو (۲۰۰۵ ۳۹۵۷۵) معتقد است که رشته‌های بین رشته‌ای فرایندی برای پاسخ به یک سواله حل یک مسئله, یا پرداختن به موضوعی است که به دلیل پیچیدگی یا گستردگی آن نمی‌توان با یک رشته تخصصی, به طور دقیق, به مطالعه آن همت گماشت. از این رو برای شناخت جامع‌تر و ژرف‌تر توجه به نگرش‌های مختلف و ترکیب بینش‌ها ضروری است. از سوی دیگر ویلیام نول (۱۷6۷۷811۲۰۰۷) مطالغات بین رشته‌ای را فرایندی دو بعدی تعریف می‌کند. وی معتقد است که این رشته‌ها ضمن بررسی "آموشکافانه و نقادانه نگرش‌های تخصصی, می‌کوشند با ترکیب بینش‌ها بهاشناختی جامع و مبسوط نسبت به پدیده‌ای پیچیده روتن و همکاران (۲۰۰۹ [۵18 210 ۳۱۱۵160). آموزش‌های بین رشته‌ای را شیوه‌ای برای طراحی برنامه درسی و آموزش می‌دانند که.در*آن, غضو هیئت علمی يا گروه» اصول علمی یا اطلاعات. داده‌ها مهارت‌ها ابزارها بینش‌ها مفهوم‌ها یا نظریه‌ها را از حداقل دو رشته تحصیلی, تعیین» ارزیابی» و ترکیب/ می‌کنند. این کار با هدف ارتقای ‏ توانایی" دانشجویان در شناخت موضوعات. بیان مسائل, و ارائ رویکردها و راه‌حل‌هایی انجام می‌گیرد که از میدان یک رشته و منسیلا (۲۰۰۵ 1809[118) در توصیفی برای فهم میان‌زشته‌ای, از امکان ترکیب دانش و شیوه‌های تفکر مبتنی بر حداقل دو رشته, به منظور ارتقای شناخت (به عنوان مثال, تشریح یک پدیده» حل یک مسئله, تولید یک محصول یا طرح یک سوال) سخن می‌گوید و اظهار می‌کند که این شناخت به وسيله یک رشته خاص حاصل نخواهد شد. وی ترکیب بیش‌های بین رشته‌ای را به عنوان ابزاری هدفمند - و نه غایی - تعریف می‌کند. همچنین» نول (۲۰۰۷ ۱6۷/6|۱) میان‌رشته‌ای‌ها را روشی برای مسئله گشایی» حل یک موضوع, طرح یک موضوع پاسخ به یک تعاریف متفاوت درباره موضوع این نوشتار نشان دهنده وجود نگرش‌های متفاوت درباره علوم بین‌رشته‌ای است. نتيجه این نگرش‌های مختلف» ارائه برنامه‌های درسی و روش‌های آموزشی و تربیتی گوناگون و همچنین, فعالیت‌های علمی و دستاوردهای متفاوت بوده است. اما در هر حال, باید دانست که مطالعات بین رشته‌ای نظامی برای حل مسائل پیچیده است که دستاورد آن باید با روش سنتی مقايسه رویکردهای متفاوت رشته‌ها فرق داشته باشد. رویکرد میان‌رشته‌ای از روش‌های سنتی تطبیقی و اکتشافی فراتر می‌رود و هدف آن آماده‌سازی دانشجویان برای تعامل در/ با جهان در حال تحول و فوق‌العاده رقابتی کنونی است. یکی از نقاط ضعف علوم میان‌رشته‌ای از ابهام در تعاریف و تناقضات مفهومی ناشی می‌شود. اگر تعریف مشخصی از دروس میان‌رشته‌ای و در نهایت» تعریف روشنی از ماهیت آن وجود داشته باشد, طراحی ابزارهایی برای ارزیابی مقاصد دروس و رشته‌ها امکان‌پذیر خواهد بود. اما چنانچه تعریف و برداشت مشخصی از این گونه امطالعات» دروس, و رشته‌ها وجود نداشته باشد» آن گاه ارزیابی عملکرد و میزان وّصول به"مقاصدانیز ضعیفت "و پر از ابهام خواهد بود. نتیجذ این ابهام ارائه شواهد و قرائن در باب موفقیت این گونه برنامه‌ها بر اساس احتمالات است. ویلیام ۱. برنامه میان‌رشته‌ای توجهی خاص و بنیادین به موضوعات و مسائل دارد؛ ۳ یکی از ویژگی‌های متمایز میان‌رشته‌ای‌ها گستردگی و پیچیده بودن آنهاست؛ ۶. میان‌رشته‌ای‌ها کلیتی با فرلینداها و روش‌های ,تعیش شده هستند؛ ۵. میان‌رشته‌ای‌ها به طور آشکار, بر رشته‌های مختلفف مبتنی هستند؛ سازمان‌ها و دانشگاه‌ها نیز بر پژوهش‌های میان‌رشته‌ای تأکید کرده‌اند ۷816 ,۲۰۰۸ ۱۷۱۳) (۲۰۰۸. از نظر آنان چنین پژوهش‌هایی را گروه‌ها و افراد به‌سان روشی پژوهشی, به منظور ترکیب اطلاعات, داده‌ها مهارت‌ها ابزارها بینش‌ها مفهوم‌ها و نظریه‌های برگرفته از حداقل دو رشته تحصیلی و با هدف دستیابی به شناخت اساسی و برتر جهت حل مسائلی به کار می‌گیرند که مسئله‌گشایی در آنها فراتر از میدان فعالیت هر رشته تحصیلی یا حوزه پژوهشی است. آنان معتقدند که اين پژوهش‌ها هنگامی واقع‌گرا خواهد بود که نه تنها بتواند رشته‌ها را با هدف دستیابی به فرآورده‌ای جدید در کنار هم قرار دهد بلکه بتواند آرا و روش‌ها را نیز ترکیب کند. پژوهش‌های میان‌رشته‌ای در روش و تمرکز کثرت گراست. انگیزه افراد یا گروه‌ها از اجرای این گزنه پژوهش‌ها ممکن است نیازهای علمی یا تسایل شخسی باشد. یراق مقاله: اخیرا مطالعاتی تحت عنوان زیست فرهنگی در حال انجام است (۲۰۰۷ 6۵0]) در این طرح پژوهشگران می‌کوشند تا شناخت بیشتری از نحوه ارتباط علوم پایه» پزشکی» فناوری» و فرهنگ پیدا کنند و دو فرهنگ حاکم بر علوم پایه و علوم انسانی را با هم تلفیق کنند. آنان معتقدند که فرهنگ دارای عناصر زیستی است و زیست‌شناسی نیز واجد عناصر فرهنگی است. البته بحث درباره راه‌اندازی و ادامه این گونه برنامه‌ها سهل به نظر می‌رسد. اما ایجاد همکاری میان متخصصان در اجرای فعالیت‌های مشترک علمی و ترکیب دانش‌های آنان به آسانی ممکن نمی‌شود. افراد تفاسیر متفاوتی درباره پدیده‌های مختلف دارند. ترکیب نظریات و ایجاد توافق عام درباره نظریه‌ای جدید در میان متخصصان رشته‌های مختلف, کاری بس دشوار اما عملی است. برای مثال, در رشته‌هایی ماننل*فیزیک. شیم و زیست‌شناسی» داده‌ها بزرگ‌ترین تأثیر را در فعالیت‌های علمی داردامّ در رشته‌های«غلوم اسان داده‌ها اهمیت کمتری دارد. صاحب‌نظران در علوم انسانی معتقدند که اعتقادات فرهنگی, سیاسی, و اجتماعی در گردآوری و تفسیر داده‌ها مهم تلقی می‌شود وآدز پاره‌ای*مواقع» بزداشت‌های" متفاوت, داده‌های مختلف را تولید می‌کند. بدیهی است که سوالات پژوهشی؛و روش:اجرای پژوهش در نتایج هر پژوهش تأثیر ترکیب دروس و رشته‌های دانش‌های مختلف بشری وحتی ادغام دانشکده‌ها از جمله دیگر نوآوری‌ها در آموزش عالی محسوب می‌شود.؛اين موضوع ضرورتی ملی و بین‌المللی است. کیفیت آموزش عالی به ارائه و اجرای موفقیت‌آمیز این گونه برنامه‌ها با هدف پاسخ‌گویی هر چه میان‌رشته‌ای‌ها امری فراتر از ارائه دروس عمومی ادبیات. تاریخ فلسفه» هنر و زبان انگلیسی در رشته‌های علوم پایه است. میان‌رشته‌ای‌ها به منظور شناخت تفاوت‌های روشی در رشته‌های مختلف طراحی شده است و در عمل, نشان می‌دهد که چگونه ابزارها و مواد موجود در هر رشته می‌تواند از رشته‌ای دیگر ظلمت‌زدایی کند. نمونه‌های این موضوع فراوان است؛ از همکاری زیست‌شناسان, زمین‌شناسان و مهندسان رشته‌های مختلف و بهره برداری از تجربیات یکدیگر برای شناخت بهتر آب‌بخشان‌ها تا کمک فیلسوفان به زیست‌شناسان برای شناخت ظرفیت‌های موجود در مهندسی ژنتیک» يا مساعدت فیلسوفان به فیزیکدانان برای شناخت بهتر جهان. مفهوم‌ها و نظریه‌های زیست‌شناختی نیز هرچه بیشتر میان‌رشته‌ای شده‌است و پژوهش‌های این رشته به روش‌ها و نظریه‌های سایر رشته‌های علمی وابسته است. ارتباط میان علوم زیست‌شناختی و علوم فیزیکی» ریاضی و کامپیوتر گسترش یافته و ابعاد جدیدی را به خود اختصاص داده است. ارتباطات. تعاملات, و همکاری‌های پژوهشگران و دانشمندان در اين رشته‌ها موجبات تحول در این علوم و سر بر آوردن تخصص‌های جدید را فراهم کرده است. علوم کالبدشناسی» میکروبیولوژی» زیست‌شیمی» علم ژنتیک و پاتوفیزیولوژی از دروس اصلی آموزش پزشکی محسوب می‌شود. اما پزشکان به مهارت‌هایی همچون مدیریت. آمارن آشنایی با حقوق» فناوری اطلاعات, اخلاق پزشکی, مهارت‌های نوشتاری» و ارتباطی نیز نیازمندند. به همین دلیل است که در برخی دانشگاه‌های:آمریکا "بای مثال, درس مکانیک ارگانیزم در کنار رشته مکانیک و زیست‌شناسی ارائّهآمی‌شود (7)8۳8[08100۲۰۰۲ در اين درس ابتدا اصول مهندسی مکانیک مربوط به فرایندهای زیستی؛ بررسی می‌شود وابه دنبال آن» نیروهای دینامیک سیال در چتربازی» پرواز آزاده و«شنا تحلیل می‌شود. در این درس همچنین مهندسی و زیست‌شناسی با هم ترکیب و زیست مکانیک ارگانیزم» بافت‌ها» و سلول‌ها به بحث گذاشته برخی پیشرفت‌های چشمگیر در نانوتکنولوژی» با ساختن ابزارها و وسایل بسیار کوچکی صورت گرفته که؛در سطوح مولکولی ماده عمل می‌کنند. برای مثال, اخیرا در دانشگاه میشیگان, پژوهشگران پزشکی» زیست‌شناسان, و پژوهشگران رشته‌های مختلف درصدد طراحی نانو روبات‌هایی هستند که به منظور درمان شرطان در میان سلول‌ها فعالیت کنند 068100۷۵۲) البته بسیاری از رشته‌های ارائه شده در دانشگاه‌ها بین رشته‌ای است. برای مثال, مهندسی با استفاده از دانش گسترده و میان‌رشته‌ای خود در جستجوی حل مسائل است. به طور معمول, رشته‌های مهندسی فرصت‌هایی را برای شناخت بیشتر علاقه‌مندان و حل مسئله توسط اعضای هیئت علمی و متخصصان صنعت ایجاد می‌کند. همکاری‌های بین رشته‌ای و بین سازمانی نیز در رشته‌های مهندسی مشهود است. از دیرباز, مهندسان در سایه همکاری‌های چندجانبه و با استفاده یکی از افکار جدیدی که هم اکنون در رشته‌های مهندسی, متخصصان برنامه‌ریزی دانشگاهی در حال گسترش آن هستنده ادغام دانشکده‌ها از جمله دانشکده‌های علوم پایه و مهندسی با دانشکده‌های علوم انسانی است. البته به طور سنتی» مهندسان دروسی را در میدان‌های علوم انسانی (مانند ادبیات, هنر تاریخ, علوم اجتماعی, زبان‌های خارجی, و معارف) می‌گذرانند و به طور معمول» در سال اول دوره‌های کارشناسی رشته‌های مهندسی,» دروس علوم انسانی و علوم پایه جایگاه ویژه ای دارد. اما نگرش جدید معتقد است که مهندسی باید بخشی از علوم انسانی باشد. این رویکرد ضمن تأکید بر حفظ ماهیت تخصصی رشته‌های مختلف مهندسی, بر این نکته اذعان دارد که ترکیب آنها در زیر چتر دانشکده‌های علوم انسانی» علاوه بر تقویت رشته‌های مهندسی, تأثیر این رشته‌ها را در شناخت بیشتر اقتصاد. علوم سیاسی» ادبیات, تاریخ, و هنر افزایش خواهد داد و موجب رشد رشته‌های مهندسی و علوم‌انسانی خواهد شد. از سوی دیگر, داشتن پیشینه ریاضی و مهندسی برای دانشجویان علوم انسانی» با توجه به ماهیت کار گروهی و مسئله‌گشایی رشته‌های مهندسی» نوآوری را برای رشته‌های علوم انسانی به ارمغان خواهد آورد. برای مثال, درس تحلیل عدم قطعیت " به دانشجویان رشته‌های علومانسانی کازبرد آمار را در طیف وسیعی از به هر حال, راه‌اندازی برنامه‌های بین"رشته‌ای» که؛علوم انسانی و مهندسی را با هم ترکیب کرده است» رو به افزایش است؛ از آن جمله است: مطالعات محیطی, مهندسی انرژی» هنرهای دیجیتالی» نانوتکنولوژی» "و بایوانیفورمتیک. دانشجویان و اعضای ‏ هیئت علمی در رشته‌های مختلف می‌توانند از تجربیات و روش‌های پژوهش؛» طراحی» و مسئله‌گشایی متخصصان مهندسی بهره ببرند. برای مثال» مفهوم سیستم که بهه "طور, وسیعی در مهندسی از آن استفاده می‌شود. بگیرد؛ همان گونه که خلاقیت و نوآوری در مهندسی نیز می‌تواند کاربرد فراوانی برای سایر رشته‌ها داشته باشد. اما تفاوت‌های فرهنگی نیز مانعی برای راه‌اندازی این گونه دوره‌هاست. فرهنگ حاکم بر گروه فیزیک متفاوت از گروه فلسفه است. از این رو ایجاد سنت‌ها و ارزش‌های دانشگاه بوستون و دانشگاه جنوب فلوریدا 0 1٩۳۱۷۵۲۹ :۲۰۰۸ ۱0۱۷۵۲۹/۷ 808100) (۲۰۰۸ ۳۱۵۲۱۵۵ 80۳ به عنوان دانشگاه‌های برتر آمریکا سال‌هاست که به فعالیت‌های بین رشته‌ای اشتغال دارند. این دانشگاه‌ها شناخت از هنر و علوم و این را که چگونه دانش در رشته‌های مختلف می‌تواند به رشد دانشجویان کمک کنده جز اهداف خود قرار داده‌اند. این دانشگاه‌ها معتقدند که خرسندی انسان‌ها به کسب دانش و عمل به آن خلاصه نمی‌شود. بلکه کنش متقابل میان شناخت و اعتقادات اندیشه‌ورزانه با عمل, به ویژه در خدمت به مردم» تعیین کننده سعاذت آنان است. از این رو دروس هنر تاریخ, ادبیات. نگارش» ریاضیات, فلسفه. علوم طبیعی, علوم اجتماعی, معارف» و تنوع فرهنگی. از جمله دروس اصلی در بسیاری از رشته‌هاست. در دانشکده علوم و هنر نیز رشته‌هایی همچون زیست‌شناسی,» نوروبیولوژی و رفتار اخترشناسی, مطالعات چین و آسیای پاسفیک. ارتباطات, اقتصاد» زمین‌شناسی و ژئوفیزیک» ریاضیات. روان‌شناسی, معارف» علوم سیاسی و شیم ی"و"بیوشیمی»"مطالعات سینما مطالعات بین المللی و تمدن و جوامع اسلامی ارائه می‌شود؛ که چهار رشته آخر زیر پوشش رشته‌های میان‌رشته‌ای است. ۱. فلسفه بین رشته‌ای‌ها فلسفه‌ای«قدرتمند است. بر مبّنای این«فلشفه, دانش‌های مختلف بشری می‌توانند برای شناخت از پدیده‌ها و مسئله‌گشایی با یکدیگر تعامل داشته باشند و از یکدیگر بهره ببرند. جهان بر اساس دانشی واحد طراحی شده است که شاخه‌های مختلف دانش بشری برای شناعت بیششتر آن: تلاش مکی مسش اسایشی این اسست که پچگونههی‌توان: نسبت: به: جهان معرفت بیشتری داشت اگر تخصص‌های مختلف با هم ارتباط نداشته باشد؟ ۲. علوم مطلق نیستند. متخصصان با پافشاری بر سنت‌های علمی راه به جایی نخواهند برد. چرا که اگر علم مطلق نباشد این سنت‌هاانیز مطلق نیستند. به هر حال, رشد دانش و حل مسائل بشری, رویکردها و ساختارهای جدیدی را طلب می‌کند و میان‌رشته‌ای‌های واقعی در ایجاد تحول علمی ۳ میان‌رشته‌ای‌های واقعی به رشته‌هایی اطلاق نمی‌شود که صرفا با هم ارتباط دارند و نظاره‌گر فعالیت‌های یکدیگرند. الگوی بیوشیمی» که در آن تلاش کرده‌اند اشکال پیشین زیست‌شناسی و شیمی را تغییر دهند و دو دانش را با هم ترکیب کنند. از آن جمله است. ۶. تفکرات بین رشته‌ای به سرعت به روشی سازنده برای اجرای پژوهش تبدیل شده است. دلایل مختلفی برای این موضوع وجود دارد که از آن میان است: پیچیدگی طبیعت و جامعه و علاقه‌مندی پژوهشگران برای حل مسائل و ارائ پاسخ‌هایی که در چارچوب یک تخصص ۵. اعضای هیئت علمی که در دانشگاه‌ها دروس مختلف را تدریس می‌کنند» به طور غیر مستقیم به ریس یان‌زشته‌ای اشتغال, دازند. این :در حالی است که دروس میان‌رزشته‌ای با جذف شبات و ارائه طریق برای مسائلی طراحی شده است که خارج از میدان تخصصی هر حوزه مطالعاتی است. فعالان در این رشته‌ها با مهارت‌های نظری و عملی آشنا می‌شوند و با رویکردی نظام‌مند. با در نظر گرفتن همه جوانب. به ارزش‌گذاری» تلفیق و تلخیص, و در نهایت. به تفکر انتقادی می‌پردازند. این سخن بدین معنی است که این رشته‌ها اصول علمی را به جای اینکه کنار هم قرار دهند یا با هم مقایسه کنند. با هم ترکیب می‌کنند. ۱. رشته‌های میان‌رشته‌ای ضعف در انسجام وآسمت و آشویی مشترک دارد. عده‌ای بر برنامه‌های کل‌نگر و وحدت دانش تأکید می‌کنند.و عده‌ای"دیگر» بر ارزش.عملی رشته‌های بین رشته‌ای برای ۲ رشته‌های بین رشته‌ای از لحاظ آموزشی» مبهم و پیش‌بینی ناپذیر است. چگونه می‌توان موفقیت رشته‌ای را تضمین کرد که دانشجویانش پایه‌ای ضعیف. و پیشینه‌ای نامناسب و کم‌ارتباط دارند؟ موفقیت دانشجویان در هر زشته تحصیلی به داشتن آپایه و پیشینه قوی در آن رشته بستگی دارد. ۳ رشته‌های بین رشته‌ای و ترکیب پیشینه‌های امختلف. در دوره کارشناسی,» از رشد شایستگی‌های ۶ با توجه به محدودیت‌های مدت تحصیل, ظرفیت‌ها توانایی‌های دانشجویان و کاستی‌های موجود در آموزش عالی دانش آموختگان این گونه رشته‌ها از داشتن مهارت‌های تخصصی خاص و بنیادی برای حل مسائل پیچيده بشری محروم خواهند بود. ۵. یکی دیگر از نقدهای مخالفان رشته‌های بین رشته‌ای, انتقاد از ویژگی‌های سطحی و جایگزینی مطالسات موشکافانه پا شور و قنرق و هومانات: موضعی است: مرا این گونه رشته‌ها عمذتا سخنرانی دانشجویان» برگزاری سمینار دعوت از سخنرانان نمایش فیلم» و بحث‌های گروهی است و کلاس‌ها به جای اینکه محلی برای آموزش اصول و کاربرد آنها رشد خلاقیت و آموزش و یادگیری واقعی به مدد استانداردهای علمی باشد. به کلوپ‌های اجتماعی تبدیل خواهد شد. ٩ هزینه‌های, اداره رشته‌های میان‌رشته‌ای بیشتر از رشته‌هاق سنتی است. این گونه رشته‌ها تأکید بیشتری بر آموزش‌های گروهی, مطالعات فردی و کلاس‌ها دارد و اين موضوع هزینه اداره ۷ اعضای هیئت علمی در اين گونه رشته‌ها جایگاه ویژه ای ندارند و به عنوان اعضای درجه دو و مهمان از گروه‌های آموزشی دیگر محسوب می‌شوند و در نتیجه, احساس تعلق و موفقیت آنها نیز ۱ برای ارتقای سطح علمی دانشگاه‌ها طراحیآدروس میّالّرشته‌ای با فصل مشترک دروس سنتی» که به دنبال حل مسائل مهم باشند حائز اهمیّت است. همچنین است طراحی و ارائه دروس میان‌رشته‌ای» که به بیان مسائل اجتماعی از طریق تجربیات پژوهشی رشته‌های سنتی می‌پردازند و نیز دروسی که دانش دانشجویان را دز موضوعاتی فراتر از رشته تخصصی آنان گسترش می‌دهد. ۲ شایسته است دانشگاه‌ها و موسنسات آموزش عالی "به. دنبال«باژنگری و تقویت سياست‌ها و فعالیت‌هایی باشند که محدوديت‌ها و موانعابر سر راه پژوهش و دانش پژوهشی در فعالیت‌های بین رشته‌ای را کاهش می‌دهد. ایجاد تسهیلات برای راه‌اندازی برنامه‌های مشترک میان دانشگاه‌ها دولت» صنعت.» و سازمان‌های غیردولتی» که موجبات شناخت. و.ایجاد مسئله در موضوعات فرارشته‌ای را فراهم می‌کند. از جمله عوامل گسترش برنامه‌های میان‌رشته‌ای است. ۳ متولیان آموزش و پرورش در کشور در کنار دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی» باید در انديشه سياست‌ها و ساختارهای جدید برای نهادینه کردن میان‌رشته‌ای‌ها بر اساس نیازهای کشور و تجربیات سایر کشورها در بخش‌های آموزش عالی» صنعت» و مراکز پژوهش و توسعه باشند. ۶ دو وزارت‌خانه علوم» تحقیقات و فناوری» و «بهداشت. درمان و آموزش پزشکی» باید ضمن تال بر راه‌اندازی این گونه رشته‌ها تسهیلات و منابع مالی لازم را تأمین کنند. در این میان» توجه به ایجاد فرصت برای آموزش پژوهشگران و اعضای هیئت علمی» ارتباط پویا با آموزش و پرورش» توجه به همکاری‌های چندجانبه» تشویق مراکز صنعتی به اجرای پژوهش‌های میان‌رشته‌ای» و مقاومت در برابر فرایندهای وقت‌گیر و پرمخاطره, راه‌اندازی این گونه رشته‌ها ۵. بازنگری دروس و برنامه‌های درسی, بیش از هر چیز به صرف وقت اعضای هیئت علمی» باور گروه آموزشی» و تشویق دانشگاه بستگی دارد. در این گونه رشته‌ها اعضای هیئت علمی باید با مطالب جدید آشنا شونده برخی باورها و نظریه‌های پیشین را از برنامه‌های درسی خود حذف تحول پایدار در مجموعه‌های علمی» به فرهنگ سازمانی مناسب در زمینه‌های مد نظر نیازمند است؛ فرهنگی که شالوده آن حمایت از همکاران و مسئولان دانشگاه. کار گروهی, تصمیم‌گیری مشارکتی و باور به استقلال دانشگاهی و آزادی علمی است. اما نهادینه کردن موضوعات پیش گفته, غلاوه بر وجود زیرساخت‌های مناسبه به بالیهگی اخضای هیئت علمی یز نیازمند استا در این میان» ایجاد بسترهای مناسب و تأمین وامتالی گفیواایه شرکت در کنقرانس‌های تخصصی خارج از کشور و حمایت از آنها و برگزاری. کارگاه‌های تخضصی و گسترش همکاری‌های ۷ برای اینکه میان‌رشته‌ای‌ها در دانشگاه‌های" کشور تقوّیت شوند: ایجاد سازوکارهای معنوی و مالی برای, راه‌انذازی و ارائه اين‌گارنه ارشت‌هاگا یاهمیت لیگ برخوردار است. بسیارزی از امکانات موجود ذر دانشگاه‌های کشور, لبم وان بیان و متناسب پا تخصص‌های سنتی طراحی شده است. اکثر دانشگاه‌های ما فاقد تجهیزات آموزشی و پژوهشی لازم برای عصر قتاوری اطلاعات بر ارتباطات‌راشگردر این سا ذگر دی نکته ضرونگست: از سویی: طراحی و بازسازی فضاهای آموزشی و پژوهشی باید بر اساسن نیازهای برنامه‌های درسی و اهداف آن انجام شود و این امکانات باید به نحوی طراحی شود که قابلیت اجرای برنامه‌های بین رشته‌ای را فراهم کند. از سوی دیگر ممکن است فضاهای مناسبی طراحی" شود. اما نظام سلسله‌مراتبی و انعطاف‌ناپذیر با قوانین دست‌وپاگیر خود محدودیت‌های بسیاری را برای نوآوری و تکامل رشته‌ها ۸ منابع دانشگاه‌ها و مسسات آموزش‌عالی محدود است. راه‌اندازی دوره‌های جدید به معنای کاهش منابع در سایر بخش‌هاست. در نتیجه. پيشنهاد راه‌اندازی دوره‌ها و دروس جدید باید به دقت» بررسی و ارزیابی شود. با توجه به محدودیت‌های موجود. اولویت باید به برنامه‌هایی داده ٩. از جمله اموری که برای توسعهه عمیق بین رشته‌ای‌ها حائز اهمیت است. عبارت است از تداوم برگزاری همایش‌های علمی بین رشته‌ای؛ راه‌اندازی انجمن‌های بین رشته‌ای؛ اجرای پژوهش‌ها و ارائه گزارش‌ها و مقالات درباره این گونه برنامه‌ها؛ ارزیابی» اعتبارسنجی, افزایش تعاملات فردی» ایجاد همکاری‌های سه‌جانبه میان مراکز علمی» دولت. و جامعه؛ چاپ و انتشار مجلات علمی بین رشته‌ای؛ تلاش برای شناخت متقابل روش‌ها فرهنگ‌ها و زبان رشته‌های مختلف؛ و تشویق ۰ کارهای گروهی» تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری‌های اجماعی» و اجرای آنها غالبا وقت‌گیر و پرهزینه است. افراد ممکن است برای پیشرفت علمی, جمع‌بندی نتایج و نوآوری» به سال‌ها فعالیت مستمر نیاز داشته باشند. بنابراین» در فعالیت‌های بین رشته‌ای» حمایت‌های معنوی و مادی ۱ اهمیت دادن به میان‌رشته‌ای‌ها باید در میانجامعه دانشگاهی و نزد متولیان آموزش عالی کشور به یک باور تبدیل شود؛ این باور که" مراکز آموزشی«ایران به"ژوّش‌های جدیدی برای تدوین ۲ ایجاد فرصت‌های مناسب برای"جامعه دانشگاهی به"منظور توسعه روش‌های آموزشی عملی از طریق شرکت در کارگاه‌های تخصصی» فرصت‌های مطالعاتی» و همکاری‌های بین دانشگاهی و بین‌المللی. در این میان اهمیت دادن به روش‌های پژوهشی نوین» جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها مدیریت طرح» کار گروهی, آشنایی با آزمایشگاه‌ها در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی برتر و بهره برداری از تجربیات سایر کشورها در راه‌اندازی رشته‌های بین رشته‌ای حائز اهمیت است. ۳ نظر به اینکه راه‌اندازی و اجرای رشته‌های بین رشته‌ای موفق, موجبات موفقیت بیشتر در نوآوری‌های بین رشته‌ای را به ارمغان می‌آورهمغاف کردن اعضای علاقه‌مند و توانای هیئت علمی از برخی مسئولیت‌های آموزشی به.منظور مطالعه و الگوبرداری از تجربیات دوره‌های مشابه, ایجاد هماهنگی‌های لازم» و راه‌اندازی این گونه دوره‌ها حائز اهمیت است. ۶ هم اکنون جامعه ما از کاستی‌های بسیاری مانند بیکاری» تورم» ضعف مدیریت» آلودگی هوا +ترافیک» ناهنجاری‌های اجتماعی, مشکل بهداشت. مواد مخدر مسائل فرهنگی و سیاسی, و .. رنج می‌برد. هیچ یک از تخصص‌های سنتی موجود به تنهایی نمی‌تواند چنین مسائل پیچیده‌ای را موشکافی و برای حل آنها ارائه طریق کند. دانشگاه‌ها باید در پی ایجاد فرهنگ دانشگاهی مبتنی بر تخصص در رشته‌های میان‌رشته‌ای» همکاری‌های گسترده فردی» گروهی و سازمانی» رهبری و مدیریت اعضای هیئت علمی, به ویژه در زیرسیستم‌های تخصصی, بهره‌برداری از فناوری با هدف دسترسی ذی‌نفعان به اطلاعاتی که نیاز دارند و پاسخ‌گویی به نیازهای منطقه‌ای و ملی باشد. ترکیب رشته‌ها و دروس دانش‌های مختلف در زمره نوآوری‌ها در آموزش عالی محسوب می‌شود. این موضوع ضرورتی ملی و بین‌المللی است و ارتقای کیفی آموزش عالی به ارائه و اجرای موفقیت‌آمیز این گونه دروس» برای پاسخ‌گویی هر چه بیشتر به نیازهای جامعه. بستگی دارد. نوآوری» فناوری بین رشته‌ای و کثرت‌گرایی علمی را طلب می‌کند. فعالیت‌های نوآورانه» در همه رشته‌ها به تبادل گسترده آرا و عقاید و حمایت‌های دولتی نیاز دارد. در این میان» توسعه سازوکارهایی برای غلبه کردن بر تنگ‌نظری ذاتی حاکم بر ساختارهای علمی یک ضرورت است. راه‌اندازی رشته‌های میان‌رشته‌ای در ایران با چالش‌های بسیاری روبرو خواهد بود. که از جمله آنهاست: سیاست‌گذاری, استخدام اعضای"جدید هیئت علمی, ایجاد تحول در برنامه‌های درسی» بازنگری در ساختار دانشکده‌ها و گرّوه‌های آموزشنی, استفاد بهینه از امکان میان‌رشته‌ای» راه‌اندازی آزمایشگاه‌های جدید. ایجاد همکاری.میانگروه‌های آموزشی در دانشگاه و خارج از دانشگاه و تسهیل بهره‌برداری بهینه از.امکانات بیّن گروهی و بین"دانشگاهی. همچنین» ویژگی‌های رشته‌های تخصصی به انحوی است که ایجاد اجماع در میان متخصصان مختلف با بینش‌های متفاوت. برای طراحی روش‌ها و زبان مشترک» به ویژه با رشته‌های علوم انسانی دشوار است. افزون بر اين» دانشگاه‌ها. و «مراکز آموزش عالی سنت گرا هستند و بر اساس سنت‌های رایج شین دگت به اسیاست‌گذاریمی‌زنند. اما آفزایش تخصص‌گرایی و غنی شدن علوم و نیازهای جدید, الزوم ایجاد روش‌های سازماندهی و اصلاح ساختارهای برنامه‌های درسی را بااهدف سهولت بخشیدن به تعاملات بین رشته‌ای ضروری کرده :4 13016ن۸۷2 :۳۸-۶۸ .00 ۱۰ 310۰ فع1 اک 771167870106 هنز کعادفا ,500168 5/۱360 عک1/ک ها /ع ۳و عنه/ج 0 وتط مه کا نها ۳ ‎ ://‏ ۳ اما ۹/0622 همع 6206/06 /کف / 00 ۰ ۳ // :8۳0 نز1۳۵ ۵ اوم1 دعنمص‌يو۸ 1.5۰" معصتال ,(۲۰۰۲) .7 ملاخقصندنظ - که 2۵01100 76 :0۸16 ۷۳/۵۶ ,(۱۹۹۰) ف2/200 .0 ک .ل[ ملم لگنا - «(۲۰۰۸) ۷۷208۰ 1 یک .7 مهس ۷۷ ,مد تمد 3۷ ۰ بسن .1 .27 ,106810063 - :4 016 هآنه ۸ :1233۳ ,همع تط/2 که وان م۲۲" ۳ آح6 ند ۲/۳/90 6ص /6 عتو ‏ صاع 6 6 86 //: ۲۳0 6 0۲ فصه صعکلها کطاو۳ :0ات مصنا ما1 ,(۲۰۰۷) 1 ۳۹6 - مه سناصنه‌ کنو از ۶و جحصعط) معقنمد ومع" ,۲۰۰ .7 .0 موحقصصعلا - ۰ .0 ۶۱ 310 ۵۳۰ ۷7۹۵1۰ ۳2۵/0۰ م۰۱ علعنوم سس ندنل که ۷۵۵ 00ههد عمزدده‌دد۸ ,(۲۰۵) ۷۰ .ظ بقللنقهد/2 - ۲و تنعل 2 0۵ نموه 10۶ دامعصوجه زگ" ,(۲۰۰۷) ۷۷۰17 ملل2166 - ۰ با ,متفگ ملع 6060 21220 ۵۶ م22 277 رم 2117 - 0 81206 ۹1۸2271 ۸ :۳۵1166 7711670136101111 ,(۲۰۰۵) .۳ بش۸ ,معط - اه 1۳06۳۵1 که 60۵0 ومصنامنهعنو 1" بر۲۰۰5) ب مصعامطط - 7 2۳8060۲8 زگ" ,۲۰۷ 17 ۷۷۰ بل[21606 10 ,۳۵۵۵۵0۵ علهد1 هد ۸۱074/107 ۰ 8ع0001ه صعصنا نزو از که صمتانصتلعل ج ۰۵ عهنععده ۴و ۱-۳616 165/۲ /عطانام/ع و کنه / 0 60 نطو کات ۳ //: 3۳۳0 6۰ لصه داع۸ ۶و عععا[م)" ,(۲۰۰۸) عولط طابامگ که بوااد 1 - و1 هل ع0اهانصز 0عا ملع مس" معطعمهل1 علع لا" بر۲۸) معلقلا -

مسایل و مشکلات اجتماعی، گسترش دانش ها و پیشرفت فناوری های جدید نیاز برای راه اندازی رشته های میان رشته ای را مضاعف کرده است. در چهل سال گذشته، این گونه رشته ها دستاوردهای چشمگیری را برای جوامع به ارمغان آورده است و پژوهشگران نیز روش هایی را برای ترکیب علاقه مندی های علمی، بینش ها، و مهارت های گسترده طراحی کرده اند. چنین بوده است که اعضای هیات علمی و دانشجویان به طور افزایشی، به سوی این گونه رشته ها جذب شده اند. این مقاله ضمن بررسی ماهیت مفهومی و بیان برخی تجربیات، به نقاط قوت و ضعف این گونه رشته ها می پردازد. در پایان، پیشنهادهایی برای راه اندازی رشته های میان رشته ای می شود.

510546

پژوهشنامه ادب حماسی, سال هجدهم. شماره اول, پیاپی ۰۳۳ بهار و تابستان ۰۱۴۰۱ صص ۲۵۸-۲۲۳ آستاذیار گروه ژبان و ابیت فارسی, ذانش کدم آخبیات ,و غلوم انسانی» خاش گام ولایته آیران شهر آیزان گرچه سده‌هاست, مترجمان و پژوهش‌گران بیگانه نیز پیرامون شاهنامه دست به قلم می‌برند ولی کنگره هزاره فردوسی بود که.در سال۱۳۱۳۰ خورشیدی, شاهنامه را کانون درباره شاه‌کار فردوسی, یکی از آن تلاش‌هاست. طه ندا این کتاب پر برگ را نزدیک به بیست سال پس از آن کنگره در دو بخش و پانزده فصل به نگارش درآورد. شوربختانه اثر یاه شده تا کنون در ایران» ناشتاشمفانی اک زاین هریس از خوانش سراسر کتاب: تلاش می‌کنيم: با بهره‌گیری از رولی #9 لطیلی: کوتاه آن. را شناسانده و برجستگی‌ها و کاستی‌هایش را به خوانندگان, نشان دهیم تا از جای‌گاه کتاب, آگاه شوند. کلیدوا ژگان: دراسات فی‌الشاهنامه. طه ندا معرفی دیدگاه‌های نو لغزش‌ها.  چهر ۲۲۴ پژوهشنامه الاب حماسی, سال هجدهم, شماره اول؛ پیاپی ۳۳ بهار و تابستان ۱۴۰۱ نخستین و شاید بزرگ‌ترین همایش ادبی ایران» کنگره هزاره فردوسی بود که به مدت پنج روز در مهرماه ۱۳۱۳ خورشیدی برگزار شد و چهل تن از دوست‌داران فرهنگ ایران و فردوسی از هفده کشور آماده شده و به ایران آمدند. در آن ماه پرمهر در کنار خاورشناسانی از آمریکا دانمارک. آلمان. فرانسه. انگلستان, ایتالیا. چک و اسلواکی. یوگسلاوی» شوروی» ترکیه. اسرائیل, ژاپن و هند از سرزمین‌های عربی نیز جمیل صدقی زهاوی و احمد حامد صراف از عراق, عبدالوهاب عزام و عبدالحمید عبادی از مصر نیز بودند. این گردهمایی, شوری در جهان شاهنامه‌پژوهی پدید آورد و فردوسی را بیش از در سده بیستم» مصریان بیش و پیش از دیگر تازی‌زبانان به شاهنامه. دل‌بستگی نشان داده‌اند. عبدالحمید عبادی (۱۹۵۵- ۱۸۹۱)» محمد فرید ابوحدید مصری (۱۹۶۷-۱۸۹۳)» عبدالوهاب محمّد حسن عزام (۱۹۵۹-۱۸۹۴» امین عبدالمجید بدوی (۱۹۹۷- ۱۹۰۷» حسین محیب المصری (۲۰۰۴-۱۹۱۶» محمد غنیمی هلال (۱۹۶۸* ۱۹۱۷) و عبدالنعیم محمد حسنین (۱۹۲۳) در شمار آن شاهنامه‌شناسان و شاهنامه پژوهان می‌باشند. یکی دیگر از دوست‌داران مصری فردوشی, طه اندا است: او در سال ۱۹۴۲ از دانش‌گاه قاهره» کارشناسی و در سال ۱۹۴۵.از موسسه زبان‌های شرقی, کارشناسی ارشد و ۱۹۵۱ از همان دانش‌گاه قاهره» دکترای خویش«زا#دریافت*کرد (ر.ک.: رادفر:۱۳۹۱: ۴۶۳). وی از استادان برجسته زبان‌های شرقی و ادبیات تطبیقی در دانش‌گاه‌های مصر و بیروت گردید و انستیتوی زبان‌های شرقی را :در دانش‌گاه اسکندریه, بنیان.نهاد. ندا در سال ۱۹۸۱-۱۹۸۲ برنده جایزه برتر ادبی از دانش گاه اسکندریه شد (ر.ک: همان). سرانجام پس از سال‌ها کوشش دررميه ادبیّات.ایران در پایان سده بیستم» مرگ را گردن داد. از او یادگارهای فراوانی چون پژوهش‌هایی درباره شاهنامه. ادبّیات نطبیفی, فهرست ادبّیات تطبیقی اسلامی اعیاد ایرانی در جهان اسلام, شهر بخارا شعر فارسی در قرن چهارم هجری» رودکی شاع رایرانی و ... بر جای مانده است (همان: ۴۶۴ ؛ ندا ۱۳۸۳: ۱۰٩ گرچه همه کتاب‌های ندا ارزش بازگردانی و انتشار دارند ولی دراسات فی‌الشاهنامه. این گسترده‌ترین پژوهش جهان عرب دربار حماسه ملی ایران» جای‌گاه ویژه‌ای داشته و سزاوار شناساندن, بازگردانی و ارزیابی است. از این روی» در این جستار پس از شناساندن کوتاه کتاب به ارزیابی تازگی دیدگاه‌های نویسنده و لغزش‌های وی در شاهنامه‌پژوهی پرسش‌های پژوهش: در جستار پیش روی» برآنیم تا به این پرسش‌ها پاسخ دهیم که: چه جنبه‌های تازه‌ای را می‌توان در کتاب دراسات فی‌لشاهنامه یافت؟ و لغزش‌های پيشينه: پژوهش: در ایران, اطف نذا را :پا «دین‌گافهای, از پیراسون, اذبیّاث تطبیقی می‌شناسند؛ دیدگاه‌هایی که برآیند بازگردانی چند باره همان کتاب لادب‌المقارن می‌باشد. این کتاب در سال‌های ۸۰ تا ۸۴ به فارسی بازگردانی و سرچشمه پژوهش‌های فراوانی شده است. نخست زهرا خسروی و پس از وی هادی نظری منظّم و حجّت رسولی ترجمهالادب مرن بط ندا را یف چاپ: رسانتهانت:. چه بسا مترجمان, یاه شده:اق کار یک‌دیگز بی‌خبر بوده و گرفتار موازی‌کاری شده باشند. ولی» دیگر کتاب‌های او به فارسی بازگردانی نشده‌اند. بایستگی پژوهش: در اين میان. کتاب پژوهش‌هایی درباره شاهنامه (دراسات فی‌لشاهنامه) جای‌گاه ویژه‌ای دارد؛ زیرا «مفصل‌ترین کتاب عربی درباره فردوسی و شاهنامه است» (رادفر» ۴۶۴:۱۳۹۱). و می‌توان آن را زمینه‌ساز نگارش کتاب نامور /دبّیات نطبیقی, طذ ندا ذانست: که: پیت یال پس انم یی ذرباره شاهنامه: ذر سال ۵ به چاپ رسیده است. شوربختانه این گسترده‌ترین پژوهش تازیان دربار شاهنامه تاکنون در ایران ناشناخته مانده و شاید"در بی گستزدگی کتاب. دشواری بازگردانی آن و گرایش مترجمان عربی‌دان ایرانی به سوی زمینه‌هایی چون عرفان و ... به فارسی برگردانده نشده است. شناساندن» بازگردانی و ارزیابی این کتاب پدیده‌ای بایسته است؛ زیرا هر پژوهشی که در راستای شناخت بیش‌تر آثار ادبی اينمرز و بوم باشد» ارزش‌مند است. به‌ویژه اگر از نگاه پژوهش‌گری غیرایرانی» آن هم درباره شاهنامه باشد. روش پژوهش: در راستای پاسخ.دادن.به پرسش‌های یاد شده, کتاب پربرگ دراسات فی‌الشافنامه. را یک‌سره خوانده و از دیدگاه‌های گوناگون به ارزیابی ذرون‌مایف‌ای آن پرداخته‌ایم تا بر پایه خود شاهنامه و دیگر پژوهش‌های نگارش یافته پیش و پس از دراسات فی‌لشاهنامه. برجستگی‌ها و کاستی‌های یادگار ندا را فراخور این جستار» نشان منش طه ندا: آن گاه که با آهنگ آگاهی از منش طه ندا پژوهش‌هایی درباره شاهنامه را بکاویم» نمونه‌های فراوانی را می‌پابیم که گویای پسندیده بودن فرهنگ و پيشينه ایران و ایرانیان در نزد وی می‌باشد. ندا آتین زرتشتی را دین بکتایرسمی رو اش را نه خدای آنان  هر ۲۲۶ پژوهشنامه الاب حماسی, سال هجدهم, شماره اول؛ پیاپی ۳۳ بهار و تابستان ۱۴۰۱ بل‌که نماد پروردگار می‌داند. او با آن‌که خود تازی‌زبان است ولی در جای‌گاه یک پژوهش‌گر به دور از هرگونه سوگیری به ارزیابی روی‌دادها می‌پردازد و دیدگاه‌های خویش را درباره برتری‌های گوناگون ایرانیان در برابر تازیان به نگارش درمی‌آورد و گاه آن‌چه گویای این برتری می‌باشد از گفتار تاریخ‌نگاران پیشینی چون طبری و فعالبی و ... می‌آورد. نمونه‌های زیر گاه آشکاری بر نکوداشت فرهنگ کهن ایران از سوی ,طه تاو انگاه عالمانه *کسانی که آیین زرتشت را فراخواننده به سوی دوگانه‌پرستی می‌دانند. * زرتشتیان گرچه آتش را بزرگ داشته با این همه. آتش‌پرست نبوده‌اند بلکه تنها به عنوان نماد خدای بزرگ به آنن می‌نگریسته‌اند (همان: ۲۵۹). *نمی‌توان پذیرفت که پیروزی تازیان؛بر ایرانیان آن هم تنها در یک جنگ. آیینی چون زرتشتی را نابود.کند. سشخن راست آن است که چندی پیش از پیروزی تازیان» آیین زرتشتی پای در سراشیبی نابودی نهاده و * تازیان این شیوه جنگ‌افزارپوشی سرتاسری؛را از ایرانیان فراگرفتند (همان: منوچهر نخستین کسی بود که خندق کند. مسلمانان کندن خندق را به سال پنجم مهی (هجری قمری) در نبردی به نام خندق فراگرفتند. سلمان فارسی» کندن خندق را به پیامبر- درود خدا بر وی و خاندانش * تازیان این جنگ‌افزار (منجنیق) را در نزد ایرانیان شناخته‌اند (ندا ۱۹۵۴: *عالبی فریدون را نخستین کسی می‌داند که این جنگ‌افزار (گرز) را در پیکار با ضحاک ساخت (ندا ۱۶۶۹:۱۹۵۴ ثعالبی نیشابوری» ۱۳۶۸:ج.۱: ۲۸). #طبری درباره جنگ نهاوند می‌گوید: ایرانیان هنگام رویارویی با تازیان, کویی کوه‌هایی آهنین بودند که هم‌پیمان شده تا از تازیان نگریزند (ندا ندا در ديباچه کتاب. تعبیر «هذا العمل الادبی الخالد» را در ستایش شاهنامه به کار می‌برد (ندا ۱۹۵۴: ۵) و در جای دیگری این باور براون را که «شاهنامه نمی‌تواند در کنار معلّقات تازی بایستد» (براون,۱۳۴۲: ۲۰۶) شگفت‌آور می‌داند و می‌نویسد: بسیاری از دانش‌مندان غربی» شاهنامه را از شاه‌کارهای ادبی جهان به‌شمار آورده‌اند (ندا, ۱۹۵۴: ۳۰۵)؛ وی درباره سراینده شاهنامه باور دارد که «به اسلام و مسلمانان گزندی نرسانده است و آن‌گاه که از زبان ایرانیان؛ تازیان را دارای ویژگی‌هایی خشن می‌داند و نمونه‌هایی از نادانی آنان و پیش‌رفت‌هایی که ایرانیان» همواره از آن برخوردار بوده‌اند. نشان می‌دهد. نباید بر وی خرده گرفت؛ چرا که همه این‌ها در تاریخ آمده» (همان: ۲۹۲). بی‌گمان گواهی, بالاتر از نگارش این کتاب برای دوست‌داری ایران و فرهنگ آن نزد طه ندا نمی‌توان یافت؛ آن هم در جایی از جهان که دست‌رسی به منابع» چندان آسنان ولی روشن است که کمبود منابع پژوهشی در دست‌رس ما مصریان و جای خالی کتاب‌های پایه در کتاب‌خانه‌های عمومی ما انگيزه شاهنامه پژوهان را از میان برده است. هر چند که این کاستی» راه را بر پژوهش همه‌سویه و پررسی ژرف» بسته ولی جلوی کوشش را نگرفته است. همین بس که خود شاهنامه را در ادست داریم تا به انداز توان و ندا در پی آن بوده است تا پژوهشی را به نگارش درآورد که درباره شاهنامه و برای آن هر موضوعی که در این کتاب. بررسنی شده» یا شاهنامه بدان پرداخته و یا در لابه‌لای روی‌داد‌ها نگاهی گذرا بر آن افکنده است؛ چراکه بر آن. بوده‌ايم تا پژوهش‌های ما درباره شاهنامه و بزای آن: سودمند باشد. این کتاب در موضوعاتی که در شاهنامه. خاست‌گاهی ندارند» فرو نرفته و همه همّتش بر آن بوده است که این موضوعات. نمایان گر زندگانی ایرانیان کهن باشد؛ درست به همان شیه‌ای که  هر ۲۲۸ پژوهشنامه الاب حماسی, سال هجدهم, شماره اول؛ پیاپی ۳۳ بهار و تابستان ۱۴۰۱ کتاب پژوهش‌هایی دربارهه شاهنامه در سال ۱۹۵۴ از سوی انتشارات دارالطالب شهر اسکندریه برای نخستین‌بار به دست خوانندگان مصری رسیده است. این کتاب دارای ۳۲۰ رویه و دو بخش می‌باشد؛ بخش یکم» پژوهش‌های تاریخی» ده فصل (۱. فردوسی؛ ۲. گسترش فرهنگ پهلوی در روزگار اسلامی؛ ۳. منابع شاهنامه‌های گوناگون؛ ۴. شاهنامه ابوالموید بلخی؛ ۵. شاهنامه ابوعلی بلخی؛ ۶. شاهنامهه مسعودی مروزی؛ ۷. شاهنامه ابومنصوری؛ ۸. شاهنامه دقیقی؛ ٩. شاهنامه فردوسی؛ ۱۰. شاهنامه‌های پیرو شاهنامه) دارد. بخش دوم پژوهش‌های موضوعی, بسیار ارزش‌مند است. این بخش گسترده» دو-سوم کتاب را در بر می‌گیرد و پنج فصل دارد. برای آگاهی خوانندگان از درون‌مايه فصول, موضوعات آمده در هر فصل را یاد می‌کنیم تا دریابند که از چه جای‌گاه پژوهشی ارزش‌مندی برخوردار هستند! فصل یازدهم» جنگ و وابسته‌های آن در شاهنامه» پیرامون آماده سازی جوانان برای پیکار فراخوان سپاهیان» سان دیدن سپاه» آمادگی رزمی. سامان‌دهی سپاهیان» بخش‌های سپاه ادرفشن. شیوه‌های جنگ. ساز و برگ و جنگ‌افزار, توشه سپاه» جای‌گاه موبدان در«جنگ. جای گاه. دبیر ادر.«جنگ. جادوگر و جای‌گاه او درجنگ. آیین‌های رزمی ایرانیان»؛ شطرنج و نرد.در جنگ می‌باشد. فصل دوازدهم. پادشاهان و وابسته‌های ایشان در شاهنامه. دربردارنده افره ایزدی شاهان» ویژگی‌های پادشاه» آیین تاج‌گذاری» آیین‌ها و خوی‌های شاهان و سرانجام خوش‌گذرانی و آسایش و وابسته‌های آن دو است. فصل سیزدهم» آزندگی اجتماعی در شاهنامه. درباره ساختار طبقاتی» روزهای ماه گاهنبارها دانش و دانش‌اندوزی و زن می‌باشد. فصل چهاردهم.؛ زاندگی, یی اقر اقا هرق راموری زر تشه اوستام باوریو زو تیان رسست: رشننن. آپین زرتشتی و نشانه‌های آیین زرتشتی در زندگی اسلامی به نگارش ذر آمده است و سرانجام فصل پانزدهم. نقد شاهنامه نام دارد که ندا در آن از جنبه‌های گوناگون به ارزیابی یادگار با این نگاه» دیدگاه‌های طه ندا را می‌توان در دو دسته جای داد: نخست آن‌چه بازآورد باورهای پژوهش‌گران پیشین می‌باشد و فشرده آن‌ها را برای خوانندگان خویش بازآورده است. دومین دسته همان یافته‌های نو وی است که خود گونه‌هایی دارد. این که پژوهش‌گری از یافته‌های پیشینیان بهره گیرد رفتاری پژوهشی و پذیرفتنی است ولی گاه ندا بی‌آن‌که از پیش‌گامان خود یاد کند. گفتارشان را باز می‌آورد» آن‌چنان که گویی یافته‌های خویش را می‌نویسد. او فراوان به گل‌چین کردن سخن دیگران می‌پردازد. گاه در این کار چندان پیش می‌رود که سخن را نارسا می‌کند و حق آن را به در این کتاب» نمونه‌هایی را می‌توان یافت که نویسنده» گفتار آمده در منبع خود را پس و پیش می‌کند و چیزهایی بدان می‌افزاید. گاه نیز سراغ منابع آغازین مأخذ خویش را می‌گیرد و گفتار را از سرچشمه نخستینش در پژوهش خویش می‌گنجاند. اینک نمونه‌هایی از بازاورد گفتار دیگران را در سخن طه ندا یاداوری می‌کنیم تا گواهی بر آن‌چه گفته شد فصل‌های سوم تا هشتم این کتاب» پیرامون پيشينه تاریخی حماسه‌سرایی و سرچشمه‌های شاهنامه. فشرده گفتار صفا از کتاب حماسه‌سرایی د رایران می‌باشد. در پایان فصل نهم این کتاب: گفتا رک ام شالت ) ۷۳به شناساندن پژوهش‌ها ذ بازگردانی‌های شاهنامه به زبان‌های دیگر از آغاز سده شیزدهم تا میانه سده نوزدهم میلادی می‌پردازد. این گفتار چنین ‏ آغاز.می‌شود: «در میان ترجمه‌ها و پژوهش‌های شاهنامه. برگردان تازی بنداری از شاهنامه. پیشگام است»(ندا ۱۹۵۴: ۰۱۱۲ ندا پس از آن به تلاش‌های کسانی چون علی افندی, مهدی از درباریان عثمان دوم توکّل بیگ» سر ویلیام جونس و لومسدن و ماکان و ... می‌پردازد. گفتار یاد شده چنین به پایان می‌رسد: «.. منظومه,هنری؛هاینه. از فرارسیدن, پاداش, محمود و بیرون بردن پیکر فردوسی از دروازه شهر در همان دم سخن گفته است» (همان: ۱۱۶). سراسر این گفتار را می‌توان در حماسه‌سرایی د رایران یافت (صفا ۱۳۳۳: ۲۲۶ - ۲۱۵). مگر سه نمونه زیر: الف) در خاورزمین» پژوهش‌ها و تعلیقات چندانی درباره شاهنامه پدید نيامده است. عبدالقادر بغدادی در سده هفدهم میلادی, لغت شاهنامه را در زبان ترکی به نگارش درآورد که در سال ۱۸۹۵ میلادی به کوشش سالمانو در پطرزبورگ به چاپ رسید. ب) تورنر ماکان در کار خویش از بخت و کام‌یابی بیش‌تری برخوردار بود؛ چراکه از کوشش‌های پیشینیان بهره برد. چاپ ماکان دربردارنده پیوستی از سروده‌های فارسی است که به شیوه شاهنامه سروده شده‌اند. هم‌چنین پیش گفتاری به زبان فارسی دارد که  ۲۳۰۰ پژوهشنامه الاب حماسی, سال هجدهم, شماره اول؛ پیاپی ۳۳ بهار و تابستان ۱۴۰۱ دربردارنده دیباچه بایسنقری و درآمدی به زبان انگلیسی و دسته‌ای از اصطلاحات دشوار ج) نزرینتس!و پس از او زینوف؟ درباره فردوسی به زبان روسی دست به نگارش زده‌اند. زینوف استاد اسطوره‌های ایرانیان بود. این خاورشناس, سراغ کتاب‌های کهن را گرفته و دریافته است که اسطوره‌های هندوان بر کتاب اوستا اثرگذار بوده‌اند. طه ندا این سه نمونه را از نوشته‌های صفا برنگرفته است. نخستین شماره, گفتار نولدکه (۳۷۹ ۲۲۵- ۲۲۴) دومین نمونه از افزوده‌های وی بر گفتار نگارنده حماسه‌سرایی در ایران می‌باشن: که می‌تویسد:: #تورثر ماکان "انگلیسی, در سال ,۱۸۳۹ شاهنامه: خوّد: را با مقیه فارسی و انگلیسی و فهرستی از لغات مشکل شاهنامه منتشر کرد و از روی شاهنامه ماکان چندین چاپ سنگی در هندوستان ترتیب یافت» (صفا ۱۳۳۳: ۲۱۶). گویا ندا چاپ تورنر ماکان را در دست داشته که فراتر از صفا چنین دانسته‌هایی را به دست آورده است. سومین شماره نیز از یافته‌ها و کاوش‌های طه ندا در منابع دیگر می‌باشد که نشانی از آن هم‌چنین آن گونه که خود در آغاز فصل دهم منظومه‌های پیرو شاهنامه یادآور می‌شود این گفتار را بر پایه ديباچه شاهنامه مول و کتاب حماسه‌سرایی در ایران به نگارش درآورده است. نگاهی گذولابه ام این شلومه‌هایهخوبی گواه آن است که طه ند کتاب ضفا را پیش روی خود گذاشته رلنگها ها رل را درباره منظومه‌های پیرو شاهنامه به تازی بازگردانده است: گرشاسپ‌نامه. بهمن‌نامه. فرامرزنامه. کوش‌نامه. بانوگشسپ‌نامه و برزونامه و ... . او برخی از حماسه‌ها چون لهراسپ‌نامه. سوسن‌نامه. تمرنامه. شاهرخ‌نامه و مخنارنامه و ... را یاد نکرده و دیگر منظومه‌ها را نیز به گونه‌ای گزیده می‌شناساند ی ارجا که به ناگفته‌های پژوهش صفا بپردازد و:درباره کاستی‌های آن در زمینه‌هایی چون روشن نبودن سراینده صاحب‌قراننامه یا نام و زمان سراينده/ذربرزیننامه و ... بکاود. ندا در گل‌چین کردن گفته‌های صفا گاه چندان فشرده گویی کرده که حق سخن را به جای, تیاوردهاست. مورا چین چد این مظومه یرو قامنامه رسیدهه ترفته ات «ردیبهشت‌نامه: میرزا محمدعلی شمس‌الشعرا سروش اصفهانی از سرایندگان بزرگ روزگار قاجار» آن را به رشته سخن درآورد» (ندا ۱۹۵۴: ۱۳۵) و یافته‌های ارزش‌مند صفا را در زمينه درون‌مایه/ردیبهشت‌نامه در بیان احوال پیام‌بر و امامان و بی‌فرجام ماندن منظومه و اینک برای نمونه» آغاز سخن نگارنده حماسه‌سرایی در ایران را درباره دو منظومه ذربرزیننامه و صاحب‌قراننامه) یادآور می‌شویم تا از سنجش آن با گفتار طه ندا آشکار گردد که وی سخنان صفا را به تازی بازگردانده است: الف) آذربرزین‌امه: آذربرزین پسر فرامرز از دختر سور پادشاه کشمیر بود (صفا ۱۳۳۳: ۵ آذربرزین پسر فرامرز و دختر سور شاه کشمیر می‌باشد (ندا ۱۹۵۴: ۱۲۵). ب) صاحب‌فران‌نامه: دیگر از حماسه‌های دینی قدیم» منظومه‌ای است به نام صاحب‌قران‌نامه در داستان سیدالشهدا حمزه بن عبدالمطّلب عم محمّد بن عبدالله صلعم. این منظومه به سال ۱۰۷۳ هجری به نظم درآمده و ناظم آن معلوم نیست (صفا ۱۳۳۳: ۹ این منظومه از سرور شهیدان حمزه‌بن عبدالمطلب عموی پیام‌بر -درود خدا بر وی باد- سخن می‌گوید. صاحب‌قراننامه در سال ۱۰۷۳ مهی از سوی سراینده‌ای ناشناس به شاهنامه تور را که در شمال خاوری و سلم را که در شمال باختری ایران است. شاید سبب این هم‌سایه دانستن در داستان. آن باشد که سلم و تور نمایند دو ملّت هستند که در جنگ‌های بسیاری در برابر ایرانیان ایستاده‌اند. از این روی»شاهنامه میان هر دو پیوند هم‌سایگی برقرار نموده این نمونه را می‌توان در کتاب حماسه ملی ایران نیز دید: این که تور که در شمال و سلم که در مغرب مسکن دارند با هم مانند دو نفر هم‌سایه. آمنرو شد, من کنقده البتّه قابل فهم است برای این که این دو نفر نماینده ملّتی هستند که ایرانیان با آن‌ها بیش از هر ملّتی در زدوخورد بوده‌اند و تصور ملّی این دو نفر آن‌ها را با هم مربوط می‌کند (نولدکه. ۱۳۷۹:  چه ۰ ۲۳۲ پژوهشنامه الاب حماسی, سال هجدهم, شماره اول؛ پیاپی ۳۳ بهار و تابستان ۱۴۰۱ از میان ملّت‌های بسیار هم‌روزگار با ایرانیان در روزگاری که شاهنامه به آن پرداخته است.» اين کتاب از هم‌نشینی قهرمانان ایرانی و تورانی سخن می‌گوید: جز آیرانیان او تورانبان» برخسته‌توین کسانی که در فاهامه از آن‌ها یاد شده است. رومیان» هندوان» چینی‌ها و تازیان می‌باشند. گویا میان ایرانیان» تورانیان و رومیان پیوند نزدیکی و خویشاوندی برپاست و تورانیان و رومیان عموزادگان ایرانیان می‌باشند؛ چراکه ريشه همگی به فریدون باز می‌گردد. پادشاهان روم از فرزندان سلم (ندا ۱۹۵۴: ۲۸۸- ۲۸۶). طه ندا در این‌جا به بازگردانی گفتار ملل و اقوام از کتاب حماسه‌سرایی در ایران اقوامی که از ایشان در شاهنامه بیش از همه سخن رفته است. گذشته از ایرانیان» تورانیان و رومیان و هندوان و تازیانند. این ملل جمله هم‌سایگان ایرانیان بوده‌اند ... از میان ایهمللپای‌شاهالا تورآن و روم از بنی‌اعمام شاهان ایران بودند؛ که نسلن*همه به فریدون می‌رسید:بدین معنی که شاهان ناگفته نماند که از نمونه‌های یاد شده» بهره‌گیری فراوان طه ندا از کتاب حماسه‌سرایی ذ ر/پران به آسانی دریافت می‌شوخا‌برزاین پاجهی‌ککایذ جیهانوپزرگ‌نمایی نباشد که بگوییم: چنان‌چه صفا حماسه‌سرایی در ایران را به نگارش در نیاورده بود. چه‌بسا ندا پژوهش‌هایی درباره شاهنامه را نمی‌نوشت یا آن که دست کم» سخت کوتاه‌تر از این می‌بود. گذشته از این‌ها نمونه‌های فراوانی را می‌توان یافت. که. طه ندا خرده‌هایی را که شاهنامه‌پژوهان پیش‌گامی چون نولدکه» مول و براون و صفا و ... بر فردوسی گرفته در کتاب خود می‌آورد بی‌آن که پاسخ درخوری به آن‌ها دهد حال آن‌که سزاوار بود» به گونه‌ای هرچند کوتاه و درخور دریافت آخوانندگان تازی‌زبان خویش آن خرده‌گیری‌ها را ارزیابی اینک به دومین دسته از دیدگاه‌های طه ندا می‌پردازيم. نگاه‌های نو وی را می‌توان چهار شاخه کرد: نخست ارزیابی باورهای تذکره‌نویسان کهن و پژوهش‌گران یکی‌دو سده گذشته. دوم یافته‌هایی تازه درباره فردوسی و شاهنامه. سوم دسته‌بندی‌هایی ساده ولی سنجیده برای شاهنامه و چهارم پرسش و پاسخ‌هایی که در زمینه‌های گوناگون می‌باشد. ارزیابی باورهای تذ کره‌نویسان کهن و پژوهش‌گران بکی-دو سده گذشته طه ندا هنگام رویارویی با باورهای پیش‌گامان خویش از گذشته‌های دور تا روزگار خود به ارزیابی آن‌ها می‌پردازد و دیدگاه‌هایش را به نگارش در می‌آورد. او باورهای تذکره‌نویسان کهنی چون دولت‌شاه» حمداللّه و قاضی نوراللّه را درباره فردوسی نسخته می‌داند و سخنان عروضی سمرقندی را سنجیده‌تر از باورهای آنان می‌شمرد. گرچه بر دیدگاه‌های وی نیز خرده می‌گیرد. این گونه نقدهای طه ندا را می‌توان در فصل نخستین و هنگام پرداختن به تخلّص سراینده, حال و روز اجتماعی سراینده. ره‌سپار شدن فردوسی به غزنه. چگونگی پیوستن فردوسی به سلطان محمود و دیدگاه سلطان محمود درباره فردوسی دید. از نقدهای طه ندا بر گفتار پژوهش‌گران یکی-دو سده گذشته می‌توان فصل هشتم را یادآور شد که وی این دیدگاه پیشینیانی چون اته. نولدکه» هورن و صفا که «ابومنصور محمّد بن احمد دقیقی بلخی از ایرانیان زرتشتی‌مذهب و از شعرای بزرگ اهل سامانی است» (صفا ۱۳۳۳: ۱۶۳ را به گونه‌ای گسترده ارزیابی کرده و نمی‌پذیرد و باور دارد که دقیقی,. مسلمان ولی مسلمانی سست‌باور و فرو .رفته درکام‌رانی و باده‌گساری و گناه بوده که باورهای دینی» وی را از گناهان باز نداشته است (ر.ک: ندا ۱۹۵۴: ۵۴- ۵۰). نمونه دیگر این گونه نقدهای طه ندا را می‌توان در فصل. پانزدهم دید که این دیدگاه براون را که شاهنامه نمی‌تواند در کنار معلّقات تازی بایستد در گفتاری گسترده سال‌ها پیش از کسانی چون مهدی ممتحن. شگفت‌آور می‌داند و می‌نویسد که جای‌گاه شاهنامه کم‌تر از /یلیاد هومر نیست و در گفتاری گسترده به سنجش جنبه‌های گوناگون کتاب هومر ندا در دیدگاهی دگرگونه با باور بسیاری می‌نویسد: «هنگامی که اشکانیان (پارت‌ها) بر سر کار آمدند» از آن‌جا که مردمانی ‏ جنگ‌جو بودند. آبه زنده کردن میراث ایرانیان و پشتیبانی از آن نپرداختند بلکه برخلاف چشم‌داشت» همانند جانشینان اسکندر به فرهنگ یونانی روی آوردند» (ندا ۱۹۵۴: ۷۸). شاید در نگاه نخست. این گفته طه ندا چندان پذیرفعنی اتباشند ولی اسخق, راست آن ااست که: اشکاتیان, بیش از ایگر شاهشاهی‌های ایرائی ین زبان, و ادبتّاظ: یوناتیان را می‌پسننیده و با کرداز خویش از آن پا‌داری می‌کرده «در دربار شاهان اشکانی» نمايش‌ها و بازی‌های یونانی» معمول و مخصوصا مصنّفات اوری‌پید یونانی جالب توجه بود» (پیرنیا و دیگران,۱۳۹۵: ۱۵۸)  چهر ۲۳۴ پژوهشنامه الاب حماسی, سال هجدهم, شماره اول؛ پیاپی ۳۳ بهار و تابستان ۱۴۰۱ گذشته از اين» شاهان اشکانی در زمینه مذهب نیز به یونانیان گرایش داشتند. آن‌چنان که «پرستش بعضی از ارباب و انواع یونانی» جزو مذهب شاهان اشکانی گردید» (همان:۱۵۷). زبان و ادبیات یونانی نیز در میان نجیب‌زادگان پارتی» فراگیر بود پادشاهان اشکانی به زبان و خط یونانی, لقب الوهی اپی‌فانس (نام‌ور) را برای اشک اول بر روی سکه‌های خویش می‌نگاشتند و شاه‌زادگان این خاندان با ادبیّات یونان» آشنا بودند (همان). با آن که اثر تمدذن یونان بر فرهنگ اشکانیان چندان ژرف نبود ولی چه بسا در پی این پدیده است که پس از اشکانیان اثری از آن‌ها بر جای نماند حال آن‌که با وجود تاراج اسکندر هنوز هم از روزگار هخامنشی, نشانه‌هایی بر جا است. چه بسا همین گرایش اشکانیان به فرهنگ یونانی» ساسانیان را بیش‌تر بر آن داشته باشد که نشانی از شاهنشاهی اشکانی بر جای ننهند آن‌چنان که در روزگار فردوسی نیز آگاهی چندانی از آنان در دست چو کوتاه بد شاخ و هم بیخشان نگوییشد جهان‌دیده تاریخشان وی در نمونه‌ای دیگر و هنگام پرداختن به پادشاهی. ساسانیان می‌نویسد: «گفتار شاهنامه درباره خاندان ساسانیان» جنبهه تاریخی دارد هر چند که این جنبه در پاره‌ای از پیش‌تر در جستاری به نام «شاهنامه. شالوده تاریخ ایران کهن» برای دریافت این که تا چه اندازه گفته‌های شاهنامه درباره تاریخ ساسانیان پذیرفتنی است.» به سه پدیده پرداخته‌ام: نخست نام شاهان این خاندان» دیگر: جانشین هر یک از ایشان و سرانجام دوره پادشاهی هر کدام که چند سال بوده است؛ و نشان داده‌ام که دانستنی‌های تاریخی شاهنامه» چنان جای‌گاهی دارد: که سزاوار است. کتاب‌های تاریخی نگارش‌یافته درباره ایزان پیش از اسلام بر پايه یادگار گران‌ستگ فرقوسی, نقذ و آرزش‌گتاری اشنوند: ززیک. کوهستانیان و دیگران» ۱۳۹۹الف: ۱-۱۰). البته به‌تازگی زاگرس زند (۱۴۰۰) نیز در کتاب شاهنامه و پایان ساسانیان» به گونه‌ای گسترده» پیرامون ارزش تاریخی شاهنشاهی او هنگام پرداختن به کیش ایرانیان می‌نویسد: «سخن فردوسی در چند جای شاهنامه گویای آن است که پادشاهان ایرانی پیش از زرتشت. خداپرست بوده‌اند؛ البتّه فردوسی در این باره لغزیده است و بی‌گمان آن چنان که پیش تر گفته شد. ایرانیان کهن. مشرک بوده و به چندخدایی باور داشته‌اند (ندا ۱۹۵۴: ۲۴۱). اگر واژه‌هایی چون آفریننده» ایزد» پروردگار خدا خداوند. دادار کردگار و یزدان را در شاهنامه جست‌وجو کنیم» در می‌پابیم که همواره سروده‌های یاد شده را درباره یگانه‌پرستی ایرانیان می‌توان در دو دسته جای داد: نخست سروده‌هایی که از زبان موبدان و پادشاهان و دیگر زرتشتیان روزگار ساسانی آمده  هر ۲۲۶ پژوهشنامه الاب حماسی, سال هجدهم, شماره اول؛ پیاپی ۳۳ بهار و تابستان ۱۴۰۱ (شماره‌های ۰۱ ۰۲ ۴ و ۵) و دسته دیگر سروده‌هایی است که به پیش از پادشاهی گشتاسپ و پیدایش زرتشت باز می‌گردد (شماره‌های ۳ و ۶). همین سروده‌های واپسین‌دسته است که نشان‌دهنده لغزش فردوسی در یکتاپرست خواندن ایرانیان می‌باشد؛ این پژوهش‌گر مصری درباره پایان زندگانی زرتشت باور دارد که «تورانیان پس از دست‌یابی به بلخ, پای در آتش‌کده گذاشته و لهراسپ و زرتشت و هیربد را کشتند» (ندا شهنشاه لهراسپ را پیش بلخ بکشتند و شد روز ما تار و تلخ و زآن‌جا به نوش‌آذر اندر شدند رد و هیربد را همه سر زدند ز خونشان فروزنده‌آذر ‏ بمرد چنین بد کنش خوار نتوان شمرد می‌نویسد: «فردوسی در اين‌جا واژه رد را برای زرتشت به کار برده که به معنی بی‌باک. وی ادر اجای دیگری می‌نوب یارس ارس اسواویتی شامنامه: نصضرانی پنداشتن با آن که اسکندر در سده چهارم پیش از میلاد زاده شده ولی فردوسی «اسکندر را مسیحی می‌داند و پیش از حضرت عیسی از اسقف و سکروبا گفت‌وگو به میان می‌آورد» سکوبا بشستش به روشن گلاب پراکف ده بر تسنش کافور نساب در جاهای بسیاری از داستان اسکندر در شاهنامه نمونه‌هایی دیده می‌شود که گواهی درفشی پسس پشت ساار روم نوشته بر او سرخ و پیسروزه بوم همسای از بر خی رزرانش قضسیب توش هیر آو یز محصب صبلیب بفرمود تا هر که بخرد بدند بر آق للسکل روم موبسق بتانسین نشستند و او را به ایین بخواست به رسم مسیحا و پیوند راست سکنددر بفرمود تا جائلیق بی آاورد اه راده و افنجنیق و آن‌گاه که در پیش‌گاه قید‌افهشاه آسپانیا به سر ممی‌برد ک و تب این شاد کش ری ار برگن آزاد گن - به دادار دارنده سوگند خورد هدن مسیتخا رو سره تبسبرد: که با بوم و با رست و فرزند تو بزررگسان کسفرباشند پیوشهالسو نسازم جز از خوبی و راستو نسه اندیشم از کژی و کاستو چو قیدافه را دید بر تخت گفت که با رای تو مشتری باد جفت به دین مسیحا به فرمان راست به دارنده کو بر زبانم گواست به ابرای و دین و صلیب بزرگ به جان و اسر شهریار استرگ به ذونار او شماس و روح‌القدس کزین پس مرا خاک در اندلس نبیند نه لشکر فرستم به. جنگ نیامیزم از اهر دری نیز رنگ طه ندا در بررسی ارزش‌مندی به سنجش چندسويه "شاهنامه و ا/یلیاد می‌پردازد و سرمشق بسیاری از پژوهش‌گران می‌شود. او ویژگی‌های هر .یک از دو کتاب یاد شده را در /یلیاد. خدایان خود در پهنه‌های جنگ و زندگی دست‌به‌کار می‌شوند و گروهی از جنگ جویان را در برابر گروهی دیگر یازری می‌رسانند. شماری از خدایان در کنار هر یک از دو گروه. جای می‌گیرند که در راستای کمک و یاری آن گروه می‌کوشند تا به آن‌جا" که"خدایان. گاه خود کار نبرد را به گردن می‌گیرند ولی در شاهنامه نشانی از خدایان و چندگانگی آن‌ها دیده نمی‌شود و روشن است که نقشی هم در پیش‌آمدهای داستان‌ها و به ویژه آری اریس خدای ناسازگاری و دورویی» آتش‌افروز جنگ تروا می‌شود. آرتیمس بادها را رها می‌کند تا ناوگان یونان بتواند راهی تروا شود. آفرودیته که پاریس او را زیباترین ایزدبانوان به‌شمار آورده جانب ترواییان را می‌گیرد. آرس خدای جنگ نیز پشتی‌بان آنان است. هرا و آتنه ظرف‌دار یونائیان می‌شونن. آپولون» هکتور تروایی .را که از آاکس زخم  هر ۲۳۸ پژوهشنامه الاب حماسی, سال هجدهم, شماره اول؛ پیاپی ۳۳ بهار و تابستان ۱۴۰۱ خورده بود درمان می‌کند (ناردو۱۳۸۶: ۳۴-۴۳). ونوس پروردگار عشق و زیبایی» پاریس در جاهای گوناگون کتاب ندا می‌توان دسته‌بندی‌هایی ساده ولی سنجیده را برای درون‌مایه‌های شاهنامه یافت. نمونه را در فصل نهم برای شاهنامه چهار دسته‌بندی آورده است. در نخستین بخش‌بندی شاهنامه را از دیدگاه سیاسی دارای چهار پادشاهی پیش‌قادیان» کیانیان: اسکندر و جانشینان آشکانی وی و سأسائیان؛ ذر دومین ذستهیندی شاهنامه را در پرتو دريچه درون‌مایه‌ای دارای سه بخش اساطیری, پهلوانی و تاریخی طه ندا دربار سومین بخش‌بندی شاهنامه می‌نویسد: از دیدگاه بن‌مایه و حقایق یا اسطوره‌های آمیخته با شاهنامه نیز می‌توان این کتاب را دسته‌بندی کرد: نخست دوره سراسر اساطیری, که همان روزگار پیش داکهام لگ دایگر ذوره اساطیری آمیخته با تاریخ که همان روزگار کیانیان است و سوم دوره تاریخی آمیخته با اسطوره که همان روزگار وی چهارمین دسته‌بندی را بر پايه دگرگونی طبیعی.زندگی انسانی می‌داند که پله‌های جامعه بشری را نمایش می‌دهد. نخست"دوره طبیعی"یا آغازین که آدمی آفریده شد و در پی آن برآمد که محیط را به سود خویش رام کند. دوم دوره درگیری که مردم برای استوار کردن چیرگی خود بر دیگران و فراهم آوردن زندگی بهتر درگیر شدند که شاهنامه به به‌ترین گونه این دوره از دوره‌های: جوامع بشری را نشان می‌دهد. سوم دوره آرامش و تمدن که پس از پایان پذیرفتن درگیری به پیدایش تمدن انجامید (ر.ک: ندا ۱۹۵۴: ۸۸- از چهار دسته‌بندی یاد شده که طه ندا افزون بر شصت سال پیش» شاهنامه را در چارچوب آن جای داده, امروزه تنها دو نمونه نخستین را می‌توان در شاهنامه پژوهی‌ها دید (ررک: صفا ۱۳۳۳ ۲۱۴- ۲۰۶ رستگار فسایی» ۱۳۹۰ ۲۰- ۱۷). دو گونه دیگر و به‌ویژه واپسین‌نمونه هنوز هم نو به شمار قییع ید و نگاه جامعه‌شناسانه طه ندا ستودنی است. هم‌چنین ندا در آغاز فصل یازدهم به گونه‌ای فشرده, دسته‌بندی چندگانه‌ای را دربارره پیکارهای شاهنامه بر پايه زمان» جا انگیزه و مردمان درگیر در دو سوی, پرداخته است. ۱) جنگ‌های اسطوره‌ای که ريشه در درگیری پسران فریدون دارد و پس از مرگ آنان؛ گستره درگیری بیش‌تر می‌شود و به میان توده مردم می‌کشد. این پیکارها بیش‌تر در خاور و شمال خاوری ایران در میان ایرانیان و تورانیان روی می‌دهد. ۲ جنگ‌های تاریخی که بیش‌تر ريشه در برتری‌جویی» گرایش به چیرگی, افزایش درآمد شاهنشاهی و فراگیر کردن دیدگاه‌ها دارد. ان پیکارها بیش‌تر در باختر و شمال باختری ایران در میان ایرانیان و رومیان يا ایرانیان و تازیان روی می‌دهد. ندا در فصل یاد شده» افزون بر این دسته‌بندی» پیکارهای شاهنامه را به دو گونه جنگ فردی یا تن‌به‌تن یا زورآزمایی و جنگ گروهی بخش کرده است (ندا ۱۹۵۴: ۱۴۹). از دیگر تلاش‌های نو طه ندا می‌توان پرسش و پاسخ‌هایی را یادآور شد که در زمینه‌های گوناگون می‌باشد. اینک برای پرهیز از به درازا کشیدن سخن, نمونه‌هایی از این پرسش‌ها را یادآور می‌شویم که پاسخ آن‌ها در نوشته‌های ندا آمده است: *فصل نخست: اگر سرایئم‌تان کوده پس چگونه هديه سلطان را هر *فصل سوم: از آن‌جا. که کتاب یاد. شده. (خدای‌نامه) تا پایان پادشاهی خسروپرویز بود» پس فرجام کار ساسانیان از کجا.بر آن افزوده شده؟ (همان: ۲۷). *فصل دوازدهم: چرا پادشاهان در اندیشه پدید آوردن ساختار درست و پای‌داری برای جانشین پادضاه نیودم‌اند؟ گذویژه در روزگار ساسانیان که همه *فصل دوازدهم: چرا شاهنامه, آکنده از گونه‌های زندگانی پر از ناز و نعمت و زراندوزی است که پادشاهان ایران در روزگاران گوناگون در آن؛ فرو رفته‌اند؟ * فصل چهاردهم: چرا زرتشت این واه کهن (دیو) را کنار نهاده و به‌تر دیده که هنگام پرداختن به خدا به جای دیو وازه اهورمزدا را به کار برد؟ (همان: ۲۴۸). فصل چهاردهم: داستان آتش چیست؟ و چرا زرتشتیان آن را بزرگ در پایان این گفتار باید یادآور شد که شاید برخی از خوانندگان فارسی‌زبان در نو به شمار آوردن نمونه‌های پیشین با ما هم‌داستان نباشند و آن‌چه نگاه نو طه ندا خوانده شده  ص۲۴۰ پژوهشنامه الاب حماسی, سال هجدهم, شماره اول؛ پیاپی ۳۳ بهار و تابستان ۱۴۰۱ برایشان تازگی نداشته باشد ولی نباید فراموش کرد که ندا نزدیک به هفتاد سال پیش چنین دیدگاه‌هایی داشته است و چه‌بسا ما با آن دیدگاه‌ها در شاهنامه پژوهی‌هایی آشنا شده باشیم که پس از کتاب ندا به نگارش درآمده‌اند. هم‌چنین نباید از یاد برد که طه ندا پژوهش‌هایی درباره شاهنامه را برای تازی‌زبانانی نوشته که آگاهی‌های چندانی درباره فردوسی و شاه‌کار وی نداشته‌اند از همین روست که گزیده داستان‌هایی چون زال و رودابه. جنگ رستم در مازندران» غم‌نامه رستم و سهراب. داستان بیژن و منیژه. نبرد دوازده‌رخ و به گفته سعید نفیسی «خاورشناسان هر چه در زبان فارسی کار کرده و در آن فرو رفته باشند. باز از پی بردن به زیبایی‌های لفظی و معنوی آن عاجزند» (نولدکه. ۱۳۷۹: ۱۸). گاه گستره ناتوانی آنان از این هم فراتر رفته و گرفتار لغزش می‌شوند. طه ندا نیز با همه دانش و سختگی خویش در شاهنامه پژوهی از لغزش به دور نمانده است. در یک دسته‌بندی فراگیر لغزش‌های طه ندا را می‌توان دو گونه دانست. نخست آن‌گاه که دیدگاهی ناپخته دربار درون‌ماي شاهنامه و آفریدگار ‏ آن دارد .و .دوم برداشت‌های نادرست او در فردوسی ۲۵ سال از زندگانی خودش را اپیوسته در رنج به سر برده تا شاهنامه را به فرجام رساند و با پاداش آن» جهاز دخترش ر/ فراهم آورد (ندا ۱۹۵۴: ۱۰. این که انگیزه فردوسی در پایان بخشیدن به شاهنامه» چنین خرد و ناچیزدانسته شود. پذیرفتنی نیست. چگونه است که مردی توان‌گر و صاحب شوکت نتواند» جهاز تنها دختر خودرا فراهم کند تا ناچار بیست و پنج سال» شاهنامه بسراید به امید این که صله‌ای از آن عائد شود و آن را صرف جهاز دختر سازد؟ وانگهی دختر را در جوانی» شوهر دهند نه در هنگام پیری و کدام پدر است که ثروت موجود را برای عزیزترین کس خویش» خرج نکند و صله‌ای موهوم و محتمل را که بیست و پنج یا سی سال بعد به‌دست می‌آید. جهیز اگر افرفوسی قصد داشنت بزای جهیز ذختر یا هر مصرف دیگری از ره شاعری» مال فراهم کند. اصولا نباید نامی از شاهنامه می‌برد؛ زیرا کالایی نبود که باب بازار زمان باشد. روزگار» روزگار غلبه تازیان و ترکان بود. فردوسی سرودن آن را نه برای مال بل‌که برای ایجاد جنبشی در قوم ایرانی وجهه همّت خویش قرار داد (رجایی بخارایی,۲۶۱:۱۳۴۶ ٩ پاس‌دا را و کسی ج ز ابومنتصور بن محمد نبود (۵د۱۹۵۴: ۱۱). لزوما چنان نیست که سرنامه‌های گوناگونی که امروزه در جای‌جای شاهنامه دیده می‌شود. با آن‌چه در انديشه فردوسی می‌گذشته. هم‌سان باشد. پس سنجیده نیست که تنها با نگریستن به عناوین شاهنامه به‌سادگی, نام آن پاس‌دار فردوسی در هنگام آغاز سرایش» ابومنصور محمّد بن عبدالرزاق قلمداد شود. نویسنده کتاب سراینده کاخ نظم بلند. در گفتاری گسترده» آن پاس‌دار فردوسی را نه ابومنصور بلکه پسر بزرگش منصور می‌داند پیشینه فرهنگی و ایران‌دوستی خانوادگی منصور بن ابی منصور (به فرموده فردوسی از گوهر پهلوان بودن) می‌تواند: وي را با شور فراوان, پاس‌دار کسی کرده باشد که جانش سخن را برگراییده و بر.آن شده تا نامه شهریار را که پدر فرهنگ‌دوست منصور به سال سیصد و چهل و.شش گردآورده؛به سرایش درآورد. پس امروزه دیگر روشن است که آن یاور فردوسینه ابومنصور بل‌که پشر بزرگ‌ترش منصوربن ابومنصور محمدین عبدالرزاق طوسی بوده که «در جوانی.تن و جان پر دردش در زندان انیرانیان از جهان بگسست و روان فرخنده را به روا نیاکان پیوست» (جنیدی۱۳۸۷۰: ۴۶۹). *ندا از چهارمقاله چنین دریافت کرده.است که «سراینده کتابش را بر می‌دارد و روی به سوی سلطان غزنه می‌آورد و آن را به خواجه بزرگ احمدین حسن می‌دهد. میمندی آن را می‌پذیرد: و به سلطان می‌رساند» (ندا,۱۹۵۴: ۱۵). اگر چهارمقاله را بنگریم درخواهیم يیافت که طه ندا در برداشت از آن» اندکی الغزیده است: «فردوسی, بودلف را برگرفت و روی به حضرت نهاد به غزنین و به پای‌مردی خواجه بزرگ. احمد حسن کاتب» عرضه کرد و قبول افتاد» (نظامی عروضی,۶۵:۱۳۸۵). طه ندا می‌گوید که فردوسی, شاهنامه را به میمندی می‌دهد و خواجه آن را می‌پذیرد حال آن‌ که خواست عروضی از قبول افتادن پذیرش آن از سوی میمندی نبوده است بلکه پای‌مردی این کار را آحخمدبن حسن به: گردن گرفته: بود.: البته این‌که میمندی از در دوستی با فردوسی» پیش آمده نیز چندان پذیرفتنی نیست و «در مقدمه اوسط شاهنامه می‌خوانیم: حسن میمندی که وزیر سلطان بود با فردوسی حسد می‌ورزید» (آیدنلو  چه ۲۴۲ پژوهشنامه الاب حماسی, سال هجدهم, شماره اول؛ پیاپی ۳۳ بهار و تابستان ۱۴۰۱ #خدای‌نامه در روزگار يزدگرد سوم به فرمان وی و به دست دهقانی دانا به نام دانش‌ور نوشته شده /ست (ندا,۱۹۵۴: ۲۷). این پندار که نام دهقان گردآورنده خدای‌نامه. دانش‌ور بوده» ريشه در مقدمه بایسنقری دارد که می‌گوید: «یزدجرد شهریار دانش‌ور دهقان را که از جمله اکابر مداین بود و شجاعت و حکمت با هم جمع داشت. بفرمود تا آن تواریخ را فهرستی نهاده» (فردوسی, ۱۰:۱۳۵۰). نگارنده حماسه‌سرایی در ایران» باور دارد که «در تصور دهقانی به نام دانش‌ور نمی‌توانیم با نویسندگان مقدمه بایسنقری هم‌داستان باشیم زیرا به چنین نامی در عهد پیش از اسلام و دوره اسلامی» هیچ‌گاه مصادف نشده‌ایم» (صفا۶۱:۱۳۳۳). طه ندا نیز بر پایه این مقدمه. نام گردآورنده خدای‌نامه را به نادرستی» دانش‌ور آورده است. اگرچه فردوسی با گنجاندن همان هزار بیت دقیقی در شاهنامه به وی نیکی نمود و تلاش او را تیاه نکرد ولی با سست و نانندرست دانستن سروده‌های دقیفی, نیکی خویش را بر باد:داد: فردوسی اندییگیس‌کلا نیو تاپسند سرایتدگی دقیقفی هثر پیش‌آهنگ خویش را ناروا بناند آن‌چنا نکه پیش‌تر من وی را نیز ناشایست دانسته بود (ندا,۱۹۵۴: ۵۵- ۵۴). اگر فردوسی به بدگویی از دقیقی پرداخته و می‌گوید: جوانیش را خوی بد یار بود همه‌ساله با بد به پیگار بود بذان خوق ید جان شسي‌فهسوان نترردپانیگیان دلش یسک روز شاد گزافه نگفته است. به‌ترین گواه بر باور فردوسی, کشته شدن دقیقی به دست یکی از یکایک از او بخت برگشته شد به دست یکی بنده برکشته شد نه تنها فردوسی از در کینه‌توزی با دقیقی در نيامده» بل‌که آرزوی آمرزش و افزایش الهیی عف و کن گنشساه ورا بیف‌زای در حشر جاه ورا 9 روی‌دادهای شاهنامه در اين دو دوره (پیش‌دادیان و کیانیان) به زنجیری پیوسته می‌منن: که :مر زآشکاز ی ندا/رند. ,۱۳۹۵۴ *۶ع): یکی از ایرآن‌شنناسان سرشناس کشورچک و اسلواکی درباره این دو دوره شاهنامه باور دارد که «نخستین پادشاهان اساطیری و افسانه‌ای (پیش‌دادیان) متعلّق به سازمان ابتدایی جامعه هند و ایرانی هستند ولی کیانیان را باید از یک دوره بعدی و کاملا ایرانی دانست؛ اين دوره با برپا شدن رژیم پادشاهی در میان آریانژادانی که به خاور ایران کوچ کرده‌اند. در سده نهم پیش از میلاد آغاز و با برآمدن زرتشت» پایان می‌یاید» (ریپکا و دیگران۱۳۸۵۰: ۲۳۰). ۰ آ نگاه که ندا از دیدگاه سیاسی به دسته‌بندی تاریخی شاهنامه می‌پردازد»ه پس از پیش‌دادیان و کیانیان سومین دوره را ا زآن اسکندر و جانشینان اشکانی وی می‌داند و می‌گوید دوره یاد شده را روزگار اسکندری يا اشکانی می‌نامند (ر.ک: ندا۱۹۵۴: ۷۸). جانشین اسکندر قلمداد کردن اشکانیان و نام‌گذاری دوره‌ای از تاریخ ایران به نام دوره اسکندری یا اشکانی سنجیده نیست. چندی پس از فروپاشی هخامنشیان به دست اسکندر سلوکیان ۰ سال بر ایران فرمان‌روا بودند (پیرنیا و دیگران۱۳۹۵۰: ۱۳۳) تا آن که در سال ۲۵۰ قبل از میلاد اشکانیان» جانشینان اسکندر را شکست داده و پادشاهی ایران را به‌دست گرفتند فردوسی نیز دوره اسکندری و.دوره اشکانی را یکی ندانسته است. سراینده شاهنامه باور دارد که پس از روزگار اسکندر گاه اشکانیان فرا می‌رسد که (۲۰۰ سال؟) حکومت پراکنده #بر پاي یک دیدگاه, سراینده در سال ۳۵۴ و بر پا دیدگاهی دیگر در سال ۳۷۰ مهی سرودن شاهنامه را آغاز کرد. ما در میان اين دو تاریخ, سال ۳۶۲ مهی را برگزيديم (ت۵ا۴۸ ۱۶۱:۱۹۵) این که از روش, آماری گرفتن مبانگین ذر شتناخت سال آغاز سرایش شاهنامه. بهره گرفته شود چندان سنجیده نیست. اکنون باید دید که سال آغاز سرودن شاهنامه کدام است؟ یکی از پژوهش‌گران روزگار ما بر آن است که «تاریخ این واقعه» یعنی شروع به نظم شاهنامه» صریحا معلوم نیست» (صفا ۱۳۸۲.ج)» ۱۱۸). وی با بهره‌گیری از  ۲۴۴ پژوهشنامه ادب حماسی, سال هجدهم» شماره اول؛ پیاپی ۳۳ بهار و تابستان ۱۴۰۱ نشانه‌های آمده در شاهنامه و سنجش آن با رخ‌دادهای تاریخی, آغاز کار را سال سی‌صد و هفتاد تا سی‌صد و هفتاد و یک مهی دانسته است (همان). برای دریافت به‌تر سال آغاز سرودن شاهنامه, باید دیگربار» سراغ آن را گرفت و داستان پادشاهی گشتاسپ را خواند: از این سروده‌ها دریافت می‌شود. نخست آن‌که سراینده با آن که سال‌های بسیاری را بر سر سرودن شاهنامه با رنج سپری کرده ولی هنوز پادشاهی سرافراز و بخشنده ندیده بود تا آن را به نام وی کند. دیگر آن که محمود. بیست سال پس از آغاز کار شاهنامه به تاج و تشت: برشسيده. آست: از نها که به گواه تاریخ» زمان آغاز پادشاهی سلطان محمود. ذی‌القعده سی‌صد و هشتاد و نه می‌باشد.(گردیزی» ۱۸۲:۱۳۶۳)» پس فردوسی از سال سی‌صد و شصت و نه در چهل‌سالگی. خویّش سترودن شاهنامه را‌آغاز کزده است. ««روشن است که فردوسی, 00وی اولسطه نیاورده؛ چرا که هم‌واره از منابع نوشتاری نقل کرده است و نه شنیداری» (ند۱۹۵۴: ۱۰۹). باور طه ندا درباره دیدار فردوسی با این راویان» سنجیده نیست او می‌نویسد که چون فردوسی«هم‌واره از منابع نوشتاری و نه شنیداری» نقل کرده است» (ندا,۱۹۵۴ : ۱۰۹» پس بی‌واسطه, شنونده گفتار گرچه بیش‌تر برآنند که شاهنامه. یک‌سره بر پايه منابع مکتوب سروده شده ولی سزاوار است که «بحث درباره مآخذ شاهنامه یا هرز موضوع ادبی"دیگر باید در چارچوب مستندات و قراین مستخرج از شاهنامه و منابع جانبی دیگر انجام بگیرد» ( مهراد۱۴۰۰۰: ۳۸). پس هنگامی که خود شاهنامه را بررسی کنیم» در می‌یابیم؛ گرچه این کتاب بیش‌تر بر پايه منابع مکتوب. سروده شده ولی گاه بر بنیاد روایت‌های شفاهی مردمی می‌باشد. دست‌کم ماهوی (شاهوی) و شادان از گردآورندگان شاهنامه ا/بومنصوری -نگاشته به سال ۳۴۶ - هم‌روزگار با فردوسی و از هم‌شهریان وی يا شهرهای پیرامون او چون نیشابور می‌باشند چه‌بسا ماخ نیز در شمار آن نگارندگان جای گیرد که نامش به تاج تصحیف شده است. پس دیدار سراینده با هم‌روزگاران خویش و شنیدن گفتار آنان در سرایش شاهنامه. پديده دور از انتظاری نیست. اگر سراغ شاهنامه و گفتار فردوسی را بگیریم» شاید به این نتیجه برسیم که فردوسی با شاهوی و شادان و آزادسرو دیدار نداشته ولی سراینده» ماخ را ٩ فریدون پادشاهی را پذیرفت و به پیکار با ضخّاک پرداخت و پس از او رسما به پادشاهی رسید. روز بر تخت نشستن فریدون» نخستین روز مهر ماه است که جشن بزرگی بر پا می‌شود. این روز از جشن‌های ایرانیان است که آن را مهرگان می‌خوانند. 1۹۵۴ ۶ مهرگان روز نخست ماه مهر نیست. اگر کتاب‌های پیشینیان را بنگریم» در می‌يابيم نگارنده التفهیم بر آن است کل"#مرگان شانرّدقا 7و است از مهرماه و نامش مهر» (رضی. ۱۳۸۲: ۵۳۳). چون در ایق,پزوز#نام ماه وی‌روز یکی« می‌شده است» آن را جشن می‌گرفته‌اند. نگارنده زین/(خبار در این باره می‌آورد: «اين روز مهرگان باشد و نام روز و نام از گفتار گذشتگان درمی‌يابیم که «اندر این روز آفریدون ظفر یافت بر بیوراسب جادو آن که معروف است به ضحاک و به کوه دماوند بازداشت» ( رضی, ۱۳۸۲: ۵۳۳). این جشن. شش‌روز به درازا می‌کشیده است که روز آغاز آن (شانزدهم مهر) مهرگان عامه یا کوچک و روز پایانی (بیست و یکم مهر) مهرگان خاصه ایا بزرگ خوانده شده است (ر.ک: تبریزی. ۰ شاهنامه هر آن کس از شاهان, فرمان‌روایان و پهلوانان ایرئی را که نام برده. نیرومند زیبا و خوش‌خو دانسته است (ندا۱۹۵۴: ۲۸۴). اگر طه ندا می‌گفت: شاهنامه بیشتر شاهان» فرمان‌روایان و پهلوانان ایرانی را که نام برده» نیرومند» زیبا و خوش‌خو دانسته است. گفتار او درست بود ولی فردوسی برخی از شاهان و فرمان‌روایان و پهلوانان ایرانی چون کی‌کاووس, طوس رهام و گرگین و ... را نکوهش می‌کند و ویژگی‌های ناپسندشان را  هر ۲۴۶ پژوهشنامه الاب حماسی, سال هجدهم, شماره اول؛ پیاپی ۳۳ بهار و تابستان ۱۴۰۱ بدو گفت گودرز که ای کموخرد ‏ قورا بخظره از مردصان نشمرد و نسوذر نژادی نسه بیگانسه‌ای ‏ پسدر تیسز بود و تو دیوانسه‌ای دمان طوس نامرد ناهوش یار چرا برد لشکر به سوی حصارا سبد آمد به گودرزیان بر زطوس که نفرین بر او باد و بر پیل و کوس یه گیشی انباشه نم از وس کنس درست از در پای‌وندست و بس و از پهلوانان رهام را ترسو و گرگین را؛ بداندیش» شوریده» بدکار بیوفا و جفاپيشه چو رهام گشت از کشانی ستوه بپیچینه ازو روی و شد سوی کوه بداندیش گرگین شوریده کیش ز یک سوی بيشه درآمد به پیش نگر تا چه بد ساخت آن بی‌وفا مراو را چه پیش آورید از جفا «(فردوسی) تلاش می‌کند که با انگیزه‌های جانب‌داری از زبان مادری و نشان دادن توانایی خود در فارس یگویی, سراسر متظومه‌اش "را از وازگان تازی بزداید ولی به چنین خواسته‌ای دست نمی‌یابد (ند۱۹۵۴: ۲۹۷). این باور که پیش از طه ندا نیز برخی بدان پرداخته‌اند» عامیانه و نسخته است. «در یکی از روایات» شرط بین محمود و فردوسی برای سرودن شاهنامه و طبعا دریافت پاداش محمود این است که فردوسی هیچ واژه عربی در شاهنامه به کار نبرده باشد. این پندار هنوز هم در میان عده‌ای رایج است» (آیدنلو ۱۳۸۸: این که فردوسی در پی پاس‌داری از زبان مادری خود بوده. سخنی سنجیده است ولی اگر در پی نشان دادن توانایی خویش در فارسی گویی بود این انگیزه خود را در شاهنامه بر زبان می‌آورد. بی‌گمان «از مطالعه سایر اشعار آن دوره به خوبی معلوم می‌شود که فردوسی عمدا تا آن‌جا که می‌توانسته کهن‌ترین شیوه کلام را برگزیده است» (براون» ۱۳۴۲: ۲۱۱) ولی چنان نیست که فردوسی در پرهیز از واژگان تازی سخت‌گیری فراوان نموده تا توانایی خود را در فارسی گویی نشان دهد؛ چراکه در شاهنامه مفردات ساده‌ای چون سنان» رکیب. عنان, غم» قطره, هزیمت, جوشن, سلاح منادی, قلب. نعره, مریخ. نظاره, ثریا نبات, خضاره اسخاب:.طقاب: برهان: افلک:. حمله: مبتلق :دریج اصقه هیمنه جائلیق» ضلیب و ... دیده می‌شود (صفا۱۳۳۳: ۲۸۲) که در میان مردم روزگار فردوسی کاربرد داشته‌اند و این گویای دور نشدن چندان سراینده از زبان فراگیر در روزگار وی می‌باشد. شمار واژه‌های تازی شاهنامه را بر پايه دست‌نوشته‌های کهن نزدیک به شش‌صد و چهل و دو دانسته‌اند (ر.ک: خالقی مطلق ۳۷۴:۱۳۸۱) ولی ار درست بررسی شود. این شمار بسیار فراتر از این است؛ چرا که تنها در داستان دو هزار و پانصد بیتی دوازده‌رخ نزدیک به شش‌صد بیت دارای واژه‌های تازی دیده می‌شود. ناگفته نماند که بسیاری از آن واژه‌ها ٩ یکی از روی‌دادهایی که بیسآ مدها آن دز داستانآشنجیده به نظر نمی‌رسد این است که رستم برای خون‌خواهی سیاوش به توران لشکر می‌کشد؛ بر سرزمین توراتیان چیره می‌شود و هفت سال بر آن‌جا فرمان‌روایی می‌کند ولی پس از آن بی‌هیچ انگیره روشنی باز می‌گردد و آن سرزمین را.رها می‌کند. گویی که بر آن‌جا دست نیافته و مردمانش ر/ شکست نداده است (ندا ۱۹۵۴: ۲۰۲). پیش‌تر در نوشتاری به نام «فره رستم» گفته‌ام که تهمتن. دست کم پنج انگیزه برای رها کردن تخت پادشاهی داشته است ٩ شاهنامه در روند روی‌دادهای روزگار اسکندر آن‌چنان از مصر و اندلس سخن م ی‌گوید» گویی که این دو سرزمین د رکنار یک‌دیگر هستند و نشانی از دوری در میانشان دیده نمی‌شود (ندا۱۹۵۴: ۳۰۳). اسکندر یک سال در مصر به سر می‌برد. نامه‌ای به قیدافه شاه اندلس می‌نویسد و پس از دریافت پاسخ تند و تیز قیدافه. به سرزمین او لشکر می‌کشد و یک ماهه راه را نه آهسته که پویان می‌پیماید تا نه به میان, اندلس که به مرز همی راند یک ماه پویان به راه بسهرشج سبط أز رأهشسام و سباه  هر ۲۴۸ پژوهشنامه الاب حماسی, سال هجدهم, شماره اول؛ پیاپی ۳۳ بهار و تابستان ۱۴۰۱ روشن نیست که چرا طه ندا با وجود این یک‌ماهه راهی که لشکر پوینده از دیار نویسنده تا مرز اندلس پیموده» هنوز هم باور دارد که فردوسی این همه دوری میان دو کشور را نادیده گرفته است. شاید ریشه این باور طه ندا به باآورد گفتار دیگران و ندیدن طه ندا شاهنامه را گرفتار استطرادهایی درازدامن می داند که پیوستگی موضوعی را از میان می‌برد و در بخش‌های گوناگون آن گسست پدیدار می‌کند. این پژوه شگر مصری ب رآن است که سراینده گاه موضوع را به فراموشی می‌سپارد و قبل از پرداختن به پیش و سس آن موضوع,» پیوسته از خود. عاطفه و انديشه‌هایش می‌گوید. چنین استطرادهایی است که در شاهنامه؛ آزردگی و خستگی به بار می‌آورد و منظومه را بی‌هیچ انگیزه‌ای بس به دراز/] می‌کشاند» (ند۳۱۲:۱۹۵۴). پیش‌تر در نوشته‌ای دیگر از چیستی استطراد. سخن گفته و آورده‌ايم که فردوسی از کاربرد استطراد» در پی پرداختن به فلسفه زندگی و پاسخ دادن به پرسش‌های آدمی درباره زندگانی.و اندرزگویی بوده است. گذشته از اين» گریزهای سخن فردوسی, کوتاه است و"هزگز به بی‌سرانجامی "داستان‌ها نمی‌انجامد. هم‌چنین. بلاغیون کهن: استطراد. را نه کاستی‌مشحن بلاق درااشمار آرایه‌هاتی ادبی آورده‌اند گاه طه ندا نتوانسته است خواست ‏ فردوسی: را.به درستی دریابد. این برداشت‌های نادرست دو دسته است یکی لغزش‌های طه ندا در شاهنامه‌خوانی و دیگری لغزش‌هایی که ريشه در نگریستن به برگردان بنداری دارد به گونه‌ای که اگر ندا باز هم سراغ خود تهمتن شب و روز پیش می‌رفت تا آن‌که به کوه اسپروز رسید جایی که کی‌کاووس د رآن زندانی بود (ندا ۱۹۵۴: ۶۵). اگرچه کی کاووس به کوه اسپروز لشکر کشید و در آنجا از نیاسود تیره شب و پاک روز همی‌راند تا پیش کوه اسپروز بدان‌جا که کاووس لشکر کشید ز دیوان جادو برو بد رسید ولی کاووس در شهری زندانی بود؛ شهری که فردوسی چندان روشن از آن و نامش سخن نگفته, شاید در نزدیکی همان کوه اسپروز بوده است: تهمس تن ز اولاد پرس ید راه به شهری کجا بود کاووس شاه چو بشنید آزو تیز بنهاد روی پیساده دوان پیش او راه جوی ۰ آفرسیاپ سار نمود که چوق ذ و لشکر به: یک‌دیگر رسیننده سین سهرآي: و رستم جدایی اندازند تا هنگام دیدار پسر پدرش را نشناسد و اين چنین افراسیاب از بخت خویش بهره‌مند شود؛ چراکه یکی از این دو دیگری در می‌کشد با هر د و کشنه می‌شوند (۱۹۵۴۵۵: ۷۱. البته افراسیاب بدان امید: دل بسته بود که رستم به دست سهراب کشته پدر را نبایید که داند پسر که بندد بدان مهر جان و گهر گر نان دل‌آور گو سال‌خورد شود کشته بر دست این شیرمرد و پس از آن که ایران بی‌پهلوان شد» کار سهراب رایک‌سره کنند: وزان پس بسازیم سهراب را ببنشدیم اسک شب برو خواب را ٩ ندا د رگشودن رویین‌دژ درباره ارخاسپ می‌گوید «دو خواهر و دو دختر و هم‌سرش به بردگی درآمدند» (ندا۱۹۵۴: ۷۵. البته فردوسی این بردگان را خواهران. دختران و مادر ز پوشیده‌رویان ارجاس پ پسنج .. ببردند با. مویه و درد و رنج دوخواهر دو دختر یکی مادرش ‏ پر از درد و با سوگ و خسته برش ٩ فردوسی دیگربار به ستایش سلطان می‌پردازد و او را باغی پهناور می‌داند که پس از بیست‌سال بدان ره یاقته. در پی قر و شکوه اود ستارکان و سیارگان برایش سجده می‌کنند. محمود جهان‌داری یگانه است و هم‌تایی ندارد. در رزم تیغی تیز و در بزم زری فراوان است (ن۱۹۵۴: ۱۰۵. طه ندا با همه دانشی که درباره شاهنامه دارد» همانند بیش‌تر ایران‌شناسان گاه: در دریافت باریکه‌های ادبیّات: ما درمی‌ماند برای نمونه در این بیت‌ها یکی باغ دیدم سراسر درخت تسین گه رهام نیک سرت  ۲۵۰۰ پژوهشنامه الاب حماسی, سال هجدهم, شماره اول؛ پیاپی ۳۳ بهار و تابستان ۱۴۰۱ به جایی نید هیچ پیدا درش بجز نام شاهی نید افسرش سخن را نگه داشتم سال بیست بدان تا سزاوار این رنج کیست جهان‌دار محمود با فر و جود که او را کند ماه و کیوان سجود. یاف ت ابر تخت ذاذ جهان‌دار چون او که دارد به یاد؟ برس ناه را شام آواضاج گنس بله‌افرشن کل سوم چوق قای کشت بگه بزم زر و گسه رزم تیسغ ز خواهنده هرگ ز ندارد دریسغ نخست آن‌که آن باغ پهناور نه شاه بل‌که استعاره از شاهنامه می‌باشد که شايسته نام شاهان است و سرانجام فردوسی نام محمود را تاج سر شاهنامه می‌کند؛ دوم آن که دایره معنایی ماه و کیوان را گسترش داده و همه ستارگان و سیارگان را سجده کننده در برابر شاه دانسته است. سوم آن‌که در واپسین بیت. پیوند دستوری مصراع‌ها را نادیده گرفته و لخت آغازین را دو جمله و دو تشبیه شمرده در حالی که زر و تیغ برای فعل «ندارد دریغ» مفعول مجرد می‌باشند و تشبیهی در کارانیشت (فردوسی:۱۳۸۵ :۶/ ۱۳۷-۱۳۸ *در دومین پیکار دوازده‌رخ» گیو دستان گروی زره را می‌بندد و برای خوار کردن بیش‌تر کشنده سیاوش, خود.سوار بر اسب شده و گروی زره.را به‌سان چهارپایی پیش نشست از بر زین مراو را پیش دوانید و شد تابر یار خویش طه ندا در دریافت پیام این بیت لغزیده است. او گمان می‌کند که «حمله امامه علی فرسه» (ند۱۹۵۴: ۱۵۳). بزداشت"نادرست طه ندا چنین است که گیو گروی زره را نیز بر ٩ ندا درباره شاپور ذوالاکناف چنین از شاهنامه برداشت کرده است «نوزاد ماهی تابان و پرتوی از فروغ اآیزدی بود؟» (ندا ۱۷۸:۱۹۵۴). فردوسی نوزاد را خورشید تابان می‌داند: چهل روز بگذشت بر خوب‌چهر یکی کودک آمد چو تابنده مهر * ندا هنگام پرداختن به خوش‌گذرانی پادشاهان, گفته‌های بنداری را درباره تخت طاقدیس می‌آورد و می‌نویسد: «در زمستان» طاق‌های آن با پوشش خز و ابریشم بسته می‌شد» (ندا,۱۹۵۴: ۲۰۳ #الفردوسی, : ۸۲ ۲۴۰). حال آن‌که فردوسی از پوشش خز و سمور همه طاق‌ها بود بسته ازار ز خز و س مور از در شهریار در سده بیستم» مصریان بیش و پیش از دیگر تازی‌زبانان به شاهنامه. دل‌بستگی نشان داده‌اند. عبدالحمید عبادی (۱۹۵۵- ۱۸۹۱ محمد فرید ابوحدید مصری (۱۹۶۷-۱۸۹۳)» عبدالوهاب محمّد حسن عزام (۱۹۵۹-۱۸۹۴)» امین عبدالمجید بدوی (۱۹۹۷- ۱۹۰۷» حسین مجیب المصری (۲۰۰۴-۱۹۱۶)» محمد غنیمی هلال (۱۹۶۸- ۱۹۱۷) و عبدالنعیم محمد حسنین (۱۹۲۳) در شمار آن شاهنامه‌شناسان و شاهنامه پژوهان می‌باشند. البته. گسترده‌ترین پژوهش جهان عرب درباره شاهنامه را طه ندا به نگارش درآورد. او در کتاب دراسات فی‌لشاهنامه. نشان داده:است ‏ که دوست‌دار فرهنگ و پیشینه ایران و ایرانیان است. وی در جای‌گاه یگ29 2 لته بهاکوال هرگونه سوگیری نژادی و با نگاهی عالمانه به ارزیابی روی‌دادها می‌پردازد و دیدگاه‌های خویش را درباره برتری‌های گوناگون ایرانیان در برابر تازیان به نگارش در می‌آوّرد و شاهنامه را شاه‌کار ادبی ماندگاری دیدگاه‌های شاهنامه پژوهی ندا را می‌توان در دوآدسته جای داد؛ نخست آن‌چه بازآورد باورهای پژوهش‌گران پیشین می‌باشد که فشرده آن را برای خوانندگان خویش باز گفته است. دومین دسته همان یافته‌های تازه وی می‌باشد که پس از نقد دیدگاه‌های دیگران درباره فردوسی و شاهنامه به‌دست آورده است. نگاه‌های نو او را می‌توان چهار شاخه کرد. نخست ارزیابی باورهای تذکره‌نویسان کهن و پژوهش‌گران یکی دو سده گذشته؛ دوم یافته‌هایی تازه درباره فردوسی و شاهنامه؛ سوم دسته‌بندی‌هایی ساده ولی سنجیده برای شاهنامه و چهارم پرسش و پاسخ‌هایی که در زمینه‌های گوناگون می‌باشد. طه ندا با همه دانش و سختگی خویش در شاهنامه پژوهی از لغزش به دور نمانده است. در یک دسته‌بندی فراگیر لغزش‌های وی را می‌توان دو گونه دانست؛ نخست آن‌گاه که دیدگاهی نسخته درباره درون‌مايه شاهنامه و آفریدگار آق دارد و دوم برداشت‌های نادرست او در خوانش شاهنامه که نتوانسته است. پیام سراینده را دریابد. این دریافت‌های نادرست. خود دو گونه دارد؛ یکی لغزش‌های طه ندا در خواندن شاهنامه و دیگری لغزش‌هایی که  چه ۰ ۲۵۲ پژوهشنامه الاب حماسی, سال هجدهم, شماره اول؛ پیاپی ۳۳ بهار و تابستان ۱۴۰۱ ريشه در نگریستن به برگردان بنداری دارد. به گونه‌ای که اگر باز هم سراغ خود شاهنامه را آیدنلقی سجاد. (۱۳۸۸). مردم کدام فردوسی و شاهنامه را می‌پسندیدند (بررسی تلقیات عامیانه درباره فردوسی و شاهنامه)» مجله پژوهش‌های زبان و ادبیّات فارسی, دانشکده ادبیات و علوم انسانی, دانش گاه اصفهان. دوره جدید. شماره چهارم. ۰ - آیدنلو سجاد. (۱۳۹۸). نارسیده نرنج: بیست مقاله درباره شاهنامه و ادب - براون» ادوارد. (۱۳۴۲). ناریخ ادبیات ایران از فردوسی نا سعدی, به ترجمه و - پیرنیا حسن؛ اقبال آشتیانی» عباس؛ طاهری, علی اصغر. (۱۳۹۵) ناریخ ایران. چاپ - تبریزی» محمدحسین بن خلف. (۱۳۴۱). برهان قاطع. به اهتمام دکتر محمد معین. - ثعالبی نیشابوری» محمّد بن عبدالملک بن اسماعیل. (۱۳۶۸). نار یخ تعالبی (مشهور به غر راخبار ملوک القرس و سیرهم» مترجم محمّد فضائلی, تهران: نقره. - جنیدی,» فریدون. (۱۳۸۷). پی شگفتار بر وبرایش شاهنامه فردوسی, انتشارات بلخ. - خالقی مطلق, جلال. (۱۳۸۱). «درباره عنوان اداستان دوازده‌رخ»» سخن‌های دبرینه (سی گفتار درباره فردوسی و شاهنامه. صص ۰۵۳-۵۸ به کوشش علی دهباشی. رادفر ابوالقاسم. ۱۲۹۲ فردوسی و شاهنامه در آن سوی مرزها؛ تهران: ای رکبیر: - رجایی بخارایی» احمد علی. (۱۳۴۶). «شاهنامه برای دریافت صله سروده نشده است)» مجله دانش کده ادبیات مشهد. سال سوم شماره چهارم». صص ۲۵۵-۲۹۳ - رستگار فسایی, منصور. (۱۳۹۰). حماسه رستم و سهراب. تهران: انتشارات جامی. - رضی» هاشم. (۱۳۸۲). پژوهشی د رگاه‌شماری و جشن‌های ابران باستان» تهران: - رییکا یان؛ کلیما اوتاکار؛ سیپک. یرژی؛ بیچکووا دراکو؛ هربک. ایوان. (۱۳۸۵). ناریخ ادبیات ایران از دوران باستان نا قاجاریه. مترجم عیسی شهابی, تهران: انتشارات  چهر ۲۵۴ پژوهشنامه الاب حماسی, سال هجدهم, شماره اول؛ پیاپی ۳۳ بهار و تابستان ۱۴۰۱ - زند زاگرس. (۱۴۰۰). شاهنامه و پایان ساسانیان. تهران: انتشارات سخن. - سیدی, مهدی. (۱۳۷۱). سراینده کاخ نظم بلند مشهد: آستان قدس رضوی - صفا ذبیح اللّه. (۱۳۳۳). حماسه‌سرایی د رایران, تهران: امیر کبیر. - صفا ذبیح الله. (۱۳۸۲). ناریخ ادبیات ایران. تهران: ققنوس. - الطّبری» محمّدین‌جریر. (۱۹۳۹). نا ریخ الرسل و الملوک. قاهره: طبع الاستقامه. - الفردوسی, ابوالقاسم. (۹۳۲)#لشاهنامه. ترجمه فتح‌بن علی البنداری صحح‌ها و علق - الفردوسی, ابوالقاسم. (۱۳۵۰). شاهنامه (از روی نسخه‌ی خطّی بایسنغری)» به - الفردوسی: ایوالقاسم. (۱۳۶۶): شاهنامه. تصعیج جلال خالقی حطلق: چ.۱: نیویو رک: - الفردوسی, ابوالقاسم. (0۳۷۳. شاهنامه, تصحیح جلال خالقی مطلق, ج. ۰۴ کالیفرنیا: سم. (۱۳۷۵» شاهنامه, تصحیح جلال خالقی مطلق, ج. ۵, کالیفرنیا: - الفردوسی, ابوالقاسم. (۱۳۸۴)» شاهنامه, به کوشش جلال خالقی مطلق و محمود - الفردوسی, ابوالقاسم. ( ۱۳۸۶) شاهنامه به کوشش جلال خالقی مطلق, ج. ۷: تهران: -الفردوسی: ابوالقاسم. ( ۱۳۸۶ )اهملیف کوقفی جلال خالقی حطلق: چ. ۸ تهران: - کوهستانیان» آرمان؛ مریم خلیلی جهان‌تیغ و محمد بارانی. (۱۳۹۵)» «نقد محققان بر شاهنامه فردوسی و پاسخ بدان (با تکیه بر آرای طه ندا)» دوره ۵ شماره ۲. صفحه - کوهستانیان» آرمان. (۱۳۹۹ الف ). «شاهنامه, شالوده تاریخ ایران کهن» چهارمین همایش بین‌المللی زبان و ادبیات فارسی همدان. صص : ۱-۱۰. - کوهستانیان» آرمان. (ب). «فره رستم»» فصل‌نامه علمی- ادبی لبخند کویر شماره - گردیزدی» ابوسعید عبدالحسین بن ضحاک بن محمود. (۱۳۶۳). تاریخ گردیزی. به - گیرشمن, رومن. (۱۳۹۵). تاریخ ایران ا زآغاز تا اسلام, ترجمه‌ی محمّد معین, چاپ - مهراد» حامد. (۱۴۰۰). سخن‌های دانندگان (گفت‌وگو با شاهنامه‌شناسان)» تهران: نشر - ناردو دان. (۱۳۸۶). اسطوره‌های یونان و روم» ترجمه عسکر بهرامی» تهران: ققنوس. - ندا طه. (۱۳۸۳) ./دبیات نطبیقی, با زگردانده هادی نظری منظّم» تهران: نشر نی. - ندا طه. (۱۳۸۴)./دبّیات نطبیفی, با ز گردانده حجّت رسولی,» تهران: نشر آوام. - نظامی عروضی سمرقندی, احمدبن عمر. (۱۳۸۵). چهار مقاله» تصحیح مجدّد رضا - نولدکه. تئودور .(۱۳۷۹). حماسه ملّیایران. ترجمه بزرگ علوی,» تهران: نگاه. عطا 0نل حاعصحصطهطاک فصه :۳۵۳۵0۶ حلعنط۷۷» .(2009) بوهزدد ,صملمع0ن۸ -  ۲۵۶ پژوهشنامه الاب حماسی, سال هجدهم, شماره اول؛ پیاپی ۳۳ بهار و تابستان ۱۴۰۱ نل۸ صنزط ۸1-۳۵۲۳ .۵05 ,5۳0/06 1922) وله ۸۳ ,۳6۳۵0۷۹ - -[۸ 7187 ن:وجنق۲0 60 اک[ ص۸22 طاعططع ۸۵01-۷۷ ب0ط قلوصهط-۸1 ۵ ع 837522 1۳۵۵) 51010۲6 ب.(0972) صنعق‌و-له جط۸ ,۳۵۲۵0۹ - نرعع[۵ 1۳۳ لعلد7 .3۳0 0/076 اک ,(1993). صنکه‌وس-لد ۸ ,۳۵۳۵0۷۹ - و1۵10 لعلد7 .۳0 0/1076 اک ,(1995) صزکه‌ا-لد ۸0 ,۳۵۳۵0۷5 - 1۳3025 عط ۲3 «رمنا2 0۳ ام صز 3/2702 نعنصه‌کنلد) بد ۷۵۰ 1/0112 و1۵10 لعلد7 .۳0 .10070 اک ,(2005) صطزعه‌وا-له ۸ ,۳6۳۵0۷5 - 10 :۵۳۵ 210 .6 ۷۵ محعلهگ فن09 #مصط/< فصه حاهد2/0 ۳10060۹ عنص2 151 ا2عجی 106 نصقطع 1 .8 ب[۷۵0 بطعد1/1011 .(1985) .3/200 صنط علقطه7 صط جع [۵ ۸ 0ععد5 باط۸ منقناجهی - ۰ 100026 مفطزط 77۵ ن۵ط1م۵ ۸ ۳0۰ م6 حطملاه 7 ۵ ع ۵0۲11051 6 ۳0۱ 7170۲1 ]٩ 77181079 .(2017) +مقفصمط مصقفصطعنطی - 163۵0 .60 0 7 3/09 فحصصهط 30 بکص۳ 1 ۲0065 1810000 1۳۵ 3۵۲20۷۹1 ]٩ 22209 6 ۵ 7002000 .(2009) ۳۵۳۵۵0۵۰ من0نصال - 6 ع6 1 01 ماد ۵ نو علکن ۵ط 0» .(2002) لقله7 <اوه3/00 نطع6 3۳21 - نل۸ برط (رحعحقصطهطاک مه 3۳۵۳۵05 0۵ کعطل 5066 تجاسنا) 50065 ۸۳۵۵۲۳ - 0 200206 اک ۳6۳۵0۹5 ۵1 عونس) "کنیع گ» ,(2017) منصه‌حهطظ [ 700۳۳۵1 ,«قطمتنصنم0 1600+ هط 0۳ 802960) ام ۵ 0۳6008 6۵ ۵۶ 1۵۵۵0 عطا مطعصحصطهطک» و۸ 2021) تصقصصم۸ مصقنصقا۶ع 1۳۵0 - بنصه‌طه8 مفعزع۸ +کصدت رک ار7 ::01۵ 0۵ 6۳6۵6 .(2008) بهق1 ,318700 - له 127 نو مه ۸ , 5۳011060 آه 200801 .(31954) مقطه] م3608 - :1650 .00ل1ععطظ 0202 ح2عط فص فهزمصنطاهمص۸ ۳۵7۵ ۳۵۰ مطاعله اوه - 31010666, 1360006 )2001(. 706 7000۳01/16 0] 717071, 1735. 8 :330 .6۵ 58 .717000 ]۳٩ و0اع8 ,ر2017) یله ام صهدکق11 عمط - ۵ ۳۳36 01 ۵۹ 232263 5» .(1968) «نن۸ .۸ معععحعطغااظ عع2زمط - ۰ 370 110706۰ ]٩ ول۳۹ مد ع ۲۳٩ ۵ 7 7۳۵۰۰۰ ۰ 200 30513 آ٩ ع(۳0 106 .(2012) .3/2050 مذعد‌کد۳ تدعع م3 - [ ۵10۲۵۵۲۱۶ 0۲۵ ۵10207 6 0۲۱ 7696076۳ .(2004) 112860۰ ونتم8 - 7 1700۲۵۳۵ 170000 ]٩ و7700 .(2007) بله ۵۲ ۵۵٩ مق6اصنظ - نصاظ تصوتطع 1 بوع 3 ما5 2کک تفص 00 ما ونشونسم منص۸ تص0طع 1 7707۰ 1۱ ۶۳/۵۵9 حرط «رککفل قالط طانطاه7 مدکه5 - :۵ ۰ 71710۳۵۵6۰ 71700000 ]٩۰ وماعن77 .(2004) طمللحطنطه7 مقکه5 -  هر ۲۵۸ پژوهشنامه الاب حماسی, سال هجدهم, شماره اول؛ پیاپی ۳۳ بهار و تابستان ۱۴۰۱ :0 00609۰ ۱۳۵۵۲ 3و ۵ ۲٩ 00700507 .(1993) 3/680۰ من0عر5 - 0 1768301967۶5 ]٩ و407 7718 .(1939) حسعل 10۳ 0مسحصقط3 مضه‌ اج ۸1-1 - 7 9۳046۰ 807۳۵76 (1963) .کقلهطک1 صزط صنه‌کع13 ۵0 3/052 منتطح 1 - (1990) .لنقصکت صطاز عانلم/2 [و ۸ صطاز و مح ص30 منسا 0 هط 36 (ط10 1/۵ - 40 31-۳3۳5 31-7010 ۸۵۶۳ 33۳ که 00۵ل) اطمام 7۳ لاه 7 0 116 ]٩ ۵۵ 6 ۵۵ 5۳0۵۳۵۳ .(2022) 7238705 728006۰ -

گرچه سده هاست، مترجمان و پژوهش گران بیگانه نیز پیرامون شاهنامه دست به قلم می برند ولی کنگره هزاره فردوسی بود که در سال ۱۳۱۳ خورشیدی، شاهنامه را کانون پژوهش های جهانی گردانید. دراسات فی الشاهنامه، گسترده ترین پژوهش جهان عرب درباره شاه کار فردوسی، یکی از آن تلاش هاست. طه ندا این کتاب پر برگ را نزدیک به بیست سال پس از آن کنگره در دو بخش و پانزده فصل به نگارش درآورد. شوربختانه اثر یاد شده تا کنون در ایران، ناشناخته مانده است. از این روی، پس از خوانش سراسر کتاب، تلاش می کنیم، با بهره گیری از روش توصیفی- تحلیلی، کوتاه آن را شناسانده و برجستگی ها و کاستی هایش را به خوانندگان، نشان دهیم تا از جای گاه کتاب، آگاه شوند. 

498587

درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش شش فرایند مرکزی دارد که عبارتند از؛ پذیرش» گسلش, خود به عنوان زمینه ارتباط با زمان حال, ارزشها و عمل متعهدانه. مزیت عمده این روش نسبت به رواندرمانی های دیگر در نظر گرفتن جنبه های انگیزشی به همراه جنبه های شناختی به جهت تأثیر و تداوم بیشتر اثربخشی درمان است در این درمان» ایجاد رابطه همکارانه اهمیت زیادی دارد زیرا همین رابطه است که زمینه ای برای درمان فراهم می آورد (باتن ۰ ۲۰۱۱). زمانی که رابطه درمالی طی این درمان» صحیح و منطبق با اصول آن صورت پذیرد. به صورت غیرمستقیم باعث تقویت پذیرش و انگیزه و حرکت در جهت ارزش های فرد می شود (هیز استروسال و ویلسون ۰ ۱۹۹۹)» که طی آن» بافتی ایجاد می گردد که در آن هم رفتارهای موثر و هم غیر موثر فرا خوانده می شود تا مراجع مهارت لازم جهت شناسایی و اعمال رفتارهای مناسب بیابد (باتن» ۲۰۱۱). در نهایت طی درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش, مراجع را تشویق می نماییم تا به تغییرات در رفتارش متعهد باشد و این متعهد بودن» شرایط مناسبی را برای رهایی فرد از گیر کردن در جنبه های لفظی زبان فراهم می سازد (هیز و استروسال» ۲۰۱۰). در واقع» هدف درمان تعهد و پذیرش ایجاد تغییر مستقیم در مراجع نیست. بلکه هدف آن» کمک به مراجع است تا بتواند به روش های متفاوتی با تجاربش ارتباط برقرار کند و قادر گردد تا به طور کامل با زندگی معنادار و مبتنی بر ارزش درگیر گردد (فورمن و هربرت ۰ ۲۰۰۹). یافته ها حاکی از این است که درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش بر انعطاف پذیری روانشناختی و ابراز گری هیجان زوجین متقاضی طلاق توافقی موثر بوده و باعث بهبود عملکرد زوجین می شود.(عارفی و ژاله ۱۳۹۷)» همچنین منجر به کاهش تعارضات زناشویی و بهبود صمیمیت زوجین متقاضی شده است (اعلمی» تیموری و آهی» ۱۳۹۹). ابوسعیدی مقدم» تناگوی محرر و شیرازی (۱۳۹۹) در مطالعه ای نشان دادند که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد با استفاده از استعاره ها و تاکید بر ارزشها منجر به کاهش احساس تنهایی» شرم.و گناه دررزنان متقاضی طلاق می شود بنابراین می توان از آن برای کاهش بخشی از آسیبهای ناشی از طلاق استفاده کرد. از آنجایی که زندگی امروزه زوجین,» با مشکلات و استرس فراوانی رو برو است و این امر موجب پایین آمدن سطح کیفی و نارضایتی زندگی بسیاری از زوجین شده. در رویکرد پذیرش و تعهد. به شیوه های همدلانه افراد را با دلایل و ضرورت تغییر رو به رو می کنند. بنابراین» با توجه به مطالب فوق, مطالعه حاضر در صدد بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر بهزیستی روانی» اجتماعی و هیجانی زوجین در آستانه طلاق است. پژوهش حاضر شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون -پس آزمون با گروه شاهد بود. جامعه آماری پژوهش حاضر تمامی مراجعین در آستانه اطلاق رن و شوه اغم از مراجامان رخوک۹ رای رم رماع داده شده به بخش مشاوره دادگناه خانواده شهر رشت در سال ۱۴۰۰ بود. بدین منظور ۴۰ .نفر به صورت در دسترس انتخاب شدند و در دو گروه (۲۰ نفر گروه آزمایش و ۲۰ نفر گروه کنترل) گمارش تصادفی قرار گرفتند. معیارهای ورود در این پژوهش عبارت بودند از: زن یا شوهری که دارای تحصیلات حداقل دیپلم بودند و در دادگاه دارای پرونده طلاق و مایل به همکاری جهت دریافت مداخله مشاور های بودند. افرادی که حداقل ۳ سال از ازدواجشان گذشته بود و موافق برای شرکت در پژوهش و دادن امضای رضایت نامه کتبی بود. معیارهای خروجی پژوهش شامل داشتن اختلال روان شناختی, سابقه دریافت درمانهای روانشناختی دیگر و شرکت نکردن در دو جلسه یا بیشتر در جلسات درمانی بود. متغیرهای پژوهش در مرحله پیش آزمون در دو گروه مورد سنجش قرار گرفت. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه بهزیستی ذهنی کی یز و ماگیارمو ( ۲۰۰۳) بود که سه حوزه بهزیستی هیجانی, روانشناختی و اجتماعی را در بر می گرفت. پس از اتمام مرحله پیش آزمون» اعضای گروه آزمایش طی ۸ جلسه ۱۰۰ دقیقه ای  تحت درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد که طبق پروتکل هیز استروسال و ویلسون (۱۹۹۹) بود قرار گرفتند و گروه کنترل نیز هیچ درمانی دریافت نکرد. جلسات مداخله به سبب شرایط ناشی از پاندمی کرونا به صورت آنلاین انجام گرفت. پس از اتمام جلسات مداخله پرسشنامه ها در مرحله پس آزمون به صورت مجدد در دو گروه ارزیابی شد. پرسشنامه بهزیستی ذهنی. این پرسشنامه را کی یز و ماگیارمو (۲۰۰۳) در سه بخش بهزیستی هیجانی» روانشناختی و اجتماعی ارائه دادند. خرده مقیاس هیجانی دارای ۱۲ سوال است که هیجانات مثبت و منفی فرد را در یک ماه اخیر ارزیابی می نماید و افراد احساس کلی خود را در مقیاس ۵ درجه ای لیکرت درجه بندی می کنند . خرده مقیاس بهزیستی روانشناختی دارای ۱۸ سوّال است که ۶ مولفه پذیرش خویشتن» رشد شخصی, هدف در زندگی, تسلط بر محیط. خودمختاری و روابط مثبت با دیگران را در بر می گیرد که در مقیاس ۷ درجه ای لیکرت از ۱ (بسیار زیاد مخالف) تا) ۷ بسیار زیاد موافق ) تنظیم گردیده است. خرده مقیاس بهزیستی اجتماعی دارای ۱۵ سوال و ۵ مولفه مقبولیت و پذیرش اجتماعی, واقعگرایی اجتماعی, مشارکت اجتماعی, پیوستگی اجتماعی و همبستگی اجتماعی است. پاسخگویان در این خرده مقیاس نیز ارزیابی کلی خود را در مقیاس ۷ درجه ای لیکرت مشخص می نمایند. این پرسشنامه را هاشمیان, پورشهریاری» بنی جمالی و گلستانی بخت ( ۱۳۸۶) اجرا و اعتباریابی نمودند. ضریب همسانی درونی بر اساس آلفای کرونباخ برای کل پرسشنامه ۰/۸۰ و برای ,زیرمقیاسهای ,بهزیستی قیجانیورروانق خی و تم ام وا ای ۶اه بفرکست آسندووایی آفقراقی تیز با پرسشنامه ۲۱ سالی افسردگی بک محاسبه گردید که ضرایب همیستگی با نمره کل ۰/۵۲- و برای زیرمقیاس های فوق جدول ۱. ساختار محتوای درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش اول آشنایی گروه با یکدیگر برقراری رابطه درمانی و سنجش کلی دوم درماندگی خلاق, بررسی دنیای درون و بیرون و درک اینکه کنترل, مسأله است نه راه حل سوم شناسایی ارزش های فرد تصریح ارزش ها اعمال و موانع چهارم بررسی ارزش های افراد و به کار گیری استعاره های مربوطه پنجم بررسی همجوشی و گسلش و انجام تمرین هایی برای گسلش با استفاد از استعاره ششم توضیح مفاهیم نقش و زمینه» مشاهده خویشتن به عنوان یک بستر هشتم آموزش تعهد. بررسی داستان زندگی شناسایی طرح های رفتاری مطابق ارزش ها و جمع بندی در رابطه با اطلاعات جمعیت شناختی زوجین, همه شرکت کنندگان در دامنه سنی ۲۶ تا ۳۷ سال قرار داشتند و حداقل و حذاکتر سنظازمان, ازدواجشان چم ۳ ٩ سال بود: میانگین نی کرو آزمایش :۳۰/۶۵ یا اتجبراف یار ۴/۸۳ و سیانگیی سنی گروه کنترل ۳۱/۰۹ با انجراف معیار ۵/۱۸ سال بود. جدول ۲ شاخص های توصیفی مربوط به بهزیستی روانی» اجتماعی و هیجانی را در مراحل پیش آزمون و پس آزمون نشان می دهد. جدول ۲. شاخص های توصیفی بهزیستی روانی, اجتماعی و هیجانی دو گروه در پیش آزمون و پس آزمون جهت بررسی مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در ارتقا بهزیستی روانی» اجتماعی و هیجانی زوجین در آستانه طلاق» از تحلیل کواریانس استفاده گردید. ابتدا مفروضه های آن مورد بررسی قرار گرفت. جهت بررسی فرض همگنی واریانس ها از آزمون لوین استفاده گردید که نتایج نشان از عدم معناداری موژلفه ها داشت بنابراین این مفروضه مورد تأیید قرار گرفت. به منظور بررسی همسانی ماتریس های واریانس- کوواریانس از آزمون باکس استفاده گردید. نتایج نشان داد که ماتریس واریانس- کوواریانس ها همگن هستند (۰/۰۵ 37۶۰/۳۹ ,۳۱/۰۸ ,۹/۳۸ -/3 130305). بنابراین با توجه رعایت پیش فرض ها امکان استفاده از تحلیل کوواریانس چند متغیره وجود دارد که نتایج مربوط به آن در جدول ۳ آمده است. جدول ۳. نتایج تحلیل کوواربانس چند متغیره جهت تفاوت دو گروه در شاخص های بهزیستی روانی اجتماعی و هیجانی متغیر وابسته مجموع مجذورات لا باکر گرا ۳ معناداری ‏ ضریب اتا نتایج جدول فوق نشان می دهد که بین دو گروه آزمایش و کنترل در زمینه شاخص های بهزیستی روانی» اجتماعی و هیجانی تفاوت معناداری وجود دارد. به عبارت دیگر می توان گفت که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد موجب ارتقا شاخص های بهزیستی روانی» اجتماعی و هیجانی در زوّجین در آستانه طلاق گردیده است. پژوهش حاضر به بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیزش و تعهد بر بهزیستی اجتماعی, هیجانی و روانشناختی در ژوجین,در استانه ,طلاق پرداخث تاج تجلیل کوازیاتس,تشان دا که سواخله متکور افزایشی معماداری در سنازه بهزیساتی اجتماعی هیجانی و روانشناختی داشته اند که با یافته های پژوهشی عارفی و ژاله (۱۳۹۷)» اعلمی و همکاران (۱۳۹۹) و ابوسعیدی مقدم و همکاران,(۱۳۹۹) همسو است. یتدورا 3*11 بر آساس:دیدگاه شساخت اجتماعی؛ معنقد است: که رضایت از خود و بهزیستی ذهنی از سه فرایند مقایسه ای نشأت گرفته است: در مقایسه زمانی» بهزیستی ذهنی و رضایت از زندگی شخصی بستگی به این مسأله دارد که آیا آن شخص در مقایسه با قبل» بهتر یا بدتر بوده است. در مقایسه اجتماعی, بهزیستی ذهنی و رضایت» بستگی به این دارد که آیا کیفیت زندگی فرد در مقایسه با زندگی دیگران مطلوب یا نامطلوب است و در نهایت» در مقایسه آرمان گرایانه؛ بهزیستی ذهنی افراد تحت تأثیر این مسئله قرار دارد که چگونه وضعیت زندگی کنونی شان را با معیارهای بالایی که در زندگیشان برای خود تعیین کرده اند ارزیابی می کنند. بر این اساس» شاید زوجین در آستانه طلاق در هریک از این سه فرایند مقایسه قرار گیرند و لذا بهزیستی ذهنی و رضایت از زندگی در آنها کاهش یابد. می توان گفت پذیرش و تعهد. احساس بدون قضاوت و متعادلی از آگاهی است که به واضح دیدن و پذیرش هیجانات. همان گونه که اتفاق می افتند کمک می کند و باعث می شود که زوجین, خود را از قوانین کلامی که منجر به ایجاد مشکلاتشان شده است خلاص نمایند و به آنها اجازه می دهد که از کشمکش و منازعه دست بردارند و در نهایت به سلامتی در ابعاد مختلف روان شناختی,» اجتماعی و هیجانی منجر می گردد که در اين مطالعه نیز به این مهم دست یافتیم. این رویکرد به ابراز هیجانها و عواطف سرکوب شده زوجین در روابط زناشویی که در نهایت منجر به خود سانسوری هیجانی و مشکل در ابراز عواطف و سردی عاطفی در روابط زناشویی می شود کمک زیادی می کند. از طرفی» درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد به صورت گروهی در زنان خواستار طلاق باعث شد از مشکلات و مسائل یکدیگر آگاه شوند و نسبت به مسائل احساس مسئولیت بیشتری پیدا بکنند. درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد قدرت جرات ورزی را در این افراد بالا برده و به آنها این توان را می دهد تا به خودکارآمدی دست پیدا کنند و در مقابل مسائل گونانگون و حواشی طلاق سطح تحمل و تاب آوری خود را بالا ببرند و به ابعاد گوناگون صرفا به دیده عاطفی نظر نکنند. بلکه استدلال منطقی و چارچوب های درست ذهنی را انتخاب کنند (آرچ و این پژوهش نیز به مانند دیگر پژوهشها با محدودیتهایی همراه بوده است. درمان در این پژوهش به صورت آنلاین انجام شده که آشکاراست مشکلاتی را به همراه می آورد. مطالعه حاضر به صورت مقطعی برگزار شد و فاقد مرحله پیگیری بود. پژوهش حاضر بر روی زوجین شهر رشت انجام گرفته است؛ لذا در تعمیم نتایج به دیگر شهرها و مناطق باید جانب احتیاط را رعایت کرد. پیشنهاد می گردد در پژوهش های آتی مرحله پیگیری گنجانده گردد و نیز پژوهشهای مشابهی در سایر مناطق کشور انجام گیرد تا بتوان با اطمینان بیشتری در مورد تعمیم.یافته های.این پژوهش صحبت نمود. از تمامی شرکت کنندگان محترم که در این مطالعه ما را یاری نمودند کمال تشکر.را داریم. ۱ ابوسعیدی مقدم نجمه؛ ثناگوی محرر غلامرضا و شیرازی» مجمود.(۱۳۹۹). اثربخشی درمان پذیرش و تعهد بر احساس بای شرم اکتا زناق متقاظی طلاقرداق کفاسی ک ری ۴ ۵و۳ ۲ اعلمی» مهدی؛ تیموری» سعیده آهی قاسم. (۱۳۹۹). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد ]۸6 بر کاهش تعارضات زناشویی و بهبود صمیمیت زوجین متقاضی ‏ طلاق. فصلنامه مددکاری اجتماعی, ۹ (۰)۲ ۰۱۹-۱۲۳ ۳ صفاری نیا مجید .و درتاج, افسانه. (۱۳۹۶ ) اثربخشی معنادرمانی گروهی بر امید به زندگی و بهزیستی روانی و اجتماعی سالمندان زن ساکن آسایشگاه های شهر دبی. مجله سالمندی ایران:۴(۱۲), ۴۸۲-۴۹۳ ۴ عارفی» مژگان و ژاله مریم. (۱۳۹۷). اثر بخشی درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش ( ۸۳1 ) بر انعطاف پذیری روانشناختی و ابراز گری هیجان زوجین متقاضی طلاق توافقی. ششمین همایش علمی پژوهشی علوم تربیتی وروانشناسی, آسیب های ۵. علی اکبری دهکردی,» مهناز؛ علی پور» احمد؛ عباسپور پرستو ؛ سلیمی» الیاس و صفری» یارحسین ۱۳۹۵. نقش میانجی بهزیستی روانی در رابطه بین باورهای با شدت علایم (1 فراشناختی و تیپ شخصیتی بیماری در بیماران مبتلا به پسوریازیس . ۶ هاشمیان» کیانوش؛ پورشهریاری» مه سیما؛ بنی جمالیشکوه السادات و گلستانی بخت. طاهره. (۱۳۸۶). بررسی رابطه بین ویژگیهای جمعیت شناختی با میزان بهزیستی ذهنی و شادمانی در جمعیت شهر تهران. مطالعات روان شناختی» ۳(۳)» ۱۶۳- ۷ آنعو0) لالالد 1۳۳ ا۲اماتصصصت 40 ۸00۲۲ (8888) 6 عادو یک ل لآ ۸۶ ۱ 601 فص کنصقطع/2 معلنهنگ ,کاصعص 16 خصعوقن +ععل من جعنجص۸ 1۵۶ رم 15 ند من معط 60 36۷1۶510 7رع ماما کم 005106 0۵ ع امعم عتنصوم آامممم ۹۸ (۰۱۱ )هی ۲۵۵9 8 :4000 ووو سا اااصاتصصص 40 ۸۵0 1۴ ۵600۵1 (1111) ۷ 3 (7777) 0 عک 10 6 1 7ا1 از ۷( کل ۷۷ الط 1 ۵ 211 ۲۳ ۲7:3 7 4 ۵11-06180 ع نع زاناک 0۳ عع0ع50 #عد عطا 2۵ محعل مدای کاعزعمامط روم للد کع و۳ :+ نز نز ۲۴ 111 0001111 ز کم 8 نز هع تن ممممه. ‎ )0000(‏ 594 دوه یک رب 136662 5 -41 ,(1)1 ,0165لا5 77000111655 ]٩ 70۵۱ ۷و ۷11۱ ۳ 111 ال 1 666 1122۵2۳۲ وع زا۲۳11 ۵۷ زززز ۳ 111 ونامقمه جد (3333) وه 89998 و 01 وی 306667 6 403-5 ,(1) 54 ,روهام ررکم 0۳ ۲۵۷1۵۶ ۸01 عقنا 4و کصمناه ده عتنصهی مصه ۳۵۵0۳۵ -6006 ۸00 وال ۳ خن مققه با نوی زا ناممجزز. اه (0999) 0 [ ملک ۳ 0 والهنصصه فصه کعامتصخم اععصعی بل معطعنط ,۷۷ ع0مد020 نحل ععزصهط) معط 5۰ عگ ۷/16 :765۵7 316 36۳20 من قط6 عتتخنصهم که کعونصطاع] 4 ۲۲امع۸ (6666) لآ نل[ 111 ۸ مقعه 8 بط[ صصصص 06060 دعووت ٩ 1-5۰ ,(44)1 106۲20 هه حلع ۳۵5 8363210 کعصماب۵ مه کعککع م0۳ ,3/006 رد150 خصعص نصحصم0 ۸ :۷9 ۳۳ 1۲۲ 1080 40 ۸0011 (999) 6 1 زک کل همه 0 5 9-7 5۰ 61101 :۵۳6 21607 ععوصقل #مزقطع0 ما هو مره تماصعص مه ۷ اااسص فاص ۸ نوع ننزز جسل؟ 55 کلععه 11 اه واه 1۳ ۵8 (7777) 0 ددوطگا 00 95-۰ ,(62)2 ماکاوه ام روط ۸۵۲1۵0 7۳6 بالط تماصعص نمصدمناهد وصن و تحص 1۵۳ غاد ۳زا زعع نز سا ۲ عع ززز ززع‌مطاحصصصمصصحصححط. ۲۳ کلهمه 1 ۲ 1 (2222) 2 دفوچگظ 11 7 ززززز + 1111 ۲۴ نا ۳ اااص مق 1 (3333 4 81۳-066 22 6 2 دیوگ 22 5 ما۵۵ ]٩ 7700000 ناصعصککه‌کعد مزع مامطل رعم عتخنفوم صز 1425 41.م. ۸11-8 0 - .00و۸۹ مزع موم رد2 م۸ :306 مدصاعصنطاکه ۸۷7 6دک بظ. 200 5.7.1.0067 7اط ۴۹10و ۳ موی خنن کاالاوو و و وهی نننز 116 هم م۹ ده امد( )))) )))))))))) 1۳ 06600 331111 ۳6 111 11111 ۶۴ ور اور 858 88886) سا مووعع نک ما 14 موووع۷ 44 ,۳011073 00 136۳۵07 ۲06۳ فص عصدا م۸ اه ککع ۳1100 5۳ عط۲ 0 کعا ص۲۵ عمدمسه ۷۷1-598 نی‌زعمامط 2۶۶ صه آهنه5 1 هه ع هام۸ ۶و دععصع نا ماه عطا عادو ادص ما ۳۳۵۹۶ وود عنطا ۶و ععومسام 156 ۶و ملصتطط عطا ۵۳ کعاصای دمص ۵۵8 ۵11-۳ مزع م1مط روم فصه آهنفو5 ,لقدمامصه ۵۳ رد56 1 6 .165160 00-1651 قصه اک 0۳6-6 ه خن وی آهامعصن مهن 2 ۳۵۹5 تحونی کنط] مت 6 ۲06 000۳6 ۶و ملصط عطا ۵۳ کعاصی نله 0ع0 از وی کنطا ۶و صمنحام0م آه‌ناکناهاد 6 40 طلعنط/۶ ۵۶ ماکنام وانصد؟ جات اطکه: عطا بط خصعصاحهمعل هصناه‌عصهی اجام ۲۳۵ ۵ 1۵1۳۳۵۵ [۵۳۵ فصه لمامعصخعمصه ماصز ۵علننل وله ملهد جع فصه عصنامصده عامهلنده بوط 0عع1عد ۰ 6 ۵11-06 عطا ایام 0معازم 6۳۵ قاعل عط1 پرمنامتع لقع حز ک9م5 06 20) کمتامع [۵ 6 نع مه عطا هذ کدمزکععی 8 عصنسل فع دم کم رصع خصعصتنصحصی فص ععصفامعع ع1۳5 40 2066013066 کقطا 530۷۵۵ کالنهه 156 .۳۵1۷6 201 ۵006 صنامتع آمجدی عطا علنطتی کصتاتع [2عزع 097010 0صه آهنه5 ,امه ۵۶ خصعص م۳ مصن عط ٩0 اععئه ج معط معط خصعصنصصی ۵11-8 6 عصتصقطصه 1۵۳ ع ناه ۵ اون ددع1 معط مرواوصنو م۸ .۰ 608 ۵11-0 ,۵11-368 ق50۵0 ,وصنه ۵11-8 لمعزع مامطل عم روط خصعصتصصی قصه ععصقامد :1۳۳۵5

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش بر ارتقاء بهزیستی روانی، اجتماعی و هیجانی زوجین در آستانه طلاق بود. پژوهش حاضر شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل زوجین در آستانه طلاق بود که از طرف دادگاه خانواده شهر رشت به بخش مشاوره دادگاه ارجاع داده شدند که از بین آنها 40 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جای گرفتند (20 نفر در هر گروه). داده ها با استفاده از پرسشنامه بهزیستی ذهنی جمع آوری گردید. درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش طی 8 جلسه اجرا شد، در حالی که گروه کنترل هیچ درمانی را دریافت ننمود. نتایج نشان داد که درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش در ارتقاء بهزیستی روانی، اجتماعی و هیجانی تأثیرگذار بود. براین اساس، به کارگیری این مداخله، می تواند برای ارتقاء بهزیستی زوجین در آستانه طلاق مؤثر باشد.

450009

واژگان کلیدی: پالایشگاه نفت. تحلیل پوششی داده‌ها تحلیل پنجره‌ای, کارایی. ۱- دانشجوی دکتری اقتصاد» دانشگاه فردوسی» مشهد» ایران (نویسنده مسئول)» پست‌الکترونیکی: ۲- دانشیار» گروه اقتصاد» دانشگاه فردوسی» مشهد» ایران» پست‌الکترونیکی: دعس (0) هه ۳- دانشیار گروه اقتصاد» دانشگاه فردوسی» مشهد. ایران» پست‌الکترونیکی: 26۳ 127000 نصا 00۵3/0 ۴ تحلیل ماندگاری و روند بلندمدت کارایی در پالایشگاه‌های نفت کشور با استفاده از روش... کارایی یکی از موضوعات اساسی در واحدهای تولیدی و خدماتی است که توجه به آن علاوه بر استفاده بهینه از عوامل تولید و جلوگیری از هدر رفتن نیروها در فرآیند تولید» موجب افزایش سود و همچنین قدرت رقابت‌پذپری صنعت در بازار خواهد بود. عدم توجه به این مساله» روند نامطلوبی را در بهره‌برداری از منابع تولیدی و افزایش توان رقابت پذیری کالاها -به ویژه در بازارهای جهانی- برای کشور ما ایجاد کرده است. در این میان» صنعت نفت کشور سهم قابل توجهی در صادرات» درآمدهای دولت و تولید ملی دارد. صنعت پالایش نفت و تبدیل و فرآورش ترکیبات نفتی از صنایع بزرگ و مهم دنیای امروز به شمار می‌روند. پالایش نفت خام به دلیل تهیه و تدارکک سوخت و انرژی و به عبارتی تامین انرژی چرخ‌های صنعتی و اجتماعی کشور از جایگاه خا صی برخوردار است و گسترش) نگهدا شت و بهینه سازی آن» چه از نظر سخت‌افزاری و چه از نظر فکرافزاری دارای اهمیت است. زاین راستا کار کرد درست واحدهای عملیاتی و درنهایت تولید فرآورده‌های موردنظر طبق مشخصهبندی‌های مصوب» دارای اهمیت بالایی است که یکی از شروط اساسی برای دستیایی به این مهم بررسی کارایی است؛ چراکه بدون اندازه گیری و سنجش کارانی نمی‌توان چرخه تولید را در جهت درست هدایت کرد. بدون شک هرگونه بهبود در وضعیت کارایی و بهره‌وری این پالایشگاه‌ها و نزدیکک‌تر شدن آن‌ها به وضعیت مطلوب موجب کاهش مسائل مبتلابه صنعت نفت» صرفه‌جویی در مصرف نهاده‌ها افزایش بازدهی عوامل تولید» کاهش هزینه‌های تولید و به تبع آن کاهش قیمت محصولات بخش‌های مختلف اقتصادی و افزایش سود آوری و بهبود وضع زندگی مردم می‌شود. بنابراین» مساله سنجش کارایی در این صنعت باید به گونه‌ای باشد که اطلاعات مفیدی را جهت شناسایی ابعاد مختلف و نقاط قوت و ضعف عملکردی فراهم کرده و رهنمودهایی را با توجه به این توضیحات در مقاله حاضر رفتار بلندمدت و پایداری نتایج کارایی در تمامی پالایشگاه‌های نفت کشور مورد برر سی قرار خواهد گرفت. ساختار مقاله نیز به ان صورت است که در بخش دوم به پیشینه پژوهش و در بخش سوم به مبانی نظری می‌پردازد. در بخش چهارم روش پژوهش بررسی خواهد شد. بخش پنجم به یافته های پژوهش اختصاص دارد و در بخش ششم جمم‌بندی و نتیجه گیری ارائه خواهد شد. فصلنامه علمی پژوهش‌های اقتصادی ایران/ سال بیست‌وپنجم/ شماره ۸۳/ تابستان ۰۱۳۹۹ ۱۶۵ پراویرات مادجا! (۲۰۰۲) در رساله دکتری خود با روش ۲1۳1۸ به محاسبه کارایی فنی و کارایی اقهصادی پالایشگاه‌های نفت اندونزی در دوره زمانی ۱۹۹۸-۱۹۹۹ پرداخته ۱ ست. در این پژوهش از چهار نهاده (ظرفیت پالایشگاه» خوراک پالایشگاه» شاخص تبدیل و تعداد نیروی کار) و دو ستاده (جمع محصولات سبکک و جمع محصولات سنگین) استفاده الر "و همکاران (۲۰۱۱) در تحقیق خود درآمد را به عنوان ستاده و ذخایر نفت» ذخایر گاز و نیروی کار را به عنوان نهاده جهت تخمین کارایی در نظر گرفته‌اند. در تخمین کارایی فنی و برا ساس مجموعه داده‌ها» دو روش تحلیل پو ششی داده‌ها (1۳۸) و تحلیل مرز تصادفی (5۳۸) با یک پانل از ۷۸ شرکت. مورد استفاده قرار گرفته است. ژانگ" و دیگران (۲۰۱۱)».کارایی انرژی کل عوامّلتولید:زا در ۲۳ کشور در حال توسعه در طول دوره ۱۹۸۰-۲۰۰۵ برزسی کردند. آن‌ها کارایی انرژی کل عوامل تولید و روند تغییرشان را با استفاده از روش پنجره‌ای تحلیل پوششی داده‌ها که قادر به اندازه گیری کارایی در داده‌های مقطعی و سری زمانی است. مورد:بررشی قرار دادند. هالکوس و زرمس*(۲۰۱۱) به بررسی رابطه مصرف نفت و کارایی اقتصادی ۴۲ کشور با استفاده از روش پنجره‌ای تحلیل پوششی داده‌ها طی دوره زمانی ۲۰۰۶- ۱۹۸۶ پرداختند. در این تحقیق از سه نهاده کل نیروی کار» تشکیل سرمایه ناخالص و م صرف نفت و یک النجار و الجایباجی ۲۰۱۲(۶)» کارایی نسبی.یک نمونه از پالایشگاه‌های نفت را در عراق در یک دوره دو ساله ۲۰۰۹-۲۰۱۰ با استفاده از رویکرد تحلیل پوششی داده‌ها مورد ارزیابی قرار دادند. در این تحقیق» تعدادپرسنل» نفت خام» برق مصرفی و زمین به عنوان نهاده و میزان تولید نفتا بنزین» نفت سفید و سوخت نفت به عنوان ستاده مورد استفاده قرار ۶ تحلیل ماندگاری و روند بلندمدت کارایی در پالایشگاه‌های نفت کشور با استفاده از روش... ویجایاکومار و گوماتی! (۲۰۱۳) با استفاده از روش 111۸ و شاخص مالم کوئیست" به بررسی منابع و فاکتورهای رشد بهره‌وری کل و ارزیابی کارایی و عملکرد ۷ پالایشگاه وانگ و همکاران" (۲۰۱۳)» کارایی انرژی و زیست‌محیطی ۲۹ منطقه مدیریتی چین را طی دوره ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۸ با استفاده از مدل‌های اصلاح شده 171۸ تحلیل کردند. همچنین روش تحلیل پنجره‌ای 121۸ را برای محا سبه کارایی در داده‌های مقطعی و سری زمانی به پاندی؟ (۲۰۱۴) به محاسبه و تجزیه‌وتحلیل کارایی فنی ۱۲ پالایشگاه پرداخته است. این مقاله در تلاش برای تحقق رویکرد تحلیل پوششی داده برای اندازه گیری کارایی نسبی پالایشگاه‌های نفت در هند طی دوژاه‌ردو سقال/۱۲ ۲۰۱۳۶۲۰ است. مجموعه داده‌ها برای اهداف این مطالعه شامل ۴ ورودی «خوراک نفت خام»» «نیروی کار»» «برق» و «زمین» و ۴ خروجی «نفتا»» «بنزین سوپر»» «سوخت دیزلی با سرعت بالا» و «سوخت توربین‌های هوایی» وبکاس* (۲۰۱۹)» عملکرد کارایی.۲۲:شر کت نفت.و: گاز که در بورس اوراق بهادار کشور هند ثبت شده‌اند را برای دوره ۲۰۱۳-۲۰۱۷ با | ستفاده از مدل تحلیل پو ششی داده مورد بررسی قرار داده است. در این تحقیق سه متغیر «مواد ترکیبی مصرف شده در فرآیند تولید»» «حقوق و مزایای کار کنان» و «سرمایه گذاری» به عنوان متغیرهای ورودی و دو متغیر درآمد عملیاتی و سود پس از مالیات به عنوان متغیرهای خروجی استفاده شده است. غیبی (۱۳۸۴) برای اولین بار با استفاده از روش 10۳۸ میزان کارایی و بهره‌وری ۷ پالایشگاه کشور را در دوره زمانی ۱۳۷۶-۸۲محاسبه کرده است. در این مدل» ستانده‌ها عبارتند از: ذسبت مجموع فرآورده‌های سبک به کل فرآورده‌ها» ضایعات و نهاده‌ها شامل «تعداد پرسنل»» «برق مصرفی»» اسوخت مصرفی» و «ظرفیت پالایشگاه‌ها» هستند. در سال‌های ۱۳۷۶-۸۲ کل پالایشگاه‌ها دارای بازدهی کاهنده به مقیاس هستند. در اين سال‌ها فصلنامه علمی پژوهش‌های اقتصادی ایران/ سال بیست‌وپنجم/ شماره ۸۳/ تابستان ۰۱۳۹۹ ۱۶۷ پالایشگاه آبادان پایین‌ترین کارایی را دارا بوده که مهم‌ترین دلیل آن» ناکارایی نیروی کار در این پالایشگاه است. همچنین پالایشگاه تبریز از بالاترین کارایی برخوردار است. افشاریان (۱۳۸۵) با استفاده از روش 1۳۸ به سنجش بهره‌وری کل عوامل تولید شرکت ملی نفت ایران برای سال‌های ۱۳۵۶-۷۹ پرداخته است. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد شرکت ملی نفت ایران در طول دوره مورد بررسی به طور متوسط سالانه ۲/۵ در صد ر شد بهره‌وری داشته که ۲ در صد آن به دلیل ر شد کارایی و ۰/۵ در صد نا شی از مهر گان و دیگران (۱۳۸۷)» این مقاله با محوریت اندازه گیری و ارتقای بهره‌وری در بخش انرژی کشور» عملکرد و اندازه گیری کارایی فنی پالایشگاه‌های نفت کشور را به عنوان یکی از عمده ترین تولید کنند گان انرژی و انواع سوخت با استفاده از داده‌های سال‌های ۱۳۸۰-۸۳ ارزیابی می‌کند..در این پژوهش از سه نهاده خوراک نفت خام و میعانات گاز تعداد پرسنل و انرژی مصرفی و ستانده تولید فرآورده‌های اصلی پالایشگاه‌ها شامل گاز مایع» بنزین» نفت سفید» نفت گاز و نفت کوره استفادهشده است. ایزدی (۱۳۸۸) با استفاده از روش تحلیل پوششی داده‌ها (1۳1۸) به محاسبه کارایی فنی و بهره‌وری پالایشگاه‌های نفت کشور طی دوره زمانی ۱۳۸۰-۸۶ پرداخته است. در این پژوهش تعداد پرسنل» خوراکک» انرژی مصرفی و درجه پیچید گی پالایشگاه به عنوان نهاده و نسبت حجم محصولات سبک به حجم محصولات سنگین به عنوان ستانده مورد استفاده نوربخش (۱۳۹۱)» عملکرد شر کت های مخابرات استّا های ایران - که عمده‌ترین تامین کننده خدمات مخابراتی در کشور هستند- را طی سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۹ مورد تحلیل قرار داده است. این تحلیل از طریق ارزیابی کارایی و تغییرات بهره‌وری کل عوامل این شرکت‌ها صورت گرفته است. در این تحقیق ضمن به کارگیری مدل‌های تحلیل پوششی داده و تحلیل پنجره‌ای برای محاسبه کارایی واحدها از شاخص بهره‌وری مالم کوئیست به منظور ارزیابی تغییرات بهره‌وری کل عوامل استفاده شده است. راسخی (۱۳۹۲)» رابطه میان شدت انرژی و کارایی اقتصادی را برای ۱۷ کشور تو سعه یافته و ۱۴ کشور در حال توسعه از جمله ایران طی بازه زمانی ۱۹۹۱-۲۰۱۱ مورد بررسی قرار داده است. برای محاسبه کارایی اقتصادی از روش تحلیل پنجره‌ای پوششی داده‌ها ۸ تحلیل ماندگاری و روند بلندمدت کارایی در پالایشگاه‌های نفت کشور با استفاده از روش... استفاده شده و در ادامه برای بر آورد اثر شدت انرژی بر کارایی اقتصادی از روش براساس جست‌وجوهای صورت گرفته برای صنعت نفت به ویژه درخصوص شرکت‌های پالایش نفت تاکنون از الگوی تحلیل پنجره‌ای برای ارزیایی کارایی استفاده نشده است. با وجود برخی محدودیت‌های این الگو تحلیل پنجره‌ای این امکان را فراهم می آورد تا رفتار بلندمدت و پایداری نتایج را مورد بررسی قرار دهیم. همچنین استفاده از داده‌های پانل نتایج قابل اتکاتری در مورد عملکرد تولید کنند گان ارائه می‌دهد. جدول (۱)» نهاده‌ها و ستاده‌های مورد استفاده در تحقیقاتی است که به بررسی کارایی پالایشگاه‌های نفت پرداخته‌اند که با استفاده از اطلاعات این جدول می‌توانیم بهترین تصمیم را در انتخاب نهاده‌ها و ستاده‌ها در تحقیق حاضر داشته باشیم. جدول ۱- نهاده‌ها و ستاده‌های مورد استفاده در تحقیقات پیشین ظرفیت پالا خوراک پالا یشگارا ما سم جمع محصولات سبکد, جمع محصولات سنگین نیروی کار» خوراک نفت خام» برق مصرفی»زمین میزان تولید نفتا بنزین» نفت سفید» سوخت نفتی تعداد پر سئل» برق م صرفی» سوخت م صرفی» ظرفیت | نسبت مجموع فرآورده‌های سبکک به کل فرآورده‌ها» خوراک نفت خام و میعانات گاز تعداد پر سئل» انرژی میزان تولید گاز مایع» بنزین» نفت سفید» نفت گاز نفت مباحث کارایی به صورت مدون و نظام‌یافته توسط بررسی‌ها و مطالعات دیرو! و کوپمنآ فصلنامه علمی پژوهش‌های اقتصادی ایران/ سال بیست‌وپنجم/ شماره ۸۳/ تابستان ۰۱۳۹۹ ۱۶۹ آغاز شد و توسط فارل! در سال ۱۹۵۷ ادامه یافت» اما امکان عملی اندازه گیری آن در سال‌های ۱۹۷۷ (روش اقتصادسنجی 5171۸) و ۱۹۷۸ (روش برنامه‌ریزی خطی 1۳۸) «کارایی» مطابق تعریف فارل عبارت است از «میزان دسترسی یک واحد اقتصادی به حداکثر میزان تولید با استفاده از مقدار مشخصی از نهاده‌ها». به عبارت دیگر کارایی از نسبت میزان تولید جاری هر واحد به میزان تولید بالقوه آن واحد به‌دست می‌آید و بیانگر این مفهوم است که یک بنگاه در یک مقطع زمانی تا چه حد توانسته است نسبت به بهترین عملکرد. منابع خود را در راستای تولید به کار برد. فارل پیشنهاد کرد مناسب‌تر است که عملکرد یک بنگاه با عملکرد بهترین بنگاه‌های موجود در آن صنعت مورد مقایسه قرار گیرد. این روش دربردارنده مفاهیم تابع تولید مرزی است که به عنوان شاخصی برای اندازه گیری کارایی به کار می‌رود. "تابع توایذ (مرزی)/عبارت.است از حداکثر ممکن محصولی که از مقادیر مشخصی از مجموعه عوامل تولید.به‌د ست می‌آید. در تئوری تولید می‌توان فرض کرد که بعضی از تولید کنند گان غیر کارا هستند؛ یعنی روی تابع تولید مرزی فارل به طور همز مان ورودی ها و خروجی های چند گانه را برای اندازه گیری کارایی سازمان‌ها با استفاده از یک ورودی برای تولید یک خروجی يا استفاده از یک ورودی برای تولید دو خروجی يا استفاده از دو ورودی برای تولید یک خروجی مورد استفاده قرار داد. برای تو ضیح برخی از مفاهیم آورده شده تو سط فارل» جدول (۲) که نشان‌دهنده فروش (خروجی) هشت فروشگاه تولید شده توسط کارگران يا فروشندگان (ورودی) را درنظر می گیریم. ۸ ۶ ۵ ۵ ۴ ۳ ۳ ۲ کا رگران ۰ تحلیل ماندگاری و روند بلندمدت کارایی در پالایشگاه‌های نفت کشور با استفاده از روش... ردیف آخر جدول (۲)» کارایی است و به صورت رابطه (۱) محاسبه می‌شود: با ترسیم داده‌های ارائثه شده در جدول (۲)» شکل (۱) به دست می‌آید. در شکل (۱)» خط *00 که از 18 عبور می کند مرز کازانی است و تمام نقاط زیر 00 ناکارا هستند. با | ستفاده از روش حداقل مربعات» می‌توان خط رگر سیون را برای داده‌های ارائه شده توسط جدول (۲) به صورت رابطه به دست آورد. که در آن لا فروش و 2 تعداد کارگران است. در این حالت خط رگرسیون از وسط داده‌ها عبور می‌کند. نقاط زیر خط رگرسیون به عملکرد پایین اشاره دارند در حالی که نقاطی که روی خط رگرسیون قرار دارند» عملکرد عالی دارند. واضح است که تجزیه فصلنامه علمی پژوهش‌های اقتصادی ایران/ سال بیست‌وپنجم/ شماره ۸۳/ تابستان ۰۱۳۹۹ ۱۷۱ وتحلیل رگرسیون بهترین عمل یا معیار عملکرد را نشان نمی‌دهد و بدین ترتیب توضیح می دهد که سازمان‌ها 101۸ را بیش از آنالیز رگرسیون در اندازه گیری عملکرد ترجیح می فارل همچنین پيشنهاددهنده اندازه گیری کارایی فنی نهاده‌محور که در شکل (۲) نشان داده شده است. در اینجا یک شرکت از دو ورودی 21 و 222 برای تولید یک خروجی ) استفاده می کند. اگر شرکت روی "00 تولید کنداز لحاظ فنی کارآمد است. اگر بنگاهی را در نظر بگیریم که در نقطه 10 قرار داشته باشد» مقدار عدم کارایی فنی این بنگاه به وسیله فاصله 010 نشان داده می‌شود که مبین مقداری از عوامل تولید است که با ثابت ماندن سطح محصول, قابل کاهش است. این میزان به وسیله نسبت (01/آل) نشان داده می‌شود که بیانگر درصدی است که می‌توان عوامل تولید را(با همان سطح تولید گذشته) کاهش داد. شکل (۳) نیز نمایش مقدماتی از اندازه گیری کارایی ستاده محور فارل است که در آن بنگاه از یک ورودی برای تولید دو خروجی 1 و 2() استفاده می‌کند. در این نمودار» * مرزهای تولید را نشان می‌دهد. همه نقاطی که روی ۳۳۶ قرار دارند (از قبیل 8) از ۷۲ تحلیل ماندگاری و روند بلندمدت کارایی در پالایشگاه‌های نفت کشور با استفاده از روش... لحاظ فنی» کار آمد هستند در حالی که تمام نقاطی که کمتر از ۳۳ هستند (مانند ۸) از لحاظ فنی» ناکارآمدند. فاصله ۸3 اندازه ناکارآمدی فنی یا میزان خروجی ممکن است واضح است که روش فارل توسط تعداد ورودی‌ها/ خروجی‌ها محدود شده است. پرای غلبه بر محدودیت کار فارل» چارنز کوپر و رودس! در سال ۱۹۷۸ مدل 1۳۸ خود را معرفی کردند. برا ساس این مدل» ورودی‌ها و خروجی‌های متعدد برای اندازه گیری کارایی فنی می‌تواند وجود داشته باشد. فرض اصلی این مدل» وجود بازده ثابت نسبت به مقیاس در در حضور عوامل ورودی و خروجی چندگانه» کارایی فنی به صورت رابطه (۳) تعریف (۳) مجموع وزنی ورودی‌ها/ مجموع وزنی خروجی‌ها < کارایی فنی فصلنامه علمی پژوهش‌های اقتصادی ایران/ سال بیست‌وپنجم/ شماره ۸۳/ تابستان ۰۱۳۹۹ ۱۷۳ کارایی فنی توسط چارنز و دیگران به صورت رابطه (۴) ارائه شده است. در رابطه (۴)» هدف به‌دست آوردن مقادیر بهینه ۷و ۱است به گونه‌ای که نسبت کل مجموع وزنی محصولات به مجموع وزنی عوامل تولید حداکثر شود» مشروط بر اینکه اندازه کارایی هر بنگاه باید کوچک‌تر و یا مساوی واحد باشد. رابطه کسری بالا تعداد بیشماری راه‌حل بهینه دارد. برای رفع این مشکل باید.مخرج کسر را مساوی یک قرار داده و قی(1 < ز ۷)د رابه مدل اضافه کرد تا به مدل برنامه‌ریزی خطی تبدیل شود (امامی میبدی» ۱۳۹۰). به بیان دیگر رابطه (۵) باید برقرار باشد. در رابطه (۵) به خاطر تبدیل خطی به جای 1و ۷ علائم ۸ و 1 به کار برده شده‌اند. با استفاده از دوگان برنامه‌ریزی خطی,» می‌توان معادله فرم پوششی! را به صورت رابطه (۶) به که در آن .2 یک بردار 371 شامل اعداد ثابت است که وزن‌های مجموعه مرجع را نشان می‌دهد. مقادیر اسکالر به دست آمده برای 0 کارایی فنی بنگاه ام خواهد بود که ۴ تحلیل ماندگاری و روند بلندمدت کارایی در پالایشگاه‌های نفت کشور با استفاده از روش... شرط 0>1 را تامین می کند. این شکل پوششی نسبت به شکل چندگانه» قیدهای کمتری را شامل می شود. توجه شود که مساله برنامه‌ریزی خطی باید ۸7 بار برای هر یک از []/2آها فرض بازده ثابت نسبت به مقیاس تنها زمانی مناسب است که تمام واحدهای تصمیم گیرنده در یک مقیاس بهینه عمل کنند (ژانگ و همکاران» ۲۰۱۱). برای مثال» اگر این احتمال وجود دا شته با شد که اندازه واحدهای تصمیم گیری بتواند توانایی این واحدها را برای ایجاد کارآمدی خروجی‌ها تحت تاثیر قرار دهد» پس فرض بازدهی ثابت به مقیاس نامناسب است (هالکوس و زرمس» ۲۰۰۹). به همین دلیل» پژوهشگرانی همچون بانکره چارنز و کوپر" در سال ۱۹۸۴ مدل تحلیل پوششی داده‌ها را با فرض بازدهی متغیر نسبت به مقیاس مطرح کردند که محدودیت مدل پیشین؛ یعنی فرض بازدهی ثابت نسبت به مقیاس در آن وجود نداشت و به مدل ۳22۱ مشهور است. استفاده از بازده متغیر نسبت به مقیاس موجب می‌شود با محاسبه کارایی فنی باحسبققادیز .کارایی ناشی از مقیاس و کارایی انجام این مهم در فرموله کردن مساله دوگان در برنامه‌ریزی خطی با فرض بازده ثابت نسبت به مقیاس به وسیله اضافه کردن محدودیت 71۸۳1« به برنامه‌رپزی خطی قبلی» محاسبات با فرض بازده متغیر نسبت به مقیاس انجام می‌شود (کوئلی» ۲۰۰۳) که مطابق تحلیل پوششی داده‌ها یک تکنیک ناپارامتر یک کلاسيک و مبتنی بر برنامه‌ریزی ریاضی است که برای مقایسه ارزیایی کارایی مجموعه‌ای از واحدهای تصمیم گیری مشابه به کار می‌رود و مزیت قابل توجه آن» عدم نیاز به تعیین مشخصات پارامتریک (همچون تابع تولید) برای به دست آوردن امتیازات کارایی است (کلانتر مهرجردی» ۱۳۹۲) فصلنامه علمی پژوهش‌های اقتصادی ایران/ سال بیست‌وپنجم/ شماره ۸۳/ تابستان ۰۱۳۹۹ ۱۷۵ جهت به کا رگیری 17۳۸ در شرایط وابسته به زمان» تحلیل پنجره‌ای 111۸ مورد استفاده قرار می گیرد و این امکان را فراهم می آورد تا رفتار بلندمدت و پایداری نتایج را تحلیل پنجره‌ای ابتدا توسط چارنز» کلارکک» کوپر و گلانی ۲ (۱۹۸۵) مطرح شد. در این روش هر واحد تصمیم گیرنده لزوما با مجموعه همه داده‌ها مقایسه نمی شود» بلکه به جای آن تنها با زیرمجموعه‌های جایگزین داده‌های پانل مقایسه می‌شود ( کالینان" و در تحلیل پنجره‌ای ۸ عملکرد یک واحد در یک دوره خاص در مقابل عملکرد خود آن واحد در سار دوره‌ها علاوه بر عملکرد سایر واحدهای تصمیم گیرنده قرار می گیرد (راسخی» ۱۳۹۲). براساس کارهای انجام شده توسط چندین نویسنده از جمله هارتمن و استربک" (۱۹۹۶)» وب*(۲۰۰۳) و هالکوس و زرمس (۲۰۰۹)» مزیت اصلی تجز یه‌وتحلیل پنجره‌ای 12۳1۸ را می توان ارائه روندهایکارایی بیش از یک دوره زمانی مشخص و آزمون همزمان ثبات و.پایداری و خصوصیات دیگر؛ارزیابی کارایی در داخل در این تحقیق با استفاده از روش تحلیل پنجره‌ای 5۸ و نرم‌افزار 20 ۷۷71۵ به محاسبه بندرعیاس» تبریز تهران» شیراز کرمانشاه و لاوان) به عنوان واحد تصمیم گیری؟ طی دوره ز مانی ۱۳۸۶-۹۱ می پردازیم. وا حد تصمیم گیری به وا حد هایی اطلاق می‌شود که ورودی‌های یکسان را به کار می گیرند وبا یک سازو کار مشابه» خروجی‌های یکسان تولید برای مدل‌سازی» ۷ واحد تصمیم گیری را در نظر می گیریم (۵۷ و...و1خ0) که در 1 ۶ تحلیل ماندگاری و روند بلندمدت کارایی در پالایشگاه‌های نفت کشور با استفاده از روش... دوره (1,...,1خا) مشاهده می‌شوند و همگی دارای 7 ورودی و 5 خروجی هستند. در نتیجه |[ ۷ 1 مشاهده داریم و هر مشاهده 13 در دوره ‏ 7 یک بردار ورودی 7 بعدی ا(*برظ و... و 261,22۳ ) < ۳ و یک بردار خروجی 8 بعدی /۷2, ۱۳)< ۷:۳ *(۷۸ و...,دارد. پنجره‌ای که در زمان کل1] > 6[ 1 و با طول 1-6۸۷7 > ۷۷7 > 1 شروع می شود با 16۷۷[ نشان داده می شود و دارای ۸7 مشاهده است. ماتریس نهاده‌ها و سناده‌ها برای تحلیل پنجره‌ای را می‌توان به ترتیب در بردارهای ارائه شده در رابطه (٩۸ و ساتریسن ورودی ( نگ و.. ور 2 وارو ,لانم 2 ۹( و وق ور وا رور ‏ رال را یی بقع باعل ‎ )‏ برر 3 تحلیل پنجره‌ای 12۳1۸ نهاده‌محور پرای ]7 تحت فرض بازده ثابت نسبت به مقیاس به صورت رابطه (۱۰) نوشته می‌شود.(هالکوس و زرمس» ۲۰۱۱). با اضافه کردن قید 1 < ,ب2 2 (بانکر و دیگران» ۱۹۸۴) بازده متغیر نسبت به مقیاس در نظر گرفته می‌شود. برای اندازه گیری کارایی در شرایط بازدهی متغیر نسبت به مقیاس قید 3111۳1 به محدودیت‌های الگو اضافه خواهد شد. الگوی بازدهی متغیر نسبت به مقیاس تحلیل پنجره‌ای به روش نهاده‌محور به صورت رابطه (۱۱) است. فصلنامه علمی پژوهش‌های اقتصادی ایران/ سال بیست‌وپنجم/ شماره ۸۳/ تابستان ۰۱۳۹۹ ۱۷۷ و در آن» 3712۳1 مجموع ها است (ژانگ و دیگران» ۲۰۱۱). نهاده‌ها در این تحقیق با توجه به مطالعات انجام شده و نظر کارشناسان صنعت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی» تعداد پرسنل» ظرفیت پالایشگاه» سوخت مصرفی و خوراکک پالایشگاه انتخاب شده و به دلیل عدم دسترسی به اطلاعات مربوط به درجه پیچیدگی برای تمام پالایشگاه‌ها در تمام سال‌ها از این متغیر صرف‌نظر شده است. با تو جه به مطالعات پیشین که در مورد ستانده ها اتفاق نظر وجود ندارد» جمع محصولات سبکک و جمع محصولات سنگین, نسبت مجموع فرآورده‌های سبکک و سنگین به کل فرآورده‌ها و نسبت حجم محصولات سبککک به حجم محصولات سنگین از جمله متغیرهایی هستند که در پژوهش‌ها به:عنوان ستانده مورد استفاده قرار گرفته‌اند. از این رو برای انتخاب بهترین ستانده» هر کدام از این متغیرها را در مدل موردنظر قرار داده و بررسی می کنیم. اگر جمع محصولات سبکک و جمع محصولات سنگین يا نسبت حجم محصولات سبک به حجم محصولات سنگین را به عنوان ستانده در نظر بگیریم» مدل هیچ گونه تمایزی بین عملکرد پالایشگاه‌ها طی سال‌های مختلف قائل نیست و نتایج قابل قبولی را آرائه نمی دهد به طوری که نتایج حاصل از محاسبه میزان کارایی فنی در سال‌های مختلف بیان می‌کند که ۶ پالایشگاه از ٩ پالایشگاه کشور طی اين دوره زمانی صددرصد کارا هستند. با توجه به توضیخات کاملا مشخص است که متغیرهای جمع محصولات سبک و جمع محصولات سنگین یا متغیر نسبت حجم محصولات سبک به حجم محصولات سنگین نمی تواند به عنوان معرف کارایی در یک پالایشگاه مورد استفاده قرار گیرد. در نهایت» نسبت حجم محصولات سبکک به کل محصولات و نسبت حجم محصولات سنگین به کل محصولات را که می‌تواند مشکل عدم تمایز عملکرد پالایش‌گاه‌ها در سال‌های مورد بررسی را نیز حل کند به عنوان ۸ تحلیل ماندگاری و روند بلندمدت کارایی در پالایشگاه‌های نفت کشور با استفاده از روش... مناسب ترین متغیر معرفی کرده و در این پژوهش مورد استفاده قرار می گیرد. با توجه به ماهیت تحلیل پو ششی داده‌ها متغیرها به دو دسته تسیم می شوند که در ادامه به آن‌ها در این پژوهش, داده ها و اطلا عات از ترازانا مه های شر کت های پالایش ذنمت. ترازنامه‌های انرژی و سايت‌ها و مراکز اطلاعاتی اینترنتی از جمله سازمان بورس و اوراق اسمیلد* و دیگران (۲۰۰۴) این حقیقت را گوشزد می‌کنند که هیچ تغییر فنی داخل پنجره‌ها وجود ندارد» زیرا تمام واحدها در هر پنجره با یکدیگر مقایسه می شوند و جهت قابل اتکا بودن نتایج پیشنهاد می‌کنند که عرض پنجره باریک انتخاب شود تا چشم‌پوشی از تغییرات فنی منطقی باشد. هر چند که در مورد تعریف و اندازه پنجره هیچ نوع تئوری يا منطقی وجود ندارد» اما می‌توان از رابطه (۱۲) در این زمینه استفاده کرد (کوپر و همکاران» ۲۰۰۷). ۱- سوخت مصرفی پالایشگاه شامل گاز طبیعی» گازهای پالایشگاهی» گاز مایع» سوخت مایم سبکک و سنگین است. ۲- خوراک پالایشگاه برابر است با حاصل جمع خوراک نفت خام» خوراک میعانات گازی» 3/]1131 مصرفی و بنزین سوپر مصرفی که جهت افزایش عدد اکتان در برخی از پالایشگاه‌ها استفاده می‌شود. ۳ محصولات سنگین در فرآیند پالایش نفت عبارتند از: نفت کوره» مالچ» قیر وکیوم باتوم (۷719)» روغن خام و فصلنامه علمی پژوهش‌های اقتصادی ایران/ سال بیست‌وپنجم/ شماره ۸۳/ تابستان ۰۱۳۹۹ ۱۷۹ با توجه به اینکه در این پژوهش 1-۶ است» عرض پنجره را می‌توان ۳ یا ۴ درنظر گرفت. از آنجایی که تعداد سال‌های تحقیق محدود است عرض پنجره ۳ منا سب‌تر به نظر می‌ر سد و تجزیه‌وتحلیل بر این | ساس صورت می‌گیرد. سایر رابطه‌های مورد | ستفاده در 4 (1-۳) در (۳-۱) ۹ ((ل) (0-1)ه) تعداد []/18 افزایش یافته در روش تحلیل پنجره‌ای 17۳۸ با توجه به مطالعه حاضره اقدامات به شرح زیر است: - از ٩ پالایشگاه نفت (٩ <1) برای:دوره زمانی/۱۳۸۶-۹۱ (۶ -۴ل) استفاده شده است. با درنظر گرفتن عرض پنجره ۳ساله دز پنجره اول که شامل سال‌های ۱۳۸۶ ۱۳۸۷ و ۱۳۸۸ است تعداد [۸/1آها از ٩ به ۲۷ افزایش يافته و تحلیل برای 01/17آها انجام می‌شود. سپس پنجره به اندازه یک دوره به جلو انتقال داده می‌شود و با حذف سال اول (۱۳۸۶) و اضافه کردن سال جدید (۱۳۸۷) تحلیل برای دوره ۳ ساله بعدی (۱۳۸۷ ۱۳۸۸ و ۱۳۸۹) انجام می‌شود. این فرآیند تا پنجره آخر (۴ پنجره و در مجموع ۱۰۸ 108/17 مختلف) شامل سال‌های ۰۱۳۸۹ ۱۳۹۰ و ۱۳۹۱ ادامه یافته و تحلیل صورت می گیرد. ۰ تحلیل ماندگاری و روند بلندمدت کارایی در پالایشگاه‌های نفت کشور با استفاده از روش... - برای اینکه نتایج به دست آمده از روش تحلیل پوششی داده‌ها قابل اتکا باشد باید اطمینان حاصل کرد که کدام مبنا (نهاده محور يا ستاده محور) و کدام فرض (بازدهی ثابت يا متغیر نسبت به مقیاس) برای بنگاه‌های مورد مطالعه مناسب است و سپس از آن - به دلیل اینکه از قبل نمی‌دانیم که پالایشگاه‌های نفت مورد بررسی در کدام قسمت هزینه متوسط قرار دارند» هر دو فرض 6 و +00 را لحاظ می کنیم و نتایج حاصل از هر دوی آن‌ها را ارائه خواهیم کرد اما نتایج روش 20۳16 به دلیل تحلیل بلندمدت آن و قابل در پژوهش حاضر از یک طرف به دلیل وجود یک برنامه مصوب تولید که براساس عملکرد سال‌های گذ شته تدوین می شود و همین امر موجب ایجاد محدودیت بر مدیریت ستانده شده و از طرف دیگر وفور نهاده‌های اصلی این صنعت در کشور مانند مواد اولیه و انرژی که از عوامل اصلی تولید هستند و موجب آزادی عمل و مدیریت بیشتر در بخش ورودی و نهاده‌های این صنعت می‌شود از مدل نهاده‌محور در بررسی کارایی و بهره‌وری کارایی فنی ؟ کارایی فنی خالص (مدیریتی)*و کارایی مقیاس هر یک از شر کت های پالایش نفت در سال‌های هر پنجره از خروجی نرم‌افزار قابل استخراج است. در این بخش, تحلیل‌ها براساس تحلیل‌های سطری و ستونی انجام شده است. با توجه به کوپر و همکاران (۲۰۰۷)» مشاهده سطری اجازه می‌دهد تا رفتار بلندمدت در مجموعه یکسانی از داده‌ها را بررسی کنیم. مشاهده ستونی نتایج» پایداری نتایج در طول مجموعه داده‌های مختلف را که با حذف و اضافه به دست آمده است» نشان می‌دهد (یانگک و چانگک" ۲۰۰۹). ۱- براساس فروض اقتصادی» تحلیل میزان کارایی پالایشگاه‌های نفت در حالت بازدهی ثابت نسبت به مقیاس به عنوان هدف بلندمدت و بازده متغیر به مقیاس به عنوان هدف کوتاه مدت درنظر گرفته خواهد شد. فصلنامه علمی پژوهش‌های اقتصادی ایران/ سال بیست‌وپنجم/ شماره ۸۳/ تابستان ۰۱۳۹۹ ۱۸۱ جدول (۴) وضعیت کارایی فنی» جدول (۵) وضعیت مدیریت و جدول (۶) وضعیت مقیاس شرکت‌های پالایش نفت را در چهار پنجره نمایش می‌دهد. در توضیح ضرورت تفکيک کارایی فنی به دو نوع کارایی مقیاس و کارایی مدیریت» می‌توان بیان کرد که برای ارزیابی تاثیرات تغییر و اصلاح ساختاری» اطلاعاتی در مورد کارایی مقیاس مورد نیاز است تا شاهد تولید در مقیاس بهینه باشیم. از آنجایی که کارایی مدیریت» می‌تواند این مو ضوع را که چگونه یک شرکت از منابعش بهره می گیرد اندازه گیری کند برای تشویق مدیران نمونه در چگونگی به کارگیری ترکیب کارایی از نهاده‌ها که منجر به ترکیب بهینه تولید می‌شود و توسعه و گسترش روش‌های مدیریتی آنان» داشتن اطلاعاتی در مورد باید توجه شود» مدل بازدهی متغیر نسبت به مقیاس مشخص نمی‌کند که آیا بنگاه در ناحیه بازده صعودی يا نزولی مقیاسافعالیت می‌کند.. این مهم در عمل با مقایسه قید بازده غیرصعودی نسبت به مقیاس صورت می گیرد. به عبارت دیگر ماهیت نوع بازده در عدم کارایی مقیاس برای یک بنگاه خاص با متایسه مقدار کارایی فنی در حالت بازده غیرصعودی نسبت به مقیاس .با مقدار کارایی فنی بازده متغیر نسبت به مقیاس» تعیین می‌شود؛ به این صورت که اگر این دو با هم مساوی باشتند آنگاه بنگاه موردنظر با بازده نزولی نسبت به مقباس مواجه است دراغیر این صورت شرط بازده صعودی نسبت به مقیاس براساس نتایج به دست آمده توسط نرم‌افزار و تجزیه وتحلیل‌های انجام شده در شرایطی که کارایی مقیاس براپر واحد است بازده نسبت به مقیاس ثابت بوده و در تمام نقاط عدم کارایی شاهد بازده نزولی نسبت به مقیاس بوده‌ايم و براساش اصول اقتصاد خرد در قسمت صعودی منحنی هزینه متوسط قرار گرفته و شرکت‌های پالایش نفت با کاهش فعالیت خود با توجه به نتایج در سطرها نمرات کارایی فنی پالایشگاه اصفهان بالا نیست و پالایشگاه در بلندمدت روند ناکارایی را طی کرده است. نتایج در ستون‌ها نشان می‌دهد» پالایشگاه اصفهان به‌خصوص از سال ۱۳۸۹ به بعد عملکرد پایدار و باثباتی داشته است و در نتیجه از ناکارایی پایداری برخوردار بوده است. تجزیه‌وتحلیل کارایی مدیریت و کارایی مقیاس تفان می‌دعد در پنجره ۱ و پفچره. ۲ نأکارایی ایجاد شده تنها ناشی از آنا کارایی اعلایر بر ۷۳ تحلیل ماندگاری و روند بلندمدت کارایی در پالایشگاه‌های نفت کشور با استفاده از روش... |است. در پنجره ۳و بجز سال ۱۳۹۱ در پنجره ۴» شاهد ناکارایی مدیریت و مقیاس به طور پالایشگاه آبادان نیز روند ناکارایی را در بلندمدت به صورت پایدار طی کرده است. در این پالایشگاه در پنجره ۳ در سال ۱۳۹۰ و پنجره ۴ برای سال‌های ۱۳۹۰-۹۱ ناکارایی مقیاس در کنار ناکارایی مدیریت منجر به ناکارایی پالایش‌گاه شده و در بقیه سال‌ها نمرات کارایی پالایشگاه اراک نه تنها تا و ضعیت کارا فا صله دارد» بلکه طی زمان این فاصله افزایش هم یافته است. بررسی سطری و ستونی نشان می‌دهد که تا قبل از سال ۱۳۸۹ روندها مسطح هستند و پایداری وجود داشته است. اما از این سال به بعد شاهد افت مقادیر و برهم خوردن روند بلندمدت بوده‌ایم.به گونه‌ای که پس از سال ۱۳۸۹ این نزول شدت یافته است و پالایشگاه اراک بعدیازه‌پالایشگاه بندرعباش بیشترین مقدار دامنه تغییرات به در پالایشگاه اراک نیز در تمام پنجره‌ها شاهد ناکارایی مدایریت هستیم. در پنجره ۳ فقط برای سال‌های ۱۳۸۸-۸۹ و در پنجره ۴ تنها دراسال ٩۸ ناکارایی مقیاس پالایشگاه بندرعباس در سطر اول "در سال ۱۳۸۸ یک کاهش ۳۲ درصدی داشته و کارایی فنی در این سال از مقدار ۰/۹۷ به مقدار ۰/۶۶ ر سیده است. علاوه بر اين» در سطر دوم در همین سال شاهد یک کاهش ۳۵ درص‌دی بوده‌ايم به طوری که کارایی فنی از مقدار یک و عملکرد کارا به مقدار کارایی فنی ۰/۶۵ رسیده است که این ناکارایی‌ها تنها نا شی از ناکارایی مدیریت بوده و نه مقیاس و در ادامه روند مسطحی داشته است. ناکارایی در مقیاس فقط در پنجره ۴ برای سال‌های ۱۳۸۹-۹۰ قابل مشاهده است. در تحلیل سطری» هر چند پالایشگاه تبریز روند کاملا مسطحی نداشته» اما باید توجه شود که تغییرات اند ک بوده و نوسانات حول مقادیر نزدیک به کارایی صورت گرفته است. بنابراین» می‌توان بیان کرد که کارایی فنی نسبت به پالایشگاه‌های قبل در جایگاه بهتری بوده و عملکردی پایدار و باثبات داشته است. برخلاف پالایش‌گاه‌های قبل که ناکارایی مدیریت در تمام ناکارایی‌های پالایشگاه‌ها نقش داشت در پالایشگاه تبریز در پنجره ۲ برای سال‌های ۱۳۸۷-۸۸ پنجره ۳ برای سال‌های ۱۳۸۸-۸۹ و در پنجره ۴ برای فصلنامه علمی پژوهش‌های اقتصادی ایران/ سال بیست‌وپنجم/ شماره ۸۳/ تابستان ۰۱۳۹۹ ۱۸۳ سال ۱۳۸۹ نمره کارایی مقیاس کمتر از کارایی مدیریت بوده و نقش بیشتری در عملکرد پالایشگاه تهران دارای روند تقریبا نزولی بوده است. بررسی ستونی نتایج نشان می‌دهد که پایداری در سال ۱۳۸۸ تا حدودی از بین رفته و مقادیر کاهش يافته است» اما از سال ۹ به بعد شاهد پایداری در نتایج ناکارا بوده‌ايم. در پالایش‌گاه تهران تمام ناکارایی‌ها ناشی از ناکارایی مدیریت بوده» جز پنجره ۳ برای سال ۱۳۸۸ و پنجره ۴ برای سال ۱۳۹۷ که ناکارایی مقیاس نیز در عملکرد ناکارای پالایشگاه دخیل بوده است. بررسی‌ها نشان می‌دهند که کارایی فنی پالایشگاه شیراز در سطح پایینی قرار دارد. تحلیل سطری و ستونی پالایشگاه شیراز بیان می‌دارد که در سال ۱۳۸۹ پنجره چهارم نسبت به پنجره سوم افزایش ۱۵ در صدی در کارایی فنی داشته و نا شی از این واقعیت |است که کارایی مدیریت برای سال۳۸۹(,دزبنجرهها ۲ تا ۴براپر واحدبوده است. جز این مورد» بقیه پنجره ها روند تقریبا مسطحی را طی کرده و انا کارایی از پاایداری و ثبات بالایی پالایشگاه کرمانشاه تنها پالایشگاهی است که در ۴ پنجره و در تمام سال‌های مورد پالایشگاه لاوان هر چند در تمام سال‌ها در ۴ پنجره» کارایی یک را به دست نیاورده است» اما نمره کارایی فنی آن در سطح قابل قبول و بالایی قرار دارد و بعد از پالایشگاه کرمانشاه بهترین عملکرد.را در میان پالایشگاه‌ها از خود نشان داده:است به گونه‌ای که تنها در پنجره ۱ برای سال ۰۱۳۸۷ در پنجره ۲ برای سال ۱۳۸۹و ذر پنجره ۴ برای سال ۱۳۹۱ شاهد ناکارایی در پالایشگاه لاوان آن هم به میزان اندک بوده ایم که به ترتیب ناشی از ناکارایی مدیریتی» ناکارایی مدیریت و ناکارایی مقیاس بوده است. تحلیل سطری و ستونی نیز حکایت از این واقعیت دارد که این پالایشگاه روندی مسطح داشته و نتایج پایدارند. ۴ تحلیل ماندگاری و روند بلندمدت کارایی در پالایشگاه‌های نفت کشور با استفاده از روش... فصلنامه علمی پژوهش‌های اقتصادی ایران/ سال بیست‌وپنجم/ شماره ۸۳/ تابستان ۱۳۹۹ جدول ۵- نتایج مدیریت (کارایی فنی خالص) پالایشگاه‌های نفت در ۶ پنجره طی سال‌های ۱۳۸۹-۹۱ ۶ تحلیل ماندگاری و روند بلندمدت کارایی در پالایشگاه‌های نفت کشور با استفاده از روش... جدول ۹- نتایج کارایی مقیاس پالایشگاه‌های نفت در ۶ پنجره طی سال‌های ۱۳۸۹-۹۱ فصلنامه علمی پژوهش‌های اقتصادی ایران/ سال بیست‌وپنجم/ شماره ۸۳/ تابستان ۰۱۳۹۹ ۱۸۷ با استفاده از یافته‌های تحقیق می‌توانیم مقادیر میانگین کارایی فنی» کارایی فنی خالص و کارایی مقیاس را برای هر پالایشگاه در هر پنجره محاسبه کنیم. نتایج بیانگر این واقعیت‌اند که در اکثر پالایشگاه‌ها کارایی به طور متوسط در طول زمان کاهش یافته است. در تمام پنجره‌ها مقادیر میانگین کارایی مدیریتی برابر یا بزرگک‌تر از مقادیر میانگین کارایی فنی است که این امر ناشی از اثر ناکارایی مقیاس بر کارایی فنی است. در پنج پالایشگاه ناکارایی مقیاس از پنجره سوم آغاز شده و در دو پنجره اول» پالایشگاه‌ها از نظر مقباس کاملا کارا عمل کرده اند. در اکثر موارد ناکارایی در مقیاس از بررسی روند و ثبات هر کدام از شر کت ‌های پالایش نفت می‌تواند بهتر و بیشتر مورد استفاده قرار گیرد» زمانی که کارایی فنی سالانه هرکدام از شرکت‌ها را طی دوره برای بررسی مقادبر سا لیاوا 9 سای ات کارایی قبن در هر سآال استفاده شده است. در نمودار (۱) نتایج کارایی فنی سالانه» درانمودار (۲) نتایج کارایی مدیریت سالانه و در نمودار (۳) نتایج کارایی مقیاس سالانه در سال‌های مورد بررسی قابل پالایشگاه‌های اصفهان» آبادان» اراکک» تهران و شیراز در هیچ یک از سال‌های مورد در پالایشگاه اصفهان نمرات میانگین کارایی فنی و کارایی مدیریت برای سال‌های ۸۷- ۶و ۱۳۹۱ با یکدیگر برابر و شامل مقاذیر ۰/۵ ۰/۵۱۲ و ۰/۴۶۵ است. نتایج نشان می دهد که نه تنها در این سال‌ها ناکارایی پالایشگاه ناشی از ناکارایی مدیریتی بوده» بلکه برای سال‌های ۱۳۸۸-۸۹ و ۱۳۹۰ نیز بیش از ۹۹ درصد ناکارایی در عملکرد پالایش‌گاه از در عملکرد ناکارای پالایشگاه آبادان برای سال‌های ۱۳۸۶-۸۹» ناکارایی مدیریت نقش صددرصدی داشته زیرا در این سال‌ها نمرات میانگین کارایی فنی و کارایی مدیریت مقادیر مشابهی را به خود اختصاص داده اند. در سال‌های ۱۳۹۰-۹۱ اثرگذاری ناکارایی مدیریت ۸ تحلیل ماندگاری و روند بلندمدت کارایی در پالایشگاه‌های نقفت کشور با استفاده از روش... نمودار (۱) : کارایی فنی سالانه پالایشگاه‌های نفت طی سال‌های ۱۳۸۹-۹۱ فصلنامه علمی پژوهش‌های اقتصادی ایران/ سال بیست‌وپنجم/ شماره ۸۳/ تابستان ۱۳۹۹ نمودار ۲- کارایی فنی خالص سالانه پالایشگاه‌های نفت طی سال‌های ۱۳۸۹-۹۱ ۰ تخلیل ماندگاری و روند بلندمدت کارایی در پالایشگاه‌های نفت کشور با استفاده از روش... نمودار ۳- کارایی مقیاس سالانه پالایشگاه‌های نفت طی سال‌های ۱۳۸۹-۹۱ در پالایشگاه اراک صددر صد ناکارایی در سال‌های ۱۳۸۶-۸۷ و ۱۳۹۰-۹۱ و بیش از ۵ درصد ناکارایی در سال‌های ۱۳۸۸-۸۹ ناشی از ناکارایی مدیریت بوده است. پالایشگاه فصلنامه علمی پژوهش‌های اقتصادی ایران/ سال بیست‌وپنجم/ شماره ۸۳/ تابستان ۰۱۳۹۹ ۱۹۱ بندرعباس در سال ۱۳۸۶ دارای نمره کارایی واحد است. برای سال‌های ۱۳۸۹-۹۰ شاهد ناکارایی در هر دو بخش مدیریت و مقیاس هستیم. نتایج نشان‌دهنده نقش پررنگ مدیریت در عملکرد ناکارای پالایشگاه است. میزان اثرگذاری ناکارایی مقیاس در این دو سال به ترتیب ۲۳/۷ و ۱۷/۱ درصد بوده و در بقیه سال‌ها نیز ناکارایی تنها به دلیل ناکارایی مدیریت پالایشگاه تبریز در سال ۱۳۸۶ عملکرد کارایی دا شته | ست. تنها در این پالایشگاه در تمام سال‌های ناکارایی» شاهد ناکارایی مقیاس در کنار ناکارایی مدیریت هستیم. در سال ۹ نمنمره میانگین کارایی فنی برابر ۰/۹۸۶ بوده است؛ از آنجایی که کارایی مدیریت در این سال برابر یک است» این ناکارایی از ناکارایی در مقیاس به وجود آمده است. پالایشگاه تهران در هیچ یک از سال‌های مورد بررسی عملکرد کارایی نداشته است. در ایجاد تمام این ناکارایی‌ها ناکارایی مدیریت نقش بسزایی ایفا می‌کند. ناکارایی در مقیاس تنها در سال‌های ۱۳۸۸ و ۱۳۹۱ .رخ داده که تاثیر گذاری.آن در ایجاد ناکارایی کمتر از ۲ درصد است. ناکارایی در سال‌های ,۱۳۸۷-۸۸ و ۱۳۹۰-۹۱ در پالایشگاه شیراز فقط ناشی از نا کارایی مدیریت و برای سال های ۱۳۸۶و ۱۳۸۹ نقشن کارایی مقیاس به ترتیب ۶ و در پالایشگاه لاوان نمره میانگین.کارایی فنی دز سال‌های ۱۳۸۶ ۱۳۸۸ و ۱۳۹۰ برابر واحد و عملکرد کاملا کارایی داشته است. نمرات کارایی در سال‌های ۱۳۸۷ و ۱۳۸۹ به ترتیب برابر ۰/۹۹۸ و ۰/4۹۲ ناشی از ناکارایی مدیریت و در سال ۱۳۹۱ برابر ۰/۹۴۳ ناشی پالایشگاه کرمانشاه در تمام سال‌های مورد بررسی عملکرد کاملا کارایی داشته است نمرات کارایی فنی سالانه» کازایی مذیریت سالانه و کارایی مقیاس سالانه در مقدار یک خط کاملا افقی بوده و از رسم آن صرف نظر شده است. مدل 1215۸ دارای این ویژگی است که برای واحدهای ناکارا» یک مجموعه مرجع معرفی می‌کند. این مجموعه از واحدهای کارایی تشکیل شده که با ترکیب آن‌ها یک واحد مجازی کارا به دست می آید. واحد ناکارا با الگو قرار دادن این واحد مجازی و تلاش برای ۲ تحلیل ماندگاری و روند بلندمدت کارایی در پالایشگاه‌های نفت کشور با استفاده از روش... کاهش عوامل ورودی ضمن حفظ سطح خروجی,» می‌تواند عملکرد خود را بهبود بخشیده و به سمت مرز کارایی حرکت کند. نرم‌افزار 162 مورد استفاده در این تحقیق» مجموعه مرجع واحدهای ناکارا را به همراه ضریبی که وزن هر یک را در تشکیل واحد در جدول (۵)» مجموعه مرجع 1[7/آهای ناکارا (رقم های نشان داده شده برای واحدهای ناکارا شماره متناظر [08/1آهای کارایی است که به عنوان مرجع تعیین شده‌اند) و ضریب هرکدام در سال‌های ۱۳۸۶ ۱۳۸۷ و ۱۳۸۸ برای پنجره اول مشخص شده است. همچنین واحدهایی که در هر سال به عنوان واحدی کارا عمل کرده‌اند در خانه‌های جدول با رنگک آبی متمایز شده است. در سال ۱۳۸۶ در پنجره اول و با فرض بازده ثابت نسبت به مقیاس» پالایشگاه نفت اصفهان با کارایی ۵۰ درصد یک واحد ناکارا است که واحدهای ۴ (شرکت پالایش نفت بندرعباس۵1(ش رک پالایش نت تبریز) و ۲۶ (شرکت پالایش نفت کرمانشاه) به ترتیب با ضرایب ۰/۰۲۱ ۰/۶۴۶ و ۰/۳۳۳ به عنوان مجموعه مرجع آن رابطه (۱۳) نشان می‌دهد» شرکت پالایش نفت اصفهان در صورتی که مقادیر واقعی ورودی های نیروی کار ظرفیت» سوخت و خوراک خود را که به ترتیب شامل مقادیر ۲ ۸ ۲۶۷۹۲۲۷ ۲۳۱۱۵۲۳۰ مترمکعب در سال ۱۳۸۶ است با جلوگیری از اتلاف منابع به مقادیر بهینه ۶۲۱ ۹۳/۹ ۵۷۸۶۶۹ و ۴۸۰۹۸۲۲ مترمکعب کاهش دهد (بدون کاهش در سطح خروجی‌ها) مشروط به ثابت ماندن بقیه [۸/1آها تبدیل به واحدی کارا خواهد شد. به این ترتیب با استفاده از خروجی‌های تحقیق مقادیر بهینه استفاده از نهاده‌ها برای هر پالایشگاه در هر سال و در هر پنجره قابل محاسبه است. فصلنامه علمی پژوهش‌های اقتصادی ایران/ سال بیست‌وپنجم/ شماره ۸۳/ تابستان ۰۱۳۹۹ ۱۹۳ جدول ۵- مجموعه مرجع واحدهای تصمیم‌ساز ناکارا و ضرایب وزنی برای پنجره اول با فرض برای بررسی‌های بهتر می‌توانیم میانگین مقادیر نهاده‌های استفاده شده و بهینه برای هر پالایشگاه را مورد تجزیه‌وتحلیل قرار دهیم. میانگین عوامل ورودی استفاده شده توسط شرکت پالایش نفت اصفهان طی سال‌های ۹۱- ۱۳۸۶ با توجه به جدول (۶)» ۱۲۴۹ ۶ ۲۶۰۳۸۲۱و ۲۲۲۹۹۲۳۷ به ترتیب برای تعداد کارکنان» ظرفیت» سوخت و خوراک پالایشگاه به د ست می آید. میانگین بهینه این عوامل در سال‌های تحقیق به ترتیب ۳ نف ۰۸۹/۴ ۳۴۵۳۲۱ مترمکعب و ۲۷۹۸۰۲۲ مترمکعب بوده و حاکی از آن است که به طور میانگین طی سال‌های تحقیق با کاهش ۶۰ درصد تعداد کار کنان» ۵۱ درصد ظرفیت» ۷ درصد سوخت و خوراک مصرفی پالایشگاه» مشروط به ثابت ماندن بقیه 1/7آها» پالایشگاه | صفهان کارا خواهد شد. بقیه پالایشگاه‌ها را نیز به همین ترتیب می‌توانیم مورد ۴ تحلیل ماندگاری و روند بلندمدت کارایی در پالایشگاه‌های نفت کشور با استفاده از روش... همانطور که در جدول (۶) قابل مشاهده است بجز پالایشگاه کرمانشاه» سایر پالایشگاه‌ها در استفاده از تمامی نهاده‌ها عملکرد بهینه‌ای نداشته‌اند. بیشترین میزان اتلاف منابع در پالایشگاه‌ها مربوط به میزان مصرف سوخت و خوراک پالایشگاه بوده است. جدول ۹- میانگین مقادیر استفاده شده و مقادیر بهینه نهاده‌های پالایشگاه‌ها طی سال‌های ۹۱- 7 | نیروی کار(نفر) ۱ بهینه | ظرفیت ۱ بهینه سوخت بهینه خوراکک بهینه اراک ۸۸۶ ۵.۴۵ ۱۳۵ ۹.۰/۳ ۱۵۰ ۹ ۴ ۱۰۹۱۴۸۵۸ ۳۴۳۱۴ تبریز ۸۴ ۵.۵۶ ۹.۷/۹ ۹۳/۱ ۴( ۴۴۹۹۵ ههد اهرم ۳۰۳۶ براساس جدول (۶)» پالایشگاه اصفهان بیشترین میزان اتلاف را در ظرفیت» سوخت و خوراک مصرفی به ترتیب به میزان ۵۱ ۸۷و ۸۷ درصد در میان پالایش‌گاه‌ها به خود اختصاص داده است. پس از این پالایشگاه» پالایشگاه‌های آبادان» تهران و شیراز دارای بالا ترین میزان اتلاف در مصرف خوراکک» سوخت و ظرفیت هستند. بیشترین میزان اتلاف در تعداد نیروی کار به میزان ۸۲ درصد مربوط به پالایشگاه آبادان بوده و پالایشگاه‌های جایگاه و نقش استراتژیک پالایشگاه‌های نفت در تامین نیازهای انرژی بخش‌های مختلف اقتصادی و توسعه ملی» ضرورت بررسی کارایی را در ساختار پالایشگاه‌های نفت در چارچوب یک برنامه‌ریزی علمی بلندمدت آش‌کار می‌سازد. در این مقاله با توجه به داده‌های آماری ٩ پالایشگاه کشور برای دوره زمانی ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۱ به بررسی و اندازه گیری فصلنامه علمی پژوهش‌های اقتصادی ایران/ سال بیست‌وپنجم/ شماره ۸۳/ تابستان ۰۱۳۹۹ ۱۹۵ کارایی» تحلیل روابط بلندمدت و پایداری نتایج از طریق تکنیک تحلیل پنجره‌ای پوششی با مروری بر یافته‌های تحقیق می‌توان مواردی را به شرح ذیل عنوان کرد: - نتایج کارایی فنی نشان می‌دهد پالایشگاه‌های اصفهان» آبادان» اراک» بندرعباس» تهران و شیراز از نظر نمره کارایی طی ۴ پنجره» عملکردی متفاوت داشته» اما همگی در بلندمدت روند ناکارایی را به صورت پایدار طی کرده‌اند. پالایش‌گاه‌های لاوان و تبریز نسبت به پالایش‌گاه های فوق عملکردی نزدیک به کارایی داشته و پالایشگاه کرمانشاه» تنها پالایشگاهی است که در تمام سال‌های مورد بررسی عملکرد کارایی داشته است. در مورد تجزیه‌وتحلیل کارایی مدیریت» نتایج برای پالاشگاه‌ها تا حد زیادی ممشابه با نتایج کارایی فنی |است. در کارایی مقیاس تا حد زیادی روندها م سطح و عملکردهای پایدارتری ذسبت به نتایج کارایی فنی و کارایی مدیریت شاهد هستیم. از آنجایی که مقدار میانگین کارایی مقیاس بیشتر از کارایی مدیریت است به طور نسبی این واحدها عملکردشان در میزان حجم فعالیت در مقیاس بهینه نسبت به ترکیب بهینه عوامل بهتر:بوده اسست. میانگین کارایی فنی» کارایی مدیریت و کارایی مقیاس .در حرکت از پنجره اول به پنجره چهارم کاهش داشته و - نتایج حا صل از محاسبه کارایی فنی«سالانه بیان مي‌کند پالایشگاه‌های | صفهان» اراک و بندرعباس در سال‌های مورد برر سی روند نزولی را طی کرده» پالایشگاه‌های آبادان» تبریز و تهران حول مقادیر ثابتی نوسان داشته» پالایشگاه شیراز از روندی صعودی برخوردار بوده» اما فاصله مقادیر تا رسیدن به کارایی زیاد است: پالایشگاه لاوان تقریبا در مقدار یک خطی افقی و پالایشگاه کرمانشاه در مقدار یکک» خطی کاملا افقی بوده است. نتایج کارایی مدیریت سالانه تا حد زیادی مشابه نتایج فوق است. کارایی مقیاس سالانه برای پالایشگاه کرمانشاه در مقدار یکک» خطی افقی و برای سایر پالایشگاه‌ها بسیار نزدیک به این مقدار - ناکارایی شرکت‌های پالایش نفت بیشتر ناشی از ناکارایی مدیریت منابع بوده است به گونه‌ای که در سال ۱۳۹۱ مقایسه میانگین کارایی فنی» مدیریت و مقیاس» نشان می‌دهد که پالایشگاه‌های اصفهان» اراکک» پندرعباس و شیراز از آن دسته از واحدهای ناکارا هستند که ناکارایی آن ها ناشی از ناکارایی مدیریت بوده» پالایش‌گاه‌های آبادان» تبریز و تهران ۶ تحلیل ماندگاری و روند بلندمدت کارایی در پالایشگاه‌های نفت کشور با استفاده از روش... واحدهای ناکارایی هستند که ناکارایی آن‌ها از هر دو منشا؛ یعنی ناکارایی مدیریت و مقباس سرچشمه گرفته است. مجتمع‌های فوق جهت رسیدن به کارایی باید در دو فاز عملیاتی اقدام به بهبود عملکرد مجموعه کنند به گونه‌ای که با بهبود کارایی مدیریت با نهاده‌های کمتر بتوان ستانده جاری را به‌دست آورد و روی مرز کارایی قرار گرفت و سپس نسبت به بهبود مقیاس شرکت اقدام کنند. از آنجایی که شرکت‌های ناکارا در حوزه کارایی مقیاس» دارای بازده نزولی نسبت به مقیاس بوده‌اند با کوچکک کردن اندازه شرکت - عملکرد شرکت‌های پالایش نفت نشان می‌دهد بیشترین میزان اتلاف منابع در پالایشگاه‌ها مربوط به میزان مصرف سوخت و خوراک پالایشگاه بوده است. پالایشگاه اصفهان بیشترین میزان اتلاف را در ظرفیت» سو خت و خوراک مصرفی به خود اختصاص داده و پالایشگاه‌های آبادان» تهران و شیزاضپس ازآاین پالایششگاه قراد: گرفته‌اند. بیشترین میزان اتلاف در تعداد نیروی کار مربوط به پالایشگاه آبادان بوده و پالایشگاه‌های اصفهان» تهران فصلنامه علمی پژوهش‌های اقتصادی ایران/ سال بیست‌وپنجم/ شماره ۸۳/ تابستان ۰۱۳۹۹ ۱۹۷ افشار یان» محسن (۱۳۸۵). بهره وری کل عوامل و اراثه راهکارهای بهبود به کمک مدل‌های تعمیم یافته تحلیل پو ششی داده‌ها همراه با مطالعه موردی در شرکت ملی نفت ایران (پایان نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه علم و صنعت ایران» تهران. امامی میبدی» علی (۱۳۷۹). اصول انداز هگیری کارایی و بهره وری (علمی ‏ و کاربردی). امامی میبدی» علی» خو شکلام خسرو شاهی» مو سی و مهدوی,» روح ال (۱۳۹۰) .کارایی و بهره وری از دی دگاه اقتصادی. تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی. ایزدی» زهرا (۱۳۸۸). اندازه گیری کارایی فنی و بهره‌وری پالایش‌گاه های نفت ایران به روش تحلیل پوششی داده‌ها (پاایان‌ناظه کاروشنایی ارشد). دانشکده اقتصاد» دانشگاه دادگر» یداه و ذیک نومت» زهرا (۱۳۸۶). کاربرد "مدل :1۳۸ در ارز یایی وا حد های راسخی» سعید و سامانی» پروین:(۱۳۹۲). رابطه شدت انرژی و کارایی اقتصادی در کشورهای منتخب با استفاده از الگوی گشتاور تعمیم یافته: کاربردی از تحلیل پنجره ای پوششی داده ها. پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی» دوره ۲۱ شماره ۶۷» غیبی» اکرم (۱۳۸۴). ارزیابی کارایی و بهره‌وری در برخی از پالایش‌گاه‌های نفت ایران به روش تحلیل پوششی داده‌ها (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشکده اقتصاد» دانشگاه کلانتر مهرجردی» فاطمه» نایب زاده» شهناز و معین الدین» محمود (۱۳۹۲). ارزیابی کارایی و بهره وری سرمایه فکری شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار (مطالعه موردی: شرکت‌های بخش صنعت خودرو و ساخت قطعات). پژوهش‌های اقتصادی ۸ تحلیل ماندگاری و روند بلندمدت کارایی در پالایشگاه‌های نفت کشور با استفاده از روش... مهرگان» محمد رضا کامیاب مقدس, امین و کاظمی, عالیه (۱۳۸۷). ارائه یک مدل برنامه ریزی آرمانی جهت ارزیابی پالایشگاه‌های کشور. دانش مدیریت» دوره ۲۱ شماره نوربخش» هادی (۱۳۹۱). تحلیل کارایی شرکت‌های مخابرات استان‌های ایران در سال‌های ۱۳۸۵-4۹ با استفاده از مدل 1017۸ پنجره‌ای و شاخص مالم کوئیست (پایان‌نامه [0 ۶٩ ۳20600 لد نصط100 عطا عسفد/ ۵ دزدوندمش م۳۵10 7 ۶ا۵6 عصوم5 .(1984) ۷۷.۷۷۰ ,00006 مشیم عمط ۸0 ,هط ۶ م۳016 عطا عمنسعد3/0 .(1978) ۲ معلمطط , ۷۷ 00۵7 مش کعصقطت ۸ :1993-99 20000 عطا 10۶ مینک هنز کعلصهظ ۶ عمط 6 ۸5۳۲ بل که 8326 عطا ۲و جمزعص‌ارط فص صمنکهعناممی۸ :۸7۵19 ۵10071۵711 72010 .(2007) ۴ ,1026 .1.36 5021070 ۷7۰۷7۰ 00063 - 1 0۵ 70707168 ,16011078 آمزحه ,کأع 1100 11/1 1631 013106 611 م0 ۸ 7 1۳۸ ۲ دنا 2ز م۸ ۸۵ .(2004) 1۰ معق2ه ۷۷ 0.۰ به 52 مک معصفسنلایت عطا ۵٩ ۳۷106006 [ه عمط .(2011) .کل ۱/0104 ۲.۴.۰ ,و1116 مسل.5 ,1162ط 40 و07ع 017 265 م0 01 هم ما۸ ده معط آمدمه 000 0 ۲1031200 7100 ۸ اقلقواهه۸ ۳۵۷۵۵۵۵ +102 .(2008) .اج طعمطی ,(1) 7.1 68 7760 .ع دا حمصحطمصظ فص معط آهعتصط10 عمنس 1/0 6 200 202021100 ۳1000 .(2009) .60 مک6 170 6 ,11۵160۵ ۰ م۸ ۳۵۹1 قصه ۷۷۶1۵ 0 ص106 حاهل آمصد2 + ومصعنعقنه 0 عصلم 100۵10 ,لععصع ۸۵7 ۶و عنعواعسش 26 دمم ۸ +ومص‌زه قاط 3101 2210 ۰۶ 796] .(2014) .وطاه‌مهناد؟ عانمعنطباگ موعلوهد2 بومعازا مگ 1011067165 0:1 ۶و کعنمص ۳۸0 لمعنصط1 عطا عسه/3 ۵ کزدوادم۸ + 0۵ 0۵۲۶ 7٩ 7631180110 ۸ .(2002) ۷7۰ م2 [0 31۵۳12۵02۵ فصلنامه علمی پژوهش‌های اقتصادی ایران/ سال بیست‌وپنجم/ شماره ۸۳/ تابستان ۰۱۳۹۹ ۱۹۹ [0 0و0و1 هدز 60۳۵۲۲ ۳۳۵۵0 .(2013) .۳ مفطا۵ 00 مش فطل هه رز 1300۷۵ ۵ تصطع0 1 ۵۶ اک 6ص ۳ص جمص نز۳20 +ععز ما۸ :0 ع8عع وصه آزه 1002 0۲ د م6۷21 بومص ۳2 .(2019) م۸ باهعصهظ , فقعزز/ 40 00۵۳80۷ لآهدمنع۵+ عمقصنط) ,(2013) ۷۷ مقققط27 یگ ۷۷۶۶ کل ,ق۷۷۵۵ ۰ -1117 ,58 بع 1002611 ۲0107 0:۵ آه 1 2/012 ماه 0۷ 6سا 62 1۵ زوا هس۸ ۷/00۳ 1۳۸ عصنعتا .(2009) 0.۰ معصقط0 ,11.1۳ و۵ ها 016166 00۵ 10121-10102 .(2011) 3 2 بوطعط0 .۳ بک2 مقصقلا72

در این تحقیق کارایی 9 پالایشگاه نفت کشور با استفاده از روش تحلیل پنجره ای پوششی داده طی دوره  91-1386 مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج کارایی نشان می دهد تنها پالایشگاه کرمانشاه در طول 4 پنجره، عملکرد کارایی داشته و بقیه پالایشگاه ها روند ناکارایی را به صورت پایدار طی کرده اند. ناکارایی شرکت های پالایش نفت بیشتر ناشی از ناکارایی مدیریت منابع بوده است. شرکت های ناکارا در حوزه کارایی مقیاس، دارای بازده نزولی نسبت به مقیاس بوده اند که با کوچک کردن اندازه شرکت می توانند به مقیاس بهینه دست یابند. بیشترین میزان اتلاف منابع در پالایشگاه ها، مربوط به میزان مصرف سوخت و خوراک پالایشگاه بوده است. پالایشگاه اصفهان بیشترین میزان اتلاف در ظرفیت، سوخت و خوراک مصرفی و پالایشگاه آبادان بیشترین میزان اتلاف در تعداد نیروی کار را به خود اختصاص داده است.

434861

نتایج دقیق‌تر در شکل شماره ۲ و جدول شماره ۳ آورده شده است. شکل ۲. مدل نهایی پیش‌بینی عزت‌نفس بر اساس سرمایه‌های رشدی درونی و بیرونی بز اساس نتایج جدول شماره ۳ سرمایه‌های رشدی درونی دارای اثر مثبت و معنی‌ دار بر عزت‌نفس (۰/۲۵< ۰8 ۰/۰۰۱ >۳) است و فرضيه اول پژوهش نیز تأیید شد. همچنین, آزمون  پیش‌بینی عزت‌نفس بر اساس سرمایه‌های رشدی درونی و بیرونی در دختران دانش آموز ۱۱۳ فرضبهه دوم پژوهش نشان می‌دهد که سرمایه‌های رشدی بیرونی دارای اثر مثبت و معنی‌دار بر عزت‌نفس (2۰/24۲ ۰8 ۰/۰۰۱ >8) است. بنابراین فرضيه دوم پژوهش نیز تأیید شد. هدف این پژوهش پیش‌بینی عرت‌نفس بر اساس سرمایه‌های رشدی درونی و بیرونی در دانش‌آموزان بود. در اولین فرضیه اثر سرمایه‌های رشدی درونی بر عزت‌نفس بررسی و تأیید قرار گزفت. بر اساس جدول ضزایب مسیر و معنی‌داری آن» فزضيه اول پژوهش تأیید گردید. بنابراین» سرمایه‌های رشدی درونی بر عزت‌نفس دانش‌آموزان اثرگذار بود. این يافته پژوهش با یافته‌های پژوهش‌های قبلی (بیابانگرد» ۱۳۸۶؛ صادقی» ۱۳۹۶؛ لطفی عظیمی» عباسی» محمودیان» جمالی و رضوانی فر» ۱۳۹۵؛ محمودی و کدیور» ۱۳۹۸؛ مرادی و همکاران» ۱۳۹۷) که هر کدام همبستگی مثبت زیر مقیاس‌های سرمایه‌های رشدی را با عزت‌انفس تأیید کرد همخوانی داشت. تغییرات در رویدادهای زندگی می‌تواند از بیرون تحمیل,شود»؛یا از,درون؛فرد ناشی شوند.» زیرا افراد بسیاری از موقعيت‌ها و تجربه‌های خودشان ,را انتخاتب می‌کنند» تغییز" می‌دهند. و می‌آفرینند (برون‌فن‌برتر» ۹). چگونگی انجام اين کار به سن»"ژیژگی‌های جسمانی عقلانی و شخصیتی آن‌ها و شناخت فرد از موقعیت‌ها و پردازش های‌آذهنی,متحصر به فرد بستگی دازد. این آنکته حائز اهمیت است که بین سرمایه‌های رشدی درونی و بیرونی"اثرگذاری,متقابل وجود دارد (رضایی ورمزیار و همکاران» ۷ ممکن است افزایش سرنایه‌های وی ببروانی انا وی تاثیرگذاری بر سرمایه‌هاتیرشدی درونی سبب افرایش عزت‌نفس نمونه مطالعه شده باشد (مرادی و همکاران. ۷ رضایی ورمزیار و همکاران» ۱۳۹۷). به این ترتیب که با تجمیع سرمایه‌های رشدی درونی از طریق دریافت بازخوردهای مثبت بیرونی» به‌تدریج فرد تصوير مثبتی را برای خود می‌سازد و با این تصویر مثبت خواهد توانست به‌صورت دوری موفقیت‌های بعدی را کسب کند (رییسون و همکاران, ۱۳۹۳). یعنی عملکرد مثبت سبب افزایش | عزت‌نفس: "و وب تبع ۳:1 خودکارآمدی در آنان می گردد. خودکارآمدی از طریق تعیین باورهایی که یک فرد در مورد قدرت خود بر تأثیرگذاری بر موقعیت‌ها دارد» بر قدرت واقعی فرد در هنگام مواجهه با چالش‌ها و انتخاب‌هایی که فرد انجام می‌دهد. تأثیر دارد. خانواده‌هایی که کارآیی بهتری دارند. احتمال بیشتری دارد که فرزندانی شایسته و تاب‌آور داشته باشند (راک و پترسون» ۱۹۹۹) عزت‌نفس مربوط به حوزه‌های مختلف نیست و محدود به یک موقعیت خاص نمی‌شود. بلکه یک ارزیابی کلی است. این ارزیابی کلی به سبب برخورداری از سرمایه‌های گسترده رشدی, به ویژه سرمایه‌های رشدی درونی تحت تأثیر قرار ین گپردا:  ۴ مجله مطالعات آموزش و یادگیری,» دور دوازدهم. شمار اول, بهار و تابستان ۱۳۹۹ در دومین فرضیه اثر سرمایه‌های رشدی بیرونی بر عزت‌نفس بررسی و تأیید شد. بر اساس جدول ضرایب مسیر و معنی‌داری آن, فرضيه دوم پژوهش نیز تأیید شد. بنابراین» سرمایه‌های رشدی بیرونی بر میزان عزت‌نفس دانش‌آموزان اثرگذار بود. این يافته پژوهش, با یافته‌های پژوهش‌های قبلی (صادقی, ۱۳۹۶؛ بیابانگرد» ۱۳۸۶؛ لطفی عظیمی و همکاران, ۱۳۹۵؛ محمودی و کدیور ۱۳۹۸؛ مرادی و همکاران, ۱۳۹۷) که هر کدام همبستگی مثبت زیر مقیاس‌های سرمایه‌های رشدی را با عزت‌نفس تأیید کرد همخوانی داشت. توجه به این نکته حائز اهمیت است که سرمایه‌های رشدی در طول زمان, از اوان کودکی تا اوایل جوانی به صورت تراکمی (بنسون و همکاران, ۲۰۰۹) و طی تجاربی که فرد در محیط اجتماعی خویش دریافت نموده» تجمیع گردیده‌اند و در دور نوجوانی, این نقش تراکمی اثرات خود را از طریق افزایش عزت‌نفس نشان می‌دهد. نتایج پژوهش‌ها مبتنی بر نقش سرمایه‌های رشدی بیرونی در ارتقای عزت‌نفس نوجوانان نشان از همخوانی بالای این نتیجه دارد. بررسی ویژگی‌های گوناگون گروه نمونه همچون سطح تحصیلات مناسب والدین, وضعیت اقتصادی مطلوب» وندک۷ در آمحله#امن, مدرسه با کیفیت بالا و... نشان از میزان بهره‌مندی از سرمایه‌های رشدی«بیرونی در دانش‌آموزان مدارس تیزهوشان نشان داد که این افراد به میزان زیادی از این سرمایه‌های رشدی برخوردار هستند. وجود والدین شاغل,» وضعیت اقتصادی مطلوب. تحصیلات بالای والدین» سبک تربیتی مبتنی براقانع سازی توسط والدین» وجود مدرسه امن و معلمانی که به پیشرفت تخصیلی و شرایط عاظفی آنان اهمیت می‌دهند حاکی از تأثیر بیشتر سرمایه‌های رشدی بیرونی بر عزت‌نفسش آنان است (سروستین» اسکلز تومی» ۲۰۱۹)» که بر اساس یافته‌های این پژوهش نیز اثرگذاری سرقّایه‌های رشندی بیرونی بر عزت‌نفس بیش از سرمایه‌های رشدی درونی بود. روابط معنی‌دار این یافته‌ها با پژوهش‌های مذکور قبلی همخوانی دارد. بر اساس چارچوب سرمایه‌های رشدی, دریافت‌های محیطی بیشتر منجر به تجمیع سرمایه‌های رشدی زیادتری در طول زمان گشته و این سرمایه‌ها بر روی بهزیستی و افزایش کیفیت نوجوانان اثر گذار است (رضایی ورمزیار و همکاران.۱۳۹۷). در گروه نمونه این پژوهش به صورت مشخص وجود محیط‌های غنی پرورشی» وضعیت فرهنگی مناسب خانواده‌ها ارتباطات مثبت و... به چشم می‌خورد که سبب افزایش سرمایه‌های رشدی بیرونی گشته و به تبع آن» بر روی عزت‌نفس آنان اثر گذار بوده است. به نظر می‌رسد شکل گیری سرمایه‌های رشدی بیرونی از ابتدای تولد توسط محیط بیرونی و نظام‌های در برگیرنده فرد نقشی بسزا در شکل گیری سرمایه‌های رشدی درونی خواهد داشت: نظام‌های در برگیرنده و بافت زندگی فرد از ابتدای کودکی می‌تواند غنی» یا دچار ضعف باشد. براساس نظريه بوم شناختی برون‌فن‌برنر (۱۹۷۹) عمیق‌ترین سطح محیط به فعالیت‌ها و الگوهای تعامل در نزدیک‌ترین محیط فرد اشاره دارد» و همه این روابط دوجهتی هستند. والدین و  پیش‌بینی عزت‌نفس بر اساس سرمایه‌های رشدی درونی و بیرونی در دختران دانش آموز ۱۱۵ اطرافیان بر رفتار کودکان تأثیر می‌گذارند» و ویژگی‌های زیستی و اجتماعی کودکان- ویژگی‌های جسمانی, شخصیت ‏ وتل‌آنایی‌های آن‌ها- نیز بر رفتار بزرگسالان تأثیر ذارند: بر این اساسن, پرخورداری دانش آموزان از والدین درگیر در تحصیل آنان, والدینی که انتظارات و محدوديت‌ها را با سبکی مقتدرانه بیان می‌کنند و بر مبنای قانع‌سازی با کودکان خود تعامل می‌کنند. اجازه فعالیت و چالش با موقعيت‌ها را در منطقه تقریبی رشد به کودکان خود می‌دهند تا شایستگی خود را اثبات کنند برای برنامه‌ریزی و استفاده سازنده از زمان یاری‌گر فرزندان خود هستند. به افزایش تراکمی سرمایه‌های رشدی بیرونی در آنان کمک می‌کنند. به تبع چنین وضعیت مطلوبی کودکان برخوردار از سرمایه‌های رشدی بیرونی اتکای بیشتری به خود پیدا می‌کنند. و موفقیت‌های بیشتری را در موقعیت‌های آتی زندگی کسب خواهند نمود. که این موفقیت‌ها زیربنای افزایش عزت‌نفس در آنان است. سرمایه‌های رشدی درونی چنین کودکانی انعکاسی از سرمایه‌های رشدی بیرونی‌شان خواهد بود. و تأثیر متقابل مطلوبی بر بافت زندگی‌شان آشکار می‌گردد. برون سیستم‌ها همچون تأثیر محیط شغلی بر رفتار والدین و تأثیر آن در روابط زالدین با فرواندشان۸ رکرری‌نظونه این پژزهش کاملا آشکار است. خانواده‌هایی که به خاطر پیوندهای شخصی یا اجتماعی اندک, از.لحاظ اجتماعی منزوی هستند. یا بیکار شده‌اند. تعارض زناشویی و سواستفاده از کودک بیشتری راانشان می‌دهند که این موارد کمتر گزارش شده بود. نظام‌های بر گرفته از گروه نمونه این پژوهش به:میزان زیادی دارای مطلوبیت بود. و این نظام‌ها به صورت سرمایه‌های رشدی بیرونی به تدریج تأثیر خود را بر سرمایه‌های رشدی درونی برجای خواهد گذاشت. به نظر می‌رسد برخورداری از سرمایه‌های رشدی درونی زمان بیشتری زا دز گستره عمر نیاز دارد» به عبارتی تا بایان حمنل ادامه گگراهد داشت: بنابراین» برخوزداری از سرمایه‌های رشدی بیرونی تا حد زیادی نیازمند بافت مناسب در برگيرنده کودک است که در ابتدای سال‌های کودکی تأثیر زیادی برّ-‌شکل‌گیرزی"سرمایه‌های رشدی دروّنی آخواهد گذاشت. و حتی بعد از دوره نوجوانی» هنوز نیز مسیر طولانی برای اکتساب سرمایه‌های رشدی درونی وجود خواهد یافته‌های پژوهش حاضر حاکی از آن است که تأمین سرمایه‌های رشدی و حمایت همه جانبه ارکان مختلف جامعه از جوانان و نوجوانان می‌تواند تأثیر بسزایی در پرورش و ارتقا عزت‌نفس آنان ایفا کند. برای آموزش می‌توان به صورت غیرمستقیم» و از طریق تأمین سرمایه‌های رشدی بستر لازم برای رشد عزت‌نفس را فراهم نمود. لذا پيشنهاد می‌گردد سیاست گزاران, برنامه‌ریزان و کليه نهادهای اجتماعی مرتبط با رشد و تحول کودکان» نوجوانان و جوانان از جمله خانواده» نظام آموزشی و سایر خرده‌نظام‌های اجتماعی, توجه خاصی به ارتقا عزت‌نفس از طریق تقویت و پرورش سرمایه‌های رشدی درونی و بیرونی را مورد نظر قرار دهند. از محدویت‌های این پژوهش  ۶ مجله مطالعات آموزش و یادگیری» دوره دوازدهم. شماره اول, بهار و تابستان ۱۳۹۹ می‌توان به عدم اجرای پژوهش در مدارس پسرانه» عدم همکاری لازم مسئولان مربوطه, به واسطهه حساسیت ویژه بر مدارس تیزهوشان. وجود صرفا دو مدرسه دخترانه استعدادهای درخشان در دور متوسطه در شهر همدان, عدم سنجش و تمایز پرسشنامه عزت‌نفس بین وجود عزت‌نفس واقعی و کاذب در دانش‌آموزان» تراکم برنامه کلاسی دانش‌آموزان» و نبود فرصت کافی برای تکمیل بر اساس نتایج این پژوهش تأثیر سرمایه‌های رشدی بیرونی و درونی بر عزت‌نفس, به عنوان متغیری کلیدی که در ترسیم آینده نوجوانان اثر گذار هستند نشان داده شد. اما بررسی بسیاری از ویژگی‌های روان‌شناختی همچون مهارت‌های مطالعه. میزان تاب‌آوری,» ورائت و انگیزش پیشرفت در رابطه با عزت‌نفس این دانش‌آموزان وجود دارد که پيشنهاد می‌گردد مطالعه و بررسی شوند.  پیش‌بینی عزت‌نفس بر اساس سرمایه‌های رشدی درونی و بیرونی در دختران دانش آموز ۱۱۷ بیابانگرد» اسماعیل (۱۳۸۶). مقایسه اولویت‌های ارزشی والدین و نوجوانان شهر تهران. روان‌شناسی بیابانگرد. اسماعیل؛ کرد نوقابی رسول و سیف. علی‌اکبر (۱۳۸۸). تأثیر میزان دانش معلم از موضوع تدریس بر نحوه بیان مطالب و یادگیری دانش آموزان. فصلنامه روان‌شناسی تریمی, ۲(۱). ۳۳-۱۳ بیگل» جینا ام (۲۰۱۹). کتاب کار کاهش استرس برای نوجوانان مهارت‌های ذهنآگاهی برای مقابله با پاپالیا دایان ای» الدز سالی وندکاس» و فلدمن, روت داسکین (۲۰۰۱). روان‌شناسی رشد و تحول انسان. ترجمه داود قهستانی عرب آوادیس یانس هامایاک, حمیدرضا سهرابی» فرزنده داورپنا» افسانه حیات خطیری یانسری» مرضیه و قائمی» مهلا (۱۳۹۳). رابظههبین عزت‌نفس و سازگاری در دانشجویان رضائی ورمزیار» مرادعلی» سعدی پوال اسماعیل ابراهیمی قوامآضغرا دلاور علی و اسدزاده» حسن. (۱۳۹۷). الگوی ساختاری نقش میانجی آسرمایه‌های تحولی درونی .و سرمايه روان‌شناختی در پیون سرمایه‌های تحولی بیرونی و درگیری" تحصیلی « دانش آموازان:"مطالعات ] رییسون, محمدرضا محمدی, یحیی» عبدالرزاق نژاد مهدی او شریف زاده» غلامرضا (۱۳۹۳). بررسی رابطه خودپنداره و عزت‌نفس با موفقیت تحصیلی دانشجویان دانشکده پرستاری و مامایی شهر قاین. زکی, محمدعلی (۱۳۸۹). کیفیت زندذگی و رابطه آن پااعزت‌تفس در بین دانشجویان دختر و پسر دانشگاه اصفهان. روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران (انديشه و رفتار)» ۶ (۱۳)» ۶۱۹-۶۱۹. شهبازی, مهدی و امیر وزینی» طاهر (۱۳۹۲). بررسی سلامت روانی و میزان عزت‌نفس دانشجویان سال اول و آخر یک آموزشگاه نظامی. مجله طب نظامی, ۲(۱۵). ۰۱۱۰-۱۰۳ شیهان, ایلین (۱۹۹۵). عرت‌نفس. ترجمه مهدی گنجی, (۱۳۸۹). تهران: ویرایش. صادقی احمد (۱۳۹۶). بررسی رابطه حمایت خانواده» خودکارآمدی مسیر شغلی و عزت‌نفس با قاسمی» زهرا مکتبی» غلامحسین و حاجی یخچالی, علیرضا (۱۳۹۹). رابطه انسجام خانواد» حمایت تحصیلی و تاب‌آوری تحصیلی با پیوند با مدرسه و مولفه‌های آن. روان‌شناسی خانواده» ۶ (۲)» -۸۹  ۸ مجله مطالعات آموزش و یادگیری,» دور دوازدهم. شمار اول, بهار و تابستان ۱۳۹۹ کرامتی» معصومه و پاینده فر شهناز (۱۳۹۵). رابطه عزت‌نفس و تاب‌آوری با مولفه‌های خودپنداره بدنی دانش‌آموزان دارای ناتوانی. کودکان استثنایی (پژوهش در حيطه کودکان استشنایی) (1۲). ۳۱-۱۸ گلستانه موسی» سلیمانی» لیلا و دهقانی, یوسف (۱۳۹1). رابطه سرمایه‌های تحولی و پیشرفت تحصیلی: با نقش میانجی سرمايه روان‌شناختی. مجله دستاوردهای روان‌شناختی (علوم تربیتی و روان‌شناسی)» شکرکن» حسین» و نیسی» عبدالکاظم (۱۳۷۳). تأثیر عزت‌نفس بر عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان پسر و دختر دبیرستانی. مجله علوم تربیتی و روان‌شناسی. دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی. دانشگاه لطفی عظیمی» افسانه عباسی, مسلم» محمودیان, حسن, جمالی, احسان و رضوانی فر» شیرین (۱۳۹۵). بررسی رابطه انگیزه پیشرفت. نوآوری» تحمل ابهام» خودکارآمدی» عزت‌نفس و خودشکوفایی با جهت‌گیری کارآفرینی در دانشجویان دانشگاه. نوآوری و ارز شآفرینی, ۵(٩)» ۰۱۶۸-۱۳۷ محمودی, زهرا و کدیور پروین (۱۳۹۸). بررسی محیط مدرسه هوش هیجانی و تفاوت آن در دانش‌آموزان تیزهوش و عادی: تحلی ل"چندسطحی+ابنکاناو خحلاقیت در علوم انسانی, ۸ (2)» ۲۱۹- مرادی» شهریار» کرد نوقابی» رسوله» یعقوبی» ابوالقاسم و رشید» خسرو (۱۳۹۷). تبیین خرد بر مبنای 6 .(2006) ۳۰ مطنقاحد ملعم 2۶ مک ق1100 م۸ ۳[ 5699۵ ,م5 وط0النس11 ,۰ ,قعلق5 ,8۰ و8680 6۰ 200 عناوم 1۵۳ فصمناهنامصذ نعطا وصه کعقعطاممچط 60۳6 نها مک خصعصهم‌ماع۷عل انار [۵ 00۷۵10060 عطا ۵۶ دمنانطانصصی عط71 ر2011) بک بش۸ مصعکامع و5 6۶ وس .8 بقعلق5 وس[ .8 و8680 0 1 ۸2۵۵۶ 1 عنام فصه معط خصعصم‌ماععل جاور عقوم ۵ 13۵/۵۳۵ کاعوعد 50001 0۵ 20۲۹0۲۳۵ ]0 جع سکع17 .ما65 ۵و ام کمسعدم/3 .(1991) .7 ,ق10۳0 ۸۶ ول ت13960۷6ظ ب65 اااژ 6۳ نص 13۵۳۵0 :366001106 رس 0 رومام 106 .(0979) .تا عصصعطصگد0ظ 5۰ ۸2061 :۸00166066 ]۵ 6010 ماع 5 .(2011) 3 34۰ مصنعاقص2 2 و.ظ .8 و8۳08 1313066 63506361 عصناه۷۵1 .(2015) ما ,ععاصقاک 2 سس .3 ,۵00862 ل وقصتلق8 .0 مانااناظ 5 8۲009 160286 طاعناهده مصناها حز کاعععه امادعصم 0010 ۶ اعد عطا ۳۲.۰ کا5نوواو 2۹۷6 وس 00 بصععاجع-اامی کم کاصعلععاهد عط1 ر0967) مک مطانص ۲0000 عدا 200 صمناهمنتاحهم ناه قاده‌نسه ۳۵ .(2015) بط مصمعصعز1 ۷ .36 ,6حنق0) وچ ,ق۳0۳6 0 3000/0160 وق 160ص 666 کع 6160 نکاععکه نهادع 00۷100 ۵1 کنو 65 33۳608 :۵06 عم م5 موم از صععغوانط وصنعنق .(2019) ۳۰ م56۳۵ ۵۶ .3۳ .0 ق63۳0 [, 7/۵۲۵۵ 06۷۵100361۰ کلساه هه +صعععاموه 1۵۳ کععصعنوععدی عا-ع 10 فصممطاک 0صه ۰ ,(16)7 68۰ا۵ع7 ع1اط2 0۵ 6۹60۳ ۷۳۵۵۵۱ ۳٩ آمو 37 [م اه 0ص له از 0۳ 2860 5011-6366 01و0۳ ۵ ۵۵ ومد عنط ۵۶ عومجم 156 0۳0۷6 7726020 ۵۶ کلم م5 #عاغزع ۵1 کاصع 50 322 عون صز کاعععع ماصعصم 0010 5اع6 106610060۵1 ۵ مه عصنامصد5 منود آمدمنا دمم حاعدامحطا 0ع0ع1[ع5 ۷۷6۳6 1308 260 همه ۵۲۵ هاه 3 تصعط 1۵۳ مق ۵۳۵ موععاعه امک فصد (0۸2) 2۳26 8 عنام نموه م5 ۵۶ لدع 156 بومطاعصه کعهنوی اکع1 لاحم عطا ۵ ۸0008 ۳۵11-۵0۰ کز [علومص دقع عط خعطا ۵ مداد ۶26و دک طقفهک و1066 عم ,کاععقه لماصعصم 06۷۵10 مصصاصنز مه عدمنعصعصنل عطا عصمصه ,کاآناه۳ ۵ 0هط ۲6۶۳0606 کعداه۷ عنازعوم فصه عصنصوع1 ما خدصعصخنصصی مععطصعاعصصی هنود عطا عدمصه ,مفصقط +عطاه عط 05 بصع‌عاعع-1[ع5 لخن مصنطعدو‌تهلهد عجاندوم خصع‌نگندوند - و0 هنن 60066 م000۳ ناک مکاع‌ککه آهاصعصم10ع۷ع0 تمه که کدمزعصعصنل 6 وصنطعص0 ۳۵120 دوم اصعگنمصوند فقط عصن که ععن ع یعدم هه ,کدمناها مه "00060 خقطا 566 6 صف از ,سدع هط ۵۵ 82960 مصععاوع-۲ 1و ۵ ,167610۲6 بصه‌عایم-[عد نعطا که انوم #0ممع ۵6ص صف کاعععه لادم 00۸10 کاعکه 6۵1 100ععل0 معط خقطا 0عو مدع صصمع کز از یامد هملد ععصعطصه 66 0۳0106 لماک اعنمک عط ۶و کصصنع5 عنام وصه 0ع نز 06 ۸۵ عنصقاعت ,کعقتسمست ۵۶ ولهدت. وومامط‌رو2 ۵۶ ص360 برع مامط روط نمدمنه 250 که 20۵ ۱۰ -80 ,ومع 5000 آقن50 اه اوااس۴ وعمامحا روط که اصعسه 3060 وعمامط روط ما۵۶ ام جمووه‌گ 2۳ عامنموه۸ ۰ 2 <0ع 6۵1 2 ع 0۳۵0 مطاده و500 0۳) ۳۵۹ ق11۵0 موه خصت] هصنک نن۸ هار۳ ,وعتانصه ۳3 ۶ توله۳ ,رومام روط که اصعصه 360 موعملمط رد2 امصمنی ۵ که جمعحع 2۳1 عاعنموی۸ ۰ 3 -ظ ,50606 م5 ۶و بولس۳۵ ,رومام روط ۶و اصعص م36 روعمامل روط نمدمناه 5۵ ۶و +معکع 2۳1 اصهاعزوگ۸ ۰ ٩ 821 0۵ 13۳3201 3/6۵0۰ ۳۵۵ م1۵02 رنه خصتا هنک نله

هدف این پژوهش پیش بینی عزت نفس بر اساس سرمایه های رشدی درونی و بیرونی در دختران دانش آموز بود. تعداد 322 نفر از دختران دانش آموز مدارس استعدادهای درخشان استان همدان از طریق نمونه گیری طبقه ای نسبتی انتخاب و نیمرخ سرمایه های رشدی و پرسش نامه عزت نفس را تکمیل نمودند. داده ها با استفاده از روش حداقل مربعات جزئی تحلیل شدند. نتایج مدل معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار SmartPLS3 نشان داد که مدل پژوهش از برازش خوبی برخوردار است. مطابق با یافته های پژوهش، ضریب تعیین بین سرمایه های رشدی درونی و بیرونی با عزت نفس، و سرمایه های رشدی بیرونی و درونی بر میزان عزت نفس دانش آموزان اثرگذار بودند. از بین ابعاد سرمایه های رشدی درونی، به ترتیب هویت مثبت، شایستگی های اجتماعی، تعهد به یادگیری و ارزش های مثبت بیشترین ارتباط مثبت معنی دار را با عزت نفس داشتند. همچنین، از میان ابعاد سرمایه های رشدی بیرونی، به ترتیب حمایت، توانمندسازی، محدودیت ها- انتظارات و استفاده سازنده از زمان بیشترین ارتباط مثبت معنی دار را با عزت نفس داشتند. بر اساس یافته های پژوهش می توان گفت که سرمایه های رشدی دانش آموزان می تواند پیش بینی کننده خوبی برای عزت نفس آنان باشد؛ بنابراین تأمین سرمایه های رشدی و حمایت همه جانبه ارکان مختلف جامعه از تأمین سرمایه های رشدی نوجوانان می تواند تأثیر بسزایی در پرورش و ارتقاء عزت نفس آنان ایفاء نماید.

457335

نهاد وقف امروزه در اکثر کشورها به ویژه کشورهای با اقتصاد بزرگ مورد توجه قرار گرفته و به عنوان اقتصاد بخش سوم اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است. در حقوق ایران» مقررات وقف عمدتا در قانون مدئی و ضمن مواد ۵۵ تا ۹۰ آمده است. مطالب مربوط به وقف که در قانون مدنی منغکس شده است. علی‌رغم پختگی نسبی» با ابهامات و اجمال گویی‌های متعددی همراه است؛ از جمله ماده ۶۱ قانون مدنی مقرر «وقف بعد از وقوع آن به نحو صحت و حصول قبض لازم است و واقف نمی‌تواند از آن رجوع کند یا در آن تغییری بدهد يا از موقوف‌علیهم کسی را خارج کند یا کسی یکی از نکات مورد تا کید در اين ماده, اين است که بعد از تحقق وقف» واقف نمی‌تواند کسی را از موقوف‌علیهم خارج و یا شخصی را داخل موقوف‌علیهم نماید. ابهامی که در این ماده وجود دارد این است که عدم امکان ادخال افراد در موقوف‌علیهم یا اخراج از آن» مقتضی ذات وقف بوده و در نتیجه. شرط خلاف آن در هنگام انشای وقف. امکان‌پذیر نمی‌باشد و یا اینکه عدم امکان اخراج يا ادخال غیر موقوف‌علیهم. مقتضی اطلاق وقف بوده و مانعی ندارد که واقف هنگام انشا, شرط خلاف کند. در جستار پیش رو به جهت مسئله‌محور شدن مقاله. تلاش می‌شود که صرفا جایگاه شرط ادخال غیر موقوف‌علیهم مورد بررسی قرار گیرد. با وجود این باید توجه کرد که شرط ادخال غیر موقوف‌علیهم به موقوف‌علیهم به چند شکل تصور می‌شود؛ گاهی واقف شرط می‌کند که بعد از انشای وقف. افرادی به طور قهری وارد موقوف علیهم شوند؛ برای مثال واقف شرط می‌کند که هر گاه موقوف‌علیهم صاحب فرزند شوند فرزندان هم به طور قهری داخل در موقوف‌علیهم گردند. در این صورت. بی‌تردید چنین شرطی صحیح بوده و این صورت محل اختلاف نیست (فاضل آبی» ۱۴۱۷: ۵۱/۲؛ محقق حلّی, ۱۴۰۸: ۱۷۱/۲؛ کرکی عاملی, ۱۴۱۴: ۳۱/۹). گاهی واقف شرط می‌کند که بعد از عقد. مال موقوفه به غیر موقوف‌علیهم منتقل شود. این شرط نیز محل بحث حاضر نیست. هرچند برخی اعتقاد به صحت دارند (سبزواری, ۱۴۲۳: ۱۴/۲)» ولی فقها عمدتا این فرع را باطل می‌دانند (عاملی جیعی, ۱۴۱۴: ۴۳۱/۲) و بلکه ادعای اجماع بر بطلان نیز شده است (همو ۱۴۱۳: ۳۶۹/۵). محل بحث در مقاله حاضر این است که واقف شرط کند بعد از وقف. هر کسی را که اراده کرد. داخل در موقوف‌علیهم نماید؛ بدین‌معنا که اگر واقف در ضمن وقف شرط کند. که در آینده هر گاه.تمایل داشت بتواند افراد بیگانه را در شمار موقوف‌علیهم اضافه کند. آیا چنین شرطی صحیح بوده و امکان درج این شرط برای واقف هست يا خیر؟ مثلا واقف ملکی را بر الف و فرزندان وی وقف» و شرط می‌کند که هر گاه در آینده تمایل داشت. بتواند افراد دیگری راهم به موقوف‌علیهم اضافه کند. در خصوص اعتبار این شرط. دیدگاه فقیهان و عالمان شیعه مختلف است. در خصوص پیشینه پژوهش باید خاطرنشان کرد که تا کنون پژوهش مستقلی در این باره در قالب مقاله یا پایان‌نامه انجام نشده است و آنچه انجام شده پرداختن به این مسئله در قالب یک فرع فقهی در کتب فقهی است. از این رو پژوهش حاضر فاقد الف) دیدگاه صحت شرط ادخال غیر موقوف‌علیهم و ادله آن عده‌ای از فقها و محققان اعتقاد به صحت شرط ادخال غیر موقوف‌علیهم دارند؛ از «اگر واقف شرط کند که هر کس را اراده کرد. بتواند بعدا داخل در وقف نماید اين آموزه‌های فقه مدنی / بهار - تابستان ۱۴۰۰ / شماره ۷۳ علامه حلّی هم در کتاب تلخیص المرام و قواعد الاحکام بر اين عقیده است (علامه حلی. ۱۴۲۱: ۱۵۲ همو, ۱۴۱۳الف: ۳۸۹/۲). برخی دیگر از محققان هم‌نظر با علامه حلّی همین نظریه را انتخاب کرده‌اند (کرکی عاملی» ۱۴۱۴: ۳۱/۹؛ بحرانی» بی‌تا: ۳۰۶/۱۳؛ کاشف‌الغطا, ۲ ۳۰؛ کرمانشاهی, ۱۴۲۱: ۲۷۷/۲ نجفی ۱۴۰۴: ۸۳/۲۸؛ اصفهانی؛ ۱۴۲۲: ۵۴۰؛ طباطبایی حکیم, ۱۴۱۰: ۲۵۷-۳۵۶/۲؛ موسوی خوبی» ۱۴۱۰: ۲۴۶/۲ موسوی سبزواری؛ بی‌تا: ۴۷۳؛ طباطبایی حکیم» ۱۴۱۵: ۲۷۹/۲ تبریزی, ۱۴۲۶: ۳۱۶/۲؛ وحید خراسانی, ۱۴۲۸: ۲۷۹/۳؛ حسینی سیستانی, ۷ ۴۷۱/۲؛ حسینی روحانی» بی‌تا(ب): ۴۶۶/۲؛ فیاض» بی‌تا: ۵۲۵؛ فیاض» ۱۴۲۶: ۰)۴۶۱/۲ طرفداران اين نظریه برای اثبات آن به ادله‌ای متوسل شده‌اند: اصل بر حکومت اراد واقف در وقف است. از این رو مادامی که دلیل بر خلاف وجود نداشته و نیز شرط با ماهیت وقف تنافی نداشته باشد. شرط صحیح خواهد بود. شرط مورد بحث نیز منافاتی با مقتضای وقف نداشته و لذا صحیح به شمار می‌رود. به دیگر سخن, شرط خلافت مقتضای ذات یک؛عقدشرطی است که خلاف اثر اصلی یا هدف اصلی عقد باشد؛ برای مثال» اثر اصلی عقد بیع انتقال مالکیت مبیع به خریدار, و هدف اصلی بیع» تصرف خریدار در مبیع است. حال اگر در ضمن بیع شرط شود که مالکیت به خریدار منتقل نشود یا خریدار تصرف مادی و حقوقی در مبیع نکند. چنین شرطی. خلاف مقتضای ذات بیع به شمار خواهد رفت. در وقف نیز اثثر اضصلی: انتقال مالکیت مال موقوفه به شخصیت حقوقی وقف و انتقال حق انتفاع به موقوف‌علیهم است و هدف اصلی» انتفاع موقوف‌علیهم از مال موقوفه است. هر شرطی که خلاف اثر یا هدف پیش گفته باشد. خلاف مقتضای وقف به شمار خواهد رفت. از طرفی, شرط ادخال غیر موقوف‌علیهم در موقوف‌علیهم. نه منافاتی با اثر اصلی وقف که انتقال مالکیت به موقوفه و انتقال حق انتفاع به موقوف‌علیهم است ذاققه تسا هدف وقف در تضاد است. از اين رو شرط خلاف مقتضای وقف به شمار نخواهد علامه در قواعد الاحکام اين شرط را جایز می‌داند. اما علتی برایش ذکر نمی‌کند و محقق کرکی در توضیح فرمایش ایشان می‌گوید که چون این شرط. منافاتی با مقتضای وقف ندارد (کرکی عاملی ۱۴۱۴: ۳۱/۹)» فیض کاشانی نیز چنین توجیهی را بیان می‌ کند شیخ حسین بحرانی در این خصوص می‌نویسد به علت عدم منافات با وقف. این شرط صحیح است... و علت آن» قاعده «المسلمون عند شروطهم الا شرطا خالف کتاب الّه» است که در بسیاری از معاملات جاری می‌شود (بحرانی» بی‌تا: ۳۲۲/۱۳). صاحب جواهر و شهید ثانی هم به همین دلیل, این شرط را صحیح می‌دانند (نجفی, ۴ عاملی جبعی» ۱۴۱۳: ۳۶۸/۵) و معتقدند که این شرط. مثل شرط ادخال افرادی است: که بحدا متولد می‌شوند: بلکه پذیرش این شرظ,راحت‌تر از پذیزش شنرظ ادخال افرادی است که بعدا متولد می‌شوند؛ چون گاهی واقف اراده می‌کند که فردی را داخل کند و در اینجا مثل همان شرطی است که گفتیم و گاهی اراده نمی‌کند که فردی را داخل کند پس وقف بر اصل خوه:باقیآست» از این رو هنگامی که آن شرط جایز باشد. این شرط هم مثل آن اسّت یا به طریق اولی جایز است (بحرانی, بی‌تا: سید یزدی و محقق بحرانی هم به این دلیل اشاره کرده و به استناد آن» شرط فوق را صحیح قلمداد کرده‌اند (طباطبایی یزدی, ۱۴۱۴: ۲۴۴/۱؛ بحرانی, ۱۴۰۵: ۱۶۹/۲۲). به نظر می‌رسد تمسک به اين دلیل خالی از اشکال نیست؛ چرا که اين دلیل به تنهایی نمی‌تواند صحت شرط مورد بخث زا ثابت نماید. آنچه این دلیل.اثبات می‌کند این است که این شرط. منافاتی با مقتضای وقف نداشته و از این جهت نمی‌توان شرط حاضر را باطل دانست. ولی ممکن است به جهتی دیگر: حکم به بطلان آن گردد؛ چنان که در ۲. تمسک به عموم حدیث «الوقوف یکون بحسب ما یوقفها اهلها» عموم حدیث «الوقوف یکون...» (طوسی, ۱۳۹۰: ۱۰۰/۴) اقتضا دارد که علی‌القاعده واقف می‌تواند هر شرطی را که اراده کند. در وقف درج نماید؛ از جمله شرط ادخال غیر موقوف‌علیهم. گروهی از محققان با تمسک به حدیث فوق, شرط ادخال من برید آموزه‌های فقه مدنی / بهار - تابستان ۱۴۰۰ / شماره ۷۳ در موقوف‌علیهم را صحیح می‌دانند (سبزواری» ۱۴۲۳: ۱۴/۲؛ گیلانی قمی» ۱۴۱۳: ۹۶/۴ کاشف‌الغطا ۱۳۵۹: ۸۸/۲ قسم ۳ طباطبایی یزدی» ۱۴۱۴: ۲۴۴/۱؛ کاشف‌الغطا ۱۴۲۲: ۲۶). محقق کرکی در این خصوص می‌نویسد از عبارت شهید اول در دروس ظاهر می‌شود که این شرط مقتضی بطلان است؛ اما این بعید است. به علت عموم حدیث «الوقوف یکون بحسب ما یوقفها اهلها». لذا قول اصح. صحت آن است (کرکی عاملی, ۱۴۱۴: ۳۱/۹). در نقد تمسک به حدیث فوق گفته شده است که این حدیث در مقام مشروعیت وقف به هر نحو که واقف اراده کند. نیست؛ چون لازمه آن» جواز شرط خیار و شرط اخراج موقوف‌علیهم است که بنا بر گزارش صاحب جواهر از برخی عالمان چنین شرطی به اجماع فقیهان شیعه و بلکه عالمان همه فرق اسلامی باطل است (نجفی, ۱۴۰۴: ۸ به عبارت دیگر این حدیث مشزع نیست؛ به این معنا که شخص حق دارد هرگونه که بخواهد وقف کند. گرچه مخالف اصول شریعت در وقف باشد. پس معنای حدیث این است که واقف "در چارچوب شریعت هر گونه که بخواهد. می‌تواند وقف نماید و نه خارج از قواعد و اصول شرعی وقفت (خوانساری» ۱۴۰۵: ۲۰/۴). برای اثبات صحت شرط مذکور می‌توان به عموم «المژمنون عند شروطهم» و سایر ادله شروط تمسک کرد (سبزواری, ۱۴۲۳: ۱۴/۳). مژید این حدیث. اخباری است که دلالت بر جواز ادخال غیر موقوف‌علیهم در موردی می کند که واقف چیزی را وقف بر اولاد صغیرش کرده و ادخال غیر را هم شرط نکرده است (خسینی عاملی, ۱۴۱۹: ۵۲۳/۲۱؛ در خصوص این استدلال نیز می‌توان گفت که روایت المژمنون. مبنای مشروعیت‌بخشی به شروط ضمن عقد بوده و اصل اولیه در خصوص شروط را بر صحت قرار داده است. بنابراین» حدیث شریف در مقام تصحیح همه شروط در هنگام عقد نیست. بلکه مقصود اين است که هر شرطی بر فرض صحت آن» اگر در معامله قید شود باید به آن عمل شود. نه اینکه حدیث در مقام تشریع هر گونه شرطی است که عاقد در معامله به عهده می گیرد. از اين رو جهاتی که دلالت بر ممنوعیت شرط مذکور می‌کند. باید بررسی شود و مورد نقادی قرار گیرد . به دیگر سخن » تمسک به روایت المژمتون برای صسحت‌بخشی به فرط مورد پخت تک به عضوم دوشب برای صحت شرط مورد بحث. می‌توان به روایات خاصه‌ای که در این خصوص وارد شده است. استناد کرد (کاشف‌الغطا, ۱۳۵۹: ۰۸۸/۲ قسم ۳). از جمله روایات خاصه‌ای که می‌توان صحت شرط حاضر را از آن استنباط نمود روایت ابوطاهر بلالی است." ظاهر این حدیث. جواز تغییر وقف در صورت شرط کردن است. دز نقن تسکت به روایت فرق گفته شده:است که اولا: این ,رواست اختصاص به ادنقال اولاد دارد و تعدی از آن به کسانی که واقف دخولشان را اراده می‌کند یا به غیر اولاد جایز نیست و باید به قدر متیقن اخذ شود (کاشف‌الغطا:۱۴۳۴: ۳۷/۳). اما به نظر می‌آید این اشکال به آسانی قابل پذیرش نباشد: چرا که جمله ای أن ار فی الرّیاده والمصّان مه رل یم حیّاتی» اطلاق دارد و هر گونه اختصاص حدیث به اولاد یا غیر آن‌ها را نف ی کنا: ثائبا روایت از نظر سندی اشیکال3اشت(موموه بزواری, ۱۴۱۳: ۶۲/۲۲) و صحیحه يا موثقه بودن آن از نظر سندی ثابت نشده است (خوانساری, ۱۴۰۵: ۲۰/۴). قالش این روایت ظهور ندارد در اينکه تمام زمین موقوفه بوده است؛ بلکه شاید قسمتی از آن وقف شده و قسمتی دیگر متعلق وصیت بوده است و متعلق وصیت» اختیارش در دست موصی است تا مادامی که زنده است. پس وقف قبل از فوت. منجز است و وصیت هم معلق بر فوت است (همان). در خصوص این اشکال تیز باید یادآور شد که حدیث نه تنها ظهور دارد که تمامی زمین وقف بوده است. بلکه صراحت در این زمینه دارد؛ ۱ دکقی نوی منکن اتنلاد بجارو این ی طبع د کل آن یز ری ماه مر بالاریه ای فا و وعطاوه ماگ هار وراج هن اوقف قالمال ماه عل فیه ما ره (حرّ آموزه‌های فقه مدنی / بهار - تابستان ۱۴۰۰ / شماره ۷۳ چون ضمیر در «سبلتها» به «ضیعه» برمی گردد و برگشتن ضمیر به بعضی از مرجع خود خلاف ظاهر است و نیاز به قرینه دارد که در کلام وجود ندارد. بر اساس آنچه گفتیم. در اشکالات وارده بر حدیث. جای بحث بسیار است. جز اینکه حدیث از جهمت سندی ضعیف است و اثبات صحت اين شرط با آن مشکل است. علاوه بر روایت فوق» روایت دیگری که برای اثبات صحت شرط مذکور بدان تمسک شده است. صدر صحیحه علی بن یقطین است (موسوی سبزواری» ۱۴۱۳: ۶۲/۲۲). در این روایت آمده است که حضرت ال در جواب سوالی که نسبت به داخل کردن غیر موقوف‌علیهم در وقف پرسیده شده بود. به صراحت فرمود: این کار اشکالی سند این روایت اشکالی ندارد؛ زیرا طریق شیخ طوسی به احمد بن محمد بن عیسی صحیح است و فرزندان علی بن یقطین یعنی حسن و حسین هم شکی در وثاقتشان نیست (سیفی مازندرانی» ۱۴۲۰: ۴۲۵)::در این صحیحه. مراد از جمله «ویبیّنه لهم» یعنی واقف برای آن‌ها تبیین کرد که وقف مختص به آن‌هاست. و جمله «بعد آن آبانهم بصدقه» یعنی فرزندان دیگر خود زابا دادن مبلغی به آن‌ها تحت عنوان صدقه. از وقف خارج کرد. در تبیین دلالت روایت بر مراد باید گفت روایت دال بر تقصیل بین جایی است که واقف در حین انشای وقف اعلام می‌کند که وقف مختص به فرزندانی خاص است و دیگر اولاد. جز موقوف‌علیهم نیستند و مبلغی به عنوان صدقه به آن‌ها داده شده است :تا مثلا رامنه طارفا و لیا وتا عکسایی تشرط در آن تطنده استه اقا صورت اول, ادخال آن‌ها در وقف جایز نیست و دز صورت دوم جواب مثبت است. علاوه بر دو روایت پیش گفته می‌توان به صحیخه عبدالرحمن بن حجاج " و روایت ۹ «مالث اب ان لوجل بص علی بغض وله بطوفی من ماله و له فک لت نحل عیر من ول باس بدّلت. + عن لصف یغض مالم علی بعغض فده وه له له محمد بن سهل! و روایت علی بن جعفر هم استناد نمود؛" چون هنگامی که ادخال غیر توسط واقف» بدون شرط کردن جایز باشد. به طریق اولی در حین وقف با شرط کردن احتمال دارد که صحیحه عبدالرحمن بن حجاج و خبر محمد بن سهل و روایت عبدالّه بن جعفر اختصاص به موردی داشته باشند که پدر چیزی را بر اولاد صغیر خود وقف می‌کند؛ همچنان که این مطلب در صحیحه عبدالرحمن با عبارت «فی الرجل یجعل لولده شیت وهم صغار...» فرض شده است و در ذیل روایت عبدالّه بن جعفر با عبارت «نعم» یصنع الوالد بمال ولده ما أحب» به آن اشاره شده است. با وجود این به نظر می‌رسد این احتمال و اشکال صحیح نباشد؛ چرا که خصوصیت خاصی در فرزند نیست که بتواند در حکم وقف تأثیر داشته باشد؛ بلکه اولاد صغیر مانع از ادخال غیر در وقف می‌شوند. به علت اینکه ولایت ولی بر آن‌ها مبتنی بر رعایت غبطه و مصلحت آن‌هاست و شاید به خاطر همین مطلب» شیخ حرّ عاملی در وسائ ل الشیعه عنوان اين باب را «عدم جواز |دخال الغیر فی الاولاد والموقوف علیهم مع صغرهم» آورده است. شاهد بر این مطلب این است که در روایت عبدالّه بن جعفر عطف کردن با لفظ «مع» در عبارت «رجل تصدّق علی ولّده بصدقه ثم بدا له آن یدخل غیره فیه مع ولده»» ظهور در ادخال غیر ولد دازد: آن سه روایت کنه ذکر شدند. مطلق هستند و دلالت ذارند که اقبغال غیر مطلفا سچیواققم ور حین انشا وقف آن را مختض بد موقوف‌علیهم موجود کرده باشد يا نه- جایز است. اما قسمت دوم صحیحه علی بن یقطین و روایت ابوطاهر بلالی مقید هستند و دلالت دارند بر اینکه اگر در حین وقف. واقف آن را به موقوف‌علیهم موجود اختصاص داده باشد. ادخال غیر جایز نیست. لذا علی ودره بصقه, تم با هن بل ف یه ولبد یلم رد ما أحب والهبه من او بمنرله الصدقه من عرو» (عریضی,» ۱۴۰۹: ۳۰۸). آموزه‌های فقه مدنی / بهار - تابستان ۱۴۰۰ / شماره ۷۳ مطلقات حمل بر مقید می‌شوند و ادخال غیر در صورتی جایز است که واقف در حین ۲- مشهور فقها از این مطلقات اعراض کرده‌اند و افزون بر آن. آن‌ها با قسمت دوم صحیحه علی بن یقطین که دال بر عدم جواز است. معارضه دارند. در پاسخ از اشکال دوم می‌توان گفت: اولا؛ اعراض مشهور بر فرضی که محقق باشد. موجب خدشه در سند روایت نمی‌شود و همچنین صلاحیت برای ترجیح طرف مقابل ندارد؛ چون آنچه که صلاحیت دارد. شهرت روایی است نه شهرت فتوایی. ثانیا قسمت دوم صحیحه علی بن یقطین باید همراه با قسمت اول آن لحاظ شود و در این صورت. هر دو قسمت با هم آنچه را که ما گفتیم افاده می‌کند (همان). ۳ از جمله ایرادات بر اين روایت» آن است که شاید منظور از «صدقه» در این روایات. «وقف» اصطلاحی نباشد. از این رو نمی‌توان به این روایات در باب وقف استدلال کرد (علامه حلّی, ۱۴۱۳ب: ۳۰۲/۶ فخرالمحققین حلّی, ۱۳۸۷: ۳۸۳/۲). این ایراد صحیح به نظر نمی‌رسد؛ زیرا تمسک مخالفان و موافقان به این روایات. حاکی از آن است که برداشت عرف خاص (عرف فقها) از واژه «صدقه» در این روایات. همان وقف اصطلاحی می‌باشد. وانگهی در صدر اسلام»-واژه صدقه در وقف زیاد استعمال می‌شده است؛ به گونه‌ای که برخی فقها از جمله حلبی در کتاب الکافی بابی با عنوان «فصل فی الصدقه» مطرح کرده و از اصطلاح «وقف)» استفاده نکرده‌اند (ابوصلاح حلبی, ۱۴۰۳: ۳۲۴) و یا شیخ مفید به هر دو واژه اشاره کرده و عنوان باب وقف را چنین نگاشته است: «کتاب الوقوف والصدقات» (مفید. ۱۴۱۳: ۶۵۱) و چه بسا قرائنی در روایت دلالت بر آن نماید که مزاد ازاصدقه. وقف می‌باشد (فیض کاشانی, بی‌تا: ۲۱۶/۳). «اینکه اصحاب. این روایات را در این مبحث مطرح می‌کنند. دلیل بر آن است که ایشان از این روایات. وقف را می‌فهمیدند. مژید این مسئله آن است که صدقه در صدر اول به معنای وقف بوده است)» (بحرانی» ۱۴۰۵: ۱۷۴/۲۲). ۴ مهم‌ترین اشکال این احادیث آن است که با توجه به جمله «ثم ییدو له بعد ذلک». محل سوال راوی جایی است که شخص بعد از وقف می‌خواهد اشخاصی را به موقوف‌علیهم اضافه کند و این از محل بحث ما خارج است و چنین کاری صحیح نیست. بحث ما در جایی است که اين شرط در ضمن صیغه وقف بیاید؛ چون اگر در صیغه اين قید نشود و واقف بخواهد بعدا به موقوف‌علیهم اضافه نماید. یقینا چنین کاری ممکن نیست و علت اعراض مشهور از این احادیث هم همین می‌باشد و این عدم جواز اضافه شدن بعد از عقد قدر متیقن از عدم جوازی است که در ماده ۶۱ «وقف بعد از وقوع آن به نحو صحت و حصول قبض لازم است و واقف نمی‌تواند از آن رجوع کند يا درآن تغییری بدهد يا از موقوف‌علیهم کسی را خارج کند یا کسی را هر گاه واقف برای موقوف‌علیهم عنوانی را ذکر کند. دخول يا خروج افراد از تحت موقوف‌علیهم» دائرمدار صدق يا عدمصدق عنوان بر آن‌ها خواهد بود؛ مثلا اگر واقف بگوید وقف بر اولادم کردم تا مادامی که فقیر باشند. دراین صورت. هر گاه برخی غنی شدند. از موقوف‌علیهم خارج شده و زمانی که دوباره افقیر شوند. داخل موقوف‌علیهم خواهند شد. شرط ادخال غیر نیز به شرظ عنوان برگشت می‌کند؛ زیرا وقتی واقف هنگام انشای وقف شرط می‌کند که هر گاه خواست. افرادی را داخل موقوف‌علیهم کند. مثل آن است که عنوان در آینده توسعه پیدا خواهد کرد. با تحلیل فوق می‌توان گفت که رجوع شرط ادخال غیر در موقوف‌علیهم. به شرط عنوان در موقوف‌علیهم به نظر می‌رسد استدلال فوق ناتمام بوده و نمی‌توان شرط مورد بحث را به شرط عنوان در موقوف‌علیهم برگرداند؛ چرا که در شرط عنوان موقوف‌علیهم هنگام وقف. عنوان موقوف‌علیهم مشخص است. ولی در شرط ادخال بر فرض صحت. عنوان موقوف‌علیهم مشخص نخواهد بود. وانگهی عرفا بین این دو شرط تفاوت است (موسوی ۱ والأقوی الصحه لما ذکر فی المسأله السابقه من عموم قوله,اللد: "الوقوف... لی آخره" و |مکان رجوعه الی اشتراط عنوان فی الموقوف علیهم» (طباطبایی یزدی» ۱۴۱۴: ۲۴۴/۱). آموزه‌های فقه مدنی / بهار - تابستان ۱۴۰۰ / شماره ۷۳ ۶. قیاس شرط ادخال به دخول طبقه لاحقه در وقف بر ذریه ممکن است گفته شود که ادخال به سبب شرط. مثل دخول طبقه لاحقه در وقف بر ذریه است و همان طور که دومی جایز است. باید اولی هم جایز باشد. در پاسخ به این استدلال می‌توان گفت که اين قیاس مع‌الفارق است (همان)؛ زیرا در دومی» عنوان موقوف‌علیهم از همان ابتدا روشن و مشخص است و معلوم است که واقف, اموال را به نفع چه کسانی وقف نموده است. ولی در شرط ادخال بر فرض صحت. موقوف‌علیهم مشخص نیستند. برخی از فقیهان در این خصوص می‌نویسند: «بنا بر اینکه شرط مذ کور خارج از عقد باشد [همچنان که واقعا هم این طور است] فرق بین این شرط و شرط ادخال افرادی که بعدا متولد می‌شوند. واضح است؛ چون این شرط. وقف را از آنچه که بر طبق آن واقع شده است. تغییر می‌دهد. اما شرط ادخال افرادی که بعدا متولد می‌شوند. این طور نیست» (حسینی روحانی» بی‌تا(الف): بر اساس آنچه تا بدین‌جا آوردیم می‌توان گفت که در ادله قائلان به جواز چنین شرطی, جای بحث بسیار است و نمی‌توان جواز چنین شرطی را با چنین استدلال‌هایی ب‌( دیدگاه بطلان شرط ادخال غیر موقوف علیهم و ادله آن در مقابل دیدگاه نخست» عده‌ای از فقها و محققان بر این باورند که شرط ادخال غیر موقوف‌علیهم باطل است؛ از جمله می‌توان به قطب‌الدین کیدری اشاره کرد. وی «اگر واقف چیزی را وقف کند و شرط کند خارج کردن کسانی را که می‌خواهد از موقوف‌علیهم یا برتری دادن برخی بر بعضی دیگر یا داخل کردن هر کسی را که اراده کرد در موقوف‌علیهم» این شرط باطل است» (بیهقی کیدری» ۱۴۱۶: ۳۴۸). شهید اول نیز قول اصح را عدم جواز این شرط می‌داند (عاملی جزینی» ۱۴۱۷: ۰)۲۷۱/۲ امام خمینی در حاشیه وسيله النجاه در این خصوص می‌فرماید: بعید نیست که شرط ادخال مشل شرط اخراج, جایز نباشد (اصفهانی, ۱۴۲۲: ۵۴۰). موسوی گلپایگانی در حاشیه بر وسيله النجاه و نیز در هدايه العباد و گروهی دیگر از معاصران» از طرفداران نظریه بطلان می‌باشند (همو ۱۳۹۳: ۲۵۵/۲؛ موسوی گلپایگانی» ۱۴۱۳: ۱۵۱/۲؛ صافی گلپایگانی؛ ۶ ۱۹۴/۲؛ بصری بحرانی» ۱۴۱۳: ۱۴۵/۶ بهجت. ۱۴۲۶: ۳۷۸/۳). طرفداران این نظریه ۱. منافات داشتن شرط ادخال غیر موقوف‌علیهم با لزوم وقف نخستین استدلال ارائه‌شده برای بطلان. این است که شرط مذ کور با مقتضای وقف که همانا لزوم باشد. منافات دارد. علامه حلی در این خصوص می‌فرماید: «نظر شافعیه بر این است که اگر واقف چیزی را وقف کند و شرط اخراج یا ادخال برخی از موقوف‌علیهم یا تقدیم و تأخیر در آن‌ها را منوط به اراده خود کند. در صحت چنین شرطی دو وجه است و قول اصح, منع می‌باشد؛ چون وضع وقف بر لزوم است و هنگامی که موقوف‌علیهم در معرض سقوط و اخراج باشند» دیگر لزومی به عبارت دیگر عقد وقف. عقدی لازم است و لزوم جز مقتضیات آن است و چون این شرط با مقتضای وقف منافات دارد. لذا باطل است (آخوند خراسانی» ۱۴۱۳: ۴۶). به نظر می‌رسد که این استدلال ناتمام است؛ زیرا صحیح است که مقتضای وقف. لزوم است و رجوع در وقف امکان‌پذیر نیست. ولی لزوم عقد. مقتضای ذات نمی‌باشد. بلکه مقتضای اطلاق وقف است. از اين رو با شرط خیار امکان فسخ عقد وجود دارد که چنانچه شرطی در وقف ذکر نشود. بر طبق اطلاق صیغه. روم خواهد آمد؛ اما این بدین‌معنا نیست که نمی‌شود اطلاق را تقیید زد: البته امکان جعل خیار در وقف. محل بحث بین محققان است. هرچند گروهی جعل خیار را در وقف باطل دانسته‌اند (غروی نائینی, ۱۳۷۳: ۵۷/۲؛ طباطبایی حکیم, ۱۴۱۰: ۴۱/۲؛ موسوی سبزواری» ۱۴۱۳: ۱۱۹/۱۷؛ اراکی, ۴ ۱۶۲؛ سبحانی, ۱۴۱۴: ۱۸۱؛ طباطبایی حکیم» ۱۴۱۵: ۶۲/۲؛ حسینی سیستانی, ۱۴۱۷: ۲ ولی به نظر می‌رسد همان طور که بسیاری از محققان معتقدند (غروی اصفهانی, ۸ ۶/۴ اصفهانی؛ ۱۴۲۲: ۳۴۶ موسوی خمینی؛ بی‌تا: ۶۲/۲؛ حسینی روحانی؛ بی‌تا(ب): ۲ امکان جعل خیار در وقف وجود دارد (یزدانی, ۱۳۹۹: ۱۳۷). آموزه‌های فقه مدنی / بهار - تابستان ۱۴۰۰ / شماره ۷۳ ۲. منافات داشتن شرط ادخال غیر موقوف‌علیهم با لزوم معلوم بودن بی‌تردید معلوم بودن عوضین از شرایط اساسی قراردادهاست. مگر در مواردی که قرارداد مبتنی بر تسامح باشد. در وقف نیز باید مال موقوفه معلوم بوده و با توجه به لزوم معلوم بودن موقوف‌علیهم. سهم و حصه هر کدام مشخص خواهد بود. در حالی که اگر شرط ادخال غیر موقوف‌علیهم شرط صحیحی باشد. باعث مجهول شدن سهم و حصه موقوف‌علیهم می‌شود. محقق کرکی در تبیین این استدلال می‌فرماید: «از عبارت شهید اول در الدروسالشرعیه ظاهر می‌شود که این شرط مقتضی بطلان است... زیرا این شرط. منافات با وقف دارد از حیث اینکه مقتضی نقصان حصه و سهم موقوف‌علیهم است؛ پس وقف نسبت به موقوف‌علیهم موجود باطل است (کرکی به نظر می‌رسد این استدلال نیز ناتمام بوده و نمی‌توان به استناد آن» بطلان را ثابت اولا؛ از ابتدا عقد متضمن این شرط است. پس موقوف‌علیهم مستحق چیزی نیستند جز با شرط مذکور. بگذریم از اینکه وقف, در حق موقوف‌علیهم فی‌الجمله لازم است. اما در مقدار سهمشان قطعا لازم نیست؛ چون اگر موقوفه وقف بر آن‌ها و افراد دیگری که بعدا داخل وقف می‌شوند. باشد. در اینجا سهم موقوف‌علیهم بعد از اینکه افراد دیگری وارد وقف می‌شوند؛ قطعا کمتر می‌سوّداو تظیّز این مطلب در جایی است که واقف چیزی را بر چند بطن وقف می‌کند که با افزایش و تولد افراد جدید. سهم موقوف‌علیهم کمتر می‌شود و با نقصان و کم شدن افراد سهم آن‌ها افزایش می‌یاید و همه فقها هم آن را صحیح می‌دانند (عاملی جیسی, ۱۴۱۳: ۳۶۸/۵ حسینی عاملی, ۱۴۱۹: از آن گذشته. قصد واقف در ابتدا این نیست. اگرچه در آخر به همین منتهی می‌شود؛ مثل وقتی که واقف چیزی را بر چند بطن وقف می‌کند و با افزایش موقوف‌علیهم مسلما سهم آنان کمتر می‌شود. اما این اشکالی ندارد (کاشف‌الغطا, ۱۴۲۲: ۲۹). به دیگر سخن, معلوم بودن عوضین در زمان عقد لازم است و در زمان انشای وقف. مقدار موقوفه و سهم هر یک از موقوف‌علیهم مشخص است. هرچند بعد از آنکه واقف شرط را اعمال کرده و واقف افراد جدیدی را در دایره موقوف‌علیهم قرار می‌دهد. سهام موقوف‌علیهم به هم می‌خورد. افزون بر همه اين‌ها با وجود روایات خاصه. تمسک به این قبیل تعلیل‌های استحسانی» صلاحیت تأسیس حکم شرعی یعنی عدم جواز شرط مذکور را ندارد (بحرانی ۱۴۰۵: ۱۶۹/۲۲). بلکه این کلام اجتهاد در برابر نص است؛ چون صدر صحیحه علی بن یقطین دلالت بر جواز این شرط می کند (موسوی سبزواری؛ ۳ و نیز می‌توان گفت. چنان که قبلا هم گفتیم؛ این شرط خلاف اطلاق عقد است. نه خلاف مقتضای عقد. و شروط خلاف اطلاق بی‌تردید. شروط صحیحی ۳ منافات داشتن شرط ادخال غیر موقوف‌علیهم با لزوم مشارکت وقف از جمله اعمال حقوقی است که باعث انتقال مالکیت عین موقوفه از واقف به موقوف‌علیهم یا شخصیت حقوقی وقف می‌شود. از این زو به محض انشای وقف. رابطه مالکیتی که بین واقف و عین موقوفه برقرار بود. زایل شده و واقف نسبت به عین موقوفه از این جهت بیگانه فرض می‌شود و در نتیجه» تصرفات مالکانه توسط وی در وقف امکان‌پذیر نیست. از این رو شروطی که با این اثر وقف در تعارض باشند. لاجرم باطل خواهند بود. از این روست که برخی فقها می‌فرمایند مقتضای عقد وقف. مشارکت جمیع موقوف‌علیهم در وقف و عدم مشارکت غیر آن‌هاست و چون این شرط با آن منافات دارد. لذا باطل است (همان). به دیگرسخن؛ چنین شرطی در وقف به بی‌تردید با توجه به ماهیت وقف که عبارت است از حبس عین, امکان تغبیر وقف بعد از وقوع وجود ندارد. این در حالی است که صحت شرط ادخال غیر موقوف‌علیهم. مستلزم تغییر در وقف می‌باشد (بحرانی, ۱۴۰۵: ۱۷۶/۲۲؛ خوانساری, ۱۴۰۵: ۲۰/۴). آموزه‌های فقه مدنی / بهار - تابستان ۱۴۰۰ / شماره ۷۳ برخی فقها ضمن حکم به بطلان شرط مذ کور معتقدند علت بطلان آن است که ان شرط مأنوس نبوده و خلاف سیره عقلاست؛ بدین‌معنا که در سیره علما و نیز عقلا دیده نشده که واقف مالی را وقف کند و سلطه را هم دست خودش نگه دارد تا هر کس را که بخواهد بیاورد و هر کس را هم که بخواهد خارج کند. اشکال این استدلال آن است که گرچه در میان غیر مسلمانان نیز وقف به شکل‌های مختلفی وجود دارد. اما اثبات اینکه چنین شرطی در میان عقلا مرسوم نباشد. بسیار مشکل است؛ بگذریم که وجود پرسش‌های متعدد از امامان۸ا در مورد شرعیت چنین شرطی, خود دلیل روشنی بر وجود چنین پدیده‌ای در وقف‌های آن زمان است. افزون بر همه اين‌ها ادعای برخی قائلان به صحت چنین وقفی» وجود احادیثی است که بر صحت آن دلالت دارد و از آنجا که این اخادیث. مخالف سیره عقلاست.» چنین بر اساس آنچه تا بدین‌جا آوردیم» می‌توان گفت که گرچه ما در برخی ادله قائلان به بطلان اشکال کردیم. اما بعضی دیگر از این استدلال‌ها صحیح است و چون قبلا ادله جواز آوردن چنین شرطی در ضمن وقف مورداشکال واقع شد. می‌توان نتیجه گرفت که شرط ادخال برخی از افراد به موقوف‌علیهم به وسیله واقف -چنانچه مفاد شرط. تسلط واقف بر تصرف در موقوفه و ادخال هر کسی که اراده کند در موقوف‌علیهم تا اینجا مسئله بطلان و صحت شرط مورد بحث قرار گرفت. در پایان دیدگاه بطلان. پاسخ به این سوال ضروری است که بر فرض بطلان شرط. آیا بطلان شرط به وقف نیز سرایت کرده و باعث بطلان وقف می‌شود يا خیر؟ در پاسخ به این سوال. بسیاری از فقها سکوت کرده و صرفا در خصوص صحت و بطلان شرط بحث کرده‌اند. با وجود اين» برخی از محققان تصریح کرده‌اند که شرط ادخال نه تنها خود باطل است. بلکه وقفی که به همراه چنین شرطی انشا شود نیز باطل می‌باشد. این نظریه به حنابله و شافعیه نسبت داده شده است (مغنیه. ۱۴۲۱: ۶۰۳/۲). دلیل مبطل بودن شرط مذکور را خلاف مقتضای وقف بودن آن می‌دانند؛ بدین‌توضیح که مقتضای عقد. غیر از ماهیت عقد است. مقتضای عقد. اثر اصلی عقد است که از آن منفک نمی‌شود. مثل جواز تصرف در مبیع که اثر تملیک است. و شرط بایع بر مشتری مبنی بر اینکه من مبیع را به تو می‌فروشم به شرطی که در آن تصرف نکنی» خلاف مقتضای عقد است و شرط عدم انتفاع موقوف‌علیهم از موقوفه هم نظیر آن است. اما این شرط که موجب می‌شود ادخال غیر به اراده واقف باشد. معنایش آن است که سلطه واقف بعد از وقف» همچنان بر مال موقوفه باقی باشد و قطع نگردد و اين با ماهیت وقف منافات دارد و در حقیقت واقف فقط در لفظ گفته که من فلان چیز را با این شرط وقف کرده‌ام» اما در واقع. سبب شرعی یعنی همان وقف شرعی- محقق نشده است و بر فرض که شک کنیم آیا وقف با شرط مذ کور ایجادکننده وقف شرعی هست یا نه. اصل بر عدم تحقق آن به نظر می‌رسد که اين دلیل نمی‌تواند بطلان را ثابت کند؛ زیرا مقتضای هر عقدی. اثر اصلی و هدف اصلی عقد است. اثر اصلی وقف, ایجاد حق انتفاع برای موقوف‌علیهم و هدف اصلی وقف. فراهم کردن فضای مناسب جهت انتفاع موقوف‌علیهم است. شرط مورد بحث. نه خلاف اثر اصلی است؛و نه خلاف هدف اصلی؛ بدین‌توضیح که چون با وقف. حق انتفاع عین موقوفه به موقوف‌علیهم منتقل می‌شود و شرط مذکور باعث سلب اين اثر وقف نمی‌شود. از این رو شرط خلاف اثر اصلی نخواهد بود. از طرفی. هدف وقف که همانا فراهم کردن فضای مناسب جهت انتفاع موقوف‌علیهم است. نیز حاصل می‌شود. البته برخی براتق اثبات منافات داشتن شرط مورد بحث با هدف وقف گفته‌اند که با شرط مذکور حصه و نصیب موقوف‌علیهم موجود از مال موقوفه کاسته خواهد شد و این واقعیت با مقتضای وقف که همانا بهره‌مندی تام و کامل موقوف‌علیهم از وقف باشد. منافات دارد (ر.ک: عاملی جبعی» ۱۴۱۳: ۳۶۹/۵). ولی باید دانست که نقد پیش گفته وارد نیست؛ چرا که وقتی واقف از همان ابتدا شرط ادخال من رید می‌کند. در حقیقت حصه و سهم موقوف‌علیهم را به طور محدود برقرار کرده است (همان؛ بحرانی» بی‌تا: ۳۰۶/۱۳) و به تعبیر محقق ثانی: آموزه‌های فقه مدنی / بهار - تابستان ۱۴۰۰ / شماره ۷۳ «(نّ العقد لما تضمّن هذا الشرط لم یکن لهم حق الا معه. فلم یستحموا شین لا وانگهی آنچه با انشای وقف ایجاد می‌شود. ایجاد حق انتفاع برای موقوف‌علیهم است. اما میزان بهره‌مندی ایشان از موقوفه. بستگی به اراده واقف دارد (همان). شاهدش آن است که اگر واقف, مال موقوفه را بر شخص معین و اولاد و فرزندانی وی که در آینده متولد خواهند شد. وقف نماید آن هم به گونه‌ای که با تولد. فرزند از وقف نصیب ببرد. بی‌تردید چنین وقفی صحیح است. با اينکه با تولد فرزندان» حصه و سهم با توجه به مباحث پیش گفته روشن شد که شرط ادخال غیر موقوف‌علیهم گاه به این صورت است که ادخال غیر موقوف‌علیهم به:اراده واقف واگذار شده و بعد از وقف» هر زمان و نسبت به هر کسیی که واقف:اراده کند. امکان ادخال ایشان در وقف وجود دارد. گاهی شرط ادخال غیر موقوف‌علیهم با ارائه معیاری در زمان انشای وقف صورت می‌گیرد و چنین نیست که مصداق و موارد آن مجهول بوده و به ارائه واقف وانهاده شده باشد؛ نظیر اینکه در ضمنوقف شرط می‌شود که هر گاه موقوف‌علیهم صاحب فرزند شوند. فرزندان ایشان نیز داخل در موقوف‌علیهم گردند. صورت دوم خارج از محل نزاع بوده و در خصوص صحت این شرط. تردید زیادی وجود ندارد؛ زیرا در این صورت» در حقیقت شروط و قیودی توسط واقف پیش‌بینی شده که با تحقق آن شروط و قیود. شخص مصداق موقوف‌علیهم قرار می‌گیرد. به دیگر سخن. این صورت نظیر وقف عام است؛ برای مثال در مواردی که شخصی مالی را وقف بر فقرا می‌کند. در حقیقت معیاری (فقر) برای تعیین موقوف‌علیهم عنوان نموده است که هر کس حائز این معیار گردید. موقوف‌علیهم قلمداد می‌شود. آنچه محل نزاع است. صورت نخست است؛ یعنی اگر شرط ادخال غیر موقوف‌علیهم» رجوع کند به جعل سلطنت برای واقف در ادخال کسانی که عنوان موقوف‌علیه بر آن‌ها منطبق نمی‌شود. در این صورت در حقیقت. امر وقف به ید واقف و تحت اختیار او قرار گرفته است. لذا این شرط با توجه به ادله‌ای که ذکر کردیم. باطل است؛ چون عقد وقف لازم بوده و از این رو به نظر می‌رسد ماده ۶۱ قانون مدنی که مقرر نموده است: «وقف بعد از وقوع آن به نحو صحت و حصول قبض لازم است و واقف نمی‌تواند از آن رجوع کند یا در آن تغییری بدهد يا از موقوف‌علیهم کسی را خارج کند یا کسی را داخل در موقوف‌علیهم نماید يا با آن‌ها شریک کند یا اگر در ضمن عقد متولی معین نکرده. بعد از آن متولی قرار دهد يا خود به عنوان تولیت دخالت کند»» از نوعی ابهام برخوردار باشد و برای رفع ابهام و تبیین محل شرط ادخال غیر موقوف‌علیهم در وقف. لازم است که مورد بطلان شرط مذ کور با الحاق چند تبصره به ماده ۶۱ روشن گردد. آموزه‌های فقه مدنی / بهار - تابستان ۱۴۰۰ / شماره ۷۳ ۱ آخوند خراسانی» محمدکاظم بن حسین, کتاب فیالوقف. قم» دفتر انتشارات اسلامی» ۱۴۱۳ ق. ۲. ابن سعید حلّی, یحیی, الجام عللشرائع قم. مسسه سیدالشهدا العلمیه. ۱۴۰۵ ق. ۳ ابوصلاح حلبی» تقی‌الدین بن نجم‌الدین» الکافی فیالفقه. تصحیح رضا استادی» اصفهان, کتابخانه . اراکی» محمدعلی, الخیارات. قم. در راه حق. ۱۴۱۴ ق. . اصفهانی» سید ابوالحسن, وسيله النجاه. قم» چاپخانه مهر. ۱۳۹۳ ق. . همو وسيله النجاه مع حواش یالامامالخمینی» قم مسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی. ۱۴۲۲ق. . بحرانی» حسین بن محمد بن ابراهیم» الانوا راللوامع فی شرح مفاتیحالشرائع؛ قم مجمع البحوث العلمیه. ۸ بحرانی» یوسف بن احمد بن ابراهیم. الحدائ قالناضره ف یاحکام العتره الطاهره. قم. دفتر انتشارات . بصری بحرانی» محمد امین زین‌الدین کلمه التقوی؛ چاپ سوم قم بی‌نا ۱۴۱۳ ق. ۰ بهجت. محمدتقی, جامعالمسائل» چاپ دوم قم» دفتر معظمله. ۱۴۶۲۶ ق. ۱ بیهقی کیدری, قطب‌الدین محمد بن حسین, اصباحالشيعه بمصباحالشریعه. قم مسسه امام ۲ تبریزی» جواد بن علی» منهاجالصالحین, قم» مجمع الامام آلمهدی لاه ۱۴۲۶ ق. ۳ حرّ عاملی. محمد بن حسن, تفصیل وسائ لالشيعه ال یتحصیل مسائ لالشریعه. قم. مسسه آل ۴ حسینی روحانی» سیدمحمدصادق. فقه الصادق(ااو. بی‌جا بی‌نا بی‌تا. (الف) ۶ حسینی سیستانی» سیدعلی, منهاجالصالحین, چاپ پنجم. قم دفتر معظم‌له. ۷ق. ۷ حسینی عاملی. سیدجواد بن محمد. مفتاحالکرامه فی شرحقواعد العلامه. قم. دفتر انتشارات اسلامی. ۸ خوانساری» سیداحمد بن یوسف. جام عالمدارک فی شر حالمختص رالنافع. چاپ دوم قم. اسماعیلیان. ۹ سبحانی» جعفر المختا رف ی احکامالخیار قم؛ موسسه امام صادق ایا ۱۴۱۴ ق. ۰ سبزواری, محمدباقر بن محمدمژمن؛ کفايه/لاحکام قم. دفتر انتشارات اسلامی, ۱۴۲۳ ق. ۱ سیفی مازندرانی. علیاکبر دلی لتحری رالوسيله؛ الوقف. تهران, مسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی» ۲ صافی گلپایگانی» لطف‌ال. هدايه المیاد. قم. دار القرآن الکریم؛ ۱۴۲۶ ق. ۳ طباطبایی حکیم. سیدمحسن, مها ج/لصالحین» بیروت. دار التعارف للمطبوعات. ۱۴۱۰ ق. ۴ طباطبایی حکیم. سیدمحمدسعید. مها جالصالحین» بیروت. دار الصفوه. ۱۴۱۵ ق. ۵ طباطبایی قمی. سیدتقی, مبانی منهاجالصالحین» قم. قلم الشرق. ۱۴۲۶ ق. ۶ طباطبایی یزدی» سیدمحمدکاظم بن عبدالعظیم, تکمله العروه الوئّقی» قم. کتاب‌فروشی داوری» ۷ طوسی,» ابوجعفر محمد بن حسن, المبسوط فی فقه الامامیه. چاپ سوم تهران. المکتبه المرتضويه ۸ عاملی جبعی (شهید ثانی)» زین‌الدین بن علی. حاشيه /لارشاد. قم. دفتر تبلیغات اسلامی, ۱۴۱۴ ق. ۹ همو مسالک الافهام الی تنقیح شرائ عالاسلام قم. موسسه المعارف الاسلامیه ۱۴۱۳ ق. ۰ عاملی جزینی (شهید اول)» محمد بن جمال‌الدین مکی الدروس الشرعيه فی فقه الامامیه. چاپ دوم ۱ علامه حلّی. جمال‌الدین حسن بن یوسف بن مطهر اسدی, تذکره الفمها. قم. مسسه آل البیت ۸ ۷۲ همو تلخی صالمرام فی معرفه الاحکام. قم» دفتر تبلیغات اسلامی» ۱۴۲۱ ق. ۳ همو, قواعد الاحکام فی معرفه الحلال والحرام» قم. دفتر انتشارات اسلامی, ۱۴۱۳ ق. (الف) ۴ همو مختلف الشيعه ف ی احکام الشریعه. چاپ دوم قم. دفتر انتشارات اسلامی» ۱۴۶۱۳ ق. (ب) ۵ غروی اصفهانی (کمپانی)» محمدحسین, حاشيهکتاب المکاسب. قم. انوار الهدی» ۱۴۱۸ ق. ۶ غروی نائینی» میرزامحمدحسین, منيه الطالب فی حاشيه المکاسب. تقریر موسی بن محمد نجفی ۷ فاضل آبی» زین‌الدین حسن بن ابی‌طالب یوسفی» کشف الرموزفی شرحالمختصرالنافع. چاپ سوم, ۸ فخرالمحققین حلّی» ابوطالب محمد بن خسن بن یوسف. ایضا حالفوائد فسی شرح مشکلات القواصد. ۱ فیض کاشانی» محمدمحسن بن شاه‌مرتضی» مفاتیحالشرائع قم کتابخانه آیهاله مرعشی نجفی, بی‌تا. ۲ کاشف‌الغطا. حسن بن جعفر بن خضر انوا رالفقاهه -کتاب الوقف. نجف اشرف. موسسه کاشف‌الغطا, ۴۳ کاشف‌الغطا عباس بن حسن, مه لالغمام فی شرح شرائعالاسلام. نجف اشرف, موسسه کاشف‌الغطا. ۴ کاشف‌الغطا. محمدحسین بن علی بن محمدرضا تحری رالمجله. نجف اشرف, المکتبه المرتضویه. ۵ کرکی عاملی (محقق ثانی)» علی بن حسین, جام عالمقاصد فی شرحالقواعد» چاپ دوم قم. موسسه ۶ کرمانشاهی, محمدعلی, مقامعالفضل, قم. موسسه العلامه المجدد الوحید البهبهانی. ۱۴۲۱ ق. ۷ گیلانی قمی. میرزا ابوالقاسم بن محمدحسن, جام عالشتات ف ی اجويه السوالات. تهران, کیهان, ۱۴۱۳ ق. ۸ محقق حلی, نجم‌الدین جعفر بن حسن هذلی. شرائ عالاسلام فی مسائ لالحلال والحرام. چاپ دوم ۹ مغنیه. محمدجواد. الفقه عل ی المذاهب الخمسه. چاپ دهم بیروت. دار التیار الجدید - دار الجواد. ۰ مفید. محمد بن محمد بن نعمان عکبری بغدادی, المقنعه. قم. کنگره جهانی هزاره شیخ مفید. ۱۴۱۳ ق. آموزه‌های فقه مدنی / بهار - تابستان ۱۴۰۰ / شماره ۷۳ (۵. موسوی خمینی. سیدروح ال تحریرالوسیله. قم, دار العلم؛ بی‌تا. 7۲۳ موسوی خوبی. سیدابوالقاسم» منهاجالصالحین» چاپ بیست و هشتم. قم مدینه العلم ۱۴۱۰ ق. ۳. موسوی سبزواری, سیدعبدالاعلی, جام عالاحکام الشرعیه. چاپ نهم. قم المنار بی‌تا. ۴ همو مهلّب الاحکام فی بیان الحلال والحرام» چاپ چهارم. قم المنار» ۱۴۱۳ ق. ۵ موسوی گلپایگانی» سیدمحمدرضا هدايهالعباد. قم دار القرآن الکریم» ۱۴۱۳ ق. ۶ نجفی» محمدحسن بن باقر جواه رالکلام فی شرح شرائعلاسلام» چاپ هفتم» بیروت. دار احیا 1۷ وحید خراسانی» حسین, منهاجالصالحین, چاپ پنجم» قم, مدرسه امام باقریایاده ۱۴۲۸ ق. ۸ یزدانی» غلامرضا «صحت شرط خیار در وقف در فقه اسلامی». مجله جستارهای فقهی -اصولی, سال

وقف از اعمال حقوقی ای است که بعد از انشای آن، رابطه واقف با مال موقوفه قطع شده و هیچ حق عینی ای برای واقف نسبت به موقوفه باقی نمی ماند. از این رو، این سٶال مطرح شده است که آیا واقف می تواند در ضمن وقف، شرط کند که بتواند در آینده افراد جدیدی را به موقوف علیهم اضافه نماید یا خیر؟ در صورتی که عقد مطلق باشد، تقریباً عموم محققان و فقها بر این باورند که به علت گسسته شدن رابطه واقف با مال موقوفه، امکان ادخال و اضافه کردن افراد جدید به موقوف علیهم نیست. ولی در صورت اشتراط امکان ادخال افراد جدید به موقوف علیهم، بین محققان اختلاف نظر وجود دارد. گروهی شرط را باطل دانسته و لذا برای واقف امکان اضافه کردن افراد جدید را ممکن نمی دانند. در مقابل، گروهی شرط را صحیح دانسته و به اقتضای «المٶمنون عند شروطهم»، برای واقف چنین حقی را قائل هستند. در نوشته حاضر که مبتنی بر روش توصیفی تحلیلی است، این نتیجه به دست آمده است که چنانچه مفاد شرط، تسلط واقف بر تصرف در موقوفه و ادخال هر   کسی که اراده کند، در موقوف علیهم باشد، چنین شرطی باطل است.

407769

اطلاهانت: ‏ تابستان ۱۳۹۸ ۱ دوره ۳۴ ۱ شماره 4۶ اطلاعات و بهره گیری از آن در جهت پیشبرد امور سازمان‌ها سابقه‌ای همسان با سازمان و شکل گیری آن دارد. اطلاعات همواره ابزار انسان‌ها برای شناخت و آگاهصی محیط خود و نحوه تعامل با آن بوده و تغییرات سریع در جوامع» محیط و در شرایط محیطضی اثرگذار بر سازمان‌ها به کارگیری سیستم‌های اطلاعاتی با ویژگی‌های خاص را برای سازمان‌ها ضروری و حیاتی کرده است (صرافی‌زاده ۱۳۹۱). نظرسنجی‌های علسی نشان می‌دهند که ۵۰ درصد از شرکت‌ها و سازمان‌ها برای سرمایه گذاری در طراحی, پیاده‌سازی و توسعهه سیستم‌های اطلاعاتی خود برنامه‌ریزی بلندمدت دارند (,ااهع071 هر سازمانی که داده‌های دقیق» به‌هنگام و جامع در اختیار داشته باشد و بتواند در کمترین زمان ممکن به داده‌های مورد نیاز دست یابد» موفق‌تر خواهد بود. در واقع» هرچه فضای اطلاعاتی یک سازمان دقیق‌تر» شفاف‌تر» منسجم‌تر و نظام‌مندتر باشد سازمان بهتر می‌تواند به اهدافش دسیت دا کند. اتکی از راه‌های عمده نظام‌مند کردن و منسجم‌نمودن اطلاعات و منابع اطلاعاتبی در سازمان» استفاده بهیشه و مناسب از سیستم‌های اعتقاد گروهی از پژوهشگران بر این است که سرمایه گذاری برای پیاده‌سازی سیستم‌های اطلاعاتی و ابزارهای مدیریتی جدید باید با یک استراتژی روشن و مشخص و برنامه‌ریزی بلندمدت همراه باشد (2015 02062۵8 200 ۱۸۵۲۵۵2 ۳۵۲۵2). چون پیاده‌سازی این سیستم‌ها نیاز به سرمایه» زمان و سایر منابع دارد» اتخاذ تصمیم درست در مورد آن نیز اهمیت بیشتری خواهد داشت. بنانراین» درک صحیح از میزان آمادگی سازمان» برای جهت گیری درست تلاش‌ها و تدوین استراتژی‌های متناسب بسیار حائز اهمیت است. به‌دلیل این که هرگونه تصمیم گیری و سیاست گذاری در جهت رشد و توسعه سازمان در استفاده از سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت» مستلزم آگاهی از سطح آمادگی فعلی سازمان‌هاست.» نیاز به مدلی برای ارزیابی و آگاهی از میزان این آمادگی در راستای استفاده از سیستم‌های اطلاعاتی احساس می‌شود. در این راستا ضروری است که سازمان‌ها نیز قبل از هر اقدامی برای پذیرش سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت» به ارزیابی و امکان‌سنجی پیاده‌سازی آن بپردازند تا روند این کار بر اساس واقعیت‌های موجود و ارانه مدل فازی سنجش میزان آمادگی جهت پذیرش سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت در سازمان‌ها ۱ خواجه‌احمدی ‏ اطااغانت منطبق بر مقدورات» محدودیت‌ها و نقاط ضعف و قوت سازمان صورت گیرد (فرجی و با توجه به مباحث مطرح, در این مقاله سعی شد با بهره گیری از منطتقی فازی مدلی برای ارزیابی آمادگی سازمان‌ها در پذایرش سیستم‌های اطلاعات مدیریت ارائه گردد. به‌عنوان نمونه و مطالعه موردی» این مدل در «شهرداری زاهدان» پیاده‌سازی شد. «شهرداری زاهدان) با درجه ۱۱ (یکی از کلان‌شهرهای کشور) در اسفندماه ۱۳۹۶ دارای ۹ نفر نیروی انسانی بود که از این تعداده ۴۳۸ نفر تحصیلات بالای لیسانس دارند. با عنایت به گستردگی نیروی انسانی و خدمات ارائه‌شده توسط شهرداری‌ها که نیاز مبرم آن‌ها را برای استفاده از سیستم‌های اطلاعاتی توجیه می کند و همچنین» دسترسی به اطلاعات مورد نیاز پژوهش» این سازمان برای پیاده‌سازی مدل پژوهش انتخاب گردید. شاید تاکنون تعریف دفطی یگخالمگی از فنارزیااللایگات ارائه نشده باشد. این واژه اول‌بار توسط «لویست»! و «وایزلر»؟ جهت بینان نقش رایاننه در پشتیبانی از تصمیم گیری‌ها و پردازش اطلاعات در سازمان‌ها به کار رفت (صرافی‌زاده ۱۳۸۳). «انجمن فناوری اطلاعات آمریکا" چنین می گوید: فناوری اطلاعات به مطالعه» توسعه» پیاده‌سازی» پشتیبانی با مدیریت سیستم‌های اطلاعاتتی مبتنی بر رایانه» خصوصا برنامه‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزار رایانه می‌پردازد. به‌طور کلی» می‌توان گفت که فناوری اطلاعات عبارت است از کاربرد رایانه .و دیگر فناوری‌ها برای کار با اطلاعات(مملای ۱۳۹۷ ۱۱): از جمله مصاذیق جوزه اطلاعات و ارتباطات*» شبکه‌های گسترده جهانی و ... اشاره کرد (2009 ۳07۵۲۵). هر جنبه‌ای از مدیریت» در عصر حاضر» برای رشد و تعالی به شدت وابسته اطلاعات است. هیچ چیزی بدون اطلاعات به جلو حرکت نمی کند و اطلاعات» نیرومح رکه فعالیت‌های امروزی است (2011 02816۲0 0618۳20 200 12۷2401 ۳۵۲ ۱09). به همین دلیل, (105) 551615 ا1002 ۱1۵۲-0۲92122 4۰ (۱1۸۸) ۸550012000 ۸۵۲۳۵۲۳۵ 1۵6۵۱09 ۱۳1۵۲۳۳۵0۳ .3 (1۴7) (10۱۵9 166 0۳۳۱1۴20 200 6۰۱۳۵۲۳۵۵ (۱5) 5516135 ۱۳۶۵۲۲۵0۲ .5 اطلاهانت: ‏ تابستان ۱۳۹۸ ۱ دوره ۳۴ ۱ شماره ۶ بهرهگیری از فناوری اطلاعات جهت ایجاد برتری‌های رقابشی موضوعی است که روزیه‌روز توجه طیف وسیع تری از سازمان‌ها را به خود جلب می‌کند. «موسسه مشاوره شیکاگو»! در تحقیقی نظر مدیران ارشد را در خصوص اهمیت فناوری اطلاعات در عصر حاضر جویا شد که نتایج آن به این شرح بود: فناوری و مدیریت اطلاعات از اولویت‌های اصلی مدیران ارشد سازمان‌هاست. ۰ درصد مدیران ارشد» فناوری اطلاعات را عامسل ضروری موفقیت‌های آتی ۸ درصد کاهش برتری رقابشی و ۱۳ درصد نیز ورشکستگی در کسب‌ و کار را از عواقب عدم هماهنگی با فناوری اطلاعات می‌دانند (خواجهاحمدی و برنایی بجد ۱۳۹۴). ارزش فناوری‌های اطلاعات برای سازمان‌ها زمانی درک می‌شود که کارکنان. آن‌ها را بپذیرند و در فرایند کاری استفاده نمایند. در حال حاضر برخی سازمان‌ها به‌دلیل این که از پذیرش فناوری‌های اطلاعات توسط کار کنان اطمینان ندارند علاقه‌ای به صرف زمان و انرژی در این حوزه ندارند (2005 ۱76۳ 200 0۱6۷۵ ,166). از سوی دیگن سازمان‌ها نمی‌توانشد از با زگشت سنرمایه خود در زمينه فشاوری اطلاعات و سیستم‌های اطلاعاتی مطمشن باشند» مگر این که این فناوزی‌ها در عمنل پذیرفته شده و مورد استفاده قرار گیرند (خواجه‌احمدی و اصغری ۱۳۹۵). این در خالی است که پذیرش فناوری‌ها و سیستم‌های اطلاعات صرفا به مسائل فشی مربوظ نمی‌شود و تحت تأثیر عوامل مختلفشی مانشد ویژگی‌های نوآوری و متغیرهای گوناگون اقتصادی» جامعه‌شناختی» سازمانی و سیستم اطلاعاتی» معمولا سیستم نرم‌افزاری یکپارچه‌ای است که به‌طور جامع و کلی نیازهای پردازش اطلاعات را برای اهصداف مختلف در سازمان و شرکت مرتفع کرده و مدیران و کارکنان را قادر می‌سازد داده‌ها و اطلاعات را در حوزه‌های مختلف وظیفه‌ای به‌طور کارا و اثربخش مدیریت نمایند (مولوی و خنیفر ۱۳۹۳). این سیستم‌ها بر پايه رایانه و یکپارچه بوده و اطلاعات گذشته» حال و آینده عملیات داخلی سازمان و محیط آن را ارانه مدل فازی سنجش میزان آمادگی جهت پذیرش سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت در سازمان‌ها ۱ خواجه‌احمدی ‏ اطااغانت به‌صورت کتبی و شفاهی گردآوری» ذخیره و پردازش نموده و به‌صورت قابل استفاده و به‌موقع در اختیار مدیران و کارکنان سطوح مختلف سازمان قرار می‌دهند و کار کنان از آن‌ها در انجام وظایف سازمانی به نحوی کارا و اثربخش برای دستیابی به اهداف سازمانی» رشد بهره‌وری» افزایش توان رقابت و حفظ مزیت‌های رقابتی پایدار بهره می‌برند سیستم اطلاعاتی مجموعه‌ای از فرایندهاست که بر روی داده‌های ساخت‌یافته و بر اساس نیازهای سازمان عمل می‌کند. این سیستم‌ها اطلاعات مربوط به فرایندهای سازمان را جمع آوری نموده و سپس نتایج منتخب حاصل را با توجه به نیازهای عملیاتی منتشر می کنند. «لاودن»! و «لاندن)۲ تقسیم‌بندی زیر را برای سیستم اطلاعاتی بیان کرده‌اند: ۱- سیستم پردازش عملیات» ۲- سیستم‌های کاردانش» ۳- اتوماسیون اداری» ۴- سیستم‌های مدیریت اطلاعات» ۵- سیستم‌های پشتیبانی تصیمیم گیری» و ۶- سیستم‌های پشتیبانی مدیریت «مشرف جوادی و دلشاد دستجردی» به نقل از:«اوپرین»" معتقد هستند که سیستم‌های ۱ سیستم‌های پشتیبان عملیات که اطلاعات مود انیاز را برای امور روزانه تأمین می کنند؛ ۲ سیستم‌های پشتیبان مدیریست که پیش‌نیازهتهای ,مسورد نیاز برای تصمیم گیسری مدیران ارشد. میانی و عملیاتی را فراهم می کنشد (شکل ۱) (1997 087610 به نقل از ۱۸۵۶۳۲۵۲ اطلاهانت: ‏ تابستان ۱۳۹۸ ۱ دوره ۳۴ ۱ شماره ۶ شکل ۱. انواع سیستم‌های اطلاعات (2011 6۲01ز0251 0615۳20 200 32۷201 ۱۸0۶۲۵۲) «واستون»! و همکارانش سیستم‌های اطلاعات مدیریت را «یک مدل و روش سازمانی برای ارائه اطلاعصات گذشته» حسال و آنشده مرتبط با لب انت*داخلی و بیشش خارجی سازمان) توصیف کرده‌اند. به گفته این محققان سیستم‌های اطلاعات مدیریت با تجهیز و مهیا نمودن اطلاعات یکنواخت در زمان مناسل؛*برای تصمیم گیران سازمان به: آن‌ها دز برنامه‌ریزی» کنترل و نظارت و بهبود کار کردهای عملیاتی سازمان کمک می‌کنند. به نقل از «شاه» «تلم) سیستم اطلاعغات مد ریت را ,این‌ظور تعریف می‌کند: سیستمی که برای تطابق ساختار» وظایف مدیریت» فرایندهای سازمانی و سار نیازهای یک مجموعه طراحی می‌شود (2014 8۳80 به نقل از 1999 10100). «اوبرین) می گوید: سیستم اطلاعات مدیریت یک فرایند سیستماتیک است که بر یکپارچه‌سازی و هماهنگک‌سازی سیستم‌های رایانه‌ای با اهداف و مقاصد سازمان تم ر کز دارد (1999 018700). سیستم‌های اطلاعات مدیریت در زمینه‌هایی نظیر نظارت و پایش» ارزیابی سوابق» گزارش گیری» مدیریت مالی و تخصیص منابع و کارکنان به کسک مدیران می‌آیشد. این سیستم‌ها مدیران را با اطلاعات مورد نیاز برای اثربخش و کارا نمودن سازمانشان مجهز می‌کنند. این سیستم‌ها با دیگر سیستم‌های اطلاعاتی متفاوت بوده و به گونه‌ای طراحی ارانه مدل فازی سنجش میزان آمادگی جهت پذیرش سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت در سازمان‌ها ۱ خواجه‌احمدی ‏ اطااغانت شاه‌اند که به تجزیه و تحلیل و تسهیل فعالیت‌های عملیاتی و استراتژیک در سازمان کسکک می کنشد (2014 8۳۳). یکی از مهم ترین پیش‌نیازهای سیستم اطلاعات مدیریت» تفکر مدیریت سازمان در سطوح عملیاتی» میانی و ارشد است که بایستی همسو و موافق با اجرا و به کا رگیری این سیستم‌ها باشد. همچنین» سیستم‌ها نیز در سمت مقابل باید پاسخگوی نیازهای هر یکک از سطوح مدیریتی سازمان باشند (صرافی‌زاده ۱۳۹۱). برای پیاده‌سازی سیستم‌های اطلاعاتی باید عوامل و دیدگاه‌های مختلفی مد نظر سازمان قرار گیرد. یکی از این دیدگاه‌ها مربوط به چگونگی استفاده از چنین سیستمی است؛ به‌عنوان مشال» ضرورت ارزیابی بعد فنی سازمان و تجزیه و تحلیل مشخصات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری» سنجیدن و ملاحظه عامل هزینه و يا به‌عبارت بهتر دیدگاه و چشم‌انداز کلی اقتصادی سازمان. بودجه مصوب برای خرید و پیاده‌سازی یک سیستم شامل تعمیر و نگهداری» هزینه‌های بلندمدت عملیاتی و آموزش کاربران خواهد بود (2014 ۲۱۵۳۵۳۵۱ 200 ,0۲۱۳۳۵۱۵۱ ,زاا0710۵). انسان همواره سعی دارد بین مسائل خود در سایر علوم و علم دقیق ریاضی» پیوندی برقرار کند. در پاره‌ای از مسائل) به‌ویژه در علتشوم انسانی» عوامسل تشکیل‌دهنده مسئله به‌صورت مبهم بیان می‌شوند واایتن ابهام مانیع می‌شود: کنه مدل محض ساخته‌شده برای مسئله» کفایت لازم را برای حقایق داشتّه باشند. بهّعیارت دیگر آشکال عمده یا شاید بتوان گفت نقص منطق کلاسیکک» عدم همزبانی آن با زبان طبیعی است (خواجهاحمدی و اصغری ۱۳۹۵). در راستای خل این مشکل و به‌منظور مقابله با ابهامسات موجود در کنر پششره «زاده» برای اولین‌بار در سال ۱۹۶۵ نظرینه (مجموعه‌های فازی» را مطرح نمود. مجموعه فازی تعدادی از عناصر است که به هر کدام مقداری بین صفر و یک به‌عنوان نمره عضویت تعلق می گیرد (2014 ۸12۷). «زاده) به نقل از «فرناندز» و همکاران عنوان نمود که تشوری احتمال و منطق فازی در واقع» مکمل یکدیگر هستند» نه در تقابل و تضاد با هم (1995 2206۳0 به نقل از 2013 .2۱ ۵1 ۳۵۲۵۵۵2). مجموعه‌ها و سیستم‌های فازی روش‌های مناسبی برای حل مشکلات در محیط‌های دارای عدم قطعیت و عدم دقت در حوزه‌های اطلاعات و تصمیم گیری ارائه می‌دهند؛ خصوصا برای عدم قطعیت‌های مربوط به آینده (0 ۷۵۲۵۵92 20۵ ۱۷۵۲۵۳۵ ,80110). در برخی شرایط, داده‌ها و اعداد کلاسيک برای مدل‌سازی ارزیابی گزینه‌های موجود در رابطه با یک خصوصیت در دنیای واقعی ناکافی اطلاهانت: ‏ تابستان ۱۳۹۸ ۱ دوره ۳۴ ۱ شماره 4۶ و نارسا هستند. در این مواقع» اعداد فازی یک ابزار قوی و موثر برای حل این گونه مسائل در دهه‌های اخیر بخش مهمی از مطالعحات سیستم‌های اطلاعات مدیریت» به شناسایی عوامل مختلفی که بر رفتار پذیرش و کاربرد یک فناوری اثر می گذارند» تم رکز داشته است. این موضوع به شکل گیری مدل‌های نظری متعددی در این زمینه منجر شده است. از میان این مدل‌های گوناگون که برای پذیرش فناوری اطلاعات ارائه شده» تئوری عمل مستدل!» تشوری رفتار برنامه‌ریزی‌شدهآ» مدل ثانويه پذیرش فناوری" و تشوری تلفیقشی پذیرش و کاربرد فناوری؟ شناخته‌شده‌تر و پرکاربردتر هستند (قربانی‌زاده» حسن‌نانگیر و رودساز ۱۳۹۲). بیش از ۲۵ سال است که محققان بر روی رفتارهای افراد و سازمان‌ها در خصوص پذیرش و اتخاذ سیستم‌های اطلاعاتی مطالعه و تم ر کز دارند. برخی از مدل‌های پذیرش سیستم اطلاعاتی برای تفسیر و بیان پذیرش کارکنان و استفاده از فناوری اطلاعات «جکسون» در مقاله خود رابطه بین فرهنگ سازمانی و اتخاذ سیستم‌های اطلاعاتتی را بررسی کرد. نتيجه این مطالعه جاکی از آن بود که فرهنشگ سازمانی و زیرسازمانی» قویا بر روند اتخاذ و پذیرش سیستم‌های اطلاغاتی در سازمان تأثیر گذار است (180600 1). «حنفی‌زاده» صلاحی پروین و امیری» با استفاده از روشی هیبریدی که حاصل تلفیق سه روش برنامه‌ریزی سناریوه طراحی بدیهی و دلفی فازی بود» سیستم‌های اطلاعاتی را در محیط‌های غیرقطعی برای یک سازمان مورد مطالعه» انتخاب و شناسایی قرار دادند. آن‌ها روش پیشنهادی خود را در مورد سیستم برنامه‌ریزی منابع سازمانی «شرکت ملی نفت ایران» آزمودند (۹). در پژوهشی دیگر محققان برای در نظر گرفتن جنبه‌های اقتصادی و غیراقتصادی انتخاب فناوری در فرایند پذیرش سیستم اطلاعاتی» چارچوبی ارائه کردند که در آن جنبه اقتصادی فرایشد تصمیم گیری با استفاده از تحلیل جابه‌جایی فازی و جنبه غیراقتصادی با استفاده از رویکرد تحلیل سلسله‌مراتبی فازی تعیین شد (,/061/1۲2 ,70192 (1۳8) 86۳۱۵۷۱۵۲ ۳۱۵۱۵۵ 1٩ 1۳۵۵۳۷ .2 (1۳۵) ۸۲۵۳ ۹۵۶2۵80۵0 ۵۲ 1۳60 .1 (17ا71۸ا) پرو 120۳۵۱۵ ۵۶ 96لا 200 12066م۸006 ۲٩ 1۳۵۵۷ 4۰۱۳:68۵۵ ارانه مدل فازی سنجش میزان آمادگی جهت پذیرش سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت در سازمان‌ها ۱ خواجه‌احمدی ‏ اطااغانت «فرجی و خودی‌زاده نهاری» با استفاده از دو نمونه پرسشنامه طراحی‌شده و جمع آوری نظرات کارشناسان دو سازمان مختلف» شاخص‌هایی را در زمينه ارزیابی میزان آمادگی سازمان‌ها در پذیرش سیستم‌های اطلاعاتی مشخص نموده و دو سازمان مورد مطالعه را با هم مقایسه کردند. آن‌ها ۶۸ شاخص را در ۱۰ حوزه اصلی سخت‌افزار» نرم‌افزار» شبکه» امنیت» پایگاه داده و سیستم‌های اطلاعاتی» فرایندها و سیستم‌ها مدیریت» نیروی انسانی» حقوقی و مالی و مشتریان (تأمین کننشدگان و شرکا) دسته‌بندی نمودند. آن‌ها سپس» با وزن‌دهی نظرات خبرگان از ۰ تا ۱۰۰ و محاسبه اهمیت هر شاخص, برای دو سازمان مورد مطالعه» امتیاز ۶۲ و ۵۶ را برای ارزیابی میزان آمادگی سازمان‌ها در پذیرش سیستم‌های اطلاعاتی به‌دست آوردند (۱۳۸۹). تعدادی از پژوهشگران در مقاله‌ای با بررسی دیدگاه‌ها و عوامل مختلف, چارچوبی برای حمایت از تصمیم گیران سازمانی در انتخاب و پیاده‌سازی سیستم‌های اطلاعاتی و سیستم‌های مدیریت دانش ارائه کردند. چارچوب روش‌شناختی آن‌ها بر پايه رویکرد تحلیل سلسله‌مراتبی نا شده بود ([۲۱۵۵۵ 200 ,61۳۵/۵1 ,زااعع67 4). در پژوهشی دیگر نقش سیستم‌های اظلاعاتی مذیریت در نوآوری و خلاقیت کاری بررسی شد. محققان مدل ارزش رقابت را برای پژوهش خود استفاده نمودند و نتایج کارشان حاکی از تأثیر مستقیم و معنناداراشیستم اطلاعات مدیریت روی نوآوری در کار بود. آن‌ها به این نتیجه رسیدند که روّابط انسانی (یکی از الگوهای اثربخشی سیستم‌های اطلاعات مدیریت به‌زعم خودشان)» مهم ترین شاخص نو آوری در کار است (7۳۷۹۱۵8 3 520100۲01 200). «اسلامی» حسینی و غرییی» پژوهشی به‌منظور امکان‌سنجی (شی, سازمانی و اقتصادی) توسعه سیستم‌های اطلاعاتتی مدیریت در حوزه فرش دستباف ایران انجام دادند. نتایج تحقیق آن‌ها نشان داد که با وجود کمبودهای موجود در زیرساخت‌ها و پایین‌بودن تخصص و سواد دیجیتالی اکشر افراد شاغل در این بخش, امکان توسعه در پژوهشی دیگر» محققان به‌دنبال بررسی تأثیر خصوصیات سازمانی نظیر اندازه» نوع فعالیت سازمان و زیربخش‌ها در میزان پذیرش و اتخاذ سیستم‌های اطلاعات حمل‌ونقل در سازمان‌ها بودند. نتایج تحقیق آن‌ها نشان داد که شاخص‌های اندازه و نوع فعالیت در این مسئله تأثیری مستقیر دارند (2010 ۱۸۶۵ 200 82/0082). در پژوهشی دیگی نقش عوامل سازمانی و فردی بر پذیرش و اثربخشی سیستم‌های الکترونیک منابع انسانی بررسی شد. نتایج کار نشان داد که ارزش‌ها اهداف و منابع انسانی بر روی سیستم‌ها و فرایندهای سازمانی اطلاهانت: ‏ تابستان ۱۳۹۸ ۱ دوره ۳۴ ۱ شماره 4۶ موثرند و ارزش‌ها اهداف و منابع فردی بر روی نگرش» مقاصد و رفتار فردی تأثیر داشته و در نهایت» این عوامل بر روی پیامدهای سازمانی و فردی استفاده از سیستم‌های الکترونیک منابسع انسانی تأثیر می گذارند (2006 ۵820۷/81نا 2۳۵ 810۳6-0۳۵۲۵ ,81006). (جبرائیلی» و همکاران در پژوهش خود عواملی نظیر مدیریت پروژه» عوامل سازمانی» عوامل انسانی و عوامل فنی را بر موفقیت پیاده‌سازی سیستم‌های اطلاعات بیمارستانی مور برشمردند. آن‌ها با استفاده از یک مطالعه توصیفی- مقطعی بر روی ۱۶۰ نفر از کاربران به این نتیجه رسیدند که بیشترین تأئیر را مدیریت پروژه بر موفقیت پیاده‌سازی سیستم‌های اطلاعاتنی بیمارستانی داشته و عوامل سازمانی کمترین تین را دارند (۱۳۹۲). «یعقوبی و شکوهی» در پژوهشی با استفاده از فرایشد تحلیل سلسله‌مراتبی فازی و بررسی ۳۹ زیرمعیار در قالب ۸ معیار اصلی نشان دادند که معیارهای عوامل سازمانی و کیفیت اطلاعات رتبه‌های اول و با بررسی پیشینه موضوع» مطالعات مهمنی درازيشه بررسی میزان آمادگی سازمان برای پذیرش سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت به‌طور خاص يافت نشد. البته» مطالعاتی در خصوص پذیرش صرف فناوری اطلاعات موجود است. که این مسئله را به‌طور کلی و جامسع در سازمان‌ها بر اساس مدل‌های مختلسف ارائه‌شده بررسی کرده‌اند. این پژوهش از نوع کاربردی و میدانی بوده و جهت سنجش و ارزیابی میزان آمادگی سازمان‌ها در پذیرش سیستم‌های اطلاعاتی مدیریست بر اساس منطق فازی انجام گرفته است. اعداد فازی مورد استفاده در پژوهش نیز از نوع مثلشی است. بیک‌ عدد فازی مثلشی به‌صورت ( ,۳ ,ا) < 7 نشان داده می‌شود که در آن 0 است. تابع عضویت و ساختار عدد فازی مثلشی نیز به‌صورت زیر است ارانه مدل فازی سنجش میزان آمادگی جهت پذیرش سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت در سازمان‌ها ۱ خواجه‌احمدی ‏ اطااغانت شکل ۲. ساختار و تابم عدد فازی مثلثی (میرغفوری» مروتی شریف آبادی و اسدیان ارد کانی ۱۳۹۱) اطلاعات نیز از طریتی مصاخبه پا خبرگان و پرسشنامه جمع آوری گردید. گویه‌ها و سوال‌های پرسشنامه نیز از طریق مطالعه و بررسی متون و مطالعات پیشین مرتبط با موضوع و نظرات خبرگان تهیه شدند (مرحله ۷ آزیر). این پژوهش طی مراحل زیر انجام گرفت: مرحله ۱- با بررسی مطالعات مشابه پیشین و استفاده از نظرات خبرگان» تعداد ۳۰ شاخص (گویه) معین شد که در نهایت, با نظر خبرگان ۱۹ شاخص نهایی شدند (جدول ۳. این شاخص‌ها به‌عنوان پرسشنامه پژوهش به‌صورت 5٩۱ سوال در اختیار خبرگان قرار گرفته و آن‌ها بر اساس عبارات کلام "تلد نظر خلود (بر اساس جدول ا)» مطابق هر مرحله از روند انجام پژوهش, اهمیت سزال (گویه یا شاخص) را بیان کردند. مرحله ۲- در این مرحله وزن نهایی و وزن نهایی نرمال‌شده برای هر یک از خبرگان الف) ابتدا به ازای هر ۴ سال سابقه کار یک امتیاز به فرد مورد نظر اختصاص داده شد و ب) سپس» برای تحصیلات دکترا ۲ امتیاز و برای ارشده» یک امتیاز به‌عنوان امتیاز اطلاهانت: ‏ تابستان ۱۳۹۸ ۱ دوره ۳۴ ۱ شماره ۶ ج) با در نظر گرفتن حداکشر سابقه کاری ۳۰ سال (برابر با امتیاز سابقه ۷/۵) و حداکشر تحصیلات دکترا (برابر با امتیاز تحصیلات ۲)» حداکثر امتباز قابل اختصاص به یک فرد د) در پایان با جمع‌بندی امتیازات سابقه و تحصیلات (بندهای الف و ب) و مقایسه با حداکثر امتیاز ممکن برای یک فرد خبره» وزن نهایی فرد خبره محاسبه شده و بر اساس مرحله ۳- در این گام خبرگان مورد نظر که شامل ۲۰ نفر بودند» برای هر یک از شاخص‌های نهایی (گویه‌ها)» اهمیتی بر اساس طیف هفت گزینه‌ای (جدول ا) اعلام جدول ۱. عبارات کلامی» عدد فازی و نماد معادل آن ۷ (0,0,0.1) بسیار کم» خیلی پایین» خیلی ضعیف» خیلی بد ۷۳۲ (0911) بسیار زیاد بسیار بالا بسیار قوی» خیلی خوب مرحله ۴- در این مرحله و بر اساس نظرات خبرگان» میانگین وزن فازی هر شاخص تعیین شد. این کار با استفاده از فرمول ۱ صورت گرفت. در رابطه بالا * اپراتور ضرب» ,۲ وزن نرمال نهایی (غیرفازی) نظرات تصمیم گیرنده ام (بر اساس مرحله ۲)» ,۷ نظر فازی تصمیم گیرنده ۷ام در خصوص شاخص زام و م تعداد تصمیم گیرندگان را نشان می‌دهد که در این مرحله از فرایند پژوهش 0 برابر ۲۰ بود. مرحله ۵- تعداد ۱۳ نفر از خبرگان پژوهش که علاوه بر داشتن تخصص در حوزه ارانه مدل فازی سنجش میزان آمادگی جهت پذیرش سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت در سازمان‌ها ۱ خواجه‌احمدی ‏ اطااغانت فناوری اطلاعات و سیستم‌های اطلاعاتی» همکاری‌های مرتبطی با «شهرداری زاهدان» (به‌عنوان سازمان مورد مطالعه جهت پیاده‌سازی مدل) نیز داشتند و یا از کارکنان خبره رسته فناوری اطلاعات در «شهرداری زاهدان) بودند. با استفاده از جدول ۲» نظر خود را مرحله ۶- مجددا با استفاده از فرمول ۱ میانگین وزن فازی هر شاخص در حالت فعلی سازمان محاسبه شد. در این حالت (تعداد تصمیم گیرندگان) برابر ۱۳ است. مرحله ۷- در این مرحله با کاربرد قواعد حساب اعداد فازی که در فرمول ۲ بیان شده و فرمول ۳ میزان آمادگی نهایی فازی سازمان در پذیرش سیستم‌های اطلاعصات 0و لا و۲ وا) < وم ر(ولارو ۳ موا) خ رمع ۱۴ ( وا ولارو ۳ - و روا - وا) < و0۸ر۸ بر( وا + ولارو + روا +وا) یه همه [ 9 ری ی ۳ ز ولا و ک بوا و < و۸ ۸,۵ در رابطه فوق» * اپراتور ضرب دو عدد فازی) ۷۷ میزان آمادگی نهایی فازی سازمان در پذیرش سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت» ,۲ میانگین اهمیت فازی شاخص »ام (بر اساس محاسبات مرحله ۴ و۷ میانگین فازی وضع موجود شاخص » ام در «شهرداری زاهدان؛ (بر آساس محاسبات مرحلقه ۶) است: درا اینابطه (تعداد شاخض‌ها) نیز برآبر ۱۹ بوه. مرحله ۸- در گام نهایی» عدد حاصل از مرحله قبل (۷۷) با استفاده از فرمول ۴ قطعی شد و میزان آمادگی سازمان مورد مطالعه (عددی بین ۰و ۱) (۸) در پذیرش سیستم‌های (فرمول ۴) وچ( ۷ ۳۲ ۵۲ ۳ ا) سم وع بوسر را سکع ۱۴۶ ابشدا و پس از بررسی مطالعات گذشته و نظرخواهی از خبرگان تحقیق» حدود ۳۰ شاخص مرتبط استخراج شد که با اخذ نظرات خبرگان» ۱۹ شاخص جهت بررسی نهایی اطلاهانت: ‏ تابستان ۱۳۹۸ ۱ دوره ۳۴ ۱ شماره 4۶ میزان آمادگی سازمان و به‌غنوان پرسشنامه پژوهش متمایز گردید (جدول ۲). جدول ۲. شاخص‌های نهایی پژوهش مورد استفاده در پرسشنامه (گویه‌ها و سوال‌ها) بهره گیری از نرم‌افزارهای اختصاصی هر فرایند برای انجام مناسب آن در سازمان :5 میزان استقرار نظام و مهارت‌های مدیریتی برای استفاده از ۱۳ ۳ میزان ارائه آموزش‌های لازم در ارتباط با ۱7 برای پرسنل شهرداری زاهدان رت آگاهی پرسنل از تأثیرات مثبت کاربرد ۱7 در افزایش بهره‌وری و بازده کارایی ی میزان استفاده از فرایندهای استاندارد و ساختاریافته در سازمان ی میزان توسعه و گستردگی شبکه در مجموعه شهرداری زاهدان ص وجود بانک‌های اطلاعاتی به‌روز و شفافیت داده‌های موجود در آن‌ها ی میزان خلاقیت در حل مسئله» ابداع و نوآوری مدیران ارشد و میانی ی سطح پشتیبانی مالی» بودجه‌ای و سرمایه گذازی شهرداری برای توسعه و تجهیز بخش ۱1۳ ی نرخ ارتباط الکترونیکی با شهروندان و دیگر سازمان‌ها (بالادستی و هم‌رده) در شهر استان و کشور یک سهولت» سرعت و امکان دسترسی به سیستم‌های اطلاعاتی موجود در سازمان در تمامی حوزه‌های کاری .. بب۴ وضعیت شناسایی و تدوین استانداردها و مستندات مورد نیاز در دسترسی به سیستم‌های اطلاعاتی ی وجود نیروهای متخصص نظیر تحلیلگر سیستم» کارشناس شبکه» کارشناس اطلاعات و برنامه‌نویس و استفاده ,6 در ادامه مشخصات افراد خبره و تقسیم‌بندی آن‌ها بر اساس میزان سابقه خدمتی و ارائه مدل فازی سنجش میزان آمادگی جهت پذیرش سستم‌های اطلاعاتی مدیریت در سازمان‌ها در ادامه مدل پژوهش, هر یک از خبرگان در خصوص شاخص‌های ۹اگانه و بر اساس عبارات کلامی جدول ۱» اظهار نظر کردند. سپس, با بهکارگیری فرمول‌های ۱و میانگین وزن فازی اهمیت هر یک از شاخص‌ها محاسبه گردید. نتایج این دو مرحله از اطلاهانت: ‏ تابستان ۱۳۹۸ ۱ دوره ۳۴ ۱ شماره 4۶ جدول ۶. تعیین اهمیت هر شاخص بر اساس نظرات تمامی خبرگان و محاسبه میانگین وزن فازی هر شاخص و ویک بیگ ور ورگ بر ورگ و6 6 وی و6 و6 اب و6 و6 6 ی ب6 بت وذث ۱۵ ۷ ۷ ۱۷ بل ۱۷ ۳ ۱۷ بل بل با ۷۷ ۷ با بر بر با با 1 بط ۱۲ ۱۳۷ با ۱۷ ار ال ۷ب بر ار ال ۱ بر بر الا ۷ بالا ۷۷ 0۵.9۳۶ بط ۱/۶ چالز کال ۱۷ بر ۱۷ الا ۱ بر بر زیر جر جر زیر جر بر ۱۷ الا 0.933۱۳ بط ۷ ۲ ۷۷ ۱۷۲ ۷۳ ۱ ۲ الا ۷۷ ۱ ۷۲ ۱۷۳۷ الا ۱ ۷۳ ۱ ۱ ۷۷۶ ۱۷ 0۹541 ,5 ۲ ۱۷ ۱۷ الا با الا ۷ ال با ار الا با بالا ا۱۷۷ ۱۷۳ ۱۷ ۱۷ الا ۷ ۵.703 بط ۲ ۱۷ بل ۱۷ بر ال الا ۱۸۳۷ ۱۷ با بر بر بر بر بر بررر جر بل ۱۸۳۶ 0.867 بط بر بزیر بر با ۷ ۱۷ ۱۷ با ۱۷ ۷ ۲۷لا ۷۲ ۷۲ ۱۳ ۱۶ ۱ ۱ 0541 بط ۱۷ الا با ۱۷ ال بر الا ۷ جر جر جر چریر بر بر بر بالط ۵.73۱۳۶ به ۲ ۱۷ ۱۷ بر بر بر ار ۱۷ بر بر بر بر بر بر با بر بر ۷ با 0.276 ,5 ۱۷ ۷۲ ۷۷ با ال با ار ۱ بر بر بر بر بر ۱۷ ۱۷ 0 و0 ۷ ۷۲ ۲۱۲ ۱۷۲ ۷ ۷ الا ۱۴ ۱۳ ۷۳ ۱۳۶ بالط ۱۳ ۱۲ ۱ ۱۳۶ 0476۱۸۳ 5 ۷ ا ۷ با ۱۷ ۱۷۱۲ ۲۶ ۱۷ ۷۲ ۱ ۱۷۷۲ ۱۷ ۷ ۲۷لا 0.368۱۳ .0 ۷ ۷ ا۷ ۷۲۷ ۷۶ بالط بر بر جالر ۱۷ بررر بای بر با کر بر اما ۱۸۳ 0.227 ره ۲ ۱ ۱۷ ۷ ۷۶ ۱۷ ۱۷ ۱۷ ۱۷ ۳ ا۷ا ۵۷ ۲۶ ۵۲ ۱۷ ۷ ۱۷ ا 0.378 ,5 ۲ الا ۱۷۲ ۷۶ ۱ ۱۷ الا ۱ ۲ ۷ الا ۲۶ ۱ ۳ ۷۲ ۱۷ ۷ ۷۷۲ 0.309 ,0 ۲ ۲ ا۷۷ ۱۷ ۱۷ ۲۱۲ ۱۷ ۷۲۷۷ ۰۸ ۷ ۷ ۱۷ ۲۱۳ 11 .0 ۷ ۷۲ ۷ ۲ ۷ ۱۷ ۲ ۷ ۷۲ ۳۶ ۲۷۷ ۷ ۷۲ ۷۲ ۷ ۱۷۶ ۱۷ ۱۷ خ23ه0 ره ۱۷۲ + ۷ با با با ال ۷۷ ۷ بت ۱۷ ۷ ۷۷۳ ۷ با ۷ ۷ ۵33 و5 ۲ ۱۲ ۲۱۲ ۱۷۲ ۲ ۱۷ ۱ ۱ لا ۷ با ۱۷ الا ۲۱۳ 0.227 ,0 4 ۷ ۷ ال ۷۳ ۱ ۱ 1 ۸ با الاب الا ۱۳ ۷۲ ۱۷ ۱۷ 0.308 ,رت 8 8 و8 ۴ عم وه عم و ع و وه وک هت ۳ میانگین وه ک ع ع 6 2 ٩ ٩وه یه عرعیعه که ۶ هه وزن و فا وق هت و وفع عم که که 86 ه فازی مره 5 ٩ ع هه 5 ۶ 6 هه هی ۶ 7 و۶ ؟ ٩ 7 ات هاچ ری وش وی ی و ی ره در و وه مد 6 خص 8 و هه وگ و و وه و و دهع و و ها و۶ و هک که ها و هک که هک ک کی کیک 5 و ت ات کت کت یت کت یت کت کت ات مت تا به‌عنوان مثال» برای شاخص اول بر اساس فرمول ۱ داریم: (0.9 ,0.7 ,0.5) 0.933 + (0.9 ,0.7 ,0.5) 0.9 + (07,0.9,1) 18 + (0.7 ,0.5 ,0.3) 0.13 +... + (0.9 ,0.7 ,05) 0676 جسد ارانه مدل فازی سنجش میزان آمادگی جهت پذیرش سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت در سازمان‌ها ۱ خواجه‌احمدی ‏ اطااغانت سپس,» ۱۳ نفر از خبرگان که با بخش‌های فناوری اطلاعات «شهرداری زاهدان» ارتباط داشتند» نظر خود را پیرامون وضعیت موجود هر یک از شاخص‌ها در این شهرداری با عبارات کلامی جدول ۱» بیان کردند. در ادامه نیز با استفاده از فرمول‌های ۱ و ۲ میانگین وزن فازی هر یک از شاخص‌ها در حالت کنونی «شهرداری زاهدان) محاسبه گردید جدول ۵. نظرات خبرگان مرتبط با شهرداری زاهدان در خصوص وضعیت فعلی شهرداری در هر شاخص و محاسبه میانگین وزن فازی هر شاخص در حالت فعلی سازمان ور ویک بیگ ورگ ورگ بیگ رگ ورگ و6 وی وک و6 اب وک وب یک یک اب فلت 4۳ با ال ال با الا بر بل جر بر با بر اور بوک 6 4 ال با ال 4 3 ۸ ۳ ۱ 4 با ۱۳ 10 با ار و۹۹ 0 4 ۹ ۲ ۲ ۷ ۱ ۱ ۷۵ ۳۹ ۷ با ور بر وروی ۹54۹ 0 4زا با الا 4 ۳ ۱۷۳۷ ۷ رو ۷۳ ار ور بر بر ۹۹۹۲ ۵۰ را ۳ ۷ ۷ با با الا با را ار بو رو 026 0 ۷ با ابا الا ۷ ۷ با الا ۱۷ ۵ ۵۷ ۷ ۷ ۷ ۱۷ ۷ ۷۲ ۷۳۶ 9 ۷۲ ۱ ۱۷ الا ۷۷۲ ۷۲ ۷۲ ۱۲ ۵ ۱۷ ۵۷ الا ۷۲ ۱ ۱۳ ۱۷۲ 5 04 ۷ ۷ ۱ 4 با با با لا با الا ۷ ار بر ی 03۹8 0 0 با الا با با ال 1 الا 4 ۳ ۱ بر رو 0378 ۵ 04 الا با الا الا ۷ با تلا ۷ لد با با را ار 68۹۹ و0 را الا 4 ۱۳ ۷ 4 اد با بر بو 02 ۵ ۷ الا ۱۷ ۲ ۷ ۱۷ ۷۷۲ ۹۲ ۷ ۲۵ ۷۲ ۷۲ ۱۷۲ ۱ ۵۷ ۷۲ ۱۷۲ ۱۲ 19 چ وج و و و ع جع و عي و وج و وچ ی 8 5 5 ۶ ک۶ ع۶ ع۶ ۶ ۶ ۶ ۶ ۶ ۶ 2 ۶ ۶ ۶ ۶ 5 وزن و و و ی ی ور ند هر ی ها وی وه و ی رد ور و ها ۵ 8 وه ج و چ و دهع مخ و و و5 فا ده که اد هک ها و جح وه ها وک که ها که وک ازی ره 5 ه وه که که ک ی وه وه وه ه هو وه ۶ ۶ هک ٩ ۳ 5 اش ع و ع بک و دهع و و هک ۶ وق کت وه جع وه ها و که ده هک دوه 8 در وه به ره ها که ره اک ره که که ها اه ره اه اک به به‌عنوان نمونه» برای شاخص اول در حالت کنونی سازمان داریم: اطلاهانت: ‏ تابستان ۱۳۹۸ ۱ دوره ۳۴ ۱ شماره 4۶ + (0.5 ,0.3 ,0.1) 0.303 +... + (0.7 ,0.5 ,0.3) 0.541 سپس با استفاده از قواعد حساب فازی که در فرمول ۲ بیان شده و فرمول ۳ میزان آمادگی نهایی فازی «شهرداری زاهدان» به دست آمد (فرمول ۷). در پایان فرایند پژوهش نیز با استفاده از فرمول 4۴ مییزان آمادگی نهایی فازی حاصل در فرمول ۷ قطعی شده و برابر ۰/۴۶۷ به‌دست آمد (فرمول ۸). هدف اصلی این پژوهش کاربردی» تعیین میزان آمادگی سازمان برای پذیرش سیستم‌های اطلاعات مدیریت بر اما یک مدل فازی بود. مدل به کاررفته در پژوهش, قابلیت استفاده در سایر زمینه‌های کاربردی برای سنجش و ارزیابی سازمان‌ها را دارد. این مدل به‌عنوان مطالعه موردی در «شهرداری زاهدان» پیاده‌سازی شد. نتيجه فرایند پژوهش نشان داد که میزان آمادگی «شهرداری زاهدان» برای پذیرش سیستم‌های اطلاعات مدیریت. برابر ۰/۴۶۷ بود. به‌عبارت دیگر این شهرداری به میزان حدودا ۴۷ درصد قابلیت و آمادگی پذیرش این سیستم‌ها را خواهد داشت. این نتیجه» آمادگی کلی «شهرداری زاهدان» جهمت پذیرش سیستم‌های اطلاعات مدیریت را در حد متوسط نشان می‌دهد. فرایشد پژوهش به گونه‌ای طراحی شد که ضمن رسیدن به هدف نهایی» نقاط ضعف ارانه مدل فازی سنجش میزان آمادگی جهت پذیرش سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت در سازمان‌ها ۱ خواجه‌احمدی ‏ اطااغانت و قوت سازمان مد نظر نیز در راه پیاده‌سازی سیستم‌های اطلاعاتی به‌عنوان یک هدف فرعی قابل تشخیص است. به‌عبارت دیگر پس از دریافت نظرات خبرگان وابسته با حوزه فناوری اطلاعات «شهرداری زاهدان» پیرامون وضعیت شاخص‌های مورد مطالعه در حالت کنونی سازمان و محاسبه میانگین فازی وضعیت موجود هر شاخص و قطعی‌سازی آن‌ها با استفاده از فرمول ۴ می‌توان رتبه‌بندی شاخص‌های مورد مطالعه را در حالت کنونی این جدول 1. رتبه‌بندی شاخص‌های ٩ اگانه در وضع موجود «شهرداری زاهدان» ۱ میزان توسعه و گستردگی شبکه در مجموعه شهرداری ۷ 5 ۲ آگاهی پرسئل از تأثیرات مثبت کاربرد فناوری اطلاعات در افزایش بهره‌وری و بازده ‏ ۰/۵۵۹ 0 میزان ارائه آموزش‌های لازم در ارتباط با,فناووی اطلاغات برای پرسنل شهرداری ۳۱ 6 ۵ سهولت, سرعت و امکان دسترسی به سیستم‌های اطلاعاتی موجود ذر سازمان در تمامی ‏ ۰/۴۹۷ ۹ ۶ بهره‌گیری از نرم‌افزارهای اختصاصی هر فرایند برای,انجام مناسب آن در سازمان ۳۴۵ 1 ۷ میزان استفاده پرسنل از نرم‌افزارهای ارائه‌شده در شهرداری ۴۶ ۹ میزان و کمیت سخت‌افزارهایی موجود در سازمان ۴۶ ی ۰ وجود نیروهای متخصص نظیر تحلیلگر سیستم» کارشناس شبکه» اطلاعات و برنامه‌نویس . ۰/۳۸۲ ی ۱ میزان استفاده از فرایندهای استاندارد و ساختاریافته در سازمان ۳۹ 0 ۲۳ حمایت مدیران ارشد شهرداری از به کا رگیری فناوری اطلاعات ۳۴ 1 ۳ میزان استقرار نظام و مهارت‌های مدیریتی برای استفاده از فناوری اطلاعات ۳۴۹ ای ۱۴ میزان خلاقیت در حل مسئله» ابداع و نوآوری مدیران ارشد و میانی ۳۷ ۱۵ سطح پشتیبانی مالی» بودجه‌ای و سرمایه گذاری شهرداری برای توسعه و تجهیز بخش ۳۶ ۹ اطلاهانت: ‏ تابستان ۱۳۹۸ ۱ دوره ۳۴ ۱ شماره 4۶ ۷ وضعیت شناسایی و تدوین استانداردها و مستندات مورد نیاز در دسترسی به سیستم‌های ۰ ۰/۲۹۴ ۹ ۸ وجود بانک‌های اطلاعاتی به‌روز و شفافیت داده‌های موجود در آن‌ها ۵ و۴ ۱۹ نرخ ارتباط الکترونیکی با شهروندان و دیگر سازمان‌ها (بالادستی و هم‌رده) در شهر ۵ ۹ به‌عنوان مثال برای محاسبه اعداد جدول فوق» عدد قطعی شاخص «میزان توسعه و گستردگی شبکه در مجموعهه شهرداری زاهدان) به طریق زیر به‌دست آمد. برای این منظور با استفاده از عدد فازی مرتبط با شاخص فوق (با نماد ور۴) که در جدول ۵ محاسبه شده و قرار دادن آن در فرمول ۴» عدد قطعی شاخص حاصل می‌شود. (فرمول ٩) ۹ بوره 0.883 + 0.712 4۷ + 0.512) <رع ۷۷ در جدول فوق مشاهده می‌شود که «شهرداری زاهدان؛) از منظر زیرساخت شبکه.» آنادگی کافی برای پذیرش سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت را دارد و شاخص‌های (آگاهی پرسئل از تأثیرات مثبت کاربردافتناوری اطلاعات دز افزاییش بهتره‌وری و بازده کارایی»» «میزان ارائه آموزش‌های لازم در ارتباط با فناوری اطلاعات برای پرسنل شهرداری زاهدان» و «به‌کارگیری زیرساخت‌های سخت‌افزاری او امنیسی اطلاعات در سازمان) نیز دارای وضعیتی مطلوب در فرایند پذیرش سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت «شهرداری زاهدان) هستند. اما در مقابل» نرخ پایین ارتباط الکترونیکی و هوشمند با شهروندان و دیگر سازمان‌ها» فقدان بانک‌های اطلاعاتی به‌روز با داده‌های شفاف و وضعیت نامناسب تدوین استانداردها و مستندات» از نقاط ضعف این شهرداری جهت پیاذه‌سازی و پذیرش سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت هستند. در بین زیرساخت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری مورد نیاز» «سرعت اینترنت و پهنای باند سازمان» از نقاط ضعف مهم به‌شمار می‌رود؛ شاخصی که می‌تواند در صورت بهبود» نقشی تعیین کننده در استفاده سازمان از سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت پیشنهاد می گردد که مدیران ارشد و متخصصان حوزه فشاوری اطلاعات «شهرداری زاهدان» با برنامه‌ریزی دقیق جهت رفع نقاط ضعف حاصل از این پژوهش و سرمایه گذاری بیشتر روی زیرساخت‌های مورد نیاز» سازمان را برای پذیرش و پیاده‌سازی سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت آماده نمایند. یکی از راهکارهای پیشنهادی می‌تواند برون‌سپاری فرایند ارانه مدل فازی سنجش میزان آمادگی جهت پذیرش سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت در سازمان‌ها ۱ خواجه‌احمدی ‏ اطااغانت ارتقا و آماده‌سازی «شهرداری زاهدان» برای این مهم باشد. نکته دیگری که در فرایشد پژوهش مشاهده گردید. عدم استفاده از نیروهای دارای تخصص فناوری اطلاعات در حوزه‌های مرتبط است. پیشنهاد می‌شود با شناسایی این افراد و زمینه‌های تخصص و علاقه آن‌ها امکان ادامه فعالیت در حوزه‌های مرتبط با فناوری اطلاعات برای آن‌ها فراهم گردد تا مین کارابی یقت ر ارو اشبانیشباقد:اشرات ,تست این شاتخصن ذر,فراشند پذیرش سیستم‌های اطلاعاتی در سازمان نیز باشیم. یکی از نقاط ضعصف نشهود دز ان رروهنشرن فقدان بانک‌های اطلاعاتی به‌روز و شفاف است. برای رفع این معضل پیشنهاد می‌شود واحدی مختص جمع آوری و به‌روزرسانی داده‌ها و اطلاعات حوزه‌های مختلف کاری «شهرداری زاهدان» تعیین شده و با استفاده از نیروهای متخصص و نرم‌افزارهای مرتبط, بت بنه ایجناه بانکک‌های اطلاعاتی قوی و شفاف اقدام گردد. تغییر روید مذدیویتی فراین شهرداری و توجه خاص و ویژه به تهیه و ابلاغ دستورالعمل‌های حمایتی پیرامون فناوری اطلاعات و سیستم‌های اطلاعاتی نیز از زاهکارهای پیشنهادی برای موفقیت پیاده‌سازی این احمدی, زهرا. ۱۳۹۱ ارائه مدل ارزیابی و ارتقتای آمادگی الکترونیکی شهروندان زاهدان با هدف استقرار شهر الکترونیک. پایان‌نامه منتشرنشده کارشناسی ارشد مهندسی صنایع گرایش مدیریت سیستم و بهره‌وری» دانشکده فنی و مهندسی, دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان. اسلامی»؛ » سیدفرهاد ی الدیشن غ ۰ طرا کاربرد تم اطلاعات مدیریت یه بحیی» سبدفرهاد حصمی ی و و یی زین ور چاربره سیستم 4 فرش دستباف ایسران. پژوهش‌های مدیریت د رایران ۱۵ (۴): ۷۱-۵۱ جبرائیلی» محمده مریم احمدی» حبیب‌اله پیرنژاد» زهرا نیازخانی» سالار سالاری» و احمد صادقی. ۱۳۹۲ عوامل مور بر موفقیت پیاده‌سازی سیستم اطلاعات بیمارستانی» مجله دانشگاه علوم پزشکی زوین ۱۷ حاجی محمد علیها رضا. ۱۳۸۶. بررسی اثربخشی سیستم اطلاعات مدیریت (1/18)» نشریه مدیریت ۱۲۱ و حنفی‌زاده» پیام» اسماعیل صلاحی پروین» و مقصود امیری. ۱۳۸۹. انتخاب سیستم‌های اطلاعاتی در محیط‌های غیرقطعی با استفاده از روش هیبریدی (تلفیقی روش‌های برنامه‌ریزی سناریو طراحی بدیهی و دلفسی خواجهاحمدی» احمده و فریده برنایی بجد. ۱۳۹۴. فناوری اطلاعات در مدیریت ریسکک زنجیره تأمین: مفاهیم اطلاهانت: ‏ تابستان ۱۳۹۸ ۱ دوره ۳۴ ۱ شماره 4۶ خواجه‌احمدی» احمده و مجتبی اصغری. ۱۳۹۵. ارائه مدل ساختاری عوامل مور بر ارتقای حوزه فشاوری اطلاعات شهرداری زاهدان با رویکرد دلفی فازی» دومین کنفران س بین‌المللی پژوهش در علوم و روحانی رانکوهی» سید محمدتقی. ۱۳۷۲. سیستم و ساختار فایل‌ها. تهران: کانون انتشارات علمی. صرافی‌زاده» اصغر. ۱۳۸۳.فناوری اطلاعات در سازمان (مفاهیم ‏ وکاربردها). تهران: میر. فرجی» حمیده» و محمد خودی‌زاده نهاری. ۱۳۸۹. ارائه مدلی برای ارزیابی میزان آمادگی سازمان‌ها در پذیرش سیستم‌های اطلاعاتی»اولین کنفرانس دانشجویی فناوری اطلاعات ایران» سنندج» دانشگاه قربانی‌زاده» وجها..» سیدطه حسن‌نانگیر» و حبیب رودساز. ۱۳۹۲. فراتحلیل عوامل موثر بر پذیرش فناوری مولوی» زیشب» و حسین خنیفر. ۱۳۹۳. بررسی تأثیرزفتاره ای ششهروندی سازمانی بر موفقیت سیستم‌های میرغفوری» سید حبیب‌ا...» علی مروتی شریف آبادی» و فائزه اسلآیان ارد کانی. ۱۳۹۱. تحلیلی بر ریسک‌های تأمین کننشدگان در زنجی ره تأمین با رویکرد تحلیل رابطه‌ای خاکستری و ویکور فازی. نشریه مدیریت یعقوبی» نورمحمد» و جواد شکوهی. ۱۳۹۴ ارائه چارچوبی برای ازژیابی مستمر اثربخشی سیستم‌های اطلاعاتی در سازمان‌های دفاعی با رویکرد فازی. پزوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات ۳۰ (۴): ۱۱۹۶-۱۱۷۳ (0وسا5 0296 :8و20ام ۲۵۵۱۵۲۵0 ۲۳۱۳۵ ۱۳۵ 506000 506065 اصهام 1۵۲ ۳۵۱۳۵۵ ۸۲۱۳ وهضا۲ 2014 ۱۰ ارهاظ .23-38 :(5) 11 5/ع51 یرگ برع2دن۴۳ 0۳ له ۲و3 ۱۲۵۵/۵۵ ۳۱۳۵۰ 0006۲ لالاعلاناگ ۱۵۵۲۲۱۳9 200 120009 5۵۲ برو۵۱۵ 1۵۳۳ 20001090 ۵ 82۲۵۲۹5 .2009 ۳۵۱۲۵۵۰ بل 200 بصنا با .5 بهزه ۸۱-560 6۲۳۵۱۳6۵۱ 20 :20001000 ۹۷۹1۵۲5 ۱۵۲۵۲۳۳۵0 کصنافآوما .2010 ۱۸۹۵۰ .۸ ۱۷۰ ۵۳0 ,۳۶ .۵ ,83۲005 787-4 :(6) 110 5ع51برگ ما۵ ۸ ۱۷۵۳۵9۵/۵۲ ۱۵۶۵ .ان2ه8۲ ۱۵ ۱۳۷۵۹92100 22۷ ۵۳۱ ۵۵960 ۳۵۵۵۱5 و2001۳ام عاس۲۵ 1۳2800۲1 2012 ۷۵۲۵۵92 با بل 200 ,۱۷۵۲۵۳۵ .۸ بل بل ,80 141-8۰ :(1) 9 5165 یرگ پرعدن۴۳ ۵7 ل2 30۲0 ۱۲۵/۵۳ ۳۰ع00۲02ه ) 51615٩ ۱۳۲۵۲۲۳۵0 0۳۵۵۵1۳9 ۱۵ و۳2۳ 0601910 2014 ۲۵۵۵/۰ ۱۰ 200 ,6۲۱۳۵۱0 ۱۰ سا بزااهع 0 5 ۱۱۵۱۵96/۵۲ ۱۵۷/۵۵96 2۵ ۱۵۲/۵۵ 01 ۵ نامز 7۲۵ :۷/۸۴ .(30۲020 ۱۵ برهباه هام6۲ ۱ ,۴۵۵۲9۵2 .6 .6 باق ۱۰۸۰ ,82/2208 6۰ ۱۷۰ با00۲۲۵ .لا باطاسااو6 .۸ ,قاه‌قد02 ۴۰ ۱۰ ,8 ۸۰ ,۴۵۲۵۳۵۵2 03 .51۳0۷۵ .8 200 بق52 ۴۰۵06 ا .۵0 .8 ,00 هزهنا6 ۴۰ 8۰ ۸۰ ,۱۷۵۳1۵69۲۵۰ ۱۷۰ ,6 قاطا ۱۷۰۸۰ ,۱۵۵62 لد 30۲ ۱۲۵۳۵۲ .5 ا5برا2 2۳ 1212 رغصا اهعناهناهاه 00۷6۱00 ما ۵۵۱ اهعزا2 ۳21۳۵ ۸ تقاه5 پرهضا۴ ۴۵۵0۲ ارانه مدل فازی سنجش میزان آمادگی جهت پذیرش سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت در سازمان‌ها ۱ خواجه‌احمدی ‏ اطااغانت 1۳66 ۸ :2000000 5 عفر 1۲۵۲۳۵۵0۵ 200 عااانن 0۲923012210002 .2011 .5 ,8206800ل 1 ۱۵۵۲۳۱۱ 1۵۲۵1-02860 ۵۲ ۸006012066 :2005 0060۰ 2 0۰ 200 ,و0۳0 ۴۰ 0۰۱۷۰ ,۵ ۴۰ ۱۰ بعها 1095-4۰ :(42) ۱/۵۵96/۵/1 2۵ ۱۲۵/۲۳۵/۵ ۳۵۷۵0۰ ۱1۲۱۹۵ 200 000/156 ۵۲ ۲۵۱۵ 1۳۵ 01۱۲۵۲۲۳۱۵0۲۱ 2000000 ۴1۳۵0۲6۵۲۹5 .2016 51300109۰ 0۰ 300 بح افااه5 ۱۰ ۵۷۰۸۰ ,5 ۱۷۵9۳۵۷۷۵۲۳۵۰ ۳۱۵۱2961۵ ۲٩ 6۳۵۵ ۴۷۵۱۵00 .2011 0۲01۰زاقد0 0619۵0 ۱۷۰ 200 ,۳۷۰ ۱۰ ,ا2۷/20ل ۱۵۶۳۲۵۲ 1 )۵۱3 00۷۷۵۲ ۱913۳20 ۱۵ 62965 ۲۵۵1913066 |6۲80۵م ۵۵ ۱۳۳۵۱۵۲۵1۵0 81610ر85 ۰ ۷۷0۱۲ ,1296-1303 :(3) ع6ععنع5 ۵۲م 00۲۳ ۴۲۲۵۵۵0۳۵ ۱۲۵۵۰ ۱۵ ۲0۲۵۵۲۵0 ۱۷۱۲2۵۷-۳۱۱۰ ۱۳۷۷۱۳۱ :۸12002 1210۰ ک ارگ ۱۳۲۵۲/۵۵۵ 1۵ ۱۵۵۵۵ .1997 بل ,08۲610 6 ۱۲ 71۵0۵/۵9۷ ۱۳۲۵۲۲۳۵۵۳ ۱۵۳۹9۳9 - 5 گرگ ۱۳۲۵۲۲۵۵ ۱۵۵96۲۵۲۲ .1999 آ 00۲۳۵۱ 1۳۵ ۱ 20010۷6 1۱۵ ۳۵۵۵۲۳2200 ۵ 210۲2۷6 20 ۷9160185٩ ۱۳۲۵۲۳۵۵۵ 2014 ۱۰ ,۳۵۵۳۵ 5 ما۲0 ۱۱ ۱۵۵۵۵۲۹/۵ ۳٩/30۲۵ ۱۳1۵۲۵۵۳۵۲ 56۲۷1665۰ عاطانام ۳۵۵۵۱ ۵۶ ۲۱۵۳۱2۵961۵۳۲ 7 |30۲۵ ۱1۵۲۵10/۵ ۱۵۱2961۵1۰ ۱۵۲۵۲۲۳۵۵ :۴۲۵۳۵۵۲ 5 0۳۵10 برام‌مناگ ۱۵۷۷ 1۳۵ :۱۷۰2009 بل ,۳۵۲۵۹۲۵ 5 110۲۳۱۵0۱ ۵۷۷6۵۲۱۲۱3296161 ۴۵۱20090 .2015 0206223 ۱۰ .۸ 300 ,۸۰ .ل ۱۷۵۳۵۵2۶ ۲۳۵۲۳۵۶ 32-3 :(1) 18 ۴۵۷/۵۷۷ و ۸۲۲0 مگ - 0 و زااطه) 000 06 ۳۲۵۷/5۵ 06۲1۵۲۱۵6۵۰ 0۲00۲۵6 200 ۵ ۷۷۳۵ :201010181۳2100 |5000 0۳ (۱۸۱5) 516108ر5 11۵۲۳۵0 ۳۱۵۱۵96161 ۵۲ ۱۳۵۵۵۱ 2014 ۱۷۰ ,802۳ 5۳۷۷۹۲۱06 ,2804 - 2799 :(116) 5070665 (۵ 86۳2۷07 200 50/2 - ۴۲۵۵۵۵ .کبو52 6اه ۵۲ ۲۵۲۳۵-۱۵۰ ,/0از ۱0۳۱۷۵۲ 521622 ,۴60065 01 رام م۴ .2013 ۷/۴۹5 - 506665 ۴062002 0۳ 0 20000120606 1۳۵ و2۵00 ۴۳۵۵۵۲۶۹ :2006 ۵20سا ۴۰ ۵۵ ,81006-۵۲۵۲۵ .۴ ,۵0 ,81006 :(16) ۲۵۷/۵۷۷ ۱۷۵۳۵96/۵1 ۲۵50۲۵۵ ۳۲۵۵ 5۰ 5161بر5 ۲۵5۵۲66 ۱۱۳۵۳۱ 06اه آ۵ 0۲۵06655 1 1۱6 ۵۳ 00۲016۲1221100 ۸0۱۳151۳2۵1100 50000۱ ۲٩ ۱۳۳۵۵۵۲ 1۳۵ آ۵ مقو0 ۸ .1999 ۱۰ ,18616۲۳ ۰ - 385 :(4) 31 ۴06۵0 ۱۳ 00۲۳۵۵9 ۵۵ ۲۵۶۵۵۲6 7 ل۵ 300 ۵6۰ام۴ 05و۲۷ 1 ۲22 و اف 56160100 55161 006۲2100 .2005 ۵۳۲۵۲۵۰ 0۰ 200 ,۱۱۰۵06۲۲6۵0 .۴ 3وا10 -89 :(97) ۴0۲0/۳/05 2۲۵0۷۵۲ ۳٩ 30۲۳۵ ۱۱1۵۲۵۵۳۵ .0۳06655 ۲۵۲۵۲6۳۷ عناراه 20 200 کاگرلد مه 1 0۴۲۴ ۲۵۱۵ 1۳6 :۱۵۳۵۷۵۵۳ 139۴ ۵۲ ۸۳۱۵۵۵00015 .2013 8ا9اس0ا520 با 200 ,۳ بفهاا1۳۷۵ ۳۲۵۲۵۵۵-5003 ,۱۳۵۲/۵۵۲۹ ۱1۵9/2100 ۵۳ 6۵ ۱۱۵۲۵۵۵/00 20 76 551615۰ ۱۳۵۲۲۳۵۵ ۱ ۹۵1۱۵۲ 00۲۵۱۵۲۵1۵۲۷ ۸۲۵ عزوما هط 200 1۳۵۵۳۶ بوازااط۳۲۳۵۳2 :00و09 .1995 ۸۰ با ,2800 (122 ۱۳۸۵۱0۳51 27اساو ۳1۵ ۵۲ ۳۵1۳۵۵ و۲۵۳۳ ۲۵۵ 00۲۵۲۵۲۹6 ۸ .2013 ۸۵0۰ .۷ بل 200 بل ۱۷۰ ,2۳۵09 21-7 :(6) 10 15ع1کبرگ برعدن۳ ۵۲ له ۲و3 ۱۲۵۵/۵ 0۲0۱۵۳۳۹۰ ۱۸۵۵۱۱ ۵ 0نهعزام‌مه کاز 20۵ ۳۳۵۲۵ متولد سال ۱۳۶۳ دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد مهندسی صنایع (گرایش مدیریت سیستم و بهره‌وری) از دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان است. ایشان هم‌اکنون کارشناس رتبه ارشد تحلیلگر سیستم در شهرداری منطق فازی و روش‌های تصمیم گیری چندمعیاره فازی» فناوری اطلاعات و دولت الکترونیبک و زنجیره‌های تأمین از جمله علایق پژوهشی وی است.

هدف اصلی این مقاله ارائه روشی مبتنی بر منطق فازی برای ارزیابی میزان آمادگی سازمان ها در پذیرش سیستم های اطلاعاتی مدیریت می باشد. به عنوان نمونه موردی، این مدل در شهرداری زاهدان پیاده سازی شد. در کنار هدف فوق، فرایند پژوهش این امکان را می دهد که نقاط ضعف و قوت سازمان در مسیر پذیرش و پیاده سازی این سیستم ها مشخص گردد. در این پژوهش با استفاده از عوامل مستخرج از مطالعات پیشین و دریافت نظرات 20 نفر از خبرگان حوزه فناوری اطلاعات، 19 شاخص برای فرایند کار انتخاب شد و با استفاده از عبارات کلامی خبرگان و متخصصانی که در ارتباط با سازمان نیز بودند، میزان آمادگی شهرداری زاهدان جهت پذیرش سیستم های اطلاعاتی مدیریت (بر اساس عددی بین 0 تا 1)، برابر 467/0 محاسبه گردید. به عنوان نتیجه جانبی پژوهش نیز نقاط ضعف و قوت شهرداری زاهدان در این مسیر مشخص شد. میزان توسعه و گستردگی شبکه در سازمان و آگاهی پرسنل از تأثیرات مثبت کاربرد فناوری اطلاعات در افزایش بهره وری و بازده کارایی به عنوان نقاط قابل اتکا و قوت تعیین شدند. همچنین سازمان از نظر نرخ ارتباط الکترونیکی با شهروندان و دیگر سازمان ها (بالادستی و هم رده) در شهر، استان و کشور و وجود بانک های اطلاعاتی به روز و شفافیت داده های موجود در آنها دارای ضعف بود.

521602

در مقاله پیش رو قصد داریم با رویکردی توصیفی - تحلیلی به این پرسش بپردازیم که بازتاب سیاست‌های فرهنگی عصر ناصری بر مطبوعات چه بوده و چه پیامدهایی را رقم زده است. بررسی روند تاریخی جریان مطبوعات در این دوره نشان می‌دهد که نقطه آغاز این جریان نیز همچون بسیاری از دیگر تغییرات بنیادین دوره قاجار» وقوع جنگ‌های ایران و روس و درک ضرورت اجرای برخی اصلاحات است. به‌موجب اسناد امر روزنامه‌نگاری و مطبوعات در معنای امروزین آن با حمایت عباس‌میرزای ولیعهد پدیدار شده و در زمان صدارت امیرکبیز شکلی حرفه‌ای به خود گرفته است. مطبوعات ایرانی هم‌زمان با صدارت میرزاحسین‌خان سپهسالار در حالی گسترش يافته که در پرتو سیاست‌های مختلف فرهنگی, مداخلات ناصرالدین‌شاه از هسته مرکزی حکمرانی در عرصه مطبوعات همچنان ادامه‌دار اس: ذر این میان: مقاله با ارائه استای خاریگا ,نشیان اشی‌داند وکنواغمال کنتو لیر مطبوعات با قوائینی چون طرح سانسور به‌عنوان نمونه سیاست‌های فرهنگی اعمال‌شده بر مطبوعات عصر ناصری, به ظهور مطبوعات در تبعید انجامیده است. می‌توان جنبش‌ها و انقلاب‌های بعدی مانند مشروطیت را نیز از پیامدهای سیاست‌های فرهنگي آن دوران در امور مختلف فرهنگی, ازجمله در امر مطبوعات, دانست. ۱ استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی (نویسنده مسئول) منعه ی ۲02۳10۵ سامان‌دهی به فرهنگ ايده جدیدی نیست. در طول تاریخ» همواره دغدغه هدایت رفتارهای فردی و جمعی وجود داشته؛ اما سیاست فرهنگی! در صورت نوین خود به‌عنوان شکلی از اعمال قدرت یکی از ابعاد جدی و مهم نظام‌های سیاسی در تاریخ معاصر است. درواقع اهمیت تحول, تکامل و تعالی فرهنگی,» از یک‌سو و ضرورت اتحاد» یکپارچه‌سازی و گاه انقیاد جامعه» از سوی دیگر جایگاه خاصی به سیاست‌های فرهنگی بخشیده است؛ سیاست فرهنگی که به‌عنوان نظامی از اهداف غایی و مقاصد عملی و شیوه‌هایی که در شهر یا دولتی قابل تشخیص است (ژیرارد"» ۱۳۷۲: ۱۷۲-۱۷۱) همواره در اقدامات دولت‌ها و متولیان امور فرهنگی مشهود است حاکمیت قاجار در قرن ۱۲ هش دگرگونی‌های سیاسی, اقتصادی, اجتماعی فرهنگی و نظامی بسیاری به‌همراه ذاشت ک البته برخی از آن‌ها پیامذهای موجه ناخواسته: با مذرنند و تبعات آن بود. می‌توان امر روزنامه‌نگاری و شکل‌گیری جریان مطبوعات را هم از آن جمله دانست. تمایل شاهان قاجار در پرداختن به روزنامه و روزنامه‌نگاری از مهم‌ترین عرصه‌های ورود ما به قلمرو جهان مدرن به حساب می‌آید (فرقانی "و حمزه‌ئی, ۱۳۹۲). در عمل, آگاهی از این ابزار نوین ارتباطی .و نقش تأثیرگذار آن موجب اعزام محصلان برای فراگیری چاپ و روزنامه‌نگاری از سوی دربار عباس‌میرزا شده و .انتشار حرفه‌ای مطبوعات را در آغازین سال‌های سلطنت ناصرالدین‌شاه همگام با صدارت امیرکبیر و نیز گسترش آن را در دوران حکومت قاجار از همان سال‌های نخست شکل‌گیری جریان مطبوعات که خود نیز در شکل‌گیری آن نقشی مستقیّم داشت» متوجه نقش مطبوعات در تغییر بینش جامعه شد و سعی کرد با کمک سیاست‌های فرهنگی رسمی در چارچوب قوانین مکتوب و گاه عرف‌های سیاسی نانوشته اما مقبول» جریان اطلاعات زا.در دست گیرد. با این حال نگرانی از تأثیرپذیری نظام فکری ایرانیان از جراید موجب شکل‌گیری روزنامه‌نگاری در تبعید شد و خلق جراید متمایز شکل‌گیری انقلاب مشروطیت و تحولات مرتبط با آن را تحت تأثیر قرار داد. بر این اساس» مقاله پیش‌رو به دنبال آن است تا مبتنی بر رویکردی توصیفی-تحلیلی به این پرسش پاسخ دهد که اعمال سیاست‌های فرهنگی مورد نظر حکومت چه تأثیری بر مطبوعات داشته و چه در حوزه سیاست فرهنگی مطالعات بسیاری صورت گرفته است؛ از آن جمله می‌توان به پژوهش‌هایی که با هدف تحلیل و آسیب‌شناسی,» نگاهی ایجابی به لوازم ضروری برای سامان فرهنگی کشور داشته‌اند یا آن دسته از پژوهش‌هایی که به ارزیابی سیاست‌های فرهنگی دستگاه‌های رسمی متولی فرهنگ» نهادهای مدنی نهادهای عام‌المنفعه, نهاد آموزش» هنر فرهنگ» میراث فرهنگی» زبان» فرق و مذاهب الگوهای سبک زندگی و... پرداخته‌اند» اشاره داش برخی آزآین ژوهش‌ها نیز ايسه تطبیقی سیاست‌های فرختگی آیران وسایز کفنورها را مورد توجه قرار داده‌اند؛ اما آنچه به موضوع پژوهش ما نزدیک‌تر است آن دسته از مطالعاتی است که سیاست فرهنگی را در اعصار دوره‌ها و بازه‌های تاریخی بررسی کرده‌اند. مشخصا رستمی هرمز (۱۳۹۶) در پایان‌نامه خود با عنوان بررسی سیاست فرهنگی حاکمان عصر قاجار با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی تحولات فرهنگی آن عصر از جنبه‌های گوناگون پرداخته و عصر قاجار را یکی از دوره‌های اثرگذار در تحولات فرهنگی ایران برمی‌شمارد؛ دوره‌ای که سیاست‌گذاری حاکمان آن با توجه به تحولات جهان در این عصر و آشنایی با تمدن و فرهنگ دیگر کشورها همراه است. از نگاه او این دوره عصر تغییر است؛ تغیبری که بر تحولات قرهنگی ایران سایه انذاختد است. دابا کارالاتیر سیاسگهلی ۹ نی حاکمان اقاجاز بر طولانی, است و عدم تمرکز بر روی یک لاه هت #واک ۴ مطالب و غدم انستجام در نتیجه‌گیری شده است؛ اما پژوهش‌هایی هم درباره نقش و کارکرد مطبوعات با رویکردی تاریخی و به‌صورت مطالعه موردی صورت پذیرفته است. پایان‌نامه اسدی باهر (۱۳۹۳) با عنوان نقش مطبوعات در نوگرایی و تجحددخواهی در ابران (بررسی موردی روزنامه حبل‌المتین) نمونهاتی ازاین‌دست افست:۰ این پایان‌نامن کوشیده تا نقش مطبوهات: را بتتواق مها رنه موجود در زمان قاجار در شکل‌گیری و گسترش جنبش تجددخواهی و تفکر نوگرایی نشان ذهد. از ناه محقق: مطبوعات ابزاری بود کد وطيقه تشر اخبار مشروطه: افکار و آندیشه‌های آزادی‌خواهان را در این عصر بر عهده داشت و توانست تا حد زیادی اذهان عمومی را با مشروطه آشنا کند. این مهم در یکی از روزنامه‌های موّئر در خارج از کشور بررسی شده است. همچنین می‌توان به پژوهش فرقانی و حمزه‌ثی (۱۳۹۲) و نیز به پایان‌نامه قنواتی (۱۳۸۸) اشاره کرد که هر دو از منظری متفاوت به کار کرد نشریات در آن عصر تاریخی پرداخته‌اند. بااین‌حال» ر یت این پژوهش‌ها از حیث هدف مسئله» رویکرد پژوهش و چارچوب نظری با پژوهش پیش رو موی اما متفاوت‌اند. در اینجا با رویکردی توصیفی و تحلیلی سعی بر آن است تا در چارچوب مفهومی ‏ اشماره پنجاه‌ونهم پژوهش» به تأثیر سیاست‌های فرهنگی بر مطبوعات عصر ناصری و پیامدهای آن پرداخته شود. . آپاییر ۴۳۹۴۰۱ هر پژوهشی با تکیه بر مجموعه‌ای از مفاهیم نظری سامان می‌یابد که در دستگاه علمی معنا و تعریف خاص خود را دارند (حضرتی» ۱۳۹۱: ۱۴۴). اصلی‌ترین مفهوم در این پژوهش سیاست فرهنگی است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت. اگرچه تعریف مشهور ادوارد بارنت تیلورا پدر انسان‌شناسی اجتماعی» از فرهنگ در کتاب مشهور خود با عنوان فرهنگ ابتدایی " - به‌مثابه کلیتی درهم‌پیچیده از مجموعه دانش‌ها فنّاوری‌ها عادات» آداب» رسوم» آیین‌ها و به‌طورکلی تمام چیزهایی که انسان آن‌ها را به‌عنوان عضوی از جامعه به دست می‌آورد (آشوری» ۹۳ ۱۱۳-۲) - آغازی بر مفهوم‌پردازی کلاسیکی است که تا مدت‌ها در حوزه علوم اجتماعی غالب بوده؛ اما در چنین فهمی از فرهنگ نقش دولت/قدرت در تکوین» تحول و توسعهه فرهنگ کم‌اهمیت يا حتی نادیده انگاشته شده است. این غفلت نظری در دهه‌های اخیر مورد انتقاد واقع شده است. یکی از اين منتقدان تونی بنت؟ از شارحان سیاست فرهنگی است که در کتاب خود با عنوان فرهنگ: دانش اصلاح‌طلب؟ فهم فرهنگ را جز به‌واسطه درک پیوندش با سیاست ناممکن دانسته است. سیاست فرهنگی» از انظر بنت قانون‌گذاری‌های سیاست‌مداران برای کنترل شکل و محتوای فعالیت‌های فرهنگی در نهادهایی چون دپارتمان‌های دولتی آموزش» هنر» فرهنگ» رسانه و... است (پارکرگ ۷۵۸۰:۱۳۸۷). درمهندسی فرهنگی مورد نظر بنت» فرهنگ به‌واسطه نهادها در خدمت. سیاست‌های فرهنگی دولت‌مردان قرار می‌گیرد. نتیجه این خواهد شد که زندگی روزمره و تجارب فرهنگی آن. از طریق رسوخ اشکال جدید تعلیم و ترییت» در حیطه تأثیر دستگاه‌های دولتی خواهد بود (میلنر و براویت7, ۳۰۱:۱۳۸۵). حال با نگاه به گذشته و بررسی تحولات تاریخ معاصر ایران که می‌توان آن را از آغازین سال‌های دوران قاجار در نظر گرفت., حکومت‌ها با درک شیوه‌های تأثیرگذاری در زندگی عامه مردم از طریق سیاست‌های فرهنگی» سعی بر اعمال نرم و خاموش قدرت داشته‌اند. ناگفته نماند هم سیاست‌های فرهنگی رسمی (دولتی و در قدرت) و هم سیاست‌های فرهنگی غیررسمی (غیردولتی و بر قدرت) با هدف توجیه افکار عمومی؛ امکان انس و آمادگی عموم مردم برای پذیرش هر گونه اصلاح جزئی و پذیرش يا مقاومت در برابر تغییر نقش چشمگیری داشته و نظام‌بخش فعالیت‌های مختلفی بوده‌اند؛ از این‌رو به‌عنوان نیروهایی پرقدرت تحلیل پذیرند. عرصه‌های هنری» فرهنگی و آموزشی از مهم‌ترین نقاط اجرای این نوع سیاست‌ها بوده است. در این میان» عهد ناصری یکی از مهم‌ترین دوره‌ها برای تحلیل سیاست‌های فرهنگی, به‌ویژه در عرصه مطبوعات» است. بررسی کلی روند تاریخی دور مذکور به‌خوبی اثبات کننده این مدعاست که حکمرانان به‌خوبی از تأثیر مطبوعات بر اذهان مردم و ضرورت آن مطلع بوده و سعی بر مداخله در نظام مطبوعات از طریق سیاست‌های فرهنگی داشته‌اند. در اینجا قصد داریم تا با شناخت این سیاست‌ها در عصر ناصری,» به بررسی چگونگی تأثیر آن‌ها بر مطبوعات به‌عنوان یکی از نمادهای جهان مدرن و پیامدهای آن بپردازيم. همان‌گونه که از عنوان مقاله پیداست» موضوع پژوهش بررسی تأثیر و نقش سیاست‌های فرهنگی بر مطبوعات در دوره ناصری است. مبتنی بر پرسش تحقیق, رویکرد پژوهش کیفی حاضر تاریخی است. از فنون و ابزارهای گرداوری داده‌ها - شامل بررسی اسناد و مدارک - به شیوه مطالعه کتابخانه‌ای بهره برده شده است. از آنجایی که برای فهم ماهیت و ابعاد عمیق‌تر فرهنگ و امور فرهنگی نیازمند چشم‌اندازی کل‌نگر» تاریخی و فرایندی هستیم تا خط روایت آن را در بافت کلی‌تری به نام جامعه معاصر ایران دنبال و تجزیه‌وتحلیل کنیم؛ از این‌رو مبتنی بر مسأله پژوهش از چارچوب مفهومی سیاست فرهنگی بهره گرفته شده است. دوره زمانی در این بخش بازتاب سیاست‌های فرهنگی در مطبوعات عصر ناصری و تأثیر آن بر فرایند شکل‌گیری حرفه‌ای مطبوعات در آن عصر ذیل سه عنوان شامل پیدایش روزنامه وقایع اتفاقیه. طرح سانسور مطبوعات و شکل‌گیری مطبوعات در تبعید تبیین شده است؛ اما پیش از ورود به بحث پیش‌درآمدی بر چگونگی ورود صنعت چاپ به ایران و آغاز فعالیت‌های مطبوعاتی در پیش درآمدی بر چگونگی ورود صنعت چاپ به ایران و آغاز فعالیت‌های تاریخ ایران عصر قاجاری سرآغاز تاریخ تحولات بنیادین بسیاری در عرصه‌های سیاسی, فرهنگی» اجتماعی و اقتصادی نیز هست (فرقانی و حمزه‌ئی, ۱۳۹۲: ۱۵۳-۱۴۹). می‌توان سرمنشا بسیاری از این تغییرات را در جنگ‌های ایران و روس جست‌وجو کرد؛ آن زمان که ضرورت اجرای اصلاحات از سوی عباس‌میرزای ولیعهد احساس شد. عباس‌میرزا از دست‌پروردگان میرزاعیسی‌خان فراهانی ملقب به قائم‌مقام اوّل بود. او تحت تأثیر آموزش‌ها و آموزه‌های خود در عرصه سیاست و به دنبال ادراک ضرورت ایجاد تغییر» تلاش کرد تا در چندین عرصه مهم زمينه ظهور دگرگونی‌ها را فراهم آورد و برای هموارکردن مسیر گروهی از محصلان ایرانی را جهت فراگیری علوم و فنون به اروپا و روسیه اعزام کرد؛ اقدامی که بعدها تغییر و تحولاتی را به‌ویژه در عرصه امور فرهنگی پدید آورد. صنعت چاپ و راه‌اندازی روزنامه در ایران یکی از فنونی است که مورد اهتمام برخی از این محصلان بازگشته به وطن بود و با درحالی که اختراع صنعت چاپ در تاریخ جهانی به سال ۱۴۵۵ م/۸۳۵ ه ش باز می‌گرده بیش از یک قرن و نیم بعد از اختراع دستگاه چاپ بود که نخستین روزنامه اختراع شد! (صلح‌جی ۱۳۴۸: ۵۲-۰) در ایران شواهد تاریخی بیانگر آن است که نخستین آشنایی‌ها با صنعت چاپ به عصر عباس اوّل صفوی باز می‌گردد. این رویداد به‌وسيله مبلغان مذهبی و کشیشان فرقه کرملیت صورت پذیرفت. ایشان چاپ‌خانه‌ای با حروف سربی در محوطهه کلیسا در میدان میر اصفهان دایر کردند. مدت ۳۳۰ سالی که این چاپ‌خانه دایر بود علاوه بر تقویم‌ها و گزارش‌های جلسات مذهبی» حدود ۳ جلد کتاب نیز چاپ و منتشر شد. هم‌زمان با تأسیس این چاپ‌خانه عده‌ای از رجال و درباریان و شاهان صفوی به فکر ایجاد چاپ‌خانه در ایران افتادند؛ هرچند اقدامی در این زمینه به عمل نيامد (میرزای گلپایگانی» ۱۳۷۸: ۵۹). در سفرنامه شاردن به اشتیاق وافر درباریان ایران در عصر سلیمان صفوی برای فعالیت در این زمینه اشاره شده است (شاردن ۳ ۶ ج ۴: ۲۹۶ اما عصر قاجار تحولات خاصی را در صنعت چاپ و سپس انتشار روزنامه به دنبال داشت. رضوانی در مقدمه بر روزنامه وقایع اتفاقیه اشاره دارد که هم‌زمان با وقوع جنگ‌های زیان‌بار ایران و روسیه در دوره سلطنت فتحعلی‌شاه قاجار (۱۱۷۶ - ۱۳۱۳ ه ش) اخبار مربوط به ایران» پادشاه و دولت‌مردانش در برخی از جراید اروپا انتشار یافت و اعمال ناشایستی از شاه قاجار و فرزندانش به تصویر درآمد. عباس‌میرزا نایب‌السلطنه پسر فتخعلی‌شاه» در جریان اخبار جراید خارجی بود". با درک اهمیت جریده» افرادی به دستور ولیم‌هد برای آموختن فن چاپ به انگلستان اعزام شدند؛ یکی از آن افراد میرزا صالح شیرازی است؛ اما قبل از بازگشت این افراد به وطن» عباس‌میرزا پس از انعقاد قرارداد گلستان به سال ۱۱۹۲ ه ش با روسیه چند دستگاه چاپ به روس‌ها سفارش داد. بعد از این سفارش بود که میرزا زین‌العابدین تبریزی به سن پترزبورگ اعزام شد تا فنون چاپ و ۱ اوّلین روزنامه در بلژیک به سال ۱۶۰۵ م منتشر شد. از آن پس آلمان سال ۱۶۱۵ م» انگلیس سال ۱۶۲۲ م و فرانسه سال ۱۶۳۱ م ۳ او نخستین ایرانی‌ای است که به درج آگهی در جراید اروپا اقدام کرده است. روش ساختن مرکب را فراگیرد. او بعد از بازگشت به سال ۱۱۹۶ ه ش یک دستگاه پرس چاپ و مقداری حروف سربی وارد کشور نموده و چاپ‌خانه‌ای سربی را در تبریز دایر کرد! (میرزای گلپایگانی» ۱۳۷۸: ۱۱). «هشت سال بعد از آمدن چاپ حروفی, چاپ سنگی به ایران آمد. سال ۳ هش میرزا جعفر تبریزی و بعد میرزا اسداله شیرازی برای آموختن صنعت چاپ به روسیه اعزام شدند. آنان پس از بازگشت به وطن با خود چند دستگاه چاپ سنگی به تبریز آوردند. سال ۵ ه ش, میرزا صالح شیرازی که خود از دانش‌آموختگان رشته چاپ بود به‌منظور چاپ نخستین روزنامه فارسی‌زبان در کشور چاپ‌خانه‌ای در تهران تأسیس کرد. بدین ترتیب» با همت میرزا صالح شیرزای در ۱۱ اردیبهشت ۱۳۱۶ ه ش نخستین روزنامه فارسی‌زبان در ایران در عصر سلطنت محمدشاه قاجار پا به عرص حیات گذاشت»» (جلالی, ۱۳۹۸: ۴-۳) نکتهه درخور توجه درباره اوّلین روزنامه فارسی‌زبان که البته نسخه‌های متعددی از آن در دست نیست اهداف اعلام‌شده آن است که نشان‌دهنده سیاست فرهنگی حاکمان عصر است. میرزا صالح شیرازی که روزنامه کاغذ اضار را با استفاده از ماشین چاپی که به همراه خود از لندن آورده بود چاپ کرد در اطلاعیه‌ای بر اهمیت آگاهی ایرانیان از رخدادهای جهان و ورود فناوری جدید از اروپا تأکید داشت (رینگر ۵۱:۱۳۸۱). عباس اقبال, در مقاله‌ای با عنوان «تاریخ روزنامه‌نگاری در ایران» که در مجله .بلاگار چاپ شد» سه ماه پیش‌تر خبر چاپ را این گونه اعلام می‌کند: «به حسب حکم شاهنشاهی کاغذ اخباری مشتمل بر اخبار شرقیه و غربیه در دارالطباعه ثبت و به اطراف و اکناف فرستاده خواهد شد») (اقبال ۱۳۲۳: ۷) آدمیت نیزه ضمن اعلان این خبر در کتاب خود: دیکر) ۱۹۵39 ایو گونه برمی‌شمارد: «سو از اخبار جهان هر آنچه استماع آن مورث آگاهی و دانش و عبرت اهالی این مملکت خواهد بود به طبع خواهد رسید. سپس شرحی از دادپروری دولت» بنای صنعت جدید مثل کاغذگرخانه» کارخانه شکرریزی» باروت‌سازی» تشویق هنرمندان و علاقه به آبادی کشور می‌نگارند.» (آدمیت ۱۳۷۸: ۰) نباید از اوّلین روزنامه ایران چه در کیفیت گاهری نو چه ذرباره کیفیت انعکاس مطالب در آن انتظاری همپای جراید دیگر کشورها داشت؛ بااین‌حال» در این کاغذ اخبار سعی بر آن بود تا «اخبار دارالخلافه تهران و ایالات و ولایات و برخی از خبرهای کهنه و دست‌دوّم خارجی نخستین شماره از نخستین روزنامه فارسی‌زبان در ۱۱ اردیبهشت ۱۲۱۶ انتشار یافت؟ (محبوبی ۱ آزای‌روه باید میرزا زینالعابدین را «پدر چاپ ایران» دانست. نخستین کتابی که در چاپ‌خانه وی منتشر شد فتع‌نامه نام داشت که ار 4 ۳ تألیف میرزا ابوالقاسم قائم‌مقام فراهانی بود. برخی بر این عقیده‌اند که رسالهه جهادیه, مشتمل بر فتاوی روحانی‌ها درباره جهاد با روسید ات مارا ب ۳ البته پیش از آن باید دانست که وجود واژه‌های روزنامه, روزنامچه و روزنامجه در ادبیات کهن ایران همچون اشعار ناصرخسرو اردکانی» ۱۳۷۰: ۲۲۲). چهار ماه پس از انتشار روزنامه, اصطلاح کاغذ اخار را برای آن به کار بردند که ترجمه تحت‌اللفظی «06۷/۶0867» است (قدیانی» ۱۳۸۴: ۱۱۴). آدمیت بر این نظر است که میرزا صالح از روزنامه‌های مصر و عثمانی» یعنی وقایع مصربه عربی و تقویم وقلیع ترگی» آگاهی نداشت؛ وگرنه شاید از آن نام‌ها در نام‌گذاری روزنامه خود استفاده می‌کرد (آدمیت. ۸ ۹۳۷۰ اما فرایند شکل‌گیری حرفه‌ای مطبوعات و دخالت مستقیم دولت در اين امر خود معلول اتفاق‌های عصر ناصرالدین‌شاه است که در بخش بعدی به آن پرداخته خواهد شد. بازتاب سیاست‌های فرهنگی بر فرایند شکل گیری حرفه‌ای مطبوعات در عصر ناصری دوره ناصرالدین‌شاه در تاریخ ایران» بهسبب ورود افکار جدید و به دنبال آن شکل‌گیری نهادها و تشکیلات اروپایی» از اهمیت زیادی برخوردار است. در این دوره اقدامات ممهمی صورت گرفت که تأسیس دارالفنون» گسترش مطبوعات و ایجاد مدارس جدید از آن جمله بود (عبداللهی متنق» ۱۰۱:۱۳۹۴).همانند گذشته, دستگاه دولت کانون اصلی اندیشه‌های اصلاح‌طلبانه بود؛ میزان پذیرش تغییرات به خواست و تصمیم شخص اوّل ممکلت» یعنی شاه» منوط بود. به‌هرحال, در این دوره با بسترسازی نخبگان سیاسی کشور وسیاست‌های فرهنگی برآمده بفرآزونشیب‌هایی به فعالیت‌ها و اقدامات حاکمیت مر کزی منتج می‌شده است. البته در مقابل فشار اوّلین نوخواهان و نوآوران که اغلب از میان زمامداران و متولیان مسئول اداره کشور برخاسته بودند شاه تا جایی با اصلاح امور همراه بود که به سلطنتش لطمه‌ای نخورد؛ بنابراین؛ شالوده سیاست‌های حکومتی ختی در بعد فرهنگی آن بیش از هر چیز حول مسئله حفظ سلطنت بناشده بود و به ضرورت زمانه, تغییراتی نیز به خود می‌پذیرفته است. درنتیجه» در بررسی سیاست‌های فرهنگی دوره ناصری و تأثیر آن بر نظام مطبوعات» بیش از هر چیز ما با سیاست‌های اعمال کنترل بر جریان آگاهی‌رسانی در مطبوعات مواجهیم: در این زمینه؛ دو دوره مهم تاریخی می‌تواند محل توجه باشد: آغاز حرفه‌ای امر روزنامه‌نگاری در دوران صدارت امیرکبیر و تأسیس روزنامه؛ و گسترش روزنامه‌نگاری و پیدایش روزنامه وقایع اتفاقیه در آينه سیاست‌های فرهنگی عصر ناصری پس از روزنامه‌نگاری به شيوه کاغذ اخباری» پیدایش روزنامه به سبک کنونی در سال سوم سلطنت ناصرالدین‌شاه با فرمان و هدایت میرزاتقی‌خان امیرکبیر اتفاق افتاد. وقابع اتفاقیه اوّلین روزنامه فارسی‌زبان بود که هفتگی انتشار می‌یافت. اولین شماره روزنامه در ۳۰ فروردین ۱۳۳۰ حافظ و انوری از قدمت روزنامه در ایران حکایت دارد. به‌علاوهه در دربار تیموریان» مغولان» صفویه» افشاریه و تا سال نخست دربار حکومت ناصرالدین‌شاه به تاریخ‌نگاری واقعه‌نویسی و واقعه‌نگاری اطلاق می‌شده است... ازاین‌رو» می‌توان چنین ادعایی هم داشت که روزنامه‌نگاری در ایران از سنت وقایع‌نگاری متولد شده است (فرقانی و حمزه‌ئی؛ ۱۳۹۲). و آخرین شمارهه آن ۲۴ شهریور ۱۲۳۸ منتشر شدا (براون"» ۱۳۸۶: ۴۴۲). امیر کبیر معتقد بود عوام نمی‌دانند که مصرف و حسن این وقایع اتفاقیه در چیست يا خیال می‌کنند که دیوانیان عظام شروع به این کرده‌اند به‌جهت منافع و مداخل؛ درحالی که انتشار این روزنامه به‌جهت تربیت خلق و عالم‌شدن آن‌ها از امور دیوانی و اخبار و مناسبات دول و منافع خاص و عام و مقتضیات عصر است. او می‌گفت: «اين روزنامه منصبی نیست که به کسانی که از اهل دیوان اسامی ایشان تعیین شده» به اين‌ها برسد و به دیگران نرسد.» (فرقانی و حمزه‌ئی» ۱۳۹۲) در آن مقطع, علاوه بر افزایش آگاهی از اوضاع جهان» روزنامه عاملی برای پرورش عقلانی مردم و اشناکردن آن‌ها با دانش جدید و احوال دیگر کشورها بود. مبتنی بر این سیاست فرهنگی امیرکبیر در حوزه مطبوعات بود که روزنامه وقایع انقاقیه به‌عنوان ارزنده‌ترین نهاد تأسیسی امیرکبیر برای حرفه‌ای کردن جریان روزنامه‌نگاری در ایران تلاش بسیاری کرد؟. برای او ارزش سیاسی و مدنی انتشار روزنامه که دیگر به‌صورت تک‌نسخه خبری برای دربار نبود و با شمارگان متعدد و برای عموم اهالی ممالک محروسه منتشر می‌شد» روشن بود. در سرمقاله نخستین شماره آمده: «ازآنجاکه همت حضرت اقدس شاهنشاهی مصروف بر تربیت اهل ایران و استحضار و آگاهی آن‌ها از امورات ذاخله و وقایع خارجه است؛ لهذا قرار شد که هفته‌به‌هفته احکام همایون و اخبار داخله مملکتی ... در دارالطباعه دولتی باسمه زده شود و به کل شهرهای ایران منتشر گردد.» (رضوانی» ۱۲۶۸: ۱) شیوه نگارش روزنامه وقابع اتفاقیه ساده» روشن و خالی از تقلیداو کلف بود. تا شماره ۶۵۶ انتشار ۱ وقایع اتفاقیه را باید دوّمین روزنامه فارسی‌زبان دانست که در ایران به چاپ رسید. نام این روزنامه چندین بار تغییر کرده است. شماره اول این روزنامه به نام روزنامه اخبار دارالخلافه تهران منتشر شد و از شماره دوم به نام روزنامه وقایع,اتفاقیه چاپ شد (جلالی, ۱۳۹۸: ۱۰) نام وقایع را که اخبار و حوادث و ترجمه نیوز انگلیسی یا نوول فرانسه بود از نام تقویم روزنامه رسمی عثمانی و يا وقایع مصری قاهره اقتباس کردند و صفت اتفاقیه را به آن افزودند (محیط طباطبایی» ۲۶:۱۳۷۵). زوزنامه وقایع سال ,۱۱۳۹ هش که شاهزاده خلیقلی میرزا احتقباالسلطگ وزیر علوم بو انطباعات بوفراذاره چاب‌خانه دولفی ,و مدیزیت روژنامه یه میرژ ابوالحسن‌خان صنع‌الدوله سپرده شد و نام روزنامه تغییر کرد (جلالی, ۱۳۹۸: ۱۱). اين روزنامه به اسم روزنامه دولت علیّه ایران نخستین روزنامه مصوری بود که در ایران منتشر می‌شد (آدمیت» ۱۳۷۸: ۳۷۱). این روزنامه مدتی بعد به نام روزنامه دولتی ایران و سپس به نام زوزنامه ایران غییر یاقت وبا اواخر رسلطنت مظفرالدین شاه هر می‌فند. (اقبال: :۰۱۳۳۵ ۸. روزنامه حولتی در تهراق مشتمل .بر اخبار وقایع داخلی و خارجی بود (براون» ۱۳۸۶: ۵۷۴). این روزنامه که از سال ۱۲۴۵ تا ۱۳۵۰ هدش ۵۷ شماره از آن منتشر قده ضدر صفحه اوّل از هر شماره را با تصویری از شیر و خورشید با تیغ آخته و درون نیم‌دایر تزیینی بر فراز سر شیری زینت بخشیده بود و مطالب آن شبیه مطالبی بود که در وقایع اتفاقیه و دولت ایران مطرح می‌شد. همچنین ترجمه احوال کریستف کلمب, کاشف امریکا در نمره‌های متعدد آن به چشم می‌خورد. این روزنامه‌ها در چاپ‌خانه‌ای که به دارالفنون اختصاص داشت چاپ می‌شدند و با هم به فروش می‌رسیدند ۳ امیرکبیر به‌سبب فقدان همکار ایرانی ماهر و باتجربه, از برجیس انگلیسی (که سابقه روزنامه‌نگاری داشت و در زمان مسافرت سرجان ملکم به‌همراه او به ایران آمده بود) در انتشار روزنامه کمک گرفت (محیط طباطبایی» ۱۳۷۵: ۲۶). مدیر روزنامه نیز میرزا جبار ناظم المهام» کنسول سابق ایران در بغداد و نویسنده آن عبدائله ترجمه‌نویس بود (آدمیت» ۱۳۷۸: ۳۷۴). هفتگی آن مرتب بودا و از آن پس گرفتار بی‌نظمی شد (آدمیت» ۱۳۷۸: ۳۶۸). علت انتشار روزنامه را که مبتکر و مجری آن شخص امیرکبیر بود» بی‌شک می‌توان سیاست‌های فرهنگی آغازین سال‌های سلطنت ناصری و ضرورت تثبیت پایه‌های قدرت او نیز پنداشت؛ سیاستی که با برکناری امیرکبیر از صدارت و سپس قتل او در عمل» به‌صورت سیاست‌های فرهنگی انقباضی در حکومت قاجار هدف تحدید آگاهی‌رسانی به جامعه را دنبال کرد تا تهدیدی متوجه سلطنت نباشد". پیگیری تحولات مرتبط با روزنامه وقایع اتفاقیه به‌خوبی گویای این مسئله است. کارلا سرنا, از سفرنامه‌نویسان و وابستگان مأموران سیاسی خارجی» به‌خوبی بازتاب سیاست‌های فرهنگی عصر ناصری را درباره اوّلین روزنامه رسمی و دولتی ایران بازنمایی می‌کند: «انتشار روزنامه دولت علیه ابرلن از افتخارات سردبیر آن است و کاری است که انجام آن در ایران از هر کجای دنیا سخت‌تر است زیرا او در روزنامه نباید درباره بسیاری از موضوعات مطالب بنویسد. ازجمله: برای اینکه احساسات وزرای مختار خارجی کشورهای اروپایی مقیم تهران جریحه‌دار نشود» نمی‌تواند درباره سیاست خارجی مطالب بنویسد. برای اینکه احساسات مسئولان کشوری جریخه‌دار نشود نمی‌تواند درباره امور داخلی مطلب بنویسد. چون هیچ کس در ایران در جریان کامل اخبار و اطلاعات نیست» نمی‌تواند به خبرهای تلگرافی اشاره کند؛ اما در عوض» او می‌تواند ذرباره سفرهای شاه به اطراف تهران» شکارهای شاه و... با در طول انتشار وقای اتاهبه ابا ۱۳۳۵ اور داشت که روزنامه‌ها متعدد شوند. «به اعتضادالسلطنه وزیر علوم» دستور داد به‌جای روزنامه مصور دولت علیته ابران در هر هفته یکی از روزنامه‌های چهارگانه روزنامه دولتی بی‌تصویر» روزنامه مصور دولتی» روزنامه دولتی و روزنامه علمی را انتشار دهد:» (جلالی» ۱۳۹۸: ۱۳) به نظر می‌رسد» پس از حدود بیست سال از آغاز به کار حرفه‌ای روزنامه‌نگاری در ایران» سیاست تکثر و تنوع عناوین مطبوعات بی‌ارتباط از زمان صدارت میرزاحسین‌خان سپهسالار از سال ۱۳۵۰ ه ش که حدود ده سال به طول انجامید. در عصری که به «عصر قانون و گسترش ترقی» معروف است» شاهد تغییر و تحولات چشمگیری ۱ تا شماره هفدهم آن روزهای جمعه پیش از ظهر انتشار می‌یافت؛ از شماره هجدهم به بعد انتشارش به روزهای پنج‌شنبه موکول شد. ۲ اطلاغ‌رسانی تنها شامل اخبار و مسائلی بود که اطلاع از آن را به مصلحخت عامه ایرانیان می‌دانستند (محبوبی اردکانی» در عرضه عطبوعات هستیم. ذر این زمان: استفاده از تلگراف زمینه گسترش ارتباطات را قراهم آورد. تعدد خبرهای دریافتی از داخل و خارج در کیفیت خبررسانی بسیار موّر بود. رقابت روس و انگلیس در ایران و انعقاد قراردادهای استعماری که مبتنی بر تمایلات دربار و هیئت حاکم صورت می‌گرفته نیز به بروز تغییراتی ذر مطبوعات انجامید. این عوامل موجب شکلگیری ايده تقویت روزنامه‌ها و نشریات شد. هم‌زمان» روحيه اصلاح‌طلبی میرزاحسین‌خان سپهسالار موجب شد تا امور مطبوعات و ارتباطات از حيطه اختیارات وزارت علوم و معارف بیرون آید و متناسب با نیازها زیر نظر سازمانی جدید با وظایف و اختیارات بیشتر و تشکیلاتی منسجم‌تر قرار گیرد. دربار و هیئت حاکم که با رشد آگاهی‌های فرهنگی و اجتماعی مردم منافع خود را در خطر می‌دید. برای تسلط بر اوضاع, فروردین ۱۳۵۰ ه ش محمدحسن‌خان - پیشخدمت و مترجم مخصوص ناصرالدین‌شاه - را برای انتظام عمل دارالطباعه انتخاب کرد و تشکیلاتی بنیان نهاد تا در چارچوب مسئولیت‌های وزارت نوبنیاد علوم به امور مربوط به انتشار روزنامه رسمی و چاپ و تکثیر کتاب و دیگر نشریات در اداره دولتی بپردازد. بدین ترتیب» اداره «انطباعات دولت علیّه» تأسیس شد و محمدحسن‌خان صنیع‌الدوله با خمایت شاه به ریاست آن منصوب شد. یکی از وظایف این اداره اجرای مقررای طمیز 6( کناب جریده یا اعلانی در هیچ مطبعه‌ای پیش از ملاحظه رئیس اداره دارالطباعه و زدن مهر.وی بر.آن نباید چاپ می‌شد (اعتمادالسلطنه» ۱۳۶۳ ج ۱: ۱۶۱ - ۱۶۲). محمدحسن‌خان این اداره را سامان داد و به حدی رساند که سال ۱۲۶۱ ه ش به وزارت‌خانه تبدیل شد. حیات این وزارت‌خانه که مدت ربع قرن بر پا بود» در سیزده سال نخست به ریاست محمدحسن‌خان صنیع‌الدوله که بعدها لقب اعتمادالسلطنه گرفت و سپس جانشینانش ادامه یافت (اعتمادالسلطنه, ۱۳۶۳ ج ۲: ۰۷۱۹ دارالطباعه و وزارت انطباعات به‌عنوان کانون حرفه‌ای اهل قلم از حیث فراخوان نویسندگان» مترجمان» روزنامه‌نگاران و نقاشان و به‌طورکلی اهل فرهنگ و هنر موفقیت‌هایی کسب کرد اما از سوی دیگر مطبوعات را نهادینه کرد؛ اتفاقی که در دوره‌های بعد به مطبوعات و نشر مهم‌ترین هدف ناصرالدین‌شاه از تغییرات تسلط بیشتر بر جریان اطلاعات بود. کارکرد طرح سانسور مطبوعات نیز به‌عنوان اعمال نوعی کنترل بر جریان اطلاعات آشکار بود. البتهه اقدام به طرح سانسور و فراهم‌آوردن مقدمات اجرایی آن به پیش از عصر سپهسالار مربوط می‌شد. برخلاف گزارش‌های تاریخی» هرچند «طرح سانسور مطبوعات را به اعتمادالسلطنه نسبت می‌دهند و او را بانی و بنیان‌گذار سانسور در ایران می‌دانند. این در حالی است که به گزارش روزنامه دولت علیه ابران (زش ۳ مورخ ۱۲ رجب ۱۳۸۰ ۸ ق) هشت سال پیش از اشتغال اعتمادالسلطنه به کار در امور مطبوعانی این فرمان صادر شده بود و بعد اعتمادالسلطنه عریضه‌ای درباره سانسور به ناصرالدین‌شاه ارائه داد.» (امتماذانساطن ۷۶۷۶۹:۱۳۵۵ فرواقم بای شک شاه را مبدع اصلی سانسور فاشسگه چنا نک از نوشته‌های اعتمادالسلطنه و دیگران برمی‌آیده ظاهرا ناصرالدین‌شاه تصمیم‌گيرنده نهایی برای نشر کتاب و جریده و اعلان بوده و شخصا در این امور دخالت داشته و آن‌ها را کنترل می‌کرده است.» (قاسمی» ۰۱۳۷۹ ج ۱: ۱۷۲) اعتمادالسلطنه خود نیز در این مورد در کتاب المار و الا چنین می‌نویسد: ابعضی از مطبوعات بعضی از ممالک مشتمل بر طعن طریقی و پا قدح فریقی و پا هجا شخصی و يا هزل فاحشی بود به لحاظ مبارک پادشاه می‌رسید. از انتشار آن‌ها همواره آثار کراهت بر جبین همایون هویدا بود تا وقتی که رساله هجو سلاله شیخ هاشم شیرازی مطبوعه بمیثی را مارا آورکاد:و فسقه‌ای ید حظور مهر ظهور برفند: از مقاقده آن آقمار تاسزآوار فرق آن داشمننای بزرگوار.. له خشم شاهتقشاسی زبافازدی گرفت. قرمان رقنت بنده نگارنده حاظتر فرگاه بود معروض نمود که در دولت‌های اروپیه سد راه این عیب را از ممالک خویش دایره تفتیش ایجاد کرده‌اند و اسم آن سانسور است. چون شرحی از شرایط و شئون آن براند بر خاطر مبارک پسندیده آمد و فرمان رفظتا خر در تخت ار این یراد ذر جدودآیرای ساتسور ایحا هوق از وقتی که مسئولیت انطباعات با تگارنده شده اگما 7 مهری قرار داده مشتتمل بر عبارت ملاحظه شد و صورت شیری خفته و خورشید» (اعتمادالسلطنه, ۱۳۶۳» ج ۱: ۱۶۱-۱۵۹) البته سیاست تحدید مطبوعات در دوران ناصری به درازای عمر سلطنت وی دارای فرازونشیب‌های بسیاری است..مثلا با کاهش. نفوذ و قدرت میرزاحسین‌خان سپهسالاه «ناضرالدین‌شاه ذر سال 2۲۵۷ یکت 6 م واه #الیایی را که رئیس نظمیه پوده مأمور تنظیم قوانینی کرد تا مانع هر گونه اظهارنظر و نگارش آزاد در مطبوعات باشد. او نیز کتالچجه قالّن جزارا که بخشی از مواد آن به کنترل امطالب روزنامه‌ها می‌پرداخت» به تأیید ناصرالدین‌شاه رسانده بود. بدین ترتیب» باید این سند را به‌موجب برخی از موادش به‌عنوان نوعی آیین‌نامه جزایی» نخستین قانون رسمی ممیزی مطبوعات و بازرسی و سانسور قلم و بیان دانست. از این زمان» سانسور در مطبوعات و نشریات با شذت بیشتری اعمّال شد و تنها نشریاتی که در راستای منافع و خواسته‌های حکومت حرکت می‌کردند انتشار می‌یافتند» (جلالی ۱۳۹۸: ۸-۷) در این مطبوعات چیزی جز خواست شاهانه نشر نمی‌یافت و داشتن هر نوع رویکرد منتقدانه‌ای مذموم بود. نظارت هم نه‌فقط در تهران بلکه در شهرستان‌ها نیز از سوی نمایندگان حکومت مرکزی با شدت دنبال می‌شد. این ادعا بر مبنای داده‌های مهم‌ترین روزنامه‌های تهران و شهرستان‌ها قابل‌پی‌جویی است. برای نمونه» این سیاست‌های فرهنگی محدودکننده به‌روشنی در روزنامه علمیه دولت علیّه ایران قابل مشاهده است. «این روزنامه علمی به سال ۱۳۴۵ ه ش به مدیریت علی‌قلی‌خان اعتضادالسلطنه منتشر گردید و بعدها به سه زبان فارسی» عربی و فرانسه تا سال ۱۲۴۹ ۸ ش مجموعا در ۵۳ شماره پهاظیع رسید از همگاران اعمقادالسلطته شا گرداقی و معلمای خازالقتوی راتیر می‌توان نام برد» (متحیط طباطبایی» ۱۳۷۵: ۶۳) «... این روزنامه پس از نشر ۱۷ شماره در ذی‌حجه ۱۲۸۱ ه ق/اردیبهشت ۴ هدش تعطیل شد و شماره ۱۸ آن از محرم سال ۱۳۸۳ ه ق/خرداد ۱۳۴۵ ه ش انتشار یافت. این بار نیز پس از نشر ۲۴ شماره در جمادی‌النانی ۱۲۸۵ ه ق/مهر ۱۲۴۷ ه شس تعطیل شد و شمار ۳ آن در محرم ۱۲۸۶ ه ق/اردیبهشت ۱۲۴۸ ه ش منتشر شد."» (جلالی» ۱۳۹۸: ۱۴-۱۳) با مرور مطالب همین روزنامه در جایی که تحولات ایران را گزارش می‌کند. متوجه این نکته می‌شویم هر آنچه هست در زهایت تمجید شاه و سلطنت و درستی امور است. مطالبی که در آن چاپ می‌شد بیشتر در حوزه ادبیات و تاریخ بود؛ حوزه‌ای که آگاهی از آن موجد احساس تهدید برای حکومت نبود و درج روزنامه فرهنگ؟ اصفهان نیز قابل‌بررسی است. در این روزنامه نیز» نمایندگان حکومت مرکزی در ولایات اجازه درج هیچ انتقاد و چاپ هیچ مطلب خطرافرینی را علیه اقتدار قدرت نمی‌دادند. لوح روزنامه فرهدگ بمروفتی گویاف این سماست‌های گرهنگی کترلی مطوعانت اس درصقحات اوّل هر شماره آمنذه: (مکتربات مفینه: که:متافی حفظ متب,دولت ورملت تباشند مجانا پذیرفتد می‌شوند.» روزنامه فرهنگه در مقایسه با دیگر مطبوعات هم‌عصر خود ازجمله لیرن» ازجمله مطبوعات مهم اواخر عصر ناصری بود و با وجود آنکه مدعی بود روزنامه‌ای غیررسمی است. ملاحظات زیادی را در تعامل با قدرت در نظر داشت. برای نمونه» از درج خبر حسین‌قلی‌خان ایلخانی بختیاری سال ۱۲۶۰ ۸ ش و زندانی‌کردن فرزندان ویو آزادی آن‌ها بعد از سه سال ۱ مطالب روزنامه مشتمل بر نجوم, ریاضی, فیزیک» سکه‌شناسی,» تاریخ جغرافیا و پزشکی بود. این روزنامه در سرلوحه خود تصویری از منظره رواق شمالی عمارت دارالفنون را با ساعت مخصوص آن نقش کرده بود. مطالب چند صفحه اول آن به فارسی بود بعد همان مطالب به عربی و فرانسه ترجمه می‌شد. مندرجات روزنامه بیشتر مطالب علمی و اکتشافات جدید اروپاییان به قلم میرزا محمدحسین ۲ این روزنامه را میرزا تقی کاشانی به دستور ظللّ‌السلطان منتشر کرد. اوّلین شعاره آن سال ۱۲۹۴ هه ق چا شد. فرهنگ روزنامه‌ای غیررسمی بود. ابتدا هفته‌ای یک شماره و سپس آدو شماره؛دز هفته رانتاریافت؛ اما ازههماره ٩۶۵ (۱ رمضان ۱۳۰۶ هد ق) به بند: به‌دلایلی چون سیاست‌های سخت‌گیرانه از سوی حکومت نشر آن محدود شد و تنها هفته‌ای یک شماره با خط نستعلیق عبدالرحیم خوش‌نویس» متخلص به افسر پسر میرزا مسکین اصفهائق شاعر منتشر شد. انتشار آن به مدت دوازده سال و سه ماه یعنی تا سال ۶ هه ق, برقرار بود. به گفته محیط طباطبایی, با مرگ افسر پسرش میرزا فتح‌انه خطاط اصفهانی تحریر روزنامه را به عهده گرفت. چون میرزاتقی‌خان درگذشت؛ ظل‌السلطان سمت مدیری روزنامه را به میرزا محمودخان افشار که از منشیان دستگاهش بود واگذار کرد و به او لقب سرهنگی داد. او تا پایان حیات روزنامه این سمت را به عهده داشت. صفحات فرهنگ در بیشتر شماره‌ها به اخبار داخله که شامل اخباری از اصفهان بود, اختصاص داشت. بعد از اخبار حکومتی» غالبا خبرهای نظامی و سپس اخبار محلات شهر که حاوی گزارش‌های کدخدایان بود و بعد ستون سایر ادارات مشتمل بر اخبار ولایات تحت حکومت ظل‌السلطان (فارس» یزد کرمانشاه» خوزستان, اراک و...) چاپ می‌شد. سپس اخبار خارچه مشتمل بر دو بخش نقل‌قول‌های روزنامه‌های خارجی چون اختر مفرح القلوب» السلام بود. روزنامه فرهنگ پاورقی‌هایی را که عمدتا پژوهش‌ها و مطالعات علمی میرزاتقی‌خان حکیم‌باشی بود نیز چاپ می‌کرد. گاه روزنامه به چاپ نوشته‌های بلندی مانند «حریت و جمهوریت» نیز اقدام می‌کرد. سال ۱۳۰۵-۱۳۰۰ هه ق دوران طلایی روزنامه بود و در منطقه وسیعی از کفنوز تخاطب داشت. ظل‌السلطان خود سالی ۸۴۰ تومان بهچاپ روزنامه کمک می‌کرد. با عزل :ظل‌السلطان از حکومت اصفهان؛ تغداد خریداران روزنامه کاهش یافت. این روزنامه در باب مسائل اجتماعی اعم از آداب‌ورسوم اعتقادات, سرگرمی‌ها بهداشت و درمان» تعلیم و تربیت» درخواست تأسیس انجمن‌ها شرح رابطه حکومت با مردم اصفهان (شورش‌ها و اقدامات ظل‌السلطان) و ابنیه و آثار تاریخی شهر اصفهان حائز اهمیت است (جلالی, ۱۳۹۸: ۳۵ - ۳۷؛ رجائی» ۱۳۸۰). حبس خودداری کرد (جلالی, ۱۳۹۸: ۳۶ - ۲۷). سیاست‌های فرهنگی کنترلی و انقباضی در روزنامه‌هایی چون فرهنگ و بسیاری از دیگر مطبوعات شهرستان‌ها مانند روزنامه خراسان, تجحدد و فارس نیز قابل‌مشاهده است و نشان از سیاست واحد حکومتی دارد؛ سیاستی که در ظاهر با حمایت‌های مالی باعث گسترش مطبوعات بود اما در عمل با ایجاد انواع ممیزی‌ها باعث کنترل جدول ۱. روزنامه‌ها از ابتدا تا پایان دوره ناصری در تهران و شهرستان‌ها نظام استبدادی بر آن‌ها بود. نگاهی به فهرست این روزنامه‌ها و سا یکی از اتفاق‌های مهم در تاریخ عصر ناصری شکل‌گیری روزنامه‌نگاری در تبعید بود که مستقیما به شرایط داخلی و محدویت‌های حاصل از اعمال سیاست‌های فرهنگی انقباضی حکومت در کنترل مطبوعات مربوط می‌شد. استبداد به‌شدت با سانسور به نظارت بر مطبوعات می‌پرداخت. در این شرایط مهاجرت برخی از آزادی‌خواهان و روشن‌فکران به کشورهای دور يا نزدیک مانند هند عثمانی» مصر انگلستان و فرانسه هسته اوليه روزنامه‌نگاری در تبعید را شکل داد. زبان تند بی‌پرو و انتقادی مطبوعات در تبعید و همچنین انعکاس دقیق‌تر اخبار داخلی و نیز شرح ناکارآمدی حکومتگران قاجاری با استقبال مردم مواجه شد. ورود این بخش از مطبوعات هرچند با دشواری و محدودیت‌های بسیاری همراه بود. تأثیر بسیاری در آگاهی جامعه آن روزگار داشت؛ تا جایی که می‌توان این جریان را یکی از عوامل مستقیم شکل‌گیری جنبش و انقلاب‌هایی چون جنبش تنباکو و انقلاب مشروطیت دانست. این روزنامه‌ها که مهم‌ترینشان اختر» قانون و حبل‌المتین است» در جدول ۲ به‌اجمال معرفی شده‌اند. جدول ۳. روزنامه‌های فارسی‌زبان خارج از کشور و غیرفارسی‌زبان داخلی از ابتدا تا پایان دوره ناصری ین ۲ هق /۱۸۷۶م۱ سل آروات یا آراود ۰ |۱۲۸۷ هقی / ۱۸۷۱ 2 ۳۳۳ ۷ قق /۱۸۱م۱ ر لاپاتریزبان ۱۲ ۱۲۹۳ ه ی / ۱۸۷۷ را قانون ۷۱ ناوید ۶ "لین ۰ | آستیک آریویلان- | /۱۹۸۴م /۱۳۷۳ ۱ تهران حکمت ۱ اس 1 قاهره چاوییک-زبان ‏ | /۱۹۸۴م/ ۱۲۸۳ تهران پیدایش روزنامه‌های در تبعید را می‌توان بازتابی از سیاست‌های فرهنگی عهد ناصری دانست. ز آن پس مطبوعات, با قدرتی که از مسیر سیاست‌های فرهنگی غیررسمی (غیردولتی) به ری دست آورده بودند» توانستند تأثیر سیاست‌های فرهنگی رسمی (دولتی) را تا حدی خنثی کنند پر ارش‌طا و زمینه‌ساز تحولات اجتماعی و سیاسی و فرهنگی باشند. مثلا اختر که با هدف افزایش سطح شمازد بادوت دانش و بینش قوم ایرانی مخفیانه در ایران توزیع می‌شد. برای اوّلین‌بار مقالاتی دربار فواید ای وم قانون منتشر کرد. این نشریه درباره بسیاری از امتیازاتی که دولت ایران به بیگانگان می‌داد به مخالفت برمی‌خاست» ازجمله امتیاز رژی که این روزنامه متن مذاکرات و قرارداد را قبل از آنکه رسما از طرف دولت ایران اعلام شود چاپ کرد و از اینکه دولت ایران این امتیاز را در مقابل سود اندکی به خارجیان داده اظهار نگرانی کرد و آزادی‌خواهان و روحانی‌های ایران را به مبارزه اهمیت اختر و تأثیر آن در فضای فکری جامعه ایرانی در کتاب تاریخ مطبوعات و لایبات لیران در دوره مشروطیت! به قلم ادوارد براون" نیز مورد تأکید قرار گرفته است. او نفوذ و شهرت اختر را چنان گسترده می‌داند که باعث شده بود مخالفان آق از حربه دین استفاده کنند و خواندن آن را کفر و خوانندگانش را «اختری‌مذهب» توصیف کنند (براون» ۱۳۴۱: ۱۴۶). در نهایت» با توجه به مقالات انتقادی که چاپ آن با منافع ناصرالدین‌شاه و درباریانش در تعارض بود به دستور ناصرالدین‌شاه در دوران صدارت امین‌السلطان پخش و مطالعه روزنامه اختر ممنوع اعلام شد و از ورود آن به کشور نیز جلوگیری به عمل آمد" (کهن» ۱۳۶۰: ۱۲۱). سخت‌گیری‌ها بر روزنامه‌نگاران روزنامه‌های:در تبعید به‌عنوان بخشی از سیاست‌های فرهنگی انقباضی در محتوای روزنامه قانون نیز قابل بررسی است. به بیان جلالی, در خارج ایران اشخاصی که در راه انتشار قانون تلاش می‌کردند با مشکلاتی روبه‌رو بودند؛ تا آنجا که حتی این پژوهش در چارچوب مطالعات فرهنگی آغاز کنش‌گری مطبوعات و چگونگی ادامه حیات‌شان را ذیل سیاست‌های فرهنگی عصر ناصری به بحث گذاشته و به برخی پیامدهای آن پرداخته است. به طور خلاصه می‌توان گفت اراده حاکمان قاجار به طور خاص از دوره ناصری بر این بود که با سیاست‌های فرهنگی,بویژه در عرصه مطبوعات شکل نوینی به اعمال قدرت خویش بخشند. روند تاریخی حیات مطبوعات در دوره ناصری» سیاست‌های فرهنگی ازجمله طرح سانسور را به وجود آورد که مطبوعات در تبعید را در واکنش به سیاست‌های رسمی دولت پدید آورده و فضای مطبوعاتی عصر ناصری را متأثر ساخت؛ بدین ترتیب حیات متفاوتی برای برخی از مطبوعات رقم خورد. این اتفاق تأثیر شگرف و ملموسی بر آگاهی‌بخشی‌های حوزه ۳ درواقع» در پی کوشش دولت ایران و سوظن عبدالحمید به فعالیت ایرانیان به‌ویژه سید جمال‌الدین اسدآبادی و کارشکنی‌های محمودخان علاالملک روزنامه اختر سال ۱۲۷۶ ه ش دیگر انتشار نیافت. عمومی داشته و در نهایت» بر تحولات اعتراضی چون جنبش تنباکو و نیز جریان مهم تاریخ عصر قاجار یعنی انقلاب مشروطیت نیز موّر واقع شد. از آن زمان تاکنون سیاست فرهنگی یکی از مهمترین ارکان نظام سیاسی و در رسانه بوده است. کارویژه‌ی اصلی سیاست‌های فرهنگی به تعبیر ریموند ویلیامز! شکل دادن به «ساختارهای احساس"» جامعه است. در قلمرو حکمرانی دولت‌ها این پدیده به دلایل مختلف و متکثری اتفاق می‌افتد مانند ضرورت شکل‌بخشیدن به هویت و بویژه حفظ و تقویت هویت ملی» یکپارچه‌سازی فرهنگی و ملت‌سازی» دسترسی عمومی و بهره‌برداری فایده‌مند عادلانه همگان از فرهنگ یا همان دموکراسی فرهنگی تا تا اضطرارهای مربوط به نظم سیاسی و اجتماعی ..؛ در چنین نگاهی است که فرهنگ امری سیاسی تلقی شده و سیاست فرهنگی پا به عرصه حکمرانی نهاده و به موّلفه‌ای ساختاری در قاریخ زندگی ملنت‌ها تبدیل فده است:.در این قیاق رسانه‌های چممی ,از خمله مطبوعات همواره از جمله مطبوعات عرصه یا میدان مناسبی برای سیاست های فرهنگی رسمی و غیررسمی بوده است. به همین ترتیب در عصر ناصری ابتدا روزنامه‌ها کوشیدند جریانی از اطلاعات را ارائه کنند. دولت با مناخله‌ی حداکتری با آیین نا ای و هط مشی‌ها به‌عنوان موجوذیتی مستقل واردعرصه‌های مختلف قرهنگ مجون فا ی ایا را متناسب با بنیادهای سیاسی خود در خدمت ارزش‌های رسمی دولت قرار دهد اما در برابر هزمونی اشاعه فرهنگ حاکم» سیاست‌های فرهنگی جداگانه‌ای به طور غیر رسمی به منصه ظهور رسید. در تحلیل این اتفاق بواسطه مفهوم سیاست فرهنگی در چارچوب مطالعات فرهنگی می‌توان از امکان ایجاد فرصت برای گروه خارج از قدرت رسمی سخن گفت؛ از مطبوعاتی که در عمل به ابزاری برای مداخله در کنترل عمومی تبدیل شد. در حالی که راهبری آن در اختیار قدرت رسمی نبوده و بر خلاف خواست قدرت رسمی در وقوع پیوسته» هزمونی گرامشی‌وار دولت را بر هم زد. اتفاقی که در بلندمدت بر وقوع جنبش‌ها و انقلاب‌هایی چون مشروطه تأثیر داشت. بنا بر اظهار نویسندگان» مقاله پیش رو فاقد هر گونه تعارض‌منافع بوده است. آشوری, داریوش (۱۳۹۳). تعریف‌ها و مفهوم فرهنگ. تهران: نشر آگه. اسدی باهر, سهیلا (۱۳۹۲). نقش مطبوعات در نوگرایی و تجددخواهی در ایران (بررسی موردی روزنامه حبل المتین). پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد. دانشکده علوم انسانی. دانشگاه آزاذ اسلامی واحد شرق تهران, اعتمادالسلطنه» محمدحسن‌خان (۱۳۵۵). «عریضه اعتمادالسلطنه به ناصرالدین‌شاه درباره سانسور». ماهنامه اعتمادالسلطنه, محمدحسن‌خان (۱۳۶۳). المآنر و الآثار (چهل سال تاریخ ایران). به کوشش ایرج اقبال عباس (۱۳۲۳). «تاریخ روزنامه‌نگاری در ایران». ماهنامه یادگار. شماره ۷: ۱۷ - ۶ اقبال عباس (۱۳۲۵). کلیات تاریخ تمدن جدید. تهران: شرکت مطبوعات. بارکر کریس (۱۳۸۷). مطالعات فرهنگی: نظریه و عملکرد. تهران: پژ براون» ادوارد (۱۳۴۱). تاریخ مطبوعات و ادبیات ایران در دوره مشروطیت. تهران: کانون معرفت. براون» ادوارد (۱۳۸۶). تاریخ مطبوعات و ادبیات ایران در دوره مشروطیت. ترجمه محمد عباسی. تهران: علم. جلالی نادره (۱۳۹۸). تاریخ مطبوعات و احزاب سیاسی در عصر قاجار. تهران: دانشگاه پیام نور. حضرتی» حسن (۱۳۹۱). روش پژوهش در تاریخ شناسی. تهران: پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی. رجائی,» عبدالمهدی (۱۳۸۰). «تاریخ: فعرفضی» نقد و بررسی روژنامه فرهنگ اصفهان». فصلنامه رسانه. رستمی هرمز ژیلا (۱۳۹۶). بررسی سیاست فرهنگی حاکمان ایران عصر قاجار. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد. دانسنکده آدییانت و طلوم آکاسی‌افکان با انیا وا جر ای راد رضوانی» محمداسماعیل (۱۳۶۸). «مقدمه». روزنامه وقایع اتفاقیه. شماره ۳۹: ۰۱ رینگر مونیکا ام. (۱۳۸۱). آموزش دین و گفتمان اصلاح فرهنگی در دوران قاجار. ترجمه ممدی ژیرارد» آگوستین (۱۳۷۲). توسعه فرهنگی: تجارب و خطمشی‌ها. ترجمه عبدالحمید زرین قلم» پروانه سپرده و علی شاردن» ژان (۱۳۳۶). سیاحت‌نامه شاردن. ترجمه محمد عباسی. تهران: امیر کبیر. صلح‌جو؛ جهانگیر (۱۳۴۸). تاریخ مطبوعات در ایران و جهان. تهران: امیرکبیر. عبداللهی متنق» غفار (۱۳۹۴). «مطالعه تطبیقی اصلاحات آموزشی میرزا حسن رشدیه و اسماعیل گاسپرالی». دوفصلنامه فرقانی» محمدمهدی و مهدیه حمزه‌ئی (۱۳۹۲). «بازتاب موّلفه‌های فرهنگ مدرن در مطبوعات عصر قاجار (بررسی روزنامه‌های وقایع اتفاقیه و اختر)». فصلنامه علوم اجتماعی, شماره ۶۱: ۱۸۲ - ۰۱۴۵ قاسمی» سید فرید (۱۳۷۹). مشاهیر مطبوعات ایران: محمدحسن‌خان اعتمادالسلطنه. جلد اول. تهران: قدیانی» عباس (۱۳۸۴). تاریخ فرهنگ و تمدن ایران در دوره قاجاریه. تهران: فرهنگ مکتوب. قنواتی» سهیلا (۱۳۸۸). روزنامه حبل المتین و اندیشه مشروطه‌خواهی (۱۳۳۴-۱۳۱۱ ه ق)» پایان‌نامه سرنا کارلا (۱۳۶۲). آدم‌ها و آیین‌ها در ایران. ترجمه علی‌اصغر سعیدی. تهران: زوار. کهن» گوئل (۱۳۶۰). تاریخ سانسور در مطبوعات ایران. تهران: آگاه. محبوبی اردکانی» حسین (۱۳۷۰). تاریخ موسسات تمدنی جدید در ایران. جلد اول. تهران: دانشگاه تهران. محیط طباطبایی» محمد (۱۳۷۵). تاریخ تحلیلی مطبوعات ایران. تهران: بعئت. مک گوییکان؛ جیم (۱۳۸۸). بازاندیشی در سیاست فرهنگی. ترجمه نعمت‌اشه فاضلی و مرتضی قلیچ. تهران: میرزای گلپایگانی» حسین (۱۳۷۸). تاریسخ چاپ و چاپخانه در ایران ( ۱۰۵۰قمری تا ۱۳۲۰ میلنر, آندرو و جف براویت (۱۳۸۵). درآمدی بر نظریه فرهنگی معاصر. ترجمه جمال محمدی. تهران: ققنوس. مط/70] عک انش .ععدع 50 و6 م14 ۸ نعسعلست .(1998) 1۰ ااعصصعطظ 1 00۷۵100۳۲ ۵ط) ولاز ک6ط 162 نمسای ۳۳06 (0871) بط بط ماو .ل. .(2 ۵1۰) 0081000 200 2۳1 مصوزعناه۰ وجطاممعمانطام عمط ۳

حاکمان قاجار، به ویژه از دوره ناصری، به این درک دست یافتند که می توانند با سیاست های فرهنگی تأثیر مستقیمی بر زندگی مردمان داشته باشند و از این طریق، شکل نوینی به اِعمال قدرت خویش بخشند. در این میان، عرصه مطبوعات یکی از مهم ترین نقاطِ اجرای این سیاست ها بوده است. در مقاله پیش رو قصد داریم با رویکردی توصیفی تحلیلی به این پرسش بپردازیم که بازتاب سیاست های فرهنگی عصر ناصری بر مطبوعات چه بوده و چه پیامدهایی را رقم زده است. بررسی روند تاریخی جریان مطبوعات در این دوره نشان می دهد که نقطه آغاز این جریان نیز، همچون بسیاری از دیگر تغییرات بنیادین دوره قاجار، وقوع جنگ های ایران و روس و درک ضرورت اجرای برخی اصلاحات است. به موجب اسناد، امر روزنامه نگاری و مطبوعات در معنای امروزین آن با حمایت عباس میرزای ولیعهد پدیدار شده و در زمان صدارت امیرکبیر شکلی حرفه ای به خود گرفته است. مطبوعات ایرانی هم زمان با صدارت میرزاحسین خان سپهسالار در حالی گسترش یافته که در پرتو سیاست های مختلف فرهنگی، مداخلات ناصرالدین شاه از هسته مرکزی حکمرانی در عرصه مطبوعات همچنان ادامه دار است. در این میان، مقاله با ارائه اسنادی تاریخی نشان می دهد که اعمال کنترل بر مطبوعات با قوانینی چون طرح سانسور، به عنوان نمونه سیاست های فرهنگی اعمال شده بر مطبوعاتِ عصر ناصری، به ظهور مطبوعاتِ در تبعید انجامیده است. می توان جنبش ها و انقلاب های بعدی مانند مشروطیت را نیز از پیامدهای سیاست های فرهنگیِ آن دوران در امور مختلف فرهنگی، ازجمله در امر مطبوعات، دانست.

486273

41 ۸۲۲۵010 41 ۷۷1۲۵۳ ,019-28 ,7 37006۳ 560۵ م1 310۰ ,4 ۹0۵1۰ ع) صز 17۳6۳۵0۷ ۵1 101016۳206 مه مکلنزد20 او عامط 1۵۵ 101و دز ۲36 3۳6216060 اقط) 2019 صن مدمه کعصنهط معط اقطا کعزصم) عطا و عده کز 19 وز م6 او ۳۵۵۳ نز 0 0 6۲ نصه که حلعباک کصع دمم مزع م1 مطل رعم ۵1 عوصد: 106 ج کمهعنه فص مککعاد معط 0مک2 6ص وگن وصه طالمعط آهعزوطم 40 016۷100۳8 1و جمع؟ عطا حز انامه که ععص 16 ماصز وصه انوم که غامد عطا وود اصعکصمم عطا 1۵ بدمزککعصع0 60200۵1 ووع مامح عم صذ عصا نی کاصعلنی بواژدهنه ازع وصه بومط عطی اند فصن ممتاقلم وم توونه5 156 :0م0طع1 ۵1۵ ۳6۲۵ کاصع0 50 269 معط م۸ 2۳066۰ ماک مگ وراژکته خصتآ 31007 عصه چد2 اه عصناععصم 0ص ,کم 5060 عطا داز ۳0ع ادع ۵۲۵ حاعل 156 .لمدمناداعجصی کز مومطاعص وود 16 صخش هط ۸ 4و اعد آهنم5 عطا عمط 0عع1عو ۵ ۶60 ۷/۵5 501۳۵76 52۳55 ,کعنمص دون ععحن 0-19 م6 و عمع؟ وصه مفعص 016ص هناهد مصکنخنووم که عع اعد ۵۳ 0۶ 0۳۵0100۳5 ع۳6ق وا صتقا مس او عع دمص وصه کا همم اعدا 0160و گنک واهصه منک ع ۳6 ۵ کاآنوم 156 :116 )0010-19 ۵۶ جع او ععصعد عطا ۵1 1696 1۵۳ اصامعع اقطا 600-19 ۲و 6 ع6 ۲ 1۳۵۳ گنه ,000-19 که جمع؟ عطا ۲۵۵۶۵ ما 0۳067 هرز اقط دعای توص رود اصععصم 6ط1 تصمفعداد۲0 ۰ کل ما6۳ ۵۶ ۵1۵۳۵۵ 56 ما واصنعاعه او عع 016ص وصه عهناه مدوم 6طا ما عونهناد 706۳۵ ۵۶ 131010۳6 معا نازو0 2 ,0010-19 ۵1 ۳6۵۳ :1۳60۵ 2020 م۸ تسده صذ کاصه مادم 44,000 ۵۴ وس ۸ 1710110 6 0010۳62 60۳002۵ عطا عصسل اقط 0 لفط مه ۶و کعخصو اععت عط ام عده کز 0۵ هدور 40 ۳۵۲۵ 1696 هه عتامتصه ععی عامم 06 ۵۶ 66 اقا عکععنل عامناعگطز 2۵۷ ه کل از بکهد اه ۵ ۵۳6 ۳۵۹5 19 00۵ که کععی ۴و +عطاحصته عطا 200 (2020 له 6۲ ج72) مصنط) حذ صقط۷/0 حذ 2019 حذ اجه ۵۵ ع00۲ ک۵۹ طاهع0 ۵1 7 06 ۵00 لکد نوم ۷۵۵ ود تمعن عدی ملممتطانه کاز 0ص 40 ۵۲۷7 مصه معط ععسط صمنالنط 6 بن‌دموعهه طالععط عناطنام چ که (2020) صمتهعنصدع0 9 0010 .(20202 ,ط0ناهعنصمع0 طالدع13 ۷00 0 ۸5 دی تم دوعص هد معله وصح صمناهنند ۵۶ معله 00۳ بطالهعط لمعنفوطم اعد ولد 20۲ ص06 من زقس حدم عط که کل طایه +2 110زم۳) دز آهاصعص 1۵۳ کعصع 0۹0 80656 آمدهتاهد عط ,2020 تتقتسطع8 صز موس هذ هه ,2019 ۵ لمح براعصوای عمط ان اوه (2020 ,60۲0۵۵ فص جوم حذ معمموص عم عصعاص هه ماه نو دوس 20 بل 6۲ 8دهطا0) الط مزع ما مط رم 0۶ ۹6 ماوق 8۶ جمعلتصعه) 3۳86 معط خوطه کعفط0ت ,۵00۵ ,نو عبهط ما معاعصه دز 19-وم) ,نام ۲عطاه عملن بس۳ .(2020 وحطاهه2 :2020 «کطاناگی 6 وله ) عاعاه لمدمتامعاصز 0صه هط سو‌منته) 19 نی روط #عاعاند معط کقط 13۵6 500065 6 ۶ 5006 بقع عنطا 10 .(2020 .2020 ,06 2تطد م۵ ۸ :8 نت۸ 6 ,رع مامح روم هام5۵ که خمعصسهم36 جمککع ]2۳ عاهن مکی 1.۸ ۳زعطا که‌کمعمصز عگنا وصه الط هزوم "عله 10 نز سا دس کم  20 41 ۷۲۵۳ 370.1 ,۹01.4 :ع10مر25 طالد730 ۵1 لمفصس 70 صعنص1۳ ۰( م۳6 +6 150 ,2020 وله اع [[ع0 :2020 وله اع ۷6 بع‌کد‌ععنل 19 0ز م0 ۶و اوه طاناه 136 ۷۷۵۶5 7دع؟ 0۶ 9 000 ۵۶ 0۳6۷۵16066 عا ,لمع عع 0 معکنا ۵مامنند ۲۵1 ۷۲6 30۷ ۵۶ 00650 ۲۳6 67 عصه 1۵ 2020 7۵65 ۹۵۴ ۲۵ ۶67ع۳ صف 6 کتسز کام 12066۳ کنط 6 ع136 صز 6۳60 عم 0660 کقط وصه 19 نوم او 6 ع6 ۲ ز 060عععع5 2۹0 برعمامط رکم ممهه 16235 منا۵< 6 هط وسه؟ (1999) .له اع +عص0 مومع کنط 13 ۵ ۳165 مزع م1 مطل روم ع نکمم وصتصتصعه کعنفوند ۲و 5 لهع[ع م1 ملعم ع20ع 00 معنوند5 هط مطم ۳056 ,کا دق 130 0165 اعص هط عمحطنااه که امک و کل نت00 کصقام ۲۳6 ما 8 نع 0 عصنمع عصنطا وه 0ها 04 6 ج ۵۴ 300۳ تسناد ع کععتی 0صه ,[ع10۷6 ککعاد وکطا ناگی چگ سا0 220 :2020 له اع ۵067 ۲) دمزدکع0۳ع0 ۵ که [[۷7 که 50655 200 وواعنحصه مص0ز53ع0۳ع01 ۵۶ [ع۷ع1[ :2020 یله 6۲ نطو10 :2020 له 6۲ عصقط 0 :2020 مله اع وله 6۲ 500 :2020 ,باه اه ملک :2020 ,باه 6۳ «نصصاج11 وت 06] ۵۶ 060016 عطا اکودمصه 2360ع ۳ 066۵ ققط 000-9 ۵1 جوع؟ ۵ط۲ 1۵ عتل ۳۳۵۵66 0صه وله روعا 1 کامعزحان5 1۵۳6508 ۳۵ ۵۶ 0۵۵ 3665 کچه 217 کقط ۳6۵7 ۳ ۵۲۵55۵۷ دز 16۵7 اقطا مهد ۵1۵0 کنطا که عاجعصومه 7 6166۳۲ لمتاصه‌ععه هه کز از ععتهع0 5ع0 ۵ صقصتط 40 13۳6۵۲ ۳621 06۳62۵0 ج او ععد! عطا هز کععنه 1۳۵1 1 ۷۷۵۳8 :2020 له 6۲ 6020) کتعلمعنل مزع مامطل رد0 60۵1 ۳۵۲۹۵ ۲ 9002160 که معله کز جوع۳ .(2020 له  21 568 یی ااصنها متا 4و عع 16۳ص وصه و2 او عمط 15۵ 6 .280608 10۲۳ فقط جاصتقاعص ۵۲ ععص 0۳ 1م از 8۰ 00 5655۶ کل از 56600 باعق ۵ 216 مدز 320685 0ع عم عس عطا خقطا عز معمعه فسنطا 166 ۶6 6 2000۲ بچاصتقاع هی 6 اقطا کز امعم‌عه ح 10 6 (20200) .له 6۲ نعناهک موت2ع۳ عنطا 10 مند‌گهتد کز 6 8 کل واصتقاتع هی ۶ ععص 0 1ماصز عطا اهطا 7 ۳ه 06 صق از وصه چاعنکصه هه 6۵ ما 1310ع۲ 10۷۷ طاتطصز وصه بجاعنجصه ع نع 0۳050 باع 3 ,کاصعع1م ۵ 0 کل جاعنصه بومزطنطصز عطا علنط نم بجاهنه 2۳2 انا 0۶ اجدم 186 ج طانم معاهنمععد ۵ هه صنقاجعص 6 .(2006 ,مابچه1) 0ع25ع 0 کز مکعجاد ۲و تعوصقل عط1 6 نز 7۵16 ه کوقام جوم که بوانعمعاصز عطا صز عکع دز ,6 کلطا 10 16761۰ ع انوم عطا 0 اععگگه 28206 ۵ ۶ 6 ۳۵ع1ماصز ۵1 10761 عطا اقطا اکععوند ک6ن500 ۵1۲ عطا عع دز فص 26۵ هز 6256 عطا ,۷۵۳۵5 تعطا0 وله 6۳ 1137067 به2020 له 6۲ نعناه5) د5ع56 قصه مواعتحصه کالبا765 16 ,782۳0 کنطا 10 .(2020 یله 6۳ 7مابچه1 :2020 6 ۵۵۲0۶ معاد ۵ ععلها ما بانه ۵000۳6 کنطا لام ب[ه 61 دق ملظ برط بروناد 36 0۶ کالدکم 6 ,۳6200 کنطا 5 ع 3 ۲ 2102160 اهطا اععزناناک وصنا 16۳65 هه ۷725  22 41 ۷۲۵۳ 370.1 ,۹01.4 :ع10مر25 طالد730 ۵1 لمفصس 70 صعنص1۳ 0001 06 ۵1 مناج +عطونط عطا ۵ ع6ل کز 505 ۵4 باه 567676 ۵ص وان عجه 6 اقطا اج عطا ۵ 106 عاهامصم 0ص علصنا عطا ۵ ۲۵۳ ۵ مععاعه ۵۲۵ عطا کو هه عط 1۳6۳ 0ع1 اجه 66 کع نف سکع00 5 7 کطتقاصهم 1۲ بوععت ۷/۵۶ (2012) یله 6۲ 00۳22 3 :۶اه ۵۵ 0۵۳۵5 ما 2005ع6ه) کماق نز 4 مه ,6 1 :0136۲5 اکتا یکصعاز 2 تعطت ص اکتا کصعاز ۵1 100102100 (2020) .له 6۳ باقمملهظ برط بجوه عطا 0۶ 40 000-19 ۶ جوع؟ عطا ۵ معاهاع عنه کعا ماه 7 که حلعبا5 ۷23120165 56 ,1۳6 هذ 270ع عنطا هز ۵۳ عطا مدع اگص صف اجاصنتقاجمس ۵۶ 2066 16۳ماصز 0ص 6 عاوعت هصق 000-19 ۶ جوع) عطا وسصنلام دی 20۲ عق) 200 0۳6760۵016 201 کل کنسزی کنطا هط ۳655100 نز 626 5006 ۲۵ 50۳620 از انصنا وصه خصعبع۳م ماعط صف ۲۵ 13610۳5 لباک ۵۶ عصنوصهاک وی ع۲مص 0ص 67 ۸ ۷6 ,68270 عنطا ها باماصم کاز 1۵۳ بچه/ عطا 026 و 66ص ما مصه کشوم که غامد عطا ما اصنوم کزوع 0 بط کنطا عادعناکه از ما کامصعااه و50 0169601 و عع1672ماصز زرط 0ع نوم 06 صف 00-19 او جوع؟ ۳۵  23 568 یی ااصنها متا 4و عع 16۳ص وصه و2 او عمط 15۵ 6 1۵۳۳۵۵ هطمله 5 ط2 6 طاع ت00 ۰73 ۵عصنهاداه و ماه ۵ 00۵ عط) رفن5 کنطا 5 .(079.ح 13/15۳۸ 6۰ ۵ ۵و6 ۳۵5 امعم ۳۵0 عطا صز عتمصصمنادعن کنطا 10 ۵۳060 ‏ع وواصتماع ۶ ععص 6 1ماصز ککعععه ما‎ :۶۵۳6 حز افتسا کصعاز 3 :5۵۶ 0۳۵ کنعصه ما صمناصعاج) 0 5۲ اونط عط هط (1096) 27 ای کاصعلنداد علقص فص ۳و ع؟ عطا اهطا 0عه نز 1 عطق صز کالنهم۲ عط1 0 (25.93) عله۷ 0و عط 106۹۲ عطا فقط 19-وز م0 ۵ 5۲عطاوعنط عمط ققط فاعم ۶ عع 0 16ماص عطا ,0.05 <0 ,عتلق۷ هطامله عط) هط +عتعتع کز کعاطاهسه؟ لد :52051300 عانا 0صه معا 1 +ععطاه هن اعسا عصعاز 2 -126 ۵ 0 33960 ۳0760٩ کز تمعن 156 .(صعاز 1 7 77.) معط نقاطاه ۵۶5 ۰.84 ۵ آفنوه اصعن‌ناعی هملد انعم هطاصلد ( 2 00 36 رفن5 کنطا هآ ر اتمه 6 معا طهامعععه 0و5 کز علطم ,85 ۵ آهناوه ۷285  24 41 ۷۲۵۳ 370.1 ,۹01.4 :ع10مر25 طالد730 ۵1 لمفصس 70 صعنص1۳ .(20200 وله اع ناهد :2020 له اه ملک :2020 له 5 1۵ ۵۶ فا مضه امصتاعنل عطا ۵1 00۵ ,82۳0 کنطا 5 وناز ۵ط۲ ۶ عالنوم۳ 156 .علم توص عطا ۵۶ ع ما 1620 صف ما0 0010-19 عطا خهط 0ع1ه نز اه 220 ,6۲ معنل 6 زدوع 05 0-عزکلا رصم 200 تاد دز 16۳6 1321 53060 برونط5 0۳6۶61 عطا ۵1 کالبوم 156 ۷5 6 هست ۵۳۵ ۵۶ جع عطا ما وعانصنا امم عجه 020 ,۷۷۵08 200 نل) دکع دک 5ع1ماع ۵1 عصناعم؟ عطا 0ص 6۶ [(ه1) علنناه ۵1 ععنر عط که حلعباه (2020 ,نع 16۵7 عطا ۵1 عا مد عطا ۵۶ ععمقند۷ عطا ۵1 1696 ۵ ند ۵ صق6 از موصتوصنا عنطا وصنصنه‌ا یت .00-19 6 ۵ 300٩5 2 12016 01 ناکم 136 ,قاهل حل و۳۵۶ 0 ,۷20165 ۵طا 666 منطعصو‌نا ۳۵1 اصع نا نمعزد ۵ کز ع اقطا 0ع0 عم 06 صف از ,عاطاها عنطا ۲۵ 8 ۲۲ 7 ,1.04 ک۳۵ عاطهاه۷ انوم عطا 1۵۳ عله 7 106 ۵7۲ عطا 1۵۳ 200 ,1.31 ۳۵5 16۳2066 ماه جاصتقاعصی 106 6 50 ,596 ۵0 0۳6 کز ۷۷0 ,1.12 ۷۵8 0۶00-19 عادا 0 10 .005660 ۵5 تافص مد ۵1 مامت کعد 0 ۷۳۵۶6 5۳0077 کنطا صز ۵عصتقاداه عحله۷ 156 1۶60۰ ۷25 6 ع1 ص دز از ععه6ط 0صه ,علصسد5 عمط عطا 1۵۳ ۳ م۵۶ مج عکه 6 هط ماع نز از 25-15 01 عنادناهاد عع دما عط) اقطا ۵۵ مطاک کالم 156 1300۰ 5 ۷۷6۲6 تچاصنها رمع ۵۶ 2066 016ص 10۳ م6 200 1.62 0 1.31 ۷/۵۲۵ 000-19 0۶ جوا 6 1۵۳ 0هه ,۰.79 200 0 نام وز 0010-19 ۵۶ جوم ۶و 1296 اقطا 530۳۵۵ و 1۵7 1 49۵ هه ااصنتقاجعهد که عع 0ص 16۳ماصز ۵طا روط مزع 10 مطل روم ۵۶ ۳3286 اکه۷ ج ۵۶ لمعتامنه 6 کععتمی 4 تنصهامل17 :2020 له 6۲ وسقط) :2020 له ا صعنط)  25 568 یی ااصنها متا 4و عع 16۳ص وصه و2 او عمط 15۵ 1 عز ۳5م6ل هم دونعن0عل موصه ععناضمطاحه عطا 1۵۳ 5۳077 0 کااع 130 ۳8۵ ۵1 ۳۵0 ۵ط ۵ عازن و0۳6۳ 1۳56 ۵ 1۵ 2682076 1۳۵۳ اکنطه ه کز 000-19 ۶ جع 1۳۵ اااصنها۳ع هی ۵۶ عع 16۳22 ماه ۳۵۵۵ هه عهناه عبنازووم ۵1 5۵ ,واعن500 3۳۵۵ ۶6۳ کععع و کم اصه‌که 16ص 0 96296نل کام67عصقعل عنطا برط 0عا که ک۵ ۲ عصنطا مهبم 7 230 ,6ک2ععنل عنطا 0۶ 0۳۵۵۵ وصه جمزکع۳ع 0۳0 1۳36 6 ۵ 0010-19 0۶ جوع] ۳۵ که کا‌عئه عطا عع1۵00 7 ع ا ۳۵66 ما 0۳067 صز ,۷۵۳۵5 +عطاه ۵ باطعانه :00۳0200 .(2020) .5 تماچه 1 2 کل مک م1809 ۸۲0 7 .(2020) .17 ,۳۳۵۵۰ 6 .0 ,6۵2 مگ و۳ 831008 6 وا .(2015) .۳ مطنطاک 0صه کل رقنطع۵ک1 .10 رحل‌فزطاحدط 40 مصقام عنعطا ما عسنل مه وصنمع امد عنه کعصنط) خ۵ط1 ۳۵۵۲۵1 ۳۵۳ جعاگاه ۵ بواعملنز ع۳مص عجه 0صه ک۲م او و از گذز 6۷6۵ ,رکااناوع۲ 0ممزوعل عزعطا عتعنطه صف و1۳6 40 * فلنت۲ ۲۵ فصه فصنص عط 0060 فصه مماعبعل ۲۵ ۵ ۶۵ 56 صق از روعمامطل روم عخنعمم که عطاوصد 80) 000-19 هصام ۵10 7ع0 که جوع؟ عطا از ل2ع0 6 ۷۷۳۵۵ هط کمک عع 60 عمط .(2009 ,۵809 6 200 کوصتط) هصامه ه ماه عنط کععم[ عط اقطا 5۵ 6 ع6لها ۵ دوعاعتی 6065 عط ,۵06 ۵ ناه عط 6 ۶ وناز مناد مصعع عط) کع 10 مشاه ۷ (1ع 13۳0 63۳6 کنطا ۶ کدمناهانصنا عط ۲ 0۶ 05۵ کز اقطا دع 110 8 ع ۲ 0۳0106 ۵ کعناز نصا 156 24 کعنو5 506  26 41 ۷۲۵۳ 370.1 ,۹01.4 :ع10مر25 طالد730 ۵1 لمفصس 70 صعنص1۳ 5 00 376۷21666 .(2020) .5 ,۷۷۵28 200 و2 سل شآ [هزع10محل روم 156 .(2020) .7 ی ,۸9 ۸ .5 و/زاع 1۸55 66 0[6۳30از 156 .(2002) .7 .3 ,فقق00 ۵۶ کل ,تطاناظ و بت ,143 ,۸.17 886005 سا ۷۷۰ وقا110 کیک وقصقط) .(1999) سا .17 ,5701 +۵ و 8 11638 ود وقلقاگ و 11667 5 0۳۵۳۵ ۸55655108 .(2020) ۷۰ .5 م20[ق 3/38 2 .5 .(2019) .۸ .8 ,۳۳۵۷۲6 ۵4 وس بل ,۷۷106 مش بل .10 10208  27 568 یی ااصنها متا 4و عع 16۳ص وصه و2 او عمط 15۵ 00۵۳۲ 56 05 .(1993) .5 .0 ,027۷65 ۵ ۳ .3 تعزع 5 .(2000) .36 ,تاه اناد لزع به 8 ۰ 3 ت0۵ تعناع5 و110 وس وقاه2 ولا و18 ویکذ و۷۷۵ ونظ و8389 و6 و۷۷۵8 [1هزع 10محا روم 216 نوت .(2020) بل بط ,170 8 و5 ۶5 0۳۵۳۵ 136 ۵۲ ۳6۵7 .(2020) 3/۰ .1 ,386018270 ۵8 ,() 10062 .7 5 10 .(2009) .10 ,۷۷31505 ۵۶ کل 1137380۰ ,(1999 نانهه 87 رواسو2 م00ک) 6 ناو دمع 0 1 ازکه۳ط 7 156 .(2020) .0 .3 ,قطااگ60 ه و17 .۸ ,8310005 ۶ ,3/3708 م۸ و5 110893 وب بش۸ متقاننااظ .37 رد5 .(00)) .1 .36 ,تعلملنک +2 .13 .بش۸ ,تاقال۵ ۸ وبا 110896 41 ۷۲۵۳ 370.1 ,۹01.4 :ع10مر25 طالد730 ۵1 لمفصس 70 صعنص1۳ 4 ]20۷6 ۸ (2020) ۷7۰ ,۷۷۵28 .0 ,728208 .۵ ما28

Objective: Fear of Covid-19, is one of the subjects experienced by the mankind in 2019 for the reason that it threatened the physical health and life of the individuals, increased their stress and caused the incitation of a vast spectrum of psychological problems like anxiety and depression. Present study tries investigating the role of positivism and uncertainty intolerance in fear of Covid-19. Method: The study population included all the boy and girl university students studying in psychology, educational sciences and counseling majors of Payam-e-Noor University, Khuzestan Branch. Among students, 269 students were voluntarily selected through the social network of Whatsapp. The study method is correlational. The data have been gathered by the assistance of positivism, uncertainty intolerance and fear of Covid-19 questionnaires. Use was made of SPSS for analyzing the data. Result: Regression analysis indicated that positivism and uncertainty intolerance are predictors of fear of Covid-19 and that they account for 16% of the variance of fear of Covid-19 (P<0.05). Conclusions:The present study suggests it to the responsible officials that the prerequisite for reducing the thoughts hence the fear of Covid-19 is the shift from negative to positive attitude and that it is necessary to bring about a change from uncertainty intolerance to uncertainty tolerance.

471184

وازگان کلیدی: نرخ ارز» کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای» سفته‌بازی» سوداگری» تولید ناامنی اقتصادی» بی‌ثبانی اقتصادی. یکی از مسایلی که در همه دوره‌ها در محافل علمی و آن یاد شده نحوه تعیین نرخ ارز و کنترل؛آثار ناشی از اقتصادی کشور را تحت تأثیر مثبت یا منفی قرار دهد. با توجه به اینکه تعیین نرخ ارز در کشور می‌تواند نقش موئری نحوه تغییرات نرخ ارز است. همچنین اهمیت نرخ ارز به- حدی است که می‌توان گفت» این عامل با نوسانات خود ۱. پژوهشگر گروه اقتصاد مقاومتی و برآورد اقتصادی,» مرکز پژوهشی امنیت اقتصادی تدبیر تهران» ایران تعیین کند که این موضوع به تعیین میزان تولید و اشتغال در کشور می‌انجامد. از سوی دیگر تعیین نرخ ارز در کشور منواند بر سطح عمومی آقیطت‌ها و توزع اثرگذار باشد. این در ,حالی" اسنت که افزایش نرخ تورم با افزایش قیمت با توجه به اهمیت تعیین نرخ ارز در کشور و اثرگذاری آن بر متغیرهای کلان اقتصادی» چنانچه نرخ ارز در کشور بخش‌های اقتصادی داشت و در نتیجه, کشور با عدم تأمین پس از تبیین جایگاه نرخ ارز در اقتصاد و تولید. به بررسی تأثیر نوسانات نرخ ارز بر بخش تولید کشور می‌پردازیم و با بیان تبعات امنیت اقتصادی ناشی از بی‌ثباتی نرخ ارز بر نرخ ارز در ایران طی سال‌های اخیر, تغییر و تحولات زیادی را تجربه کرده است. بررسی سابقه نرخ ارز نشان می‌دهل نظام ارزی در اقتصاد کشور تا سال ۱۳۸۰ از یک نظام دونرخی که شامل نرخ ارز رسمی (ثابت) و یک نرخ ارز غیررسمی (بازار آزاد) بوده تبعیت کرده است اما از سال ۱ با اجرای سیاست یکسان‌سازی نرخ ارز نظام ارزی در ارز رسمی و غیررسمی بسیار ناچیز بود. در سال ۰۱۳۸۹ به دلیل تورم بالا در کشور فاصله بین نرخ ارز رسمی و نظام ارزی در کشور نشان از بی‌ثباتی در رویه نظام ارزی دارد تا حدی که برخی کارشناسان معتقدند اقتصاد ایران از نظام یکی از مسایل مهم در نظام ارزی که می‌تواند موجب تأمین کننده ارز در آن کشور است. به‌طوری که هرچه منابع باشند. شاهد بروز نوسانات بیشتری در نرخ ارز آن کشور خواهیم بود. در بازار ارز ایران علاوه بر ارز حاصل از حاصل از صادرات نفت است. البته باید توجه کرد که ارزی اعمال شده توسط بانک مرکزی و دولت عرضه ارز بانک مرکزی نقش زیادی در تعیین نرخ ارز و کنترل متغیر دو اقتصاد کشور باشد. به همین منظور در نمودار شماره ۱ نرخ ارز کشور طی سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۹ به ک یج ی 3 خ نت و یج کت ی و او و و و و و که که 3 مآخذ: بانک مرکزی و شبکه اطلاع‌رسانی طلا سکه و ارز تهران. طی سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۹ شاهد روند رو به صعود نرخ ارز در کشور بودیم» به‌طوری که هر دلار آمریکا ۹ رسید. به عبارت دیگر نرخ ارز در کشور طی پزل؛ ملی نوا ایر‌گونه توجیه کرد که دز سال: ۱۳۹۹ بانکی, بانک‌های کشور را ملزم کرد تا به کاهش سود بازارهای موازی از جمله ارز ببرند و در نتیجه اين اقدام» تقاضای ارز در کشور رو به ازدیاد گذاشت و در بررسی نرخ ارز در سال ۷ نیز شاهد شروع تسیر اوق در اسه‌مامه ایعذایی سال یه 1۷۳۸ رتال از جمله دلایل رشد نرخ ارز در این دوره را می‌توان در ارز با نرخی غیر از آن ممنوع شد) و در نتیجه» وجود زمینه ایجاد رانت و در نتیجه, رشد تقاضا برای ثبت یکی از دلایل جهش تقاضا در بازار ارز بود» همچنین مشابه سال قبل از آن تقاضا برای خرید ارز را در اصلی اثرگذار بر افزایش نرخ ارز از سمت تقاضا در ارز و ایجاد تعادل در عرضه و تقاضای ارز در این ترامپ و دعوت ایران به مذاکره موجب شد نرخ ارز ارزی دولت در اواسط مرداد و آغاز به کار مجدد هرچند در سه‌ماهه دوم و سوم این سال میانگین نرخ دانست. از آنجا که نرخ ارز در ایران علاوه بر برای دلار و در نتیجه, افزایش نرخ ارز شد. یکی که از مقایسه نرخ رشد ارز کشور در سه‌ماهه دوم رشد ۸۶ درصدی نرخ ارز در کشور بود. شاید بتوان یکی از دلایل اصلی این افزایش نرخ ارز را پوشش نگاهی به روند طی شده در بازار ارز کشور نشان می‌دهد که بازار ارز در کشور از سال ۱۳۹۹ تاکنون در حالی بوده که اهمیت نرخ ارز در اقتصاد به‌حدی است که وجود نوسانات زیاد در این نرخ می‌تواند از قرار دهد. اهمیت تغییر در نرخ ارز از آنجا مشخص شود. می‌توان یکی دیگر از آثار تغییر نرخ ارز را به بررسی تأثیر نرخ ارز و نوسانات آن بر بخش تولید بر بخش تولید برآیند اثرات مختلفی است که از دو تولید و در نهایت. عدم استفاده از نیروی کار در میزان تقاضا برای کالاهای تولید داخل را چه در داخل کشور و چه در خارج از کشور افزایش می‌دهد و یکی دیگر از آثار تغییر نرخ ارز بر بخش تولید در پی دارد. بنابراین» برآیند اين دو اثر می‌تواند نحوه مثبت کاهش نرخ ارز بر بخش تولید باشیم اما در بر بخش تولیدی می‌گذارد. این در حالی است که در به داخل کشور و ضربه سنگین این واردات به توان لجام گسیخته نرخ ارز و بی‌ثباتی در این بازار هرچند مصرفی را به کشور بگیرد. اما از آنجا که تولید میزان واردات این گونه کالاها اثرگذار باشد و به تبع» با تخت تأثیر قرار دادن بخش تولید کشور به کاهش نمودار ۲- سهم ارزش واردات طی سال ۱۳۹۷ به تفکیک کالاهای سرمایه‌ای. واسطه‌ای و مصرفی (درصد) افزایش نرخ ارز که از آن به تورم وارداتی نیز یاد قیمت کالاها و روند رو به صعود نرخ تورم در نمودار ۳- روند نرخ ارز و شاخص قیمت تولیدکننده (ریال) مآخذ: مرکز آمار؛ بانک مرکزی و شبکه اطلاع‌رسانی طلا سکه و و ایجاد ثبات در این بازار را داشت. افزایش شاخص سه‌ماهه دوم سال ۱۳۹۷ در مقایسه با سه ماه چهارم ۹ معادل ۲۹ درصد و رشد نرخ ارز نیزادر مدت ارز تا سه‌ماهه دوم سال ۱۳۹۹ همچنان ادامه داشته تا جایی که در سه‌ماهه دوم سال جاری در مقایسه با تولیدکننده به بیش از ۶۰ درصد و رشد نرخ ارز تا ارزش پول ملی می‌شود و از آنجا که نرخ ارز در کشور باید خود را با نرخ تورم تعدیل کند. دوباره منجر می‌شود که در نتیجه آن. شاهد بروز دور باطل با وه به تعریف پایه پولی که شامل بت اسکناسن داخلی و خارجی بانک مرکزی است و با عنایت به پایه پولی و در نهایت» تزریق بیشتر اسکناس به بدنه نرخ تورم در کشور خواهد بود. حال از آنجا که نرخ ممکن است درست يا اشتباه باشد اما اثر آن از طریق است. به عبارت دیگر انتظاری که مردم از تورم در تأثیرگذ‌آر اسست همان موی که فلا نیز باق اتتاره قتم در بازار خواهند داشت. به دلایل بیان شده و به- خواهیم بود و از آنجا که ساختار نظارتی دقیقی بر خرید بیش از نیاز یا در برخی موارد احتکار می‌زنند نرخ ارز رسمی و غیررسمی است. این در حالی بوده که در اقتصاد ایران به دلیل تفاوت بین نرخ ارز کالاهای اولیه, ناگزیر به تهیه ارز از بازار آزاد شوند که آنها نیز از این نوسانات مستثنا نخواهند بود. به بالا رفتن نرخ تورم در کشور فراهم می‌آید که در در نرخ ارز (با توجه به وابستگی تولید کشور به بخش دیگری متأثر می‌کند. این در حالی است که با از آنجا که افزایش نرخ تورم در کشور به کاهش توان تولید کشور دچار رکود شود و توان ادامه مسیر را بیکاران در کشور خواهیم بود. این در حالی است که و با کاهش تقاضای موثر در کشوره علاوه بر ایجاد با توجه به وابستگی شدید بخش تولید کشور به نرخ رز باید گفت. هرگونه بی‌ثباتی و نوسان در نرخ ارز ست کشور را به لحاظ ارزی در مضیقه قرار دهد. در سه‌ماهه دوم سال ۱۳۹۹ در مقایسه با سه‌ماهه اول آین نرخ در کشور بوده‌ايم. این در حالی است که در بازار ارز به دلیل افزایش نرخ تورم» رفاه اقتصادی کت رشن داده است و این موضوع امنیت اقتصادی و ملی کشور را تهدید می‌کند. با توجه به اهمیت نرخ دولت در بازار ارز و ثابت نگه‌داشتن آن طی سال‌های تجربه کرده است. بنابراین» ثبات نرخ ارز در یک نرخ یک شوک اقتصادی یا سیاسی نرخ ارز را به یک‌باره خواهد بود زیرا نرخ ارز پس از اعمال یک شوک تورمی دوباره مدتی طول می‌کشد تا خود را با نرخ از جمله نیمه دوم سال ۱۳۹۹ و بعد از امضای برجام» واردات کالا به کشور رو به افزایش بگذارد و تراز قدرت خرید خانوار و در نهایت. رفاه اقتصادی آن را تا حد قابل توجهی کاهش داده است. به همین دلیل, - مبارزه با سوداگری در بازار ارز: عدم نظارت و کنترل دقیق در بازار ارز این بازار را به جولانگاهی فعال در این حوزه می‌تواند تا حد زیادی مانع رشد

حساسیت صنایع تولیدی به نرخ ارز به دلیل وابستگی به واردات کالاهای واسطه ای و سرمایه ای به گونه ای است که هرگونه بی ثباتی و نوسان شدید در نرخ ارز، با اثرگذاری در قیمت نهایی کالاها و در نتیجه، افزایش نرخ تورم در کشور، به مصرف کننده منتقل می شود و از رفاه اقتصادی خانوارها می کاهد. بررسی سابقه چهارساله کشور نشان می دهد که نرخ ارز در ایران به دلیل برخی مناسبات سیاسی داخلی و خارجی و در رأس آنها، تحریم های ظالمانه دستخوش نوسانات شدید شده است. این در حالی است که افزایش نرخ ارز موجب رواج سفته بازی و خروج سرمایه از بخش های مولد و تولیدی کشور می شود و این موضوع، ناامنی اقتصادی و ملی را از کانال هایی مانند کاهش رفاه اقتصادی خانوارها، افزایش نارضایتی عمومی، افزایش شمار بیکاران، کاهش امنیت غذایی و... در پی دارد. ازاین رو، پیشنهاد می شود به منظور بهبود وضعیت نرخ ارز در کشور، دولت با ایجاد زمینه های رونق تولید داخلی، تعدیل پیوسته نرخ ارز با شاخص های اقتصادی، مدیریت واردات کالاها به کشور، کاهش وابستگی به کالاهای وارداتی، کنترل و مدیریت انتظارات جامعه، مبارزه با سوداگری در بازار ارز و... در راستای ثبات بخشی به نرخ ارز در کشور اقدام کند.

456029

0 68 ,00۷۵۲20 ... |۵۵ ۵۳۵ ۷1۲۵۱[ 20 1ه 72 1۳۵۳۵2 ,701071065 0۵ 136۲۵۵۳۵ ۳٩ و۳۵ ,ک6 1۵99 0۲۳0۲۵۱9 2600۳0۵ 1:2 ۳ ل02ادع01م ع1طه انعم 3۵6 ۵ کصععی عصنصعا من کهطا کج عطا عازم 1 1696 ۳061۷۵۵ که از ,انامه 6اه هس12 ععهتع ها 86مممقطهه 6 .560085 600۵0 ۳۳۰ درز 65و16 مه معا عمجم عنافصهد۳م وصنومصز 1۵۳ ۲6210 وصه منز 01 2ص ۲۳۵ ع نامع نا دص ما معا هه ۳۵۹ رفن5 0۳65601 1۳00 ۶٩ 00۷۵100651 هه ککعصع ۵ عنامصهومم عطا ۵۳ کات دلععی 5 1و دنا از ۵ داعتا00طا مقصه 0عدعزدعل ۳۵5 پوونی ها عمجم -زعهنی ه ,مک 0 10۵ .1626۲5 ۳۳۲۰ 6 10۷6 110۳۵216 عط) اه تمصع[ ععممعم1 علق0! ۳۳۲۰ 57 ماکعا بچانع 30682 5 ما۲ لمادع مره عطا ماصز فعلزجنه وتصمفهد عجعی عاصه‌منفتجهم 156 مصععمل ,076165 ۵۶ 07006 ع0 حلعتاوتطا 6۵۲ فص همنصوعز صممععقل لمع هه آمط ما5ع] 3۳1 ۵ ۵1 6208 بط 0ع10[م ۵۳۵ عاحل خصمصتامم عطا باععااعوم 0صه داز ۶ 5عاکه 36 805 .عاعه (ل6ع50 ۵۲ کاععاساووم عا هقی هه اکعاتعم م5066 ۵ 085 156 بقاعل عطا ع7تلقصه ۵ ۵ععت 6۳۵ اکعاسا کعامصدک-ل منم فصه 1صع0د06 عم ۲۵۵1 مصه لمتا 005 حاوتامتطا عاعه طلعع0ی ۶و متا تساعصز خقط 1۵۷۵2160 عطا 230۳8 273۳60655 عناهصع۳2م که صمتمصممم عط ما وهی عط صف کعونصطا] ۶ 1۹0 0۳کدل0 ۲۵۵1 ,عانط ۵ علطم صعنصح۳ عط صز ک م1 ۳۳۲ 6 ۵16۷۵160 ولاصه‌گندوند عمط فص نکانتا عم 56 ما عم عاعه طاععع 50 1۳208 رود عطا عو لدم ۷۵ بک م1 ۳۲ظ صعنصق گم ککعصعه 2 عناهصع 0۳3 86 ,3۵66۲5 پوناوم 8۳ 00 آباطظ 1۵۳ کوصتلوصط ماه که کدمتعنامصنذ عطا 73 72-9 .وم ,2020 ۷۷۱۸۵۲ ۸ ۴۵۱۱ ,۸۵.27 ,13 ۷۵۰ ,۴۲۵۸۵ 0۳۵ برومو۲۵0 عومسو دما اعزاو م۶ ۳٩ ۵۱ سول 71۳۵ نز 200265 200۵000۵ 12 مه لمعصعع دز کععناو۳م عصنصوع[ فصه عصنطا2 1 6 ,۲0۳۹06۶ :220065 آهانونله که 0ععلزعدمه ولا ع0 صف 8606۳۵00 6 کعهط عمنصه1 مه +عزعهع کز دمنم 600 صز عومامصط‌) که صمنای‌نادمه بله/6۵ 83288۵ ,لهاعصنک) ع1 مقس فصه ,لحغعصنصدع معصناه ۵۷ 10۳۴ 08 صحز 001066 عنامصعدم که ععصما دمص عطا معن6 بر2012 مفصعنند5 ۵ کعناونصطل) فص رومام مطاع ع نا علله عصوماصصه مخصعصم10عع0 ععمع 1 61 عطا ها عمص امه عتامصع دم ا م1 ععمت ها 50000 06 منز 1۵۳680 دز والهنهموه ععصی‌گندوند خصتامصه‌تجعم ۶و 06عط کقط عع2 132 و۸160 مصن00عزه1 :2010 مقلصهزت :1999 معصناحه 00-1 ۵۳ظ) عاجعنصی عع ددع13 40 200700۳۵16 ۶۵۶ بصانلنطاه لمعنانه ه دز ععمعاعمصصم عنامصع دم حاه 0 ۸1 عطا صز صماصعانه عامصه ۳۵۷۵0 نانوی فقط از ,ناف تصحصصی آنگیعند عطا جذ 0صه (2018 له 6۲ 0ن600زه1) ععه نع 1 0د0ع5 ج ۶و وصنطد1 که[ 3107 .(2017 وله اع 20 :2015 مصمماگد/3 6۶ منوصدزنط مننصه) کعصهوم+کععل ,ا0/]2870) جمنانمع00 ۲ عمطعه۵ ۳۲ط رصع عطا هنز ۵11 مق 0660 3۵۷6 136۳6 قاط ,بعفقعل خصعع عطا وس .(2019 منفا۸ گ مننه هط ۰ ۳0۷6مطز کقطا کمعتامممم هط مامبساعصز طعتاط‌هایم ما امک ۷251 2 +2019 ,3/000۵ :2018 معنا م1 نملعدظ) ععصا مدمه عناهع 0۳ و2015 مفلتاق172 ب:201[1 مفنصنلدگد هدک ۵ ص۵00 ع 20 :2018 ق3086 8 نعنصه5 :2014 ,110556020۲ ج6 ن00عزه1 منطههمتهط۴ 6 منصعل۸ مصن00عزه 1" 8 0 0730066 قداص عنعنله عمط عطا وکنصعاز ما هنوت 0 عنط ۵1 کوصنصنهه جوم کقل ل۲6۵ مصه م۶ 05 رصقع عطا (لظ 10 ,6گا بک 11086 :2018 بعناحه17 001ن2ظ :2018 نله دیع 066۵ ع2ط .۰( مبلق ۵۲ ن00عزه1 :2015 منطنهد1 :2018 ق300۹ ۶ 67 1/0100 :1987 0 10108 ۵ ع33 اهط) کعنفونید مادص عصمک عجه عمط حاع 0 ۸1 2015 ,طق1 عه شا :2002 مقاعتاصرک5 عک ,تعلنعصطک و0 دنا صمتعاصعنه 6 ۷6٩ :2019 ,ععناقتا[ :6 ,الم ,قطن مطقا2 00 مطاع5 :2016 مصعط) مغ ۶و ۵0 مناد 6طا 0۵ ناه آلنا5 دز برساز عط ,(2019 ,1600-20۳ :2019 عمط 66 ام ققط 10085 تقص ادنوه کبامن ونم عطا هه کلمطاعه عطا ۶و 0 68 ,00۷۵۲20 ... |۵۵ ۵۳۵ ۷1۲۵۱[ 20 1ه ۵ 74 0۲ کز زد 156 .56 06۳ کناهصع دم 106ص ۶و اصعص 00610 167-13886 1و عم ۵10 ع0 عطا ۵ ۵عنی نع کمنونی عناععصمل از 66۶ 7 معط ام 00211 عمط اجه روعطا ععصند ععمصععصصی عناقصع0۳2 ۰( 56000 عم ع نآ عط) ععی) علننه عععل لمع کناکتع۷ 2056066 عطا حز عبنامعمصذ 06 فلم صمناف تصتتصحصم لو 100 07382 ۶٩ 2516۲ هط مصعنصی معله (ر1998) نعی00 فصه هناحه هط ,(2009) 0006 ۳0۳ .عصنصهع1 ععمع م1 آنشکع ند ۶۵۳ همع کز ععصعاعصصم 6 ۵8 ۲0۳ع1ز ۵۳ عصنفولن۲ ۵ وععز عطا کوامط ععمصععصهی عناق 0۳22 16 رکابجعا 0هه 5601665 ۵۳ کعصعاان ۶و عصنصد‌عص عطا عصتاعصصی اهاط 6 معط و که صعطصمصصی لمع عاصز هه کز از (ر0997) صمصهنیه5 1۵۳ نع 0۵۵ظ ,مدع صصم عنامصعدم که کاصعصمصصی جمزقص عطا عاممصناعل 10 6 عنطا و نگل (2011) 5 عمتلوجم13 هه 6۶و۲1 هه کل (2015) 8 61606 م0 کعزا نع صنامزه 5۵ فصه ععصعتع مه صعصمنایه ما1 هم عصع دز ۳8۵ ۳٩ هععجه ۵۳0۵0۶۵0 ۷۵ (2010) کمصلو2 هه معصطععطظ که ۵11 [۵ ۳0 ماع منم +عطاه. عطا مهد لمصمتاعصگ عده" ن6ع64 1 محططل 86 قعصاعط ع0ط66ممطم0 سعطمنابهملند" کو ‏ معله م0 عع1 یم 5 هه 56016665 ۵۶ 0۳۳0۳20665 06/66 کصنط مها اع ۳ص" ۵ م1 .0 ,2010 ,ت6حصله۳ ۶ حعصطعه8) عت‌فید ععقتعصها ۶و صمتاصاط عطا هه 06 ع نا عنداع م5000 قطا ا+عععه (ر47 .م ,2010) +عصل2 فصه حعصطهط 0270007 2 1۵ 200700۵16 کز هط ععمنع 1 6۲ص ۵۶ عععی ما کید کعاطاهمه علام7 عطا عم افعقطمه وعطا ,6 ممط۳ عماهی عهد ععهقتع ها 4و ماه نامه اصه عطا وصناداموم۳ وصه وصنصم؟ ص عع0ع 1 مصل مناعنداعصنامنود [20۵ 200 ,کتعاعزع ۳۵ ,۳۵۲۵۲۵65 لهس اه ,کعتصعع م5066 که کععنا ,کا‌علهنه 4 و۵۵6 ۵۲ع۲۵ 0۳۵ ۵۵ 026 هله م۶ ,(2015) ععل فهه 0۵نظ 1 ع6ع رز عطا ۵0ععا قدصم اعاهدوع20 عبط ععصعاع هی ع تاه تصصصمی اب02 عنطا 52160 عم عهط ملع بعل رطضتل) عنامصهدم عع هدع 16۳-123 نز نز کنا 2 عم 86 2 نع ۳-13عامز 0۳000560 (2019) عکدجی فصه ملمزمومل 1 6 160 اعنلطاونط عبهط (2019) نا فصه منط‌نهد7 ,مهن همه ععمعاعصصم 6000 75 72-9 .وم ,2020 ۷۷۱۸۵۲ ۸ ۴۵۱۱ ,۸۵.27 ,13 ۷۵۰ ,۴۲۵۸۵ 0۳۵ برومو۲۵0 عومسو دما اعزاو م۶ ۳٩ ۵۱ سول 71۳۵ صنقه‌اصه فصه عطنوععل ما اعد ععمعوقه صز 110 که 10۵ 2010 عط1 0 که ,30۳6066 16086 مگ عتامصع دتم ۲ ععی وصه خص عمط "500608 (1993) و معلانک- 81 مصهه 1۶067 ,(2004) 3/270062-310۳ بط 1۵1167۵160 20316661 وه کب کتععلوه رد 6 همسطصمد ۳و وف عطا عم ها[ ۶و صمانستکعل0 1۳۵۲ 2860 6 6۵0 از عم ع ددع56 2 ز کصااهم صمناعه عناعنسعصنا ۶و 67 ما36 10 +کاعه 5066 ۵۳ مط0ناعق عناکنداعهنا عز 110 صز ۳۵عع۵م ۵1 عع۲ز 100۶60 فقط شاک دز عص0ل حلتق‌ع:ع۲ عطا ۵۶ عمط ماقطا فعصنعل (2001) :8 ۲ کاصحصطکنامدمع2 امه خاع 5066 ععق نع مه ا هس16 عمقدمهی0 دلعنط ۷ 37و5۳ خصعجسحه عط] و 1۵05 عطا 260 .(2004 ,7-۳10ع6 3/20 ومع بع) قاعه 1623۳656 12286 عطا ۵۶ کععصته 2 عتاهع 0۳2 6ع هصق اهاز ۵۵ کز عا ۵۶ امرعادم عطا صز واطمععصه ا مت مق عم مهد عععناعهاصاصذ هه 06505 ۳6 066۵ ققط 610 ۲۳6 صذ کو[مطای عط 10۶ عم ۶و عنععز م۸ 5اعزم۳0 حلعتعع9ع۲ که +عطاصن قمع خ۸ نا معط ععصع مهم عناقصع0۳2 5 عع 2 عصقا ٩ عصنطو که دامعلته عطا ع ماه ما وعاعاو دم 66۵ هط 0 (1997) 1۵۹067 ۵۵ 1۳25 (2017) داعلو هناهد 1 ماصعص عمط عافصهد 0۳ ۵ 162706۲۶ 1۵۳ کعنانص 0000۳ کصععقکنه عنععی فلمطد دموا اقطا کعاهاد ۵ 26007078 ماد 5 عع عم عناهع 0۳2 عمط فصه معک 6 36 ,0۳3066 5 عصنطم2ع1 ععمدعصما 56000 ۵۳ صع 1۳6 16۵۶ ععصعالعط عطا ,(ر1997) فک 7 13۵3۲ ۵ ۵8 لاد صز کعانص 0000۳ عهصنصهع1 ععمدسه صف ۷۴ 7عطع ۷ 8 ,060286 (0.1) 12 هنز ععط مدمه عنامصع 0۳2 ۵۳ کمعصم ماه بل عطا اتاعصط 00 ۵۶ بزانطام 0-13 عطا ما عاصنوم +عمعق1 گام (2017) (اع0همنطهه 1" ۵6 2 دز ۲۵۵۵۵۵۵ که حاع همق ععصع مه عتاهمصع هم هه عتاعتع نا 4 کا8865 5 ,30۷۷6۷6۲ مطلتقع9ع۳ ۵۶ و0۵0 مصاهتصته م۸ .(21 .0 ,1997 200070281 مضه هام60 کز دمعصعع[ عطا 10۳ نس 0000۳ عط 0۳08 -3/]270067 :1997 ,906قک1 وق.6) کعفاهصع۳2م صذ صمنانساعصز گم غامد عطا ۵ خصزوم ۳ز6 ۲ 0صه ۳۶6۳ و ععصنل خصعمعقگنه کماع‌نلوصز (2015) نطعد00ط ,مععصعاعصصیم عط 5ع2لع قح اصصه :۲ ۶و 0ص0ی 056 لمع عنطا زا عوفدم 0 68 ,00۷۵۲20 ... |۵۵ ۵۳۵ ۷1۲۵۱[ 20 1ه ۵ 76 1 کطمنامصداصنه مععل طلازم #عنصم‌صصمه کعاصصعه عئنا لمع اه ععصی‌نگنمهند 160۷16086۰ امعم که دمنازعندوعه مشاه صز عاعه ( 5066 عفد ۵ 0ط 86 1۵۳۲ ا527عع کز ۲" ,(135 .0 ,2006) جاعاحملن۸ بط 0ع که ص6۳0 که ماج 5ع 1 0738۵6 6۵8 ۵ 0 مه 06 ما کعتانص 000۳٩۵ 5۵6 ما +16 ۰ 36 26006 ۵ کعصصق عاعهضم مه صذ خقطا وصه عصمناههزد هه 0150۵0 ,(2002) 0۳682 مه 31005 ,ر2006) رم فصه ۳م0ع7 ,ر1990) ,تعصاانط 6 رز کعنو 500 عطا 6دمصه عجه (1994) ااعکعه۷۷:1006۳-38 فصه (3990) صعطم فصه 5۰ 0۳3826 وسنط۵) اه وم نله عطا عون م۳۶ ۵1 عصن[ ۳۹۲ 66 10۳ م8200 ۷6۹ص ما تساعصز عنامصعدم که فصدجی معطامم۸ ,(1997) 15۵0۵0۵71 0صه ,ود ,نت3 ,1۳2806۲ 1316732008 هه (2015) 11056 8صتطل 12 (1ما 6ص و۷6۳ لمممتاصعاصن که ععصعاکصز واععلنز عطا ماصز ۵ع1ع0 6 ۵ 2006275 کتاک عک0 لو ع0عع 156 با صع همع ععه نع 130[ عاصن عنامصع0۳2 6 5۳0۳00۳۲۲۶ ۳۵:۵۳ هط کلصعنصی مطم (3997) جعمعمگا روط عانعن 0651 ۰) "...۰ 460۷610060 وللم نام کرد 06 مععلوص صف ناه عنامصهعدم امطا عز 1 00ه ۵ عا ها 200 کز خمعص ماع عل عناهصع درد حاعنک ۲ 00 310 .(9 65 عع8 1362 ۵۵ حز 0ع0ز۳0م ک ص16 عهددع 1 10۶ کعت نس 0000۳ عطا 0۵ +6 ععمقطصه صف اقطا احصطز لع ما 0ععمصجه ع0 مد وعطا پرععط و مععله 0۳) 6 ۵ هط کقطا کدمناصه م0 عحسامعقنل فصه ملوسعانه بلعنهو5 ۶و عع10 ,0ص 0 966) (17 .۵ ,2004 بهعلقن) ک ۵8 ۳۵) فعصمتاهند عامه جز 101100۵0 0 لهناز طلوا00ط۲ حاکناوط۳ طلعوع۲ ۵ کامصعااد عطا هم 1۳۳۹066 :9 یله 6۲ 5615 :2016 مصع00 :2015 مصهل ه نآ :2002 له ۲ وساه‌طمعللنته ما30 کعناه 0۳26 عع نع 120 عاصط عصنطهع) 0۳ کعن0ن۳ی (2019 مص ۷ 6 ۳ع .010 ,نگ :2015 مصصل ع صنل) عجو< للناد عجه کومطاعص 60 ومد لله 1۳ کق نطاب ۲۵۶06 کنطا رز کعنفوط5 1۷7 عطا ۶م ع0ه دز (2010) تلع نک 41 ۳۲۵5 هنز ۷۵۳۵5 :36 فص ۷۵ ع۵ط ۵۶ کنفدطی عطا 2160ع دز ص50 ۲۳6 صز 50007 ک2ع 06۳۹ 10۳ وصنطجع) امعم اه عمط خ عهنم0[ 06 0020021 ۲۵1 عطا نز ۵06 066 ع2] عاسمائه اکع۷ ,کوع[ع 310061 غاد ,نهک 6 له ید و2 :2018 مق۵ ۳۵۵۹ 6۶ 3/0100062 :2018 موحط۵ 2/۳0 ,(2014 ,11055610057 + صن00عزه1 :2014 وله اه 0ن00عزه1 :2015 منطهه7 ب2011 ۵1 00ان اکصز 2116006 اعمص عطا وکنصعلز ما وصنهط 66۵ عمط کع لدع 0هه 7 72-9 .وم ,2020 ۷۷۱۸۵۲ ۸ ۴۵۱۱ ,۸۵.27 ,13 ۷۵۰ ,۴۲۵۸۵ 0۳۵ برومو۲۵0 عومسو دما اعزاو م۶ ۳٩ ۵۱ سول 71۳۵ ۳اه حز ۵065 0۳28 6286 ۳-132عاصز کصنطوع) نو ععصی‌نکنموند عطا عصتصععصم) 1 امعا۶ه ۳۵ 5000000 (2018) فحخغمصطدج۸ فصه ممطعطل1362 هی صقن1۳۵2 ۳ ق1۳۵2 0۵ [۶۵ت72 200 با65او7 واع 220010 ۵۶ کات طلعع0د وصنط2] نها ۳۵ 1۵ 615سا عصز هه طلعیه ۶6۵۵ مضه جم عمط امه عنا همع هم" عمس1 6 عطا ۵0عمسگدم معله عمط امعاصم صقنص1۳ عطا هز کعنفندد 0عط0 .[ح2ماعط 40 ,20107 ,زع72ع3 6 نفصه‌زنط :2015 منوصه‌زنط 6 نصه) 060606 :2011 مفنصنفدکدتهطا5 +6 حصطله‌طاع زنط ب2014 مطملقطامه2 ۵۶ مصهزز60 مطع730 0ن0عز12 :2018 ,2014 مبلق ۵۲ طن00عزه1 :2012 منصقطه/< ع0دمنطهه 1" 6 اع 0۵ صقنص1 عطا هرز کطدمنام‌ع از 0عصمامعص ند عطا ام 206 -6۳ نز 01 0066100601 عطا 0۵ ۵۳05 نز هه [۵ع۲ اه داعناه عطا ۵عحقصصم 00037 0ص 200۵05 260 نع عم1[مصطاع1 که جوا که ,تجاحقلنه0270 8 00016 کز طلعنط نامه عصزع عم -مصنمد ۳۵۵ ه که ,1۳6 له 1۵۳ 0131100 ه که 60عن0 انز ۵ععظ کقط مطاتامر عط ما والمنع عم 6 .(2019 ,۷۷۵0 ۵ ۷۵۵ :2018 ,170۵0502 :2019 ,6ع00) وصنفد1 عا حز ۶۵۵ 06 ۵ صمنای‌نادصه 0عا مداد بوالهته ۵ که ,تعاکزی که کعنتلفدوه ,قکامدکه۸) 11167206 3612160 عطا صز مدای نلطاونط توتصعع 6۵ عمط مععععل ,]۳۳ 017 ,و716۷ 6 هطه1 :2019 بل اع طاع5 :2019 ,0060 :2019 بععآ :2019 اه عطا 0۵ ۳600۳5 حلع ۳65 عا ملس عجه عمط هام۸ .(2018 ,و۸05 م1 6 صز 23۳6655 "16065 هه 0۵مکعقل 12 عطا صهز کاعه اعع 5 که عسنطدع) و 2001 مطزناعلج17 :2012 بنازا۳ :2012 بل[عظ وق.ع) اتعاصم باکط صه صز طاعناع م۳ 6 140۳6۶00 احعلن020) صه ۳۵۳۵ عجه رل اه امد کن) تجلاحقط ,ر2013 ب3۳ ۵۵ 1۷1116۲ ق1370 عصنصهع1 ۶و عاعگئه عطا عا2عنا5ه 0 ۵ کعن0 500 6 لهنوس عطا اه عازمد صز مع 16 عععصمل عطا صذ هم کنط1 ,(2015 مذزه5که1< +6 ناه ا) عصنصهع1 ععهمدعمها یز ععصعاعصصیم عنامصعد 0۳ که ,0۳۳166 عناقطع۳3م ۵۵ لته عمط ۵0 ما معط عطا کعاطوناطاینط 5و 61300010 116006 ۲و خطونز صذ حقلنناهم صز ماع 50660 0صه ,8606۲2 40 انوم ۷۷۵ .کعده هن عص ری م1 مصطع عسنو از معونصطع) مه 6 ۵ #واعمان عجه رعطا که روماه‌ه فصه ۵۹و۲۳ که که 5066 ۳6 1۵۳ 0 ۲۵13016 ع500 عجج ع۳عطا ,و عصسعع1 صعنص۳ ما کععومعلنهی عنای‌نصصحصم اه ,136066 ز 500060 0617 ععه وعطا وصه ,کصه‌ناهان‌ناه معط ۶6۶ کععهع 0 ۷210 0 68 ,00۷۵۲20 ... |۵۵ ۵۳۵ ۷1۲۵۱[ 20 1ه .78 :2010 م6786 6 2001 زظ) کعنونده معلنصنزه از 560 هداز 5۵ صف 5ع 110 ,130556100 جک صن00عزه1 :2004 مقلصعنت :2018 م۵0 مصطد۸ ه مقطاعطلد 16 6 ۵ 5660 هسطع[ لمع۲ فصه منز ۵۲۳ اقطا اج عطا عازمع 1 ۷۵0۶ ها کعاناژطاه و1 ععهتعصها عصمصعطصه 16۶ علعتاص‌امم عا مه حدم 85 21160000 1655 0ع1ع۳0 ع هط ترعطا مکاصعصمصصهم فص کللمژد ععم‌عمه1 0 006ه1" ۳۶۵0۰ هنز معا عصصم عنامصع دم عص منز از ۷۵۶8216 ۵ 6006207 صه کز 50000 امعم عطا مهم طلعنی کصنام2 عطا عصتصقطصه ۵۳ امعلئه اصی‌گندوند #الف‌ناعتهاد تحصه ۵۷6 ۷1۵ 08 6 ۵ 006 ماخ 10 108۳06۳۹۰ 8۳ صقنص2 ۵۶ نلنطاه امعم عع نع 16۳-12 دز فاعه 506600 فصه بلم۲ع0عع هرز ععطعاعصصم عنامصعدم ۶و ععصقا و منز 2 نز ۷۵۲1۵ [هنطاعز 0صه رعمامصطلع) نو معکله عذ ما دم وه صنسحعله0270 6 ع216ع ۷۶0 ۵ کز ۳0 خصعسه عطا گم ععممسم عطا اد 06۵100 ع 0۳ طص0ناتساقطز ۶۵۳۵ لقناز فص ۵۳۵ ل۵ع۲ ۶و دنه عتادقصصی 5۰ ما۳۳ صقنصه1۳ ۵۶ کعنامههعد نم عههاع ‏ 12- از ۶ م0010 000-10685 ۲قلام00 تولطاهنط ج عع 16 غه صمناف‌ناصصه عط ,(ر2018 6 56۲ هصق ,دام وصنط‌ها نم چه که صمصصایی کععل کز طعنط ات1001 8 ع0) ,رتم۸0 .کعتون5 حعلنصند اصقاره ۳۶ همه توف خصعسه 61166۲ اصقنانمعند انصه عمط امه حلعع0د ۵۶ متا معط منز 1065 :3۸01 له اصهنگندهند نصه هط اه حلععع50 و صمنتساکصز هممععقله 1065 :302 0 ما۶ ۵۶ عا‌عکنه عطا 6۵ع0 عع دقن خمع‌نکندهند تحصه عمعطا دا :303 16۳-6 10870679۲ 8۳ ۵۵ فاعه 50660 گه صمناتاقصز ط0 کل 6 77 ۷۷۵۲6 3۲و50 لقا دص صم-زعصنی کنطا که عاصه‌منناخدم 1۳66 جاوناع۳ 86و50 (19 ما 11 ۶و عهصد: عهد عطا طانم عاصعلنی علقصع۶ [ع10[ عطا ۵۶ عامصده که هز عع ق0610 معط ۵۳ 02860 166۳5 عاق نوماه 79 72-9 .وم ,2020 ۷۷۱۸۵۲ ۸ ۴۵۱۱ ,۸۵.27 ,13 ۷۵۰ ,۴۲۵۸۵ 0۳۵ برومو۲۵0 عومسو دما اعزاو م۶ ۳٩ ۵۱ سول 71۳۵ +ملنصند 30 طلکنم 0عاملزم 1۳51 ۷۵5 8۳1 .(0۳1) 1651 داعناع۳2 بوحسنصزه 0۳ 6 ۵ 16۲60 عتنصنصخه کم اکعا عطا صعطا خصه بنلزاهناه از علوعط ما عون 6 مطز ۷6۲۵6 کاصه‌منناحدم عطا ۵۶ 1۷۵-۹۵۷6۵ مقاصه‌صن هم و5 0 له 60 مه مه تعطاه عطا ها 30 هه نامع آمامعصخوصنه ٩ :کاوع] 0۳66 ۵1 کصقع بزط 0ع0ع11[م ۵5 وی امعم عطا 1۵۳ قاعل 1۳۵ او عناد هل عط1 که (لععع50 و داوعاساد0م ۷۵ 200 0۳6651 ۵ مادعا 0۳1 1 0عاولنم 6 رقاصه‌صننادم عطا ۶و ومعنتامی لممصعع عطا عامنله 0 1۵ 7) ۷۳۳۳8 ,(کصعاز 35) هصنلفدم< عصنفوحاصذ عاحعم ام کقط ۵۲ کنط] 1۶6۵۰ ۷25 (ع ,وعتاله۷ آهنوه طلانم کدمناع5 عصفلدعد5 فصه ,رعصعاز 25) وصنصعاعنا ,رعصعاز ع) ۶و عاآنادع۲ 156 .(50 بعل) 560۳6 لهاما ۵طا ام 25396 ۶۵۶ عصتاصامعه ماع 6 .2.10 ۷۷۵8 510 عطا فصه 39.8 کو۶ معط عطا خقط 10۳6۹66۵0 و5000 امازم ع6) (0.89) عاطهامععه عانط0 ۵5 00طاع 1۳۳-21 0۵ 0عع2ط اهنا 5۲عا 2 ۷/۵5 27276685 02220216 عاصه ما6 حدم عطا ۵2906 ۵ عفد اج ماصنم 16 رو۳0010ه ۵۳۵ ۲۵۷۵۶۹۲ ۷۵۲۳۲۵م ک06ا۵ 0728 016۳-1306286 مه اکعا صهعاز 24 6 وقا عفادم عطا اه عع ما عنامصو دم عطا عامدله 27 1۵ معاعه 50660 1 عا ما +مم عاصه‌منتاخوم اه ۵ 6۶۲ عنامصهد 0۳ (2004) + عفصعنل3 بجع 5 12) کصعاز 24 دای ناوتط) کاعه 066 6۶و۲۵ 200 روواممه عاععا 1۳ .ععق 0۳ ۳ ۶۵۳ ۲عست عم عطا ۵۶ کععصع همم مه فص نله عطا عحعصع 1۵ .راهعه 40 ۷۷6۲6 5۳602105 امعصنا عم فص عصعاز خصعصتصاعصط ۲۵ مکتعاصهی صقنص1۳ 0 68 ,00۷۵۲20 ... |۵۵ ۵۳۵ ۷1۲۵۱[ 20 1ه ۵ ,80 6 هنز (۳عصجه هه 0ص عمط ۵) کاعناعصنا ۵ عناممه ععسطا روط فعا ماه مه 6 1۵ 81۷60 ۷۷۵۲۴ 605ص گم کاع5 ۵ خقطا وصنصص ۷۵۳۲۵ کز 1 -167 2 ۵۶ 0761651 5306 ۷۳۷ عطا هه 210601 صه نکاععاسا5وم عطا که کا ص506 40 2001087 ماصذ کصها طعنطم معط اس عط1 امعم 1328286 دز 200 50660 حلعقه 107 عصعاز 30) عصعاز 20 که عصعا جز کاعه (عع506 1601651 40 07602760 ۷۵5 00ه 01۵086 عامصودم [عع1 عنصعلمهد که معصنه -ع521 ۵ که 56160160 ۵۶ 151 کنطآ .(2010) نعص7عج مصه نفصه‌زنط وم اناد ,2001000 10 که دلعع50 عل همهم معمعبم معله از ععصند عکهع #حهتع 0 اقطا ما1 ععنادم علطزدکوم انصه 2۵۶ (مقصم ددع۳ عطا 61060 1 ع 1۳ که 0761651 536 عطا هصناه۳06 ما عصل کالنهع۳ ۵۲ عطا عامصنصصاصمی 6 واوع] ۵۳ 5اع5 ۲۵ ۵ ۵1 کالوع۲ عط] هط 5005 2 13016 .(1990 مصقص8029) -ا005 106 که 60 تلادع لنگدم 06 نم اکعا6 0۳ عط) 0هه فعاعلعصی ولامی‌قنموند .(-2) [16۷6 0.01 عطا اه اصع اند کز 001۳6130 ۰ 6 معط که کصعصصعنککه 00ص قصه الوم 2۳1 عطا ۳۵110۵8 کاعه طععع0 36 16۲60 عنصنص0ه ۶۴ ,کععقله لمع فصه لهنازی عط۲ ۵ کاصع0 50 ۵ ۵ 2110۵160 ۷۷6۲۵ کعاتصنص 30 که کدمنزددعد ۵ مکلا۵۳ ۸6۳۷ 0۳6165 6 .8۲0۵0۰ لها معص مه تحص صومتکععل لجع عطا هنز خصعصف عمجم منم «عاله علنطم ج همقل 0-2360 عطا ۵عمزصه مصوع لهنطسن عطا 6 .8۳009 0 خطعه) 1220067 عصد5 عط1 معا تاعصز عطا صز دععععل مقلناو ۲ 0 0006 ۳6 ۷۵8 اصعصفضعصنه عطا او ععمم‌جام عطا 1۵۶ #ععت موه ده 81 72-9 .وم ,2020 ۷۷۱۸۵۲ ۸ ۴۵۱۱ ,۸۵.27 ,13 ۷۵۰ ,۴۲۵۸۵ 0۳۵ برومو۲۵0 عومسو دما اعزاو م۶ ۳٩ ۵۱ سول 71۳۵ 6 ,03865۶ ۲۷۵ 0۷۵۲۳۲8 ,00۵4 عطا ۵۶ ان ۵5۶ مصمزدکع5 طلعوع 307 0۳3065 [ ماع [دامعص مه عطا صز کاصعلن ی عط) ,110666 مکعصوع1 عطا ما کته 7 آاع 130 کلم ع اه 602 ۵ط ۲ ۵ 0ع مه ۵6۳۵ رصنامع کصنصهع1[ نی 6۰ عکقعل معط «عاکه مناع نامه کنط 0۵ ۵۳۵۵ تولع نع هه صمناع‌ناممه [۵ ۷ ۲6 صز کاصع000ه عط) 0علزنه رمطاده-ی عط) که عصم) معط 1۳5۵ ع ,ص156 بصمناه م02 ۵۳۵ 1۵۳ داینب اکن ما ماع نامز ۳6۲ عطا هز 16۳ طلاا ۶۵۶ ۵ کاصعلند عطا معصندن +ع ت18 05 م5 ۵ 2106۵0 ۷۷۵۲۵ کاصعونی 1۵6 مصمناق‌نادصه ص116 و۳0 عن060 عطا ۵ 7۳۵۱۵0 ,کاوععاصز مه کدعنه معط ات200 ۵6۲۹5 ۵6۲ 1۵ 6 م,طاوناع۳2 صز صعطغ کعنه‌عنه وصه «مزککع5 مقلنه‌ناقم اقطا صز خطاوتها 205 5۰ معط صز عاهمننحقم زآع 200 ما صعط) که اند 0ععدسمهه معلد +1306 50605 1۳6 وزه ۳ کنط 10 علعهط ۳۶۲۵۵0 قصه کاعوم عکعط ۱0 کعامصعدل ۳زع5 1" ۲36 هز 700۳5 076961 ۵ فمعماقه مکله ۷6۲6 کامع00ی 1656 0 20065 0۳۵ نعط هه 167 عصزکد ۵ عمط نع عصخصععصی ۰ 066021 کنطا صز +عطاه هه حلانم عممناه‌ک۷صم قصه عاقط 1۵مط 1۵ (6۳0 08ن20ع1 له1) 1 منام6 لهامعص عمط عطا هز ,۳۵۳۲6۳0۳6 عم داعنط حز عکسم جمنا‌ تاکز عطا عصنسل عم از ۳0060 ۷۵۲۴ 1026۳5 ع معلننع وناز حعطوع عط1 معط 6 کات م50 060 دز 0 0۳0۷1060 معله ۷۷۵۲۵ 16265 6ط1 معاه 060 عاصز عطا ۵۳ 1۵0۲۵ ما کاصع0ن 5 .که ۳66٩ 01 065 ام تنل هصنلومهه مصمنهصه ده اعععنل 20 (0۳۵ 122008 ۷۷۵۳1۵ [۵ع8) 2 مامت لمامعمصوصدط عطا که معصسوعز 1۸۵ 0۳01860 ۷۵۲6 نامع وهصنصه1 ۵۳1۵ لجع عطا صز اصعلید عط) ,رمکل۸ 7 ع3 م00 عنطا 10 .عصناع5 دوم عقل عطا صز کاعه حلعع0د ۵۵ کدمنا تاکز عا ۵۶ ععلعها کنامزنه۷ یز 0عاعصز عاعه (لعع0ی کصتاع۸ مصه علجع5 ۵۵ 0۳6 40 12306۳7 عطا ,رعلنط مدع :ر1990 ملع 3/30) رعد تسس 1 +2100 5۵0۵۹ ج از ۲61300 عاز مصمناعصتگ عگنع0د وه جه عصمنامصعاصحه از حصعطا ۶ حاعوه ات200 کعنش 10 67 ن[عل ما کاصعلند عط) معماعد معط هه تعنص 0 68 ,00۷۵۲20 ... |۵۵ ۵۳۵ ۷1۲۵۱[ 20 1ه 822 داکناع ۳ فصه صعزو۳ع2 666۵ کع اکن 156 مولعادته 56 اه دعع0د فصه 00 عطا صز دنله معله ۷6۳۵ کمدمناههنزد لاد هرز کاعه 50660 6 3۳۵206۲ ۳6 که فده عطا که #عملومعد اه طلعع0 ی صنقص عطا ۸10 ۷۳0۶ ۲3 م16 عطا 0عزوممم +عطه) عطا ماکعو۳ فصه عماآممه 106 1۷۷۵05 وصنطا3ع) 1و امعلله عطا عم نصنصنص ما مصمناص؟ فصه قح [ها همه 0 صز کاصه‌صنناخدم عطا مصمناحصعصز کم 606اع خطهنه «عال۸ 6۰ 0۵ 6130072160 اکعوع۳ 200 عملممه ۵1 کادعاسعوم عطا ۵1۵۵ کصتا0 8۲ ۵ مه کالناوم۲ عطا هه 25 ۷۲00 5255 ۵ 1۵۵ 6۳6 مععطامع عاهل 1۳۵ ۷۷6۳۵ 1-1651 10060600601 وصه کعامصه-0 عنم که کععرونهصه آمعناعنهاد ع15" ۵ 3۵۷6 5ع8لقهصه ۲۷۵ 153696 ,ماع حلجد‌عع1 عطا عطا عادع اد ۲۵ ۸۶ مقاهل عطا گم صمنانطاناعنه بنامصصمد عطا رز خقطا مصمتامصصعکهه جمصتصم ۳۵ 3اهل عطا ۵۶ لفط عط 4 13016 هنز ۵عقام‌عنه ما ارو ور بوک نونج و 9اه روط با کنعتهای هاگ نوی 05 - 2 389 هن 448 388. 7 ]۳۳۵ [۳۳۵ز/ 806 طاوزاع۳2 افممنع م36 فصه لهنانی عطا عحو ۵۹۵ ۵ 2060 ها 5 12016 ۳۵۰ ۵5 651 ص016 066ص هه مصمناصععاصز عطا 061006 0۳0۵67 83 72-9 .وم ,2020 ۷۷۱۸۵۲ ۸ ۴۵۱۱ ,۸۵.27 ,13 ۷۵۰ ,۴۲۵۸۵ 0۳۵ برومو۲۵0 عومسو دما اعزاو م۶ ۳٩ ۵۱ سول 71۳۵ (11.06 > 57 ,30.90 > 0) [۵ع۲ عط] 1۵۶ ۵۵۲ 2۳ عطا ۵۵ کص‌ع0 خهطا ماه از 6۰ 0 056ل ۷۵۶۷۷ 276 (10.71 > 51 ,29.48 > 0 لفنطننی عط) 0هه < ۲ ,0.05 <0 ,626. * من ,49. - (کک) ۲ مافها-ا 1صع0 60 مع0صز ۵ط) ۶ الوم 166 41 ۷۵۶ 16۲6 ۳۵1 ۵0عصسکصی ,(6 72016) ععزد امعلله ۵۵6 ۵ و۳0۳0 ,066 0 معط هه 56065 620 2۳008 ۵ عطا 666۵ عمصن گنل خصه تمصع ند حصه 6 وانازطاه ععدع 122 ۶و عصصع صز خصعجعگلنه لاصی‌نگنموند امه ۳6۳6 کصناه‌ع 116۳-86 افمجامنع 768 مضه هنن عطا مومسم 1۵ +006 ها ۷۷۵6 ۵5۲ 600601 معط صت مصمناصع ۷ عاصز عطا 610۳6 کعناقص 0۳32 40 (5.22 > 50 ,11.13 > ]0 لمع عطا هط کوه‌امعنه 7 عاطج1 جز کالجوع 1۳56" 0 68 ,00۷۵۲20 ... |۵۵ ۵۳۵ ۷1۲۵۱[ 20 1ه ۵ 84 ۳ط۳6ع۲کنل لخصهنکندعند ۵۲ ۷۵۳۵ کصمتع (4.85 > 5 ,10.74 > 07 لهنز 6 36 061076 ع86 تم کمن مهصعد دم عع ای 20 1[- از کم عصع۲ 6 ۷ 103160 که ععصععقلنل خمصی‌گندهند چصه تمد امد 00 وصه ککعصعته 3 5۶85 ,039. < ۲ ,0.05 <771. < ۵ ,29. < (کک) 1 و کالناد 631 10060600601 -163 0 0۳ 00511681 ۵صه اک ام عطا ۵۵۵ مق ع نامع آهن ان عطا 60۵236 1۵ 9 ع[0ه1 .۳۵ ۵5 1-65۲ کعامسهک-ل0 منم ۵ ,2276655 عناقص عم ع8 22 132 85 72-9 .وم ,2020 ۷۷۱۸۵۲ ۸ ۴۵۱۱ ,۸۵.27 ,13 ۷۵۰ ,۴۲۵۸۵ 0۳۵ برومو۲۵0 عومسو دما اعزاو م۶ ۳٩ ۵۱ سول 71۳۵ (4.73 > 57 ,13.96 > 04) 00511651 عطا ۵۵ ص062 ٩ ماع آهنسز عط خهطا قل 10 .(85 > 510 ,10.74 > 0 معط 0۳61651 عاز م۵ +عطاونط ک۷۵ (0ا 0۳ ]۲۷۱۳۵۶۵ 3۳۵91۵65 ۲1۱۵۲-1۵996 ۳۵۶۹۵0۶۹۲ 0۵ 3۳۵1۵۹ بک 5100 12680006 < 1 ,0.05ک0 ,024. * من ,2.39 < (26) 1 مافعا-ا کعامصدک-ل منم عطا ۵۶ کالدع 106" 0 وله ,(10 ع1201) عنزک امعلله مود ۵ عام للم ۵ عصنه ۳0۳ ,420 7 ۷۵6 272۳6655 0282065 ع28 نع 132 از هز ععصعمقکنل عطا اقطا (ا 07 [۷1۳۸۵) 8۳۳۵911۵65 96 711۵۳-1۵۳9۵ ]0 ۳051651 0۵ ۳۳61۵۹۲ ماک6 7 0165 0[1۳60-507ظ -116 ۵۳ 00811681 فصه اکعاعم عطا هه کصمع 5 مصع له عطا عو مه 10 1 ع12016 .۳۲۵ ۷۵۶ 1-65۲ کعامصدک-01 عنم ۵ ,۵72760655 عناهصع 0۳2 1326286 (4.03 > 51 ,18.10 > 0 0051681 عطا ۵۵ معط 5 متمتع 36۵ عطا اقطا 5505 ۰( > 510 ,11.13 > ]0 مقعص اکعاع۲م عاز معط +عطاونط که 0 68 ,00۷۵۲20 ... |۵۵ ۵۳۵ ۷1۲۵۱[ 20 1ه ۵ 866 (۵را۹ 07 [۵ع۳) 3۳09۵65 0۲71۱۵۳-1۵99 3030631 0۵ ۳۳۵۵۶۹۲ بک نا 50 006 12601 < 1 ,050.05 ,024. < م۵ ,2.39 - (26) ۲ مافعاا کعلمصدک-ل منم عط) ۵۶ کاآن عط1 دز 6ع۲6۵ع]نه عطا خقطا #عصسکصی معلهه بعیزد امعلئه عوحهل ۵ عصنادع‌عودد ,420 باق نون احالم 5050 ۵۶5 ۵/2665 کعناهصع 0۳2 286 نع 16۳-133 نز -16 1 ۵۶ 00811681 عطا ۵۵ کصقع 5 رامع ل۵2 وصه آهنهز عطا عتق مهم 16 2 13016 ۳۵ ۳۵5 ا5ع- 060 دع0عوهز هه ,27336655 علاقصع 0۳2 6286 132 (4.03 > 51 ,18.10 - 3) 0051651 ع3 00 کعقل لجع ۶و صععص عط) اقط) عنم ندز ۰( > 510 ,13.96 ع06) فعقل هنن عطا ام صععص عطا صقط +عطاونط 28 < ۲ ,0.05ک0 ,001. * م ,3.55 * (کک) ۲ ماففاسا اصع0 دز عطا مه کالنهم 156 40 له ,(13 ع1طه7) عنزد خمعلنه ععتدا ما غاد عمط ۵ ما عستصنمم م43 825 5286 6۳-13ا نز صز کصتا0ع 0 ۵طا 0666۵ ععصعوماکنه عطا هط 857 72-9 .وم ,2020 ۷۷۱۸۵۲ ۸ ۴۵۱۱ ,۸۵.27 ,13 ۷۵۰ ,۴۲۵۸۵ 0۳۵ برومو۲۵0 عومسو دما اعزاو م۶ ۳٩ ۵۱ سول 71۳۵ 56 1.808 1162 7 001 ک5 3560 290. قفنز دمعصعله۷ 0 - عمط نم عصنلمعل کعنفنی. گم و‌هوعهصن وط معط 6 عصن هه و[ 2220 ۵ 0 56۲ ۷۵ ,نامع 0۳2 ۵۲ نات اعصذ آه ۷۳ ۵ (نرووآ00ه 220 6۶و۲۴ وااعصقه) عاعه (لعع0د 5160 عصناصع ۳6 که معائه اطع م0010 "مود عطا ۵۵ که 02۵ هل لو۲6 کبا۹ ۷۳ 11167 077 ۳6 ۵۲ کعصنوه عط7 مصصا ۵۶ دی عطا صز کناقصع هم عع 2 نع از ۵ 0 کعاعه حلععع50 و نات اعصذ ص0کعل لمع وصه منز 0۲ ۳۵1 1۵۷2160 ۵ ۷۵۶ 16۳6 هط 7۷۴۵1۵0 ۵5 از ,الم نز۸00 +کععصعجه 3 عناقصع0۳2 ما8۳ 1350 ۵ هل لهع۳ عط صز کاصعون5 عطا حعلنه‌تاهم صز بصمنا ناکم 6 ع87 13676 ,065100 حلعع:۳ اک عطا ۶ کعصنفصن عطا طکنم عصنا 1۳ ا۳5 عطا ۶۵۳ لت2ماعط دز ص162 لهنا خقطا اکعهونه مطابی کعحل ت16 7 ,(1990) 372005 .0061060 ععوه نع 122 000عع5 ۶ کععوم عطا هنز کعصوع1 ۵ کل 21۳6110 :102۳065 ,عصتصه1 طقلب ۵2 آهنسز هنز خقطا 511۵۵0 ,6ع هدز 68 0۵ ۳۵۵ ۲۵6۲ 0۵۷۵۵۵ کز اقطا عهدددع ۵1 دادم عطا 0۰ عز اوتقلتاط۷۵۵ مه ۵۶و تصتامصه عطا مصعطات مه صف #وصنصد16 0 68 ,00۷۵۲20 ... |۵۵ ۵۳۵ ۷1۲۵۱[ 20 1ه ۵ ,88 40 ۷0 (2013 ,وامصخمله1 حذ #عنن ,2005) صمعصنطامط عز ومد +عطامص۸ ۰ 1۵۳660 ۵ که (071۵07ک هصنصهع1 نهد هنز ۵۲ کععصع ناه عطا [۷۵ 6 ۵۶ 5ععع5 6 کعو و506 حلعنطم وی عطا اه وصنوها اک 16۵ ع6لها مکله صف 006100601 12 عطا صز امعم که مات عصز ۷0۳1۵ 0 قصه «مناتساعصذ ۵0عکه -عاعما 2160 عتاکه صز حعنط تجوبده (2016) کصعطان) 10۵ 10-0 هم طز هصنطا) حز 108706۳5 ۳۳ عطا ۵۶ عصنصع[ منز 101-6۳ 6 اآ؟ هل کعمسیم268 هل محصت ام 370 خقعطا عنام فده قنط1 وم6م 13686 عاهانلنفد؟ هه ادممصناه عناعنعصنا هه لمعزی از 1206۳5 ]۳۳ ,6865 با5 0ص 4۳27 خقطا ععاعم)"" عط وروالهم00 و20 "عمتصمع1 فصه عمنطعم)] 6۰ مطع6ط)) 6068 مه عمتصه16 آهناعی "تعمسه16 عمتصتامه هصق مکماحقد0؟ [۵ ع0] عاق2000 طلعنط۷ کالندع۲ (اع2ع1 جعط اه عنم ع۳عطا ,وولع ۲00 ,۷۵۲۵01 286 ع 132 0ص0عع5 ۵۶ تنعل 0صه صماحساعصن. صدومکعقعل ,520 ص #عخن ,1993) فنصسطک5 +کادعدمصصم عنامسع 0۳2 ص6۷6 200 متقفصحصدع ۵ 1۵ 5ص06مقط وصه 16 دمم کز عمتصه16 آهه۹ علخط خقط وعونه (24 .۵ ,2013 و اباصطز عطا هنز 122065 خص2 1۵10 ما صمناص اه + عامعود عصنامصعنل ملع 10۷ تایه 0 ,3631068 606 مدمه عناهمهع 0۳2 عصنمندع صا عجتاهاناند؟ تولطاونط 128 ها کعتوتصط)] عمتدنمد دحعصعنه 2 ۵۳ 180۶ ۳ موجه (25 .ص ,2013) 5 اقطا واه‌کانلهند ۷ دز ۳ خعطا مداد معا مدمه عناهع 0۳ 176000 معله ع56) 168 ععدتع مها اععوجما معا تحاخننامطن وصه هام06 ندز 51 ,32/0۳60۷6۳۲ .(وعناونصط معا عععهن عصم5 10۶ 2014 ,وصصنععی10 2 65 ا۲نامصذ خقطا عاطزکعومطن تعمصله کز از ومد خحامطانم کقط 061060 5 معا ۵ احاصطز عطا ۵۶ هم خقط که عملهاصز معصتاعل عط هه ععلدامز 06 مه کا906ه له ۵۲ 510160 مکله 176 .ر721.م ,2010 ملنصطاک) 006 :0 06 لماک صمعنجعز هه معنتاصعصع5 مارد مکعناقصعد۳م وهصن نز ۵ اقطا 006006 عز معط" خعطا صمتعتاعدمه (25 .م ,2015) 5 ماصو یگ ,6ع6ظط 61 200۲ 00قاعومی 0صه ععنامد کعصوع1 هط 0666 کاعنره ۲61200 هط عصستکصمه معلده (2001) +عمعشمگ صسهع1 وعطا خعط وصه کعتاهمع هم ععه ها 0 ۵۲6۳۲۲ لهن5۵۵ 216 نع حطز عطا روط معاممصصک صماحصاعصز صومکععل 1و6 85 1295۳00۵ لهع۲ مه منز ۵۵ کقطا معصنهاصجه (2010) خفنصطا5 7 (2011) دک صززتادا1۳ .م1 عطا ۶و دععصجه 3۳ ل2ط۷ عامصمم فلبی 7 360۳26 1۵ اطع اه عاو هنال ج که صمناساعصز وم کقل هط ۵۵ ماک 89 72-9 .وم ,2020 ۷۷۱۸۵۲ ۸ ۴۵۱۱ ,۸۵.27 ,13 ۷۵۰ ,۴۲۵۸۵ 0۳۵ برومو۲۵0 عومسو دما اعزاو م۶ ۳٩ ۵۱ سول 71۳۵ 5 6 ۷۵۲5 ۶ «منازکندوعه ع۵ط 0عاهانلفد1 کدمزک ده ۵۳ ۷0۳۵5 ۵ 0165 16298 0123000 ععج1 ۵ عع اقطا ۵عنوجد (2008) عنلاط معصملع رد 6[ 2736655 3016 01 فقس ۵۳ رفص حلعنط ۶ معا ما امه عادعطانام0 7 لفط ,عمط هصنص2ع1 06 ما واعمانز عمط عز وصنصعع1 منز 040 6 ناد 12 ۳6 ۶و 12065 +عطاه عصم5 ما اند عمط 20 ع۷[م۷صز 6 ۶ 30 ۳۵۲ 5۳0۹ کنط1 .کدمعجوز 0صه مکعصقاک ,کدوک مه که کفصعفصصم 5 ]۳۳ 6 ۵ کاعه 506600 کهصنط3) هز عنا‌ملئه 0۵ فلی کعطی وصنصده[ 0 ص122 ووم+کععل لجع خهطا ۶۵۵۵ ,ک5ع1[ع ۵۷۳ ,50003 1صع9ع0۳ 156 6 صقطا [ب52یعععنند 0۲6 ۷۵۹5 52۲۳08 کل لعج عطا هز صمتاقصه‌ اجه ۲و کصط0ط لهامعونمصز عطا ۵۳ دعناع+ پوانوعط +عااعل عطا ها صز عسنصهه1 منز 41 136 ۶ 0ع21ن0مععه کععتلفو عطا طزم عصنا هز عم دز وصه وصنههع1 جن۵ 136 حلعنط ۷ صز اعد عطا 6۶ دمص کطمتاهند عصنتصندی عطا هه ۷۵۳1۵ 0 ,ک6 5۳ معا همع ,286 ق1320 عطا صقط) ۲ع تج خصعصم عطا ۵۵ کز 10۵08 3130 0۶ کوصنوص عطا از عصنل هز معله عز وصنوص عنط1 معط که نام 10۵ عز عسنصه1 لمممتصعاصذ خقطا ام مطم رخ201 له اه ساه‌منن۸ هذ #عنن م200) ۵4 چاصطز امد ععمل عنط1 عهنصسه1 [ماصعوتصذ صعط (341 .ی "مدمه جوم 0۳۶05 کز 122038 لفنا ماقگ 13 .قتا0 00 کز عصنص2ع1 منز ,۲۵۲6 ۲قلنتا مهم و ط0 عوصتصقعط ککعنع ما ی 165 معط وللمنمعمعم 85 0۵۳ ,73000 106 ما وههنصعاعنا +۵ همع هصنلوه صعطم که اعد عطا ۵۳ کعلوتلعصم (2001) صمنتها< عم عط) هن جه عتوعص لعنممد عطا هز 1065 ۵4 1201 عطا همه 1۳۳۵ بجاحقابهتاحوم ۵۳۹۳۷۵ ۵ تفع م5 امد دز 0ات1 یله 6۳ ساومنل۸ جز وله کع) تصمناصه‌ااه کامنمعدمه عصم5 امه عصنصهه1 للم ۵4 وصنصستکدی مطقوتمطا مطقع۳ ۵۲ع۳۵ ۶ 0007 امد ه کز 1۳۵۳۵ ,۲0605 1308286 1ع6ع۵۳) عصو5 که عصنصوع1 مصه کدمناهعاصز ممعععل ۲62 6 276 ,1308286 127861 عطا هم کمنوعز لمسغانه 0صه کعنامهصع۳2م که ناد 0 (2016) ع66زم16 فصه نع مدومن ص16 آمنهنی جزعطا صقطئ [ن2دععع5 65و 12 کهصنصهع1[ عصتامصمحم صذ ملع وصه لهناز ,منهذ ۵۲ 065 ۲۷۵ 40 لصه امعم لقصدمناعصط طعتصه‌طک صز صعع عطا 86صنع۳۵ط که وصنصنه (2019) 006۲ ,عز مان مناد 0۳6 ۵۹5 متا تساعصز 0۳۵ کقل لمع خهطا 8 ۰۴ کصو۵ اعصازله هه که 1۳6 1۳65 عطا 2100ع ۹ مط 0 68 ,00۷۵۲20 ... |۵۵ ۵۳۵ ۷1۲۵۱[ 20 1ه ۵ ,90 8 خلز 1016651 102681 ۵۶ 1680606 ماقطا ۵سا عصنعمطز عنادممععنل کاآادع۲ ۳6 اععلکد 005106 امد نله صمنای‌نامحه لقدمناه اه از ,16 ,588 0067 ک۸ .5کععناد کاز ععاصه‌تهاع هدع 20۲ کعمل وصنصند 87 50۳ عصمک از ماه وم عقل لمع عصتصنطصی 0۳0207 603 «۴عطاه وصزمنانان ۵۳۶ جرماهصسمکصز عناوم عطا ۵ دععه عامانلند1 ما و۳۵ [ب نت۲۳ ۵۲۵ ۵ عت 0000 6 فلی و1 صقطا معطادی) کعصدماد1م ع136 ۵۵ 0ععومطز کصمنانی عطا خقطا ۵عموحه 6 خطهنص از نی ۸ داز 6066 1کصز 68207617 لام هامنن ۳۵۳۵ ه که ات16 وصزعند علنط۸ 040 عع 3 عصاعقه فصه عصنناهم 1۵۶ بص‌هوع0ه هه نانه‌ندع0 41 50۳6 ۷ 06۶1۵۵ 2۳6 ,30/۵۷6۲ روتنک اصعععتم عطا که معصنوص 16۵ 0 ,672016 1۵۳ ,(2013) مامصخل] +عصو‌نا‌ع نا که تصز 0 عامع فورعم[ معط ۲و عدمناتساعصذ ط0۵عقل لجع قصه لقنان ,کتعصسوع1 عععصومه7 همه ما 0 3 +علکنل امد ۵00 ,کعولعط 6و۳ زا نمشنع0د م2 0728 ,20003665 2960 تحص هه 0عامعزم-صمتاصاصز کم ععصن ۷۵ هناد از کاعا۶ه معط 0صه مصوناعتساعص لهتطاعزی وصه ۴00۵۳کعل [۲۵۵ 0عدع۳0۳6 0نط ۸ 6 ,10870679 عطا بط عم مه فعمنمعمعت حه 65و12 اکعمدوه طاعناع م۳ 040 ۷30 05ت70ع لقناز فص لمع عطا علنطای خقطا 0عله7۷ کالنادع1 136 ,تعطاه طلعقه ۲۵۵ خصععلکنه تحلامی‌شندوند امد ۷۵۳۵ حرمنا از )6 65 601 علناز انانطهام‌ععه هه ۵۳ صامتع آمحصی عطا فعصوکع ما0 05 ۳۵1 ۵۶ عکی عطا 0عنوی مط (2019) ۷۷۵۵ مصه طع۱ مکعصتوصن 0 1۵ 1 ۵۳6 اکصذ 8صاد۵۵ ۰ عط غامد عصنصع1 هه عصنطه) ععمع م1 جعز1۵۳۵ صز 40 0870000200۳ "10206۳5 غطا هم عصنصه1 مک اه مصه هی هنود 85 2006 2062208 ۳6 م1 اونلطاینط واحعلهت هم روعط1 ک 10۵0 6 ع۳6 15 .65زع 50216 لهصوناو از گم صمناف‌ناصصه اصعاعزعدم و اعد منز 40 ,6822102 عصنا2 تمصع ناه" عمتصو1 هنال 10۳ اعمط ند مان ,2019 م۷۷7۵ عگ ۵ ا) 65سد1 ععمعمما 2۵۶ کصعصط مخ هه عنصه 1۹1-0 ۷۳۵1 ۵6 و دععععباه و 106 عطا ۶و فص صز عصنصمخاصعص ۵۳۵ خصزوم 006 عطا دز نامع عع2ع 13 0۲+کعقل لجع عط) ما ۵عحقصصهی نامع عصنههع1 6 وصناعگکد متا تساعصز ۶و عومص عطا که ۳۵ که دممام؟ لدسعانه ۶و ععصه نامز 6040 0۳6 2۳6 5000665 قتص1۳2 .(2018 م۵ ) ۵۵6 060 *8ممسه16 0۶0 [ع0م 2366۳-10۵۵۵ لفط صز دمعععل وصنصندی لقصد۵؟ عطا ۲۵ (لعط ۷ رز دععل هنز عطا ,776066 .(2018 من0عع53) 0عع دمص کز ا0عصعع 132 ۹91 72-9 .وم ,2020 ۷۷۱۸۵۲ ۸ ۴۵۱۱ ,۸۵.27 ,13 ۷۵۰ ,۴۲۵۸۵ 0۳۵ برومو۲۵0 عومسو دما اعزاو م۶ ۳٩ ۵۱ سول 71۳۵ 6 163686 لاصو نمطز ,کام م20 فصه صمنا عنام مصحاصتع القصد 40 کول فعقل ۲۵2 [ 1۵۳۵ ۳6 که 7افتام56 که جععلها ام کز 60۳2860 6۰ 7 معط 0عامکلکد عمط خطعنه سبط ۵۳۳۵ کاز حز فنطا 0هه ۵ ۵ ۲۵۲۵۲۵۵۲۴ ط از ۵۵ 01۳20 06 معله صف کعنفعز 00106655 ,66 2/0760 4 ع00 منز ۵۶ کاصعص‌نو۲۵ عطا مق کعصع1 عطا ۶و کدمامع067 40 7621 ,16270675 فقس ۳۵۶ .(2015 ,کنو زکاعع 00-1 ن۳۵0) حمنا اعد 5 1۳۵02 اقطا 1 عطا فصه صمناه اه منز صقطا ۵6۳ 0۳6 کعتنا 160 (1۵۳۳۵1 ,کتا5670) 1۵۳ ۷۵۳۵ هنز مصه امصعاصا عطا مک عائعنط امد عمط 4 طمنام قعه معط معاعنودص0صم ع۷هط خطعنصد ,کع‌قومم لفصمنای اه ع ,76۶06 عنطا 13 اصعصصنهاحعاصه صقعطا تعطاه کععمم‌سام 10۵۳ 16۶ هصنومامهه اب06 (2016) کنصعط طقز عصنل صز عنه رود امعم عطا ۵۶ 5ع 11۵ 40 136۳7 ۵ 66۵ منادیم عطا فصه عاعه عصنصعادحطا-ع 1 ماع نادهاز -806-10] ۵۲ عع مق ندوزد عطا 0عتطونلطاونط حلعنط تم معه01 ۳۳۲ صز کاصعون 5 5عنو50 ۲۳6 0صه 50000 0۳6960 عطا نو ععصنوص ۵طا ۵۵۵ ععصمعکنه 1۳6۵ 60200۵1 هسنهانه عطا ما معا ناه والتمتسوم 0۴ خطعنص ع200 160۵۵۵0 ,۳062 جلاجا50 0صه مصق0صع7 رق ۸ که طلعنک کعناصهای عطا صز خصعله ۳6 کصعادرد 4 566۲۶ از ماقا 10 .200 +عطاه عطا هم وصق۳ ۵۳ خقطا مصه مفصقط ع۵ه 0۵۵ 8 1۵ 26051060 276۰3076 کعتاهنام 0ع همکد عطا هنز کاصعلونی 1۳00 عطا صز علنط۶ معصنصهع[ معط ۵۶ هم عاطه‌کمهمعنفصذ مصه آموععاصذ هه (۵ع۲ ۵۳۵ ۷۵5 و5 عطا ۵عط موه 19 026-60710 عطا صز اکقع1 خج) امعادم 1 1 0۳06۲ طز ععلها ۵ عانم +ععطمل چ اع6 عبط کعصععید تمصمنافی 01اه 1[ 0۲ 00ه 6002601 عصتصه‌ع1 / عصنطجع] صح‌ع 0 عصنصه عطا صز برعمامصطاع] 6۰ 16601 ماک 6۳۲۵1 امعم ۵ که اکناز ۵۶ ک مدع 6۵۳۲۵ 10۳ از 156 40 [۵ع۲ 00 یط فا تساعصن. کاعق لمع ری هط عوحلصی کعوصتوهتا ع15 5 0738216 ۵۶ صمنام0م عطا ما عنح ام کز کعحونصاع له 0 721 ,علنط 620 یاجعاصم صهنص۳ عطا صز کعصعع1 ۳۳۲ عط) 6 م20 7 صق) فصه 270:ع۳ عنطا صز لحگان1۳ 0۳6 کز عاعه حلعع0ه که دمنا نامز 6 05و10 156 .ک م10 ۳۳۲۰ صقنص۳۵ ۶و ککعصع هه عنامصع دم عطا عکمع دز [۵ گم حتقصمل عطا رز 0عا 000 زافنام عم حلجقع۳۵ عطا از عصنا صز رسا0صنله) کاصعصوصصی ععقاعص1 م56 که حمتاتصعصز هنز فصه ۵۳۵ عقل ,66ازم1 ج 0ع7 دزی :2016 مطانصک 6۶ ,ص16۲ ,ص00 :2016 مصعط0 :2015 وله اع 0 68 ,00۷۵۲20 ... |۵۵ ۵۳۵ ۷1۲۵۱[ 20 1ه 6 922 2019 بلق 6۲ )56 :2010 مامنحط5 :2001 ,تع0عق1 ب[201 مصززناعاد77 :2016 28 1۵۳ کدمناهنامطز عصم5 عطقم خمصع عم عطا ۵۶ هه عطا ۵۳ 380260 40 ۲62۵1 هه لفنا وصنومامه طاوتوتطا اه (لععع0ه ۶و عصنصهع1 0هه عمط صز ما عصز لجع که اعدمطز عتخنعمم عط1 0عا مهد ۲6 صف کعاقق) ۵ 6286۴ ۵76 ۷۲۵۵ 1627065 1۵۳ ع۷6نمانلضه؟ ۵ص صف کل ,۳۹۲/۳۳۲ ۵ هنز ۵376655 علاقصعد۳م هه عااماد ععدعمها 020ع5 معط 10۳0۷6 +( ,710556100۲ 6 ن00عزه1 :2019 له اع طاع5) عمط عم 0۳38۵ ۲ صمنتصعا۲ع۳ عطا اکندعه ما 0ع0معاصز ععاعها وناز ,عکزعمز] 1 106001۵0 فصه عاجعاصی هه کدمناهنزک عطا وصنمنصوم۳ داو00ط) کعنوعز 362 .(2015 منطناهه7) نا عل۶ه 1۵۵۵ 066۵ ققط عاصنمم لته 6 ۵۷۷۵۲05 2760عع 06 فلی معانناتقم صز که طلعع50 هم دمنا اک دز کماکد) 0 ۳اعصز لو۲6 هط عصنصنگععه کعانجناه مصه ملعم عصزدند ککعصع 873۳ 0 ل۵ز ۵ ماه فلدامی کعصسوع1 فص ک عطق اعناع۳ ,71/10۳60769 معط صز که ۲۵1۵160 عزعطغ 00 عاعه جلعع0ی ۵۶ صمناتساعصط ط0مکعقل ۲621 6 امقاه عطا ۵۶ 0۵۶ 6۵۵ مولنفه۸ وصنصتد16 عاهانلند؟ ما دعوععل عطا صز 00610260 عناقص عم عع هقعاص ۵۳ کعتونی 0 ععزم‌عصن-رع م1 مصطع] جع 0۲6 6۷6۵ 1060 عمط فلی وی جاه ,1360 ۵۴ اجعاصی 08706000205 30۳6 ,6006۲5 006 عمط عمط فلده ۶۳۴ گز کدمزعصاعصم (1[ع 0201۵107 0ص تلع مهو ۵۸ ) علنطتی کاع 0[ وومعنقممم +عطاه هه عنطا ۵۶ وعنو0ه ,کعانلژطزعم0م عم مقاصد عکعط وصنلوصقاعطان مد ملله صز ۸1 6 عط لا هز 01065 -عملهای عطز نله +م2 کصمناعناحطز حععل عمط صف 136 ,8 006 ۳0۳ .1670675 ععهنع مها فصه ,هه فصه کجعمم1ع۷عل0 کلق 1216 6 5166655 136 7ع0زع مه ۵۲۵ ۵ ۵۵1 خطاهنص لهس صرمزعنعل قصه ینام ع] ۳۵۹065 0عانصن عنعطا عامملند ما عمط روعطا ععف صز حلعد و صصه طلعقع 01 6 و7۲ ۵ کعزعع 02 معط عاهدله ۳۵۵۷ ما 2۵60 خطعنص روعطا ,2/0606 کاز 81762 ق6080 2160 نع عم مصطع) اه فنصهاد عطا ععصقطصه فصه 0۲00169۹5 8 معط ۶٩ خطعنا هز احقاجتاحوم ۳۵۶1۵ 5 و۵۵۵ هل نجانددع عم 11216 منز ۵ 360۳۶6 ۵ عاقاوصفص طعنطم روعنصعلمصدم 19 00710 که طلعای) کععمعالهیش 6 ماه 06لا ,معله ,100675ع۷ع0 ک[2ع2/31 عسنصهع[ فص عسنطدع) هنز 93 72-9 .وم ,2020 ۷۷۱۸۵۲ ۸ ۴۵۱۱ ,۸۵.27 ,13 ۷۵۰ ,۴۲۵۸۵ 0۳۵ برومو۲۵0 عومسو دما اعزاو م۶ ۳٩ ۵۱ سول 71۳۵ 16 طل0تط ۳۷ هنز فاعم کصه‌کصم فصه ععنعل ما کعنونه معلنصند ۶ کع 11۵ 138286 ۲۵۵1 عط)] هم کصحمط تساه که 6 که 8ن12 ۵۵۳۵ 55ع 3/236 40 ۲21 ۵ 5ع17ع۹ع ۲۳ 0صع1 جلنعده صی کلعنوعهم عط) علنطم ,فععمقطص دز ۶۶ ۵ 200 ,16206 کاممد 0اه فص کصنطج) مم+کعقل ما ,دمن تطاعصز ۷۳۵ ۸ صمنایتسصصم لو۳ه صز 0062060 کعزعع 502 اکعوع3 .(2006) بل مناکانها۸ [ 0طو[5 1700۲ و0 706500 ]۹۲ 7۵۳۳۵۲ 30۳۵۲۴ 7۳6 17100۵ 0۳۵1 1۳6 06 از [۷۷:1 تعصیم ما عوصنطا ۵۶ عمقدی 156 .(2004) بل ,۸106۹0 .(205) .۸ ت۵0 صحطه‌تزعه7<1 6۶ ول بانط 2 ,۷۵۹۵0366 و۳ وکتا0 ۸110 8 0 62365 طاعتاوحطا همع[ سقل م۷0 منهذ مک ص13 ۵ آ 7ان1ون۵1 دام مضه نز۵12 .(2015) 2۰ منفصه‌زنط گ .36 ماحنص۸ ۳ 0۳38۳265 ععد نع ا+عاصا کم اععا صمتعامصصی عکسامکنه ع معط صصم 6 10۳ هنعانی فنلد۷ .(2015) .2 مطم0الق/7 :۵ .۳ من0صدززظ .2 مفنص۸ 6 606 ۳0۳۵ ۵ ۵6۷6100 ما فدمناهنی عنصعفهه که عاعه حلعع رد [ 7۵۷۲۳۵۲ / 711۵۲1۵۵۲۵ .028۳۵08 ع86 نع از که اما صمتعاصصی 5۰ آ۵ باق 3/0 تصع ۸ 7900۰ ۳۵۱۱ 0006716۲65 ۳6۲۹0601265 ۰ 1۵19096 1 ۲0۳۹120۲۵۹۹ ,۳0۵۲۵ 0۰ 1990 ۳۰ بل م583۵ :07061166 111 13119 1.09096 .(1996) .5 بش۸ و تعصله2 2 و۳ سمل متقصطل8ظ :666 1 0556551116711 1.09006 .(2010) .5 .۸ ,له 6 و۳۰ سل متقصطل3ظ ۰ ]۳۵۵ 1 ۵۵ ۳۵۱۲ و0[ ۵۳۵ 053633165 109096 و ما20 :۵00 ۵۲0۵۰ ۵۳۳۵۷۵ ۸ ]۵۲ ۹۵ 77031000 .(2018) .36 علاط 0 68 ,00۷۵۲20 ... |۵۵ ۵۳۵ ۷1۲۵۱[ 20 1ه ۵ 94 06 .0738۵118 آمدمنازعندوه 1۵۳ علصعهد حلج‌ع :۲ ۸ نکعناه 0۳28 عک فقاطمنا با .ل[ ها دادم ۶ عصنطمد1 .(2018) کل معناحه17 نملحدهظ 1266 13022826 00 .(1998) 7 3۵/6 ۶ مک معناحه17 نبملندط ۵ 21۳600 انز ده[ مصمطد هه لحغقام عصسق‌صصم) .(2012) .37 ,الط 7 10206 162065 ۳57 نعاواکه‌گنا سار عملنا وانده< 1 .(0990 .کل ,تعوصاانط «(2) 6 ,۲/۲9/5165 ,۳2۲۵۵0۳۵ 7 2006۲۹ و۷0۳۵ معط اصعصناصهی ۲۵ 6 ععزمدل-6 ماه ه عدنمماعع30 .(2010) .5 بنعق7ع3 چگ .۳ وف8270زتزظ 1 .16270675 ۳۳ ص1۳ 1۵۶ کعتاقصعدم ععهناع 12ص ۵۳ اععا صمتعاحصی 1 16 ]٩ 8۳۵۵۵95 نفک [50600) ,70۵ و ع0ع71 1996 43-۰ ,(2 )6 ,(۷۵۲10 131077116 16 1 ط ۳ 00۵۲۳۶۵ :0۳2625 دسا آننه-5 005 .(1989) .ی ,1۴۵906۲ +۵ ول ,6فتا110 و5 رق6اانگا-صتاط ,(۳9) 1629067 .ی 6 ,11056 .7 مقکالنگا-ساظ .5 130 +ععزعم1و0ه فص کاکع‌نوع 1 -1 .00) 0۷67۷16۷ 1130۳۵0610 ۵71 :0970065 0۳ ۵ آن- 05 و 1۵:90 [ ۵۱۳۵۱۵۱۶۴ 0۳۵911۵16 ۳۵ ]٩ رسای 0۱۳۳۹۲۵۴ ۸ .(2015) .۸ منطعدو 80 .( 1 5 167 عقم ۵0عطعناطا2دتآ) ناو 2 ۲[ لمع ۵۳۵۵ ۵۳۵ 1۵6 ۳:۵۵ :00 .0۲1610168 و7600 .(2015) ب7 ,ععا 6 .0 بل ,581۳0 1356-40 ,162۳06۲5 ععهع 10 داکنای2 ۵۶ کلوهمکعمی عط1 .(2016) ۰ بل مطعطح 5 معلن1 5600۵ صذ تنعل هنامز قاس 30 هه مصمنا‌نساعصز ,6 13080286 صز عم1مصطع1 .(2016) .ظ مطانهک 6 مس ,ط7عک1 .10 وتان عاطهلاند 7ج عازدط ۳ هام5 2/006 ۴ بوانه نت عط1 .رشتقض) 0نعسوع۸ 1 06 1/عع زیم مامح /کا ها 6/06 امه اجه ۶۷ //: ۲۲0 عطا 0 05ص و دمص عط1 .(2018) .۸ ,۵0 مصطد ۸ 2 م۸ قح اکطلد 16 [۳۵۶۹۵ 220 65و۳6 ,200108 ۶و عاعه 5066 ۶و دمزعصعطع مهم عناق ص0۳3 ۶ 760009 اعناوط م1 ۳۲ عاهنل عم عاصنذ . صهنصه۳ا همه 95 72-9 .وم ,2020 ۷۷۱۸۵۲ ۸ ۴۵۱۱ ,۸۵.27 ,13 ۷۵۰ ,۴۲۵۸۵ 0۳۵ برومو۲۵0 عومسو دما اعزاو م۶ ۳٩ ۵۱ سول 71۳۵ عا حز عع ۳۳0616 عناقصع دم هسزم 1067۵10 .(2004) .کل تععنعت0 گ .3 ۳0۵70 ,۸:85 16 ,36116۷60 . ,(42)3 ,۳0۵۲7۲ و 0نع0ع7 لوط صممعععل باطط 0 010700 ۵۲0۷5100۰ 1۵۳9۵9۴ 5۵0۳۵ ۳٩ روشک .(2008) 8 ,کاخ 2 طجز 7300665 لق دما ۳عاصز ۶و کحعصعجه2 وطزعنفطه .(2012) .۷ ما۳ 00۵1 عصز حکنصه‌م5 صذ معع ع۳ عصزع۳ظ .(2016) .0 ,عمازمک1 ۵ وس مف61 60002 00620 .(1981) .ی ,۳۳۵۶06۳ 6۶ ول ,6کتا160186.110 نام ن9م00صم1 کع ماه ۵ صز 32065108 نکنام صع 072 286 نصا «ر3987) .ی وتف 6۶ ول ,6فتا110 1 ۳۵۲۹6616۶ ,(3۳09) 56360126 8 ۵۶ 1069۵۳ ۷۷۰ 10 1308286 10۳80 40 [۹۵ 7۲6۳۵2۳ مط0ا07۵ 2130 ۶ دنه 7۳0 ۸ تعهصنصع1 بقل ۷۵۵ 0 بطمتااکنناوعه ع28 نع 133 56600 صذ عسنصهع1 آماصع نصا .«ر20131) .7 مصنزتاعا1۳ :00 .(1-5 00۰) 065 15و1۳ #عزآحرجه ]٩ 6016 ماو 7۳۵ موه علامصقط) 86 0 05 ۳اکطذ 12 که کا۳1 .(2006) 1۰ م۳۳۵۵ ۵7 ولآ 8۰ ,760 9 و(.۳5) 071683 بل 6۶ 31008 .31 .7 0 اصعص م0010 عافصعهد 0۳ :۸51602 .(165-211 00۰) و۵۶۳۵ ۹۳۵ و1۵۳۵ عومسو ها ۵۳ ۲۳۵۵۳۶۳ تاذ (طمناهامععنل ال 5300 ن1ط 0 ت]) 12076۲۹۰ بط معععصضش 0۵ 36160005 120067۹۰ 0صه مادعا 1۵۶ کدنا زامصت :عع 100 مصل 0 68 ,00۷۵۲20 ... |۵۵ ۵۳۵ ۷1۲۵۱[ 20 1ه ۵ 966 0 0661006۲۰ عنا همع 02 12 0۵ 0606065 ۳۵۶۶ .(2001) 6۰ م1 0 :0۳۵91۵6۶ 171160۲109096 .(993ل) .5 مصقلکا-صتاط 6۶ .6 ,65 0کقک1 ۰ اشوس گ نت13 عهم نع 12 5600۵ مننه 1100 ۵1 بواز 17 4 عصنله/۹* .(2006) .۸ بلجقا۷۷۵۵ ۶ یگ ماملله‌زاه5 مطل مصللع1 مسآ بق1 ۴67۵/۵1 365۲1۷20۵ ,/3ع 1165 160005 ره 0۳۵ ,کأ۵۵) ,161۵00109165 مکارع 00۳۲ 40 ۳:5۳ ۵ 11۵9۲۵10۲ [[170 ]۹ 1006 ۲۵ و0۳ .(2019) .[ .ی مععا 11 .(۳1۵0ع9عنل لدم مل معط عناطدآ) ک0ع50 000 05 اطط نله هن یز عستصمع1 ع8 1022 .(2015) بل بل مصقل ۵ ول 1 مطلنآ [ 020۷۵1001۵۲۲ 16 0 1151۷61101 ]٩ 2160 71۳6 .(2004) .۸ ,2/1۵0062-۳10 ۸ :۲۵۲۱۲۵۷۶ 101190096 ۳۳۵۱9۲ 6 که ۳۳9115۳ 1۵ 1 ۵۲۳۵۵۱۵۴۴ ۲۵9۵۹6 0۳ع از ۶و کا‌عگله 156 .(2005) .7 ۷۰ مقلات۵ا۳۵ 6۶ بش۸ ,2/1270062-۳105 و33 و6711 کنگ .86511008 هناد عا هه فصه عاق نحص ۲و ما00 "و10 :0۳36215 10167138286 .(2019) 8 .36 مفقک۸ +5 و مفنه20ظ وس 3/۰ (5تا2/13870 10۵065 ۵10 6۵165 کنو 1۵ و 600 .(3990) ۷۷۰ 2/۵ 07385 12 .(2019) 1۰ ,لطل 2 1721132/00 ععناصع2 تصملصم] کد0 معط 8 ۴۶ کاع0 9 ع 20 ع 500002 هصزطم2۳ نحامهصعدم ماه تاذ که 65 ۳۵1-0۳0 ۶ مینانه 156 .(2018) ۳۰ ,۳۵۳۲۹۴۲۵ ۵۶ وبا 72/01060762 1 امعماله ع6ط1 .(2014) .۸ مط4لقط222 6۶ و.ظ رتقلز60 .2 م7306 1130۵۷200 97 72-9 .وم ,2020 ۷۷۱۸۵۲ ۸ ۴۵۱۱ ,۸۵.27 ,13 ۷۵۰ ,۴۲۵۸۵ 0۳۵ برومو۲۵0 عومسو دما اعزاو م۶ ۳٩ ۵۱ سول 71۳۵ +2 116016 ,ط0510ظ .۵۲۵/9 و1207 گ و7000 .(3990) .2 یک با 378108 ۳۵۶276 ۸ :00 از 12 ۵۶ ککعص ۳1100 .(2000) بل 07168۵ 6 ول 1707718 :00 هل عصاعقطن عناعمصععنه وحمصنعاع۷ عطا صز 16 .(2019) 2 .6 ,0066 202101 ۷۵1۵۲1۳۵۲ ]٩ [۵ 70 کتعن خصعلوندی فصه کعصهمااه ماه نهد 50666 موعاصصم ۵۶ عصنص10 15۵ .(0990) بش۸ ,60۳6۲ 6 وت مطنقاطاف01 4 امه 50660 ماصز وصناع12 .(2011) 3 منصنفوقکد هدک 6۶ مظ ,85820200 [ 7۵۷۲۵۲ ]711۲۳۵۵۳۵ 108376۲۹۰ 8۳ مقنص1 ۵۶ ععی ۸ 5880 1۳6020 ۵۶ تناها 0۳00 3۵۵60 1606 156 .(2018) ۳۰ من6عع53 6 سعلعطا ۳۲ باتانطتعنهام ۶و ععصعد وصه ععصه‌عنااهاصن هد نامه کتعط ]1 8 .(2015) .38 مفانه 316 ۵۶ وس ,۸0011373060 .8 من0صهزحنط م۸ مفعنصد5 ۷۷۳8۰ صذ 610۳6 آدسغلن0 106 ۴و کوع دج ۸ عامصعد 2 اک عصوع.] اطط .(2010) بط بالمنصط ک ان 362-1 عل ۷ 30 و0 200) ع6ع۳ط 8۰ 1306286 هرز کعم ماگنه نما نو توص ,ککع2ع 27 ص۸6 0(۰) .0 .۸ ,ععناقتال 6 ول .۸ بعنلل00) .۸ ,لقن .8 محلقاق00 .۸ مط1ع5 6 08 نع۳۵ 1۵۳ ۳۵۵۶ علطزددمم 2 که کرک دعقل هن بو تقاصعص 6 هناگ 0 63۵08 حز عاممل5 طاونط معا 10۳ هه جع ۵۶ 3666۵ ممع دع۲30ع ۶ 0061 ۸ :۷۷۵۳1۵ لهع۲ عطا ما ۵۳۵ هنز عطا ۳۳۲۵ .(2010) بل 8 ات5 «(43)1 ,۸۲۱۳۵5 ۵۳9096 ۳۵۲۵-9۲ .20۳020 وی ۶۵۶ معط کعناه 0۳22 0 .(2012) ۷۰ مق20ع6نن53 64 .80 بلقل(60 وگ ق8288 یگ بلق داوهن5 0 68 ,00۷۵۲20 ... |۵۵ ۵۳۵ ۷1۲۵۱[ 20 1ه ۵ .98 1 ۰: 1۵۷9۱3 ۵۵۴ ۵ 6۵۵۵۲۲ کاماواط۳ه م۵۵ ۸ .(2013) کل ,وصاصه‌ نگ .(1 6۳5 فق عمط عتا ند تآ) ۲۵۲۵0۵106۵۰ ۲۲۲۹9۱۵۶٩ ۵۵۹ 1200۵۲5۱ + 000006۲ .۳1200 ,واعزم نار صقلواعه رل مقاواعق و7 ۵1 از 17 ۸ :109096 107961 136 1 2۵۱۳۵1۵۳۲۵ 3۳091۵16 .(2017) بط ,206 منطهه1" 6و6 6722.00 تاه /0438 0803/1 1 /6 ومع /صد هفطاع ههد کزع//: 20 170710 ]٩ 5۳2۷۶ ]003-600۵ ۸ .(2012) .5 منصتقطق/72 ع0هتنطهد 1 .(16 28167 60 نا طاحتآ) 05۰ ۹06663 1۵0۵۹ ]۵ ۵۵11200 00| 0 030۳8 310۳ م 6221288 مزااده نت هه6 30012 ما۳ 94 .1/3/25 /... /سد عاک از / ند 0 کز/ 8080 0 600 6 60 //:ک۲0ط :1۳09۵ [ه دنا اعد ۷۳۵۲۵ +ععصقای ج که کعنامصوعدم 0عمساعصا .(2015) .31 منط‌نهد 1" 1-0 ,(48)01 ,760609 70996 عصنمع 06 ماد 0ص معتهه ,۷6۳6 کنو 5 -ع31۷ 106211760 .(2018) .8 ,3250107009 ۵ .3 منصعل۸ و7 مصن00عزد1" [۳۵00۵ع۲صذ هه که اکناع۳2 یز کصصمط عامصعدم فصه عناعندعصنا +ععلدع مد ۳0 3000۵۷6 ۵۴۶ کطمنام‌عع 06 ۰ عط م مامت نععقتعصها 5 0055-01۵1 .(2014) مک منطاهه 72فا بگ .36 منصعل۸ 7 مصن00عزد 1" ععق 156 :1065 3۳1 0هه 5ع6لهع 50 حاعناوط۳ ع320۷ بط دکعصعنام نز ۲و ,1306 ,16006 ۵۴ عمط ع2014(.1256) بط م1105 +2 2 مصف010عزد 1" 1 کنبا ۸0 "10270675 ۳۳۰ 0۵ کعاقه 1 عنم - دم کب م0050 11-8260 0هه «(33)1 ,کللا5 10۳9۵96 و7200 ۲٩ 70۵ ما۸ 5066 اععو۵ عطا 1و -ا100 0۳60160- ۵۶۰3160100 عاعگله عطا وصنمامودت .(ر2013) 36 ممامصفلد 1" (ون1ع3۳ ۶و ععی ۸ نععنامفصعد۳م ععهه 102 0مدمعک هز معط 0عک02 586 06 2 صز کععدع[آهط) .(2016) بش۸ مصع‌انه ک2 ۳۵۳ 6۶ 1 کل و185" 500701 ]٩ ]70۳۲۵ ۳6۲۲۵۲۵ .ص۳۵ حز کعاح معط 8۳ 2۵16 که کعنا ۵ 0۳28 ۳ زا360۵ نوناق60 1۵۳ 1۳۳6۳ وصندتاآ .(2017) ۳۰ کل و116۷ 6 لا و1308 97-0۰ ,106 ,0107ع۳0 6۶ 00706075 06۰ ۵1 عاک ۷ج ااامسند (9) .0 ,18۵08۵808 67 ولآ و137 وس بف/31 وت و06۲فقک1 ولا 131673703" «(۳۵) 800100 سل 10 مکعصلا۲۵ کعناهصعد 0۳ اه عصنط‌ه) خناحصطز وصه اننامط 1 مق0ه1770 .(200-222 .00) (8 [۷۵) و120 19696 00 کعمووه۳ط 99 72-9 .وم ,2020 ۷۷۱۸۵۲ ۸ ۴۵۱۱ ,۸۵.27 ,13 ۷۵۰ ,۴۲۵۸۵ 0۳۵ برومو۲۵0 عومسو دما اعزاو م۶ ۳٩ ۵۱ سول 71۳۵ ۰ 6 170005 8 10 ۵۳۳۵6166۰ 36008 .(2019) .5 معلدت6 6 مت مفل 1100226" ۵ که 11167 8 اه07007ع10 عم لهامعع00ی ۸ .(2018) ب5 ,1۸۸050 :6 ف0صه ععناقصعه۳م لدس 136 .(1994) .36 ماع که6-8 ۷1100 ک6الا5- 50 ومع نوم ۵1 الط .(2019) .5 فآ +6 .3 مفطاعتاق12 .۳ و20 0 1 5۳0168 .30۳7020 ی عععصنطا) 12 صز خصعصم 0010 عتامصهه0۳ وه عناقصعد۲م [مصنونزع م1 .(ر2017) 32 .ی ,فصعنا ۸1 6۶ ۳۰ بظ ,0256 و۷ وقاکل 7 .5000608 ع9عصناع عصمصه طاعناهمت دز خصعصم 0010 لمع امفصصد ی 86 1۵۳6۵6 ز ۳۵۳1۵5 منز ۵1 ععت 156 .(2019) .6 ,۷۵۵ 6۶ و وتاع لا 1 عاعناه عطا ۵۶ کزدوله ۵-2 ۸ .(2019) بل منزهککه1< 6۶ .3 ول۵۱۵86 ۷ ع[ عط] 0صه ععتامصودم 12 ۵۵ 1۵0024 عنوعمصی فصه صمناحصاعصز 777 .1۳0ص 0ع1 02 ع -6تا 2ص ۷5۰ عع ۳36-13 +حع لاهن 100620۶ 12-4 ,(3)14 رکع6ناکنبا و 1 #عنامرح۸ ۲٩ ,۵ ۳ ,۵0۵ 10۲۳ 06۷۵100۳6۲ هنکمم عطا صز حل ۳96 00ج هم فعامط .(2018) 3۰ 3۳۵۵۰ [ ]0۲۵[ 736 0996۰ 5600۳۵ 6 65 011۳۵۹6 13036۳5۰ عع نع 120 مععصنط) ععناعناع ۲ 0عنامم۸ هنز 3.۸ ۵۲ط ۵60 خصه0300 حاع ص۳3 0- 100108 صز 0ماعععاصذ تفص دز عطک ونکخصت] خصحه‌حه 1 3۳36۵۰ ع28 نع 12016122 هه دمناه 6 ععه نع هه 1 کعناعنتاع ۲3 0هنامم۸ ۶ه ۳۳۵۶۶۹0۳ کصماعزدک۸ صهه دز 1316073065 و170 7زا صهصنص00ع۳م عنا کاوععتصز لجع خصعسه کعنلا وان نصت] خصحه‌ه 1

Despite the fact that virtual learning seems to have considerable potential for enhancing language learners’ communicative abilities, it has received less attention for improving pragmatic competence of learners in EFL educational settings. The present study was an attempt to investigate the impact of virtual and real classroom instruction of speech acts on the pragmatic awareness and development of Iranian EFL learners. To do so, a quasi-experimental study was designed and, through a homogeneity test, 57 EFL female language learners at the intermediate level were chosen. The participants were randomly divided into the experimental groups of virtual and real classroom learning and went through the procedure of pretest, intervention, and posttest; the pertinent data were collected by means of a PET test, a speech-act pre-test and comparable post-tests of speech acts. Both measures of independent and paired-samples t-test were used to analyze the data. The findings revealed that instruction of speech acts through both virtual and real classroom techniques can be conducive to the promotion of pragmatic awareness among the EFL learners in the Iranian context; meanwhile, real classroom instruction of speech acts proved to be more fruitful and more significantly elevated the pragmatic awareness of Iranian EFL learners. We conclude the study drawing on the implications of our findings for ELT and EFL policy makers, language educators and teachers, material developers, and learners.

382945

بلکه عواسل فلسفی و اجتماعی هم در آن موثر بوده است. (1994 ,۶08دا)) اما در نیمه دوم قرن بیستم وضعیت عوض شد و فهمیدند که برداشتشان از علم تجربی برخی از شخصیت های درجه اول علم.. که جایزه نوبل.هم گرفته بودند. از محدویت های علم سخن گفتند. اینکه جواب بعضی از سوالاتخویش را نمی توانند از خود علم تجربی بگيرند. یعنی سوالاتی وجود دارند که ماانمی توانیم با علم تجربی به آنها پاسخ دهیم » بلکه باید به سراغ منابع دیگر برویم. به قول ریچارد فاینمن( فیزیکدان برنده جایزه نوبل) : امّا اگر چیزی علمی نیست. در صورتی که نتوان آن را تحت مشاهده درآورد» این معنایش این نیست که.آن مرده است یا غلط یا احمقانهامی باشد. ما در مقام این نیستیم که استدلال کنیم که علم به نحوی خوب است و سایر اشیا به نحوی خوب نیستند. دانشمندان آن چیزی را؛که می‌توان؛از طریق آزمایش تحلیل کرد می گیرند و بدینطریق چیزی که علم نامیده می‌شود بدست می‌آید. اما اموری؛باقی می‌مانند که برای آنها این روش کار نمی‌کند. این معنایش این نیست که آنها مهم نیستند. درواقع آنها از بسیاری تصویر علمی جهان واقعی در حول و حوش ما خیلی ناقص است. آن اطلاعات عملی زیادی می‌دهد و تمامی تجارب ما را در یک نظم سازگار عظیم قرار می‌دهد. اما آن سیر تحول از علوم رشته‌ای تا علوم میان‌رشته‌ای و علوم یکپارچه ‏ ۷۵ بکلی درمورد آنچه که مهم است و به قلب ما نزدیک است.» آنچه که برای ما اهمیت دارد, ساکت است. آن نمی‌تواند چیزی درباره سرخ و آبی» تلخ و شیرین, درد جسمانی و فرح جسمانی بگوید. آن چیزی درباره زیبا و زشت., خوب و بده و خدا و ابدیت نمی گوید. علم گاهی ادعا می‌کند که به سوالات در این حوزه‌ها پاسخ می‌گوید. اما پاسخها غالبا آنقدر احمقانه هستند که ما مایل نیستیم آنها را جدّی بگیریم. اصطلاح " تئوری همه چیز " همواره مرا ناراحت کرده است. نوعی غرور در فیزیکدان وجود دارد - اینکه پیشنهاد می کنند که با دانستن همه قوانین فیزیکی ما همه چیزرا در مورد جهان می توانیم بگوییم. آیا تئوری همه چیز مشتمل بر شعور هم می شود؟ ایا آن شامل اخلاق يا رفتار انسانی یا زیبائی شناسی می شود؟ اگر ایده ما در باره علم توسعه پیدا کند که اين امور را در بر بگیرد؛ آیا هنوز آثرا فیزیک در نظر می گیریم یا قابل در چند دهه گذشته بسیاری:از علمای طراز اول جهان اذعان کرده اند که: - علم نمی تواند به تمامی سوّالات مورد؛ توجهانسان پاسخ گوید ( مثل :از کجا آمده - علم نمی تواند به سوالات مربوط:به ارزشهای اخلاقی پاسخ گوید. - علم نمی تواند به بعضی سوالاتی که در خود علم مطرح می شوند پاسخ گوید ( مثلا 5 علم خودش به یک مبنای متافیزیکی نیاز مند است که توفیقات آن را توضیح دهد. - تحقیق در باره مبانی خود علم ورا علم است. به قول جورج الیس: « بررسی مبانی علم ورا ظرفیت علم است. » (101 .9,1993,0نل۴1) - خود علم نمی تواند متافیزیکی را فراهم کند که با مسائل معنا که در سوالات چرا این را که خود علم نمی تواند پاسخگوی نهائی برای بعضی سرالات ما باشد.» پل ۶ فلسفه علم سال هشتم» شماره اول» بهار و تابستان ۱۳۹۷ هرچه هم که توضیحات علمی موفق باشند. آنها همواره حاوی بعضی مفروضات اولیه هستند. مثلا توضیح یک پدیده برحسب فیزیک» اعتبار قوانین فیزیک را مفروض می‌گرد سای قواق ذفر موحل ال سول کرد که« دیق اشوین از کچیا می‌آیند؟حتی می توان مبدا منطق را که همه استدلالات بر آن مبتنی هستند» مورد سوال قرار داد. زودتر یا دیرتر ما همگی مجبوریم که چیزی را مفروض بگیریم» خدا باشد يا منطق یا مجموعه ای از قوانین » یا مبنائی دیگر برای هستی. بنا براین همواره سوالات غائی ورا علم تجربی» آن طور که معمولا تعریف می شود قرار ی گیرند. جالبست که بورن که در ابتدای تکون نظريه کوانتوم متافیزیک را کنار گذاشته بود در دهه آخر عمرش به آن بازگشت و در کتابی متشکل از بعضی مقالاتش نوشت: سالهای دراز غفلت تاثیر عمیقی را که کوششهای دراز مدت برای یافتن جواب به ضروری ترین سوالات عقل انسانی در جوانی روی من گذاشتند از ذهن من محو نکرده اند سوالاتی در باره معنای غائی وجود» در باره جهان بزرگ و نقش مادر آن. در باره زندگی و مرگ حقیقت و خطا خوب وبد. خدا و ابدیت.ولی همانقدر که اهمیت این سوالات روی من اثر می گذاشت . خاطره بی؛حاصلی کوششها نیز موثر بود.بنظر می رسید که پیشرفت پیوسته ای که دراعلوّم خاص می بینیم در آن حوزه نباشد. لذا من مثل بسیاریی دیگر.به فلسفه پشت؛کردم"و رضایت را در رشته ای محدود که در آن مسائل عملا قابل حل؛بنظر می رسیدیافتم . اما با پیر شدن دوباره مشل بسیاری دیگر » که قوای تولیدی شان رو به کاهش است » احساس می کنم که مایلم نتایج علمی تحقیقاتی را که در طی چند دهه گذشته در آنها نقشش کوچکی داشته ام خلاصه کنم» وآن به*نخو اجتناب نا.پذیری مرا به:آن سوّالات ابدی بر می گرداند که اینکه بعضی از رشته ها با هم ربط دارند و می توانند یکدیگر را تقویت کنند در دهه های آخیر در غربروشن قنده است. زمانی یک استاد فیریک اسلا سار نبود وارد قیاق فلسفی شود. اما امروزه در غرب برخی فیزیکدانان یک دکتری در فلسفه می گیرند و بالعکس بعضی فلاسفه یک دکتری در فیزیک يا زیست شناسی می گیرند. همچنین در سیر تحول از علوم رشته‌ای تا علوم میان‌رشته‌ای و علوم یکپارچه ‏ ۷۷ دهه‌های اخیر بعضی از بزرگان علم ضرورت فراتر رفتن ورا تخصص هارا یک خاصیت مهم مطالعات میان رشته ای اینست که پژوهشگر را از مطلق انگاری در مورد حوزه تخصصی خودش نجات می دهد و همچنین به شخص اين امکان را می دهد که بعضی امور بکار رفته در یک رشته دیگر را در حوزه تخصصی خود بکار گیرد. یکی از انگیزه های رفتن سراغ حوزه های میان رشته ای نگرش وحت جویانه نسبت به علوم است که ريشه در افکار فلاسفه یونان » فلاسفه اسلامی» اصحاب دایره‌المعارف قرن هجدهم فرانسه و تجربه‌گرایان منطقی قرن بیستم دارد» و البته دلیل دیگر وجود مسائل"مرزی بینّ"بعضی تخصضّها است» مثلا مسائلی در مرز فیزیک و شیمی با دز مرز ااگالی؟ : ۳ ظ رنه فیزیک جامعه‌شناختی از رشته های علوم انسانی و علوّممهندسی يا بینعلوم انسانی و علوم پایه براه افتد. گاهی حل یک مساله پیچیده از ظرفیت یک رشته تخصصی فراتر می رود و مستلزم همکاری متخصصان از چند رشته دیگر است . اینجاست که مطالعات بین رشته ای ضرورت: پیدا نع گنره لا سخت دررفاره رگانیسمهای یه هل تغیرات ژنیگی می شوند » شامل ابعاد زیست شناختی» اخلاقی و معرفت شناختی است.همینطور پیشرفتهای شگرف آور دز بعضی خوزه ها , نظیر سلولهای بنیادی » مسائل پیچیده‌ای را مطرح کرده است که خنل آنهتا مستلزم تعامسل تعدادزیادی از رشته های 3 چند سال پیش گروهی متشکل از ٩ محقق برجسته از دانشگاههای راتگرز کلمبیا : یبیل و نیویورک» و شعبه سانتاکروز دانشگاه کالیفرنیا » پروژه ای مشترک را تحت عنوان ۸ فلسفه علم سال هشتم» شماره اول» بهار و تابستان ۱۳۹۷ «پژوهشهائی در فلسفه کیهانشناسی» برای تحقیق در مسائل بنیادی کیهان شناسی تعریف کردند » که اهداف زیر ر | دنبال می کند : ۹ کوشش برای تعریف رشته نوظهور « فلسفه کیهانشناسی » و جا انداختن آن به چ ایجاد شبکه ای از محققان رشته های فلسفه» فیزیک» نجوم و الهیات و حوزه های - تعمیق فهم بعضی از مسائل و نظریه های بنیادی در فلسفه کیهانشناسی بوسیله - برگزاری کنفرانسها کارگاهها ۰ سخنرانیها و یک مدرسه تابستانی و ایجاد یک سایت این پروزه مشترک در مرکز فلسفه واعلوم» وابشته.بهآدپارتمان فلسفه دانشگاه راتگرز متمرکز است و رهبران آن عبارتند:از بتزی لاور(0۷۲ن1 7سم8).( از دانشگاه راتگرز ) و دانشگاههای اکسفورد"و کمبریج نینز در سال ۳۹۱۲ .یک گتروه مشترک فلسفه کیهانشناسی» متشکل از ۱۰ نفر از بزجشستگان این آذو دانششگاه ( از رشته های ریاضی, فیزیک» کامپیوتر و فلسفه ) تأسیس کردند که در آن افراد:پرجخسته ای نظیر جان بارو. نمونه هائی از مسائلی که این گروه روی آن پژوهش می کننده عبارتند از : - معنا و متافیزیک اختمال در فیزیک بنیادی و کیهان شناسی چیست؟ این گروه انگلیسی با گروه آمریکائی فوق الذکر همکاری دارند. همینطور » گروهی از اساتید دانشکده فلسفه دانشگاه آکسفورد روی فلسفه و مبانی نظريه کوانتوم » به نحو وسیعی » کار می کنند - روی مسائلی نظیر تعبیر مکانیک کوانتومی» مساله اندازه گیری» نا موضعیت » جدائی پذیری و...در مکانیک کوانتومی. سیر تحول از علوم رشته‌ای تا علوم میان‌رشته‌ای و علوم یکپارچه ‏ ۷۹ ۹ تعدادی از دنشگاههای غرب دوره های بین رشته ای احداث کرده اند که در آنها مدرک کارشناسی یا کارشناسی ارشد می دهند که به ذکر چند نمونه از اینها اکتفا می کنم: دانشگاه ام. آی. تی برنامه ای در زمینه علم» فناوری و جامعه دارد که در آن متخصصان علوم انسانی و اجتماعی و مهندسی و علوم پایه مشارکت دارند و هدف آن بررسی رابطه فعالیتهای علمی و مهندسی با نیازها و مقتضیات جامعه است.این دانشگاه درجه مشترکی در علوم انسانی و علوم مهندسی و همچنین در علوم انسانی دانشگاه باتلر" در ایندیانای آمریکا یک درجه مشترک در مهندسی و علوم دانشگاه واشنگتن در سنت لوئیس آمریکا مقرر کرده است که دانشجویان مهندسی و علوم کاربردی باید حد اقل ۱۸ واحد از علوم انسانی و اجتماعی بگیرند که حداقل1 واحد آنها باید از علوم انسانی و ٩ واحد از علوم جتماعی باشد. همین طور » در بعضی از دانشگاه‌هایق کشورهای انگلیس» آمریکا و کانادا بخش‌های فیزیک و فلسفه تأسیس شده‌است که‌امن به عنوان نمونه بهذکر بعضی از آنها می‌پردازم: دانشگاه لندن (۲۰11680 ا[#69لتانا)دوره سه ساله لیسانس فیزیک و فلسفه را تأسیس دانشگاه آکسفورد یک دوره چهار ساله کارشناسی فیزیک و فلسفه را براه دانشگاه پورک (707) کانادا یک دوره چهار ساله کارشناسی فیزیک و فلسفه براه انداخته که ۸۰ واحد آن فیزیک و ۶۰ واحد آن فلسفه است. دانشگاه ناتینگهام انگلیس یک دوره کارشناسی در فلسفه و فیزیک دارد. دانشگاه منچستر انگلیس: یک دوز کارشناسی ارشد در فلسفه و فیزیک دارد. دانشگاه کلمبیا جند سال پیش با همکاری مشترک دانشکده‌های فیزیک و فلسفه ۰ فلسقه علجر سال هشتم؛ شماره اول» بهار و تابستان ۱۳۹۷ این رویکردها دنبال این هستند که يا همه ابعاد یک مساله را در نظر بگیرند پا همه علوم را به یک علم تقلیل دهند » یا یک تئوری نهائی برای توضیح همه ابعاد جهان بیابند » و یا یک جهان بینی ( متافیزیک) جامع در راس همه علوم قرار دهند.ما در اینجا به ذکر مثالهائی از ۷ پزشکی کل نگر (2/01601778 7101.15710) در بسیاری از فرهنگای باستانی واصیل وجود داشته است. و افرادی را که متکفل این امر بوده اند. " حکیم "می نامیده اند. اینها در کنار اشراف به دانش پزشکی به بسیاری از دانشهای دیگر نیز اشراف داشتند و در آنها صاحب تجربه بودند. و علاوه بر توجه به بیماری شخص به مسائل روحی و احساسی او هم توجه می کردند.این نوع نگرش برای قرنها تضعیف شد اما توجه به طب کل نگر مخصوصا در دغه های اخیر رونق ؟ لاس۹ کزژیا کل نگر معاصر نهتنها تمامی ابعاد وجودی انسان مطرح است . بلکه باید تمامی شرایط محیطی که روی سلامت یک انسان تاثیر گذار است » از جمله سبک‌آزندگی ای دراانظرگرفته شود. در آمریکا انجمن آمریکائتق سلامت و پزشکی یکپارچه:تاسیسن:شده ( ۶٩ ۸۵40 06 6۶ [170۵11 6 ) ومراکز طب کل نگر برپاگشته است.همچنین دانشگاه سلامت طبیعی وجود دارد. بعضی"دانشگاهها هم در آطب, کل‌انگر:درجه می دهند ( مشل دانشگاه اریزونا در توسون و دانشگاه ایالتی سانفرانسیسنکو) .همچنین در آمریکا مرکزی به نام مرکز ملی طب کل نگر وجود دارد که تمام زیرشاخه‌های طب‌های سنتی و مکمل را در خود جای می‌دهد. در ایران نیز در زمان حاضر چند دانشکده طبسنتی تاسیس شده است. یکی از شعارهای اصلی حلقه وین در اواخر ده ۱۹۲۰ و دزادهه ۱۹۳۰ "وحدت علم" بود. که به عنوان یک اصل از طرف نویرات مطرح شد.آنها دنبال این بودند که فارغ از متافیزیک همه علوم را به یک علم » مثلا فیزیک » برگردانند و روش و زبانی یگانه برای همه علوم بسازند. از نظر آنها انشعاب علوم صرفا به دلیل تقسیم کار بوده است. و الا همه سطوح طبیعت را می توان به فیزیک تقلیل داد و هم علوم را به زبان فیزیک بیان کرد.مثلا. سیر تحول از علوم رشته‌ای تا علوم میان‌رشته‌ای و علوم یکپارچه ‏ ۸۱ علوم اجتماعی را می توان به روانشناسی تحویل کرد و روانشناسی را به زیست شناسی و زیست شناسی را به شیمی و شیمی را به فیزیک. این مکتب را هنوز بعض از دانشمندان معاصر دنبال می کنند و دنبال این هستند که همه علوم را به یک علم » مثلا فیزیک برگردانند.ماتریالیستهائی نظیرفرانسیس کریک (از کاشفان مولکول دی ان |) ۰ ادوار ویلسون ( زیست شناس اجتماعی معروف) پیتر اتکینز (شیمی - فیزیکدان آکسفوردی) و داکینز( زیست شناس آکسفوردی ) از جمله این افراد هستند.به «اين ممکن است زیاده روی نباشد که بگوئیم جامعه شناسی و بقيه علوم اجتماعی » به علاوه علوم انسانی» نهایتا شاخه های زیست شناسی هستند که باید در تلفیی جدید وارد نهایتا می توان امیدواربود.که کل زیست شناسی بر حسب,سطح زیرین آن توضیح داده شود و هکذا تا برسیم به سطح اتمی...دانشی که ما فعلا داریم این را غیر محتمل می‌سازد که چیزی.یافت شود:که انتوان آن را بر حسیب فیزیتک و شیمی توضیح داد. اینشتین دنبال یک نظريه وحدت بخش بود که از آن همه چیز را بتوان استخراج کرد: «عالیترین وظيفه فیزیکدانان رسیدن به آن قوانین بنیادی جهانشمول است که از طریق آنها می توان جهان را با استنتاج صرف ساخت.».(1954 ,ط0اعا5ص۳) از نظر او یک نظریه با جهابغه استباریهپز باوامترهای *نامزهین ناقص است. در چند دهه اخیر‌عده ای از فیزیکدانان"دنبال یافتن یک "نظریهمه چیز"* بوده اند . منظور آنها یک چهارچوب جامع و سازگار نظری در فیزیک است که همه جهان را به هم مرتبط می کند و توضیح دهد.یافتن چنین نظریه ای از مسائل حل نشده فیزیک جاری است.دو نظريه نسبیت علم و میدانهای کوانتومی حوزه های وسیعی را توضیح می دهند» اما ترکیب آنها در یک سطح بالاتر به نتیجه ای که مقبول جامعه فیزیک باشد نيانجامیده است.از دهه ۱۹۹۰ برخی از فیزیک‌دانان ادعا کرده اند که نظريه ۱۱ بعدی 11 چنین چهارچوبی را فراهم می کند. عده ای دیگر هم گرانش کوانتومی حلقوی را واجد این ۲ فسقه علم سال هشتم» شماره اول» بهار و تابستان ۱۳۹۷ خاصیت دانسته اند. اما هیچکدام از اینها مقبولیت عام نیافته اند. ولی برخی از فیزیک‌دانان همچنان ایده آنظريه همه چیز* را دنبال می کنند. به قول واینبرگ: شاید بهترین امید ما برای یک توضیح نهائی کشف مجموعه ای از قوانین نهائی طبیعت باشد و نشان دادن اینکه آن تنها نظریه غنی خود سازکار است.» و آن قدر غنی است که اجازه وجود ما را می دهد.این ممکن است در طی یکی دو قرن رخ دهد واگر چنین شود به نظر من فیزیکدانان در نهایت توان توضیحی شان خواهند بود مانع مهم در برابر آنظريه همه چیز"قضيه ناتمامیت گودل " بوده است .طبق این قضیه » در هر نظريه صوری مبتنی بر اصول» که اصول حساب را در بر داشته باشد. همواره می‌توان قضایاتی را یات که نمی توا دزستی یا نادرستل آنها زا ب کمک اصول آن نظریه اثبات کرد. همجنین خود سازگاری آن نظریه را نمی توان نشان داد.پس این قضیه پایان ناپذیری ریاضیات و به تبع آن فیزیک را می رساند .هاکینگ » که:در اوائل دهد ۱۹۸۰ ادعا کرده بود که تا پایان قرن بیستم به این نظرگی واه رگا سطزرلای ۱۹:۲ خود در کمبریج بعضی از مردم خیلی نومید می شوند اگرانتوان یک نظريه نهائی را برحسب تعدادی اصول فورمولبندی کرد. من بهاین گروه تعلق داشتم » ولی نظرم را تغییر داده ام. من خوشحالم که کاوش ما برای شناخت هر گز به پایان نخواهد رسید » و ما همواره با چالش کشف جدید رو به رو خواهیم شد. بدون آن ما راکد خواهیم شد. قضيه گودل تضمین کرد,که ههواژه کار برای ریاضی, دانان خواهد بود. موّفکر می کنم نظريه 36 ۷ رویکرد کل‌نگر (حاکمیت یک جهان‌بینی بر کل فعالیت علمی) امروزه به‌علّت توجه افراطی به تخصص, دانش انسانی چند پاره شده است و این منجر به فقدان یک نگرش جامع در دانشمندان گشته است » و اين در نهایت باعث شده است که عالمان فقط منافع شخصی خود را جویا باشند. این امر عالمان را از یک دیدگاه کل‌نگر به طبیعت محروم کرده است. اینشتین در نامه ای که در پنجم اکتبر ۱۹۵۲ به نیویورک تایمز سیر تحول از علوم رشته‌ای تا علوم میان‌رشته‌ای و علوم یکپارچه ۸۳ کافی نیست که به یک انسان یک تخصص آموزش داده شود. [ زیرا] اگرچه او ممکن است ماشینی مفید باشد. اما شخصیتی انسانی با رشد موزون نخواهد بود. لازم است که دانشجو شناخت و احساس زنده ای از زیبائیها و اموری که از لحاظ ارزشی خوب هستند داشته باشد » وال وی با این دانش تخصصی بیشتر به یک سگ تربست شده شباهت دارد تا انسانی که بطور موزون رشد يافته است. او باید بیاموزد که اهداف انسانها و تومات و رنجهای آنها را بفهمد تا رابطه ای مناسب با همگنان خود وجامعه امروزه افتخار یک عالم عشق به جزئیات است» کشف و تنظیم کوچکترین الهامات طبیعت در یک حوزهه بسیار محدود. این کشف همراه با احترام برای متخصص در یک حوزه خاص بوده است. ولی این به قیمت از دست دادن ارزش روابط در یک مقیاس بزرگ بوده است. در این دوران به سختی.می‌توان از یک دیدگاه وحدت‌یافته از طبیعت سخن گفت ... جهان یک ذانشمند حوزه بساریکی از بت است که او عمرش را آموزش علم باید به تاکیند روی وحدت و جهانشمولی علم بازگردد واز کوشسش انحصاری برای تربیت افراد ورزیده در یک بخش خاص فراتر رود. البته ما باید متخصص لایق تربیت کنیم. اما باید رشته ها را نیز به یکدیگر نزدیکتر کنیم و ارتباط بین رشته های مختلف علم را نشان دهیم. (1972, 9914001نه۷) شکی نیست که با بسط دانش انسانی, چاره‌ای جز تخصص‌جویی نیست؛ اما تخصص جویی به‌معنای نادیده گرفتن سایر حوزه‌های دانش» غیر از تخصص خود شخص, نیست. بدون یک بینش وسیع‌نگر؛ عالم فقطراه خود را درست می‌بیند و از مرتبط کردن یافته‌های خود با سایر حوزه‌های دانش محروم می‌ماند. حوزه‌های تخصصی اگر در متن وسیع‌تری دیده شونده به فهم بیش‌تر منجر می‌شوند. در غیر اين‌صورت. عالم از دسترسی به یک نگرش وحدانی به طبیعت محروم می‌ماند. لذا بعضی از دانشمندان برجسته معاصر انتخاب یک چهار چوب فلسفی وسیعتر را مورد تاکید قرار داده اند .به قول اینشتین: «اگر فلسفه را به عنوان جستجو برای عام ترین و جامع ترین دانش بدانیم» آن به طور ۴ فلسفه علم سال هشتم» شماره اول» بهار و تابستان ۱۳۹۷ جورج الیس, کیهان شناس برجسته معاصر » مطلب را چنین بیان می کند : شما نمی توانید کاری در فیزیک یا کیهان شناسی بکنید. بدون آنکه یک مبنای فلسفی را مفروض بگیرید. شما می توانید انتخاب کنید که در باره آن مبنا فکر نکنید. مع الوصف آن به عنوان یک مبنای بررسی نشده در کاری که شما می کنید وجود دارد . این حقیقت که شما مایل نیستید مبانی فلسفی کاری را که می کنید مورد بررسی قرار ففیل این سقا راباره که آن ممانی آنسا وسوه تدازنته آن صرفا مسلایش این است ک+ عملا تفحصات فلسفی منجر به مقادیر زیادی کار علمی خوب شده است. تأشل اینشتین روی اصل ماخ نقش اساسی در تکوآن نسبیت عام داشت. مجادله اینشتین با بور و مقاله 83۳ اینشتین [ با دو نفر دیگر ] منجر به مقدار زیادی کار فیزیکی خوب در راه حل قضیه در تغییر جهت‌گیری فعلی در پژوهشهای بنیادی علمی است -اینکه از چهارچوبی وحدت‌بخش استفاده شود که همه سطوح واقعیت و تمامی ابعاد حیات انسانی را دربر بگیرد. جرج الیس(6086711:5) :این مطلب زا زیبا بیان کرده است: (نظم زیربنایی جهان وسیع‌ترااز آن است که صرفا‌با شناخت فیزیک توصیف شود. این نظم با کل عمق تجارب انسانی» خصوصا فراهم کردن مبنایی برای اخلاق و معنا مرتبط راجر تریگ هم روی ضرورت یک مبنای متافیزیکی برای علم تاکید دارد: تمامی علم بدون حمایت متافیزیکی فرو می پاشد. علم باید وجود واقعیت عینی را قبول کند ؛ اینکه این وأقعیّت یا لااقتل بخشی از آن؟باید برای ذهن انسان قابل دسترسی باشد. و ذهن انسان بتواند آن را درک کند. در غیر این صورت, فعالیت علمی چیزی شبیه یک سرگرمی يا یک بازی اشت: که به وسيله افرادی که ذوق آن را دارند الیس برای تمایزقائل‌شدن بین این چهارچوب وسیع‌تر و دیدگاه رایج» واژه کیهان شناسی(09101087)) با حرف » کوچک را برای ارجاع به ابعاد فنی کیهان‌شناسی فیزیکی بکار می‌برد و کیهان‌شناسی با حرف بزرگ 0 را برای حالتی در نظر می گیرد که مسائلی نظیر ارزش‌ها هدف» دین» و سوالات نهایی را نیز شامل باشد. (9,2014ن81) سیر تحول از علوم رشته‌ای تا علوم میان‌رشته‌ای و علوم یکپارچه ‏ ۸۵ به خاطر همین نکات است که دانشمندان برجسته ای نظیر اینشتین بعضی اصول عام فلسفی ( اصول متافیزیکی ) را بر علم خود حاکم کردند و به آنها پای بند بودند - اصولی دیدیم که پس از تکوّن علم جدید کم کم مکتب تجربه گرائی بر دیدگاه عالسان حاکم گشت و در پی ظهور تخصص گرائی, عالمان دیدگاه کل نگر را کنار گذاشتند. اما در پی بعضی تحولات علمی و فلسفی » که در نيمه دوم قرن بیستم صورت گرفت. اولا نیاز به تعامل بین تخصصها احساس شد و در پی آن حوزه های بین رشته ای متعددی در دانشگاههای غرب براه افتادند, قانبا بدیدگاه کل گر به صورتهای مختلف غرضهشد پوزیتیویست های منطقی دنبال تحویل.همه علوم به یک علم بودند. عدّه ای دنبال یافتن یک "نظريه نهائی " بودند که همه تحولات طبیعی را توضیح دهد. عده ای نیز در پی آن شدند که یک جهان بینی جامع نگررا بزاعلم خود خحاکم کنند. در زمان حاضر همه این ,8۰ ,2۳655 026 37006 4 وان نصتآ, ۸ وه 2/36۲ ۵۹ 3100۳ , (3978) ۰ و صنال ۰0/۳ ,8۳695,1979 80۷ 0 بقزوترطط صاصق که کصعاطم۳۳ لم‌نم‌مکمانط2 (0979) ۷۷۰, وه ۲۵0 ۰ .0 ,1978 ,33013 :۷۵۳ 316 رونام 300 0۳06۶ بععصعن5 ,(1978) .0 و ط0ظ گنادهن50 ۷۷۵۳۵, کزورط2 100000 که دصمناقو3۳۵ عط ۵۳ مرگ (2014).ع۹ه له اع تاطصا 6 معط فصه ید60 نمفماعنقا +ععنصقط0< صطصعح0 ,(1994) 7.1 موصنطع ,ککا0 80 صنحاع ۳6۳ , اکناصعنگ صقان ج اه کاداوسمط1 :۸31 1۳ او عصنص:3/0 15۶ ,(3.)1998 ,۳۵۷۳۵ ۷۵14 ,2206۲ 001160160 حز رتم۳2 هام۳۵ فصه عکناصمن5 نمی" ,(1984) ۴۰ تعقصنل و5 + م ,2005 720 20 ,433, 31260۳6 و 8 ,86096 .م ,1993 ,ط162 50/205/806 , 8ص نصصنوع8 عطا ع۳مع5 ,(0.)1993 مکنااط ۶ فلسفه علم سال هشتم» شماره اول» بهار و تابستان ۱۳۹۷ .5 .0 ,1992 ,16۲ق0ع5 ع منک و 600 ۵۶ 3/00 756 ,(1992) ۰.۳۰ ,12۵065 3۰ ,8۳695,1956 36۳820 , 66۳۵05 360 صز زرط ,(1956) 3/6۰ م580۳ 6۰ .0 ,1954 ,10 6۲5 داکزاط20 000/۵ , فصمنصنم0 #صه کمع10 ,(1954) .۸ بصنعاکصنط م31 3/۵0 :هام80 ۵1 316 ۵۳ 3700 ,(5.)2001 مقتعطصن ۸7 -6 - 80001-300 المع قفا هط ۶ //:0ط وعخصتا عطا او فص عمط وصه (عوقی؟ .5 معص0ا م11 ,2001121005 13006۲ ,50606 صز کرمکقط معط و صقصصعی صم معاماعصدی ,(2009) .۸ ,11۵05 0.0 ,(1979 ,80۳655 30 0 و 020605 ۵ کصعاطم0۳۵ آمعنطام‌مکمانط2 ,(۷۷.)1979 ,110156006۲8 7 :2۳۳۵6 , کمععط #من‌ماع5 سک ص16 عطا حز صنفوطط ,(1972) ۷۰ و 600۶ ککنه ۸ 6 ,و 10042 فرط ,و6 ۲ع 2۳0 عنکنادمنک فص ودم‌مکعمانط2 زرط 2", (2005) بش۸ و 0نعا8ص۳ ولاطام 90 10نط8 وهصفا0م ۳۵۶ و2 1006 کنااظ مومع اکفنووط۶* (2014) .3 و 110۳8۵0 ,3655 160016100 , کعزد م1101 کلعع 3 ععدعن5 ط ۰۷ :300۳ ف0صمرعطظ (2017) بط ,قع 1 . 5 علطم 0۳8/۲067 کمک ام// عمط , (2014) .ی ,کنااظ

از نظرارسطو و فلاسفه اسلامی و فلاسفه قرون وسطی همه علوم زیر چتر فلسفه قرار می گرفت و فلسفه عمدتاً به فلسفه نظری و فلسفه عملی تقسیم می شد ، که فلسفه نظری شامل متافیزیک ، ریاضیات و طبیعیات بود. قبل از تکون علم جدید، دانشمندان درپی آن بودند که تصویر یکسانی از کل جهان به دست آورند. تمام بخش های دانش، بایستی در یک چارچوب کل نگرانه فلسفی قرار می گرفت. پس از تکون علم جدید کم کم فلسفه های تجربه گرا ، که فقط به تجارب حسی توجه داشتند، نضج گرفت و این منجر به کنار گذاشتن فلسفه ، علی الخصوص متافیزیک ، شد، و عالمان دیدگاه کل نگر را کنار گذاشتند. در نیمه دوم قرن بیستم ، با ظهور چند مکتب در فلسفه علم و روشنگری درمورد فارغ نبودن علوم از متافیزیک و چند بعدی بودن بعض از مسائل علمی ، چند جریان زیر براه افتاد: (1) عده ای از بزرگان علم ، قادر نبودن علم تجربی به پاسخگوئی به همه سؤالات انسانی را دلیل بر این دانسته اند که علم باید در یک چهار چوب جامعتر ( یک متافیزیک) قرار گیرد. (2) مطالعات میان رشته ای براه افتاده ، که به تاسیس گروههای پژوهشی میان رشته ای و براه افتادن دوره های آموزشی میان رشته ای منجر شده و باعث توجه به فلسفه در علوم گشته است . (3) پوزیتیویستهای منطقی دنبال این بودند که همه علوم را به یک علم، مثلاً فیزیک ، برگردانند. اما این جریان در دهه های اخیر تضعیف گشته ، گرچه در خود فیزیک عده ای دنبال " نظریه همه چیز" بوده اند . (4) بعضی از دانشمندان تاکید کرده اند که تخصصها باید در پرتو یک دیدگاه کل نگر دنبال شود ، ولذا حاکمیت یک جهان بینی جامع نگر را بر همه علوم توصیه کرده اند. به طور خلاصه می توان گفت که در دهه های اخیر در راستای کل نگری توجه به فلسفه در علوم به نحو محسوسی درغرب بیشتر شده است.

441624

کلید واژه‌ها: تاریخ معاصر ایران» ایالات متحده آمریکا سازمان سیا کودتای نقاب» کودتای نوژه. استناد فارسی(شیوه ۸۸ ویرایش ششم» ۲۰۱۰): کفاش» محمد و علی هاشم‌زاده (۱۳۹۹ زمستان). «راهبرد و فعالیت‌های سازمان 07۸ در گودای نقاب». پژوهتسامه تاریخ سیاست ووشانه. سال سوم شماره چهارم. !ذانشآموختنه کارشتاسی ازشند رشته: انقلاب اسلامی دانشگاه معارق اسلامی,اقم» ایراق: دانش‌آموخته کارشناسی ازشد رشته انديشه سیاسی اسلام دانشگاه باقرالعلوم: قم؛ ایران. ۳ کپی‌رایت 0 ۲۰۱۰ ایسک(اندیشکده مطالعات راهبردی کریمه شیراز). این متن» مقال‌ای برای دسترسی آزاد است که با توّجد به استاندارد بین‌المللی 2-6-۸ ( ۸۸۸۲1۵۷۸۵۲ 0۱7۱310715) ۳6۵۸1۷۵)) نسخه 4.0 توزیع شده است و به دیگران اجازه می‌دهد این اثر را بارگیری کنند آن را با دیگران به اشتراک بگذارند و مطالب را اقتباس کنند. پایان جنگ جهانی دوم سرآغاز دست اندازی گسترده ایالات متحده آمریکا به مناظق مختلف جهان و دخالت‌های بی‌دلیل در امور کشورهای دیگر و سرکوب جریان‌ها و چنبش‌های آزادی‌خواهانه و استقلال‌طلبانه به بهانه‌ها و عناوین گوناگون بود. در اوضاع شوب پس ازجنگ جهانی دوم» دو قدرت ایالات متحده آمریکا و اتحادیه جماهیر شوروی» هرکدام توانستند با مکتب فکری خاص خود علیه دیگری به تبلیغ و توطئه بپردازند. در این میان آمریکا هرگونه حرکت آزادی خواهانه‌ی ملت- های جهان را به بهانه‌های واهی ازجمله توطئه‌ی کمونیست‌ها منکوب کرد و به ملت‌ها اجازه‌ی خروج از یوغ استکبار را نمی‌داد. این قاعده در منطقه‌ی غرب آسیا نیز مستثنی نبود و واشنگتن سعی داشت هژمونی خود را به هر طریق حتی از راه انهدام دولت‌ها حذف فیزیکی افراد و کشتار مردم حاکمیت جمهوری اسلامی با ایدوئولوژی ضد استکباری در ایران پس از انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ مانعی بزرگ برای تحقق این امر برای آمریکا محسوب می‌شد. چراکه این انقلاب به رهبری فقیه و فیلسوفی برجسته به دنبال احیای تمدن غنی اسلامی که متضاد با مقاصد تمدن غرب به ویژه قدرت‌های بزرگ بود. گام بر می‌داشت. بنابراین.ایالات متحده که از تلاش‌های دیپلماتیک در جهت نفوذ در جمهوری اسلامی بهره‌ای نبرده بود.و گسترش متد اسلام‌گرایی و ضد امپریالیستی را در منطقه توسط حضور جمیهوری اسلاج لش )کاس می 495 مگهفت با یک کودای تظامی علیه جمهوری اسلامی, استخالدی عنیمی‌کوالم هراجا کند. این امر با کمک مخالفان داخلی و خارجی جمهوری اسلامی و مدیریت سازمان جاسوسی آمریکا (سیا) انجام شد. این تحقیق با اشاره به این نکته که سازمان سیای آمریکا دارای نقش پررنگی در تعیین سیاست‌های دولت خود می‌باشد. یه تبیین روش‌ها و سازوگار ضالیت‌های این سأزمان در این گودتا و بیان روند شگل گیری این طرح می‌پردازد. لازم به ذکر است که گروه‌های مختلفی:از ضد انقلاب در این کودتا نقش ایفا کرذنن اما این قحقیق ماب آن کزوه‌ها و اقراقیا کدبا سازمن هیا آمریکا اراتباظ داشتهه راما از در سال ۱۳۵۸ طرحی برنامه‌ریزی و آغاز شد که طبق آن مقرر گشت در ۱۸ تیر ۱۳۵۹ علیه نظام جمهوری اسلامی کودتایی انجام شود. این طرح با مدیریت سازمان سیا و حمایت‌های دستگاه اطلاعاتی اسرائیل و عراق شکل گرفت. اما عمده عوامل اجرایی آن از افراد و گروه‌هایی تشکیل می‌شد که بنا به دلایل مختلف با جمهوری اسلامی ایران عناد و دشمنی داشتند؛ و سازمان سیا با شکل‌دهی این نیروها و تأمین مالی آن‌ها گام به گام تا تحقق یک کودتای سرنوشت‌ساز در جست رسیدن به اهدافش پیش رفت. ایالات متحده و سازمان سیا به این کودتا بسیار امیدوار بودند و به زعم خود سرنگونی نظام اسلامی و به دنبال آن حاکمیت جریانی غرب‌گرا بدون تمسک به ایدئولوژی خاص در ایران را بسیار قریب می‌شمردند؛ چراکه دستگاه اطلاعاتی آمریکا در انجام این نوع کودتاهای نظامی بسیار پرتجربه بود و پس از جنگ دوم جهانی تا سال ۱۳۵۹قریب به ۴۰ کودتا ومداخله تظامی- سیاسی در مقاطق منختلفت:جهان اجزا کر بوذ و جالب: آن اس که کوذتای آتقاب به جهات زیادی شبیه به کودتاهای اجراشده‌ی گذشته بود و همان روش‌ها در ایران توسط سیا به مرحله اجرا رسید. حال برای آن که با عملکرد سازمان سیا در انجام مداخلات آن در گذشته و شباهت روش‌ها در مقایسه با کودتای نقاب آشنا شویم» چند مورد از آن موارد را بیان خواهیم کرد. در تاریخ فعالیت‌های سازمان جاسوسی آمریکا در جهان هنگامی که عملکرد این سازمان سری را مورد بررسی قرار می‌دهیم» مشاهده می‌کنیم سیا در زمانی که تشخیص بدهد که یک کشور به سمت استقلال طلبی يا کمونیستی شدن و يا هر جهان‌بینی دیگری که مخالف خواسته‌های خودش است حرکت می‌کند بدون در نظر گرفتن قوانین بین‌المللی و حتّی قوانین خود ایالات متحده, به اقدامات سرکوبگرانه از جمله کودتا علیه ان کشور يا جنبش دست می‌زند و به‌نوعی این سازمان سیا است که سیاست خارجی آمریکا را تعیین می‌کند و این نوع رفتار جاسوسان سیا در تاریخ به فراوانی مشهود است. به‌عنوان مثال در سال ۱۹۴۹ یعنی زمانی که اندونزی با تلاش‌های بسیار احمد سوکارنو» به استقلال رسید و از هلند جداشد. سوکارنو در ادامه فعالیت‌های آزادی خواهی با تشکیل کنفرانس باندونگ» پیمان جنوب شرقی (سیتو) که از ناحیه ایالات متحده و برای بازدارندگی کمونیسم طراحی شده بود زا نقض کرد. آمریکا از استقلال پنجمین کشور پرجمعیت جهان و تحر کات ضدامپریالیسی آن احساس خطر کرد تا جایی که سیا فکر قتل رهبر اندونزی را در سر می- پروراند و در نهایت تصمیم به اجرای عملیات پنهانی نظامی برای سرکوب این ماجرا گرفت. بنابراین به‌دنبال تقویت افسران ارتش اندونزی که با سیاست‌های سوکارنو مخالف بودند فعالیت‌هایی را آغاز کرد. در مورد تصمیمات خودسرانه‌ی سیا در این ماجرا «جوزف برکهولدار اسمیت»» مسئول بخش «ما برای اجرای عملیات و حمایت از سرهنگان مخالف سوکارنو از گروه ویژه‌ی شورای امنیت ملی آمریکا که عهده‌دار صدور فرمان برای شروع عملیات بود پیروی نمی‌کردیم و در بسیاری از موارد ما خودمان برنامه‌ی کار را پس از جمع‌آوری اطلاعات مورد نیاز تنظیم می‌کردیم تا وانمود کنیم مقضیات آن انجام شده است! و بدین ترتیب سیا مستقلا عملیات یا کودتایی را آغاز می‌نمود و به‌نوعی سیاست ایالات متحده را تعیین می‌کرد»(بلوم» ۱۳۸۸: ۲۲۰). 0۱۶ سید سل سوم درشماارم چهازموازامستای :۱۳۹۵ دممر مات سا ما ۳ دز کودتای توژه‌انیز عوامل داخلی مخالف جمهرزی اسلامی نظیر بختیار به محض این که:از سیا درخواست حمایت کردند, بلافاصله این سازمان برای آن‌ها در طرح کودتا رابط معرفی و همکاری خود را آغاز می‌کند و درگیر مسائل بروکراسی اداری و قانونی نمی‌گردد که این خود نوعی بی‌قانونی ریقغذار فرسازمان اطلاعاتی آمریگا سوب می‌آشوفو مرجب تضیم وق اقشار مقلف جاسه سازوکار اجرای کودتا در کشور مورد نظر سیا به وسیله‌ی نیروهای نظامی مخالف حکومت به علاوه شخصیت‌های مشهور و کلیدی آن کشور انجام می‌شود که در ایران نیز این طرح برای اجرا تصویب شد و از ارتشیان سلطنت‌طلب مخالف نظام جمهوری اسلامی به سرکردگی سرهنگ دوم محمد باقر بنی‌عامری و از شخصیت‌های کلیدی و مشهور نظیر بختیار و یت الله شریعتمداری استفاده شده کهاینطرح دز کودتاهای آمریکانی در کشورهای دیگر مسبوق سابقه بود. آریگانی‌ها بین سال‌های۱۹۵۷۶۱۹۵۶م. در سوریه و در زمان ریاست جمهوری شکری القوتلی که مخالف سلطه مصر بر سوریه و منطقه عرب خاورمیانه بود(توکلی نیشابوری» ۳۷۸::۲۰۱۴)» تشخیص دادند سوریه چپ‌گرا زیر سلطه‌ی کمونیست خواهد رفت و منافع ایالات متحده را در کشور همسایه‌اش یعنی بنابراین سازمان سیا از طریق میخائیل بیک الیان که زمانی در مقام وزیر خارجه‌ی سوریه بود و از این جهت چهره‌ای مشهور تلقی می‌شد و در سال ۱۹۵۶(زمان کودتا) رهبری حزب محافظه کار قومی سوریه را برعهده داشت» برای کودتا وارد عمل شد و وی باتشریح برنامه کودتا برای ارتشیان مخالف حکومت و توضیح چگونه در دست گرفتن اختیار اوضاع شهرهای دمشق, حلب» حمص و حما هم‌چنین پاسگاه‌های مرزی با اردن» عراق و لبنان تا زمان اعلام رادیو مبنی بر ریاست سرهنگ عمر قبانی (از فرماندهان ارتش) بر کشور کودتا را برای روز ۲۵ اکتبر۱۹۵۶ برنامه‌ریزی می‌کند و برای این کودتا اولیان «نیم میلیون لیره سوری» از سیا دریافت می‌کند. جالب آن است که این کودتا نیز شبیه کودتای نوژه» قبل از عملیات لو می‌رود. افسران ارتش سوریه که برای کودتا در نظرگرفته شده بودند. به اتاق عبدالحمید سراج رئیس امنیت سوریه وارد و پول‌هایی که به‌عنوان رشوه از سیا دریافت کرده بودند روی میز وی می‌گذارند و مأموران مخفی سیا را لو می‌دهند(بلوم؛ ۸ -۱۵۸). در این ماجرا سیا قصد داشت با برکناری شکری القوتلی به وسیله‌ی نیروهای نظامی و ارتشی و برخواستن چهره مشهوری مانند الیان حکومت جدیدی را در جهت تأمین هزمونی «قوام نکرومه» رئیس جمهور غنا مردی بود که در سال‌های دانشجویی خود در آمریکا طعم فقر را با خوابیدن در ایستگاه‌های قطار نیویورک و ایستادن در صف‌های طولانی سوپ رایگان» چشیده بود؛ به همین جهت و با ایجاد تفکر ضد ظلم در وجودش بعدها به درخشان‌ترین ستاره آفریقا و رهبری که هدفش ایجاد سازمان ضد امپریالیستی بود مورد استقبال قرار گرفت. ایالات متحده مایل به برکناری او بود و کودتایی علیه وی با مدیریت سیا و به واسطه دسته‌ی مخالف نکرومه در کشور و در ارتش انجام داد. یکی از مهم‌ترین عواملی که در اجرای این کودتا نقش ایفا می‌کرد مأموران فعال سیا در این کشور بود. روزنامه «دیلی تلگراف»" روزنامه‌ی محافظ کار لندن در ۱۹۷۲ گزارش «در سال ۱۹۶۵ ایستگاه سیا در آکرا پایتخت غنا دارای چهل مأمور فعال بوده است که مبالفی کلان پول میان مخالفان نکرومه پخش می‌کرده‌اند. جان استاک ول افسر سیا شاغل در آفریقا فاش می‌سازد که ایستگاه سیا در آکرا بودجه‌ی هنگفتی دریافت داشته و پیش از کودتا رابطه صمیمانه‌ای با توطئه‌گران برقرار کرده بودند. روابط یاد شده به قدری نزدیک بود که به محض وقوع کودتا توانست بخشی از تجهیزات سری شوروی (قدرت رقیب آمریکا) را از نظامیان بگیرد و در اختیار ایالات متحده قرار دهد»(به نقل از بلوم» ۱۳۸۸ ۴۸۲ و ۳۸۳). بنابراین نقش مأموران» رابطان» منابع و افراد مرتبط با اسیا در یک کودتا بسیار دارای اهمیت است که بتوانند فضا و جو حاکم را به سمتی که سیا انتظار دارد ببرند؛ کما این که در کودتای نوزه نیز مأموران سیا بسیار فعال بوده و بزای اجرای این طرح با گذرنامه‌های گوناگون و به صورت مخفی به سیا در زمانی که نقشه‌ی کودتا برای یک کشور می‌ریخت» همسایگان آن کشور را که از قضا ممکن بود متحدین آمریکا باشند برای همکاری به کار می‌گیرفت. پادشاهی کامبوج در سال ۱۹۵۵ شخصی بهانام شاهزاده «نورودوم سیهانوک» بود که با توجه.به اصرار و جلسات متغدد آلن دالس رئیس وقت سیا به پیوستن کامبوج به پیمان سیتو اما او نمی‌پذیرفت. به اعتقاد سیهانوک «سیتو» اقحادیهای اتظامی مهاجمی بود کل بر قد همسایگان چهتگیری قده‌وود از کامیوج با آن‌ها مقازست ای نداشت(76 :8 75 :1974 ,6تاه510270). در مارس ۱۹۵۶ پس از آن که سیهانوک از پکن دیدار و از پیمان سیتو انتقاد کرد تایلند و ویتنام جنوبی که وابسته و متحد آمریکا به شمار می‌رفتند و از 0۱۸ ی یا سا ار انا دمررو مار سا ساسا حیث جغرافیایی کامبوج را مانند ساندویچ در میان گرفته بودند. ناگهان مرزهایشان را با کامبوج بستند. این اقدام بسیار جدی و برای کامبوج بسیار گران تمام می‌شد چرا که کامبوج يا از راه رود مکونگ از میان ویتنام جنوبی با دنیای خارج ارتباط برقرار می‌کرد و یا از طریق راه آهن میان تایلند. تحریکات نظامی پی در پی» خطر را برای این کشور پادشاهی افزایش می‌داد سربازان تایلندی به خاک کامبوج تجاوز کردند و چریک‌هایی که از حمایت مالی سیا برخوردار بودند از ویتنام جنویی دست به حملات جنگی زدند. سیهانوک به مقاومت و دفاع از سیاست بی‌طرف کامبوج پرداخت و اشاره به گرفتن حمایت و کمک مالی از بلوک سوسیالیستی کرد که این موجب عقب‌نشینی موقب حملات آمریکا و متحدانش شد. در نهایت طی یک دهه تقابل و فراز و نشیب میان کامبوج و ایالات متحده» در ۱۸مارس ۱۹۷۰در حالی که سیهانوک در مسافرت به سر می‌برد» دو تن از وزیرانش به نام‌های «لون نول»! و «سیریک ماتاک»۲ او را از ریاست کشور عزل کردند و دلایل و شواهدی وجود دارد که حاکی از همدستی آمریکا و سازمان جاسوسیش با این دو وزیر است(بلوم» ۱۳۸۸: در ماجرای کودتای نوژه نیز کشور عراق که از متحدار ن آمریکا در آن زمان به‌شمار می‌رفشت» به فراهم کردن فضا برای اجرای کودتا پرداخت و بعذ از آن که کودتا به نتیجه نرسید طبق مرحله دوم نقشه‌ی سیا و کودتاچیان جنگ عراق علیه ایران با کمک شیوخ عرب خلیج فارس طی دو ماه بعد از در دوران رژیم شاهنشاهی با توجه به نفوذ و گستره‌ی فعالیت‌های آمریکا در ایران» سازمان جاسوسی این کشور با افراد و مسئولین متعددی در سلطنت پهلوی.ارتباط برقرار کرده بود که بتوانند اهداف و امور مد نظر خود را با شرایطی مساعد تحقق بنخشند؟شاهپور بختیار از اعضای جبهه ملی و آخرین وزیر رژیم پهلوی و از سران مشهور کودتای نوژه نیز از این قاعده مستثنی نبود. یکی از اسناد کشف شده از سفارت آمریکا در تهران بیان می‌کند که شاپور بختیار در سال‌های اولیه دهد چهل با چند تن از مردان قرارگاه سیا در تماس بود(دانشجویان مسلمان پیرو خط امام» بی‌تا: ٩) و این ارتباط‌ها تا زمان انقلاب نیز ادامه داشته است. در اسناد لانه‌ی جاسوسی کد رمزی با عنوان «پ/۱» وجود دارد که این شخص یکی از اقوام بختیار می‌باشد؛ آن سند محرمانه بیان می‌کند که بختیار قبل از کودتا با «پ/ ۱» تماس گرفته و از او خواسته که ملاقاتی با مقامات سازمان سیا داشته باشد و سیا از طریق همان «پ/۱» به بختیار پیغام می‌رساند که برای ارایه‌ی نظریاتش به سیا به تاریخ ۱۳۵۸/۷/۲۷سندی دیگر وجود دار که بیان می‌کند «پ/۱ » از ۲۵ الی ۲۸ سپتامبر در پاریس با بختیار و از ۲۹سپتامبر تا دوم اکتبر در لندن با تیمسار جم دیدار کرده است و بختیار از طریق «پ/۱» به سیا اطلاع می‌دهد که وی را به‌عنوان واسطه بین خود و سیا پذیرفته است و در ادامه می‌گوید که او با سرمایه قلیلی فعالیت انجام می‌دهد که به جایی نمی‌رسد مگر اين که از آمریکا تأمین مالی و راهنمایی عملیاتی دریافت کند؛ در ادامه گزارش از قصد سفر بختیار به آمریکا برای اگره سکیم با حولنت آریکا نکاتی پباق می‌شوداق هرونین از ور دسر رحصان بروسد از مرتبطین سیا در دفتر بختیار نام می‌برد(همان: ۲۳ و ۲۴). این گفتگو و ارتباط‌ها بین بختیار و سیا زمانی رخ می‌دهد که آمریکا در تدارک عملیات طبس برای آزادسازی گروگان‌ها به سر می‌برد و هم‌زمان با آن» عملیات از طریق بختیار و مقدمات اجرای کودتای نوژه را برای ضربه‌ی اساسی به جمهوری اسلامی فراهم می‌کند(مژسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی, ۱۳۸۷: ۰٩). منصور فرهنگ نماینده سازمان ملل با اشاره به نقش سازمان سیا عناصر ضد انقلاب» عراق و بختیار می- گوید: «شکی نیست که این افراد از آمریکا اسلحه دریافت می‌کنند«(به نقل از کیه‌زا ۱۳۶۲: ۸۱). ازجانب اتاق فکر کودتاچیان»؛ پایگاه نوژه همدان قرارگاه اصلی برای این حرکت نظامی تعیین ده کد ینابر تام این پایگاه بعدها این عهلوا کگلاهژوژه معروف شد. سرهنگ دوم بازتشس ند ژاندارمری به نام محمد باقر بنی عامری که از نزدیکان غلامحسین اویسی فرمانده نیروی زمینی رژیم پهلوی بود در سدد ارزیابی مقدمات و فراهم کردن این توطئه برآمد. واسطه‌ی بنی عامری و غرب: سرهنگ رکن ۲ رتش عطااله بای احمدی"بود که با سازمان جاطوسی ایالات متحده آمریکا ارتباط داشت. بعد از یک ماه احمدی به بنی "عامری خبر داد که آمریکا آماده حمایت از افرادی است که قصد براندازی نظام جمهوری اسلامی را دارند. ابوالقاسم خادم از اطرافیان شاهپور بختیار موجب نزدیکی افراد بنی عامری با بختیار و افرادش شد(مرسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی,» ۱۳۸۷: ۳ این در حالی است که ناصر رکنی از سران کودتای نوژه در اعترافاتش در دادگاه می‌گوید: «اگر آمریکا در این کودتا نقشی به‌عهده نداشت مطمئن باشید که اصلا نطفه‌ی کودتا تشکیل نمی‌شد. ... دو الی سه ماه بعد از پیروزی انقلاب» اولین تماس بین مأموران سیا و یکی از دوستان بنی عامری در اروپا برقرار شد و سیا عامری را در خط شاپور بختیار قرار داد و تمام هماهنگی‌ها لازم بین کشورهای عضو بازار مشترک اروپا و ستاد بختیار در پاریس از طریق سیا صورت می- 0 سید سل سوم درشماارم چهازموازامستای :۱۳۹۵ دممر مات سا ما ۳ بنابر گزارش رادیو مسکو از چند ماه قبل از کودتا کارشناسانی به‌منظور سازماندهی کودتا و انجام نبردهای خیابانی با گذرنامه‌های انگلیسی و جمهوری آلمان فدرال و دیگر کشورهای متحد امریکا به‌عنوان جهانگرد از ایران دیدن کردند و به آموزش عناصر کودتاچی و آماده کردن آن‌ها برای عملیات علیه نظام جمهوری اسلامی پرداختند. در این میان حداقل ۱۰۰ نفر از اعضای سازمان سیا وارد ایران شدند(به نقل از وب سایت مرکز اسناد انقلاب اسلامی). بخش اطلاعاتی گروه کودتا به۶۰ نفر از مأموران سابق ساواک مأموریت شناسایی افراد و جمع آوری اطلاعات داده بودند؛ یکی از مهم‌ترین چهره‌های ساوک» پرویز ثابتی رئیس سابق این سازمان امنیتی بود که از خارج از کشور دو طرح برای سرنگونی جمهوری اسلامی در آن برهه‌ی زمانی برنامه‌ریزی شده بود. اول اثتلاف مصر و عراق و برخی شیوخ خلیج فارس و تبدیل رژیم عراق به بازوی نظامی بلاد عرب برای حمله به مناطق غربی و جنوبی و دوم ائتلاف چهره‌های سیاسی مانند جیهه ملی» چهره‌های سازشکار مذهبی و نظامیان ملی‌گرا و سلطنت‌طلب برای فراهم کردن یک کودتا. این درحالی بود که مقامات آمریکایی تا مدتی مشغول انتخاب یکی از طرح‌ها برای شروع بودند؛ سرانجام پساز سفر بنی عامری به پاریس در اسفند ۱۳۵۸ طرح کودتا مقدم شد و طرح حمله عراق در مرحله دوم قرار گرفت(موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی, ۱۳۸۷: ۱۰۸ و ۱۱۵). در تصويب اولویت کودتا نظرات سازمان سیا موساد اسرائیل و سازمان اطلاغاتی عراق دخیل بود و در تقسیم وظایفه ساز مأن اطلاعاتی سیا مسقول هماهنگی برتهام اد بختا 9 ابایگظهای آمریکا بود(همان: ۱۱۳ در مورد عملکرد سازمان سیا در طراحی این کودتا ناصر رکنی در اعترافات خود می‌گوید: «دو الی سه ماه بعد از پیروزی انقلاب؛ اولین تماس بین مأمورین سیا و یکی از دوستان بنی عامری در اروپا بر قرار می‌شود و آن‌ها بنی‌عامری را با بختیار مرتبط می‌سازند. تمامی هماهنگی- های لازم بین کشورهای عضو بازار مشترک آروپا و ستاد دکتر بختیار در پاریس» از طریق سیا انجام می‌گرفته است. هماهنگی بین اسرائیل و کشورهای مرتجع منطقه نظیر عربستان» مصر و عراق» توسط نماینده سازمان سیا که در دفتر دکتر بختیار در پاریس است انجام می‌گرفته است»(به نقل از موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی ۱۳۸۷: ۲۰۶). رهبر نظامی کودتا در داخل کشور محمد باقر بنی عامری بود که دائما با سیا به طرق مختلف ارتباط داشت که با نام‌های مستعاری مانند امید محمدی و احسان فعالیت می‌کرد(محمدی ری شهری» ۱۳۸۳: ج۱ / ۱۳۲). عملیات قرار بود به‌طور هم‌زمان در تهران و سایر شهرهای بزرگ به اجرا در آید و اماکنی مانند مدرسه علمیه فیضیه قم» اقامتگاه امام خمین «مت ال ۳*۴ در جماران» کمیته مرکزی انقلاب اسلامی؛ ستاد مرکزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی, ساختمان نخست وزیری» مراکز و ستادهای نماز جمعه و ... توسط هواپیماهای نظامی بمباران شود. قرار بود کودتاچیان شهرها را با بمباخوشه‌ای و بمب‌های آتش‌زا بمباراق کسد. آناق حدود ۳۰ فرزند هواپیما ۶۰ نفر خلبان و حدود ۵۰۰ نفر افراد فنی و نظامی را برای انجام عملیات آماده کرده پیت رام ۵۵ ۱ ۳۶ میم‌ترین پرناسدی حملیانی کودتا بوذ چراکه سران کوفتاچی می‌ذاستتند :تا زمانی که امام :۹ *** زنده است مردم با یک کلمه ایشان به خیابان‌ها می‌ریزند و کودتا را عقیم می‌کنند. لذا برای بمپاران بیت امام :۹۱*۶ ** ۳ هواپیما به خلبانی سه تن از بهترین خلبان‌ها در نظر گرفته شده بود که مأموریت‌های متفاوتی از جمله شلیک موشک» پرتاب بمب ۷۵۰ پوندی و ۴ بمب خوشای بوذ(فوزی:: ۶۳۵::۱۳۹۲).اتذارکات این حرکنت نظامی که تیه اسلا ماشین؛.خانهاو پنول را شامل می‌شد در اختیار منوچهر قربانی‌فر شخص نام آشنای مرتبط با سازمان سیا بود و تأمین مالی از جانب آمریکا انگلیس و عراق به ستاد کودتا در پاریس منتقل و از آن‌جا به دست عوامل ایرانی می‌رسید که در هفته‌ی نخست مبلغ ۱۰۰میلیون تومان به سبک فوق ارسال شد(موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی» ۱۳۸۷: ۱۲۱) و هم‌چنین سروان حمید نعمتی از کودتاچیان به یکی از خلبانان» گستاخانه گفته بود ما می‌توانیم در این عملیات تا پنج میلیون نفر را بکشیم(غضنفری» باتوجه به این دو نکته فوق در کودتای نوژه» به یکی از متدهای سازمان سیا دست می‌یابیم؛ اول آن که پول خرج کردن برای سازمان سیا در تاریخ کودتاهایشان علیه کشورها یک امر عادی مخسوب می‌شود خصوصا پولیوگه هاش تا میا ده اگوی اگر به نتیخه دلخواه ثرسنده بازهم پشیمان نیستند. دوم کشک و ناو ماگاه ناه چه نظامی و چه غیر نظامی اصلا برای آن‌ها اهمیتی نخواهد داشت و تنها .یک چیز برای آن‌ها مهم است و آن این است که در عمليات‌ها و کودتاها آمریکایی‌ها کشته نشوند. شاهد این نکته» اجرای ده‌ها کودتا به این سبک است که یکی از آن‌ها در کشور لائوس اجرا شد. در جریان کودتای سیا علیه این کشور «الکسیس جانسون» معاون وزارت خارجه آمریکا بعد از بمباران کشور کمونیستی لائوس در سال ۱۹۷۱ که عمدتا بمباران مناطق مسکونی بود و نتیجه نظامی نداشت می‌گوید: «ما به‌عنوان آمریکای امی‌توانیم یازا عملیات لذوش,احساس افتخار کنیم. عملیات یاد شده عملا هیچ صدمه‌ای به آمریکایی‌ها نزد. به نظر من آن‌چه در برابر پول خرج شده به دست آوردیم یکی از مشکلاتی که بر سر راه کودتاچیان بود اطمینان از فراهم بودن هواپیماهای نظامی و سوار بودن مهمات بر آن‌ها در روز موعود ارزیابی می‌شد؛ هنگامی که حملات عراق به ایران محدود می‌ند و آوضاع جنگ پدحالت عادی برمی‌گشته سهمات ارتش آیران نیز از هواپیماضا پیاده و یه انبار منتقل می‌شد. برای حل این مشکل,» ستوان ناصر رکنی در اعترفاتش می‌گوید از افراد سازمان سیا و موساد و عراق خواسته شد حملاتی هوایی به ایران داشته باشد که ایران مجبور باشد هواپیماهای خود را زیر مجمات سنگین نگه دارد که حملات گاه به گاه هوایی یا تویخانه‌ای ارتش 0 سید سل سوم درشماارم چهازموازامستای :۱۳۹۵ دممر مات سا ما ۳ عراق را پاسخ بدهد(مژسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی, ۱۳۸۷: ۲۰۶). هم‌چنین آمریکا قبل از شروع عملیات کودتا تحرکات زیادی از جمله اعزام دو ناو هواپیمابر و ۲۵ ناو جنگی به خلیج و ۲ روز پیش از آغاز کودتا به بهانه مانور مشترک با مصر تعداد زیادی از هواپیماهای خود را به قاهره وارد کرد تا برای اقدامات لازم درقبال ایران آماده باشد(کاوشی» ۱۳۸۸: ۶۱). این تدارکات؛ آمریکایی بودن کودتا را روشن‌تر می‌ساخت و نشان می‌داد که این ایلات متحده چقدر به این یکی از گروه‌هایی که سیا را در ماجرای کودتای نوژه همراهی می‌کرد بخشی از ایل قشقایی بود که تحت لوای خسرو قشقایی قصد حرکتی تجزیه طلبانه را داشت. او در اعترافاتش می‌گوید: «قبل از پیروزی انقلاب اسلامی به.مدت ۲۵ سال در خارج از ایران بودم و با افرادی چون شاهپور بختیار» داریوش فروهر صادق قطب زاده» بنی صدر و عناصر اصلی جبهه ملی ارتباط داشتم.. پس از آمدن به ایران, از طریق.ارتباط تلفنی؛ که از هتل محل اقامتم با مأمور سیای آمریکا داشتم» ضمن دریافت خط مشیاجرای توطئه‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران» چگونگی اوضاع داخلی کشور را به اطلاع آن‌ها می‌رساندم. پس از پیروزی انقلاب اسلامی» بر اساس برنامه‌ای که از طرف آمریکا هماهنگ شده بود من با افرادی چون مدنی و بنی صدر ارتباط برقرار کردم و در سال ٩۵ با کمک‌های مالی آمریکا و همکاری شاهپور بختیار» ناصر قشقایی برادرم و پسرش عبدالله برای تهیه نفرات و امکانات جهت اجرای یک کودتای آمریکایی به جنوب رفتم و برخلاف آن‌چه که تصور می‌کردیم که بتوانیم به‌طور گسترده همکاری مردم را جلب کنیم» پس از مدتی با مخالفت عظیم آن‌ها روبه‌رو شدیم. آمریکایی‌ها از طریق نماینده‌ای که در شیراز داشتم ماهانه با ارسال ۱۵۰ میلیون ریال مقرری» هزینه‌ی توطته‌های ما علیه جمهوری اسلامی را تأمین کردند. کاندیداتوری من در مجلس شورای اسلامی در اجرای برنامه‌های آمریکا علیه جمهوری اسلامی بود و قرار بود من به‌عنوان مهره‌ی آمریکا در مجلس ایران نفوذ کنم»(به نقل خسرو قشقایی و برادرش ناصر قشقایی که ادعای ریاست ایل را داشتند با حمایت بنی صدر یک آشوب تجزیه طلبانه در منطقه حساس کوچ یعنی از اصفهان تا خلیج فارس پدید آورند. در تاریخ ۳ ماأموران سپاه طی بازرسی از منزل خسرو قشقایی تعداد ۳۵۰۰ تیر فشنگه ۵۰عدد خشاب ز۳ و کلت» تعداد۵۲۱عدد پوکه انواع فشنگ‌ها ۵عدد اسلحه کمری و ۴ عدد تفنگ‌های جنگی که برای توطئه‌هایی فراهم شده بود یافتند(سلیمانی‌خواه, ۱۳۹۴: چ۹ / ۲۹۱). راهبرد و فعالیت‌های سازمان 01۸ در کودتای نقاب مه ۳۳ یکی از طرح‌های سازمان سیا برای براندازی جمهوری اسلامی یا حداقل تصاحب مدیریت آن» استفاده از شخصیت‌های مذهبی در کنار شخصیت‌های ملی بود؛ چراکه آن‌ها دارای وجه‌ی وجیه در بین مردم و جایگاه رفیع و نفوذ در میان مسئولین بودند. یکی از افراد مورد نظر سیا برای این کار آیت اللّه شریعتمداری بود که پدر معنوی و مذهبی حزب خلق مسلمان محسوب می‌شد و دارای نفوذ فراوان در آذربایجان بود؛ تا آن‌جا که هفته نامه‌ی این حزب در شماره ۱۸ نشریه خود می‌نویسد: «سرنوشت مردم ایران را آذربایجان تعیین می‌کند و سرنوشت آذربایجان را آیت الله عظمی شریعتمداری در دست دارد»( هفته نامه خلق مسلمان» بی‌تا: ۳). در تاریخ ۱۳۵۸/۸/۷ توماس آهرن که نام واقعی او دونالسی پکوئین می‌باشد و رئیس ایستگاه سیا در سفارت آمریکا در تهران بود در استفاده از این نوع شخصیت‌ها در ایران» در گزارشی می- «در صورتی که ارتش از کسی طرفداری کند اوضاع می‌تواند صورت دیگری پیدا کند. اما آن‌ها (ارتشی‌ها ) هنوز کاملا وحمّت,زد‌اند. انصضباظشّان ضعیف است و اشتیاق حرفه‌ای عملا وجود ندارد و رهبران احتمالی" که به نظر می‌رسد بتوانند اعتماد به نفس خود را بازگردانند هنوز پدیدار نشده‌اند ... شما (ادوارد جی گنین - نام رمز آدمیرال ترنر رئیس سیا در دوران ریاست جمهوری کارتر) از من خواستید که یک فرصت راجع به امکانات اعمال نفوذ در جریان امور اظهار نظر کنم. من نظر خود را فقط به‌طور حاشیه‌ای و جزئی و تا زمانی که ارتش دوران نقاهت خود را طی کند اعلام می‌کنم-7 این هه ولدامالاست کرای ی آن از دست ما کاری ساخته نیست: کاری که از دست ما بر می‌آید و من هم اکنون درگیر آن هستم» این است که سران بالقوه یک ائتلاف متشکل از لیبرال‌های سیاسی» چهره‌های دینی میانه‌رو و سران ارتشی متمایال به غرب (هنگامی آن ظهورشان شروع شد) را شناسایی کرده و آماده حمایت از آن‌ها شویم. کسی که بیش از دیگران احتمال داده می‌شود این ائتلاف را سرعت بخشد آیت الله شریعتمداری است»(به نقل بدین ترتیب یکی از توده‌های مردمی که برای حمایت از کودتای نقاب در نظر گرفته شده بود. حزب خلق مسلمان آذربایجان بود که مقرر گشت پس از کودتا بختیار به آن‌جا برود و آذربایجان به عنوان مرکز «ایران آزاد» از بختیار پشتیبانی کند. ستوان رکنی در این رابطه می‌گوید: «قرار بود که بختیار یا به تبریز و یا به خوزستان برود. اگر تبریز در جریانات اقدامات حزب جمهوری خلق مسلمان تصرف می‌شد و نیروی زمینی و پایگاه هوایی آن‌جا نیز تببیت می‌کرد بختیار به آن‌جا وارد شده و آذربایجان را به‌عنوان ایران آزاد اعلام می‌نمود. البته آذربایجان به علت نزدیکی با مرز شوروی و حساسیت روس‌ها به آن» از لحاظ حساسیت جمهوری‌های مسلمان‌نشین» خودش در مرحله دوم بود. مرحله اول خوزستان بود که قرار بود با یک تهاجم گسترده‌ی هوایی و زمینی توسط عراق و مصر تصرف شده و به عنوان ایران آزاد اعلام و در اختیار بختیار قرار گیرد»(به نقل از موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی» ۱۳۸۷: ۱۰۹). در این کودتا حزب خلق مسلمان آماده‌ی حمایت از کودتای آمریکایی نوژه بود که در مسیر سازمان سیا در دروان وقوع انقلاب اسلامی با بنی صدر ارتباط گرفته بود؛ چرا که سیا وی را شخصی صاحب نفوذ در بین انقلابیون تشخیص داده و بنا داشت از او برای تحقق اهدافش و ایجاد جریان غرب‌گرا در انقلاب ایران استفاده کند. در مورد ایجاد ارتباط سیا با بنی صدر به وسیله‌ی مأموری به نام «راتر فورد» » توماس آهرن رئیس ایستگاه سیا در سفارت آمریکا در تهران می‌گوید: «به من گفته شده بود که دولت آمریکا به‌طور اعم و سیا به‌طور اخص» در نظر دارند که اگر امکانی باشد با افرادی که در انقلاب ایران می‌توانند نقشی داشته باشند تماس برقرار شود. لذا زمانی که بنی صدر در فرانسه بود یک افسر بازنشستهی سیا مأمور شد که به فرانسه رفته و با آقای بنی صدر تماس برقرار کند. ایشان خود زا به‌عنوان نماینده یک کمپانی معرفی کرده و اظهار داشته است: که نسبت به آینده اقیاد ی ان و ارتباگلان بای غرب مخصضوضا آمریکا علاقه‌مند به صحبت با بنی صدر می‌باشد؛ بنی صدر نیز با این مسئله موافقت داشت»(به نقل از این ارتباط باعث شد تا بنی صدر در طول دوزان مسئولیت‌هایش در جمهوری اسلامی به صورت پنهانی در زمین آمریکایی‌ها بازی کند که در ماجرای کودتا نیز با توجه به شواهد کودتاگران از حمایت‌های او برخوردار بودند. در یکی از اسناد محرمانه سپاه پاسداران از مهندس اسفندیار درویش (مشاور صنعتی بنی صدر) و منوچهر مسعودی (مشاور حقوقی بنی صدر) نام برده شده است که محور ارتباطی بنی صدر با بختیار بوده‌اند. درویش از جمله کسانی بود که در کودتای نوژه نقش فعالی داشته و با منوچهر قربانی‌فر» سرشاخه ملی کودتاچیان همکاری نزدیک داشت و قبل و بسد از کودتا میلیون‌ها تومان پول رد و بدل کرد(انجمن اسلامی کارمندان دادگستری مرکز ۱۳۶۴: ۱۸۸). رکنی در اعترافات می‌گوید بنی صدر از ابتدا در لیست کسانی بود که باید ترور می‌شد. آساسنا «ابتدا قرار بود که رئیس جمهور توسط گارد محافظ خودش که جزو عوامل کودتا بودند به قتل برسد. بعد به تدریج این موضوع تخفیف پیدا کرد تا جائی که مهم‌ترین گروه تروریست کودتا (گروه نجات گروگان) وظیفه پیدا کرد که حوالی منزل رئیس جمهوری بوده و وی را دستگیر سازد»(به نقل از موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی» ۱۳۸۷: ۱۶۱). این موضوع نشان دهنده‌ی آخ است که آمریکا برای وی برنامه‌هایی طراحی کرده و قصد داشته تا بعد از کودتا از او در ایران به‌عنوان یک شخصیت برجسته‌ی سیاسی که مقبولیتش از افراد دیگر هم‌چون بختیار» بنی عامری و ... بیش‌تر است در جهت کنترل مردم استفاده کند(سپاه پاسداران انقلاب اسلامی, ۱۳۶۴: ۴۴). بنی صدر نیز با تظاهر به پیگیری کودتا و کودتاچیان به دستگیری آن- ها می‌پردازد امّا پس از مدتی به‌صورت غیر قانونی ۵۱ نفر از زندانیان را آزاد می‌کند تا ردی از او در این ماجرا لو نرود. و بدین ترتیب خیانت‌های بنی صدر در کودتای نوژه علیه ملت ایران بیش از پیش آشکار می‌شود و چند ماه بعد با توّجه به بسیاری از اسناد ارتباط او با سیا مشهود و زمینه عزلش این تحقیق با مطرح کردن این سئوال که سازوکار فعالیت‌های سازمان سیا در کودتای نوژه چه بوده است به نتایجی تطبیقی رسید. نگارنده در نتیجه یافته‌های خود. به این پاسخ رسید که سازمان سیا با حمایت شخصیت‌های مشهور و ملی"مذهبی وهم‌چنین تأمین مالی» تأمین نیرو ارتباط مستقیم با سران کودتا و تشویق کشورهای متحد خود برای کمک به کودتا در پی براندازی جمهوری اسلامی و استقرار حاکمیتل ری یزان وا ک ای این هدف از تجریبات گذشتد خود در اجرای کودتاهای گوناگون در سراسر جهان مثل اندونزی» سوریه غنا و کامبوج بهره برده 0۳۶ سس مامتان وم شتماازه بچها زو ازاسستان :۱۳۹۹ سا 2 8( رما درا رد گر دنا نی لد زاست رت مور با مد | صلا لس نر رنا ن نیس میت هم ادن مررس مرزلا ی راید 03 + ۳۲ ای ساوزت‌از روز ام ول بو رماهررع ز ها یی ام تن بیخام رم ارو وتارس و۷7 منی‌کام را دم خن میرن ر دید هستاو ام ها را رلاز م سکع رها محر یازا وی ارو نوستا د دک نار در یا راز طرری ها نیام میک تست ۰ ها هی من اسرایبل و کتورها مج منت لور ردان مر -عرا ی توسط اند و مها گر در دنت دک مار دریار ر رکست نام مور تست ( ملق تلا یمام وتا مج کر خی( نراد د نظر رسب میرحت 2 د) 0 موز هرن حا رها درو لو رت احاق) « چرو رست یمتیم (۳) نار یک 5 لبون دلاری گم دیان معوری سل 7 مها سورت سر تست لت ارم درحتق دقرم دحتم ها(جا ۷ نمردن عق لح هدمع ی با وان با تاودا ) تسط میا ام سم مس شاسای !| رد الک درل زر انا رچ از و رتور ۲ نا تیار ونّرست نات نا در اختما زار رن | مان )نو نظرصرفی با یز ا نگ داز دها تک ی تحت بر ده و سرا ساز مان جاموسی اس نا سای وهاسری و 2 واه ۵2 ۳ ره مست- .سس سر رت و روا :2 وانملو ی ون ان ( 22 مرا ق جات غاد یر ۱ ددعتیشت ۲ مری) ناسل, را رد جرا ترامق ۲ مرتیا !مان نراست ات . یبای و 0۳۸ وس سب سل سوم واشمازه چهازمیازاسسقان :۱۳۹۵ رات یمام [ تست ای جح کل نا جد د دی کضورم (سلای چست منوا انر ز طبار ار ررشا رّرتا رن مس تک حرقر | ای شالت خوم دنه مرحل ور وم رفچو را مود یلا تم وبا مج نم مسر تر را سم و و صوال مرو رید رسد حمف ‏ رعسحی..حا > مستهد ام بر زد نت کر ,سارت سس میرا مست لیا ی رنه لیم بات مد ار دار رها م سل وربا مط ی ترو عناهرقردتا داد ی عقر مست. کاس + مت دادعا سل درسیل اما م تیه انجمن اسلامی کارمندان دادگستری مرکز(۱۳۶۴). غائله ۱۶ اسفند ۰۱۳۵۹ ظهور و سقوط ضد بلوم؛ ولیام(۱۳۸۸). سر کوب امید. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی. دانشجویان مسلمان پیرو خط امام(۱۳۶۵). اسناد لانه جاسوسی. ج۵۵ تمران: مرکز نشر لانه دانشجویان مسلمان پیرو خط امام(بی‌تا). پاریس پناهگاه جاسوسان آمریکا. تهران: مرکز اسناد لانه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی(۱۳۶۴). منافقین و جنگ تحمیلی. تهران: سپاه پاسداران انقلاب سلیمانی‌خواه» نعمت اله(۱۳۹۴). روز شمار جنگ. ج۸ تهران: مرکز تحقیقات دفاع مقدس. فوزی» یحیی(۱۳۹۲). تحولات سیاسی اجتماعی بعد از انقلاب اسلامی. تهران: عروج. کاوشی» حسین(۱۳۸۸). انقلاب اسلامی و شش کودتای شکست خورده. زیر نظر احمد قدیریان. کیه زا جولیتو(۱۳۶۲). هدف تمهران: ترجمه هادی سهرابی» تهزان: مرکز فرهنگی پچواک. لطف‌اله‌زادگان» علیرضا(۱۳۹۱). روزشمار جنگ. چ ۲۹ تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ. سجطای برس شظبری: سجن( ۱۳۸۳ خاطر‌ها: ج ۱ تهران::مرکز آستاه انقلاب آسلامی: موسسه مطالعات پژوهشی سیاسی(۱۳۸۹). اسناد لانه جاسوسی آمریکا. ج ۰۱ تهران: موسسه موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی(۱۳۸۷). کودتای نوژه. تهران: موسسه مطالعات و پژوهش‌های موسوی,» سید علی(۱۳۶۳). کودتا و ضد کودتا. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی. وب سایت مرکز اسناد انقلاب اسلامی» «کودتای نوژه چگونه خنثی شد». کد خبر ۴۳۵۶۴ ۷۷۷۷۷۰1۳2۰1۲ :1-0 بط0000ه 0معزم۲ بشلع6 عطا انطم ۷۵۳ ببس .(1974) 310۳000 ,کاحامصقطنگ

ایالات متحده آمریکا برای حفظ هژمونی خود در منطقه ی خاورمیانه و جنوب غربی آسیا، جمهوری اسلامی ایران را بزرگ ترین مانع بر سر راه خود تشخیص می داد. آمریکا با مدیریت سازمان جاسوسی و اطلاعاتی خود موسوم به CIA و به وسیله ی مخالفان ارتشی و طاغوتی در داخل ایران قصد داشت با کودتای نظامی نقاب، جمهوری اسلامی را سرنگون کند. این تحقیق با پاسخ به این پرسش که راهبرد و عملکرد سازمان سیا در کودتای نقاب چه بوده است؟ یافته هایی را به دست می آورد که حکایت می کند شکل گیری این کودتا، نشأت گرفته از حضور فعال سازمان سیا بوده و این سازمان با توّجه به تجربه ی کودتاهای گذشته در نقاط مختلف جهان، این طرح نظامی را علیه ایران مدیریت کرد و ابزارهای مختلفی را در جهت براندازی جمهوری اسلامی که دارای ایدئولوژی اسلامی و تمدن ساز است به کار گرفته و هنوز هم به کار می-گیرد.

304403

افظ محمدحسن‌زاده " ۱ کارشناس ارشد کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی, گروه کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی دانشگاه» علوم پزشکی همدان چکیده: فرآیند جستجوی اطلاعات» فرآ بندی تعاملی است زیرا کاربر بر فرآیند جستجو کنترل دارد و در این مسیر»:دست به انتخاب می‌زند. پرسش ۱ ۳۵۱ کاربر ممکن است در طی این فرآیند با توجه,به.بازخوودهای حاصل از نتایج مد :۰ 4 ۰ 2 ۰ نمایه در ۰15۸ 560005 و۱156 بازیابی» یک سیر تکا | طی کند.: از طرف دیگزه درون نظام بازیا یی ی ملی ر ی نس 1 ری آن ی ما کت ۱ اطلاعات» فرایندهایی وجود دارند که به‌غیر از کاربر» توسط هیچ یک از عناصر امد با ند بریت اطلاقانت این نظام (رایانه» رابط کاربری و ...) تحقق نمی‌یابند. این میأله‌آبه خصوصض در سا ۹ مورد "تعامل "» یعنی فرایند اتصال کاربر به سایر عناصر نظام و قضاوت ربط» نمود بیشتری دارد. این نوشته» نگاهی بر چیستی "تعامل" در بازیاپی اطلاعات داشته است» سپس مدل سنتی بازیانی.اطلاعات وانقاط قوت و,ضعف آن را مرور کرده است. در ادامه مّدل‌های جاری بازیابی تعاملی*اطلاعات (مدل اپیزودی بلکین» مدل شناختی اینگورسن» ,مدل چندسطحی ساراسویک, او هه افص تفا .2 2 ۹ نام ده با ۱1 202206600 که اجه هط .3 بازخورد تعاملی اسپینکک) به تفصیل» تفسیر شده‌اند. : 0 نع 0 نع .ونصقط 4 لنکستر بازیابی اطلاعات را فرآیند جستجو در میان مجموعه‌ای از مدارک می‌داند که هدف آن تعیین دسته‌ای از مدا رک در حیطه موضوعی درخواست شده است (42 ,1979 12۳62916۲) فرآیند جستجو» فرآیندی تعاملی است؛ تعامل به این معنی است که کاربر بر فرآیند جستجو کنترل دارد و در این مسیر دست به انتخاب می‌زند. پرسش کاربر ممکن است در طی این فرآیند با توجه به بازخوردهای حاصل از نتایج بازیابی» یک سیر تکاملی را طی کند و انتخاب» مستلزم صرف هزینه و وقت و تلاش است (گزنی ۱۳۸۱). درون نظام بازیابی اطلاعات» فرایندهایی وجود دارند که به غیر از کاربر توسط هیچ یک از عناصر این نظام (رایانه» رابط کاربری و ...) قابل تحقق نیستند. این مسأله به خصوص در مورد تعامل یعنی فرایند اتصال کاربر به سایر عناصر نظام (همچنین سایر عناصر نظام با یکدیگر) و قضاوت- فرایندی که فقط به‌واسطه حضور کاربر و توسط وی قابل تحقق است - نمود بیشتری دارد (2003 ,1180 204 0ن72۳۷61). از زمان‌های گذشته» در حوزه بازیایی.اطلاعات» در بحث میزان و نوع فهم و برداشت ما از کاربر و مشارکت وی در تعامل بازیابی,اطلاعات» شکاف با گسستگی وجود داشته است. تعامل سامانه- کاربر یکی از جنبه‌های بسیار مهم بازیابی اطلاعات است, بنابراین درک بهتر و مدل‌سازی مناسب این فرایندها در جهت کاربرپسندتر نمودن نظام‌های بازیاپی اطلاعات از تعامل» در واقع میان کنشی است که میان سطوح و لایه‌های مختلف کاربر و نظام صورت بیس گیبرگ (1996 حسسفومی ۵صه علصزمک). خوشبختانه حجم زیادی از متون که به مدل‌سازی کاربرمدار توجه داشته‌اند» می‌توانند حلقه گم‌شده تعامل در بازیابی اطلاعات را یافته و تصویری روشن از آن - از بعد کاربر و.از.بعد کل نظام- ترسیم کنند تا شاید بتوانند راهنمایی واقع گرایانه برای تحقق خیل نظریه‌ها در میدان عمل فراهم آورند (2005 ۳8ن۳ع11). تحولات صورت گرفته در مفهوم ربط وافضای شناختی در متون پژوهش‌های سال‌های اخیر در حوزه بازیابی اطلاعات» ريشه در توجه به حیطه عنصر انسانی دخیل در بازیابی اطلاعات دارد که به‌لحاظ تاریخی به اواسط دهه ۱۹۷۰ برم ی گردد. پژوهش‌های اخیر در پی رسیدن به درک و شناختی هرچه بهتر از تعامل انسان-رایانه در فرایند بازیابی اطلاعات هستند مدل سنتی بازیابی اطلاعات یا مدل نظام گرا که نخستین و متداول‌ترین مدل مورد استفاده در دهه‌های گذشته بوده است» تا کید بر نظام بازیابی اطلاعات دارد. مدل سنتی» فرایند بازیابی اطلاعات را متشکل از دو شاخه نظام و استفادهکننده می‌داند و مربوط به جنیبه عملکردی تعامل در بازیابی اطلاعات و واکاوی مدل‌های آن | صدوقی و دیگران نظام‌های بازیابی اطلاعات است. این مدل» با تمامی نقاط قوت خاص خود دارای یک نقطه ضعف بسیار جدی بود چرا که در این مدل انواع فرایندهای تعاملی به هیچ‌وجه مدنظر قرار نگرفته است. به‌همین دلیل و جهت رفع این نقیصه» مدل‌های متعدد بازیابی تعاملی اطلاعات با توجه به اهمیت موضوع "تعامل " در بازیابی اطلاعات و تأثیر آن در افزایش کارایی نظام‌های بازیابی اطلاعات» در این مقاله ابتدا به بررسی ماهیت تعامل در بازیاپی اطلاعات پرداخته می‌شود و سپس به‌طور مختصر مدل سنتی بازیابی اطلاعات و نقاط قوت و ضعف آن مرور می گردد. در ادامه مدل‌های جاری بازیابی تعاملی اطلاعات (مدل اپیزودی بلکین» مدل شناختی اینگورسن» مدل چندسطحی ساراسویکک» و بازخورد تعاملی اسپینک) به تفصیل» مورد نظام‌های بازیاپی اطلاعات با هدف فراهم آوردن زمینه لازم برای پاسخگویی به جستجوهای کاربر از طریق ارجاع به مدارک مربوط, طزاحی می گردند. در چنین محیطی» مجموعه‌ای از مدا رک مانند کتاب‌ها مقاله‌ها گزارش‌های تحقیقاتی و... به‌اضافه گروهی از کاربران وجود دارد (مهراد و کلینی ۱۳۸۶). ارزیابی نظام‌های بازیابی اطلاعات و نیز ارزیاپی فنّاوری اطلاعات پیشرفته به‌طور قابل توجهی به یکدیگر وابسته‌اند. به‌لحاظ تاریخی» پژوهش در نظام‌های بازیابی اطلاعات در دهه ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ به‌عنوان گروهی از نظام‌های پردازشی» آغاز شد. به‌دلیل تجانس‌های موجود میان علوم رایانه و فناوری‌های ارتباطی, مسأله "تعامل " در دهه ۰ وارد حوزه بازیاپی اطلاعات شد (1996 6000۳0۳ 200 6صام5). امروزه» بحث تعامل میان کاربران و نظام‌های بازیابی اطلاعات, به‌منزله نشان اصلی فراینشد بازیابی اطلاعات قلمداد می‌شود. بحث تعامل چنان در مباحث عملیاتی بازیابی اطلاعات جایگاه خود را تثبیت کرده و تبدیل به جز جدایی‌ناپذیر آن شده است که بحث بازیابی اطلاعات بدون در نظر گرفتن مسأله تعامل» غیرممکن و فاقد اعتبار است. بنابراین» نه تنها فّاوری به‌تنهایی» تعامل انسان و نظام (انسان و فنّاوری یا انسان و رایانه) نیز جنبه مهم و حیاتی فرایند بازیابی اطلاعات و به‌تبع آن کتابخانه‌های دیجیتالی است (1996 :004۳0۳ 200 4ذم5). از اواسط قرن بیستم» بیشتر تلاش‌ها در زمینه ارتقا بازیابی اطلاعات» بر روی روش‌های تطابق متون با بازنمون‌های پرسش متمرکز شدند. اما در چند سال اخیر» پژوهشگران توجه خود را بیشتر معطوف نقش کاربر در بازیابی اطلاعات نموده‌اند. انگاره بنیادی در این تلاش‌ها بر این است که بدون داشتن دانشی از چگونگی تعامل کاربران با نظام‌های بازیابی اطلاعات» نمی‌توان به طراحی نظام‌های کارآمد بازیابی اطلاعات پرداخت. این حوزه پژوهشی که کاربر را در بطن کنکاش مستقیم با نظام بازیابی اطلاعات مورد مطالعه قرار می‌دهد» "ازیابی تعاملی اطلاعات" تعامل در بازیابی اطلاعات یک الگوی پژوهشی نویدبخش است که تأکید آن بر ماهیت تعاملی جستجوی اطلاعات است. این نگاه» موضوعاتی چون راهبردهای جستجو و تولید و استفاده از واژه‌های جستجو و انجام جستجوهای موف توسط کاربرانی با مشکلات جستجوی یکسان را دنبال می کند. روش‌هایی که جهت مطالعه در این حوزه به کار گرفته می‌شوند شامل پایش کاربر در محیط طبیعی» تجزیه و تحلیل گفتگو میان کاربر و نظام» و تجزیه و تحلیل سایر در واقع» "تعامل " موضوعی پیچیده و نحوه برخورد پا آن نیز مسأله‌ای ابها مآفرین است. افزون بر اين» در کنار عامل انسانی, عوللای‌مزاثر دیگری مز‌براپیچید گی تعامل افزوده‌اند. نکنه قابل توجه این است که در بسیاری از طرح‌های کتابخانه‌های دیجیتالی» مسئولان بر روی مسائل فاورانه و چالش‌های محاسباتی تمرکز کرده و از موضوع اصلی که هدف تمامی این تلاش هاست و آن همانا تسهیل استفاده کاربر نهایی از پایگاه اطلاعاتی جهت رفع نیاز اطلاعاتی بنابراین» کمبود دانش در مورد تعامل و همچنین نیاز به ارتقا این دانش و نقش تعیین‌کننده آن در بازیابی اطلاعات همواره محسوس و ملموس است. آنچه که امروزه نیاز واقعی بازیابی اطلاعات است» همگرایی هرچه بیشتر رویه‌های کاربرمدار با رویه‌های نظام‌مدار است. باوجود حجم روزافزون پژوهش‌ها در حوزه تعاملات کاربران و سنجش و ارزیابی این تعاملات» به‌نظر می‌رسد پژوهش در حوزه جنبه‌های انسانی يا شناختی کاربر (مدل‌سازی کاربر) بازیابی اطلاعات» هنوز در ابتدای راه قرار دارد. هرچند در سال‌های اخیر بسیاری از مدل‌های نظری تعاملی بازیابی اطلاعات پا به‌عرضه گذاشته‌اند» ضروری اسّت که در عرصه تجربه و عمل مورد آزمون قرار گیرند. پژوهشگران به‌دنبال بررسی پیش‌زمینه‌های جستجوهای کاربران و ارزیابی این جستجوها از دید گاه آنان هستند تا بتوانند به عناصر کلیدی موجود در جستجوهای تعامل در بازیابی اطلاعات و واکاوی مدل‌های آن | صدوقی و دیگران مدل بازیابی اطلاعات عبارت است از مجموعه‌ای از دیدگاه‌ها یا بازنمون‌های منطقی مربوط به مدا رک موجود در یک مجموعه (به‌عنوان مشال» یک پایگاه) و نیازهای اطلاعاتی بیان‌شده کاربران است که تحت چارچوبی خاص با یکدیگر ارتباط یافته‌اند و در قالب نتایج برای ایجاد یک مدل» ابتدا بازنمون‌های مدا رک (اصطلاح‌های نمایه‌ای) و نیاز اطلاعاتی کاربر مورد توجه قرار می گیرد. سپس, با در دست داشتن این بازنمون‌ها» چارچوب مدل‌سازی آنها مشخص می‌شود که در قالب آن» عمل رتبه‌بندی نتایج بازیابی انجام پذیرد. هرکدام از مدل‌های بازیابی دارای چارچوب خاص خود هستند و از نظریه‌های متفاوتی برای اعمال د رکل» نقش مدل‌ها ترسیم اجزا اصلی و روابط بین این اجزا در یک موضوع! (نظام» فرایند» ساختار» ایده و...) است. یک مدل».در واقع گزینه‌ای.انتخابی از یک بازنمون یا تفسیری (ترجمه‌ای) از یک موضوع موجود است. مدل‌های علمی از.یک ویژگی مطلوب برخوردارند و مدل‌ها انواع مختلفی دارند چنانچه می‌توان یک موضوع واحد را از طریق چند نوع مدل مختلف ترسیم کرد. بنابراین» مدل‌ها فی‌نفسه قابلیت آزمون و نقد موضوعی را که ترسیم کرده‌اند. در درون خود دارند. با این وجود» هر مدلی» هر موضوعی را به‌طریق خاص نمایش می‌دهد. اما توضیح نمی‌دهد که درصدد چیست» ولی یک نظریه" می‌تواند چنین خصوصیتی داشته باشد. از این لحاظ می‌توان گفت که مدل‌ها نسبت به نظریه‌ها ضعیف تر هستند» به‌عبارتی مدل‌ها به‌منزله پیش‌د رآمدی جهت نظریه‌های قوی محسوب می شوند (1996 6000۳0۳ 200 16ص(م5). امروزه» پژوهش‌ها در زمینه بازیاپی اطلاعات به‌طور قابل ملاحظه‌ای افزایش يافته و فرایندهای تعاملی و تکراری" را درب رگرفته اشت. در همین زمینه» دو مدل بسیار مهم وجود دارد: ۱) مدل سنتی و ۲) مدل‌های تعاملی (معتمدی ۱۳۸۲). در ادامه» پس از بررسی مختصر مذل سنتی» به تشریح مدل‌های تعاملی بازیابی اطلاعات پرداخته می‌شود. مدل‌های سنتی بازیابی اطلاعات یا مدل نظام گرا که نخستین و متداول‌ترین مدل مورد استفاده در دهه‌های گذشته بوده است» تا کید بر نظام بازیابی اطلاعات دارند (حریری ۱۳۸۳). مدل سنتی بازیابی اطلاعات» مربوط به جنبه عملکردی نظام‌های بازیابی اطلاعات است. مدل سنتی» فرایند بازیابی اطلاعات را متشکل از دو شاخه نظام و استفاده کننده می‌داند. شاخه استفاده کننده که با یک نیاز اطلاعاتی يا یک مسأله شروع می‌شود در قالب این نظام به‌صورت یک سوال مطرح می‌شود. شاخه نظام شامل موضوعات اطلاعاتی مانند داده‌ها و تصاویر و متون ارائه‌شده در یک فایل است که باید بر سوال استفاده کننده منطبتی گردد (معتمدی ۱۳۸۲). در ضمن این مدل شامل بازخورد نیز است که جهت تغییر و اصلاح باز نمون ها در نظر گرفته شده است. البته در بیشتر موارد این بازخورد برای تغییر و اصلاح در بخش کاربر درنظر گرفته می‌شود. درکل» در مدل سنتی» اعتقاد بر این است که نظام‌های بازیابی اطلاعات متشکل از متونی هستند که جهت تسهیل بازیابی» ساماندهی و ارائه شده‌اند. در جانب دیگر این مدل» رویکرد کاربران نظام‌های بازیابی اطلاعات با برخی نیازها/ مشکلات اطلاعاتی که در قالب یک سوال هستند وجود دارد. این سوال باید با جرح و تعدیل‌های بیشتر به‌شکل پرسش قابل طرح بازنمایی این دو حوزه جدا از هم بازیابی اطلاعات» در محل تطابق پرسش‌ها با فایل‌های ساماندهی‌شده با یکدیگر تلاقی می‌کنند: نتایج این تطابق» در شکل خروجی نظام بازیابی نقطه قوت این مدل در امکان جداسازی متغیرهای بخش نظام و نیز تمرکز بر روی کاربرد» ارزیابی» و تجزیه و تحلیل آنهاست. این مدل برای سالیان متمادی با موفقیت به‌نسبت زیادی در بازیابی اطلاعات استفاده می‌شد. اما به‌جرأت می‌توان گفت که این مدل دارای نقطه ضعف‌های جدی بود (1993 8610). دلیل اصلی این ادعا را به‌غیر از برخی اشکالات فرعی» می‌توان خالی البته شاید از مقوله بازخورد به گونه‌ای تعبیر به تعامل شود» ولی حتی با چنین تلقی نیز بازخورد در این مدل به‌عنوان ابزاری فقط جهت تغییر و اصلاح پرسش درنظر گرفته شده است نظر به نقایص مدل سنتی بازیابی اطلاعات» گروه جدید مدل‌های بازیابی اطلاعات با رویکرد و گرایش به ترسیم مقوله "تعامل "» ایجاد و توسعه یافتند. هرچند هنوز هیچ مدل تعاملی وجود ندارد که توانسته باشد به‌عنوان جایگزین مدل سنتی مقبولیت عام یافته باشد. هرچند که دیدگاه سنتی در مورد بازیابی اطلاعات هنوز از اهمیت زیادی برخوردار است. این واقعیت نیز روز به روز آشکارتر می‌شود که بازیابی اطلاعات از لحاظ ماهیت» فرایندی تعامل در بازیابی اطلاعات و واکاوی مدل‌های آن | صدوقی و دیگران تعاملی است. توجه به موضوع تعامل» سابقه‌ای به‌نسبت طولانی در مطالعات مربوط به بازیابی مفهوم تعامل در پژوهش‌های تعامل انسان و رایانه این‌چنین تعریف شده است: تبادل اطلاعات میان شر کت کنند گان درحالی که هدف هریک از آنها بهره گیری از این تبادل در جهت ایجاد تغییر در وضعیت خود یا دیگری است (1994 510175). این تعریف در مورد تعامل در بازیابی اطلاعات نیز صادق است. عناصر کلیدی در تعریف یادشده عبارتند از شرکت کنندگان» یعنی انسان و رایانه که رایانه شامل سخت‌افزار و نرم‌افزار» منابع اطلاعاتی و ... است. بنابراین» تعامل در بازیایی اطلاعات» فرایند پیچیده‌ای است که به‌طور کامل به شرایط زمینه‌ای بستگی دارد؛ به این معنی که از یک‌سو شروع آن از استفاده کنندگان است و ارتباط کاملی با استفاده کنندگان» وظایف و مشکلات. توانایی‌ها» وضعیت دانش» و مقصد و منظور آنها دارد و از سوی دیگر با ویژگی‌ها و قابلیت‌های نظام» منابع اطلاعاتی (متن در معنای وسیع و چگونگی بازنمایی آن)» و رابط سروکار دارد. هرچند که در وهله نخست» آنچه به‌وضوح تشخیص داده می‌شود دو گروه از شر کت کنند گان» یعنی انسان و رایانه است» اما در هر یک از این دو گروه» عناصر متعددی دخالت دارند و هر گروه دارای اهداف متفاوت و نقش‌های بسیار متنوعی است. که باید به دقت بررسی و مشخص شوند (حریری ۱۳۸۳). مدل تعاملی بازیابی اطلاعات پیچیده‌تر و چندبعدی‌تر از مدل سنتی است. مدل‌های تعاملی جستجو و بازیابی اطلاعات از مدل‌های اجتماعی بازخورد تبعیت می‌کنند. فرایند تعاملی مبتنی بر دید گاه شناختی و بازخورد تعاملی است (معتمدی ۱۳۸۲). در ادامه» به توضیح سه مدل که تلاش کرده‌اند تا بیشتر به توصیف روش‌هایی بپردازند که در آن تعامل بازیاپی اطلاعات به‌صورت پویا ترسیم شده است» پرداخته می‌شود. این مدل‌ها عبارتند ازه مدل اپیژودی (رکس نا کی ان ماد روش ی اینگر یا و حدل چتدسطحی ساراسویکک؟ . هر کدام از این مدل‌ها یک دیدگاه جایگزین را نسبت به مدل سنتی بازیابی اولین مدل در میان مدل‌های تعاملی» مدل اپیزودی (رویدادی) در تعامل بازیابی اطلاعات پیش‌فرض بلکین و همکارانش این بود که مسأله اصلی در بازیابی اطلاعات در نحوه بازنمون متون نیست» بلکه این مسأله ريشه در چگونگی بازنمون "وضعیت متناقض دانش (ای اس کی)"» جنبه‌های شناختی و نیز موقعیتی کاربر و درنهایت» رویکرد وی نسبت به نظام‌های اطلاعاتی دارد. این مدل بر پایه فرایندهای ویژه رفتار اطلاع‌یابی کاربران قرار دارد و مقوله "تعامل " کاربر را با نظام بازیابی اطلاعات به‌عنوان برایند افتراق میان انواع میانکنش‌ها در یک سری اپیزودهای (رویدادهای) اطلاع‌یابی» مورد توجه قرار می‌دهد. فرایند اصلی در این مدل» تعامل کاربر نه با نظام» بلکه با اطلاعات است. بنایراین» کاربر در طول زمان» درگیر انواع مختلفی از تعامل‌ها می‌شود که هرکدام از اين تعامل‌ها به فاکتورهای متعددی از جمله وظایف جاری کاربر اهداف» نیت‌ها تاریخ اپیزودها (رویدادها)» نوع متون مورد تعامل و سایر فاکتورهای ممکن وابسته است که به‌تناسب پیشرفت تعاملات ممکن است در مسیر کار ظاهر شوند. حضور طیف متنوع تعاملات. به‌دلیل نیاز به پشتیبانی از انواع مختلف فرایندها از جمله قضاوت» تفسیر» تغییر و اصلا » تورق و... است. بلکین تصریح می‌کند که مشکل واسطه‌های بازیابی اطلاعات» فقدان اتخاذ روش‌ها و تدابیر صحیح جهت پشتیبانی از انواع مختلف تعاملات و انواع متنوع راهبردهای اطلاع‌یایی است. نقطه قوت اصلی این مدل در مد نظر قرار دادن مستقیم طیف گسترده فرایندهای درون بازیابی اطلاعات است نه اینکه فقط مسأله تطابق را مورد بحث قرار دهد. با این حال» این مدل در شناسایی اپیزودهای (رویدادهای) مستقل از هم و تأثیرات آنها بر یکدیگر به مانند سایر مدل‌های مبتنی بر چارچوب دچار چالش‌هایی است همان‌طور که گفته شد. مفاهیم و اندیشه‌هایی که بلکین از بازیابی تعاملی اطلاعات ارائه می‌دهد» برپایه فرضیه وی از وضعیت دانش"(اثی آس کی) اننتوار است. این فرضیه بیانگر این است که درکل, کاربران در هنگام جستجو در نظام‌های اطلاعاتی در ارتباط با زمینه موضوعی خود. نسبت به یکدیگر دارای وضعیت‌های دانشی متفاوتی هستند. پژوهشی با غنوان "!ی اس کی برپایه و اساس طرح دیگری" به‌نام مون استارت؟ تلاشی در جهت ایجادمبانی و پایه‌هایی برای نظام بازیاپی اطلاعات از طریق مدل‌سازی رفتار کاربران يا رابط‌های جستجو بود (1993 8410). اساس این دید گاه نسبت به:بازیابی اطلاعات؛ نظریه‌ای.است که بیان می‌کند کاربران چه در اپیزودهای (رویدادهای) مختلف اطلاع‌یابی و چه در اپیزودی (رویدادی) واحد و مستقل اطلاع‌یابی» با رفتارهای متنوع اطلاع‌یاپی يا به‌عبارت کلی‌تر با تعاملات متنوع با اطلاعات. حضور می‌یابند. این نظریه براساس خصایص قابل ملاحظه رفتار انسانی در تعامل با اطلاعات به یک رده‌بندی بالقوه از رفتارها یا راهبردهای اطلاع‌یابی رسیده است. از نتایج این نظریه» ایده‌ای است که بیان می‌دارد: با تمامی محذورات و قید و بندهای بکک نظام بازیابی اطلاعات» برای تحقق هر راهبرد يا رفتار اطلاع‌یابی» روشی مناسب و مطلوب قابل تصور است. این ایده‌ها در  تعامل در بازیابی اطلاعات و واکاوی مدل‌های آن | صدوقی و دیگران ۱۱۹ مدل بلکین به ترتیب به‌عنوان اساسی برای طراحی رابط نظام بازیابی اطلاعات که حرکت از یک راهبرد اطلاع‌یابی به راهبرد دیگر را ممکن می‌سازد و نیز برای طراحی نظام بازیابی اطلاعات میتنی ابر گفتگی مورد استفاده قرار می‌گیرند (2003 ۷۷1505 200۵ صناع/صهل). چنانچه بتوان نظام بازیابی اطلاعات را به‌عنوان نظامی کلی با هدف پشتیبانی موثر از تعامل کاربر با اطلاعات (به خصوص در ارتباط با رفتارهای اطلاع‌یابی) در نظر گرفت, درک موارد - انواع تعاملاتی که کاربران با آن در ارتباط هستند» کدامند؟ - کدام موقعیت‌ها پیش زمینه‌ها یا اهداف به انواع خاصی از تعاملات منتهی می‌شوند؟ - چگونه ماهیت عناصر اطلاعاتی با ماهیت خودتعامل بر یکدیگر تأثیر می گذارند؟ علاوه بر موارد اشاره‌شده ضروری به‌نظر می‌رسد که از برخی موارد در ارتباط با ماهیت تداوم‌پذیر اپیزودهای (رویدادهای) اطلاع‌یابی آگاهی داشته باشیم. درنهایت اپنکه باید بدانیم که چگونه روش‌های مختلف می‌توانند انواع مختلف تعاملات را به‌طور مطلوب پشتیبانی کنند. در شکل ۱ مدلی بلکین از بازیابی اطلاعات به تصویر کشیده شده است. شکل ۱. مدل اپیزودی (رویدادی) بلکین از تعامل در بازیابی اطلاعات (1996 6ل1ه8) در این مدل» سعی شده است که تمامی موارد اشاره‌شده به‌نحوی پوشش داده شود. این کاربر در هر لحظه زمانی در ارتباط با نوع خاصی از عناصر اطلاعاتی» درون هر کدام از اپیزودهای (رویدادهای) اطلاع‌یابی» در تعامل خاصی قرار خواهد گرفت. حال آنکه نوع تعامل و به‌احتمال» نوع عنصر اطلاعاتی که کاربر در تعامل با آن است به اهداف, مسائل, مقاصد. نیت‌ها موقعیت‌ها و... کاربر بستگی خواهد داشت. این تعامل با اطلاعات و عناصر آن توسط فرایندها یا عملکردهای متنوعی - به‌غیر از کاربر- درون نظام بازیابی اطلاعات» پشتیبانی می‌شود که شامل: بازنمون"» قیاس» نمایش"» راهبری؟» تجسم ذهنی*و... است. همواره باید درنظر داشت که در هر مقطع زمانی» رفتارهای مختلف اطلاع‌یابی به‌وقوع پیوسته» مقید به دو عامل هستند: الف) هدف اصلی و دانش و مسأله کاربر» ب) آنچه که در آن مقطع زمانی اتفاق در چنین طرحی» کاربر نقشن.اصلی و رکزی را به‌عهدهدارد»زیرا این کاربر است که نظام را راهبری می‌کند. قضاوتی ارزیابانه انجام می‌دهد و تصلمی؛می گیرد که چه فرایندی در چه زمانی انجام گیرد و در چهازمانی متوقف شود. سایر فراینندها با درک اینکه چه مواردی به‌احتمال بتواند به کاربر در پشتیبانی از فرایند تعامل کمک نماید» قابل تحقق خواهد بود. بلکین و همکارانش مدل اپیزودی (رویدادی) را در تشخیص و تعریف جریانات طرح تعامل رایانه/ انسان» طرح‌ریزی کردند و ایو ات ااهک ریت" نامیدند. آنها جهت تحفق این مدل» ابتدا ۴ جفت ابعاد مختلف که درواقع در ترکیب باهم» ۱۶ راهبرد اطلاع‌یابی (آی اس اس)" سقابه را تجریف می کرچند تخس نمجنا سپس اسکرییت‌هقاوع چذا گانه را دو موزد هرکدام از ۱۶ راهبرد اطلاع‌یابی موزد ارزیابی قرار دادند» نچرا که"این امر امکان راه گزینی میان آنها را مقدور می‌ساخت. ابعاد اشاره‌شده عبارتند از: روش" هدف, سبکک"" و منبع!. روش چگونگی جستجوی یک شی اطلاغاتی یا بررسی اجمالی مجموعه‌ای از اشیا اطلاعاتی را توسط کاربر توصیف می‌کند. هدف, بیانگر چگونگی آموزش و یادگیری کاربر در مورد برخی موارد انتخابی است. سبک. در واقع حدفاصل بین شناسایی و تمییز موارد مشخص‌شده در هدف است و منبع نیز موارد اطلاعاتی خواسته‌شده يا ابرداده‌ای درباره یک مورد اطلاعاتی و یا تعامل در بازیابی اطلاعات و واکاوی مدل‌های آن | صدوقی و دیگران به‌هر حال» مدل اپیزودی (رویدادی) بلکین از طریق طرح "مون استارت" به پیشرفت‌های قابل توجهی دست یافت. دو پیشرفت عمده این مدل در طرح اشاره‌شده عبارتند از: ۱) چه تعدادی از رویدادهای یکسان در تعامل بازیابی اطلاعات موجبات تکرار خود را فراهم می آورند؟ در این مسیر» وضعیت‌های تکرارشونده» ماهیت چرخه‌ای» و متغیر تعامل بازیابی اطلاعات را مشخص می‌سازد؛ ۲) مدل اپیزودی ٩ عملکرد "مون استارت" را سازماندهی مجدد کرد. این مدل هرچند دارای برخوردی اجتماعی / محیطی با جنبه‌های مختلف مسائل اطلاعاتی کارپر است و اهداف, مقاصد.» و وظایف کاربر را مدنظر قرار می‌دهد. دارای نقائصی نیز هست. یکی از نقائص این است که در این مدل اشاره نشده است که کدام یک از امداف و وظایف مدل دیگر از سری مدل‌های تعاملی توسط اینگوریشن "آرائه شد. وی در این مدل تلاش کرده است که موضوع تعامل را با عناصر شناختی و د گرگونی در بازیابی اطلاغات» مجسم سازد (شکل ۲). تمرکز این مدل بر روی شناسایی فرایندهای شناختی است که در تمامی عناصر دخیل در پردازش اطلاعات امکان وقوغ دارند..این مدل» در واقع یک مدل مفید جهت ارائه تصویری جامع از گرایشات و سمت و سوهای یک فرایند بازیابی اطلاغعات است و نشان می‌دهد که چنین فرایندی از چه عناصر و مولفه‌هایی تشکیل یافته استو:اینکه کاربر در این فرایند با چه مدل اینگورسن» ایده‌های مربوط به رفتار اطلاع‌یابی و نیازهای اطلاعاتی و نیز مسائل مربوط به نظام‌های بازیابی اطلاعات را -تا حدودی- به‌صورت یکپارچه ارائه می‌کند و به‌نظر می‌رسد همین موضوع» نقطه قوت اصلی این مدل محسوب می‌شود. اینگورسن» همچنین تصریح می‌کند که کاربران برای نیاز اطلاعاتی یا مسأله و هدف خود دارای مدل‌هایی ذهنی هستند که بیشتر این امدل‌ها اضمت است» اما قابلیت تبدیل شدن به حالت صریح را دارند. علاوه بر آن» نظام:بازیابی اطلاعات در واقع تجلی گاه مدل شناختی طراح آن است از اينکه نظام چه چیزی را و چگونه باید انجام دهد. دوم اینکه وی داشتن تصویری ذهنی از نظام بازیابی اطلاعات را تسهیل و پیشنهاد می‌کند که یک مدل جامع‌نگر رفتار اطلاع‌یابی باید شامل نظامی باشد که به سمت عناصر اطلاعاتی مورد علاقه احتمالی کاربر گرایش داشته باشد (1996 ۳8۷6۲۹0]). متغیرهای ارائه‌شده توسط اینگورسن حاکی از این است که طیف گسترده‌ای از عوامل مانند: محیط اجتماعی» نظام بازیابی اطلاعات» عناصر اطلاعاتی» رابط یا واسط جستجو, کاربر و... می‌توانند تعامل بازیابی اطلاعات را تحت تأثیر قرار دهند. یکی از عناصر مدل شناختی اینگورسن در بازیابی اطلاعات» فضای شناختی کاربر است. اما عواملی که این فضا را تحت عأاثیر راز مسی‌قهشه غبارسند آ۱) قاوقه کار لیا ۲)سالست جارق شعاتی آ» ۳ مسأله/هدف"» ۴) عدم قطعیت"» ۵) نیاز اطلاعاتی" و ۶) رفتار اطلاع‌ یابی*. نیاز اطلاعاتی» توانایی کاربر در بیان خاص موارد درخواستی خود جهت بازیاپی مدارکی خاص در یک جستجوی ویژه از یک نظام اطلاعاتی توصیف می‌شود. فضای شناختی جاری نیز به‌عنوان آنچه که کاربر می‌داند يا اینکه دست کم فکر می‌کند که می‌داند» در یک موقعیت زمانی خاص و اطلاع کاربر در مورد دانش خود توصیف می‌شود. فضای مسأله نیز ممکن است به‌عنوان شکاف میان آنچه کاربر می‌داند (فضای شناختی جاری) و توانایی وی در بیان نیاز اطلاعاتی دلالت کند. درنهایت» علاقه کاری/شغلی نیز بیانگر مجموعه‌ای ملزومات يا قید و بندهایی است که کاربر با وجود آنها در پی یافتن اطلاعات مورد نباز خود است. این ملزومات در مدل اراثه‌شده توسط اینگورسن تمایل به داشتن ماهیتی ایستا دارند (1996 ص8۸1 :1996 108۷0۲86). همه این عوامل در فرایندی که به‌موجب آن» اطلاعات بازیابی می‌شود و سپس مورد استفاده قرار می گیرد» نقش دارند. با این وجود به‌نظر می‌رشد که عوامل دیگری مانند مواردی که در زیر به آنها اشاره می‌شود» تب توّانند آبه این فهرست,افزاوده شونلا: ۱ سبک‌های یادگیری: ایق موزرد که تشاله‌ای‌اشخصی موب می‌ شود عاملی مهم در فضای شناختی کاربر است و نقش بسزایی را چه به‌لخاظ کسب دانش موضوعی و چه ۲ توانمندی‌های حل مسأله: این عامل بر رفتار اطلاع‌پابی کاربر و دسترسی وی به اطلاعات مور خواهد بود» اما موضوع اساسی در این بین» الزام به وجود فرایندی است که قابلیت شناسایی اطلاعات خاص جهت حل مسأله‌ای ویژه زا دارا باشند (1996 1۳80/0۲۹0). هرچند قابلیت‌ها و مهارت‌های یادگیری متأثر از دانش موضوعی و در ارتباط با تخصص کاربر است» وابسته به دانش موضوعی نیست. این قابلیت‌ها:درخصوص ظرفیت‌های یادگیری بسیار انعطاف پذیر است و باعث توسعه مهارت‌ها برای استفاده بهینه از اطلاعات و درنهایت خلق مدل اینگورسن بر روی شفاف‌سازی فرایند شناختی در طی بازیایی اطلاعات متم رکز است. به‌نظر می‌رسد نقطه قوت این مدل در این است که شامل تعاملاتی سطح بالا و پیچیده و  تعامل در بازیابی اطلاعات و واکاوی مدل‌های آن | صدوقی و دیگران ۱۱ ۱۱۱۱۱۱۱۹۱۱ در این مدل» کاربران به‌عنوان ساختارهایی شناختی درون یک فضای اطلاعاتی انگاشته شده‌اند که در حال تعامل با "متن " (به‌معنی عام کلمه) یا اشیا اطلاعاتی هستند. زمینه‌های موقعیتی و شناختی کاربر از اجزا اصلی به کاررفته در این مدل هستند (1992 138۷۷6۲۹6). ساراسويک بیان می‌دارد که نقطه ضعف مدل اینگورسن» در عدم ارائه امکان آزمون‌پذیری این مدل است که این مسأله بهخصوص در کاربرد آن برای ارزیابی نظام» نمود بیشتری پیدا می‌کند. علاوه بر آن» نقطه ضعف اصلی این مدل در عدم تجزیه و تحلیل رفتار اطلاع‌یابی به گونه‌ای صریح و مجزا از بازیابی اطلاعات است. مسائلی از قبیل چگونگی جستجوی کاربران و همچنین» چگونگی تأثیرپذیری ساختارهای شناختی کاربران از فرایندهای جستجوی اطلاعات» می‌توانند با عناوین محیط اجتماعی يا سازمانی درون این مدل مطرح شوند» اما در این مدل به‌طور صریح به آنها پرداخته نشده است (1996 138۷/6۲۹6). ۶ مها + مر اه هی تزخوست و و برش چا شکل ۲. مدل شناختی اینگورسن از تعامل در بازیایی اطلاعات (2003 ۷1500 4۵صه صناعصه7) اینگورسن در سال ۱۹۹۶ ترکیبی کامل و مستدل از انديشه‌ها و عقاید مطرح‌شده تا آن تاریخ رادر مورد موضوع تعامل در بازیایی اطلاعات اراثه داد. مهمترین چالش در رویکرد سال ۱۹۹۶ اینگورسن» نحوه ورود از فضای شناختی کاربر است. تفاوت‌های میان عناصر حاضر در فضای شناختی کاربر بسیار ظریف و جزئی است. برای مثال» درصورتی که کاربر نیاز اطلاعاتی خود را از نقطه نظر دانش جاری بیان کنده اینکه آیا کاربر نیاز اطلاعاتی خود را بیان می‌کند یا وضعیت جاری دانش خود را نامشخص است. بنابراین» مدل‌سازی برای ارائه در خواست کاربر به‌شکل مطلوب آن حتی در صورت امکان» دشوار به‌نظر می‌رسد. با تمامی این اوصاف مدل ارائه‌شده توسط اینگورسن از اعتبار قابل‌پذیرشی برخوردار است» چرا که می‌توان گفت مدل ارائه‌شده وی برمبنای چارچوب مفهومی به‌نسبت مشخص و شواهد تجربی استوار است. این شواهد تجربی که اساس مدل اینگورسن را تشکیل می‌دهند» در واقع ترکیپی از مطالعات متعدد صورت گرفته گذشته در این حوزه است که فقط یکی از این مطالعات توسط اینگورسن انجام شده است (1996 60ا81). ساراسویک! بر این باور اسگت رکه تغل بازیابی اطلاغا ی پونه خاضی از رده کلی‌تر علوم اطلاعاتی با عنوان تعامل انسان/ رایانه (اچ سی آی)" است. هرچند در "چ سی آی" همه تلاش‌ها معطوف به ایجاد و توسعه یک چارچوب نظری مناسب است» تاکنون نظریه‌ای که بتواند مقبولیت عام بیابد» ارائه نشده است (1996 6000۳0۳ 206 16صام5). در واقع» "اج سب آ یی" بیشتر عملگراست تا نظری. بنابراین» در این ارتباط تاکنون برخی چارچوب‌های مفهومی ارائه شده است که یکی از این وارد فرضیه‌ای است که "اج سی آی" را به‌عنوان گفتگویی میان "چ سی آی" را می‌توان به‌غنوان تبادل اطلاعات مابین شر کت کنندگان» درحالی که هدف هرکدام از آنها بهره گیری از این؛تبادل "دز مسیر تغییر وضعیت خود يا دیگران است بیان کرد. در این بین» عناصر کلیدی عبارتند از: شرکت‌کنندگان» شامل افراد و رایانه (سخت‌افزار» نرم‌افزار» منابع اطلاعاتی و...)؛ تبادل» شامل گفتگویی به‌واسطه یک رابط (که به‌طور معمول شامل رایانه با زیرمجموعه خاص خود و یا گاهی رابطان انسانی است)؛ هدف, شامل مقاصد مرتبط با هرکدام از شر کت کنند گان؛ و درنهایت تغییر در ارتباط با برخی نتایج است ( 501016 تعامل در بازیابی اطلاعات و واکاوی مدل‌های آن | صدوقی و دیگران در تعامل بازیابی اطلاعات دو گروه اصلی از شر کت کنند گان» یعنی انسان‌ها و رایانه‌ها را می‌توان از یکدیگر تفکیک نمود. اما این فقط نقطه شروع کار است چرا که این گروه‌ها هرکدام شامل طیف متنوعی از عناصر درون خود هستند که این عناصر نیز به‌نوبه خود دارای گروه انسان‌ها به‌عنوان بخشی از شرکت کنندگان شامل برخی جنبه‌های انگیزشی و شناختی و نیز برخی خصائص و عناصر مفهومی دیگر است. در طرف دیگر رایانه‌ها به‌عنوان گروه دیگر شرکت کنند گان» همواره عناصری را بیش از آنچه که لفظ رایانه می‌رساند» شامل می‌شوند. در واقع این گروه» عناصری چون سخت‌افزار» نرم‌افزار» منابع اطلاعاتی و پردازش آنها ظرفیت‌ها پیوندها و دسته‌ای از عناصر تصنعی را شامل می‌شوند. بنابراین» در سراسر چرخه بازیابی اطلاعات» رایانه همواره مفهومی فراتر از لفظ "رایانه"" را ارائه می‌کند 204 51۳1) "تعامل " را در حالت‌های مختلف مستقیم یا واسطه‌ای» انفرادی یا گروهی,» با منابع مورد استفاده کم یا زیاد و... می‌توان دسته‌بندی کرد. خال آنکه ه رکدام از این دسته‌بندی‌های تعامل شامل خصائص متمایز و متنوعی جهت شناسایی و مطالعه هستند. در سال ۱۹۹۶ ساراسویک مدلی چندسطحی ارائه کرد که در این مدل "تعامل " به‌منزله گفتگوی میان شرکت کنندگان» یعنی کاربر و راپانه (نظام)» از طریق یک رابط در رویه سطحی درنظر گرفته شده است. همچنین» در این مذل هرکدام از شرکت کنندگان با سطوح و لایه‌های متعددی به‌تصویر کشیده شده‌اند. در قسمت کاربر» کمترین سطوح تشکیل‌دهنده شامل: سطح شناختی و سطح انگیزشی و سطح موقعیتی است و در قسمت رایانه» کمترین این سطوح عبارتند از: سطح مهندسی و سطح پردازش و سطح محتوی (1996 000۳/۵ 200 04(م5). مدل چندسطحی تعامل بازیابی اطلاعات علاوه بر اینکه دو بعد نظام و کاربر را که در مدل سنتی نیز بیان شدند شامل می‌شود»:دارای ویژگی خاصی نیز است که آن توجه این مدل به ابعاد ساراسویک بیان می‌کند: «تعامل بازیابی اطلاعات» گفتگویی است میان شر کت کنند گان (کاربر و رایانه) از طریق یک رابط با یک هدف اصلی جهت تأثیر بر فضای شناختی کاربر برای برقراری ارتباط با درخواست موجود» (2003 ۳۰۳6 2۳۵ 1۳0۳0۶0۳). لازم به اشاره است که چنین تعاملی در مدل سنتی بازیابی اطلاعات به‌هیچ وجه مورد توجه نبوده است. ساراسویک علاوه بر مدنظر قرار دادن محیط و موقعیت کاربر» به دانش» اهداف» مقاصد عقاید» و وظایف وی نیز توجه کرده است. وی خاطر نشان می‌کند: «در طول تعامل بازیابی اطلاعات» همچنان که این فرایند در سطوح عمیقی از تعامل پیش می‌رود» جنبه‌های شناختی و موقعیتی آن بیشتر می‌توانند موجب تغییر در پرسش با مسأله کاربر شوند که این تغییرات با با زتعریف يا تم رکز دوباره بر آنها صورت می‌پذیرد» (1997 ع527۵06۷1). این مورد» شاهدی است بر این مدعا که این مدل به‌هیچ وجه کاربرمدار نیست و موضوع بحث آن فقط کاربر نیست. بلکه تعامل میان کاربر و نظام و نیز مسائل پیرامون آن» محور اصلی خلاصه‌ای از ویژگی‌های اساسی این مدل در شکل ۳ به تصویر کشیده شده است. مدل‌های مشابه با آن در پژوهش‌های زبان شناختی و علوم ارتباطات با عنوان "مدل‌های لایه‌بندی‌شده شکل ۳. مدل ساراسویک از تعامل در بازیایی اطلاعات (1997 ع:5278000) اصول و مبانی مدل چندسطحی (لایه‌ای) بازیابی اطلاعات از مدل‌های مشابه در علوم ارتباطات گرفته شده است. این مدل با چنین پیش‌فرض‌هایی شروع می‌شود: الف) تعامل کاربر تعامل در بازیابی اطلاعات و واکاوی مدل‌های آن | صدوقی و دیگران با نظام‌های بازیابی اطلاعات, به‌منظور استفاده از اطلاعات است؛ و ب) استفاده از اطلاعات» با مسائلی چون شناخت و کاربرد موقعیتی در ارتباط است. بدیهی است که این پیش‌فرض‌ها در واقع سمت و سوبی را برای این مدل تعیین می‌کنند (1996 :00000۳ 200 16ص(م5). می‌توان تعامل را به‌عنوان برآیند فرایندهای به‌وقوع پیوسته در چند سطح (لایه) مرتبط به‌هم قلمداد کرد. ه رکدام از سطوح شامل عناصر مختلف و/ یا فرایندهای خاصی است. در بعد کاربر این فرایندها ممکن است فیزیولوژیکی (برای مثال دیداری» شنیداری و...)» شناختی و روان‌شناختی و در بعد رایانه» نمادین يا فیزیکی باشند (1996 :0000۳ 204 501016). عامل "ربط" موارد زیر را در راستای تعامل در رویه سطحی» فراهم آورده است: ۱) کاربران گفتگویی را از طریق اظهاراتی (چون فرامین) به انجام می‌رسانند و پاسخ‌هایی (اظهارات رایانه) را از طریق رابط رایانه‌ای - برخلاف آنچه در مدل سنتی بازیابی اطلاعات لحاظ شده است- دریافت می کنند. از جملنه.اینن فرایشدها می‌توان درک و استنباط در مورد اجزا رایانه» تورق درون و میان منایع اطلاعاتی» تعیین وضعیت یک فرایند» تجسم نتایج» انعکاس برخی از انواع بازخوردها و دزنهایت قضاوت را نام بره: ۲) رایانه‌ها براساس درک و برذاشت‌های کاربران با آنها وازد تعامل می‌شوند و در گفتگوی اشاره‌شده پاسخ‌های مشخصی را ارائهامی کنند: همچنین» ممکن است رایانه‌ها پاسخ کاربران را به‌واسطه پرسشی دیگر و یا حتی.استنباط‌هایی از فرامیّن کاربران ارائه دهند علصزم5) بعد کاربر شامل سطوح مختلف است. در این مورد» پیشنهاد ساراسویک شامل سه سطح در سطح شناختی ‏ کاربران با متون درون منابع اطلاعاتی و بازنمون‌های آنها به‌منزله ساختارهای شناختی وارد تعامل می‌شوند. مقصود از متون» متونی است که محتوای خاص آنها به‌طریقی (به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم بهواسطه الگوریتم‌هایی) تولید شده و توسط عامل انسانی» در ساختاری شناختی به‌صورت شناختی تفسیر شده است. کاربران» متون حاصل را به‌لحاظ شناختی مورد تفسیر و قضاوت قرار می‌دهند و یا حتی ممکن است این متون را به‌لحاظ شناختی باهم تطابق دهند. بررسی سطح شناختی را می‌توان در زمینه فرایندهای شناختی و نتایج آنها استنباط‌های مرتبط تأثیر تغییرات در وضعیت ه در سطح انگیزشی کاربران در واقع با نیات خود در تعامل هستند یا به‌عبارتی آنها به‌صورت هدف‌دار با عقاید انگیزه‌ها احساسات» تمایلات» و ضروریات خود تعامل می‌کنند. هدف دار بودن» به‌عنوان جنبه‌ای مهم ممکن است سایر متغیرهای کاربر را کنترل و تعبین نماید. بررسی سطح انگیزشی را می‌توان در زمینه تحلیل نیات» اغراض» ه در سطح موقعیتی ", تعامل با موقعیت يا مسأله موجود که موجب خلت نیاز اطلاعاتی کاربر یا پرسش‌های منتج از آن شده است» در ارتباط است و نتایج جستجو ممکن است جهت رفع کلی يا جزئی مسأله کاربر مورد استفاده قرار گیرد. در این سطح» قضاوت کاربران در مورد متون براساس میزان قابل استفاده بودن آنهاست. بررسی سطح موقعیتی می‌تواند در زمینه تغییرات مشکل یا مسأله موجود» دسته‌بندی مشکلات جهت تصمیم گیری برای تعامل با آنها و پیگیزای شود (1997 ع92۳66۷1). بنابراین» می‌توان مشاهده کرد که عوامل حاضر در تعامل» چندان که به‌نظر می‌رسند ساده نیستند» چرا که موقعیتی که در آغاز فرایند» دلیل تعامل است خود حاصل مسأله‌ای است که این مسأله ممکن است به‌روشنی تعریف شده .پا برعکس در هاله‌ای از ابهام.باشد. این موضوع اگر نه بر روی کاغذ دست کم در ذهن کاربر امکان وقوع دارد. این چالش زمانی بغرنج تر می‌شود که کاربر با ذانش از پیش‌داشته با وضیغظت شناحی,۸ نکلیا آن گوفیگت., وارد عرصه تعامل شود که در اینجا نیز این وضعیت دانش و وضعیت شناختی,ممکن است به‌روشنی تعریف شده و یا در طول تعامل بازیابی اطلاعات به‌تناسب پیشرفت گفتگو درون اپیزودها (رویدادها)» سطوح شناختی و انگیزشی عمیق تر و سطوح موقعیتی بیشتر دچار تغییر می‌شوند» چرا که پرسش یا مسأّله» بازتعریف می‌شود پا مورد تمییز مجدد قنرار می گیرد. همچنین به تناسب پیشرفت تعامل» موارد مطرح در رویه سطخی نیز دچار تغییر می‌شوند» چرا که واژه‌های جستجوی جدیدتری انتخاب می‌شوند و از واژه‌های جستجوی قبلی صرف‌نظر می‌شود.» فنون جستجوی قبلی تغییر می‌کند و فنون جدیدی اتخاذ می‌شود. به بیان دیگر هرچه تعامل بیشتر پیش می‌رود» به‌همان نسبت میانکنش‌های جزئی‌تر و دقیق‌تر و مستقیم‌تری میان لایه‌های عمقی و لایه‌های در بعد دیگر رایانه نیز دارای سطوح و لایه‌های خاص خود است. ساراسویک برای بعد تعامل در بازیابی اطلاعات و واکاوی مدل‌های آن | صدوقی و دیگران ۰ سطح مهندسی : شامل سخت‌افزار با تمامی ویژگی‌های طراحی و عملیاتی و یا خصائص درونی آن مانند ظرفیت» کارایی» قدرت پردازش و ... می‌شود. بررسی این سطح را می‌توان در زمینه تأثیرات ویژگی‌های مختلف آن پیگیری نمود. ۰ سطح پردازش : شامل انواع مختلف نرم‌افزار با توجه ویژه به الگوریتم‌های بازیابی اطلاعات است و رویکردهای دست کاری متون» پرسش‌ها صفحه تعامل کاربر و سایر فرایندهای مرتبط با میانکنش‌های میان کاربر و سطوح مخالف رایانه را مبنای کار خود قرار می‌دهد. بررسی این سطح می‌تواند در زمینه اثربخشی انواع الگوریتم‌ها و رویکردها ۰ سطح محتوی ‏ در مورد منابع اطلاعاتی» متون» نمایش‌های متنوع این بازنمون‌ها و نیز ابزارهای ایجاد کننده آنها به بحث می‌پردازد. به‌عنوان یک اصل» این سطح بیشتر شامل مجموعه‌ای فرااطلاعاتی در مورد متون است. بررسی این سطح را می‌توان در زمینه ماهیت با کارایی متون و بازنمون‌های آنها ویژگی‌های محتوی با توجه به درخواست و نیاز کاربر نظیر داشتن:بار اطلاعاتی) اعتبار» صحت., اطمینان» کیفیت آن و به تناسب پیشرفت تعامل» مجموعه‌ای از انطباق‌های پویا در هر دو بعد کاربر و رایانه روی می‌دهد که به‌طور معمول, محل وقوع آنها رویه سطحی یعنی محل تلاقی کاربر و رایانه است. همچنین» این انطباق‌ها ممکن است به برخی تغییترات در سطح مختلف تعاملات دلالت داشته باشند. افزون بر این» انواع مختلف بازخوردها نقش مهمی را در انواع انطباق‌ها و تغییرات ایفا می‌کنند. بنابراین» بررسی‌های دقیق تر می‌تواند در ارتباط با ماهیت و ظهور و تأثیرات این تغییرات» روشنگر باشد؛ چرا کنه ممکن است برخی تغییرات که کمتر مورد کاوش قرار گرفته‌اند» در وقوع انواع تعاملات نقش موئری داشته باشند (1996 80110). در صورتی که تعامل به‌واسطه یک کتابدار پا متخصص اطلاع‌رسانی واسطهگری شده باشد سطحی پیچیده به سطوح از دیدگاه ساراسويکک برخی از عناصر دخیل در انواع تعاملات در مدل لایه‌ای ساراسویک به‌صورت قابل تأملی به مژلفه‌هایی تجزیه شده‌اند. از این منظر می‌توان گفت که این مدل با ایده انواع مختلف تعاملات در بعد کاربر مدل پیشنهادی بلکین و با انواع مختلف اشیا و فرایندهای موجود در بعد رایانه مدل سنتی بازیابی اطلاعات مرتبط است. نتیجه کلیدی حاصل از مدل لایه‌ای سارسویک این است که حتی در صورت طراحی بهترین 61 0016۲ .3 1۵1 ود زدع2۳0 .2 ۵1 ۳810018 1۰ الگوها ترسیم جستجوها و رابط‌های شهودی کاربرمدار» مزایای آن در اثر نمایه‌سازی و سخت‌افزار ضعیف از بین خواهد رفت. همچنین» تعابیر و تفاسیر کاربران از نتایج» ممکن است موفقیت آنها را در نیل به اهدافشان در ارتباط با نظام به‌طور جدی تحت تأثیر قرار دهد (2000 801۳5). با تمامی این اوصاف» هرچند که مدل لایه‌ای ساراسويک زیرساختی همانند مدل اپیزودی بلکین دارد» به‌نظر می‌رسد هنوز پتانسیل‌های کافی برای تجربه گرایی و پیاده‌سازی را ندارد و نیازمند آزموده شدن در یک مطالعه جامع است. در ارتباط با نقطه ضعف يا نقاط ضعف این مدل برخی از نظریه‌پردازان مسأله عدم توجه به بعد زمان را مطرح نموده‌اند. اما نقطه ضعف کلی مدل لایه‌ای را می‌توان همان نقطه ضعفی دانست که بیشتر مدل‌های لایه‌ای در حوزه‌های زبان‌شناختی و علوم ارتباطات نیز دچار آن هستند و آن اینکه به تصویر کشیدن میانکنش‌های میان سطوح و لایه‌های مختلف جنبه‌ای حیاتی» اما بسیار مشکل است 600۵۲۰ 204 6ذم5)  جدول ۱. ماتریس مقایسه مدل‌های اشاره‌شده در پژوهش حاضر تعامل» برایند افتراق میان ۱. تعامل کاربر نه با نظام» بلکه با توجه مستقیم به طیف بیان نشده است که  ادامه جدول ۱. ماتریس مقایسه مدل‌های اشاره‌شده در پژوهش حاضر مدل شناختی ۱. کاربران برای نیاز اطلاعاتی یا موضوع تعامل را با عناصر ۱. ارائه تصویری جامع از گرایشات و شامل تعاملاتی سطح بالاه عدم تجزیه و تحلیل اینگورسن مسأله و هدف خود دارای مدل‌هابی شناختی و ذدگرگونیتردر سمت و سوهای یک فرایند بازیابی پیچیده و پویا به‌عنوان رفتار اطضااع‌یابی ذهنی هستند که بیشتر این مدل‌ها بازیابی اطلاعات» مجسم "اظلاعات مجموعه‌ای از فرایشدهای به‌گونه‌ای صریح و ضمنی بوده اما قابلیت تبدیل شدن به می‌سازد. نکاحی وراه بای گت راز با گنای حالت صریح را دارند. حدودی- یکپارچسه اطلاعات و عدم ارائه ۲ نظام بازیابی اطلاعات در واقع طی بازیابی اظلاعات متمر کز است. اینکه نظام چه چیزی را و چگونه ۳ شناسایی فرایندهایی شناختی که در  ادامه جدول ۱. ماتریس مقایسه مدل‌های اشاره‌شده در پژوهش حاضر ۱ استفاده از اطلاعات, با مسائلی ‏ "تعامل " به‌منزله گفتگوی چون شناخت و کاربرد موقعیتی در میان شرکت‌کنندگان ‏ ۱. توجه به ابعاد چندگانه کاربر درون : هر کدام از شرکت کنندگان . پتانسیل‌های کافی برای هدف اصلی هبتر را علاوه برس نگ افو ایو ادن محیط و بر روی فضای شناختی موقعیّت کاربر به دانش, اهداف» ح‌ ۳ کاربر برای برقراری . مقاضد»عقاید و وظایف وی نیز توجه در میان سایر مدل‌های جاری تعامل بازیایی اطلاعات, "مدل بازخورد تعاملی اسپینکی "" که در سال ۱۹۹۷ ارائه شد پوششن بسیار جامعی از ماهیت چرخه‌ای و پیچيده تعاسل بازیابی اسپینک ماهیت " بازخورد اطلاعات" را در بازیابی اطلاعات مطالعه کرد» سپس آن رابا موضوع تعامل و تناوب در تعامل بازیابی اطلاعات مرتبط ساخت. پژوهش وی در مفهوم "بازخورد"» باعث ورود نظریه نظام‌ها و سیبرنتیک به حوزه کاری علوم اطلاع‌رسانی شد. اسپینک "زمان" را به‌عنوان عاملی مهم در بازیابی اطلاعات و همچنین» چرخه‌هایی را که در طی جریان جستجو روی می‌دهند در مدل بازخوردی خود مورد توجه قرار داد. بنابراین» از زمان ارائه این مدل به بعد عامل زمان در کنار عامل‌های دیگری چون "فرایند جستجو" و "راهبردهای جستجو" به‌عنوان اصلی‌تنرین عامل در بازینابی تعاملی اطلاعات قرار گرفت. فرایندهای جستجو در درون خود دارای تعدادی چرخه هستند. این چرخه‌ها خود به‌عنوان فرایندهایی تعریف می‌شوند که مابین هر فرمان جستجوی مستقل واقع می‌شوند. به بیان دیگر زمان وقوع این چرخه‌ها مابین یک پرسش (انتخاب و ترکیب و ورود کلیدواژه‌ها) و فرمول‌بندی مجدد پرسش (انتخاب و تر کیب و ورود دوباره واژه‌های جستجو) در طول هر چرخهه» امکان وقوع حلقه‌های بازخوردی وجود دارد. این حلقه‌های بازخوردی شامل گفتگویی میان کاربر و رابط جستجو در ارتباط با ۱) ربط محتوایی» ۲) ربط واژه‌ای» ۳) اهمیت ربط. ۴) مرور واژه‌های جستجو یا ۵) مرور راهبردهای جستجوست. بنابراین» یک حلقه بازخوردیی:تعاملی» زمانی ترسیم می‌شود که یکی از شرکت کنندگان پس از برخی قضاوت‌ها با توجه به یکی از پنج مورد اشاره‌شده» بازخوردی برای شرکت کننده دیگر ارسال کند. نقطه قوت اصلی مدل بازخوودی اشپینک:در ارائه ماهیتی چرخه‌ای از تعامل بازیایی اطلاعات است (1996 «32110). از طرفی» به‌نظر می‌رسد نقطه ضعف این مدل نیز در عدم توجه به فرایندها و یا تغییرات شناختی باشد» چرا که مشاهده می‌شود در این مدل هرچند انواع راهبردها و قضاوت‌ها و ... مورد توجه قرار گرفته است» هیچ گونه ابزاری برای برقراری ارتباط میان این فرایندها با تغییرات حین جستجو - به مانند راهبردهای جایگزینی در نتیجه یک حلقه تعامل در بازیابی اطلاعات و واکاوی مدل‌های آن | صدوقی و دیگران تعامل بازیابی اطلاعات» فرایندی پیچیده است که درک آن به‌لحاظ عملی و کارستی امری به‌نسبت آسان» اما به‌لحاظ مفهومی امری مشکل و به‌لحاظ نظری موضوعی چالشی است. طی سالیان زیادی» بازیاپی اطلاعات را براساس مدل سنتی آن قالب‌بندی می‌نمودند. هرچند این مدل هنوز هم در موقعیت‌های جزئی و تعریف شده‌ای مانند ارزیایی الگوریتم‌های بازیابی اطلاعات می‌تواند مفید باشد.» دارای محدودیت‌های عمده‌ای چون عدم برقراری ارتباط و همبستگی با تعامل بازیابی اطلاعات موجود در دنیای واقعی است و با محیط تجربی سازگار نیست. بنابراین» این مشکلات منجر به پژوهش‌های گسترده‌ای در حوزه بازیابی اطلاعات شد چنانچه امروز شاهدیم که بیشتر پژوهش‌های این حوزه حول محور تعامل در بازیابی اطلاعات سیر می‌کند..اما نشگل اضلی در حوزه بازیابی اطلاعات و تعامل انسان و رایانه که هنوز هم محسوس و ملموس است. فقدان مدل‌هایی,.است که بتوانند در بازنمایی دقیق فرایندهای تعاملی» به‌مثابه آئینه‌ای تمام‌نما جامعیت داشته باشند. از میان مدل‌های ارائه‌شده نیز می‌توان گفت هیچ کدام آنچنان که باید مقبولیت عام نیافته‌اند. البته مدل‌های ارائه‌شده در بازنمون عناصر و متغیرهای موجود در بعد انسانی (توسط مطالعات کاربرمدار) و نیز بازنمون عناصر رایانه‌ای (توسط مطالعات نظام‌مدار) توانسته‌اند به موفقیت‌هایی دست یابند. اما خلأ محسوس, در زمینه فقدان مدلی است که همزمان این دو جنبه اصلی بازیایی اطلاعغات را به گونه‌ای جامع پوشش دهد. البته لازم به اشاره است که در مدل لایه‌ای ساراسویک سعی شده است از طریق به‌تصویر کشیدن تعامل میان کاربر و نظام در رویه سطحی این مدل» تا حدودی به این مهم پرداخته شود. اما این مدل نیز در زمینه‌هایی مانند تجزیه دستور زبان به مژلفه‌های آواشناختی» ریخت‌شناسی لغوی» قواعد صرف و نحوی وانیز عناصر معنایی» دچار محدودیت‌هایی است. هرچند با وجود تمامی این محدودیت‌ها مدل لایه‌ای ساراسویک به‌دلیل قابلیت تشخیص و جداسازی عناصر پیچیده دخیل در تعامل بازیابی اطلاعات از طریق مدیریت و بازنمون و درک این عناصر دارای به‌نظر می‌رسد رویکرد تعاملی به بازیابی اطلاعات و نگاه ویژه به موضوع "تعامل"» موجب خلق نگرشی واقع گرایانه و عینی به آنچه که در بازیابی اطلاعات واقع می‌شود» خواهد شد. افزون بر آن» چنین نگرشی پژوهشگران را از محدود شدن به توجه انحصاری به رویکردهای کاربرمدار یا رویکردهای نظام‌مدار محض به‌دور نگه خواهد داشت. چرا که توجه صرف به هر یک از دو جنبه اصلی بازیابی اطلاعات, به‌یقین مانع ارائه مدلی جامع‌نگر در بازیابی اطلاعات خواهد شد. با توجه به اينکه میزان درک و برداشت علمی از تعامل بازیابی اطلاعات پایین است. همین امر موجب شده است که پژوهش‌های این زمینه در حد نظریه باقی مانده و به سمت عملیاتی و کاربردی شدن این نظریه‌ها گرایش پیدا نکرده باشد» چرا که درک و برداشت جامع و مانع از هر پدیده‌ای» شرط لازم برای طراحی و اجرا و تحقق آن خواهد بود. بحث بازیابی تعاملی اطلاعات یک برنامه کاری غنی برای پژوهش‌های حوزه بازیابی اطلاعات ارائه می‌کند. بازیابی تعاملی اطلاعات» هرچند شامل عناصر رفتاری عامل انسانی است» نیازمند یک درک بنیادی از نحوه کار کرد نظام‌های بازیابی اطلاعات و نیز پژوهش‌های واقع گرایانه در بازیابی تعاملی اطلاعات است. بنابراین» به‌نظر می‌رسد که همکاری نزدیک‌تر مجریان این پژوهش‌ها با طراحان نظام‌های بازیاپی اطلاعات امری ضروری است» چرا که رمز موفقیت‌های آتی بازیابی اطلاعات در همکاری‌ها و پژوهش‌های بین‌رشته‌ای نهفته است و دلیل این امر آن است که گستره این حوزه و مسائل موجود در آن» بسیار بغرنج‌تر از آن است که یک رشته به خصوص بتواند تمامی آنها را به‌طور کامل پوشش دهد. درنتیجه» نیاز است که پژوهشگرانی از حوزه‌هایی چون روان شناسی» علوم رایانه» علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی» علوم ارتباطات» و حتی حوزه تجارت گرد هم آیند تا بلکه بتوانند توصیفی جامع و مانع از بازیابی تعاملی اطلاعات ارائه دهند. با تحقق چنین امری» می‌توان انتظار داشت. که پژوهش‌های حوزه بازیابی تعاملی اطلاعات, دامنه کار خود را به حیطه‌های یگری چون تحلیل موضوعی جهت مدل‌های مطرح‌شده در این مقاله» برخی از مهمترین نظریه‌پردازی‌ها در باب فرایند بازیابی تعاملی اطلاعات هستند. هرچند این مدل‌ها به‌طور کامل» فهرست کاملی از مدل‌ها را ارائه نمی کنند» می‌توانند دست کم مقدمه‌ای برای این بحث مفصل باشند. در ضمن, به‌نظر می‌رسد که این چند مدل» در مورد بازیابی تعاملی اطلاعات حرف آخر را نزده‌اند» بنابراین این حوزه جذاب از مباحث بازیابی اطلاعات, همچنان نیازمند بحث و بررسی و پژوهش‌های بیشتری است. حریری» نجلا. ۱۳۸۳. ربط در مدل سنتی و مدل‌های تعاملی بازیابی اطلاعات. اطلاع‌شناسی ۲ (۱): ۰۱۱۳-۹۱ حسن‌زاده» محمد. ۱۳۸۳. تأثیر مدل‌های بازیابی اطلاعات بر میزان ربط. اطلاع‌شناسی ۲ (۱): ۸۹-۶۳ گزنی» علی. ۱۳۸۱. دیدگاه‌های تعاملی در طراحی نظام‌های بازیابی اطلاعات. فصلنامه کتاب ۱۳ (۱): ۸۳-۷۴ معتمدی» فاطمه. ۱۳۸۲. بازخورد و نظام‌های بازیابی اطلاعات. علوم اطلاع‌رسانی ۱۸ (۳ و۴): ۰۱۶-۱ مهراد» جعفر و کلینی» سارا. ۱۳۸۶. بررسی مدل فضای برداری در بازیابی اطلاعات. کنابداری و اطلاع‌رسانی ۱۰ 3695 ۸۲72/۲ :۵۳ 310 بل8ع ۵ نادور دز 1/00 .1999 .8 ,واع< -مخوعطانط .8 200 مظ رکعاق 8362۵-۷  تعامل در بازیابی اطلاعات و واکاوی مدل‌های آن | صدوقی و دیگران ۱۱۹ 610 ما56 - دمص که عم صمخامهمگصگ نج خن صمناهعاصاآ 1993 بل .31 مصفااع 8 :6 ,1۳051۵02 55-66 ,دروم۸ وم هلمج جع جروت 10 ادعوع 2 ممتاهصه رد 7 2۲0۲2000085 :96 757 دا دم همع ناماد م۸05۶ ناهام دمخامصصوگص خصمعنااماصا 1996 .7 .37 مصفااع8 8 ان طفها1۳۵۳۹ .25-31 بععورعنک موسرم رم حصستعومصمرک دادعا للم 1-41 :(1) 33 ع7ع0 عع رمک 6/270/066 .عوطقم عصناد0 .2005 ۷۷۰ ,ص۲۳ 1310۳ :000 م] وروی وره از امعم نامگ 1992 .8 ,1386560 07062120 ام فاص امعم نموه کم حعن عمکوم ع ندعم 1996 .8 وصع۲5عع 1 ۵1 200 م5 دمناقص مدز م۶ فلوم امعم 05 .2003 ومع .0 1۰ 200 کل وطفاع/2۳[ .له 204 .۵۷۵/0۵0/0 200 و۵۶ بکلاکلع/ع 22 +عصرهاعر ی لداعم دروافس 2 .1979 ۷۰ ۳۰ تعاقق 1۵0 :(2) 3 عع0عنعک ومس 2 +عصمنامت هط 0ص مادم نله عم فاص ع هه 2000 0 مخصنطمط 65 هو از 0ص کمک 06660 واه اه کم عسعق از 1990 پگ با 0ص ,3/00۵5 .17 .1 ,522۷6 0۵02 0۶ ماع نوک مومع ام عمنعکه 2۴ کندواهمد عنناهاناهدو خ تعصنط‌ع5 عصنلصه اهنا مره 0ص صونکصعادط نصمناهع اه امتعفمد دمنافصوص او اعوموه عگناه 5 156 1997 1۰ مه هنهک 7 -313 :34 ععورع نک جرو‌م وس رما 0۶ هنوگ مومع ام ددع2۲ 1۵۳ عمط +کعا مازعا امعه ۵۶ نک ۸ ,1996 سوم .۸ هه م۸ عاهنزمگ 681-90۰ :(6) 32 2771 2/028 مکی مر 1/02 مصونوعل صعادرد -173 :(2) 6 م۲0 ۳۵۵ وی ده دوعص مناد ۵۶ صوناهعناه‌نمععصی ۸ 1994 .ی ماگ ور ادنوه بو زا ماه مگ کم موم فنص هدرن ۸ 2003 بعزدم 3 هه مت 3۰ 1500509 1 ۷ ۱۲۵۲۲۵۵ ۵۵۱1۳ ۲ ۹۶ ۳۱۲۵۲۶۶۵۲ عا3 500 ۸ اسر یه نت کر نزن 6 ۱۵۵96 ۲۵0 ۵۷ 200 ,0۲06655 56۵۵۲6۳۱9 0۳ ۵۲۳۵۱ ۱3۵5 ۷۶6۲۶ 1۳۷۶ 766۳۳۵۱۵9۱۷ 200 ۴۵۲۹۵۵۲۲۵ 6 0065 ۶6۲۹5 ,0۲06655 5[ ۱۳ .0۲06655 56۵۲6 1۳6 0۳ کااوع۲ 2251-8223 ۱55۲ 06 1۵ 0۳ ,20011100 ۱۳۵ .کاانوع۲ ۲۵۲۲۱۵۷۵۵ ما 3660۲0109 ,۳۵۶۲۵ ۲۳۵۲۵ 8 هن ۵۷۵ 1۳۵۳ 0۳0665565 50۲۵ 3۲6 1۳۵۲6 ,]کرک ۲۵۲۱0۷۵ 1۳۵۱۲۵۲۳۵0۵ 5 و ۲و2 5 ,عناککا 1۳15 ,/۱ا3ع ۳۲۵ ۷۶6۲۰ 0 00۱695 ,۲۵۵1260 ۲۸۵۳۵۵ ۷ 0 ۵۰۵۲۱۵۲ 60۱۵0 آ6ولا 0۲ 0۲06655 ۵۰.ا- ۱۸۲۵۲۵000 * نس ی ار روت ری ری وت ی اسر ۵ او ۵ ۵0 0206۲ 7۳5 603۰ ولاز ۳8۵۱۵۷30۲6 ۱۵ 300 -5ا 60 6۲اه زامت ندا نیسبی ندنت بن شدت نیس 6 ۳9 ۱۳ ,۲۵۲۳۱6۷۵ ۱۲۵۲۳۵00 ۱۵ ۱۳۵۲۵0۳* 0۳ 66 ع1و 0 ۷۵ 200 51۳6091 ها 200 (د۷عاتاع۲ ۱۱۶۵۲۲۳۵0۵ 0۶ ۲۵۵۵۱ 1۳۵0100

فرآیند جستجوی اطلاعات، فرآیندی تعاملی است زیرا کاربر بر فرآیند جستجو کنترل دارد و در این مسیر، دست به انتخاب می زند. پرسش کاربر ممکن است در طی این فرآیند با توجه به بازخوردهای حاصل از نتایج بازیابی، یک سیر تکاملی را طی کند. از طرف دیگر، درون نظام بازیابی اطلاعات، فرایندهایی وجود دارند که به غیر از کاربر، توسط هیچیک از عناصر این نظام (رایانه، رابط کاربری و ...) تحقق نمییابند. این مسأله به خصوص در مورد ""تعامل""، یعنی فرایند اتصال کاربر به سایر عناصر نظام و قضاوت ربط، نمود بیشتری دارد. این نوشته، نگاهی بر چیستی ""تعامل"" در بازیابی اطلاعات داشته است، سپس مدل سنتی بازیابی اطلاعات و نقاط قوت و ضعف آن را مرور کرده است. در ادامه، مدل های جاری بازیابی تعاملی اطلاعات (مدل اپیزودی بلکین، مدل شناختی اینگورسن، مدل چندسطحی ساراسویک، و بازخورد تعاملی اسپینک) به تفصیل، تفسیر شده اند.

437319

از این‌رو» مفهوم کارایی مفاهیمی چون موفقیت در زمینه عمران» معماری» خدمات شهری,» فرهنگی, و برنامه‌هایی برای رفع کمبودها را مقاله ۱- تحلیل خدمات عمومی نوین ذر چرخه خطمشی گذاری:.. | مهرداد بزرگی‌نژاد و همکاران حاکمیت قانون: حاکمیت قانون» به عنوان اجماع گسترده سیاسی است که یک مسئله اساسی ارزشمند بوده و عنوان مهم‌ترین عنصر برای ایجاد جامعه‌ای است که در آن مردم از هر طیف و با هر عقیده‌ای بتوانند بدون هیچ نوع تبعیضی زندگی کنند. برای اجرای بهتر این مسئله باید یک اجرای بی‌غرضانه از قوانین وجود داشته باشد که نیازمند یک نظام قضایی مستقل است بر اساس این ابعاد و شاخص‌های خدمات عمومی نوین در مدیریت شهری تهران به تشریح ۰ بسی | فا اب بانقی ۱ سورد عرزبی‌و | | عایت ج ابعاد او آگاهی ترا تسین اجتمامی ۱ | پدیری | اباسخگد | [] اتریغشی قانون 2 ها گرابانه و برقواری | لیا یقن اد | ماسین را ما میا میت مار چ شل هو شهروتتاها ار ان رو اقعالیت انها لیا جامعه ۰ سترسی نان تسد ۱۴۱۱ ۸ رت ۱۱ اشسان ۱۱| میت | || رفیت‌ر ۱ | دیزی یا سرت الما بسا الما ات ۱۱۱ ابست | شش مشش ۱ من ۹ دسترسی عمومی یت او تحقیر وود برای رقع و ۸ به اطلاعات 1 را اقشار ایجاد تنفر | || مسئولیت مدیران تس احقوق از سال ۱۹۶۰ مفهوم مشارکت شهروندی بر اساس پنج پارادایم مدیریت دولتی شامل اداره دولتی نوین» مدیریت دولتی نوین» ارزش‌های دولتی» خدمات عمومی نوین» و حکمرانی دولتی نوین تکمیل می‌شود (2020 ,0900706 6۶ 5170160910). مدیریت ارتباط با شهروند از مفهوم مدیریت ارتباط با مشتری در بخش خصوصی و مدیریت دولتی نوین نشأت می‌گیرد. این مفهوم نو در بخش دولتی می‌تواند به افزایش مشارکت شهروندان در تصمیم‌گیری‌ها منجر شود» صدای شهروندان باشد و حس تعلق به دولت‌ها را افزایش دهد (مجرب و همکاران» ۱۳۹۷). مشارکت شهروندی» مشارکت تعدادی از عموم مردم در دستور کارگذاری» تصمیم‌گیری» و فعالیت‌های شکل‌گیری خطمشی سازمان‌ها یا نهادها به منظور توسعه خطامشی است (2011 ,۲۵70۲)). اقدامی محلی که شامل برنامه‌ریزی گروه‌های سازمان‌یافته در خدمات و گاهی اوقات مدیریت این خدمات است (2010 ,۳10168). فرایندی است که به وسیله آن توجه‌ها نیازها و ارزش‌های مردمی در تصمیم‌گیری شرکتی و دولتی مشارکت داده می‌شود (2010 ,215آ). همچنین» به عنوان فرایند انتخاب ارزش است. به‌طوری که مردم حق دارند رهبران خود را انتخاب کنند و به آن‌ها اجازه دهند که تصمیم‌های مهمی برای مردم اتخاذ نمایند. در واقع» مشارکت بدان معناست که تصمیم‌گیرندگانی که بر زندگی مردم تاثیرگذار هستند پیش از اتخاذ تصمیم» گفتگویی با مردم داشته باشند (2011 ,1308)). مشارکت شهروندی شامل چهار نوع ارفتار می‌شود: اقدام شهروندی از قبیل اعتراض‌ها سخنرانی» و تبلیغاتدرگیر ساختن شهروندی از .قبیل دادرسی» استماع, و پیمایش شهروندی؛ مشارکت گزینشی از قبیل" رأی‌گیری و رقابت‌های کاندیداهای سیاسی؛ و مشارکت تعهدی از قبیل پرداخت مالیات و انجام وظایف قضاوتی (2011 ,6ع816۲). پارتریج و همکاران!(4)۲۰۰۵ با دسته‌بندی انواع رویکردها و تکنیک‌های مشارکت شهروندی به چهار نوع ۱ ارتباظ یک‌سوید؛ ۲. مشاوره اجتماعی؛ ۳ دیالو گیگ وه ظمیق!؛ و ۴: شراکت‌های کازی بیان می‌کنند که مشارکت شهروندی یک اصطلاح عام است که تلاش‌های دولت را برای درک و درگیر کردن شهروندان در فعالیت‌ها و تصمیم‌گیری‌ها مورد پوشش قرار می‌دهد. دامنه این نیازها از کسب داده‌ها و اطلاعات» و مشخص نمودن رویدادهایی است که بر دولت‌ها تاثیر بگذارد تا شفافیت و اعتمادسازی را برای مواجهه با چالش‌ها و فرصت‌ها بهبود بخشد.(2005 ,.۵1 2۶ ع827171086). بر اساس این» ابعاد و شاخص‌های آن به تشریح نمودار (۲) استخراج می‌شود. مقاله ۱- تحلیل خدمات عمومی نوین ذر چرخه خطمشی گذاری:.. | مهرداد بزرگی‌نژاد و همکاران ابعاد ارتباط یک نویه مشاوره اجتماعی دیالوگ و بحث عمیق شراکت کاری اگر پارادایم خدمات عمومی نوین خوب فهمیده شود سبب می‌شود که مدیران به دنبال تعادل درستی بین دسترسی شهروندان و مشارکت آن‌ها در فرایند. خطمشی‌گذاری باشند. بر اساس اين» دار امور عمومی مستلزم خطمشی‌گذاری در زمینه‌های متفاوت و متنوع فرهنگی» اجتماعی, سیاسی, و اقتصادی است. شبکه‌هاتی خممشنیشاملن بازیگران دولتی و اجتماعی هستند که تعامل آنان با یکدیگر به شکل‌گیری یا اجرای خطمشی منجر می‌شود (رهنورد و همکاران» ۱۳۹۶). خطمشی‌گذاری عمومی فرایندی را شکل می‌دهد که شامل چندین فعالیت و مرحله است. به‌طور کلی» فرایند خطمشی‌گذاری عمومی شامل مراحل شناخت» درک و بیان مسئله یا مشکل؛ ارجاع و طرح مسئله در سازمان‌ها و موسسه‌های عمومی تهیه و تدوین خطمشی عمومی؛ قانونی کردن و مشروعیت بخشیدن به خطامشی عمومی؛ و ابلاغ اجرا و ارزشیابی خطمشی عمومی می‌شود (الوانی و شریف‌زاده, ۱۳۸۱). فرایند خطمشی‌گذاری را می‌توان مشمول این مراحل دانست: ۱. ات رت سقله وخستور کاز,عوامل بی‌شمازی معکی اس در ری زو ازاریک مشنکل بد عنوان مشکل عمومی نقش داشته باشند. از میان این عوامل می‌توان به تاثیر مطالعات» سخنرانی‌ها و گزارش‌ها اشاره کرد که به نحوی نیازها و کمبودهای شهروندان را بیان می‌کند و پیگیری و اقدام از سوی نهادهای دولتی را ضروری می‌کند؛ ۲. طراحی و شکل‌گیری. فشار افکار عمومی و آثار مسئله, سازمان متولی را ناچار به بررسی و ارائه چارچوب می‌کند. موافقان و مخالفان به بررسی سطله,سلتایایی» فطاسایی, مقیرها و بمقه و ارات رال می‌پرذازتت سازمان‌ها با جمه‌آزرین شواهد» تعبین معیار گزینه‌ها مشورت» و تحلیل ریسک راه‌حل‌ها یکی از گزینه‌ها را انتخاب می‌کنند و به آن مشروعیت می‌بخشند و آن را قانونی می‌کنند؛ ۳. ابلاغ و اجرای خططمشی. پس از مجاز شدن اجرای خطمشی» مراجع اجرای آن را به واحدهای سازمانی ابلاغ می‌کنند. در اجرای دقیق خط سای «خطمقی‌های ارتتاطی: ساتوگارهای حماببق و صمریایی نامیرن مایم شخص می‌شود؛ ۴. ارزیابی خطمشی. با اجرای خطمشی فعالیت‌ها و عملیات خاتمه نمی‌پذیرد و ارزیابی برای پاسخگویی به مشکل عمومی باید به‌دقت به اجرا گذاشته شود که آیا مشکل برطرف‌شده یا یک مسئله جانبی دیگری به‌وجود آمده است. این امراحل:به‌ظور جدا از هم اجرا نمی‌شوند بلکه به صورت فرایندی پویا و دارای ارتباط چندسویه با هم شکل می‌گیرند: در این مرحله بازخوردها قیاس اهداف تعیین‌شده» و منابع تخصیص داده می‌شود و مهارت دست‌اندرکاران برای اجرای اثربخش کنترل می‌شود؛ و ۵. اصلاح» تغییر یا خاتمه خطمشی. پس ازکسب نتایج ارزیابی» نقاط قوت و ضعف مشخص می‌شود. در این مرحله» جریان پشتیبانی فعال می‌گردد پرنامه‌ای برای رفع کمبودها و اقدام‌های بعدی وضع می‌شود. در نتیجه» ممکن است اصلاح یا حذف شود (دانش‌فرد» ۱۳۹۵). خطمشی‌های عمومی نقش مهمی در رهاوردهای اجتماعی و توسعه کشورها ایفا می‌کنند. خطمشی‌گذاران هنگام ارائه پیشنهادهای خطمشی به محتوای آن تمرکز دارند ولی تحقق اهداف توسعه و رفاه به کیفیت خطمشی‌های عمومی بستگی دارد. ارزشیابان خطمشی عمومی در ارزشیابی و بررسی آثار آن بر محتوای خطمشی‌ها توجه می‌کنند. مدل‌ها و رویکردهای بی‌شماری که در طول سال‌ها طبق دیدگاه مرسوم برای ارزشیابی خطمشی‌ها هستند» این امر را تایید می‌کنند. برای نمونه در بیش‌تر کشورها بر اساس دیدگاه مرسوم در ارزشیابی خطمشی عمومی» باور همگان بر این است که زمانی که خطمشی‌ها درست اجرا شود موفقیت حاصل می‌شود. خطمشی‌ها پاسخ‌های مشروط به مسائل عمومی هستند. خطمشی که در یک مکان و زمان خاصی درست انجام شود ممکن است در زمان و مکان دیگری موفق نباشد. موفقیت خطمشی‌های عمومی علاوه بر محتوای آن‌ها به کیفیت خطمشی عمومی نیز بستگی دارد. کیفیت خطامشی‌های عمومی توانایی حکومت‌ها را برای رسیدن به ستاده‌های مطلوب تحت تاثیر قرار می‌دهد (دانایی‌فرد و همکاران» ۱۳۹۷). بر اساس بازبینی مقاله ۱- تحلیل خدمات عمومی نوین ذر چرخه خطمشی گذاری:.. | مهرداد بزرگی‌نژاد و همکاران دبیات» ماتریسی تشکیل می‌شود که در محور 2 آن فرایندهای خطمشی‌گذاری شامل شناسایی و درک مشکل,» دستور کار» تدوین و شکل‌گیری» اجرا ارزیابی» اصلاح و خاتمه قرار می‌گیرد. در ادامه» در محور ٩ ابعاد خدمات عمومی نوین مشمول بر دسترسی به اطلاعات و آگاهی عمومی, انتخاب و توافق عمومی» شفافیت» رسیدگی و جبران» عدالت و انصاف اجتماعی, برابری اجتماعی, مسئولیت‌پذیری» پاسخگویی» کارایی و اثربخشی» و حاکمیت قانون قرار دارد. در نهایت» در تلاقی مراحل خطمشی‌گذاری و ابعاد خدمات عمومی نوین» چهار نوع مشارکت شهروندی قرار می‌گیرد. بر ۱ کدام نوع مشارکت شهروندی در تلاقی ابعاد خدمات عمومی نوین و مراحل خطمشی‌گذاری ۲ وضعیت شهرداری تهران بر اساس الگوی شکل‌گرفته چگونه است؟ ۳ چه راهکارهایی برای بهبود مشارکت شهروندی در خطمشی‌گذاری مدیرت شهری بر اساس در این راستا بر اساس ادبیات الگومی مفهومی پژوهش به تشریح نمودار (۳) ارائه می‌شود. 2 ۳ 88 ۵ دسترسی به اطلاعات و آگاهی عمومی نو مشارکت + ارتباط یک سوبه-۸_] [ مشاوره اجتماعی-5_] [ دیالوک - گفتگوی عمیق-۳] [ _ شراکت های کاری -0 پژوهش حاضر از لحاظ هدف توصیفی-پیمایشی است به این دلیل که قصد داشتیم تصویری مشروح از وضعیت مشارکت شهروندی بر اساس ابعاد خدمات عمومی نوین در خطمشی گذاری شهرداری مشخص شود. از نظر مخاطب استفاده‌کننده کاربردی است زیرا هدف پژوهش حاضر ارائه راه‌حل‌های عملی برای بهبود مشارکت شهروندی از راه ابعاد خدمات عمومی نوین در چرخه خطمشی‌گذاری شهرداری است. شهرداری به عنوان واحد تحلیل پژوهش است. شهرداری‌ها از جمله نهادهایی هستند که شهروندان در چرخه عمر خود نیازمند خدمات آن هستند و این امر به توجه بیش‌تر شهروندان به عملکرد شهرداری‌ها منجر می‌شود. با توجه به این که شهرداری‌ها از حیث امکانات و منابع مالی در خدمات خود خودکفا هستنده به هر اندازه که شهروندان در فعالیت‌های شهرداری مشارکت نمایند. آن شهرداری در انجام خدمات کاراتر خواهد بود. به عبارت دیگر شهرداری‌ها در جامعه شهروندمدار دارای بیش‌ترین نقش در دستیابی به این مهم هستند. شهرداری تهران در میان شهرداری‌های ایران دارای بزرگ‌ترین طیف خدماتی مشمول بر خدمات اجتماعی و فرهنگی» امور شهری و محیط زیست» عمران و حمل‌ونقل شهری» و شهرسازی و معماری است که خدمات متنوعی به شهروندان ارائه می‌نماید. از سوی دیگز شهرداری تهران در چرخه خطمشی‌گذاری از مدل فرایندی استفاده می‌کند (پورعزت و رحیمیان» ۱۳۹۱) پژوهشگران در مرحله اول» برای دسترسی به اطلاعات در شهرداری تهران به صورت حضوری در شورای شهر و کمیسیون‌های شورای شهر حضور می‌بابند و از مصاحبه ساختاریافته برای کسب الا اظراسط له 2 4:5 دروم برای کسب اطلاعات پرسشنامه‌ها میان کارکنان شهرداری تهران به صورت حضوری توزیع می‌شود. بر اساس اين» ابتدا ضمن مرور ادبیات» ابعاد خدمات عمومی نوین» مراحل چرخه خطامشی‌گذاری» و انواع مشارکت شهروندی شناسایی و استخراج می‌شود و الگویی مفهومی متشکل از ماتریسی مشمول بر ابعاد خدمات عمومی نوین در محور 2۳ و مراحل چرخه خطمشی‌گذاری در محور ۷ با هدف تعیین اهمیت و اولویت انواع مشارکت شهروندی در تلاقی.دو محور ماتریس طراحی می‌گردد. سپس تکنیک دلفی فازی در دو مرحله برای دستیابی به توافق گروهی بین خبرگان به صورت مصاحبه ساختاریافته صورت می‌پذیرد تا اهمیت و اولویت انواع مشارکت شهروندی با توجه به ابعاد خدمات عمومی نوین و مراحل خطمشی‌گذاری مشخص شود. پس از اتمام تکنیک دلفی فازی» به منظور تایید و بیشینه‌سازی الگو»ه سیستم استنتاج عصبی - فازی به وسیله نرم‌افزار متلب! پیاده‌سازی می‌شود. سیستم استنتاج عصبی - فازی مبتنی بر دو تابع عضویت نوع مثلثی برای هر یک از ورودی‌ها و چهار تابع خروجی ممدانی بر اساس ۲۴۰ مقاله ۱- تحلیل خدمات عمومی نوین ذر چرخه خطمشی گذاری:.. | مهرداد بزرگی‌نژاد و همکاران قانون! طراحی می‌شود که به روش ترکیبی آموزش می‌بینند. در نهایت» پس از نهایی شدن الگو توسط سیستم استنتاج عصبی - فازی» پرسشنامه‌ای مبتنی بر ارکان الگو طراحی می‌شود و در میان کارکنان شهردای تهران به منظور ترسیم وضع موجود شهرداری تهران قرار می‌گیرد. در مرحله نخست» مشمول خبرگان مدیریت شهری است که به منظور انتخاب آنان» شرایط احرازی به تشریح ذیل در نظر گرفته می‌شود» که در نهایت ۱۰ نفر به عنوان خبره با استفاده از روش نمونه‌گیری * دست‌کم یک دوره به عنوان عضو شورای شهر اسلامی شهر تهران حضور داشته‌اند. * دست‌کم یک بار به عنوان معاون يا مدیر ارشد شهرداری تهران منصوب شده‌اند. * اعضای هیئت علمی با کم‌ترین مرتبه دانشیاری که بیش از ۴ سال در حوزه خطمشی‌گذاری * کارشناسان و مدیران سازمان شهرداری تهران که دست‌کم ۱۰ سال سابقه خدمت در در مرحله دوم جامعه آماری» قشر خاصی از کارکنان شهرداری که در خطمشی‌گذاری مدیریت شهری دخیل هستند بدون در نظرگرفتن ملاک‌هایی چون سن» تحصیلات, سابقه کار و جنسیت مشمول بر مدیران و کارکنان ستادی شهزداری تهران به تعداد,۴۰۰۰ نفرمد نظر قرار می‌گیرند. برای به‌دست‌آوردن حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده می‌شود و تعداد نمونه مورد نظر ۳۵۰ نفر تعیین می‌شود. برای جبران ریزش احتمالی پرسشنامه به میزان ۲۵ درضد بیش‌تر در میان کارکنان و مدیران ستادی شهرداری تهران به روش تصادفی ساده پرسشنامه پخش می‌شود. در مجموع با توجه به تعداده دوششم پرسشنامه‌ها (۱۴۰) بین مدیران و چهارششم آن‌ها (۲۸۰) بین کارکنان توزیع می‌شود. در نهایت» از ۴۲۰ پرسشنامه توزیع‌شده» ۳۹۲ پرسشنامه سالم به‌دست آمد. به عبارت دیگر ۰/۹۳ درصد از پرسشنامه‌ها مورد تحلیل قرار می‌گیرد. با هدف تایید پایایی و روایی در پژوهش حاضر از مصاحبه ساختاريافته و پرسشنامه استفاده می‌شود. به منظور تایید پایایی مصاحبه ساختاریافته یک مصاحبه به عنوان پیش‌آزمون در روند آزمون دلفی فازی استفاده می‌شود. در نوع دوم» به منظور تایید پایایی پرسشنامه ۴۰ عدد پرسشنامه به صورت مقدماتی بین اعضای جامعه آماری توزیع می‌شود و پس از جمع‌آوری و تحلیل توسط نرم‌افزار 5۳5522 اعتبار آن ۰/۷۹۳ برآورد می‌شود. از آن‌جایی که این مقدار بزرگ‌تر از ۰/۷ است» بنابراین پرسشنامه از پایایی قابل‌قبولی برخوردار است. همچنین,» به منظور آزمون روایی از روایی محتوا استفاده می‌شود. نیا به اشاره در پژوهش حاضر از اعداد فازی (عدد فازی مثلثی)» برای فازی‌سازی نظرهای خبرگان (۱۰ نفر) استفاده می‌شود. اعداد فازی» مجموعه‌های فازی هستند که در شرایط نبود قطعیت در کنار داده‌های عددی تعریف می‌شوند. عدد فازی مثلنی به صورت (1,10,1)-/3 نشان داده می‌شود که از دیدگاه چنگ و همکاران! (۲۰۰۹)» فرایند روش دلفی فازی به تشریح گام‌های زیر است. گام اول: جمع‌آوری نظرهای خبرگان. در گام اول دلفی فازی» مصاحبه‌ای ساختاریافته مبتنی بر ۲۴۰ گویه انجام می‌شود و از خبرگان پرسیده می‌شود که بر اساس طیف خیلی کم تا خیلی زیاد میزان اولویت و اهمیت هر یک از شاخص‌های شناسایی‌شده را پاسخ دهند. گام دوم: تبدیل به اعداد فازی مثلنی. در گام دوم مطابق با جدول (۱) تبدیل به اعداد فازی به این ترتیب اعداد فازی مثلثی به نظر هر یک از خبرگان ارائه می‌شود و مجموعه اعداد فازی گام سوم: میانگین مجموعه‌ها بر اساس فرمول (۳) محاسبه می‌شود. ۳( ( 1-5 5 1 0 ته ما > (چسه حسه دعسه) > سم مقاله ۱- تحلیل خدمات عمومی نوین در چرخه خطمشی گذاری... | مهرداد بزرگی‌نژاد و همکاران جدول ۲: دیدگاه خبرگان در خصوص خدمات عمومی نوین در چرخه خطمشی گذاری بر اساس ۹ رسیدگی واهحبرا 6 ۱ (۹ ۰ ۰۰/۳۵ ۰۳۲) ۹/۳ ادامه جدول ۲: دیدگاه خبرگان در خصوص خدمات عمومی نوین در چرخه خطمشی گذاری بر مقاله ۱- تحلیل خدمات عمومی نوین ذر چرخه خطمشی گذاری... | مهرداد. بز رگی‌نژاد و همکاران جدول ۳: دیدگاه خبرگان در خصوص خدمات عمومی نوین در چرخه خطمشی گذاری بر اساس ادامه جدول ۳: دیدگاه خبرگان در خصوص خدمات عمومی نوین در چرخه خطمشی گذاری بر مقاله ۱- تحلیل خدمات عمومی نوین در چرخه خطمشی گذاری... | مهرداد بزرگی‌نژاد و همکاران جدول ۴: دیدگاه خبرگان در خصوص خدمات عمومی نوین در چرخه خطمشی گذاری بر اساس :2 درک مشکل برابری اجتماعی ۹ (۹/ ۹/۷۵ ۰/۵۰) ۳ تدوین و شکل انصاف اجتماعی ۰ (۰۱ ۰/۸۸ ۰/۹۳) ۸4 ادامه جدول ۴: دیدگاه خبرگان در خصوص خدمات عمومی نوین در چرخه خطمشی گذاری بر مقاله ۱- تحلیل خدمات عمومی نوین ذر چرخه خطمشنی گذاری... | مهرداد. بز رگی‌نژاد و همکاران جدول ۵: دیدگاه خبرگان در خصوص خدمات عمومی نوین در چرخه خطمشی گذاری بر اساس ادامه جدول ۵: دیدگاه خبرگان در خصوص خدمات عمومی نوین در چرخه خطمشی گذاری بر سپس برای هر خبره مقدار اختلاف از میانگین بر اساس فرمول (۴) محاسبه می‌شود. (۴)( اه - که سای له - که سای که - مقاله ۱- تحلیل خدمات عمومی نوین در چرخه خطمشی گذاری... | مهرداد بزرگی‌نژاد و همکاران جدول ۶: اختلاف از میانگین در خصوص خدمات عمومی نوین در چرخه خطمشی گذاری بر اساس ادامه جدول ۶: اختلاف از میانگین در خصوص خدمات عمومی نوین در چر. مقاله ۱- تحلیل خدمات عمومی نوین در چرخه خطمشی گذاری... | مهرداد بزرگی‌نژاد و همکاران جدول ۷: اختلاف از میانگین در خصوص خدمات عمومی نوین در چرخه خطمشی گذاری بر اساس ادامه جدول ۷: اختلاف از میانگین در خصوص خدمات عمومی نوین در چ مقاله ۱- تحلیل خدمات عمومی نوین در چرخه خطمشی گذاری... | مهرداد بزرگی‌نژاد و ار جدول ۸: اختلاف از میانگین در خصوص خدمات عمومی نوین در چرخه خطمشی گذاری بر اساس ادامه جدول ۸: اختلاف از میانگین در خصوص خدمات عمومی نون در چرخه خطمشی گذاری بر مقاله ۱- تحلیل خدمات عمومی نوین ذر چرخه خطمشی گذاری... | مهرداد. بز رگی‌نژاد و همکاران جدول ٩: اختلاف از میانگین خدمات عمومی نوین در چرخه خطمشی گذاری بر اساس شراکت‌های ادامه جدول ٩: اختلاف از میانگین خدمات عمومی نوین در چرخه خطمشی گذاری بر اساس مقاله ۱- تحلیل خدمات عمومی نوین ذر چرخه خطمشی گذاری... | مهرداد. بز رگی‌نژاد و همکاران به منظور تاثیر هر یک از مراحل خطمشی‌گذاری در ابعاد خدمات عمومی نوین و اولویت‌گذاری نوع مشارکتی در مصاحبه ساختاریافته» مراحل و شاخص‌های خطمشی‌گذاری عمومی و خدمات عمومی به صورت کتبی و شفاهی به خبرگان ارائه می‌شود. همچنین, به منظور اطمینان از درک صحیح شاخص‌ها و پاسخگویی به هر پرسش, شاخص‌های مرتبط دوباره مورد تاکید قرار می‌گیرد. همچنین» تفاوت‌های مشارکتی با استفاده از سیستم استنتاج عصبی-فازی در مدلسازی تفکیک می‌شود. در مرحله دوم از روش دلفی فازی با هدف مشخص شدن مقدار توافق بین خبرگان» پرسشنامه مرحله اول پس از انجام تغییرها به همراه میانگین نظرهای خبرگان و اختلاف نظر مرحله قبلی هر یک از آن‌ها با میانگین» دوباره برای خبرگان ارسال می‌شود و از آنان خواسته می‌شود که پاسخ‌ها را بازبینی کنند و در صورت نیاز در دیدگاه‌های خود تجدید نظر نمایند. گام چهارم: پس از ارائه بازخورد اولیه به خبرگان و انجام مرحله دوم دلفی فازی» دیدگاه‌های اصلاح‌شده خبرگان در چارچوب اعداد فازی مثلفی به صورت فرمول (۵) درمی‌آید. در این گام نیز همانند گام دوم» در مرحله دوم دلفی فازی میانگین دیدگاه اصلاح‌شده خبرگان (۶) ( دازا کاب * لوط حوط ‏ عوط) کب گام پنجم: فازی‌زدایی کردن. از زوش مرکز ثقل بر اساس فرمول (۷)» برای فازی‌زدایی استفاده گام ششم: محاسبه مقدار اختلاف نظر خبرگان در دو مرحله. مقدار اختلاف بر اساس فرمول (۸) محاسبه می‌شود. تکرار مراحل دلفی فازی تا زمانی ادامه می‌یابد که اختلاف نظر خبرگان بین دو مرحله نظرسنجی به کم‌تر از حد آستانه خیلی کم (۲/۰) برسد. جدول ۱۰: دیدگاه خبرگان در خصوص خدمات عمومی نوین در چرخه خطمشی گذاری بر اساس مقاله ۱- تحلیل خدمات عمومی نوین در چرخه خطمشی گذاری... | مهرداد بزرگی‌نژاد و همکاران ادامه جدول ۱۰: دیدگاه خبرگان در خصوص خدمات عمومی نوین در چرخه خطمشی گذاری بر دسترسی به اطلاعات ۱ (۹۳/ ۰ ۰۰/۷۵ ۰/۵۴) ۴ ۳ ۹ کارایی و اثربخشی ۹ (۰/۸۶ ۰۰/۶۱ ۰/۳۱) ۵۹ ۳ 5 دسترسی به اطلاعات ۱ (۰۰/۱ ۰/۹۸ ۰/۸۷۳) ۹ ۰ س کارایی و اثربتخشی 5 (۰/۷۹ ۰/۶۳ 0/۳۰) 0۷ ۶ 3 توافی عمومی ۲ (ی 7۳ ۶ 1/۱۹ ۹ یه اسلح وسیلکی رق رانا ۴ (۰۰/۹۱ ۰۰/۹۲ ۰/۶۵) ۸۲ ۴ جدول ۱۱: دیدگاه خبرگان در خصوص خدمات عمومی نوین در چرخه خطمشی گذاری بر اساس مقاله ۱- تحلیل خدمات عمومی نوین ذر چرخه خطمشی گذاری:.. | مهرداد بزرگی‌نژاد و همکاران ادامه جدول ۱۱: دیدگاه خبرگان در خصوص خدمات عمومی نوین در چرخه خطمشی گذاری بر ی ی انصاف اجتماعی ۵ (۵۹ ۰/۵۱ ۰/۴۱) ۵ ۸ ۹ کارایی و اثربخشی ۹ (۹ ۰۰/۷۱ ۰/۸۷۹) ۶۶ ۹ سپ حاکمیت قانون ۱ (۹ ۰ ۰۰/۷۱ ۰/۳۵) تا ۳ 2 دسترسی به اطلاعات ۱ (۰۰/۴۵ ۰۰/۵۱ ۰/۵۳) ۵ ۴ 8 رسیدگ و ۴ ۴ 0( ۰۰۱۹ ۰/۱۵) ۸ ۵ سو کارایی و اثربخشی ۹ (۰/۸۵ ۰/۴۵ ۰/۴۹) ۳ ۶ (ت۹ دسترسی به اطلاعات ۱ (۰/۸۵ ۰/۶۹ ۰/۳۹۰) ۸۱ ۱ اما وسیتگی و شرا ۴ (۹۸/ ۰/۹۹ ۰/۹۲) ۹۶ ۵ جات مسئولیت پذیری ۷ (۹ ۰ ۰۰/۸۱ ۰/۵۹) ۷۷ ۳۲ جدول ۱۳۲: دیدگاه خبرگان در خصوص خدمات عمومی نوین در چرخه خطمشی گذاری بر اساس مقاله ۱- تحلیل خدمات عمومی نوین در چرخه خطمشی گذاری... | مهرداد بزرگی‌نژاد و همکاران ادامه جدول ۱۳: دید گاه خبرگان در خصوص خدمات عمومی نوین در چرخه خطمشی گذاری بر جدول ۱۳: دیدگاه خبرگان در خصوص خدمات عمومی در چرخه خطمشی گذاری بر اساس مقاله ۱- تحلیل خدمات عمومی نوین در چرخه خطمشی گذاری... | مهرداد بزرگی‌نژاد و همکاران ادامه جدول ۱۳: دیدگاه خبرگان در خصوص خدمات عمومی در چرخه خطمشی گذاری بر اساس ده ۰ اس انصاف اجتماعی ۰ (۰/۳۳ ۰/۳۶ ۳۵) ۳ 4 ۹ کارایی و اثربخشی ۹ (۹/ ۰/۸ ۵۵/) ۵ ره 7 دسترسی به اطلاعات عمومی ۱ (۰۰/۳۵ ۰۰/۶۵ ۰/۵۹) 6 ۱ 8 انصاف اجتماعی ۰ (۶ ۰ ۰۰/۵۹ ۰/۹۲) ۳ 4 تا مسئولیت پذیرّی ۷ ( ۹/۵ ۰/0۳ ۰/4۸) ۵ ۷ 3 دسترسی به اطلاعات عمومی ۱ (۰/۳۹ ۰/2۵ ۰/۵۲) 4۵ 1 7 اصلاح رسیدگی و جبران 1 (۰۹/۹۵ ۰/۷۵ ۸۲/) ۹ ۳ بر اساس دیدگاه عنوان‌شده در مرحله اول و قیاس آن با خروجی مرحله دوم بر اساس فرمول (۲)» چنانچه مقدار اختلاف دیدگاه خبرگان در دو مرحله از مقدار ۰/۲ کم‌تر باشد مراحل نظرسنجی متوقف می‌شود. بر اساس این مقدار تفاوت دیدگاه خبرگان بین دو مرحله اول و دوم اجرای دلفی کم‌تر از حد آستانه خیلی کم (۰/۲) به‌دست آمد و نظرسنجی در مرحله دوم متوقف گردید. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده در بین مراحل چرخه خطمشی‌گذاری شهرداری تهران در نوع مشارکتی ارتباط یک‌سویه؛ بیش‌ترین میزان توافق خبرگان مربوط به دسترسی به اطلاعات و آگاهی» و حاکمیت قانون در مرحله شناسایی و درک مشکل؛ شفافیت» مسئولیت‌پذیری» و پاسخگویی در مرحله دستور کار؛ شفافیت» دسترسی به اطلاعات و آگاهی عمومی» و حاکمیت قانونی در مرحله تدوین و شکل‌گیری؛ شفافیت» حاکمیت قانون» و دسترسی به اطلاعات و آگاهی عمومی در مرحله اجرا؛ شفافیت» دسترسی به اطلاعات و آگاهی عمومی» حاکمیت قانون» مسئولیت‌پذیری» و پاسخگویی در مرحله ارزیابی؛ و رسیدگی و جبران» شفافیت» پاسخگویی» و دسترسی به اطلاعات و آگاهی در بین مراحل چرخه خطمشی‌گذاری.شهردازی تهران در انوع؛مشارکتی مشاوره اجتماعی, بیش‌ترین میزان توافق خبرگان مربوط به دسترسی به اطلاعات و مسئولیت‌پذیری در مرحله شناسایی و درک مشکل؛ پاسخگویی در مرحله دستور کار؛ پاسخگویی و مسئولیت‌پذیری در مرحله تدوین و شکل‌گیری؛ پاسخگویی در مرحله اجرا؛ عدالت و.انصاف اجتماعی» مسئولیت‌پذیری» پاسخگویی» و برابری اجتماعی در مرحله ارزیابی؛ و رسیدگی و جبران» پاسخگویی» و مسئولیت‌پذیری در بین مراحل چرخه خطمشی‌گذاری شهرداری تهران در نوع مشارکتی دیالوگ و گفتگوی عمیق» بیش‌ترین میزان توافق خبرگان مربوط به انتخاب و توافق عمومی» مسئولیت‌پذیری» و برابری اجتماعی در مرحله شناسایی و درک مشکل؟ پاسخگویی .در مرحله دستور کار؛ انتخاب و توافق عمومی, عدالت و انصاف اجتماعی» و برابری اجتماعی در مرحله تدوین و شکل‌گیری؛ پاسخگویی در مرحله اجرا؛ انتخاب و توافق عمومی و پاسخگویی در مرحله ارزیابی؛ و رسیدگی و جبران» پاسخگویی» و مسئولیت‌پذیری در مرحله اصلاح و خاتمه است. در نهایت» در بین مراحل چرخه خطمشی‌گذاری شهرداری تهران در نوع مشارکتی شراکت‌های کازی: ستئولیت‌پذیزی: عدالت ,و ائضاف: اجصاعی: بزايزی اجتماعی: پامشگویی: و کارایی و افزبخشی در ترحله اجرا؛ پاتخگویی در مرخله ارزیایی و مرحله اضلاع و.خاتمه است. مقاله ۱- تحلیل خدمات عمومی نوین ذر چرخه خطمشی گذاری:.. | مهرداد بزرگی‌نژاد و همکاران پس از دستیابی به نتایج تکنیک دلفی فازی» با هدف اعتباریابی» از شاخص جذر میانگین مربع خطای نرمال‌شده» آزمون تی زوجی" مقایسه مقدارهای پیش‌بینی‌شده» مقادیر مشاهده‌شده به تفکیک داده‌های وارسی و آموزش» و همچنین» تحلیل رگرسیون خطی استفاده می‌شود. با توجه به نمودار (۴» شاخص جذر میانگین مربع خطای نرمال‌شده برای آموزش» ۰۰۰۵۶ و برای وارسی» ۰/۰۷۶ به‌دست می‌آید که با توجه به کوچک‌تر بودن این مقادیر از ۰/۰۰۸ اعتبار مدل همچنین در روشی دیگر از اعتبارسنجی,» داده‌های مربوط به مولفه‌های خدمات عمومی نوین و فرایند خطمشی گذاری به عنوان متغیرهای مستقل وارد مدل می‌شود و خروجی سیستم به عنوان داده‌های پیش‌بینی‌شده انفیس» با مقدارهای تجربی مشارکت شهروندی مقایسه می‌شود. برابری داده‌های پیش ‌بینی‌شده داده‌های آزمون با داده‌های مشاهده‌شده آن‌ها می‌تواند نشانگر اعتبار هذلی باشد. نمودار (۵)» داده‌های پیش‌بینی و مشاهده‌شده را برای ۳۵ داده وارسی و آزمون نشان می‌دهد. بر پایه خروجی آزمون تی» به منظور قیاس داده‌های پیش‌بینی‌شده و مشاهده‌شده برای داده‌های وارسی و آزمون» ضریب معناداری بزرگ‌تر از ۰۵/*و حد بالا و پایین در سطح اطمینان ۹ درصد مثبت و منفی است. در نتیجه فرض تساوی داده‌های مشاهده‌شده و پیش‌بینی‌شده تایید پس از تایید اعتبار الگو چهار نوع مشارکت توسط سیستم استنتاج فازی! بر اساس ۲۴۰ قانون توسط نرم‌افزار متلب مورد مدلسازی و بیشینه‌سازی قرار می‌گیرد. در مشارکت نوع اول» ارکان دسترسی اطلاعات و آگاهی عمومی انتخاب و توافق عمومی, و حاکمیت قانون در مرحله شناسایی و درک مشکل؛ شفافیت» رسیدگی و جبران» و مسئولیت‌پذری در مرحله دستور کار؛ دسترسی به اطلاعات و آگاهی عمومی» انتخاب و توافق عمومی, شفافیت» و رسیدگی و جبران در مرحله تدوین و شکل‌گیری؛ حاکمیت قانون در مرحله اجرا؛ دسترسی به اطلاعات و آگاهی عمومی» انتخاب و توافق عمومی, شفافیت» و حاکمیت قانون در مرحله ارزیابی؛ و رسیدگی و جبران در مرحله اصلاح مقاله ۱- تحلیل خدمات عمومی نوین ذر چرخه خطمشی گذاری:.. | مهرداد بزرگی‌نژاد و همکاران | ذوره ۳۲ زمستان ۹۸ - شماره ۴ - پیاپی, ۱۱۰ نمودار ۶: دید گاه سرفیس ! مشا ر کت نوع اول- ار تباط یک‌سویه در مشارکت نوع دوم» دسترسی به اطلاعات و آگاهی عمومی در مرحله شناسایی و درک مشکل؛ مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی در مرحله تدوین و شکل‌گیری و مرحله اجرا؛ رسیدگی و جبران» برابری اجتماعی» مسئولیت‌پذیری» و پاسخگویی در مرحله ارزیابی؛ و رسیدگی و جبران» مسئولیت‌پذیری» و پاسخگویی در مرحله اصلاح و خاتمه دارای بیش‌ترین حضور هستند. نمودار ۷: دید گاه سرفیس مشار کت نوع دوم - مشاوره اجتماعی در مشارکت نوع سوم» دسترسی به اطلاعات و آگاهی عمومی» انتخاب و توافق عمومی, مسئولیت‌پذیری در مرحله شناسایی و درک مشکل؛ پاسخگویی, و کارایی و اثربخشی در مرحله دستور کار؛ انتخاب و توافق عمومی, رسیدگی و جبران» برابری اجتماعی» مسئولیت‌پذیری» پاسخگویی» و کارایی و اثربخشی در مرحله تدوین و شکل‌گیری؛ پاسخگویی» و کارایی و اثربخشی در مرحله اجرا؛ انتخاب و توافق عمومی» پاسخگویی» و کارایی و اثربخشی در مرحله ارزیابی؛ و رسیدگی و جبران» پاسخگویی» و کارایی و اثربخشی در مرحله اصلاح و خاتمه بیش‌ترین حضور نمودار ۸: دیدگاه سرفیس مشار کت نوع سوم - دیالوگ و گفتگوی عمیق در مشارکت نوع چهارم» عدالت و انصاف اجتماعی» برابری اجتماعی» و مسئولیت‌پذیری در مرحله تدوین و شکل‌گیری؛ عدالت و انصاف اجتماعی براپری اجتماعی» و مسئولیت‌پذیری در مرحله اجرا؛ پاسخگویی» و کارایی و اثربخشی در مرحله اصلاح و خاتمه دارای بیش‌ترین حضور مقاله ۱- تحلیل خدمات عمومی نوین ذر چرخه خطمشی گذاری:.. | مهرداد بزرگی‌نژاد و همکاران نمودار ٩: دید گاه سرفیس مشار کت نوع چهارم - شراکت کاری مقایسه میانگین وضع موجود با میانگین وضع مطلوب مشارکت نوع اول در شهرداری تهران: با توجه به نرمال بودن پرسش‌ها از آزمون آماري مقایسه میانگین (استودنت تک‌نمونه‌ای") ول: بیانگر نبود تفاوت میانگین پرسش‌های ارتباطات یک‌سویه و میانگین در نظرگرفته‌شده. ,1: بیانگر تفاوت میانگین پرسش‌های ارتباطات یک‌سویه و میانگین در نظرگرفته‌شده. | ذوره ۳۲ زمستان ۹۸ - شماره ۴ - پیاپی, ۱۱۰ جدول ۱۴: مقایسه میانگین مشا ر کت نوع اول - ارتباط یک‌سویه ارتباط بین «انتخاب و توافق عمومی! ۶ رم رو پر ارتباط بین «دسترسی به اطلاعات بر |, بی] مه یز مقاله ۱- تحلیل خدمات عمومی نوین در چرخه خطمشی گذاری... | مهرداد بزرگی‌نژاد و همکاران با توجه به 3-2106 می‌توان با اطمینان ۹۵ درصد و سطح خطای کوچک‌تر از ۰/۰۵ عنوان نمود که تفاوت آماری معناداری بین دو میانگین واقعی و مفروض در پرسش‌های دو سه, چهار» پنج؛ هفت نه ده» دوازده» سیزده» چهارده» و شانزده وجود دارد. بنابراین» فرض ,71 مورد تایید قرار می‌گیرد. همچنین پرسش‌های چهار» هفت» نه ده» دوازده» چهارده» و شانزده دارای میانگین منفی هستند. ۰ مقایسه میانگین وضع موجود با میانگین وضع مطلوب مشارکت نوع دوم در شهرداری تهران: با توجه به نرمال بودن پرسش‌ها از آزمون آماری مقایسه میانگین (استودنت تک‌نمونه‌ای) استفاده : بیانگر نبود تفاوت میانگین پرسش‌های مشاوره اجتماعی و میانگین در نظرگرفته‌شدم. ب: بیانگر تفاوت میانگین پرسش‌های مشاوره اجتماعی و میانگین در نظرگرفته‌شده. جدول ۱۵: مقایسه میانگین مشار کت نوع دوم - مشاوره اجتماعی با توجه به 3-2116 می‌توان با اطمینان ۹۵ درصد و سطح خطای کوچک‌تر از ۰/۰۵ عنوان نمود که تفاوت آماری معناداری بین دو میانگین واقعی و مفروض در پرسش‌های نوزدهم» بیست. و بیست‌وهشتم وجود دارد. بنابراین» فرض ,11 مورد تایید قرار می‌گیرد و تمامی پرسش‌های مقایسه میانگین وضع موجود با میانگین وضع مطلوب مشارکت نوع سوم در شهرداری تهران: با توجه به نرمال بودن پرسش‌ها از آزمون آماری مقایسه میانگین (استودنت تک‌نمونه‌ای) ۱ 11: بیانگر نبود تفاوت میانگین پرسش‌های دیالوگ و گفتگوی عمیق, و میانگین در نظرگرفته‌شده. ,: بیانگر تفاوت میانگین پرسش‌های دیالوگ و گفتگوی عمیق» و میانگین در نظرگرفته‌شده. مقاله ۱- تحلیل خدمات عمومی نوین ذر چرخه خطمشی گذاری:.. | مهرداد بزرگی‌نژاد و همکاران جدول ۱۶: مقایسه میانگین مشار کت نوع سوم - دیالوگ و گفتگوی عمیق ارتباط بین «کارایی و اثربخشی» و «دستور کار» ‏ ۹/۱۳۹- در ارتباط بین «انتخاب و توافق عمومی» و «ارزیابی» ۴/۷۳۶- ارتباط بین «رسیدگی و جبران» و «اصلاح و خاتمه» ۳/۲۲۹- ارتباط بین «کارایی و اثربخشی» و «اصلاح و خاتمه» ‏ ۱/۵۵۵ با توجه به 3-2116 می‌توان با اطمینان ۹۵ درصد و سطح خطای کوچک‌تر از ۰/۰۵ عنوان نمود که تفاوت آماری معناداری بین دو میانگین واقعی و مفروض در تمامی پرسش‌ها وجود دارد. بنابراین فرض ,1 مورد تایید قرار می‌گیرد و پرسش‌های بیست‌ونه» سی‌وسه. سی‌وپنج» مقایسه میانگین وضع موجود با میانگین وضع مطلوب مشارکت نوع چهارم در شهرداری تهران: با توجه به نرمال بودن پرسش‌ها از آزمون آماری مقایسه میانگین (استودنت تک‌نمونه‌ای) ون بیانگر نبود تفاوت میانگین پرسش‌های شراکت کاری و میانگین در نظرگرفته‌شده. ,11 بیانگر تفاوت میانگین پرسش‌های شراکت کاری و میانگین در نظرگرفته‌شده. جدول ۱۷: مقایسه میانگین مشار کت نوع چهارم - شراکت کاری وا ری ار ری معی 8 ات ق جک رواب رباط بین امسویساپدیری؟ ا یت 3 ٩ رل و۳ ۴ ۳۲ رش ۸ ۲ ۱ ارتباط بین «عدالت و انصاف اجتماعی» و «اجرا) ۳7۷۷۶ و ۳۶۹۶ ۲ ۰/۴/۲۶۵۰ ۸۱۳ ۲ ارتباط بین «برابری اجتماعی» و «اتجرا» " ۱/۶۲۷- ۳۶۹ ۰/۳۹۵ ۰/۲۳۰/۱۰۳ ۰/۰۲ ۳ ارتباط بین «مسئولیت‌پذیری» و «اجرا» ۰ ۱/۰۴۷- ۳۷۳ ۰/۲۹۶ ۰/۱۸۰/۰۶۱ ۰/۵ ۴ ارتباط بین «پاسخگویی» و «اصلاح و خاتمه» ۵/۷۹۸ ۰۳۷۳ ۰/۴۹۰/۳۶۹ ۰/۲۴ با توجه به ع۳-1/2106 می‌توان با اطمینان ۹۵ درصد و سطح خ‌طای کوچک‌تر از ۰/۰۵ عنوان نمود که تفاوت آماری معناداری بین دو میانگین واقعی و مفروض در پرسش‌های چهل‌وهشت» چهل‌ونهم» مقاله ۱- تحلیل خدمات عمومی نوین در چرخه خطمشی گذاری... | مهرداد بزرگی‌نژاد و همکاران پنجاه» پنجاه‌ویکم» پنجاه‌وچهارم؛ و پنجاه‌وپنجم وجود دارد. بنابراین» فرض ,11 تایید می‌شود و پرسش‌های چهل‌وهشت» پنجاه‌ویکم» پنجاه‌وچهارم» و پنجاه‌وپنجم دارای میانگین منفی هستند. هدف پژوهش حاضر معرفی پارادایم خدمات عمومی نوین و تاکید بر نقش حیاتی ابعاد خدمات عمومی نوین به عنوان زمینه‌سازان مشارکت شهروندی در چرخه خطمشی‌گذاری شهرداری تهران است و ماتریسی از ابعاد خدمات عمومی نوین در محور 2۲ و مراحل چرخه خطمشی‌گذاری را در محور 7٩ ارائه می‌دهد. نتایج بر اساس تحلیل‌های صورت‌پذیرفته ضمن تایید الگوی ارائه‌شده بیان می‌کند که در مشارکت نوع اول» با عنوان ارتباط یک‌سویه در هر شش مرحله چرخه خطمشی‌گذاری مشمول بر شناسایی و درک مشکل,» دستور کار تدوین و شکل‌گیری, اجرا ارزیابی» و اصلاح و خاتمه اثرگذار است. در این راستا در مرحله شناسایی و درک مشکل از چرخه خطمشی‌گذاری می‌توان در سه بعد از خدمات عمومی نوین به نام دسترسی به اطلاعات و آگاهی عمومی» انتخاب و توافق عمومی» و حاکمیت قانون استفاده نمود. در مرحله دستور کار از شفافیت» رسیدگی و جبران» و مسئولیت‌پذیری؛ در مرحله تدوین و شکل گیری از دستزسی به اطلاعات و آگاهی عمومی, انتخاب و توافق عمومی» شفافیت. رسیدگی و چبران» و مسئولیت‌پذیری؛ در مرحله اجرا از حاکمیت قانون؛ در مرحله ارزیابی از دسترسی به اطلاعات و آگاهی عمومی,» انتخاب و توافق عمومی» شفافیت, رسیدگی و جبران» و حاکمیت قانون؛ و در مرحله اصلاح و خاتمه از نام رسیدگی و جبران استفاده نمود. با توجه به آن‌که هدف در مشارکت نوع اول» ارائه اطلاعات و تسهیم دانش در مراحل خطامشی گذاری و تصمیم‌گیری بر اساس اطلاعات است» بنابراین ارتباط یک‌سویه در تمامی مراحل در مشارکت نوع دوم با عنوان مشاوره اجتماعی در پنج مرحله چرخه خطمشی‌گذاری مشمول بر شناسایی و درک مشکل» تدوین و شکل‌گیری, اجرا ارزیابی» و اصلاح و خاتمه اثرگذار است. در این راستا در مرحله شناسایی و درک مشکل می‌توان از دسترسی به اطلاعات و آگاهی عمومی» در مرحله تدوین و شکل‌گیری» و اجرا از مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی؛ در مرحله ارزیابی از رسیدگی و جبران» برابری اجتماعی» مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی؛ و در مرحله اصلاح و خاتمه از رسیدگی و جبران» مسئولیت‌پذیری» و پاسخگویی استفاده نمود. از این‌رو با توجه به آنکه هدف مشاوره اجتماعی نظرسنجی‌های اجتماعی» گروه‌های کانون» و ایجاد شورای شهروندان است به‌جز مرحله دستور کار که عموما راتاق بسته ذرسیان خبرگان اسگه مایقی مراحل نخطمق ی گذاری از مشاوره اجقطاعی مقاتر استگ در مشارکت نوع سوم با عنوان دیالوگ و گفتگوی عمیق در شش مرحله» چرخه خطمشی گذاری مشمول بر شناسایی و درک مشکل, دستور کار» تدوین و شکل‌گیری» اجرا ارزیابی» و اصلاح و خاتمه اثرگذار است. در این راستا در مرحله شناسایی و درک مشکل می‌توان از دیالوگ و گفتگوی عمیق در سه بعد دسترسی به اطلاعات و آگاهی عمومی» انتخاب و توافق عمومی» و مسئولیت‌پذیری؛ در مرحله دستور کار از پاسخگویی» و کارایی و اثربخشی؛ در مرحله تدوین و شکل‌گیری از انتخاب و توافق عمومی» رسیدگی و جبران» برابری اجتماعی» مسئولیت‌پذیری, پاسخگویی» و کارایی و اثربخشی؛ در مرحله اجرا از پاسخگویی, و کارایی و اثربخشی؛ در مرحله ارزیابی از انتخاب و توافق عمومی» پاسخگویی» و کارایی و اثربخشی؛ و در مرحله اصلاح و خاتمه از رسیدگی و جبران» پاسخگویی» و کارایی و اثربخشی استفاده نمود. در این راستا هدف دیالوگ و گفتگوی عمیق ایجاد میزگردهای اجتماعی و اجلاس رهبری از طیف کاملا عادی تا کاملا تخصصی است. بنابراین؛ دیالوگ و گفتگوی عمیق در تمامی مراحل چرخه خطمشی‌گذاری اثرگذار است. در مشارکت نوع چهارم» با عنوان شراکت کاری در سه مرحله چرخه خطمشی‌گذاری مشمول بر تدوین و شکل‌گیری» اجرا و اصلاح و خاتمه اثرگذار است. در اين.راستا در مرحله تدوین و شکل‌گیری,» و اجرا می‌توان از شراکت کاری در سه بعد عدالت و انصاف اجتماعی» برابری اجتماعی, و مسئولیت‌پذیری؛ و در مرحله اصلاح و خاتمه از پاسخگویی» و کارایی و اثربخشی استفاده نمود. در این باب» تمرکز شراکت کاری بر سرمایه‌گذاری‌های مشترک است: که با مراحل تدوین و همچنین نتایج پژوهش نشان می‌دهد که هر چهار نوع مشارکت مشمول بر ارتباط یک‌سویه, مشاوره اجتماعی» دیالوگ و گفتگوی عمیق» و شراکت کاری در چرخه خطمشی گذاری شهرداری تهران بر اساس ابعاد خدمات عمومی نوین الگوی ارائه‌شده پایین‌تر از وضعیت نرمال هستند. نتایج پژوهش حاضر از لحاظ تاکید بر ابعاد خدمات عمومی نوین در بهبود مشارکت شهروندی» اولین پژوهش در سطح ایران و شهرداری تهران است. از این‌رو ارائه الگو بر اساس سه مفهوم خدمات عمومی نوین» مراحل خطمشی‌گذاری و مشارکت شهروندی» و آزمون و تایید شدن این الگو در شهرداری سهمی است که در پژوهش حاضر برای نخستین بار صورت پذیرفته است. همچنین, مشخص نمودن اولویت انواع مشارکت شهروندی با ارتباط ابعاد خدمات عمومی نوین و مراحل خطمشی گذاری سهم دیگر از پژوهش حاضر است که سابقه پژوهشی در سطح ملی وجود ندارد. بر اساس نتایج پژوهش, پیشنهادهای کاربردی ارائه می‌گردد: ۱. سند تبلیغات شهرداری تهران در صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران مورد تدوین قرار گیرد تا شهروندان نسبت به چالش‌های مقاله ۱- تحلیل خدمات عمومی نوین ذر چرخه خطمشی گذاری:.. | مهرداد بزرگی‌نژاد و همکاران مدیریت شهری و خدمات و فعالیت‌هایی که شهرداری ارائه می‌کند آشنا شوند و اطلاعات و آگاهی عمومی آنان به منظور مشارکت بیش‌تر در خطمشی‌گذاری مدیریت شهری افزایش یابد؛ ۲ جلسه‌های مدیریت شهری در شورای شهر اسلامی شهر تهران و معاونت‌های متولی شهرداری تهران به صورت پخش زنده از وب‌سایت پخش شود؛ ۳ با برنامه‌سازی رسانه‌های ملی نسبت به ارتقای آموزش شهروندان؛ علت‌یابی» شناسایی متغیرها شناسایی بستر» و ارائه راه‌حل‌های مسائل اقدام شود تا شهروندان توانایی ارزیابی خدمات مدیریت شهری و ارائه راه‌حل را برای بهبود آن پیدا کنند؛ ۴. نظرسنجی‌ها به صورت مستمر از شهروندان توسط نهادهای شهرداری تهران يا به صورت متمرکز توسط ستاد تکریم ارباب رجوع شهرداری تهران انجام گردد. همچنین, تریبون‌های دائّمی مشورتی در سطح محله‌های شهرداری تهران برای بهبود مشاوره اجتماعی برقرار شود؛ ۵. از روش‌های کیفی همانند تشکیل گروه‌های کانون و جلسه‌های ویژه شورای شهروندی (مشاورهای اجتماعی) استفاده گردد و در کانون‌های ارزیابی» مدیران ارشد شهرداری تهران حضور یابند و ارزیابی مستمری از؛رفتار مطلوب کارکنان شهرداری تهران در پاسخگویی صورت پذیرد؛ ۶ شورایاری شهر تهزان به عنوان اصلی‌ترین ابزار شهرداری تهران و نزدیک‌ترین حلقه به شهروندان بر اهداف افزایش گردهمایی‌های چندگانه» میزگردهای رهبری» و اجلاس رهبری متمرکز گردد و به خصوصیات غیردولتی» غیرمتمرکز» غیرسیاسی» داوطلبانه» مشارکتی» و خودگردان با زگردد؛ ۷. انجمن شورایاری در فرایندهای خطمشی‌گذاری مدیریت شهری تهران در شورای اسلامی شهر تهران و شهرداری تهران حضور فعال داشته باشند؛ ۸ شهرداری تهران برای استقرار نظام فناوری اطلاعات با هدف ایجاد شهر هوشمند مانند درگیرسازی مجازی در اینترنت و اینترانت و بازخورد آنلاین و جلسه‌های بخث و تبادل نظر اقدام نماید؛ ٩. در مورد مشارکت‌های شهرداری تهران از مدل مشارکت عمومی-خصوصی-مردمی ! استفاده شود که تمامی شاخص‌های همچنین» برای پژوهش‌های آتی پیشنهاد می‌شود که با توجه اهمیت مشارکت نوع چهارم با عنوان شراکت کاری و ضعیف بودن آن در شهردای تهران» مدل‌های مشارکت مردمی, به‌ویژه مدل مشارکت عمومی-خصوصی-مردمی در شهرداری تهران طراحی شود. پیشنهاد می‌شود که نقش از محدودیت‌های پژوهش می‌توان به موارد زیر اشاره نمود: الف. محدودیت جامعه آماری» بدین معنا که این پژوهش در شهرداری تهران صورت گرفته است و به سایر جامعه‌های آماری تعمیم‌پذیر نیست؛ ب. در نظر نگرفتن متغیرهای کنترل در پژوهش؛ ج. انجام ندادن آزمون‌های تناسب مدل و بارهای عاملی پرسش‌ها؛ و د. اجرا نکردن آزمون‌های مشخص‌کننده خطای روش احمدی» فرید و احمدی, سهیلا (۱۳۸۹). ارتقای بهره‌وری و دموکراسی در پارادایم خدمات دولتی نوین. احمدی,» کیومرث و الوانی» مهدی (۱۳۹۴). جایگاه نظریه خدمات عمومی نوین در تبیین مفهوم پاسخگویی الوانی: مهدی: و قنریف‌زاده قتاح (۱۳۸۱) فرایی خط سیر« دانشگاه علامه طباظبایی. امیرزاده» ملیکاسادات» و برک‌پور ناصر (۱۳۹۷):توسعه چازچوب تاب‌آوری اجتماعات محلی شهر اصفهان در برابر خشکسالی با بهره‌گیری از روش کیفی و نزم‌افزار ۸71.۸5-8: محیطشناسی, ۴(۴۴). ۷۶۳-۷۸۱ پورعزت» علی‌اصغر و رحیمیان» اشرف (۱۳۹۱). ویژگی‌های خطمشی‌گذاری عمومی برای اداره شهرهای پرتنوع و پیچیده (مورد مطالعه: شهر تهران). نشریه مدیریت دولنی» ۱۰(۴) ۰۲۵-۴۴ دانایی‌فرد» حسن؛ شکری» زینب؟ خیرگو منصور و فانی» علی‌اصغر (۱۳۹۷). چگونگی ارزشیابی کیفیت خطمشی‌های عمومی در ایران: پژوهشی اکتشافی مبتنی بر روش‌شناسی ترکیبی. نشریه مدیریت رهنورد فرج‌اله؛ بیاتی‌چالشتری» طیبه؛ طاهرپور کلانتری» حبیب‌اله؛ منوریان» عباس (۱۳۹۶). پاسخگویی در شبکه خطمشی عمومی. نشریه فرایند مدیریت و توسعه» ۴(۳۰)» ۳۵-۶۸ سردآرنيا, خلیل‌الهه و شاکری, حمید (۱۳۹۴). حکهوا نیش ماد یرام آس افناسی و پیشننهادات رآهبردی. علیزاده» کتایون؛ رضوی نژاده مرتضی» و رادفر مینا (۱۳۹۲). بررسی نقش و مشارکت مردم در اداره مور شهری (نمونه موردی منطقه ۱۰ شهرداری مشهد). نشریه مطالعات ساختار ‏ و کارکرد شهری؛ قنبری» حبیب (۱۳۹۱). مدیریت رفتار سازمانی. دوره عالی مرکز آموزش امام مهدی (عج) ساحفاناجا. مجرب الهام؛ لگزیان» محمد و مرتضوی» سعید (۱۳۹۷). پدیدارنگاری مدیریت ارتباط با شهروند. نشریه مکوندی» فواد و رضایی» اسماعیل (۱۳۹۷). بررسی و تحلیل شکاف نقشه راه اصلاح نظام اداری با مقاله ۱- تحلیل خدمات عمومی نوین در چرخه خطمشی گذاری... | مهرداد بزرگی‌نژاد و همکاران چارچوب‌ها ی الگوی خدمات عمومی نوین. هفتمین کنفرانس ملی کاربردهای حسابداری و مدیریت. قاذی,پیکانی: مهرنان؛ کشتکار رجبی« ناو فموقناتی«احظم (۳۹۶ )زین باستخگری ی سلزطاوفای دولنی در پارادایم خدمات عمومی نوین. کنفرانس سالانه پارادایم‌های نوین مدیریت در حوزه هوشمندی. آهانم1705 عزاط70 آهدونععج3 ما صمنا‌ه‌گعنادک نحص .(2019) کل مق عصدن۸ 7 ,70۳۵ 65 که وانمقنم 5 مه که عامط 15۵ عصناان/2 مقصنطا ما حاعه۳0م ۸0 منهج 1۳605 (ر2011) سل .36 مصقفصاعطک 2 وس 10 بالعظ 020207 286601 1-3/123 6002۵ .(2003) 36 مففاوم2۵0 ۵۰ سل 1 ,870 6 عزاط۳ .(2014) با روط ملظ کی بط وزط0009 .36 ب3 8۲7۷80 6 مضه دمناه‌عنصنصله عناطا2 آمدمن و1 0 معط 308 +ععصمصع م6 گه 05 هام۸0 ۸۲ .(2009) باس ,رعصق1 ۵ 0-36 ب6عاآ وقا-7 هط 7 موز تونام‌هنگ ۷/3167 عصتاه ۳۷2 ۵۳ ۸3۳ و۳ فص نطما14 6۳51 783] 51316 هدم ۸2 .آبامعگ5 ۸۵ 6 مماو که 6 6 و1010 .(2016) ۴۰ ,علاط ۸ یک ,380070 .۸ مطقهام) :۳10717119 111 20761001071 ۳8116 ]0 [1.0۷۵ 13۵ وا .(2010) 31۰ کل کزه1 عع[56۳ 200116 216 156 .(2015) .ظ 8 ,06082706 ۵۶ ۱ .7 126003706 001۵ ]٩ عام5 ۳۵ ۵۳ 20۲۵0000۳5 ۳ع0/0 ماک .(2011) .5 1 68805 0 ۸۲ :|80 ۳6116 و 101016 .(2014) .2 ,106 2 .36 مالنتا ۷ 75 0۶ دزد راهس۸ ۸۳ :3۳0066 ۵ کلم وصنهاعصه1۳ .(2010) 34۰17۰ ,170165 زا 20 210 1و ع6[م8 156 .(2019) بآ ,33۵ ۸ .36 ماگ سل .0 واه 1/۵113 ۸ اجان 852008 زآ جدمناهصاع16 اعنس10 عصزم10ع106 چا 31006[1 ععزسع5 6 10 60۷۵۳6۵ ومصناص هنعط .(0992) 1 دعاطاعق6 ۸ .10 ,0500۳06 7۵11 3۳6۵ :5600۳ ۳0116 عطا عصنصهم‌اعص1۳ کز امک هنس ۳۳60۳66 05 ۳۳۵۲۲ .(2005) بش۸ ,ق7085 .0 ,۷۷۵۵۵16۲ وس ,78361680 کل ,۳371086 نی عط1 1 06 -3/2031 خصعصععدع ۳ +علامطاعملهاک عط1 تصمنو۸ ما 2 ۶و و5 عط صز 1۳6005 .(2013) .1 بکا ر6ع1 ۵ سک بل ,1۵۵0536106۲5 0 1۵۳ عجق6 31/0200 3/0000 .(2004). ۳۰ ک1 3/6 8 3 0۰ م1660 [نو7 مصه 006 1عنعمآ عماصنصق۳ 360085 عحعع 33۵۵۵ آهنمممک لاتم 234۰ ,(64)2 ,6۷16۷ ۸156011 ۳11 مصمناه ماه 2 0۳ کاصنه‌عصم) و 600560665 وه کاص ص166 نومان ۵ هسامد م۲ .(2013) ۰ ۹۳۵۶ ,31/30386736 200116 310 156 .(2008) .7 ۳ ,130080 ۸6 .3 .37 ۹1036 ۳ 10۳9۰ع3 ععزعک نز که کنناه2 عطا هه مکاسه‌عک وصد 1100۵1 1 3۳30065 3651 .(2020) .1 ,3671006 8 .3 ,3/6360 ,8 .3 و838 ,۷ ,10۵0166 ب0 1 3-6066 6 ۵۶ ۳۳۵6/06 عطا صز کصصناهمصصآ و5 عط) :0018 کم 56۳ آهنم5 عاهاک .(2005) 34۰ .7 م09افصط 70 6۶ ویک .ظ ,101266 مقاله ۱- تحلیل خدمات عمومی نوین در چرخه خطمشی گذاری... | مهرداد بزرگی‌نژاد و همکاران 000260 711 نعا 716 .(2020) .2 یک ,090006 ۵۶ کل ,5006056 2۶ 1/016۷ ع1اطاط 607 نت۸ 8566 3101 1۲ هل چط/۷ ماصقا0مس] م5۵ کا 68 770۳6 وصه صعنلد‌ع۸ هنز ادعص 3/6 36100۵66 .(2006) .7 تملوه1 ۷7 ع دز کصا 1۳50 26 عنصنصل۸ که عصتصصنط 1 156 .(2005) 0 سا 16۳ 1و 2۳۵۵:00۳5 که م7706 مسا اهدوناهنصهع0 .(2009) 8 ,فقل۸ ۶ تا قاتا

از عوامل مهم موفقیت سازمانهای بخش دولتی مشارکت داوطلبانه و شهروندمحوری است که مورد تاکید پارادایم خدمات عمومی نوین است. هدف پژوهش حاضر، معرفی پارادایم خدمات عمومی نوین و تاکید بر نقش حیاتی ابعاد خدمات عمومی نوین به عنوان زمینهسازان مشارکت شهروندی در چرخه خطمشیگذاری شهرداری تهران است، و ماتریسی متشکل از ابعاد خدمات عمومی نوین در محور X و مراحل چرخه خطمشیگذاری در محور Y را با هدف تعیین اهمیت و اولویت انواع مشارکت شهروندی در تلاقی دو محور ماتریس ارائه میدهد. در این راستا، الگوی مفهومی بر اساس روش نمونهگیری هدفمند توسط 10 خبره مبتنی بر تکنیک دلفی فازی در دو مرحله به صورت مصاحبه ساختاریافته مورد تحلیل قرار میگیرد. همچنین، با توزیع 392 پرسشنامه در میان کارکنان ستادی شهرداری تهران به روش نمونهگیری تصادفی، نتایج تحلیل ما نشان میدهد که مشارکت از نوع ارتباط یکسویه، و دیالوگ و گفتگوی عمیق در شش مرحله، مشارکت از نوع مشاوره اجتماعی در پنج مرحله، و مشارکت از نوع شراکت کاری در سه مرحله چرخه خطمشیگذاری موثر است و ابعاد خدمات عمومی نوین در هر چهار نوع مشارکتی (ارتباط یکسویه، مشاوره اجتماعی، دیالوگ و گفتگوی عمیق، و شراکت کاری)، در چرخه خطمشیگذاری وضعیت مطلوب ندارند.

522023

برای نمونه» داستان «سنگی بر گوری» نوعی زندگی‌نامه داستانی است؛ یعنی نویسنده کوشیده است در بیان حوادث زندگی از برخی عناصر داستان نظیر تخیل بهره گیرد. در این نوشتار سعی داریم با توجه به مبحث خاطره‌نگاری و انواع مختلف گونه‌های خاطره‌نگاری, به بررسی این گونه ادبی در آثار جلال‌آل احمد بپردازیم. از آنجایی که در  ۸ پژوهش زبان و ادبیات فارسی, شماره شصت و سوم زمستان ۱۴۰۰ این تحقیق, قصد داریم به تحلیل متن آثار آل‌احمد بپردازیم؛ بنابراین تحقیق پیش‌رو از نوع تحلیلی و کیفی است. در این پژوهش سعی براین است تا به پرسش‌های زیر پاسخ ۱- خاطره‌نگاری چیست؟ چرا در عرصه ادبی گونه ادبی محسوب می‌شود؟ ۲- خاطره‌نگاری در آثار جلال‌آل احمد چگونه نمود یافته است؟ پژوهش حاضر به شیوه توصیفی- تحلیلی است و داده‌های پژوهش اسنادی رکتاتخانه‌ای) ز بر بای سطالعه انیم کقاب‌هانی قاریشی: یی وانکاق مرتلط یا آن خواهد بود. برای اجرای این پژوهش, نگارندگان ضمن بررسی خاطره و ویژگی‌های خاطره‌نگاری» به بررسی, و تحلیل این شووه‌وس گر آثار جلال آل‌احمد پرداخته‌اند. پژوهش‌های فراوانی در باب خاطره‌نگاری صورت گرفته است که بخش زیادی از آن‌ها اختصاص به تاریخچه خاطره‌نگاریی و معرفی برخی خاطره‌نگاران داره که بیشتر مانا» (علی‌رضا کمری, ۱۳۹۳)»«خاطره‌نویسی و جایگاه آن درتاریخ‌نگاری عصر قاجار» (سمیه عباسی, ۱۳۹۶)» «سابقه خاطره‌نگاری در ایرأن»*(احمد اشرف, ۱۳۷۵) و (با یاد خاطره: پنج مقاله درباره خاطره‌نویسی و خاطره‌نگاشته‌های جنگ» (علی‌رضا کمری, ۱۳۷۶ را می‌توان همچنین از میان پایان‌نامه‌های دانشگاهی» می‌توان به «بررسی و تحلیل محتوایی و ادبی زندگی‌نامه‌های خودنوشت فارسی از دوره بازگشت تا معاصر» (حمید رضا سلمانی, ۹ («بازنمایی هویت و نقش‌های جنسیتی در خاطره‌نگاری زنان ایران از انقلاب مشروطیت تا انقلاب اسلامی» (عباسی» ۱۳۹۸) و «تحلیل و مقايسه سنت خاطره‌نگاری در عصر مشروطه ۱۳۲۰ -۱۳۴۰ ق» (مریم قانونی. ۱۳۸۷) اشاره کرد.  بررسی و تحلین خاطرشگار ید رآفا ر اسر تیکوت و مسکا رز ۶۹ از میان انبوه مقالات هم می‌توان به مقاله ناصر نیکوبخت با عنوان «خاطره‌نویسی در ادبیات انقلاب اسلامی» در کتاب «ادبیات انقلاب اسلامی» (محمدرضا ترکی, ۱۳۹۵ «کتاب‌شناسی سرگذشت نامه‌های خودنگاشت و خاطرات ایرانی) (احمد شعبانی, ۰۱۳۷۴ «زبان و زمان در روایت سیاسی زنان خاطره‌نگار دوره پهلوی» (آقاجری, فصیحی, عباسی. ۵۸ («خاطره‌نگاری در تاریخ معاصر ایران» (رئیس‌السادات. ۱۳۹۶)» «نگاهی به خاطره‌نویسی و مقايسه آن با زندگی‌نامه و سفرنامه) (محمدرضا ایروانی» ۱۳۸۶) و «تاریخ- با تأمل در مقالات و پژوهش‌های صورت‌گرفته مرتبط. باید اذعان کرد که نسبت به اهمیت و گستردگی مبحث. پژوهش‌های انجام‌شده به صورت موردی و ذکر خاطره‌نگاری و معرفی برخی خاطرنگاران محدود می‌شود که این مسئله می‌تواند ناشی از نگاه خاص به مقوله خاطره‌نویسی و توجه به آن به‌عنوان یکی از منابع مهم روشن‌کننده تاریخ باشد. تاکنون پژوهشی با این رویکرد.و نگاه تحلیلی به آثار خاطره‌نگار نویسنده صورت نگرفته است. خلا تخقیقاتی در این موزد. ضرورت انجام پژوهش را به خاطره‌نویسی شکلی از نوشتار و یکی ازاانتواع ادبی محسوب می‌شود که در آق «نویسنده خاطرات خود. وقایع و صحنه‌هایی را که در زندگی اتفاق افتاده و پا شاهد بوده» بازگو می‌کند؛ به عبارت دیگر واژه خاطره. صورت دیگری است از خاطر به معنای اندیشه. ضمیر یادبود خیال, یادگار و آنچه در دل بگذرد» (فروغی و امیرخانی, ۱۳۸۶: ۱۰۴ خاطره‌نگاری در مقام ژانر ادبی از گونه‌های رایجی است که در تاریخ معاصر ایران موردتوجه قرار گرفت و هم‌چنین عرصه‌ای برای نمایش «خود» در جامعه‌ای که به شدت عرصهه خصوصی از عمومی» در آن تفکیک می‌شود. این تحول که تحت تأثیر افکار اروپایی در ایران عصر ناصری به وجود آمد. به‌عنوان روشی منتقدانه به کار برده شد؛  ۰ پژومتن زان و ایا قارسی افمطاره قست و سوم رسای ۱۴۰۳ به گونه‌ای که اغلب مولفان با آگاهی از «من فردی» و «هویت جمعی» آن را ابزاری در ارائه اطلاغاتی,فراتر از زندگی خصوصی خود دانستنه و آفاری خلق کرداتن که تسام تأثیرپذیری از اندیشه‌های غربی در شکل‌گیری آن. روندی جدای از جریان خاطره‌نویسی در غرب پیمود و بیشتر در حوزه منابع تاریخی جای گرفت تا آثار ادبی که نوع غالب خاطرات ابزاری برای انتقال مفاهیم» تجربه‌ها و آداب و رسوم جوامع به نسل‌های آینده و با زگوکننده احساسات و عواطف فردی» قومی و ملّی در برابر یک حادثه است؛ بنابراین «خاطره‌نگاری هم از نظر جامعه‌شناسی» هم از نظر مردم‌شناسی» هم از نظر روان‌شناسی و هم از جنبه مطالعات اجتماعی فرهنگی, اقتصادی و تاریخی اهمیت دارد» (ایروانی» ۱۳۹۰: ۱۷). خاطره می‌تواند ابزار مهمی برای نقد مسائل و مشکلات جامعه و حتی ارائه راه‌حل برای آنها باشد؟"از"ظرف دیگر؛«خناطره‌نویشی زمينه متاسبی جهت اغراض شخصی, انگیزه‌ها و افکار واقعی نویسندگان فراهم می‌سازد؛ همچنین اطلاعات محرمانه متعددی که قبلا مخفی بکون‌ذا ند بیا دوشتینهجاطره‌ها وارد تاریخ مکتوب زندگی‌نامه, زندگی نام خودنوشت يا اتوبیوگرافی, حسب حال, سفرنامه, حدیث نفس و وقایع‌نگاری» از اشکال گوناگون خاطره‌نگاری محسوب می‌شوند و وجه مشترکشان در این است که رآوی رویدادهایی رز آنتتاز شع ههنمکریع کمان آو وأقعا اتفاق آفتاده است: و چیزهایی را می‌نگارد که خود از نزدیک شاهد وقوع آنها بوده است. در این میان, وقایع‌نگاری در مرز تاریخ‌نگاری جا دارد و از انواع مشخص آن به شمار می‌آید؛ حال آنکه حدیث‌نفس در مرز داستان پردازی قرار دارد و غالبا از انواع آادبی دانسته می‌شود؛ این گونه است که صور گوناگون خاطره‌نگاری در محوری قرار دارد که یک سر آن تاریخ و برخی خاطره زندگینامه زندگینامه خودنوشت و حسب حال را یک نوع شگرد نویسندگی تلقی می‌کنند و بر این باورند هر زندگی‌نامه نوعی خاطره است؛ حتی اگر به صورت خودنوشت باشد. در حقیقت هر اثری که از تجربیات نویسنده مایه گرفته باشد.  بززسی و تحلین خاطرشگار ید رآفار اضر تکوس روهیگا را ۷۱ زندگی‌نامه است که قابل تقسیم به گونه‌های جزئی‌تری مشل زندگی‌نامه خودنوشت و حسبحآل است (اشرفه ۰۱۳۸۸ ۴۴ کلسه آتوبی وگرافی از و پخش داتوا/ (خوق) و «بی و گرافی "» زرند ینام اتشکیل شده اسست و مصوادگ خود رز پسعناسه اسست: خودزیست‌نامه» زندگی‌نامه‌ای است که افراد درباره خود می‌نویسند و به «توصیف جریان‌های سیاسی» اجتماعی و فکری زمان خود می‌پردازند» (اسلامی. ۱۳۸۸: ۴۰)؛ حسب حال نیز بخش از خودزیست‌نامه است و مشتمل بر نوشته‌های خواندنی, خاطرات و یادداشت‌هایی است که اشخاص در گزارش احوال خود بیان می‌کنند. حدیث نفس نیز گفتاری است که یکی از شخصیت‌های نمایش يا داستان به زبان می‌آورد و به طور قراردادی فاقد مخاطب است. این نوع گفتار معمولا سیر انديشه‌ها و افکار درونی شخصضص بنابراین هر اثری که با زاویه دید اول. شخص نوشته شده باشد و نویسنده هم جز شخصیت‌ها باشد زندگی‌نامه. است دا ایا بخ مسق که کاملا با واقعیت‌های خارجی زندگی مطابقت داشته باشد» خاطره يا زندگی‌نامه است و در غیر این صورت. داستان است. زندگی‌نامه عناصری دارد و نشانه‌هایی از زندگی متعارف نویسنده و صاحب اثر را به ما نشان می‌دهد. برخی عناصر در زندگی‌نامه وجود دارد که در آثار داستانی هم دیده می‌شود و در اینجاست که خاطره و زندگی‌نامه و داستان با هم پیوند برقرار می‌کنند و از وجوه افتراق آنها با داستان. تخیل است. البته بعضی خاطرات و زندگی‌نامه‌ها بن‌مايه داستانی دارند. واقعیت زندگی‌نامه, مخاطب را وادار به پذیرش آن می‌کند؛ دیگر اینکه راوی و نویسنده اثر؛کسی است که محور تمام حوادث است. در بیشتر آثار جلال‌ال احمد. همه بحث‌ها و حوادث مربوط به خود اوست؛ بنابراین بخش زیادی از آثار او را می‌توان زندگی‌نامه دانست. آل‌احمد در طول عمر ۴۶ ساله خود (۱۳۰۲ ش-۱۳۴۸ ش) به فعالیت‌های فرهنگی و سیاسی علاقه بسیار نشان داد و بازتاب این فعالیت‌ها را در آثار غود متعکس کزد: این نویسنده در طول:دوران زندگی خویش, فرازونشیب‌های زیادی را پشت سر گذاشت. او گذشته را همچون حال در اختیار نسل جدید قرار داد. نوسانات روحی و دگرگونی او در دو زندگی متضاد از نماز خواندن تا  ۲ پژوهش زبان و ادبیات فارسی, شماره شصت و سوم زمستان ۱۴۰۰ مخالفت با دین و مذهب. از سنّت‌گرایی تا تجدداندیشی, جذب شدن به گروهی و طرد شدن از گروه دیگر به بهانه بی‌دینی و یا با عنوان خیانت و ... همگی به خوبی بیانگر روحيه کمالجو و آرمان‌خواه وی است و تمام این نوسانات در آثار او منعکس شده است. تناقض‌های بسیار زیادی میان دیدگاه‌ها و نوشته‌های جلال آل‌احمد مشاهده می‌شود. او از یک طرف غرب‌زدگان را سرزنش می‌کند و از طرف دیگره هنجارهای مورد پذیرش غربیان در رفتارهای او به‌وضوح مشاهده می‌شود. او از تعصب‌اندیشی و مقدس‌مآبی بیزار است. اما موضع‌گیری‌های متحجرانه نیز دارد. از روحانیون به دلیل صحبت‌های متعصبانه انتقاد می‌کند و این قشر را جز گروه روشنفکران قرار نمی‌دهد امّا آنها را در راه پیشرفت جامعه موّثر می‌داند. تمام تحلیل‌های او از مسائل جامعه در آثارش منعکس شده است. ازآنجایی که اکثر آثار آل‌احمد با زاويه دید اول شخص نوشته شده است و نویسنده هم جز شخصیت‌ها است و بخشثن زیادی از نگاشته‌های او با واقعیت‌های خارجی و زندگی روزمره‌اش مطابقت دارد» از نوع زندگی‌نامه است که به‌عنوان گونه‌ای از خاطره‌نگاری محسوب می‌شود؛ البته بسیاری از آثار خاطره‌نگار او بن‌مايه داستانی دارد. به‌همین سبب در آثار او میان زندگینامه, خاطرههو داستان پیوندی برقرار می‌شود و تحلیل آثار داستانی جلال آل‌احمد بر اساس گونه ادبی "خاطره‌نگاری در داستان «یک چاله دو چام خلال ری ناو را آورده است ومکان و زمان آشکار است؛ بنابراین دیگر داستاق به متا واقعی نیستّ؛ به عبارتی دیگر اتوبیوگرافی است. ما در این داستان, شاهد شکست‌ها و قهرمانی‌های آل‌احمد و اتفاقاتی که در ای رای آو رخ تام فستیم رای ااز مرخب تقیلی آن چنای نذازهیتابراین جهه اتوبیوگرافی داستان بیشتر است و می‌توان آن را در زمره خاطره‌نگاری قرار داد. ملاگ وندگي‌قامه بودن .یا داستانیبودی؛ مي‌واند زسان ومگان باشهیدابراین با تاریخ به نوعی سروکار داریم. در «سنگی بر گوری» رویدادهای شاد و غمگین زندگی جلال هویداست؛ اگر عبارت ابتدایی داستان -«من جلال آل احمد و زنم سیمین...»- را  بززسی و تحلین خاطرشگار ید رآفار اضر یواست رو هگا ر :۷۳ نادیده بگیریم» شکل داستانی آن بیشتر هویدا می‌شود و زندگی‌نامه نیز محسوب می‌شود که بن‌بايه داستانی آزع کم استاو بهاتوعی اتوبیژگرافی, زندگی زناشویی اوست: «سنگی بر گوری» بخشی از زندگی پردغدغه جلال است و به بیانی دیگر زندگی‌نامه داستانی است؛ به این صورت که زندگی‌نامه نیز می‌تواند از برخی عناصر داستان بهره ببرد» چون عنصر مهم داستان تخیل است. موضوع اصلی کتاب. سترونی آل‌احمد و بی‌فرزندی او و سیمین دانشور است. «سنگی بر گوری» با جمله «ما بچه نداریم» آغاز می‌شود و گره ناگشودنی جلال را مطرح می‌کند. او ناتوانی‌اش در اتصال به فرزند را شکافی در امتداد سنت قلمداد می‌کند که در عین حال آزادی فردی او را تضمین می‌کند. با توجه به اینکه عقیم بودن آل‌احمد. نفی گذشته و سنت است. او سنت و گذشته را «هیچ» می‌خواند که با تضمین آزادی فردی از قضا سودمند افتاده است. در داستان, ماجراهای متعددی مطرح می‌شود؛ تمکین نکردن پدر نویسنده از قواعد جدید دولتی حاکم بر دفترخانه‌ها و محضرها خودسوزی خواهر همسر نویسنده و زلزله بوئین‌زهرا درسال ۱۳۴۱ از این جمله‌اند. علاوه بر ماجراها صحنه‌های اغلب کوتاه و پرشماری نیز در «سنگی بر گوری» وجود دازد که نویسنده:آنها را به طور دقیق و با جزئیات توصیف کرده است؛ از میان این صحنه‌ها می‌توان به صحنه همراهی نویسنده با همسرش هنگام معاینه او به دست یک پزشک مرد اشاره کرد. ذهن جلال هميشه در بین شنت و مدرنیته سرگردان.و ناتوان از یافتن چاره‌ای برای خود بوده است؛ به همین دلیل وقتی بیان می‌کند که دکتر معالج سیمین, فرد هرزه‌ای است. به دلیل سنت‌های فرهنگی است که*؛در ذهن جلالن وجود داشته است -برخلاف مدرن بوقن (مصرف ال واترک نماز و برخی واجبات:ذینی)-آجا یا شاهد آیمان و باوز جلال در رمان «سنگی بر گوری»» عریان در مقابل ما ایستاده است. حتی اهل ملاحظه‌کاری هم نیست. این رمان با گره‌افکنی آغاز و با گره‌گشایی پایان می‌یاید؛ بنابراین متنی است که بر یک خودزندگی‌نامه بنا شده است و از آنجایی که از عنصر تخیل نیز بهره گرفته است. زندگی‌نامه داستانی است؛ علاوه‌براین» وجود ویزگی‌های  ۴ پژوهش زبان و ادبیات فارسی, شماره شصت و سوم زمستان ۱۴۰۰ دیگر زندگی‌نامه خودنوشت, از جمله ماجرا, صحنه, گفت‌وگو. توصیف و معناهای پشت در اکثر داستان‌های جلال آل‌احمد. برش‌هایی از زندگی اوه مردم اوضاع و احوال اجتماعی و همچنین مشکلات موجود در جامعه به چشم می‌خورد؛ هم‌چنین در اغلب داستانها حادئه داستان با روانی و یکدستی و انسجام خاص پیش نمی‌رود؛ چرا که نویسنده گاه و بی‌گاه با ظهار نظرها و تجربه‌های خویش» سیر داستانی را قطع و در روند در داستان «سه تار)» پسرک سه‌تارزن پس از کشیدن رنج و زحمت فراوان و همچنین بی‌خوابی طولانی» برای خود سه‌تاری فراهم می‌کند تا بتواند خرج خود و خانواده‌اش را درآورد: «سه تار را روی شکم نگه داشته بود و با دست دیگر سیم‌های آن را می‌پایید که با دکمه لباس کسی یا به گوشه بار حمالی گیر نکند و پاره نشود. عاقبت امروز توانسته بود به آرزوی خود برسند» (آل احمد» ۱۳۸۸ب: ۸)؛ اما «عطرفروش تسبیح در دست» که پیوسته ذکر می‌گوید و با دیدن سه‌تار» از خود بی‌خود می‌شود. احساس و اعتقادی خاص خویش دارد. او دیدن سه‌تار را که (آلت کفر) می‌خواند نشانه «بی‌دینی» و «بی‌شرمی از خدا» می‌داند و هنگامی که پسرک سه‌تارزن از پله‌های «مسجد شاه» بالا می‌رود» به «تکلیف شرعی» خود عمل می‌کند و سه‌تار را می‌شکند. «داستان سه‌تار» ترسیم آزندگی جلال آل‌احمد است. نویسنده در آغاز جوانی یکی از طلبه‌های حوزه‌های علمی «نجف اشرف» بود و در خانواده مذهبی,» بازاری» روحانی و سنتی بزرگ شده بود به اقتضای زمانه کوشید و به پیشروترین جریان اجتماعی- سیاسی عصر خود پیوست» (اسحاقیان» ۱۳۹۲ :۴۱). جلال ناگزیر به «حزب توده» پیوست و یک‌شبه, ره صدساله رفت و به مقام مسئولیتی بزرگ. مسئول چاپخانه حزب توده به نام «شعله‌ور)» رسید. آل‌احمد دست‌کم دو سه سال با مطبوعات این حزب همکاری جدّی داشت و به اشاره حزب «داستان‌های فرمایشی» می‌نوشت. سال ۰۱۳۲۶ مقطع جدایی نویسنده از حزب و بی‌اعتقادی به آرمان‌ها و اعتقادات ناپایدار او به این ایدئولوژی کوتاه‌مدت و تجربه سیاسی و هنری است؛ «وقتی نویسنده از زبان شخصیت داستان به  بززسی و تحلین خاطرشگار ید رآفار اضر تکوست ,وهمکا ر ۷۵:7 «آوازخوانی و نواختن سه‌تار» برای دیگران اشاره می‌کند. به همین تجربه هنری گذشته اشاره دارد. در مجموعه داستان سه‌تار -که جلال یک سال پس از جدایی از حزب نوشته است- نویسنده به خود نوید می‌دهد که از این پس قصد دارد از هنر خود برای بیان احساسات و علایق قلبی خود بنویسد؛ داستان‌هایی که معرف منش فردی و مستقل خود اوست» (اسحاقیان» ۱۳۹۲: ۴۱). در واقع. «عطرفروش همان سیمای «آل‌احمد» پیش از پیوستن به حزب يا سیمای روزگار طلبگی «جلال» است. نویسنده در این سیما مانند همین «عطرفروش تسبیح به دست» وانمود می‌کند که به دین و آیینی اعتقاد دارد؛ با اين‌همه چنین سیمایی, یک شخصیت فضول, متعرض و مهاجم» بدزبان و پرخاشجوست؛ پس کشاکش نويسنده نخست يا «من» حزبی و دیگری «من» مذهبی خویش است؛ در داستان کوتاه «خواهرم و عتکیوت؟؛ «عنکبوت استغازه از بیماری سرطان خواهر جلال‌آل‌احمد است که خواهر ای« ییاه وبنج ینید و ذوا و ذرمان اعضای خانواده برای پیشگیری افاقه نمی‌کند» (همان: ۱۷۹). راوی (نویسنده) می‌گوید: «من سرم به خوردن گرم بود که شنیدم: همچه چنگ انداخته وسط جونش عین عنکبوت. خوب خانباجی, بی‌خود که نگفتن سلاطون» (آل احمد. ۱۳۵۶: ۵۶). «نویسنده عنکبوت را استعاره از «شوهر خواهر» نیز می‌داند. وقتی راوی می‌کوشد از تخت خواهر بیمار بالا برود». عنکبوت را بی‌جان کند. درمی‌یابد که خواهر پیوسته به عنکبوت می‌نگرد. تو گویی با عنکبوت انس گرفته وکشتن عنکبوت. اصلا به مصلحت نیست. راوی در برخی عبارات به گونه‌ای سخن می‌گوید که از فحوای کلامش می‌توان دریافت که متکبوت:همان شوهر خواهر است) (اسحافیان: ۰۱۳۹۲ (1۸): آخوآهرم آز خیلی چیزهای دیگر ممکن است خوشش بیاید. مثلا از این شوهرخواهر. پنج- شش سال خانه‌اش بوده و همه‌اش مریض بوده و بچه‌دار هم نشده و چندبار هم کارش به مریض‌خانه کشیده. مگر من از شوهرخواهرم خوشم می‌آید؟ درست است که من از مگس هم بدم می‌آید. اما حاضر نیستم حتی یک مگس در تمام عالم به دام هیچ  ۶ پژوهش زبان و ادبیات فارسی, شماره شصت و سوم زمستان ۱۴۰۰ در این داستان» چهره‌ای زشت و سیاه از مردسالاری آمیخته با سنت‌ها و خرافه‌ها و حماقت موجود در جامعه ترسیم می‌شود که معصومیت زن را دستخوش رویدادهای تلخ جامعه می‌کند و سرانجام او را به قعر نابودی می‌کشاند. لحن و فضاسازی در این داستان, بسیار زیبا و جذاب است. آل‌احمد با ترسیم زندگی خود در قالب برادر نوجوان قربانی, به مثابه شاهدی است که علی‌رغم درک مشکلات» در حل و تغییر آن ناتوان است و در تصویر چهره خواهر و مسائل و مشکلات موجود در زندگی او بسیار موفق عمل کرده است. در این داستان روایت غیرمستقیم و از نگاه کودکی خردسال بیان می‌شود که همین عامل, سبب ماندگاری و تأثیرگذاری بیشتر بر مخاطب گردیده است. «گلدسته‌ها و فلک)» نخستین داستان کوتاه از مجموعه «پنج داستان» است که با این عبارت و شروع زیبا وجذاب آغاز می‌شود: «گلدسته‌های مسجد. بدجوری هوس بالا رفتن را به کل آدم می‌زد. ما هیچ‌کدام» کاری.به کار گلدسته‌ها نداشتیم» امّا نمی‌دانم چرا مدام توی چشممان بودند. توی کلاس که نشسته بودی و مشق می‌کردی .. باز هم این داستان «بخشی از خاطره‌های نویسنده دز سیزده- چهارده سالگی و سال‌های ۶ به بعد است و از تصویری‌ترین داستان‌های جاال‌آل‌احمد است. روایت معصومانه‌ای است از جسارت در عبور از خط‌کشی‌ها و محدودیت‌های رایج زمانه که باز از دريچه نگاه همان شخصی ی وان که ای با کوش ما بازفرار از دبستان» خودش را به بالای گلدسته‌های نیمه کاره مسجد مجاور برساند. اروایت می‌شود. حتی اگر کل اثر نمادی از تفکری سیاسی باشد. به دلیل اسشتقرار درست عناصر به‌کاررفته در بافت و جهان متن و تحویل ایده‌های سیاسی به موقعیت‌های انسانی و اجتماعی سبب شده تا داستان تنها وامدار خودش باشد نه جای دیگر. گلدسته‌ها تمثیلی است برای فرار از اختناق و رسیدن به آزادی و در بیانی دیگر می‌توان بالا رفتن از گلدسته‌ها را تمثیلی از پناه بردن به مذهب و سنت دانست» (اسحاقیان؛ ۱۳۹۲: ۱۷۷). «مدیر مدرسه» نیز یکی دیگر از زندگی‌نامه‌های خودنوشت جلال‌آلاحمد است. وی که تجربه معلمی در دبیرستان را داشته. حاصل خاطرات خود را در این رمان به تصویر کشیده است؛ بنابراین «مدیر مدرسه؛ غیر از بازتاب حوادث فرهنگی که پیرامون جلال  بززسی و تحلین خاطرشگار ید زآفار اضر یواست ,و هگا ر ۷۷۹ «مدیر مدرسه ترسیم شخصیت خسته جلال از وضع نابه‌سامان آموزش و پرورش و حتی کتاب‌های ناقص و سنتی تحصیلی است. اثری که با به تصویر کشیدن محیط یک مدرسه و بیان مشکلات مدیر در اداره آن. ضمن اشاره به مشکلات عرصه فرهنگ و آموزش کشور به انتقاد از سیاست‌های وزارت فرهنگ و آموزش و پرورش کشور می‌پرهازدد معلمی,خسته و بی‌حوسله از شغل سلمی کل#فکرسی‌هنه با سذیریت ینک مدرسه بر اضطراب و مشکلات خویش غلبه می‌کند و به آن آرمانی که در نظر دارد. می‌رسد» (کمالی, ۱۳۸۴: ۴۸). مدیر برای تغییر وضع به هر دری می زنده امّا به تدریج می‌بیند» نمی‌تواند به آنچه می‌خواسته» برسد و سرانجام استعفا می‌دهد. «تا دو روز بعد که موعد احضار بیود؛ اصپلا از خانپه درنيامدم. نشستم و ماحصل حرفهایم را روی کاغذ آوردم. سر ساعت معین رفتم به دادگستری. روی همان کاغذهای نشاندار دادگستری استعفانامه‌ام را نوشتم و به نام اهمکلاسی پخمه‌ام که تازه رئیس فرهنگ شده بود دم در پست کردم» (آل احمد. ۱۲۰۰:۱۳۸۳). کتاب «از رنجی که می‌بریم) نیز «حسب‌حالی از حضور جلال در حزب توده و فعالیت‌های حزبی اوست؛ نویسنده کتاب»*قضد دارد؛علی‌رغم بیان شرح حالی از خود و فعالیت‌های حزبی خود. به ترویج و تبلیغ ارزش‌ها و تفکرات حزبی خود بپردازد؛ آنچنان که در داستان «زیرابی‌ها» از این.مجموعه. آل‌احمد.به دفاع از آرمان‌های حزبی خود می‌پردازد و علی‌رغم خرده‌هایی که برخی شخصیت‌های داستان‌های این مجموعه از «رفقا» و رهبری حزب دارند در جمع‌بندینهایی» هنوز به حزب خود امیدوار است» (کمالی, ۱۳۸۴: ۴۸). جلال و دوستانش در برابر شرایط نامطلوب جامعه از خود عکس‌العمل نشان می‌دهند و سعی می‌کنند وضع را عوض کنند و طرحی نو دراندازند: «ما خیلی چیزهای از دست رفته داریم. خیلی چیزها از دست داده‌ايم. خودت در آن چند روز خیلی از آنها را برای ما گفتی ...امّا خیلی مغبون نیستم... درست پیداست که زندگی جدیدی برای من شروع شده. این را می‌بینم» خیلی خوب حس می‌کنم. مثل اینکه خهلی, از تفگ انظری‌های من ,از بین,رفته: از این خوشحالم: اتمی‌توائمبرایت بگنویم  ۸ پژوهش زبان و ادبیات فارسی, شماره شصت و سوم زمستان ۱۴۰۰ داستان «جا پا» از مجموعه داستان «زن زیادی»» حدیث‌نفس جلال است. («او در داستان «جا پا شخصیت سرخورده خود از بی‌فرزندی را به تصویر می‌کشد. عدم تعلق به جهان, دغدغهه جاودانگی, آرزوی نامیرایی و حتی جدالی که نویسنده داستان در اوج مرزهای دلتنگی, اندوه» تنهایی و یأس دارد در این داستان احساس می‌شود. تمام آرزوی وی این است که جا پایش بر روی برف باقی بماند» (کمالی؛ ۱۳۸۴: ۴۸): «یکبار زیر نور مات چراغ ایستادم. نگاه چشمم روی برف تازه‌نشسته خهابان به جای پایی افتاد! جای پایی بود بزرگ و پهن که تازه گذاشته بود... بی‌اختیار به فکر افتادم که: «یعنی می‌شه؟ یعنی می‌شه این جا پای من باشد؟ کاش جا پای من بودا..» و یک مرتبه دیدم که چقدر دلم می‌خواهد جای پای من باشد. دیدم که چقدر آرزو دارم جای پای من روی زمین باقی مانده باشد. نزدیک بود حتم کنم که جا پاقی من اس نکنام چشمم از لای رشته‌های خیالی و سفیدی که دانه‌های.برف از خود دزافضا به‌جا می‌گذاشتند. دوباره به دنبال سرگردانی خود می‌گشت و من به این فکر می‌کردم که یعنی می‌شه؟ یعنی منم جا پام رو زمین باقی می‌مونه؟ کاشکی جا پای من:بود» (آل احمد. ۱۳۸۴ب: ۱۵۱ «جای پا بر برف» می‌تواند قابل تأویل به معانی دیگری نیز باشد که ذهن نویسنده را مشغول کرده و او را به فلسفه‌بافی روشنفکرانه و هذیان گونه کشانده است.. «سرگذشت کندوها و «نون والقلم» نیز حسب‌حالی از تجربه سال‌ها مبارزه جلال آل‌احمد و یارانش بر ضد استبداد و استعمار اسّت که برای فرار از سانسور حکومت از قالب داستان تمثیلی استفاده می‌کند وا" اتطیفاه؛ان آن. دلایل شکست نهضت‌های چپ‌گرای معاصر را تجزیه و تحلیل می‌کند. «بدین ترتیب یقینا جلال‌آل‌احمد با بیان داستان «نون والقلم» اشاره‌ای تمثیلی به جریانات حکومت مصدق و کودتای نافرجام ۲۵ مرداد داشته است که بعد از افشای دست داشتن شاه و عمّالش در این کودتا شاه از کشور می‌گریزد و مردم که فکر می‌کنند؛ این قرار یعنی پایان استبداده به پایکویی و شادی می‌پردازند. غافل از این که بعد از سه روز یعنی ۲۸ مرداد. استبداد به کمک استعمار موفق می‌شود تا انقلاب مردمی را سرکوب کرده و بار دیگر سلطنت و شاه به  بززسی و تحلین خاطرشگار ید زآفار اضر توکوست روهمکا ر ۷۹,7 نویسنده نظر خود را درباره حکومت. در بیان «حسن» پسر حاج ممرضای مرحوم این ار اصل با هر خکومتی مخالفم,چون لارسه حگوست, شدت قسل آست و بسن قساوت و مصادره و جدال و حبس وتبعید... حکومت از روز اول کار آدم‌های بی‌کلّه در داستان «سرگذشت کندوها» آلاحمد به شیوه فابل (حکایت تمثیلی از زبان حیوانات) به ارائه پديده استعمارگری می‌پردازد. زنبورها و سرگذشت آنها در حقیقت. بیان حال خود و سرگذشت مردم کشورش است. این داستان را می‌توان نوعی زندگی‌نامه تمثیلی خطاب کرد که در زیرمجموعه خاطره‌نگاری قرار می‌گیرد. «جلال و مردمش که تحت سلطه استعمارگران هستند همان زنبورهای عسل هستند که در تلاش و کوشش برای جمع‌آوری مخصول هستندو در پایان هر سال محصول جمع‌آوری آنها که همان عسل (نفت) است توسط اشتعما رگران به غارت می‌رود. جلال در این داستان بر این باور است که وطنی که با پشتوانه استعمار ساخته می‌شود و سرمایه‌های آن توسط آنها به غارت می‌رود» ارزش عشق ورزیدن ندارد) (ناصری‌فر ۱۳۹۱: ۱۲۷). «به عقيده من ناقص‌العقل» خونه‌ای که توش دشمن لونه کرده و زورمون هم نمی‌رسه بیرونش کنیم» دیگه خونه ما نیست. از امروز به بعد این شهر و این ولایت مال این جونور کثیفه که توش رخنه کرده و خوراکش را همانجا پیدا کرده» (آل احمد. ۱۳۸۸الف: ۴۹). نویسنده با بیان تمقیلی, آرفومهاد یل #لوود//لیزان علیه بیگانگان ست و با شورشن و عصیان و بازگشت به سنت و ارزش‌های مذهبی خود. راه حل ارائه می‌کند. «داستان جشن فرخنده» از دیگر داستان‌های زندگی‌نامه‌ای نویسنده و مربوط به روزگار «وزارت عدليه) اکبر داور است که قانون کشف حجاب و سخت‌گیری و تغییر لباس روحانیون با تمام خشونتش در کشور پیاده می‌شد» (اسحاقیان. ۱۳۹۲: ۱۸۶). در داستان, به پدر راوی (جلال) که پیش‌نماز مسجد محله است. دستور داده شده که به «باام رو کرسی نشسته بود؛ که سر پاکت را باز کردم. چهار خط چاپی بود.. اّا فقط  ۳۰ پژومت زان و ایا قارسی افمارد قست و سوم رسای ۱۴۰۳ اسم بابام را وسط خط‌های چاپی با قلم نوشته بودند. زیرش هم اعضای یکی از آخوندهای محضردار محلّمان بود که تازگی کلاهی شده بود... یادم است که اسم پابام را آن وسط با قلم نوشته بودند. خیلین خلاصه بود. از آیت‌الله و حجت‌الاسلام و این حرف‌ها خبری نبود که عادت داشتم روی همه کاغذهایش ببینم» (آل احمد ۱۳۵۶: ۳۳-۳۲ «در خدمت و خیانت روشنفکران» حسب‌حالی دیگر از جلال است که در آن. «به تصویر اقدامات رضاشاه برای سرکوبی اسلام با هدف رواج ملّی‌گرایی افراطی پرداخته است. آل احمد در اين کتاب بر این باور است که رضاشاه با سرگرم کردن مردم با زرتشتی‌بازی و هخامتشی‌بازی و آتش‌پوستی می‌خواهه جریان روشتفکری را که کار زمان مشروطه شکل گرفته بود و خطر جدی برای حکومت بود. سرنگون شود» (ناصری‌فر «یادم است در همان ایام کمپانی داروسازی بایر آلمان نقشه ایرانی چاپ کرده بود و به شکل زن جوانی و در بستر خوابینده و لابد مام میّهن و سر در آغوش شاه وقت گذاشته وکوروش و داریوش و ازدشیر ودیگر اهل آنقبیله ازطاق آسمان پایین آمده. کنار درگاه یعنی (بحر خزر) به عیادتش» (آل احمد. ۱۳۸۶: ۴۴۳-۴۴۲). هم چنین جلال در این کتاب. «دلاینل خود راابرای انشعاب از حزب توده بیان می‌کند و در تشریح دلایل خود. علاوه بر مشارکت و حمایت کشور شوروی از حزب توده, به قضایای آذربایجان و شرکت حزب در کابینه قوام و حمایت حزب از اقامت قوای روس آشاره می‌کند» (ناصری‌فر: ۱۳۹۱: ۴۴): «برای من» اما روزی شروعغ شد که مأآمور انتظامات یکی از تظاهرات حزب بودم» اوّل شاه آباده چشمم افتاد به کامیون‌های روسی پر از سرباز که ناظر و حامی تظاهرات ما کنار خیابان صف کشیده بودند که یک مرتبه جا خوردم و چنان خجالت کشیدم که تپیدم توی کوچه سیدهاشم و بازوبند را شوت «آل احمد در مجموعه «دید و بازدید» در هنگام بیان داستان «شمع قدی» به بیان خاطرات خود در دوران حکومت رضاشاه برای انجام مراسم مذهبی می‌پردازد و شادی خود را از پایان رسیدن آن دوران در قالب شخصیت‌ها به تصویر می‌کشد» (ناصری‌فر  بززسی و تحلین خاطرشگار ید رآلار قاس کرت ,وهیکا را ۸۱ «نوای گنگ و بم نوحه دسته‌ای که از دور می‌آمد. کم‌کم. روشن‌تر و واضح‌تر به گوش می‌رسید. قزاق‌بازی تمام شده بود. مردم آزادی یافته بودند... بابا صالح روحش تازه شده بود. مدت‌ها بود که صدای نوحه و ناله هیچ عزاداری را نشنیده بود» (آل احمد. داستان «آفتاب لب بام» اتوبیوگرافی جلال در دوران گریز از مذهب است. «جلال به علت سخت‌گیری‌های پدر روحانی خود و هم‌چنین تحت‌تأثیر اندیشه‌های کسروی که در جامعه آن روز رواج پیدا کرده است. از مذهب گریزان می‌شود» (ناصری فر ۱۳۹۱: ۱۱۵). او در این داستان. سخت‌گیری‌های مذهبی را که ناشی از برداشت‌های متحجرانه از دین است. مورد انتقاد شدید قرار می‌دهد و به بیان قصه پدری می‌پردازد که با سخت‌گیری به کودکان خود. آنها را مجبور به گرفتن روزه در روزهای گرم تابستان نموده است. «خجالت نمی‌کشی؟ این دست‌مزد دم افطارشونه؟ وادارشون کرده‌ای روزه بگیرندا... و حالا خون به صورتش دویده بود. دستش توی ظرف خربزه مانده بود و هیچ از این رو گردان نبود که هر چه از دهانش درآامد.به شوهرش بگوید؛ (آل احمد. ۱۳۸۴ب: ۷۳). سفرنامه نیز یکی از انواع خاطره‌نگاری محسوب می‌شود و «به وقایع, رویدادها دیده‌ها و شنیده‌هایی می‌پردازد که طی سفر برای نویسنده رخ داده است؛ یعنی بر بخشی از خاطرات راوی تعلق می ار د) وان رای پسفرنامه و خاطزه رابطه غصوم وخصوص من وجه برقرار است؛ البته ممکن است خاطره‌نویسی و سفرنامه‌نویسی در هم آمیزند که خاطره سفر محصول آن خواهد بود» (نیکوبخت. ۰۲۰۱:۱۳۹۵ سفرنامه در میان آثار جلال آل‌احمد. جایگاهی والایی دارد. جلال طی هر سفر به کشف جهان می‌پردازد. او در این سفرنامه‌ها به هدف واقعی نمی‌رسد؛ اما به هر حال در سفرنامه‌های جلال را می‌توان به دو بخش داخلی و خارجی تقسیم کرد. سفرهای خارجی جلال شامل: سفر به عراق در سال (۱۳۳۱) به قصد زیارت و سیاحت؛ سفری تابستانه به فرنگ در سال (۱۳۳۶) به قصد ماه عسل با سیمین دانشور؛ سفری چهارده  ۲ پژوهش زبان و ادبیات فارسی, شماره شصت و سوم زمستان ۱۴۰۰ روزه به حج در سال (۱۳۴۳) به قصد زیارت خانه خدا - که شرح آن در «خسی در میقات» در منال (۱۳۴۵) منتشتر شد, از سفرنامه‌های دیگر جلال می‌توان باه سفر او به شوروی در سال (۱۳۴۳) و سفر به آمریکا در سال (۱۳۴۴) اشاره کرد. سفرهای داخلی جلال معمولا همراه غلامحسین ساعدی و برادرش» شمس آل احمد. صورت گرفته است. او بخش زیادی از روستاها و شهرهای ایران را پیاده طی کرده است و با پیعش و بصیرتنخاضی بدمشاهده زندگی نردم و واقتیات اجتماعی پرداخته است .این سفرنامه‌ها (اورازان و تأت‌نشین‌های بلوک زهرا) از جنبه‌های جامعه‌شناسی و مردم‌شناسی بسیار ارزشمندند و کمک شایانی در روشنگری ابعاد زندگی اجتماعی مردم دارند. چهار سفر خارجی جلال در میان سفرنامه‌های او برجسته و ارزشمند تلقی می‌شود و او نیز بر آن بود که این سفرنامه‌ها را با نام چها رکعبه منتشر کند. چهارکعبه او عبارت بود از: ۱-کعبه نخست. مکه. زیارتگاه مسلمین جهان (سفرنامه خسی در میقات) جلال در سفرنامه «خسی در میقات»» تصاویری را از «من» و «دیگری» در وجوه متعدد آنها بهخواننده قرضه می‌دارد. زمانی, که خلزانش متن را آغاز می‌کنيم. انخستین بازنمودهای «من؛ در کتاب یمسا برد راابلان ایسا و ور شبانه حاج قرو دگاه تهران» نماز خواندم. نمی‌دانم پس .از چندین سال. لابد پس از ترک نماز در کلاس اوّل دانشگاه. روزگاری بود! وضو می‌گرفتم و نماز می‌خواندم و گاهی نماز شب (آل احمد. (دیگری» در سفرنامه «خسی در میقات» شامل دیگری «درون‌فرهنگی) و «برون‌فرهنگی» می‌شود. دیگری درون‌فرهنگی که در پیوند فرهنگی/ زبانی/ سرزمینی با زاس تویسفنه آسق: خمرطنان راوی از اقبیل آراگی‌هاکاهای‌ها وسازی‌ها خسن که با راوی به سرزمین وحی آمده‌اند و با او تقابل و تضادهای فرهنگی و اندیشگی دارند. «آه! بابا تو هم! آمده‌ای حج و آن وقت این همه در بند خود بودن؟ اگر مردی این دواخانه قراضه سفری را فراموش کن و اصلا خودت را» (همان: ۲۷).  بززسی و تحلین خاطرشگار ید رآفار اسر توکوست ,و هگا ر :۸۳ اروپایی‌ها اسرائیلی‌ها و آمریکایی‌ها هستند؛ از آن رو که به سرزمین بیگانه تعلّق دارند. جلال در «خسی در میقات»» در تصویرپردازی‌ها از «من نوعی) و (امن جمعی» به بسد صنعتی» اقتصادی و سیاسی نیز توجّه دارد و آن را برجسته می‌سازد. «به این فکر می‌کردم که غرب بدجوری از اسرائیل, ستارالعیوبی برای خود ساخته. با وسيله اختفایی. اسرائیل را کاشته‌اند در دل سرزمین‌های عربی تا اعراب در حضور مزاحمت‌های او افراموش, کنند مراخمت اضلی, را ومتذکر نباشد که آب و کون درخت اسرائیل از غرب مسیحی می‌آید. سرمایه‌های فرانسوی و آمریکایی؛ (آل احمد. ۳۸۷اب: حاصل سفرهای آل‌احمد در قالب سفرنامه یا مقاله چاپ شده است؛ گزارش سفر او به شوروی و شرکت در سمینار مردم‌شناسی در کتاب «ارزیابی شتابزده» به چاپ رسید. گزارش سفر او به آمریکا روسیه و اسرائیل در کتاب‌های «سفر روس»» «سفر فرنگ» و «سفر به ولایت عزرائیل» که بعد از مرگ اوابه چاپ رسید. تحلیل نامه‌های جلال آل احمد بر اساس گونه آذبی خاطره‌نگاری نامه «نوعی گفتمان متنی و مکالمه‌گر است و تحت‌تأثیر دنیای کنشگرها یعنی بافت فرهنگی سوزژه‌ها (مخاطب گفته‌یاب و نویسنده گفته‌پرداز) و بافت شرایطی (مکان و زمان) قرار دارد؛ به همین خاطر در تحلیل و خوانش این گفتمان باید موّلفه‌های بسیاری چون شرایط زمانی» مکانی» وضعیت روحی و عاطفی را در نظر گرفت» (شعیری, یکی از راه‌های ورود به عرصه حسب‌حال‌نویسی جلال» تحلیل و بررسی برخی از سازه‌های متنی در نامه‌های او است که نمایشگر نوع حضور و تعامل جلال در موقعیت‌های گوناگون با افراد مختلف است وگویای بخشی از اتوبیوگرافی اوست. نوشته شده است. در زمره نامه‌های خصوصی محسوب می‌شود. این نامه‌ها خطاب به سیمین دانشور نوشته شخه است و از این جهت که حاوی دقیق‌ترین حالات روحی  ۴ پژوهش زبان و ادبیات فارسی, شماره شصت و سوم زمستان ۱۴۰۰ جلال است. بسیار ارزشمند است و سهم زیادی در روشن کردن زوایای تاریک شخصیت نامه جلال به سیمین در ساعت ۲ بعد ازظهر یک شنبه ٩۱ بهمن ۸۱۱۳۳۲ فوربه «عزیز دلم» سیمین, صبح وقتی کاغذم را می‌نوشتم» این شاعرک» فریدون کار آمد آیتجا وخنباله اکاغذم,مانده خالا یار خنورقدام و تتها/هستم,الازم اس ,فرگونه ناراختی و وسواسی را برای هم بنویسیم و نگذاریم کاغذهامان با مسائل عادی روزانه پر شود و از درون هم خبر نداشته باشیم و بگذاریم ناراحتی‌ها و وسواس‌ها به صورت عقده‌های عذاب‌آور درآید. می‌فهمی عزیزم؟ برای فرار خودت از دست من سه دلیل آورده‌ای: اوّل اینکه از دست قوم و خویش‌های من دررفته‌ای. خوب عزیز دلم» گرچه خودت هم به این مسئله معترفی آیا یادت رفته است که من اصرار داشتم اصلا رابطه را با آنها ببریم؟ یادت رفته است که من اصلا حاضر نبودم رفت‌وآمد کنیم؟» (دانشور ۰۱۳۸۴ ج ۲: ۴۶۰). نامه‌های جلال به سیمین بهانه‌ای؛است برای نوشتن از خود و برای خود. از سویی دیگر بسیاری از این نامه‌ها از آن رو که نویسنده آن در سفر بوده» گاه حکم سفرنامه نیز پیدا می‌کند و از آنجایی که بسیاری از وقایع روزانه جلال نیز در آن ثبت شده است. حکم دفترچه یادداشت نیز پیدا کرده است؛ بنابراین نامه‌های جلال به لحاظ نوع ادبی, «سیمین جانم؛ کاغذ صبحم را وقتی فرستادم که هنوز مستقر نشده بودم؛ گرچه حالا هم درست مستقر نشده‌ام» ولی باز بهتر است. اطاقکی دارم در همان هتل هسپریا. ذوزنقه نامرتب» در حدود یک چهارم آن مردک سیاه در همسایگی موسیو کوپر برادر سرکار؛ اما جایی خوبی است. نزدیک پونسکو و در محل اعیان‌نشین و دکان‌های مختلف نزدیکش. از آنچه دیشب دیدیم و این یکی چنین برمی‌آید که مهمانخانه‌های پاریس را اخیرا رنگ و روغنی مالیده‌اند و قیمتش را دوبرابر کرده‌اند. هتل دیشبی- پادوکاله- (فنهاه» 46 028) عین همین فضا را داشت و با یک چنین تختی, منتها یک وان و روشویی بیده به آن افزوده بودند و قیمتش را گذاشته بودند ۳۵ برای یک نفر و ۴۰ برای دو و ما که سه نفر بودیم ۴۵ فرانک دادیم» (همان ج ۳: ۱۳).  بززسی و تحلین خاطرشگار ید رآفار اسر توکرست ,وهمکا ر ۸۵:7 نامه‌های جلال به سیمین علاوه بر گزارش زندگی او حاوی مضامین سیاسی,؛ اجتماعی, عاطفی و فرهنگی نیز است و به ما فرصت می‌دهد که از دريچه نگاه جلال آل احمد به مسائل بنگریم. این نامه‌ها متعلّق به دو دوره زمانی متفاوت است؛ دور اوّل کمتر از یک سال مداوم طول می‌کشد و شامل نامه‌های جلال به دانشور در سفر آمریکای دانشور درسال (۱۳۳۱- ۱۳۳۲ ش) و دور دوم نامه‌های آل احمد به سیمین قانشور قار چنذ سفر تلف آنها ی آرویا ذر سال‌های ۰۱۳۴۱ ۱۳۴۴ شی) است که برهه‌های زمانی کوتاه‌تری را در یک دوره چندساله دربرمی گیرد. ساعت ۷:۳۰ بعدازظهر یک شنبه ۱۱ اسفند ۱۳۳۱/ اول مارس ۱۹۵۳ «عزیز دلم» سیمین جان» دارم با قلم تازه‌ای که برایم فرستاده‌ای می‌نویسم» قربان دستت. امروز دانشگاه را هم تعطیل کردیم و دمونستراسیون (تظاهرات) بزرگی ترتیب دادیم که در تمام شهر گشت و تا بازار رفت. بازار هم عصر تعطیل کرده بود به طرفداری از مصدق و برای تعطیل بازار برایت نوشتم که بین شاه و مصدق شکرآب شده و آیت‌اللّه و غیره هم از آب گل‌آلود ماهی "می گیزند» (دانشور ۱۳۸۴ ج ۵۳۵۲:۲). نام‌های دوره دوم جلال آل‌احمن‌له شبمین نا در)‌همان سال‌هایی نوشته شده است که خکومت وقت با انقلاب سفید» اصلایچات(ماحق رای زنان و غیره» به سرغت در حال نوسازی کشور بود و نیروهای مخالف نیز درصدد بودند از هر طریق مشروعیت حاکمیت را سلب کنند. وا وس الما جهن رو اش ور ناوات کذ از مه شامل وقایع مربوط به پانزده خرداد سال ۱۳۴۲ نیز می‌شود. مضمون محوری نامه‌ها را در حوزه عمومی شکل می‌دهد؛ البته میان آدیدگاه آل احخمد و دانشور تفاوت‌هایی نیز دیده می‌شود. آل احمد یکسره درصدد نفی و انکار حاکمیت است و هیچ نقطه روشنی در این تحوّلات و نوسازی‌ها نمی‌بیند امّا از طرز بیان دانشور و پاسخ‌های آل احمد به او می‌توان استنباط کرد که او با واقع‌بینی بیشتری به مسائل می‌نگرد. ساعت ۷ بعدازظهر پنج‌شنبه ۱۰ مرداد ۱۱۳۴۲ اوّل اوت ۱۹۶۳ «سیمین جانم» امان از این عصرهای انتظار! و امروز پست آمد و از تو کاغذی نبود. وضع اینجا از این قرار است که هیچ امیدی به هیچ تغییری نیست. اگر روزگاری بود که روس وآمریکا مثل سگ و درویش به هم می‌پریدند حالا به ترس از چین» وردست هم  ۶ پژوهش زبان و ادبیات فارسی, شماره شصت و سوم زمستان ۱۴۰۰ می‌نشینند و خوش و بش می‌کنند. حضرت ایشان هم که نفت را داده‌اند و حاضرند به روس‌ها هم هر چه می‌خواهند. بدهند که آرام و راحت حکومت کنند و الخ... روشنفکرها هم که گندش را درآورده‌اند. هر کدام به یک ماشین و مقامی دلخوش کرده‌اند که روزگاری بود و آزادی‌هایی بود و آنها را از دست داده‌اند و اصلا این جور که من می‌بینم در این ۲۰ سال آینده» سرنوشت ما عین وضع فعلی است» (دانشور ۰۱۳۸۴ ج ۳ ۴۷۳). نامه‌های آل احمد و دانشور در لحظه نگارش به قصد انتشار آن‌چنان که مثلا شعر یا داستان نوشته می‌شود. نوشته نشده‌اند و بخشی از جذابیتشان نیز از همین جا است؛ اما هر دو طرف به این نکته توجه داشته‌اند که نامه‌هایشان در قیاس با نامه‌های معمول, نوشته‌هایی متفاوت‌اند و باید از حوادث روزگار در امان بمانند تا شاید در زمان‌هایی دیگر آل احمد درجایی از همین نامه‌ها می گوید::«می خواهم این روزهایی را که بر من خاطره‌نویسی یکی از کهن‌ترین انوا5 اپ کال پایبند هیج یک از انواغ بیان آدبی نیست. خاطره‌نگاری و گونه‌های مختلف آن (روزنامه خاطرات, وقایع نگاری, سفرنامه. حدیث نفس و زندگی نامه خود نوشت) یکی از بن‌مایه‌های برجسته و مفهومی است که به عنوان گونه ادبی در آثار جلال آلاحمد کاربرد بیشتری دارد. آل‌احمد از معدود نویسندگانی است که در مدت عمر چهل ودشش ساله خود توانسته است که آثار خود را مصروف و معطوف اندیشه‌های سیاسی, اجتماعی و فرهنگی خود کند و اکشر آثار او بازآفرینی واقعیات اجتماعی در عصر و زمان اوست که با بن‌مايه داستانی صورت گرفته و به نوعی زندگی‌نامه و اتوبیوگرافی جلال محسوب می‌شوند و در زمر خاطره‌نگاری قرار مي‌گیرند؛ با ان تفاوت که در برخی, بن‌مایه داستانی بیشتر و در برخی بن‌مایه داستانی کمتر است. برای مثال, «مدیر مدرسه» تجلی دوران مدیریت او در مدرسه و حوادث فرهنگی پیرامون اوست. «ن و القلم» نیز بازتاب کارهای او در حزب توده است یا «نفرین زمین» که بازتاب اصلاحات ارضی رضاشاه است. «گلدسته‌ها و فلک) از مجموعه «ینج  بززسی و تحلین خاطرشگار ید زآفار قاس یواست ,و هگا ر ۸۷ داستان» بخشی از یادبودهای نویسنده در سیزده الی چهارده سالگی است و «سنگی بر گوری» اتوبیوگرافی زندگی زناشویی و جنسی اوست. داستان «خواهرم و عنکبوت» شرح بیماری سرطان خواهر جلال است و داستان کوتاه «جشن فرخنده» شرح قانون کشف حجاب و تأثیر این قانون در زندگی خانواد جلال آل احمد است. داستان «سه تاره نیز سیر زندگی جلال آل‌احمد از مرتبه طلبگی تا پیوستن به حزب توده را ترسیم می‌کند. دید وبازدید» و «زن زیادی) نیز تصویر عقاید دین‌ستیزانه جلال است. «از رنجی که می‌بریم»» (در خدمت و خیانت روشنفکران» و «یک چاه و دو چاله» نیز تصویر فعالیت‌های حزبی جلال و علّت پیوستن او به حزب توده است. چهره تند و گزنده نسل جلال با همه مشکلات و عصیان‌ها در تمامی آثار جلال آل احمد.» اعم از سفرنامه‌ها و نامه‌ها نیز دیده می‌شود. ذهن و تفکر جلال نسبت به مدرنیته و سنت در اغلب آثار او هویدا است و در حقیقت کمتر نویسنده‌ای وجود دارد که برای یافتن مدینه فاضله‌اش؛ این همي‌لاش کاب کنشوالی‌گمیردر خانواده‌ای مذهبی و روحانی متولد می‌شود و در ادامه شاهد فعالیت‌های سیاسی واجتماعی او در حزب توده هستیم. برخی آثار او در تأیید مواضع خزب توده و برخی در رد آن است. این نویسنده زمانی که شاهن: فقدان ایذه‌آل‌هایش :۵٩ حزب ده اسگه با ترحمه آثار: سعی بر پاک کردن اشتباهات گذشته می‌کند؛ به‌گونه‌ای که برخی از مجموعه‌داستان‌هایش را دیگر چاپ نمی کند. جلال در آناوائی جطت وج و گری اه که کیک ‌انقطه متوقف نمی‌شود. نوشته‌های آل احمد بازتاب حالاق اروحهم اوزدر اطخ مختلف زتدگی‌اش استتو از آنجایی که بسیاری از آثارش» ساختار داستانی دارند و به‌غبارتی دیگر نقطه آغاز و پایان و ساختار روایی و خطی مشخص دارند و از جانبی دیگر زندگی‌نامه خودنوشت او محسوب می‌شوند. ترکیبی از زندگی‌نامه و داستان هستند. برخی برای زندگی نامه و خاطره, حالات «جز و کل» قادرند؛ هر زندگی نامه نوعی خاطره است؛ بنابراین اغلب آثار جلاّل آل اخمد خاطره هستند: که از بن‌مانه داسقانی برخوردارد.  ۸ پزومتن بان وادیات فارسی افسارد قست و سوه رسای ۴۶۰۳( آل احمد. جلال (۱۳۵۶) پنج داستان» چاپ دوم تهران» رواق. سس (۱۳۸۶) در خدمت و خیانت روشنفکران» چاپ پنجم» تهران» فردوس. سس (۱۳۸۷ الف) از رنجی که می‌بریم» چاپ چهارم» تهران» جامه‌دران. سس (۱۳۸۷ ب) خسی در میقات. چاپ چهارم» تهران» جامه‌دران. سس (ر۱۳۸۸ الف) سرگذشت کندوها چاپ پنجم» تهران» معیار انديشه. سس (۱۳۸۸ ب) سه تار چاپ پنجم» تهران» معیار علم. سس (۱۳۸۸ پ) نفرین زمین» چاپ پنجم» تهران» معیار انديشه. اسحاقیان» جواد (۱۳۹۲) نقد و بررسی آثار جلالآل احمد.».تهران, نگاه. اسلامی, مهدی (۱۳۸۸) «بررسی و مقایسه زندگی‌نامه خودنوشت در ادبیات فارسی و ادبیات مغرب زمین؛ با تأکید بر زندگی‌نامه خود نوشت دور قاجاریه و زندگی نامه راسل ویونگ» به راهنمایی اشرف. احمد (۱۳۸۸) «تاریخ خاطره» افسانه»» مجله بخارا شماره ۱۷. ایروانی» محمدرضا (۱۳۹۰) بر سمند خاطره» نگاهی تازه به خاطره‌نویسی, تهران» بنیاد حفظ آثار و دانشور سیمین (۱۳۸۴) نامه‌های یمین ادانشور و جلال: آل احمد. تدوین مسعود جعفری, تهران. عباسی» سمیه (۱۳۹۶) خاطره‌نگاری و جایگاه آن در تاریخ نگاری عصر قاجار تهران» سخنوران. فراگنر برت. گ (۱۳۷۷) خاطره‌نویسی ایرانیان» ترجمه مجید جلیلوند تهران» علمی و فرهنگی. فروغی, محمدقاسم و مسعود امیرخانی (۱۳۸۶) گامی در راه علمی شدن خاطره‌نویسی» تهران» بنیاد کمالی. محمدرضا (۱۳۸۴) (نگاهی به انديشه آرمان‌گرایی جلال آل احمد»» حافظ. شماره ۰۱۸ ناضری‌فر: ثرکس (۱۳۹۱) «بازتاب اوضاع سیاسی واجتماعی ایران در آثار جلال‌آل احند»:داستان‌ها نیکوبخت, ناصر (۱۳۹۵) خاطره‌نویسی در ادبیّات انقلاب اسلامی» تهران» سمت.

خاطره پژوهی یکی از منابع الهام بخش تحقیق در حوزه تاریخ نگاری است. همچنین ابزاری برای انتقال تجربه ها، آداب، رسوم و مناسک دینی و ملی جوامع به نسل های آینده به شمار می آید. از طرف دیگر، بیان کننده عواطف و احساسات فردی، قومی و ملی در برابر حوادث و رویدادهاست. حجم وسیعی از نویسندگی جلال آل احمد در عرصه خاطره نگاری است. آثار این نویسنده از جهات متعددی، از جمله اجتماعی، سیاسی و تاریخی، گویای زندگی پر فراز و نشیب اوست. این مقاله درصدد است تا با روشی توصیفی- تحلیلی، خاطره و انواع خاطره نگاری را در آثار جلال آل احمد بکاود. نتایج تحقیق حاکی از آن است که اغلب داستان های جلال آل احمد، در شرح زندگی، حسب حال و حدیث نفس نویسنده است که از این جهت، در زمره خاطره نگاری قرار می گیرد. در اغلب این داستان ها، حادثه داستانی با روانی و یکدستی و انسجام خاص داستانی پیش نمی رود؛ چرا که نویسنده گاه و بی گاه با اظهار نظر های خویش، سیر داستانی را قطع و در روند آن دخالت می کند؛ گویی واقع گرایی جلال باعث شده که گاه مرز های خیال را درنوردد و به عالم واقع ورود کند. در میان آثار جلال آل احمد، سفرنامه ها و نامه های او، از جایگاهی برجسته برخوردار است. آرای او در سفرنامه ها و نامه هایش، علاوه بر آشکارکردن بخشی از زندگی خصوصی و خانوادگی این نویسنده، به ما فرصت نگاه جدید به رویداد های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی عصر نویسنده را نیز می دهد.

357412

واژه‌های کلیدی: ۱- صادر اول ۲- فلوطین» ۳- آیات» ۴- روایات. فلوطین از شخصیت‌های تأثیرگذار بر فلشفه‌ی اسلامی بوده است. بسیاری از قواعد فلسفی که در تبیین مسأله‌ی صدور کارآمدند.» ريشه در آرا فلوطین دارند. قواعدی مانند «بسیط الحقیقه کل الاشیا و لیس بشی منها»» «الواحد لا یصدر عنه الا الواحد»» قاعده‌ی سنخیت و وجود مشابهت میان علت و معلول و درعین‌حال» پایین‌تر بودن معلول از علت از حیث کمالات و در نهایت: قاعده‌ی امکان اشرف. باوجوذاین» باید توجه: داشت که حکمای اسلامی فلوطین را از دریچه‌ی ائولوجیا و مترجم آن» یعنی ابن‌ناعمه حمصی,» که فیلسوف و * دانشیار گروه فلسفه دانشگاه بین‌المللی امام خمینی قزوین 0 020621 ع ادص مترجمی از حلقه‌ی کندی بود» شناختند. این احتمال وجود دارد که ابن‌ناعمه نه یک مترجم بلکه فیلسوفی باشد که فلسفه‌ای ملهم از آرا فلوطین داشته و با ترجمه‌ی آزاد و گزینشی از انئادها به تبیین فلسفه‌ی خویش پرداخته باشد (۰۲۸ ص: ۱۹). درهرصورت. کاملا واضح است: که آنچه :در ائولوجیا مظرح شده: تبها بمیزان امحدودی: آراه اواقغی آنچه در این مقاله در صدد تبیین آن هستیم» مقایسه‌ی آرا فلوطین درخصوص صادر اول (بر اساس انثادها و نه اثولوجیا) با مطالبی است که در خصوص این موضوع از آیات و روآباگ استباطاقنی, اسکهذر یک طرف آیی کقاسته قلوطین قزار داز که می‌کوشت در عین پایبندی به اصول فلسفه‌ی افلاطون» به نقدهای منتقدان و خصوصا ارسطو پاسخ دهد و کم و کاستی‌های فلسفه‌ی افلاطون را در تبیین مسأله‌ی صدور برطرف کند و درعین‌حال, به آرا سار فلاسفه‌ی یونانی (آناکساگوراس» پارمنیدس و-.) نظر دارد و متأثر از رواقیان است. طرف دیگر این مقایسه آیات واروایاتی است. که حدود چهار قرن بعد در سرزمینی دیگر و از منبعی بالاتر از عقل.یشری:(وحی) نشأت" گرفته و خدشه‌ناپذیر و انکارنشدنی مقایسه‌ی دیدگاه فلوط یاه روایات: ازیک نها نمی میزان توانایی ذهن بشر برای دستیابی به دانش درست در خصوص موضوع صادر اول است و ازسوی‌دیگر ازآن‌جاکه در این مقایسه مانظباسطظرف آیاتای‌ررابات. بلکه‌یگلاوه با فهم و تفسیر خود از متون دینی مواجهیم» این مقایسه در مواردی آمی‌تواند نشان‌دهنده‌ی تأثیرپذیرفتن ذهن حکمای مسلمان از فلوطین در تفسیر و فهم آیات و روایات باشد. به‌علاوه» ویژگی‌های منحصربه‌فرد هریک از دو تبیین می‌تواند افق جدیدی را برای نگریستن به دیدگاه مقابل آزآن‌جاکه تبیین‌آمستقل هریک از دو دیدگاه: پیش از بیان مقایسه؟ در سجال این مقاله نمی‌گنجد. به‌ناچار آرا هر دو طرف را ضمن مقایسه‌ی دیدگاه‌هایشان بیان می‌کنیم. اما پیش از آن» لازم: است: انذکس در گطوص سای طلاذر اول ۴ عبیرات مختلف آناذر آیات و پیش از هر چیز لازم است تعریفی از صادر اول ارائه شود. در فرهنگ اصطلاحات  مقایسه‌ی آرای فلوطین درخصوص صادر اول با آّیات و روایات ۳۹ «مراد موجود اول است که از ذات حق‌تعالی بلاواسطه صادر شده است. صدرا گوید: عندالتحقیق صادر اول عبارت از وجود منبسط است که به آن» نفس رحمانی هم گویند. لکن در مقام نسبت موجودات. بعضی به بعضی دیگر و از لحاظ تقدم و تأخر و شرافت و خست و ترتب هر یک بر دیگری» "اول ما صّدر" عقل است و عقل اول است و نسبت به اصل وجود. "اول ما صدر" وجود منبسط است» (۰۱۵ ص: ۲۸۱ بنابراین صادر اول به‌اعتباری عقل اول است که اولین مخلوق از مجردات است و به‌اعتباری وجودی است که همه‌ی مراتب مخلوقات را در بر گرفته و نفس رحمانی یا وجود منبسط نامیده می‌شود. همچنین ملاصدرا عقل را حقیقتی می‌داند که از شدت وحدت, گویی مخلوقی واحد است و ازهمین‌رو عنوان «صادر اول» را بر کل عالم عقل نیز اطلاق همچنین» شایان ذکر است که گاهی میان صادر اول و مخلوق اول تمایز گذاشته می‌شود. حسن‌زاده آملی در کتاب وحذت از دیدگاه عارف و حکیم. ذیل عنوان «اول ما صدر عن ال تعالی و اول ما خلق اللّه» می‌گوید: «واژه‌ی خلق.در اصل لغت به‌معنای تقدیر و اندازه گرفتن است و لازمه‌ی تقدیرهتعین است. بنابزاین مقصود از «اول ما خلق» نخستین امر متعینی است که از خداوند صدور یافته است..اما مقضود از.«اول ما صدر» نخستین چیزی است که خداوند ایجاد نموده» هرچند متعین به هیچ تعینی نباشد. بنابراین وجود منبسط که متعین به تعینی نیست صادر اول است و اولین.تعین آن. که قلم اعلی و عقل اول نامیده می‌شود. مخلوق اول است (۱۰».ضص: ۸۶ - ۸۷). باوجوداین در این مقاله, مراد از صادر اول همان مخلوق بی‌واسطه‌ی خداست. خواه آن را امری متعین و اولین تعین وجود منبسط در نظر بگیریم و خواه آن را امری فاقد تعین لحاظ کنیم. علامه مجلسی باب اول از جلد پنجاه و چهارم بحارلانوار را به آیات و روایات مربوط به حدوت: عالم و آغاز خلقت یچکواگل ۲ اتضاص)] داده: اف وی.در آن‌جا چهارده آیه از آیات قرآن کریم را ذکر کرده است که بر جهان‌شناسی و نحوه‌ی پیدایی عالم دلالت می‌کنند. که هیچ‌یک به نقطه‌ی شروع خلقت و مخلوق اول آشاره‌ای نداشته و بیشتر در خصوص خلقت عالم جسمانی‌اند (۰۲۷ ج: ۵۴ صص: ۲ - ۴). حال‌آن که بر اساس روایات و نیز بر اساس تفاسیر حکمایی همچون ملاصدرا و علامه طباطبایی» تعداد شایان توجهی از «امر» (۰۲۹ ص: ۱۳۹) و «اراده» (۳۲ ج: 4۵ صص: ۳۸۶ - ۲۸۷ «روح» (۳۰. ص: ۶۱ و ۱۱ ص: ۲۸۷ «لوح» (٩. ص: ۲۱۰ و ۳۱ ص: ۳۱۵) و تعابیر معادل آن (مانند کتاب مبین: افنام سبین: کتاب:حفیظ: ام‌الکتاب» کقاب مسظور) (۲۰صض :۱۹۸ قلح (۳۴ز ضن: ۶ و ۰۲۰ ص: ۲۰۶)» «عرش» (۲۷ ج: ۵۴ ص: ۶۳۱۴ ۳۲۲ ج: ۶ ص: ۱۶۰و ۲۱ صص: ۱ - ۴۵۲)» «حق» (۲۷ ج: ۶ ص: ۳۲۰۲» نور» (۲۷.ج: ۰۱ ص: ۹۶ و ۲۵ ج: ۲ ص: ۳) «اسم» (۳۵ ج: ۳ ص: ۲۳۸ و ۱۲ ص: ۵۶) و «علی حکیم»! (۳۱. ص: ۴۵۱) از جمله مفاهیم قرآنی‌اند که در روایات و یا توسط حکما به صادر اول تفسیر شده‌اند. به‌علاوه» در روایات عقل (۰۲۵ ج: ۰۱ ص: ۴۳)» نور و روح پيامبر (ص) و ائمه (۲۵. ج: ۲ ص: ۴۴۳)» هوا (۲۷ ج: ۵۴ صص: ۷۰ - ۷۱ آب (۰۲ صص: ۶۶ - ۶۷)» جوهر (۳۱. ص: ۴۵۱)» جوهر اخضر؟ (۲۷ ج: ۵۴ ص: ۲۹) و بنابر یک تفسیر عما (۳۵ ج: ۳ ص: ۴۵۹ و ۱۹ ص: در اين‌جا ذکر دو نکته ضروری"است:؛اول این که همان‌طور که مجلسی متذکر شده است ممکن است:ذر برخر ان لاش ماد ارولاول ادلی اولیت نسبی باشد.: برای مثال» ممکن است هوا اولین مخلوق جسمانی مشاهده‌نشدنیو آب اولین مخلوق جسمانی مشاهده‌شدنی باشد (۷ ایس امن دوم اوکهی آگهلسامی می‌توانند اوصاف و اعتبارات: گوناگون حقیقتی واحرباشند هه ج: مس الا برای مقال» ملاصدرا ام ی‌گوید صادر اول از آن جهت که دراک اشیا است.. «عقل»؛ از آن«حیث که منقوش به علمی از جانب خداوند است. «لوح» از جهت این‌که غایت ممکنات و کمالشان و خاتم نشئه‌های وجود امکانی و تمامیت آن‌هاست. «روح و نور محمدی»» از جهت اين‌که قائم به ذات و بی‌نیاز از موضوع است» «جوهر»؛ از آن حیث که کل عالم قدس از اوست. «روحالقدس» (۳۱. ص: ۴۵۱)» از آن‌روی که واسطه‌ی حق در نگارش علوم و حقایق در دفاتر نفسانی قضایی ,و قدری استه خقلمگ از آن جهت: که وجودي خالض از تاریکی و پوشیدگی چسم دارد «نور»» و چون اصل حیات نفوس غلوی و*سفلی است. «روح» نامیده شده و به‌دلیل نهایت تقربش به خداوند و به این دلیل که محبت خداوند به موجودات ناشی از محبت او به آکاز ذت خویشی .و تأیع, آفراک: حقیقیت بوجوه: ایک که قر صقر اول؛ ,پس, از خانهر دا بیشترین شدت را دارد» حبیب اللّه نامیده می‌شود که وصف پیامبر خاتم (ص) است (۳۵ ج: در میان تعابیر پادشده» تعبیر «عقل» به دلیل مشابهت ظاهری با عقل نامیده‌شدن صادر اول در نظر فلوطین, از اهمیت خاصی برخوردار است. ازهمین‌رو لازم است در  مقایسه‌ی آرای فلوطین درخصوص صادر اول با آیات و روایات ۳۱ «عقل» در لغت. به معنای بستن و گره‌زدن است. به همین مناسبت. ادراکاتی هم که انسان دارد و آن‌ها را در دل پذیرفته و پیمان قلبی به آن‌ها بسته است عقل نامیده‌اند (۰۲۱ ج: ۰۲ ص: ۲۴۷). علامه طباطبایی در خصوص اين‌که چرا واژه‌ی عقل در قرآن به کار نرفته #ریا کلسفی بقل به آن سنایی که امروز روف شده یکی از انسماه سمقیدکه اسنخ که از راه غلبه‌ی استعمال, این معنا را به خود گرفته و به‌همین‌جهت. کلمه‌ی عقل هیچ در قرآن نيامده و تنها افعال مشتق‌شده از آن در قرآن استعمال شده است» (۲۱ ج: ۲ ص: باوجوداین» از آیات قرآن مطالبی در خصوص عقل استنباط‌شدنی است؛ برای مثال, علامه طباطبایی از آیه‌ی «لو کنا نسمع او نعقل ما کنا فی أحاب السییر» (ملک/ ۱۰) و آیات مشابه (مثل آیه‌ی ۴۶ سوره‌ی حج) چنین استتباط می‌کند که خداوند «عقل» را در علمی استعمال کرده که انسان ابهره‌مند از فطرت سالم؛ خودش بدون کمک دیگران به آن دست می‌یابد و کلمه‌ی «سمع» را در علمی به‌کار برده که انسان به کمک دیگران» آن را به‌نظر می‌رسد در روایات. واژه‌ی «عقل» به معانی مختلفی به‌کار رفته است؛ برای مثال, ملاصدرا در احادیت کتاب یی ایکا چا برای عقل تشخیص داده که عبارث‌اند از ۱. فصل اتسان: کییهگ لاملا (اعم از باهوش و کودن) مشترک است. و قامل تمایز اسان از سایر حیوانات#است» ۴. قل عملی, زابزار استنتاج اخکام اخلاقی)؛ ۳ هوش و استعداد؛ ۴. عقل بالقوه, بالملکه» بالفعل و مستفاد که مراتب مختلف عقل انسان از نظر حکما هستند؛ ۵. عقل به‌منزله‌ی موجودی:مجرد. که بی‌واسطه از خداوند صادر می‌شود و همه‌ی کمالاتی را که برایش ممکن است بالفعل داراست (۰۲۲ صص: ۸۵ - ۶ واضح است که آنچه تعبیری از صادر اول محسوب می‌شود و در این مقاله با عقل درادامه‌ریه یی شاسه‌ای دز دیدگاه زمیگاه فلوظیی او دودگاه برخاسته از بات از آیه‌ی ۳۵ سوره‌ی نور به آیه‌ی نور مشهور است. در این آیه. خداوند «نور آسمان‌ها و زمین» معرفی شده است. ملاصدرا در تفسیر این آیه اذعان می‌کند که برخلاف اشراقیان که اجسام را ظاهربالذات و در نتیجه نور نمی‌دانند (زیرا نور در اصل به‌معنای «ظاهر بالذات و مظهر للغیر» است و نور محسوس نیز صرفا مصداقی از همین معناست)» نور و وجود یک چیزند و هر موجودی به‌حسب مرتبه‌ی وجودی‌اش» مرتبه‌ای از نورانیت و ظهور است. زیرا وجود هر چیزی همان ظهور اوست (۳۲ ج: ۴ ص: ۳۵۳). بر این اساس» عبارت «اللّد نود السّماوات و الأوض» (نور/ ۳۵) به این معناست که خداوند منوّر همه‌ی انوار (نورالأتوار) و وجودبخش همه‌ی موجودات (وجود الوجودات) است (۲۲ ج: ۰۴ صص: ۳۴۷ و ۳۵۳). به‌این معنا نور مراتب مختلفی دارد که شدیدترین مرتبه‌ی آن خداوند است(۳۲. ج۴ ص: ۳۵۴. براین‌اساس» کل عالم هستی نوری است که از ذات خداوند نشأت گرفته و به‌تدریج و مرتبه به مرتبه کل عالم هستی را در بر گرفته است. همچنین برایناساس» صادر اول نزدیک‌ترین نور به ذات منور خداوند و به‌تعبیر سهروردی» «نور اقرب» است (۰۱۷ ج: ۰۲ ص: ۱۲۸). فلوطین نیز برای نور» شأن والایی قائل شده و حتی نور محسوس را فراتر از سایر محسوسات و واقع در مرز عالم تجرد دانسته است:(۵۰» ج: ۰۱ ص: ۲۴۱). درواقع» جایگاه نور محسوس در نظام فکری فلوطین مشابه با جایگاه عرش جسمانی در نظام فکری صدر المتألهین است (۳۲ ج:۶. ص: ۴۲). بلاین که جایگاه نو محسوس در نظر فلوطین, بالاتر از جایگاه نور محسوس نزد یکلا گاپسلای. است (الاامتالا تظوهشيخ اشراق در خضوض نور محسوس با عقیده‌ی فلوطین هم‌سنخی و نزدیکی بیشتری دارد)» معنای رفیعی که حکمای اسلامی تحت تأثیریشتون! دینی رای نوواستنباطیکژده و حقیقت و ذات آن را مساوی با ذات خداوند دانسته‌اند( ۳۲ ج۴» ضص:۳۵۵-۳۵۲) در آرا فلوطین سابقه‌ای ندارد. ازآن‌جاکه افلاطون ایده‌ی نیک را در کتاب ششم از رساله جمهوری (5086)» به خورشیدی تشبیه می‌کند که گویی سایر ایده‌ها از پرتو نور او به وجود آمده‌اند (۴۵» ص: ۹)) طبیعی است: که«فلوظین: نیز رابطه‌نی احد و عالم عقل. را"بّه رابطه‌ی خورشید و شعاع نورق آنشبیه کسد(۴۸ نصا ۳۱)اما این صضرفا ریک اقشبیه است» تشبیهی که وجه شبه آن وابستگی عالم عقل به.احد و بیانگر شباهت اعقل با احد است (۲۶, ج: ۰۲ ص: ۷۰) و فلوطین هیچ ارتباطی بین نوربودن عقل و احد با ظاهر و مظهر بودن آن دو برقرار نکرده است. به‌علاوه» همان‌طور که گفته شد. بر اساس تفسیر ملاصدرا از عبارت «اللّه نور السموات و الارض» نور خداوند کل هستی را در بر گرفته, حال‌آن‌که در فلوطین» غالبا تمثیل نور صرفا برای بیان رابطه‌ی یک اقنوم با اقنوم پایین‌تر از آن» که عبارت از فعالیت برونی اقنوم بالاتر است (۰۱۳ ص: ۲۲۲)» به‌کار رفته است.  مقایسه‌ی آرای فلوطین درخصوص صادر اول با آیات و روایات ۳۳ پیش از فلوطین» مفهوم عقل در برخی از فلسفه‌های یونانی (مثل فلسفه‌ی آناکساگوراس و به‌نوعی نیز در فلسفه‌ی ارسطو) به‌منزله‌ی آفریدگار جهان مطرح بوده است. اما کاری که فلوطین انجام می‌دهد این استنباط است که عقل اصل نخستین عالم نیست. بلکه بالاتر از آن اقنوم دیگری وجود دارد به نام احد. بنابراین فلوطین مبدع واژه‌ی «نوس» (عقل) نیست. بلکه تنها جایگاه متفاوتی به این واژه می‌بخشد. این جایگاه متفاوت فلوطین به سه اقنوم اصلی قائل است که به‌ترتیب عبارت از احد» عقل و نفس. وی طرح کلی این سه اقنوم را از فلسفه‌ی افلاطون استنباط کرده است (۴۸» ج: 4۵ صص: ۳۹ - ۱( فلوطین, بغذرستی از آرا: افلاطون استتباط: می‌کنن که اگر آیده‌ها همان هستی واقعی‌اند و جهان محسوس فروتر از هستی است. ایده‌ی نیک نیز که وجودبخش سایر ایده‌هاست» باید فراتر از هستی باشد. اقلاظون علاوهبر ایده‌ها به صانعی قائل بود که با الگو گرفتن از ایده‌ها نفس جهان و نفوس انسان‌ها را می‌سازد. فلوطین از صانع به عقل تعبیر می‌کند (۴۸. ج: ۵ ص: ۳۵3۳۲۹۳ ص: ۱۰۱) و جتین استنباط می‌کند که ایده‌ها به‌مثابه‌ی اندیشه‌های صانع (عقل)» باید درون او باشند (۴۸ ج: ۵» ص: ۱۶۱). همچنین براین‌اساس» آنچه بی‌واسطه از عقل صادر می‌شود (و به‌تعبیر فلوطین, اقنوم سوم است) بدین‌ترتیب. فلوطین, متأثر از فلسفهی افلاطون, به وجود سه اقنوم بر فراز عالم محسوس نائل می‌آید: نیک (که در فلسفه‌ی پارمنیدس "احد" نامیده می‌شد)» عقل (که همان صانع افلاطون است و با اندیشیدن به ایده‌ها نفس را به وجود می‌آورد) و نفس. این طرح کلی به‌خوبی نشان می‌دهد که آنچه در فلسفه‌ی فلوطینمی‌تواند تعبیری از صادر اول ساده‌ترین استدلالی کعربری اقات عم هل هیا نظر قلوطین اراقه شده این است: همان‌طور که در نظر افلاطون و فلوطین, تبیین هر امر محسوسی مستلزم وجود امر معقولی است که دلیل برخورداری آن امر محسوس از ویژگی‌هایی است که داراست. قوای حسی و استدلالی ما نیز مستلزم وجود عقلی‌اند که قوای شناختی‌اش از محدودیت‌های قوای شناختی ما مرا باشن (۴۲ صی ۳): این غقل بغذلیل, قبرافتی. که بر سایر موجوقات,ذارقه در متون دینی,» تنها روایتی که به‌نوعی دلیلی بر صادر اول بودن عقل ارائه کرده» روایت علوی «العقل جوهر دراک محیط بالاأشیا من جمیع جهاتها عارف بالشی قبل کونه فهو عله الموجودات و نهايه المطالب» (۰۱۶ ج: ۲ ص: ۵۴۵) است. بر اساس این روایت» عقل جوهری است که بر همه‌ی اشیا از جمیع جهات احاطه دارد و پیش از ایجاد شدنشان به آن‌ها عالم است و ازهمین‌رو باید علت آن‌ها و واسطه در ایجادشان باشد. البته در این روایت. امام بیشتر درصدد توصیف عقل است نه اثبات آن. به‌علاوه» پس از اثبات نبوت و امامت (به‌منزله‌ی یکی از اصول دین) و شناخت مصادیق آن صرف خبر امام از وجود عقل از این روایت. سبب عقل نامیده‌شدن صادر اول نیز مشخص می‌گردد: صادر اول به‌دلیل این که دراک است و به همه‌ی جهات موجودات. حتی پیش از پیدایی‌شان علم دارد عقل نامیده شده است. ملاصدرا نیز بی‌آن که این روایت را ذکر کند وجه تسمیه‌ی صادر اول را به عقل عبارت از «دراک»بودن آن دانسته است (۰۳۱ ص: ۴۵۱). این موضوع از نظرگاه فلسفه‌ی فلوطین نیز صحیح است. عقل پیش از تحقق عالم ماده» بر تمامی موجودات احاطه‌ی علمی دارد و همین کمال دزونی است که .باغث صدور خودبه‌خودی و غیرارادی ۷ ارتباط صادر اول‌بودن غقل و ناشناختنی‌بودن کنه ذات خدا اندیشه‌ی فلوطین» فراتر از عقل نامیدن احد دو نتیجه‌ی مهم دیگر در پی دارد؛ اول این که احد به ماسوای خود علم ندارد. البته فلوطین بر اساس دو مبنا می‌توانست به علم احد به ماسوی قائل شود: ۱. احد نوعی آگاهی بسیط به خود دارد (۰۴۸ ج: ۵ صص: ۱۴۵ - ۷ ۲ احد همه‌چیز است. به‌این‌معنا که امکان همه‌چیز در او هست (۴۸ ج: ۰۵ ص: 4۹). بنا بر این دو مبنا علم بسیط احد به خودش همچنین می‌تواند علمی بسیط به تمامی ماسوای خودش باشد. باوجوداین» قاعده‌ی ارسطویی «العالی لایلتفت |لی السافل»» که مورد پذیرش فلوطین نیز هست و تأکید فلوطین بر صدور ناآگاهانه و غیرارادی عقل از احد» نشان می‌دهد که فلوطین احد را عالم به‌ماسوا: نمی‌داند حال‌آن که این موضوع از منظر آیات و دومین نتیجه‌ی مهم» ناشناختنی‌بودن ذات احد است. زیرا اگر احد از عقل بالاتر است. پس نیازی به عقل و انديشه ندارد و عقل نیز توان شناخت احد را ندارد و به‌عبارت دیگر, شناخت عقل محدود به گستره‌ی وجودی عقل است. پس چیزی که از وجود عقل بالاتر ناشناختنی‌بودن کنه ذات خداوند در روایات نیز مطرح شده است. اما فلاسفه‌ی اسلامی, برخلاف فلوطین» بین این موضوع و صادر اول‌بودن عقل در روایات. ارتباطی برقرار  مقایسه‌ی آرای فلوطین درخصوص صادر اول با آیات و روایات ۳۵ نکرده‌اند» زیرا در قرآن و ادعیه. صفات فراوانی در وصف خداوند به کار رفته است. باوجوداین» اگر مرتبه‌ی واحدیت را که محل ظهور اسما و صفات است متأخر از ذات خداوند و نخستین مخلوق او به‌شمار آوریم (۳۶ ج: ۳ ص: ۴۴۷)» لاجرم مجبور خواهیم بود اوصافی را که در متون دینی به خداوند نسبت داده شده است متأخر از مرتبه‌ی ذات خدا و تصویر و سایه‌ای از ذات او به‌شمار آوریم» که البته این نیز به معنای ناشناختنی‌بودن خدا نیست. بلکه. همان‌طور که فلوطین نیز تأکید دارد صرفا به این معناست که خداوند را آن‌گونه که لایق مرتبه‌ی عالی و وحدت محض اوست. نمی‌توانیم بشناسیم و در هر شناختی باوجود‌این, آنچه بیشترین شباهت را با نظر فلوطین درخصوص ناشناختنی‌بودن احد به دلیل فراتربودن او از عقل دارد» تفسیر ملاصدرا از آیه‌ی «الا له الخلق و الامر» است. وی معتقد است که بر اساس اين آیه» حس تنها قادر به تصرف در عالم خلق و عقل نیز نهایتا قادر به تصرف در عالم امر است و خداوند. که وصف آن «له الخلق و الامر» است. از دسترس حس و عقل خارج. است. (۰۳۱ ص: ۴۰). در" این باره».همچنین روایتی از پیامبر (ص) نقل شده که بر اساس ام عولط ارات اس مک ذات خداوتد ناتوان‌اند: «ن الله احتجب عن العقول کما احتجب عن الابصار و ان الملا:الأعلی یطلبونه کما تطلبونه آنتم» فلوطین معتقد است اولین چیزی که ارات خداوند؛ که عین وحدت است» فیضان می‌یابد تصویری از اوست که عقل و هستی نامیده می‌شود. به‌نظر وی» نظام موجود جهان نظامی وخدت‌مخورم ایکسکها دفالوی | آن) اخدلوندا قران ردااد که وحدت. محض است. و آزآن‌جاکه لول شبگه غلت: است ولی یک پل پایین‌تر از آن قرار دارگ لول خداآوند نیز باید تصویری از او و تا حد امکان شبیه به او باشد ولی درعین‌حال, باید از خداوند یک پله ازآن‌جاکه به‌نظر وی» وحدت اصل همه‌ی کمالات است. صادر اول نیز باید موجودی باشد که وحدت ذاتش کمتر از وحدت ذات خدا و درعین‌حال» بیشتر از وحدت ذوات سایر موجودات باشد. از نظر فلوطین» چنین موجودی عبارت از عقل است. عقل واحدترین اشیا پس از ذات خداوند است و کثرت آن از این جهت است که قوام عقل به تعقل است و تعقل مستلزم وجود دو چیز (یا دست‌کم دو اعتبار) است: اندیشنده و اندیشیده‌شده (۴۸ ج: 4۵ ص: ۱۴۵). تعدد معقولات نیز وجه دیگری برای کثرت عقل محسوب می‌شود (۰۴۸ ج: 4۵ درهرصورت. در نظر فلوطین» عقل شبیه‌ترین موجودات به احد است و شناسایی عقل به‌منزله‌ی تصویری از احد عالی‌ترین مرتبه‌ای است که در شناخت احد می‌توان به آن نائل فد رزیل می: ۳۷۱ زیرا خی ار کسی بتواند قالی‌تر برود و در اخداقانی شود ایق فنا چیزی بر شناخت او نخواهد افزود» زیرا هر شناختی از نظر فلوطین» متکثر است و ناگزیر به چیزی نازل‌تر از ذات احد تعلق گرفته است (۴۲. ص: ۷۸)» به‌طوری که حتی عقل, که پیش از جدایی از احده فنای در ذات او را تجربه کرده است زمانی که می‌خواهد او را بشناسد» چیزی غیر از او به دست می‌آورد و همین باعث تعین عقل و جدایی او از احد بر اساس متون دینی نیز می‌توان استنباط نمود ازآن‌جاکه صادر اول کامل‌ترین تجلّی خدا و جامع صفات اوست» از طریق##سیفا هه خداوند. که در مرتبه‌ی ذانته همد یکی و عین یک‌دیگرند. منتقل.می‌شویم. برای مثال» ملاصدرا که معتقد است مفهوم حدیث علوی «کمال التوحید نفی.الضفات» در حدیّث:حدوث اسما تبیین شده است (۳۱ 4۳۳۴-۳۳۳ در شرس که آذعان می یه ون به‌دلیل تهایت تقریش به خداونده مظهر تمام صفات رانما یگ که دوگ ريسم جامع خداوند است: (۳۵ ج: ۰۳ ص: ۲۳۸). به‌نظر وی» مرتبه‌ی واحدیت. که مرتبه‌ی ظهور اسما و صفات خداوند است. ممکن است تعبیری از وجود منبسط*و یا*عقل, که نخستین تعین آن است. دانسته شود (۳۶ ج: ۰۳ ص: ۴۵۱). وی همچنین معتقد است که نور و روح پیامبر (ص) از این جیت یات مصدیه نامیده:می‌شوه کوستلمل بز جمیح سماین خداوئن است 1۳۱۵ مین: ۱( واضح است و اهاط راغ جوم اه رر کلام است که :در سرتبه‌ی صادر اول ظهور یافته است. به‌عبارت‌دیگر» همان‌طور که قبلا نیز گفته شد ذات خداوند که وصف آن «له الخلق و الامر» است. از دسترس شناسایی حس و عقل خارج است و اسما و صفات و محامد خداوند در مرتبه‌ی صادر اول است که به ظهور می‌رسند و شناخته از نظر فلوطین» مناجات واقعی با خداوند نه از طریق واژه‌ها بلکه با بالاکشیدن نفس به سوی خداوند صورت می‌گیرد و بالابردن نفس به سوی خدا از طریق اندیشیدن به عقل و ایده‌ها (تصاویر بیرون از معبد) تحقق می‌پذیرد. بدین‌معنا می‌توان کل فلسفه‌ورزی فلوطین را عبادت خداوند تلقی کرد (۰۴۸ ج: ۵ ص: ۲۹).  مقایسه‌ی آرای فلوطین درخصوص صادر اول با آیات و روایات ۳۷ در روایات نیز نوعی ارتباط میان عقل و عبادت خداوند مطرح شده است. امام صادق(ع) می‌فرماید: «العقل ما غبد به الرحمن و اکنسب به الجنان» (۲۵ ج: ۰۱ ص: ۲۵)؛ عقل چیزی است که به‌وسیله‌ی آن» خدا عبادت می‌شود و بهشت به دست می‌آید. از همین‌روست که خداوند می‌فرماید: «وّ من یرعب عن ملد براهیم لا من سفه نفسه» (بقره / ۰) جز افراد سفیه و نادان» چه کسی از آیین ابراهیم روی‌گردان خواهد شد؟ درواقع» این آیه عکس نقیض روایت امام صادق (ع) است (۲۱ ج: ۰۲ ص: ۲۵۰). ممکن است گمان شود که عقل در روایت مذکور با عقل مجرد که صادر اول است. ارتباطی ندارد. بر اساس روایات» «روح» دارای مراتب مختلفی است که بالاترین مرتبه‌ی آن صادر اول است. به‌طوری که نه‌تنها روح ائمه و انبیا» بلکه حتی روح انسان‌های مومن نیز با روحی که صادر اول است ارتباط وثیقی دارند (۲۱. ج: ۰۱۲ ص: ۲۰۷و ۳۰ ص: ۶۰). همین ارتباط وثیق در خصوص عقول انسانی و عقل مجرد نیز می‌تواند مطرح باشد. به‌علاوه این ارتباط در روایات نیز مطرح شده است»برای مثال, بر.اشاس روایت اول از باب عقل و جهل اصون کاقی (رکه ملاصدرا آمرل نام لت اد واج یت مت محمدیه می‌ذاند: (۳۵+ج: ۱ ص: ۲۱۶))» خداوند پس از آفریئشی غقل به او#فرمودهو تا اکملنک الا فی من آحب» (۲۵ ج: ۰۱ ص: ۲۴)؛ تو را.تنها به:کسانی. که دوستشان دارم به‌طور.کامل دادم. بنابراین» هم بر اساس نظام فکری فلوطین و هم بر اساس آیات و روایات. سه موضوع تفکر عقل الهی و عبادت خدا با یکدیگر ارتباط دارند. بدین اصورت که از نظر فلوطین, آدمی با اندیشدن به عقل و ایده‌ها به عقل نزدیک می‌شود. که تصویری از خداست و مناجات واقعی با خداوند همین است. بر اساس آیات و روایات نیز عقل همان چیزی است که خدا با آن عبادت می‌شود و همان چیزی است که میزان قبولی و ارزش اعمال و عبادات است و درعین‌حال, این عقل با روح اعظم و عقل اول ارتباطی وثیق دارد. در فلسفه‌ی فلوطین» پیدایی عقل در دو مرحله صورت می‌پذیرد: ۱. پیدایی عقل ناتمام؟ (- بالقوه) به‌مثابه‌ی فعالیت برونی احد و ۲. فعلیت عقل در اثر بازگشت ابدی عقل ناتمام به سوی احد و اندیشیدن به او. بنابراین ابتدا چنین به نظر می‌رسد که فلوطین پیدایی عقل را امری تدریجی و زمانمند می‌داند. اما درواقع» تنزل عقل ناتمام از احد و بازگشت او به احد. هر دو ازلی‌اند. بنابراین» تخر مراحل پیدایی عقل از یکدیگر و نیز تأخر عقل از احد. ذاتی است. نه زمانی. باوجوداین» نمی‌توان انکار کرد که قبل از فعلیت عقل, چیزدیگری هستقا کهادر مقایسه با خقل: بالقوه است:و عقل قاتام ریا عقل پالقوه‌آنامیده ارسطو دو معنا برای «بالقوه» (و متناسب با آن» دو معنا برای «بالفعل») قائل بود: ۱ قوه‌ی اکتساب و ۲. قومی به‌کاربستن (۳۹ صض:: ۴۲۵ - ۴۲۷). برای سقال؛ نطقه می‌تواند صورت یک حیوان بینا را به دست آورد پس بالقوه (معنای اول) حیوانی بینا است. اما یکت خیزان بیتا نیز زمانی: که چشمانش بسته:است» .یه یگ ها هنور جینایی‌اشی بالقوّه (معنای دوم) است. زیرا قوه‌ی بینایی خود را به‌کار نبسته است. منظور فلوطین نیز از بالقوه‌بودن عقل ناتمام» همین معنای دوم است؛ عقل ناتمام دیده‌ای است که هنوز موفق به دیدن نشده و اندیشنده‌ای است که هنوز به چیزی نیندیشیده است. باوجوداین» فلوطین می‌خواهد عقل حتی به همین معنای دوم نیز بالقوه نباشد: اگر ایده‌ها که تحققشان باعث کامل‌شدن فعلیت عقل می‌شود. از همان ابتدا و در اثر بازگشت ازلی عقل به سوی احد. در خود عقل ایجاد شوند آن‌گاه بالقوه بودن عقل تنها یک اعتبار ذهنی خواهد بود و اصلا به‌تعبیر دی"جی مرا یکی:از دلایلی که باعث می‌شود فلوطین برخلاف غالب افلاطون گرایان معتقد باشد که ایده‌ها (معقولات).درون دمیورژ (عقل) جای دارند این است که وی همچون ارسطو معتقد است که هیچ بالقوه‌ای اجازه ندارد به ساحت عقلی: که ضرورتا قعلیت ی یت راید شود (۴ یه اما آیا بحث از قوه و فعل در متون دینی نیز مطرح شده است؟ امام علی (ع) در «صور عاریه غن المواد عالیه من الق و الاسشیغداد تجلّی لها قأسرقّت و طالعها فلت و نی فی هوبها منالّه فأظمر عنها فعالد» (۱۴ ج: ۰۷ ص: ۲۶۲ ۸ صص: ۲۳۱ - ۲۳۲ و ۰۴ از این روایت: می‌وواسل با یدرم ملاغی یاج کش ها از آن‌ها به عقول و عقل اول تعبیر می‌کنند. تمامی کمالاتی را که لایق آن‌اند. از همان ول بالفعل دارا می- باشند.و کمال منتظر اندآرندر آگا یر اسالش‌*دیگ متوازار دنل همجتین می‌دانيم که ملاتکه و روح نیز از کمالات خود استفاده آمی‌کنند و کارهایی نظیر عبادت و اطاعت از خداوند را انجام می‌دهند. که این خود نوعی فعلیت جدید است. بنابراین در متون دینی نیز صادر اول اگرچه به‌لحاظ کمالات ذاتی تمام فعلیت خود را یک‌جا و از ازل داراست. به‌لحاظ معنای دوم فعلیت نزد ارسطو که عبارت از به‌کاربستن توانایی‌هاست. قوه و توانایی انجام افعال,  مقایسه‌ی آرای فلوطین درخصوص صادر اول با آیات و روایات ۳۹ فلوطین معتقد است که در ایجاد عقل از جانب احد» هیچ تعمدی در کار نیست و هیچ آراده» نقشه» انتخاب و يا دغدغه‌ای برای آنچه ایجاد می‌کند از جانب او وجود ندارد. در نظر بگیرید از کسی که در ساحل در حال قدم‌زدن است. ردپایی برجا می‌ماند بی‌آن‌که خودش متوجه باشد. عقل ناتمام نیز اثری است که خداوند بدون هیچ قصدی آن را برجا می‌نهد» زیرا از نظر وی» آگاهی هشیارانه یعنی اندیشیدن فرد به کاری که در حال انجام آن است. به‌نظر فلوطین» انسان ایده‌آل» همواره کار صحیح را خودبه‌خود و فورا انجام می‌دهد. بی‌آن‌که نیاز باشد درباره‌ی آن بیندیشد (۴۱» ص: ۲۴۰). بنابراین ضروری‌بودن صدور نقص فعل احد نیست. بلکه کمال آن است. به‌علاوه» احد محدود به ضرورت نیست. بلکه آن را می‌سازد (۴۱؛ ص: ۲۴۱). همچنین شایان یادآوری است که فلوطین در یک فقره (۰۱۳-۸-۶ ۵-۱)» نوعی از اراده را به احد نسبت می‌دهد و البته تأکید می‌کند که این صفت را نمی‌توان با قطعیت درباره‌ی او به‌کار برد (۴۹. ج: ۰۷ ص: ۲۶۷). در مقابل» اراده از صفات آبازز خداوند؛در قرآن کریم است» که خصوصا درباره‌ی پیدایی مجرذات: و عالم ملکوت به‌کار رف مت نما امره ار اگشینا ان یقول له کن فیکون» (یس / ۸۲). از نظر ملاصدرا در این آیه» مراد از امر و اراده و فرمان «کن» یک چیز است (۳۲. ج: ۵ ص: ۳۸۶) و آن عینا تعبیری از صادر اول است"(۳۷, ج: ۶ صص: ۳۰۱ - ۳۰۲ زیرا همه‌چیز از امر و مشیت"خدّا"به‌وجود می‌آید. اما امربخقاااز ار دیگری نشأت نمی گیرد. زیرا در این صورت دور یا تسلسل لازم می‌آید. بلکه مستقیما و بی‌واسطه از ذات خداوند همان‌طور که قبلا نیز اشاره شد فلوطین معتقد استم که عقل پس از جذایی از احد» به‌سوی او بازمی گردد تا در او تأمل کند و با این آبازگشت است که عقل نخستین بار توانایی خود را برای اندیشیدن به کارمی‌بنددآو ایده‌ها را به دست می‌آورد و فعلیتش کامل می‌شود. بر اساس روایات. خداوند پس از آفرینش عقل» به او فرمان داد که «پس رو» او پس رفت. سپس فرمود «پیش أآی» پس پیش آمد (۰۲۵ ج: ۰۱ ص: ۴۳). ممکن است بتوان این پس‌رفتن و پیش‌آمدن عقل را با جدایی عقل از احد و بازگشت دوباره‌ی او به سوی احد درخور مقایسه دانست. خدای تعالی پس از بازگشت عقل, به او می‌فرماید: «تو را باعظمت آفریدم و بر تمام آفریدگانم شرافت بخشیدم» (۲۵ ج: ۰۱ ص: ۴۳). اگر قرار باشد پس و پیش رفتن عقل در این روایت. به جدایی عقل از احد و بازگشت او به سوی احد تفسیر شود. جمله‌ی آخر روایت نیز باید این‌گونه تفسیر شود که عقل پس از پیش‌آمدن به‌سوی خداوند بود که خلقتش کامل شد و به‌همین‌دلیل,» آن موقع بود که خداوند به عقل فرمود باوجوداین» هیچ‌یک از حکمای اسلامی پس و پیش رفتن عقل را در روایت مذکور به‌منزله‌ی مراحل کامل‌شدن آفرینش عقل تلقی نکرده‌اند و دلیل آن نیز روشن است: عقل مجرد تام است و کمال مننّظّر ندارد بلکه از همان ابتدای خلقتش, تمامی کمالاتی که برای به‌علاوه, در نظر فلوطین, جدایی عقل از احد و بازگشتش به‌سوی او هر دو به میل خود عقل, اتقاق می‌افتده نهباهقرمای خناونت,همچنین,با این کهاندیقفی عقل بطاااجترزا می‌توان با توجه دائمی ملائکه مهیمن به خداوند تطبیق‌پذیر دانست (مشروط به این‌که عقول و ملائکه را حقیقت واحدی بدانیم و عبادت ملائکه را از سنخ فعالیتی عقلانی به‌شمار آوریم)» در منابع دینی» هیچ اشاره‌ای به این کهعقل7 پیش‌آمدق به‌سوی خداوند به او بیندیشد و از این طریق» به خودشناسی برسد و معقولات (ایده‌ها) ایجاد شوند نشده است. ۳ بی توجهی عقل به خود و فنای او در خدا بر اساس متون دینی» مراتب عالی ملائکه (که در نظر حکما با عقول تطبیق‌پذیرند)» فانی در ذات خدا هستند و به غیر خدا توجهی ندارند (۲۰..ص: ۲۱۸). در نظر فلوطین نیز عقل به‌محض جدایی از احد به سوی او بازمی‌گردد و با اندیشیدن به اوست که دارای هویت و تعین می‌شود و این بازگشت به سوی احد امری ازلی و ابدی است (۰۴۸ ج: ۵ ص: ۹ بنابراین از این جهت عقل فلوطینی را می‌توان با کروبیان؛ که تعبیری از مقامات به‌اعتقاد ملاصدرا در متون آدینی گاهی از صادر اول"با الفاظ مفرد (مانند «قلم» در آیه‌ی «ن و القلّم و ما یسطرون»» «روح» در آیه‌ی «هل اوح من أمر ربّی» و «کلمه» در دعای «أعوذ بکلمات الله التامات کلها من شر ما خلق و ذرا» و «مفاتح» در آیه‌ی «وّ عنده مفاتخ القیب لا یعلمها لا هوّ» و «خزائن» در آیه‌ی «و لن من شّی لا عندنا خرانه») تعبیر شده است (۳۷. ج: ۶ ص: ۲۹۳ بر اساس همین موضوع, وی صادر اول را «واحد کثیر»  مقایسه‌ی آرای فلوطین درخصوص صادر اول با آّیات و روایات ۴۱ نامیده است (همان). بنابراین همان‌طور که فلوطین صادر اول را واحد کثیر دانسته. دست‌کم از نظر ملاصدرا بر اساس آیات و روایات نیز صادر اول واحد کثیر است. دلایل دیگری نیز بر «واحد کثیر»بودن عقل در متون دینی وجود دارد. بر اساس حمینق طاول ما قلق ان القلره ری ۷ می: ۹۸ یکی از تغاییر قرآنی, سادر اول: «قلم» است. همچنین بر اساس حدیثی از امام صادق (ع)» «قلم» در آیه‌ی «ن و القلّم و ما یسطرون» فرشته‌ای است که به‌فرمان خداوند «ما کان و ما هو کائن» را تا روز قیامت بر لوح (که او نیز فرشته‌ی دیگری است) می‌نویسد (۳ ص: ۲۳). بنا بر این حدیث. آیه را باید به‌صورت «سوگند به قلم و آنچه می‌نویسد» ترجمه نمود و به‌عبارت دیگر»ه ضمیر در «یسطرون» به قلم برمی گردد. بنابراین برای قلم» که تعبیری از صادر اول است. ضمیر جمع عاقل به‌کار رفته است. ملاصدرا این موضوع را اشاره به وحدت جمعی «قلم» يا به‌تعبیر دیگر واحد و کثیربودن آن می‌داند (۳۲۷ ج: #/ص: ۲۹۲). همچنین در حدیثی از امام علی (ع)» روح این‌گونه معرفی شده است: «الرّوح ملک من الملائکف له.شتخون آلنا وجه/,و«لکلن وچه.سبعون آلف لسان و لکل لسان سبعون آلف لغه یسبح اللّم‌بتلک«اللغات کلهاوهیخلق,من کل تسبيحه ملک یطیر مع علامه طباطبایی در نقد این روایت می‌گوید: «از جنس ملک‌بودن روح با ظاهر عده‌ای از آیات قرآنی نمی‌سازد» چه» ظاهر بسیاری از آیات این است که روح» خود یک نحوه‌ی مخلوقی است که فرشته آن را نازز) میگ :۱۳۵ ص: ۳۱۳ بهعلاوف ذر برخی روایات تیز ملک‌بوذفن روح به صراجت رد شگلااست (۱ ج: ۰۱۲ ص: ۲۲۴): باوجوفاین, ملاصدرا که عقل و ملک را دو تعبیر از یک معنا به شمار می‌آورد». حدیث بالا را صحیح می‌داند و با مدنظر داشتن.احادیث مربوط به صادر اول‌بودن روح» از حدیث مذکور نتیجه می‌گیرد که روح عبارت از عالم الهیت است و هویت وجودی آن مشتمل بر هویات عقلی درواقع» ملاصدرا روایت. بالا را دلیل دیگری بر واحد و کثیر بودن صادر اول به‌شمار می‌آورد. منتها وی از اطلاق صفت واحد کثیر بر صادر اول دو معنای متفاوت را اراده می‌کند. او ازیک‌طرف., عقل اول را جامع کمالات عقول مادون خودش به‌شمار می‌آورد و به‌این‌اعتبار: عقل اول را عقل کل می‌نامد (۳۱ ص: ۴۵۱) و ازظرف‌دیگر: کل عالم عقل را (به‌دلیل نهایت تقربش به خداوند و فنای آن در ذات اله و به‌دلیل نبود ماده و ماهیت در عالم عقل و درنتیجه غلبه‌ی احکام وحدت بر آن)» اه حقیقت واحدی می‌داند که دارای شوون و اطوار مختلفی است (۳۴. ص: ۱۸۶ ازهمین‌روست که وی گاه عقل اول را با «قلم» و «روح»» که عناوینی دینی برای صادر اول‌اند» تطبیق داده است (۲۷ ج: ۶ صص: ۱- ۳۰۲) و گاه کل عالم عقل را (۳۴. ص: ۱۸۶). بنابراین همان‌طور که فلوطین عقل را «واحد کثیر» نامیده است (۰۴۸ چ: ۵ صص: ۴۳ و ۱۲۳)» بر اساس متون دینی نیز می‌توان استنباط کرد که ضادر اول «واحد کثیر» است: با این تفاوت که خود واژه‌ی «کثیر» در متون فلوطین, بار معنایی کاملا متفاوتی دارد. از نظر فلوطین» عقل همه‌ی اشیا است. به‌این‌معناکه هستی حقیقی هر شیئی عبارت از صورت شی (ایده‌ی شی) است که در عالم عقل حاضر است و کثرت عقل نیز ناشی از حضور صور اشیا در عقل است. به‌علاوهه عقل کثیر است چون می‌اندیشد و اندیشیدن مستلزم تمایز میان اندیشنده و اندیشیده است. حال‌آن‌که کثیربودن عقل در تفسیر ملاصدرا از متون دینی» ناشی از شدت وجودی عقل اول و جامعیت آن در مقایسه با کمالات عقول مادون و یا ناشی از غلبه‌ی احکام وحدت در عالم عقل است. کثرت عقل در فلوطین» همچنینناشی از ترکیب آن از دوئی نامتعین و واحد است. بنابر گزارش ارسطو افلاطون ایده‌ها را مرکب از دوثی نامتعین و واحد می‌دانسته که در این ترکیب» دوئی در حکم ماده و واحد در حکم صورت است (۴۱. ص: ۱۵). البته تفسیری که فلوطین از رابطه‌ی دوئی نامتعین و.احد ارائه می‌دهد این است که:دوئی نامتعین همان عقل ناتمام است که از طریق بازگشت به سوی احد و انديشه به او دارای صورت و تعین می‌گردد (۴۸. ج: 4۵ ص: ۱۴۵). بنابراین ترکیب عقل از ماده‌ی معقول (دوئی نامتعین) و صورت (احد) نیز درواقع» تعبیر دیگری از تمایز اندیشنده و اندیشیده در ساحت عقل است. به‌علاوه» توجه به این نکته لازم است که ملاصدرا و فلوطین تلقی یکسانی از عالم عقل ندارند. عالم عقل در نظر ملاصدرا متشکل از عقول طولی است. ولی در نظر فلوطین» عالم عقل عبارت از دمیورژ افلاطون و ایده‌هاست. فلوطین از دمیورژ به عقل تعبیر می‌کند (که می‌توان آن را عقل کل یا عقل محض نامید) (۴۸» ج: ۵ ص: ۲۹۳) و هریک از ایده‌ها را نیز عقل مستقلی می‌داند (که می‌توان از آن‌ها به «عقول جزئی» تعبیر نمود) (۴۸» ج: ۵ ص: ۵و ۴۹ج ۷ صص: ,۷۱۱۲ ۳۳۹۲ که ید|تمام واظیاتی که ذر اققل له است می‌اندیشد و به‌این‌معنا کل عالم عقل است (۰۴۰ ص: ۷۴). افلاطون ایده‌ها را معلول ایده‌ی نیک می‌دانست و همان‌طوز که قبلا گفته شده فلوطین ایده‌ی نیک را با احد: تطبیق می‌دهد. ازهمین‌رو طبیعتا فلوطین نیز ایده‌ها (عقول جزئی) را معلول احد می‌داند. نه معلول عقل کل (۴۸ ج: ۵ ص: ۱۱۷)؛ هرچند بازگشت عقل به سوی احد نیز لازمه‌ی ایجاد آن‌هاست (۴۸. ج: ۵ ص: ۱۳۵)» بنابراین عقول‌جزئی در طول عقل‌کل نیستند.  مقایسه‌ی آرای فلوطین درخصوص صادر اول با آّیات و روایات ۴۳ به‌نظر فلوطین, عقل در ابتدای پیدایی‌اش» بااین که از احد مستقل است. از او جدا نیست. زیرا عقل در این زمان» هنوز متعین و جوهر نشده است (۴۸» ج: ۵ ص: ۱۱۷) به‌بیان‌دیگر» عقل» که فلوطین بارها از آن به «واحد کثیر» تعبیر کرده است. در ابتدای پیدایی‌اش» صرفا «واحد» است (۴۷. ج: ۳. ص: ۳۸۷» چون تصویر «احد» است. با این تفاوت که او از همان ابتدا قابلیت کثیرشدن را داراست: هرچند هنوز کثیر نشده است: پس از آن» عقل از احد جدا می‌شود. تعابیر فلوطین از این جدایی به‌گونه‌ای است که ممکن است آن را فعلی گناه‌آلود جلوه دهد. زیرا فلوطین این جدایی را حاصل گستاخی عقل می‌داند (۴۹» ج: ۷ ص: ۳۲۱) و معتقد است که بهتر بود عقل چنین نمی کرد (۰۴۷ ج: ۳ ص: ۳۸۷). گناه‌آلودبودن تنزل اختصاص به تنزل عقل از احد ندارد. این موضوع در فقرات ۱-۱-۵ و ۲-۷-۳ درخصوص جدایی نفس از عقل نیز مطرح شده است. از این منظر تمام هستی مبتنی بر نوعی گناه بنیادی است که عبارت از آرزو و میل به جدایی و فلوطین از جسارت عقل برای جدایی از احد به تولما (۲62(10) تعبیر می‌کند (۰۴۹ ج: ۷ ص: ۳۲۰ که واژه‌ای نوفیناغوری و به‌معنای خودابرازی نامشروع اولین چیزی است که از مناد (احد) جدا می‌شود (۴۱؛آضی: ۲۴۲ براین‌اشاس؛تولما درواقع تعبیر دیگری از عقل ناتمام یا دوئی نامتعین است؛ گویی عقل قبل از بازگشت به سوی احد (به‌مثابه‌ی واحدی باوجود‌این» باید توجه داشت که فلوطین به عقل ناتمام دو میل را نسبت داده است: میل به جدایی از احد و سپس میل به بازگشت به سوی او. تقدم و تأخر این دو میل از یکدیگر ذاتی است نه زمانی؛ به‌طوری که گویی این دو ابعاد:مختلف میلی واحدند. درواقع. پیش از آن که عقل از احد جدا شود گویی فانی در احد است و آگاهی بسیطی از او دارد. سپس به شناخت حصولی احد و احاطه‌ی عقلانی بر کمالات او میل پیدا می‌کند. ولی این میل مستلزم فاصله‌گرفتن از احد است و کمالی که در اثر آن به دست می‌آید فعلیت و تعین‌یافتن عقل است. که کمالی پایین‌تر از فنا در ذات احد است. ازهمین‌رو فلوطین این اقدام عقل را میلی گناه‌آلود و جسارت‌آمیز تلقی می‌کند. به‌علاوه» باید توجه داشت که فلوطین وجود شر را نمی‌پذیرد و با سخن ارسطو در خصوص اين‌که دوئی نامتعین اصل وجود شر در اعالم است موافق نیست (۴۳؛ صص: ۲۵ - ۲۷). بنابزاین ممکن است از گستاخی عقل ناتمام تعبیر به «گناه» شود. ولی مسلما نمی‌توان آن را «شر» تلقی کرد. آرمسترانگ به‌درستی تشخیص می‌دهد که اگر میل عقل ناتمام به جدایی از احد (که سرانجام به فعلیت او منتهی می‌شود) میلی گناه‌آلود باشد. مسوول این گناه در نهایت. احد خواهد بود (۲۹. ص: ۲۴۳ زیرا بااین که عقل ناتمام ضرورتا و بدون وساطت علم و اراده‌ای از اتب اخد اایجاد بو سیس بیه سل خود: ا زار چا می‌شود درواقه. مظانق با سس خویش عمل می‌کند؛ طبیعتی که تصویری از احد و حاصل فیضان و پری و سرشاری با این‌که گناه‌آلودبودن پیدایی عقل در متون دینی سابقه‌ای ندارد» آنچه می‌تواند تأییدی بر وجود نوعی گناه در آغاز خلقت باشد. این است که آنچه اولیای خدا از آن به درگاه خداوند توبه می‌کنند غفلت از خداوند است و نه انجام محرمات. حال‌آن‌که چنین غفلتی لازمه‌ی خلقت است. ازهمین‌روست که گفته می‌شود ویژگی «لا تأخذه سنه و لا نوم» تنها و تنها مخصوص خداوند است و حتی فرشتگان نیز نوعی خواب و حدی از غفلت از خداوند را دار هستند (:۰۲ صصض انیب ۹ #این‌هللس, خود خلقت غامل نوی جدایی از خداوند است. که گناه‌آلودبودن آن"زا فقط اولیا خدا درک می‌کنند» منتها این گناهی فلوطین .ذات: خذارند رلفذرات۸ از نمی دای گت احد بفحذی است: کد هیچ‌گونه کثرتی را برنمی‌تابده حتی کثرتو تمایز میان اسم و مسمی را. به‌عبارت‌دیگر همان‌طور که افلاطون استدلال کرده است؛ آنچچه حقیقتا واحد است نمی‌تواند نامی داشته باشد؛ زیرا نام همواره نام چیزی است. پس آنچه حقیقتا واحد است يا نامی ندارد یا اگر نام ذارد همان نام استر و سالجا ناگی ,نیاا (ع که لوگ ۴۴۴): بنابراین الخذ نامی ندارد و اگر او را «او» یا «نیک» و یا «احد» می‌نامیم؛ صرفا از این جهت است که ناگزيريم برای آشاره ب او از یل استفاه ۸ کزلم پر ۳۶ ۷:.صصض: ۷۰۴ و ,۰۸۵ ۱): بنابراین درواقع اولین جایی که نام معنا پیدا می‌کند. در مرتبه‌ی فروتر از احد یعنی در مرتبه‌ی همین موضوع در آیات و روایات نیز مطرح شده است. در آیات قرآن» «نام» خدا ستوده شده است که همین امر نشان‌دهنده‌ی این است که نام خدا حقیقتی عینی است و نه کلامی ملفوظ و اعتباری (۳۲ ج: ۱ ص: ۳۳). در نهج‌لبلاعغه نیز امام علی (ع) می‌فرماید: «هر صفتی شهادت می‌دهد که غیر موصوف است» (۰۱۸ ص: ۲۹). به‌همین‌ترتیب» هر اسمی نیز غیر از مسمی است. چون اسم «ذات به‌اعتبار صفتی از صفات» است.  مقایسه‌ی آرای فلوطین درخصوص صادر اول با آّیات و روایات ۴۵ برهمین‌|اساس» مرتبه‌ی واحدیت. که مرتبه‌ی ظهور اسما و صفات است. پایین‌تر از مرتبه‌ی ذات خداوند قرار دارد. شایان ذکر است که مرتبه‌ی واحدیت حقیقتی عینی است نه امتباری قهفی و گاهپا سافر اول تطبیق داده شده امستا (۱۲۶ چه رس ۳۴۷ آیی لو ما امرتا الا واسنقه که بر خی آن را قاهنی بر قامنهی الواحد دانستهاند (۷ 4۱ ۴ص 4۱۱۶ هرواقع هیچ اشاره‌ای به این قاعده: تاره بلکه به این مساست: که قرمان خدا تکرارپذیر نیست؛ یعنی یک‌بار که به چیزی فرمان موجودشدن بدهد. برای وجودش کافی است و نیازی ندارد فرمان خود را پیگیری و تکرار کند (۲۱. ج: ۰۱۹ ص: ۸۷ باوجوداین» همان‌طور که قبلا هم گفته شد «امر» و «مشیت» در آیات و روایات» تعبیری از نکته‌ای که می‌توان آن را با انلس .مود این است: که:بز اساس آیه‌ی «انما امره اذا اراد شیئا ان یقول له کن فیکون» (یس./ ۸۲)» به نظر می‌رسد از خداوند هر چیزی (دست‌کم تمامی مجردات) می‌تواند بی‌واسطه صادر شود (صدور باواسطه و زمانمند موجودات جسمانی نیز ناش #ضمگا ان است) وسلظ هقی مشتخص می‌شود کد درواقع تنها یک چیز از خداوند. بی‌واسطه صادر می‌شود و آن همان «امر» و فرمان «کن» خداوند است. که واسطه در صدور سایر اشیا از خداوند است و برای موجودیت خودش, به در فلوطین نیز زمانی که وی می‌گوید احد هیچ‌یک از اشیا نیست و ازهمین‌روست که همه‌چیز می‌تواند از او به وجود آید (۴۸. ج: ۵ ص: ٩۵)» به‌نظر می‌رسد که وی برای قاعده‌ی الواحد اعتباری قائل نیست. اما در نظر دقیق» مشخص می‌شود که منظور فلوطین از قمچن قسفی گور سقول است امه موم ۳۷ اکدا بازگشت. ققل نامام ید سوی احد. به فعلیت می‌رسند. بنابراین آنچه بی‌واسطه از احد صادر می‌شود درواقع همان فعالیت برونی اوست که به آن, عقل نامام یا بالقوه گفتهمی‌شود و با دوئی نامتعین نیز تظبیی‌پذیر است و ایق هقل نامام است: که با مرش پواسوی آخد و افیشیدی هر ذات بسیط او که درعین‌حال, مشتمل بر امکان همه‌چیز است. صور تمامی موجودات را به دست در طی این مقاله» روشن شد که به‌رغم خاستگاه‌ها و زمینه‌های متفاوت دو طرف مقایسه, برخی آرا آن دو مشابه است. باوجود‌این» در اکثر موارد به‌رغم مشابهت ظاهری آرام: تفاوت‌های بنیادینی: وجود دازه. البته در برخی مواره نیز آرا به‌ظاهر کاملا متفاوت, برای هر سه حالت. مثال‌هایی وجود دارد؛ مثال حالت اول» عقل‌دانستن صادر اول» وجه تسمیه‌ی عقل و ارتباط صادر اول‌بودن عقل با شرافت و مقام بلند اندیشه. ارتباط میان عقل و مناجات با خدا ارتباط میان شناخت عقل با شناخت خداوند و ناتوانی عقل یا مثال حالت دوم «واحد کثیر» نامیده‌شدن صادر اول (زیرا حتی اگر تفسیر ملاصدرا از کثیربودن صادر اول در آّیات و روایات پذیرفته شود» کثیربودن صادر اول در روایات» معنای کاملا متفاوتی از کثیربودن عقل در فلوّطین دارد)"ویا جایگاه بلند نور در تبیین نظریه‌ی صدور (زیرا فلوطین تحت یر" افلاطون.و برای«بیان شبّاهت" و وابستگی عقل به احد. رابطه‌ی این دو را به رابطه‌ی خورشید و شعاع نورش تشبیه می‌کند؛ حال‌آن‌که حکمای اسلامی تحت تأثیر متونذینی معتای وسیعی برای نور قائّل شده‌اند که به آن معنا نور و وجود مساوق‌اند و اطلاق نور بر احد» صادر اول و یا سایر موجودات. حقیقت است نه مجاز) و پا پس‌رفتن و پیش‌آمدن عقل در آغاز آفرینش آن است. مثال حالت سوم عقل بالقوه نامیده‌شدن صادر اول در نظر فلوطین و اثبات کثرت برای آن است. که ظاهری کاملا متفاوت با بساطت عقل و تمام بودن فعلیت آن در نظر حکمای اسلامی دارد. ولی درواقع» تفاوت این دو کمتر از آن چیزی است که به نظر می‌آید» زیرا منظور فلوطین از «بالقوه»بودن عقل ناتمام قوه‌ی «شدن» نیست. بلکه قوه‌ی «به‌کاربستن» است. به‌علاوه» منظور فلوطین از کثیربودن عقل تعدد معقولات و تمایزی است که در تحقق انديشه باید میان اندیشنده و اندیشیده وجود داشته باشد. اگرچه فلوطین اين‌ها را تمایزات صرفا اعتباری به شهار نمی‌آورد و به‌تعبیر ما علم عقل کل را بیشتر از نوع حصولی می‌داند تا از سنخ علم حضوری (وی گاهی نیز برای عقل علم حضوری قائّل شده است؛ مانند علم عقل به احد پیش از جدایی از او)» توجه به این‌که منظور او از کثرت عقل تمایزاتی است: که ما صرفا آن‌ها را تمایزات: اعتباری می‌ذانيم از شدت تفاوت ذو: نظر می‌کاهد. همچنین بااین‌که پیش از بازگشت عقل به سوی احد و علم حصولی او به احد. ایده‌ها که معقولات عقل کل‌اند» هنوز وجود ندارند و درواقع به نظر می‌رسد که عقل ابتدا به‌وجود می‌آید و سپس کمالات خود را به دست می‌آورد (و بنابراین» فعلیت عقل در آغاز  مقایسه‌ی آرای فلوطین درخصوص صادر اول با آّیات و روایات ۴۷ آفرینش آن کامل نیست»» توجه به این نکته که بازگشت عقل به سوی احد بازگشتی ازلی است و تمایز مراحلی که فلوطین برای جدایی عقل ناتمام از احد و سپس بازگشت او به سوی احد و به‌فعلیت‌رسیدن عقل و ایده‌ها برشمرده تمایز زمانی نیست. از شدت تفاوت اوه برسه خالت متکور مواردی وخود داری کهنظ ردو ظزف شایسه کال هو قایل با یکدیگر قرار دارد. بارزترین مثال برای این حالت این است که در نظر فلوطین, اراده‌ی احد در ایجاد صادر اول دخیل نیست. حال آن‌که بر اساس متون دینی» مشیت خدا که همان اراده‌ی فعلی اوست و از آن به «امر» و «کلمه‌ی کن» نیز تعبیر می‌شود. تعبیری از صادر اول است. به‌علاوه, فلوطین احد را فراتر از هستی و عقل و فاقد علم به ماسوای خود می‌داند و معتقد است که این امور در مرتبه‌ی صادر اول تحقق می‌یابند؛ حال‌آن‌که از نظرگاه تون ادینی.ز تفاسیر حکمای اسلامی ات خداوند بهرشم اکتنانایذیربودن آن. تین هستی و غلم و سار صفات کمالیه ]مت وش ههظپووالین صفات براتی ماسوا است که در ۱ و له فی ام الکتاب لد‌نا علی حکیم» (زخرف/ ۴). ۲ ملاصدرا جوهر اخضر را به نفس تفسیر کرده است.. به‌نظر وی سبز بودن نفس ناشی از ترکیب آن از نور و ظلمت است. ترکیب از نور و ظلمت, به رابطه‌ی نفس با عقل و هیولا اشاره دارد. نفس از یک‌سو صور عقلی ثابت را از عقل دریافت می‌کند و ازسوی‌دیگر این صور را بر هیولا به‌نحوی ۳ علامه طباطبایی "حدیث عما را سست و بی‌اعتبار دانسته است (۲۱ ج: ۰۱۰ ص: ۱۸۰). باوجوداین, عما گاه تعبیری از غیب ذات یا مرتبی احدیّت دانستهشده (۰۱ ج: ۰۱ ص: ۵۵) و گاه ۱.ابن أبی جمهور محمد بن زین الدین, (۱۴۰۵ق»» عوالی اللئالی العزيزيه فی الأحادیث الدینيگ ج: ۲ ابن بابویه» محمد بن علی (۱۳۹۸) التوحید. تصحیح هاشم حسینی» قم: جامعه مدرسین. ۳ (۱۴۰۳) معانی الّخبار» تصحیح علی اکبر غفاری, قم: دفتر انتشارات ۴ ابن شهر آشوب» محمد بن علی (۱۳۷۹)» مناقب آ لآبی طالب علیهم السلام» ج: ۰۲ قم: علامه. ۵ ابن منظور» محمد بن مکرم (۱۴۱۴) لسان العرب» ج: ۰۱۴ بیروت: دار صادر. ۶ افلاطون» (۱۳۵۰)» مجموعه آثار ج: ۰۲ ترجمه محمدحسن لطفی, چاپخانه بیست و پنج شهریور ۷ بدوی» عبدالرحمن, (4)۱۹۵۹ خریف الفکرالیونانی» قاهره: مکتبه النهضه المصریه. ۸ تمیمی الآمدی. عبد الواحد بن محمد. (۱۳۶۶)» نصنیف غرر الحکم و دررالکلم. تصحیح مصطفی ٩. الحافظ البّرسی رجب بن محمد. (۱۴۲۲ق) مشارق آنوار الیقفین فی آسرار آمیر المومنین علیه ۶ حسن‌زاده آملی, حسن., (۱۳۶۲) رساله‌ی وحدت از دیدگاه عارف و حکیم. بی‌جا: فجر. ۱ حسینی‌تهرانی» محمدحسین و خسروشاهی,» هادی,(بی‌تا) رساله‌ی لب‌اللباب. قم:بوستان کتاب. ۲ حکاک. سید محمد و موخدی نجف آبادی» محمدرضا (۱۳۹۲)» «دو تفسیر از صادر اول و اجزای آن در حدیث حدوث اسما»» دوفصلنامه پژوهش‌های علم وادین» سال ۴ شماره ۲ پاییز و ۳ حکاک. سید محمد و موحدی نجف آبادی» محمدرضا (۱۳۹۳)» «تأثیر پذیری فلوطین از ارسطو در مسأله صدور» فصلنامه فلسفه دین, دوم! ۰۱ شمارم ۲ تابستان. ۴ سبزواری» ملاهادی» (4۱۹۸۱ التعلیقات علی الحکمه المتعاليه فی الاسفار العقليه الاربعه ج: ۷ ۵ سجادی, سید جعفر (۱۳۷۹)» فرهنگ اصطلاّحات فلسفی ملاصدر/؛ تهران: وزارت فرهنگ و ۶ سلیمانی آشتیانی: مهدی و درایتی» محمدحسین» (4»۱۳۸۷ مجموعه رسائل در شرح احادیثیاز ۷ سهروردی» شهاب الدین.(۱۳۷۵)» مجموعه مصنفات شیخ اشرای, ج:۲ ۴ به تصحیح و مقدمه‌ی هانری کربن و سید حسین نصر و نجفقلی حبیبی» تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی. ۸ شریف الرضی, محمد بن حسین» (۱۴۱۴)» نهج البلاغه. تصحیح صبحی صالح, قم: هجرت. ۹ شریعتی نجف آبادی» رحمت الّه (4۱۳۹۳» حکمت ا/حکم: ترجمه و شرح نطبیقی رساله  مقایسه‌ی آرای فلوطین درخصوص صادر اول با آّیات و روایات ۴۹ ۰ طباطبایی» محمدحسین. (۱۳۸۸)» رسائل توحیدی, ترجمه علی شیروانی و هادی خسروشاهی, (۱۴۱۷): /لمیران فی تفسی رالقرآن؛ چ: ۸۲ ۵۰ ۳۰۵۲ 1۹ قم: ۲۳ غروی نائینی» نهله و میراحمدی سلوکرونی» عبدالله. (۱۳۹۰)» «جایگاه عقل در شرح اصول ۳ فخری, ماجد. (۱۳۷۲)» سیر فلسفه در جهان اسلام» ج: ۰۱ ترجمه‌ی فارسی زیر نظر نصراللّه ۴ قمی علی‌بن‌|براهیم» (۱۴۰۴)» تفسیر القمی» ج:۰۲ تصحبح طیّب موسوی جزاثری» قم:دارالکتاب. ۵ کلینی, محمدبن یعقوب» (۱۴۲۹)/لکافی, ج: ۰۱ ۰۲ قم: دارالحدیث. ۶ لطفی, محمدحسن, (۱۳۸۹)» ترجمه دوره آثار فلوطین» ج: ۲ تهران: خوارزمی. ۷ مجلسی, محمدباقر (۱۴۰۳)» بحا رالانوار ج: ۱ ۵۴ بیروت: دار |حیا التراث العربی. ۸ ملاصدرا محمد بن ابراهیم» (۱۳۵۴)» المیلا" و المعاد.. تصحیح سید جلال الدین آشتیانی, ۳۱ (۱۳۶۳) مفانیج الغیب. مقدمه و تصحیح از محمد خواجوی, ۳ غمراا فیلی رامق ی نیز ۳ ,۵ ۶ تخقیق محمد ۳۵ (۱۳۸۳) شر حآصول الکافی, ج: ۰۱ ۳ تصحیح محمد خواجوی, ۳۶ (۱۳۸۵) شر حآصول من الکافی, ج: ۳. تصحیح و تعلیق و مقدمه 1۳3۵۵109 1۵ ۲٩ 5۳ 6 :2100 ۶ط۸۳۵ 7۳36 ,(۳0) یگ .8 وطمقصق۸ .38 60401360 ,1 ۷7۵۰ ,۸150016 ]۵ ۷۷۵۲۵ 0071616 7۳6 ,(1995) علاماعنس۸ .39 من[ نع م۸ ۵1 کعاهاک 0ع0ط7] 2/0 ,(1962) 73 .۸ ,28 عصس۸ 40۰ 0 0710700 17/16 0۳ 21008 ,(2007) مک ۳ مط90فلنط۳ .42 6 1 ,فتاصا2[10 ۵ م21۵۲ حدم بطم عنام علععیی ,ر2008) دص مصق01ع3/1 .43 0 ورام 1050( 2/200۵ ۳۵۲ ۳۵۵۵۵ عم ٩ وماعنت عولطصممن 5 ع1۱6 1۵ 700610۲ ۸ :81005 ,(1993) ول .0 مق3ق0:3/6 44 ۷( 1730613160" ,۷۵۲ 0۱۳01616 ۶21006 صز نامع" ,(1997) ,ماه21 .45 ,0 .3 7050 7 310165 وصه دمنااماصذ انم 0عنن0ه م۸ 36 .6 معطنسی ,۸108 .17 .۸ 0 0ع021 1732 ,2 8۳۳6۵۵ 2106 ,(1966) ,کتاصا210 46۰ 7 .۸ بلط 1730612160 ,3 ۷۵ ,(کا۷۵ 6) 210۳۵ ,(1967) و .47 .۸ ۷ 1720012160 5 ۷۵1 ,(.یا۷۵ 7) ۶210805 ,(1984) و .48 .۸ بط 1732012160 ,7 ,6 ۷۵1 ,(.۷۵/8 7) ۶21088 ,(1988) و .49 .7 .۸ بلط 1730012160 ,1 ۷۵ ,(کا۷۵ 7) ۶2108۳8 ,(1989) و .50

فلوطین به سه اقنوم احد، عقل و نفس قائل است که اقنوم دوم قابل تطبیق با صادر اول است. احد عقل را بی آن که بداند، به وجود می آورد. عقل به مثابه ی تصویر احد، ابتدا واحد و نامتعین است، اما سپس میلی گناه آلود او را از احد جدا می کند. عقل پس از جدایی، گویی پشیمان می شود و دوباره به سوی احد بازمی گردد. این بازگشت باعث متعین شدن عقل و کامل شدن فعلیت او و پیدایی ایده ها می شود. با این که تبیین فلوطین تفاوت های زیادی با آراء مستنبط از متون دینی در خصوص صادر اول دارد و به علاوه، بر اساس زمینه ی فکریِ کاملاً متفاوتی شکل گرفته است، مشابهت هایی نیز میان این دو وجود دارد. همچنین دست کم در برخی موارد، تفاوت ها کمتر از چیزی است که به نظر می آید. در این مقاله، مسائل درخورِ مقایسه ی دو دیدگاه تبیین و بررسی خواهد شد.

522610

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم, زبان شناسی شناختی» حرف اضافه |لی. شبکه معنایی» رویداد حرکتی - مقاله حاضر برگرفته از طرح پژوهشی دوره پساد کتری با عنوان«تبیین چند معنایی نظام مند فعل حرکتی رفتن در قرآن کریم: رویکردی شناختی با تأکید بر آرا تالمی» با حمایت دانشگاه الزهرا(س) است. شبککه معنایی» روش گرافیکی برای نشان‌دادن مفاهیم و دربردارنده مجموعه‌ای از روابط معنایی است. این نمودهای گرافیکی» به منظور بازنمایی مفاهیم و روابط بین معانی هستند (2005 :0766 6 ۳۷2۵08). پژوهش حاضر در چارچوب معناشناسی شناختی و بر اساس الگوی رویداد حر کت تالمی» می کوشد تا رویداد «رفتن» را به عنوان یکی از افعال حرکتی در قرآن کریم» بر مبنای داده‌های پیکره‌ای مورد بررسی قرار دهد و مشخص کند که از تحلیل مفهوم حرکتی «رفتن» در پیکره آیات قرآن» چه تصویری از شبکه معنایی حروف روش این پژوهش با تمرکز بر آیات قرآن کریم» پژوهشی پیکره‌بنیاد است و به شیوه کتابخانه‌ای» با بهره گیری از کتاب‌های المعجم المفهرس لاألفاظ القرآن الکریم (۱۳۶۴)» فرهنگک موضوعی قرآن مجید (۱۳۶۹)» مدخل فعل «رفتن» بررسی و سپس با استفاده از سایت المعانی و به کارگیری نرم‌افزار جامع تفاسیر نور (نسخه۳)» پیکره مورد مطالعه مشتمل بر ۸۸ فعل با ژرف‌ساخت رفتن» مانند ذهب» خرچ بش و مانند آن» گرد آوری شده است. در گام‌های بعدی با استفاده از تحلیل‌های شخصی و با دقت در کتب لغت و تفاسیر» آیات از جهت تبیین شبکه معنایی حروف:اضافه رویداد خر کتی رفتن» مورد بررسی قرار گرفت. پژوهش حاضر از این مالیا ات گمررچگگاهاست در جهت شناخست پیچید گی‌های زبان و ثانیا استفاده از ارو وم همی ۱ موارد مختلفی بر تفسیر اثرگذار باشد که تصدیق برداشت مفسران از آیات يا رفع تناقضات تفسیری» از جمله این موارد است. بررسی شبکه معنایی مفاهیم حر کتی «رفتن» يا (آمدن» به عنوان اصلی‌ترین کنش‌های بشری» که سالها است الگوهای واژگانی‌شدگی! آنها در برخی زبان‌ها مانند انگلیسی» اسپانیایی و چینی مورد پژوهش زبان‌شناسان قرار گرفته» بستر مناسبی برای نیل به اهداف مذ کور است. موضوع اصلی پژوهش حاضر مبتنی بر نظريه تالمی در زبان‌شناسی شناختی است» لذا در بخش پیشینه؛ صرفا به مطالعات مرتبط با این نظریه اشاره می‌شود. ذکر این نکته ضروری است که طبق بررسی‌هایی که بر پيشینه پژوهش انجام شده» موضوع حرکت یکی از ۲ | علم زبان | سال ۸ | شماره ۱۴ | پاییز و زمستان ۱۴۰۰ موضوعات مورد استقبال پژوهشگران است. گذشته از پژوهش‌های فلسفی و روان‌شناختی که درباره ح رکت انجام گرفته است ( :378101,2012 :2000 ,7865 :1997 ,27617]80 0 ,51108 :2010 ,۳۳08)» زبان‌شناسان پیش از تالمی نیز رویداد حر کت را از جهات مختلف بررسی کرده و نظریات متفاوتی ارائه نموده‌اند» از جمله دستور حالت و توصیف زیرساخت افعال (1968 ,۳111(07)؛ مفهوم‌سازی حرکت مبتنی بر نقش زمان در رویداد حر کت (1987 ,1].278261667)؛ نظريه معناشناسی قالب (2006 ,۳111۳07)؛ وجود فرازبان تفاوت نظریه تالمی با مطالعات پیشین آن است که تالمی در نظریه خود رویداد حرکت را اولا یکی از بازنمودهای زبانی مقوله‌های جهانی می‌داند ثانیا موضوع حرکت را به عنوان مسیری برای رسیدن به نظریه قرار داده است (مسگرخویی» ۱۳۹۲: ۶۱؛ افراشی» ۱۳۹۵: ۳۰ تالمی در کتاب دو جلدی خود با عنوان به سوی معناشناسی شناختی ( :1210077" 0) به تعریف معانی شناختی می‌پردازد و به دنبال پاسخ به این سوال است که چگونه زبان» مفهومی را در سطح عمومی به کمک تجزیه و تحلیل مجموعه‌ای از عناصر مشتمل بر حوزه‌های مفهومی خاص, مانند فضا زمان» مکان» حر کت و نیرو سامان‌دهی می‌نماید. وی در جلد دوم اين کتاب» به چگونگی ارتباط صورت و معنا می‌پردازد و معتقد است وا ژگانی‌شدگی عبارت است از وابستگی سامان‌مند جز معنایی با تکواژ (2000 :/اصل2]). اسلوبین! (۱۹۹۶؛ ۲۰۰۰) با الهام از آرا تالمی و بارویکردی تطبیقی به مقایسه بازنمود رویداد حر کت در زبان‌های مختلف پرداخته که در قالب کتابی دو جلدی با عنوان رویدادها د رگفتار زبانی به چاپ رسیده است. همچنین» نس ۲ (۲۰۰۷) و فرز" (۲۰۰۸) در آثار خود به روش‌های متنوعی که زبان‌ها برای رمزگذاری عناصر معنایی در سطح واژگان دارند» در مطالعات مرتبط با رویداد خرکت. از میان ۲۶۲ مقاله در پایگاه اسکوپوس» یک مورد یافت شد که به مطالعه در زمینه رویداد حر کت با رویکرد تالمی پرداخته و از این میان ۲۰ پژوهش» حروف اضافه را مورد بررسی قرار داده‌اند که در ادامه به جدیدترین مقالات اشاره کوتاهی می‌شود. تالمی (۲۰۱۶) در جدیدترین اثر خود با عنوان ویژگی‌های فعل اصلی به اشکالات مطرح‌شده توسط اسلوبین (۲۰۰۴)» در خصوص اینکه برخی زبان‌ها در هیچ یک از طبقه‌بندی‌های زبانی تالمی (فعل‌بنیاد/ تابع‌بنیاد) قرار نمی گیرند» پاسخ داده است. تالمی معتقد است ویژگی‌هایی وجود دارند که در زمره مشخصه‌های فعل در گزاره محسوب می‌شوند و یکی از آنها نحوه ارتباط فعل با حروف اضافه برای بازنمود مسیر و شیوه در روساخت زبانی است. حروف اضافه گاه مسیر و گاه شیوه را در زبان بازنمود می‌کنند. اسلوبین (۲۰۰۴) قسم سومی را برای دسته‌بندی زبانی تالمی معرفی کرده که از ادغام دو دسته قبلی حاصل می‌شود. اما این موضوع در مقاله تالمی (۲۰۱۶) مورد نقد است. در این پژوهش, تالمی نشان می‌دهد که زبان‌های اشاره شده اسلوبین» همچنان در یکی از دو دسته قبلی فان اشتوتهم! و همکارانش (۲۰۱۷) در مطالعه‌ای تطبیقی» نقش فضا/زمان را در رویداد حرکت و مقوله‌بندی‌های موجود در زبان عربی معیار (مدرن) و عربی تونسی بررسی کرده- اند. بر اساس یافته‌های این پژوهش» هر دو گونه زبانی مقوله فضا/زمان را متفاوت از دیگری کدگذاری می‌کنند و عربی تونسی برخلاف عربی معیار» بازنمودهای روساخت کمتری را برای بیان ح ر کت از طریق حروف اضافه نشان می‌دهد. اسپاورل" (۲۰۱۸) در مقاله‌ای با عنوان ساختار مفهومی عبارات حرکت فضایی در نربان چیی» علاوه بر پرداختن به نقش عناصر زبانی» حروف اضافه‌ای که در زبان چینی» مفهوم مکانی را بازنمایی می کنند» مطالعه کرده است. پژولپایت؟ (۲۰۱۸) هم در مقاله خود) پیشوندها.و حروف اضافه : مطالعه تاریخی» حروف اضافه زبان اسپانیایی را از حیث تاریخی بررسی نموده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که زبان کهن اسپانیایی در برخی حروف اضافه و پیشوندها وامدار زبان لاتین بوده و در دوره‌های متأخر به ویژه قرن نوزده و بیست» ارتباطات زبانی آن با زبان‌های فرانسوی و ایتالیایی سبب ورود الفاظ ویژه و تکثیر پیشوندها در اسپانیایی شده است. در میان مطالعات پژوهشگران ایرانی» می‌توان مطالعات فراوانی را مشاهده نمود که از زوایای مختلف به بررسی رویداد حر کت پرداخته‌اند؛ مانند از کیا؟ (۲۰۱۱)» حامدی و شریفی (۲۰۱۳)» مسگرخویی (۲۰۱۳) و همتی (۲۰۱۵). این پژوهش‌ها پس از بررسی فعل‌های ۴ | علم زبان | سال ۸ | شماره ۱۴| پاییز و زمستان ۱۴۰۰ خر کت ار پیکره غموما زبان فارسی) انار قخیل ار وویداد ح رکت مانند توابع» مسیره شیوه و نقش شناخت موژلفه‌های حر کت در کیفیت ترجمه را مطالعه کرده‌اند. جهت رعایت اختصار در ادامه» تنها به مواردی اشاره می‌شود که حروف اضافه را در رویداد حرکت. گذشته از پژوهش‌های فراوان» پژوهشگران ایرانی درباره حروف اضافه در زبان‌های مختلفی مثل فارسی» عربی و انگلیسی (گنجی و کاظمی» ۱۳۹۱؛ راسخ‌مهند و رنجبر ۱۳۹۲؛ غیائیان و فلاحی» ۱۳۹۳؛ کرمی» ۱۳۹۵؛ بامشادی» ۱۳۹۶؛ مظفری» ۱۳۹۷؛ رادض ۱۳۹۸؛ وسام» ۱۳۹۸) انجام شده است. مطالعاتی نیز در حوزه قرآن کریم با رویکرد زبان‌شناسی شناختی به انجام رسیده است. مرتضی قائمی‌نیا (۱۳۹۰) در کتاب معناشناسی شناختی قرآن» به بررسی تفسی رگونه آیات با رویکرد شناختی پرداخته و در فصل پنجم» موضوع شبکه‌های شعاعی در قرآن و به طور خاص مفهوم‌سازی حروف اضافه را مطالعه کرده است. مقاله بررسی شبکهمعنایی حرف اضافه فی و اهمیت آن در ترجمه قرآن کریم از ایمانی و منشی‌زاده(۱۳۹۴)» حرف اضافه «فی» را که در زمره حروف اضافی مکانی است» مورد بررسی قرار داده و علاوه بر اشاره به رویکرد متقدمان به حرف اضافه» شبکه معنایی آن را ترسیم و ۱۳ معنای جدید با رویکرد شناختی.برای آن ذ کر کرده‌اند. کریمی بروجنی و همکاران (۱۳۹۶) در مقاله بازنمایی طرخوار نیرو د رگزاره‌های دینی اخلاقی زبان قرآن» علاوه بر معرفی طرحواره‌های اجبار» مانع» تغییر مسیر و مانند آن در آیات اخلاقی قرآن» به نقش حرف اضافه لی در فعل‌های «حیّب» و «رغب» در طرحواره جذب و کشش پرداخته‌اند. مشکین‌فام و دهقانی (۱۳۹۷) در مقاله بررسی شناختی حرف اضاف هنم در تقرآن» به مطالعه حروف اضافه قرآنی پرداخته و شبکه معنایی حرف اضافه انم را تبیین کرده‌اند. بر اساس این پژوهش, معنای سرنمون حرف اضافه نم مفهوم فاصله مکانی است» اما در شبکه شعاعی» ترتیب زمانی فاصل‌دار,و مفاهیم راب صعودی و نزولی میان رخدادها حرف اضافه «علی» در قرآن کریم توسط حسومی و توکل‌نیا (۱۳۹۷) مطالعه شده و نتایج آن در مقاله بررسی شبکه معنایی حرف اضافه علی د رقرآن با رویکردشناختی» نشان می‌دهد این حرف اضافه با معنای سرنمون استعلا از طریق استعاره مفهومی وارد حوزه مفهومی نوینی شده و شبکه‌ای از معانی مختلف را تولید کرده است. در میان پژوهش‌های مرتبط با قرآن کریم» تنها پایان‌نامه کارشناسی ارشد میرخالقداد (۱۳۹۷) با عنوان کیفیت مفهوم‌سازی رویدادهای پویا و ایستا در قرآن با رویکرد شناختی متامده شد که نظر یه وین قالمی را دربارهرویداد ح زر کته عبنای عطالغانت نخود قران داده است. محتوای اصلی اين پژوهش مبتنی بر بررسی افعال حرکتی در قرآن است و تنها در بخشی از فصل چهارم» به شکل مختصر به چند مورد از حروف اضافه که نقش قمر را در بررسی‌های نگارنده نشان می‌دهد تاکنون در حوزه شبکه معنایی حروف اضافه در افعال حرکتی قرآن کریم» پژوهش مستقلی انجام نشده است و موضوع مقاله از این جهت بدیع و بدون پیشینه است و این مقاله می‌تواند یکی از مهم‌ترین و جدیدترین چشم‌اندازهای پژوهشی لئونارد تالمی! زبان‌ها را بر مبنای کاربست شیوه و مسیر در ريشه یا توابع آن یعنی حرف اضافه» قید یا گروه اسمی» به دو دسته تابع‌بنیاد و فعل‌بنیاد طبقه‌بندی می کند. در نظريه تالمی مسأله اصلی» چگونگی بازنما یی لاه ور حر کتظالاروسالظ زبان است؛ به این ترتیب که اگر مسیر حرکت. در ريشه فعل بازنمایی شود در زمره زبان‌های فعل‌بنیاد قرار می گیرد» مانند زبان‌های اسپانیایی و فرانسوی» ولی اگر فعل در ستاک خود شیوه حرکت را بازنمود کند و عنصر مسیر در توابع قرار گیرد» مانند: انگلیسی و آلمانی» آن زبان را تابع‌بنیاد می‌نامد (2000 :/(2[170]). در ادامه» دو مفهوم کاربردی این پژوهش» یعنی حرکت و حرف ح رکت» مفهومی جهانی است که با عناضر متفاوتی در روساخت زبان‌های گوناگون بازنمایی می‌شود. رویداد حرکت در نظريه تالمی عبارتست از شرایط يا حالتی که عنصر متح راک یعنی پیکر دارای حرکت يا توالی موقعیت‌های مکانی مختلف است و عنصر اصلی تشکیل دهنده گزاره‌ها به منظور بیان رویداد» فعل هر رویداد است؛ لذا بررسی فرایند بازنمایی ۶ | عغلم زبان | سال ۸ | شماره ۱۴| پاییز و زمستان ۱۴۰۰ حرکت و مولفه‌های آن بر مبنای ريشه فعل» از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است ( :/(12[70 در رویداد حرکت. دو گروه از عناصر وجود دارد: نخست عناصر روساخت که همان واژگان ملفوظ هر زبان است و برای انتقال مفاهیم حرکتی به کار می‌رود؛ دیگر عناصر ژرف‌ساخت یعنی مفاهیم حرکتی است. رویداد حرکت در نظریه الگوی واژگانی‌شدگی ۱ پیکرا : موجودیتی با قابلیت تحرکک در رویداد حرکت است و نسبت به زمینه حرکت ۲ مسیر ۲ :جهت حرکت پیکر نسبت به زمینه است. ۳ جز حرکتی": همان فعل حرکتی است که مفهوم حرکت را بدون در نظرگرفتن سایر ۴ زمینه؟: به عنوان چارچوب و قالبی مرجع» برای تعیین مسیر حر کت پیکر یا مکان آن است. ۶ سبب*: هرآن چیزی است. که عامل وقوع حر کت است (2000 :/(18170). در زبان فارسی» عموما پیکر در فاعل» جز حرکتی در فعل» زمینه در گروه حرف اضافه» مسیر در تابع و شیوه در قید یا گروه حرف اضافه بازنمایی.می‌شود (مسگرخویی» ۱۳۹۲). عناصر مذ کور در قالب مثالی در جدول ۱ نشان داده شده است. پیکر | مسیر (مبدا) ‏ زمینه ۱ مسیر (طول مسیر) ۱ مسیر(مقصد) ۱ شیوه ۱ جز حرکتی در قرآن کریم» هر دو نوع افعال خرکتی مشاهده می‌شود؛ نوع اول فعل‌های شیوه‌نما است که شیوه حرکت را در بنیان فعل و مسیر حرکت پیکر را در توابع (گروه اسمی» قید و حرف اضافه) بازنمایی می کنند» مانند فعل «تفجّرّ) در آیه حنّی نفجرّ لنا من الأرّض یوعا (البقره: ۴) که به معنای شکافتن سد يا مانع و بیرون آمدن است (راغب» ۱۴۱۲: ۸ و در اینجا شیوه حرکت .یعنی شکافت و برداشتن مانع و حرکت کردن» در ستاک فعل وجود دارد و مسیر حرکت یعنی «من الرض» در گروه اسمی بازنمود یافته است. نوع دوم افعال حرکتی در قرآن کریم» فعل‌های مسیرنما است که مسیر حرکت را در ستاکک فعل» وا ژگانی می کنند» مانند آیه و أحرجت الرض أنقالها (الزلزال: ۲) که فعل مسیرنمای «أخرج) به معنای بیرون آوردن» جهت و مسیر ح رکت پیکر را در ستاک خود بازنمایی می‌کند. بررسی‌های نگارنده نشان می‌دهد علاوه بر دو گونه مذکور از افعال مسیرنما و شیوه‌نما در قرآن کریم فعل‌هایی یافت می‌شوند که هر دو مولفه مسیر و شیوه را همزمان در ستاک فعل دارند؛ مثلا فعل «سبّق» در آیه واسبمّا لباب (یوسف: ۲۵) در اصل لغت به معنای پیشی گرفتن و به سرعت جلو رفتن چیز نسبت به یکدیگر است (طبرسی» ۱۳۷۲ ۵: ۹۳۴۶ مصطفوی» ۰۱۴۳۰ ۵: ۴۱). به این ترتیب» هر دو مولفه مسیر (حرکت به سمت جلو) و شیوه تالمی در پژوهش‌های خود پس از تقسیم‌بندی ساختار زبانی رویداد حرکت به عناصر شش گانه و اشاره به مهمترین موژلفه‌های آن» یعنی هسیر و شیوه» زبان‌های موجود را بر اساس اینکه کدام ساختار حرکتی در آن‌ها کاربرد دارد» به دو گونه فعل‌بنیاد و تابع بنیاد رده‌بندی کرده‌است (217-219 :2000 ,/1817). توصیف جزئیات مسیر در زبان‌های تابع‌بنياد» در بند با استفاده از نحو و گروه خروف اضافه و قید ممکن است» ولی در زبان‌های فعل‌بنياد» توصیف جزئیات مسیر به تنهایی با استفاده از یک فعل رخ می‌دهد ( ,367120 84 510010 حروف اضافه از منظر زبان‌شناختی» به عنوان مولفه رمزگذار در زبان» برای بازنمود موقعیت اشیا در فضای پیرامونی محسوب می‌شوند (3 :2001 ,1]66) و از جمله نمونه‌های روشن چندمعنایی در زبان به شمار می‌روند (کرمی» ۱۳۹۵: ۴۸). سابقه بررسی حروف اضافه در زبان عربی را می‌توان همعصر با دوره دستورنویسی دانست (خیام‌پور» ۱۳۷۲: ۱۳-۱۲) و از آنجا که رویکرد این پژوهش» بررسی شبککه معنایی حروف اضافه و چگونگی بازنمود آن‌ها است» لذا سایر رویکردها درباره حروف اضافه و همچنین» وجوه مختلف توابع» اعم از قمر ۸ | عغلم زبان | سال ۸ | شماره ۱۴| پاییز و زمستان ۱۴۰۰ قید و مانند آن» مورد اشاره قرار نمی گیرد. نکته دیگر اینکه قالب‌های روساخت در توابع» عموما با سایر مقوله‌های دستوری مانند حروف اضافه» همپوشانی دارند و گاه قابل تفکیکت از یکدیگر نیستند (64 :12100۷,000). در هر صورت» این موضوع به مولفه مقصد در این پژوهش خللی وارد نمی‌سازد» زیرا تمرکز ما حاضر بر حرف اضافه الی است. در رویکرد معناشناسی شناختی» تحلیل دقیق و جامعی از حروف اضافه ارائه شده و در آن به جای معنا از شبکه شعاعی معنا! سخن به میان آمده است. در این تحلیل» یک معنا به عنوان معنای پیش‌نمون" در مرکز و سایر معانی» پیرامون معنای اولیه شکل می گیرند؛ به این ترتیب شبکه‌ای از معانی حاصل می‌شود که به شبکه شعاعی معروف است ( ,1.21601 معنای پیش‌نمون؟ حرف اضافه مورد بررسی در این پژوهش, یعنی «الی» حر کت به سوی انتهای غایت و مقصد نهایی است (جاسم» ۲۰۰۳: ۲۱۲). .به بیان دیگر معنای کلی حرف اضافه «لی») حرکت به سوی یک مقصد است که می‌تواند علاوه بر معنای حرکت فیزیکی و مکانی بر معانی استعاری و انتزاعی» مانند انتهای زمان نیز به کار رود (2005 :0108). این معنای اولیه در طرحواره زیر نمایش داده شده است: ۳ مهم‌ترین ویژگی‌های دستیابی به معنای پیش‌نمونه هر واژه عبارتند از: ۱. اولین معنای متبادر به ذهن؛ ۲.پربسامدترین در این حرکت» پیکر از مبدا به سوی مقصد حرکت می‌کند» اما تمرکز فعل بر مقصد ح ر کت پیکر است لذا مقصد را با حرف اضافه «الی» در روساخت» واژگانی می‌کند. پیش از پرداختن به معانی حرف اضافه !لی» لازم است بیان شود که علت انتخاب این حرف اضافه» بیشترین بسامد و کارپرد آن در قرآن است. برای دستیابی به این اطلاعات مبنایی که ادامه و پیشبرد مقاله بر آن استوار است» همه افعال مشتمل بر مفهوم رفتن استخراج و از جهت نحوه کاربرد تمامی حروف | ضافه» مورد برر سی قرار گرفته و به این ترتیب» حروف اضافه فعل «رفتن» یعنی آیاتی که ۸۸ فعل با مفهوم مذکور در آن‌ها وجود داشته» یک به یک بررسی شده است تا نوع و تعداد حروف اضافه آن‌ها به دست آید و نتيجه آن در نمودار ۱. بسامد حروف اضافه در فعل‌های حر کتی «رفتن» در قرآن بین عند مع عن لا بر علی من افی الی نتایج فوق نشان می‌دهد در فعل «رفتن» که خود یک فعل مسیرنما است» مقصد حرکت. با بیشترین بسامد (۲۵ بار) به‌وسيله حرف اضافه «الی» بازنمایی شده است. به علاوه» حرف اضافه پربسامد بعدی یعنی «فی» زمانی که با فعل رفتن همراه می‌شود» دارای مفهوم مقصد است و رفتن به درون یک مکان (مقصد) را واژگانی می‌نماید. از میان عناصر مسیر حرکت پس از مقصد مفهوم مبدا به وسیله حرف اضافه «من» بیشترین کاربرد را نشان می‌دهد» اما از آنجا که بررسی شبکه معنایی هر کدام از حروف اضافه مذکور نیازمند پژوهشی مستقل است» لذا از بین این حروف اضافه» الی که بیشترین با همآیی را با افعال ۰ | علم زبان | سال ۸ | شماره ۱۴| پاییز و زمستان ۱۴۰۰ امروزه بسیاری از پژوهش‌های زبانشناختی با استفاده از پیکره‌های زبانی صورت می گیرد» زیرا پیکره متنی یکی از مهم‌ترین داده‌های ورودی در پردازش زبان به شمار می‌رود و براساس آن می‌توان شبکه معنایی را ترسیم نمود. چنانکه در بخش مبانی نظری اشاره شد» بر اساس الگوی واژگانی‌شد گی تالمی» یکی از مولفه‌های اثرگذار در رویداد ح رکت» مسیر است و خود» عناصر سه‌گانه مبدا مقصد و جهت حرکت را در برمی گیرد. در این بخش. ابتدا دیدگاه کلاسیک در خصوص حرف اضافه «الی» به شکل خلاصه اشاره می‌شود و سپس» چگونگی کاربست آن در مفهوم شناختی به همراه شواهدی از پیکره» بیان می‌شود. در منابع اولین زبان عربی برای حرف اضافه «الی» هشت معنا برشمرده‌اند (ابن‌هشام» ۰۱۴۰۴ ۲ معیّت در صورت انضمام دو چیز به یکدیگر (آل عمران:۵۲)؛ ۳ تبیین: الی در این حالت مبیّن فاعل است. و ضمیر بعد» معنای فاعلی به خود ۶ |بتدا به معنای من و ابتدای غایت: أ سقّی فلا یروی ال این أحمرا؟؛ ۱ .در شعر مذکور الی در معنای من است یعنی از من: آیا آن ناقه شتر آب می نوشد و اپن احمر از من سیر نمی‌شود؟ ۲ در این آیه منظور از الی مفهوم مکانی است که با معنای بیت عتیق (خانه کعبه) نیز متناسب است (صفایی» ۰۱۳۸۷ ۱: ۳ فعل نّهوی بدون حرف اضافه الی متعدی می‌شود. لذا الی در این آیه زائد است و معنای تأکیدی دارد به این ترتیب مشاهده می‌شود که بر اساس دیدگاه کلاسیک حرف اضافه الی» علاوه بر معنای مکان» زمان» معانی دیگری مانند معیت را نیز به خود گرفته است. پس از بررسی حروف اضافه افعال حرکتی با مفهوم رفتن در آیات قرآن» مشخص شد که از میان این ۸۸ فعل» ۲۵ فعل هستند که حرف اضافه الی در آن‌ها برای تبیین معانی مختلف وجود دارد و در این بخش, به تبیین این معانی پنجگانه پرداخته می‌شود. نکن قابل تأمل این که در مواردی» معانی استخراج‌شده حرف اضافه الی می‌توانند با یکدیگر همپوشانی داشته باشند؛ مثلا دو مفهوم مکان و حرف عند. در مورد مشترکی مشاهده شوند» اما در اینجا برای چنانکه در بخش مبانی نظری اشازه شد. مفهوم پیش‌نمون خرف اضافه الی انتهای غایت مکانی یا زمانی است. در کاربرد مکانی آن در قرآن کریم» می‌توان به نمونه‌هایی از مفهوم در قرآن موارد متعددی وجود دارد که به مکانی مشخص در دنیا به عنوان مقصد» به وسیله حرف الی اشاره می‌شود» اما خود دنیا نیز در مواردی» مقصد تلقی شده و با حرف اضافه الی در آیاتی مانند (یس: *۵).و(شوری: ۴۴) مکانی برای با زگشت پیکراست. در این موارد پیکر (انسان) برای با زگشت به مکان قبل خود یغنی دنیا تمایل دارد و این مفهوم در افعالی چون رجّع (با زگشت به نقطه شروع حرکت) یا رد (با زگشت به عقب) که در اصل به معنای با زگشت به مکان اولیه و نقطه شروع حرکت است (این‌فارس» ۱۴۰۴ ۲: ۳۸۶ مصطفوی» در این موارد با استفاده از حرف !لی که بر انتها غایت مکانی دلالت دارد» تبیین جدیدی از نوع نگرش و تفکر وهم آلود و خیالی پیکر نیز بازنمایی می‌شود. همانگونه که در آیات مختلف اشاره شده (المژمنون: ۳۷)» (الاتعام: ۹) و (الجائیه: ۲۴)» منکران معاد به اشتباه» دنیا را مقصد اصلی و تنها هدف زند گی می‌بینند» نه گذرگاه و محل رسیدن به آخرت؛ لذا زمانی ۲ | علم زبان | سال ۸ | شماره ۱۴ | پاییز و زمستان ۱۴۰۰ که با مرگ مواجه می‌شوند» این باور و ملکه وجودی خود را در قالب الفاظ نیز بروز می‌دهند و چون دنیا را غایت خود می‌دانستند. لذا با زگشت به دنیا را به عنوان مطلوب غایی خود» طلب می کنند و در کاربرد حرف الی که نشان‌دهنده انتها غایت حر کت پیکر است بازنمود یکی دیگر از معانی مکانی حرف اضاف الی در مفهوم مقصده آیه راد کت الی معاد (القصص: ۵ (یعنی مکه, زادگاه پیامبر) است. واژه معاد به معنای مکان عود (با زگشت) است و خداوند در این آیه» به پیامبر اکرم (مولفه پیکر) وعده می‌دهد که به زودی او را بعد از هجرت به مدینه» دوباره به مکه (مقصد) برمی گرداند (طبرسی» ۰۱۳۷۲ ۷: ۴۲۰؛ طباطبایی» ۱۴۱۷ ۱۶: ۷). عدم اشاره به نام مکه و نکره آمدن واژه معاد برای این است که به عظمت این عود اشاره کند و نشان دهد این برگشت به مکه. قابل قیاس با شرایط قبل از هجرت (اذیت و آزار مش رکان» قلّت پیروان» کمبود منابع مالی) در مکه نیست» چنانکه تاریخ هم این معنا را تصدیق با در نظر گرفتن مکی‌بودن شوّره و تواتجه به محتوّالو آیات؛آبتدایی سوره قصص که به ماجرای نابودی فرعون و آارث‌بردن زمین توسط مستضعفان (القصص: ۵-۳) پس از آزمون‌های شدید و دوره‌های طولانی و سخت هجران و دوری از وطن اشاره می‌کند (طباطبایی» ۰۱۴۱۷ ۱۶: ۸۷)» می‌توان گفت حرف الی در این آیه صرفا بر یک نقطه پایانی در انتهای مسیر حرکت پیامبر (ص) پس از هجرت دلالت نمی کند. بلکه مقدمات و لوازم رسیدن به مقصد را نیز در برمی گیرد؛ زیرا اولا این آیه وعده الهی بر عود و با زگشت به وطن است؛ ثانیا باید مقدمات فتح مکه فراهم شود تا با زگشت به مّعاد در عمل واقع شود. به این ترتیب» در مفهوم الی علاوه بر رسیدن به مکان غایی» یغنی مکه» مسیری که طی می‌شود نیز در نظر گرفته می‌شود؛ یعنی در آروساخت» علاوه بر رسیدن پیکر به مقصد» طول مسیر حرکت علاوه بر مفاهیم حقیقی و حرکت فیزیکی» در این پژوهش مفاهیم انتزاعی حرکت که در قالب افعال حرکتی» اما از طریق استعاره مفهومی در زبان بازنمود می‌یابند نیز» مورد بررسی قرار گرفته است. در نمونه‌های زیر مواردی ذکر می‌شود که در آن یا ح ر کت پیکر به سوی مقصد از سنخ حر کت استعاری است و يا مقصد از طریق مفاهیم استعاری بازنمود یافته است. در بسیاری از آیات قرآن با استفاده از افعال حرکتی چون رجّم (البقره: ۱۵۳ و ۲۸۱)» رقم (آل‌عمران: ۵۵)» ذهّب (عنکبوت: ۲۶)» رد (جمعه: ۸)؛ وب (الغاشیه: ۲۵)» غرج (السجده :۵) و مانند آن» با همراهی حرف الی» حرکت پیکر در روساخت. از مبدأ به سوی مقصد انتزاعی و غیرمادی بازنمایی شده است. هر یک از این افعال با توجه به معنای لغوی خود. مفهوم ویژه‌ای از رفتن و ح ر کت پیکر به سوی پروردگار را نشان می‌دهند. همه افعال مذ کور هم از حیث معنای لغوی با استفاده از کتب معاجم و هم از جهت مفهوم حرف اضافهه الی بررسی شده‌اند اما به جهت رعایت اختصار در مقاله» به ذکر چند مثال بسنده می‌شود. در آیه ۵ سوره سجده» مراد از سماع نه آسمان دنیا بلکه نشان‌دهنده احاطه» حضور و قرب خداوند نسبت به همه چیز و محل تدبیر امور زمین و زمینیان است (طباطبایی» ۰۱۴۱۷ ۶ ۷).. بر اساس آيه مذ کور خداوند» تدبیر زمین را از موطن خاصی که سما نامیده» آغاز می‌کند و در نهایت» در همان موطن نیز به پایان می‌رساند؛ یعنی عروج به سوی او نیز از همان طریقی است که از آن آغاز شدیدهی اد سای‌آلهی) در اینجا میدا حرکت است و زمین مقصد و اگر. با زگشتی:در کار باشد» باید براعکس همین حرکت رخ دهد یعنی از زمین به سما. البته همین طورنین هینت» اغاوارآنهجامکه این رویداد حرکتی با تعییر یعرج له به کار رفته است و فعل عرّج در اصل لغت به معناتی بالارفتن تا آخرین مرتبه و صعود تا نهایت درجه ممکن است (مضطفوی.۱۴۳۰۰ ۸: ۷۶)» لذا مفهوم دقیق‌تری از با زگشت امور به سوی خداوند را بازنمایی می‌کند و علت عدم به کاررفتن افعال دیگر را نیز» مانند یرفع يا یذهب» مشخص می‌نماید. به عبارت دیگر طبق این آیه» تدبیر! امور عالم امری متحرکک و حرکت آن دائمی و پیوسته است و از مبدا خرکت (محضر ربوبی) آغاز (مسیر حرکت به سمت پایین) و در قیامت.دوباره به مقصد (محضر ربوبی) که همان مبدا اولیه است باز می گردد» موید این از کادر آبه هو لوالا الآخر (الحدید: ۳) مشاهده می‌شود. در این حرکت مستمر عروج را نقطه پایان تدبیر معرفی می‌کند و به این ترتیب» کار تدبیر با با زگشت از نوع بالا رفتن (به سبب احاطه که مفهوم تسلط از بالا را می‌رساند) ۱ تدبیر از ریشه«دبر» به معنای دنباله است و تدبیر الهی به این معنا است که چیزی را پشت سر چیز دیگر قرار دهد یا دستوری را به دنبال فرمانی دیگر بفرستد؛ معنای تدبیر خداوند متعال در آیه مورد بحث عبارتست از وقوع حوادث عالم یکی پس از دیگری» پشت سرهم و متصل بین سما و ارض (طباطبایی» ۰۱۴۱۷ ۱۹: ۲۷۲). ۴ ]| علم زبان | سال ۸ | شماره ۱۴ | پاییز و زمستان ۱۴۰۰ در قیامت به پایان می‌رسد؛ لذا بر خلاف تصور رایج از الی که نوعی مسیر افقی/خطی را در ذهن ترسیم می‌کند» باهم آیی این حرف اضافه و فعل یعرج نشان از به سمت بالارفتن تا منتها در بسیاری از آیات آمده که انسان» اعم از مومن و کافر» مقصد نهایی‌شان محضر پروردگار است (البقره:۲۸» ۴۶, ۱۵۶ ۲۴۵ ۲۸۱) يا قیامت لنگرگاه و محل توقف جهان است (النازعات: ۴۲). نکته جالب توجه این است که افعالی برای مفهوم با زگشت انسان به مقصد نهایی به کار رفته است که مفهوم رسیدن به نقطه اولیه حرکت را در بن و ستاک فعل بازنمود می‌کنند» مانند رجع (با زگشت به نقطه شروع)» رد (با زگشت به عقب)» وب (با ز گشتن به مقصد نهایی) (عسکری, بی‌تا ۱: ۲۹۹ این‌فارس» ۱۴۰۴ ۲: ۳۸۶؛ مصطفوی» ۰ ۴ ۶۰). به این ترتیب» حرف اضافه الی می‌تواند همزمان بر مبدا و مقصد دلالت کند و پیکر زمانی که به حرکت خود پایان می‌دهد» خود را در نقطه آغاز مسیر می‌یابد و به عبارتی» مبدا ح ر کت بر مقصد آن انطباق يافته است. در افعال مذ کور میان نوع حر کت مومن و کافر تفاوت وجود دارد؛ در حرکت انسان گنهکار يا کافر» از فعل‌هایی استفاده شده که شیوه با ز گشت انسان کافر را در قالب با زگشت با کراهت (الأتعام: ۶۲)» با زگشت با دگرگونی و عجز (العنکبوت: ۲۱) و با زگشت با اجبار و تحقیر (القیامه: ۳۰) بازنمود می‌کند؛ مانند فعل‌های یرد (عسکری, بی‌تا ۱: ۱۰۷) و یقلّب (راغب» ۱۴۱۲: ۶۸۱)» ولی برای مومنان؛از این افعال استفاده نشده» بلکه مفاهیمی چون هدایت الهی» بخشش و آمرزش به کار رفته است؛ به عنوان نمونه در آیه ۱۵۶ سور اعراف» برای مرگ و با زگشت به سوی خداوند» از فعل هدن از ريشه هاد به معنای طریقی را با رفق و مدارا طی کردن (راغب اصفهانی» ۸۴۶:۱۴۱۲) استفاده له وانشان می‌دهد بازگشت مژمنان به سوی خداوند که از دنیا آغاز می‌شود (همان سلوک و پیروی از راه فطرت توحیدی) آدمی را به حیات طیبه در آخرت هدایت می‌کند و به عبارت دیگر حیات طیبه از آثار با زگشت به سوی خداوند و متناسب با کلمه «وّ اکنب» است که به معنای قضا و نمونه دوم در آیه «و (ذا روا تجاره و لوا (نقضوا الها» (جمعه: ۱۱) مشاهده می‌شود. گرچه حرکت پیکر (مردم نما زگزار) در حقیقت به سوی مکان خرید و فروش يا کاروان تجاری» یک حرکت فیزیکی است اما در اینجا مقصد حرکت» مکانی استعاری» یعنی تجارت و لهو است. توجه به این نکته ضروری است که مکان تجارت يا بازار» غیر از خود تجارت است و آیامررد بست:اصل تچارت را طمت‌انگردهبلگه از تجارت و هر بهحتران نقسنرس کت پیکر» سخن گفته و حرف اضافه لی برای بازنمود مکان غیرمادی به کار رفته است. کت دیگر درباره مفهوم فعل انقضوا است که در اصل لغت» به معنای پراکنده و متفرق‌شدن پس از اجتماع» از طریق شکستن عهد و همراه با پریشانی است (این‌منظور» ۰۱۴۱۰ ۷ مصطفوی» ۱۴۳۰ ۹: ۱۰۳ ۱۰۴). بر اساس شأن نزول آیه» دقیقا همین واقعه رخ داده و مردم با رها کردن پیامبر(ص) در هنگام خطبه نماز جمعه» به سراغ کاروان تجاری رفته‌اند (طباطبایی» ۱۴۱۷» ۱۹: ۲۷۳)؛ لذا بازنموه روپداد ح رکت:ذر این یف با استفاده از مولفه‌های پیکر (مسلمانان)» فعل حرکتی شیوه نما (انفضوا) و مقصد حر کت (حرف الی) صورت گرفته و به این ترتیب» تصویر دقیقی از واقعه در روساخت آمده و می‌توان دریافت گرچه مسیر حر کت مردم به سوی کاروان تجاری بوده و ظاهرا مقصد یکسانی را دنبال می کردند» اما به سبب رهاکردن پیامبر و نماز جمعه که.عامل اتحاد و انسجام ایشان بوده» دچار تشتت و پراکندگی شده‌اند. پس» باهم آیی حرف الی و فعل حرکتی انقضوا در این آیه نه مفهوم مسیر واحده بلکه خرکت در جهات سکلت انم رایی گای یلهد :و در این موارد» استعاره در آیه سابفّوا الی معفره من ریک (الحدید: ۲۱) مفهوم حرکت به سمت جلو با فعل سب و حرف الی واژگانی شک۰ ۸ص و قافتا آعامهای هشی گرفتن در حرکت و جلو رفتن یک چیز نسبت به دیگری است (مصطفوی» ۱۴۳۰ ۵: ۴۱). مسابقه به معنای غلبه‌جویی بر حریف» برای رسیدن به هلاف است؛ یعنی هر یک از دو طرف مسابقه حرکت خود را سریعتر از حرکت حریفش کند تا در نهایت بر او پیروز شود (طباطبایی» ۰۱۴۱۷ ۱۹: 0). پس» در این آیه حرف الی جهت و مکان خاصی در جلو یا عقب را مشخص نمی کند» بلکه حرکت و تلاش برای پیش‌افتادن در تمامی وجوه و در نهایت» برای نیل به آمرزش ۶ ]| علم زبان | سال ۸ | شماره ۱۴ | پاییز و زمستان ۱۴۰۰ یکی دیگر از مفاهیم پیش‌نمون حرف !الی» غایت زمانی است. در آیاتی مانند «و سّخر ال و الق گل بجری الی أجل مسمی» (لقمان:۲۹) يا (الشوری:۱۴) مفهوم حرف الی حرکت به سوی مقصد مکانی نیست» بلکه همانگونه که در بخش مبانی نظری اشاره شد» حرف الی می‌تواند علاوه بر حرکت فیزیکی, بر معانی انتزاعی مانند انتهای زمان نیز به کار رود. در آيه اول (لقمان: ۲۹) پیکر متحر کک» خورشید و ماه است و استفاده از فعل یجری که در اصل لغت به معنای روان‌شدن در سرازیری» سریع رفتن و همراه با نوعی شکافتن مسیر است (این‌فارس» ۰۱۴۰۴ ۱: ۴۴۸؛ موسی» ۱۴۰۷ ۱: ۲۶۲) نشان‌دهنده حر کت پیکر است. بر اساس پژوهش‌های نوین علمی» خورشید و ماه هم به عنوان یکی از اجرام آسمانی در مدار خاص خود دارای حرکات دورانی (وضعی /انتقالی) هستند و هم به عنوان عضوی از مجموعه کهکشان راه شیری» حرکت می‌کنند (2009 :01۵716 :2007 :096 0۳621)). روشن است که حداقل یکی از انواع حرکت‌های ماه و خورشید» حر کت دورانی يا به عبارتی شناور است (کل فی فک یسبخّون/یس:۴۰۰) پس» این جریان‌داشتن لزوما بر ح ر کت مستقیم و خطی دلالت ندارد و به این ترتیب» معنای جدیدی از حرف اضافه:لی در روساخت کلام» در نحوه حرکت بازنمایی شده و آن» حرکت در جهت‌های مختلف تا رسیدن به مقصد (زمانی) است. به علاوه» مقصد این حرکت بر اساس حرف اضافه الی و مفهوم أجّل مسمّی (زمان معین‌شده)» به زمان اشاره دارد نه مکان؛ یعنی مقضدی که الی آن را بازنمایی می کند» از سنخ زمان است» زیرا پیش از قیامت» عمر آسمان و زمین و به تبع آن» خورشید و ماه تمام می‌شود (الزمر: ۶۷). به این ترتیب» عنصر متحرکک (پیکر) پس از طی مسیر (بجری) در زمان مشخص‌شده به مقصد می‌رسد و حرف الی» مفهوم حرکت تا زمان مشخص را در روساخت. همان گونه که مشاهده می‌شود» مفاهیم حرف اضافه !لی در دو بخش قبلی یعنی انتها غایت مکان و زمان» با دیدگاه کلاسیک مشت رک بودند» اما در رویکرد زبان‌شناسی شناختی» این شبکه معنایی در حال تولید و شکل‌دهی مفاهیم و لایه‌های معنایی جدیدی برای حرف اضافه لی است. بررسی حروف اضافه افعال حرکتی با مفهوم رفتن نشان می‌دهد که حرف !الی علاوه بر بازنمود مفاهیم مکان و زمان» به تبیین حالات مختلف نیز پرداخته است. این حالات مختلف را می‌توان در دو بخش حالات روانی و جسمانی دسته‌بندی کرد که در ادامه به آنها در آیات «لایرن لیم طرفهم» (ابراهیم: ۴۳) و (الأتبیا: ۶۴)» مفاهیم ترس» پشیمانی و سیرازنشلش خورنشتن (طباطبایی» 0۱۴۱۷ ۲ و ۱۴: ۳۰۲ به کمک افعال حرکتی و حرف اضافه الی» در روساخت» واژگانی شده است. در آیه اول (ابراهیم: ۴۳)» به اوضاع ظالمان در روز قیامت اشاره می‌کند که از هول و هراس قیامت» چشمهایشان خیره و پلک‌ها بدون ح رکت است و نمی‌توانند چشمهایشان را حرکت دهند (طریحی» ۱۳۷۵ ۳ ۴۷) که این حالت ظالمان را با استفاده از فعل یرت و حرف الی در روساخت بازنمود می‌دهد. فعل رد در باب افتعال و دارای معنای مطاوعه است و دلالت بر اختیار فاعل در وقوع و انجام فعل دارد» اما گویی در قیامت حتی اختیار حرکت چشم و پلک‌زدن نیز که کاری بسیار آسان و بی‌اهمیت است» از ظالم گرفته می‌شود (مصطفوی» ۰۱۴۳۰ ۴: ۱۰۶). چشم در اینجا به مثابه پیکر در نظر گرفته‌شده و ایستایی و عدم خز کت اختیازی چشم بازنمود حالت ترس و بهت همچنین در آیه «فرجتوا الی أفسهم (الانییا: ۶۴) که درباره ماجرای بت‌شکنی ابراهیم(ع) است» مردم پس از مشاهده تبر بر دوئل بت بزرگ و شنیدن استدلال ابراهیم (ع)» مبنی بر اینکه اگر این بت‌ها قادر به تکلم هستند» از خودشان بپرسید. که چه کسی آنان را خرد کرده است» به وجدان خویش با زگشته .و خود را برای"بت‌پرستی سرزنش می‌کنند و این مفهوم در لفظ. با فعل حرکتی رجّم و حرف الی واژگانی شده است. چنان که قبلا اشاره شده رجع با زگشت به نقطه شروع حرکت است» پس بت‌پرستی با فطرت انسان فاصله دارد و اگر انسان به فطرت خود با ز گردد (نقطه شروع) این عمل نزد او قبیح و ظلم تلقی می‌شود» همان‌طور که ادامه آیات نیز موید این نکته است (ابراهیم: ۶۴). بررسی افعال حرکتی «رفتن» نشان می‌دهد در یک مورد» فعل حرکتی ینب برای خستگی و فروافتادن چشم» به کار رفته است. در سوره ملک به انسان توصیه می‌کند برای درک ۸ | علم زبان | سال ۸ | شماره ۱۴| پاییز و زمستان ۱۴۰۰ ربوبیت عام خداوند بر تمام عالم» شگفتی‌های خلقت از جمله آسمان (الملک: ۳) را مشاهده کند و نتیجه را هم اعلام می‌کند؛ یعنی در نهایت» چشم انسان ناکام و خسته باز می‌گردد» بدون آنکه هیچ نقص و بی‌نظمی در خلقت جهان يافته باشد (طباطبایی» ۱۴۱۷ ۱۹: ۳۵۱). فعل يقلبا ای به معنای برگشتن از جهتی به جهت دیگر است و در اینجا یعنی چشم» از شدت خستگی قوای خود را از دست می‌دهد» فرو می‌افتد و بسته می‌شود و دیگر قادر به ادامه کار خود نیست (راغب اصفهانی» ۱۴۱۲: ۲۸۲). پس» الی در اینجا مفهوم مکان يا زمان یا مانند آن را ندارد» بلکه عدم کارکرد و بی‌فایده‌بودن حرکت پیکر متح رکد» یعنی چشم را یکی دیگر از بارزترین مولفه‌های موجود در افعال حرکتی که با کاربست معنای حرف اضافه الی» در روساخت واژگانی می‌شود» جهت حرکت است. بررسی افعال حرکتی» پنج گونه مختلف از کاربرد حرف الی (بیرون» درون» بالا» عقب و تغییر جهت) را در آیات نشان در آیه اور ام متیروا خی تخر لور (لمرا ۵ به رار ناشایست گروهی از مسلمانان اشاره دارد که پیامبر (ص) 0۱ بلند از پشت درب خانه ایشان صدا زده و رعایت ادب نمی کردند» لذا این آیه به مسلمانان می‌فرماید بهتر است صبر کنند و پیامیر (ص) را صدا نزنند» تا خود پیامبر برای دیدنشان از خانه خارج شود (طباطبایی» ۱۴۱۷ ۱۸: ۳۱۱). فعل خرج مسیر حرکت به سمت بیرون را بازنمایی می‌کند و حرف اضافه الی نشان می‌دهد که مسلمانان باید صبر کنند تا پیامبر شخصا به قصد ملاقات و پاسخ به سوالات آنان» از خانه بیرون آید (آلوسی» ۱۴۱۵ ۱۳: ۲۹۶) یعنی شخص پیامبر اکرم در جایگاه پیکر در رویداد ح رکت» از مبدا (خانه) بیرون می‌رود و در این رویداد حرکت» جهت, حرکت پیکر در روساخت» به سمت بیرون و حضور در جمع مسلمانان است. در برخی آیات» حرف الی به جهت حر کت پیکر از بیرون به درون اشاره دارد» مانند آیه «وّ ارجغوا الی ما أنرفم فیه و مساکنکم» (الأنبیا: ۱۳). این آیه به ستمگرانی که با احساس نزدیکک‌شدن غلاب فرار کرده بودند» با لحنی توبیخ آمیز دستور می‌دهد که فرار بی‌فایده است» پس به خانه‌های خود (مکان عیش و اتراف) برگردید. حرف الی جهت حرکت پیکر (ستمگران) از بیرون به درون را در روساخت واژگانی کرده است. در میان فعل‌های حرکتی» از غیبت حضرت عیسی(ع) به رّقع تعبیر شده است: «رافک الی» (آل‌عمران: ۵۵). ماد یرف به معنای از زمین برداشتن و بالابردن است» خلافی وضع و پر زمین نهادن (اپن منظور» ۱۴۱۰ ۸: ۱۲۹). خداوند در اینجا نفرمود.تو را عروج می‌دهم» زیرا عروج» رسیدن به منتها درجه است» بلکه فرمود تو را بلند کرده و به سوی خودم (الی) بالا می آورم. ان حرکت» هم نوعی اعجاز درادامنلست یی مانند فده کردن مرده» شفای بیمار و مانند آن است (طباطبایی» ۱۴۱۷ ۵: ۱۳۳) و هم شبهه قتل عیسی (ع) را به کمک ابزار زبان‌شناختی و استفاده از نظريه رویداد حرکت. منتفی می‌کند. باهمآیی حرف اضافه الی و فعل رقم بیانگر این است که حرف اضافه الی» هميشه مقصدرانشان نمی‌دهد» بلکه طول مسیر و جهت حرکت. یعنی سمت بالا رابازنمود می کند؛ لذا حرکت پیکر عبارت است از برداشتن پیکر از روی زمین و به جهت بالا رفتن» اما مقصدی بازنمایی نشده است. پس» مفهوم الی در اینجا همان طول و جهت مسیر است» نه مقصد. در آیاتی که به ماجرای با زگرداندن موسی(ع) به مادرش در طفولیت می‌پردازد» در هر دو آیه سوره قصص «فردذناه لی أمّه؛ (القصص: ۷) و(القصص: ۱۳)» فعل رد به همراه حرف اضافه الی مشاهده می‌شود. رد با ز گشت به عقب و در برخی موارد» با زگشت به ذات و منشا هر چیز است (ابن‌فارس» ۱۴۰۴ ۲: ۳۸۶؛ مصطفوی» ۱۴۳۰ ۴: ۶۰). این مفهوم با آنچه در ماجرای موسی واقع شده» متناسب است» زیرا موسی(ع) در جایگاه پیکر و مادر موسی مقصد این حرکت يا به عبارتی همان ذاتی است که عقبه و منشا پیدایش موسی تلقی می‌شود» لذا مسیری که پیکر برای رسیدن به مقصد طی می کند» ح رکت به سوی عقب است. ۰ | علم زبان | سال ۸ | شماره ۱۴| پاییز و زمستان ۱۴۰۰ یکی دیگر از مفاهیمی که به کمک حرف الی و فعل حرکتی خرّج در روساخت زبانی در قرآن» بازنمود یافته» تغییر جهت حرکت يا به عبارتی خروج از یک مسیر و ورود به مسیر دیگر است. در آیه ۲۵۷ سوره بقره» یعنی «یخرجهه من الظلّمات ای النور» و «بخرجونهه من النور الی الظّّمات» دو مسیر حرکتی وجود دارد که عبارتند از نور و ظلمت» که پیکر (الّذین آمنوا/الذین کفروا) از یکی از این دو مسیر بیرون می آید و وارد مسیر دوم می‌شود؛ لذا |لی در اینجا به معنای فی یا وارد شدن و ادامه حر کت در مسیر جدید پس از تغبیر جهت است. این جابجایی مسیر منمن و کافر و تعبیر آن به راه (سّبّل /اصراط) و قرارگرفتن و حرکت در این مسیر(هدایت)» در خود قرآن نمونه‌های دیگری نیز ذاره (المائده: ۱۶). بررسی شبکه معانی حرف اضافه الی» نمونه مشترکک دیگری با دیدگاه کلاسیک را در مفهوم «عند» بازنمود می‌کند. به عنوان مثال در آیه «و لمّا درجم موسی الی قوّمه غضبان آسفا) (الأعراف:۱۵۰) یا (یوسف: ۵۰) مقصد» مفهوم مکانی دارد(نزد. قوم/نزد پادشاه) و پیکر (موسی(ع)/فرستاده پادشاه مصر) نیز پس از طی مسیر و رسیدن» در مقصد توقف می‌کند و مأموریتی را به انجام می‌رساند (سرزنش قوم به خاطر گوساله پرستی/ ابلاغ پیام یوسف نبی). همان گونه که در دید گاه کلاسیک هم اشاره:شد» غلاوه بر معنای مقصد مکانی که در بخش انتهای مکانی اشاره شد و اینکه این دو مفهوم به سبب دلالت بر مکان» دارای همپوشانی در قرآن کریم هر یک از حروف اضافه» دارای شبکه معنایی گسترده‌ای هستند که مطالعات موجود مویّد آن است» اما وجه تمایز این پژوهش,» در نوع نگاه به موضوع شبکه معنایی حروف اضافه است؛ یعنی علاوه بر اینکه می‌توان با تمرکز بر حروف اضافه» به استخراج شبکه معنایی آن در قرآن کریم پرداخت» از طریق بررسی ارتباط شبکه معنایی فعل‌ها و حروف اضافه‌ایی که در گروه‌های اسمی مختلف» همراه فعل برای بازنمود رویدادهای مختلف به ویژه رویداد حرکت وجود دارند و نیز چگونگی کاربست حروف اضافه در بافت قرآنی را می‌توان بررسی کرد. این رویکردی است که مقاله حاضر در پیش گرفته و بر اساس نظريه واژگانی‌شد گی تالمی» ابتدا به بررسی افعال حرکت «رفتن» پرداخته است و سپس» شبکه معنایی حروف اضافه و به شکل اختصاصی حرف اضافه |لی را مورد پژوهش قرار داده هم داده‌های گوناگون این مقاله که در نمودار شماره ۲» درباره بسامد حروف اضافه افعال حرکتی مانند فی» من و جز آن ارائه شد و هم سایر افعال حرکتی» مانند آمدن» می‌تواند موضوع پژوهش و مقالات فراوان دیگر از این سنخ باشد و البته» یکی از مهم‌ترین فواید این نوع نگاه به حروف اضافه» دستیابی به شبکه‌های معنایی چند وجهی در لایه‌های زیرین معنایی در مقایسه شبکه معنایی به دست آمده از رویکرد شناختی با رویکرد کلاسیک, مشخص شد که علاوه بر مشابهت در دو مفهوم انتهای غایت مکان/زمان» در رویکرد شناختی لایه‌های چنانکه در پژوهش حاضر مشاهده شد. اطلاعات مربوط به مقصد حرکت. به‌وسيله حرف اضافه الی به عنوان پرکاربردترین حرف در افعال حرکتی فعل رفتن» رم زگذاری و به این ترتیب» رویدادها به برش‌های کوچکتری تقسیم می‌شوند و از هر یکث» تصویری خاص اراثه می‌گردد. در افعال حرکتی که در آنها حرف اضافه الی در روساخت بازنمایی شده بوده جهت حرکت و مقصد (انتهای غایت مکان/زمان) برجسته است و در نهایت» از کنار هم قراردادن تمامی مژلفه‌های بازنمودشده در روساخت» شبکه معنایی کامل‌تری از نقش حرف اضافه الی در رویداد حرکت بازنمایی می‌شود که هریکک. در این شبکه معنایی به صورت قاعده‌مند با یکدیگر پیوند دارند. نمودار زیراین,شبکهه معنایی قابلتشاهده است. ۲ | علم زبان | سال ۸ | شماره ۱۴ | پاییز و زمستان ۱۴۰۰ نمودار۲. شبکه معنایی حرف اضافه «الی» در رویداد حرکتی رفتن از استاد فاضل و اندیشمند سرکارخانم دکتر فتحیه فتاحی زاده» استاد محترم میزبان طرح قرآن کریم» ترجمه ناصر مکارم شیرازی. (۱۳۷۳). قم: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی,. بن‌فارس» احمد. (۱۴۰۴). معجم"مقاییس اللغه. تحقیق.هارون عبدالسلام. قم: مکتب الاعلام بن‌منظور» محمد بن مکرم. (۱۴۱۰). لسان العرب. بیروت: دار صادر. بن‌هشام انصاری» ابی‌محمدعبدالل. (۱۴۰۴): مغنی اللبیب ع نکتب الا عاریب. قم: انتشارات کتابخانه بوهلال عسکری» حسن بنعبدالل. (بی تا). الفروی فی اللغه. بیروت: دارالافاق الجدیده. زهری» محمد بن احمد. (۱۴۲۱ق). نهذ یب اللغه. بیروت: دار احیا التراث العربی. صفهانی قائنی» سیدمرتضی. (۱۳۹۰) . کاوش‌های نحوی و ادبی. قم: دارالفکر. فراشی» آزیتا. (۱۳۹۵). میانی معناشناشی شناخمی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. یمانی» محمود. (۱۳۹۵). بررسی معانی حروف اضافه در متن قرآن مجید. رساله دکتری زبان شناسی پمانی» محمود منشی زاده» مجتبی (۱۳۹۴). بررسی شبکه معنایی حرف «فی» و اهمیت آن در ترجمه قرآن از منظر معنی شناسی شناختی. مطالعات ترجمه قرآن و حدیث, ۴(۲): ۶۴۳۳. توکل نیا مریم» حسومی» ولی‌الله. (۱۳۹۷). بررسی شبکه معنایی حرف اضافه علی در قرآن ۴ ]| علم زبان | سال ۸ | شماره ۱۴ | پاییز و زمستان ۱۴۰۰ جاسم سلمان, علی. (۲۰۰۳). موسوعه معانی الحروف العربیه. عمان: دار اسامه. خرمشاهی, بهاالدین. (۱۳۶۹). فرهنگ موضوعی ترآن مجید. ترجمه کامران فانی. تهران: الهدی. خیام پور» عبدالرسول. (۱۳۷۲). دستور زیان فارسی. تهران: کتابفروشی تهران. راغب اصفهانی» حسین بن محمد. (۱۴۱۲). مفردات الفاظ الق رآن. دمشق: دارالقلم. صفایی» غلامعلی. (۱۳۸۷). ترجمه و شرح مغنی الا دیب. قم: قدس. طباطبایی» سیدمحمدحسین. (۴۱۷اق). المیزان فی تفسی الق رآ ن. قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه طبرسی» فضل بن حسن. (۱۳۷۲ش). مجمعالبیان فی علوم الق رآن» تهران: ناصرخسرو. عبدالباقی» محمد فواد. (۱۳۶۴). المعجم المفهرس لالفاظ الق رآن الکریم. تهران: موسسه اسماعیلیان. قائمی‌نیا علیرضا. (۱۳۹۰). معناشناسی شناختی قرآن. تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگک و کریمی بروجنی» مدینه» قائمی‌نیاه علیرضا پورابراهیم» شیرین (۱۳۹۶). بازنمایی طرحواره نیرو در گزاره‌های دینی و اخلاقی زبان ق رآن. پژوهش‌های زبان شناسی» ۲(۹): ۹۷-۷۷. گنجی» نرگس» کاظمی نجف آبادی» سمیه. (۱۳۸۹). مصاخبت در معانی حروف جر عربی و حروف مسگرخویی» مریم. (۱۳۹۲). بازنمود رویداد حرکت.در زبان فارسی: رویکردی شناختی. رساله دکتری زبان‌شناسی همگانی» تهران: پژوهشگاه علوم انسانی او مطالعات فرهنگی. مشکین فام» بتول» دهقانی نیسیانی» اعظم. (۱۳۹۷). بررسی شناختی شبکه معنایی حرف «ثم) در قرآن مصطفوی» حسن. (۱۴۳۰). التحقیق ف یکلمات الق رآ ن الکریم. بیروت: دار الکتب العلمیه. موسی» حسین یوسف. (۱۴۰۷).الفصاح فی فقه اللغه. قم: مکتب الاعلام الاسلامی. میرخالقداد» فاطمه. (۱۳۹۷). کیفیت مفهوم‌سازی رویدادهای پویا و ایستا در قرآن با رویکرد شناختی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث» سیستان و بلوچستان: دانشکده الهیات. ۳۵آ] 0۳۵۲۰ رام ۳۵ ]٩ ۷۷۵۲۵۶ ۲۳۵ ۲ 21000 .(1985) 3۰ 36 مفوقظ [۵۵ ۸ [267۹120 13] ۸/109/10۰ 8 ۸/0۳9 .(0ع عتاط هه ب۸ 1 مختهاک۸ نان باط۸ ,0 ۳9۲ .56111071068 009706 ]٩ ۶أ۹ ۳۵۵۳۵ .(2016) بش۸ منطافه‌ک۸ [36۳۹1۵0 جا] بزطاوتول۸ عسطاه 103 و۸ 027 طلماوملاه ما70 .(2000) 3/۰ ما۸ ۸ :77077۵0۷۵ 1 ۳۷۵۲ 7610009 .(01994) 0 مصنطاماگ 6۶ بط ,5861۵ 5 7۵۱۲ 0۵ 00605 5512 هام5 عع0ع17 .(2009) .0 صط0ل3 کاحقلع 71۳۵۵0۰ ۸ :65 کل و ع و0 .(2006) 36 م6۳66 ۵ ۷۰ ,38۷828 5و ص62 عطا صز منطاعدمنصه‌صصم) .(2010) .ک مففهطهگدزه< نصعممک1 گ .3 مذزصهدی -119 ,(2)3 ,11167006 ]0 60۳۵6۲ .کطمنان0 م0۳ صعزد 26 صه کعع[ و۸ 1و 562 لمآ 0۵ 23065 :۷۵۵6۲۹ 0167 0۵ ۵0۳۵۶ .(2006) .02 ,کاتعدتععی غاب ناک 3۵96273 00۳۵۳۰ 16 ]٩ 5۵۲1۵۲6۶ 00916 .(2011) .۸ مقنصنصعهطی 40 1626۴ 510۰ رگ 50107 0 ]۹۲ ۷۵۳۵۵۲ 7۳۵ .(2007) سا بعکم طاهع 6۳ 86ع 130 اا صز 3/0005 .(2009) .2 ماعصد50 2۶ ۳۰ ,صصع 18 6 30 ,10۵0 70۳۵1 1222826۰ ناه طوزاعسط یک ص۳۳ حز ۳210 عک حعصصه 3 100ات عند 20 6[ 8006 ۲۳۵ ۳0۱ ۸-10 191 .(1404) :۸ .36 .۸ مضم‌عصش۸ صقطعنل 105 [۵ز36۳۹ 1۳0] بنگه‌زه< نحاعه‌ 3/3 طقلاماچ۸ ۶ ود طنا +عطو ۸ [2675120 10] 53067۰ 1027 109096۰ ۸0/16 .(1990) 34۰ ,ت30 105 [۸۳۵ 1137005 .00111007150115 ۵996 ]٩ 7316000 .(1984) ۸2 مکنه۳ 100-6 عطا ۵۶ 60۳۶ 56۳۵006 36 ۶و نهک .(2015) 3/۰ مطع0هعنطاع2/00 6 3 منصقص1 6 ع6 ۲ 1۳۵۳۵ ۵۳ عطا عصتاهاعصوه صز ععصقها ۳ وصطط کاز وصه ۶۵۳ جع[ -33 ,(2)4 ,50165 1۳۵۳3100071 700110 ۵۳۵ 0۳۵ مکعناصقصع5 عتخنصهی ۲و 6 ]0 1۵۳ 1۵ 1 ۲۲6۵0۹1015 ]٩ ۵۹9۹5 ۲۵ ۵۲۳/۳۵ .(2016) .36 مفصقص1 حلنان۸ 127 5۰ ۲0اه و11۵۲ ۳۵ رک .(2016) .36 مخصعقطی خصعطه 1 ] 052۵3۵۰ 12027 .1۵10675 ۸۲۵۶ ]٩ ۳01000010 .(2003) بش۸ مصقصلدک صندعه[ ۶ | علم زبان | سال ۸ | شماره ۱۴ | پاییز و زمستان ۱۴۰۰ (07)) بطگ مصتنط2 200720 6 بش۸ مقزا<7 نصعقطی .36 منصعزتسوطظ نصفمگر ۵1 200 کامزعنام۲ عطا هز 1۵۳۵ ۶م مصعطی عطا ۶ دمناهاه 10۳5 -77 ,(9)2 ,65606 6 5و7 بصع سا عطا ۶و ععمع 1 عطا که کصمناند0 0۳۵ 1۳۵0513160 0۳0۰ رام ۳۶ ]٩ عسان 7۳0۵۵۶ .(0990) .ظ مفطقطکعص 10 ۸ :7160507 0000 7307 17076 .(0989) 2/۰ ,106 6 .37 ,7050900 نی ,لمآ 5۰ 006280 01 /از 11036 7/07۰ 20606 ۵ ع4 ۳1۵/00 .] .2 ونصه‌اکهن۸ طانستمان۸ 1087 7۵۲۳۵100۰ .(1993) .3 مفقه‌نطک سعحعاج/1 :36751071 113 ۳۷۵۲1۳ 7/061۵ 16 ]۹ 360۲6۶۵11۵0۲ .(2013) .3 معط حدع 2/05 و عاناناکد] رکناعندعهنآ [۳2عدعی رز کزوعط1 70ط2 بع 0 رش ۳1و00 ۸ عطا ۶ وی عننطع00 .(2018) بش۸ منصه‌روقزا< نصقعطوطع13 ه .ظ بط 1/990 .0۳۵ ام عطا هنز "صط ۲ معا عطا ا۵ علو اعد عناصقصع5 0 3۵۴۶ 9 1121 م001۴ ]۵ وتنام ع71 .(2018) ۳۰ ,قلح ود 2/0 119967120 3/2367 ۰ ع0 0 مش ۲۵916 ۵ ۱۲۳ 0۳۵۵ ۳۵ 1۵ ۷۵۵ [۵0ز867۹ 10] .جانمع ۷ نصتا ما2 وصه صهاعنک مط006ه13 وصه ص00 طاهاملق/2 ۰ع09و 10 ۳۵ ۲٩ ععع 0 راس7 ۳۵۵ 1۵ 210006۵ .(1976) 13 1/5۵ ملظ 1027 007۰ را70 ۲۵ ]۵ ۵۲۵۶ ۲۳۵ 60۳6/1 .(1430) .13 مفها 2/۹ <3] .ماه اع[۸ 227 ۵۲۵۹۰ 0۳۵۶ ]٩ وه‌ععمل6 .(0981) 1۳ منصقحطد‌ادآ طاعطوقط ۵] .0005 ۰ط[۸0-/۸ 19 0۲ 10۵0 ۵ 7۳010000 .(2008) 6 مفعقکد5 0 5۳6015۲ .5 10 1۳۵۵۰ ۵ 1۵۳ حلوع5 1۵ ۳۵5 تصقه 156 .(2004) .2 مصنطاماک 04 71001091601 2۰ ۷7۵۱۰) 12۵۲۳۵۵۷۵ ۳۷۵۲۹ و۵10 ,(605) ۹767066 1 تاقه37 561011665۰ 0۳۵۲6 1۵ 5101۵۵۲۲ ]۵ راطع ع۸ .(1993) ۳۰ مفقته 130 ۵] تسقصنصع5 00۳ 01-000 7067 ۳۱ ۸-7720 .(0997) .36 منهطاهاد 13" 5۰ 3/717 .2 ۲7۵ .5671063 ۵96 ۵ 70۵۳۵ .(2000) ما وحصله 1 ] .3/07۳1۵7۵0 .نصنه‌کو730 محصط۸ 0ععک عم 0 نه 80 .(0996) 3۰ منطنه 1 4 60۳6 56۵06 ۵طا ۵۶ ننک .(2018) ۷۷۰ منصععق71 6 .36 مقنصام6د 137" استناد به این مقاله: حبیبی» فاطمه» فتاحی‌زاده» فتحیه. (۱۴۰۰). شبکه معنایی حروف اضافه رویداد حرکتی «رفتن» در قرآن کریم: مطالعه موردی حرف «الی». علم زبان» ۱۴(۸)» ۸۹-۱۱۷ 70 10.22054/15.2021.54502.13 :10 - ۸0010 00305 0626 ج موی 1160560 دز ععصعنک ععمدعهق] ت90

مقاله حاضر، پژوهشی معناشناختی است که رویداد حرکتی رفتن را در قرآن کریم، از جهت ساختار شبکه  معنایی حرف اضافه «إلی» بررسی می کند. هدف این پژوهش، تحلیل رویداد حرکتی رفتن و دستیابی به شبکه  معنایی حروف اضافه بر اساس نظریه رویداد حرکت تالمی بوده است. به همین منظور، 88 فعل مشتمل بر ژرف ساخت «رفتن» در قرآن استخراج و تحلیل شده است. نتایج این پژوهش نشان داده است که پرکاربردترین حرف اضافه به کاررفته با مفهوم رفتن، حرف «إلی» است؛ گرچه این حرف در معنای پیش نمون، مفهوم انتهاء، غایت و مقصد را بازنمود کرده است، اما کاربرد آن در آیات محدود به این معنا نبوده و مفاهیم جدیدی چون جهت (درون، بیرون، بالا) و حالات مختلف (روانی، جسمانی) به وسیله این حرف اضافه، رمزگذاری شده است. از جمله نتایج این پژوهش، بازنمایی شبکه معنایی حرف اضافه «إلی» است که سبب شده است دانش موجود از این مفهوم در قرآن کریم ارتقاء یابد.

514252

با توجه به رای بر اين؛ این دکترین طبق حکم مذکور تنها در صورت بعید است که محکمه یک دعوا را بدین جهت رد (1987) 460,476 ۸۴ علناه 00 ۷۰٩ 3/2006 هل هزاندگ + علی سلیمانی اندرور» سیدحسن حسینی مقدم» محمد عالم زاده. دکترین امر مطروحه در حقوق بین‌الملل خصوصی ایران با مطالعه تطبیقی در آن دو در اعمال این دکترین نیز قابل توجه است. می‌توان آن را یکی از اصول قانون آیین دادرسی مدنی بیش از یک بار به دعوا *است. دکترین مذکور این دعوایی یکسان در محکمه دو یا چند کشور در حال نامناسب که به محکمه اختیار رد دعوی را با توجه می‌دهد و از طریق تجزیه و تحلیل هر دعوا انعطاف با این وجود دکترین امر مطروحه با اتکا بر معیار علی سلیمانی اندرور» سیدحسن حسینی مقدم» محمد عالم زاده. دکترین امر مطروحه در حقوق بین‌الملل خصوصی ایران با مطالعه تطبیقی در شده است را فراهم نماید. از سوی دیگر, از دیدگاه است. از این رو با توجه به زمینه‌های اجتماعی و ایران فراهم نماید. از این رو در این قسمت جایگاه 02۸ ع6ل ۵۳ عم هل نا 6 فصمناصعنه دم 1 دوره ۶. شماره ۲. شماره پیاپی ۱۰. پاییز ۱۴۰۱. صفحات ۷۷ تا ۹۶ پذیرفته است و در طی مواد ۹۰ الین ۷ تحت عنوان «ایراد سبق طرح دعوا و ایراد امر مرتبط)! به غالی کشور فرانسه در تاریخ ۵ می ۱۹۶۲ صادر نمود. حکایت از این تکامل دارد. در این رای حکم بر رد مطروحه به این علت که دعوی در یک دادگاه خارجی است. مشروط بر اینکه رای که از آن دادگاه صادر علی سلیمانی اندرور» سیدحسن حسینی مقدم» محمد عالم زاده. دکترین امر مطروحه در حقوق بین‌الملل خصوصی ایران با مطالعه تطبیقی در ۶. شماره ۲. شماره پیاپی ۱۰. پاییز ۱۴۰۱. صفحات ۷۷ تا ۹۶ به طور کلی» بر اساس حقوق فرانسه در مواردی که اقامه‌ی دعوی کند و رویه قضایی فرانسه از آن چنین خارجی را رد و از شناسایی احکام خارجی در فرانسه ۳ می ۲۰۰۶ در حکم موسوم به (011613)» ماده ۱۵ داده است. در این پرونده» یک تبعه فرانسه و مقیم سوئیس با زنی که متولد و مقیم سوئیس بود ازدواج را فسخ کرد و آنگاه زن از دادگاه فرانسه تقاضای ایراد بی ارتباط است و بین دادگاه خارجی و دعوی دیوان عالی فرانسه در رای اخیر خود که در ۱۹ خاص»؛ بر خلاف نظم عمومی است. از این رو به علی سلیمانی اندرور» سیدحسن حسینی مقدم» محمد عالم زاده. دکترین امر مطروحه در حقوق بین‌الملل خصوصی ایران با مطالعه تطبیقی در دعوا را به حالت تعلیق در آورد» مشروط بر این که اقدام لازم برای آغاز رسیدگی انجام شده باشد و برای گانه آغاز شده باشد؛ ۱- هر دو دعوا باید با موضوع در مورد بندهای ۲ و ۳ تحلیل خود را.یه یک ولی پاسخ قاطع به سوال لازم نخواهد بود. در صورت مواد ۲۵ الی ۲۷ به وضع مقرراتی در خصوص «شناسایی دوره ۶. شماره ۲. شماره پیاپی ۱۰. پاییز ۱۴۰۱. صفحات ۷۷ تا ۹۶ (700 :1996. از این رو قانون جدید حاکم بر حقوق می‌دارد: (۱- در صورتی که در جریان رسیدگی به یک خود را رد نماید یا حکم خارجی توسط قانون ایتالیا 6 ۵ ,68 .۵ اوق ت0۳ ماگ صز) 12 آه 1۳6202 علی سلیمانی اندرور» سیدحسن حسینی مقدم» محمد عالم زاده. دکترین امر مطروحه در حقوق بین‌الملل خصوصی ایران با مطالعه تطبیقی در ۶. شماره ۲. شماره پیاپی ۱۰. پاییز ۱۴۰۱. صفحات ۷۷ تا ۹۶ کند.». به موجب ماده مذکور در صورتی که یکی از را در صورتی متوقف می‌نماید که اولا هر دو عوا با ! بند ۲ ماده ۳۱ کنوانسیون حمل و نقل جاده‌ای بیان می‌دارد: «در مواردی که نسبت به ادعایی که در بند ۱ این ماده به آن اشاره شد دعوایی در دادگاه یا دیوان صلاحیت‌دار برابر مقررات بند یاد شده مطرح يا در مواردی که نسبت به چنین ادعایی حکمی از طرف دادگاه یا دیوان صالحی صادر شده باشد دو طرف دعوا نمی‌توانند نسبت به همان ادعا در کشور دیگری دعوای تازه‌ای مطرح کنند مگر اینکه حکم دادگاه یا دیوانی که ایراد امر مطروحه را صریحا در ماده ۸۴ ق. آ.د.م است. از این رو در این قسمت» پس از بررسی به نفع محکمه خازرجی ندارد. از این رو مقنن مقرر دعوای اولیه نزد آن طرح شده در کشوری که دعوای تازه در آن ۲ از جمله این موافقت‌نامه‌ها عبارت است از: موافقت‌نامه بین ۳ ماده ۲۱)؛ موافقت‌نامه معاضدت و روابط قضایی بین دولت علی سلیمانی اندرور» سیدحسن حسینی مقدم» محمد عالم زاده. دکترین امر مطروحه در حقوق بین‌الملل خصوصی ایران با مطالعه تطبیقی در صالح برای رسیدگی به دعوا مطروحه در بین دو یا فارغ از وجود ربط میان دعوی با نظام قضایی کشور دیگر تنها به بررسی این موضوع بپردازد که آیا جهت ربط میان آن دعوی با نظام قضایی کشور آن‌ها یافت می‌گردد یا نه؛ و در صورت احراز آن به رسیدگی,خود موثرتر از رسیدگی در دادگاه داخلی است. از اين رو که ایراد راجع به مطرح بودن دعوا در محکمه دیگر دوره ۶. شماره ۲. شماره پیاپی ۱۰. پاییز ۱۴۰۱. صفحات ۷۷ تا ۹۶ مسلم هر فرد است و کسی که به دادخواهی نزد بنابراین در موارد غیر از آن حکمی ندارد و محکمه علی سلیمانی اندرور» سیدحسن حسینی مقدم» محمد عالم زاده. دکترین امر مطروحه در حقوق بین‌الملل خصوصی ایران با مطالعه تطبیقی در موجب اتلاف وقت و هزینه بر اصحاب دعوا و تحمیل گذارند. در فرانسه نیز در ابتدا اعتقاد بر عدم پذیرش چشم‌پوشی است. از این رو باید از طریق اصلاح و تعدیل ماده ۷۱٩ ق.م آن را به قواعد و مقررات ! شرایط پذیرش ایراد امر مطروحه در دعاوی داخلی به طور کلی عبارت است از: ۱- بین دو دعوا وحدت باشد یعنی هر دو دعوا از لحاظ موضوع و سبب یکی باشند و یا اگر یکی نیستند دعوائی باشد که با ادعای خواهان ارتباط کامل داشته باشد (بهشتی و ست" که البته پژوهش حاضر در پی طرح آن در از این رو برخی از نویسندگان نیز بیان داشته‌اند که باید واحد باشند و اگر واحد نیستند از حیث درجه با یکدیگر مساوی باشند (جهرمی و السان ۱۳۹۹: ۵۰)؛ ۴- هر دو دعوا در حال رسیدگی باشند؛ ۵- ایراد در «دادگاه موخر» مطرح گردد. از این رو این ایراد باید در دادگاهی صورت پذیرد که دعوای موخر علی سلیمانی اندرور» سیدحسن حسینی مقدم» محمد عالم زاده. دکترین امر مطروحه در حقوق بین‌الملل خصوصی ایران با مطالعه تطبیقی در نشده است. با این وجود؛ آنچه را که مقنن در مواد دعاوی راجع به ترکه متوفی (ماده ۲۰) و ... در ایرانی را بندهای سه‌گانه ماده ۹۶۱ ق.م. که در مورد است و يا مواردی که به موجب الحاق ایران به با وجود خلا در نظام حقوقی ایران از حیث عدم تنها محدود به برخی از دعاوی» از جمله دعوی مربوط به اموال غیر منقول نمود. چراکه اين امر از یک سو دوره ۶. شماره ۲. شماره پیاپی ۱۰. پاییز ۱۴۰۱. صفحات ۷۷ تا ۹۶ در حقوق سوئیس» مطابق بند ۱ ماده ٩ قانون فدرال است: « ... دادگاه سوئیس باید رسیدگی به آن دعوا را به حالت تعلیق در آورد» مشروط بر این که محکمه دادگاه خارجی وقفه ایجاد شود و آن وقفه بیش از رسیدگی و یا صدور رای تأخیر نماید می‌تواند از یک سو استفاده یکی از اصحاب دعوا از این دکترین» با طرح دعاوی متعدد به قصد تأخیر در احقاق حق در علی سلیمانی اندرور» سیدحسن حسینی مقدم» محمد عالم زاده. دکترین امر مطروحه در حقوق بین‌الملل خصوصی ایران با مطالعه تطبیقی در ۶. شماره ۲. شماره پیاپی ۱۰. پاییز ۱۴۰۱. صفحات ۷۷ تا ۹۶ از جمله بند سوم ماده ۱۳۹۵ قانون مدنی؛ بند اول و به صرف ایرانی بودن از شناسایی حکم صادره از مقنن شرایط و موانع اجرای احکام خارجی را در طی ۸ بند در ماده ۱۶۹ ق.ا.ا.م. تنظیم نموده است که به وجود شرایطی است, از جمله آن که: اول حکم از علی سلیمانی اندرور» سیدحسن حسینی مقدم» محمد عالم زاده. دکترین امر مطروحه در حقوق بین‌الملل خصوصی ایران با مطالعه تطبیقی در صادره از محکمه خارجی در ایران باشد. در این مورد مگر اینکه مطابق قوانین ایران باشد و این امر راابه ۱ مقنن در ماده ۹۷۲ ق.م. آورده است: «احکام صادره از محاکم دوره ۶. شماره ۲. شماره پیاپی ۱۰. پاییز ۱۴۰۱. صفحات ۷۷ تا ۹۶ جمع مواد ۸۴ (بند ۲)» ٩۸ و ۱۰۳ ق.آ.د.م» در صورتی مشخص می‌نماید که کدام یک از این دو یا چند شعبه باید به دعوا رسیدگی کند. به این صورت که امتناع از رسیدگی صادر کند و شعبه‌ای که به تمام فرض در حالتی که دعوا در دو دادگاه هم‌عرض نیز شده در قانون آیین دادرسی مدنی را که مقرر می‌دارد یا با توجه به جنبه بین‌المللی دعوا باید قرار رد دعوا را از بین می‌برد و ممکن است به دلایلی از قبیل مرور خارجه را نمی‌توان در ایران اجرا نمود مگر این که مطابق علی سلیمانی اندرور» سیدحسن حسینی مقدم» محمد عالم زاده. دکترین امر مطروحه در حقوق بین‌الملل خصوصی ایران با مطالعه تطبیقی در شده در ماده ٩۸ ق.آد.م.» آن بخش که آورده است انتقال 9 ادغام دعاوی متعدد به طور معمول فقط در ۳ ۸۵). اما با توجه به قسمت «از رسیدگی به رسیدگی خود را متوقف نماید و پس از صدور حکم محکمه بیش از مدتی که دادگاه آن را تعیین نموده برای طی یک مدت معقولی که امکان صدور حکم از ایرانی رسیدگی را آغاز نموده و اقدام به صدور رای ! به نظر می رسد پذیرش ایراد امر مطروحه در حقوق بین الملل خصوصی, بستر را برای پذیرش ایراد امر مختومه نیز ماده ی ۸۴ ق. آ.د.م.» دکترین امر مطروحه را به نزدیک به یک قرن از وضع آن می‌گذرد» مطرح بودن علی سلیمانی اندرور» سیدحسن حسینی مقدم» محمد عالم زاده. دکترین امر مطروحه در حقوق بین‌الملل خصوصی ایران با مطالعه تطبیقی در در حقوق ایران نیز مطرح شده است. از این رو باید از طریق اصلاح و تعدیل ماده ۹۷۱٩ ق.م آن را به مقنن با حذف قسمت دوم از ماده ۹۷۱٩ ق.م.» در دوره ۶. شماره ۲. شماره پیاپی ۱۰. پاییز ۱۴۰۱. صفحات ۷۷ تا ۹۶ و تحت رسیدگی باشد و یا اگر همان دعوا نیست. شناسایی و اجرا را در طی یک مدت معقول صادر صلاحیت خود را رد نماید یا حکم خارجی به موجب علی سلیمانی اندرور» سیدحسن حسینی مقدم» محمد عالم زاده. دکترین امر مطروحه در حقوق بین‌الملل خصوصی ایران با مطالعه تطبیقی در ۶. شماره ۲. شماره پیاپی ۱۰. پاییز ۱۴۰۱. صفحات ۷۷ تا ۹۶ 6 :86 ۵ 310۳ ۳٩ 26 10 .(2000) بش۸ ,8660 علی سلیمانی اندرور» سیدحسن حسینی مقدم» محمد عالم زاده. دکترین امر مطروحه در حقوق بین‌الملل خصوصی ایران با مطالعه تطبیقی در دوره ۶. شماره ۲. شماره پیاپی ۱۰. پاییز ۱۴۰۱. صفحات ۷۷ تا ۹۶ علی سلیمانی اندرور» سیدحسن حسینی مقدم» محمد عالم زاده. دکترین امر مطروحه در حقوق بین‌الملل خصوصی ایران با مطالعه تطبیقی در

دکترین امر مطروحه به عنوان یکی از ابزارهای پیشگیری از دادرسی موازی در حقوق بین الملل خصوصی اغلب کشورهای رومی- ژرمنی شناسایی شده است. در حقوق ایران نیز در دعوی داخلی این دکترین به موجب بند 2 ماده 84 قانون آیین دادرسی مدنی به عنوان یکی از ایرادات و موانع رسیدگی پذیرفته شده است. با این وجود، در دعوی بین المللی به صراحت ماده 971 قانون مدنی، مطرح بودن همان دعوی در محکمه خارجی رافع صلاحیت محکمه ایرانی نیست. این رویکرد که مبتنی بر دکترین حاکمیت ملی و عدم توجه به احترام متقابل به عمل محکمه خارجی است، انتقاد برخی از علمای علم حقوق را بر انگیخته است. با این وجود، شناسایی دکترین مذکور در حقوق بین الملل خصوصی کشورها می تواند موجب افزایش اطمینان حقوقی، کاهش هزینه های تجاری و دادخواهی، ارائه اطمینان بیشتر در سرمایه گذاری های بین المللی و در نهایت اجرای عدالت گردد. از این رو، هدف پژوهش حاضر آن است که با بررسی رویکرد نظام های حقوقی رومی - ژرمنی، از جمله حقوق فرانسه، سوئیس و ایتالیا، امکان طرح، شرایط و آثار پذیرش دکترین امر مطروحه را در حقوق بین الملل خصوصی ایران واکاوی کند تا با تطبیق آن گامی در راه توسعه حقوقی کشور بر دارد. این بررسی ها نشان داد که در حقوق ایران، ضرورت های حقوقی و اقتصادی ایجاب می کند که دکترین امر مطروحه در دعوی بین المللی تحت برخی از شرایط مورد شناسایی قرار گیرد و به محکمه ایرانی اجازه داده شود تا دعوی را به نفع صلاحیت محکمه خارجی تا روشن شدن حکم قطعی متوقف نماید.

469306

این پژوهش در تلاش است تا با تکیه بر آرا هایدگر در زمینه ارتباط هنر با حقیقت دریابد که هنر سوررئال که هنرمندان آن مدعی ارتباط هنرشان با ناخودآگاه فردی بودند و از رویاها و جنون و خیالاتشان تصویر می‌کشیدند چه نسبتی با حقیقت دارد؟ آیا این ادعای هایدگر که «در کار هنری حقیقت در کار است» در مورد نقاشی‌های سوررثال نیز صادق است؟ هدف پژوهش دریافت نسبت هنر سوررئال با حقیقت است. لذا نگارنده به عنوان نمونه به سراغ یکی از نقاشی‌های رنه مگریت هنرمند مشهور سبک سورتال می‌رود تا با نگاهی پدیدارشناسانه به اين کار هنری برجسته دریابد که چگونه می‌توان فرض کرد که در اين کار هنری چیزی از پنهانی به پیدایی درمی‌آید. این تحقیق به شیوه توصیفی تحلیلی و بر اساس مطالعه کل ماگ او اعش۸ عطا عع۳عط مرنطعص ماع عط) ۶و ولد5 تنس ۸ ۵ 402-0 .28 /2021 +عسصاگ /35 تعجوو /15 .7 دروم7 مرح وا ۱5 زیگموند فروید پدر علم روانکاوی» در سال ۰۱۹۰۰ ۱۹۰۵ یک توپوگرافی ذهنی را ایجاد و از این طریق ساختار و عملکرد ذهن را توصیف کرد. فروید از استعاره کوه یخ برای توصیف سه سطح ذهن استفاده کرد. فروید (۱۹۱۵) ذهن آگاهانه را توصیف کرد که شامل تمام فرایندهای ذهنی است که ما از آن آگاه هستیم که همچون نوک کوه بخ دیده می‌شود. «نیمه خودآگاه حاوی افکار و احساساتی است که فرد در حال حاضر از آن آگاه نیست» اما می‌تواند به راحتی از آن آگاهی یابد. این بخش دقیقا در زیر سطح ذهن آگاهانه, قبل از ذهن ناخودآگاه قرار دارد. نا خودآگاه مانند یک اتاق انتظار ذهنی است که در آن افکار باقی می‌مانند تا زمانی که موفق شوند چشم آگاهان را به خود جلب کنند»(306 :1924 ,۳1۳610). بدین ترتیب او ذهن را به سه بخش خود آگاه و نیمه خودآگاه و ناخودآگاه تقسیم کرد و گفت سه بخش ذهن فراشدهای ناخودآگاهند. بخش بزرگتر ذهن مربوط به ناخودآگاه فرد است که مرکز تمام میل‌ها و آرزوها و خشم‌ها و عشق‌های سرکوب شده است. فروید این بخش را کشف و تحلیل نمود. در این رویکرد هنرمند انسان شاخصی است که در هنگام خلق کار هنری خود بخش ناخودآگاه ذهن او فعال می‌شود و در واقع کار هنری او شامل نمادها و تمثیلاتی از همین واپس زدگی‌ها و آرزوهای غیر قابل تحقق هر رویا را نمادها به زبان نمادینی شکل می‌دهند که نه به واقعیت صریح دانسته» بل از راه میانجی‌ها به واقعیتی پنهان و مهمتر به واقعیتی که نمی‌خواهند آشکار شوند ارجاع می‌شوند. او در رویا دو محتوا و مضمون تشخیص داذه است که یکی را محتوای پیدا و آن دیگری را محتوای ناپیدا نامیده است: محتوای پیدا آن است که در خواب بر ما عیان می‌گردد و پس از بیداری اندکی از آن را شاید بتوان به یاد آورد ولی محتوای ناپیدا آنست که باید با تجزیه و تحلیل مدبرانه» محتوای پیدا و با استنطاق خواب بیننده آن را کشف کرد»(11 :14ط۳]) به نظر فروید میان رویا و هنر رابطه‌ای ناگستنی وجوددارد. «شاعر(هنرمند) رویاهای خود را باز می‌گوید و یا به همان طریق که رویا ساخته می‌شود در عالم بیداری رویا می‌سازد»(15 :10141). ظهور سوررثالیسم مصادف با طرح نظریه‌های زیگموند فروید درباره (ضمیر پنهان» رویا واپس زدگی) بود که آندره برتون و لویی آراگون که هر دو پزشک امراض روانی بودند از آن الهام گرفتند. به همین جهت سوررثالیسم را اینگونه تعریف کرده‌اند: «سوررئالیسم» با سیری مکاشفه گونه در ناخودآگاه روحی و روانی» تلاشی است در راستای بیان کلامی» نوشتاری و یا تصویری یک ذهنیت پویا روشی است برای ابراز آزادانه عملکرد تفکر و اندیشه. این جریان هنری در اساس متکی است بر حقیقتی عالی‌تر از واقعیت» که به مدد اشکال موهومی از تداعی معنایی» قدرت مطلقه عالم رویا و یا نوعی بازی پوج و بی انگیزه ذهن» به ظهور می‌رسد. این سیر آفاقی ذهنی سامان روانی انسان را در هم کوبیده تا به گونه‌ای دیگر به حل مشکلات عمده زندگی نایل آید(لوسی اسمیت ۱۳۸۴: ۳۳). بیگزیبی به نقل از آندره برتون (مانیفست» ۱۹۲۴) می‌نویسد: «من معتقدم که این دو حالت متناقض» که رویا و واقعیت باشند. در آینده به یک جور واقعیت مطلق یک فراواقعیت. مبدل خواهند شد»(بیگزیبی» ۱۳۷۵: ۵۲). سوررثالیسم در تعریفی که ان ففلو ماگ که اعش۸ عطغ ۵ع۳۳عط مرنطعد ماع عط) ۶و وف م5 تنس ۸ ق‌ 402-0 .28 /2021 +عسصداگ /35 تعجوو /15 .7 دروم7 مرح وا | ۱ برتون از آن می‌داد» متعهد به تصحیح تعریف‌ها از واقعیت بود. وسایلی که به کار می‌بست - نگارش خودکار» شرح‌خواب» روایت در حال خلسه شعرها و نقاشی‌های مولد تاثیرات اتفاقی» تصویرهای متناقض‌نما و رویایی - همه در خدمت یک مقصود واحد بودند: تغییر دادن درک ما از دنیا و به این وسیله تغییر دادن خود دنیا(همان» ۰)۵۵ «امروز بیشتر از هميشه» رهایی ذهن که هدف مشخص سوررئالیسم است. به اعتقاد سورررثالیسم‌ها در درجه اول مستلزم رهایی انسان است؛ و این یعنی که ما باید با همه نیروهای ناامیدی با زنجیرهامان بجنگیم؛ یعنی اینکه امروزه بیش از هميشه سوررتالیسم‌ها برای رهایی انسان چشم امید به انقلاب پرولتری دوخته‌اند»(48-49 :1936 ,)3۶ «در چنین نگاه و سبک هنری, هنرمند اساسا با واقعیت سر و کار ندارد. آتچنان که از نام سبک پیداست آنها به خلق جهانی فراتر از واقعیت می‌پردازند. این هنر زاده قرن بیستم است و همچنان که گفته شد به طور مستقیم با روانکاوی مرتبط است. بعضی از هنرمندان سوررئال چون برتون خود روانکاو بودند و عده‌ای دیگر تنها از نظریه آزاد سازی ناخودآگاه فردی فروید سود جستند و دست به آفرینش‌های هنری زدند. چنین بر می‌آید که در چنین سبک هنری حقیقت جایگاهی ندارد چرا که در این نوع هنر خالق کار هنری در پی خلق توهمات و خیال‌های ذهنی خود است. به همین جهت می‌توان گفت این مکتب بازتاب نا به سامانی‌ها و آشفتگی‌های قرن بیستم است. لذا سوررتالیسم را می‌توان یک جنبش هنری - اجتماعی بنیادستیز به شمار آورد و واجد میل به ایجادادگرگونی در زندگی روزمره از طریق آشکارسازی امر شگفت‌انگیز و تصادفی عینتی نهفته در نظم ظاهری واقعیت نگاه سوررثالیسم به هنر و زیبایی اساسا برگرفته از دیدگاه زیباشناسی مدرن است. بر اساس دیدگاه زیبایی‌شناسی مدرن ما از اشیا پیرامون خویش متاثر می‌شویم و آنها تصورهایی در ما ایجاد می‌کنند و قوه خیال ما از آن تصورها تصورها و صورت‌های خیالی جدید و گاه خارق‌العاده و عجیب می‌آفریند, شاعران و هنرمندان که از دیگران حساس‌ترند و بیشتر تحت تاثیر اشیا پیرامون خویش قرار می‌گیرند و از قوه خیال برتر و قوی‌تری برخوردارند و در عین حال توانایی بیشتری در بیان و اظهار احساس‌ها و صورت‌های خیالی خویش دارند این صور را در شعر و هنر خویش بیان می‌کنند. بنابراین شعر و هنر ربطی به واقعیت و به ویژه به حقیقت ندارد بلکه حاصل احساس و تخیل شاعر و هنرمند است. از طرفی هایدگر با طرح نسبت هنر و حقیقت» در رساله سرآغاز کار هنری می‌کوشد بر هنر و کارهای هنری و نسبت آنها با حقیقت تأمل کند. او مدعی است که هنر یکی از عرصه‌هایی است که حقیقت در آن تحقق پیدا می‌کند. به نظر او کار هنری را نمی‌توان شی انگاشت. کار هنری عالمی را آشکار می‌کند. کار هنری عالمی دارد که درک و دریافت آن مستلزم ورود در عالم آن است. کار هنری حقیقت را کل ماگ او اعش۸ عطا عع۳عط مرنطعص ماع عط) ۶و ولد5 تنس ۸ ۵ 402-0 .22 /2021 +عصسصد5 /35 +عجوی1 /15 بل 7 دروم1 حرط | ۱ «هنرمندان بزرگ متفکران بزرگ‌اند. البته تفکر آنها تفکر مفهومی (مانند فیلسوف) نیست. بلکه نحوی تفکر حضوری است. تفکر هنرمندانه را می‌توان تفکر شاعرانه خواند. هایدگر همچون ارسطو (و یونانیان) از هنر به پوئسیس(8ع002816) یا شاعری تعبیر می‌کند. همه هنرها شاعری است. شاعری به معنای آفرینش و فراآوری است. در شعر (و سایر هنرها) چیزها فراآورده می‌شوند و عالمی بر پا داشته می‌شود. در این عالم موجودات ظهور می‌کنند و جایگاه و معنای دیگری می‌یابند. شاعر (هنرمند) سوژه حساسی نیست که تحت تاثیر اشیا قرار می‌گیرد و از آنها صورت‌های خیالی می‌بافد و چیزهای غیر عادی می‌سازد. شاعر از ذات اشیا دریاقتی دارد. شاعر از احساس‌ها و تاثرهای خویش از اشیا نمی‌گوید. دریافت خویش از ذات آنها را حکایت می‌کند»(صافیان» ۱۳۹۶: ۱۶۰). «شاعر (هنرمند) بر خلاف آنچه معمولا می‌پندارند از اهوا و احساسات خود نمی‌گوید بلکه چیزی را که ما معمولا نمی‌بینيم و دارد از راه می‌رسد می‌بیند و از آن خبر می‌دهد. اشارات او چشم وگوش ما را باز می‌کند. هر کار هنری داستان و زبانی دارد که برای پی بردن به زبان و داستان آن باید با آن هم‌داستان و هم‌زبان شد و این کار هرگز انجام نمی‌گیرد مگر با یک حضور مشترک؟ هر"کار هنری ما را دعوت بهحضوری می‌کند که با این دعوت ما را از تمامی قیدها بندها و عهدهای قدیم می‌رهاند تا به حقیقت زبان آن اثر پی ببریم. چرا که زبان خانه حقیقت است و هنرمند شاعرانه در این خانه سکنی می- «اساس هستی مردمان را شاعران می‌گذارند و بشر شاعرانه در این زمین سکنی می‌گزیند و به سر می‌برد. با این بیان هولدرین نمی‌خواهد بگوید همه مردمان شاعرند بلکه وقتی می‌گوید زندگی بشر در اساس خود شاعرانه است» مرادش این است که اگر شعر و شاعر نبود ذات و ماهیت بشر غیر از اینکه هست بود»(همان: ۴۵). این زبان شاعرانه هنرمند است که عالم داشتن و به سر بردن در زمین و زیر آسمان را برای بشر ممکن می‌سازد. با توجه به اینکه هنرمندان سوررئال هنر خود را از نظریه ناخودآگاه ذهن فروید اقتباس کرده‌اند و آتچنان که آندره برتون مومس اين سیک هنری درباره این سبک گفته است این هنر به دتبال رهایی ذهن و تلفیق رویا و واقعیت است و با واقعیت صرف همبستگی ندارد. در چنین نگاهی آثار هنرمندان سوررثالیست» حقیقتی را جز تصاویری که هر یک معنا و مفهوم روانکاوانه دارد نمایش نمی‌دهد. لذا دیدگاه رایج درباره هنر سوررثال این است که هنر سوررئال نسبتی با حقیقت ندارد چرا که هدف از خلق هنر سوررئال» هنری است که با واقعیت تطابق ندارد, اگر همچون هایدگر موافق این نظر باشیم که واقعیت و حقیقت با هم یکی نیست و یکی از جاهایی که حقیقت ان ففلو ماگ که اعش۸ عطغ ۵ع۳۳عط مرنطعد ماع عط) ۶و وف م5 تنس ۸ ۵ 28.402-0 /2021 +عسسد5 /35 نعدوو1 /15 ۰[ 7 دورو مورحم ما2 1 : خود را پدیدار می‌سازد در کار هنری است آیا می‌توان گفت هنر سوررقال نیز با حقیقت مرتبط است؟برای پاسخ به این پرسش باید در خصوص ذات حقیقت و رابطه آن با واقعیت و نیز با هنر (به ویژه در نظر هایدگر) تامل کنیم. پیش از آن لازم است قدری ماهیت هنر سوررئال را از نظر هنرمندان اصلی مکتب سوررئال روشن‌تر کنیم. پس از آن به سراغ یکی از تابلوهای معروف نقاشی سبک سوررئالیسم» با عنوان «وضعیت انسان» اثر رنه مگریت می‌رويم تا بر اساس این نقاشی متوجه شویم که نقاشی سوررتالیسم با حقیقت چه نسبتی دارد و حقیقت در آن به نظر آپولینر» سوررثالیسم بیش از هر چیز موضوع خلاقیت شعری است و در واقع نقاشی و مجسمه سازی باید به صورت تبدیل تجسمی شعر در نظر گرفته شود. به همین جهت آندره برتون به پاس حرمت گیوم آپولی‌نره تصمیم گرفت به نحوه بیان جدیدی در هنر که خود بانی آن بودند نام سوررئالیسم را بگذارند و سپس به شیوه «سوررثالیسم(2[1810ع4)51۳۳6» مشتق از +5 به معنی فوق» بالا و رثالیسم به معنی واقعیت» بالاتر از واقعیت» برخی آن را به معنی «وهمگرایی» معنی کرده‌اند. به عبارت دیگر سوررثالیسم به معنی بیان احساس یا اندیشه «خاص» به طوری که هیچگونه زمینه فکری قبلی یا وابستگی ذهنی یا تعصب و هیچ گونه ملاحظه اخلاقی يا قواعد هنری و ادبی و زیبایی‌شناسی آن را برنیتگیخته باشدو ره آن» تأئیژه نکند نامیده می‌شود. پس سوررثالیسم عبارت از نوعی عمل فکزی است که می‌خواهد به وسیله زبان يا قلم و یا هر گونه ابزاری» جریان واقعی عمل تفکر را بیان کند. البته به نوعی از تفکر مشهور است که خارج از تحکم عقل و هر گونه تقلید و تعهد به قوانین زیبایی‌شناسی و اصول اخلاقی باشد. از نظر دیدگاه‌های فلسفی. نیز» سوررثالیسم به فلسفه علمی که همان روانکاوی فروید است وابسته می‌باشد. همچنین به فلسفه اخلاقی که با هر گونه قرارداد مخالف است و به فلسفه اجتماعی که می‌خواهد با ایجاد انقلاب «سوررئالیسمی» بشریت را آزاد کند و برای حصول به این مقاصد به روش‌های هزل, رویا دیوانگی» آشگفتی و بدیهه- «اساسا نقاشی مدرن را نمی‌توان از مجموعه اندیشه‌های مطرح در سده بیستم جدا انگاشت. نقاشی نوین طرز فکر و احساسی را که انسان نوین درباره خویش و محیطش دارد به زبان بصری ارائه می‌کند. مساله اساسی این هنر با چگونگی تلقی جدید از مفهوم واقعیت مرتبط است. از این لحاظ برخی پیوندها میان علم و نقاشی قابل توجه است. می‌دانیم که نقاشی یک هنر بصری است: نقاشی» از چیز مرئی رونگاری می‌کند و یا چیزی را مرئی می‌سازد. در آستانه سده بیستم» نقاشی از وابستگی به طبیعت سر باز زد و یا به کل ماگ او اعش۸ عطا عع۳عط مرنطعص ماع عط) ۶و ولد5 تنس ۸ ۵ 402-0 .22 /2021 +عصسصد5 /35 +عجوی1 /15 بل 7 دروم1 حرط | ۱ سخن دیگر دریافت باطنی هنرمند از طبیعت یکسره دگرگون شد. ولی این تنها هنرمند نبود که اکنون به گونه‌ای دیگر با طبیعت مواجه می‌شد؛ دانشمند نیز چنین می‌کرد. بنابراین» مساله «واقیت جدید» مساله‌ای عام بود که پاسخی درخور می‌طلبید. بدینسان» تصور واقعیت» و تصویر جهان خصلتی صرفا نمادین» فرضی و استعاری می‌یاید. از این رو دانشمندان نوین بر «تجدید صورت تصویرهای ذهنی» تاکید می‌کنند»(پاکباز» ۱۳۹۲: ۴۱۵ - ۴۱۷). علم نوین مفهوم واقعیت را در دو عرصه بررسی می‌کند. عرصه نخست.» همان واقعیتی است که انسان از طریق حواس خود آن را مستقیما در می‌یابد. با توجه به عدم کفایت ابزار حسی انسان» این «واقعیت عینی» تا حد ساختمان شعور آدمی کاهش می‌یابد. حوزه دیگر واقعیت» همان نسبی بودن واقعیت است. پلانک درنظریه کوانتوم و انیشتین در نظریه نسبیت» این واقعیت جدید را برای نخستین بار پیش نهادند. واقعیت جدید قابل رویت نبود؛ و فقط با زبان ریاضی درک می‌شد. واقعیت جدید هر چه مرزهایش را بیشتر افشا کرده؛ انتزاعی‌تر شده است؛ و تمامی شباهت‌هایش را با تصویرهای مرئی و محسوس از دست داده است. «هنرمند سوررتالیست» از دنیای واقعی دور می‌شود و به جهان اوهام و ارواح نفوذ می‌کند تا در آن عالم که عقل بشر سلطه خود را از دست می‌دهد. عمیق‌ترین هیجان هستی را درک و سپس کار هنری خود زا به وجود آورد. پس هر کجا که قوه تخیل, بدون قید و بند و آزادانه تجلی کند واقعیت برتر ظاهر می‌شود. آندره برتون در جای دیگر گفته است: راز سوررثالیسم در این است که ما می‌دانیم چیز دیگری در پشت ظواهر امور پنهان است.» «سوررثالیسم شیوه‌ای بود که از لحاظ تکنیکی, سبک به‌خصوصی را به وجود نیاورد. هر تکنیکی در این شیوه می‌توانست مورد استفاده قرار بگیرد. تفاوت اساسی سوررثالیسم و سبک‌های گذشته در آزاد ساختن نقاشی از نظارت شعور عقل» اراده و خودآگاهی بود. وظیفه نقاش جز آن نیست که با سرعت به اعماق وجود خود فرو رود و آنچه را می‌یاید از دستبرد عقل محفوظ بدارد و بی هیچ باکی آشکار کند. در آثار نقاشان «سوررثالیسم» که از نظر ما غریب می‌آیند دامنه انتخاب فراخ‌تر و حق ظهور «آنجه که هست» بیشتر است. نقاش می‌تواند اوهام و تخیلات و خواهش‌ها و اندیشه‌های نهانی را مصالح کار قرار دهد. شعر و هذیان و سخنانی که در مستی گفته می‌شود بنا بر عرف عام «واقعیت» ندارد. اما چون درست بنگریم از سخنان «سنجیده» ما حقیقی‌تر است» زیرا بی مراقبت عقل و بی‌رعایت منطق از وجود درونی ما سرچشمه می‌گیرد»(رهسپنر ۱۳۴۴: ۱۳۹-۱۲۷). برتون در جایی برای تعریف یک کار هنری سوررئالیسمی می‌گوید: «تصویر سوررثالیسمی آن است که دارای بالاترین درجه اختیار باشد و طولانی‌ترین زمان را برای ترجمه به زبان متعارف» مصروف خود کند حال خواه شامل مقدار متناپهی تناقض ان ففلو ماگ که اعش۸ عطغ ۵ع۳۳عط مرنطعد ماع عط) ۶و وف م5 تنس ۸ ۵ 402-0 .28 /2021 +عسصداگ /35 تعجوو /15 .7 دروم7 مرح وا ۱5 ظاهری و یا دچار نقصان عجیب در یکی از قسمت‌هایش باشد؛ خواه نوید شورانگیز بودن بدهد و در نتیجه ضعیف به نظر برسد و یا از خویش توجیه صوری مسخره‌ای بیرون کشیده باشد؛ خواه یک طبیعت خیالی باشد و یا به نحوی کاملا طبیعی کیفیت‌های اولیه فیزیکی را بیان کند و یا انسان را به خنده وا دارد»(لی ماری و دیگران ۱۳۵۱: ۳۷). برای هنرمند سوررثالیست» «دنیای درون» از «دنیای بیرون» با ارزش‌تر است زیرا حالات مختلف ذهن آدمی یعنی رویاها کابوس‌ها خواب‌ها و اوهام می‌توانند زمینه‌های تصویری جالبی برایش فراهم سازند. بنابراین هنرمند سوررثالیست به جای ثبت صحنه‌های عادی و واقعی (خودآگاهی) با بهره‌گیری تصاویری که در «عالم خیال» (ناخودآگاهی) امکان خود نمایی پیدا می‌کنند» موفق می‌شود تا حالات ذهنی و روانی خود را به نحوی بروز دهد و آنها را به صورت پرده نقاشی به نظم درآورد. حال با توجه به ماهیت هنر سوررئال و رویکرد آن به واقعیت جهت بررسی نسبت آن با حقیقت به یکی از آثار مشهور این هنر یعنی تابلو وضعیت انسان اثر رنه مگریت رجوع می‌کنیم. مگریت تقاشبی کشیدن را درسن ۱۲ سالکی مروع کزع۹ سار نت تاثیر خثر متافیزیک جورجو ذ کیریکو (۱۹۷۸-۱۸۸۸) بود اما سبک منحصر به فردش با نقاشی‌های سوارکار گمشده (۱۹۲۶) و تهدید قاتل (۱۹۲۷) به وجود آمد. این نقاشی‌ها نشان دهنده آغاز تکنیک خاص مگریت در خلق آثاری است که مهم و معما گونه به طور مرموزی تحریک کننده و نسبتا خاموش هستند::او در اولین نمایشگاه انفرادیش در بروکسل در سال ۱۹۳۷ به طور ضمیف مورد استقبال قرار گرفت که باعت ب لاور و زگ یلو ررتالیسم‌ها ملحق شود. قبل از اینکه به معرفی کار هنری او بپردازیم بهتر است توضیحی کلی در مورد سبک نقاشی‌های او داده شود. «خرکت قلموهای او ضخیم و نرط با خط ول تمیز بوگد. آثار او بسیار شبیه به آثار سوررثالیسم‌ها بود. اما مگریت یک استاد خطای دید بود او قادر بود با به کار بردن عناصر بسیار ساذه در آثارم/کار ی مارا راد ها برس اواغلب از سمبل‌های دارای ابهام ریا انسعازه‌ای از ریق آیته‌ها: سب‌سا: بردومان قاب‌ها: پمجره‌ها وتصاویری در درون تصاویر دیگر استفاده می‌کرد. یک جنبه مهم دیگر شخصیت او که او را متفاوت از دیگر هنرمندان سوررئثالیست می‌کند آن است که او هميشه معتقد بود که روانکاوی هرگز نمی‌تواند جواب‌هایی در مورد همه سئوالات ما درباره خودمان فراهم کند. نقاشی- های مگریت برخلاف نقاشی‌های دالی نقل رویا نبودند. در عوض آنها بر معمای وجود و مگریت در مورد تابلوی وضعیت انسان (تصویر شماره ۱) چنین توضیح می‌دهد: طقفلوع یگ و اعش۸ عطغ ۳۳6۵ مر نطعدونهاع3 عط که رفن5 آهعنس) ۸ [412 402-0 .28 /2021 +عسصاگ /35 تعجوو /15 .7 دروم7 مرح وا ۱ ۱ «در جلو یک پنجره که از داخل یک اتاق دیده می‌شود من نقاشی‌ای از منظره‌ای که ذقیقا آن بخش از منظره به وسیله آن نقاشی پوشیده شنده بوده را گذاشتم. بنابراین ذرخت در تصویر» درخت پشت سرش در بیرون اتاق را پنهان می‌کرد. برای بیننده, آن (درخت) هم داخل اتاق در درون نقاشی بود و هم بیرون اتاق در منظره واقعی»(1977 ,6ع-1ع۸12). مگریت در مورد این تابلو در نامه‌ای به آشیل چاوی» شاعر بلژیکی چنین می‌نویسد: «زمان و مکان معنای خود را از دست می‌دهد و تجربه روزانه ما برتری می‌یابد. به این ترتیب دنیا را می‌بینيم. ما آن را خارج از خود می‌بینيم و در عین حال فقط نمایشی از آن را در خود داریم. با وجود معنای نمادین سردرگمی که به نقاشی‌های من نسبت می‌دهند هیچ معنای ضمنی در نقاشی‌های من وجود ندارد. چگونه کسی می‌تواند از تفسیر نمادها لذت ببرد؟ آنها «جایگزین» هستند که فقط برای ذهنی مفید هستند که قادر به دانستن میشل فوکو نقاشی مگریت را متفاوت با نقاشی‌های متمازف و چفنم اندازهای واقعی می‌داند: «لبریز شدن تقلید از بوم‌های رشته نقاشی‌های 1۵6 0۵101-) [وضعیت بشر] با چنان کمالی انجام می‌گیرد که بلافاصله متوجه این نکته می‌شویم که اینها هیچ مناسبتی با نقاشی‌ها يا چشم اندازهای واقعی ندارند. تدبیر مگریت در به کارگیری تصاویر آشنا خلاصه می‌شود اما آشنایی این تصاویر بلافاصله در دست آرایش‌هایی «ناممکن»». «نامعقول» یا «بی‌معنا» زیر و زبر و بیهوده می‌شود. در سوررثالیسم مگریت تصاویر پرداخته نقاش به راستی با چیزی که حضور حاکمش به آن سویه الگو یا سرچشمه‌ای را ان ففلو ماگ که اعش۸ عطغ ۵ع۳۳عط مرنطعد ماع عط) ۶و وف م5 تنس ۸ ۵ 402-0 .28 /2021 +عسصداگ /35 تعجوو /15 .7 دروم7 مرح وا | ۱ (۸۶۵ 210060۵ ۵۶ جصه‌ق 2 106 منک ۷) ماخذ: +0 معنفع نان و5 این تابلو بدون شک یکی از مشهورترین«نقافتیهاتی مگربت اتت«+بهاطور عادی برای بیننده یک نقاشی را در درون یک نقاشی نشان می‌دهد. توضیح ارائه شده توسط مگریت برای این اثر هم سا ساده است. به نظر نمی‌رسد که هیچ معنی مخفی یا اجزای سوررئثال وجود داشته باشد. اما بعد از دو دقیقه مشاهده نقاشی آن لحظه لغزش فرا می‌رسد! ما خودمان را به دلیل افتادن در دام هنرمند سرزنش می‌کنیم. وقتی قضاوت صحیح در ما پدیدار می‌شود» می‌فهميم که منظره «واقعی» در بیرون در واقع اضلا واقعی نیست! آن اولین لایه تصویر با عملکرد عالی یوم است که هتزمند کشیده: است. دومین لایه تضویر است که ضرفا با هدف‌رفریب دادن مخاظب نقاشی شده است. ناگهان یک اثر دلپذیر هنری تبدیل به چیزی فکر برانگیز می‌شود: نبوغ محض هنرمند آن چیزی است که ما را تحریک می‌کند که درباره میزان سنگربندی و محصورکردنی که.همه انسان‌ها را آزار می‌دهد فکر کنیم. «وضعیت بشر» در این تصویر این است که ما به عنوان انسان‌ها خلق شده‌ايم که به آن چیزی که به ما ارائه می‌شود اعتقاد داشته باشیم و به ندرت اعماق آن چیزی را که در حال ارائه شدن به ما است زیر سئوال می‌بریم در آثار مگریت نقاشی‌هایی که تا حدی موضوع همان نقاشی را می‌پوشانند و یا یک مضمون تکرار شونده دارند مشهود است آنها از لحاظ روانکاوی عملکرد بیرونی را مخفی می‌کنند. مگریت یک عملکرد درونی بسیار متفاوت را مخفی کرده است. همه چیز در این نقاشی به نظر واقعی می‌رسد. حال پرسش این است که آیا می‌توان نقاشی مگریت را بر اساس روانکاوی فروید تحلیل کرد؟ اساسا نمی‌توان نسبتی بین اين نقاشی و حقیقت یافت؟ فروید سرآغاز و سرچشمه آفرینش هنری را همان ناخودآگاه فرد هنرمند می‌داند. جلوه‌های هنری آثار او را اعترافی کل ماگ او اعش۸ عطا عع۳عط مرنطعص ماع عط) ۶و ولد5 تنس ۸ 4 402-0 .28 /2021 +عسصاگ /35 تعجوو /15 .7 دروم7 مرح وا ۱5 از دوران گذشته و کودکی او معنا می‌کند که به علت سرخوردگی يا سرکوب به بخش ناخودآگاه فرستاده شده‌اند. در واقع از نظر فروید کار هنری هنرمند جدای از ناخوآگاه او نیست و عقده‌های ذخیره شده از دوران کودکی و نوجوانی و جوانی هنرمند سرچشمه خلق آثار اوست. از نظر او هنرمند مقام برجسته‌ای دارد از آن جهت که هنرمند دارای نیرویی است که می‌تواند نیروهای لیبیدو خود را به وسیله خلاقیت خود تبدیل به خلق کار هنری کند. از نظر فروید تمام افراد جامعه از آن جهت که قوانین جامعه بر ضد روابط جنسی است و مانع انگیزه‌های جنسی است بیمارند. فروید در نظریه شخصیت خود ناخودآگاه بیمارگونه جنسی مراجعان خود را به تمام افراد جامعه تعمیم فروید» هنرمندان و آثار هنری آنها را نیز از صافی بیماران مراجعه کننده خود رد کرد. فرضیه از پیش تعیین شده او در رابطه با عقده‌ها و سرکوب‌های چنسی مراجعان پیمارش و گستردن اين پیش فرض بر روی تمامی افراد حتی هنرمندان باعث شد که بسیاری از منتقدان و مفسران و متفکران هرگز تفاسیر روانکاوانه آثار هنری را نپذیرند. آثار هنری بزرگ هرگز در قید و بند و حصار چنین تعبیرهایی جای نمی گیرد. برای دریافت حقیقت موجود در یک کار هنری نمی‌توان از هنرمند روان و شخصیت او بهره برد. چرا که چنین تفسیرهایی از آثار هنری مبتنی بر پیش فرض‌های نامناسب بسیاری است و آثار هنری را از اصل و حقیقت خود دورتر و دورتر می‌سازد و حقیقت نهفته در کار هنری برای ما بیشتر در حجابمی‌رود. هایدگر بر خلاف جریان اصلی زیباشناسی می‌کوشد هنر را نه بر اساس آگاهی يا ناخودآگاه هنرمند و پا بر اساس مخاطب که در نسبت با حقیقت مطرح کند. برای فهم بهتر نظر هایدگر در خضوص نسبت هنربا جقت اب اپنگامی اجمالی گاید تصوص حقیقت می‌افکنيم. اگر حقیقت را چنان که متمارف است مطابقت بینذهل ول یا گزاره و آنچه گزاره درباره آن است بدانیم؛ مسلما کارهای هنری همانند شعر و نقاشی نسبتی با حقیقت ندارند. زیرا شاعر سخن مطابق با واقع نمی‌گوید و يا نقاش لزوما امر واقعی را همانگونه که هست نمی‌نگارد. در این صورت آیا می‌توان گفت هر هیچگونه نسبتی با حقیقت ندارد و صرفا یافته‌های زیبای صورت‌های خیالی و عرضه آنها در کلمات و بر بوم نقاش و سایر مواد و مصالح است؟ پاسخ به این پرسش منوط به تحقیق دراذات حقیقت است. هایدگر چنین تحقیقی را به عهده گرفته است و در آثار مختلفی از جمله: درباره ذات حقیقت( 1۳۲۳ ۵۳ 699626 1۳06" ۱۹۲۹()0۵) سر آغاز کار هنری (۹۷۵۶16 ۸۶۳ 6 ۵۶ صنعنه عط۱۹۳۶()1) ذات حقیقت( ۳۳۲۳ 0۶ 6996066 6ط۱۹۳۱()1- ۳) و در مواضع دیگر به تامل بر ذات حقیقت پرداخته است. هایدگر تحلیل خود را با تمرکز بر مفهوم متعارف «اگر حقیقت مطابقت گزاره با آن چیزی است که گزارش می‌شود. یعنی حقیقت همان صدق گزاره است باید پرسید که چه چیزی صدق گزاره را امکان پذیر می‌کند؟ مشخص است که تا چیزی آشکار نشده باشد نمی‌توان درباره آن سخنی درست يا صادق گفت. ان ففلو ماگ که اعش۸ عطغ ۵ع۳۳عط مرنطعد ماع عط) ۶و وف م5 تنس ۸ ‌ 402-0 .28 /2021 +عسصداگ /35 تعجوو /15 .7 دروم7 مرح وا | ۱ بنابراین حقیقت به معنای صدق,» مبتنی بر آشکار شدن است؛ شرط امکان اینکه چیزی آشکار شود آن است که وارد بر ناحیه فتوح یا گشودگی دازاین گردد»(12: 1986 ,886۶ع۲1014]). دازاین (انسان) در نظر هایدگر نه سوژه‌ای آگاه که در برابر جهان قرار گرفته است بلکه ناحیه باز و گشوده «آشکار شدن فرع بر پنهانی است» موجودات از پنهانی برای دازاین آشکار می‌شوند. نحوه این آشکارگی به نسبت تاریخی دازاین بستگی دارد. بنابراین موجودات به نحو تاریخی آشکار می‌گردند. آشکارگی آنها همواره ثابت و یکسان نیست. هایدگر حقیقت را فرایند از پنهانی به پیدایی آمدن موجودات می‌داند و به همین جهت به نظر او یونانیان نیز که از حقیقت تعبیر به 216110612 می‌کردند» همین معنا را در نظر داشتند زیرا 1۳612ع[2در لغت به معنای ناپوشیدگی است. پس حقیقت به معنای بنیادین کلمه امری گزاره‌ای نیست؛ گزاره حاکی از نحوه‌ای از آشکارگی است. اما آشکار شدن منحصر بر آشکار شدن امر واقعی (رثال) يا امر جزبی نیست که در گزاره اظهار می‌شود. آشکار شدن در اصل آشکار شدن اشیا و امور و موجودات است برای دازاین. بر حسب نسبتی (تاریخی) که دازاین با موجودات دارد آنها بر او آشکار می‌شوند. نسبت دازاین با موجودات و با وجود تاریخی است» زیرا دازاین امری تاریخی است. تاریخی بودن دازاین به زمانمندی و وقت داشتن آن بر می‌گردد. این بدان معنا است. که وجود در:هر دوره‌ای به نحوی آشکار می‌شود. آشکار شدن وجود همان تحقق خقیقت است. هایدگر در سرآغاز کار هنری به پنج شیوه تحقق حقیقت اشاره می‌کند: یکی از طرق اصلی و مهم سامان دادن حقیقت خود را در موجودی که به خود حقیقت گشوده می‌آید» خود را - در - کار- نشاندن حقیقت است. چهار طریق دیگر غهر ایک یناد مارب سل (اریامجافهای مدنی و پرسش حقیقت در کار هنری متحقق می‌شود. این تحقق چگونه و به چه معناست؟ کار هنری یک شی ساده نیست. یک نقاشی» یک شعر یک بنای معمارانه» یک قطعه موسیقی و يا یک مجسمه هیچ کدام « شی » نیستند. کارهای هنری عالمی دارند. عالم البته مجموعه موجودات حاضر در دست نیست» بلکه افقی است که در آن موجودات آشکار می‌شوند. به همین معنا دازاین هم عالم دارد زیرا جایی است که در آنجا موجودات آشکار می‌شوند. هنگامی که با کاری هنری مثلا یک شعر یا نقاشی مواجه می‌شویم» اگر آن را به عنوان هنر و کار هنری در یابیم نه به عنوان یک شی» يا کالا و چیزهایی از این قبیل» کار ما را به شگفتی می‌اندازد, تکانی به ما می‌دهد و گویی ما را به درون عالم خود می‌برد و عالم ما را وسمت می‌بخشد. کار هنری در نظر هایدگر محل کشمکش زمین و عالم است. زمین تعبیری است که هایدگر برای جنبه محسوس کار هنری از قبیل رنگ و بوم در نقاشی و صوت در کل ماگ او اعش۸ عطا عع۳عط مرنطعص ماع عط) ۶و ولد5 تنس ۸ ۵ 402-0 .22 /2021 +عصسصد5 /35 +عجوی1 /15 بل 7 دروم1 حرط | ۱ شعر و موسیقی و سنگ و سایر مصالح در معماری به کار می‌برد. زمین کشش به سوی پنهانی و پنهان کنندگی دارده ماده در کار هنری بر خلاف ماده در ابزار و وسیله خود را پنهان می‌کند. از سوی دیگر عالم کار هنری جنبه آشکار و آشکار کننده آن است. عالم اوج می‌گیرد و فراتر از آتچه هست می‌رود. کار هنری محل کشمکش زمین و عالم است» زمین که می‌خواهد پنهان کند و عالم که رو سوی آشکارگی دارد. در عرصه این پیکار است که حقیقت (که همان نامستوری و از پرده به در آمدن است) تحقق می‌یابد. با کار هنری (هر چه هنری‌تر و لذا بزرگتر باشد) عالمی گشوده می‌شود که در آن اشیا و امور معنای دیگری می‌یابند و به نحو دیگری آشکار می‌شوند. کار هنری حقیقت چیزها را آشکار می‌کند. هایدگر در سر آغاز کار هنری به چند کار هنری اشاره می‌کند: شعری از مایر شاعر سوئیسی, کفش‌های زن کشاورز اثر ون‌گوگه» کلیسای جامع بامبرگ و یک معبد یونانی. ما نیز می‌توانیم به آثار شاعران و هنرمندان بزرگ خود اشاره کنیم. شعر فردوسی و سعدی و حافظ مجموعه از گزارش‌های صادق درباره وقایعی خاص نیست. ولی شاهنامه عالمی را می‌گشاید عالم کوشش‌ها و تلاش‌های یک قوم تاریخی» نبردها و حماسه‌های آنها پایمردی‌ها و بزرگ منشی‌ها و شجاعت و شهامت و عدالت و در مقابل نیرنگ و خدعه و ضعف و زبونی و ترس و حقارت را می‌گشاید» شاهنامه حقیقت اين امور را آشکار می‌کند. دیوان حافظ مهر و دوستی و معنویت و تزویر و ریا و سالوس را می‌نماید.و معنا می‌کند. هر کدام عالمی دارند و عالمی را می‌گشایند. در آن عالم که وارد می‌شویم:از روزمرگی‌های عالم روزمره خود قدری فاصله می‌گیریم و تعالی می‌يابیم. نکته مهم این است که کار هنری ساخته و پرداخته دلبخواهی و بالهوسانه هنرمند نیست» بلکه درک و دریافت اوست از عالمی که در آن به سر می‌برد. به همین جهت است که کار هنری هم از نیت او (آگاهی اش) فراتر است و هم قابل تحویل به ناخودآگاه او نیست. هنرمند محاکات گر عالم خویش است. در همین حال چه بسا در هنر او عالمی بنیان گذاشته شود و با آن تاریخی آغاز گردد. با همین ملاحظات به سراغ تابلو نقاشی مگریت ارزیابی نسبت حقیقت در قابلووضعیت بشر مگریت با توجه به رم هایدگر همانطور که گفته شد از نظر هایدگر کار هنری یکی از طرق تحقق حقیقت است. کار هنری حقیقت را آشکار می‌کند. حال می‌خواهیم ببینیم اگر آنچنان که هایدگر گفته در کار هنری همواره حقیقتی آشکار می‌شود پس در تابلو وضعیت انسان اثر رنه مگریت چگونه حقیقت آشکار می‌شود؟ ایا اصلا با توجه به پیشینه سرآغاز هنر سوررئال و در هم تنیدگی روانکاوی و هنر می‌توان گفت که این کار هنری با حقیقت نسبتی دارد؟ به خصوص اینکه خود مگریت درباره تابلو وضعیت انسان نوشته است: این نقاشی در مخاطب ایجاد توهم می‌کند و چون معمایی رو به روی او قرار می‌گیرد و باعث می‌شود تا مخاطب لحضه‌ای به تفکر وا داشته شود. «مگریت دوست نداشت «هنرمند» خوانده شود. و ترجیح می‌داد اندیشگری قلمداد شود که از راه رنگ رابطه برقرار می‌کند. هر چند بسیاری از نقاشان که کارشان در بر گيرنده کنایه‌های فیلسوفانه است به گونه‌ای خودآگاه با «ایده‌ها» دست به گریبان نیستنده ان ففلو ماگ که اعش۸ عطغ ۵ع۳۳عط مرنطعد ماع عط) ۶و وف م5 تنس ۸ 17 402-0 .22 /2021 +عصسصد5 /35 +عحوی1 /15 بل 7 ورروتز مورآ مور حرط | ۱ مگریت انواع متون فلسفی را می‌خواند و در میان نویسندگان محبوبش از هگل, مارتین هایدگر زان پل ساتر و میشل فوکو یاد می‌کرد»(فوکو ۱۳۹۷: ۱۳). حال اگر حقیقت همانطور که هایدگر تعریف کرده به مفهوم التیا یا از پرده به در آمدن آن چیزی است که پوشیده شده است» پس در آثار هنری هم باید دو وجه پوشیدگی و آشکارگی وجود داشته باشد. بین وجه پوشیده داری و آشکاری پیکار وجود دارد. چرا که به گفته هایدگر حقیقت هميشه از دل پیکار بین مستوری و نامستوری زاده می‌شود. نقاشی وضعیت بشر مگریت نیز هر دو وجه پیکاری که هایدگر از آن سخن می‌گفت را دارد تابلو یک آشکارگی ذاره که همان :عالمی است که آشکار می‌کند و پوشنینه ذاری که هایدگر آثرا تغییر بلازمین می‌کند. حرف هایدگر این است رنگ بودن رنگ و بوم و تمام چیزهایی که در این نقاشی جنبه مادی دارد خودش را به عنوان ماده (زمین) می‌پوشاند. وجه زمینی همان ماده و موضوع همان عالم است که شکافی میان این دو وجود دارد چرا که زمین در پی پوشیده داری و مستوری است و عالم برافرازنده خویش» که هميشه می‌خواهد به نامستوری رسد. حال پرسش اصلی این است که با توجه به گفته هایدگر که هر کار هنری عالمی دارد و ما برای دریافت که این نقاشی عالم انسانی» تاریخی را پدیدار می‌سازد که.به راحتی اسیر تصویرهاست. تصویرهاست که برای بشر امروزی به حقیقت بدل شده است. وقتی ما به این نقاشی می‌نگریم در لحظه اول تصوير اتاقی را می‌بینیم که پنجره‌ای رو به بیرون دارد و از آن پنجره منظره بیرونی مشاهده می‌شود. اما در لحظه‌ای دیگر متوجه تابلوی جلو پنجره می‌شویم که اين تابلو گویی نقش تصویر منظره بیرون را بازی می‌کند. انگار که آن نقاشی جلو پنجره خود واقعیت است. اگر نقاشی در چهارچوب این پنجره تبدیل به واقعیت شده؛استأیا می‌توان گفت که این نقاشی دارد حقیقتی را به ما نشان می‌دهد؟ اما آنچنان که گفته. شنذ ما با"مواجهه‌های بعدی خودمان نسبت به این تصویر خواهیم فهمید که منظره روی بوم» پنجره و واقعیت منظره را پوشانده است. اما در این مواجهه با نقاشی چه چیز بر ما آشکار می‌شود؟ آیا تنها به فریب دچار شده‌ایم؟ .یا در مقابل چنین کار هنری به تفکر دعوت شده ایم و نقاشی می‌خواهد به ما بگوید که خود واقعیت امروزه در پس پرده وهم پوشیده شده است. امروزه ما با واقعیت‌ها به طور مستقیم مواجه نیستیم بلکه با پندارها مواجهیم. نقاشی این حقیقت را بر ما آشکار می‌سازد که وضعیت انسان امروزه چنین است که تصویرها را به جای خود واقعیت می‌گیرد. همانطور که هایدگر می‌گوید: عصر جدید عصر تصویر جهان است. او پنج مشخصه برای عصر جدید را اینگونه معرفی می‌کند: «حعلم جدید ۲-تکنولوژی ماشینی ۳-ورود هنر به عرصه زیباشناسی ۴-فعالیت بشرتحت عنوان فرهنگ و ۵-غیاب خدایان؛ غیاب خدایان فرایندی دو وجهی است. از یک طرف تصویر جهان با قول به اینکه علت جهان نامتناهی» نامشروط و مطلق است» تشبه به مسیحیت پیدا می‌کند و از طرف دیگر مسیحیت تعالیم مسیح را به شکلی از جهان کل ماگ او اعش۸ عطا عع۳عط مرنطعص ماع عط) ۶و ولد5 تنس ۸ 418 402-0 .22 /2021 +عصسصد5 /35 +عجوی1 /15 بل 7 دروم1 حرط | ۱ بینی مبدل می‌سازد(جهان‌بینی مسیحی)» و بدین طریق خود را متجدد و به روز آمد می- «در عصر تصویر جهان ما با تصویرها سر و کار داریم نه با خود چیزها. تصاویر چیزها دائما ما را فریب می‌دهد و خود چیزها بر ما پوشیده می‌شوند و این تصاویر جایگزین چیزها برای ما می‌شوند. بنابرین فقط چیزی که بدین طریق به شی (ابژه) بدل می‌شوه هست یعنی موجود به شمار می‌رود. ما برای نخستین بار وقتی در آستانه علم به عنوان تحقیق قرار می‌گیریم که وجود موجود. در چنین شی (ابژه) شدن مطلوبیت پیدا کند. این مبدل کردن موجود به شی (ابژه) در ضمن "پیش رو نهادن" پا "متمثل کردن" اجرا می‌شود که مقصود از آن "پیش رو آوردن" هر وجود خاصی است به طوری که انسان محاسبه‌گر به یقین برسد یعنی درباره آن وجوده مطمئن شود. ما فقط و فقط زمانی برای نخستین بار در آستانه علم به عنوان تحقیق قرار می‌گیریم که حقیقت به یقین تمثلی تبدیل شده باشد»(همان: ۱۴۸). همچنین معتقد است که جهان جدید از طریق این سایه‌ها خود را به ساحتی فراتر از تمثل و بازنمود می- گستراند(همان: ۱۵۵). به این ترتیب هایدگر کار هنری را واجد صورتی (مانند سایر اشیا) نمی‌داند بلکه آن را عالمی وصف می‌کند که در آن چیزها.همه» درنگ و شتاب خوده قرب و بعد خود تنگ و گشاد خود را می- پذیرند(همان» ۱۳۹۲: ۲۹). در زیباشناسی هنر هنرمند. نابغه خلاق معرفی می‌شود بنابراین دریافتی سوبژکتیو از هنرمند دارد؛ در حالی که هنرمند بنابر تحلقلکای,هاید گر سوژه‌ای فردی ای نیست زیرا انسان اساسا "سوژه" نیست بلکه "جایی" است که وجود در آن ظهور کرده است یعنی دازاین(صنه2-5]). بنابراین هنرمند و نقش او در ابداع کار هنری را باید بر همین اساس (دازاین بودن او) و بر اساس ذات کار بودن کار هنری فهمید. هنرمند به طور خلاصه حکم واسطه‌ای را دارد که امکان فرا آورده شدن کار هنری را فراهم می‌کند. از دیدگاه هایدگر کار هنری نحوه‌ای از معرفت به ما می‌بخشد. معرفت گشودگی افق عالم ما است. وقتی با کار هنری مواجه می‌شویم عالم ما گشوده‌تر می‌شود؛ با پرسش‌هایی مواجه می‌شويم. در نقاشی وضعیت انسان نیز بر ما این حقیقت آشکار می‌شود که انسان امروز به جای مواجهه با خود چیزها با تصویر چیزها رو به رو می‌شود. همه چیز برای بشر امروز تبدیل به تصاویر و نمایش‌هایی است که او را بیشتر از پیش اسیر می‌کند. پس می‌توان پذیرفت که در این نقاشی حقیقتی در حال وقوع است» حقیت وضعیت انسان معاصر که اسیر تصاویر و نمودها است و از خود چبزها و حقیقت آنها دور است. در این تحقیق نگارنده به دنبال پاسخ برای این پرسش اصلی است که چه نسبتی میان حقیقت و هنر سوررئال وجود دارد؟ اگر هنر سوررثال آنچنان که سردمداران و موسسان این سبک می‌گویند» از ناخودآگاه فردی هنرمند ان ففلو ماگ که اعش۸ عطغ ۵ع۳۳عط مرنطعد ماع عط) ۶و وف م5 تنس ۸ ۵ 402-0 .22 /2021 +عصسصد5 /35 +عحوی1 /15 بل 7 ورروتز مورآ مور حرط | ۱ ناشی شده باشد» آیا هنوز می‌توان ادعای هایدگر "در کار هنری» حقیقت متحقق می‌شود" را پذیرفت؟ همانطور که اشاره شد هایدگر در رساله سرآغاز کار هنری به چند کار هنری اشاره می‌کند؛ از جمله نقاشی کفش‌های زن کشاورز ون‌گوگه و به این نتیجه می‌رسد که در این تابلو کفش‌ها تنها ابزار و پاپوش زن کشاورز نیست؛ بلکه وقتی متفکرانه‌تر به تابلو نگاه کنیم متوجه می‌شویم که در این تابلو عالم زن کشاورز آشکار می‌شود» این کفش‌ها نشان از کار سخت و هر روزه زن کشاورز مشقت‌های زندگی,» رویاها و خستگی‌های او دارد. نگارنده نیز در این تحقیق برای یافتن پاسخ به پرسش اصلی تحقیق, برای نمونه به سراغ تابلوی (وضعیت بشر) اثر رنه مگریت, نماینده معتبر نقاشی سوررثال می‌رود تا با دیدگاه پدیدارشناسانه هایدگر این کار هنری را به اندیشه درآورد و دریابد که ادعای هایدگر که در کار» حقیقت به کار است؛ برای این نقاشی هم مصداق دارد یا خیر؟ آیا هنرمندان سوررثال که به گفته خودشان به آزادسازی ناخودآگاه» ساختن واقعیت جدید در آثار هنریشان و طرح معما دست زدنده آثارشان قرابتی با حقیقت ندارد؟ با تامل بر این تابلو و با توجه به آرا هایدگر این موضوع معلوم می‌شود که هنر جدای از حقیقت نیست» بلکه در کار هنری تحقق حقیقت در کار است. تحقق حقیقت» حتی در هنر سوررئال» که صاحبانش سرچشمه هنرشان را ناخودآگاه فردیشان می‌دیدند؛ وجود دارد. کار هنری چون زمینی برای تحقق و بنیاد نهادن عالمی است که در آن حقیقتی خود را نمایان می‌سازد. خقیقتی که خود را فراتر از تصاویر» رنگ‌ها و فرم‌ها آشکار می‌کند. اگر چه در نقاشی‌های«سوررتال دنیای واقعی"جز‌هاو.رویا در هم آميخته شده است؛ اما در پس همین درآمیختگی واقعیت و رویا عالمی بر پا داشته می‌شود و در این عالم حقیقتی پدیدار می‌شود. از نظر هایدگر حقیقت فرایند از پیدایی به پنهانی در آمدن است» حقیقت از نظر او به پنج شیوه تحقق می‌یابد؛ یکی از هنر از آن جهت محلی برای تحقق حقیقت است که؛تمام هنرهای بزرگ عالمی را بر ما می‌گشاید و ما را به هم‌زبانی و هم‌دلی با کار هنری دعوت می‌کنند. کار هنری بزرگ ما را از عالم همیشگی خود جدا می‌کند و به عالم از اعوقاس ی گنه کوی گر آدی امسر این حضوی ش کهها قر آن سالج رم کلدسیب ساز هررافت توت می‌شود. در هنر بزرگ و کار هنری عالمی به ظهور می‌رسد و حقیقتی متحقق می‌شود. گاهی وضعیت پریشان یک جامعه گاه وضعیت زندگی» مشقت‌ها عشق‌ها و امیدهای انسانی و آموری از این قبیل, در یک کار هنری از پنهانی به پیدایی در می‌آید. نقاشی‌های سوررتال نیز همچون هنرهای دیگر عالمی را می گشایند. البته برای دریافتن این عالم باید با آنها هم زبان شد. باید بگذاریم هنر خود را از جانب خود پدیدار سازد نه آنکه تعابیر و تفاسیر خود را به آن بچسبانيم. سرآغاز هنر ناخودآگاه فردی هنرمند» نبوغ و یا صرفا احساس فردی هنرمند نیست. سرآغاز کار هنری نه از پندارها نشات می‌گیرد و نه از تصورات محض و تخیلات غیرواقعی حادث می‌شود. بلکه در کار هنری فراافکنی حقیقت پدیدار می‌شود و سرآغاز هنر چیزی نیست جز «انکشاف حقیقت» و «برگشودن عالم». هرگز نمی‌توان ذات و سرآغاز هنر را از خیال و تصور ناخودآگاه و نبوغ» ذهن و صرف احساس مورد انديشه قرار داد. در این نقاشی (وضعیت انسان) عالم انسان معاصر که فریفته و در بند تصاویر است» به پیدایی درآمده است. ۳۵۰ هه 0ط2 ۲۳ نموم دروم رک عز ۶۵ (1936) ععفص۸ همعط - کل ماگ او اعش۸ عطا عع۳عط مرنطعص ماع عط) ۶و ولد5 تنس ۸ ۵ 402-0 .28 /2021 +عسصاگ /35 تعجوو /15 .7 دروم7 مرح وا عفکاعم2 تصوعط 1 ماگ۸ ممدقه1] +عصوی ورزرعزا مه زک 1220 (09960) ۳۵۰ عک وس وودافعونط قممیناطا۳0 وک ا۷) تصعمه‌ط۸ و7 07 6 12۵ 0 ۳00 (2011) تنصصلهوس۸ و12 12۰ ,7/0065 اس 07 داط 0 م5 (2008) ععط ,۳1 عهد5 فصد حعص۸ ععع۳ (صعندی۳ حل) عصمنی‌ناطا۳ و۸ تصصعط 1 مفحمط12< ممصصعط30 ععزمط0ه/2 صوعطع2 فاعم تصمعط 1" منطعنطعم1] تصما۵ +عموی بوطرم ۶ ۸0۶ عل[ 7۸ (0397) اعطن۸1 علحه 1۳0 بع 1 ص02[ فصو ,زد رمرم مرو مز رمرم ام ۸ 0924 فصحصونگ موتت۳۶ و۸ تصمعط 1" بفعطومدطاع۳۵ زوعا مقصدی مارم وا ووو 1 (0982) فصحصوعنگ ت۳۶ 10106د07/م1۹) +2020 38 ره م2 ۸ (2004) صنععمت۲ فمصصعطاه2 منصنلمگ] (صعندی۳ طل) چصه‌صصهم0) جمصنطادناط۳ علو0ظ 1و تصوعط 1 لبط رورمممروزسش م2206 اعله 1" فنصعل] حصوی ,۵6 ۱۳۵/۵ 0772۸ هط 720 (2000) ص31 ععی1۵4] (صوندی3 هن) 1 310۰ مصععط ۲ 0۶ ند نتنآ ورام عمدای) تحطصوعولنط۳ تصوعط 1" بلطاهطمطاگ هل2 م۳ تقموی مرن 07 1۳4۵ ۶۵ 07 و0 726 (2013) هملد ععع1۵4] ۳ له هشمظ +عصوی ورظ اموعط ظ م ررعزرم ی 0زا ۳ رال له ی صف [ مکس21 162 0 ره 9و2 ی دمآ ۸۸۵ 2 جاور هام0 (2005) ۵ع3۵ مطکنه5 ووحا خعهنطاقه ۷ بانط 47 وهی م22 0 معصتقفصط صمقنوهی ها ظ مککعفهه21 06۶ع 13 و۳۶0 ۶و ععص 10۶ عط 1 عس۸ ه وومامط روط" (20117) عصعاه مقطعصهع1< 4 79/6 ۲/4 رومام مرچ 2و 7[ ما[ آممتم 7 عط ۵ اعنلی ند هل) +کصمی‌ناط۳ طقع 2 تصوعط ۲ بههه‌رورما وا مه ویک ۶ (2013) صنطاحظ بقه‌طکله ۳ ۳۵۵8 7802 تموعط ۲" رزرررررس) مر رویز رزوی مرآ بررم 0 عمط و2 ففقلن ت۸۵ سمصعطع معط 1 متشگ عمط +عصوت وم رو ۳ه ورو زرط ۸ (983ل0) دای 11 ملعع 1 همقطاکه۳ تصوعط 1 بووه 170 04 م7 مرس و210 (201) فمحمز فممصصعطه3/1 مصعقدگ 2 تصوعط 1 ,(11 عمستله۷) با۵ 2 هذ بعاه امک روا (قققل معط منصن‌دعم11 4۵عی5 اجان 20۳ دوم روا ملاس وگ ما وهقفن عوماس۸ عنحانگ 3/1 عا۵۶ ۷ 3100 ههور 04 دول 2 00/02 (0977) سعلا معص ید10

هنر سورئال، هنری است که بر اساس نظریه ناخودآگاه فروید، توسط آندره برتون و لویی آراگون پایه گذاری شد. هنرمندان این سبک هنری در پی آزادسازی ناخودآگاه فردی و خلق کار هنری با توجه به ناخودآگاه و رویا و واپس زدگی (سرکوب) می باشند. آنها بر این عقیده اند که منشاء خلق کار هنریشان، ناخودآگاه فردی آنهاست. این پژوهش در تلاش است تا با تکیه بر آراء هایدگر در زمینه ارتباط هنر با حقیقت دریابد که هنر سوررئال که هنرمندان آن مدعی ارتباط هنرشان با ناخودآگاه فردی بودند و از رویاها و جنون و خیالاتشان تصویر می کشیدند چه نسبتی با حقیقت دارد؟ آیا این ادعای هایدگر که «در کار هنری حقیقت در کار است» در مورد نقاشی های سوررئال نیز صادق است؟ هدف پژوهش دریافت نسبت هنر سوررئال با حقیقت است. لذا نگارنده به عنوان نمونه به سراغ یکی از نقاشی های رنه مگریت هنرمند مشهور سبک سورئال می رود تا با نگاهی پدیدارشناسانه به این کار هنری برجسته دریابد که چگونه می توان فرض کرد که در این کار هنری چیزی از پنهانی به پیدایی درمی آید. این تحقیق به شیوه توصیفی تحلیلی و بر اساس مطالعه منابع مکتوب کتابخانه ای صورت گرفته است.

299835

هدف: ارزیابی نیروی انسانی شاغل در معاونت کتابخانه ملی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران است. همچنین بررسی وضعیت و رابطه یاتاثیر بین تحصیلات و رشته تحصیلی و میزان کارایی و عملکرد کارکنان معاونت کتابخانه ملی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران مد نظر است. روش گردآوری وتحلی ل داده‌ها: روش پژوهش پیمایشی ارزشیابی و کتابخانه‌ای است. جامعه مورد مطالعه نیروی انسانی شاغل در معاونت کتابخانه ملی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران اعم از رسمی» پیمانی» قراردادی و... است. برای گردآوری اطلاعات عمدتا از پرسشنامه استفاده یافته‌ها: از نظر جنسیت (۷۸/۶۱ درصد) از کارکنان را بانوان و (۱۸/۵ درصد) را آقایان تشکیل می‌دهند» (۲ درصد) نیز به این سوال پاسخ نداده‌اند. از نظر تحصیلات (۱۰/۴ درصد) دیپلم» (۸ درصد) کاردانی» درصد) تحصیلات دکتری دارند. از نظر آموزش ضمن خدمت (۷۵/۷۲ درصد) دوره‌های ضمن خدمت عمومی و تخصصتی را گذرانده‌اند. از نظر نوع استخدام (۴۹/۷۱ درصد) رسمی؛ (۸/۰۹ درصد) پیمانی» و (۴۰/۴۶ درصد) قراردادی هستند. میانگیّن سابقه کازی کارکنان کتابخانه ملی حدود متخصص (دارای دانشنامه کارشناسی ارشد و بالاتر) به نسبت سایر کارکنان باید ۳۳ درطد ناشد» در کتابخانه ملی این نسبت (۲۵/۴۳صه) است که بر اساس میانگین استانداردهای موّچوّد (شاخص) است. از سویی دیگر نیروی انسانی» سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران؛ کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران» ارزشیابی نیروی انسانی  مهرداد نیکنام "| سعید غفاری " | زهره نظری" آمده‌اند. شکل, مشخصات, هدف, وظایف, و خدمات آنها پراساس نیازهای جامعه مشخص و تدوین شده است. کتابخانه‌ها در توسعهافوهنگی,,اقتصادی» گبایسبی/و#اجماعی جامعه و حفظ واشاعه آموزش رسمی و فردی نقش بارزی ده رگالامراسدی ۱۳۷۹ ص2۹ افزایش بهره‌وری کتابخانه و موفقیت آن در جذب مخاطب و نیز نوع خدماتی که ارائه می‌دهد اهمیت بسیار زیادی دارد. کتابخانه‌ها بخشی از تاریخ تمدن انسانی را تشکیل داده و با تاریخ فکری و بافت سازمانی جامعه انسانی ارتباط نزدیکی دارند. ادا نقش, وظایف, و خدمات کتابخانه بستگی به نیازهای افرادی دارد که از آن بهره می‌گیرند و درحقیقت.» فلسفه وجودی کتابخانه پاسخ‌گویی به این نیازها می‌باشد (عطایی, ۱۳۹۷/۸ ص۷۷ اسلدیه ابتوپررازین ند : 5 ی : 5 : ی جم00.6 هر 0 سمطانهصر از طرفی یکی از مهم‌ترین شاخص‌های رشد و توسعه کشورها که گزارش آن هر سال . . استدیارکتابداری واطات‌رسانی توسط سازمان ملل متحد منتشر می‌شود وضعیت موجود کتابخانه‌های کشورهای سهان ‏ الشکهاداما اد همان است (جلالی, ۱۳۸۸ ص ۵). ۳ کارشناس ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی از عواملی که می‌توانند در موفقیت کتابخانه برای رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده . (ویسنده‌مسنول) مور باشند وجود ساختمان مجموعه منابع اطلاعاتی مناسب» سازماندهی کامل و دقبق و ۳۰۵۳۰۹۳ اشاعه گزینشی اطلاعات است؛ که این مهم محقق نخواهد شد مگر توسط نیروی انسانی متخصص, فرهیخته» دلسوز و خلاق هر کتابخانه (موکهرجی,» ۱۳۸۲ ص ۳۵). به این ترتیب» بررسی وضعیت نیروی انسانی کتابخانه ملی» به‌عنوان یکی از اساسی ترین و موثرترین سازمان‌های فرهنگی کشور به‌منظور ارتقای سطح فرهنگی جامعه, امری ضروری به‌نظر می‌رسد. در این پژوهش سعی بر آن است که وضعیت نیروی انسانی کتابخانه ملی ایران» از لحاظ وضعیت تحصیلی نیروهای شاغل, وضعیت استخدامی, ارتباط مدرک تحصیلی با پست اداری نیروها کیفیت و کمیّت نیروهای شاغل از جنبه مدیریت استخدامی در سال ۱۳۸۸ مورد بررسی قرار گیرد. تا شناخت بیشتر و کامل‌تری از وضعیت موجود نیروی انسانی معاونت کتابخانه ملی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران حاصل شود و نسبت به بررسی مشکلات و ارائه راهکارها و پيشنهادات. برای بهبود وضع موجود نیروی انسانی و انعکاس به مسئولان اقدام شود. ازآنجاکه هیچ استانداردی برای نیروی انسانی کتابخانه‌های ملی وجود نذارد سعی شیده تاامجموعه‌ای از استانداردهای موجود بررسی شود و در نهایت. با توجه به استانداردهای مشترک موجود شاخص‌هایی به‌صورت سیاهه وارسی انتخاب شده و بدین‌وسیله نیروی انسانی کتابخانه ملی مورد ارزیابی قرار گیرد. این منابع دانشگاه ی ایران (۱۳۸۱) استانداردها یکنابخانه‌ها ی مداژیس (۱۳۸۷) استانداردهای خدمات کتابخانه‌های زندان (۱۳۸۱) و استانداردهای ملی نحدمات کتابخانه‌ای برای نابینایان (۱۳۷۹). در هریک از منابع مذکوز استاندارد کتابخانه‌ها از جنبه‌های گوناگون مورد بررسی قرار گرفته و معرفی شده است. که این استانداردها بهضتورت خلاصه برای انواع کتابخانه‌ها در جداول درزمینه ارزیابی نیروی انسانی کتابخانه‌های مختلف پژوهش‌های زیادی در ایران و خارج از کشور انجام شده است. اما.نیروی انسانی کتابخانه‌های ملی مورد بررسی قرار نگرفته‌اند. عطایی (۱۳۷۸)» در پایان‌نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان «ارزیابی نیروی ایران» به این نتیجه رسیده است که کتابخانه‌های دانشگاهی وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالی ۲۹/۰۷ درصد و کتابخانه‌های دانشگاهی وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی ۹3۱/۵۶ درصد پیش‌نویس استاندارد را به‌طور میانگین رعایت کرده‌اند. سرائیان (۱۳۸۶) در پژوهش دیگری با عنوان «ارزیابی و مقایسه کتابخانه‌های صنعت برق استان تهران با استانداردهای کتابخانه‌های تخصصی ایران» به این نتایج دست‌یافته که کتابخانه‌های مورد نظر از لحاظ میزان رعایت استانداردهای کتابخانه‌های تخصصی در زمینه رعایت  شاخص‌های اهداف و وظایف, سازمان و مدیریت مجموعه در وضعیت مطلوبی به‌سر رادمهر و حیاتی (۱۳۸۹)» در پژوهشی مشابه با عنوان «بررسی وضعیت نیروی انسانی در کتابخانه‌های دانشگاهی و تحقیقاتی کشور» میزان تحصیلات, رشته تحصیلی مدیران و کارکنان کتابخانه‌ها نسبت مدیران و کارکنان متخصص به غیرمتخصص و میزان آشنایی, تسلط و مهارت مدیران و کارکنان بخش‌های مختلف کتابخانه در استفاده از امکانات و تجهیزات رایانه‌ای و شبکه‌ای را مورد بررسی قرار داده‌اند. نتایج پژوهش آنها نشان می‌دهد که نیروی انسانی کتابخانه‌های مذکور از نظر مدرک تحصیلی در وضعیت مطلوبی قرار دارند (۶۲/۹ درصد دکتری و ۳۸/۵ درصد کارشناس ارشد). ۶۷ درصد از مدیران کتابخانه‌ها تحصیلات کتابداری و اطلاع‌رسانی دارند. اما ۵۲/۸ درصد کارکنان کتابخانه‌ها دیپلم و زیردیپلم هستند. همچنین» وضعیت مدیران و کارکنان کتابخانه‌ها از نظر استفاده از امکانات طاهری (۱۳۸۹) در پژوهشی دیگر با عنوان ابورسی,وضعیت کتابخانه‌های دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران و مقایسه با استانداردهای کتابخانه‌های دانشگاهی ایران» به این نتیجه رسیده است که کتابخانه‌ها از نظر ایین‌نامه اجرایی ۸۲ دروصد, درخصوص داشتن کمیته مشورتی ۵۵ درصد و از نظر نیروی انسانییمتخصص و کمک‌متخضصن ۲۸/۹۸ درصد استاندارد را رعایت کرده‌اند. مزینانی (۱۳۷۷)» نیز در«بروشی نیازهای مهارتی کتابداران شاغل در کتابخانه‌های دانشگاهی و مراکز اطلاع‌رنتتانی,ایران) نیازهای مهارتی کتانداران و مدیران دارای مدارک تحصیلی گوناگون در مقاطع مختلف را بر اساس ۲۸ اولویت مورد پیمایش قرار داده است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد از نظر کل جامعه کتابداران» نیازهای مهارتی اولویت‌های اول تا پنجم عبارت‌اند از:افناوری اطلاعات, نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای, آشنایی با نزوتا (۱۹۸۹)» در یک بررسی با عنوان «ارزشیاپی مجموعه نیرژی انسانی» خدمات کتابخانه‌های دانشکده‌ای تعلیم و تربیت نیجریه) ۳۰ کتابخانه را مورد بررسی قرار داده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که بیشترین نیروی انسانی مربوط به کتابخانه اووری و کتابخانه‌های آزاره اواراو بود» و کاستیالا کمترین نیروی انسانی را دارد يا به عبارتی فاقد نیروی انسانی بوده‌اند. همچنین» تعداد کل نیروی متخصص در جامعه آماری ۳۹ نفر بوده که بیشتر آنها دارای تحصیلات کارشناسی هستند. یافته‌های پژوهش بیانگر ضعف اجاندیپی* (۱۹۸۲)» در پژوهشی با عنوان «استاندارد نیروی انسانی برای کتابخانه‌های دانشگاهی نیجریه) به این نتیجه رسید که ۰درصد کتابخانه‌های دانشگاهی نیجریه زیر سطح استاندارد کتابخانه‌های دانشگاهی آفریقا قرار دارند. همچنین, تعداد کتابداران متخصص با تعداد دانشجویان مشغول به تحصیل در مراکز آموزشی و مجموعه کتابخانه‌های دانشگاهی پژوهش حاضر درصدد است تا به این پرسش‌ها پاسخ دهد: وضعیت موجود از نظر تعداد نیروی انسانی و نوع استخدام ایشان چگونه است؟ ۲ وضعیت موجود از نظر سطح تحصیلات کارکنان و رشته تحصیلی و ارتباط آن با ۳ چه تعداد از کارکنان موجود به دانش‌های مورد نیاز کتاب‌داران امروزی مسلط ۶. نسبت نیروی انسانی متخصص به کل کارکنان چگونه است؟ ند تعداد کارکنان موجود با سطح و رشته تحصیلی فعلی چه میزان با استانداردهای ٩ آیاعوامل دیگری, به‌جز استاندازدهای موجود. بر میزان بهره‌وری کارکنان مور است؟ درنهایت. می‌توان گفت با توجه به فضاوامکانات سازمان اسناد و کتابخانه ملی و رشد نسبت کتابدار متخصص به مجموع کتابداران کمک متخصص ۳۳ ۰ تا ۵۰ ۳۳ ۳۷ نسبت کتابدار متخصص و کمک متخصص به کل کارمندان ۶ ۵۰ ۷۵ ۶/۶۶ به ازای هر ۲۵۰۰۰ مدرک موجود در مجموعه ۱ ۱ ۱ ۱ ۱ 1 ۱ ۱ به ازای هر ۲۵۰۰ مدرک افزایش سالانه در مجموعه .۰ ۱ ۱ ۹ ۱ 1 ۱ ۱ ۱ روش پژوهش,؛ پیمایشی ارزشیابی و کتابخانه‌ای انست+چراکه دز این‌آنوع,پیمایش» گردآوری نظام‌مند داده‌های مربوط به فعالیت‌ها وعملکرد کا ز کنان براساس معیازها مد نظر است.جامعه مورد مطالعه» نیروی انسانی شاغل در معاونت‌یکتابخانه‌ملبی)سنازمان,اسسناد و کتابخانه ملی ایران اعم از رسمی» پیمانی» و قراردادی اتتت,کهاشامل ۵8 نفر.در ادارهکل فراهم‌آوری و صحافی, ۱۰۳ نفر در اداره‌کل پردازش و سازماندهتی, ۷٩ نفر دراداره‌کل اطلاع‌رسانی» و ۱۹ نفر در اداره‌کل کتاب‌های خطی و نادر می‌باشد. شیوه گردآوری اطلاعات پرسشنامه مصاحبه غیررسمی, مشاهده فیش, جدول؛ و جست و جو در بانک‌های اطلاعاتی و شبکه‌های کامپیوتری تعداد کل پست‌های سازمانی معاونت کتابخانه,ملی ۶۰۵ پشت, آست. ولی ازآنجا که بسیاری از این پست‌ها خالی است» تعداد کل؛کارکنان؛این معاونت حدود ۲۷۳ نفر (اعم از رسمی, پیمانی» و قراردادی) اعلام شد که با اعلام مرخصی طولانی مدت ۳۲ نفر از ایشان» حدود ۲۶۱ پرسشنامه توزیع گردید. از این تعداد ۱۷۳پرسشنامه عودت داده شد که تقریبا این پرسشنامه متشکل از ۵ قسمت است: مشخصات فردی و استخدامی» تحصیلات و آموزش» حقوق و امکانات رفاهی, تجهیزات و فضا. اطلاعات توسط نرم‌افزار اس.پی. اس.اس»» ویرایش ۱۱ واز طریق تهیه جدول و نمودار مورد بررسی قرار گرفته است. با استفاده از داده‌های به‌دست آمده از نظرات کارکنان معاونت کتابخانه ملی ایران, از لحاظ مشخصات فردی» تحصیلات, مشخصات استخدامی, حقوق و امکانات رفاهی, تجهیزات و فضا و تبدیل داده‌های کیفی به کمّی و ایجاد جداول و نمودارها تجزیه و تحلیل جهت پرسش اول پژوهش به بررسی وضعیت موجود. از نظر تعداد نیروی انسانی و نوع استخدام کارکنان کتابخانه ملی پرداخته است. از بررسی داده‌های مندرج در جدول‌ها و نمودارهای این ۱ درصد کارکنان کتابخانه ملی را بانوان تشکیل می‌دهند و تنها ۱۸/۵ درصد کارکنان از آقایان تشکیل شده است و حدود ۳ درصد به این سوال پاسخ نداده‌اند. ۳ درصد از کارکنان کتابخانه ملی بین ۳۰ تا ۳۹ سال و ۲4/۸۵ درصد بین ۶۰ تا همان‌طور که مطرح شدعلاوه براشتانداردهای رایج» عوامل دیگری نیز برعملکرد کارکنان سازمان‌ها مور است. از جملهشرایط و وضع استخدامی» امور رفاهی» تفریحی» تجهیزات. و بررسی وضعیت استخدام کارکنان کتابخانه ملیی نشان می‌دهد بین نوع استخدام کارکنان (رسمی, پیمانی» و قراردادی) و میزان رضایت ایشان از استخدام خود رابطه معنی‌داری وجود دارد. به‌طور مثال تنها ۱۰/۶3 درد کارکنان زسمی از وضع استخدامی خود ناراضی هستند, درحالی‌که این نسبت در بین کارکنان قراردادی ۶۸/۵0 درصد است. در مجموع» ۲4/۸۵ همچنین, ۲۸/۲۸ درصد کارکنان,رسمی و پیمائی در پست سازمانی خود قرار ندارند. که از این تعدا ۵/۷۹ فروصید آزماین نش ابطر تاواضی؟ هسشند: میانگین سابقه کار کارمندان؛کتابخانه ملی حدود ۱۱ سال است که این امر نشان‌دهنده جوان بودن و در عین‌حال کم‌تجربه بودن اکثر کارکنان است. پرسش دوم پژوهش, سطح تحصیلات کارکنان و رشته تحصیلی کارکنان و ارتباط آن با وظایف محوله را مورد بررسی قرار داده و پرسش سوم به بررسی اينکه چه تعداد از کارکنان موجود به دانش‌های روز کتابداران مسلط هستند پرداخته است. نتایج حاصل از بررسی از نظر تحصیلات, ۱۰/۶ درصد دیپلم» ۵/۷۸ درصد کاردانی» ۵/۸/۳۸ درصد کارشناسی,  ۲ درصد کارشناسی ارشد» و ۲/۳۱ درصد تحصیلات دکتری دارند. باتوجه به اینکه بیشتر کارکنان دارای تحصیلات دانشگاهی هستند» می‌توان گفت که کارکنان این سازمان از از طرفی» 1۰/14 درصد آنها رشته تحصیلی خود را با فعالیتی که در کتابخانه انجام می‌دهند «کاملا» مرتبط می‌دانند و حدود ۵/۲ درصد نیز «تا حدودی» این دو عامل را مرتبط می‌دانند. یکی از شاخص‌هایی که باید رعایت شود آموزش ضمن‌خدمت برای کارکنان متخصص و غیرمتخصص است. نتایج نشان می‌دهد که ۳۲درصد از کارکنان» این دوره‌ها را گذرانده‌اند؛ کداز تظر رعاینقشاخصن‌ها در جل سطلویی اس یکی از دوره‌هایی کهباعنگافزانشن سواد اطلاعاتی کارکنان می‌شود. آی سی دی ال است. نتایج حاصل نشان داده است که کارکنان کتابخانه ملی از این نظر در حد بسیار عالی قرار دارند. شاخص دیگری که به افزایش تخصص کتابداران در بازیابی اطلاعات کمک می‌کند آموختن زبان دوم است. نتایج به‌دست آمده نشان می‌دهد که در کتابخانه ملی ۶۷/۹۷ درصده تاکنون, در دوره‌های آموزش زبان انگلیسی و ۱۵/۰۳ ,درضد در,دوره‌های آموزش سایر زبان‌ها شرکت نموده‌اند که قابل تأمل است. امالهنظر می‌لاسد باتوچه به رسالت کتابخانه پرسش‌های شماره ۶ و ۵» به‌ترتیپ» به دنبال بررسی نسبت نیروی انسانی, متخصص به کل کارکنان ومیزان انطباق تعداد کارکنان,موجود.با سطح و.رشته: تحصیلی فعلی با استانداردهای موجود می‌باشند. جداول ۹:۳ که ,نتای حاصلآرا با شاخص‌های حاصل از میانگین استانداردهای موجود. با استفاده از نرم‌افزاراس.پی.اس.انتن. مورد بررسی و تحلیل جدول ۳۲ درباره فرضیه اول است مبنی بر اینکه بین رشته تحصیلی و پست‌های کتابداران جدول۳ بیانگر آن است که بین رشته تحصیلی و نوع مدرک تحصیلی کارکنان رابطه وجود دارد. به‌طوری‌که می‌توان گفت کارکنان غیرمتخصص به‌طور معنی‌داری دارای مدرک تحصیلی غیرمرتبط و کارکنان متخصص و کمک متخصص به‌طور معنی‌داری دارای مدرک جدول ۶ درخصوص فرضیه دوم است. مبنی بر اینکه بین گذراندن دوره‌های مهارتی (زبان و آی سی دی ال) کتابداری و رشته تحصیلی رابطه وجود دارد. (بر اساس نفر دوره) ۵ ع 18 1 7 ع 2 جدول ۶ بیانگرآن ااتتت که بین رده تخصصی کازکنان و تعداد دوره‌های مهارتی اطلاعاتی گذرانده شده» رابطه معنی‌داری او جود دارد؛ بهطوری‌که کارکنان متخصص و کمک‌متخصص به‌طور معنی‌داری بیشتر از افراد غیرمتخصص دوره‌های مهارتی را گذرانده‌اند. جدول ۵ درخصوص فرضیه سوم است. مبنی براینکه بین میانگین استانداردهای موجود  براساس نتایج جدول ۵» می‌توان گفت بین تعداد کارکنان و شاخص (میانگین استانداردهای موجود) موجود در جدول فوق تفاوت معنی‌داری وجود دارد. به‌عبارتی» تعداد کارکنان متخصص,به‌طور معنی‌داری کم و تعداد کارکنان کمک‌متخصص ,به‌طور معنی‌داری جدول 3 درخصوص فرضیه چهارم است مبنی براینکه بین میانگین استانداردهای موجود (شاخص) درخصوص کاربران به ازای کتابدار متخصص و کمک متخصص و میانگین نیروی از نتایج جدول ٩ چنین برمی‌آيد,که بی,تغداد کارکنان, بزامتاین شاتعص (میانگین استانداردهای موجود) موجود در جدول فوق. تفاوت معنی‌داری وجود دارد. به‌عبارتی» تعداد کارکنان متخصص به‌طور معنی‌داری کمتر از شاخصن (میانگین استانداردهای موجود) و تعداد کارکنان کمک‌متخصص به‌طور معنی‌داری بتشتر از شاتخضی (میانگین استانداردهای پرسش شماره ٩ پژوهش به این موضوع می‌پردازد که آیاعوامل دیگری, به جز استانداردهای میزان درآمد و نسبت آن با کار انجام,شده از عواملی است که می‌تواند بر عملکرد و افزایش و یا کاهش بهره‌وری تأثیر بگذارد: در,کتابخانه ملی, ۲۹ ۵۰7.درصد. این عامل را متناسب نمی‌دانند؛ تنها ۱/۱3 درصد به میزان «خیلی زیاد» و 1/۳1 درصد به میزان «زیاد» از این وضعیت رضایت دارند. در مقابل ۵۲/۰۲ درصد این تناسب را متوسط و بقیه از این همچنین»۱۲/۱۶ درصد امکانات رفاهی را مناسب می‌دانند و تعداد ۵۲/1۹۰ درصد امکانات رفاهی را مناسب نمی‌دانند. ۸۸۷/۶۶ درصد نیز حداقل از یکی از امکانات رفاهی ارائه شده استفاده از نظر تجهیزات ضروری,» ۹۶/۶۸ درصد برای کار به رایانه نیاز دارند» ۶۹/۰۸ درصد چاپگن ۲۳/۹۳ درصد اسکنر ۳/۹۸ درصدپلاتر و ۳/۰۹ درصد به ابزارهای دیداری و شنیداری درخصوص کفایت ابزارها تنها ۶۷/۶۰ درصد تعداد موجود را کافی دانسته‌اند و ۶۳/۳۳ درصد از نرم‌افرار موجود در سازمان ابراز رضایت کامل نموده‌اند. در مجموع»۷۱/۹۸درصد معتقدند که نقص تجهیزات در میزان کارآیی و عملکرشان مور همچنین» درخصوص فضا ۷۹/۷۷ درصد فضای در اختیارشان را کافی می‌دانند ۳4/۱ درصد از نور محیط کارشان رضایت دارند. و فقط ۲۵/۶۳ درصد از تهویه محل کار خود ابراز در مجموع» ۷۲/۲۵ درصد کارکنان فقدان فضا نور و یا تهویه مناسب را در میزان کارآیی باانگاه مختصری به آمارهای مندرخج در مایت کتابخانه ملی متوجه می‌شویم که این کتابخانه منبع اطلاعاتی است که بزاساس استانذاردها؛پژای هر ۲۵,۰۰۰ رکورد کتابخانه‌های موجود در مجموعه به یک نفر متخصصض و یک نفر کمک‌متخصص نیاز است. با توجه به نیروی انسانی موجود ذکر شده در جداول» این استاندارد» درخصوص کارکنان متخصص رعایت نشدهه» ولی در مورد کارکنان:کمک‌متخصص رعایت شده است و حتی بیش از استاندارد کمک‌متخصص دارد. از آنجاکه بر اساس میانگین استانداردهای موجود (شاخص) نسبت کتابداران متخصصن (دارای حداقل کارشناسی ارشد کتابداری) به کل کارمندان حدود + درصد استّت و در کتابخانه ملی تنم۲۹۲ نفر (۱۹/۷۹ درصد)از کارشناسان ارشد و دکتری, تحصیلات خود را مرتبط دانسته‌انده می‌توان نتیجه گرفت که کتابخانه ملی از نظر کارکنان همچنین» نسبت کسانی که دارای دانشنامه کارشناسی ارشد و بالاتر هستنده نسبت به سایر کارکنان باید ۳۳ درصد باشد؛ که در کتابخانه ملی این نسبت. به‌دلیل کمبود کتابدار متخصص ۳ درصد است و نشان‌دهنده عدم تطابق نیروی انسانی متخصص به غیرمتخصص است. از سوی دیگر میانگین مجموع کارکنان دارای رشته تحصیلی مرتبط به‌عبارتی متخصص و کمک‌متخصص (کارشناسی و کاردانی کتابداری) هستند باید حداقل 1*۰ درصد کارکنان را پوشش دهد؛ در مورد این استاندارد» کتابخانه ملی در مجموع دارای 1۰/14 درصد کارمند  متخصص و کمک‌متخصص است که می‌تواند نسبت خوبی باشد و لذا کتابخانه ملی توانسته از دیگر نتایج حاصل از این پژوهش این است که بین رشته تحصیلی و نوع مدرک تحصیلی کارکنان رابطه وجود دارد. به‌طوری‌که می‌توان گفت کارکنان غیرمتخصص به‌طور معنی‌داری رشته تحصیلی غیر مر تبط و کارکنان متخصص و کمک متخصص به‌طور معنی‌داری یکی از شاخص‌هایی که باعث بهره‌وری بیشتر و بالا رفتن کارآیی کارکنان سازمان‌ها می‌شود آموزش ضمن خدمت برای کارکنان متخصص و غیرمتخصص است. نتایج نشان می‌دهد که ۷۵/۷۲ درصد کارکنان کتابخانه ملی این دوره‌ها را گذرانده‌اند که از نظر رعایت درنهایت این پژوهش برای بهتر شدن شرایط کتابخانه ملی پیشنهاداتی دارد از جمله اینکه: ۱. تعداد کارکنان متخصص و کمک‌متخصص را از طریق استخدام و یا تشویق کارکنان ۲. نسبت به تشکیل دوره‌های متناسب با نیاز کارکنان کمک متخصص و غیرمتخصص اقدام نموده به نحوی که ایشان را تا حد مطلوب برساند. ۳ سواد اطلاعاتی ضرورت نیاز کتابدار متخصص است و از ملزومات.ان هم دانستن حداقل یک زبان غیر از زبان رسمی کشور است. لازم است کتابخانه ملی نسبت به تشویق و ترغیب کارکنان متخصص برای افزایش,قوانایی درک ملگ و بر جهیه‌زبانهای بین‌المللی ۶. بهتر شدن شرایط استخدامی, بهحصوص در مورد کارکنان قراردادی» می‌تواند به امنیت ۵. تأمین نیازهای تجهیزاتی و اداریبه جهت توسعه اداری ضرواری به‌نظر می‌رسد. ٩. رفع مشکلات نرم‌افزار رسا که عموم کارکنان با آن سروکار دارند,موجب رضایتمندی ۷ اصلاح هندسی بخش‌هایی از ساختمان به جهت تأمین نور» هوا و تهویه مناسب در قسمت‌هایی از ساختمان به دلیل تأثیر منفی آن بر عملکرد کارکنان, ضروری است؛ بهحصوص اسدی اصغر (۱۳۷۹). ساختار سازمان یکتایخانه‌های دانشگاهی. تهران: مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران. تعاونی» شیرین (۱۳۸۱) استانداردهای خدمات کتابخانه‌های زندان. تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ۰ (۱۳۸۱).استانداردهای کتابخانه‌های تخصصی ایران. تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری (۱۳۸۱).استانداردهای کتابخانه‌های دانشگاه ی ایران. تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری ۰ (۱۳۷۹)استاندا ردهای ملی خدمات کنابخانه‌ای برای نابینایان. تهران: هیأت امنای کتابخانه عمومی جلالی» پریسا(۱۳۸۸). «بررسی وضعیت کتابخانه‌ها و مشکلات پیش رو استاندارد؛ حلقه مفقوده کتابخانه‌های رادمهر علی؛ حیاتی» زهیر (۱۳۸۹). «ابررسی وضعیت نیروی انسانی در کتابخانه‌های دانشگاهی و تحقیقاتی سرائیان» آزاده (۱۳۸۶). «ارزیابی و مقایسه کتایخانه‌های صنعت برق استان تهران با استانداردهای کتابخانه‌های تخصصی ایران». پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی» دانشگاه آزاد اسلامی» واحد تهران طاهری» شعبان (۱۳۸۹). «بررسی وضعیت کتابخانه‌های,دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران و مقایسه با,اشتانداردهای کتّابخانه‌مأی دانشگاهیق ایان». پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و عطایی» الهام (۱۳۷۸). «ارزیابی نیروی انسانی کتابخانه‌های دانشگاهی شهر تهران بر اساس پیش‌نویس استاندارد کتابخانه‌های دانشگاهی ایران». پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی» دانشکده مزینانی, علی (۱۳۷۷). «بررسی نیازهای مهارتی کتابداران شاغل در کتابخانه‌های دانشگاهی و مراکز موکه رجیاجیت کومار (۱۳۸۲). تاریخ و فلسفه کتابداری. ترجمه اسدالله آزاد. تهران: نشر کتابدار. ۳ 772 :9و2 .سنا صمناصنفه که عوعلای که رده عخمله ۸ *.(1989) عفوسظ م2120 .20-29 :9 فتاه وگ تور ۰ حعسمدانا بوات هت 6۶ علسماوصهاد آمده3 *.(1982) عصنفصع0

هدف : ارزیابی نیروی انسانی شاغل در معاونت کتابخانه ملی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران است. همچنین بررسی وضعیت و رابطه یا تاثیر بین تحصیلات و رشته تحصیلی و میزان کارایی و عملکرد کارکنان معاونت کتابخانه ملی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران مد نظر است. روش گردآوری و تحلیل داده­ها: روش پژوهش پیمایشی ارزشیابی و کتابخانه ای است. جامعه مورد مطالعه نیروی انسانی شاغل در معاونت کتابخانه ملی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران اعم از رسمی، پیمانی، قراردادی و... است. برای گردآوری اطلاعات عمدتا از پرسشنامه استفاده شده است. یافته­ها: از نظر جنسیت (61/78 درصد) از کارکنان را بانوان و (5/18 درصد) را آقایان تشکیل می­دهند ، (۳ درصد) نیز به این سوال پاسخ نداده­اند. از نظر تحصیلات (4/10 درصد) دیپلم، (78/5 درصد) کاردانی، (38/58 درصد) کارشناسی، (12/23 درصد) کارشناسی ارشد و (31/2 درصد) تحصیلات دکتری دارند. از نظر آموزش ضمن خدمت (72/75 درصد) دوره­های ضمن خدمت عمومی و تخصصی را گذرانده­اند. از نظر نوع استخدام (71/49 درصد) رسمی، (09/8 درصد) پیمانی، و (46/40 درصد) قراردادی هستند. میانگین سابقه کاری کارکنان کتابخانه ملی حدود 11 سال است. نتیجه­گیری: نتایج پژوهش نشان می­دهد که در مجموع کارکنان این سازمان از نظر تحصیلات در حد مطلوبی هستند. میانگین کارکنان متخصص (دارای دانشنامه کارشناسی ارشد و بالاتر) به نسبت سایر کارکنان باید 33 درصد باشد، در کتابخانه ملی این نسبت (43/25 درصد) است که نشان­دهنده عدم تطابق نیروی انسانی متخصص نسبت به غیرمتخصص بر اساس میانگین استانداردهای موجود (شاخص) است. از سویی دیگر میانگین مجموع کارکنانی که رشته تحصیلی­شان مرتبط و به­عبارتی متخصص و کمک­متخصص (کارشناسی وکاردانی کتابداری) هستند باید حداقل60 درصد باشد. در مورد این استاندارد کتابخانه ملی با داشتن (69/60 درصد) کارمند متخصص و کمک­متخصص توانسته حداقل لازم را رعایت نماید.

503216

سعی در جهت‌دهی توده‌های رأی‌دهنده در چهارچوب ایدئولوژیک خود دارند. شناخت نوع نگرش رسانه در انتخابات» که هدف این پژوهش نیز همین است. تحلیل و بررسی تولیدات آن را می‌طلبد که در این تحقیق» اخبار انتخاباتی وب‌سایت شبکه ایران‌اینترنشنال» در با یکم بهمن تا دهم اسفند ۱۳۹۸ انتخاب و مطالعه شد. گفتمان خبری رسانه مذکور با دال مرکزی «تحریم انتخابات» استخراج شد. گفتمان‌اند. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که این شبکه علاوه بر دروازه‌بانی اخبار و پوشش خبرهای همسو با سیاست کاهش مشارکت عمومی در انتخابات, با برجسته‌سازی مضامین مدنظر خود در متون خبری و انگاره‌سازی درباره اشخاص و رویدادها. سعی در بازنمایی وقایع و خوانش و تفسیر آن‌ها در چهارچوب‌های مدنظر خود داشته است. ثبت پایین‌ترین میزان مشارکت نسبت به -. کارشناس ارشد روزنامه‌نگاری» دانشگاه صدا و سیما تهران» ایران» 0۵۱2/۳100(/2000.60۲۳ ۳۵۵11291 . استادیار گروه ژورنالیسم و خبره دانشگاه صدا و سیما تهران؛ ایران (نویسنده مسئول)» .ع۵.1۵1010100.2. سس . استادیار گروه ژورنالیسم و خبر دانشگاه صدا و سیما تهران» ایران» 8۳800۵۲.۵/۳/155369۳21۱.00/۳ل. ۲۳ / پژوهش‌های سیاست اسلامی / سال نهم / شماره بیستم/ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ تمام ادوار گذشتهه انتخابات حاکی از هژمونیک شدن گفتمان مذکور و توفق آن در دمکراسی یکی از شیوه‌های قدیمی حاکمیتی است که در آن بیشتر مردم در چهارچوب قانون» حکومت را به‌دست می‌گيرند و تاکنون در جوامع مختلف به اشکال گوناگون بروز و ظهور یافته است (عالم» ۱۳۹۴: ۹۵ ۲). دمکراسی مردم‌سالاری را در خود جای می‌دهد و کانال‌های متفاوتی را برای ورود افراد و گروه‌ها به عرصه رقابت و مشارکت سیاسی در نظر می‌گیرد (13-60 :2009 ,80/6 8 86010810). یکی از این کانال‌های مهم انتخابات است که فرصتی برای مشارکت و تأثیرگذاری شهروندان (به‌عنوان منبع قدرت) در تعیین رهبران و سیاست‌های نظام مهیا می‌سازد (237-241 :1972 89و۲۷ 8 00۷86). بدون وجود انتخابات» نظام‌های مردم‌سالار حداقل از لحاظ شکلی و ظاهری,» معنا ندارند و مفهوم نظری خود را در حيطه علم سیاست از دست می‌دهند (جهانی‌نسب و فرهادی‌نسب» ۰۱۳۹۹ ج ۵۳: ۶). بنیان‌گذار خمهوری اسلامی نیز بایان چگاریه یزان ری ملت است»» بر جنبه دمکراتیک حکومت اسلامی تأکید کرده‌اند (موسوی خمینی» ۰۱۳۷۸ ج ۸: ۱۷۳). انتخابات تجلی‌گاه اراد ملت در تعیین سرنوشت خویش است و مجالی فراهم می‌کند تا مردم به خواسته‌ها و اهدافشان برسند (صحرایی و مزیدی» ۲-۱:۱۳۹۶). انتخاب صحیح مستلزم آگاهی است و یکی از شیوه‌های کسب آگاهی رسانه‌ها هستند (خجیسر ۶ ۳۵-۳۳۴). محتوای تولیدی و سوگیری رسانه‌ها تابع الگوی سیاست‌گذاری آن‌هاست که متأثر از منابع اقتصادی» منافع سیاسی و باورهای ایدئولوژیک است ( ,6۱09 8 :2003؛ زابلی‌زاده» ۱۳۹۳: ۲۵). عمومیت‌یابی تدریحی حق رأی و به‌وحود آمدن توده‌های رأی‌دهنده باعث شد مبارزات انتخاباتی نیز به سمت استفاده از رسانه‌های جدیدتر برود. به‌این‌ترتیب» سیاست‌مداران قادر به برقراری ارتباط مستقیم با میلیون‌ها (به‌جای تصویر انتخابات مجلس یازدهم ایران در گفتمان... - مصطفی غلامی (۲۸۱-۳۱۵) / ۲۸۳ اینترنت و فضای مجازی جایگاه ویژه‌ای را در میان وسایل ارتباط جمعی به خود اختصاص داده است. بسیاری از صاحب‌نظران آن را یکی از ابزارهای جنگ روانی در عصر حاضر می‌دانند (حسینی» ۱۳۸۲: ۱۰؛ 13 :10 ۷۰ ,2001 ,۷۳9ا). امروزه بسیاری به کمک ماهواره و اینترنت از دیدگاه‌های مختلف يا حتی متضاد با رسانه ملی مطلع می‌شوند. باتوجه‌به اهمیت مسئله انتخابات و نقش آن در شکل‌دهی ساختار سیاسی کشور» بررسی کیفیت پرداختن رسانه‌های رقیب به این موضوع برای شناسایی شیوه‌های نفوذ و تأثیر آن‌ها بر آفکار غمومی ,روت ذارد. خر این مقانف اخبار وب‌سایت آیران آیترنشتال,ذربازه اول پهمن تا دهم اسفند ۱۳۹۸ که اوج پوشش خبری مسائل مرتبط با انتخابات مجلس یازدهم مربوط به این برهه بوده» تحلیل گفتمانی شده است. بنا به توضیحات گفته‌شده» پرسش اصلی تحقیق این است: «گفتمان وب‌سایت شبککه ایران‌اینترنشنال در انتخابات یازدهمین دوره ایران‌اینترنشنال نخستین و تنها تلویزیون خبری بیست‌وچهارساعته فارسی‌زبان در خارج از ایران (لندن) است که فعالیتش را از ۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۶ مصادف با انتخابات دوازدهم ریاست‌جمهوری ایران آغاز کرد و بر پخش اخبار و برنامه‌های سیاسی و اجتماعی مربوط به ایران تمرکز دارد (هوشیار و گودرزی» بی‌تا::*۷). پخش زنده گردهمایی سالیانه سازمان مجاهدین خلق و پوشش گسترده اعتراضات آبان ۹۸ از اقدامات جنجالی این شبکهه تلویزیونی بوده‌اند (ر. ک. حنتینی طاهری,» ۵۵-۵۴::۱۳۹۹). شبکه مذکور در ادامه فعالیت خود با پرداخت دستمزدهای بالاتر» کارکنان سایر شبکه‌ها مانند من و تو بی‌بی‌سی فارسی و صدای امریکا را جذب کرد (مقدم‌فر ۱۳۹۷: ۸۲-۸۱). نحوه تأمین مالی شبکه کاملا شفاف نیست» اما به نوشته روزنامه‌های گاردین و وال‌استریت ژورنال» این تلویزیون بودجه‌ای دویست‌و پنجاه‌میلیون‌دلاری از سوی دربار عربستان سعودی دریافت کرده است(2019 ,اه .اه 2 0068ل :2018 ,06۳9120 ۵۲۵۱)). هم‌زمان با تأسسووقی شبکه. ثبت آمار مشارکت با ۴۲/۵۷ درصد در انتخابات مجلس یازدهم (۲۵/۴ درصد در تهران) که پایین‌ترین میزان در تمام ادوار گذشته انتخابات است (خبرگزاری جمهوری ۴ پزوهش‌های سیاستته اسلامی "7سال هم 7شماره پیسعم/:پایتر و ومسعان ۱۴۰۰ اسلامی, ۱۳۹۸)» از دیگر دلایل اهمیت تدوین اين مقاله است. رقم خوردن چنین آماری در انتخابات مجلسی که حسب فرموده معمار جمهوری اسلامی» باید در رأس امور باشد (موسوی خمینی» ۰۱۳۷۸ ج ۸ ) درخور جایگاه آن نیست. عدم تکرار نتایجی مشابه در انتخابات‌های آتی پرهیز از هرگونه غفلت در عرصهه تبلیغات و فضاسازی انتخاباتی را می‌طلبد. با شناخت گفتمان مسلط رسانه‌ها و آگاهی از آن» تصویری روشن از ارتباط میان ساختار قدرت سیاسی و مناسبات اجتماعی و زبانی و روابطی که در چهارچوب گفتمان مسلط آن‌ها صورت می‌گیرد» به‌دست می‌آید. هدف اصلی اين مقاله نیز شناسایی گفتمان وب‌سایت شبکه ایران‌اینترنشنال در انتخابات یازدهمین دور مجلس شورای اسلامی هوشیار و گودرزی (۱۳۹۹) در مقاله‌ای بااعنوان «شيوه پوشش اخبار تشکیل ائتلاف دریایی امریکا در خلیج فارس و دریای عمان»» به تحلیل گفتمان اخبار وب‌سایت‌های ایران‌اینترنشنال و دویچه‌وله فارسی» با استفاده از ریکرد تلفیقی ون دایک! و فرکلاف" پرداخته‌اند. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد متون هر دووب‌سایت از لحاظ سبک واژگانی» افراد و نهادهای مطرح‌شده در متن» قطب‌بندی‌ها استنادها پیش‌فرض‌ها معانی ضمنی» مولفه‌های اجماع و توافق و گزاره‌های اساسی در ابتدا میانه و انتهای طرح این ائتلاف, با هم اختلاف‌های بسیار و شباهت‌هایی اندک دازند. گفتمان وب‌سایت ایران‌اینترنشنال «ایران‌هراسی در چهازچوب یاک اما لو رای /|مساجراجو» و گفتمان وب‌سایت دویچه‌وله فارسی «تنش‌زدایی» در چهارچوب «آلمان مستقل-اروپای متحد» بوده است. اسلامی‌نژاد و رزمجو (۱۳۹۸) در مقاله خود بانام «تحلیل گفتمان انتقادی نامزدهای دوازدهمین دور انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران در مناظره‌های تلویزیونی»» با به‌کارگیری روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف نشان داده‌اند که در مناظرات دوره دوازدهم تصویر انتخابات مجلس یازدهم ایران در گفتمان... - مصطفی غلامی (۲۸۱-۳۱۵) / ۲۸۵ انتخابات ریاست‌جمهوری» گفتمان اصلاحات با گفتمان‌های رقیب اصول‌گرا و سازندگی در جدال بوده است. گفتمان‌های رایج در مناظرات بررسی‌شده» هریک به‌نوعی بازسازی گفتمان‌هایی بوده که در دوره‌های قبل در تاریخ سیاسی جمهوری اسلامی ایران حضور داشته‌اند. نوری ممرآبادی» رزمجو و نظری (۱۳۹۸) در مقاله «مقایسه گفتمان خبری بی‌بی‌سی فارسی وصدای آمریکا درباره پنجمین دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبری»» با بهره‌گیری از روش تحلیل گفتمان (رویکرد ون دایک)» نشان داده‌اند که متون خبری وب‌سایت‌های هر دو رسانه از لحاظ سبک واژگانی» افراد و نهادهای مطرح‌شده در متن» غیرسازی» استنادها پیش‌فرض‌ها تلقین‌ها و تداعی‌ها بسیار به هم نزدیک بوده‌اند؛ با این تفاوت که بی‌بی‌سی فارسی روی موضوعاتی مانند حذف برخی خبرگان» با تمرکز و برنامه‌ریزی قبلی عمل کرده است؛ درحالی‌که صدای امریکا پس از پدید آمدن جوّ و جریان رسانه‌ای» وارد صحنه عمل شده است. بنابراین» متون خبری هر دو پایگاه» پیگیر یک جریان واخد رسانه‌ایی بوده و کوشیده‌اند با نفوذ رسانه‌ای خود به اهداف تبلیغاتی مطلوبشان دست یابند و بر نتیجه انتخابات اثر بگذارند. نظام گفتمانی حاکم بر متون خبری دو وب‌سایت در پیش و پس از انتخابات مبتنی بر «حمایت از یک قطب و مخدوش کردن قطب دیگر» و «دوقطبی‌سازی انتخابات» بوده است که درنهایت هر دو در گوهری» رحیمی» عزیزی‌فر و جمالی‌نثاری (۲۰۱۵م) در پژوهشی به تحلیل گفتمان انتقادی سخنان» اظهارات و مواضع محمدباقر قالیباف و حسن روحانی به‌عنوان نامزدهایی از دو جریان اصول‌گرا و اصلاح طلب در قالب مناظره‌های انتخاباتی ریاست جمهوری ایران در سال ۲۰۱۳ پرداخته‌اند. نتایج نشان می‌دهد که هر دو از زبان به‌عنوان ابزاری موثر در مبارزه برای کسب قدرت و ارتقای منافع اجتماعی و سیاسی خود استفاده می‌کردند. نظریه گفتمان اساسا در زبان‌شناسی متولد شد و مراحل گوناگونی (ساخت‌گرا نقش‌گرا و انتقادی) را تجربه کرد. به‌تدریج عده‌ای از زبان‌شناسان مفهوم بافت را نیز وارد تحلیل ۶ / پژوهش‌های سیاست اسلامی / سال نهم / شماره بیستم/ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ گفتمان کردند و گفتمان را به‌مثابه زبان هنگام کاربرد در نظر گرفتند. منظور از بافت» شرایط زمانی و مکانی است که زبان در آن به‌کار می‌رود. سپس» مفاهیمی همچون قدرت و ایدئولوژی نیز وارد جریان غالب تحلیل گفتمان در زبان‌شناسی شد. زبان‌شناسی انتقادی در دهه‌های هشتاد و نود میلادی رشد قابل‌ملاحظه‌ای یافت و به «تحلیل گفتمان انتقادی»" معروف شد. ون دایک» وداک" و فرکلاف بنیان‌گذاران سه رویکرد عمده در تحلیل گفتمان گفتمان بررسی متن (یا هر کنش و کردار دیگر زبانی و غیرزبانی) با در نظر گرفتن زمینه‌های شکل‌گیری (بافت اجتماعی و سیاسی) و شناخت نظام معنایی حاکم بر آن به‌منظور دستیابی به ساختارها و مناسبات پنهان قدرت در متن است که همواره می‌کوشند طی سازکار غیرت‌سازانه» با برجسته‌سازی خودی و طرد و نفی دیگری» هویت گفتمانی خود و سوژه‌های مشمول را تأمین (و چه‌بسا غالب و هژمونیک) کنند. هویت (چه در بعد سوژگانی و چه در بعد گفتمانی) در منازعه با ادیگری شکل می‌گیرد. ازاین‌روی دوگانه‌سازی مستمر امری حیات‌بخش در حفظ بقاو زیست گفتمان‌ها شمرده می‌شود. در فضای رسانه‌ای نیز قطب‌بندی نصب‌العین رسانه‌هاست و برای این کار از ابزارهای نظری و عملی مختلف بهره می‌برند. برای مثال» دروازه‌بانی خبر با گزینش اخبار و برجسته‌سازی از طریق پررنگ کردن هدفمند خبرها دست به نوعی سانسور مستقیم و غیرمستقیم (که عاملیتی سیاسی و مبتنی بر قدرت دارد) می‌زند و بدین حربه افکار مخاطبان و انگاره‌های ذهنی‌شان را متثر می‌سازد تا درنهایت به مدد این راهبردها چهارچوب‌های مدنظر در افکار عمومی ایجاد شود. با این تفاسیر» برای شالت و درک کفتماناباید نظام معنایی آن‌ها را در مختصات زمانی و مکانی مدنظر دریافت. استخراج واژگان» گزاره‌های اساسی» افراد و نهادها استنادات» پیش‌فرض‌ها دلا لت‌های ضمنی و تحلیل رویکردهای نظری مستتر در متن همچون انگاره‌سازی‌ها برجسته‌سازی‌ها و چهارچوب‌بندی‌ها برای این هدف سودمند تصویر انتخابات مجلس یازدهم ایران در گفتمان... - مصطفی غلامی (۲۸۱-۳۱۵) / ۲۸۷ انتمن چهارچوب‌سازی را انتخاب و برجسته کردن برخی جنبه‌های یک واقعیت درک‌شده در متنی ارتباطی تعریف می‌کند؛ به‌نحوی‌که تعریف خاصی از مسئله» تفسیر علّی» ارزیابی اخلاقی و راهکارهای پیشنهادی برای آن موضوع را بسط دهد (390 :2008 ,۴۳۳۵0). هرگونه بازنمایی واقعیت نوعی چهارچوب‌سازی است. روزنامه‌نگاران واقعیت‌های مرتبط را انتخاب می‌کنند و آن‌ها را در زمینه‌ها و بافت‌های مناسب قرار می‌دهند تا چهارچوب‌هایی را جهت فهم وقایع برای مخاطب ایجاد کنند (115-116 :1999 ,8000/010). گیتلین! چهارچوب‌ها را «الگوهای پایدار شناخت» تفسیر ارائه» گزینش, تأ کید و استثنا» می‌دانست که نمادسازان با بهره‌گیری از آن‌ها گفتمان‌ها را سازمان‌دهی می‌کنند (132 :.۲.۵ ,8210010). گاسسون ۲ و مودبلیان ٩ چهارچوب را «سازمان‌دهی مرکزی نظر یا گزارش» می‌داشد ( ,۵11۵۲۵ 8 58۳6۳ 7 :2007) که با «ابزارهای نمادینی» همچون استغازه‌ها کنایه‌ها تمئیل‌ها و انگاره‌های تصویری مشخص می‌شوند (1495 :2010 ,۱۸۵800 8 81ا8). شیفل معتقد است چهار فرایند چهارچوب‌سازی مرتبط به هم وجود دارد: نخست» برساخت و استفاده از چهارچوب‌های رسانه‌ای به‌وسيله روزنامه‌نگاران و دیگر کارکنان سازمان‌های خبری که تحت فشار منظم منابع» ارزش‌ها و زوایای خبری برای گزارش رویدادها هستند؛ دوم» انتقال گزارش‌های خبری متناسب با چهارچوب‌های رسانه‌ای به مخاطب؛ سوم پذیرش این انگاره را می‌توان به‌مثابه سازه‌ای تعریف کرد که مضمون آن به خودی خود. مجموعه‌ای از تصویرهایی است که از جنبه‌های گوناگون واقعیت در ذهن فرد وجود دارند. انگاره به ۸ / پژوهش‌های سیاست اسلامی / سال نهم / شماره بیستم/ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ مجموعه‌ای از ویژگی‌ها که شخص تشخیص می‌دهد يا در ذهن خود مجسم می‌کند اطلاق می‌شود (3 :1995 ,۱۸0۷/1۵۵). انگاره‌سازی تلاش رسانه‌ها برای ساختن واقعیت دلخواه خود در ذهن مخاطب است. ارانه انگاره از شخصیت‌ها مکان‌ها اشیا و رویدادها به مخاطب «انگاره‌سازی خبری» نام دارد. انگاره‌سازی تکنیک و کلید معناسازی در جهان خبر است. در جریان ساخت انگاره‌ها روحیات» پیش‌زمینه‌های ذهنی و میزان اعتماد محیطی مخاطبان دارای اهمیت فراوانی است. در انگاره‌سازی واقعیت‌ها دست‌کاری و همراه با تفسیر پنهان ارانه می‌شوند. خبر نیز در روزنامه‌نگاری امروز انگاره‌ای از واقعیت است که برای تغییر در ساختار واقعیت» ساخته‌وپرداخته می‌شود. به‌عبارت‌دیگر, «جهان رسانه‌ای» با «جهان واقعی» تفاوتی آشکار دارد. صاحبان بنگاه‌های خبری وعاملان خبرگزاری‌های بزرگ با به‌کارگیری فنون مهندسی خبر همچون گزینشگری» انگاره‌سازی و برجسته‌سازی تصویر» تفسیری از واقعیت ارائه می‌دهند که منافع اقتصادی و سیاسی‌شان را در این پژوهش از روش تحلیل گفتمان (مبتنی بر رویکرد ون دایک و نظريه گفتمان لاکلائو و موفه)" برای تحلیل اخبار و رسیدن به لایه‌های نهانی متون خبری و کشف نظام معنایی حاکم بر آن‌ها استفاده شده است. جامعهه آماری این پژوهش همه اخبار وب‌سایت شبکه ایران‌اینترنشنال راجع به انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی از تاریخ اول بهمن لغایت دهم اسفند ۱۳۹۸ است که درمجموع مشتمل بر چهارده خبر می‌شد وهر چهارده خبر تحلیل شد. واحد تحلیل متن خبرهای انتخاب‌شده است. در ابتدا گفتمان‌های متخاصم مربوط به انتخابات مجلس ۱۳۹۸ شناسایی شدند که شامل «مشارکت حداکثری» تحوللات اجتماعی تابع منازعات معنایی هستند و منازعات معنایی به صورت‌های تصویر انتخابات مجلس یازدهم ایران در گفتمان... - مصطفی غلامی (۲۸۱-۳۱۵) / ۲۸۹ مختلفی در اجتماع نمود می‌یابند؛ به‌گونه‌ای که همه کردارهای اجتماعی اضراد و گروه‌های سیاسی را دربرمی‌گیرند. این کردارها از جهت به‌کارگیری زبان یا عدم آن» بر دو گونه‌اند: «کردارهای گفتمانی زبانی» (سخنرانی» متون مطبوعاتی و...) و «کردارهای گفتمانی غیرزبانی» (رأی دادن يا رأی ندادن» جنیش‌های خیابانی و...). ویژگی مشترک هر دو نوع کردار برجسته ساختن «(خودی» و به‌حاشیه راندن یا حذف «دیگری» است (سلطانی,» ۵ -۱۷۱). پس» برای درک بافت و زمینه متون و دستیابی به تحلیلی دقیق‌تر, رویدادهای تاریخی و تحولات اجتماعی مرتبط و اثرگذار بر انتخابات در بازه زمانی مذکور در نظر گرفته شد؛ مانند وضعیت اقتصادی کشور اعتراضات دی ۱۳۹۶ و آبان ۱۳۹۸ یا روش‌های تحلیل گفتمانی که ريشه در زبان‌شناسی دارند» مانند تحلیل گفتمان نقش‌گرا و تحلیل گفتمان انتقادی» دارای ابزارهایی کازآمد.(همچون گزینش واژگانی) برای تحلیل متن هستند. با بررسی مجموع واژگان گزینش‌شده در یک متن» به‌آسانی می‌توان به جهت‌گیری‌های ایدئولوژیک آن پی برد (همان: ۱۶۸-۱۶۶). تجهیز چهارچوب نظری تحقیق به رویکرد ون دایک علاوه بر نظريه لاکلائو و موفه» به همین سبب بود. پس از مطالعه چندین‌باره متون خبری و استخراج مقولا تآمدنظر و گزینش واژگانی» با درنظرگیری «نظام معنایی» به‌دست‌آمده» رعایت قاعده «قطبی‌سازی» و لحاظ کردن بافت متن» فرایسد تحلیل مضمون و کدگذاری باز و محوزی از طریق نرم‌افزار مکس‌کیودا با شیوه تحلیل مقایسه‌ای و شبکه‌اي روش تحلیل کیفی برای تعیین دال‌های کاربستی گفتمان, یافته‌های حاصل از بررسی داده‌ها نشان داد که گفتمان حاکم بر اخبار وب‌سایت شبکه ایران‌اینترنشنال با دال مرکزی «تحریم انتخابات»» شامل دال‌های «جمهوری اسلامی»» «انتخابات»» «مردم» و «کرونا»ست. مضامین شاخص‌تر مربوط به هر دال» ذیل آن توضیح ۰ / پژوهش‌های سیاست اسلامی / سال نهم / شماره بیستم/ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ تصاویر و تعابیری که دربار جمهوری اسلامی در اخبار ایران‌اینترنشنال به‌کار رفته» منفی و تصویر انتخابات مجلس یازدهم ایران در گفتمان... - مصطفی غلامی (۲۸۱-۳۱۵) / ۲۹۱ دخالت عدم قسادو شکاف بی‌توچه‌به ثلاش‌برای ناکارآمدی قریبگاری و سرکوب و روحاتیت پاسخگویی انحصار درون ملامت افزایش دراداره ‏ دروخ کشتار میتی مشروعیت مشروعیت در نگاه ایران‌اینترنشنال ماهیتی زمینی و مبتنی بر مردم دارد. این را از تکرار واژه مردم در آیتم‌های مجاور عدم مشروعیت می‌توان دریافت (شکل ۳). در این نگرش» حکومت نماینده مردم و قدرت امانتی نزد اوبزای مدتی مشخص است. هرگاه مردم دست از حمایت از حکومت بکشند. حاکمیت دچار عدم مشروعیت می‌شود. با این توضیح, دال‌های «نیاز حکومت به مشروعیت مردمی» (شکل ۳) و «تلاش برای افزایش مشارکت» (شکل ۲) با یکدیگر ارتباط معنایی دارند و هر دو مژید نیاز حکومت (به‌عنوان یک «جمهوری)) به مقبولیت از سوی مردم هستند. ایران‌اینترنشنال با دروازه‌بانی اخبار تنها خبرهایی را منتشر کرده است که به برحسته‌سازی مضامینی همچون «اعتراضص)»» «ظلم»» «نارضایتی» و «شکاف ملت-حکومت» و برساخته شدن انگاره تاریک «مردمی نبودن» کمک کند تا درنهایت چهارچوب «عدم مشروعیت» را در ذهن مخاطب بسازد. بیشترین تاد گذهای ژیرمجموعه جمهرری اسلا به‌این مضمرن اختصاص :یانقهاست ۳۵ ۲۳ / پژوهش‌های سیاست اسلامی / سال نهم / شماره بیستم/ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ ورین و علیه حکومت سس بارضارتی دردم از حگومت سس اطراضات مرو علیه حکووت غیر مردمی پودن شورای توس وت ی (ح] 3 8 3 28 مردمی بپودن نهادهای حگوصی "مردمي تنودن حکومت عم مشروعیت نپاز حکومت به مشروعیت مردمی شکاق چیان مردم و حکوص.. اظلم و جنایت حکومت در حق مردم درگیری دانشجویان بسیجی پا مرضین بی‌نغدشدگی مسئولین نسیت یه مرنم «استبداد و اتخاذ رویکرد امنیتی از سوی جمهوری آسلامی»» چهارچوب دیگری است که ایران‌اینترنشنال با چیدن انگاره‌هایی مانشد«وجود زندانی سیاسی»» «سانسور» و «عدم آزادی» درباره آن و برحسته‌سازی نقش «رسانه‌های احتماعی» و اشاره مداوم به «زندانیان سیاسی» به طرق مختلف» سعی کرده است در ذهن مخاطب ایجاد کند. تصویر انتخابات مجلس یازدهم ایران در گفتمان... - مصطفی غلامی (۲۸۱-۳۱۵) / ۲۹۳ این آیتم با «اعتراضات مردمی» که پیش‌تر گفته شد (شکل ۳)» ارتباط معنایی دارد و به‌نوعی واکنش حکومت در برابر این کنش مردم قلمداد می‌شود. برجسته‌سازی «اعتراضات آبان ۸ «مسئلهه اعدام‌ها» و ماجرای «انهدام هواپیمای اوکراینی» کانون توجهات ایران‌اینترنشنال در این قسمت بوده و کوشیده است «سرکوبگری و کشتارگر بودن جمهوری ایران‌اینترنشنال با ایجاد انگاره‌هایی (شکل ۶)» کوشیده است مفهوم «عدم صداقت حکومت» را به مخاطب تلّین کند و بدین‌ترتیب" چهیارچوب «غیّ قابل اعتماد بودن» حاکمیت و تمام وابستگان آن نظیر رسانه‌ها و مقامات را در اذهان بسازد. این مضمون در ده خبر به انحای مختلف تکرار شده است. برای مثال» ایران‌اینترنشنال با طرح آمارهای متناقض با آمارهای رسمی درباره کرونا جمهوری اسلامی را به دروغ‌گویی و مخفی‌سازی آمار واقعی بیماری برای جلوگیری از کاهش حضور مردم در انتخابات متهم می‌کند. ۴ / پژوهش‌های سیاست اسلامی / سال نهم / شماره بیستم/ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ 2 ارائه مار دروغ از سوی حکومت در بحث کروتا 328 پرشور نشان دادن انتخابات توسط مستولین ... ‎ ]۳5[‏ پرشور نشان دادن انتخابات توسط صدا و سیما چهارچوب «ناکارآمدی در اداره کشور» از مجاورت انگاره‌هایی مانند «ناامنی»» «وضعیت بد اقتصادی» و «مجلس ناکارآمد» تشکیل شده که در این میان, اوضاع نامطلوب معیشتی از همه برحسته‌تر شده است. وضعیت بد اقتصادی که باعث دو خیزش سراسری از سوی مردم تنها به فاصله دو سال (۱۳۹۶ و ۱۳۹۸) شد. زمينه مناسبی برای به‌چالش کشیدن عملکرد مسئولان و توجیه دلیل نارضایتی مردم ایجاد می‌کند. این نارضایتی خود زمینه‌ساز شکل شماره ۷. شبککه مضامین دال «ناکارآمدی در اداره کشور» تصویر انتخابات مجلس یازدهم ایران در گفتمان... - مصطفی غلامی (۲۸۱-۳۱۵) / ۲۹۵ جمهوری اسلامی حداقل برای حفظ قدرت مانور خود در بعد جهانی» نیاز به آرای مردم دارد و برای همین» از رهبر حکومت تا مدیران جز همگی برای آوردن مردم پای صندوق رای کوشیده‌اند. در نیمی از اخبار ایران‌اینترنشنال به این تلاش با لحنی انتقادی اشاره شده است. به‌علاوه» برجسته‌سازی عبارت «دعوت رهبر جمهوری اسلامی از مردم برای شرکت در انتخابات» بعدها که آن میزان پایین مشارکت رقم می‌خورّد» سندی می‌شود بر ادعهای «(عدم مقبولیت و مشروعیت جمهوری اسلامی و سران آن در نزد ملت» (شکل ۳)» که ایران‌اینترنشنال پیش‌تر مطرح و سعی در چهارچوب‌بندی آن کرده بود. وجه اسلامیت جمهوری اسلامی باعث شده روحانیت یکی از نهادهای دخیل و اثرگذار در حوزه قدرت باشد. رهبر (ولیّ فقیه)» مجلس خبرگان» رئیس قوه قضائیه و شش کرسی شورای نگهبان مناصبی هستند که تنها برای روخانیون در نظر گرفته شده‌اند و سایر افراد و گروهای سیاسی قاأنوتا توانایی تصدی این منامفی #فهارند (رکه. 9 اساسی جمهورق اسلامی ایران؛ به همراه نظرات تفسیری شورای نگهبان ۱۳۹۷: اصل ۵ ۰۵۷ ۰۹۱ ۱۰۷ ۰۱۰۹۰۱۰۸ ۰ و ۱۶۲). رهبر شش عضو شورای نگهبان را مستقیما انتخاب می‌کند و انتخاب شش عضو دیگر بر عهده رئیس قوه قصائیه (منتخب رهبر) است (همان: اصل ۱٩ و ۱۱۰). به استناد اصل ۹۹ شورای نگهبان نظارت بر همه انتخابات‌ها ازجمله آنتخابات مجلس خبرگان رهبری را برعهده دارد. خبرگان نیز مسئول انتخاب و نظارت بر عملکرد رهبر هستند (همان: اصل ۱۰۷). البته انتخاب نهایی نامزدهای خبرگان را مردم از میان نفراتی که شورای نگهبان به آن‌ها مجوز کاندیداتوری داده است» انجام می‌دهند. ایران‌اینترنشنال با عباراتی همچون «تعیین برندگان پیش از برگزاری انتخابات»» «بی‌رحم و شرور بودن احمد جنتی» رئیس شورای نگهبان» و «سلطنت مطلقه دینی»» دست به انگاره‌سازی منفی از روحانیان زده است. همچنین, با برجسته‌سازی رد صلاحیت‌های شورای نگهبان که نیمی از اعضای آن را فقها(ی منصوب رهبر) تشکیل می‌دهند» ۶ / پژوهش‌های سیاست اسلامی / سال نهم / شماره بیستم/ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ دال مردم در گفتمان تحریم انتخابات با مژلفه‌هایی همچون «فقر»» «تمایل پایین به تأثیرگذاری مردم نااقیدی از جناح‌های حمایت آمریکا از تمایل پایین مردم این مضمون که در چهار خبر و در قالب نظرسنجی‌های مختلف تکرار شده است» حکایت از عدم تمایل مردم برای مشارکت در انتخابات دارد. ایران‌اینترنشنال با اشاره مکرر به این تصویر انتخابات مجلس یازدهم ایران در گفتمان... - مصطفی غلامی (۲۸۱-۳۱۵) / ۲۹۷ آمارها کوشیده است با برجسته کردن نتایج نظرسنجی‌ها چهارچوب «تمایل کم مردم برای این مصمون نیز در چهار خبر آمده است. ایران‌اینترنشنال با برجسته‌سازی سخنان مقامات امریکایی راجع به عدم سلامت و آزادی انتخابات ایران و تحریم اعضای شورای نگهبان از سوی ایالات متحده به اتهام ممانست از برگزاری انتخابات آزاده تنها یک روز مانده به برگزاری انتخابات» سعی کرده نیش چهارچوب مدنظرش یعنی «حمایت امریکا از مردم ایران» را بسازد؛ برای مثال» «امریکا به حمایت از آرمان‌های دمکراتیک مردم ایران ادامه می‌دهد» (ایران‌اینترنشنال» ۱۳۹۸ الف)» «دولت ترامپ دست‌کاری در انتخابات به نفع برنامه شرورانه رژیم را تحمل نمی‌کند» (همان) و «ما از رژیم آیران می‌خواهیم که به آرزوهای مردم ایران احترام بگذارد به آن‌ها حق انتخاب واقعی بدهد و بگذارد صدایشان شنیده شود» (ایران‌اینترنشنال» ۹۸ ۱۳اب): انگاره و تصویری که از امریکا در این خبرها ساخته شده» نظامی خیرخواه» دوست و حامی مردم ایران است که از حقوق آن‌ها در برایر ایران‌اینترنشنال در چهار خبر مختلف با برجسته کردن آمارها و نقل قول‌های حاکی از این مسئله» انگاره‌های «ناکارآمدی اصلاح طلبان» و «ناامیدی مردم از اصلاح‌طلبان و اصول‌گرایان» را می‌سازد تا بدین‌وسیله چهارچوب مطلوب خود. یعنی «ناامیدی مردم از جناح‌های درون حکومت» را در ذهن مخاطب تشکیل دهد. این چهارچوب کاملا در حکومت ناامید شوند» در وجهی کلان‌تر خود را با حاکمیت نیز غریبه می‌بینند» که در این تفسیر با مژلفه‌های «مردمی نبودن» و «شکاف میان ملت-حکومت» (شکل ۳) مقاربت معنایی پیدا می‌شود. در انگاره‌هایی که ایران‌اینترنشنال می‌سازد؛ نمایندگان واقصی مردم در انتخابات حضور ندارند. بنابراین» بدیهی است که انگیزه و تمایلی هم برای شرکت وجود ۸ / پژوهش‌های سیاست اسلامی / سال نهم / شماره بیستم/ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ نداشته باشد. سابقه این مسئله به اعتراضات دی ۱۳۹۶ که مردم برای نخستین‌بار شعار «نه در این گفتمان» از مضامینی همچون «عدم سلامت و آزادی انتخابات»» «بی‌فایده بودن آن» تصویر انتخابات مجلس یازدهم ایران در گفتمان... - مصطفی غلامی (۲۸۱-۳۱۵) /۲۹۹ ایران‌اینترنشنال برای ساخت چهارچوب «عدم سلامت انتخابات»» از انگاره‌هایی همچون «دست‌کاری در آرا»» «انتخابات نمایشی (تشریفاتی و فرمایشی)» و «تقلب در انتخابات» استفاده کرده است. برجسته‌سازی عباراتی نظیر «نسبت به تشریفاتی شدن انتخابات در جمهوری اسلامی هشدار داده‌اند» یا (اگر رژیم گذشته به یک انتخابات سالم و آزاد ملی تن می‌داد» انقلابی نمی‌شد» از قول حسن روحانی (ایران‌اینترنشنال» ۸ ج)» «بهتر است نام انتخاب را برداریم و واژه انتصاب را جای‌گزین کنیم» در شعارهای اعتراضات دانشجویی (ایران‌اینترنشنال» ۱۳۹۸ د)» «انتخابات برگزار می‌شود» ولی در عمل نظر اقلیت عملی می‌شود» به نقل از فائزه هاشمی (ایران‌اینترنشنال» ۱۳۹۸ ه)» «رأی‌گیری اصلی در خفا و مدت‌ها قبل از ۲۱ فوریه انجام شده است» (ایران‌اینترنشنال» ۱۳۹۸ الف؛ ایران‌اینترنشنال» ۵۸ ب)» «اين رژیم مرتبا دست به تقلب در انتخابات می‌زند» (ایران‌اینترنشنال» ۱۳۹۸ ب) و «مقام‌های دولت امریکا این انتخابات را "نمایش تمام‌عیار" خوانده‌اند» (ایران‌اینترنشنال» ۱۳۹۸ و) (سه مورد اخیر به نقل از مقامات امریکایی) با این هدف انجام شده است. مضمون گفته‌شده با آیتم «فریب‌کاری و دروغ» (شکل ۶) ترادف و قرابت ایران‌اینترنشنال با برجسته‌سازی موضوع رد صلاحیت‌های شورای نگهبان و گسترده نشان ۰ پژوهش‌های سیاست اسلامی / سال نهم / شماره بیستم/ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ دادن آن با عباراتی مثل «اغلب نامزدها رد صلاحیت شده‌اند» (ایران‌اینترنشنال» ۱۳۹۸ ب)» «رد صلاحیت هزاران داوطلب نامزدی در انتخابات مجلس)» (ایران‌اینترنشنال» ۱۳۹۸ الف) و «غیاب نامزدهای اصلی اصلاح‌طلبان» (قلی‌پور» ۱۳۹۸)» تصویری بسته و غیررقابتی از انتخابات ایران به مخاطب می‌دهد که درصدد چهارچوب‌بندی مضمون «(عدم آزادی انتخابات» است. این مطمون به مولفه «مستبد و امنیتی» (شکل ۴) از لحاظ معنایی نزدیک است. به‌علاوه» برجسته‌سازی رد صلاحیت‌ها در خدمت چهارچوب «شکاف درون این مضمون با مولفه «تمایل پایین مردم برای مشارکت» (شکل ۸) قرابت دارد و در ادامه آن قرار می‌گیرد؛ زیرا شکل‌گیری آن به پس از برگزاری انتخابات و اعلام نتایج برمی‌گردد. به‌علاوه, با مضمون «عدم مشروعیت» (شکل ۳) نیز ارتباط مفهومی برقرار می‌کند. ثبت پایین‌ترین میزان مشارکت در تا بخ نگاو ۵ م9 هی به‌عنوان واقعیت بیرونی» با دال مرکزی گفتمان تحریم انتخابات بسیاز نزدیک وهمسوست. به بیان دیگر» گفتمان تصویر انتخابات مجلس یازدهم ایران در گفتمان... ‏ مصطفی غلامی (۲۸۱-۳۱۵) /۳۰۱ جدیت کشورهای ‏ چین مبدا کرونا ‏ لزوم تعویق ‏ قم‌منشا شبوع گروتا ویروس خطرتاک ایران‌اینترنشنال با برجسته کردن آیتم (امکان شیوع»» می‌کوشد با اییجاد هراس در مردم» از میزان مشارکت بکاهد؛ به‌عنوان نمونه» «شناسایی ۸۴ مورد ابتلا به ویروس جدید کرونا» (ایران‌اینترنشنال» ۱۳۹۸ ز) يا «امکان شیوع این بیماری در تجمع‌ها و حوزه‌های رأی‌گیری» (ایران‌اینترنشنال» ۱۳۹۸ و). این مضمون هم‌جهت با مولفه «بی‌توجه به سلامت مردم» (شکل ۲) عمل می‌کند؛ به این معنا که باتوجه‌به «در نظر نگرفتن تمهیدات بهداشتی از سوی حکوست برای روز رأی‌گیری» و امکان شیوع ویروس در خوزه‌های اخذ رأّی» عدم شرکت مردم در انتخابات و دوری از اجتماعات و اماکن بسته» بهترین راه پیشگیری از ابتلاست. قم به‌عنوان دومین شهر مذهبی ایران» منشا شیوع کرونا در کشور بود. اوایل شایعه شد که طلبه‌های چینی ناقل بیماری بوده‌اند. برجسته‌سازی قم به‌عنوان کانون شیوع کرونا در ایران از سوی ایران‌اینترنشنال» با هدف قطب‌بندی انجام شده است. به بیان دیگر ایران‌اینترنشنال به‌عنوان رسانه سکولار و مخالف جمهوری اسلامی» دست به انگاره‌سازی منفی از قم زده است که یکی از سرمایه‌های مذهبی حکومت و منزلگاه بسیاری از علمای دینی (بعضا ۲۳ پژوهش‌های سیاست اسلامی / سال نهم / شماره بیستم/ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ توضیحات بیان‌شده در این قسمت نیز صدق می‌کند؛ با این تفاوت که جای عامل «مذهب» را عنصر «سیاست خارجی و روابط بین‌الملل» گرفته است. ایران‌اینترنشنال به‌عنوان رسانه مقیم انگلستان» نزدیکی بیشتری به سياست‌ها و رویکردهای کشورهای غربی (نسبت به چین و روسیه) دارد. برای نمونه» تیتر چند خبر مرتبط با این کشورها در ادامه آمده است: «نمایش قدرت سفیر چین در تهران؛ شعار بربادرفته "نه شرقی» نه غربی"» (علیزاده» ۱۳۹۹) یا «یک نظرسنجی بین‌المللی: مردم جهان به واکسن‌های چینی و روسی کمتر از واکسن‌های غربی اعتماد دارند» (ایران‌اینترنشنال» ۱۳۹۹)» درمقابل «حمایت وزیر خارجه امریکا از اعتراض مردم ایران: ایالات متحده با شماست» (ایران‌اینترنشنال» ۱۳۹۸ ز). از تأمل روی متون خبری درمی‌يابیم که با نگرشی مادی‌انگارانه به حاکمیت روبه‌روییم که منشا آن به سرچشمه مشروعیت حکومت در این جهان‌بینی بازمی‌گردد. در تفسیری مادی از انتخابات می‌توان آن را سازکاری در حکشت دمکراتنک برای اعمال اراده مردم در تعیین حاکمانشان و چرخش نخبگان در قدرت دانست. سران حکومت نیز طی قرارداد اجتماعی, موظف می‌شوند در ازای گرفتن کرسی و کسب قدرت از سوی مردم» زمینه سعادت و رضایت آنان را فراهم سازند؛ سعادتی که باز قائل به رفاه و آسایش مادی و دنیوی است. در گفتمان تحریم انتخابات مبتنی بر نگاهی اومانیستی و زمینی به قدرت» حکومست نماینده ملت و موظف به تأمین اسباب و لوازم آسایش و رفاه مادی مردم است. توفیق یا عدم توفیق جمهوری اسلامی با این معیار سنجیده می‌شود. اين گفتمان برای مردم به‌عنوان منبع مشروعیت‌بخش حکومت. حق اعتراض قائل می‌شود و درمقابل» با ناپسند دانستن سرکوب اعتراضات و کشتار معترضان» سعی در غیریت‌سازی می‌کند. نامشروع خواندن جمهوری اسلامی از همین روست. در برداشتی کلی از آنچه ایران‌اینترنشنال به‌عنوان تصویر جمهوری اسلامی به مخاطضب بازمی‌نماید» می‌توان گفت با «رژیمی» مستبد» ظالم و فریب‌کار روبه‌روییم که بدیل دینی تصویر انتخابات مجلس یازدهم ایران در گفتمان... ‏ مصطفی غلامی (۲۸۱-۳۱۵) / ۳۰۳ سلطنت و دچار فساد و انشقاق درونی (میان جناح‌های قدرت) است؛ حکومتی که یا از طریق نظارت استصوابی یا دست‌کاری در آرا و تقلب» نتيجه انتخابات را به دلخواه خود تغییر می‌دهد. به‌زعم ایران‌اینترنشنال» این مسئله در طول زمان شکافی میان مردم و حکومت ایجاد کرده و زمینه‌ساز عدم مشروعیت نظام شده است. یکی از مضامین راهبردی و موردتا کید در این گفتمان «غیرانتخابی بودن» است؛ ازجمله برجسته کردن نصب اعضای شورای نگهبان از سوی رهبر و اعتقاد به انتصابی بودن نهادهای انتخاباتی در شعارهای دانشجویان معترض و سخنان مخالفان حکومت. اصالت در این گفتمان با مردم است» نه حکومت. پس» هرقدر نهادهای کلیدی و مهم انتصابی و دور از نظرها و دسترسی عموم ایران‌اینترنشنال از چند حربه جهت اقناع افکار عمومی و موجه کردن اعتراضات مردمی سود جسته است: یکی توسل به نهاد دانشگاه چه در اغتراضات چه در مراجع منتشرکننده نظرسنجی‌ها؛ دوم زمینه‌سازی در طول خبر و سیاه‌نمایی وضعیت کشور؛ اشاره مرتب و معنادار به اوضاع نامساعد کشوز و انهدام هواپیمای اوکراینی با مشک سپاه پاسداران (و مخالفت بسیجیان با برگزاری بزرگداشت برای قربانیان) (ر. ک. ایران‌اینترنشنال» ۱۳۹۸ د)؛ سوم القای شکاف میان مردم و حکومت و نیز درون خود حاکمیت. عبارت «خودزنی» در نامه دوازده زن زندانی (ایران‌اینترنشنال» ۱۳۹۸ ط)» «حصر)» در اعتراضات دانشجویان (ایران‌اینترنشنال» ۱۳۹۸ ط)» اغتزاضن حسن روحانی به شورای نگهبان و تشریفاتی خواندن انتخابات» و معرفی فائزه هاشمی به‌عنوان دختر اکبر هاشمی رفسنجانی و نماینده «سابق» مجلس, در زمره اختلافات درون,حاکمیت قرار می‌گیرند. اشاره به اعتراضات سابقه‌دار در تاریخ جمهوری اسلامی» نادیده گرفتن مردم از سوی مسئولان و حتی بی‌توجهی به سلامت مردم در بحث کرونا نیز از مصادیق شکاف میان مردم و حکومت هستند. مردم و حاکمیت ارتباطی دوسویه دارند. واژگانی مانند «فقر»» «نارضایتی»» «اتحاد» و «اعتراض» برای توصیف مردم در این گفتمان به‌کار رفته‌اند. به بیان دیگر, مردم از اوضاع ۴ پژوهش‌های سیاست اسلامی / سال نهم / شماره بیستم/ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ خود ناراضی هستند و درنتیجه» دست به اعتراضات گسترده ضد حکومت می‌زنند. بنا بر اوضاع و احوال موصوف در اخبار و آمار نظرسنجی‌ها تمایل مردم برای شرکت در انتخابات یازدهم کم بوده است. بیشترین تعداد کدهای ذیل دال مردم نیز مربوط به آیتم «تمایل پایین مردم برای مشارکت» است (۴۷/۴ درصد» نمودار ۲). در این گفتمان» عنصر «شکاف میان مردم و حکومت» برجسته شده است. این یعنی مردم خود را در حاکمیت دخیل,» و آن را متعلق به خود نمی‌دانند. دوگانه «اعتراض و سرکوب» نیز این انفصال را پررنگ‌تر می‌کند. یکی از مضامین ذیل این قسمت «ناامیدی از اصلاح طلبان» است. همان‌گونه که در خبرها از قول فائزه هاشمی نیز گفته شد می‌توان رفتار خود اصلاح طلبان و فاصله‌گیری آن‌ها از آرمان‌هایشان را مسبب این امر دانست. به‌هرحال» پس از سرکوب معترضان به فقر و گرانی در سال‌های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۸ توسط دولت منتسب به جریان اصلاحات» اصلاح‌طلبان عملا پایگاه مردمی خود را تا حد زیادی از دست دادند. اما اینکه چرا این بحران تنها دامن‌گیر اصلاح‌طلبان شد و جناح رقیب آن‌ها زاین حیث آسیب زیادی ندید به دوعامسل بازمی‌گردد: اول اینکه دولت و مجلس بر سر کار اصلاخ‌طلب بودند و به طور طبیعی مشکلات و معضلات جاری به پای آن‌ها نوشته می‌شد؛ دلیل دوم هم تفاوت در بدنه اجتماعی و اقشار طرف‌دار هریک از دو گروه است: هواداران اصلاح طلبان شامل طیفی گسترده از مخالفان حکومت تا اعتدالیان درون حکومت می‌شوند که در یک امر یعنی انتقاد به وضع موجود» اتفاق‌نظر دارند: برخی از آن‌ها چندان دل در گرو حاکمیت ندارند و تنها در صورت اقناع و امید به شرایط بهتر» پای صندوق می‌روند. پس» سبد رأّی اصلاح‌طلبان به دلیل تکثر بینشی و جناحی, از ثبات دائمی برخوردار نیست؛ اما اوضاع برای طییف اصول‌گرا به گونه‌ای دیگر است: هواداران آنان قرابت بیشتری با نگاه رسمی حکومت و اهداف و آرمان‌های آن دارند. به‌زعم برخی فقها و انم جمعه» ری دادن برای این افراد به‌مثابه وظيفه دینی و واجب شرعی قلمداد می‌شود (خبرگزاری صدا و سیما ۱۳۹۸ الف؛ خبرگزاری صدا و سیما ۱۳۹۸ ب). پس» حضور این قشر در ادوار مختلف انتخابات» تفاوت چندانی نمی‌کند و به خاطر علاقه و پاییندی‌شان به اسلام» ولایت و حکومست اسلامی پای صندوق می‌روند. به‌این‌ترتیب» ناامیدی هواداران اصلاح‌طلبان از آن‌ها باعث تصویر انتخابات مجلس یازدهم ایران در گفتمان... ‏ مصطفی غلامی (۲۸۱-۳۱۵) / ۳۰۵ شکل گرفتن نتیجه‌ای کاملا متفاوت با انتخابات قبلی (مجلس دهم) شد. اين بار طرف‌داران اصول‌گرایان با شرکت در انتخابات و رأی دادن به لیست موسوم به «انتلاف نیروهای پرتکرارترین مولفه این بخش «دعوت مخالفین حکومت به تحریم انتخابات» (حدود ۲۵ درصد کدها نمودار ۳) است که به طور میانگین در هر خبر یک بار به آن اشاره شده است. نوع گزینش واژگان برای بیان محتوا از ایدئولوژی مستتر در متن اثر می‌پذیرد. مثلا تأکید بر عبارت «رد صلاحیت» در اخبار ایران‌اینترنشنال به جای «بررسی صلاحیت» یا استفاده از عبارت «اثر انگشتش بر روی ماشه اسلحه» (ایران‌اینترنشنال» ۱۳۹۸ ط) با تداعی توأمان انگشت زدن در جوهر برای رأّی دادن و حوادث آبان ۰۱۳۹۸ شرکت در انتخابات را مساوی ترفند دیگری که گفتمان تحریم به‌کار بسته. تلاش برای چهارچوب‌سازی در ذهن مخاطب از طریق کلیشه‌سازی و برچسب زدن بر انتخابات است. ایران‌اینترنشنال «عدم سلامت» و «آزادی انتخابات» را با:تکرار متناوب کدهایی نظیر «انتخابات نمایشی»» «انتخابات فرمایشی»» «انتخابات تشریفاتی» و «تقلب در انتخابات» به ذهن مخاطب القا می‌کند. بیش از ۳۳ درصد کدهای این بخش به همین چهار مضمون اختصاص دارد. به بیان دیگر پس از خواندن ای اخباری با شنیدن کلم (آشتاتا تک امبه‌صورت ناخودآگاه مفاهیمی همچون «تقلب»» «دست‌کاری در آرا» و «رد صلاحیت» در ذهن مخاطب تداعی می‌شود. دو مورد از کدهای این بخش مربوط به پس از دوم اسفند هستند: «نرخ پایین مشارکت در انتخابات» و «پیروزی محافظه‌کاران و نظامیان در انتخابات». به‌زعم ایران‌اینترنشنال» مجلس یازدهم مجلسی متشکل از برخی جریان‌های سیاسی محافظه‌کار در تبعیت محض از آیت‌الله خامنه‌ای است (قلی‌پور ۱۳۹۸). هدف از اختلاط سه مطمون «نرخ پایین مشارکت»» «پیروزی محافظه‌کاران» و «تبعیت محض از رهبری»» ۶ پژوهش‌های سیاست اسلامی / سال نهم / شماره بیستم/ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ محدودیت زمانی اجازه پرداختن بیشتر به کرونا و بهره‌گیری از آن جهت کاهش مشارکت را به ایران‌اینترنشنال نداده» اما با همین وضعیت نیز تیتر دو خبر (ر. ک. ایران‌اینترنشنال» ۱۳۹۸ ایران‌اینترنشنال» ۱۳۹۸ و) مستقیما به کرونا اختصاص داده شده است. به‌علاوه» ایران‌اینترنشنال محدودیت‌های خبرگزاری‌های داخلی را ندارد و دست به انتشار آماری متفاوت در این زمینه می‌زند. بدین‌وسیله» با صحه گذاشتن بر عنصر «فریب‌کاری و دروغ»» ادعا می‌کند که کرونا اگر هم در ایران رژیت شده باشد» برای جلوگیری از کاهش مشارکت مردم» توسط حکومت پنهان می‌شود. دو مضمون «امکان شیرع» و (ویروس خطرناک» در متن اخبار برجسته شده‌اند. نویسنده با تکرار این مضامین» کوشیده با ایجاد هراس در مخاطب, به او درباره خطرهای احتمالی این ویروس هشدار دهد. در این مقطع» هنوز هیچ راه درمان یا حتی شناخت اولیه‌ای از این ویروس وجود نداشت. مثلی هست بدین مضمون که «ترس ریشه در جهل دارد». خبر نیز با اتکا بر بعد تازگی و ناشناخته بودن بیماری» نویسنده چند راه چاره نیز پیش پای خواننده می‌گذارد: نخست» فراهم آوردن تمهیدات ویژه توسط دولت برای رآأی‌دهندگان, مانند؛الگویی که«دولت اسرائیل» اجرا کرده است (ر. ک. ایران‌اینترنشنال» ۱۳۹۸ ز). البته این گزینه پیشاپیش با سخنان سهل‌انگارانه‌ای که از سوی مقامات ایرانی در اخبار آمده است منتفی می‌شود: انگاره‌سازی مثبت از کشوری که رابطه‌ای تخاصم‌آمیز با جمهوری اسلامی دارد و درمقابل» ارائه تصویری ناکارآمد از مسئولان ایرانی» قطب‌بندی گفتمانی را به‌وضوح نشان می‌دهد؛ دوم تعویق انتخابات از سوی حکومت است که این مسیر نیز با آوردن عبارت «دعوت از مردم به شرکت گسترده در انتخابات مجلس در شرایط کنونی»» به بن‌بست می‌رسد؛ چراکه به‌وضوح می‌گوید مسئولان ایرانی نه‌تنها تدبیری برای تهيه امکانات بهداشتی نیندیشیده‌اند» بلکه مردم را به حضور پرشور در انتخابات نیز دعوت می‌کنند؛ راه سوم که راحت‌تر از دو مورد قبلی است و چه‌بسا بیشتر مد نظر نویسنده باشد عدم شرکت در انتخابات و پرهیز از تجمع در حوزه‌های رآی‌گیری استه که اماگن معاسبی برای آنقال او سراینت ایرج توس قنقسبی هسعند. اقا گیدییر تصویر انتخابات مجلس یازدهم ایران در گفتمان... ‏ مصطفی غلامی (۲۸۱-۳۱۵) / ۳۰۷ واژگانی از قبیل «خطر»» «ویروس جدید»» «شرایط بحرانی»» «عواقب فاجعه‌بار»» «آلودگی»» «تشدید شیرع بیماری» و «آلودگی ده‌هاهزار نفر در کشورهای مختلف» با هدف هراساندن مخاطب و اقناع او به عدم شرکت در انتخابات است. یازدهمین دور انتخابات مجلس شورای اسلامی در تاریخ دوم اسفند ۱۳۹۸ در شرایطی برگزار شد که شواهد و قراین گوناگون از احتمال کاهش مشارکت حکایت داشت. نظرسنجی‌های گوناگون نیز این مسئله را تأیید می‌کرد. افزایش فقر و تورم به شکل‌گیری اعتراضات آبان ۱۳۹۸ منجر شد. کشته شدن چند تن از معترضان در اثنای درگیری‌ها باعث خشم بیشتر مردم شد؛ خشمی که در ماجرای انهدام هواپیمای اوکراینی بار دیگر خود را عیان ساخت. در این اعتراضات نه‌تنها جریان‌های سنتی مانسد اصلاح‌طلبان رهبری را برعهده نداشتند» بلکه مورد خشم و انزجار معترضان نیز قرار گرفته بودند و شعارهایی ضد آنان داده می‌شد. هم‌زمان با دامنه‌دارتر شدن نارضایتی‌ها اخبار مرتبط با اعتراضات در فضای مجازی و شبکه‌های ماهواره‌ای انعکاس می‌یافت. رسانه‌ها و جریانات خارج از کشور می‌کوشیدند با بهره‌گیری از فضا و فرصت پیش‌آمده و تقارن این رویدادها با ایام انتخابات: گفتمان خود را که عبارت بو از عدمفشارکگ,در انتخابات و به‌چالش کشیدن در این مقاله: اخبار انسخاباتی وب‌سایت شبکه ایران‌ایسرنشال تطلیل شد تا مشخضص شود این رسانه در پی استقرار کدام مفاهیم و معناها بوده و چه گفتمانی را دنبال می‌کرده گفتمان مستقر بر اخبار وب‌سایت شبکه ایران‌اینترنشنال با دال مرکزی «تحریم انتخابات»» متشکل از دال‌های «جمهوری اسلامی»» «انتخابات»» «مردم» و «کرونا)‌ست. «جمهوری اسلامی» با اخذ حدود شصت درصد کدها برجسته‌ترین دال بوده است و کدهای ذیل اين مقوله بیشترین بسامد را در اخبار داشته‌اند. این یعنی حکومت ایران در کانون حملات اخبار این وب‌سایت قرار داشته است. همچنین. آیتم «کرونا» در رده آخر ۸ پژوهش‌های سیاست اسلامی / سال نهم / شماره بیستم/ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ است که به دلیل تازه‌وارد بودن این ویروس در آن مقطع و کمبود اطلاعات و نیز فاصله کم میان اعلام اولین مورد ابتلا به بیماری تا روز انتخابات» طبیعی می‌نماید. پرتکرارترین آیتم‌ها (کدهای باز) به‌ترتیب «تمایل پایین مردم برای مشارکت» از دال مردم» «دعوت مخالفان حکومت به تحریم انتخابات» و «انتخابات نمایشی» از دال انتخابات هستند. این آیتم‌ها منابع مورداستناد در اخبار ایران‌اینترنشنال از تنوع نسبتا خوبی برخوردار بوده است؛ ازحمله مجموعه‌ای از سخنان مقامات ایرانی و امریکایی» رسانه‌های داخلی و خارجی. موافقان و مخالفان حکومت» شبکه‌های اجتماعی» مراکز افکارسنجی و حتی گزارش‌های سخت‌تر است و اکثرا جهت پوشش رویدادها به شهروندخبرنگاران و برای دستیابی به برجسته‌سازی‌ها و انگاره‌پردازی‌ها ملهم از دال مرکزی و در جهت غیریت‌سازی و ایجاد با ساخت چهارچوب‌هایی نظیر «عدم سلامت انتخابات»» «عدم آزادی»» «عدم مشروعیت» و «استبداد و سرکوب حکومت» برای دعوت مردم به مشارکت نکردن تلاش می‌کند. در این گفتمان» جمهوری اسلامی با انگاره‌هایی همچون «وضعیت مغشوش و نامطلوب کشور»» «مسئولان غیرپاسخ‌گو و ناکارآمد»» «سانسورگر»» «دیکتاتور و بدل دینی از سلطنت»» «فاسد و انحصارگرا»» «فریب‌کار و دروغ‌گو)» «مبتنی بر سرکوب و کشتار» و «بی‌توجه به سلامت مردم در بحث کرونا» توصیف شده اسّت. انتخابات نیز با انگاره‌هایی از قبیل «دعوت مخالفان حکومت به تحریم انتخابات»» «رد صلاحیت‌های گسترده شورای نگهبان»» «مشارکت کم در انتخابات» و «تقلب و دست‌کاری در آرا» توصیف شده است. همچنین» مردم با انگاره‌هایی نظیر «دل‌سردی وعدم تمایل برای مشارکت»» «فقر) و «ناامید از جناح‌های درون حکومت» توصیف شده‌اند. در آخر کرونا نیز با انگاره‌هایی از قبیل «جدیت کشورهای خارجی (اسرائیل) در مبارزه با کرونا»» «ویروس مسری و خطرناک»» «قم منشا شیوع کرونا در ایران» و «چین مبدا کرونا» توصیف شده است. تصویر انتخابات مجلس یازدهم ایران در گفتمان... ‏ مصطفی غلامی (۲۸۱-۳۱۵) /۳۰۹ در اخبار ایران‌اینترنشنال از سه کشور چین» اسرائیل و سنگاپور نام برده شده است. چین به‌عنوان کشوری که در سال‌های اخیر همکاری‌های راهبردی نزدیکی در ابعاد سیاسی و اقتصادی با جمهوری اسلامی داشته» به‌واسطه شیوع ویروس کرونا و انتشار آن به سراسر جهان, هدف حملات رسانه‌ای و انگاره‌سازی منفی ایران‌اینترنشنال قرار گرفته است. این نسبت درباره اسرائیل برعکس می‌شود. برجسته‌سازی اقدامات بازدارنده دولت اسرائیل برای جلوگیری از ابتلای شهروندان این کشور به ویروس کرونا و درنظرگیری تمهیدات بهداشتی گوناگون» مید این ادعاست. مثبت‌نمایی اسرائیل در راستای غیریت‌سازی با جمهوری هژمونی به کمک تثبیت معنا حاصل می‌شود. ازاین‌رو موفقیت طرح‌های سیاسی بستگی به توانایی‌شان برای تثبیت نسبی معنا در بافتی مشخص و محدود دارد. اگر «رقم خوردن پایین‌ترین میزان مشارکت در تاریخ انتخابات جمهوری اسلامی» به‌عنوان واقعیت بیرونی در نظر گرفته شود قباس آن با دال مرکزی این گفتمان نشان می‌دهد که گفتمان «تحریم انتخابات» در تثبیت نظام معنایی خود و ایجاد اجماع ققتومی بر سر آن» موفق عمل کرده و هژمونیک شده است. هرچند نباید نقش کرونا را به‌عنوان عاملی بازدارنده در مشارکت مردم نادیده گرفت» به این نکته هم باید توّجه کرد که اتفاقا ایران‌اینترنشنال با موقعیت‌شناسی و کنش بهنگام» از فرصت پیش‌آمده حداکثر استفاده را کرده و با برجسته‌سازی کرونا و بهره‌گیری از آن در نظام گفتمانی خود» کوشیده است آن را در خدمت دال مرکزی خود درآورد و بدین‌ترتیب» مخاطب را مجاب به عدم مشارکت سازد. ثاکار آمدی در اداره جمهوری اشلامی پی توجه به سلامت فساد و انحصار ۱ دخالت روحانیت / مستبداو امنیتی اه تصویر انتخابات مجلس یازدهم ایران در گفتمان... ‏ مصطفی غلامی (۲۸۱-۳۱۵) /۳۱۱ ایران اینترنشنال (۱۳۹۸ الف). «آمریکا احمد جنتی و چهار عضو دیگر شورای نگهبان را تحریم (۱۳۹۸ ب). «برایان هوک: رژیم ایران به مردم حق انتخاب واقعی بدهد»» ایران اینترنشنال» دسترسی در: ایران /برایان-هوک -رژیم -ایران -به-مردم -حق -//09://010.1۳۵01011.60اط (۹۸ ج).: آزروحانی: اگر ریم گذشته به انتخابات تن می‌داد انقلاب نمی‌شد؛» ابران اینترنشنال» دسترسی در: ایران /روحانی -اگر -رژیم -گذشته -به -/۳۸۵۵://0۱۵.1۳۵01۳۸.60/۳ (۱۳۹۸ د). «تجمع در چند دانشگام ایران»دانشجویان خواستار آزادی زندانیان سیاس ی و بر زاری رفرانسدم شدند»» ایسران اینترنشنال, دسترسی در: (۰۱۳۹۸). («فائزه هاشمی: (هر ایرانی یک پیکان» به «هر ایرانی یک پرونده قضایی» تبدیل شده است» ایران اینترنشنال» دسترسی,در: ایران /فائزه -هاشمی -/09://010.:۵/100.60۳ا۳ سس (۱۳۹۸ و). (برگزاری انتخابات یازدهمین دوره مجلس ایران در سایه تحریم و کرونا»» (۱۳۹۸ ز). («برگزاری اقتخابات ایران زیر سایه کرونا»؛ ایران اینترنشنال» دسترسی (۱۳۹۸ ح). «حمایت وزیر خارجه آمریکا از اعتراض مردم ایران: ایالات متحده با (۱۳۹۸ ط). «زندانیان سیاسی زن اوین: شرکت در آنتخابات» تایید جنایات نظام ۲۳ پژوهش‌های سیاست اسلامی / سال نهم / شماره بیستم/ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ (۱۳۹۸ ی). «چهلم قربانیان هواپیمای اوکراین؛ اعتراض دانشجویان «(امیرکبیر» به وضعیت کشور و انتخابات»» ایران اینترنشنال» دسترسی در: ایران / چهلم -/۳۸۵://0۱۵.1۲۵01۳4.۵۲ سس (۱۳۹۹) «یک نظرسنجی بین‌المللی: مردم جهان به واکسن‌های چینی و روسی کمتر از واکسن‌های غربی اعتماد دارند». ایران اینترنشنال» دسترسی در: جهان /,یک-/۳09://0۱۵.۵/0.60۳ جهانی‌نسب. احمد و جعفر فرهادی‌نسب (۱۳۹۹). (بررسی نقش انتخابات بر حاکمیت مردم با تأکید بر انتخابات مجلس شورای اسلامی»» پژوهش ملل» س ۵۳ ش ۵» ص ۰۳۵-۴۱ حسینی» حسین (۱۳۸۲). «اینترنت و عملیات روانی: نمونه جنگ عراق»» سیاست دفاعی,» س حسینی طاهری, جواد (۱۳۹۹). («گزارشی از زوزنامه الاخبار به نقل از مشرق: هیزم سعودی و خبر گزاری جمهوری اسلامی. «وزیر کشور: میزان مشارکت در انتخابات مجلس یازدهم ۵۷/۴۲ درصد است» خبر گزاری جمهوری اسلامی» دسترسی در: /۸//۳۳۵,//۳۵۷/۹/83687484//ن 09لا ۰۱۳۹۸ خبرگزاری صدا| و سیما (۱۳۹۸ الف). «انتخابات یکی از نمادهای مبارزه با استکبار است»» (۹۸ ب). «رأی دادن مثل نمناز واجب أست»» خبرگزاری صداو سیما خجیر یوسف (۱۳۸۶). «(انتخابات"و مبارزات انتخاباتی؛ از رسانه تا مخاطب»» رهيويه هنر» س رزمجو علی‌اکبر و محمد اسلامی‌نژاد (۱۳۹۸). «تحلیل گفتمان انتقادی نامزدهای دوازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری اسلامی ایران در مناظره‌های تلویزیونی»» جامعه‌شناسی سیاسی رضوی‌زاده» سیدنورالدین (۳۷). «وانمایی و سلطه در جریان بین‌المللی خبر»» در: دومین سمییناز بررسی مسائل مطیوعانق ایران؛اقهران: رز تانیقات و مطالعانت رسانه‌ها. تصویر انتخابات مجلس یازدهم ایران در گفتمان... مصطفی غلامی (۲۸۱-۳۱۵) / ۳۱۳ زابلی‌زاده» اردشیر (۱۳۹۳). جنگ روايت‌ها (در گفتمان رسانه‌های رقیب)» تهران» مرکز تحقیقات سلطانی» سیدعلیاصفر (۱۳۸۳). «تحلیل گفتمان به‌مثابه نظریه و روش»» علوم سیاسی صحرایی, فاطمه و علی‌محمد مزیدی (۱۳۹۶). «کارآمدی قوانین تبلیغات انتخاباتی در انتخابات مجلس شورای اسلامی» ریاست‌جمهوری» شوراها و مجلس خبرگان رهبری»» در: چهارمین همایش ملی حقوق: ارزیابی کارآمدی قانون در نظام جمهوری اسلامی ایران» میبد» دانشگاه آزاد علیزاده» حسین (۱۳۹۹). («نمایش قدرت سفیر چین در تهران؛ شعار بربادرفته (نه شرقی,» نه غربی»»» ایران اینترنشنال» دسترسی در: دیدگاه /نمایش -قدرت -سفیر -//۳۸۵://010.1۳۵01۳4.60 غلامی» مصطفی (۱۳۹۹). مقایسهه گفتمان وب‌سایت خبرگزاری صدا و سیما و وب‌سایت شبکه ایران اینترنشنال در پوشش خبری‌پاشخایاگامجلسی ۹۸ پایپانگایه کارشناسی ارشد» تهران» قانوم آساسی جمبهوری اسلامی ابران )گس هسیری شورای تکسلی (1۳۹۷), قلی‌پور بهنام (۱۳۹۸). «ارزیابی‌های اولیه از سهم نظامیان در مجلس یازدهم». ابران مقدم‌فر» عطاالله (۱۳۹۷). «تأملی بر شبکه ماهواره‌ای ایران‌ایترنشنال»»» دیده‌بان امنیت ملی, مهدی‌زاده. سیدمحمد (۱۳۸۰). «(تصویرسازی منفی رسانه‌های غرب از جهان اسلام و ملل شرق (خود و دیگری در متون و رسانه‌های غرب)»» رسانه س ۰۱۳ ش ۳ ص ۰۱۰-۲۱ موسو ی میتی سید روخ 1۱۷۷۸ سعیقه اسام واه موسسه لیم ونشیر آکا رآمنام نوری ممرآبادی» علی و دیگران (۱۳۹۸). «مقایسه گفتمان خبری بی‌بی‌سی فارسی و صدای ۴ / پژوهش‌های سیاست اسلامی / سال نهم / شماره بیستم/ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ امریکا درباره پنجمین دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبری»» مطالعات رسانه‌ای س ۱۴ ش ۱ هوشیار مهدی و محسن گودرزی (۱۳۹۹). «شيوه پوشش اخبار تشکیل ائتلاف دریایی امریکا در خلیج فارس و دریای عمان (تحلیل گفتمان اخبار سایت‌های ایران‌اینترنشنال و دویچه‌وله ۰ 20 008105 80 :۵۵۲۱۵۵۲۵۵۷ ۱۳۵۵۵۱۵ .(2009) عارو8 ۴۵۷۱۵ ۵ ۵۵۷۵ ,8061۳۵۳ 513010 200 ۴۲۵۳۵۵۵ 206۲م ۸۵۶" .(2010) ۱۷۵۵۹۵۵ .5 اعاصه۵0 غ ۸ ۴۲۳۵۵۲ باق8 ۷۷۵۱ ,۷۵۲۷ ۱۵۷۷ ببروواداع وک ۵/۵۵۲۱م .(1972) کعطاوم ۸ ۵0۳۵ ۵ ۴۵۷۵۲۵ ۴۵۵۵۲۳ ,800856 ۵ ,60390 .۱.8 1۳۵ :۵0۱0۵0 عزاطتط ۱۵۵۱۵۱۵0 ۳۲۳۵۵۲2۱۵۵ .(2008) ۱۷۰ ۴۵۳۵۵۲۳ ,۴۳۳۳۵۵ 87-24 .۵ ,(2) 13 ,۲۵/۳۵8 / ۳۲۲۵۵۶۹۵ 0۲ ا2 ول ۱۳۱۵۲۳۵۵۳۵۱ 0 ۲٩ فعماها ا0۲2ا00اه 1۳۵ ۵۶ کافراه20 03600۲856 اهنا ۳۸ .(2015) باه با6 ۵ ۲۰ ,60/۳۵۷ -132 .0 ,192 ۵۰ ,500/005 80۳3۷/0۲۵ 30 2۲۵۵۵013-503 ,2013 ۱۵ کعا 03۳0۵92 ۵۱ ۳۵۵۵۵م 61 ۷۷۵۱۱۷ ۲۳۵ ,۴۳۵۱۲۵ ۱۵۵۱۵ ه وازس8 ما م۲۵۱۵ ۱۷1۵۶ ا«اوناوگ دام۸۳2 هه" باه ا6 ,۴۵۳۵ ,65 ول -6012 0-2-۲ 0-10-01 1۳۷1068-1161 وناه 01-2۲201235 520 /65 01/2۳1 ٩/۰ ۳۹۵۹۵://۱۸۳۷۷ ,2019 باق ۲تصل 21126 و اقاه۲م ۱۳1۵۳۷۱۵۷۷ ۵۷۵۲ ۵۵۷۵۲ ۲۷ ۵۵۳۱۳۵9 ۵۲۵" .(2018) 0ععد5 ,۵0 و06۳ زاهص۹م۴ -8/001/02/01001 ۱۵012/201 / ۰1۵9۵۲012001 ۹۵://۸۷/۷۷ ۳ 2018 0 1۲6 ۱۲۵,۴۲ 1 ,006۲21108 اهعزو۵۱۵ ۳۹۷۵۳ 20 ۱۸۵۲۵۵۲ 1۳۵ ۲ ۷۷۸۲۵۵ .(2001) ۱۷۵۲۵ هاعو۸۵ نوا 0 ۱۷/۵۵/۵ .ک.لا 7۸۵ :۱۳ ,۱20 1انوها ۳۵۱۵6۵۱ ۵۲ 5و0 1۳۵ 200 کهود ۱۳" .(1995) ۲۱۵۳۸۵ ,۱۵۶۱۵۳۵۰ 5۰ 6۲۵6۷۵۵۵ ,۵۳۵۵۲ ,3-15 ,۳۲۵۲۵۵۵0 300 ۵و۱۳۵۹ ناهد۴ ۱۸۸۵۵۱۵ 1۳۵ ا2عارا2 20 ۸۵۳۵ :۱۳۵96 60۳۵5 1۵۲۵۱90 ۵۲ و۵۲۳ ۳۵۵۵ ۱5" (۵۵۰) ۵۵۵۳۱۳۵ ,52166۲0 130-24۰ .0 ,(1) 2 ,هاگ ۱۷۸۵۵۳۵ ۳٩ اه سول 0202012 ,06۲8060۷۵ تصویر انتخابات مجلس یازدهم ایران در گفتمان... مصطفی غلامی (۲۸۱-۳۱۵) / ۳۱۵ آ ا0۲۵ل باقاع۴۲۵ ۱۵۵۵ ۵۶ 1۳۵0 ۵ کت ۴۲۵۳۵۵" .(1999) ۸ ۵۵۵۲ بعاه‌اناه 50 ۵ ۳۵۲۹2۵9۷6 ۵۲ ۳۲۳۵۵۵۶۵۳9 ۳۵ ۵۵ ۳۴۲۵۳۵۵ .(2007) 0۷۵۲۵ ۳۳۵۵ 65 2ل ۶ ودهازنا ,8۳۵۳ 200 5851618 ۵۲۵۵6 ۱۳۹۵۵۵۳/۸۵ 8۵۵۳۵۷۵۲۵۱ ۵۲ ۱۳۹۸۵۵۵۵ 1۳۵ نعود۹ ۱۹

انتخابات عرصه حضور ملت برای تعیین سرنوشت خویش است و اساس دموکراسی نیز به عنوان شکلی از حکمرانی که در آن اکثریت مردم در چارچوب قانون حکومت را به دست می گیرند، بر آن استوار است. در این میان رسانه ها با تولید محتوا برای جهت دهی توده های رأی دهنده مبتنی بر الگوی سیاستی و ایدئولوژیک خود، پا به تبلیغ در عرصه انتخابات می گذارند. شبکه ایران اینترنشنال از جمله رسانه هایی است که در انتخابات مجلس یازدهم ایران، ازطریق وب سایت خود اخبار همسو با سیاست «کاهش مشارکت عمومی در انتخابات» را پوشش داده است. این رسانه با برجسته سازی مضامین موردنظرش در متون خبری و انگاره سازی پیرامون اشخاص و رویدادهای متفاوت، سعی در بازنمایی وقایع و خوانش و تفسیر آن ها در چارچوب های مدّنظر خود داشته است. در این مقاله تمام متون خبری وب سایت ایران اینترنشنال در بازه 1 بهمن تا 10 اسفند 1398 مطالعه شده و با بهره گیری از روش تحلیل گفتمان و استفاده از نرم افزار مکس کیودا، گفتمان خبری رسانه مذکور با دال مرکزی «تحریم انتخابات» استخراج گردید. «جمهوری اسلامی»، «مردم»، «انتخابات» و «کرونا» دال های سازنده این گفتمان هستند. ثبت پایین ترین میزان مشارکت نسبت به تمام ادوار گذشته انتخابات حاکی از هژمونیک شدن گفتمان مذکور و توفّق آن در تثبیت نظام معنایی خود و ایجاد اجماع عمومی است.

364114

داده‌های به دست آمده با استفاده از تحلیل رگرسیون چندگانه هم‌زمان و از روش بار أن و کنی (4۱۹۸۶ ارزیابی شدند. نتایج یافته‌ها حاکی از آن بود که کمال‌گرایی جامه‌مداز س ی که مات 1 میم فا الظطراف‌فلگاعی می‌باشد. کمال‌گرایی جاممهسذار پش‌بینی کنندد گفی و کمال‌گرایر] خودهار پیش‌بینی کننده نئیگ غزتاشس می‌باشد: و عزت نس نقش واسظه‌ای در ارتباط کال گرایژ یاه میار زور اقنطرآب اجتماعی ایفا می‌کند. واژگان کلیدی: اضطراب اجتماعی» کمال گرایی جامعه‌مدار کمال‌گرایی خودمدار عزت‌نفس. ۲- دانشگاه آزاد اسلامی» واحد ارسنجان» گروه روانشناسی» ارسنجان» ایران. ۱.۶ فصلنامه آموزش و ارزشیابی -سال ۶ -شماره ۲۳ پاییز ۳٩ یکی از مشکلات بزرگ نوجوانان در حال حاضر انزوا گوشه‌گیری» دوری از ایجاد روابط موفقیت آمیز با دیگران است که ممکن است علت آن «اضطراب اجتماعی!» فرد باشد. اگر چه در گذشته انزوا و گوشه‌گیری با اکتفا به یک ارتباط محدود و کم وسعت برای افراد ممکن بود امروزه دیگر امکان ندارد و هر لحظه نیاز است که فرد دامنه‌ی ارتباط خود را با همنوع‌های خود گسترش دهد. رسیدن به اوج قله‌های خودباوری و خودشکوفایی و کسب مطلوبیت فرهنگی و اجتماعی مستلزم داشتن روابط اجتماعی سالم و سازنده می‌باشد (شریعتمداری»۱۳۷۰). فرد مبتلا به اضطراب اجتماعی معمولاا سعی می‌کند از موقعیت خاصی که در آن ممکن است از سوی دیگران مورد ارزیابی قرار گیرد و نشانه‌هایی از اضطراب از خود بروز دهد یا با دستپاچگی رفتار کند, اجتناب ورزد. اصولا صحبت کردن» خوردن» نوشیدن در جمع؛ استفاده از توالت عمومی و هر نوع فعالیتی که باید در حضور دیگران صورت گیرد آن‌ها را به شدت مضطرب می‌سازد و حتی می‌تواند باعث یک حمله‌ی وحشتزدگی تمام عیار شود. آن‌ها در این موقعیت‌ها به این باور می‌رسند که به طرز خجالت بار یا تحقیرامیز عمل خواهند کرد (رینگولد"» هربرت" و رواتشناسان. اجتماعی اعتقاد. دارند اضطاای ی مخربیابوگشنده استه از ظریق یادگیری و الگوبرداری آموخته: می‌شود و مورطاند بای امش رضایت نورگاهی واگ باشد. اضطراب اجتماعی به اضطراب يا تجربه هراس که در موقعیت‌های میان فردی یا عملکردی ایجاد می‌شود اطلاق می‌شود. افراد دارای اضطراب اجتماعی بالک‌از آرریا#سهشنی مگران سیب کود و یا انجام عملی که باعنت شزمندگی شود: بیمناک‌اند. تحقیقات: حاکی رها ستیگ کاراب اجتماعی با گرایشن به اختصاض توجه به اطلاعات تهدیدآمیز اجتماعی» از جمله اضطراب مرتبط با احساسات و رفتارها و نشانه‌های عدم رضایت دیگران همراه است. نظریه‌های شناختی در زمینه اضطراب حاکی از آق هستند که توجه انتخابی به تهدیدها اضطراب را شدیدتر کرده و قضاوت در زمینه رویدادهای اجتماعی را به انحراف می‌کشاند در علت‌شناسی اضطراب اجتماعی ویژگی‌های شخصیتی نقش اساسی را ایفا می‌کننده یکی از ویژگی‌های شخسیتی موّثر بر اأضطراب اجتماعی؟ کمال گرآیی است (فراست + لاهارت" و روزتبلت ۷ ۱۹۹۱ ارتباط پین کمال گرایی و اضطراب اجتماعی با توجه به... ۱۷ هویت" و فلت" (۱۹۹۱)» کمال‌گرایی را به عنوان سازه‌ای چندبعدی در نظر گرفته‌اند که شامل ابعاد کمال گرایی ‏ خویشتن‌مداره جامعه‌مدار او دیگرمدار می‌شود. کمال‌گرایی خویشتن‌مدار ‏ مجموعه استانداردهای دقیق, برای ارزیابی رفتار فرد به شیوه‌ای دقیق و افراطی است. این نوع کمال‌گرایی دارای موّلفه‌ای انگیزشی و نیرومند است که در تلاش‌های شخصی برای رسیدن به خویشتن کامل و اجتناب از شکست نمایان شده و منجر به انتقام از خود و خودتنبیهی می‌شود. کمال‌گرایی جامعه‌مدار شامل معیارهای کمالگرایانه با غیرواقع‌بینانه تحمیلی از سوی دیگران بر فرد است. کمال‌گرایی دیگرمدار یک بعد میان فردی است» که در برگیرنده‌ی گرایش به داشتن معیارهای کمال‌گرایانه برای اشخاصی است که برای فرد اهمیت بسیاری دارند (فلت و هویت» ۱۹۹۷). این موّلفه منجر به سرزنش دیگران» فقدان اعتماد به نفس و احساس ناکامی در روابط با دیگران» بدبینی» تنهایی و مشکلات زناشویی و خانوادگی می‌شود تحقیقات چندی در خصوص مکانیسم تأثیرگذاری کمال‌گرایی بر سلامت روان صورت گرفته است. برخی از این تحقیقات نشان داده‌اند. که عزت‌نفس وال بمرا9 راسطه: نقش مهمی بین کمال‌گرایی و سلامت زوانی ایفا کند (ملکیان بواباک یو و هشگ ار ۱۳۸۸ پژوهش‌هایی که موید نقش واسطه‌ای عزت نفس در این ارتباط می‌باشند به دو دسته تقسیم می‌شوند ۱-پژوهش‌هایی که به بررسی ارتباط کمال‌گرایی و عزت نفس پرداخته‌اند ۲ پژوهش‌هایی که به بررسی ارتباط عزت نفس و اضطراب اجتماعی پرداخته‌اند» در ادامه توضیح مختصری در این زمینه آورده می‌شود. ترامپتر* و همکاران (۲۰۰۶) در بررسی زاب ,کمالگرای و عزت‌نفان*درآدانش آموزان پیش دانشگاهی به این نتیجه رسیدند که خویشتن‌پذیری به فرد کمک می‌کند که صرف نظر از موفقیت يا شکست» به خود ارام بگذارد و این آمز با کمال‌گرایی"مثبت هماهنگ آسته ذر محالی, کل کمال‌گرآیی متفی با خودانتقادگری و کاهش عزت‌نفس ارتباط دارد. در راستای رابطه‌ی کمال‌گرایی و عزت‌نفس» یافته‌های پزوهشی نشان داده‌اند که کمال‌گرآیی مثبت با غزت‌نفس بالاتر و کمال‌گرایی منفی با عزت‌نفس پایین‌تر ارتباط دارد. بعد کمال‌گرایی دیگرمدار در مردان با نشانه‌های روانی و به صورت مثبت با عزت‌نفس همبسته است. اين بعد با قدرت طلبی و تسلط نیز رابطه دارد و بعد کمال‌گرایی جامعه‌مدار نیز با نشانه‌های آسیب روانی درخواست تألید از ظرگ دیگراق و ترس از ارزشیابی منفی در ارتباط است: غلاوه بر اين» بعد کمال‌گرایی جامعه‌مدار با آسیب‌شناسی روانی و با خویشتن ادراک شده پایین ارتباط بسیار نزدیکی دارد (فلت و هویت» ۱۹۹۷؛ هویت و فلت ۱۹۹۱). ۱.۸ فصلنامه آموزش و ارزشیابی -سال ۶ -شماره ۲۳ پاییز ۳٩ در خصوص ارتباط سازه‌های عزت‌نفس و اضطراب اجتماعی بسیاری از محققین معتقدند که ترس از ارزشیابی علت اساسی «اضطراب اجتماعی» است. به بیان دیگر افراد مضطرب اجتماعی نگران نظرات دیگران راجع به خودشان هستند و از ارزشیابی منفی دیگران وحشت دارند (برگر؛ به نقل از مهرابی‌زاده هنرمند نجاریان و بهارلو ۱۳۷۸). یافته‌های شوماخر" و رودتبانوگ ۷ (۲۰۰۹) نشان داد که اضطراب اجتماعی بالاتر ارتباط ویژه‌ای با بالا رفتن هر دو جنبه کمال‌گرایی (سازگارانه و ناسازگارانه) ندارد. در حالی که افراد دارای اضطراب اجتماعی و بالاتر» بیشتر احتمال دارد تا دارای پریشانی در مورد عدم دستیابی به اهداف باشند. اما این افراد استانداردهای پایین‌تری را برای عملکرد گزارش می‌کنند که برخلاف اکثر تعریف‌های کمال‌گرایی است. آلدن؟ و همکاران (۲۰۰۲) معتقدند: اضطراب اجتماعی با استانداردهای شخصی پایین‌تر ارتباط دارد و نه استانداردهای برتر. دانکلی" و همکاران (۲۰۰۳) به این نتیجه رسیده‌اند که کمال‌گرایی منفی با افسردگی» اضطراب و عزت‌نفس پایین ارتباط دارد. زاس آشبی" و اسلانی* (۱۹۹۸) یک نقش میانجی‌گری مهمی را برای عزت‌نفس میان کمال‌گرایی ناسا زگارانه و افسردگی مشاهده کردند. مطالعه‌ای که به بررسی تأثیرات میانجی‌گری شیوه‌های مقابله‌ای ناسازگارانه و عزت‌نفس بر ارتباط میان کمال‌گرایی در مورد مسایل ارزیابانه و پریشانی» با یک نمونه از دانشجویان دانشکده کره‌ای پرداخته بود به این نتیجه رسید که یر میانجی‌گری عزت‌نفس میان کمال‌گرایی در مسایل ارزیابانه و پریشانی را تأیّد آنتکرده است. مشخص نیست که آیا. این "یافته‌های غیرمنتظره نشان دهنده اختلافات فرهنگی است و یا تفاوت‌هایی در متغیرهای مستقل (افسردگی در مقابل سازگاری روان‌شناختی عمومی) یک نشانه که می‌تواند به توضیح این نتیجه کمک کند مسیر مهم: کمال‌گرایی در مسایل ارزیابانه -> شیوه‌های مقابله کردن ناسازگارانه -> عزت‌نفس پایین -> پریشانی است. این مسیر نشان می‌دهد که افراد دارای کمال‌گرایی ناسازگارانه مستعد هستند تا از شیوه‌های مقابله‌ای ناساز گارانه استفاده کنند که می‌تواند عزت نفس آن‌ها را پایین آورد و باعث پریشانی می‌شود. به عبارت دیگر در این تحقیق عزت نفس به عنوان یک میانجی میان شیوه‌های مقابله‌ای ناساز گارانه و پریشانی است نه به عنوان میانجی بین کمال‌گرایی ناسازگارانه و پریشانی (پارک» هیپنر"" و لی!» ۲۰۱۰ دیزوریلا" ارتباط پین کمال گرایی و اضطراب اجتماعی با توجه به... نها چانگ! و سانا" (به نقل از پارک و همکاران» ۲۰۱۰) گزارش کردند که حل مشکلات اجتماعی یکی از میانجی های مهم میان عزت نفس و پرخاشگری بوده است و اما عکس آن صدق نمی‌کند. استامپ" و پارکر" (۲۰۰۰) مطرح نمودند که کمال‌گرایی مثبت از یک سو با خودشکوفایی و احساس پیشرفت ارتباط مثبت و با افسردگی» اختلالات خوردن و اضطراب رابطه منفی دارد. بیطرف» شعیری و حکیم جوادی (۱۳۸۹)» در پژوهشی نشان دادند که هراس اجتماعی با سبک والدگری مستبدانه و با دو بعد از کمال‌گرایی قامل نگرانی, دزبارد اقتماهها و شک درزباره اعمال هسستگی عبت دازده جز حالی, که با سبک والدگری مقتدرانه و بعد انتظارهای والدیتی (از ابعاد کمال‌گرایی فراست) همیستگی منفی معنی‌دار نشان داده است. مهرابی‌زاده هنرمند و همکاران (۱۳۷۸) نشان دادند که بین کمال‌گرایی و اضطراب اجتماعی و دو خرده مقیاس آن «اجتناب اجتماعی» و «ترس از ارزشیابی» رابطه مثبت معنی‌دار وجود دارد و بین کمال‌گرایی و حمایت اجتماعی رابطه منفی معنی‌دار وجود دارد. سودانی»؛ احیاکننده» محمدی و عباس‌پور (۱۳۸۷) نشان دادند که بین کمال‌گرایی با اضطراب اجتماعی دانش‌آموزان دختر رابطه معنی‌دار وجود دارد. عبدخدایی مهرام و ایزانلو (۱۳۹۰) نشان دادند. که بین ابعاد کمال‌گرایی با اضطراب پنهان رابطه مثبت معنی‌داری وجود دارد» یعنی هر چه میزان کمال‌گرایی افزایش یابد میزان اضطراب پنهان نیز افزایش می‌یابد و در مقایسه مولفه‌های" کمال گرایی کمال‌گرایی جامعه‌مدار پیش‌پینی کننده معنی‌داری یافته‌های پژوهشی نشان داده‌اند که کمال‌گرایی "مثبت ابا اعزت‌نفس بالاتر و کمال‌گرایی منفی با عزت‌نفس پایین‌تر ارتباط دارد (رایس و همکاران» ۱۹۹۸؛ ترامپتر و همکاران» ۲۰۰۶). به دلیل این که عزت‌نفس افراد کمال‌گرا مبتنی بر کسب کمال"و الب اف دست نیافتنی است»کوچک‌ترین بازخورد منفی توسط دیگران به عنوان تفاوت میان موقعیت و خودواقعی و موقعیت و خودایده‌آل تلقی می‌شود. که باعث پایین آمدن عزت نفس می‌شود (سوروتز کین به نقل از کواویلا" و همکاران» ۲۰۰۲). بشارت (۱۳۸۳۴) در بررسی رابطه کمال‌گرایی و عزت نفس در دانش آموزان پیش دانشگاهی به این نتیجه رسید که خویشتن پذیری به فرد کمک می‌کند که صرف نظر از موفقیت یا شکست» به خود احترام بگذارد و این امر با کمال‌گرایی مثبت هماهنگ بالست#ذر حالی که کمالگزای منفی با خودانتقادگری او کاهش عزت‌نشی ارتباظ: داره. به. استفاد ای سفق "یی از مفیراهایی که نقش میتمی را تیق: کمال‌گرانی و سلامت روأتی آیفا می‌کنده غرّتانفس می‌باشد.: یافته‌های تحقیقات. بلات" (4۱۹۹۵ رایس و همکاران ۱۱۰ فصلنامه آموزش و ارزشیابی -سال ۶ -شماره ۲۳ پاییز ۳٩ (۱۹۹۸) نشان می‌دهند که جنبه‌های کمال‌ گرایی نامنطبقانه با عزت‌نفس پایین و افسردگی بالا همراه است و بر این اساس می‌توان نتیجه گرفت که کمال‌گراهای نامنطبق فقط زمانی دچار افسردگی می‌شوند که احساسات شدیدی از بی کفایتی و عزت‌نفس پایین داشته باشند. ملکیان بهابادی و همکاران (۱۳۸۸) با تحقیق بر روی آزمودنی‌های نخبه و غیرنخبه دریافتند بین کمال‌گرایی مثبت و عزت نفس رابطه‌ی مثبت و بین کمال‌گرایی منفی و عزت‌نفس رابطه‌ی منفی وجود دارد. در مورد متغیرهای کمال‌گرایی و عزت‌نفس» یافته‌های پژوهشی نشان داده‌اند که کمال‌گرایی بهنجار با عزت‌نفس بالاتر و کمال‌گرایی نوروتیک با عزت‌نفس پایین‌تر همیستگی دارد (بلات» ۶۱۹۹۵ رایس و همکاران» ۱۹۹۸؛ اسلانی به نقل از بشارت, ۱۳۸۳). البته دسته‌ای از پژوهش‌ها در عین حال که همبستگی کمال‌گزایی نوروتیک را با سطح: پایین‌تز عزق انس نأیید. کرده‌انته با این حال نقنان :ذاذه‌اند که بین کمال‌گرایی بهنجار و عزت‌نفس رابطه‌ای وجود ندارد (آکوردینو و همکاران» ۲۰۰۲). نتایج پژوهش فراهانی» شهرآرای و عباسپور (۱۳۸۵) نشان داد که رابطه منفی و معنی‌داری بین دو متغیر کمال‌گرایی و سلامت روان شناختی و رابطه مثبت .و معنی‌داری بین متغیرهای عزت نفس و سلامت روان شناختی است و بین دو متغیر کمال‌گرایی و عزت نفس نیز رابطه منفی و معنی‌دار وجود داره پس هه 2 مه ۸ ۰ ۰ ه مه ۸ 4 ع‌ ۲ عزت نفس به تنهایی پیش‌بینی کننده قوی‌تری برای سلامت روان‌شناختی است. ایزگیک و همکاران (۲۰۰۴) در مطالعه‌ای بر روی دانشجویان آلیسانس به این نتیجه رسیدند که بالاترین شیوع اضطراب اجتماعی در میان دانشجویان با عزت‌نفس پایین و پایین‌ترین" شیوع اضطراب اجتماعی در میان دانشجویان با عزت‌نفس بالا وجود«ذاشته است. کرام" و برات/ (۳*۶۷).در مطالعه‌ای مشابه بر روی دانشجویان نشان دادند که عزت نفس پایین» منجر به اضطراب اجتماعی در میان دانشجویان می شود. جی ذی جونگ؟ (۲۰۰۲) ذریافت افراد: دارای اضطوالب: اجتماعی» تصضویر تقریبا مستقی‌ترین نسبت: بد دیگران. از خود. دارند که امی‌توانع بر خاظر کاهش گرایش به خود تأییدی؛ باشد. که اساس: اضظراب اجتماعی است. سجادی‌نژاد و محمدی (۱۳۸۶) در پژوهشی نشان دادند عزت نفس و ترس از ارزیابی منفی به ترتیب بهترین پیش بینی کننده اضطراب اجتماعی بودند» متغیر نگرانی از تصویر بدنی در پیش بینی متغیر وابسته سهم معنی‌داری نداشت. از بین دو خرده عامل نگرانی از تصویر بدنی» عامل نارضایتی از بدن» توانست به طور معنی‌داری» اضطراب اجتماعی را پیش بینی کند. در مجموع» نتایج نشان داد که متغیر عزت نفس بهترین پیش بینی کننده اضطراب اجتماعی در دختران نوجوان است. نیسی» شهنی بیلاق و فراشبندی (۱۳۸۴) دریافتند که متغیرهای عزت نفس» حمایت اجتماعی ادراک شده» سرسختی روان شناختی و اضطراب عمومی با اضطراب اجتماعی رابطه مثبت معنی‌دار دارند. ارتباط پین کمال گرایی و اضطراب اجتماعی با توجه به... ۱۱ مجموع این یافته‌ها در خصوص ارتباط سازه‌های کمال‌گرایی» عزت نفس و اضطراب اجتماعی مبنایی برای مطرح کردن مدل مورد بررسی پژوهش حاضر قرار گرفتند» که در این مدل کمال‌گرایی جامعه‌مدار به واسطه‌ای کاهش عزت‌نفس منجر به افزایش اضطراب اجتماعی می‌شود و کمال‌گرایی خودمدار برعکس به واسطه‌ی افزایش عزت نفس منجر به کاهش اضطراب اجتماعی می‌شود. در کل با عنایت به توضیحات پیش» هدف اصلی در این پژوهش پی بردن به رابطه بین ابعاد کمال‌گرایی و اضطراب اجتماعی با توجه به نقش واسطه عزت‌نفس در بین دانش‌آموزان است. به عبارت دیگر هدف این پژوهش پاسخ به این سوّال است که آیا عزت‌نفس نقش واسطه‌ای بین سازه‌های کمال‌گرایی و اضطراب اجتماعی پژوهش حاضر از نوع همبستگی است که بر روی دانش آموزان پایه سوم دبیرستان‌های شهر شیراز, در سال تحصیلی ۹۰-۹۱ انجام پذیرفت. نمونه‌ی پژوهش شامل ۲۲۲ نفر (۱۱۵ دختر و ۱۰۷ پسر) بود که بر اساس جدول مورگان به دست آمده و به شیوه‌ی نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای از بین دانش‌آموزان پایه سوم دبیرستان‌های ناحیه‌های ۲ و ۳ انتخاب شدند. جهت ارزیابی آزمودنی‌ها در پژوهش حاضر از مقیاس چندبعدی کمال‌گرایی! (ام پی اس) هویتوافلت (۱۹۹۱) مقیاس اضطراب اجتماعی جرابک (۱۹۹۶) و مقیاس عزت نفس روزنبرگ (۱۹۷۹)» استفاده شد. ۱) مقیاس چندبعدی کمال‌گرایی (ام پی اس): این مقیاس توسط هویت و فلت (۱۹۹۱) ساخته شده و از سه خرده مقیاس ۱۵ گویه‌ای تشکیل شده است که کمال‌گرایی خودمدار» کمال‌گرایی دیگرمدار و کمال گرایی جامعه‌مدار را اندازه می‌گیرد. در تحقیق حاضر دو بعد از کمال‌گرایی (خودمدار و جامعه‌مدار) که بر کمال گرایی در خود رد متمرکز است 9۵ بر رازگ گیرد: هر گویه ذارای پاسخی است که بر روی:طیفی او کاملا سخالنم تمد 3 تاکاملا موافگ (نمره ها کار دارهرتمرات پالاتر نقای خقتمی کمال‌گرانی: بیشتز است (هلشمیوو الطیفیان» 12۸۸).«دامته ضرایب آلقا«وّای, این مقیاس بین۷۴/* و ٩ گزارش شده است (هاشمی و لطیفیان» ۱۳۸۸). هاشمی و لطیفیان (4۱۳۸۸ ضریب آلفا برای خرده مقیاس کمال‌گرایی خودمدار و جامعه‌مدار به ترتیب برابر با ۰/۸۰ و ۰/۷۲ به دست آوردند که نشان دهنده‌ی همسانی درونی بالای مقیاس است. در تحقیق حاضر پایایی این مقیاس به شیوه‌ی آلفای کرونباخ محاسبه شده و میزان این ضرایب به ترتیب برای ابعاد خودمدار و جامعه‌مدار معادل ۰/۷۱ و ۰/۵۲ پرسقننامه: اقطراب اجتمافی ,جرایکت: این پرسفننامه توسط ایلیا بجرایک [1۹۹۶] سانخته ده وقارای ۵ سوال ۵ گزینه‌ای است و توسط سام دلیری (۱۳۸۱) در یک گروه نمونه ۴۷۷ نفری از دانش‌آموزان اجرا و پایایی این پرسشنامه با استفاده از روش آلفای کرونباغ معادل ۰/۷۶ و روایی این پرسشنامه با ۱۳ فصلنامه آموزش و ارزشیابی -سال ۶ -شماره ۲۳ پاییز ۳٩ استفاده از روش تحلیل عاملی مورد تأیید قرار گرفته است (شریفی» ۱۳۸۷). در تحقیق حاضر پایایی این مقیاس به شیوه‌ی آلفای کرونباخ محاسبه شد میزان این ضریب ۰/۷۷ به دست آمد. ۳) مقیاس عزت‌نفس روزنبرگ: این مقیاس توسط روزنبرگ (۱۹۶۵) تدوین شد و رجبی و بهلول (۱۳۸۶) آن را به فارسی ترجمه کرده‌اند. این مقیاس شامل ۱۰ ماده چهارگزینه‌ای از کاملا موافقم (نمره۱) تا کاملا مخالفم (نمره۴) است. راسیتکاس!» هابلی" و زامیو" (۲۰۰۴) ضرایب آلفای کرونباخ را برای دانشجویان آمریکایی ۰/۸۷ کانادایی ۰/۸۶ و نیوزلندی ۰/۸۳ محاسبه کردند. رجبی و بهلول (۱۳۸۶) ضرایب آلفای کرونباخ این پرسشنامه را در نمونه دانشجویی ۰/۸۴ به دست آوردند. در تحقیق حاضر پایایی این مقیاس به شیوه‌ی آلفای کرونباخ محاسبه شده میزان این ضریب ۰/۷۹ به دست آمد بررسی روایی این آزمون با روش تحلیل عاملی موید وجود یک عامل در کل مقیاس بود. اطلاعات به دست آمده از پرسشنامه‌ها توسط آزمون‌های تحلیل رگرسیون چندگانه به صورت متوالی همزمان » مطابق با مراحل بار ان" و کنی" (۱۹۸۶) و روش ضریب همبستگی پیرسون» با نرم‌افزار جدول ۱ ضرایب همبستگی مشاهده شده بین ابعاد کمال گرایی» اضطراب اجتماعی و عزت‌نفس را نشان برای پاسخگویی به فرضیه‌های پژوهش از رگزسیون چندگانه به صورت متوالی همزمان» استفاده شد. این مراحل عبارتند از: ۱-رگرسیون کمال‌گرایی جامعه‌مدار روی اضطراب اجتماعی (به دلیل معنی‌دار نبودن همبستگی کمال‌گرایی خودمدار با اضطراب اجتماعی» این متغیر در معادله رگرسیونی وارد نشده است) ارتباط پین کمال گرایی و اضطراب اجتماعی با توجه به... ۱۱۳ ۲-رگرسیون همزمان کمال‌گرایی جامعه‌مدار و کمال‌گرایی خودمدار روی عزت‌نفس ۳-رگرسیون همزمان عزت نفس روی اضطراب اجتماعی با کنترل (کمال‌گرایی جامعه‌مدار) ۴- مقایسه مرحله یک و سه؛ چنانچه ضرایب رگرسیون کمال‌گرایی جامعه‌مدار از مرحله یک به سه کاهش یابد نشان از نقش جدول ۳: مرحله اول رگرسیون خطی ساده کمال‌گرایی جامعه‌مدار روی اضطراب اجتماعی همان‌گونه که در جدول ۲ مشاهده می‌شود» کمال‌گرایی جامعه‌مدار به صورت مستقیم» پیش‌بینی کننده جدول ۳: مرحله دوم رگرسیون چند متغیره کمال‌گرایی جامعه‌مدار و کمال‌گرایی خودمدار روی عزت نفس همان‌گونه که در جدول ۳ مشاهده می‌شود. کمال‌گرایی جامعه‌مدار او کمال‌گرایی خودمدار پیش‌بینی در مرحله سوم رگرسیون عزت‌نفس روی اضطراب اجتماعی با کنترل نقش کمال‌گرایی جامعه‌مدار محاسبه شد. هدف از این مرحله تعیین نقش واسطه گری عزت‌نفس با کنترل کمال‌گرایی جامعه‌مدار بود. جدول ۴: مرحله سوم رگرسیون چند متغیره عزت نفس و کمال‌گرایی جامعه‌مدار روی اضطراب اجتماعی همان‌گونه که در جدول ۴ مشاهده می‌شود. کمال‌گرایی جامعه‌مدار و عزت‌نفس پیش‌بینی کننده معنی‌دار در فرطله چهارم شرایی- سییر کعال‌گرایی, اهاز از فرطله زک پسچهان نلیسه کند ی با کاهش ضرایب مسیر مستقیم کمال‌گرایی جامعه‌مدار به اضطراب اجتماعی(از ۰/۲۴ در دیاگرام اول به ۰/۱۷ در زار سور مطیر مزقای پیاز رین تلد راسفای ارتباط سا رای بباسسار ی اسراب اجتماعی در نظر گرفته شد. نتایج نهایی در دیاگرام شماره ۱ آورده شده است. ۱۴ فصلنامه آموزش و ارزشیابی -سال ۶ -شماره ۲۳ پاییز ۳٩ دیاگرام ۱: مدل نهایی نقش واسطه‌ای عزت‌نفس در ارتباط بین کمال گرایی و اضطراب اجتماعی در خصوص تأثیر غیرمستقیم کمال‌گرایی جامعه‌مدار بر اضطراب اجتماعی (مسیر کمال‌گرایی جامعه‌مدار ب اضطراب اجتماعی از طریق غزت‌نقس) ضرآیب مسیر دز هم ضرب گردید. آثر غیرمستقیم گمالگرآی این پژوهش بررسی نحوه‌ی مکانیسم تأثیرگذاری سازه‌ی کمال‌گرایی بر اضطراب‌اجتماعی و نقش سازه‌ی عزت‌نفس را به عنوان واسطه بین این دو متغیر مورد بررسی قرار داد. نتایج نشان داد که به دلیل معنی‌دار نبودن همبستگی کمال‌گرایی خودمدار با اضطراب اجتماعی؛ این متغیر؛در معادله رگرسیونی وارد نشده است و هم‌چنین کمال‌گرایی جامعه‌مداز پگ ورت یی بتریینی رکننده معنی‌دار اضطراب اجتماعی در دانش‌آموزان می‌باشد. این یافته‌ها با نتأیج اخاصل از پژوهش‌هاتی شوماخر رودیبایوگ (۲۰۰۹) پارک و همکاران (4۲۰۱۰ استامپ و پارکر(۳۰۰۰ آلان و همکاران (۲۰۶۲. فراست و همکاران (۱۹۹۰) و رایس و همکاران (۱۹۹۸) همخوانی دارند و هم‌چنین با یافته‌های مهرابی‌زاده هنرمند و همکاران (4۱۳۸۴ بیطرف و همکاران (۱۳۸۹)» مهرابی‌زاده هنرمند و همکاران (۱۳۷۸)» بشارت (4)۱۳۸۳ عبدخدایی و ذر تبیین این یافته‌ها شوساخر و رودیبلیوگ (۲۵۹)_دریافتند که ,نیوه استاندارذهای برتره همراه پا مفنگل ادراک شده از دستیابی به استانداردها" ظاهرا با. کژکارکردی روان‌شناختی در شکل اضطراب اجتماعی ارتباط دارد. در تبیین معنی‌دار نبودن رابطه‌ی بین بعد کمال‌گرایی خود مدار بااضطراب اجتماعی می‌توان به این اشاره کرد که این بعد با مشخصه‌های مثبت تلاش و رقابت برای پیشرفت» عزت‌نفس و خودشکوفایی از یک سو و با مشخصه‌های منفی خودشیفتگی» خودسرزنش‌گری» خودانتقادگری» احساس گناه و افسردگی از سوی دیگر ارتباط دارد و کمال‌گرایی جامعه‌مدار با نیاز به تأیید دیگران» ترس از ارزیابی منفی» منبع کنترل بیرونی» بیش تعمیم دهی شکست» خودسرزنش‌گری و دیگر سرزنش‌گری, ارتباط بین کمال‌گرایی و اضطراب اجتماعی با توجه به... ۱1۱۵ در تببین یافته‌های تحقیق در خصوص ارتباط کمال گرایی جامعه‌مدار با اضطراب اجتماعی می‌توان گفت: اگر چه اضطراب اجتماعی گاهی اوقات با کمال‌گرایی همراه است» اما اضطراب اجتماعی اساسا شامل استانداردهای برتر شخصی نیست در عوض بعد دیگر کمال‌گرایی؛ یعنی کمال‌گرایی جامعه‌مدار با اضطراب اجتماعی بالاتر ارتباط دارد زیرا اضطراب اجتماعی با استانداردهای شخصی پایین‌تر و با استانداردهای برتری که از سوی جامعه تعیین می‌شود ارتباط دارد (بشارت» ۱۳۸۳). فراست و همکاران (۱۹۹۰) کمال‌گرایی را به عنوان دنبال کردن اهداف بلند مدت و دست نیافتنی از طربق ترس از شکست و نگرانی درباره‌ی قضاوت ارزیابانه از جانب دیگران تعریف کرده‌اند. کمال‌گرایان جامعه‌مدار هميشه در تلاش برای رسیدن به اهدافی هستند که از طرف جامعه برای آن‌ها مشخص شده است و آن‌ها هميشه در تلاش هستند که خود را از انتقاد والدین و اطرافیان دور نگه دارند به طور کلی سطوح بالای کمال گرایی جامعه‌مدار با نگرانی در مورد اشتباهات و انتقاد بالای والدین همراه است (آکوردینو و همکاران» ۳۲۰۰۲ رایس و آشبی» ۳۰۰۲ و دیکسون» لاپسلی و هانچن» ۲۰۰۴). با توجه به مطالب ذکر شده کمال گرایان جامعه‌مدار به علت این که اهداف از سوی دیگران برای آن‌ها انتخاب می‌شود هنگامی که با اشتباه پا شکست مواجه می‌شوندانگرانی زیادی را تجربه می‌کنند"(هویت و فلت» ۱۹۹۱). این امر ممکن است باعث ایجاد اضطراب اجتماعی بالا در آن‌ها شود. نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان داد. که کمال‌گرایی جامعه‌مذار و خودمدار توانستند عزت نفس را پیش‌بینی نمایند. بدین ترتیب که کمال‌گرایی جامعه‌مدار پیش‌بینی کننده منفی عزت نفس و کمال‌گرایی خود مدار پیش‌بینی کننده مثبت عزت نفس:بودند. این یافته‌ها.پا پژوهش‌های هویت و فلت (4۱۹۹۱ کواویولا و همکاران (۲۰۰۲) رایس و همکازان آ(1۹۹۸) ترامیتر و همکاران (4۲۰۰۶ دیکسون و همکاران (۲۰۰۴)» بلات (۱۹۹۵)» رایس و همکاران (۱۹۹۸)» فراهانی و همکاران (۱۳۸۵) و بشارت در تبیین این یافته‌ها می‌توان اظهار کرد اغلب تحقیقات نشان داده‌اند که استامپ و پارکر (۲۰۰۰) مستقدند که کمال‌گزایی خصوصا کمال‌گرایی ناسالم با کمپوذ عزّت نفس همستگی ذارد: اما ختوز مشخص نشده است که ابعاد خاص. کمال‌گرایی از چه طریق با عزت نفس ارتباط دارد. کمال‌گرایی خودمدار که ماهیتی مثبت دارد با عزت نفس بالا و کمال‌گرایی جامعه‌مدار که ماهیتی منفی دارد با عزت نفس پایین ارتباط دارد (ملکیان بهابادی و همکاران» ۱۳۸۸). کمال گرایی خودمدار» انعکاس توجه مثبت است که با خودباوری بالا همبستگی دارد از آن‌جایی که این نوع کمال‌گرایی یک ماهیت مثبت دارد با افزایش خودارزشمندی همراه می‌باشد» این امر بدیهی است که کمال‌گرایی خودمدار یک ماهیت سازگارانه» طبیعی و کارکردی را به دنبال دارد و هر چه بالاتر باشد» باعث می‌شود که دانش آموزان خودپنداره و عزت‌نفس بالای را از خود نشان دهند و هم‌چنین وقتی اهداف از سوی خود فرد مشخص شده باشد فرد برای دست یافتن به این اهداف از خود تلاش نشان می‌دهد و از انگیزه‌ی درونی بالایی ۱۶ فصلنامه آموزش و ارزشیابی -سال ۶ -شماره ۲۳ پاییز ۳٩ برای رسیدن به این اهداف برخوردار است (هاشمی و لطیفیان» ۱۳۸۸). این امر می‌تواند باعث تشکیل عزت نفس بالا در این افراد شود. کمال‌گرایان جامعه‌مدار هنگام مواجهه با اشتباهات و شکست‌ها به دلیل ترس از ارزیابی منفی دیگران» عزت نفس پایینی را از خود به نمایش می‌گذارند (فلت و هویت» ۲۰۰۲). در خصوص ارتباط متغیرهای عزت نفس و اضطراب اجتماعی یافته‌ها حاکی از آن بود که هر چه نمرات عزت نفس در دانش‌آموزان پایین‌تر باشد اضطراب اجتماعی در آن‌ها بالاتر است. اين یافته با نتایج حاصل از پژوهش‌های (فالن»۱۹۹۷؛ ایزگیگ و همکاران» ۲۰۰۴؛ نیسی و همکاران» ۱۳۸۴؛ سجادی‌نژاد و محمدی ۱۳۸۶؛ کلارک و ولز ۱۹۹۵؛ جی.دی.جونگ» ۲۰۰۲) همسو می‌باشد. در تببین این یافته می‌توان اظهار کرد که افراد با سطوح بالایی اضطراب اجتماعی» ادراک از خود پایینی را گزارش کردند. برای مثال: افراد با سطح بالایی اضطراب اجتماعی؛از نظر اجتماعی کم‌تر خود را می‌پذیرند و سطوح پایین‌تری از عزت نفس را در مقایسه با همتایان که از لحاظ اجتماعی کمتر مضطرب‌اند دارا هستند (جی.دی. جونگ» ۲۰۰۲). در نتیجه رفتار جرأت ورزانه با خودپنداره مثبت» عزت نفس» تسلط خودیسندگی و اعتماد به نفس همگرایی و اهمبستگی دارد و با رفتار غیرجرأت ورزانه» بازدارنده و اجتنابی همبستگی مثبت و بالایی ابا ترس‌ها هراس‌ها: و اضطراب اجتماعی و انواع پرخاشگری‌های درونی دارند (رحیمی و همکاران» ۱۳۸۵). فالن (۱۹۹۷) دریافت که پاسخ های اضطرابی افراد مبتلا به هراس اجتماعی با رخ شدن؟ لرزش, مشکلات عاطفی و ارقباظی و ترس از ارزیابی همراه است و اين پاسخ‌های حاد به میزان زیادی با واکنش‌های طولانی مدت خلق افسرده ادامه دارد و عزت‌نفس را پایین می‌آورد. سجادی‌نژاد و محمدی (۱۳۸۶) دریافتند متغیر عزت‌نفس بهترین پیش‌بینی نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان داد که با وارد کردن متغیر عزت‌نفس» ضریب مستقیم کمال‌گرایی جامعه‌مدار به اضطراب اجتماعی کاهش یافت. از این رو می‌توان متغیر عزت نفس را واسطه‌ی ارتباط کمال‌گرایی و اضطراب اجتماعی در نظر گرفت: نتایج حاضل از تخلیل‌ها نشان دادند کمال‌گرایی جامعه‌مدار می‌تواند به دو شیوه بر اضطراب اجتماعی تأثیر بگذارد: اول به شیوه‌ی مستقیم و دوم با واسطه‌ی عزت نفس. در خصوص اثر امستقیم کمال‌گرایی جامعه‌مدار بر اضطراب اجتماعی در تبیین فرضیه‌ی اول بحث شده است. اما در خصوص نقش واسطه‌ی عزت نفس یافته‌ها نشان دادند که کمال گرایی جامعه‌مدار با واسطه‌ای عزت نفس بر اضطراب اجتماعی تأثیر می‌گذارد. هم‌چنین یافته‌ها نشان دادند که جهت این تأثیر به صورت منفی می‌باشد. به این صورت که کمال‌گرایی جامعه‌مدار به واسطه‌ای کاهش عزت نفس منجر به ایجاد اضطراب اجتماعی بالا در دانش‌آموزان می‌باشد. در تبیین این یافته می‌توان گفت: کمال گرایی جامعه‌مدار ماهیتی منفی و ناسازگارانه دارد و این امر باعث کاهش عزت نفس در افراد می‌شود (هویت و فلت» ۱۹۹۱؛ آکوردینو و همکاران» ۲۰۰۲ رایس و آشبی» ۲۰۰۲ و دیکسون و همکاران» ۲۰۰۴). همان‌طور که در تبیین فرضیه دوم گفته شد. کمال‌گرایی ناسازگارانه با ارتباط پین کمال گرایی و اضطراب اجتماعی با توجه به... ۱۱۷ شکل‌های مختلف ناسازگاری همراه است (پارک و همکاران»۲۰۱۰). ترس از ارزیابی منفی به عنوان یکی از ویژگی های مشترک در اضطراب اجتماعی و کمال‌گرایی به صورت میل به اثرگذاری مطلوب در دیگران و احساس بی‌کفایتی درباره توانایی خود مشخص می‌شود (مهرابی‌زاده هنرمند و همکاران» ۴ همان طور که در تبیین فرضیه سوم گفته شد هنگامی که عزت نفس افزایش پیدا کند اضطراب اجتماعی کاهش پیدا می‌کند و اين امر به بهبود روابط اجتماعی افراد کمک می‌کند و افراد دیگر نگران مورد ارزیابی دیگران قرار گرفتن نیستند و احساس بی کفایتی نمی‌کنند این امر امکان دارد باعث ایجاد یک رابطه‌ی دوسویه بین عزت نفس و اضطراب اجتماعی شود. بدین صورت که ابتدا کاهش اضطراب اجتماعی باعث ایجاد عزت نفس بالا در دانش‌آموزان می‌شود و از سوی دیگر با بالا رفتن عزت‌نفس» اضطراب اجتماعی کاهش پیدا می‌کند. در نتیجه در تأیید این فرضیه می‌توان گفت: هر چه کمال‌گرایی جامعه‌مدار در دانش آموزان بالاتر باشد» عزت نفس در آن‌ها کاهش می‌یابد و عزت‌نفس پایین در دانش آموزان باعث تشکیل اضطراب اجتماعی بالا در آن‌ها می‌شود. از این رو می‌توان گفت که متغییر عزت نقس احتمالا می‌تواند. نقش واسطه‌ای بین مها کگازک وا و اضطراب اجتماعی ایفا کند. تتایج حاصل با یافته‌های (رایس و همکاران» ۱۹۹۸؛ کواویلا و همکاران۲۰:۲۰) همسو می‌باشد. رایس و همکاران (۱۹۹۸) به این نتیجه رسیدند که نقش میانجی‌گری مهمی برای عزت نفس میان کمال‌گرایی ناساز گارانه و افسردگی وجود دارد. و این انتایج با یافته‌های تحقیق پارک و همکاران (۲۰۱۰) غیرهمسو استه این تحقیق به بررسی تأثیرات: دایم وف مرگ الا سا زگارانه و عزت تفس بر ارتباظط میان کمال‌گرایی و نگرانی از مورد ارزیابی قرار؛ گرفتن» به این نتیجه رسیدند که عزت نفس یک میانجی میان شیوه‌های مقابله‌ای ناسازگارانه و پریشانی است و نه یک میانجی میان کمال‌گرایی ناسازگارانه و پریشانی و به همین دلیل نقش واسطه‌ای عزت نفس را تأیید نکرده‌اند. البته محقق در این تحقیق خود اعلام کرده است که مشخص نیست که این یافته‌ی غیرمنتظره نشان دهنده‌ی اختلافات فرهنگی است یا تفاوت‌های در متغیرهای مستقل (افسردگی در مقابل سازگاری روان شناختی) بوده است. با توجه به نتایج حاصله از پژوهش پیشنهاد می‌شود مسئولان آموزشگاهی با مد نظر گرفتن ارتباط بین مشیرها:. با تخصیصض امکانات آموزفاگاهز ۴ منام فلا #آموزش خانواده‌آموزش مهازت‌های جرأت‌مندی» مشاوره فردی برای بهبود عزت‌نفس و ارائه راهکارهای افزایش عزت‌نفس به دانش‌آموزان کمک نمایند. هم‌چنین با توجه به این که اضطراب اجتماعی یکی از عوامل تأثیرگذار در روابط اجتماعی و حتی تحصیلی می‌باشد. وجوداضطراب اجتماعی بالا در دانش‌آموزان می‌تواند باعث بروز مشکلات و بحران‌های از قبیل عزت‌نفس پایین» خودکارآمدی پایین در تحصیل, روابط اجتماعی ضعیف و ناسازگاری‌های دیگر شود. در این خصوص مسئولان آموزشگاهی و به خصوص معلمان می‌توانند با مد نظر گرفتن این موضوع به ایجاد راهکارهای از قبیل امکانات آموزشگاهی مناسب» مشاوره‌های فردی و ۱۱۸ فصلنامه آموزش و ارزشیابی -سال ۶ -شماره ۲۳ پاییز ۳٩ گروهی» گروه درمانی‌های مناسب و آموزش مهارت‌های اجتماعی و راهکارهای بهبود عزت‌نفس که از این مقاله برگرفته شده از پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد, دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارسنجان می‌باشد. لذا نویسندگان مقاله بر خود واجب می‌دانند تا از معاونت پژوهشی و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارسنجان و مسئولان آموزش‌وپرورش شیراز» که در اجرای این تحقیق ما را همراهی کردند» تشکر و بشارت» محمدعلی. (۱۳۸۳). بررسی رابطه کمال‌گرایی و حرمت خود در دانش‌آموزان پیش دانشگاهی. فصلنامه بیطرف» شبنم؛ شعیری» محمدرضا؛ حکیم جوادی» منصور. (۱۳۸۹). بررسی نقش کمال‌گرایی و سبک‌های والدگری در تبیین هراس اجتماعی دانشجویان. فصلنامه علمی-پژوهشی روانشناسی تحولی. شماره رجبی» غلامرضا و بهلول» نسرین. (۱۳۸۶). سنجش پایایی و روایی مقیاس عزت نفس روزنبرگ در دانشجویان سال اول دانشگاه شهید چمران. مجله پژوهس های تربیتی ) روانشناختی دانشگاه اصفهان. سال رحیمی» جعفر؛ حقیقی» جمال؛ مهرابی‌زاده هنرمند» مهناز و بشلیده» کیومرث. (۱۳۸۵). بررسی تأثیر آموزش جرأت ورزی بر مهارت‌های اجتماعی, اضطراب اجتماعی و ابراز وجود در دانش آموزان پسر سال اول مقطع متوسطه. مجله علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه چمران» دوره ۳+ شماره ۰ صص ۰۱۱۱-۱۲۴ سجادی‌نژاده مرضیه؛ محمدی» نورالله. (۱۳۸۶). رابطه نگرانی از تصویر بدنی ترس از ارزیابی منفی و عزت نفس سودانی» منصور؛ احیاکنند» منیژه؛ محمدی,کبری؛ عباسپور» ندا؛ سودانی» شهین. (۱۳۸۷). بررسی رابطه کمال‌گرایی با اضطراب اجتماعی دانش‌آموزان دختر پایه سوم دبیرستان‌های شهر اهواز. مجله دانشگاه شریعتمداری, علی. (۱۳۷۰). جامعه و تعلیم و تربیت. تهران: نشر امیرکبیر. عباسی, مریم. (۱۳۸۰). بررسی رابطه بین اضطراب و کمال گرایی منفی والدین با اضطراب امتحان دانش آموزان سوم دبیرستان شهرستان ملایر. پایان‌نامه کارشناسی|رشد دانشکده روانشناسی و علوم عبداللهی, سکینه. (۱۳۷۷). بررسی ارتباط فوبی اجتماعی با عزت نفس و مقایسه عزت نفس در افراد مبتلا و عادی. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد روانشناسی بالینی؛ دانشگاه فردوسی مشهد. ارتباط پین کمال گرایی و اضطراب اجتماعی با توجه به... ۱۱۹ عبدخدایی» محمدسعید؛ مهرام» بهروز؛ ایزانلو زهرا. (۱۳۹۰). بررسی رابطه بین ابعاد کمال‌گرایی و اضطراب پنهان در دانشجویان. مجله پژوهش‌های روانشناسی بالینی و مشاوره سال ۱ شماره ۰۱ صص ۳۵-۵۵ فراهانی» محمد؛ شهرآرای» مهرناز؛ عباسپور مهناز. (۱۳۸۵). بررسی رابطه بین کمال‌گرایی و عزت نفس با سلامت روانشناختی (بهزیستی) در دانشجویان پزشکی دانشگاه‌های دولتی شهر تهران. مسعودنيا ابراهیم. (۱۳۸۸). بررسی رابطه بین عزت نفس و اضطراب اجتماعی در دانشجویان دوره کارشناسی. مجله دانشور رفتار دانشگاه شاهد. سال ۱۶ شماره ۳۷ صص ۰۱۶-۲۰ ملکیان بهابادی» محسن؛ محسنی ذنوزی» هاشم؛ کشاورز محسن. (۱۳۸۸). کمال‌گرایی و عزت نفس از نخبگان علمی, ورزشی و افراد غیرنخبه در شهر تهران. مجله دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی, مهرابی‌زاده هنرمنده مهناز؛ بساک نژاد» سودابه؛ شهنی بیلاق» م؛ شکرکن» حسین؛ حقیقی» جمال. (۱۳۸۴). بررسی رابطه ساده و چندگانه ترس از موفقیت» عزت نفس,کمال گرایی و ترس ازارزیابی منفی با نشانگان وانمودگرایی در دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید چمران اهواز. مجله علوم تربیتی و روانشناسی» سال مهرابی‌زاده هنرمند. مهناز؛ نجاریان» بهمن؛ بهارلوه رویا. (۱۳۷۸). رابطه کمال‌گرایی و اضطراب اجتماعی در نیسی» عبدالکاظم؛ شهنی ییلاق» منیجه؛ فراشبندی» افسانه. (۱۳۸۴). بررسی رابطه ساده و چندگانه متغیرهای عزت نفس» اضطراب عمومی» حمایت اجتماعی ادراک شده و سرسختی روانشناختی با اضطراب اجتماعی نش‌آموزان پایه اول دبیرستان‌های شهر آبادان. مجله علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه چمران هاشمی لادن؛ لطیفیان» مرتضی. (۱۳۸۸). بررسی رابطه بین کمال‌گرایی و جهت گزینی هدف در میان دانش‌آموزان پیش دانشگاهی دولتی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه الزهرا (س). مجله مطالعات ۶و 3000ع0 از ص۸ .(2002) بط ,وعصقاک ۵۶ ,20.0 مط0ن0۳0عع۸ وبظ.10 وکطصن1جم۸ 0016965 صز ص00 ام خصعصع عنم هه کصعصعتعنطه مطالقعط تقادص مکنصصنع1 00 آه5۵0 1٩ ا۳عاصم صز صکنطدمنا30۳1 .(2002) .3.8 .1 مکقصنا2/0 ۵ .۸ ,806۲ مسآ ص۸06 ,(.۳05) 110006 .2 ۵ 516 با .6 5 3/0061 اص6 1۵-6000 که 10۵۳0 دهع :16 مطماعطصنطکه ۷۷ اصعص1۳ 0ص مطتقع 3۵ ,و1560 تصعنصونا ]20 ۶و 5طوزو600 1 .(1998) .8.۳ ,ط5690 200 ۷۷ وت100 سای ,80۳008 ,2.3 ولاط0ا۸ -1143 :36 ,156۳۵0 200 116962۲5 8653010۶ .ک۳عل۳مکنل تعنص عطا فکمه صکنصو 06۳1 ۸ ن:هزطامطام 20 ۴5علمعنل وعنجعم۸ .(0985) سبط ,60766206۲8 ۵ مس وات806 و۸1 ملظ 101-4 ,34 ,کا۵۵ ع231ط :۷۵۳ 310 060606 ع ۷ نانصهم ۱۳۰ فصلنامه آموزش و ارزشیابی -سال ۶ -شماره ۲۳ پاییز ۳٩ 7 0۳ 530 ,000ع صکنط06۳10 دا .(2004) 36 .36 وخصماص۸ ه با .۸ ,زا1۳۵6 ول .0 قاط 10000100۵1 لفصه واناهط80۳۶۵ اعد صکنصمناع عم عطا که کاعلومصه وصنصنصه۳ :(12) 50 ,اقفووامطلر05 صع‌معصس۸ +صکنصمصنا‌عاجمم که ددع0 6ط1 .(1995) .7 .5 ماقاظ 8 ۵۲۵ نط176 .ی .8 دز هزطامطام آمنمو5 ۶و امه عتخنصهی ۸ .(1995) .۸ ,کلا ۷ ۵ .0 اقا ,69-93 :1۳۵۵16 200 0و۸ ,کزکع00ع 1 نهزطامط2 و5 ,(۳305) 8 36۰ ,1160012 4 رعماو‌مرج دنه م۸ .(2004) بش۸ 1 ,ص100 ۵ کل 0 ووعافطها بش۸ 3۳ ,11305 95-۰ :(48)2 ,واعا م0 فلنط6 #عاگنی عاصع165م0 0عاگنع ص صکنصون 06۳1 40 50نط000ع]6۳م آهعنانی-[50 .(2003) ۸ کل مصنعاد ماصداظ 6 .6 .0 بک700 36 .0 وال19 و 70۵1 عصنمی فصه کی ۵ کععدم که نمصمخهند وصه آمدوننعمم‌عن ماک ولنقه 223-0 :(4)5 .چاهنجحص۸- 13060۳6 مغزطامطام نود و حادم صماصص رک 00۳6 .(1997) 1۰ مصعاله۳ 0۷6۳۷۵۷۲ 0ق ماطعص نزو ده مصه صکنصمن 301 .(2002) سا .2 176 ۵۶ سل .6 ما6[ 40 16962۳ و1560 حصکنصون 806 .کعنعکز خصعصههن فصه ,افدوننصاعل ,ملفع 1560۳" [675002م 00 205 2نههج-5011 مصکنطمنا] 26 بر1997) 1 .۲ م1700 ۵ سل .6 ما6[ 117-۰ :6 ,۳050۵10 200 8563010۳ م5 او آقد و3 خصعصاعد زد 06۳10 ۵۶ 00۵100601 عط 1 (0991) .ظ مااداط 3056 2 3 ب ماحقطهاآ ,0 8 ,۳۳۵5 4 عدوزعدعنل 6ط1 .(0990) 8 ادا طاصمومط 6 سک احقطاها .0 ,ط1/376 .0 8 ,۳۳08 :5اصع0۳۲ هنود هه ۲[ع5 عطا صز صکنص20۳10 (891ل0) سل ی مااعاط ۵ سل .8 با116 70۵ .رع ام حادم ملعم لا مدق فص ماط6صکععکه بط اهنا ه م0056 65 اواژ۳ع نت 28مصه هزطامطام آهنممک .(2004) 37۰ منایعتگا .0 ق1008 یی و2تا/0ل۸ و۳ ,ق1727 8 .روساقنطر۳5 ۶و لمصسو7 صعنفهصه) بععقصز وفوط فص صععاعم-گامی ما صمناقاه کاز وصه 5611-1300۳۳8 [ه 116۳0 + واعنجصد آهنضم5 هه صععاعم-] 501 اننامصآ .(2002) + ص70 06 .7 501-8۰ :40 ,16۳۵0 اصه ددع16 «مز معط مکلق از تفص کنامنجصه 10 وصه طونط عاناه جز صعنصمن6۳1م فصه صععاعع-گاع5 .(2002) 7 ووط لد ۳ .8 بصقص ک۲۵ .37 ,رقل 10 100010۵1 اصه وانادد0 80۳ مدع کصم-1 501 هه جعنحصه عجناناعصصم 0۵ ماه +ععاعلطاد که 5611-65166۳0 0صه عصنمی 3/313020006 (2010) .6 0 بععا ,8 .8 ,1160086 ول ب17 ,4اچق8 40 8۳6۳۶۵۳۵۲۲ ,ککع‌ اکن آمعزومامط روم فصه صکنصصن 00 066 ۵0۳5 و۵ 5 دز فقلط 6080006 .(2003) .۵ 34 مصناعاهم۳۳ .10 .ل ,176706۳ و۸ بش۸ ,080[0ن0ط۸ 6۵310۳ 8 که 5611-69166 .(1998) .8 8 ,رعصقاک ۵۶ ویک بل ووططاف۸ وی کل ,ر6عن8 85 گ6گه هس70 ,کنولقصه شوه و500 ه نمزم فصه صکنصم 06۳1 ما 0۶ نانامهیم لم ص20 77-ک 0۳5 .(2004) 0 .8 ,723000 6 .36 .بش۸ وو6اط۳۳ 13 .5 رفعفاقت1 ۸۳۵۲۵ ۵ ۵۶ 112005۷605 عطا که 0ماوم5م2۳ جعاعو2 علهیی صععاعع امد 08 305 8 نام +وامنجحصه آهنمم5 فص صکنصون1 20۳ .(2009) سا 1۰ مطقهط06مط م۸ 8۰ ,66 فاگ 3200۳۲۵1 فص رد15 8662۵00۶ ۶و افصهو3 وحعلصهاه طونط ۵۶ ما۲۵ عطا ارتباط پین کمال گرایی و اضطراب اجتماعی با توجه به... ۱۳ -06ان0ع۵8 صکنطع0۳1م آفعنصناع .(2002) .ی 6 مصحاطن۳ ۵ 2 ,00006۲ مب ,ق5۳۵۳ ۲۵۷۵۷۲ ۸ :01087 21 ملعم فصه صکندم20 .(2001) ۷۷۰ ملاع5 صق/3 ۸ 8 مص۵ 5۳۵۳ 40 06۳100005 که کزوواهصه آدسه نی آمعنطومنط ۸ .(2000) 0۰ ۷۷۰ ,تعاحم8 6۶ 17 ,50 5۰ ]13000010021 فصه واناددم80 .کناعنعن معط ونافدم عم عطا ۵ صمناهاع کاز 50۵021 ع076ز09م 1۳۵۳ هه کقنط ۸6000 .(2010) .37 محنص۸ 6 .7 م8096 1 0 ,ما1 ۵ ۵ باتانطاه سل جاعنحصه فص واعنحس۸ آهنمد 665 علصنا 156 کعاهنو مد دنه 100 403-۰ :(4) 24 ,0190۳06 چاعنحص۸ اه افص 3 مکی آهنمود 21 زک 6 نو لح حنطازم ۳0۳5 .(2006) 7 .ظ ووتقعآ 0 2 ول بط ,۷۷۵80 .8 1۳۳06163 -6[1 مطکنفکن0 2۳ ,65 501-6916 طلاز کمنطعصون1م۲ که فاصم +ععلفیی صکنصصن ]06 .849-60 :41 ,1116065 100001۵1 اصه ونافصو2 مصکنفنانی امد فص آمحصیمی

هدف این پژوهش بررسی ارتباط بین کمال گرایی و اضطراب اجتماعی با توجه به نقش واسطه ای عزت نفس در میان نوجوانان پایه سوم دبیرستان بود. بدین منظور از بین دانش آموزان دختر و پسر پایه سوم دبیرستان در نواحی چهارگانه آموزش وپرورش شیراز در سال تحصیلی91-90 نمونه ای به تعداد 222 نفر (115 دختر و 107 پسر) به شیوه ی نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای، انتخاب شدند و با استفاده از مقیاس های اضطراب اجتماعی جرابک (1996)، عزت نفس روزنبرگ (1965) و مقیاس چندبعدی کمال گرایی هویت و فلت (1991)، مورد آزمون قرار گرفتند. داده های به دست آمده با استفاده از تحلیل رگرسیون چندگانه هم زمان و از روش بار اُن و کنی (1986)، ارزیابی شدند. نتایج یافته ها حاکی از آن بود که کمال گرایی جامعه مدار پیش بینی کننده مثبت و معنی دار اضطراب اجتماعی می باشد. کمال گرایی جامعه مدار پیش بینی کننده منفی و کمال گرایی خودمدار پیش بینی کننده مثبت عزت نفس می باشد و عزت نفس نقش واسطه ای در ارتباط کمال گرایی جامعه مدار و اضطراب اجتماعی ایفا می کند.

503643

و همچنین تقسیم یک پدیده پیچیده به اجزا و مطالعه هر یک از اجزا را راهی می‌دانند که الزاما ما را به شناخت کامل از آن پدیده نمی‌رساند که اين دو دسته پارادایم پایه و اساس دو دسته روش تحقیق می‌باشند که عبارتند از: در مقاله حاضر که به جنبه‌های مطلوبیت‌سنجی مسکن با تاکید بر اصول توسعه درون‌زا می‌پردازد تا حدودی جهان بینی موردنظر دارای رویکرد طبیعت‌گرایانه بوده است. درنتیجه از روش‌های کیفی در تحقیق استفاده خواهد شد. از منظر نتیجه تحقیق نیز» تحقیق مذکور تصمیم‌گرا می‌باشد. در برخی از نوشته‌های مرتبط با پژوهش‌های علوم رفتاری تحقیقات به دو دسته نتیجه‌گرا و تصمیم‌گرا تقسیم می‌گردند که محقق در تحقیقات نتیجه‌ گرا تنها به دنبال یافتن پاسخ مسئله‌ای می‌باشد و به دنبال آن کاربردی را مترتب نشده است درصورتی که هدف پژوهشگر در تحقیق تصمیم‌گرا علاوه بر یافتن پاسخ مسئله استفاده از آن در تصمیم‌گیری می‌باشد که اين مقاله نه تنها به دنبال جواب سوال‌های تحفیق می‌کردد, بلکه سعی دارد که از نتایج این تحقیق در تصمیم‌گیری‌های برنامه‌ریزی مسکن با رویکرد توسعه درون‌زا استفاده نماید. بطور کلی برای دسته‌بندی همچنین, تحقیقات علمی براساس ملاک هدف تحقیق بر سه دسته‌اند: هدف از تحقیقات بنیادی آزمون نظریه‌ها تبیین روابط بین پدیده‌ها و افزودن به مجموعه دانش موجود در یک زمینه خاص است. این نوع تحقیقات نتیجه‌گرا می‌باشند. هدف از تحقیقات کاربردی توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است. ازجمله مواردی که از اين تحقیق استفاده می‌گردد. برای تدوین برنامه‌ریزی کیفی مسکن با رویکرد توسعه درونزا می‌باشد. براساس توضیحات بالا مقاله فوق از حیث هدف» تحقیق کاربردی به حساب می‌آید که به دنبال تبیین میزان و مولفه‌های کالبدی مسکن در رشته معماری و افزودن آن به دانش کاربردی در این زمینه می‌باشد. از همه مهمتر آنکه محصول این مقاله نتیجه‌گرا نبوده» بلکه تصمیم‌گرا می‌باشد. نتیجتا در  کلیت. این مقاله یک تحقیق کاربردی است که به دنبال راهکارهایی برای ارتقا خانه مطلوب در راستای توسعه درونزا در ایران به کمک ارائه پيشنهادات و نتایج مرتبط با آن می‌باشد. جدول ۱ ویژگی‌های تحقیقات بنیادی, کاربردی و توسع‌های؛ ماخذ: ‏ ,6۶ 0[ع2(ستطع5 ۵2 0و 11ن1/10 براساس ملاک گردآوری داده‌ها تحقیقات به دو دسته تقسیم می‌گردند که عبارتند از: الف) تحقیق توصیفی (غیرآزمایشی): شامل مجموعه روش‌هایی است که هدف آنها توصیف کردن شرایط یا ب) تحقیق (آزمایشی): به منظور برقراری رابطه علت و معلولی میان دو یا چند متغیر است. تأملی بر مغهوم توسعه ی درونزا در بناهای مسکونی کلانشهر تهران و ضرورت آن در مشار کت شهروندان ۱ 0(3(6۷ ۳7 )۲ هر م کوج دهم مر جر کممم موی موط رکب 6ب - کم میس کم مورحم ۳۹۸ بیشترین تحقیقات علوم رفتاری را می‌توان در زمره تحقیق توصیفی به شمار آورد. که هدف از تحقیق شناخت بیشتر شرایط موجود یا یاری رساندن به فرآیند تصمیم‌گیری است. خود تحقیق توصیفی شامل ۵ دسته است. که ۵ تحقیق پس - رویدادی !" (علی - مقایسه‌ای) (سرمد. بازرگان و حجازی» ۰۱۳۸۵ صص ۸۱-۸۲) علاوه بر دسته‌بندی ذکر شده» روش‌های تحیق دیگری نیز وجود دارند از جمله روش تحقیق‌های دیگر که به جز دو دسته‌بندی بالا" می‌باشند می توان به موارد زیر اشاره نمود. روش تحقیق پیمایشی برای بررسی توزیع ویژگی‌های یک جامعه آماری به کار می‌رود و این نوع تحقیق به بورگ وگال در سال ۱۹۸۹ تحقیق پیمایشی را به سه دسته به شرح زیر تقسیم نموده‌اند. ۳. روش دلفی ۷ (سرمد. بازرگان و حجازی ۱۳۸۵ ۸۳). استاندارد کردن داده‌های جمع‌آوری شده نشان دهنده یکی از نقاط قوت تحقیق پیمایشی است. پژوهش حاضر روش تحقبق پیمایشی(۴۳0۹ع ۳ 16862120 از نوع تحقیقات مقطعی ([۳088-8621102)) است.  در این مطالعه به جهت بررسی مساله تحقیق, شناخت بیشتر جامعه» بررسی فرضیات و تجزیه و تحلیل مسائل مربوط به آن محقق روش پیمایش را بکار گرفته شده است. آمار توصیفی؛ آمار توصیفی را عمدتا مفاهیمی از قبیل جدول توزیع فراوانی و نسبت‌های توزیع» نمایش هندسی و تصویری توزیع اندازه‌های گرایش به مرکز اندازه‌های پراکندگی ونظایر آن تشکیل می‌دهد. آمار توصیفی برای تبیین وضعیت پدیده یا مساله یا موضوع مورد مطالعه مورد استفاده قرار می‌گیرد يا در واقع ویژگی‌های موضوع مورد مطالعه به زبان آمار تصویرسازی و توصیف می‌شود. با استفاده از آماره‌های توصیفی نمای کلی متغیرها گزارش می‌شود. در این روش» پژوهشگر داده‌های جمع‌آوری شده را با استفاده از شاخص‌های آماری توصیفی» خلاصه و طبقه‌بندی می‌کند. به عبارت دیگر در تجزیه و تحلیل توصیفی» پژوهشگر ابتدا داده‌های جمع‌آوری شده را با تهیه و تنظیم جدول توزیع فراوانی خلاصه می‌کند و سپس به کمک نمودار آنها را نمایش می‌دهد و سرانجام» از سایر شاخص‌های آماری توصیفی آنها را خلاصه می‌کند. مهمترین فاکتورهای آمار توصیفی آمار استنباطی؛ در تحلیل‌های آمار استنباطی همواره نظرابزاین است که نتایج حاصل از مطالعه گروه کوچکی به نام نمونه چگونه به گروه بزرگتری به نام جامعه تعمیم,داده شود. به غبارتی محقق بر مبنای ارزش‌های حاصله در نمونه به آزمون فرضیه متوسل می‌شود و تکنیک‌های آماری مورد نیاز از طریق آمار استنباطی تامین می‌شود. آمار استنباطی آن‌دسته از روش‌های آماری است که پژوهشگر را قادر می‌سازد تا با استفاده از داده‌های دانسته شده» به اطلاعات ناشناخته برسد. یعنی جامعه‌های وسیع تر را که داده‌های دانسته شده از آن گرفته شده است. استنباط می‌کند. به منظور بررسی"فرضیات. و آزمون مدل" تحقیق, با استفاده از روش‌های آمار توصیفی از قبیل رسم جداول فراوانی و نمودارها*!. درصد فراوانی, فراوانی نسبی تجمعی. میانگین» میانه» انحراف معیار مینیمم و ماکزیمم به توصیف داده‌ها خواهیم پرداخت و جهت تجزیه و تحلیل و بررسی سوالات. در صورت نرمال بودن داده‌ها از آزمون‌های آماری پازامتریک و در صورت غیرنرمال بودن داده‌ها از آزمون‌های آماری ناپارامتریک استفاده خواهدشد. در پایان نیز برای سنجش دقیق‌تر از نرم‌افزارهای معادلات ساختاری ([ع۸:۵۵۶/18۲) استفاده با توجه به‌نظر خبرگان معاصر(ادبیات تحقیق) اولویت مولفه‌های ارزیابی مسکن از دیدگان توسعه درونزا در در ایران خاصه کلانشهر تهران با توجه به بافت و ساخت فرهنگی و جمعیتی آن به ترتیب» شامل ارزیابی: ۱- فنی و تکنیکی؛ ۲- رفتاری؛ ۳- حقوقی و اقتصادی؛ و ۴- عملکردی است. در اینجا صرفا مولفه‌های صرفا معطوف تأملی بر مفهوم توسعه ی درونزا در بناهای مسکونی کلانشهر تهران و ضرورت آن در مشا ر کت شهروندان  ۱ 0((6۷ ۳7 )6۳ دعب دلوصم صرم «صر گر کمم کموي مموط کي 6ب - کرو جو) کم جوم به توسعه درونزا مسکن و عملکردی موردنظر است. همچنین جمع‌آوری اطلاعات در مورد ادراکات. نیازها و گرایشات کاربر به روش خودسنجی, و بررسی نگرش‌ها و رفتارها از فضا موردنظر است. در این تحقیق در زمینه‌های ادراک روان‌شناختی با تاکید بر مولفه‌ها و شاخص‌های داخلی» بصری و محیطی در حوزه کیفیت‌سنجی فضایی مسکن با تاکید بر مولفه توسعه درونزا مدنظر است. همچنین ارزیابی‌های پس از سکونت را به دو دسته تقسیم می‌کند: ارزیابی‌های پس از سکونت قیاسی و ارزیابی‌های پس از سکونت مولد. در ارزیابی‌های پس از سکونت قیاسی» پژوهشگر به منظور ایجاد هنجارها یا درک تغییرات در قبل و بعد از اجرای یک طراحی جدید. به مقایسه بین فضاها می‌پردازد. ارزیابی‌های پس از سکونت قیاسی به احتمال بیشتری مستلزم روش‌های عینی ازجمله روش‌های مورد استفاده در مقیاس‌های پرسشنامه استانداردشده هستند که بر این اساس در این پژوهش خراین بقل یه پروستی پرسشنامه شیر وانت اقا پرداخگه می‌ شود البقه تاکن بر ستغیرهانیی اسینگ کا از دیت سا -حتظ را و خبرگان بیشترین میزان اولویت را داشته اند. لذا صرفا بدلیل عدم طولانی شدن کلام به آن‌ها به اختصار اشاره برای این متغیر دو سوال در پرسشنامه با موضوعیت فضاهای باز و فضاهای درونی مسکن طرح شده و از سوال اول: حفاظت از فضاهای باز زمین‌های زراعی» زیبایی‌های طبیعی و زیست‌محیطی آسیب‌پذیر تا چه حد در طراحی بناهای مسکونی در کلانشهر تهران .دارای اهمیت می‌باشد؟ برای بررسی این سوال از آزمون جدول ۲ آزمون ۲ توجه به. حفاظت از فضاهای باز او مقولات زیست محیطی آسیب پذیر؛ ماخذ: یافته های تعداد میانگین تجربی میانگین نظری تفاوت میانگین ها 1 سطح معناداری نتایج جدول حاکی از این است که میانگین تجربی توجه به حفاظت از فضاهای باز و مقولات زیست محیطی آسیب‌پذیر برابر ۴.۰۱ می باشد که ۱.۰۱ نمره از میانگین نظری یعنی ۳ بزرگتر است و این تفاوت با مقدار + برابر با ۳.۲۷ در سطح ٩۹ درصد (۰.۰۱گ۳5) معنادار است. نتیجه تحلیل: بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که توجه به حفاظت از فضاهای باز و مقولات زیست محیطی آسیب‌پذیر به طور معناداری در نظرشهروندان دارای اهمیت و اولویت می‌باشد. با عنایت به این مورد که حفاظت از فضاهای باز میان ساختمانها تعیین قلمرو همسایگی و نگهداشت محیط زیست و زیست بوم مورد توجه شهروندان بوده و زمینه توسعه درونزا در زیست بوم شهری را رفم میزند. لذا می توان نتیجه گرفت که  در طراحی و برنامه ریزی مسکن در کلانشهر تهران بایستی التفاتی ویژه به محیط زیست. پوشش گیاهی و جانوری و سیاستگذاری خاص برای فضاهای عمومی میان ابنیه در دستورکار قرار گیرد. سوال دوم: امنیت فضایی و محرمیت تا چه حد در طراحی بناهای مسکونی در کلانشهر تهران دارای اهمیت می باشد؟ برای بررسی این سوال از آزمون ۲ تک نمونه‌ای استفاده شد. جدول ۳ آزمون ۲ توجه به امنیت و محرمیت؛ ماخذ: یافته های تحقیق. تعداد میانگین تجربی میانگین نظری تفاوت میانگین ها 1 سطح معناداری نتایج جدول حاکی از این است که میانگین تجربی توجه به امنیت فضایی و محرمیت برابر ۴.۲۱ می باشد که ۳ نمره از میانگین نظری یعنی ۳ بزرگتر است و این تفاوت با مقدار ‏ برابر با ۳.۲۹ در سطح ٩۹ درصد نتیجه تحلیل: بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که توجه به امنیت فضسایی و محرمیت به طور معناداری در نظرشهروندان دارای اهمیت و اولویت می‌باشد. محرمیت و احساس امنیت از دید شهروندان از محورهای اساسی توسعه درونزا فرض شده است لذا نتیجه چنین خواهد بود که ایجاد راهکارهایی در حوزه ایمن سازی اجتماعی و امن سسازی محیط ابنیه مسنکونی و نقاط همجواز آن پاید.مورد توجه فرایند برنامه ریزی و طرح ریزی مسکن قرار گیرد. درصد معناداری بالای این مولفه نشان از؛اهمیت ویژه مردم به مقوله محرمیت فضایی دارد؛ هرچند که نتایج نشان میدهد به ترتیب مناطق ۰۱۳ ۳ رکف هلف ۳ نسبت به این مساله: اولویت بیشتری قائل شده اند که با توجه به بافت و اساختار اجتماعی امتطقه ۳ بعنوان منطقه مرفه و روشنفکرنشین سوال اول: سبک شناسی معماری بومی ایرانی تا چه حد در طراحی بناهای مسکونی در کلانشهر تهران دارای اهمیت می باشد؟ برای"بررسی این سوال از آزمون .۲ تک نمونه ای استفاده شد. جدول ۴ آزمون ۲ توجه به سبک شناسی معماری بومی ایرانی؛ ماخذ: یافته های تحقیق. میانگین تجرپی ‏ میانگین نظری .. تفاوتمیانگین ها 7 سطح معناداری نتایج جدول حاکی از این است که میانگین تجربی توجه به سبک شناسی معماری بومی ایرانی برابر ۴.۱۷ می باشد که ۱.۱۷ نمره از میانگین نظری یعنی ۳ بزرگتر است و این تفاوت با مقدار ۴ برابر با ۴.۳۸ در سطح ۹۹ نتیجه تحلیل: بنابراین میتوان نتیجه گرفت که توجه به سبک شناسی معماری بومی ایرانی به طور معناداری در محیط خانه های شهر تهران در وضعیت مطلوبی قرار دارد. این مولفه نشان میدهد هرچند از نظر شهروندان سیکن محمارق آیران بهافراموشین سیرههاشده آست,ولی سیک آشناسی فعماری,بومی: ز اضیل ایرانی هی اتواند از مهمترین معیارهای توسعه درونزا در کلانشهر تهران باشد. لذا پیشنهاد میشود در فرآیند برنامه ریزی و طرح تأملی بر مغهوم توسعه ی درونزا در بناهای مسکونی کلانشهر تهران و ضرورت آن در مشار کت شهروندان  ی دمص دصرگر کمم موی معط( کي 6ب - کمری جریم) کی پوچحم ریزی باید توجه به سبک معماری ایرانی که مملو از ظرفیتها و قابلیتهای درونی و درونزا است. مورد توجه سوال اول: الگوهای ساخت بومی تا چه حد در طراحی بناهای مسکونی در کلانشهر تهران دارای اهمیت می باشد؟ برای بررسی این سوال از آزمون ۲ تک نمونه ای استفاده شد. جدول ۵ آزمون ۲ توجه به الگوهای ساخت بومی؛ ماخذ: یافته های تحقیق. میانگین تجرپی ‏ میانگین نظری تفاوت میانگین ها 7 سطح معناداری نتایج جدول حاکی از این است که میانگین تجربی توجه به الگوهای ساخت بومی برابر ۳.۱۶ می باشد که ۶ نمره از میانگین نظری یعنی ۳ بزرگتر است و این تفاوت با مقدار ‏ برابر با ۱.۹۸ در سطح ۹۵ درصد نتیجه تحلیل: بنابراین میتوان نتیجه گرفت که توجه به الگوهای ساخت بومی به طور معناداری در محیط خانه های کلانشهر در وضعیت مطلوبی قرار ندارد. دلیل اين.امر.فاصله گرفتن مردم با الگوهای سنتی و تمایل به ساخت بومی بوده که نیازمند فرایند مداخله و سیاست گذاری:در.این رابطه است. متاسفانه از دید مردم الگوهای ساخت فعلی پاسخگوی نیازهای زوحی و روانی و کالبلی آن‌ها نبوده و این موضوع نیازمند مداخله در فرایند سیاست‌گذاری و اجرایی,است."پیشنهاد میشود کارگروهی در,ساژمان‌های متولی تشکیل شده و سعی در ترویج الگوهای بومی معماری از طریق بسته های تشویقی و فرهنگ سازی عمومی نمایند. سوال اول: هویت ملی و ایرانی تا چه حد در طراخی بناهای مسکونی در کلانشهر تهران دارای اهمیت می پاشد؟ برای بررسی این سوال از آزمون ۲ تک نمونه ای استفاده شد. جدول ۶ آزمون.۲.توجه به متغیر هویت ملی و.بومی؛ ماخذ: یافته های تحقیق. میانگین تجربی ‏ میانگین نظری ‏ تفاوت میانگین ها ۳ سطح معناداری نتایج جدول حاکی از اين است که میانگین تجربی توجه به متغیر هویت ملی و بومی برابر ۱۰.۲۸ می باشد که ۸ نمره از میانگین نظری یعنی ٩ بزرگتر است و این تفاوت با مقدار ۲ برابر با ۴.۴۰ در سطح ۹۵ درصد نتیجه تحلیل: بنابراین میتوان نتیجه گرفت که توجه به متغیر هویت ملی و بومی به طور معناداری در محیط خانه های کلانشهر در وضعیت مطلوبی قرار دارد. این امر بیانگر این نکته است که هویت ملی و بومی هنوز در غالب مردم دارای اهمیت بوده و از این موضوع بایستی در طراحی مسکن امروز کلانشهر تهران البته با نگاهی نو و خلاقیتی مبتنی بر و ویژگی‌های بومی بهره گرفت. هرذچند که این موضوع از نظر مردم دارای اهمیت است ولی در مشاهدات میدانی پژوهشگر مشخص شده است که معیارهای هویت بومی و ملی  در کشور کمرنگ شاه که مقولاتی مانند جهانی شدن» شبکه ارتباطات و فناوری‌های نوین دهکده جهانی مزیدی بر علت بوده است. تشکیل کارگروه هویت‌سازی معماری کلانشهر تهران در شهرداری و وزارت سوال اول: انعطاف‌پذیری فضایی تا چه حد در طراحی بناهای مسکونی در کلانشهر تهران دارای اهمیت می باشد؟ برای بررسی این سوال از آزمون ۲ تک نمونه ای استفاده شد. جدول ۷ آزمون ۲ توجه به متغیر انعطاف‌پذیری فضایی؛ ماخذ: یافته های تحقیق. تعداد میانگین تجربی میانگین نظری تفاوت میانگین ها 1 سطح معناداری نتایج جدول حاکی از اين است که میانگین تجربی توجه به متغیر انعطاف پذیری (تنوع پذیری» تغییر پذیری و گسترش بنا) برابر ۴.۱۸ می باشد که ۱.۱۸ نمره از میانگین نظری یعنی ۳ بزرگتر است و این تفاوت با مقدار ۴ برابر با ۳.۹۷ در سطح ٩۹ درصد (۰.۰۱ک۳5) معنادار است. نتیجه تحلیل: بنابراین میتوان نتیجه گرفت که توجه به متغیر انعطاف پذیری (تنوع پذیری» تغییر پذیری و گسترش بنا) به طور نسبی مطلوبیت,دارد: نکته قابل تامل اين"اشست.اکثرمردم از انعطاف پذیری مسکن و خاصه تغییرپذیری آن استقبال کرده اند و باید این موضوع در طراحی و برنامه ریزی مسکن در کلانشهر تهران مهم باشد. البته کمبود زمین و فضتشا عدمآشنایی معماران با الگوّهای انعطاف‌پذیری مسکن و برخی قوانین دست‌وپاگیر شهرداری مزید بر علت بوده که ازفع آنها می تواند ازتقا این مهم را نیز فراهم کند. سوال اول: عناصر نمادین و سنتی تا چه حد در طراحی بناهای مسکونی در کلانشهر تهران دارای اهمیت می‌پاشد؟ برای بررسی اين سوال از آزمون ۲ تک نمونه ای استفاده شد. جدول, ۸ آزمون.۳ توجه به امتغیرا امنیت فضایی؛ ماخذ: یافته های تحقیق. تعداد میانگین تجربی ‏ میانگین نظری تفاوت میانگین ها 1 سطح معناداری نتایج جدول حاکی از اين است که میانگین تجربی توجه به متغیر نماد نشانه سنتی و ملی برابر ۷.۰۱ می باشد که ۱.۰۱ نمره از میانگین نظری یعنی ۶ بزرگتر است و این تفاوت با مقدار ۴ برابر با ۴.۰۷ در سطح ۹۹ درصد نتیجه تحلیل: بنابراین میتوان نتیجه گرفت که توجه به متغیر نماد نشانه سنتی و ملی به طور معناداری در وضعیت مطلوبی قرار دارد. در کل باید گفت که امنیت در مسکن از مسائل مهمی مربوط به توسعه درون‌زا از دید شهروندان است و لازم است تا سیاست‌هایی در راستای ارتقا کیفی امنیت در فضا لحاظ شود. یافته‌های این بش تاکین دارد که شهر ونان مشقدئک می‌تران از طریق آسادها تشباته ها ورسایز موتیف‌های سقی ,و بومی تأملی بر مغهوم توسعه ی درونزا در بناهای مسکونی کلانشهر تهران و ضرورت آن در مشار کت شهروندان  ۱ 6۷ 0(3 ۳ )6۳( دعب دلوصم رم صرگر کمهم موب معط( کبي 6ب - کی جوم) کمری جع زمینه‌ساز ارتقا کیفیت مسکن شاه و لازم است این موضوع در دستورکار طراحان و برنامه ریزان شهر قرار سوال اول: مصالح و تکنولوژی‌بومی تا چه‌حد در طراحی بناهای مسکونی در کلانشهر تهران دارای اهمیت می‌باشد؟ برای بررسی این سوال از آزمون ۲ تک نمونه‌ای استفاده شد. جدول ٩ آزمون ۲ توجه به متغیر مصالح و تکنولوژی بومی؛ ماخذ: یافته های تحقیق. میانگین تجرپی ‏ میانگین نظری تفاوت میانگین ها ۳ سطح معناداری نتایج جدول حاکی از اين است که میانگین تجربی توجه به متغیر مصالح و تکنولوژی بومی برابر ۴.۱۰ می باشد که ۱.۱۰ نمره از میانگین نظری یعنی ۳ بزرگتر است و اين تفاوت با مقدار ‏ برابر با ۴.۲۴ در سطح ۹۹ نتیجه تحلیل: بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که توجه به متغیر مصالح و تکنولوژی بومی به طور معناداری مطلوبیت دارد. هرچند این مورد تا احدودی متزلزل نشان می‌دهد ولی.باز هم تمایل به مصالح ساختمانی بومی مانند آجر و سنگ‌های سنتی همراه با چوّب‌های بومی در میان مردّم؛اهمیت دارد. نتایج این بخش نشان می‌دهد که رغبت بیشتری به مصالح سنتی موجود نسبت به مصالح نوین نامتعارف وجود دارد؛ هرچند که نگارنده معتقد نیست جلوی ورود و استفاده از مصالح نوین که استفاده از آنها صرفه اقتصادی و تکنیکی دارد» گرفته شود ولی بهرحال باید توجه بیشتر معطوفبّه مصالح بوم اورّه ملی و ذخایر معادن و توانمندی‌های داخلی در سوال اول: توجه به نحوه ساخت و توقعات و سلایق مردم از مسکن تا چه حد در طراحی بناهای مسکونی در کلانشهر تهران دارای اهمیت می باشد؟ برای بررسی این سوال از آزمون ۴ تک نمونه ای استفاده شد. جدول ۱۰ آزمون ۲ توجه به متغیز,توجه به ضلایق و.خواست مردم ماخذ: یافته های تحقیق. تعداد میانگین تجربی ‏ آمیانگین نظری تفاوت میانگین ها ]1 سطح معناداری نتایج جدول حاکی از این است که میانگین تجربی توجه به متغیر توجه به سلایق و خواست مردم برابر ۶.۵۱ می باشد که ۰.۵۱ نمره از میانگین نظری یعنی ۶ بزرگتر است و این تفاوت با مقدار ۲ برابر با ۲.۵۷ در سطح نتیجه تحلیل: بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که توجه متغیر توجه به سلایق و خواست مردم به طور معناداری در محیط خان‌ههای مدرن کلانشهر تهران در وضعیت مطلوبی قرار ندارد. این امر اهمیت زیادی دارد چراکه نشانگر اینم است که مردم در فرایند طراحی مسکن دخالت داده نشده و اصطلاحا برنامه‌ریزی مشارکتی و  معماری اجتماعی باید سرلوحه فرایند برنامه‌ریزی و طرح‌ریزی مسکن در کلانشهر تهران باشد. البته واضح است که بجای آنکه خانه ها برای مردم ساخته شوند. این مردم هستند که خانه‌های موجود را براساس توانمالی و انطباق بیشتر با ویژگی‌های روحی و روانی خود انتخاب می‌کنند. بهرحال این امر نیازمند مداقه کارشناسان و سیاست‌گذاری واحد و یکپارچه برای حل مشکل پیچیده موجود است. تجزیه و تحلیل استنباطی داده‌ها (برمبنای متغیرهای توسعه درون‌زا و کدگذاری دستوری) در آزمون فرضیه‌ها یا آزمون معناداری» پژوهشگر فرضیه صفر را رد يا قبول می‌کند. یعنی اینکه اگر10] پذیرفته شود» فرض می‌شود که 711 رد شده است و اگر 710 رد شود 11آ پذیرفته شود. برای تعیین معناداری آماری یک مطالعه پژوهشی» پژوهشگر باید سطح احتمالی یا سطح معناداری آن را تعیین کند؛ تا فرضیه صفر در مقابل آن آزموده شود. اگر نتایج مطالعه احتمالی» کمتر از این سطح را نشان دهد پژوهشگر می‌تواند فرضیه صفر را رد کند. هرگاه اثبات نتیجه ی پژوهش احتمال بالایی داشته باشد, پژوهشگر باید فرضیه صفر را تأیید کند؛ در حقیقت, از آنجا که فرضیه صفر عموما بیان نمی‌شود. قبول يا رد» در فرضیه پژوهش به کار بسته می‌شود» نه در فرضیه صفر. در این پژوهش از آزمون معتبر کلم وگروف- اسمیرنوف جهت بررسی نرمال بودن توزیع متغیرهای اصلی استفاده می‌شود. این آزمون در حالت تک نمونه‌ای به مقایسه تابع توزیع تجمعی مشاهده شده با تابع توزیع تجمعی مورد انتظار در یک متغیر در سطح سنجش فاصله‌ای می‌پردازد. در تفسیر نتایج آزمون» چنانچه مقدار سطح خطای مشاهده شده از ۰/۰۵ بیشتر باشد» در آن صورت توزیع مشاهده شده با توزیع نظری یکسان است و تفاوتی بین این دو وجود.نذارد. یعنی, توزیع بسا لمده توزیع نرمال است. اما چنانچه مقدار معنی داری از ۰/۰۵ کوچکتر باشد آنگاه توزیع مشاهده شده با توزیع مورد انتظار متفاوت است و توزیع فوق نرمال سالم سازی و زیست محیطی . . نرمال ناه ۵ 110 نرمال با توجه به مقادیر حاصل از آماره اسمیرنوف - کلموگروف جدول بالا می‌توان استنباط نمود که توزیم مورد انتظار با توزیع مشاهده شده برای تمام متغیرها تفاوت معنی‌داری ندارد و بنابراین توزیع این متغیرها نرمال است. تأملی بر مفهوم توسعه ی درونزا در بناهای مسکونی کلانشهر تهران و ضرورت آن در مشار کت شهروندان  ۱ 6۷ (0 ۳ )6۳ مب دلوصم رم دصرگر کمم کموي جم رط( کبي وب - کمری جرریم) مرن جورحع توجه به این که در پژوهش حاضر به روش معادللات ساختاری اشاره شده است., لذا در ادامه با استفاده از نرم افزار ۸۵۶ به ارائه مدل و بررسی فرضیات پرداخته شده است. نتایج تحلیلی منطبق با سایر تحقیقات مرتبط با موضوع و بعنوان گروه شاهد عبارتند از: «قابلیت زندگی»: یافته‌های حاصل از پژوهش نشان داد که در بررسی نقش عوامل مربوط به ارتقا قابلیت زندگی بر طراحی بناهای مسکونی در کلانشهر تهران بر مبنای توسعه درون‌زا دارای نقش معنادار و مستقیم است؛ به عبارت دیگر ارتقا قابلیت زندگی بر طراحی بناهای مسکونی در کلانشهر «زیست‌محیطی و سالم‌سازی محیطی»: یافته‌های حاصل از پژوهش نشان داد که در بررسی نقش عوامل مربوط به سالم‌سازی و زیست‌محیطی بر طراحی بناهای مسکونی در کلانشهر تهران بر مبنای توسعه درون‌زا دارای نقش معنادار و مستقیم است به عبارت دیگر ارتفا قابلیت زندگی بر طراحی بناهای مسکونی در کلانشهر تهران بر مبنای توسعه درون زا نقش معناداری دارد. «امنیت و محرمیت و هویت ملی»: یافته‌های حاصل از پژوهش نشان داد که در بررسی نقش عوامل مربوط به افزایش امنیت بر طراحی,پناهای مسکونی در کلانشهر تهران بر مبنای توسعه درون‌زا دارای نقش معنادار و مستقیم است.به.عبازت دیگر"عوامل.مربوط به افزایش امنیت بر طراحی بناهای مسکونی در کلانشهر.تهران بر مبنای توسعه درون زا نقش معناداری دارد. نتایج حاصل ازسایر مطالعات و تحقیقات مشابه بدین قرار می باشد: پروفسوز حسین زاده دلیر و صفری در سال (۱۳۹۱) در پژوهشی با عنوان تاثیر برنامه‌ریزی هوشمند بر انتظام فضایی,شهر؛ به این نتیجه رسیده اند که گسترش سریع شهرها اکثر کشورهای دنیا از جهاله"کشورمان‌آرا#ایمشکلات متعددی روبرو ساخته است. به‌گونه‌ای که نه تنها سیاست‌های شهرسازی, بلکه مسایل اقتصادی- اجتماعی و زیست محیطی بسیاری از مناطق شهری تحت تاثیر این پدیده قرار گرفته‌اند. هر چند افزایش جمعیت علت اولیه‌ی گسترش سریع شهرها به حساب می‌آید. ولی پراکندگی نامعقول آن اثرات نامطلوبی بر محیط طبیعی و فرهنگی جوامع می‌گذارد. تلاش‌های زیادی برای برطرف ساختن اثزات منفی گسترش پراکنده‌ی شهرها به عمل آمده که عمده‌ترین آنها راهبرد رشد:هوشمند به عنوان یکی از.راهکارهای مقابله با پراکندگی توسعه شهری است که در واقع رشد هوشمند جایگزینی برای پراکندگی به حساب می‌آید. «عوامل کالبدی و عملکردی»: یافته های حاصل از پژوهش نشان داد که در بررسی نقش عوامل کالبدی بر طراحی بناهای مسکونی در کلانشهر تهران بر مبنای توسعه درون‌زا دارای نقش معنادار و مستقیم است به عبارت دیگر عوامل کالبدی بر طراحی بناهای مسکونی در کلانشهر تهران بر مبنای توسعه درون زا نقش معناداری دارد. نتایج حاصل ازسایر مطالعات و تحقیقات مشابه بدین قرار می «عوامل فرهنگی و اجتماعی»: یافته‌های حاصل از پژوهش نشان داد که در بررسی نقش عوامل  فرهنگی و اجتماعی بر طراحی بناهای مسکونی در کلانشهر تهران بر مبنای توسعه درون زا دارای نقش معنادار و مستقیم است به عبارت دیگر عوامل فرهنگی و اجتماعی بر طراحی بناهای مسکونی در کلانشهر تهران بر مبنای توسعه درون‌زا نقش معناداری دارد. نتایج حاصل ازسایر مطالعات و تحقیقات مشابه بدین قرار می باشد: هاشمی و روشنعلی در سال (۱۳۹۷) تلاش‌های زیادی برای برطرف ساختن اثرات منفی گسترش پراکنده شهرها به عمل آمده که عمده‌ترین آن‌ها راهبرد رشد هوشمند به عنوان یکی از راهکارهای مقابله با پراکندگی توسعه شهری است که درواقع رشد هوشمند تأملی بر مغفهوم توسعه ی درونزا در بناهای مسکونی کلانشهر تهران و ضرورت آن در مشار کت  ۵۱ 0(۵(۴6۷ ۳ )6۳ دعب دلوصم مر «صر گر کمم کموي مووط کي 6ب - کمو جوم کمری وحم احمدی, حسن. (۱۳۷۷). عوامل ظهور و گسترش ایده مشارکت در برنامه‌ریزی و شهرسازی, فصلنامه پژوهش, پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی, پیش شماره دوم. احمدی» حسن. (۱۳۸۰). نگرشی برالگوهای برنامه‌ریزی شهری در جهان انتشارات مرکز مطالعات و احمدی» قادر کردوان نادری» سونیا. (۱۳۹۳). مطالعه تطبیقی کیفیت زندگی درمحلات بافت جدید و قدیم شهری, مطالعه موردی: (محله شهرک قدس و قطارچیان شهرسنندج, فصلنامه علمی- پژوهشی ارجمندنيا اصغر. (۱۳۸۰). سازمان‌های غیردولتی راهبرد مشارکت سازمان یافته» فصلنامه مدیریت ازکیا مصطفی و غلامرضا غفاری. (۱۳۸۳). توسعه روستایی با تاکید بر جامعه روستایی ایران؛ تهران: اسلامی, سید غلامرضا .(۱۳۸۳). تقابل و تعامل توسعه درون‌زا و برون‌زا در مفاهیم محله و شهر, همایش علمی کاربردی توسعه محله ای» چشم انداز توسعه پایدار شهر تهران, اسلامی» سید غلامرضا؛ کاملنیا حامد. (۱۳۹۲). مغماری جمعی از نظریه تا عمل» تهران: انتشارات آصفی,» مازیار. هاشم‌پور» پریسا؛ مهاجری, مظفر. (۱۳۹۶): امکان‌سنجی روش‌های صنعتی سازی ساختمان در تولید مسکن اسلامی. پژوهش‌های معماری اسلامی, ۵ (۴). آصفی,» مازیار». ایمانی, الناز. (۱۳۹۵). بازتعریف الگوهای طراحی مسکن مطلوب ایرانی‌اسلامی معاصر . امینی» الهام و برومند؛ مریم و روح‌افزا فاطمه. (۱۳۹۲): ارریابی عوامل موئّر بر افزایش کیفیت فضاهای عمومی در شهرهای جدید (نمونه موردی: شهر جدید پرند. فصل‌نامهه آمایش محیط. دور ۷ شمارهه . اهری» زهرا.» حبیبی» سیدمحسن.» خسرو خاور, فرهاد. و ارجمند نیا اصغر. (۱۳۶۷). مسکن حداقل, . ایافت» سید امیر. (۱۳۷۸). دستورکار ۲۱ به زبان ساده» انتشارات سازمان حفاظت محیط زیست با همکاری سازمان ملل متحد وکمیته ملی توسعه پایدار تهران: نشر سازمان محیط زیست. بازگاهی» رها (۱۳۹۲). تحلیلی بر پایذاوی شهرهای جلینهپایاننانه کارشنامی‌ازشد وشته جقراتیا ز  ۷۶ بحرینی» سید حسین. (۱۳۸۰). توسعه شهری پایدار: از فکر تا عمل, مجله محیط شناسی دانشگاه بحرینی» سید حسین؛ طبیبیان» منوچهر. (۱۳۷۷). مدل ارزیابی کیفیت محیط زیست شهری, محیط ۹ برخوردار, بنفشه. (۱۳۸۷) شناخت محیط زیست. تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور. ۷ بریمانی» ف.» اصغری لفمجانی» ص. (۱۳۸۹). تعیین شدت ناپایداری زیست محیطی سکونت‌گاه‌های روستایی سیستان با استفاده از مدل ارزیابی چند معیاری, فصل‌نامه جغرافیا و توسعه, سال ۸ شماره ۹ بزتکین. دانیل و کلر, ادوارد. (۱۳۷۸). شناخت محیط زیست: زمین, سیاره ی زنده‌ی ما ترجمه‌ی عبدالحسین وهاب زاده» تهران؛ موزه ی طبیعت و حیات وحش ایران. ۰ پارک. سوریک. (۱۳۸۳) شهرهای:پایداری در کشوزهای در حال توسعه, ترجمه ناصر محرم نژاده ۶ دصعادا3۶۵ عطا ۶و +صعططهاگ :1 60۶05 عنصوصهی۳ (956ل0) فخحمصود دار م2۵ ناه وعناط تمصع ها عل 08502 دی .2007-2013 نا عطغ عمنوعکل 16 عصعصم 1000 مخ ونطاکعه 1۳0 لعطاماک .(2011) بش 2 بو ع۸ عمنم و1061 ص و۳ و5 ومد ام عنص9مط۳۵ .(2002) .۸ با مققصلاظ ۸۵ 300 فععاص5 0۶2 + خمعصص ول ۰100 .(2018) ب9ععطه ۷۷ ۸۳۵۵ فصد 300 ۶۵۶ صصدرگ فص صمنعتل 1۳ فصد بحعصنا‌4س مصوتقنصق 1 و الط عصنمفیگ تصم تلم ۶و عقه) عط 1 +کعس م0 ونم و 106 ج عم 1160610 ۳ ,1661006 صوطاعتآ عاطهمنمکنتگ عطخ ۶و عع و3۶0 .2008 بط فمصمط۸ همه[ نصا عمتمصماطظ ۶و معط 1 +دم ص120 ۸ .(0992) .۳ مفعفصعی ۸ 17-5 بطم ووصنمصماطظ مد کصوقعتعصگ ولع) ۲۷۵ باه دا 1302 ۶عط ۹ ۰ وعلرو0) .1 1 2+عصمنوع ۹ لوصا ۶۵۶ ۳۵95 فصمع5 .(2005) ۳۰ مفعومصعیل۸ 30506 ع ص۳00 کفصعاعم5 +عصون2< 010 ۶6۵۶ طعلی ۹۳ بآهعوی‌داد۸ .8 عق . بهرام سلطانی» کامبیز. (۱۳۸۷). محیط زیست مجموعه مباحث و روش های شهرسازی» تهران: مرکز تأملی بر مغهوم توسعه ی درونزا در بناهای مسکونی کلانشهر تهران و ضرورت آن در مشار کت شهروندان  ۱ 0(3(6۷ ۳7 )60( ۲ب دلوم موم «صرگر کمم کموب ممرط (کبي وب - کمری ممی) کمی جومرسع ج2 دا مه طا ومع عفد ,کخصعص مق لمع عکهاک (2007) ععفمعیا۸ ۰ 312 ۳۵۲۶0۵ [ بوصوا 2 عط۲ ۵۶ وفط5 2 فمه کت عط ۶و جعن خ۸ عصعصصتصصم غاد مصدم۲ ۸ عصنهم0 نععلنض) فصده ونلنطامصنمهدگ .(0999) بلق ,ظ بطعتال۸ . ۳0ص کععواطظ عمنممطا5 توعمتصصماط ع 2و علام) .(0997) .8 مصنص۸ ۰ -0 [ 1160022-3158 ماع 310 .ره 20۵) ام عنم۳0۵ .(2005) ما۸ .۰ عا صز ووصعوص10 طعو۳ظ فص عصعصعطظط عمنعد 1 .(0994) ۰ظ.۷۷ ختط عمش عل 0۶ لقصو[ بصملق2طتتعموم صقن که ععففما ۸ (1969 )وسعطد مطلع‌عصع۸ ۰ 1200۸1٩ 3۶000 .(2007) تقاعت2ع ۷ عل ععناطنم ها عل نمی ععاطاصد‌د۸ 6۲ ملام‌سدی 1 اعل (۳۳5) مععنلعن و5 صوا۳ ۶ع۳ جده صع واه ظ جنگ نیع ومد لععزمع) منطکس ص۳۳0 2005(.۳) طعوطالنفگل 36 مک .10 مطقتععل ۸ . 457-9 .۲ ,(3) 39 وععصعن50 لهصه‌نیع 1 ۶و علعصص۸ وط۲ 6۶0 کام0عع ۳00 0۶ 30061 عاصسنک 2 ج موه رگ خصعحصص 00۳ .(0990) .[بظ و2۳۵ 82 ۰ حم2عفمعمله ۷ مد صمن2عنلعنمحصصمص0) ععلع1جمصکگل .(2013) 1 مصفر 2ظ .۰ ما۳ ۳۵۳۵۶۵ نععن] معا کح 3/22 عصعحطص 10ع 16 عنصم0۵ ۳ لعممنی 1 ۳۵۵۵ یلعای کتامصعو وی هه ون م۸ .1999 ۰ قطن م5210

در دهه های اخیر در خصوص چگونگی برنامه و طراحی پروژه های میان افزا به منظور ارتقاء کیفیت زندگی تلاشهای بسیاری شده است. لغت درونزا ریشه در علم گیاهشناسی دارد. درونزا (اندوژن) گیاهی است که با رشد بافت آوندی و سلولی در میان بافتهای موجود به گونه ای ناتمام نمو میکند. توسعه درونزا توسعه ای است که از درون اقتصاد و بوسیله نظامی که فرایند تولید را هدایت میکند تعیین میشود. توسعه درونزا توسعه ای خودمدار است اما به معنی بازگشت به گذشته و یا انزوا نیست بلکه مفهوم آن تکیه برخود و تعامل با دنیای خارج است. ﺩﺭ ﺍیﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺎ ﻫﺪﻑ ﻣﻌﺮﻓی ﺭﻭیکﺮﺩ ﺗﻮﺳﻌﻪ درون زا ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺩﺭ ﭘیﺎﺩﻩ ﺳﺎﺯی ﺁﻥ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ ﺷ ﺪﻩ ﻭ ﺑﺎ ﺑﺮﺭﺳ ی ﺩﻗیﻖ ﺁﻧﻬﺎ ﺳﻌی ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷ ﺪ، ﻣﻌیﺎﺭﻫﺎی ﺻﺤیﺢ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻧﻘﺎﻁ ﻣﻄﻠﻮﺏ ﺑﺮﺍی ﺗﻮﺳ ﻌﻪ درونزا ﺗﺒییﻦ ﺷﻮﺩ.روش تحقیق، «توصیفی- تحلیلی» و روش «دلفی و کیو» همراه با «روش پیمایشی» از نوع «مصاحبه و پرسشنامه» بوده است. نتایج تحقیق حاضر نشان میدهد که محرمیت فضایی، سبک شناسی معماری بومی ایرانی، الگوهای ساخت بومی، هویت ملی و ایرانی، انعطافپذیری فضایی، امنیت و محرمیت فضایی، مصالح و تکنولوژی بومی، نما، وضعیت نماکاری و نوع مصالح آن، توسعه درونی از طریق توجه به نحوه ساخت و توقعات و سلایق مردم از مسکن، توسعه درونی از طریق توجه به مصالح و تکنولوژی، توسعه درونی از طریق توجه به ظرفیتهای درونی، بومی و ملی در سبکها و مشارکت سازی اجتماعی در فرایندهای طراحی و برنامه ریزی معماری مهمترین معیارهای طراحی مسکن با رویکرد توسعه درونزا می باشند.

501890

کلیدواژه‌ها: کیفیت داده» کیفیت اطلاعات» کنترل کیفیت» پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات در دنیای امروز کیفیت داده و اطلاعات یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های سازمان به حساب آمده و به حوزه‌ای بسیار تأثیرگذار در سامانه‌های اطلاعاتی تبدیل شده است. رشد شدید مخزن‌های داده و دسترسی مستقیم مدیران و کاربران به منابع مختلف داده از یک‌سو و نیاز کاربران به اطلاعات باکیفیت» ضرّورت توجنه‌ه مقوله کیفیت داده و آگاهی نسبت به آن را افزایش داده است. در بررسی‌های انجام‌ششده» پژوهشگران کیفیت داده را یکی از ۶ بعد اصلی در سامانه‌های اطلاعاتنی مدیریت (۱)۱۱5 معرفی. کردند. سامانه‌های اطلاعاتی تحقیقاتی (۲)۱8 به‌عنوان یکی از شناخته شده‌ترین.سامانه‌های اطلاعاتی مدیریت در حوزه پژوهش به ثبت» کنترل, و اشاعهه پژوّهش‌ها پرداخته.و افّروژزه» مدیریت و سیاست گذاری حوزه پژوهش بدون آن قابل تصور نیست. ازااینن رو کیفیت داده‌ها و اطلاعات پژوهشی در یک ۷۱5 و همچنین,» ارزیابی و اندازه گیری آن یک راهبرد مدیریتی به حساب می‌آید. سامانه «گنج» یکی از کلیدای‌ترین شامانه‌ها دز‌اششاعه پروندادهای پژوهش در کشور به حساب می‌آید. به همین دلیل» بهبود کیفیت نتایخ جست‌وجوی این سامانه» یکی از راهبردهای اساسی در ارتقای عملکنرد آن است. ريشهامشکلات کیفی مشاهده‌شده در نتایج به‌دست آمده از فرایشند جست‌وجو و همچنین» افزایش رضایت کاربران سامانه (گنج» به کار کرد صحیح و باکیفیت سامانه ثبت وابسته است که در آغاز کلان فرایند ثبت. سازماندهی و اشاعه اطلاعات قرار دارد. بر پايه طرح کیفیت سامانه ثبت» ناهمخوانی‌های مشاهده‌شده در مدا رک شناسایی شده و به پژوهشگر اطلاع رسانی می‌شود. اداره بت و فراهمآوری اطلاعصات در «پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران) مسئولیت شناسایی 1. 1122961161 110۲12110 5516135 )۱۱5( 2. ۲696270 ۱۳1۵۲۲۵0۲ 551615 )۱5( ارائه یک روش ساختارمند در اندازه گیری و تحلیل کیفیت اطلاعات پایان‌نامه‌ها و رساله‌های ... ۱ ارشادی و نبی‌زاده ‏ اطااهانه ناهمخوانی‌ها و اقداسات اصلاحی يا اصلاح بر روی مدا رک ناهمخوان شناسایی‌شده را بر عهده دارد. در وضعیت موجود» موارد ناهمخوان مشاهده‌شده توسط کارکنان اداره ثبت و فراهم آوری اطلاعات در فرایشد ثبت مدا رک «پارسا به‌صورت ساختارنیافته است. بدین معنا که هر یک از کارکنان شاغل در فرایشد» پس از مشاهده هرگونه ناهمخوانی در مدارک ثبت‌شده توسط دانش آموختگان» بر پايه دانش خود و شناختی که از وضعیت مطلوب مدا رک دارند.» ناهمخوانی‌ها را در سامانه ثبت در فضای اختصاص داده‌شده به این کار ثبت می‌کنند. از سوی دیگر در ساختار موجود سامانه ثبت هیچ گونه دسته‌بندی مشخصی برای ثبت موارد ناهمخوانی در مدا رک «پارسا» وجود ندارد. این وضعیت. مشکلات زیر را از جنبه‌های فرایندی و مدیریت کیفیتی به همراه دارد. ٩ وضعیت موجود به‌دلیل ناهمخوانی با استانداردهای یک مدرک امکان تحلیل مناسب از علت با زگرداندن مدا رک را به‌دست نمی‌دهد. این موضوع در حالی است که در ضورات تخلیل درست از علت )گر ای زا رک و شناسایی فراوانی هر علت می‌توان راهکارهای بهبود فرایشد و سامانه بت را به‌صورت کاراتر و اثربخش‌تر ارائه ٩ دروضعیت کنونی,» دانش موجنود در اداره بت و فزاهم آوری اطلاعات در رابطه با مشکلات مدا رک «پارسا‌ها ثبت وّاشاعه داده نمی‌شود. همچنین» در صورت مشاهده مشکلات جدید امکان استانداره گردن ابا و قراردادن در سامانه فراهم نیست؛ ٩ امکان آموزش کامل نفرات جدید (در صورت نیاز) و فراهم کردن چارچوبی برای توسعهه ظرفیت سامانه در کنترل تعداد بیشتری مدرک فراهم نیست. این بدان معناست که در وضعیت موجود در صنورت افزایش ظرفیت سامانه و کمک گرفتن از نفرات جدید لازم است هر فرد جداید در کنار سایر افراد قرار گیرد و فقط در صورتی که فرد آموزش‌دهنده از دقت و حوصله فراوان برخوردار باشد» می‌تواند داش خود را در رابطه با مشکلات کیفی مدا رک و علت‌های با زگرداندن آن‌ها به فرد جدید منتقل کند. این روش سیستمی نبوده و امکان خطا و فراموش شدن برخی علت‌ها را افزون بر موارد بالا استاندارد کردن و تحلیل بر روی علت‌های ناهمخوانی در سامانه ثبت» یکپارچه کردن فرایندهای ثبت و نمایه‌سازی را در بلندمدت با راحتی بیشتری مواجه خواهد کرد و توسعه کلان سامانه‌ها را نیز به همراه خواهد داشت. همچنین» تحلیل‌های دقیق‌نر از وضعیت ذانشگاه‌های مختلت ذر رابطه‌با کیفیت مدا رکذ ثبت‌شده توسط ‏ آن‌ها را آسان خواهد کرد. این پژوهش بنا دارد با توجه به مزیت‌های فراوان استانداردسازی علت‌ها در بازیابی مدا رک «پارسا» به ارائه چارچوبی استاندارد برای ناهمخوانی‌های مشاهده‌شده در مدا رک (پارساها)ی دانشآموختگان کل کشور بپردازد و تحلیل مناسبی از پژوهش‌های پیشین بر این حقیقت تأکید دارند که کیفیت داده» حوزه‌های مربوط به انواع داده‌های نیمه‌ساختاریافته» ساختارنیافته و چندرسانه‌ای را به‌طور کلی مورد توجه قرار می‌دهد. پژوهش‌های انجام‌شده متمرکز بر روی داده‌های نیمه ساختاریافته و ساختارنیافته در حوزه کیفیت داده به ارتباط تاریخی محکم بین کیفیت داده و طرح و ساختار پایگاه داده اشاره دارند. حتی رویکردهای یکپارچه ا.اینکه داراق سوگیری هستند» اما تم رکز اساسی آن‌ها بر مجموعه‌ای از داده‌های ساختاریافته است: که ارائهدهنده بیشترین منابع اطلاعاتتی در سازمان‌ها هستند (2008 .ا۵ 1:61ل۸۷۵۲۵). امروزه) کاربرد داده‌های نیمه‌ساختاریافته و فاقد.ساختار بهعضوان منابح سازماقی فان را ۳ آست‌لامدیریت دانش, حفاظت وب و سیستم‌های اطلاعصات جغرافیایی زب رگیرنده حوژه‌های تخقیقاتی مهمی در چارچوب کیفیت:ذاده هستند. افزون بر آن) تکنیکگ هاگ کمیگگذاده رای داذه‌های نیمه ساختاریافته و فاقد ساختار نیز مورد بررسی قرار گرفته‌اند (2018 .۵۱ 61 6۵۳۵۷). بهبود تکنیک‌های کیفیت داده برای داده‌های فاقد ساختار و نیمه‌ساختاریافته در این حوزه‌ها نیازمند درجه بالاتری از ارتباط میان تخصص‌های مختلف است که البتنه» ممکن است بهبود کیفیت داده با توجه به ابعاد گوناگون کیفیت اطلاعات» نگرانی از کیفیت و قابلیت اعتماد اطلاعات نه‌تنها در بین جست‌وجوگران آنلاین و متخصصان اطلاعات» بلکه در بین عموم مردم رو به افزایش است (2018 [۸220020 8 ,6۳2۳۵۲۱۵00 880-7 ). متخصصان اطلاعات بر پايه این اصل» به مشتریان در فهم محدودیت‌های منابع ده کمسنکد .میی‌کنننن و به پرورش تفکر انتقادی در قبال داده‌ها می‌پردازند» و همچنین دقت و اعتبار اطلاعات جمع آوری‌شده را ارزیابی می‌کنند. از این رو امروزه» بهبود کیفیت» به روشنی موضوعی مهم و حیاتی بوده و لازم است به‌عنوان یک استراتژی کلیدی سازمان‌ها مورد توجه قرار ارائه یک روش ساختارمند در اندازه گیری و تحلیل کیفیت اطلاعات پایان‌نامه‌ها و رساله‌های ...۱ ارشادی و نبی‌زاده رک گیرد. در تمام زنجیره تولید داده از تولید کننده پایگاه داده گرفته تا مصرف کننده نهایی آن ایجاد همکاری و یک تعهد همه‌جانبه در سیستم برای بهبود پيوسته کیفیت ضروری و ارتباط بین کیفیت داده و کیفیت فرایند به‌دلیل ارتباط و تنوع ویژگی‌های فرایندهای کسب و کار در سازمان‌ها» بخش عمده‌ای از تحقیقات را دربرمی گیرد. تأئیرات متفاوت کیفیت داده‌ها در سه سطح مشخص به نام‌های عملیاتی» تاکتیکی و استراتژیک مورد بررسی قرار گرفته است (2009 .۵۱ 61 [82110). کیفیت داده و ارتباط آن با کیفیت سرویس‌ها محصولات» عملیات کسبو کار و رفتار مصرف کننده در قالب اصطلاحات عمومی زیادی در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است. مدل‌های استاندارد و رایج در کیفیت داده مانند مدل (1996) 51009 ۵ ۷/۵۳۵ و مدل انستیتو انباره داده! در سال ۲۰۰۶ و همچنین,» چارچوب ارائه‌شده توسط (2017) (طاط۲۷۵ 2 ,۱۸۵۳۹62206۲ ,۷2۵2181 و نیز .له 61 ۳۵۶۲۵2۵/0۲ (2011) پژوهش‌هایی هستند که در حوزه کیفیت داده جنبه‌های گوناگونی را مورد توجه قرار داده‌اند. همچنین,» امروزه» مدل‌هایی نیز اند مدل ارائه‌شده توسط (8 ۱۵6 ,۴۷/۵۳ 4 51) برای کیفیت کلان‌داده‌ها در سازمان ارائه شده است. چارچوب اصلی دیگری که در پیشینه پژوهش وجود دارد. دسته‌بندی کل وکام است .که در پژوهش «ارشادی» جلالی‌منش و نصیری» (۱۳۹۸) برای انواع ناهمخوانی‌هتا دراستامانه بت صورت گرفته است. افزون بر موارد گفته‌شده» دسته"دیگری از بژژوهش‌هّای پیشین به اندازهگیری کیفیت داده به‌عنوان یک هدف نگریستهآو گزارش‌های گوناگونی را در حوزه اندازه گیری جنبه‌های آن ارائه کرده‌اند. حوزه مشتریان و اندازهگیری داده‌های آن یکی از این پژوهش‌هاست که در احال حاضر مورد توجه برخی از پژوهشگران (228۷ ,۳۵۱8۵۲ 0 5۳3۲۳۱۵ :2020 ۳۵۲۵۷۱6 :2018 002206 2 ۴۲۳۵0 :2013 ۱۵۱۳۵۵۳ ع) قرار گرفته است. فراداده‌های آموزشی یکی دیگر از.جنبه‌های کاربردی است که 0۷۵۱ :8 00۳۵۵ (2006) مدلی برای اندازه گیری آن ارائه کردند. این مدل در پژوهش‌های تازه‌تر با تم رکز بر فراداده‌ها توجه افزون‌تری يافته است (2020 ۸1110۲0۷۵). چارچوب مشابهی در داده‌های ثبت اسناد و املاک به‌منظور ارزیابی کیفیت پایگاه داده ارائه شده و ابعادی مانند به‌روز بودن» دقت و هزینه داده‌های بی کیفیت در آن مورد توجه قرار گرفته است (۷۱۵۲ ,۱۲۹۵۱۳۵۲ ۲ خوانندگان برای مطالعه کامل انواع مدل‌های استاندارد کیفیت داده می‌توانند به کتاب (ارشادی و ارشادی اگرچه در داده‌های سامانه‌های اطلاعاتی تحقیقاتی برخی پژوهش‌ها در قالب نمودار کنترل به پایش آن‌ها پرداخته (اشتریان اصفهانی» ارشادی و عزیزی ۱۳۹۹) یا تحلیل ریشه ارائه کرده‌اند (ارشادی و همکاران ۱۳۹۵)» اندازه گیری و تحلیل این داده‌ها در قالب يکک روش ساختارمند که بتواند برای بهبود فرایندهای تولید و پردازش داده به تصمیم‌های مدیریشی منجر شود مورد توجه قرار نگرفته است. همچنین» ویژگی متمای زکننده‌ای که ارزیابی کیفیت داده‌ها در سامانه‌های اطلاعاتی تحقیقاتی نسبت به سایر سامانه‌ها دارند» این است که کنترل‌ها و نتایج آن‌ها در قالب متن بوده و ساختار مشخص و از پیش تعبین‌شده‌ای ندارند. این کار دسته‌بندی ویژگی‌های کیفی در قالب ساختارهای استاندارد مانشد دقت» کامل بودن و به‌روز بودن را دشوارتر ساخته و لزوم ارائه یک ساختار بومی برای ارزیابی را تقویت می‌کند. برای نمونه» کارشناس کنترل کیفیت یک فایل متسی پایان‌نامه نواقص مشاهده شده در فایل را به‌صورت چند عبارت در سامانه درج می‌کند که نگاشت آن به ابعاد استاندارد کیفینت.داهه راابسظار دشوار می‌سازد. بنابراین» به‌منظور ارائه یک تخلبل آمازی مناسب از کیفیت مدا رک علمی يا پژوهشی. یک ساختار درست و از پیش تعیین‌شده نیّاز است کنه قابلیت تکرارپذیری نیز داشته باشد. افنرّون سر اینن» چارچوب ارائه شا یزرا زرم نمی اند پاینه و اسساس پژوهش‌های کیفیت داده در سایر دسته‌های پاشگاه داده مأنند مجلات؟ کثاب‌ها و کنفرانس‌ها نیز قرار گیرد. این است که در این مقاله ناهمتشّوانی‌هنا شنأنشایی و طبقه‌بنشدی شده و تحلیل‌های آماری بر روی نتایج این ناهمخوانی‌ها و رهنمودهای اجرایی ارائه خواهد شد. در بخش همان گونه که در بخش پیشین اشاره شده ارائه یک چارچوب مشخص و مدون برای آرزیابی و تحلیل کیفیت مدا رک پایان‌نامه‌ها/ رساله‌ها برای ایجاد توسعه و بهبود کیفیت داده‌های این حوزه کاری حیاتی است. رویکردی که در این پژوهش در ادامه بسیاری از پژوهش‌های پیشین برای ارزیابی و بهبود کیفیت داده استفاده شده» بر چارچوب مدیریت کفب نا فراگیر داده! (/۲00۱) مبتنی است که در صورت پیاده‌سازی درست می‌تواند بهبود مستمر کیفقست داده را در سازمان به‌دنبال داشته باشد (1990 ۱۸200 ۵ و۷/۵). چارچوب ارائه یک روش ساختارمند در اندازه گیری و تحلیل کیفیت اطلاعات پایان‌نامه‌ها و رساله‌های ... ۱ ارشادی و نبی‌زاده ‏ اطااهانه 4۷ بهبود کیفیت مستمر داده‌ها را با دنبال کردن مراحل چهارگانه برنامه‌ریزی» اندازه گیری» تجزیه و تحلیل» و بهبود پشتیبانی می‌کند (شکل ۷). این چارچوب پایه و اساس بسیاری از برنامه‌های بهبود کیفیت داده قرار گرفته و امروزه نیز در بسیاری از پژوهش‌ها مورد استفاده است (2020 .2 61 بانا :2020 502//6 8 ۳2/0۵). هر یک از مراحل اصلی 700۸ (بر پايه شکل ۱) شامل فعالیت‌های گوناگونی است تعریف ابعاد کیفیت داده ازادیدگاه مصرف‌کننده یا کاربر داده یک گام کلیدی در مدیریت کیفیت جامع داده به حساب می‌آید. در این مرحله» چارچوب اصلی ارزیابی در این مرحله بر پايه چارچوب و گام‌های مرحله پیشین» کیفیت داده‌ها اندازه گیری می‌شود. شاخص‌های تعیین‌شده در مرحله تعریف برنامه» به‌صورت عملیاتی و در بازه تحلیل نتایج اندازه گیری کیفیت داده در گام سوم صورت خواهد پذیرفت. میزان تفاوت‌ها میان شاخص‌های کیفیت داده و جایگاه از قبل تعریف‌شده آن‌ها به کسکک سرانجام» در گام چهارم» برنامه‌های بهبود کیفیت داده مدون خواهند شد. در این مرحله» اقدامسات صورت گرفته از دو بعد حائز اهمیت است: ۱) تغییر ارزش داده‌ها و این پژوهش بر پایه رویکرد 70004 در چهار گام و در قالب چارچوب زیر انجام خواهد شد. در گام اول» چارچوبی برای اندازه گیری کیفیت فراداده‌ها تعیین خواهد شد. در این گام» پس از تعیین چارچوب اشتاندارد ارزیاینی کیفیت مدارک در سامانه بت «پارسا»ی درون کشور» ساختار ارائه‌شلاه توسط خبنزگان حوزه کیفیت داده‌های علم و فناوری و روایی آن ارزیابی خواهداشد.سپس, در گام دوم» بر پايه چارچوب تعیین‌شده در گام اول» کیفیت داده‌ها و فراداده‌ها دز سامانه ثبست اندازه گیری می‌شود. در گام سوم» نتایج به‌دست آمده در گام دوم» مورد تجزینه و تحلیل قراراخواهند گرفت. و در نهایت. در گام چهارم» پیشنهادهایی برای بهبود کیفیت داده‌ها بر پايه تحلیل‌های انجام‌شده ارائه شکل ۲ روشی را که این.پژوهش بر پايه آن انجام شده به‌صورت خلاصه نمایش ارائه یک روش ساختارمند در اندازه گیری و تحلیل کیفیت اطلاعات پایان‌نامه‌ها و رساله‌های ...۱ ارشادی و نبی‌زاده اطااقانت" * شناسایی اقلام اطلاعاتی ثبت مدار کک پارسا کد گذاری اقلام اطلاعاتی و ارائه دسته‌بندی مناسب * جمع آوری نتایج و شناسایی کدهای تخصیص داده‌شده به مدا رک ناهمخوان * ارائه گزارش کلان تحلیلی برای همه مدا رک ناهمخوان پارسا شکل ۲. گام‌های پژوهش برای اندازه گیری و تحلیل. کیفیت مدار کت «پارسا»ی درون کشور در ادامه این پژوهش, در بخشن چهارم» نتایج پژوهتش در قالب چهار گام پیش گفته در این بخش بر پايه چهارگام ارائه‌شده در بخش سوم در قالب چهار زیربخش و در وضعیت کنونی» کارکننان مدیزیت ثبت و فراهم آوری اطلاعات ابتدا فراداده ثبت‌شده توسط کاربر (دانشجو) در سامانه ثبت را کنترل می‌کنند. سپس» فایل پی‌دی‌اف و سرانجام فایل ورد کنترل می‌شود. بر این اساس» ناهمخوانی‌های مشاهده‌شده در مدا رک «پارسا» نیز به این سه دسته کلی تقسیم‌بندی می‌شود. به بیان دیگر» موارد ناهمخوانی مشاهده‌شده در سامانه ثبت بابه اطلاعات درج‌شده در سامانه توسط کاربر (فراداده) برمی گردد (دسته اول) یا به فایل ارسالی ورد (دسته دوم) و یا به فایل ارسالی پی‌دی‌اف (دسته سوم) مربوط می‌شود. از این رو ناهمخوانی‌ها در سه دسته اصلی تقسیم‌بندی شاه‌اند. در هر یک از سه گروه فراداده» داده-فایل ورد و داده-فایل پی‌دی‌اف موارد ناهمخوانی در اقلام اطلاعاتی ثبت‌شده توسط کاربر قابل دسته‌بندی خواهد بود. شکل ۳ دسته‌بندی توضیح داده‌شده را به تصویر می کشد. فراداده شامل اطلاعات ثبت‌شده در سامانه ثبت توسط کاربران سامانه است و شامل قلم‌های اطلاعاتی مختلفی مانشد نام» نام خانوادگی, نام استاد راهنما و ... است. سطح دوم همان گونه که در شکل ۳ نشان داده شده» ناظر به قلم‌های اطلاعاتی است. در هر قلم اطلاعاتی ممکن است خطاها و اشتباه‌هایی توسط کاربر رخ دهد. به‌عبارتی» نوع ناهمخوانی مشاهده‌شده به قلم اطلاعاتی وابسته است (سطح سوم). برای نمونه» کاربر ممکن است در بخش اطلاعات کتابشناختی سامانه ثبت (فراداده) نام خود را اشتباه تایپ کند یا پسوند نام خود را درج نکند. پس» این ناهمخوانی در سطح اول به فراداده مربوط می‌شود. همچنین» قلم اطلاعاتتی «نام» سطح دوم این ناهمخوانی را تشکیل می‌دهد. سطح سوم» «عدم درج پسوند) نوع ناسسخواتی خواهد بود. در ادامه» ایمیلی نیز که به کاربر ارسال می‌شود» نشان‌دهنده نوع ناهمخوانی مشاهده‌شده است. بر این اساس» آخرین تخش ازاشاختار ناهمخوانی‌ها به ایمیل ارسالی به کاربر اختصاص داده شده است. به بیان دیگر) رای استاندارد شدن فرایند آگاهی‌رسانی به دانشجوی ثبت کننده «پارسا»» پس ,از انتخاب نوع ناهمخوانی» متن استانداردی برای کاربر ارسال خواهد شد تا بتواند مادرک نود ابر پاینه توضیحات ایمیل ویرایش کند. ارائه یک روش ساختارمند در اندازه گیری و تحلیل کیفیت اطلاعات پایان‌نامه‌ها و رساله‌های ... | ارشادی و نبی‌زاده ‏ اطااعانت:7 شکل ۳. ساختار کلان موارد ناهمخوان در مدا ر کت ثبت‌شده در سامانه ثبت «پارسا» همان‌گونه که در ساختار شکل ۳ مشاهده می‌شود» در سطح اول» ساختار یک ناهمخوانی تعیین کننده داده یا فراداده مدرک «پارسا» میوزد بررشی قنراز گرفعه است از این سطح فقط مشخص می‌شود: که یک ناهمخوانتی در دسته فراداده یا داده (فایل‌های ورد یا پی‌دی‌دف) قرار دارد. در سطح دوم» از ناهمخوانی‌های مشاهده‌شده در فراداده‌های «پارسا» در سامانه ثبت.» قلم اطلاعاتی پایه و اساس دسته‌بندی خواهد بود. بنابراین» در سطح بعدی باید اقلام اطلاعاتی مختلف سامانه بت مشخص شود. شکل ۴ دسته‌بندی شکل کسترده قلم اطلاعاتی را در فراداده‌های «پارسا) نمایش می‌دهد. به‌صورت مشابه» در داده‌های ثبت‌شده در سامانه ثبت (فایل‌های ورد و پی‌دی‌اف) نیز سطح دوم» دسته‌بندی ناهمخوان‌ها شامل قلم‌های اطلاعاتی مختلف موجود در این داده‌هاست. شکل ۵» ساختار شکل ۶. ساختار گسترده سطح دوم (قلم اطلاعاتی) در ناهمخوانی‌های فراداده در مدار کت ثبت‌شده در سامانه ثبت «پارسا» شکل ۵. ساختار گسترده سطح دوم (قلم اطلاعاتی) در ناهمخوانی‌های داده در مدا رک ثبت‌شده در سامانه ثبت «پارسا» ارائه یک روش ساختارمند در اندازه گیری و تحلیل کیفیت اطلاعات پایان‌نامه‌ها و رساله‌های ... | ارشادی و نبی‌زاده ‏ اطااعانت:7 به‌منظور بهبود دسترسی کارشناسان کنترل کننده سامانه ثبت به ساختار استاندارد موارد ناهمخوانی» کدهای داده‌شده به هر ناهمخوانی به شکلی استاندارد ارائه شده است تا اختصاص کد به‌راحتی صورت پذیرد. همان گونه که در شکل ۳ نیز قابل مشاهده است, ناهمخوانی‌ها در سه دسته فراداده» فایل ورد و فایل پی‌دی‌اف ارائه شده است. به همین دلیل,» کدهای این سه دسته به‌ترتیب با عدد ه ۲ و۳ آغاز شده‌اند. ساختار کلی این کدگذازی در شکل ۶ قابل مشاهده است: از سوی دیگر» رقم دوم به قلم اطلاعاتی مربوط می‌شود و سعی شده است که ساختار مناسبی نیز برای رقم دوم ارائه شود. شکل‌های ۷و۸ ساختار رقم دوم ناهمخوانی‌ها را به تر تیب در مورد فراداده (رقم ابتدایی ۱ وفایل پی‌دی‌اف (رقم ابتدایی ۲) و فایل ورد (رقم ابتدایی ۳) ارائه کرده است. شکل 1. ساختار کلان کد گذاری موارد ناهمخوان دز مدا ر کت «پارسا» شکل ۷. ساختار کدگذاری رقم دوم در موارد ناهمخوانی در فراداده‌های سامانه ثبت «پارسا» شکل ۸. ساختار کدگذاری رقم دوم در موارد ناهمخوانی در فایل‌های پی‌دی‌اف و ورد سامانه ثبت «پارسا» پس از تعیین رقم‌های اول و دوم از ساختار کد ناهمخوانی» رقم سوم به‌صورت پشت سرهم از یک آغاز شده و ادامه می‌یاید. با توجه به این که در تحلیل انجام‌شده بر روی کیفیت داده‌ها تمرکز بر دو رقم نخستین است از ارائه ساختار رقم سوم (با توجه به برای بررسی روایی چارچوب تهیه‌شداه) کا زگروهی از خبرگان حوزه کیفیت داده/ فراداده تشکیل شد. معاون اطلاعات علم و فناوری اینران» مدیر سازماندهی و تحلیل اطلاعات» مدیر ثبت و فراهم آوری؛اطلاعتات واسه تسن از کارشناسان اصلی شاغل در کترل مدا رک «پارسا این کار گروه واتشکیل دادشد: هر یک از اعضای این کار گروه از جنبه‌های گوناگون فنی و کاربردی پیش‌نویش تهیه‌شده را مورد ارزیابی و بررسی قرار دادند. ساهگی استفاده برای کارشناسان سامانه ثبت» راحتی نیم آن‌ها برای دانشجوی کاربر سامانه ثبت. قابلیت تحلیل و جمع‌بندی و همچنیین» کامل و جامع بودن کدها و ساختار ارائه‌شده از معیارهای اصلی در بررسی روایی" ساختار ارائه‌شده بود. در پایان» پس از نهایی‌شدن ساختار و کدها گام,دوم پژوهش یعنی جاری‌سازی این ساختار آغاز شد که ۳-۶ ارزیابی کیفیت داده‌ها و فراداده‌های «پارسا»‌ها بر پايه چارچوب تدوین‌شده در این گام چارچوب استاندارد ارائه‌شده در بخش پیشین در سطح عملیاتی توسط کارشناسان کنترل مورد استفاده قرار گرفت. در این راستا راهبر سامانه ثبت بر پايه کدگذاری انجام‌شده ناهمخوانی‌های استاندارد‌شده را در سامانه تعریف نمود تا کارشناسان بتوانند در زمان ارزیابی هر مدرک («پارسا» از ساختار تازه استفاده کنند. ساختار ارائه یک روش ساختارمند در اندازه گیری و تحلیل کیفیت اطلاعات پایان‌نامه‌ها و رساله‌های ... ۱ ارشادی و نبی‌زاده ‏ اطااهانه اعتبارسنجی‌شده ناهمخوانی‌ها به‌صورت آزمایشی در دوره دوماهه استفاده شد. در انتهای مرحله ارزیابی هر مدرک («پارسا» در صورتی که آن مدرک ناهمخوان ارزیابی می‌شد» یکت یا چند کدذ از کدهای استاتذاره‌شده در گام دوم» انتخاب شده و در سامانه ثبت شد. این کدها در هر بازه زمانی مورد نظر راهبر سامانه امکان گزارش گیری داشته و می‌توانشد بستر مناسبی برای تحلیل نتایج در گام‌های دیگر پژوهش را فراهم آورند. در گام سوم این پژوهش تحلیل‌هایی از نتایسج به‌دست آمده در گام دوم ارائه خواهد شد. در این مرحله» پس از دریافت اطلاعات مدا رک با زگردانده‌شده (۱۰۰۰ مد رک) و کدهایی که برای هر مدرک با زگردانده‌شده انتخاب شده (ساختار این کد در بخش سوم نشان داده شد)» ابتدا فراوانی هر کد به‌دست آمد و سپس,» درصد مشاهده هر کد از تقسیم تعداد مشاهده هر کد به کل تکرارهای همه کدها به‌دست آمد. برای افزایش دقت در تحلطایت اج ارزیابی, کیقیت.داده‌ها نتایج در این بخش در دو زیربخش جداگانه ارائه خواهد شد. درازیربخش:اول» تحلیلی کلان برای همه داده‌ها و فراداده‌ها -مستقل از این که یک مدرککثا در چه حوزه تخصصی مانند فنی-مهندسی یا علوم انسانی باشد- ارائه خواهد شد. سپس از آنجا که"خوزه تخصصی دانشآموختگان تأثیر به‌سزایی در کیفیت مدارک ثبت‌شله دارد» تحلیّللی دیگر متناسب با حوزه تخصصی مدا رک ارائه می‌شود. یکی از مهم‌ترین مزیت‌های این تحلیل آن است که در سامانه ثبت می‌توان رهنمودهایی برپایه حوزه تخصصی کاربران هنگام ورود اطلاعات ارائه کرد. برای نمونه» راهنمای ارائه‌شده به یک دانشجوی فنی-مهندسی می‌تواند نسبت به يکک دانشجوی علوم پایه که از نرم‌افزار بای نوشتن متن «پارسا»ی خود استفاده می‌کند.» در ادامه و در زیربخش ۱-۳-۴ نتایج تحلیل کلان بر روی مدارک ارائه خواهد شد. ۱-۳-۶. نتایج تحلیل ارزیابی کیفیت در همه مدا رک ناهمخوان در این بخش کدهای مربوط به داده و فراداده به‌صورت کامل در کنار هم قرار گرفتند و هیچ گونه جداسازی صورت نگرفت. همچنین,» دسته‌بندی ویژه‌ای بر روی مدا رک (مانند حوزه تخصصی) انجام نشد. در جدول ۱ فراوانی مشاهده تمام کدها به تفکیک هر کد مشاهده می‌شود. نمودار ۱ مقايسه بهشری از اطلاعات دریافت‌شده از جدول ۱ را اطلاهانت" ‏ بهار ۱۶۰۱ | دوره ۳۷ ۱ شماره ۳ بادست می‌ذهد. گفتنی است» بزای این که کدهای پرتکنرار قابلیت مشاهده‌پذیزی بهشری داشته باشند و بتوان به شکل مناسب مقایسه انجام داد» در این نمودار فقط کدهایی که جر از اسکت درصد از همه کدها سهم داشتند» ارائه شده‌اند. جدول ۱. فراوانی و درصد مشاهده علت‌های ناهمخوانی در همه مدا رک ردیف نام کد فراوانی درصد مشاهده ردیف نام کد فراوانی درصد مشاهده ارائه یک روش ساختارمند در اندازه گیری و تحلیل کیفیت اطلاعات پایان‌نامه‌ها و رساله‌های ... نمودار ۱. درصد مشاهده کدهای مختلف برای ناهمخوانی‌ها در همه مدا رکک نتایج ارائه‌شده در نمودار ۱ نشان می‌دهد که بیشترین ناهمخوانی به ناهمخوانی در کیفیت فراداده (اطلاعاوت ثبت شنده در شامانه توشق. کاربش) مربوط می‌شود (کد ۱۲۵). به بیان دیگر مشکل تاریخ دفاع وناهمخوانی آن بااصفحه عنوان «پارسا» در بیش از ٩ درصد مدا رک با زگردانده‌شده دبدّه شعلاه است. در*۵+کلل اضلی استفاده‌شده در مدا رک ناهمخوان به‌جز کد اول که به تاریخ دفاع کازبر مربوط می‌شود» ۴ کد دیگر در مورد داده (فایل‌های پی‌دی‌اف و ورد) است. کد ۰ ر(رتبه دوم)» ناهمخوانی صفحهه عنوان فارسی در فایل پی‌دی‌اف با اطلاعات ثبت‌شاه در اسامانه» در ۶/۶۷ درصد از مدارک با زگردانده‌شده دیده شده است. کد ۲۸۰ (رتبه سوم)» به صفحه عنوان انگلیسی مربوط می‌شود. ناهمخوانی این صفحه با اطلاعات درج‌شده در شامانه در ۳/۵۳ درصد از مدارک ناهمخوان دیده شده است. کدهای ۳۰۰و ۲۵۶ مشکلات صفحه عنوان فارسی در فایل ورد و همچنین» وجود صفحه‌های سفید در پایان‌نامه» رتبه‌های چهارم و پنجم هستند که به‌ترتیب ۵/۱۹ و ۴/۴۵ درصد از مدا رک با زگردانده‌شده دارای این ناهمخوانی‌ها بوده‌اند. ۲-۳-۶. نتایج تحلیل ارزیابی کیفیت در مدا رک ناهمخوان به تفکیک حوزه تخصصی در این بخش به تحلیل علت‌های با زگرداندن مدا رک «پارسا» به تفکیک حوزه‌های تخصصی مانند علوم پزشکی» فنی-مهندسی و ... پرداخته خواهد شد. در ادامه» بر پايه تحلیل‌های انجام گرفته» برخی نتایج کلیدی به تفکیک گروه تخصصی ارائه خواهد شد ارائه یک روش ساختارمند در اندازه گیری و تحلیل کیفیت اطلاعات پایان‌نامه‌ها و رساله‌های ... ۱ ارشادی و نبی‌زاده ‏ اطااهانه جدول ۲. مقايسه درصد مشاهده کدهای پرتکرار به تفکیک حوزه تخصصی کدهای کد درصد کد درصد کد درصد کد درصد کد درصد کد درصد کد درصد پرتکرار ۱۳۶ ۵ ۹ ۱۳۳۳ ۳۵ ۱۱ ۰ م۸ ۹۸ ۵ ۱۳ اهمخوانی ۱۲۵ ۸ ۲۰۰ ۷ ۲۵۶ ۶ 0 ۲۵۶ ۷ ۱۲۵ ۲۸۷ ۷ ۸ ا۲ و ‏ و ‏ و ع و و۵ با ۲ ۷ ۳ و ع و عم ه ک ع ‏ ع ۵۳ از میان ۱:۴۶ کد استفاده‌شدهردر مدرک با زگردانده‌شده به: کاربران ۳٩ غدد (۱ درصد) به حوزه علوم پزشکی,» ۲۱۵۴ عدد(۲۱ درصد) به حوزه فنی-مهندسی» ۶۰ عدد (۱ درصد) به حوزه دامپزشکی,» ۵۷۴۷ عدد.(۵۵ درصد) به حوزه علوم انسانی» ۱۰۳۹ عدد ( درصد) به حوزه علوم پایته, ۵۹۳ عدد (۶ درصد)ابه حنوزه کشاورزی» و ۰عدد در حوزه دامپزشکی,» کدهای ۰۲۵۶ ۱۲۵ ۱۵۸ ۲۰۰و ۳۰۰ بیشترین فراوانی را در بین کدهای انتخاب‌شده داشتند. صفحه‌های سفید در فایل پی‌دی‌اف» ناهمخوانی تاریخ دفاع ثبت‌شده با صفحه عنوان» ثبت بیش از یک کلیدواژه در یک فیلد و نیز ناهمخوانی صفحه عنوان فارسی در فایل‌هایآپی دی‌اف و ورد بیشترین دلیل‌ها در ناهمخوانی‌ها بودند که به ترتیب» ۱۰ ۸ ۷ ۷و ۷ درصد از مدا رک آناهمخوان دارای این نوع ناهمخوانی‌ها بودند. در حوزه علوم انسانی» کدهتای ۰۱۲۵ ۰۲۰۰ ۲۸۰ ۳۰۰و ۱۴۰ بیشترین فراوانی را در بیین کدهای انتخاب شده داشتند. از این بین» ناهمخوانی تاریخ دفاع ثبت‌شده با صفحه عنوان بیشترین فراوانی را داشت. ناهمخوانی صفحه عنوان فارسی در فایل پی‌دی‌اف» ناهمخوانی صفحه عنوان انگلیسی در فایل پی‌دی‌اف» ناهمخوانی صفحه عنوان فارسی در فایل ورد و در نهایت. بی‌دقتی در ثبت چکیده به ترتیب» بیشترین دلیل‌ها در ناهمخوانی‌ها بودند که به‌ترتیب ٩ 4۷ ۶ ۵و ۵ درصد از مدارک ناهمخوان دارای این نوع ناهمخوانی‌ها بودند. در حوزه علوم پایه» کدهای ۳۹۱ ۰۲۵۶ ۰۱۲۵ ۲۰۰ و ۱۵۸ بیشترین فراوانی را در بین کدهای انتخاب‌شده داشتند. نوشتن پایان‌نامه با فرمتی دیگر وجود صفحه‌های سفید در فایل پی‌دی‌اف» ناهمخوانی تاریخ دفاع ثبت‌شده با صفحه عنوان» ناهمخوانی میان اطلاعات ثبت‌شده در سامانه و صفحه عنوان فارسی در فایل پی‌دی‌اف و در نهایت. درج بیش از یک کلیدواژه در یک فیلد بیشترین دلیل‌ها در ناهمخوانی‌ها بودند که به‌ترتییب ۰ ۶ ۶و ۵ درصد از مدا رک ناهمخوان دارای این نوع ناهمخوانی بودند. در حوزه فنی-مهندسی,» کدهای ۱۲۵ ۲۰۰ ۳۰۰ ۲۸۰ و ۲۵۶ بیشترین فراوانی را در بین کدهای انتخاب شده داشتند. ناهمخوانی تاریخ دفاع ثبت‌شده با صفحه عنوان» ناهمخوانی میان اطلاعات ثبت‌شده در سامانه و صفحه عنوان فارسی در فایل پی‌دی‌اف» ناهمخوانی میان اطلاعات ثبت‌شده در سامانه و صفحه عنوان فارسی در فایل وّرد» ناهمخوانی صفحه عنوان انگلیسی در فایل پی‌دی‌اف و در نهایت» وجود صفحات سفید و سپس» ناهمخوانی تاریخ دفاع ثبت‌شده با صفحه عنوان بیشترین دلیل‌ها در ناهمخوانی‌ها بودند که به‌ترتیب» ۷۱ ۶ ۶و ۵ درصد از مدارک ناهمخوان دارای این نوع ناهمخوانی بودند. در حوزه علوم پزشکی» کدهای ۱۱۹۱۴۰۰۰۲۵۶۲۰۰ و ۱۳۵ بیشترین فراوانی را در بین کدهای انتخاب‌شده داشتند. در این خوزهگلارتلاف حوژه‌های دیگره کدهای مربوط به فراداده سهم بیشتری در ۵ کد پرتکرار دارند. ناهمخوانی صفحه عنوان فارسی در فایل پی‌دی‌اف» وجود صفحه‌های سفید ذرافایل بی‌دتی‌افت+وجود کلمه «چکیده/ خلاصه» در ابشدای چکیده ثبت‌شده در سامانه, ناهمتخوّانی غنوان انگلیسی"پایان‌نامه/ رساله در سامانه با برگک عنوان» بیشترین دلیل‌ها در ناهمخوانی‌هاآپودند که به‌ترتیب» ۸ ۷ ۵ ۴و ۴ درصد از در حوزه کشاورزی» کدهای ۱۵۸ 0۲۵ ۲۵۶ ۲۰۰و ۱۴۰.بیشترین فراوانی را در بین کدهای انتخاب شده داشتند. درج بیش از یکک کلیدواژه در یک فیلد. ناهمخوانی تاریسخ دفاع با اطلاعات صفحه عنوان پایان‌نامه/ رساله» وجود صفحه‌های سفید در فایل پی‌دی‌اف» ناهمخوانی صفحه عنوان فارسی در فایل پی‌دی‌اف با اطلاعات سامانه» و در نهایت» وجود کلمه «چکیده/ خلاصه» در ابتدای چکیده ثبت‌شده در سامانه بیشترین دلیل‌ها در ناهمخوانی‌ها بودند که به‌ترتیب,» 4 ۷۷ ۸۷ ۴ و ۴ درصد از مدا رک ناهمخوان در حوزه هنر» کدهای ۱۲۵ ۲۸۰ ۲۰۰ ۳۰۰و ۳۵۱ بیشترین فراوانی را در بین کدهای انتخاب‌شده داشتند. ناهمخوانی تاریخ دفاع با اطلاعصات صفحه عنوان پایان‌نامسه/ رساله با صفحه عنوان بیشترین قراواتی را داشت. ناهمخوانی میان صفحه عنوان انگلیسی فایل ارائه یک روش ساختارمند در اندازه گیری و تحلیل کیفیت اطلاعات پایان‌نامه‌ها و رساله‌های ... ۱ ارشادی و نبی‌زاده ‏ اطااهانه پی‌دی‌اف با اطلاعات سامانه» ناهمخوانی صفحه عنوان فارسی در فایل پی‌دی‌اف با اطلاعات سامانه» ناهمخوانی صفحه عنوان فارسی در فایل ورد با اطلاعات سامانه در اولویت‌های بعدی هستند. در نهایت» ناقص بودن متن فایل وّرد» بیشترین دلیل‌ها در ناهمخوانی‌ها بودند که به‌ترتیب» ۰ ۷ ۵و ۵ درصد از مدا رک ناهمخوان دارای این نوع ناهمخوانی بودند. همچنین,» در ۱۰۴۰۶ بار استفاده از کدها ۶۱۰۵ بار از کدهای داده (مشکل در فایل‌ها) و ۱ بار از کدهای فراداده (اطلاعات ثبت‌شده در سامانه) استفاده شده است. به بیان دیگل ٩ درصد از ناهمخوانی‌ها به فایل‌های ضمیمه‌شده و ۴۱ درصد به اطلاعات ثبت‌شده در سامانه مربوط می‌شود. همان گونه که پیش از این نیز اشاره شده ناهمخوانی تاریخ دفاع بیشترین مشکل مشاهده‌شده است. همچنین, بی‌دقتی در ثبت چکیده (کد ۱۴۰) و درج بیش از یک کلیدواژه در یک فیلد (کد ۱۵۸) دارای بیشترین تکرار در ناهمخوانی‌های مشاهده‌شده هستند. در ادامه» برخی نتایج کلیدی بر پايه تحلیل‌های انجام گرفته به همان‌گونه که در بخش سوم نیز اشاه شد. گام پایانی این پژوهش ارائه راهکارهای بهبود است. به بیان دیگر در گام چهنارم».می‌توان بر پایه تحلیل‌های گام سوم راهکارهای ارتقای کیفیت را پیشنهاد داد. از این رو اذر این بپخش بر مبنای ارزیابی و تحلیل انجام‌شده بر روی کدهای پرتکرار می‌توان اقدامات اصلاحی زیر را مورد توجه قرار داد. ٩ ارائه راهنمایی‌های مناسسببته کاربشران در سامانه هننگام درج تاریخ دفاع» به‌منظور کاهش مشکل ناهمخوانی تاریخ دفاع ثبت‌شده در سامانه با صفحه عنوان؛ ٩ ارائه فرمت پیشنهادی مناسب دز سامانهبرای صفحه‌های عنوان فارسی/ انگلیسی هنگام ٩ فراهم کردن امسکان تهيه فایل پی‌دی‌اف از فایل ورد آماده‌شده توسط کاربر هنگام ٩ یادآوری نبودن صفحه‌های سفید در فایل پی‌دی‌اف و ارائه راهنمایی‌های مناسب در فراهم کردن زیرساخت مناسب در سامانه ثبت به‌منظور پیشگیری از ثبت همزمان چند ٩ از آنجا که یکی از ناهمخوانی‌های مشاهده‌شده وجود عبارت «چکیده/ خلاصه» در سافانه یت هنگام ثبت اطلاعات پارساست. می‌توان در این مورد راهنمایی‌های لازم ٩ از آنجا که در حوزه‌های تخصصی مختلف کدهای پرتکرار با یکدیگر متفاوت هستند» راهکارها و راهنمایی‌ها را می‌توان متناسب با حوزه تخصصی کاربر ارائه کرد. برای نمونه» بخش قابل توجهی از کاربران حوزه علوم پایه فایل‌های دیگر, به‌جز فایل پی‌دی‌اف را با رگذاری کرده‌اند که در این زمینه می‌توان رهنمودهای لازم را به دانشکده‌های مرتبط ارائه کرد. این ناهمخوانی در دیگر حوزه‌های تخصصی از سوی دیگر با توجه به اینکه این پژوهش در یک بازه زمانی مشخص انجام شده است» ایجاد رویه برای فرایند کنترل کیفیت در استفاده از کدهای ناهمخوانی» ایجاد و فراهم‌آوری اطلاعات. و همچنین» بهینه‌ستازی کدهتای ناهمخوانی در زمان نهایی‌سازی در فرایشد ثبت «پارساها استاندارد نیودن ناهمخوانی‌های شناسایی‌شده و نود دسته‌بندی مناسب برای مندارک ناهمخوان» بنه اطلاع‌رسانی ملیمه‌ای پووهشگران منچسر شده» تحلیل‌های آماری از مشکلات کیفی فراداده‌ها را با دشتواری روبه‌رو ساخته» و تحلیل ریشه‌ای خطاهای مشاهده‌شده را ناممکن می‌سازد. از این رو» در این پژوهش ساختار ناهمخوان‌های مشاهده‌شده در سئامانه بت پس از استاندارد شدن» در قالب ساختاری درختی در سامانه ثبت قرار داده شده است. همان گونه که پیش از این نیز اشاره شد» هدف غایی این پژوهش بهبود کیفیت داده (یا فراداده)‌های «پارسا»‌های درون کشور است. به‌منظور ارائه راهکارهای بهبود» دو نوع استراتژی کلی قابل پیگیری است که در پژوهش‌های پیشین, مانند 820 (2014) .له 61 6۱0۷/2/12 ,(2019) .له ۵1 600106۲ ,(2009) .له اع ارائه یک روش ساختارمند در اندازه گیری و تحلیل کیفیت اطلاعات پایان‌نامه‌ها و رساله‌های ... ۱ ارشادی و نبی‌زاده ‏ اطااهانه می‌بخشد. برای نمونه» کیفیت داده‌های منسوخ‌شده با به‌روزرسانی آن‌ها از یک پایگاه داده دیگر و جایگزینی آن‌ها با داده‌های به‌روزشده بهبود می‌یابد. استراتژی‌های فرایندمحور نیز کیفیت را توسط طراحی مجدد فرایندهای تولید و تغییر داده بهبود می‌بخشند. در ارائه راهکارهای بهبود در این پژوهش برخی راهکارهای ناظر بهبود داده شده و برخی دیگر فرایندهای تولید و پردازش را مورد توجه قرار داده‌اند. راهکارهایی مانند ارائه راهنما به کاربر در فرایند ثبت «پارسا» و یا در دسته فرایندمحور قرار می گیرند. راهکارهای فرایندمحور در بهیود کیفیت داده در پژوهش‌های ۶ 01:0۵ ,۳۵۱96 ,(2020) .له اع ل2اهع۸2 (2011) ۲۵۱۵۱۵۲ ۵ ۱۱۹۵۳۱۵۲ ,۱۸۵۱۵۱۳۵۲۵۲ ,(2012) عا۲عاو۵ مورد توجه قرار گرفته است. از سوی دیگر» معرفی فرمت مشخص برای فایل‌هنای (پارسا» و برطرف کردن مشکلات کیفی در همین راستا (2020) :لآ ل2لاق۸20۲ در پژوهشآخود راهکارهایی را برای مواجه شدن با ناهمخوانی در مدیریت داده‌های پژوهشی مورد توجه قرار داده است. چنین راهکارهایی در پژوهش‌های (2012) .۵۱ 61 5101 و نیز (2009) .۵۱ 61 8201 ارائشه شده است. در این پژوهش بر پایه رویکرد 7000۷ چازچوبی برای ارزیابتی و تحلیل و در نهایت. بهبود کیفیت داده‌ها و فراداده‌های (پارساها اراشه شد. پس از پیاده‌سازی این چارچوب در سامانه ثبت «پارسا‌های درون کشور نتایج به‌صورت جامع مورد تحلیل قرار گرفت و طیف وسیع تخصص‌های گوناگون در پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها و دیدگاه‌های گوناگونی که پژوهشگران هر یک از این حوزه‌ها دارند» موجب می‌شود که تحلیل کیفیت اطلاعات ثبت‌شده به آسانی امکان‌پذیر نشود. همان گونه که نتایج این پژوهش نشان داد» کیفیت اطلاعات ثبت‌شده (در سطح فراداده) و اطلاعات موجود در فایل‌های با رگذاری‌شده «پارسا‌ها در هر حوزه متفاوت است و این نشان می‌دهد که لازم است برای بهبود کیفیت اطلاعات «پارسا»‌ها در سطح کلان» راهکارهایی را برای هر حوزه تخصصی تعریف نمود. در پژوهش‌های آتی با استفاده از تکنیک‌های داده کاوی بر روی نتایج به‌دست آمده از کدهای ناهمخوان» می‌توان تحلیل‌های کامل‌تری بر روی مشکلات کیفی مدا رکک» به تفکیک دانشگاه» رشته یا گرایش يا سایر اقلام اطلاعاتی انجام داد. از آنجا که کدهای ناهمخوانی بر پایه استفاده از تکنیک‌ها و رویکردهای کیفیت داده نگاشته شده‌اند» ایجاد نگاشت میان این کدها و همچنین ابعاد کیفیت داده مانند کامسل بودن» دسترس‌پذیری و ارزیابی وضعیت کدها از رویکرد کیفیت داده در پژوهش‌های آتی از سوی دیگر, همبستگی میان کدهای ناهمخوانی از جمله مواردی است که در این گزارش مورد بررسی قرار نگرفته است. پیشنهاد می‌شود این شاخص نیز در آینده مورد بررسی قرار گیرد. نتایج کاربردی این کازااز ایسنّاتجهست مورد توجه است که کارکنان کنترل کننده مدرک در صورت مشاهده یکت کد می‌توانند پیش‌بینی کنند که ناهمخوانی دیگری نیز با احتمال وقوع بالا امکان,رخداد دارد و در فرایندکنترل کیفیت آن ناهمخوانی ارشادی» محمدجواد» تقی رجبی» فرهاد شیرانی» و نسا رضایی. ۱۳۹۵. کاربرد تکنيک تحلیل ريشه در حل مشکلات کیفی سامانه‌های اطلاغاتتی تخقیقاتی: مطالسه موردی.سامانه اشاعه اطلاعات پایان‌نامه‌ها/ رساله‌های دانش آموختگان داخل کشور (گنج). مدیریت اطلاعات ۱ (۱): ۸۹-۷۵ ارشادی» محمدجواد» و محمدمیدی ارشطادی. ۳۸/۸( ملل‌ها وهای مدیریست کیفیت داده نگرسی کاربردی بر داده‌های علم و فناوری. تهران: پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران. آارشادی» محمدجواد» عمار جلالی‌منش, و جلال‌الدین نصیری. ۱۳۹۸. طراحی مدل کیفیت فراداده: موردکاوی سامانه ثبت پایان‌نامه/ رساله در پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران. پژوهشنامه پردازش و مدیریت اشتریان اصفهانی» آیناز محملاجواد ارشادی» و امیر غزیزی. ۱۳۹۹ پایش شاخض‌های کیفیت داده‌های پژوهشی به کمک نمودار کنترل مشاهده‌های انفرادی با دامنه متح رکک. پژوهشنامه پردازش و مدیریت ارائه یک روش ساختارمند در اندازه گیری و تحلیل کیفیت اطلاعات پایان‌نامه‌ها و رساله‌های ... ۱ ارشادی و نبی‌زاده ‏ اطااهانه 2 6051 ۲۳۱۳۱۲۲۱ 1۵۲ ۲6 ۱۹۲۵81 8۲0۵۲۱۵۵ .2008 ۱۸۱۹۹6۲ ۳۰ ی باععدا۵ا 86۲ .۳ ,زصنام8 6۰ .۸ بال ۸۷۵۲۳ 95-۰ :(1) 45 516/5 رک 071ممناک ۵۵0/310 ۵۵۵۱۹۰ دنواهن ۵۳ ۵560 0۳۵۲۵۲۵۹ ۲ ۳۵۵10۲ 500655 062 2 که بوازادناه ۵022 .2020 ۱۰اع1م6 50۳ .3 بقط۸۸05 ۱۷۰ بعملهد5 .6 ,.0 بلهناه ۸26۲ 5 :(2) 5 0212 .551615 ۱1۵۲۲۵0 ۲۵۵2۲6 آ۵ 66 120مع۸00 960۲ ۳۵1۵۵۵۱۵9 بواناهنان 2ا2ل 60۵۲۵1۵51۷6 ۸ :2008 ۳۲۵۳۵۱2001۰ 6۰ 2 بمااعام م22 6۰ به‌غااط22 ۴۰ .۴ ,هه :(3) 1 10۵10/5امم۸ 20 م00۲۳ ۱۱۵۷۵۷۵ ۵۳ اه ۲و3 ۱۳۵۲۵۵۳۵۱ معادل 51۲۵۵ 200 ۷۳۵۵ 1۵۲ 1 ملااها0 0212 1۵۲ 5عزو۵۱0 ۱۷۵1۵۵ :2009 ۱۷۵۲۱۳۵۰ بش۸ ,۳۲۵۹۵206 6۰ ,وااهاممه2 6۰ بک ,اصنهه ۲۵۵ ۳۲۵۲۳۵۷/۵۲ ۱۵۳99۳۵۵ ه02 کهااله 20و۳۵ 2020 0/0 02ناگ 6۰ ۷۰ ۵ ,۶۵ 5 ,680/000 512 ۵6] ۱0۳۱۷۵۲5 8623150/2 آک2 ۱۳1۵۲۳۳ 5161 اگ عناق آونا5 :(100۱۸) ۱۷۵۵9616۹ بواالدا6 عنه0 5۵ 0 /۵ز۹ ۱۳۱۷۵۲ ۵5 برونا5 ع6ک2ع ۸ :۴۳۲۵۳۵۷/۵۲ 100۱۸ ۳۵ وصاعلا ۸96556۳۹ بوازاهاه عله0 [و0/0 720 0۵ ۴۵۲9۵1۵/2۵ ۱۱۳۳۷ ل20۲۳۵) ۱۳۲۴۳-۳۵0۸۸ 30/۵ 55161۰ ۱۳۹۵۲۲۳۵0 مزاعنهام 50 (۱لا) و50۷1 0۲0۱۵۲ تناو ۱۵ کاکبرله 2 ععنه0 ۴۲۵۵۲ :2018 ۴۵260۱۰ .5 یه رافه‌ن۸ ۴۰ ,3 ۱۷۰ ۴۲8۳2۵ ۷۵۱۵61 اهنا ۵۳۵ ۵۲۵۵۷۵۳۷۵۷ ۵۲ 300۲۵ ۱۸۵۲۵۵۵۱ 500/۰ 6286 2 :55165 ۱۳1۵۲۲۳۵0 01 200 ۲9۲655100 عزاداوما طبر وصاکت 20اه 51016۲ .2018 002206۰ 0۰ 2 ,3 ۱۰ ,۴۲۳۵ 7 0۲0665965 655 وبا 206 ۲وطواام0 ۵ ۲۵۵01۲۵605 بوازاهناو هام8 :2012 ۵0۲۱۵۰ ۳۶۰ ,0۵ 8۰ بک بعواغ۴۳ ۴۰ .(00۰4316-4325) 50760/6۵5 (161کلرگ 0۳ 00167666 ۵۵۵۱ ۱۳۸۵۲ زندمج ۲۷ 251 2012 ۳۱۵۳2۵96۲16۲ بواالهنان ها2ل 3-0116 2014:۳۲06 ,ورسنک بش ,160قق8 ۵۰ بلاعقله8 .۳ ,۳ بدالد/موا6 ۱۱۸۵۲۵۵۲۵ ۲۵۷/۵ 47۳ 2014 ۱۵ ۵۵۵۱۰ عاعن ۵ هام۳۵ 0۳۳۱۳۵۵ 1۳۵ اه منهعزام‌مه ۸- 40 10۲ 2896551601 اهنا 022 .2019 :8206۲ 0۰ ۶ ,۷/۱۵۵۱ ۲۷۰۳۰ بواعومقامع ۴۰ 6 با ,اع ناه 9 ۳۲۲۵۱۵0/2 .616۲011565 60101-51260 200 ال5۳2 1۵۲ بروو۵۱ ۳۵1۵۵ 2 :06030-۳29 م2 کاز 200 00۲۲۵۵ 1۵۲ ۵1۲65 06۷6100 1۵ عم ۸ :2009 عقنف ۱۷۰ ۵ 6۲ ۱۷۷۰ .8 ,۳۷۵۱۵۳۴۵ :(1) 1 (00(0) بواللا ۱۱۳۵۲۲۳۵۵۵۳ 20 ۵ ۵021 7٩ لد سول 6۳۵/۰ ۱۳۵ 6 6۷2209 1۵۲ ۸۲۱۵ پرهضه و اقلا 2013۰ ۱۵۷۱۰ ۴۰ ۲۰ ی ,کاق زا ۸ ,۸۳۳۵۵2206 ۱۷۰ ,0۰ ۴۳۵۹۲۵۵0۲۳۰ .269-285 :(3) 8 516/5 رگ ۱۳۵۲/۲۳۵۵ 85/0685 ۵۳ له ۲و3 ۱۱۵۲۵۵۳۵۱ بوانادانه عاهل ۵1 0۳۵۹0۳۹5 200 606۲1666 ۹296 022 ,229660 ناهن 020 :2014 5۳1۳۰ .8 ي بععا .لا ,0 ,۳۷/۵۵ 387-4 :(3) ۱۷/۵۵966134 ۱۵۵۲۲۳۹۵۳ ۳٩ لسوت ۱۸۵۲۵۵۳۵۱ .کرام 20 هاقل واط ۵۶ ۱۳1۵۵ ۱1۵۲۲۱۵1101۱51 01 0۲0۱6۲ بواالهنان عاقل 1۳۵ ۱۸۱۳۱۳2۵۵ 2020۰ ۱۷۷/۰۷۷۵9۰ 2 ,۷۰2۳8۵0 ,و۴۵۵ 6۰ .0 سنا ۷۷ :۱۵9151165 110۲211010 0ع1 0۲06633-0۲16 10205 2011 ۲۵۱۵۲۹۰ ۱۷۰ ی باعااعها 8۰۱۸ ,8۰ ,۱۸۳۵۱۵۲96۲ -ع00(6 هله0 ۱96۲-0۲16160 هتفه عله۵0 ۵۲ هام۴۷ 200 ۵06800 .2020 ۸ ,۸۷۱۳۲۵۲۵۷۵ 391-4 :(3) 8 و م00۲۳ ۱۸۵۵۵۲۳۵ ۵۳ لد و3 8206 ۸965516۰ ناه ما۵۵ ما ۸۵0۲۵۵۶۳ 6 ۴۵۱۵۵۱۵۶ ۱۵ ق۵۵۵2 امعزطه ۱۵۵۲۲۵۵ 1۵۲ ۳۵6۹5 بوالفاه 2006 لاس0 ۴ ه ۷ 066۵ .(۸۸0۴) ۴06۵0 ۱۳ 0009 ۵۲ ۸۵۷۵۳۵۵۲۵۲۲ 1۳۵ 0۲ ۸002000 .(1004-1011 ۰مم) وصاصقععا ۲۵۵۵۱ 2 :506695 6۳۹۱۷ 200 ۱۵27/۳9 0۲9201221002 .2013 ۱۵۱۳۵۳۵۰ 8۰ 0۰ گ ,2302 0۰ .۷ .3 ۲۹۵6۲ 0 300/۵۱ 06۲10۲۱۵۳6۵۰ 200 ,ناهن عاقل 0910۵۲ ,0۲20665 ۵۲9201221100۵1 ۱۳۵ 1۵۲ 0 ۲۵۷۵۷۷ ۱11۵/30۲6 :(0۳۹۱/۸) ۵۳29616/1 50 ۲۵20 ۵۲ ماک ۱۵ بوازاهان هاه0 2020۰ ۱/۰ ,۳۲۵0۱۵ ۲۱۵۷۷۱۵۵969 12011 .2018 ۲۵۵5۵0۰ ۳۷۰ 2 ,22020 ۲۷۰ ۱۷۰ ,۲۵۹۹۵0 ۸۰ ۱۸۰ ,۱۵۳۳۵۲ ۱۰ 5 ۵۷۰ ۳۵۳۳۳۵۲۰ کانق۲] بوازله/6۲50م ۴۱۷۵ و8 200 ۵۵۷۵۵۳ ,561-21120 ,۲۳۳۵۲ +اکهاک 22206106 1۳۵ و2۳۵۳ 06۱۵۷۱۵۲ 62 :(5) 32 ۱۷۵۵96۵/1 ل۵ ۴00200 7٩ (۵ 30۲ ۱۲1۵۲۳۵۵۳۵۱ ۳۵۵۵۱۰ 6۳۵۵0۵0 ۸ :۷۵۲۵۱۵6 1۳۵ ۱ ۲۵۵۷۵۱ ۱۳۲۵۲۳۵0 .2018 «ز9تهم ۸2720 با یه بصنقا 02۵6۲ .3 ۲ بعقمگ-ااعکعبج -1042 :(6) 54 ۱۷۵۳۵96/۵1 ۸ ۴۲۵۵559 ۱۵۲/۳۵۵ .0۲201665 56276 0۲01653100۵ آ۵ 60۱۵۵150 0 ۳۹۵۷۱۵۷۷ 216 5/5161 ۸ :۱۷۵۳۵9616 ما اک ۲۵۱20 ۵۲ ما ۲۵۲ کعنا ولد ۵212۸ و8 2020۰ .5 ,5۳۵۲۳۵ ۰) 50121665 ها۵02 200 وم 00/7 ۱ ۸0۷۵6۵5 ۵۳ 001۵۲۵6۵ ۱1۵۲۵۵۳۵ ۱۳ م02 6و۸ اعتهعقع۲ لاهن ما02 .2012 ۱۹۵0۳۵۰ ۸۰ ۵ ,۱۵۲۵۳۱۳ ۲۷۰ ,هطقن .۸ ۱۷۰ برو۵۹ ۸۵۳ یک با ,روطه۵۳ ۲ بک5 ۲۶۰ ۳ بط واگ ۸ ۲۵۸۲/۵۷۵۱ ۱۱۲۵۲۲۵/۵ ۵۳ 00012۲66۵ ۱1۵۲۵۵۳۵۱ 2012 ۱۵ 01۵۳510۹۰ بواژلهن عاهل ۵5 پوعبصبی ۸ [6204995. 1۳۱/2012 00۱:10.1109/۱] .مسا اد ۱۴۳۴۴۰ .(300-304 00۰) ۱۵۵96۵61 ۴۵۶/۵۵9۵ ب42 ۳۱۹1۲۲۵۵ 1۵۲ |۵۵۵۱ 28565511601 ناهن عاهل وز8 .2018 .زا0550 ۴۰ یگ ,اسق 56۲۳ ۸۰ ۱۷۰ با ,1860 ۱۳۴۰ .(69-74 00۰) (1۱7) 7۵6۲۵۱۹9 ۱۲۵۲/۳۵۵۳ ۱۲ ۱۳۳۵۷۵۵۳۹ ۵۳ 001۵۲666 ۱۳۱۵۲۵۵۳۵۱ 2018 ۱ ل82ا70 ۵1۲1۲5۰ ۷۷۵۱9۱11۵0 ۵۱ بوالهنان عاقله وا انعه۱۷۸6 2017 ۰اطاطه۲ 3۰ ۸ ,۱۷۵۲۹۵۲2۵06 ۵۷۰ ۴ بطااهه/۱۷ ۰ ال ۱۵ ۳۱62۳5 بواالهنان ال ۷۸/۳۵۲ :/20/ع2 86000 :1996 .و500 ۱۷۰ :0 ۵ ۷ ۴۰ ,۷۷/۵۳9 6 :551615 02130286 ۳۱۵1۵۲09616005 1۵۲ ۱۷۵۵۵۱ 6 و۸۳۵۷ :1990 هناگ ۱۷۸۵۳۵۴ ۴۰ ۵ ,۷ ۴۰ ,۱۷/۵۳9 143 ع۹۲۱9ا ۷۵۲۷ 0۳ 00010۲06۵ ۱۱۱۵۲۵۵۵۱ 1608 1۳۵ 1 ۵۲۵۵۵۵0/95 ,۳۵۲۹0601۷۵ و 0و9و7 عع سوک دارای مدرک دکتری تخصصتی رشته مهندسی صنایع از دانشگاه علم و کاربرد مدیریت و مهندسی کیفیت در علوم و فناوری اطلاعات, کیفیت داده و اطلاعات» کنترل کیفیت آماری» مدیریت کیفیت جامع بازمهندسی تحلیل سیستم‌ها و داده کاوی آموزشی از جمله علایق پژوهشی وی است. ارائه یک روش ساختارمند در اندازه گیری و تحلیل کیفیت اطلاعات پایان‌نامه‌ها و رساله‌های ... ۱ ارشادی و نبی‌زاده ‏ اطااهانه کنترل کیفیت, مدیریت ریسکهه» امنیت شغلی» مدیریت پروژه و روش‌های

امروزه، اندازه گیری کیفیت داده یکی از مهم ترین راهبردها در بهبود فرایندهای کسب وکارهای داده محور به حساب می آید. هرگونه تصمیم درست برای بهبود سیستم ها در این دسته از سازمان ها به یک تحلیل مناسب از کیفیت داده ها وابسته است. داده های پژوهشی و به ویژه، پایان نامه/ رساله ها (پارساها)ی دانش آموختگان کل کشور بر پایه همین اصل از جنبه های گوناگون کیفیت داده نیازمند بررسی و ارزیابی است. در فرایند ثبت «پارسا»ها کنترل کیفیت فراداده ها یکی از مهم ترین بخش هاست که به بررسی اقلام اطلاعاتی مدارک (مانند نام پژوهشگر، استادان راهنما و مشاور، چکیده، فهرست و ...) می پردازد. در وضعیت موجود، مدارک ناهمخوان در فرایند کنترل کیفیت شناسایی شده و مدرک مربوطه پس از درج در سامانه (به صورت متن) به صورت سیستمی به پژوهشگر برگردانده می شود. استاندارد نبودن ناهمخوان های شناسایی شده و نبودِ دسته بندی مناسب برای مدارک ناهمخوان به اطلاع رسانی سلیقه ای به پژوهشگران منجر شده، تحلیل های آماری از مشکلات کیفی فراداده ها را با دشواری روبه رو ساخته، و تحلیل ریشه ای خطاهای مشاهده شده را ناممکن می سازد. از این رو، در این پژوهش ساختار ناهمخوان های مشاهده شده پس از استاندارد شدن به صورت آزمایشی در دوره های دوماهه استفاده شده و نتایج آن ارائه شده است. ناهمخوانی در تاریخ دفاع، صفحه عنوان (فارسی و انگلیسی) و وجود صفحه های سفید در فایل «پارسا» از جمله مهم ترین دلایل بازگرداندن مدارک به کاربران بوده است. همچنین، تحلیل همه داده ها نشان داد که ۵۹ درصد از ناهمخوانی ها به فایل های ضمیمه شده و ۴۱ درصد به اطلاعات ثبت شده در سامانه مربوط می شود. در نهایت، بر پایه تحلیل های انجام شده، رهنمودهایی به منظور بهبود کیفیت داده ها به تفکیک حوزه های تخصصی برای کاربران سامانه ارائه شده است

383433

همه‌افراده مورد مصاحبه‌بالینی قرار گرفتنده سپس مقیاس تجدید نظرشده تأثیر رویداد (1۳:5-14) آزمون حافظه سرگذشتی» آزمون تعیین‌اهداف و آزمون جملات بیست‌گانه را تکمیل کردند و مصاحبه حافظه‌سرگذشتی از ایشان گرفته شد. گروه آزمایش هشت جلسه درمان را پشت‌سر گذاشتند و گروه کنترل مداخله درمانی دریافت نکردند» سپس افراد هر دوگروه» مقیاس و سه‌آزمون را دوباره بلافاصله پس از درمان و سه‌ماه پس از آن تکمیل نمودند و به مصاحبه حافظه سرگذشتی پاسخ دادند. داده‌ها با استفاده از آزمون‌تحلیل واریانس اندازه‌های یافته‌ها: نتایج تحلیل‌آماری نشان‌داد استرس پس از ضربه در گروهآزمایش؛ بلافاصله پس‌ازدرمان و سه‌ماه پس‌ازآن به‌طورمعنادار کاهش پیداکرد. میزان‌اختصاصی‌بودن حافظه‌سرگذشتی افزایش‌معنادار داشت. محتوای غیرمرتبط با ضربه و بارهیجانی مثبت در تعریف‌ازخود در گروه‌آزمایش به‌طورمعنادار افزوده شد. میزان استقلال اهداف‌بیان‌شده تغییر چشمگیزی نشان نداد. نتیجه گیری: موفقیت درمان مواجهه روایی در بهبود نشانه‌های استرس پس از ضربه, موّید این است که خاطره ضربه به خوبی در حافظه سرگذشتی یکپارچه شده است و با شکسته شدن شبکه ترس و دسترسی به جزئیات حافظه سرگذشتی» اختلالات مرتبط با این حافظه نیز واژه‌های کلیدی: اختلال استرس پس از ضربه, حافظه سرگذشتی» تعریف خود درمان مواجهه روایی» خیانت همسر. *# دانشجوی دکتری روان‌شناسی دانشگاه تربیت مدرس» تهران» ایران 32/۵ نویسنده مسئول: دانشیار» گروه روانشناسی دانشگاه تربیت مدرس» تهران» ایران 27204182000 (۲) که اغلب شکلی مملو از احساس, مرور تصاویر گذشته؟ با علی رغم اینکه افراد مبتلا به استرس پس از ضربه, ضربه را با تمام جزئیاتش به خاطر می‌آورند» به طور نسبی در پدیده با نام بیش کلی گرایی حافظه سرگذشتی؟ به عنوان شناخته شده است(۵ و۶). این فرض مطرح است که شیوه بیش‌کلی گرا را اختیار کنند» چراکه خاطرات کلی نسبت به غیرمتعطف و بنابراین» شیوه عام‌تری از اجتناب را ایجاد کند بودن حافظه سرگذشتی در استرس پس از ضربه با اختلال در حل مسأله روزمره مرتبط است (۸).چراکه در حقیقت حل ها سودمی جوید. مسأله دوم و البته مرتبط با قبلی این است خاص در آینده مرتبط است (٩) که در نتیجه بر توانایی شامل اطلاعات در مورد ضربه نیز می‌شود که در توانایی به کلیدی این است که تغییر فرآیند جست و جوی سیستم حافظه یک ویژگی ثابت از مدل حافظه فرد نیست بلکه بالینی" مثبّی برای بیماران با استرس پس از ضربه داشته پیچیده و نزدیک میان حافظه سرگذشتی و خود وجود دار عنوان کنش اولیه, ایجاده ابراز و حفظ می‌کند. از دیگر ضربه» اصرار این افراد برای تعریف خود بر اساس رویداد خود را نیز حول محور ضربه تعریف کنند (۱۴). برنتسن و روبین معتقدند که این نوع هدف گزینی و در نظر گرفتن خود براساس محتوای ضربه به این دلیل است که خاطرات بنابراین حافظه مربوط به ضربه با گذشت زمان در اين افراد به صورت برجسته‌تری خود را نشان می‌دهد و به یکی از ناگزیر این اقراد برای, توضیف خود. و بیاج: اهداققان از شناخته شده برای استرس پس از ضربه و مشکلات همراه تجاوزهایی که متحمل شده اند گواهی می‌دهند. با توجه به روایی» شرح حال یکپارچه‌ای از رویداد ضربه‌ای در بافتی از روایت کل زندگی فرد می سازد (۱۶) و کمک می کند تجارب ضربه ای در بافت حافظه سرگذشتی قرار گیرد؛ این روش» رویداد را در زمان نگاه می‌دارد و تهدید کنونی را می شود (۱۷). حافظه سرد شامل اطلاعات بافتاری در مورد اطلاعات خاص از هر دوره است (۱۸). اولین و در دسترس است که مراحلی را در زندگی مثل اینکه در زمان خاصی کجا زندگی می کرد» توصیف می کند (۱۶). سطح دوم و توصیف می کند زندگی در آن زمان چگونه بوده است. مثل خاطره رفتن به محل کار. سطح سوم شامل دانش به حافظه داغ برمی گردد)» با دانش خاص رویداد مرتبط می حرکتی و فیزیولوژیک است» که همه در هم تنیده شده است» فرد با راهبرد اجتناب شناختی و بازنمایی خاطرات در سطوح کلی, سعی می‌کند تا از تجربه هیجان منفی مرتبط با خاطره ضربه بکاهد (کارکرد تنظیم اثر). بنابراین از یک استرس پس از ضربه می‌شود؛ و از سوی دیگر عدم به این صورت که با بیان روایت ضربه در بافت روایت کل منطق زیربنایی درمان مواجهه روایی این است که با به کلام درآوردن خاطره ضربه, تضاد بین ترس و امید برای فاش ساختن رویداد ضربه‌ای را که به خاموش شدگی فرد منجر می شود و دلیل محوری رخداد آسیب روانشناختی را رابطه با این درمان» نشان می‌دهد که مقالات قابل استنادی ( برای مثال: ۱۷ ۱۸ و ۲۱) مبانی نظری آن را در رابطه با بسیاری نیز به صورت آزمایشی و کنترل شده به بررسی خود درمان مواجهه روایی پرداخته اند و تأثیر مثبت این ضربه» در زمره اختلالات مرتبط با ضربه قرار دارد؛ یکی از شود, خیانت زناشویی است. خیانت» یکی از مخرب ترین و رایج ترین بحران هایی است که زوج با آن مواجه می‌شوند. ذهنی با شکست اعتماد. شک به خویشتن و خشم. گلس؟ و رایت* (۲۴)» براون * (۲۵) و بسیاری پژوهش های دیگر نیز در رابطه با خیانت زناشویی» تأیید می‌کنند که این رویداد اختلال تنیدگی پس از ضربه می شود. خیانت» یکی از التیام» شفادهندگی و تغییر و تحول است و از این رو حفظ و زناشویی را مد نظر قرار داد تا بتواند بخشی از سیب موجود در پژوهش حاضر تلاش شده است تا از طریق درمانگری اختلال پس از ضربه مورد وارسی تجربی قرار گیرد. لازم به تأکید آست قدلختلال آسترسی پس از ضریه در آین مطالد در مورد زنانی که در معرض خیانت همسر قرار داشته اند مورد بررسی قرار گرفته است. این دسته از مبتلایان به اضطرابی مورد توجه قرار گرفته‌اند و مطالعه در مورد ایشان ازمایشی او پا استفاده از دو گروه آزمایش و کنترل که متأهل و مطلقه شهر تهران بودند. افراد نمونه از طریق مراجعه به ده مرکز مشاوره در شهر تهران» از میان مراجعه- تأثیر رویداد (1۳5-7) را تکمیل کردند. ۲۴ نفر که با تجربه تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. لازم به ذکر است که در گروه آزمایش یک نفر ریزش نمونه وجود داشت و یک نفر هم در مرحله پیگیری از دسترس معیارهای ورود برای گروه نمونه اصلی این پژوهش به شرح زیر بود: ۱. خیانت همسر را تجربه کرده باشد. ۲. هم اکنون خیانت همسر ادامه نداشته باشد (به واسطه جدایی از همسر شرکت‌کنندگان بین ۲۸ تا ۵۱ سال با میانگین سنی ۳۷/۷۴ گروه‌های آزمایش و کنترل از طریق آزمون تی و مجذور یک ابزار کارآمد و کاربرپسند بود به گونه‌ای که مجامع شوند. در مطالعه‌ای که اخیرا توسط بسکو و همکاران او بهداشت روانی مورد آزمایش قرار گرفت و به این نتیجه رسید که 11ن)5 می‌تواند برای تضمین یک تشخیص پایا و است که در این مطالعه برای تشخیص اختلال استرس پس ۲- مقیاس تجدید نظر شده تاثیر رویداد!: این مقیاس به تدوین گشت. مقیاس 1۳5 اصلی (۲۸) تنها دو ملاک افکار اختلال استرس پس از ضربه را شامل می‌شد. 1۳5-8 برای تجدیدنظر شده, ۷ ماده اضافه شد و این مقیاس شامل ۲۲ ماده است. آزمودنیها می بایست هر ماده را در یک مقیاس لیکرت شامل ۰ (هرگز ۱ (بندرت)؛ ۲( گاهی)؛ ۳ ( اغلب) و ۴ ( بشدت)؛ در طی هفت روز گذشته مشخص کنند. ویس و وارمر (۲۷) همسانی درونی سه خرده مقیاس را بسیار بالا اعلام کردند؛ ضریب آلفا برای افکار ناخواسته بین با گرم برای, آجضاب ۸۴/+ تا ۸#/* و برات بیش انگیختگی از ۰/۷۹ تا ۰/۹۰ در نوسان بوده است. همچنین و پایایی خوب در آزمون- بازآزمون می باشد ( ۰/۸-۰/۹۸: (۳۰) به کار برده شد. در این آزمون از آزمودنی خواسته می- می‌شود که با هر لغت رویدادی (خاطره‌ای) را که توسط آن لغت یادآوری می‌شود. بنویسد. هر لغت روی یک کارت ۱۵ در۲۰ نوشته شده و به آزمودنی نشان داده می‌شود. توضیح داده می‌شود که رویداد یادآوری شده می‌تواند مهم یا کم اهمیت: مربوا وشگهران گذشته با اخیز باشت:: اما بایذ. یک رویداد اختصاصی باشد؛ چیزی که در یک زمان و مکان خاص رخ داده و دارای یک مدت زمان محدود (یک روز یا کمتر) است. در این تکلیف پنج لغت دارای بار هیجانی بود و پنج لغت دارای بار هیجانی منفی» تأسف» طرد درد و رنج» قربانی و ناامیدی بود. برای بازیابی هر خاطره ۳۰ ثانیه زمان در نظر گرفته می‌شود. نمره گذاری این مقیاس به این صورت است که اگر رویداد تعریف شده» دارای مکان و زمان خاص باشد نمره ۱ تعلق می‌گیرد و اگر رویداد شامل کلی گویی باشد و به رویداد مشخصی آشاره نکند نمره صفر سنی هجده سال به بالا مناسب است که در قالب یک اول مربوط به حافظه سرگذشتی معنایی است و به ارزیابی (مثل محل سکونت در یک دوره خاص). بخش دوم مربوط عنوان مثال نام و نام خانوادگی کامل نمره ۱ اما نام تنها نمره ۰/۵ می‌گیرد. مجموع نمرات هر سه بخش» نمره کل معنایی و رویدادی را فراهم می‌آورد و می‌توان با اطمینان بیشتری نتایج حاصل از اين دو آزمون را که هرکدام به دستیابی به آنها برایشان مهم است در فضای تعیین شده پاسخ‌ها به اهداف و برنامه‌های فردی مربوط باشد و نتوان آن را به افراد دیگر نسبت داد به عنوان مثال "من می خواهم در کارم موفق باشم". اگر اهداف بیان شده به مجموع نمرات هر دو بعد(استقلال و وابستگی) و نسبت هر ۶- تکلیف جملات بیست‌گانه" (من کسی هستم که ..): در تا بیست جمله در پاسخ به سوال "من کیستم؟" بنویسد. دو قسمت اصلی انجام می‌شود: ۱. ارتباط یا عدم ارتباط با زنده بمانم"» ۲. شخصی يا جمعی بودن؛ اگر تعریف ارائه شخصی تلقی می‌شود و اگر به یک جمع وابسته باشد شخصی و "من یک زن هستم" یک توصیف جمعی است. جلسات درمان» در یکی از مراکز مشاوره و توسط پژوهشگر داده شد و پس از تایید ایشان» فرآیند درمان پژوهش انجام برای هر شرکت‌کننده در نظر گرفته شد تا شرایط و زمان درمان با زبان بسیار ساده و روان برای شرکت‌کننده توضیح ابهامات و محدودیت‌های خود را بیان کند. در پایان این اولین جلسه درمان» با این سوال ساده که "کی و کجا به دنیا آمدید؟" شروع می‌شد و به این شیوه به شرکت‌کننده کمک می‌شد تا بیان سرگذشتی خودش را آغاز کند. با توجه به موضوع پژوهش حاضر انتظار این بود که رویداد آسیب‌زا در سال‌های بزرگسالی فرد رخ داده باشد» به هرصورت از در پایان هرجلسه» روایت بیان شده در جلسه توسط درمانگر انجام می‌داد. دوباره کل روایت در ابتدای جلسه بعد خوانده اضافه می‌کرد یا تغییراتی در آن می‌داد» سپس روایت را از همان جایی که تمام شده بود ادامه می‌داد. جلسه پایانی با فاصله بیشتری از جلسه ماقبل آخر تنظیم می‌شد و در درآمده» خوانده می‌شد و سپس یک نسخه از در به شرکت با توجه به اینکه اصلی ترین معیار اتمام درمان» پایان یقن کل نمونه شامل گروه آزمایش و گروه کنترل» دوباره مورد مصاحبه بالینی قرار گرفتند و به آزمون‌ها و تکالیف پژوهش (که در پیش آزمون نیز پاسخ داده بودند)» پاسخ دادند. آزمون‌ها و تکالیف نمره گذاری شدند و تحلیل بر روی آنها شرکت‌کنندگان بین ۲۸ تا ۵۱ سال با میانگین سنی ۳۷/۷۴ گروه‌های آزمایش و کنترل از طریق آزمون تی و مجذور گروه آزمایش و کنترل در سه مرحله پیش‌آزمون» پس آزمون ۵ ) و عدم معناداری (۴۷۷/ *0) این آزمون در نشان داد مفروضه کرویت برقرار است و دلیلی بر ناهمگنی پس از درمان (پس آزمون) و سه ماه پس از آن (پیگیری4 آزمایش و کنترل در سه مرحله پیش و پس‌آزمون و پیگیری در جدول ۱ و هم چنین اندازه 7 سطح معناداری و میزان جدول ۱) آمارهای توصیفی گروه‌های آزمایش و کنترل در سه مرحله پیش‌آزمون» پس‌آزمون و پیگیری 1 لد آزمایش (7-10) (۱۲/۶۴) ۵۳/۹۰ (۱۳/۱۳) ۳۱/۷۰ (۱۴/۷۶) ۲۱/۲۰ سترس پس از ری کنترل(01-12) (۱۰/۶۹) ۵۶/۷۵ (۵۱/۰۳ ۵۶/۴۲ ۱۰ (0۴/۰۴ ۵۵/۹۲ حافطه وکا مضایی و آزمایشن (۲/۸۹) ۷۲/۳۰ (۲/۰۲) ۷۳/۱۰ (۱/۷۵ ۷۳/۲۰ اطره شرح‌حال ی کنترل (۲/۵۳) ۹۳ (۲/۶۳) ۲/۳۵ (۲/۰۱) ۱/۶۸۷ خاط دبا ما ما ماش (۱/۱۷) ۴/۴۰ (۲/۳۰) ۵/۸۰ (۲/۳۹) ۶/۲۰ طره باسسوای غیرضریه کنترل (۲/۵۵) ۵ (۲/۷۶) ۴/۷۵ (۲/۰۸) ۳/۸۳ قاط دا با از مدا آزمایش (۱/۰۸) ۳/۸۵۰ (۱/۳۳) ۴/۷۰ (۱/۲۸) ۴/۹۰ طره با بارهیجانی مثینت رل (۱/۴۸) ۳۸/۵ (۱/۴۴) ۳/۴۲ (۱/۲۶) ۳/۱۷ قرو و با ما ما آزمایش (۴/۲۲) ۱۳/۴۰ (۲/۷۶) ۱۴/۸۰ (۰/۳۱) ۱۵/۹۰ خوفریکی با موی خیرصریه کنترل (۵/۰۶) ۱۰/۶۷ (۴/۴۹) ۹/۷۵ (۴/۵۴) ۹/۱۷ رده ری ابا مان مد زقایش (۴/۰۶) ۱۰/۱۰ (۲/۶۵) ۱۲/۸۰ (۲/۷۲) ۱۴۱۰ خود ری اه بای یت کتترل (۴/۱۴) ۷/۴۲ (۴/۷۰) ۷/۵۰ (۳/۴۶) ۷ ق را اد آزمایش/ (۴/۴۲) ۱۰/۷۰ (۳/۱۶) ۱۳ (۱/۰۵) ۱۴ هلف با محتوای غیرصری کنترل (۴/۴۷) ۸/۳۳ (۳/۷۷) ۸/۴۲ (۴/۱۴) ۷/۶۷ جدول ۲) نتایج تحلیل واریانس اندازه‌گیری مکرر در مراحل پیش‌آزمون-پس‌آزمون و پس‌آزمون-پیگیری نتایج بررسی نمرات استرس پس از ضربه نشان می‌دهد در گروه آزمایش که درمان را پشت سر گذاشته, بین نمرات ۲) و درمان اثرگذار بوده است. هم چنین بین نمرات پس آزمون و پیگیری تفاوت معناداری وجود دارد (جدول 4۲ به ان معنا که اثر ذرمان پش از گذشت: ۳ ماه ار اذرجاگی (جدول ۱) و در دامنه نمرات بهنجار قرار دارد؛ به این معنا که معنایی و رویدادی که مصاحبه حافظه سرگذشتی آن را می- سنجد. به وجود نیاورده است و نقصی وجود نداشته که با معنادار داشته است (جدول ۲)؛ به علاوه توانسته است تعداد خاطره با محتوای غیرضربه و هم چنین تعداد خاطره با بار هیجانی مثبت را افزایش دهد (جدول ۱). تفاوت نمرات خود تعریفی با محتوای غیرضربه در هر دو مرحله پیش آزمون- پس آزمون و پس آزمون-پیگیری» معنادار است و اثر درمان و تداوم آن را تأیید می‌کند. درمان مواجهه روایی در افزایش ست؛ در عین حال با توجه به نتایج (جدول ۲ تغییر است.این درمان تأثیر معناداری در بیان اهداف مستقل و بیان اهداف با محتوای غیرضربه در سه مرحله پیش آزمون» پس آزمون و پیگیری سیر افزایش مناسبی دارد (جدول ۱) و این موّلفه با سطح معناداری ۰,۰۷ از دامنه معناداری خارج شده شده است استرس پس از ضربه را کاهش دهد. همگام با با استرس پس از ضربه رخ می‌دهد.» بهبود یافته است. از ضربه شناخته می‌شود. به طور معنادار کاهش يیافته است. تأیید می‌کند که درمان مواجهه روایی در بهبود استرس پس درمان در جامعه و فرهنگ ایران حائز اهمیت است و می‌توان گویی و سنت شفاهی» مفاهیم مشترک بین نوع بشر هستند جالب توجه است که در پژوهش حاضر شاهد تداوم اثر درمان العمل اصلی این درمان توصیه می‌کند بین جلسه ماقبل آخر و جلسه آخر ده روز فاصله در نظر گرفته شود و علاوه براین تأکید دارد که آزمون‌ها و مصاحبه پس از درمان با فاصله هیجانی پس از جلسه مواجهه و بدون حضور درمانگر اتقاق می‌افتد. این فاصله عمدی به بیمار کمک می‌کند تا ارزیابی شناختی و هیجانی بهتری داشته باشد (برگرفته از شاور» نیونر برای ارزیابی» سه ماه» شش ماه و یک سال پس از درمان است. البته در این پژوهش به دلیل اطمینان درباره ازدست ندادن نتایج گروه آزمایش و هم چنین براساس شیوه معمول پایان درمان گرفته شد؛ که با این وجود نیز نتایج معنادار و تأثیر مثبت درمان قابل مشاهده بود. پیگیری سه ماهه نیز مطابق دستورالعمل انجام شد که نتایج مثبت آن ذکر شد. شامل تلاش برای فکر نکردن یا صحبت نکردن» طفره رفتن از مواجهه با یادآورها و در برخی موارد کرختی هیجانی و منسجم از آنچه که در تجارب ضربه‌ای اتفاق افتاده است. حافظه سرگذشتی کمک می‌کند. به این صورت که با بیان روایت ضربه در بافت روایت کل زندگی» تجارب ضربه‌ای در سرگذشتی به طور معنادار افزایش پیدا کرد؛ این امر تأیید تجربه شخصی است. نتیجه اين اضافه کاری این است که بیش کلی گرا در خدمت کارکرد تنظیم اثر است به این معنا تلاش می‌کند از یادآوری کامل خاطره ضربه اجتناب کنده در این مرحله سخت (هم برای درمانجو و هم برای درمانگر)» دزمانگر کمک ی‌کند تا درمانجو در خاطره تأمل کند.و آن را کامل» دقیق و همراه با جزئیات بازگو کند» بدون اینکه از زمان حال جدا شود (که در غیر این صورت چیزی شبیه و اثر درمانی ندارد). تصور بر این است که تأمل برای مراتبی در حافظه سرگذشتی عمل کند و میانبر عادتی و به علاوه بازتجربه ذهنی رویداد ضربه‌ای با حفظ ارتباط با زمان حال» کمک می‌کند تا فرد رویداد را تجربه کند در خالی, که بز احسائن‌ها او هیجان هاین رویداد مسلط است؟ این در حالی است که در افکار خودآیند مزاحم و در مرور با رویداد را کاهش می‌دهد.از سوی دیگر خوگیری,» به عنوان خواندن روایت در انتهای هر جلسه و همین طور در جلسات بعدی رخ می‌دهد و موجب کاهش فشار هیجانی و کاهش اجتناب از یادآوری اختصاصضی خاظره را 2 یل بری‌دارد. در عادتی و اجتنابی از یک سو و کاهش استرس فرد و رخ دادن درمان مواجهه روایی را در زمره درمان‌های موفق در این یکی دیگر از ابعاد حافظه سرگذشتی که در ابتلا به استرس پس از ضربه سیب می‌بیند. تعریف خود است که در این افراد مبتلا به استرس پس از ضربه نسبت به بازماندگان ضربه که دچار استرس پس از ضربه نشده اند خاطرات این معنا که افراد مبتلا به استرس پس از ضربه هویت خودشان را بیشتر تحت تاثیر ضربه می‌بینند تا آنهایی که در تعریف خود فرد و هم چنین بیان خاطرات به صورت برجسته حضور پیدا کند؛ اما فرایند درمان از طریق فراهم کردن این یکپارچگی, بیان محتوای ضربه را کاهش داد؛ به طبق نظر مک آدامز (۲۹) توانایی تغییر دادن بار هیجانی یک رویداد" با کم کردن موّلفه های منفی آن و درعین حال افزایش موّلفه‌های مثبت آن» برای محافظت از عزت نفس و رویدادها را با یک ارزیابی مثبت تمام کنند (اثر رستگاری) محققین فرض کردند که اين فرآیند به افراد اجازه می‌دهد که در یک رویداد گذشته به عقب برگردند و بفهمند که خودشان» دیگران و جهان را می‌بینند» تغییر می‌دهد. پرنا! و کنند و آنها را به شکل مثبت‌تری ببینند(۳۰). مطابق با این خاص و دقیق به فرد اجازه می‌دهد در خاطرات خود به عقب برگردد و از دیدگاهی متفاوت و نیز از جایگاه سوم شخص به روایت زندگی خود بنگرد؛ این نگاه متفاوت به خوبی می تواند بستری برای اثر رستگاری و ساخت معنا برای فرد متفاوت از تهران باشد. به ویژه در خرده فرهنگ‌های خاص: با توجه به این‌که جایگاه زن» نقش مهمی در تعیین شکل روابط میان همسران دارد لازم است که اهمیت آن را در چگونگی ادراک زن از خیانت همسر و واکنش نسبت به آن؛ در نظر داشته باشیم. براین اساس» نتایج پژوهش حاضر تنها قابل تعمیم به جمعیت مشابه است. پیشنهاد می‌شود که در ۶ 31365 ,1 7167۵05 ,7 852۳00167 ,73/60 ک ۸1 -5 جر- 0-۲۸ عطا 10۳ عع ۵06 ۵۶ مزع عتهن ادبم ۷7 له نطا جع و ماه 066606۳21 با 700502 1۶ ۳ 5ا 0 رگ ۵8 ام هنز عصنصنه1۳ بوانگاننه 5 6 هه ممعخعصم۸ هز او تمصعص آمنطا مه ی مزطامانه 1 م/2 5003067 ,3 8۲۴ و نصقاه0) ,۵ 2760067 -16 ۳ 6۷۵6066 8 نع 6۳۵۳ 156 34 [۳۵2۵ ,کل اصدزطامط -20 31067۲ بش۸ 3/3600 ,5 ق50۳2 ,۴ 310۵6۲ ,72 73000 ع22 2/60۵1 .5 3300۵0 رک 2160 ,27 ۴عط ام طاجنه۳ -23 -6[ه5 6۷۵۳۲ 0۶ 0261 10 ۷1102005 ۷6۳100 صهز 36۳ 7۰ ک8هن۷۷11 و ۲۳62۵ رک کعقا0) ,۲ فعقط ون 1060667 -35 5۰ ,تاهنطل 29 ,ند اممعنطک طازم عاصعناهم صز 5۵1۶ 1۳56۵ عقق ج دز ۶[ع5 ۵ط) وصه تمصع آم‌نطا مدع مزداما۸ 6۳5[ اظ بظ 51011 ب5 ۳1057 رظ 6۳3200 وظ صاعلک1 -40 7 5106 ,(34) 2 370۰ و9 ۲۵[۰ 7 لهعنصنا۲ اه 7002 ۰ ,۳۹1637001301 ,۸۵۸.۳ وف310730 و.*۳ وطادااد)0 ۸:2 33۰ مفصد‌ن2 ناگ 67 مواعنصه ۲و 260۵0۳ هه #+عفنعصی عز (۳151) +علحمعنل ککع‌جای ناه سها-ا05 2 :130000 .() 6۳۳۵۲۷۷ له عنطحد ع مزطاماده نحص وصه ک سک ناه مزع مامطل عم ۵1 جصعص کاعگکه دعنط ۸ (۳1<) 1560 ۳06 313206 ۶و دععصع که عامهناده دز ۵ ک۶۵ حلجوععم کنطا که صنه 1۳56 ۷ کصنقا0م 626۵۲ کنط1 .کاصعصمصصی از فصه رمته) و تمصع3 آمنط مدع منزطما۸ ه هنامز مادص 0عمعزدعه 6۲۵ حصماصصهر5 21510 فصد ععصعنوصمه 0رد طکا معصو 24 اه مومع ۸ :00ط 2 و 1۳0۵61 136 هه 10۵۵ ۳ع 1 چالی‌نصنل 6۳6 عاصه‌ ما3 .حلص مود مومع وهی فص آماصعصخوصه 160۷ بعلق5 علدمی 2675052 ,(7/1ه۵) 1651 م30 آمنط مدع من ما۸ ,(1۳5-8) 0ععزبععلهی5 ۳۷6۵۲ 6 .16۳60 عنصنصله 6۳6 بمعز نحص رهش ومصع< آععنطامد‌‌مناما۸ مصه ,ر1ک0) 1651 کاصعصعاها5 6 روط ۲۵۵۵ فاص عاصز مد ک۵ع 6۳ مکاصعصاد هم کدمنزعععی کطاهنه ۲۵۵۵۵ منامتع آماصعصخوصه 1 ۴عاگه هنعط کاعع وصه کعلم5 ع0 30 عطا 0ع21 ۳06 کمامتع ۵۲۳ صز کاعزطااگ +صتامتع [مدم 8 0 20217760 ۵۶ 1212 1016۳16۰ (0ته۵) 0ص آم‌نطامد و منطامح۸ فصه نها کعطاصمص عععطا هه [ها وه نع مره صز ۳06۵0 ولاصی‌خندوند 7150 اقطا ۵عمطاد نعواهصه نمناعنهاد ۵1 کالناد۲ 156 +کاایوم 1 (/۵) 36۳۵0۲۶۷ آدعنط مدع دزد ما۸ 20110 عطصمص معط هنز هصه معط جعاکه هنعط ماوتع 6 0۳ اع2مطز ع انوم فصه مضه طانس خصعاصی معهامصد عط1 مولصی‌کنصوند مععمعحصذ نهد ۶و عع000 060ص 0۶ عع۲ععل ۵ط1 .لام قنصهند 0عکمعطط ک۵ ۷ مومع ماه عطا صز اعد اه صمتانصتعل0 ۶ 7۳010۶٩ عطا هنم مصنذ صز (ر0۳1) رصد هط عسوط عتمسا< که ععععبی 156 ما۲0 6 ماطز ۳2160 مدز [۵1 66۵ عقط 2ص 6ط کو تمصع اقطا عصسنصی +علحمعنل ککعجی ق0052 ۲ ۳0۷۵۵مطذ 066 معله کقط و مصعص عنطا خن معنعن مععه +عل مومع .(/جم۵) تمصع ند مدع مزداما۸ .()) 3/6۳0۷ لهعنط مدع مزداما۸ ۶و عانماعل عطا ۵ دععج وصه 04ع معا عطا ۵۶ ۳۵۵00 ۲۳56 6 ,00 5611-0011001 ,(/۵73) /0ص6 31 نم ند مدع دزد ما۸ ,05006 یاک ع نا هصه-051 3 :1۳۵/00

مقدمه:اختلال استرس پس از ضربه، یک اختلال اضطرابی تضعیف کننده است که تعداد قابل توجهی از بازماندگان ضربه های روانشناختی بزرگ را مبتلا می سازد و موجب بروز اختلالاتی در حافظه سرگذشتی می شود. هدف پژوهش حاضر بررسی بهبود حافظه سرگذشتی و مؤلفه های مرتبط، به واسطه درمان مواجهه روایی بود. درمان مذکور، شامل بسیاری از مؤلفه های مواجهه سازی، به علاوه مؤلفه هایی از درمان مبتنی برشواهد است. روش:24 نفر از زنان تهرانی با تجربه خیانت همسر و دارای استرس پس از ضربه، با جایگزینی تصادفی در گروه های کنترل و آزمایش قرار گرفتند. همه افراد، مورد مصاحبه بالینی قرار گرفتند، سپس مقیاس تجدید نظرشده تأثیر رویداد (IES-R)، آزمون حافظه سرگذشتی، آزمون تعیین اهداف و آزمون جملات بیست گانه را تکمیل کردند و مصاحبه حافظه سرگذشتی از ایشان گرفته شد. گروه آزمایش هشت جلسه درمان را پشت سر گذاشتند و گروه کنترل مداخله درمانی دریافت نکردند، سپس افراد هر دوگروه، مقیاس و سه آزمون را دوباره بلافاصله پس از درمان و سه ماه پس از آن تکمیل نمودند و به مصاحبه حافظه سرگذشتی پاسخ دادند. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس اندازه های مکرر مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. یافته ها:نتایج تحلیل آماری نشان داد استرس پس از ضربه در گروه آزمایش، بلافاصله پس ازدرمان و سه ماه پس ازآن به طور معنادار کاهش پیداکرد. میزان اختصاصی بودن حافظه سرگذشتی افزایش معنادار داشت. محتوای غیرمرتبط با ضربه و بارهیجانی مثبت در تعریف ازخود در گروه آزمایش به طورمعنادار افزوده شد. میزان استقلال اهداف بیان شده تغییر چشمگیری نشان نداد. نتیجه گیری:موفقیت درمان مواجهه روایی در بهبود نشانه های استرس پس از ضربه، مؤید این است که خاطره ضربه به خوبی در حافظه سرگذشتی یکپارچه شده است و با شکسته شدن شبکه ترس و دسترسی به جزئیات حافظه سرگذشتی، اختلالات مرتبط با این حافظه نیز بهبود یافته اند.

486208

۲7۵3637 31007 عصه 3237 ,(9-22 ۳ ) 2019 +عصهناگ و5 2067 آهع5 ,370.1 ,7۵1.2 ۳0 درز داانماک [0۳۵ ۶و 00661006۲ ۵ط۲ ۶۵۶ 1005 (دانع(1 2 700۴ 065 ۵غ00 و010 عل کم 36 هآ ۷۳۵ د۷جنه80 3۳2 کنه 06۳ 3/1۵5 ۸۷۵701۵ کنه ی ک۵ 1 عل ۳۵0۳۵1 175306 3۳016550 1۰ آز2هظ کنه ی 2/025 ۸۷۵20۵ کند۳عی 3/9۵5 06 [۳۵00۵ ع0هل زک نت م3۳16 اصهادزدک۸ .2 عمصنلده صه صز 10060ع۷ع0 وروی عنطصعمصطاه له ه ۵۶ کااند۲ عط کاصع‌وع۳م +0206 کنط] ۵ 500160۲5 70 باعط ۵ معسنه کعنانجناه مصنلصه عط1 ملنعه‌حط حز ازع نهد عنام ج صذ 0ععل 016 عط] وصنزعت 66اعع۷ 15 عدمله خطهتها عکسم 60-50۳ ع حز عالفاد ندده طعناوم۳ مملع۷عل0 6 136۳6 ,قا0ا0۳0060 5006 200 ,کغاعع تعنص عطا ماگ۸ .(3/5ت) صعاکرک اصعصععهصد/3 ععداع 12 عنطا ۵1 و+مطاجاه عط] روط 0عع 2ص 0ص #مصصهام ک۵ ععسی عط1 موی عنطا صز عاصه‌منتجدم 63 65 660 ۵۴ 1366 هز ععمعخمصه عطا عصملد عوهص عجعم کصمنای کنو مج عصو5 فص علعناحه 0 مصتکزتناعص0۳ ,نانامهیم احممصناک همعط که هصن 1 باصعصصوجصه ههنصمعا عطا حذز 0 رعط) هط ۷۳۶20 فص دمن نصحصصم آجمه 1۵۳ عامم مزونه 0ع که ۷6 رومام وصنصدع1 86 1۵۳ کعانص 0۵0007 1265۲ 0عع2 6ص هصه عصنصععل ععمدع م1 ۵۹۵ عمط 00906 ۵ ۳ 1اه ۵۳۵1 "اوه عطا که م0061 عطا ما فعحطنصهی جلده امد عامم 15۵ 0۳306 6 5000606 ععته86 نیم8۳ جز ععمعلنقط ج 665 کهنه کقط طاعناع۳ صز کااماد وه عصزم10ع :16 1[ آرعطا صنقل کاصعو5 عصمک ,متفه ص دجمملعه وی طاکناوط۳ انم اه عاصز ما کعناخص ۵000۳ 1۵۷7 .[] 22102 ۷ 0ع نکن که ,دعاقصدعدل اصعنظ وم ع۳وص ۵۶ ۳۵۳ صز لدعم معط عاطهاگ ص00 6 ) 600262۲ لاس ه صذ ع۵طع0 ۵10 کاصعلنی بط عاهع تاکز ما 0ع00عل ۶۷6 ,فت۳ 1 0 ل۶2ه حنعطا عمط ۵ ععصعطل عطا عبهط 0ل۵ وعطا عحعطی رصععیک خصعصععمسد/3 عصنصوع] ۵ ۷ 06۳۵۷۵۵ که ۵۵15 لماژونل ۶و عمط عطا عاهتلهه ۵ (0) ۵۳۵ رود اه که قصنه 156 ۶ا۵ ۳0 اع که عستلصه صه عاهعنا1۷۶ ۵ (2) مصه طکناعدط دز عالفاد ندده مرملع0ع۵ ما عاصه‌مننانه0 4 7000۳5 [3۳۵007۵ عطا اه وصنصدعل عهمدعصها کناعم۳ 1۵۳ اصعصص و60 م2 ه که همقل امه معله صف کاصعلنی ,دنز ناه ععج-ما-عج؟ دوه امه ماه و۸10 +کنه‌جعی کق2/0 طأعباه هنز عع3ا1م کععله) هط مصهاععلوهد ۵ معلجه صذ خقطا صمتاصعاصم اه کز 1۲ مکعکسای عصتلده 0 ,کاصه‌منتاحدم فص کع لدعم 0666 ععصعاعنل عطا ععععحعل ما امنتاصععکه عز خز ماصعصد هن صع 6۳ خصنامعه ماصز ععلها مصه کصمنصنصه عنعطا ما صعاعنا معله ۲اط ,162706۲5 0۳096۳6 وله 201 «اناهم۲ ت۳6 اهطا صز عنام عصنصوم1 حفعطا که کدمنامع 067 6[صصم ۵۲ ک6امتصم روط فعامم‌صند 005 6۳۵ حلج‌ع ۳ هه عکسی عطا اه صهندعل عط1 6۳۲ عطا صز ۵0ع دنل 06 انز طاعنطم رومام مصنصدع1 فصه مصکنجتا‌عصصی 0 مصکاتاع۳0م وزاندعاصهی - کعجناعمعجمم عنام معط ععحطا امعم ۶۳6 مطمنعع5 عنطا 13 1 ع06] 1۵۳ ۵۵۶ لقاژونل ۶و ععی عمط ومفا موی کت ملعط [لزس علطم - رومام عصنصدع1 عتاه86 ع0طل 066۵ عهط دنا عم عم 6 6ط 1 اهدص عصتلصه صه صز عاافاه ند۳ه ۶و 136 ۵1 ۷16۷ 60ز1 امس صه 5۹۷۴ ۵ کت 6220118 ,تعطامصه 0۵6 ۵ ۵0هام ولمعمل عجه عطا 0 ۵۵1 آهازونه عطا ۶و امقعصصن عطا فصعاعلصت ۵ مععصعل1 کید جعلئه روعط 1 ماع 5 ۱0067 5 ,۲عط 01 حاعه 660ص عطا تمط ,کاصعصعله عطا وصمصه کدمعصصی عطا معط ک ماع 10 136 1۵۳ کا100 آهانونط :2100دمج «منص3 کعصم6 حقم6 هه 1و0 عل کمیع 1/6 هنوسآ ۵۳۵ 081۵ 6 560۳0 فص ععصعن5 وانجعاصهی/کمقا) ده علعناحه آمصنصع5 [2] 5 صفصع ۳ -صع وق ععهنگ 200 12960-۳۳6۳۵ ,[4] کنلاظ [3] 1اماصصاآ عصنفوحاعصز مدع طل‌جوعم۲ 50۷6۳2 مطمنانعنج 30 6 ,ل[6 1070 ,[11] 507865 ,[10] 69۵ع1].27960-3۳ ,[9 ,8] 3167067 ,[7] 8ن8۵ ,[6] 5306 ,[5] 5امع۲ ۵ کمقطل قصه انعاصهی مععد ع۷هط ,کتعطاه هصمصه ,[13] صمعمهق5 ,[12] (عل0ع) ص116 هه 7 2660 1۵ قعصنه معط نعامصهم؟ زک ج محعصع6 فص حتف ما عصناجمی ۸ 7 ع ۵1160 کصعافرد ۵طا ۵ علد عنع ار موعامصی ج اه عاحدم 116۳۵06 ۵ط۲ 30 6 هدمصه کعنسح‌انصند؟* عجه عمعطا اقطا عصنلمصعلعل صععط ققط [2] 12۳96-۳۳6۵۵ و 2و ۲۳۵ وصه "من زعند وه ععهع 10 هه ععقتع 13 وصه عسهط هن که کصعاکرد 30113627 1886 ۶۵۵۵ ۵ حلعو0 200۳ کصعاکرو-ع[مط ۶ چ 1۵۳ فعللف [14] صفصع ده ,1998 10 1 .ولا مزع 00010 ۲عص کنطا عمنلندم ۲۵ تمط کم عنععز خمعوس هه هط اه هزوم هه دمتانعند و30 اداونص 0۵۴ 0ط* 0ع51عععدد مطم وکا 0تعصق6 ع حصقسع۳-دع قآ بط #عکع فد معله ۵5 عاکز 5516 01216 عاصصم ج عصناع0مص اطاعومط اه کعع۳0م 136 احهاد 0 ,0۳09۶65 ,قا0ع 28 ع دوز مصعاکرد عط) که کاصعصمصصی کصععگکنه عطا عصا و100 - حاعنط ۷ حذ 205 2نص2ع0۳ هنود که 15[ع 10 وصه دع[مععصن عطا عصز ندز خصعصمصصی طععع 1۵۳ ۰ - 016 طلع2ع 1۵ 20201 اجعادی هه صعاعرد عطا ممط وعزطن‌ععل ‏ - 0 بعضنا 06۶ ععصقل کامعص مهم ع ۲ 50۳ - ۰ 06 86 مق کاصع مهم 6هدمصه کدمنهاه عط ممط - 6 ه 5516۳ خصعص‌ع 3/10 همع 100016 0 للف ۶۴ مفصنص صذ عنطا هصا۶ 1۵ کادع8د ۵۳ کادعصعله 060600661 عاصز جصفه ۵۶ مععخصصی کت از ععصه6ط کرک عنصمص 0 5 1۵۳ 1۳۳۵058 وانقل ۶و ددع0۳ ج دز ۵۲۵ مطم (رحعطه) وصه مکاصهاعندعه 7عطع2 ,5 51060) 65 عطا 200 ,ععصقطل موعصنا-صمد خصفاعصی صذ ک۵ از معنصقصیل کم صعاعیی عطا کشخ ملع ۷ ۰( ومقتل مه وعامتمصنتم عطا ۶و ع0م) کععتی جنعطا ما 0۳000۳0 جلد‌عععی 6 01 ۷۷6۳6 50۳6165 200 کاصع500 عط) بط 0 ممعز ععی کلعمعاهه واه هه کدنا ناعصز کعصخعصهمک که 791650٩ 6 ۵ 5ععصقطل اصع‌نانموند مععی عاصعهد عطا نو عده که صصناه اصد 0 1مز ص220 0 عوتبام 6 ۳6071601 صف جمنابا نی هه اطاحامل کتصعلنه 5 ه معامخعجه 307 عامطم 8 . 566100 کاکولهصه 6 ۲ از 566 ۳11 ۳۵ که ,عمط عطا اععنکه 200 6 162006 نما ج ۵1 3006 عطا هز فععملصه رای صتصعع5 6۳6 اصعهد عطا حاو 0 ۸1 عطا 0۳ (135) صعاکرگ خمعصععمسد/1 عسنصدع]آ 300016 عطا هنز مدرد ۵عانصناعل ج ععی علنطا حز - 6 ۵ 006 276 کصعاکرد عاصصیم ععصنک مافنجه 1361 ص امد مل کعسقوص0ز 656 - 5667 بچاز نصا -ط2796]) ۵000060 ططعطا ما کعامعصعطا امعله فصه خصعصصمفصه علنکاه عطا کم ععدم نامز قاطا 6 از (ع 2 ۳ع از ۵۶ [م م5 که کجععم حنعطی اععص صف کاصعلندک .[5] تمه فوصه ۳۳6۳۵۵ 6 ۶ه علزعاناه ععاعها 06710 ما 0ععتساعصز 5۵ معله هی وعط1 روعمامصطع) صمنی‌نصحصی +عطاه 2001367 ,عصن وگن مصگاهد واصعاعصی کل صعاعری ص006 صه اقطا کی کوصنص۳ [ک1] حععص2 1 .[5] 6023670 هه 69۵0 0-۳۳ع 2 هه [2] 2960-۳۳6۵0 بوط #عفت که رصع م-۲[م5 1۵7 ۳ا0 ,2860 ۵۳ 13010۳ 26 هه ۵۶ 0۳0 عطا امد عز ععل تمصع خقطب۶ اقطا کففه زک1] ص1۳ [16] ما۳ جععوجی ۳6 156 تما و عوتاه ج اه صمناعوعاصذ عطا ۳۵۵م فععضه از +عطاج ۲ 41 200 کصعسنه فصه ,کدنا عاصز اکهم حنعطا ۵۳ 02۶60 کز «منقهطع0 لدعم" هط مصنعاهته 6 ع ا ۵۶ ک20ع برط عاکنرد ۶ فص عنط جع آمحاصی عصهو5 ع۷هط کحعطل جع حاو او ۸ 11 136 1۵۳ کا100 آهانونط :2100دمج «منص3 کعصم6 حقم6 هه 1و0 عل کمیع 1/6 هنوسآ ۵۳۵ 081۵ مل للز۶ کاصعلند عسنطا وه مدیم فص صعام ۵ عاطازدکو رصن کز از ,دعمدتع فصه ,کعصناو2عل مصهزدعل 1[ ععلنله کاصعلنه فصه دحعطلو) فصه ,ععتعصه للزم ددمنتهطع0 معاعمجههتا معکسای عطا انم طاع 180 565 عطا 0ص مععصقل اصفاعدی ک6مععلوه کرک عط 1۲ بکعصع مه معط نعط ما امعله ۵ 22 1 1027006 لسن کنط هذ کععمععمصجه عنعطا حاهتاوتط سععل1 عم هه ,[17] 53665 بلط 0۳000560 که نا عصصی 1۳۵۳۵ کععفز امه ماه ۵۵ صهزوعل ععسی 0۳ ,36۷۷۵۵ ,بقل بط ۳60ماآمجه دعامتمصمم که صمناه‌ععاصذز ۵طک که صعزناعصصی کعصتعل مطم 68 ع6ع13 07 10۶600 ۷۵۶ صهزدع۵ عط 1 عمط صمناهمنصدعم-غ1معد فصه ماخحعامصی 001005 ۵1 بوازد ۳ 00 عطا هذ کاععح عم هه عمنصه ]۰ - 5065 05 0۳۵ص ۵۳ فعومد من هنمع0 5 وصناعصصیم که ععع 0۳0 ه کز هصنصهع] ۰ - 2005 002-0 حذ ع0زع3 هس مصنص 2 ع1 ۰ - :102۳08 دی عاعانلنم؟ ما 0ع0ععد دز کدمعصصی عصنتصنق‌اصنقه صه 8 ۰2۳ - 8 مک نا عصصم نله 1و اصعاصز عطي دز رعع 120 مصل عاهل-ما مد ,26 ه) ۰0۳۳607 - و 58 ن22ع ۳۵ 200 16۵۳ ما خقطم هصندم‌مط) مععع وم وصنصهع1 ج لامعا عز وا نز130 - اداعز ۵ دز ع۳عطا علنط ۷۷ «جننمه< عصنگنطاد ج که کصعل عطا حاو و0 5660 کز جمناهصمکصذ عصنصمحز عاهصنال جمنهصمکصذ عطا صز داماد ۵ ۵۵ ۵۵۳۳۵۶ ۳۵۵۵ 06 پحقصه از ,50۳۷ ۲ع هه ۵1 200۲ کطمنصنمه فصه کصمنامی عم حنعطا عحقطد توللدده ما کاصعلی فعضو ماقم عط1 5 ععل ع 5 .عمط هن توص وصمعصصی کعلط‌جه خن دمص مت وصه کامم لعازونه وصاکت عزم] 40 ع3۵۷6 ۷6 1۳۵1 هد 0۷67 ص۲۵ 6 لفط صز ,0اعنگ و عز عععدع 1 ق1۵۳۵ ج عصنصهم1* خهطا 7اه ,0۳8666 آهتصناصم احامطازب قطا هه "اناد ۲6 نا-ع 10 ۸ عز عصنصمع1 ععمدع م1 ۳۳۵۵۵۵ از 5 له 0065 22 200 1۵ وله 20۲ اعه‌ععع 26 کز 1 دنل عنهتصتصصی ما ناه 001621 1۵۳ اند دی 6 خقطا 200 0ص ععهد ۰7۵ "ععمه مه عطا عقوم وصه صناصنقص ۲۵ معله 00۳ 8 1308286 1۵۳ آهنوس دز کصدمناعصدم که عع مدع تفص عطا قصه عع ام اه 6060 1ص (6فط ۷ ,ز17] کصعصعنگ ۶۲۵۵ کعلز تفص عط۲ ,عم مصخم ک علعع ۷ ما 00و20 10 ۵ ,۳۳۳۳۳۹۲۵۲6 ۵ ع۲زععل اه از 0ع هط کز ما و عجتععل عط* :101105 که ۷۵۲۵ ,۷/0۵۳۵ 0 "۳6208 عط۲ ما ما مها عوهت ۵ مععصعک ععلمص ما ععتععل ماه هه کمعصدم ۵ معتقطد 8 60۳60 3 0عاهعی 3۸7۵ ع 00 8 صنص 2601 ۵ لمخم کز عهنمد 1 ۰ 066۴ 200 ,533۳08 012086 مصصناععی-یم معماهنل 1۵۶ ,502 هنن 2 صذ اد عص 60 6 1۵۳ ,[17] 5606085 7 0۳000560 کاند ۶0 عطا 0ع1 00۳02 مهزدع۵ 0۳ 6 ع13 1۵۳ ,عاطازی005 ۷66۷6۳ ,ک[۵۵ صقن هصنعناه روط ندنل :تلع 01086 6 0۵۳ ع00عل ۵ ,عم 5046 صذ مفصه کلممز عطا ععممطل ما کاصعلنن5 عنم ملند ۲ ووصمصماحه عم 40 :1۵۳۵۳۹ 06۳56 عطا هن دمص عصنهاکم روط انا عاصذ بعاجع عطا که اصعاص0 ۷۵ 5 50001605۲ مه کععصقل ماه ۵۲۵ ما عحل عکم عطا عصنمعزدع0 بط مکععصصع 00 ۵1 1360۲۷ ۵ ,ع10مطل رد2 آمعنعم1م۳ بط تفص فععصعاقص حاعه مه صه کز رومام هصنصهع]1 کته 0ط ۵۵ کاع۳۶1 اما ۵طا ,۵۵۵ قنط 10 .[20] قطن روط 0عمم1عع0 ولحمصخم ۷۷۵5 0 هدام عطا پواعجعص امد کز خمعصدوحنصه عطا ووعزی کنطا صا باصعصصمذجصه عطا ع م06 و 06720100 ۲۳۵ 0۵ 100565 مه 156 6۰ ما از عنم عم علفصنصه عطا اقهطم کز از ,1۳56۵0 مزع و1معه صز ۵0ص علعصنصه دعنانص و000 صمناعه-ص نامع عم عطا که ۶۵11 که کاصعصدمحز 0 1۳6 5 ۹60۵۳۵16" ها دعازد 0علزعصی 06 هی کامعصطدوحنصه ,[20] صمعطزی بر فعصنعل ع۸ ,565 0ص ,۵۵5 رکا‌عزطاه علزممم معله صف ,وعط 1 صز عن1 علمصنصه عط فلع عط 1۳۵۵ 6 ۵۲ط۶ +عععصعل ند عطا ۵ 00 معط بعع‌جبام5 وه هه مکععام۳ ,5 ۲ع1عطی که طلعناو 6 0۳ 8000 1۵۳ +عطازه ,و عطافنصس۶ ۵7 کعلز 0۳0 از اقطم مکلقصنصه عطا دجعنئو اعد 60 40 60۷3۳0۳6۵۲ ۲۳۵ ما طامط ک۳ع۶ع وصنصد‌عص داز وصه صمکطنی رط فعصنزم کم ععصعل ملد ۳۳عا 12 136 1۵۳ کا100 آهانونط :2100دمج «منص3 کعصم6 حقم6 هه 1و0 عل کمیع 1/6 هنوسآ ۵۳۵ 081۵ عطا 66۵ بچاسهامعصع هی عطا هی از ععصند مکعمل صدع حعطاه مد اقطا هه حز امصنصه 136 5نه 200702 لفزع و601 صه هط 8967160 [21] 167 ۷۵۵ معصنصع1 ععممعم1 ۵1 1610 ۵طا 13 ۳66 0۳6 ه ح نز همعصمصعطم عمولهصد ما ۵۵ طعنطم مکعناعمععی عگتاهمنی [(هد۵0000 ۷ 1۳۵۵ 0 60۳0366۲ هه صز 0ع عمط عجه کاصعهد عطا رومام عمنصهعل 13 ۶و۵ تذعتی 200 6 معط ح خع2عاصذ عاصعهه عطا ععده معجنی عم عحه اقطا معصتصدعص تعنامم طانم کاعزاه ۶ 6 گم 5005 ۳۵ ,عصنصع1 ععمنع م1 ما همه آمنعمامع صه صذ خقطا کعنوجه ماه [ 6۷6۲۷ که" ععصند ,ق ۵۳0۵60 ۵۲ خآبادم۲ چ که 5660 ازلع معط امط 6ج کوصنطا ناصعهی روعا ۵ دز م0 ۰13 "و1661 «منمم ع۹مط ما ۵0ع ۳ 6 امصصی اقطا عوعصه کعناجم دمم اصعصم 0010 و 51 هط ۵مه کع5وع 020 لممعاصذ فصه تعاصعه ما ۵عنسای امد عز صمخنصهی خقط عسنقعل عط 86 عطا اقط۲ 5عع101مصله معله [21] جعنآ ۲۵۵ روط 0ع0ع1ع0 که رومام هصنصدع] ,0 ع86 1 هل 5۵ ۵۳ تتامط هه 0صع0 5 کعصوع[ عطا* +ععنهاد 116 مصعارک ۵0620 صه کز 0 عقل وز 156۲6 .013665 0136۳ 1۵ مع للنم وعطا خقطا «عاکه فصه ,عحعط وله 66۵ عمط چعطا ادا 610۳۵ 00۳ 40 ,01295۳0۵۳ عطا صز کدعمصقط قطنم 0۵ خمعناه صه عمط عمعط ماه کعننکناه حنعطا اقطا ۲ ام0ل 320 ۰ ع6 3 ] 10۳ 065 اند 22 عصد5 106 276 1637675 :09 عقل اهتطاعزی کام عم رقه هه صز کصععاکنه مد عز ومصعصمصعطم کنط1 عد 200 ,55۵06۵ ۵1 ۵۳ 306 اه +عطنه رکع‌هام فص ععصن خصعنکنه که ۷۳۵۵ مکع‌هام خصعحعققنل عطا 0 02601 صه ع۷هط فص طعنطم (رععصوطاماعصک ,کاعاطها رصمادعل) کععزعل عصنط‌هص صقن 1 ص10 ۳۵0 +عاصند‌صاعصی فص کععصعلونکد خصععقکنه عصگاه بط کع ص06 +قاصع0 5 <عطا 0۵ ۵116۲ صه 326 تعنص اقط 067 تمجصی عمط امد 00 ۵۵ فصه عطاه عط هم گنل کز 8 006 27 062160 ۳6 ,وزرع امه ص16 ۵ص صکنکاعصصی که کعلم صتخم عطا ۳۵1108 0 ,5ععفموحل ععلقص موی کاصعلونی ف۵عمعصصمعاصز معط رکعصعل مگکد عصنصهع[ که ال مصعاعرد 4ه10 مصه عاصعصصی عصتعمم بط +عطاه علصصهی چ لک صز کصعم‌مصقط خقطای فصعاععوهتد 1۵ 6 5000606 00ه 6۲5 للع حلنط ۷ ۵ 36۷۵۳۵ 2 ۷۷۵5 عکتنام عطا ,کاظط1 بکعاقها کحعطاه طلعقع 0۵ 6 16300679 بو[۵۵ لذازهنه بط معمنلاعه خمعصصو‌حخجصه عمنصهععز عطا حز 0عع م016۳ 50006 عط ۵6۲ ۵ +عل۳ه صز کلععاهص امم‌صحی عطا ۵صه عدمناعصز عطا عصتاعلام امصقاعصی 7هل- 5 ه صنطانم ماقم عطا ا5وم ۵ بقل عطا ععممل ما فعمملند ع۳عم وعطا مصمننفند 10 +ک0عع ۰ ع6 ۲۳ که [[۳۵ که رعاقق] عط] ۶و 5006 100ع۲ع0 ۵ ۵۵15 عطا ,(0600 5 ع 5 600۵00۰ ع28اع 13 0ع 1۳۵ ۶ اطاون جط کعامتمصمم 5 عصعصهعنک کاعم هزم [19] ۷۵015 ,50065 8صنو از ,۳۵۶۵۳۲5 ۴ بواعس۷ ج که کع00ط عط وصه ماهس عهمدع م1 و عصع صذ بوانه 01 8 ماقطا ع7نع ,61000 حلتقع9ع۳ ۵۷ که چام عمحطاه نان ععمطل ۶۳6 مصعاکرک عنصهص یل جر عمط هز عاممعم ل۲۵ کعنلوندی؟* چطامهعمصطه زک جمعصف6 هه صقصعع مق بط که 0عاصزمم که کل۵2 نز ک005ه عصنهد2767 اصه عصناد‌ع ههد صقطا +عطاد. مکصمناعاصز وصه عاخجعتصی صقصتحط 6 له رون ماه 10ععل م وعع ۵ فمطاعص عطا عطععل وصه عصاعل للنم ۳۵ مصمناع5 عنطا 10 ۳۳۵1 2 بعقف اه صل ,ژ25] "عسقلنه ۵7 ماع ه عصزطو‌ععل که ععصعن5 فص اه عطا دز چطامد ی محطام* ۵ حتعطغ هز ع1مم060 ۳۵۵1 بوونی ما کت 5مملله از ععتهعز چطامه ع مصطه مخز ععمل ۷۷6 بعسعلنه 3200655 که کلم توص فکمه عصنهد ۷6ج فص عصناد‌عععد صعط) +عطنه محدمناه+عاصذ هه عاجعصی عن ۵ عسنو۳م۸ ,زک] ۵متعصق6 فص صعصعع مق 1) "ععنلوندی عناهتصهو موصه آمامعصخوصه عا170 نز560 ۵۶ و۵ ه دز دامع مصطاط ومع مصطاه لباز جز کمعممزم عطا ۵۶ ۵۳۵ ,[22] آمسانه عط) ۵۶ وصنوصهاعوی مععل ۵ 1۵۳ عصنه هط حاعهومصه 0عوصا۲ع 2 نکعروه ‏ عاصه‌منتاحد0م 13 136 1۵۳ کا100 آهانونط :2100دمج «منص3 کعصم6 حقم6 هه 1و0 عل کمیع 1/6 هنوسآ ۵۳۵ 081۵ 3 عصناه نتم وصه عهصنکطاه که کرد اصع گنه ۶و عع 154۵ ماع ۳6 ۵۶ ک 10020 059-0 06 هی دمن ععطاه حعنط یم عمط صمناهادعمقنه ۶و وصغا ج معوز دم عاصه‌منتاحدم 0 مه 6 ا-ع 102 ۵ 0۳ 0560 کل هط همه صه معله کز از و ز23] ماک چگ 2/0167 ۳0۳ ۵۵۶ ۵1ط 00۵ هل هن ۵ ک۵ ۳ هس56 آهنهو5 ۳اه حون سا 13 عصتااع5 هنم ج طازم خصعص دهد عط عصنکت طامه ی مصطاه هه کدی فصه ای که ککعمتم عطا کز مدع مصطه له ,[22] 7706 بط 900060ع04 که ماصه [24] "ندعم عطا نو عاند عطا که صعصصو‌فصه عصنلصه ,هت از 0 عطا صز مدع مصطاه صه که ععدع عم #معصنعاعه عط مکناعنعاتقطل +عطاه 23028 ,10۷01۷65 0 عطا و کاصهازطاهطصز عطا هم عگنا چعل وه عطا انم خصعص همه عنعصعاص حکزم معصنطصهی موصناعد عما هد 6۳300 از ۵1 کعزع 1 مصط) ۵۵۶ اقطا کز جاح ع مصطاه تمناحنی کم عناععا ححعحل +عطامص۸ "عازد ۵ .0087200 طا6 عطا صنطانی خصعععمم صعطا 0060 ما وصه اصععطاه 6 ما کاصقصواص 20۵۶ 005 عاطانککو 0 از [2] "کاصقص دمص 1 امعم هه ۳۵ اصععطه 0۲5ط کز «عطاحه ع مصطاه عط) و۵ عصدک ۳56 6 ۳۵۲ ] کعدام کعط ان ععل رصع مصطاه عصنلده مصوقنصتعل وط* ,زک2] طانصک عع جعاا 3 ما عصناجمی ۸ 6 1۵۳ اآحهگنل و۵ نز ۳ اقطا 200 معط ععام عععطا عاممعم کصمکتعم 0عنومطص 0 .کعع 50 1201 1 ع[م060 56 خدعص هه متا ه هنز ععصعکعمم عاطهاک هچ صتعاصنقص ما +عطامدع مصطاه عصتلمه ,302۳05 نکن که حلعناک ,کاصع فص از 1۵۳ قبسا 06 تاونس کنط1. "معط عجه مر ۵۲ عع5 40 1۱۵۳٩ ۷۵۲۲ کععصقطل صمنانعوصصی عمط منمع ه ما کع ۵102 +عطامدع مصطاه عطا عحعطان عععی 6 وق ۵ 5امط 24 0 108860 ۶ 1۵ ومع ع امد کز 1۲ محعطاه لقع 0ص امد مل کحعطاعص ۷5056 ناک رکاعق اصعلزک عطا وصنلو حلص ,۵ع۲عاعزو عز جتصصصی لسن عنطا صنطازی کصعمصقط خقطی عسنط ومبم 6 1۳۵۳ عاطهلانه اه کز 10606۲ عطا نکن فنص [22] 76 م۸ ععهدم عنقنض500 ما دععععه که 0 6۴ م2 ع مصطاه* فص تعصهن دز ععطا مدع ی 0ع مد 6ص ی هه رصمغماععل 5 معط 1656 ۰ ع6 3 5376 ۵طا عتقطاد ۵ 6۵0 7عع 10 مد کاصه‌منناد0م ,6566 عنصه ۵ط۲ وک اهطا مکاصه ماقم ۵1 6۷ ۶ اصاوم عط ۲ عز روط مدع مصطه اه همکد +عطامص۸ عاباطانااه 060016 اهطا معصتصدعص عطغ]* اقطا معتنع مکحعطل سکع 2۵۳ ععصها ۲و مرح اصامصو‌جهم ۵۴ کز حعنط م۷ ماع 0ع7ع نکم ع۳ه ولا مستوصذ ۵7 چلعسنل معنی تصحصص 636۴ موز هطع0 هه کصمناج حنعطا 1۵ نامع م0صط21 اک م ۲و احقععط عطا کچ؟ کز 06۳0606 عفنصه عطا اقطا که عاصنوم [27] ۳۳۳۵۵ تسه 0ص تلاصا عوی ما لماصعصعصز کز نامه ۲و صمنام‌ع عم علنعصز عط1 مدع 40 0انطع۳0 عط) عاعمصی عناعم 06 عنصع ص۵۳ تحفلج 116 عمط فصه کدمتاهنند عصزطاضس‌ععل و 50۳0077 76 ۵ صز تلهم اه کعنا عم عم عاما ند هصصعصه 10 +کعنناهمد عامنا انح اه ععصقامعی3 از 136 10 00۳۰ ۵ط] ۵75 صقن عط صن نع فص علصنطا عاممعم دی که عصنفصهاکمفهد هه ما نی ف۵ا۳ع ۵۵6۲۹1۵۵۵ 1۵ که 5۵ ۷6۷ که کاصزوم "عاصه‌منناحدم هه "ععط میم اکداصم ما 106206 کز هاقل ۲۳۵ رز 5۵۴ للقطاد ۷۵ که ,3606 هه عصنمل امد که حاعنک ,عنام عم خصععاکنل ۳۵۵ کمزتهطع 0 7 ع6 2 367 001ه) چطامهع 60 +علفعصمی ما کحعط م۳ باتش کعاتصز [28] (مد 102-0 ۳862713 00002۳ 7رآعطاکدع صز هه حاع دا مطکنه* خقطا عصتقله 176 .ععنومی یگ ص (چطامهع مصطاه هت ,60 0۶ ۵10 عطا ص اع جوم که ۵6 ۵ ص566 امه کعمل مدع مصاعد ,ک610ز2 +عطاه صز 16100 ۳656270 اتاه نف 116 ۰ تته)) عسنصهع1 ععم و1 ۵0عاکزدعه-عا رصم ۵۳ مکعناعناعصنا ۵عنامه ۵ ات6۸ دز 160 ع۳عاصز کمعطهع) ععمنعمد1 عناو اه نامع 2 مونصصصی عصنلده ف6۵۵ط0ع ۷ عطا ۶ ۵10 ۵طا صز کعاصصمجه ععحطا له ص1۵ ع۷هط ۵ ,[28] (۵د 2-0 113 برط ۵۳ عطا کعوزی ماج عسنا-ل2م۲ قصه کعنطامهع 317 وصاکت م۲کعقل حاعناوسط تمنطاسنی ه #عن5 [29] ههه؟ چگ طنطاک بصمتاف‌بمع 5 10516۳0 تلهم هنن 3 ععمعزجمصجه عطا اقط فعحلصی فصه صمنافتصحصحصم ععز0 ۷ ۲ق 0 م0066 عتناهتصتصصی که خصعصم 10 عل0 عطا 1۵۳ کعنانص 0000۳ عنم هه [2ع[ع 10 مصطع ۵ صز ص16 ع ناه 0 هزم 0ع هم ناه ۷ص ماتعاصم حس۳ع 0۳0 5 3/2816 2 صل [30] +عنو ۷ 6 ۶٩ راو ۵طا ۵ فعناممد رومام مطاعص آمعنطامد ی مصطاه عطاک اقطا عاف 2000 وعط 1 ماصعص تفع ,65 200 6121000 16ص ام له عط) اه ونانطنعنی عاعوصی عمط اصعصحص فنص مزع م1[ مصحاعا 7 . 0706557 305-۹100 عطا که خصعصم10ععل0 عطا ما کعععت عصنعقط ۵۶ نکمم عطا کعجنع 0هه 602021 صذ هصنص162 وصه وصنط‌د) +۵ عاممطعج۳ که امناصعامم عطا 0عدمامحه [31] عمط ماققاصم ,165 0ع-و فنص عععطا که اصعص م00۷1 عطا 0۶ عمط عتتفوم مه فوصه کعن نس صم-00 1 5۰ 600۵00521 107 60۳6 آهنو5 کنطا گم کدمناهانصنا عصم5 کععنصع ۳۵ عطک حاعمطانه 14 136 1۵۳ کا100 آهانونط :2100دمج «منص3 کعصم6 حقم6 هه 1و0 عل کمیع 1/6 هنوسآ ۵۳۵ 081۵ 00160۵1 ۳6 ۵1 ک6امصفجه عجه برعط 00۳ ت16 ععهقاع 13 ۵2 کت0 ۶6 امد مل کعنوی معط معط 1" ک 06 عصنمو 10 وصعاعوصی هه کاصصنتاعم عطا ما ۷۵۵ عنع ما جطامع مصطه من 0۶ نامع مصطاه هنز اه جز کامعصعاه خصقاحومصطز عصمک عط‌ععل لالز ۳۴ مصمناع5 اعد عطا 13 5۰ عطا وصه اعد عط] ,کاصعهه عط) اعد هه عطا :50 ۵ اه 12/5 3/000[6 ۵طا هز 0ععقل ج که عاعنعدم ووجه ساه که 010 عنطامهع مصطاه منز 156 60-50 0166 هه 1۵۳ #عنهعی ۶۵۶ اتصصصی لمطعنی کنط7 .(1 عاطها ععی) نیم8۳ جر چاز نصا 5 حلعباه ,۶0008 ع286 ق1320 لو۳ه عزعهط عصو5 مملععل ما کاصعفی ملعط ما موعصنه خقطا عکسسی ۳ا0 ۵۳ وصفمالها :کعدام فصه ععصنا۵ ,عاممعم عصنزطان‌ععل ولنسد؟ اوه وعصفمانها بغامععده هنامز 5 ۵11 که بطمناهص دمص عصاجنع فص عصفماعه :عصمتامصه فصه کهصناعم؟ عصنزددصحه ؛کمماناعنه وصه کممازا ونطا رز و60۳ ما عکمطل ولسعاص ۷۵1 مطتی کاصو‌صنناجوم عط او ان۸ عسضی۶ عطا فص اعدم عط) خا0 20 الما 65 ععلهط وصه کصمناص؟ ععمع 1 ععند ۳ ما صاعه 06۳0 ما ۵عاساعصز 6۳۵ دعقل عصتلده 5 06۳505۵1 060 1ص ام 156 .عامم آعاژونل ۶و ماعط عط طازم عاعها "افص دعقل عنعطا 0 ,۳۲0۳۵85 0006281 ,۳06 م0ع30 مکعزسه‌وعماع له کص له مامطام نم مصنا لح مکتهاه 7ج ۵۴ کصقع0 07 40 7 0 ,عکتام عط ز 0ع11محصه کاصعو5 70 6۳6 ع۳عطا تمصع عطا که عصتصصنع عطا +۸ ع6) 5 عمط ع3ع] 2 :6۳6 اعد هه مصنصوم1 عطا صز کاصعهد +عطاه 156 +اعها اعزا عطا عصنمل +عاکه اجا0 6 561060 ۶۵ ,و( عطاق" وامصند عاکقصنهعط) عاصهاعزدعد عصنطهم) 5 فوصه اج کنط] کم حمطانه-ی 85 2700 ,۷10605 ۵۵ وصنط اد ,دعلن منوحه "عاصعلندی عطا ۵ عصنصععنا و ملعم عطا طازم کحعطل] 6 ۶ 006۳۵10۲5 ۵طا که [۵۱ که رعاقها عط و کتمدهنوعل عطا معله ع6۳ معط 156 لد 1۵0 5 0۶ کدمنندمم عطا هز هت کاسی طلعنط تم ماصعصص هه ص10 هنز عطا صز کصصنا از 0 عطمتاتساعصز عطا اند عونمم انم معمعصم 606 ۶۵ مککع۳0م عطا عدون۸ +عاصه‌منناوم 0هه 60036 ص16 عطا صذ کم حقطع0 هه کصمتامع عم + کاصعو 5 عصنکطاه طانم که ]۶۵1 که مععز 30 77 عطا هذ که حلعباک مصعز5عل عکسای عط صذ کععصعا علوهص فصه عدمنصزمه + عاصعمنی عط ما فعصعتعنا ۸۷۵ 6 1 ۵1۵ /رعطا 0۳۵ ا مدع صطا بصع هصتصوع1 ج صعطا علئه ما که مک ,ات0۳0 6 10 1۵۵0036 داقا0 2113 ,وصه وق داکناع۳ لاد ع جع رکاصعمند5 علقه 15 هه علقصع؟۶ ک45) عاصدمن‌تجدم 63 156" 6 0۶ [ع10۷ عنام عطا اقطا ونم ۵ صف از ,کتعصصنع36 کشک ما معصعزدعل 0665 هط کطفلاود عطا ۶ 57 1060عل که ,لع12 عاهناوعصعاصذ «عمصت عطا لک خصعاعنعدی کم کاصعلنی عطا ۶ چافوز۵ 1 لام کتعطاه عطا 0۵۳ رکعنالیه‌اکنه 0عامع عم کاصعلوند 1۵ 3۳۹60 ص۳06 صمصصمع 5۰ ع6 3 0ع زد زعطا ,کدع61 310۷۵۳ اصعنناممم ولطاونط فععغخعصمی 40 داع0ط ۲ ۵۶ 506 معط هه عنط صز کلم که واعنسد ا2عع ه طانی لم۶ع6ل۵ ما هط اعد 156" ,) اما صنخالناط ۵۵ م6900 مصصو‌گاقام 3/0006 عطا ماصن عادو معط 6۵۵ هملد 6 ۵ بچا اهنا نصد؟ صنقاجی ج هط ملد عاصه‌صنتاحعم 156 .رو صتوصع5 عهدک65 2/1 0ص کت 1 ,۳۵۳۹ 7 ۵۲۵ :1۵۳۵۹ 0136۳ 10۶ ۲36۲6۰۵۲۵ لفق طلموه 10۶ 10۳۳ 0۵۴ ما تخود 1 .۵۵5 8 ۵۳۹60۲ حلع ۳2۳ 1۵۳ 0۵6 امه ملو 10 عنعازم 2۵۶ عصه مکاطاتا0ل 107 ع0۳ ,3330106605 5 0۳۹6۲ لعطا مصعنع ا0ط هط مدا کاصعوی ۳۵۵ امه مد مکنطاه حاعجقع9 بط 0ع0ن10 بانازطاهلنه 27 200 ,ک5ع نوم زگ مکی ووانهتع نهنعانی معط 0ع 1110 صمنا‌عاعد علمما ۶6۳ 156" -اب۳م) 0ص کع مد نان عصنلده اه عع عطا ۵0عاعععهند معله ۳۵ ,موی عطا اامطع 10 یکمن 1۳6 ۵ 0651860 501 ۷۵۲۵ ۵۵5 اجه م8 معط مه عصو5 اقطا خطعنلطاونط ما اصقادمصطط کز 1۲ .کلم 10-0665 5 110۷6۷6۲7 ۷۵۲۵700۰ 0صه مصم0ظمنلن۸ ,۳۵۵۵516 که ناد رکعننا‌عزداه لهدمتهباه عتعنطج ۳اه انناد ۲۵ 0۳067 هز ع5 عقتا 1۵ کت 60۵6160 اقطا کععصعل ماد +عطاه 06۳۵0 ۷۷6 ,کتع ]1 15 136 1۵۳ کا100 آهانونط :2100دمج «منص3 کعصم6 حقم6 هه 1و0 عل کمیع 1/6 هنوسآ ۵۳۵ 081۵ ع وصنسال عطاصمص 4 3۵۶ ماع 0 اصعصنناحم عصنلصه ک۶۵ صمنا‌علزی عاعل که ومطاعص صنقص 0۳ 8 ,وتوانقل اعمصله 2010 طلج‌ع:۲ عطا صز امعم ۷۵۳۵ ۷۷6 ,2016 ۵۶ +عاععصع5 0د0عد 0 ۷۷3160 ,7630 ۷۵ .(2 عاطها ععی) صمناعدتعاصز ۵عاهنفوعص صز ۵ عهدهده چاع ی تعمع اه عجع ۸۷۵ ,کاقق] 5006 ۲۵00 ۵ کاصعلنی ۵1۵ 100024 ع۷هع مکطمنادعو مععاعهه رقف "قاصعوجی ما 1116060 ها عط صز ععه عمط 06 ما کاصعلنی عصمک مععاعه کلقصسامز هصنصع1 ک اصعلی مه 71620 5 ۷۵16۷6۴ ۵۶ کعامد 1۵۵ 200 ,ککععه ۶و اصامصه 0ص کع10 اعاصعلنی 0ععق 00 ,اطع ص600 ,۲۵605 ۵۳ ,ک[۵۵ 63 کعصعل دمم ,06320۲5 ماع مهس هصنوحاعصذ ت۳6 عطا 1۵۶ 1۵10201 عطا ۵۶ 00100601 عطا 0036۵0 ۷6 26100۳ عصنتلصه اه 0 +کاصتعاصهی فصه ,کصصناکهععد 6 :65اه عقل ما ق1060 حنعطا هه عاعها حزعط ۶و 00۷۵1006 عطا هو کصقعص بط کاصع0 5 6 ۵ م0اعط 011۳۵۵ ۳۵ :1۵۳۹ 0عنهن0عل مصه کعهد دمص عادتخم اهاط صعطا انم 300 از 6 1۵ کا 160 هط حلعنطم ,300016 روط فعاعلزی هاعلهاعص عطا ۵عصنصعجه ۶۳۵ فصه بکعناله‌تاکنه هصند؟] ۶ عضنا 00 ,عاحل واعع عطا عصنسل خصعصصو‌نصه عطا هن امعم ۷6۳۵ کاصعلنی عالطا توص عطا از 40 6۲5 13 ۵۶ اقطا ۷۵۶5 ۲۵16 ۵۳ ,و۷۵ کنطا 12 بعاه ,0ع081م کاصعصصم علعدا ,قاق0م 106۴ 6 ۵۶ ۷۵۳۵۶ ۳۵ عصزکد 5ع1مکساه ع تنعل هقف ۳6 محعباد ک۸ بصع مصطاع ۵ معله دز 0۳ ,00967۷63 0ععدع دنه ه ۵۶ ۷۵607 ه مهن امد کز «عطامدعمصطه عط؟ ,ر47 .م) [22] ۳۶62۲6 عطا ۶و کاصعصنصصی فص کصمنامصه مکخصععصیم که عصم5 عصخسقدک اصه‌م‌نناجهم ‏ اصعاجه عم 6 صنطاز ع00ه هه علاازعزی ۷۵۲۵ ۷۷۵ عاطا زک صز مد 0عحا‌هاعل +عطانعط ۷۵۳۵ ۷۷6 معقق ۳با۵ 10 7۳ ,6ع9) 26۷587005 صز ۳اه فمعنسی دامع مصطاه هنک عصمی عمانلهت. واتصتصصی اهاز 0 کاصه‌صنتاحدم 00۲۳ وتاع 05 2 10 .[22] عستل بط 000۵0 ۷۷۵۵۵۶۵۳۵ ععنجامآ 15۵ معامجعجه 60200۵1 هه یز ما عمجم «منهطع0 عطا ام20 کز خقطا 00۳ رکتععاسا عمط 806 صف 169626۲5 65 0 بچانتناعه هه مل ۵ امد کعفنعل خصعلفد عده صعطم سععه خطهنص خز حاعمطننه موتصتصصهی 02 ه 10 بکتصعصصی ماهس خامطزم لکد اععاهمدعقلن عطا عع5 ما 2/0006 1۵ 7 156۲6 6 235 ۵۵۶۲ 306/۳56767 ۵طا رکتتاه که خلعباک 65 متام آهدمناه اه 1۵۶ معادعی :۵6 عکسبام 6 که دمناعاص کم صه مصصناهتنصع0۳ مصمنا‌عآعی) ععدعع۳م وصنط‌جا عطا ۵1 16205 :500060 ,ق1600 صز صمنامصه ۵۶و کدمزععتصنمه عکناعگکد) ععممعمم هناهد فصه پرعد‌نهنزد معط صز [32] +«عطج۸ فصه مدمععلوص۸ مصه‌کنسق6 بط فعاعععهندد که ,رله‌کند دص فصه ماصعصعع هام60 ۵۶۳ ۵۶ 280601 عنصه عطا کلجمهم3 کش قاهل ۶و عع50 +عطامصه ۷۵۳۵ کلقمسوز هصنصهع1 عط1 06710۳۳۵66 معط وصنل مدع 0/5 0۳۳۵ "عاصعلندی عطا 1۵۳ امصصعط صنقص عطا ۵۳۵ ببعطا رد1686 ,50006015 156 1۵۳۵۵۵۰ شاه صذ عصمنصنمه حنعط 0ع که معله وعطا حاعتمطاله معکای 1۳6 : ۵ 500060 ۷۵۳۵ 1367 +کعتاصه حنعط 8ص معطانی کعصناع نع عصمک 1۵110 ۵ هط 16 136 1۵۳ کا100 آهانونط :2100دمج «منص3 کعصم6 حقم6 هه 1و0 عل کمیع 1/6 هنوسآ ۵۳۵ 081۵ 666 ( 62 1۵۳ 0۳1060 ماهس عطا مدای صمنصنصه جزعطا عنم - 067 06۳62۵0 هط #عطا گذ هد وصه عم عطا صدمعم ما وععت رعطی اما عط عاه 0 ۰ - عملهاعنط ترصه 1060060 هط وعطا کز وصه نع ک2۵ 100636 ع0ع11م عطا از چم - عاقها ۲6 عصنص عم عانط ۶ کعصنامم1 حزعطا ابا0 20 لها - 1۵06-10-6 ۵ حذ تمصع[ طازس عصنلصه عصنصهع1 عحعصصهی هه دمنعمنتاجعم حنعط عاه لدم ۰ - 0 ۷۷۵۲۵ کلقهتامز 156 بکلهمنوز ههنصمع1 عطا ما ددعت فقط دحعطه عطا و0 6 0007۳٩ فلجامی اقطا کام عم 0ع0ع1ع: ۷6 موجن ددع۳0 1۵110 عطا ما وصناجد 1 ج عط] هصه ,کعنا هلماعم فصه کعتاضه‌انصند حنعط) ۵ وصنل مه 0ع0 دامع 6۳۵ لفط مصمزککته‌کنل0 ۶ منام۲ع کنطا 1۵۶ 0۵6۵5 7۳10۷۵21 اکمص عطا عمسعصصنک ۵ #ععمصصم کت کعصعلمکد ۴و ۳ خاعل جنعطا ۶ ععتد عط 200۲ 0م عم 6۳6 موی خقطا هصهنامد ح ام کز 1 +عاصه‌مننانه0 ٩ 518060 156۲ .7۵۷۵۵160 06 201 ۵0 دع0ز معط خقطا ع20 اه 6۳6 هه کععمم‌سم (لجه 166 کاصنوم خ اجه 07/وهه 7۵۷۵۳۵ 310 عصنا هه که اجا۵ ۵0۲ فلی وعطی خقطا معا هه صع خصععصی 660 6۳ 6 صز 0ع تنل 06 [لزس کعصنوص 0۳ ,۵68 «رمزکنلعل و1062 ,عمط مصتومصعصه جه عن0گ للم کعصنوه ماه گم جمنععته‌عنل 156 6 1[ کله 26 ۳۲و منک م1360 معط اه ۳۵۵ کام‌عصم +عطاه ا0ط ,006065 0صه مکع 10۳۵20 ۵۲۵ حطعزنا عصصم ۲و کعامتفصخم عط مععی عطا وصنصعنععل معط ماعصمخاصعص وتونم ۸ داعقط ۶ ,006 2 که ورواتصتحصصم نع[ 2 کق معدعزدعل ک۵ ۳ کل نی 0 امعم ماصز 6 ۷۵۲۵ عطا انم جعطاعع بصع باتکنهت شاه که مت ۳۵۵۶ ۵۵۳ 67ع ها ۵ ۵۶ 0۵۳ کز عطا طلعنط یز 60۳ هصنصهع1 فعامعصصمعاصذ هه مماععل ما کی مصععصم صنقص 0۳ 1۸۷6۳۰ 200 عع001608ا عحقداد ورولاصها دمص عمص مضه +عطه طعععه نم معهعاصذ هی کاصو‌منتاحوم معط ام هصناعاصذ وواع ناو هلام مصه لته موم 0۸ 0ع۵ط06 عاصد‌منناموم 156 ۰عط1عع1۵ معله ۷۷۴ .020ص آنگعکت هصهطاک قصه امن صز معط حعطاه طعععه عصنماعط مکتعط‌جع هه کعع0 68 ۹ 20۲ ۷۵5 عصنصوع1 خقط صعطا عصنممطاد بط کعومد ماه عنهعی ما کاصعلندی 6 0ع1 ۷20 عاباطا ص0۵ 200 دمص ۶۵۳ داعم عط حجمعک صف وعطی اقطا وصه صهممعععل منز ماه ما [۵ 116 40 ۸ ۷۲6۳۰ ۵طا 00 عم عمط کم کدمزوع۷ لهصت عطا وصتطعناطم بط کعومد ععمطا وصتفصعصه ۲۵ 55065 ۵3۵6۰٩ 0۵۵ 10605 ۳006 هداد و اه عطا ۵۶ کعومد امه عصتفصدصه که عامصعه بان 2 03 فص 610060۲ عل عطا 1۵۶ امناصهعکه کق 100626 مصعاکری عنصقص یل عامهی صه صذ م۸ 40 200 عم ؛5عامهصدعقل حنعطا 0م۲ کاصعفی صعطاتی کاصعص 0ص 6۳۵ 156۳6 عافد عطا ۶و ۳۶5 ۵ط) کز عنطا ۶و عامصفه ص۸ .عمط لمصعاصز عطا عصنصعطاعدد عطا معط ۵ 4 100 8 00ع از هه صه ۳0۳۵ هه کتعاه۷ه عصنلده عنععی ما مععاعه 6۳6 کاصعلی ۷6۵ ,اقه] 5605 عطا 28ع۳6ع کامعصصی معاعوم کعطع) عط تاه جنعطا ۵عاعمم کاصعلنی عط م٩۸ ۷۵۵۰ ومباع2ع1[م منعطا ۵٩ کاصعصصم معاعمم هه عصحد عطا نله عاصعلفی تطونط 100026 عصننع هه 7 عع6 0۳696 آهه5 ۲و «مناهاکه‌کتصمص ۶ فص عنطا خقطا ع0ز۵1ط ۷۷۵ 50006 کتهاه 37 6 م۸ 0065 2۵0۲ لقتنصذ عطا طعناطهاعه ما 0ع0اعط فصه 38و صنامتع 10516760 0۰ 206-27 2 0۳۵۲ کاکوم ۶ معط عصز م1 عطا دز عامصعه :۸۵2 بط ۵ علصنا ۲۵ دز 5۵۲۵ ,عص و66 معصنصع6 60006 17 136 1۵۳ کا100 آهانونط :2100دمج «منص3 کعصم6 حقم6 هه 1و0 عل کمیع 1/6 هنوسآ ۵۳۵ 081۵ ,6 ۵ 0065 باه عط ا20 ۷۷6۳۵ کحعطوع) 15۵ معاععصهعک عطا امامطع تام معصعممقط عصدک 1۳56 5065 500۲5 از که وراطا 010 کز معط 1۵110 156 +عاعها عطا عاهداه 0 هه مصه اصعصصم ۰ ع6 لا 1۳۵۳ 1طع05 2 تفع ۵۲۵ 3036۳5 بقل ۵ قفهنگ 2 0۵ تعطاه لقع ما امک 0۳01068 640 معله 1 10۰ 7621 5اعع 00۳3۲ ,۷۵26 تحص ۳0۳۵ ۵ با 1 7۵۵00 ععت 1۵ 2016 0628 201 1۳۵ ۵ 0 آ 16۵ ۵۳۵۰ 501 ون از 0۳ ,0نی) ع من تچ فص +عاح هم حص که دمناد‌سونکصی ۳6 3۰ از متفه عطا ونی) بکنومه هه +عاحاصهی تحص ماصز ف۵ععتعهد معصمطم للع چص وصنعت 1۳۲0۳۵ 8۰ ۳۷ 0 ماصنا عطا عاعدم ۵ #عماعه عصنعط عز از ونی) 0۳6۵ مدوم ۵ عا دعوم 201 کز از ,1106۷6 ۵ 0د مامت بعلژطامص نامر 00 از 3۵07۵ !م20 بح کز ۵۲۵ م5 ,(عنی) صمناصه تجصهص #ع معله ]1 40 ۶ 60ع3 0001 ۵ عامجا هل ۶60۵0 چام عا زا عطا ۳عاج هم مرح 06 0صه ,۷۵۲۵۲۵6 8 (۷۵ صذ عاتسنص 1 عز انصنا عطا) امک عستطعصمک ۳00 م6 مار عک 20 1 ما۷۵ جتام ۳۵۳ اکل1 0000 .(۱ ۷۵0 باماز ۵ وهمامی وصه علط دمص عط ول جامر صعطا ,۷۵۵۲06 ,12665 106 1۵ عع100مز عاطامنلم مکله که عامصککقدل هط خطهنها اصعلنی عمط ماه 13 ما دععزعل علطم 1۳۵۵۵ ععل منفیه معطاصه ما علطزدعوم کدی از اقطا 2276 0۲ ۷۷۵۳۵ ۳۵ ععصنزد 0 ران‌ناصجه ۵ مکصمناع معط سهه صز رتم۸ لاصتا ۷۵۵۲۵۵ عطا هصتاعهن بط ک1305 1/00۵6 ععدام ۵۵ وصنصوع1 اقطا کممطاد صمناهص 0 4معد ۶ عامصعه عنط ۷7۵۵000۰ عکتد 1۵ کاصع0 5 5 وله ۵6 01 ۵۲۵ کادعو اک 0/04 مععصعلهط وصه 0عمنصمعم-۶[ع5 ج صز کدنا عصصی حاع 1۳۳0 6 ۲۳6 ۵1 عاصه‌مننادم اند ۷۵۲۵ ۷۷۵ مطعو ما دعده چلده عطا امد عم کعطهه هه مصععل ۲۵ 8 وبا 60060 67 مضه ما ددع5 006 فاصم الک وصه کنامع هام5۳ کنط 1 36/0۶۰ 560065 ۳6 وصه ماقم 101108 ع۵) له ۶و کدمناسعطز عطا 0عننعزم 6 ععصند مصعاکرد عامطاتم عط اناد ۲۵ هط معصصفام ۶ هه نامع عامطی عط ما عاطنعنی ع0ع کدمنا دمم "عاصعلنی 1۵6 5۰ ]۷۳۵ صذ اعنجه خطاهنص اقطا بانط تعتصز ۵۶ هنعط مدوم وصه صمناهعاص کنام ص500 6 ۵ ۷۵۵۵ ۵۲ مط 0۳ فعلاعط۵ ۷۲۵۳۵۰ کاصعلونی ,تعاععصعی عطا گو وصتصصنهط عطا +۸ 0۰ راناطانام کعملهاعنه نعطا ع۷هط ۵ ۳۵۵۳ ا20 400 روعطا فندد صمطم که اعمص ملد 1۵0 عنطا صذ کاصعهه که ۲۵16 چاه ۵۶ احهم ,5تظ 1 1006206 ع عم وله اعموم ۵ 0ع00عل ع۶۷ ,6۳610۳6 1 ,503 صز کعتععز 0ص کععلهاعنه اصعو1۳ اعمص عطا ۵۶ اکن ج اعموم ولا ما کی خصعص ص60 ۵ صز 005160 ۷۷۵۲۵ کعلزا 120004 15656 مجعلمه آمعناه هملد صز ۵ععصعسه مککعجاد 0ص م ق0۳00 ۵ ۵ 1620 هن خقطا ند +عطاه هه م5 معط عوهص فوقط مطی اه هدز مد کنیس ص1۳ 6 ع۳ اه ععصی‌نندوند عطا ععنععطاصرد علمصسوز عصنصع1 عاصعوی م۳ کعامصعه عصمک 66 0۲ 0ل ۵ ۵ 6۷6۵ ۵۳ کععله اکن ععلقص ۳۵ 560 کی کماعط ک و21 1۵00206 ؛عمطاع 1 (ج) 6 536 156 مل معله ۵1۵ ۳۵ ۳۵۲ عمناهم۲ ۷۵ ,کعغلهاعنص "عاصعلوندی +عطاه 00566 ۲۵ ۵۵ط 7 هه 6 2 کل 1۵۵06206 عطا مک بدمزعععصحه حقلنه‌تاحهم اقطا عکتد ۵۳ 0۳۵ اقطا ع0۳050۵6 ۵ ۷6۲6 (عصناعاتط6) (رصمتاهاعصدن 0) .راعناصعااه از ۳۵0 ما عصناننی عحه مطی نله ما عله :65 تعاطا 16600 6۷6۵ 1 کعصتعصه مک یام[ ج عص عصزم‌اعط 66۵ کقط 100026 154 () 18 136 1۵۳ کا100 آهانونط :2100دمج «منص3 کعصم6 حقم6 هه 1و0 عل کمیع 1/6 هنوسآ ۵۳۵ 081۵ ماهس 01 من 1 مدمناهمصص۳0م ابص ععناد 0۳ ۵ عاندطع کعلومط لمسه1< عطا وصاعت 1۵۶ م۸ 0) 67 ه 00 صقف 71 ۳#مط فصه ماعصصی طانس معملعط م10 عطا ۳ص ,هاگن 13۵237 ۵ ,۵۲۵552۳ 6۵ مقصه کلعه 1000 عنو‌عالی عطا ولو هه فمع ما کاصعلی 0عهد 00 ۸۵ 6 ۶ کعزم ۵ عط) که عده مصمنانو0ه هت اعصعاصات عطا ۵۳ کصمناهصهامه +عطاس ۵۳ 65 عصه 1۵۳ 1004 ۳ وععلهاعنص جنعطا عمنصعم۳ فلی وعطا کز ۵۵ ما کاصعلنی 0عحساعصذ کامصمحم کلمصسوز وصنصده1 ۵۶5 از ععصن5 ملله ۵۶ ۳۳۹۲ و60 سا ص خنعی آهناصمعکه وصه اصعنلهک ه ۵۹ ع لا هصدمزد 10 ۵ 0 روط اقطا مصععص لفط مکعقل اه ۵1 اجعم 6 ۵ ععممطل ما فقط کاصعون5 معکم عناع[م ,۷۷6665 1۵۷ 2 ۲عاگه ,۳۳۲6۳0۲6 بانج عط) بر 0ععلژه کعکسی عناع[ه او کعفنه ج او ع0۳ صز [1محصع با عطا 06۳10۳ ۵ عکت 1۵ 0عاص وعطا [۵۵ عم عطا ملع ما عمصعط عطا ماه ع 6۳ کاصع0 5 ع0005ل لام کاصعون5 086 واه ووماعنتا عستصدعاآ ععمدعصم]آ عط کز ع امه ع00 6 ۵0 ۵ عمط عععل عط) که مق خدعمع 156 بعلطط۵ ۳۵۵ 0ص ,30100 ووتماگا 11 تا علمما ۳۵ 7 ع06 1۵ 06762۵۵ ۵8 از 366۵56 0ص ععجعاص 16000 کاز ۵ عل وماکلا 71 عصنعد چانتاه کعاعج] 156 .اند ود رکه ک۵ هل مصحصوزعنعل ما وعطنحطصی خقط) خمعمکد +عطامصه ووالهم۳ بعکند 1۲۵ 6۵ ,فت1۳ ۳3۳۵۵۰ ۵ 3/002 1۳۵۵ ,4اعع عط سل عه چصه اه 00۳6 ۵ ما ۵عمهندعل اند ع7ع ۷ عتا ۳ کاصعصصعنعکه عطا اعمم ما حاومصه معصنامنعنل هه کحم مصصاحه 6 ما 0عک ماک 6۳6 کاصع 50 ۲6۳ 005160 کاصع 50 عطا ۵۶ 26 ه حاوا0 ۸1۲3 علعع ۵ عط عصنسل 100036 تعطهع وه جععم عم 1۵ 40 200 2066 اه ۳6۵مصهز کاصعون5 ۶ خصامصه عادو عغزعصی ج مکعصناوع0 عط 0610۳6 ۶۵1 اعد 5 6ع ۷۵ حل۵ ۵۶ کعاحصنص هصن عطی هن ص6۷ عصهو5 وصه چعل اعق1 عطا ۶و وصنصعه عطا 0۳ عم جنعط بکاکها عط] 0ع1ع1صصم کاصعو ی 59 او اه 51 360 کاعع ۳ ص506 عطا ,ع امه وهصز م1 عط عفزعصی 337 0۵ 006 :۹۷۵۵6502 0۵۵ ع02 علکم 1 0۵ ع02 3/10 0 عاعه) ۳عط 0ع51 00 ص506 026 0 از 100 (23.5296) 12 ,۳۵ ده 0عع وم م0 ع5 0 ۳۳۵ ۰و۵و۳ موق اقا عطا 0۵ (4596) 23 0هه 0 0 52277 0۵ ۲3۳66 نععصه 20 صز کعاعه) حنعطی 0عاعمم (7.8496) 1۵ ,11066 ص0۷ ۳۳۵۵3 کل از ,130۳۵10۲6 .کعنان ناه ۳۵ ۵۳ 2596 ماد صه کاصعلونی ,کعل‌ناوم بچازده نهد اه ما وصناجم۸ 1 0۲ 400 کاصعوی 59 ۵1 12 ,3 6۵4 05 .کاع 6 عصم5 20۳ خصععطه کاصعفنی عصم5 ع۷هط ما 30۳۵ 6 8 ۷۵5 از 066۵56 ۵5 عاقها عطا وصنمل امد کم ععزمل عطا خطعمطا ۷۷۵ معصطله اند ۳زعط1 2 2596 00۳6و ۲۵ اطاهن حزعطا کز از ععصنزد مخصعکطه که اصع0ن 5 ه تحطای مععلعه معط ۷۷6 عاقها +حعاصهی عاعه] ۳6 م۵0 ۵ آم5 فعمتعل هط عط هط موز وصنصهع1 عنط صذ کت ۵1۵ ص506 0۵6 06۳ ,کع‌عقل 136 85 6512000 نصقص 0ع121مکز فنط 1 امعم مطام وانصد؟ عصسعطای عا ها مکی [عع؟ امد فئل معط ععسهع 0 ۵ ۳0٩ ۳6 کاصعلوند عنع هه ع؟ عط) هن عاعم عنطا ععصقطا اعحص ۳۵ اقط) کت ۲۵1 ما حاعتامدع عماهد 01 0ن1ل کاصعلوه 11 +عطاه 156۵ باعصعاصا عطا جه عحه کطامهع مامطام ععمطای کعتلنصح؟ کحامصح؟ طاذیم 7 ۶[ لذاژونل عطا که دوعصالنگعکی عط 0عع10مصملج عتبهط عاصعلنی ,کلفمسوز عصنص1 حنعطا 10 6 جز ۵۵۱ آهدمتامه صه ,501۳6 حلعع 0 0-5اساجم] ۵ط 1 هعموص وصنصع1 عطا صنطانس مه از 6 ۵ 136۳ 5۵1060 فعقط اقطا ع۵0 که کاصعمنی عطا لاله بط فعممنمع معله ۷۵5 معکتبای آهازونل وصزکد 115 اک دنه منعطا ۳06ص وصه صعع[ لدم وعط) اعد عحه تج 606 کاصعلوباگ ماه 0۳080 4 جع 50 مصمتاه 0۳0۳ تجصت عمط ما ام1 ج عس فعماعط رعمامصط) لععم مسارم عط1 (ج) 0۳0310 06اه عط) ۵ حععمل عصناعع لاه ععضنا 10 ۳0۳060 1 اعطا دعنانناه ۷۵۲۵ ۳6۳6 6626 کل[ ما5 ص506 تچ عم ۵ برع لمصطع عصنکد 2000 هنماد ازط ۵ 1۵5 ماعحنا +۸ () عطا 000 آ که ع۷۵0مصطز هه 00مع روالد 1۵1۲ 1 ,110۵۷۵۲ از از کععصعخمصنه امعم ۵0 5۹۵ 1 [ .03116۳05 ۳6 و۳0 هه عصنطهم) عصنواند 0 که دم ج عحه :|۵۵ عطا اقطا ع ۵0 1 0) 5۰ 0136۴ ۵۳ لنگععتد 06 للزس وعطی علصنط 1 وصه ,۵۵ عععطا طکزس گاععروص عصانماسه‌نلنصد؟ ۵عومزده 19 136 1۵۳ کا100 آهانونط :2100دمج «منص3 کعصم6 حقم6 هه 1و0 عل کمیع 1/6 هنوسآ ۵۳۵ 081۵ (000 ۳۵513 ساه مقانصش) صقن وصه هس ۲۳ عجه کتعطاه 0۲ ,تقلنصند وه عجه صعط) ۶و عصمک ۵05 عصنلده ۶۲3 عصنادعل ۵۵ مخقط عنم عم حصعطا عم اعط ععصعنومصنه معط اقطا عز عمط 0۳ 6 136۳ ۵1 506 اقطا اعج؟ عط 0۳ معط معملهاعنص حنعطا کناصهز صف بوعطی معاآفاد و0۳ ع0۷ منز 1۵ 6 ,۳۲6۳۳0۲6 علقمسوز همع[ حنعطا جز ۵0ععاعزوم که مکعصن آع 50۷ عاعها عصد5 عطا 10۲۵60 7۲ 1۳۵۳۲ 162۳ معله هی روعط اقطا صمنام‌ع عم عطا ما فعسطنصهی عتقط خطهنه صهندعله عکسسی 9ع6 اون 0۶ اعنا عمط ۲۵۵۵ وصه اعد عطا للد ۳۵۳ ۵۶ ما صعاعنا فلدم وعطا که دععلهاعند "کاصع0 5 عطا ععلقس 1۵ هاعل عطا عاهامعهقهنس ما اصقا و مطذ کز از رطع عناهتتهی عصنمل ۵عط ۷ 6 009160 ۷۵۲۵ کعلنزا 10060204 عنوعلزی عتعطی کصص 60۳ عط اه م10 ۳۷۵ 711 بعاطهناه+ عمط کع 11۵ 6 06۳۵60 501 هط کاصعلنی وولاصعجدم‌ص۸ +کاصعصصی مجع2 لک ک۳؟ 15 عجه معط اقا عم 7 320 روعطا اهطا ع5۵ ۵ مکع 10 عط معط ۷۵ کز خبط ولعد 12۵00 عنوعلزی عطا اه ععصعل همکد عا ۵۶ عع 00۵ص عطا ۶و صمتاصعص 1۵۵۵ ۳۳۵ مکلقصسوز هصنصهم[ حنعطا صز ,30۳606 کعلن ۵عطا 60ع ۵ ۲۳۵۲ ع0ا 0 صف ۷۷6 1۵00204 ۵۵ صمناع5 عطا صز عع5 فلی ۷6 که ,کعل[ لعج 1۵00 عومالزی 6 361060 0ص 26000 "عاصعونی عطا ماه ماع صذ هط اصه10عز ۵عصععو ۵ 8008 ۷۵۲۴ 367 ۵1 ابام 3 علصتطی مت ۵0عتساعصذ 6۳۵ کاصع0ن5 ماه 0۳۵ پولعاع عم عطا هس10 1۵۵5 0۳020 هه (لعع0-۶0ا-اجم) عکب هصه ,کعتهمدمننل عسنلده الحعصی ماصنی5 ۵ ۷۳۲۵ وزد5 0 عصنصصعام ۵۶ بواناندطزددوم عطا اقطا ندعم کاصعلنی مکلهصسوز عصنصمع1 عط 0 موصناجم 06106 نام 156 .۵۵5 آهانونله که عکد عطا انس صمناه علطازفعوم ه کز ععصد اه صز حعع۳ی عصتمصقطحهه 8 3610۳6 کعصنا 50۷6۳۵1 صصنا م0۳ لو۵۳ جنعطی 0عو۳م فص ۵ #عصعاعنا وعطا اقطا #عاهاد معله ۰ 361060 13۵1 با ناه آحقان 2 برع ه که عنطا خقطی عصزع100 مج ولخن‌نامته معط «نعطا ععاهس هه دمناهتصصمم حنعطی عم۳مصز ما صعطا فعماعط علمم آعانونل خقطا ۶۵۱۲ کاصعوند5 0 واه آمصامز ۳5 عطا ۳۵۲۵ مطم کاصعلوید 3ک عط و 40 روط 0ع مه که ملهساه2 عمط ماه 5 باه 001010 5۳00601 056 بکالفاد له جزعطی 0۳۵066 ما ۵۵015 لعازونل عک ما امعم وعطا 0عقا0ع0 1300-10-16 هنز 0عع مه بجاافعت ,عم 0667 هه عقاهی امعنی کم ععطع 20 عطا اقطا لمدمناناوه عطا کش فعحقاع عجمص فص عامتجصه کوعا 160 ۳عط 1060عط مخصعص ت60 5062 1مصصه ۲ر6ط] اقطا علصنطا کعصناعصم5 کاصعلندک ,عنام 10۳ کعتانص 0000۳ موه لها ولاهعصعع 36۴ 1۵ عصنصعاکنا عم 0مکممسک تحتاصه‌کدعام ام اصعصنناجوم معط مصه نام ۵ ک۸ +ععهاع 13 ۳6 ۵ عاطازوعوم کز از ,ت1۳ .66۳لهع 50 حاکناق 8 صه 56 للفنسه فلسی عدک اقط عصنصسگصی ,کع ۳۵0۳۹ 6 1۳5696 باصعصصونبصه کنطا صز داز هه مصمناعه بععصعل منک عدمصه صمناعصط۳0عاص هه 6 660 ,0116760 اصعصص ما60 عطا کععصعل که عط) عنم عم مطانم کاصعومعه که کعامحصجه 5 اکناع۳۸ که 165 کص6طا اما0طه کدمنعزی تعطا ععصقطل +« #عصستصی مه عطا ۶ ععدعاگصز عطا ما 006۳ عحه کهعاکری عنصقص یل عاصصی ,610۳6 معاهاد عبط ۶6 که ,و۳۵ 40 0۳۵۲ چام کلنیه2۳ بط وععدی بنلخطهاعصز آمعمنامم عط معکف ساه ص باصعصصوح فص عونعاجاه 1 ۵ 13661۷65 امقلاه ۵ وقط اصعوهه عطا وصه مدرد عصنصوع[ عطا ۶و اصعصم10ععل عطا صز 65اه منعطا م50 ۵ 0ع00عل0 وطصام عط فکمه کتعط3ع ,2200 +ع هام5 00 ماک۳ز3 .5ع ع 61 دم 6 ,2056066 اه ۶و عازم 5 1۵ بخ صعص عمط عنطا وعصنمز ۵ فصه معصتصممصقط ک۵ خقطی اعصندهه اکعام ۳ صز 510605 136 ,136۲ ک6لع ۷ 1۵ ۵ ,11066 ۵۳۵۰ ما فعحصتاصی کاصعلنی وصه خصعصصو‌حفصه عصنصده1 65 عط لا هه صنام عط) اعصند‌عه اکعا موم صز معله مکعستولنط کتاصصی عط فعز م0 هه ععل ناد 0 ۷۷61 1 لنل کا ص50 ساه ,ععانده عط ۶م عانم5 ها بصع صقط ۵1۵ جع وعطا اقطا کعن‌نامم لمدمناق 00 صذ 6۰ ع6طا 1۵110 امط لدم عاعها حنعط م0 ما ها تعنص عط ۵۵۵۵ ۵۵ ۳۵ ا0اط ,۷۵۳۵6 ما5 5 ,310۷6066۲ صز حعنصت امد موی ععسی عطا که ,عل0ع 5 جبا۵ عوصقل ما هط ۳۳۵ مواصعدوع ص۲0 ۰ ۳۵۳۳۵۲۷ 1 ع01ونس عطا ۵ 0عطدمصاعوم ۳۵۹5 ومه عطا وصه مفعصصهام 1 لمصنهنه ۲۳6 0 کعاکق) معط ۶و عصمک وصنطعناطای بط کعومد عنعطی کوصق‌صحه کاصعوننگ5 1000366 23006۳ 200 066۳ ۷ 5۳6813600 ۷۵۳۵ 0065 [۵ 1۳1۳۵ +۳102 7 10516۳601 ۵۵15 ۵1 ععز0ل 200 انا و۸ 8 1609101 66 .0015 [هازعنل 06 01 ددع امک 136 06۳۳۵1۷۵۵ کاصع0 5 5ب 20 136 1۵۳ کا100 آهانونط :2100دمج «منص3 کعصم6 حقم6 هه 1و0 عل کمیع 1/6 هنوسآ ۵۳۵ 081۵ 1 کل ] 0 106017 200 «ط2000 ,ع لماک 20۳8 ۵ 0 ۲۵36۳۶ 0صه کاص5۳06 0ص عکعسی عطا صز ۳۵۵ماص بونانطهاعصز آمع01 2 6 ,۳۵۹637106۳5 200 ,0067210۲5 ,6۲5 6 ,ک۲ع دی زدعل که ماقطا کز جوم عنطا که دازا صطذ صنقص ۲56" 6 6 20060 ,کط0نامع06۳ 0۳ 0ع21ع نا که صز ۳۵ بوصم نمی عط ۵۶ 67 معنقناصحه صه هط 6 1۵۳ 0عف رامع 6 یف کلمما (طاعم ۳۵۵ اقطا عفحلصیم ما کت 1620 ,کاصع000ه عطا 1۳۵۵ 6 ۵ عع هل ۲۳6 کاصعو 5 ما02 هه جاعنجصه کععدمعل ععی حزعط) که ,کاافای م0 ۵۶ عم 10عع0 ع[از655مصز کز از وکجتاه عملنا رازه نس عخاطجم 2 2 باصع دص عاطهادوکصهی کج صذ کععنا ۳ص 0۳۵ 1۳6۱۳ عصتلده کنامدت رکه وصتام 200 بط 0۳اط ,۳۵0۵95 ۵۴ 6اه #عنصنا و مج معط وصه گکهاد عم عحنط ۲۵ 2 ۳,6۲ 137867 2 1۵ ععسم عط جعائه ما عاطازدعوم کل از وکاصهاکزدعد +عطوع) که ماعط عط انم مکععتیامی 56016 م5 عجه عتعطا مصمتو0ه صا مصمناصعاه توص صعطی عنع عضهن عصدح5 عط) که هه کاص06 5 ۰ مأعه 0965 عطا ععومطل روعطا معط کاصعلی 1۵۳ معلطامتم هنط خ کز طعنطم مفصقاع0 نا ها قعقط وفن5 عطا خقط عع 10 ملد معلد ۳۵ ,دک 1عطا 17067 صز لاد [0۳۵ 13 ۷۲۵۳۵ ۵ کز پووند سه که جدمتاهانصنا صنقص عط ا0اط ووماتفهجصی #وصناو5 0۸۵37 1۲ [۲۵۵ زک 1۳۵۳ کت 0۳6۷6۵۵ 0ص کعتصعع و ععزمل عطا ۵0عانصنا کنطا عمط ماد عصص و6 کب م30 رکه ۳ از ۵ ۵ عم عنم رکعزععادجد لمکو‌عطاع۲ ۵۶ عکتد مط کعنامصز لفط مصصتامگ ۷ص 6 )116786 بوالهم ۵ بان 0000 عط) هط ۳۵ کعقعل ۳ فند5 ععط اصعلمندی عده ک۸ .کعتصعع عزع 0۵10 عصنلده عط۲ ۳۳ ماگنه وه معله کز صمناعنصصصمی ععدگ-وا-مج؟ اه 100026 مصنالده: چلهه 20۲ 1 عاصعلد وصه ۳۵۵ عنه کصمتقعنام‌2ه عصمد ۵۶ ععسهم؟ صتقاجع جلده اقطا کز دمتاهانصنا ومع ۸ 5 ۳۵۲ ۵۳ کاعزطاه ستصع ۳ 0005 امه 1۵۳ مععت ۵ ۵عملله عصن6ط امد ۶۵۳ فعتصنومصدکنل 7) باه 4۳00060 هط مطم کاصعلون5 عطا طقا عهاصی کم 6و1 عطا مد رود عطا ۶و صمتاعانصتل وحنطا ۸ زک ۳۳2060 /عطا ,66 کعز۷ معط هط اجه 0ص معط ۶۵ داومطان۸ .رهام 8 6 11367 ۵۵ کاصعم ناک ۲36 عصز عکحاه مه بونازدزعکوصص ع 1 کدی داقتنا حاس۵؟ ۵ ووالم۳ 4 ۵0 ۷۵ رکافها حنعطا ۲0۳8 عم 00 وعطا خقطام فعطوععل صعطا که عصمد حاعمطان۸ +عصنگاه ۵ ۳۲0۲۵۳85 منوجه اصعمماکنل نعط عحعصصهی امد فلی ۷۷6 بوععمتم عط او معاک اصقا دمص کنطا ع7عوط0 صز 0۳6۶60 ۵۲۵ کعملهاعنص عصدک عط گز وصه فعسصعه0 فقط کدماممم اه قطانم مععصقاعص 1۵۳ ملوعل وی کعنوندی ۳۳۵ 6و3 +عطاسگ 1۵۳ کصمناک‌عوند عصوک امعم ما عملنز 01۵ ۵ مرولاهس۲ 5 ع6 1306-10-13 کاصعلوناک وق مهم قصه حعانصنی عجه کالیریم 6 از 5۵۶۵ ما عصصزع6 ۲۵۵ 10۷016 8 ,و50 عقق و کز صمناکع‌عهناد +عطامص۸ بکا۵ما آعانونل بجاعامه عصزعت: کصومتکععل لسن طازیم 06۳10۳۳۵۲65 معط ۳۵۲۵۳۵ وصه ععع 0 صف ۳6 اقطا مک هل شاه ز عاعها عط اه ی ۵ کععاصا0 ۷ 066005 جتعطا 0۵ بچلده بروند عطا عع2 امد فص عاعل معنصصه عنام ما ع0۳0 مزع 16010 ومد منک 2۵۳ لوصا لمصمه1< 6ط1 بط 0و۶ ص66 کقط حلب‌ع۳9 کنط 1" 167610060 0صه حل ق3۵56 1۵۳ پومعه۸ عاهاک کندجعی کقفص2 بط وصه اصعصص 10610 ناه هه 0 کا عم حنعطا 1۵۳ هع2 8 هنصت 3 وصه محعگفاعس ملنصه علصقطی ما ععلنا 01۵ کمطاحه 156" 8286 130کنط ۵۳ 3/501 1000 وصه معلعنانه عنطا ۵۶ 1۷۲510 ,580 ۳50310 ,بط .۸ ,11606 نصل بکقتهطتا عل سعع تمصع مه ه۵ ماه 0 .(2010) ۷.1.2.0 م۷8نه8 [1] جع هوق عل ,کد 06060 کعاصع گنل نمقونصهم 6 صععصعهناآ ,رع) .5.3.5 اهلد 62 2 .8.5 ۰ ۳00۲ :عاص م7302 ملعط .203-217 0۰م) حقطاه ماه تا زا26۳0 1326286 560000 هه ععصعن5 ونعامهی / کمقطات) .ر3997) .0 مصقصعع۳۳-صع قآ [2] هی ناد نع 1 0عنامم۸ 1۵۳ کصمنای‌نامصآ +ععصعععصه عومنعهه.آ .(2006) 2۰ .7 ,گاماصهآ [3] 21 136 1۵۳ کا100 آهانونط :2100دمج «منص3 کعصم6 حقم6 هه 1و0 عل کمیع 1/6 هنوسآ ۵۳۵ 081۵ ,6 138286 ۵1 کعل 0 نععصمع مضه ععقاع ص13 560۵ 1و کعنصه0ر0 156 .(2008) ۰ .31 ,فنلاظ [4] 232-۰ ,(2) 92 ,707۵ 10996 170067 706 منکن وعه ععهع 10 200 مععصقف ععهد ید13 5۰ ۸160 0۵ 15ع1 5 00۳160 .(2008) سا ممتعصق0 6 .0 ,60-۳۳6۳۵ 1-235 [5] 110 1کا و20 286 اع 133 0دمع5 صذ من حساعصم ۳ بصع وصه نامهم .(2009) سا .۸ معفه5 [6] 4 067506006 6طا 1۳۵۳ ابصمط ماه 0صه مصمناه‌تنامص ص106 .(2011) ۷.1.3.0۰ مقهنه2 [7] 700717 ,(.۳09) 1۰ اقا یک ,۵۵ مت ,3/۵ نص1 +کصعاکرد نهعنصمهص یل +عاصصم ۰ للع 3/0 :ملظ .و1207 عومسو ها ۵ مه هه 9 ,5167 بر 516.5 زک نهد مجاهم ه که توصع‌هه +عصسعا1 وصنفصهاد ۲۸0 .(ر2011) .5 بجع 3/6 [8] 40 1382822 1۵۳ 7ع0ع 0612 0عصدوکصن و نامهیم ه 102۳05 .(2013) .5 ,3/606 [9] 375-37۰ ,(2) 13 م6 عاجش 0عن ۹و1 06 6 نع ازحه۳ظ و63 +1.60711719 10719096 51060۰ ع صنصد110مم۲ع0 1۳ .(2013) .0 مصقصع ۳۳ص قآ [10] 8 :16208 فصه عصنطجع) ععمنعسد1 ۵ لدم مه نامهم .(2015) ۷۷۰ ۳۰ ۰ ,807865 [11] 1 75565 60۳۲۵۲1 ,(۳09) 1۰ نامنجعل۸ گ ۰ ماکان نصا مهم لمتصعامم ۵ معط 1۲۵۵ ۵۹۵0۲۲6۰ 0۵100۵۰ ۵7ع0ع7 0۵ه و م7 عوصو مت ون 2/۳0 مع5 ۵7 _0 10138286162830 00۳026 اجه 325/۲0 6552 1 با هن هه ۶ //: 3۳۳08 6 20307716 ,1700000۵ .(2015) .(۳۵5۰) .۸ و1160 ۵ .2 ,3/2706 2 ,260/6 (12] ۸ :11۵۱۷۵۹۵ 1607112119 109096 0۲۵191 61033۳001 1 600۳10 .(2016) .7 8 م99 ص53 [13] 6 نطله ۳۹۵ دننکن 260 ععق نع صق1 00ع ۵ ع00ع5 6 0۵ بر0998) ۰ مصهقصع ۳۳ص قآ [14] 551-6۰ ,(4) 48 ,8 هن20ع1 عو مومت فصمو6ط فصه عکنا عم جاعضسدی «عصوع1 00 حصذ ۳360۳۶ نامهیم ناو 20 #عتنمه مک 6۷6006 کز 0ط ۷۷ .(2012) ۰ مطعصع۲کا [15] 10190561016 26 0100006 ,و ع0) عحعنه/2 .2 عع ملظ .۸ ووللنهط نصا +ععناعنعصنا 3616۷۵۵ .9-25 ,33 م0۸0۳ کععوصدل2/6 +3002 اوحقطنط خ ععقصسصمط ۳ ۰ ۳0۹30 کرد عتامه208 حعاصهم ج کز ععقتعصه.ا :(2009) مامت کععدتی ۳۵۷۵ 156 [16] 8 0 :5266 ۳16۳ ۳۵۳۵۵ 0ع معط بعع عمط هنم مک «(2006) .ی مفصعصعنگ [17] 0186-105 710 0 0گ 81 0 گ1/ع 0ع 2 که 616 7 //:صاکط تعصنصدعاه 3616۷۵0 .ع86ه لمانونل عطا «م2 معط نع[ ۸ نصکانمصصم .(2004) مک مفصعصعنگ [18] جساط بصعز نا عصصم /کع لاس۸ /8 0۳ع 3۲ 0 که ۰616 //+صاکط نهسنصه‌عاه عسنطا وه مه معمد ۳16 0 ۳260101 ۳۵۵00۰ 1228286 ۳۵۳۵۵۵۵ صز کننا عصدم0 .(2013) .کل ما۷۶ [19] 320-۰ ,(17) 25 006 0 ماع مک مس وسفانط / عمو سس ۵ کعومصو م1 :6 316۷ ,علهل کل 067۲20107۰ آهرادا 1۵ 663 موجه آمعنومام» 7۳۵ .(3986) .7 .37 مظمکن6 [20] 1۳۵۳ 16208 ع 0 16۳ص هنه5 نععصع لکد ما احاحص ۳۳۵۵ .(2002) سل عنا ۷۵0 [21] نکات] ,071070 ۹007006۰ ع ناه 61۳۳۵9۲ ۸ 7110۲۵۸ 7۳۵ .(2000) .2 وتعاهاک ی .0 ,3801160 [23] [مزع 06010 عحام 00۳655 ما رامع ۳۳۵۵ هصنعتا +عصتلصه جتصعطا۸ .(2010) سا هه [24] 6 ۲0116 13۵ 0۵ ۵۵,6 710۷ .(۳05۰) .0 رقطنط ۶ .۸ وکنصه 3/0502 1 ۲06۲۵۹۰ 22 136 1۵۳ کا100 آهانونط :2100دمج «منص3 کعصم6 حقم6 هه 1و0 عل کمیع 1/6 هنوسآ ۵۳۵ 081۵ -16 33 3۳0://۷7۷7 1۳۵۳ 366۵0 11-17 .0ط .2۳695 30۳-5 : 00۳۵ کع نس 0۳۳۳ 0 .56۲28 کنامانا0ع2 چ هنز 0۳65606 عنطامد ۳00 .(2005) ۷۷۰13 .ی مطانه5 +2 .7 ,تعااتظ [25] 00 .(81-92 00۰) 116۲۳۵1 1۳6 11 ,1686076 50001 11 کصافک :27013005 ۷۳۵۵1 ,(۳۵) 1۵6 ۳69627 ع6 تلو صز کلم صه ,معط ,وع 3/0001 .(2012) .7 بل ملتاقصع 5 [26] 0 :16۹۵۵۲۶ 0۵/1106 (۳09۰) .3.3 ,۲عصعنظ م6 نامتقاحها ,3.1 م1208 6۰ م0۸ ,ککله0 150220 .(.6۵ 200) 5160۰ بط مرعاک واه 2۳۵9۲ .(3998) 36۰ .0 ۳۳۳۳۵۵ [27] 137686 عصتلده ۵۶ عسطلنه عط ع۳ماآمجه ۵ چطص ماع عصنعتاآ (2015) .0 ملقط0-س هب16 [28] 0 10۳ ۳060 [۵ت0 ۲7 0۳26 هم ۸ .(2008) 1۰ 36۰ مصقلا 6۶ ۷۰60۰ مطنطک [29] -56 ,(11)1 ,506160 6۶ و۵1 ۳عع7 ,۳۵۵۵۳۵ ۹۲ ,۷۳3070۳۵ عصنعتاآ عصنص2ع.1 ععددع 12 ۳85 ۵0001087 دامع مصطاه ۳0۵٩ .(2008) بش۸ سک ,6و۷ 6ب ماعص قمحا [30] 0 0 00166۲۵ ده 6 6۳ عطا اه فعامعععم +2206 نت10 1604۵0 -32_ 61 ۳5/02 525/310 2008/3 1 اعد اج 0۳8 ع 66 گ دم ند 36040016 ۷۷ //:0اط 6 10208 وصه عصنط) 2۵۳ عصفادو عم آهنومک عصنلصه عصندتا .(2009) ظ 1۰ م8096 [31] 185-20 ,(35)2 6001160110 100۰ ع0ه6 ۵۶ نت ۵ که عک 27-40 2 حل توص امن .(2000) ۷۷۰ حعطم۸ 2 1۰ م۵مکعلص۸ مظ .0 بوقعی [(32] 7 2 711۵۲۵۲ 7۳۵ .000۵000 +عطاونط صذ عصصععکصم معابا ص00 ناد عصد0ف 60

This paper presents the results of a virtual ethnographic study developed in an online classroom in a public university in Brazil. The online activities aimed to help 70 students to develop English oral skills in a 60-hourcoursetaught along 15 weeks using the Moodle Language Management System (LMS). After the initial weeks, and some dropouts, there were 59 participants in this study. The course was planned and managed by the authors of this article and some modifications were made along the experience in face of unexpected changes in the learning environment. Having as theoretical support complexity, connectivism, and learning ecology, we assessed digital tools for oral communication and verified that they had a positive impact on language learningand increased learners’ opportunities for language practice. The tools not only contributed to the development of the students’ oral skills but also decreased their anxiety when speaking English

508298

/] ۵۰۲ //:۷۵ 5 ع6 که ]ما56 0۵ ۵ 2۵0000 ۵ ۰۳۳۵۵۵0۲ 01 1306 ۳۳51631151 ۲6 که وصندمنا ۳ 15" ۳16۷6 116 01 32004 (3۳3۳5 5۵ اه 200۳5 000۵ ۲۳6 170013 72020 عزمحداعد2 جومسل حصسصحطاه 3 ,کتناع 2ج ٩ نصفطوطه0 13۵00 ,1713۷06۳50 ۳۵۲3۵۲9۵1 ,106۳۵۳6 ۵۳۵ 1۵۳9۵96 2610 ]۵ 3600۳۵ ,2۲۵530۲ ما۸ 1۰ 76/17۵ ,171306۳5 ۳۵۳۳۵۲9۵۵ 110۳۵۸۳6۰ ۵۵ ۵۳9۹96 2100 ]۵ 3600۵۵ ]2۲۵ اماعندع۸ .2 1 7611۳۵۲ ,نوا ژ 711206۳ ۳۵۳1۵۹01۵0۲3 ۲06۳۵00۴6۰ ۵۵ 1۵9096 ۵6۳۹۵۱ 13 1756۰ .3 عطا هز عسن6ط فصه هنعط نم کعصعصی عطا از کلوعل اقط) عمط که (ممط5 ه کز صعنلهنامع اکن «ند‌اصده ۵ کعنم عصماصنط) کم صمعخمط عنطا خقطا کاصعصمصصم عزکهط وصه اک عطا ۵۶ 006 1336۳56۰ زد نعط۳۶00 وصه ۳۵۵۵0۳ صعصسط +عوفعصیم حلعهوصصه آحگاطع ۵ کنط و کحعامطا5 1۳۵009۰ کز 0 عل اه ۵۳1۵ قنط صز صقص که فوصت ۳و0 اعمصه 0ص ۳5۲ عمط که ۵۳1۵ عصزنا حنعطی صز 0۳۲6200۵1 ,ل۵ع۳م ماع کز ۷0۳۵ کعده خناوطه عصفمانط ححصحط کم عصعطا عطا ععصنک علزعصز 6 26000216 صف اقطا عصقع 0هه کامما اصقاومطز مه عطا کم عده ععه 50۳5 م1612 6 1۵ 1۳۵۵۵0۳ که انوم ۲۵ 0 2560 و5۳00 امعم 6ط 1 09و۳۵ که خصعصمصصی امتقاصاعنده 6 ود علزعدی م00ط۵۲ آمعناولدصد وصه باعل ۵ 5 فص صکعناهناصعاعنده ۵۶ خطاعتوط) ,500065 ۵۶ اطع00ط 0صه انلماصعص عطا دز عاممطاجم که که فصد عام عط و ععصقا دمص و 0۲5 ماع آمنامع عم عطغ صهز ۳600 ۵۶ عصعطا اعنلهصععنده عطا و دمص عطا کعصنصهجه کا۵) ۷۵3005 6۵ 1 ۳۵۶6۵۳6 کنط و رو عطا 05 معط عاموطاجه صهزد2 مومع ص010 عطا ,506 3 کز ۶۲۵۵0 ۶و دمط ماع هدمع دص عزعدط عمط عط) اموطاجم زعح۳ 1115 عط) 0 عط عطدمصسه ۲۵۷۵۵160 عجه "بوانلزازد۶00ع۲ کز 000" هه "مین که وصما عطا عز ۵می" 0 ۳۳5 6۵ 0۶ 5 ماه ۲56 ,علعناحه 0۳6501 6 ۵۶ کع نو عمط 05 معط بک رد1 هام1۵ 6 ۵ 21160000 م5۳60 چم فلدامداد 04وط کنط) و ععاممطاجم) عطا وصنطهم) صز ماه اه عطا مه 40 ۳۵۵۵0۵۳ صقفسسط که همع عطا عقزعقطا مه ۵۳ عامصهنکه موه امد عاموطاج عط) کم کعصعط) 6 0 5ط5۳006 200 ,600210۲5 ,ماه ۵1 ععملهنل 0ص معنونانی ,ککعصعجد ۸ وناز نعط ۲6500 آکناه 60۳50 حاعزسا110 040 11۷6 مجاهم ه که وصه اععوصنص ع امعم ج عاه‌ ای ۵ ۳۵۵۷ ۵ کز کاعمعد 10 0006 [۳۵۳5 مصکنا هدع ند ,و مدع طاونط ۳166215 روط مهاعص آم م0056 :۳۵رع۳ ۱ استادیار» گروه زبان و ادبیات فارسی, دانشگاه فرهنگیان تهران ۳ کارشناس‌ارشد زبان و ادبیات فارسی» دانشگاه فرهنگیان» تهران» ایران اگزیستانسیالیسم» مکتب فکری است که به دغدغه‌های بودن‌آو هستن آدمی ذر نجهان هستی:می‌پردازد. از موّلفه‌های نخستین و اساسی که اين افق اندیشگی سعی در تبیین آن درد آزادی است" اندیشمندان اين رویگرد,اندیشگی, آزاای و مسئولیت‌پذیری انسان را در جهان زيسته خویش از اولین و مهم‌ترین کارکرد آدمی در جهان بیرون و درون او می‌دانند. از آنجا که اساس تفکر آدمی در اندیشیدن به جهان خود استعاری است استعاره‌های مفهومی از مهم‌ترین ابزار و محمل‌هایی است که می‌تواند وله اگزیستانسیالیستی آزادی را در خود جای دهد. پژوهش حاضر بر بنیان رویکرد انديشه اگزیستانسیالیسم به هستن آدمی و جایگاه مقوله آزادی در آن به متن می‌نگرد. نظر به اهمیت نقش و تأثیر کتاب‌های درسی, به‌ویژه استعاره‌های آن در ذهنیت و انديشه خودآگاه و ناخودآگاه دانش‌آموزان» این نوشتار با روش توصیفی تحلیلی-تفسیری و با هدف تبیین و چگونگی کارکرد بن‌مايه اگزیستانسیالیستی آزادی به بررسی این درون‌مایه در لایه‌های زبانی رویین و زیرین استعاره‌های مفهومی کتاب فارسی یازدهم دوره دوم متوسطه می‌پردازد. بر اساس یافته‌ها در متن‌های گوناگون فارسی یازدهم به سه استعاره مفهومی بنیادین «آزادی» مبارزه است» «خدا پادشاه جبار است» و «آزادی» مسئولیت‌پذیری است» خود را از میان لایه‌های استعاره‌های مفهومی دیگر آشکار می‌کنند. همچنین» موّلفان کتاب فارسی و آموزشگران در یاددهی متن‌های درسی این کتاب باید التفات ویژه‌ای به درون‌مایه‌های متن درسی داشته باشند که سويه آزادی و مسئولیت آدمی را کم‌رنگ يا بر آن تأکید می‌کنند. آگاهی» نقد و گفت‌وگوی موّلفان» آموزشگران و دانش‌آموزان بر این سویه‌ها راهی است برای پرورش ذهنیت خلاق و در نتیجه زیستن و هستنی واژگان کلیدی: آزادی» استعاره مفهومی» اگزیشتانسیالیسم؛ کتاب فارسی» یازدهم متوسطه.  کار کرد بن‌مايه اگزیستانسیالیستی «آزادی» در استعاره‌های مفهومی فارسی یازدهم متوسطه هد زبان و ادبیات هر ملتی» میراث و هویت مردم آن ملت است. آثار ادبی در گستره زبان و ادبیات فارسی نیز باورها هنرمندی‌ها و تأملات روحی و معنوی فرهنگ و دانش ایرانی را هویدا می‌کنند. یکی از بنیادی‌ترین اجزای برنامه درسی» آشنایی» خوانش و فهم دانش‌آموزان از متون برگزیده ادبی است که در کتاب‌های درسی فارسی تعبیه شده است. هدف بنیادین هر برنامه درسی و فرایند یاددهی و یادگیری موثر رشد فکری» عاطفی و روانی دانش‌آموزان (نوروزی و رضوی» ۱۳۹۳ ص۱۱۹)» و در نتیجه افزایش توانایی تحلیل» اصلاح و بهبود جامعه است (استابزن ۰۱۳۸۹ ص ۱۱۵). کتاب‌های درسی فارسی نیز به پیروی از هر برنامه درسی خرد و کلان, سودای کمک به رشد خلاقیت و زیستن آدمی» دائما دربند کنکاش و کندوکاو در امفاهیم.و.پرسش‌هایی بوده است که با هستن و زیستن او آمیخته شده است. بن‌مایه‌ها و مولفه‌هایی که اندیشه:اگریستانسیالیسم! بر آن‌ها تکیه می‌کند. از اساسی‌ترین مسائل و پیچیدگی‌های زیشتن و هستن بشری اسنت. این آزویکرد اندیشگی سعی دارد تا پاسخی به چرایی و راهی برای مواجهه"و فهم این مسائل وامولفه‌ها بیابد (بلاکهام» ۰۱۳۹۹ صص ۵- ۶). استعاره‌ها ابزاری برای فهم انسان‌اند وبا تأثیری که در ناختار ذهنی و زبانی آدمی دارند» یکی از راه‌های التفات به مفاهیم اگزیستانسیالیستی و اصالت وجودی است. استعاره‌ها با توجه به بافت و زمینه‌ای که در آن آشکار می‌گردند. نتایج تربیتی و آموزشی گوناگونی را می‌توانند به مخاطب خود منتقل کنند (محمدی» حسینی و بزخورداری» ۱۳۹۷ صن۶۲). از.آنجا که متون آموزشی با تکیه بر عناصر زبانی از جمله استعاره مفهومی " در آموزش و آشکارگی این مفاهیم در افق ذهنی دانش آموزان نقشی اساسی دارند؛ مسأله این پژوهش» براساسی نقش/ و کا زکرم بن‌مایه" اگزیستانسیالیستی مولفه آزادی در استعاره‌های مفهومی کتاب فارسی سال یازدهم دوره متوسطه شکل می‌گیرد. پژوهش‌های متعددی درباره استعاره مفهومی؛ نیز مولفه‌ها و بنیان‌های فکری اگزیستانسیالیسم در  ۵۵۰ مطالعات آموزشی و آموزشگاهی» دور ۰۱۱ شماره ۲» تابستان ۱۶۰۱ متون گوناگون صورت گرفته است. محمدی» حسینی و برخورداری (۱۳۹۷) در پژوهشی, کارکرد استعاره‌های مفهومی را در فرایند آموزش و نقش آن استعاره‌ها را در ایجاد تفکر خلاق بررسی می‌کند. وی در تحقیق خود به این نتیجه می‌رسد که آموزش تفکر عمدتا استعاری است و با استعاره‌ها به انجام می‌رسد. به باور وی انتخاب انواع استعاره‌های مختلف می‌تواند نتیجه آموزشی و تربیتی متفاوتی داشته باشد. در پژوهشی دیگر زندی و همکاران (۱۳۹۵) به بررسی استعاره‌های کارکردی کتاب‌های درسی فارسی دوره ابتدایی, در چارچوب زبان‌شناسی شناختی پرداخته‌اند. آن‌ها براساس یافته‌های خود بر این باورند که استفاده از استعاره اگزیستانسیالیستی باید در مراحل اولیه‌ای که دانش آموزان اطلاعات کمی در زمینه مفاهیم دارند. آغاز شود و سپس به تناسب سن و همراه با افزایش رشد شناختی, از میزان آن‌ها کاسته و از استعاره‌های پیچیده‌تر استفاده شود. گلپایگانی (۱۳۸۹) در تحقیق خویش تفکر اگزیستانسیالیستی را در شعر خیام و حافظ مورد بررسی قرار داده است. از منظر وی این ذو شاغر اند یش میگ اند ات۹ ری ای هت 6 انسان و تعالی او ذاشته‌اند. وق بر اساس یافته‌های پژوهش خود.به این ,نتیجه.می‌رسد که خیامو خافظ به طریقی در اندیشه‌های تاکنون پژوهشی که به کارکرد و نقش:بن‌مایه‌های اگزیستانسیالیستی در استعاره‌های مفهومی کتاب‌های درسی بپردازد نگاشته نشده ات. نوشتاریه حاصریر اساس مسأله پژوهش سعی بر آن دارد تا به این پرسش‌ها پاسخ دهد؛ بن‌مایه اگزیستانسیالیستی آزادی چه کارکردی در استعاره‌های مفهومی کتاب فارسی یازدهم دارد؟ کدام یک از استعاره‌های مربوط آبسامد بیشتری در متن‌های فارسی یازدهم دارند؟ نظر به اهمیت مولفه اگزیستانسیالیستی آزادی, مولفان و آموزشگران کتاب‌های درسی چه رویکردی را باید نسبت به انتخاب و یاددهی متون و گزاره‌های استعاری در پیش گیرند؟ این پژوهش با روش توصیفی و تخلیلی تفسیری به بررسی کارکرد پن‌مايه اگزیستانسیالیستی آزادی در بافت و زمینه متن‌های کتاب درسی یادشده می‌پردازد و در بررسی خود با پاسخ به پرسش‌های یادشده» نقش و کارکرد بن‌مايه اگزیستانسیالیستی آزادی را در استعاره‌های مفهومی آن کتاب تبیین و آشکار می‌کند. بر اساس این تبیین» استعاره‌های مفهومی کتاب فارسی یازدهم در دو ساحت تقابلی  کار کرد بن‌مايه اگزیستانسیالیستی «آزادی» در استعاره‌های مفهومی فارسی یازدهم متوسطه ۵۵1 و تناسبی جبر مسئولیت‌پذیری و مبارزه با بن‌مایه اگزیستانسیالیستی آزادی ارتباط می‌یابند. این پژوهش برای استناد به متن کتاب درسی, از دو نشانه اختصاری خاص نیز استفاده خواهد کرد؛ در ارجاع درون متنی این نوشتار» منظور از نشانه‌های اختصاری «ب»؛ بیت و «م»؛ مصراع خواهد بود. درباره سرچشمه‌های اگزیستانسیالیسم «برخی آغاز آن را از اندیشه‌های کی‌یرکگارد! می‌دانند؛ اما به‌طور رسمی فلسفه اگزیستانسیالیسم از اندیشه‌های مارتین هایدگرا کی‌پرکگارد و یاسپرس؟" نشأت گرفت و توسط ژان پل سارتر* و سیمون دوبوار* و تا حدی آلبرکاموا بیان ادبی یافت» (داد ۱۳۷۸ ص۸). وجه اشتراک متفکران این مکتب در باور به حق تقدم وجود بر ماهیت است. به باور آن‌ها انسان موجودی است که وجود او بر ماهیتش تقدم دارد؛ بدین معنا که انسان پیش از اين‌که جهان اطراف خود را بشناسد و يا حتی پیش از.اینکه خود را به دیگزان بشناساند» موجود می گردد؛ متوجه خود می‌شود و آن‌گاه در جهان سر برمی‌کشد و تعریفی از خوّه بهاعنوان موجودی آزاد ارائه می‌دهد. سارتر مبتکر فلسفه وجودی اگزیستانسیالیسم بر این باور است که «اساس زندگی و اصل جهان هستی روی من و شما گذاشته شده است؛ زیرا اگر ما نباشیم دنیا وجود نخواهد داشت و اگر هم هستی وجود داشته باشد. برای ما وجود دارد» (سارتر ۱۳۹۹ ص۳۲۶). وی همه را به شناخت انسان بحث و گفت‌وگو درباره وجدان آدمی تشویقلمی‌کند وابر این انديشه تأکید می‌کند که انسان در هستی»: سای است ق بر اهر بديده‌ای, تأنیرا هی‌گذارد (ساری ۹۹اور هی ار انديشه اگزیستانسیالیسم به مخاطب خود"تأکید.می‌کند که چگونه زندگی کردن را بیاموزد. از این منظر وظيفه انسان, شناخت و پی‌بردن به وجود خویشتن انسان است نه مسائل دیگر؛ زیرا پرداختن به هر واقعیتی جز واقعیت اخحلاقی خویشتن انسان» موجب گمراهی "است. انسان تنها به وسيله خود می‌تواند شناخته شود و هدف از این شناخت خویشتن «دست‌یابی به یک تصمیم و نوسازی آن است» (بلاکهام»  5 مطالعات آموزشی و آموزشگاهی» دوره ۱۱ شماره ۲ تابستان ۱۶۰۱ ۹ ص ۱۵). هدف اگزیستانسیالیسم» یاری رساندن به فرد برای ساختن خود و به دست آوردن تجربه‌های جدید و تحلیل و بررسی آن‌ها است. بر همین اساس» سارتر انسان را مسئول کارهای خود و نگران سرنوشت خویش می‌داند (بلاکهام» ۱۳۹۹ صص ۲۳۸-۲۶۰). اگزیستانسیالیسم از نظرگاه مسائل شناختی و روانی همواره بر مژلفه‌هایی همچون «آزادی» مرگ و معنای هستی» تأکید آزادی: آزادی یکی از مولفه‌های بنیادین اگزیستانسیالیسم است. بر مبنای این انديشه, انسان آزاد آفریده شده است؛ بنابراین مسئول تمام کارها و کنش‌هایی است که به انجام می‌رساند. فیلسوفی چونان کانت نیز بر اين باور بود «که ارزش اخلاقی هر عملی به این بستگی دارد که عاملش آن را آزادانه انتخاب کند» (برلین» ۰۱۳۹۱ ص ۳۰۸). بر این مبنا انسان باید سرنوشت خویش را خود به دست گیرد و آینده خود را به تنهایی بسازد. به باور ژان پل سارتر آزادی از آن همه افراد بشر است. انسان با طرح‌ها نقشه‌ها و نظریات خود بر هر چیزی که در اطرافش باشد معنی می‌بخشد؛ به معنای دیگر «من موقعیتم را می‌آفرینم و«مسئول آنم و در چنین موقعیتی است که من آزادم» (بلاکهام ۹ ص ۲۰۷). از آن‌جا که ادراکات ما بنیادهای دوتایی دارند (نیکل,» ۱۳۹۷ ص ۲۷۲) گویا آدمی در همان حال که آزاد است؛ با این"خال: از.چنبره تناقضی هستی‌شنامتی نیز رهایی ندارد؛ بدان معنا که مجبور است که آزاد باشد. «بنابراین» ما*آزاد هستیم وآنمی‌توانیم آزاد نباشیم و در برابر تمام حوادث جهان, آزادی احساس و آزادی درک حقایق را کسی نمی ‌تواند از ما بگیرد» (سارتر» ۰۱۳۹۹ استعاره‌های مفهومی, یکی از اساسی‌ترین اجزای زبان و اندیشه‌ورزی آدمی است؛ چراکه «استعاره در زندگی روزمره ما نه‌تنها در زبان؛ بلکه در اندیشه و عمل ما نیز نفوذ دارد. ماهیت نظام مفهومی عادی ما که انديشه و عمل ما مبتنی بر آن است از بنیاد استعاری است» (لیکاف و جانسون ۰۱۳۹۹ ص٩). استعاره مفهومی اصطلاحی است که در زبان‌شناسی شناختی به فهم یک موضوع يا گستره مفهومی بر اساس حوزه مفهومی دیگر دلالت می‌کند؛ «گرایشی هست به این که پیش از قبول واقعیت  کار کرد بن‌مايه اگزیستانسیالیستی «آزادی» در استعاره‌های مفهومی فارسی یازدهم متوسطه ۵.۵۳ هرچیز تقریری برونی از آن جست‌وجو شود» (نیکل» ۱۳۹۷ ص۳۱۳). از دیدگاه زبان‌شناسی شناختی استعاره عبارت است از «درک یک حوزه مفهومی در قالب حوزه مفهومی دیگر؛ زندگی به‌مثابه سفر و بحث به‌سان جنگ نمونه‌هایی هستند که در زبان ما جاری‌اند. به عبارتی؛ حوزه مفهومی («الف» همان حوزه مفهومی «ب» است که به آن استعاره مفهومی گفته می‌شود. یک استعاره مفهومی از دو حوزه مفهومی تشکیل می‌شود که در آن یک حوزه در چارچوب حوزه دیگر درک می‌شود» (کوچش. ۳ ص ۱۶-۱۵). حوزه‌های مبدا نوعا عینی ! و شفاف تر هستند و در مقابل» حوزه‌های مقصد نسبتا انتزاعی‌ترند" و توصیف‌شان دشوارتر است (کوچش, ۰۱۳۹۳ ص۳۶)؛ با وجود اين» بسیاری از حوزه‌های مبدا و مقصد نیز می‌توانند ذهنی باشند» اما باز حوزه مبدا برای ذهن آدمی آشناتر و قابل فهم‌تر است. مفهوم استعاری «عشق, سفر است» را در نظر بگیریم. در این‌جا ما با دو حوزه مفهومی «عشق» و «سفر» روبه‌رو هستیم که حوزهه انتزاعی تر «عشق» را بر اساس حوزه عینی‌تر «سفر» درک می‌کنيم. در این فرایند مجموعه‌ای از تناظرهای نظام‌مند میان مبدا و مقصد سامان می‌یابد که عناصر سازه‌ای حوزه مبدا را بر عناصر سازه‌ای حوژه مقصد منطبق می‌کند. به اين تناظرهای مفهومی در بیان فنی انطباق گفته می‌شود (کوچش, 4۱۳۹۳ صص ۲۱۶۲۲). استغاره‌های مفهومی بر اساس نوع نگرش شناختی آن‌ها به سه گروه اضلی, جهتی»اشاختاری و هستی‌شناختی تقسیم‌بندی شده‌اند. الف) استعاره جهتی: در استعاره جهتی ".سازمان‌دهنی«کاملی از مفاهیم نسبت به دیگر مفاهیم صورت می‌گیرد. مفاهیم در اين نوع استعاره بر اساس جهت‌گیری فضایی مانند بالا پایین» عقب» جلو دور نزدیک و غیره سازمان‌دهی می‌شوند. این سمت‌گیری‌های فضایی در تجربه عینی و فرهنگی ما ريشه دارند و همچنین از فرهنگی به فرهنگ دیگر متفاوت‌اند؛«ما بدن‌هایی از این نوع داریم و این بدن‌ها در محیط فیزیکی به شکلی,عمل می‌کنند. که می‌بینيم و مفهومی از جهت‌گیری فضایی به دست می‌آید؛ برای مثال, شاد پالا*اقشت. در این وضعیت که مفهوم شادی استمگ‌گیری بالا دارده منجر به عبارتی؛ چون امروز احساس می‌کنم آن بالاها هستم می‌شود» (لیکاف و جانسون» ۹ صص ۲۳-۲۶). بنابراین «در یک تقسیم‌بندی کلی می‌توان گفت.کمابیش تمام مطلوب‌ها بالا و  5۴ مطالعات آموزشی و آموزشگاهی» دوره ۱۱ شماره ۲ تابستان ۱۶۰۱ تمامی نامطلوب‌ها پایین قرار دارند؛ برای مثال شادی, آگاهی» تسلط بالا است و اندوه» ناآگاهی و تحت تسلط‌ بودن» استعاره فضامدار پایین محسوب می‌شوند» (بیابانی و طالبیان؛ ۰۱۳۹۱ ص ۱۱۱). ب) استعاره ساختاری: استعاره ساختاری!» آن دسته از استعاره‌های مفهومی است که از طریق آن‌ها یک مفهوم بر حسب مفهوم دیگر ساخته می‌شود. به بیان دیگر, به سامان‌دهی یک مفهوم در چارچوب مفهوم دیگر, استعاره ساختاری گفته می‌شود (لیکاف و جانسون» ۱۳۹۷ ص‌۲۱). گزاره‌هایی؛ چون «بحث جنگ است؛ ادعاهای شما قابل دفاع نیستند؛ انتقادهای او درست به هدف اصابت کردند؛ من استدلال او را در هم کوبیدم ... بحث در قالب جنگ به معنای واقعی کلمه. پیروزشدن یا شکست خوردن است. کسی که با او در حال صحبت هستیم» حریف خودمان است که به مواضع او حمله و از مواضع خود دفاع می‌کنیم» (لیکاف و جانسون, ۰۱۳۹۷ ص ۱۰). در این نوع استعاره» «حوزه مبد؛ ساختار معرفتی پرمابه‌اط اقا برلزی قناسایی حوزهه مقصد؛ به بیان دیگن کارکرد شناختی استعاره‌ها است که گوینده را قادر می‌کند. حوزه مقصد (الف) را با استفاده از ساختار پ) استعاره هستی‌شناختی: بدن آدمی .از اولین ساخت‌های وجودی او است که به آن آگاهی و اشعار می‌یابد. تجربه‌هایی که ما از اشیا.و به‌ویژه بدن خود داریم» بنیان ساخت استعاره‌های هستی‌شناسی را مهیا می‌کنند (قاسم‌زاده» ۲۳۹۱ صن۱۰۸). استعاره هستی‌شناختی ۲ شیوه‌هایی را برای ما فراهم می‌کند که با آن‌ها مفاهیم نامحسوسی همچون احساسات و عقاید را مانند یک هستی جدید فهم و درک می‌کنيم. اين نوغ استعاره در واقع» ایجاد یک گستره برای مفاهیم مقصد است تا بتوان موضوعات انتزاعی را به کمک ساختار هستی حوزه مبدا در ذهن تداعی کرد؛ یعنی مفاهیم انتزاعی که مربوط به تجربه‌هایی‌اند که به صورت شفاف و واضخ صورت‌بندی نشده‌اند و یا مبهم و انتزاعی‌اند (کوچش, ۱۳۹۳ ص14). در نتيجه حوزه‌های مقصد همچون یک شی در نظر گرفته می‌شوند تا بهتر بتوان آن‌ها را درک کرد. ما برای شناسایی تجربیات خود و یا اشاره به آن‌ها از اين نوع استعاره  کار کرد بن‌مايه اگزیستانسیالیستی «آزادی» در استعاره‌های مفهومی فارسی یازدهم متوسطه ۵۵۵ از میان کتاب‌های درسی, کتاب فارسی پایه یازدهم دوره دوم متوسطه, بر بنیاد رویکرد عام یعنی شکوفایی فطرت الهی» استوار است و با توجه به عناصر پنج‌گانه «علم» تفکر, ایمان, اخلاق و عمل» و جلوه‌های آن در چهار پهنه «خود» خحلق» خلقت و خالق» بر پایه اهداف «برنامه‌ریزی درسی» سامان دهی و تألیف شده است. در این بخش از پژوهش, نخست استعاره‌های مفهومی کتاب فارسی یازدهم بررسی می‌شود و سپس ارتباط هریک از آن‌ها با ملفه و عنصر اساسی انديشه اگزیستانسیالیسم؛ یعنی آزادی تحلیل و توصیف و تبیین خواهد شد. بدین ترتیب» اساس اين بررسی» مولفد اگزیستانسیالیستی یادشده است که بر بنیاد آن کارکرد انواع استعاره‌های مفهومی و بن‌مایه‌های آن‌ها در ارتباط با مولفه مذکور متمایز» مشخص و تحلیل خواهد شد. استعاره‌ها تمام ساخت. زیستن و آنپايشه آقطاق‌ها را درظاشی گرگ یکی از نخستین و ژرفتزین اندیشه‌های آدمی, تلاش برای رسیدن به فهمی#از خدا و#ارتباط وبا آدمی و جهان اوست. در اين ساحت اندیشگی, استعاره‌های مفهومی نقش ابزاری را:دارند که.آدمی را به فهم‌های گونه‌گون از حضور متعالی و نقش او در سرنوشت بشر رهنمون می‌گردند. در این ارتباط کتاب فارسی یازدهم پنشد ناسر که ارشواشسد پنخننش نزند آن:حل که اوطضواشد درنش رز قاپسسقها آجستان: کار اقسته به هکس آن‌چه می‌بایست داده است به تررتیبی نهاده وضع عالم که نی یک موی باشد بیش ونی کم اگس توفیق او یک‌سو نهد پای نه از تقدبیس کار آید نه از رای  ۶ مطالعات آموزشی و آموزشگاهی» دوره ۱۱ شماره ۲ تابستان ۱۶۰۱ شاعر جهان نیایش و شعر خود را با انواع استعاره‌های مفهومی ساختاری, جهتی و هستی‌شناسی می‌سازد. استعاره‌های مفهومی؛ همچون «سخن, غذا است»» «معنا شیرینی است»» «شعر ظرف است» (ب ۱) «احسان, خزانه گنج است» (ب ۳)» («عالم سرزمین است» «زیبایی» تعادل است» (ب ۶)» «دانش» نور است»» «جهالت. سیاهی و تاریکی است» (ب ۷)» «قرب او بالا است»» «دوری او پایین اس ر(ب ۲)» «حال» انسنان است)» «لطف: انسان است» (ب ۵( «توفیق» اسان است»» «تدبیر انسان است»» «رای, انسان است» (ب 1)» «خرد. انسان است» همه مقدمه‌ای است که جهان شعر به اثبات این استعاره ساختاری بنیادین و اصلی برسد که «خداوند. پادشاه جبار است». استعاره مفهومی اخیر اساس انديشه و تفکر شاعر را می‌سازد و شاعر برای ساختن این بنیان؛ انواع استعاره‌های مفهومی دیگر را در پرتو این استعاره مفهومی بنیادین خلق می‌کند. در تفکر معنوی «سويه مهم مذهب عبارت استا از تگررقی ها بط بقل رواب با ۶ :8 مفهوم خدا مانند مفاهیم مشابهی چون جامعه و ملت. به‌مثابه شخص مفهوم‌سازی می‌شود؛ پدر چوپان» پادشاه و مانند آن. سایر جنبه‌های تجربه مذهبی مانند جاودانگی, زندگی قبل و.بعد از امرگ و غیره نیز بر نفسه استعاری هستند؛ چرا که ما هیچ تجربه‌ای از آن‌ها نداریم» (کوچش» ۰۱۳۹۳ص۶۷). شاغر در این؛ابیات. خداوند را چونان پادشاهی جبار می‌فهمد که بلندی و کاستی او گنج وافقر و تاریکی واروشنایی» صرفا در ید قدرت اوست و بنده را هیچ ملجا و پناهی از او نیست و اگرپناه و تکیه‌گاهی باشد. تنها در سایه پادشاهی و پذیرش سیطره اوست و جز او و سايه او همه تیرگی و شکست و کاستی و پژمردگی است. در انديشه بشری» مفهوم خالق و خدا.به عنوان یک حوزه مقصد انتزاعی, نگاشت‌هایی را از حوزه‌های مبدا مختلف پذیرفته است. درک مفهوم خالق و آفریدگار از طریق حوزه نگاشت و مبدأهایی چون پدر.یا مادر در ذهزع و ارواضی‌انستان‌#طوابهم ادیریهه)دارد. در این نگاشت استعاری» پدر تداعی کننده نقش کنترل‌گر تنبیه کننده و فعال مایشا و مادر یادآور مهر و سرپرستی عاشقانه است (دیرینگر و الر ۱۳۹۹ صص ۳۰-۳۱)؛ اما در اینجا شاعر با استعاره مفهومی «خداوند. پادشاه جبار است»» صرفا سويه مطلق‌بودن هستی و فرمان خداوند را می‌بیند که در برابر آن. آدمی نه‌تنها در هیچ فضای آزادی نمی‌تواند تنفس‌کند؛ بلکه باید چونان برده‌ای» تمام و کمال در چنبره و قید فرمان  کار کرد بن‌مايه اگزیستانسیالیستی «آزادی» در استعاره‌های مفهومی فارسی یازدهم متوسطه ۵۷ خداوند باشد؛ حال آن‌که اصلی‌ترین متن مقدس دینی بر سعی» کوشش, تغییر و مسئولیت آدمی در زیستن و هستن خود تاکید می‌کند (نجم: ۳۹ رعد: ۱۱). ريشه چنین استعاره و نگاشت‌های متناظر با آن را باید در اندیشه‌های رایج بین نحله‌های مختلف فکری مسلمانان یافت. اهل حدیث گروهی از متکلمان بودند که با هر گونه طرح سوال در حوزه دین» قرآن و خداوند مخالفت می‌کردند. آن‌ها اعتقاد داشتند» هر چیزی که در جهان رخ می‌دهد بر اساس قضا و قدر الهی است و انسان‌ها گریزی از آن ندارند؛ در واقع اینان به جبر آدمی معتقد بودند (برنجکار ۰۱۳۸۷ صص ۳۳-۳۲). اشعریان نیز نه‌تنها به قضا و قدر الهی اعتقاد داشتند؛ بلکه افعال اختیاری انسان را نیز از جانب خداوند می‌دانستند. در واقع» آن‌ها به توحید افعالی باور داشتند؛ یعنی خداوند فاعل همه اعمال انسان‌ها است (برنجکار ۱۳۸۷ صصن۳۶-۳۹1). بدین ترتیب» افق فکری و اندیشگی ابیات یادشده» هرگونه آزادی و اختیار را برای انسان - نه در عرض اراده خدا که در طول مشیت خداوندی - نه‌تنها مجاز نمی‌شمارد؛ پلکه با به‌کارگیری استعاره مفهومی «خدا پادشاه جبار است» هرگونه باور به آزادی و مسئولیت,انسان را نکوهش می‌کند. آشکار است که چنین باوری در سويه افراطی خویش, سدی است در راه.رشد و اشکوفایی.هستی آدمی و در نتیجه مانعی در برابر فرصت‌های خدادادی آدمی؛ چراکهارویّادهای زمینه‌ای و حتی«موانع آزادی نیز نمی‌تواند نقش آزادی درس ششم با عنوان «پرورده عشق» به داستان عشق مجنون پرداخته است. در این داستان مجنون شخصیتی است که دیگران به چشم بیمار به وی می‌نگرند و برای؛درمان او زیارت کعبه را پيشنهاد می‌دهند (فارسی یازدهم, ۹ ص ۵۲). در ابیات این متن درسی, استعاره مفهومی «عشق, بیماری است» «عشق, اسارت است» با همراهی چهار استعاره آمفهومی دیگر؛ «اقبال, بالا است» » «کم» پایین است» » «ناتوانی» پایین است» (فارسی یازدهم» ۱۳۹۹ ص ۵۲ ب ٩) «زیارت» کلید است» (ب ۳)» همراه می‌شود و مقدمه‌ای را فراهم می‌آورد تا در پایان ابیات درسی استعاره بنیادین «خداوند پادشاه جبار است» آشکار شود. این استعاره مفهومی بنیادین در تمام جهان روایی درس «پرورده عشق» نیز در قد و قامت یک باور سخت» گسترش می‌یابد. چنین باوری نقش و مسئولیت و آزادی آدمی را  ۵۸ مطالعات آموزشی و آموزشگاهی» دوره ۱۱ شماره ۲ تابستان ۱۶۰۱ در هرگونه: رویذاد, شکست و يا موفقیتی تماما نادیده می‌گیرد. حال آنکه مسئولیت و آزادیی از امکانات هر هستن و بودن اصیل و ژرف است (هایدگر, ۰۱۳۹۸ ص ۲۵۶). درس دوم کتاب فارسی, با عنوان «قاضی بست» گوشه‌ای از یک رویداد را در قالب گزارشی داستان‌وار از تاریخ بیهقی روایت می‌کند. در این داستان روزی امیر مسعود برای تفرج به کنار رود هیرمند رفته است؛ بعد از نماز تصمیم می‌گیرد که زمانی را نیز بر روی آب سپری کند؛ اما با متلاطم‌شدن رود» امیر در خطر غرق‌شدن قرار می‌گیرد. وی به‌شدت مجروح می‌شود؛ اما در نهایت از قضای آمده» پس از نماز امیر کشتی‌ها بخواست و ناوی ده بیاوردند. یکی بزرگتر از جهت نشست او و جامه‌ها افگندند و شراعی بر وی کشیدند. و وی آنجا رفت و ال هر ذستی مردم در کشتی‌های یگ نی ۳ ال دیدند که چون آب نیرو کرده بوذ و کشتی پر شده» نشکین در رذگ ان کایا آکاماشدند که غرقه خواست شد. بانگ و هزاهز و غریو خاست:امیر برخاست."و هنر آن:بود که کشتی‌های دیگر به او نزدیک بودند. ایشان آارجستند ات و هنت این و#آمیر را بگرفتند و بربودند و به کشتی دیگر رسانیدند.و.نیک کوفته شد وّپای راست افگار شد؛ چنان که یک دوال پوبست و اگریقت بگسست و«هیچ نمانده یی از غرقه شدن, اما آیزد: رخمت کرد پس از نمودن قدرت. و سوری و شادی‌ای به آن بسیاری» تیره شد (فارسی رو در بندهای آبتدایی#درس,» یس از استعاره هییلنی‌شناختی افصا ال است»» استعاره جهتی را فعال می‌کند. استعاره‌های مفهومی"متن درسی که زیرلایه‌های عبارات زبانی قرار می‌گیرند بدین گونه است: «تفرج, بالا است»» «رحمت. بالا است»» «قدرت. بالا است»» «غم» تاریک است» «شادی, روشن است» (فارسی یازدهم, ۱۳۹۹ ص۱۷). این استعاره‌ها با توجه به زمینه و بافت متن» ایده «عدم اختیار و مسئولیت» آدمی و در نهایت استعاره بنیادین «خداوند, پادشاه جبار است» را به ذهن متبادر می‌کنند. متن درس هفتم با عنوان «باران محبت» داستان خلقت انسان را از کتاب مرصادالعباد بازروایت می‌کند (فارسی یازدهم» ۱۳۹۹ ص۵۷. زیر لایه‌های عبارات زبانی این حکایت. استعاره  کار کرد بن‌مايه اگزیستانسیالیستی «آزادی» در استعاره‌های مفهومی فارسی یازدهم متوسطه ۵۵4 های مفهومی؛ همچون استعاره‌های هستی‌شناسی «خاک. انسان است»» ساختاری «رغبت» نیرو است»» «قدرت. داشتن و تسلط است» (فارسی یازدهم, ۱۳۹۹ ص۱۷) مولفه آزادی و اختیار دچار گسست می‌شود و استعاره بنیادین «خداوند. پادشاه جبار است» آشکار می‌شود. درس دهم با عنوان «ذوق لطیف» از کتاب «روزها» اثر دکتر اسلامی ندوشن انتخاب شده است. داستان در زاویه اول شخص روایت می‌شود که به ماجرای ارتباط راوی با خاله خود و تأثیر وی در او نیز مانند مادرم توکّلی داشت که به او مقاومت و استحکام اراده می‌بخشید. از بحران‌های عصبی که امروز رایج است و تحفه برخورد فرهنگ شرق با غرب است. در آن زمان خبری نبود. هر عصب و فکر به منبع ,بی‌شائبه ایمان وصل بود که خوب و بد را به عنوان مشیت الهی می‌پذیرفت (فارسی یازدهم. ۰۱۳۹۹ ص ۷۵). در این بند استعاره جهتی و ساختاری «قدرت, بال" است»» «ایمان» بالا است»» «شادی, بال" است»» «غم» پایین است»» «نیکی, بالا است»» «زشتی» پایین است)» «عصب و فکر مجرا است»» «ایمان, سرچشمه آب است» (فارسی یازدهم» ,۱۳۹۹ ص ۷۵) ,سامان می‌گیرد. به گفته امینی (۱۳۹۰)» دین نتيجه نخستین کوشش انديشه انسان*برای دمنتیابی: به *احساسن«افنیّت در جهان است (مالمیر و دهقانی‌پزدلی, ۰۱۳۹۳ ص۳). استعاره‌های ساخته‌شده درایل"درس پیش زمینه‌ای را به وجود آورده‌اند تا شخصیت‌های داستان هر موقعیت و حادثه خوب و بدی را بدون درنظرداشتن اختیار و آزادی خداداد آدمی» صرفا ناشی"از-خواست و اراده خداوند بدانند. چنین برداشتی از ایمان» تداعی کننده استعاره مفهومی ساختاری «خداوند. پادشاه جبار است» خواهد بود که معنای آن را در بافت و زمینه خود گسترش می‌دهد. چنین باوری انسان را دز ساخت موقعیت‌های خود بی‌تأثیر می‌داند و مانع شکوفایی و رشد وی می‌ گردد. درسق روان‌خوانی «میثاق دوستی» داستان تعدادی دانش آموز را روایت می‌کند که در روزهای قبل از فروردین برای استراحت به گردش رفته‌اند و در میان گفت‌وگوهای خود به آینده خود و پیمان دوستی نیز می‌پردازند. روایت و استعاره‌های مفهومی نهفته در این متن درسی نیز مقدمه‌ای است برای آشکارگی استعاره «خداوند. پادشاه جبار است»؛ نوبت به سالخورده‌ترین رفقا رسید. او آموخته‌تر گفت: «رفقا زندگانی آینده ما  9۶۰ مطالعات آموزشی و آموزشگاهی» دور ۰۱۱ شماره ۲» تابستان ۱۶۰۱ دست‌خوش تصادف و اتفاق است. دور روزگار بر سر ما چرخ‌ها خواهد زد و تغییرات بی‌شمار خواهد نمود؛ چه‌بسا که تقدیر ما چیز دیگر باشد (فارسی یازدهم» همنشینی واژگان زبانی؛ همچون آینده» دست‌خوش اتفاق» دور روزگار» چرخ و تقدیرن استعاره‌های ساختاری «تقدیر فرمان‌روا است»» «عمر خوراک است»» «روزگار, شعبده‌باز است» را آشکار می‌کند و در نهایت جبر و عدم آزادی را در بندهای پایانی درس تداعی می‌کند؛ نگرشی که با تقدیر و ریشه‌های دهری‌مسلکی پیوند دارد؛ حال آنکه آزادی و نقش انسان در ساختن سرنوشت خویش از مبانی اساسی تفکر اگزیستانسیالیستی است. شعر نیایش در مقام خاتمه کتاب, استعاره‌های خرد جهتی «نافرمانی» پایین است» «درستی, بالا است»» ساختاری «عصیان, لکه است» «عمل, مسیر استگه۸ (ب ۱« و هستی‌شناسی رل انسان استها (ب ۳) و ساختاری «مرگ. آستانه و درگاه است» (ب ۶) را مهیا می‌کند تا متن درسی بار دیگر استعاره بنیادین «خداوند. پادشاه جبار است» را تداعی کند؛ با این تفاوت که اين‌بار متن شعری دارای فضایی است که زندگی انسانی زاهدی را به تصویر می‌کشد که ترس از گناه: سراسر وجورویا ا کرلگر فته‌پرگت الهی ز عصیان مرا پاک کع در چگگگل کته جالاک: کن دلم را بده غرم ابر بندگی نه چون بی‌غمانم ۸ ناگی کن به خاک درت گس انیارم جود کافات آن بر + خاک کمن آزادی یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های انديشه بشری است. آزادی در کنار کلیدواژه‌های دیگری چون جبر و اختیار» رشد» شکوفایی و فردیت آدمی» از دیرباز تا اکنون اساس اندیشه‌ورزی و دغدغه بسیاری از اندیشمندان» فیلسوفان» هنرمندان و روان‌شناسان نوگرا بوده است. درس اول کتاب فارسی با حکایتی از بوستان سعدی آغاز می‌شود. محور اندیشه‌های سعدی در لابه‌لای آثار وی به‌وضوح  کار کرد بن‌مايه اگزیستانسیالیستی «آزادی» در استعاره‌های مفهومی فارسی یازدهم متوسطه ۵۶۱ دیده می‌شود. در این روایت شخصیت اصلی حکایت در مسیر خود روباهی ناتوان و معلول را می‌بیند. او از خود می‌پرسد که روباه ناتوان با چنین وضعیتی چگونه روزی خود را به دست می‌آورد. او در این لحظه متوجه شیری می‌شود که شغالی شکارشده را طعمه خود کرده است. روباه از باقی‌مانده شکار شیر خوذار سیر می کنل, اشخصیت اضلی خکایت با دیدن آیق ماجرا یه این انتیجد می‌رسد که روزی را خدا می‌رساند و لازم نیست که آدمی تلاش و کوششی کند؛ در نتیجه خود را درکنج خانه خویش خانه‌نشین می‌کند؛ اما هیچ‌کس برای دادن روزی به سراغ وی نمی‌آید. سعدی از منظر مذهبی پیرو شافعی؛ اما از دیدگاه کلامی دنباله‌رو مکتب اشعری است؛ بنابراین وی نیز تمام اعمال و افعال انسان را از جانب خداوند می‌داند (ظهیری و ابراهیم‌پور ۱۳۸۷ صص ۳۹-۳۷). سعدی با اين‌که پیرو انديشه کلامی است که به جبر و عدم‌مسئولیت تکیه می‌کند؛ اما در پاره دوم این حکایت, او سويه مسئولیت انسان را که زیرمژلفه آزادی است برجسته و بر آن تأکید می‌کند. با این حاله سعدی در پاره نخست حکایت که. وصف حال.روپاه «بی‌دست و پای» است. بخشی از اندیشه‌های خود را درباره فهم. انسان و«.هستی بر اساس استعاره جهتی «معلولیت» پایین است» استعاره‌های مفهومی «معلول بودن. پایین اس (ب ۱)» «شوریدگی, پایین اسرت»ه ر(ب ۳(" «نگون بختی» پایین است» (ب ۶)» «روزی‌رسان., بالا است» (ب ۵)» «تنبلی» پای  58۲ مطالعات آموزشی و آموزشگاهی» دوره ۱۱ شماره ۲ تابستان ۱۶۰۱ است» (ب ۸) بر اساس استعاره جهتی» ساخته شده‌اند. سعدی در این حکایت استعاره مفهومی «خداوند» روزی‌رسان است» (ب ۵)» «آفریننده» تکیه‌گاه است» (ب 1) را نیز بر اساس استعاره ساختاری» ابداع می‌کند. بر این اساس شخصیت داستانی به مشخص‌بودن روزی انسان و در نهایت جبر در عالم اشاره می‌کند. چنین باوری باعث می‌گردد که انسان هیچ‌گونه اراده و انگیزه‌ای برای تلاش در کسب روزی در خود نداشته باشد. با این حال سعدی در پاره دوم حکایت خویش, در پرتو واژه «محراب» وارد افق اندیشگی دیگری می‌شود و محور اندیشه‌های خویش را با انواع استعاره‌های مفهومی جهتی» در بطن حکایت فرافکنی می‌کند. استعاره‌های «قدرت. بالاا است»» «بی‌قدرتی» پایین است» (ب ۱۱)» «سعی کردن بالا است» (ب ۱۲) در بیت‌های زیر بر اساس چو صبرش نماند از ضعیفی وهوش ز دیوار سحرایش آمد به گوش سر اش یس افرضده: اباش ام پمک مسینداز خود را چو رویاه شل چنان سعی کن کر تو ماند,چنو شش چه باشی چو رویه به وامانده ر تا توانی به بازوی خویش ۸ یت بود در ترازوی خویش حکایت سعدی نخست استعاره مفهومیتخهتی :را با حور مبدا پایین به کار می گیرد؛ اما در ادامد حکایت با تغییر حوزه مبدأ استعاره به جهت بالا حکایت به دو بخش مجزا تقسیم می‌گردد و در سویه دوم با استفاده از استعاره‌های مفهومی بر اختیار و مسئولیت آدمی تکیه می‌کند. در حکایتی دیگری از کتاب فارسی, اشعار سعدی بار دیگر به اختیار آدمی اشاره می‌کند و وی را به بخشندگی توصیه می‌نماید (فارسی یازدهم» ۰۱۳۹۹ ص ۳۳):در"این متن رویش» سبزی و میوه‌داری درخت زمینه‌ای است که حوزه مقصد را*در جایگاه برتر می‌نشاند. استعاره‌های هستی‌شناسی و جهتی «کرامت» درخت میوه‌دار (گیاه) است» «کرامت, بالا است»» «آزادی» درخت سرو (گیاه) است» (فارسی یازدهم» ۳۹۹ ص۳۳) مقدمه‌ای است که استعاره جهتی و اساسی انديشه شاعر؛ یعنی «آزادی, مسئولیت پذیری است» مهیا شود. بدین ترتیب حکایت‌های سعدی در کتاب درسی فارسی  کار کرد بن‌مايه اگزیستانسیالیستی «آزادی» در استعاره‌های مفهومی فارسی یازدهم متوسطه ۶۳ میانه انديشه اختیار محض و جبر محض را انتخاب می‌کند. بدین معنی که اگر چه شاعر در آغاز حکایت روباه و شیر به جبر می‌اندیشد در پایان حکایت از دغدغهه مسئولیت آدمی در زیستن خود یاد می‌کند. سعدی به هر ترتیب از مولفه آزادی و مسئولیت آدمی» راه گریزی نمی‌بیند. وی در این حکایت. به تفاوت اگزیستانسیالیستی هستن حیوانی و آدمی هم اشاره باریکی دارد. اگر چه حیوان اختیاری ندارد و از طریقی» روزی برای او می‌رسد؛ اما آدمی را از آزادی و اختیار و مسئولیت هیچ راه گریزی نیست و نان از عمل و آزادی و اختیار خویش می‌خورد. آدمی در هستن خود «در حین فهم فراخوان به خودینه‌ترین خود. مجال می‌دهد تا بر پایه هستن توانستن انتخاب‌شده‌اش در خود عمل کند. تنها بدین‌گونه است که دازاین می‌تواند مسئول باشد» (هایدگر, ۱۳۹۸ ص۳۹۸). استعاره بنیادین «آزادی» مسئولیت‌پذیری است» شاکله اصلی پایان متن درسی «قاضی بست» را نیز شکل می‌دهد. پایان‌بندی این درس اختیار راد قالب آگاهی انسان به انجام گناه و ثواب» طرح‌بندی می‌کند (فارسی یازدهم» ۰۱۳۹۹ ص ۲۰). در این پایان‌بندی» «قیامت و حساب» و «ورز و ساختاری «قیامت. مکان (دادگاه) است»»«کردارمعامله است» و.«نتیجه, ابزار است» (فارسی یازدهم ۹ ص۲۰) ساخته شده‌اند و داز پیوّند,باسیکد یگ شخطالیت اراد را تداعی می‌کنند که آگاه بر امور دنیوی و اخروی است و مسئولیت و آزادی آخویش راادر اعمال و کردار خود می‌پذیرد. «در کوی غاشقان» مثن, درسی. است: که ماجرای عشق ملانا نسبت به شمس تبریزی را روایت می‌کند. متن یادشده نیز به‌سان درس قاضی بست استعاره مفهومی ساختاری «گناه» دام است»» استعاره هستی شناسی «نفس آاماره» دیو است»» «دیو شکارچی است» (فارسی یازدهم» ۱۳۹۹ ص ۷۱؛ ب ۵) را بر اساس استعاره ساختاری «آزادی»,مسئولیت‌پذیری" اسلت» "سامان می‌دهد و در نتیجه انسان را در مولفه آزادی هیچ‌گاه خالی از بافت و زمینه مسئولیت پذیری و مبارزه نبوده است. این مبارزه خواه در دنیای درونی رخ دهد و چه در جهان بیرونی. در ساحت آزادی و انتخاب راه‌های پیش‌روی آدمی  5۴ مطالعات آموزشی و آموزشگاهی» دوره ۱۱ شماره ۲ تابستان ۱۶۰۱ شکل می‌گیرد. یکی از پرکاربردترین مفاهیم پربسامد در کتاب فارسی یازدهم» موضوع («دفاع و مقاومت» است. این موضوعات. انگاره‌هایی‌اند که تنها در پرتو آزادی» اختیار و مسئولیت‌پذیری می‌توانند شکل گیرند و آدمی را به خود پای‌بند و متعهد سازند. کتاب فارسی یازدهم, در فصل‌های پنجم» ششم و هفتم» متون و اشعاری را برگزیده است که مفهوم «دفاع و مقامت» را در استعاره‌های مفهومی ساختاری» هستی‌شناسی و جهت‌دار» فضاسازی نموده‌است. مفاهیم «مقاومت. دفاع و شهادت» که در این درس‌ها آشکار می‌شوند. مولفه مرگ را تداعی می‌کنند؛ اما این مرگه مرگ طبیعی انسان نیست؛ بلکه. تحت ‌تأثیر محیط و افق زندگی آدمیانی است که در ادوار مختلف, آن را آزادانه انتخاب کرده‌اند؛ از اين رو در اين گونه متن‌ها ابتدا استعاره مفهومی «مبارزه» سفر است» ساخته و پرداخته می‌شود و در نهایت استعاره مفهومی «آزادی» مبارزه است» اساس دیگر استعاره‌های مفهومی دیگر را در بر می‌گیرد. در حمله چنگیز به ایران که در درس سوم با عنوان «در امواج سند» به آن پرداخته شده است؛ محمد خوارزمشاه که تاب امقاومت ندارد به جزیره آبسکون می‌گریزد. پسر شجاع او جلال‌الدین در برابر جوم مغولان ایستادگی می‌کند..سلطات:جلال‌الدین با سربازان اندک خود به مبارزه ادامه می‌دهد و در این مبارزه باور خود زا بدینشکل روایت می‌کند: بی آمد که می‌باید فدا کرد با رکه ند وی با به پیش دشمنان استاه و جنگید رهاند از بند اهریمن وطن را در این ابیات. انواع اشتعاره‌هنای مفهومی ساختاری؛ «مملکت. مقصد است» «مملکت. معبد است» (فارسی یازدهم» ۱۳۹۹ ص۲۰ ب ۲۳) و هستی‌شناسی «وطن» انسان است»» ساختاری «اسارت. در زنجیر بودن است» (ب ۲۶) پلایدار می‌شود. این استعاره‌ها باور و منش میهنی و ملی سلطان جلال‌الدین و به پیروی از آن. نظرگاه شاعر را در خود دارند. در تقابل قراردادن واژه‌های «فرزند و زن» که باید در معبد مملکت قربانی شوند. با واژه‌های «مملکت و وطن» و از سویی دیگر با «دشمن و اهریمن» استعاره مفهومی «مبارزه» سفر است» را شکل می‌دهند. سلطان جلال‌الدین آن‌هنگام که پشتیبانی پدر را نمی‌بیند» خود را تنها می‌یابد و تصمیم می‌گیرد که برای رهایی و نجات  کار کرد بن‌مايه اگزیستانسیالیستی «آزادی» در استعاره‌های مفهومی فارسی یازدهم متوسطه ۵۶۵ سرزمین خویش, خود راهی بیابد. در این راه‌جستن است که آزادی او به گونه اگزیستانسیالیستی آشکار می‌شود؛ چرا که مبارزه» قربانی‌شدن و سفر از مژلفه‌های زیستن آدمی است که تماما با آزادی و اختیار و قبول مسئولیت» پیوندی ناگسستنی دارد. پذیرش مسئولیت از عناصر اساسی مولفه آزادی در افق انديشه اگزیستانسیالیست است (یالوم» ۱۳۹۹ ص ۶۰۵). بدین ترتیب در متن درسی اخیر استعاره بنیادین «آزادی» مبارزه است» آشکار می‌گردد. درس «آغازگری تنها» نیز یکی دیگر از متون درسی است که به موضوع میهن و دفاع از آن پرداخته است. قهرمان اصلی داستان عباس‌میرزا است که برای دفاع از تبریز در برابر هجوم روس‌ها به همراه سپاه خود به سوی آن شهر حرکت می‌کند (فارسی یازدهم, ۹ ص ۶۱). نویسنده با خلق استعاره هستی‌شناختی («باد انسان است»» «شهید. گل است» (فارسی یازدهم, ۱۳۹۹ ص ۶۱) مفهوم ضرورت «جنگ و مبارزه» برای وطن را شکل می‌دهد و آن هنگام که این مفهوم را در برابر ترکیب زبانی «حمله روس‌ها» قرار می‌دهد. مفهوم جنگ و مبارزه با درون‌مايه «دفاع و مقاومت» هم‌پوشانی یافته, استعاره مفهومی «آزادی» مبارزه است» روان‌خوانی «تا غزل بعد» ماجرای معلمی.را روّایت مبی‌کند که؛در دوران هشت سال دفاع مقدس, در اسارت دشمنان است. وی که:اکنون در«موصل زندانی»«است؛ موفق شده است که کلاس‌های آموزشی را با بودن مشکلات فراوان» برگزار کند (فارسی یازدهم» ۰۱۳۹۹ ص4۵). استعاره‌های مفهومی این متن درسی که در عمق عبارات زبانی ساخته شده‌اند عبارت‌اند از: استعاره‌های جهتی «یادگیری» بالا است» «سواد. بالا.است» «سختی,» پایین است» «یادگیری؛ بالا است» (فارسی یازدهم» ۹ ص۶۵) و استعاره‌های ساختاری «آزادی» تصمیم‌گیری است» «وقت. پول است»» «سختی, مانع است»» «آزادی» اتحاد است» (فارسی یازدهم» ۱۳۹۹ ص۶۵). استعاره ساختاری «زمان» حرکت است»: «وقته طلا است»» استعاره‌گمای «غیرّت: آزاد مرن است» و «عرت» آزادگی است) (فارسی پازدهم, ۱۳۹۹ ص۶۸؛ ب ۲) را مهیا می‌کند؛ در نتیجه با پیوند این استعاره‌ها با عبارت زبانی «در ننگ مردن» استعاره مفهومی ساختاری «آزادی, مبارزه است» بار دیگر ساخته می‌شود. از منظر اگزیستانسیالیسم انسان سرنوشت خویش را در دست دارد» از وضع موجود فراتر می‌رود و با این  5۶۶ مطالعات آموزشی و آموزشگاهی» دوره ۱۱ شماره ۲ تابستان ۱۶۰۱ فراروی تأثیر خویش را در جهان خویش و دیگران باقی می‌گذارد. ایرانیان اسیر در زندان موصل نیز به دنبال یافتن فرصتی برای تأثیر نهایی خود بر وضع موجود هستند. آن‌ها به خوبی از اختیار و آزادی خویش آگاه شده‌اند و مسئولیت موقعیت خویش را به عهده می‌گیرند. شعر «بانگ جرس» در درس دهم در حوزه ادبیات پایداری» به مقاومت و دفاع از مرزهای ذیگر کشون‌هایش هم‌کیش اشاره دارد؛ وقت است قا رگ سشفر بس باره بندیم دل بسن عبور از سد خار و خاره بندیم دریادلان» راه سفر در پیش دارند پا در رکاب راهوار خویش دارند آوها کته :هر بسنق ضه ق وید اه دا( آن‌جا که هر کویش غمی بنهفته دارد به‌کارگیری واژه‌ها و گزاره‌های زبانی؛ همچون خانه تنگ است»,.بیگانه» اهریمن» جان» شهید. لبنان و برگ سفر راهوار و راه سفر سامان‌دهنده طرحواره‌هایی است که استعاره مفهومی «مبارزه» سفر است» را در بخش‌های مختلف شعر. تشکیل.داده است. «مبارز» سفر است» (ب ۱۷) حوزه مفهومی سازمان‌یافته‌ای است که در آن «سفر» در حکم مبدا و «مبارزه» در حکم مقصد پنداشته می‌شود و به دنبال آن تناظرهایی؛ همچون سختی» جان سپرکردن و ایستادگی در جایگاه نگاشت اين دو حوزه قرار می‌گیرد؛ در نتیجه «مبارزه» در مفهوم جهانی‌تری آن ساخته و پرداخته می‌گردد. به این معنا که متن شعری» دفاع و مقاومت را تنها مختص به مرزهای وطنی نمی داند؛ بلکه آن را در حوزه  کار کرد بن‌مايه اگزیستانسیالیستی «آزادی» در استعاره‌های مفهومی فارسی یازدهم متوسطه ۵۷ ادبیات پایداری جهانی مطرح می‌کند. استعاره‌های دیگری که در لایه‌های زبانی این شعر قرار می‌گیرند شامل این استعاره‌های ساختاری» جهتی و هستی‌شناسی است؛ «وقت» طلا است» (ب ۱)» «مقاومت. بالا است» رب ۱)» «شجاعت. بالا است» ( ۳ «غیرت» بالا است» رب ۷« «دستور» نامه است او «اهریمن. انسان است»» «قدرت, ابزار است» ر(ب ۸) احمله پشتیبانی کردن آستتا رب ۹ «سختی. باران است» رب ۱۱ «مبارزه» سفر است» ر(ب ۲) «لبنان» وطن است» رب ۳) «لبنان؛ هدف است» (ب ۱۶). مبارزه» قربانی‌شدن, سفر و انتخاب مسیر و مقصد از مژلفه‌های زیستن آدمی اسنت که به: گونه‌اق بنیادین. با آزادی, اختیار ز قبول:فسئولیت» پیوننق آساسی, دارند: یرای تبیغ چنین باوری» استعاره بنیادین «آزادی» مبارزه است» مبنای تمام استعاره‌های مفهومی دیگر قرار می‌گیرد. ادزشس یازدهم با عنوان «یاران عاشقی» به عاشقانه بودن راه شهادت و عشق‌بازی شهیدان پرداخته است؛ و به وصف انسان‌هایی می‌پردازد که خطرات این راه را با جان و دل پذیرفته‌اند؛ بیا عاشتی را رعایت کنیم ز بازان عصاشق حکایت کنیم چه جانانه چررخ جنون می‌زنند دف اعشق بما دست خون می‌زنند ببین لاله‌هایی که در باغ ماست یوش و یاقا شرا هه به باور لیکاف بسیاری از مفاهیم مربوط به عواطت و احساسات در دو حوز مبدا و مقصد و در نهایت با استعاره مفهومی ساخته و پرداخته می‌شوند (راسخ‌مهند ۰۱۳۹۹ ص 1۲). از ابتدای این غزل مفهوم بنیادین «شهادت» در قالب سه استعاره ساختاری «عاشقی, قانون است»» «عشق, ماجرا است» (ب ۱) «شهادت. سفر است» (ب ۲) تصویر می‌شود و مقدمه‌ای برای استعاره مفهومی «شهید. عاشق است» قرار می‌گیرد. استعاره‌های مفهومی دیگری که در زیر پوسته عبارات زبانی ساخته شده است. از این قرارند؛ استعاره ساختاری «مبارزه» ایثار جان است» (ب ۲)» «عشق, ابزار موسیقی است» (ب ۶)» «شهید. لاله است» (ب 4). مرگ‌آگاهی, مبارزه» شهادت و سفرکردن از موضوعات زیستن آدمی  ۸ مطالعات آموزشی و آموزشگاهی» دوره ۱۱ شماره ۲ تابستان ۱۶۰۱ است که با آزادی» اختیار و قبول مسئولیت» در پیوند است و خود را در استعاره بنیادین «آزادی» مبارزه است» هویدا می‌سازد. متن درس شعرخوانی با عنوان «وطن» مفاهیم مبارزه» مقاومت و شهادت را در قالبی حماسی و با تأکید بر دفاع از وطن پی‌ریزی می‌کند. استعاره‌های مفهومی این درس از جمله جهت‌دار «شهرت, بالا است» «قدرت. بال"ا است»» «نژاد بالا است» (ب ا)» «ایثار بالا است» (ب ۳ «افتخار بالا است» «اکسیر بالا است» (ب ۵) و استعاره هستی‌شناسی «وطن» انسان است» (ب ٩ و۲) به استعاره اصلی «آزادی مبارزه است» پیوند می‌یابد؛ منم پور ایران و نا‌آورم ز نیروی شیران بود گوهرم) کندم جان خود را شدای وطن با او چنین ۱ تا پیمان من دفاع از وطن کیش فر‌زانگی اسنت گنشتواز جان سم مبردانگی آست مرا ازج غزرت در انندک کرت به چشمان من کیمیا خاک توست رود: دزه‌ای گس ز شاکت یه باد سین کی آن دره آخشسده باه در روایت‌های اساطیری ایرانی» کاوه آهنگر».جلوداری است که مردم را به انّحاد و شورش علیه ضحاک فرا می‌خواند. درس دوازدهم با عنوان «کاوه دادخواه» به روایت این طغیان از زبان فردوسی ز بیم پهبد همه را شاه بدان از کچ مس هم‌دا قشاق ان نحخضمر نها ناگ زین گنواقی شوش لها و ین سوب ررخواند کاوه هت گککمیازش سبک سوی پیران آن کشورش خروزشيد کای پایمسرنان نیو بریده دل از ترس گیهان خدیو همه سوی دوزخ نهادید روی سپردید دل‌ها به گشماز اوی نباشم بدین محضر اندر گوا نه هرگر براندیشم از پادشاه  کار کرد بن‌مايه اگزیستانسیالیستی «آزادی» در استعاره‌های مفهومی فارسی یازدهم متوسطه ۵۶۹ استعاره‌های «ترس» پایین است» «شجاعت. بالا است» «قدرت. بالا است» (فارسی یازدهم. ۵۹ ص۱۰۳ ب ۱۰) استعاره‌های مفهومی جهتی هستند که در بندهای ابتدایی این داستان» لایه‌های زیرین عبارات زبانی را در برگرفته است. ترس همچون مانعی است که در راه رسیدن به مقصد قرار گرفته است؛ در نتیجه نداشتن قدرت و اختیار به استعاره «ترس» اسارت است» (فارسی یازدهم, ۱۳۹۹ ص۱۰۳؛ ب ۱۰) پیوند می‌یابد. در این بیت استعاره ساختاری «آزادی» مبارزه است» (ب ۲۸) شاکله اصلی روایت را به تصویر می‌کشد. شجاعت. اراده» تغییر و کوشش برای رسیدن به آزادی و در دست گرفتن سرنوشت خویش در این روایت شعری, از مولفه‌های اساسی زیستن اگزیستانسیالیستی است. داستان درس بعدی با عنوان «قصه عینکم» مربوط به پسری بازی‌گوش است که هیچ‌کس از ضعف بینایی وی اطلاعی ندارد. به سپب اين ناتوانی» دیگران اعمال و زمین‌خوردن‌های او را که ناشی از ضعف بینایی است. از شیطنت وی دانسته و همواره سرزنشش کرده‌اند؛ تا آن‌که پسر بازی‌گوش عینک مهمان کهن ال را بر چشم می‌زند؛ آه! هرگز فراموش نمی‌کنم. برای من لحظه عجیب و عظیمی بود؛ همین که عینک به چشم من رسید. ناگهان دنیا برایم تغییر کرد؛ همه چیز برایم عوض شد. یادم می‌آید که بعدازظهر یک روز پاییزتود.. آفتاب رنگ‌رفته و زردی طالع بود. برگ درختان برای نوجوانی که ضعف بینایی وی شیطنت محسوب شده است. استعاره مفهومی «آزادی» آگاهی است» ابداع می‌شود. استعاره جهتی «روشنایی» بالا است» و «تاریکی» پایین است»» ساختاری «تغیس دیدن است»» «دیدن, روشنایی است» «دیدن, احساس کردن است» (فارسی یازدهم ۹ ص ۱۲۷) استعاره‌های خردی‌اند که همراه با عبارات.روساختی,زبانی» وصف لذّت بینایی و رهایی از ریشخند و سرزنش دیگران, بر مولفه آزادی تأکید می‌کنند. در این بند استعاره مفهومی ساختاری «آزادی» دیدن است» از پرتو حل مشکل بینایی شخصیت داستانی نمایان می‌شود. آگاهی از ناتوانی پیشین خویش, دیدگاهی جدید را در زیستن و هستن برای شخصیت اصلی داستان فراهم می‌کند. وی بعد از استفاده از عینک» به نوعی آزادی دست یافته است که می‌تواند در سایه آن از وابستگی به دیگران  ۷۰ مطالعات آموزشی و آموزشگاهی» دور ۰۱۱ شماره ۲» تابستان ۱۶۰۱ و همچنین؛ از رنج تمسخرهای آن‌ها رها شود؛ لحظه‌ای خاص در داشتن آزادی که در اگزیستانسیالیسم بسیار بر آن تأکید شده است. آگاهی» خود نوعی مبارزه علیه ناآگاهی است؛ بدین ترتیب مبارزه برای آگاهی به مولفه بنیادین آزادی و در نتیجه استعاره بنیادی «آزادی, مبارزه است» روایت داستانی «آذرباد» که به عنوان روان‌خوانی درس هجدهم انتخاب شده است؛ ماجرای مرغ ماهی‌خواری را روایت می‌کند که مشتاق است به اوج سرعتی برسد که برای پرندگان مقدور است. او در این راه موانع و مخالفانی دارد؛ اما با تلاش و مبارز خویش تمام موانع را از راه خویش برمی گیرد. استعاره‌های مفهومی ساختاری «آزادی» پرواز است» و «زندگی» پرواز است» کلیت ساختار این داستان را در برگرفته‌اند تا در نهایت» اهمیت مولفه آزادی را برای مخاطب خود آشکار کنند. نویسنده ابتدا زیستن شخصیت اصلی داستانی زا دنمسیر تلاش برای به دست آوردن غذا عمل به قوانین و سعی در عدم خروج از محدودیت‌های پرندگان توصیف می‌کند؛ سپس مفهوم «آزادی» را فعال می‌کند. با نگاهی به این داستان, هویدا است که نبل به معنای زئلدگی برای آذرباد تنها در پرتو پسرم» فراموش نکن که منظور از پرواز به دست آوزدن نخوراک است (فارسی یازدهم ۹ ص ۱۵۱) ... حالا زندگی"چقدر پرمعنی شده است. ما می‌توانیم در زندگی هدف دیگری داشته باشیم (فارسی یازدهم ۰۱۳۹۹ ص ۱۵۳) ... مرغان دریایی حاضر نشدند عظمت آن‌چه را که می‌توانستند .ذر پرواز بیابند» بپذیرند. آن‌ها نخواستند چشمان خود را بازکنند و به دفّت به دنیا بنگرند (فارسی یازدهم» ۱۳۹۹ ص ۱۵۶). من می‌خواهم نهایت توانایی خود زا*در,کار پرواز بسنجم. آن‌ها نخواستند چشمان خود را باز کنند. ما دنیای بعذدی خود را از روی اصّولی که در دنیا می‌آموزیم برمی گزينيم. او تنها جسمی مرکب از استخوان و پر نیست؛ بلکه مظهر و نماینده کاملی از آزادی و بلندپروازی است که با هیچ چیز محدود و مقبّد نمی‌شود (فارسی یازدهم ۹ ص ۱۵۵). هر یک از ما صورتی از مرغ حقیقت هستیم؛ صورتی از آزادی مطلق ... سرتا سر بدن شما چیزی جز اندیشه‌های شما نیست؛ یعنی همان‌طور که  کار کرد بن‌مايه اگزیستانسیالیستی «آزادی» در استعاره‌های مفهومی فارسی یازدهم متوسطه شما خود را می‌بینید؛ اگر زنجیرهایی که بر روی افکار شماست» بشکند. زنجیرهای جسم شما نیز از هم می‌گسلد (فارسی یازدهم» ۰۱۳۹۹ ص ۱۵۹). گاشت مولفه «آزادی» با استعاره‌های مفهومی خرد و نهفته در لایه‌های زیرین گزاره‌های زبانی دیگر پرندگان نیز به دست می‌آید؛ از جمله استعاره‌های مفهومی جهتی «نیاز پایین است»» ساختاری «پرواز غذا است»» «زندگی, کتاب است» (فارسی یازدهم. ۵۹ ص ۱۵۱)» «زندگی, سفر است»» جهتی «توانایی» بالا است» (فارسی یازدهم, ۱۳۹۹ ص ۱۵۳)» ساختاری «بصیرت» خوب دیدن است» و هستی‌شناسی «فکر, انسان اسیر است» (فارسی یازدهم ۹ ص ۱۵۶). در این داستان نیز آذرباد آن‌هنگام که به آزادی و هستن خویش پی می‌برد» تصمیم می گیرد که خود را از بند محدديت‌ها و قوانین خودساخته رها سازد. در جملات کلیدی پایانی این روایت داستانی» عمیق‌ترین مولفه اگزیستانسیالیسم درس خلق می‌شود؛ استعاره مفهومی «آزادی, مبارزه است». نمایه ذیل چگونگی جدول ۱. بسامد استعاره‌های مغهومی بنیادین در متن‌های فارسی یازدهم هر متنی» نظام زبانی و تصویری خاص خود را در درون و بیرون از لایه‌های بافت و زمینه پیوند با درون‌مایه آزادی بر اساس نمايه ذیل می‌توان صورت‌بندی کرد.  رت مطالعات آموزشی و آموزشگاهی» دوره ۱۱ شماره ۲ تابستان ۱۶۰۱ شکل ۱. ساختار شکل گیری استعاره‌های مغهومی مقدماتی و بنیادین در متن‌های فارسی یازدهم بیشترین تأکید اندیشمندان اگرّیشتانسیالیست .بر ؛آزادیی و اختیا است. «هیچ مکتبی به اندازه اگزیستانسیالیسم بر روی آزادی و انتخاب آدمی تکیه واتأکید نداشته است» (غیائی کرمانی» ۰۱۳۷۵ ص۱۰). از دیدگاه این مکتب آن‌هنگام که ی به توان سا خویش آگاهی می‌یابد می‌تواند آینده آزادی یکی از مولفه‌های اساسی انديشه اگزیستانسیالیسم است. این مولفه با کارکردی که می‌تواند در انديشه بشری داشته باشد؛ رهز برای ازیستنبهتر اأذمی هموارمی کند. زبان و کارکرد استعاری آن ابزار اندیشگی است که می‌تواندرسویه‌های سودمند این‌پاندیشه:را به مخاطبان کتاب‌های ,ذرسی ارائه کند. از این میان فهم و تحلیل استعاره‌های مفهومی کتاب درسی فارسی یازدهم که منتخبی از متون برگزیده ادبی است» زمینه‌ای مناسب برای رسیدن به این هدف است. از میان استعاره‌های مفهومی بنیادین که در متون فارسی یازدهم به کار رفته‌اند استعاره ساختاری و بنیادین«خداوند. پادشاه جبار است» در شش متن درسی ژرف‌ساخت دیگر استعاره‌های مفهومی این کتاب درسی را سامان می‌دهند. استعاره اساسی «آزادی» مسئولیت‌پذیری است»» در مجموع اساس استعاره‌های  کار کرد بن‌مايه اگزیستانسیالیستی «آزادی» در استعاره‌های مفهومی فارسی یازدهم متوسطه ۵.۷۳ مفهومی پنج متن درس را شکل می‌دهد و استعاره بنیادی «آزادی» مبارزه است» در هفت متن درسی. به نظر می‌رسد. آموزشگران کتاب فارسی یازدهم در یاددهی و آموزش متون اين کتاب باید به این موضوع التفاتی عمیق داشته‌باشند که در تدریس خود. آنجا که متن درسی سويه اختیار و آزادی آدمی را کم‌رنگ می‌کند - همچون متونی که زمینه و بافت استعاره مفهومی «خدا پادشاه جبار است» را مهیا می‌کند - همراه با همراهی دانش‌آموزان به نقد و تبیین اندیشه‌های نهفته در این متن‌های درسی بپردازند. از میان راهبردهای تدویس,اقناسب‌تریق رابرد برا رسیدن به:این,هلفا آموزشی» راهبرد ساختن گرایی است؛ چرا که این راهبرد به جهان و باورهای متفاوت دانش‌آموزان در بافتی از گفت‌وگو و طرح پرسش‌های گوناگون اجاره آشکارگی می‌دهد. مولفان کتاب‌های فارسی نیز با آگاهی بر این درون‌مایه‌ها باید توضیح و شرحی بر درون‌مایه‌های این چنینی کتاب‌های فارسی اضافه کنند تا بدین طریق بر سویه آزادی و مسئولیت‌پذیری مخاطبان درسی تأکید کنند. از سوبی دیگر بایسته است متن‌های گزيده درسی,که بر؛افق‌های آزادی و مسئولیت آدیي,تاکید می‌کنند و درب رگیرنده سویه مثبت و آشکارگی آزادی و مسئولیت است* مانند؛آزادی» مسئولیت پذیری است - مورد تأکید آموزشگران و دانش‌آموزان قرار گیزد. تبیین.و: گفت‌وگو درباره تین آسویه‌های خاکستری و روشن آزادی در متن‌های درسی راه را برای زیستنآو هشتنی بهتر او روشن‌تر برای آموزشگر و دانش آموز و در نتیجه آینده فرهنگی و اندیشگی جامعه فراهم خواهد کرد.  5۴ مطالعات آموزشی و آموزشگاهی» دوره ۱۱ شماره ۲ تابستان ۱۶۰۱ استایز, مایکل (۱۳۸۹). زبان‌شناسی تربینی. ترجمه سهیلا کاوسی‌نژاد و زهرا زندی‌مقدم» چاپ دوم برلین» آیزایا (۱۳۹۱). سرنوشت تلخ بشر. ترجمه لی‌لا سازگار. چاپ سوم. تهران: ققنوس. برنجکار, رضا (۱۳۸۷). آشنایی با علوم اسلامی؛ کلام فلسفه» عرفان. تهران: سمت. بلاکهام. جان هرولد (۱۳۹۹). شش متفکر اگزیستانسیالیسم. ترجمه محسن حکیمی» چاپ دهم بیابانی» احمدرضا و طالبیان» یحیی (۱۳۹۱). بررسی استعاره جهت‌گیرانه و طرحواره‌های تصویری داده سیما (۱۳۸۵). فرهنگ اصطلاحات ادبی. چاپ سو تهران: مروارید. دیرینگر» ریچارد و الر» دیوید (۱۳۹۹). نشانهشناسی انگازه تخدا در روان‌شناسی دین. ترجمه هادی راسخ مهند, محمد (۱۳۹۹). درآمدی بر زبان‌شناسی شناختی» نظریه‌ها و مفاهیم. تهران: سمت. زندی,» بهمن» روشن, بلقیس» قاسم‌پور مقدم» حسین, و:باباسالاری» زهرا (۱۳۹۵). تحلیل محتوای شناختی استعاره کارکردی در کتاب‌های درسّی فارسی دوره ابتدایی. نوآوری ها ی آموزشی, سارتر زان پل (۱۳۹۹). هستی و نیستی؛ پذیله‌شناسی عالم هستی."تزجمه عنایت‌الله شکیباپور چاپ ظهیری ناو بیژن» و ابراهیم‌پور» محمد (۱۳۸۷). دیدگاه های کلامی سعدی بر بنیاد قصاید. زبان و غیائی کرمانی» سیدمحمدرضا (۱۳۷۵). اگزیستانسیالیست؟؛ فلسفه عصیان و شورش. قم: نهضت قم.  کار کرد بن‌مايه اگزیستانسیالیستی «آزادی» در استعاره‌های مفهومی فارسی یازدهم متوسطه ۵.۵ گلپایگانی» رسول (۱۳۸۹). گرایش‌های اگزیستانسیال در شعر خیام و حافظ. پایان‌نامه کارشناسی لیکاف. جورج و جانسون, مارک (۱۳۹۹). استعاره‌هایی که با آن‌ها زندگی می‌کنيم. ترجمه جهانشاه مالمیر» تیمور و دهقانی یزدلی, هادی (۱۳۹۳). نشانه‌شناسی تجربه‌های دینی در متون نثر عرفانی. محمتی: محمرد: حسیتی: افقتن‌الساذایتا بو برخم رودازی+,وسقنان (0۳۹۷). کازبرد, نظریه انتقعاراه مفهومی لیکاف در آموزش تفکر خلاق. روان‌شناسی شناخنی, ٩(۶)» ۳۵-۹۶ نوروزی داریوش» و رضوی,» سیدعباس (۱۳۹۳). میانی طراح یآموزشی. چاپ چهارم» تهران: سمت. نیکل» تامس (۱۳۹۷). پرسش‌های کشنده. ترجمه مضطفی ملکیان و جواد حیدری» چاپ دوم تهران: هایدگر مارتین (۱۳۹۸). هستی و زمان. ترجمه اعبدالکریم رشیدیان, چاپ هشتم., تهران: نشر نی. یالوم آروین د. (۱۳۹۹). روان‌درمانی اگزریستانسیال. ترجمه سپیده حبیب» چاپ دوم تهران: نی.

اگزیستانسیالیسم، مکتب فکری است که به دغدغه های بودن و هستن آدمی در جهان هستی می پردازد. از مؤلفه های نخستین و اساسی که این افق اندیشگی سعی در تبیین آن دارد، آزادی است. اندیشمندان این رویکرد اندیشگی، آزادی و مسئولیت پذیری انسان را در جهان زیسته خویش از اولین و مهم ترین کارکرد آدمی در جهان بیرون و درون او می دانند. از آنجا که اساس تفکر آدمی در اندیشیدن به جهان خود، استعاری است، استعاره های مفهومی از مهم ترین ابزار و محمل هایی است که می تواند مؤلفه اگزیستانسیالیستی آزادی را در خود جای دهد. پژوهش حاضر بر بنیان رویکرد اندیشه اگزیستانسیالیسم به هستن آدمی و جایگاه مقوله آزادی در آن به متن می نگرد. نظر به اهمیت نقش و تأثیر کتاب های درسی، به ویژه استعاره های آن در ذهنیت و اندیشه خودآگاه و ناخودآگاه دانش آموزان، این نوشتار با روش توصیفی تحلیلی- تفسیری و با هدف تبیین و چگونگی کارکرد بن مایه اگزیستانسیالیستی آزادی به بررسی این درون مایه در لایه های زبانیِ رویین و زیرین استعاره های مفهومی کتاب فارسی یازدهم دوره دوم متوسطه می پردازد. بر اساس یافته ها، در متن های گوناگون فارسی یازدهم به ترتیب سه استعاره مفهومی بنیادین «آزادی، مبارزه است»، «خدا، پادشاه جبار است» و «آزادی، مسئولیت پذیری است» خود را از میان لایه های استعاره های مفهومی دیگر آشکار می کنند. همچنین، مؤلفان کتاب فارسی و آموزشگران در یاددهی متن های درسی این کتاب باید التفات ویژه ای به درون مایه های متن درسی داشته باشند که سویه آزادی و مسئولیت آدمی را کم رنگ یا بر آن تأکید می کنند. آگاهی، نقد و گفت وگوی مؤلفان، آموزشگران و دانش آموزان بر این سویه ها، راهی است برای پرورش ذهنیت خلاق و در نتیجه زیستن و هستنی آگاهانه و شکوفا.

373837

خودمهارگری» ویژگی کلیدی است که وجود آدمی را از سایر گونه‌های حیوانی متمایز می‌سازد (کراس" و میشل," ۲۰۱۰ ص ۴۳۸). خودمهارگری برترین فضیلت است؛ به این معنا که در تحقق فضایل و اجتناب از رذایل» وجودش ضرورت دارد (گییر" و بامیستر" ۰۲۰۰۵ ص ۴۱۳ به نقل از تبیک قربانی و رضازاده» ۱۳۹۲ ص ۷۲). موضوع مهار خویشتنموضوعی جدید و مخصوص علم روان‌شناسی معاصر نیست بلکه از زمان‌های بسیار گذشته با عناوین دیگر مورد بحث و بررسی بوده است. این موضوع را می‌توان در آثار فیلسوفان یونانی تحت عنوان عقل و مقابله با هوای نفس و شهوات» ردیابی کرد. در منابع اسلامی از کلماتی مانند تقوا صبر حلم که به نوعی مفهوم موضوعات مهمی چون اراد توجه و عادت» جزو اولین کسانی است که این موضوع را به این عرصه خودمهارگری ۳ می‌رسانند استفاده شده است. اما در عرصه روا ن‌شناسی» ویلیام جی کقنائد, از ناد وی مقهزم ازانه:با توانایی مهار اقگار و رفتار توسط کویشسی پیوسگوردهاست. از دید پژوهشگران» تقریبا همه مشکلات عمده شخصی و اجتماعی مستلزم نوعی شکست در خودمهارگری می‌باشد (بامیستر» اسمیشل " و واس؛" ۲۰۰۷. ص ۵۱۷). خودمهارگری نامناسب با مشکلات رفتاری و مهار تکانه ازجمله پرخوری» سومصرف مواد و الکل, جنایت و خشونت و نقض قوانین» مرتبط می‌باشد. اهمیت خودمهارگری در زندگی انسان موجب شده است که پژوهشگران, عوامل اختصاصی افزایش خودمهارگری را بررسی کنند (رفیمی‌هنر» جان‌بزرگی» پسندیده و رسول‌زاده طباطبایی» ۱۳۹۳ ص ۶ در آموزه‌های دین اسلام به مسئله خودمهارگری در عرصه‌های مختلف فردی و اجتماعی تأکید از خداآگاهی تا خودمهارگری؛ آزمون یک مدل با کاربرد تحلیل مسیر ۵ ۹۱ فراوانی شده است. به نظر می‌رسد این عنوان در قالب مفاهیمی اساسی چون تقو عقل» صبر و مفاهیم فرعی چون محاسبه نفس, خوفه رجا, حیاهه محبت» عبرت» عفت و حلم» مطرح شده است (رفیمی‌هنر ۵ص ۱۸۷) بنابر آنچه از آیات" و روایات" استفاده می‌شود انشان از دو نیروی متضاد برختوردار است» یکی مایه سعادت و دیگری باعث شقاوت است. سعادت انسان در گرو تبعیت از عقل, شقاوت او در پی تبعیت از هوای نفس بوده و تسلط انسان بر نفس آماره قهری و غیرقابل کنترل نبوده و انسان در این میدان بی‌اختیار نیست. آزاین‌رو برای کسب سعادت می‌توان در برابر این نیرو ایستاد و خود را کنترل کرد و در این صورت است که مفهوم جهاد نفس معنی می‌یابد (پسندیده» ۸۳۸۹ ص۷۲). بنابراین» یکی از عرصه‌های حائز اهمیت در مسئله خودمهارگری شناسایی متغیرهای تأثیرگذار در خودمهارگری است. با جست‌وجو در منابع اسلامی می‌توان به سه متغیر در این زمینه دست یافت. پژوهشگرانی از جمله بامیستر و اکسلین" (4۱۹۹۹ مک‌کالخ" و برین* (4۲۰۰۹ دیسموند " اولمر" و بادر؟ (۲۰۰۷) تأثیر قدرت دین در پرورش و تقویت توان خودمهارگری را مورد بررسی قرار داده‌اند. خداآگاهی اساسی‌ترین موّلفه دین است و شاکله اصلی دینداری را تشکیل می‌دهد. خداآگاهی عبارت است از: حالت توجه و احساس حضور خدا و تذاوم این حالت که ريشه در بازشناسی مفهوم «ذکر» دارد (نورعلیزاده میانجی ۱۳۹۴الف» ص۰۱۸ ۳۳ و ۷۵). به یاد خداوند بودن و خود را در محضر او دیدن را می‌توان به‌عنوان بزرگترین غامل مهار خویشتن از ناپاکی‌ها و ناهنجاری‌ها و ناپسندی‌ها دانست. در روایتی از امیرالموژمنین علی.:: آمده است: «برترین ذکر این است که در کنار کارهای حرام خداوند را یاد کنی تا این یاد مانعی در برابر ارتکاب حرام شود» (کلینی» ۱۴۰۷ق» ج ۰۲ ص۰٩) در حدیفی از امام صادق# نقل شده است: «هر که به حقیقت, ذکر خداوند باشد پس اطاعت‌کننده باشد و هر که از خداوند غافل باشد پس عصیان‌گر خواهد بود» (مجلسی, ۱۴۰۲ق» ج۸۰ ص۱۵۸) حجم کم اما رو به تزایدی از پژوهش‌ها نشانگر این است که عموم افراد و به ویژه جوانانی که در معرض فمالیت‌های مذهبی و معنوی قرار دارنده از یک ظرفیت بازدارندگی بالقوه در مقابل بزهکاری برخوردارند (جانسون" و همکاران» ۳۰۰۱. ص ۵ به نقل از خانزادهه همتی علمدارلو, آقابابایی» مرادی و رضایی: ۳۹۶ص ۲۰). ید گفته مک‌کالخ ز برین (4۲<۹ پژوهش‌ها نشان می‌دهند که اشراه با نمرات بالا در اندازه‌های خودمهارگری و ابعاد شخصیتی که دربرگيرنده خودمهارگری هستند تمایل ۱ برای نمونه: یوسف: ۵۳. ۲ برای نمونه: کلینی (۱۴۰۷) ۰ ج۱» ص۲۱ ح: ۱۴ حدیث جنود عقل و جهل. بش5 ,3680۵ 6۰ .] ,83۳18۵0 .5 ,طاع‌ناواا۱/00 .4 بل ۳۳۵۶ .3 ۳ + اسلام و پژوهش‌های روان‌شناختی» پیایی ششم» پاییز ۱۳۹۵ دارند که مذهبی تر باشند. در این ارتباط بازنگری بیش از دوازده پژوهش نشان داده است که اندازه‌های مذهبی بودن با اندازه‌های کلی خودمهارگری مرتبط است. در همین راستا؛ عزیز و رحمن (۱۹۹۶) دریافتند که مذهبی بودن در میان مسلمانان با خودمهارگری ارتباط مثبت دارد. لازم به ذکر است که روابط مذهبی بودن و خودمهارگری به‌طورکلی در نمونه‌های نوجوانان؛ دانشجویان دانشگاه؛ بزرگسالان جامعه نیز قوی بوده است (خانزاده و همکاران» ۱۳۹۰ ص ۲۰). تحقیقات دیسموند و همکاران (۲۰۰۷) نشان داد که بین دینداری نوجوانان و خودمهارگری» رابطه مثبت معناداری وجود دارد و هر دو متغیر دینداری و خودمهارگری با کاهش رفتارهای مجرمانه همچون مصرف الکل و ماری‌جوانا در ارتباط است. همچنین خدایاری‌فرد و شهابی (۱۳۸۸) نشان دادند که بین سطح دینداری فرد و گرایش به مصرف مواد رابطه منفی معادار وجود داشته و در عین حال؛ بین خودکنترلی پایین و گرایش به مصرف مواد رابطه معنادار مثبت وجود دازد. یزخی از موّلفان (برای مثال؛ گییر و با میستره ۵ قدرت دین در پرورش و تقویت رفتارهای فضیلت‌مندانه اخلاقی را به وسیله ابزار پهبودی خود مهارگری» مورد بررسی قرار داده‌اند و در نهایت صالحی,» نارویی و جندقی (۱۳۹۲) در پژوهشی اثربخشی یاد خدا را که یکی از موّلفه‌های اصلی دینداری است؛ بر خودمهارگری را مورد مطالعه قرار داده و به اين نتیجه رسیدند که یاد خدا میزان خودمهارگری را افزایش می‌دهد. خداآگاهی هسته مر کزی ذیناری اس و اکتا لامی واه عنایزت مسفتیم یا با تحقق عملیات سازه‌های معنوی و روان‌شناختی دیگر نقش موّتری را در خودمهارگری ایا کند (نورعلیزاده میانجی» ۱۳۹۴ب» ص۱۰). با مرور مبانی نظری و آموزه‌های اسلامی و پیشینه پژوهش‌های روان‌شناختی می‌توان نقش و سازوکار میانجی‌گری (واسطه‌ای) سازه‌های روان‌شناختی» مانند خودآگاهی! و حرمت خود" را در تحلیل علّی مسیر خداآگاهی تا خودمهارگری تبیین کرد. خودآگاهی از یک سو با خداآگاهی ارتباط دارد و از سوی دیگر با خودمهارگری همراهی دارد. این اصطلاح با گذر از پیچ و خم‌های تکامل مفهوم‌شناختی و با عبور از مفاهیمی چون خودهشیاری" به خودآگاهی رسیده است (نورعلیزاده میانجی» ۱۳۹۴ب» ص ۱۰). خودآگاهی فراتر از مف‌موم خودشناسی," یک ساختار سازش‌دهنده» پویشی و انسجام‌پخش است که از رشد ساختارها و فرایندهای شناختی و نیز عواطف و احساسات تنیده در آن حاصل می‌شود و شامل درک» توجه, هشیاری و آگاهی از ابعاد وجودی» ویژگی‌ها افکار» احساس‌ها گرایش‌ها و رفتارهای خود در طی زمان است که نتیجه از خداآگاهی تا خودمهارگری؛ آزمون یک مدل با کاربرد تحلیل مسیر ۵ 1۳ آن» ایجاد دید وسیع‌تر برای هدایت رفتار و تشکیل طرحواره‌های فردی پیچیده‌تر و کامل‌تر است و موجب حرمت خود و خودمهارگری می‌گردد. در واقع خودآگاهی نه تنها شامل خودشناسی و شناخت ابعاد گوناگون وجود خود است» بلکه حالت توجه و آگاهی به آن شناخت و دیگر کنش‌های روان‌شناختی» مانند خودتأملی,! خودسنجی" و خودنظم‌پخشی" را نیز دربر می‌گیرد (همان, ۱۳۹۴الف» ص ۸۵ و ۱۰۵) خودآگاهی به دلیل اینکه میانجی‌گری بسیاری از فرایندها را بر عهده دارد» از اهمیت از نظر قرآن راه صحیح بازیافتن خود توجه به خداست. از غفلت و نسیان خدا غفلت و نسیان نفس و از توجه و ذکر خدا توجه و ذکر نفس پیدا می‌شود." از نظر قرآن معرفت واقصی نفس ورب و تذکر واقعی نفس و رب از یکدیگر جدا نیست (مطهری» ۱۳۷۸ ج۴. ص۳۹۲) در حوزه مطالعات علمی روان‌شناختی؛ آلپورت* (۱۹۶۰) معتقد است: در جهت‌گیری مذهبی درونی؛ خودآگاهی وجود دارد (آذربایجانی و موسوی‌اصل» ۱۳۸۵ ص ۱۱۱۷). پژوهش قربانی و همکاران نشان داد که خودشناسی هام7 با سالم‌ترین اشکال دینداری در هر دو فرهنگ ایران و آمریکا همبستگی دارد (قربانی و واتسن, ۳۸۴ ص ۵) اساسا تجزبه دینی و عرفانی همین افزایش بیش‌ازپیش خودآگاهی تا مرحله آگاهی محض است؛ آگاهی از وجود متعالی درون خود و اتکای مطلق و عین ربط بودن خود به خدا است (رو ۰۱۳۷۹ ص ۲۸۶ آذربایجانی» ۰۱۳۸۶ ص ۱۱۸). پژوهش‌های انجام گرفته در حوزه خداانگاره" و باور به خدا نیز حاکی از نقش آن در فرایندهای روان‌شناختی مرتبط با خودآگاهی است: مطالعات لذرنس" (/۹63 ۱ ار هاه رس پهمکاران (۰۰۲ بنسون"" و اس پیلگا"" (۱۹۷۳) اسپیلکا ادیسون" و روزنسون"" (۱۹۷۵) تیزدل و همکاران (۱۹۹۷) (به نقل از نورعلیزاده میانخی, ۱۳۹۴ب: سین 11۳ نشان فاذه آست که کیفیت تصور از خدا (غدانگاره) افرا با خوذانگاره:و چگونگی تصور از خود (خود پنداشت") و دیگر کارکردهای شخصیتی مرتبط با خود مانند حرمست خود همبستگی دارد و بر همدیگر تأثیر می‌گذارند. قنبری» هاشم‌آبادی و اشرف (۱۳۹۱)» نشان داد ادراک خدا با خودپنداره" و احساس خودکارآمدی ارتباط دارد. در نهایت» پژوهش نورعلیزاده میانجی (۱۳۹۰) نشان داد که بین خداآگاهی و خودآگاهی رابطه مستقیم معنادار و مثبت وجود دارد و عامل ۴ و لا تکونوا کالذین تسوا ال فانساهم نفسیم ولیک هم الفاستون (حشر:۱۹). 12. ۸00180 [. 13. 056800, ۰ 14. 5۵1۳ 00601 15. 561860 ۶ + اسلام و پژوهش‌های روان‌شناختی» پیایی ششم» پاییز ۱۳۹۵ فقدان خودآگاهی در شکست خودمهارگری نیز نقش دارد (رفیمی‌هنر ۱۳۹۲ ص ۱۵۳) رابینزا و همکاران (۱۹۹۹) ذر بررسی آرجاغات به «خود»/ متذکر شدند که خود از طریق فرایتدهای خودآگاهی» نظم‌دهنده رفتار و تجربه انسانی است (نورعلیزاده میانجی» بشیری» جان‌بزرگی» ۱۳۹۱ ص ۶ فرایندهای خودآگاهی فرایندی به هم پیوسته است که با به هوشیاری" آغاز می‌شود» از گذرگاه خودشناسی می‌گذرد و با خودمهارگری پایان می‌یابد (آقابابایی» قربانی و خدابخش, ۱۳۹۰ ص ۵۶). قران کریم هدف والای رسالت پیامبران را تهذیب نفس و تزکیه جان انسان می‌داند و می‌فرماید: «ای مومنان» به فکر تهذیب و اصلاح خویش باشید»" و این مهم جز با شناخت نفس میسر نیست؛ زیرا بدون معرفت نفس چگونه می‌توان در تمذیب آن کوشید و در تزکیه آن مجاهدت ورزید». حضرت امیرالمومنین*+ می‌فرمایند: «هر که بشناسد نفس خود را با آق جهاد کند»؛* زیرا که هر که نفس خود را بشناسد صفات و اخلاق ذمیمه نفس و یل آن را به خواهش‌ها و هوس‌های باطل می‌داند پس برای ازاله آنها و واداشتن آن بر اطاعت و فرمانبرداری حق‌تعالی جهاد می‌کند و آنکه نشناخت» پس نفس خود را وامی‌گذارد و در اخلاق نکوهیده نفسش باقی می‌ماند چنان که حضرتش فرموده: «هر که نفس خود را نشناسد» آن را وامی گذارد»" (خوانساری ۰۱۳۶۶ ج ۵ ص ۱۷۸ غفاری و احدی (۱۳۸۶) در پژوهشی دریافتند که آموزش خودآگاهی هیجانی» تأثیر معناداری بر کنترل تکانه تنظیم کارآمد هیجان» کناره‌گیری اجتماعی و کنترل کارهای اجتماعی داشته است. نتیجه پژوهش‌های احدی و همکاران (۱۳۹۰)» نشان داد آموزش خودآگاهی بر کاهش شکایت ناشی از عدم کنترل خشم اثر دارد. همچنین آریانپور و حجت (۱۳۹۳) نشان دادند آموزش مهارت خودآگاهی هیجانی بر حالت خشم مردان معنادار است. پژوهش‌های متعددی از جمله اسکافلم (۱۹۷۸) استوارت (۱۹۸۳)» کویل و ویلیام سون (۱۹۹۰) باد (4)۱۹۹۳ کروگر و همکاران (4۱۹۹۶ جانسون (4۱۹۹۷ وینشتاین (۲۰۰۱) کلاگزبرون (۲۰۰۱) اوانز و کلی (۲۰۰۴) بر نقش مثبت خودآگاهی در مدیریت تنیدگی و مقابله موّثر تأکید دارند (شاه‌محمدی و همکاران ۰۱۳۸۵ ص ۱۰۰ حرمت خود." عموما یک موّلفه ارزیابی کننده از خودپنداره و معرف گسترده‌ای از خود است که شامل جنبه‌های شناختی» رفتاری و عاطفی است. در واقع» حرمت خود عبارت است از: میزان نگرش؛ عقیده و ارزیابی مثبت فرد از بدن» تاریخچه, فرایندهای روانی و رفتار خویش. این سازه با بسیاری از ۴ قرو میکند میت ماراتفی آقر اسلا گذشگ. ۸ یا ایا الّذین منوا کم سکم (مائده: ۱۰۵). ۶ من عرف نفسه جاهدها (آمدی ۱۳۶۶ ص۲۳۲ :۴۶۳۶ ۷. من جهل نفسه اهملها (آمدی» ۱۳۶۶ ص۲۳۳ :۴۶۶۲ از خداآگاهی تا خودمها رگری؛ آزمون یک مدل با کاربرد تحلیل مسیر ٩ ۹۵ جنبه‌های فکری» هیجانی» و رفتاری مرتبط است و اغلب یکی از بخش‌های مرکزی درک یک شخص در نظر گرفته می‌شود (ماتساموتو" ۲۰۰۹ ص ۴۷۳). اگر احساس فرد نسبت به خود مثبت باشد» حرمت خود او بالاست و اگر احساس فرد منفی باشد» حرمت خود او پایین است. حرمت خود. ارزیابی مداوم شخصی نسبت به ارزشمندی خویشتن خود است. حرمت خود خوب داشتن؛ یعنی از توانایی‌ها و ضعف‌های خودآگاهی داشتن و خود را با آنچه باارزش‌تر است پذیرفتن. به اعتقاد برنز" علت پایین بودن حرمت خود افراد این است که آنها درباره خودشان فکر غیرمنطقی می‌کنند. برخورد منطقی با خود و مسائل آن از راه‌های افزایش حرمت خود است و این امر بدون آگاهی از خود و مسائل آن امکان‌پذیر نیست (فضل‌اللهی و ملکی‌توانا ۰۱۳۹۲ ص ۴۸ در عرصه پژوهش,» قنبری‌طلب» قنبری» محمودی و ساعدی‌فرد (۱۳۹۵) نشان داد که بین عزت‌نفس و خودشناسی انسجامی همبستگی مثبت معنادار وجود دارد. زواره» سالاری‌فر و کاویانی (۱۳۹۴) نشان دادند که آموزش خودشناسی به نوجوانان در افزایتن حرمت خود کلی آنان تأثیر دارد. حیدرزادگان و جدگال (۱۳۹۳) دریافتند که بین خودشناسی و عزت‌نفس رابطه مثبت معنادار وجود دارد. همچنین یارمحمدیان (۱۳۸۵) نتیجه گرفت خودپنداره مثبت با خرمت خود ارتباط مثبت دارد. ازآنجاکه حرمت خود یکی از محورهای سلامت روان را تکیل‌امی‌دهد تمام پژوهش‌ها در زمینه نقش خودآگاهی در سلامت روان به طور ضمنی نقش خودآگاهی در حرمت خود را نیز روشن می‌سازد. در نظریه ویلیام جیمز (۱۸۹۰) حرمت خوده ارتباط بین خود واقعی " (خودپنداشت") و خود آرمانی (خودپنداره) است که وقتی خود واقعی در برابز استاندازدهای خود آرمانی شکست می‌خورد فرد حرمت خود پایینی را حس می‌کند زمانیکه این دو با هم هم‌تراز باشند فرد از حرمت نفس بالاتری برخوردار می‌شود. فرایند حرمت خود زمانی به هدف می‌رسد که فرد به وسیله خودسنجی به نگرش مناسبی از خود و جایگاه خود دست يافته باشد و چنین دست‌یافتی حاصل نمی‌شود مگر در سایه شناخت خالق و مقوم وجودی انسان که همان خداوند متعال است. بنابراین» خداآگاهی زمینه را برای کشف جایگاه و ارزش حقیقی انسان فراهم می‌کند. به گفته بندورا حرمت خود می‌تواند از طریق ارزش‌های واقعی که از مذهب و باورهای اعتقادی فرد ريشه می‌گیرد به دست می‌آید. حرمت خود حاصل از ارزش‌های واقعی ريشه گرفته از مذهب و باورهای اعتقادی» با منسوخ ساختن دیگران و توجه به منبع دیگر یعنی نتایج به دست آمده از پژوهش فضل‌اللهی و ملکی‌توانا (۱۳۹۲) نشان داد بین دین‌باوری و حرمت 1۰1/13153010, ۰. 2. 8185, 3. 121-۵1۲ 4. 5۵۲ 061 5. 561۲ ۵86 3 + اسلام و پژوهش‌های روان‌شناختی» پیایی ششم» پاییز ۱۳۹۵ خود دانشجویان رابطه وجود دارد. نتیجه یافته‌های بال" و همکاران (۲۰۰۳) و هاریسون" و فستینگر" نیز نشان‌دهنده همبستگی بین دینداری و حرمت خود بالاست. هاریسون گزارش کرده است که دیندار بودن با حرمت خود بالا همبستگی دارد (فضل‌لهی قمشی و ملکی‌توانا ۱۳۹۲ ص ۵۰) کونیگ" و همکاران (۱۹۹۸) مایکل" و همکاران (۱۹۹۸) اولر" (۱۹۹۸) و پارگامنت" و همکاران (۱۹۹۸) در مطالعات خود دریافتند که اعتقادات و رفتارهای مذهبی از قبیل زیارت» ذکر و توسل و اعتقاد به خداوند سبب حفظ و افزایش حرمت خود در افراد می‌شود (شجاعی» ۱۳۸۷ ص ۲۰۳). بهرامی (4۱۳۸۱ جهت بررسی رابطه بین جهت‌گیری مذهبی» اضطراب و حرمت خود, همبستگی بین جهت‌گیری مذهبی و حرمت خود را مثبت و معنادار گزارش کرده است. نورعلیزاده میانجی و همکاران (4)۱۳۹۱ بخشایشی (۱۳۹۰) فراهنگ‌پور و همکاران (۱۳۸۹) و جیمز.و ولز (۲۶۰۲)» نیز اصلاح خداپنداره را منجر به عزت‌نفس می‌دانند (به نقل از فضل‌للهی قمشی وملکی‌توانا ۰۱۳۹۲ ص ۵۰) ارتباط حرمت خود با خودمهارگری در آموزه‌های اسلامی:مورداتأکید است. امیرمژمنان علی::+ می‌فرماید: «جان تو گرامی‌تر از آن است که به هر کار پست و فرومایه تن دردهی. کرامت روح در آن است که به پست ننگری» اگرچه کار پست در اتورغیّتایجاد کند و محبوبت باشد»." نیز فرموده‌اند: «هر که نفس او گرامی باشد بر او شهوت و میل او بر او خوار گردد»" طبق یافته‌های پژوهش رفیعی‌هنر و آینه‌چی (4)۱۳۹۴ بین حرمت خود کلی با خودمهارگری کلی و مولفه‌های آن که شامل هدف‌پذیری است» رابطه مثبت معنادار وجود دارد. هافر,"! باخ!! و کارتنر"" (۲۰۱۱ در پژوهشی نشان دادند که نمره بالاتر در کنترل توجه (یکی از حوزه‌های خودمهارگری) با نمره‌های بالاتر در حرمت خود ارتباط دارد. در حوزه تنظیم هیجانات (یکی دیگر از حوزه‌های خودمهارگری) پژوهش‌ها نشان دادند رابطه معنادار منفی میان حرمت خود نوجوانان و خشم خصیصه‌ای و رابطه معنادار مثبت میان حرمت خود و کنترل خشم وجود دارد (ارسلان؛ ۰۲۰۰۹ ص ۵۵۶). بیشتر مطالعات انجام شده در مورد عوامل موّئر بر خودمهارگری» به بررسی ارتباط ساده دو یا چند متغیر پرداخته‌اند و در مجموع پژوهش‌های اندکی در این حوزه یافت می‌شود که با این نگاه به تحلیل 1. 88, [. 2. 113350, ۰ 3. ۳886, ۰ 4. 6۵8, ۰ 2 1 .نگل با09 ۳25820 ال 6.016 بل ,3/0161 .5 ۸ أکرم نفک غن کل ذییّه ون سافتک زلّی العیب (آمدی, ۱۳۶۶ ص۳۳۱ ح:۴۶۱۵). ٩ من کرمت علیه نفسه هانت علیه شهوته (آمدی» ۱۳۶۶ ص۲۳۱ ح:۴۶۱۱) از خداآگاهی تا خودمهارگری؛ آزمون یک مدل با کاربرد تحلیل مسیر ۵ ۹۷ مدل علّی پرداخته باشند که در مسر خداآگاهی تا خودمهارگری» متغیرهای میانجی خودآگاهی و حرمت خود را با رویکرد اسلامی بررسی کرده باشند. بنابراین» ضروری است که مدل علّی بین خداآگاهی و خودمهارگری با میانجی‌گری خودآگاهی و حرمت خود از طریق الگوی تحلیل مسیر ترسیم شود و برازش آن مورد تجزیه‌وتحلیل و آزمون آماری قرار گیرد. ازاین‌رو» با توجه به پشتیبانی پیشینه مطالعات علمی و اسلامی در حوزه ارتباط‌هایی که: ۱. خداآگاهی با خودمهارگری؛ ۲. خداآگاهی با خودآگاهی؛ ۳ خودآگاهی با حرمت خود؛ ۴. خودآگاهی با خودمهارگری؛ ۵. حرمت خود با خودمهارگری دارند می‌توان این فرضیه پژوهشی را ارائه داد که خداآگاهی با خودمهارگری باواسطه خودآگاهی و حرمت خود می‌تواند رابطه علّی داشته باشد. متغیرهای خودآگاهی و حرمت خود می‌توانند مسیر علّی بین این دو متغیر اساسی را هدایت و پیش‌بینی کنند. بدین‌صورت که خداآگاهی موجب خودآگاهی افراد می‌شود و در شکل‌گیری خرمت خود آنان ایفای نقش می‌کند و در نتیجه» بر خودمهارگری آنان اثر می‌گذارد. این پژوهش به هدف مذل‌یابی علّی و با روش تحلیل مسیر و آزمون نقش خودآگاهی و حرمت خود در فرایند تأثیر خداآگاهی در خودمهارگری,» انجام می‌گیرد. مدل فرضی این تحلیل مسیر به شکل زیر ترسیم می‌شود: نمودار ۱. مدل فرضی و اولیه تحلیل مسیر خداآگاهی تا خودمهارگری این پژوهش» توصیفی از نوع همبستگی است که از روش تحلیل مسیر برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها استفاده شده است. تحلیل مسیر از جمله مدل‌یابی معادلات ساختاری به شمار می‌رود و تعمیمی از رگرسیون است که قادر است علاوه بر بیان آثار مستقیم» آثار غیرمستقیم و اثر کل هر یک از متغیرهای مستقل را بر روی متغیرهای وابسته نشان دهد و با بیان منطقی, روابط و همبستگی مشاهده شده بین آنها را تفسیر کند (پورشافعی» ۰۱۳۹۳ ص ۳۰۸ میرز گامست و گارینو ۱۳۹۱ ص ۸۶ برای بررسی نقش میانجی خودآگاهی و حرمت خود در رابطه بین خداآگاهی و خودمهارگری و برازش مدل علّی از تحلیل مسیر و نرم‌افزار لیزرل (-18181.]) استفاده شد. ۸ + اسلام و پژوهش‌های روان‌شناختی» پیایی ششم» پاییز ۱۳۹۵ جامعه آماری این پژوهش» حدود ۲۰۰۰ نفر از دانش‌پژوهان خانم ایرانی جامعهالزه را نيمه‌وقت صبح و دانش‌پژوهان مرد مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد مدرسه امام خمینی ویژه طلاب غیرایرانی» هستند که در سال تحصیلی ۱۳۹۵-۱۳۹۶ در این دو مرکز مشغول به تحصیل بوده‌اند. طبق جدول مورگان ۳۲۲ نفر حجم نمونه انتخابی بود که بین دو گروه آقایان و خانم‌ها تقسیم شد و به روش تصادفی خوشه‌ای با واحد نمونه گروه کلاس» نمونه‌گیری به عمل آمد. میانگین سن مقیاس خداآگاهی: این مقیاس در سال ۱۳۹۰ توسطل«9)علیزاهط میانجی به پشتوانه تحلیل‌های نظری و دین‌شناختی سازه خداآگاهی و آموزه‌های وّخیانی و مستندهای اسلامی (قرآنی و حدیثی) جامع‌نگر و با رعایت اصول آزمون‌سازی در ۲۵ ماده و با پاسخ‌نامه‌ای به صورت.چهار درجه‌ای لیکرتی تهیه شده است. این مقیاس به سه شیوه روایی محتوایی " و صوری بر انناس کارشناسی متخصصان در حوزه دینی و روان‌شناسی» روایی ملاکی" با خرده‌مقیاسخضور خداانگاره " لارنس " (۱۹۹۷) به میزان توافق بالای (۳۳۰/۷۰۸) و روایی سازه با بررسی ساخت درونی آن روایی‌سنجی شد و هر یک از گزاره‌ها همبستگی معنادار و مطلوبی با نمره کل داشتند. اعتباریابی این مقیاس به سه شیوه باز آزمایی (۳۰/۷۷)» همسانی درونی آلفای کرونباغ (۰/۹۰۵) و دونیمه‌سازی (با ضریب اسپرمن- براون و گاتمن» برابر با (۰/۹) انجام گرفت. در نتیجه, مقیاس خداآگاهی از ویژگی‌های روان‌سنجی (اعتبار" و روایی ") رضایت‌پخش و در سطح بالایی برخوردار است (نورعلیزاده میانجی» ۱۳۹۴ب» ص ۲۱ مقیاس خودشناسی انسجامی: این مقیاس را قربانی» واتسن" و هرگیس* در سال ۲۰۰۸ تهیه کرده‌اند. این مقیاس» از بازنگری در نظریه دو وجه خودشناسی تجربه‌ای و تأملی به دست آمد که قربانی و همکاران» آن را در سال ۲۰۰۳ ساخته بودند. مقیاس مذکور» هر دو وجه خودشناسی تجربه‌ای و تأملی را به صورت منسجم در دوازده گویه در پنج مقیاس می‌سنجید. بررسی‌های میان‌فرهنگی در ایران و آمریکا حاکی از روایی سازه و ملاک این مقیاس بودند (نورعلیزاده میانجی, ۱۳۹۴الف» ص۱۷۵). در بررسی اعتبار این مقیاس در نمونه‌های ایرانی» آلفای کرونباخ ومع 6 ماه 01636006 .3 0 01610 .2 اوه 00601 1۰ .۳.7 ,۹73180 .7 اوانله .6 اجانازطهااه: .5 ۰ ,۳666ه] .4 از خداآگاهی تا خودمهارگری؛ آزمون یک مدل با کاربرد تحلیل مسیر ۵ ۹۹ ۱ به دست آمد. همچنین در پژوهش تبیک (4۱۳۸۹ همین میزان به دست آمد (نورعلیزاده مقیاس حرمت خود آیزنک (۱۹۷۶): این مقیاس ۳۰ ماده دارد و آزمودنی برای پاسخ دادن به هر ماده باید یکی از ۳ گزینه «بلی» «خیر» و يا «؟» را انتخاب کند. در اين پرسش‌نامه» پایین‌ترین نمره ممکن صفر و بالاترین نمره ۳۰ است. هرمزی‌نژاد (۱۳۸۰)» در پژوهشی روی دانشجویان شهید چمران اهواز اعتبار سازه این آزمون را برای دانشجویان دختر ۰/۷۴ و برای دانشجویان پسر ۰/۷۹ زازش کرد اس این ون آزمون حرست نف آپونگ روملیاس حرست تن اتواز یشور هم‌زمان روی دو نمونه دختر و پسر دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا کرده و ضرایب روایی محاسبه شده برای نمونه دختر ۳۳۰/۷۹ و برای نمونه پسر ۳۳۰/۷۴ را گزارش می‌کند که هر دو در سطح 0>۰/۰۰۱ معنادار هستند. نتایج.یافته‌های وی نشان می‌دهد که این آزمون از ویزگی‌های تجزیه‌وتحلیل داده‌های آماری بر اساس ضریب همبستگی پیرسون» ارتباط ساده و دوبه‌دو بین همه متغیرها را در سطح ۰/۰۱ >3 معنادار نشان می‌دهد. وجود این همبستگی‌ها آمادگی داده‌ها را برای تحلیل‌های پیچیده بین متغیرها نشان می‌دهد. شاخص‌های توصیفی در جدول ۱ و ماتریس هیر کمینه ‏ بیشینه ‏ میانگین انحراف معیار کجی کشیدگی + + اسلام و پژوهش‌های روان‌شناختی» پیایی ششم» پاییز ۱۳۹۵ برای بررسی پیش‌بینی‌پذیری متغیر خودمهارگری توسط سه متغیر خداآگاهی» خودآگاهی و حرمت خود» از رگرسیون خطی استفاده شده است. نتایج آن در جداول ۳ و ۴ آمده است. جدول ۳. نتایج رگرسیون خودمهارگری بر اساس سه متغیر خداآگاهی و خودآگاهی و حرمت خود منبع تغییرات ‏ مجموع مربعات ‏ درجه آزادی میانگین مربعات 7 سطح معناداری 18 1 جدول ۶. ضرایب رگرسیون خودمهارگری بر اساس سه متغیر خداآگاهی و خودآگاهی و حرمت خود متغیر ‏ ضریب 18 انحراف معیار ‏ ضریب بت ۳ اسطح معناداری با استفاده از ضرایب بتا می‌توان گفت: از سه متغیر پیش‌بین» بیشترین تأثیر را حرمت خود و سپس خداآگاهی دارد. ضریب رگرسیون هر سه متغیر پیش‌بین» مثبت است. به این ترتیب» می‌توان گفت: هر برای بررسی مفروضه نرمال بودن توزیع باقیمانده‌های رگرسیون» از آزمون‌های کلموگروف اسمیروتوف!" و شاپیرو ویلک! استفاده شرااسم تلع هرا جهاول ۵ آراته فنده است: جدول ۵. نتیجه آزمون‌های کلموگروف اسمیرونوف و شاپیرو ویلک برای بررسی مفروضه نرمال بودن توزیع باقیمانده‌های رگرسیون آماره آزمون ‏ ذرجه آزادی. سطح معناذارتی ‏ آماره آزمون . اخرجه آزادی .. اسطح معنادازی نتیجه هر دو آزمون کلموگروف اسمیرونوف (۳<۰/۰۵) و شاپیرو ویلک (۰/۰۵< ۳) نشان می‌دهد باقیمانده‌های رگرسیون دارای توزیع نرمال بوده‌اند. بنابراین» می‌توان به نتایج حاصل از رگرسیون همان گونه که گذشت» رابطه بین همه متغیرهای تحقیق, معنادار است. در ادامه همه مسیرهای مذکور با استفاده از نرم‌افزار لیزرل در قالب تحلیل مسیر مورد بررسی قرار گرفت. از خداآگاهی تا خودمها رگری؛ آزمون یک مدل با کاربرد تحلیل مسیر ٩ ۷۱ نمودار ۲. تحلیل مسیر برای بررسی نقش واسطه‌ای خودآگاهی و حرمت خود» در رابطه بین خداآگاهی و خودمهارگری همان‌طور که در نمودار ۲ مشاهده می‌شود مدل مفروض از برازش مناسب برخوردار نشد و در مدل برازش‌یافته» همه مسیرهای مستقیم و غیرمستقیم خداکاهی به سمت خودمهارگری معنادار است. شاخص‌های برازش (مناسبت) مدل در جدول ۶ ارائهشده است. شاخص مناسبت مدل " ارزش‌های مورد انتظار (سفارش شده) ‏ ارزش‌های محاسبه شده مدل محاسبه شاخص‌های برازش (مناسبت) مدل تحلیل مسیر پیش‌بینی خودمهارگری» نضان می‌دهد که مدل به دست آمده از تحلیل از برازش خوبی برخوردار است و لذا می‌توان از این مدل برای پیش‌بینی خودمهارگری با استفاده از خداآگاهی و با متغیرهای میانجی حرمت خود و در نهایت نتایج به دست آمده از مسیرهای مستقیم و غیرمستقیم موژّلفه‌های موجود در مدل ۳ + اسلام و پژوهش‌های روان‌شناختی» پیایی ششم» پاییز ۱۳۹۵ سیرطای مرن نت ار مستقیم اثر غیرمستقیم اث ر کل ق همان‌طور که در جدول ۷ مشاهده می‌شود خداآگاهی بر خودآگاهی تنها اثر مستقیم دارد و این اثر نیز مثبت و معنادار است (۰/۷۳+-8 ۷/۶۷خا). خداگاهی ۵۳ درصد واریانس خودآگاهی را تبیین می‌کنند. خودآگاهی بر حرمت خود تنها اثر مستقیّم ذارد و این اثر نیز مثبت و معنادار است (0-۰/۵۳» ۱ا) اما خداآگاهی بر حرمت خود تنها اثر غیرمستقیم دارد و این اثر نیز مثبت و معنادار است (0-۰/۳۸» ۷/۱۵-). این دو متغیر با هم ۲۸ درصد واریانس حرمت خود را تبیین می‌کنند. خودآگاهی بر خودمهارگری تنها اثر غیرمستقیم دارد که این اثر مثبت و معنادار است (0-۰/۲۱» ۶ا). اثر مستقیم خداآگاهی بر خودمهارگری نیز مثبت و معنادار است (0-۰/۳۲ 4۶/۳۲ همچنین اثر غیرمستقیم خداآگاهی بر خودمهارگری نیز مثبت و معنادار است (0-۰/۱۵ 1۵/۰۲ حرمت خود نیز بر خودمهارگری تنها اثر مستقیم دارد که این ائر مثبت و معنادار است (0-۰/۳۹ ۸)). ۳۵ درصد واریانس خودمهارگری توسط خداآگاهی» حرمت خود و خودآگاهی تبیین می‌شود. نتایج این پژوهش» نشان داد که نه تنها بین متغیرهای خداآگاهی؛ خودآگاهی حرمت خود و خودمهارگری رابطه معنادار ساده و دوبه‌دو حاکم است» بلکه بین آنها رابطه پیچیده‌ای در قالب مدل‌یابی علّی وجود دارد که در قالب یک الگوی تحلیل مسیر قابل تبیین است. بررسی همیستگی بین متغیرهای تحقیق به این نتیجه ختم شد که همه متغیرهای تحقیق با یکدیگر همبستگی مثبت و معنادار دارند و نتیجه به دست آمده از ضرایب رگرسیون» حاکی از معنادار بودن پیش‌بینی از خداآگاهی تا خودمهارگری؛ آزمون یک مدل با کاربرد تحلیل مسیر ۵ ۷۳ خودمهارگری بر اساس سه متغیر خداآگاهی و خودآگاهی و حرمت خود است. در نهایت» با آزمون تحلیل یره مشاهده اند گه مسیر غیرضستقیم خداآگافی یه نیت گودبپهارگرن با میامن ری خودآگاهی و حرمت خود) مثبت و معنادار است. پس از بررسی مسیر مذکور با استفاده از نرم‌افزار لیزرل این نتیجه مشاهده گردید که خداآگاهی بدون میانجی‌گری خودآگاهی» با حرمت خود اثر مستقیم ندارد (پس از حضور متغیر خودآگاهی» مسیر متغیر خداآگاهی, نسبت معنادار خود به حرمت خود را از دست می‌دهد) و خودآگاهی هم بدون میانجی‌گری حرمت خود. با خودمهارگری اثر مستقیم ندارد (پس از حضور متغیر حرمت خود مسیر متغیر خودآگاهی نسبت معنادار خود به خودمهارگری را از دست می‌دهد). پس به این نتیجه می‌رسیم که خودآگاهی واسطه خداآگاهی با حرمت خود و حرمت خود واسطه خودآکاهی با خودمهازگری و هر دو مگ ۳۷( خداآگاهی با خودمهازکری‌اند. نتایج بررسی برازندگی مدل ارائه شنی‌نشگارم دا کا هدر از برازش مناسبی برخوردار است و از نظر شاخص‌های برازش در سطح ا۷ مگ افدارد: واگ از این مدل برای پیش‌پینی خودمهارگری استفاده کرد. همچنین نتایج به دست آمده حاکی از اين است که خداآگاهی علاوه بر تأثیر غیرمستقیم؛ همچنین به طور مستقیم نیز در خودمهارگری تأثیر مثبت و معنادار دارد. در نتیجه» خداآگاهی دارای دو مسیر است یک مسیر مستقیم و یک مسیر غیرمستقیم. ازآنجاکه هیچ پژوهشی این متغیرها را به طور جامع ذکر نکرده است» مقایسه دقیق این مدل با سایر پژوهش‌ها به صورت مستقیم ممکن نیست. اما نتایج برازش مدل ارائه شده با نتایج پژوهش‌های مشابه دیگر همسو است. پژوهش محمدی و همکاران (۱۳۹۲) نشان داد نقش واسطه‌ای حرمت خود در رابطه با کیفیت زندگی و رفتارهای پرخطر معنادار و دارای برازش مناسب است. پژوهش طولابی و همکاران (۱۳۹۲)» نشان داد حرمت خود و خودکارآمدی» دارای نقش واسطه‌ای مثبت معنادار با برازش مناسب بر سبک زندگی اسلامی و سازگاری اسلامی است. پژوهش نورعلیزاده میانجی (۱۳۹۴ب) حاکی از برازش مطلوب در ارتباط خداآگاهی از طریق خودآگاهی و هویت خود با سلامت بود. ین باتاها حمچضن باپرخی نظریه‌های عطرح کرزروان‌قناسی و موق با وهای ااسلاتی همسو و قابل تبیین است. طبق بررسی‌های یونگ» خوده مرکز ثقل و محور شخصیت است که تمام سیستم‌ها و خصوصیات دیگر به دور آن جمع شده‌اند. خود نیرویی است که مظهر وحدت.» تعادل و ثبات» یعنی خودپرورانی و وحدت کامل شخصیت است (شیرافکن» ۱۳۸۹ ص ۱۶۲). افرادی که خودآگاهی مطلوب دارند, خود را موجودی ارزشمند می‌یابند و در نتیجه از حرمت خود بالایی برخوردار ۶ + اسلام و پژوهش‌های روان‌شناختی» پیایی ششم» پاییز ۱۳۹۵ می‌شوند. چنین فردی دیگر از ناشایستگی اجتماعی رنج نمی‌برد و در تعاملات اجتماعی خود, احساس کمبود و حقارت نمی‌کند که بخواهد با دیگران رفتاری پرخاشگرانه داشته باشد. او با خودش سر ستیز ندارد که با دیگران برای اثبات خودش در ستیز باشد. فرد خودآگاه از خودمحوری می‌رهد و در نتیجه می‌تواند در مقابل دیگران رفتار متواضعانه داشته باشد و غرور و تکبر بی جایی ندارد (نورعلیزاده میانجی, ۱۳۹۴الف, ص ۱۲۶). به اعتقاد بندورا حرمت خود حاصل از ارزش‌های واقعی ريشه گرفته از مذهب و باورهای اعتقادی, بیشتر از آنکه با نیاز به تقدیر اجتماعی رابطه داشته باشد با منسوخ ساختن دیگران و توجه به منبع دیگر یعنی خدا مرتبط است (شجاعی» ۰۱۳۸۷ ص ۲۱ در نظر چنین کسی فقط رضایت خداوند مهم بوده و خواسته‌ها و ناملایمات دیگران برای او اهمیتی نخواهد داشت. کیفیت خداآگاهی افراد تعیین کننده چگونگی خودآگاهی و در نتیجه حرمت خود و خودمهارگری آنان است. بر اساس روی‌آورد شناختی و تحولی» تصورات از خود به تدریج منظومه‌ای از باورها را نسبت به خویشتن شکل می‌دهد که اگر با واقعیت مطابقت نداشته باشند به:افکار و تنناخت‌های غیرواقسی و به تعبیر الیس به پاسخ‌های نامناسب در فرد منجر می‌شوند و در مقاببل» مداخلات روان‌شناختی همراه با خودآگاهی باعت تشییر در افکار و زوان‌بنه هام 9 9ب اصللهام روانبنه‌های سازش نایافته می‌شود که اين امور در روند مهار و کنترل رفتار حائز اهمیت فراوان هستند (پورحسین» ۱۳۸۳؛ قربانی ۱۳۸۷ مطابق با آموزه‌های اسلامی» خودشناسی کامل نیز بدون شناخت علت و هستی‌بخش انسان محقق نخواهد شد. انسان باید دشمن را از دوست تشخیص دهد هنجار را از ناهنجار متمایز کند و معروف را از منکر بشناسد. خداوند متعال» هم خالق انسان است و هم هستی‌بخش و مقوم وجود او. اگر انسان خدا را نشناخت, خود را نخواهد شناخت و هویت واقعی خویش را فراموش خواهد کرد. در این صورت با وجود حمله و غارت به هویت او از طرف شیاطین انس و جن و هوای نفس» هیچ احساس خطری نخواهد داشت و با عدم احساس خطر هیچ اقدام و کنترل و مهار صورت نخواهد گرفت. از سوی دیگر وقنی هویت واقعی خویش را فراموش کرد و مورد هجوم نفس و شیاطین قرار گرفت» مسخر آنان می‌گردد و جهان را از دید این دو دشمن درک می‌کند و در نتیجه» هرگونه معروف و هنجار الهی نزد او منکر و ناهنجار تلقی می‌شود و هرگونه منکر و ناهنجاری را معروف و هنجار به حساب می‌آورد (حشر: ۱۹؛ جوادی آملی ۱۳۸۳ ج ۵ ص ۱۶۵): انسان وقتی دست به خودمهارگری الهی خواهد زد که جایگاه خود را بشناسد و بداند که خداوند از خداآگاهی تا خودمها رگری؛ آزمون یک مدل با کاربرد تحلیل مسیر ٩ ۷۵ انسان را به‌عنوان خلیفه خود بر روی زمین برگزیده است (بقره: ۳۰ یونس: ۱۴) و خلیفه الهی نباید به هر کاری دست بزند. وقتی انسان به این درک رسید که مسجود ملائکه است و از روح خداوند در او دمیده شده است جایگاه خود را به خوبی خواهد یافت و می‌فهمد که چه احترامی نزد خداوند و سایر موجودات دارد و چنین موجود محترم و باارزشی نباید به هر کاری دست زند و خود را کوچک کند و از چشم خداوند تنزل یابد. این درک» مولد انگیزه و نیرو و اراده کافی از چهت اقدام شناختی (شناخت خوبی و بدی) و سپس اقدام عملی,» در انسان است (آمدی, ۱۳۶۶ ح ۴۶۱۲و ۴۶۱۱ و ۳۶۱۵ نهج‌البلاغه, ص ۴۰۱). در نهایت» از این طریق است که انسان به خودمهارگری مبتنی بر حرمت خود مبتنی بر خودآگاهی مبتنی بر خداآگاهی دست خواهد یافت و تمام این مراحل» الهی بوده و رنگ خدا به خود دارد و این مسیر خداآگاهی تا خودمهارگری با اين.رنگ خدایی» یکی از مصادیق این آیه شریفه می‌شود: «صه ال و من احسن من ال صبعه» (بقره: ۱۳۸)؛ رنگ خدایی بپذیرید و چه رنگی از رنگ خدایی بهتر است؟ بنابراین» خداآگاهی از طریق خودآگاهی و حرمت خود باعث شناخت کامل و واقعی دوست از دشمن» خوبی از بدی و هنجار الهی از ناهنجار الهی است و تأمین‌کننده نیروی اراده با این نوع جهت‌گیری و آگاهی (از خداوند و خود و جایگاه خود در نظام آفرینش) است که انسان به هویت واقعی خود پی می‌برد و می‌فهمد که موجودی برگزیده؛ دارای کرامت و شرافت انسانی و دارای رسالت و امانتدار الهی است نه فرذدی رهاشده (بقره: ۳۰ اسرا: ۸۷۰ احزاب: 1۲ جائیه: ۱۳) با چنین آگاهی انسان به جایگاه خود در نظام هستی توجه می‌یابد و نظام فکری و کنش رفتاری و ارتباطی و روانی خود را به نوعی خاص (الهی) سازمان‌دهی می‌کند و رنگ خدایی می‌گیرد و از هر چه محدودیت‌های پژوهش: با توجه به اینکه جامعه آماری اين پژوهش» طلاب علوم دینی است. تعمیم آن به غیرطلاب با محدودیت مواجه است و جهت سنجش خودمهارگری به خاطر کمتر شدن حجم سوّالات و همکاری بیشتر و بهتر پاسخگویان» از فرم کوتاه مقیاس خودمهارگری تانجنی استفاده شد که بهتر بود از فرم بلند آن استفاده می‌شد. پیشنهاد می‌شود محققان» جهت رفع محدودیت تعمیم‌پذیری این پژوهش» پژوهش حاضر را در جامعه‌های دیگر نیز بررسی کنند و نیز بنا بر اثبات فرضیه تحقیق پیشنهاد می‌شود بسته آموزشی و آذربایجانی» مسعود (۱۳۸۶) «آثار دینداری از دیدگاه ویلیام جیمز» مطالعات اسلام و روان‌شناسی» سال اول» شماره ۰۱ آذربایجانی» مسعود و موسوی‌اصل, سیدمهدی (۱۳۸۵) درآمدی بر روان‌شناسی دین» تهران: سمت. آذربایجانی» مسعود؛ سالاری‌فر» محمدرضا؛ عباسی» اکبر؛ کاویانی» محمد و موسوی‌اصل, مهدی (۱۳۸۵)» «روان‌شناسی اجتماعی با نگرش به منابع اسلامی» قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. آریانپور» ناهید و حجت کاوه (۱۳۹۳) تأثیر آموزش مهارت خودآگاهی هیجانی در کنشرل خشم و اضطراب مردان مصرف‌کننده شيشه مقیم در مرکز اقامتی ترک اعتیاد شیروان» پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی» دانشگاه آزاد آقابابایی» تاصر قربانی: نیما و خذابخش, مخمدرضا (ی۱۳۹) بل قراندهای خوذشناسی با آستاندگذری روان شنناسی آمدی» عبدالواحد (4۱۳۶۶ تصنیف غررالحکم و دررالکلم» قم: دفتر تبلیغات اسلامی. بخشایشی, علیرضا (۱۳۹۰)» «بررسی رابطه توکل بر خدا عزت‌نفس و پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان» روان‌شناسی و بهرامی, احسان (4۱۳۸۱ «رابطه جهت‌گیری مذهبی با اضطزاب و حرمت خود» روان‌شناسی» سال ششم» شماره ۴ ص ۳۴۷-۳۳۷ پورشافعی» هادی (4)۱۳۹۳ پژوهش و نگارش علمی» تهران: نشر آوای نور. تبیک» محمدتقی؛ قربانی» نیما و رضازاد» مخمدرضا (4)۱۳۹۲ «نقش فرایندهای خودشناختی و عوامل بزرگ شخصیت در فضائل اخلاقی»» روان‌شناسی و دین» سال اشنم اشماره ۳+ صن ۸-۷۱ حیدرزادگان» علیرضا و جدگال, لال‌بخش (4)۱۳۹۳ بررسی رابطه بین خودشناسی با عزت‌نفس و عملکرد مدیران و معاونین مدارس منطقه دشتیاری,» پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی, دانشگاه سیستان و بلوچستان» چاپ نشده. خان‌زداه عباسعلی حسین؛ همتی علمدارلو قربان؛ آقابایایی» حسین؛ مرادی» اعظم و رضایی» صدیقه (۱۳۹۰) «پیش‌بینی ظرفیت خودمهارگری از طریق انواع جهت‌گیری‌های مذهبی و نقش آن در کاهش بزهکاری» پژوهش‌نامه حقوقی, رفیعی‌هنر» حمید و آینه چی» عباس (۱۳۹۴) «رابطه حرمت خود با خودمهارگری؛ با توجه به جنسیت و وضعیت تأهل» اسلام و پژوهش‌های روان‌شناختی؛ سال اول» شماره ۵ ص ۱۲۸-۱۱۵ رفیعی‌هنر» حمید و جان‌بزرگی» مسعود (۱۳۸۹) «رابطه جهت‌گیری مذهبی و خودمهارگری» روان‌شناسی و دین» سال رفیعی‌هنر» حمید؛ جان‌بزرگی» مسعود؛ پسندیده عباس و رسول‌زاده طباطبایی» سیدکاظم (4)۱۳۹۳ «تبیین سازه خودمهارگری بر اساس اندیشه اسلامی» روان‌شناسی و دین سال هفتم» شمار۳, ص ۲۶-۵ رو وبلیام (بی‌تا4 «تجربه دینی و عرفانی» ترجمه اسماعیل سلیمانی‌فر (4۱۳۷۹ نقد و نظر» سال ششم شماره ۳و ۴. ص ۳۱۹-۲۸۶ از خداآگاهی تا خودمهارگری؛ آزمون یک مدل با کاربرد تحلیل مسیر * ۷۷ زواره» مهدی؛ سالاری‌فر» محمدرضا و کاویانی» محمد (۱۳۹۴)» اثربخشی آموزش خودشناسی در عزت‌نفس نوجوانان راهنمایی آموزش و پرورش ناحيه ۴ قم» پایان‌نامه کارشناسی ارشد اخلاق کاربردی» قم» موسسه اخلاق و تربیت» چاپ نشده. سرافرازه مهدی‌رضا؛ قربانی» نیما و جواهری, عابدین (4۱۳۹۱ «خودمهارگری ظرفیتی واحد يا دو وجهی؟ تمایز بین وجوه بازدارندگی و براگیختگی در دانشجویان دانشگاه تهران» پژوهش در سلامت روان‌شناختی» دور ششم؛ شماره ۴ ص ۹۵-۶۹ سعیدی» ضحی؛ بهرامی|احسان» هادی و علیپور احمد (۱۳۹۵)» «خودمهارگری و سلامت: نقش تعدیل‌کننده شفقت خود» شاملو سعید (4۱۳۹۰ مکتب‌ها و نظریه‌ها در روان‌شناسی شخصیت» تهران: رشد. شاه‌محمدی,» خدیجه؛ قربانی» نیما و بشارت» محمدعلی (۱۳۸۵)» «تأثیر پیش‌بین خودشناسی انسجامی» به هشیاری و سبک‌های,ذفاعی بر سلاشت روان‌تنناسی و علوم‌اتزیزشیسال سی‌وتهم مار 2۳ص ۲۱۹۳۹۹: شجاعی, محمدصادق (۱۳۸۷) توکل به خدا قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ۲1. شریفی‌نيا نام؟؟ (۱۳۸۸)» «درمان یکپارچه توحیدی,» رویکرد دینی در درمان اختلالات روانی» مطالعات اسلام و صالحی» علی‌محمد؛ ناروئی نصرتی» رحیم و جندقی» غلام‌رضا (۱۳۹۲)» «اثربخشی یاد خدا بر خودمهارگری بر اساس طباطبائی» سیدمحمدحسین (۱۴۱۷ق) المیزان فی تفسیز القرن, قم: جامعه مدرسین. طولابی» زینب؛ صمدی» سعید و مطهری‌نژاد, فاطمه (۱۳۹۲)» «بررسی نقش میانجی عزت‌نفس و خودکارآمدی در رابطه بین سبک زندگی اسلامی و سازگاری اجتماعی جوانان شهر مشهد»» مطالعات جامعه‌شناختی جوانان» سال سوم غفاری» مسعود و احدی» حسن (۱۳۸۶) «بررسی تأثیر آموزش خودآگاهی هیجانی و کنترل تکانه در کاهش کناره‌گیری اجتماعی و کاربری اجباری اینترنت» مطالعات روان‌شناختی» سال سوم شماره ۲ ص ۰۱۰۷-۹۱ فضل‌اللهی قمشی» سیف‌اله و ملکی توانا منصوره (۱۳۹۲) «بررسی رابطه دین‌باوری» عزت‌نفس و پیشرفت تحصیلی دانشجویان» مطالعات اسلام و روان‌شناسی» سال هفتم» شماره ۱۳ ص ۶۵-۴۷ فیست» جس و فیست» گریگوری جی (بی‌تا4 نظریه‌های شخصیت, ترجمه یحبی سیدمحمدی (۱۳۹۳)» تهران: نشر روان. قربانی» نیما و واتسن» پل جی (۱۳۸۴)» «فرایندهای خودشناختی و نظام‌های پردازش خبر عقلانی و تجربه‌ای در ایران و قنبری‌طلب» محمود؛ قنبری» علی؛ محمودی» خاطره و ساعدی‌فرد وبلینا (۱۳۹۵)» «بررسی رابطه عزت‌نفس با خودشناسی انسجامی و اصالت شخصیت درون‌گرایی و برون‌گرایی». سیویلیکا. اولین کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های نوین در محسنی» نیک‌چهره (4۱۳۷۵ ادراک خود: از کودکی تا بزرگسالی» دیدگاه‌ها نظریه‌ها و کاربردهای تریبتی و درمانی» تهران: بشت. محمدی ری‌شهری, محمد (۱۳۶۷) میزان الحکمه, قم: مکتب الاعلام الاسلامی. مصباح‌یزدی» محمدتقی (۱۳۹۴) اخلاق در قرآن» قم: موّسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی+. ۸ + اسلام و پژوهش‌های روان‌شناختی» پیاپی ششم» پاییز ۱۳۹۵ مظاهری» حسین (۱۳۸۸)» کاوشی نو در اخلاق اسلامی ترجمه محمدرضا آژیر و محمود ابوالقاسمی» تهران: نشر ذکر. میرز لاورتس اس؛ گلن» گامست و ا. جی» گارین (۱۳۹۱)» پژوهش چندمتغیری کاربردی (طرح و تفسیر) ترجمه حسن نورعلیزاده میانجی» مسعود (۱۳۹۰) رابطه خداآگاهی با خودمهارگری» پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی» قم: موسسد نورعلیزاده میانجی, مسعود (۱۳۹۴الف) از خداآگاهی تا خودآگاهی و آثار روان‌شناختی آن» قم: موسسه آموزشی پژوهشی نورعلیزاده میانجی» مسعود (۱۳۹۴ب)» «از خداآگاهی تا سلامت روان: آزمون یک مدل با کاربرد تحلیل مسیر» اسلام و نورعلیزاده میانجی» مسعود؛ بشیری» ابوالقاسم و جان‌بزرگی؛ مسعود (۱۳۹۱) «رابطه خداآگاهی با خودآگاهی»» روان‌شناسی ولی‌زاده» (۱۳۹۰) «سبک‌های والدگری و پیشرفت تحصیلی: واسطه‌گری خودپنداشت یا حرمت خود» پارمحمدیان» احمد (۱۳۸۵) «بررسی ارتباط خودپنداره و عزت‌نفس درادانشجویان خلاق و غیرخلاق» مطالعات آهزهه5 ,10566 موش خز مریگ آهنومگ م۳ فصه ناک و۸" .(2009) 0 مصقعادی۸ 13609 ,ق1۵56 تایه اعد 1م عامم0 ۲10 ,(د50) .(2004) .0 بقط۷۵ هه .ططظ صادژه‌سته30 6 عطا هه مایم 5۵۱۶" .(2007) .کل بقط۵ ٩ وصه .8.7 باعطمزعصطگ ,بط بتصاوزه 32 ,(5) فطنوع 1 1 .5 مه ماعصه‌ایعسطط ۷۷ بش نما "موش عسناام دم که غاع5 عط1 تصمتاعم۳ 516-7 ,۵۳6٩ 10۷٩ ,۳۳۵۵ مان ,کعامنمص۳ عنعد8 اه عام ۲1۵000 .برع مامطع برد هنوگ ۳۵۵ امد فصه کدعمعونونام۴ .(1988) بط ,قلحقطنظط هه کل بتاکم بتانش بصنع0 لزع 10 ماع رقم عصناه‌عسم0 که لعمسول. معامسدد هنونونای بوالمتعمتطص صه ۴و بوویاگ خر :و100 ع فتاه مصه عزعصصا .(0999) بش بصع‌ععلاه1 فصه .0 بلاج با۵ ,۸۵006 بل بلتقطاعن0ظ 168620 1/20 کعاماعج0ه تواناهم موم وه کععصع ی اک هام عحصص تحص قصه عناع هی + کدصم مزع ۲ اعد مضه بص‌عادع 01 ,1006" .(2012) شا بظمکقل فصه بط عاوما بظظ ,ق5006 ببظل.ل ت۳8 اواتصا 0 ۵۶ آهسناهآ. رمع ۵06 وه جعحد همه کعناکعق اما عحناند3 نصوناهانی ۳ ۶و عم اگصا ۸ط1 نوده‌ط-اا ۷۷ ومد نامیاه" .(2011) .ل عصاشگط هه .1۳ مطعفطظ پل 1056 ] .211-4 .0 ,25 ونوتلهموک۳ که ما3 صععم مس ,300 فصه ص10 لقسه. .امادوناه5 وصه صمناق‌گکتاع 2 که کاصمصتصصع ۹ .(2006) 7 همق ۹ 20 بط ,2ع ۲۹ 6 هه 10۵05 ما5 ما امطصو دداحسناگ ۳۳۵۳۵۵۹ .(2010) ۷۷۰ باعطعز2 فص .ظ بکدوتا 6 مه ع 0 کل مصنقق11 4 نصا ۷/1100 عاونا معددع۳۳00 عطا که ع ما10 0428-46۰ ,۷۵۶6 310 بدقع۳۳ جنک بصن 00۳۵ مصنصظ وصه 3600 مروانهوگ صز آمعاصه گاع5 ,(۳۵۹) :۲6 هه بااد0 کاه5 مومسم سلانط6: .(2006) 1 انعم هه .1 معصنجماآ با ,تم ص۵0 ] از خداآگاهی تا خودمهارگری؛ آزمون یک مدل با کاربرد تحلیل مسیر ۵ ۷۹ 55 بواژه نتنآ ولو طاحصم) نموم مموع مامح رد۳ ک۵ بحهد30 عولوتطاصی) 156 .(2009) 2۰ بمامحصکاق/2 ,20و۸۹ :ص501 وصه مصوناهامی ناهد بدوزی‌نام۴ (2009) .ظ.ا ,هط وصه 3.5۰ بطیدمانه/1 آهازمه) 26۴ کممرمینگ عزاطا۳ فصه 6۵0 که مومس" .(2006) ۰ظ ,فطل 2 .1 ص۳۳ ,1.0 بصن 835-6۰ .۵ ,44 ,برع وامصنصت 1/۳ 60۵ عصاماآ ه طان مرنطعصو‌تماع عدما) ج 3065 +اصححصطونص۳

پژوهش پیش رو با هدف شناسایی رابطه و مدل ارتباط علّی بین خداآگاهی و خودمهارگری با میانجی گری خودآگاهی و حرمت خود در میان زنان و مردان انجام گرفت. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است که از روش تحلیل مسیر، برای تجزیه و تحلیل داده های چهار مقیاس خداآگاهی، خودکنترلی، خودشناسی انسجامی و حرمت خود که به-طور هم زمان بر روی 322 نفر از دانشجویان جامعة المصطفی و جامعة الزهرا با روش نمونه گیری خوشه ای اجرا شده بود، استفاده شد. یافته ها حاکی از وجود رابطه معنادار و مثبت بین خداآگاهی و خودمهارگری با میانجی گری خودآگاهی و حرمت خود و برازش مطلوب مدل علّی ارائه شده و الگوی تحلیل مسیر خداآگاهی تا خودمهارگری از طریق میانجی-گری خودآگاهی و حرمت خود بود. بنابراین، تأثیر خداآگاهی و ذکر و یاد خداوند در خودمهارگری از طریق فرایندهای خودآگاهی و حرمت خود، تبیین پذیر است.

443732

۲7۷۵۲۳۹0 ۳۵۳۵1/۵۲۱ ۳۲716۳۵۰٩ وان ۳۵ 16 ۳6 60060 ۳۹۵۳۶۵ 0۵ ودنسم ۸‏ مک ۵۲۵ اما عزعع۸ ٩ 76۳۵۲ ]0 ا ۳۵0 361010 600۳6 6 3/۵۵90 0۵ 560710165 رو ۵۳ ,]23۳۵ اماعزع۸ ۵ ۲۹۷۵۲۹۱۷ ۳۵۵/۵۲ ,۳۳۵۰ع1 [٩ واس ۳۵ ۳۵۵۱0 ,0۵۲۵ و۸۲0۵ ,۳1۳۵۳۲۵ ۵ شک ۵۸ * و1 5۳00 عط ۳مط هه رای ناه ما کز 0۴ عنط) گم عکمم‌ام فص عط1 :5 0 ععنص م0 کاع وم امعم وصه امنصعط مصاعم که اانوعل کم ماقز ۵ کاعاکد 200 قاحل آمامدمصخومصه ومع و5 756 رک 6و ممطا مر ما ماک صقطاع 3 00 01612 0۶ ماعند عط 0صه بوانونونا اد عمط منطکصونها عط عامصناه ۵ کاع 5 810 2006 دنله دمص صز نون ملعماد کم کعلود عطا دع0 1 -016 04690 ق کز 200 عوم‌سام ۵ عصع صذلعناممه کز حسدعیم۳ امعم 156 معع قمع 8 0۳16 ,لقنو نو 50 عط) وصنلموه 0060وع3 حاحل معط لن۸ وی عخماعصی رن نله 1010۳۵00 3۵33۳0 ۳۵۳ ۵۷2160 ۵۲۵ بعاه ,و نطک 0۳6 06۶ 1مطاعل اک مکتحقل وصه ۷۵۵6 6ص عط ,کع ماه 06660 مرنطعصوناه ام عطا عادو ناه 1۵ مس امک عکد هل 2001160 ۶۵۹ 0مطاع (85) کعفنوه اکدع1 اعصدم ودنک ۵061 کزوواه هه دوز دهع ۳۵ ۲۵1200 ع20ع0 اصف‌گنصوند ج لمع کودنوصم امعفمص 06ط1 هام 8۷۵5 06016 00 لمعنصعطا عم ۵۶ علنهتعل ۵۶ ماعند عطا فصه نون ماد دعع 06 ۶ ماوزد عط] کم 0 ناگ وتو نوا 506 ,۳۵۳۸60۳6 156 ۵0 #عاکنا کعتصصصهم 0۳۵۵ 0 ۳0655 وصلخم کلمز5 عط صذ ومعصصرعه صمنامفصصمگصذ هصنگن‌هم معط هکل کاهدوزه عاطازعزی عوزمم موی کالنوهی 1565 بعع دامع عومجم عطا عصنص اعد 6 ود ن۳۵۵م مصه عدنککه‌ععد کلعلو مه عمط ما اعاحهص عط کم کعننلدمد عطا 00 معط ,0051065 ,۲5عن1م0ن5 گم ماه صمنعفعل فصه کمعمصمه عط 16۵0 ما مالنهاعل که عاعزر 9 ازم۸ 1 :136001۷6۵ نداعم طلازم کاعدجصم عاطنوما مه علساصیم ما کل امطعاهاد هه ,کتعصاحه0م 9 3/2 15 :1300960 کغاعزر قاط عاهو نان 66۳ ما وصه مکعتصقصصم کاعس وم صعلم عم 0ص 9 ع700 8 :0ع1مع۸ 6 16 1062565 ,کعنصق 0۳0 ۵۶ با زا0۳0۵ 10 1 کیمع0 هام8 بک‌ماعیه عط جتفاصتم ما کعنصد‌مصره ۰ 2 1 ست06 تفه اهط کاصل نز اصمعده اجه 6 کم 006 1۵ 5۶101601 ۵1 کز :110 حاققه 5 م0 6 6 40 ۳۲۵86 5104 5ت] عطا صز کصمزعق0 ۳۵ 0۵ 1۳96270 2 ۵۶ 16286 ۵ که کعل0ن5 ۶ نون خقط 530۵۵ ولهدعزد ع1 زک وصه 02560 افص علز یم فلنم 12066 6۳ ط) ۵1 کاآنایم۳ 156 بالج1عل اکن اهوم 0۳08 1۵۳ 8 ن1 10 200 هسام لد اه دعوم عطا صز وصعنغکه 66 0۵66 1۵ ک106ط 106 مطل ما5 ۵4 1۵۳۵00 عطا ,(2009 ,2 ا5 #وصه که قطظ) جمناقص وگ مکعطا 0۳ معط :ک4اع50 گم عصنخم 0عع 2 - دم نمصحمکصذ ۵ کلهع1 لفط ۵ 5ع 0 5106 56 65 تاع 6 0۳00۳۵16 عع اک ,130۳6063 67 8 ععلقه ۵زا صعطا کعاطاقهعه از ,(2008 م۵۵ 200 10121 01 اند عطا حز ص۳00 ه ز کالنوم3 کح 200 110 ٩ رهام صقه ۵1۳ ۵ کمعتطا ۵ که قنطا اصه ,ما51 65 0000۳ صز 65۲ص ۵ 5 عع ۵-۵ 1۵۳۵5 806۳۵۵66 آذه 0صه آمعنصع 0600 صقنص۳] 1۵۳ عسا کز عنط 36156۳ 6 0۳۵0 ما عاطازوعوم از وا بامط ۵۳ کعنصعصصی ک 0۳0۵0 1 200 0۳0021 01 ۳۵02601 36 دز اآج۲عل که ماعزم باون و1 کعل0ا5 عط وصزعد کصمنهعناداه +عطاه هه اطاعل 0۵ له ن6 0606 ۵۶ تشون ما5 عطا وی ,0۳95 +عط 01 0۳005 لذه وصه لمعنصع 0600 ۵۲ لقن اآماعل عطا 0هه ,0۳665 رککل 510 نو دهاکاناه که طعناک دمص 206 200 7۷ حاققه 5 اوصهصص0ه عطا ز کمکه محز رام تاه 0۴ عادزم ,6 00۳۳6۳۲ 186 ۵1 10 حاعف 276286 ۳۵ صقطا 106۲ کز زانط هط ۵۵/۵۳۶ عط) ۵ ملاع انوعی ۵۶ کاصع و 0 ۰ ع6طا ۵ عصهت 006 حز کاطاعل چذم ۵ ککعمع نز 0۳ ,60021 ند ۵۳ بوللم 1۳600 6ط ۵ وکلند؟ واحقم ۵ کز 161201 2 کانصصم از مکط 20 عناطاه کاز او احوم 0۳ له 3010 1۵ ۵ 816۳ 1025 ۵ ۵۶ ۳0260 6طا 20001 ۷۵۳۳۵۵ ۷۷۵۲۵ 3 ۵۶ 10۷ حاعف 376286 6ط ۵۵ هط کز الهع0 65 ۳6 1۵۳۶ ۵ ۵۲ مد دز 6۳۵ط النهاعل عط) 01 061311 01 2165 ناه 5006 ,[16۷6 0651 6 اه 0ص بلند؟ ۲۳۵۱ ۷ #ماقصناعه 6 فلای تلو06 ۵۶ عنم عطا اقطا #عنونه 0 کرام لفط افص عطا گم عسشه ناه عطا هز 0۳ج 500665۰ [۵1و 0۳ بوتاط 1۵ جمزکمعل کماق صز رز عم اهاز 660 06۲اعنط ه 2۳ 0ص مادم حصتخصنص ه اه ,عم ۳30۵1 کاع 026 220021 1۳۵020 صذ کعاعنو 106 6 ) ص۲0 5 ۶۷6 ماک و کعس 50 00۳1۵01 کم عط ۵4 05۵ ۵ 3110 16۵1 نو و11 عاهم مدمه عطا طازم کاععلج/1 15۳0 16251 6 طازم امما مس عط ۳۵۵ انجه فص +عاصه 6 صز 160۲5 خصقاممصز عط کم ۵۳۶6 که 0ع1جدع 6 هی کق معله بوانوندون] کاعا فص ۵۶ 0010066 هه طاتم جع ۵1 2۳860 (2017) .له 2۲ 0تقهع570 .(2012 له اع تنعل 3 0 136۷ باعل 0۶ 6ادزم ۵ط وصه نون 0و ,تا 1۵ رککل 510 25 حاعنا5 رکاع 335 5006 0 عمط 6 کعاطقوه ۳1۲0۳ عنا نداهن عطا اه کاعععه حزعطی 5۵11 0صه مصنقاصنه1 له ۵۳ صق5) کاععکه معط 1۵۳ +عو0اط 56 2000۲ ۵۳۵8 و ۵1 6 0 کعلع 510 که ع قح ام هه عله5 ۵ 1۶ .(1996 4 گز ا66ا مق 506 عطا اقطا 6ص۷0 طونط ه طاعنی ۵۶4 ۳ معط روط ماه ععنم عط) ,معلاع5 عطا روط 0عامصنصمل 6 ۵ عومل اومصله 06 للم رععخم اعد 0ع1مو) 5۳۵76 067 .(6ع 0 0زط 0ع001) 01ععع2 ما ععانا ۵0لا «ع11ع5 عطا عم 2565 ۵۶ ۷۵106 156 6۵۵ وه 0ص هط کصقعص ناه ۵ 6اطدانه 37 ع3۳ 50660 اطاهن 1۳۵ 31 معکام ۵۴ ,0ص تواتفنوه 6 عاعزم ۲6۵ ۲۵ [2ط0 0۳000۳ (کتطع م00 ج) 0۳08۵ ۵ 0۳0۵0۲ 2 ۵۶ د۳مانوه 0ص ,ک۳عع ۳02 ,کتعل [م ۳و5 1۵۳۵ ۵ ۵۶ کله 200۳0 عطا وصنمگده ,کاطاهن +106[ مطاع هناد 4 2 کل رانا زطزعط۶00ع۳ ۵1 کرک ه 05 2560 مصکنصق 6 ۷ 60 06 ۳51 حاعفط ۶ کعزازازط ص۳00 300 کعنال 1و زک ۲36 0۵ 01621 200 کل 510 2000۲ 00۳6 16230 1۵ 10۷651035 ۵ 10205 کنط 1 .(2017 ,باه 6۲ هدع 3) نامه مگص اقطا و 6 ۳1۲ عم 5106 ماعط ما دز ی‌صعن‌نائه آمدونا هه 0ص آهازصی عط) 05 جمزکنعل 656ص 066۳ ج ععلقه ما 6۳۵ ماما ۳) دعنصق 0۳2 1۵۳ 110 حاعی ۳6و عاهعی 0صه 13365 و ماعز ۵ط) صز 0۳020 ه صز کاآماه۳ وصه ۶0۳ حاعف ۲0۳0۵۲6 7 اونط 36 ,ا606۲۵ع 15 .(2008 م2۵ م52 فص ۳۵1) اآه1ع0 و۲ (عع0۳1) نو نون 51061 ۵۶ بی‌دعنناکه آم دنه 0ص 10۷ آزه 506 اصزوز عناطای 2 ک۵) اکقصه ۷ ,(1۸2140) وکنطا 1۳۵۳ ع0زک۸ کی نع 502 ععمصفص ما 0ص مکاعقخص0 0 انو دوز 504 666 منطعصونهام+ عط) که وود ۵ -66 ۵3 0۵ 1۵005 ۵ اما آهازصی عطا که کععلهص ی‌ناوم من 0606 صز کعنازناه عمصغما هه -مناه‌گا موم ۵۳ وصخفاهه ۵ 26 رلهصه معلهه صف 06۳5 1مطاع ماک باعل که 0ممازامملنا 7 1316۳36 ۲36 کا و0۳6 0صق حل ۳۵۶6۳ ۵1 1000095 ۷۵۵1 1۵ کع هدام ۳عط 01 0ص ۳۵۵ هز +عاخهص اععزطانک 6طا 0۵ 5ط200وناطاه داز و اجعم +0 ال 05 261 ۵ ,رد1160 6 ا[اه161 ۵ کانصصم از متام نهد 7ه ۲۵ ۲۵12000 عافند کنلوعی که 10۵ معله کز کلنهتعل عطا ۳0 عاکزر ۵ 80له کل عاعزد )نواعت مط280ع۳ عنط) 307 00/6۲۹۰ 1۵ 81۷6 ۵ 5ه 0۳0۳/8 1055 07002016 2 که 6۳0765560 06 ۵0 6لکز1 65 016120۲ ۵۶ ماع 156 باصعه عنلعی ه ۵۶ ۳5۳۲ 86 136 13۵۵ 10/۵۲ کز :110۳ حاققه 5 توصصص0ه عطا ۸6 اوآ .(2017 له اه مدع 8) عم ولطاونط کز 0۶ 2۲ 5۵10 6 صف 51004 ۵7 961قه 20 1351 50 ۵ ۳۲5 ۵ 1۵۳ 32520055 3/0۳6 باعما فص عطا ۵۳۵ ع0له۷ عزکصا از ۵ دز 106۲6 )هط 278060 (2013) بله اع کصفصلط کصمنع0عل0 ۵ 12205 0ص ععلماط +106 مطعل 510 و صمنادعی عطا کزان 1 ونط .(2017 یله اه 0قدع8۳) ماقم مگصذ عنطا ۵۳ 05860 16561 61167۲ ج مهس ما صعطی کعل هط از ,2008 م3۳۵۵ (عط ۷ ,5عنصق 00 1۵۳ 110 حاعف 0۳6 عاهعی 200 000105 .(7 .مبلق 6۳ 0جقدع8) اآنهاعل ۵۶ کنر عط صز ععدععل ۵ ۵ که ,کنطا 200 ,106۳5مطعل 5۳0 «وزق 1۵۳ وان 906ه ,بقل 510 6[ دعنص2 6 ع06۳2266ع ۵ هام صف مانته ۵ 06۵1ط)1 ,.[ق 6۳ 8۳082270) 016111 01 ماعند 6 0۳۵06 ۵ 806۵066 7 له 200ص صذ بونونمونا ۶و عام: عط) ۵1 006۳ عطا جز 620260 ۳۵1 عصنل جع بط هه عععطی 05 85360 ۵۲20۵1 که ۷۵11 که 36565 1و0 بط ۵6 ,5600005 0۳61005 5 که 10۳13160 06 صف حلتق ۳86 کنط] ۵۶ 1۳3604 0۳۵5 آزه وصه آهنصع 0600 که عاعز اآمهعل 0۳ ماه 161211 0 611661 امه نگندع زد 0صه 206ع6 3 کقط ی‌صعن‌غاه 1461211 ۵۳00۳۵16 ۵۶ 000 ز61لز1 عمط صز مصناععل جعاععمع ه صز 6 65 نان م6 داع نام ۸1 +کد0ن2کص03 0عکه -د 1310۳۵00 7 106 که طلعاه کعل50 ۶و ععطم ۵ط ۵ ۳۵1210 40 ,0۳65 5806 6 صز ۳۶100۵0 کره له کز 1۶0۳0۵05 5۰ 5106 صز کاج؟ معط عم 06 06۳5 1مطل ماو 4 136) کعنص 0۳0 ۵۶ 110۶ حاعی عط) اعاکه حلعنط۶ ,(2005 ,بط ۷ مصه عململهط) کمنانلزطاهنا فصه کاطاعل عنعطا بچدم 1 [ 10۳20۵ ۲86 جز ۲۵1۵ گم 0۳6 ۵ فقط نون اه ۵ ادع۳طا ۵ طام حمکتصقط 6 ۵66 06ع ۵ که ۳۷6ع9 0۵1 8۳6216۲ 6 ,اه 006ع 1۵ .(2009 کلوصقصل0) ال 06 ماو 1[بج001 16ط2ط۳0م 1655 ۵ 1600 آازس ععصعصمع عطا 01 0 له کعناز 300 0۳00۳۵16 0۳انط0 ما 06۳ [م ماد ۵ 3116۳۵065 ۹00208651 ۳۵ کم 006 که اه ۵ 1۳۳۵۹5 0 200 ۳0۵05 ع 6۳2 0ع عاهوصی 65 1ع 536 40 166۳6 مصز صز علاط +106 معا ما5 که دععصع ناکم 161211 01 انا دمم 6 0۳0061 ۵ عع 3 6 0ع عاموم 0۳ نو و1 ۵۶ ۲۵1۵ عط ۵۶ 006۲ ماه ۲5۵ :14۵ 65 اند کل 510 کت 25صع 72/1322 0 001001102 آع 02 نصو حط ه 13676256 5 کی 6 عمط طاز کصص‌نقامعل کصه‌ساکه ص 2 موی معا مصلد/2 عاوزم نگل ۶ #ممطناه‌ نا عطا عست دم مک هد کصمغصط 2 م1 حطعی عصنعدعی120 6 لز کعنصصصم اهطا ۵16۵۵0 وعط 1 وتو نون ماد ب[۵ ۵۲ 33258 10۷۵۳۵86۰ ۵1۶ 0 ماعصز ععصهنعکز منک ق1۳۳0 عطا معلو زنل طاعنط ۳ کلحعسطع 0 0 کتصزطا1 #عناصمه (2009) 6 ۵۳ کامععه ۵1 206 0014 6 بط کاععکه ۵1 ۵06 13۳۵1 ع 200 01210۳ 06۳10۳۵۲6 2 که تقع نهک عط اه فده 0 ع6ط ۶11 لفط ,وعلوصز 50۳620 ع نامگ عهد 3 6 299655 1۵ عساعهع تشون ۵ که معاصقط اعد عط هز 40 0051076 ۵ دز 56۳۵ هط فعلوحاعصم روط معصسلگ کت 0۳۳۵۵65 200 ,کل5:0 ع۵ط] ۵۶ کاعم 66 20عکز 15۵ 01 مد اعنط ۵ صز اآجاوع۲ ونم نون 10 اقطا ۵۵ ماد (2006) 6۰ 30۲ کز ۳۵۷۵۳۹10 ۲36 ,30۷666 ماع الاجاعل ۵۶ 16۷615 وله (2014) ۷۷08 اصه 31700۳8 .6 عم لماک صهطع 1 6 ۵0 276 کمعم 506 11 بطاعی 6اطهانه 27 200 6 300 لقانطی ۶و ۵5۲ +مطاونط عمط للم عصسز ,ماه و کاعا1ه ۵82076 ۲۳۵ ۳۵۲۵ ۵ حاکی عزعط عک ۲۵ 10۳۵۵ +10 عصزکهع نز اقطا موجه (2014) یله 6۳ ۳۵۵8 .عم او و11 کل510 عطا 27060ع۳ معله ع هط کعنفوند5 +عطاه عهمگ 6 00 ,۷32165 ص06 06عل عطا که ملع خامهاعل 0صه ۵ دز 06۲۴ هط 60 نلع0م (2011) بله اه نصمصطمط ,مکل۸ 127282 200 ۷2200 زک جمگ1 .کص۳ کل ما5 وصه تلو11 6 معاو اآحاهاعل ۳6 عصنسعه6 ۰ 15۳ 0۵ اکن ععخصقصصی ( ۳۵562۳ 601 0-06610013 0ن مه 0 ک ۵۳ موم 156 2 دز از ,اع ۵00010 ۵۶ ۳۵۵ 13 000056 ۵۶ کص صز 4 ۲36 8ص و5۳0 بط ند عصوناهام عصتعنده عط وصها 1006 عنط ۵۶ 502168 156 ,65اه حلتهع ۳ ۵۶ 0۴زهطع 0 ۵ ۳۷۵ کصزععط از ععصز5 0صه معصان لغنطجه صه کز 1862۳5 آزه وصه لمعنصع 0600 عطا ال ما نصا عز هام00 6 2 کصعتصقحا 6ص ۵طا ,عع0ع1 اس ماع ۵ط 1۵ 1 لک 0612۲ 0۳00۳216 00 بان نون م50 0۶ عم 7 ع056) کعا هد 0عانصهنا ۵۹ لده 0ع۵ع0؟ 5۵6 کعود ۵ (104000 5 طخ۸ ۵۳ ۳۳۳۵ 2670 که خی 165 اه ۲۷۵ عا ۲۵1 0160 06 معله مداد 1 .وانوندونا 504 1625۲6 7 006۲ 136 باع ۲ 20065360 ص66 ام کقط مکعاصی 6 وصنطتصمه حاع و0 عممع عصناعنده عطا 6عو ۵ لمع -10) 165 طهسج۷ آهموزد 1-3560 ع6ح هط عصنکت 165 ۵1 کاصزو0 1061۵11 200 توندونا ۵1 ع سکع 2 که (کو3ع 50۳ 0عامنو عاعه 16 ع7ق ع۳عط هه اصازو 300 ععصق همع عاه 0۳00 رز 3168۳۲ ۳6655 ۹/۸ + حما0/ 1 ۵+ نم (۵ع0) 1 در + از ۳۳۳۵۲ خنرو 70015 و +نیر ک اع ۸9 | 116076 و۶ + ۷۵21216 0۵1 2 که 0 دک صزطاه وهی معله ۷/۵ 176106 عط 1۵۳ 0065 عطا ۵۶ کاصعن‌خنعی عطا ععصنزد اعلومص کنطا عا ۲۵۶۲ ۵ 0۳۵۵۲6۵ عنه 65 عمط فحنطا هه 0دمعد 01 ۵ 0۳06۲ 10 ا1ه461 ۵ برامعازا کی[ عجق 2106 1376۵1 (2009) .له ۵۳ ۳۵۳8 ۵۶ ۵۳۵ عط 1۵1108 ماعن ااه1ع0 5 ط10 6۵ 10000۵160 ۷۵ ,(2017) .له 6۲ 00ق2ع5۳0 200 ونطا فصه 0ص0عع5 عطا ماصز «متمنوصز عصلهی ۵ که 0 4 1800۳60 06 501 50010 1۲ +کلع م0 هناد دوع او چط ۵7 کش .انونو11 500 عطا مممنکد معلد صی عاعن 001۵1۲ ۳۵۳6 6۳ ۶0۳ 1026 رقم ما50 عط) هه ,کعکق 136 1 0۲۵2 0) کعامناو عاعم-30ط مه تفص وصه کعل0ا5 بوازعز .(2005 ,قاز3/05160 00ه 0ت7ت) جقعر 00۶6 ۵۲ 06۵۵ 2 10۳ 5 070016705 210606120 آهلزوم۲ عطی 65 1و5 معله کنط 1" باون و11 0۶ ۲۵1۵ عط ۵۶ 00۲6۲ ماه همه 156 :11۵ و 6565 01 بط وحنط) فص ومع عط عصنصنصحهه جعغ۸ 0 والهنکز کز کزععطاوم روط 1۵۳3 ۵ رطق ۳۳۶ 156 100 زامصند ه کز ۳0۳ عاوز الج1عل عتقانه‌لی ۵ 1۶60 1 2 که بواناو60 5 وصقصم عطا 5 مدمه کقطا 10061 ۰ لهاما ۲۵ آهناو اعععه عصنوا موه صه از صمتا00 تمد ۲۵۵ ۲۵ آهنوه ععم ععنمجعنه هه کقط صمناصه کنط 1 ۷232165 کته م6 عط۲ سکع 6۵ 0ع 06 ۵100 130 1 15۳ عطا ۵۶ کعقق‌طقاقل عطا 0 0ع 3 ۷۵۲۵ ۵ 60انصنا کز عزوواهصه 14و 10۷۵1 156 5013۳6۰ 8 8۷1۵۷۹5 0۳0005 آذه 200 آهعنصع 0600 0۶ ماعن المهاعل 05 معاکه 41 3708370 29 ]۷۵1 که (2009) .له 6۳ ۳۵28 ۳۵110۵8 6 ۵۶۳8 1۵۳ 061و ددع۳ 6 ,(2017 #صه 2015) .له + توا (۵0او) 1 رو + روز ونقنمونم خه کح زرط + روز 360۲۲ 88عع۳ 4 + رس قلم/ 7 در + روز (ع0) صا در 6 هه 007۵160 منز +عطانه دز ونونونا ,6 ۳عط ۷ + مر 368 35عع۳ ۸ + 1/68 دا + نو 06 ) 1 در از ۳3۳۳۵۲ ج و 10015 و + نم 5 ۸۵61 / 16076 ۵ 0666 36 ۵1 جستطع 36لا 36660 ج ناه عم 6] بعیز وله وز ۷228016 0 دصرد10 ۲۷۵۵۶۰ کنامزصمم عطا ۶و اقطا 200 عط ۵۶ عاعنله عطا مدیم ما لعلمص عطا ماصذ 1۳0۵۵۵ بلق 6۲ ۳۵۵8 1۲و ۷۵۵۵ عطا 1110۳68 عل2 5 همم .]۳۵۹ کنطغ 0عصنگصی معله (2008) .اه اه اعد امصصع۲ له1ع0 6 ۶و کاتاصطز عط) وصه 6۵۳۵ آمسهنسای عطا طامط کعلو از م53۳0 ۵۶ قاقل جوع 000-1 عط ۵۵ ۵960 بعیز رکنقهط 10116۳66 01 ک6 0 ۵ مقاقل ۵0عا زیم عط) عصعلزعصم 4 جز کط0 2 +«عطهنط منز کمن نود ۵ ع68ط] 32۷6 01 مل 5ع6ل هط اعغاقص عط مکععق طلعنای 12 .07165 وز (ع06صز کنط 7 باقمع 22520 6 اصنامعع2 ماصذ دععله) معله 40 0۳66 6760000 ۲۳۵ 6۳۵6۵ ععمم ال ۵ط) ععزم کز 40 ,0016و 6اکم-0زط 65۲ وعصنلند ۳0ص ۲۵ آ۵ عهد م3 1۳6 0 016و 10-26 651 وصنلند۳0م ۵ او عهد 3۳0 عطا روط (۹006 10 0651 - 00056 #اعه ۶۳ع ۷ ) -۵ 0 داع ۲0 ماع السج1ع0 عاه وم عطا ماک صف صنلنونا ۵5 1695 کز کاعععه کاز ۵1 ۷26 ۲36 ۵۵ کالسج1ع0 وصقصص0 ۲ معا 13786 معط عازمی16 معاطاعل ۵۶ عصله۷ لمصنصمه کاز ,(2007 ,یله 6۳ مگ :2004 :عصال مه ملمععد ۷ :2003 مصظ 6 ۳۵۳ #عصتقاطاه علهنط صعنص۳ صونالنه صز اععاحعص کل 510 0 106 کز ,6طع2 بقع مه که 0ص عطا که کععطم عصنعمل 600 6 21 0601 ع-ع 10 ۶و کلقط وصه اطاعل اصعسه او 5060 0 ۳۵۲۵۳۵ 2002 ۲36 ۶0۳ 510005 و سم ۳ بقع طلعهه 6603616 156 ۳۵۳۵ 1160 آنولی کز 0ص جمعر اعقم 106 0 عط 1 270 وصندصنع6ط عط) اه معصقعطا ععخم عطا ۳۵۵ عصی بل ۵۳ علنگ۸ .(م/دم)ص1 هلاس1۵ عطا عصنعت طاصمص لمع ۵1 1 1516۵0 960 دوز (۲۳۳1 ۲) 31۸ مگ اقطا موجه (2012) 1اه ۵8206 ۳6 ,و علوصز 210 عط) عصتمانه‌لی ها (1- ون *م 65 مری 6 .0۳22062117 کم یز عمط 3۵ ۵1 0067 6۰ ,۳613335 51066 5 تفص عط حز هب۶6 اسهم 136 کل 500 0۵ ۲۳۵۵۳۵ االطاصمص عطا که داهن عل #حعلوصهاد ۲۳6 ۵ اه 3۵6 [عاه00] 106 ۵ کطدمتاه110 لقتصصه 136 کز زره 7 .7763 06 06 1۵ 0۳۵106760 کل رز7 ۵۰ مقر کاعدقه 05 [۵ 202 هه 05 3160 ای کز (۳۳) 107هنوصز 2006 156 5و وله کز رعوصز عنط1 .50۳630 امن عز حل۳ع9 کنط) عم 6اکه-10ز 651 6ط) ۶و عهد 20 ۳6 روط 0علننل عم 6 واع۳۵۵ (2017) .له اه 00قهع8270 هه ,(2009) .له اع 6 02 ۳63 2767286 6 هه ک ص36 506 آه 200 41 عز اقطا ۳۳۵ 56 که صمنمم ۵طا ما 26000 5ا6 285 ۳ ۵16 61اه ۵ط] ۵۶ ما۵ ۲56۵ :0 کنصزطا10 ۰ و 06 00 ۳6 م5 .کاععقه 01 2106 0006 عط ۲۵ وز ۷۵۳1۵016 16 ,1۳69 حز کاع‌عکه 01 عحالد۷ ۵۳661 ۵ط 8 136 8 زک 627 623 01 6۳۵ 106 21 ۳۵0ع 1 زا2002 ۵۲۵ ۵ ۵۳067 13 606۳366۰ عا2 م00 م0 200 6 0 5 کنص 6 حلعبا5 0۶ م1۲ ۵طا عحقصصام 200 3655 ۵ 0۳06۳ صز ,(2017) .له 61 2270ع۳0ظ ۳۵110۵8 .غاد 5202 ۵0۵1 0۳گدز 6ط۲ صز بنونمونا 506 کم عامد عطا عصنصهجه 6 927 ۵ 0۳۵86۲ صز ,(2017) .۵1 61 0مهدع 8۳0 ۳۵1108 ما50 ۵۶ ععمادع 06 6 ماه عط کز موعلوطز 51 ۷3۳26 31004 .(1000ط۲7) ععلوواط 7ع10[مطعل 50 ۵۶ 6۳ ط 0 6 ۷ 5۵10 066و او عع ددع06 آهاما ۵ که 061060 دز 6 125۲ 2۳ 0۳۵ طلعنط کعل1مطل ما5 621 /1ه 1050000 [۵[2 1120 13۵ 9۳ 600 136 21 51066 5 تص 0 36 0۶ 06601 (2ع071 21051۳8 5۳06163 و۵۳ 0۶۲۵) + 6و2 0۳۵۵ ۵۲ عسامن اممط -خععچه ۱7 عساه‌ن عاممض ,۷۵۳126۰ ۳۵0۳۵۶01۵06 اعز اآمهعل ۵1 ع اه ۵۵0 156 .2 0 0.000014 ۵ آفنوه ۳6ج ۷۵۳۵016 کنطا ۵۶ دنه 0۳096۳ ,168510۳65 7اانو و1 ۶ 6ج صوعص 156 ,0.1244 کز ع1طاهزد۷ 6 م۳30۳ 0۶ 06۵0005 0 ها 6ط31 2.04 هه 1.94 10121 0۶ بوانانطاد‌ دمم عطا صز ععصععاگنل اصی‌گندوند مد کز آهن 060 #عنو 5 عط عصمصه بوانونونا 5104 وصه عاعز عطا صز 2086 ۵ ۵ 896 2000۲ ,ق26۳2 05 ماقطا 30160 06 0۳۵۵65 06016053 #صه آمعنصعطل معم عط او کعنم ل ماد ۵ (ع1مص هدجه و۵۵ ج کج) کومخعم عس ۶ صذ کعنصقصصم اند عصتلو ناهن مقاقل اوحقصخم 156 بو ما صده 066۵ عهط 6 ۷76۳۵۷۵۳۲ 606 اسق 060 ادص ععهصد/1 0ص برع مامصطع 1 3 عاطاهلند 27 501 ۵۲۵ دنه 0ص ههام3 0ص ماحل 5 163۲5 0136۲ ۳۵ ۵۶ عاقل 27086 ۵طا بقع 060116 264 69 29 5 ۰ 14.03 07 4 131 سا اش 264 63 341 44 3104 095 4 27.86 سن جس 264 6 اک ورد ردیر دیق مدق 6477 (9۵) 310014 264 0 ۰ 025 0 9:00 300 5 9.48 7-01 264 66 که ۱ 0 1345 ۳۳ 1 ۱ 1370 (0 )1۳ 264 0۹1 0.87 5 . 1387 10.14 در 142017 1.0)0600 264 0 - 437 322 و0 002 4 036 ح 264 010 025 2 . 161 3786 1760 و429 ی 264 1۳1 140 556 078 000 11 0 وتطزطه 1 65 506 ۶و عوه ۵6 عطا ,کغا‌ماط 08 1مط ماد ۵ کل 136۳6 200 ,۳۵۷3۵۲ مود کعتصقصصی عط 10۵۳ 1300۵16 ع) 0۶ ک6لماط ۳۵ ۵۶ منط 0۳ آهاما عطا ودصمصه صمناهعل0 40 50 کز 6۳۵ 200 مصونناطانعنل لمصحمد ج کقط ۷32165 ۵ ط00ن200 0 .کایع) مفاها 00 300-02366 36 ۶6 1۵ ۶ ( 2 513005) بونانطاهنام۲ عط) ,6اه که بوانامص 0 1۳6 5 0۳6۳۵۵ 1ص۵ومصذ اکمص عط) ام 0۳6 معله کز کعاطاهاج۷ )) ۳683655100 کنا اک 200 ۲۵ کزکوآهصه لمع 512050 10۵۳ انس ۲۵ ,کعاطاهزسه۷ ۵۶ بونازطادنا عط ۵۲ 1۵ .(2006 له اه ع هن و۲6 معصنقاطاه عطا 0صه ,200160 ۷۵5 ۲۵۵۲ 1۵۵۳ ۳ .هل 0۶۳۵ 10۷۵1 6 ۲ 2۳ دناد مجح معا دهد 1۳31 7 ۵00 200۳0026 6ط 0۵ علفعل ما 6۵۵0 ۳۵ مقاهل 6 0لام55 از واقز۲ بصمناهصناعه عط ما قاهل حلعنی عصنوارمه عطا ۵۶ عس تساک 6 ۲علزعصم ۵ 6۵0 م5 کز 0۳6 اهطا حععل ۳ ,(کا ۲اه 0608 - رصم ۳ کع ص6۳ )گنل) حاحل اعمصعم -۳ 6 ,3105ن08ز5 ه حلعناه 15 00اه 680 6[1ومص جز 1360 6 بطزع0عل هس ۵ ععلمصه ما #عع کز عناعتاهاک اما +عصش] 2 133۲ ۳۵۷۵۵1 4 12016 حز ۶۲ ۳-67 عطا ۵۶ کاآن م1 ۳ 16۳۲201 5306 136 25906 1۵ ۳۳۵50 ۵ کز 13۵۳۵ ,1366 هاقل ۲۳۵ 300 ,داع00ط صوزکعع۲ عط هز کصمناع5 کا0 ۷2 وزوها0 بط 11اه عط هط 500 ر5 عاطهت) ا5عا مضه ۵ 136۳610۳6 200 0ع0زم۲ دز کا‌عگه صملص۲ ۵طا 0۳ 0عع05 7 ع ۲ 3 56027267 60 هه کز مععز کنط) مصمنععنه‌کنل0 ۵ ۷۶6 066۵ 5۹۷6 هلال 1[عص2م وروی عنطا 13 6005و ۵ وز هاهل 65 ع5-م نا 0ص هدمع- وی 067 قاهل 68۶ و زانط ناه عطا 0۶1 60۲ کم ععت عط عاهانلند؟ ما وفتهط6ط ۵ 220 ,65 هه 666 برودععحام 1067 ما ,کعا هه 3 6 هل ۵ 1[ .امد عه قاهل عطا اقطا دز دمنامصن که 2 زا۵۳۳۵ ۳۵ ۲۵۶۹۲ ۵ 596 01 [عع1 ععصق گنصهند ۵ 21 1۶60 عطا ۶و طلععه اقطا ۵۶1000 الوم 156 مصتعتعط قاعل ع۳] ۵ ۲۵۷۵5 معله نطقط 156 .(0.04245) الجاعل ۵1 ماعز 156 عط) ۵۶ 596 صقطا عمص عصنص0) ک6و1مط علعماط ۵۶ 3067 10121 5 وصوصصیم عطا ۵۶ صمنا ۳۵ عط) طازم ععتماعصی عا ع۵ ۲۵ ,۷۵۲۵ 0۳6861 عطا 10 +کلعامص عطا 0۳۵۶۶ 40 10805 ۵ م516 خ وه 0۶ 10۵1 اد اناد 2 ا۵ ۵۵۲ ۱/016 کز 00 که کنطي ۲6۵ ۶60 کز (گ1ی) [ع06 0ص 1۵8۳655100 40 عط لا 0۶ له 1۵۳ 151 عانط ۸۷ ۳۵ ۵1 کالنهم۲ 156 .1012160 6 ,566 06 ق از ک۸ .6 13016 جز 260 هک 3۳6 100615 دوز 00615 ۵۲ دزعع‌طاومچط عطا 04 للم 1۵۶ ۳ ۶ بوانلنطه 0۳0۳ 6 ع 0 9596 36 دنه ,156۳610۳6 59۵۰ صقط موه 6 0۶ آله دز کصع) + مج عط اقط 60و حاصم 06 صف از ,اع 16 ۵0 کز زک قع۳ع۳ (8۳15) کعهنو5 16251 آعصدم عطا 0۶ 0 نفد عط ما منود صذ مصعطم علنط ۷۵۳ 800 عطا عنه 0061 صمزکعع ۳و3 60 عطا کم ولد عطا وعاطاهندی ا ص606 0ع01 ددع مع0صز عطا گم لمع ۵۲ 6 200 ری‌ناکناهاد آهنا ده دز جز 0عق 6ط صف 13606 0 زا13۳6 06 ماع ع مه کز صعاطامتم کنطی ,1006 500 1۳ .ع 101105 عطا صز وعص عم عمج کمععطاومچط 1۳6 0 عم که [۵ 10 امه انصوزد ۵ اه (عناعناهای-۳) ونانطه 0۳0 (2.25 200 2.22) دلعلمص ۵0 0ع ددع عطا 10۵۳ عناعناهاد 1[ دز هزم مه دنا عم ماه مد کز ع۳عط) کعزاصصز عزوع ا بط ناج 136 .061و دقع ۲ع ۳6 عط) کم ععصی نکنصونزد ۶ زونه ۳6 ,م59 صقط) دوع[ ۳6ج (۳ ۰ظ8۳۳۵) کعنانازط2 0۲0 0 ,کل5ع 0113 بزط 51 عط) ۶ 10 200۳060۰ ۷۵11 کز 00615 .(۵136 060600601 0) 50۳6305 ع نا ماگ0 نهصنادها 171 1و کاعلومص 0عامصنعط .7 16 (16 32 00606061 0) 50۳6205 #عامحو نوعصناد 71 1۵۳ اعومص منت .8 16 6 06 افو ند و11 5104 6660 ۳۵1۵00 اه نصهاد 5آ ۳5 0061 2160 65 36 0۳ اکن صف ۳۵ هط معا نو صز ۰ 12016 و 115160 6ج دمص که عطا ۵1 کانلوه 15۵ نداد دمم عطا ۲۳۵4 صعنع ,8 0صه 7 کعاط1 ندعم 61 596 6 ۵۵ط) 1655 دز داعم ۳0 عطا که جاعوه که ۷26 1 عطا صز کصمناه نج ۵1 28.806 وصه 37.03 86 6 ,0.05 01 1061 ععصی‌نگنموند ج صقطا دعع1 عنم کعناعناهاد .(16 ۷3۳13 006060601 300۵1300 توصناوما 172 او اعومص 0عامصنط 9۰ عاطاج1 6 ۵۲طا 51160 6 صف از ,130۳610۳6 م0۵ #عاعنا معنصعصصی عمط آله حز عل‌نوزیع عدمصه دنام ماه مد کز ععطا 86 00 ۳۵۲ کعنامطز طعنطم ,0.1860 کدم آعومص عطا 0۵۶ عاکزد 6 )) عا ده اصعلوصعمعل عطا صز کصمتاهامه ۵1 9۵ 18.60 .(۵16 060601ع0صل) کعل‌ملاط نهصناعم 173 1و اعلومص ۵0عمصناعط 10 عاطاج1 .(۵316 060600601 ن) کل 37-010 +وصنوم 113 1و لعلومص 0عامصناعت 11 عاطاج1 0 نون و11 510614 و کا‌من۶ه عطا ۵عصنصهجه رود ۵ط1 40 683006 ۵ کز 56۳۵ اقطا مک کالنوم عط روصااهع 50 ,155 00136515 بط عطا ۵1 کوصنوص عطا 00 0ععهظ ماع 001 و ماعز معط ص۳0 صز ع ما1 ۵ صف نون لاد وز 15۳ ۵5 19160 کعتصقصصی عامصد5 عط که ۵۵66 806 عطا صز دنه فاص ۵ط صز ۵1۵ عاز صقطا +5006 6 معط آله ,کزوه‌طا وم رط 1۵۳3 ۲۵ 1۵۳ 01 عع ۵ ,156۳۵10۳6 ,(2016) .۵1 6۲ ۷12۷۵0 ,(2015) .له اه #حقدع3۳ اه کعو 0ص ۳962 کنط] ۵۶ کاآنوع۲ 156 .(2017) باه ۵۳ 2200ع3۳0 220 ۷6 02۳۵۵ ۲0) کعنصقصصم عصنوا عون عط که ععص ۳ 0ع وز حاعنط ماا120ع1 ۵۶ عادن 5 توص‌صص0ه عطا و ناه تصعل0 0161۵1 ۵۶ کاعند ۵ صنعاصته ۵ 0067 عنا و0۳ عطا عمط ۵8 کلع 00 ۲36 ۵۳ ,5002760- 0۳ ,۷3206 عصنهاصنه 156 1ععل 6 از ۲۵۵0005 0۶ 195396 0ص 25.87 عهد 30 6 ۷ 060 نامه ع۳ه (اله1عل0 ۵۶ ماع عط)) عاطعند۷ ,005 0۳ 10۷61 عع 20 نصهاد 2 صقطا کعع1 عنم کعناعناهاد ۷6 0 م6 0606 ۵1 عاعز اآهکعل عط وصه کعاطاهاسه۷ 13656 0 2 6965 001 بط ۵1 کاعومص دمناهصناعه عط) ۵1 (ه‌ا هد 6 ص۵۳ کأعصصقطل 60060 06 0ه عطا ام مه ۵۶ 0067 ,011365 ازط 1۵۳۲۵ 36 ۲۵51 ۵ 0۳067 صز ,136۳610۳6 6002160۰ 6 ۳۵۳ 06۳1۵۵ 3۳60 3-500 عطا 002۳6 ما ۵۵0 ده ۷۵ 6 صز ,13066 .عمط عصناکه کزدعطام روط 560050 عطا 01 وزو 001 ط 1۵۳۸ ۵ ,136۳6106 ؛کعنصقصصم معط ۵1 ماعزم ۷[ 6۷6 0۳ ۳۵0665 300 ۳3286 عم افص عطا ه عم 6 ۵ ۲۵۲۵۳۹ نو نون 504 و عم‌عه کنط معصنفهه ماد صذ عم عط #لحمطاک هه 758 عطا ۵۶ عسا که از کاعهآگه از 6256 (اع ق۳۵۹6 دعس 6طا و کاآنه۳ ۲56 وصنکن 7۳ 30۳055 ,06۳005 100867 1۵۳ ۷۷۵۳ فنطا ۶و دعع 1و0 چط ۳ 200 ,کعقل5 ازصق2 0 دنل 1۵۳ ,کع 10 113100 ۲و 36۳ اناد ج 3۳6 ۵۳۵ گز مفعلی عقنا جصقدحصی 1 ]۹۷۵1 156 .(2009) .3 ,31101006 هه .8 .۸ مفاقصل۸ 2 که ۳۵۲ نزن ۸ 06۴ مدع ماک هه ۷۷۵10 5 طلعنط ۷7 .(2010) .3 .1 ,۷۷0060 ۵۵0 8۰ .1 ,6ملاد38 ۲ .(2013) ۷۰ ,ق3128 200 .5 72273027 و1۰ .5 مطاه هط باانوندوآ 5104 .(2017) ۷۰ مقن2 200 .0 شا .3 87083370 ,۳6 0۳ [۵ 70 6ط1 علعنط ککع‌عن دا ۵4 حلجدع5 .(200) .۸ م30 ۷اصق هناگ هه مظ ,لامط ,1 رقنلدمط0 .اه 6۳ 837082270 ۵1 کع نو عطا طانم ووانامدصصی عادو (2017) .آه ۵۳ 37082270 ۵1 ۵۲ ۵طا خقط کز صمنانفد دم 0468۳06 حاونط 2 هط اعا مد کل 50 صز 0۵۵0 ۷۵5 - 5603 0۳ ۳6۵6 و50 5006 هذ 200 10 06 ۵ 396560 6 ۵ 0ماناطاناه 06 صف کزدع وم روط اجه ۵عط و دنا 0زم۳ جز که ۷۲6 که 15۳ نز 00۷۵۲ 806۳۵066 ۵۲ ۲۵16 5058 106 01067 3 ع هدک ۵۶ د0نا ۳0۵ عط) نان نون و 0۳65 506 ۵ ما صمنا‌ططصم اصی گنود ج ععلقص صی 6 صطذ ووصه کاطاون ۷۵۵8 عمط معله ععلاواط +06 1[مطال 510 0 ۵ کع ۶0 (اع ۳:6 عکی امک کماعع از آمو16 ان و1 امما مق 50 عط +عوتعصم صف و6ط1 عاعن ال 06 101211 ۶و صمنامصناعه عطا صز «ماج؟ عبنا‌عگاه صه که 06ص معله صف اع6اق 51066 عطا صز کععلهه ن‌نامم 156 از 6 ۳۵۳ ,8 هدعاق 01 2۵10 6 ) دز 00065 وماهلنوم۳ 6 0۵۶۲ 00ه ,کعتصقصصی ۶و ملع الحهاعل عطا عکع 000 6 ۵ کعع 6 2000۲ وصماصنط 1 بکاعما هه 110302 باون 110 5۳014 0۶ [۵ 10 ۲3۵ 106256 ۵ا کعزع 5026 0۳000560 651615 0۶ بواعم وم 6ط صن اآنوم۳ 0ص کدنا 0۳0۳ .۸ .0 ,12006۵ هه ۷۷ ۰ ,110106 لا ب ,6۵262960 0(۰)) ۳.۰ ۷۷۰ ,3/1376 00ه .۸ .5 ,3/808 ول ,1718۳1070 8 .(1992) بش۸ م20 صقححصط هانگ 00ه ۷۷۰ ۰ ,10106 .(2014) 3۰ مطقط هط قصه 7٩ مقنصن17230 م۸ ,200۳ نص۵00 1 (0007) .1 و10۵ فصه .۸ .5 ,808۳0190 و۳۰ .10 وتع6ل 137 .(1985) 3۰ ۷۷۰ ,ق۸۷67 200 و بل ,6003018 کل .5 ,00006 مام0ل 2 ۵۶ ووعط ۸ تص00ص 136۳ مصه ه ص1۳ 1 ع6[ 1 .(2013) ۳۰ ,70 200 7۰۷۷۰۰٩ 3۳308۶ .۸ 80۵55 506 .(2009) .5 ,1166 00ه ولا .1 ,3106 و۷۷ ۷۰ و۳308 506 1065 .(2014) .5 ,1166 200 ویک ,1137 و۷۷ ۲7۰ و۳308 .(010) .38 بنصنطه۳ 8 فصه .5 مصقطحطه۳ .10 منطع ۳0۵۳۵ 40 3/3766 51016 156 .(2008) .2 5201602۵ 200 .0 8۵6 6 .(2010) .37 ,80 67۵ وصه .۸ مخصزع‌کی710 م۸ مفص۳2ط۵ 0نط۶ 06۲ .(1996) .کل فاعقطک 0صه کل مفتاعقطاک .۸ مصننهه5 دز عفن 1261216 .(2006) ۷۰ ,روصن2 0هه .36 ,نا10هعکه ۷ 6 ۳6 200 و۳106 مدصناهص گصاآ .(1978) 8۰ ,ظ0کاز 1۸۷

The main purpose of this research is to explain why and how the stock liquidity affects the default risk of petrochemical and petroleum products companies listed in Tehran Stock Exchange. The study used experimental data and parametric tests in order to estimate the relationship between stock liquidity and default risk through information efficiency and corporate governance roles of stock liquidity. The present research is applied in terms of purpose and is a descriptive-correlative study. All data required regarding the stock liquidity, price, trading volume and days, stockholder ownerships, etc., were extracted from Rahavard Novin database software. To investigate the relationship between variables, the multivariate regression analysis model using OLS method was applied in Eviews platform. The empirical findings showed that there is a significantly negative relationship between stock liquidity and default risk of petrochemical and petroleum product companies listed in TSE and also stock liquidity can affect the default risk through reducing the information asymmetry in the stock pricing process and strengthen the corporate governance. These results could provide visible signals based on the realities of the market in order to improve models to assess and predict the risk of default and lead managers and decision makers of suppliers, customers, partners and stakeholders, to conclude more flexible contracts with petrochemical and petroleum products companies and ultimately better mitigate business risks.

326815

روش: بدین منظور نمونه ۴۰۴ نفری(۱۹۱.سومصرف کننده و۲۱۳ فرد:بهنجار ) از افراد ۱۵-۴۵ ساله ساکن در شهر تهران به روش نمونه برداری تصادفی طبقه‌ای.انتخاب شدند وسپس به پرسشنامه سبک زندگی (کرن, یافته‌ها: نتایج نشان دادند که تفاوت پین دو گروه در سبک‌های تعلق پذیری -علاقه اجتماعی,» توجه طلبی و محتاط بودن معنادار اما در دو سبک تبعیت جویی و ریاست طلبی معنادار نبود؛ تحلیل رگرسیون لجستیک نیز نشان داد که سبک تعلق پذیری -علاقه اجتماعی 7۱۹ واریانس را بطور معنادار تبیین می‌کند و سایر ضرایب نتیجه گیری: این یافته‌ها همسو با دیدگاه آدلری؛درباره تحول روان آزردگی‌ها ضمن تایید تفاوت سو مصرف‌کنندگان مواد و افراد بهنجار در سبک‌های زندگی بر اهمیت پیشگیرانه مداخله‌گری نخستین در این دانشجوی دکتری دانشگاه پیام نور تهران. ( نویسنده مسئول) 00 008321 01356 مه ده +صهه +انم۵ط ٩ کارشناس ارشد روانشناسی جهاد دانشگاهی واحد تربیت معلم تهران. از جهان را فراهم می‌کند و آدلر این طرح اجمالی هر نقصی را باید در پویایی فرد و در هدف غایی سبک زندگی جستجو کرد و نه در شیوه بیانی که واهی به هدر می‌رود. تضادی که وی را در برابر و آن تغییر شکل واقعیت و دور کردن فرد از آن ارزش آن را باید در چگونگی بنه کار بستن آن عدم توجه به رفاه عمومی» حسادت و جز آن در (۴ یا ۵ سالگی) شکل می‌گیرد و از آن پس به ۰ م0161 ۵ .5 .3 ,۷۷۵۵۵16۲ 3 8 ,کل ۰ و افراد بهنجار تمایز قایل شود اما قادر به تمایز سیگار و تریاک و مقایسه آن با افراد بهنجار اظهار آن در مطالگه کرن ویلر و کارلت (۱۹۹۷) است و نمودار ۱. الگوی نظری سومصرف مواد مخدر بر اساس دیدگاه آلفرد آدلر صورت گرفته در این قلمرو ممتاز می‌کند. با توجه به مواد در این پژوهش کسانی بودند که در خلال یک ماه قبل از انجام پژوهش هر دو روز یک بار مواد می‌گرفت. گروه نمونه شامل ۴۰۴ نفر بود که به طور تهران به سه منطقه شمال, جنوب و مرکز تقسیم شد و از هر منطقه حدود ۱۳۵ نفر به طور تصادفی ۷ ۴۲ ۴۷ ۵۲ ۵۷ و ۶۲ به طور معکوس سبک جدول ۱. ضرایب اعتبار پرسشنامه سبک زندگی به دو روش بازآزمایی و همسانی درونی در پژوهش حاضر خرده مقیاس‌های سبک زندگی ضریب اعتبار 518 ضریب اعتبار همسانی جدول ۳ آزمون ۲ برای مقایسه میانگین سبک‌های زندگی در دو گروه سو مصرف کننده مواد و افراد بهنجار نتایج آزمون ] نشان داد که تفاوت بین افراد سو جدول ۴. نتیجه رگرسیون لجستیک سبک‌های زندگی بر سومصرف مواد اسگ که این طل با داده‌ها برازش دارت یل در نیز ۵۰/۷۵ است که حاکی از برازش مدل با داده‌ها کنونی است و در حال حاضر بیش از سرطان يا ایدز به مواد و غیر وابسته تفاوت ایجاد نکرده بود. البته در حرکت کنیم و از موضع آدلری نگری! به بحث از برابر زندگی و به زبان آدلری جنبه غیر مفید جبران می‌رسد و پس از آن تغییر و مداخله در آن"به سختی اگر چه آدلر سبک زندگی را در چهار یا پنج سالگی استقرار یافته تلقی می‌کند اما تغییر آن را از هیچ از پیش تعیین شدگی " اری برای آن قائل نیست اما از طرفی با اتخاذ تقدم یک روی آورد پیش‌گیرانه شود تا در مواقع مواجه با ناکامی یا بروز مشکل بروز کند. از سوی دیگر تنفر از کودک» طرد وی» دز ی که زاه حل, مسایل زندگی (شغل» عقق, رز احساس باشد خانواده * و در وهله نخست مادر- باید وجود می‌آورند و او راه حل آنها را نمی‌داند پا گمان مد نظر نظام‌های آموزشی در دستگاه تعلیم و تربیت و تعلق پذیری * علاقه اجتماعی یا به تعبیر آدلر سبک نرع» فرجه و قیزان سوم بیرف اواد: بین افرادا هیچ نوع میزان و درجه وابستگی به مواد در قلمرو کلی در پایان بر خود لازم می‌دانیم که از همکاری و

هدف : سبک زندگی سوء مصرف کنندگان مواد و افراد بهنجار شهر تهران بررسی شد. روش : بدین منظور نمونه 404 نفری(191 سوءمصرف کننده و213 فرد بهنجار ) از افراد 45-15 ساله ساکن در شهر تهران به روش نمونه برداری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند و به پرسشنامه سبک زندگی پاسخ دادند . یافته ها : نتایج نشان دادندکه تفاوت بین دو گروه در سبکهای تعلق پذیری ـ علاقه اجتماعی، توجه طلبی و محتاط بودن معنادار اما در سبکهای تبعیت جویی و ریاست طلبی معنادار نبود ؛ تحلیل رگرسیون لجستیک نشان داد که سبک تعلق پذیری ـ علاقه اجتماعی 19% واریانس را بطور معنادار تبیین می کند و سایر ضرایب معنادار نیست. نتیجه گیری : این یافته ها همسو با دیدگاه آدلری درباره تحول روان آزردگیها ضمن تایید تفاوت گروهها در سبکهای زندگی بر اهمیت پیشگیرانه مداخله گری نخستین دراین قلمروها در پیشگیری از سوءمصرف مواد تاکید دارند.

372483

۴ +۰۰ ما لعات. روان‌شناختی / دوره ۱۳/ شماره ۱ اختلال اضطراب فراگیر (۸10)! ازجمله اختلالات اضطرابی است که به‌شدت کیّفیت زندگی مرتبط با سلامت مبتلایان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این اختلال شایع‌ترین اختلال اضطرابی است (سلمانی» حسنی, محمدخانی و کرمی, ۱۳۹۳) که مطابق راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (ویرایش پنجم) عبارت از اضطراب و نگرانی مفرط و دائمی درباره چندین واقعه یا فعالیت در اکثر ایام و طی یک دوره حداقل شش‌ماهه است که به مختل شدن حوزه‌های مهم کارکرد فرد منجر شده باشد. در این اختلال» کنترل نگرانی و اضطراب برای فرد دشوار است و با حداقل سه علامت از علائم اضطراب همرا است (انجمن روانشناسی آمریکا۲۰۱۳). این اختلال در میان زنان شیوع بیشتری دارد» تقریبا دو سوم افراد مبتلا را زنان تشکیل می‌دهند (هالجین و ویتورن" ۲۰۰۳؛ به نقل از سیدمحمدی, ۱۳۸۴). این اختلال» نافذ بوده و با رخ شیوع معادل ۱/۵ تا ۳ درصد و شیوع طول عمر برابر با ۴ تا ۷ درصد از اختلال‌های شایع.روانی است (لیب» بکر و التامارا ۲۰۰۵). همچنین نتایج برخی از مطالعات همه‌گیر شناختی در ایران نیز حاکی از آن است که 6۸7 شایع‌ترین اختلال اضطرابی در کشور استا(سامانی او همکاران؛ ۱۳۹۳). عوامل متعددی در پیدایش, تشدید و تداوم علائم اين؛اختلال نقش:دارند (وست و ویلنر, ۲۰۱۱). براساس نظریه‌های شناختی - رفتاری افراد مبتلابه 6۸10 طرحواره‌های هیجانی خاصی دارند که به صورت افکار خودآیند و منفی نظیر بازداری» نشخوار اجتناب شناختی از هیجانات منفی و تداوم نگرانی تجربه می‌شود (رحیمیان بوگر کیان ارئی و تربران؛ ۱۳۹۲). اجتناب شناختی- رفتاری یکی از عوامل مهمی است که در شروع و تداوم علائم 0 نقش دارد که به اصورّت. فرآیند خودکار دوری از طرحواره‌های تهدیدآمیزن افکار و نگرانی بیمار.و عاملی مهم در شروع؛ تشدید و تداوم علائم است (بیسدو باوم جینجهن» هافلر لیوکن * واهمکازان» ۲۰۱۲). اجتناب»:یکی از راهبردهای مقابله‌ای است که نشان‌دهنده تلاش‌های شناختی, عاطفی و رفتاری فرد برای مدیریت وضعیت‌های درونی و اثربخشی طرحواره درمانی هیجانی بر اجتناب شناختی- رفتاری و ۱۳۵ بیرونی خاص است (یزدی» درویزه و شیخی,» ۱۳۹۴) و نگرانی» که مهم‌ترین نشانه 6۸70 به شمار می‌آید یک پاسخ اجتنابی شناختی به یک موضوع تهدیدکننده در نظر گرفته شده است. هنگامی که فرد با تهدیدی درباره وقوع یک رویداد در آینده مواجه می‌شود و امکان هیچ‌گونه پاسخ رفتاری اجتنابی برای او فراهم نیست, از پاسخ اجتنابی شناختی استفاده می‌کند (مکلود! ۲۰۰۶). اجتناب از بروز هیجانات. به رفتارهای ناسازگارانه منجر شده و افراد مبتلابه 6۸70 تلاش‌هایی برای جلوگیری از این پاسخ‌ها دارند که همین امر موجب پریشانی بیشتر همراه با تداوم اجتناب شناختی -رفتاری و کاهش کیّفیت زندگی افراد دارای این اختلال می‌شود (لوریان و گریشام"» ۲۰۱۱). همچنین بر اساس پژوهش‌های اخیر, اجتناب از تهدیدآمیز بودن هیجانات در تشدید علائم و پیدایش سطوح بالینی اضطراب» نقش معناداری دارد و در موقعیت‌های مبهم میزان پاسخ‌های ناسازگاریعلائم 6:۸1 را افزایش می‌دهد (نیومن و لیرا» ۱ رینیک» بکره هویر و رینک ۲۰۱۳ از,آنجا که؛افرآد ممکن"است در چگونگی مفهوم سازی هیجان‌هاق خود متفاوت بامعد طروواره‌های میختلمی نیادرباره هیجان‌ها دارند. این طرخواره‌هایی هیجانی منعکس کگین وهای است کسلهلا ماه را تجربه می‌کننشد که از باورهای افراد درباره راه‌های مناسب تنظیم و اداره کردن یک احساس ناخوشایند به وجود می‌آیند. باورهای منفی درباره هیجانات و به غبارت:بهتر طرحواره‌های هیجانی" به هرگونه تعبیر» ارزیابی» تمایل به عمل و الگوهای رفتاری گفته می‌شود که افراد در مواجهه با هیجانات رفتاری" (0137) به‌عنوان رایج ترین درمان شناخته‌شده است (ولز"» ۱۹۹۵)؛ اما مقاومت بیماران نسبت به درمان و میزان ریزش,» چالش مهمی در مسیر اثربخشی این روش درمانی است ۶ م۰۰ فمط لعات روان‌شناختی / دوره ۱۳/ شماره ۱ (نادری» مرادی» حسنی و نوحی, ۱۳۹۴). یکی از نظریه‌های تبیینی در ارتباط با چالش ریزش و عدم همکاری و مقاومت بیماران در جریان درمان شناختی- رفتاری,» نظريه طرحواره‌های هیجانی است..طرمواره:ذرمانی هیجانی! (۳8۳)» .یک رویگزه قرمانی فبرا فستاختی است که اخیرا در فرمول‌بندی و درمان آسیب‌های روان‌شناختی مطرح‌شده است و به چگونگی مفهوم‌سازی» ادراک و راهبردهای پاسخ‌دهی افراد به عواطف خود اشاره دارد و لی‌هی (۲۰۰۲) آن‌ها را به معتبرسازی به‌وسیله دیگران. فهم‌پذیربودن, احساس گناه» نگاه ساده‌انگارانه به عاطفه ارزش‌های برتر کنترل‌ناپذیر بودن, بی‌حسی هیجانی» خواستار عقلانیت بودن, دوام» اتفاق نظر, پذیرش احساسات» نشخوار فکری» ابراز و سرزنش کردن طبقه‌بندی می‌کند. این الگویی درمانی خاصل ترکیب مدل فرارشناختی وفز (۲۰۰۹).و درمان هیجان مدار" (8۳۳) گرینبرگ" (۲۰۰۲) است که لی‌هی برای دزمان امشکلات"هیجانی تدوین کرد. افراد در الگوی طرحواره‌های هیجانی ازنظر تفسیر و ارزیابی‌هایی که.از تجربه هیجانی خود به عمل می‌آورند با یکدیگر تفاوت داشته و ممکن استّ با؛راهبردهای مختلفی معل, اجتناب تجربی؟ (مانند سرکوبی, کرخی» گریز و اجتناب)» راهبردهای شناختی بی‌ثمر (تکیه بیش‌ازحد بر اندیشناکی و نگرانی)» حمایت اجتماعی (راهبردهای اعتباریابی انطباقی یا غیر انطباقی) بکوشند با هیجان‌های خود مقابله کنند (لی‌هی, ۲۰۱۱). این؛الگوی درمانی در تلاش است تا درمان‌های موج سوم شناختی - رفتاری را به‌صورت یکپارچه درآورد. چون اخیرا شواهد نشان داده است که تمام درمان‌های موج سوم به‌تنهایی به‌انداز کافی اثربخش نیستند (کاهل» وینشر و اسچیویگر, ۲۰۱۲). دوو‌هام ۹۳2 دنا بیدا شنواخهمدو آنالین مجدد داده‌ها که از شش پژوهش درمان شناختی - رفتاری در بهبود اختلال 6۸10 به‌دست‌آمده بود. میزان بهبودی ۰ درصد را گزارش کردند. اینکه ۳57 جگونه با این چالش‌ها مواجه می‌شود. به سازوکارهای موجود در این درمان برمی گردد. این سازوکارها شامل شناسایی طرحواره‌های هیجانی بیمار و اثربخشی طرحواره درمانی هیجانی بر اجتناب شناختی- رفتاری و هد تعدیل آن‌ها شناسایی راهبردهای نظم‌جویی شناختی هیجان ناسازگار و جایگزینی راهبردهای نظم‌جویی شناختی هیجان سازگارانه‌تر و تعدیل آن‌ها توجه به هیجانات بیمار و استفاده از آن‌ها به عنوان عاملی برای عمیق‌تر کردن درمان, اهمیت دادن به رابطه درمانی و عدم تعهد کامل به دستور جلسه و ساختار درمان است (تیرچ» لی‌هی و سیلبرستن ۴۰۱۲1 لی‌هی»۲۰۰۲). نادری و همکاران (۱۳۹۴) در پژوهشی با عنوان اثربخشی درمان مبتنی بر طرحواره‌های هیجانی بر راهبرد های نظم‌جویی شناختی جانبازان مبتلا به استرس پس از سانحه ناشی از جنگ شش بیمار مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه را به سه روش درمانی (ترکیب درمان مبتنی بر طرحواره‌های هیجانی و دارو درمانی» ترکیب درمانی شناختی-رفتاری و دارو درمانی و درمان دارویی صرف) آزمودند. نتایج نشان داد که درمان مبتنی بر طرحواره‌های هیجانی نسبت به دو ذرمان دیگر برای: درمان اح پیش رس )سوه از ‌سانحه مناسب‌تر است. لی‌هی (۲۰۰۷) در پژوهشی نشان داد که اظزخواره درمانی هیجانی به‌طوّزمعتاداری به کاهش اضطراب فراگیر منجر می‌شود. در پژوهشی دیگر رضایی, قدم پور رضایی و کاظمی (۱۳۹۵) تعیین اثربخشی طرحواره درمانی هیجانی:بر اندیشناکی و شدت,افشردگی,بیماران مبتلا به افسردگی را بررسی کردند. نتایج این پژوهش نشان داد که طرحواره درمانی هیجانی به‌طور معناداری به به‌طورکلی لی‌هی (۲۰۱۲) طرحواره درمانی هیجانی را شکل هیجان‌محور رفتاردرمانی شناختی می‌داند که بر پاي شش اصل کلیدی زیربنا نهاده شده است:.۱.,هیجان‌های دردناک همگانی هستند؛ ۲. هیجان‌ها در جخریان تکامل ظهور یافته‌اند و:دارای ارزش بقا و سازگاری هستند؛ ۳. طرحواره‌های هیجانی مربوط به هیجان مشخص می‌کنند که هر هیجان چه تأثیری بر تداوم يا افزایش بیشتر یک هیجان دارد؛ ۴. طرحواره‌های هیجانی دردسرساز عبارت است از فاجعه‌آمیز قلمداد کردن هیجان. بی‌معنی‌بودن هیجان, قلمداد کردن هیجان به‌صورت پایدارن کنترل‌ناپذیر» شرم‌آور و منحصربه‌فرد؛۵. راهبردهای کنترل هیجان مانند تلاش برای سرکوبی, نادیده انگاشتن, خنثی‌سازی» حذف هیجان از طریق پرخوری و مصرف الکل» به تأیید باورهای منفی کمک می‌کند که هیجان‌ها تجربیاتی تحمل‌ناپذیر هستند؛ ۶. اعتباریابی و ابراز هیجان به ۱ ‏ممم ۰۰2 فمظ لعات. روان‌شناختی / دوره ۱۳/ شماره‎ ۸ حدی مفید بوده که به بهنجارسازی» همگانی‌سازی بهبود درک افتراق هیجان‌های مختلف از یکدیگر و کاهش احساس گناه و شرمساری منجر می‌شوند و کمک می‌کنند تا باورهای تحمل پذیربودن هیجان تقویت شود. ازآنجاکه در درمان‌های موج سوم میزان مقاومت نسبت به درمان و همچنین ریزش بالاست و بیشتر بر تحریف‌های شناختی تأکید می‌کند و با توجه به اینکه دارو درمانی اثر کوتاه مدتی دارد (هالجین و ویتبورن» ۲۰۰۳ به نقل از سیدمحمدی, ۱۳۸۴) این روش‌های درمانی به‌اندازه کافی اثربخش نیستند؛ اما طرحواره درمانی هیجانی به فرد کمک می‌کند که هیجان‌های خود را شناسایی کرده و هیجان‌های سازگار را جایگزین هیجان‌های ناسازگار کند و از این طریق هیجان‌های خود را تنظیم کند. بنابراین» ممکن است از سایر با توجه به اینکه طرحواره درمانی هیجنانی یک الگنوی درمانی جدید است و تاکنون پژوهشی اثر طرحواره درمانی هیجانی را بر اجتناب شناختی رفتازی واضطراب فراگیر بررسی نکرده است. لذا این پژوهش درصدذ پاسخگویی به اين سوال بوده است که آیا طرحواره درمانی هیجانی بر اجتناب شناختی رافتارق و.شدت نشانه‌های,اختلال اضطراب فراگیر در شامل مراحل اجرایی زیر بوه:۱+جایگزین کردن تصادفی آزمودنی‌ها؛ ۲.اجرای پیش‌آزمون و جمع‌آوری داده‌ها؛ ۳. اجرای متغیر مستقل روی گروه آزمایش؛ ۴. اجرای پس‌آزمون و جامعه آماری این پژوهش متشکل از کليه دانشجویان دختر مبتلا به اضطراب فراگیر دانشگاه لرستان در نیمسال دوم سال تحصیلی ۹۴-۹۵ بود. نمونه‌گیری به شیوه خوشه‌ای تصادفی بود. به این صورت که با استفاده از شیوه غربالگری» ابتدا به صورت تصادفی از بین خوابگاه‌های دخترانه دانشگاه لرستان سه خوابگاه انتخاب شد و به شیوه تصادفی ۰ نفر از دانشجویان دختر با پرسشنامهه نگرانی پنسیلوانیا آزمون شدند. سپس از بین ۶۷ نفری که نمرهه بالاتر از ۴۷ در پرسشنامهه نگرانی پنسیلوانیا دریافت کرده» مصاحبه بالینی ساختاریافته براساس اثربخشی طرحواره درمانی هیجانی بر اجتناب شناختی- رفتاری و ۱۳۹ 8- 17۷ - /0252 (85070) به‌عمل آمد. از بین این افراد ۳۰ نفر تشخیص اختلال اضطراب فراگیر را دریافت کردند. سپس به صورت تصادفی ۲۰ نفر از این افراد که ملاک‌های لازم برای ورود به پژوهش را داشتند. انتخاب و سپس به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. از هر دو گروه پیش‌آزمون گرفته شد سپس طرحواره درمانی هیجانی بر گروه آزمایش اعمال شد و در پایان مجددا از هر دو گروه پس‌آزمون گرفته شد. معیارهای ورود به این پژوهش عبارت بودند از: ۱. تشخیص اصلی اختلال اضطراب فراگیر بر اساس مصاحبه تشخیصی؛ ۲. مبتلا نبودن به هرگونه بیماری جسمی و سایر اختلالات روانی همراه؛ ۳ دامنه سنی بین ۳۰- ۱۸ سال؛ ۴. تمایل و رضایت آگاهانه به شرکت در طرح پژوهشی. مقیاس اختلال اضطراب فراگیر(7 - (۸1): این مقیاس را اسپیتز» کرونکی» ویلیامز و لوی " (۲۰۰۶) ساخته‌اند که میرال و اند اظ طواف موجرباژ طی دو هفته گذشته را اندازه گیری می‌کند. این مقیاس حاوی ۷ سوال هست که برحسب مقیاس ۴ درجه‌ای لیکرت از ۰ (هرگز) تا ۳ (خیلی زیاد) نمره‌گاداژی مارد و ک ام تیاس از ۰ تا ۲۱ هست. ضریب آلفای کرونباخ و ضریب باز آزمایی این مقیناس به ترتیب ۰/۹۲ و ۰/۸۳ است. در پژوهشی بر روی دانشجویان ایرانی و نمونه بالینی تخلیل.عامل اکتشافی حاکی از وجود یک عامل با ضریب تعیین ۰/۵۳ بود, همچنین نتایج نشان داد که مقیاس کوتاه اختلال اضطراب فراگیر از اعتبار تشخیصی مناسبی بهره‌مند است. ضریب آلفای کرونباخ ۰/۸۵ پایایی مناسب این آزمون را نشان می‌دهد (نائینیان» شعیری» شریفی و هادیان *۱۳۹): پرسشنامه نگرانی ایالت پسیلوانیا (8840): یک ورسینگامه خود گزارشی ۶٩ سژالی است که.می» میلن متزگر و بورگ و6 (۸۰ آن را اساخته‌انقد وانگرانی شدید, مفضرط و کنترل‌ناپذیر را اندازه می‌گیرد. مقیاس پاسخگویی به سژالات طیف لیکرت ۵ درجه‌ای از ۱ بدا قرباره مق عیلق ی کتل) تا ( بیاتهایت قوباره من بلاق نمی کنن) است,: ٩۱۹ وال ال 06 م۰۰ فمط لعات. روان‌شناختی / دوره ۱۳/ شماره ۱ مربوط به وجود نگرانی به‌طور مثبت نمره‌گذاری می‌شود و ۵ سژال آن (سزالات ۱ ۳ ۸ ۱۰ و ۱۱) به‌طور منفی نمره‌گذاری می‌شود و محتوای فقدان نگرانی را نشان می‌دهد. دامن نمرات کل پرسشنامه بین ۱۶ تا ۰ است. در هشت مطالعه, شواهد خوبی برای همسانی درونی (آلفای کرونباخ, ۰) و اعتبار باز آزمایی (۰/۷۴) در فاصله دو تا چهار هفته و روایی همگرا و روایی واگرا بدست انم است. در ایران» شیرین‌زاده دستگیری» گودرزی» غنی‌زاده و تقوی (۱۳۸۷) اعتبار پرسشنامه را به روش همسانی درونی ۰/۸۶ و به روش بازآزمایی بافاصله چهار هفته ۰/۷۷ گزارش کرده‌اند. همچنین در پژوهش حاضر همسانی درونی با روش آلفای مقیاس اجتتاب شناختی - رفتاری (۸)038۸5 ابزاری ۲۱ گویه‌ای است که: اتن بربست و داپسون" (۲۰۰۴) آن را ساخته‌اند و در گر تی) و9 مره گذذاری می‌شود: داعهاگل نمرات ۳۱ تا ۱۵۵ و نمرات بالاتر مین اجتنات«شناختیی - رفتارییبالاتر است. اجتناب از رفتار اجتماعی, اجتناب از شناخت فردی» اجتناب از شناخت اجتماعی و اجتناب از رفتار فردی چهار عامل این مقیاس هستند که مجموع این نمرات تحت عنوان اجتناب کل در مقیاس 58 است(آتن بریت و دابسون» ۱۲۰۰۴ دامیترس) تام و لایوگ» ۲۰۱۰). همبستگی بالایی بین خرده مقیاس‌ها و نمرات کل مقیاس وجود. دارد:(۰/۷۸ تا ۰/۸۰). ضریب آلفا برای عامل یک تا چهار به ترتیب ۰/۸۶ ۰۰/۸۰ ۰/۷۸ و ۰/۷۵ و برای کل مقیاس ۰/۹۱ است. به‌علاوه» ضریب پایایی آزمون -باز آزمون برای کل مقباس, ۰/۹۲ هست (اتن بویت و دابسون» ۲۰۰۴). همسانی درونی نسخه فارشی خرده مقیاس‌هاتی: اجتناب اجتماغی-و فردی؛ در یک نمونه ۶۹۸ نفری در ایران به ترتیب ۰/۸۴ و ۰/۸۹ و پایایی بازآزمایی آن به ترتیب ۰/۶۴ و ۰/۶۵ 5010-71 برای سنجش اختلالات محور یک کاربرد دارد و دارای دو نسخه بالینگر؟ (-56070 7) و نسخه پژوهشی است که در پژوهش حاضر از نسخه بالینگر استفاده شد. این نسخه» اثربخشی طرحواره درمانی هیجانی بر اجتناب شناختی- رفتاری و 80 اختلال‌هایی را پوشش می‌دهد که در کلینیک‌ها شایع تر هستند و نسبت به نسخه پژوهشی کوتاه‌تر است و با یک مصاحبه باز درباره بیماری فعلی و دوره‌های قبلی بیماری آغاز می‌شود. در این نسخه هرکدام از ماده‌ها به سه صورت اطلاعات ناکافی درباره نشانه(؟)» نبود نشانه(-) و وجود نشانه(+) علامت‌گذاری می‌شوند و شش حوزه اختلالات (دوره‌های خلقی, نشانگان روان‌پریشی» اختلال‌های روان پریشی» اختلال‌های خلقی, اختلال‌های مصرف مواد و اضطراب) را پوشش می‌دهد (محمدخانی, ۱۳۸۹). شریفی» اسعدی, محمدی, امینی و همکاران (۱۳۸۳) توافق تشخیصی متوسط تا خوب (ضریب کاپای بالای ۰/۶۰)» برای تشخیص‌های کلی و خاص به دست آورده‌اند. آن‌ها همچنین کاپای کل تشخیص‌های فعلی را ۰/۵۲ و کاپای کل طرحواره درمانی هیجانی طی ٩ جلسه "۹۰ دقیقه‌ای:بزای گروه آزمایش اجرا شد. محتوای معارفه و اجرای توضیح دادن ذربار امدافت. آماده‌شازی 4 آگاهی از 1 اعتباریابی هیجانی اعتبار بخشیدن په هیجانات؛ شناسایی و اهمیت به : با اعتبارزدایی» برچسب زنی و افتراق ‏ ثبت مزایا و احساسات و چالش با هیجان‌ها از یکدیگر افزایش تحمل معایب آگاهی یت : احساسات مختلط بهنجارسازی . هیجان‌های ‏ به پیچیدگی و 9 تجربه هیجانی برچسب زنی و افتراق غیر طبیعی حقانیت ذات ها بررسی تکلیف منزل, پذیرش احساسات, بهنجارسازی مشاهده و تقویت پذیرش چالش با تجربه هیجانی» تمایز گذاشتن بین توصیف هیجانی و برای توصیف داده‌ها از جداول و شاخص‌های:آمار توصیفی مثل میانگین» انحراف‌معیار و برای استنباط آماری داده‌ها از تخلیل کوواریانس چند متغیره و تک متغیره با استفاده از نرم‌افزار در این بخش شاخص‌های توصیفی مربوط به نمرات متغیرهای پژوهش در مراحل پیش‌آزمون» پس‌آزمون هر دو گروه آزمایش و کنترل ارائه شد. اثربخشی طرحواره درمانی هیجانی بر اجتناب شناختی- رفتاری و 0۳ جدول ۲ میانگین و انحراف معیار نمره‌های شدت نشانه‌های اضطراب فراگیر و اجتناب شناختی رفتاری را به تفکیک گروه‌ها و مراحل نشان می‌دهد. از آنجا که کسب نمره بیشتر در اين متغیرها نشان از مشکل دارد» ملاحظه می‌شود که میانگین نمرات گروه آزمایش در جدول ۲: میانگین و انحراف معیار متغیرهای پژوهش در پیش‌آزمون و پس‌آزمون به تفکیک گروه‌ها مراحل ‏ پیش‌آزمون پس‌آزمون پیش‌آزمون پس‌آزمون: پیش‌آزمون پس‌آزمون پیش‌آزمون پس‌آزمون در ادامه به‌منظور بررسی اینکه آیا تفاوت‌های ایجاد شده از نظر آماری نیز معنادار است و آیا مداخله درمانی مورد استفاده باعث ایجاد؛این تفاوت‌ها شده است. از آزمون تحلیل کوواریانس استفاده شد. البته» پیش از اجرای این آژّمون پیش‌فرض‌های نرمال بودن, همسانی واریانس‌ها درباره متغیرهای پژوهش و همگنی شیب خط رگرسیون بررسی شد و نتایج این بررسی نشان داد که آزمون لوین, کولموگروف*اسمیرنوفت و همگنی شیب خحط رگرسیون در هیچ یک از موارد معنادار نیستند (0<۰/۰۵ ) و اين نشان‌دهنده برقرار بودن پیش‌فرض‌های جدول ۳ نشان می‌دهد که بین گروه آزمایش و کنترل از لحاظ متغیرهای وابسته تفاوت معناداری وجود دارد (0>۰/۰۱). بر این اساس, می‌توان بیان کرد که دست کم در یکی از متغیرهای وابسته (شدت اضطراب فراگیر و اجتناب شناختی رفتاری) بین دو گروه» تفاوت معناداری وجود دارد. برای پی بردن به این تفاوت. دو تحلیل کوواریانس تک متغیره انجام شده که نتایج به‌دست آلاه از آن‌ها در جدول ۴ درج شده است. ۴ مد ما لعات. روان‌شناختی / دوره ۱۳/ شماره ۱ جدول ۳ نتایج تحلیل کواریانس چند متغیری بر تفاضل نمره‌های پیشآزمون - پس‌آزمون متغیرهای وابسته (شدت اضطراب فراگیر و اجتناب شناختی رفتاری) در گروه‌های آزمایش و کنترل منبع آزمون ارزش 3 معناداری ‏ اندازه اثر توان آماری جدول ۴ نتایج مربوط به تحلیل کوواریانس تک متغیره یافته‌های پژوهش را نشان می‌دهد. همان‌گونه که در جدول مشاهده می‌شود. بین آزمودنی‌های گروه آزمایش و کنترل تفاوت معناداری در متغیرهای وابسته دیده می‌شود. به گونه‌ای که طرحواره درمانی هیجانی توانسته است به طور معناداری در کاهش شدت نشانه‌های اختلال اضطراب فراگیر(0>۰/۰۰۲) و اجتناب شناختی رفتاری (۳>۰/۰۰۱) گروه؛آزمایش نسبت»بّه گروه کنترل موثر باشد که این درمان در مرحله پس‌آزمون 7۴۵" برشدت نشانه‌های اضطراب«فزاگیر و ۰/۶۹ بر اجتناب شناختی رفتاری موثر بوده است؛ و تون آماری بالای ۰/۹۴ برایاشدت اضطراب فراگیر و ۱ برای اجتناب شناختی رفتاری نشان‌دهنده دقت آماری بسیار: بالالو کفایت حجم نمونه است. جدول ۴: نتایج تحلیل کوواریانس تک متغیری عضویت گروهی بر میزان شدت اضطراب فراگیر و متغیر منبع مجموع درجهه میانگین ر 7 سطح اندازه ‏ توان شدت یل آزموت ۴ ۱ ۴ ۱/۶۰ ۲" بر رید شناختی ‏ اثر اصلی ۰ ۲۲۹۶/۵۰ ۱ ۵0۰ ۳۷۸۴ ال ۶4 ۱ پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر طرحواره درمانی هیجانی بر اجتناب شناختی رفتاری و شدت نشانه‌های اختلال اضطراب فراگیرانجام شد. همان‌طور که یافته‌ها نشان داد» بین اثربخشی طرحواره درمانی هیجانی بر اجتناب شناختی- رفتاری و 80۵ نمرات پیش‌آزمون و پس‌آزمون اجتناب شناختی رفتاری در گروه تحت درمان نسبت به گروه کنترل تفاوت معناداری به وجود آمده است. لذا می‌توان نتیجه گرفت که طرحواره درمانی هیجانی بر اجتناب شناختی رفتاری دانشجویان موثر است (فرضيه اول). با مرور پيشینه پژوهش, تاکنون پژوهشی یافت نشد که اثربخشی طرحواره درمانی هیجانی را بر اجتناب شناختی رفتاری بررسی کرده باشد. ولی به طور کلی می‌توان نتیجه این پژوهش را با یافته‌های رحیمیان بوگر و همکاران (۱۳۹۲)» اتن بریت و دابسون (۲۰۰۴) همسو دانست. ترس از تجربه کردن هیجان و اجتناب هیجانی مشکل اصلی در اختلال اضطراب فراگیر است (لی‌هی. ۲ بنابراین» با شناسایی عوامل زیربنایی که موجب ترس و اجتناب از تجربه هیجانی می‌شود. شاید بتوان به بهبود اضطراب و اجتناب این بیماران کمک کرد. طرحواره‌های هیجانی یکی از عوامل زیربنایی است که به نظر می‌زسد موجب "ترس و اجتناب از تجربه هیجانی می‌شود (لی‌هی, ۲۰۰۲). در ۳57آزاقانی که فزد. دجار,.آشفتگی آهتجتانی می‌شود. ارزیابی‌ها درباره هیجان‌ها و راهبردهای به کار گرفته.شده توسط فرد شناسایی می‌شود. در ابتدا با افزایش و تقویت آگاهی دربار هیجان‌ها ترس و اجتناب هیجانی.بیماران مورد هدف قرار می‌گیرد تا تجربه هیجانی را به صورت بهنجار وهمگانی در نظر بگيرند. این بازشناسی درباره هیجان‌ها که آن‌ها همگانی هستند به جای قضاوت. سرکوب کردن, فرار یا اجتناب از هیجان به عادی‌سازی» اعتباربخشی و ترغیب به پذیرش طیف گسترده‌ای از هیجان‌ها کمک می‌کند. منطق اساسی طرحواره ذرمانیع ههجانی این است که:هیجان به خودی ود ذردسرساز نیست, بلکه تفسیرها و راهبردهای مقابله‌ای (برای "واکنش به هیجان) و"تممایل به اقدام کردن بر اساس استدلال هیجان تعیین‌کننده هستند. در این زمینه طرحواره؛درمانی هیجانی با راهنمایی بیمار فن‌های تجربه هیجان به‌صورت یک موج وااتخاذ موضعی به‌دور از قضاوت نسبت به هیجان (از فنون درمان‌های موج سوم)» که به کاهش هیجان‌های آشفته منجر می‌شوند. به کاهش اجتناب شناختی رفتاری کمک می‌کند. آزمون فرضيه دو نشان می‌دهد با توجه به نتایج تحلیل کوواریانس بین نمرات پیش‌آزمون و پس‌آزمون شدت نشانه‌های اختلال اضطراب فراگیر گروه آزمایش تفاوت معناداری وجود دارد لذا می‌توان نتیجه گرفت که طرحواره درمانی هیجانی بر شدت نشانه‌های اختلال اضطراب فراگیر دانشجویان تأثیر دارد. یافته‌های این پژوهش با پژوهش رضایی و همکاران (۱۳۹۵)» نادری و همکاران (۱۳۹۴)» یزدی و همکاران (۱۳۹۴) و 8 م۰۰ فمط لعات. روان‌شناختی / دوره ۱۳/ شماره ۱ عقیده لی‌هی (۲۰۱۵ و ۲۰۱۲) مبنی بر اثربخشی طرحواره درمانی هیجانی در اضطراب همخوان است. برای تبیین اثربخشی طرحواره درمانی هیجانی در کاهش شدت اضطراب فراگیر می‌توان گفت که این الگوی درمانی کم‌تر بر این موضوع تأکید می‌کند که هیجان‌ها چگونه به‌وسیله شناخت‌ها ایجاد می‌شوند يا اینکه چگونه محتوای افکار درباره هیجان‌ها باعث ادامه یافتن راهبردهای مقابله‌ای ناکارآمد می‌شود. درحالی‌که بر این باور است که هیجان‌ها ممکن است به محتواهای شناختی» رفتاری» توجهی و فرایندهای خاطره‌ای متصل باشند؛ و تأکید می‌کند نظريه هیجان به‌طور تلویحی در پاسخ افراد به تجارب هیجانی‌شان مشهود است (لی‌هی» ۲۰۱۲). بنابراین» در درجه اول با تغییر باورهای فرا هیجانی دردسرساز فرد به کاهش شدت اضطراب اقدام می‌کند. علاوه بر این ۳517 باورهای دردسرساز درباره هیجان مثل, دائمی بودن هیجان و از دست دادن کنترل در نتیجهتجربه هیجاتی را نیز شناسایی می‌کند و با استفاده از فنون رفتاردرمانی شناختی مثل بای مزایا.و معایب این باژهااق بررسی شواهد تأیید و ردکننده و تمایز افکار از احساسات آن‌ها را آزمون می‌کند.و از آین طریق موجب کاهش شدت نشانه‌های اضطراب بیمار می‌شود::افراد مضطرب اغلب در"تحمل تزدید. با مشکلاتی مواجه هستند(لی‌هی, تیرچ و ناپولیتانو ۲۰۱۱ به نقل از منصوری‌راد» ۱۳۹۲)و عدم تحمل تردید زیربنای ارزیابی بدانطباقی افکار مزاحم وسواسی است و به‌عنوان سائقی برای فرایندهای نشخوار فکری عمل می‌کند. افراد برایکاهش میرّان تردید خود. راهبردهای از نگرانی یا نشخوار فکری را فعال می‌کنند؛ و تردید را با دستاوردهای منفی و حسی از مسئولیت‌ناپذیری معادل می‌دانند. داشتن اخحساسات مختلط با همان دوسوگرانی نوعی تظاهر هیجانی برای تردید است. این دوسوگرایی» در هنگامی که این افراد در جسیتجوی حس واقعی خود هستند.» می‌توانند سبب ایجاد اضطراب و سردرگمی شود (لی‌هی» تبرچ و ناپولیتانو ۳۰۱۱٩ به نقل از منصوری‌راد» ۱۳۹۲) و از آنجا که تحمل دوسوگرایی, ابهام و تردید مزایایی را نیز در بردارد در این پژوهش سعی شده است با شیوه پذیرش احساسات مختلط به بیمار کمک شود تا احساسات را از یکدیگر افتراق دهد و دیدگاهی دیالکتیک (متوازن و متعارض) نسبت به آن داشته باشد و در همان حال او بیشتر به این نکته پی ببرد که احساسات مختلط ممکن است صرفا بیان‌کننده آگاهی بیشتری نسبت به پیچیدگی, حقانیت و واقعیات مربوط به ذات انسان باشند و اضطراب او در این زمینه بی‌مورد است. یکی دیگر از ابعادی که در طرحواره درمانی اثربخشی طرحواره درمانی هیجانی بر اجتناب شناختی- رفتاری و ۵00 هیجانی برای بیماران اضطرابی ارزیابی می‌شود و در کاهش شدت آن تأثیر می‌گذارد؛ این عقیده است که هیجان‌های, فرد ویژه و خاص او بوده و اتفاق‌نظر پایینی درباره هیجان وجود دارد. در این زمینه» با بهنجارسازی هیجانی و اعتباربخشی اینکه دیگران نیز دارای چنین به‌طورکلی طرحواره درمانی هیجانی از طریق افزایش پذیرش هیجان‌های دردناک و متعارض (دوسوگرا) بر بهبود اضطراب و اجتناب شناختی رفتاری کمک می‌کند؛ که در آن بیمار می‌آموزد به‌جای سرکوب کردن هیجان‌های خود يا قربانی شدن توسط آن‌ها بر وجود هیجان‌های خود. آگاه باشد و تلاش کند تجربه خود را هر چه عمیق‌تر دریافت کند. بیمار در طول جلسات درمانی به این ادراک می‌رسد که هیجان‌ها نه الزاما ترسناک هستند و نه پایدار. بنابراین» می‌توان به‌جای اجتناب شناختی رفتاری و نگرانی؛ درباره هیجان‌ها آن‌ها را پذیرفت و از جمله محدودیت‌های این پژوهش می‌توان به محدود بودن جامعه و نمونهه آمارق این پژوهش به دانشجویان دختر ۱۸< ۳۰ سال مبتلا به اضطراب فراگیز دانشگاه لرستان اشاره کرد که تعمیم‌پذیری نتایج را به سایر دختران مبتلا به اضطراب فراگیر دشوار می‌کند. از دیگر محدودیت‌های این پژوهش تک جنسیّتی بودن نمونه و نبود دور پیگیزق است که تعمیم نتایج پژوهش حاضر را با محدودیت مواجه می‌کند. با توجه به تأثیر طرحواره درمانی هیجانی بر اجتناب شناختی رفتاری و شدت نشانه‌های اختلال اضطراب فراگیر» پیشینهاد می‌شود از این روش درمانی در درمان مشکلات روان‌شناختی.به خصوص ‏ اختلال‌های اضطرابی و خلقی و اختلال‌های که با بر هم خوردن تنظیم هیجان مرتبط هستند مد نظر متخصصان و روان‌شناسان بالینی در مراکز درمانی قرار گیرد. همجنی پيشنهاد می‌شوداین رویکرد درمانی در مدت زمان طولانی‌تر و با تعداد جلسات بیشتری,» به منظور اثربخشی بهتر ارائه شود. در پایان از مساعدت‌های تمامی عوامل به ویژه مسئولان محترم دانشگاه و تمامی دانشجویان عزیزی که ما را در اجرای این پژوهش یاری کردند صمیمانه سپاسگزاری می‌شود. 40 س ۰۰2 فمظ لعات. روان‌شناختی / دوره ۱۳/ شماره ۱ رحیمیان بوگر» اسحق.» کیان ارثی» فرحناز و تربران» فائزه (۱۳۹۲). بررسی رابطه طرحواره هیجانی» اجتناب شناختی - رفتاری و نظام شناختی - عاطفی با اختلال اضطراب منتشر و اختلال وسواس - اجباری» مجله پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشمی. ۵(۱۸): رضایی» مهدی.. قدم‌پور» عزت اله.. رضایی» مظاهر و کاظمی» رضا (۱۳۹۵). اثربخشی طرحواره درمانی هیجانی (۳۹7) بر اندیشناکی و شدت افسردگی بیماران مبتلا به افسردگی سلمانی» بهزاد» حسنی» جعفر.» محمدخانی» شهرام و کرمی, غلامرضا (۱۳۹۲). ارزیابی اثربخشی درمان فراشتاختی در باورهای"فراشناختی»«فزا نگرانی» علائم و نشانه‌های بیماران مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر».دوماهنامه علمی - پژوهئس,فیض, ۵(۱۸): ۴۲۸- ۳۳۹ فارسی مصاحبه ساختاریافته تشخیصی بزای 50101 .بر ااساس 7052/1۷ فصلنامه تازه‌های شیرین‌زاده دستگیری» صمد.. گودرزی, محملعلی. آغنی‌زاده» احمد و تقوی» سیدمحمدرضا (۱۳۸۷). مقایسه باورهای فراشناختی و مسئولیت‌پذیری در بیماران دچار اختلال وسواس - جبری,» اختلال اضطراب منتشر و افراد بهنجار مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی عطایی» شیما» فتی» لادن و احمدی ابهری» سیدعلی (۱۳۹۲). نشخوار ذهنی و اجتناب شناختی - رفتاری در افراد مبتلا به اختلال "#افسردگی و اختلال اضطراب اجتماعی: مقایسه دو دیدگاه طبقه‌ای و طیفی» مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران» ۴(۱۹): ۲۹۵-۲۸۳ لی‌هی. رابرت ال.» تیرچ. دنیس؛ ناپولیتانوی لیزا (۲۰۱۱). تکنیک‌های تنظیم هیجان در روان درمانی راهنمای کاربردی» ترجمه عبدالرضا منصوری راد (۱۳۹۲)» تهران: ارجمند. نادری» یزدان.» مرادی» علیرضا» حسنی» جعفر و نوحی, سیما (۱۳۹۴). اثربخشی درمان مبتنی بر طرحواره‌های هیجانی بر راهبردهای نظم‌جویی شناختی جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه ناشی از جنگه فصل‌نامه طب جانباز ۳(۷): ۱۴۷- ۱۵۵. اثربخشی طرحواره درمانی هیجانی بر اجتناب شناختی- رفتاری و 80 نائینیان» محمدرضا. شعیری, محمدرضا» شریفی, معصومه و هادیان, مهری (۱۳۸۹). بررسی پایایی و اعتبار مقیاس کوتاه اختلال اضطراب فراگیر (7- 40۸70 دو فصلنامه علمی هالجین» ریچاردپی و کراس ویتبورن» سوزان (۲۰۰۳). آسیب شناسی روانی دیدگاه‌های بالینی دریاره انحلال‌هاتی روانی» ترجمه یخیی» سید مخمدی (۱1۳۸۴)؛ تهراق: روآن. یزدی» سیده منور» درویزه زهرا و شیخی, زهرا (۱۳۹۴). مقایسه نارسایی‌های شناختی و شیوه‌های مقابله با استرس در بیماران مبتلا به اختلال افسردگی اساسی» اختلال اضطراب ۶ لقتصج/3 آهناعنها5 فصه عناعمصعد .(2013) بصمناعنمعک۸ عنعنط روط صعععص۸ 6 ملص0ه «ماهصنص۸ .(2014) بش مسقطط۸ توحهصط۸ 6 بل مقا۳۲۵ یک بعنها۸ه .36513 10 621 1) 283-295 :(19)4 روهام روط آمعنصنا0 0۵ روط .[ ,170267 8 .5 8 ,86066۲ لآ 106166 .3 ,116۲ق31 سل متطهزد6ل7 کل ,3066900-3825 0 دز 5۵۵8 ععصکک۳۵ 200 ,طمزقط6ط که بعحصعل ۸ .(2012) ۵ ۵۶ 5082005ع از لها 006۳0 ۸ .(2012) 7 ووه/1- 33661 ب بل بط کاعازط 6 300۴ واعنحصه طانم صعطللنط ۳و۶ خصعص06 صنمع عنادمدعهنو که وم‌نطوط۳۵1200 6 وصناهعناده 1 .(2013) ۳۰ مسق 127 6 کل ,۳3۵۳۵800۵2 8 .1 و 38000837 6-6 نان0ع0م 00 عع 301000 دوز مدع-6 ندعم مقصعطی لفصمتامصع .۰( 367120 10 167) 267-276 :(18)5 ,70۵ (ع۵ 0 ممزوط ۰()) .۸ بل با 8 .0 ب1 ۷۰ ,ق1380 8 ,3 8۰ 34 8 بش۸ ب ق1018 مسآ بش۸ ,قا0650ن10 :(48)3 ,0ع1 71106۲ 7 07 مطالهعط لذ<ه فصد م5065 ولنقل ,ععصق010ه مصمناه ناه آزاعنحصد 560ن م0۳ عع که 062601 مزع مامط رد2 .(0993) 1۰ مصقان۸ هگ مس بط رقطس10 عع از 05ن5800 001006 صز کاآدوم۲ ۶و ععصیگنصونزد آهنصنل عطا و عنم ۸ علحمعنل 19-6 :(163)1 ونر 0نعر25 ۳۲٩ ام سمل 8۳۶۳ 1۳۵ .1980 ۲۵ ۱۵۲۹ و0۵۳ :۵۷ه ۳۵۳ 3۵۵0-۹۵۵ .(2002) یک با ,ق 6۳66006۲ 6 .۰ فطل لعات. روان‌شناختی / دوره ۱۳/ شماره ۱ 20101 دروواملر2 ۸۳۲۳۵۳۳۳۵۲ .(2003) بکایک معط ۷۷ هه بظ .8 مصفعله1 .5 ,69106نط ۷ ۵ .3/1 .۸ ,73600565 700ظ وس و68تا5 .10 ,3/107616 وس .3 3000[ -ع865317ز 0 ۲6۳0216 1ن1 هط دمیج؟ عننصهی فص مامت قطعط ق۳000 .(2012) ۶ 51۳655 ,۸۴ بطانا صز ک۳علمعنل تواعتجصه +عطاه فصه +علممعنل عتعلصصهم 6 ۶6۶ ۷۵۷6 لحنطا 156 .(2012) .تا ,اععن 50 ۵ سا ,۲عص/۷ بی کل ,لها ۵۱۱11011 0۳۳۵۲۶ ۵110063 کز کقطم 0صه از کز اقطاس عمط آحس0 062 ,۵۲۵ ۵۳۵ 600906 مکقصهعح 5 مدمه که اعومه ۸ .(2002) با 8 ,اطعا اباعنحصهه جز عوصقطل ما ععصفاگزوم۲ مصه کمصعطای مامت (2007) ما ب#ه ,وطهعا 5۰ 0001600 067 0066 ۸ معط مدای لفصدمنامهط «ر2011) سل 8 وطهعا 5۰ وگن .برم 1۵۳ 56۳61۵ 3100۵1 .(2015) سل 8 و1685 ۷۷۵1675۰ 17۳۵۵160 067 ععلوزنظ ۸ :م136۳ مصع لک دمص (2012)سا بط ووطععا 6 65 ]1/12 04 ع010ع۲ع۸ ,(ف80) صق 8.31.30 فص 1106 .7.10 :۵4 370۷ .770716700165 1۳6 ود رامش ۹۵ و00۹۵ نوه 71۳3۲ ماه اعظ 1 ۲۵9۷1010 ۳3۵0۲ .(2011) بش با ,00قانا1300< ۸۶ .0 م11 سا 8 و3ت3ع:1 3/3050 نصماهاک1۳2 بوقع2۳ 0 مگلن بعباو 0۲06006۲5 ۸ ره 1016۲ رک 0 م0۶ 200060108 156 .(2005) سس ما۸ مه بلط بظ ,طاعن]آ ۸ :27675102 ماعزد اه کدمناهعزامصز آمنصناع .(2011) بط .7 مصقطعنتی ه .2 ب عنم لزع 010 021 صز صمنهعنانای اصعصدمی فوصد ععمعل نم ماع که وود مصنلده رو3:۵10 1۱ ۳۳۵۲۵۶۶۳ ,3۵0۵ نواعسم۸ آمعنووام 20 .(2006) .0 .8 ,107۳00 (3 15827 :332.00 :272 800۰) صسحططامط 50 روط 000 1۳0۵۵۵ 00 1 .(1990) .0 .1 ,00760۷66 ۵ ما 8 ,3/6286 سا .3 ,3/116۳ .7 1۰ وت1/606 40 ۳۳۹۵۵۲۶۲ 3611010۳ 0650006 ۷۵۳۶ عاهاگ ص26 عط که صمنحلناد مه اثربخشی طرحواره درمانی هیجانی بر اجتناب شناختی- رفتاری و و 311000۷6۳6۶۶ .(2015) .5 بفط100< 6۶ بل مفنطقفق11 ب بش۸ ,3/0730 ول ,373067 4 وعزع 5026 ددع3۵ 3۳۵00۵ عننصعم6 ۵۳ رط 150۳ حصعطک ن۵ ص۳00 [ 70۳۵1 1701۵ .۷7۵۵۳۵05 3080۳060 ککعگ عناق 1۳۵ 2051 0عاهامج-دطاصم) 7 58001 10 .(2011) 3/۰ ,0ق 1۵00 ۵6 3/۰ هدک 36 ,571۸783 8 .36 مصقنصنعق1< 67 ب۷وانحص۸ 606۳1200 وداکک‌ععد 1۵۳ ععمع 6۲ص ج 1۵۳ ناد هه 270103066 هناد مه که معط آع0۷د ۸ .(2011) بل بک 6۲لا 8 .6 .36 ,376۵5 ۵ 000۳۳8٩ ۳96275 ۵۶ کزععطاصرد 200 ۲۵۶0 ۸ +علممعنل واعنجحصه #ععنادمعع 371-2 :(31)3 ,۲۵۷16 روواماوعم آمعنصنان وصو که اعومص ععصعل نم اعدخصم 6 :060769500 هه محازم ۸ .(2004) یک کل ,1000508 6 ب0 با3 بفزع6 01655 36۳۵۷10۴۴ بعلق5 محازم ۸ دوز معط ندعم عطا که صمتاصاعصی 7۳ نامز 0606۳1200 .(2010) 3/۰ ملعصنط 2 1102667 .5 ۰ اعکلع06 بش۸ بعا 3۵100 -252 :(27)3 ,۵76 0۵ 3100ع0۲ع 1 +6۳ ۲معنل عتجصه 0ععناهعصمع صز مصدمناهنمععه 3110006۳6۶۶ .(2016) 8 ,160276 ۵۶ .3 ,ن6ق38۵7 ,3 ,03203003 ,3 ,146736 0206015 صذ 0۳6550ع0 ۵۲ 7 ع 50 وصه جمنامصنص ۵۵ معط 1 هصعطک نمدمنامصط 45-8 :(4) 28 وروواماعر2 امعنصنا0 ]٩ امومع مکنل عنعکعصعل0 «مزهص از 7( 156 .(2014) 8 .ی من۵9 ۵۳ 6 .5 منص2 ۵0-1 هط 1/0 .7 مفصه‌کق11 مظ مفصحصندک 0 عصوند ۲۵ 2700 ۲ر۳ ۵۵ ,هنعط فافع م۵6 0۳۵ معط ع اطع ماع که [/70۵ ۴۸۲7/5 .+علمعنل واعنجحصه 0معنادمصعع طانم کاصعناهم کم کصوا رد ,560020 .17 ,16۵۷1۵ 17 ,۸0/1701 بط .3 ,۳۵۵ 3/0۳۵۳ 3 یک منلدک۸ ۰ ما5 06 ۶و ونازطانعدم؟ مصه بونانطاهنامج (2004) 36 مهکلمط نله 6 ...لا ۳ع7) (50130) 1۷7-/1252 1۵۳ 016۳16۷ عنا5مصعهنل ماد عط که ۷۳۹00 .3 .5 ,13802 به بش۸ ,اعد تنصقط6 .۸ 36 م64۵2 مک مفتفقاعه1 عم مصاسنطگ ۶3 کاصعاهم رز دازا بونازطنعد م۲۳۶0 فصه ع نمی ماع که دمکع مهم .(2008) -46 :(14)1 ,و05۵1 601 0۵3۵ وصهنطوعم ۲٩ آم سمز 1۳00 مکاه 1010 ۳ ۳۵۵5۳6 0۳۵۶ ۸ .(2006) .8 ,6ق1 8۶ .ظ بل ,۷۷1110808 کل ,16۳06066 مسآ 8 ,عقازم5 ,1۵۲۲۵ ]۵ ۸۳۳6۶ .6۸0-7 عطا :علمقنل واعنحصه مناد عصعع عصاککع‌ ده 7 .۰ فطل لعات روان‌شناختی / دوره ۱۳/ شماره ۱ [ 3۳۳۵0۵ .(2012) .5 .8 مفصه10ع/3 ۵ 8 سل مصنعاوعطلن5 سا 8 و3ط2ع1 .0 .0 ,ق11۳0" 6 1160016 ۵1 ما۲ 156 +واعنجص۸ مصه مونانطنم۴۱ مزع مامط روط مفقصعیش5 :(5)4 7۳36۲9۵ 0098۷6 ]۹۲ ,7۳۳۵ ,11۳۳۵۵۵۳۵ ملمکنامنه کنامنحصه ۲۵ 026۳05 0 ۶ 1[ع۵0 عنندهی ۸ :۵۳۶ فص صمنانصعم-اع3 .(1995) .۸ ,قلاع 1۷ 23)03(:301-۰ ره عم اعردم عناوم 00 آه ماع حعلحمعنل واعتحصه :۵۳۵ 276 بصمزو0۳6ع0 مصه عنجحصه 1۵۳ معط عخانصعمه30 ,2009 م۸ ,ق1۸۵1 6 ع1و 00569916-000 صذ وصفاصنط نمعزوه/3 .(2011) 2۰ ,۷/16 6۶ .ظ با5ع 1۸ ,61101116700 (05 ۰ ۲۵906 ۵3۵ ]86۳0010۳۵ +علمعنل واعنجصه معمنلد‌عصعع هه 500 000۵26 ۸ .(2015) مقتطه7 منطعلنعاک چم .2 ,طع1300126 ,3 .5 بف۷320 ,600507101 لفصه ,(6۸70) 00706۴ واعنحص۸ 0عن ناد عصعی6 ,(3/11010) 7067مع1 .۰( 36513 0 162) 8-28 :(11)3 ,کعن۵ر5 آمنووام وم ۲٩ ۵ 70۳۳ جاعزن0 12 ۵۶** توص 560 نن۸ 0ص 3/0 ,کخععم معط حعصعاد ۳ عطا وصه 0011206 [ دوز ده -ع تاخصهی ۵۵ معط حمصعحلو کنط 1 .بوانوجه نصت] هزاوآ هذ 0۳06۲عنل تعنص طاز کاصع 500 ۵ 0۳06۲ 0 .2014-2015 و 6۵۳ عنص هد عطا هز ونهخصتا مداعنط 50۳60 مطام ععمط ۳۵۵ مص6ط 1 عنم صد 0060 0۵۳۷۷ 40 ۳۵6 (560110) 18 1۷ - /1252 00 02560 1316۷6 6 0۳ 47 صقطا +عطونط 50۳60 مطام صعطا که 30 عدمص۸ [ها دهع صنده) خعه 10 که دامع ۳۵ ۵ وله ماد ۵عصعندعه 160376 ,عمط عم دز م0۳16 اصهاعندک۸ مامطاحه 8 00۳6500 ۴ و0108 روم 01 1360271601 عمط کم صز ۳مک ]م0۳ اصهاوزکی ۸ ۳۴ 1783۷6۳51 10۳6۶120 عمط عم ۵۶4 ادعصد1360 نع مامط عم دز اصعلوهی .۸ 6۲۵0 تانق ۵۶ کعاتسنص 90 ۵۶ کدمزکوعی 9 جز 03۳0002160 6 نحص 0عسناه هدمع ۶و هه عطا فص ععصعل 20 -ع انوم عطا عصن ام ها عنعگاه ۵۳6 معط معط 5۰ 6۵ ۶٩ باه ۵ط) فص ععصعل نزمه لم من معط

هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر طرح واره درمانی هیجانی بر اجتناب شناختی رفتاری و شدت نشانه های اختلال اضطراب فراگیر در دانشجویان دختر مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر دانشگاه لرستان بود. این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی بوده و از طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانشجویان دختر مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر دانشگاه لرستان در سال تحصیلی 95-1394 بود؛ که به منظور اجرای پژوهش غربالگری انجام گرفت ابتدا دانشجویان دختر، پرسشنامه نگرانی پنسیلوانیا را تکمیل نمودند سپس از بین آن هایی که نمره بالاتر از 47 را در این پرسشنامه کسب کرده مصاحبه بالینی ساختاریافته براساس DSM – IV –TR (SCID) به عمل آمد که 30 دانشجو تشخیص اختلال اضطراب فراگیر را دریافت کردند. سپس 20 دانشجو که معیار های ورود به پژوهش را داشتند به صورت تصادفی انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه 10 نفره آزمایش و کنترل جایگزین شدند. آزمودنی های دو گروه، به پرسشنامه اجتناب شناختی- رفتاری (CBAS) و پرسشنامه اختلال اضطراب فراگیر(GAD-7) پاسخ دادند. سپس شرکت کنندگان گروه آزمایشی در 9 جلسه یک و نیم ساعته درمان گروهی مبتنی بر طرح واره درمانی هیجانی شرکت کردند. نتایج تحلیل کوواریانس داده ها نشان داد که طرح واره درمانی هیجانی به طور معناداری موجب کاهش اجتناب شناختی رفتاری و شدت نشانه های اختلال اضطراب فراگیر شرکت کنندگان گروه آزمایش در مرحله پس آزمون شد. به طورکلی نتایج پژوهش نشان می دهد که طرح واره درمانی هیجانی در کاهش اجتناب شناختی رفتاری و شدت نشانه های اختلال اضطراب فراگیر مؤثر است.

471195

است که طی یک دهه گذشته و به خصوص دو سه در شرایط کنونی و در پی انتشار ویروس کرونا از ۱- پژوهشگر گروه اقتصاد مقاومتی و برآورد اقتصادی» مرکز پژوهشی امنیت اقتصادی تدبیر تهران» ایران ‏ 2281211.60171) 1 111.11201209 می‌تواند پيامدها و تبعات منفی داشته باشد و حتی به ابتدا روند کسری بودجه و دلایل ایجاد آن در چند نمودار شماره ۱ روند کسری بودجه را از سال ۱۳۸۵ اما از سال ۱۳۹۱ روند صعودی در پیش گرفته است. نکته قابل توجه آن است که با وجود آنکه آمار مربوط به سال ۱۳۹۷ برای ٩ماهه اول این سال است. اما شاهد به ۱۳۹۶ بوده‌ايم. به‌طور کلی, از مهم‌ترین عواملی که در یکی از دلایل اصلی موارد بیان شده آن است که بخش دیگر هرساله با توجه به نرخ تورم حقوق و دستمزد ۱ أ ۱ | ۱ ۱ 1 8 ۱ ۱ ۱ ۱ ۱ 1 دولت ربط داد بلکه عدم تحقق درآمدهای دولت را نیز باید از عوامل موثر بر کسری بودجه دانست. در نمودار و همین موضوع باعث شده در سال‌هایی که با افت قیمت از درآمدهای دولت را تشکیل داده و همین موضوع باعث شده است که عدم تحقق درآمدهای نفتی» به دلیل افت درآمدی دولت و کسری بودجه را به همراه داشته باشد. همچنین باید دقت کرد که از دیگر دلایل کسری بودجه باشد که در ادامه, به برخی از مهم‌ترین آاواظا زد بعد و به دنبال تشدید تحریم‌ها و افت درآمدهای نفتی اختصاص دهد و از این طریق از کسری بودجه بکاهد. نرخ تورم را به همراه دارد. از سوی دیگر استقراض بخش خصوصی را در پی دارد که با توجه بانک‌محور علاوه بر تأثیر غیرمستقیمی که بر پایه پولی و نقدینگی شود. با توجه به آنکه سهم نظام بانکی در تأمین مالی نمودار ۵- پایه پولی. بدهی دولت به بانک‌ها و بانک مرکزی و بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی (میلیارد ریال) ۱۳۸۵ ۱۳۸۶ ۱۳۸۷ ۱۳۸۸۱۳۸۹ ۱۳۹۰ ۱۳۹۱۱۳۹۲۱۳۹۲ ۱۳۹۴ ۱۳۹۵ ۱۳۹۶ ۱۳۹۷ ۱۳۹۷ ۸ و حفظ سهم نسل‌های آینده از منابع نفت و گاز بیان ۰ تا ۱۳۹۳ رخ داد و پس از آنکه سهم صندوق توسعه ملی از درآمدهای نفتی در سال ۱۳۹۳ به ۲۹ کاهش یافت و تاکنون نیز ۲۰ درصد باقی مانده است که دلیل اين اتفاق را می‌توان به کمبود منابع.دولت و تجارت خارجی و افزایش بیکاری را در سطح جهان به حاکی از آن است که بیشتزین تأثیر شوک منفی ویروس در سال ۲۰۲۰ حدود ۴/۲ تریلیون دلار از ارزش تولید از پایان سال ۰۱۳۹۸ کشور با ویروس کرونا درگیر بوده که اين موضوع از یک سو باعث آسیب دیدن برخی است. از سوی دیگر در دو سه سال اخیر تحریم‌های به قانون بودجه سال ۱۳۹۹ داشته و متناسنب با:آن رشد دولت با بیش‌برآورد همراه بوده و به همین دلیل» داشتن که به‌طور عمده حاصل از فروش نفت است. به نظر حدود ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه نفت در روز است. در این خصوص باید دقت شود که کشور در شرایط ضادرات انفت ۳۸ درضد است که :دولت از این میزان ۸ درصد کسر کرده و در عمل ۲۰ درصد به صندوق واریز می‌شود. نکته قابل بیان این است که در نظر جدول ۲- منابع و مصارف لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ و رشد آن نسبت به سال ۱۳۹۹ (میلیارد ریال) قانون بودجه سال لایحه بودجه سال رشد سال ۱۴۰۰ نسبت به سال منابع شرکت‌های دولتی» بانک‌ها و مسسات انتقاعی .. اعم ۱۳۶۳۶ ۳/۵ ۸۷ از محل درآمدهای اختصاصی دولت - هزینه‌ای ۳/۴ ۸/۵ ۱/۰ از محل درآمدهای اختصاصی دولت - سرمایه‌ای ۳۴/۱ 0/۱ ۶/۵ مصارف شرکت‌های دولتی, بانک‌ها و موسسات عم ۱۳۲۶۳۳۶ 0/۵ ۸۷ مآخذ: قانون بودجه سال ۱۳۹۹ و لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ عمده ناشی از رشد مخارج جاری است و نکته دیگر عمرانی و در نتیجه آن» تعویق و تأخیر در اتمام رکود تورمی حاکم بر اقتصاد کشور در یک دهه اخیر و سال ۱۴۰۰ محتمل است. با وجود آثار مثبت مداخله بوده است. به دنبال این موضوع, دولت با معیار قرار عمرانی را افزایش می‌دهد. اما زمانی که با عدم تحقق کاهش دهد که این اقدام آثار مخربی بر اقتصاد دارد. بین ۲۵ تا ۴۰ هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی در کشور حال حاضر یارانه نقدی به بیش از ۷۶ میلیون نفر تضاد منافع قرار می گیرند و از دریافت یارانه انصراف

فزونی مخارج دولت  نسبت به منابع درآمدی آن به کسری بودجه منجر می شود که به واسطه نقش دولت در اقتصاد ایران و اختیارات آن، ممکن است موجب عدم تعادل در سایر بخش های اقتصاد شود. در این گزارش، ابتدا روند و دلایل ایجاد کسری بودجه در سال های گذشته و تبعات آن مورد بررسی قرار می گیرد، سپس، ضمن ارایه چشم انداز کسری بودجه در سال آتی، راهکارهایی برای کاهش کسری بودجه ارایه می شود. بررسی روند کسری بودجه در یک دهه گذشته نشان می دهد که از سال 1391 کسری بودجه روند افزایشی در پیش گرفته و براساس آخرین اطلاعات موجود، در 9ماهه نخست سال 1397 دولت کسری بودجه ای حدود 45 هزار میلیارد تومان داشته که بیشترین میزان کسری بودجه در یک دهه اخیر است. رشد هزینه های دولت و عدم تحقق درآمدهای دولت، به ویژه درآمدهای نفتی که تحت تأثیر تحریم های بین المللی کاهش شدید داشته، از مهم ترین دلایل ایجاد کسری بودجه در سال های گذشته بوده است.  با توجه به افزایش غیرقابل پیش بینی در برخی هزینه های دولت از جمله هزینه های مربوط به بهداشت و درمان و حمایت های مالی از برخی کسب وکارها و ابهام در خصوص تحقق درآمدهای مالیاتی به دلیل آسیب دیدن کسب وکارها، داشتن کسری بودجه در سال جاری دور از ذهن نخواهد بود. همچنین بررسی لایحه بودجه سال آینده نشان می دهد، سمت منابع بودجه از محل درآمدهای حاصل از صادرات نفت و میعانات گازی با بیش برآورد مواجه بوده و به همین دلیل، داشتن کسری بودجه در سال 1400 نیز بسیار محتمل است.کسری بودجه دولت می تواند تبعاتی مانند برداشت های دولت از نظام بانکی، برداشت از صندوق توسعه ملی، عدم تحقق پرداخت های عمرانی و در نتیجه آن، تعویق و تأخیر را در اتمام پروژه های عمرانی به همراه داشته باشد و موجب تعمیق رکود تورمی می شود. تعمیق رکود و به دنبال آن، تعطیلی بسیاری از کسب و کارها و افزایش بیکاری، علاوه بر آثار اقتصادی، می تواند تبعات اجتماعی به همراه داشته باشد و حتی تهدیدکننده امنیت ملی کشور باشد. ازاین رو، برای کاهش کسری بودجه و تبعات منفی آن پیشنهادهای زیر ارایه می شود: 1- پرهیز از بیش برآورد درآمدها، 2- حذف یارانه دهک های پردرآمد، 3- شناسایی فرارهای مالیاتی و 4- توسعه پایه های مالیاتی و تعریف پایه های مالاتی جدید.

408984

معاملات جفتی در بازار سهام ایران بوده» به همین منظور ۳ شماره ۰۹۶-۹۷ مرداد و شهریون مهرو آبان ۱۳۹۸ لززللل‌اهای بازرتانی) سهام و اوراق بهادار همواره با عدم قطعیت و ریسک همراه سود در بازار سهام را با جمع‌آوری اطلاعات و استراتژی‌های سعی در ایجاد سود بر اساس درک درستی از بازار سهام و به طور کلی رفتار آن دارند. یکی از این استراتژی‌های در معاملات است. یک آربیترازگر دو سهم را پیدا می‌کند که قیمت آن‌ها برای یک دوره زمانی با هم حرکت کنند. اگر قیمت جفت در حال افزایش قیمت! را به فروش می‌رساند و برای "سهام در حال کاهش قیمت" موقعیت خرید را پیش می‌گیرد. تفکر این معامله خرید سهام با ارزش‌گذاری پایین و فروش سهام با زمانی که بازده به سطح میانگین نزدیک می‌شود. در این تهران است . در واقع ما به دنبال پاسخ به این سوال هستیم براساس مطالعه ویدیامورثی [۲] و کالدریا و مورا [۳]. معاملات جفتی برای نخستین بار در اواسط دهه ۱۹۸۰ توسط گروه بززلللی‌اهای) باز(کالی) شماره ۹۷ - ۰۹۶ مرداد و شهریون مهرو آبان ۱۳۹۸ بود. آن‌ها از تکنیک‌های بسیاری استفاده کردند که از جمله آن‌ها می‌توان یه مسامله افراق بهادار به ضورنت جفتی آشاره کرد. این گروه جفت‌هایی از سهام را شناسایی نمودند که قیمتشان تمایل به حرکت با هم داشتند. ایده کلیدی در این استراتژی پیدا کردن یک ناهنجاری در روابط بین سهام بود. تارتجلیا و گروهش استراتژی معاملات جفتی را برای کل سال ۷ به‌کار بردند اما پس از دو سال نتیجه‌گیری ناموفق. این گروه در سال ۱۹۸۹ منحل شد. با این حال, به‌تدریج محبوبیت معاملات جفتی افزایش پیدا کرد و به یک استراتژزی نهادی که توانایی و منابع مورد نیاز برای کار در بازار را در که این استراتژی در حال حاضر یکه تاز بوده و از رونق این هر یک از این صندوق‌ها را تشکیل می‌داد» زیرا این استراتژزی این بود که معامله‌گران با استفاده از ابزارها و فن‌آوری‌های  جفتی اشاره نمود که عبارت است از رویکرد فاصله‌ای, هم‌انباشتگی که در ادامه به شرح مختصری از هر کدام قیمتی و یا مجموع مربعات فواصل بین دو سری قیمت نرمال شده محاسبه می‌شود. به طور کلی این رویکرد از وجود یک رابطه آماری بین دو دارایی استفاده می‌کند. در مقاله دو و همکاران درسال ۲۰۰۶ آشاره شده است: که این مدل ذآرای مزیت عدم تأثیرپذیری از اشتباه در تبیین مدل [۶] و یا برآورد اشتباه [۷] است اما این رویکرد نا پارامتریک در خصوص فرضیه‌های این رویکرد این است که سطوح فاصله قیمتی و یا بازده‌های دو دارایی جفتی در طول زمان ایستا می‌باشد که این چنین فرضیاتی در دوره‌های زمانی کوتاه‌مدت و يا تنها در بین یک گروه خاص از دارایی‌های جفتی که مشخصات ریسک و بازده نزدیکی دارند» معتبر است . از جمله مقاله‌های اصلی که در خصوص این رویکرد وجود دارد می‌توان به گیتو و همکاران در سال ۱۹۹۸ و ۰۲۰۰۶ ناث [۸]» آندرد [٩] ؛ انگلبرگ [:۹]» پاپانداکیس و ویسوکی [۱۱] و دوو فاف [۱۲] اشاره نمود. این رویکرد توسط هوک [۱۳] ارائه شد که در آن انواعی از به طور خلاصه این روش متشکل از سه مرحله پیش‌بینی» رتبه‌بندی و معامله است . این روش از جنبه بنیادی با سایر روش‌ها متفاوت بوده و بدون هیچ توجه و بازگشتی به مدل تعادلی ابتدایی توسعه يافته است . در مقاله هوک بحث شده کرده و امکان تقخیص لحظه پیدایشن واگزایی را که دیگر رویکردها قادر به تعیین آن نیستند» دارد. هرچند هنوز تحقیق دیگری در خصوص این رویکرد انجام نشده است که دلیل آن را می‌توان در پیچیدگی محاسبه ماتریس « که تعداد این رویکرد صریحا رفتار بازگشت به میانگین اسپرد را در جفتی با رویکردهای تصادفی بر مبنای این فرض واقع شده است که اسپرد از یک فرایند اورنشتاین اولنیک [۱۴] که نوعی برای پیروی اسپرد آن‌ها از این فرایند نمی‌شود. علاوه براین به طور کلی میانگین بلندمدت اسپرد نبایستی ثابت در نظر گرفته شود مگر اینکه دو دارایی» نقاط قیمتی [۱۵] مشابه و اصلی که در زمینه رویکرد تصادفی کار شده است می‌توان به الیوت و همکاران [۱۶] دو و همکاران [۱۷] » رامپرتشامر [۰]۱۸ فروش در بیش از دو سهام توسط الکساندر و دیمیتریو [۲۰] و نیز توسط گالنکو و همکارانش [۳۲۱] در سال ۲۰۰۷ استفاده که اگر ارزش پرتفوی حول ارزش تعادلی نوسان کند هرگونه انحرافی از این ارزش را می‌توان فرصتی برای معامله دانست. گرفته است می‌توان به لین [۲۲] و همکاران در سال ۰۲۰۰۶ شماره ۷٩ - ۰۹۶ مرداد و شهریور, مهروآبان ۱۳۹۸ لززلل‌اهای بازرتانی)  ویدیامورثی [۲۳] در سال ۰۲۰۰۴ گیلسپی و آلپ [۳۴] در سال ۱ و هنگ و سوسمل [۳۵] در سال ۲۰۰۳ اشاره کرد [۲۶]. مرجره فرقاخس آس‌آند. پی مق ورکالا او فوریه مان 5 می ۲۰۱۵ آزمون شد. روش‌هایی که در این پژوهش بررسی فولر تعمیم یافته و آزمون علیت گرنجری و روش بر پایه از هر یک از روش‌ها که شامل کسب بازده ۱۵ درصد در روش کمترین فاصله» بازده ۱/۴ درصد در روش آزمون دیکی فولر تعمیم‌یافته و علیت گرنجری و بازده ۶ درصد در روش بر پایه رگرسیون خطی در طول ۸ ماه می‌شود نظریه ایجاد بازده بیشتر از بازده بازار را به هنگام استفاده از طبقات مختلف دارایی تأیید می‌کند. به‌علاوه, با توجه به نتایج بازده ۱۵ درصد و نسبت شارپ ۰۶/۵ الگوی فاصله بهترین الگو برای جدید بر پایه ترسیمات رنکو و کاگی» که دو اندیکاتور نموداری روی داده‌های منتخب از بازار بورس اوراق بهادار تهران اجرا بززلللی‌اهای) باز(کالی) شماره ۹۷ - ۰۹۶ مرداد و شهریون مهرو آبان ۱۳۹۸ شده‌اند. نتایچ به دست آمده از پیاده‌سازی نشان میدهد که در استراتژی مورد استفاده به ازای انتخاب مناسبی از 7[ در جفت سهام ختراک و ختوقا بازده ۵۲/۹۱ درصد و در جفت خمحرکه و خودرو بازده ۳۳/۶۴ درصد به دست می‌آید [۲۸]. مقاله از قیمت تسویه روزانه قراردادهای آتی از ابتدای سال ۵۱ تا آذر ۱۳۹۱ برای بررسی اثربخشی و قابلیت استفاده از این استراتژی در معاملات آتی سکه طلا استفاده شده است. نتایج به‌دست آمده نشان می‌دهد که سری اسپرد قیمتی آتی سکه دارای خاصیت بازگشت به میانگین قوی بوده و تلاطم نسبنا بالایی را نشان می‌دهد. همچنین نتایج حاصل از روش استراتژی‌ها را در این بازار تایید نمود [۳۰].تهرانی و همکاران بهادار تهران را مورد بررسی قرار دادند. به این منظور با استفاده از آزمون نسبت واریانس» بازگشت به میانگین در سه شاخص قیمت» بازده نقدی و قیمت و شاخص پنجاه شرکت فعال‌تر حاصل وجود بازگشت به میانگین را در دو شاخص قیمت و شاخص بازده نقدی و قیمت در بیشتر دوره‌های زمانی تایید ۸۷-۴ و در بیشتر فواصل زمانی از فرایند گشت تصادفی نیز ده پرتفوی تشکیل شده بر اساس ارزش بازار بررسی شد. شاخص و حداقل بازده روزانه طی ۱۰ تا ۱۶ ماه گذشته» نشان داد که در بورس تهران بازگشت به میانگین غیرخطی وجود دوره بازگشت به میانگین با افزایش ارزش بازار سهام را تأیید کرد. علاوه بر این نتایج به دست آمده از آزمون ريشه واحد غیرخطی درجه سوم روی بازده شاخص و مقایسه آن با مقادیر بحرانی نیز وجود خاصیت بازگشت به میانگین را تأیید کرد و نشان داد که نتایج به دست آمده مستقل از روش آزمون معاملات جفتی هنوز سود آور بود. با این حال» محدودیت‌های نتایج حاصل نشان داد که استراتژی معاملات جفتی بازار سهام در این مطالعه با استفاده از داده‌های واقعی و شبیه‌سازی بررسی قرار گرفت. نتایج حاصله نشان داد که روند موازی و یک همبستگی بالا بین سهام مورد نظر می‌تواند منجر به سود قابل توجهی شود [۳۴]. چن [۳۵] و همکارانش (۲۰۱۲)» به بازده غیرطبیعی و قابل توجهی را ایجاد کند. همچنین عوامل معاملات جفتی و تأخیر در انتشار اطلاعات به عنوان محرکی با استفاده از داده‌های روزانه» هفتگی و ماهانه برای دوره ۸ تا ۲۰۰۷ پرداختند. آن‌ها نشان دادند زمانی که سهام به صورت جفتی با حداقل فاصله بین قیمت تاریخی نرمال شده تطبیق داده می‌شوند بازدهی بالغ بر ۱۵ درصد ایجاد خواهند نمود. نتایج بوت استرپ نشان داد بازده این استراتژی را می‌توان به مهارت نسبت داد تا شانس» همچنین ضریب بتا گرفتند. از جمله اين آزمون‌ها می‌توان به آزمون انگل گرنجر آمریکا ژاپن» هنگ کنگ و چین با استفاده از داده‌های روزانه برای سال‌های ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۹ را مورد بررسی قرار داد. نتایج نشان داد که این استراتژی بازده اضافی مثبت و پایداری معاملات جفتی را در بازار بورس ترکیه مورد بحث و بررسی قرار دادند. استدلال آن‌ها این بود که نیروهای آربیتراژی و طور کلی» نتایج به‌دست آمده در حد متوسطی استدلال آن‌ها را حمایت کرد. با این حال» آن‌ها نشان دادند که در طی دوره‌های کوتاه معاملاتی بین یک تا دو ماه» بازدهی به‌دست آمده مثبت و نسبتا بزرگ بود. بروسارد و واحیکوسکی [۴۰] شماره ۷٩ - ۰۹۶ مرداد و شهریور, مهروآبان ۱۳۹۸ لززلل‌اهای بازرتانی)  (۲۰۱۰)» سودآوری استراتژی معاملات جفتی را در بازار سهام فنلاند برای دوره ۷ تا ۴ مورد بررسی قرار دادند. آن‌ها طور متوسط بازده سالیانه‌ای بالاتر از ۱۵ درصد را ایجاد نموده جفتی را برای شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار استانبول مورد بررسی قرار دادند. در این مطالعه آن‌ها از نتایج نشان داد که این استراتژی بازده‌ای معادل ۳,۳۶ درصد آمد. نتایج بررسی نشان داد که استراتژی معاملات جفتی بازده اضافی با نوسانات کمتر نسبت به پرتفوی بازار ایجاد کرده جفتی را در بازار آتی کالا مورد بررسی قرار دادند. مطالعه آن‌ها نشان داد که معاملات جفتی با درآمد بازار آتی کالا مردها جفتی در بازار آتی کالا با عوامل ریسک بازار معمولی نامرتبظ جفتی در بازارهای مالی برزیل پرداخت. او از دوره‌های زمانی یک استراتژی بازار خنثی و سودآور در بازار برزیل است. بهترین [۴۴] و همکارانش (۲۰۰۶)» معاملات جفتی را با استفاده از دادند. با اجرای این استراتژی آن‌ها بازده اضافی ۱۱ درصد را محلی خود و در ابالات متحده به عنوان ۸۶ پرداختند. همه جفت‌ها ریشه هم جمعی داشتند در نتیجه انتخاب آن‌ها بززلللی‌اهای) باز(کالی) شماره ۹۷ - ۰۹۶ مرداد و شهریون مهرو آبان ۱۳۹۸ جفتی در این بازار سودآور است. همچنین نشان دادند که محافظه‌کار که مایل به نگهداری برای دوره یک ساله است. سود سالانه این استراتژی به بیش از ۳۳ درصد خواهد رسید. مختلف معامله و معامله اندک برای برخی از جفت‌ها نه تنها معاملات جفتی در بیشتر موارد قابل اجرا و سودآور بوده است. پژوهش حاضر از نظر نوع تحقیق بر مبنای هدف آن» یک اطلاعات در این پژوهش را به طور کلی می‌توان به دو دسته برای تأیید پا زد سوالات پژوهش از روش میدانی و از اطلاعات قیمتی سهام در بورس اوراق بهادار تهران استفاده شده است . ۴ تا ۱۳۹۴ می‌باشند. برای تعیین نمونه آماری از روش حذفی استفاده خواهد شد به این معنی که. شرکت‌هایی که ویژگی‌های مورد نظر ما مثل دوره زمانی» فعال بودن نماد ویژگی‌های جفت شده با دیگر سهام و ... را نداشته باشند بلندمدت آنها مورد بررسی قرار گرفت و در نهایت جفت سهامی رابطه بلندمدت بودند. بازه زمانی در نظر گرفته شده روزانه و از سال ۴ تا ۱۳۹۴ می‌باشد. برای پیاده‌سازی و بررسی دوره تشکیل در نظر گرفته خواهد شد که در این مطالعه دوره تشکیل یک سال در نظر گرفته شده است. منظور از دوره تشکیل دوره‌ای است که رفتار سهام برای تعیین قبل از معامله نیز نامیده می‌شود. با استفاده از قیمت‌های ۲ دوره معامله: در تحقیق دوره معاملاتی برای معامله جفت سهام یک سال در نظر گرفته شده که بلافاصله بعد از خرید و فروش مشخص می‌شوند. در این تحقیق ۱۱ دوره ۱ مشخص کردن سهامی که پتانسیل جفت شدن را با هم در این تحقیق با توجه به اینکه دوره تشکیل و دوره معامله سال به سال در نظر گرفته شده است در نتیجه تعداد سهامی که پتانسیل جفت شدن را دارا بوده متفاوت هستند. شماره ۷٩ - ۰۹۶ مرداد و شهریور, مهروآبان ۱۳۹۸ لززلل‌اهای بازرتانی) مثبت را با هم داشته به عنوان جفت در نظر گرفته خواهند شد. در این تحقیق ۵ جفت سهامی که دارای بالاترین ضریب همبستگی مثبت بوده به عنوان پرتفوی ۵ تایی و۱۰ جفت در کنار مراحل فوق با استفاده از آزمون ژوهانسون مشخص می‌کنيم که آیا جفت سهامی که ما در نظر گرفته‌ايم هم انباشته هستند يا خیر؟ وجود رابطه هم انباشتگی به معنای وجود یک رابطه بلندمدت بین جفت سهم است در نتیجه در صورتی که با استفاده از آزمون ژوهانسون مشخص ‏ شود که جفت سهم انتخابی هم انباشته باشند می‌توان از آن دوابه است که بالاترین قابلیت جفت شدن را با هم دارند. روش استفاده شده در این تحقیق یک روش ترکیبی و جدید است زیرا تحقیقات موجود در این زمینه از هر کدام از دو روش بالا به صورت جداگانه استفاده نموده‌اند. اما ما در این تخقیق شدند. با استفاده از این نرم‌افزار استراتژی کد نویسی شده و خروجی آن به صورت نمودار و جدول بوده که می‌توان از بززلللی‌اهای) باز(کالی) شماره ۹۷ - ۰۹۶ مرداد و شهریون مهرو آبان ۱۳۹۸ طریق آن سیگنال‌های خرید و فروش را تشخیص داد. برای استراتژی معاملات جفتی موارد زیر در نظر گرفته شده است. اینکه هر زمان اسپرد بین دو سهم از آن کمتر یا بیشتر شد ۲ در نظر گرفتن میانگین انحراف معیار برای اسپرد جفت نرمال شده سهام از باندهای بالا و پایین انحراف معیار و فروش این گونه عمل شده که به عنوان مثال اگر جفت ۸ منهای قیمت نرمال شده سهم 8) و آن را وارد کد 1 استرأئژی» نموداری خواهد بود که در آن اگر نمودار اسپرد از باند بالای انحراف معیار عبور کند سهام ۸ فروخته می‌شود و سهام 13 خرید می‌شود و برای باند پایین انحراف با توجه" به مراحل بالا مشخص می‌شود که چه زمانی موقعیت معاملاتی باز کنیم و چه زمانی این موقعیت را استراتژی معاملات جفتی است. لازم به ذکر است در تمام دوره‌های معاملاتی فرض شده که در اول دوره ما هیچ موجودی از سهام نداریم یعنی اینکه اگر در اولین سیگنال سهمی موقعیت فروش داشته باشد این موقعیت در نظر گرفته نمی‌شود. همچنین اگر موقعیت معاملاتی باز باشد و تا آخر دوره موقعیت معاملاتی بسته نشود آن موقعیت در پایان دوره گرفته شده است. در این جا فرض شده که مقدار خرید و برای محاسبه بازده هر یک از پرتفوی‌های ۵ و ۱۰ تایی جفت سهام نیز از میانگین بازده هر یک از جفت‌ها استفاده شده است . برای بازده پرتفوی ۵ تایی میانگین بازده ۵ جفت است. همچنین برای بازده پرتفوی ۱۰ تایی هم میانگین ۱۰ داشتن ضریب همبستگی مثبت و بالا و یک رابطه بلندمدت باشند. در جدول (۱) هر کدام از جفت سهامی که قابلیت این شماره ۷٩ - ۰۹۶ مرداد و شهریور, مهروآبان ۱۳۹۸ لززلل‌اهای بازرتانی) است که؛ در صورتی که حداقل برای یک بار سیگنال خرید این استراتژی برای جفت سهام موردنظر قابل اجرا می‌باشد. با را داشته‌اند. زیرا برای هر کدام از این جفت سهام در دوره معامله حداقل یک بار سیگنال خرید یا فروش صادر شده بود. پرتفوی‌های ۵ و ۱۰ تایی آورده شده است. همان‌طور که ۴ منفی و پایین بوده است. اما برای دیگر سال‌ها بازده استراتژی فوق مثبت و اکثرا بالا بوده است . در نتیجه می‌توان گفنت که این استراتزی در بیشتر سال‌ها سوذاور بوذاه است, منفی بودن بازده استراتژی در دو سال فوق به دلایل شرایط بززلللی‌اهای) باز(کالی) شماره ۹۷ - ۰۹۶ مرداد و شهریون مهرو آبان ۱۳۹۸ آن سال‌ها بوده است. بر اساس بررسی که انجام شد بیشتر در این پژوهش جفت سهام سودآور بر اساس ایجاد بازدهی بالاتر از نرخ تورم در سال مورد نظر انتخاب شده‌اند. در جدول بالای قیمتی و خاصیت بازگشت به میانگین و... باشند. از میان جفت سهام بالا در سال‌های مختلف به ترتیب وسپه- در مورد وجود فرصت آربیتراژ باید کارایی بازار بررسی شود. با توجه به ادبیات تحقیق در این زمینه اکثر مطالعات انجام شده به وجود عدم کارایی بازار سهام ایران اذعان داشته و همچنین با توجه به بررسی‌های انجام شده در این تحقیق بورسی مورد تایید قرار گرفت. لازم به ذکر است منظور از قیمت‌گذاری يا همان فاصله قیمت فعلی سهم با قیمت واقعی سال جفت سهام بازده سال جفت سهام بازده سال جفت سهام بازده لازم به ذکر است که کد ۸1211۵0 استراتژی معاملات جفتی در نرمال شده سهم وملت منهای قیمت نرمال شده سهم وبانک) فلش‌های بالای نمودار به معنی خرید سهام وبانک و فروش شماره ۷٩ - ۰۹۶ مرداد و شهریور, مهروآبان ۱۳۹۸ لززلل‌اهای بازرتانی) نمودار ۱- خروجی نرم‌افزار ۱۶۱2 برای جفت سهام وملت-وبانک سال ۱۳۸۵ بازار بورس اوراق بهادار بود. همان‌طور که قبلا اشاره اشد آنها با هم همبستگی مثبت و بالایی داشته‌اند و سپس کسب سود از همگرایی يا واگرایی قیمت‌های آنها در آینده است. برای دوره ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۴ انتخاب شدند. جهت استفاده از این استراتژی ابتدا لازم بود سهامی شناسایی شوند که با هم شناسایی جفت سهام دوره تشکیل یک سال در نظر گرفته طی دوره تشکیل مورد بررسی قرار گرفت. بعد از شناسایی رسید که دوره معامله جفت سهام نیز یک سال در نظر گرفته شد. در کل با توجه به دوره زمانی تحقیق ۱۱ دوره تشکیل و معامله ایجاد شد. به منظور شناسایی و انتخاب جفت بززلللی‌اهای) باز(کالی) شماره ۹۷ - ۰۹۶ مرداد و شهریون مهرو آبان ۱۳۹۸ که استراتژی طراحی شود به همین منظور از امکانات نرم‌افزار کد نرم‌افزاری آن به صورت نمودار و جدول بوده که در آن سیگنال‌های خرید و فروش مشخص شده است. به طور کلی اکثر سالها سودآور بوده است. نتیجه تحقیق حاضر با نتیجه ۱ با توجه به قابل اجرا بودن استراتژی معاملات جفتی در  ابتدا سهام را از لحاظ تکنیکال مورد بررسی قرار گرفته و معاملاتی و بانک-و ملت» وغدیر-و صنعت و ونیکی - و سودآور بوده که تعداد دفعات خروج و برگشت به انحراف معیار در نظر گرفته شده (انحراف معیار یک) زیاد بوده است . بنابراین پیشنهاد می‌شود که به این موضوع توّجه . از آنجایی که آربیتراژ اساس استراتژی معاملات جفتی را معاملات جفتی سهامی را در نظر بگیرند که قیمت آن‌ها و حتی در برخی سال‌ها که سودآور نبوده نسبت به می‌شود در انتخاب صنعت يا صنایع مورد نظر دقت شود. . براساس بازده به‌دست آمده از پرتفوی‌های ۵ و۱۰ جفت سهام و اینکه بازده پرتفوی ۵ جفت سهامی در بیشتر موارد نسبت به ۱۰ جفت سهام بالاتر بوده است» بنابراین به نتیجه فوق را مدنظر قرار دهند و سعی کنند پرتفوی خود ۱ استفاده از استراتژی معاملات جفتی با در نظر گرفتن شماره ۷٩ - ۰۹۶ مرداد و شهریور, مهروآبان ۱۳۹۸ لززلل‌اهای بازرتانی) پاکیزه» کامران و ثمر حبیبی (۱۳۹۶)» «مقایس سودآوری استراتژی معاملات جفتی بین طبقات مختلف دارایی»مدیریت دارایی و تامین مالی»» دوره پاکیزه» کامران؛ کوثراخوان چایجان و پیام صالحی (۱۳۹۱)» «کاربرد استراتژی معاملات جفتی در بازار قراردادهای آتی سکه طلای بهار آزادی»» نهمین تهرانی» رضا؛ حجت‌اله انصاری و علیرضا سارنج (۱۳۸۷)» «بررسی وجود پدیده بازگشت به میانگین در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از بززلللی‌اهای) باز(کالی) شماره ۹۷ - ۰۹۶ مرداد و شهریون مهرو آبان ۱۳۹۸ مالی و مدیریت اوراق بهادار دوره ۰۸ شماره ۰۳۳ زمستان ۰۱۳۹۶ صص عسگری» محسن و زهرا ابو (۱۳۹۱)» «بررسی اثربخشی استراتژی معاملات جفتی بر روی قراردادهای آتی سکه با ترکیب رویکردهای تصادفی و هم‌انباشتگی»» سومین کنفرانس ریاضیات مالی و کاربردها ۱۱و ۱۳۲ بهمن فدایی نژاد» اسماعیل و سارا پیشداد (۱۳۸۸)» «بازگشت به میانگین غیرخطی 66 20 ۳050۳85 01 آمم 5 , کاعا 1/1 ۳۵0۳65 عن 29" ,(2010) ,ک معا 0صه ۳۵ نگاو 8 ,تتاق0[1ظ ۷ ۸" ,(2006) بل ,قنقگ 300 8 ,3۵06۲ وبظ ,10 )6 حذ پواعتاه 06 زک 0 اکزا 2 ,و76۳5 2707 6 نع فلصد 0 فصه عصنلدیه و۶۳" ,(2010) .3 هلا17 ۸۳0۳13 ۵1۵۲6 2/1۷ ۸ :۵0 ۵ ۵۶ ۹ (2007) 3/۰ مصزا06۳ و 655 3:10 ۵ 0 21016 ۸ ,(2013) ب0زط۳۵ ,0122010 40 ۳00۳6۶ [2 1305 ,وع10مصط 16 وصه عع منک او شماره ۷٩ - ۰۹۶ مرداد و شهریور, مهروآبان ۱۳۹۸ لززلل‌اهای بازرتانی)

برخی از سرمایه گذاران با استفاده از استراتژی های مختلف به دنبال درک درستی از بازار سهام و رفتار آن برای کسب سود هستند. یکی از این استراتژی ها در معاملات سهام، استراتژی معاملات جفتی است. در این استراتژی هدف پیدا کردن دو سهم است که قیمت های آن ها در گذشته با هم در حال حرکت بوده اند. در این مطالعه، هدف بررسی استراتژی معاملات جفتی در بازار سهام ایران بوده، به همین منظور سهام شرکت های سرمایه گذاری برای بازه زمانی 1384 تا 1394 به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای شناسایی جفت سهام، دوره تشکیل یک ساله در نظر گرفته شد و از آزمون همبستگی و آزمون های هم جمعی با استفاده از نرم افزار EViews جفت سهام مورد نظر شناسایی شدند. در ادامه با استفاده از نرم افزار Mtlab کد استراتژی نوشته شد و سوالات تحقیق مورد بررسی قرار گرفتند که نتایج حاکی از قابل اجرا و سودآور بودن استراتژی در اکثر سال ها بود.

506445

خداوند متعال, علم و دانش را علت کلی و اساسی آفرینش همه پدیده‌های هستی اعم از آسمان و زمین -معرفی کرده است. همین نکته برای نشان دادن عظمت و ارزش علم و علما و افتخار آن‌ها بهترین دلیل گویا و قاطع‌ترین گواه می‌باشد. به همین جهت پروردگار عالم» دانش و معرفت را ازلحاظ شرافت و ارزش در اوج همه مراتب و مقامات قرار داده است. خداوند متعال با نخستین نعمست خویش -یعنی علم و بینش - بر آدم ابوالبشر منت نهاد, آنگاه‌که پروردگار جهان آدم را آفرید و او را از بوته تیره عدم رهائی‌بخشید و لباس نورانی هستی را بر قاست وی پوشاند. بر او ازآن‌جهت منت بشر همواره در پی دریافت و فهم حقیقت و ایجاد ارتباط با عالم خارج از خود بوده و در این زمینه افکار و آرا متفاوت ارائه و مطرح کرده است؛ ازاین‌رو به بازشناسی و ارزیابی قوای ادراکی و معرفت و شناخت خود پرداخته و از میزان ارزش و قابل‌اطمینان بودن آن ادراکات, آگاهی یافته که این خود. موضوع بحث معرفت‌شناسی شده است. وقتی از تعریف علم سخن به میان می‌آید» منظور این نیست که علم را می‌توان تعریف کرد و حد حقیقی آن را مشخص ساخت؛ بلکه آنچه درباره علم گفته می‌شود. تعیین معنی ادراک است که احساس و تخیل و تعقل در آن اشتراک دارند. البته این معنی واضح و بی‌نیاز از تعریف است؛ ولی کسانی که درباره حقایق اشیا به بحث و بررسی می‌پردازند. در برخی موارد؛ از تعیین مسمای یک شی نیز سخن می‌گویند. آنچه با نظر به مجموع واقعیات موجود درباره علم می‌توان گفت این است که علم عبارت است از انکشاف واقعیتی که وجود و جریان کلی آن بی‌نیاز از من و عوامل درک انسانی بوده است که با آن ارتباط برقرار نموده است. قضیه و مسئله‌ای را که از چنین انکشافی حکایت کند قضيه علمی می‌نامیم. ملاصدرا علم را نحوه وجود می‌داند. او برای آن مراتب تشکیکی قائنل است. هر یک از ما هر وقت و هر چه از علم می‌گوییم مرتبه‌ای از آن را در نظر داریم و  تحلیل و بررسی آرای ابن عربی ... (احمدرضا کیخای فرزانه و دیگران) ‏ ۱۹۳ حقیقت و مرتبه را بدون رجوع به‌کل نمی‌توان دریافت. اگر قرار باشد علم جزئی را تعریف کنیم این تعریف باید با نظر به علم کلی باشد؛ اما چون در فلسفه علمی رسمی معاصر حقیفت و ماهیت علم مطرح نمی شود علم را نمی‌توان تعریف کرد. (داوری اردکانی۶۴:۱۳۹۹) محقق سبزواری در ذیل همان صفحه کتاب اسفار گفت: اگر علم رابا چیز دیگر تعریف کنیم» منجر به دور باطل می‌شود چون همه اشیا با علم» معلوم می‌شوند و اگر علم را با چیز دیگر تعریف کنیم» دور صریح است. استاد مطهری نیز در شرح منظومه خود. همین سخن را در بحث بداهت مفهوم وجود به زبان راند.( استاد مطهری۲۵۶:۱۳۹۸۰) ملاصدرا بعد از بیان فوق گفت: البته از باب آن‌که امور بدیهی نیز نیازمند توضیح و تنبیه هستند تا شنونده بدان توجه کنده در مورد علم نیز این‌گونه تنبهات لازم است. بدانسان که در تعریف خود وجود هستی چنین کردیم. ( ملاصدرا بی‌تا ج ۴:۲۷۸) بنابراین طبق نظر ملاصدرا علم را تعریف لفظی و شرح الاسمی در کار است یعنی بیان لفظ با مفهومی یا لفظی دیگر که شنونده را انس بیشتر با آن هست. مثلا این‌که بگوییم: علم همان آگاهی به خود و به اشیا است که آدمی بالوجدان در خود می‌یاید. یا بگوییم: علم همان حالت نفسانی و درونی است که آدمی باوجودآن به جهان پیرامون آگاهی دارد. از منظری دیگر عده‌ای بر اين باورند که انسان موجودی است که در محدوده ذهن خود اسیر است و علم به خارج از ذهنش, برایش مقدور نیست. ناگزیر سعادتمند حقیقی کسی را دانستند که بر هیچ گفتاری جزم نکند و گروهی دیگر با اعتقاد به اینکه در کیان بشر آن وسعت و قداست هست که برجهان بیرون از خود دست یابد و میان خود و جهان حقایق. ارتباط واقعی برقرار سازد» برای دستیابی به حقیقت. راه‌هایی ذکر کرده‌اند که از آن به راهه‌ای وصول و یا شناخت حقیقت یاد می‌شود. با این رویکرد در طول تاریخ همواره مطمح نظر بوده است. اولی همان شناختی است که از طریق مفاهیم ذهنی چونان علم آدمیان به موجودات پیرامون خود. مثل سنگ» درخت., خاک و آب و ... حاصل می شود که دانش انسان بدان, از طریق صورت های ذهنی آن موجودات دست می یابد که به آن علم حصولی گویند و دومی» شناختی بی واسطه و معلوم بالذات است که خود معلوم با  ۴۳ پژوهش‌های علم و دین؛ سال دوازدهم» شماره دوم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ معرفت عرفانی از انواع «علم حضوری» است که به لحاظ اطمینان و ارزش هرگز با علم حصولی فلاسفه و اهل کلام قابل مقایسه نیست. در علم حصولی تنها با صورت پدیده‌ها در ذهن خویش سروکار داریم نه وجود خارجی آنها و به اصطلاح حقایق خارجی آنها معلوم بالعرض‌اند و نه معلوم بالذات. تنها صورتهای ترسیم شاه در ذمن است که از حقایق خارجی به دست می‌آید در صورتی که معرفت عرفانی با اتصال و اتحاد عالم در معلوم به دست می‌آید. معرفت عرفانی معرفتی است مصون از خطا و نسیان و محفوظ از شکوک و اوهام. شهود حقایق بر کنار از حدود و قیود نفسانی و حجابهای ظلمانی و به صورت حق الیقین آنچنان قوی و صریح و بی واسطه است که مورد هیچگونه شک و تردید و سهو و عارفان بین علم و معرفت. فلسفه و عرفان و عقل و عشق نوعی رودررویی برقرار می‌کنند. در دیدگاه آنان علم نتیجه عقل و انديشه است. ولی معرفت نتیجه بصیرت و بینایی قلب است که پس از مجاهدت و ریاضت به دست می‌آید. کار عقل در جهان طبیعت است ولی بصیرت در حوزه ملکوت و باطن عالم است. تلاش عقل در محدوده صورتهای ذهنی و رسیدن به ادراک است اما هدف و نتیجه بصیرت عارف ملکوت عالم و درک حقایق و رسیدن به حق است. بی تردید انتقاد عارفان از علم و عالمان, نادیده گرفتن عقل و علم و تعطیل فکر نیست. آنان معتقدند که بیرون از قلمرو عقل و نقل, دانشها و معرفتهایی هستند که با عقل و فکر شناسایی نمی‌شوند دانشهای رسمی و معمولی رانفی نمی‌کنند بلکه محدود کردن معرفتهای بشری به علم را رد می‌کنند (آملی» ۱۴۰:۱۳۶۸).مقصود از شریعت علمی باطنی» پاکسازی باطن است از زشتیها و تاریکیهای باطنی و تصفیه نسودن آن از صفات حیوانی شهوی و غضبی چون تحصیل خواستهای شهوانی وبرتری جویی ها بر دیگران و همچنین پاکسازی از وسوسه‌های شیطانی چون مکر و حقه بازی و طرح ریزی اولین را شریعت نامند و دومین را طریقت و سومین را حقیقت و غرض اصلی از همه سوق خلق است به جوار خدای متعال و قرار دادن آنان در شمار مقربان او. فّقال تعالی: «وسخر کم ما فی السّمّاواتر ومّا ی الأرض جییما مد لن ی ذلک لیات وم کرون(جانیه:۱۳) کل ما فی العالّم تحت تسخیر الانسان عم فک من علسد سو هو  تحلیل و بررسی آرای ابن عربی ... (احمدرضا کیخای فرزانه و دیگران) ‏ ۱۹۵ الانسان الکامل - و جّهل ذلک من جهله و هو الانسان الحیوان:(ابن عربی:۱۳۹۳: الفقره وحدت شهود مطرح شده در فصوص الحکم که شواهد آن در این مقاله آمده است ناظر به همین نکته است. ابن عربی معتقد است که اين غلم چشیدنی است. در این شناخت نه تنها انسان بلکه کل آفرینش از ناسوت تا ملکوت و جبروت ارتباطش را با ذات احدیت احساس می کند و قطره اش را در دریای وحدت غرق می بیند. این مهم یعنی کشف روابط بسیار حساس جهان معنی با روح انسانی در عبارات عارفان موج می زند که در در خصوص تحلیل و تبیین مسئله باید متذکر شد این پژوهش تلاش می کند با تکیه بر آرا و انديشه های ابن عربی به ویژه در فصوص الحکم نگرش و انديشه اور از منظر علم حصولی و حضوری مورد تحقیق و واکاوی قرار دهد. از اینرو با اشاره به مصادیق موجود در فصوص الحکم تلاش شده است باورهای او در اين موضوع به مخاطب ارائه گردد. این مقاله که با استناد کتابخانه ای تهیه و تنظیم شده است به صورت و تحقیق مقایسه ای آرا و انديشه های ابن عربی را از منظر دانش حصولی و حضوری بررسی می کند. در خصوص پژوهش هایی صورت گرفته در باب اين موضوع می توان به موارد ذیل فعالی, محمد تقی ؛(۱۳۷۹)در مقاله ای با عنوان «علم حضوری و حصولی» به بررسی جایگاه و تعریف این دو علم می پردازد و معتقد است در علم حضوری» ذات عالم حاضر است و با معلوم بی‌واسطه مواجه می‌شود اما در علم حصولی, عالم خود حضور نمی‌یاید بلکه با قوه و دستگاهی خاص - نظیر قوای حسی يا خیالی - به سراغ معلوم می رود لذا علم حصولی به یکی از دستگاههای نفس ارتباط دارد اما در علم حضوری قوه شأن و دستگاهی به کار نیست, بلکه ذات عالم به تمام قامت با معلوم, مواجهه مستقیم پیدا می کند و معتقد است حصر علم در حصولی و حضوری, حصر عقلی خواهد بود و علم حصولی از آن جهت که علم حصولی است هرگز ضمانتی برای صدق ندارد.لذا توجه به علم حضوری می تواند نقش موثر تری در تبیین حقایق داشته باشد.این مقاله در مجله ذهن در  ۶ پژوهش‌های علم و دین» سال دوازدهم» شماره دوم پاییز و زمستان ۱۳۴۰۰ رنجبرحقیقی, علی؛(۱۳۸۳) در مقاله «علم حضوری و علم حصولی)عنوان می کند در معرفت حصولی, هميشه این سوّال مطرح است که ایا صورت و مفهومی که بین درک کننده و درک‌شونده واسطه‌ای شده است و نقش نمایانگری از درک شونده را ایفا می‌کند» آیا دقیقا درک شونده را نشان می‌دهد و کاملا با آن مطابقت دارد پا نه؟ اما در معرفت حضوری» چون درک‌شونده و معلوم بدون هیچ واسطه و میانجی با تمام وجود جمعی خود. نزد درک‌کننده و عالم حاضر می شود و با وجود او اتحاد و اتصال پیدا می کند. دیگر جای خطا و اشتباه باقی نمی‌ماند؛ زیرا در این قسم معرفت» علم و آگاهی عین وجود عالم و معلوم است لذا با این نگرش بر اهمیت علم حضوری صحه می گذارد.این مقاله در سال ۱۳۸۳ در نشریه دشتی, سید محمد (۱۳۸۴)؛ در مقاله ای با عنوان«مقایسه نظرات ابن عربی و مولوی در باب جبر و اختیار» به بیان آرای اندیشمندان در باب جبر و اختیار اشاره دارد .این مقاله در جنبه نوآوری در مقاله پیش رو ازآن‌جهت مورد تأکید است که این پژوهش با تحلیل جنبه های مختلف علم از منظر حصولی و حضوری در انديشه ابن عربی با تکیه بر فصوص الحکم انجام شده است و منعکس‌کننده تفاوت های این دو علم از نظر ایشان است؛ لذا اين پژوهش با بهره‌مندی از اندوخته‌های پژوهشی گذشته که ذکر شد؛ اولین تحقیق کاربردی در زمینه شناخت جنبه های علم حصولی و حضوری در اندشه این عربی است که پیش از آن درپژوهش های دیگران نیامده می‌باشد. محمد بن علی بن محمد بن احمد بن عبدال معروف به محبی الدین وابن افلاطون از عرفانی مشهور و از برجسته ترین اندیشمندان اسلامی است که در شب دوشنبه هفدهم ماه رمضان سال ۵۶۰ هجری قمری (۱۱۶۵ میلادی)» در شهر مرسیه از شهرهای اندلس (اسپانیا) و در خانواده ای عارف از تبار طائی متولد شد. زمان تولدش مصادف بوده است با عهد خلافت «المستنجد باله» سی و دومین خلیفه عباسی. در غرب به «ابن العربی» - با الف و لام- و در شرق به «ابن عربی»- بدون الف و لام- شهرت يافته است. ولی عنوان معصروف و لقب مشهور وی» در میان پیروانش «شیخ اکبر» است.  تحلیل و بررسی آرای ابن عربی ... (احمدرضا کیخای فرزانه و دیگران) ‏ ۱۹۷ آشتیانی می گوید: ابن عربی به اعتبار ظاهر شریعت, حنفی مسلک و به حسب باطن از خلص مریدان و عاشقان عترت و اهل بیت علیهم السلام است (آشتیانی» سید جلال الدین۱۳۶۸۰ «ختم ولایت در اندیشه ابن عربی» کیهان اندیشه» شماره ۲۶: ۱۰۲) «هانری کورین» با اندکی مسامحه گفته است: فتوحات مکیه از جهت اشتمالش بر بعضی مبادی شیعه قابل ملاحظه است و به قولی, اگر یک عارف شیعه هم در بعضی از مباحث مذکور در این کتاب عظیم می خواست چیزی بنویسد. شاید با آنچه شیخ اکبر در این زمینه نوشته است تفاوتی نمی یافت.( زرین کوب به نقل از کربن؛۱۳۹۷: ۱۲۰). میرزا محمد باقر خوانساری مولف کتاب روضات الجنات. پس از اینکه از ابن عربی به بزرگی و احترام یاد می کند و او را از جمله اعاظم و ارکان عرفا و ارباب مکاشفه و صفا و از بزرگان این طایفه می شمارد» چنین می نگارد: عده ای از علمای شیعه امامیه به تشیع ابن عربی قائل شده اند.( همان گونه که ابن عربی در عرفان نظری دارای نظام فکری مستقل است. در عرفان اساس طریقت وی مانند عارفان دیگر» کشف و شهود و ذوق وعیان است. نه دلیل و برهان. سیر در نظر ابن عربی نوعی انتقال است. انتقال از منزل عبادتی به منزل عبادتی دیگر, از عمل مشروعی به عمل مشروعی دیگر از مقامی به مقامی دیگر از اسمی به اسم دیگر, از تجلی به تجلی دیگر و از نفسی به نفسی دیگر. این سالک بی قرار پس از سال ها سیر و سلوک آفاقی و انفسی پلک های نا آرام کاوشگر و مشتاق خود را در ۶۳۸ هق بر جهان فرو می بندد. او را در صالحیه» در دامنه ی کوه قاسیون شمال دمشق به خاک سپردند. مکانی که پیامبران الهی آنجا را به پاکی ستوده دکتر سید حسین اتصر مبی تریسد: اب غربی زرا بعذااز اب فارض پهترین شاغر متصسوفت در زبان عربی شمرده اند. (زکی مبارک. ۱۳۸۳ ج ۱: ۴).همچنین دکتر زکی مبارک (نصر, ۲۳ و نیز جامی (جامی؛۱۳۷۰: ۵۴۶) شاعری ابن عربی را ستوده اند. (ذکاوتی»۱۳۸۳: ۱۲۳).قریب به اکثریت آثار قلمی شیخ در موضوع تصوف و علوم غیبیه‌ی عرفان به نگارش درآمده و در هر شهری که منزل گزیده کنابی نگاشته است» آنچه قابل تأمل است اختلاف فاحشی است که درباره‌ی تعداد آثار شیخ در بین محققان اندیشه‌ی وی  ۸ پژوهش‌های علم و دین» سال دوازدهم» شماره دوم پاییز و زمستان ۱۳۴۰۰ دیده می‌شود. به طوری که عبدالوهاب شعرانی تعداد ملفات او را ۴۰۰ و اندی و عبدالرحمن جامی متجاوز از ۵۰۰ جلد و عنمان یحیی در پژوهش مستوفایش از ۸۴۸ کتاب و رساله نام برده است.دکتر جهانگیری آثار شیخ را بر حسب پژوهش خود ۵۱۱ دانسته و عناوین آن‌ها را در کتاب خویش یادآور شده است. گویا آثار شیخ بیش از این مقداری است که اهل تحقیق بدان رسیده‌اند چرا که خود شیخ. تعداد نوشته‌های خود را که توس نطظ شاگردانش ضبظ شده بو حلود: ۳۳۸۱ تیف بیان هقی کند ۱. کتاب الابا العلویات و الامهات السفلیات و المولدات. ۲ - کتاب الابداع و الاختراع۳ - کتاب الادب» ۴ -الاجوبه العربیه من المسائل الیوسفیه ۵ -الاجوبه علی المسائل المنصوریه, ۶ -الاحتفال فیما کان علیه رسول امه صلی الّه علیه وآله و سلم من سنن (سنی) الاحوال» ۷ - کتاب الاحجارالمتفجره و التشققه و الهابطه» ۸ - کتاب الاحدیه ٩ - کناب الاحسان, ۱۰ - اختصار سیره النیی صلی الّه علیه وآله وسلم» (نک کیخای فرزانه احمد رضا (۱۳۸۹)» دانش حضوری و حصولی در مثنوی و فصوص الحکم» ج ۱» تهران: انتشارات گسترش علوم در میان آثار عرفانی ابن عربی, کتاب فصوص الحکم دارای ویژگی خاصی است. به گونه ای که از زمان تألیف آن تاکنون, در حوزه های علمی, از جمله کتب درسی معتبر عرفان نظری به حساب امده است. در این پژوهش مصادیق اثبات علم حضوری برای ابن عربی معتقد است که علم را سه مرتبه است» یکی علم عقل که حصولی است و آن بدیهی يا نظری است. دو دیگر علم احوال که از طریق ذوق و چشش حاصل آید که این گونه دانش شخصی است و غیرقابل انتقال به دیگری است» چونان شیرینی عسل و تلخی  تحلیل و بررسی آرای ابن عربی ... (احمدرضا کیخای فرزانه و دیگران) ۱۹۹ گیاه صبر. سه دیگر علم اسرار که برترین مرتبه دانش باشد که ویژه انبیای بزرگوار است (بیات» محمدحسین ۱۳۷۹ «عرفان در عصر باباطاهر» مجله زبان و ادب شماره ۱۱: ۱۷۲) ۱. غیر عارف یا صاحبان علوم حصولی حق را از نفس خود در نفس خود و به دید خود می بینند و نمی دانند که غیرحق, حق را نمی تواند ببیند. متن: من رای الحق مند فیه بعینه فذلک العارف (ابن عربی, همان: الفقره السادسه عشر) حتی صاحبان شهود نیز که از خود در خود حق رامی بینند حق را به عين حق می بینند متن: من ری الحق مند فیه یمین تیه دک غیسر الصارفر (ابن هربی: همان: الفقره و هر که حق را از نفس خود و در نفس خود نبیند و منتظر باشد که در قیامت حق را به عین نفس خود بیند او جاهل محجوب است که معنی لقا حق را نفهمیده است: متن: و من لم یی الق من ولا یم و انتظر آن براه ین تفسیه دک الجاهل (همان) حق در دیدگاه صاحب علم کشف و حضور هميشه حاضر است و او نیز نزد حق چنانکه هرگز نه حق از او جداست و نه او از حق کما قال: و هو معکم نما کم (حدید:۴) متن: و فی کل حال قانا لدی (ابن عربی: الفقره االخامسه عشر) و زمام اختیار دل هاشان در پا قریت و تصرف اس است و صاحب علم حضوری: بنذه آنعالک تطلق کسا قال اون ما فی السّموات و ما فی الاّرض (آل عمران:۱*۹). : ۲ علو مکانت خاصه علم و مکاشفت است و علم» روح عمل و عمل,» جسم روح متن: و ما خافقت نوس العمّال ما نب امه بقوله ون یسرک اعمالکم فالعمّل بطلب مان و الیلم یل المکائه فجّمع ین الرتعتین غلو المکان باعل و عو المکاست بالطلم.(این یعنی: چون زهاد و عباد که ایشان را علم به حقایق و معرفت نیست, دانستند که علو مکانت نیست مگر بحسب علم و کشف حقیقی و نفوس ایشان ترسید و پنداشتند که ایشان را نصیبی از علو نیست. حق - سبحانه و تعالی - در کلام خویش در عقب «و هومکم ون رک اعمالکم (محمد:۳۵)» گفت. یعنی حق تغالی کم نمی کند از اعمال شما یک بل که  ۰ پژوهش‌های علم و دين» سال دوازدهم» شماره دوم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شما را علو مکان بحسب اعمال هست. اما علو مکانت خاصه علم است. از آنکه مکانت روح راست و مکان جسم راو علم روح عمل است و عمل جسم او. پس اقتضا می کند هر یکی بحسب مناسبت آنچه را] که[ مشابه و ممائل او باشد. لاجرم علو مکانت عالم را بود و علو مکان عامل را و هر که جمع در میان علم وعمل کند. صاحب علو مکانی و متن: ثم قال تنزیها للاشتراک بالمسّه «سبّم اسم ریک الأعلی» غن هذا الاشتراک المعسوی. یعنی چون حق -سبحانه و تعالی فرمود: «و هومکم» و ذات ود را نیز علو اثبات کر چنانکه ما راو غلو او راذاتی است:وما را بدتیعیت؛ تریه کرد خردررا از این اشسترای معنوی که «سبّم اسم ریک الاعلی» یعنی منزه دان پروردگار اعلی را که علو او ذاتی است و ابن عربی می گوید احدی از علما و حکما و اصحاب نظر و ارباب فکر از قدمای متکلمین در کلام نفس و ماهیتش اطلاع بر حقیقتش نیافته اند و هیچگاه نظر فکری اعطای این معرفت را نمی کند چرا که؛ فکر جسمانی است منغمس در ظلسات و عاجز از رفع وهم و شبهات و صرفا و صرفا طائفه الهیون و اکابر عرفا بر معرفت نفس و حقیقتش اطلاع آنگاه می گوید: هر که طلب دانستن حقیقت نفس از طریق نظر فکری کند این مثشل در حق او راست آمد که: افقد (ستسمن ذا ور وخ فی غیر ضرم» (ابسن عربی: فص شعیییه) یعنی صاحب ورم را فربه می شمارد و بی آتش افروز به دمیدن آتش خود را در زحمت دارد لاجرم ایشان به حکم آیت کریمه: ال هل نکم بالأخسرین أعمالا لین ضل سعهم ی الیرم ایا و هم سیون هم بحسئون صماارکهف:3*۴) خاسرتزین اغل اقمسال باشند که سعی ایشان در حیات دنیا ضایع است و ایشان «می پندارند که دارند. باش تا پرده بردارند» لاجرم هر که طلب چیزی کند از غیرطریق او ظفر نیابد به تحقیق. متن: یا من جهل فی غلمه ققال: و مر عن درک الادراک دراک و ما من علم قلّم یل بیثل هذا و هو آعلی القول (ابن عربی: همان: الفقره الرابعه عشر) و طایفه ای از ما تمییز کرد  تحلیل و بررسی آرای ابن عربی .. (احمدرضا کیخای فرزانه و دیگران) ۲۰۱ [میان حق و عبدل و نگفت مثل آنکه طایفه اول گفت؛ و این سکوت و عدم قول بحسب مرتبه اعلاست از مرتبه گفتن» زیرا که اظهار عجز در سکوت بیشتر است. یا معنی آنست که صاحب تمیز چون دانست که حق من حیث الذات مرآت ذات عبد است و عبد مرآت حق, به اعتبار اسمای او از حیرت اضطراب نکرد وقایل به عجز نشد؛ و این اعلی است از قول به عجز از آنکه دانستن حقیقت امر است بر آنکه هست. پس علم این طایفه متن: بل أعطاه العلم السّکوت کما اعطاه المجز (ابن عربی: همان). بلکه علم او را اعطای سکوت کرد و آرام دل و نور یقین ثمره داد یا از روی تمکن در مقام تمکین» چون اهل تلوین اضطراب نکرد. چنانکه دیگری را اعطای عجز کرد و و این داناترین «علمای بالّه» تعالی است از آنکه شناسای عالیترین مراتب و مقامات است و در هر مقامی اعطای حق آن مقام بتقدیم می رساند. سن«فعا سی سر تین نابع لا ال یر شابن عربی: حقیقت علم صحیح آنست که مرکوز در باطن شخص باشد و آن شخص به حسب توجه به جانب آن متذکر آن علم شود و علوم اهل کشف وجدانیات است که برایشان ظاهر می شود البته به مقتضای «و ین جامّدوا فینا هدیم سنا (عنکبوت:۶۹) اهل تقصیر و نقصان بر اهل جد و اجتهاد در تحصیل کمالات سبقت و تقدیم نیابند چنانکه مقصتر بر مجد سابق نمی تواند بود اما هیچگاه نیز اجیر» یعنی کسی که سعی و عمل از برای اجرت و مزد ثواب آخرت کند» مشابه و ممائل با کسی که عمل او به محض عبودیت و متابعت امر مولی باشد نیست چرا که اجیر هرگاه که اجرت عمل خود را گرفت از نزد مستأجر می رود ولی  ۳ پزوهش‌های علم و دین؛ سال دوازدهم» شماره دوم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ متن: فقال تعالی «لما ولا شی (ذا أردناه آن تقول له کن کون (کف:۱۸) هنزو ذات" ذات لراد و ول. لو لا هذه الّات" و رادتها و هی نسیّت اوجه باخصیص لتکوین آمرها ثم ولا وله ند هذا اوه کن لک الشّی ماکان ذلک ال (ابن عربی» همان: فقره الرابع). ایجاد سه چیز می طلبد اول: عالم که ذات فاعل است و فاعل ظل او و دوم: معلوم که اعیان ثابته است و قابل ظل او و سوم: علم که نسبت است میان عالم و معلوم و تأثیر ظل او؛ پس امر ایجاد» موقوف است به اولا امر خدا به ایجاد شیثی از اشیا هرگاه که خداوند اراده وجود آن شی را نماید می گوید بشو پس آن شی می شود که بواقع در این سه چیز است ذات حق» اراده و قول به «کن) و سه چیز دیگر نیز از جانب آن شی کائن (که موجود شده است) تا تأثیر به ظهور تواند پیوست اول شیئیت او و دوم شنیدن قول کن و سوم قبول امتثال امر موجد را به کنیونت در مقابل قول «کن» که خداوند در کلمه «فیکون» موجود گشتن آن شی را به نفس شی منسوب داشت و اگر آن شی مستعد تکوین نبودی و نفس او تقاضای تکوین خود از جانب فاعل به قول «کن)» نکردی» اصلا مکون نشدی یعنی آنچه از حق است همین امر است به «کن» و تکوین از نفس شی است اما به ۶ در تفاضل علوم انبیا و رسل با همه در علم ارسال و انواع رزق معنوی و مادی مستن: والامم لزید بمضها علی بعض فیفاضل ال ی علم الارسال بفاضّل نها و هو وله تعلی: (تلک الرسّل نا مضه علی بعض)(انعام:۵۹). و در میان امم تفاضل ثابت است لاجرم انبیا و رسل نیز در علم ارسال متفاضل باشند و این تفاضل ثابت به قول حق است که می فرماید: (تلک الرسّل مضّلنا بسهم علی متن: کما هم أیضا فیما یرجم الی ذواتهم علیهم السّلام من الوم و المّمارفر و الأحکام وهی (من العلوم و الاحکام) مفاضلون بحنّب استعدادانهم و هو نی فوله (و لد فطّلنا بض یعنی رسل متفاضل اند چنانکه امم متفاضل اند در آنچه راجع می شود به ذوات ایشان از علوم و معارف و احکام الهیه به حسب استعدادات خویش؛ و در آیت (و لقد فضلنا بض  تحلیل و بررسی آرای این عربی ... (احمدرضا کیخای فرزانه و دیگران) ۲۰۳ متن: منم فقال «حبیر) ی عالم عن اختبار و هو وله «و نوم حتی تعلما(محمد:۳۱) و هذا هو عم الفواق. قح الق سس مج له بما الم له سید علما و لا در غلی انکار ما ص ال علی ی خی بشید ری تعلی ما بیس عجلم لوق و الیل الق بسن بعد از آن وصف کرد و گفت خبیر یعنی عالم از آزمایش و این علم اختباری است که دلالت می کند بر آن حق سبحانه و تعالی که می گوید: شما را بیازمائیم تا دانیم؛ و این است علمی که حاصل می شود به اذواق و وجدان مرهویت الهیه را درمظاهر کمل و اصحاب پس حق سبحانه و تعالی با آنکه همه چیز را چنانکه هست می داند نفس خود را مستفید علم داشت و تو قادر نیستی بر انکار آنچه حق سبحانه و تعالی تنصیص بر آن کرد در حق نفس خویش. پس فرق انداخت در میان «علم ذوقی و علم مطلق»» پس لفظ «حتی» از حضرت («اسم خبیر» است که متمیز است به قید ذوق از حضرت («اسم علیم» متن: فالتجلّی الصوری فی حضره الخبال یحتاج الی علم آخر درک به ما راد له تسالی بتلک الصوره (ابن عربی: : فص حکمه الهيه فی کلمه آدمیه). پس تجلی صوری در حضرت خیال محتاج است به علمی دیگر که بدان ادراک کرده شود که مراد حق از صورت مرئیه چیست؛ و این علم حاصل نمی شود مگر به انکشاف دقایق اسمای الهیه و انجلای مناسبات در میان اسمای متعلقه به باطن و میان اسمائی که داخل است در تحت حيطه ظاهر؛ چه حضرت حق -سبحانه و تعالی -بی حکمت و امر بر آن نیست که محجوبان گمان می برند که خیال بطریق جزاف خلق صور می کند و این را اضغاث احلام نام می نهند و تعبیر نمی کنند بل که مصور حق است از ورای حجاب خیال و صدور آنچه مخالف حکمت باشد ازو محال. لاجرم هر که بشناسد مناسبات را که در میان صور و معانی اوست و ادراک کند مراتب نفوس را که صور د حضرت خیالات ایشان به حسب آن مراتب ظاهر می شود و هر آینه علم تعبیر را چنانکه می باید دریابد و لهذا مختلف می گردد احکام صورت واحده به نسبت با اشسخاص مختلفه  ۴ پزوهش‌های علم و دین؛ سال دوازدهم» شماره دوم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ المراتب و این انکشاف حاصل نمی شود مگر به تجلی الهی از حضرت اسم جامع در میان متن: والنبیا صلوات اه علیهم لم لسان الظاهر به کون لعموم الخطاب, و اعتمادهم علی قهم السّامع العالم. لا سر رل ال العامه لعلمهم بمریه هل هم کما که غلیه السّلام علی هذو ارت فی الطایا قال «ّی لأعطی الرجل و غیره حبه یمه مخاقه آن کید لد یی و انبیا را صلوات ال علیهم لسانی است ظاهر که با عموم اهل خطاب بدان لسان تکلم می کنند و در ادراک حقائق اعتماد ایشان بر فهم سامع عالم است. لاجرم رسل اعتبار حال عامه می کنند از برای آنکه عالم به مرتبه فهم [اند] چنانکه رسول صلی ال علیه و سلم برین معنی تنبیه کرد آنجا که گفت من مردی را عطامی دهم و غیر او را که عطا بدو نداده ام از او دوستر می دارم. ابن عربی می گوید احدی از علما و حکما و اصحاب نظر و ارباب فکر از قدمای متکلمین در کلام نفس و ماهیتش اطلاع بر حقیقتش نیافته اند و هیچگاه نظر فکری اعطای این معرفت را نمی کند چرا که فکر جسمانی است منغمس در ظلمات و عاجز از رفع وهم و شبهات و صرفا و صرفا طائفه الهیون و اکابر عرفا بر معرفت نفس و حقیقتش اطلاع آنگاه می گوید: هر که طلب دانستن حقیقت نفس از طریق نظر فکری کند این مشل در حق او راست آمد که: (فقد استسمن ذا ورّم و نفخ فی غیر ضرم» یعشی صاحب ورم را فربه می شمارد و بی آتش افروز به دمیدن آتش خود را در زحمت دارد لاجرم ایشان به حکم آیت کریمه: ال هل نکم بالأخسرین أعمّالا لین ضل سعیهم فی الیو السیا و هم حون هم حسیون طنع؛ (کهف:۱۰۴) خاسرترین امن اممال بان که سعی ایشا در حیات دنیا ضایع است و ایشان «می پندارند که دارند. باش تا پرده بردارند« متن: فلهذا قال من کان له لب (ابن عربی: الفقره الحاديه عشر).  تحلیل و بررسی آرای ابن عربی .. (احمدرضا کیخای فرزانه و دیگران) ‏ ۲۰۵ حق دز دنیا برای ضاحبان قلب از کشف محروف است و ایشان دز آخرت به اهل معروف متصف اند که در هنگام تحول حق به صور می شناسندش و هرگز انکار نمی کنند. یعنی از برای آنکه اهل معروف در دنیا اهل معروفست در آخرت. حضرت الهی «لمن کان لد هلب گفت: «و لم کان لد عقل» نگفت زیرا صاحب قلب است که منقّب می گردد در صور به حسب عوالم خمسه کلیه و به واسطه تقلّب درین صور تقلب حق را در صور مختلف می شناسد. پس عبادت می کند حق را در همه صور؛ و در هیچ صورتی انکار نمی متن: عم تقلیب الحق فی الصور یلبم ( بتقلییه) فی الشکال. قین تسه عرف تفه یعنی دانست قلب تقلیب حق را در صور متنوعه و تجلیات مختلفه به واسطه تقلّباتش در صور عوالم کلیّه و حضرات اصلیه؛ و چون چنین باشد پس قلب عارف آنست که نفشس خود و ذات خویش رانفس حق و ذاتش شناسد و در حدیث نیز امده است که هر که نفس خود را شناسد هم عارف باشد و هم معروف. متن: و لیسّت نضه بقیر هه الق و لا شی من الکون ممّا ه‌کائن و کون بفسر یه الق بل هو ین الهریه. هو العارف و العالمم و ار فی هذه الصوره و شوالذی لاعارف ولا عالم و هو المکر فی هذه الصوره الخری (ابن عربی: الفقره الحاديه عشر). وحدت آنست که نفس عارف مغایر نیست هویت حق را و هیچ چیز نیز از موجودات مغایر هویت نیست از آنکه هویت الهیه آنست که ظاهر می شود در همه صور..(آملی, ۱ عقل بدون نور کشف از ادراک حقیقت عاجز است متن: و نا غیر اون فیحکم علی الوّهم بارهم فیتحیل بنظره الفیکرّی ند قد أحال علّی اه ما أعطاه ذلک اج فی الروّیا, و الوهم فی ذیک لایفارفد من یبد لا یشم یه (بنقلسه -) اما عاقلی که او را ایمان به رسل و شرایع نیست واو صاحب عقل مشوب به وهم [است] پس حکم می کند به بطلان آنچه وهم بدان حکم می کند از اثبات صور بر باری تعالی و این حکم او ناشی است از وهمی که مشوب به غفلت است از انکه عقل چون منور شود به نور کشف يا ایمان ادراک امر بدان نهج که هست می کند و چون ایمان به  ۶ پزوهش‌های علم و دین؛ سال دوازدهم» شماره دوم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شرایع نداشته باشد خلاص نمی شود از حکم وهم. پس تخیل می کند که آنچه تجلی در رویا عطا کرده است از صور مستحیل است بر موجب نظر فکریش, لاجرم ابطال می کند حکم وهم را به توهم فاسدش و این معنی را در نمی یابد زیرا که عالم نیست به نفس خود ۲ حصول علم یقینی هدایت حقیقیه است به آنچه امر الهی بر آنست متن: و معنی «لهداکم» ی لکم: و ما کل ممکین من العالم قت لد ین بصیریه لادراک, اسر فی تفسیه علی ما هو علیه: فمهم العالم و الجاهل (اين عربی: الفقره الحاديه عضر). این کلام نیز بمنزله جوابی است از سئوال اول را و تقریرش آنکه: مراد از هدایت اینجا ایمان آوردن به رسل نیست تا سئوال وارد شود» بلکه معنیش آن است که اگر خدای خواهد بیان کند بطریق کشف حقیقت امر را و رفع کند حجاب را از دید دلهای شما تا ادراک امسر برآن وجه که هست بکنید. پس بدانید که اعیان بعضی شما اقتضای ایمان می کند و اعیان بعضی دیگر اقتضای کفر. پس حجت مر خدای راست بر شما و لکن هر احدی از امل عالم از آن قبیل نیست که ممکن باشد انفتاح عین قلب او تا ادراک امر فی نفسه تواند کرد چه بعضی از ایشان عالم اند و بعضی جاهل به حکم اقتضای اعیان. و در تفسیر هدایت به بیان تنبیه است بر آنکه هدایت حقیقته حصول علم یقینی است به متن: فما شا فما هداهم أجمّعین, و لا یشا. (همان: الفقره العاشره) یعنی: نخواست هدایت کل را از برای عدم اعطای بعضی اعیان هدایت را. پس هدایت نداد ایشان را. و نمی خواهد هدایت جمیع را ابدا از برای انکه شئون حق چنانکه اقتضای هدایت می کند اقتضای ضلالت نیز می کند و لهذا دار آخرت را نیز به جنت و نار قسمت کرد و آدم را نیز به یدین آفرید یکی عبارت از صفات جمالیه است که مظهر او در آخرت جنت است؛ و یکی عبارت از صفات جلاالیه که مظهر او در آخرت نار است. پس مطابق  تحلیل و بررسی آّرای ابن عربی .. (احمدرضا کیخای فرزانه و دیگران) ۲۰۷ متن: و کر نم وّجه هه و وّجه الشی م حقینه ( از وجه شی حقیق- آن مراد است) (همان: الفقره الرابع) قّ بهذا لوب المارفین لا تضسغلهم و الصوارض نی الحیو الشنیا عن و حق تعالی می فرماید: «فأیما توا ود لّم؛ (بقره:۱۱۵) یعنی هیچ جهتی نیست که حق در آن جهت تجلی و ظهور نکرده باشد و اهل کشف حقیقت حق را در همه جهت و همه جا می بیند بلکه در حیات دنیا نیز غافل از مشاهد حق و وجوه اسمائی آن حضرت نیستند و در جمیع اوقات و احوال با حق اند و هیچگاه از آن حضرت محجوب نگردند. اهل حضور از حق و وجوه اسمائی او آنچنان مراقبند که وقت قبض روح حتی در حالت غفلت نباشند چرا که آنکه در حالت غفلت از حق مقبوض شود با غیر حق بوده و متن: ... فد بیض فی وقتر عفلّ لا بستوی مع من ببض ی خضور. (ابن عربی» همان: ۴ علم بر مقتضای عقل و وهم -علم بر مقتضای اطلاع بر احوال وجود متن: و الما ورد الخطاب الالهی بحسب ما تواط علیه المخاطبون و ما أعطاه الط العقلی ما شا الخطاب علی ما بسطیه اسف و لذلک کر الومنون و قل الصارئون أصحاب الکشوف. جواب مرضی از سوال سابق اینست که چون اکثر اشخاص انسانئیه عقلا و اصحاب نظر فکری اند وارد نشد خطاب الهی مگر بحسب آنچه تواطژ و توافقی اکثر عباد بر آن است از عقل و مقتضای آن و بر طبق فهوم و قدرعقول و علوم ایشان که به انظار عقلیه به کمال قدرت و جمال مشیت و ارادت حق معترف اند و می گویند: اگر خواهد همه را هدایت دهد از آنکه «عّال ما برید» است؛ و وارد نشد خطاب بر آن نهج که کشف اعطای آن می کند از برای عدم وفای استعدادات ارباب نظر و فکر در فهم این و فلت عارفین از و اگر خطاب الهی به حسب عقول و ادراک مخاطبین وارد شود هر آینه مژمنان بسیار باشند و عارفان کم؛ چه طور معرفت که کشف حقایق امور است بالاتر از طور ادراک عقل  ۸ پزوهش‌های علم و دین؛ سال دوازدهم» شماره دوم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ و هیچ یک از ما نیست که او را مقامی نباشد معلوم و مرتبه معینه در علم حق تعالی که تعلّی و تجاوز نمی کند از آن مرتبه. پس هر که مقام او در علم و مقتضای عینش آن باشد که واقف بود بر مقتضای عقل یا وهمش, منقلب باشد در تحت حکم تدبیر. و هر که مقام او اطلاع بود بر احوال وجود. هیچ وقت روی نتابد از حکم تقدیر و در باطن اعتراض نکند بر هیچ احدی از خلق حق -سبحانه و تعالی -اگر چه در ظاهر به امر و نهی قیام متن: وهو ما کت" به فی ویک ظهرت به فی وجودک(ابن عربی:همان: الفقره السادسه یعنی: اختصاص هر یکی از ما به «مقام معلوم)که از آن تخطی و تجاوز نمی کند. عبارت است ازین معنی که انچه عین تو متلبّس و متصف بود بدان در حال ثبوت تو در حضرت علمیه. به همان صفت ظاهر شوی در وجود خارجی » و بر حسب استعدادات که عین ثابته تو در حضرت علمیه داشت. لاجرم این حکم عام است مرجمیع اعیان را و مخصوص به ملایکه نیست» چنانچه اخبار کردند از نفس خویش. متن: هذا خظ من غرق الق من ای و الفهود فی عین الجّمم (ابن عربی. همان: الفضره این علم که حاصل شد قلب را از نفسش و بشناخت حق را و تقلباتش را در صور از عین تقلبات خویش در عوالم حظ آن کس است که مشاهده «مقام جمع» کند از تجلی الهی و بشناسد حق را دروی,نه نصيبه امل عقل و اصحاب فکر که محجوب اند ازو و از متن: فهو قوله تعالی ( لمن کان له قلب) (ق:۳۷) یوم فی تقلییه. یعنی این حظ مذکور از علم و معرفت و شهود و تجلی آنست که مراد است از قول حق سبحانه در آیت ( ان فی ذلک لذکری لمن کان له قلب) چنان قلب که متنوع شود در تقلیب حق يا تقلیب او نفس خود را در صور. متن: و آما أهل الایمان و هم امه ین لدوا النییا و الرسل علیهم السّلام فیما أخیروا برغ الخقالامنی صحاب الفکار و الأولی" للذخبار الوارده لها علی رهم القّد.  تحلیل و بررسی آرای این عربی ... (احمدرضا کیخای فرزانه و دیگران) ۲۰۹ فهولا لذین قلدوا الرسل علیهم السلام (صلوات اه علیهم و سلامه) شم المرادئون بقوله تعالی ( و آلقی السمع ) ما وردّت به الذخبار اللهیه عغلی السته الأتبیام علیهم السلام. : اما نصیب اهل ایمان و مقلدان انییا و اولیا ازین آیت قول اوست سبحانه و تعالی که می فرماید: «أو ی السمع و هو شهید) چه القای سمع نمی باشد مگر نزد قبول آنچه انییا و رسل به تبلیغ آن قیام می نمایند بی طلب دلیل عقلی (آملی. همان:۶۱۱). متن: فهذا القدر ول ان المنایه الالهیه سقّت لهذا البد بهه المساواه ی (فاد الیلم (ابن یعنی: علم حق سبحانه و علم عبد اگر چه از یک معدن است و ازین مغایرت منتفشی است اما این قدر هست که علم عبد نیست مگر بعد از وجود و حصول صورتش و علم حق به عین عبد پیش از وجود بود و بعد از آن نیز هست؛ و علم عبدبه سابقه ی عنایت سابقه است از حق و علم حق به سابقه عنایت از غیر نیست» لاجرم از این وجه فرق در میان دو علم ظاهر می گردد؛ و مین هنا ول اه تعالی: «حّی تعلم» و هی کلمد محقّقد المّعشسی یعنی: از این حیثیت که علم تابع معلوم است از وجهی حضرت حق در کلام مجید می فرماید: «ما بدانیم مجاهدان و صابران را از شما». یعنی متعلق می شود علم ما به اعیان ثابسه مجاهدین و صابرین. پس حاصل می شود علم بدین معنی که از اشسخاص انسانیّه کدام مجاهد است و کدام صابر و کیست که بدین صفت نیست (آملی, همان:۶۱۱). متن: و تعالی من ینت هو عالم ی ی ال من یت ما هو رید و ادن هو لیس غیر فلا علّه یا ولیی شنا و جهلّه هنا ود هنا و نیم نا (ابن عربی: همان: فقره الاولی). پس حق -سبحانه و تعالی -از این روی که عالم است اعم است در تعلق, از آن روی که مرید و قادر است؛ و او - سبحانه -عین عالم و مرید و قادر است و غیر هیچ کدام پس ای ولی من چنان مباش که حق را در مظهری دانی و اثبات کنی و در مظهری نشناسی و به نفی آن مبادرت نمایی؛ بلکه مشاهد حق باش در کل مظاهر تا ایمان بدو آورده  ۰ پزوهش‌های علم و دین؛ سال دوازدهم» شماره دوم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ باشی در کل مقامات و عالم بالّه باشی در همه حالات و در ملابس مختلفه کسوت و تا از کل مظاهر بر تو متجلی شود و رحمت ارزانی دارد و تجلی به صفات خویش روزی کند و به مغفرت اختصاص دهد و به السنه همه مظاهر ترا حمد و ثنا گوید تاولی لن‌ه ۱ آمکسسسراط لس سيم اظسساار خیسیر سم یی الوم فسی کسر و لیر عیسنه و حول پأم ور و لیم یعنی چون صراط مستقیم خدا راست و هیچ ذره ای بی ذات او نمی تواند موجود باشد لهذا نور و ذات او در هر کبیر و صغیر و علیم و جهول متحقق است و به سبب این نور هر چجو نور هستی مطلق بدیسام ‏ ز قیسد هست خ ود وارهی ام بسسبوازآن اقسستی مس ,زآتسشن ,غشسی ‏ اگسر دای کسه نکنام بسی لس واهسنتم پس به انوار رحمتش هر عظیم و صغیری به مرتبه کمال می رسد و حتی غضب و انتقام او نیز نوعی رحمت اوست هر چند ملایم طبع اکثر ال عالم نباشد ولی برای عاشقان «همه ارواح به حسب نور و فطرت اصلیه در میسر هدایت حق اند» و در ادامه می گوید: «مامن داب الا هو آخد بناصیتها ان ری علی صیراطر مستقیم» یعنی جز خداوند همه چیز دابه هستند و حرکت شان به غیری است و آن اسماست که مربی موجودات است و آثار تجلیات این اسما به حق برمی گردد و حرکات مزبور تابع حرکات اوليه اسماست و چون اسما بر صراط مسقیم است پش هه پر صراظ مستقیم باشند پس هیچ موجودی نیست که حق به دست قدرت موی پیشانی او را نگرفته و در او متصرف نباشد به سوی کمال و این همان علم حضوری حق در تمامی موجودات برای حرکتشان بسوی کمال است و مال همه به حکم «سبّقّت رحمّتی غضبی» به سوی رحمتی  تحلیل و بررسی آرای ابن عربی .. (احمدرضا کیخای فرزانه و دیگران) ‏ ۲۱۱ است که همه در سعت احاطت او داخل اند و همه ارواح به حسب فطرت اصلیه طالب هدایت اند چنانکه در جواب «است بریکم» همه «بلی) گفتند و این قول مختص بعضی نیست به دلیل «کل مولود یود غلی الیطرو و یو ردان و ینصرانم) چنانکه می فرماید در وجود هیچ موجودی مرئی و مشهود نیست که او را روح مجرد ناطق نباشد و به زبانی که لایق اوست ناطق به تسبیح و حمد الهی نباشد هر چند ما آنرا ۸ از دیگر مصادیق این نوع نگرش ابن عربی را در عناوین ذیل می توان دید: او تأسی ولی از نبی را در تمامی احکام به علم حضوری می داند (شرح, ح/۸۱۱- ۰ ولی با همین علم به حوزه ی ورای حجاب مرتبط می شود (همان/۸۱۵) و مرآت انوار اسما می گردد (همان/ ۷۶۸- ۷۶۷)» بقای دنیا را به وجود صاحبان این علم می داند (همان/ ۷۲). کشف مقامات و شهود ذاتی در ولایت را متأثر از علم حضوری معرفی می کند (همان/ ۶۷۹)» به وسیله نور علم حضوری خاتم رسل و خاتم اولیا بر خلق تجلی می کنند (همان/ ۱۲۹). شهود و وصول الوهیت برای انبیا و اولیا را به این علم می داند ۹ مقایسه اندیشه ابن عربی و مولانا در باب علم حصولی و حضوری از میان اندیشمندان و علمای نزدیک به ابن عربی می توان به نظر مولانا جلال الدین ررومی (مولوی) مختصر اشاره ای داشت .هر دو می گویند ما از سر خود سخن نمی گوئیم. مولانا خود را نایی می داند که نغمه سرمست کننده اش از دم الهی برمی خیزد و او را به کتابت خواطر قلبیه وا می دارد. ابن عربی نیز معتقد است جویندگان از راه مجاهدت صرفا تا باب معرفت کشفی می توانند برسند اما آنجا لاجرم باید بایستند» دق الاب کنند و فقط خداوند است که فتح الباب می کند .این هر دو » طريقه اربابان کشف را طریقه انبیا و اولیا معرفی می کنند و معتقدند آنان به چشم دل شهود باطن می کرده اند . مولانا و ان عربی » مطلق علم و عقل را در نهایت درجه می ستایند.هر دو به اشتداد و تعالی در علم و ادراک قایل اند و علم را در حد ذات خود امری پویا می شناسند تا از ادراک ظنی به یقینی برسد. این دو معتقدند با این حس نهان بالاترین و عزیزترین الهامات که همانا مشاهده صور نورانی و شنیدن کلام غیبی که ابن عربی از آن به عنوان کشف یاد می کند ممکن می شود » اما اختلاف مولانا با ابن عربی در آن است که مولانا از عقلانی کردن لحظه معرفت کشفی  ۳ پژوهش‌های علم و دین» سال دوازدهم» شماره دوم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ می پرهیزد وابن عربی برای علم سه مرتبه قایل است » یکی علم عقل که حصولی است و آن بدیهی يا نظری می باشد و دو دیگر علم احوال که از طریق ذوق و چشش حاصل آید که این گونه دانش شخصی است و غیر قابل انتقال به دیگری است » چونان شیرینی عسل و تلخی گیاه صبر » سه دیگر علم اسرار که برترین مرتبه دانش باشد که ویژه انبپای بزرگوار است. مولانا نیز دو تعریف از علم ارائه می کند : نخست علمی که مرتبط با وجود مرئی و مادی است که از معبر علم اکتسابی همچون آموزش رسمی و غیر رسمی دست یافتنی است و دیگر علم معنوی که از طریق مجاهدات نفسانی و تصفیه باطن حاصل آید. هر دو معتقدند منبع علم حقیقی گونه های مختلفی از وحی است که مستلزم روشنی دل و حضور معرفتی بی واسطه و مستقیم در سالک است که چشیده و تجربه می شود و این علم ماهیتی تعلقی دارد و از طریق الهام دریافته می شود و بشر می تواند آن را درک و دریافت کند همان چیزی که فیلسوفان مدرسی از آن به عقل بالقوه یاد می کنند اما این تجربه نتيجه استدلال ذهنی نیست بلکه تجربه ای روحانی است که دارای ماهیتی ذرقی و تعقلی در بالاترین مرتبه اش هست و منبعث از سرشت خود آن تجربه روحانی است نه محصول تعقل و قوه ذهنی بشر. مولانا گاه در مباحث مربوط به معرفت و شهود و نحوه ارتباط آن با معرفت عقلانی, به طرد و نفی و بی اساس بودن معرفت عقلانی تأکید دارد. البته این طرد و نفی در جایی است که عقل و علم» جزئی و خویش اندیش و کاسب کار باشد اما او در مجموع همچون ابن عربی» طريقه عقل را با طريقه معرفت و شهود می آمیزد و معتقد به پیوند عقل با دل است تا خطاپذیری عقل کم شود و ادراک او کمال یابد . او معنقد است باید عقل در پای سلطان دل زانو زند و در پرتو شاگردی و تبعیت او به حقایق دست یابد. و تدبیر عقل را بسته به تأثیر جان می داند. علاوه بر اين؛ مشابهت های فراوانی در عرفان ایرانی مثنوی و عرفان عربی فصوص الحکم دیده می شود. از آن جمله اصل مهم وحدت وجود است که در آن مشل هم می آتیشتد. هدر آتساد غاقل ,ی معقرل قاتل آتفغر چه قرو سیر سارک مررتتی ,مولاها پس از ملاقاتش با شمس با شیوه ابن عربی متفاوت شد اما در حقایق عرفان و کمال حقیقی که ابن عربی آن را در گرو فهم وجدانی و معرفت عقلانی و از همه مهمتر فراعقلانی می  تحلیل و بررسی آرای ابن عربی .. (احمدرضا کیخای فرزانه و دیگران) ‏ ۲۱۳ به عقیده نگارنده مولانا بهره های زیادی را از ابن عربی برده است اما رندانه از او یاد نمی کند با اينکه بسیاری از مسائل علمی مثنوی - که کم هم نیست - ريشه در فصوص دارد » ضمن آنکه باید اذعان نمود در مثنوی استوارتر از فصوص الحکم مطرح شده است . ابن عربی از جمله بزرگترین عارفان عالم اسلام است که تأثیر شگرفی بر انديشه عرفانی بعد از خود گذاشته اند او به علم حضوری به علم قدسی» حکمت فطری,» دین مطلوب و نور بی واسطه که خاص انسان است یاد کرده است و اعتقاد دارد که منبع علم حقیقی گونه های مختلفی از وحی است که از طریق الهام دریافته می شود. علاوه بر آن مسایلی نظیر وحدت وجود. اتحاد عاقل و معقول نیز از جمله مباحث مشترک این عارف است. ابن عربی در فصوص الحکم به لطایف احوال انبیا با تلفیق با اسرار اولیا» طریقه توحید وجودی و آنچه را عرفان نظری می خوانند القا می کند و برای حقایق کشفی و شهودی اهمیتی خاص قائل است البته او مصر است که آن را با روش استدلال توأم کند. معارف خانقاه را به ساحت مدرسه می کشاند و ذوق و حال را لباس برهان و رسم و قال می پوشاند و روش وی در نحوه ی طرح کشف و تجلی ذات و اسما و صفات و منازل آن نیاز به سالها تحقیق دارد؛ همه ی مسائلی را که ابن عربی مطرح می کند متکی بر استدلال است و تقدم و تکیه ی او بر این مهم بر موضوع کشف محرز است در همین حال او در فصوص مسائل فراوان کشفی را مطرح می کند و مصادیقی از آن را به نام ذکر می کند. آیخ غربی برای سایق کشفی و شهردق آغمیت ویژهداق قاقبل اسست و اقسرار دارق که معرفت قلبی را با روش استدلالی توام کند و ذوق و حال را لباس برهان و رسم بپوشاند. از نظر او حقایق عرفان و کمال حقیقی آن را در گرو فهم وجدانی و معرفت عقلانی و از همه مهمتر فرا عقلانی می داند. ابن عربی طریقه ی اربابان کشف را طریقه انبیا و اولیا معرفی می کند و معتقداست آنان به چشم دل شهود باطن می کنند و به واسطه اتصال به ملکوت یعنی به عوالم عقول طولیه و عرضیه و مقام و صفات حق به حقایق این عالم واقف و به حقیقت درونی يا باطنی نایل می شوند.در عین حال به اشتداد و تعالی در علم و ادراک» قایل است و علم را در حد ذات خود یک امر پویا می شناسند و در نظر او از مرحله ادراک ظنی به ادراک یقینی رسیدن, نوعی پویایی در علم است. از نظر این عربی  ۴۳ پژوهش‌های علم و دین؛ سال دوازدهم» شماره دوم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ عقل و علم ظاهری در محدوده صورتهای ذهنی تلاش می کند و هدف اش رسیدن به ادراک است اما هدف علم نورانی؛ گشایش چشم بصیرت و ادراک ملکوت عالم و درک حقایق و رسیدن به حق است که سرچچشمه حقیقی آن باطن و روح و قلب انسان کاسل است که خود کشفی ولدنی و بدون آموزش است و توقف در علم حصولی را فرهنگ ایستا معرفی می کنند. با این حس نهان بالاترین و عزیزترین الهام که همانا مشاهده صور ابن عربی معلوم را شأنی از شئون عالم می داند که به هیچ وجه از آن منشک نیست. در نظر او این یگانگی و اتحاد به گونه ای است که تفاوت میان عالم و معلوم تنها به عالم اعتبار مربوط می گردد و این آگاهی و علم را ناشی از غلبه حضور می داند که از سنخ نور محسوب است. زیرا حقیقت نور جز ظهور نیست و ظهور نیز همواره با حضور تحقق می پذیرد و بدین گونه ارباب مکاشفه به سر وحدت می رسند که اصحاب استدلال را در آنجا اومعتقد است جان آدمی ساحت های فراوانی فراتر از حس دارد و با شهود می تواند به فراسوی آن نشانه ها گام بردارد. ابن عربی آنچه را از انواع علوم ضروری می دانند علم حاصل از کشف است و معتقد است که این علم هرگز در معرض شک و شبهه نیست در عین حال راه عقل را به شرط آن که حد خود را نگه دارد تخطئه و تحقیر نمی کند و تمام سخنشان در این است که یگانه وسيله شناخت «تعریف الهی» است به نظر ابن عربی انوار الهی به جمیع الوان در سالک می تابد و با این نور حضرت حق بر دیده او جلوه گری می کند و مسلم است که این نور نور علوم اکتسابی نیست. ابن عربی از علم حضوری به علم قدسی» حکمت فطری» دین مطلوب, علم مطلق» معرفت دل» حکمت ذوقی, نور بی واسطه يا نورالله که خاص انسان است یاد می کند. اعتقاد آن است که منبع علم حقیقی گونه های مختلفی از وحی است که مستلزم روشنی دل و حضور معرفتی بی واسطه و مستقیم در سالک است که چشیده و تجربه می شود. ابن عربی در فصوص بر این عقیده است که همه موجودات عالم اضافه اشراقيه حضیرت حق اندای هیچ یک ود نما نیستتد و مه خدا تماق انند: ذاتا وصفه جوغرا و عرضا وجودا و ماهیه قائم به حق اند آنچه دارند از خداست و به سوی او و برای او و به  تحلیل و بررسی آّرای ابن عربی .. (احمدرضا کیخای فرزانه و دیگران) ‏ ۲۱۵ ابن عربی بارها بر حضوری بودن علم خود و اولیای حق تأکید می کند معرف کیفیت همین نوع معرفتی است که به وی رسیده است. ابن عربی معتقد است جویندگان از راه مجاهدت صرفا تا باب معرفت کشفی می توانند برسند اما آنجا لاجرم باید بایستند. دق الباب کنند و فقط خداوند است که فتح الباب می کند. آشتیانی» سید جلال الدین» (۱۳۶۸) «ختم ولایت در انديشه ابن عربی» کیهان انديشه, شماره ۲۶: آملی» سید حیدر (۱۳۶۸) جامع الاسرار و منبع الانوارن مقدمه هانری کرین» علمی و فرهنگی,۱۴۰ جهانگیری,» محسن, (۱۳۷۵)» محبی الدین ابن عربی چهره برجسته عرفان اسلامی» تهران: انتشارات خوارزمی» تاج الدین حسین, (4)۱۳۶۸ شرح فصوص الحکم» تصحیح نجیب مایل هروی» تهران: خوارزمی» تاج الدین حسین» (۱۳۷۷)» شرح فصوص الحکم» تحقیتی یت اله حسن حسن زاده زرین کوب عبدالحسین, (۱۳۶۷) بحر در کوزه» تهران: انتشارات علمی. زرین کوب, عبدالحسین, (بی تا سر نی ج ۱ تهران: انتشارات علمی. شرح فصوص الحکم,(۱۳۷۵) محمدداود قبصری, به کوشش سید جاال الدین آشتیانی» تهران» فصوص الحکم» محبی الدین عربی» (۱۳۷۰)با تعلیقه ابوالعلا عفیفی» نشر الزهرا. کیخای فرزانه» احمد رضا (۱۳۸۹)» دانش حضوری و حصولی در مثنوی و فصوص الحکم. ج ۱ مطهری» مرتضی» (بی تا شرح مبسوط منظومه حکمت. ج ۱ تهران: صدرا: ملاصدرا (بی تا) اسفار اربعه ج ع انتشارات: المکتبه المصطفوی.

این پژوهش با تکیه بر فصوص الحکم به سلوک قدسی و حضوری، اتصالی و شهودی در دریافت های باطنی و تجربه های عرفانی و قلبی ابن عربی در کاربست دانش حصولی و حضوری می پردازد. علاوه بر آن اندیشه های عرفانی، اصالت موهبت و کشش در برابر تدبیر و کوشش، رهایی از امور حسی و علایق مادی به عنوان راه جزم و مطمئن برای نیل به مطلوب حقیقی در دیدگاه این عارف گران قدر مطرح می شود. ابن عربی آنچه را از انواع علوم ضروری می داند که حاصل از کشف است و معتقد است که این علم هرگز در معرض شک و شبهه نیست، درعین حال راه عقل را به شرط آن که حد خود را نگه دارد تخطئه و تحقیر نمی کند و تمام سخنشان در این است که یگانه وسیله شناخت «تعریف الهی» است. ازنظر ابن عربی عقل و علم ظاهری در محدوده صورت های ذهنی تلاش می کند و هدف اش رسیدن به ادراک است اما هدف علم نورانی؛ گشایش چشم بصیرت و ادراک ملکوت عالم و درک حقایق و رسیدن به حق است که سرچشمه حقیقی آن باطن و روح و قلب انسان کامل است. واژه های کلیدی: ابن عربی، علم حصولی و حضوری، درک باطنی، اصالت کشف و شهود.

451575

نمونه‌گیری در این بخش هدفمند بوده و شامل ۶ جلد کتاب در قالب بیش از ۹۶۰ صفحه از کتاب‌های تاریخ, در بخش دوم پژوهش نیز روش تحقیق کیفی و از نوع کنندگان شامل ۳۰ دانش‌آموز (لر فارس و عرب) و ۶ ابر بخش نخست پژوهش نشان می‌دهد که فقط ۴ درصد. از موژلفه‌های مطلوب قومیت توجه داشته است و این آمار بیانگر نظام جدید دوره دوم متوسطه است. همچنین در بخش دوم قومی ظاهر شد که در مجموع نشان می‌دهد که جایگاه 2 ۲۲ماقنط ۶و کععدم 960 صقطا 0۳۵ ۵۶ 1۵۵ عطا 6۵ ۵۶ خمعادم عطا ۵۶ کاجهم معط عطا اه م4۹ ۲ دانشحوی دکتری برنامه ریزی درسی, دانشکده علوم انسانیدانشگاه شهید بهشتی» ایران. رایانامه : 0772ع.210010016287211 ۳ استاد برنامه ریزی درسی,دانشکده علوم انسانی دانشگا بهشتی. ایران. (نویسنده مسئول)رایانامه : 20173. 81721 00)0 1600۳05135211011 ۴ دانشیار برنامه ریزی درسی,دانشکده علوم انسانی. دانشگاه شهید بهشتی. ایران. رایانامه :1۳.ع25]010.26) 172-37011 30111۱41 ۱ز۲م۸ ۳۳۵۵۵ 0۵ 0430+ 1:30 آ۵ ۱۲ع۵. 6810.۳ 1۲۵۲۱ 00۳/۱۱۵۵۵0  دو فصلنامه نظریه و عمل در برنامه درسی, شماره ۰۱۶ سال هشتم» پاییز و زمستان ۱۳۹۹ ساکنان ایران امروزی مجموعه ناهمگونی از اقوام مختلف هستند که در برخی از ادوار تاریخ مشترک خود در ایران انسجام اجتماعی لازم را نداشته‌اند. به همین جهت عمدتا نقطه بحران هویت در درون آن‌ها وجود داشته است که در برهه‌های زمانی خاص جنبه سیاسی یافته‌اند (معیدفر» رضایی؛ ۱۳۸۸). درست از همین روست که دقت در گره خوردن موضوع قومیت با مسائلی همچون عدالت. قوم‌گرایی» تبعیض و... اهمیت دوچندان آن را برای کشوری همچون ایران به خوبی روشن می‌سازد. در واقع برخورداری از چنین ساختاری اجتماعی و تنوع فرهنگی و قومیتی در ایران فرصت‌ها و تهدیدهایی را برای جامعه به همراه دارد. به دیگر سخن هر چند که وجود این تنوع می تواند بسترساز نوآوری‌ها تبادلات فرهنگی» نوسازی اجتماعی و غنی‌سازی فرهنگی کشور باشد اما سیاست‌گذاری‌های نادرست در تقابل ,با این تنوع می‌تواند بحران‌آفرین باشد؛ بنابراین جامعه امروزی ایران با ابرخورداری از خصوصیات کشورهای چندفرهنگی نیازمند نوعی از برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری است که چنین تنوع و تکثری را در عرصه‌های گوناگون:به رسمیت شناخته و بسترهای لازم برای توجه به آن بدیهی است این بسترسازی نیازمند فراهم؛کردن مقدمات و زمینه‌های فرهنگی و آموزشی لازم از طریق نظام آموزشی و برنامه‌های درسی آن است. در واقع «پیش‌بینی ساز و کار و مکانیسم مناسب به‌منظور نزدیکی "فرهنگ‌ها؛ ایجاد تفاهم و تعاسل میان آن‌ها در جهت هم زیستی, مشالمت, آمیز و رفع سو تفاهم‌های اجتماعی ضرورت مضاعف می‌یابد. در این راستا از جمله رسالت‌های اساسی نظام تعلیم و تربیت در جوامع چند فرهنگی» طراحی برنامه‌های درسی حساس به فرهنگ و به همین دلیل است که در یک دهذ اخیر توجه به رویکرد آموزش‌وپرورش چندفرهنگی در مطالعات برنامه‌های درسی بیشتر شده است رویکردی که دارای مولفه‌ها 30111۱41 ۱ز۲م۸ ۳۳۵۵۵ 0۵ 0430+ 1:30 آ۵ ۱۲ع۵. 6810.۳ 1۲۵۲۱ 00۳/۱۱۵۵۵0 و اصول مختلفی نظیر درک و فهم؛ برانگیختن حس احترام و تحمل (هجرم ۳۰۱۸۰ ان جوا ۲۰۱۰ راتاگ ۲۰۱۷)؛ به رسمیت شناختن تنوع فرهنگی, اختلاف و تفاوت‌های بین فرهنگی موجود در کشور و جهان (گریفین؟۲۰۱۹؛ عزیزی» بلندهمتان و سلطانی, ۹) ایجاد نگرش مثبت به ویژگی‌های فرهنگی» قومی, تمدنی و کاهش تبعیض و ساختارهای آن در ایجاد تساوی و برابری آموزشی برای همگان (رالون ۲۰۱۷؛ ژیرو۲۰۰۰؛ نتسینگ ۲۰۱۲)؛ رفع نیازهای کودکان اقلیت و رهایی از سردرگمی هویتی آنان (بنکس, ۳۰۰۶ ژیرو ۲۰۰۰؛ مورهدا, ۲۰۱۱)؛ انعکاس تنوع قومی» نژادی» محیطی, دینی و مذهبی در برنامه‌های درسی (پیرز"" ۲۰۱۷؛ مک کارتی!ا ۹۲۰۰۶ جوادی» ۱۳۷۹)؛ و در نهایت تنوع در استفاده از روش‌های متنوع تدریس, مواد آموزشی و روش‌های ارزشیایی است (بنکس ۰۱۳۸۱۲ ۲ ثیزایکاپوژ نئومایر ۴ ۲۰۱۷). با این حال» بررسی ادبیات«وآثاز امربوط و ظالعات: انجام گرفته در این حوزه نشان از «مغفول بودن قومیت در برنامه‌های در ایران» دارد. به‌عنوان مثال صادقی (۱۳۹۱) در پژوهش خود «طراحی..الگوی: مطلوب اپرنامه درسی چند فرهنگی برای تربیت معلم ایران» بیان می‌دارد که برناقه‌های پاسخگو و حساس به فرهنگ در طراحی برنامه‌های درسی رسمی کشور تا اندازه زیادی مغفول واقع شده است. همچنین نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که علی‌رغم اسناد و قوانین بالادستی کشور به تناسب و به 30111۱41 ۱ز۲م۸ ۳۳۵۵۵ 0۵ 0430+ 1:30 آ۵ ۱۲ع۵. 6810.۳ 1۲۵۲۱ 00۳/۱۱۵۵۵0  دو فصلنامه نظریه و عمل در برنامه درسی, شماره ۰۱۶ سال هشتم» پاییز و زمستان ۱۳۹۹ دفعات, موضوع توجه به فرهنگ‌ها و چند فرهنگی را مورد تأکید قرار داده است. اما در تدوین سیاست‌های اجرایی و در برنامه‌های درسی این امر مغفول واقع شده است. مطالعات گوناگون انجام گرفته توسط فتحی واجارگاه و همکارانش (سام خانیانی. عراقیه, ۱۳۹۰۰۱۳۹۱ حمیدی زاده»۱۳۹۷ بازدار قمچی قیه» ۱۳۹۸)» نیز نشان می‌دهند که در برنامه‌های درسی رسمی, قوميت‌ها از جایگاه مناسبی برخوردار نیستند که این وضعیت در بسیاری از موارد» تحقیر فرهنگی خرده فرهنگ‌ها را به دنبال دارد. نتایج دیگر پژوهش‌ها نیز از ضعف کتاب‌های درسی در میزان توجه به قومیت‌ها و پرداختن به مقوله‌های تنوع فرهنگی و قومی حکایت دارد (شاه حسنی»۱۳۸۷؛ عبدی و لطفی۱۳۸۷۰). حتی برخی پژوهش‌ها نشان داده‌اند که تنوع قومی در نظام آموزشی ایران در پژوهشی دیگری موسی پور و صابری (۱۳۸۹) نشان دادند که رویکرد حاکم بر اجرای برنامه درسی ملی ایران رویکردی مهتدشی بوده که با آرمان طلبی‌های نظام‌های متمرکز سازگاری دارد و به‌کارگیری«آن مانع «مشارکتذینفعان» است. در همین راستا برخی پژوهشگران معتقدند که مدارس آموزشی ایران به؛ارتباطات درونی و مهارت‌های ابراز وجود دانش‌آموزان هیچ توجهی ندارند و تعاملات. درونی افراد به هیچ وجه تقویت نمی‌شود (طالب‌زاده» صدق پول و/کرامتی۱۳۸۷). اين‌ها در حالی است که به‌کارگیری فرهنگ اقوام در آموزش رسمی و اشاعه آن از طریق برنامه درسی» زمینه پیوند اقوام و تبارهای جامعه را به‌وجود می‌آورد و در نتیجه این تعامل» وحدت فرهنگی و ملی ایجاد می‌شود (عراقیه و هممکاران,۱۳۹۰؛ هاوکینز۲۰۱۰۰؛ مورفی ۲۰۱۲۰۲). همان‌گونه که مشاهده می‌شنود و پیش از این نیز گفته شد اکثر پژوهش‌ها در حوزه تنوع قومی و آموزش چندفرهنگی» مغفول ماندن قومیت در برنامه‌ها درسی مختلف در آموزش‌وپرورش ایران در سال‌های گذشته را نشان داده‌اند؛ اما نظر به این که به‌تازگی و طی چند سال اخیر برنامه‌های درسی دوره متوسطه ایران دستخوش تغییراتی شده است 30111۱41 ۱ز۲م۸ ۳۳۵۵۵ 0۵ 0430+ 1:30 آ۵ ۱۲ع۵. 6810.۳ 1۲۵۲۱ 00۳/۱۱۵۵۵0 که تاکنون پژوهشی در خصوص جایگاه قومیت در آن‌ها در دسترس نیست و همچنین با توجه به تأثیر فراوانی که دوره دوم متوسطه در شکل‌گیری هویت فرهنگی دانش آموزان دارد این مقاله در پی پاسخگویی به اين سوال است که جایگاه قومیت در برنامه‌های درسی رسمی و پنهان دوره دوم متوسطه چگونه است؟ پرسش اصلی این پژوهش عبارت بود از: جایگاه قومیت در برنامه‌های درسی نظام اما پا توجه به اين که برنامه‌های درسی شامل برنامه‌های درسی آشکار و پنهان است؛ برای پاسخ به سوال اصلی پژوهش؛ دو پرسش فرعی مطرح شد که عبارت بودند پرسش فرعی ۱: جایگاه قومیت در برنامه‌های.درسی رسمی نظام آموزشی جدید پرسش فرعی ۲: جایگاه قومیت دز برنامه‌های درسی, پنهان نظام آموزشی جدید همچنین با توجه به این که دو جز اصلی برنامه درسی پنهان, تعاملات معلمان و دانش آموزان از یک سو و تعاملات دانش‌آموزال با یکدیگر از سوی ذیگر است (سیلور, الکساندر و لوئیس! ترجمه.خوی نژاد ۱۳۸۶)؛ برای پاسخ به سوال فرعی دوم پژوهش؛ سوال فرعی ۱-۲. جایگاه قومیت در تعامّلات ممعلمان و دانش‌آموزان اقوام مختلف سوال فرعی ۲-۲. جایگاه قومیت در تعاملات دانش‌آموزان اقوام مختلف با یکدیگر 30111۱41 ۱ز۲م۸ ۳۳۵۵۵ 0۵ 0430+ 1:30 آ۵ ۱۲ع۵. 6810.۳ 1۲۵۲۱ 00۳/۱۱۵۵۵0  دو فصلنامه نظریه و عمل در برنامه درسی, شماره ۰۱۶ سال هشتم» پاییز و زمستان ۱۳۹۹ رویکرد این پژوهش پراگماتیسم بود و در قالب یک مطالعه تلفیقی یا ترکیبی صورت پذیرفت؛ البته با توجه به ماهیت ذووجهی قومیت و هویت قومی روش پژوهش در بخش عمده کار کیفی و از نوع قوم‌نگاری بود؛ اما برای بررسی جایگاه قومیت در محتواق برنامه,فوسی وی از الیل آستادی و تجلیل محترای کسی نیز استفادم شل: همچنین با توجه به این که محتوای کتاب‌های درسی در نظام آموزشی کاملا متمرکز ایران به‌عنوان مهم‌ترین بخش از برنامه‌های رسمی مطرح است؛ تحلیل محتوای کتاب‌های ذرسی تألیف اشدهمحور اصلی ذر این بش از پژوهش قرارداده هند. جامنه آماری در این بخش شامل تمام کتاب‌های درسی دوره دوم متوسطه بود و روش نموندگیری آذر این بخشن از مطالمه خدفستد بوذ و مجبرقه کتاب‌های جامعاشنتاسی و تاریخ در رشته علوم انسانی مورد بررسی قرار گرفتند؛ چرا که مطابق با ادبیات پژوهش احتمال مطرح شدن مولفه‌های قومی در این کتاب‌ها بیشتر از سایر کتاب‌هاست (عراقیه و اهمکاران»۱۳۹۱). پس از آن. مولفها؟ هط /ا گحایگاه مطلوب: قومیت بز اساس چارچوب علمی و نظری مطرح در"دنیا از طریق "تخلیل اسنادی به دست آمد. بدین منظور استاد معتبر مختلفی در"اخصوص تحقیقات و؛تئوری‌های مرتبط با آموزش چندفرهنگی خارجی و داخلی نظیر پنکس و بنکس (۲۹۸۶. ۲۰۱۰ ۲۰۱۳)؛ گورسکی (۲۰۰۸)؛ پارخ (۲۰۰۸)؛ گی (۲۰۱۰)؛ گزانت, و:اسلیتر (۲۰۰۸)؛ صادقی (۱۳۹۱)؛ عراقیه و همکاران (۱۳۹۰) و حمیدی زاده و همکاران (۱۳۹۷) مورد تحلیل قرار گرفت و لیست شد (جدول شماره ۱). این مولفه‌ها ‏ لیا ز ای روا ازیسوی آساتید. متخصضن ر۴ پژوهشگر در حوزه: آموزش ندرم زا ارازیای ضبریب پایایی آن‌ها از ظطریق میزان توافق میان همه کدگذاری‌ها که غلی دلاورا (۱۳۸۳) برای پژوهش‌های اسنادی و تحلیل محتوا پيشنهاد داده است؛ بررسی شد (۷۹ درصد) و به‌عنوان مبنای تحلیل محتوای برنامه درسی رسمی دوره دوم متوسطه در نظام جدید قرار داده شد. واحدهای تحلیل شده در این تحقیق شامل متن» تصاویر و فعالیت‌های یادگیری بودند که به ترتیب واحد ضبط مورد استفاده برای متن کتاب, پاراگراف؛ برای فعالیت‌های یادگیری, جمله؛ و در نهایت برای تصاویر تصویرهای کتاب‌های مورد پژوهش بود. 30111۱41 ۱ز۲م۸ ۳۳۵۵۵ 0۵ 0430+ 1:30 آ۵ ۱۲ع۵. 6810.۳ 1۲۵۲۱ 00۳/۱۱۵۵۵0 در بخش دیگر مطالعه نیز با توجه به کیفی بودن پژوهش در بررسی برنامه درسی پنهان و ضرورت دستیابی به اطلاعات غنی در این بخش از روش نمونه‌گیری هدفمند استفاده شد. مشارکت‌کنندگان در اين بخش از پژوهش ۳۰ دانش‌آموز از اقوام فارس» لر و عرب و ۶ دبیر از یک دبیرستان دور دوم متوسطه در شهرستان بهبهان بودند. همان‌طور که پیش‌تر گفته شد روش پژوهش در این بخش کیفی و از نوع قوم‌نگاری بود و به مدت یک سال تحصیلی به طول انجامید و ابزارهایی چون ژورنال‌های دانش آموزی» مصاحبه‌های غیررسمی در جمع‌آوری اطلاعات به کار گرفته شد. تحلیل اطلاعات در این بخش به‌صورت روندی مداوم در طول فرآیند قوم‌نگاری بود که با استفاده از مراحل پیشنهادی اسمیت! (به نقل از ادیب حاج باقری و پرویزی و صلصالی» ۱۳۸۹) به‌صورت ۱) مواجهه اولیه: خواندن و بازخوانی یک مورد ۲) تشخیص و برچسب زدن به مضمون‌ها ۳) لیست کردن و خوشه‌بندی تم‌ها ۴) ایجاد یک جدول خلاصه‌سازی برای هر«یک از شرکت‌کنندگان«تحلیل شد و در نهایت. موارد تحلیل شده در هم تلفیق گردید. همچنین سه روش برای افزایش اعتبار در این پژوهش صورت گرفت: (الف) بررسی و چک کردن توسط اعضا (ب) انعطاف‌پذیری و (ج) روش‌های مورد استفاده در اجماع سه سویه در این پژوهش به شرح زیر بود: الف - تنوع منابع اطلاعاتی: ..یعنی استفاده . از منابع چندگانه؛ اطلاعات آب- اجماع روشی‌کناسی: پس استناده؟از دق روش با بیش ماع مقاهده اه استادو متارگ و پرسشنامه در اجرای یک مطالعهه واحد. ج< رقطلاگی و مشاهده مداوم: درگیریش پژوهشگر و مشاهده وی در میدان پژوهش به‌صورت مستمر و مداوم بوده و این فرآیند شامل ثبت و ضبط مشروح همه تصمیم‌هایی بوده است که قبل از پژوهش و در حین آن گرفته شده است (فلیک ترجمه جلیلی, ۱۳۸۷؛ هومن» ۱۳۸۵ گال, بورگ و گال ترجمه 30111۱41 ۱ز۲م۸ ۳۳۵۵۵ 0۵ 0430+ 1:30 آ۵ ۱۲ع۵. 6810.۳ 1۲۵۲۱ 00۳/۱۱۵۵۵0  دو فصلنامه نظریه و عمل در برنامه درسی, شماره ۰۱۶ سال هشتم» پاییز و زمستان ۱۳۹۹ سوال فرعی ۱ جایگاه قومیت در برنامه‌های درسی رسمی نظام آموزشی جدید در بخش اول پژوهش برای انجام تحلیل محتوا چک لیستی از مولفه‌های مطلوب و پژوهشگران تعلیم و تربیت چندفرهنگی مژلفه‌های زیر به دست آمد (جدول شماره جدول شماره (۱). مژلفه‌های جایگاه مطلوب قومیت در محتوای برنامه درسی 30111۱41 ۱ز۲م۸ ۳۳۵۵۵ 0۵ 0430+ 1:30 آ۵ ۱۲ع۵. 6810.۳ 1۲۵۲۱ 00۳/۱۱۵۵۵0 با کدگذاری و شناسایی مقوله‌ها و در نهایت شمارش آن‌ها در واحدهای ضبط شده در کتاب‌های تاریخ و جامعه‌شناسی نتایج مختلفی به دست آمد که در جدول شماره ۲ مولفه ۱(۴ بار)؛ ۳(۵ بار)؛ ۲(۸ بار)؛ ۱(۹ بار) و ۱۵ (۱ جامعه‌شناسی | متن کتاب | مولفه ۱(۴ بار)؛ مولفه ۱(۹ بار)؛ مولفه ۲(۱۱ بار)؛ مولفه متن کتاب | مولفه ۳(۲ بار)؛ مولفه ۳(۴ بار)؛ مژلفه ۱(۵ بار)؛ مژلفه جامعه‌شناسی ۹ بار)؛ مولفه ۱(۱۱ بار)؛ مولفه ۴(۱۲ بار)؛ مولفه ۱۳ دوازدهم (۲ بار)؛ ۱(۱۴ بار)؛ مژلفه ۲(۱۵ بار)؛ موژلفه ۵(۱۶ بار)؛ ۰ ۴۱ 30111۱41 ۱ز۲م۸ ۳۳۵۵۵ 0۵ 0430+ 1:30 آ۵ ۱۲ع۵. 6810.۳ 1۲۵۲۱ 00۳/۱۱۵۵۵0  دو فصلنامه نظریه و عمل در برنامه درسی, شماره ۰۱۶ سال هشتم» پاییز و زمستان ۱۳۹۹ تاریخ متن کتاب | مولفه ۱(۶ بار)؛ مولفه ۱(۷ بار)؛ مولفه ۴(۱۲ بار)؛ مولفه فعالیت‌ها مولفه ۴(۵ بار)؛ ۱(۱۲ بار)؛ مولفه ۱(۱۷ بار)؛ مولفه تاریخ متن کتاب | مولفه ۳(۱ بار)؛ مولفه ۶(۳ بار)؛ مولفه ۱(۹ بار)؛ مولفه فعالیت‌ها | مولفه.۱(۴ بار)؛ مژلفه ۱(۵ بار)؛ موژلفه ۱(۱۲ بار)؛ مولفه یافته‌های تحقیق حاضر نشان می‌دهد که از ۲۴۶۷ واحد ضبط مورد شمارش صرفا ۲۳ مورد فراوانی در خصوص مژلفه‌های ۲۳گانه مطلوب: قومیت بود (جدول شمارهه ۲). به عبارتی فقط ۴ درصد از بخش‌های سه‌گانه محتوای کتاب‌های بررسی شده به مولفه‌های مطلوب قومیت توجه داشته اسنت که نشان می‌دهد جایگاه قومیت در محتوای ۱-۲ جایگاه قومیت در تعاملات معلمان و دانش‌آموزان اقوام مختلف (فارس. 30111۱41 ۱ز۲م۸ ۳۳۵۵۵ 0۵ 0430+ 1:30 آ۵ ۱۲ع۵. 6810.۳ 1۲۵۲۱ 00۳/۱۱۵۵۵0 یافته‌های پژوهش در خصوص جایگاه قومیت در تعاملات معلمان و دانش‌آموزان, مضامین اصلی و مضامین یا تم‌های فرعی آن‌ها به‌صورت خلاصه در جدول شماره ۳ جدول شماره ۳. جایگاه قومیت در تعاملات معلمان- دانش آموزان . سینا (دانش آموز فارس پايه یازدهم): معلمایی که ما داریم فقط 1۹ تأکید سس اون فارمی: باه یا ز گس ی 5 : یه کتاب می گیرن دست و هموئو روخونی می‌کنن بعدم چند 8 تا سوال از متن کتاب می‌دن می‌گن اینا مهمه بخونید واسه بودن ۲-۱ قومیت محمدیان (دپیر _اسم مستعار): یادم هست سر کلاس یه قومیت عامل تنش دانش آموز, سر کلاس؛ گفت بهتره لرا برگردن همون دهاتاشون. (تابوهای باور" کنید چنان درگیزی اینجاد شد که نگو. به نظرم هر چی بچه‌های کلاس به اسم مهدی به شوخی گفت بهمئی گادزد (گاو دزد) نو چه خبز؟ احتله خودم و بچه‌های کلاس هنوز ۱-۲ کلیشه‌های و تو چه خبر؟ خنده خودم و بچه‌های کلاس هنو نک ۳ یادمه. هرچند معلم از نظرخودش شوخی کرد اما از اون موقع ناآگاهی ی تا حالا ورد زبون بچه‌های کلاس شده بهمثی گادزد (ژورنال ۲-۲ عدم محمود (دانش آموز عرب پايه دوازدهم): وقتی داشتم از معلم اطلاع از پیامد سوالی می‌پرسیدم او لهجه عربی مرا تکرار کرد و به نوعی ادای رفتارهای حرف زدنم را با خنده در آورد. بعد که همه دانش آموزان کلیشه‌ای کلاس خندیدند گفت ناراحت نشوی من فقط شوخی کردم. او 30111۱41 ۱ز۲م۸ ۳۳۵۵۵ 0۵ 0430+ 1:30 آ۵ ۱۲ع۵. 6810.۳ 1۲۵۲۱ 00۳/۱۱۵۵۵0  دو فصلنامه نظریه و عمل در برنامه درسی, شماره ۰۱۶ سال هشتم» پاییز و زمستان ۱۳۹۹ من لهجه و تمام اعراب را به مسخره گرفت و در نهایت گفت این احساس را داشتم که اصلا معلم مرا به حساب نمی‌آورد. انگار فقط چند دانش‌آموز زرنگ مورد توجه اون معلما بود. شاید به خاطر لهجه عربیم باشد يا اینکه کلا معلما فک می‌کنن ما نمی‌توئیم یاد بگیریم. از این کلاسا بدم میاد و بدبختیش اینجاست که هرچی دعا می‌کنم این کلاسا زودتر تموم شن فارس بودن و به ارت دانش‌آموز لر یا عرب داشتیم که ذانش آمراژای لراو عرب دنبال این هستن زود دیپلم بگیران؟اپراه خدمت سربازی و بعد وارد بازار کار بشن. (مصاحبه غیررسمی انگار هزچی بی‌نظمیه زیر سر بچه‌های لره. هر سر و صدا یا بی‌نظمی که می‌شه در جا دانش‌آموزای لر رو متهم می‌کنه و به همان‌طور که از جدول شماره ۳ پیداست اکثر مضامین ظاهر شده در اطلاعات به دست آمده نشان از این دارند که جایگاه قومیت در تعاملات معلمان و دانش‌آموزان اقوام مختلف در مدرسه مطلوب نبوده است. این مضامین نشان می‌دهد که معلمان 30111۱41 ۱ز۲م۸ ۳۳۵۵۵ 0۵ 0430+ 1:30 آ۵ ۱۲ع۵. 6810.۳ 1۲۵۲۱ 00۳/۱۱۵۵۵0 مشارکت کننده در پژوهش فاقد صلاحيت‌ها و مهارت‌های آموزش چندفرهنگی بوده‌اند و این مسئله خود را به‌صورت مغفول بودن قومیت در تعاملات معلم- دانش‌آموز یا قضاوت کردن دانش‌آموزان بر اساس کلیشه‌های قومی نشان داده است. جایگاه قومیت در تعاملات دانش آموزان اقوام مختلف (فارس, لر و عرب) با یافته‌های پژوهش در خصوص جایگاه قومیت در تعاملات دانش‌آموزان اقوام مختلف, مضامین اصلی و تم‌های فرعی آن‌ها به‌صورت خلاصه در جدول شماره ۴ جدول شماره ۴. جایگاه قومیت در تعاملات دانش‌آموزان اقوام مختلف با یکدیگر خاطر لر بودنم» لهجم یا لباس پوشیدنم مسخرم نکنن. به تازه «وارد: "این مدرسه شدم وقتی که کنار یکی از جمع کرد؛ می‌دونی چی می‌گم آقا. یه جوری که یه لحظه به خودم شک کردم که نکنه کار بدی کردم يا لباسام کثیف 30111۱41 ۱ز۲م۸ ۳۳۵۵۵ 0۵ 0430+ 1:30 آ۵ ۱۲ع۵. 6810.۳ 1۲۵۲۱ 00۳/۱۱۵۵۵0  دو فصلنامه نظریه و عمل در برنامه درسی, شماره ۰۱۶ سال هشتم» پاییز و زمستان ۱۳۹۹ ۱-۲. جدایی | راحتم. بقیه ما رو نمی‌فهمن. وقتی عربی حرف بزئیم ۲ پیامدهای ۲ قومی راحت‌تریم. این جوری کسی هم لهجه‌مون رو مسخره نمی تسیضن آقومی کنه. تو مدرسه دوست شدن با بقیه_ اقوام غیر عرب. ۲-۲ آسیب ) جمال (دانش‌آموز عرب پایه دهم): وقتی بچه‌های دیگه _لر به‌سلامت یا فارس_ لهجم رو مسخره کردن یا با تیکه و کنایه باهام همان‌طور که در جدول شماره ۴ هم مشاهده می‌شود جایگاه قومیت در تعاملات دانش آموزان اقوام مختلف با.یکدیگر نیز چندان مطلوب نبوده است به‌طوری که قومیت صلی تبعیض در این تعاملات عمل کرده است و در نهایت منجر به ری مثل جدا افتادن دانش‌آموزان آقوام" مختلف از یکدیگر یا حتی آسیب راهکاری متداول در کشورهای مختلف جهان است که به لحاظ جمعیت شناختی با تنوع قومی و فرهنگی روبه‌رو هستند. بر اساس این رویکرد. کشورهای توسعه‌یافته به 30111۱41 ۱ز۲م۸ ۳۳۵۵۵ 0۵ 0430+ 1:30 آ۵ ۱۲ع۵. 6810.۳ 1۲۵۲۱ 00۳/۱۱۵۵۵0 اتخاذ سیاست‌هایی در جهت مرتفع ساختن نیازهای خرده فرهنگ‌ها روی می‌آورند و بر همین اساس در اسناد بالادستی نظام تعلیم و تربیتی‌شان» پیش‌بینی‌های لازم در جهت تقویت همبستگی ملی از راه قوت بخشیدن به هویت‌های قومی اقوام» توسط برجسته‌ترین متخصصان تعلیم و تربیت صورت می‌گیرد. در چنین کشورهایی به‌صورت پیوسته به سمت تمرکززدایی هرچه بیشتر در نظام‌های آموزشی حرکت می‌کنند. این رویه نیز به نوبه خود به آموزش‌وپرورش چندفرهنگی به‌عنوان ضرورتی برای رفع این در حالی است که در نظام متمرکز ایران شرایطی کاملا متفاوت حکم فرماست. با نگاهی به یافته‌های به دست آمده در تحقیق حاضر در خصوص جایگاه قومیت در برنامه‌های درسی آشکار و پنهان مشخص می‌شود که نظام آموزشی ایران در این خصوص فاقد سیاست‌های راهبردی صحیح و مطلوب است. به نظر می‌رسد این ضعف در اسناد بالادستی نظام تربیتی "(گرشاستی, و همکازان»۱۳۹۸) و متعاقب آن برنامه‌های درسی رسمی منجر به کسب تجارب و نگرش‌های منفی هر چه بیشتر دانش‌آموزان مختلف در قالب برنامه‌های درسی. پنهان«می‌شود. همچنان که یافته‌های پژوهش در بخش دوم گواهی بر این مدعاست. این تجارب منفی پیامدهای هویتی ناگواری برای دانش آموزان اقوام مختلف به‌ویژه اقلیت‌ها به همراه خواهد داشت و حتی می‌تواند هر چند در این راستا مواردی همچون ناآگاهی برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران آموزشی در خصوص طراحی و تذوین برنامه‌های؛ درسی متناسب با مژلفه‌های چندفرهنگی؛ کم بودن نمونه‌های آموزشی مطلوب جهت به کار بستن نظریه‌های تعلیم و تربیت چندفرهنگی و چندقومی در میدان عمل, تقابل و مقاومت مربیان و فراگیران در یادگیری فرهنگ‌های مختلف, غیرمنعطف بودن نظام متمرکز آموزشی» نگاه امنیتی و تابووار به مقوله قومیت. باور به نقش مخدوش کننده قومیت‌ها در وحدت ملی و باور برنامه‌ریزان درسی به تجملی بودن آموزش چندفرهنگی را از علل بی‌توجهی به 30111۱41 ۱ز۲م۸ ۳۳۵۵۵ 0۵ 0430+ 1:30 آ۵ ۱۲ع۵. 6810.۳ 1۲۵۲۱ 00۳/۱۱۵۵۵0  دو فصلنامه نظریه و عمل در برنامه درسی, شماره ۰۱۶ سال هشتم» پاییز و زمستان ۱۳۹۹ آموزش‌وپرورش چندفرهنگی و مسئله قومیت در نظام‌های آموزشی مطرح شده است؛ اما آنچه به طور یقین و با توجه به یافته‌های پژوهش می‌توان اذعان داشت این است که رویکردی کاملا محافظه‌کارانه نسبت به جایگاه تربیت چندفرهنگی و مقوله قومیت در برنامه‌های درسی مقطع متوسطه دوم اتخاذ شده است و در خصوص علل چنین جهت‌گیری و سهم هر یک در وضعیت فعلی نیاز به مداقه بیشتری است که در ادامه تا به نظر می‌رسد یکی از عمده‌ترین عوامل در جایگاه نامطلوب قومیت همان نگاه امنیتی و تابووار به مقوله قومیت است. به عبارتی سیاست‌گذاران حوزه تربیتی در ایران با چنین پیش فرضی که تنوع قومی از اصلی‌ترین عوامل تهدید زا است که ظرفیتی فزاینده: براتی تبدیل به بحران شدید امثیقی را فاراست؛ راه حل را ذر مسکوت گذاشتن مسئله تنوع قومی در برنامه‌های درسی می‌پندارند. رویکردی که بیشتر به دیدگاه اقتدارگرایان بزمی گرد و نه ادبیات و پیشینه موضوع در برنامه‌های درسی. از منظر آن‌ها همواره بر خطر هنم مرژی ایران با همسایگان دارای قومیت مشابه و خطر تجزیه‌طلبان تأکید می‌شودوابا چنین توجیهی از اهز ابزاری از جمله برنامه‌های درسی نظام آموزشی بهره می‌جویند و دقیقا به همین دلیل,.است که نوعی دوگانگی و تناقض نسبت به قومیت در برنامه‌های درسی ایران طی چند دهه اخیر دیده می‌شود. به عبارتی مطالعات مختلف در نظام آموزشی کشور بر اتخاذ رویکردهای پلورالیستی تأکید دارند؛ اما در عمل وضعیت گویای چیز دیگری است که بیشتر به نظریه دیگ ذوب در کنار این تاه می‌توان به‌افراط در شکل‌دهی به هویت دینی دانش‌آموزان نیز اشاره داشت به‌گونه‌ای که پرداختن به تنوع قومی دانش‌آموزان مدرسه در سایه آن کاملا کمرنگ می‌گردد. ترجیح آیین‌های دینی بر آیین‌های محلی و ملی؛ اختصاص بیشتر فعالیت‌های فوق برنامه مدارس به مسائل مذهبی و دینی را می‌توان نشانه‌هایی از اين افراط دانست. حداقل تأثیر چنین نگاه افراطی اتخاذ رویکردی تقلیل‌گرایانه نسبت به هویت‌سازی قومی و گاهی حتی ملی است که ارزش ذاتی برای موضوع تنوع قومی 30111۱41 ۱ز۲م۸ ۳۳۵۵۵ 0۵ 0430+ 1:30 آ۵ ۱۲ع۵. 6810.۳ 1۲۵۲۱ 00۳/۱۱۵۵۵0 قائل نیست و حداکثر آن را ذیل مسائل دیگر می‌بیند و به نسخه‌پیچی ملی برای حل در نهایت علت هر چه باشد؛ قاطعانه می‌توان گفت نحوه مواجهه با مسئله قومیت در تعلیم و تربیت مقطع متوسطهه دوم بسیار نامطلوب است و با آنچه مطلوب و ایده‌آل نظریه‌پردازان حوزه تربیت چندفرهنگی در دنیاست. فاصله بسیار زیادی دارد. ازاین‌رو طولانی‌تر شدن این نوع رویکرد به قومیت در ایران ممکن است برای موجودیت ایران و شهروندان ایرانی مخاطره‌آمیز باشد؛ چرا که زمینه‌ساز برنامه‌های درسی سایه یا واجارگا ۱۳۹۷). مطابق این مفهوم از برنامه درسی» وقتی در برنامه‌های درسی مدرسه. قوميت‌ها از جایگاه مناسبی برخوردار نباشند و تحقیر فرهنگی خرده فرهنگ‌ها رخ دهد؛ قومیت دانش‌آموزان به‌عنوان یکی از زمینه‌های اصلی شکل‌گیری برنامه‌های درسی زیرزمینی عمل می‌کند و دانش‌آموزان "با رفتارهایی" همچوان ارجحیت زبان مادری بر زبان رسمی و ملی؛ به‌کارگیری نمادهای قومیتی در مدرسه؛ گسترش موسیقی قومی و نمادهای آن در مدرسه؛ تحقیر قومیت‌های ‏ دیگر. و.گسترش افکار تجزیه‌طلبانه به بنا بر موارد ذکر شده به نظر می‌رسد برای اصلاح برنامه‌های درسی ایران و توجه به نیازهای محلی و منطقه‌اتی اقوام مختلف ایران» اتخاذ سیاسیرّتمرکززدایی تدریجی ذر نظام تعلیم و تربیت ایران و واگذاری تدریجی بسیاری از امور برنامه‌ریزی درسی و تربیتی به آموزش‌وپرورش استان‌ها و مناطق ضروّرتی" غیر قابل اجتناب باشد. در کنار این بعد اصلاحی کلان که مطمئنا بسیار زمان‌بر است پیشنهاد می‌شود نظام آموزش‌وپرورش رویکردش را نسبت به تنوع قومی و قومیت تغییر دهد و رویکردی مبنی بر انعکاس مولفه‌های قومی اقوام مختلف ایرانی_ نظیر پوشش» آداب‌ورسوم» لهجه. ادبیات و موسیقی _ را در تمام ابعاد برنامه‌های درسی رسمی کشور از جمله اهداف و محتوا انتخاب کند. در این راستا توجه به دروس ویژه‌ای همچون علوم 30111۱41 ۱ز۲م۸ ۳۳۵۵۵ 0۵ 0430+ 1:30 آ۵ ۱۲ع۵. 6810.۳ 1۲۵۲۱ 00۳/۱۱۵۵۵0  دو فصلنامه نظریه و عمل در برنامه درسی, شماره ۰۱۶ سال هشتم» پاییز و زمستان ۱۳۹۹ اجتماعی, جامعه‌شناسی و تاریخ به علت ظرفیت بالایشان در انعکاس مقوله‌های قومی در تمام مقاطع آموزشی مورد تأکید است؛ زیرا همان‌طور که پیش‌تر گفته شد مفاهیمی مانند قوم‌پرستی و تبعیض زبانی ذووجهی و چندلایه‌اند و تشریح آن‌ها مستلزم بررسی از دیدگاه‌های مختلفی همچون علوم اجتماعی» تاریخ» ادبیات» جغرافی, هنر و فلسفه است. ازاین‌رو پیشنهاد می‌شود در طراحی و اجرای برنامه‌های درسی چند فرهنگی حقی‌الامکان از روش‌های: بین‌رشته‌ای و چند. رشته‌ای استفاده شوده چرا که اهمه مولفه‌های سبک زندگی, تجربیات تاریخی و مشکلات اجتماعی گروه‌های قومی را نمی‌توان با یک رشته واحد توضیح داد. همچنان که برای کمک به افراد در تصمیم‌گیری ذرباره موضوغات پیچیده‌ای مثل نواذپرستی, اخقلافات قومی»:صرف اطلاغات حاصل از همچنین با توجه به یافته‌های پژوهش در خصوص ضعف معلمان نسبت به آموزش چندفرهنگی نگارندگان پيشنهاد می‌کنند که آموزش‌های پیش از خدمت در دوره‌های تربیت معلم در کنار دوره‌های ضمن خدمت. و حین خدمت در خصوص تعلیم و تربیت چندفرهنگی برای معلمان,سراسر کشور به‌طورجدی سازمان‌دهی و اجرا گردد و حتی بخشی از صلاحیت‌های معلمی معلمان«در نظام ارزیابی يا رتبه‌بندی معلمان به مهارت‌های چندفرهنگی آنان"اختصاص یابد؛ چرا که ارتقای این صلاحیت‌ها در معلمان باعث می‌شود تا فراگیران از اقوام مختلف از فرصت‌های برابر آموزشی و توجه بیشتر به شوراهای دانش‌آموزی و اصلاح فضا و ساختار مدرسه با پیام‌های تصویری و متنی مبتنی بر رعایت احترام به اقوام مختلف ایران و تأکید بیشتر بر هویت مشترک ملی اقوام نیز از مواردی است که در سطح سیاست‌گذاری‌های منطقه‌ای و علاوه بر این پيشنهاد می‌شود تعامل پایین دانش‌آموزان اقوام مختلف با به‌کارگیری روش‌های مشارکتی و گروهی افزایش یابد؛ چرا که تداوم و به‌کارگیری مستمر روش‌های مشارکتی در کلاس‌های درس باعث می‌شود تا فراگیران با سرمایه‌های 30111۱41 ۱ز۲م۸ ۳۳۵۵۵ 0۵ 0430+ 1:30 آ۵ ۱۲ع۵. 6810.۳ 1۲۵۲۱ 00۳/۱۱۵۵۵0 فرهنگی اقوام دیگر آشنا گردند و به‌مرور زمان پیش‌داوری‌های غلط خود درباره سایر همچنین با توجه به عوامل موثر در تجارب دانش‌آموزان از برنامه درسی پنهان پيشنهاد می‌شود که زمینه مشارکت فعال دانش آموزان اقوام مختلف در امور مدرسه فارغ از قومیتشان فراهم شود. به‌عنوان مثال توجه بیشتر به شوراهای دانش‌آموزی در مدرسه همراه با تکریم قومیت‌ها می‌تواند در این راه موثر باشد. همچنین افزایش برنامه‌های فرهنگی و تربیتی در جهت تکریم و بزرگداشت قوميت‌ها همانند معرفی اساطیر و بزرگان اقوام مختلف یا برپایی یک نمایشگاه دانش‌آموزی در معرفی فرهنگ اقوام مختلف یا برگزاری و اجرای مسابقه‌های فرهنگی در جهت معرفی اقوام و با هدف احترام به اقوام مختلف, يا اختصاص یک هفته از تقویم آموزشی به بزرگداشت - این حاج باقری» محسن؛ پرویزی». سرور.و صلصالی» مهوش (۱۳۸۹)» - بازدار قمچی قیه» مرتضی؛ فتحی واجارگاه» کورش؛ عارفی» محبوبه و فراستخواه» مقصود (۱۳۹۸)» تبیین مفهوم برنامه درسی سایه در نظام آموزشی ایران» آموزش» فصلنامه تعلیم و تربیت: ویژه جامعه‌شناس ی آموزش‌وپرورش., ۳(۱۵): ۹-۲۶. - حمیدی زاده کتایون؛ فتحی واجارگاه» کورش؛ عارفی, محبوبه و مهران» گلنار (۱۳۹۷)» تحلیل نظام‌مند آموزش چندفرهنگی در ایران, فصلنامه پژوهش در نظام‌های - دلاور, علی (۱۳۸۴) روش‌های تحقیق کمی و کیفی, تهران: انتشارت سمت . 30111۱41 ۱ز۲م۸ ۳۳۵۵۵ 0۵ 0430+ 1:30 آ۵ ۱۲ع۵. 6810.۳ 1۲۵۲۱ 00۳/۱۱۵۵۵0  دو فصلنامه نظریه و عمل در برنامه درسی, شماره ۰۱۶ سال هشتم» پاییز و زمستان ۱۳۹۹ - فتحی واجارگا» کورش (۱۳۹۷)» تأملی بر مفهوم اشغال فرهنگی و برنامه درسی سایه یا زیرزمینی» دوفصلنامه مطالعات برنامه درس ی آموزش عالی, ۱۷(۹): ۱-۵. - فراستخوا» مقصود (4۱۳۹۸ شرایط امکان صلح در ایران» میزگرد گروه - فلیک (۱۳۸۷)» درآمدی بر تحقیق کیفی» ترجمه جلیلی» تهران: نشر نی. - صادقی, علیرضا (۱۳۹۲)» دانش چندفرهنگی و ارتقای سبک زندگی در ایران؛ - صادقی, علیرضا (۱۳۹۱)» ویژگی‌ها و ضرورت‌های تدوین برنامه درسی چندفرهنگی در ایران: بررسی چالش‌ها و ارائه راهبردها فصلنامه راهبرد و فرهنگ. - صادقی» علیرضا (4)۱۳۹۰ طراحی ابرنام درسی چندفرهنگی تربیت معلم آبتدایی جمهوری اسلامی ایران» رساله که تن نشده رشته برنامه‌ریزی ذرسی, - صباغ پور علی‌اصغر (۱۳۸۱)».جهانی شدن, حاکمیت ملی و تنوع قومی در - سام‌خانیانی» اسحاق (۱۳۹۰) بررسی رفتار نسبت به پرچم در بین دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی تهران. پايان‌نامئ چاپ نشده کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید - سیلور ج گالن, الکساندر ویلیام ام؛ لوئیش» آرتور جی (۱۳۸۶) برنامه‌ریزی درسی برای تدریس و یادگیریآبهتر ترجمه غ خوی نژاد تهران: به نشر. - شاه‌حسنی, شهرزاد (4)۱۳۸۷ تحلیل محنوای کناب‌های فارسی و تعلیمات اجتماعی دور ابندایی بر اساس میزان برخورداری آن‌ها از موژلفه‌های قومی» ملی و جهانی شدن, همایش جهانی شدن و بومی ماندن برنامه درسی چالش‌ها و فرصت‌ها 30111۱41 ۱ز۲م۸ ۳۳۵۵۵ 0۵ 0430+ 1:30 آ۵ ۱۲ع۵. 6810.۳ 1۲۵۲۱ 00۳/۱۱۵۵۵0 - طالب‌زاده نوبریان»؛ محسن؛ صالح صدق پور بهرام و کرامتی, انسی (۱۳۸۷)» بررسی تأثیر جو اجتماعی مدارس متوسطه بر پرورش مهارت‌های اجتماعی - عبدی, عطااله؛ لطفی» مریم (۱۳۸۷)» جایگاه هویت ملی در کتب درسی - عراقیه علیرضا فتحی واجارگاه» کورش, فروغی ابری, احمدعلی و فاضلی, نعمت‌الّه (۱۳۹۰)» بررسی جایگاه قومیت در برنامه درسی پنهان» فصلنامه مطالعات - عراقیه» علیرضا؛ فتحی واجارگاه» کورش؛ فروغی ابری» احمدعلی و فاضلی, - عزیزی, نعمت‌اللّه؛ بلندهمتان» کیوان و اسلطانی» مسعود (۱۳۸۹)» بررسی وضعیت آموزش چندفرهنگی در مراکز تربیت:معلم,شهر سنندج از منظر دانشجویان؛ - گاله, مردیت؛ بورگ. والتر و گال, جویس (۱۳۸۴) روش‌های تحفیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روانشناسی» ترجمه احمدرضا نصر او ذیگران, جلد دوم تهران: - گرشاسبی, ایوب؛ فتحی واجازگاه» کوروش و عارفی» محبوبه (۱۳۹۸) بررسی جایگاه قومیت در برنامه‌های درسی مقطع دوم متوسطه (مطالعه موردی دبیرستان پسرانه شهید بخردیان بهبهان)» رساله دکتری منتشر نشده آزشته برنامه‌ریزی درسی 30111۱41 ۱ز۲م۸ ۳۳۵۵۵ 0۵ 0430+ 1:30 آ۵ ۱۲ع۵. 6810.۳ 1۲۵۲۱ 00۳/۱۱۵۵۵0  دو فصلنامه نظریه و عمل در برنامه درسی, شماره ۰۱۶ سال هشتم» پاییز و زمستان ۱۳۹۹ - معیدفر» سعید؛ رضایی» علیرضا (۱۳۸۸)» تحلیلی بر وضعیت هویت قومی در جامعه ایران: مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه تهران» مجله مطالعات سیاسی»۱(۳): - موسی پور» نعمت‌الّه؛ صابری» سیدحسین (۱۳۸۹)» ارزشیابی استلزامات و اقتضائات اجرایی برنامه درسی جمهوری اسلامی ایران» فصلنامه علمی پژوهشی - هومن, حیدرعلی (۱۳۸۵)» راهنمای عملی پژوهش کیفی, تهران: سمت. 6۶ .0 10 3001۵00 ۶زعط1 وصد دعلومن۸ عنصطاط فص آدن‌م۳۷ بانط هس0۵ ۶و 3۵۵0 عطا ۵0 لدع ۵۶ 11006006 (0ع) 4 167610060۲ [م ما75 وصه صمناساعط0) عط1 .(2013) [ علصهط -73 :(52)1 :8306 ماصز 00۳ط1 ,1962-2012 مصمناف لا تمسله 2/010 65 :600۵00 سای 310 .(2010) 2/7 ۸ 6 علصهط ,۸ 7 علصهط 101001 تصنصانظ که وماعنت ناه عنصصا] ٩۸ .(2013) با 5870۷۵ 6 :10378 0۵۵ 100008 .(2008) 8 0 جعامعل5 بش۸ 6 اصدتی ,6 ,13857 و1366 107 کصدام وصنط2) نس یناه 1۵۶ کع 300۳02 دز 300000 156 ناهن ۳۵۶ صقطسق33 (1هط 32 ,ر2019) 7 حصکضی دز ۷2۵0055 وصصز وقصنط۵) ۲اه صمناقصن ۳۵ عط1 .(2000) 1 حون 30560 200 ۸ مصمنان9ه زد ریاس معط صه کصو‌گهد صمنای‌جاه 5۰ عع8 00116 162675 :37۷ ,۵۳۵ 310 .(.60 200) 0230066 هه 8 م۸ :۳۵۵ 3701 عمش کدمناصعاصت 0۵می .ر2008) ۶ مارم 30111۱41 ۱ز۲م۸ ۳۳۵۵۵ 0۵ 0430+ 1:30 آ۵ ۱۲ع۵. 6810.۳ 1۲۵۲۱ 00۳/۱۱۵۵۵0 6[ع000] .2۳۹5 هنصنع ۲ ۶ وان متا :لزع معط و00 یدز 40 60205 لهس انلس معمماسنطا لهنانی 110۳ .(2018) 37 ص160 سا 3/0 0666 کمنطاعم 3۵10 مرعامهم0) .(2012) 7 7 عصنسا .6 ,کاععصطعگ صعطام6ا5 هرز عصنص وماز ص۲7 او 1002 عطا -/ 00615 /0 اک 7 و تحط عمط // :0 هس ابا نا ی که و حطامعع عم عم طونم /عصتک6 ۳ :نمسطلبا0 ۶ 200 ه دز ععصقلهط8 6و۳ .(2012) بط ,عطاعصنقطاع11 ب0 ۳ لدسطله 210 طهناه‌تطا ‏ بوزو 30 ۵۶ صقن م۸ 382-6۰ :(30)4 ۷۵[۰ بصمه 20 3096 اه مهس 3 (هد 132 60 0۷ ۳۵160 .605 006ظ ,8306506006 13103006 ۸۵ تسد 0ه37 6 ع6 06۵00 :۵۶۵ 2107 هه 102005 بفرمفگ ب17 هه خطکم‌عه 1" 21و1۸ ۶و 70۵ 1010۵002 ۸ تمصع لاس3 بععصع لس م‌عاناز 0 ۳۳۵165 نطعن عنصهصر که زد 108 .(2010) ظ معا ۰ 10 ۳۵۵0۰ سای 3010 او 600 6ط1 .(2008) 8۰ مطاعجه0 1/0100 .(۳0۶) [نع3/00 .6 ی ملنلام/3 .کل ۷۲۳۵۰ بکل.ی ,اع1/00 ,۳20 له سقله۵0 3 1۵۶ آفه 3 ," کاصعفنی واخمصنص 600۹8 عاها عطا :30216۳ هماع ۵ عوقغلان لماع ۳۳۵۵ ,(2017) با 38۵16۵ ,65 ننام‌احص 0ص ,عکصع5 ,ععدمتعاگنل ۶و +عطممعملنطم چ که صقطنل/2 30111۱41 ۱ز۲م۸ ۳۳۵۵۵ 0۵ 0430+ 1:30 آ۵ ۱۲ع۵. 6810.۳ 1۲۵۲۱ 00۳/۱۱۵۵۵0  دو فصلنامه نظریه و عمل در برنامه درسی, شماره ۰۱۶ سال هشتم» پاییز و زمستان ۱۳۹۹ ,336 .8 10 1260020۰ ۵ ععل 16 مس هس عصدم) .(2017) ۵ قاهط شوه مضه طلست ,1۹016086 ,(ع۳0) 20ع 3/0 .7 +2 ,110206 .تا ۰ :3۵۳۵ 216 2 دملودزا۸ .19-32 بکع م06 اعننده+ هنود 30111۱41 ۱ز۲م۸ ۳۳۵۵۵ 0۵ 0430+ 1:30 آ۵ ۱۲ع۵. 6810.۳ 1۲۵۲۱ 00۳/۱۱۵۵۵0

هدف از این پژوهش بررسی جایگاه قومیت در برنامه های درسی رسمی و پنهان دوره متوسطه نظام جدید آموزشی در سال تحصیلی 98-97 بود. روش پژوهش در بخش اول پژوهش شامل تحلیل اسنادی و تحلیل محتوای کیفی بود. نمونه گیری در این بخش هدفمند بود و شامل 6 جلد کتاب در قالب بیش از 960 صفحه از کتاب های تاریخ، جامعه شناسی دوره متوسطه دوم می شد. واحد تحلیل محتوا در این بخش؛ متن، تصاویر و فعالیت های کتاب های درسی بود. در بخش دوم پژوهش نیز روش تحقیق کیفی و از نوع قوم نگاری بود و ابزارهایی چون ژورنال های دانش آموزی و مصاحبه های غیررسمی در جمع آوری اطلاعات به کار گرفته شد. در نهایت بر اساس یافته های این پژوهش می توان اذعان داشت که جایگاه قومیت در برنامه های درسی رسمی و پنهان مقطع دوم متوسطه نامطلوب بود.

493550

اقتصاد و توسعه منطقه‌ای سال بیست و هفتم» دوره جدید شماره ۲۰ پاییز - زمستان ۱۳۹۹ افزایش غلظت دی‌اکسید کربن در جو به یکی از مهم‌ترین موضوعات در سراسر جهان تبدیل شده است. این افزایش بسیاری از محققان اقتصادی را برای پررسی تجربی در مورد عوامل موثر بر انتشار گاز دی‌اکسید کرین و کیفیت محیطزیست مجاب کرده اشت. یکی از متغیرهای اث رگذار بر انتشار دی‌اکسید کرین» آزادی اقتصادی است که در بسیاری ازامطالغات,نادیده گرفته‌پشده اشت.آزاین رو این پژوهش به دنبال بررسی اثر آزادی اقتصادی بر انتشار دی‌اکسید کرین (به‌عنوان متغیر جایگزین برای کیفیت محیط زیست) در کشورهای اوپک (شامل ایران) طی دوره زمانق ۲۳۱۴-۱۹۹۶ با استفاده از الگوی اقتصادسنجی پانل- .۸ است. نتایج پژوهش حاضر نشان می‌دهد آزادی اقتصادی تأثیر منفی روی انتشار دی‌اکسید کرین (یا به‌عبارت‌دیگر, تأثیر مثبت روی کیفیت محیط زیست) در کشورهای عضو اوپک دارد و منحنی کوزنتس کلیدواژه‌ها: آزادی اقتصادی» محیط زیست» دیا کسید کرین,» پانل -.آ۸1۹7. امروزه» گرم شدن کره زمین به‌عنوان یک مشکل مهم زیست محیطی مطرح است و اکشر دانشمندان, انتشار گاز دی اکسید کربن! (0-) توسط انسان را عامل اصلی مشکل گرم شدن کره زمین می‌دانند. در بین شش گاز گلخانه‌ای» دی اکسید کربن بیشترین تأثیر را در اثر گلخانه‌ای دازد؛ چرا که تقریبا 7۷۸ از کل انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از احتراق و صنعتی شدن سوخت- های فسیلی از ۱۹۷۰ تا ۲۰۱۰ را تشکیل داده است. لذا این یکی از آرزوهای مشت رک همه کشورها برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای به‌ویژه دی‌اکسید کربن و تحقق چرخه اقتصادی کم کربن به طورکلی» اکثر سیاستمداران و سازمان‌های بین‌المللی از افزایش مقررات و کنترل دولت بر صنعت به منظور مقابله با تغییرات آب و هوایی و کاهش انتشار دیاکسید کربن و انتشار گازهای گلخانه‌ای حمایت می‌کنند. بااین حال» این سوالات بدون پاسخ باقی مانده‌اند که چگونه آزادی اقتصادی با آسیب‌های زیست محیطی همراه است و آیا مقررات‌زدایی برای محیط زیست مضر است یا به استفاده از فناوری سبز دامن می‌زند. از یک سو کنترل و مقررات بیش‌تر دولت ممکن است بنگاه‌ها و افراد را مجبور کند که میزان انتشار خود را کاهش دهند. از سوی دیگر» آزادی اقتصادی بیش‌تر احتمالا نو آوری و اتخاذ توسعه فناوری سبز را ممکن می‌کند (2020 ,8[0۳09160۷). در واقع» افزایش غلظت دی‌اکسید کرین( ,0-)) در جو به یکی از مهم‌ترین موضوعات در سراسر جهان تبدیل شده است. این افزایش» توجه بسیاری از محققان مالی و اقتصادی را نیز به بررسی تجربی در مورد عوامل موثرابر انتشار گازهای ,70 و کیفیت محیط زیست جلب کرده است. بااین حال» بسیاری از مطالعات تأثیر آزادی اقتصادی را هنگام بررسی عوامل تعیین کننده انتشار در اکسی کربن نادیده می گیرند (2019 ,3/۷200 :8 ۸69102). این شکاف در ادبیات سبب شده است تا این پژوهش به دنبال بررسی اثرات زیست محیطی آزادی اقتصادی باشد؛ بنابراین به‌منظور درک درستی از ارات آزادی اقتصادی بر انتشار گازهای ,0-» استفاده از پانل اقتصادهای همگن‌تر مهم است. ازاین رو در این پژوهش» مجموعه کشورهای عضو اوپک -که به لحاظ نفتی بودن و درحال توسعه بودن از همگنی خاصی برخوردار هستند- موردمطالعه قرار در واقع» این پژوهش به دنبال بررسی این سوال است که آیا در کشورهای عضو اوپک شامل ایران» آزادی اقتصادی اثر مثبت و معناداری بر کاهش انتشار دی | کسید کرین (بهبود کیفیت محیط زیست) دارد. ازاین رو هدف اصلی این پژوهش» بررسی اثر آزادی اقتصادی بر کیفیت محیطزیست در کشورهای عضو اوپک طی دوره زمانی ۲۰۱۴-۱۹۹۶ با استفاده از الگوی پانل- ۸۳2-۱ است. این پژوهش در ۵ بخش ارائه خواهد شد. بعد از مقدمه که در بخش نخست به آن پرداخته شده است» در بخش دوم» مبانی نظری و پیشینه تحقیق در قالب ادبیات موضوع ارائه خواهد شد. بخش سوم به روش تحقیق و تصریح مدل اختصاص خواهد داشت و بخش چهارم آزمون‌ها و بر آوردهای مدل تجربی پژوهش را ارائه خواهد کرد. درنهایت در بخش پنجم» نتایج و اخیرا اقتصاددانان محیط زیست تلاش کرده‌اند با استفاده از شاخص‌های اقتصادی به تشریح رابطه متقابل بین بهبود کیفیت يا تخریب محیط‌زیست وارشد اقتصادی بر پایه نظریه کوزنتس بپردازند. نتیجه تلاش آن‌ها به کشف رابطه‌ای به شکل [7آ معکوس بین کیفیت محیط زیست و رشد اقتصادی منجر شده است. اقتصاددانان این فرضیه را مطرح کرده‌اند که در صورت ترسیم نمودار درآمد ملی يا درآمد سرانه» در مقابل غلظت یک آلاینده خاص)» منحنی‌ای به شکل [آ معکوس را به نمایش می گذارد. به این صورت که ذر مراحل اولیه رشد اقتصادی» آگاهی و اطلاع از مشکلات زیست محیطی, پایین بوده و این مسائل برای مردم بی‌اهمیت است. در این مراحل» تکنولوژی‌های سازگار با محیط‌زیست و اصطلاحا دوستدار محیطزیست در دسترس نیست؛ بنابراین» در مراحل نخستین رشد اقتصادی» خسارت‌های زیست‌محیطی همراه با رشد درآمد. افزایش می‌یابد و این افزایش تا یک سطح د رآمد حدی (نقطه اوج) ادامه می‌یابد. پس از عبور از این سطح» کیفیت محیطزیست با افزایش درآمد سرانه افزایش می‌یابد (2004 ,21002 به نقل از 2 م,لتقا و۳ 6 طققا2 نصلع1108). این رابطه پس از 162618 51700 منحنی زیست محیطی کوزنتس! (۳1)0) نامیده شده است که رابطه مشابهی بین رشد اقتصادی و نابراپری د رآمد را موردمطالعه قرار داده است (1955 ,11211615). این منحنی به نقطه عطفی در تحقیقات در زمینه علل اقتصادی آلودگی تبدیل شده است (2014 ,7167208 :8 ۷۷7000). پیوند بین درآمد و کیفیت محیط زیست توسط کسانی که در درجه اول به منحنی زیست محیطی کوزنتس (۳1)۳) علاقه‌مند بودند» موردمطالعه قرار گرفته است. کیفیت نهادی اغلب به‌عنوان یک تأثیر ثانویه بر سطح آلودگی بررسی می‌شود. ازاین‌رو این اعتقاد وجود دارد که آزادی اقتصادی (که معیاری از کیفیت نهادهای اقتصادی است) نقش ویژه‌ای در رابطه علّی بین توسعه اقتصادی و کیفیت محیط زیست دارد؛ بنابراین لحاظ نکردن آن در مدل‌های اقتصادی امروزه اهمیت بازارها برای رونق و رشد اقتصادی در حال گسترش است» این در حالی است که اغلب از نقش بازارها در محیط زیست غفلت می‌شود. متون اقتصادی اغلب مشکلات محیط زیستی را به‌عنوان "شکست بازار" مورد:بحث و بزرستی قرار می‌دهند. البته مسئله این است که بازارها عملکرد درست خود را تنهااهنگامی بروز می‌دهند که حقوق مالکیت به‌خوبی تعریف و اجرا شود. وقتی حقوق مالکیت اشخاص - حقوق آن ها در برابر سرقت» کلاهبرداری» خشونت یا آلود گی - به‌درستی تعریف و از آن؛دفاع نشود و یا کسی حقوق آن‌ها را نقض کنده نقص و اشکالی در بازار وجود ندارد. در عوض» ممکن است دولتی بر سرکار باشد که نتوانسته از شهروندان در برابر نقض حقوق توسط دیگران در:جامعه محافظت کند. آسیب‌های محیط زیستی هنگامی رخ می‌دهد که هیچ گونه محافظت از افراد و اموال آن ها در برابر آسیب» ازجمله آسیب- های محیط زیستی وجود نداشته باشد. امروزه بحث اصلی بر سر این سوال است که آیا افزایش کنترل دولتی به کیفیت محیط زیستی که افراد در آن زندگی می‌کنند» کمک می‌کند یا آسیب می‌رساند (2003 ,517010). خوشبختانه» امروزه ابزارها و تجربیات بیش‌تری برای کمک به حل مسئله وجود دارد» چون چندین دهه تجربه سوسیالیسم در زمینه کنترل دولتی در قرن گذشته کاملا شفاف و گویا است. یکی از گزینه‌های پژوهش برای پاسخ به این سوال» بررسی تأثیر کاهش آزادی اقتصادی (یعنی کنترل بیشتر دولت) بر کیفیت محیطزیست است. آزادی اقتصادی اغلب به عنوان یک مولفه مهم برای بهبود مشوق‌ها بهره‌وری بیش تر فعالیت‌ها و استفاده موثرتر از منابع ذکر می‌شود. اینکه آزادی اقتصادی برای محیط زیست» خوب است يا بد» تا حد زیادی بستگی به این دارد که شاخص‌های مختلف آزادی اقتصادی به نوبه خود بر محیط زیست چه تأثیری دارند. در واقع» سوال مهم این است که متغیرهای مختلف آزادی اقتصادی» که به نظر می‌رسد برای رشد اقتصادی مهم هستند» چگونه بر محیط زیست تأثیر می‌گذارند (2000 ,1.490 6۶ 231990)). در شکل (۱) به کانال‌های اثرگذاری آزادی اقتصادی بر کیفیت محیط زیست اشاره است که در ادامه تشریح می‌شوند. شکل ۱- کانال‌های تأثیرگذاری آزادی اقتصادی بر کیفیت محیط زیست تأثیر مخارج دولت به روشنی بستگی به ترکیب مخارج دارد» که به نوبه خود تا حدودی به اهداف دولت بستگی دارد. فرض بر این است که رابطه بین اندازه دولت و تولید گازهای گلخانه - ای» تپه‌ای شکل (به صورت 7آ معکوس) است. در سطوح پایین اندازه دولت» احتمالا افزایش در هزینه‌ها تا حد زیادی شامل انجام هزینه‌ها و تخصیص یارانه‌ها برای تولید کالاهای اساسی و زیرساخت‌هایی مانند جاده‌ها می‌شود. در سطوح بالاتر اندازه دولت» افزایش هزینه‌های دولت به‌احتمال‌زیاد به توزیع مجدد درآمد تخصیص می‌یابد» که منجر به افزایش برابری درآمد می‌شود. این امر به‌نوبه خود تأثیر مثبتی بر تقاضا برای کیفیت بالاتر محیطزیست دارد (2000 ,ثص142802). علاوه بر اين» اگر محیط زیست یک کالای عمومی لوکس باشد» احتمالا در صورت بر آورده شدن تقاضا برای کالاهای عمومی دیگر یعنی در سطوح بالای اندازه دولت» این نوع کالاها موردتقاضا هم‌چنین باید توجه داشت که یک دولت بیش از حد بزرگ ممکن است با ناکارآمدی بور و کراتیک, سبب نفوذ گروه‌های دارای منافع ویژه و شیوع شرکت‌های دولتی شود. 136۳200۳ (2013) 1001 :۵ داده‌های ملی از ۴۲ کشور را برای دوره ۱۹۷۱ تا ۱۹۹۶ تجزیه‌وتحلیل کرده‌اند تا تأثیر اندازه دولت بر غلظت دی‌اکسید گوگرد را پررسی کنند و درعین حال کیفیت دولت و عوامل دیگر را نیز کنترل نموده‌اند. نتایج آن ها حاکی از آن است که دولت بزرگ با غلظت بالاتر دی‌اکسید گوگرد در ارتباط استبنابزاین از لحاظ تئوری» هرچه؛انندازه دولت بزرگگ‌تر باشد» آزادی اقتصادی کمتر غلظت آلودگی بیش‌تر و در نتیجه کیفیت محیط زیست کمتر خواهد بود. با این فرض که آزادی اقتصادی منجر به بازارهای کار آمد و رقابتی می‌شود» انتظار می‌رود بین آزادی اقتصادی و کیفیت محیط زیست همبستگی مثبت وجود داشته شود. نخست اینکه» آزادی اقتسادی شچر بذاستفاده کار مد ال ستایعی خراعد شد که دارای قسهسگند. این قیست سلها می‌تواند تحت تأثیر اصلاح مالیات برای یک آثار خارجی آ باشد. به‌عنوانمشال برای منابع انرژی» این به معنای انتشار کمتر آلودگی در واحد تولیدی است. دوم اینکه» یک بازار کارآمد و رقابتی می‌تواند کاراتر از قوانین سیاسی عمل کند. سوم اینکه» یک بازار کارآمد می‌تواند خواسته‌های مصرف‌کنندگان را بهتر برآورده سازد. دلیل دوم و سوم به دلایل رقابتی اشاره می کند. شرکت‌ها به منظور ادامه فعالیت‌های تولیدی خود.» باید نسبت به تغییرات در محیط بازار واکنش نشان دهند. واضح است که اين دو اثر تنها در صورتی مشاهده خواهند شد که مقررات زیست محیطی و با تقاضای محصولات (کالاهای) تمیزتر از سوی مصرف کنند گان وجود داشته باشد ( :8 ۲۵71850 مقررات تجاری نوعی محدودیت در آزادی اقتصادی از طریق اعمال محدودیت و مالیات بر تجارت ایجاد می‌کند. آزادسازی تجاری ممکن است منجر به تخصیص منابع موثرتر ازجمله منابع محیطی شود. این نتيجه فشار رقابتی در بازارهای بین‌المللی است ( ,109178۳0 6۶ 0271890 0). افزایش آزادی اقتصادی در حال از بین بردن موانع غیر طبیعی برای همکاری و تجارت بین‌المللی است. یکی از بحث برانگیزترین ایده‌های مرتبط با رابطه بین آلودگی و باز بودن تجارت معمولا به عنوان "فرضیه پناهگاه آلودگی *۴73(7) ننیسنهلی شود. این فرضیه به زبان ساده بیان می‌کند که وقتی تعرفه‌های بین‌المللی برداشته شوند» شرکت‌های آلاینده به کشورهایی منتقل می- شوند که استانداردهای آلودگی پایین‌تری دارند (2014 ,336۲208 :8 ۸700۵). (2001) 700010۲ نقدی عمیق از نظریه حمایت کننده فرضیه پناهگاه آلاین دگی ارائه می‌دهد. با ارائه برخی از شواهد مانند: الف) کاهش آلودگی و انطباق با مقررات» هزینه کم تری برای اکثر شرکت‌های آلاینده در مقایسه با یک جا به جایی بین‌المللی دارد؛ ب) مقررات غیررسمی به کنترل آلاینده‌های بین‌المللی کمک می‌کنند؛ ج) به‌طو رکلی» بنگاه‌های بزرگک چندملیتی در بسیاری از صنایع» بدون در نظر گرفتن محل کار خود استانداردهای مشابهی را در همه نقاط جهان رعایت می‌کنند. (2002) 30۶6 :۵ [۳۳۵2160 از یک رویکرد متغیرهای ابزاری استفاده می کنند و رابطه بین آلودگی و باز بودن تجارت را تخمین می‌زنند. نتایج آن‌ها فرضیه پناهندگی آلودگی را تأیید نمی- کند حتی نشان می‌دهد که ممکن است این گونه باشد که مشارکت در تجارت تأّثیر مفیدی بر محیط زیست داشته باشد. این فرضیه با تجزیه‌وتحلیل سطح خرد در مطالعه .21 61 10288012 (2000) تأیید می‌شود. طبق نتایج آن‌ها انتظار می‌رود سازمان‌هایی که به‌صورت عمومی تجارت می‌کنند يا به روش‌های مدیریت تولید 14000 150 که بخشی از آن برای کمک به شرکت‌ها در رعایت استانداردهای محیط زیستی طراحی شده‌اند» پایبند هستند» آلودگی کمتری داشته باشند. (2002) .21 4 1788810012 شواهدی مبنی بر وجود قیمت سهام در بازار ارائه می‌دهند. قیمست سهام شرکت‌های تجارت کننده عمومی با انتشار اخبار منعکس کننده فعالیت‌های آلاینده آن ها پاسخ منفی می‌دهند. این مسئله نشان می‌دهد که ش رکت‌های بین‌المللی با فشار قابل توجهی روبرو هستند که آلودگی‌های خود را بدون در نظر گرفتن محل کار خود در همه نقاط جهان کنترل کنند. (2001) .له ۵۲ ۸۲۷۵۵16۳ نشان می‌دهند که باز بودن تجارت می‌تواند از سه طریی محیط زیست را تحت تاأثیر قرار دهد: اثر مقیاس» اثر تکنیکی و اثر ترکیب. اثر مقیاس نشان می‌دهد که چگونه تجارت آزاد منجر به افزایش تولید می شود» که به نوبه خود منجر به آلودگی بیش تر می گردد. به‌طور همزمان» تجارت آزاد منجر به گسترش فناوری‌های جدیدتر و تمیزتر در کشورها و در نتیجه کاهش آلود گی می‌شود. آزادی تجاری بیش‌ترانیز منجر به تغییر در ترکیب صنعت می‌شود که بسته به ترکیب عوامل تولید می‌تواند اثر مثبت یا منفتی بر آلودگی داشته باشد. (2001) .۵1 ۳ ۸۲۷/۵۵1۵۲ به این نتیجه رسیدند که اثر خالص تجارت آزاد بر غلظت دی| کسید تجارت آزاد برای برخی از آلاینده‌ها می‌تواند به محیط زیستی تمیزتر منجر شود؛ اما مکان‌هایی وجود دارد که فعالیت‌های آلاینده را افزایش /می‌دهد» این امر از طریق گسترش فناوری در کشورها و از طریق تغییر در ترکیب صنعتی فقط در بعضی از کشورها بسته به ترکیب عوامل تولید به‌طور خلاصه» برخی از پژوهشگران» کاهش آلودگی از طریق آزادسازی تجاری را عاملی برای افزایش کیفیت محیط زیست می‌دانند. بااین وجود» گروهی دیگر از اقتصاددانان نیز ادعا می‌کنند که آزادسازی تجاری با تخصصی شدن برخی کشورها در تولید کالاهای آلوده» انرژی‌بر و یا سرمایه‌بر» کیفیت محیطزیست را تنزل می‌دهد (2017 ,بله 61 ن۳له55200095). بررسی مطالعات گذشته» نشان می‌دهد که نتایج مطالعات (2004) 16000 :8 76208 :8 2162۳0نطح (2006) 1عسنللن/2 (2015) 00۵ +۶ 12۶۵ و (2015) .۵1 61 1707201 حاکی از رابطه مثبت بین آزادسازی تجاری و انتشار گاز دیاکسید کربن است؛ اما در مقابل» نتایج مطالعه (2007) منعد هی 8۶ عصلف۸ و (2016) .له ۵۳ وله بر وجود رابطه منفی بین انتشار آلودگی و آزادسازی تجاری تا کید دارد؛ بنابراین» بررسی منابع و پژوهش‌های گوناگون حاکی از تفاوت نتایج در مورد کشورهای گوناگون است (2018 .21 61 7272216۵7). پایین آمدن نرخ تورم و سیگنال‌های واضح‌تر قيمت‌ها منجر به تصمیم گیری‌های مربوط به سرمایه گذاری و مصرف می‌شود. هم چنین یک محیط اقتصاد کلان پایدار افق سرمایه گذاری طولانی‌تر را تشویق می‌کند. عدم ثبات قیمت یکی از مشکلات توسعه است» زیرا سرمایه گذاری با افزایش ناامنی قيمت‌ها کاهش می‌یابد. بسیاری از سرمایه گذاری‌های محیط زیستی در آینده پرداخت می‌شوند.» و لذا این سرمایه گذازی‌ها بدون این باوز که اقتصاد تا زمانی که سود حاصل شود ثبات خواهد داشت» انجام نخواهد شد. ازاین روه یک محیط کلان اقتصادی پایدار می‌تواند تأثیر مثبتی بر محیط زیست بگذارد (2000 ,145100 :8 71890ه۳). بخش مهم دیگر اثر ثبات» ساختار حقوق مالکیت است. اهمیت امنیت حقوق مالکیت و قابلیت زیست داشتن قراردادها" ذر ادبیات,رشند و۷ ح ان گنها تومحیط رشد.- محیط زیسب تا کید شده است (1997 ,نا82027/010). با داشتن حقوق مالکیت امن‌تر افراد می‌توانند سرمایه گذاری‌های بلندمدت انجام دهند. باوجوداین» افزایش ثبات هم چنین منجر به افزایش سرمایه گذاری و مصرف به‌طو رکلی خواهد شد و برخی از آین‌هنا تأثیر منفی بر محیظ زیست خواهد گذاشت. 800906۲ (1996) به‌طور خلاصه به این نتیجه رسید که کیفیت نظام حقوقی و امنیت حقوق مالکیت می‌تواند از نظر تئوری منجر به تنظیم غیر رسمی آلودگی شود. بااین حال» این اثر می‌تواند با مقررات رسمی دولتی جایگزین شود. در همین زمینه» (1998) 310710 به این نتیجه رسید که در کشورهایی که حقوق مالکیت - توسط یکی از مژلفه‌های شاخص آزادی اقتصادی اندازه گیری می‌شود- قوی است» کیفیت محیط زیست - مطابق با داده‌های بانک جهانی اندازه گیری می‌شود- بالاتر از کانال دیگر اثرگذاری آزادی اقتصادی بر کیفیت محیط زیست» بسترسازی برای بروز نوآوری است. چراکه تولید کنند گان در نظام بازار آزاد» به‌قصد تولید با کمترین هزینه ممکن و بیش‌ترین سوده به دنبال نوآوری در تولید کالاهای جدید خواهند بود که به‌نوبه خود باعث رشد مدام تولیدات و افزایش کارایی اقتصادی و در نتیجه ارتقا بهره‌وری و کیفیت محیطزیست می‌شود. در واقع» آزادی اقتصادی به استفاده از فناوری سبز دامن می‌زند. آزادی اقتصادی بیش تر نوآوری و اتخاذ توسعه فناوری سبز را ممکن می‌کند که نتيجه آن آلودگی کم‌تر و بهبود کیفیت بررسی‌ها نشان می‌دهد که تلاش‌های اندکی برای پیوند کیفیت محیط زیست با برخی از معیارهای آزادی اقتصادی در سطح کشورها صورت گرفته است» که ازجمله آن‌ها می‌توان به حقوق مالکیت / کیفیت مژسسات (1997 ,33270101) و محدودیت‌های تجاری ( ,1.0062 7) اشاره کرد. (1997) 327210100 دریافت که کیفیت سیاست‌ها و مژسسات می‌تواند باعث کاهش تخریب محیط زیست در سطح کم‌د رآمد و سرعت بخشیدن به پیشرفت در سطح درآمد بالاتر شود. لوپز با تجزیه وتحلیل تأثیر آزادسازی تجاری بر روی آثار خارجی ناشی از تولیدات کشاورژی در غنادریافت که افزایش آزادسازی فجاری اوسالا شجر به کاهش زیست‌نوده‌و جنگل‌زدایی بیش‌تر در غنا خواهد شد. هم چنین (1995) ۳2 200 10290086 به بررسی رابطه سیاست‌های اقتصادی و محیط زیست در یازده کشور عمدتا درحال توسعه پرداخته‌اند. یافته- های اصلی آن‌ها عبارتند از (۱): حذف انحراف قيمت‌ها و ارتقا مشوق‌های بازار» به طورکلی اثر مثتی بر رشد اقتصادی و محیط زیست دارد. (۲): ثبات اقتصاد کلان به‌طورکلی منافع زیست‌محیطی را به همراه خواهد داشت» زیرا بی‌ثباتی» استفاده از منابع پایدار را تضعیف می‌کند. البته مطالعات خارجی دیگری نیز وجود دارند که به بررسی اثر شاخص آزادی اقتصادی و اجزای آن بر کیفیت محیط زیست پرداخته‌اند. در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود: (2012) ۷۷۵۳8 :6 0112۳8 به بررسی اثر آزادی اقتصادی و در آمد بر ,و( در مجموعه‌ای از ۴ کشور طی دوره زمانی ۱۹۹۶-۲۰۰۵ با استفاده از رویکرد داده‌های تابلویی متوازن" پرداخته‌اند. نتایج پژوهش آن‌ها نشان می‌دهد که افزایش آزادی پولی» آزادی تجاری و آزادی مالی پس از یک سطح آستانه در آمدی باعث کاهش آلودگی محیط زیست می‌شود. مطالعه آن‌ها هم چنین شواهدی ارائه می‌دهد که افزایش تولید ناخالص داخلی سرانه در کشورهای با درآمد بالا باعث افزایش اند کی در آلودگی محیط‌زیست می‌شود در مقایسه با کشورهای کم‌در آمد. (2014) 716208 :۵ ۷۵۵۵ در مقاله‌ای باعنوان "آزادی اقتصادی و کیفیت هوا"» به دنبال بررسی رابطه بین آزادی اقتصادی و دو شاخص زیست محیطی (غلظت ذرات ریز و انتشار دی اکسید کربن) برای مجموعه داده‌های چند کشور طی دوره زمانی ۲۰۰۰-۲۰۱۰ بوده‌اند. آن‌ها پس از کنترل اثرات د رآمده آزادی سیاسی و.سایر متغیرهای آمخنذوش» مشاهده می‌کنند که افزایش دائمی یک نقطه ۲ در شاخص آزادی اقتصای جهان (البته با یرابر نگه داشتن سایر عوامل) منجر به کاهش ۷/۱۵ درصدی غلظت ذرات ریز در بلندمدت می‌شود. این اثر در بسیاری از مدل- های مختلف» قوی است و از نظر آماری معنی‌دار است؛ اما نتایج برای سرانه انتشار دی‌اکسید کرین چندان امیدوار کننده نیست. آن‌ها بیان می کنند که شواهدی از تأثیرمنفی کوتاه‌مدت آزادی اقتصادی بر انتشار ,0 در مدل آماری مورد نظر خود دارند. بااینحال» این اثر تحت تأّثیر سایر مشخصات مدل قابل قبول از بین می‌رود. به عبارت ساده» آن‌ها نتیجه می گیرند که نمی‌توانند تأثیر آزادی اقتصادی بر انتشار دی اکسید کرین ( ,0-)) را بیابند و درنهایت» فقط می‌توان گفت که آزادی اقتصادی در واقع برای کاهش مشکلات زیست محیطی محلی مهم است. 2019(۸۵6۵) 30۵۵ :8 با استفاده از روش گشتاورهای تعمیم یافته (//03) با مجموعه داده پانل برای ۲۴ کشور آفریقایی طی دوره ۱۹۹۵-۲۰۱۳ به این نتایج رسیدند که افزایش آزادی اقتصادی ( که با شاخص آزادی تجارت» شاخص آزادی کسب و کار شاخص آزادی از فساد و شاخص آزادی مالی جایگزین شده است)» باعث افزایش کیفیت محیط زیست (که با استفاده از انتشار ۳۲۹ اندازه گیری شده است) می‌شود. یافته‌های آن‌ها مبنی بر اینکه آزادی مالی تأثیر منفی بر انتشار ۳۹ دارد با نمونه تقسیم شده به گروه های مختلف درآمد (کشورهایی با د رآمد پایین» کمتر از متوسط و بیشتر از متوسط) بدون تغییر باقی ماند. این نشان می‌دهد که تجز یه وتحلیل‌های بیش تر آن‌ها که مبتنی بر گروه‌های مختلف در آمدی است نشان می‌دهد که تأثیرات آزادی کسب وکارا» آزادی از فساد" و آزادی تجاری بر میزان انتشار ۹ در گروه‌های مختلف د رآمدی متفاوت است. به طور خاص, نتایج حاکی از تأثیرات منفی قابل توجه آزادی در برابر فساد و آزادی کسب‌وکار بر میزان انتشار ۹ فقط برای کشورهای با درآمد متوسط بالا است» درحالی که آزادی تجارت فقط برای کشورهای با درآمد متوسط پایین به‌طور چشم گیری منفی است. این امر دلالت بر اين دارد که تأثیر این متغیرها بر کیفیت محیط زیست به سطح درآمد کشورها بستگی دارد. نتایج آن‌ها هم چنین نشان می‌دهد که نرخ بیکاری تأثیر منفی قابل توجهی در انتشار ۹ در کشورهای با د رآمد متوسط و پایین متوسط نداردبااین حال میزان انتشار ۹؟ در کشورهای کم‌د رآمد را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد. (2020) 39709160۷ در مقاله‌ای با عنوان "آزادی اقتصادی و منحنی کوزنتس 00 " به دنبال بررسی این سوال بوده است که آیا آزادی اقتصادی بر تولید گازهای گلخانه‌ای تأأثیر می گذارد. وی این کار را در زمینه تخمین یک منحنی استانداره محیط زیستی کوزنتس انجام می‌دهد که در آن آزادی اقتصادی هم می‌تواند سطح کلی را کاهش دهد و هم شکل منحنی را تغییر دهد. نتایج تحقبق وی حاکی از آن است که آزادی اقتصادی باعث کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای می‌شود» اما نقطه بالای منحنی کوزنتس (نقطه اوج منحنی) را به سمت چپ جابه‌جا می‌کند. وی معتقد است که بخشی از این اثر ممکن است ناشی از تأثیر آزادی اقتصادی در استفاده از انرژی تجدیدپذیر در مطالعات داخلی» پژوهشی که دقیقا به بررسی رابطه آزادی اقتصادی و کیفیت محیط زیست پرداخته باشد» وجود ندارد. این امر بیانگر ن وآوری این پژوهش است و آن را از مطالعات داخلی پیشین» متمایز می‌سازد؛ اما به‌هرحال» مطالعاتی وجود دارد که به بررسی اثر یکی از اجزای آزادی اقتصادی ازجمله آزادی تجاری يا باز بودن تجارت بر کیفیت محیط زیست پرداخته‌اند. در ادامه به (2008) 09160066 نطع327 به‌منظور ارزیابی تأثیر آزادسازی تجاری بر انتشار دیاکسید کربن و نیز بررسی ارتباط منحنی زیست محیطی کوزنتس با فرضیه پناهگاه آلایندگی (آلودگی)» منحنی زیست محیطی کوزنتس را بر اساس داده‌های ترکیبی و با استفاده از روش پانل دیتا و رهیافت اثرات ثابت» در قالب چهار گروه کشوری,» شامل کشورهایی با درآمد سرانه بالا کشورهایی با درآمد سرانه متوسط بالا» کشورهایی با اد رآمد سرانه متوسط پایین "و کشورهایی با درآمد سرانه پایین طی دوره زمانی ۱۹۹۲-۲۰۰۲ تخمین زده است. نتایج تخمین مدل دلالت بر این دارد که افزایش آزادسازی تجاری و در آمد سرانه در کشورهای با د رآمد سرانه بالا و کشورهای با درآمد سرانه متوسط بالا به کاهش انتشار دی اکسید کربن و در کشورهای با د رآمد سرانه متوسط پایین و کشورهای با درآمد سرانه پایین به افزایش انتشار دیاکسید کرین منجر می‌شود. به‌طوری که کشش متغی راانتقازن نان دی کسید کرین نسبت به صادرات صنایع آلاینده» واردات صنایع آلاینده و شاخص درجه باز بودن تجارت در کشورهای با در آمد سرانه بالا به ترتیب ۰/۱۳۲ ۰/۰۵۱- و ۳و در کشورهای با در آمد سرانه متوسط بالا به ترتیب ۰/۰۳۳ ۰/۰۴۹-و ۰/۰۳۸-و کشش متغیر انتشار گاز دی اکسید کرین نسبت به متغیرهای مذ کور در کشورهای با درآمد سرانه متوسط به پایین» به ترتیب ۰۰/۰۱۳ ۰/۱۳۴- و ,۰/۰۱۹ و در کشورهای با درآمد سرانه پایین» به (2010) .۵1 21 36130001 در مقاله‌ای با عنوان "عوامل اقتصادی و اجتماعی موثر بر انتشار دی‌اکسید کرین در ایران" به بررسی رابطه مصرف انرژی (شدت استفاده از انرژی)» رشد اقتصادی و انتشار سرانه دیاکسید کربن به‌عنوان معیاری برای آلودگی محیطزیست در ایران با استفاده از روش هم انباشتگی جوهانسون - جوسلیوس و مدل تصحیح خطای برداری برای داده- های سری زمانی ۸۳-۱۳۴۶ پرداخته‌اند. نتایج مطالعه آن‌ها نشان می‌دهد که رابطه مثبتی بین متغیرهای مستقل همانند مصرف انرژی» رشد اقتصادی,» آزادسازی تجاری» جمعیت شهرنشین و (2012) .21 2۲ 09160066 نطع32۳ در مقاله‌ای با عنوان "تأثیر تولیدات کارخانه‌ای و سرمایه- گذاری مستقیم خارجی بر انتشار گاز ,0( در کشورهای عضو گروه 28" بر اساس ضریب لگاریتمی درجه باز بودن تجارت حاصل از برآورد مدل» به این نتیجه رسیده‌اند که با افزایش آزادسازی تجاری,» انتشار گاز دیاکسید کربن و در نتیجه تخریب محیط زیست با سرعت بیش تری افزایش می‌یابد و علت آن در کشورهای 178 ممکن است به دلیل وجود منابع نفت و انرژی در این کشورها باشد. به عقیده آن‌ها از آنجا که درجه باز بودن تجارت در این کشورها پایین است» اکثر صادرات و واردات آن‌ها با کشورهای درحال توسعه انجام می‌شود و با لحاظ این که این کشورها اصولا فناوری پایینی نسبت به کشورهای صنغتی دارند» در نتبجه تجارت در این کشورها باعث (2012) آهارره2 :۵ 312920 7109561 به بررسی رابطه بین دو نوع آلودگی هوا آب و رشد اقتصادی در دو گروه کشورهای توسعه‌یافته و درحال توسعه (شامل ایران) طی سال‌های ۲۰۰۰- ۰ بر اساس مبانی نظری منحنی زابست محیطی اکرواژنتس پرداختله‌اند. در الگوی مورداستفاده آن‌ها علاوه بر متغیر درآمد ملی» متغیر آزادسازی تجاری و یک متغیر مجازی نیز به‌عنوان متغیر مستقل در نظ رگرفته شده و ضمن استفاده از روش داده‌های تلفیقی جهت بر آورد الگو تلاش شده تا نوع رابطه موجود را روشن‌تر نمایند. نتایج به‌دست آمده» منحنی کوزنتس را برای هر دو نوع آلودگی در کشورهای توشعه‌بافته موزد تاد قرارامی‌دهکه«اما بنرای گروه کشورهای درحال‌توسعه تنها آلودگی آب با منحنی کوزنتس منطبق بوده و آلودگی هوا از منحنی کوزنتس (2013) ازه50۳ نمع1 ۵۶ ,3/052۵ تأثیر گسترش تجارت و رشد اقتصادی بر کیفیت زیست محیطی برای ۱۱ کشور منطقه خاورمیانهطی سال‌های :۱۹۸ تا :۲:۱ میلادی را بررسی کرده‌اند. در مطالعه‌ی آن‌ها با استفاده از داده‌های پانل و تحت نرم‌افزار استتا آزمون‌های معتبر اقتصادسنجی,» مدل با اثرات ثابت را از میان مدل‌های رگرسیونی اثرات تجمیعی» اثرات ثابت و اثرات تصادفی مورد تأیید قرار داد. آن‌ها به علت وجود داده‌های پانل پویا هرکدام از مدل‌های رگرسیونی 0113 آرلانو- بوند و نیووی- وست را با ۵ وقفه مجاز نیز برآورد کرده و نتایج حاصل را با مدل اثرات ثابت مورد مقایسه و ارزیابی قرار دادند. بر اساس نتایج مطالعه‌ی آن‌ها در آمد سرانه دارای تأیر مثبت و معنی‌دار بر میزان آلودگی است و افزایش‌های بیشتر د رآمد سرانه باعث کاهش آلودگی زیست‌محیطی می‌شود. آزادسازی تجاری نیز تأثیر منفی بی‌معنی بر آلودگی (2014) .21 2۲ ناه۳ع۸ به بررسی عوامل موثر بر آلودگی محیطزیست در سه گروه از کشورهای منتخب صاد رکننده نفت با استفاده از رهیافت داده‌های تابلویی در بازه زمانی ۲۰۱۳- ۶ پرداخته‌اند. آن‌ها کشورهای نفتی را بر اساس سهم صادرات بالای ۱۰ درصد از تولید انتخاب نموده و سپس با توجه به درجه توسعه‌یافتگی انسانی به سه گروه کشورهای با شاخص توسعه انسانی بالا» متوسط و پایین تقسیم‌بندی کرده‌اند. نتایج مطالعه آن‌ها نشان می‌دهد که متغیر سیاسی که میانگین خطی دو شاخص حق اظهارنظر و پاسخگویی و حاکمیت قانون است» برای گروه دوم رابطه منفی و معنادار و بای" گروه سوم» رابطه مثبت و معنادار با سرانه انتشار دی|اکسید کرین دارد و متغیر کلیدی تحقیق» شاخص دموکراسی است که برای گروه اول» رابطه منفی و معنادار و برای گروه دوم» رابطه مثبت و معنادار با سرانه انتشار دییاکسید کرین دارد. برای گروه سوم نیز رابطه منفی اما بی‌معنی بین شاخص دموکراسی و آلودگی محیط‌زیست برقرار است. آن‌ها به‌عنوان نتیجه کلی بیان می‌کنند که رابطه بین دموکراسی و آلودگی محیطزیست» بستگی به گروه کشورهای مختلف دارد و برای گروه‌های مختلف یکسان نیست و این نتیجه آن‌ها با مطالعه- (2014) .له 2۳ نص۳ه1۵۷ ۳۵ با استفاده از داده‌های سری زمانی سال‌های ۱۳۷۰ تا ۱۳۸۹ و مدل- های ۷7۸1۹ و ۷7۳203 آثار کوتاه‌مدت و بلندمدت تأیر توسعه تجارت و رشد اقتصادی بر کیفیت محیط‌زیست (آلودگی هوا) در ایران را موردبررسی قرار داده‌اند. نتایج تحقیق آن‌ها بیانگر آن است که رابطه تعادلی بلندمدت بین متغیرهای تجارت باز تولید ناخالص داخلی, جمعیت شهرنشین» مصرف انرژی و شاخص آلودگی هوا برقرار است. در حالت کوتاه‌مدت» متغیر جمعیت شهرنشین و مصرف انرژی بالاترین تأثیرگذاری را بر میزان تولید و50 داشته و در بلندمدت نیز سرانه مصرف انرژی بالاترین تأثیر را بر آلودگی «502 داشته است. (2015) 1108۵1 رابطه بین کیفیت محیط زیست و آزادسازی تجاری در کشورهای توسعه‌یافته و درحال‌توسعه را طی سال‌های ۱۹۹۰-۲۰۱۳ بررسی کرده است. وی در این راستا از دو شاخص انتشار گاز دی اکسید کرین (آلودگی هوا) و مواد آلی (آلودگی آب) برای نشان‌ دادن کیفیت محیط زیست استفاده کرده است. نتایج مطالعه وی نشان می‌دهد که در بلندمدت بین متغیرهای شاخص کیفیت محیط زیست و آزادسازی تجاری رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. هم چنین» وجود منحنی زیست محیطی کوزنتس برای هر دو نوع آلودگی در گروه کشورهای توسعه يافته و برای آلودگی هوا در کشورهای درحال توسعه تأیید شد. علاوه‌بر این» نتایج وی بیانگر نبود منحنی یادشده رای آلود گین آنت در کشورهای درحال‌توسعه است. (2017) .21 6۲ نص[ه200095 5۳0 با استفاده از روش داده‌های تابلویی در کشورهای صادرکننده نفت و طی دوره زمانی ۱۹۹۰-۲۰۱۱ در قالب آثار ترکیبی» مقیاس و فنی» اثر تجارت بین‌الملل بر انتشار کربن کشورهای منتخب صادرکننده نفت (رابطه تجارت و آلودگی زیست محیطی در این کشورها) را ارزیابی کرده‌اند. نتایج حاصل از پژوهش آن‌ها نشان می‌دهد که با توجه به رابطه مثبت اثر باز بودن تجاری بر انتشار کربن» فرضیه پناهگاه آلودگی بزای کشورهای صادرکننده نفت پذیرفته می‌شود. هم چنین با توجه به ارتباط میان در آمد سرانه و انتشار کربن در این کشورها به شکل 37 اثر مقیاس منفی است. علاوه بر ایین» افزایش.مزیت زقابتی و سرمایه گذاری مستقیم خارجی منجر به کاهش انتشار کربن در کشورهای صاد رکننده نفت می‌شود که به ترتیب نشان ذهنده آثر مقیاس و آثر فنی منفی ناشی از نماد یگ (2018) .له 61 737226۵7 به بررسی تأنیر توسعه اقتصادی و گسترش شهرنشینی بر آلودگی زیست محیطی در ایران در سال‌مهای ۱۳۵۰-۱۳۹۲ پرداخته‌اند. آن‌ها,با استفاده از رهیافت خود رگرسیون با وقفه‌های گسترده (.۸13771) رابطه بلندمدت و کوتاه‌قدت میان انتشار گاز دیا کسید کربن ( 0-)) به‌عنوان شاخص تخریب محیط زیست را با درآمد ملی سرانه» رشد شهرنشینی» مصرف انرژی و آزادسازی تجاری مورد آزمون قرار داده‌اند. نتایج مطالعه آن ها رابطه 7 معکوس میان گسترش شهرنشینی و انتشار آلودگی را نشان داد. هم چنین» اثر متغیر درآمد ملی سرانه مثبت و از اهمیت آماری برخوردار بوده و انتظار می‌رود با افزایش ۱۰ درصد در در آمد سرانه» مقدار انتشار سرانه آلودگی در بلندمدت ۸/۵ درصد و در کوتاه‌مدت حدود ۷ درصد افزایش یابد. هم چنین» با ۰ درصد افزایش در مصرف سرانه انرژی انتظار می‌رود که سرانه انتشار ,000 در بلندمدت ۴/۵ درصد و در کوتاه مدت حدود ۴ درصد افزایش یابد. درنهایت» آزادسازی تجاری در کوتاه‌مدت» تأثیری مثبت بر سرانه انتشار آلودگی دارد» و انتظار می‌رود با ۱۰ درصد افزایش شاخص آزادسازی تجاری» سرانه انتشار دی اکسید کربن حدود ۲/۴ درصد افزایش یابد» اما در بلندمدت هدف اصلی این پژوهش» بررسی اثر آزادی اقتصادی بر کیفیت محیط زیست در یازده کشور منتخب عضو اوپک (ایران» الجزایر» آنگولا» کونگو گابن» کویت. لیبی» نیجریه» عربستان صعودی» امارات متحده عربی و ونزوثلا ) طی دوره زمانی ۲۰۱۴-۱۹۹۶ با استفاده از الگوی پانل- .7 است. در واقع مزیت الگوی پانل-.۸14701 آن است که اولا؛ این الگو نسبت به اینکه متغیرها جمعی از مرتبه صفر یا جمعی از مرتبه یک هستند حساسیتی ندارد و انیا رابطه بلندمدت و سرعت تعدیل به سمت بلندمدت را در مدل تخقیق ارائه می کند. ازاین‌رو در این پژوهش از این مدل این مقاله برای بررسی اثر آزای اقعضادی بر انتشاو 0 که به عنوان متغیر جایگزین کیفیت محیطزیست استفاده شده است) بر اساس مطالعه 9102ع2019(۸0) 117۵002 60 [(6. ,۷+ بسا+ جلتاآتیه + یبتجم بط ابیت + رابت جح م7۳ که در آن» ,0 لگاریتم میزان انتشار گاز دی‌اکسید کربن (تن به‌صورت سرانه) در کشور در زمان ۶۳ 1.8۳ لگاریتم شاخص آزادی اقتصادی؛ 1.۳1.0 لگاریتم سرانه الکتریسیته (به‌صورت کیلووات ساعت سرانه)؛ 1.00 لگاریتم تولید ناخالص داخلی سرانه (به قیمت ثابت)؛ 1,17۳ لگاریتم نسبت جمعیت شهرنشین (جمعیت شهرنشین به‌صورت درصدی از کل جمعیت)؟ ری ثرات ثابت زمان و ,رنه جز اخلال تصادفی مدل است. هم‌چنین هدف از قرار دادن متغیر 7.0107 (توان دوم لگاریتم تولید ناخالص داخلی سرانه» به قیمت ثابت) در مدل بررسی تأیید یا عدم‌تأیید وجود منحنی کوزنتس در کشورهای منتخب عضو اوپک است. برای داده‌های مربوط به آزادی اقتصادی از شاخص آزادی اقتصادی بنیاد هریتیج! استفاده شده است و داده سایر برای متغیر آزادی اقتصادی انتظار بر این است که به دلیل قرار گرفتن در معحرض رقابت و استفاده کار آمد از منابع با انتشار 0( رابطه منفی داشته باشد. البته همان‌طور که در بخش مبانی نظری نیز اشاره شد» نمی‌توان به طورقطع اظهارنظر کرد که آزادی اقتصادی اثر مثبت بر انتشار ,و2 دارد یا منفی. الکتریسیته یک انرژی پاک محسوب می‌شود. بنابراین به لحاظ نظری انتظار بر این است که میزان الکتریسیته استفاده شده با انتشار پو() رابطه منفی داشته باشد. در ارتباط با اثر نسبت شهرنشینی بر انتشار گاز ,00 دو دیدگاه وجود دارد. در دیدگاه اول اعتقاد براین است که با افزایش شهرنشینی ساختار اقتصاد از کشاورزی به صنعت تغییر می کند و بنابراین انتشار گاز ,ول افزایش می‌یابد. در مقابل دیدگاه دوم معتقد است که شهرنشینی موجب استفاده کاراتر از زیرساخت‌ها سیستم حمل‌ونقل و انرژی می‌شود و بنابراین مصرف انرژی در مناطق شهری نسبت به مناطق روستایی بهینهتر شده و در نتیجه انتشار گاز ,0( کاهش می‌یاید. بنابراین مطابق این دو دید گاه افزایش نسبت شهرنشینی می‌تواند اثتزمثبت یامنفنی روی انتشار گاز ,00 داشته باشد در این بخش ابتدا برای بررسی وجود يا عدم وجود ريشه واحد در متغیرهای مدل آزمون ریشه واحد برای متغیرهای مدل انجام می‌شود. سپس آزمون هم‌انباشتگی برای وجود رابطه بلندمدت بین متغیرهای مدل انجام می گردد و در انتها نتایج مربوط به برآورد مدل ارائه می‌شود. در اینجا برای آزمون ريشه واحد برای متغیرهای مدل از دو روش آزمون ریشه واحد پانلی ,170 (1۳5) صنطاک #صه 869۵۳۵۵ و (160آ) 60 200 صفآ ,1.619 استفاده می‌شود. جدول (۱) نتایج آزمون ريشه واحد پانلی را برای متغیرهای مدل در دو حالت با عرض از مبدا و بدون روند وبا متیر 1 1 با عرض از . ۲ ۱ با عرض از ( مرتبه مبدآوبدون | آزمون 5 آزمون | مبدآوبدون ‏ آزمون ۳ آزمون با توجه به نتایج جدول (۱) متغیرهای 7.600 و 78اب جمعی از مرتبه صفر (.)7 و متغیرهای 07 1.0۳ و 1.۳8 جمعی از مرتبه یک (7)۱ هستند. جدول (۲) نتایج آزمون هم‌انباشتگی 364701 بین متغیرهای امدل تحقیق را نشان می‌دهد. 8 8 با عرض از مبدا و بدون روند ۰ با عرض از مبدا و روند طبق نتایج جدول (۲) و بر اساس آماره های 38 و ۸10۳ فرضیه صفر مبنی بر عدم وجود رابطه هم‌انباشتگی بین متغیرهای مدل رد می‌شود. بنابراین هم‌انباشتگی و در نتیجه رابطه بلندمدت بین هم چنین نتایج آزمون هم‌انباشتگی 1200 در جدول (۳) فرضیه صفر مبنی بر عدم وجود هم‌انباشتگی بین متغیرهای مدل را رد می‌کند و بر اساس این آزمون نیز رابطه بلندمدت بین جدول (۴) نتایج ب رآورد مدل تحقیق را با استفاده از الگوی پانل .۸1۹71 و روش بر آورد طبق نتایج جدول (۴) همه ضرایب بلندمدت مدل تحقیق در سطح ۵ درصد معنی دار هستند. ضریب متغیر آزادی اقتصادی برابر ۰/۴۸- است که نشان می دهد یک درصد بهبود در شاخص آزادی اقتصادی منجر به کاهش ۰/۴۸ درصدی:در انتشار گاز ,ون می‌شود. ضریب متغیر نسبت شهرنشینی برابر ۳/۷۵ است که نشان می‌دهد با یک درصد افزایش در نسبت جمعیت شهرنشین» انتشار گاز پول)» ۳/۷۵ درصد افزایش می‌یاید. ضریب متغیر استفاده از انرژی الکتریسیته برابر ۶- است که نشان می دهد با افزایش یک درصد در استفاده از انرژی الکتریسیته میزان انتشار گاز پو0» ۰/۸۶ درصد کاهش می یابد. ضریب متغیر تولید ناخالص داخلی برابر ۱۲/۹۱- است که نشان می‌دهد با افزایش یک درصد در تولید ناخالص داخلی میزان انتشار گاز دی‌اکسید کرین, 0۱ درصد کاهش می‌یابد. ضریب توان دوم تولید ناخالص داخلی برابر ۰/۶۶ است و نشان می‌دهد منحنی کوزنتس در کشورهای منتخب عضو اوپک برقرار نیست. هم‌چنین ضریب تصحیح خطا (۳01) برابر ۰/۷۱۷۷- است که نشان می‌دهد در هر دوره ۷۱/۷۷ درصد از خطای عدم تعادل جهانی» بسیاری از محققان مالی و اقتصادی را بر آن داشته است تا به بررسی تجربی عوامل موثر بر انتشار گاز ,0 و کیفیت محیط زیست پپردازند؛ اما بررسی مطالعات پیشین نشان می‌دهد که بسیاری از مطالعات تأثیر آزادی اقتصادی بر انتشار گاز په0 را نادیده گرفته‌اند. ازاین‌رو هدف این پژوهش, بررسی اثر آزادی اقتصادی بر کیفیت محیط زیست (از طریق تأثیر آن بر انتشار گاز ,۹-)) بوده است. بدین جهت و به لحاظ دسترسی به آمار و اطلاعات» منتخبی از کشورهای عضو اوپک انتخاب گردید که مهم‌ترین ویژگی این کشورها نفتی و درحالتوسعه بودن آن‌ها است؛ بنابراین این پژوهش, به بررسی اثر آزادی اقتصادی بر انتشار گاز په() در کشورهای منتخب عضو اوپک طی دوره زمانی ۲۰۱۴-۱۹۹۶ با استفاده از الگوی پانل-.۸14101 پرداخته است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که آزادی اقتصادی تأثیر منفی بر انتشار گاز ,0( در کشورهای منتخب عضو اوپک طی دوره زمانی موردمطالعه داشته است. این بدان معناست که آزادی اقتصادی باعث بهبود کیفیت محیط زیست می‌شود. ا زآنجا که آزادی اقتصادی می‌تواند منجر به ایجاد بازارهای کار آمد و رقابتی شود لذا این ارتباط مثبت بین آزادی اقتصادی و کیفیت محیط زیست شکل می گیرد. ازجمله دلایلی که می‌توان برای این ارتباط مثبت برشمرد عبارتند از: آزادی اقتصادی منجر به استفاده کارآمد از منابعی خواهد.شد که دارای قیمت هستند. به‌عنوان‌مشال برای منابع انرژی» این به معنای انتشاز کم‌تر در واحد تولیدی است: هم چنین در صورت وجود مقررات زیست محیطی, یک بازار کارآمد ورقابتی می‌تواند کاراتر از قوانین و مقررات سیاسی عمل کند. علاوه‌بر این» آزادی اقتصادی با ایجاد رقابت در بازار» باعث ارتقا کیفیت کالاها و به‌عبارت‌دیگر» منجر به تولید کالاهای تمیزتر می‌شود. کالاهای تمیزتر با استفاده از فناوری‌های به- روزتر و با مصرف انرژی کمتر تولید می‌شوند که این امر به بهبود کیفیت محیط‌زیست کشور کمک شایانی می‌کند. لذا درصورتی که تقاضای محصولات يا کالاهای تمیزتر از سوی مصرف- کنند گان وجود داشته باشد» یک بازار کارآمد و رقابتی می‌تواند خواسته‌های مصرف کنندگان را بهتر برآورده سازد؛ زیرا شرکت‌ها به‌منظور ادامه فعالیت‌های تولیدی خود در فضای رقابتی» باید نسبت به تغییرات در محیط بازار واکنش نشان دهند. یک پيامد مهم دیگر رقابت حاصل از آزادی اقتصادی» ورشکستگی بنگاه‌های با کارآمدی پایین است که این نیز خود باعث بهبود کیفیت محیط زیست می‌شود. در نظام بازار آزاد» ناکا رآمدی به‌شدت سر کوب می‌شود. در واقع در فضای رقابتی» امکان تولید کالاهای با کیفیت پایین و هزینه‌های زیاد وجود ندارد. مسلما ناکارآمدی و تولیدات با کیفیت پایین به معنای به کارگیری فناوری‌های فرسوده» قدیمی» با مصرف انرژی بالا و در نتیجه» با بهره‌وری پایین است که حتما با آلودگی زیاد همراه است. لذا آزادی اقتصادی با حذف بنگاه‌های ناکار آمد» سبب ارتقا کیفیت محیطزیست می‌شود. علاوه بر این» آزادی اقتصادی از طریق بسترسازی برای بروز نو آوری نیز باعث ارتقا کیفیت محیط‌زیست می‌شود؛ زیرا تولید کنند گان در نظام بازار آزاد» به‌قصد تولید با کمترین هزینه ممکن و بیش ترین سود» به دنبال ن وآوری در تولید کالاهای جدید خواهند بود که به‌نوبه خود باعث رشد مداوم تولیدات و افزایش کارایی اقتصادی و در نتیجه ارتقا بهره‌وری و کیفیت محیط زیست می‌شود. در واقع» آزادی اقتصادی بیش‌تر» باعث بروز نوآوری بیشتر شده و اتخاذ توسعه فناوری سبز را ممکن می‌کند که نتیجه آن آلودگی کم‌تر و بهبود کیفیت محیط زیست خواهد بود. لذا بر اساس یافته‌های این تحقیق توصیه می‌شود که سیاست‌های زیست‌محیطی خاص کشور باید به‌منظور پیروزی در مبارزه علیه تولید گازهای گلخانه‌ای 0 و یا گسترش تخریب محیط زیست» تشویق شوند. هم‌چنین به سیاست گذاران اقتصادی پيشنهاد می‌شود که کشور را در مسیر آزادسازی اقتصادی قرار دهند تا از این طریق کشور هم از نتایج مثبت حاصل از آزادسازی اقتصاد و شکستن انحصارهای دولتی» بهره‌مند شود و هم. کیفیت محیط زیست کشور ارتقا یاید. ا زآنجا که نفت و به‌طورکلی منابع طبیعی» انرژی‌های تجدیدناپذ یر و یا به عبارتی پایان‌پذیر هستند» لذا سیاست‌های اتخاذ شده باید به سمت تولید با مصرف انرژی کمتر و با ایجاد آلودگی کم‌تر باشد. ازاین رو راهی جز رقابتی کردن فضای تولید با استفاده از آزادی اقتصادی وجود ندارد؛ زیرا در این صورت» تولید کنندگان کشور برای حفظ اقامه حیات تولیدی خود در این فضای رقابتی» ناگزیر به دنبال تولید کالاهای با کیفیت بالاتر با مصرف انرژی کمتر با هدف کاهش هزینه‌های تولید و کاهش قیمت تمام‌شده محصول به‌روز کردن تکنولوژی‌های مورد استفاده» جایگزینی دستگاه‌های قدیمی و فرسوده با تجهیزات پیشرفته و جدید» نوآوری در تولید خواهند بود که نتيجه همه این موارد» آلودگی کم‌تر و بهبود کیفیت محیطزیست خواهد بود. البته اگر مالیات‌های سنگین در مورد انتشار آلودگی محیط‌زیست نیز بر تولیدکننشدگان وضع شود» مسلما آن‌ها را به استفاده بیش‌تر از انرژی‌های پاک (تجدیدپذیر.یا پایان‌ناپذیر) و توسعه فناوری سبز ترغیب خواهد کرد که برای کاهش میزان آلودگی و بهبود کیفیت محیط زیست. بسیار مهم خواهد بود. 6 ۳3۳۵۵۵0۳۲ 3006 1065 .(2019) 3/۰ ۷۷۰ بل 1080008 6 یگ کل ۸069103 ,20۷610019605 ]٩ [۵ 70۳ 7۳۵ بععنک۸ 1۳۵۳۵ 5ط950ع1 منکن 002 1۵۳ :0 ,6۲ ناگ ,(53)3 ,5و6طزفنا2 ۶و موعلام) بصن عنهاک ععو و106 2 ۳٩ 04600۵6۲ ۶و ۳0۵6 .(2014) مش ,09۷۵0 6 .17 مفطقع520 مسآ بفاعاق۸ .21-40 00 ,2 .370 م11 ۷۷۵1 ,8ع0016ع۳ 0۵۵۵ ]٩ امدسملت. +کصمزکعتصصه «هاعنماه2 جز 00۷۵100601 ع هنهک .(2007) .5 .38 ماکاناظ +6 بش۸ ق3۳30 ,مگ مصتقل۸ بل لماوعصدو‌فصه فص مصعفصعل صمصصحعصی هه ۶و دی عطا صز عا 10۳ 6000 17206 ۳۳۵۵ کل[ .(2001) .5 .3 ملد ۵ مظ ,00061200 ۰ وغل زع م۸ عط 0۳ 200 2نله0 710 17۵06 ۶و اعدصسا عط1 (2008) 3 30 ,ععصعافه خطعته‌طظ ۹7۵۰ ,686076 3601016 ۳۲٩ ,70۵ معط هنز رصدمنکعنص602) معععی ععمطصعع 6۳ 31160 156 .(2012) .5 بزطناقط اع0دعط72 ۵6 .۳ منطقاله۳ ,3 .3 ,ععمعاوه نطعحه‌طظ 8 طذ مز نس 2م6 ده خ غاد 10 36 ۳۳۵0 وصه 2۳۵ عصنسههگ 2/1 (36۲5[0 حل) :93-109 .00 4 370۰ ,6 7۵۰ 2006119 ۳۵۲۵0۲۳/۶ مکع م۲ 5 لآه0ه50 وصه [۵ع 3000۳ 156 .(2010) ۳۰ منطوحه0 6۶ .۳ منطقاله۳ .10 ,ف0ط0عظ ۰ ,45 7۵1 ,696076 07076ع3 ۳٩ 4۵1 سوت ۳6۵ص منکن 602 0۳ هصت ۳۲۲ 4 270۷106۲5 361167 کاصع 0 معوعنط م۸ .(2013) ۷۰ مفطانامک1 ۵۶ وا ,3612106 593-۰ :(34) 156 ,زوا عزاطت م21 ۸ ۳۵۵ ععدع10 + علوممی عناط00 6۰ 162618 002 عطا هه ۳۳۵0 30096 ,(2020). دا ,اف وزط عط هه 2۳00۳ م۳0۵۳ ۵ص ما2 .(2000) .ک موس ۵صه 3۰ مصمععاحق) 5۰ ۲6۲6۲۶ و۷۵۲۳ .کطمزکنط8 002 که ععق عط 1 :۳۳۵۳060 3۳00۳6 که کا‌عانط .(2012) بوستط 1۳۳-6 مهقه ۷۷ چگ مصعطکستهاک ,هصقتا0 5 10096111671 ۵۳۱ ۵۲۵۲۵ ]700۳۵0۵/۳0 20 602 0۵۵ عصمص 0هه [۲۵ 3۳۷1۳۵۵ 1330۳0۷65 ۷۷۳۵۲ .(2000) .10 ,۷۷۳۵۵۲ ۸ .17 ,ع6ع1160 مگ 12838013۶ عل وصنادگدم۲ .(2002) .0 و عل[ع۵ط ۷7 6 بل ,ص۷۷ بط معاصقامه]آ پیگ مقاص‌اقکه1 ۰ و19 [70 :6۲5060065 3601101716 ]۵ [۵ 70 ۲۵۳۷6۰ قاع یگ ماع ۳۳۵ م۸ :8و6 11001 006 کاع 12 3۳۵0۵1 (2004) یک ,ق1008 106 1۵7 320 07 60۵0 17306 18 .(2002) 1 بش۸ ,وم ۵۶ .۸ .7 ,[466 ۳۳۵ ۶و 8062 31300021 .9201 310۰ ,2006۲ ۷۷۵۲۵۳۵ ۳ط2۲ نامه عطا که هصنامم5 :6 کا6 1۴2 [۵ ۳۳0۵۵ عط ۳06 .ر3998) صمعصنعا م۸ فصه ۰ ۲105 06 200 6۳0۲ ۳0۳0۵6 ۵۶ و5۳ .(2012) یک مفعکاچه۳ ط یک وطهقق1< نصنه‌کی110 6 ۹ ,70۳۳۵ 8۵0۳۸ ماطعص 3۵0 که م21 عطا جه منهج 1ع 1 (36۲5[0 0نل) .61-82 .00 ,9-10 .310 ,12 .۷7۵ ,2011665 ۵۳۵ کعاک[ 7 1360 13606 0ص 6۳03 عن9مد۳0 .(1955) صمصنکگ ,کاع 12 ۳951008 00 ۵۶ عنعولقم۸ .(2019) ۰٩ 22 ,۷۷ هاگ رل 8صقط7 ,0 ۵۵8 ,3 حشا 0 3/62 عنحصط سدع مگ 00و۳0 ده #عع2ظ جوا عصسمکسه/2 کمعصنط ع 200 ۲6 آنزه۸ 00و1۳ دز دعنانلهدعارط [هادعد0 ۳۵ .(3997) 8 10062۰ [۵ ۳۷30۵ ,6سا کاع2گ1 آهادع 30 عط1 ب(2000) بط منصقصه1/2 صنطاعد1200ع3 عطا ۶و ددع10 .(2013) 36۰ منزه‌ع5 و1 6 .7 هصق 1/0 65 ۳۵۲9 1700 بافق8 280016 عطا هنز دعنخصم6 56160 ۵۶ 6ع (867۹[00 00 .183-207 00۰ ,6 370۰ ,2 ۵[۰ ۷7 ,7696076 عطا ۶ تقو عطا ۵۳ رتم106 ع0هج ۵1 معلئه عط1 .(2015) .2 .5 2/08۵ [ ]70۳۵ 71۳00 کعتقصنام عصنمم1ععل فصه ملع عل ععصعلزه خصعصصو‌تف رصع 623-۰ .00 ,3 310۰ ,46 بل7۵ وطع0ع8ع 3661001612 0۵ خن ۳00 از و۸ ۵ لمصه وعننل0ه72 علزو رد۳0 1995 ت6۳ .۷۷ فص 36 ,ععصتطعق 2/0 بعلسهظ 1۸۵۳1۵ 36 ,10 20067 3170112124 له ۷۵۳/۵ ,اطع ۳۷۳۵ -[]۵/ ۳60۲101/6 03۵ ,33۷1۳0711160 1۵ مکااونط 2۳00۵۲۵ .(3998) ۷۷7۰ خاع5 ,310۳05 5۰ .۳ 30867 هه للن17 .7 266۶ ۳۵۰ ۳۷1۳0۳۵۲1۸2 ۲۵ 0۳۹۵ ۷۳۵ 1 بوونعطظ 06 0۶ 31160 عط1 .(2014) .8 2/0080 6۵ .36 منطققط0ه0 .36 مفصق80۵18۷ [ ]70۳۵ ب۳68 هل اتلمتا آها 6و۳ جه ای عخ۳0۵0 هه صمنعصه‌مجدط (36۲۹[0 0 ل) .00.463-482 ,3 :310 ,4 ۵[۰ ۷ م6۹0۲ ۳۵0۳۵۲۳۶ ۵ 1۳8 :0/6 کاع 12 معط 3۳0 عطا عصارگ۹ 206 .1997 ,1۰ مفنام0/ه 8232 -465 :2 ,۳60110171168 36۷۵1001116711 0۵ 1001۷1۳۵۲1۳۵۵ نت2 ج ماصن 20۳ لوط 40 ل2عع1 ۶و ععدعاگدا 15۵ تعصامنی ۶و صمناعلسععج عط1 .0996 بش۸ ۳ ,800526۲ 3 ,6۷16۷ 10۷ 0116090 ]0 و۲7۳ ما۸ ع عم ده فدوا‌صدک [2ع7<1010 ,علقع5 ۵ 5۳۷6 ب(2017) بل ماق2/0700۷ وش ,۳8۵۳07۵0 یگ مفصنع‌کعمططه 5 ,70۵1 .6065 هصناومدط-لن0 عصنم‌ماع 36 ۵0عمعلعک ۵۶ رواک ععع بصمزدعنط۳ (00ز26۲۹ حز) .143-176 .00 ,65 :370 ,۷۵17 ,36960 ۳۵0۲۵۲۶ ۰۳ ,5۰ تفن ماع و6۳ هه 600 06 ص۳۳0 «(2003) سل ۸ و50 73-0 :0 :2003:1060 : :16000۳ :منم / وم مد همعط ملصنا و ۳1100 156 .(2018) .3/1 ,عم عطلد0 6 .3 من0ططع2 موم 13 30۰ وتفکاعد‌جد 1 ل) .155-174 .00 ,38 370۰ ,10 ب[7۵ ,تلع 0ع8ع3 ۳0068 اه سفاسه‌ و۸ ۰۲ ۵۱ 7۳ 7 ملانلها0 عنش۸ فصه 3۳00۳ عنس9مد30 .(2014) بآ ,ع 71020 6 دز 1۷۵۵۵

افزایش غلظت دی اکسید کربن در جو به یکی از مهم ترین موضوعات در سراسر جهان تبدیل شده است. این افزایش بسیاری از محققان اقتصادی را برای بررسی تجربی در مورد عوامل مؤثر بر انتشار گاز دی اکسید کربن و کیفیت محیط زیست مجاب کرده است. یکی از متغیرهای اثرگذار بر انتشار دی اکسید کربن، آزادی اقتصادی است که در بسیاری از مطالعات نادیده گرفته شده است. ازاین رو این پژوهش به دنبال بررسی اثر آزادی اقتصادی بر انتشار دی اکسید کربن (به عنوان متغیر جایگزین برای کیفیت محیط زیست) در کشورهای اوپک (شامل ایران) طی دوره زمانی 1996-2014 با استفاده از الگوی اقتصادسنجی پانل-ARDL است. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد آزادی اقتصادی تأثیر منفی روی انتشار دی اکسید کربن (یا به عبارت دیگر، تأثیر مثبت روی کیفیت محیط زیست) در کشورهای عضو اوپک دارد و منحنی کوزنتس در این کشورها تأیید نشد.  

447120

شبکه‌های اجتماعی تبدیل.به بستر.ارائه و انتشار اطلاعات.و محتوا.شده‌اند و افراد برای کسب و جستجوی اطلاعات و یا دانش از آن‌ها بهره می‌برند: کشف انگیزه‌های وّرای کنش اشتراک اطلاعات از سوی عاملان آن» به منظور کشف بافت آن‌ها بسیار مهم است. در چازچوب معماری اطلاعات آمورویل و روزنفلد (2006 ,1056۶610 :8 ۸]0۳۷[16) به سه بعد بافت» محتوا و کاربر پرداخته شده است. این ابعاد در شکل ۱ ترسیم شده است. این پژوهش در بعد بافت به بررسی این انگیزه‌ها می‌پردازد. در باب واکاوی هدف و انگیزه استفاده از شبکه‌های اجتماعی» و به صورت جزثی هدف اشتراک اطلاعات در آن‌ها پژوهش‌های بسیاری انجام شده است که هر کدام از منظری متفاوتبه آن پرداخته‌اند. در این ؛رابطه» اهداف ارتباطات» س گزمی و فعالیت‌های علمی و حرفه‌اتی (2010 ,707211600ع3/291 +8 3/120)؛ حفظ رابطه با دوستان» و اشتراک اطلاعات با افراد آشنا (2013 ,1۳00 :8 141210167)؛ س رگرمی» اشتراک اطلاعات» فرار از واقعیات» تعامل اجتماعی» و صرف زمان به صورت عادت (2016 ,1200 :8 37200 ,۳۵۳8) به عنوان اهداف استفاده سال 2۱3 شماره 4۱ بهار و قابستان, ۱۳۹۹ بررسی اهداف و انگیزه‌های اشتراک اطلاعات در صفحه‌های... ۵۷ از شبکه‌های اجتماعی معرفی شده‌اند. در همین رابطه» جانسن» سوبل و کوک ( ,004 :8 50061 ,720860 1) به تفاوت اهداف افراد در دنبال کردن دو شبکه اجتماعی فیس‌ب وک و توییتر پرداختند و دریافتند افراد از فیس‌ب وک برای برقراری ارتباط با دیگران استفاده می‌کنند اما از توییتر برای کسب اطلاع از آن‌ها بهره می‌برند. گزارشی از مرکز پژوهشی پیو (2015 ,06016۲ 1169627210 061۷) نیز مژید این مطلب است که کاربران شبکه‌های اجتماعی از شبکه‌هایی نظیر توییتر برای دریافت اخبار استفاده می کردند ( 1 000160 مخاطبان, وظایف, نیازها, رفتار اطلاع- اتواع اسناد و مدارک/ داده‌ها, آشیای شکل ۱. چارچوب معماری اطلاعات (2006 ,ل1ع »1305 :8 110 3/0) در رابطه با کاربران ایرانی؛ یادگیزی مطالب جدید, مشار کت در؛بحث‌های گروهی, گذران وقت یا سرگرمی» دوست‌یابی» کنجکاوی نسبت به شناخت افراد و سایر فرهنگ‌ها (افراسیابی» مرادی و رفیعی» ۱۳۹۲)؛ کسب اطلاعات. آزادی در ار تباط کنترل اطلاعات» برابری اصولی» س رگرمی» حفظ روابط قبلی و ایجاد روابط جدید (کیا و نوری‌مرادآبادی» ۵۱) ارتباط با دوستان قبلی» س رگرمی؛ استفاده از تجربیات دیگران» به اشتراک گذاری تصاویر (داستانی» کرامتی» پورفاطمی» و اکرامی» ۱۳۹۴)؛ ایجاد ارتباطات» س رگرمی» آموزش» پیگیری اخبار (نویدی» ۱۳۹۴)؛ به عنوان اهداف استفاده از این شبکه‌ها معرفی شده‌اند. کیا و نوری‌مرادآبادی (۱۳۹۱) همچنین به تفاوت دو کاربر ایرانی و امریکایی در استفاده از فیس‌ب وک اشاره کرده و مدعی شدند برخی از انگیزه‌های استفاده از این شبکه فقط مختص کاربران ایرانی بوده که مهم‌ترین آن عبارت‌اند از تسهیم اطلاعات و اخبار در فیس‌بوکک» آزادی در ارتباطه جریان آزاد اطلاعات در شبکه» توانایی کنترل مخاطب بر اطلاعات شخصی و برابری اصولی در شبکه. شاید بتوان علت این موارد را بی اعتمادی به فضای اینتزنت و گروه‌های مجازی رسمی و دولتی ایران دانست. انگیزه‌های کاربران شبکه‌های اجتماعی در تولید محتوا و به اشتراک گذاری آن نیز می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. برخی از این علل را می‌توان دیده‌شدن» جزئی از وب‌بودن» مشار کت تولید کننده محتوا به جای مصرف کننده صرف بودن» ارتباط از طریق به اشتراکک گذاری منابع» کمک گرفتن از نظرات دیگران ۸ پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی» دانشگاه فردوسی مشهد سال *۱شماره ۱» بهار و تابستان ۱۳۹۹ برای بهبود آثار» استفاده از فضای موجود در پایگاه» انگیزه‌های شخصی و دینی» گسترش محیط جدید و استفاده از اطلاعات دیگران دانست. تفکر دیگر این است که افراد تصاویر را به اشتراک می گذارند تا نیازهای درونی خود را همسان با نیازهای بیرونی‌شان تأمین کنند (2010 ,76 :۵ ,31221320 ,870۷). اشترااک تصاویر برخط, می‌تواند به افراد کمک کند تا نیازهای تعاملی اجتماعی‌شان شامل خود-اظهاری» خود-بازنمونی» برقراری ارتباط و حفظ و تقویت روابط اجتماعی خویش را برطرف سازند ( ,371070176 :8 رنط10 اناد/2 6). از بین این انگیزه‌ها اشتراک اطلاعات در تبادل افکار انديشه‌ها اخبار و تجارب بسیار ارزشمند است. پای و ارنوت (2013 ,۸۲۵۲۱ :8 881) دریافتند که مرور صفحه‌های دیگران» پاسخ فوری» با رگذاری تصاویر» بازی‌های تعاملی و شخصی‌سازی» عمده‌ترین ویژگی‌های شبکه‌های اجتماعی بود که برای تقویت بنابراین پیرامون بحث انگیزه و هدف استفاده از شبکه‌های اجتماعی پژوهش‌هایی در داخل و خارج از کشور انجام شده است اما از آنجایی که افراد در استفاده از شبکه‌های اجتماعی» تحت تأثیر محتوای موجود در آن هستند و در پژوهش‌های بسیاری بر این تأثیر از جنبه‌های مختلف زندگی انسانی تا کید شده است» و بسیاری از تحلیل‌ها پیرامون فعالیت صفحه‌هاتی مختلف نیاز به آگاهی از بافت و انگیزه اشتراک آن‌ها دارد» به نظر می‌رسد آگاهی و شناخت کاربران نسبت به هدف عاملان شترا ک محتوا و اطلاعات می‌تواند ضمن اینکه آن‌ها را در قبال اطلاعاتی که با آن روبه‌رو می‌شوند» افرادی آگاه و مسوول سازد و باعث شود استفاده بهینه و با دیدگاه انتقادی از اطلاعات موجود در این شبکه‌ها داشته باشند» در پژوهش‌های مرتبط با شبکه‌های اجتماعی نیز می‌تواند دید وسیع‌تر و بازتری به پژوهشگران بدهد. از سوی دیگر به دلیل بستر مناسب برای اشتراک و انتشار محتوا در این شبکه‌ها افراد بسیاری علاقه‌مند هستند از فرصت حضور خود در این شبکه‌ها استفاده بهینه‌ای داشته و در حین کاربست این شبکه‌ها برای اهداف خود اعم از برقراری ارتباط با دیگران» سرگرمی و مانند آن» در حوزه مورد علاقه خود نیز به جستجوی اطلاعات و یاد گیری از دیگران بپردازند زیرا همان طور که موریس» تیوان و پانوویچج (2012 ,طع 3200 ۵ 166۵5 ,3/0۳5) دریافتند که کاربران شبکه‌های اجتماعی انتظار دارند بتوانند اطلاعات؛مفیدی از این شبکه‌ها به دست آورند که دارای محتوای روشنگری اباشد که اشاره به همین نیاز دارد. این نیاز مورد توجه کاربران بسیاری قرار گرفته و صفحه‌های متعددی در شبکه اجتماعی اینستاگرام به آموزش و یاددهی موضوعات مختلف و اشتراک و انتشار اطلاعات و دانش می‌پردازند. اما هدف و انگیزه این صفحه‌ها از اشتراک اطلاعات توسط سال 2۱3 شماره 4۱ بهار و قابستان, ۱۳۹۹ بررسی اهداف و انگیزه‌های اشتراک اطلاعات در صفحه‌های... ۵۹ هیچ پژوهشی مورد بررسی قرار نگرفته است و شناختی نسبت به هدف و انگیزه اشتراک اطلاعات توسط آنها حاصل نشده است. بنابراین با توجه به آن چه گفته شد پژوهش حاضر به دنبال آن است که اهداف اشترااک اطلاعات صفحه‌های ارائه دهنده محتوای آموزشی در این شبکه بر اساس نظریه استفاده و رضامندی! چیستند. در همین راستا پژوهش حاضر با در نظر داشتن این هدف, به تحلیل مضمون محتوای به اشتراک گذاشته در این صفحه‌هاپرداخته است. این نظریه یکی از پراستفاده‌ترین نظریه‌هایی است که چارچوبی تحلیلی برای کشف انگیزه‌های کاربران رسانه‌ها فراهم می کند (2011 ,178۷18 :8 76۲6). پیش فرض‌های این نظریه عبارت‌اند از اینکه مخاطب» فعال و استفاده از رسانه هدفدار است» ابتکار عمل در پاسخگویی به نیازها از طریق یک رسانه خاص بر عهده مخاطبان است» از رسانه در کنار دیگر منابع برای پاسخگویی به نیاز استفاده می‌شود.» افراد نسبت به انگیزه‌ها و استفاده از رسانه» به اندازه کافی خودآگاهی دارند» و قضاوت‌های ارزشی درباره محتوای رسانه توسط کاربران صورت ی گرد (2007 ,1۷۳86۲ 6۶ ۷7681). در ادامه بیشتر به نظریه استفاده و رضامندی» رویگردی است برای فهم اینکه نچگونه و چرا افراد به صورت فعال» رسانه‌های خاصی را برای پاسخگویی به نیازهایخود دنبال می‌کنند. این نظریه» بر رویکردی مخاطب محور برای درک ارتباط‌های جمعی استوار است. به جای تمرکز بر اینکه رسانه برای افراد چه می‌کند» در این نظریه تا کید می‌شود که افراد با رسانه چه می‌کنند و منظور از رسانه بیشتر رسانه‌های جمعی است. سوال اصلی آن است که چرا افراد از رسانه‌های اجتماعی استفاده و.چه استفاده‌ای از آن‌ها می کنند؟ به بیانی دیگر, به این موضوع پرداخته می‌شود که کاربران چگونه به صورت آگاهانه رسانه را برای رفع نیازهای خود انتخاب می‌کنند و رسانه:به فرذ آجازه:می دهد تا ذانش» آرامش» تعاملات و همراهی های ,اجتماغی» انحزاف:وافرار از فرض بر این است که مخاطبان» مصرف کننده‌های منفعل وسانه نیستند و نقش فعالی در تفسیر و همگرایی رسانه‌ها و زندگی خود دارند. برخلافی دیگر ای نظری؛ نظریه استفاده و رضامندی» مخاطب و کاربر را مسئول انتخاب رسانه برای رفع نیازها و خواسته‌های خود به منظور افزایش رضامندی می‌داند. این نظریه ابتدا توسط جی بلومر و دنیس مک کوایل (1969 ,1ن2ا8:2/20 310016۲) ارائه شد. آن‌ها ۶۰ پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی» دانشگاه فردوسی مشهد سال *۱شماره ۱» بهار و تابستان ۱۳۹۹ در مقاله‌ای دسته‌بندی انگیزه‌های مخاطبان را برای تماشای برنامه‌های سیاسی در طول انتخابات بریتانیا منتشر کردند. سپس کتز بلومر و گورویچ (1973 ,6۷۷۹۷ بع ۱۷۶/۹ ۶۳*) آن را در مقاله‌ای به صورت مشخص با انواع نیازهایی که افراد را به استفاده از رسانه برای رسیدن به رضامندی برمی‌انگیزد» شامل موارد زیر است: * نیازهای شناختی! اشاره به کسب اطلاعات برای کمک به فرایند تفکر و درک دارد. افراد از رسانه به مثابه ابزاری برای مستندسازی و افزایش مهارت و دانش خود استفاده می‌کنند. * نیازهای عاطفی؟ مربوط به احساسات و عواطف است. افراد از رسانه برای ایجاد احساسات خاص در یکپارچگی شخصی؟ اشاره به تقویت تصویر فرد از خود» موقعیت اجتماعی و يا شهرت دارد. افراد از رسانه برای افزایش اعتبار یا موقعیت اجتماعی و یا تأیید خود استفاده می‌کنند. * بکپارچگی اجتماعی؟ اشاره به تعامل با خانواده و دوستان دارد. افراد از رسانه برای تماس با دیگران * رفع تنش؛ مرتبط با انحراف و رفع استرس است. افراد از رسانه به عنوان راهی برای فرار از واقعیت جر و دیویس (2011 ,ق322۷ :8 7676) مژلفه‌های استفاده و رضامندی را به ۱۰ گروه اصلی تقسیم کرده‌اند: انحراف*(آسودن و گذران وقت با منابع سرگرمی)» فرار از اجتماع۷(راهی برای دور شدن از استرس روزمره و غلبه بر تنهایی)» اکتشاف/(رفتار اکتشافی مرتبط با کنجکاوی و میل به تنوع)» فرصت‌های شغلی! فعالیت‌های اقتصادی:! مراقبت و پایش!! اطلاع جویی]! منفعت بین فردی» منزلت "او استکمال سال 2۱3 شماره 4۱ بهار و قابستان, ۱۳۹۹ بررسی اهداف و انگیزه‌های اشتراک اطلاعات در صفحه‌های... ۶۱ نفس! این نظریه در پژوهش‌های بسیاری برای سنجش انگیزه استفاده از شبکه‌های اجتماعی و اشتراک اطلاعات به کار گرفته شده است که در بحث مرور پیشینه‌ها به صورت جزیی به آن‌ها پرداخته می‌شود. بررسی اهداف و انگیزه‌های اشتراک استفاده از شبکه‌های اجتماعی و اشتراک اطلاعات در آنها مورد توجه بسیاری از پژوهش‌ها قرار گرفته است. در پژوهشی لی» لی» مون و سونگک ( 3100 ,1.66 ,1.66 5 ,5108 :8)» به بررسی انگیزه‌های استفاده از اینستا گرام پرداختند. هدف پژوهش» کشف ابعاد ساختاری انگیزه‌های کاربران در استفاده از اینستاگرام و رابطه بین انگیزه‌های مورد بررسی و متغیرهای کلیدی نگرش و توجه رفتاری آبود. ۲۱۲ کاربر گره‌ای اینستاگرام از جهت انگیزه» فعالیت‌های اولیه» قصد استفاده آو نگرش نسبت به اینستا گرام مورد بررسی قرار گرفتند و نتایج نشان داد که کاربران پنج انگیزه اجتماعی و روانشناختی در استفاده از اینستاگرام داشتند که شامل تعامل اجتماعی» آرشیو» بازنمون‌خویشتن» فرار از واقعیات و پاییدن؟ با هدف کشف تفاوت انگیزه‌ها در شبکه‌های اجتماغعی مختلف سین و اوه (2015 ,0 :8 5(0) در پژوهشی به انگیزه‌های کاربران شبکه‌های اجتماعی در اشتراک اطلاغات در توییتر و فیس‌ب و کک پرداختند. آن‌ها ده انگیزه لذت» اثربخشی, پادگیری» بهره‌شخصی؟ نوع‌دوستی, تبادل نظر) همدلی4 فعالیت‌های اجتماعی4 علایق:" شهرت !ایا کنش متقابل "را در کاربران«هنگام اشتراک اطلاعات در این شبکه‌ها بررسی کردند. این پژوهش بر اساس نظریه استفاده و رضامندی انجام شد. نتایج نشان داد که فعالیت‌های اجتماعی» یادگیری» نوع دوستی» روابط متقابل» لذت».شهرت و اثربخشی» علاقه به جامعه و همدلی و بهره شخصی به ترتیب از انگیزه‌هایی بود که کاربران ۱۸ سال در اشتراک اطلاعات و نه واکنش به پست‌های 5ماطاه اه ۷ 10660 اما مطاع 3 فص آمصنون۸ و۹۵ ۲ 8 ,۳56201517 ۲6550 مد -آم5 معصانط ۸ مصصن 1۳۵ ۶۹۵۵۸۹ ۷ پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی» دانشگاه فردوسی مشهد سال *۱شماره ۱» بهار و تابستان ۱۳۹۹ دیگران يا بازنشر اطلاعات داشتند. همچنین نتایج نشان داد که این انگیزه‌ها در دو شبکه توییتر و فیس‌ب وک در پژوهشی دیگری در رابطه با بررسی انگیزه‌های کاربران سنگاپوری بالای ۲۱ سال در اشتراک تصاویر در اینستاگرام؛ ی بیکر» داهری و سین (2015 ,صذ5 :8 ,181 ,8216۵5 ,1۵6) با استفاده از نمونه گیری گلوله برفی پژوهشی انجام دادند. این پژوهش نیز با بهره گیری از نظریه استفاده و رضامندی انجام پذیرفت. ۱۱۵ نفر به پرسشنامه برخط این پژوهش پاسخ دادند. چهار انگیزه آگاهی‌بخشی! حمایت گروهی. جست‌وجوی منزلت آو بازنمون خویشتن "در اشتراک تصاویر در این پژوهش مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد مهم‌ترین انگیزه‌های آن‌ها بازنمون خویشتن و جست‌وجوی منزلت بود. همچنین سن» تعداد دنبال کنند گان و تعداد دنبال‌شوند گان‌نبا استفاده و رضامندی کاربرانی که در اینستاگرام هستند رابطه ذاشت. در پژوهشی که محبوب و میرطاهری (۱۳۹۵) انجام دادند به بررسی و دسته‌بندی شیوه‌های بهره گیری ایرانیان از شبکه اجتماعی کتاب‌محور «گودریدز؟ با بهره گیری از نظریه «استفاده و رضامندی» پرداختند. جامعه این پژوهش, ایرانیان فعال در این شبکه بودند. با استفاده از نمواندگیری در دسترس ۲۹۰ پرسشنامه گردآوری و با استفاده از تحلیل عاملی ۲۵ متغیر برسیده شده را در ۶ عامل دسته‌بندی کردند. متغیرهای مورد بررسی اطلاع‌یابی» بودن در اجتماغ» گریز؛از زندگی روزمره» بودن با کتاب‌ها استحکام شغل و آگاهی از مشاهیر؛ عواملی بودند که تبیین کننده استفاده او رضامندی ایرانیان از این شبکه اجتماعی بود. قوی‌ترین مورد» اطلاع یابی بود به صورتی که کاربران ایرانی باور داشتند در این شبکه می‌توانند اطلاعات خاص» عمیق و معتبر را با روشی سریع و آسان به دس تآورند. در پژوهشی شلدون و بریانت (2016 ,837/27 82 5136100)» به انگیزه‌ها و استفاده از اینستاگرام و رابطه‌اش با خودشیفتگی "و سن بافتی(مجموعه‌ای از مژلفه‌های تعامل بین فردی» رضایت از زندگی و فعالیت اجتماعی؟ در بین ۲۳۹ دانشجوی کارشناسی پرداختند. این پژوهش نیز بر اساس نظریه استفاده و سال 2۱3 شماره 4۱ بهار و قابستان, ۱۳۹۹ بررسی اهداف و انگیزه‌های اشتراک اطلاعات در صفحه‌های... ۶۳ رضامندی پی‌ریزی شد. مهم‌ترین انگیزه‌های از اینستاگرام در بین این دانشجویان» پایش/شناخت دیگران» با استفاده از نظریه استفاده و رضامندی؛ مالک دهیر و نیمینن ( ,271670167 6۶ ر5ط10 ,کلنلد/71 6) اشتراک تصاویر رقومی در فیس بوک را مورد بررسی قرار دادند. ۳۶۸ نفر از طریق مطالعه پیمایشی برخط شش نوع رضامندی متفاوت را شامل احساس» جلب توجه» گفتمان» عادت» اشتراک اطلاعات و تأثیر اجتماعی آکه درپس فعالیت اشتراک تصاویر دیجیتالی در فیس‌بوک بود مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که سن» همبستگی مستقیمی با گفتمان و تأثیر اجتماعی داشت. تفاوت‌های جنسیتی در عادت و گفتمان نشان داده شد. تعداد تصاویر اشتراکی با دو موضوع عادت و اشتراک اطلاعات همبستگی منفی همان طور که تشریح شد» پژوهش‌های بسیاری به این موضوع پرداخته‌اند و انگیزه‌های افراد را در استفاده از شبکه‌های اجتماعی مورد بررسی قرار داده‌اند. این پژوهش‌ها بیشتر شامل پژوهش‌های کین (محبوب و میرطاهری» ۱۳۹۵؛ 2016 ,37167706 68۶ ,رعنط10 ,مانلق/1 :2015 مصن5 6۶ منتطه1 رتقکله3 ,عع]) است و عمدتا با استفاده از پرسشنامه ( :2016 ,3116001860 ۵۶ ,نط1 ,مانا/3 :2015 ,کنیع( ع 166 6 ,13:۵0 :8 50010405)» انجام شده است. اما از سویی پیرامون انگیزه‌های اشتراک اطلاعات از سوی عاملان اشتراک آن» پژوهش‌های کمتری آن هم با رویکرد کیفی و تحلیل مضمون اطلاعات به اشتراک گذاشته انجام شده و در مورد پژوهش‌های مرتبطبا کاربران؛ایرانی پژوهشی در این باب مشاهده نشد. از طرفی با دید گاه بهره گیری از قابلیت‌های شبکه‌های اجتماعی.برای تقویتیاد گیری الکترونیکی و مشارکت افراد در آن در بستر این شبکه‌ها نیز پژوهشی به هدف و.انگیزه عاملان اشتراک اطلاعات در این بافت مشاهده نشد و انتظار می‌رود پژوهش حاضر بتواند گامی در این جهت بردارد. روش پژوهش کیفی و از نوع اکتشافی است و از مشاهده و تحلیل مضمون آبرای انجام پژوهش استفاده شده است. صفحه‌های آموزشی اینستاگرام موفق دررویتپذایری به صورت هدفمند انتخاب شدند. ۳۵2 ,00013655 ,130000601۵105 ,056۲5 احمطه عع 6 وگ /ع هگ 1۰ 6 لمنمم5 معصخفطاک دمناقصاصا خنطهت1 بععواعز معصفاعه5 صوصخ مطصن‌عاگ۸ .2 ۴ پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی» دانشگاه فردوسی مشهد سال *۱شماره ۱» بهار و تابستان ۱۳۹۹ کول نمونه هدفمند بر اساس رویکرد افزارسنجی رقابتی اانجام شد و شرط انتخاب این بود که تعداد دنبال کننده‌های صفحه‌ها بیش از ۲۰ هزار حساب کاربری (از سنجه‌های اثربخشی تولید و اشتراک محتوا در این شبکه] باشند و به آموزش در موضوع خاصی شامل مهارت» دانش و یا اطلاعات خاصی پرداخته شده باشد. در نهایت ۳۰ صفحه گزینش شد و از نظر نوع حساب کاربری» استفاده از هشتگت» و محتوا مورد بررسی قرار گرفت و انگیزه‌ها و اهداف اشتراک اطلاعات از طریق این موارد بر اساس نظریه استفاده و رضامندی مشخص شدند و تحلیل‌ها با نرم‌افزار تحلیل کیفی مکس کیودا ۱۲/۳ انجام شد. لازم به ذکر است پژوهش کیفی,» مستلزم نوعی رویکرد تفسیری و طبیعت گرایانه به دنیا است. بدین معنا که امور را در محیط طبیعی‌شان مطالعه کرده و سعی می‌کند پدیده‌ها را بر اساس معانی‌ای که افراد به آنها می‌دهند برای خود معنا بخشیده پا تفسیر کند (2011 ,1.12010 :8 1621) و ابزار پژوهش نیز بر اساس کیفی بودن پژوهش» «پژوهشگره و مشاهده وی است (کرسول» ۱۳۹۱؛ 2010 ,لا770110۷:2 :8 1222/00 2011 ب,صاهعص1 :۵ ص۳2ه0) از آنجایی که در پژوهش‌های کیفی؛ اعتبارم قابلیت اعتماد4 تاییدپذیری انتقال‌پذیری) بیشترین سنجه‌های رسیدن به دقت‌آدر پژوهش‌های کیفی است (1985 ,نا :8 01ع10])» برای تأییدپذیری پژوهش» کلیه فعالیت‌های انجام شاه بخش‌های مختلف در نرم‌افزار مذ کور ثبت شده است و برای سنجش پایایی(عابدی‌جعفری,» تسلیمی,» فقیهی» شیخ‌زاده» ۵۰ مقوله کدگذاری دو مرتبه انجام شده و با استفاده از فرمول هولستی» پایایی دو کد‌گذاری ۹۴ درصد محاسبه شد. اهداف و انگیزه‌های صفحه‌های آموزشی و موفق در رویت‌پذیری اینستاگرام (به دلیل داشتن میزان دنبال کننده مشخص) در اشتراک اطلاعات بر اساس نظریه استفاده و رضامندی چیست؟ دیگر سنجه‌های اثربخشی محتوا در اینستاگرام میزان پسند وادریافت نظر از سوی کاربران» میزان درگیر کردن کاربر با محتوا است که سعی شد در انتخاب صفحه‌های مورد نظر این موارد نیز لحاظ شود. سال 2۱3 شماره 4۱ بهار و قابستان, ۱۳۹۹ بررسی اهداف و انگیزه‌های اشتراک اطلاعات در صفحه‌های... ۶۵ از تحلیل حساب‌های کاربری» هشتگگک‌ها و محتوای به اشتراک گذاشته و اطلاعاتی که در قسمت شرح‌حال آمده است» برای بررسی اهداف و انگیزه‌های اشتراک اطلاعات استفاده شد. یافته‌های جدول ۱ نشان داد بیشترین مورد (۴۳درصد)» صفحه‌ها از موضوع اصلی خود برای انتخاب نام حساب کاربری استفاده کرده‌اند و کمترین مورد مربوط به نام مولف به تنهایی بوده است. برای نمونه» صفحه‌هایی چون «/[۵108ع۲6 ۰45۳81221 (/[8 051010 10نط»»» «16821_200190۳_1۳» صفحه‌هایی هستند که در عنوان حساب کاربری خود موضوع خود رانیز گنجانده‌اند. صفحه‌هایی چون «0042705121» «ا0 63280131613۳25 از صفحه‌هایی هستند که از نام خود در حساب کاربری استفاده کرده‌اند. صفحه‌هایی چون «22ع۳2۵11» «12040001ع6» و «1337000010_17) نیز از صفحه‌هایی هستند که با هدف برندسازی 1عناع۵۶۵_0۳_ ۳۵1 نیز از تر کیب نام خود و موضوع استفاده کرده‌اند. به نظر می‌رسد حساب‌های کاربری‌ای که از عنوان اسم خود استفاده کرده بودند و یا عنوان حساب کاربری خود را به نحوی انتخاب کرده بوذند که یاد آور و به‌یادسپارنده:بوده و به نوعی برندسازی محسوب شود» اهداف منفعت بین فردی» منزلت و رشد فردی را دنبال می‌کردند. شبکه اجتماعی اینستاگرام فرصت مناسبی برای برندها و کسبوکارهای نوپا فراهم آورده است. هم برندهای شناخته شده در این بستر اقدام به اشتراک اطلاعات برای جذب مشتری می‌کنند و هم کسب و کارهای نوپا و افراد ناشناخته با انتشار و اشتراک محتوای مورد نیاز کاربران» درصدد کسب درآمد از این طریق ری آ ند برخی از افراد با انتخاب عنوان ۶ پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی» دانشگاه فردوسی مشهد سال *۱شماره ۱» بهار و تابستان ۱۳۹۹ کاربری مناسب» به دنبال این هستند که از این فرصت برای ساختن برند خود استفاده کنند. عنوانی که گاه کوتاه است و گاه با دربرداشتن اطلاعات و نام شخصی آن‌ها نمایانگر وابستگی این صفحه به آن‌ها بوده و در ذهن کاربر ردپایی از خود به جای می گذارند و کم کم به منزله برندی برای آن موضوع در ذهن تثبیت می‌شوند. شاید پررنگک‌ترین هدفی که بتوان با این توصیف برای این صفحه‌ها برشمرد اهداف اقتصادی و پیش از ورود به این سوال» اطلاعات توصیفی از محتوای بررسی شده از صفحه‌های مورد نظر ارائه می‌شود. در تحلیل اطلاعات ارائه شده در قسمت شرح‌حال صفحه‌های مورد بررسی» طبق جدول ۲. اطلاعاتی که در بیشتر این صفحه‌ها ارائه شده» ارجاع به کانال تلگرامی است که متعلق به این صفحه‌هاست و در آنجا طلاعات بیشتری پیرامون موضوع ارائه می‌شود. کمترین مورد مربوط به پست الکترونیکی است که در این جدول ۲. بررسی اطلاعات ارائه شده در قسمت شرح حال صفحه‌های مورد بررسی اطلاعات ارائه شده در قسمت شرح‌حال فراوانی درصد استفاده در مجموع ۳۰ صفحه به نظر می‌رسد در بسیاری از موارد» صفحه‌های اینستاگرام به عنوان ورودی و پیشانی محتوا طراحی شده‌اند و هدایتگر کاربر به سمت محتوا در بسترهای دیگر مانند کانال‌های تلگرام و یا صفحه‌های وب هستند و به دلیل کاربرپسند بودن محیط شبکه اجتماعی اینستا گرام و بستر ارائه محتوای دیداری» به مانند تله‌ای عمل می‌کنند که کاربر را جذب و وی را به بسترهای دیگر قدائّت می‌کنند و سوق می‌دهد. گرچه صفحه‌های مورد بررسی» با رویکرد آموزشی به اشتراک اطلاعات و محتوا می‌پردازند اما بررسی‌های بیشتر نشان می‌دهد ۱۷ مورد از ۳۰ صفحه مورد بررسی (۵۷ درصد) این صفحه‌ها محتوای مرتبط با کسب‌وکار عامل اشتراک اطلاعات را به اشتراک گذاشته بود و هدف عامل اشتراک اطلاعات» رونق کسب وکار خود بوده است به نحوی که با انتشار محتوای مورد نیاز کاربر» وی را به سمت درخواست انجام سال 2۱3 شماره 4۱ بهار و قابستان, ۱۳۹۹ بررسی اهداف و انگیزه‌های اشتراک اطلاعات در صفحه‌های... ۶۷ خدمات مرتبط با همان محتوا سوق می‌دهد. به نظر می‌رسد می‌توان این را به منزله بازاریابی محتوا تلقی کرد. استفاده از ظرفیت‌های شبکه‌های اجتماعی و اشتراک اطلاعات مورد نیاز افراد برای شناساندن کسب‌وکار خود به دیگران و کسب درآمد از اين طریق» روشی است که این صفحه‌ها در قالب ارائه محتوای آموزشی» ا زآن بهره می‌برند. به بیان بهتر» افرادی که بستر اینستاگرام را برای اشتراک اطلاعاب در قالب آموزش به دیگران انتخاب کرده‌اند» سعی در ارائه اطلاعات و محتوایی همراستا با تخصص و کسب و کار خود دارند و بدین وسیله می‌توانند درآمد اقتصادی از این فعالیت اشتراک اطلاعات کسب نمایند. مثال‌هایی در این زمینه می‌تواند به درک این مساله کمک کند. صفحه‌های آموزشی زبان انگلیسی و یا دیگر زبان‌های خارجی» ضمن ارائه محتوای رایگان و آموزشی به مخاطبان و کاربران» در نهایت تبلیغی برای فرد به اشتراک گذارنده محتواست که هم می‌تواند به صورت مستقیم یعنی شرکت در کلاس‌های حضوری وی باشد و هم می‌تواند به صورت غیرمستقیم از طریق جذب مخاطب و در پی آن قرار دادن تبلیغ سایر کالاها و خدمات انجام پذیرد و یا صفحه‌هایی که به ارائه محتوای مرتبط با موضوع گردشگری پرداخته‌اند» و مخاطب از طریق این صفحه‌ها اد می گیرد چگونه به صورت بهینه سفر کند اطلاعات ارزشمند و دست اولی از این صفحه‌ها در مورد نقاط جغرافیایی ایران و جهان بیاموزد در کنار آن این صفحه‌ها :نیز می‌توانند از این بستر استفاده کرده و در قالب راهنمای سفر و یا جذب حمایت کننده برای سفرهای خود» و با گرفتن تبلیغ از دیگران کسب درآمد نمایند. در شکل ۲ برداشت از انگیزژه‌های اشتراک اطلاعات‌وو تفسیرارآن بر اساس داده‌های شرح‌حال و (۵۷ درصد) این صفحه‌ها محتوای مرتبط با کسب و کار عامل اشتراک اطلاعات را به اشتراک گذاشته بود و هدف عامل اشتراک اطلاعات» رونق کسب و کار خود بوده است به نحوی که با انتشار محتوای مورد نیاز کاربر وی را به سمت درخواست انجام خدمات مرتبط با همان محتوا سوق می‌دهد. به نظر می‌رسد استفاده از ظرفیت‌های شبکه‌های اجتماعی و اشتراک اطلاعات مورد نیاز افراد برای شناساندن کسب وکار خود به دیگران و کسب در آمد از این طریق» روشی است که این صفحه‌ها از آن بهره می‌برند. در شکل ۲ برداشت از انگیزه‌های اشتراک اطلاعات و تفسیر آن بر اساس داده‌های شرح‌حال و حساب ۸ پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی» دانشگاه فردوسی مشهد سال *۱شماره ۱» بهار و تابستان ۱۳۹۹ شکل ۲. بررسی انگیزه‌های اشترا اک بر اساس داده‌های شرح‌حال و عنوان حساب کاربری پیش از تحلیل مضمون محتوای به اشتراک گذاشته» نوع محتوا در سه مقوله عکس» عکس‌نوشته و فیلم مورد بررسی قرار گرفت. طبق جدول ۳ نتایج نشان داد عکس (با ۴۲/۳ درصد)» عکس نوشته و ویدئو به ترتیب قالب‌هایی بودند که کاربران صفحه‌های مورد بررسی از آن برای اشتراک اطلاعات استفاده کرده‌اند. در ادامه پست‌های مورد بررسی تحلیل مضمون شدند و سپس نقشه مضامین آن‌ها توسط نرم‌افزار ترسیم شد. در قدم بعد» بر اساس مضمون محتوای مورد نظر» هدف‌های اشتراک اطلاعات مشخص شدند. جدول ۳. نوع محتوای ارائه شده در پست‌های مورد بررسی صفحه‌های مورد نظر به نظر می‌رسد در صفحه‌هایی که اقدام به اشتراک اطلاعات و دانش در حوزه خاصی شده» اهداف اقتصادی مورد توجه بوده است زیرا صاحبان برخی از این صفحه‌ها یا خود دارای کسب وکاری بوده‌اند که در جهت آن اقدام به اشترااک اطلاعات کرده و به نوعی فعالیتی در راستای بازاریابی محتوا انجام داده‌اند و پا در کنار هدف اطلاع‌رسانی» به تبلیغات) برای*ایگران و٩ کب یود اقتصادی از آن توجه داشته‌اند. نکته دیگر اینکه صفحه‌های یاد شده در کنار محتوای اصلی که به آموزش موضوع خاصی اختصاص داشت, اقدام به انتشار اطلاعاتی پیرامون مسائل روزمره» رویدادها و پا مسائل اجتماعی نیز کرده‌اند. این اقدام را می‌توان از منظر هدف انحراف يا گذران وقت با منابع سرگرمی جستجو کرد و یا هدف فرار از سال 2۱3 شماره 4۱ بهار و قابستان, ۱۳۹۹ بررسی اهداف و انگیزه‌های اشتراک اطلاعات در صفحه‌های... ۶۹ اجتماع و غلبه بر تنهایی را می‌توان با این فعالیت مرتبط دانست. به نظر می‌رسد این اهداف کم‌تر مورد نظر این افراد بوده است ولی از آن غافل نبوده‌اند. ضمن آنکه صاحبان صفحه‌هایی که خود دارای کسبوکاری بوده‌اند و اقدام به اشتراک اطلاعات پیرامون آن کسب و کار نموده‌اند» هدف فرصت شغلی را نیز مورد توجه در شکل ۲» انگیزه‌های اشتراک اطلاعات بر اساس تحلیل مضمون محتوای مورد بررسی نشان داده شده است. براساس شکل ۳ و تحلیل مضمون محتوای به اشتراک گذاشته در صفحه‌های مورد بررسی» بیشترین محتوا مربوط به اشتراک اطلاعات مرتبط با موضوع صفحه مورد نظر است. در کنار آن ۰ درصد این صفحه‌ها تبلیغ را نیز در کنار ارائه محتوا داشته‌اند و به معرفی صفحه‌ها کالاها و یا خدمات دیگران پرداخته‌اند. همزمان با بهره‌برداری اقتصادی» صاحبان این صفحه‌ها در برخی موارد به معرفی صفحه‌های مرتبط با موضوع خود نیز پرداخته‌اند که به نوعی شبکه‌سازی و افزایش قدرت خود و صفحه مورد نظر در ریت‌پذیری و اشتراک مخاطبان هر دو نیز محسوب می‌شود و می‌توان به آن» هدف تعامل» حمایت و تأثیر شکل ۳ انگیزه‌های اشتراک اطلاعات بر اساس داده‌های تحلیل مضمون محتوای صفحه‌های مورد بررسی در جدول ۴ میزان تعامل عاملان اشتراک تصویر با کاربران در پست‌های مورد نشان داده می‌شود. بیشتر این صفحه‌ها با کاربران خود ارتباط دوسویه دارند. این ارتباط هم در پاسخ به نظراتی که کاربران گذاشته‌اند مشاهده شد و هم در راستای پاسخ به نظرات کاربران» ممکن است محتوای درخواستی آن‌ها به اشتراکک گذاشته شود. برخی از صفحه‌ها در قسمت نظرات هیچ تعاملی با کاربران نداشته ولی در قسمت ۰ پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی» دانشگاه فردوسی مشهد سال *۱شماره ۱» بهار و تابستان ۱۳۹۹ توضیح يا شرح جدول با نوشتن جمله‌ای تعامل با کاربر را حفظ کرده‌اند. برای نمونه» از او می‌خواهند نظرش را پیرامون موضوع مطلب به اشتراک گذاشته شده بدهد» يا با تذکر به کاربران پیرامون نظرات» آن‌ها را به احترام به نظر دیگران دعوت می‌کنند يا از آن‌ها می‌خواهند صفحه خاصی را دنبال کنند» مانند اینکه در صفحه‌ای در قسمت شرح تصویر ذکر شده است که این آموزش مربوط به درخواست دنبال کننده خاصی بوده و در واکنش و پاسخ به درخواست او ارائه شده است. گرچه در برخی از صفحه‌ها در قسمت نظرات» هیچ تعاملی با کاربر وجود ندارد اما در قسمت شرح تصویر با درخواست پاسخ به سوالات» آن‌ها را وارد به شرکت در بحث و گذاشتن نظر می‌کنند. برای مثال» در بیشتر مطالب صفحه فناوری‌های جراحی» از کاربران خواسته شده است تشخیص و نظر خود را بنویسند که البته در راستای افزایش میزان درگی رکردن کاربر نیز مطرح است و باعث می‌شود رتبه بهتری در رویت‌پذیری از سوی الگوریتم اینستاگرام به دست آورند. همچنین شرح‌های تصویر و تصاویر حاوی تشکر از مخاطبان» اشتراک سوالات آن‌ها و پاسخ به آن» هرچه ارتباط انسانی تر باشد» تعامل بین تولید کننده و اشتراک گذار اطلاعات و کاربران بیشتر است. در صفحه‌هایی که از عنوان نام خود برای صفحه استفاده کرده‌اند» میزان روابط انسانی بیشتر و تعامل بین دوسویه بیشتر است. این مسأله نیز مرتبط با هدف و انگیزه حمایت» تأیر و تعامل اجتماعی است. جدول ۶. میزان تعامل دوسویه بین پدید آور و کاربران در صفحه‌های مورد بررسی هشتگک‌های اختصاص داده شده به محتوای مورد بررسی نیز تحلیل مضمون شد و در مقوله‌های جدول ۵» توسط نرم‌افزار کد گذاری شدند. نوع و تعداد هشتگگ‌ها در جدول ۵. به تفصیل آورده شده است و نشان می‌دهد بیشترین هشتگک‌های مورد استفاده مربوط به هشتگک‌های موضوعی مرتبط با محتوای اصلی صفحه‌های مورد بررسی است که نشان می‌دهد عاملان اشتراک اطلاعات» ضمن توجه به یافت‌پذیری» و استفاده بهینه از برچسب گذاری اجتماعی» به دنبال شبکه‌سازی و برقراری پیوند محتوای خود با صفحه‌های موضوعی مرتبط و افزایش ربط نیز بوده‌اند و استنباط می‌شود که آن‌ها هدف تعامل اجتماعی را نیز از این سال 2۱3 شماره 4۱ بهار و قابستان, ۱۳۹۹ بررسی اهداف و انگیزه‌های اشتراک اطلاعات در صفحه‌های... ۷۱ منظر مورد توجه داشته‌اند.. بررسی‌های بیشتر و ترسیم نقشه هم‌رخدادی نشان داد که صفحه‌هایی که در عنوان خود از نام واقعی خود استفاده کرده و یا به دنبال پرندسازی و شخصی‌سازی محتوا بوده‌اند» از هشتگک‌های انحصاری نیز برای برچسب گذاری محتوای خود استفاده کرده‌اند. هشتگک‌های انحصاری» هشتگگک‌هایی هستند که مختص عامل اشتراک تصویر بوده و به نوعی محتوا را ضمن جستجوپذیر کردن و تسهیل در دسترسی برای کاربران» شخصی‌سازی کرده و به نوعی امضای عامل اشتراک تصویر در زیرمطلب خود است. در این مورد نیز صفحه‌هایی که عامل انتشار اطلاعات در آن‌ها دارای شخصیت حقیقی است» تصویر و مشخصات خود را نیز منتشر کرده‌اند. این مسأله می‌تواند به باورپذیری اطلاعات منتشره توسط آن‌ها نیز کمک کند زیرا افراد متوجه می‌شوند در ورای محتوای منتشر شده چه هویتی نهفته است (کشاورز فهیم‌نیا» نوروزی» و اسمعیلی گیوی» ۱۳۹۵) و همچنین نشان می‌دهد این صفحه‌ها به دنبال اهداف بهره شخصی» منزلت جدول ۵. میزان فراوانی هشتگ‌ها بر اساس کدگذاری انجام شده توسط مکس کیود) رفتار اشتراک اطلاعات» عمده کنش []؛شبکه‌های اجتماعی است که در بستر آن دیگر کنش‌های کاربران شکل می گیرد. آگاهی از اهداف کی اشتراک‌دهند گان اطلاعات به عنوان جنبه‌ای از این رفتار می‌تواند شناخت بهتری از آن به دست دهد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اهداف عاملان اشتراک اطلاعات در صفحه‌های آموزشی اینستاگرام انجام شد تا بتواند دید بهتری نسبت به بافت این صفحه‌ها در بحث معماری اطلاعات به دست دهد. نتایج پژوهش در صفحه‌های مورد بررسی که با هدف آموزش و ۲ پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی» دانشگاه فردوسی مشهد سال *۱شماره ۱» بهار و تابستان ۱۳۹۹ یادگیری الکترونیک در حوزه‌های مختلف موضوعی اقدام به اشتراک اطلاعات کرده بودند و تحلیل مضامین به اشتراک گذاشته شده در بخش‌های مختلف صفحه نشان داد انگیزه این صفحه‌ها می‌تواند اهداف متنوعی را شامل شود و گرچه هدف عمده این صفحه‌ها ارائه محتوا پیرامون یک حرفه» مهارت و آموزش موضوعی خاص بود که در پژوهش‌های (نویدی» ۱۳۹۴؛ 2015 ,00 :8 50) نیز به عنوان یکی از عمده‌ترین اهداف در استفاده از شبکه‌های اجتماعی و اشتراک اطلاعات معرفی شده است. اما | اهداف اقتصادی» بهره شخصی,» منفعت بین فردی» شهرت» کسب موقعیت اجتماعی» و ایجاد تعامل اجتماعی نیز در کنار آگاهی بخشی و اطلاع‌رسانی از دیگر هدف‌های آن‌ها محسوب می‌شد. پیرامون هدف اقتصادی بررسی‌ها نشان داد در بسیاری از صفحه‌ها هدف اقتصادی يا به واسطه تخصص عامل اشتراک اطلاعات حاصل می‌شد به گونه‌ای که افراد دارای تخصص‌های خاص با انتشار و اشتراک اطلاعات در حوزه تخصصی خود اعم از آموزش زبان‌های خارجی» امور هنری» موضوعات گردشگری و ... به دنبال مشتریانی برای خود بودند. وقتی راه ایجاد تماس برای دریافت سفارش تبلیغات و یا سفارش کار در صفحه قرار داده می‌شود» می‌تواند مید این مطلب و مسأله باشد و یا برخی دیگر فقط به واسطه استقبال کاربران و مراجعه مداوم آنها به صفحه خود از طریق اشتراک محتوای مورد نیاز آنها دست به گرفتن تبلیغ از کالاها و خدمات دیگر کرده‌اند. ختی گاهی صاحبان برخی از صفحه‌ها با اقدام به انتشار اطلاعات خصوصی و شخصی, به دنبال هدف ایجاد جذابیت برای کاربر.و ایجاد انگیزه در وی برای دنبال کردن این صفحه‌ها هستند که در نهایت می‌تواند همان هدف اقتصادی و يا فرصت‌های شغلی باشد که در بخش تحلیل مضمون پست‌های مورد بررسی به این موضوع اشاره شده است. البته تبلیغات ممکن است به صورت ملموس و یا ناملموس قرار داده شود. تشخیص اینکه ایجاد پیوند با صفحه و یا کسب وکار يا محتوای دیگر هدف اقتصادی دارد و یا هدفی غیرانتفاعی را دنبال می کند» گاهی اوقات برای مخاطب مشکل به نظر می‌رسد. با این حال» با تفسیرهای چندگانه از بخش‌های مختلف چه اطلاعاتی. که در شرح‌حال و یا نمایه قرار داده شده» چه اطلاعاتی که پس از تحلیل مضمون محتوای این اضفحه‌ها به دست آمد» واضح است دنبال کردن هدف اقتصادی یکی از هدف‌های جدی این صفح‌ها می‌باشد این مساله از آنجایی می‌تواند؛مورد توجه قرار گیرد که همان طور که جانسن» سوبل و کوکک (2011 0006 :8 50061 ,7286) و سین و اه (2015 ,ت00 8 5(/0) دریافتند انگیزه‌های استفاده از شبکه‌های اجتماعی به نوع این شبکه‌ها نیز بستگی دارد و شاید علت پررنگک بودن برخی از این انگیزه‌ها در این پژوهش سال 2۱3 شماره 4۱ بهار و قابستان, ۱۳۹۹ بررسی اهداف و انگیزه‌های اشتراک اطلاعات در صفحه‌های... ۷۳ را بتوان به نوع بافت شبکه اجتماعی اینستا گرام که ماهیت کسب درآمد و اهداف اقتصادی در آن برجسته تر است و برندها و کسب و کارها از آن در جهت اهداف کاری خود بهره می‌برند وابسته دانست. از سوی دیگر هر چند در ورای این تبلیغات می‌توان به نوعی شبکه‌سازی از سوی این صفح‌ها با صفحه‌های مرتبط دیگر دست یافت و افزایش رویت‌پذیری آن‌ها از طریق برقراری پیوند با دیگر حساب‌های کاربری که گاهی مرتبط با موضوع صفحه خود هستند» نیز تحقق می‌یابد در کنار اینکه صفحه‌ها با کاربران خود در بخش‌های مختلف تعامل دوسویه دارند» همه شاهدی بر این ادعاست که صفحه‌ها هدف تعامل اجتماعی» حمایت اجتماعی (همسو با نتیجه 2015 ,له 61 :8 166) را نیز دنبال کرده‌اند و هدف همگرایی اجتماعی را هم در کنار این موارد» مورد توجه داشته‌اند. در توضیح اهداف منفعت شخصی و شهرت می‌توان گفت انتشار اطلاعات شخصی از خود در کنار محتوای اصلی صفحه اعم از نام» و يا تصویر و همچنین استفاده از هشتگک‌های انحصاری و مختص به عامل اشتراک اطلاعات در رفتار برچسب گذاری اجتماعی آنها ممکن است بیانگر چند مسأله باشد. اینکه افراد حین استفاده از رسانه برای اشتراک اطلاعات, نیم‌نگاهی نیز به هدف شناخته‌شدن و منفعت شخصی و کسب منزلت اجتماعی دارند. این هدف برگرفته از نیازهایهمگرایی شخصی است که اشاره به تقویت تصویر فرد از خود» موقعیت اجتماعی» و یا شهرت دارد به صورتی که فرد از رسانه برای افزایش اعتبار یا موقعیت اجتماعی و یا تأیید خود استفاده می کند (1973 ,0۳6۷1۸60 8۶ 1310010۲ ,ر2ا1)۵). همچنین نتایج مرتبط با رفتار استفاده از هشتگک انحصاری, نشان؛داد بسیاری از صفحه‌ها با مفاهیم سازماندهی اطلاعات آشنایی مختصری وجود دارد و از این هشتگ برای بازیابی بهتر محتوا طبقه‌بندی آن و نیز شخصی‌سازی آن استفاده کرده‌اند. از آنجایی که انتخاب برچسب توسط کاربران به هدف و انگیزه آن‌ها از برچسب گذاری بستگی دارد (جو کار و کوکبی» ۱۳۹۵) و از سویی مشاهده‌ها و بررسی حساب‌های کاربری که از هشتگک‌های انحصاری استفاده می کردند و از این موضوع برای شخصی‌سازی محتوای خود بهره برده بودند» این مطلب را تأیید می‌کند که آن‌ها در انتخاب غتوان حساب کاربری نیز به دتبال بزندسازی و شخصی کردن آن بودند. این نکته بیانگر آن است که هدف‌های منفعت بین فردی» منزلت و رشد فردی (2011 ,322۷8 :8 7676)» که از اهداف و انگیزه‌های استفاده از اینستاگرام بر اساس نظریه استفاده و رضامندی است» در این صفحه ها مورد توجه بوده است. این هدف برگرفته از نیازهای همگرایی شخصی است که اشاره به تقویت تصویر فرد از خود موقعیت اجتماعی» و یا شهرت دارد به صورتی که فرد از رسانه برای افزایش اعتبار یا موقعیت اجتماعی و يا تأیید خود استفاده می‌کند (1973 ,00۳6۷160 :۵ 13100167 ,ر2ا1)۵). طبق پژوهش لی و ۴ پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی» دانشگاه فردوسی مشهد سال *۱شماره ۱» بهار و تابستان ۱۳۹۹ همکاران (2015 ,۵ 6۲ :8 66.])» نیز « بازنمون خویشتن» از اهداف عمده کاربران مورد بررسی در آن پژوهش بود و سین و اوه (2015 ,0 :8 500) و لی و همکاران (2015 ,اه 6۲ :8 60]) نیز به بهره شخصی و شهرت البته باید توجه داشت می‌توان از انتشار اطلاعات و تصویر پیرامون عامل اشتراک اطلاعات (چه به صورت تصویر» هویت» هشتگگک‌های انحصاری) تفسیرهای چندگانه دیگری نیز استباط نمود وهمان‌طو رکه الیسون» استینفیلد و لمپ (2011 ,1.2۳006 :8 5161011610 ,ط11180) اشاره می‌کنند» نخستین عملکرد شیگهقاق اجتاقی, مصرف وتان محتوای شخصی از خود است وافراد با انتشار تصویر خود.» به دنبال یک هویت شخصی برای خویش هستند و کاربران نیز تمایل دارند بدانند در پس این محتوای منتشر شده چه کسی قرار دارد و نسبت به محتوایی که بازنمونی از خالق اثر است» واکنش مثبت نشان می‌دهند که در امر باورپذیری اطلاعات و نیز اعتباربخشی به آن(کشاورز » فهیم‌نیا نوروزی» و اسمعیلی گیوی» ۱۳۹۵) نیز بسیار موثر است. پژوهش‌های (بهروزفر ۱۳۹۶؛ 2015 ,تال :2014 ,1-2۳06 :۵ ۷۵۳8 ,760 ,ط6) نیز به ین نتیجه رسیدند که شهرت و شناخته بودن امل وب ازاعوامل اعتار صفحه‌های وب است. از سوی دیگن با رفتار اطلاعاتی روزمره افراد و تمایل و اولویت آن‌ها در گرفتن اطلاعات از مرجع انسانی به جای منبع مکتوب (2004 ,0766 :8 [۳10) در ارتباط است است تخلیل نهایی پژوهش آن است که همه هدف‌ها می‌تواند حتی در صفحه‌های آموزشی و اراثه مختوا نیز مورد توجه باشد.ولی شدت و ضعف آن می‌تواند متغیر باشد و تمرکز صفحه‌ای ممکن است بر هدفی بیشتر باشد و بر هدفی کمتر. و نیز این مساله مورد توجه قرار گرفت که اهداف اشتراک اطلاعات در شبکه‌های اجتماعی به بافت آنها نیز بستگی دارد و می‌تواند از شبکه‌ای به شبکه دیگر هم رفتار اشتراک اطلاعات واهم انگیزه و هدف اشتراک اطلاعات متفاوت باشد. این پژوهش در بافت یادگیری الکترونیک انجام شده ام پیشنهاد آمی‌شود در بافت‌های دیگر مانند سب زندگی و افراد شناخته شده نیز پژوهش‌های مشابهی انجام شود تا هدف پس فعالیت اشتراک محتوا در این سال 2۱3 شماره 4۱ بهار و قابستان, ۱۳۹۹ بررسی اهداف و انگیزه‌های اشتراک اطلاعات در صفحه‌های... ۷۵ افراسیابی» محمدصادق؛ مرادی» علیرضا؛ رفیعی,» الهه (۱۳۹۲). مطالعات شبکه های اجتماعی و سبکک زندگی بهروزفر» هدایت (۱۳۹۶). طراحی و تحلیل ابزاراعتبارسنجی وب مبتنی بر چارچوب نظری چوی. پایان‌نامه کت زین دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی. دانشگاه فردوسی مشهد. جوکار طاهره»؛ کوکبی» مرتضی (۱۳۹۵). مروری بر ساختار و کاربردهای نظام‌های برچسب گذاری اجتماعی. کتابداری و اطلاع‌رسانی. ۱۹ (۲)» ۴۳-۲۷ بازیابی شده در ۱۰ شهریور ۱۳۹۶ از داستانی» میثم؛ کرامتی» جواد؛ پورفاطمی» علی؛ اکرامی» علی (۱۳۹۴). دلایل و انگیزه استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گناباد. مجله علم‌سنجی کاسپین. ۲ (۲)» ۲۴- ۷ بازیابی شده در ۶ دی ۱۳۹۶ از 10-1-82-12.00۶ع 8 / 03030013617 //: 810 عابدی‌جعفری» حسن؛ تسلیمی» محمدسعید؛ فقیهی» ابوالحسن؛ شیخ‌زاده» محمد (۱۳۹۰). تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی. انديشه مدیریت 10163-560 ع نامه / م2 15 ,215 0 زا //:صااط کشاورز» حمید؛ فهیم‌نیا فاطمه؛ نوروزی» علیرضا؛ اسمعیلی گیوی» محمدرضا (۱۳۹۵). طراحی و اعتباریابی مدل مفهومی ارزیابی باورپذیری اطلاعات در محیط وب: کاربرد روش‌های فراتر کیب و دلفی. تعامل انسان و اطلاعات. ۳(۳)» ۱۶-۱. پازیابی شده:در ۲۴ دی ۱۳۹۵ از -16-1ع1/270,ع 6.8 بففط//:31109 کرسول» جان (۱۳۹۱). پویش کیفی و طرح پژوهش. انتخاب از میان پنج رویکرد (روایت‌پژوهی» پدیدارشناسی» نظریه داده بنیاد» قوم‌نگاری» مطالعه موردی). ترجمه حسن دانایی‌فرد» حسین کاظمی. کیا علی اصغر؛ نوری مرادآبادی» یونس (۱۳۹۱). عوامل مرتبط با گرایش دانشجویان به شبکه اجتماعی «فیس‌ب وکک» (بررسی تطبیقی دانشجویان ایرآن و:امریکا). مطالعات فرهنگث- ارتباطات. ۱۳ (۱۷). محبوب» سیامکک؛ میرطاهری» سیده لیلی (۱۳۹۵). گونه شناسی استفاده و رضامندی ایرانیان از شبکه اجتماعی کتاب محور گودریدز. پژوهش‌نامه پردازش و مدیریت اطلاعات. ۳۱ (۳)» ۸۲۱-۸۰۳ بازیابی شده ۶ پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی» دانشگاه فردوسی مشهد سال *۱شماره ۱» بهار و تابستان ۱۳۹۹ 13083 _ع 81 11 نیش 2898ح0 01 0/56 /ح نع 00 حلص ز//:۳05اط نویدی» فاطمه (۱۳۹۴). نقش شبکه‌های اجتماعی پیوسته در رفتار اطلاع یابی زند گی روزمره کاربران. تعامل انسان و اطلاعات. ۲ (۵۹-۴۹)۱. بازیابی شده در تاریخ ۲۲ بهمن ۱۳۹۵ از 6۰ 200 هکت ۵ نینناهم دز صمنعز100[ع1 .(1969) ب0 بانق30 ۸۶ ی بل ,علاط 7 10۳210۲۷ مره صه 0ص اصعص مق نانوی طعم ۵۶ ۳۵۵0۳۵ 20۳ ۸ .(2015) ۷۰ مفمطاح لول مد عناطاصدتا 6۰ عطا و و قطعط همکد "امه +عغاه و 8 5002 صذ امک 00ص عصنصنصعط ‎ )2016(.‏ ,مک ۸ کل 3135 .3 ص۳0 40 16162065 .ادعصطهاند #صه آعازمی اهنمود ۶و کعضوعطا عصنوامم۸ +ععخاتصحصصی و عدمناقا۲ عناطام صز کامطاع حلجوع: ۲ عناهانلها0 .(2010) 1۰ 730110 2 وس 1283005 ۳963۳ ۷6 ناهانلهو ۵۲ 006 00ص هط عهدک 156 .(2011) .(ع0) .5 بل وصامعصنا 6 کل .2 16021 آهازمری م50 :دعزع 502 دمن 6ص۲0۳ .(2011) ۰ معصصشفا ۵ مس ما 1عنگطزعا5 .ظ .7 ,311190 ۵8 600۵ 3760 .0۳30065 صمناق نحص 60اطامهد-00 3۳360 کم کدمنای‌نامصز 1 06۲۶005 "5 مصزعده وانلزطندکمعه که کععج؟ صفص 156 .(2004) 36۰ مصعع6۳ 6 وج ,3106 نز0ل .563-581 ,(40)3 31/13028606 عصنععی م2۳ دصناقص0گ13 کعسو5 ناه 0ص 8 12۶0۳۳۵0 6606۲6۵ هصنوگندعقا) .(2011) .6 مامم 6 کل ,لعط50 ول .ظ ,7183865 ۵۶۰ [۵ 700 بک6ان5 30008 هنود ۵5 کطکناور روط 06520۳ ۵ 360۲۷ کطدمناق۳20ع 0صه کمک ۵۶ صوناععنام‌وه م۸ .(2011) ۷۰ .5 م1228 ۵۶ یی .3 ,76۳6 50 2۳008 ۹286 131661 200 16ههد 1۵۳ کصمناد مه +عصعهی عحقحصهی 1-7 ,(15)1 و6۷16 ووعطنفاظ صعنک۸ دعطاناو5 3206۳5۰ عصنتمع م۹ ۵605 8 0 310017 1_ک1 15/1/۲ / ده هلان /جه ی ملعم ع تفه //:۳5ظ زاطانام 136 .۳۵۶6۳ کصمناق نگند۳ع وصه دععت]آ .(1973) 3/4۰ مطعاز ی ۵ ی .ل علاط ظ واق1 .(67 1066600 ,2015) .لب .5 مصلگ 6 .3 .ظ بط ,180 .۸ .8 .۸ .31 وتقکلهظ وگ ۰ ,66 آهانعن1 صوزع۸ زه 0056۳6066 مها 1۵ بصع‌عهاعها ۵۳ کمامط2 عصسفطک اعنط 1 :5 قط 10067 5026 کعسز2 .(2015) ۷۰ هناگ ۵ ولا بل 3/005 بیش بل و166 وین و166 [ه500 70 ,8365200۲ ,برع ماما معط بصو‌عقاکط عصنت 1۵۳ 1/0005 سال 2۱3 شماره 4۱ بهار و قابستان, ۱۳۹۹ بررسی اهداف و انگیزه‌های اشتراک اطلاعات در صفحه‌های... ۱۷۷ 6 بش6۸ ,8۵6 310 جشسوطا عنعنادسعد< .(1985) .6 .ظ م60 6 .5 بل ,1406018 500 نز 6210۳ ۵1100 0ص عفد عمصوماوط .(2010) 1.0 ممعاامصه ماع 1/1 8 0010 آهانونل 4و کصمناع نع هه دععتاآ .(2016) 3/۰ مصعصنصعناز ‏ م۸ نط0 .۸ اناد/1 0و5 «زعط عاعد عاممعم مل ا۵ط ۷۷ .(لخص۸ ,2010) کل ,طعز۳200 6۶ ول م1663 وب .۸8 ,1/0738 3۳06085 10 63210۳۰ هک عهدکع ی کنشهاک ۵1 رفن5 راک 2 :2 طان 0ص ,ک6ا 3610 1739-7۰ ,وفطعاق رد وصااصصم صز ماج ص۳۵ ۵۳ ععصعکصی 5160711 عطا ۰ ۷/06 7۵۳۵ عطا 1۵۶ عسهعانط ۳ صمنامصصوگصگ (2006) 0اعکصععمط ب قصه 2 ,عالز 2/0۳ 8 3010 ام عصنلده هه ص دحوم ۵۲ کزدواهص۸ .(2010) 0۰ معلا :۵ ,3 3133085 .0 و370 7 ۸5900205 56 ۶و هس30 امعم آهدمزکص نوخ تحص خ۸ نو خصصصیی 0 ک5عع دننام +ععازد عصا 00 هنود و صمنام 200 جععتآ .(2013) ۰ .02 ۸۳۳۵۲ ۵6 .0 مفق8 ,(29)3 ,863310۳ ص۳9۵ صز معا ص60 مهو ره همه خ عمط کصمنای‌گناد جع 106۳۵0۵1 8۳ ۵ 56۳۷1۲65 0108 آهن5۵0 و ۳۵۵00۶ .(2008) 34۰ مط10 ۵ مش طعاطن38 1 ۳۳۵7667 ,02۳۳-16-00 ,551688 0000672006 که 163165 عطا ۵۳ ععصعگد0) ۰ 237 0ع5 هنز 6060ع3 .87-98 ,۳0۷6066 ععمنش۸نل دصمدوننام2 ف6و 0۳ 0 :انز نع ۸0166-206 .(2014) 0۰ ,12906 ۵ لا ل و۷328 لا .ی و60[ ولا .5 وتاعن8 اطع .2 عم ,ت۸0 .ظ 10 مکعواط عاطنفعی وصندعناگهاکه ما ععدعنفنه عصنو 00ص آهنه50 #صه ۷۶1085 0۳ 6006666 آه 1316۳200 اون عطا که کعصنع2۳0 ,(۳۵) ۰ االبا7 ح 3636۷6۵ .ووع2۳ ۸۸۸ :6۸ رمال۸ ۶۵10 .(00۰436445) (14 /10۷/53) 2/00۵ ۵ طنطعط۲۵1200 270 عک از 1۵۳ 1/0065 نصص‌عهاکد .(2016) کل ما80 ۵ .8 ,ط56100 89-7 ,58 ,86210 10۵0 هنز 65ا0ام009 بعهه لفجعنصمی فص منکن 12۳ 3۳3660006 05 0۳۵00 عهحاک موی عازک 6ا رمع هنود 0ل ط ۷ .(2015) .5 مط0 :6 لا .5 مطل5 0 علزوولهم۸ :ععممعطا صمناهخصحصصی 1000006 .(2007) 106۳ بسا ۵ مظ با5ع ۸۷ ۸ پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی» دانشگاه فردوسی مشهد سال *۱شماره ۱» بهار و تابستان ۱۳۹۹ [55۲0عع 5 کعهد7 [۵ م۳۵۵0 سه‌ی ها عصت ا شهاک ۵ 06 هدک دونامص دمص 1۵۳ هام اصقا دمص هه 06096 کقط هدک وف 13000 م50 کنطا نفد 5۵ 15056 بعع ۲ م از و60 ۲- عفن 0ص ناهن ,۵عکدط-10زطمص ووانانط هک کاز ۳ ما60 نقا 6016۳ م 0اه نصحصحصی که طلعنک لمع 0ص ۳623005 ۵۲ اعد ۵ 3۵6 ,60۵ 8۰ 1310۳۳۵00 00 ,16005 ۳ز۵ط) ۵ عاملمن م6 ,دنه کععصتعطط 0ص لهدمزد؟0۳۵ 50021 ووانادم۲ ۲۳۵ ۳۵۳ 6 فکمه ما 0/0۳4 نوک کنط 0 د0فاق ۳ مگصز مدا معط ۶و عصو5 ,صک۸ 66 لصه 5007 ۵ ۵۶ رون کنطا او صنه 156 .ازطهط ه که عصن وصنوصع 50 200 مصمنا 2 عاصز 40 معط کععدم لمدمناف0ه ککنده عصخهدای صمنافصصوگص] که کدمنه تام وصه آدمع عنط1 ۲۳60۳۰ نامع 0صه عکت ۵۳ معط عص0ل ۳۵۵ وود عنط 1 .نانز صز بوانگععع ند 603 عل) 056 96۳5 ۷اط تا 200 0ط ۵ 10165 معط 09۶ ۳۵۵۷۵0۲5 200 کلقمع عطا 0۷2 وه ماه ما +0۳06 3 +وومام00ط 2 300 ما علطم عصنصدعل-م دز صمامصوکدز عحقطک طعنطم مکععقدم عفعطا ۵۵ 8 533 لوا اهصه 136۵0 136 ,لداع 6563۳ 6 ناهاناهدن مزع 2100 عنا دز ۵۳۵ کععدم لمدمناه 0 ۲۵16 ,80 وصنل 1ص ,کععدم 656 0۵ عاطاقلنه اج دنه مدز عط 1 بطم ده ماد ماه کم ۳ ۶0 1۳3۵۲ ,501/2۳6 12.3 خلو م3 ۷ط مس هه هه 0660 کم م6 عصنههد؛ آقنمود 6 ۵۵ 0۵۶60 501600 ولد کنطا ۶م عامصصدی عط7 کزوواهصه عاعل عناهاتلهده هط صمنانوصم عطا 0۵ 5610060 ۳۵۶ ری قنطا 1۵۳ عامصو5د 0عاععجها عطا رمک بعصاحقصط 06 ع533۳6 200 1۵1106۲5 0ص عمط 20 حقط ۳6ص عقط مک کاصمی 0ع21ع ۷50ص 0او0 5 کاصنامعع2 15696 1510۳۵05 ۵۳ ق0160 ,کاافاد که ناک اصعاصم عزم ۵ 50606 ۵ 05 5۳32۳۳8 ۵05 0۳گصز ۵ فصن 0۷ص وصه کلدمع عطا ا۵ط۲ 0غ21عنوصز کوصن0ص 15۵ +عع ۳۵ 0 067505۵1 ,کعنانص0000۳ نامز ,کلهمع عنصمد0ع6 اتاط ماصع۲عاگنل 200 کنامزتق۷ ۷۵۳۵ کععدم 15656 0 6 ۵۲۵ همع عصنص ادن از عدملد دوعص هنم 0ص مکنگهاک مکایع 16۳ [۵ 1۲۵۳06۳۹00 0606 ۵۲ 115665 ,156۳۵10۳6۵ .20 کمعقم مک عط 00 صو مه وگصذ عصخصداک عممعم مط اقط لمع 0 لمع کنام۷ 200 0066۳60۲ ع۷هط گام کنط ج۳ه دمص آمصمخاصه له محعدطی اهط) از کدمناه ام مصهه علدمع ع9عط1 ناه هداد جمناقص و مکصذ سنعطا هز 10205 سال 2۱3 شماره 4۱ بهار و قابستان, ۱۳۹۹ بررسی اهداف و انگیزه‌های اشتراک اطلاعات در صفحه‌های... ۷۹ 0-8 ۵6 صندمناق0۳گد 1 عصخه‌داد ۷۵۳۵ کعودم 0عاموناکه دز عطا اووطان۸ تصمففصادم۲ 6 0ص کلدمع عنصمصمه عطا عصاتقط موصنفص عنط ۵۵۰ کلدمع +عطاه هط وعطا خط ماتعاطم 6 5 012110۳۳ عصخسهداک دمص عطا کم مهد عط ما عحل عطق کاکعاصز حامز هه 06۳50۵ 0۳ ملع 6020021 صه ع3 دای امطاله ,ک 06 نامع 53656 روگ +2 عهاکصا وک اقطا محتق‌ع168 4 10016 6اممعم اقطا اعد عنطا ما صمناصعااد جذم و6ط1 محصمنادتخمص ۵صه علدمع +عطاه هط معله 06 ۵۶ 136۵ 0۳ اععزطانی 6 کک6 ومع ,ککعصزقتاط ه که ۲2 ع اکآ ۵۳ عصخسقطاک 0۵0ص ۵ 2۳۳36160 کقط ۵۳1۵ ۵ط) ککمه جوم قاط ارفص اقط) ۳۵505 چ 1۵۳ ۵ وی کنط1 0 علدمع ۵ ۳۵1 56605 1۲ .کم مصزکتاط معط ماگنه ممحع فص ون ۶۵۳ کعنانانطهصی کاز 1۵۳ 0 اصعاصم عصنطعناطادم گام روط فعضدی ۵ص کی عصضعدک دمامصوگصا کم کصد۵0 0۵۷ ,1360 ۳20112100ع 0صه عک ,عقاکدآ ,کط 020 معوصخقطی دنه 0ص :05و16

مقدمه: شبکه اجتماعی اینستاگرام، به دلیل ماهیت کاربردپذیری، مبتنی بودن بر موبایل، سادگی، و کاربرپسندی بستر مهمی برای اشتراک اطلاعات شده است. افراد به دلایل متعددی مانند ارتباطات، سرگرمی و فعالیت های علمی و حرفه ای؛ حفظ رابطه با دوستان، و اشتراک اطلاعات از این شبکه اجتماعی استفاده می کنند. همچنین ممکن است اهداف اشتراک اطلاعات افراد در این نوع شبکه های اجتماعی؛ فرار از واقعیات، تعامل اجتماعی، و صرف زمان به صورت عادت نیز باشد. پژوهش حاضر با هدف کشف انگیزه های اشتراک اطلاعات در صفحه های آموزشی موفق در رویت پذیری در بستر این شبکه، با بهره گیری از روش تحلیل مضمون و بر پایه نظریه استفاده و رضامندی انجام شده است. این نظریه به چگونگی و چرایی استفاده و اشتراک اطلاعات کاربران در رسانه ها می پردازد. روش شناسی: به منظور کشف و بررسی اهداف اشتراک اطلاعات در صفحه هایی که در بافت یادگیری الکترونیکی فعالیت دارند، 30 صفحه آموزشی اینستاگرام به روش پژوهش کیفی و رویکرد اکتشافی مورد بررسی قرار گرفتند. بدین ترتیب اطلاعات موجود در این صفحه ها اعم از قسمت شرح حال، محتوا، رفتار برچسب گذاری اجتماعی، مورد مشاهده و بررسی قرار گرفت. این اطلاعات بر اساس نظریه استفاده و رضامندی کدگذاری شدند و داده های به دست آمده، با نرم افزار مکس کیودا 12.3 که نرم افزاری برای تحلیل داده های کیفی است تحلیل شدند. لازم به ذکر است که صفحه های مورد بررسی، بر اساس افزارسنجی رقابتی و به صورت نمونه هدفمند گزینش شدند. شرط انتخاب نمونه این بود که دنبال کننده های صفحه ها بیش از 20 هزار حساب کاربری (از سنجه های اثربخشی تولید و اشتراک محتوا در این شبکه) باشند و در آن ها به آموزش در موضوع خاصی شامل مهارت، دانش و یا اطلاعات خاصی پرداخته شده باشد. یافته ها: نتایج بررسی نشان داد اهداف و انگیزه های اشتراک اطلاعات در این صفحه ها، متنوع بوده ولی اهداف اقتصادی، فرصت شغلی، بهره شخصی، بین فردی، منزلت و تعامل اجتماعی در کنار اطلاع رسانی و آگاهی بخشی از عمده اهداف نسبتاً مشترکی بود که عاملان اشتراک اطلاعات در این صفحه ها دنبال می کردند. به این ترتیب، به نظر می رسد که افراد از اشتراک اطلاعات در بافت آموزشی، اهداف متفاوت و متنوعی را در نظر گرفته اند. این اهداف، علاوه بر هدف اصلی آنها که آموزش از طریق اشتراک اطلاعات بوده است، ناظر بر هدف های با بهره اقتصادی و برند سازی شخصی نیز بوده است. نتیجه گیری: گرچه صفحه های مورد بررسی در بافت یادگیری الکترونیک فعالیت می کردند؛ اما به دلیل ماهیت بستر اشاعه اطلاعات در این پژوهش، یعنی شبکه اجتماعی اینستاگرام، اهداف اقتصادی و بهره شغلی و فردی مورد توجه این صفحه ها نیز قرار گرفته است. به این صورت که عاملان تهیه و اشتراک محتوا و اطلاعات در این شبکه، گرچه هدفی آموزشی را دنبال می کنند، بلکه به مسائل اقتصادی و بهره برداری های شغلی و برند سازی شخصی نیز توجه دارند. پژوهش چنین برداشت می کند که احتمالا دلیل این امر آن باشد که بسیاری از افراد به اشتراک اطلاعات در اینستاگرام به عنوان نوعی کسب و کار نیز می نگرند. این امر، می تواند ناشی از آن باشد که این شبکه، مورد توجه کسب و کارهای بسیاری در دنیا قرار گرفته است. بنابراین به نظر می رسد اهداف اشتراک اطلاعات می تواند بر اساس شبکه اجتماعی و بستر انتشار و اشتراک اطلاعات نیز متفاوت باشد.

359677

(پیاپی 9)» بهار و تابستان 1395 6 516۳ - 50۳8 ,(9 5665) م1 370 ,5 ۷۵۰ [0۵0۵2؟ ع3/1623۳ 1۵ ع[53؟ ج اه ۷3103000 وصه دنا )۲ نحص 20 مدا داعر/3 ,5 ناهد ۷ ععهطاهاهنا۸ ,عقلود2 نطوم7 همعط 0مسصحطا/3 , زهع‌طاعهطام 3 و11 * برازد ۲7090 هصفعناده3 روم اما رو درز «مکوع ]م0۳ اصهاعزوی۸ 1۰ با ۲760 هدنکزاده 8 وووماوحا رد0 دز جمعفعگم 0 عاهزدمکی۸ .2 ۲7066۳ هصنعناده 8 ماو رو دز #مکععگم 0۳ عاهزدمکع۸ .3 بوازد نت هد نکناه850 ورعوامحا و85 جرز روک ]و80۳ عاهنومدع۸ 42۰ روابط اجتماعی است که ريشه در توانایی‌های شناختی دارد.«امقیاسی که منحصرا این مهارت را بسنجد وجود ندارد و ابزارهای موجود تنها به‌عنوان خرده مقیاس, دیدگاه گیری اجتماعی را اندازه‌گیری کرد‌ند. لذا هدف پژوهش حاضر معرفی مفهوم دیدگاه گیری اجتماعی و تدوین مقیاسی برای سنجش آن بود. روش: در این پژوهش 730 نفر از دانشجویان دانشگاه‌های استان: کرقستان اشرکت آفاشتند او افقیاس, دیدگاهاگیری «اجتماغی را براق هنجاریابی و مقیاس‌های شادکامی آکسفورد و اضطراب یک را برای تعیین روایی تشخیصی تکمیل نمودند. داده‌های به دست آمده با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون آلفای کرونباخ و تحلیل عاملی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. يافته‌هه تحلیل داده‌ها نشان داد میان دیدگاه گیری اجتماعی او شادکامی همبستگی مثبت و معنادار وجود دارد و میان دیدگاه گیرقی اجتماعی با اضطراب» همبستگی منفی معناداری وجود دارد که حاکی از روایی تشخیصی این مقیاس است. همچنین پایایی مقیاس دیدگاه گیری اجتماعی با استفاده از آلفای کرونباخ 778) به دست آمد. با استفاده از روش تحلیل عامل برای مقیاس دیدگاه گیری اجتماعی 4 عامل؛ پیش دیگران؛ ادراک دیدگاه دیگران» خود را جای فرد دیگر گذاشتن, احترام به تفاوت‌ها استخراج شد. نتیجه‌گیری؟ برآورد مقدماتی نشان داد که مقیلس دیدگاه گیری اجتماعی؛ ابزاری پایا و معتبر برای ارزیابی مهارت دیدگاه گیری ندعم عطا ۵۶ ۵06 کز ناما نا عم هم آهنم5 :13000600 بومزازا ناه عنانصوم جذ ۵۵۲۵۵ عز وصه کمنطعصو‌نهام آهنمو5 ۶۵۳ عالنماو ما 500 واعت تام النفاه عنطا مدع ۵ علهد مد کز 150۳6 -ط٩ ۵ کق عصنلها-ه 06۳5060 آهنمود ععمعص رده عامم عاطهلنهه:2 لمح رقم جز حل‌جومم۳ عزعدط ما کعسط «مزقه عطا کم 006 عله5 عنط ۵۶ حصنه صنقص ۲۵6۵ ,۲36۳۵10۲6۵ نکاوعغ 0ععنو مها که له دز ۶۵1۹5 عطا فصه عنام عناعمعم لهنضود عطا وصف از ۵۵8 و500 0 عع 0۳00 صهاکنوسگا ۶ کاصعود عاهسو هعموص 750 خصنه 106 0 5016 کعع‌صزمم13 00۳0 عط1 که 00للغ معله وعطل موصفاه71 داماد دلع2 ۳0 ماصعن‌ناگعم صمناقاع 00 262۳50 برط 20 اههد ۵۳۵ عز 6۲۵ هط 5۳0۵۵ کالسهم۲ عط7 انوم ,کزعوتمصه 0۳ع3؟ 200 6 160عن0 دز الوم 15096 ناه عبناعمعم هوک فصه واعنحصه آهن50 عطا ۶ بوانانه‌ناه بمکل۸ بعاه5 عطا که ونلنند خصعصوص 8۰ ۷۵۶ فطاطاه 2 000 روط 0ع 6 علهد ماه 06۳50606 5 4 20اه عصفاها عنهوهم عم آهنود که کزدواهصد «۳30 8 300 بععقام کعطاه ۵۵ ۶اع 0 /صنط ام ,0675066 ۳ ۵۵۱ فنلم فصه عاطهناه وج عز عله5 وصنماه 1 عناهم 2 م5 0 21 8 2 نع اه ام جع زکک ها :قرط دوفصلنامه علمی - پژوهشی شناخت اجتماعی سال پنجم» شماره 1 (پیاپی 9)» بهار و تابستان 1305 با فرد دیگر همدلی کند و مسائل را از دید او بتواند با کفش فرد دیگر راه برود و دنیا را از چشمان او و از پشت عینک او ببیند با آنچه او حسین محققی و همکارانه تدوین و اعتبار یابی مقباس دیدگاه گیری اجتماعی در دانشجویان که در آن افراد باید بر دیدگاه خود محورشان غلبه کرده و دنیا را به صورتی که برای دیگران پدیدار دوفصلنامه علمی - پژوهشی شناخت اجتماعی سال پنجم» شماره 1 (پیاپی 9)» بهار و تابستان 1305 مبتلا به سرطان سینه انجام داد به این نتیجه رسید که در هر دو فرد بیمار و همسرش میزان دیدگاه حسین محققی و همکارانه تدوین و اعتبار یابی مقباس دیدگاه گیری اجتماعی در دانشجویان به مقیّاس اضافه شد. سپس مقیاس روی (0 نفر از دوفصلنامه علمی - پژوهشی شناخت اجتماعی سال پنجم» شماره 1 (پیاپی 9)» بهار و تابستان 1305 شد. داز ایران هادی نژاد و زارع پایایی و اعتبار باز آزمایی با فاصله زمانی 4 هفته ۷78) بود و را با هر 5 عامل (37 6 0 ۸ و 0) آزمون آزمودنی در هر ماده یکی از چهار گزینه که نشان مقیاس در دامنه‌ای از 0 تا 63 قرار می‌گیرد. این اعتبار آن با روش باز آزمایی به فاصله یک هفته تا 30 سال بود470 زن و (28 مرد در اين جدول 1 خلاصه میانگین نمرات زن و مرد در دیدگاه گیری اجتماعی شادکامی و اضطراب حسین محققی و همکارانه تدوین و اعتبار یابی مقباس دیدگاه گیری اجتماعی در دانشجویان جدول 2 همبستگی بین مقیاس دیدگاه گیری اجتماعی با شادکامی و اضطراب جدول 3 نتایج آزمون 12/0 و بارتلت برای مقیاس دیدگاه گیری اجتماعی شاخص از صفر تا یک متغیراست و هرچه به یک دوفصلنامه علمی - پژوهشی شناخت اجتماعی سال پنجم» شماره 1 (پیاپی 9)» بهار و تابستان 1305 جدول 4 واریانس تبیین شده توسط عناصر مقیاس دیدگاه گیری اجتماعی مقاذیرهقنامیر لیگران فاواق ار ویته. ۱ طقاذیر عنام امتهراجی بست از رای عابل ‏ واریانی ۱ 690 ۳۹۹۱ واریانس ۱ وی ۱ ددصادتراکمی همان‌گونه که در جدول 4 مشاهده می‌شود واریانس تبیین شده توسط 4 عنصر 9652/06 و دامنه‌ای از سنگریزه‌ها را به یاد می‌آورد که در پای حسین محققی و همکارانه تدوین و اعتبار یابی مقباس دیدگاه گیری اجتماعی در دانشجویان راحت از لحن کلام یک نفر می‌توانم تشخیص دهم او دیگران مسائلشان را به من می‌گویند چون به نظر آن‌ها دیگران به من می‌گویند قدرت زیادی در درک افکار و با تجسم اين‌که مسائل از دید فرد دیگر چطور به نظر برای من راحخت است که خودم را جای دیگران بگذارم. قبل از انتقاد از هر فردی اول خودم را جای او دوفصلنامه علمی - پژوهشی شناخت اجتماعی سال پنجم» شماره 1 (پیاپی 9)» بهار و تابستان 1305 همان‌گونه که در جدول 5 مشاهده می‌شود 7 روی عامل خود را جای دیگری گذاشتن بیشترین گویه بیشترین بار عاملی را روی عامل پیش‌بینی بار عاملی را دارند و 3 گویه باقی‌مانده روی عامل شناختی دیگران دارند. 3 گویه بیشترین بار عاملی احترام به تفاوت‌ها بیشترین بار عاملی را دارند. جدول ۴ اعتباریابی مقیاس دیدگاه گیری اجتماعی با استفاده از روش آلفای کرونباخ همان‌گونه که در جدول فوق مشاهده در ضمن 5 گویه به علت پایین آوردن مقدار می‌شود اعتبار به دست آمده با روش آلفای آلفای کرونباخ از مجموع گویه‌ها حذف شدند که کرونباخ 778) است .ضریب اعتبار بالای 070 در جدول*6 گویه‌های حذف شده ارائه شده برای من سخت است که مسائل را از دیدگاه فرد دیگری ببینم: سعی می‌کنم قبل از اینکه تصمیمی بگیرم؛ دلایل فرد مقابل زا درباره مخالفت در نظر بگیرم. وقتی مطمئن باشم حق با من است., وقت خودم را تلف نمی‌کنم تا نظرات طرف مقابل را وقتی باکسی هم‌کلام می‌شوم سعی می‌کنم بیشتر روی افکار خودم متمرکز شوم تا اینکه آن فرد برایم سخت است که درک کنم چرا بعضی چیزها طرف مقابلم را ناراحت می‌کند. حسین محققی و همکارانه تدوین و اعتبار یابی مقباس دیدگاه گیری اجتماعی در دانشجویان نیز وضع به همین منوال است در شرایط ابهام فرد توانایی راه رفتن با کفش دیگری و دیدن دنیا از دوفصلنامه علمی - پژوهشی شناخت اجتماعی سال پنجم» شماره 1 (پیاپی 9)» بهار و تابستان 1305 است و از مجموع 15 گویه 4 عامل استخراج :۳ ترکیب حس یک فرد از خود و هویت و توانایی حسین محققی و همکارانه تدوین و اعتبار یابی مقباس دیدگاه گیری اجتماعی در دانشجویان دوفصلنامه علمی - پژوهشی شناخت اجتماعی, سال پنجم. شماره 1. (پیاپی 9)» بهار و تابستان 1305 حسین محققی و همکارانه تدوین و اعتبار یابی مقباس دیدگاه گیری اجتماعی در دانشجویان

مقدمه: دیدگاه گیری اجتماعی یکی از مهارت های ضروری برای برقراری روابط اجتماعی است که ریشه در توانایی های شناختی دارد. مقیاسی که منحصراً این مهارت را بسنجد وجود ندارد و ابزارهای موجود تنها به عنوان خرده مقیاس، دیدگاه گیری اجتماعی را اندازه گیری کرده اند. لذا هدف پژوهش حاضر معرفی مفهوم دیدگاه گیری اجتماعی و تدوین مقیاسی برای سنجش آن بود. روش: در این پژوهش 750 نفر از دانشجویان دانشگاه های استان کردستان شرکت داشتند و مقیاس دیدگاه گیری اجتماعی را برای هنجاریابی و مقیاس های شادکامی آکسفورد و اضطراب بک را برای تعیین روایی تشخیصی تکمیل نمودند. داده های به دست آمده با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون، آلفای کرونباخ و تحلیل عاملی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: تحلیل داده ها نشان داد میان دیدگاه گیری اجتماعی و شادکامی همبستگی مثبت و معنادار وجود دارد و میان دیدگاه گیری اجتماعی با اضطراب، همبستگی منفی معناداری وجود دارد که حاکی از روایی تشخیصی این مقیاس است. همچنین پایایی مقیاس دیدگاه گیری اجتماعی با استفاده از آلفای کرونباخ 78/0 به دست آمد. با استفاده از روش تحلیل عامل برای مقیاس دیدگاه گیری اجتماعی 4 عامل: پیش بینی شناختی دیگران، ادراک دیدگاه دیگران، خود را جای فرد دیگر گذاشتن، احترام به تفاوت ها استخراج شد. نتیجه گیری: برآورد مقدماتی نشان داد که مقیاس دیدگاه گیری اجتماعی، ابزاری پایا و معتبر برای ارزیابی مهارت دیدگاه گیری اجتماعی است.

246341

ابزار اندازه گیری در این پژوهش برای سنجش سلامت روانی» پرسشنامه ی ۰٩ سوالی 890؟ مایم نشان لا وان وهای پس آزمون گزوه آزمایشی نسبت به گروه کنترل کم تر بوده است و در این آزمون نمره ی کم تر نشانه ی بهداشت روانی بیش تر است. به بیان دیگر مشاوره به زوش هیجان مدار (۳:۳۳1) بر بهداشت روانی معلمین زن مقطع متوسطه شهر مرودشت تأثیری مثبت داشته و همچنین مشاوره به روش هیجان مدار (1:۳1) باعث کاهش افسردگی» اضطراب و حساسیت بین فردی معلمان زن مقطع متوسطه شهر واژه های کلیدی: مشاوره ی هیجان مدار (۳:۳1) ۰ بهداشت روانی؛ معلمان زن. 1 - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد آشلامی واجقاآخمینی شهر.  ۱۳۶ بررسی اثر بخشی مشاوره به شیوه ی تمرکز بر هیجان ها... وظیفه و هدف اصلی بهداشت روانی تأمین سلامت فکر و روان افراد جامعه است. برای رسیدن به این هدف احتیاج به نیروی انسانی فعال وکاردان» همکاری سازمان های دولتی» برنامه ریزی» بودجه برای ایجاد و گسترش سازمان‌های روان پزشکی و در نهایت آموزش بهداشت همگانی درسطح از آن جا که از نظر سازمان ملل متحد. « سلامت زنان» یکی از شاخصه های توسعه یافتگی کشورهاست و زنان نزدیک به نیمی از جمعیت جهان و کشور ما را تشکیل می دهند. پرداختن به نقش آن ها در فرایند توسعه ی جامعه از اهمیتی عمده برخوردار است. ارتقای سلامت روان و پیشگیری از بیماری» بخش‌هایی از مفهوم کلی سلامت و همچنین یکی از هدف های مهم مشاوره هستند. علت مراجعه بیش تر افراد جامعه از جمله فرهنگیان به مراکز مشاوره بروز اختلالاتی مانند اضطراب» افسردگی,» روابط اجتماعی» وغیره می باشد. مسئله ی مورد بررسی در این مقاله اثر بکارگیری روش مشاوره ای متمرکز برهیجان (]17)! برسلامت روان معلمین زن مقطع روش هیجان مدار (16۳1) از دهه ی ۸۰در جامعهی آمریکا کانادا و چند کشور دیگر به وسیله ی پژوهشگران و مشاوران مورد استفاده قرار گرفته وا به نتایج بسیار خوبی دست يافته است. روش هیجان مدار یا متمرکز بر هیجنان (12۳7) را جانسبون." و گرینب رگ" (۱۹۹۵ به نقل از هالفورد ترجمه‌ی تبریزی و همکاران»۱۳۸۴) مطرح کردند و تعادل فرد.را به عنوان موضع تغییر درمانی؛ هدف قرار دادند. منشا رویکرد (15۳) در اصل از روان درمان‌های انسان گرایانه و هستی گرایانه می باشد. اما بتازگی تأکیدی بیش تر برمقهوم روان پویایی دلیستگی" داشته است. تئوری دلبستگی توجه به فرد و سیستم را ترکیب می کند و ساختمان انفرادی فرد را همراه با نزدیک ترین روابطشان می نگرد سپس به آسانی با سیستم ها و دورنمای آن ها یکی می شود پایه و اساس روش:درمان متمرکز بر هیجان (هیجان مدار)خودساژی و رشد شخصی است و کلید آن خود نظم بخشی فرد است. در این ساختار روان شناس یا مشاور به عنوان مربیان کنترل و تظیم | جساسات هر نطرگرفته ری نقرته رلد.آفراد‌کمک می کته از تخربی سای خرذاگاه  فصلنامه ی زن وجامعه. سال اول. شماره ی سوم, پاییز ۱۳۸۹ ۱۳۷ شوند. آن را بپذیرند و درک کنند و بدین گونه احساس و هیجان افراد را تقویت می از فرض های اصلی روش (۳:۳1) این است که هیجان و احساس؛ پایه و اساس رشد شخصی است. (1:17۳) بیان می کند که هوش هیجانی شامل رهبری عواطف است بدون این که تحت تأثیر احساسات باشیم و هدف روش هیجان مدار گسترش هوش هیجانی است. بیش ترین سطح اصلی عملکرد احساسات. سازگاری با اطلاعات و آمادگی های عملی است که افراد‌خود را با محیطشان سازگار می کنند و سلامتی خود را افزایش می دهند(گرینبرگ۲۰۰۴۸). درا مک کویینی و همکاران! (4)۱۹۹۷ تأثیر درمان های متمرکز بر هیجان و متمرکز بر مشکلات را روی خانم های با مشکلات باروری مورد بررسی قرار دهند. در اين پژوهش ۲۹ خانم غیر باردار که به طور میانگین تقریبا ۴ سال برای باردارری تلاش کرده بودند. در ۶ جلسه آموزش متمرکز بر مشکلات و یا متمرکز بر هیجان ها شرکت کردند و در پایان نتیجه گرفتند که آموزش متمرکز بر مشکلات باعث بهبودی در پریشانی عمومی, ناباورهای ویژه و بهبودی در پایان درمان شد و گروه شرکت کننده در روش متمرکز بر هیجان (۳۳1) بهبودی شگرف تری در کاهش افسردگی ناشی از نابباوری"گزارش نمودند. در هیجدهمین ماه اعضای گروه متمرکز بر مشکلات بیش ترااز دیگر شرکت کنندگان خواهان بچه دار شدن بودند. نتایج کلی نشان داد که هر دو شیوه در تعدیل سیب ها بهبودی شرکت کنندگان اثر گذار بوده در پژوهشی که به وسیله ی؛واینی. دنتون " و همکاران(۲۰۰۰)اصورت گرفت. تأثیر درمان متمرکز بر هیجان (]1:۳۳) روی ۴۰۰ زوج که به درمانگاه آموزشی مراجعه کرده بودند, مورد بررسی قرار گرفت. ۴۰ زوج متأهل به صورت تضاذفی انتخاب و طلی ۸ جلسه به صورت هفتگی تحت درمان متمرکز بر هیجان (1:171) قرار گرفتند و نتایج کار با گروهی از زوج هایی که در فهرست گروه مورد آموزش به شیوه ی هیجان مدار (1:۳1) در جنبه های گوناگون رضایت زناشویی» سازگاری, احساسات مثبت و صمیمیت نمره های بالاتری نسبت به پیش آزمون کسب نموده بودند و همچنین گروه تحت آموزشی در مقایسه با گروه انتظار نمره های بالاتری در جنبه های گوناگون رضایت زناشویی کسب نموده بودئد (واینی»دنتون و همکاران» ۲۰۰۶ به نقل از مرحمتی ۱۳۸۵۰).  ۱۳۸ بررسی اثر بخشی مشاوره به شیوه ی تمرکز بر هیجان ها... در پژوهشی به وسیله ی مرحمتی(۱۳۸۵) اثر بخشی روش ]۳1۳۳ بر بهداشت عمومی دانشجویان دختر شهر مرودشت مورد بررسی قرار گرفت که نتیجه گرفت که مشاوره به روش متمرکز بر عواطف(۳:۳1) به سلامت روان دانشجویان دختر دانشگاه آزاد مرودشت» تأثیر مثب- داشته ورسلاست روا آنان درا افزایش ای نکر اختتلان رون تقغاخقی اقاقشی باقت له اسبت: همچنین در این پژوهش پژوهشگر به این نتیجه رسید که مشاوره به شیوه ی متمرکز بر عواطضف 7 بر کاهش افسردگی» کاهش اضطراب, بهبود کارآیی اجتماعی و بهبود کنش جسمانی دانشجویان دختر دانشگاه آزاد شهر مرودشت تأثیری مثبت داشته است (مرحمتی۱۳۸۵۰). پژوهشگر با توجه به نتایج بسیار خوبی که مشاوره به شیوه ی هیجان مدار در درمان اختلالات روانی و ارتقای بهداشت روانی در جوامع غربی به ویژه کانادا و آمریکا بدست آورده است» بر آن است که این روش را در جوامع ایرانی که از نظر فرهنگی و بیان احساسات تفاوت هایی با جوامع غربی دارد بیازماید که آیا این روش در جوامع شرقی و به صورت ویژه در جامعه ی ایرانی و شهر ممرودشت اثر پخش است‌ا وبا استفاده اوشایج آن,بتوان کامی :در جهت: ازتظای بهداشت: رواتیی در این پژوهش با استفاده از این روشّبه,معلمان,زن«قطع متوسطه ی شهر مرودشت در شناسایی, خودآکاهی و کنترل هیجانات یاری رسانده تا بتوانند احساسات خود را تنظیم کنند و با جایگزینی هیجانات مثبت به جای احساس اضطراب. افسردگی, ناامنی در روابط اجتماعی» وغیره» احساس آرامش و ایمنی عاطفی را تجربه کنند با اجرای روش (14۳1) سازگاری هیجانی فرد افزایش یابد. هدف از این مقاله‌گهرشی مگوایماتر بخنر‌پیگهاورهگمهاسیوه‌ی تم رکز بر هیجانات (11) بر بهداشت روانی معلمین زن مقطع متوسطه شهر مرودشت بود. - فرضیه ی ۱: مشاوره به روش متمرکز بر هیجانات (11171) برافزایش سلامت روانی معلمان زن - فرضیه ی ۲: مشاوره به روش متمرکز بر هیجانات (]۳1) بر کاهش افسردگی معلمان زن مقطع - فرضیه ی ۳ : مشاوره به روش متمرکز بر هیجانات (]۳:]) بر کاهش اضطراب معلمین زن مقطع - فرضیه ی ۴: مشاوره به روش متمرکز بر هیجانات (]۳:۳۳) بر کاهش حساسیت بین فردی معلمان  فصلنامه ی زن وجامعه. سال اول. شماره ی سوم, پاییز ۱۳۸۹ 1۳۹ روش پژوهش از نوع نیمه تجربی (پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه) است. جامعه ی آماری در این پژوهش را ۴۰۰ معلم زن مقطع متوسطه آموزش و پرورش شهر مرودشت که در سال تحصیلی ۸۸-۸۹ مشغول بکار بودنده تشکیل می دادند. نمونه گیری در این پژوفش به روش یبود ام "که هی موجه ی تخیمت ام افزات پرسفنامه 50190 را تسیل ردنب سپس نمره ها از بالاترین نمره تا پایین ترین نمره تنظیم گردید و ۳۰ نفر از کسانی که بالاترین نمره را کسب نموده بودند» انتخاب و به روش تصادفی ساده به دو گروه کنترل و آزمایش تقسیم شسنده برای انداژ: گیری ,و تجریه و یل داده ها از آماز توضیفی ,و اسشباطی استفاده شدهاست کذاقار سطح:آمار توصبیفی (مجاسبهی فراوانی: فرست,میانکین: آنجراف: استتانداره) ورفاز سطح: آمار ابزار اندازه گیری در این پژوهش برای سنجش‌ابلامت روانی» پرسشنامه ی ۹۰ سوالی 501-90 این پرسشنامه می تواند به وسیله ی یک روان شناس» مشاور» روان درمانگر یا مصاحبه نمره گذاری این آزمون به شرح زیر انجام می گیرد. در این بخش جمع نمره ای بدست آمده از سوال های مربوط به هر اختلال, بر تعداد سوّال های مربوط به همان اختلال تقسیم می شود. به این ترتیب میانگین نمره ی مربوط به هر اختلال بدست می آید. اگر میانگین نمره ی فرد در هر اختلال بیش تر از ۲/۵ باشد. دال بر آن است که فرد در آن اختلال دارای مشکل قابل توجه است و اگر میانگین یاد شده ۳ یا بیش تر باشد.» گویای آن است که مشکل فرد در ارتباط با آن اختلال جدی است. چ-90-[2٩ از اعتبار مطلوبی برخوردار است. گزارش ها حاکی از این اشت که ضرایب همسانی درونی برای ٩ بعد از نشانه‌های بیماری در مورد بیماران روانی سرپایی در دامنه ی حداقل ۷۹ درصد برای انديشه پردازی پارانوییدی تا بالای ۹۰ درصد برای افسردگی قرار دارد. ضرایب همسانی درونی برای «داوطلبان دارای نشانه های بالیتی»" تا اندازه‌ای کم تر است و در دامنه ی دست کم ۱۳۰ بررسی اثر بخشی مشاوره به شیوه ی تمرکز بر هیجان ها.. ۷ درصد برای روان پریشی گرایی! تا ۹۰ درصد برای افسردگی قرار داد (دروگاتیس و این پرسشنامه در پژوهش های زیادی در خارج و داخل مورد استفاده قرار گرفته و از روایی بالای برخورذار برد ات فراکوتسیریکلتبراک (۹۷۶) رام« روانی ملاکی خمزبان آبسافرن له گانه ی این آزمون را با پرسشنامه ی چند وجهی مینه سوتا (۸/2/81) روی ۱۱۹ داوطلب اجرا نمودند. به استثنای مقیاس وسواس اجباری که برای آن هیچ گونه مقیاس قابل مقایسه در (2/2/27) وجود ندارد. در سایر موردها همگرایی زیادی با آزمون ( 501907 ) بین ۰/۳۶ تا ۰/۷۳ گزارش کرده اند که همگی در سطح یک درصد (0/01ک 1 معنا دار بوده است (به نقل از فرضیه ی نخست پژوهش: مشاوره به روش متمرکز بر هیجان ها (۳۳1) برافزایش سلامت جهت بررسی این فرضیه از آزمون تحلیل کوواریانس استفاده شده است. این آزمون دارای دو پیش شرط است که عبارتند از: ۱- همگنی شیب خط رگرسیون ۲- برابری واریانس گروهها. بر اساس بررسی های انجام گرفته این دو پیش فرض رعایت شده است. جدول ۱- تاثیر مشاوره به روش متمرکز بر هیجان ها بر افزایش سلامت روان منبع تغییرات مجموع مجذورات درجه‌ای آزادی میا میانکین مجذورات 3 سطح همان گونه که در ردیف نخست مشاهده می‌شود. مقدار ] برابر با ۰/۳۲ گردیده که این مقدار با درجات آزادی (۱/۲۹) در سطح ۰/۵۷ معنادار گردیده و چون سطح قابل قبول معناداری کم تر از فصلنامه ی زن وجامعه. سال اول. شماره ی سوم, پاییز ۱۳۸۹ ۱۳۱ ۵ می‌باشد. بنابراین نتیجه می‌گیریم که بین میزان سلامت روان گروه آزمایش و کنترل در همان گونه که در ردیف دوم مشاهده می‌شود.» مقدار ؟ برابر با ۹۶۱/۵۴ گردیده که این مقدار با ذرجات آزاذدی (۱1۳۹):ذر سطح ۰۱ */معناذار گردیداه وچون سطح قابل قبول معناذاری: کم‌آتر از ۵ می‌باشد. بنابراین نتیجه می‌گیریم که بین میزان سلامت روان گروه آزمایش و کنترل در پس آزمون پس از حذف تاثیر پیش آزمون تفاوت معنادار وجود دارد. جدول ۲- میانگین و انحراف معیار میزان سلامت روان گروه آزمایش و کنترل در پس ازمون پیش کرده تعداد ‏ میانگین تعدیل نشده انحراف معیار میانگین تعدیل شده همان گونه که مشاهده می‌شود. میانگین سلامت روان گروه آزمایش پس از حذف تأثیر پیش آزمون ۱۶۰/۸۵ و برای گروه کنترل ۲۵۴ گروگاست کهااین نشان دهنده ی تأثیر مقبت مشاوره به روش متمرکز بر هیجان ها (۳۳171) برافزایش سلامت روانی است. البته گفتنی است که هر چه نمره ی فرد در مقیاس مورد نظر کم تر باشد نشان دهنده ی بهداشت روانی بیش تر است. فرضیه ی ۲ پژوهش: مشاوره به روش متمرکز بر هیجانات(1111) بر کاهش افسردگی موّثراست. جهت بررسی اين فرضیه از آزمون تحلیل کوواریانس استفاده شده است. این آزمون دارای دو پیش شرط است. که عبارتند از: (- همگنی شیب خط رگرسیون ۳- برابری واریانس گروهها. جدول ۳- تاثیر مشاوره به روش متمرکز بر هیجانات بر کاهش افسردگی ۱۳۲ بررسی اثر بخشی مشاوره به شیوه ی تمرکز بر هیجان ها... همان گونه که در ردیف نخست مشاهده می‌شود. مقدار ا برابر با ۰/۳۴ گردیده که این مقدار با درجات آزادی (۱/۲۹) در سطح ۰/۵۷ معنادار گردیده و چون سطح قابل قبول معناداری کم تر از ۵ می‌باشد ۰ بنابراین نتیجه می‌گیریم که بین میزان افسردگی گروه آزمایش و کنترل در پیش همان گونه که در ردیف دوم مشاهده می‌شود. مقدار ۶ برابر با ۳۹۱/۳۷ گردیده که این مقدار با درجات آزادی (۱/۲۹) در سطح ۰/۰۰۱ معنادار گردیده و چون سطح قابل قبول معناداری کم تر از ۵ می‌باشد. بنابراین نتیجه می‌گیریم که بین میزان افسردگی گروه آزمایش و کنترل در پس آزمون پس از حذف تاثیر پیش آزمون تفاوت معنادار وجود دارد. جدول ۴-میانگین و انحراف معیار میزان افسردگی گروه آزمایش و کنترل در پس آزمون پیش و رود تعداد میانگین تعدیل نشده آنخراف معیار میانگین تعدیل شده همان گونه که مشاهده می شود» میانگین افسژدگی گروه آزمایش پس از حذف تاثیر پیش آزمون ۱/۵۷ و برای گروه کنترل ۲/۶۸ گردیده است که این نشان دهنده ی تاثیر مثیت مشاوره به روش متمرکز بر هیجانات (هیجان مدار 171]) برکاهش میزان افسردگی است. فرضیه ی سوم پژوهش: مشاوره به روش متمرکز بر هیجانات(16۳1) بر کاهش اضطراب جهت بررسی اين فرضیه از آزمون تحلیل کوواریانس استفاده شده است. این آزمون دارای دو پیش شرط است. که عبارتند از: ۱- همگنی شیب خط رگرسیون ۲- برابری واریانس گروهها. بر اساس بررسی های انجام گرفته این دو پیش فرض رعایت شده است. فصلنامه ی زن وجامعه. سال اول. شماره ی سوم, پاییز ۱۳۸۹ ۱۳۳ جدول ۵- تاثیر مشاوره به روش متمرکز بر هیجانات بر کاهش اضطراب منبع تغییرات مجموع درجه ی میانگین مجذورات ۶ .| سطح معناداری همان گونه که در ردیف نخست مشاهده می‌شود. مقدار ا برابر با ۱/۵۳ گردیده که این مقدار با درجات آزادی (۱/۲۹) در سطح ۰/۲۲ معنادار گردیده و چون سطح قابل قبول معناداری کم تر از ۵ می‌باشد. بنابراین نتیجه می‌گیریم که بین میزان اضطراب گروه آزمایش و کنترل در پیش همان گونه که در ردیف دوم مشاهده می‌شود. مقدار ۶ برابر با ۳۲۸/۹۳ گردیده که این مقدار با درجات آزادی (۱/۲۹) در سطح ۰/۰۰۱ معنادار گردیده و چون سطح قابل قبول معناداری کم تر از ۵ می‌باشد. بنابراین نتیجه می‌گیریم که بینمیزان؛اضطراب کروه آزمایش و کنترل در پس آزمون پس از حذف تأثیر پیش آزمون تفاوت معنادار وجود دارد. جدول ۶- میانگین و انحراف معیار میزان اضطراب گروه آزمایش و کنترل در پس ازمون پیش و گروه تعداد میانگین,تغدیل,نشده ۱ انحراف معیار ۲ میانگین تعدیل شده همان گونه که مشاهده می شود میانگین؛اضطراب گروه زد ایش ی از خذف تاثیر پیشن آزمون ۱/۸۱ و برای گروه کنترل ۲/۸۵ گردیده است که این نشان ذهنده ی تاثیر مثیت مشاوره به روش مکمک بر میسجانان (( ۳7 بر کاهشن | یرای اشطلرات پانستو فرضیه ی چهارم پژوهش: مشاوره به روش متمرکز بر هیجانات(11171) بر کاهش حساسیت بین جهت بررسی این فرضیه از آزمون تحلیل کوواریانس استفاده شده است. این آزمون دارای دو پیش شرط است. که عبارتند از: ۱- همگنی شیب خط رگرسیون ۲- برابری واریانس گروهها. ۱۳۴ بررسی اثر بخشی مشاوره به شیوه ی تمرکز بر هیجان ها... بر اساس بررسی های انجام گرفته این دو پیش فرض رعایت شده است. جدول ۷- تاثیر مشاوره به روش متمرکز بر هیجانات بر کاهش حساسیت بین فردی واریانس درون گروهی ‏ | ۰/۷۶ ۳۷ ۲ موس | یمس همان گونه که در ردیف نخست مشاهده می‌شود. مقدار ا برابر با ۲/۰۲ گردیده که این مقدار با درجات آزادی (۱/۲۹) در سطح ۰/۱۶ معنادار گردیده و چون سطح قابل قبول معناداری کم تر از ۵ می‌باشد. بنابراین نتیجه می‌گیریم که بین میزان حساسیت بین فردی گروه آزمایش و کنترل همان گونه که در ردیف دوم مشاهده می‌شود. مقدار ۶ برابر با ۳۳۰/۵۴ گردیده که این مقدار با درجات آزادی (۱/۲۹) در سطح ۰/۰۰۱ معنادار گردیده و چون سطح قابل قبول معناداری کم تر از ۵ است. بنابراین نتیجه می‌گیریم که بین مّیزان ختناسیت بین فردی گروه آزمایش و کنترل در پس آزمون پس از حذف تاثیر پیش آزمون تفاوت معنادار وجود دارد. جدول ۸- میانگین و انحراف معیار میزان حسلسیت بین فردی گروه آزمایش و کنترل در پس همان گونه که مشاهده.می شود میانگین حساسیت بین فردیگروه آزمایش پس از حذف تاثیر پیش آزمون ۱/۷۶ و برای گروه کنترل ۲/۸۹ گردیده است که این نشان دهنده ی تاثیر مثیت مشاوره به روش متمرکز بر هیجلنات ( 1 ۳) پرکاهش مبزارق پخلاسیت بین فردی است. فرضیه نخست: مشاوره به روش متمرکز بر هیجان ها (۳:31) بر افزایش بهداشت روانی معلمان  فصلنامه ی زن وجامعه. سال اول. شماره ی سوم, پاییز ۱۳۸۹ ۱۳۵ همان گونه که از جدول شماره ی ۲ مشاهده شد میانگین سلامت روان گروه آزمایش پس از ثیر پیش آزمون ۱۶۰/۸۵ و برای گروه کنترل ۲۵۳/۱۴ گردیده است که این نشان دهنده ی تأثیر مثبت مشاوره به روش متمرکز بر هیجان ها (]۳:۳) برافزایش سلامت روانی است. البته لازم به ذکر است که هر چه که نمره ی فرد در مقیاس مورد نظر کم تر باشد نشان دهنده ی این نتیجه با یافته های هیلاس (۲۰۰۳) ۰ گارنفشسکی و همکاران (۲۰۰۱)» راجر و هیلاس(۲۰۰۲)گارنفسکی و همکاران(۲۰۰۱) راجر و نجاریان (۱۹۹۸) کینگ و امونز(۱۹۹۰)» طی پژوهش هایی به این نتیجه رسیدند که هیجانات و ابزار هیجانات نقش بسیار مهمی بر بهداث مرحمتی (۱۳۸۵) نتیجه گرفت که مشاوره به شیوه ی متمرکز بر هیجان های ۳۳1 بر افزایش از دلایل موثر بودن مشاوره به شیوه ی هیجان مدار ]۳.۳ بر بهداشت روانی» این است که این شیوه ی:مشاوزه اي تلفیقی از دیدکاهم هلان 5 هی و شنناختی استا و به,صورتا متتوخ و گسترده از روش های نظریه های بالا از قبیل شناخت. تمرکز بر احساسات. تأکید بر احساسات مثبت» بازسازی هیجانی» پیدا کرد راه/,حل ها فقّآرام,سازی» صندلی خالی, صندلی داغ رابطه ی حسنه و خلق معانی تازه استفاده می کنند و با توجه به اینکه بیش ترهیجان ها حالت اکتسابی دارتد..با آموزش و استفاده از رکه موه باعث نیو اصاگوان ها شده کذبر ارتقا فرضیه ی دوم: مشاوره به شیوه ی متمرکز بر هیجانات (1۳1) بر کاهش افسردگی معلمان زن همان گونه که از جدول ۴ مشاهدهاشه میانگیگ اقسردگی گنروه: آزهایش.پسی از خذق قاتیر پیش آرموی ۱1۵۷ یرای کروفرکنترن ۲1۶۸ شده ات که این نقان دوهی ناثیر میت امنشاوره به روش متمرکز بر خهجا ن کاا(سگهارایدار 1 یی ب رکاهشل) موزام ,ای ره کی است. نتیجه ی این پژوهش با یافته های گرینبرگ (۲۰۰۲) و دیوید سون(۲۰۰۰) و اسمیت و گلاس (۱۹۷۷ دساس و جانسون(۲۰۰۳)» دبرا مک کویینی:و همکاران (۱۹۹۷) و همچنین با پژوهش  ۱۳۶ بررسی اثر بخشی مشاوره به شیوه ی تمرکز بر هیجان ها... پژوهش هایی که گرینبرگ (۲۰۰۲) در مورد درمان های افسردگی انجام دادند. با برانگیختن احساسات و جایگزینی احساسات با عواطف جدید. به نتایج خوبی دست یافتند و کاهش علایم دیویدسون (۲۰۰۰) نیز پژوهشی در مورد فیزیولوژی احساس افسردگی انجام داد و به این نتیجه رسید که با تغییر احساسات به وسیله ی شیوه ی ]۳۳۳ در مغز نیز این احساسات جابه جا می اسمیت و گلاس (۱۹۷۷) که درمان افسردگی را در بانوان مورد مطالعه قرار داده بودند نیز به این مطلب اذعان داشتند که ]۳.۳ بر کاهش افسردگی بانوان بسیار موّئر بوده است. دسالس و جانسون (۲۰۰۳) نیز در پژوهش های خود که روش ۳1 و دارو درمانی را برای درمان افسردگی بکار بردند ارزیابی کلی» موئثر بودن دو معالجه را می رساند اما در ادامه درمان. مرحمتی(۱۳۸۵). در پژوهشی نتیجه گرفت که مشاوره به شیوه ی متمرکز هیجانات ۳۳1 بر فرد افسرده نسبت به دردها و فشارهای.روحی - روانی حساسیت نشان می دهد که اغلب ناشی از احساس خود کم بینی و گناه است او:همواره مشغول.خود آزاری» قضاوت سخت. ملامت. پشیمانی و حسرت نسبت به اعمال, رفتار اشتباهات و شکست های گذشته خود است. یکی از عامل های ایجاد افسردگی طرز,تفکر افراد است. فرد افسرده استدلال"؛و منطقش در مورد مسایل, اشتباه و نارساست. آن ها اغلب اتفاقات ناگواری را که برایشان پیش می آید. به نوعی فاجعه. مصیبت و بدبختی تفسیر می کنند و اغلب خود را مورد سرزنش قرار می دهند. به نظر بک طرز استدلال و تفکر افراد تعیین کننده ی خالات عاطفی آن هاسّت و نه بر غکس آن و به شیوه ای که فروید باور دارد فرد افسرده محکوم طرز تفکر غیر منطقی واقضاوت نادرست درباره ی خود است روش مشاوره ی هیجان مدار (۳.۳1) با توجه به این که خود را محدود به یک محور و یا یک نظریه نکرده است و به گونه ای" گسترده از نظریه های شناختی» انسان گرایانه استفاده می کند بیش تر روی طرز تفکر و منطق افراد افسرده کار کرده و در این راستا از روش های شناختی و دادن بینش به افراد استفاده کرده است و به فرد آموزش داده شد که تفکرات غیر منطقی خود را از تفکرات منطقی مشخص نماید سپس به او آموزش داده شد به شیوه های علمی بویژه با استفاده روش های نظریه ی الیس به جدال با تفکرات غیر منطقی بپردازد. استفاده از روش صندلی خالی  فصلنامه ی زن وجامعه. سال اول. شماره ی سوم, پاییز ۱۳۸۹ ۱۳۷ نیز در اصلاح تفکرات غیر منطقی و احساس گناهی که فرد می کرد موثر بود و همچنین بازخوردی که اعضای گروه به فرد در مورد طرز تفکراتش آرایه می کردند» بسیار موثر بود. از دلایل دیگر موثر بودن این شیوه ی مشاوره می توان به تأکیدش بر هیجان های مثبت به جای«فیجان ای یسور اجساساه تازهبیاق اجساساه وهیجان.هاین که مار ترآن بیان آن را ندارد به وسیله ی درمانگر بیان می شود و توانایی این روش در به هم زدن تعادل چرخه های منقی,تعامل وربا تقییر ریت های تقاتلی؛, را حل های جدیدق را صنگلات قدیمی بیدا می کنند که این وضعیت و چرخه های جدید دلبستگی را تحکیم می بخشد اشاره کرد که در فرضیه ی سوم مشاوره به شیوه ی هیجان مدار ( ]۳:۳) بر کاهش اضطراب معلمان زن مقطع همان گونه که از جدول ۶ مشاهده شد میانگین اضطراب گروه آزمایش پس از حذف تاثیر پیش نون 11۸۱ وبرای گروه کندرزن ۲/۸۵ شده است: این نظان دهدهی قاثیر یت صفاورهبه یافته های این پژوهش با یافته هایواکر و همکاران (۱۹۹۶)» بونانو (۱۹۹۷)» میکولیستر واکر و همکاران (۱۹۹۶)» میکولیستر فلورین و تولمکس (۱۹۹۰)» طی پژوهش هایی نتیجه گرفتند که در موقعیت های استرس و تهدید نیازهای دلبستگی برجسته می شود و دلبستگی عاطقه را تنظیم می کنند و به کرمگ کنند نا بارووقایت لاش زا بهتر هماهنگ شوند, بونانو(۱۹۹۷). در پژوهشی بر ابزار هیجان به عنوان روشی برای مقابله با اضطراب ناشی از مرحمتی(۱۳۸۵) در پژوهشی نتیجه گرفت که مشاوره به شیوه ی متمرکز بر هیجانات ]۳.۳ بر از دلایل موّثر بودن مشاوره به شیوه ی هیجان مدار ۳.۳1 بر کاهش اضطراب می توان به موردهای او آتجایی که اضطراب تخریکی,هیجانی است که وقتی شلذتاسی یأبتریرای شوه میشکل بیاز می شود. و می توان گفت اصل مهم برای کنترل و درمان اضطراب پذیرش و درجه بندی موقعیتهای اضظراب زا و ضدت الاب آلسظ. که در اروش 1 با آگاهی پذیرش احساسات :و هیجانات این مهم صورت می گیرد. در ادامه به صورت گسترده از روش های آرامش عضلانی تصور مثبت»جایه: جا کردن توجه استفاده شد که در کاهش اضطراب تأئیز گذاز بودنن:  ۱۳۸ بررسی اثر بخشی مشاوره به شیوه ی تمرکز بر هیجان ها... فرضیه ی چهارم: مشاوره به شیوه ی هیجان مدار ( ۳۳1) بر کاهش حساسیت بین فردی همان گونه که از جدول ۸ مشاهده شد. میانگین حساسیت بین فردی گروه آزمایش پس از حذف نانیر پیش آزمون ۱/۷۶و برآی گروه: کنترل ۲/۸۲۹ فده است! که این ششان ذهنده ی‌تاثیر مثبت مشاوره به روش متمرکز بر هیجانات (۳1:]) برکاهش میزان حساسیت بین فردی است. یافته های این پژوهش با یافته های کنگ و امونز (۱۹۹۲)» کندی, مورو و استون (۲۰۰۱) و مرحمتی (۱۳۸۵) ه باشد. کینگو آموتر(1۹۹۲) و کدی مور و واقسوی ۰ج پژوهش هایی ابراز هیجان, بویژه ابراز هیجان به موقع و مثبت. پيامد طولانی مدتی برای زندگی دارد. ابراز هیجان مثبت با بهزیستی نقش قابل توجهی در حفظ و نگهداری روابط بین فردی دارد ابراز هیجان مثبت رضایت افراد را افزایش می دهد و باعث کاهش استرس و اضطراب می گردد. از دلایل موثر بودن این شیوه ی مشاوره ای می توان اشاره کرد که پایه و اساس این روش تشوری الیستگی است‌توهدف خوه: را بر خوه سای و تال قره قرار داده استت از راه خویقین بنداری مثبت سعی در خود نظم بخشی فرد و سیستم احساسی ذ د دارد و در جلسه های آموزث ی به صورت گسترده از روش های درستی بیان احساسات. تصور مثبت, خلق معانی تازه» صندلی خالی, صندلی داغ, رابطه ی درمانی.برای صدورهاچساسان تازه استفاده شد و‌بازخوردی که اعضای گروه به هم منتقل می کردند. در کاهش حساسیت بین فردی موثر بود. همچنین در تبیین این فرضیه باید بیان کرد با توجه به جایگاه و اهمیت ارتباطات و مولفه های مهم.آن مثل گوش دادن موثر و صحبت کردن, همدلی کردن و ابراز احساسات و باورها باعث افزایش صمیمیت و تفاهم بین افراد می شود زنان با این آموزش ها ۵ ۳۹۹۷ 6 رهگ یام ای غیر کلامی» احساسات: و ۱- شاملو س. ۱۳۶۸ .آسیب شناسی روانی » چاپ دوم - تهران انتشارات » رشد ۲- کرمی ۱۳۸۰۰ فرم تجکاید,نظرشداه/:-90 561 ۰ مرکزنشز,روان تنج *دانشکده روان شناسی علوم #سمارنانت اک :7 راختمای سضخشن روآننم یرای روآن شنافان 9 ترخمه خسن پاش شریفی,مخمد ۴- مرحمتی» ز. ۰۱۳۸۵ اثربخشی مشاوره به شیوه ی تمرکز بر عواطف(1:171) بر سلامت روانی دانشجویان دختر دانشگاه آزاد مرودشت, پایان نامه کارشناسی ارشد گروه مشاوره دانشگاه آزاد واحد مرودشت ۵- میلانی فر» ب. ۰۱۳۷۰ بهداشت روانی» تهران » نشر قومس  فصلنامه ی زن وجامعه. سال اول. شماره ی سوم, پاییز ۱۳۸۹ ۱۳۹ ۶- هالفورد ب. زوج درمانی کوتاه مدت . مترجم مصطفی تبریزی » مژده کاردانی و فروغ» جعفری (۱۳۸۴) ۰ 4 .0.۸ ,83003000 - ۵۶ ععتام 200 دمنامص6 که کدمزکع ده [مج ۳ -7 7 - ۱1126 . (1) 106 , رعوامطا عم لمصصمصط۸ ۵1 م30 ۰ 6۳6۵6601 آمهدزدم 0 - ۳۳۵0۳ ۶٩ ۳۵ .5.1997 و ماصقاکساآر۸ و 6 60ع 0 .۸ 1260۳8۰ -8 . 0۳061605 1۳۵007 لام ۷۵۳۵۵ 1۵۳ کعزمه 136 مامت 60ع1۵0 -صعاطامتم 200 3 . م۸ - 166 , 020 ۷۵1 ۰ 7076 370 - 3/0006 [۵مز 862 ۶ 700۳0۵ : 90۲06۳5نل بواعتحصه فصه 0۵0 و علرواد عجنا‌ماک۸ ,2000 مطی 200060 -9 5۰ ا 65 نی 03200 : 0۳0۳۵ ۰ ۳00 200 تن ۵۶ ۸۵۳۵0 156 روما املزم ۸ بدمزکد۳معل که اصعصدن عطا هنز فعامسی 40 0131100اع ۳۵ ۵80006 ,ص6۷6 1۲6 31683006 , 2001 و. تعطاه ۶ ٩ مف0اوع ی -11 م1311 ,30 و 11116۳6068 آه ندز وصه امعم . علطم 877 آاهعنصنا6 156 3۵00۶60 - 3۵0۵ , 2004 وکا و ۳6606۲8 -12 ۵ عاصعنل ص02 : م1362 1060 - 00۵ ,2002 کی ,6۳66066۲8 -13 مزع 10 مد رقم 16:۸6 صماعصنطاعه ۰۰۷۷ +کعصناعع1 نعطا اهاط 06 8 :+ م36 لفعنکروطام مهد صوزوعصده 8۵00۵1 ,2003 م۸ ب,فقالن77 -14 0 ۲وانله 06۳۹0 ۵۶ م10 2 انوم -5۵[1۶ عصنعنی۳۵ ۵۳ کع تمصع عنام ص۳۵ 0 ۵ 3613000 ,۵8 ۵1 فص منادیم 0۵و ,2003 وظ.ا۵ 1 -14 30۵1 , 15000۳1 ه500 که کارومع +عبصعوطاه 200 و صمامعنلی ولنه0 بونلنده‌اند۸ . (5) , 68 و0108 وم آهن500 200 انلم 06۳500 0۶ 00۳655100 00000۵1 ۵6۳ ندیه ,1990 بش۴ ,3۳۳۵5 بشسا, 8ص -15 500۸۹ 200 بوانام 06۳۹00 ۵۶ اهنامز کعه عجرم لفععندوطام فصه لمع مامطا عم 40 ع6علواد 601 ۰.۸ ,1990 بط ,101367 6 ۷۰ م1100 :36 ,اععطن 2000 -16 06۳50۳27 ۵۲ م70 . دمناد و۳ اععقکد ۵۶ رف عکی ۸ : طامعل 06۳500 ۵1 جعع] .0۰ - 273 , 58 , 87 10مح رم آهن0ه5 200 752-6 ,32 باقع 010 رقم صهعن م۸ .کعنو 5 عصمعا0 ۵۳۵۵۳۵1 666۵ مصنطاقفط۲۵1200 156 ,1998 باظ مصقلغزه1< ه 10 ,38۵86۲ -18 130110۵1 00ه بوازام 06۳500 بکع 5 ۰06 50060 آمعنای هه د ق۳۵۳0 19- 1۳60607, 8:06, ۳.۵۶ ۷۷۵800, 3. 2001, 110۷ 200 ۷۲6 006 60۵1 . (3) 5 . 01087 لدم 66۵1 1 07 5610۶ مک کیجم  ۳ بررسی اثر بخشی مشاوره به شیوه ی تمرکز بر هیجان ها.. :دم لقد امه ۵۷۵۶ ندیم ,1992 مش 5 ,3۳۳۵۹ بشساآ, ۵08 -20 [5002 200 توازاهط50 عم ۶م لاوز یهام هدام فصه مزع مدرم ۳۵0۵1 . 1996 .0 و ۲عفانامل گر وط0ن0ق/3 ,5.36 و 308090 ۰ 7 و ۷۷۵166۲ -21 و لاوز عسغلنط ال ونم ‌نصمحط کی کعامه 10۳ 10660 آهاهص 1۵0560 .۰ 6 - 1029 ,(64)5 , اعمامط کم آفعنصنل فصه عصناععصسی

این مقاله به بررسی اثر بخشی مشاوره به شیوه ی تمرکز بر هیجان ها (EFT) بر بهداشت روانی معلمان زن مقطع متوسطه ی شهر مرودشت پرداخته است. روش این پژوهش نیمه تجربی از نوع طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل بوده ومتغیر مستقل در این پژوهش مشاوره به شیوه ی هیجان مدار (EFT) است. جامعه ی آماری این پژوهش، معلمان زن مقطع متوسطه آموزش و پرورش شهر مرودشت که در سال تحصیلی 89-88 مشغول به کار هستند، می باشند. نمونه ی این پژوهش را 30 نفر از معلمان زن که به روش تصادفی در دو گروه آزمایشی و کنترل انتخاب شدند، تشکیل داده است. ابزار اندازه گیری در این پژوهش برای سنجش سلامت روانی، پرسشنامه ی 90 سؤالی scl-90می باشد. نتایج نشان داد که میانگین نمره های پس آزمون گروه آزمایشی نسبت به گروه کنترل کم تر بوده است و در این آزمون نمره ی کم تر، نشانه ی بهداشت روانی بیش تر است. به بیان دیگر، مشاوره به روش هیجان مدار (EFT) بر بهداشت روانی معلمان زن مقطع متوسطه شهر مرودشت تاثیری مثبت داشته و همچنین مشاوره به روش هیجان مدار (EFT) باعث کاهش افسردگی، اضطراب و حساسیت بین فردی معلمان زن مقطع متوسطه شهر مرودشت شده است.

433850

واژ گان کلیدی: کنوانسیون روتردام» حمل مر کب بین‌المللی» مبنای مسئولیت  ره فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی» سال هشتم» شماره سی‌ویکم» تابستان ۱۳۹۹ سازمان‌ها و کشورهای متعددی سعی کردند تا باهدف نظام‌مند نمودن حمل مرکب., نظام‌های یکنواختی در حمل بین‌المللی تأسیس نمایند.! کنوانسیون حمل مرکب ۱۹۸۰ ژنو از مهم‌ترین مقرراتی است که در حال حاضر در حمل ترکیبی بین‌المللی» الهام بخش بسیاری از مقررات ملی و یا منطقه‌ای است. علاوه بر کنوانسیون فوق مقررات مربوط به اسناد حمل نمونه که به‌صورت مشترکک توسط 100 و 17707۸0 تدوین‌شده است و با عنوان مقررات 2 173707۸0/100 شناخته می‌شود نیز از مهم‌ترین مقررات مربوط به حمل ترکیبی بوده که به‌صورت گسترده در صنعت حمل‌ونقل به کار گرفته می‌شوند و ازجمله می‌توان به استفاده از آن‌ها در بارنامه‌های حمل مر کب بیمکو و فیاتا اشاره نمود. آخرین و جدیدترین کنوانسیون‌های حاکم بر خمل مرکب! و حمل دریایی که می‌تواند تمام یا بخشی از یک حمل بین‌المللی را در بر گیرد» و به موضوعاتی چون «حمل‌ونقل از درب تا درب»" در همه ابعاد آن» از قبیل حمل‌ونقل کانتینری از طریق دریا و خشکی پرداخته» قواعد روتردام می‌باشد. در این مقاله پس از مقایسه اجمالی مقررات مربوط به مبنای مسئولیت در حمل ترکیبی» تغییرات قواعد روتردام نسبت به مقررات حمل مرکب در کنوانسیون حمل مرکب ۱۹۸۰ ژنو و مقررات اسناد نمونه 171707۸70/100۱۹۹۲» که هردو جز مهم‌ترین قواعد دز ک6اظ 3۵۳۵ 6 ۵۶ بونانطاهانه 156 ممعصنطعاق/3 13006 1002 1۰ [هو م2010 +عفه بناژطاهنآ ۶۵۳ حصمص1 ۵۶ بهنلزداندد۳ عط 1 اممعصدی لقلومصنن 2 - 1۳۷۵7010 ۵۶ ب0ازد 170۵ ,ها ۵۶ «عاعق/< هم عم وعل ۶۵۳ معاکنصطنک 0۳۳۵ عععنسصع) ۲ اصطلاحات دیگری مشابه حمل‌ونقل ‏ چندوجهی: (1۳390071 [1/]1111130021) وجود دارد. ازجمله می‌توان به حمل‌ونقل میان وجهی (1۳27750071" [11016۲133002» این نوع حمل» با حمل م رکب متفاوت بوده لکن می‌توان آن را درب به درب دانست و به جابه|جایی کالا در یک واحد بارگیری یا وسیله نقلیه جاده‌ای به ترتیب با دو یا چند وسیله حمل‌ونقل بدون عوض کردن شیوه حمل اطلاق می گردد) با حمل‌ونقل ترکیبی (1۳۵1350071 017011160()) اشاره نمود. به‌علاوه» اصطلاحاتی مانند «درب به درب» (170017-10-1007) نیز برای توصیف حمل‌ونقل چندوجهی به کاربرده می‌شود. بنگرید ۳.06 7080 ۷۷11800 :2257 م ,2008 .60 410 ,01017 00۳90 170016 مصهن(ز/۷ موعلاه 1" 6 ۸0۱/۳۵۱ .7 150۵۹ 5006052 :0.246 ,2008 .6 615 بهع5 بط 0۳۲60005 ۳ ر.کک: سیمایی صراف» حسین» یاری» میثم» «قلمرو اجرای کنوانسیون روتردام؛ احتمال تعارض با دیگر کنوانسیون‌ها و عدم پذیرش حق شرط»» حقوقی بین‌المللی» شماره ۸۴۵ ۱۳۹۰ ص ۰۱۱۲  تحول مسئولیت متصد: از قواعد کب ۱۹۸۰ ژنو تا روتردا تحول مسئولی ی حمل ترکیبی» از قواعد حمل م رکب ژنو تا روتردام +4 ۱۶۳ مقررات 173707۸70/100 و کنوانسیون حمل مرکب ۱۹۸۰ در رابطه با مقررات مربوط به مسئولیت و بار اثبات مقرر می‌دارند عامل حمل ترکیبی یا متصدی حمل» مسئول تلف یا خسارت وارده به کالا و نیز تأخیر در تحویل آن خواهد بود مگر آن‌ که خلاف آن را اثبات نماید. کنوانسیون حمل مر کب ۱۹۸۰ و مقررات 177707۸70/102 در مورد لیست موارد معافیت از مسئولیت متصدی حمل سکوت اختیار می‌نمایند برخلاف مقررات مذکور» کنوانسیون روتردام برای دفاع و معافیت متصدی حمل یک فهرست ارائه می‌نماید و مکانیسمی از چند دور رفت‌وب رگشت از بار اثبات را تعیین می‌نماید که مبنای مسئولیت متصدی در هر مرحله متفاوت در خصوص مبنای مسئولیت متصدی در کنوانسیون ژنو ۱۹۸۰ و مقررات اسناد نمونه ۹۲ دو نظر وجود دارد. بر اساس نظر غالب» مبنای مسئولیت متصدی در هر دو مورد فوق برفرض تقصیر بنا نهاده شده» لکن برخی نویسندگان با ارائه دلایل قابل توجه مبنای مسئولیت در این خصوص را فرض مشئولیت,قلمداد نموده‌اند».در أی.مقاله نظریات هر دو گروه نسبت به مبنای مسئولیت متصدی در قواعد روتردام نیز هر دو نظر فوق ارائه‌شده که قاطبه نویسندگان یکی از دو فرض تقصیر و یا مسئولیت را انتخاب نموده‌اند و اغلب فرض تقصیر به‌عنوان نظر غالب مطرح گردیده! لکن در مقاله حاضر به این نکته توجه شده که با توجه به چندمرحله‌ای بودن دعوا در قواعد روتردام مبنای مسئولیت در هر مرحله و قسمت از دعوا متغیر بوده و روتردام از چند مبنای مسئولیت تبعیت می‌نماید. به‌عبارت‌دیگر یکی از فرضیات نوشتار حاضر تغییر مبنای مسئولیت متصدی در قواعد روتردام در هر مرحله از دعوا می‌باشد. نظریه دیگری که در این نوشتار طرح گشته» توصیفی است که از مبنای مسئولیت به‌عنوان یک فرضیه ارائه‌شده» در این تعریف, مبنای مسئولیت از بار اثبات دعوا کاملا تفکیک گشته و ۱ مردانی» محمدحسن, تأثیر کنوانسیون روتردام بر حمل مرکب کالا رساله دکتری حقوق خصوصی, دانشگاه علامه  ره فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی» سال هشتم» شماره سی‌ویکم» تابستان ۱۳۹۹ یکی از شرایط تحقق مسئولیت مدنی» فعل زیان‌بار می‌باشد و از طرفی می‌توان چنین بیان نمود که به‌طور کلی» فعل زیان‌بار» زمانی نامشروع است که در پی نقض یکی از تعهداتی صورت گیرد که حقوق و قواعد عمومی به مفهوم عام خود (قانون» عرف» رویه قضایی و دکترین) بر عهده شخص نهاده و یا خود اشخاص در روابط خود با دیگران (تعهدات قراردادی) متقبل شده‌اند." با این دیدگاه» مسئولیت مدنی به دوشاخه اصلی زیر تقسیم می‌شود: الف- مسئولیت مدنی به معنای مسئولیت خارج از قرارداد یا مسئولیت قهری هرگونه مسئولیت قانونی که فاقد مشخصات مسئولیت قراردادی باشد مسئولیت خارج از قرارداد یا مسئولیت غیر قراردادی نامیده می‌شود." منظور از ضمان قهری, الزام به پرداخت مالی یا انجام امری است» بدون اینکه آلزام مزبور از توافق اطرفین ناشی شده باشد." در فقه و قانون مدنی مسئولیت خارج از قرارداد را اصطلاحا ضمان قهری می‌دانند. این مسئولیت وقتی تحقق پیدا می‌کند که ضرری که به شخص دیگر وازدشده است» ناشی از عدم اجرای قرارداد پا تخلف مراد از مسئولیت مدنی به معنای عام» التزام شخص به جبران خسارت و ضرر وارده به دیگری است» اعم از اینکه منشا ضرر جرم باشد يا خسارت ناشی از فعل غیر عمد یا عدم اجرای قرارداد یا قانون." این مسئولیت زمانی تحقق می‌یابد که ضرر وارده»آنتیجه عدم اجرای قرارداد مابین زیان‌دیده و زیان رساننده باشد.* با توجه بهاين که رابطه بین متصدی حمل و فرستنده کالا بر ۱ تقی زاده» ابراهیم» حقوق حمل‌ونقل دریایی» تهران» مجد ۱۳۹۲ ص۱۴۴ ۲ جعفری لنگرودی» محمدجعفر ترمینولوژی حقوق» کتابخانه گنج دانش, چاپ ۰۱۸ ۰۱۳۸۶ ص۶۴۳ ۳ تقی زاده» ابراهیم» هاشمی» سید احمدعلی» مسئولیت مدنی - ضمان قهری» ناشر دانشگاه پیام نور» ۰۱۳۹۱ ص۸ ۴ تقی زاده» ابراهیم» حقوق حمل‌ونقل دریایی» تهران» مجد» ۰۱۳۹۲ ص ۱۵۲ به نقل از: 011 10۳01۳ ,8015 کل5127 ۵. تقی‌زاده» ابراهیم» هاشمی» سید احمدعلی» مسئولیت مدنی- ضمان قهری» ناشر دانشگاه پیام نور» ۱۳۹۱ ص ۸ ۶ تقی‌زاده» ابراهیم» حقوق حمل‌ونقل دریایی» تهران؛ مجد ۱۳۹۲ ص۱۴۴ به نقل از: لوراسا میشل» مسئولیت مدنی»  تحول مسئولیت متصد: ات از قواعد کب ۱۹۸۰ ژنو تا روتردا تحول مسئولی ی حمل ترکیبی» از قواعد حمل م رکب ژنو تا روتردام 4 ۱۶۵ مبنای قرارداد حمل‌ونقل تحلیل می‌شود» طبیعی است که مسئولیت متصدی حمل‌ونقل از نوع مقررات مربوط به کنوانسیون‌های حمل برخلاف اصل اولیه حاکم بر قواعد مسئولیت مدنی است» بدین نحو که متصدیان حمل» غالبا مسئول هرگونه زیان و خسارتی هستند لکن بار اثبات عدم تقصیر بر عهده ایشان است. لذا هسته اصلی یک کنوانسیون حمل‌ونقل را مسئولیت متصدی حمل شکل می‌دهد و اساسی ترین رکن نظام مسئولیت شامل «مبنای مسئولیت» متصدی حمل و تحمیل بار اثبات دعوی می‌باشد." با توجه به موارد فوق» لازم است نظام‌های رایج و واژه‌های ۱- نظام مبتنی بر تقصیر لازم‌الاثبات": در این نظام» مدعی ورود زیان باید تقصیر خوانده را اثبات نماید و اصل بر عدم تقصیر خوانده است. در نظام مبتنی بر تقصیر اولا مسئولیت بر تقصیر استوار است و ثانیا زیان‌دیده باید تقصیر عامل زیان را اثبات کند به‌عبارت‌دیگر» طبق این نوع از مسئولیت» اصل» عدم تقصیر متعهد است و مدعی باید تقصیر وی را اثبات کند." این نظام ۲- نظام مبتنی برفرض تقصیر* (اماره تقصیر): در این نظام» تقصیر خوانده مفروض است اما ممکن است با اثبات عدم ارتکاب تقصیر و با اثبات سعبی و تلاش متعارف از جانب وی» ۳- نظام مبتنی برفرض مسئولیت: در اين نظام» خوانده به‌صرف اثبات بی‌تقصیری از مسئولیت معاف نمی‌شود بلکه باید غیرقابل انتساب بودن علت وقوع خسارت و خارجی بودن ۱. رسولی» محمد» حقوق حمل‌ونقل» لنگرود» سمرقند» چاپ اول» ۱۳۹۲ ص ۸۱ ۲. احمدی» افشین» «بررسی تطبیقی حدود و مبنای مسئولیت متصدی حمل‌ونقل دریایی در کنوانسیون روتردام یا کنوانسیون بر وکسل و هامبورگک»» مطالعات حقوق تطبیقی» دوره۶» شماره ۲» پاییز و زمستان ۱۳۹۴» ص۴۴۷ به نقل از: 6 ۴۳ وانانطهن ۱٩ عاقهظ ۸۳۵ ۰۲ 5۳۳۵ 770 7۳۵ ,(0.) مفقا ,11609 فا رگ ,ق7200 ۴ تقی‌زاده» ابراهیم» احمدی» افشین» «بررسی تطبیقی حدود و مبنای مسئولیت متصدی حمل‌ونقل دریایی در کنوانسیون روتردام با کنوانسیون‌های بر و کسل و هامبورگک»» مطالعات حقوق تطبیقی» دوره ۶ شماره ۲» پائیز و زمستان ۱۳۹۴» ص ۴۴۶. .(116 ۳۶0052 16 دنا ص0۳6 :ط۳۳۵) با نازط عم مک 0 عصنعع 3۳ 6  ره فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی» سال هشتم» شماره سی‌ویکم» تابستان ۱۳۹۹ آن را با ذکر عامل ورود خسارت اثبات نماید.! لازم به ذکر است این قواعد مسئولیت بهره‌بردار برخی از حقوق‌دانان کاربرد اصطلاح فوق را خالی از اشکال نمی‌دانند زیرا ممکن است تقصیر را مفروض دانست اما مسئولیت نمی‌تواند: مفروض انگاشته شود زیرا مسئولیت نتیجه‌ی تشریفات دادرسی و اثبات تقصیر ضرر و رابطه سببیت است." بنابراین نمی‌توان با به کار بردن اصطلاح مسئولیت مفروض» تمام این تشریفات و ار کان سه گانه مسئولیت مدنی را مفروض انگاشت.؟ ۴ نظام مسئولیت مطلق*: در این نظام» متصدی درهرحال مسئول است و حتی اثبات وقوع خسارت با علت خارجی و غیرقابل انتساب» او را از مسئولیت مبری نمی کند. پیروان این نظریه بر این باورند که چون هدف از مسئولیت مدنی جبران خسارت وارده است پس به تقصیر نباید به‌عنوان یکی از ارکان مسئولیت مدنی توجه شود ازاین‌رو همین که شخص زیانی را به بار آورد باید آن را جبران نماید و صرف وجود رابطه علیت بین عمل فاعل و زیان وارده کافی است تا لازم به ذکر است که تفاوت فرض مسئولیت و فرض تقصیر علاوه بر چگونگی دفاع متصدی حمل» در خسارت ناشی از علل ناشناخته نیز.دارای ثمره عملی می‌باشد. بر اساس نظام مبتنی برفرض تقصیر در زمینه خسارات ناشی از علل مجهول وناشناخته» متصدی می‌تواند با اثبات عدم ارتکاب تقصیر از جانب خود» از مسئولیت رهایی یابد. اما در نظام فرض مسئولیت» متصدی باید علت خسارت و غیرقابل انتساب بودن آن را به خود» اثبات نماید و ادعای وی در خصوص مجهول بودن علت خسارت رافع مسئولیت وی نیست." بنابراین با تعیین مبنای مسئولیت ممکن ۱ رسولی» محمد» حقوق حمل‌ونقل» لنگرود) سمرقت ۰۱۳۹۲ چاپ اول ۸۸ ۲ لسان, مصطفی,» «تعهد ایمنی متصدی حمل‌ونقل در قرارداد حمل‌ونقل کالای خطرناک»» پژوهشنامه حمل‌ونقل» سال ۳ یزدانیان» علیرضا «مبانی مسئولیت مدنی متصدی در قراردادهای حمل‌ونقل کالا در حقوق ایران و فرانسه»» مجله حقوقی ۴ ژوردن» پاتریس» تحلیل رویه قضایی در زمینه مسئولیت مدنی» میزان» چ ۱» ۰۱۳۸۶ ص ۰۱۷۳ ۶ رسولی» محمد حفوق حمل‌ونقل» لنگرود. سمرقند. ۱۳۹۲ چاپ اول» ص۸۴ ۷ هاشمی‌زاده» علیرضا «مبنای مسئولیت متصدی حمل دریایی کالا مقررات لاهه» مقررات هامبورگک و حقوق اسلامی»»  تحول مسئولیت متصدی حمل ترکیبی» از قواعد حمل مرکب ۱۹۸۰ ژنو تا روتردام ۹ است اثبات تقصیر بر عهده زیان‌دیده قرار گیرد یا وی از اثبات تقصیر معاف شود." ۳- مبنای مسئولیت متصدی در کنوانسیون حمل مرکب ۱۹۸۰ ژنو اهمیت حمل مرکب در تجارت بین‌الملل و نیاز به یکپارچه‌سازی مقررات حاکم بر آن» منجر به تلاش‌های زیادی در این راستا گردید. در میان این تلاش‌ها که از سال ۱۹۷۵ آغاز شد و به تدوین سه مجموعه از قوانین شکلی انجامید» کنوانسیون ملل متحد در رابطه با حمل مرکب بین‌المللی ۱۹۸۰ از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.؟ کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (178107۸0) اعلام نمود که اسناد نمونه ارائه‌شده توسط 100 جهت تنظیم اسناد و مقررات حمل مرکب کافی نبوده و بنابراین مذاکرات و تلاش‌های کنفرانس ملل متحد در باب تجارت و توسعه ادامه یافت. بیش از ۸۰ کشور ۱۵ آژانس ویژه و سازمان چندملیتی و ۱۱ سازمان غیردولتی در تبادل‌نظر و بررسی این قوانینشرکت داشتند و در ۲۴ می سال ۱۹۸۰ کنوانسیون حمل مرکب کال" تصویب شد. ۷۰ کشور که در میان آن‌ها کشورهای دریایی مهمی بچشم می‌خورند» سند نهایی این کنوانسیون را:امضا نمودند." اگرچه در تدوین این کنوانسیون» روش‌های حمل موجود برای کشورهای توسعه‌یافته موردتوجه قرار گرفت اما مهم‌ترین قوانین آن بر مینا و با الهام از مقررات مربوط به کشورهای درحال‌توسعه بنا نهاده شده است.؟این کنوانسیون هم‌زمان با تدوین مقررات هامبورگک ۱۹۷۸ که یک کنوانسیون تنظیم‌شده برای حمل قواعد ژنو ۱۹۸۰ که باهدف یکپارچه‌سازی قوانین حمل مرکب بین‌المللی کال" تدوین‌شده بود به تصویب ۳۰ کشور جهت لازم‌الاجرا شدن نیاز داشت لکن تاکنون تنها ۱۷ تصویب را در ۱ پزدانیان» علیرضا «مبنای مسئولیت مدنی متصدی در قراردادهای حمل‌ونقل کالا" در حقوق ایران و فرانسه»» مجله حقوقی 7 ۸1106000 356 ۵۳۵ و رتاک 060 ,10۳۵۵۵۳۵ ,اعنههگ ,3/0616 3006۳۲ .2 9 ,77096-۷50 0065۸۰ ۵ ع۸00۲0۵ .ک. ۸ :رهاع2 ۹۳۵ 3096 مککما موم + ما 2017 6 با ]1 122050۵1 1 ,5 ,1995 ,0013۷6710071 200000 ۳۵ 0۳۵ ,60005 ۵۶ 1۳3050071 لو مصخا 1 هام10 ۵۵ 60۷6205 عصمناق< معانصتآ .3 ,7/1۵۵۵ ]7۱۵۲۲۵۵۲۵ ۵ 00۷6۲۵۲۱ 7۳6 وبظ لناق۳ ,12756 ۷۷/00 ,م1005 .4 4 ,193 86۷۰ بآ .1۵ 57 ,1982 ,00005 ]۵ 71۳۵۳۶0۵۲۲ بآ .لآ ,64 ,1989 ,11077100011517 1۸۳ عع71611ع ۳20 ۵901 ۳006۵ 7۳6 ,کامط ,170۲066 .5 ,17116۲۵0۵ 013 0011۷6111011 7۳6 رظ 8201 ,13796 ,۷۷/1113 ,[[0ع1719 :0622 ,611 386۷۰ +00212-3 ,8.193 بآ بلا1 ,57 ,1982 ,0005 ]0 1۳۵۶00۲1 71100۵01  ره فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی» سال هشتم» شماره سی‌ویکم» تابستان ۱۳۹۹ این خصوص کسب نموده است.! کنوانسیون حمل مرکب ۱۹۸۰ به‌طور ویژه حمل مرکب بین‌المللی کالا را پوشش می‌دهد؟ با این شرط که مکان دریافت يا مکان تخلیه کالا در یکی از به هنگام تهیه و تدوین کنوانسیون ژنو ۱۹۸۰ تعیین قواعد حاکم بر روابط طرفین قرارداد» موضوع بحث‌های طولانی و محل برخورد و تضاد منافع و اندیشه‌های حقوقی بود که در این مورد بین کشورهای جهان سوم و کشورهای اروپایی اختلاف‌نظر وجود داشت. ازیک‌طرف کشورهای عقب جهان سوم بر مسئولیت عامل حمل ونقل ترکیبی بر اساس نظریه مسئولیت مطلق (مسئولیت بدون تقصیر) اصرار می‌ورزیدند» از طرف دیگر کشورهای اروپایی از مسئولیت بر مبنای تقصیر طرفداری می‌نمودند که نهایتا تصمیم بر پذیرش نظریه اخیر گرفته شد.؟ ا زآنجایی که در مقدمه کنوانسیون حمل مرکب کال" ۱۹۸۰ تصریح‌شده است که مسئولیت عامل حمل ترکیبی مطابق این کنوانسیون برفرض تقصیر استوار است"» تعیین مبنای مسئولیت متصدی حمل در کنوانسیون ۱۹۸۰ سازمان ملل متحد ممکن است به نظر ساده و بدون پیچیدگی باشد چرا که عامل حمل ترکیبی با اثبات این موضوع که مرتکب تقصیر نشده است خود را از علی رغم تصریح مذ کور در مفاد کنوانسیون» مقرراتی وجود دارد که بیشتر متناسب با فرض مسئولیت می‌باشد و نظر برخی از حقوقدانان را به در نظر گرفتن اماره مسئولیت در این خصوص نزدیک نموده است. لذا در خصوص مبنای مسئولیت متصدی حمل در قواعد ژنو ۱۹۸۰ نظر قطعی وجود ندارد لکن می‌توان گفت. که نظریه غالب فرض تقصیر می‌باشد. از جمله دلایل طرفداران فرض تقصیر این است که از یک‌سو بند «د» در مقدمه کنوانسیون 1 1713۳066 01۵ وان اهنآ ۲۵۲۳۹۵۲ 60096 116000 معصنامتق0 مکحعوص داعم 1۰ + ,2012-2013 ,)60 ۵۶ 1700۷6۳ ,کزوع15 1.2 صز 3/3316 6و6 عا هنک 0۳ 605 0۶ 1۳۵500۳۲ ما3 هد 13600 ۵ ص06 کصمنق1< #عانصتا ماعتاج۸ .2 05 م0۶ 1۳۵۶00۳۲ هو و3۵0 13620 ۵۳ صمص 056 کصمنق< فعکندت] بقاس۸ .3 ۴ محمدزاده وادقانی» علیرضا «ترابری چند نوعی و نارسایی قانون داخلی»» مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی» ۰۱۳۷۲ 4 3/]2916۳ 1۵۳ 15615 ,0067۵10۲ ۳۵۲۹00۲۲ 1100001 ۳۲۱۵٩ زانط 1۳۵ ۵۶ «8صقط7 .5 4 ,1993 ,۷۵165 داناه5 ۵۷۷ ۵1 /زد ۳ 1۳0] ,125  تحول مسئولیت متصد: ات از قواعد کب ۱۹۸۰ ژنو تا روتردا تحول مسئولی ی حمل ترکیبی» از قواعد حمل م رکب ژنو تا روتردام مد ژنو صراحتا مبنای مسئولیت متصدی حمل را فرض تقصیر اعلام نموده و از سوی دیگر بند ۱ از ماده ۱۶ متصدی را مسئول خسارت وارده به کالا دانسته مگر اینکه «.... عامل حمل‌ونقل مر کب ثابت نماید که خود اوه مأمورین يا نمایندگانش یا هر شخص دیگر مذکور در ماده ۱۵ کلیه اقداماتی که به‌طور معقول جهت احتراز از واقعه و پیامدهای آن لازم بوده» به عمل آورده‌اند.» بنابراین آنچه عامل حمل ترکیبی برای رهایی از مسئولیت باید اثبات نماید» انجام کلیه تعهدات خود و اقدامات متعارف و معقول برای جلوگیری از خسارت و حادثه است و تکلیفی در پیدا نمودن علت وقوع خسارت و یا اثبات یکی از موارد پانزده گانه معافیت همانند موارد مذکور در کنوانسیون روتردام ندارد. لذا مبنای مسئولیت در این کنوانسیون اماره تقصیر و يا فرض خطا در مقابل» عده‌ای نیز مبنای مسئولیت متصدی در مقررات فوق را فرض مسئولیت دانسته و برای اثبات این نظر دلایل زیر به‌عنوان‌مثال ذ کرشده است ۱ حمایت از فرستنده و گيرنده ایجاب می‌کند.مبنای مسئولیت عامل حمل چنین باشد. عدم پذیرش این مبنا منجر به این نتیجه خواهد شد که عامل حمل به‌صرف اثبات این امر که کوشش و مراقبت لازم و معمول را انجام داده است» بتواند به‌راحتی از مسئولیت معاف شود بدون اینکه به تشخیص این امر بپردازد که چگونه محموله خنارت‌دیده است. ۲- هماهنگی و یکنواختی بین کنوانسیون‌ها و مقرزات بین‌المللی نیز توجیه کننده چنین ۳- دربند ۱ماده ۱۶ مقررشده است. که عامل حمل ترکیبی» برای رهایی از مسئولیت باید ثابت کند که خود او مأمورین يا نمایندگانش يا هر شخص مذ کور در ماده ۱۵ کلیه اقداماتی که به‌طور معقول جهت احتراز از واقعه و نتایج آن لازم بوده» به عمل آورده‌اند. بر این اساس به نظر می‌رسد اثبات همه اقدامات معقول و متعارف بدون تصور اثبات سبب زیان ممکن نیست. ۴- ماده ۱۷ کنوانسیون نیز مبنای موردنظر را توجیه می‌کند. در این ماده آمده است: «هرگاه تقصیر یا غفلت عامل حمل‌ونقل ترکیبی» نمایندگان يا مأمورین او یا هر شخص دیگر مقرر در ماده ۱۵ به همراه علت دیگری منجر به تلف يا خسارت يا تأخیر در تسلیم شود» عامل  رب فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی» سال هشتم» شماره سی‌ویکم» تابستان ۱۳۹۹ حمل ترکیبی تنها مسئول تلف» خسارت يا تأخیری است که به تقصیر يا غفلت او قابل انتساب باشد» مشروط بر اینکه عامل حمل ترکیبی» آن میزان از تلف» خسارت يا تأخیر در تسلیم را که بر اساس این ماده» متصدی حمل» برای کاهش میزان مسئولیت خود باید به اثبات این امر بپردازد که سبب دیگری نیز باعث ورود زیان شده است» یعنی اسباب ورود زیان را به‌طور جداگانه تمیز دهد و اثبات نماید. این وظیفه متصدی حمل در مورد فوق یعنی اثبات سبب زیان» در دعاوی متعددی نیز مورد استناد قرا رگرفته است؟. حال چگونه می‌توان پذیرفت قانون‌گذار در ماده ۱۷ وظیفه اثبات سبب زیان را در مورد اجتماع علل پذیرفته» اما ماده ۱۶ در موردی که جمع اسباب وجود ندارد» عامل را از اثبات آن معاف کرده است". برخی استدلالات فوق قابل رد بوده و برخی نیز خالی از وجه نیست» همان گونه که ذکر شد برخی از حقوقدانان مبنای مسئولیت متصدی در کنوانسیون ژنو را به فرض مسئولیت نزدیک می‌دانند بااین وجود» فرض تقصیر به دلیل ذکر در مقدمه و وجود نص قوی‌تر می‌باشد چرا که اولا طبق مقررات این کنوانسیون تعهد متصذی حمل به صحیح و سالم رساندن کالا از نوع تعهد به‌وسیله نه تعهد به نتیجه است» زیرا اگر تعهد او تعهد به نتیجه بود متصدی حمل برای معافیت از مسئولیت باید وجود یک علت خارجی را ثابت می کرد؛ علت خارجی هم عبارت است از هر حادثه مستقل از اراده متعهد؛ یعنی علتی که خارج از اختیار وی بوده يا قابل پیش‌بینی و رفع نبوده است؟. این استدلال مسئولیت متصدی را به فرض تقصیر نزدیک‌تر می‌نماید. 2 اه ۲ اه تاه 8 ی ن ی و۶ از سوی دیگر ضرورت وجود یکنواختی میان مبنای مسئولیت در کنوانسیون‌های مختلف را ۱ میرزانژاد جویباری» اکبر مرادی گوارشکی» «محسن» چالش‌های موجود در مسئولیت عامل حمل‌ونقل ترکیبی در کنوانسیون ژنو (۱۹۸۰) و تأملی در حقوق ایران»» پژوهش‌نامه حقوق علوم اسیاسی» سال اول» ش دوم و سوم» ۱۳۸۵ ص۱۸۴ میرزانژاد جویباری» اکبر» مرادی گوارشکی» محسن» «چالش‌های موجود در مسئولیت عامل حمل‌ونقل ترکیبی در کنوانسیون ژنو (۱۹۸۰) و تأملی در حقوق ایران»» پژوهش‌نامه حقوق علوم سیاسی» سال اول» ش دوم و سوم» ۱۳۸۵» ص ۱۸۴ به نقل از: ناه 016 هانه۸ ,600790 07 0076 0۵ 660 ,و600۳ ۵۳0۵۲ مصنقنلان/ زاغا 1 6 156 ,ص۷۷1 و16 :012-13 م0 26.0 /ع نامه نو هگ وغل 1//: 1۳0 ,6.00 6/3 113/2010 زو 1۵101۵۷ //:صاکط نم معا اند ۸ ,2۳00۸ 0۳06۳ فصه ۳ میرزانژاد جویباری» اکبر» مرادی گوازشکی» «محسن» چالش‌های موجود در مسئولیت عامل حمل‌ونقل ترکیبی در کنوانسیون ژنو (۱۹۸۰) و تأملی در حقوق ایران» پژوهش‌نامه حقوق علوم سیاسی»» سال اول» ش دوم و سوم» ۱۳۸۵ ص ۰۱۸۴ ۴ تفرشی» محمد عیسی و محمدرضا کامیار» «مبنای مسئولیت مدنی متصدی حمل‌ونقل در کنوانسیون حمل‌ونقل ترکیبی بین‌المللی کالا و مقایسه آن با حقوق ایران»» مجله مدرس علوم انسانی» دوره پنجم» ش‌۴» ۱۳۸۰» صص ۲۸-۲۷  تحول مسئولیت متصد: ات از قواعد کب ۱۹۸۰ ژنو تا روتردا تحول مسئولی ی حمل ترکیبی» از قواعد حمل م رکب ژنو تا روتردام 40 ۱۸۱ نمی‌توان دلیل مناسبی جهت اثبات فرض مسئولیت در کنوانسیون ژنو ۱۹۸۰ دانست چرا که اولا رویه واحدی در این خصوص وجود نداشته» ثانیا این ادعا که در اکثر کنوانسیون‌های حمل استناد یه حمایت از گیرنده یز نمی تواند استدلال مناسیی باشک چرا کذ:اولا فزضن تقسیر نی می‌تواند از گیرنده حمایت نماید و ثانیا کنوانسیون‌های حمل برای ایجاد توازن و تعادل میان منافع ذی نفع کالا و متصدی حمل تنظیم‌شده‌اند لذا صرف حمایت از ذی‌نفع کالا" نمی‌تواند دلیل البته استناد به بند ۱ ماده ۱۶ که مقرر داشته (عامل حمل تر کیبی» برای رهایی از مسئولیت باید ثابت کند که خود او مأمورین یا نمایندگانش يا هر شخص مذکور در ماده ۱۵ کلیه اقداماتی که به‌طور معقول جهت احتراز از واقعه و نتایج آن لازم بوده» به عمل آورده‌اند» به تئوری فرض مسئولیت نزدیک‌تر است و نمی توّان‌انه این استدلال ایراد جدی وارد نمود چرا که مطابق آن متصدی باید عدم تقصیر خود و همچنین علت وقوع حادثه را اثبات نماید» یعنی تا زمانی که متصدی نتواند علت وقوع حادثه را اثبات نماید نمی‌تواند خود را از مسئولیت مبری نماید لذا این مقرره به فرض مسئولیت بسیار نزدیک است. درنهایت به نظر می‌رسد» علی رغم:اینکه در عمل و با توجه به‌امکانیزم و مفاد خود کنوانسیون ژنو ۱۹۸۰ به‌ویژه الزام متصدی به اثبات علت حادثه جهت رهایی از مسئولیت» فرض مسئولیت متصدی قابل‌قبول‌تر است» لیکن با توجه به اینکه در مقدمه این کنوانسیون مبنای مسئولیت متصدی صریحا فرض تقصیر اعلام‌شده» چاره‌ای جز پذیرش این فرض نیست» چراکه در مقابل نص نمی‌توان اجتهاد نمود لذا مفاد ماده ۵ نیز باید با در نظر گرفتن همین پیش‌فرض تفسیر شده و اطلاق این ماده و کلیه مواد ناظر به مسئولیت متصدی در کنوانسیون ژنو در این چهارچوب تفسیر می گردد بدین بیان که چنانچه متصدی اثبات نماید» کلیه مراقبت‌های لازم و متداول نوعی» جهت جلوگیری از حادثه را انجام داده است» حتی درصورتی که نتواند علت دقیق و جزئی حادثه منجر به تلف را توضیح دهد با اثبات انجام کلیه احتیاط‌های لازم جهت جل و گیری  ره فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی» سال هشتم» شماره سی‌ویکم» تابستان ۱۳۹۹ مقررات مربوط به اسناد نمونه 178707۸10/106 ازجمله مقررات مهم مربوط به اسناد حمل نمونه است که امروزه بخش مهمی از صنعت حمل‌ونقل تحت پوشش آن قرارگرفته است. پس از عدم موفقیت کنوانسیون سازمان ملل متحد در مورد حمل‌ونقل مرکب بین‌المللی کالا (کنوانسیون حمل مرکب ۱۹۸۰) در لازم‌الاجرا گشتن» دبیرخانه 17307۸70 اتاق بازرگانی بین‌المللی و دیگر دست‌اندر کاران جهت ارائه یک راه‌حل موقت برای اسناد حمل مرکب! و بنابراین 177707۸0 با همکاری 120 قوانین غیرآمره ای را با مشار کت کامل بخش خصوصی, فرستندگان» سازمان فیاتا و بیمه گران تدوین نمود. برای این منظور تا سال ۱۹۹۱ چندین جلسه تشکیل شد و تعدادی پیش‌نویس به ثبت رسید.؟ آخرین پیش‌نویس به تائید سازمان‌های شر کت کننده رسید و در هفتم ژانویه سال ۱۹۹۲ پیش‌نویس نهایی مقررات 173107۸70/100 منتشر شد" و این مقررات جایگزین مقررات 100 گردید.؟ بنابراین مقررات 78707۸70/106] به‌عنوان جایگزین مقررات 1062 (و نه مقررات کنوانسیون ملل متحد در مورد حمل‌ونقل مرکب بین‌اللملی کالا) در نظر گرفته شد." مقررات 1۸707۸0/00 برای طرفین خصوصی این امکان را فراهم می‌نماید که قراردادهای حمل خود را بر مبنای این قوانین تنظیم کنند» بااین‌حال این قوانین برای استفاده به‌جای قوانین ملی حمل ویژگی اصلی قوانین 72707۸70/126],ماهیت قراردّاهتی,آن است» لذا این قوانین تنها تا زمانی قابلیت اجرا دارند که با مقررات آمره کنوانسیون‌های بین‌المللی يا قوانین ملی در تعارض نباشند." به همین دلیل تعیین زمان و نوع حمل در زمان تلف کالا و آمره بودن يا نبودن قوانین مرتبط با آن روش حمل برای تعیین مقررات حاکم بر حمل هر مرحله الزامی است:۸ 1 1570/1662 01۵ 10ا(ط0 ۲ 00۳۹۵۲ 60۲96 [0 170 معصنامتع0 ,06۲5 1.60016 1 ,2012-2013 ,)60 0۶ 1700۷0۳107 ,کز9ع15 12 1 3/3316 ,6 11وع عا هنیک 0۳۲ 9 ۳۵016۲۱ ۲۳۵ 5016 7۳۵ 10 +کعاگ 806۳۵0۲ 7۳۵ مقلد‌زمه ۷۷ عصنعطاد0 بسن .2 0206 0۶ 1700۷6۳ ,17036۳53 1.2 ۵1 3/]38167 و2 ره هار۵ اس ۵۵ ]111۵۲۱۵۹۵۱۵ ]٩ کاعع که ۳9۷,100 ۳۵ 1 00۷610016۲۹5 ۳۵۳۵ 3 ماحقف) .4 ,1,۵۵۵ ۵3۵ اازطاره۷ ۵ع5 ,و1۵00 ۱٩ اانط ۳۶ ۳٩ ۲۵۱6 01و12 7۳۵ باصتق6 ,2۳000۳ .5 [,۵ 1,1۵۵ ,۵۱۹۵۵ 111۵۲1 ]٩0 650615 ۲۳9,010 ۲۳۵ 1۱ 00۷۵10011۵۹ ۳۵۳۵ م7 باق .6 او [ه 0[ ۷2/۲7 ,۳۵/160 ۵۶ ۵ 1۵ 7۳۵۹00۲۸ 110001 م۸ صامله/3 ,ععاحقا0 .8  تحول مسئولیت متصد: از قواعد کب ۱۹۸۰ ژنو تا روتردا تحول مسئولی ی حمل ترکیبی» از قواعد حمل م رکب ژنو تا روتردام 4 ۱۰۳ مقررات 177707۸170/1060 مجموعه‌ای از وی ژگی‌های مهم مقررات 122 ۱۹۷۵ و کنوانسیون حمل مرکب ۱۹۸۰ را در خود جای‌داده است. چرا که اولا همان گونه که ذکر آن گذشت این قوانین مانند مقررات 1۳0 ۱۹۷۵ از ویژگی اختیاری و تکمیلی بودن بهره می‌برد! لذا الزام آور نیست. اتخاذ این رویکرد باهدف پذیرش بیشتر مقررات مذکور توسط بخش‌های مختلف صاعت پوده است, ثانبا مینای مسقولیت در قبال تلت» خسارت با تأخیر ذر تتحویل کال" در این قوانین» مشابه قواعد ژنو ۱۹۸۰ و به‌صورت مبنای مسئولیت مبتنی بر تقصیر می‌باشد" این بدان معنا که عامل حمل ترکیبی مسئول است مگر آنکه بتواند اثبات نماید که تلف کال" درنتیجه خطا یا قصور و کوتاهی شخص وی یا خدمه‌ها و کارمندان» عوامل و ماده ۵ و ۶ از این مقررات را می‌توان مهم‌ترین مفاد تعیین مسئولیت متصدی و مبنای آن دانست. مبنای مسئولیت متصدی در این مقررات شباهت زیادی به کنوانسیون ۱۹۸۰ ژنو دارد و به اعتقاد برخی نویسندگان اصولا به سمت فرضن تقضیر گرایش دارد. در بند اول از ماده ۵ مقرر گردیده: ( مطابق بنک ۴ از آماده ۵» و ماده ۶ مقررات 06 عامل حمل ترکیبی مسئول تلف یا خسارت وارده به کالا و نیز تأخیر در تحویل آن خواهد بود اگر رویداد منجر به تلف, خسارت یا تخیر در تحویل آن در زمان تصدی وی (که در بند ۱ از ماده ۴ تعریف شده است) رخ دهد مگر آنکه عامل حمل ترکیبی اثبات نماید که خطا یا قصوری که باعث خسارت به کالا یا تأخیر در تحویل آن شده باشد يا در این رویداد دخیل باشد قابل انتساب به وی» خدمه یا کارگزاران و يا هر فرد دیگر مذکور در ماده ۴ بند ۴ ماده ۵ نیز به‌منظور حمایت از متصدی حمل دریایی یا حمل از طریق آب‌راه‌های درون مرزی چنین مقرر می‌دارد: «به زغم مقرزه بند ۱ از ماده ۵ این مقررات» درصورتی که تلف» خسارت يا تأخیر در تحویل کالای حمل شده از طریق دریا یا آب‌راه‌های درون‌مرزی به دلایل ذیل رخ داده باشد عامل حمل ترکیبی مسئول چنین تلف» خسارت يا تخیر در تحویل کالا با 1 1570/16 ۵3۵ انا نها 600۲۳۹۵۲ 60۳9۵ 17100 معصنامته0 ,کتعلوصاطاعام) .2 3 ,2012-2013 ,60 ۵۶ از 700] ,کز9ع15 1.2۷ صز 3/]3516۲ ,69116 عا انس 0۳  ره فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی» سال هشتم» شماره سی‌ویکم» تابستان ۱۳۹۹ الف- قصور» خطا و یا افعال ناخدا ملوان» ناوبر یا خدمه‌های متصدی حمل در ناوبری و ب- آتش‌سوزی» مگر آنکه این رخداد به دلیل خطای عمدی متصدی حمل به وقوع بااین حال» هر گاه تلف یا خسارت وارده به کالا ناشی از عدم قابلیت دریانوردی کشتی رخ داده باشد عامل حمل ترکیبی می‌تواند انجام اقدامات لازم برای حفظ قابلیت دریانوردی کشتی مطابق این مقررات» مسئولیت متصدی در این زمینه کم‌وبیش به مقررات لاهه نزدیک گشته لذا قواعد مسئولیت در مقررات 170707۸70/1060 در موارد حمل دریایی به نظر تلخیص و بر اساس مقررات 1787۳7۸70/1۳2» استناد به خمایت‌های مذکور و معافیت‌های ذکر شده مستلزم این امر نیست که در قرارداد حمل» حمل از طریق دریا لزوما موردتوافق قرا رگرفته باشد» بااین‌وجود درصورتی که حمل کالا از طریق دزیا به‌نوعی نقضن قرارداد محسوب گردد استناد به دلیل عدم ذکر موضوع «تأخیر» در تبصره‌ی بند ۴ ماده ۵ مقررات 17007۸70/106 که مربوط به مسئولیت متصدی است» نظریاتی بر این اساس مطرح گردیده است که چنانچه تفسیری تحت‌الفظی از مقرره مذکور داشته باشیم» عامل حمل ترکیبی به‌منظور استفاده از استثنائات مسئولیت که مربوط به قصور خدمه کشتی می‌شود.» نیاز به اثبات انجام و اجرای اقدامات ضروری جهت ایجاد قابلیت دریانوردی: کشتی توسظ صاحب کشتی ندارد." همانند بند ۲ از ماده ۱۶ کنوانسیون حمل مرکب ژنو ۱۹۸۰ تأخیر در تحویل در مقررات 06 زمانی تحقق می‌یابد که کالا ظرف مهلتی که صریحا توافق شده» تحویل داده نشود؛ اگر چنین توافقی نشده باشد مهلت تحویل» زمان معقولی است که یک عامل حمل 0 ,00110۳۵5 7۳۵۳۹00۲ ,1/1۵۵۵ ۹۵ و ۳۵۳۵۳۵ ۳۳۵9۶ م۸ 2200 ,ففقای 1۰ ۰ ,1997 ,غالا 7۳۵۳50071 170100001 مظ 3/۵0 مکام70ظ ,36 ق1۳۳۳ ,عون .2  تحول مسئولیت متصد: ات از قواعد کب ۱۹۸۰ ژنو تا روتردا تحول مسئولی ی حمل ترکیبی» از قواعد حمل م رکب ژنو تا روتردام 4 :۱۰ ترکیبی وظیفه‌شناس باید کالا را با در نظر داشتن اوضاع‌واحوال موردنظر, تحویل دهدا. با عنایت به ماده ۱۳ این مقررات» این‌طور استنباط می‌شود که این مقررات با موضوع مسئولیت به‌صورت ساده و واضح روبه‌رو شده و عاری از پیچیدگی‌های موجود در دیگر کنوانسیون‌های حمل است". مقررات مسئولیت ارائه‌شده در بند ۱ ماده ۵ مقررات 6 بین تلف قابل مکان‌یابی يا غیرقابل مکان‌یابی تفاوتی قائل نمی‌شود؟. بااین حال این گونه فرض شده است که اگر کالا از طریق دریا یا آب‌راه‌های درون‌مرزی حمل شود عامل حمل ترکیبی می‌تواند از معافیت‌های خاص مندرج در مقررات لاهه در قبال فعل» قصور يا خطا در هدایت و ناوبری کشتی يا مدیریت آن و نیز آتش‌سوزی با شرط عدم خطای عمدی بهره‌مند شود مگر آنکه اقدامات لازم جهت حفظ قابلیت دریانوردی کشتی صورت نگرفته باشد؟. بنا بر نظریه غالب* در مقررات 787107۸7/1060آ» مبنای مسئولیت متصدی حمل بر اساس فرض تقصیر است چرا که همان گونه که ذکر:ش متصدی می‌تواند با اثبات اینکه خود و اشخاصی که وی به خاطر عمل آن‌ها مسئولیت دارد مرتکب تقصیر نشده‌اند خود را از مسئولیت تبرثه نماید. بااین وجود» نظرات.و استدلالات مخالف .نیز ,وجود دارد که مطابق آن می‌توان مبنای مسئولیت متصدی در این مقررات را به فرض مسئولیت نزد یک دانست. با توجه به تشابه عبارات این مقررات» در خصوص مبنای مسئولیت و بار اثبات دعوا با کنوانسیون ژنو و نظر به اينکه دلایل مخالف و موافق فرض تقصیر و مسئولیت در هر دو مقررات مشابه می‌باشند» از تکرار مجدد این استدلالات در این مقال خودداری می رطق کنوانسیون ملل متحد درباره قراردادهای حمل بین‌المللی کالا به‌طورکلی یا جزئی از طریق 0 ,00111۳۵65 7۳۵7150071 1100۵01 ۹۳۵ ۳۵۳۵۲۵۵ ۳۲و۳۳ م۸ 2۵000 ,ففقای .2 ۵. برای توضیحات بیشتر رجوع شود به کتاب شرح مقررات 78707۸10/100] چاپ اتاق بازرگانی بین‌المللی صفحه ۹1 0 ۳ عامتعصمم عطا دم ۵860 دز نانطاهنا ‏ حعسیه عطا اقط) اعه ع10....  ره فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی» سال هشتم» شماره سی‌ویکم» تابستان ۱۳۹۹ دریا! (قواعد روتردام) به‌عنوان آخرین تلاش برای یکپارچه‌سازی و ایجاد توافق بین رژیم‌های مسئولیت حمل م رکب بین‌المللی شناخته می‌شود. این کنوانسیون در تاریخ ۱۱ دسامبر سال ۲۰۰۸ توسط مجمع عمومی ملل متحد پذیرفته‌شده و مراسم تنفیذ آن در شهر روتردام و در ۲۳ سپتامبر ۹ جرا شد." هدف اصلی قواعد روتردام» جایگزینی آن با سه رژیم بین‌المللی تنظیم قواعد حمل دریایی کالا یعنی قواعد لاهه» لاهه-ویزبی و هامبورگک و همچنین سامان بخشیدن به حمل مرکب دریایی بود."؟ برخلاف این سه رژیم» قلمرو قواعد روتردام جهت پوشش حمل م رکب بین‌المللی از طریق دریا توسعه یافت. این مقررات هنوز لازم‌الاجرا نگشته و جهت رسیدن به این هدف به ۲۰ تصویب نیاز دارد تا سال ۲۰۱۹ تنها اسپانیا توگو کامرون و کنگو و آن را لازم به ذکر است روتردام یک کنوانسیون دوگانه است به‌طوری که در ابتدا باهدف تنظیم مقررات حاکم بر حمل دریایی تنظیم شد و در ادامه با توسعه قلمرو خود به حمل غیر دریایی» ابعاد مرکب از حمل دریایی را نیز در برگرفت و بنابراین حمل مرکب در این کنوانسیون از حمل دریایی» حمل «درب تا درب» را پوشش,داده و در برخی از متون با عنوان «حمل بعلاوه در خصوص بار اثبات دعوا و مبنای مسئولیت متصدی, ماده ۱۷ روتردام که جز طولانی‌ترین مواد آن محسوب می گردد به تفصیل به بررسی موضوع پرداخته است. برخی از حقوق‌دانان مبنای مسئولیت را در این ماده فرض تقصیر* در نظر گرفته‌اند و برخی دیگر فرض 05 ۶و ع8داسد) 130200۵ 6 1۵۳ و60 جه ص056 کصمنق٩ 1.17060 ,2 .۳60) ۸/38۳5/63/122 206 .17.3 تعصص۸ ,63/122 .دع8 بش6 56۵ بط امد ۳ [(۵ط ۷۷ ۵ 1۱۳۵۵۲۸۵ ۵۳ :۵۵۷۲ ۵۳۵-۹۲ ۲۵۵۵ ۵۲ 1۵۶ 7۳۵50071001 2/۳۰۰ و 4 70۳21 14 ,کع‌اظ ۵10۲۵0 ۲۳۵ ]۹ 1۳۵۸ ,۲01۵1۵ 0۳۵ ما50 نام ۳۵0۵۳۵0۵۰ 1۵۵ 6 ۲9۵۲۵1۲9 ۳6۶ 3010۲00 ۳6 1 5 ع1ظ۳۵ظ 0015600 ,۳ع1 ,رتعصدا3.۸ ,ب6 0 6 12۷ 3/006 1 م70 ,۳۵۳65 و0۳۳۵ ]26۲ ۹/0۲:۵۵ ۵۵ ۲0۳۳۵۹ 1 3/68 3016۲۵0 ۳۵ ]1٩ ونانطهانه 1۳6 مقعصنطعاق/< ,130066 علهناآ .4 ,7/۵۵۹۵ 0۵۵۲ بونانطونآ «م 170۳0۳۶ ۰۲ ونانطاععهظ 1۳۵ ۳۵۹۹00۲۶۵ ما71 - 1۳۷/۵7010 ۵۶ بز 1703 مها ۵ +ماعق/3 او عم حوعل 1۵۳ نانک ,کاع 00۳۳ 00۳۳96  تحول مسئولیت متصد: ات از قواعد کب ۱۹۸۰ ژنو تا روتردا تحول مسئولی ی حمل ترکیبی» از قواعد حمل م رکب ژنو تا روتردام 4 ۱۵۷ مسئولیت را مبنای مسئولیت متصدی در این ماده می‌دانند. بر اساس بررسی انجام‌شده در اکثر منابع موجود در اکثر موارد» نویسندگان مبنای مسئولیت متصدی در قواعد روتردام را فرض تقصیر قلمداد نموده‌اند» حال آنکه به نظر می‌رسد استدلالات طرفداران فرض مسئولیت از قوت بیشتری برخودار می‌باشد. بااین‌حال باید پذیرفت که روتردام از یک مبنا در باب مسئولیت متصدی تبعیت ننموده و مبنای مسئولیت در این قواعد ترکیبی از فرض تقصیر قواعد عام مسئولیت مدنی و فرض مسئولیت می‌باشد یعنی روتردام هر سه مبنا را دارد. با توجه به وضعیت رفت وب رگشت بار اثبات دعوا در روتردام که به بازی پینگ‌پونگ نیز تشبیه گردیده است در هر دور بسته به شرایط متصدی ممکن است با فرض تقصیر قواعد عام مسئولیت مدنی یا فرض مسئولیت مواجه گردد. در این گفتار ابتدا مکانیزم رفت‌وبرگشتی بار اثبات دعوا و نحوه تعیین مسئول خسارت وارده به کالا در روتردام تبیین می گردد و سپس مبنای در ماده ۱۷ این قواعد مبنای مسئولیت با تغیین تفصیلی و دقیق نحوه تخصیص بار اثبات به هر یک از طرفین تبیین گشته است. طرفین شامل مدعی از یک‌سو و متصدی در سوی دیگر ماده ۱۷ به‌عنوان مقرره اصلی این فصل» یک روش گام‌یه گام را برای ترسیم چارچوب ارزیابی دعاوی و دفاعیات ارائه نموده است-" ذر این نماده بار اثبات به‌صورت تودرتو» و با یک فرایند چندمرحله‌ای ارائه‌شده است. این چارچوب یکی دیگر از تحولات مهم قواعد روتردام است زیرا هیچ یک از کنوانسیون‌های بین‌المللی پیشین تاکنون چنین نظام عاری از ابهام و کاملی جهت تعیین بار اثبات طراحی ننموده بودند؟. با تحلیل ماده ۱۷ قواعد روتردام» می‌توان گفت که این کنوانسیون در تعیین مسئولیت متصدی» چند مرحله از حیث بار اثبات مقرر کرده است. ۴-۱- مرحله اول: فرض مسئولیت متصدی و تحمیل بار اثبات بر وی :6 0116۲0011 7۳6 66720 ,أعن7 16۲ ۷۵2۵ مقعلقا10۵ مقااز۳ ,۳۰ 305۵61 ,زوعاحنن5 1۰ 7 |۷۷۳۵ 60005 ]٩ ۵۲۲۹9۴ 1۱۵۲۳۵۵۵۳۵۱ ۵ ۵۲ ۲۵۳۹۲۹۵ ۵۳ 600۵1۵ 170 1۳۵ ۸ :۵۲۳1۵86 560 [1711071۵110710 101 10/01111168 01۵ 00118011008 5 606۴ م7200 قطناصنظ .2 0 0006 1707106 036۹6 ,600065 71/00106 70۳۵6 ۳۵ ]٩ رسک ۲00۳۵۵۲۵۷۴ و 95عزکتاظ 1316۳2005۵1 صذ عصصه‌ع 3۳۵ ععع16 5 مافم هد مامتها ۵0۰ عمط  ره فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی» سال هشتم» شماره سی‌ویکم» تابستان ۱۳۹۹ درواقع» با توجه به بند ۱ ماده ۱۷ جهت ایجاد مسئولیت متصدی در قبال تلف» يا خسارت وارده به کالاها و همچنین تخیر در تحویل» دور اول اثبات ادعا بر عهده مدعی است» یعنی او باید تلف» خسارت» تخیر و يا واقعه و شرایطی که منجر به بروز خسارت شده يا در ایجاد آن نقش داشته را اثبات نماید و درعین حال ثابت کند خسارت در طول مدت مسئولیت متصدی ! همان گونه که ذکر آن گذشت برخی نویسندگان» قواعد روتردام را مانند قواعد پینگک‌پونگ؟ در نظر گرفته‌اند؟؛ چرا که وقتی مدعی این موضوع را اثبات کند و این مرحله را با موفقیت رد کند. بار اثبات از دوش مدعی به عهده متصدی منتقل می‌شود. در اینجا مسئولیت متصدی مفروض است اما وی یک فرصت خواهد داشت تا بار اثبات را معکوس کرده و با لذا برخلاف نظر برخی نویسندگان که اظهال: نطو ده‌اند؛ «... مقرره اصلی مسئولیت متصدی که در دو بند اول از این ماده ارائه‌شده است بر اساس تقصیر مفروض متصدی حمل يا افراد مذ کور در ماده ۱۸ استوار گشته..: امفاد و ساختار بندهای.م ذ کوزبه فرض مسئولیت متصدی طبق بند ۲ از ماده ۱۷ متصدی حمل از تمام یا بخشی از مشئولیت خود مبری می‌شود اگر بتواند اثبات نماید که تمام یا بخشی از تلف, خسارت با تأخیر» قابل انتساب به تقصیر وی يا یکی از اشخاص مذکور در ماده ۱۸ نیست., مانند شرایطی که یک کانتینر با محتوای مواد خطرناک دچار سانحه آتش سوزی شده و آتش به کانتینر مجاور سرایت نماید؛ در این شرایط می‌توان استناد نمود که متصدی حمل در این رویداد مسئول نیست." لذا مطابق بندهای دوم و سوم ماده ۱۷- که در خصوص رفع تمام یا قسمتی از مسئولیت ۱. مدت‌زمان مسئولیت متصدی حمل مطابق ماده ۱۳ قواعد روتردام از زمانی آغاز می‌شود که «کالاهای موضوع حمل را 1/۸1/0201 ۲2۱" که جعاست 20110200 76 یک صقل۸ مصقصام) .0 31376 ,133368 .3 :ما طاهانه ۸‏ ب[عصن ‏ 00 ,106۲5 80۲ کاطع 00 ۰ 7100۳1۵۲ توطامرطنطاکگ اهنآ 00۳۲1۵۲۶ 1۳۵ ]٩ داکه8ظ ۲۳۵ 0۲ ع۳هع 5۳ 7270 706 فا نقلا ص136 مگ مقا0ط2 2 .4 ,0 انصها5 وبوعحلوص۸ و حل۳ع5 ,0مصنلذج 10۳620 ,قعاتقحا0) ,قاق106020 مقاقدظ ,5.۷۷۵۵6 ,009 ,10007 ,۸01101001071 0۳۵۲60 ۸۵ نکعآسط 30000 7۳۵ ماعقط30 منام‌ند 1 مصمالنت  تحول مسئولیت متصد: ات از قواعد کب ۱۹۸۰ ژنو تا روتردا تحول مسئولی ی حمل ترکیبی» از قواعد حمل م رکب ژنو تا روتردام 40 :۱۰ الف - در بروز علت يا یکی از علل تلف» خسارت يا تأخیر» تقصیر خود وی يا هر شخص دیگری که او مسئول عمل آن‌هاست (اشخاص مذ کور در ماده ۱۸)» دخالت نداشته است. ب - به‌جای اثبات تقصیر مذ کور در بند فوق» ثابت کند که یک یا چند مورد از خطرات استثنا شده! موجب تلف, يا خسارت يا تخیر شده‌اند و یا در ایجاد آن دخالت داشته‌اند. به‌عبارت‌دیگر در مرحله اول» متصدی دو راهکار جایگزین دارد تا دلیل بر ضد ادعای اگر متصدی نتواند هیچ‌یک ا زآنچه در بندهای ۲ و ۳ ماده ۱۷ آمده را اثبات نماید این فرصت از دست می‌رود و لذا فرض مسئولیت پیش گفته پابرجا می‌ماند و متصدی در قبال تلف» خسارت و تخیر مسئول است به این جهت که او نتوانسته است اماره مسئولیت را از خود منصرف از سوی دیگر چنانچه متصدی قادر به اثبات موفق بند ۲ ماده ۱۷ شود و طی آن ثابت کند که علت یا یکی از علل بروز خسارت ناشی از تقصیر وی يا اشخاصی که وی مسئول عمل آن‌هاست نبوده است» در آن صورت مسئولیت متصدی,» بسته به اينکه موفی شده است چه چیزی را ثابت کند» به‌طور کامل يا جزئی رفع می‌شود لذا لازم نیست تا خطرات استثناشده در بند بعدی را اثبات نماید. اما در موردی که متصدی تصمیم می گیرد» وجود خطرات استثنا شده مذ کور در بند ۳ را (موارد پانزده گانه معافیت متصدی در روتردام) اثبات نماید؛ و موفق به اين کار هم می‌شود» باز دعوای مسئولیت وی پایان نمی گیرد» و فرآیند تعیین بار اثبات دعوا به دور دوم کشیده می‌شود. تا این مرحله را می‌توان مرحله اول نزاع میان متصدی حمل و ذی‌نفع کالادانست. بندهای ۲ و ۳ از ماده ۱۷ روتردام مبنای مسئولیت متصدی درااین کنوانسیون را به سمت پذیرش فرض مسئولیت سوق می‌دهند» چرا که چنانچه متصدی بخواهد به بند ۲ از ماده ۱۷ استناد نماید نمی‌تواند با صرف اثبات عدم تقصیر و انجام تعهدات مقتضی» خود را از مسئولیت برهاند بلکه می‌بایست علت خسارت 6 ۴ 01۳۵۱۹ 0۲۱ 013۷6۲۱0۲۱ 7۳0005 171060 ۲۳۵ 11( 30520609۰ ,ایدم تمطانطا0 .2 (۶ع۳1 3016۲0 7۳۵) 560 بط 20۳ ۳ ۷/۳۵۱ 0005 ]٩ ۲۵۲۲۹9۵ 1112۲۵۵۳۵۱ 3 )2 ۹6۵۱6 0 ۲۹۵۵ ,1۵۲۳۵۵۵ 11۵6۲ ۵ 50101011 40و16 16و31 اس ددععع50 61 0۳4 165 و770۳ 3۵ بکه‌اظ رطع موه تعسو ۱۲۳۵ 0۳۳۵۳۵ ۸ ,2013 ,1300ن182 وزان 506 خعقحصقط 1 ,(ق1109) تا ازع تا 005 مققانا ,کعاناظ  رب فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی» سال هشتم» شماره سی‌ویکم» تابستان ۱۳۹۹ و يا حادثه را شناسایی نموده و ثابت نماید» این علت به وی و يا اشخاصی که وی مسئول عمل ایشان است مستند نمی‌باشد که این امر همان فرض مسئولیت می‌باشد. چنانچه متصدی بخواهد به بند ۳ از ماده ۱۷ استناد نماید بازهم باید علت و دلیل حادثه زیان‌بار را اثبات نماید و صرف اثبات عدم تقصیر و يا انجام تعهدات و رعایت احتیاط متعارف نمی‌تواند وی را از مسئولیت برهاند» لذا باید پذیرفت که بند ۳ از ماده ۱۷ روتردام نیز بر اساس فرض مسئولیت متصدی بنا نهاده شده است. با توجه به موارد مذ کور می‌توان گفت که در دور اول اثبات و پس از آنکه مسئولیت متصدی مستند به بند ۱ از ماده ۱۷ اثبات گردید وی با فرض مسئولیت مواجه می‌گردد و نمی‌تواند با اثبات عدم تقصیر خود را از مسئولیت برهاند» لذا روتردام در این بخش از فرض مسئولیت تبعیت نموده است. ۴-۲- علت عدم حذف شرابط پانزده‌گانه معافیت متصدی در روتردام نکته حائز اهمیت اینکه با تدقیق "و تعمق آدر بند ۲ و.۳ماده ۱۷می‌توان گفت که میان این دو بند همپوشانی‌های زیادی وجود دارد؛ لذا ممکن است این سوال ایجاد گردد که چرانگارندگان روتردام علی‌رغم وجود بند ۲ که شامل بیشتر موارد مذکور در بند ۳ می گردید این موارد را حذف ننمودند. به‌عنوان‌مثال فورس ماژور» خطرات دریا جنگ و مخاصمات اغتشاش» قرنطینه و فرامین قضایی و حکومتی اعم از توقیف واضبط و ...» عیوب ناشناخته» فعل یا ترک فعل فرستنده» غیوب ذاتی کالاها و عیوب بسته‌بندی کالا همگی/جز مواردی بودند که بند ۲ ماده مذکور شامل آن‌ها می‌شد و حتی در صورت عدم ذکر در بند ۳ بند ۲ این موارد را در بر می گرفت. «شاید بتوان برای وضع بند ۲ ماده ۱۷ مبنای روانی نیز در نظر گرفت» توضیح آنکه متصدیان حمل‌ونقل در برخورد با یک کنوانسیون حمل دریایی این پرسش برایشان فوق‌العاده اهمیت خواهد داشت که آیا ممکن است باون ارتکاب هیچ"تقصیری مسئول شناخته شوند؟ قطعا پاسخ مثبت به چنین پرسشی طرد آن مقررات را در پی خواهد داشت» لذا برای حصول اطمینان خاطر متصدیان» وجود بندی مانند بند ۲ ماده ۱۷ ضروری می‌نماید.» همچنین ممکن است دلیل دیگر عدم ایجاد چنین تغییری را احتراز از ایجاد تغییرات اساسی ۱. احمدی» افشین» حقوق حمل‌ونقل دریایی با تأکید ب رکنوانسیون روتردام ۶۲۰۰۹ مطالعه نطبیق یکنوانسیون‌های بر وکسل,»  تحول مسئولیت متصد: ات از قواعد کب ۱۹۸۰ ژنو تا روتردا تحول مسئولی ی حمل ترکیبی» از قواعد حمل م رکب ژنو تا روتردام 48 ۱۶۱ در ظاهر روتردام که باعث تردید در پذیرش آن می گردد دانست. حفظ بندهای مذکور به‌صورت سنتی و کلاسیک امکان استفاده از رویه قضایی ایجادشده در حمل دریایی که طی سالیان طولانی در این نوع از حمل ایجادشده را فراهم می‌نماید و آرای قضایی گذشته می‌توانند در رویه قضایی پشتوانه قواعد روتردام در تفسیر و اجرا باشند. یکی دیگر از مزایای باقی ماندن این لیست آن بود که کشورهایی که در آینده این کنوانسیون را مورداجرا و اعمال قرار خواهند داد می‌توانند بر رویه‌ها و آرای قضایی که بر اساس این لیست ایجادشده است اتکا نموده و مورداستفاده قرار دهندا. ۴-۳- مرحله دوم: فرض تقصیر متصدی همراه با بار اثبات معکوس پس از دور دوم از مرحله اول» ممکن است دعوا به اتمام نرسیده و جریان دعوا و بار اثبات به مرحله دوم کشیده شود» لذا درصورتی که متصدی موفق شود یک یا چند مورد از خطرات استثنا شده را اثبات نماید» در آن صورت.مدعی امکلف می‌شود تا دلایل بیشتری برای اثبات ادعای خود در این مرحله ارائهنماید,و با اثبات تقصیر امتطد؛؛مجددا بر دوش وی قرار می گیرد. پس از اتمام دور دوم» روتردام از مبنای جدیدی تبعیت نموده و به فرض تقصیر نزدیک می گردد» در این مرحله مدعی می‌تواند با اثبات تقصیر متصدی, بار دیگر مسئولیت را متوجه وی سازد لکن در این مرحله بار اثبات تقصیر بر عهده مدعی می‌باشد» لذا مبنای مسئولیت در روتردام در این مرحله فرض تقصیر لکن با بار اثبات معکوس می‌باشد. علی‌رغم بند ۲ و ۳ از ماده.۱۷ و حتی در فرضی که متصدی یکی از موارد بندهای ۲ و یا ۳ را با موفقیت به اثبات برساند بازهم با توجه به بندهای ۴ و ۵ ماده ۱۷» ممکن است مدعی با تلاش جهت اثبات یکی از موارد تقصیرّات سه گانه"(مذ کور در بند ۵ از ماده ۱۷) راه را برای تقصیرات سه گانه مذ کور که بر اساس ماده ۱۴ کنوانسیون روتردام به‌عنوان تعهدات متصدی در سفر دریایی تعیین‌شده است. با عناوین «عدم قابلیت دریانوردی کشتی»» «امکانات نامناسب 4 :۲۵۱1۵86 560 ,110۵11071۵ 1 68 ها 0۵ 0011801108 60۳۵۳ منا700 ,قصللطنظ 1۰ 0 0006 1/0706 036۹6 ,600065 1707106 70۳۵6 ۳۵ ]٩ سک ۲00۳۵۵۲۵۵۷۴ 5 101620۵1 هز عحصحصعع 8۳۵ عصع36 دک ماه منم ها مکعاسگ 0۲۲۵0  ره فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی» سال هشتم» شماره سی‌ویکم» تابستان ۱۳۹۹ کشتی» و «حفاظ‌های نامناسب کالاها» در مقررات لاهه نیز وجود داشت و در ردیف تعهدات در موردی که مدعی گزینه ۱ (تقصیر متصدی يا زیرمجموعه‌اش در ایجاد خطرات استشنا شده) را برای اثبات انتخاب می‌کند» و موفق به اثبات آن شود در آن صورت متصدی دیگر موقعیتی برای ارائه دلیل ضد آن نخواهد داشت و لذا مسئولیتش محرز می‌شود. اگر برعکس مدعی نتواند این گزینه را به درستی اثبات نماید» فرض می‌شود که متصدی تقصیری مرتکب اما اگر مدعی گزینه دوم را انتخاب کند» یعنی ادعا کند واقعه پا شرایط پیش آمده خارج از مصادیق فهرست شده در بند ۳ است و موفق شود ادعایش را ثابت کند در آن صورت مطابق با قسمت ب بند ۴ ماده ۱۷ بر متصدی فرض تقصیر بار می‌شود» ولی به وی فرصتی داده می‌شود تا دلیلی ضد آن ارائه کند که ثابت نماید واقعه یا شرایط مورد استناد» امکان نداشته از تقصیر وی یا زیر مجموعه‌اش ناشی شده باشد.عدم توانایی متصدی در اثبات این مسئله وی را مسئول می گرداند. این حالت ثانویه تقصیر متصدی است که در ماده ۱۷ قواعد روتردام بدان اشاره‌شده اگر مدعی گزینه سوم را انتخاب انماید و مدعی شود خسارت از جهت عدم قابلیت دریانوردی» امکانات نامناسب يا حفاظ نامناسب باشد و ادعای خود را با موفقیت اثبات نماید با توجه به قسمت ب بند ۵ ماده ۱۷ در این صورت تقصیر متصدی مفروض دانسته می‌شود ولی وی فرصت دوباره‌ای خواهد داشت تا دلیل ضد آن بیاورد و ثابت نماید هیچ‌يک از این موارد سه گانه در بروز خسارت موردنظر نقش نداشته است و يا اینکه وی تمام مراقبت‌های لازم را جهت رعایت موارد سه گانه فوق انجام داده و مرتکب هیچ تقصیری در راستای انجام این موارد نشده است. اگر متصدی نتواند چنین چیژی را اثبات نماید» در آن صورت فرض تقصیر وی بلاتعرض مانده است و درنتیجه مسئول خواهد بود. این سومین فرض در خصوص تقصیر متصدی است که در ماده ۱۷ قواعد روتردام ذ کرشده است. همچنین ماده ۱۷ در بند ۶ این مسئله را روشن ساخته است که وقتی بخشی از مسئولیت متصدی پیرو این ماده رفع می‌شود» در آن صورت متصدی تنها نسبت به آن بخش از خسارات  تحول مسئولیت متصد: از قواعد کب ۱۹۸۰ ژنو تا روتردا تحول مسئولی ی حمل ترکیبی» از قواعد حمل م رکب ژنو تا روتردام +4 ۱۶۳ همان گونه که ذکر آن گذشت در دور چهارم و یا به عبارتی دور دوم از مرحله دوم» بار دیگر بار اثبات دعوا بر عهده متصدی می‌افتد اما با این تفاوت که این بار متصدی با فرض مسئولیت روبرو نمی گردد بلکه با فرض تقصیر روبروست و با صرف اثبات عدم تقصیر و رعایت احتیاط‌های لازم و انجام تعهدات خود ولو اینکه نتواند علت حادثه منجر به تلف و یا خسارت را پیدا نکند از مسئولیت معاف می گردد. لذا می‌توان گفت که مبنای مسئولیت متصدی و حتی بار اثبات دغوا در این مرحله کاملا نسبت به:مرحله قبل متفاوت می‌باشد. مطابق قسمت اخیر بند ۵ از ماده ۱۷ متصدی با اثبات رعایت تکالیف و احتیاط‌های لازم از مسئولیت معاف خواهد ۴-۴- مبنای مسئولیت متصدی حمل بر اساس قواعد عام مسئولیت مدنی مطابق قسمت اول از بند ۴ ما با وضعیتی روبرو هستیم که نه فرض تقصیر ونه فرض مسئولیت حاکم است بلکه می‌توان آن را وضعیت عادی مسئولیت مدنی دانست که از قواعد عام مسئولیت مدنی تبعیت نموده و در ابتدای این گفتار به‌غنوان نظام امبتنی بر تقصیر لازم‌الاثبات به آن اشاره گردید. مطابق این بخش درصورتی که مدعی بتواند ثابت کند که خسارت و یا زیان پدید آمده درنتیجه قصور متصدی و يا اشخاصی است. که وی مسئول فعل آن‌هاست متصدی مسئول جبران خسارت خواهد بود. این حالت شبیه موارد عام مسئولیت مدنی بوده و نمی‌توان آن را فرض تقصیر و یا مسئولیت دانست لیکن قسمت ب از بند چهار ماده ۱۷ اند کی پیچیده‌تر می‌باشد و به فرض تقصیر نزدیک می گردد در این فرض صرفا آنچه متصدی ارائه نموده و توانسته اماره مسئولیت را از خود منصرف نماید بی‌اثر گشته و بار,دیگر بار اثبات بر عهده وی قرار می گیرد» لکن این بار» متصدی با فرض تقصیر روبرو می گردد چرا که لازم نیست علت حادثه و تلف را پیدا نماید بلکه باید اثبات نماید که آنچه مدعی اثبات نموده مستند به تقصیر وی نیست که در 6۰ ,1988 ,کنقاظ ۷۵ ۳۵008 کعل ,ملع 370 نها 0و۲ 170716 مصعنللز/۷۷ ,و16 1۰  ره فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی» سال هشتم» شماره سی‌ویکم» تابستان ۱۳۹۹ شاید بتوان مهم‌ترین تفاوت روتردام نسبت به دیگر کنوانسیون‌های مشابه را در باب مسئولیت» در این موضوع دانست که دیگر مقررات حاکم بر حمل بین‌الملل عموما از یک عبارت و مقرره و یک مبنای مسئولیت تبعیت می‌نمایند» لکن در قواعد روتردام» مبنای مسئولیت متصدی حمل» ترکیبی از فرض مسئولیت و فرض تقصیر و تقصیر لازم‌الاثبات است. مطابق بند ۲و ۳از ماده ۱۷ فرض مسئولیت حاکم است» مطابق قسمت ۲ از بند ۴ و بند ۵ فرض تقصیر در تعیین مبنای مسئولیت غلبه نموده و در قسمت ۱ از بند ۴ قواعد عام مسئولیت مدنی و اعمال می گردد» لذا متصدی در برخی شرایط باید عدم تقصیر و در برخی موارد عدم مسئولیت خود را اثبات نماید» در برخی موارد نیز بار اثبات بر عهده ذی‌نفع می‌باشد. دیگر تفاوت اساسی قواعد روتردام با کنوانسیون‌های دیگر حمل این است که هیچ یک از مقررات لاهه» لاهه- ویزبی» نو مقررات 78707۸70/71060] و ... اختصاص بار اثبات دعوی به هر دو طرف را مقرر ننموده و بار اثبات را کاملا بر دوش متصدی نهاده بودند» درحالی که با توجه به قواعد روتردام» بسته به هر شرایط يا هر دور مدعی یا متصدی باید بار اثبات را به دوش بکشند. لذا باوجوداینکه بنا به ادعای برخی,نویسند گان همچنان اسکلت کلی مبنای مسئولیت متصدی در کنوانسیون روتردام مشابه مقررات لاهه می‌باشد» لکن به نظر می‌رسد که قواعد روتردام یک نظام و سیستم منحصربه‌فرد در اختصاص بار:اثبات دعوی و تعیین مبنای مسئولیت طراحی کرده تا بتواند» تعادلی میان متصدی حمل‌ونقل و صاحب کالا بر مبنای تحمل خطرات با وجود کلیه فرضیه‌های فوق نظر دیگری نیز قابل‌طرح است که با توجه به عدم ارائه در دیگر کتب و مقالات ممکن است نیاز به بحخث و بررسی بیشتر یز داشته باشد. بر اساس این فرضیه» برای متصدی حمل درواقع دو مینای مسئولیت بیشتر وجود ندارد» مبنای اول» احراز رابطه سببیت بر اساس تقصیر و مبنای دوم» مسئولیت مطلق است. لذا عباراتی از قبیل فرض تقصیر! و فرض مسئولیت؟ يا مسئولیت بر اساس تقصیر لازم الاثبات" که جهت توصیف مبنای مسئولیت استفاده می‌شوند درواقع همگی یک مبنای مسئولیت را وصف می‌نمایند و آن  تحول مسئولیت متصد: ات از قواعد کب ۱۹۸۰ ژنو تا روتردا تحول مسئولی ی حمل ترکیبی» از قواعد حمل م رکب ژنو تا روتردام 4 ۱۶۵ مسئولیت بر مبنای وجود رابطه سببیت عرفی است که غالبا بر اساس ارتکاب تقصیر قابل تشخیص بنابراین تفاوت عبارات فوق صرفا در تعیین بار اثبات دعوا می‌باشد چرا که همگی از یک مبنای مسئولیت تبعیت می‌نمایند و آن‌هم تعیین مسئولیت بر اساس احراز رابطه سببیت عرفی است. اکثر کنوانسیون‌های حمل بین‌الملل ازجمله حمل مرکب ژنو ۱۹۸۰ و روتردام از این مبنا در صورت پذیرش این فرضیه و درصورتی که بتوان منظور از مبنای مسئولیت مبتنی بر تقصیر را نظریه فوق دانست شاید بتوان تعارض متن و مفاد برخی کنوانسیون‌های بین‌المللی مانند ژنو را (که مبنای مسئولیت متصدی را فرض تقصیر اعلام نموده لکن در عمل متصدی را با فرض مسئولیت مواجه می‌سازد) توجیه نمود چرا که مطابق این فرضیه» فرض مسئولیت و فرض تقصیر لازم به ذکر است بر اساس این مبنا متصدی نه در صورت ارتکاب تقصیر بلکه در صورت احراز رابطه سببیت عرفی با خسارات وارده مسئول می گردد چرا که مطابق عرف جامعه کسی مسئول است که وقوع خسارت مستند به فعل يا تراک فعل وی باشد و ارتکاب تقصیر نزد عرف غالبا معیار چنین تشخیصی است» لذا شخص مرتکب تقصیر نهابه دلیل ارتکاب تقصیر بلکه به دلیل انتساب عرفی حادثه زیان‌بار به وی مسئول قلمداد می‌گردد و وقوع تقصیر در تعیین مسئول دومین مبنا مسئولیت مطلق است که مطابق آن متصدی ولو بدون احراز رابطه سببیت و یا ارتکاب تقصیر مسئول می‌باشد» به‌عنوان‌مثال برخی کنوانسیون‌های حمل مسئولیت متصدی را در دو سطح طبقه‌بندی کرده» در بند ۱ مسئولیت متصدی را تا یک‌صد هزار 5707 برای هر مسافر مطلق یا محض دانسته و در بند ۲ آن» متجاوز از یک‌صد هزار 577 مبنای مسئولیت وی همچنان لذا شاید بتوان گفت که اصطلاحاتی از قبیل فرض مسئولیت» فرض تفسیر و تقصیر لازم الاثبات همگی در تعیین بار اثبات اهمیت داشته و تفاوتی در مبنای مسئولیت به معنای پیش گفته فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی» سال هشتم» شماره سی‌ویکم» تابستان ۱۳۹۹  تحول مسئولیت متصد: ات از قواعد کب ۱۹۸۰ ژنو تا روتردا تحول مسئولی ی حمل ترکیبی» از قواعد حمل م رکب ژنو تا روتردام رم - احمدی» افشین» «بررسی تطبیقی حدود و مبنای مسئولیت متصدی حمل‌ونقل دریایی در کنوانسیون روتردام یا کنوانسیون بر وکسل و هامبو رگک»» نشریه علمی پژوهشی مطالعات حقوق نطبیقی دانشگاه نهران» دوره۶ شماره ۲ پاییز و زمستان (۱۳۹۴) ۰ مطالعه نطبیق یکنوانسیون‌های بر وکسل» هامبورگ و روتردام» (تهران: بهرامی» ۱۳۹۵). - تفرشی» محمد عیسی و کامیار» محمدرضا » «مبنای مسئولیت مدنی متصدی حمل ونقل در کنوانسیون حمل‌ونقل ترکیبی بین‌المللی کالا و مقایسه آن با حقوق ایران»» نشریه مدرس علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس تهران» دوره پنجم» شماره۴) (۱۳۸۰). - تقی زاده» ابراهیم» حقوق حمل‌ونقل دریایی» (تهرآن: مجد. ۱۳۹۲). - جعفری لنگرودی» محمدجعفر» ترمیولوژی .حقوی» چاپ ۱۸ (تهران: کتابخانه گنج - رسولی» امحمده حقوق حما رما جاگ ولاالگوژد: سمرقند» ۱۳۹۲). - ژوردن» پاتریس» تحلیل رویه قضایی در زمینه مسئولیت مدنی» چاپ اول» (تهران: میزان» - سیمایی صراف» حسین» یاری» میثم» «قلمرو اجرای کنوانسیون روتردام؛ احتمال تعارض با دیگر کنوانسیون‌ها و عدم پذیرش حق شرط» مجله حقوقی بین‌المللی م رکز امور حقوقی - السان» مصطفی» «تعهد ایمنی متصدی حمل‌ونقل در قرارداد حمل‌ونقل کالای خطر ناکث» پژوهشنامه حمل‌ونقل دانشگاه تربیت‌معل مآذربایجان» سال پنجم» شماره سوم» پائیز - محمدزاده وادقانی» علیرضا «ترابری چند نوعی و نارسایی قانون داخلی»» مجله دانشکده  ره فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی» سال هشتم» شماره سی‌ویکم» تابستان ۱۳۹۹ حقوق و علوم سیاسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی» شماره ۳۰ (۱۳۷۲). - میرزانژاد جویباری» اکبر و مرادی گوارشکی» محسن» «چالش‌های موجود در مسئولیت عامل حمل‌ونقل ترکیبی در کنوانسیون ژنو (۱۹۸۰) و تأملی در حقوق ایران» پژوهشنامه حقوق علوم سیاسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی» سال اول» ش دوم و سوم» (۱۳۸۵). - هاشمی‌زاده» علیرضا «مبنای مسئولیت متصدی حمل دریایی کالا» مقررات لاهه» مقررات هامبورگک و حقوق اسلامی» فصلنامه پژوهش دانشگاه امام صادق(ع)» شماره 4۹ - پزدانیان» علیرضا «مبانی مسئولیت مدنی متصدی در قراردادهای حمل‌ونقل کالا در حقوق ایران و فرانسه» مجله حقوقی دادگستری (پژوهشی) زیر نظر پژوهشگاه قوه قضائیه» سال و3 30116۳0200 ع صز قص6 2۳01 صمناحاکصم) مگ مجعصها ۸‏ - (,41)4 ,2010 ,قعناحه8 عصنصما20 عسنخ/3 مه ص20 عطا عصنل ندعم ,۳165 790 عاع77 عطا ۵1 کنو هه عنا 22ص ۸ ۳۳۵6۵6 منعزوصنا 3 - 6۵۲۵1 عط] ۵۳ 06116۳60 عطق ,فان حصق لام عطا وصه ععلیس 8 11 ع۲۳ :۳ :م۳ عاطملنه7ه ,2009,213 310606۳ داکعغل 3/202 ,۸7/10 عط) ۶و لاس۸ 05 2 10205/010 /عی /صم 2009 عع1حسصق 06 ۷۷۷۷7 // 42 131021021 ها کعزاتازطاهن]آ وصه حممنامعناطا0 ک سم مامط7 ملظ - وا ,00065 عصناه/3 210۳006 عطا ۵۶ فک همم ۸ تعوقسع) 3۳۵8۲۵6 66ع16 دک ماقم هدنام اصا مصعلعام فص 0006 عصتاه/2 وکلنه8 ,8.17.3 ,(ف83002نا00 دعل) ,۷۵1.4 ملزفض) و10 مصقعل7 ,تعنصط0نقه) ‏ - 67200۵1 از ۵۶ کاعمعه ماهآناوم عطا صز کاصعصم10ع۷عل ۳۵۵۳۵ ,13 ماتق) ‏ - 8 ناه 16 طاهلنم ۸ ,ک9 ومع ۶ ماو کصد 0۵ م۳1 200۵1 ۲67ص ۵۴ کاعمعه اوماهانع۳ عط هنز 00۷۵1006۹ ۳۳۳۵ ,۳ ماحق) ‏ - 8 ناه 16 طهلند ۸ ,ک9ومع ۵۶ نها دوعص م0[ 00۷60 3120008 #عنندتآ عط ۷/1 ,102۵00 ,خقفای دم نان - 6) 562 ۲۶ 221 ۳ م۷5 علاومی اه عععنسد0 آمدوناهصعاصا عطا 1۵۳ کا 002 ۵1 ۲60ص 006۳۵ ما صمناجام5 1ع16 علههند آجاععع بای چ 06 (کع1ظ ۵6۳029 او ز 6-17 71806/718 156 ۶و جمعتقطصی ۸ +سهی اک21 عطا هز 56۵ روط 0306 7چاژد 7۵363 قط 10 ,136 ,کلب 0200 عم عطا وصه کعلط 17308 عط ,کعانت 2 ,تعنص اعد عطا ص امم‌عص 1۳ م3 م۸ صامله/3 ,ععاحهان) . -  تحول مسئولیت متصد: از قواعد کب ۱۹۸۰ ژنو تا روتردا تحول مسئولی ی حمل ترکیبی» از قواعد حمل م رکب ژنو تا روتردام 40 :۱۶ :6 لصه بوانلز اهنا +عتسم0) معتع60 [موم 3/0 ,عصنامه0 ,06ص 0ع1[م) . - -2012 ,اطع ای 0۶ بازد 1100 ,کز5ع15 1.2۷ ز 3/2516 بعصزعع عا هانگ 01 حل۳هع5 صز 316۳۵0۵1 0۵ 005۷6۵0 عط1 وبظ [0ه2 ,صع9 120 ۷/00 ,ل(م 05 - ۰ .36۷ مسآ بل8ا7 57 ,1982 ,00008 ۵۶ 1۳۵2500۳ 1/1002 ,001265 1۳۵50071 هل مسنل 1 فصه ۹۵ن۵۳ ۳۳۸ ۲ ع ۳۳۵۵ .۸ 220 ,کعقلی . - ,989 ب,طتکذهل ما30 انم ععد ۳066 دوع ۳۳۵060 1856 ,کامط ,1106 ۰ - 00 1656 رظ [8۵0 ,1.27562 ,۷۷/1112 ,17186۵1 :0622 و613 8۵۷۰ سا 18 ,64 3۰ بآ .18 ,57 ,1982 ,60008 ۵۶ ا0عص 1۳ نم ما3 هد 62ص 0 ۳ عم لبط 31620 عط1 یگ صعلش مصقصقم) .0 31806 ,کعقه‌1 ۰ - :16 12نه ۸ .[عصن1 0۵] ,1265 10۵۳ کامع 600 اقا 00ص توصنم‌منطک هو ما16 ,ع6ل[تظ 1۳3250071 م30 مطظ 3/2 ,کعام70ظ ,3 (اع1۳ ,0ع ولگ - 60 136 50176 برع 100 :165 قلعم 156 ملد مه عصاع 02 ماستن۴ ۰ - 6 م۶ 1700 ,هآ که معاکق/2 بط مناها دوم عصد هو 0ص 1۳۵۳۵ همه و6[ وم عطا ۵۶ بونانطهانه 156 مقعصنطعاه/31 مخصعمصصاآ ه0هن] ‏ - 7علمی بانازطاهناآ 1۵۳ بوصمصسعتز و تازطندک20 عط 1 نممم‌عصهه لح مص0 2 1/006 ,125 0۵۶ 2/28167 ۵۶ 068۳66 10۶ معانصدناد وکا 00۵ ععقسع) لحومصنل 1/۳ 0 للنطره۷ 56۵ ,لول ۵۶ الط عطا ۶م عام لمععل. 156 باتش ,82۳0 - عافنط مصه هدزم‌منطاک مصمعع0 131620600۵1 ماعحاهشگ مصته 3/0061 006 - 0065 ۵ م۸0 .7.5 ۸ نوداع1 همه ععمسه32 بعکصنآ مهحق6 ۶۵۳ صمنای ۸110 1 1 ,5 ,1995 ,000600 هلو مصالی 3 عطا هه وس ص113 وداک -عع 11 وه 4۳ ۷۹۵11۶ و12 3/6 هه بوله م۸ مق فقفصمط 1 مه 5060 ۰ - :۲۵۳۳۷ و۵ عطا 10۳ ها نها م۰1 1/۳ واگ ۰ - 6 ۶و اعدمطنز مادام هه ووطممعمانطم مصصناه‌ قمع عطا ما 10۳0۵05 7 6 تا ق/3 ها ه 6ص ۳و هس70 14 (2008) "ععلبط 20 م۸ 6 ,06730 بلعذ7 ۲عل ۷۵ مقعلهام100 مهازز۳ و3 2/0261 ,وعانن5 ۰ - 86 له 6ص عطا 20۶ کا هم 0۵ 00605 7۵ عط نععلح ۸ 06۳020 ۰ ,ل[ع 3/1377 576018 :1020029 م56 الط 22۳17 ۳ ۷۷۳۵۱1۲ 60005 1و وکنه[8 ۷۵۵ قص0ن۴۵ ععل ,ر0ع *3) رفصنقا) موجه عص3/2 مصعنل/۷ ,و16 - ۰ .0 ,70۵1.2.2008 .6۵ 48 رقصنقا) موجه 3/2006 ,۷/۵2 بوع0 1 - ۶ 1۳۵2۶00۳۲۲ ما3 لمدماهصمصت ۵۹ صمناصع 0 فصمناها< 1700 - ۰ ,2008 ,6۵ 6۳ بقع5 بط 0006 0۶ عوعنسه) ,۳ حول م9ع ۰۹ - 65) ع6ا ۶و عزعهظ 6 ۵۶ 5۳ 310 156 نا 13۵0 ص116 مگ م۹2 ۰ - ,0938 ,2009 و/۷ع۷1ع8 1 حصمقندتا ,دلج عمج عطا +علص ونانطه1  فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی» سال هشتم» شماره سی‌ویکم» تابستان ۱۳۹۹ هتم ۸ ولگ عم 16 باعقط2/0 ,عنام‌نص1 مصملن ,فص لنصها5 ۳ وز۶ع15 ,0067310 071 عصق لقل ما3 عطا ۵۶ چنانطه1 156 ,۵ ,و7۳۵0 3 ,9ع3[6 1۷7 حلابا50 6۷۷ 0۶ 170067 ,205 ۵۶ +عاعه/1

در این مقاله سیر تدریجی مقررات حاکم بر مبنای مسئولیت متصدی حمل ترکیبی از کنوانسیون حمل مرکب 1980 ژنو تا مقررات اسناد نمونهUNCTAD/ICC 1992  و سپس قواعد روتردام 2009 که  مهم ترین نوآوری آن  پیوند حمل ترکیبی با حمل دریایی است موردبررسی قرارگرفته است. مطابق نص کنوانسیون 1980 ژنو مبنای مسئولیت متصدی فرض تقصیر اعلام شده و همچنین غالب نویسندگان نسبت به مبنای مسئولیت متصدی در اسناد نمونه UNCTAD/ICC 1992 قائل به فرض تقصیر می باشند لکن در عمل مکانیزم بار اثبات چنان است که در هر دو گروه از قواعد مذکور، متصدی حمل عملاً با فرض مسئولیت روبرو می گردد.  قواعد روتردام، ساختاری متفاوت در اختصاص بار اثبات دعوی به هر یک از طرفین و مبنای مسئولیت بنا نهاده است، درحالی که دیگر قواعد پیشین حاکم بر حمل مرکب اجمالاً از  یک مبنای مسئولیت تبعیت می نمایند، در قواعد روتردام، مبنای مسئولیت متصدی حمل، ترکیبی از فرض مسئولیت، فرض تقصیر و قواعد عام مسئولیت مدنی است که به صورت متزلزل در هر مرحله تغییر می نماید، لذا متصدی در برخی موارد باید عدم تقصیر و در برخی موارد عدم مسئولیت خود را اثبات نموده، در برخی فروض نیز بار اثبات بر عهده مدعی است و نه متصدی.

511912

این مسأله به خصوص در دوره ابتدایی بسیار حائز اهمیت است. تحقیقات نشان می دهد پیشرفت تحصیلی دانش آموزانی که والدین آن ها افرادی آگاه و باسواد هستند و بهتر به راهنمایی آن ها می پردازند بیشتر اگر ذقت: کلیم متوجه می شویم کد گاهی یک جملهی کوتاه مفهوم دسیحی را :می رسانت که شاید یک کتاپ نتواند به آن اندازه مطلب را ادا کند. بعضا به مناسب سخن زیبای امام سجاد(ع) که می فرماید:" پدر و مادر اگر بخواهی بدانی که فرزند چه حقی بر گردن تو دارد کافی است بدانی که او از توست". سلامت و ناخوشی, دانایی و نادانی» هوشیاری و کم هوشی, ادب و بی ادبی شادمانی و غمگینی و ... همین طور است» و فرزندان هر چه دارند عمدتا از والدین خود دارند چه از راه توارث و چه از طریق تربیت. و همین موضوع نمایانگر مقام مادری و پدری و مسوولیت بسیار سنگین والدین می باشد(صدری» ۱۳۸۸). مسأله ی درس و پیشرفت درسی فرزندان هم جدا از این موضوع نیست یعنی امر پیشرفت تدرسی یک امر مجرد نیست که بتوان آن را جدا از مسایل دیگر مورد بحث قرار داد. به طور کلی خواندن و پادگیری مستلزم وجود شرایط اولیه و ثانویه است. شرایط اولیه یعنی استعدادهای نفسانی» مثل هوش و حافظه یا سلامت بدن و شرایط ثانویه مانند محیط مناسب آرامش روانی وسایل ضروری که همه این ها به هر حال به والدین ارتباط دارد و این شرایط چیزهایی نیست که بگوییم خاص درس خواندن یا مدرسه رفتن است و لذا موضوع و چگونگی درس خواندن یک کودک یا نوجوان به تمام مسایل زندگی او مربوط می موضوع پیشرفت درسی فرزندان یک خانواده پا عقب ماندگی آنان به نسبت قابل توجهی به میزان هوش» حافظه و وضع جسمانی بستگی دارد و این مسایل چیزی نیست که یکباره از آغاز هفت سالگی که کودک راهی مدرسه می شود تحول یافته. کودک را آماده درس خواندن و یادگیری کند یا اجتماعی بودن را به او بیاموزد. البته نباید فراموش کرد که انسان حتی قبل از تولد مسایل تربیتی دارد مثلا نوع تغذیه مادر.و حالات.روانی او در جنین موّثر است: طبیعی یا سخت بودن عمل زایمان؛ طولاتی يا کوقاه بودن آن: کیفیت شیر دادن به کودک توع شیرراگر به عللی از شیر ماذز محروم شود): چگونگی پرورش کودک تا شش سالگی از لحاظ بدنی و روانی» رفتار و ارتباط عاطفی والدین(زن و شوهر) با همدیگر همه و همه مقدماتی است که به صورت سه دوره از کودکی تا شش سالگی پشت سر گذاشته می شود و فرزند ما با این مقدمات وارد متن دوره دبستان می بنابراین» شناخت دوره های حساس تربیتی یعنی کودکی و نوجوانی برای والدین و سایر مربیان از اهمیت خاصی برخوردار اشسته ویژگی های روانی و مسایل جسمانی در دوره های تا شش سالگی تا دوازده سالگی و تا پانزده سالگی و بالاخره از از پانزده تا هجده سالگی که تقریبا دوره دوم نوجوانی محسوب می شود باید مورد توجه والدین باشد تا برخوردهای لازم و عواطف شایسته تنظیم شود. مثلا والدین باید بپذیرند که پایان شش سالگی برای آغاز دوره دبستان بعد از مطالعات و بررسی های لازم تعیین شده بنابراین شتاب زدگی جهت فرستادن فرزند خود به مدرسه زودتر از موقع مناسب» نه تنها مفید نخواهد بود چه بسا متضمن ضررهایی در آتیه باشد که گاهی جبران ناپذیر می نماید(صدری» ۱۳۸۸).  نکته مهم دیگر درباره نقش والدین در پیشرفت تحصیلی فرزندان آماده کردن محیط درسی, برنامه ریزی برای خواب, تغذیه, مطالعات مفید غیر درسی و استفاده از برنامه های رادیویی و تلویزیونی از راه های تربیت صحیح و پیشرفت درسی فرزندان ماست. گاهی والدین از فرزندان خود که در دوره های مختلف تحصیلی مشغول تحصیلند بیش از حد معقول توقع دارند این امر نیز نتایج نامطلوبی دارد در حالی که حد معقول ان خوب و حقی ضروری است تا روحیه ی تعاون و تلاش و آمادگی برای بنابراین» والدین با شناخت بیشتر و آگاهی از شیوه های صحیح تعلیم و تربیت بهتر می توانند به یاری فرزندان خود بشتابند. با توجه به مطالب گفته شده می بینیم که نقش والدین در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان موثر بوده» کمک و راهنمایی آن ها از موضوع تحصیل فرزندان» امروزه یکی از دغدغه های مهم خانواده های کشور را تشکیل می دهد. این دغدغه بیشتر به دلیل وابستگی آینده ی فرزندان به میزان توفیق آنان در تحصیل و طی مراحل دوره ی متوسطه و ورود به دانشگاه به وجود می آید. اگرچه این دل نگرانی ها برای اعتلا و ارتقای تحصیلی فرزندان و در کل نظام آموزش و پرورش نقطه ای امیدبخش و خوشایند است؛ در چهره ای دیگر نوعی اضطراب و تشویش برای خانواده ها .و دانش آموزان فراهم می نماید که چنان چه فردی نتواند مراحل تحصیل را به شکلی موفق و با نمراتی عالی طی نماید وراه یابی او به دانشگاه دچار اشکال گردد. دیگر نمی تواند فردی موّفق و شهروندی موّئر به لحاظ اجتماعی به شماروااید(عگاوگه ۱۳۸۹). به نظر می رسد نظام تربیتی ما باید به گونه ای برنامه ریزی نماید که از سویی پیشرفت تحصیلی و کارایی آموزشی را بالا ببرد و راه های موّثر پیشرفت تحصیلی را برای اعتلای آموزشی در پیش گیرد و از دیگر سو نظام اجتماعی ما داشتن مدارک تحصیلی دانشگاهی را تنها ملاک شاخص برای توفیقات اجتماعیو شعل یابی» مطمح نظر قرار ندهد. بلکه شایستگی های فردی» ابتکارات انسانی و تلاش های سازنده ی افراد را هم به عنوان ملاک های اعتباری برای شاخص های اجتماعی, معیارهای شغل یابی و تأمین تیازمندی های شغلی مور توجه قرار دهد(عصازه ۱۳۸۹). خانواده یک نظام طبیعی و اجتماعی است که افراد خواسته یا ناخواسته به آن وابسته اند و اولین کانونی است که فرد در آن آحساین میت می کند و مورها پتایزش و جمایت قزار می کیره: مطمتنا ساخت وفضای خانواده منقشی ,مهمی در هملکرد و زفتار فرد: ایا می کند. کیقیتتعامل والدین و فرزندان» وظعیت اقتضادی - اجتمامی خانواده و تحصیلات: والدین هموازه:به عنوان تعیین‌کننده‌های مهم پیشرفت تحصیلی دانش آموزان و دانشجویان شناخته شده است(آکسوی » لینک؛ ۲۰۰۰). راهنمایی تحصیلی فرزندان امری است بسیار ضروری و نمی توان کار آموزش و تربیت را تنها به معلم و مدرسه محول ساخت و از نقش خانواده در این زمینه غافل شد. چرا که دانش آموزان اوقات زیادی را در منزل می گذرانند و علاوه بر این که تحت تأثیر اعمال و رفتار والدین هستند از آن ها انتظار کمک و راهنمایی نیز دارند. یکی از حقوق طبیعی کودکان برخورداری  از کمک و راهنمایی والدین, می باشت. خرشبخناته اکغر زاین بر اهمیت,راهنمایی تحصیلی, فرزتدانشان, واققتن: و شاین: وت فراوانی را نیز در این زمینه صرف می کنند ولی نکته مهم این است که تا چه حد این وظیفه و مسوولیت را صحیح انجام می دهند. زمانی والدین می توانند به نحو احسن از عهده ی این وظیفه برآیند که بدانند چگونه به راهنمایی تحصیلی فرزندان خود بپردازند. اگر در این زمینه درست عمل نکنند ممکن است به جای کمک به فرزند. مانع پیشرفت وی و باعث سستی و تنبلی او به عبارت دیگر مهم ترین نقشی که والدین در زمینه ی راهنمایی تحصیلی فرزندان می توانند داشته باشند. ایجاد محیطی آرام و اعد یرای تطالته و آنجام تکالیف است هر عضی حواقغ والدین یه ظور ناخواسعه و قاآگامانه نه مها محیط مساعدی, را ترای مطالعه ی فرزندان ایجاد نمی کنند. بلکه اصرار می ورزند که دانش آموزان در محلی آکنده از سر و صدا و محرک های مختلف مزاحم به انجام تکالیف بپردازند. آن ها تصور می کنند مطالعه و انجام تکالیف نیز همانند کارهای دیگر در هر شرایطی قابل انجام است. ولی باید توجه داشت که یادگیری در شرایطی بهتر صورت می گیرد که در آن محیط آرام باشد و محرک های مزاحم از جمله تلویزیون» بازی سار کودکان و سر و صداهای دیگر کم تر باشد. به علاوه محیط خانواده باید محیطی امن برای دانش آموزان باشد. چنان چه والدین مشاجراتی نیز باهم داشته باشند باید به دور از حضور دانش آموز مشکلات خود را حل کنند. هم چنین والدین باید سعی کنند حتی الامکان از ترتیب دادن جشن ها و مراسم مختلف و یا شرکت در آن ها در ایام امتحانات خودداری کنند. حتی نباید فرزندان را به علت داشتن امتحان و درس خواندن تنها بگذارند و خود به این گونه مجالس بروند» زیرا این شیوه دانش آموز را نسبت درس بی علاقه می کند. بهتر است دانش آموز باور کند که کار و فعالیت او نه تنها از نظر خودش, بلکه از نظر سایر اعضای خانواده نیز مهم است و آن ها حاضرند از این قبیل برنامه ها صرف نظر غنی کردن محیط خانواده از دیگر مسوولیت های مهم والدین در این زمینه است. والدین می توانند به جای خرید اشیای غیر ضروری برای دانش آموزان» کتاب های کمک درسی و وسایل کمک آموزشی تهیه کنند. تا هم از این طریق دانش آموزان اوقات فراغت خود را به خوبی بگذرانند وهم به یادگیری آن ها کمک شوّد. منأنغانه در کشور ایران؛ مطالعه ی کتاب های غیر درسی و کمک درسی کم تر متداول است. در حالی که از طریق این گونه کتاب ها می توان کمک موّثری به فرزندان مطالعات اولیه در این زمینه شدیدا تحت تأثیر مفهوم کودک به‌عنوان لوحی سفید بود این امر به مبادله‌ای برای مداخله شدید والدین در زندگی کودکان بدل شد. این دیدگاه تبیین‌های پیوسته و گسسته و مسیر تحول را با یکدیگر همراه می‌کند بدین معنی که والدین» کودک شکل‌پذیر و منفعل را به تدریج و در طول زمان شکل می‌دهند(استانفورد و بی یر ۱۹۹۳ ترجمه دهقان‌پور» ۱۳۷۷).الگوی قدیمی رابطه والد و نوجوان چنین بود که با بالغ شدن نوجوان از والدین کناره‌گیری می‌کردند و وارد  چون دیدگاه قدیمی روابط والدین و نوجوانان به‌وسیله تحقیقات جدید مورد انتقاد قرار گرفت نظریه پردازان الگوهایی ارایه کردند که در این الگوها نوجوانان سالم ضمن اين‌که با والدین خود زندگی می‌کنند به‌طور همزمان به استقلال نیز دست یکی از الگوهای روابط نوجوانان و والد نظریه‌ی اتکای متقابل یا وابستگی متقابل است. طبق این دیدگاه روابط بین نوجوانان و والدینشان دایما در حال تغییر است. طی دوران کودکی والدین بیشترین کنترل در تصمیم‌گیری‌های خانوادگی را دارند. در دوران نوجوانی والدین آزادی بیشتری به فرزندان می‌دهند. نوجوانان بزرگ‌تر به این مرحله از درک می‌رسند که والدین آن‌ها کسانی نیستند که همه چیز را بدانند. این تغییر در رابطه‌ی والد فرزندی ضمن حفظ احساس وابستگی در نوجوانان آن‌ها را در دیانا بامریند (۰۱۹۷۳ ۰۱۹۷۵ ۱۹۸۰ ۱۹۹۱) در یک سلسله مطالعات برجسته با مشاهده‌ی تعامل‌های والدین با فرزندان اطلاعات فراوانی در زمینه‌ی سبک‌های فرزندپروری(سبک والدین) به دست آورد. وی دریافت که سبک والدین انواع مختلفی دارد و طیفی از پذیرندگی- توقع را شامل می‌شود. توقع داشتن یعنی این‌که تا چه اندازه والدین خواسته‌های خود را برای فرزندانشان وضع کرده و بر آن‌ها اعمال می‌کنند و پذیرندگی به این معنی است که تا چه اندازه آن‌ها با فرزندانشان گرم بوده, آن‌ها را می‌پذیرند و به آن‌ها تحهد دارند: (باتریتت 1۳۹۷ بررسی های اولیه در ایران در سال ۱۹۹۹ نشان می دهد که رابطه نسبی بین پیشرفت دانش آموزان در ریاضی و متغیرهای زمینه ای از قبیل سطح تحصیلات والدین» تعداد کتابهای غیر درسی در منزل» وجود فرهنگ لغت در منزل و میز تحریر و رایانه وجود دارد. با این حال دانش آموزان ایرانی که از خانواده‌های با بالاترین سطح سواد بودند (۸/ دانش آموزان) و داشتن بیش از ۲۰۰ جلد کتاب در خانه (٩/ دانش آموزان) نمره های پیشرفت ریاضی آن ها باز هم از متوسط بین المللی بیسوادی والدین موجب عدم درک وظایف مدرسه برنامه های آن و تداوم حضور مرتب دانشآموز در مدرسه می گردد و مشکلاتی برای تحصیل دانش آموز و کار مدرسه فراهم می کند. همچنین از نظر ناتوانی در کمک فکری و عملی به امور برنامه درسی دانش آموزان در منزل؛از پیشرفت تحصیلی فرزندان آنان می کاهد.والدین با سواد علاوه بر نقش کمک رسانی در آموزش فرزندان خودالگویمنسجمی از یک فرد باسواد نیز هستند. سواد والدین در تحصیل فرزندان نقش دو جانبه ایدارد. از یک سو برای آن ها جنبه کمک آموزش دارد و از سوی دیگرانگیزه ای برای درس خواندن آن ها می شود. برخی از تحقیقات نشان داده اند کودکانی کهدر امور تحصیلی موفق هستند از والدینی برخوردار هستند که تحصیلات بالاتری دارند(نعمت اللهی ۱۳۸۶). اندرسون (۱۹۸۳)» در تحقیق خود به این نتیجه رسید که خانواده‌های دانش پرور اهمیت زیادی به وضع آموزشی فرزندان خود می دهند. به این دلیل که افراد بزرگتر خانواده از تحصیلات خوبی برخوردار بوده اند در حالیکه در خانواده های دیگر این سلیقه وجود ندارد. البته وی بیان می‌دارد که سطح تحصیلات والدین تنها یک عامل از عوامل متعدد است که ممکن است بر به گفته‌ی آلبرت بندورا خودکارآمدی عبارت است از اعتقاد و باور به قابلیت‌های خود برای سازماندهی و اقدام در مدیریت موقعیت‌های پیش رو. به بیان دیگر خودکارآمدی باور خود شخص به توانایی موفقیت در یک موقعیت خاص است. بندورا این هنگام مواجهه با یک چالش جدید احساس درونی شما چگونه است؟ با خود فکر می‌کنید که می‌توانید از عهده‌ی آن برآمده و به اهداف خود برسید؟ پا نه به توانایی خود در مقابله با موقعیت جدید شک نموده و حتی از همان ابتدا شکست خود را به گزارش ویرگول» احساس شما در رویارویی با چالش‌های جدید چیزی است که به خودکارآمدی ( (/(20ع[56[1-611شما بستگی دارد. خودکارآمدی در واقع همان اعتقاد و باور شخص نسبت به توان موفقیت در یک موقعیت خاص است. روانشناسی به نام آلبرت بندورا ((۳38701378 ۸10671 خودکارآمدی را پایه و اساس تفکر رفتار و احساس اشخاص دانسته است. خودکارآمدی می‌تواند نه تنها در احساس شما نسبت به خود» بلکه در؛دستیابی شما به اهدافتان نقش داشته باشد. این مفهوم که هسته‌ی مرکزی نظریه‌ی شناختی - اجتماعی آلبرت بندورا را,تشکیل می‌دهد. بر نقش یادگیری مشاهده‌ای» تجربه‌ی اجتماعی و جبرگرایی متقابل در ایجاد شخصیت افراذ تأکید دارد. بر اساس نظریه‌ی بندورا خودکارآمدی بخشی از سیستم:خود ( (9611-9751610است. سیستم خود. از نگرش‌ها توانایی‌ها و مهارت‌های شناختی فرد تشکیل شده است و در نحوه‌ی:درک ما از موقعیت‌های مختلف و همچنین رفتار ما در واکنش به این موقعيت‌ها نقشی اساسی دارد. خودکارآمدی بخشی مهم وااصلی از این سیستم است. به گفته‌ی آلبرت بندورا خودکارآمدی عبارت است از اعتقاد و باور به قابلیت‌های خود برای سازماندهی و اقدام در مدیریت موقعیت‌های پیش رو. به بیان دیگر خودکارآمدی باور خود شخص به توانایی موفقیت در یک موقعیت خاص است. بندورا این پس از آنکه بندورا در سال ۱۹۷۷ مقاله‌ی بنیادین خود با عنوان خودکارآمدی: به سوی نظریه‌ی یکپارچه‌ی تغییر رفتاری را منتشر کرد مطالعات زیادی بر روی این موضوع صورت گرفته است. اما چرا خودکارآمدی در میان پژوهشگران و روانشناسان تا همان‌طور که بندورا و سایر پژوهشگران نشان داده‌اند» دلیل این اهمیت این است که خودکارآمدی می‌تواند بر همه چیز (از حالت‌های روانشناختی گرفته تا رفتار و انگیزش) تاثیر داشته باشد.  باور ما نسبت به توانایی موفق شدن» در تفکر عملکرد و احساس ما در مورد جایگاه خودمان در جهان, نقش و تأثیر ویژه‌ای دارد. به عبارت ساده‌تر این خودکارآمدی است که به ما می گوید چه اهدافی را دنبال کنیم» برای دستیابی به آن اهداف چه راه و روشی را در پیش بگیریم و عملکرد خود را چگونه مورد ارزیابی قرار دهیم. نقش خودکار آمدی:تقریبا تمام افراد می‌توانند کارهایی که می‌خواهند انجام دهند» چیزهایی که می‌خواهند تغییر دهند و مواردی که می‌خواهند به آن برسند را شناسایی کنند. اما از سوی دیگر اکثر افراد درمی‌یابند که عملی کردن این برنامه‌ها آنقدرها هم آسان نیست. بندورا و سایر پژوهشگران دریافته‌اند که خودکارآمدی افراد در نحوه‌ی اجرای وظایف و چالش‌ها و علاقه‌ی عمیق‌تری به فعالیت‌هایی که در آن شرکت می‌کنند نشان می‌دهند. بعد از شکست و ناامیدی» زمان کمتری برای بهبود و بازگشت به حالت عادی خود نیاز دارند. به مشکلات چالش برانگیز به عنوان تمرینی برای مهارت بیشتر نگاه,می‌کنند. باور دارند که کارهای و موقعیت‌های دشوار فراتر از توانایی آن‌ها هستند: به راحتی اعتماد و باور خود نسبت به توانایی‌هایشان را ازااست می‌دهند. در اوایل کودکی در مواجهه با طیف گسترده‌ای از تجربیات. وظایف و موقعیت‌ها خودکارآمدی در ما شکل می‌گیرد. با این حال شکل‌گیری آن به دوران کودکی محدود نشده و در تمام طول زندگی با.کسب مهارت‌ها تجربیات و دیدگاه‌های جدید. ادامه موثرترین روش ایجاد حس خودکارآمدی قوی» تجربه‌های موفق است. به بیان ساده انجام موفق یک کار حس خودکارآمدی ما را تقویت می‌کند. با این حال از سوی دیگر» شکست در انجام یک کار یا وظیفه نیز می‌تواند به تضعیف حس خودکارآمدی دیدن کار موفقیت‌آمیز دیگران یکی دیگر از منابع اصلی حس خودکارآمدی است. این که شاهد باشیم افرادی شبیه ما توانسته‌اند با تلاش پیگیر موفق شوند کاری را به انجام برسانند» می‌تواند حس خودکارآمدی در موقعیت‌های مشابه را در ما ما می‌توانیم از سوی دیگران ترغیب و تشویق شویم تا در نهایت باور کنیم که قدرت و توان انجام کاری را داریم. به عنوان مثال صحبت‌های مثبت و دلگرم کننده‌ی افراد می‌تواند در رسیدن ما به اهدافمان مفید و تأثیرگذار باشد. دریافت تشویق کلامی از دیگران می‌تواند سبب شود که کمتر به توانایی‌های خود شک کنیم و در عوض بر کار و کوشش بیشتر متمرکز شویم. پاسخ‌ها و واکنش‌های ما به موقعیت‌ها نیز نقش مهمی در خودکارآمدی ما دارد. خلق و خوی» حالات عاطفی» عکس‌العمل‌های چسمی و میزاق استرن همه و همه می توانند بر اخبلش:, بل لس ههابه. توانایی‌هایمان دز یک موقعیت خاص تأثیرگذار باشند. به عنوان مثال شخصی که قبل از صحبت در.جمع.به شدت عصبتیی می‌شود» ممکن است در این موقعیت خاص حس آلبته. بندورا به این نکته نیز آشاره کرده است که گلفا خاگلدلکنس هاع ری احساسی اهمیتی ندارد بلکه نحوه‌ی:فرک و تفسیر این واکنش‌ها است که بر حس خودکارآمذی ما تأثیزهمی گذازژد.,بنابراین.اگر افراد بیاموزند که چگونه استرس خود را کنترل نموده و کاهش دهند» حس خودکارآمدی بهتر و قوی‌تری خواهند. داشت. مقیاس‌های مختلفی برای ارزیابی سطح خودکارآمدی وجود دارد. از آن جمله می‌توان به مقیاس عمومی خودکارآمدی ( (675 و پرسشنامه‌ی خودکارآمدی اشاره کرد. برای یک ارزیابی سریع و غیررسمی از میزان خودکارآمدی خود می‌توانید به سوالات آیا حس می‌کنید اگر تلاش کنید از پس مشکلات برمی‌آیید؟ آیا به توانایی خود در رسیدن به اهداف اطمینان دارید؟ آیا حس می‌کنید می‌توانید وقایع و اتفاقات غیرمنتظره را مدیریت کنید؟ آیا بعد از وقایع استرس‌زا می‌توانید به سرعت به حالت عادی برگردید؟ آیا وقتی با مشکلی روبرو هستید. حس می‌کنید که می‌توانید به راه‌حلی برسید؟ آیا حتی وقتی کاری دشوار به نظر می‌رسد به تلاش خود ادامه می‌دهید؟ آیا در موقعیت‌های آشفته می‌توانید آرامش خود را حفظ کنید؟ آیا حتی هنگامی که تحت فشار هستید عملکرد خوبی دارید؟  آیا به جای توجه به حجم زیاد کار باقی مانده و اصطلاحا دست‌پاچه شدن» بر روی پیشرفت کار تمرکز می‌کنید؟ اگر پاسخ شما به بیشتر سوالات بالا مثبت است. شما احتمالا از حس خودکارآمدی قوی و خوبی برخوردار هستید. اما اگر فکر می‌کنيد باید حس خودکارآمدی خود را بهبود ببخشید. عمل به توصیه‌های زیر می‌تواند مفید باشد. خوشبختانه, خودکارآمدی یک مهارت روانشناختی است که می‌توان آن را پرورش داده و تقویت کرد. پس اگر خودکارآمدی پایینی دارید» از همین امروز شروع کنید و دنبال راه‌هایی برای گنجاندن چهار منبع اصلی حس خودکارآمدی در زندگی خود تجارب موفق نقش مهمی در ایجاد خودکارآمدی دارد. وقتی در کاری موفق می‌شوید خودباوری در شما شکل می‌گیرد و به توانایی‌های خود بیشتر اعتماد می‌کنید. البته شکست نیزروی دایگراسکه‌ی تجربه است و می‌تواند خودباوری و در نتیجه حس اهدافی را برای خود تعیین کنید که دست‌یافتنی باشند اما لوما نیاری کسن‌لادگهت_یافتن به: آن‌ها آسان باشد. ممکن است برای دست یافتن به اهدافی که تعیین می‌کنید به زحمت افتاده و به سخت. کوشی و استقامت بیشتری نیاز داشته باشید اما در عوض بعد از دستیابی به آن‌ها باور قوی‌تری نسبت به توانایی‌های خود خواهید داشت. بندورا نشان داد که با دیدن تجربه و موفقیت دیگران و مدل‌سازی آن می‌توان خودکارآمدی قوی‌تری در خود ایجاد کرد. پس دیگران را زیر نظر بگیزید و موفقیت‌های آن‌ها را دنبال کنید. در"مورد مدل‌سازی اجتماقی حتما این نکته را در نظر داشته باشید که مدل تا چه اندازه به خود شما شباهت دارد. هر چقدر مدل به شما شبیه‌تر باشد احتمال بیشتری وجود دارد که شنیدن نظرات و بازخوردهای مثبت دیگران می‌تواند حس خودکارآمدی را در شما تقویت کند. برعکس, نظرات و بازخوردهای منفی می‌تواند این حس را در شما تضعیف نماید. بنابراین سعی کنید از نظرات منفی دوری کنید و به دنبال نظرات مثبت و به عنوان مثال, پزشک به شما می‌گوید که در رعایت رژیم غذایی خود موفق بوده‌اید و شما را تشویق می‌کند. این اظهار نظر می‌تواند برای شما بسیار دلگرم کننده باشد. بازخورد مثبت دوستان» مربی» پزشک و همه‌ی افرادی که برای شما مهم و قابل  احترام هستند. هرچند به تنهایی قادر به ایجاد حس خودکارآمدی نیست ولی می‌تواند (به عنوان یک مشوق) حس اگر قبل از موقعیت یا کار خاصی دچار استرس و آشفتگی می‌شوید.» احتمال بیشتری وجود دارد که به توانایی خود در رویارویی با آن موقعیت خاص بی‌اعتماد شوید. بنابراین برای اینکه باور خود نسبت به توانایی‌هایتان را افزایش دهید باید به دنبال راه‌هایی برای کاهش استرس خود باشید تا بتوانید خود را آرام کنید و به حالت عادی خود برگردید. همچنین اگر متوجه شدید که افکار منفی ذهن شما را اشغال کرده است سعی کنید آن‌ها را با افکار و گفتگوهای درونی مثبت جایگزین کنید. به این ترتیب می‌توانید حس خودکارآمدی قوی‌تری داشته باشید. زندگی پر است از موقعیت‌های جدید و چالش‌برانگیز. نقش خودکارآمدی را در همه جنبه‌های زندگی خود جدی بگیرید. احساس خودکارآمدی قوی می‌تواند شما را در رسیدن به اهداف کوچک و بزرگ زندگی یاری کند. این حس را در خود تقویت کنید. به توانایی‌های خود باور و اطمینان داشته باشید و با قدرت به جلو بروید. حال برای تعیین حجم نمونه در این پژوهش از فرمول کوکران استفاده کرده و سطح اطمینان را برابر ۰,۹۵ در نظر می‌گیریم (به عبارت دیگر ۵ درصد خطا را تحمل می‌کنیم). ضمنا مقدار اشتباه مجاز در برآوره نسبت یک ویژگی خاص را (مثلا درصد (نسبت) آشنایی مدیران با وظایف خویش در رسیدن به اهداف .)را برابر ۰,۰۵ در نظر میگیریم. ضمنا حجم جامعه کل نیز بنابراین حجم بهینه نمونه مساوی با ۱۳۳ نفر خواهد بود. - بررسی رابطه درگیری تحصیلی و مولفه های آن با خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان متوسطه اول دختر ناحیه یک - تعیین رابطه بین درگیری تحصیلی و خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان. درگیری تحصیلی و مولفه های آن با خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان رابطه دارد روش‌های آماری: تحقیق حاضر به لحاظ اینکه به توصیف وضعیت توزیع نمرات متغیرهای تحقیق می پردازد از نوع توصیفی» و از این لحاظ که رابطه بین متغیرها را بررسی می نماید از نوع همبستگی می باشد.» همچنین از نظر زمانی» از نوع مقطعی» از نظر میزان کنترل, از نوع پهنانگر و تعمیم پذیر می باشد. تحقیق حاضر با ارائه راهکارها و پیشنهاداتی» به دنبال کاربردی کردن در این تحقیق پس و جمع آوری پرسشنامه ها امذکور و واردسازی: داده ها دز ترم افزار ۳55۶ و نمره گذاری متغیرها آزمونهای توصیفی, از جمله؛ توزیع فراوانیها گزارشهای شاخصهای گرایش مرکزی (میانگین» انحراف معیار کمینه و بیشینه...) و جداول تقاطعی و نمودارهای متناسب استفاده شد. در قسمت آزمون فرضیات و استنباطهای آماری نیز از آزمونهای همبستگی متناسب» آزمونهای مقایسه میانگینها ۰ تحلیل واریانس یکطرفه و نیز رگرسیون چند متغیری همزمان استفاده شد. پرسشنامه درگیری تحصیلی در سال (۲*۰۱۳)+توسط ریو برای سنجش رای تحصیلی طراحی و تدوین شنده: اسان این پرسشنامه دارای ۱۷ سوال و ۴ مولفه درگیری رفتاری و درگیری عاملی و درگیری شناختی و در گیری عاطفی می باشد و بر اساس طیف هفت گزینه ای لیکرت با سوالاتی مانند (در هنگام مطالعه سعی میکنم نظرات مختلف را کنار هم قرار دهم و یک در این تحقیق منظور از درگیری تحصیلی نمره ای است که پاسخ دهندگان به سوالات ۱۷ گویه ای پرسشنامه درگیری به این ترتیب که ابتدا پرسشنامه‌ها را بین جامعه خود تقسیم و پس از تکمیل پرسشنامه‌ها داده ها را وارد نرم افزار اس پی اس اس کنید. البته قبل از وارد کردن داده ها شما باید پرسشنامه را در نرم افزار اس پی اس اس تعریف کنید و سپس شروع به چگونگی کار را برای شفافیت بیشتر به صورت مرحله به مرحله توضیح می دهیم مرخله اوّل. زارد کردن اطاضات تمامی سوالات پرمشنامه ( دقت کنید که شما بایدیر اساس طیف لیگرت عمل کنید.. مرحله دوم. پس از وارد کردن داده های همه سوالات. سوالات مربوط به هر مولفه را کمپیوت(ع۴0170116) کنید. مثلا اگر مولفه اول 36 و سوالات آن ۱ تا ۷ است شما باید سوالات ۱ تا ۷ را ۲017201316 کنید تا مولفه 2۲ ایجاد شود. به همین ترتیب همه مولفه ها را ایجاد کنید و پس از اين کار در نهایت شما باید همه مولفه ها که ایجاد کردید را با هم 16 کنید تا این بار متغیر اصلی تحقیق به وجود بیاید که به طور مثال متغیر مدیریت دانش يا ... است. مرحله سوم. حالا شما هم مولفه‌ها را به وجود آورده اید و هم متغیر اصلی تحقیق را؛ حالا می توانید از گرینه آنالیز هر آزمونی مثلا می توانید آزمون توصیفی( میانگین» انحراف استاندارد. واریانس) پا می توانید آزمون همبستگی را با یک متغیر دیگر هر سوال دارای ۷ امتیاز می باشد که بسیار موافقم امتیاز ۷ و بسیار مخالفم امتیاز ۱ را دارد .پرسشنامه دارای نمره معکوس نمی باشد. با جمع کردن نمره هر یک از سوالات نمره هر بعد بدست می آید و مجموع نمره ها همه گویه ها نمره کل درگیری اختبار یا روایی با لیخ مسئله سر وگکاردارد که یک ابزار انگااه گیری تا چهحد چل. را اندازه می گیرد که مافگر می کنیم( سرمد و همکاران۱۳۹۰۰). در پروژهش رمضانی و خامسان (۱۳۹۶) روایی محتوایی و صوری و ملاکی این پرسشنامه قابلیت اعتماد يا پایایی یک ابزار عبارت است از درجه ثبات آن در اندازه گیری هر آنچه اندازه می گیرد یعنی اینکه ابزار اندازه گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی به دست می دهد( سرمد و همکاران۱۳۹۰۰). ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شده در پژوهش رمضانی و خامسان (۱۳۹۶) برای این پرسشنامه بالای ۰/۷ برآورد شد. پایایی این مقیاس توسط شرر مادوکس» مرکاندانت. پرنتیک-دون» جاکوبس و راجرز (۱۹۸۲) با اهداف زیر ساخته شده است: ۱ اول این که ابزاری برای پژوهش های بعدی تهیه گردد. ۲ دوم این که ابزاری برای تعیین سطوح مختلف خود کارامدی عمومی افراد تهیه شود. تسقه اصلی آرموی قامل ۳۶ سوال بود که سارندگان آن‌براساسی تحلیل های انجامضده : سوالاتی را نگ داشفته کوپار ۳۰/۰ را در هر یک از عوامل اجتماعی و عمومی داشتند. بر این اساس ۱۳ سوال که دارای این ویژگی نبودند. حذف و آزمون به ۲۳ سوال کاهش یافت. از ای ۲۳ سوال ۱۷ سوال خود‌کارآمدی.غمومی را با خیانگین ۹۹/۵۷ و انخراف مغیار ۶۸/۹7 هی نستجد. ضریب پایایی از طریق روش آلفای کرونباخ برای خرده مقیاس خودکارآمدی عمومی و خرده مقیاس خودکارامدی اجتماعی به ترتیب ۸۶/۰ و ۷۱/۰ برای هر یک به دست آمد ( شرر مادوکس, مرکاندانت» پرنتیک- دون » جاکوبسو راجرز» ۱۹۸۲). برای تهیه مقیاس۳۷۶ دانشجوی روان شناسی به عنوان نمونه انتخاب شدند آنها مقیاس خودکارآمدی و شش مقیاس شخصیتی را تکمیل کردند. اين آزمودنی ها میزان موفقیت خود را با هر یک از پرسش های مقیاس مذکور با علامت زدن یکی از گزینه ها مشخص کردند . سوالات برای اندازه گیری انتظارات خودکارآمدی عمومی, مانند مهارت های اجتماعی و شایستگی های حرفه ای نوشته شده بود. این موارد بر موضوعات زیر اتمرکز دارند.( همان منبع): خودکارآمدی عمومی یعنی باور شخص به شایستگی کلی خود برای اجرای عمل موثر که مستلزم کارایی در همه موقعیت های پیشرفت است (ادن» ۱۹۹۶ نقل از چن و دیگران ۲۰۰۱) يا به عنوان ادراک فرد در مورد توانایی خود برای عمل موثر در همه موقعیت های متفاوت تعریف شده است(چن و دیگران»۲۰۰۱).بنابراین از یک سو خودکارامدی عموما یک وضعیت با دامنه وسیع یا خاص در نظرگرفته می شود.یعنی شخص می تواند باورهای محکم يا سستی در یک محدوده وسیع یا موقعیتی خاص از کنش وری داشته باشد.از سوی دیگر برخی از پژوهشگران به نوعی خودکارآمدی تعمیم یافته اشاره دارند که نشان دهنده نوعی اطمینان کلی به توانایی مقابله در همه قلمروها یا موقعیت های جدید است.(شرر و دیگران۱۹۸۲۰). شرر نشان می دهد که خودکارآمدی عمومی مجموع متوسط همه کارآمدی های تکلیف فردی است .وی همچنین یک مقیاس خودکارآمدی ساخت که انتظارات خودکارآمدی را در حوزه های آموزشی, شغلی و اجتماعی می سنجد. مقیاس بر اساس لیکرت است که در جدول زیر نمره گذاری شده است گزینه کاملا مخالفم ‏ | مخالفم خقوسیط: موافقم کاملا موافقم برای هر سوال مقیاس خودکارآمدی ۰ ۵ پاسخ پیشنهاد شده است . به همین دلیل به هر سوال ۵ امتیاز تعلق می گیرد. سوالات شماره ۱ ۳ ۸ ۰۹ ۰۱۳ ۱۵ از راست به چپ امتیازشان افزایش می یابد #و بقیه سوالات به صورت معکوس یعنی از چپ به راست امتیازشان افزایش می یابد. گنه کاملا مخالفم | مخالفم حد وسط موافقم کاملا موافقم بر اساس این روش از تحلیل شما نمره‌های به دست آمده را جمع کرده و سپس بر اساس جدول زیر قضاوت کنید. توجه داشته باشید میزان امتیاز های زیر برای یک پرسشنامه است در صورتی که به طور مثال شما ۱۰ پرسشنامه داشته باشید مثال: حد پایین نمرات پرسشنامه به طریق زیر بدست آمده است - در صورتی که نمرات پرسشنامه بین ۱۷تا ۳۴ باشد» میزان خودکارآمدی در این جامعه ضعیف می باشد. - در صورتی که نمرات پرسشنامه بین ۳۴ تا ۵۱ باشد میزان خودکارآمدی در سطح متوسطی می باشد. - در صورتی که نمرات بالای ۵۱ باشد» میزان خودکارآمدی بسیار بالا می باشد. بین نمرات مقیاس خودکارآمدی و مقیاس کنترل درونی -- بیرونیراثر همبستگی منفی متوسطی وجود دارد . همچنین بین مقیاس اجتماعی مارلو- کراون و مقیاس خودکارآمدی همبستگی مثبتی پیدا شد و همچنین بین نمرات مقیاس های بیگانگی ازیخود و مقیاس شایستگی فردی با نمرات خودکارآمدی همبستگی به دست آمد( شرر مادوکس» مرکاندانت» پرنتیک- دون. براساش نظریه ی بدورا (۱۹۷۷ به نقل از شرر مادوکشی . مرکاانت.. پرنگیگ هون . چاکویسی و راجرز. 1۹۸۷ ) هملگرد موفقیت آمیز افزایش انتظارات خودکارآمدی را به همراه دارد و اگر فرد تجارب موفقیت آمیز در یک حوزه داشته باشد . این تجارب می توانند به دیگر حوزه ها نیز تعمیم پیدا کنند : افرادی که در خوزه هات‌آمهم زندگی مانند اشتغال, تجربه ی نظامی و آموزشی تجارب موفقیت آمیر دارند. نسبت به افرادی که این تجارب را ندارند انتظارات خودکارآمدی بالاتری را از خود نشان می دهند (شرر مادوکس, مرکاندانت. پرنتیک- دون » چاکوبس و راجرز» ۱۹۸۲). با توجه به نکات فوق برای بررسی روایی ملاکی مقیاس خودکارامدی به بررسی همبستگی آن با حوزه های نظامی- حرفه ای و آموزشی پرداخته شد. به همین منظور مطاله ای روی ۱۵۰ شرکت کننده که در بخش درمان الکلی ها در یک بیمارستان بستری بودند انجام شد. در بررسی مذکور مشخص شد که نمرات خوکارامدی عمومی پیش بینی کننده موفقیت فرد در اهداف نظاسی - حرقه ای و آموزقی بودز شرردمادوکس مر کاندافف پوککیک وی دچلگویس و واجرند 0۹/0 این آزسون توسط برانی در سال ۱۳۷۶ (یه نقل از وقوی. ۱۳۷۹) موره استفاده قرار گرفت. جاسه پژوهشی او انش آموزان سوم دبیرستان نظام - جدید بودند. برای بررسی میزان روایی و پایایی . آزمون بر روی ۱۰۰ نفر انجام شد. همبستگی به دست آمده از دو مقیاس عزت نفس و خودارزیابی با مقیاس خودکارآمدی در جهت تایید روایی سازه مقیاس بود. براتی در سال ۱۳۷۶ ( به نقل از وقری» ۱۳۷۹) به منظور بررسی پایایی مقیاس خودکارآمدی از روش دو نیمه کردن استفاده کرد . ضریب پایایی از طریق اسپیرمن - براون با طول برابر ۷۶/۰ و با طول نابرابر ۷۶/۰ و از روش نیمه کردن گاتمن » برابر آلفای کرونباخ یا همسانی کلی سوالات طبق جدول زیر بدست آمده جدول گزارش توصیفی شاخصهای گرایش مرکزی متغیر درگیری تحصیلی به همراه زیر مقیاسهای آن  جدول » گزارش توصیفی شاخصهای گرایش مرکزی متغیر درگیری تحصیلی را به همراه مولفه های - آن نشان می دهد. همانطور که در جدول فوق ملاحظه می گردد؛ دانش آموزان مورد مطالعه از نظر درگیری عاطفی ( ۲۴۵۰۰۰ ) نسبت به دو مولفه دیگر درگیری تحصیلی یعنی درگیری رفتاری ( ۲۱۹۴۱۲) و درگیری عاملی ( ۲۱۰۴۳۲۸ )در وضعیت مطلوب تری هستند و میانگین درگیری تحصیلی نیز برابر (۹۱,۸۷۳۹ )می باشد. در مجموع با توجه به حد وسط نمرات ( برای مولفه ها ۱۴ و برای کل مقیاس ۴۲ » می توان گفت که دانش آموزان از درگیری تحصیلی نسبتا بالایی برخورد‌اند.جدول ذیل گزارش توصیفی شاخصهای گرایش مرکزی متغیر درگیری تحصیلی به همراه مولفه های آن را نشان می دهد. بین درگیری تحصیلی و خودکارآمدی دانش آموزان رابطه وجود دارد. جدول ۶ نتیجه آزمون همبستگی پیرسون بین بین درگیری تحصیلی و خودکارآمدی جدول۶ ۰ نتیجه آزمون همبستگی پیرسون را بین درگیری: تحصیلی و خودکارآمدی نشان می دهد. براساس اطلاعات جدول فوق؛ رابطه بین درگیری تحصیلی با خودکارآمدی( ۸۹.-5 ر ۲2.00-؛ 0> ۵/۰ معنادار است. توجه به ضریب همبستگی, تغنان دهنده رابظه مقبت بین دو متغیر است بدان معنارکه لارافزاشی در یی تحصیلی ‏ بر میزان خودکارآمدی دانش آموزان جدول ۷ نتیجه تحلیل رگرسیون همزمان بین درگیری تحصیلی با و خودکارآمدی جدول) ۰۷ نتیجه تحلیل رگرسیون همزمان را بین درگیری تحصیلی با خودکارآمدی نشان می دهد. براساس اطلاعات جدول فوق؛ درگیری عاطفی در مجموع ۱۵ درصد از تغییرات خودکارآمدی را تبیین می نمایند . احمدی» س. (۱۳۷۴). روانشناسی نوجوانان و جوانان. تهران: انتشارات مشعل احدی, ح. محسنی» ن (۱۳۸۷)." روانشناسی رشد". چاپ دوم. تهران : نشر بنیاد. احدی, ح و جمهری, ف. (۱۳۸۶). روانشناسی رشد(نوجوانی "و بزرگسالی). انتشارات پردیس» چاپ چهارم» ص۱۴۸ استانفورد و ب (۱۹۹۳)." تعامل والدین"و کودکان".. ترجمه محمد دهقانهور آق.مهرداد خرازچی. (۱۳۷۷). چاپ اول. تهران بیابانگرد؛ ۱. (۱۳۸۳). روانشناسی نوجوانان. چ ۸ تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلام. پازوکی» ع. (۱۳۷۱). افت تحصیلی و عوامل موثر دز آن؛ تکنولوژی اموّزشی ویراستار مرتضی مجدفر تهران: انتشارات انیس.. پروین» ج. (۲۰۰۲). شحصیت (ترجمه پروین کدیور و محمد جواد جعفری» ۱۳۸۱). تهران: آییژ. خدایاری فرد م» عابدینی» ی (۱۳۸۶).مشکلات سلامتی نوجوانان و جوانان"" انتشارات دانشگاه تهران چاپ اول. دلاور, ع (۱۳۸۴)» احتمالات و آمار کاربردی» در روان شناسی و علوم تربیتی. انتشارات رشده تهران. ریو جان, م. (۱۳۷۸). انگیزش و هیجان» سیدمحمدی, یحیی(مترجم)».چاپ دوم انتشارات ویرایش. رتیزر ج. (۱۳۷۴). نظریه های جامعه شناسی در دوران معاصر ترجمه محسن ثلائی, تهران: علمی. سیف ع. (۱۳۸۷). روانشناسی پرورشی نوین(روانشناسی یادگیری و آموزش»» تهران: نشر دوران. شاملوی س. (۱۳۸۶). بهداشت روانی. انتشارات رشد چاپ نوزدهم» ص ۹۴.پ علیوند وم (۱۳۸۴). « بررسی رابطه تفکر انتقادی با پیشرفت تحصیلی دانشجویان تبریز». پایان‌نامه کارشناسی ارشد.» دانشگاه قاضی» ق. (۱۳۷۳). زمینه مشاوره و راهنمایی» تهران: انتشارات دانشگاه تهران  مظفری» ش.(۱۳۸۲). هبسته های شخصیتی شادمانی ذهنی براساس الگوی پنج عاملی در میان دانشجویان معین» م(۱۳۷۱). محسنی, ن. (۱۳۷۵). ادراک خود از کودکی تا بزرگسالی. تهران: انتشارات بعئفت. وندر زندن, ج. (۱۳۸۴). روانشناسی رشد(۱ و ۲)؛ ترجمه حمزه گنجی» تهران: انتشارات ساوالان احمدی, ن.( ۱۳۸۶). تأثیر آموزش مدیریت کسب و کار خانگی بر خود کارآمدی حرفه ای زنان خود سرپرست شهر اصفهان, پایان نامه کارشناسی ارشد (چاپ نشده )» دانشکده روانشناسی دانشگاه اصفهان. برجعلی: ۱ (۱۳۷۸). "تأثیر سازگاری و الگوهای فرزندپروری والدین بر تحول روانی - اجتماعی دانش. آموزان دبیرستانی شنهر پور شافعی» «. (۱۳۸۰). بررسی رابطه عزت نفس با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان متوسطه شهرستان قائم سال سوم. پایان پینتریچ» پ و شانک» ا. (۱۳۸۵). انگیزش در تعلیم و تربیت. ترجمه شهر آرای» مهرناز. تهران: انتشارات علم. جبلی ا. (۱۳۸۴). رابطه سبک مقابله با خودتنظیمی در یادگیری و مقایسه آن در دانش آموزان دختر و پسر سال سوم راهنمایی در مناطق ۷ و۸ پایان نامه کارشناسی ارشد. واحد تهران-مرکز. خوش کنش؛ | (۱۳۸۶). « بررسی رابطه ساده و چندگانه پیشایندهای شخصیتی-شناختی و مذهبی با احساس شادکامی و ارتباط متغیر اخیر با سلامت روانی و عملکرد تحصیلی دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز». پایان نامه دکتری» دانشگاه ذبیحی حصاری ن.۱۳۸۴.رابطه باور های هوشنی.باباورهای خود؛ کار آمدیدانش اموزان پیش دانشگاهی شهر تهران .پایان نامه کارشناسی ارشد‌دانشکده روان شناسی وعلوم تربیتی»دانشگاه آذاد اسلامیواحد اتران مرکزی راوندی,» ک. (۱۳۸۶). بررسی خودکارآمدی معلم وآنقش آن با خودگردانی و پیشرفت درس ریاضی دانش‌آموزان پایه‌ی سوم زمانی امیر ف.(۱۳۸۵). تأثیر مشاوره؛شغلی به سبک نظریه یادگیری اجتماعی کروفبولتز بر رفتار تجارب حانگی در زنان شهر اصفهان, پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه اصفهان. سپهوندی, م (۱۳۸۵). ( مقایسه سلامت روانی, سازگاری فردی-اجنماعی و عملکرد تحصیلی‌دانش‌آموزان دختر و پسر واجد و فاقد مادر پایه اول دبیرستآن‌های شهر اهواز با توجه به نقش تعدیل‌کننده حمایت اجتماعی و هوش دانش آموزان». پایان نامه دکتری روانشناسی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی» دانشگاه شهید چمران اهواز. شکاری گیسی, ا. (۱۳۹۲). رابطه بین شیوه های فرزندپروری و درگیری والدین در امور تحصیلی با عملکرد تحصیلی دانش آموزان پسر و دختر مقطع راهنمایی شهرستان بندرعباس, پایانامه کارشناسی ارشد» دانشگاه آزاد. دانشکده علوم انسانی» گروه شعبانی» ج. (۱۳۸۰). رابطه بین انگیزه پیشرفت» خودپنداره و پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان دبیرستانی» پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی» دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی.  عبدی نیا م. (۱۳۷۷)» بررسی روابط خودکارآمدی» جهت گیری های هدفی, یادگیری خودگردان و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان سوم راهنمایی در شهر تهران» پایان نامه کارشناسی ارشد. علوم تربیتی دانشگاه تهران. قنبرزاده علمداری, ن. (۱۳۸۰). بررسی رابطه نگرش ریاضی باور خودکارامدی ریاضی و انتظار عملکرد در ریاضی با عملکرد ریاضی در دانش آموزان دختر و پسر سال اول دبیرستان های شهر تهران؛ پایان نامه کارشناسی ارشد» دانشگاه تهران؛ دانشکده کریم زاده» م. (۱۳۸۰). بررسی رابطه باورهای خودکارآمدی تحصیلی با مفهوم خود و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان شهرتهران(گرایش ریاضی و فیزیک و علوم انسانی)» پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران» دانشکده روانشناسی و علوم محمدزاده» ج. (۱۳۷۴). بررسی ارتباط پیشرفت تحصیلی با ادراک دانش آموز از لیاقت خود و ادراک معلم از او در مقطع راهنمایی پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران, دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی. مظفر ح» (۱۳۷۹). اثر نشاط روحی بر شکوفایی خرد. تربیت» شماره۷» صص ۰۱۲-۱۵ دانشگاه شیراز پایان نامه کارشناسی ارشد» روان شناسی بالینی دانشگاه شیراز. نعمت اللهی. ع (۱۳۸۶). بررسی عوامل موثر در انتخاب رشته تحصیلی و علایق شغلی دانش آموزان سال اول متوسطه دبیرستانهای پسرانه شهرستان تکاب. پایان نامه کارشناسی اش دانشگاه علامه طباطبایی. نورمحمدیان, م (۱۳۸۵). بررسی رابطه عملکرد تحصیلی و بهداشت روانی دانش آموزان مقطع متوسطه شهر کرمان . پایان نامه کارشناسی ارشد . چاپ نشده دانشگاه شهید باهنر..دانشکده ادبیات و علوم انسانی..گروه علوم تربیتی. وقری» م. (۱۳۸۰). بررسی رابطه باورهای خودکارآمدی تحضیلی با:مفهوم خود و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان شهر تهران(گرایش ریاضی و فیزیک و علوم انسانی)».پایان نامه کارشناسی ازشد دانشگاه تهران, دانشکده روانشناسی و علوم نظرنوکنده, م (۱۳۸۸). بررسی رابطه میان خود کار آمدی » عملکرد تسلطی و عملکرد اجتنابی (جهت گیری هدف ) با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مقطع متوسطه شهرستان بهشهر در سال تحصیلی ۸۷-۸۸ پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت

هدف از تحقیق پیش رو؛ بررسی رابطه بین درگیری تحصیلی و مولفه های آن با خودکار آمدی تحصیلی بود. جامعه آماری را دانش آموزان دختر پایه نهم آموزش و پرورش ناحیه یک زاهدان تشکیل داد که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 133 نفر از آنان با نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. داده های میدانی درگیری تحصیلی به وسیله پرسشنامه استاندارد درگیری تحصیلی ریو (2013) ، داده های میدانی خودکار آمدی تحصیلی به وسیله پرسشنامه خودکارآمدی عمومی GSE-17(1982) جمع آوری، و به وسیله نرم افزار 26spss توصیف و تحلیل شد. نتایج رگرسیون همزمان نشان داد؛ درگیری تحصیلی توان پیش بینی خودکار آمدی تحصیلی را دارند. براساس نتایج به دست آمده، اهمیت قائل شدن به درگیری تحصیلی و در نظر گرفتن این مقوله در برنامه های درسی، آموزش و تدریس معلمان، تألیف کتب درسی برای مسؤلین و توجه به متغیرهای دیگر اثرگذار بر سازگاری و مقایسه آن با نتایج تحقیق حاضر و مشابه آن به محققان آینده توصیه گردید.

399943

. سال نهم شماره چهارم. زمستان ۱۳۹۷ ۳۹ تثیر سبک زندگی امروزی زنان بر میزان فرزند آوری؛ مطالعه موردی فریبا پروینیان *» ولی اله رستمعلی زاده و رضا حبیبی از آن‌جا که زنان همواره به‌عنوان مقصد اصلی سیاست‌های جمعیتی می‌باشند.» این تحقیق به تبیین سبک زندگی امروزی زنان پرداخته و تأثیر آن را در میزان فرزندآوری آن‌ها بررسی کرده و با توجه به نظرات آنتونی گیدنز که سبک زندگی را طیفی از عملکردها نگرش‌ها رفتارها بینش‌ها سلایق و فعالیت‌های روزمره می‌داند و تلفیق آن با تئوری‌های انگیزش به‌ویژه انتقال دوم جمعیتی با رویکرد تحلیل سطح فردی به ارائه‌ی مدل پرداخته است. پژوهش حاضر از نظر هدف, یک تحقیق کاربردی و از نظر شیوه‌ی جمع‌آوری اطلاعات» توصیفی - پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق زنان ۱۵ تا ۴۵ سال شهر قزوین هستند. و حجم نمونه نیز ۴۰۰۰ نفر است که از طریق پرسش‌نامه محقق ساخته. اطلاعات جمع‌آوری شده»پایایی پرسش‌نامه ابا استفاده از ضریب آلفای کرونباخ و روایی محتوایی پرسش‌نامه با استفاده از ضریب لاوشه موره تأیید قرار گرفت. جهت بررسی فرضیات نیز از روش‌های همبستگی و رگرسیون استفاده شد. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهند که سبک زندگی زنان امروزی در جهت دستیابی به وسایل لازم برای محقق ساختن خویشتن است که این مقصد با کنش فرزندآوری در تعارض است. بنابراین زنان سعی می‌کنند به طور اصولی» نابراپری‌های موجود را به میزان دلخواه تغیی ر کهکه *لذا همان گزهشکه بافه‌های؛ این تحقیق نشان می‌دهد: بیشترین تأثیر تمایل کم فرزندآوری در زنان در دو مولفه‌ی گرایش و تغییر وضعیت سیاسی و اجتماعی خود را نشان می‌دهند. در این زمینه می‌توان با بهره‌مند شدن از روش‌های تغییر بینش, گرایش و رفتار و تلاش در جهت استحکام وضعیت حقوقی و اجتماعی زنان» آنان را با سیاست‌های کارشناس مجلات علمی دانشگاه بین المللی امام خمینی - قزوین " استادیار جامعه شناسی توسعه موسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور. ۴۳۰ تأثیر سبک زندگی امروزی زنان بر میزان فرزند آوری؛ مطالعه موردی شهر قزوین طی سال‌های ۱۳۶۷تا ۱۳۹۰ برای تحقق شعار «فرزند کمتر زندگی بهتر» اقدام‌های فرهنگی. آموزشی» رسانه‌ای» بهداشتی, اجتماعی و اقتصادی گسترده‌ای با بهره‌گیری از ظرفیت همه‌ی مراکز و سازمان‌های دولتی و برخی نهادهای غیردولتی برای کاهش نرخ رشد جمعیت انجام شد تا آن‌جا که میزان باروری کل از ۶/۳ در سال ۱۳۶۵ به ۱/۶ در سال ۱۳۹۰ رسید و میانگین رشد سالانه‌ی جمعیت از ۹٩/۳ درصد در سال ۱۳۶۵ به ۱/۲۹ درصد در سال ۱۳۹۰ کاهش یافت؛ یعنی کمتر از نصف میزان پیش‌بینی شده در برنامه‌ی اول توسعه و این موضوع موجب نگرانی جمعی از کارشناسان کشور و زمینه‌ساز تغییر سیاست جمعیتی نظام جمهوری اسلامی شد(2009 ,۸۳۵۲). آغاز سال ۱۳۹۱ موضوع کاهش روزافزون جمعیت کشور به دغدغه‌ای برای مدیران و مسوولان نظام جمهوری. اسلافی تبنیل, شد و آنای زا برای اسلاح مسیاست: جسیگی, کشور به: تکایو واداشت نخستین اقدام در این زمینه» تدوین «راهبردها و اقدامات ملی مربوط به جلوگیری از کاهش نرخ باروری و ارتقای آن متناسب با آموزه‌های اسلامی و اقتضائات راهبردی کشور» مصوب ۱۳۹۱/۳/۲ شورای عالی انقلاب فرهنگی بود(2012 ,ط52116682۳۷691۵) در ماده‌ی ۲ این مصوبه با عنوان «راهبردهای ملی». شش راهبرد بدین شرح پیش‌بینی شده بود: فرهنگ‌سازی برای دستیابی به جمعیت مطلوب و اصلاح بینش و نگرش مسوولان و مردم نسبت به پیامدهای منفی کاهش باروری به‌ویژه زیر حد جانشینی؛ تدوین سیاست‌ها برنامه‌ها و قوانین"و مقررات حمایتی و تشویقی برای دستیابی به نرخ باروری مناسب» جمعیت مطلوب و لغو سیاست‌ها برنامه‌ها و قوانین و مقررات مشوق کاهش باروری؛ تدوین الگوی سبک زندگی و ترویج آن به‌ویژه فعالیت‌های اجتماعی» آموزشی و اشتغال زنان متناسب با معیارهای اسلامی و هماهنگ با مصالح خانواده به منظور ایفای هر چه کامل‌تر نقش مادری و همسری؛ ایجاد و استقرار نظام مدیریت فرابخشی و جامع جمعیت کشور؛ آمایش مستمر جمعیتی کشور و تدوین سیاست‌های مهاجرتی به منظور جهت‌دهی به جابه‌جایی‌های جمعیتی در سطوح مّلی. منطقه‌ای و بین‌المللی؛ اهتمام به ارتقای کیفی جمعیت سور با مساسب,ساغمی نرخ باروری خانواده‌ها با شرایط ز اقتضائات: سلاست مغیشت او فرهنگت آن‌ها. ۱ برخی بر این باورند که تغییر سبک زندگی و تسلط گفتمان فردگرایانه و مصرف‌گرایانه و تقویت دنیاگرایی و رفاه جویی و تجمل خواهی در بین خانواده‌ها زمینه را برای کاهش تمایل به فرزندآوری فراهم کرده است(2012 ,2110007). از سوی دیگر مطالعات نشان می‌دهند که سبک زندگی امروز تحت تأثیر عصر مدرن که به زندگی شتاب بخشیده» قرار گرفته است و عواملی چون 1- مجموعه مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی: در پایگاه اطلاع رسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی: فصلنامه علمی - پژوهشی زن و جامعه. . سال نهم شماره چهارم. زمستان ۱۳۹۷ ۴۳ سظم! خضیلات و سواد زنان, افرایش, مسا رکه اجتمامی,:امگان باقن شغلی مناسب شاهی مسائل بهداشتی و روش‌های پیشگیری از بارداری و افزایش خواسته‌ها در افراده با سطح بالای باروری و تعداد فرزند زیاد در تضاد است و تعداد بیشتر کودک را مانعی جهت نیل به اهداف از جمله در جهت رسیدن به سطح بالاتر رفاه می‌دانند (2012 ,511211606052۳۷6912)در واقع گرایش به فرزندآوری کم با توجه به سبک زندگی امروزی زنان بازتاب کننده‌ی نوع نگرش آنان به‌عنوان یک «گروه اقلیت» است که از نظر اجتماعی, اقتصادی و سیاسی زیردست بوده‌اند اما امروزه به گونه‌ی موثری کنش‌های اجتماعی تأثیرپذیر نوع دیدگاه آنان است. بنابراین این تحقیق به دنبال تبیین این سوال است که سبک زندگی امروزی زنان در میزان فرزندآوری ایشان چه تأثیری داشته سودربرگ! و همکارانش در نمونه‌ای متشکل از زنان ۲۰ تا ۳۰ ساله‌ای که هنوز مادر نشده بودند از دلایل اصلی به تعویق انداختن فرزندآوری را بلوغ کافی, تکمیل مطالعات و دریافت حقوق خوب دانسته‌اند و تغییر ارزش‌ها شرایط مسکن و مبهم: بودن وضعیت اقتصادی را بر کنش کم فرزندآوری زنان موثر می‌دانند(2015 ,900670678). طبق آماری که در این مقاله ارائه شده است. مجموع نرخ باروری در سوئد در سال ۲۰۱۲ در زنان ۱,۸۹ بود. نرخ سقط جنین در سال ۲۰۱۲ در میان زنان سوئدی ۲۰ تا ۲۴ ساله ۳۳۶ در ۱۰۰۶۴ مورد او درآمیان زنان ۲۵ تا ۲۹ سال ۲۷,۳ در ۰ مورد بود. مجموع نرخ سقط جنین در سوئد در همان سال, ۲۰,۷ در هزار بود. نویسندگان با بیان این که باروری و مادر شدن در آینده.برای زنان.مهم است باروری را بخشی از مرحله‌ی اکتساب «هویت زن بودن» دانسته‌اند. اسنایدر ۲ در مقاله‌ای تحت عنوان «زندگی بدون فرزند: وقتی نداشتن فرزند به معنی داشتن همه چیز است»» شیوه‌ی زندگی بدون فرزند را به عنوان راهی برای داشتن زندگی خوب برای زوج‌های جوان امریکایی مطالعه کرده‌اند. دز این مقاله آمده است: از سال ۲۰۰۷ ۷ ۲۰۱۱ یعنی سال‌های یر هه ااهمات/ آواای از آن‌ها را فر ذسترسی ذاریم: سیزای زاد و ولد ٩ درصد کاهش یافته است: گزارشق مرکز تحقیقات پیو۳ در سال ۲۰۱۰ نشان داد که بی فرزندی در بین تمامی گروه‌های قومی و نژادی افزایش يافته است. به طوری که از هر ۵ زن امریکایی» یک نفر سال‌های باروری خود را بدون زایمان پایان می‌دهد. این رقم در مقایسه با دهه‌ی ۰ که ۱۰ به یک بود افزایش چشم‌گیری داشته است(2013 ,5۳1067) وال نیز در تحقیق خود به این نتیجه رسیده است که تمرکز روی نیازهای زنان و باروری در گذشته به سمت تمرکز روی داشتن شغل با دستمزد به عنوان یک فرصت برای زنان تغییر یافته است(2013 ,لله۷۷). کولو و ۴۳۲ تأثیر سبک زندگی امروزی زنان بر میزان فرزندآوری؛ مطالعه موردی شهر قزوین واشبروک هم در تحقیقی بیان داشته‌اند که سطح باروری در بریتانیا برحسب محدوده‌ی سکونت به طور قابل توجهی متغیر است. در حالی که سطح باروری در شهرهای بزرگ و مدرن» پایین است(2014 ,۷۷72900700۵6 200 161). عنایت و همکارنش نتیجه گرفته‌اند که کاهش باروری به‌طور عمده» بازتابی از نظم اخلاقی در حال تغییر در جامعه است. نویسندگان مفاهیمی چون فردگرایی و خودشکوفایی» آزادی انتخاب» پیشرفت فردی و سبک زندگی را متغیرهای موّثر در تبیین رفتار بارداری می دانند (2013 ,13۵81). جوکار نزول ارزش‌های مرتبط با تولد فرزند در کنار مصرف و رشد سایر ارزش‌های مدرنیستی نظر آزادی, اشتغال و رفاه را در کاهش باروری موّئر دانسته است(2014 ,:10160) عباسی شوازی و همکارانش مهم‌ترین علل کاهش فرزندآوری در جامعه‌ی ایرانی را خانواده و تحولات آن» به‌عنوان یکی از مولفه‌های مهم محتوای نهادی هر جامعه می دانند(2002 ,2ه۸00291500۷). محمودیان و همکارانش حمایت از خود جسمانی و اجتماعی و روانی را عامل کم فرزندآوری زنان کرد معرفی کرده‌اند(2002 ,۸/20۳۵0۵2). نقیب السادات و همکاران به این نتیجه رسیده‌اند که هرچسعیلاممپنخظیلات والدین.عاملی است: که می‌تواند منجر به تحول و دگرگونی در جهت نیل به اهداف توسعه و پیشرفت داشته باشد. ولی از سویی دیگر منجر به حضور و مشارکت بیشتر رن در مسائل اقتصادی» اجتماعی و فرهنگی جامعه شده و بسیاری, از فرصت‌های: فرزندآوری و یلاها را دوگ شههگواه با انجام دیگر فعالیت‌های روزمره تعویض و جایگزینی نماید(2010 ,07281]0292021). حسینی و همکاران در تحقیق به این نتیجه. رسیده‌اند: که سیاست‌های. جسیت ,مره اشتغال: خانواده و کیقیت زندگی شود(2012 بله ۵۲ فصله11099). خزعلی در مقاله‌ی خود تأکید کرده است که تغییر ارزش‌ها و هنجارها منجر به تغییر نظام ارزشی» تضعیف فرهنگ بومی, نقش های کلیدی جنسیتی و جابه جایی نقش زن و مرد» تضعیف نقش تربیتی و عاطفی زنان در پرورش: کودکان و هم‌چنین ایجاد نگرش منفی به تکثیر نسل و عدم رغبت به فرزندآوری و تمایل به تک فرزندی شده است ,[1)0۵2۵) (2012در نهایت عباسی و همکارانش: در مطالعه‌ای پیرامون دیدگاه زنان در مورد رفتارهای باروری در استان یزد» به این نتیجه رسیده است که در حال حاضر نگرش و رفتار باروری در همه‌ی گروه- های سنی به هم نزدیک شده(2002 ,۸0029150۷22) . برداشت از سبک زندگی که اهمیت آن برای تحلیل‌های اجتماعی روز به روز افزایش می‌یابد» رویکردی روان‌شناختی و هویت‌گرا و با سطح تحلیل «فرد» است. منظور از سبک زندگی در اين رویکرد. مجموعه‌ای از ارزش‌ها نگرش‌ها و رفتارهای افراد است. به بیان ساده‌تره سبک زندگی, شیوه‌ی زندگی است و بر الگوهای فردی مطلوب از زندگی دلالت دارد که جهان‌بینی نگرش‌ها و ارزش‌ها عادت‌ها وسایل زندگی و همچنین الگوهای روابط اجتماعی اوقات فراغت و مصرف را دربرمی‌گیرد 2۵۲ 12۳ 0660/) (2011 بفط۵ط20001)009۳0۶کدیدگاه "آنتونی گیدنز" در باب سبک زندگی در کتاب «تجدد و فصلنامه علمی - پژوهشی زن و جامعه. . سال نهم شماره چهارم. زمستان ۱۳۹۷ ۴۳۳ تشخص « مطرح شده است. گیدنز مفهوم سبک زندگی را یکی از جالب توجه‌ترین نمونه‌های «پروژه‌ی تأملی خود» می‌داند و آن را در درون زمینه‌ی وسیع‌تر مدرنیته و فردی‌شدن طرح می‌کند. در نظر او سنت‌ها و رسوم گذشته., زندگی را در محدوده‌ی کانال‌های از پیش تعیین‌شده به جریان می‌اندازد. تجدد اما فرد را رو در روی تنوع غامضی از انتخاب‌های ممکن قرار می‌دهد و یکی از پیامدهای این شرایط اهمیت یافتن سبک زندگی است(2014 ,۸۳۳۵۵) آنتونی گیدنز معتقد است: «سبک‌های زندگی به صورت عملکردهای روزمره درمی‌آیند» عملکردهایی که در نوع پوشش» خوراک» طرز کار و محیط‌های مطلوب برای ملاقات با دیگران تجسم می‌یابند( ,۳9ع61044). 7 از سویی تمایلات و رفتارهای باروری» درون دو رویکرد ساختاری و ایده‌ای مطالعه می‌شوند. یکی از تبیین‌های مهم ساختاری, نظریه‌ی مدرنیزاسیون است در فرایند مدرنیزاسیون» افراد به دنبال حداکثر سود و منفعت فردی خودند. براساس این تئوری» به دلیل فروپاشی ترتیبات سنتی حاکم بر زندگی روزمره‌ی افراد همراه با استقرار سبک‌های نوین زندگی شهری و صنعتی» نگرش‌ها و تمایلات فرزنداوری تغییر می‌کند(2014 ,77129780۵0ع۳2276) دسته‌ای دیگر از تبیین‌ها بر نقش تغییرات ایده‌ای و نگرشی به منزله‌ی یکی از مولفه‌های مهم تغییرات جمعیتی تأکید بیشتری دارند. یکی از تبیین‌های ایده‌ای مهم تئوری انتقال دوم جمعیتی است. کاهش باروری و رسیدن به زیر سطح جانشینی با تغییرات در ارزش‌ها هنجارها و رفتارها همراه شده است. این پدیده‌ای است که به منزله‌ی تغییرات تشکیل خانواده و فرزند آوری تأکید می شود(2002 ,صه1/]20۳00۵) به‌نظر می‌رسد با توجه به نظرات جامعه‌شناسی چون,آنتونی گیدنز که سبک زندگی را طیفی از عملکردها نگرش‌ها رفتارها بینش‌ها سلایق» ترجیحات و فعالیت‌های روزمره می‌داند و تلفیق آن با تئوری‌های انگیزش, به‌ویژه انتقال دوم جمعیتی بتوان به پرسش‌های این پژوهش با ارائه‌ی مدل به شرح شکل (1) پاسخ داد» بنابراین با توجه به مولفه‌های اساسی تحقیق, فرضیه‌هایی در جهت تبیین تأثیر سبک زندگی زنان شهر قزوین بر کنش فرزندآوری ایشان آمده است که همگی در راستای تبیین تأثیر سبک زندگی امروزی زنان بر میزان تمایل کم آنان به فرزندآوری می‌باشد. فرضیه‌ی اصلی تحقیق: سبک زندگی امروزی زنان بر میزان فرزندآوری آن تأثیر دارد. فرضیه ها براساس موّلفه‌های سبک زندگی و تأثیر آن بر فرزندآوری: * هر چه‌قدر پارامترهای سبک زندگی زنان تحت تأثیر دین باشد تمایل آنان به داشتن * تغییر اهداف زندگی در سبک زندگی زنان موئر بوده است و کنش فرزندآوری کم را در تأثیر سبک زندگی امروزی زنان بر میزان فرزند آوری؛ مطالعه موردی شهر قزوین * زنان امروزی مادری را موجب سرکوبی خود دانسته. بنابراین تمایل آنان به فرزندآوری * تحول در نهاد پدرسالاری و تغییر ساختار نهاد خانواده منجر به کنش فرزندآوری کم زنان * امروزه زنان مستقل بودن را انتخاب کرده‌اند و فرزندآوری مانعی در جهت دستیابی به * زنان امروزی خوشبختی را در رفاه و آسایش می‌دانند و فرزندداری را مغایر با رفاه و * زنان امروزی بر برابری خود با مردان تأکید داشته و فرزندآوری را عاملی برای به انقیاد * بازتعریف هویت جنسیتی منجر به ناکاراشدن تعریف‌های سنتی از نقش زنان در خانواده و اجتماع شده و این موضوع به کنش فرزندآوری کمزنان منجر شده است. * توجه و تأکید زنان بر اهمیّت خواسته‌های شخصی "منجر به کنش فرزندآوری کم زنان * ترویج و تبلیغ مدگرایی در زمینه‌های مختلف نگرش زنان به تعدد فرزند را تغییر داده * گسترش نگرش جدید درباره‌ی بدن,در#ژنان"طغایر با بچه‌دار شدن است. * مصرفی زدگی کنش زنان را برای فرزندآوزی تحت ثأثیر قرار می دهد. * زن جدید مشتاق تجربه‌های هرچه بیشتر بوده و بچه‌داری را یک انتخاب می‌داند نه یک وظیفه, لذا برای کسب این *تجربه‌ها به تأخیر در»تولد آولین فرزند نهاز دارد. * فرزندآوری مانعی برای اشتغال زنان محسوب می شود و با کنش فرزندآوری آنان رابطه‌ی * سطح تحصیلات و سواد زنان با سطح بالای باروری و تعداد فرزند زیاد در تضاد است. * افزایش آگاهی زنان نسبت به خود با کنش فرزندآوری ایشان رابطه‌ی مستقیم دارد. * بین عدم احساس امنیت به‌دلیل ناکارآمدی راه حل‌های حقوقی و اجتماعی و کنش تعریف مفهوم متغیر «دینداری»: تاکنون تعریف‌ها و مصادیق گوناگون و بسیار متفاوتی از دین به علل فزونی يا کاستی ادیان و نداشتن مصداق ارائه شده است(2000 ,16008۲002۳8). دین را فصلنامه علمی - پژوهشی زن و جامعه. . سال نهم شماره چهارم. زمستان ۱۳۹۷ ۴۵ می‌توان» هم بر حسب این‌که «چیست»» یعنی در مقام ماهیت. هم بر حسب اين‌که «چه می‌کند»» یعنی کارکردهای دین و هم با ملاحظه‌ی اين‌که «به دنبال چیست»» یعنی ناظر به اهداف دین است. بررسی کرد. علامه محمدحسین طباطبایی رحمه اللّه نیز دین را مجموع اعتقاد (به خدا و زندگی جاودان) و احساس و مقرارت متناسب با آن می‌داند که در مسیر زندگی بدان‌ها عمل می‌شود(1981, 720212021) وی هم‌چنین بیان می‌دارد هیچ «شکی نیست که اسلام تنها دینی است که بنیان خود را بر اجتماع نهاده و این معنا را به صراحت اعلام کرده و در هیچ شأنی از شئون بشری مسأله‌ی اجتماع را مهمل نگذاشته است.»(1999 , 72021۵081) آیت الله جوادی آملی نیز دین را مجموعه‌ی عقاید. اخلاق و قوانین و مقرراتی می‌داند که برای اداره فرد و جامعه‌ی انسانی و پرورش انسان‌ها از طریق وحی و عقل در اختیار آنان قرار داده است(2002 ,ثاه72۷841-۸:0) ۰ یکی از موضوع‌هایی که در جامعه‌شناسی بحث می‌شود. نسبت بین جمعیت و باورهای دینی است. در آن‌جا می گویند» جامعه‌ای به سمت کنترل جمعیت می‌رود که در تحلیل‌هایش به سمت مادی شدن می‌رود. محاسبه‌ی مادی در آن زیاد می‌شود.در الگوی.دینی» تدبیر فردی» اجتماعی و خانوادگی وجود دارد ولی ممکن است با کلیدواژه‌های دیگری غیر از آنچه در الگوهای رایج هست. مواجه شویم. مثلا در آموزه‌های ما بین تقوا.و استغفار با برکت و توسعه رزق نسبت برقرار شده است؛ یعنی اگر می‌خواهید وفور نعمت داشته باشید» در مناسباتتان تقوا و ایمان و استغفار را توسعه دهید. تعریف مفهوم متغیر «تحقیر نقش مادری» آنتونی گیدانز معتقد است «زنان کودکان را به دنیا می‌آورند و پرورش می‌دهند. درماندگی کودک انسانی ایجاب می‌کند که مراقبت اولیه شدید و طولانی باشد» از این‌جاست که جودروف. وابستگی مرکزی «مادری» به تجربه‌ی زنان را مورد تأکید قرار می‌دهد. ضرورت فیزیکی اولیه که مادران باید کودکانشان را.به دنیا آورده و پرستاری کنند» به سادگی به استمرار نقش مراقبتی و پرورشی که زنان در تمام فرهنگ‌ها می‌پذیرند» می‌انجامد. زنان به واسطه‌ی نقشی که به‌عنوان مادر و مراقبت کننده دارند, اساسا در فعالیت‌های خانگی جذب می‌شوند. زنان همان چیزی می‌شوند که داستان نویس و منتقد اجتماعی فرانسوی سیمون دوبووار «جنس دوم» نامیده» زیرا از فعالیت‌های عمومی‌تری که مردان می‌توانند آزادانه به آن‌ها بپردازند. تعریف مفهوم متغیر«افول پدرسالاری»: سلطه‌ی مرد معمولا پدرسالاری نامیده می‌شود. مردان به علت نیروی برتری فیزیکی» يا توانایی‌های فکری خاصی بر زنان مسلط نیستند» بلکه به این علت بر آن‌ها تفوق یافته اند که پیش از به وجود آمدن کنترل موالید. زنان اسیر ساختمان بیولوژیکی خود بودند. بارداری پی در پی و مراقبت مستمر از کودکان آنان را برای تأمین معیشت به مردان وابسته می کرد(2014 ,[52007). نظریه‌ی پایان پدرسالاری را می‌توان منظر کلان به تحولات ۴۳۶ تأثیر سبک زندگی امروزی زنان بر میزان فرزند آوری؛ مطالعه موردی شهر قزوین اجتماعی و به‌ویژه تحولات خانواده دانست( 2006 ,۸۳۵0). خانواده‌ی پدر سالار یعنی سنگ بنای پدرسالاری» در پایان این هزاره به واسطه‌ی فرایندهای جدایی ناپذیر و به هم بسته‌ی دگرگونه شدن کار و آگاهی زنان به چالش خوانده می‌شود. نیروهای محرک این فرایندها عبارتند از پیدایش اقتصاد اطلاعاتی جهانی» دگرگونی‌های تکنولوژیکی در تولیدمثل نوع بشر و سیل نیرومند مبارزات زنان و نهضت چند اطلاعاتی بعدی فمینیسم. این سه جریان از اواخر دهه‌ی ۶۰ شروع به رشد و گسترش کرده اند» (2001 ,ول029161)). مانوئل کاستلز در کتاب خود با عنوان «عصر اطلاعات " قدرت هویت» می گوید: «ساختارهای سلطه, به واسطه‌ی تجربه‌ی درگیر شدن زنان و کودکان در تعهدات و سرسپردگی‌های متضاد در حال تضعیف است. علاوه بر اين» فراوانی رو به افزایش خانواده‌های از هم گسیخته به شکل‌گیری خانوارهای تک نفری و یا خانوارهای تک والدینی می- انجامد که حتی اگر ساختارهای سلطه در خانوار جدید به طور ذهنی بازتولید شوند» نقطه‌ی پایان اقتدار پدرسالاری در آن خانواده است(2001 ,02910119) امروزه پدرسالاری رو به افول است و اين تعریف مفهوم متغیر«استقلال جویی»: استقلال مفهومی پیچیده و چند بعدی است که هر یک از ابعاد آن می‌تواند رفتارهای باروریآزنان؛زا تخت تأثیر قرارادهد. جی.جی بوی (1995) استقلال را به ابعاد اطلاعاتی» تصمیم گیری» فیزیکی؛ اقتصادی و عاطفی تقسیم کرده است. به نظر وی» زنان تحصیل کرده, دید جهانی وسیع تری دارند. ادراک بیشتری از سبک زندگی جایگزین دارند و سعی می کنند با کاهش فرزندآوری» موقعیت خود را حفظ کرده یا بهبود بخشند (استقلال اطلاعات). جی جی بوی» آموزش ایده و نظریاتی را در تصمیمات مرتبط با رفاه و زندگی شان تقویت می- کند(استقلال تصمیم گیری). میشل جی هیتدین (۰2000 در مطالعه روی زنان متأهل سیاهپوست افریقایی به این نتیجه رسید که استقلال تصمیم‌گیری زنان ( به عنوان توانایی زنان برای وارد شدن در تصمیم گیری‌های مربوط به خانواده..در فرایند ‏ تنظیم باروری در زیمبابوه مهم تعریف مفهوم متغیر «رفاه طلبی»: از نظر تورستین وبلن؛ آسایش و مالکیت به عنوان عناصر ساختار اجتماعی یا واقعیت‌های متداول زمان هستند(2004 ,۷60160).یکی از جلوه‌های سبک زندگی مدرن رفاه طلبی است. رفاه طلبی» انسان‌ها را چنان به خود جذب کرده است که طرح‌ها و افکاری چون آزادی لجام گسیخته را برای رسیدن به لذت‌های بیشتر مطرح کرده‌اند. تورستین معتقد است: «برای به‌دست آوردن و حفظ اعتبار فقط داشتن ثروت یا قدرت کافی نیست؛ ثروت یا قدرت باید نشان داده شود» زیرا اعتبار فقط با آشکار کردن آن‌ها به‌دست می‌آید و نه فقط نمایش ثروت. نشانه‌ای بر اهمیت شخص از نظر دیگران و وسیله‌ی حفظ این رابطه است. بلکه کمتر پیش فصلنامه علمی - پژوهشی زن و جامعه. . سال نهم شماره چهارم. زمستان ۱۳۹۷ ۳۷ می‌آید که در ایجاد و حفظ آسودگی خیال شخص فایده ای نداشته باشد»(2004 ,۷60100). وبلن بر این باور است: «بسیاری از فعالیت‌هایی که برای اداره‌ی خانه در زندگی نوین امروز انجام می‌گیرد و بسیاری از «کارهای مفیدی» که برای یک زندگی راحت انسان متمدن ضروری است. خصلت تشریفاتی دارند؛ بنابراین می توان با توجه به مفاهیم و واژه‌هایی که در این‌جا به‌کار می رود آن‌ها را به‌طور کلی در ردیف اعمال رفاهی به حساب آورد. با وجود این ممکن است انجام چنین کارهایی از لحاظ آراستگی زندگی لازم باشد» یا ضرورتا برای تأمین راحتی اعضای خانواده انجام گیرد» یا به- طور کلی تشریفاتی باشد. این فعالیت‌ها تا حدودی خصلت تشریفاتی دارند. با وجود اين انجام آنها در زندگی» ضروری و اجتناب ناپذیر است. از این رو به ما تفهیم شده است که به عنوان کارهای آلوده و بی ارزش تشریفاتی» ضروری هستند. اگر این کارها انجام نشوند احساس ناراحتی می کنیم» گو اين‌ که یک نوع ناراحتی جسمی نیست. ذوقی و سلیقه‌ای هم نیست. و با حذف آن‌ها در نظام تفاوت گذاری بین آنچه به طور قراردادی خوب است يا بد و گناه» خللی ایجاد نمی‌شود. با توجه به این تلاحظاته کاری که برای انجام. این #هات‌ هه شیهشود: در ردیف :تن آسایی طبقه بندی تعریف مفهوم متغیر «مصرف ‏ زدگی»؛از جمله ارزش‌هایی که دز:دهه‌های اخیر در میان مردم اشاعه داده شده است. ترویج مصرف گراتی "به آسبک آدنیای"سرمایه‌داری است. تبلیغات متعدد و متنوع که توسط روان‌شناسان و سازندگان تیّزرهای تبلیغاتی برای ذاشتن حداکثر تأثیر در مخاطب ساخته می‌شوند. به دنبال اقناع افراد به ویژه زنان "بای خرید کالا یا خدمات خاص و تغییر نگرش و انتخاب سبک زندگی ها تا از طریق ابجا‌اتیاز کاب هر مخاطبان مجصولات میتی خود را به فروش برسانند. حجم گسترده‌ی تبلیغات بازرگانی.در مورد کالاهای مختلف. به ویژه کالاهای لوکس خانگی و جلوه دادن آن‌ها به عنوان کالاهای ضروری» زیبا و مفید برای زندگی و ایجاد رغبت شدید در زنان از طریق تیزرهای بسیار جذاب. از مصادیق ترویج مستقیم مصرف گرایی است که روش وارداتی ویران‌گر غربی است. علاوه بر این پیام‌های بازرگانی مستقیم» نمایش مکرر ویلاها و آپارتمان‌های بسیار شیک» همراه با دکورها و ائائیه‌های خیره کننده در فیلم‌ها و سریال‌ها در ترویج مصرف گرایی و روآوردن به زندگی تجملی تانر دارد 016۵1 200 36962۳6 ۱/0۵). (2004 ,1091116 دانشمندان علوم اجتماعی, مانند آر. باولبی» زنان را به‌طور خاص درگیر مصرف به عنوان یک روند اجتماعی دیده‌اند. در پایان سده‌ی نوزدهم» فروشگاه بن مارشه پاریس در ادبیات تبلیغاتی خود توجه خاصی به زنان کرد(1940 ,6ل8000). در دو دهه‌ی آخر سده‌ی نوزدهم» خرید از فروشگاه‌های بزرگ یک فعالیت عمده خارج از منزل زنان طبقه‌ی متوسط در شهرهای بزرگ سرمایه داری غرب شده بود. در این دوره از سرمایه داری مدرن, رابطه‌ی دوگانه‌ی تولید و مصرف ۴۳۸ تأثیر سبک زندگی امروزی زنان بر میزان فرزند آوری؛ مطالعه موردی شهر قزوین قویا مبتنی بر جنسیت شده بود: تولید کار مردان و مصرف کار زنان بود... کالاهای مصرفی برای ساخت مفاهیم» هویت‌ها و نقش‌های جنسیتی در سرمایه داری پست مدرن زمینه‌ای حیاتی شده‌اند. جان فیسک استدلال کرده ست که: «کالاها صرفا اهداف تبادل اقتصادی نیستند؛ اجناسی هستند برای فکر کردن از طریق آن‌ها و صحبت کردن از طریق آنان» (1302021,1940). تورستین وبلن ابراز می دارد: «شاید پایین بودن نرخ زاد و ولد در طبقه هایی که ضرورت صرف هزینه‌ی اعتبارآور برایشان اهمیت زیاد دارد به این دلیل است که مقتضیات معیار زندگی آن‌ها بر پایه‌ی مصرف تظاهری است. مصرف تظاهری, و افزایش هزینه‌ی مربوط به آن که برای نگهداری آبرومندانه‌ی یک بچه لازم است. عامل بسیار مهم و مانعی نیرومند به شمار می آید»(1940 ,6ع8020). تعریف مفهوم متغیر «فردگرایی»: فردگرایی اصطلاحی است که در قرن نوزدهم مطرح شد که بازتابی از تازگی این پدیده» از آن زمان تاکنون است. این اصطلاح به شیوه‌هایی بسیار متفاوت ارزیابی شده است که در یک تقسیم‌بندی به فردگرایی مثبت و منفی تقسیم می‌شود. معمولا فردگرایی مثبت یکی از مهم‌ترین شاخص‌های توسعه‌یافتگی تلقی می‌گردد و معطوف به خودباوری» خودشکوفایی» اعتماد به نفس و استقلال.فردی است که همگی دارای بار ارزشی مثبت هستند. این در حالی است که فردگرایی منفی"به خوّدمدازی» خودشیفتگی, اتکای افراطی به خود شادکامی فردی: کیف فی‌الخال و کسب سود + واه تیه اون دیگران معطوف است ,9) (2007 و تجلی آن در فردگرایی خودخواهانه: شادکامی فردی, کیف فی‌الحال و آزادی عمل داشتن, یافت می‌شود که مخل نظم و توسعه‌ی اجتماعی است. دورکیم بر این باور است که فردگرایی در ستیز با نظم اخلاقی و اجتماعی جامعه است. در چنین جوامعی, افراد به صورت اتم‌های جداگانه و شناور در فضا و بدون وابستگی به یکدیگر در می‌آیند. در چنین وضیتی» تنها چیزی که سبب هم‌بستگی مردم می‌شود و از گسیختگی روابط اجتماعی و رابطه‌ی فرد با جامعه جلوگیری می‌کند. تحمیل نظم و به هم‌پیوستگی به دست. دولت. است(161۷1910,2007). ظهور جنبش فردگرایی و توسعه‌ی گفتمان فردگرایی» به عنوان یکی از مهم‌ترین الگوهای توسعه‌ی غربی و خصایص جامعه مدرن(1998 ,01040608). از عوامل مهم و اثرگذار بر گسترش کنش کم فرزندآوری زنان است و رشد فرد‌گرایی در جامعه‌ی ایران ساختار خانواده را تحت تأثیر قرار داده است. توجه و تمرکز بر فرد و تمایلات او در فرهنگ مدرنیته او را از زندگی گروهی و خانوادگی دور می‌گرداند و خودبینی ایجاد می‌کند(2002 ,ل1ع 8[1ع520). فردی شدن فزاینده‌ی روابط درون خانواده به تأیه بر اهمیت خواسته‌های شخصی در برابر قواعد نهادها می انجامد(2001 ,2916115)) به بیان دیگر هرجا که قتاصری از آیده‌آل‌های آساسا غریی توسعه و شکل‌های خانوادد مرتیط با آق» گستزش و مقبولیت یافته‌اند» به تسریع تغییر در بسیاری از رفتارهای جمعیتی و خانوادگی» نظیر افزایش استفاده از فصلنامه علمی - پژوهشی زن و جامعه. . سال نهم شماره چهارم. زمستان ۱۳۹۷ ۴۹ روش‌های پیشگیری, کاهش باروری و گسترش خانواده‌های کوچک‌تر افزایش سن ازدواج» نظارت کمتر والدین بر ازدواج جوانان» طلاق بیشتر برابری جنسیتی بیشتر روابط جنسی و فرزندآوری تعریف مفهوم متغیر «برابری طلبی»: کارول گیلیگان تحلیلی از تفاوت‌های جنسی بر مبتای تصویرهای ذهنی‌ای که زنان و مردان بزرگسال از خودشان و دستآوردهایشان دارند. به عمل آورده اند. او با چودروف هم عقیده است که جایگاه زنان در زندگی مردان به طور سنتی نقش مراقبت کننده و یاور است. اما مردان که پیشرفت فردی را تنها شکل «موفقیت» می‌دانند به شایستگی- هایی که در این وظایف کسب می‌شود» چندان بهایی نمی‌دهند. توجه زنان به روابط به‌عنوان یک ضعف جلوه می‌کند نه قوت: چنان‌که اقلب هست( 1399 ,«01000). طرقداران برابری یا تأکید بر استانداردهای مردانه و برتری آن خواهان همین استانداردها برای زنان بودند و اصرار داشتند که مانند مردان در عرصه‌ی اجتماعی و عمومی به این برتری دست یابند. در این صورت» حتی زنانی که آگاهانه خواهان نقش های مادری و همسری و خانه‌داری بودند به عنوان این که تحت سلطه‌ی پدرسالاری هستند. به حاشیه رانده می‌شدند. دایدگاه‌های«اجتماعی در جنبش زنان اروپایی» منجر به گسترش مبارزه علیه دولت‌ها شد و اصلاح قوانین» زمینه‌ی نیل به برابری تلقی گردید(1992 ,۸720270۵1). به نظر بسیاری از فمینیست‌ها استنمار و فرودستی زنان ناشی از آن است که بچه می زایند». همین واقعیت زیّسّت شناختی اشت که به مردان امکان داد زنان را به انقیاد کشند و زنان به این ترتیب در سایه‌ی حمایت مردان اقرار می گیرند(2001 ,له 61 ۸00011) زنان چنین استدلال می کنند در صورت بچه دار شدن» فرصت‌های تحصیلی و شغلی خود را برای رسیدن به موقعیت برابر با مردان از دست خواهند داد و مانعی در جهت دسترسی به منابع قدرت و تعریف مفهوم متغیر «افزایش آگاهی»: این اصطلاح (خودآگاهی) برای توصیف روش انتقادی فمینیسم به کار می رود. طبق نظر کاترین مک کیتون» تمرین خودآگاهی * خواندن» صحبت کردن و گوش دادن به خود و سایر زنان " بهترین راه مقاومت در برابر سلطه نهادی شده است. خودآگاهی شکلی از دانش که مستلزم درک سیاسی جایگاه «خود» در جامعه است ,له 61 7700 (2003). جانت شیبلی هاید در کتاب خود با عنوان «روان شناسی زنان " سهم زنان در تجربه‌ی بشری» می‌گوید: «افزایش آگاهی در دیدگاه طرفداران حقوق زنان به دلایل متعدد مهم است. تخست,به این دلیل کهوسیله‌ ای است برای نان کفبا تجارت,خوهشای از تزدیک آشتا شوت و حوه را بشناسند و از سویی زنان متوجه می‌شوند که آنچه را به عنوان مسائل فردی درک کرده بودند» در واقع مشترک و متداول است و درعلت‌های بیرونی ريشه دارند. این که خاستگاه مسائل آنان بیرونی ۵۰ تأثیر سبک زندگی امروزی زنان بر میزان فرزند آوری؛ مطالعه موردی شهر قزوین هستند و در ساختار جامعه ريشه دارند و نتیجه‌ی کمبودهای درونی او نیستند ,7706 167انط5) (2004. این عمل می‌تواند شامل تجدید ساختار رابطه‌ی زن با همسرش باشد و یا عمل گروهی از زنان را در برگیرد که برای تصویب قانون جدیدی اعمال نفوذ می کنند(2004 ,17206 (10«(ا5). تعریف مفهوم متغیر «تمایل به اشتغال»: جهانی شدن نقش عمده‌ای در وارد ساختن زنان به نیروی کار در سراسر جهان داشته است(2001 ,و2816[[8)) فمینیست‌ها اعتقاد دارند که بیشتر زنان نه ی خاطر «پولل توجیبی»» بلکه از سر انیا کار می: کنند و بسیاری از آنان کار کردن بر غامل برآوردن نیازهای مهم عاطفی و هویتی خود می‌دانند(2001 بله ۲ ۸00011 ) بررسی‌هایی نظیر پژوهش مارتین و رابرتز (1984) و اکلی (1974) نشان می‌دهد که اشتغال زنان در زندگی زنان شاغل نقش محوری دارد؛ اما از زنان انتظار می رود خود را با کار مضاعف وفق دهند و این مسلما موجب می‌شود نتوانند دل بستگی کامل خود را به کار نظیر مردان, به نمایش بگذارند. آنان ناگزیرند تعادل لرزانی را میان تعهداتشان در برابر خانواده و تعهداتشان در برابر کارفرما حفظ کنند و چنین وضعی به ندرت برای مردان پیش می‌آید(2001 له 6۳ ۸00۵۲ ). در پی اشتغال زنان و افزایش آگاهی‌های فردی و اجتماعی آنان» نرخ رشد جمعیت. کاهش می‌پابد و خدمات آموزشی, تعریف مفهوم متغیر «تمایل به تحصیل»: شغل خوب درآمد و تحصیلات بالا نشانه‌ی سلامت و خوشبختی استه چرا که این متغیرها آفراد /اج۹ ابیز می‌کند که آن‌ها بای مواجه شنن با رویدادها و شرایط و گرفتاری‌های روزمره در زندگیشان نیاز دارند. در مقابل مشاغل بد» درآمد و تحصیلات پایین افراد را با عوامل استرس زای بیشتری مواجه می‌کند و آن‌ها را بدون دستیبابی به منابع موّثر رها می کند(2012 ,اه 24 729[8) افرادتی که دارای تحصیلات بالاترند» بیشتر احتمال احراز شغل‌هایی را دارند که مطلوب محسوب می‌گردد چون این مشاغل به فرد اجازه می دهند.» از اختیارات فردی (دامنه‌ی تصمیمات یا استقلال) بیشتری در زمینه‌ی چگونگی انجام کاره کنترل و نظارت بر کار خود در مقایسه با کارگران غیرماهر و نیمه ماهر برخوردار باشند . هم‌چنین احتمال کمتری وجود دارد که چنین کارگرانی در طی یک دوره رکود اقتصادی شغل خود را از دست بدهند. شواهد قابل ملاحظه‌ای وجود دارد که نشان می‌دهد احساس اختیار فردی که از درآمد و تحصیلات بالا و داشتن شغل خوب سرچشمه گرفته, سرمایه‌ی ارزنده‌ای برای غلبه بر بیشتر ناملایمات زندگی است. احساس موثر و مهم بودن» و احساس مختار بودن به عنوان یک منبع کلیدی برای حل مشکلات و احساس سلامتی و خوشبختی محسوب می‌گردند ,له 21 0818ا72) فصلنامه علمی - پژوهشی زن و جامعه. . سال نهم شماره چهارم. زمستان ۱۳۹۷ ۵۱ تعریف مفهوم متغیر «احساس هویت جنسیتی»: سیمون دوبووار(1949) با جمله‌ی «آدمی زن زاده نمی‌شود:آدمی زن می‌شود»» بر این تکته تأکین می‌کند که آدمی ممکن است یک موّنث از نژاد انسان زاده شود» اما این تمدن است که «زن» می‌آفریند» که تعریف می‌کند «زنانه» چیست و از پیش تعیین می‌کند که زنان چطور باید رفتار کنند و چطور رفتار می‌کنند. اکلی با تمایز قائل شدن میان جنس و جنسیت دلیل می‌آورد که جنس واژه‌ای است که به تفاوت‌های زیست‌شناختی میان زن و مرد اشاره دارد: تفاوت مشهود در اندام‌های جنسی, تفاوت مربوط به آن در عمل تولید مثل؛ اما جنسیت مدای است فرهنگی: به طبقه‌بندی اجتماعی مذکر و مونث مربوط می‌شود. چودروف(1988) معتقد است که یادگیری احساس مذکر يا مونث بودن یکی از نخستین تجربیاتی است که از دلبستگی کودک به مادرش ناشی می‌شود. این دلبستگی برای به دست آوردن یک حس جداگانه از خود باید در مرحله‌ای گسسته شود. این فرآیند گسستگی برای پسران و دختران به شیوه‌ای متفاوت رخ می‌دهد. دختران مدت طولانی‌تری نسبت به پسران به مادر خود وابسته باقی می‌مانند و این امر سبب شکل‌گیری فرآیندی می‌شود که آن را بازتولید مادری می‌نامند. مراقبت از کودک مسووّلیتی اشت که به سبنب استمرار فرایند بازتولید نقش‌های کلیشه‌ای براساس تفاوت‌های جنسیتی, به زنان منتسب*«شده است. رابینسون و گادبی (1997) متوجه شدند که زنان تقریبا ۸۰ درطگلاونا مربوط چگهراقگ از کودک را انجام می‌دهند. این رقم از دههی ۱۹۶۰ تغییر اساسی نش ای رای ارام یگخدمات مراقبتی توسط مادران و پدران با بزرگ شدن کودک تقریبا مساوی است» اما ختی بین کودکان مدرسه رو باز هم مادران, بیش از پدران مسوولیت مراقبت کردن را بر عهده دارند(2013 ,لحله5). تعریف مفهوم متغیر «مدیریت بدن»: بازتابندگی «خود» تا:محدوده‌ی بدن ما نیز امتداد می یابد و در این‌جا بدن جزثی از یک نظام کنشی است و نه صرفا یک شی منفعل... آگاهی به چند و چون بدن برای «دریافتن تمام عیار هر لحظه از,زندگی» اهمیتی اساسی دارد و در حقیقت دنباله‌ی منطقی نظارت بر ورودی‌های حسی از محیط پیرامونی و هم‌چنین نظارت بر وضع و حال اندام‌های اصلی و خود بدن به عنوان نوعی کل یکپارچه است(1999 ,144678). رین واتر آگاهی جسمانی را به عنوان وسیله‌ای برای ساختن نوعی «خود» متفاوت پیشنهاد می‌کند. نه برای انحلال یا ذوب «من». «بدن آزمایی» با این روش در حقیقت نوعی به هم چسباندن و یکپارچه سازی «خود» و «بدن» است. به طوری که فرد بتواند بگوید: «اين بدن» همان جایی است که من در آن زندگی می کنم» (1999 ,01040۳8). هوارد لاوین, استاد دانشگاه ایالتی نیویورک» و استفان اچ. واگنر استاد دانشگاه ایلینویس امریکا در پژوهشی که در زمینه‌ی تأثیر تبلیغات تلویزیونی بر گرایش‌ها و رفتارهای زنان غربی انجام داده‌اند» در این زمینه می‌نویسند: ویژگی‌های قراردادی زیبایی زنان در ۵۲ تأثیر سبک زندگی امروزی زنان بر میزان فرزند آوری؛ مطالعه موردی شهر قزوین فرهنگ غربی, در طول تاریخ با تغییرات زیادی مواجه بوده است؛ مثلا اگرچه جذابیت‌های زنانه در دوره‌ای با داشتن اندام‌هایی چاق سنجیده می‌شد. اما ایده‌آل‌های کنونی فرهنگ ما هم‌اینک زنانی با اندامی باریک و ترکه‌ای را می‌پسندد. محققان برای این فرضیه‌ی خود» به تصاویر نشریات عامه- پسند آمریکایی دو قرن اخیر مسابقات سالانه‌ی انتخاب ملکه‌ی زیبایی و مدل‌های به‌کار گرفته شده در تبلیغات تجاری اشاره می‌کنند که در این دوره روز به روز لاغرتر شده‌اند. در عین حال» در این سال‌ها با محبوب‌تر شدن ایده‌ی ترکه‌ای و لاغر بودن» نارضایتی زنان از اندام‌هایشان و بی‌نظمی آنان در برنامه‌ی صرف غذا با روندی افزایشی روبه‌رو شده است. پژوهش‌های صورت گرفته نشان می‌دهد که اکثر زنان خود را دارای مشکل اضافه‌وزن می‌دانند و از آرزوی خود برای لاغرتر شدن صحبت به میان می‌آورند(2012 ,ط5102116052۳۷691۵). تبلیغات گسترده برای معرفی زنان ترکه‌ای و لاغراندام به عنوان الگوهای زیبایی و جذابیت» در شرایطی صورت می‌گیرد که بسیاری از کارشناسان» دست یافتن به این الگوها را برای بسیاری زنان غیرممکن می‌دانند. روبین برگر نویسنده‌ی امریکایی» در این باره می‌نویسد: شاید آزاردهنده‌ترین حقیقت این باشد که تصاویر زنان زیبا در رسانه» برای همه‌ی زنان به جز شمار بسیار اندکی از ایشان دست‌نایافتنی است. پژوهشگرانی که مدل کامپیوتری یک زن را با تنامسیلدروگگ باربی تویگ کواند. متوجه شده‌اند باسن آن یرای نگه داشتن وزن بالاتنه بسیار ضعیف است و بدن وی برای بیش از نیمی از کبد و چند سانتی‌متر روده» بسیار باریک. اگر یک زن به این شکل و شمایل درآید» از اسهال مزمن رنج خواهد برد و در نهایت از سو تغذیه خواهد مرد. جیل باراد» مدیز شرکت. «ماتل» (که عروسک باربی را تولید می- کند)» تخمین زده است ٩۹ درصد دختران ۲ نا ۱*۶ سال دست‌کم یک عروسک باربی دارند. بر اساس این الگوی تازه» بسیاری از زنان و دختران "در پی این برآمده‌اند که به هر قیمت. اندامی کشیده و استخوانی به سبک عروسک باربی داشته باشند و خود را به مدل‌های مد و زیبایی که رسانه‌های غربی تبلیغ می‌کنند. نزدیک‌تر کنند. با ایجاد این نگرش جدید درباره‌ی بدن و زیبایی در دختران» یکی از موضوع‌هایی که مغایر با فرهنگ باربی شدن تلقی شد. بارداری و بچه‌دار شدن بوده زیرا به تعبیر یکی از نویسندگان منتقد غربی «در این اندام‌های ترکه‌ای, جایی برای رحم وجود تعریف مفهوم متغیر «مدگرایی»: این شاخص در سبک زندگی را تورستین وبلن درخصوص طبقه‌ی تن آسا سعرفی, کرده که پا توجه .ید مضادیقی از قبیل: آثاتیه بو دکوراسیون منزل: نیع پوشاک و لباس» رفتارهای بیانگر نجیب زادگی و طبقه مرفه» شیوه‌های گذران اوقات فراغت و تفریح و داشتن پیشخدمت را استفاده از مد روز برای چشم و هم‌چشمی طبقه‌ی مرفه مدنظر داشته است و در واقع» هدف از گرایش به مد و نوگرایی در در این طبقه نمایش دادن تفاخر آنان نسبت به فصلنامه علمی - پژوهشی زن و جامعه. . سال نهم شماره چهارم. زمستان ۱۳۹۷ ۳ یکدیگر دانسته است که بدین ترتیب» طبقه‌ی مرفه می کوشد با رفتارهای نوگرایانه خود چگونگی تمایزات زندگی خود را از سایر طبقات اجتماعی پایین‌تر نشان دهد؛ بدین صورت» طبقات متوسط و پایین جامعه نیز با تقلید از طبقه‌ی مرفه. تلاش می‌کنند منزلت اجتماعی خود را بهبود بخشند(2014 ,۸1۳2۵1). تورستن وبلن بر این باور است: «مصرف کالا بدون تلاش تولیدی» رفتاری افتخارآمیز است و بیش از هر چیز نشانه‌ای از توانمندی و شرط لازم بزرگواری است. وانگهی این مصرف. به ویژه مصرف چیزهای پسندیده تر رفته رفته به خودی خود و به گونه‌ای چشمگیر افتخار آمیز می‌شود. برای زنان و کودکان» مصرف مواد غذایی گزیده, به‌ویژه کالاهای زینتی کمیاب, به صورت تابو درآمده و اگر طبقه فرودست وجود داشته باشد. این تابو شامل آن‌ها هم می تعریف مفهوم متغیر «تغییر اهداف زندگی»: از نگاه گیدنز. رشد شخصی منوط به پیروز آمدن بر موانع عاطفی و هیجان‌هایی است که ما را از فهمیدن آنچه واقعا هستیم باز می‌دارند. قادر به اقدامات اصیل بودن چیزی بیش از عمل کردن بر حسب نوعی خودشناسی حتی الامکان معتبر و کامل است. ما به عنوان فرد. قادر به «ساختن تاریخ» نیستیم» اما اگر تجربه درونی خود را از یاد ببریم» محکوم به تکرار آن خواهیم شد و از این رهگذر به؛اسارت چیزهایی در می‌آییم که فاقد اصالت‌اند: زیرا از اساسات و در نمی ها وج که درگذشته یه ها تحمیل شده است (به خصوص در طی دوران کودکی»(1999 ,9ط610406) .۰ زنان امروز به منظور رشد شخصی خود دریافته‌اند که باید خود را از موقعیت‌هایی که در گذشته به آنان تحمیل می‌شده» رها کنند و جهت زندگی خود را تغییر دهند. یکی از این موقعیت‌ها تولید و فرزندآوری است. اين متغیر با تعریف متغیر «عدم احساس امنیت» از نظر آنتونی گیدنز امنیت را می‌توان موقعیتی دانست که در آن با خطرهای خاصی مقابله می‌شود. یا این خطرها به حداقل رسانده می‌شود. تجربه‌ی امنیت به تعادل اعتماد و مخاطره بستگی دارد. امنیت چه به معنای بالفعل و چه به معنای تجربی آن» ممکن است به مجموعه‌هایی از آدم‌ها تا مرز امنیت جهانی یا به افراد ارتباط داشته باشد. (1998 ,0144608). اگرچه امنیت مسأله‌ی مهمی است» اما بسیاری از جامعه‌شناسان احساس امنیت را مهم‌تر و ضروری‌تر از وجود امنیت توصیف می‌کنند و معتقدند عوامل بسیاری در فقدان یا کمبود این احساس در جوامع مختلف دخیلند. هم‌چنین بسیاری از دانشمندان معتقدند که امنیت یک پدیده‌ی احساسی و ادراکی است و بیشتر به احساس روانی شهروندان از عوامل تهدیدکننده‌ی جرم برمی‌گردد و ممکن است میزان احساس ناامنی فرد با واقعیت خارجی میزان عوامل تهدیدکننده» مطابقت نداشته باشد یا بر عکس, متناسب به میزان و اثر عوامل ۵۴ تأثیر سبک زندگی امروزی زنان بر میزان فرزند آوری؛ مطالعه موردی شهر قزوین تهدیدکننده» میزان احساس ناامنی فرد نیز در نوسان باشد. بنابراین نمی‌توان بیان کرد در جامعه‌ای که امنیت وجود دارد حتما احساس امنیت نیز وجود دارد. چرا که احساس امنیت از موارد دیگری همانند ذهنیت مردم از جامعه‌ی مورد مطالعه نشأت می‌گیرد. پس عوامل امنیت. یک مفهوم بیرونی و عینی و احساس امنیت یک مفهوم درونی و ذهنی است» ,1012096066۲) (2006. .ماده‌ی ۲ میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی, دولت‌های طرف میثاق را متعهد نموده که در زمینه‌های مدنی» سیاسی, اجتماعی, اشتغال» آموزش,» خانواده و غیره بر مبنای تساوی حقوق زن و مرد گام بردارند(2005 ,۸60۳0005). ن بر این باور است که در یک جامعه رفتارهای باروری ناشی از یک رفتار اقتصادی - عقلانی است(2002 ,01اه۳1098). از نظر او فرزندان تحصیلات بالاتر و بهتر و خدمات و کالای بهتر در مقیاسی وسیع‌تر می‌خواهند. آن‌ها دیرتر به نیروی کار می‌پیوندند. در نتیجه» انگیزه‌ی قوی برای کاهش باروری وجود دارد (2002 ,طل۲10556). پژوهش حاضر از نظر هدف, یک تحقیق کاربردی و از نظر شیوه‌ی جمع‌آوری اطلاعات. توصیفی - پیمایشی است. تحقیقات پیمایشی دارای اهداف سه گانه‌ی توصیف» پیش‌بینی و تبیین پدیده‌های اجتماعی می‌باشد؛ در این تحقیق از آن‌جا که تأثیر سبک,زندگی ژنان امروزی بر میزان فرزندآوری آنان مورد بررسی قرار گرفت. با تأکید بر نظریه‌ها اقدام به فرضیه سازی و ارائه‌ی مدل نموده و بر ترکیب نتایج در سیستمی از قوانین تأکید دارد و مبتنی بر روش اثبات گرایی است. محقق با استفاده از قابلیت تحلیل‌های آماری و ریاضی برای توصیف و تحلیل پدیده‌ی «کنش کم فرزندآوری زنان» با توجه به سبک زندگی ایشان در واقع گرایش به کمی کردن یافته‌ها دارد. هم‌چنین محقق از نوع روش تحقیق همبستگی که یکی از روش‌های زیر مجموعه‌ی تحقیقات پیمایشی است. بهره‌مند شده‌است؛ زیرا قرار است چند خصوصیت هر عضو نمونه که در این تحقیق منظور هر زن می‌باشد. اندازه‌گیری شده و سپس ارتباط بین نمرات آنان را با کنش کم فرزندآوری بررسی شود. به منظور بالا بردن دقت نمونه‌گیری از روش خوشه‌ای بهره برده شده است. در این پژوهش, جامعه آماری منطقه‌ی سه گانه‌ی شهر قزوین شامل (یک. دو و سه) می‌باشند(جدول شماره ۱)» که با توجه به پراکندگی جمعیت زنان خانه‌دار و شاغل و آنگاه خود این زنان به زنان دارای تحصیلات زیر دیپلم و پایین‌تر و زنان دارای تحصیلات لیسانس و بالاتر تقسیم می‌شوند. فصلنامه علمی - پژوهشی زن و جامعه. . سال نهم شماره چهارم. زمستان ۱۳۹۷ شکل ۱- مدل تحلیلی تأثیر سبک زندگی زنان امروزی بر میزان فرزندآوری ۵۶ تأثیر سبک زندگی امروزی زنان بر میزان فرزند آوری؛ مطالعه موردی شهر قزوین نمونه آماری شامل تعداد ۱۰۷ هزار نفر از زنان که بر اساس روش تصادفی انتخاب شدند. جامعه آماری این تحقیق کلیه‌ی زنان شهر قزوین هستند که از لحاظ سن بین ۱۵ تا ۴۵ سال می‌باشند. شیوه‌ی نمونه‌گیری براساس قوانین احتمالات می‌باشد. در این روش» عامل تصادف و شانس جای قضاوت و دانش محقق» نمونه تحقیق را تعیین می‌کند. حجم نمونه پیشنهادی با استفاده از جدول مورگان؛ ۳۸۴ نفر پیشنهاد شد که پژوهشگر برای اطمینان بیشتره ۴۰۰ نمونه از جامعه‌ی هدف را با شیوه‌های ذکر شده انتخاب و با رضایت ایشان نسبت به تکمیل پرسش‌نامه‌های محقق ساخته در مناطق سه‌گانه شهر قزوین اقدام نمود؛ و در تکمیل پرسش‌نامه‌ها از همکاری پرسشگران واحد پژوهش مرکز صدا و سیمای استان بهره جسته است. در این تحقیق, واحد نمونهگیری فرد می‌باشد و شامل هر زنی است که ویژگی‌های مطرح شده در جامعه آماری را داشته باشد. بارزترین ابزار گردآوری داده‌ها در تحقیقات علوم اجتماعی, پرسش‌نامه می‌باشد. پرسش‌نامه- ی مق ساتهحاوی تساه 1۳۴ کویه است که لس از مع شعاسی و مطالعه‌ی امقاله‌های علمی موجود و بهره‌گیری از نظرات اسانید تايه« است. تعداد ۱۳ گزیه ها خضیصه‌ای است و شامل سن جنس» تحصیلات»درآمد» شغل, شغل همسر» سن همسر و تحصیلات همسر سن ازدواج و تاریخ تولد اولین فرزند و وضعیت مسکن می باشد و سایر گویه‌ها رفتار بینش» نگرش و تمایلات و وضعیت زنان امروزی در شهر قزوین را تبیین می‌کند و تعداد آن ۹۰ گویه می‌باشد و تعداد ۲۸ گویه ارزش فرزند آوری را در نزد زنان قزوینی مشخص می‌نماید. با مقایسه‌ی گویه‌هایی که تبیین کننده‌ی بینش,» نگرش» تمایلات. و رفتار ازنان امروزی هستند با گویه‌های ارزش فرزندآوری نزد ایشان» می‌توان تعریف درستی از سبک زندگی آنان ارائه و کنش فرزندآوری آنان را بررسی نمود. در پژوهش حاضر نیز به منظور سنجش پایایی ابزار گردآوری داده‌ها (پرسش‌نامه)» از پایایی همسانی درونی از طریق روش آلفای کرونباخ استفاده شده است. ابتدا یک پیش نمونه ۱۵ تایی از جامعه‌ی هدف گرفته شد و ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد. ضرایب آلفای پرسش‌نامه- های تحقیق هم‌چنین به منظور سنجش «پایایی ابزار گردآوری داده‌ها (پرسش‌نامه)» از پایایی همسانی درونی از طریق روش ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است. بدین منظور ابتدا یک پیش نمونه ۱۵ تایی از جامعه‌ی هدف گرفته شد و ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد. با توجه به نتایج به‌دست آمده که در آن ضریب آلفای هر دو پرسش‌نامه (پرسش‌نامه‌ی متغیرهای مستقل ۹ رس نمی مکتیر وانستد 10/۸۷۸ تحتقیق بالای: ۹/«می باشتت: که آیخ مقذان سازگاری درونی گویه‌ها با یکدیگر را تأیید می‌کند. بنابراین پایایی پرسش‌نامه‌ها تأیید می‌شود. برای بررسی روایی پرسش‌نامه‌های تحقیق از روایی محتوایی و ضریب لاوشه (0114) استفاده شد. بدین منظور نظرات ۱۰ خبره (محقق و اساتید دانشگاه) در مورد مناسب بودن و یا مناسب نبودن سوالات هر پرسش‌نامه در رابطه با سنجش دقیق سازه‌ی مورد پرسش قرار گرفت که میزان ضریب لاوشه فصلنامه علمی - پژوهشی زن و جامعه. . سال نهم شماره چهارم. زمستان ۱۳۹۷ ۵۷ تمامی سوالات بیشتر از حداقل مقدار مورد نیاز با توجه به تعداد خبرگان (۰/۶۲) بود. لذا روایی محتوایی پرسش‌نامه‌ها مورد تأیید قرار گرفت. داده‌هایی که از پرسش‌نامه جمع آوری می‌شود. در قالب جداول آماری سازماندهی و سپس شاخص‌های گرایش به مراکز و پراکندگی آن محاسبه می- شود. پس از توصیف مشخصه‌های نمونه‌ی مورد بررسی» طبقه‌بندی» کدگذاری و خلاصه سازی اتجام کنو آماردهای تسوت سجنوا قکموبرای آالبا: آناوی ذافمهایبفست آمفمزا تری اقا 2 استفاده شده است. لازم به ذکر است برای بررسی فرضیات مطرح شده از تحلیل جدول ۱ - توزیع پرسش‌نامه در مناطق سه گانه شهر قزوین منطقه یک نواب» راه آهن» باغ دبیر؛ مولوی» بلاغی ۹۵ منطقه دو سعدی,» سبره قیدان, شهید بابایی» غیاث آباده قردوسی ۱۵۶ همان‌گونه که در مقدمه‌ی تحقیق آمده است» فرضیه‌های تحقیق به شرح جدول شماره‌ی ۲ جدول ۲- فرضیه ها براساس موّلفه‌های سبک زندگی و تأثیر آن بر فرزندآوری * هر چقدر پارامترهای سبک زندگی زنان تحت تأثیر دین باشد. تمایل آنان به داشتن 4 تغییر اهداف زندگی در سبک زندگی زنان مور بوده است و کنش فرزند آوری کم را در ۵۸ تأثیر سبک زندگی امروزی زنان بر میزان فرزند آوری؛ مطالعه موردی شهر قزوین اند زنان امروزی مادری را موجب سرکوبی خود دانسته؛ بنابراین تمایل آنان به فرزندآوری تحول در نهاد پدرسالاری و تغییر ساختار نهاد خانواده منجر به کنش فرزندآوری کم امروزه زنان مستقل بودن را انتخاب کرده‌اند و فرزندآوری» مانعی در جهت دستیابی به اض ‎ *‏ زنان امروزی خوشبختی را در رفاه و آسایش می‌دانند و فرزندداری را مغایر با رفاه و ‎ *‏ زنان امروزی بر برابری خود با مردان تأکید داشته و فرزندآوری را عاملی برای به انقیاد بازتعریف هویت جنسیتی منجر به ناکارا شدن تعریف‌های سنتی از نقش زنان در خانواده و اجتماع شده و این موضوع به کنش فرزندآوری کم زنان منجر شده است. توجه و تأکید زنان بر اهمیت خواسته‌های شخصی منجر به کنش فرزندآوری کم زنان ترویج و تبلیغ مدگرایی در زمینه‌های مختلف نگرش زنان به تعدد فرزند را تغییر داده گسترش نگرش جدید درباره‌ی بدن:در زنان».مغایر با بچه‌دار شدن است. ۹ مصرفی زدگی کنش زنانرا برای فرزندآوری تحت تأثیر قرار می‌دهد. 3 ۰ زن جدید مشتاقتجربه‌های هرچه بیشتر بودهاو بچه‌داری را یک انتخاب می‌داند نه یک وظیفه, لذا برای کسب این تجربه‌ها به تخیر در تولد اولین فرزند نیاز دارد. ‎ *‏ فرزندآوری مانعی برای اشتغال زنان محسوب می‌شود و با کنش فرزندآوری آنان رابطه‌ی سطح تحصیلات و سواد زنان با سطح بالای باروری و تعداد فرزند زیاد در تضاد است. 7 ۳ افزایش آگاهی زنان نسبت به خود با کنش فرزندآوری ایشان رابطه‌ی مستقیم دارد. 1 و ۱( بین عدم احساس امنیت به‌دلیل ناکارآمدی راه حل‌های حقوقی و اجتماعی و کنش در این تحقیق از مجموع ۲۹۳ نفر نمونه پژوهش ۴۳/۵ درصد زیر ۳۰ سال, ۳۶/۱ درصد ۳۰ تا ۰ سال و ۲۰,۴ درصد بالای ۴۰ سال بوده‌اند. هم‌چنین میانگین سن نمونه پژوهش ۳۲/۴۵ سال بوده است. اکثریت افراد یعنی ۱۳۲ نفر معادل ۳۳/۷ درصد دارای تحصیلات لیسانس بوده‌اند. هم- چنین کمترین فراوانی تحصیلات مربوط به سطح بی‌سواد با ۳ نفر معادل ۰/۸ درصد بوده است. زنان با تحصیلات در مقطع راهنمایی ۲۸ نفر بوده که ۷/۱ درصد را تشکیل داده است. در مقاطع دیپلم و کاردانی به ترتیب ۱۱۰ نفر و ۴۱ نفر معادل ۲۸,۱ درصد و ۵/۱۰ درصد بوده اند؛ در مقطع ابتدایی شامل ۱۸ نفر که معادل ۶/۴ درصد است و در سطح خواندن و نوشتن ۴ نفر که معادل ۱/۰ فصلنامه علمی - پژوهشی زن و جامعه. . سال نهم شماره چهارم. زمستان ۱۳۹۷ ۵۹ درصد است. از نظر وضعیت شغلی, ۵۷/۲ درصد شاغل و/۴۲ درصد خانه‌دار بوده‌اند. از نظر مدت زمان زندگی مشترک. ۴۴/۵ درصد زیر ۱۰ سال, ۲۶/۴ درصد بین ۱۰ تا ۲۰ سال و ۹/۱ درصد بالای ۲۰ سال زندگی مشترک داشته‌اند. هم‌چنین میانگین مدت زمان زندگی مشترک نمونه پژوهش به ترتیب ۱۲/۶۹ سال بوده است. هم‌چنین از لحاظ سن ازدواج اکثریت افراد» یعنی ۶۱/۴ درصد سن ازدواجشان بین ۱۸ تا ۲۵ سال بوده است. ۲۲/۳ درصد زیر ۱۸ سال و ۱۶/۳درصد بالای همچنین میانگین اسن آزدواج نمونه پووعس, ۲1/۸۴ سال بوده است. اکتریت: اقراد. ی ۱۸۳ نفر معادل ۵۷/۷ درصد در منزل ملکی ساکن بوده‌اند. پس از آن ۸۶ نفر معادل ۲۷/۶ درصد در منزل استیجاری و ۳۸ نفر معادل ۱۲/۳۲ درصد در منزل موقتی (پدر شوهر) ساکن بوده‌اند. هم‌چنین ۸ تفر ساذل ۲/۶ فرسه فر مظزل ول ساکی بوفذداند. از ظرسی آولین فرزندآوری: ۹۷/۷ فرص پاسخگویان اولین فرزند خود را در پنج سال اول زندگی به‌دنیا آورده‌اند؛ چنین میانگین اولین فرزند آوری نمونه پژوهش ۳/۶۱ سال پس از ازدواج بوده است. در نهایت از نظر تعداد فرزندان نیز اکثریت افراد. یعنی ۱۰۸ نفرامعادل ۴۴/۳( درگای‌دا اي ۹ مرفسپوده‌اند. پس از آن ۴٩ نفر معادل ۸ درصد دارای یک فرزند. ۲۷ نفر معادل ۱۱/۲ درصد:دارای سه فرزند ۷ نفر معادل ۲/۹ درصد دارای ۴ فرزند بوده‌اند. در ادامه‌ی تحلیل داده‌ها به منظوز افزایشدقت نتایج بررسی از مدل آماری رگرسیون خطی استفاده شده است. جدول ۴. خلاصهانتایج برازش مدل رگرسیونی را نشان می- دهد. ملاحظه می‌شود که ضریب همبستگی, چندگانه.بین متغیر ملاک (ارزش فرزندآوری) و متغیرهای پیش‌بین برابر ۰/۶۱۲ است. بدین معنی که همبستگی چندگانه‌ی مناسبی بین متغیر ضریب. تعیین: ۳۷۵/* است که بیانگر میزان تبون تغییرات متفیراطلاک توسط مدل است کد مقداری مناسب است. بدین معنی که حدود ۲۷/۵ درصد از تغییرات متغیر ملاک توسط متغیرهای پیش‌بین تبیین می‌شود. همچنین جدول شماره ۵ نشان می‌دهد که آزمون معنی‌دار می‌باشد؛ بدین معنی که مدل رگرسیونی در حالت کلی معنی‌دار و مطلوب است. در مورد روابط بین متغیرهای پیش‌بین و ملاک و در واقع فرضیات تحقیق ضریب رگرسیونی تأثیر عوامل دین باوری» مدیریت بدن, رفاه‌طلبی» افول پدر سالاری» استقلال جویی» برابری طلبی, تحقیر نقش مادری, احساس هویت جنسیتی» مصرف گرایی, مدگرایی, تمایل به اشتغال, تأخیر در فرزندآوری» افزایش آگاهی. احساس امنیت اجتماعی و سیاسی و تغییر اهداف زندگی بر ارزش فرزندآوری معنی‌دار می‌باشد در حالی که ضریب رگرسیونی تمایل به تحصیل و فردگرایی بر ارزش فرزندآوری معنی‌دار نمی‌باشد. چنانچه نتایج نشان می‌دهند. متغیرهای دین باوری» مدیریت بدن» رفاه‌طلبی» افول پدر سالاری, استقلال جویی» برابری طلبی» تحقیر نقش مادری, احساس هویت جنسیتی, مصرف گرایی, ۶ تأثیر سبک زندگی امروزی زنان بر میزان فرزند آوری؛ مطالعه موردی شهر قزوین مدگرایی, تمایل به اشتغال, تاخیر در فرزندآوری» افزایش آگاهی احساس امنیت اجتماعی و سیاسی و تغییر اهداف زندگی متغیرهای پیش بین مطلوب و معنی‌داری در پیش بینی ارزش فرزندآوری در بین زنان بوده است. بنابراین به‌طور کلی سبک زندگی مولفه‌ی معنی‌داری برای پیش جدول ۳- مشخصه سوال‌های مرتبط با هر متغیر در پرسش‌نامه فصلنامه علمی - پژوهشی زن و جامعه. . سال نهم شماره چهارم. زمستان ۱۳۹۷ جدول ۵ - خلاصه نتایج آزمون آنالیز واریانس برای بررسی معنی‌داری مدل رگرسیونی منبع تغییرات ‏ مجموع مربعات درجه آزادی ‏ میانگین آماره 7 نتایج براساس فرضیات مربوط به مولفه‌ی «بینش» بیانگر تأیید پیش بین بودن متغیر «دینداری» بر تمایل کم زنان به فرزندآوری است و بیان می‌کند که زندگی روز به روز مادی شده و در اقز ای تحول: خانزاده: نیز همانند؛ سایر نهادهای اجقاعی از حالظ اولیه خاری و فیگر آی اعتقادات و باورهای مذهبی گذشته رخت بربسته است(2004 ,0اه 0016). پیش یی ارزش گر زندا وری: و ۶ ۸ ۵ ۶ تأثیر سبک زندگی امروزی زنان بر میزان فرزند آوری؛ مطالعه موردی شهر قزوین پیش ینیشن سا ث وری تو ۳۸ ۹ ۱ ۵۸۹ حمسآزه پیش بيني. ارزشن فرزندا ور نو 1 ۹ ۷۱ ۳۳۹ 141 پیش یی اوزش گر ونداوری: نو ۷ ۴۱ ۶ ۵۳۹ 1 ین بيشي. ارزشن فرزداا وروی نو 3 ۱ اوه ۷ ۵۴ سین رای رد اور و ۳ ۴۶ ۴۱ ۸م ۳ نی نی اروش اررتگ وی بو 1 ۴ ۵ ۴/۵۶ له پیش پیشی: اورزاشس فروقدا وری: نو 9 ۳ ۵ ۳۳۸۱ ۱ پیش بینی رزش فرز وری توسط کر ۲ 1 0۷ ۱/۶۱۶ ۰۱:۷ پیش ,یی اراس فرزنداوری: نو ۳۰ ۴۱ ۱ ۳۱۹۷ ۲ با توجه به نتیجه‌ی به‌دست آمده» عامل دینداری می‌تواند بر میزان فرزندآوری زنان را پیش‌بینی کند و این پیش‌بینی با ضریب رگرسیونی ۰/۴۰۶تأیید. شده است. هم‌چنین «تغییر در اهداف زندگی» زنان موجب شده است که آنان تمایل کمتری نسبت به فرزندآوری داشته باشند. این فرضیه با ضریب رگرسیونی برابر ۰/۱۷۱ تأیید شده است. گیدنز «متحقق ساختن خویشتن» را تعادل بین فرصت جویی و خطرکردن تعبیر می‌کند. وی می‌گوید: گذشته را رها کردن و به یاری تکنیک‌های گوناگون از قید عادت‌های عاطفی آزاردهنده خلاص شدن» فرصت‌های متنوعی برای توسعه‌ی شخصیت پدید می‌آورد. فرد امروزین باید با حوادث پیش بینی ناپذیری مواجه شود که زمینه‌ی لازم برای بریدن از الگوهای رفتاری جا افتاده را فراهم می‌آورند. انسان‌ها امروز به دنبال توسعه‌ی «خود» هستند. برای اين توسعه. فرد قاعدتا باید جریان زندگی متشکل از یک رشته «گذرگاه‌ها» را پشت سر بگذارد. ولی این عبور لزوما همراه با آئین‌های رسمی و نهادینه شده نیست. اقدام به نوعی نقل و انتقال يا تغییر مهم در زندگی» همه و همه به معنای قصد دست‌یابی به فصلنامه علمی - پژوهشی زن و جامعه. . سال نهم شماره چهارم. زمستان ۱۳۹۷ ۶۳ فرصت‌های تازه‌ای است که بحران‌های شخصی در برابر انسان قرار می‌دهد. نکته‌ی مهم در واقع این است که نقل و انتقال‌ها و تغییرات مورد بحث معمولا در مسیر خود خواسته اقدامات و تحرک‌های آگاهانه‌ای رخ می‌دهند که به قصد متحقق ساختن خویشتن صورت می گیرند(1999 ,000608). لذا زنان امروز اهداف متفاوتی نسبت به مادران خود برای زندگی برگزیده اند. نتایج براساس فرضیات مربوط به موّلفه‌ی« رفتار» نیز نشان می‌دهد؛ بین متغیر پیش‌بین«مدیریت بدن» و متغیرملاک «فرزندآوری» همبستگی معناداری وجود دارد و ضریب رگرسیون آن ۰/۲۲۵ می‌باشد و این فرضیه تأیید شده است. گیدنز معتقد است بدن به صورت جزثی از بازتابندگی دنیای امروزین درآمده است. واقعیت این است که ما بیش از پیش مسوول طراحی بدن‌های خویش می‌شویم و هرچه محیط اجقیاغی ما از جاسفی ستتی بیشتر فاصلد: گرفته,باشته فشار, آیق. مسوولیت را بیشتن آجساتن می‌کنیم(1999 ,6100608). در ریاضت‌کشی ارادی مرتبط با رژیم غذایی نوعی «اضطرار و سرسختی» دیده می‌شود که صرفا برای باریک اندامی نیست. موضوع در ذات خود نوعی نفی خویشتن است(1999 ,10069)). با این توضیح زنان.بارزداری را در تضاد با خویشتن می‌بینند و فرزندآوری موجب می‌شود تا امنیت خاطر خود.را درباره‌ی ظاهرخود از دست بدهند. بین متغیر پیش‌بین «مصرف زدگی» و متغیر ملاک «فرزندآوری» همبستگی معناداری وجود دارد و ضریب رگرسیون آن ۰/۲۷۱می‌باشد. همان گونه که گیدنز درباره‌ی انواع مصرف‌های بسته‌بندی شده توسط نظام سرمایه‌داری می‌گوید نتیجه چیزی نیست جز طرح شخصیتی که هدف اصلی‌اش به‌دست آوردن کالاهایی که در آرزوی آن‌ها می‌سوزد».و نیز ادامه.دادن به این شیوه زندگی ویژه‌ای که به- طور مصنوعی برایش قالب‌ریزی کرده‌اند. بومان چنین شرح می‌دهدکه نیازهای فرد به استقلال شخصی, هویت معین» زندگی واقعی یا کمال طلبی» همه و همه مبدل می‌شوند به نیازمندی پایان ناپذیر به داشتن و مصرف کردن کالاهایی که بازاز عرضه می‌کند(1999 ,0104608). با انتخاب چنین شیوه‌ای در زندگی» جایی برای فرزند نمی‌ماند. بین متغیر پیش‌بین«مدگرایی» و متغیر ملاک «فرزندآوری» همبستگی معناداری وجود دازد و ضریب رگرسیون آن ۰/۱۷۱می‌باشد و این فرضیه تأیید شده است. گیدنز می‌گوید: فردی که بخواهد «متفاوت» از دیگران باشد» شانس آن را ندارد که نوعی هویت شخصی منسجم و به هم پیوسته را به طور بازتابی درخود پرورش دهد. فردی که مقهور خودبزرگ‌بینی شده باشد قادر به کشف هویت شخصی «متعادل» نیست که در محیط اجتماعی خود به انتظارات دیگران پاسخ گويد(1999 ,6100608). زنان با انتخاب شیوه‌ی مدگرایی در زندگی» هویت شخصی متعادل خود را از دست داده و نمی‌توانند برای چیز دیگری ارزش قائل شوند و پاسخگوی انتظارات دیگران دراین باره باشند. «تأخیر در تولد اولین فرزند» نیز با ضریب رگرسیون 1 تفاأیید شده است؛ به اعتقاد گیدنز خانواده در سراسر جهان در جهت‌های مشخصی در حال تغییر است. نام این تحول را گیدنز جهت‌های تغییر گذاشته است. یکی از ۶۴ تأثیر سبک زندگی امروزی زنان بر میزان فرزند آوری؛ مطالعه موردی شهر قزوین تغییراتی که گیدنز برمی‌شمارد: به رسمیت شناختن حقوق زنان» هم از نظر حق انتخاب در ازدواج و هم تصمیم گیری در خانواده است . تغییر مهم دیگر که گیدنز به آن اشاره می‌کند» گسترش حقوق کودکان است(1999 ,0104008). به خوبی می‌توان ارتباط اين دو مقوله را با تخیر در تولد اولین فرزند در کشور ما نیز مشاهده کرد. متغیر پیش‌بین «تحقیر نقش مادری» نیز میزان فرزندآوری زنان را تبیین می‌کند. این فرضیه با ضریب رگرسیونی برابر ۰/۲۵۱ تأیید شده است. امروزه دیگر مادر بودن به‌عنوان یک اولویت برای زنان نمی‌باشد. طرح زندگی نوین» به زعم بتی فریدن مستلزم تعهد به رشد شخصی, بازاندیشی و بازسازی گذشته از طریق نفی «نیروی مرموز و نهانی زن» و پذیرفتن خطرهای احتمالی است(1999 ,61۵068) و از سویی توجه به حقوق کودکان تأثیر مستقیمی بر رفتار باروری زنان دارد. لیبنشتاین بر این باور است که در یک جامعه. رفتارهای باروری ناشی از یک رفتار اقتصادی - عقلانی است(2002 ,لط11089961). نتایج براساس فرضیات مربوط به موّلفه‌ی «گرایش» هم نشان می‌دهد. فرضیه‌ی رابطه بین افول پدرسالاری» و فرزندآوری کم زنان با ضریب رگرسیونی ۰/۲۶۱ تأیید,شده است. جابه‌جایی نقش زن و مرد در خانواده را عاملی بر کنش کم فرزندآوری می‌داند. مانوئل کاستلز مغتقد است: ارزش‌هایی که همواره طبیعی, ابدی و الهی قلمداد می‌شدند. اکنون باید با توسل به زور حفاظت شوند و در آخرین دژ دفاعی خود سنگر بگیرند در حالی که مشروعیت خود را در ذهن مردم از دست می‌دهند 2001 ,18اعافق):امروزه با افول الا ی که کنلیگشود حق انتخاب دارند بنابرایق فرزندآوری را ستمی بر خود و مانع اهداف خود می‌دانند. هم‌چنین «استقلال جویی» زنان امروز موجب شده که گرایش کمتری نسبت به فرزندآوری داشته باشند. این فرضیه با ضریب رگرسیونی ۳ تأیید شده است. گیدنز معتقد است: «دوره‌ی عمر (در عصر جدید) بیش از پیش از تأثیر عوامل برونی مرتبط با پیوندهای از پیش تعیین شده بین افراد و گروه‌ها برکنار می‌ماند. روابط خویشاوندی درجوامع ماقبل مدرن در طول عمر شخص کمک بزرگی برای تصمیم گیری‌های اصلی او بوده‌اند و حتی بسیاری از این‌گونه اتصمیم‌گیری‌ها را کاملا شکل می‌داده‌اند. تصمیم‌گیری درباره- ی این که با چه کسی ازدواج کنم؟ کجا زندگی کنم و چند تا بچه داشته باشم؟ بچه‌هایم را چگونه بزرگ کنم؟ و همه و همه ... ولی (امروزه) در میان بیشتر مردم چنین پدیده‌هایی عملا وجود خارجی ندارد(2014 ,10068ت)). زنان امروزه به‌دنبال استقلال هستند تا درباره‌ی تصمیمات خود به عنوان پدیده‌ای شخصی و برخوردار از مرجعیت درونی» خود را متحقق سازند و این امر موجب شده تا تصمیم در فرزندآوری را حق خود دانسته و بنابراین آن را در تعارض با خواسته‌های خود می‌دانند. هم‌چنین نتیجه‌ی حاصل از این پژوهش بیانگر آن است که زنان به‌دنبال موقعیت برابر با مردان هستند. این فرضیه با ضریب رگرسیونی ۰/۲۰۷ تأیید شده است. طرفداران حقوق زنان چسیت را نشاب مفیر اظبقه در جامعه‌ی, ما امی‌داشده یی قردان و زنان نأبرایر هستند.. درضت فصلنامه علمی - پژوهشی زن و جامعه. . سال نهم شماره چهارم. زمستان ۱۳۹۷ ۸۵ همان‌گونه که طبقه‌ی پایین» طبقه‌ی کارگر طبقه‌ی متوسط و طبقه بالا نابرابر هستند. مردان و زنان موقعیت نابرابر دارند. زنان از موقعیت پایین‌تری برخوردار هستند(2004 ,06و77 5۳۳167). زنان چنین استدلال می‌کنند در صورت بچه‌دار شدن, فرصت‌های تحصیلی و شغلی خود را برای رسیدن به موقعیت برابر با مردان از دست خواهند داد و مانعی است در جهت دسترسی به منابع قدرت و اعتبار اجتماعی. بازتعریف «احساس هویت جنسیتی» منجر به ناکاراشدن تعریف‌های سنتی از نقش زنان در خانواده و اجتماع شده. این فرضیه با ضریب رگرسیونی ۰/۲۱۶تأیید شده است. زنان امروز به بازتعریف هویت جنسیتی خود روی آورده‌اند. و آنان به‌دنبال آنند که ارزشمندی خود را افزایش دهند. لذا این ارزشمندی را در این می‌بینند که خود را «جامع‌تر» شرافتمندانه‌تر و توانمندتر احساس کنند(0144605,1999). سیمون دوبووار(1949) با جمله‌ی «آدمی زن زاده نمی‌شودن:آدمی زن می‌شود» بر این نکته تأکید می‌کند که آدمی ممکن است یک مونث از نژاد انسان زاده شود اما این تمدن است که «زن» می‌آفریند» که تعریف می‌کند «زنانه» چیست و از پیش تعیین می‌کند که زنان چطور باید رفتار.کنند و.چطور رفتار می‌کنند. مراقبت از کودک مسوولیتی است که به سبب استگژاوهفرا یدبا تولید «نقش‌هاق" کلیشه‌ای براساس تفاوت‌های جنسیتی به زنان منتسب شده است. رابینسون؛و گادبی ,(1997), متوجه شدند که زنان تقریبا ۸۰ درصد وظایف مربوط به مراقبت از کودک را انجام می‌دهند. این رقم از دهه ۱۹۶۰ تغییر اساسی نداشته: است..میزان اراقه‌ی خدمات رای ودرا ن اییگران با بزرگ شدن کودک تقریبا مساوی است. اما حتی بین کودکان مدرسه.رو باز هم.مادران» بیش از پدران مسوولیت مراقبت کردن را بر عهده دارند(2013 ,5217). امروز زنان نسبت به احساس هویت جنسیتی خود دچار تغییر نگرش شده‌اند و برای؛ مثال آنان فرزندآوری را مانعی عاطفی برای رهایی از نقش‌های جنسیتی تحمیل شده می‌دانند. متغیر پیش‌بین«تمایل به اشتغال» "در بین زنان شهر قزوین برکنش فرزندآوری با ضریب رگرسیون ۲۷۶/"تأیید شده است. در پژوهش مربوط به زنان و نقش‌های چندگانه فرضیّه‌ای مطرح است که افزوده شدن یک نقش (مثلا کار بیرون از خانه) فشار ایجاد.می‌کند: که: پی‌آمدهای منقی .را براق بهداشت: روانی, و جسمانی, در بردارد:. بر اساس ان دیدگاه, هرگاه زنان مسوولیت‌های کاری اضافی را علاوه بر مسوولیت‌های خانوادگی‌شان به عهده بگیرند» ناراحتی و فشار و پی‌آمدهای منفی برای سلامتی آنان ایجاد می‌شود ,1706 (10(نط5). (2004 ترکیب اشتغال و مادری فشارآور است. «رفاه طلبی» پیش‌بینی است که مورد سنجش قرار گرفته است؛ این اقرضيه با ضریب رگرسیوتی 1۲۸۳"تأیید: شنده است: روجیه‌ی :رقاه زد‌گی و آسایش طلبی منجر به کاهش تعداد فرزندان می‌شود. البته این مسأله عوامل مختلفی دارد» ولی یکی از زمینه‌های ذهنی همسرانی که در زندگی به آوردن یک يا دو فرزند اکتفا می‌کنند. اصالت دادن به رفاه و افراط در این باره است. ترویج روحیه‌ی رفاه زدگی و آسایش طلبی» نگاه افراطی و تک بعدی ۸۶ تأثیر سبک زندگی امروزی زنان بر میزان فرزند آوری؛ مطالعه موردی شهر قزوین به زندگی مادی و قائل شدن نقش بیش از حد برای مادیات در تأمین آرمش خاطر انسان؛ پی آمدهای منفی به دنبال دارد(2013 ,2ه۸002915100۷). اما آنچه در نتایج قابل توجه است. آن است که متغیر پیش‌بین«تمایل به تحصیلات» و متغیر ملاک «فرزندآوری» همبستگی معناداری ندارند و بدان معناست که «سطح تحصیلات» در بین زنان شهرقزوین تأثیری بر ارزش فرزندآوری نزه ایشان تواهاه اسگاری ای فرضیه رد شله اس ری بین, تما اجتماعی طاقری کهتالادمی کنرل ستکر و سرکوب زنان در موقعیت‌های سیاسی و اجتماعی مختلف بوده است و تجربه مادری که برای زنان چه بسا لذت آفرین و هم قدرت بخش باشد. فرق می‌گذارد. بخشی از نهاد مادری که ریچ آن را نقد می‌کند. ایدئولوژی خانواده‌ی هسته‌ای است که مردان آن را برای تضمین مالکیت خود بر زنان و راهان وضم همان مکل ,غمتدای کدبوای, زناق وجوه قارق آیق آست اک نید بو تجربقی مادری باهم سازگار نیستند (2006 ,لع۸۶2). لذت مادری در نزد زنان قزوین موجب می‌شود که تمایل به تحصیلات مانعی برای فرزندآوری آنان نباشد» چرا که هرچند فرزند پروری هم زمان با ادامه تحصیل کاری دشوار است ولی به لحاظ مقعطی,بودن آن نمی‌تواند تأثیر بر فرزندآوری زنان در قزوین داشته باشد و آن را به قول آنتونی گیدنز از جمله «خطرهای پراهمیت»ی می‌دانند که در عصر متجدد ناچار به تسلیم به آن هستند. (2006 ,لطع۸۶۵) . درشهر قزوین هم‌چنان پیوندهای گوناگون خویشاوندی از جمله مهم‌ترین لنگرگاه‌های تجربیات زندگی فردی را تشکیل می‌دهد و این روابط خویشاوندی در طول عمر شخص کمک بزرگی برای تصمیم‌گیری‌های اصلی او است(2014 ,و۳ه0140). تصمیم گیری برای ناگ و لیا توجه به مقطعی بود آن»:براساس آتکیه بر همین روابط و همکاری آنان برای نگهداری از فرزند توسط مادربزرگ و پدربزرگ صورت می‌گیرد. هم‌چنین درباره‌ی متغیر پیش‌بین «فردگرایی» همبستگی معناداری به‌دست نيامده است و ضریب رگرسیون ۰/۰۸۷ بوده است. لذا این عامل در ارزیابی سبک زندگی زنان شهر قزوین ضعیف و در پیش‌بینی کنش فرزندآوری آنان نقش چندانی ندارد. فردی شدن فزاینده روابط درون خانواده» به تأکید بر اهمیت خواسته‌های شخصی در برابر قواعدّنهادها می‌انجامد (2001 ,250[15)). به بیان دیگر هرجا که عناصری از ایده‌آل‌های اساسا غربی توسعه و شکل‌های خانواده مرتبط با آن» گسترش و مقبولیت یافته‌اند» به تسریع تغییر در بسیاری از رفتارهای جمعیتی و خانوادگی» نظیر کاهش باروری کمک کرده‌اند(2009 ,200512 [۸516۵۲). نتایج براساس فرضیات مربوط به موّلفه‌ی «وضعیت (سیاسی و اجتماعی)» نیز نشان می‌دهد همبستگی معناداری بین متغیر پیش‌بین «افزایش آگاهی» و متغیر ملاک «فرزندآوری» وجود دارد و ضریب رگرسیون آن ۰/۲۴۵ می‌باشد. همان گونه که گذشت. خودآگاهی شکلی از دانش که مستلزم درک سیاسی جایگاه «خود» در جامعه است(2003 ,110170). افزایش آگاهی در دیدگاه طرفداران حقوق زنان به دلایل متعدد مهم استاتکست بهآاین لین که وسیله‌ای استهبرای ونان کدیا/مجارب شودشان از نونک اقا شونه فصلنامه علمی - پژوهشی زن و جامعه. . سال نهم شماره چهارم. زمستان ۱۳۹۷ ۶۷ و خود را بشناسند و از سویی زنان متوجه می‌شوند که آنچه را به عنوان مسائل فردی درک کرده بودند» در واقع مشترک و متداول است و در علت‌های بیرونی ريشه دارند. این که خاستگاه مسائل آنان بیرونی هستند و در ساختار جامعه ريشه دارند و نتیجه‌ی کمبودهای درونی او نیستند(2004 ,179/06 (010ل«5). این عمل می‌تواند شامل تجدید ساختار رابطه‌ی زن با همسرش باشد و یا عمل گروهی از زنان را در برگیرد که برای تصویب قانون جدیدی اعمال نفوذ می‌کنند. بین متغیر پیش‌بین «عدم احساس امنیت» و ملاک «فرزندآوری» همبستگی معناداری وجود دارد و ضریب رگرسیون آن ۱۷۵/*می‌باشد و این فرضیه تأیید شده است و بدان معناست که متغیر «عدم احساس امنیت» نسبت به جایگاه شغلی و حقوقی خود چه در خانواده و چه در جامعه, تمایل به فرزندآوری را در زنان کم می‌کند. همان‌گونه که دیده می‌شود» بیشترین نقش تمایل کم فرزندآوری در زنان در دو مولفه‌ی گرایش‌ها و تغییر وضعیت سیاسی و اجتماعی خود را نشان می‌دهد. لذا در یک جمع بندی می‌توان گفت: مدل ارائه شده و نتایج به‌دست آمده از آن کاملا تأثیر سبک زندگی زنان امروزی را بر تمایل کم ایشان.به فرزندآوری تبیین می‌نماید. همان گونه که اشاره شد از چهار مولفه‌ی اساسی تحقیق کوافها یی ۸ وا افتا نار دضعیت متعادل و مولفه‌های گرایش و جایگاه اجتماعی و سیاسی زنان در وضعیت نامطلوبی قرار دارد. در حال حاضر سبک زندگی مردم و نگرش عمومی مردم به‌ویژه زنان برخلاف سیاست کاهش جمعیت است. تغییر در بینش‌ها و گرایش‌هایی همچون ارزش‌ها و باورها از یک سو و تغییر در رفتارها نظیر تغییر در نحوه‌ی مصرف., پوشش» خوراک از سوی دیگر است که می‌تواند در این عرصه تأثیرگذار باشد. البته باید به خاطر داشت که,تغییر در سبکم آزندگی» بسیار کند و بلندمدت است. پرواضح است: که فرهنگ غتی اسلایی < ایرانی: کر ایق خصوص, ظرفیت‌ها و اتوانمتدی‌های بسیازی,ذارذو آساسا با فرهنگ و پیشیتدی فرهنگی غرپ قابل قباس نیستد مسلما توجه بیشتر یه آموزه‌های دینی» راه برون‌رفت از این معضل است. آموزه‌های اسلامی» همواره مردم را به خوش بینی به خداوند متعال و اعتماد و توکل بر او فرا می‌خوانند؛ تا آن‌جا که امام باقر علیه السلام از رسول گرامی اسلام صلی اللّه علیه و آله نقل می‌کند که فرمود: سوگند به آن‌که جز او خدایی نیست. خیر دنیا و آخرت به مومنی ارزانی نمی‌شود» مگر به دلیل خوش‌گمانی و امیدواری او به خدا... سوگند به ۶۸ تأثیر سبک زندگی امروزی زنان بر میزان فرزند آوری؛ مطالعه موردی شهر قزوین آن که جز او خدایی نیست. هیچ بنده‌ی مومنی به خدا خوش گمان نمی‌شود. مگر این که خداوند در کنار گمان بنده‌ی مومنش حاضر می‌شود؛ زیرا خداوند کریم است و همه‌ی خیرها به دست اوست. او شرم می‌کند که بنده‌ی موّمنش به وی خوش گمان شود. ولی او خلاف گمان بنده‌اش» عمل و امیدش را ناامید کند؛ پس به خداوند خوش گمان و به او امیدوار باشید(1986 ,ط1۳0۵161). ۱-گفتمان سازی: نخستین گام در اصلاح سیاست‌های جمعیتی کشور تغییر گفتمان حاکم و ایجاد گفتمانی جدید بر مبنای ضرورت افزایش زاد و ولد است. بی‌تردید این گفتمان سازی» ساز و کارهای خاص خود را دارد و باید در بازه‌ی زمانی قابل توجهی رخ دهد و به همین دلیل نباید انتظار داشت که در کوتاه مدت و با چند راهکار مقطعی, اتفاق خاصی در بینش» نگرش و رفتار مردم در زمینه‌ی زاد و ولد رخ دهد(2013 , 52۳۷6۶1۵0 0ع51021). باید به ویژگی‌های قومی و منطقه‌ای در گفتمان سازی توجه کرد و نباید سیاست یکنواخت برای کل ایران در نظر گرفت. این تغییر گفتمان باید از راه‌های غیرمستقیم» درازمدت و پرهزینه صورت گیرد و در عین حال باید برای هر منطقه, ۲- متقاعد سازی: امروز بیشتر زنان جوان» دست کم در چند سال نخست زندگی» ضرورتی برای فرزنددار شدن احساس نمی‌کنند و فرزندداری را مزاحم؛اشتغال» رفاه و رشد و پیشرفت خود می‌دانند. به همین دلیل, آن‌ها حتی اگر مشکل مالی هم‌آنداشته باشند». حاضر نمی‌شوند. فرزنددار شوند. ابتدا باید متقاعد سازی صورت پذیرد متقاعد سازی باید مرحله به مرحله انجام شود. مثلا اگر به یک‌باره بگوییم چهار فرزند بیاورید» زنان استقبال نمی‌کنند. باید به‌طور تدریجی از ارزش فرزند کمتر کاست. یعنی مطلبی که در ذهن زنان ما خیلی بزرگ شده» به یک باره خراب نمی‌شود. قطعا پیام‌های غیرمستقیم در تغییر نگرش موفّقرئهافراد.ممولا از این‌که به‌طور آشکار از دیگران اثر پذيرند». ابا دارند. هم‌چنین پیام‌دهندگان جذاب» بهتر می‌توانند در تغییر نگرش زنان موفق باشفد. زتاق بیشتر تحت تأثیر پیام‌های دقیق بو قمییق هستتد. بهتر اسنت از استدلال دوسويه استتفاه شود. در چنین مباحثی از متخصصان» بیش از غیرمتخصصان بهره‌مند شد مثلا در بحث‌های اجتماعی, بحث‌های بهداشتی و بحث‌های علمی از متخصصانی که جامعه‌ی علمی آن‌ها را قبول فصلنامه علمی - پژوهشی زن و جامعه. . سال نهم شماره چهارم. زمستان ۱۳۹۷ ۶۹ ۹ جلب اعتماد زنان: روش دیگر«جلب اعتماد» زنان است» متأسفانه زنان اعتماد خود را نسبت به سیاست‌های موجود درباره‌ی پشتیبانی از ایشان به‌لحاظ امنیت شغلی و حقوقی از دست داده‌اند با توجه به انعطاف پذیری اسلام باید قوانینی با پشتوانه‌ی محکم اجرایی برای ایشان در نظر گرفت و به اجرا درآید. باید قانون گذاران ما جرأت بیشتری در ارائه- ی راهکار درباره‌ی زنان از خود نشان دهند و کارشناسان دینی با بهره‌گیری از احکام ثانویه کندروی گذشته خود را نسبت به حقوق زنان جبران کنند. هم‌چنین قوانین یا آیین نامه‌هایی که در جهت تسهیل در آمور زنان شاغل نوشته می‌شود ضمانت اجرایی ندارند مانند آیین نامه دورکاری زنان در خانه که اغلب دستگاه‌های اجرایی از انجام آن سربازدند. ۲- فرهنگ سازی درجهت احترام و اقدام به ادای حقوق زنان در خانواده: در وضعیت کنونی حقوق و جایگاه مردان به عنوان سرپرست. خانوار کاملا روشن و به‌لحاظ حقوقی و باور فرهنگی تثبیت شده است. آنچه باید اتقاق بیفتد. آموزش مسوولیت‌های مردان نسبت به حقوق زنان است. به‌ویژه در آستانه‌ی ازدواج. برای مثال ظبقآماده‌ی ۱۰۸۲: «به مجرد عقد زن مالک مهر می‌شود و می‌تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید.». این در حالی است که به لحاظ فرهنگی زنان در صورت درخواست مهر مورد سرزنش از سوی اجتماع قرار می‌گیرند و دریافت مهر را تنها زمانی مجاز می‌دانند که طلاق اتفاق بیفتد. ادای دین نسبت به نفقه و تشریح حدود آن به مردان, اجرت المثل کارخانه و نگهداری فرزند و شیردهی هم‌چنین تقسیم کار در خانه و معاشرت ۳- رفع تبعیض علیه زنان با دقت در خطوطی که نظام اسلامی پیش بینی کرده است: باید با دقت در خطوطی که نظام اسلامی پیش بینی کرده» برنامه‌ای ارائه شود که هم از حق زنان دفاع کند و هم دین آنان را حفظ نماید و هم اجازه‌ی پیشرفت در زمینه‌ها و فرصت‌های موجود را به ایشان بدهد؛ برای مثال حقوق وظیفه و مستمری عبارت از حقوقی است که پس از فوت شاغل ورثه‌ی طبقه‌ی اول او از آن بهره‌مند می‌باشند» این حقوق شامل مردان می‌شود و زنان در صورت سرپرست خانوار بودن حقوق وظیفه و مستمری دارند در حالی که ایجاد هماهنگی عدالت در این باره بین مردان و زنان بدون درنظر گرفتن مسأله‌ی سرپرستی» می‌تواند به‌عنوان عاملی برای تشویق * تقویت رفتار زنان: اگر جامعه و عوامل محیطی به‌گونه‌ای باشد که یک رفتار» پيامد مثبت برای فرد به همراه داشته باشد فرد تمایل به انجام آن کار را خواهد داشت. البته برای این هدف, باید تقویت واقعی داشته باشیم. اگر زن شاغلی ببیند با فرزند بیشتر امکان ۳ تأثیر سبک زندگی امروزی زنان بر میزان فرزند آوری؛ مطالعه موردی شهر قزوین بازنشستگی زودتر او فراهم می‌شود» ترغیب خواهد شد ولی اگر ببیند با فرزندآوری پس از بازگشت از دوره‌ی مرخصی جایگاه شغلی خود را از دست داده است. از تعدد فرزند منصرف می‌شود. هم‌چنین باید نشان دهیم که علاوه بر سیاست‌های تشویقی, زنان به‌دلیل داشتن فرزند ۱- داشتن برنامه برای آینده و منشور زنان: اولین منشور زنان ایرانی در سال ۱۳۶۷ با شسکیل شوراق, اخصامی * فرهنگی ارباق پیتمیاد: گردیت که: تا سال ۱۳۸۹۷ مسگوت: مان و کار نهایت در تاریخ ۸۲/۴/۲۸ به تصویب شورای اجتماعی فرهنگی زنان رسید. این منشور در سه بخش فردی» خانوادگی و اجتماعی و ۵ فصل و ۱۴۸ بند بود که در نهایت در ۱۸ بهمن ماه سال ۱۳۸۵ به تصویب شورای نگهبان رسید. آنچه در این منظور دیده می‌شود. تکلیف و حقوق زنان است و نمی‌تواند دیدگاه جمهوری اسلامی ایران نسبت به زن باشد. بنابراین زنان نیاز به منشوری دارند که محتوای مطالبات آرمانی آنان را شکل عینی و واقعی بخشد و با تبدیل آرمان‌ها به اهداف روشن, قابلیت اجرایی داشته باشند. منشوری که.از طریق آن قوانین مربوط به زنان و نهادهای ۲- تبدیل منشور زنان به میثاق عمومی: اگر بخواهیم یک چشم انداز مطلوب برای زنان داشته باشیم» زنان باید بتوانند با آن ارتباط احشاسی برقرار کنند و آن را به عنوان میثاقی عمومی بپذیرند. برای ایجاد این احساس باید به.دنبال راهکارهای موثر بود: ۳-سهيم بودن زنان در برنامه‌ریزی‌های مربوط به خود آنان: برای اين‌که بتوانیم بونامل‌های: تغییر سبک زندگی زنان, را اذاشتد. باشکی. قطعا باید: خوه: آیشان در برنامفريزی سم داشته باشند تا بتوان مدلی ایرانی- اسلامی ارائه داد و با ذائقه‌ی ازن مسلمان ایرانی سازگار باشد. قطعا ما نیاز به برنامه‌هایی منسجم» نیرومند و واقع گرا داریم. ۴-تقسیم وظیفه: برای اين‌که به ایک نتیجه‌ی ‏ مطلوب برسیم» قطعا باید هر کدام از سازمان‌ها و نهادها و گروه‌ها وظایفی بر عهده بگیرند؛ برای مثال آموزش و پرورش» قانون نویسان و و 006۲ عطا دز مود الما کولنسد؟ عط که ۳۵۵۶ ۸ ,(2010) منلق9ن0 منوحهصط۸ . - .3653 10] : بط0نان08ه 51 عط) مک0قمط م1۳ صذ ععقنسهص صز کوعاعل وصه 066 عط) .[36751 10] : سا2 جوزه11 مصه‌تطع1 مصهاک1 دز ۷۷۵۵6۵ .(1390) ۳۰ هتفه۸ - ۳آ] : (4) طا2 5۸7/1 ,ص1۳6 صذ دامع مصعل لدعصعی ,(1388) 36 .5 منصقصه - ,16 ,520 1305۳0 برط دمناهاعهه1۳ مدمامهعصم) ,(2002) ا0ع م8 8500 - فصلنامه علمی - پژوهشی زن و جامعه. . سال نهم شماره چهارم. زمستان ۱۳۹۷ ۷ و 00۵۲ ۲۵6 بعهه 0۵0ص ۵ط۲ ,رصنع هط صمککقت۲) .(1997) .36 ,کلاعاقه) - ۳)) ,نآ کناه‌زونام38 عطا ۵۶ ۳۵۳۵۶ و3166 156 ,(1383) 8 ما0 - 40 «مناهعنله ماع تدسحله 0666 ناهام عطا عصنولننک .(1392) بل ماوق2ط - ,6 200 ۷۷۵۳۵۵ ۵۶ موز رهام ممقنطاگ صز 6۵ صذ عصخعطفلنط ما رد6 ۵ 1000 ۵۳ :0050060 که عنناهم عط1 .(0381). چ .7 مفصنطاطنی - ۰ 50 627 ,163۳22 ,(خه‌عص۸ ۵/205007) معسصله مصه عنام دمص عم 2 6 1086 مط02ط6 1 ,(ن52060 حعطیک۸ زله) ۵۳1۵۰ بچه هط .(1383) بش۸ ,ق0006 - ,16 ,(30نق2/013 ۲13867) واناصون-1۶عد فصه ون3000 .ر0387) .۸ مکصع00نی - 7۰ (316 ,165020 ,(00 520 معط 32000) وعمامنهم5 .(1393) .۸ مفصعلولمنی - 0 بوطاصهع0صعل0 عنم دمع- 0و5 ما صمنالمحصز هش .(1381) .17 مفطنع1105 - 40 ع و5۵ ماد طوانطه فصه عسعل .(1391) بله ک بل منطله‌د110 - : .(58) لاوز دصنوبه عزععا هد 5 صعص از عصاشسد فانطه 16۶ کصمناصاص ٩ ۳۵۵ طعنوسبگ (۳0026) ,1360۳ اعنصنصع؟ که هصمناعنل 156 .(1382) .کمعاطاهقی گ 36 ص10 - .2۶ 6 1086 مصق‌عط 1 ,رتصه‌عه ماک نومسطاه حصنطعو‌وآه منطععل حاعحقط6 ام ۳ ,2/0 4 وطنطعزاط۳۵ عطا 1۵۳ +عاصع0 نصم0 بصمنونام۴ ,(2002) مطذال۵ط۸ بنامص۸ 70۵00 - ۲۵۵01100 موم 0صه ععصمطه عاوفکنا ص۱۵ .(1393) 3۸ حول - .[۳6۹1۵ 10] :.(2) 023 200 ,101165 ح م۵6 بوانسط وه صعص 1 صع۳ا ,انسد؟ فصه عکنا خصعصحدص۸ معصادا770 وصه ع#ه‌عانط۸" .(0391) کل هط - ,(53000 معط 02000) ورعمامنهمد صز کمعلز معا «ر1387) .2 ,ماقاانگ - .[36۳ 10] : 000۰ ناکما (ط0اما1م0ق1 ب2 نها -اج 1310065 .(1365) 3/۰ منصزعام 1‏ - 1۵۳۵7 270 دون ماعاصم ددع10 ,(2014) .8 او وم ططاعه ۷ 6۶ .رل ,فان - 4 168 ,21 3656370 عو امن عکناآ هذ کععصه ۸0 وواعن و5 صقطا 006۳ 2 حز کاز وه 06790606 کعاصنام ۵۹8 80۵ عناه وانطع .(1381) .17 مصعنوو‌مصسطه/1 ۰ - .[۳6۳۹12 1۳] :(41) بواج‌امهدو صمناقاام ۳۵ عصام دنه طلان مرنطعص ناهام و۸00 عققه معصسقط فان 10۳ هه ۷۵۵ .(1391) یله عک 11 مصقن0ومطه/3 ۰ - ۰[ 0 ] :(55) 68وی نع هاگ ۹/۵۵۵ 0۳ م0[ 60ص اکنو یگ ۳2۳65 موصه صمحلانطع .(1390) ب17 منطقط مگ 52000۳ ۶ یگ مق 110600 - 8 ام ع۵۳ ۳۵۱۶ وصه خصعصصم ۵10 عل آهنممد که موز واهاحمم عاواعکنا ۱۵ امنگدم 13610۳5 ماه 200 آهنضو5 ,عنصمص0ع و ع[م+ 156 .(0389) 5.8 ماقل دک طنطاهه7 ۰ - ] :(36) 36:0۷ 8006 واه ععدعن0ی آهنضمک ما1۳ ۵۳۵۳۵ علهناند ۵۵6۵ نصداوآ 26 وآهصه ما امصعااد ص۸ تعناگصی فص 30062 .(1380) ۳۰ معط - 3] :دنه طلاکذ۳ مصص۵ ۵۳0۵۳ ممطععاصط نصقطهک ,نز نومه کص ۳ هه 36۵105 ۷۳ تأثیر سبک زندگی امروزی زنان بر میزان فرزند آوری؛ مطالعه موردی شهر قزوین 0 210006 ٩ ۷۵۵۵ ۵۳ کنفواهصه ا+مطام۲ .(1393) .7 ,ق3180 نطععتمقط - ,0 ,۳۵۵۵ 200 صعاکری عندمصعع6ط م۷۵9۵ .(1390) .8 منصقاعع ت5۳ ععققطک ‏ - ععمقطه عاوادانا ۶ مهم 15۵ مقل16< ۳۵۶ .(1390) ۰ منصقاقع 52 عع م5 - .[36۹1۵ 10] : (2) 65و50 هتوعهه هه اه .۰ 1۳۵۵ 4 رومام لدم 156 بععصعخعصنه معط عط ۵۶ .(7.)2010 6و0و3 وعلطنطاگ - 6 م۸6 عاواعه‌گنآ دوملوانطا0 ۸ 65ام2۳ عصنمععم/< عصنا .(2013) 36 ,دک - ۷/۵۵۵., ] ,85509 0ن1110, ‌ [ ,10008۳6 کل ,635908 ]کت ,3 500670678 - و عامسده آفدمنهد چ 0۳5 2560 وی ۸ * هدند فلنط فص ونان :۵۳ ععلونهنانه ,(۸۳05) علقع5 وصنسدهط0لنطع فصه زا۲۳۳۵ ما کعلمنهش عطا وصاعلننه صعص حاعنوع 5 ,(8۵1300613 0[ع71055) معتقلنن قلام0م ات00 کعتونهی مسا .(2006) بآ ماگ - 0] : 01866 وممطعناط20 عنصعادآ تصم۷ بنص0 ۲36 زسک3/00 +عطهدط ومصسحصقط30 :روط 6 ۵۶ 12005ق1۳۵ ,00۳ط1 96۵ عقل6. 1052۵ ,(2007) مصاعع۳مط1 مصعاطع 3 - 0 0165000 ۵1 کعکسمعنل عسنزانطاگ : 8051 وانهذ! م۳ .(2013) ی ملله/۷ - 065 ۷70۵۳6۵۶ بعجی فلنط وصه ادعصوماصصه "دعطامص ۵۳ کدمناعاصمکم ۳0۳ صز #ممطفلنطل

از آن جا که زنان همواره به عنوان مقصد اصلی سیاست های جمعیتی می باشند، این تحقیق به تبیین سبک زندگی امروزی زنان پرداخته و تأثیر آن را در میزان فرزندآوری آن ها بررسی کرده و با توجه به نظرات آنتونی گیدنز که سبک زندگی را طیفی از عملکردها، نگرش ها، رفتارها، بینش ها، سلایق و فعالیت های روزمره می داند و تلفیق آن با تئوری های انگیزش به ویژه انتقال دوم جمعیتی با رویکرد تحلیل سطح فردی به ارائه ی مدل پرداخته است، پژوهش حاضر از نظر هدف، یک تحقیق کاربردی و از نظر شیوه ی جمع آوری اطلاعات، توصیفی پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق زنان 15 تا 45 سال شهر قزوین هستند و حجم نمونه نیز 400 نفر است که از طریق پرسش نامه محقق ساخته، اطلاعات جمع آوری شده، پایایی پرسش نامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ و روایی محتوایی پرسش نامه با استفاده از ضریب لاوشه مورد تأیید قرار گرفت. جهت بررسی فرضیات نیز از روش های همبستگی و رگرسیون استفاده شد. یافته های این تحقیق نشان می دهند که سبک زندگی زنان امروزی در جهت دستیابی به وسایل لازم برای محقق ساختن خویشتن است که این مقصد با کنش فرزندآوری در تعارض است. بنابراین زنان سعی می کنند به طور اصولی، نابرابری های موجود را به میزان دلخواه تغییر دهند. لذا همان گونه که یافته های این تحقیق نشان می دهد، بیشترین تأثیر تمایل کم فرزندآوری در زنان در دو مؤلفه ی گرایش و تغییر وضعیت سیاسی و اجتماعی خود را نشان می دهند. در این زمینه می توان با بهره مند شدن از روش های تغییر بینش، گرایش و رفتار و تلاش در جهت استحکام وضعیت حقوقی و اجتماعی زنان، آنان را با سیاست های جدید جمعیتی کشور همراه ساخت.

502580

الکلمات الدلیلیه:رنا ادن فی الشرق الحربی: رثا ادن فی الاندلس: شعرا الغترق: #. طالبه الدکتو راه فی اللغه العربيه وآدابها فرع طهران الشماليه, جامعه آزاد الاسلاميه, طهران ایران ۴ ستاذ فی 3 قسم اللغه العربيه وآدابها » فرع علوم وتحقیقات, جامعه آ زاد الاسلاميه. طهران, ایران .ستا دهمساعدهفی قسم اللغه العربيه و آدابها فرع طهران الشماليه, جامعه آزادا لاسلاميه طهران,!بران . ستاذ مساعد فی اللغه العربيه وآدابها فرع طهران امرکزيه, جامعه آزاد الاسلاميه, طهران ابران تاریخ الاستلام: ۱/۱۲/۱۸ ۶۶ اق تاریخ القبول: ۲/۰۷/۰۸ ۶۶ اق  ۲ / فصليه اضاات نقديه, السنه ۱۳ العدد ۶۵ ربیع ۱۶۰۱ش بعد الرثا من |حدی أغراض الشعر التی طالما نظر الیها الشعرا وموضوع هذا النوع من الشعر هو البکا والداد علی الراحلین وذکر فضائلهم وصفاتهم السنه ویکن آن یکون الحداد علی ملوک الزمان وکبار رجال العلم والسياسه والابطال والأصدقا والاّقارب والزوجه والأولاد. وهناک نوع من الرثا اشتهر فی الادب العربی برثا المدن" وذلک أن بقوم الشاعر بتلیف قصائد ترتی المدن والبلاد التی تم تدمیرها |ثر الکوارث الطبيعيه و الروب التی حدئت فی فتره من الزمن. یعرف هذا النوع من أیضاب «شعر النکبات والکوارث, الشعر الحزین, الشعر الوطنی, ندب الدول والبلدان,» (ضیف, ۱۹۵۵م: ۰-۶۷ ۶؛ بهجت. ۱۹۸۸م: ۳۰۲) و تکون الشاعر والعواطف فی هذا الاسلوب أعمق ویتمیز بالتعبیر الحزین وقوه ار فی الکلام. پختلف الباحئین فی اصل نشو هذا الشعر:اذ یعتقد البعض آنها ظهرت فی الشرق لول مره کما یشیر الیها اد مکی: «بکا ادن الزاهره شعرّا حین تأتی علیها الفتن الدمره, والمالک حین تذهب بها الفورات العا تيه. له أصول مشرقيه, ول ما نلتقی بها فی تلک الدموع الغزيره التی ذرفها الشعرا علی بغداد آثنا الفتنه بین الامین والمون عام ۱۹۷ق <- ۸۱۲م.» (مکی, ۱۹۸۷م: ۲۰۱)کما یومن شوقی ضیف بذلک: «فقد کانت الکتله الاندلسيه تنساق نخو التقلید الشرقی بکل ما فیه... وما آرانی آبعد اذا قلت أن الاتدلس کانت تمد نهشتها وحیاتها من بغداد شأنها فی ذلک شأن الاقالیم الاخری.» (ضیف. ۱۹۹۰م: ۴۱۲) فی حین أن البعض اعتبر هذا الرای مبالمّا فیه لی حد ما بقوشم: «لا پخلو هذا لول - فی نظری - من البالغه والمغالاه برغم ذلک فان للادب الاندلسی شخصيه متميزه وطابعا خاصا ولا ندری ماذا نسمی ابتکارهم لفن الوشحات, وافتنانهم فی اختراع الصور النابضه من شعر الطبيعه.» (الکفاوین, لکن فریق آخر یعزو رثا المدن الی المغرب الااسلامی فهمنهم من فرّق بین رتا ادن ورثا المالک فاأطلق الاول علی تلک الدن التی سقطت فی ید الاسبان واستلبت من آیدی السلمین فبکاها الشعرا, وأطلق الثانی علی دول ملوک الطوائف  دراسه مقارنه لوضوعات شعر رثا المدن فی الاندلس والشرق العربی / ۳٩ التی سقطت بدخول الرابطین الی الاندلس, وما نظمه الشعرا من قصائد شعريه تأسی وتأسف علی الجد الزائل والسياده الافله طولا الملوک. ویصح آن ینسحب هذا الفهوم علی الدن التی سقطت وخربت بفعل الفتن النی طرأت علی الاندلس بسبب وهک‌ذا یتحدث أجمد مکی عن کيفيه نشو الرائی الاندلسيه «أما فی الاتدلس فولد هذا الشعر بین الاأحداث التلاحقه ومن الصراع المستمر بین الأحزاب الختلفه النی قامت علی أنقاض الحلافه المنهاره, وبین الاندلسیین وغزاتهم من فريقيه, وبینهم وبین النصاری فی شمال وطنهم, ومهد له التغنی بمب الوطن قريه و ضعيفه ومدينه و عاصمه, وکل الذّرض التی جابها الشاعر حبا فی الرحله, او طلبا للرفد والتعه یصف ما علی ودیانها من زهر وثر, وما فی سماتها من برق وسحب وما یخترقها من بحیرات وأنهار وما یتحرک علیها من طبر وحیوان وما له فیها من صداقات وذکریات, ومجالس نس وشراب. فاذا افتقد ذلک غریبا حن الیه. وذا ذهبت به | رب بکاه» وکان لنا مع هذه المشاعر شعر یرثی المدن الذاهیه, والمالک الظائّعه,وّالأرض تسقط فی ید العدو ورقم أن شعرا الشرق آلوسلاش والاگلس قد اختبروا شعررتا امذن وکتیوا قصائد رائّعه فی هذا الجال !۷۷ آن الوکد أن هذا الفن الشعری ام یزدهر فی الشرق الاسلامی کما قی الأندلس. ولعل السیب فی ذلک آن‌پوتبره الأحذات والطورات السياسيه والاجتماعيه فی الاندلمی‌کا تسا رعه آنفلک لانه کان الصلیبیون بنوون طرد السلمین من هذه الارض ما دی الی مواجهه بینهم. وعلیه فاللجو الی قصائد رشا المدن یأخذ جانبا کبیرا من الاهميه بالنسبه للموورخین بهدف اناره أجزا من التااریخ السیاسی للمسامین خاصه ون معظم هذه القصائد ها طابع القيقه او قریب من الواقع. وبنا علی ذلک یسعی هذا البحث الی دراسه هم قصائد رثا ادن العربيه فی الشرق والغرب والتی أوضحت الساحات السياسيه والثقافيه والدينيه للمدن امحتله ویتطرق بنهج تحلیلی وصفی لموضوعات وخصائص کل من هذه القصائد للتعبیر.  ۶ / فصليه اضاات نقديه, السنه ۱۳ العدد ۶۵ ربیع ۱۶۰۱ش تم تالیف العدید من الدراسات والاأیحاث حول رثا الدن والمالک با فی ذلک کتاب الرثا فی الشعر العربی (بیروت. ۲۰۰۸م) لعباس الحلی؛ شعر الرثا فی عصر ملوک الطوائف فی الاّندلس لعبداللطیف عیسی (الاردن: ۲۰۱۳م)» ومقال بعنوان «فن الرنا بین عصرین الملوکی والعتمانی» لنبیل خالد آبوعلی (مجله امجامعه الاسلاميه. ج ۷ العدد ۲ یونیو ۲۰۰۹م, غزه) و«تجلیات سقوط الدن الاأندلسيه فی الشعر الاندلسی من (۵۹ ۶ق - نهايه القرن السابع اهجری)» تالیف آمنه سلیمان البدوی (دراسات. العلوم الانسانيه والاجتماعيه, امامعه الأردنيه. الجلد 4۰, العدد ۲, ۲۰۱۳). یکن سا قراه القالات التاليه فی الصادر اللاتينيه: «البیری: "موقف آدبی" بقلم نیکولا کارینتیر (جامعه برشلونه: ۰۱۹ ۲م)۱؛ القصيده الاتدلسيه المجهوله معرکه "غرناطه" بقلم سامی حنا (الدراسات الاسيويه والافريقيه, الفصل الول, بورتلاند, ۲۰۰۰م. ص ۵-۱)» بذکر آن مولفی هذه الذراسات قاموا قی الأغلب بجمع وتحلیل بعض قصائد الرتا فی عصور ختلفه لکن تهدف هذه:امقاله الی دراسه وتلیل مراثی الدن العربيه الندلسيه والشرقيه هادفا مقارنه الوضوعات والضامین احدده لقصائد کل من هذین بسبب وقوع الحروب الصليبيه والسقوط التعاقب لمدن الندلس اصبحت تقنيه رثا الدن فی الاتدلس آکثر نضجا من نظیرتها فی الشرق الاسلامی. +۸ 177۳ 0۵ ۲۳۵۷ آج۸ادنا ۸0۸7 ۸1021۷۹/۵۹ آج۸ .17۸01۸ .۸ نصه5 .2  دراسه مقارنه لوضوعات شعر رثا المدن فی الاندلس والشرق العربی / ۹۵ بسبب انتشار الحروب والفتن والکوارث الطبيعيه المدمره محتل رنا المدن مکانه خاصه فی الادب العربی فی الشرق الاسلامی وذلک یعنی «بکا المدن التی آصابها الدمار والخراب.» (رشید. ۱۹۸۹: ۳۹) وضاعت نتيجه للحروب والفتن الخارجيه او الکوارث الطبيعيه مثل الفیضانات والزلازل او وقعت عرضه للخراب والنهب وحرق الاماکن والعاید. وفی هذا الصدد کتب المورخون عن المدن احتله التی تسقط مثل وراق الشجر التساقطه واحده تلو الاخری: «لقد رأینا مدنا فی الشرق تتساقط تساقط آوراق آلشج تستوجب الزتا والیکا: کما سقطت بغذاد فی ین التتا رو الوا کل ما فیها من مظاهر مدنيه وحضاره, وفعل التتار فیها ما لا یقل عما فعله السبانیون فی الاندلس, وغزا هولاکو وتیمور لنک وخوهما بلاد الشام.» (آمین. ۱۹۹۹م: ۲۸۷/۳) المدینه جديره بالتنا عند الشاعر لانم 6و( :کاس الذکریات کمکان مهم وآساسی ومکان للتصود علیه. لذلک من الطبیعی أنه فی حاله الدمار ووقوع حدث موسف له یلجا الشاعر الی مشاعره ویرئی اللکان جموعه متنوعه من العبارات الصادقه. |ذا فد«الاحساس بفقد الکان [حساس عمیق, ینبثق من صمیم وجدان الر وعواطفه.» (الطربولی, ۸۲۰۱۲: ۳۲۹ ۱۳) رتا ادن والاول؛المدمره وهو ذو جذور شرقيه لا بنجلی فقط فی قصائد العصر العباسی ولکن أیضا فی الشعر اماهلی منها قصائد امرو القیس (۱۳۰-۸۰ق / ۵۶1-۶۹۹ م) وزهیر (۱۳ق / 3۶۹ م) وعنتره (حوالی ۲ ۲ق/ ۱)) بکا علی آثار "داره جلجل "و" دار عبله " وآدمنه أم آوفضی " وآبدار عبله" و سود بن یعضر (۵۸۵ م) الذقی برتلی آل المحرق (ت 1۳۲-۲۹۸ق) فی عظمتهم وحضارتهم ویبکی علی آنقاض قصور "خورنق " و"س‌دیر" وآسنداد" وهذا الاعشی الاکبر (1۳۸م) یعض آأصابعه حسره علی قصر الریان الرائع. (البیومی,۱۹۸۰م: ۲۱۲؛ ضیف تاریخ الادب العربی عصر الدول والامارات الأندلس, ۳۳۸ الأعشی, دیوان» 7۲) تظهر دراسه هذه الماکن الرئيه فی الشعر امجاهلی ان «لاکثرها قيمه رمزيه ون حاله الشاعر کانت تنبعث من جو حنین أکثر من کونها منبعشا من جو مادی, وکانت فرصه للتعبیر عن الشعور بالضیاع والحنین الی الماضی ومقدمه الی غایات  ٩ / فصليه |اضاات نقدیق السنه ۱۳ العدد 2۵ ربیع ۱۶۰۱ش وأهداف آخری.» (الینسون, ۲۰۰۹م: ۱۷-۱۸) لکن فی العصر العباسی أدی ارتفاع الفتن والحروب والکوارث الطبيعيه والقتل امجماعی للناس من جهه واهتمام الشعرا بوطنهم الی آّن بصبح رثا الدن فنا مستقلا ویبکی الشعرا مدنهم فی صور مشحونه بالشاعر والعواطف الوجدانيه اذ «کانت الدينه فی العصر العباسی قد صارت تغل کیانا له معنی ووجود فی نفوس آهلها وان هلا قد صاروا تربطهم بها روابط ماديه ومعنويه وقد تولد فی نفوسهم -نتيجه لذلک- شعور انسانی نبیل (زا المدينه عبروا غنه فی صدق وحراره غندما روا الخراب والدمار یل بها کانهم فقدوا بها عزیزا لدیهم وهکذا برز فی العصر العباسی (طار جدید للرنا هو رثا المدن. وقد کان جدیدا بکل المعانی الکلمه اذ ان علاقه الانسان العربی بالمدينه ام تنوّطد من قبل بالشکل الذی توطدّت به فی العصر العباسی. هذا من جهه. ومن جهه آأخری لم تشهد المدن الاسلاميه قبل هذا العصر من الدماز والتخریست ...» (الحلی, ۲۰۰۸م: ۲۲۹) ویعنی آخر مع سقوط بغداد بید النتار(عام 1۵۹ق) واجتیاح بعض الدن - ما فی ذلک البصره ودمشق - اتخذ رثا ادن شتکلا آکثر نضجّا واکتمالا وأصبح أسلوی مستقلا بحیث نزع الشعرا لی رثا بغداد ومدن عربيه آخری وأنتجوا بذلک آروع قصائد یثیر کان رنا الدن فی الأندلس من هم الاغراض الشعريه وقد نح هذا الأسلوب فی تحلیل الاحداث متماشیا مع وتبره التطورات السياسيه. وبعباره آخری فان رثا مدن الاندلس یعکس طبيعه التطورات السياسيه فی فترات مختلفه ومن ساته البارزه آن الشاعر کان لدیه |دراک کامل للموقف ویشاهد الاّحداث پشکل مباشر. وقد دی ذلک لی نضج واکتمال تجربه الشاعر الفنيه. فیبدو أن قصائد الشعرا فی هذا المجال انبنقت من صمیم غرائزهم وطبیعته واذا رأینا حجم شعر رثا ادن فی رض الاندلس هو اکثر بکثیر من بلاد اسلاميه أخری ذلک لکثره الغارات والحروب الدمره فی الاندلس کما بصفها شوقی ضیف «قد أخذ الاسبان الشمالیون یستخلصونها لاتفسهم, وکانت  دراسه مقارنه لوضوعات شعر رثا المدن فی الاندلس والشرق العربی / ۹۷ گل مدينه تسقط لا تعود أبدا؛ والسلمون برون ذلک ری العین. برون ما بهدد دیارهم من غزو ودمار وکلمتهم متفرقه وأهواژهم غبر مجتمعه یناب الأخ وتنابز الدينه اختها والصدو علی الأبواب یتربص بهم الدواثر. وما زال الشعرا هناک بحذرون وینذرون ویستغیئون ویستنصرون» وکلما ضاعت بلده آو مدينه ذرفوا الدموع حاره سخينه. ومن البلدان التی أکثر الشعرا من رئانها وندبها حین استولی علیها الأسپان طلبطله وهذا عبدال الزیات فی کتابه "رثا الدن فی الشعر الآندلسی" بعد آن درس بعض قصائد الرثا الانداسيه خلص الی أن سقوط الدن الاندلسيه کان نتيجه عاملین رئیسسیین: الاول: امسی: ای سقطت. فی فل,وثورات داخليه,والشهر ا الدین بگوا دا السقوط: قرطبه (سقوط ۱۰۱۳م)» البیره, المريه (سقوط 4۸۶ق/۱۰۹۱م) والثانی المدن التی سقطت آمام الزحف الصلیبی والشعرا/الذین رئوها: بر بشتر(سقوط 4 من بین المواضیع الشائعه فی رئا مدن الاتدلس والشرق العربی یکن ال«شاره ی وصف آژدهار ادن وغدها وروتقها قبل الدمار وزلنین ای الوطن: الدعوه ای الوحده والتحریض علی امهاد. ذکر أسباب السقوط: ظلم الناس وامجور والاستبداد. تنبیه العاطفه الدينيه مزوجه بالعاطفه الانسانيه. استصراخ الشاعر وطلب النجده من املسلمین, اصطناع الحکمه والحدیث عن مصائب الدهر و... .(الشکعه, ۲۰۱۶م: ۵۹۱- ۰ آالزیات. ۰ ۹۹م ۶ ۸۲۹ ۸۶۱ی ۸۵۳ ۹۶ع ۶۸۷) یقول الینسون فی مقاله "العوده الی الاندلس: شعريه الضیاع والحنین الی الماضی فی الاّدب العربی والعبرانی فی العصور الوسطی": ومن أهم السمات الادبيه الشترکه فی رثا المدن الضا ما۸ 01102 جز هاعاماخمد فصه ددم[ و عناعموم ۵ط ۲ ناو مخ -ا۸ اه عاعقط عصفاو‌ما 1۰  ۸ / فصليه |اضاات نقدیق, السنه ۱۳ العدد 2۵ ربیع ۱۶۰۱ش والتی مین العثور علیها فی جیع قصائد رئاالمدن هی: التکرار, ذکر الاماکن الشرقيه فی القصائد الغربيه, صوره الما فی قصائّد الرثا و... (الینسون, ۸۲۰۰۹: ۰۲۹-۲۵ وصف الدينه قبل الفتنه ووقوع الحادئه من الوضوعات التی آدرجها شعرا الشرق والغرب ال«سلامی فی قصائدهم لرثا الدن وعبروا عن حزنهم من خلال تصویر الدن قبل خرابها. فنری الخرمی (اوائل القرن الثالث اههجری) فی رئا مدينه بغداد عبر عن حزنه الشدید علی الاّحداث التی طغت علی الدينه ویعرب عن حزنه بوصف جال مدينه بغداد ونضارتها ورحابتها ومجدها وازدهارها. فالشاعر فی مطلع قصیدته اعتبر بغداد عروسا ذات مظهر ساحر ومغری, ولالعراب عن الاسف علی ضیاع الازدهار وحضاره البلد الاسلامی -وهو بغداد- پستخدم عناصر تصويريه ختلفه. وهو بهاجم خلفا عصره ویعتبرهم السبب الرئیس مهذا الدمار وهکذا بلغه بسيطه وبليغه وبعيده عن سقوط بغداد علی ید المغول عام ۵7قی/ ۱۲۵۸م وآثار هذه الحرب الدمويه والقتل الوحشی انعکست فی شعر کثیر من الشعرا آنذاک. فللتنوخی قصيده فی هذا الملجال ای النلافه و الوم ای سرمت ‏ به السار قدشاه نار یشیر الشاعر الی ازدهار ومد العصر الذهبی فی آأیام حکم العباسیین الذیین کانوا ذات یوم زعما لاأکثر الحضارات رقیا. والیوم تلک المدينه التی کانت فی یوم من  دراسه مقارنه لوضوعات شعر رثا المدن فی الاندلس والشرق العربی / ۹۹ الاأیام مهد العلم ومرکز للمعارف وعاصمه الخلافه العباسيه تحولت الآن الی رماد جرا هجوم الغول. فی هذه القصيده بصور الشاعر الوجود والازدهار والسلطه التی تلیها وهناک قصيده موثره للسری الرفا پیکی فیها الشاعر الدينه وذلک بعد حدوث فیضان نهر الوصل والذی أّدی تدمیر منازل الناس وتشویه صوره المدينه. ویعتبر الشاعر الکوارث الطبيعيه سببا فی دمار الوصل والتی اجتاحت هذه الّدينه وغیرت وجه الاّرض وما ها من ازدهار وخضره وتأتی کلها غالبا فی آسلوب یتمیز بالبساطه والوضوح یعبر فیه الشاعر عن الرعب والخوف والقلق والفزع الذی یدور فی الدينه ومن خلال ذلک حاول آن یذکر فضائل مدينه الوصل وحامدها ویتذکر الایام الخوالی: ری بلدا شکو من اما مثل ما شکا الم من حد السام امد وقد وصف شعرا الاندلس مثل شسعرا الشرق جمال مندن الأندلس قبل وقوع الأحداث للتعبیر عن حزنهم دأسم علی فقدان راضیهم وعبروا للجمهور عن سفهم ومن ذلک قصه سقوط مدينه بلنسيه عام ۱۲۳۸ م وما حلت بها من مصائب فنری ابن عميره الخزومی (۹۵۸ق /۱۳۵۸م) قام بوضفت ال هذه المدينه وقد تأثر با حل ما بلسيه فمسوّی کافر ‏ حنّت به فی غقرها کمار زر مخ اتکروه خل عسافه ‏ رید السدو غداهی حسازه و عزهه للشرک جعجم باهدی ‏ أنصارها (ذ حانه أنصاره ما کان ذاک الصر الا جند لسن ری نها الانهاژه من السمات البارزه شذه القصيده استخدام اللغه القارنه لوصف الماضی والحاضر للمدن امحتله والتی لعبت دورّا مهمّا فی |ثاره مشاعر وعواطف اممهور. بصور الشاعر  ۰ فصليه اضاات نقديه, السنه ۱۲ العدد ۶۵, ربیع ۱۶۰۱ش فی هذه القصيده ماضیا مجحیدّا لمدينه بلنسيه ویقارنها بوضعها الحالی الموسف وقد حوها ونری شاعرا مجهولا بصور أوضاع السامین فی مدينه رنده التی استولی علیها السیحیون (عام ۸۹۰ق) بعبر عن مشاعره تجاه ما حل بالوسلام وسیقی حزينه ومشاعر صادقه وعميقه ویروی فی قصائد طويله حزنه وتأله بهذه الطريقه: و کانّت غقابا لا یال مطار‌ها . ومعقلّ عرراحم السرصورها یصف الشاعر بلغه بسيطه وبليغه الدينه الجيده التی آطاح بها امختلون مش‌برا لی الکانه الرفيعه والهييه هذه الدينه النی کانت دائمّا فی ذروه السلطه والاقتدار. وقام بتشبیه مدينه رنده بانسان محاول القاومه آمام العدو لیری للمتلقی مناعتها وعدم تن کان أظمانا قمّدطال ای .وان سانا فیها ند طال ماسرا وینعی الشاعر مدينه طافت حوها وأمضت ساعات سعيده فی قصورها. انه یصف الشهد بدقه وأناقه وذکا ویرسم مفارقه تصويريه جميله بین یام مجد قرطبه الطويله وغشها االيه وذلک بهنای اطگله‌ و6 نا مالیا جمهور. بحده نظر خاصه بقارق آلشاغر الکلمات: السطليه ‏ اظمانا ساسا" بالکلمات الا بيه سقی وشدا" وباضافه کلمه "طال" زاد وزن وتأئی الکلمات الایجابيه علی السابيه ل«عطا التلقی قلیلا من الراحه که یقول لاتفزع فرغم آن هذه المادنه الريره قد آأحزنتنا لکننا عشنا فی هذه الارض لفتره طويله فی نعمه وراحه. |ذا فان استخدام طريقه امفارقه الدلالیه  دراسه مقارنه لوضوعات شعر رثا الدن فی الاندلس والشرق العربی / ۱۰۱ تعد من آهم العوامل فی تغییر مصیر الامم والشعوب. ومثال علی ذلک مأساه بغداد فی معرکه مین ومأمون (عام ۱۹۹ق) التی أّدت الی اضطراب شدید فی الحياه السياسيه فی آراضی الاندلس ما دفع العدید من الشعرا للتعبیر عن مشاعرهم وخلجا تهم النفسيه تجاه وطنهم وأخذوا پیکون لحال بلادهم بتألیف قصائد غايه فی الروعه وقوه وهکذا بنشد ار -وفو آحد شنعرا: العضر آلعباسی-فی رنا بغداد: فلم یرل و الرّمان ذو غی ‏ بقدخ فی ملکها أصاغر‌ها ویصور الشاعر غروب تمس السلظهافی بغداد وانهیار حکم الخلفا العباسیین ویشیر الی الخلافات والف‌تن الناره من أجل؛الوصول ای السلطه والتنی جرت بین الاخوین أمین وماأمون وهما یدمزان الدينه کانهم آناس‌آنشکازی لایدرون ما یفعلون. ویلوم الشاعر مرتکبی هذه الأساهاولا یعتّیر خطایاهم مغتفره. نم یشیر الی تشرد أقوام ورجال کبار کان هم ید فی جهاز الکومه نم ابتغدوا وتنحوا عن القضایا السياسيه وان غل هذا الانسخایات من السلطه آدت زر خلاقات وانقسامات ین الغباسیین. بعد آن احتل ألفونسو الغاشر ملک قشتاله مدينه قرطبه عام 11۵م صرخ ابوالبقا الرندی (۹۰۱ق - ۹۸۶ق / ۱۲۰۶م - ۱۲۸۵م) فی حاله من الیأّس والخيبه ضد هذا الانهیار والاستسلام لطالب العدو السیحی وذلک فی قصیدته الشهيره التی مطلعها: کل ی (ذا ما تم نصا فلا یر بطیب الیش (نسان دهی اجزیره مر لاعا له هوی له اد وانهد هلان  ۲ فصليه اضاات نقديه, السنه ۱۳ العدد ۶۵, ربیع ۱۶۰۱ش کسا اختار آبوالیقام مقدمه حکميه اقصیدته النونيه وحذا ها خدّو شآاعر ألعضر العباسی آبو الفتح البستی معتمدا آسلوب وسیاق قصيده البستی النونيه هادفا تعمیق تأثبر کلمته وزياده حلاوتها وجماها مصورا الاّحداث والصائب التی حلّت بالندلس وأهلها من نفی وتهجیر وتفکک الاّرض الی خيانه بعض الرتزقه. التحسر والاعراب عن الاأسف علی ما فات هو أحد الوضوعات الرئيسيه فی قصائد الرثا وهی وسيله لذکر المصيبه والتعبیر عن المزن والتاثر. واهميه هذا الوضوع فی مرائی شعرا الشرق والغرب الاسلامی کبيره لدرجه آن بعضهم بدا قصیدته بالدموع والقالم ومن بین هوّلا الشعرا ابن الرومی (۲۸۳/۲۲۱ق -۸۹۹/۸۳۹م) الذی استطاع أن بجعل أجوا القصيده حزينه باستخدام عناصر التصویر وأسئله استفهام انکاری ی نوم! امن بعد ما انتهک ,ارت اس چهارا ارم الاسلام؟ کف نفسی علیک ! أینها الب رد فا کل مب الضرام! کف نقسی علیک! یا معدن ای رات کنا ی ابهامی! کم أعسوا من شارب بشراب کم أعضوا من طاعم بطعام ؟ ببدا ابن الرومی مطلع قصیدته بتردید بعض الکلمات (أیّ, هف. کم و ...) لیخلق جوا عاطفیا حزیضا من اجل لفت انتباه اممهور الی الوضوع وبتکرار هذه الکلمات یقدم الشاعر الخلفيه للقاری لاوکمال القصيده فی ذهنه والبحث عن اجابات شا وبالتالی فان سلوب الاستفهام له دور فعال للغايه فی تصویر التفاعلات الداخليه للشاعر والتلقی. (مین مقدسی, ۱۳۹۹ش: 13) لذن السوال عندما یبرز فی مقدمه النص الشعری یقود بنيه العباره للانطلاق فی ديناميه التخییل وفوريه التواصل مع التلقی, وهو منل دائما  دراسه مقارنه لوضوعات شعر رثا الدن فی الاندلس والشرق العربی / ۱۰۳ الذروه الدببه السنونه للموقف الشعری, وعتاز السوّال أیضا بفاعليه التحوّل, وتنویع الدلاله, لاه یسهم فی اطلاق سراح امجمل من سجن التقریر او الثبات ویسهم أیضا فی شحن الموقف الشعری بفیض من الدلالات والایجاات التتاليه. (شرتح, ۸۲۰۰۵: فأساّل بلسيه ما شأن مرسيه وین شاطبه ام ین جیان و ین فرطبّه دار العلوم. فکم من عالم قد سا فیها له شان و ین ص و ما تحویه من ره و نهرها العذب فیاض و مان ویوکد الشاعر من خلال طرح الاسئله علی التناقض الواضح بین الماضی الذهبی لدينه الاندلس وحاا الظلم ویرفع صرخاته الصاخبه المدويه ویشجع الناس علی امجهاد. فان تعدد الاأسئله فی هذه القصيده یدل غلی قلق الشاعر وضیقه والاضطراب الداخلی والال واللترن افی کلامه‌آویبداو آن الشاعر راد ضمنیا و تلویما ن یشیر الی آن العقوق والاصرار علی اخطیئه ونستیان آلوامر لاه اجا سببا فی حدوث هذه با من لد دوع تکوم انا بسا لش مکش و طفیان عل هذا یدوب الق من کمّد "ان کان فی الب اسلا و لعان من السمات البارزه هذه القصيده تباین الکلمات فی آبیاتها وبهذه الطريقه استخدم الشاعر کلمات متناقضه مثل الکفر والاسلام والذل والکرامه والسيطره والعبوديه و.. لتصویر الماضی الذهبی للاندلس والوضع الفوضوی الراهن للمسلمین. ومن خلال خلق فا ررقه اتضويريه ای جمیع آنحا القصيده استطاع أن ینقل للجمهور المسافه الشاسعه بین  ۶ / فصليه اضاات نقديه, السنه ۱۳ العدد ۶۵, ربیع ۱۶۰۱ش تظهر الحقائی التاريخيه کیف اختفت آثار الاسلام وتغیرت مظاهر الشريعه بعد الغزو الغولی للاراضی الاسلاميه والغزو الاسبانی للاندلس حتی جعل البعض بقول: التأمل فی حقيقه هذا الصراع, یدرک أنه م یکن صراعا من أجل دوافع عسکريه أو أطماع اقتصاديه وانما کان حربا دینید تاثل الحملات التعاقبه التی استهدف أقطار العالم العربی وأصقاعه (دان, ۲۰۰۹م: ۵۹۰) ونتيجه شذه التصرفات التی قام بها العدو العتدی امحتل فی تدمیر آثار الحضاره الاسلاميه آثیرت مشاعر الشعرا ومواهبهم وقاموا بتصویرها فی قصائد موّئره تصف ما حل برض الاندلس والشرق الاسلامی یکن تلخیص الوضوعات الدينيه الشترکه فی مرائی مدن الشرق والفرب ۱- اسستنهاض الروح امجهاديه: اين رومی بحرض هل البصره علی امهاد ونضال انضروا ایا الکرا خفافا " " و تقالا ی العبید الطّغام فالشاعر بکلماته الملحميه التنی تنم عن حزنه الداخلی وانحیازه لوطنه وشعبه یدعو هل البصره الی معرکه آخری من اجل الانتقام ولا یقبسل الذل والصمت أمام العدو. وباستخدام عناصر تصويريه پحاول (ثاره ماسه أهل البصره وتشجیع اممهاد والانتقام بأسد علی جرد من الیل سیّق ‏ یدع الادی سبفها و ریرما |نه مثل مورخ متفکر وواقعی استطاع أ بروی بشکل جمیل الحقائق والوقائع السوومه لتاریخ بلاده وعند روّيه الشاهد المروعه والوّله فی مدينه الاندلس برئیها  دراسه مقارنه لوضوعات شعر رثا الدن فی الاندلس والشرق العربی / ۱۰۵ بلغه غارقه فی الحزن والاأسی و یشجع الاندلسیین علی امهاد فی سبیل الّه لنطهیر آرضهم من قذاره الحتلین وابقا الاسلام حیا من خلال اممهاد ویرید منهم أن لایدعوا ۲- الدعوه للصبر: لشعرا الشرق والغرب الاسلامی قصائد تستحق التاّمل موضوعها تحمل العاناه والصبر علی المصائب. یقول آسامه بن منقذ (۵۸۶ ق / ۱۱۸۸): فکنت أصب عنهم صبرّ سب .و أحل الخطب فیهم عر او هانا فی عام ۵۵۲ق دمر زلزال قوی قلعه شیزر وسبب فی قتل الناس وخراب منازهم. وهذا أسامه بن النقذ یعبر عن حزنه وتحسره فی قصیدته النونيه وهو بصور بصدق عاطفته الشهد الول, لقتل هل شیزر ویعیل عن"شنده الصاب وعمق أله تجاه الحدث یعتقد ان الحزم انه من اججمیل التخلی بالصبر فی مواجهه الصعوبات ویقول: مع دخول احتلین مدينه قرطبه وما تبعها من اهمجره القسريه لسکان هذه المنطقه الی راض آخری پذغو آلشاغر هل وطته الرم هیور و(اضبر فی مواجهه: الصائّب حقی لو کانت طعمه مریرا. یعد الصبر من»التعالیم الذّينيه وییشر الشاعر أهله بأن الفرج یأتی بعد الشده وباقتباسه الايه القرآنيه ان مع العسر یسرا" یزید من تأثیر حدیئه ویستعین ۳- تحویل الساجد الی کنائس: نری الشاعر التنوخی (۳۶۲-۲۷۸ق / ۸۹۲- علا ایب علی اعلی منایرها و قام بالمر من جویه رد  ۹ فصليه |ضاات نقدیق السنه ۱۲ العدد 2۵ ربیع ۱۶۰۱ش الشاعر یکی فی هذه القصيده عن الغضول ویروی کيفيه استیلاهم علی بغداد وکیف بنوا منها قاعده مسيحيه وأحوا مظاهر الاسلام فیها ویصف غروب عزه الاسلام وعظمته ویعبر عن معاناته وحزنه تجاه هذا الصاب ویستخدم العاطفه الدينيه لتحریض بعد سقوط مدينه رنده فی ید الاعدا الاسبان یصف آبوالبقا حزنه علی اختفا یکی النينه السا من اسف کما کی لفرات الالف عیمان علی دیار من الاسلام خالیه ‏ قد ارت وا بالکفر عمران حتی الماریب تیکی وهی جامده حتّی انار ری وهی عیدان فالشاعر محرض الناس علی امهاد ونحت علی القاومه والصمود بحیث اتخذت هذه القصيده جانبا نسانیا وخلطت بین صدق العاطفه والصدق الفنی وان عواطفها الدينيه الصادقه تثیر مشاعر وضمیر الرجل المسلم. لن استمراريه العبارات والصور الفنيه ذه القصيده یوکد موقف الشاعر من.العداو الختلوقوه ایانه بضروره |خراج العدو من شعر الاستغانه وهو یعرف أیضا جسمیات آخری منها (الاستنجاد, الاستنفان الاستصراخ, الاستعطاف) (الدایه. ۸۲۰۰۰: ۱3۰؛ زرقان» ۲۰۰۸م: ۸)» وهو من ابداعات الشعر الاندلسی التی حمل عاطفه صادقه وموجعه وتعکس صعوبات ومضانب وغدیات السالمین قی الاندلس قی ذلگ امین من الزمن:ولعل الاستتجاد خارج الندلس آقوی بکثیر منه داخل الاندلس, وذلک لان الندلس کانت تر بظروف صعبه جدا والمغرب العربی کان ینعم بالاستقرار وعلی مقربه من الگندلس نما دعا هل  دراسه مقارنه لوضوعات شعر رثا الدن فی الاندلس والشرق العربی / ۱۰۷ التدلس للتوجه بأنظارهم الی ([خوانهم فی امغرب طلبا للنجده والعون, فکان الشعرا خیر معبر عن تطلعات أهل الاندلس فی الدعوه للتوحد وللنجده (قطریب, ۸۲۰۱۷: ۱۸۸-۷) شاعت قصائد الاستغانه بسرعه فی الاأندلس وتفوقت علی مثیلته فی شعر الشعرا الشرقیین علی الرغم من آسبقیتهم واستمر هذا النوع من الشعر الی آخر الزمان العربی فی الأندلس. (الدایه, ۲۰۰۰م: ۱۹۱) «ان الاتدلسیین اتهوا بندا استغا نا تهم الی المرابطین نم الی الوخدین والمرنیین والحفصیین, نم الی دوله الممالیک فی مصر, ودوله العثمانیین فی القس طنطينيه» یستنجدون بهم ویستمدون العون منهم آنشد ان الابار بأسلوب الاستغانه وهو یستجد المسلمین لنجده الاندلسیین: درک یلک حیل ال آندلشا .ان الّبیل الی منجاتها درسا وب ها من‌غزیز اضر ما القمست + فلمیوّل منک عر اضر ملمسا وفی بلسيه منها و فرطیه ماگ نش رما ری اّما صل حبلها یا الّولی الرحیم فا *. آبقی اراس هاهحبلا و لا مرسّا وفی هذه القصيده التی تبدا بأجوا حزينه یخاظب الشاعر ملک تونس آبابکر بن زکریا ویدعوه الی اممهاد والدفاع ومساعده ودعم أهل الاندلس ویروی المصائب التی حلت مدينه بلسسيه. یبدا این الأبار هه العريضه پشکل غیر مباشر دح النليفه نم بطلب منه المساعده لانقاذ المدينه وسکان بلنسيه والدفاع عن آرضهم. طهر بلادک منم هم مس ولا ظهاره الم تغسل السا ویشیر ابن الابار لی الاعمال الخزيه للمحتلین ویذکر سو أفعاهم وشناعه اعماهم لیثیر فی ملک تونس مشاعر الحماسه والحميه واستعداد للجهاد والدفاع والوسراع بطرد احتلین من أرض السلمین. ویطلب منه ن بطهر أرضه من قذاره من وجود هوّلا  ۸ فصليه |ضاات نقدیق السنه ۱۲ العدد 2۵ ربیع ۱۶۰۱ش ومن السمات البارزه الأخری فی الشعر الاندلسی الشوق الی الأرض والحنین للوطن ویکن أن یعزی سبب هذا الشوق الی عوامل مختلفه منها مثل القضایا السياسيه والاجتماعيه وطبيعه الاندلس «وذلک لتأثبر البيه الاندلسيه من نواحیها الختلفه سياسيه واجتماعيه وطبيعيه. فقد تألق هذا الوضوع علی نو فرید من القرن النامس اهجری.» (بهجت. ۰۱۹۸۸: ۳۳۲) أجبر الاندلسیون علی مغادره وطنهم واجره من وطنهم وذلک بعد سقوط مدن الاتدلس بسبب النزعات الانفصاليه والغزو الاسبانی وکان پنتقل بعضهم الی الغرب وبعضهم الی الشرق. یصف عبدالعزیز عتیق هذه التجربه الغريبه لونسان المسلم ویقول: ولیس کالاغتراب شی یزید من حنین الانسان الی وطنه وتعلقه به. وهذا ما حدث هولا الاندلسیین, سوا أکان اغترابهم بالانتقال من الغرب الی الشرق, ام بالانتقال لسبب و آخرامن مدينه لی مدينه بالاندلس. فکانوا کلما اشتدت علیهم وطاه الاغتراب ونالت من نفوسهم, فزع الشعرا منهم الی الشعر یبشونه توقّهم وحنینهم السسبوب الی أوطانهم واهلهم وأحبابهم (عتیق, ۸۱۹۷۵: ۲۷۳) جا آن هذا املوضوع الشعری(المنین للوطن) لم یوجد فیارثا ادن الشرقيه فنذکر فیما فابن شهید (۳۸۲-۶۲۹ق/ ۱۰۳۵-۹۹۲م) بنشد لوطنه ویعبر عن حنینه الی الایام عهدی بها و الشمل فیها جامع ...من هلا و الیش فیها أحضر والدار قد ضرّب الکمال رواقه ‏ فیها و باغ التّقص فیها بقضر و الوم قد أمنوا نع خسنها فعموا بجمافا و توا رغم آن «اين شهید لم یفارق قرطبه وعاش نهايه یام العاصمه» (مکی, ۱۹۸۷م: ۵ لکنه نظم قصائد رائعه برئی فبها آرض الوطن ومجدها القدیم ویعبر عن ماسه ها ومن خلاها ینقل حزنه وأسفه للجمهور. ان حنین ان شهید الی مسقط رأسه هو شغف زمنی لانه نظم مرائیه متأثرا بذکر الایام الخوالی وبلغه بسيطه حزينه شجع فیها  دراسه مقارنه لوضوعات شعر رثا الدن فی الاندلس والشرق العربی / ۱۰۹ السامین علی اممهاد والانتفاضه علی آوضاع المجتمع البائسه فی ذلک الوقت علی وهذا ابن حزم الشاعر الاتدلسی الذی هرب من مدينه قرطبه الی مدينه المريه عام ۶ عق (ابن حزم, طوق الحمامه. ۱۱۲) یصف مدينه قرطبه بعبارات مریره: فیا دار لم یتفرک ممّا اختیارنا ولو نا نستطیم کنت با را ولکن قدارا من الأطّت نا طوعا ا حل او فهرا و یا خی دار قد لت ميده سمک الوادی ماج وماأسرّا بصور الشاعر بطريقه مقارنه الماضی المجید والحاضر الضطرب للمدينه وبلغه الرنا مرب غن اسف وندمه علی مغاذره مدیقه قرطبه ویستقد الشاعر أن سیب ذمار الدينه ونفیه هو الاراده الاطيه اذا فقد دارت القدزاوعلیه لا مفر لک الا آأن تستسلم غالبا ما تکون لمراتی المدن فی الاتدلس والشرق الاسلامی موضوعات وحتویات مشترکه آبرزها: وصف ازدهار الدينه وجدهاآورونقها قبل النراب, التحسر والأسف نری وصف ازدهار المدينه ومجدها قبل الفتنه هو آکثر وفره فی قصائد شعرا القطرین. لقد أبدع الشعرا الأندلسیون فی معاجه بعض القضایا مثل شعر الاستغانه وکان هدف هوّلا من تألیف هه القصائد النی تبدا فی الغالب بالطالع الحکميه والننا. طلب حمايه السلمین وخلاصهم من سلطه احتلین والسعی لتحقیق الامن والسلام لابنا کما ینتشر موضوع الحنین للوطن فی القصائد الاتدلسيه آکثر منه فی الشرق الاسلامی لن الشعرا ده البلاد آجبروا علی اههجره من وطنهم اثر احسروب والصراعات زاسیلا الاجانبعلی ادن الانداسيه بیتما تادر ما شاهد عذه الظروف قی الشرق  ۰ فصليه اضاات نقديه, السنه ۱۲ العدد 4۵, ربیع ۱۶۰۱ش الاسلامی. لذلک فان حزن الشاعر الاندلسی هو حزن الحنین للوطن ویعبر عن شده انتما الانسان الاندلسی وتبعیته العاطفيه للوطن الهجور لکن حنین شعرا الشرق العربی یعنی حزنهم علی الاآثار النی خلفتها الفتنه والفوضی فی مدنهم التی الم یترکها ن رثا ادن هو فن آندلسی أصیل کانت دوافعه متشابهه الی حد ما فی الشرق والغرب. وقد وصل الشعرا الندلسیون الی الکمال فی هذا الفن الشعری بسبب کثره الأحداث والصراعات والحروب الختلفه وخلقوا العدید من الروائع فی هذا المجال. ابن الابار ابوعبدال. (۱۹۹۹م). دیوان. قراه وتعلیق عبد السلام اهرّاس. المغرب: وزاره الاوقاف (۱۹۸۹م). تحفه القاد؟ تحقیق [ختنتان عباس. ط۱. لبنان: دارالغرب الاسلامی. ان تغری بردی, جال الدین. (۱۹۹۳م). النجوم الزاهره فی ملوک مصر و القاهره. مصر: وزاره ان حزم, ابو حمد علی بن د. (۱۹۵م) طوق المامه فی‌الالفه والّلاف. تحقیق حسن کامل ان الخطیب, لسان‌الدین. (۱۹۵۹م). آعمال"الغلام. تحقیّق پروفتسال. ط۲. لبنان: دار الکشوف. ابسن الرّومی, ابوالحسن. (۱۹۹۸م). دیوان. تحقیق عبدالأمیر علی مهتا ط ۲. لامک: دار ومکتبه ان شهیله ایرعامر. (ا5)؟ دیوان. جعه وخقته یوب زکی,,راجعد مود علی مکی, القاهرق:داز اسامهدیسقی الق (۱۹۸۳م). دیوان. تحقیق آجد آجد بدوی وحامد عبد المجید. ط ۲. بیروت: عالم الأعشی الکبیر, میمون بن قیس. (۲۰۱۰م). دیسوان. تحقیق محمود ابراهیم حمد الرضوانی. ط۱. آمین, آحد. (2۱۹۹۹). ظهر الاسلام, ط ۷. القاهره: مکتبه النهضه الصريه. مین مقسی: و المحسن وسید بیمان حسینی. ( ۲۰۱۷م). «دلاله التکرار فی شعر بدوی اجبل». الباشا مهجه. (۲۰۰۰م). رثا ادن والمالک فی الشعر الاندلسی اتجاهاته - خصائصه الفنيه. ط۰۱  دراسه مقارنه لوضوعات شعر رثا الدن فی الاندلس والشرق العربی / ۱۱۱ بهجت. منجد مصطفی. (۱۹۸۸م). الادب الأندلسی من الفتح حتی سقوط غرناطه. الوصل: مديريه البیومی, محمد رجب. (۱۹۸۰م). الادب الأندلسی بین التثر والتاثیر. الملکه السعوديه: الجلس الحلی, عبد الحسین عباس. (۲۰۰۸م). الرّنا فی الشعر العربی. العصر العبّاسی حتی نهايه القرن حمدان, عبدالرحیم. (۲۰۰۹م). «صوره المدينه الاسلاميه احتله فی الشعر الاندلسی فی عهد المرابطین والوحدین». فلسطین. مجله جامعه النجاح للابجاث. المجلد ۲(۲۳). صص ۹۸۷-۹۱۲ خفاجی, حمد عبدالنعم. (۱۹۹۲م). الادب الاندلسی التطور والتجدید. ط ۱. لبنان: دار امجیل. الدایه, حمد رضوان. (۲۰۰۰م). فی الادب الاتدلسی. ط۱. لبنان: دار الفکر العاصر. رشید. ناظم. (۱۹۸۹م). الاّدب العربی فی العصر العباسی. الموصل: دارالکتب. زرقان, عروز. (۲۰۰۸م). شعر الاستصراخ فی الأندلس: ط۱. لبنان: دار الکتب العلميه. الزیّات, عبدامه محمد. (۱۹۹۰م). رثا المدن فی الشعر الأندلسی. ط ۱. بنغازی: جامعه قاریونس. السری الرّفا. (۱۹۹۹م). دیوان. تقدیم وشرخ کر البستانی»ط۱. بیروت: دار صادر. شرتح, عصام. (۲۰۰۵م). ظواهر اساوبيه فی شعر بدوی اججبل. دمشق: منشورات اتحاد الکتاب الشکعه, مصطفی. (۲۰۱۶م). الادب الاأندلسی موضوعاته وفنونه. لبنان: دار العلم للملایین. (۱۹۹۰). الفن ومذاهبه فی الشعر العربی. ط ۱۱. القاهره: دارالعارف. (۱۹۸۹م). تاریخ الادب العربی عضر الدول والامارات:الأتدلس. القاهره: دارالمعا رف. الطبری, حمد بن جریر. (۱۹۹۹م). تاریخ الرسل والملوک. تحقیق حمد ابوالفضل ایراهیم. ط ۲. مصر: الطربولی, حمد عوید. (۲۰۱۲). الکان فی الشعر الأندلسی من عصر الرابطین حتی نهايه الکم عتیق» عبد العزیز. (۱۹۷۵م). الادب العربی فی الاندلس. بیروت: دار النهضه العربيه. قطریب, یوسف ابراهیم. (۲۰۱۷م). دب الوفاده لدی آدبا الاندلس داخل وخارج الأندلس. لبنان: الکفاوین» شاهر عوض. (۱۹۸۶م). الشعرالعربی فی رثا الدول والامصار حتی نهايه سقوط الاندلس.  ۲ / فصليه اضاات نقديه, السنه ۱۳ العدد 2۵, ربیع ۱۶۰۱ش الّقری, امد بن حصد. (۱۹۹۸م). نفح الطیب من غضن الندلس الرطیب. تحقیق |حسان عباس. مکی الطاهر آحمد. (۱۹۸۷م). دراسات آندلسيه فی‌الادب والتاریخ والفلسنه. ط۳. القاهره: دار 2عاها۵5 وصه 1055 ۶و دعزاعوم 6ط 1 نع اوو م۸ -ا۸ اه عمط عصفاومآ +عوصمومل۸ +صمفصناط ۰ ۷ مب وزطاصم۸ هدما نع0م160 1100 ممعطعنم موم عطا نم معا عط اد صنطه 1 عولط

إن رثاء المدن فی الأدب العربی یعنی البکاء على المدن التی دمرتها الحروب والفتن أو أنواع الکوارث الطبیعیه. وطالما کان هذا النوع من الرثاء من أهم الأغراض الشعریه فی الأندلس والشرق العربی لأنه واکب وتیره الأحداث والتغیرات السیاسیه وأعاد قراءه الأحداث. یسعى هذا المقال بطریقه وصفیه تحلیلیه للتعریف ببعض هذه المراثی ودراسه موضوعات قصائد کلا القطرین باحثا عن وجوه الاشتراک والافتراق بینهما. وبحسب نتائج الدراسه هناک قواسم مشترکه عمیقه فی أفکار شعراء الأندلس والشرق العربی تنبع من الوضع السیاسی والاجتماعی القائم فی المجتمع آنذاک. من ناحیه أخرى من خلال دراستنا لرثاء المدن المنهاره سنرى أن وصف ازدهار المدن ومجدها وازدهارها قبل الدمار والندب والتحسر على فقدان النعم والمشاعر الدینیه هی من بین الموضوعات المشترکه فی مراثی شعراء البلدین وفی نفس الوقت هناک اختلافات بینهما فمثلا فی رثاء المدن الأندلسیه نری اهتماما بموضوعات کالاستغاثه والحنین الی الوطن لامثیل لها فی المراثی الشرقیه. وبصوره عامه یمکن القول إن قصائد رثاء المدن فی الأندلس جاءت بمعان وصور أکثر عمقا وتأثیرا فی المتلقی وإن کان للشرق فضل الأسبقیه فی التطرق إلی هذا الفن الشعری.

492568

66زا ۳۵ مد اهدص 4.0 کم ناج 0 3100 - هن عاونا طخ۸ کصمصصم) عنهمی هت ۳۰۶ مطالعات مدیریت ورزشی/ دوره ۰۱۳ شماره ۶۵ فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۰ توسعه رویکردی که در آن مشتری دارایی ضروری شرکت محسوب شود نمایانگر وقوع انقلابی در بازاریابی رابطه‌مند است. چنین رویکردی به برخورد متفاوت با طبقه‌های گوناگون مشتریان از نظر سطح سودآوری بلندمدت آن‌ها منجر خواهد شد (ایگلسیاس و گیولن, ۲۰۰۴). بازاریابی با ارضای نیازها و خواسته‌های مشتریان سروکار دارد. هدف نهایی هر شرکتی ارائه ارزش بیشتر به مشتری و کسب سود بیشتر است. در بازارهای رقابتی که مشتریان با محصولات و انتخاب‌های متعددی روبه‌رو هستند شرکت‌ها تنها در صورتی می‌توانند موفق شوند که فرایندهای ارائه ارزش و پیشنهادهای بازاریابی را به‌صورت پهینه و ارزشمند انتخاب کنند و به مشتریان خود عرضه کنند (کاتلر و کلر" ۲۰۱۲). به‌تازگی در بین پژوهشگران مدیریت گرایش عمده‌ای به ارزش از دید مشتری به چشم می‌خورد و اين امر از جنبه‌های متعددی تجزیه و تحلیل شده است. مفهوم ارزش یکی از پرکاربردترین مفاهیم در علوم اجتماعی به‌طور عام و دییات مدیریت به‌طور خاص است. استفاده از مفهوم ارزش ادراک‌شده» پیش‌شرطی ضروری برای پایداری کسب‌وکار به‌ویژه در رقابت شدید در بازار و همچنین کلید موفقیت برای تمام شرکت‌هاست (هویر هرمان و مورگان"» ۰۲۰۰۱ ۴۲). با اینکه این موضوع از دهه پیش به موضوعی جالب تبدیل شده است اجماعی درباره تعریف و مفهوم آن به‌دست نيامده و نامشخص باقی مانده است (فرناندز و بونیلو؟, ۰۲۰۰۷ ۴۲۸). ثابت شده است که استفاده از مفهوم ارزش ادراک‌شده مشتری نه‌تنها در ایجاد رضایت بیشتر مشتری موثر است. بلکه مهم‌تر از آن اثر مستقیم بر قصداخرید مجدد,مشترگ او وفاداری آن‌پدارد (لین» شر و شث*, ۰۲۰۰۵ ۰). توافق‌نداشتن دانشمندان درباره تعریف و مفهوم. ارزش ادرا ک‌شده نشان داده است که ارزش درک‌شده می‌تواند ساختاری پیچیده درنظر گرفته شود؛ بااین‌حال این توافق‌نداشتن به این معنا نیست که هیچ اجماعی درباره مفهوم ارزش ادراک‌شده وجود ندارد. مفهوم کلی ارزش ادراک‌شده شامل رابطه بین مشتری و محصول است (لاپییر/ ۲۰۰۰). پروشسور,وآلری,زینامل تعریفت زیر را برای ارزش ادراک شک ارائه کرده است: «ارزش آدراک‌شده ارزیابی کلی مصرف‌کننده از مطلوبیت یک محصول بنا بر ادراکاتی است که از دریافتی و پرداختی‌ها دارد». این تعریف از ارزش ادارک‌شده مشتری به‌عنوان یکی از مقبول‌ترین تعاریف در سطح جهانی به‌حساب می‌آید (زیغامل"» ۱۹۸۸). ارزش را این‌گونه نیز می‌توان تعریف کرد: تفاوت بین ارزش حاصل از داشتن و مصرف‌کردن یک محصول و هزینه‌هایی که برای کسب آن پرداخت می‌شود (محرم‌زاده۲۰۰۶). شناخت عمیق ارزش ادراک‌شده در بین مشتریان ضروری است و از این جهت به‌روزترین تعریف ارزش اداراک‌شده سمیعی: تحلیل کیفی ارزش ادراک‌شده تماشاگران: مطالعه موردی تماشاگران لیگ برتر فوتبال ایران ۲۳۰۷ از کاتلر و کلر مبنای این پژوهش قرار می‌گیرد. از دیدگاه آن‌ها آرزش اذراک‌شده عبارت است از تفاوت بین مثافع و هزینه‌های کلی یک محصول يا خدمت. منافع کلی یک محصول یا خدمت عبارت است از ارزش مالی درک‌شده آن محصول يا خدمت. با توجه به شکل شماره یک» ارزش ادراک‌شده به دو جز کلی منافع و هزینه‌ها تقسیم می‌شود. منافع کلی یک محصول, مجموع منافع ناشی از محصول, خدمات همراه با محصول, مزایای شخصی خرید و استفاده از محصول و مزایای نام تجاری محصول است. هزینه‌های کلی یک محصول مجموع هزینه‌های مالی. زمانی؛ فیزیکی و روانی مشتری است. عوامل تعیین‌کننده از نظر کانلر و کلر در شکل شماره (2011 ,1۳۵116۳ 200 116۳م16) ۵/٩ عنم 2 که کاممصنص 3 - 1 ع ۳ ارزش ادراکی درحقیقت تفاوت بین آن,چیزی ات که متشر ی بفدست میآورد و آن چیزی که از دست می‌دهد. مشتری ارزش‌ها و منافع ملموسی را کسب می‌کند و برای کسب آن‌ها هزینه‌هایی را می‌پردازد. بازاریاب‌ها به دو روش می‌توانند ارزش ادراکی را افزایش دهند: (- افزایش منافع اقتصادی, عملکردی يا احساسی و ۲- در سال‌های اخیر مشخص شده است که علاوه‌بر کیفیت خدمات و رضایت مشتری» ارزش ادراک‌شده مشتری بهتر می‌تواند رفتار او را تحلیل کند و با توجه به اینکه در بازاریابی ورزشی تماشاگران به‌عنوان مشتری یکی از زاه‌های کسب درآمد محسوب می‌شوند: شناسایی مولفههای ارزش اذراک‌شده تماشاگران می‌تواند ۳۰۸ مطالعات مدیریت ورزشی/ دوره ۰۱۳ شماره ۶۵ فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۰ نقش عمده‌ای را در اين درآمدزایی ایفا کند. از طرفی فوتبال محبوب‌ترین فعالیت‌های اوقات‌فراغت در میان طرفداران ورزش آروپا محسوب می‌شود (آسکاری! و گگنپین » ۲۰۰۶؛ آندرف". ۲۰۰۷)؛ برهمین‌اساس دلوتی و توچی؟ (۲۰۱۱) در پژوهش خود عنوان کردند که در سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۷ برای ۲۰ تیم فوتبال اروپا بیش از یک میلیون تماشاگر در هریک از بازی‌ها به استادیوم رفتند که از نظر درآمد اقتصادی, تماشاگران این ۰ تیم فوتبال حدود ۱/۱ میلیارد از درآمدهای روز مسابقه را ایجاد کردند (دلوتی و توچی» ۲۰۱۱)؛ آزاین‌رو بنگاه‌های تجاری و اقتصادی نیز برای حمایت از باشگاه‌ها و تیم‌های فوتبال توجه ویژه‌ای به این قضیه دارند. انگیزه اصلی آن‌ها در فوتبال» وجود تماشاگران بی‌شماری است که به‌عنوان مصرف‌کننده کالاهای مختلف. مخاطب و مشتری بنگاه‌های اقتصادی و تجاری هستند. در همین راستا پژوهش‌هایی با نقش میانجی ارزش ادراک‌شده انجام شده است؛ کالاییگ-مورونو *» کرسپو نونز والانتین و بوتین (۲۰۱۶) در مقاله‌ای با عنوان «نقش ارزش ادراک‌شده و احساسات در رضایت و اهداف آینده تماشاگران در رقابت‌های ورزشی» دریافتند که ارزش آدراک‌شده بهترین پیش‌بینی‌کننده رضایت,و اهداف ده تماشاگران است. تئودوراکیس؛*: الکساندریس: تسیگیلیس و کاروونیس (۲۰۱۳) نیز مطالعه‌ای با هدف بررسی رابطه میان کیفیت خدمات» رضایت و نیات رفتاری تماشاگران در زمینه فوتبال حرفه‌ای انجام دادند. آن‌ها.دریافتند که کیفیت نتيجهه بازی تأثیر قوی‌تری بر سطح رضایت تماشاگران از کیفیت عملکرد دارد. همچنین رضایت به‌عنوان بخشی از میانجیگری رابطه بین کیفیت خدمات و نیات رفتاری تماشاگران است که این نتاتج به درک نظری عواملی که پیش‌بینی‌کننده وفاداری تماشاگران در فوتبال حرفه‌ای هستند» کمک می‌کنند. مورنو پرادو-گاسکو نونز- پومار و سانز (۲۰۱۵) در مقاله‌ای دیگر با عنوان «پیش‌بینی تصمیمات آینده تماشاگران» به تبیین مدل اثر کیفیت» رضایت و آرزش ادراک‌شده پرداختند. نتایج نشان داد که احساسات (تحریک و لذت) به‌عنوان یک میانجی در پیش‌بینی از طرفی در پژوهش‌های بازاریابی تعیین اینکه کدام‌یک از آعوامل بیشترین تأئیر راز میزان حضور تماشاگران ورزشی در رویدادهای ورزشی دارند به آن‌ها این امکان؛زا خواهد داد که راهبردهایی را برای جذب بالقوه تماشاگران در پیش گيرند. عواملي که بر حضوردر رویدادهای ورزشی تأثیر دارند. با رفتار تماشاگران در ارتباط اند(مورنو و همکاران» ۲۰۱۵). پژوهش‌های,زیادی درباره عوامل داخلی و خارجی موثر بر حضور تماشاگران در مسابقات ورزشی انجام شده‌اند. ان عوامل عبارت‌اند از: عامل جذابیت مسابقات ورزشی از قبیل کیفیت مسابقات. حضور بازیکنان شاخص» شکستن رکورد» درصد برد تیم خودی و نتيجهه مسابقه 16 عگ ۷۵1201306 , 30062 , 66800 , 060۵ ون هل 4۰ سمیعی: تحلیل کیفی ارزش ادراک‌شده تماشاگران: مطالعه موردی تماشاگران لیگ برتر فوتبال ایران ۳۰۹ قبلی. عوامل مشوق زا عبارت‌اند از: رنگ لباس تیم: تفریج و سرگرمی؛ تبلیغات و جایزه. عوامل اقتصادی عبارت‌اند از: قیمت بلیت مسابقات» هزینه صندلی و جایگاه مناسب» هزینه ایاب و ذهاب» هزينه پار کینگ و هزینه تغذیه. عوامل کیفیت ساخت استادیوم عبارت‌اند از: سن استادیوم» امنیت» زیبایی و نظافت ورزشگاه» تاسیسات عوامل برنامه‌ریزی عبارت‌اند از: دسترسی به ورزشگاه» زمان مسابقه, بازی در تعطیلات آخر هفته: اعلام برنامه مسابقات ذر ابتدای فصل و تغییرنکرهن برنامه آعلام‌شده و اطلاعات. عوامل عاطفی عبارت‌اند از: متغیرهای انگیزشی» هویت تیمی» پیروزی نیابتی و تخلیه انرژی روانی و هیجان. عوامل جمعیت‌شناختی غبارت‌اند از: جنسیت» وضعیت تأهل وضعیت اقتصادی خانواده و میزان تحصیلات (فلاحی» ۳۰۰۹؛ یوسف ۱ سی و یوسف» ۳۰۰۸ تریل» فینک و آندرسون ۰۲ ۲۰۰۹؛ لو۲۰۱۰۰۳؛ محرم‌زاده ۰ عباسی وطلایی: ۲۰۹۵) ساعفچیان و المی (۲۰۱۹) فریافتند که انگیزه علاقه به تیم تماشاگران از مهم‌ترین عوامل عضور تماشاگران در وززشگاه است (ساعمچیان ط ای ۳۰۱۱). قمتی و همکاران (۷۰۱۴) اذعان داشتند که عوامل اقتصادی,» جذابیت و برنامه‌ریزی رابطه معناداریبا تمایل تماشاگران به حضور در ورزشگاه دارند (نعمتی» تجاری» زارعی و اشرف گنجی,۲۰۱.۳). نت پژوهشی,کامبرا و کاهلی و رز۴ (۲۰۰۴) که با هدف یر عوامل انگیزشی بر جذب تماشاگرارغ انجام‌گرذت کاک اآزران بو که جاشتن مکان متاسب برای نشستن؛ عملکرد تیم‌های خانگی» علاقه به بازیکنان» داشتن اطلاعات ورزشی و لذت سرگرمی با جذب تماشاگران رابطه قوی و معناداری دارند. سوییتی۵ (۲۰۰۸) در رساله خود به طراحی مدل ارزش در تماشاگران ورزشی پرداخت. او با ترکیب چند مدل از ارزش ادراک‌شده به شش بعد شامل ارزش سرگرمی و تفریحی» اجتماعی» کیفیت خدمات» قیمت ادراک‌شده» ارزش شناختی و رضایت دست یافت و این موارد مبنای بیشتر انجام‌دادن پژوهش‌ها درباره ارزش ادراک‌شده تماشاگران ورزشی قرار گرفت. در اکثر قریب به اتفاق در این پژوهش‌ها به ارزش ادراک‌شده به‌عنوان میانجی وفاداری مشتری و همچنین نیات رفتاری مشتری در آینده توجه زیادی شده است و کمتر به شناسایی موّلفه‌های ارزش ادراک‌شده به شکل سیستماتیک و کاربردی پرداخته شده است که این موضوع اهمیت شناسایی مولفه‌های ارزش ادارک‌شده تماشاگران را ارتقا می‌دهد. همچنین به‌نظر می‌رسد در هیچ‌کدام از پژوهش‌ها مدل‌های به‌دست‌آمده و نتایج بر مبنای تعریف کاتلر و کلر از ارزش ادراک‌شده تقسیم‌یندی نشده‌اند و مولفه‌های مزایا و هزینه‌های متحمل‌شده تماشاگران را به‌وضوح مشخص نمی‌کند. بدون شک این امر شناسایی مولفه‌های درخور توجه برای بازاریابان و مدیران ورزش فوتبال را ضروری می‌کند؛ بنابراین با توجه به اهمیت حضور تماشاگران در استادیوم‌های فوتبال, این سوّال مطرح می‌شود که مولفه‌های ۳۰ مطالعات مدیریت ورزشی/ دوره ۰۱۳ شماره ۰۶۵ فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۰ پژوهش حاضر از لحاظ روش پژوهش کیفی از نوع تئوری بنیادی !است. انتخاب روش کیفی به این دلایل صورت می‌پذیرد: فراهم‌آمدن زمينه بررسی دقیق و عمیق در شرایط متغیر برای پژوهشگر» تخصصی‌بودن موضوع و امکان اظهارنظر افراد متخصص و معدود. الگویی در این حیطه وجود نداشته باشد پا وجود الگوهایهای جدیدکمکی به حل مشکل نکند و شناخت چگونگی رخدادن فرایندها و عوامل موّثر بر آنها به‌مرانب مهم‌تراز سنجش مقدار و میزان فرآوردهها باشد (بازرگان» ۰۲۰۰۸ ۱۰۱). ماهیت سوّال پژوهش» ضرورت استفاده از روش کیفی را ایجاب می‌کند؛ چون در اين پژوهش پژوهشگر به‌دنبال شناخت مّلفه‌هایی است که جزئیات ظریفی از ادراک فرایندهای ذهنی و هیجانی تماشاگران را شناسایی کند و با ورود به زندگی واقعی تماشاگران و تأّمل در منافع و هزینه‌هایی که آن‌ها از تماشای فوتبال در استادیوم ادراک می‌کنند. به تییین موّلفه‌های مور جامعه آماری پژوهش اساتید صاحب‌نظر در حوزه مدیریت عمومی و اساتید صاحب‌نظر در حوزه مدیریت ورزشی دارای سابقه پژوهشی در حوزه ارزش ادراک‌شده» مدیران اجرایی فوتبال کشور و تعدای تماشاگر بودند. شیوه نمون‌گیری به روش نمونه‌گیری هدفمند و گلول‌برفی انجام شد و انتخاب نمونه آماری تا حد اشباع نظری ادامه یافت. به‌منظور جمع‌آوری داده‌ها از سه شیوه جمع‌آوری داده به‌طور هم‌زمان استفاده شد. مرور مبانی سمیعی: تحلیل کیفی ارزش ادراک‌شده تماشاگران: مطالعه موردی تماشاگران لیگ برتر فوتبال ایران ۳۱ نظری مربوط به ارزش ادراک‌شده در حوزه مدیریت بازاریابی» مرور سیستماتیک پيشينه پژوهش‌ها همراه با اجرای مصاحبه‌های کیفی نیمه‌ساختارمند سه روشی بود که به‌کار برده شد. در مطالعات کیفی, تحلیل و تفسیر اطلاعات می‌تواند طی فرایند جمع‌آوری داده‌ها انجام شود؛ زیرا تحلیل نهایی» کار سنگین و دشواری است. گولدینگ! (۲۰۰۲) بیان کرد غالب مطالعات, الگوی کدگذاری پارادایمی را برای تحلیل داده‌های حاصل از روش داده‌بنیاد معرفی می‌کنند که در قالب فرایند کدگذاری سیستماتیک شامل سه مرحله باز محوری و انتخابی موجب ایجاد اين الگو می‌شود؛ البته با توجه به اينکه مینای این پژوهش رویکرد کاتلر و کلر بود کدگذاری قسمت انتخابی با توجه به آن درنظر گرفته شد. در شکل شماره دو فرایند اجرای پژوهش نشان داده شده است. همان‌گونه که ملاحظه می‌شود. مروری بر ادبیات. پیشینه و مبانی نظری موضوع, پژوهشگر را بهسوی شناسایی مولفه‌های اصلی و فهرست مقدماتی عوامل مور بر ارزش ادراک‌شده تماشاگران سوق داد. در مرحله بعدی» پژوهشگر به مصاحبه‌های کیفی با صاحب‌نظران و نخبگان آگاه از موضوع پژوهش پرداخت. با توجه به مبانی نظری پژوهش‌های کیفی» هم‌زمان با اجرای مصاخبه‌ها تحلیل و کدگذاری آن‌ها نیز انجام شد. سپس به‌ترتیب تلخیص, عرضه و نتیجه‌گیری از یته‌ها انجام شد تا یه شناسایی فهرست نهایی عوامل اثرگذار بر ارزش ادراک‌شده منجر شد. برای تعیین .اعتباز و پایایی فهرست ملفه‌های به‌دست‌آمده, فهرست تهیه‌شده برای اساتید صاحب‌نظر دنولا مد از زیابی ارنظا اند یز کظرهای این متخصصان استفاده یافته‌های پژوهش با استفاده از تحلیل هم‌زمان"و نیز فرایند کدگذاری» حین و پس از اجرای مصاحبه‌ها استخراج شد. در جدول شماره یک به گستره» تعداد و تنوع افراد مصاحبه‌شده به تفکیک جایگاه و موقعیت مطالعات مدیریت ورزشی/ دوره ۰۱۳ شماره ۰۶۵ فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۰ جدول ۱- گستره» تعداد و تنوع افراد مصاحبه‌شده به تفکیک جایگاه و موقعیت شغلی و اجتماعی هاگ آهنمو5 200 دا0ل بط 1010/16۵۵ عام م۳ 02 بواعسه ۷ مه عطاس 3 ,50006 -1 عاطه1 خبرگان مطرح دانشگاهی دارای زمينه علمی مدیریت عمومی و اشنا با بازاریابی ۴ خبرگان مطرح دانشگاهی دارای زمينه علمی مدیریت ورزشی و آشنا با بازاریابی ورزشی و فوتبال ۶ براساس مطالعهه ادبیات موجود و مصاحبه با متخصصان,» گویه‌هایی به‌دست آمدند که پس از کدگذاری باز و محوری آن‌ها دو مولفه اصلی و ۱۱ مولفه فرعی شناسایی شدند که این موّلفه‌ها شامل دو موّلفه اصلی منافع کلی و هزینه‌های کلی بود. در منافع کلی به‌عنوان مولفه اصلی, مولفه‌های فرعی شامل منافع ناشی از محصول, منافع ناشی از خدمات, منافع شخصيمنافع ناشی از بزنده منافع روانی و منافع اجتماعی شناسابی شدند. در هزینه‌های کلی به‌عنوان مولفه اصلی؛ موّلفه‌های فرغعیشامل هزینه‌های مالی» هزینه‌های زمانی» هزینه‌های فیزیکی, هزینه‌های روانی و هزینه‌های اجتماعی شناسایی شدند. نتایج کدگذاری به‌تفکیک منافع و هزینه در جداول شماره دو و شماره سه ارائه شده است. جدول ۲- مولفه‌های اصلی واعوایلاتأثیرگذاری متافع ادراک‌شده تماشاگرالیگ برتر فوتبال کشور 05 1۵۵ ۶و اقا 5 عطا او کاحه هآ 0 نم م8 عطا وصناگک۸ ماع ۳ فص کاصعص و۲0 حطق/2 16 :2 13016 وجود پارکینگ مناسب ٩ ۱ خدمت‌رسانی مناسب افراد متصدی و نیروهای انتظامی کیفیت جایگاه مناسب برای تمامی اقشار تماشاگران ۰ خدمات خوراک و تغذیه ارائه امکانات مناسب برای نگهداری و تفریح کودکان ۱ ۱۱ کیفیت ظاهری استادیوم وجود امکانات رفاهی و بهداشتی در استادیوم ۳ اکیفیت ساخت استادیوم آرائد خدمات اباب و ذهاب ماس ۱ وجود سامانه‌های هوشمند و زیرساخت های گروش آشنایی نزدیک با بازیکنان ستاره ۶ اکسب دانش و آگاهی فنی فوتبال سمیعی: تحلیل کیفی ارزش ادراک‌شده تماشاگران: مطالعه موردی تماشاگران لیگ برتر فوتبال ایران سهولت دسترسی به اطلاعات» منابع و ارتباط نزدیک با باشگاه برای اعضای کانون هواداران تعلق‌خاطر و وابستگی ذهنی به نام و نشان یک باشگاه علاقه به فوتبال ناشی از همگرایی با علایق مردم دنیا ۳۱۴ مطالعات مدیریت ورزشی/ دوره ۰۱۳ شماره ۶۵ فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۰ جدول ۳- مولفه‌های اصلی و عوامل تأثیرگذار بر هزینه‌های ادراک‌شده تماشاگران لیگ برتر فوتبال کشور ۲و داد ۳۵۳۵1۷۵۵ عطا عصنااک۸ ما۳ هد کاعصو م۲0 نما 156 -3 عاطه1 1-28 ۳۵۵1211 2۳6۳ 5 ص۲0 6ط ۲ ۶و هام5 156 و ۷ هزینه حمل و نقل ۵ هزینه‌های خرید کالاهای هواداری هزینه پارکینگ ۶ اهزینه‌های ناشی از نبود کنترل مناسب بر بلیت‌فروشی ۷ | بازه زمانی سپری‌شده برای رفتن» دیدن و برگشت از استادیوم ۱ ۱۰ | زمان‌های تلف‌شده به‌علت نبود مدیریت صحیح برگزاری ۸ مان سپری‌نده ابدون اخاتواده ۱ ازمان سپری‌شده برای استفاده از خدمات رفاهی و بوفه‌ها ۹ زمان سپری‌شده برای تهيه بلیت ۲ | زمان سپری‌شده در هنگام استفاده از وسيله نقلي شخصی ۳ فشارهای روحی ناشی از نبود نتیجه دلخواه ۸ ...ناسازگاری متغیرهای شناختی با عوامل بیرونی ۱۴ ایجاذ ذهنیت منفی از حضولذر ا«کلايوم ۹ ساسلظ نارضایتی از برنامه‌های فرهتگی 4 ایجاد حس ناامنی سور و ابم وم سار تماشاگران ۶ احساس ناخوشایند از ظاهر یوم ۳ اساس تأزضایتی از رند بای ۲۳۲ آنرژی صرف‌شده برای تماشای بازی در استادیوم ۳۵ صدمات ناشی از کمبود امکانات پزشکی 4 ۳| خستگی جسمانی ناشی از شرایط نامناسب استادیوم | ۲۶ | صدمات ناشی از درگیری‌های مربوط به هیجان بازی ۴ آسیب‌های ناشی از ساختار و ایمنی نامناسب استادیوم ۲۷.۱ دا ری نیماری‌های شی از ز ایت‌نشدن بهداشت اماکن از هی م کاهش وچیه اجتماعی 2 ۳۹ تضعیف سرمایه‌های فرهنگی ۳ | بروز ترس‌های اجتماعی به‌علت نتیجه نامطلوب تیم محبوب ۳۰ الگویابی ناصحیح نوجوانان و جوانان ۳۳ تضییع حقوق بانوان برای تماشای زنده مسابقات سمیعی: تحلیل کیفی ارزش ادراک‌شده تماشاگران: مطالعه موردی تماشاگران لیگ برتر فوتبال ایران ۳۵ پژوهش حاضر با هدف شناسایی مولفه‌های ارزش ادراک‌شده تماشاگران فوتبال ایران انجام شد. افزایش تماشاگران در ورزشگاه‌ها همواره یکی از دغدغه‌های مدیران ورزش کشور محسوب می‌شود که در کنار مزایای اقتصادی حضور تماشاگران در استادیوم‌ها و تشویق تیم محبوبشان, باعث افزایش جذابیت و رونق فوتبال کشور می‌شود و از نظر روحی و روانی نیز تأثیر زیادی بر عملکرد تیم‌ها و بازیکنان دارند؛ ازاین‌رو شناخت مولفه‌های ارزش ادراک‌شده تماشاگران لیگ برتر فوتبال ایران از چنان اهمیتی برخودار است که شاید موفقیت بسیاری از باشگاه‌های فوتبال کشور و فدراسیون فوتبال در جذب تماشاگران و حفظ آن‌ها مبتنی بر شناخت درست این موّلفه‌ها باشد. با توجه به اینکه تاکنون اين مولفه‌ها در بین تماشاگران فوتبال بررسی نشده است شناسایی موّلفه‌های مهم ارزش ادراک شده تماشاگران در ورزش فوتبال کشور دریچه‌ای به‌سوی رقابت موثر و موفق در میان باشگاه‌ها میگشاید. براساس نتایج پژوهش حاضر موّلفه‌های اصلی ارزش ادراک‌شده تماشاگران فوتبال مطابق با رویکرد هزینه-فايده کاتلر و کلر, به دو مولفه اصلی شامل منافع کلی و هزینه‌های کلی تقسیم شد. مولفه منافع در نمودار تعریف‌شده توسط کاتلر وکلر شامل چهار مولغه فرعی حاوی منافع حاصل از محصول, منافع حاصل از خدمات. منافع شخصی و منافع حاصل از برند بود که در پژوهش حاضر نیز ان چهار ولد آرزش ادراک‌شده در تماشاگران فوتبال کشور شناسایی شدند. علاوه بر این چهار موّلفه با توجه به تفاوت‌های ذاتی تماشای ورزش در مقایسه با کالا با خدمات خریداری‌شدهه دیگر توسط مشتری» دو مولفه دیگر یعنی منافع روانی و منافع اجتماعی نیز در بین تماشاگران شناسایی شد. منافع حاصل از محصول که در اين پژوهش شناسایی,شد و به منافعی مربوط است که به‌صورت مستقیم از تماشای بازی در استادیوم کسب می‌شود. شامل وجود پارکینگ مناسب. کیفیت جایگاه مناسب برای تمامی اقشار تماشاگران, ارائه امکانات مناسب برای نگهداری و تفریح کودکان, وجود امکانات رفاهی, بهداشتی و انگیزشی در استادیوم. حمل‌ونقل مناسب, وجود برنامه‌های فرهنگی متناسب با روحیات تماشاگران, اراد امکانات برای اطلاع‌رسانی و راهنمایی تماشاگران؛ آشنایی نزدیک با بازیکنان ستازه, خدمت‌رسانی مناسب اقزاد ععسنی و نیروهای: انظامی, مات خورلکرد کدی یگ ظاهری استانیرم: کیت سانظت استادیوم» وجود سامانه‌های هوشمند و زیرساخت‌های فروش بلیت غیرحضوری,» ارائه خدمات فوریت‌های پزشکی و بیمه, وجود سیستم‌ها و سازوکارهای پیشگیرانه امنیتی در استادیوم» کسب دانش و آگاهی فنی فوتبال می‌شود. برخی از این منافع با پژوهش پانون و برلینگتون! (۲۰۰۴) مطابقت دارد. آن‌ها عواملی همچون وجود فعالیت‌های تفریحی در ورزشگاه؛ قیمت مناسب و شیوه توزیع بلیت» آب و هوای مناسب» طراحی استادیوم و وجود امکانات و تسهیلات برای حضور تماشاگران لیگ فوتبال دانشگاهی منطقه یک آمریکا در ورزشگاه‌ها را شناسایی کردند. همچنین برخی از این منافع با پژوهش هال, باری و جولیان" (۲۰۱۰) مطابقت ان مطالعات مدیریت ورزشی/ دوره ۰۱۳ شماره ۶۵ فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۰ دارد. آن‌ها اشاره کردند که اگر تماشاگران از تسهیلاتی همچون دردسترس‌بودن و پارکینگ‌ها رضایت داشته باشند, به حضور مجدد بیشتر تمایل نشان می‌دهند. همچنین برخی از اين منافع با پژوهش‌های کامبرا و همکاران (۲۰۰۴)» یوسف و همکاران (۲۰۰۸)» فلاحی(۲۰۰۹)» پیز و ژانگ!(۲۰۰۹). لو (۲۰۱۰) و محرم‌زاده و همکاران (۲۰۱۱) تطابق دارد. به‌نظر می‌رسد با صرف وقت و هزینه‌ای کم می‌توان تعدادی از اين منافع را برای تماشاگران فوتبال ایران ارتقا داد؛ مانند ایجاد شرایطی برای آشنایی نزدیک با بازیکنان ستاره» برگزاری دوره‌های آموزش افراد مبتدی و نیروهای انتظامی, نظارت بهداشتی بوفه‌ها ارائ امکانات اطلاع‌رسانی و راهتمایی تماشاگران مانتد راانذازی بلوتوت مرکزی: ایجاد مزاکز نگهذاری و تفریحی کودکان: اننکانات رفاهی برای معلولان و موارد دیگری که ممکن است هزینه و زمان بیشتری را در برداشته باشند» اما ایجاد ارزش برای تماشاگران و از سوی دیگر جذب منابع مالی باشگاه‌ها را به همراه خواهند داشت. مولفه شتاسایی شده دیگر در آیی پژوهش «مناقع حاصل از لمات بوه که شاملی منزیت‌ها ی مالی تخصیص بافتند به تماشاگران عضو کانون هواداران باشگاه» مزیت‌های انگیزشی ناشی از عضویت در کانون هواداران» سهولت دسترسی به اطلاعات. منابع و ارتباط نزدیک با باشگاه برای اعضای کانون هواداران»؛ شرکت در تصمیم‌گیری‌های مربوط به باشگاه» ارائه خدمات جانبی به خریداران بلیت غیرحضوری می‌شود. این خدمات شامل تماشاگرانی می‌شود که بیش از یک بار در استادیوم حضور می‌یابند واعموما عضو کانون هواداران تیم مورد علاقه خود هستند. این منافع می‌تواند شامل آبونه‌شدن بلیت مسابقات برای اعضای کانون هواداران, هدایای مربوط به باشگاه به‌صورت اشانتیون» مزیت مالی در قرعه‌کشی‌های کانون هواداران» مزیت حضور در تمرین‌های تیم تشویق‌شده و تماشای فعالیت مربی و بازیکنان از نزدیک برای اعضای کانون هواداران» همراهی در سفرهای داخلی و خارجی با تیم مورد علاقه در اردوها و بازی‌های خارج از خانه برای اعضای کانون هواداران» شرکت در تصمیم‌گیری‌های باشگاه ازجمله انتخاب رنگ لباس» پرچم و مدیر باشگاه» شرکت در جشن‌ها و نشست‌های تیم تشویق‌شده برای اعضای کانون هواداران و...باشد؛ البته در پژوهش تریل و همکاران (۲۰۰۹) تنها به تخفیف ویژه بلیت و هدایا اشاره شده است و پژوهشی که به‌خدمات دیگر اشاره کرده سومین مولفه شناسایی‌شده در منافع کلی ارزش ادراک‌شده تماشاگران» منافع حاصل از برند بود که شامل کسب هویت فردی با منصل‌کردن خود به یک باشگاه و تاریخچه آن. تعلق خاطر و وابستگی ذهنی به نام و نشان یک باشگاه» بروز رفتارهای متعصبانه هواداران یک باشگاه» تجربه روحيه مشارکت‌جویی و تعهد به یک باشگاه است. آلن" (۲۰۰۲) در پژوهش خود دریافت که تماشاگران متعصب بیشترین هزینه را برای خرید بلیت مسابقات و دیگر محصولات باشگاه می‌کنند که یافته‌های پژوهش وی می‌تواند نشان‌دهنده منافع حاصل از برند باشگاه باشد. در همین رابطه گالن و همکاران نیز اشاره می‌کنند که وابستگی به تیم نقش برجسته‌ای در افزایش سمیعی: تحلیل کیفی ارزش ادراک‌شده تماشاگران: مطالعه موردی تماشاگران لیگ برتر فوتبال ایران ۲۷۷ حضور تماشاچیان در ورزشگاه دارد. همچنین يافته‌ها با پژوهش‌های گالن! تریل, کوون و اندرسون(۲۰۰۹). معصومی (۲۰۰۸)» همخوانی دارد. پیشنهادی که در این باره به‌نظر می‌رسد ایجاد سطح بالایی از وابستگی تماشاگران به تیم مورد علاقه است که می‌تواند تأثیر زیادی بر ارزش ادراک‌شده آن‌ها داشته باشد. باشگاه‌ها باید از انگیزه‌هایی که ارتباط قوی با هویت‌بخشی تیم دارند برای بهبود حضور تماشاگران استفاده کنند. یکی از منفعت‌هایی که تماشاگر از وابستگی به یک تیم و برند ادراک می‌کند» تجربه روحيه مشارکت‌جویی و تعهد به تیم مورد علاقه در پیروزی‌ها و نتایج تیم است. در انگلیس عمده هواداران از لحاظ مالی در شرایطی هستند که می‌توانند سود زیادی را به‌صورت غیرمستقیم مثل تهيه بلیت‌های مسابقات داخلی و خارجی به‌دست آورند و به اقتصاد باشگاه خود کمک کنند که همین امر به آن‌ها حس مشارکت در حیات تیم باشگاهی خود را می‌دهد. منفعت دیگر تماشاگران از نام و نشان باشگاه خود بروز رفتارهای متعصبانه‌ای مانند پوشیدن لباس به رنگ و پرچم تیم است؛ تاجایی‌که برای مثال در اسپانیا و باشگاهی نظیر رئال مادرید قبرستانی در نزدیکی ورزشگاه سانتیاگو برنابئو خریداری شده است که کسانی که در این قبرستان دفن می‌شوند» همگی طرفدار رثال مادرید هستند.: آن‌ها ختی قبل از مرگ؛ مدلغ ویشگل توت خویشی/را انتخاب.و خریداری می‌کنند. این امر نشان می‌دهد باشگاه‌های حرفه‌ای و موفق عصر حاضر در این زمینه گام برمی‌دارند و بیش از بیش وارد زندگی علاقه‌مندان خویش می‌شوند و باشگاه‌ها نیز از آن‌ها سود می‌برند. چهارمین موّلفه شناسایی‌شده در منافرکلی ارو ادراک‌شد هراشا گرامستافع روانی بود که شامل تخلید هیجانات و انرژی‌های مثبت و منفی» خارج‌شدن از چارچوب‌های شخصیت نمایشی و بروز خود واقعی» وابستگی عاطفی به یک يا چند بازیکن خاص, احساس لذت‌بردن از روند بازی, همدلی با موقعیت‌های احساسی ایجادشده در استادیوم می‌شود. در بیشتر پژوهش‌ها عامل انگیزشی و روانی تماشاگران اولین عامل حضور آن‌ها در ورزشگاه‌هاست که این مطلب را نتایج پژوهش‌های چی-یانگ"(۲۰۰۲)» معصومی (۲۰۰۸)» فلاحی (۲۳<۹]. کیم و همگازان۲۸۰۹) ولو (۷۳۱۰) پشدیی م ی کنده جرنتیجهمی‌نوان این انگیزه‌ها را جز منافع روانی حاصل از تماشاگران دانست که با مولفه استخراج شده در مصاحبه‌ها هم؛مطابقت دارد. منافع شخصی» پنجمین منافع شناسایی‌شده در منافع کلی ارزش ادراک‌شده تماشاگران بود که شامل علاقه به فوتبال ناشی از همگرایی با علایق مردم دنیا پرکردن اوقات‌فراغت, تجربه منحصربه‌فرد تماشای زنده فوتبال, منافع ناشی از شرطبندی» همراهی با دوستان و خانواده و تفریح‌کردن می‌شود. تماشاگرانی که از گذران اوقات‌فراغت در استادیوم لذت می‌برند. احتمال بیشتری وجود دارد که در مسابقات دیگر نیز حضور یابند. در همین راستا وون و کیتامورا؟ (۲۰۰۶) در مقايسه دو لیگ ژاپن و کره نشان دادند که انگیزه رهایی از روزمرگی زندگی قوی‌ترین پیش‌بینی‌کننده حضور تماشاگران در دو لیگ ژاپن و کره است. آن‌ها برای جذب ۳۸ مطالعات مدیریت ورزشی/ دوره ۰۱۳ شماره ۶۵ فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۰ بیشتر تماشاگران با توجه به انگیزه قوی رهایی از روزمرگی زندگی پیشنهاد می‌کنند که جنبه سرگرم‌کنندگی لیگ باید افزایش یابد. تمامی این موارد انگیزه‌های قوی هستند که تماشاگران از رفتن به استادیوم از آن‌ها منفعت کسب می‌کنند و به‌نظر می‌رسد می‌توان با ایجاد شرایط مناسب برای تفریح‌کردن و غنی‌کردن اوقات‌فراغت تماشاگران» ارزش ادراک‌شده آن‌ها را افزایش داد و به تصمیمات آینده آن‌ها برای تماشای بازی‌های بیشتر ششمین مولفه شناسایی‌شده در منافع کلی ارزش اذراک‌شده تماشاگران؛ منافع اجتماعی بود: که شامل همبستگی ناشی از رفتار جمعی» ارتقای تعاملات اجتماعی ناشی از تماشای زنده بازی» کسب هویت نژادی با حضور در ورزشگاه خاستگاهی برای مطالبات اجتماعی, کسب هویت اجتماعی با حضور در استادیوم» زمینه کسب مهارت‌های اجتماعی» ارتقای وجهه اجتماعی و الگوگرفتن نوجوانان از بازیکنان شاخص می‌شود. یکی از عوامل دیگری که در پژوهش وون و کیتامورا به‌عنوان عامل پیش‌بینی‌کننده حضور تماشاگران در ورزشگاه‌ها شناسایی شد, تعامل اجتماعی بود. کوریا و اشوس ((۷:۸۹) نیزظریافتند که متغیرهای اجتماعی به‌ویژه متفیرهای مرتبط با هویت‌بخشی, اهمیت ویژه‌ای داد ی که در اجتماع شامل حال تماشاگران می‌شود و می‌توانند روزها و ساعت‌ها درباره تماشای بازی و رویدادهای زنده بازی صحبت کنند و بیشترین ارتباط را با افراد مختلف ایجاد کنند؛ مزیتی که شاید کمتر جایی برای کسب آن وجود داشته باشد. همچنین کسب هویت قومیتی که مصداق آن هواداران باشگاه تراکتورسازی است. قومیّت در واقع به فرهنگ. آداب و سنن شخص بر می‌گردد که از محیطی که به آن تعلق دارد نشات می‌گیرد. هواداران این باشگاه که عموما دارای قومیت آذری هستند بیشترین میزان حضور را در طول نهمین دوره برگزاری مسابقات فصل ۱۳۸۹-۱۳۹۰ در مقایسه با سایر تیم‌ها از باشگاه محبوب خود داشته‌اند؛ این در حالی بود که آنها در پایین‌ترین رتبه از لحاظ سابقه حمایت قرار داشتند و کسب مزایایی از جمله شهرگرایی, هیجان مثبت. اجتماعی شدن, سرگرمی از بیشترین انگیزه های هواداران تیم تراکتورسازی تبریز بود. این یافته تصدیق‌کننده آمارهای موجود در سایت‌ها و میزان فروش بلیت استادیومها در سازمان لیگ فوتبال است. هواداران باشگاه تراکتورسازی حمایت از این یم رآقسات قومی رزو رآ وخ رانق ی دام مامتان هیا منافع ادراک‌شده» مزایای به‌دست‌آمده از .ارزش ادراک‌شده هستند که پا افزایش منافع ارزش ادراک‌شده مشتری نیز افزایش می‌پابد (مورنو ۱۹۹۱ پاترسون و اسپرنگ", ۱۹۹۷؛ کاتلر و کلر, ۲۰۱۲)» اما هزینه‌های درک‌شده چیزی است که برای داشتن یک محصول از دست می‌دهیم (زیتامل» ۱۹۸۸). به‌طورکلی» مشتریان ارزش هزینه یک محصول را براساس ارزش پولی نسبت به کیفیت و کمیت آن قابل‌قبول ارزیابی می‌کنند (استونز" ۱۹۹۲). اگر قیمت درک‌شده بیشتر از کیفیت و کمیت قابل‌قبول مشتری باشد.» ارزش درک‌شده سمیعی: تحلیل کیفی ارزش ادراک‌شده تماشاگران: مطالعه موردی تماشاگران لیگ برتر فوتبال ایران ۲۹ کاهش می‌یاید. قیمت یک متغیر مهم در بازارهای کسب‌وکار است؛ همان‌طورکه تصمیم‌گیری خرید براساس عوامل اقتصادی است نه:عوامل احساسی (زیقامل» ۱۹۸۸). در اين پژوهش تنیز هزینه‌های آدراک‌شده تماشاگران شناسایی شده است که شامل هزینه‌های مالی, زمانی. روانی. فیزیکی و اجتماعی می‌شود که چهار مولفه اول با نمودار کاتلر و کلر تطابق دارد و درباره تماشاگران هزینه‌های اجتماعی نیز شناسایی شد. براساس تعریف زیثامل (۱۹۸۸)» مشتریان قيمت‌ها را با روش‌هایی که برای آن‌ها معنادار است» کدگذاری می‌کنند؛ یعنی در یک محیط تجاری کسب‌وکار» مشتریان ممکن است هميشه قیمت واقعی محصول را به یاد نیاورند» اما ارزش محصول را از لحاظ درآمد خود به رسمیت بشناسند که می‌تواند به تفاوت در ادراک مشتریان در قیمت منجر شود؛ بااین‌حال» توا عنوان می‌کند که یک کسب‌وکار مبتنی‌بر سود به‌جای کاهش قيمت‌ها باید بر کاهش هزینه‌های ادراک‌شده متمرکز باشد. علاوه‌بر هزینه‌های پولی مربوط به ارزش» هزینه‌های ادراک‌شده شامل هزینه‌های غیرپولی مانند. وقت» انرژی و هزینه‌های روانی می‌شود (کاتلر و کلر» ۳۰۱۰). همچنین پتریک؟ (۲۰۰۲) زمان؛ تلاش, هزینه‌های چست‌وجو و تصویر برند و راحتی را به‌عنوان هزینه‌های غیرپولی شناسایی کرد. رائولد و گرانوس" نیز هزینه‌های کلی ادراک‌شده را شامل تمام هزینه‌های غیرپولی و پولی دانستند که خریدار با آن‌ها مواجه است: قیمت خرید هزینه خرید. حمل‌ونقل, نصب سفارش, جابه‌جایی و تعمیر و نگهداری, ریسک خرید يا خطر عملکرد ضعیف. بی‌شک مهم‌ترین بخش یک رویداد ورزشی حضور تماشاچیان در ورزشگاه است. در سرتاسر جهان میلیونها نفر زمان» انرژی و پول خود را برای تماشای ورزش هزینه می‌کنند و برای نشان‌دادن اشتیاق خود به ورزش» گاهی مسافت‌های طولانی تا محل برگزاری مسابقه را طی می‌کنند و بخش زیادی از درآمد خود را صرف اقامت» تهيه بلیت» غذا و هزینه پارکینگ می‌کنند (معصومی» ۹ ). پژوهش های تئوپتریک» رائولد و گرانوس و معصومی, عموما مولفه‌های مربوط به هزینه‌های مالی و برخی از هزینه‌های زمانی را که تماشاگران برای دیدن فوتبال در استادیوم متحمل می‌شوند. تصدیق می‌کنند و کمتر به بقیه هزینه‌ها که در نظريه کاتلر و کلر ذکر شده است» پرداخته‌اند. این هزینه‌ها که عموما حتی ممکن است یر بیشتری بر ادراک تماشاگران بگذارند با عنوان هزینه‌های فیزیکی» هزینه‌های روانی و هزینه‌های همان‌گونه که ملاحظه شد. در مطالعهه حاضر مولفه‌ها و عوامل ذرونی هريک از موّلفه‌های مور بر ارزش ادراگ‌شده تماشاگران لیگ برتر قونبال لیران شناسایی شد. این مطالعه پیشنهاد می‌کند. مدیران رویدادهای ورزشی برای بهبود مولفه‌های شناسایی‌شده در بخش منافع و کاهش مولفه‌های شناسایی‌شده در قسمت هزینه‌های ادراک‌شده تماشاگران؛ تلاش کنند و با ارائه خدمات مناسب فراهم‌کردن شرایط ایمن» طراحی برنامه‌های ویژه اقشار مختلف سنی» برگزاری کلاس‌های آموزشی ویژه کارکنان و نیروی انتظامی» درنظرداشتن ۲۳۰ مطالعات مدیریت ورزشی/ دوره ۰۱۳ شماره ۶۵ فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۰ قیمت مناسب بلیت, آموزش رهبران و سردسته‌های تماشاگران توسط واحدهای فرهنگی باشگاه‌ها شناسایی و جلوگیری از ورود افراد ناباب و غیرمتعادل به ورزشگاه‌ها تداییر اجتماعی-روانی» وجود مدیریت قوی در ورزشگاه‌ها فراهم‌کردن تسهیلات و امکانات رفاهی در ورزشگاه‌ها ارائ الگوی رفتاری مناسب به نوجوانان و جوانان طرفدار فوتبال و توجه به تمامی مولفه‌های این پژوهش, ارتقای منافع مادی و غیرمادی فوتبال کشور را در نتيجه افزایش تعداد تماشاگران در کانون برنامه‌ریزی خود قرار دهند. ارزش ادراک‌شده تماشاگر می‌تواند عنصر کلیدی در شکل‌گیری رضایت و نیات رفتاری تماشاگران رویدادهای ورزشی باشد؛ آزاین‌رو پیشنهاد می‌شود در پژوهش‌های آینده به طراحی مدل روابط بین ارزش ادراک‌شده تماشاگران» رضایت و نات رفتاری آینده آن‌ها پرداخته شود. همچنین این مدل برای رشته‌های پرطرفدار دیگری مانند والیبال و کشتی بررسی شود. به‌علاوه نتایج این مطالعه میتواند زیربنایی برای تدوین ابزارهای سنجش ارزش ادراک‌شده در سایر ۳ ونان نعووم ددع56 نکم لصو نهدزعکه وحم ما کلهتاقی ممخسی ۳۳۵۳۵۵ .(2002) 1 مصقل۸ 1۰ ۶ سول بععصقص نمی کلم جر ۵0160 عنعی لهنمصدصط خ نللد200 ۳۳۵۵۵ .(2007) ۷۷۰ کعلوم۸ .2 716-۰ ,(7)1 ,۳60065 کسم رگ ام هس .و10۵1 حادنصق 5 2006(۰) 8۰ مصنه م0226 گم مقیه۸ .3 :ص166 ق00۳0 حلتععم۳ ممصنطاصی فص تافو مت 13000 .(2009) .۸ مصقعتهته8 4 -6 0۷100 فاگ بک وبا بعصتاصقاه۷ بل 3062-8۳ ول قق 60 1-وکع0 بط بصن هل .5 5 ۶066 وه جع ناهد عط هز فصوامصحه وصه ع همع او عامظ .(2016) .1 بعصناظ 221-۰ ,(27)2 ,عنمد۲00 عصف مومت +کاهه عصاممد هز نوماه ۲و 7 ع606 نز ا۵ط «وز اطع +عمتعصمه که حمناهمتصمته ۸ .(2002) ما ,(00۵) عمط .6 ۵۵61 500۳ بشکتا امه حون ۶و دمزعم مه خ۸ نالمطعکهط لعدوزددامم هنز ععصعل اد .10010211 هل 00/2100 "هماع ۵۶ وف جمنهماوه م۸ .(2007) .5 ,5310۷65 62 بش۸ م0۳۵۵ .7 .572-50 ,(2)5-6 مقصناع 3/06 وصه اصعحص 3/022 ۲و رگ که تمص ول آهد ناماد 12006 عع12 بوعد0 ال2 ۳۵۵ +حعاطامطاعنماصنا عط1 «(ر2011) .۸ معط 10‏ مس معاازها16 .8 .(2017 3/۵ 23 0ع م۸ ( مزاع //نصااط ناه عاطاملهنه ۸ 0 2۴ ااع باهدوزعه0ع0 ۲و ععص‌خصم عطا ۵۵ ماه عامعته که صمحسعمص0 .(2009) .۸ منطهالاه۲ .9 .(6 0ل) .274-270 ,2 0۶۹/008۰ سول عنع 16 «عمعود عطا دز کماهامهود م1 لا ۵۳ :161۵ ۵6 816 رک ۸ نعا ۷۵ 06160 ۶ مدمه 6ط1 .(2007) 34۰ بوانطوظ عگ مظ 062 10.۳۵0 8ا ۳ 200 ۶/0065 100615 1302 (2009) .02 بدمععلوص۸ فص 11۰ م۴۵ .1 بانق1۳ ۷/۰ .ظ 11.026 سمیعی: تحلیل کیفی ارزش ادراک‌شده تماشاگران: مطالعه موردی تماشاگران لیگ برتر فوتبال ایران ۳۳1 38-53 .18 ,م02 3/28 وک .للدط۳۵۵ عوعلام) صز کماها م5 دمص اصعصف‌ها۸ او 1 ۵00 655 0510اط و۵206 10۵۳ علونمع مادم ۸ معط 0عوصوی .(2002) ۰ ,دنو 12.6 وه 52510010 +عحص مکی 0۵ کعنانا مگ دورد «ماهاه مد و ععص انز 156 .(2001) 6۰ 1 ,۵ 13.066 ] ووانه هنت منط0 عط1 .(ص ندنل نممعمل معطدناطمدنآ) وانانطاها 0۳۵ 2۲ 13010۳5 ععصق 2116 که اعلمه همست حش .(2010) ۷۰ مصقناحال عک ,0 ووسفطظ بل باله14.11 328-4 ,(29)2 ماطعصعمس/3 بواناهازمی 1 ۲و آمماهل. آهدوناهص اه +اصعبه نامرد دز 02068 ۸ بطععقع 08 وه کدوامهه 20۶ عاموصه 2 ۸ ماه +عصماکیت .(1996) 8۰ 36۰ ,15.101 اک حاع معط ماه 20 فاصم عمتصنم6 (2001) بخ مسقع0 یک مش 11۳۵۵9۰ ۴ 16.106 35-4 ,(18)1 مق‌صناع 3/0 تقد ۵۶ تعسو ماع هصق عاصهه عح له 0 6 1 0 عمط معط 1 تمعم وصه ناهن ۳660 .(2004) 34۰ مصغلانی 6 .36 ,فهزدهاع ]17.1 ,(16)6 ,12028666 بجانلهانمد130 هو مراد که سول دوعص +صعحصماکیه امه مافه ۳ 0۶ 606 ۵5 ۶٩ اعلومص آفدمن ۸ ۸ .(2004) 34۰ .ی رععمط ه بط سا ,علطفگط .36 کل 18.۵۳۵ .(61 ز) .51-60 ب(5)4 بواع ام عصنام 3/1 امرگ .الدط10۵1 عععلامه 10۶ 0۵00 2 200 065 ماهاعع ره ۴ کاقواهمه م۸ .(2009) ی بااع 6 ع یگ ۳ ,۸000 یگ .19 8 50076 ۵1 لق م30 100۳02 بکهد؟ قاس۸ هن 3/1 3/00 همم م5 وصه صمخعص۸ :ازع نت حصاق 310۳ .( .60 141 ) موم مهد عمناغغاسم/3 .(2012) ملک علاعگط گ ۳ 20.6 2 دوص‌دزفبا8 ۵۲ لقول. معاهندمه ماد از عاه 0ع موم ماک .(2000) .7 ما21 8 همع 60 حز کم وال عس ۶ هه ککعوع مم آف3۵ .(2005) 13-۰ مطنطگ ع .3 ۳ بتعطگ 0-1 .22 318-6۰ ,16 32028266 فاص میگ که تمه دوعص کسام عمجم +عصصافه ها 2۳۳602066 50601210۳ 6ع دص عط و حمطط +مصتاعصمه که نامه ۸ .(2010) معط .23 -22 ,(6)3 ,سول امرگ هام1 مشکتا هه هن 1 مدمه خ ناادداعقط آهدمزدک وم 0۳۵۹65 ۵ ) اند دما هه مدوناه نام ۳۵ نامع تافص (2008) .ک منصه‌کق/24.3 .(۳6۳512 حز) 1۳۵9۰ مصقتط16 موانده فصن دعس002/ اهزطاجد 1 .(دند6ط) و +عاکمد وعطعناطاممتآ) +ععصو5 هز هز) ۳۲۵۶۹۰ وان نآ هنستا نعنصصتا بامعحص‌عهسد/ عصناع 3/1 امرگ .(2006) 34۰ مطعلممصعحقط 25.0 11 عمناع که دماعه او بروا5 .(2011) معط نماد ک فعطو۲ منعه‌طاطا۸ .36 باعل مس 260/0 آه واه 260 آهزم درد 56000 6ط 1 +ععصز عم صهزند‌ط و۸ ۷/6۵1 که حصسدع) الدطاولاه که ددماهام یرگ (۳6۳۹1۵ هنز) ./رع10مصطع6 1 1و اند تا وامحطقطاگ ۲و اصعحصعمصه/3 کاسورگ ععص ند .00۵-17 :37 ,۷۵۶6 310 .فممندنمعل همم عدفامسع ۳۳ .(1991) .8 کل ,27.206 .(2015) ۷:۸۰ بهصق5 ۶ ,بل 30362-80۵ مس مل ق1160 ۷:۰ ۳۳۵00-0286۵ 8۰ 282/1060 68 ۵۶ م0 بکصمناصاصز عسطب فصه عنام دننامه نامه ۵۳ کام۲8 تعصوامصه ۲۳۲ مطالعات مدیریت ورزشی/ دوره ۰۱۳ شماره ۶۵ فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۰ 8عنا3ع) آعلمحد [ 00۳0۵ 154۵ .(2012) ۳۰ مازصد0 تعسطاع۸ عک مش۸ منعته72 ۳.۰ ملقنتعحصص۲ .اه مناقصه<.29 ب,و8عنو 5 اصعصعهس/۱ هورگ بصع هدز ماود مود که ععصعلفهااد عطا ملد ماه 131510 27006 کمعح 21 ععصع 11 مارد مناد ما۳۹ .(2004) ۷۰ مصماعصناسظ 6۶ سل 30.۳20 6 06۵160 06/660 مرنطفمونامهاهی عطا عمناا300 .(1997) بش۸ ۴ و5 ۶ .0 .۳۵ مط31..82116380 آهعسزمه ۸ نادمه کععز هی ,ککعقبا-0-مصزکاط خ صز نامز عحمطاسو فص امد 414-4 .0۳0 ,5 310۰ 8 ۵۱۰ و کعمس واف1۵ مگ که امس ول آهمدمنهماصآ. صماهصنصعیه 4 211612066 50601210۶ عصنا 36 ددمامج؟ اهدمناه امصدمنممک .(2009) بل بل معصقط7 0۰ .0 معقق 32.۳ .31-9 :00 ,2 ا3/1۵02866 5001 اه لفحس ول مصمنمص ۳ص مکعصهی معط آمدمنکک 0۳01 0 عطا سدع 16۳ علهعد آمدونعم ناد ج که خصعصصم 10010 .(2002) ۳ بل لاه 33.۳ 119-3 ,34 ,168626 عنم ۵1 ما3 بععز هک ٩ ۲و ۷۵۳6 دطنط ۲۵1۵0 عطا عصاهنصی همه ۳226 .(2011) بط بش مطقانظ ۵۶ ۷۶ مصقنط‌اهد34.5 508 وان هط ۶و وه عقی ۸ نصا ۶و عمصمم عطا عهناگکد عمط هد ام ۵ 0۶ 00۵100601 6ط 1 تساه 0ع امعم معصسع م0 2001(3) با 6 ممفانوگ گ پل بل وناط 35.56 :203-0 ,(77)2 ,ق نع 2 سل غامد حصعاز ع 1زا 5۳001۵ ۳۳۵۵008 .(2013) .5 نصا سفگال عک لا مکنانونه1 مک ما۸ .0 .1٩ بفله 40 36.160 واناهاو 56۳166 هه 00 ناه 2۲و عام 16 +المط001 آهصو‌زددامرم صز کصوناصا هون قط 0 86۵10 0 0نامحصعص0ه 0اها ری دوگ .(2003) ۳۰ و۸ ۶ یگ .ل بلط ,1 0۰ ملفق37.12 ص000 کاورد هملد ماه (مدمنا۵ 30 2006(۰) .کل صقان عک ممتا-.ل 38.۷0۰ -233 ,4 ,50606 )7302 عع 500۳ که افصسا 1316205213 +عماهاعد عمعدعا- وصه عصوقعاز 1و ۵۳ 0صه اناد آهعزعوام اه کدمنام‌ع عم ما50 .(2008) .م۸ موق 2 .3 سا ,56۵ م۸ ,۷80۸ .39 [هم 10120 ۶ لهس ول اعنععقع ۴ مهد موی عهها من مصفندوماه/2 2 که ولو ۸ نوتاه 41 600+ دهع ۸ :۷۵06 قصهه ناو مععم که کد نامهم +عصعم0 .(1988) ۷۸۰ قطان 40.7 .2-۰ ,(52)3 بقصناعک 1/0 و سل +ععمصعلز که دنععطاصرد هد سمیعی: تحلیل کیفی ارزش ادراک‌شده تماشاگران: مطالعه موردی تماشاگران لیگ برتر فوتبال ایران ۲۳۳ :6 60 5 50601010۶5 9۶ کزدواهم۸ هناهد .(2021) 3/۰ مسفطا۸ ع سط .۸ منطقاط و۳ عزع م5 201-4 ,(13)65 ,دعز 5 ا مدع مصق/3 امرگ دمماهاع رگ عههماآ معن ۳ الد م۳۵ معا که وگ عحع) ۸ سمیعی: فرشته:: الهی: علیرضا.: و افشاری: مصضطفی. (۱۴۰۰). تحلیل کیفی ارزش ادراک‌شده تماشاگران: مطالعه موردی تماشاگران لیکت برثر قوتبان ایران: مطالعات مدیریت وززشی: ۷)۶8(1۳ ۲۹-۲۷۴

اهمیّت ارزش ادراک شده در آثار متعدّد علمی و پژوهشی بازاریابی در طول سال های اخیر مورد توجّه قرار گرفته است. بر همین اساس مطالعات نشان می دهند مفهوم ارزش ادراک شده می تواند در روشن ساختن تصمیمات رفتاری مصرف کنندگان از جمله تماشاگران فوتبال مثمرثمر باشد. بنابراین در این مطالعه به شناسایی مؤلفه های اصلی ارزش ادراک شده تماشاگران فوتبال ایران پرداخته شد. روش این تحقیق کیفی بود که تا حد رسیدن به اشباع نظری از طریق مصاحبه با اساتید مدیریت بازاریابی ورزشی، مدیریت عمومی، مدیران اجرایی فوتبال کشور و تعدادی از تماشاگران انجام شد (31=n). همچنین از تکنیک سه سویه سازی به منظور بالا بردن اعتبار یافته ها استفاده شده است. نتایج شامل 213 کد باز است که در قالب 11 عامل مؤثر مؤلفه های اصلی ارزش ادراک شده تماشاگران فوتبال ایران دسته بندی شد. مؤلفه های اصلی ارزش ادراک شده شامل منافع و هزینه ها است. مؤلفه منافع شامل : منافع ناشی از محصول، منافع ناشی از خدمات، منافع شخصی، منافع ناشی از برند، منافع روانی و منافع اجتماعی و مؤلفه هزینه ها: شامل هزینه های مالی، هزینه های زمانی، هزینه های فیزیکی، هزینه های روانی و هزینه های اجتماعی می باشد. با توجه به اهمیت تماشاگران برای فوتبال کشور، سازمان های متولی فوتبال می توانند بر روی این مؤلفه ها برنامه ریزی کنند تا به پیامدهای مثبت ارزش ادراک شده تماشاگران نظیر افزایش وفاداری و رونق فوتبال کشور دست یابند.

435161

در این بین» افسردگی به عنوان یک پدیده جهانی و فراگیر درصد قابل توجهی از جامعه را تحت تأثیر قرار داده است و طبق آمار سازمان جهانی بهداشت یکی از منایع سمده استلولیک‌ها اسقدرافسرداگیااختلال قانوای کسه‌ای است که سملگرد ققلی: اجتماعی و فیریول یکی اتوادرا مختل می‌کند (سازمان بهداشت جهانی» ۲۰۱۰ به نقل از بری و یورک» ۲۰۱۱). خودافشایی یکی از راههایی است که می‌تواند  چرا مردم در سراسر دنیا و تمامی فرهنگها دوست دارند داستان خود را با زگوکنند؟ آیا نیاز خاصی برای درد دل و یا حتی به عبارتی دقیقتر اعتراف و افشا مسائل خود وجود دارد؟ آیا بیان افکار و احساسات عمیق برای سلامتی انسان مفید است یا مضر؟ تلاش برای پاسخ به چنین سوالاتی پژوهش‌های متعددی را درگستره‌های روانشناسی و مردم شناسی دامن زده است انسانها همگی از ابتدای زندگی در معرض رویدادهای گوناگونی قرار دارندکه تعادل آنها را برهم می‌زند و برخی از این رویدادها ممکن است آسیب زا هم باشند» چنین رویدادهایی با شدت متفاوت در سراسر زندگی ما را تهدید می‌کنند و هر شخصی نیز بر اساس تجارب. تواناییها و منابع در دسترس خود با این رویدادها به مقابله برمی‌خیزد. هنگام تجربه رویدادهای نامتعارف هر فردی تمایل فزایندهای برای بازگویی تجربه خویش و يا درمیان گذاشتن آن با فردی دیگر پیدا می‌کند. وقتی ناراحتی داریم گرایش به پیدا کردن یک فرد مطمئن برای درددل کردن داریم. در واقع یکی از روش‌هایی که همه انسانها در هنگام رویارویی با تجارب ناراحت کننده به آن گرایش پیدا می‌کنند. سفره دل گشودن(خودافشایی !!) است و این تمایل بالقّوه در بعضی اشخاص که در معرض رویدادهای پراسترس قرار دارند بیشتر نمود پیدا می‌کند (علیمرادیان» ۱۳۸۹). کوزبی "" (۱۹۷۳) معتقد است افرادی که سطوح افشاگری خیلی کم یا خیلی زیاد در محیط‌های اجتماعی دارند معمولا سازگازی ضعیقی دارند. افراد سالم معمولا سطوح متوقطی از خورافشاییزا دازند. رفتاز سا دز محیط‌های خاص اغلب بوسیله‌ی هنجارهای موجود در محیط تعیین می‌شود. درنظر گرفتن این هنجارها بوسیله ی افراد افشاگر بسیار مهم است. خودافشایی نشان دادن صریح و محترمانه این موضوع که من که هستم؟ در چه موقعیتی قرار دارم؟ و دوست دارم چطور با من رفتار شود می‌باشد. همچنین نشان دهنده قاطعیت در روابط است و محور آن توانایی افشای افکار احساسات. علائق و تجارب و دیدگاههای خود نسبت به دیگران است. هر چه دو.طرف یک رابطه بیشتز.خود را برای دیگری به شکل مناسبی افشا کنند هم کدورت‌ها در رابطه زودتر از بین می‌رود و همسو تفاهم‌ها مرتفع می‌گردد. درمقابل, عدم افشا خود ممکن است علاقه نداشتن به ارتباط و یا ناراحتی از آن تلقی می‌شود (قربانی» ۱۳۸۴)+ کاتلر و براون "! (۱۹۸۶) خودافشایی را به اشتراک گذاشتن جنبه‌هایی از خود به منظور عمق بخشیدن به رابطه و تسهیل حرکت تعریف کرده‌اند. خودافشایی آبه.معنایگفشتن چیزی دزباره خود در رابطه است. خودافشایی احساسات و نگرانی‌های ما را به سطح رابطه می‌آورد زیرا تنها در این حالت است که حل کردن آنها امکان پذیر می‌شود. افزون براین, خودافشایی یکی از فنون موثر در برابر افراد سلطه گراست. زیرا سلطه گران نمی‌دانند چگونه باید با آن برخوردکنند. خودافشایی, برخلاف تصور عموم احساس ارزشش ما را بالا می‌برد زیرا شما بجای بهانه آوردن» شجاعانه احساسات خود را افشا می‌کنید. و این آمر بتدریج کابا پیانت‌های مخت آن کر عمل روبرو شندین آحساس ارزشتی ما بت بفخوه را بالامی‌بره هلیمرآذیانی: ۹ با تج یه مطالب + قتوان فتذمایق پژوهش به قتبال پاسخگویی به ایغ سوال اساسی آست کنذ ایا آسوزش مامت 4 دافث 3 ه ئ دانش 1 ای هی ۰ 4 1۳ دذه نان دار د؟ خودافشایی بر کاهش افسردگی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه اول شهرستان ایذه تأثیر دارد؟ تعیین اثربخشی آموزش مهارت خودافشایی بر کاهش افسردگی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه اول شهرستان ایذه آموزش مهارت خودافشایی بر کاهش افسردگی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه اول شهرستان ایذه در سال تحصیلی تعریف مفهومی افسردگی: در فرهنگ لغات معین افسردگی اینگونه تعریف شده است: «پزمردگی» اندوهگینی, انجماد؛ دلسردی» بی حال شدن است» (معین؛ ۱۳۷۶). اختلال,افسردگی غبارتست |ز «پاسخ طبیعی فرد به فشارهای زندگی» این اختلال در برابر یک تعارض درونی در پاسخ به یک عامل تشخیص خارجی بروز می‌کند در افسردگی تغییر خلق و دگرگونی افکار برداشتها و عملکردهای فیزیولوژیک مشاهده می‌شود» (گنجی و ثابت, ۱۳۷۶). افسردگی: عبارت است از نمره‌های دانش آموزان دختز: که از مقیاس افنتردگی پرسشنامه افسردگی, اضطراب و استرس روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر گردآوری اطلاعات میدانی و از نوع آزمایشی با طرح پیش آزمون - پس آزمون با گروه آزمایش و گواه است. در این روش» محقق علوم اجتماعی گروهی آزمودنی را برای اجرای آزمایش انتخاب می کند. سپس,متغیری را بر آنان وارذ:می سازد و بدمشاطگم ای ر آن متیر بگگروه آزمایشیمی پردازه ال ببی؟ا» ۲۰۰۱): جامعه عبارتست از گروهی از افراد و اشیا یا حوادث که حداقل دارای یک صفت يا ویژگی مشترک هستند (دلاور ۱ جامعه آماری در تحقیق حاضر کلیه دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه اول (هفتم» هشتم و نهم) شهر ایذه در سال حجم نمونه نیز از بین دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه اول (هفتم» هشتم و نهم) شهر ایذه ۳۰ نفر که بر اساس نقطه برش پرسشنامه افسردگی, اضطراب و استرس دارای این اختلالات تشخیص داده شدند به روش نمونه گیری تصادفی خوشه‌ای انتخاب شدند و سپس در دو گروه آزمایش(۱۵ نفر) و گواه (۱۵ نفر) قرار گرفتند. ۱- پرسشنامه افسردگی, اضطراب و استرس لاویبوند و لاویبوند (۱۹۹۵) پرسشنامه افسردگی: اقطراب و استرس (لاویبوند.و لاویبونم. ۱۹2۵):شامل ۲۱ کویه انست: کهاین عبارات: مرقبظ با قلایم عواطف منفی(افسردگی, اضطراب و استرس ) تشکیل شده است. خرده مقیاس افسردگی شامل عباراتی است که خلق ناشاد. فقدان اعتماد به نفس» ناامیدی, بی ارزش بودن زندگی» فقدان علاقه برای درگیری در امور عدم لذت بردن از زندگی و فقدان انرژی و قدرت را می‌سنجد. خرده مقیاس اضطراب دارای عباراتی است که می‌کوشد تا بیش انگیختگی فیزیولوژیک. ترس‌ها و اضطراب موقعیتی را مورد ارزیابی قرار دهند و خرده مقیاس استرس عباراتی چون دشواری در دستیابی به آرامش» تنش هر یک از خرده مقیاس‌های افسردگی, اضطراب و استرس شامل ۷ سوال است که نمره نهایی هر کدام از طریق مجموع نمرات سوال‌های مربوط به آن به دست می‌آید (جدول ۱). هر سوال از صفر (اصلا در مورد من صدق نمی‌کند) تا ۳ (کاملا در مورد من صدق می‌کند) نمره گذاری می‌شود. از آنجا که این پرسشنامه فرم کوتاه شده مقیاس اصلی (۴۲ سوالی) است. نمره نهایی خرده مقیاس‌ها باید ۲ برابر شود. سپس با مراجعه به جدول شماره ۲ می‌توان شدت علایم افسرگی را مشخص کرد (لاویبوند و لاویبوند. ۱۹۹۵ به نقل از فتحی آشتیانی» ۱۳۸۸). آنتونی و همکاران (۱۹۹۸) مقیاس مذکور را مورد تخلیل عاملی قرار دادند: که نتایج پژوهش آنها مجددا حاکی از وجود عامل افسردگی و تنیدگی بود. نتایج این پژوهش نشان داد که ۶۸ درصد از واریانس کل مقیاس توسط این عامل مورد سنجش قرار می گیرد. ارزش ویژه عوامل افسردگی در پژوهش مذکور به ترتیب برابر ٩۲/۸۹و ضریب آلفا برای این عامل ۰/۹۲ بود. همچنین در پژوهش نیک آذین و نایینیان ضرایب آلفای کرونباخ برای ابعاد افسردگی, به ترتیب ۸۷۰ و بدست آمد و ضرایب بازآزمایی برای ابعاد مذکور ۷۹/ بدست آمد که قابل قبول می‌ باشند. پایایی این پرسشنامه در پژوهش حاضر با استفاده از آموزش مهارت خودافشایی بر کاهش افسردگی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه اول شهرستان ایذه در سال تحصیلی همان‌طور که در جدول (۱۰-۴) مشاهده می‌شود پس از تعدیل نمرات پیش آزمون افسردگی بین اثر دو گروه آزمایش و کنترل تفاوت معنی‌دار وجود دارند (۰/۰۰۱> 516 و ۲۷۱۶۱۵/۸۸و 0 بنابراین فرض صفر مبنی بر عدم تفاوت بین دو گروه رد شده است و نتیجه گرفته می‌شود که آموزش مهارت خودافشایی بر کاهش افسردگی دانش آموزان دختر مقطع متوسطه اول وقتی یک شخص خودافشایی می‌کند به برخی از رفتارها و جنبه‌های ناشناخته وجود خودش نیز پی می‌برد. از جمله مزیت‌های افشاسازی این است که به ما اجازه می‌دهد تا در برابر افرادی که برای ما افشاگری می‌کنند باز و گشوده باشیم. از آنجا که افشا یک فرایند متقابل است؛ هر چه یک فرد بیشتر از اطلاعات خودش برای دیگران پرده بردارد تمایل مخاطبان برای انجام این کار نیز افزایش خواهد یافت. بنابراین افشاگری اعتمادی را.به همراه می‌آورد که موجب توسعه روابط می‌گردد و از استرس ناشی آشکارسازی خود و خودافشایی حرکتی داوطلباته از سوی فرد است که؛در طی آن اطلاعاتی را که قبلا برای دیگران نامعلوم بود فاش می‌سازد و ناحیه کور و خصوصی خود را کوچک تر می‌کند. این اطلاعات شامل مشاهدات. افکار احساسات و نیازها می‌شود: معمولا انسان‌ها افشا را با مشاخدات و آککارگ یه رآ عرایلی که سبب اضطراب آن‌ها شده شروغ کنرده و سپس به‌سمت احساسات و یار به عنوان پیش برنده رلطه نکن اقراد در شرایط بحرانی که دچار افطظراب شدیدی هستند اگر به افشای عمیق تری دست زنند سبب خواهد شد که این برون ریزی سبب کاهش اضطراب به طور معنی داری شود. به هر جهت بر اثر به کارگیری همزمان دریافت بازخورد و خودگشودگی, اتفاق مثبتی رخ می‌دهد و آن کاهش ناحیه تاریک و ناشناخته که سبب آضطراب شکو4 و توسعله قاحیه عموطا و اشتاش ها شکهاسکی: افراد افسرده معموالا از داشتن یک رابطه پرمعنا صمیمی و ابراز احساسات خود با دیگران محرومند. از نتایج خودافشایی تحکیم روابط و بهبود مهارت‌های ارتباطی است. خودافشاییرکن اصلی ایجاد رابطه‌ای پرمعناتر عمیق‌تر» صمیمانه تر و تسهیم صادقانه احساسات است. همچنین با افشاگری می‌توان مشکلات بین فردی» تعارضات و ناسازگاری‌ها که از عوارض افسردگی است را حل و فصل نمود (روستا و خویه۱۳۸۶). وقتی ما در مورد احساسات و ادراکات خود سخن می‌گوییم به شناخت بیشتری از خویشتن می‌رسیم و آگاهی بیشتری از تمایلات خود پیدا می‌کنیم .در حقیقت می‌توان گفت خودگشودگی یا خودافشاگری نهایتا به خود بالندگی منجر می‌گردد (جعفری, ۱۳۸۶). از سویی دیگر هر چه قدر که سطح روابط ارتقا می‌یابد. عمق افشاها نیز بیشتر می شود یعنی انتظار داریم که در روابط عمیق تر شاهد «شفافیت»» «همدلی»» و در عین حال «صراحت» بیشتری باشیم که این موارد می‌تواند سبب بهبود علائم افسردگی گردد (هارجی, ساندرز و دیسکون, ۱۹۹۴). سپاس و ستایش آفریدگاری که خویشتن را به ما شناساند و درهای علم را بر ما گشود و عمری و فرصتی عطا فرمود تا بدان, بنده ضعیف خویش را در طریق علم و معرفت بیازماید. وظیفه ی خود دانستم سپاسگزار استاد ارجمند و بزرگوار جناب آقای دکتر جهانبخش اورک برای تلاش ها و زحمت های ارزشمند و صادقانه ایشان که در پیشبرد و انجام این پژوهش یاری کرده ۱-این پژوهش در سطح گسترده‌تر و با نمونه‌های بزرگتری انجام شود تا نتایج معتبرتری بدست آید. ۲-انجام پژوهش‌های مشابه در بافت‌های مختلف فرهنگی» اجتماعی و در شهرستان‌های دیگر با موقعیت‌های مختلف ۳-علاوه بر این متغیر مورد مطالعه متغیرهای دیگری در پژوهش‌های آتی مورد بررسی قرار گیرد. ۴-پژوهشی با عنوان تأثیر آموزش مهارت خودافشایی بر کاهش افسردگی دانش‌آموزان پسر مقطع متوسطه اول انجام شود و نتایج آن با نتایج پژوهش حاضر مقایسه شود. ۵- از آنجایی که یکی از بسترهای توسعه هر سازمان علاوه بر توجه به عوامسل سخت افزاری و تکنولوژیکه لزوم یادگیری و یا ارتقا مهارت‌های ارتباطی به ویژه مهارت خودافشایی است» از این رو ضروری است تا سازمان آموزش و پرورش ۶-با توجه به نتایج پژوهش در زمینه اثربخشی مهارت خودافشایی در کاهش استرس» اضطراب و افسردگی دانش آموزان» پیشنهاد می‌شود مشاوران در مدارس با آموزش خودافشایی صحیح :به دانش‌آموزان راه را برای انجام این امر در مدارس ۷-با توجه به نتایج پژوهش در زمینه اثربخشی مهارت خودافشایی در کاهش افسردگی, پیشنهاد می‌شود از این مهارت در درمان افسردگی در مراکز مشاوره و خدمات روانشناختی و بخصوص مشاوران در مدارس بهره برده شود. ۸-با توجه به نتایج پژوهش و اهمیت خودافشایی در درمان مشکلاتی همچون استرس و افسردگی» پیشنهاد می‌شود این مهارت و اصول استفاده از آن در کتب درسی دانش آموزان نیز لحاظ شود. ٩-پیشنهاد می‌شود در مدارس به معلمان و کادر مدرسه مهارت پذیرش و بازبودن به تجربه خودافشایی دانش‌آموزان آموزش داده شود. زیرا خودافشایی در صورتی تداوم خواهد داشت که اطرافیان دانش‌اموز به خودافشایی دانش‌آموز روی باز ۰- پیشنهاد می‌شود معلمان با ابراز محبت و عدم تحقیر دانش‌آموزان در کلاس درس زمینه اعتماد هرچه بیشتر دانش‌آموزان را جهت ابراز خود و کاهش استرس و افسردگی مهیا نمایند. ۱پا توجه به دشوار بودن خودافشایی تجارب منفی و آسیب‌زای افراد و اجتناب از خودافشایی پیشنهاد می‌شود با آموزش مهارت خودافشایی به والدین دانش‌آموزان زمینه را برای خودافشایی تجارب دردناک دانش‌آموزان نزه والدین و در آقابزرگ» مریم (۱۳۹۱). بررسی تأثیر بهزیستی درمانی در کاهش میزان اضطراب افسردگی و بهبود نگرش‌های ناکارآمد پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی, دانشگاه الزهرا (س). ارل ببی (۲۰۰۱). روش های تحقیق در علوم اجتماعی, ج دوم ترجمه: رضا فاضل(۱۳۸۱). تهران: سمت. جعفری» لطیف (۱۳۸۶). خودگشودگی یا خودافشاگری ". فصلنامه بهداشت روان» شماره ۲۰ و ۲۱. حوزه‌های تخصصی جیرخواد,سمومه امکاری مظای کسانی ساساتی: تلاو جسیگی + آها فاد و0 زاس اقطزای‌بی موف نقیی هر دختران نوجوان» مرکز تحقیقات مراقبت‌های پرستاری دانشگاه علوم پزشکی ایران نشریه پرستاری ایران؛ دوره ۲۶ شماره ۸۳ ربیعی» لیلا؛ اسلامی؛ احمدعلی؛ مسعودی, رضا و سلحشوری, آرش(۱۳۹۱). ارزیابی اثربخشی برنامه جرأت ورزی بر میزان استرس اضطراب و افسردگی دانش‌آموزان دبیرستانی, مجله تحقیقات نظام سلامت. سال هشتم» شماره پنجم» صص طهماسیان, کارینه و اناری» آسیه(۱۳۹۰). ارتباط مستقیم و غیرمستقیم خودکارآمدی تحصیلی با افسردگی نوجوانان, مجله دستاوردهای روان شناختی علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز دوره چهارم» شماره ۱ صص ۲۴۴- علیمرادیان» عباس(۱۳۸۹). بررسی تأثیرآموزش خرده مهارت خودافشایی بر پرخاشگری نوجوانان در بند زندان مشهد. فرهنگی علی اکبر (۱۳۷۹). ارتباطات انسانی» جلد اول» چاپ چهارم؛ نشر رسا. موسوی, سید محمد جواد؛ اکبری, بهمن (۲۱۳۹۴). مقایسه تائیر آموزش راهبردهای شناختی و ابراز وجود برخود کارآمدی عمومی. پژوهش در آموزش علوم پزشکی. ۱۳۹۴: ۷ (۳) :۴۸-۴۰ نریمانی» محمد و روشن» رسول(۱۳۸۱). بررسی میزان شیوع افسردگی و اثربخشی درمان رفتاری- شناختی در کاهش افسردگی دانش آموزان مجله روانشناسی. سال ۶ شماره ۳ صص ۲۴۴-۲۵۴ هارجی» آون؛ کریستین» ساندرز؛ دیکسون» دیوید (۱۹۹۴). مهارتهای اجتماعی در ارتباطات میان فردی صادقیان عفت؛ مقدری کوشا مهناز؛ گرجی, سمیرا. (۱۳۸۹). بررسی وضعیت سلامت روان دانش آموزان دختر دبیرستانی شهر همدان. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات پزشکی همدان ۲۰۱۰ ۱۷ (۳): ۴۵-۲۹. کدمتهاع 0 علنطاصهعمصعل0-من50 فصه ععصعله عم عط۲۰۰۸(1) 2 اعوهلنط را حص رد8 0 هار۳ لهنموک ,کدی بواژ نی ۶و متامع ه همه ککع‌ی فصت تواعسه ,طمنککع0۳ع01 تن ۵۵(.۳۵ ۳۲۵) بوصناععسای عناس عم جک 1۵0005 (۱۹۹۶) 8۷ ,8708 و۸ 7 ,10165 7 ارعمامندوطم0 20 عط1 (0۹۸۱) کظ بط0۳..0:11660 بفعطاق ۳ 7.۷ رتکد طاعمد ۳ 0 بطتلم۵م۳۹0ع۳ ۶و لقس30 ب5ع5عع 00 عتاههم‌کمحل عم مصه بحرمازطتطصومملشت نصمزدعگصم 0 10۵0 ۵۷6۵ عاهصه۷ مه ص000 .(۲۰۰۲)ان5 بر الد۵ع8 ,7.۷ ,ع6ل ق8606 ۷۴۲۰ ,۹۵ ,2۹۴/۵109 ,۸۳۳۵۲۳۵ ]٩ 70۳۵۱ نله فص «منازطتطصز ۵۶ وصنومهاک فوصت ۵ 0۶ 1691 :۵0 ۵۵۲۵ هه معط 0عکد - ۸۵ 0۹۹۹ 0 ۳ ,10۵050 [10060۵) 7رع ماما هار5 ع0۳6ع0 حلام کاصع 2001 عاقل ۵۳ 1ع0مط اصعصد06

هدف از پژوهش حاضر تأثیر آموزش مهارت خودافشایی بر کاهش افسردگی دانش آموزان دختر مقطع متوسطه اول شهرستان ایذه در سال تحصیلی 98-1397 بود. جامعه آماری در تحقیق حاضر کلیه دانش آموزان دختر مقطع متوسطه اول شهر ایذه در سال 98-1397 که تعداد آنها 750 نفر است. حجم نمونه نیز از بین دانش آموزان دختر مقطع متوسطه اول شهر ایذه 30 نفر که بر اساس نقطه برش پرسشنامه افسردگی دارای این اختلالات تشخیص داده شدند به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند بدین صورت که از بین مدارس دخترانه مقطع متوسطه اول دو مدرسه و از هر مدرسه 15 نفر بعنوان نمونه انتخاب و سپس در دو گروه آزمایش(15 نفر) و گواه (15 نفر) قرار گرفتند. روش این پژوهش از نوع مطالعات آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون با گروه گواه وگروه آزمایش بود. ابزارهای گردآوری داده ها شامل پرسشنامه افسردگی، اضطراب و استرس (لاویبوند و لاویبوند، 1995) بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها علاوه بر روش های توصیفی(میانگین و انحراف استاندارد)، از روش آماری تحلیل کوواریانس تک متغیره با استفاده از نرم افزار SPSS22 استفاده شد. یافته ها نشان داد که آموزش مهارت خودافشایی بر کاهش استرس، اضطراب و افسردگی دانش آموزان دختر مقطع متوسطه اول شهرستان ایذه در سال تحصیلی 98-97 مؤثر بوده است.

344478

تحلیل جنسیتی داده‌ها این تغییر نگرش نسلی زا در ین زنان .پا معني تقیان می‌دهد. موافقت تسل‌های جدید با پینگیتی صدمات عاطفی ناشی از طلاق و ارجحیت زندگی زناشویی دشوار به طلاق کاسته شده و بر بی‌موردی اغلب طلاق. نسل, خانواده گرایی اختیاری مدرن» خانواده‌گرایی سنتی و بحران خانواده گرایی. فصلنامه راهبرد اجتماعی و فرهنگی ۰ سال اول ۰ شماره دوم بهار ۱۳۹۱ ۰ صص ۱۳۹-۱۵۶ ۱ کارشناس ارشد جامعه‌ شناسی دانشگاه تهران و کارشناس گروه اجتماعی مر کز مطالعات و برنامه‌ریزی ۲. پژوهشگر و عضو گروه مطالعات راهبردی مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران, آمارها نشان می‌دهد که در سال ۱۳۸۸ از هر صد ازدواج» چهارده طلاق در کل کشور رخ داده و این آمار برای استان تهران از مرز ۲۶ طلاق نیز گذشته است. بر اساس آمار ارائه شده از سوی سازمان ثبت احوال کشور! در سال ۱۳۸۸ صد و بیست و پنج هزار و هفتصد و چهل و هفت واقعه طلاق (صد و شش هزار و پانصد و چهل و هشت مورد در مناطق شهری و نوزده هزار و صد و نود و نه مورد در مناطق روستایی) به ثبت رسیده است. به عبارت دیگر در هر شبانه‌روز سیصد و چهل و پنج و در هراساعت» چهارده طلاق ثبت شده که نسبت به تعداد صد و ده هزار و پانصد و ده ثبت واقعه طلاق در سال ۰۱۳۸۷ ۱۳/۸ طلاق» دارای آثار و پیامدهای عمیق اقتصادی» اجتماعی» روانی» قانونی و والدینی بر مردان و زنان مطلقه» فرزندان طلاق و اجتماع است (1975 ,و9زه۷۷). بسیاری از پررسی‌های انجام شده» از رابطه بین طلاق با اعتیاد» جرم و بزهکاری» روان‌پریشی» عدم تعادل (پیران» ۱۳۶۹). تحقیقات نشان می‌دهد که ۲/۵ درصد از مراجغان به مراکز بازپروری معتادان کل کشور (گل‌محمدی» ۱۳۷۸)» ۹۵ درصد دختران فراری و ۲۶ درصد کود کان خیابانی (علی‌بالازاده» ۱۳۸۳)» از فرزندان خانواده‌هایی هستند که پدر و مادر آنها طلاق گرفته یا با نامادری و یا ناپدری زند گی.می‌کنند. به گزارش سازمان بهداشت جهانی» در سیزده کشور مورد مطالعه در اتحادیه اروپا مهم‌ترین عامل مرتبط با خودکشی,» طلاق است (امیدی» ۱۳۸۰). علاوه بر این» طلاق تأثیر فزاینده‌ای بر کودکان می گذارد و موجب ۱. در زمینه طلاق» نهادهای مختلف از جمله سازمان بهزیستی» سازمان ملی جوانان و سازمان ثبت احوال کشور آمار ارائه می‌دهند که این آمار معمولا با هم تطابق ندارند. از همین رو کلیه آمار استفاده شده در این قسمت برگرفته از نشریات سازمان ثبت احوال کشور (دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی) است که معتبرترین  بررسی بین‌نسلی نگرش به طلاق؛ مطالعه‌ای در استان زنجان ‏ ۱۳۱ افزایش فرزندان تک سرپرست خانوار و افزایش زنان سرپرست خانوار می‌گردد. اما آیا با وجود پیامدهای ناگوار مذ کور این پدیده از منظر اعضای جامعه نیز ناپسند است و به تعبیری دیگر» آیا نگرش افراد جامعه به این پدیده منفی است؟ آیا این نگرش طی نسل‌های نگرش منفی به طلاق نزد مردم یک جامعه در ایجاد هنجارهای محافظ خانواده و موانع ذهنی و اجتماعی برای بروز طلاق نقش مهمی دارند. این نگرش در جوامع سنتی بیشتر ريشه در آموزه‌های دینی و یا عرف صلب و غیر قابل تغییر دارد و تداوم آن در جوامع مدرن ممکن است هم از بقایای آموزه‌های دینی و هم از نوعی خانواده گرایی مدرن ناشی شود. برخی اندیشمندان معتقدند که اشکال اولیه سرمایه داری به‌دلیل اهمیت خانواده در بازتولید ساختار اقتصاد به تبلیغ و حمایت (حقوقی و اقتصادی) از آن گرایش دارند (انگلس» ۱۳۸۶). همچنین باید توجه داشت که افزایش بروز طلاق (بالا بودن نرخ طلاق) در یک جامعه علل مختلفی دارد که برخی مادی و عینی و برخی هم ذهنی در حوزه ارزش‌ها و نگرش‌ها هستند و هميشه افزایش نرخ طلاق نشانگر بی‌ارزش شدن خانواده یا ننگ مطلقه بودن نیست» به هراروی»انگرش مثبت به طلاق را در جوامع مدرن و به‌ویژه پسامدرن بیشتر می‌توان یافت. اگر در.یک ماتریس مفهومی تقاطع نرخ طلاق در جامعه با نگرش به طلاق را در نظر آوریم» می‌توان چهار حالت مختلف را مفروض داشت که جوامع مختلف کنونی در یکی از زیرمجموعه‌های آن قرار می گيرند. حالت پایین بودن نرخ طلاق در جامعه و منفی بودن نگرش به طلاق را بیشتر در جوامع خانواده گرای سنتی می‌یابیم (مانند ترکیه). اگر نرخ طلاق پایین بوده و نگرش منفی هم به طلاق کم باشد. با نوعی جامعه مدرن با تداوم اختیاری خانواده گرایی سروکار خواهیم داشت (مانند ژاپن). اما در صورت بالا بودن نرخ طلاق در یک جامعه اگر نگرش مردم به طلاق هم منفی نباشد (حتی مثبت باشد)» با یک جامعه مدرن که دچار بحران خانواده گرایی است مواجه هستیم (مانند سوئد و دانمارکث). اگر علی‌رغم بالا بودن نرخ طلاق» نگرش به طلاق هنوز نزد مردم منفی باشد. با بحران خانواده گرایی بدون پذیرش اجتماعی مواجه خواهیم بود که بیشتر ویژگی جوامع در حال گذار است و به احتمال زیاد بیشترین شباهت جامعه ما به همین مورد اخیر خواهد بود. در مواردی هم شکاف نسلی این بحث را پیچیده تر می‌کند. توضیح آنکه در یک جامعه فرضی به‌ویژه اگر درحال گذار (به‌سوی تجدد) باشد» نگرش نسل‌های مختلفی که همزمان با یکدیگر در جامعه زندگی می‌کنند» ممکن است متفاوت باشد و يا طی نسل‌های مختلف تغییر کند و ممکن است پشتوانه‌های ذهنی و هنجاری حفظ خانواده تضعیف شود (یعنی نگرش منفی کم شود) و طلاق هم زیاد شود. البته این بدان معنا نیست که اگر آمار طلاق در جامعه‌ای زیاد بود» حتما نگرش منفی به طلاق کم شده و یا این عامل بوده که باعث افزایش طلاق شده» بلکه ممکن است علل دیگری (برای مثال» بالا رفتن تمایل زنان به حضور در عرصه عمومی و مشارکت اقتصادی و...) دخیل باشند. در اینجا اگر هنوز نگرش منفی وجود داشته باشد باعث کنترل بحران شده و بروز طلاق کمی تعدیل می‌شود» ولی اگر نگرش منفی (به‌عنوان مانع بروز طلاق) هم از بین رفته باشد و عوامل دیگر هم باعث ایجاد طلاق شود» نرخ‌ها بالا می‌رود. برای سیاست گذاران و برنامه‌ریزان» آنچه همیت دارد دانستن این موضوع است که جامعه در چه وضعیتی است؟ جدول ۱. ماتریس مقدورات مفهومی ارتباط نرخ طلاق با نگرش جامعه به طلاق نرخ | بالا | بحران خانواده‌گرایی بدون پذیرش اجتماعی | بحران خانواده‌گرایی با پذیرش اجتماعی در این پژوهش مسئله این است که ما در زمینه نگرش به طلاق دچار شکاف نسلی هستیم یا توافق نسلی و دیگر آنکه بر اساس مدل مذ کور جامعه در چه وضعیتی از چهارگانه فوق است. لازم به ذکر است که در این پژوهش به علل ایجاد شکاف نسلی» يا افزایش نرخ طلاق یا ارتباط علی این دو پرداخته نمی‌شود» بلکه فقط نشان داده شده که آیا در نگرش به طلاق تغییر نسلی اتفاق افتاده و این"تغییر چلست. همچنین نگارندگان این مقاله به جستجوی عوامل ایجاد نسل‌ها نیستند» بلکه هدف از بررسی این بخش, ارائه تصویری از نسل» برای طبقه‌بندی آن در این مقاله و همچنین هدف از مرور ادبیات بودن یا نبودن انقطاع نسلی در ایران» نشان دادن نظرات مختلف در این حوزه است. بررسی مفهوم نسل نشان می‌دهد که تعاریف بسیاری از نسل شده است با این حال وفاق  بررسی بین‌نسلی نگرش به طلاق؛ مطالعه‌ای در استان زنجان ‏ ۱۳۳ کامل در مورد معنای نسل وجود ندارد. مانهایم به‌عنوان آغا زگر مباحث نسلی معتقد است: «نسل به‌عنوان یک واقعیت» ب رآمده از تجربیات مشترکک تاریخی و فرهنگی افراد است» (1999 ,09۵6 0(6). وایت! معتقد است: وقایعی همچون جنگک» مصیبت‌های طبیعی» تغییرات ناگهانی سیاسی» جمعیتی و اقتصادی و غیره زمینه‌های شکل گیری نسل می‌شود (آزاد ارمکی, ۱۳۸۳: ۳۵). بیکر نسل را به‌عنوان گروهی از افراد که در زمینه‌های تاریخی مشخص و علایق خاص از هم تفکیک شده» می‌داند. در نهایت کرتزل مفهوم نسل را در چهار دسته تقسیم‌بندی می‌کند: در دسته اول مفهوم نسل همچون نسبت خویشاوندی است. در مفهوم دوم» همچون گروه‌های هم‌دوره» در مفهوم سوم همچون مرحله زندگی و در آخر مفهوم نسل همچون دوره تاریخی است (1983 ,1)6۲26۲). چیت‌ساز قمی ملاک‌های تمایز نسلی در ایران را مبتنی بر تحقیقات انجام شده به چهار دسته تقسیم می کند: ۱. ملاک سن و همسالان» ۲. تجارب مشترکک جامعه‌پذیری» ۳. وقایع مهم تاریخی همچون جنگ انقلاب» کودتا و... و ۰۴ تجربه‌های نسلی (چیت‌ساز قمی» ۱۳۸۶: ۹۱-۹۲). همچنین در تحقیقاتی که در این زمینه انجام گرفته است سه نسل تشخیص داده شده نسل اول ۱ ۶۱ سال به بالا ‏ ۴۵ سال به بال ۷۲ پدربزرگ‌هارو مادربزرگ‌ها ۳۶۰ نکته دیگر در خصوص نسل‌ها بودن با نبودن انقطاع نسلی است. معیدفر (۱۳۸۳) دیدگاه‌های موجود در باب وجود يا عدم وجود شکاف نسلی در ایران را به چهار دسته تقسیم کرده است: دسته اول معتقدان به وجود شکاف نسلی در ایران هستند که خود به دو دسته بدبینان و خوش‌بینان به شکاف نسلی منفک می‌شوند. دسته دوم قائل به تفاوت نسلی هستند نه شکاف نسل‌ها دسته سوم مسائل اصلی رانه گسست نسلی» بلکه گسستی فرهنگی می‌داند و سرانجام» دید گاهی که با بیم و امید» شرایط فعلی را در صورت عدم مدیریت صحیح» داری پتانسیل گسترش تفاوت‌های نسلی تا سرحد شکاف نسلی تلقی می‌کنند آزاد ارمکی (۱۳۸۶) ادبیات نسلی را به دو عرصه مدافعان انقطاع نسلی و مخالفان آن تقسیم‌بندی کرده است و در نهایت جهت فهم وضعیت نسلی در ایران سه نوع دیدگاه را نام می‌برد: ۱. توافق نسلی» ۲. گسست نسلی و ۳. تغییر نسلی. توافق نسلی در صورتی پیش می‌آید که نسل‌ها بر اساس بستر واحد فرهنگی و وحدت رویه» صورت‌های عملی یکسان داشته و توافق اجتماعی و فرهنگی شکل گرفته باشد. بدین لحاظ با وجود توافق نسلی» وجود شکاف امری توهمی و خیال گونه است. نظام مفهومی و نظری که این نوع رویکرد بدان متعلق است» نظریه ساختی است. بدین معنی که ساختارهای متصلب در سطح فرهنگی و اجتماغی» امکان ظهور تزاحم را فراهم نمی کند. مدافعان این رویکرد معتقدند: اساسا شکافی میان نسل‌هاوجود ندارد» آنچه هست اختلاف ناچیز یا در مواردی نادر قابل توجه است که به‌طور طبیعی,در تمامی جوامع و از جمله کشور ما وجود دارد (آزاد ارمکی۱۳۸۶: ۵۰). در گسست نسلی:می توان از دو مفهوم «انقطاع نسلی» و «گسست نسلی» نام برد..انقطاع نسلیی به,شکل نهایی گسست نسلی که توأم با تزاحم نسل‌ها است. اطلاق می‌شود. به عبارت دیگر گسنت نسلی مقدمه دستیابی به انقطاع نسلی است. با وجود اختلاط دو اضطلاح گسست و انقطاع نسلی» بیشتر با مفهوم گسست نسلی تا انقطاع نسلی کار داریم» زیرا انقطاع نسلی حد نهایی بی‌ارتباطی بین نسلی و در بعضی از سطوح رابطه خصومت آمیز بین نسل‌ها است (همان: ۵۲). گسست در وضعیتی شکل می گیرد که سل امکان تعامل و رابظه با یکلیگر را نذارئد. از طرف دیگر گسست نسلی به موقعیتی اطلاق می‌شود که حداقل توافق فرهنگی و اجتماعی که منشأ تزاحم نسلی است» وجود دارد (همان: ۵۲). در رویکرد گسست. رابطه نسل‌ها با یکدیگر بر مبنای احساس بی‌نیازی و استقلال کامل است که در عمل منجر به فاصله گرفتن از یکدیگر می‌شود و به مرزبندی و جدایی کامل می‌انجامد. در نتیجه انقطاع نسل‌ها شکل می گیرد (همان). آزاد ارمکی معتقد است که تفاوت نسلی به معنای قبول حضور همزمان سه نسل مستقل با یکدیگر در متن اجتماعی است. هر نسل با توجه به درک و فهمی که از اوضاع و موقعیت‌های پیرامونی دارد» هویت مستقل يافته و در این حال نیز به لحاظ حضور همزمان»  بررسی بین‌نسلی نگرش به طلاق؛ مطالعه‌ای در استان زنجان ‏ ۱۳۵ رابطه تعاملی پیدا می کنند و بدین لحاظ است که تغییر نسلی در فرایندی که در آن ضمن موقعیت‌های متفاوت دیده می‌شود» گسست و همسانی شکل می گیرد (همان). اما در اینکه تفاوت نسلی به کدام یک از دو طرف (گسست يا همسانی نسلی) نزدیک‌تر است» مناقشه در این میان دگرگونی‌های ارزشی در حوزه خانواده واجد اهمیت است. خانواده «به‌عنوان کانون اصلی تعامل طبیعی بین نسلی» ضمن فراهم ساختن رابطه تعاملی میان نسل‌ها محل تفاوت‌ها و تعارض‌های نسلی نیز هست» (آزاد ارمکی» ۱۳۸۳: ۵۷۰). تحولات اجتماعی دهه‌های گذشته در سطح جهانی» نظام‌های خانواده را با تغییرات» چالش‌ها مسائل و نیازهای جدید و متنوعی مواجه کرده است. آنگاه پيامد این تغییرات در ابتدا موجب گسستگی روانی و سپس گسستگی اجتماعی و در نهایت به طلاق منجر می‌شود. طلاق با تمام کم و کاستی‌هایش» مهم‌ترین تهدید علیه بنیان خانواده به شمار می‌رود. طلاق نه‌تنها یکی از معضلات نهاد خانواده» بلکه معضلی اساسی برای جامعه نیز محسوب می‌شود. در این مقاله» آنچه مورد نظر است اختلافات نگرشی بهاطلاق در بین نسل‌سومی (فرزندان)» ماگ دوگال و لاسول معتقدند. که افراد برای آرسیدن به اهدافشان از وسایل موجود بهره می گیرند. اما شکل و زمان ازضای خواست‌ها تنها درانچارچوب فرهنگ و سازمان اجتماعی و شرایط و محدودیت‌هایی :که در جامعه وجود دارد صورت می‌گیرد. در جوامعی که در حال انتقال از وضع اجتماعی و اقتصادی خاص به وضع و شرایط دیگری هستند» مشکلاتی پدید می آید که نتیجه تصادم نوگرایی و پایبندی به سنت‌های دیرین و تشدید جنگ بین نسل‌هاست. در این مرحله خساس, عناصر آتخلاقی و ارزش‌های اجتماعی بیش از هر چیز دیگر تغییر وضع می‌دهند. بسیاری از موضوعات بی‌ارزش دیروز در محدوده عناصر نوین و مقبول امروزی پای می‌نهند و بسیاری از عناصر مطلوب اجتماعی از قلمرو ارزش‌های اجتماعی خارج می‌شوند. هر چقدر این تحول سریع باشد» تضاد و جابه‌جایی ارزش‌ها و نگرش‌ها چشمگیرتر خواهد بود. در چنین شرایطی نیروهای حاکم بر جامعه» جای خود را به نیروهای تازه می‌سپارند و نظام ارزش‌های جامعه دستخوش آشوب می گردد. بازتاب این وضعیت را می‌توان در نظام ارزش‌های خانواده و همچنین نگرش به خانواده مشاهده کرد. ولی از آنجا که سرعت حرکت هر فرهنگ با حرکت اقتصادی و نوآوری‌های فناوری یکسان نیست. نسل‌هایی که در معرض چنین تحولات سریع اجتماعی قرار می گیرند» نمی توانند معیارهای همه پسندی برای وظیفه» فداکاری و ارزش‌های همانند آن داشته باشند» در این احوال کشمکش درون خانواده ایجاد می‌شود و نابسامانی خانواده و طلاق افزایش می‌یابد (مساواتی» ۱۳۷۵: ۲۸۱). همان‌طور که ساروخانی مطرح می‌کند اختلاف‌های نسلی را می‌توان یکی از مصادیق و توابع گذار جوامع از صورت سنتی به شکل مدرن دانست (ساروخانی» ۱۳۸۸: ۸). بر این اساس تفاوت‌های نسلی در شرایط کنونی می‌تواند به‌عنوان توضیح‌دهنده مناسبی برای برخی از تغییر نگرش‌ها در حوزه اجتماع باشد؛ در شرایط کنونی سرعت تغییرات به حدی است که برخی معتقدند که ارزش‌ها هنجارهای نسل جدید شکل گرفته است. به تعبیر باتمور» نسل‌های جدید هرگز زندگی اجتماعی پیشینیان خود را تکرار نمی کنند بلکه این تکرار همراه با انتقاد» در برخی از جنبه‌های سنتی ۰ اه 1 ۸ ۸ :۰ 8 2 2 . 0و از مهم‌ترین تغییرات ناشی از فرایند مدرنیزاسیون در جامعه ایران» دگرگونی نظام ارزشی بعد از پایان جنگ با عراق به بعدبود که طی آن از یک سو نظام ارزش‌های مادی و نابرابر گسترش يافت و از سوی دیگر و همسو با آن» ارزش‌های مذهبی تضعیف شد (رفیع‌پور» ۱۳۸۲: ۱۷). قدر مسلم.آن است که مدرنیته با تمام عناصر خاص خود پاردایم‌های معرفتی نسل‌ها را تخت‌الشعاع خود قرار می‌دهد و این موضوع در ایران شرایط جدیدی را پدید آورده است (قادری» ۱۳۸۲: ۱۷۸):به بیان دیگر» در هنگامه بحران ارزش‌ها نگرش‌ها و ارزش‌های اساسی یک جامعه بر لذت‌طلبی» تمتع آنی» مصلحت گرایی فردی» سودگرایی » ماده گرایی و ابزارگرایی استوارند. انسان‌ها صرفا به تمتع می‌اندیشند و فقط مصالح خود را در نظر آورده و همه‌چیز در چارچوب امور مادی» ملموس و حتی جسمانی خلاصه می‌شود. ارتباطات انسانی نیز از این شرایط تأثیر می‌پذیرند. روابط انسان‌ها از بعد معنوی تهی.و صرفا در راه لذت‌جویی آنی است. این نوع روابط بسیار سست و آسیب پذیر و شکننده بوده و به محض آنکه مصلحت دیگری روی نماید یا بر اثر مرور زمان یا عوامل دیگر رابطه‌ها از درون تهی شده و به بهانه‌های مختلف می‌شکند.» در این شرایط روابط زوجیت نیز از این قاعده مستثنا نبوده و آمار طلاق روز به  بررسی بین‌نسلی نگرش به طلاق؛ مطالعه‌ای در استان زنجان ‏ ۱۳۷ این یک واقعیت است که میزان طلاق در جوامع نوین زیاد شده است. این وضعیت» از جامعه و ارزش‌های متغیر ما سرچشمه می گیرد تا از گسیختگی و تباهی خانواده به‌عنوان یک نهاد اجتماعی. امروزه از انواع کارکردهای خانواده در گذشته کاسته شده و زن و شوهر برای تأمین نیازمندی‌ها و خدمات خود به خانواده متکی نیستند و گسست پیوند زناشویی آن هم در یک محیط زناشویی ننگ نیست (کوئن» ۱۳۷۰: ۱۳۳). در این تحقیق با توجه به موضوع مورد مطالعه و امکانات تحقیق, روش پیمایشی به‌عنوان مناسب‌ترین روش برای جمع آوری اطلاعات مورد نظر قرار گرفت. قابل ذکر است که جهت تدوین مبانی و چارچوب نظری پژوهش از اروش اسنادی بهره گرفته شده است. جامعه آماری این تحقیق شامل مجموعه افراد (مرد.و زن) ۱۵ سال و بالاتر ساکن در استان زنجان است. با توجه به تمایزات ویژگی‌های اجتماعی و اقتصادی موجود در بین افراد ساکن استان زنجان و پراکند گی آنها.در مرکز استان و شهرها.و توابع آن» با استفاده از روش نمونه گیری چند مرحله‌ای طبقه‌بندی شده» متناسب با حجم جمعیتی هر یک از شهرها (متناسب با طرح آمارگیری نفوس و مسکن ۱۳۸۵)؛ نمونه به‌طور تصادفی و سیستماتیک و با استفاده از فرمول کو کران وله تعلّاذ*۶۱ نفر انتخاب شده است. به‌علت حذف ۱۶ پرسشنامه» داده‌های مربوط به ۵۹۴ نفر از پاسخگویان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در این مقاله مبتنی بر نظر آزاد و غفاری (۱۳۸۱)» افراد ۱۵-۲۴ ساله را نسل‌سومی, ۲۵-۰ ساله را نسل‌دومی و ۱ساله به بالا را نسل‌اولی می‌نامیم. همچنین برای سنجش نگرش به طلاق از پنج گویه استفاده شده است: ۱. افراد.طلاق گرفته زندگی بهتری را در آپنده تجربه خواهند کرد ۲ لاف موگس)م ماک تاطفی سنگینی برای زن و شوهر می‌شود»۳. زندگی زناشویی هر چقدر هم که سخت باشده از زندگی بعد از طلاق بهتر است» ۴. نسبت به افراد طلاق گرفته احساس خوبی دارم و ۵. مخالفت‌هایی که در جامعه در تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار آماری 5 و در توصیف و تحلیل داده‌ها از جدول دو بعدی تبیینی و آزمون‌های آماری مربوط همانند کای اسکوثر وی کرامر و با توجه به نتایج به‌دست آمده» مشخص شد که در میان پاسخگویان استان زنجان» ۴۵ درصد مرد و ۵۵ درصد زنان با میانگین ۳۷سال بوده است. در حدود ۹۵ درصده قومیت خود را تراک معرفی کردند و سایرین فارس» کرد و غیره بوده‌اند. در بررسی وضع تحصیلی آنها نیز مشخص شد که ۳۴ درصد افراد مورد بررسی» تحصیلاتی کمتر از راهنمایی داشته‌اند» ۲۸ درصد دیپلم» ۳۵ درصد کاردانی و کارشناسی و ۳ درصد کارشناسی ارشد و بالاتر داشته‌اند. ۶۵ درصد افراد مورد بررسی» متأهل و ۳۳ درصد مجرد بودند. بر این اساس در حدود ۲۸ درصد پاسخگویان نسل‌سومی» ۵۸ درصد نسل‌دومی و ۴ درصد نسل‌اولی هستند. وضعیت سواد در بین سه نسل نشان می‌دهد که در حدود ۵۶ درصد بی‌سواد و در مجموع ۸۴ درصد از نسل‌اولی‌ها تحصیلاتی کمتر از ابتدایی دارند و این آمار برای زنان به ۸۶/۵ درصد و برای مردان به ۷۱ درصد می‌رسد. در نسل‌دومی‌ها میزان سواد بالا رفته» در حدود ۵ درصد تحصیلاتی بالا تر از دیپلم دارند و میزان افراد بی‌سواد ۱۰/۷ درصد کاهش يافته است و در حدود ۱۲/۷ درصد زنان نسل‌دومی‌ها بی‌سواد و در حدود ۳۵ درصد تحصیلاتی بالاتر از دیپلم دارند و این آمار برای مردان به ترتیب ۷/۷ درصد و ۴۲ درصد می‌باشد. در نسل‌اولی‌ها میزان سواد نسبت به نسل‌سومی‌ها و دومی‌ها بالا رفته» در حدود ۵/۵۷ درصد تحصیلاتی بالاتر از دیپلم دارند و میزان بی‌سواد ۱/۸ درصد کاهش يیافته است؛ در حدود ۲/۳ درصد زنان نسل‌اولی‌ها پی‌سواد و در حدود ۵۸/۶ درصد تحصیلاتی بالاتر از دیپلم دارند و این آمار برای مردان به ترتیب ۱/۳ درصد و ۵۶/۳ درصد است. در مقایسه وضعیت سواد در سه نسل» کاهش بی‌سوادی و بالا رفتن میزان سواد و تحصیلات, به‌ویژه در میان زنان را نشان می‌دهد. در وضعیت تأهل یافته‌ها نشان می‌دهد که ۸۸/۱ درصد از نسل‌اولی‌ها متأهل» ۷/۱ درصد مجرد و ۴/۷ درصد سایر موارد بوده‌اند» در نسل دومی‌ها ۱۴/۷ درصد مجرد» ۸۴/۱ درصد متأهل و ۱/۲ درصد سایر موارد بوده و ۸۶/۸ درصد از نسل‌سومی‌ها مجرد ۱۲/۶ درصد متأهل و ۰/۶ درصد سایر موارد  بررسی بین‌نسلی نگرش به طلاق؛ مطالعه‌ای در استان زنجان ‏ ۱۳۹ برای سنجش نگرش به طلاق» از پنج گویه در مقیاس ترتیبی استفاده شده که در مجموع ۴ درصد پاسخگویان نگرشی منفی به طلاق دارند ۳۷/۶ درصد نگرشی بینابین و ۱۵ درصد نگرش مثبتی به طلاق دارند. همان‌طور که یافته‌های جدول شماره (۳) نشان می‌دهد» در برخی از گویه‌های نگرش به طلاق در بین سه نسل متفاوت است. ۵۲/۴ درصد نسل‌اولی‌ها معتقدند که افراد طلاق گرفته در آینده زندگی بهتری را تجربه نخواهند کرد این آمار برای نسل‌دومی‌ها ۵۸/۴ درصد و برای نسل‌سومی‌ها ۵۲/۱ درصد است» همان‌طور که آزمون کای اسکوئثر در خصوص این گویه تفاوت معناداری بین نسل‌ها نشان نمی‌دهد. به عبارتی می‌توان گفت که بیش از ۵۰ درصد پاسخگویان با این گویه مخالف هستند. بیش از ۸۰ درصد نسل‌اولی‌ها بیان داشته‌اند که طلاق موجب صدمات عاطفی سنگینی برای زن و شوهر می‌شود» این آمار برای نسل‌دومی‌ها:۷۶/۴ درصد و برای نسل‌سومی‌ها در حدود ۱ درصد بود» همچنین آزمونکاق اسکوّ ,در +صوض ایّقکویّه تفاوت معناداری بین نسل‌ها نشان می‌دهد. در حدود ۵۵ درصد نسل‌اولی‌ها معتقدند: طلاق بهتر از زندگی زناشویی سخت است و ۲۵ درصد نظری برعکس در این خحضوصل دآرند. این آمار برای نسل‌دومی‌ها ۴۲/۱ درصد و برای نسل‌سومی‌ها :در حدود ۴۰/۱ درصد بود» همچنین آزمون کای اسکوئثر در خصوص این گویه تفاوّت معناداری بین نسل‌ها نشان می‌دهد. این داده نشان می‌دهد بر عکس تصور رایج» نسل‌اولی‌ها پیش از نسل‌دومی و نسل‌سومی‌ها واقعه طلاق را برای قرایط سخت زند گی می‌دانند. دار حدود. ۷۰ درصد پاشسخگویان (هر سه نسل) نسبت به افراد طلاق گرفته احساس خوبی ندارند. همچنین آزمون کای اسکوئثر در خصوص این گویه تفاوت معناداری بین نسل‌ها زا نشان نمی‌دهد. در انتها ۵۲/۴ درصد از نسل‌اولی‌ها با مخالفت‌هایی که در جامعه با طلاق می‌شود موافق هستند؛ این آمار برای نسل‌دومی‌ها ۴۲/۴ درصد و برای نسل‌سومی‌ها ۳۴/۷ درصد بود» همچنین آزمون کای اسکوثر در خصوص این گویه تفاوت معناداری بین نسل‌ها نشان می‌دهد. جدول ۳. توزیع فراوانی نسبی نگرش سه نسل در مورد گویه‌های طلاق  بررسی بین‌نسلی نگرش به طلاق؛ مطالعه‌ای در استان زنجان ‏ ۱۵۱ یافته‌ها نشان می‌دهد (جدول شماره ۴) که نگرش غالب به طلاق هنوز منفی است؛ اما نگرش به طلاق به‌طور بین نسلی متفاوت است و آزمون کای اسکوثر تفاوت معناداری را بین نسل‌ها نشان می‌دهد. ۵۷ درصد نسل‌اولی‌ها نگرشی منفی به طلاق دارند» ۲۷/۴ درصد نگرشی بینابینی و ۱۵/۵ درصد نگرشی مثبت به طلاق وجود دارد. ۴۸/۶ درصد از پاسخگویان نسل‌دومی نگرشی منفی به طلاق دارند» ۳۴/۷ درصد نگرشی بینابینی داشته و ۸ درصد نگرشی مثبت به طلاق وجود دارد. ۴۱/۲ درصد نسل‌سومی‌ها نگرشی منفی به طلاق دارند» ۴۷/۳ درصد نگرشی بینابینی داشته و ۱۱/۵ درصد نگرشی مثبت به طلاق جدول ۴. توزیع فراوانی نسبی نگرش سه نسل در مورد طلاق در تحلیل جنسیتی داده‌ها همان‌طور که در دول شماره (۵) مشاهده می‌شود» تغییر نگرش نسلی را در بین مردان مبتنی بر:آزمون کای اسکوئر تفاوت معناداری نشان نمی‌دهد؛ اما این تغییر نگرش نسلی در بین زنان مبتنی بر آزمون کای اسکوئر معنادار است. جدول ۵. توزیع فراوانی نسبی نگرش سه نسل در مورد طلاق به تفکیک جنسیت بر این اساس» ۷۳ درصد زنان نسل‌اولی نگرشی منفتی» ۱۸/۹ درصد نگرشی بینابینی و در حدود ۸ درصد نگرشی مثبت به طلاق دارند (با میانگین ۴۴/۸). در حدود ۵۱ درصد زنان تسل‌دومی نگرشی منفی» ۳۳/۷ درصد نگرشی بینابینی و در حدود ۱۵/۶ درصد نگرشی مثبت به طلاق دارند (با میانگین ۴۵) و در حدود ۴۳/۷ درصد زنان نسل‌سومی نگرشی منفی» ۴۷/۱ درصد نگرشی بینابینی و در حدود ۹/۲ درصد نگرشی مثبت به طلاق دارند  بررسی بین‌نسلی نگرش به طلاق؛ مطالعه‌ای در استان زنجان ‏ ۱۵۳ بررسی یافته‌ها نشان می‌دهد که با وجود تغییرات گسترده‌ای که در سطح جامعه به وجود آمده» نگرش نسبت به طلاق در بین نسل‌های متفاوت همچنان منفی است؛ اما تفاوت در بین نسل‌ها وجود دارد. چنانکه آزاد ارمکی معتقد است: تحولات اجتماعی بر برخی 2 ۰ ۱ ۰ ۰ 0 ۰ 2 ه ۰ ۰ نگرش‌های رایج در حوزه خانواده» نظیر ازدواج‌های خارج از شبکه فامیلی و کاهش نفوذ خانواده در انتخاب همسر و یا برخی رفتارها نظیر شوخی زن و شوهر جوان جلوی بزرگ‌ترها و ذراز کسیلان و خراییدن جلوی آنها تأثیر گذاشته است (آژاد ارمگی» ۳ این تحقیق نشان می‌دهد که نگرش به طلاق نیز در بین نسل‌ها متفاوت است. هرچند که تفاوت در نگرش به طلاق در بین زنان معنادار و مشهودتر از مردان است. بسیاری از متفکران تغییر نگرش زنان,در دوران گخدید را تأیید.می کنند..همان‌طور کهاتولان و لنسکی (۱۳۸۰) اشاره می کنند» تأئیراصنعتی شدنآبر معیارها موازین و ارزش‌های اجتماعی هیچ کجا آشکارتر از تحولاتی نیست که در نقش زناندیده می‌شود. تغییرات حاصل شده در نقش زنان آشکارااهر شیوّه زندگی آنان بازتاب یافته است. شگفت‌انگیز نیست که در زمینه‌های زندگی,خانواهگی: بسیاری از تفاوت‌های لت بین دو جنس رن و بوی خود را از دست داده باشد (نتولان و لنسکی» *۱۳۸: ۴۶۵). وضعیت جدید و تحولات نگرشی» حاصل نوعی اثرگذازی متعامل بین فراشدهای نرم‌افزاری و جریان‌های سخت ساختاری و فرا فردی است (آزاد ارمکی و غفاری» ۱۳۸۱: ۹٩). از منظر محققان نسلی و سیاست گذاران اجتماعی» نکته کلبدی آن است که در جامعه کنونی اگر در گذشته نوعی توافق نسلی در خصوص منفی بودن طلاق را شاهد بودیم» امروز با نوعی تغییر نسلی مواجهیم که با ادامه روند فعلی (که به لحاظ عینی و ذهنی متأّثر از فرایشدها و برنامه‌های خارج از جامعه است) احتمالا دز آینده منجر به گسست نسلی و مثشت شدن نگرش به طلاق خواهد شد. نوع برخورد با این تغییر و تلقی فرصت/ تهدید داشتن از آن را بر این اساس» توصیه‌های راهبردی بر آمده از این یافته‌ها به موضوعات زیر دلالت - استفاده از پتانسیل فعلی نگرش منفی به طلاق و تقویت و حفظ آن با درنظر داشتن کاهش تدریجی احتمالی آن و توجه به ریشه‌های این نگرش و امکان جایگزینی آنها - سرمایه گذاری برای حفظ پیوندهای نسلی» به‌ویژه با اهمیت قائل شدن و حرست نهادن بر ارزش‌های صحیح نسل‌های گذشته و ارائه تفسیرهای به‌روز از آنها؛ - داشتن رویکرد جنسیتی (به‌ویژه با توجه ویژه به زنان) در تدوین هرگونه راهبرد - توجه به پذیرش حدودی از تغییرات ارزشی بین نسلی و انطباق دادن راهبردهای  بررسی بین‌نسلی نگرش به طلاق؛ مطالعه‌ای در استان زنجان ‏ ۱۵۵ آزاد ارمکی. تقی (۱۳۸۳). «رابطه بین‌نسلی در خانواده ایرانی»» مجموعه مقالات مسائل اجتماعی آزاد ارمکی» تقی و غلام‌رضا غفاری (۱۳۸۱). «تبیین نگرش نسلی به زن در جامعه ایران» فصلنامه آزاد ارمکی» تقی(۱۳۸۶). «فرایند تغبیر نسلی؛ بررسی فراتحلیل در ایران»» جوان و مناسبات نسلی,» امیدی» کاوه (۱۳۸۰). طلاق و خود کشی» تهران: مر کز مطالعات معاونت اجتماعی ناجا. انگلس» فردریش (۱۳۸۶). منشا خانواده» مالکیت خصوصی و دولت» ترجمه خسرو پارسا نشر باقری» خسرو (۳۸۲). «امکانات و عوامل کلسین: نسل‌ها»» در نگاهی به کنر نسل‌ها: رویکرد فلسفی» جامعه شناختی» روان‌شناسی» سیاسی» تاریخی و ادبی» به اهتمام علی‌اکبر علیخانی» پیران» پرویز (۱۳۶۹). «در پی تبیین جامعه‌شناختی طلاق: برخی ملاحظات روش شناختی»» ماهنامه چیت‌ساز قمی» محمد جواد (۱۳۸۶).ابازشناسی مفاهیم نسل و شکاف نسلی»» تهران: مجله جوانان رفیع پور» فرامرز (۱۳۸۲). توسعه و تضاد» تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی. ساروخانی» باقر (۱۳۷۶). طلاق - پژوهشی:دراشناخت واقعیت و عوامل آن» تهران: انتشارات ساروخانی» باقر و مجتبی صداقتی‌فرد (۱۳۸۸). «شکاف نسلی در خانواده ایرانی؛ دیدگاه‌ها و علی‌بالازاده» مژگان (۱۳۸۳). تأثیر طلاق در گرایش.دختران به فرار از منزل» تهران: مرکز مطالعات فلاحی گیلان» روحال عبدالحسین کلانتری» پیام روشنفکر (۱۳۸۹). «خانواده پایدار و طلاق: مطالعه وضعیت طلاق در شهر تهران» داش شهر شماره2۲۱ شهریور ۱۳۸۹ مرکز مطالعات قادری» حاتم (۱۳۸۲). «انقطاع نسل‌ها انقلاب کامل» نگاهی به پدیده گست نسل‌ها» به اهتمام علی|کبر علیخانی» تهران: پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی. گل‌محمدی خامنه, علی (۱۳۷۸). اعتیاد به مواد مخدر: جرم‌نگاری یا جرم‌زدای» پایان نامه مساواتی آذن مجید (۱۳۷۵). «خانواده‌های مهاجر روستایی و زمینه‌های طلاق»» فصلنامه جمعیت» نولان» پاتریک و گرهارد لنسکی (۱۳۸۰). جامعه‌های انسانی: مقدمه بر جامعه‌شناسی کلان» ترجمه 40 80 ,ط0ا2 606 346 و۸ عصفمالد1 .(1999) له اه جعاعط تعاعط وصه غامد ,صعاق 10605 6۰ م5۵ ۶ موز کدصقامطاعد ,کلوصقاعطاع37 عطا صز صمنامصعی که کعع دص «عل۸ ۸۵ ,م۳۳ آمزع م5001 که صمناومصعی .(3983) 30۵00 1۰ عقاع 5 ,80066 82916 :370۵۳۵ ,ط0 5606 آهاض/3 .(1975) .5 م8 ,ککزه ۸۷

این پژوهش نگرش نسبت به طلاق را در نسل های مختلف واکاوی می کند. جامعه آماری، افراد (مرد و زن) ۱۵ سال و بالاتر ساکن در استان زنجان هستند که با روش نمونه گیری چند مرحله ای طبقه بندی شده و متناسب با حجم جمعیتی هر یک از شهرها (متناسب با طرح آمارگیری نفوس و مسکن سال ۱۳۸۵)، ۶۱۰ نمونه به طور تصادفی و سیستماتیک مطالعه شده است. یافته ها نشان می دهد که نگرش به طلاق هنوز منفی است (4/47 درصد پاسخگویان)، اما مخالفت با طلاق به طور بین نسلی کاهش یافته است. تحلیل جنسیتی داده ها، این تغییر نگرش نسلی را در بین زنان با معنی نشان می دهد. موافقت نسل های جدید با سنگینی صدمات عاطفی ناشی از طلاق و ارجحیت زندگی زناشویی دشوار به طلاق کاسته شده و بر بی موردی اغلب مخالفت های اجتماعی با طلاق اجماع بیشتر شده است.

520076

ازاین‌رو بررسی رفتارهای سازگارانه افراد در مقابل عدم آسایش حرارتی در خانه‌های ویلایی و آپارتمانی شهر رشت هدف این پژوهش است. بر اساس مطالعه میدانی و از طریق پرسش‌نامه» اطلاعات مورد نیاز خانه‌ها در طی تابستان ۱۴۰۰ تهیه و از مدل رگرسیونی دومتغیره و چندمتغیره برای تحلیل داده‌ها استفاده شد. یافته‌ها نشان داد که ۸ و ۵۷ درصد ساکنان خانه‌های ویلایی و آپارتمانی دارای احساس حرارتی خنثی بوده و بر اساس استاندارد اشری (۱ل)» آسایش حرارتی به‌ترتیب برابر با ۸۴ و ۸۰ درصد به دست آمد. همچنین محدوده آسایش حرارتی ساکنان نسبت به استانداردها بالاتر است. از جمله راهکارهای غیرفعال ساکنان برای دستیابی به آسایش حرارتی نیز کم کردن لباس؛ نوشیدن مایعات خنک» باز کردن پنجره‌ها و تغییر مکان دز مقایسه با راهکارهای فعال برای مقابله با عدم آسایش حرارتی تعیین شد. تأثیرگذارترین متغیرها در معادله رگرسیونی چندگانه نیز دمای داخلی, سرعت جریان هوای بیرونی» تعداد فضای داخلی و ترجیح حرارتی در خانه‌های ویلایی و مساحت ساختمان و ترجیح حرارتی در خانه‌های آپارتمانی برای رضایت حرارتی ساکنان به دست آمد. در نتیجه قرارگیری محدودهه آسایش حرارتی در دمای بالاتر از استانداردها به ما کمک می‌کند تا با شناخت کافی از رفتارهای واکنشی» غیرواکنشی و عادات فصلی ساکنان و به کارگیری آن‌ها در طراحی ساختمان‌ها آسایش حرازتی حاضل قنده و از هتررفه انرژی و مصرف پی‌رویه آن جلزگیری قوذ آسایشی حرارتی» دمای آسایش,» دمای خنثی سازگاری حرارتی دوره گرم سال. *مقاله حاضر برگرفته از رساله دکتری معماری نرگس رضازاده پیله‌داربنی با عنوان تأثیر رفتار انسانی بر صرفه‌جویی در مصرف منابع انرژی در معماری (مطالعه موردی+معماری خانه‌های مسکونی گیلان] است که به راهتمایی ذکتر شاهین:حیدری و مشاوره ذکتر حسین سلطان‌زادهاذر دانشگاه آزاذ اسلامی *داشجوی دکتری معماری» گروه معماری» واحد قزوین, دانشگاه آزاد اسلامی * استاد, دانشکده معماری» پردیس هنرهای زیبا دانشگاه تهران» نویسنده مسئول» 5100010271006207 * استاده گروه معماری, واحد تهران مرکزی» دانشگاه آزاد اسلامی ۱ کدام‌یک از الگوهای رفتاری ساکنان" در خانه‌های ویلایی و آپارتمانی بر آسایش حرارتی و کاهش مصرف ۲ در دوره گرم سال و با روشن بودن تجهیزات سرمایشی» اولویت‌های رفتاری ساکنان خانه‌های ویلایی و ۳ سازگاری ساکنان خانه‌های ویلایی و آپارتمانی شهر رشت نسبت به دمای آسایش استاندارد در دوره گرم رضایت کاربر بخش مهمی از اندازه‌گیری عملکرد ساختمان است» زیرا مردم بیش از ۸۰ درصد از زمان خود را در محیط‌های داخلی سپری می‌کنند. بنابراین آسایش حرارتی ساکنان به‌عنوان یکی از معیارهای ضروری در ارزیابی عملکرد ساختمان در نظر گرفته می‌شود. ارزیابی ذهنی ساکنان از گرمایش یا سرمایش» که از طریق بررسی‌ها اندازه‌گیری می‌شود معمولا به‌عنوان شاخصی برای قضاوت و پیش‌بینی محیط حرارتی داخل ساختمان محسوب می‌شود. عوامل موّئر بر آسایش حرارتی در تعیین مصرف انرژی سیستم‌های محیطی ساختمان مهم هستند زیرا عوامل مورد نظر تا ۲۰ درصد از واریانس مصرف انرژی کلی ساختمان را تشکیل می‌دهند. ساکنان معمولا به دو روش سازگاری با محیط یا خودسازگاری به عدم آسایش پاسخ می‌دهند. ساکنانی که قادر به کنترل محیط خود هستند. از مسائل مربوط به ساختمان کمتر رنج می‌برند و درجات کمتری از عدم آسایش را گزارش می‌کنند. رفتار ساکنان منبع اصلی عدم قطعیت عملکرد ساختمان بوده و دلیل اصلی شکاف بین عملکرد انرژی پیش‌بینی‌شده و اندازه‌گیری‌شده آق است. دز این راستا,نذاشتن درک کافی از رفتار ساکنان منجر به افزایش مصرف انرژی و عدم آسایش در فضای داخلی ساختمان می‌شود. راحتی ساکنان می‌تواند تقاضای انرژی را به‌طور قابل توجهی تحت‌تأثیر قرار دهد. برای مثال, از یک‌طرف صرفه‌جویی در مصرف انرژی با کاهش میزان تهویه در مسکن اتفاق می‌افتد و از طرف دیگر وجود یک منبع تهويه کافی برای حفظ شرایط آسایش و سلامت ساکنان و جلوگیری از آسیب به بافت ساختمان در اثر رطوبت لازم و ضروری است (2018 [3۳۶6 2730 ,0ط3/100122۵ ,أ16035۵))). بر اساس تثئوری سازگاری؛ آسایش حرارتی ساکنان ساختمان‌های مسکونی از دو محرک محیط فیزیکی و مسائل غیرفیزیکی اطراف از جمله سبک زندگی فردی» عوامل فرهنگی و اجتماعی-اقتصادی تأثیر می‌گیرد (,720 ,ناشآ 2 3/61 20). به‌عبارتی اصل سازگاری را می‌توان به‌گونه‌ای توضیح داد که گویی هر تغییری که باعث ایجاد عدم آسایش شود» افراد تمایل دارند با واکنش‌های مختلف» شرایط عدم آسایش را به شرایط آسایش برگردانند. اگرچه بذن انسان به‌طور خودکا9 در حال گفظ تعاذل حرارتی با محیط از ظریق تعریق, لرز ون استواکنش‌های سازگارانه به ساکنان اجازه می‌دهد تا با سازگاری فیزیولوژیکی» روان‌شناختی و رفتاری (لباس» پنجره» پنکه و...) با محیط منطبق شوند (1998 3۳286۲ 20۵ 12627 16). سازگاری رویه‌ای دوطرفه بین افراد و محیط حرارتی است که به‌وسیله آن با محیط مجاور در تعادل پویا قرار می‌گیرند. افراد تمایل دارند با تغییر لباس» موقعیت و فعالیت بدن با محیط حرارتی خود سازگار شوند. از سوی دیگر آن‌ها محیط حرارتی خود را بر اساس نیازهای فعلی‌شان از طریق تنظیم پرده‌ها باز کردن پنجره‌ها و استفاده از سیستم‌های گرمایش يا سرمایش تعدیل می‌کنند (2013 [0ع271 ۵00 ,هرن ,0۳6/5 ۲1). یکی از موضوعات مهم در آسایش ساکنان» تفاوت‌های فردی در ادراک شرایط حرارتی محیط است؛ ازاین‌رو ایجاد یک محیط حرارتی که هر ساکنی را راضی کند» عملا غیرممکن خواهد بود. به‌عبارت دیگر آنچه برای گروهی از ساکنان مناسب است می‌تواند برای دیگران نپذیرفتنی باشد (2002 160۳۲۵ 200 ,130206 ,۸126۵00). این موضوع از تفاوت‌های پدیدارشناختی از قبیل تفاوت‌های بین فردی دمای خنثی نسبت به سایر مردم تفاوت‌های بین فردی در تفسیر مفهوم طبقات مقیاس» و تغییر ادراک درونی فرد از این مفاهیم در زمان‌های مختلف ناشی می‌شود (2002 27101 200 5ر۳طم11). همچنین تفاوت‌های فردی را می‌توان ناشی از ویژگی‌های فیزیولوژیکی و تفاوت‌های فرهنگی و رفتاری دانست (2015 6۲5ط1.2۳ 200 ,۷7290062 ,«1۹00). تفاوت‌های بین فردی آسایش نیز به تنوع واکنش‌های بین افراد اشاره دار درحالی که تفاوت‌های درون فردی, احساس فرد به همان محیط را در مفهوم آسایش حرارتی سازگارانه از چندین دهه پیش در ادبیات معماری مطرح و در مطالعات میدانی متعدد تایب شده است. با توجه به تأثیر عوامل مختلف در آسایش ساکنان ساختمان‌های مسکونی آپارتمانی اداری و آموزشی» در طی شصت سال گذشته مطالعات گسترده‌ای در سطح جهان و به‌طور محدود در ایران انجام شده است (جدول ۱ و ۲). آن‌ها درباره رفتارهای سازگارانه ساکنان در راستای آسایش حرارتی (خارجی) (1998 06060۲ ۵0۵ 87380۲) مهم‌ترین نتیجه نیز تمایز بین پاسخ‌های آسایش حرارتی در ساختمان‌های دارای تهويه مطبوع و تهويه طبیعی است. رموور سدقم سم پم ۱ فرانظر گرفین مکانیسم‌هاین سازگاری گسیروجر مرن منگافطراخی او راداسسایساخمیان‌ها که فوستی بران پهیبه‌ساری مرف آترژی پیشتز افزاد از شرایط حزارت دروتی در قصل گرم تاراضی یرد ات ربان حهظ! لارم موسیگ اما بیش آن۹۸ درضد افراد با شرایط درردهان«ا5 20۵ 160۲ه )500‏ میانگین دمای هوای بیرون خانه در شب بر رفتار ساکنان در طی تابستان تأثیر داشته و تأثیر آن در زمستان نیز جزئی بود. تأثیر عوامل 2009 فزدی در تابستان به‌اندازه عوامل خارجی برووال در زاگ کیپرابر بیشتر تأثیر داف (2010 «مل0 قمه وممیجن ۰ استراتژی غالب سازگاری حرارتی برای افراد بالای ۶۵ سال نیز باز کردن پنجره:در تابستاناو تنظیم لباس در زمستان شناسایی شد. همچنین دمای خعی برای تابستان و زستان بموزتیب رب یر وروی کی گراویه دسوامد (2012 100 ۵0۵ ,000 ,6ع- )1‏ رفتارهای سازگارانه ساکنان به‌عنوان اطلاغات موّثر در بهبود یزان آسایش و کاهش مصرق آنرژی در آپارتمان عمل می‌کند. (2012 .0۲۵1 (طمق) نیروهای محرک در باز و بسته کردن پنجره چندرشته‌ای بوده و در پنج گروه اصلی (فیزیکی‌محیطی» زمینه‌ای» روانی» فیزیولوژیکی (2012 500 ۵00 ۳۵ مدل به‌دست‌آمده می‌تواند 2۸8۷ را در اتاق‌های مختلف اداری به‌طور دقیق در کوتاه‌مدت و بلندمدت پیش‌بینی کند. (2010 .2۱ هامرهم ۱ ۱۸ رفتار سازگارانه در مورد سیشتمآسرماین و۱۸ رفتار سازگازانه در مورد سیستم روشنایی در محیطهای داخلی آدارات برای کارایی (2015 .۵1 098۵ تنظیم خزارتی زفتار ساکتان در ساختمان‌های شفکونی او کارکنای در ساختمان‌های اداری یرت دورهانی متفاوت استت. (2010 بل اه ودهتط) ادغام رفتار ساکنان در طول مراحل طراحی» بهره‌برداری و مقاوم‌سازی برای دستیابی به هدف ساختمان‌های کم‌انرژی يا با انرژی (2017 200790 ,لا ‎ )20۵0,‏ متداول‌ترین رفتار سازگارانه نیز کاهش لباس در تمام مناطق است. (2017 .1 61 85008) دمای داخلی ۲۱ تا ۲۷/۳ درجه سانتی‌گراد برای ۸۰ درصد افراد قابل پذیرش بود. تسده نتیجه‌گیری منسجمی درباره اندازه و اهمیت تفاوت‌های بین گروهی در دمای ترجیحی/خنثی بین زنان» مردان» جوانان و افراد مسن (2018 ترکیبی از رفتارها از قبیل کج کردن پنجره و پوشیدن لباس‌های سبک‌تر باعث صرفه‌جویی در مصرف انرژی می‌شوند. (2018 7601 معادلات ارائه‌شده می‌توانند باز شدن پنجره و دمای آسایش را از طریق دمای بیرون پیش‌بینی کنند. (2018 8۳۵5۵ در فرایند طراحی برای دستیابی به آسایش حرارتی باید رفتار سازگارانه در نظر گرفته شود. (2018 .21 0 0م6) توجه به دو رفتار افزایش سرعت جریان هوای داخلی با فن‌های مکانیکی و باز کردن در و پنجره‌ها (تهویه) و کاهش لباس با تعویض (2019 (2 اما در حدود ۰/۷ درجه سانتی گراد مدل 1.881۷ در مقایسه با مدل معروف فانگر (۳۸/۷) در پیش‌بینی دمای خنفی ساکنان بهبود نشان داد. (2019 .3 اه تاد جابه‌جایی مکانی ساکنان در اثر عدم آسایش حرارتی و رفتارهای مختلف آن‌ها برای رضایت از شرایط حرارتی در داخل فضای (2019 عط۸ 200 ۸1-۸91) .. استفاده از پنکه و باز کردن پنجره به‌عنوان اولویت‌های آسایش در فضای داخلی در صبح و عصر و تهويه مطبوع در هنگام ظهر. 23/30 وس ترجیج روش سازگاری نشان داد که ویژگی‌های افراد مسن (از جمله جنس, سن» سابقه تحصیلی و زمان سپری‌شده در خانه) بر انتخاب (2020 آسایش حرارتی کودکان به‌ترتیب ۱/۹6 و 16 ۲/۸ کمتر از بزرگسالان در فصول غیرگرم و گرم است. (2021 1600 200 0) مشخص شد که استراتژی 22 کارایی انرژی/آسایش بیشتری نسبت به 062 دارد. 0 ,31008 ,60۳8) دمای خنثی با روش رگرسیون به‌ترتیب در تابستان و زمستان برابر با ۲۴/۲ و ۱۶/۲ درجه سانتی‌گراد به دست آمد. همچنین محدوده ا(ا 2 آسایش حرارتی در این دو فصل برابر با ۲۰/۹ تا ۲۷/۵ در تابستان و ۱۳/۲ تا ۲۰/۱ درجه سانتی‌گراد در زمستان مشاهده شد. مه 204 ,دما ,دانم3ت) .با توجه به ۱:(۳51.تا.(2) ۸۸ دض از پاشخ‌دهندگان از محیط داخلی خانه‌های سنتی راضی هستند؛ درحالی که در خانه‌های مدرن (2022 0[2012:0 71۵ بر اساس روش گریفیت» دمای آسایش داخل ساختمان پرای اکثر ساکنان ۲۳/۷ درجه سانتی‌گراد شناسایی شد. در مطالعات انجام‌شده مشخص شده است که درک محدود از رفتارهای سازگارانه ساکنان منجر به افزایش مصرف انرژی» کیفیت محیط داخلی "۲ ضعیف و عدم آسایش می‌شود (0ع2710 :2015 371601 200 ,02167611 رفط۵ 1/10۵2 5 .له 61). بنابراین آسایش از جنبه‌های مختلف مورد توجه بوده و مدل‌های مختلفی برای آن ارائه شده است. مهم‌ترین مسئله در مدل‌های طراحی‌شده برای زفتارهای سازگارانه نیز داشتن شناخت کافی از عوامل موئر بر این‌گونه رفتارها و عواملی است که تحت‌تأثیر رفتارهای سا زگارانه قرار دارند. بیش از چهار دهه (۱۹۷۳ تا ۲۰۱۸) مطالعات در دو گروه ۸ (عوامل مور بر رفتارهای سازگارانه) و 13 (عوامل متأثر از رفتارهای سازگارانه) متمر کز شده‌اند. با مروری بر مطالعات گروه ۸ مشخص می‌شود که تمام عوامل موّئر بر رفتارهای سازگارانه در سه گروه اصلی یعنی زمینه‌ای» ساکنان و مرتبط با ساختمان قابل طبقه‌بندی هستند. عوامل زمینه‌ای نیز به دو زيرشاخه اقلیمی (دما تغییرات فصلی, اثرات خورشید و جهت آن) و شهری (سطح صدای پس‌زمینه» سطح آلودگی و نماهای بیرونی) تقسیم می‌شود. همین‌طور عوامل ساختمانی شامل نوع و طراحی فضاها؛ کنترل‌ها و چیدمان داخلی را شامل شده و عوامل مربوط به ساکنان با ویژگی‌های ساکنان (یعنی زمینه‌های روانی» فیزیولوژیکی» اقتصادی و اجتماعی) و الگوهای اسکانشان در ساختمان مرتبط است. دز این راستا مطالعات گروه 73 نشان می‌دهد که چگونه رفتارهای سازگارانه بر کیفیت محیط داخلی, احساس آسایش ساکنان و مصرف انرژی (عوامل 1215) تأثیر می‌گذارد. در تصویر (۱) رویکرد مطالعات در چند جدول ۲: نام محققان و نتایج تحقیقات آن‌ها در ارتباط با رفتارهای سازگارانه ساکنان در راستای آسایش حرارتی (داخلی) استفاده از تجهیزات ساده برای سرمایش و گرمایش, بی‌نیازی از تخهیزات خاص مکانیکی يا الکتریکی و استفاده از راخکارهای (زارع مهذبیه» شاهین» و اتاق‌های این خانه‌ها به‌لحاظ تأمین آسایش حرارتی عملکرد مناسبی داشته و به‌یقین در زمان گذشته, این عملکرد بهتر بوده (هاشمی رفسنجانی و حیدری همبستگی قابل قبولی بین دمای خنثی و میانگین دمای داخلی ساختمان و از آن مهم‌تر بین دمای خنثی و دمای خارجی مله قیجی تفا جر هر ردو قطل سردرق گرم در محبرده آسایش پومد و محله ندید مرداویع مر قصل سرد جراسمدوده آایش وضعیت آسایش حرارتی فضاهای باز محلات مورد مطالعه در دو فصل سرد و گرم چندان مطلوب نبوده, ولی اعتبارسنجی و (مجیدی و دیگران ۱۳۹۸الف) ۰ مقايسه آن‌ها با نتایج مطالعات میدانی, شرایط آن‌ها تغییر کرده و همه محلات به‌جز محله مرداویج در فصل گرم در محدوده (توکلی و دیگران ۱۳۹۸) پشازی آییه با ۴/۶ فرند و رفتار ممیرقیق بیق مت با خهتیرایر این دار کاهمن ور مرف بزق راهم میکند. (زارع مهذبیه, حیدری و شاهچراغی ‏ نتایج متفاوت در اتاق‌های مختلف بنا به‌خاطر ویژگی‌های معماری» قرارگیری ریق در ۱۰ ماه سال در محدوده آسایش و عدم ۳۹۸ روشنایی متاسبه قرارگیری اتاق شاه‌تشین هر محدوده آسایش در ۸ ماه سال :و کیفیت تور قطلوب در تقام سال, قفا آسایش و اخدود آن آذر مخلانت متخ به .هم انزدیک بوقه و فرغین خال با یکدیگر متفاوت‌اند. این موضنوغ بیانگر تأثیر (مجیدی و دیگران ۱۳۹۸ب) قفاوت دونوع ساختار و بافت محل سگونت: شرایط اقتصادی» اجتماعی و فرهنگی بر احساس حرارتی افزاد در محلات مختلف اولویت اول در ماه‌های گرم نیز روشن کردن پنکه یا کولر رابطه معنی‌دار بین ارتباط پوشش با ارزیابی حرارتی افراد در ماه‌های مهم‌ترین رفتار سازگارانه نیز باز کردن کلک» باز کردن درچه و آبدهی خارخانه, آسایش حرارتی در ۵۱ درصد از اوقات روزهای (سرگزی,» طاهباز و زرگر ۱۳۹۹) ۰ مورد مطالعه بدون هیچ‌گونه وسایل سرمایشی مکانیکی. عملکرد حرارتی بهتر رفتار سازگارانه آبدهی به خارخانه نسبت به (مرتضوی علوی» حیدری» نیکقدم؛ ‏ افراد در شرایط داخلی در محدوده آسایش بودند و در هر دو فصل از وسایل سرمایشی استفاده می‌کردند. سازگاری با شرایط بالاتر بودن محدوده آسایش حرارتی ساکنان نسبت به استانداردقاه؛ثارضایتی ۴۵۲ درصد ساکنان از شرایط حرارتی بهعلت نبود (عبداله‌زاده و دیگران ۱۴۰۰) ۰ طراحی مناسب اقلیمی اولویت اول رفتاری در ماه‌های گرم نیز تغییر لباس و به‌کارگیری وسایل سرمایشی و اولویت دوم نیز باز کردن پنجره‌ها و در ماه سرد کشیدن پرده» بستن درب و پنجره و تغییر لباس. مطالعات گروه ۸: عوامل رفتارهای ساز گارانه مطالعات گروه 8: عوامل تصویر ۱: رویکرد مطالعات در چهار دهه اخیر (2020 3/00122270 200 [160۲۹۵۷) تحقیقات نشان می‌دهد که بیش از یک‌سوم انرژی هر کشوری در ساختمان‌ها مصرف می‌شود. به‌طوری که کمترین مقدار مصرف در حدود ۳۵ درصد بوده و مصرف بیشتر از ۵۰ درصد در برخی از کشورها گزارش شده است. مصرف انرژی ایران بین سال‌های ۲۱۹۹۰ ۲۰۱۹ بین :۵ ۸۷ درس افزایتن یافقهه که تقریبا بنج برابر ستوسط چانی اس ساخقمان‌ها به‌ویژه در مناطق شهری,» مقداری قابل توجه مصرف انرژی دارند که حدود ۲/۵ تا ۴ برابر میانگین جهانی است و ۷۰ درصد از آن مربوط به ساختمان‌های مسکونی است که تا ۶۰ درصد انرژی خود را هدر می‌دهند. در ۲۰ سال اخیر مصرف انرژی در بخش خانگی به‌طور پیوسته افزایش یافته است. بنابراین مصرف انرژی کشور در بخش ساختمانی زیاد است و باید راهکارهای کاهش مصرف انرژی را جدی بگیریم (2020 .۵1 6۲ /1202). همچنین بر اساس ترازنامه انرژی ایران در سال ۱۳۹۶ نرخ رشد مصرف انرژی در ساختمان‌ها ۴/۲- درصد است. با وجود اين» سرانه مصرف انرژی در بخش خانگی ۴/۶۶ بشکه بر نفر (۲/۲ برابر متوسط جهانی) را به خود اختصاص می‌دهد. سهم ساختمان از مصرف انرژی کشور ۳۴ درصد نیرو و ۳۲/۶ درصد نفت است. بنا بر سند ملی راهبرد انرژی کشور برای مدیریت بخش انرژی در یک بازه بیست‌ساله تا افق سال ۱۴۲۰ با بهره‌گیری از توان کامل کارشناسی همه دستگاه‌های اجرایی و نهادهای مرتبط باید بخش انرژی کشور را مدیریت نمود. وجود پارانه حامل‌های انرژی در ایران ادن تیه قیمت پایین آن‌ها باعث کم‌توجهی ساکنان به مصرف انرژی می‌شود. نظر به سیاست حذف یارانه‌ها نمی‌توان تأثیر بهسازی ابنیه و رفتار در این پژوهش از دو مقیاس احساس حرارتی اشری و دمای ترجیحی مک‌اینتایر استفاده شده است. اشری (۸5778۵) بنستی انچسن گزمایش: سرمایش ,و تمونه مطیوغ آمویکاست: این سازمای خرسال ۱۸۹۴ تاسیس ند مقیاس احساس حرارتی ۸5177۸ که برای کمی کردن احساس حرارتی افراد ایجاد شده است. استاندارد اشری برای یک مقیاس ۷ نقطه‌ای از ۳- تا ۳+ با فواصل گام‌های ۱ محاسبه می‌شود. که در آن ۳- نشان‌دهنده احساس «خیلی سرد»» صفر مربوط به «خنثی» و ۳ نشان‌دهنده احساس «خیلی گرم» است. همان‌گونه که می‌دانیم انسان‌ها ممکن است از شرایط حرارتی مخیط قاخلی متزل مسکونی خود احساس|نارضایتی نداشته بان آما یه تغییر آن ذر جهنت بهبودی علاقه‌مند باشند. برای مثال فردی علاقه دارد که هوا کمی خنک‌تر باشد؛ این تقاضا در شرایطی است که اگر تغییری هم در شرایط محیط اتفاق نیفتد» فرقی در حالات روانی و حرارتی فرد به وجود نخواهد آمد. به شرایط مذکور «ترجیح حرارتی» و به میزان دمای درخواست‌شده «دمای ترجیحی» گفته می‌شود. ترجیح حرارتی معمولا با مقیاس سه‌گانه مک‌اینتایر [بله-گرم‌تر (۱+) [خیر- (۰)] و [بله-سردتر (۱-)] سنجیده می‌شود. در این مقیاس به‌جز انتخاب حالت «خیر»» فرد در دو حالت دیگر علاقه‌مند به استفاده از دمای ترجیحی است (جدول ۳). خیلی گرم گرم کمی گرم خنی, کمی سرد سرد خیلی سرد بنابراین استانداردهای آشایشی حرارتی برای کمک به طراحان ساختمان با هدف تأمین شرایط راحتی در فضای داخلی لازم و ضروری هستند. ازاین‌رو شرایط خوب برای یک ساختمان» نه‌تنها از لحاظ آسایش» بلکه به‌خاطر مصرف بهینه انرژی و پایداری آن بسیار مهم تلقی شده و استانداردی که به‌دنبال تعریف قابل قبولی از آن باشد» باید همه اين‌ها را به‌عنوان عوامل در نظر بگیرد. در نتیجه در نظر گرفتن کاهش مصرف انرژی و در عین حال بهبود آسایش حرارتی داخلی سرنشینان بسیار مهم است. با توجه به رشد اقتصادی, تقاضای مداوم و فزاینده‌ای برای بهبود محیط‌های حرارتی داخلی و در نتیجه رشد تقاضای انرژی برای گرمایش و سرمایش وجود داشته است. با توجه به مطالب بالا پژوهش حاضر به بررسی رفتارهای سازگارانه در راستای دستیابی به آسایش حرارتی فصلی (تابستانه) در خانه‌های مسکونی از ویژگی‌های مشترک خانه‌های ویلایی این ناحیه می‌توان به کرسی بلند بودن, داشتن حیاط ایوان» سقف شیب‌دار و دارا بودن شرایط اقلیم یکسان و تفاوت‌های آن‌ها نیز به یک طبقه؛ یا دوبلکس بودن» قدمت بنا دار بودن آشپزخانه باز؛ پا مستقل با درب» فضای ورودی با واسطه و بی‌واسطه و داشتن حیاط پشتی اشاره کرد. در همین راستا از جمله ویژگی‌های مشترک خانه‌های آپارتمانی نیز دارا بودن آشپزخانه بازه ورودی بی‌واسطه, تراس و مستقل بودن واحد مربوط در آپارتمان‌های بالای سه‌طبقه و بیشتر و تفاوت‌های آن‌ها نیز استقرار در طبقه» جهت تراس و قدمت بنا شناسایی شد. همچنین درسایر ویژگی‌های معمازی این دز گوئد از خالسها پس فاصله فا سقفه ساحت تسا اقشاها وانوع مصالح به کاررفته در کف» سقف نمای بیرونی و نوع پنجره تفاوت کاملا آشکاری وجود دارد. در جدول ۴ نمونه‌ای از این جدول ۴: نمونه خانه‌های مسکونی ویلایی و آپارتمانی مورد مطالعه در شهر رشت مرور مطالعات پیشین بیانگر آن است که تاکنون مطالعه مدوّنی درباره ارتباط بین رفتارهای سازگارانه و آسایش حرارتی در این منطقه صورت نگرفته است. ازاین‌رو شناخت رفتارهای سا زگارانه و بررسی نقش آن‌ها در آسایش حرارتی مماری ساختمان‌های مسکوتی شهر رشت در محدوده زماگی کت راهظا مقاله حاضر است. این تحقیق از نوع پژوهش‌های کاربردی است و جمع‌آوری و اطلاعات مورد نیاز این پژوهش حال‌نگر می‌باشد. جمع‌آوری داده‌ها بر مبنای برداشت‌های میدانی» مشاهده» پرسش‌نامه و اندازه‌گیری پارامترهای اقلیمی خانه‌های شهر رشت در استان گیلان انجام شده است. پرسش‌نامه در این پژوهش به‌عنوان یک ابزار اصلی برای بررسی اولویت‌های رفتاری ساکنان ساختمان‌های مسکونی رشت با تمرکز بر تعیین محدوده آسایش حرارتی و دمای خنثی (سازگاری فیزیولوژیکی و روانی) به‌منظور بررسی سازگاری حرارتی فصلی استفاده شده است. همچنین از دو روش طولی و متقاطع به‌عنوان مکمل هم» در جمع‌آوری داده‌ها بهره گرفته شد. در روش طولی» جمع‌آوری داده‌های نظرسنجی از تعداد محدودی از پاسخ‌دهندگان در طول یک هفته یا یک ماه انجام می‌گیرد. در مدل طولی این امکان وجود دارد که میزان ثبات پاسخ‌دهندگان در پژوهش را بررسی کرده و روند سازگاری با شرایط در حال تغییر را مشاهده کنیم. اما به‌دلیل تعداد کم پاسخ‌دهندگان, امکان تعمیم نتایج به جامعه وسیع‌تر ممکن نیست. در حالت مقطعی» تعداد زیادی از پاسخ‌دهندگان و فقط یک بار در یک زمان خاص و فضای خاص ارزیابی می‌شوند. این نوع مطالعه نشان‌دهنده میزان تغییرات در پاسخ‌های افراد است و برآورد خوبی از یک جمعیت را نشان می‌دهد (2000 ۲1۵104۵71). تصویر ۲: دستگاه‌های مورد استفاده برای اندازه‌گیری ۸) دما و رطوبت (مدل12103) و ) سرعت جریان هوا (فلومتر۸7۹816) در راستای انجام پژوهش‌های میدانی در مطالعات آسایش حرارتی» نیکل و حیدری (2000 7761027 :1993 01ع371) تکمیل یکصد پرسش‌نامه را کافی می‌دانند» حجم نمونه با احتساب نقصان احتمالی ۱۳۳ (ویلایی) و ۱۳۲ (آپارتمانی) به دست آمد که درمجموع ۲۶۵ پرسش‌نامه برای بررسی ادراک حرارتی افراد در وضعیت واقعی و اولویت‌های رفتاری ساکنان برای تأمین آسایش حرارتی و اولویت‌های رفتاری در نظر گرفته شده است و پس از آن با تحلیل همبستگی بین متغیرهای اندازه‌گیری‌شده و توصیف تحلیل و استنباطی اولویت‌های رفتاری به بررسی سازگاری حرارتی می‌پردازد. هم‌زمان با تکمیل پرسش‌نامه» از دستگاه دماسنج و رطوبت‌سنج دیجیتالی رومیزی 10103 برای اندازه‌گیری دما و رطوبت و فلومتر ۸1۹816 برای اندازه‌گیری سرعت جریان هوا در فضای درونی و بیرونی استفاده شد (تصویر ۲ و ۳). چا د 8 6 2 1 ۴۱۵ ۱ 8 4 زگ تصویر ۳: تعداد نمونه اخذشده از مناطق پنچ‌گانه شهر رشت با توجه به تراکم جمعیت به تفکیک خانه‌های آپارتمانی و ویلایی شهر رشت دارای اقلیم معتدل و مرطوب بوده و متوسط درجه‌حرارت سالانه رشت ۱۵/۵ حداقل ۱۰/۶ و حداکثر ۵ درجه سانتی‌گراد است. مهم‌ترین ویژگی اقلیمی شهر رشت. بارندگی آن است» که به‌طور متوسط به بیش از ۱۳۰۰ میلی‌متر در سال می‌رسد. مقدار رطوبت نسبی آن در تمام ماه‌های سال زیاد است» به‌طوری که میانگین رطوبت نسبی سالانه بیش از ۸۰ درصد به دست آمده است. رطوبت زیاد وقتی با دمای بالا همراه باشد ناراحت کننده است» به‌طوری که در ماه‌های خرداد تیر» مرداد و شهریور رطوبت و دمای زیاد محیط هوا را نامطبوع می‌سازد. مطالعه میدانی برای تکمیل پرسش‌نامه و ثبت متغیرهای جوی در فضای بیرونی و درونی از ۸ تیر تا ۵ شهریور ۰ برای ساختمان‌های ویلایی و ۶ تیر تا ۳۰ شهریور ۱۴۰۰ برای ساختمان‌های آپارتمانی و در ساعت‌های ۰۱۰ ۲ ۴ ۶ و ۱۸ انجام شد (تصویر 5۸). در تصویر 58 توزیع فراوانی پرسش‌نامه‌های تکمیل‌شده توسط افراد در واحدهای ویلایی و آپارتمانی نمایش داده شده است. چنان که مشاهده می‌شود بیشتر پرسش‌نامه‌ها در ماه‌های تیر و مرداد تکمیل شده و به‌نوعی این دو ماه معرف فصل گرم شهر رشت هستند. در تصویر ۴ چگونگی فرایند انجام پرسش‌نامه: ۱۳۲ تفر در خانه‌های آپارتمانی و ۱۳۳ نفر خانه‌های ویلایی, اندازه گیری پارامترهای محیطی: دما رطوبت نسبی, سرعت جریان هوا (فضای داخلی و خارجی). اندازه‌گیری پارامترهای معماری: مساحت ساختمان, فاصله کف تا سقف. تعداد فضای درونی, جهت. اندازهگیری متغیرهای فردی -جمعیتی: جنس, سن, قد وزن, ترخ لباس» تحصیلات. ما ۷ ارگرسیون دو متغیره, رگرسیون چندمتغیره, تحلیل مولفه‌های مینا (۳۳۸) 2-۰۰ هه نک دک هر 0 را ۳ هس 2 هه هو ات وه 2و سا سا اوه .۰ 1 در جدول ۵ و ۶ ویژگی‌های فردی-جمعیتی و معماری خانه‌های آپارتمانی و ویلایی مورد مطالعه در شهر رشت آورده شده است. چنان که مشاهده می‌شود. هر دو تیپ از خانه‌ها از موقعیت و شرایط آب‌وهوایی مشابهی برخوردارند. نتایج آزمون 0.05 > ۲ متغیرهای مختلف موّلفه‌های مختلف فردی-جمعیتی خانه‌های آپارتمانی و ویلایی یعنی جنس» تحصیلات بیانگر تفاوت معنی‌دار بین فراوانی مشاهده شده و مورد انتظار طبقات مختلف > 8 است. بررسی رابطه بین متغیرهای خانه‌های آپارتمانی و ویلایی نشان می‌دهد که رابطه بین متغیرهای متناظر در هر دو سطح 5 >> ط و 0.01 > ۲ از نوع مستقیم و با شدت بسیار زیاد است؛ به‌عبارت ات فراوانی بین متغیرهای یکسان در هر دو تیپ از خانه‌ها هم‌سو و مشابه است. در همین راستا نتایج محاسبه آزمون ] جفتی متغیرهای فوق حاکی از آن است که تفاوت معنی‌داری بین متغیر جنس و میزان تحصیلات افراد پاسخگو در خانه‌های آپارتمانی و ویلایی قابل تشخیص نیست و هر دو نمونه مورد مطالعه در این دو ویژگی یکسان هستند. اما در سایر متغیرهای فردی-جمعیتی از قبیل سن» تعداد افراد ساکن» قد و وزن افراد پاسخ‌دهنده در دو جامعه آماری تفاوت معنی‌داری در سطح 0:05 > ۳ مشاهده شده و فرض صفر مبنی بر عدم تشابه ویژگی‌های فوق در این دو جامعه نمونه معنی‌داری ‏ مقدار 1 آزمون :درضد ‏ فراوانی جزئیات. آزمون درصد ‏ فراوانی جزئیات ۱ ۴۴ تک‌جداره با بر ی ۳ ۳ تک‌جداره پا جنس ای ۰-۹۱ ۰/۱۲۴- وشوو پر مر سس 9 ۸ ی در همین راستا ویژگی‌های معماری خانه‌های آپارتمانی و ویلایی در جدول ۶ آورده شده است. با توجه این ویژگی‌ها می‌توان گفت تفاوت معنی‌داری بین گروه‌های مختلف هریک از ویژگی‌ها در این دو تیپ از ساختمان‌ها وجود دارد. این مهم با استفاده از آزمون ٩ برای تمامی این ویژگی‌ها به‌استثنای متغیر جهت در خانه‌های آپارتمانی و نوع مصالح دیوار داخلی در خانه‌های ویلایی در سطح 0.05 > ۳ قابل اثبات است. به‌عبارتی عدم شباهت درون گروهی در هریک از متغیرهای معماری اعم از مساحت فضا مکان پاسخ‌دهی» نحوه دسترسی به فضا تعداد فضاهای خانه, فاصله کف تا سقف نوع مصالح کف و سقف نوع مصالح دیوار داخلی و خارجی» نوع پنجره و قدمت بنا نشان از تنوع معماری این دو تیپ از ساختمان‌ها دارد. همچنین رابطه دوبه‌دوی متغیرهای معماری خانه‌های آپارتمانی و ویلایی در تمامی موارد (به‌استغنای متغیر نحوه دسترسی به فضا و قدمت ساختمان) در هر دو سطح معنی‌داری 0:05 > و 0:01 > ۲ تأیید شده و این مهم بیانگر شدت و جهت مستقیم رابطه متغیزهای مورد نظر است. در نهایت نتایج آزمون ] جفتی متغیرهای معماری این دو تیپ از ساختمان‌ها بیانگر عدم شباهت و تفاوت بین گروه‌های مختلف متغیرهای جفتی در مقایسه با هم است. بنابراین باید گفت که تعداد نمونه‌های مورد مطالعه این دو تیپ از ساختمان‌ها از تنوع معماری و فردی -جمعیتی در تصویر ۶ درصد فراوانی فعالیت افراد در هنگام پاسخگویی به سوّالات پرسش‌نامه نشان داده شده است. با توجه به این تصویر ۳۳/۱ و ۳۱/۸ درصد افراد مورد سوّال در ساختمان‌های ویلایی و آپارتمانی در وضعیت «نشسته و بدون فعالیت» قرار داشتند. مجموع سهم افراد پاسخگو در سه وضعیت «فرد نشسته بدون فعالیت» و «درازکشیده بدون فعالیت» و «ایستاده بدون فعالیت» برای ساختمان‌های ویلایی و آپارتمانی برابر با ۵۷/۲ و ۸ درصد به دست آمد. علاوه بر این سهم گزینه «فرد ایستاده با فعالیت کم» و «سایر موارد»» روی‌هم‌رفته ۴۲/۹ و ۴۲/۲ درصد افراد پاسخگو در واحدهای ویلایی و آپارتمانی را در بر می‌گيرند. با توجه به گزینه‌های مورد بررسی در خصوص فعالیت افراد باید گفت تفاوت آشکاری بین این دو تیپ از ساختمان‌ها مشاهده نمی‌شود. بنابراین میزان فعالیت ساکنان آنقدر شدید نیست که باعث افزایش متابولیسم و تغییر احساس واقعی‌شان از شرایط فضای داخلی شود. سایر موارد فرد دراز کشیده بدون فعالیت ‏ فرد ایستاده با فعالیت کم فرد ایستاده بدون فعالیت ‏ فرد نشسته بدون فعالیت تصویر ۶ درصد فراوانی فعالیت افراد در زمان پاسخگویی به سوّالات در واحدهای مسکونی ویلایی و آپارتمانی شهر رشت تصویر ۷ درصد فراوانی و احساس حرارتی افراد در مقیاس اشری را نشان می‌دهد. بر طبق پروتکل پیشنهادی استاندارد اشری ۵۵ احساس حرارتی بین ۳+ متغیر بوده و محدوده بین ۱+ را محدوده آسایش برای حداقل ۸۰ درصد افراد در نظر می‌گیرد: این روش دارای ایو نمی (۰): کمی خنک (۱-): خنک (۲-) سرد (0۳) کمی گزم (4۱ گرم (۲) و خیلی گرم (۳) است. چنان که از تصویر ۵ پیداست» ۳۸/۱ و ۵۶/۸ درصد افراد ساکن در منازل ویلایی و آپارتمانی دارای احساس حرارتی خنثی هستند. بر اساس استاندارد فوق» در این تحقیق محدوده بین ۱+ شرایط مناسب برای افراد در نظر گرفته شده و در صورت تغییر شرایط به بیشتر از ۱+و کمتر از (- نارضایتی در افراد ساکن در این گونه مساکن به وجود می‌آید. با این فرض» درصد فراوانی افراد واقع در محدوده آسایش حرارتی برای ساختمان‌های ویلایی و آپارتمانی به‌ترتیب برابر با ۸۴/۲ و ۷۹/۶ به دست آمد. در تصویر ۸ رابطه دمای هوای فضای واخل دراازای مقیاس اشری نشان داده شده است. دامنه آسایش ساکنان بین ۱ تا ۲۹/۸ درجهه سانتی‌گراد در ساختمان‌های ویلایی و بین ۲۲/۸ تا ۳۱ درجه سانتی‌گراد در ساختمان‌های آپارتمانی متغیر بوده است. بین دامنه دمای خنثی با دامن دمای آسایش در واحدهای ویلایی و آپارتمانی تفاوت اندکی وجود دارده به‌طزری که آين کمیت:ذر آين تیپ از ساختمان‌ها بترتیب بین ۲۴/۲ ۲۲۷/۸۳۰/۶ ۳۲/۳ تغییر مسی کنن تفاوت موجود بین دامن دمایی آسایش ساکنان و دامنه دمای خننی از این مسئله ناشی می‌شود که محور از در نقطه ۱+ و صفر توسط خط رگرسیون قظع و در نقطه ۱- قطع نشده است. ازاین‌رو حد پایینی دمای آسایش و دمای خنثی در هر دو تیپ از ساختمان‌ها با هم برابرند اما حد بالایی این دو کمیت نیز با هم تفاوت داشته و حد بالایی دمای آسایش در دمای در این راستا دامنه آسایش دمایی ساکنان با توزیع نرمال (نمره 7) بررسی و مشخص شد که این دامنه در سطح اطمینان ۹۵ درصد و سطح معنی‌داری دوطرفه 0.025 > 0 پین ۲۲/۶۱ تا ۳۳/۱۸ درجه سانتی‌گراد در ساختمان‌های ویلایی بین ۲۱/۵۷۹ تا ۳۲/۱۳۳ درجهه سانتی گراد در واحدهای آپارتمانی متغیر است. به نظر می‌رسد تفاوت بین دامنه ین به‌اضافه سه انحراف معیار مثبت و منفی (36 + ) دمای داخلی فضای مسکونی ویلایی نسبت به واحدهای آپارتمانی بیشتر است و در هر دو تیپ از ساختمان‌ها به‌کارگیری توزیع نرمال بنابراین با مقایسه نتایج مقیاس اشری (۲۱) با توزیع نمره 2 (36 ۲ )4 نمی‌توان این دو را به‌جای هم استفاده کرد. همچنین قدرت سازگاری افراد شهر رشت نسبت به دمای آسایش استاندارد (۲۱ تا ۲۵ درجه) به‌میزان ۳/۱+ و ۴/۸+ درجه سای گراد در ساختمان‌های,ویلایی و۸/+ و + فرجه سانتی گرا در وآخدهای آپارتمانی بالتر از خه پاییخ و بالای دامنه استاندارد در دور گرم سال قرار دارد. این مهم نیز با در نظر گرفتن مقیاس نمره 7 برای ساختمان‌های ویلایی برابر با ۱/۶(۱+ و ۸/۱۸+ و برای واحدهای آپارتمانی برابر با ۰/۵۷۹+ و ۷/۱۳۳+ به دست آمد. درصد فراوانی 8 پد آپارتمانی .60 درصد فراوانی 8 ویلایی 3 5 کال 2 3 3 2 1 ۰ 3 2 3 تصویر #۷ فراژانی احساس حزارتی افزاد خر واحذهای ویلایی و آپازتمانی هر رقت ۰۰. 3 83 3 6 ان 9 بت 0 08 8 3 1 ۰.۰ و وم و و و0 2 ۰ ۰ و 33 31 2 27 25 23 21 33 31 29 27 25 23 دمای داخل به درجه سانتی گراد دمای داخل به درخه سانتیگراد تصویر ۸: رابطه بین دمای فضای درونی و احساس حرارتی (مقیاس اشری) در واحدهای ویلایی و آپارتمانی شهر رشت جدول ۷: توزیع احتمال دامنه آسایش حرارتی افراد در مقیاس اشری و توزیع نرمال (نمره 2) ساختمان‌های وبلایی و آپارتمانی شهر رشت چنان که می‌دانیم لباس یکی از راهکارهای سازگاری افراد برای رسیدن به آسایش در فضای مسکونی است. لباس دارای خاصیت عایق است که یک عامل کلیدی برای تنظیم اتلاف گرما و راحتی حرارتی بدن انسان است. در این تحقیق, داده‌های عایق لباس (210) از طریق پرسش‌نامه جمع‌آوری و بر اساس استاندارد ۸517۸55 برآورد شده است. در تصویر ٩ رابطه بین دمای داخل با نرخ لباس (10ع) محاسبه و معادله رگرسیونی خطی آن نمایش داده شده است. در دوره گرم سال (تیر مرداد و شهریور) نرخ لباس (10ع) در دامن بین ۰/۰۷ تا ۰/۵۹ با میانگین ۰/۲ و انحراف‌معیار یرای ساختمان‌های ویلایی ودز دامن ۰/۰۴ ۰/۸ با میانگین ۰/۲۴ واقجرافممیاز ۰/۹۳ برای ولختهای آپارقغانی در تغییر بوده است. چنان که مشاهده می‌شود با افزایش دمای فضای داخلی و بیرونی ساختمان‌های ویلایی تغییر قابل ملاحظه‌ای در مقدار نرخ لباس (10ع) اتفاق نمی‌افتد و تغییرات با افزایش دما ثابت است. اما در واحدهای آپارتمانی روند کاهش نرخ لباس (10)) با افزایش دما رخ می‌دهد. زیرا شیب معادله رگرسیونی منفی است. در همین راستا مقدار انحراف‌معیار نرخ لباس برای 36+ در حدود ۰/۳ و ۰/۳۶+ برای ساختمان‌های ویلایی و آپارتمانی با دامنه تغییرات ۱- تا ۰/۵ و ۰/۱۲- تا ۰/۶ از میانگین به دست آمد. در نتیجه مقايسه 2-36 با مقدار حداقل و حداکثر نرخ لباس در هر دو تیپ از ساختمان‌ها نشان می‌دهد که انحراف‌معیار فوق دامنه تغییرات نرخ لباس را در بر نگرفته و تخمین درستی از دامنه نوسان نرخ لباس ارائه نمی‌کند. در همین راستا تصویر ۱۰ نیز نمودار پراکنش» ضریب همیستگی و معادله خط رگرسیونی نرخ لباس (10ع) با دمای بیرونی را نشان می‌دهد. به‌طوری که روند تغییر نرخ لباس با تغییرات دمای فضای بیرونی در ساختمان‌های ویلایی ثابت بوده و در واحدهای آپارتمانی این نرخ با افزایش دما کاهش می‌پاید. 32 39 28 26 24 22 33 31 و29 27 25 23 دمای داخل به درجه سانتیگراد دمای داخل به درجه سانتیگراد تصویر ۸ رابطه بین دمای فضای درونی و نرخ لباس (10)) در واحدهای ویلایی و آپارتمانی شهر رشت ۹ 37 34 31 28 25 22 4۸ 37 34 31 28 25 22 دمای خارج به درجه سانتیگراد دمای خارج به درجه سانتیگراد تصویر ۱۰: رابطه بین دمای فضای بیرونی و نرخ لباس (10ع) در واحدهای ویلایی و آپارتمانی شهر رشت در این راستا انسان‌ها ممکن است از شرایط حرارتی محیط داخلی منزل مسکونی خود احساس نارضایتی نداشته باشند» اما به تغییر آن در جهت بهبودی علاقه‌مند باشند. برای مثال فردی علاقه دارد که هوا کمی خنک‌تر باشد. این تقاضا در شرایطی است که اگر تغییری هم در شرایط محیط اتفاق نیفتده فرقی در حالات روانی و حرارتی فرد به وجود نخواهد آمد. به شرایط مذکور «ترجیح حرارتی» و به میزان دمای درخواست‌شده «دمای ترجیحی» گفته می‌شود. ترجیح حرارتی معمولا با مقیاس سه‌گانه مک‌اینتایر [بله-گرمتر (4)۳۱ [خیر- (۰)] و [بله-سردتر (۱-) ] سنجیده می‌شود. در این مقیاس به‌جز انتخاب حالت «خیر»» فرد در دو حالت دیگر علاقه‌مند به استفاده از دمای ترجیحی است. در تصویر ۱۱ ترجیح حرارتی ساکنان ساختمان‌های ویلایی و آپارتمانی به‌تفکیک برای دوره گرم سال آورده شده است. در این راستا از ساکنان درباره ترجیح حرارتی دمای محیط مسکونی سوّال شد. نتایج نشان داد که در حدود ۴۵/۱ و ۵۶/۱ درصد افراد مورد سوّال در ساختمان‌های ویلایی و آپارتمانی» به تغییر دمای محیط علاقه‌مند نبوده و به‌نوعی شرایط خنثی (بدون تغییر) را انتخاب کردند. ۵۲/۶ درصد ساکنان ساختمان‌های ویلایی ترجیح حرارتی «سردتر شود» و ۲/۳ درصد افراد ترجیح حرارتی «گرم‌تر شود» را پیشنهاد کردند. این مهم در مساکن ویلایی برابر با ۴۲/۴ درصد «سردتر شود» و ۱/۵ درصد «گرم‌تر شود» به دست آمد. در نتیجه می‌توان گفت درصد افراد علاقه‌مند به گزینه ترجیح حرارتی «سردتر شود» در واحدهای وبلایی بیشتر از ساختمان‌های آپارتمانی بوده و همین‌طور درصد افراد علاقه‌مند به گزينه ترجیح حرارتی «گرم‌تر شود» در ساختمان‌های ویلایی فرق چندانی با واحدهای آپارتمانی ندارد. در نتیجه نیاز به تنظیمات محیطی برای خنک کردن فضای داخلی در ساختمان‌های ویلایی بیشتر از واحدهای آپارتمانی است. تصویر ۱۱: ترجیح حرارتی ساکنان ساختمان‌های ویلایی و آپارتمانی شهر رشت در این پژوهش فرض بر آن است که افراد برای کاهش اثرات عدم آسایش در فضای مسکونی» رفتارهای سازگارانه شخصی و محیطی از خود بروز می‌دهند. این موضوع از این اصل سازگاری مشتق شده است که «اگر تغییری در شرایط حرارتی رخ دهد که باعث عدم آسایش شود مردم به‌شیوه‌های مختلف درصدد بازیابی آسایش خود هستند». ازاین‌رو ساکنان خودشان را با فضای درونی ساختمان با اتخاذ رفتارهای سازگارانه از قبیل باز کردن پنجره» تغییر لباس» تنظیم پرده‌ها کنترل گرمایش و سرمایش و سیستم تهویه انطباق می‌دهند. بنابراین افراد در هنگام سازگاری با فضای درونی» رفتارهای تطبیقی مختلفی را انجام می‌دهند که این رفتارها همچنین می‌تواند بر میزان پذیرش محرک تأثیر بگذارد. بنابراین سازگاری رفتاری و روانی ساکنان بر میزان راحتی و رضایت آن‌ها در ارتباط با فضای داخلی ساختمان مهم است. در جدول ۸ اولویت‌های رفتار حرارتی افراد در صورت گرم‌تر شدن فضای داخلی مساکن ویلایی و آپارتمانی در ماه‌های گرم (تیر» مرداد و شهریور) آورده شده است. در این جدول» شش گزینه «کم کردن لباس»» «دوش گرفتن»» «نوشیدن مایعات خنک»» «باز کردن پنجره‌ها» «روشن کردن سیستم سرمایش» و «تغییر مکان» برای پرسش‌شوندگان مطرح شده است» که افراد اولویت شخصی خود را به‌ترتیب از گزینه اول تا ششم مشخص کردند. نتایچ این جدول نشان می‌دهد که گزینه «کم کردن لباس» با ۳۵/۷۱ و ۳۱/۴۳ درصد به‌عنوان اولویت اول و دوم و درمجموع ۴ درصد افراد پاسخگو این گزینه را به‌عنوان اولین و دومین راهکار برای دستیابی به آسایش حرارتی در فضای داخلی ساختمان‌های ویلایی انتخاب کردند. همچنین ۳۱/۸۸ و ۲۸/۹۹ درصد افراد گزينه «نوشیدن مایعات خنک» را اولویت سوم و چهارم انتخاب کرده و در کل ۶۰/۸۷ درصد این گزینه را به‌عنوان راهکار سوم و چهارم برای مقابله با عدم آسایش حرارتی در خانه‌های ویلایی می‌دانند. در این راستا اولویت پنجم این افراد با ۳۱/۸۸ درصد» گزينه «تغییر مکان» و در نهایت اولویت ششم افراد پاسخگو نیز گزينه «تنظیم ترموستات و روش کردن سیستم سرمایش» در نظر گرفته شد. نتایج به‌دست‌آمده از اولویت‌های رفتاری افراد در واحدهای آپارتمانی نشان می‌دهد که گزينه «کم کردن لباس» با ۱ درصد به‌عنوان اولویت اول و گزینه «دوش گرفتن» با ۲۹/۸۹ درصد به‌عنوان اولویت دوم توسط افراد انتخاب شد. در همین راستا سومین اولویت رفتاری افراد با ۲۹/۵۵ درصد گزینه «نوشیدن مایعات خنک»» اولویت چهارم و پنجم نیز گزینهه «تغییر مکان» به: با ۲۵/۵۸ و ۲۳/۷۲ درصد و در نهایت «باز کردن پنجره‌ها» با ۶۰/۴۷ خرصهجفعتوان آولوینق تشم توسط افراه سکن کر واحنهای آپارقماتی ,خر نظر گزفته لته بر اساس نام آفراه ساکن در ساختمان‌های ویلایی و آپارتمانی از راهکارهای غیرفعال از قبیل کم کردن لباس, نوشیدن مایعات خنک» باز کردن پنجره‌ها و تغییر مکان در مقایسه با راهکارهای فعال از قبیل روشن کردن سیستم سرمایش برای مقابله با عدم آسایش حرارتی استفاده می‌کنند. بنابراین باید گفت در ساختمان‌های ویلایی و آپارتمانی انتخاب صحیح گزینه کم کردن لباس توسط ساکنان به‌عنوان اولویت اول» به‌نوعی نگاه هوشمندانه و سازگارانه آن‌ها را در مواجهه با عدم آسایش حرارتی در جدول ۸: اولویت رفتار حرارتی ساکنان واحدهای مسکونی ویلایی و آپارتمانی شهر رشت در فصل گرم تغییر مان ۱ دوف کددن ‏ باز کردن پنجره‌ها انوشیدن مایعات خنک ‏ دوش گرفتن ‏ کم کردن لباس ‏ اولویت ‏ آنوع واحد و فصانامه,ممازق یرای مکان _ روشن کردن نسیستم سرمایش یازگردن پنجره ها نوشیدن مایعات خنگ .دوش گرفتن کم کردن لباس بو هن ی ۹ روشن کردن پوس نگ و و را مان یی بت موی وه شماره ۳۱ - بهار و تابستان ۱۴۰۱ تغر مکان ‏ سیستم سرماییی ۱ باز کردن پنجره‌ها نوشیدن مایعات خنک دوش گرفتن کم کردن لباس اولویت ‏ نوع واحد مکان ‏ روشن کزدن سیستم سومایش_بازکردن پنجره ها نوشیدن مایعات خنک دوش گرقتن کم کردن لاس تصویر ۱۳ اولین و دومین اقدامی که ساکنان واحدهای مسکونی وبلایی و آپارتمانی در مواجهه با گرما انجام می‌دهند. نشان داده است. بیشتر افراد از شش گزينه «نوشیدن مایعات» «پوشیدن لباس گرم‌تر» «بستن پنجره‌ها» «تغییر مکان» و «باز کرون پرده‌ها» و «تنظیم دمای سیستم سرمایش»» گزينه آخر را انتخاب کردند. به‌عبارتی اولین و مهم‌ترین اقدام ساکنان ساختمان‌های ویلایی و آپارتمانی نیز تنظیم دمای سیستم سرمایش است که به‌ترتیب ۴۶ و ۵ درصد فراوانی ساکنان را تشکیل می‌دهند. در همین راستا دومین اقدام موّئر در صورت احساس سرما نیز پوشیدن لباس گرم‌تر بوده است که ۱۳ و ۱۷ درصد ساکنان از این روش برای گرم کردن خود استفاده می‌کنند. علاوه بر اين» نوشیدن مایعات و تغییر مکان نیز نقش قابل ملاحظه‌ای در گرم شدن افراد دارند. بنابراین استفاده از روش‌های غیرفعال توسط ساکنان برای تأمین گرما و آسایش در دوره گرم سال بسیار چشمگیر بوده و باید گفت انتخاب راهکار غیرفعال در فصل گرم سال نشان از انتخاب هوشمندانه ساکنان واحدهای مسکونی بوده و منجر به کاهش و صرفه‌جویی در تصویر ۱۳: اولین و دومین اقدام در فصل گرم سال در صورت احساس سرما در واحدهای مسکونی وبلایی و آپارتمانی از مدل رگرسیون چندجانبه برای تعیین تأثیر عوامل محیطی» معماری و فردی و جمعیتی بر رضایت ساکنان از آسایش حرارتی فضای مسکونی ویلایی و آپارتمانی استفاده شد. در این مدل» آسایش ساکنان در مقیاس اشری به‌عنوان متغیر وابسته و متغیرهای مختلف عوامل محیطی,» معماری و فردی و جمعیتی به‌عنوان متغیرهای مستقل در نظر گرفته شدند. در جدول ٩ نتایج مدل رگرسیونی چندجانبه آورده شده است. در این جدول, میزان ضریب همبستگی چندجانبه 40 ضریب تبیین (1» ضریب تبیین تنظیم‌شده ۸.1 آزمون دوربین-وانسون» مقدار 1» معنی‌داری (518.)» مقدار ثابت معادله رگرسیونی (01381801))) و همچنین ضرایب آن برای متغیرهای مستقل معادلهه رگرسیونی (,8... ,8,:8) آورده شده است. میزان +1 برای واحدهای مسکونی ویلایی و آپارتمانی برابر با ۰/۷۰۲ و ۰/۶۷۷ به دست آمد این در حالی است ضریب تبیین این رابطه برای ساختمان‌های مورد نظر به‌ترتیب ۰/۴۹۳ و ۰/۴۵۹ به دست آمد؛ به‌عبارتی ۴۹ و ۶ درصد از تغییرات متغیر وابسته (آسایش حرارتی) توسط متغیرهای مستقل مورد بررسی قابل تبیین است. اما تفاوت بین 18 و ۸4.1 بیانگر آن است که ۸.1 نسبت به ت٩1 از کارایی بیشتری برخوردار بوده و از ورود متغیرهای غیر موّثر در رابطه جلوگیری می‌کند. بدین ترتیب مقدار ۸.۶ رابطه رگرسیونی چندجانبه برای ساختمان‌های ویلایی و آپارتمانی ۰/۴۲۳ و ۰/۳۸۳ محاسبه شد. آزمون دوربین-واتسون که نشان‌دهنده استقلال باقی‌مانده‌هاست برای ساختمان‌های وبلایی و آپارتمانی برابر با ۲ و ۱/۸۹۱ محاسبه شد و چون مقدار این آزمون نزدیک به ۲ است استقلال باقی‌مانده‌ها از آن مستفاد می‌شود. همچنین بزرگی مقدار 7 در سطح معنی‌داری 0.05 > 0.000 < و5 بیانگر آن است که مدل رگرسیونی مناسب بوده و بیشتر تغییرات متغیر وابسته در مدل رگرسیونی دیده شده است (جدول ٩). ضرایب 3 نیز وزن موّثر هر متغیر بر آسایش حرارتی در معادله رگرسیونی چندگانه است. این ضریب برای دمای فضای داخلی (۰/۳۵۲)» سرعت جریان هوای بیرونی (۰/۱۵-)» تعداد فضای داخلی (۰/۱۸۹) و ترجیح حرارتی (۰/۴۸۴-) در ساختمان‌های ویلایی و مساحت ساختمان (۰/۳۰۵) و ترجیح حرارتی (۰/۵۲۴-) در ساختمان‌های آپارتمانی نیز برای رضایت حرارتی ساکنان در سطح معنی‌داری 0.05 < .0 نسبت به سایر متغیرها مهم‌ترند. به‌طور خلاصه در ساختمان‌های ویلایی نقش عوامل محیطی در آسایش حرارتی ساکنان بسیار مهم بوده و عوامل فردی و جمعیتی در مرتبه دوم قرار دارد. در واحدهای آپارتمانی نیز عوامل معماری و فردی-جمعیتی در آسایش حرارتی جدول + نتایج مدل رگرسیون چندجانبه متغیرهای موّثر بر رضایت ساکن از آسایش در فضای مسکونی ویلایی و آپارتمانی شهر رشت ما5 مرزدرنم ۲ #زیتاییااکشد انم پدنشده دما 1۰۹ استانداردشده.. استانداردنشده ضریب ات عوامل ۲ ۰/۸۴۳۲ ۹ ۴ ۱/۶۸۷ ۶ ۴/۰۶- ثابت معادله (۵01فمه)) ۷ م۶۶ ۳۸ ۱/۲۵ عاا ۴۸اه هد ۱/۶۹ ۵۳۵ ۰ ۲/۸۹۷ ۹/۳۵۲ ۰/۰۴۸ ۰/۸۶ دمای فضای درونی ۵ ۰/۴۴۷ ۰/۵۲۶ ۰/۶۳۷ ۰/۶۵ ۰/۳۳ ۸/۲۱ ,۲/۸۹۷ ۹/۳ ۰/۳۳۳ ۹۷۳ ۸/۵۶ ۰/۵۳۳ ۰/۳۲ دمای فضای بیرونی ۵۵ ۵۳اه وا دز چا رت ۲۳۶ رد هد ها هس ۱ ۰/۱ رظوبت فضای درونی : ۵ ۰/۴۶۲ ۰/۲۷۳ ۰/۳۶۹ ۸/۳۷ ۰/۸۷ ۰/۵۲ ۲۳۸۵ ۰/۴۹ ۰۳۹۱۰۱ ۴۳ ۰/۰۰۶ ۰/۰۰۲ رطوبت فضای بیرونی ۸ ۰/۸۲۱ ۰/۲۰۳ ۱/۳۵۳ ۹اه ۹ ۱/۵۱ اع۱/۶ ی عا ۵۵۸ ۹۵۵ ۰/۴۲ ۰/۵۴۵ ۰/۳۲۱ سرعت جریان هوا (درونی) ۳ کر ۳ بوک هد ۳۳ هراد هر جر مس ور ور سرعت جریان هوا ۶۶ ۰/۲۲۴ ۹/۳۸ ۲۳ ۳۵اه ماع ۱/۶۸ معا ۱ ۰/۱۶۲ ۹/۱۴ له له مساحت ساختمان ۳ ۰/۶۲۸ ۲۸۴ ۱/۷۷ ۹۴ ۰/۸۴۶/۸۸۸ ۱۳۳ ۷۹ ۹ ۴ مات ۰/۲۸۵ ۳ فاصله کف تا سقف 3 ۱ ۰/۲۵۸ ۰/۲۳۲ ۳۵ ۶۲ ۰۴۲ ۵ ۱۵۵ ۵۵/۵۸ ۲/۹۶ ۹۸۹ ۰/۸ ۰۸۶۷ تعداد فضای درونی ۵ ۰/۸۵۱ ۰/۶۳۷ ۰/۴۷۳ ۹ ۲۰/۰۵ ۱/۹۲۳ ۰/۵۲ ۶ ۱/۱۹۲ ۰/۱۹ ۰/۰۸۲ ۰/۹۷ تعداد افراد خانوار ۹ ۰/۶۶۷ ۰/۵۷۵ ۰/۵۶۳ ما مات ۱/۴۸ ها معا ۴۴۳ وکا ما ما سن ۵ ۰/۵۲۳ ۲غ۰/۵۶ ۵۸ مرا دز دنه ند نیج قد 3 ۴ ۰/۵۶ ماجنا مان کر ۴ غود ها 00 ع0۵ ععا 0 وزن : ۵ ۰/۸۴۴ ۳۶۵ اه معا 1۶ م۵ ۱/۲۵۹ ۹۴ ۶۲ل ۴۸ا ع۶ لت ۸۸ ۵اه نرخ لباس 1 ۷ ۸۴۹ ماه ۳۴ات عفر ۴۵ ۲ات ۳۵ 0 له رطع کر ۰۸۱۲۳۸ ۸۲۹ ترجیح حرارتی ۳ ۰/۸۲۵ ۰/۱۷۸ ۱/۳۵۶ ۸/۱۸۲ ۰/۵۶ ۰/۰۷۶ ۱/۱۹۱ ۸۴/ه ۹۵ ۱/۶۸۴۲ ۹/۱۲۲ ۸/۵ ۰/۸۴ میزان فعالیت در همین راستا ۱۶ متغیر محیطی» معماری و فردی-جمعیتی به‌همراه مقیاس هفت‌گانه اشری برای شناسایی متغیرهای هم‌گروه و موئر بر آسایش حرارتی (مقیاس اشری) با روش تحلیل عاملی بررسی شد. آزمون 12۸10 برای ساختمان‌های ویلایی و آپارتمانی به‌ترتیب برابر با ۰/۵۷۹ و ۰/۶۱۴ به دست آمد که بیانگر کافی بودن متغیرها برای تحلیل عاملی هستند. همچنین ۱۷ متغیر پس از دوران متعامد به روش واریماکس در شش موّلفه قرار گرفتند که مولفه اول تا ششم ساختمان‌های ویلایی به‌ترتیب ۱۴/۷۲۸ ۱۲/۱۳۲ ۸۱/۵۸۷ ۱۰/۳۷۸ ۳٩۸/۹ و ۸/۰۲۴ درصد واریانس متغیرها و درمجموع ۶۵/۷۷۸ درصد واریانس کل را تبیین کردند. این مهم برای موّلفه‌های اول تا ششم واحدهای آپارتمانی به‌ترتیب برایر با ۱۵/۰۶۱ ۰۱۳/۰۶۳ ۱۰/۷۵۲ ۱۰/۶۵۴ ۸/۲۱ و ۷/۰۹۲ درصد و درمجموع برابر با ۶۴/۸۳۷۲ درصد واریانس کل به دست آمد (جدول ۱۰ و ۱۱) مهم‌ترین متغیرهای هم‌گروه با مقیاس هفت‌گانه اشری که معرف آسایش حرارتی در این دو تیپ از ساختمان‌ها هستند به‌ترتیب مقیاس سه‌گانه مک‌اینتایر» مقیاس هفت‌گانه اشری» دمای هوای داخل و سرعت جریان هوای فضای داخلی با بار عاملی ۰/۸۳۴ ۰/۸۲۶, ۰/۶۴۴. 9۰/۳۷۶ برای ساختمان‌های ویلایی مقیاس سه‌گانه مک‌اینتایره مقیاس هفت‌گانه اشری و دمای هوای فضای داخلی با بار عاملی ۰/۸۶۸ ۰/۷۶۹ و ۰/۴۹۷ برای واحدهای آپارتمانی شناسایی شدند. در نتیجه تأثیر ترجیح حرارتی (مقیاس سه‌گانه مک‌اینتایر) در هر دو تیپ از ساختمان‌ها با بار عاملی منفی بیانگر آن است که شرایط آسایش حرارتی در ازای کاهش دما و منفی شدن این مقیاس اتفاق می‌افتد؛ به‌عبارتی علاقه ساکنان به گزينه ترجیح حرارتی «سردتر شود» نیز بیشتر بوده است. علاوه بر این در ساختمان‌های ویلایی تأثیر جریان هوای داخلی يا تهويه هوا تأثیر مستقیم بر آسایش ساکنان آن دارد (جدول*۱۳). جدول ۱۰: آزمون کیزر-میر-آلکین برای کفایت نمونه برای تحلیل عالی جدول ۱۱: موّلفه‌ها و درصد تبیین هر موّلفه در حالت غیردورانی و دورانی در ساختمان‌های ویلایی و آپارتمانی شهر رشت مجموع مربع بارهای دوران‌يافته ۰ *جموع 7 مستخرح مقذار ونوه اولیه درصد درصد کل درصد درصد بو ۴ درص ٩ ادزصد کل ۸ ۱۴۲۲۸ ۲/۵۰۴ ۱۶/۵۴۲ ۹۶/۵۴۲ ۲/۸۲۰ ۰۱۶/۵۴۳۰ ۰۱۶/۵۴۲ ۲۸۱۲ ۱ ۶ ۱۲۸۳۲ ۲/۶۳ ۲۹/۲۳ ۰۱۹۲۸۳۱ ۲۶۴ ۲۹/۳۷۳ ۰۱۲۷۳۷ ۲۱۶۴ ۲ ۷ ۱۱/۵۸۷ ۱/۹۷ ۶ ۱۱/۳۲۳ ۱/۹۲۵ ۴۰/۵۹۶ ۱۱/۳۲۴ ۱/۹۲۵ ۳ ۴ ۱/۳۷۸ ۱/۶۴ ۵/۶ ۱/۴۹ ۱۸ ۵/۶ ۱/۴۳۹ ۱۸۳ ۴ ۵۵ ۸۹۳ ۱/۵۸ ۵۹/۴۴۲ ۸/۸۶ ۱/۴۳۴ ۵۹/۴۴۲ ۸/۸۳۶ ۱۴۳۴ ۵ ۸ ۸۲۴ ۱/۳۶۴ ۶۵۲۸ ۶۳۳۷ ۱/۹۷۷۰ ۶۵/۲۸ ۶۳۳۷ ۱/۷۷ ۶ ۱ ۱۵/۰۶۱ ۰۲/۵۶ ۱۹/۳۷ ۱۹/۳۵۷ ۳/۲۸۲ ۱۹/۳۵۷ ۱۹/۳۵۷ ۳/۲۸۲ ۱ ۴ ۱۲/۰۶۳ ۲۲۲۱ ۳/۹۵۲ ۱۲/۶۴۵ ۲۵۵ ۳۱۳۹۵۲ ۱۲/۶۴۵ ۲/۵ ۲ ۶ ۱۰۸۵۲ ۱/۸۲۸ ۴۲/۵۷۴ ۱/۶۲۲ ۱/۸۶ ۴۲/۵۷۴ ۱/۶۲۲ ۱/۸۶ ۳ ۹۵۳ ۱۰/۶۵۴ ۱/۸۱ ۵۱/۲۴۷ ۸۶۳ ۱/۴۴۴ ۵/۲۴۷ ۸۶۷۳ ۱۴۳۷۴ ۳ ۶ ۱/۸۸ ۶/۳۹۸ ۶۴/۸۳۲ ۸ ۶/۳۹۸ ۶۴۲ ۱۳۰۶ ۷/۱۰۹۲ ۶۴/۲ جدول ۱۳ بار عاملی هریک از متغیرها در حالت دورانی در ساختمان‌های وبلایی و آپارتمانی شهر رشت ۴ ۳ ۲ ۱ ۶ ۵ 5 1 ۲ ۱ آسایش حرارتی و چگونگی واکنش افراد ساکن در فضاهای مسکونی» یکی از موضوعات و مسائل مهم در خصوص مصرف بهینه انرژی محسوب می‌شود. در این پژوهش در ابتدا آسایش حرارتی و چگونگی سازگاری ساکنان واحدهای مسکونی وبلایی و آپازتمانی شهر رشت در فصل گرم مورد بررسی و سپس اولویت‌های رفتاری ساکنان این دو تیپ از ساختمان‌ها با هدف آسایش حرارتی شناسایی شد. همچنین با استفاده از مدل رگرسیون چندجانبه و تحلیل عاملی به روش موّلفه‌های مبنا (2۸) میزان رابطه و تأثیر عوامل محیطی, معماری و فردی-جمعیتی بر آسایش حرارتی افراد در مقیاس اشری تعیین شد. پاسخ پرسش‌های مطرح‌شده در این پژوهش نیز به شرح زیر ارائه می‌شود. پاسخ پرسش اول: ساکنان ساختمان‌های ویلایی و آپارتمانی از راهکارهای غیرفعال از قبیل کم کردن لباس» نوشیدن مایعات خنک» باز کردن پنجره‌ها و تغییر مکان در مقایسه با راهکارهای فعال از قبیل روشن کردن سیستم سرمایش برای مقابله با عدم آسایش حرارتی کمک می‌گیرند. همچنین کاهش نرخ لباس (10)) با افزایش دمای فضای داخلی و بیرونی ساختمان‌های آپارتمانی اتفاق می‌افتد و این موضوع در مورد ساختمان‌های ویلایی مصداق ندارد. پاسخ پرسش دوم: در صورت احساس سرما اولین اقدام ساکنان ساختمان‌های ویلایی و آپارتمانی نیز تنظیم دمای سیستم سرمایش و دومین اقدام موئر در صورت احساس سرما نیز پوشیدن لباس گرم‌تر بوده است. علاوه بر اين» نوشیدن مایعات و تغییر مکان نیز نقش قابل ملاحظه‌ای در گرم شدن افراد دارند. انتخاب راهکارهای غیرفعال در فصل گرم سال برای مواجهه با سرما بیانگر انتخاب هوشمندانه ساکنان بوده و باعث صرفه‌جویی در مصرف انرژی می‌شود. پاسخ پرسش سوم: در دوره گرم سال, سازگاری افراد شهر رشت نسبت به دمای آسایش استاندارد (۲۱ تا ۲۵ درجه) به میزان ۳/۱+ و ۴/۸+ درجه سانتی‌گراد در ساختمان‌های ویلایی و ۱/۸+ و ۶+ درجه سانتی‌گراد در واحدهای آپارتمانی بالاتر از حد پایین و بالای دامنه استاندارد آن قرار دارد. همچنین با مقیاس نمره 7 دامنه آسایش استاندارد ساختمان‌های ویلایی برابر با ۱/۶(۱+ و ۸/۱۸+ و برای واحدهای آپارتمانی برابر با ۰/۵۷۹+ و ۷/۱۳۳+ از دامنه استاندارد آن به دست آمد. در کل ۴۸/۱ و ۵۶/۸ درصد ساکنان منازل ویلایی و آپارتمانی دارای احساس حرارتی خنثی بودند. بر اساس استاندارد ۱+ اشری که دامنه شرایط مناسب برای آسایش حرارتی است و در صورت تغییر شرایط به بالاتر یا پایین‌تر از 2۱ نارضایتی در افراد به وجود می‌آید. در نتیجه درصد فراوانی افراد واقع در محدوده آسایش حرارتی برای ساختمان‌های ویلایی و آپارتمانی به‌ترتیب برابر با ۸۴/۲ و ۷۹/۶ به دست آمد و این نشان از سازگاری مطلوب افراد با شرایط حرارتی ساختمان دارد. دامنه آسایش ساکنان بین ۲۴/۱ تا ۲۹/۸ و ۲۲/۸ تا ۳۱ درجه سانتی گراد در ساختمان‌های ویلایی و آپارتمانی تغییر می‌کند. همچنین دامنه دمای خننی در این تیپ از ساختمان‌ها به‌ترتیب بین ۲۴/۲ تا ۳۰/۶ و ۸ تا ۳۲/۳ در تغییر بوده است. در این راستا دامنه آسایش دمایی ساکنان با استفاده از نمره 7 و در سطح اطمینان ۹۵ درصد و معنی‌داری دوطرفه 0.025 < 8 بین ۲۲/۶۱ تا ۳۳/۱۸ و ۲۱/۵۷۹ تا ۳۲/۱۳۳ درجه سانتی‌گراد در ساختمان‌های ویلایی و آپارتمانی به دست آمد. بنابراین در هر دو تیپ از ساختمان‌ها به‌کارگیری نمره 7 دمای فضای داخلی به‌جای گزینه ترجیح حرارتی «سردتر شود» در ساختمان‌های ویلایی بیشتر از واحدهای آپارتمانی است. ازاین‌رو تنظیم محیطی دما برای خنک کردن فضای داخلی در ساختمان‌های ویلایی بیشتر از واحدهای آپارتمانی احساس می‌شود. باید گفت درک رفتار ساکنان در ارتباط با آسایش حرارتی فضای داخلی مساکنویلایی و آپارتمانی بسیار بااهمیت است؛ به‌عبارتی دریافت اطلاعات از رفتارهای سازگارانه» ویژگی‌های محیطی, معماری و فردی و جمعیتی ساکنان می‌تواند در راستای بهبود میزان آسایش فضای درونی و کاهش مصرف انرژی و همچنین مدیریت آن موّئر باشد. نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش با کارهای تحقیقاتی عبداله‌زاده و دیگران (۱۴۰۰) و همچنین عیالی و دیگران (۱۳۹۸) تفاوت نسبتا آشکاری را نشان می‌دهد؛ زیرا اولویت‌های رفتاری ساکنان با توجه به تفاوت‌های اقلیمی در دو شهر شیراز و رشت با هم فرق می‌کند و رفتار ساکنان در مواجهه با عدم آسایش در فضای داخلی متفاوت است: این مسئله نیاز به درک و شناخت رفتارهای سازگارانه افراد در محیظاهای مسکونی اقالیم مختلف ایران را دوچاران گر یا در نهایت باید متذکر شد که رفتارهای تنظیمی ساکنان به‌عنوان اطلاعات ملموس و مور برای بهبود سطوح آسایش داخل خانه و کاهش مصرف انرژی در خانه عمل کرده و می‌تواند به‌عنوان یک مرجع مفید برای ایجاد دستورالعمل‌های مدیریتی برای افزایش آسایش داخلی» رضایت ساکنان و کمک به طراحی یک محیط مسکن سالم بر اساس رویکرد کاربر محور در این ناحیه از کشور باشد. با توجه به شرایط کرونایی در دوره آماربرداری و فشار روانی حاکم بر جامعه؛ امکان جمع‌آوری اطلاعات با مشکلات عدیده‌ای از جمله همکاری نکردن برخی از افراد در اثر مراجعات متعدد مواجه شد. شایان ذکر است این پژوهش برای اولین بار در این منطقه از کشور اجرا می‌شود و از نظر به‌کارگیری روش‌های تأکیدشده در ساخت و ایجاد بنا و بنیان‌های فیزیولوژیکی و روانی چون آسایش حرارتی منجر به رهاوردهای مثبت اقتصادی خواهد شد. از تمامی شهروندان عزیز شهر رشت که در تکمیل پرسش‌نامه‌ها و اندازه‌گیری‌های میدانی در شرایط سخت کرونا به - توکلی, الهه» زهراسادات زمردیان» محمد تحصیل دوست» و محمدرضا حافظی. ۱۳۹۸. ارزیابی نحوه رفتار بر مقدار مصرف انرژی؛ نمونه موردی: مجموعه مسکونی شهید پاکدل در شهر اصفهان. نشریه انرژی ایران ۲۲ (۳): ۲۹-۷ - زارع مهذبیه, آیدا شاهین حیدری؛ و آزاده شاهچراغی. ۱۳۹۵ بررسی کیفیت محیطی فضاهای داخلی با تأکید بر آسایش حرارتی در خانه‌های سنتی؛ نمونه‌های موردی: دو خانه قجری در شیر از. مطالعات معماری ایران ۵ (٩): ۰۱۰۰۸۵ - زارع مهذبیه, آیدا شاهین حیدری» و آزاده شاهچراغی. ۱۳۹۸. بررسی کیفیت محیطی داخلی خانه‌های قاجاری شیراز با تأکید بر آسایش حرارتی و نور روز؛ نمونه موردی: خانه نعمتی. معماری اقلیم گرم و خشک ۷ (۱۰): ۲۹۱-۲۶۹ /10.29252 :1001 - سرگزی» محمدعلی» منصوره طاهباز و اکبرحاج ابراهیم زرگر. ۱۳۹۹. رفتارهای سازگارانه و آسایش حرارتي تابستانه در فضاهای داخلی معماری بومی منطقه سیستان. معماری اقلیم گرم وخشک ۱۲(۸): ۱۹۶-۱۶۹ 10.29252/2000.2021.15847.1489 :100 - عبداله‌زاده» سیده مهسا شاهین حیدری» و علیرضا عینی‌فر. ۱۴۰۰. بررسی سازگاری حرارتی در آپارتمان‌های اقلیم گرم و خشک: مطالعه آسایش و رفتار حرارتی در آپارتمان‌های شیراز. فصلنامه علمی‌پژوهشی تقش جهان ۱۱ (۳): ۰۴۸۳۳ - عیالی» حامد هادی کشمیری» و خسرو موحد. ۰۱۳۹۸ بررسی سازگاری رفتار حرارتی ساکنان آپارتمان در راستای دستیابی به آسایش حرارتی در ماه‌های گرم؛ گالست 9 دی شبرگاز. معماری و شهرسازی پایتار ۱(7): 1۱ /10.22081 هط - مجیدی, فاطمه‌السادات» شاهین حیدری» محمود قلعه‌نویی» و مریم قاسمی سیچانی. ۱۳۹۸الف. ارزیابی و تحلیل وضعیت آسایش حرارتی فضای باز محلات مسکونی با استفاده از شاخصه‌های حرارتی (نمونه موردی: محلات منتخب شهر اصفهان). معماری و - مجیدی» فاطمه‌السادات؛ شاهین حیدری. مخمود قلعه‌نویی» و مریم قاسمی سیچانی. ۱۳۹۸ب. ارزیابی و مقايسه آسایش حرارتی در محلات مسکونی شهر اصفهان؛ مطالعه موردی: محلات علی‌قلی‌آقا و دشتستان. مطالعات معماری ایران ۸ (۱۵): ۶۴۴۷ :120 - مجیدی» فاطمه‌السادات, شاهین حیدری» محمود قلعه‌نویی» و مریم قاسمی سیچانی. ۱۳۹۷. تفاوت فصلی حدود آسایش حرارتی در محلات قدیم و جدید شهر اصفهان؛ مطالعه موردی: محلات جلفا و مرداویج. نشریه هنرهای زیبا-معماری و شهرسازی ۲۳ (۲): - مرتضوی علوی,» هدا شناهین حیدری» و نیلوفر نیکقدم. ۰۱۴۰۰ ارزیابی میزان آسایش حرارتی کاربران در اقلیم گرم و مرطوب؛ مطالعهه موردی: مسکن بومی جزيره کیش. فصلنامه مسکن و محیط روستا ۴۰ (۱۷۴): ۴۴-۲۹ -3160://[0۳6.1۳/371616-1 1787 - مرتهب» رامتین» و شاهین خیدری. ۱۳۹۴. ارایه الگوی صرفه‌جویی در مصرف انرژی با استفاده از معادله آسایش حرارتی در مجموعه‌های مسکونی اصفهان. کنفرائس بین‌لمللی معماری؛ شهرسازی» عمران» هنر و محیط زیست؟ افق‌های آینده (-10۸17 - هاشمی رفسنجانی» لیلی‌السادات» و شاهین حیدری. ۱۳۹۷ ارزیابی آسایش حرارتی تطبیقی در خانه‌های مسکونی اقلیم گرم و خشک؛ مطالعه موردی: استان کرمان. معماری اقلیم گرم و خشک ۷(۶): ۶۵۴۳ 2018.1422.ع10.29252/204 :120 -او 33 جز 0۲گ ۲0 [6۳۵ط1 1۵۳ کاصعلزعمج ۶و «منوقطعظ عخام‌علو۸ .2019 معقط۸ ۳۰ .3 هه م۸ 7 بط ۸۱-۸ - //اط ,رظ76) عع0اظ و اطع ۵۳ 0026۵ 0 و 70 *4 معنفودلم/3 معصنوانط امتصعلزومط ععنظ مزع و1 مدا رد2 داع 3۳۵0 000۳۲ ص156 م20 2022 3۰ 0و3 وصه ماک 130006 وظ 83002206 - ,۵۲۸۴۱:۸۵۸۵ 70۳۵۱ 1716۲۵0۳۵۱ +عمص‌ن انوم وصه بوانانطها۴ عخنصوم۲ که خاع ۳8 ۵ط 1 نصمنامامعل ۸ 6 م۸ ناصع دوعص عانظ عطا صز صمناهامحو۸ لفط .1998 ۵۶ع3 06 بل 8 200 وگ ی 8۳۵86 - .00053-4 (3۳05://00(0۳8/10.1016/50378-7788)97 83-96 :(3) 27 کو انس 0040 روط عمط رانهع27 ۵ ۵1 م0 606 زد 110-0 .2015 مصفناعه۳ سا وصه معصمعنه6 ۳۰ مصسعااق) .ی مگ و0310 - 370-0 ۵ وصادتا 0 2 ص36 کمک مه وصه معط ده معط وصنغواناظ رووهد- 72 378-4 :104 ,کو نس 0۵ و2۵ .هکم صطضوونش ناعصع6 عصندمک 40 000۳۲ لفط ۶و 310001 ع م۸ صه عصنمماع 06 .1998 عوط بک5 ی هه مظ 26۵ 126 - 360 006038 ۸/00 "کاصه م00 .2012 016960 ۷۷۰ 8 200 ,فطع 00۳ .5 ,۸06۹60 3۰ 8۰ ٩ واط ۳8۵ - ۳71۷1۳0111116110 ۵710 81019 کا06 2/0 وصه ساوز مطع 8 م06 ع دمص الصا ماع ۳ ۲و عمط ماه ان ۸ ۵1-1 136 ۵1 کدنا فاص ی‌نا2 ۸002 156 ص006 1 1دک 2018۰ 31/301606۳۰ ۰ 200 وا وفففقلهی - 0۳8/10۰ 109://001ظ .518-527 :119 ونن‌ناوط رو معط محوصنغوانسظ اماصعو عمط صز کععنه2۳ اصعصعنزل ۸ [2 زوم بر ما ک- 3/01 ح دمص معط ۵۵ روک وم ۸۵ 2021 ۵۹ 200 ۰ 3608 منک هی - ۰ ,1-15 :(22) 13 وا نطه‌صنه‌اکسک مصناندی ام و۸ اه عطا حز معصناندظ 0 0۵۳۲ [۵ 1۳6 ۶4و نامع نا 13 ۸۳ .2018 ها ۷۰ 5 .5 200 مفاشا با .5 .5 ,03۳286 ۷۰ و7 وقا0 - 2110۲ ۸ نکعامصناک آهعزم1۳ حز کوصنوانط انعم ما۷ والمها صز صونحمطعط عخمعل ۸ و و50 ععق۲ ۸ +عزدواهس۸ ۲0۶0۳۲ معط 1 10000۶ +2021 ۰ قصصنی وصه ۳۰ مصعاعی م۳۳ مانه1 - [3۳8://00 .53 :(3) 5 50066 17۳00 مهنم‌منطاط او صمفوعط عتمصنا 3-۸0 صذ موصتواندظ 1۳002 0صه گه رازه نتنآ ,کزفعط 8810 وکام 0۳۵۵ 1۳۵۳۹۵۵ ۹۵ ]۲0۱۳ ,7۳36۳۳۵ 2000۰ 53 م1100 - 40 (ل2۳ع۵5 3 صز ۸02065 2016 باهصع 0۳ .2 .5 0ص مصقلا 0۰ بق30:06 .5 ,18210۳۵086 6۰ .5 وچ 11008 - 694-۰ :116 ,و8100 0۵ برو عمط کوصنواناظ صذ «مزتهطع8 خصدم00 عمط - روم کم حصونای‌نامم۸ ۵5 00۳10۳۲ 3۳00008 1۵۳ 150-202۷7 01 نله 15۵ .2002 بامعزا٩ ۳۰ .7 هه م۸ 36۰ ,5 م1 - 667-4 :(6) 34 0ا تس برو۵۲ ,کاع ۳00 م1509 بحم۵ ۳۵ مادنا 6۵۵۵ ناهام ع م۸ عطا عصنهلم‌تا 2013 .۳ [ مزا وصه .ظ 7 آهزنط م۸ 37 ,5و۳ م13 - .40-55 :63 ,3۷1۳01117164 00۵ ودنف انس بعکدطاها 1 فعوصعاط صه فص کاطعنکدآ 310۳ :و100 ص۲0 0هه 0 ع16م۳60 برا۳1000 که هام۸ وصه کمفمطع8 ۵0 پوونک 0اعزج 2010 مصعطا0 .2ب 200 سل 8 ,11۷۵08 - :10 .235-245 :(3) 20 نف 10007 مکاص ص۳0 هعمج حز کاصعص وم مکصم) لفط 1 6۱۳ط 1 کاصهم060 0صه دق نمدمعدعک لفط .2019 اقو هل .5 فصه منفوصعطط۸ ۳۰ منل۸ .17 م۸ مقطنط10۳۵ - :0 ,364-378 :(4) 48 10۲۵۵ ۵ (ع0۲عع ودواسه بکمهدگ عنایع 10 هز ساونقطع5 آمنهم5 .۸ 00 بنل۸ .8 .3 کل رصاوق130 ۷۷۰ .3 نها .8 .17 ملنزد/3 ۵0ط۸ .7 .34 ماقطود‌کقط5 .۸ م۸ ۵ گط۷۵(ع1 - 7 عطنلواناظ اصعزظ وعصسط عمندده‌ددخ 16۶ دون معط عجنامعلش۸ صمناعهگعناد5 جعوتا 2014 هدک .0 7 ,277-295 :39 ,76168 برو ۵۲ عاط کیک 000 عاطمم هم باصعص ص۳۵ هصنطونا ۵ص عصنامم کات] 8620 عنامعلو۸ فص مگصم) معط کصعولنط) .2020 3/00 .۸ 200 مک .5 10۳۹۵ - :86 ,214 :۵۱ ,5و انس 00۵ و2۲ بعدمعهعک هصند33۵ فص هصنم-صم< سل کلممطک و2 عاهانان۵د۳ ۵ ۳۳۵۵۵۳ صهزوع1 ج هدنمماع06 .2018 .7 ومعسطظ هه بش۸ نصمتقاص30 یک 5 ,10۲۹۵۵ - .360-373 :179 ,5و انس یگ برو۵۲ 2 کسماتمطاع5 ع نحل ۸ 7 ۳۵66 ۵ 86200 وصنعدزمو۸ عمط 2012 3 7 نگل فصه .7 5 مطع مک 1 ,ع6ع[ - ب[0۹://00ظ 28-40 :(1) 21 3۷10۳۵ ملظ 0۳۵ 7000۴ مکاصعصدم۸ هز کمکصم6 ۳۷1۳0۵۵۵ 156۵1 ۸020006 ۶و کعنمععاد) 1066 خطع/۷ ما 0مطاع/ ۸ 2012 .8 ما3 200 .8 م۵ لا ول منشا - ۰ 2011 0ن 60 ز/8/10.1016 0۳ (08://80ط 312-320۰ :47 واه 0۵ روصم و زد6 1 6۵1 10 ۵۶ مزع که 000 ۸ 2015 ۳۰ آمعزا3 فص 34۰ اامعندی م۸ مف۵ 3/00۵2 - -249 :46 ,۳6۷105 برو ۵۲ عاط 0 تمکیگ 0۵ 6و0 +حصونشامگ وصه کاعنگده) ما۲ نعام‌مطع5 کات هز عصطامول۸ مهم لم00ط 1 که ق0029 .2008 ب6 مصفعصهی فصه 8 صناصم) ظ ملعللهز1/0 - 0401:100۰ ,2215-2223 :(12) 40 معوطواسه 000 توعد دعصتفوانسط 05666 ما۷ وااعسه< 1 10000 ۵۶ صمنام‌ع ۳ هز دصم 0 2002 با ک وسحتگط هه .1 5 10006 بل ,ممعله< - 615-621 :(6) 34 .8210 برو ۲ ,۸/۵۳۲۵ عکع وم ت-ص370 وصه عکعصه م73 8666 [ [00ع5 ,اع 1۵۵ 00000۷6 ۵۱ ۵۵۲۵ کع وهی ۳۵1۵ 0۳ 0۳۵۲-۸۵۵۵۳۵۵ 7۳0۳۳۵ .1993 ۳۰ بل ل0ع31 - ۸0201200 لفص0عط1 فص امکصم) م1509 2015 ۰ ز3 هه .7 معط .7 ۷/08 لا م208۵ - ,۳76017119 071 570173 00 ارگ ,77160۳7۵011۵ 9۳ مقصنط ۲ که جعم۸ 010 ۵۳6 50 حز موصنل ات8 0806 وه امناصعل زد و۳۱۵۲ وتا ۵ ۵۲۵۳6۵ ]0۲ ,11۵۲۵0۵ 3۳۵ ۸۵ 0۳۵ (0 ۸ )و ۲0۵0 ۸ 0۳۵ 1۵000 ۰ 200 ,3206706005 ۰ بفصهاامگ 36۰ ناومصنص۸ 36۰ مک ,200 0ص ص80 م۸ وقنط2۵ع3 بط5 .0 ,20ص اه - هنز کصوزکنص۳ عوفدم صمطحع) هه دنام کطم6 وم 0 امطاعک33۵ که م0 ٩۸ 2020۰ ص09 دموا وصنصع0ه ملوصزم ج که خصعصم 00610 .2018 بامعزا3 ۳۰ بل وصه کرام .۸ 36 و.ظ .13 زنط - ,۸۲/۵۵۳۵ .کع 0۵11 مکعصو مت هز معط اصقهمه0 نوم ما مکصی معط عمعفه ۵۳ معط 5-63 002/247 08/101 ن00//:ف0اط 310-321 :(3) 1 مه ۲ عا0 1 ات756 هز اگم 109۵ 1۳9۵6 ۵۶ عمج ۸ 2015 8 ک9طصقت ۵ص .ی ٩ معنوعه ۷ ۳ ۸ ,300 - ومد م۲۶ امس عط1 ۵۳ کعزیعاهاگ امد 1۷۸۵۴ خمع 0 ۶و ۲۳۵۵ .2021 بسن بل هه بل مناچط - 01 ,1-20 :(21) 13 بونانطه‌ تنماک مکاصعصدم۸ ععنطحطونتت هز «منتمطعط عمحل ۸ 166۵6 1360۳00208 3/0061 ۲00۳1 عخامعل۸ 2019 34 مطماعگط وصد ۳۰ (ص 0 ,مک م00 هگ - ۰ :(1) 8 روها0 720 91۵۵۲8 آمسهعان ۸ ۱۲٩ آمد سمل عولط امتصعفنومط 4ات ۵ جم؟ خصعنوهی -رن۸ ۶و 3/0065 آمعناعنهاک فص معط 1 ۵۶ دمعهم ۲0 2009 هلاک 36 0صه 36 اف ما5 - .00۵05 عنافصناع عععصومهت موه نامک عمط چ هدز سامنهطع8 عهددتا خندتا-ومند‌نانودم6 41 13000 .2017 26۳ 06 ۴ هه و2 1 نگل [ ب106 [ مس خاک هناگ لا لا ,5028 - ,7۸۵۲۳۵۸۵۳۵ 10۳ فصن مصنزصه1 صذ کوصنوانسط آمناصعازومج جز و3006 و۲ لفط عخمع۸ فص 19-2 ,1627-1634 ,205 ,(157۸602017) و 00۵0 ۸ ۵۳۵ ۷۵۵/۵0۵ وو00ع7 ۵۳۵ سام‌مر رک 86320۵1 200 0گ09) لف0عط1 که ددع1 2020۰ بحه7 ۰ هه مصنا .8 رمق .8 و72 ,۵08 - :07 ,217 ,8310295 0۳۵ برو۵۲ ۳ وصنزنهطظ صز کاصعصصوعف ۴ عمط حز عام‌0ع2 +0106 که کاصعصعدز ۸ 6 1011۵1 2018۰ 0ط2 ۰ هه ,تمعصسمعطقطای ب۸ م1162 ۰ بصن .8 ,10۵ 24۰ ,306 106 8 72 ,۷/۵۵8 - 181-3۰ :138 ,31۷1۳01167 0۵ و داتسا عم عسوو هنت ۸ سکم لفط 1 صز ات8 01806 صز اک لمصسعط ۲ که 3/1006 دوزددصوم ۸ 10-5 .2012 بساگ .0 بل 2040 یگ ,۹/۵ - 8 5۳۵۷ 00650521۳6 ۵۳ 0عع8 روک گم لمصهط 1 .2017 0 130 ۵۵0 ۷۷ 3۵ 2 ,فقط7 - 40 506166 ,۷1۲۵/۵۳۸۵ ]۵ مهس 10۳۳۵0۵۱ مقصنط) ها کعصم7 عامصسناک کص 08 جز کاصدم06 ادا مه کادعصاندم۸ فص ک۵لا۷ صز هام۸ (دمز 250 8 ا(اژ۵۳5 ص۲7 وهعش عنصه اد مطصو۳ظ نع معسعانط خر ۶و اصعص م36 معاهلونوصه6 .8.0 ۶ وازه ندتآ ,کاس 31۵6 ۵۶ عوعلام) معسهعانطسظ ۵۶ [ممطل5 بتمکوع] 0۳۵ اهنت م۸ نماد مطصدظ ص16 مدع معساعانطاس۸ هام6 مامکقع] 0۳۵ ومه وزامسقص0 عم عمصمص ندز معط فص عطا ۶و عده دز «مزقطط کصعلزده ۸ )ارحص 06 کز از موز عحص معط ۶و اخمح دصرد کاصعل زد عمصزگ صعتععل عصنواندط 205 612105 2020106 + نعط) ۶و همطل اصعز که هط 1۵ ددع ومد (ع66 ۳۵006 هصق امه امصطا ۲06ص ۵ له هنز عص‌گره وصنلواندط از 6ام060 ۵۶ 10۳5 ۵ط6 عنامعقه عطا عامعناکه صز ما عصنه و۳۵6 قنط 1 یعدم 8 )هل 156 باق ۶و کاصعص اعد فصه کعللنی دز ادمکصمعنل تمصصعطا ۵۶ عصمتنوصیمی 5و5 8610 00 3860 کعصنا اه 0 ما50 6طا ۵ 2021 ۴۲و +عصصدد عط) عصسل 0۳60260 6 علع 0 633100ع ۳ 2216 انم همه عمط وصه ,دعتمصصتگعی حلعامعط) مه وه 0۶:11 کاصعل زکع۲ عط 02 5796 وصه 489۵ اهطا مد معمتوص5 156 «عزد همه حاحل 10۶ 1:60 ۸۹۵۳ ۲۳۵ ۵ عصنامعه فصد ,ددع5 معط نهد هط کععصنااه 0 خمعصاحدمه 6 1۵80601 ,8096 هه 8446 که #عمصنصعاعل کد مخص0هه امصط) بر-م) قامعا عط عدمصسم +علسحلوصما٩ عطا صقطا +عطعنط که کاصوزدم عطا ۵۶ عومد ا+تصمه هط علها ۵۲۵ امه امد ععنطعه ۵ عاصعلزه و فمصمانامد ندعم 10۳01 1 136 .12065 عماعصعطا فص ,۵00/5 عصنص0ه مکعع ۵۵۳۵ فامه عصفملصعل مععطاماه 1606۵6 10001 ۷۵۳۵ اوه هزوم عامنااه عطا جز کعاطاهم اهاز 8 ,کقالزی رز 0۳616۳606 6۳0۵ ,دعع503 موز گم +عطصحه ,50660 خن 00۳000۳ [۵ ۲6۳ 136 0۶ 01۵66 .کادع هم صن ماگنه وصد ععدم گم معط 200 مقعحه 0 ۳۵206 ۵طا وصه کلعلوصعاد عطا صقطا کعس همم +عطونط که هسنط عهمد: ص00 ۳ ۹۵۶18 0۳۵6۳۲۷ ۵ کصاعط کادعلزکه گم عانطهط نمده‌کدع5 0ص کممزتقمط0ط 1016۳۵6 [۵ 136۳ ,1۵۳06۳۵0۳6 اخاحهط ,عق 06 مکی مکی ۵ص :۳5(ع1

رفتار ساکنان یکی از عوامل اصلی تأثیرگذار بر مصرف انرژی و طراحی ساختمان هاست. با توجه به اینکه افراد بیشتر وقت خود را داخل خانه سپری می کنند، داشتن شناخت کافی از رفتارهای سازگارانه و چگونگی تعامل افراد با سیستم های ساختمان در راستای بهبود آسایش حرارتی ساکنان و کاهش مصرف انرژی، امری مهم و ضروری تلقی می شود. ازاین رو بررسی رفتارهای سازگارانه افراد در مقابل عدم آسایش حرارتی در خانه های ویلایی و آپارتمانی شهر رشت، هدف این پژوهش است. بر اساس مطالعه میدانی و از طریق پرسشنامه، اطلاعات مورد نیاز خانه ها در طی تابستان 1400 تهیه و از مدل رگرسیونی دومتغیره و چندمتغیره برای تحلیل داده ها استفاده شد. یافته ها نشان داد که 48 و 57 درصد ساکنان خانه های ویلایی و آپارتمانی دارای احساس حرارتی خنثی بوده و بر اساس استاندارد اشری (1±)، آسایش حرارتی به ترتیب برابر با 84 و 80 درصد به دست آمد. همچنین محدوده آسایش حرارتی ساکنان نسبت به استانداردها بالاتر است. از جمله راهکارهای غیرفعال ساکنان برای دستیابی به آسایش حرارتی نیز کم کردن لباس، نوشیدن مایعات خنک، باز کردن پنجره ها و تغییر مکان در مقایسه با راهکارهای فعال برای مقابله با عدم آسایش حرارتی تعیین شد. تأثیرگذارترین متغیرها در معادله رگرسیونی چندگانه نیز دمای داخلی، سرعت جریان هوای بیرونی، تعداد فضای داخلی و ترجیح حرارتی در خانه های ویلایی و مساحت ساختمان و ترجیح حرارتی در خانه های آپارتمانی برای رضایت حرارتی ساکنان به دست آمد. در نتیجه قرار گیری محدوده آسایش حرارتی در دمای بالاتر از استانداردها به ما کمک می کند تا با شناخت کافی از رفتارهای واکنشی، غیرواکنشی و عادات فصلی ساکنان و به کارگیری آن ها در طراحی ساختمان ها، آسایش حرارتی حاصل شده و از هدررفت انرژی و مصرف بی رویه آن جلوگیری شود.

515423

روانشناختی با گرایش به مصرف مواد مخدر. مجله علوم روانشناختی» دوره بیست‌ویکم» شماره ۰۱۱۷ ۱۸۹۴-۱۸۷۹ مجله علوم روانشناخنی, دوره بیست‌ویکم» شماره ۱۱۷ پاییز (آذر) ۰۱۴۰۱ 4 نویسنده مسئول: ارسلان خان‌محمدی» استادیار» گروه روانشناسی» دانشکده علوم‌انسانی» واحد آمل» دانشگاه آزاد اسلامی» آمل» ایران. [ 2022-12-12 00 ۵.1۳ 060 اه نع ماما عم 20۵ 30102060 ]  نقش میانجی گر اضطراب مدرسه و کنترل هیجانی در رابطه بین نیازهای اساسی روانشناختی... اعتیاد! از مهمترین چالش‌های بهداشتی و روانی اجتماعی جوامع در عصر حاضر می باشد که گستره جهانی يافته است؛ مشکلی که میلیون‌ها زندگی را ویران و سرمایه‌های کلان ملی را صرف هزینه مبارزه و پیشگیری» درمان و آسیب‌های ناشی از آن می‌نماید (مام‌شریفی و همکاران» ۱۳۹۹). افزایش گرایش اجوانان به مواد بسیار نگران‌کننده است» زیرا بیشتر افرادی که مصرف مواد را در سال‌های نوجوانی و جوانی آغاز می‌کنند» به مصرف آن در سال‌های آینده نیز ادامه می‌دهند (لیو و همکاران» ۲۰۲۰). نظریه استعداد یا آمادگی به اعتیاد و یا گرایش به مصرف مواد» بیان می کند که برخی افراد مستعد مصرف مواد بوده» گرایش بیشتری به آن داشته» در خصوص مصرف مواد دچار مشغولیت ذهنی زیادی بوده و در صورتی که در معرض مواد قرار گیرند» احتمال بیشتری وجود دارد که در دام اعتیاد بیفتند. بر خلاف تصور بسیاری از مردم که معمولا دلیل گرایش به مواد را به یک عامل نسبت می‌دهند» این مسأله پدیده‌ای پیچیده با عوامل و دلایل مختلف است از سوبی باید عنوان کرد که نوجوانی دوره‌ای است که با تغییرات بیولوژیکی» روانشناختی و رفتاری همراه بوده» و این تغییر و تحولات رشدی باعث بروز واکنش‌های هیجانی شدید در نوجوانان می‌شود» که آن‌ها را به انواع مشکلات و رفتارهای پرخطر چندگانه از جمله خشونت» سو مصرف مواد آسیب‌پذیر می‌کند (نیکخواه و یوسفی» ۱۴۰۰). اعتیاد به عنوان یک اختلال پیچیده سیستم عصبی» در افرادی به وجود می آید که چمبرلین» ۲۰۱۶). میزان مصرف مواد مخدر در بین نوجوانان از جمعیت عمومی بیشتر است و سنین اوایل تا اواخر نوجوانی یک دوره خطرناکث برای شروع مصرف مواد مخدر است که ممکن است در سنین ۱۸ تا ۲۵ سال به اوج خود برسد (احد و همکاران» ۷ و این نیازمند شروع تحقیقات سبب شناسی در این دوره برای انجام مداخلات مور است. در این دوران بنا به اقتضای سن» فرد آماده امتحان تجارب گوناگون» خطرپذیری بالا تفریح و حس ماجراجویانه است که اين آمادگی می‌تواند او را در جهت منفی گرایش به رفتارهای ضد اجتماعی» افسردگی و هیجان‌خواهی سوق دهد و به میل به مصرف و نگرش مثبت نسبت به مواد مخدر در آن‌ها یکی از مهمترین متغیرهایی که به نظر می‌رسد می‌تواند بر مصرف مواد مخدر در دوران نوجوانی نقش داشته باشد نیازهای بنیادین روانشناختی است: نیازهای بنیادیی روانشناختی غبارت‌اند از: ارتباط و ذلبستگی» احساس شایستگی و خودمختاری. ارضای بهینه این سه نیاز» باعث شکل گیری انگیزش درونی و رفتار خودتعیین گر می‌شوند که با عملکرد موثر فرد و بهزیستی روانشناختی او در ارتباط است (دسی و رایان» ۲۰۰۰). خودمختاری یعنی درونی شدن علت رفتارها و احساس آزادی در انجام رفتار. شایستگی یعنی احساس خود کار آمدی و تقویت استعدادهای درونی و ارتباط نیز عبارت است از ایجاد روابط رضایت‌مندانه و ارضاکننده با دیگران؛ به طوری که بتواند آزادی» مراقبت و صمیمیت به وجود آورد (دسی و رایان» ۲۰۰۸). هنگامی که این سه نیاز در یک بافت اجتماعی به بهزیستی و سلامتی را تجربه خواهند کرد. در مقابل» عقیم کردن يا ناامیدی از,این نیازهای اساسی منجر به کاهش خودانگیزشی و بیماری بیشتر می‌شود. علاوه بر نیازهای بنیادی روانشناختی» اضطراب مدرسه" نیز یکی دیگر از عواملی که که نقش آن در گرایش به اعتیاد مورد غفلت واقع شده است. اضطراب مدرننه شامل چهار نوع اضطراب جدایی "» اجتماعی "» فراگیر؟ و امتحان * است. اختلال اضطرابی کلاسیک دوران کود کی اختلال اضطراب جدایی است. پریشانی در هنگام جدایی از مراقبت کننده» علامتی از تحول بهنجار است و در همه کودکان دیده می‌شود ولی هنگامی که پریشانی شدید است يا تا دوران بعدی کودکی باقی می‌ماند» تشخیص اختلال برای کود کان ٩ تا ۱۲ ساله دارای اضطراب جدایی معمولا ناراحتی بیش از حد هنگام جدا شدن از مراقبان ظاهر می‌شود و برای مدرسه رفتن نیز دچار [ 2022-12-12 00 ۵.1۳ 060 اه نع ماما عم 20۵ 30102060 ] | مجه علووواش لا خی دیودر 7و0 واه (آذر) ۱۴۰۱  ۱ ۱( ۹3۳ ۸۱۱ ۳۹ درا ۲۲6 دص یم ۲۲ کر شم نقش میانجی گر اضطراب مدرسه و کنترل هیجانی در رابطه بین نیازهای اساسی روانشناختی... مشکل می‌شوند و غم و اندوه و تمرکز ضعیف را تجربه می‌کنند (بوپری و از میان عوامل متعددی که در رابطه با گرایش به سو مصرف مواد وجود دارد» می‌توان به نقش برجسته مشکلات هیجانی و ناتوانی در کنترل هیجانات! اشاره کرد (سپهری و کیانی» ۱۳۹۹). افرادی که در کنترل مهارت‌های هیجانی خود ناتوانند به احتمال زیاد به مصرف مواد اعتیاد آور روی می‌آورند» همچنین افرادی که تنوع طلب و تحرک‌جو هستند بیشتر به دنبال این مواد می‌روند» افراد معتاد در شناسایی هیجانات خود و دیگران دچار مشکلاتی هستند که باعث می‌شود در برقراری ارتباط عاطفی مثبت» سازنده و هدایت گر با دیگران دچار ناهنجاری‌هایی شوند که خود عامل گرایش آن‌ها به مواد مخدر است (گرنت و چمبرلین» ۲۰۱۶)» در این میان کسانی که در دوره آموزش مهارت‌های هیجانی مشارکت دارند» در زمینه‌هایی مانند فشار همسالان» مصرف مواد مخدر و روی آوردن به دخانیات و سایر مواد اعتیاد آور مقاومت بیشتری از خود نشان می‌دهند. کسب این توانایی عاطفی آن‌ها را در مقابل فشارها و ناملایمات توانا می‌سازد (عزیزی و همکاران» ۱۳۸۹). راجر و نجاریان (۱۹۸۹). کنترل هیجانی را گرایش به بازداری در ابراز پاسخ‌های هیجانی می‌دانند. به عبارت دیگر کنترل هیجانی یکی از سبکک‌های ابراز هیجان است و دوسوگرایی در ابراز هیجانی و ابرا زگری هیجانی» سبکک‌های دیگر ابراز هیجان هستند» در این راستا دوسوگرایی در ابرازگری هیجانی به معنی گرایش به ابراز هیجان ولی ناتوان از ابراز آن بودن» ابراز هیجان بدون تمایل واقعی و یا راز کردن و سپس پشیمان شدن؛ است. از طرفی) اتراز گری هیانی که نمایش بیرونی هیجان بدون توجه به ارزش (مثبت یا منفی) یا روش چهره‌ای» کلامی وحالت بدنی گفته می‌شود (مهبودی و همکاران» ۱۴۰۰). بر اساس آنچه در فوق مطرح شده تاکنون مطالعات مختلفی به صورت روانشناختی و گرایش به مصرف مواد مخدر را مورد استفاده قرار داده‌اند و به نتایج ضد و نقیضی دست یافتند» لذا با توجه به اهمیت این متغیرها و گرایش نوجوانان به سومصرف مواد» این پژوهش سعی در آن نموده تا این متغیرها را به صورت یک مدل یکپارچه و منسجم ارائه نماید و ازاین‌رو پژوهش حاضر در پی پاسخگویی به این سوال است که آیا متغیرهای اضطراب مدرسه و کنترل هیجانی در رابطه بین نیازهای اساسی روانشناختی با گرایش به مصرف مواد مخدر در نوجوانان نقش میانجی دارند؟ الف) طرح پژوهش و شر کت کنند گان: پژوهش حاضر از نوع همبستگی به شیوهمدل‌یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه دانش آموزان متوسطه .دوم شهر نور در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۴۰۱ بودند (۹۰۰ -آ8). در زمینه برآورد بهینه برای مطالعات مربوط به مدل‌پایی معادله ساختاری نظرات متفاوتی وجود دارد» از جمله کلاین (۲۰۱۰) معتقد است. حجم نمونه کمتر از ۲۰۰ نفر نامناسب و حجم‌های بالاتر از ۲۰۰ مطلوب است: دز این اپژوهش براق تغیین حجم نموه با توچه بهتغداد متغیرها او تخصیص ضریب ۱۵ برای هر متغیر و با احتساب احتمال وجود پرسشنامه های ناقص ۰ نفر به عنوان حجم نمونه برآورد شد. پس از تعیین تعداد نمونه» نمونه‌ها با روش نمونه گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند» به اينصورت که در مرحله نخست از بین چهار منطقه شهر نور یک منطقه به صورت تصادفی ساده انتخاب شد و در مرحله دوم از بین تمامی مدارس متوسطه اول ٩ مدرسه به صورت تصادفی انتخاب گردیده و سپس از بین تمامی خوشه‌ها (کلاس‌ها) ۱۱ کلاس به صورت تصادفی انتخاب شدند. معیارهای ورود به تحقیق عبارت بود از: رضایت آگاهانه و نبود مشکلات و اختلالات رشدی و معیارهای خروج از مطالعه نیز شامل اختلالات رشدی, ابزارهای ناقص و عدم ادامه همکاری با پژوهشگران بود. [ 2022-12-12 00 ۵.1۳ 060 اه نع ماما عم 20۵ 30102060 ]  نقش میانجی گر اضطراب مدرسه و کنترل هیجانی در رابطه بین نیازهای اساسی روانشناختی... روند اجرای پژوهش به این صورت بود که بعد از انتخاب نمونه» ابتدا هدف پژوهش برای آن‌ها بیان شد و سپس پرسشنامه‌های پژوهش در فضای پرس‌لاین طراحی و لینک مربوطه در نرم‌افزارهای واتساپ و شاد در اختیار آن‌ها قرار داده شد و از آن‌ها خواسته شد با دقت تکمیل کنند. در مورد مسائل اخلاقی پژوهش نیز به نوجوانان اطمینان داده شد که گمنامی در تکمیل ابزارها لحاظ شده و رازداری و محرمانه بودن اطلاعات حفظ می‌شود. داده‌های گرد آوری شده با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و روش معادلات ساختاری به کمک نرم‌افزار 52553 و ۸8/05 مورد تجزیه پرسشنامه گرایش به مصرف مواد (1۸85): این پرسشنامه توسط زرگر (۱۳۸۵) طراحی شد و از دو عامل تشکیل شده و دارای ۳۶ ماده به اضافه ۵ ماده دروغ‌سنج می‌باشد. این پرسشنامه ترکیبی از دو عامل آمادگی فعال*و: آمادگی منفعل است. ۲۷ سوال آن مربوط به عامل آمادگی گرایش:به اعتیاد فعال و ٩ سوال آن مربوط به آمادگی گرایش به اعتیاد منفعل دانش آموزان به مواد مخدر است. نمره‌گذاری پرسشنامه بر اساس لیکرت چهارگزینه‌ای از صفر (کاملا نادرست) تا ۳(کاملا درست) می‌باشد. حداقل نمره در این پرسشنامه ۰ و حداکثر نمره ۱۰۸ می‌باشد. نمره کل از حاصل جمع نمرات کل سوالات بدست می‌آید. روایی همزمان و سازه توسط زرگر (۱۳۸۵) تأیید شد و پایایی آن به روش آلفای کرونباخ ۰/۹۲ بدست آمد. پرسشنامه نیازهای بنیادین روانشناختی: این ابزار توسط لاگاردیا و همکاران (۲۰۰۰) طراحی شد که دارای ۲۱ سوال و سه خرده‌مقیاس نیاز به شایستگی. نیاز به استقلال و نیاز به ارتباط است. پرسشنامه بر روی یک طیف لیکرت ۵ گزینه‌ای از ۵< خیلی‌زیاد تا ۱< خیلی کم قرار دارد. تدورین ند گان ویژگی‌های روان‌سنجی پرسشنامه را مورد ارزیابی قرار دادند که طی آن روایی غاملی و اغتبار همسانی درونی آن ذر سه نمونه مختلف که مجموعا شامل ۴۹۲ نفر بودند» بررسی و مطلوب گزارش شد. ضرایب اعتبار محاسبه شد که به ترتیب در نمونه اول برایر ۰/۶۰ ۰/۶۰ و ۰/۷۸ در نمونه دوم براپر ۰/۶۸ ۰/۶۲ و ۰/۸۲ و در نموه سوم براپر ۰/۶۲ ۰/۶۰ و ۰/۸۰ به دست آمد. این ابزار در ایران توسط بشارت و رنجبر (۱۳۹۲) رواسازی شد و اعتبار آن با استفاده از آلفای کرونباخ در مرحله مقدماتی برای سال ۱۹۸۷ تهیه و تدوین شده است. این پرسشنامه در فرم اولیه ۷۴ سوال و پس از هنجاریابی توسط ابولمعالی به ۵۲ سوّال کاهش يیافت و ۴ زمینه را در فرد مورد سنجش قرار می‌دهد. ترس از ابراز وجود ۱ تا ۰۱۵ اضطراب امتحان ۱۶ تا ۳۰ فقدان اعتماد به نفس ۳۱ تا ۴۰ و واکنش‌های فیزیولوژیک ۱ تا ۵۲ می‌باشد. نمره گذاری این پرسشنامه به صورت بله نمره ۳ گاهی اوقات نمره ۲ و خیر نمره ۱ است. هرچه نمره فرد بیشتر باشد نشان‌دهنده میزان اضطراب بیشتر در فرد می‌باشد. روایی سازه و محتوا توسط سازنده تأیید شد و پایایی به روش آلفای کرونباخ پرسشنامه ۰/۹۱ و برای زیرمقیاس‌ها بین ۰/۸۱ تا ۰/۹۰ گزارش شد. در ایران توسط بهمن و همکاران (۱۳۹۲) روایی سازه و همزمان تأیید شد و پایایی با استفاده از مقیاس کنترل هیجانی (۳202): راجر و نشوور در سال ۱۹۸۷ ساختار اولیه این پرسشنامه را تنظیم و راجر و نجاریان در سال ۱۹۸۹ این پرسشنامه را تجدیدنظر نمودند (راجر و نجاریان» ۱۹۸۹). در پژوهش حاضر» پرسشنامه تجدیدنظر شده به کار برده شده است. به صورت ۰ و ۱نمره گذاری می شود. این پرسشنامه دارای ۵۶ ماده در ۴ خرده‌مقیاس هریک دارای ۱۴ ماده) می‌باشد که عبارتند از: بازداری هیجانی ۱ تا ۰۱۴ کنترل پرخاشگری ۱۵ تا ۸ نشخوار ۲۹ تا ۴۲و کنترل خوش‌خیم ۴۳ تا ۵۶. راجر و نجاریان (۱۹۸۹) میزان روایی آشازه ابزار را مناسب گزارش کردند و پایایی این ابزار را به روش آلفای" کرونباخ برای کل مقیاس و مولفه‌ها در دامنه ۰/۷۸ تا ۰/۸۶ گزارش کردند. نامدار و همکاران (۱۳۹۸) میزان روایی ابزار را مطلوب و ضریب آلفای کرونباخ را برای کل مقیاس» ۰/۶۸ برای زیر مقیاس‌های یاد در این بخش ابتدا یافته‌های توصیفی متغیرهای پژوهش و سپس نتایج تحلیل معادلات ساختاری ارائه شده است. نتایج مربوط به همبستگی و [ 2022-12-12 00 ۵.1۳ 060 اه نع ماما عم 20۵ 30102060 ] | مجه علووواش لا خی دیودر 7و0 واه (آذر) ۱۴۰۱ ۱ ۱( ۹3۳ ۸۱۱ ۳۹ درا ۲۲6 دص یم ۲۲ کر شم نقش میانجی گر اضطراب مدرسه و کنترل هیجانی در رابطه بین نیازهای اساسی روانشناختی... همانطور که در جدول فوق مشاهده می‌شود میانگین و انحراف استاندارد مربوط به متغیرهای پژوهش آمده است. همچنین نتایج همبستگی نشان می‌دهد نیازهای روانشناختی و کنترل هیجانی با اضطراب مدرسه و گرایش به مصرف مواد رابطه منفی و معنی‌داری دارند. سایر نتایج همبستگی در جدول فوق آمده است. افزون بر آن قبل از بررسی مدل ساختاری پژوهش مفروضه نرمال بودن داده‌ها بود. همچنین برای بررسی هم‌خطی چندگانه از آماره‌های تلرانس و تورم واریانس استفاده شد که نتایج نشان داد هیچکدام از مقادیر تلرانس کوچکتر از حد مجاز ۰/۱ و هیچکدام از مقادیر تورم واریانس بزرگتر از حد مجاز ۱۰ نبود. ازاین‌رو می‌توان گفت مفروضه هم‌خطی چندگانه نیز برقرار بود. همچنین به منظور بررسی استقلال خطاها از آماره دوربین واتسون استفاده شد که این میزان ۲/۰۲ -1017 بدست آمد و نشان از برقرار این مفروضه می‌باشد. افزون بر نتایج فوق برای بررسی یافته‌های استنباطی پژوهش حاضر از مدل معادلات ساختاری استفاده شد. [ 2022-12-12 00 ۵.1۳ 060 اه نع ماما عم 20۵ 30102060 ]  نقش میانجی گر اضطراب مدرسه و کنترل هیجانی در رابطه بین نیازهای اساسی روانشناختی... برای برآورد مدل ساختاری از روش بیشینه درست‌نمایی و شاخص‌های برازند گی مقایسه‌ای "» شاخص برازش نرم‌شده"» شاخص نیکویی برازش* و شاخص نیکویی برازش تعدیل‌شده* استفاده شد. بر اساس نتایج این مطالعه میزان ۰/۹۷ -0۳1م ۰/۹۶ خ0۲8 ۰/۹۶ حاطل ۰/۹۴ خلعق0 و می‌شود همه شاخص‌های برازش مدل نهایی مناسب و در حد مطلوب قرار دارند. بنابراین می‌توان گفت مدل نهایی از برازش مطلوب داده - مدل برخوردار است. در این مدل میزان مجذور کای ۲۳۲/۴۰ و درجه‌آزادی ۷ که در نهایت ۲/۱۷ 72/4۶ می‌باشد. در ادامه ابتدا جدول مسیرهای نیازهای اساسی روانشناختی بر گرایش به مصرف مواد مخدر ۴ همانطور که نتایج جدول فوق نشان می‌دهد همه مسیرهای مستقیم بین متغیرها معنادار بودند. به این معنی که کنترل هیجانی و نیازهای اساسی روانشناختی به گرایش به مصرف مواد اثر منفی» مستقیم و معنی‌دار داشتند درحالی که برای متغیر اضطراب مدرسه این مسیر مثبت و معنی‌دار بود. جدول ۳. نتایج بوت استرپ مربوط به,روابط غیرمستقیم متغیرهای پیش‌بین پژوهش نیازهای اساسی روانشناختی بر گرایش به مصرف مواد مخدر باانقش میانجی اضطراب مدرسه ۵/۴ ۴۹ ۳۸۷ 9۷ رد نیازهای اساسی روانشناختی بر گرایش به مصرف مواد مخدر با نش لیانجی کنترل,هینجانی ۰-۹۱ ۰۳۹۴ ۴ 1۴۲۹ ۰ نتایج آزمون بوت استرپ نشان داد که اثر غیرمستقیم نیازهای اسالیی روانشناختی از طریق اضطراب مدرسه بر گرایش به مصرف مواد مثبت و معنی‌دار و از طریق کنترل هیجانی» منفی و معنی دار بود. همانطور که در جدول مشخص شده است» هر دو حد بالا و پایین برای متغیر اضطراب مدرسه مثبت و برای متغیر کنترل هیجانی منفی بوده که حاکی از معنی‌داری مسیرهای غیرمستقیم بود. از این رو می‌توان گفت هر دو متغیر اضطراب مدرسه و کنترل هیجانی نقش میانجی در رابطه بین نیازهای اساسی هدف این پژوهش بررسی نقش واسطه ای اضطراب مدرسه و کنترل هیجانی در رابطه بین نیازهای اساسی روانشناختی با گرایش به مصرف مواد مخدر در دانش آموزان بود. نخستین یافته پژوهش حاضر این بود که بین نیازهای اساسی روانشناختی با گرایش به مصرف مواد مخدر اثر مستقیم» منفی و معنی داری وجود دارد. این يافته با پژوهش‌های باباپور خیرالدین و همکاران ()؛ اسماعیلی شهنا و همکاران (۱۳۹۹)؛ احمدی و قاسمی پور (۱۴۰۰)؛ جیانگ و همکاران (۲۰۲۱) و گونزالز و همکاران (۲۰۱۶) همخوان است. برخی از محققان ريشه بسیاری از بیماری‌های روانشناختی را در محرومیت‌های تحولی مربوط به نیازهای بنیادی روانشناختی می‌دانند. به نظر آنان» کنترل کردن» آشفتگی» تنبیه و بی‌توجهی‌های والدین و محیط آموزشی» نظم‌دهی خودمختار و ارضای نیازها را ناممکن می‌سازند و در بدنی‌سازی منجر می‌شوند (جیانگ و همکاران» ۲۰۲۱). طبق یافته‌های این [ 2022-12-12 00 ۵.1۳ 060 اه نع ماما عم 20۵ 30102060 ]  ۱ ۱( ۹3۳ ۸۱۱ ۳۹ درا ۲۲6 دص یم ۲۲ کر شم نقش میانجی گر اضطراب مدرسه و کنترل هیجانی در رابطه بین نیازهای اساسی روانشناختی... پژوهش یکی دیگر از اختلالات و الگوهای ناسا زگارانه مرتبط با ارضا نشدن نیازها می‌تواند رفتارهای اعتیادی باشد. به نظر می‌رسد وقتی فرد برای رفتار خود» منبع کنترل درونی داشته باشد و بر رفتار و زندگی خود احساس کنترل داشته باشد» بیشتر توانایی کنترل رفتارهای تکانشی و امیال درونی خود را خواهد داشت و کمتر درگیر رفتارهای اعتیادی خواهد شد. یافته دیگر پژوهش حاضر این بود که اضطراب مدرسه با گرایش به مصرف مواد مخدر اثر مستقیم» مثبت و معنی‌داری دارد. این یافته با پژوهش‌های مهدوی و میرزاوند (۱۳۹۹)؛ محمدخانی و بهروز (۱۳۹۶)؛ بالین و همکاران (۲۰۲۱)؛ تامسون و همکاران (۲۰۱۷) و دیکسون و همکاران (۲۰۱۴) همخوان است. شواهد جدید در خصوص اختلالاات اضطرابی و خلقی نشان می‌دهد سوگیری در پردازش اطلاعات ممکن است عامل مهمی در اين اختلالات باشد. بارلو (۲۰۲۱) ادراک کنترل روی اضطراب را به عنوان تعیین کننده مهمی برای سبب‌شناسی و تداوم اختلالات اضطرابی مطرح کرده است. افراد دارای اضطراب مدرسه» تجارب غیرمنتظره و متوالی هیجانات را دارند. این اخطارهای متوالی هیجانی در افراد آسیب پذیر سبب می‌شود که واکنش‌های بدنی و هیجانی خود را غیرقابل کنترل بدانند. از دیگر سو طبق فرضیه تعلق داشتن» بامیستر و لیری (۱۹۹۵) انسان‌ها تمایلی فراگیر به برقراری و حفظ حداقل چند رابطه بین‌فردی طولانی‌مدت و مثبت دارند. اضطراب می‌تواند با شکست در نیاز به تعلق داشتن همراه باشد و به انزوای اجتماعی و احساس تنهایی منجر شود. لذا این افراد از روش‌های مقابله‌ای ناسا زگارانه از جمله خود درمانی با انواع داروها و مصرف سیگاره حشیش و الکل به عنوان روشی جهت کاهش اضطراب خویش استفاده یافته دیگر پژوهش حاضر نشان داد که مدل پژوهش دارای برازش بوده و مسیرهای غیرمستقیم نیازهای اساسی روانشناختی بر گرایش به مصرف مواد مخدر با میانجی گری اضطراب مدرسه و کنترل هیجانی معنی‌دار بود که این میزان برای اضطراب مدرسه مثبت و برای کنترل هیجانی منفی بود. این یافته با پژوهش‌های حیدری و همکاران (۱۳۹۲)؛ بگیان کوله‌مرز و همکاران (۱۳۹۳)؛ خلیلی خضر آبادی و همکاران (۱۳۹۸)؛ سپهری و کیانی (۳۹) و آکلرپیلوت و همکاران (۲۰۱۹) همخوان است. یافته‌های جدید بالینی نشان می‌دهد که در شکل گیری اعتیاد» زمینه‌های رشدی ناسالم و آمادگی به اعتیاد» نقش اساسی ایفا می‌کند. نظریه استعداد اعتیاد بیان می‌کند برخی از افراد مستعد اعتیاد هستند و اگر در معرض آن قرار ب مبتلا می‌شوند؛ در حالی که اگر کسی استعداد نداشته باشد معتاد نمی‌شود (قدیمی و همکاران» ۱۳۹۳). در واقع نتایج نشان می‌دهد ارضای نیازهای بنیادین روانشناختی نقش مهمی در گرایش به اعتیاد دارند و می‌تواند موجب کاهش رفتارهای پرخطر و افزایش سلامت‌روان شود (دسی و رایان» ۱ مطابق با نظریه خودتعیین گری» نیازهای بنیادین روانشناختی از ویژگی‌های ذاتی افراد می‌باشد و همه افراد در پی فعالیت‌هایی هستند که فرصت مناسب برای ارضای نیازهای بنیادین روانشناختی را در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد (گونزالز و همکاران» ۲۰۱۶). زمانی که این نیازها از طریق فرصت‌های مناسب به شیوه صحیح برآورده شده باشند.» افراد به احساس استقلال» شایستگی و ارتباط با دیگران دست می‌یابند اما زمانی که این نیازها از طریق مناسب بر آورده نشده باشد» افراد طبق نیاز ذاتی به ارضای نیازهای بنیادین روانشناختی در پی فعاليت‌ها و راه‌های جایگزین برای کسب احساس استقلال» ارتباط با دیگران و شایستگی می‌شوند که یکی از ایلراه کارهای جایگزین ممکن است گرایش به اعتیاد باشد که افراد با مصرف مواد به احساس استقلال ناشی از داشتن حق انتخاب» اراده و ارتباط با دوستان دست یابند. در واقع زمانی که ارضای نیازهای بنیادین روانشناختی با:مشکل مواجه شوند افراد آرمان‌ها و راه‌کارهای بیرونی را جایگزینی برای دستیابی به ارضای نیازهای خود می‌بینند (دسی و رایان» ۸ در تبیین این يافته می‌توان گفت که نوجوانی دوره‌ای بسیار مهم برای مطالعه کنترل هیجانات است که با تغییر سریع رشد در سیستم‌هایی که زمینه‌ساز کنترل هیجانات هستند و منجر به تجربه هیجانات مکرر و شدیدتر می‌شود» مشخص شده است. علاوه بر این» مطالعه این فرآیند برای دوره های کوتاه‌مدت برای دستیابی به این تغییرات سریع در هنگام وقوع» بسیار مهم است (نیکخواه و یوسفی» ۰ در واقع افرادی که در کنترل هیجان خود مشکل دارند برای فرار از حالت‌های نامطلوب هیجانی خود ممکن است از مواد مصرف کنند و گرایش به اعتیاد داشته باشند در نتیجه» ممکن است افراد در کنترل رفتار مخاطره آمیز به خصوص در زمینه سایر مشکلات کنترل هیجان» سطح دشواری بالایی را تجربه کنند. همچنین می‌توان گفت افرادی که هیجان خواهی بالایی دارند پردازش داده‌ها و کنترل بازدارندگی ضعیف‌تری دارند و آزاین‌رو در مقایسه با افرادی که سطح پایین هیجان‌خواهی را دارند» بیشتر به سمت مصرف مواد گرایش پیدا می‌کنند. [ 2022-12-12 00 ۵.1۳ 060 اه نع ماما عم 20۵ 30102060 ]  نقش میانجی گر اضطراب مدرسه و کنترل هیجانی در رابطه بین نیازهای اساسی روانشناختی... راجر و نشوور (۱۹۸۷) معتقدند هنگامی که فرد با استفاده از توان و نیروی خود پیامدهای مطلوبی را نصیب خود می‌کند به احساس شایستگی و کارآمدی می‌رسد. بنابراین زمانی که نیاز به شایستگی ارضا شود فرد با باور به توانایی‌های خود مواجه می‌شود و بنا به احساس موئر بودن خود پذیرای عواطف مثبت خواهد بود که کنترل را برای فرد به ارمغان خواهد آورد. به عبارت دیگر موفقیت‌ها و ارضای نیاز به شایستگی زمینه‌ساز احساسات مثبتی می‌شود که می‌توان از آن‌ها با عناوینی چون خود کا رآمدی,» باور به توانمندی‌های خود» انگیزش پیشرفت» دید مثبت و خوش‌بینی نسبت به مسائل (دسی و ریان» ۲۰۱۱) و در نهایت کنترل هیجانی نام برد. بنابراین فردی که در تکالیف و امور محوله خود احساس شایستگی می‌کند» بر هیجان‌ها و احساس‌های خود آگاهی بیشتری خواهد داشت و از طرفی دیگره استفاده از راهبردهای انطباقی کنترل هیجان نیز مستلزم این است که فرد نسبت به محیط و رفتارهای خود کنترل داشته باشد و بتواند احساسات خود را آگاهانه ارزیایی کنده بنابراین این احساس کفایت و آگاهی باعث می‌شود تا فرد راهبردهای انطبافی کنترل هیجان را برای مواجهه با رویدادهای استرس‌زا انتخاب کند چرا که فرد: در تنظیم هیجان‌های خود چگونگی مدیریت آن‌ها را آموخته است (دسی و ریان» هر پژوهش دارای محدودیت‌هایی است که پژوهش حاضر نیز از آن مستثنی نبوده است از محدودیت‌های پژوهش حاضر می‌توان به قابل تعمیم نبودن آن اشاره کرد. همچنین گرایش به مصرف مواد بر مبنای پرسشنامه جمع آوری شد. این امر می‌تواند به صورت ناهشیار یا هشیار» مقاومت افراد را تحریک کند و گرایش واقعی و یا حتی رفتار مصرف مواد را در برنگیرد. در نتیجه استفاده از ابزارهای مستقیم نظیر مصاحبه در مطالعات یل پيشنهاد می‌شود. پیشنهاد می‌شود مشاوران و درمانگران حوزه نوجوانان در فرآیند درمان ارضا نیازهای روانشناختی نوجوانان را به عنوان عوامل مشکلات روانشناختی در نظر داشته باشند. استفاده از پرسشنامه به عنوان تنها ابزار متناسب از محدودیت‌های این پژوهش به شمار می‌آید که در تعمیم نتایج باید احتیاط کرد. در نتیجه استفاده از ابزارهای مستقیم نظیر مصاحبه در مطالعات آتی پیشنهاد می‌شود. از لحاظ کاربردی پیشنهاد می‌شود در مدارس با برگزاری کارگاه‌های آموزشی در زمینه آگاه‌سازی دانش آموزان درباره تأثیرات منفی استفاده از مواد اقدام کنند و کلاس‌های آموزشی برای والدین و مدیران و معلمان مدارس برگزار و نحوه ارضا نیازهای پیروی از اصول اخلاق پژوهش: این مقاله برگرفته از رساله دکتری نویسنده چهارم در رشته روانشناسی تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد بود. در اجرای پژوهش» ضمن عدم درج نام افراد در پرسشنامه برای در نظر گرفتن موازین اخلاقی به آزمودنی‌ها اطمینان داده شد اطلاعات آنان محرمانه خواهد ماند. مختار بودن آزمودنی‌ها به خروج از حامی مالی: این پژوهش در قالب رساله دکتری انجام شده و بدون حمایت مالی است. نقش هر یک:از نوبسند گان: این مقاله از رساله دکتری در رشته روانشناسی تربیتی بوده کهانویشنده اول استاد راهنما نویسند گان دوم و سوم اساتید مشاور و نویسنده چهارم تضاد«منافع: نویسندگان پژوهش هیچ‌گونه تضاد منافعی در رابطه با پژوهش اعلام تشکر و قدردانی: بدین وسیله از اساتید راهنما و مشاور و کلیه شرکت‌کنندگان این [ 2022-12-12 00 ۵.1۳ 060 اه نع ماما عم 20۵ 30102060 ]  ۱ ۱( ۹3۳ ۸۱۱ ۳۹ درا ۲۲6 دص یم ۲۲ کر شم نقش میانجی گر اضطراب مدرسه و کنترل هیجانی در رابطه بین نیازهای اساسی روانشناختی... ۵ 60ع 156 .(1995) 8 .3 ,ات16 ۵۶ و۳ بظ ,5881619162 05 عل025 1656 .(2013) 8۰ ,تقطزهم۴۸ +2 .۸ 3 م27۵6 5ع6ظط 0 وان نله رانا نز۲۵1 نعلی5 ند عصمع ص صمناه ناد سا .۳ ,2770 ۵۶ با و۳ بل ,135131189672 و۳ و8۳6[ "00 هط 156 .(2000) 34 8 ,83/89 6۶ سل ۳۰ 160 «ک8لاله30 0۶ ک[ع16۷6 .(2011) .3 8 ,83/89 62 سل ۳۰ و1260 .(0)) .ی بش۸ ,ق۷۵0۵ ۵۶ ,بل 8 ,5161768 ول سل و1108 6 6 ,3 ,۳6/2 .5 ب1108/1 و.10 ,1218706 ول ر1016ز0-ندل ۸ 61 .(2010) .7 وفطق 5 ۵۶ .۸ رفعق3/07 و .۸ م۸ [ 2022-12-12 00 ۵.1۳ 060 اه نع ماما عم 20۵ 30102060 ]  نقش میانجی گر اضطراب مدرسه و کنترل هیجانی در رابطه بین نیازهای اساسی روانشناختی... ۹ 5011-670205105 .(2020) .7 ,ق7800 67 ول 111378 و وقاشآ [ط .53-12 0-1-7 ناه ازع من کلف نع مامطل دم //:صااط -160-1ع 270 / تزع نله یمام رم //:0ط ‏ 869-878 .(00) .کل .37 ,7169۵ نطلطه7 :6 مک مصقاطدتش5 م۸ ,1213020 0 5001 2۳ 1205 کناه5 کوععص که مزع مامطل رد0 [صاط.ج0-1-837-1 1 ناه ازع نع له نع مامطل روحم //:صاط 050021 29 ۲۳6 ۶ پروند5 0006 م۸ .(1987) .1 ,کصزانط8 60 8 اتتاکه ۵ 1۵۳ علقع5 20۳7 و ۵۶ صمناقلوناد۷ [اط.10874_ع1ع 0 / تزع تناها زروع مامل کم //: 105 6 .(2015) .کل مطقطله ۷۵20200 6 ول هجهل م۸ منصتفقطی عطا ۳0۵۳۵08 .(2016) .8 .5 مصنقا جع 02 +6 و بل ما63 اد یج 30 0-1-1 ناس /فه ‏ کص ه 0 // :3۲0 1 .(2021) ما ,۷۷۵28 ۵ رل مطعظ و ,8ت13ل ریگ و1308[ ,3۵6100 +6 ,۳۰ .3 مفاققط۳ مک مفاقوگهط5 .36 .کل مفان[ق۳ک1 ,66 :6 ون ,00106037 و3 8 و385 وت .ل 6687018 1۵ [ 2022-12-12 00 ۵.1۳ 060 اه نع ماما عم 20۵ 30102060 ]  ۱ ۱( ۹3۳ ۸۱۱ ۳۹ درا ۲۲6 دص یم ۲۲ کر شم نقش میانجی گر اضطراب مدرسه و کنترل هیجانی در رابطه بین نیازهای اساسی روانشناختی... و .8 ,5060 ,3 بظ ,1010087 .۸ .7 ,116 و 150۵50 ,جع نصه 0و5 و امعاگه 156 .(2017) .۸ .5 ,قق527 68 02(۰) 1۳۰ ,30006 106 :۵ و ۳160000 ,سل ,6لقن و17 6 0 130261 :کعهحسل ععی مب عم عم هه 0-18 00/1 1۳ ۲36 ۵۴ ک5ع۳ع 00 56000 136 +علع5 کوعصنود م1 ۷(أج:3۳ .(2015) :7 ,880 6۵۶ وس بقالا و۷۷ 720308 ول بقل 2 .5 ,1062816150 ,۳ و7 نعلنهظ و.ظ .ظ ,190ع1نقظ .۸ ولع708 [ 2022-12-12 00 ۵.1۳ 060 اه نع ماما عم 20۵ 30102060 ]

زمینه: نوجوانی همراه با تحولات رشدی، بیولوژیکی، روانشناختی و رفتاری همراه است. بروز مشکلات هیجانی و ناتوانی در کنترل هیجانات ممکن است نوجوان را نسبت به رفتارهای پرخطر مانند سوء مصرف مواد آسیب پذیر نماید. افراد مستعد گرایش بیشتری به مصرف مواد دارند و با این مشغولیت ذهنی احتمال بیشتری وجود دارد که در دام اعتیاد بیفتند. توجه به اضطراب نوجوانان در مدرسه و نیازهای روانشناختی مانند ارتباط و دلبستگی، صمیمیت و استقلال باعث احساس شایستگی و خودکارآمدی درونی در نوجوانان می گردد. اما تاکنون بررسی این متغیرها در گرایش به مصرف مواد مخدر در یک مدل یکپارچه مورد بررسی قرار نگرفته است. هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش میانجی گر اضطراب مدرسه وکنترل هیجانی در رابطه بین نیازهای اساسی روانشناختی با گرایش به مصرف مواد مخدر در دانش آموزان انجام گرفت. روش: این پژوهش از نوع مدل یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان مدارس متوسطه دوم شهر نور در سال تحصیلی 1401-1400 بودند که 250 نفر از آن ها به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. همه آن ها پرسشنامه های گرایش به مصرف مواد زرگر (1385)، نیازهای بنیادین روانشناختی دسی و رایان (2000)، اضطراب مدرسه فیلیپس (1987) و مقیاس کنترل هیجانی راجر و نشوور (1987) را به صورت مجازی تکمیل کردند. داده ها با آزمون همبستگی پیرسون و معادلات ساختاری تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد هر دو متغیر اضطراب مدرسه و کنترل هیجانی در رابطه نیازهای اساسی روانشناختی و گرایش به مصرف موارد مخدر نقش میانجی داشته و کلیه مسیرهای مستقیم و غیرمستقیم بین متغیرها معنی دار (0/05 >p) بود. نتیجه گیری: بر اساس نتایج این مطالعه می توان گفت مدل ساختاری پژوهش از برازش مطلوبی برخوردار بود و استفاده و آگاهی از متغیرهای پژوهش می تواند در گرایش نوجوانان به سوء مصرف مواد نقش تعیین کننده داشته باشد و لذا با ارتقای نیازهای اساسی روانشناختی و کنترل هیجانی و کاهش اضطراب مدرسه می توان از گرایش به مصرف مواد در نوجوانان جلوگیری کرد.

463366

پذیرش نظريه وجوب طلاق خلع و مبارات بر مرد و خارج کردن خلع و مبارات از اقسام طلاق و تحقق آن با ارا#8ايکجانيه زن/موید اين اذعاست. بای فزاتر رفت و «امساک بمعروف او تسریح باحسان» را تفسیری نو کرد: وقنی مرد نتواند به نیکی با زن رفتار کند. طلاق زن بر او واجب است و زن منقابلا حق طلاق می‌یابد و اصالنا می‌تواند اجرای آن را از دادگاه بخواهد. تفسیری که با مقررات حقوق‌بشری در زمینه رفع تبعیض واژگان کلیدی : حقوق زن؛ حقوق اسلام؛ حق طلاق زن؛ منع تبعیض جنسیتی؛ تلازم * استادیار حقوق خصوصی, دانشکده حقوق و علوم سیاسی, دانشگاه فردوسی مشهد. مشهد. ایران. (نویسنده مسئول) * استادیار حقوق بین الملل؛ دانشکده حقوق و علوم سیاسی, دانشگاه فردوسی مشهد. مشهد. ایران. ۸ حقوق بشر/ سال ۱۶/ شماره ۱/ پیاپی ۳۱/ ضص ۲۱۷- ۲۳۴ حقوق‌بشر به حقوقی اطلاق می‌شود که یک شخص؛ به صرف این که انسان است» داراست. حقوق‌بشر جهانشمول و همگانی است و تمام افراد بشر فارغ از جنسیت» از آن برخوردارند. از این دیدگاه» حقوق زنان می‌تواند حقوق‌بشر باشد؛ زیرا زن به عنوان دارنده سرشت انسانی از همان حقوق‌بشری برخوردار است که مردان دارا هستند. برخی از حقوق زنان از حقوق‌پشر اساسی مشتق شده‌اند و حقوق‌بشر در مفهوم آن دسته از حقوقی است که هر کس ذاتا دارا است." تساوی مرد و زن و منع تبعیض بین آنان در زمره حقوق‌بشر اساسی است که در اعلامیه جهانی حقوق‌بشر و دو میثاق حقوق‌بشر آمده است. پس آن دسته از حقوق زنان که از این حقوق اساسی مشتق شده باشند. مانند تساوی زن با مرد در انعقاد و انحلال نکاح» حقوق‌بشر تلقی می‌شوند. آزادی مردان در طلاق همسر و فقدان این حق برای زنان هميشه از مسائل بحث برانگیز حقوق‌بشر و حقوق خانواده بوده است. در قرآن کریم انسان‌ها محصول مشترک زن و مرد معرفی می‌شوند (حجرات/۱۳) و هر دو از حقیقت واحدی خلق شده‌اند (اعراف /۱۸۹) و همین خلقت یکسان نیز اقتضا می‌کند: که اصوالا ازهمتی ,ماگ اه برظوردار باشتند و اصل تساوتی زن و مرد در حقوق و تکالیف, تا جایی که تفاوت‌های جسمی و روحی زن و مرد مقتضی تفاوت در احکام نباشد. مورد قبول فقها و متفکران اسلامی قرار گرفته است.؟ در مورد موجبات طلاق در فقه اسلامی اختلاف بسیار است. طبق نظر غالب فقها و نظام قانون مدنی ایران تفاوت‌های روحی و روانی زن و مرداو نقش متفاوت آنان در ساختار خانواده اقتضا می‌کند فقط مرد اختیار طلاق زن را داشته باشد و زن از چنین اختیاری برخوردار نیست مگر در موارد معین که زن حق درخواست طلاق دارد و طلاق با اراده مرد يا دادگاه به عنوان نماينده این در حالی است که نظام بین‌الملل حقوق‌بشر هر گونه تبعیض علیه زنان را که مانع از برخورداری آنها از هر یک از حقوق و آزادی‌های بنیادین شود منع می‌کند . ماده ۱ منشور سازمان ملل متحد تصریح نموده که تمامی افراد بشر باید از حقوق‌بشر و آزادی‌های اساسی,» بدون تمایز از حیث جنسیت» برخوردار باشند. ماده ۲ اعلامیه جهانی حقوق‌بشر مصوب ۱۹۴۸ و مفاد ۲و ۳ میثاقین بین‌المللی حقوق‌بشر مصوب ۱۹۶۶ بر اصل منع تبعیض تأکید کرده‌اند . ماده ۱۶ اعلامیه جهانی حقوق‌بشر بیان می‌دارد: «هر زن و مرد بالغی حق دارند» بدون هیچگونه محدودیت از نظر حق طلاق زنان: حکم شرعی» ضرورت حقوق‌بشری/ عابدی و امینی ۲۱۹ نژاد» ملیت» تابعیت. یا مذهب؛ با همدیگر زناشویی کنند و تشکیل خانواده دهند. در تمام مدت زناشونی و هنگام انحلال آن» زن و شوهر در کلیه امور مربوط به ازدواج» دارای حقوق مساوی هستند»). بند ۴ ماده ۲۳ میثاق حقوق مدنی سیاسی مقرر می‌دارد: «دولت‌های طرف اين میثاق تدابیر مقتضی به‌منظور تساوی حقوق و مسئولیت‌های زوجین در مورد ازدواج در مدت زوجیت و بنابراین مساله اساسی این است که با توجه به آموزه‌های قرآنی و اصل بنیادین عدالت, که مقتضی انطباق تمام احکام اسلامی با آن است آیا می‌توان ادعا کرد طلاق از اموری است که زن و رد به نحو یکسان از آن برخوردار هستند و همانند مرد» زن نیز حق دارد در صورت عدم تمایل به ادامه زندگی از شوهرش جدا شود؛ آیا اصل تساوی مرد و زن در انحلال نکاح و به ویژه طلاق در این مقاله» با روش توصیفی- تحلیلی» ضمن بیان نظریه مشهور فقهی در مورد طلاق» راهکارهایی را که به نحو مستقیم و یا غیر مستقیم منجر به شناسایی حق طلاق برای زوجه می‌شود. بررسی می‌کند و حرکت حقوق اسلام را در انطباق با نیازهای زمانه و اعمال واقعی تساوی مرد و زن در امر طلاق و سازگاری فقه اسلامی با مقررات بین‌المللی نظام حقوق‌بشر نشان می‌دهد . ۱- تقابل نظريه طلاق به اراده مرد با اصل تسناوی زن و مرد در طلاق طلاق با اراده مرد از قواعد پذیرفته شده در حقوق اسلام است. روایت مشهور نبوی(ص) «الطلاق بید من اخذ بالساق»! مستمسک آزادی مردان در طلاق همسر و تجدید فراش بوده است. لیکن, هميشه این ایراد بوده و هست اگر ازدواج یک عقد و تأسیس حقوقی دو جانبه است چرا مرد از اختیار بی‌قید در گسستن چنین رابطه دوجانبه برخوردار باشد۲ و چرا زن از چنین اختیاری برخوردار نباشد؟ راه جلوگیری از سو استفاده مرد از اين آزادی نامحدود چیست؟ و راهکار جبران خسارت زنی که با طلاق رها می‌شود چه می باشد؟" البته» در برابر نظریه مشهور مبنی بر؛جواز و حلیت طلاق» برخی فقها اصل را بر ممنوعیت طلاق نهاده و معتقدند با توجه به روایات متعددی که طلاق را تقبیح می‌کند* و آیات قرآن مانند ۵ و ۱۲۸ سوره مبارک نسا وقوع طلاق بدون داشتن علت موجه از سوی مرد مذموم بلکه حرام ۰ احقوق بش ر/ سال ۱۶/ شماره ۱/ پیاپی ۳۱/ صض ۲۱۷- ۲۳۴ است.(الطلاق محظور فی نفسه مباح للضّروره)." محمد غزالی می‌گوید «طلاق به شرطی رواست که سبب اذیت بناحق نشود و اذیت وقتی جایز است که جنایتی باشد و یا ضرورتی ایجاب نماید. بنابراین چون هر وقت طلاق می‌دهند سبب اذیت می‌شود طلاق روا نخواهد بود جز در برابر جنایتی که زن نموده باشد یا ضرورتی در میان باشد.» (صابری صفایی» ۱۳۴۶: ۱۸) همین نظر را پوسف القرضاوی در کتاب الحلال و الحرام فی الاسلام تکرار کرده است." لیکن غالب فقها به استناد آیه اول سوره طلاق و روایت مشهور « الطلاق بید من اخذ بالساق» و نیز سیره مسلمانان» حکم به جواز طلاق داده‌اند و صرفا طلاق غیرموجه را مکروه و مبغوض دانسته‌اند۳۰ در پاسخ به پرسش نخست. بر احساساتی بودن زن و غلبه عقلانیت بر احساسات در تصمیم‌گیری‌های مرد. که توجیه‌کننده این تفاوت تلقی شده*. تأکید شده بدون آن که صحت اين دوادعا در علم روانشناسی و پزشکی ثابت شده باشد؛ بعلاوه» به مساله مبنایی مهم دیگری اشاره می‌شود: نکاح فقط یک رابطه قراردادی محض نیست. بلکه یک علقه طبیعی است که در طبیعت برای آن قوانین خاصی وجود دارد. «ازدواج پیمانی است که اساس آن بر محبت است و قابل اجیار نیست. زن باید در خانواده محترم و محبوب بماند و مرد در مقام طالب و عاشق به زن خدمت کند و عشق بورزد. تفاوت مرد و زن آن اسیت که علا قد زنآبمفرد معلول علاقه مرد به زن و وابسته به اوست و بی‌علا قگی مرد به زن موجب بی‌علا قگی طرفین می‌شوداو چراغ نکاح خاموش می‌شود و می‌میرد؛ اما بی‌علاقگی زن به مرد به بی‌علاقگی طرفین منجر نمی‌شود و مرد می‌تواند چراغ کم فروغ را دوباره پیفروزد و نکاح بیمار را دژاقان کند.) (مطهری؛ ۸۶ ۲۴۶) در مورد پرسش دوم شاید اعمال حق طلاق به وسیله مرد سو استفاده تلقی نشده تا بتوان آن را محدود کرد. لیکن, هنوز جای بحث وجود دارد. در نظام حقوقی که قاعده مترقی لاضرر می‌تواند مانع از سو استفاده از حق مالکیت شود و آن را محدود کند و اصل چهام قانون اساسی مقرر می‌کند: (هیچ کس نمی‌تواند اعمال حق خویش را وسيله اضرار به غیر... قرار دهد»؛ چرا دادگاه نتواند مانع از طلاق زنی شود که سو استفاده مرد از حق طلاق آشکار شده است و چرا نتوان از مردی که بر طلاق غیر موجه اهمسرش اصرار می‌کند خسارت گرفت.» هرچند شعله محبت او خاموش شده باشد؟ شایسته است ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی دایر بر لزوم مراجعه مرد به دادگاه و تقاضای طلاق این گونه تفسیر شود که دادگاه ملزم است دلایل مرد را بررسی و صرفا در صورت حق طلاق زنان: حکم شرعی» ضرورت حقوق‌بشری/ عابدی و امینی ۲۲۱ موجه بودن دلایل» اجازه طلاق صادر کند و با استناد به نظریه منع سواستفاده از حق و اصل ۴۰ قانون اساسی و قاعده لاضرر درخواست طلاق از جانب مردی را که در مقام سو استفاده از اختیار طلاق است رد کند و طلاقی که بدون اجازه دادگاه واقع شود معتبر نباشد. اگر بخواهیم بر وضع ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی حکمتی بارشود و عمل مقنن در اصلاح ماده مذکور لغو تلقی نشود چنین تفسیری منطقی به نظر می‌رسد. به‌ویژه» از سیاق ماده اصلاحی که از «تقاضای طلاق» از جانب مرد سخن می‌گوید آزادی نامحدود مرد در طلاق استفاده نمی‌شود. این تفسیر موافق با اصل تساوی مرد و زن در انحلال نکاح و همسو با مقررات بین‌المللی حقوق‌بشر است. در پاسخ به سوال سوم که راهکار حمایت از زنان مطلقه‌ای که با اعمال اصل آزادی مرد در طلاق رها شده‌اند چیست؟ گفته شده زن می‌تواند با استفاده از استقلال اقتصادی, که اسلام به او عطا کرده است» و اندوخته ناشی از مهریه و فعالیت اقتصادی دوران ازدواج» زندگی آبرومندانه بعد از نکاح را تأمین کند." اما آپا عرف‌های حاکم در پیشتر جوامع اسلامی؛ که استقلال اقتصادی زن را نادیده گرفته, و محبت مادری و احساس تعلق زن بهخانواده چنین اندوخته‌ای را باقی گذارده است؟ آیا برای جبران زیان‌های مغتوی نیز راهکاری اندیشیده شنده:اشت؟ چرا راه آزاد و بدون نظارت انحلال عقد لازم به اراده یکجانبه مرد باز باشد تا چنین نسخه‌های ناکارامدی برای درمان ۲- وکالت مشروط ویا مطلق زوجه در طلاق: گام ناقص در شناسایی حق طلاق زن از ابتدا فقهای واقع‌نگر برای یافتن راهکاری که حق انحصاری مرد در طلاق را تعدیل کند دنبال راه حلی بودند. راهی که در عین رعایت حرمت قاعده «الطلاق بید من اخذ بالساق)» منفذی برای طلاق با اراده زن بیابد. لذا این راهکار مطرح شد که زوجه می‌تواند وکالت در طلاق را مانند هروکیل دیگری, از شوهرش داشته باشد. این ایراد که وکالت زوجه در طلاق نقض قاعده انحصار طلاق در ید مرد است." رد شد با این استدلال که زن در ایقاع طلاق به اصالت عمل نمی‌کند و به نیابت از مرد اقدام می‌کند و هنوز طلاق‌دهنده مرد است." البته. ابتدا وکالت مشروط پذیرفته شد؛ یعنی اصل وکالت در طلاق منجزا به زوجه داده می‌شود. لیکن اعمال آن منوط است که شرط تعلیق, مانند ترک زندگی خانوادگی یا عدم انفاق, واقع شود. این وکالت می‌تواند به صورت مستقل داده شود که بالطبع جایز است يا در ضمن عقد ۲ حقوق بشر/ سال ۱۶/ شماره:٩/ پیاپی ۳۱/ صص ۲۳۴-۲۱۷ لازم و از جمله نکاح بیاید و به صورت شرط نتیجه به نحو بلاعزل واقع شود. هر چند نظریه مشهور آن است که وکالت بلاعزل طبیعت اصلی خود را حفظ می‌کند و با جنون هر یک از موکل و وکیل منفسخ می‌شود؛ لیکن» برخی فقها معتقدند در موردی که وکالت به صورت شرط ضمن عقد لازم بعدها برخی فقها از جمله شهید ثانی در مسالک الافهام و حسینی عاملی در مفتاح الکرامه و موسوی خمینی در تحریر الوسیله," اعتبار وکالت در طلاق را به وکالت مطلق گسترش دادند؛ به این معنا که مرد می‌تواند وکالت در طلاق را به همسرش بدهد که هر موقع اراده کند و بی آن‌که تحقق شرطی ضرورت داشته باشد خود را مطابق مفاد وکالت و به شکل باین و پا رجعی مطلقه نماید." دقت در تحول صورت گرفته در فقه نشان می‌دهد هر چند وکالت در طلاق به ظاهر حق انحصاری مرد در طلاق را نقض نمی‌کند.» اما در واقع راهی است به سوی شناختن و اعطای حق طلاق به زنان در قالب قرارداد. به بیان دیگر باید. آن را حق طلاق قراردادی نامید. ماهیت قراردادی آن وقتی آشکارتر می‌شود که وکالت بلاعزل باشد و قائل به نظری شویم که چنین وکالتی ۳- تفویض صلاحیت طلاق به زوجه: نقض حق انحصاری مرد در طلاق راه دیگری که نتیجتا منتهی به ایجاد حق طلاق برای ژوجه می‌شود» تفویض طلاق يا تفویض صلاحیت طلاق به زوجه است. در فقه امامیه تفویض طلاق پذیرفته نشده است. لیکن فقهای عامه به استناد آیات ۲۸ و ۲۹ سوره احزاب معتقدند که تفویض طلاق به زوجه صحیح است» زیرا تفویض طلاق با توکیل زوجه دراطلاق از خیث ماهیت حقوقی و آثار و احکام متفاوت هستند: وکالت ماهیتا عقد است و وکیل نیز باید نیابت اعطا شده را قبول کند؛ اما تفویض طلاق ایقاعی است که با اراده شوهر به عنوان تفویض‌کننده واقع می‌شود و نیازی به قبول زوجه در مقام مفوّض الیه ندارد. در وکالت. وکیل به نیابت از موکل عمل می‌کند؛ اما در تفویض طلاق» زوجه به ۳ فتوای رهبر انقلاب در مورخ ۱۳۵۸/۸/۷ در این زمینه صریح است: «برای زنان محترم شارع مقدس راه سهل معین فرموده است تا خودشان زمام طلاق را به دست گيرند. به این معنی که در ضمن عقد نکاح شرط کنند که وکیل باشند در طلاق» به صورت مطلق؛ یعنی هر موقع دلشان خواست طلاق بگیرند...» (مهرپور» ۱۳۷۹: ۰)۱۸۹ حق طلاق زنان: حکم شرعی, ضرورت حقوق‌بشری/ عابدی و امینی ۲۲۳ نام و حساب خودش اقدام می‌کند. به بیان دیگر تفویض طلاق, تملیک حق طلاق به زوجه است. در وکالت» موکل حق عزل وکیل را دارد مگر آنکه وکالت در ضمن عقد لازم آمده یا عدم عزل وکیل در ضمن عقد لازمی شرط شده باشد» اما در تفویض طلاق شوهر نمی‌تواند از تفویض بدین ترتیب, مطالعه آثار و نتایج تفویض طلاق به زوجه نشان می‌دهد که هرچند حق طلاق را ویژه مرد می‌دانند که به زن واگذار می‌شود؛ اما ماهیتا ایجاد حق طلاق قراردادی برای زوجه است و گام نهادن در راهی است که اصل انحصاری بودن طلاق در دست مرد را تعدیل می‌کند .۲ ۴- حق طلاق برای زن در صورت عسر و حرج تا یکی دو قرن اخیر فقهای امامیه معتقد بودند در صورتی که شوهر مرتکب سورفتار شود یا به دلایل دیگر مانند عقیم بودن, زن بچه‌دار نشود راهی برای جدایی زن از شوهر نیست و باید زن این وضعیت را تحمل نماید مگر شوهر طلاق را:اراده کند. برای اولین بار میرزای قمی در جامع الشتات و طباطبانی یزدی در عروه الوثقی قائل بر آن‌شدند که اگرادوام زوجیت منجر به عسر و حرج زوجه گردد زن می‌تواند با مراجعه به دادگاه تقاضای طلاق کند و حاکم می‌تواند در صورت امتناع زوج از طلاق همسرش زوجه را بر طبق قاعده «(الحاکم ولی الممتنع» مطلقه سازد. ۲ مبنای فقهی این فتاوی قاعده عسر و حرج است که در فقه اسلامی قدمت هزار ساله و ريشه در ایات قران دارد. به نظر می‌رسد طلاق در موارد عسر و.حرج که مبتنی بر نظریه طلاق- درمان است» نتیجتا به حق طلاق زوجه منتهی می‌شود. زیرا خلاف نظریه مشهورکه معتقد است قاضی به نیابت از شوهر طلاق را واقع می‌سازد. باید گفت قاضی حق طلاق زوجه را شناسایی و اعمال می‌کند. در واقع» قرآن کریم (بقره-۲۲۹) به مردان امر کرده است یا زنان زا به نیکویی نگهدارید یا با احسان رها سازید و از اضرار به زنان خودداری نمائید. مردی که نتوانسته به نیکی رفتار کند تکلیف به طلاق زوجه دارد و تکلیف یک طرف آغاز ایجاد خق برای شخص مقابل است و برای زوجه حق طلاق ایجاد می‌شود. لازم به ذکر است داز نظر مشهور رای قاضی ماهیت حکم و جنبه تسیسی ۲. تفویض صلاحیت در طلاق در ماده ۸۸ قانون احوال شخصیه سوریه مصضوب ۱۹۵۳ و مواد ۱۴۲ و ۱۴۳ قانون مدنی افغانستان آمده است. اما قانون مدنی ایران در مورد تفویض طلاق به زوجه ساکت است و با توجه به نظر مشهور فقهای امامیه مبنی بر عدم پذیرش آن, باید قاتل بود که مستند به اصل ۱۶۸ قانون اساسی در موارد سکوت قانون فتاوی معتبر فقهای امامیه ۴ حقوق بشر/ سال ۱۶/ شماره ۱/ پیاپی ۳۱/ ضص ۲۳۴-۲۱۷ دارد؛ اما در صورت دوم رأی قاضی نوعی گواهی است, کد جنبه اعلامی دارد. خلاصه آنکه در موارد عسر و حرج زن به حکم قانون حق طلاق می‌یابد و باید آن را حق قانونی طلاق شناخت. چون طلاق در دست مرد است» زنی که از شوهرش کراهت دارد چنانچه بخواهد از او جدا شود باید رضایت او را برای طلاق بدست آورد. راهکار حقوقی این است که زن و شوهر با هم تراضی نمایند و زن با دادن مالی به شوهر که می‌تواند کمتر یا معادل یا بیشتر ازمهریه باشد متقابلا رضایت مرد را برای طلاق بدست آورد. بعد از وقوع چنین توافقی مرد می‌تواند زن را طلاق دهد و چنین طلاقی از جانب شوهر بائن تلقی شود. به چنین طلاقی اصطلاحا خلع می‌گویند. در فرضی که کراهت دو طرفه باشد زوجه می‌تواند با دادن مالی که معادل یا کمتر از مهریه باشد رضایت زوج را برای طلاق بدست آورد (طلاق مبارات). هر چند طلاق خلع و مبارات با اراده مرد واقع می‌شود و ماهیت ایقاعی خود را حفظ می‌کند و توافق امقدمه یا انگیزه ایقاع طلاق است. اما واقعیت آن است که زوجین برای طلاق توافق می‌کنند و می‌توان با کمی تسامح وقوع طلاق را منتسب به توافق زوجین دانست. قانون حمایت خانژّاده مصوب ۱۳۹۲ نیز در موا۶3 ۰۲۵ ۲۶ و ۲۷ عبارت طلاق توافقی را به‌کار برده است. لازم به ذکر است که مشهور فقها طلاق توافقی را صرفا در دو قالب غلع و مبارات صحیح می‌داند کرارکورااما وان و ات یگهام با دوجانبه است؛ اما شهید ثانی و میرزای قمی صرف توافق زوجین:را بدون اینکه کراهتی در میان باشد برای طلاق خلع یا مبارات کافی می‌دانند." در هر حال, اگر توافق ژوجین بتوان:منشا طلاق باشد اراده زن به اندازه اراده مرد در طلاق تاثیر دارد و طلاق به اراده زوجه نیز منتسب می‌شود. ۱ نک: شهید ثانی, ۱۳۸۰ ۱۳+ ۷ مبوزای قمی ی تاد ۰۶۳۵ لازم به توضیح است قانون حمایت خانواده سال ۱۳۹۲ نیز بجای عبارت طلاق خلع و مبارات اصطلاح طلاق توافقی را استعمال کرده است. ممکن است ادعا شود تمایل مقنن به پذیرش طلاق توافقی بدون کراهت است و طلاق توافقی نهاد حقوقی مستقل از طلاق خلع و مبارات است؛ لیکن این ادعا از قوت برخوردار نیست و به نظرمی زسد مقنن اصطلاح عرفی طلاق توافقی را به جای طلاق خلع و مبارات بکار برده است. همچنین مطابق ما۲۶ قانون حمایت خانواده «در صورّتی که طلاق, توافقی... باشد... دادگاه به صدور گواهی عدم امکان سازش اقدام می‌کند.» و حسب ماده ۳۶( هرگاه گواهی عدم امکان سازش بنا بر توافق زوجین صادر شده باشد. درصورتی که زوجه بنا بر اعلام دادگاه صادرکننده رأی و یا به موجب سند رسمی در اجرای صیغه طلاق وکالت بلاعزل داشته باشد عدم حضور زوج» مانع اجرای صیغه طلاق و ثبت آن نیست.» مفهوم چنین سخنی آن است که در طلاق توافقی هنوز اراده مرد کارگزار اصلی است و او می‌تواند بدون رضایت زوجه گواهی امکان سازش صادر شده از دادگاه را به اجرا گذارد و صیغه طلاق جاری شود؛ لیکن اگر مرد از اجرای صیغه طلاق خودداری کند زن نمی‌تواند مرد را به اجرای صیغه طلاق ملزم کند و گواهی عدم امکان سازش دادگاه بی اثر می‌شود مگر«زوجه بنا بر اعلام دادگاه صادرکننده رای و يا به موجب سند رسمی در اجرای صیغه طلاق وکالت بلاعزل داشته باشد» . نتیجه‌ای که با نظریه طلاق به اراده مرد سازگار است اما با حرمت و لازم الاتباع بودن رای دادگاه منافات دارد و اصل لزوم قراردادها راتقض و امکان سو استفاده مرد را فراهم می‌کند. حق طلاق زنان: حکم شرعی, ضرورت حقوق‌بشری/ عابدی و امینی ۲۳۵ ۶- حق زوجه در جدایی به صرف کراهت: حق طلاق یکجانبه برخی از فقهای نواندیش با عنوان اینکه حق طلاق مرد و فقدان حق طلاق برای زن شبه تبعیض جنسیتی ایجاد کرده که با مبانی اسلامی که بر پایه کرامت انسان و تساوی زن و مرد است مغایر به نظر می‌رسد و رد این ایراد که زن احساساتی است و دادن حق طلاق به او موجب تزلزل خانواده می‌شود. معتقدند! وجوب طلاق خلع بر مرد تتها راه رفع اشکال تبعیض است. به نظر آنان «همان گونه که مرد می‌تواند هر وقت اراده کند زن را با دادن مهر طلاق دهد» زن نیز می‌تواند در مواردی که از شوهر کراهت دارد با استرداد مهر یا بخشش آن به شوهر یا ابرا ذمه زوج از مهر کلی» مرد را به طلاق دادن ملزم کند و کراهت زوجه بدون قید است. به هر دلیلی که باشد محقق می‌شود؛ حتی اگر با این دلیل که دوست دارد با مرد دیگری ازدواج کند.» ( صانعی» ۱۳۸۶: ۴۴-۳۶) اینان۲ در اثبات نظریه وجوب طلاق خلع به دلایلی مانند وجوب نهی از منکر" ارتکاز و اعتبار عقلا در عقود* وحکم عقل؛ استناد کرده‌اند. حاصل کلام آنکه این نظریه قانل است با مطلق کراهت زن و استرداد مهریه به مرد و درخواست طلاق از جانب زوجه بر مرد واجب است که زن را مطلقه کند و در صورت استنکاف» دایگاه یکاند‌ولاتا زن رااطلاق دهد. یکی از فقهای نواندیش,! با ذکر این مقدمه که پرداشت فقهای سابق میتنی بر میزان عقلانیت جوامع‌شان بوده و اکنون نیز می‌توان با استفاده از قرآن و ژوایات و مبتنی بر میزان عقلانیت امروز جامعه بشری» از آنها استنباط‌های متفاوتی داشت, معتقدند خلع و مبارات از اقسام طلاق نیست؛ بلکه جدایی زوجه گاه در قالب طلاق است کهبا اراده مرد یا نماینده او و گاه در قالب خلع و مبارات واقع می‌شود. به بیان دیگر» خلع قسیم طلاق است نه یکی از اقسام آن." ایشان با ذکر این ۳ به این معنا که چون زن به دلیل کراهت از شوهر اطاعت نمی کند. وجوب دفع و زفع منکر و به بیان دیگر هم درمان و هم ۶. بدین معنا که عقد لازم از هر دو سو لازم است و عقد جائز باید از دو سو جایز باشند و اختلاف در لزوم و جواز در یک عقد مخالف ارتکاز عقلاست و حق طلاق برای مرد و فقدان حق طلاق برای زن ترجیح بلامرجح و مخالف عدالت است.۶ و به قول شهید مطهری ( اصل عدالت از مقیاس های اسلام است که باید دید چه چیزی بر آن منطبق می شود. عدالت در سلسله علل احکام است نه در سلسله معلولات. نه این است که آنچه دین گفت عدل است بلکه آنچه عدل است دین است» (مطهری,۱۴۰۳: ۴) و از نظر این فقهای نواندیش تشخیص عدالت در غیر تعبدیات بر عهده عقلاست. ۵ همان‌گونه که مرد می‌تواند با پرداخت مهر و بدون رضایت زوجه او را طلاق دهد زن نیز باید بتواند با استرداد مهر مرد را ملزم به طلاق سازد و تفاوت بین مرد و زن عقلا قبیح است. ۶ حقوق بشر/ سال ۱۶/ شماره ۱/ پیاپی ۳۱/ ضص ۲۱۷- ۲۳۴ دو مقدمه اضافه می‌کنند در خلع و مبارات به مجرد اقدام زن در خلع و اعلام نظر قاطع زن به قاضی, زن از همسرش جدا می‌شود و نیازی به اقدام دیگر و ازجمله اجرای صیغه طلاق نیست." بدین ترتیب» احکام خلع و مبارات در این نظریه به شرح ذیل است: اولا خلع و مبارات در اختیار زن است و با اراده او محقق می شود و حق رجوع از خلع و مبارات نیز به زن اختصاص دارد؛ ثائیا در خلع و مبارات هیچ اقدامی جز توافق بر مالی که از سوی زن به مرد بخشیده می‌شود برعهده مرد نیست و در صورتی که توافق نسبت به فدیه حاصل نشود حاکم به حل و فصل دعوا و اختلاف خواهد پرداخت؛ ثالثا اقدام قاطع زن در جدایی موجب انحلال نکاح می‌شود و از همان زمان زن باید عده خلع يا مبارات رانگاه دارد. این فقیه نواندیش برای اثبات این ادعا که خلع و مبارات قسیم طلاق است نه قسم آن و اثبات اینکه اقدام زن به خلع برای تحقق این جدایی کفایت می‌کند به روایات صحیح و معتبری از امام باقر (ع)» امام صادق (ع) و امام رضا (ع) استناد می‌کند که در خواه خلع و مبارات را از اقسام طلاق بدانیم یا سیم آن وخواه در خلع و مبارات ایقاع صیغه طلاق لازم باشد یا به صرف اقدام قاطع زن برای خلع و مبارات انحلال نکاح محقق شود؛ واقعیت آن است که فقهای نواندیش امامیه. با استتباط جدید از آیات قرآن و روایات» حق طلاق را برای زوجه‌ای که تمایل به ادامه زندگی مشترک ندارد؛ به رسمیت شناخته‌اند واصل تساوتی زن و مرد را در اتحلال نکاح اعلام کرده‌اند. به بیان دیگر, آنان با انکار تفاوت طبیعت زن و مرد در امر جدایی و طلاق» قائل به حق یکسان مرد و زن در این موضوع هستند و حق طلاق یکجانبه را برای زوجه شناخته‌اند. قرآن کریم در آیات متعدد (۲۲۹ و ۲۳۱ بقره) بر تکلیف دوگانه مرد دای بر امساک به معروف» یعنی نگهداشتن زوجه به یکی و يا تسریح به احسان؛ یعنی رها کردن زوجه به طریق احسان» تأکید کرده است. زیبایی کلام الهی در این جاست که در فرض ادامه زندگی مشترک واژه معروف را برگزیده» اما در صورت طلاق و پایان دادن به زندگی مشترک واژه احسان را به کار برده است و یقینا احسان در مرتبه بالاتری از معروف قرار دارد و متضمن ایثار و لطف فراتر از متعارف و حقوق قانونی است." حق طلاق زنان: حکم شرعی, ضرورت حقوق‌بشری/ عابدی و امینی ۲۲۷ از زمان میرزای قمی این سخن مطرح شد که صرف سورفتار مرد با زن ولو به درجه عسروحرج نرسد موجب ایجاد حق اجبار مرد به طلاق زوجه است و در صورت امتناع مرد» مجوز طلاق زن از سوی حاکم به ولایت از ممتنع است. میرزای قمی در کتاب جامع الشتات در یک استفتا پاسخ داده (...هرگاه برای حاکم علم حاصل شود به این که زوج سلوک معروف نمی‌کند و وفای به حقوق زوجه نمی‌کند او را اجبار می‌کند بر طلاق» و این اجبار منافی صحت طلاق نیست».۱ آیت الله حلی در رساله حقوق الزوجیه با استناد به آیه (فامساک بمعروف او تسریح باحسان» معتقدند مرد در زندگی خانوادگی يا باید حقوق همسر خود را ایفا کند یا زن را طلاق دهد. پنابراین» جایی که مرد نه به وظایف خود عمل می‌کند و نه طلاق می‌دهد حاکم باید مرد را به طلاق اجبار کند و اگر مرد امتناع نماید خود مبادرت به طلاق می‌کند.؟ رهبر انقلاب در جریان اصلاح ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی در مجلس شورای اسلامی و در پاسخ به استفتا شورای نگهبان در مورد اثر عسر و حرج پاسخ دادند (... زوج را با نصیحت و الا بالزام» وادار به طلاق نمایند و در صورت میسر نشدن, به اذن حاکم شرع طلاق داده شود و اگر جرئت بود مطلبی دیگر بود که اسان‌تر است ۳" اما شیو الصلقت#افطر اینیان چهابوده که جرنت اظهار آن را نداشته است؟ از سخنان وی که (از شئون فقیه هست که اگر چنانچه یک مردی با زن خودش رفتارزش بد باشد اورا اولا تصیکحت وک وتان تأدیب نیهاش دک نو شود اجرا طلاق کند.) استنباط می‌شود ایشان به امکان طلاق زن از جانب حاکم بدون تحقق عسر وحرج معتقد بوده‌اند * که شیوه آسانتری است اما چون موجب کرش موی می‌شو جرئت اظهاز آن را نداشنته‌اند: بدین ترقیب: از تکلیف دوگانه استپا بمعرگی 9 با تس باحسان دو نکن مهم استباط می‌شود: نخست آن که مرد در رابط با همسر خویش در برابر دو تکلیف قرار دارد که آن دو در طول هم هستند و اگر نتواند به تکلیف نخستین و شق اول آیه کریمه در خصوص امساک به معروف عمل کند تکلیف دوم بر او واجب می‌شود و وظیفه دارد با احسان زن را طلاق دهد. دوم آن که همین که مرد مرتکب سورفتار شود و حقوق واجبه زنرا نتواند ایفا کند و هر عملی مرتکب شود که عرفا مغایز رفتار متعارق و به تعبیر قران حلاظ امسگاکظ بدمعروف باشد تقطل تکلیف نخستین تحقق پافتد و لازم نیست سورفتار به حدی باشد که مصداق عسر و حرج تلقی شود. ۸ حقوق بشر/ سال ۱۶/ شماره ۱/ پیاپی ۳۱/ صص ۲۱۷- ۲۳۴ تا کنون همگی نظریه‌های فقهی مبتنی بر این اصل اساسی بودند که حق طلاق شرعا و طبیعتا از آن مرد است و در همه مواردی که زن طلاق را اعمال می‌کند يا دادگاه اقدام به طلاق زوجه می‌کند به نیابت از مرد عمل می‌کند و حق طلاق هیچ گاه برای زن ایجاد نمی‌شود. آیه فامساک بمعروف او تسریح باحسان نیز در مقام پیان این امر است که اگر مرد به نیکی رفتار نکند باید زن را طلاق دهد و هنوز طلاق با اراده مرد یا نماینده او یعنی حاکم واقع می‌شود. به بیان دیگر» حق طلاق مرد از انواع حق-قدرت! است و فقط ذی حق می‌تواند موضوع حق یعنی طلاق را اعمال کند و اعمال این حق» به تبع» وضعیت حقوقی زن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اما مدعای این پژوهش است آن است از یک سو زن حق طلاق دارد و این حق منحصرا در اختیار مرد نیست و دلایل انحصاری حق طلاق مرد قابل خدشه است و از سوی دیگر آیه فامساک بمعروف او تسریح باحسان می‌تواند موجد حق طلاق برای زوجه باشد. در صورت پذیرش نظريه جدید غالبا نوبت به استناد زن به عسر و حرج برای طلاق نمی‌رسد و با صرف سورفتار زن حق طلاق دارد. در توجیه این مدعا زان به دلیلوویل تاه کرد: نخست چون حق و تکلیف در روابط اجتماعی و بین اشخاص متصور است و اصولا حق و تکلیف در برابر هم قرار دارند و آنهاادو روی یک سکه هستند؛ بنابراین وقتی مرد نتواند به تکلیف نخستین دایر بر نگهداشتن زن به نیکی عمل کند» تکلیف دوم یعنی رهاساختن و طلاق» بر او واجب می‌شود و متقابلا زن نیز حق طلاق می‌یابد و می‌تواند اجرای آن را از دادگاه بخواهد و در اعمال طلاق زن اصالتا حق خویش را اجرا می‌کند و دادگاه نیز در مقام ولایت یا نیابت از مرد اقدام نمی‌نماید, بلکه اجرای حق طلاق زن را تجویز می‌کند؛ همان‌گونه که وقتی مرد از دادگاه تقاضای طلاق می‌کند و محکمه با صدور گواهی عدم امکان سازش اجازه اعمال حق طلاق را به مرد اعطا می‌نماید. به بیان دیگر,(حق منشا ادعای مشروع و تکلیف مبدا قبول حق دیگران است. جایی که حق نباشد. ادعا مشروع نیست و بنابراین» نمی‌توان تکلیف یا تعهدی را بر کسی تحمیل کرد.» (السان, ۱۳۸۵: ۴۵) به بیان ساده‌تر» وقتی شخصی متعهد به انجام کاری در برابر دیگری است. متقابلا برای شخص مقابل نیز حقی ایجاد می‌شود و او می‌تواند اجرای تعهد را از مکلف بخواهد. پس وقتی مرد به هر دلیلی تکلیف به طلاق زن دارد» برای زن نیز حق طلاق و اعمال آن به رسمیت شناخته شده است. در واقع؛ تکلیف مرد به طلاق با ایجاد حق طلاق برای زن ملازمه دارد و اصرار بر مستند کردن طلاق به اراده مرد توریه‌ای بیش نیست. ۱ برای مفهوم حق - قدرت نک: قاری سیدفاطمی» ۱۳۸۰: ۰۲۱۵ حق طلاق زنان: حکم شرعی, ضرورت حقوق‌بشری/ عابدی و امینی ۲۲۹ دوم زوجیت محصول عقد است. انحلال این رابطه نیز اصولا باید ناشی از توافق باشد و یا این که هر دو طرف در موارد انحلال یک‌جانبه آن به تساوی حق داشته باشند. واگذاری انحصاری حق طلاق به مرد و تلقی موجبات طلاق به‌درخواست زن و يا طلاق توافقی به اراد مرد» به جهت اعتماد به روایت الطلاق بید من اخذ بالساق است؛ در حالی که این روایت در کتب اهل سنت نقل شده و از طریق شیعه چنین روایتی نيامده است. در کتب اهل سنت نیز از دو طریق این روایت نقل شده که در هر دو ضعف سند وجود دارد." نقض اصل اساسی تساوی حقوق مرد و زن» به دلایل عقلی يا نقلی مسلم نیاز دارد و دلایل روایی یا عقلی مرسوم اقناع کننده نیست . تبعیض میان مرد و زن در طلاق خلاف عدالت به نظر می‌رسد و حکمی که عادلانه نباشد شرعی نیست.» چون سوم» خطاب قرآن به مرد مبنی بر تسریح به احسان و سایر خطاب‌ها در امر طلاق به مرد به معنای آن نیست که طلاق حق طبیعی و شرعی منحصر مرد است و زن هیچگاه حق طلاق ندارد. باید گفت خطاب‌های قرآن از حیث مکلف حجیت ندارد؛ مانند بسیاری از احکام که مخاطب آن فقط مردها هستند ولی در واقع حکم ناظر به مرد.و زن است. همچنین» چون در اعراب قبل از اسلام طلاق دست مردان بوده لحن قرآن متأثر از عرف زمان نزول آن بوده است. هیچ دلیلی بر طبیعی بودن حق طلاق برای مردان وجود ندارد. طلاق حقی است که به واسطه دو سویه بودن چهارم, در طلاق خلع و مبارات طلاق با اراده زن واقع می‌شود و قبول آن بر مرد واجب است. خلع و مبارات قسیم طلاق است نه قسم آن و برای اثبات اینکه اقدام زن به خلع برای تحقق این جدایی کفایت می‌کند به روایات صحیح و معتبری استناد شده است." این امر نشان می‌دهد که در شرع اراده یک جانبه زن برای طلاق پذیرفته شده است و انحصار طلاق به دست مرد را نفی می‌کند. پنجم, مطابق ماده ۹ قانون مدنی» در صورت خودداری مرد از انفاق زوجه يا ناتوانی وی از انفاق, زن خی ,دارد از دادگاد درخواقت طلدی گر ازراینکیداشتن زن بدون پرداخت نفقه خلاف امساک به معروف پنداشته شده و مرد به ناچار باید تسریح به احسان را عملی سازد. صدور حکم طلاق در فقه و قانون مدنی منوط به نیاز زوجه به نفقه نیست. وقتی صرف عدم انفاق و حتی ۲. «اصل عدالت از مقیاس های اسلام است که باید دید چه چیزی بر آن منطبق می شود. عدالت در سلسله علل احکام است نه در سلسله معلولات. نه این است که آنچه دین گفت عدل است بلکه آنچه عدل است دین است» (مطهری, ۱۴:۳: ۳۵) ۰ حقوق بشر/ سال ۱۶/ شماره ٩/ پیاپی ۳۱/ ضص ۲۳۴-۲۱۷ ناتوانی از انفاق مجوز طلاق از جانب زوجه ولو تروتمند باشد؛ چرا باید رسیدن به درجه عسر و حرج ضرورت داشته و صرف سورفتار مرد نتواند مجوز طلاق برای زوجه باشد؟ بعلاوه؛ تکلیف مرد به طلاق در عدم انفاق ملازمه با حق طلاق برای زوجه دارد؛ زیرا تعهد یک طرف در برابر ششم, استدلال بالا در مورد جواز طلاق زنی که شوهر او غایب مفقود الاثر است جاری است (ماده ۱۰۲۹ قانون مدنی)؛ زیرا با غیبت شوهر و دشواری زندگی برای زوجه زن از دادگاه درخواست طلاق می‌کند و حاکم به نیابت از غایب مکلف به صدور حکم طلاق زوجه می‌شود. در واقع. در خواست طلاق زن از دادگاه حکایت از مطالبه و اعمال حقی دارد که او در برابر تکلیف شوهر به طلاق به دست آورده و متقابلا زن حق طلاق يافته است. هفتم» از حیث قانونی مطابق با ماده ۱۱۳۳ ق.م. مصوب ۱۳۱۳ (مرد می‌تواند هر وقت بخواهد زن خود را طلاق دهد» از این حکم سه مطلب استنباط می‌شد: یکی از قید هر وقت بخواهد آزادی مطلق مرد در طلاق فهمیده می‌شد؛ دوم» طلاق حق مرد و به اراده او منتسب است؛ سوم» مرد برای اجرای صیغه طلاق الزامی برای مراجعه به دادگاه احساس نمی کرد: اما مطابق ماده ۱۱۳۳ اصلاحی سال ۱۳۸۱ «مرد می‌تواند بارعایت شرایط مقرر در این قانون با:مراجعه ابه دادگاه تقاضای طلاق همسرش را پنماید» در تبصره این ماده نیز بر حق زن در تقاضای طلاق در موارد قانونی تصریح شده است. تفاوت سیاق نگارش دو ماده نشان می‌دهد در حکم جدید زجوع مرد و زن به دادگاه برای طلاق الزامی است و مرد همچون زن تقاضای طلاق می‌نماید و هر دو از حق درخواست طلاق از دادگاه برخوردارند. استعمال واژه «تقاضای طلاق» برای مرد در اصل ماده و برای زن در تبصره آن دلالت دارد که هر دو از حق طلاق برخوردارند و اجرای این حق با اجازه دادگاه امکان‌پذیر است. به بیان دیگر دادگاه در مقام رسیدگی به دعاوی, خود مستقلا بای اصخاب دعوا حق و تکلیفی ایجاد نمی‌کند بلکه اقدام به احراز حق مورد ادعای خواهان و الزام خوانده به اجرای آن می نماید و در پذیرش دعوای «نقاضای طلاق» مرد یا زن؛ منطفا باید حق طلاق زن يا مرد را مقدمتا احراز و سپس به اجرای آن حکم کند. درست است که در تبصره ماده ۱۱۱۳ قانون مدنی زن در موارد قانونی محدود ۱ لازم به ذکر است نظریه حق طلاق زن به صرف سو رفتار مرد در نظامی مطلوب است که مهریه هدیه (نحله) تلقی شود و از تعیین مهریه‌های گزاف خودداری شود و مرد نیز بر مبنای آیه ۱۹ سوره نسا بتواند در صورت سو رفتار شدید زن بخشی از مهر را از زن استراداد کند. همچنین» چون هیچ شخصی نمی‌تواند قاضی خویش باشد سو رفتار مرد باید در دادگاه به ثبوت رسیده و عرفا قابل گذشت نباشد. باید به مقررات حاکم بر روابط زن و مرد به عنوان یک مجموعه نگریست و تغییر یک حکم بدون حق طلاق زنان: حکم شرعی» ضرورت حقوق‌بشری/ عابدی و امینی ۲۳۱ می تواند درخواست طلاق کند و از این حیث حق‌طلاق او قلمرو محدودتری نسبت به مرد دارد» لیکن آنچه در اینجا اهمیت دارد شناشابی حق‌طلاق برای زوجه از سوی مقنن است و این مساله راه را برای گسترش حق طلاق زن به استناد سو رفتار مرد و بر منای تلازم حق و تکلیف در آیه قرآنی بررسی سیر تاریخی فقه اسلامی نشان می‌دهد که معرفت دینی متفکران اسلامی در موجبات طلاق» بیش از آن که تابع درک اصیل از قرآن کریم باشد نشأت گرفته از افکار و سنت‌های محیطی است که در آن رشد کرده‌اند. نفی حق‌طلاق زن به نحو مطلق و آزادی مطلق مرد در طلاق همسرش سرآغاز راه بود. سپس, کوشش شده است ضمن احترام به اصل حق انحصاری مرد در طلاق از راه‌های غیر مستقیم امکان جدایی از مّد,را برای‌ازنفراهم کنند. راهکارهای اعطای وکالت در طلاق به زن به دو شکل مشروط (معلق) و مطلق و بلاعزل کردن وکالت داده شده شناسایی درخواست طلاق برای زن در موارد عسر و حرج و غایب مفقود الاثر شدن زوج و امتناع یا ناتوانی مرد از انفاق همسرش, همگی گام نهادن در مسیری است که زن» حق طلاق را هر چند به نام مرد اعمال می‌کند و یا دادگاه به ولایت از مرذازن را طلاقمی‌دهد؛ اما تفکری که معتقد است در طلاق نیز باید اصل تساوی مرد و زن رعایت شود احتیاط و توریه را به کنار نهاده و با طرح نظريه وجوب طلاق خلع بر مرد عملا حق‌طلاق را برای زنان شناخته است. نظریه‌ای رو به گسترش که از نگاه جدید به آیات قران کریم و روایات معتبر ناشی شده است و تکامل معرفت دینی را در زمان و مکان نشان می‌دهد. آخرین گام تفسیر متفاوت و جدید آیه ۲۲۹ سوره بقره است مبنی بر این که مرد دو تکلیف دارد: یا امساک به معروف کند و اگر نتواند طلاق زن بر او اجب است و چون هر تعهد در برابر دیگری مبدا ایجاد حق برای طرف مقابل است زن نیز متقابلا خق‌طلاق می‌یابد و می‌تواند اجرای این حق را اصالتا از دادگاه بخواهد. این تحلیّل, یعنی ملازمه حق در برابر تکلیف, به مواردی که زن به جهت عدم انفاق پااعسر و حرج و یا غیبت شوهر حق طلاق دارد نیز گسترش می‌یابد . تفسیری که مسیر انطباق حقوق اسلامی را با مقررات بین‌المللی حقوق‌بشر فراهم می‌کند. ۲ اخقوق بشر/ سال ۱۶/ شماره ٩/ پیاپی ۳۹/ ضص ۲۱۷- ۲۳۴ - ایزدی فرد علی اکبر؛ حسین کاویار؛ عبدالحسین دیانی (۱۳۹۱)» «بررسی تحلیلی وجوب يا عدم وجوب طلاق خلع از جانب زوج در فقه امامیه». فصلنامه خانواده پژوهی» سال هشتم, شماره ۰۳۰ - پیله ور مرضیه (۱۳۸۶)» «بررسی شرط وکالت زوجه در طلاق» فصلنامه تخصصی ققه و تاریخ تمدن دانشکده الهیات دانشگاه آزاد اسلامی مشهد شماره ۰۱۱ صص ۰۱۹-۹ - جعفری لنگرودی, محمد جعفر(۱۳۸۶)» حقوق خانواده, چاپ چهارم تهران: انتشارات کتابخانه گنج - جوادی آملی» عبدالله (۱۳۹۳)» خانواده متعادل و حقوق آن» تحقیق و تدوین: ابراهیم جوانمرد فرخانی, - دیانی, عبدالرسول(۱۳۸۷). حقوق خانواده-ازدواج و انحلال آن, چاپ اول, تهران: نشر میزان. - السان, مصطفی (۱۳۸۵)» «نتوری حق- تکلیف)» مجله حقوّق‌بشر. دوره اول, شماره ۰ صص ۳۳ - ۵۲. - شهید ثانی(۲۰۰۱)» الروضه البهیه فی شرح المعه الدمشقیه جلد سوم» چاپ اول, قم: نشر وارین. - صابری صفایی, عبدالعلی(۱۳۴۶)قوجبات و آنار طلاق در حقوّق مدنی ایران» فرانسه» شوروی و - صانعی» یوسف(۱۳۸۶). وجوب طلاق خلع بر مرد. تدوین: موسسه فرهنگی فقه الثقلین؛ چاپ اول» - صفایی» سید حسین (۱۳۶۰)» «وکالت زوجه دراطلاق و تفویض حق طلاق به او». مجله دانشکده - صفایی» سید حسین (۱۳۷۵)» مقالاتی درباره حقوق مدنی و حقوق تطبیقی»,مقاله‌ی «مقایسه قوانین و مقررات طلاق با نگاهی به حقوق ایران»» چاپ ال تهران: نشر میزان. - صفانی, سید حسین و اسدالله امامی (۱۳۷۲)» حقوق خانواده. جلد اول, چانپ سوم تهران: نشر - صفائی» سید حسین و اسدالله امامی (۱۳۷۹)» مختصر حقوق خانواده» چاپ سوم تهران: نشر - طباطبایی» محمد حسین (۱۳۸۷)» ترجمه تفسیر المیزان» ترجمه محمد باقر موسوی, جلد ۲ چاپ - قاری سید فاطمی» سید محمد (۱۳۸۰)» «تحلیل مفاهیم کلیدی حقوق‌بشر معاصر: حق,» تعهد. آزادی» برابری و عدالت»» مجله تحقیقات حقوقی, شماره ۳۳ و ۳۴. صص ۰۲۶۶-۲۰۹ حق طلاق زنان: حکم شرعی» ضرورت حقوق‌بشری/ عابدی و امینی ۲۳۳ - القرضاوی» یوسف (۱۴۰۹)» الحلال و الحرام فی الاسلام» با تعلیقات شیخ حسن محمد نقی جواهری. - کاتوزیان» ناصر (۱۳۷۱)» حقوق خانواده, دو مجلد. جلد اول, چاپ سوم تهران: نشر انتشار. - کاتوزیان؛ ناصر (۱۳۷۵)» دوره مختصر حقوق مدنی» حقوق خانواده» چاپ اول, تهران: نشر یلدا. - کاتوزیان؛ ناصر (۱۳۷۹)» قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی» چاپ چهارم» تهران: نشر دادگستر. - گرجی, ابوالقاسم و همکاران (۱۳۸۴)» بررسی تطبیقی حقوق خانواده, چاپ اول, تهران: انتشارات - محقق داماد. سید مصطفی (۱۳۷۲)» بررسی فقهی حقوق خانواده-نکاح و انحلال آن. چاپ چهارم, - محلاتی» محمد سروش (۱۳۸۷)» «ابهامات فقهی-حقوقی وکالت زوجه در طلاق». مجله فقه و - مطهری, مرتضی (۱۳۸۶)» نظام حقوق زن در اسلام. چاپ چهل و ششم تهران: انتشارات صدرا. - مطهری, مرتضی (۱۴۰۳ق)» بررسی اجمالی مبانی اقتصاد اسلامی» تهران: انتشارات حکمت. - موسوی خمینی» سید روح الله (بی تا)» تحریر الوسیله» جلد دوم تهران: انتشارات مکتبه العلمیه - موسوی خوشدل, سید صمد (۱۳۷۸)» «طلاق» مردان و زنان»» کتاب نقد» سال سوم» شماره ۳. شماره - مهرپور» حسین (۱۳۷۱)» «طلاق قضائی و طبیعت حقوقی آن»» مجله حقوقی و قضانی دادگستری, - مهرپور» حسین (۱۳۷۹)» مباحتی از حقوق زن» از منظر حقوق داخلی » مبانی فقهی و موازین بین - میرزای قمی,(بی تا)؛ غناتمالایام فی مسائل الحلال و الحزام» چاپ‌سنگی. - ولمن, کارل (۱۳۹۸) «آیا حقوق زنان می‌تواند حقوق‌بشر باشد؟»» دوفصلنامه حقوق‌بشر, سال - قابل, احمد (۱۳۹۲)» احکام بانوان در شریعت محمدی(ص)» چاپ اول, انتشارات شریعت عقلانی.

نگرش اصیل به احکام قرآن کریم راجع به زن و مرد، گاه معرفت دینی متفاوتی را نسبت به گذشته نشان می دهد. در حقوق اسلام غالباً به اصل تساوی حقوق زن و مرد اعتقاد دارند؛ ولی، در موضوع طلاق نظریه مشهور آن است که به دلیل تفاوت های زن و مرد از حیث خلقت، طلاق اصولاً با مرد است. اما، مسأله اصلی این است که با توجه به پذیرش اصل تساوی زن و مرد در انحلال نکاح در مقررات بین المللی حقوق بشر آیا این دیدگاه با حقوق اسلامی سازگار است. این تحقیق نشان می دهد که از مدت ها پیش زن حق طلاق داشته است و موجبات طلاق به درخواست زن یا توافق زوجین در واقع شناسایی حق طلاق قانونی یا قراردادی برای زوجه است. پذیرش نظریه وجوب طلاق خلع و مبارات بر مرد و خارج کردن خلع و مبارات از اقسام طلاق و تحقق آن با اراده یکجانبه زن مؤید این ادعاست. باید فراتر رفت و «امساک بمعروف او تسریح باحسان» را تفسیر نوی کرد: وقتی مرد نتواند به نیکی با زن رفتار کند، طلاق زن بر او واجب است و زن متقابلاً حق طلاق می یابد و اصالتاً می تواند اجرای آن را از دادگاه بخواهد. تفسیری که با مقررات حقوق بشری در زمینه رفع تبعیض علیه زنان سازگار است.

487056

رابطه مذهب و زیبایی شناسی از دیدگاه توماس آکوئیناس در قرون وسطی اروپا و انعکاس آن در آثار معماری ایتالیایی زیبایی‌شناسی شاخه‌ای از فلسفه است که به ماهیت زیبایی و سلیقه و همچنین فلسفه هنر می‌پردازد. با فروپاشی الهیات مسیحیت در اروپای قرن ۱۲ و ۱۳ میلادی, گرایش اجتماع آن زمان به عقل گرایی ارسطویی افزایش یافت. در این میان» قدیسی مسیحی به نام توماس آکویناس سعی کرد برای جلوگیری از نزول مسیحیت. آموزه‌های مسیحیت را با اعقل گرایی ارسطویی ارتقا بخشد. پژوهش حاضر که به روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است» درصدد بررسی پیوند.بین مذهب و فلسفه ارسطویی از دیدگاه توماس آکویناس و تأثیر بر معماری ایتالاتو الللت امطالعات‌نمار داد که توماس آکویناس اندیشه‌های فلسفی ارسطو را در چارچوب آموزه‌های مسیحیت تغییر داده و تکمیل کرد.و درنهایت. ایمان مسیحیت را با فلسفه ارسطو تطبیق داد. آکویناس تلاش کرده بود برای رویدادهای اجتماعی- سیاسی آن دوران که برخاسته از عمل و سیاست کلیسا بود. نوعی وجهه عقلانی و واقعی ایجاد نماید. براساس فلسفه ارسطو دو عقل بالفعل (الهی) و بالقوه وجود دارد. آکویناس با تکیهابر این فلسفه ارسطو آموزه‌های دینی مسیحی را از عقل بالفعل یعنی خداوند می‌دانست: که عقلانیگ انسان,گلهمی از آز/است.:در حخقیقت تناس آکویناس به هو نظام,معرفتی تقد بود: نظام الهی مبتنی بر ایمان و نظام فلسفی مبتنی بر عقل بشری. زیبایی معماری ایتالیایی به دو دسته زیبایی‌های ظاهری (نمادین) و باطنی (هویتی) تقسیم می‌شود. در حوزه ظاهری به عواملی مانند نور و رنگ و در حوزه باطنی به عواملی مانند مذهب و فرهنگ تقسیم می‌شود. ۱. بازشناسی رابطه مذهب و زیبایی‌شناسی از دیدگاه توماس آکویناس در قرون وسطی اروپا. ۲ بررسی تأثیر ارتباط مذهب و زیبایی‌شناسی در معماری ایتالیایی. ۱. چه ارتباطی میان مذهب و زیبایی‌شناسی در انديشه توماس آکویناس وجود دارد؟ ۲ اندیشه‌های توماس آکویناس درباره زیبایی و پیوند آن با مذهب چه تأثیری بر معماری ایتالیایی داشته ## این مقاله برگزفته از رساله اذکتری/پایان‌نامه افاوذآقزبانی با عنوان رابطه بین متاقب ,و زیپایی‌شناسی از فیدگاه توماس اکویناس است که.به راقنمایی ذکثر علی ,مسق ,و متقاوره اقکتز مهقی مظهرنیا در سال 1۳854 ,ذر ذانتگاه: زد اسلامی وابخ اقیم اه شذاناسست 6 8۷ 66۴ 1۳۵ ۳0۵۲ 6اعزا 0۲ ددع0 006 00 ۶ 1۳۶ .۵ ۵ق۴۲ ۸۲۲ ۱۶۱0۲۳۵ 2020 ۵ 2676-77597 رابطه مذهب و زیبایی‌شناسی از دیدگاه توماس آکویناس در قرون وسطی اروپا مسئله تقابل عقل و دین یکی از نخستین مسائلی بود که در حوزه اندیشه بشر ایجاد شد. در این میان» برای انسان قرن سیزدهمی اروپا یکی از معانی فیلسوف. بی‌دین بود؛ یعنی فیلسوفی که عقل‌گرا بود؛ کسی که چون قبل از عیسی (ع) مثولد شده: نمی‌توانست از حقیقت: ایمان مسیحی: اطلاع داشته باشد. وضعیت افلاطون و ارسطه نیز چنین بود؛ بنابراین: ارسطو بی‌دین» به شمار می‌آمد. همچنین به ذهن آن‌ها نمی‌رسید که یک نفر در عین‌حال که فلیسوف است. قدیس هم باشد. توماس آکوئیناس که یکی از بزرگ‌ترین متکلمان و فیلسوفان مسیحی به شمار می‌رود. بر آن بود که عقل با نظام‌مندترین و نافذترین راه‌حل مسئله ایمان و عقل را آکوئیناس بیان کرد. در این نظام بین فلسفه ارسطو و وحی مسیحی, بدان‌گونه که در کتب مقدس یافت می‌شود و کلیسا آن را تفسیر می‌کند. پیوند برقرار می‌شود. به نظر آکوتیناس: خیرفهایی تناهیت اسان در لذت:لقا اراست: اتحفی ایز امر در زندگی, ان :نیا برای, فا امیسر قیست: زیرا افکار ما ستوقف ابر داده‌های, حسی, است. بالن کالم نیمه به طرقی که: مخلوقات دیگر نمی‌تواننده از محدودیت‌های حواس فراتر رویم. عقل ما می‌تواند از داده‌های حسی انتزاع کند و وجود قلمرو بالاتری را بپذیرد؛ در عین حال که عقل نمی‌تواند به کنه موجود فراطبیعی برسد هستی آن؛را می‌تواند ثابت کند؛ بنابراین» برخی حقایق الهی از طریق تامّل فلسفی قابل وصول است: راگ سول 0 و رزیت خدا نایل شویم: را وحی است که هم برای کسانی که می‌توانند به استدلال فلسفی بپرذازند. هم برای کسانی که نمی‌توانند به استدلال فلسفی بپردازند. قابل دسترسی است. زیبایی‌شناسی یکی از مفاهیم عقلی بود که در انديشه توماس آکوئیناس مورد توجه قرار گرفت. بازتاب این اندیشه‌گری در فضای فکری و فرهنگی ایتالیا به‌خصوص در معماری قابل تأمل است. بررسی پیشینه پژوهش حاضر نشان می‌دهد در این‌باره تاکنون اثر مستقلی به رشته تحریر درنيامده است. البته آثاری به بررسی انديشه آکوئیناس بر هنر قرون وسطی پرداخته‌اند. مقاله‌ای با عنوان «بررسی تطبیقی تأثیر آرا سن آگوستین و توماس آکوئیناس بر هنر نقاشی سده‌های میانه مسشیحی» توسط رجبی و حسینی (۱۳۹۷) به رشته تحریر درآمده است. نویسندگان در این اثر بر آنند در قرون وسطی هنر تحت تأثیر اندیشه‌های آکوئیناس» رنگ مادی به خود می‌گیرد و به موازات این مسئله پیکر انسان‌ها مبنی بر تناسب کامل و شفاف خلق شده است. بااین‌حال در این اثر اشاره‌ای به تأثیر آرا آکوئیناس بر معماری این دوره نشده است؛ لذا پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده‌های منابع کتابخانه‌ای انجام شده است و درصدد واکاوی ارتباط مذهب و هنر و زیبایی در معماری ایتالیا در قرون وسطی رابطه مذهب و زیبایی‌شناسی از دیدگاه توماس آکویناس در قرون وسطی اروپا آکوئیناس فیلسوف ایتالیایی است که در سال ۱۳۲۵میلادی در شهر ناپل ایتالیا متولد شد. او در پنج سالگی به صومعه مونته کاسینو فرستاده شد (کنی, ۳۷۶: ۱۳). در جوانی برای تحصیل به دانشگاه ناپل رفت و در این دانشگاه به مطالعه فلسفه پرداخت (همان: ۱۵). توماس در این زمان به فرقه دومینیکن پیوست. سپس به پاریس رفت» زیر نظر آلبرتوس کبیر به تحصیل الهیات و فلسفه پرداخت و بعد از چهار سال در دانشگاه کولونی تدریس کرد. سرانجام در سال ۱۳۷۴ از ذئیا رفظ (ترائوی: ۰۱۷۳۷۷ ان توسانن آکوقیاس» یکی از بورگ‌ترین مکلمان ورفیلسوقان مسیحی بد شما زر می‌رود. که بر آن است عقل با دین و ایمان هماهنگی تقریبا کاملی دارد (ژیلسون, ۱۳۷۵: ۲۴)؛ امّا آکوئیناس» آرا و افکار فلسفی ارسطو را با مسیحیت هماهنگ دانست و به تعبیری ارسطو را غسل تعمید داد (ژیلسون» ۱۳۷۵: ۲۷). او هرگز تصور نمی‌کرد که کسی بتواند تعارضی میان اهداف تحقیقات فلسفی و اهداف تحقیقات کلامی بیابد. به گمان وی» هدف نهایی آن‌ها یک چیز است. اگر شناخت خدا بالاترین قله‌ای است که تحقیق انسانی می‌تواند به آق برسد. توافق اساسی میان آموزه‌های معلم حقیقت مسیحی :و تغالیم فیلسوف زجود دارد. در گس هط یه فیلسوف نیز یک متکلم است: (ژیلسون: ۱۳۷۵: ۵) با این تفاسیر آکوئیناس در تجارب زندگی شخصضی خود مجموعه‌ای از,باورهای مذهبی و فلسفی را در اختیار داشت؛ تجاربی که بعدها تبدیل به پایه‌ای برا اب ,۹۰۲ و ذارای آثار مهمی در فلسفه و آلهیات اس انار 5 او دور ی مقلم هستند. سوما کونترا گنتیلس و سوما تئولگیا. البته آکوئیناس علاوه‌براین دو سوما رساله‌های کوتاه و بلندی نیز؛در فلسفه داشت. توماس آکوئیناس درباره مزیبایی, تابع عقاید دیونوسیوس و آگوستین و تمایل.به نوافلاطونی بود. درحالی که نگاه او به هنر بیشتر متأثر از بحث اسر اس اگوی ,فا ۶ج اکوتقانی با تشه کان اسر کرو زیبا قدرق یس آمو زیبا رای اسان می‌دهد. او سه شرط برای زیبایی تعیین کرده است. اول تمامیت یا یکپارچگی؛ دوم وضوح, سوم تناسب یا هماهنگی (همان: ۲۷)؛ بنابراین مشاهده می‌شود که در دیدگاه او نسبت به زیبایی» پیوند نزدیکی با مبانی عقلی و فلسفی و از نظر آکوئیناس هنر به‌مثابه عادتی خاص يا مهارتی مکتسبه از سوی عقل بالقوه آدمی به طور بسیط و به اقتضای مسائل علمی آن را طلب می‌کند. همان‌طورکه حزم و دوراندیشی به‌مثابه عادت عملی در مباحث اخلاقی, دلیل معقول ساختن آشنبا تلقی می‌شود. این و سرهنت و عاذت مشقیهانمی‌شونن (ندذپون ۱۳۸:۳۷۲): آکوتینان تقد اس هنر با توجه به طبیعت امری تقلیدی است؛ اما نه به معنای تقلید از زایا و مولد خود طبیعت. به همین دلیل آکوئیناسجایی برای هنرهای زیبا باز می‌کند و به‌خصوص هنرهای زیبایی همچون نقاشی و مجسمه‌سازی بازنمودی از هنرهای زیبا هستند (مارگولیس» ۱۳۸۹: ۳۲۸). بررسی آثار خلق‌شده در این دو حوزه در قرون بعد از آکوئیناس نشان از راه‌یابی اصل تناسب در مجسمه‌سازی و وضوح تصوير در نقاشی است. همان گونه که گفته شد. این دو نمونه از اصول ارسطو دلائل متعدد برای این سخن ارائه می‌دهد. عالی‌ترین سعادت عبارت است از اندیشیدن. وی می‌گفت: عقل عالی‌ترین قوه انسان و اندیشیدن عالی‌ترین فعالیت عقل است. ما می‌توانیم این صورت فعالیت را طولانی‌تر از هر فعالیت دیگری مثلا فعالیت جسمانی حفظ کنیم. به نظر می‌رسد لذّات فلسفه و اندیشیدن فوق‌العاده خالص و پایدار است؛ لذا شگفت‌آور نیست حیات کسی که «می‌داند» خوش‌تر از حیات کسی باشد که می‌آموزد. وی می‌گوید: فیلسوف بهتر از هر کسی دیگر می‌تواند مستغنی از دیگران باشد. «هرچند مثل دیگران به ضروریات زندگی محتاج است» لیکن با این همه «متفکر» قادر است که مطالعات خود را در تنهایی و خلوت دنبال کند. و هر چه بیشتر متفکر باشد. بیشتر قادر به چتین کارق است: فمکاری کیگران:برای او مفین است, اما درر ضورت: فقذاق آن» متفکر بهتر از کایگران قاذر است: که بدون آن اتور خود.را اداره کند. فلسقه به؛نقاطر خودش محبوب:است: نه به خاطر نقایجی که از آن حاضل می‌شود: پس در به کار بستن عقل است در شریف‌ترین موضوعات که سعادت کامل انسان است محقّق می‌شود. به شرط آنکه این کار در سال‌های تشسیتا درازی گسترش داشته "باشد." چنین,.حیاتی مبیخ عنصر الهی در انسان است؛ لذا ما نمی‌خواهیم به کسانی گوش دهیم که توصیه می‌کنند؛ چون انسان فانی است. در فکر چیزهایی باشیم که انسانی و فانی است. برعکس تا آن‌جا که ممکن است ما باید در فانی‌بودن خود را کنار بگذاریم و هرچه می‌توانیم بکنیم تا به حیاتی زندگی کنیم که عالی‌ترین عنصر یعنی عغقل در مااتغیین می‌کند که اينآعنصر در توانایی و ارزش از بقیه اجزا برتر است (طاهرزاده» ۱۳۹۶: ۵۷). عقل از مسائل بنظادی و کلیدی حکمت مشائی,ارسطو) است که در فلسفه و سایر علوم و حتی در عرف عام به معانی و کاربردهای مختلفی حضور دارد. در جایی صادر نخستین است و در جایی دیگر تا حد زندگی به نظر ارسطو چون در تمام طبیعت هر آنچه:ایجاد می‌شود. واجد ماده و علّت فاعلی است که متمایز از یکدیگرند. در نفس نیز باید این دو امر وجود داشته باشد: «واجب است که در نفس نیز قائّل به چنین فصول ممیزی باشیم و در واقع در آن [نفس] عقلی را تمییز دهیم که همان گونه که وصفش کردیم؛ چیزی است که هستی‌اش منوط به بدل شدن به همه‌چیز است. درحالی که اینجا عقلی را نیز داریم که هست يا منوط به احداث کردن يا ایجادکردن همه‌چیز است. این ملکه‌ای است که مشابهت به نور دارد: زیرا نور نیز به یک معنی رنگ‌های بالقوه را به رنگ‌های بالفعل تغییر می‌دهد و همین عقل است که چون بالذات عقل است. مفارق و غیرمنفعل و عاری از اختلاط است؛ زیرا همواره فاعل اشرف از متفعل ومبدا ارف از مأذه: است:(ارسطو ۱۳۹/۸ 1۹-13 طبق نظر آرسطو وجوق:بالقوه نمی‌تواند فعلیت بایده مکز اینکه تحت تأثیر وجود دیگری که خود بالفعل است. قرار گیرد. عقل منفعل تحت تأثیر معقولات فعلیت می‌یابد. اما معقولات خود نیز وجود بالفعل ندارند و در ضمن آن چیزی واقع‌اند که متعلّق احساس و تخیل است؛ ازاین‌رو عقلی را باید پذیرفت که معقولات را از اشیای حسی و تصاویر خیالی بیرون آورد و فعلیت آن‌ها را تحقق بخشد و این همان رابطه مذهب و زیبایی‌شناسی از دیدگاه توماس آکویناس در قرون وسطی اروپا عقل فعال اس که سب آن بهسقولات سائنه تسب نورب مبصرات اسق: یی مقوّل را قابل ادراک شذن می‌سازه قول ارسطو درباره این دو عقل به نحوی مجمل و مبهم است که منجر به اختلاف نظر مفسران و شارحان شده و درنهایت تفاسیر متعددی را به دنبال داشته است. آیا این دو عقل مستقل از یکدیگرند یا وابسته به هم. علاوه‌براین آیا این دو عقل هر دو متعلق به نفس انسانی و درواقع دو مرتبه از نفس‌اند پا دو عقل‌اند با دو جهت متفاوت پا یکی از مراتب نفس است (عقل منفعل) و دیگری خارج از نفس (عقل فعال)؟ سخن ارسطو به‌حدی مجمل و مبهم است که هر دو احتمال درباره عقل مطرح می‌شود و این امر مفسران و شارحان ارسطو را در مقابل یکدیگر قرار می‌دهد. گروه نخست قائل به وحدت عقل و حلول آن در نفس هستند و به نظر ایشان طبق قول ارسطو هر دو عقل فعال و منفعل را باید جزئی از نفس دانست. طبق تحقیق داوودی, از میان قدما تاوفرسطس, ثامسطیوس و آمونیوس قائل به این نظریه بوده‌اند و در قرون وسطی توماس قدیس و در دوره جدید برنتانو و دو کورت بر این ری تأکید داشته و هر دو عقل را متعلق به نفس انسان و حال در آن دانسته‌اند (داوودی, ۱۳۸۷: ۷۴). گروه دوم که اسکندر افرودیسی» فارابی» ابن‌سینا ابن رشد و جمع کثیری در دوره جدید بر آن نظرند» عقل فعال را در خارج نفس انسان قرار داده و دارای استقلال جوهری نسبت به نفس شمرده‌اند (داوودی» ۱۳۸۷: ۸۷). عقل در فلسفه ارسطویی در جایگاه و نقش‌های متعده ظاهر شده است. ذر منتافیزیک» جهان لس 6 کل اند مب گرفت هاسی اما به دلایلی» غقل در غلم‌التفن و معرفت‌شناسی ارسطو بیشتر توسط شارحان پیگیری و شرح و تفسیر شده است. ارسطو در رساله درباره نفس قائل به دو عقل می‌شود: یکی عقل بالفعل یا عقلی که می‌سازد و دیگری عقل بالقوه یا عقل منفعل که ساخته می‌شود. از سویی دیگر ارسطو از عقل فاعل سخن می‌گوید (کاپلستون» ۱۳۶۸: ۱/ ۴۴۶). در معرفت‌شناسی, «عقلانیت» به معنای «نطق» است: این کاربرد که ریشه.در تلقی ارسطو از انسان به‌منزله «حیوان ناطق» دارد» به این معناست که چه باورهایی برای انسان به‌منزله حیوان ناطق عقلانی هستند؟ ( :۲۰۰۰ ,۳1۵۳11۳82 ۹ تفرقه و تنوع آرا در خصوص نظريه عقل فعال (یابهتر است گفته شود مدلول موردنظر ارسطو) به حدی است که برنتانو آن را به لحاظ تفسیر منطبق با من صعب‌ترین نظریات ارسطو دانسته است (۳۲۶ :۱۹۹۵ ,8۲6۲130). برخی مانند تئوفراستوس و آکوئیناس عقل فعال را متکثر و حال در نفوس انسانی می‌دانند. برخی همچون ثمستیوس و آب‌نرشد آن را در نفس» ولی برای همگان منفرد و واحد به شمار می‌آورند. کسانی همچون اسکندر افرودیسی آن را مفارق از نفس و با خدا یکی می‌انگارد و غالب فیلسوفان مسلمان و در رأس آن‌ها فارابی و ابن سینا آن را مفارق و از سلسله عقول که در عالم تحت قمر فاعلیت وجودی دارد» محسوب می‌کنند. مباحث ارسطو درباره عقل فعال در فصل پنجم از کتاب سوم درباره نفس متمرکز است. این بخش شامل دو بحث اصلی است: یکی استدلال بر وجود عقل فعال و دیگری فهرستی مجمل از ویژگی‌های آن. استدلال او چنین آغاز می‌شود که در طبیعت در هر مقوله چیزی به‌مثابه ماده یافت می‌شود که به‌صورت بالقوه استعداد آن را دارد که همه آن چیزهایی بشود که ذیل آن مقوله واقع است و چیزی یافت می‌شود که علت مولد است و همه انواع ذیل آن مقوله را می‌سازد. به زعم او این تمایز در نفس نیز يافت می‌شود. در نفس عقلی قابل تشخیص است که بالقوه همه‌چیز می‌شود و عقل دیگری که همه‌چیز را می‌سازد. عقلی که همه چیز می‌شود. عقل منفعل يا هیولانی است و عقلی که همه‌چیز را می‌سازد. به وان حقلفعال یا عقل مولد شناخقه: ده است. مباحقمربوظ به عقل مقعل, از فصلچهارم کقاب: آغاز می‌شنود و در فصل پنجم به بحث عقل فعال پیوند می‌خورد (۶ :۲۰۰۸ ,0۲6ح). عده‌ای نیز مانند توماس آکوئیناس با عقل فعال مفارق مخالفت کرده و آن را همراه با عقل منفعل در نفس انسان تلقی کردند. تسانی پلاتبع اقجزل بح قود ورقتال ذررمقل: فیک ,مقل ,یذ نجل ورقال ,را می پتایرد. از نظر آورسور سقوّل خر عالی خارج متحد با ماده‌اند و این عقل است که به‌تدریج مفهوم کلی را از جزئیات محسوس انتزاع می‌کند. اما در این انتزاع, عقل منفعل از ماده نیست؛ بلکه فعال است؛ بنابراین باید به عقل قوه‌ای فعال نسبت داد که معقولی را که واقعیت محسون ید قعق بالقوه قال آن استهسفون بالقمل گرداند این افو خقلاتی هسان بعقل قنال رواامقل ,عامل آستکد با پرتوافکنی نور و روشنایی خود بر عقل منفعل, صور معقول و مفاهیم کلی را از صورت‌های محسوس منتزع می‌کند. آکوئیناس در رساله‌ای درباره وحدت عقل در اثبات نامیرایی نفس در مقابل آب‌نرشد و ابن‌رشدیان لاتینی که در تفسیری از ارسطه یک عقل یگانه را برای همه انسان ملظ گیرند: اس ال مهکون که عقل جوهری متمایز از نقس آدمی و مشترک در میان همه آدمیان نیست؛ بلکه مطابق با تعدد بدن‌ها متعدد است. از نظر آکوئیناس ارسطو اصطلاح مفارق را برای عقل, به منظور نشان دادن ویژگی تجرد و غیرمادی بودن آن.به کار برده است نه به‌عنوان یک جوهر مفارق و متمایز از انسان. توماس معتقد است تفسیرش از عقل فعال همان تفسیر صحیح ارسطو است ( :۱۹۹۸ ,۸0135 0۳۱-۵ .ازسطه برای بیان کازکره عقل فعال تما یه ارات گومتان متوسل می‌قوفد رف تک دما ل یه ملظ رای صنعتگر به تولید اشاره می‌کند و در مثال دیگر نسبت نور و رنگ را به میان می‌آورد. در مثال نخست صنعتگر صورتی را در ماده فعلیت بخشیده و محصول مشخصی در نتيجه آن پدید می‌آید و در مثال دوم نور با تابش خود بر رنگ‌های بالقوه آن‌ها را بالفعل می‌سازد؛ اما این دو مثال به دلیل تفاوتی که در آن‌ها نهفته است. می‌تواند مايه بدفهمی شود. موضوع با طرح سوالی قابل تشریح است: آیا طبق این مثال‌ها عمل عقل فعال تحقق بخشیدن به یک صورت معقول است. با کف ز ظهور آق؟ ارسظو در کعای هرارق ای در ای که براق یف عقل و حصضول ضور منقول دراذهن مقالبمیآ رده خروم سراحتا بیان می‌کنذ کدذر نس ,مطاق آفچه در طبوسگ و آمور طبیعی,قابن تفاقیس آنسته می تزان چیزی را به‌مثابه ماده و چیزی را به‌متابه فاعل تشخیص داد. پس بیان مثال او درباره صنعت و صنعتگر باید ذیل بیان مباحث مربوط به ایمان و عقل اغلب بدون تحلیل چیستی عقل صورت می‌گیرد. از زمان ارسطو تمایز بین عقل نظری و عملی یعنی تمایز بین به کار بردن قوای عقلانی ما برای رسیدن به حقیقت و به کار بردن آن‌ها برای هدایت رفتار ما یک مسعله پیش پاافتاده قلسقی,بودهاست. به کسبی که در قاربرد ال موفق می‌شد: می کنسد«تحکمت اتظری را رابطه مذهب و زیبایی‌شناسی از دیدگاه توماس آکویناس در قرون وسطی اروپا نشان داده و به کسی که در کاربرد دوم موفق می‌شد. می‌گفتند حکمت عملی یا خردمندی را نشان داده است. عقل نظری عموما به عقل محض که کلا به امر پیشینی می‌پردازد و عقل استقرایی یا تجربی که به راهنمایی حواس یا صور دیگر تجربه می‌پردازد» تقسیم می‌شود. عقل نظری و عملی به عنوان انواع یک جنس تلقی می‌شوند. زیرا هر یک باید مطابق اصولی که بررسی آن‌ها به عهده منطق‌دانان است. عمل کنند. به طوری‌که اگر آرای کسی غیرمنسجم یا مبهم باشد و نیز اگر رفتار او ناسازگار یا خود ویران‌گر باشد. می‌توان آن را غیرعقلانی و غیرمنطقی دانست ( ,۳۵۱۱61۳۷۲۳ مباحث مربوط به عقلانیت ایمان عموما درباره ارتباط ایمان با عقل نظری است؛ یعنی درباره میزان اثبات‌پذیری باورهای مومنان از طریق استدلال محض يا استقرایی یا میزان سازگاری آنها با حقایقی که از راه صور مختلف استدلال کسب می‌شوند يا میزان انسجام درونی آن باورها با یکدیگر است. ولی این مباحث هم‌چنین ممکن است مربوط به این باشد که شخص مومن تا چه میزان به دنبال نوعی زندگی عاقلانه و رضایت‌بخش يا نابخردانه و یأس‌آور باشد. چنین مسائلی مربوط به حيطه عقلانیت عملی ایمان است نه عقلا*للای. چگیههسومی از مسائل وجود دارند که ظاهرا این تقسیم را دربر می‌گیرند. فلاسفه اغلب می‌گویند که مّلاحظات غقلانی«و قید و بندهآنه‌تنها برای رفتار ما برای عقاید ما نیز مطرح می‌شوند. گفته می‌شود اگر قرار است به حقیقت برسیم؛ مثلا بر اساس شواهد معتبر ایمان بیاوریم» وظایف معینی داریم که باید انجام دهیم. بگذارید اینها را وظایف «مبتنی بر عقیده ۱» بنامیم. برخی منتقدان ایمان گفته‌اند: کسانی که ایمان دارند بعضی از این وظایف را نادیده می‌گیرند (۲۹۹۵:۰۹۱ ,۳۵6|۳۲). درک بهتر نقش عقل و ایمان در امر شناخت از رهگذر تبیین ارتباط کلام و فلسفه حاصل می‌شود. کلام نزد توماس به دو معناست: کلام وحیانی که مستقیما از مختوای کتاب مقدس سرچشمه می‌گیرد و کلام طبیعی يا فلسفی که عقل انسان با نور طبیعی خود آن را می‌سازد. توماس در کلام طبیعی به؛عقل» نقش سازمان‌دهنده و تبیین‌کننده مفاهیم ایمانی می‌دهد؛ بنابراین» کلام عقلی توماس با براهین عقلی سخن می‌گوید. در این کلام ایمان است که طرح و نقشه و مبدا و غایت را می‌دهد. اما توضیح محتوا و طریق رسیدن به غایت را عقل و فلسفه بیان می‌کند. در کلام طبیعی. تمام موضوعات فلسفی مورد بحث قرار نمی‌گیرند. نقطه شروع بحث در کلام؛ خداوند است. بدین‌ترتیب, کلام طبیعی از جایی شروع می‌کند که به اعتقاد توماس» انتهای راه فلسفه است؛ یعنی بحث خداشناسی. می‌توان گفت کلام ظطبیعی توماس, فلسفه‌ای دینی است که به شناخت خداوند به‌عنوان طریق کسب غایت نهایی نظر دارد. توماس» نوعی سنتز جدید میان فلسفه و الهیات. به دست آورد که نتیجه آن, نگارش دو کتاب جامع بود: ۱. جامع علم کلام؛ ۲. جامع در رد منکران. البته این تلفیق و هماوردی میان فلسفه و کلام را نباید به معنای یکی انگاشتن آنها دانست؛ بلکه تفاوت و تمایز عمیقی میان این دو ملحوظ است تا آنجا که توماس این تفاوت را به تفاوت در دو غایت وجود انسان برمی گرداند. او با تعریف دو غایت طبیعی و فراطبیعی برای آدمی» فیلسوف را عهده‌دار تبیین و بررسی نخستین غایت می‌داند و دومین آن را بر دوش ایمان الهی می‌گذارد. از رهگذر تفاوت میان فلسفه و کلام» تفاوت میان عقل و ایمان نیز آشکار می‌شود. فلسفه تنها بر نور طبیعی عقل استوار است و اصولی که فیلسوف به کار می‌برد. اصولی است که به مدد عقل وااسقدلال به آئهارسیده‌اانسته وی آیمان بهاحقایق و واقیاتی ,راامکشوقمی‌قماید که چسسا:در حوزه همق درک انسان قرار نگیرد و عقل آدمی از تبیین آن ناتوان باشد. طبق نظر توماس, عقل بشر حوزه گسترده‌ای دارد که در آن حوزه می‌تواند به‌طور مستقل در کسب معرفت. فعال باشد؛ زیرا حتی هستی و ویژگی‌های خدا و وجود یک روح جاودان و بسیاری از بینش‌های اخلاقی, حقایقی طبیعی هستند که بشر صرفا به وسیله عقل و بدون وحی می‌تواند آن‌ها را اثبات کند. ایمان به معنای دقیق کلمه برای پذیرش حقایق متعالی‌تر وحیانی». ضروری است. این حقایق شامل اسرار تثلیث یا تجرد خدا در مسیح ناصری و هبوط و نجات بشر و جهان است: فراسوی عقل بشرنده نمی‌توان آن‌ها رازعقلا اثبات کرد و ماورای عقلند زکونک: ۸۱۳۸۶ ۱۳۷). بدین‌ترتیب در نظر او حوزه عقل و ایمان» جدا و مستقل از یکدیگرند. مسائلی که مربوط به حوزه ایمان است. مربوط به طوری ورای طور عقل است؛ یعنی مسائل حوزه ایمان را نمی‌توان عقلا اثبات و مستدل کرد. البته این الزاما بدان معنا نیست (هرچند گاهی نیز بدین معناست) که مسائل حوزه ایمان, متناقض,و ضدعقل باشند.» بلکه مسائلی فراسوی عقلند. نزد توماس» عقل و ایمان و درنتیجه. فلسفه و الهیات.(کلام وحیانی) اگرچه متمایزند» ولی متعارض نیستند. آن‌ها مربوط به دو قلمرو هستند و از آن‌رو که یکی در خدمت دیگری است (فلسفه در خدمت دین است)» ناسازگاری و تعارض میان آن‌ها منتفی می‌شود. با توجه به آنچه گذشت. اکنون واضح است که نزد توماس, در صورتی که عقل موید ایمان باشد بسیار مطلوب است. ولی اگر گزاره‌های عقلانی در مخالفت با پیام وحیانی باشند» از آن‌رو که او عقل را به خدمت ایمان گمارده است. پرواضح است که ایمان را بر عقل» ترجیح می‌دهد: این خصوصیت نه تنها در توماس» بلکه ویژگی غالب متفکران مسیحی است؛ چراکه نزد آنان برخی از آموزه‌های ایمانی. مفاهیمی متناقض هستند و ایمان تنها با قبول این مفاهیم پارادوکسیکال شکل می‌گیرد. قبول واحدی که در عین وحدت. سه‌گانه است. از اولین متعلقات ایمان است. بدین‌ترتیب. عقل تنها زمانی که به تفسیر و شرح گزاره‌های دینی می‌پردازد. قابل اعتنا و حجت است. ولی مواردی نیز وجود دارد که حکم ایمانی در تعارض جدی با عقل قرار می‌گیرد. در این‌گونه موارد باید به نفع ایمان, توماس غقیده داشت که به لحاظ نظری, فیلسوف ممکن است بدون توسل به وحی» نظام مابعدالطبیعه صادقی را طرح و تدوین کند. چنین نظامی بالضروره» ناقص و نارسا خواهد بود؛ زیرا اهل مابعدالطبیعه. در وهله نخست با خدایی که بنیاد همه حقیقت‌هاست سروکار دارند ولی نمی‌توانند با پژوهش صرفا عقلانی به شناخت کامل او نایل شوند. فیلسوف صرف درباره غایت فراطبیعی آدمی و وسایل نیل به آن غایت چیزی نمی‌تواند بگوید و چون این امور برای رستگاری انسان نیاز است. عدم کفایت شناخت فلسفی امر آشکاری است. البته نقص و ناتمامی, ضرورتا به معنای نادرستی نیست رابطه مذهب و زیبایی‌شناسی از دیدگاه توماس آکویناس در قرون وسطی اروپا (کایلستزی: ۴۱۱/۷۱۳۸۷ عقل ,با عنوان.عطیهای آلهی ,دز بساری از سوازه:ذر تفهیم گزاره‌ها ومقاهیم آیماتی نش مهمی بر عهده دارد. در حقیقت. عقلی که در سنت فلسفی, سازمان یافته باشد» با اعطای روش صحیح و نظام‌مند ما را در فهم گزاره‌های وحیانی یاری می‌نماید» چنان که توماس در کتاب جامع علم کلام با تکیه بر مفاهیم و براهین عقلی» به تفهیم آموزه‌های مسیحی می‌پردازد. در این کتاب. اگرچه ایمان مسیحی, مفروض گرفته می‌شود. ولی همچنان با براهین عقلی مواجه هستیم و توماس در تفسیر خدا با مفاهیم مأخود از فلسفه یونانی (خدا به‌مثابه هستی اعلا هستی بالذات, بزرگ‌ترین حقیقت و خیر برین) کاملا موافق است (کونگ, ۱۳۸۶: ۱۴۰). کتاب جامع علیه منکران او که برای تعلیم روش مباحثه با مخالفان مسیحیت اعم از مسلمانان و یهودیان تألیف شده است. بر پایه اصول عقل طبیعی استوار است و سخنان کتاب مقدس در بهترین حالت آن, تنها در تأیید سخن عقل کاربرد دارد. توماس در مقدمه آن چنین می‌گوید: نمی‌توان براساس عهد قدیم یا عهد جدید در باب خدا خلقت و حیات اخلاقی بحث کرد؛ بنابراین» لازم است که به عقل طبیعی متوسل شویم که همگان ناگزیر به پذیرش آن هستند (کونگ. ۱۳۸۶: ۱۳۹). بدین‌ترتیب» توماس با دو نظام معرفتی مواجه بود؛ در یک طرف» کلام مسیحی و در طرف دیگر تفسیر فلسفی از عالم قرار داشت. برخورد توماس با این دو نظام» جداکزدن"آن‌ها از یکدیگر بود»نزداق اساس کلام بر ایمان و اساس فلسفه بر علم یا عقل طبیعی انسان استوار است. منظور توماس از علم» در.اینجا علم به معنای ارسطویی است؛ یعنی علمی که موضوعش کلی است و حقایق را با استدلال و براهین عقلی کشف می‌نماید. ایمان و عقل, هر دو یقین‌آور هستند و در آن‌ها نوعی حکم نهفته است. ولی موضوع ایمان به روشنی موضوع علم نیست. عالم به نوعی موضوع علم خود را رویت می‌کند. ولی در ایمان چون روّیت موضوع به اندازه علم نیست, موضوع آن فهم انسان را به اندازه‌ای تحریک نمی‌کند که‌بیه‌مبوان حقیقت پذیرفتهشود. پذبرق موضوع,انگان با فتل/اراده استزایلقانی: ۲۳۸۷ ۱۳۵ اتوسانی: از طرفی, هیچ یقینی را به اندازه یقین ناشی از ایمان حجت نمی‌داند. به نحوی که اگر میان حکمی عقلی و ایمانی؛ تعارض حاصل شود او به حمایت از ایمان» عقل را تابع می‌گرداند؛ ولی از طرفی دیگر وضوح موضوعات حوزه علم را بسیار بیشتر از وضوحی می‌داند که در موضوعات ایمانی است! به‌عبارتی» اگرچه گزاره‌های ایمانی از وضوح کمتری نسبت به گزاره‌های علمی و عقلانی برخوردارند» ولی درجه یقینی که به آن‌ها تعلق می‌گیرد. به مراتب بالاتر است. این مطلب در توماس, حاکی از درجه اعتباری است که وی به وحی و ایمان اختصاص می‌دهد و عقل را خادم آن می‌داند. بدین نحو توماس با روش فلسفی - کلامی خود. به تبیین حوزه عقل و ایمان می‌پردازد و جایگاه عقل بشری و علوم حاصل از آن را در رسیدن به حق و حقیقت تشریح می‌نماید. نظام‌مندترین و نافذترین راه حل مسئله ایمان و عقل را آکوئیناس بیان کرد. در این نظام بین فلسفه ارسطو و وحی مسیحی, بدان گونه که در کتب مقدس یافت می‌شود و کلیسا آن را تفسیر می‌کند. پیوند برقرار می‌شود. در عین حال کید خاستگاه سجزآ و تماسیت,فر کنام آذعان می شود ماس ,ذراتلاش خوذبرای آشتی فان لیم سسیحی با تعالیم ارسطویی به مشکلاتی برخورد. اصول بنیادی نگاه مسیحی که نمونه اعلایش نگاه آگوستین بود اندیشه کلاسیک را رد می‌کرد؛ ازجمله دريافت‌ها و برداشت‌هایش از عقل و توانایی عقل برای کشف حقیقت و از طبیعت بشری و شادکامی بشر. در دوران توماس آن انديشه بشری که آخرالزمان به همین زودی‌ها فرا می‌رسد. عمدتا رنگ باخت و از طرفی در آثار آگوستینوس به گناه و نگاه تحقیرآمپزش به زندگی در این جهان برخورد می‌کند. توماس در تلفیق انديشه مسیحی و ارسطویی در سنتزی منسجم تأکید بیشتری بر ارزش عقل و توانایی انسان برای نیل به خیر و خوبی و شادکامی در زندگی است. وی در توجه به آن‌ها تعالیم مسیحی را عرضه می‌کند که نقش ایجابی مهمی هم برای حکومت دارد (کلوسکو ۱۳۹۷: ۱۴۶). به نظر توماس ایمان مسیحی راهی میانه میان بدعت‌های افراطی است و بر این اساس است که ایمان, امید و احسان به دنبال راه‌های میانه هستند. آکوئیناس در بررسی نهایی توجه ایمان مشخص را منوط به جمع میان فضایل اخلاقی الهام شده (ایمان, امید و احسان) و فضایل اخلاقی اکتسابی و انسانی (خردمندی» میانه‌روی و عدالت و صبر) و فضایل دینی می‌داند. آکوئیناس فضیلت بالاتر را ایمان می‌داند که با حصول آن» تحقق دیگر قضیلت‌های اخلاقی امکان پذیر است. لا برخلافت ارسظو که تقحقق فضایل را با عقل تنها ممکن می‌داند» توماس آن را به عقل و ایمان مشروط می‌کند. توماس با پیروی از ارسطو فلسفه.را به عنوان مجموعه‌ای از استدلال‌ها مفاهیم و مسائل نظری فهمید. ایمان امری غیرمعرفتی و نجات‌بخش است و فلسفه محتوای ایمان را تبیین عقلی می‌کند. کلام طبیغی توماس تبیین عقلی ایمان است (مجین ۲ اوتا ۹۳۵۳ به عقیده توماس نام حقیقی حکمت. عیسی مسیح علیه السّلام بود؛ بنابراین؛ عیسی حقیقت است. خود عیسی در این باره چه می‌گوید: پاسخ توماس به این پرسش چنین است: طبق اظهار عیسی علیه السّلام. حکمت الاهی گواهی می‌دهد که وی جسم عاریتی دارد؛ چه به این جهان آمده است تا حقیقت را آشکار سازد: «از این جهت من متولد شدم و در این جهان آمدم که به‌راستی شهادت بدهم» (یوحنا ۱۸: ۳۷). آکوئیناس بحث دیگری را در این باره مطرح می‌کند و آن وجود تعلیم مقدس است. تعلیم مقدس, مجموعه‌ای از آموزه‌ها و دستورهایی است که معلم آن‌ها خدا است. بی‌تردید. کتاب مقدس» شایسته این عنوان است؛ زیرا متضمن عین کلام خداست (ژیلسون» ۱۳۷۵: ۴۲). توماس همچنین پرسش دیگری را مطرح می‌کند که آیا تحقیقات فلسفی می‌تواند شناختی از حقایق درباره خداوند ارائه دهد یا به تعبیری اگر در واقع خدا انسان‌ها را به خود وا می‌گذاشت. چه تعداد از آنان به کسب چنین معرفتی موفق می‌شدند؟ پاسخ توماس چنین است: حقایق درباره خدا آن چنان که عقل, قادربه شناختن آن باشد» فقط به وسیله افراد معدودی قابل شناخت است؛ آن هم پس از مدت‌های طولانی و همراه با خطاهای فراوان؛ ازاین‌رو توماس می‌گوید: برای رستگاری هر چه مناسب‌تر و مطمئن‌تر انسان» ضرورت داشت انسان‌ها حقایق الهی را از طریق وحی الهی بیاموزند؛ بنابراین» افزون بر علوم فلسفی که عقل آن را بررسی می‌کند. ضرورت داشت از طریق وحی نیز تعلیم مقدس در کار باشد (ژیلسون, توماس همچنین در تقدم و تأخر فلسفه و تعلیم مقدس, بر آن است که تعلیم مقدس, علوم دیگر را به صورت زیردست و خادم خود به کار می‌گیرد و به بیان صریح‌تر علوم دیگر خدمتگزاران این علمند. «حکمت کنیزان خود را فرستاده رابطه مذهب و زیبایی‌شناسی از دیدگاه توماس آکویناس در قرون وسطی اروپا تا بر بلندترین مکان شهر بایستند و ندا سردهند (گراوند» ۱۳۸۴؛ ۳۵)؛ بنابراین» تعلیم مقدس, بر علوم فلسفی مبتنی نیست به این معنا که اصول خود را از آن‌ها گرفته باشد. تعلیم مقدس در آنچه می‌داند یا می‌آموزد. مرهون علوم فلسفی نیست. تعلیم مقدس صرفا از این علوم روش بیان مطالب را و به عبارت کلی, هر چیزی که فهم تعالیمش را آسان‌تر کند. اخذ می‌کند و به‌واقع هم چنین است؛ ازاین‌روه تعلیم مقدس برای متکلم در درجه اول اهمیت قرار دارد و برای روشن‌تر کردن معنای آموزه‌های خود به روش‌ها و مفاهیم فلسفی متوسل می‌شود (گراوند. ۱۳۸۴؛ ۶۵). توماس به‌عنوان متکلمان و فیلسوفان مسیحی عقل‌گرا در تبیین عقلانی آموزه‌های مسیحی نقش بسیاری ایفا کرده است؛ اما با وجود این به نظر می‌رسد خطاهایی در نگرش او وجود داشته باشد. او در تقدم و تأخر تعلیم مقدس بر علوم فلسفی بر آن است که تعلیم مقدس بر هیچ اصلی از اصول فلسفی مبتنی نیست. اینکه توماس می‌گوید: «برای سعادت انسان تعلیم مقدس ضرورت دارد»» حکم عقلانی است. و این که «ما باید از تعالیم خدا تبعیت کنیم» زیرا خدا کمال ,مطلق و آفرید‌کار انسان است:و تبحیت از کال مظلق #مطلوب استت#: کم عقلانی است بنابراین نمی‌توان از این عقیده توماس دفاع کرد که تعلیم مقدس يا امور ایمانی بر هیچ اصل فلسفی و عقلانی مبتنی نیست. همچنین به‌نظر می‌رسد که این بیان توماس که اگر خدا آدمیان زا به حال خود وا می‌گذاشت. معدودی از آن‌ها می‌توانستند به حقایق تمام سعادت نائل شوند»: دارای اش‌اق بش گر برخی در اگازی با تعلیم مقدس فراتر از عقل استه به سهولت به چنگ عقل درنمی‌آیند؛ همان گونه که خود توماس عقیده دارد. تثلیث که امر ایمانی مسیحیت است. هیچ گاه به چنگ عقل در نمی‌آید؛ ازاین رو بیان او درست نیست؛ بنابراین» از طریق عقل نمی‌توان به تمام امور ایمانی نائل ۴ تأثیر اندیشه زیبایی‌شناسی توماس آکوئیناس در معماری ایتالیا در قرون وسطی در معماری ایتالیا در قرون‌وسطی, بیننده با ریت فضاها در سقف‌ها و تصاویر عجیب و نور همراه با سایه‌روشن‌ها حضور هنر مقدس را در این فضا احساس می‌کند. در سبک معماری گوتیک از نظر روحی فرد در موقعیتی فراتر از خود و فرم فیزیکی کلیسا بالا می‌رود. عظمت و ارتفاع بنا در این سبک بسیار زیاد است. به‌نظر می‌رسد این نوع سازه در معماری کلیسا در این دوره بیشتر یادآور واقعیتی ماورایی درباره چیزهای متعالی و عرفانی است. مهم‌ترین مسئله برای مسیحیان درباره کلیسا این است که صورت کلیسا و زیبایی آن به‌نحوی باشد که بهشت را به خاطر آورد. چنان که معماری نوک‌تیز سبک گوتیک بیان نیایش به سوی آسمان است (علیزاده اسکویی و همکاران» ۱۳۹۹: ۴۴). تصویر ۱: کلیسای جامع میلان یا کلیسای دومو ایتالیا قرن سیزده. (منبع: نگارنده) یکی از مبانی هنری و زیبایی‌شناسی مدنظر آکوئیناس مسئله وضوح و روشنی در آثار هنری است که در معماری به شکل نور قابل بحث است. در قرون وسطی,» معماری عمدتا به دلیل عظمتش تحسین می‌شد. این نکته به یک میزان هم ذرمئون وغم ذر ساختمان‌های واقعی نشان ذاذه شده است. کلیساهای جامع با در نظر گرفتن آمکانات تکتیکی آن زمان» تقریبا اندازه و ارتفاع غریبی داشتند و روشنایی کلیساهای گوتیک با پنجره‌های بسیار بزرگ آن‌ها نیز تحسین می‌شد. نور منشا لذت بصری و مایه تکریم عرفانی و تجسم زیبایی بود (تاتارکیویچ؛ ۱۳۹۶: ۲۲۳). در طول قرن سیزده در کلیساها به پنجره‌های منقوش تنها به‌عنوان عنصری تزیینی نگاه نمی‌کردند؛ بلکه این پنجره‌ها را همچون دیوارهای تصویر ۲: کلیسای قدیسان فلورانس, قرن سیزدهم میلادی, ایتالیا. (منبع: نگارنده) رنگ نیز از مبانی زیبایی مدنظر آکوئیناس است. بررسی معماری ایتالیا در این دوره تأییدی بر اهمیت رنگ و نقاشی در معماری این دوره تاریخی است. به‌طور مثال در کلیسای آرنا در «بدو» نقاشی عظیم دیوار سوگواری مسیح در رابطه مذهب و زیبایی‌شناسی از دیدگاه توماس آکویناس در قرون وسطی اروپا نمازخانه کلیسا ترسیم شده است. نقاشی صحنه آخر وداع مسیح و مادر و دوستانش را نشان می‌دهد. حالت تراژیک این سوگواری بر پایه متون مذهبی این دوره بنا شده است. (تصویر ۳) تصویر۳: نقاشی دیواری نمازخان کلیسا را در ایتالیا شا ۳۰۵م(جنس» ۱۳۸۸: ۴۴۷). یا در نمونه دیگر کاربرد نقاشی در کلیسا اثر بر تخت:نشستن مریم ؛است که در کلیسای قدیسان در فلورانس کشیده تصویر ۴: بر تخت نشستن مریم» اثر جونز کلیسای میلان» ۰۱۳۱۰ ایتالیا. (منبع: نگارنده) کاربست رنگ‌ها و ایجاد توازن در معماری فضا از ویژگی‌های این اثر است. وجود تقارن» نظم و وضوح نیز از دیگر شاخصه‌های زیبایی‌شناسی در دیدگاه آکوئیناس است که در این اثر قابل مشاهده است. توماس آکوئیناس که خود قدیس کلیسا بود. با تلفیق اندیشه‌های ارسطو با آموزه‌های مسیحیت که این امر بسیار حساب شده و از روی آگاهی صورت گرفته بود. دست به ابتکار عمل در حوزه فلسفه دوران وسطایی و کلیسا زده بود و مسیحیت را از حالت صرف و پذیرش بی‌چون و چرایی الهوی بیرون آورد. در حالی جو حاکم بر اجتماع آن روز افلاطونی و نوافلاطونی می‌نمود با دخول عقلانیت و عقل گرایی و تلفیق آن در آموزه‌های مسیحیت و توجیه این آموزه‌ها با عقل گرایی ارسطویی سعی در کسب اعتبار دوباره کلیسا و مسیحیت و جلوگیری از انحطاط جامعه مسیحیت در آن زمان بود. او علاقه خاصی به اندیشه‌های ارسطو داشت و تماما در رسال خود به دلایل منطقی و فلسفی ارسطو ارجاع داده:است. بعیان اقلی نظریه آکوفیناس در رساله‌هلی او بطژه رسالم‌شفروف از فالهیات عالی دیده می‌شود. بند:از ایمان اولیه به وحی, عقل می‌تواند توجیه‌گر راه‌هایی باشد که خداوند بر سر راه انسان قرار داده است. نظریه آکوئیناس معطوف به شيوه طبیعی و عقلانی سازماندهی زندگی اجتماعی.به وجهی است که انسان بتواند غایت‌های طبیعی زندگی خود را در عرصه عمومی (در جامعه و حوزهسیاست) به ثمر برساند. بینش.اخلاقی و سیاسی آکوئیناس در برابر دیدگاه‌های مبتنی بر حکومت‌های مطلقه يا حکومت‌های آذین‌سالار دز واقغ تأیید مشروعیت عقلانی حکومت مبتنی بر قانون بشری است. آکوئیناس متفکری خوش‌بین بود که به توانایی انسان در ساماندهی زندگی اجتماعی و سیاسی خود اعتقاد داشت. آکوئیناس با رجوع به فلسفه یونان باستان به ویژه ارسطو تأثیرپذیری از تفسیرهای ان سینا و ابن رشد از ارسطو و با بهره مندی از دستاورد مطالعات حقوقی رومی و سرانجام با الهام از دین مسیح و مطالعات حکمای مسیحی توانست انديشه سیاسی را به مسیر و پایگاه تازه‌ای راهنمایی کند که نقطه آغاز تحول عصر جدید در اروپا بود. آکوئیناس توانست نظام تازه‌ای در الهیات پدید آورد که جمع میان عقل و شرع را ممکن کرد. در این اثنا بود که توماس آکوئیناس در رأس دیگر دومینیکن‌های قرن سیزدهم میلادی, با تکیه بر اندیشه‌های ارسطو تفسیری متفاوت از رویکرد متالهین نوافلاطونی غالب بر کلیسا در قرون وسطی ارائه داد و راه را برای خردورزی مدرن در سده‌های بعدی باز کرد. نو افلاطونیان به صورت‌های کلی مستقل از افراد اعتقاد داشتند و اینکه شناخت حقیقت در گرو دست یافتن به این صورت‌های کلی است. به عقیده آن‌ها از عالم افراد و زندگی حسی (تجربی) فناپذیر راهی به دنیای ازلی و ابدی حقایق صورت‌های کلی وجود ندارد. دوگانگی بین جسم میرنده و روح جاودانه انعکاسی از دوگانگی دنیای حسی (افراد) و عالم صورت‌های کلی است. توماس آکوئیناس با تفسیر ارسطویی از صورت‌های کلی, دسترسی به آن‌ها را از طریق انتزاعات عقل فردی امکان‌پذیر دانست. به عقیده وی عقل انسان با تحلیل پدیده‌های فردی و با توسل به فرایند انتزاع می‌تواند به درک صورت‌های کلی نائل آید. نتیجه این رویکرد جدید. اهمیت دادن به مشاهدات تجربی و مشروعیت بخشیدن به عقل برای استنتاج‌های انتزاعی از اين مشاهدات بود. ارسطوگرایی توماس آکوئیناس در حقیقت زمینه را برای رشد رابطه مذهب و زیبایی‌شناسی از دیدگاه توماس آکویناس در قرون وسطی اروپا رویکردهای علمی مدرن آماده ساخت. آکوئیناس بر این باور بود که فلسفه و الهیات نه‌تنها در تضاد با هم نیستند. بلکه مکمل یکدیگر برای رسیدن به حقیقت‌اند. از نظر وی» دانش انسانی مجموعه‌ای بزرگ از یک نظام سلسله‌مراتبی است که در قاعده آن‌ها علوم قرار دارد بالاتر از علوم فلسفه و در راس همگی آن‌ها الهیات است. وحی و مکاشفه که ناظر بر رأس هرم دانش است موجب محو و بلاموضوع شدن ارزش‌ها و حقایق انسانی در قاعده هرم نمی‌شود. فلسفه بر مبنای اصول کشف شده توسط عقل حرکت می‌کند و الهیات از وحی تعبدی الهام می‌گیرد. این اندیشه‌های آکوئیناس را می‌توان در اصل تناسب و کاربرد نقاشی در معماری قرون وسطی مشاهده کرد. رسای (1۳۷۹): مفبریی, ترجمنه شرف آلکین خراسانی: هراق انتها رات حکمت: براکوزه, خوزه. (۱۳۸۱). راهنمای هن رگوتیک. ترجمه: سیما ذوالفقاری» تهران: نشر ساقی. بیردزلی» مونرو؛ هاسپرس» جان. (۱۳۸۷). تاریخ مسائل زیباشناسی؛ ترجمه محمدسعیدحنایی» تهران: هرمس. ترانوی» منونت. (۱۳۷۷). توماسآکوئیناس» ترجمه خشایار دیهمی» تهران: نش رکوچک. جنس. (۱۳۸۸). تاریخ هنر جنس, ترجمه فرزان سجودی,» تهران: فرهنگسرای میردشتی. داوودی» علیمراد. (۱۳۸۷). عقل در حکمت مشا. تهران: انتشارات حکمت. ژیلسون» اتین. (۱۳۷۵). مبانی فلسفه مسیحیت. ترجمه::محمد محمد رضایی و سید محمود موسوی, قم: مرکز کاپلستون» فردریک. (۱۳۸۷). تاریخ فلسفه. ج ۲ ترجمه ابراهیم دادجو, تهران: علمی و فرهنگی. کونگ::هانس. (۱۳۸۶).متفکران بزرک مسیحی, وه طترجگان: هم رکز مطالغات و تحقیقات ادیان و مذاهب. کلوسکو جورج. (۱۳۹۷). تاریخ فلسفه سیاسی, ترجمه: خشایار دیهیمی» چ‌۶ تهران: نشر نی. مارگولیس» جوزف. (۱۳۸۹). زیبایی‌شناسی د رقرون وسطی, دانشنامه زیبایی‌شناسی» ترجمه منوچهر صانعی دره بیدی ایلخانی محمد. (۱۳۸۱). «دین و فلسفه در غرب مسیحی از ابتدا تا دوره اصلاح دینی»» هفت آسمان» ش ۰۱۵ پنلهوم؛ ترنس. (۱۳۸۳). ربط و نسبت عقل و ایمان» ترجمه احمدرضا مفتاح» پژوهش‌های فلسفی-کلامی» شماره جان محمدی, محمدتقی. (۱۳۹۳). عقل فعال در نظر ارسطو دوفصلنامه فلسفه و کلام دوره ۰۴۶ شماره ۰۱ طاهرزاده, اصغر. (۱۳۹۶). تاریخ فلسفه غرب ۱ نشر گروه فرهنگی المیزان. کمالی زاده» طاهره. (۱۳۹۱). عقل در فلسفه ارسطو به روایت اسکندر و فارابی نشريه فلسفه و کلام اسلامی. گزارنتسعین.,(۱۳۸۴) رایطه حقل ,و آیمان با فلسفهو ذین: قساته شماره :۳۵ رابطه مذهب و زیبایی‌شناسی از دیدگاه توماس آکویناس در قرون وسطی اروپا علیزاده لمکویی» پیمان و هسکاران. (۳۹8), لتمان عرقاتی برنگ: و تور هر نقاقیرسعماری دورف گرتیکاگه عرقان مجیدی, حسن. (۱۳۸۸). حکومت مطلوب در انديشه توماس آکویناس» نشریه مطالعات سیاسی, مددپور محمد. (۱۳۷۲). «زیبایی‌شناسی در تئوری سن توماس» نامه فرهنگ, شماره ٩۰ صص ۰۱۳۶-۱۳۹ 561000 ,ق3220 بوا 1200 مقصناو۸ ک۵ص0ط15 ۵۶ پچطم‌معمانطم عطا و0۹۹۸ کقصناو۸ 6۰ ۵۲6 26۷ ۵ 1.0۳000 مصتا0ق/2 6 معط روط ۳۵0 ع 1 01 830045 ۳6۵1 نصل) ممعنع010عط1 حصصک 1۵6 ۱۹۷۷(۰) و ۹ .0 ,3۳695 170067 0107۵ ,۷۵۳۵ 270) اعنلعط دسا ۷۷۵0160 ۲۰۰۰(۰) .2 مصزن۸ ۳۹۹۵5 هنز فاص جعناجهت ۳و رسک تعمعلاه زوم ۹0۵ ,(۱۹۹۹) 8۰ ,58760۵00 63006 ,2 37 6 هطا0ق/2 6 وم 8 06 عناغصس۸ .69 مفصنص۸ 06 کع1اماعزی۸ 64 776۷ مطلت0ا0 معط عطا ۵۶ دنا 3 000 ۵ط1 ۱۹۹۷(۰) سل ۳۰ ,فف0 ,116 اعزس۸ ۵۶ حطم ت25 0۵۵ 3۵۲6 عهع] هی وعصملصنط 1 علامع۸ .(۲۰۸) 36 مصعطام ,508 101101 کس۸/ 4۳۳ /ع دم /د 60 0و که با وله //نصاتط نصماعصنطعه ۷۷ که بوز 17 .60 ,8 010ع ۵1 نع مل ۴ صمنصه مهم صز م9مکقعط ۵1 1062 عط1 ۱۹۹۹(۰) 1۰ 806061۳

زیبایی شناسی شاخه ای از فلسفه است که به ماهیت زیبایی و سلیقه و همچنین فلسفه هنر می پردازد. با فروپاشی الهیات مسیحیت در اروپای قرن 12 و 13 میلادی، گرایش اجتماع آن زمان به عقل گرایی ارسطویی افزایش یافت. در این میان، قدیسی مسیحی به نام توماس آکویناس سعی کرد برای جلوگیری از نزول مسیحیت، آموزه های مسیحیت را با عقل گرایی ارسطویی ارتقا بخشد. پژوهش حاضر که به روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است، درصدد بررسی پیوند بین مذهب و فلسفه ارسطویی از دیدگاه توماس آکویناس و تأثیر بر معماری ایتالیایی است. مطالعات نشان داد که توماس آکویناس اندیشه های فلسفی ارسطو را در چارچوب آموزه های مسیحیت تغییر داده و تکمیل کرد و درنهایت، ایمان مسیحیت را با فلسفه ارسطو تطبیق داد. آکویناس تلاش کرده بود برای رویدادهای اجتماعی- سیاسی آن دوران که برخاسته از عمل و سیاست کلیسا بود، نوعی وجهه عقلانی و واقعی ایجاد نماید. براساس فلسفه ارسطو، دو عقل بالفعل (الهی) و بالقوه وجود دارد. آکویناس با تکیه بر این فلسفه ارسطو، آموزه های دینی مسیحی را از عقل بالفعل یعنی خداوند می دانست که عقلانیت انسان ملهمی از آن است. در حقیقت توماس آکویناس به دو نظام معرفتى معتقد بود: نظام الهى مبتنى بر ایمان و نظام فلسفى مبتنى بر عقل بشرى. زیبایی معماری ایتالیایی به دو دسته زیبایی های ظاهری (نمادین) و باطنی (هویتی) تقسیم می شود. در حوزه ظاهری به عواملی مانند نور و رنگ و در حوزه باطنی به عواملی مانند مذهب و فرهنگ تقسیم می شود.  اهداف پژوهش بازشناسی رابطه مذهب و زیبایی شناسی از دیدگاه توماس آکویناس در قرون وسطی اروپا. بررسی تأثیر ارتباط مذهب و زیبایی شناسی در معماری ایتالیایی. سؤالات پژوهش چه ارتباطی میان مذهب و زیبایی شناسی در اندیشه توماس آکویناس وجود دارد؟ اندیشه های توماس آکویناس درباره زیبایی و پیوند آن با مذهب چه تأثیری بر معماری ایتالیایی داشته است؟

479606

ویترین‌ها نمایشگر شیوارگی هستند و ما را بههاش نارای کاهند که وجهی از انسانیت با خود به همراه ندارد. ما نیز خود را بااقواعدی که برای کالاهاتوضع شده‌اند» ارزیابی کرده و شفافیت شیشه» جزئیات شگفت‌انگیزی را به ارمغان آورد. یک‌سو نمایشی از روزمره ساکنان خانه‌ها و ادارات و سوی‌دیگر منشوری از تیش اقتصادی و اجتماعی شهر نمایان است. حالا ورود به فضا لازمه آغاز فرآبند کشف و دستیایی به اطلاعات نیست. امروزه حتی اگر نخواهید این اطلاعات ناگزیر به واسطه چشمانتان وارد مغز شما می‌شوند. اطلاعاتی گسترده و شفاف اما با یک ویژگی: سطحی و کم‌عمق. هر آنچه به دفعات پیش چشمان ما قرار گیرد» برای بارهای آتی کمتر به چشم می‌آید؛ زیرا قدرت توجه و تمرکز بر آن را از دست می‌دهیم و به‌تدریج دیگر آن را نمی‌بینيم. تکرار و عادت موجب انفعال می‌شود و ما نسبت به اطلاعاتمان کاملا بی‌تفاوت و منفعل شده‌ایم. به‌همین‌منوال آرا گوناگون نیز بدون الزامی برای درک ۲ امکان زندگی معنادار در کلان‌شهرهای جدید با تأکید بر معماری مدرن عمیق از آنها در دسترس شهروندان قرار دارند و تصمیم گیری ناچارا بر همین اساس شکل می گیرد. قدرت و فرصت تأمل در اطلاعات و تجربه‌های تازه به واسطه تکرار و سرعت از ما سلب شده است. دنیای تصاویر روزمره و ویترینی» ما را به تماشاگرانی منفعل فروکاسته که ه رآنچه می‌بیند می‌خواهد و هر آنچه نمی‌بیند نمی‌داند؛ اما لحظه‌ای روزگاری اروینگ گافمن زندگی را مانند صحنه نمایش می‌دانست و معتقد بود زندگی نیز پشت صحنه» جلوی صحنه و ابزار صحنه دارد. انسان‌ها در جلوی صحنه با ابزار صحنه به‌مثابه یک کارگزار تبلیغاتی» نمایشی از خود بازی می‌کنند و در پشت صحنه به استراحت می‌پردازند. آنها هنگام نمایش» واقعیت‌های زیادی را از دیگران پنهان می‌کنند و تمایل دارند تصویری آرمانی از خود ارائه دهند. او زندگی روزمره را بخش جلوی صحنه می‌دانست (احمدی, ۱۳۸۵ ص ۱۰۱). اکنون به واسطهه حضور شیشه» گوبی مرز جلوی صحنه و پشت صحته شفافی‌آشده و بهوعی از بین رفته است. اگر تا پیش از این» مفهوم درون صرفا مکانی بودو می‌توانستيم با حصاری آن را خصوصی نگه داریم» اکنون دیگر قابل کنترل نیست. حصار شیشه‌ای هر آنچه درون بوده را به بیرون سرایت داده و بلعکس. شفافیت» فضاهای عمومی را در خلوت ما حاضر کرده است. آدم‌ها و چیزها ظاهرا در دسترس‌اند؛ درحالی که واقعا راهی به آنها نیست. گویی نمایشی است که هنگام تماشایش دچار هم‌ذات پنداری می‌شویم؛ اما ناچاریم در حصار شیشه‌ای تنهایی خود روزگار بگذرانیم. با این تفاوت که این‌بار ازدحام نمایش متکشری که از پیش چشمانمان می‌گذرد» احساس تنهایی‌مان را عمیق‌تر می‌کند. شفافیت احساس تنهایی را ریشه‌دارتر می‌کند. این نمایش» زنگک یادآور تنهایی ما است. ارتباط‌های سطحی و کم‌عمق و اشیای مصرفی و گذرا هیچ کدام درمان درد تنهایی بشر امروز نیستند. تماشای این نمایش گسترده غیرقابل دسترس باعث می‌شود ما هرچه بیشتر خود را شیشه» نقشه باز! در معماری را ممکن کرد. به دلیل ذات شفاف شیشه» هرنوع استفاده‌ای از آن» ابهاماتی در فضاهای ساختمانی و شهری را به‌وجود می آورد. شهروند کلان‌شهر چه در فضاهای داخلی و چه در فضاهای خارجی همواره احساس سرگردانی می‌کند؛ چرا که نوبه‌نو در حال بازتعریف پیش و پس» درون و بیرون و... از منظر خویش است. از آنجایی که احساس راحتی در یک فضا معلول شناخت نسبی از کیفیت آن است» امروزه ناچاریم برای درک فضا به الگویی شخصی دست بزنیم. فضاهایی که دائما تغییر شکل می‌دهند احساس امنیت و راحتی را با سرگردانی پی‌درپی جایگزین می‌کنند. (اگر هر آنچه در اطراف ما است کاملا نو بی‌سابقه و غیرمنتظره باشد» در زندگی‌مان تکیه گاهی نخواهیم داشت» و کاملا گیج و سردرگم خواهیم خیابان‌های طولانی متقاطع با میادین در حدفاصل آنها هم‌زمان با کشف پرسپکتیو در دوره رنسانس, به رویای عقل گرای انسان رنسانی برای تقارن جامه عمل پوشاند. شبکه شطرنجی شهرها شکل می‌گرفت و شهر تغییر هویت می‌داد. خیابان‌ها درجهت حمل‌ونقل سریع تر ساخته می‌شد و هر چهار کارکرد فضاهای شهری را در خود دهد ۱۸۶۰ میلادی شروع ساخت‌وساز شبکه وسیعی از بلوارها در مرکز پاریس بود. ۲ امکان زندگی معنادار در کلان‌شهرهای جدید با تأکید بر معماری مدرن این راه‌های جدید» حرکت مستقیم از این سوی شهر تا سوی دیگرش را عملی کردند. بلوارها پایه‌های اقتصادی» اجتماعی و زیباشناختی جدیدی برای گردهم آمدن انبوهی از مردم به وجود آوردند. بنگاه‌های تجاری متنوع و پیاده‌روهای عریض در دوسو» از وجوه مشخصه بلوار بود. به‌زودی تمامی شهرهای قدیمی روبه گسترش جهان» شروع به شبیه‌سازی بلوارهای پاریسی کردند (برمن» ۱۳۸۹ صص ۱۸۳-۱۸۱ اما ورود خودرو حقیقتا جایگاه همه چیز را تغییر داد. طراحی شهرهای مدرن مبتنی بر اولویت حرکت خودرو با ورود خودرو و توسعه بی‌رويه شهر وسایل نقلیه برای پاسخگویی به نیازهای مردم افزایش یافتند و محیطزیست نیز دچار آسیب شد. بلوار درصدد پاسخگویی به تمامی نیازهای سکونتی» کاری» تفریحی و رفت وآمدی مردمان بود؛ اما با افزایش جمعیت شهری و توسعه صنایع» چنین توقعی بسیار عظیم‌تر از ظرفیت بلوارها بود. ترافیکث» معضلی جدی شده بود. بنابراینبز رگراه‌های/#شهری و سپس آزادراه‌های بین‌شهری به‌عنوان راه‌های عقلانی شده هندسی برای حل مشکل ترافیک» به وجود آمدند (اینگلیس, ۴ صص ۱۰۲-۱۰۰). این راه‌ها چنان توسعه پیدا کردند که ژان بودریار» این مسئله را این گونه بیان می کند: «درحالی که شهر قبل از سیستم آزادراه‌ها در اینجا مستقر بود... اکنون به نظر می‌رسد این کلان‌شهر درواقع حول این شبکه شریانی ساخته شده است» (اینگلیس, ۱۳۹۴ ص ۱۰۲). سرانجام در بسیاری از نقاط کلان‌شهر چیزی جز بافت ساختمان و خیابان باقی نماند و کارکردهای دیگر تحت‌الشعاع قرار گرفت. سیر تحولات خیابان شهر را به تکه‌پاره‌هایی بدل کرد که با رفت وآمد توسط خودروها به یکدیگر متصل می‌شدند. «چگونگی سازماندهی حمل‌ونقل افراد و چیزها در یک جامعه نه‌تنها در مورد ساختار فیزیکی آن جامعه» بلکه در مورد شرایط فرهنگی زندگی افراد نیز اطلاعات زیادی به ما می‌دهد» (اینگلیس. ۱۳۹۴ ص ۱۰۰). استفاده از خودرو فرهنگ خود را بر مردمان شهر تحمیل کرد. انسجام محله‌ها از بین رفت. جابه‌جایی خصوصی افراد توسط خودروهای شخصی, آنها را در حباب کوچک تنهایی خودشان تنها کرد (اینگلیس, ۰۱۳۹۴ ص ۱۰۰). ملاقات‌ها و آشنایی‌ها کمتر شد و همدلی از خشونتآمیز برای بیان فردیت نیز شد. در پی احساس تنهایی» انسان‌ها برای بیان فردیت خود دست به خشونت می‌زنند و از آنجایی که قوانین و مقرراتی برای نظم وضع شده است» این رفتارها در قالب تخلف از قانون رخ می‌دهد. بار دیگر همدلی با فرد متخلف در میان مردم پذیرفته نیست و فرد» منزوی و تنهاتر می‌شود. «احساس ما از جهان اطرافمان هرگز بی‌واسطه و ستقیمانیست؛ چون بسترهای فرهنگی زندگی ما همواره به روش‌هانی مختلف تجریات ما را شکل می‌دهند» (اینگلیس» ۴ صص ۹۷-۹۶). ما به‌ناچار براساس نیروی:قدرتمندی که فرهنگک ما را می‌سازد» عمل می‌کنیم. اکنون دیگر به‌جای شهری که راه‌هایی در آن تعبیه شده» شهری داریم که کاملا تابع راه‌هایی است که در آن سراز برند. الزامات عقلانی‌ای که برای عبورومرور پی‌دردسر در بزرگراه‌ها و آزادراه‌ها وضع شده» بر ارزش‌های بنیادین دیگری چون ارزش‌های زیباشناختی و انسانی غلبه کرده‌اند. غلبه این فضای هندسی بر مردمان شهر چه تأثیری می گذارد؟ هانری لوفور پاسخ می‌دهد که تجربه ما از جهان اطرافمان محدود شده است. تجربه» تخیل و تصورات ما محدود به چیزی شده است که از خلال عبور از این شاهراه‌ها برایمان قابل درک است. «راننده فقط می‌راند تا به مقصد برسد و در این مسیر تنها چیزهایی را می‌بیند که برای این هدف نیاز دارد. او مسیر را تنها به‌صورتی که مادی و مکانیزه‌شده درک می‌کند و آن را تنها از یک زاویه می‌بیند. راننده فقط به فکر رسیدن به سوی مقصد است و وقتی به اطرافش می‌نگرد تنها چیزهایی را می‌بیند که ۲ امکان زندگی معنادار در کلان‌شهرهای جدید با تأکید بر معماری مدرن برای این مقصود لازم‌اند» (313 .۶ ,1991 ,0160۷:۵). از کنار همه‌چیز به‌سرعت و بدون درک آن عبور می‌کنیم. دقت و تأمل ناممکن است و تنها نظاره گریم. حجم جای خود رابه سطح می‌دهد و راننده چیزی بیش از اطلاعات علائم و نقشه درک نمی کند. اوژه می گوید: «سفر بزرگراهی از دو جهت جالب‌توجه است: از یک‌سو به دلایل کاربردی از تمام مکان‌های اصلی طول مسیر اجتناب می‌شود و از سوی دیگر درباره آنها توضیحاتی می‌دهد) (97 .۲ ,1995 ,۸:84). فرهنگک بز رگراه‌ها و خودروها نوعی از ادراک را ایجاد می‌کند که در آن رانشده و سرنشین‌ها از طبیعت و چشم‌اندازها مکان‌ها و هر آنچه در حاشیه بزرگراه است» جز اطلاعاتی مختصر از طریق علائم به دست نمی آورند. «درست مثل مسافران هواپیما راننده هم می‌تواند از طریت عقلانی‌سازی و ویژگی‌های هندسی فضا مسافت‌هایی طولانی را طی کنده بدون این که ادراک عمیقی از محل خاصی به دست آورد. در نتیجه فضا تخت انتزاعی» عقلانی و غیرشخصی شده است» (اینگلیس» ۱۳۹۴ ص ۱۰۵). این» همان نوع ادراکی است که زندگی مدرن شهری در ما تا پیش از ذوران مذرن» تولید کننده مستقیما گالایش را غزضه می کرد و می‌فروخست؛ اما با گسترش صنایع و پدیدآمدن مغازه‌های پرزرق‌وبرق حاشيه خیابان‌ها بازارها جای خود را به این شکل از عرضه داده‌اند. دلالی رونق گرفته و ویترین تولیدکنندگان را واردار کرده برای جلب نظر مشتری» محصولات را متنوع کنند. به‌تبع شکل خیابان‌ها عادت‌هایی مانند خرید و گذران اوقات فراغت نیز تغییر کرده‌اند. با تولید کالاهای متنوع و ن وآوری در عرضه آنها فرهنگ مصرف گرایی به جامعه سرایت کرده است. به موازات آن که فضاهای عمومی در شهر مدرن از اهمیت بیشتری برخوردار شدند» مصرف گرایی ريشه بیشتری در فرهنگک مردمان دواند. مصرف» نیاز به مصرف هرچه بیشتر را به وجود آورد و به‌تبع» امکان زیستن به شیوه‌ای دیگر دور از دسترس نمود. به‌این‌شکل» افراد در کار و خرید خلاصه می‌شوند و به‌مرور احساس از خودبیگانگی و یاس آنها را آزرده می‌کند. دانستیم اشکال نوی معماری مدرن عناصر زندگی شهری را به‌سرعت تغییر دادند. از خانه‌ها تا معابر و حتی مصالح. معماری مدرن انسان را وادار به تطبیق با زیست گاهش می کرد و این تغییرات بهآرامی نوع انسان کلان‌شهری و فرهنگ کلان‌شهری را پدید آوردند. خانه از مفهوم سکونت خالی شد و از بین رفتن مفهوم فضا بر رنج آدمی افزود و خانه را به ماشینی برای از خودبیگانگی تبدیل کرد. شيشه شفافیت را به ارمغان آورد تا درنهایت در انفعال ذهن آدمی نقش آفرین باشد. و بالاخره تحولات اشکال مدرن خیابان» شهرها را به‌غایت عقلانی کرد تا فرد گرایی و انزوا از یکک‌سو و درک سطحی و کم‌عمق ازسوی‌دیگر دستاورد شهر عقلانی‌شده برای آدمی باشند. عناصر معنایی متناظر با تحولات هر سه عنصر» مشترکات,فراوانیرا به نمایش گذاشت تا بتوان در یک نتیجه گیری کلی مدعی شد که معماری مذرن شهری با تمامی مژلفه‌های خود» معنای زندگی شهروند مدرن را در جهت ازخودبیگنانگی.و شیوارگی» تنهایی» درک سطحی,» عدمآرامش» تکراز و پوچی دستخوش دگرگونی کرده است. تحولات معماری در کلان‌شهرها رنج حاصل از بی‌معنایی زندگی را بر شهروند خود تحمیل می‌کنند و انسان ناگزیر به یافتن راهی برای:ظغناازکردن زندگی خویش است. شناخت این تلاش و راهکارهای انسان» نیازمند مقاله‌ای مفصل خواهد بود؛ اما در اینجا به چند تلاش برای معنادار کردن زند گی در موقعیتی که تغییرات کلان بر شدت رنج انسان می‌افزایند» می‌تواند در دو سطح فردی و کوچکک‌مقیاس و عمومی و بزرگک‌مقیاس پیگیری شود. تلاش‌های کوچک‌مقیاس را نیز می‌توان به دو بخش درونی و بیرونی معطوف داشت. تلاش درونی که زاده فرد انسانی است و حاصل نیروی زاینده‌ای که مظاهر معماری را متأر سازد؛ و تلاش بیرونی که برآمده از گروه‌های کوچک است. اگرچه تعداد معمارانی که بناها را برمحور دو عنصر زیست‌بوم و انسان طراحی و اجرا می‌کنند زیاد نیست اما این نمونه‌های نقض معرف کدها و الگوهایی است که معنای زندگی ساکنان را مورد توجه قرار می‌دهد. جای بحث از نمونه‌ها در اینجا نیست؛ اما ۳ امکان زندگی معنادار در کلان‌شهرهای جدید با تأکید بر معماری مدرن می‌توان به بنای مدرسه «نور مبین» در سمنان اشاره کرد. شاید بتوان بزرگگک‌ترین مانع طراحی و اجرای رویکردهای تازه در معماری را محدودیت زمین و آلودگی‌های بصری شهرها عنوان کرد که در نگاه اول غیرقابل تغییر به نظر می‌رسند. اما با تأمل بیشتر درمی‌یاییم که تقریبا هیچ کشوری نیست که با دورشدن از مرکزیت» نتواند این موانع را پشت سر بگذارد. هنوز مکان‌های بکر و نیمه‌بکر شهری و غیرشهری زیادی وجود دارند که می‌توانند برای کار کردهای گوناگون طراحی و اجرا شوند و البته نیازمند امری مهم بنابراین» نه‌تنها سطوح فردی و کوچکک می‌توانند در برابر هجوم بی‌معنایی قد علم کنند» بلکه اندیشمندان و سیاست گذاران با مورد توجه قراردادن وجه درونی و نیازهای معنایی انسان قادرند مداخلات بزرگگ‌مقیاس‌تری را رقم بزنند که موجب تحول در زندگی روزمره خواهد شد. بررسی‌ها نشان داده‌انند مداخلات تمر کززدایانه در سطح فردی و گروه‌های کوچک در جهان معاصر رونق گرفته‌اند و این نوید سرایت آنها به ۱ احمدی,» اسداله. (۱۳۸۵). در آمدی بر جامعه‌شناسی زندگی روزمره. معرفت» (۱۰۳)» صص ۲ اینگلیس» دیوید. (۱۳۹۴). فرهنگ و زندگ روزمره (مترجم: نازنین میرزابییگی» چاپ اول). ۳ برمن» مارشال. (۱۳۸۹). تجربهه مدرنیته (مترجم: مراد فرهادپور» چاپ هشتم). تهران: طرح نو ۴ حاثری» محمدرضا. (۱۳۷۵). معماری معاصر معماری مدرن» ساختمان‌سازی. گفتگی (۱۳)» ۵ حساس» نجمه. (۱۳۹۵). از خانه تا سیاه‌خانه.:. مطالصات هنر و معماری» ۴(۲و۵)» ۶ خرمشاد» مجید. (۱۳۹۲). شهرابه شهراذر تاریخ. سوره اندیشه. ۶۸(۱۲و۶۹)» صص ۳۴-۳۰ ۷ دامیار» سجاد. (۱۳۹۳). رابطه وجوه ادا رکی انسان با عوامل هویت‌بخش در معماری. سکن ۸ دوباتن» آلن. (۱۳۹۸). معماری شادمانه (مترجم: بهاره پژومند» چاپ اول). تهران: شمشاد. ۰ زیمل» گئورگ؛. (۱۳۷۲). کلان‌شهر و حیات ذهنی (مترجم: یوسف اباذری). نامه علوم ۱ شارع‌پور» محمود. (۱۳۹۳). شهر. فضا و زندگی روزمره (چاپ اول). تهران: تیسا. ۲ عمید» حسن. (۱۳۶۹). فرهنگ فارسی عمید. تهران: امی رکبیر. ۳ قربانی» قدرت‌الّه. (۱۳۹۶). کانت و جعل معنای زندگی در دوره مدرن. نقد و نظر. ۳(۲۲)» ۴ گاردنر هلن. (۱۳۸۴). هنر در گذر زمان (مترجم: محمدتقی فرامرزی» چاپ ششم). تهران: ۲ امکان زندگی معنادار در کلان‌شهرهای جدید با تأکید بر معماری مدرن ۵ وبر» ماکس. (۱۳۶۹). شهر در گذر زمان (مترجم: شیوا (منصوره) کاویانی» چاپ اول). ۶ پاراحمدی» امیر. (۱۳۷۸). به سوی شهرسازی انسان‌گر! تهران: شرکت پردازش و -2/[1080 ]٩ ,70۳۵ ,71160۲۵0۵ .16 ۶ وصنص2/6 156 .(2002) 3/۰ 8۰ ,فصق۸0 .17 -5067 ۶ برع و01 ما۸ هه ۵ 12000005 "عمهامد310" .(1995) 360 معون۸ .18 ,نگ -ص0190 37 10هد10) عع0 5 ۵۲ :0۳20 7۳6 .(1991) ص16 ,101606 .19 ,6 3۵026(۷) 00115610511655 01055 0۳۵ وما 7 .(1971) 660۲8۰ مکقلنآ .20 -نطلج۸ ۵۶ 7رع 3365065۵010 1۵۵02 ما عخصعی .(3979) صعناعضنط) متلن5 .21 -قام نت78 .1 1٩۰ و0ن00ع/2007(..1) حطم‌مکمانط2 و هنو6م‌ملی ۳ 6 مکصماک .22 رام 2۳1050 ۹۲ ,70۳۵ ,711۲۳۵۵۳۵ بعگناآ ۵4 وصنصدع/3 156 .(2002) ۳۰36۰ ,ق۸029 1۰ نآ 3۵۳۶۵ ۶٩ رعمامنو5 عطا ما 100005 م۸ .ره۸ 1385) بش۸ منوحمصط۸ .2 [ ۳6۳520 3آ] .رطاخ تصعحط 1 و۸ 0۳۲۳0۳۹10 وه 0 بره۸ 3369 ۳۰ مفنص۸ .3 -77110ع لگ [۵ رع ۸۷/۵010 ۵۶۱ 1۵ 770-0106687۵ .(1995) 34 معهنش۸ .4 5۰ م3 ,۳۵0005 ۳۵) ۰۲10009۰ عع عمط 7۸۵ بره۸ 3389 34۰ مصفصحعط .5 0 کاعمعه 06۳62021 ۸۳۵۵ 0666۵ منطعممخهامط .رهم۸۵ 1393) .5 محقنصه0 6۰ ۳۱۷/۳۵۲/۵ ]7۳۵ 0۳۵ ودنقسا170 ۰۲ ,۵ 70 عسه انامه صز ماگ وناز 6 6 20 ع زد ۷ // :309 :80 موه 77006 بش بش ,10600۵ .7 *1 .1۳۵۵۵ رظ بفصقه0زه۳) بعسی‌عاتا ۸ مره 2 .۸2۷ 0398) بش۸ مطعاه 20 :8 -ع16 .(.60 و 5۰ ,1,7 .36 مف۳37۵0372) 16۰ 0۷6۲ ۸۳۲۲ .(۸2 1384) .17 ,تعصلحدی .9 ,6اه 006ص معت عطق رتم00 0056 بره۸ 01375) 8 .36 م1165 .10 [36۳۹13 10] .29-36 .00 ,(13) 601090 ]0 ۵ 70۳ مطمناعتساعصیمی ناگ ۸۲۲۳/۵۵۳۵ 0۳۵ ۸۳۲۲ ,عکتامطاع1ط ۵ 0۶6ط ۳۳۵۵ .رهم۸۵ 1395) .3 ,کق11385 .11 1 ,ق1۳80 و3 بفونه 2۵ 0) ۱۵ رانعه 0۳۵ عسعاس .(۸۷ 1394) .2 معنلع 1 .12 ,۸۲1019۳6 ۳6#اگ .ماقنط صز ان ما چا بره۸ 01392) 36 ,۵0ط۶س۵ 10۳ .13 بطکنهگ5 -ص180مطز7< 10مد00) عع00ک ۹۲ 0۳۵20 706 .(3991) 17 ,16160۷6 .14 ۲ امکان زندگی معنادار در کلان‌شهرهای جدید با تأکید بر معماری مدرن 136 1 عگنا ۵۶ عصنصد۳ عطا هصنع۵۳؟1 فصه اصمگ .ره۸ 31396) .0 مخصهط00 [376۳51۵0 10] .4-32 00۰ ,(22)3 20207۰ ۷۵ 20۹۵ ]٩ ,70۳۵ مدع ت72 .00 کل) ب0۵ن رو 0۵ میک موه بره۸ 0393 36۰ مساو هاگ 6۳ .(.1۳۵09 ولا ,22۵0 ۸) بعگنا تماصعص فصه کنام00ع3 .(ه۸ 1372) .ی ماعصتصنگ [ ,۳6۲۹1۵ 1۳] :53-66 00۰ ,(6) 50161665 ]5000 ]0 16۲ -قام نلهاتا .1۳6 1٩ 1/2008 .(2007) .وطمو05انط2 ۵۶ هنوعممل ید۴ #ممکصعاک :763۵ .(.60 *1 ,ق1389 رگ مفصقنمگ) بع 0 0۷0۳ وان 7۳۵ .۸۷ 3369) 3/۰ ,6 1۸7

با سقوط تفکر پوزیتیویستی و اهمیت یافتن ارزش ها، بحث از معنای زندگی به عنوان موضوعی مستقل در فلسفه مطرح شده است؛ اما معنای زندگی همواره دغدغه روزمره انسان بوده است. زندگی روزمره انسان مدرن در کلان شهرها می گذرد و معنای زندگی برای او تحت تأثیر ساختارهای کلان شهر متحول می شود. بنابراین، جستجوی معنای زندگی مدرن باید چگونگی تأثیرپذیری انسان از ساختارهای کلان شهر را مورد توجه قرار دهد. در این مقاله به سراغ معماری، یکی از مؤلفه های مهم زندگی کلان شهری که چهره ظاهری شهرها را به شدت تحت تأثیر قرار داده رفته ایم تا با بررسی تحولات و ویژگی های سه عنصر معماری یعنی خانه، خیابان و شیشه، به سؤال «معماری مدرن دارای چه ویژگی هایی است و این ویژگی ها چگونه بر معنای زندگی تاثیر می گذارند؟» پاسخ دهیم. روش تحقیق منطبق بر روش کتابخانه ای و شیوه بحث، تحلیلی بوده است. یافته ها نشان دادند که عناصر معنایی ذیل هر مؤلفه، به غایت مشترک یا متعلق به نیای مشترکی هستند. به این ترتیب معلوم شد که معماری مدرن در کلان شهرها به طور کلی ویژگی های مشابهی دارد که چالش درباره معنای زندگی را بیش از هر چیز معطوف به ازخودبیگانگی و شیءوارگی، تنهایی، درک سطحی و کم عمق، عدم آرامش و امنیت می کند.

345168

درآاهه‌های (۱۹۲۰ و ۱۹۴۰) با شیوه مدیریت نهضت روابط انسانی» توجه بیشتری به گروه همکاران» گروه‌های غیررسمی و نظارت و سرپرستی در تعیین میزان رضایت شغلی معطوف گردید. از جمله می‌توان پژوهش‌های معروف هاثورن" و دیکسون؟" در کارخانه وسترن الکتریک آمریکا توسط مایو(۱۹۳۲) و برگرآرا نام برد. در دهه‌های (۱۹۵۰ - ۱۹۷۰) خود شغل, به‌عنوان عامل تعیین‌کننده در ایجاد رضایت شغلی موردتوجه قرار می‌گیرد. در دهه (۱۹۶۰) اسمیت" و همکاران» پرسش‌نامه‌هایی حاوی گویه‌هایی براساس فهرست توصیفی شغل تهیه نمودند. در پرسش‌نامه آنان» ۵ عامل موّثر بر رضایت شغلی تعیین گردید: درآمد» ماهیت یا خود شغل فرصت‌های ارتقای شغلی نظارت و سرپرستی و مطالعه رسمی رضایت شغلی, با مطالعات هائورن در اوایل دهه (۱۹۳۰) شروع شد و ازآن‌به‌بعد» رضایت شغلی به‌طور گسترده‌ای موردمطالعه و بررسی قرار گرفت. دراصل, رضایت شغلی به‌این‌دلیل اهمیت پیدا کرد که طرفداران اوليه رویکرد روابط انسانی» صاحب‌نظران و مدیران را قانع کردند که کارگر خوشحال, کارگری سودآور است. انستیتوی پژوهش‌های اجتماعی میشیگان» رضایت را شامل رضایت از سازمان» رضایت از سرپرست. رضایت از شغل» رضایت از حقوق و مزایا و رضایت از گروه کاری یا همکاران می‌داند (سرمد» ۱۹۹۹). از نظر شلی و ناصر" (۲۰۰۳» رضایت شغلی نتیجه ادراک, کارکنا از چگونگی برآورده‌شدن انتظارات مهم آن‌ها توسط شغل آن‌ها است. آن‌ها دو جنبه مهم برایرضایت شغلی درنظر گرفته‌اند: اول این که رضایت شغلی» یک پاسخ احساسی به شرایط کار است و دوم این‌که رضایت شغلی را می‌توان از طریق چگونگی دست‌یابی به اهذاف (تئوّزی هدف‌گذاری لاک و گری". ۱۹۶۹) یا برآورده‌شدن انتظارات (نظريه انتظار وروم؟) تعیین کرد (شّلی» ۲۰۰۳). ارضایت شغلی عبارت است از احساسات و نگرش‌های مثبتی که کارکنان نسبت به شغل خود دارند. یک کارمند راضی, عواطف مثبت و علاقه وافری به شغل خود دارد و برای آن ارزش زیادی قائل است. رضایت شغلی مفهومی پیچیده و چند بعدی است. یک کارمند با توجه به تأکیدی که برعوامل مختلف مرتبط با شغل خود دارد. به‌طورکلی به دو طریق خشنودی شغلی درونی وخشنودی شغلی بیرونی "» نگرش‌های خود را نسبت به شغل آشکار می‌کند. عوامل درونی (امکان به‌ظهور رساندن خلاقیت. استقلال, موفقیت. مسئولیت. قدردانی» رشد و توسعه حرفه‌ای, پایگاه اجتماعی, تنوع و غیره) که خصوصیات وحالات فردی را شامل می‌شوند. درمقایسه با عوامل بیرونی (دست‌مزد. خطمشی‌ها و مدیریت. شرایط کار همکاران» حقوق» پست سازمانی» ارتقای شغلی و غیره) که شرایط کار و اشتغال را در برمی‌گیرد. ازثبات بیشتری برخوردارند؛ لذا خشنودی شغلی درونی» پایدارتر از خشنودی شغلی بیرونی است. خشنودی کلی» نتيجه تعامل بین خشنودی شغلی درونی و خشنودی شغلی بیرونی است (استرید.۲۰۰۷). مولینز" (۱۹۹۹) بیان کرد که رضایت شغلی مفهوم پیچیده‌ای است و سطح رضایت شغلی توسط دامنه وسیعی از متغیرهای فردی, اجتماعی, فرهنگی. سازمانی و محیطی تأثیر می‌پذیرد (مولینزه ۱۹۹۹). به‌طورکلی. رضایت کارکنان به‌عنوان یک عنصر مهم برای موفقیت سازمان‌ها درنظر گرفته می‌شود. براساس نظر گالوپ؟ و همکاران (۲۰۰۸)» سازمان‌های موفق به‌طور طبیعی دارای کارکنانی راضی هستند؛ درحالی که رضایت شغلی کم یا ضعیف می‌تواند یک سازمان را فلج کند (گالوپ» ۲۰۰۸). لی و احمد" (۲۰۰۹) دریافتند که رضایت شغلی بر روی سطح نارضایتی شغلی» غیبت از کار اظهار شکایت. تأخیر بهبود کیفیت و مشارکت در تصمیم‌گیری تأثیر می‌گذارد (لی ۲۰۰۹). با توجه به اهمیت رضایت شغلی کارکنان, پژوهش‌های بسیاری. درباره عوامل تشکیل‌دهنده آن صورت گرفته است و این امرهمچنان ادامه دارد. بااین‌وجود. هنوز توافق کاملی درباره تعداد عوامل بفدست: نيامذه است. اب بای دروهاخت: پرسش ادها #ضایت شغلی معتبر دیا مانند پرسش‌نامه شاخص توصیف شغلی " (اسمیت* و همکاران» ۱۹۶۹)» پرسش‌نامه رضایت شغلی مینه سوتاا (لافکوئیس و دیویس"» ۱۹۶۹) و پرسش‌نامه پیمایش رضایت شغلی" (اسپکترا؛ ۵)) نیز به‌روشنی قابل‌بررسی است. سنجش رضایت شغلی با هرکدام از پرسش‌نامه‌های نام‌برده» نتایج متفاوتی را برای یک سازمان به وجود می‌آورد؛ زیرا هرکدام ازآن‌ها. جنبه‌های متفاوتی از رضایت شغلی را می‌سنجند. عدم توافق درباره تعداد عوامل تشکیل‌دهنده رضایت شغلی باعث می‌شود که مدیران منابع انسانی دچار سردرگمی شوند و این امر در سازمان‌های ورزشی نیز صادق است. بدون‌شک» یک ابزار دقیق روا و پایا برای ارزیابی رضایت شغلی کارکنان ضروری است. یکی از ابزارهای مورداستفاده در پژوهش‌های مختلف, پرسش‌نامه رضایت شغلی وود (۱۹۸۶) است. وود و همکاران (۱۹۸۶) پرسش‌نامه‌ای ۱۴ سوالی را به‌منظور بررسی رضایت شغلی کارکنان تدوین کردند. به‌منظور بررسی اعتبار این ابزار» آن‌ها از تحلیل عاملی اکتشافی استقافه فموذتن. نتایج نضای ذاد‌که پرست‌ناسه رضایت شغلی» از چهار عانبل رضایت از اطلاعانت (۴ گویه)» رضایت از تنوع (۶ گویه)» رضایت از کنترل (۲گویه) و رضایت از دست‌مزد (۲ گویه) تشکیل شده است. رضایت‌مندی از اطلاعات با بازخورد حاصل از عملکرد شغلی که کارمند از مدیر دریافت می‌کند مرتبط است. رضایت‌مندی از تنوع» بر روی ادراک کارکنان از آزادی و تنوعی که کار آن‌ها ممکن است ارائه کند تمرکز می‌کند. رضایت‌مندی از کنترل»بر حس داشتن کنترل بر روی کار خودتأکید می‌کند؛ به‌نحوی‌که شغل, فرصت کافی را به فرد برای اتمام کاری که شروع کرده است می‌دهد و درنهایت. رضایت از دست‌مزد» به‌طور واضح دیدگاه کارمند را درمورد دست‌مزدی که دریافت می‌کند منعکس می‌نماید (می ین چن» ۲۰۰۹). ازجمله پژوهش‌هایی که با استفاده یر سش‌فامیرضابیغاشغلی وود (۱۹۸۶) انجام گرفته است: پژوهش چن۲۰۰۹(۲) می‌باشد که در.پژوهش آخود به.بررسی خصوصیات روان‌سنجی " (روایی؟ و پایایی") این ابزار در کارکنان سازمان‌های آورزشی غیرانتفاعی تایوان پرداخته است. نتایج حاصل از تحلیل عاملی تأییدی نشان .داد که مدل عاملی مرتبه دوم از برازش مناسب و رضایت‌بخشی برخوردار است. همچنین؛ میزان آلفای کرونباخ ابزار رضایت شغلی در جامعه تایوانی»: برابر با ۰/۷۶ بود کول شا ده نی سم کملهزار رضایت شغلی برای بررسی رضایت شغلی کارکنان ابزاری مفید می‌باشد.(می ین چن» ۲۰۰۹). این ابزار در کشورهای غربی به‌طور وسیع و همه جانبه مورد استفاده قرار گرفته است (بائو ۶۲۰۰۶ هسیه, ۲۰۰۷؛ مسرور ۹ پتی جون» ۲۰۰۸)؛ اما ابزار مذکور تاکنون در داخل ایران برای سنجش رضایت شغلی مورد استفاده قرار نگرفته است. با توجه به مطالب ارائه‌شده» به‌نظر می‌رسد فقدان وجود ابزاری معتبر و پایاجهت ارزیابی رضایت شغلی در سازمان‌های ورزشی ایران» به‌ویژه در فدراسیون‌های ورزشی» احساس شده و ازسویی‌دیگر پژوهش‌های اندک در زمينه مدیریت ورزشی در حوزه رفتار سازمانی» ضرورت انجام چنین پژوهشی را مضاعف می‌نماید. درنتیجه, کمبود ابزاری که بتواند از نظر خصوصیات روان‌سنجی (روایی و پایایی)» مناسب و مورد پذیرش باشد. پژوهشگر را بر آن داشت که با هدف اعتباریابی ابزار رضایت شغلی وود و بهره‌گیری از آن در ورزش ایران» به انجام پژوهش حاضر اهتمام ورزد؛ ازاین رو سوالات مدنظر این پژوهش عبارت اند از: آیا سوالات پرسش‌نامه رظایت شغلی متتاسب با فرهنگ آیرانی است؟ آیا سوّالات پرسش‌نامه رضایت شغلی برای جامعه ایرانی از روایی قابل‌قبولی برخوردار است؟ دراین پژوهش تلاش شد با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی او تحلیل عاملی تأییدی ویژگی‌های روان‌سنجی پرسش‌نامه رضایت شغلی وود (۱۹۸۶) که متشکل از ۱۴ گویه در طیف ۵ ارزشی لیکرت (۱- کاملا مخالفم تا ۵- کاملا موافقم) است» مورد بررسی قرارگیرد. این ابزار دارای ۴ عامل رضایت‌مندی از اطلاعات (۴ گویه)» رضایت‌مندی از تنوع (۶ گویه)» رضایت‌مندی از کنترل (۲ گویه) و رضایت‌مندی از دست‌مزد (۲ گویه) می‌باشد. جامعه آماری پژوهش را کليه فدراسیون‌های ورزشی ایران (۴۶ فدراسیون ورزشی) که براساس آمار دفتر امور مشترک قدراسیون‌ها: دارای ۷۰۳ نفروکار ناس دنل 9۳۹۹ منظور گردآوری داده‌ها ابتدا فدراسیون‌های ورزشی در طبقات فدراسیون‌های ورزش‌های ‏ توپی» فدراسیون‌های ورزش‌های پایه» فدراسیون‌های ورزش‌های رزمی و سایر تقسیم‌پندی شدند و سپس به‌صورت تصادفی, ۱۳ فدراسیون از آن‌ها که دارای ۲۰ کازشناس و بالاتر بودند اتنتخاب شدند. نمونه آماری پژوهش در روش تحلیل عاملی تأییدی؛ با توجه به تعداد متغیرها (سوالات) تعیین می‌گردد که بایستی بین (۱۰-۵) برابر تعداد سوّال‌های پرسنی‌فاه اشنا ۰۰۵5 ۲+ +کلین: ۱۹۹۴ با توجه به این کته تغداد: ۲۵۰ کارشناس بیقر از اقعداد گوردتیاز جهگت جلوگیری از ات تسوتم) مان نمونه نهایی پژوهش انتخاب شدند. از مجموع ۲۵۰ پرسش‌نامه توزیع‌شده در بین نمونه‌های آماری پژوهش, تعداد ۲۱۰ پرسش‌نامه (نرخ بازگشتی ۸۴ 1) جمع‌آوری شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. درخصوص گردآوری داده‌ها با استفاده: از پرسش‌نامه رضایت شغلی وود و همکاران(۱۹۸۶)» پس از تهيه اصل انسخه پرسش‌نامهرضایت شلغی از طریق مکاتبه (پست الکترونیک)» جهت اعتبارسنجی پرسش‌نامه مذکور در داخل ایران» نسخه انگلیسی آن توسط یکی از متخصصین حوزه مدیریت ورزشی به فارسی روان ترجمه شد و در ادامه نسخه ابزار ترجمه‌شده به فارسی» به متخصص مدیریت ورزشی دیگری که در حوزرفتار سازمانی آگاهی داشت. تحویل داده شد و از او خواسته شد تا آن را به زبان انگلیسی ترجمه نماید. درنهایت. نسخه اوليه ترجمه‌شده ابزاررضایت شلغیبه فارسی و نیز نسخه برگردان فارسی به انگلیسی آن را به شخص ثالث دیگری که از متخصصین مدیریت ورزشی در حوزرفتار سازمانی بود تحویل داده و از وی درخواستشد تا میزان هم‌خوانی دو نسخه ذکرشده ابزار را بررسی کند.پس از اعمال نظرات اساتید و خبرگان مدیریت ورزشی,» ابزاررضایت شغلی از نظر روایی (صوری و محتوایی) نیز مورد تأیید قرار گرفت و درنهایت. جهت بررسی روایی سازه آن از تحلیل عاملی اکتشافی به‌روش تحلیل مولفه‌ای اصلی و چرخش متعامد از نوع واریماکس با استفاده ازنرم‌افزار اس پی بر اساس نسخه ۱۸ و تحلیل عاملی تأییدی با استفاده از نرم‌افزار لیزرال! نسخه ۸/۸ و روش برآورد حداکثر درست‌نمایی استفاده‌شد. از روش حداکثر درست‌نمایی زمانی استفاده می‌شود که چولگی هیچکدام از گویه‌های ابزار» بزرگتر از ۲ و کشیدگی آن‌ها بزرگتر از ۷ نباشد تحلیل توصیفی داده‌های پژوهش حاکی از آن بود که بیشترین درصد آزمودنی‌های پژوهش را مردها (۵۴/۳) تشکیل می‌دادند» بیشتر آزمودنی‌های پژوهش متاأهل (۶۲/۹/) بودند» بیشتر پاسخگویان به سالات پرسش‌نامه (۳۲/۴/) در محدوده سنی ۲۵-۲۹ سال و کم‌ترین آن‌ها (٩/) بین دامنه ۲۰-۲۴ سال بودند (۴۳/۸/) از آزمودنی‌ها دارای سابقه خدمت ۱-۵ سال و ۵ از آن‌ها نیز دارای مدرک لیسانس بودند. همچنین» نتایج نشان دادکه سطح رضایت شغلی کارشناسان فدراسیون‌های ورزشی» در سطح مطلوبی قرار دارد (850-۳/۶۶۲۰/۶۰+/0. اعتبارعاملی! شکلی از اعتبارسازه است که از طریق تحلیل عاملی انجام می‌شود و ازطریق آن» شناسایی عوامل یا سازه‌های اصلی یک ابزار امکان‌پذیر می‌گردد (آلن ام جی» ۱۳۷۴). فرض اساسی در به‌کارگیری این روش وجود الگویی زیربنایی یا مدلی خاص درتعیین ارتباط بین متغیرها است که این ارتباط درقالب. یک عامل دراین.مدل. فرضی ظاهر می‌شود و هم بستگی‌های. میان متغیرها بهیاوام که کمک میشنی‌آل‌ها است نسبت ذاده: می‌شود؛ بنابراین» برای قبول اعتباریک مدل و درنتیجه. اعتبار امتغیرهای.آن سازه» لازم است نشان دهیم که بین این متغیرها (سژال‌ها یا عوامل) هماهنگی و هم سویی وجود دارد .به‌منظور انجام تحلیل عاملی» ابتدا شاخص‌های قابلیت انجام تحلیل عاملی از طریق مقیاس‌های کیزر-میر- اولکین" و کرویت بارتلت" بررسی شد. براین‌اساش» مقدار به‌دست‌آمده برای مقیاس کیزرمیر- اولکین (۰/۸۳۳) حاکی از این بود که واریانس متغیرهای پژوهش, تحت تأثیر واریانس مشترک برخی عوامل پنهانی و اساسی قرار دارند و بنابراین می‌توان متغیرها(گویه‌ها) را به چند عامل بنیادی تقلیل داد. همچتین».مقداز مقیاس کرویت. پارتلت (۶۹ ۰8>:1۰ 2-۷۸۴/۹۸۹() نشان از غیرهمانی‌بودن ماتریس هم‌بستگی متغیرها دارد؛ بنابراین با توجه به مقادیر این دو شاخص, انجام تخلیلغاملی آمکان پذریر ابلت وبا زار دفمطان مافه‌ها و انجام تحلیل غاملی, متغیرهایی که وزن آن‌ها بیشتر از ۰/۳۰ بود در .یک عامل قرار گرفتند. جدول ۲ بارهای عاملی هریک از متغیرها را بعد از چرخش واریماکس نشان می‌دهد. درکل, ارزش ویزه ۴ عامل بیشتر از ۱ (۴/۷۰, ۱/۵۱ ۱/۰۹ ۱/۰۳ بود. این ۴ عامل که ۶۰/۳۷/ از واریانس کل را تبیین می کنند: براساس رسم نمودار ارزش‌های ویژه (آزمون اسکری ) و الگوی وزن‌های عاملی پیشنهاد شدند. جدول ۲- نتایج تحلیل عاملی و بارعاملی گویه‌های ابزار رضایت شغلی گویه ها رضایتمندی از رضایتمندی از رضایتمندی از رضایتمندی از 4 3 و و 1 و اه اج ها اک ها ها 1 شکل ۱. آزمون اسکری برای استخراج عوامل ابزار رضایت شغلی همان‌طور که در جدول ۳ دیده می‌شود. عامل‌های رضایت شغلی با هم رابطه معناداری دارند که این امر می‌تواند حاکی از این باشد که مدل عاملی مرتبه دوم ممکن است قابل اجرا باشد. تحلیل عاملی تأییدی برای تعیین این مطلب که مدل تا چه حد با داده‌ها برازش دارد یا تا چه حد کوواریانس بین متغیرها را تبیین می‌کند. چندین آماره نیکویی برازش آبه‌دست می‌دهد. این آماره‌ها همه پارامترها را هم زمان با هم می‌آزماید و برای تعیین این‌که کدام مدل از پیش تعیین‌شده» روابط بین متغیرهای مشاهده شده و مکنون (عامل) را بهتر از همه تبیین می‌کند. ارزشیابی می‌شود (هومن» ۱۹۹۹). به‌منظور برازش کلی مدل علاوه بر نسبت خی‌دو به درجه آزادی (۵1/ 0 از شاخص, تناسب: تظییقی" شاخص برازندگی؟, شاخص تعديل‌شده حد مطلوب نسبت (0/() کمتر از ۳. مقدار بیشتر از ۰/۹۰ برای شاخص‌های تناسب تطبیقی, شاخص برازندگی» شاخص تعدیل شده برازندگی» و کمتر از ۰/۱ برای جذربرآورد واریانس جدول ۳- میانگین, انحراف استاندارد. ضرایب:پایایی و هم‌پنتگی بین خرده‌مقیاس‌های ابزار رضای با توجه به نتایج جدول ۴ شاخص‌های برازش مدل به‌دست‌آمده برای ابزار رضایت شغلی, حاکی از برازش مطلوب مدل است که بیانگر مناسب‌بودن ابزار رضایت شغلی برای استفاده در فدراسیون‌های ورزشی می‌باشد. همچنین, بار عاملی گویه‌های ابزار رضایت شغلی بین ۰/۴۷ تا ۰ قرار دارند که نشان می‌دهد همهشاخص‌ها دراندازه گیری عامل‌هایشان موفق عمل کرده‌اند (شکل ۱) با توجه به نتایج حاصل از تحلیل عاملی تأییدی می‌توان بیان کرد که ابزار رضایت شغلی» از روایی قابل‌قبولی برای سنجش رضایت شغلی متناسب با فرهنگ ایرانی در مدل دو به درجه ‏ برازندگی شده مربعات خطاهای مقدار پی مدل عاملی مرتبه دوم ۲/۴۱ ۹۵ ۹۳ ۹۰ ۹ مل شکل من قاملی مرقبه قوم:ابزاررضایت شعلی قر خالنت اغذاد مستاذاری به‌منظور بررسی پایایی ابزار رضایت شغلی و خرده‌مقیاس‌های آن» از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شد. نتایج نشان داد که میزان آلفای خرده‌مقیاس‌های رضایت‌مندی از اطلاعات. رضایت‌مندی از تنوع رضایت‌مندی از کنترل و رضایت‌مندی از دست‌مزد به‌ترتیب برابر با 0۱ ۰/۷۸ ۸1۷۴ ۰/۷۶ می‌باشد. همچنین» ضریب آلفای کل ابزار رضایت شغلی ۸۵/*« به‌دست آمد. همان‌طور که دیده شد میزان آلفای ابزار رضایت شغلی و عامل‌های آن» از معیار مبنا که به اعتقاد نانلی و برنستین!(۱۹۹۴) برابر با ۰/۷۰می‌باشد. بالاتر است (فلاحی, ۲۰۱۰) که این امر حاکی از پایایی قابل‌قبول ابزار رضایت شغلی برای استفاده در فدراسیون‌های ورزشی ایرای است: هچنین: چایایی مرکب؟ انزار رضایت شقلی ۰/۹۰ یددسگ آمت که حاکی ,از هدف اصلی از انجام این پروهش» استانداردسازی.(هنجاریایی)" پرسش‌نامه رضایت شغلی وود (۱۹۸۶) در فدراسیون‌های ورزشی ایران بود. ازآن‌جا که پايه هر پژوهشی, استفاده از ابزارهای معتبر و پایا بوده و تفسیر نتایج پژوهش, بستگی به اعتبار ابزار به‌کارگرفته‌شده دارد. پژوهشگران باید از اعتبار ابزارها قطمئن باشند. اغتبارابزازه یکی از معیارهای مهم در ارزشیابی پژوهش‌های کمی است که:پایه‌ای را.برای تصمیم‌گیری. دزمورد:مفید بودن کاربرد یافته‌ها در عمل فراهم می‌کند (بورنز»؛ ۱۹۹۹؛ وود» ۱۹۹۷). تحلیل عاملی؛ درجه‌ای که هر عبارت به درستی در یک دسته يا عامل قرار گرفته است‌آلرا نشان میدهد. (زاماتوه ۱۹۹۱): در بررسی اعتبار سازه ابزار ارزیابی رضایت شغلی» نتایج تحلیل عاملی اکتشافی به‌روش تحلیل مولفه‌های اصلی باچ فن کلب رها صل اتقو هار املع منجر شند: این غامل‌ها همان چهار عامل اوليه وود و همکاران (۱۹۸۶) بود و سوّال‌های مربوط به هرعامل» بدون استثنا همان‌گونه که پیش‌بینی شده بود در عامل "مربوط به خود قرارگرفت. از این حیث. یافته‌ها مطایق با نتایج پزوفش اچن(۲۳*۹) بود آکه به: اعتیاریایی ابزار رضایت شغلی زود در سازمان‌های, ورزشی غیرانتفاعی تایوان, پرداخته: است. غانل‌های چهارگانه استخراج شده به‌ترتیب عبارتند بودند از: رضایت‌مندی از اطلاعات که بازخورد حاصل از عملکرد شغلی که کارمند از مدیر دریافت می‌کند را منعکس می‌کند. رضایت‌مندی از تنوع که بر روی ادراک کارکنان از آزادی و تنوعی که کار آن‌ها ممکن است ارائه کند تمرکز می‌کند رضایت‌مندی از کنترل که بر احساس کارمند از این‌که بر کار خود کنترل دارد تأکید می‌کند و رضایت‌مندی از دستمزد که به‌طور واضح» دیدگاه کارمند را درمورد دست‌مزدی که دریافت می‌کند منعکس می‌کند. نتایج مربوط به بررسی پایایی عامل‌های استخراج‌شده نیز نشان داد که دامنه ضرایب ثبات درونی عامل‌ها بین ۰/۷۱(عاملاول) و ۰/۷۸ (عامل دوم) قرار گرفته است. همچنین پایایی کل پرسش‌نامه نیز برابر با ۰/۸۵ به‌دست آمد و بیانگر این امر است که ابزار رضایت شغلی برای استفاده در فدراسیون‌های ورزشی, از قابلیت اعتماد لازم برخوردار است. درمجموع, عامل‌های چهارگانه استخراج شده توانستند ۶۰/۳۷/ از ورایانس ابزار رضایت شغلی را تبیین کنند. تحلیل عاملی تأییدی مرتبه دوم وجود چهار عامل استخراجی در نتيجه تحلیل عاملی اکتشافی ر اتأیید کرد و نتایج, حاکی از برازش مناسب مدل بود. از نتایج مهم این پژوهش, تأیید این امر بود. گ سل ,عانلیبرقبلا دوم می‌تواند تشان‌مشده: رضایت شغلی کل باشد: کته قایل توچه این است که خرده‌مقیاس‌های ابزار رضایت شغلی» توسط مدل عاملی مرتبه دوم حمایت شدند و این امر نشان‌دهنده این است که برای سنجش رضایت شغلی بهتر است عامل‌های ابزار را با هم ترکیب نکنیم؛ چراکه هرکدام: از آن‌ها ,سازه‌های, مختلفی را اندازه‌گیری می‌کنند و تفسیر متفازتی دارند. این بافته بلپتاا پیج جن (۰۹ لت یگ #مهلی مرنبه دوم رضایت شغلی در سازمان‌های ورزشی غیرانتفاعی تایوان را تأیید" نمود» هم‌خوانی دارد. شواهد روان‌سنجی استخراج‌شده از تحلیل عامل تأییدی و پایایی, به‌طور منطقی به حمایت از ابزار ارزیابی رضایت شغلی در فدراسیون‌های ورزشی ایران پرداخته است. نتایج نشان‌گر این بود که ابزار رضایت شغلی در ورزش, ابزار معتبری است که به پژوهشگران مدیریت ورزشی در ارزیابی رضایت شغلی در حوزه ورزش کمک خواهد کرد؛ بنابراین» این ابزار ممکن است راه جدیدی در ارزیابی موضوعات مرتبط با سلامت کاری کارکنان» به‌ویژه در جامعه ورزشی ایرانی را هموار نماید؛ بنابراین» پیشنهاد می‌شود که پژوهشگران حوزه مدیریت ورزشی, از ابزار ارزیابی رضایت شغلی هنجاریابی‌شده در این پژوهش, به‌عنوان: ابزاری مناسب در پژوهش‌هایی که در زمینه رفتار سازمانی و به‌ویژه بررسی رضایت شغلی کارکنان در سازمان‌های مختلف ورزشی انجام می‌شود. استفاده نمایند. محدودیت عمده در تفسیر نتایج پژوهش حاضر این است که جامعهه آماری پژوهش» محدود به فدراسیون‌های ورزشی می‌باشد. این امر ممکن است. تعمیم نتایج پژوهش را با محدودیت مواجه کند؛ بنابراین انتظار می‌رود که یک جامعه آماری وسیع‌تر در مطالعات آتی برای تثبیت مدل موردآزمون و استفاده از ابزار رضایت شغلی در سازمان‌های مختلف ورزشی, 1 .0۳820731005 اکعهت. ۵۵ ص866 2000(.2/1302) 36 مک مصقعع06 ۸022 1 36350666 ۵ 1300005 .(1979) ۷۷.36 ۷65۶ ۵ وی و3 بطعان۸ .2 ۳ 5002۳05 بدمناهنموع۸ مزع مامطر 2 صععص۸ عامع/فام8۵ نش 2/066 مزع و 1[مطا و2 جهع م۸ :1060 بصمناعصنطعه ۷۷ معاوعی لمعزعومامط رد2 فصه لممصناه‌ن ام [۵ 225110 و صز صمناغدعناه آهنممک .(2006) .31 مقامط7 ۵۶ کل 2 ,20688 یلا ,880 :3 ۶ 70۳۵1 ۲۵۶۵۳۵۰ هنود ۵۳۵ علنهناه ۵۳ عمط وصه کاصعلع ما۸ مدمه 6اه [ ۵۵1 1۵۳ ک0 ماع آمعناعنهاک .(2005) ۳۰ ۷/10 ,36.۰ .77 مقحه 8520 .4 200) ۲۶6270 عصنکسه عصنفههاد تا .(1999) یک .5 ,0۳0۷6 وبا وقطتتاظ .5 5 9۶ 5۵0۷ 20 ماه م۸ .(2010) 32 مطاطهطا .737 10 بن20ک۸ .۸ منطهاله۳ .6 2 50606 500۳5 ۵۲ م30 +عتاههع 0۳۵ ۵0 صز ععصمخعم ععصعنله عط ههن‌گککد 1 53512005 طامز ۶و 00هعنوهاصن ۸ .(2010) .5 3009۵9 .ظ .1 ,تاآق ۳196000 .7 آهن0ه50 2نو2۳0۵ ۶و مس 30 معطانا کادوطی هه صز 0۳8 کح معمصقه کم و 3۳21655 موز ۵۶ اعومطذ 156 .(2008) .7 7 ق7120 هو مطفعلک و1 .5 وله .8 3067 06۳۵6 36660 0 مک همهم ۸ مناج ناهد ععومامحه کز ص0۳ 6۰ 1758۳ وصلادتا عناعومه صمتاصدوه تمه ناک .(1999) 3.۸ مصقصه130 .9 8 ۶٩ هصنضن 6۵6۵ منطفدون1م۲ 156 .(2007) ب3۳ .0 ,۷۷۵ و1 بش۸ وطاعزو17 .10 ۰ :10000 کل تحلهصه 130007 ۵ علنتع تعقه ص۸۵ .(1994) .2 ,عصنلگ. 11 [720021ن20ع۳٩ ۶و کاععائه وعصناد 000 156 .(2009) .7 کل بفقحط۸ لا ب17 بعه1 .12 0۳62022021 0ص معط منطا 106 06660 کمنطعدمنهاه عطا جه ععلنه 53-86 ,(30)1 بلقد30 ا 36610 ماه تنصهع 0۳ 2 منط 1.2206 06۳10۳۵۵۵۰ ۶ ۵۳۳۳۵۳505 آمعناواهس۸ .(2012) ۳۰ ,1080065 ۴۰ ,110۵ ,13 مف00قطقق1/1 .13 5 1۳30320 ۵1 جع 0۳6 [۵ 130۳ هز کم معع۲ صفقحط ۵۶ کنکهاک کصع0 4 ) 4 ,36۷16 3/3286 500۳1 ۵1 م70 مهد مر دع ۵۶ هنک 3 تم 19135 هرز ۷۵۳۵۲۹5 ۵۶ 200 )نهد طامز که دمنمعناد 130 .(2000) 36 منعدجق/3 .14 860 3130 00 60 0ع 1/02 1 اع6ز2۳ ماع آمسعله 6 521181201100 دامز ۷/0۵۵۵ عطا که ماع ناه ۷ .(2009) مصعط 31/000 .15 ,65 13006 506 ۵۳65 رصع ۵۳ کمک ص50 عکعصه 1 8 20 0/۵1 ۳) 8632107 [هدون هت نصدع0۳ ۶و اصعصمعمصد/3 .(1998) بش۸ ,فلهطهط2/05 16۰ دوز ۵۶ [1.6۷6 .(2009) .032۵0 ملع هطمانصوز مصعله هط 0۵0ص ط100 .17 66 9و زعاظ 65 هک وقلق/2 م2 1026 ما دمناصعاصز هه صمن‌دگعندد 8 .(.30 3 ا5) ۵07طع0 مدمناهمنصد‌ع 0۳ مصه امعصععهصم/3 .(1999) سا ,فصتلا320 .18 06۳۲60055 5216906750 .(2008) .7 بش۸ وطماچه 1 6 سل مصطز۳۵ مس مصطاوزن20 .19 6006۳5 200 دم نهد طامز ۵۳ ععصعحاگصذ عمط تقاط لععنطام 1 ,0۳6201231005 آهدمناه اه صذ کصمناهاه+ مخز .(1999) بنن۸. م6 ودک .20 م0۶ 1360۳65 وصه هصناه‌عصی فصه ععمعلنسع +ععه6 «ر2001) م۸ نوه مکمک .21 - 7687 ۵ هدز 5305136000 طامز ۳2۵00 16356۲ .(2003) مسا عفقق31 73 ی وباااه اک .22 +-00:65 ,8 3700067 ,60 ۷۵16 ,صنط 0206 هدمنا ۳۵ .1و5 7۵۵0 ,0 طاوز ۵۶ که‌سعد3/6. (2007) .3 ووعلاه) ۵ .0 .1 بلله ۷۷ ۰ 50006 .23 ۸ :۷۵11-۲۹۵۳8 713160 دامز لصه طالقعط لقاصعص ماع تنصصی لمدمناه‌منصده 0 ۰ م10 5008 عم بوعلز۷۷ صط0ل7 :175 ,37 ,۵۲۵ 316 .(20060) متسه عصاحمصط 06 [عنه 200۳ لهعنانی0 ,3/6100 :۳0270 وصنوس 3 .(1997) .7 ,11۵066 .ظ سا ی ,۷7۵۵۵ .24 55 ع۷ناهاتلهاو قصه 0006 .(1991) 7.۰ ,102606۲ فصه .بط ,ص72 .25 5 36568۳65 (205) ۷۷.۸۰ ,6و فق8 200 ۰۷۷۰ و۵۵۵۵ 15 ع مان 205 کنصع 0۳ و .83-4 ,و2۲69 ۸7[ :07 مطعفو و6۳6 اوع 0 10ع۷عل هه ععصعف لمدمنام‌عنصمع 0۳ او (1986) ۷۷۵۵۵ ۰۶ بانانهناه+ فصه صنفنند ما فعامص‌اند مود عنطا 1۵ ۷( عطا ۶و نموم آ۵عاد 51 وعصنصعه ۵ عم تمصص کی ماه دناد 06 703 ع۷هط خقطا ,ق1002 امد 46) 1000 امد که آهاما ۵۹5 ۳۳۵۵۵1 0۶ اابوع 165۵ بعا م2100 ۶و 0ععمصصمه موم عامسود م۸ 0 52118120100 ,130105 4 که صوناع ۵۳۵ فو162 هو کزدواهس۸ دام عصوصصم0) ۳ ۷۵1۵06 لآهاها ۰۶ 1۵60.37 معصنقامه صنه صز خهط جعم 0۵ صصناعهاعزادگ5 0041 1۳6 10102101521 هزعواهصه 0۳اع12 بورماهمستکصمه حص کالبده 3 .61 1031 0 13010۳85 4 لصه ,کفعصا5 #ممع 2 ققط مدای صمنامه ناهد طامز ۶و ۴و 68نا معا عمط برد ۵۶ 021100 ۵ امعمرعطا اهنا اه مه 7 ۵ 360 از ۶و 05اع1 عطا کعقاص10 وصه باصعصصاعصز انامه دامع دوز 29۳6 ۵ امع ماع 0ممعکز ماهما خاع 1۵:62 510160 ۵ط صق6 از مکدواه0ه

دراین پژوهش تلاش شد تا روایی و پایایی پرسش نامه رضایت شغلی وود (1986) مورد بررسی قرارگیرد. جامعه آماری پژوهش را تمام فدراسیون های ورزشی ایران (46 فدراسیون ورزشی) که بر اساس آمار دفتر امور مشترک فدراسیون ها، دارای 703 نفر کارشناس بودندتشکیل دادند و تعداد 210 کارشناس به عنوان نمونه نهایی پژوهش در نظرگرفته شدند. نتایج تحلیل مؤلفه های اصلی، منجربه استخراج 4 عامل رضایت مندی از اطلاعات، رضایت مندی از تنوع، رضایت مندی از کنترل و رضایت مندی از دست مزد که در مجموع، 37/60% از واریانس کل ابزار را تبیین نمودند. نتایج حاصل از تحلیل عاملی تأییدی، حاکی از برازش مناسب مدل پرسش نامه رضایت شغلی و تأیید عوامل چهارگانه می باشد. ضریب آلفای کرونباخ به دست آمده، نشان از پایایی قابل قبول ابزار رضایت شغلی دارد. با توجه به تأیید خصوصیات روان سنجی ابزار رضایت شغلی و مشخص شدن عوامل آن با استفاده از تحلیل عاملی، می توان بیان کرد ابزار پژوهش، ابزاری مناسبی جهت سنجش رضایت شغلی در فدراسیون های ورزشی است.

492382

آکابذاری ,وباطلاغ رمنانی, ۱د6 1 قورداه انیا زود 4 تشماره یبای ۸۷ صصی 1۹۳۸۲ ۹۶ همپوشانی کلیدواژه‌های مقالات مجله ساینتومتریکس با برچسب‌های بیبسونومی و توصیفگرهای پذیرفته شده در ... پیشرفت سریع علم و فناوری موجب تغییر دیدگاه و تفکر و انديشه انسان‌ها شد و به مرور زمان زندگی آن‌ها را تحت تأیر قرار داد. این حق مسلم هر کاربر است که به اطلاعات دسترسی داشته و آزادی اطلاعات داشته باشد. همزمان با ورود رایانه اینترنت. وب و موتورهای کاوش, نظام‌های سنتی سازماندهی و بازیابی اطلاعات نیز دستخوش تغییرهای اساسی شده‌اند. ظهور وب و منابع اینترنتی» حجم عظیم منابع اینترنتی و پراکندگی منابع. در سازماندهی اطلاعات و شکل‌گیری شبکه‌های اجتماعی موجب شد که به دنبال آن نوع دیگری از سازماندهی برای منابع تحت وب پیشنهاد شود به طوری که در آن کاربران خود. هم سازمان دهنده و هم استفاده کننده از اطلاعات باشند. این نوع سازماندهی که به رده‌بندی مردمی معروف است. به زودی جایگاه خود را در میان کاربران باز کرد» ولی از طرف دیگر متخصصان را نگران نمود. زیرا با توجه به آزادی‌هایی که فولکسونومی‌ها در اختیار کاربران قرار می‌داد» آن را جهت ارزیابی به عنوان یک ابزار سازماندهی با مشکلاتی رده‌بندی مردمی نظم‌بخشی و مرتب‌سازی منابعوببر اساس آذرجه شباهت موضوعی آن‌ها از نگاه کاربران است. با ظهور وب۲ به ویژه فولکسونومی‌ها و برچسب‌زنی اجتماعی, مفهوم کاربرمداری از «تولید ابرداده مطابق با نیازها و سلیقه‌های کاربران» به «مشارکت کاربران در تولید داده و ابرداده» تغییر کرده است عبارت فولکسونومی (واژگان کنترل نشده)۷الطلای اس تگهم در سال ۲۰۰۴ توسط توماس وندروال از ترکیب دو کلمه «تکسانامی !» و «فوک ۲» به ترتیب به معنای«رده‌بندی» و «مردم» ابداع شده است (درباره فولکسونومی: رده‌بندی مردمی, فضای سایبر» ۱۳۹۰). در واقع رده‌بتدی مردمی توسط عامه کاربران انجام می‌شود و تابع قوانین علمی خاصی نیست. اما مبنای فلسفی خاص خود را دارد. کلمه فولکسونومی اغلب برای تشریح سیستم‌های حاشیه‌نویسی اجتماعی به کار گرفته می‌شود و برای توصیف سیستم‌هایی استفاده می‌شود که در آن‌ها مردم (نه نمایه‌سازان حرفه‌ای)» توصیفگرهایی را از زبان طبیعی (زبان جستجوی کاربران) برای فولکسرتومی‌ها ید عتوآن, نطام‌هایی غپرساختارمتد بو بت سورت سازمانتفی ,پایین یت پالا و مفارکتی و مردم‌گرا با بهره‌گیری از خرد جمعی کاربران اینترنت. در گردآوری» سازمان‌دهی» مدیریت و اشاعه اطلاعات. نقش مهمی در فناوری‌های وب معنایی آینده ایفا خواهندکرد (خادمیان وکوکبی, ۱۳۹۷). در مقابل فولکسونومی‌ها (به عنوان واژگان کنترل نشده و با سازماندهی پایین به بالا)» اصطلاح‌نامه‌ها سرعنوان‌های موضوعی» سیستم‌های رده‌بندی (به عنوان واژگان کنترل شده و سازماندهی بالا به پایین) وجود جدول ۱. مقایسه تطبیقی ماهیت» مزایا معایب دو نظام رده‌بندی مردمی و واژگان مهار شده (خادمیان و کوکبی» ۱۳۹۷) به کار رفته در فولکسونومی برچسب است و به عنوان ابزاری مفید و کاربردی استفاده می‌شود. اصطلاحی نمایه‌ای است که کاربران عادی پس از کشف یک منبع در محیط وب برای بازنمائی به آن منبع می‌دهند. طبعا در این نوع بازنمائی از ابزارهای رایج در کتابداری و اطلاع‌رسانی, مانند اصطلاح‌نامه‌ها و رده‌بندی استفاده نمی‌شود. در ادبیات فنی به این اصطلاح «برچسب»» به نسبت دادن آن به یک منبع «برچسب‌گذاری»» به کاربرانی که این عمل را انجام می‌دهند «برچسب‌گذار» و به مجموع برچسب‌های ۸ همیوشانی کلیدواژه‌های مقالات مجله ساینتومتریکس با برچسب‌های بیبسونومی و توصیفگرهای پذیرفته شده در ... استفاده شده در یک رسانه اجتماعی از قبیل: بیبسونومی, دلیشیز فلیکر و سایت‌پولایک. «رده‌بندی مردمی» یا «فولکسونومی» گفته می‌شود. در واقع برچسب‌ها پل ارتباطی بین کاربران و منابع وبی هستند و بر اساس قواعد نمایه‌ساز اطلاعات و مستند به یک نظام اصطلاح‌نامه‌ای انتخاب نمی‌شوند. بلکه توسط خود کاربر بر اساس اهداف سازمانی پا شخصی, انتخاب و درج می‌شوند (التماسی» ۱۳۹۳؛ سعادت» ۱۳۹۷؛ سلطانی و همچنین برچسب‌گذاری نوعی نمایه‌سازی دستی, انتسابی» زبان طبیعی و مردم سالارانه است. این روش به گونه‌ای است که کاربران به صورت اشتراکی نقش فهرست‌نویس و نمایه‌ساز را ایفا کرده» برچسب‌های مورد نظر خود را به منابع (با استفاده از کلیدواژه‌هایی که در اصطلاح فولکسونومی «تگ» نامیده می‌شود) اختصاص داده» طبقه‌بندی کرده و با دیگر کاربران به اشتراک می‌گذارند و موجب کاهش هزینه‌های گزاف در سازماندهی منابع اطلاعاتی» به ویژه موضوع‌دهی و نمایه‌سازی می‌شوند (خادمیان وکوکبی, ۱۳۹۶؛ ۱۳۹۷). سرعنوان‌های موضوعی کتابخانه کنگره یکی.از جامع‌ترین.و پراستفاده‌ترین واژگان موضوعی موجود در جهان در قرن اخیر بوده است و بیش از یک قرن است که کتابداران برای سازماندهی منابع کتابخانه؛ از آن به عنوان مهمترین ابزار بازیابی موضوعی در فهرست کتابخانه‌ها استفاده می‌کنند (خاصه ۱۳۸۵). مجله ساینتومتریکس به سردبیری ولفانگ گلانزل.در سال ۱۳۷۸ شروع به کارکرد. یک مجله ماهانه با داوری همتای آکادمیک است که شامل مقالات در حوزه علم سنجی به زبان انگلیسی و بدون دسترسی آزاد فعالیت پایگاه داده بیبسونومی توسط گروه مهندسی داده. و دانش دانشگاه کاسل, گروه بازیابی اطلاعات داده کاوی. دانشگاه ورزبرگ اداره می‌شود. از سال ۲۰۰۶ فعالیت خود را به عنوان نظامی رایگان برای اشتراک انتشارات و نشانه‌گذاری اجتماعی خدمات خود را ارائه می‌دهد. به کاربران خود اجازه می‌دهد که اطلاعات کتابشناختی مقالات و کتب منتشرشده و فعالیت و یا بوک‌مارک‌های خود را به صورت مشارکتی با سایر کاربران مبادله کنند. این پایگاه داده به عنوان منبع مهمی برای جستجو و کسب دانش از چگونگی نحوه ارجاع, برای تحلیل برچسب‌ها در سایت‌های برچسب‌گذاری می‌تواند سواد علمی يا علائق شخص (کاربر) را درباره موضوعات مختلف بیان کند. روی هم‌رفته. بررسی برچسب‌های اجتماعی ایجاد شده توسط کاربران و مقایسه آن‌ها با توصیفگرهای تخصیص داده شده توسط نمایه‌سازان تعلیم دیده همانند: سرعنوان‌های موضوعی کنگره پس توجه به این مسئله مهم است که رده‌بندی مردمی یک پدیده نوین در دنیای اطلاعات بوده و مقایسه این ساختار با واژگان کنترل شده. برای بهبود نمایه‌سازی در هر دو سیستم می‌تواند مدنظر باشد. مسئله اصلی که می‌توان به آن پرداخت. این است که نویسندگان در انتخاب کلیدواژه‌های خود در مقاله نگارشی خود چقدر به برچسب‌های سایت‌های اجتماعی مانند: بیبسونومی و اصطلاحات واژگان کنترل شده مانند: سرعنوان‌های موضوعی کنگره مراجعه کرده و از آن استفاده می‌کنند که نتیجه را می‌توان از میزان درصد اشتراک واژگانی حاصل از همپوشانی داده‌های آن‌ها مورد: بررسی قرار داد. بنابراین با پرداختن به اين مسئله‌ها و بررسی آن‌ها جهت استفاده کارآمد با توجه به نتایج, می‌توان راهکارهایی ارائه داد تا باعث بهبود و ارتقای دو نظام مورد بررسی قرار گیرد و همچنین در صورت مشخص شدن همپوشانی و مطالعه تراکم تکرار برچسب‌ها میان برچسب‌های سایت بیبسونومی با توصیفگرهای پذیرفته شده در سرعنوان‌های موضوعی کنگره. می‌توان در مورد ارتباط میان این دو در" سیستم‌های "اطلاغاتی "مطالعه نمود. ارتباط میان اين دو می‌تواند در میزان بازیابی اطلاعات توسط کاربر تأثیر بگذارد. علاوه بر آن می‌تواند با تأثیرگذاری در میزان بازیابی در سایر سیستم‌های اطلاعاتی هم مورد استفاده قرار بگیرد. پژوهش‌های انجام شده در ایران و خارج از کشور به ارزیابی و مقایسه سیستم‌های رده‌بندی مردمی پرداخته است؛ اما در ایران پژوهشی بر بررسی همپوشانی کلیدواژه‌های مقالات نویسندگان با برچسب‌های سایت بیبسونومی و توصیفگرهای پذیرفته شده در سرعنوان‌های موضوعی کنگره انجام نگرفته است. علاوه بر آن دربارهبرچسب‌های سایت بیبسونومی با هدف مورد نظر این پژوهش» در ایران مطالعه‌ای صورت نگرفته است. در این راستا پژوهش حاضر درصدد بررسی میزان همپوشانی میان کلیدواژه‌های مقالات نویسندگان با این دو نوع ساختار زبانی مشخصمدار (کنترل شده) ۰ همپوشانی کلیدواژه‌های مقالات مجله ساینتومتریکس با برچسب‌های بیبسونومی و توصیفگرهای پذیرفته شده در ... ۱ میزان فراوانی کلیدواژه‌های مشترک. بین کلیدواژه‌های استخراج شده از مجله ساینتومتریکس و ۲ میزان فراوانی کلیدواژه‌های مشترک. بین کلیدواژه‌های استخراج شده از مجله ساینتومتریکس و ۳ میزان فراوانی کلیدواژه‌های مشترک. بین کلیدواژه‌های استخراج شده بیبسونومی و سرعنوان‌های موضوعی ۴. میزان فراوانی کلیدواژه‌های مشترک. بین کلیدواژه‌های استخراج شده از مجله ساینتومتریکس و بیبسونومی ۵. میزان همبستگی در به کاربردن کلیدواژه‌های مقالات مجله ساینتومتریکس و بیبسونومی و سرعنوان‌های ۶ آیا بین میزان استفاده از کلیدواژه‌های مورد استفاده در مقالات مجله ساینتومتریکس و بیبسونومی و ۷ آیا بین میزان بسامد کلیدواژه‌های مورد استفاده از سوی نویسندگان. در مقالات مجلات ساینتومتریکس و کلیدواژه‌ها در بیبسونومی و در سرعنوان‌های موضوعی کنگره نظم منطقی وجود دارد؟ کاربران می‌توانند با برچسب‌های اجتماعی متفاوتی که .به منابع اطلاعاتی تخصیص می‌دهند. به طور مردم‌سالارانه‌ای در سازماندهی اطلاعات مشارکت کنند و مفاهیم و واژه‌های مورد نظر خود را به عنوان نقاط ذستزسی بای کل مشکن ااست با نقاط. خسترسی, نفیین, ده اتوسط. کتابدآرای, متقاوت «باشنت: با ستایع اطلاعاتی تخصیص دهند. آلسن (۲۰۰۱) و بنتارچو (۲۰۱۴) معتقدند که برچسب‌گذاری اجتماعی روشی است که کتابداران می‌توانند از طریق آن اقتدار خود بر دانش را با کاربران به اشتراک بگذراند. از نظر پیترسن (۲۰۰۶) درباره برخی از مسائل فولکسونومی‌ها برچسب‌های اجتماعی تخصیص داده شده به یک منبع اطلاعاتی صرفا در هم برهم نیستند و می‌توانند نادرست هم باشند و ممکن است برای برخی از گروه‌های خوانندگان درست و برای برخی دیگر نادرست باشند. بنابراین فولکسونومی‌ها این امکان را فراهم می‌کنند که برچسب‌های درست و نادرست با همزیستی. موجودیت پیدا کنند. از آنجایی که برچسب‌ها نسبی» شخصی و سلیقه‌ای هستند. اما با وجود عدم یکدستی, می‌توانند با یکدیگر همزیستی داشته باشند. خوانندگان منبع اظلاعاتی, به: مفسرهاق شخصی تبدیل می‌شوند که ممکن است با قضد. پدیدآورنده موافق نباشنه زخادمیان؛ در زمینه بررسی کلیدواژه‌های سایت‌های برچسب‌گذاری با یک ابزار استاندارد. تحقیقات متعددی انجام شده است که به معرفی پژوهش‌های ایرانی و خارج از ایران پرداخته شده است. خسروی و زین‌العابدینی (۱۳۸۵) پژوهشی بر اساس بررسی وضعیت و ضرورت مستندسازی موضوعی پایگاه‌های اطلاعاتی فارسی در محیط اینترنت انجام دادند. نتایج نشان داد که نمایه‌سازان اطلاعات و کاربران بر اساس مفهوم ذهنی خود در نظام‌های اطلاعاتی به جستجوی اطلاعات می‌پردازند که این باعث ایجاد اختلاف بین کلیدواژه‌های مستند شده و کلیدواژه های آزاد کاربران می‌شود (محمدپور» ۱۳۹۰). پیرهادی (۱۳۹۰) در پایان‌نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان «ارزیابی تطبیقی کلیدواژه‌های عنوان و چکیده پایان‌نامه‌ها با توصیفگرهای تعیین شده در نمایه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران»» به این نتیجه دست يیافت که نویسندگان پایان‌نامه‌ها. در انتخاب کیدواژه‌های خود. حدود ۷۵ درصد از توصیفگرهای نمایه‌سازی سازمان اسناد و کتابخانه ملی استفاده کرده‌اند که این موضوع می‌تواند موجب افزایش جستجو محمدپور (۱۳۹۰) به بررسی میزان همپوشانی میان برچسب‌های مقالات کتابداری در سایت فولکسونومی سایت‌پیولایک و توصیفگرهای اختصاص یافته به همان مقالات در پایگاه لیستا پرداخته است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد: عدم توجه کاربران در جستجوی مقالات. به شکل مفرد و جمع کلمات. گرامری کلمات. شکل کامل کلمه در هنگام استفاده ازابرچسب‌ها موجب افزایش بی‌نظمی در جستجو و اسلامی و بیگدلی (۱۳۹۳) در پژوهشی به بررسی میزان همخوانی کلیدواژه‌های مقالات چاپ شده در مجله‌های پزشکی فارسی با اصطلاح‌نامه پزشکی فارسی طی سال‌های ۱۳۸۷-۸۸ پرداختند. نتایج مطالعه آن‌ها نشان داد: در مجموع میانگین کلیدواژه‌های همخوان کامل ۲۳۸.۵ درصد. همخوان تسپیی ۴۳۹۷ درصد و ناهمخوان ۲۰.۵ درصد بوده است. بنابراین با توجه به نتایج ۴۱ درصد کلیدواژه‌های ذهنی نویسندگان مقالات به کلیدواژه‌های اصطلاح‌نامه مشابه یا مترادف می‌باشد (مسعودی و قاضی, ۱۳۹۵). 14 همپوشانی کلیدواژه‌های مقالات مجله ساینتومتریکس با برچسب‌های بیبسونومی و توصیفگرهای پذیرفته شده در ... تقی‌زاده (۱۳۹۵) در پایان‌نامه خود به ارزیابی مقایسه‌ای قابلیت‌های رده‌بندی مردمی ویکی‌پدیا و رده‌بندی دیویی در سازماندهی منابع تحت وب پرداخته است. بررسی یافته‌ها نشان داد: با وجود این که استفاده از اصطلاح‌های مشابه یا مترادف واژگان کنترل شده در منابع باعث بهبود عملکرد جستجو و بازیابی اطلاعات در موتورهای جستجو می‌شود» کاربران در برچسب‌گذاری بدون توجه به شکل استاندارد. از خادمیان (۱۳۹۵) در رساله دکترای خود به امکان جایگزینی يا تکمیل سرعنوان‌های موضوعی کتابخانه کنگره با برچسب‌های اجتماعی لایبرری ثینگ پرداخته است. یافته‌های پژوهش وی نشان داد: با توجه به این که میزان مطابقت دقیق و تقریبی به کارگیری برچسب‌ها توسط کاربران لایبری ثینگ و نمایه‌سازان سرعنوان موضوعی کمتر از ۹۰ درصد است. پس امکان جایگزینی بین این دو مقدور نمی‌باشد و برچسب‌های اجتماعی لایبرری نینگ می‌تواند مکملی برای سرعنوان‌های موضوعی کتابخانه کنگره استفاده شود. مسعودی (۱۳۹۵) در پژوهش خود به تعیین میزان همخوانی کلیدواژه‌های مقالات مجله علوم پیراپزشکی با سرعنوان‌های موضوعی پزشکی مش پرداخته است. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد: نویسندگان مقالات توجهی در مراجعه, استفاده و انتخاب کلیدواژه ازسرعنوان موضوعی مش را ندارند. پس برای افزایش میزان همخوانی ضروری است که مجله پیراپزشکی از نویسندگان بخواهد که کلیدواژه‌های مقاله‌های خود را با مارتین لوتر کینگ (۲۰۰۸) در پژوهشی خود بر روی تگ‌های سایت فولکسونومی سایت‌پولایک در مقایسه با اصطلاح‌های اصطلاح‌نامه اریک انجام داد. به این نتیجه رسید که در کل تعداد کمی از تگ و توصیفگرها با هم مطابقت دارند و کابران سایت‌پولایک از دانش عینی او ذهنی خود در انتخاب و ایجاد برچسب‌های اجقماعی بدون توجه به اصطلاع‌های استانمارد ساییت ارت اسففاده سی‌تمایند که این باعت دم یکدستی بین دو سایت یولایک و اریک می‌شود (محمدپور ۱۳۹۰). روو و دیگران (۲۰۱۳) با هدف بررسی رابطه بین برچسب‌گذاری اجتماعی و نمایه‌سازی مبتنی بر واژگان مهار شده, کتاب‌های حوزه علم اطلاعات را مورد بررسی قرار دادند. یافته‌ها نشان داد: با وجود همپوشانی بالا بین برچسب‌های اجتماعی و سرعنوان‌های موضوعی» به دلیل برخی محدودیت‌ها در سایت‌های رده‌بندی مردمی» برچسب‌ها قادر به جایگزین سرعنوان‌های موضوعی نیستند؛ اما می‌توانند مکمل و تقویت‌کننده بنابراین تحقیقات زیادی در زمینه ارزیابی فولکسونومی‌ها و مقایسه آن با ساختارهای کنترل شده پیشین انجام گرفته است و زمینه‌های موضوعی متنوع» پراکنده و خاصی را مد نظر قرار داده‌اند. مرور پژوهش‌های پیشین نشان داد در واقع بیشتر پژوهش‌ها به چالش‌ها و مشکلات سازماندهی اطلاعات و رده‌بندی منابع تحت وب پرداخته‌اند. در پژوهش‌های انجام شده در خارج از کشور نیز مطالعاتی در این زمینه موضوعی صورت گرفته است ولی پژوهشی مشابه این پژوهش انجام نگرفته است. این پژوهش بر آن است تا زمینه را برای مطالعات و پژوهش‌های بیشتر در این حوزه پژوهشی فراهم کند. پژوهش حاضر به لحاظ هدف, کاربردی است. روش به کار رفته برای انجام تحقیق در مورد تعیین میزان همپوشانی» روش پیمایشی به شیوه تحلیل مختوای مبتنی بر مشاهده می‌باشد. ۵۰۰ کلیدواژه از مقالات منتشر شده نویسندگان, از سال ۲۰۱۷ تا دسامبر ۲۰۱۸ به عنوان داده‌های جامعه آماری, به (کلیدواژه‌های مقالات جدید) بدون در نظر گرفتن دسته‌بندتی موضوعی و صرفا با قدف جمع‌آوری از یک منبع تخصصی در حوزه علم‌سنجی ساینتومتریکس جمع‌آوری شدووارد نرم‌افزار اکسل شد. ۵۰ کلیدواژه‌ای که میزان فراوانی آن‌ها در سایت ساینتومتریکس بالای ۱۰۰۰ بود. به عنوان نمونه, در هراسه وبگاه مورد نظر انتخاب شد و از لحاظ میزان اشتراک فراوانی (به شرط موجود بودن) با سایت اجتماعی بیبسونومی و سرعنوان‌های موضوعی کنگره. از ابعاد گوناگون و با توجه به پرسش‌های پژوهش مورد بررسی و نتیجه‌گیری قرار گرفت. در نهایت. جهت تجزیه و تحلیل.داده‌ها نتایج با استفاده از شاخص‌های آمار توصیفی (با ملاک موجود بودن در سایت‌های مورد نظر پرسش‌های پژوهشی). درصد فراوانی اشتراک به وجود آمد و نیز آمار استنباطی (آزمون ناپارامتریک و همبستگی اسپیرمن) و نرم‌افزار آس:پی.اش.اس" در قالب جداول مورد بررسی قرار ابتدا ۵۰۰ کلیدواژه استخراج شده از مقالات ساینتومتریکس از فراوانی بالا به پایین در اکسل مرتب شد و سپس ۵۰ کلیدواژه با فروانی بالا از نظر موجود بودن و میزان فراوانی در بیبسونومی و سرعنوان موضوعی کنگره به دست آورده شد و در آخر درصد اشتراک بینشان بلارست: مخ ,وهآ ۸0 65 21/010 00 بصع زک اهنا //:5 م33 1۰ ۴ همپوشانی کلیدواژه‌های مقالات مجله ساینتومتریکس با برچسب‌های بیبسونومی و توصیفگرهای پذیرفته شده در ... در جدول ۲ زیر ۵ نمونه از کلیدواژه‌هایی که در ساینتومتریکس, دارای بالاترین فراوانی و تکرار بوده‌انده آورده شده است. همان‌طور که مشاهده می‌شود. میزان فراوانی کلیدواژه‌ها در سایت بیبسونومی و سرعنوان میزان فراوانی کلیدواژه شماره ۱» درساینتومتریکس ۳۹۶۷ در بیبسونومی ۰۱۰۶ ولی فراوانی همین کلیدواژه در 0 فقط ۱ است. بنابراین نویسندگانی که در ساینتومتریکس کلیدواژه ۱ را ۳۹۶۷ بار در مقالات خود تکار کرده‌اند. در واقع اين کلیدواژه در 1.0 فقط یک بار به عنوان توصیفگر پذیرفته شده است و این حاکی از وجود ناهماهنگی خواهد بود که در پرسش هفتم به تفصیل ارائه شده است. در کلیدواژه شماره ۵ میزان اشتراک بین سه سایت مورد نظر صفر خواهد بود. زیرا برای به دست آوردن میزان اشتراک موجود بودن کلیدواژه درهر سه سایت مورد نظر است. در حالی که کلید واژه شماره ۵ در ۴ جدول ۲. فراوانی کلیدواژه‌ها در سایت ساینتومتریکس, بیبسونومی و 1.6 ردیف کلیدواژه‌های مقالات ساینتومتریکس فراوانی ساینتومتریکشس . | فراوانی بیبسونومی ۲ فراوانی نب برای به دست آورفن منیزآان اشتراک.در هر پرسش هم به این ترتیّب عمل شده است. پاسخ به پرسش اول پژوهش, میزان فراوانی کلیدواژه‌های مشترک بین کلیدواژه‌های استخراج شده از تعداد فراوانی کل کلیدواژه‌های تعداد توصیفگر سرعنوان ‏ اشتراک کلیدواژه و توصیفگر درصد مطابق جدول ۳ از کل ۵۰۰ کلیدواژه‌های استخراج شده از مقالات ساینتومتریکس, فقط ۱۴۰ یا ۲۸ درصد کلیدواژه به عنوان توصیفگر پذیرفته شده در سرعنوان موضوعی کنگره وجود دارد. پس فقط ۱۴۰ کلیدواژه از بین ۵۰۰ کلیدواژه مجله ساینتومتریکس در سرعنوان‌های موضوعی کنگره وجود دارد. پاسخ به پرسش دوم پژوهش, میزان فراوانی کلیدواژه‌های مشترک بین کلیدواژه‌های استخراج شده از تعداد برچسب‌های بیبسونومی | اشتراک کلیدواژه و برچسب درصد همپوشانی پس از استخراج کلیدواژه‌های مقالات مجله ساینتومتریکس» تمامی کلیدواژه‌ها با برچسب‌های بیبسونومی از لحاظ اشتراک» مورد بررسی قرار کرک ,و۱۶4۱ 5 سین کلیدوازه استخراج شده ققط. ۲۲۸ یا ۴۵۰۶ درصد کلیدواژه‌ها به عنوان برچسب در سایّت اجتماعی بیبسونومی وجود دارند. پاسخ به پرسش سوم پژوهش, میزان فراوانی کلیدواژه‌های مشترک بین برچسب‌های استخراج شده مطابق جدول ۵» از ۲۲۸ کلیدواژه مقالات که به عنوان برچسب در سایت اجتماعی بیبسونومی وجود دارند. فقط ۱۴۰ عدد از آن‌ها در سرعنوان موضوعی کنگره به عنوان توصیفگر پذیرفته شده, موجود هستند که نتیجه اشتراک بین برچسب‌های سایت اجتماعی بیبسونومی با توصیفگرهای سرعنوان موضوعی کنگره پاسخ به پرسش چهارم پژوهش, میزان فراوانی کلیدواژه‌های مشترک بین کلیدواژه‌های استخراج شده از مجله ساینتومتریکس و بیبسونومی و سرعنوان‌های موضوعی کنگره چه مقدار است؟ ۱+۶ همپوشانی کلیدواژه‌های مقالات مجله ساینتومتریکس با برچسب‌های بیبسونومی و توصیفگرهای پذیرفته شده در ... جدول ۶ . آمار توصیفی اشتراک کلیدواژه‌ها و برچسب‌ها و توصیفگرها مطابق جدول ۰۶ از کل ۵۰۰ کلیدواژه استخراج شده از مقالات. فقط ۲۲۸ کلیدواژه به عنوان برچسب در سایت اجتماعی بیبسونومی و ۱۴۰ کلیدواژه به عنوان توصیفگر پذیرفته شده در سرعنوان موضوعی کنگره وجود دارند. پس فقط ۱۱۶ کلیدواژه یا ۲۳۰۲ درصد اشتراک بین کلیدواژه‌های استخراج شده از مجله ساینتومتریکس و برچسب‌های سایت اجتماعی بیبسونومی و توصیفگرهای موجود در سرعنوان موضوعی پاسخ به پرسش پنجم پژوهش» میزان همبستگی در .به. کاربردن کلیدواژه‌های مقالات مجله ساینتومتریکس و بیبسونومی و سرعنوان‌های موضوعی کنگره چه مقدار است؟ آزمون اسپیرمن فراوانی ساینتومتریکس .. فراوانی بیبسونومی ‏ فراوانی س.م.کنگره به منظور بررسی همبستگی و نیز ابه دلیل ترتیبی بودن داده‌ها از آزمون همبستگی اسپیرمن استفاده با توجه به جدول ۷ همبستگی مثبت بین هر سه مورد وجود دارد زیرا مقدار همبستگی به کست آمده بین فراوانی ساینتومتریکس با فراوانی بیبسونومی ۰/۳۹۳ و فراوانی ساینتومتریکس با فراوانی سرعنوان موضوعی کنگره ۰/۳۱۳ و فراوانی بیبسونومی با فراوانی سرعنوان موضوعی کنگره ۰/۵۹۱ به دست آمده است. پاسخ به پرسش ششم پژوهش, آیا بین میزان استفاده از کلیدواژه‌های مورد استفاده در مقالات مجله ساینتومتریکس و بیبسونومی و سرعنوان‌های موضوعی کنگره اختلاف معنی‌داری وجود دارد؟ مطابق جدول ۸» برای آزمون وجود و یا عدم وجود سطح اختلاف از آزمون کروسکال والیس استفاده شد و با توجه به نتایج آزمون (918<0) حاکی از وجود رابطه معنی‌داری مثبت است. پاسخ به پرسش هفتم پژوهش, آیا بین میزان بسامد کلیدواژه‌های مورد استفاده از سوی نویسندگان در مقالات مجلات ساینتومتریکس و کلیدواژه‌ها در بیبسونومی و سرعنوان‌های موضوعی کنگره نظم منطقی شکل ۱. میزان بسامد کلیدواژه‌ها و برچسب‌ها و توصیفگرها بر اساس نظم منطقی در نرم‌افزار اکسل فراوانی‌های ۵۰ کلیدواژه ساینتومتریکس از میزان فراوانی بالا به پایین مرتب شده» نسبت به میزان برچسب‌های بیبسونومی و میزان توصیفگرهای سرعنوان موضوعی کنگره با استفاده از نمودار توزیع شد. مطابق شکل ۱ تمامی ستون‌های موجود در نمودار از بالا به پایین از شماره ۱-۵۰ فراوانی کلیدواژه‌های مقالات را نشان می‌دهد. کلیدواژه‌های شماره ۱۰۲۲۰۲۳ ۲۵۰۳۷۰۳:۴:۵۰۶:۸۰۹۰۱۰۰۱۱۰۱۴:۱۸۰۲ در سایت. اجتماعی پیبسوئومی به عتوانق برچسب استفاده: شنه‌انن او کلیدواژه‌های. شماره ۴ در سرعنوان‌های موضوعی کنگره به عنوان توصیفگر پذیرفته شده و استفاده شده‌اند. این نتیجه حاکی از میزان بالای اختلاف از نظر نظم منطقی, بین کلیدواژه‌های مقالات مجلات ساینتومتریکس و برچسب‌های بیبسونومی و توصیفگرهای موجود در سرعنوان‌های موضوعی کنگره است. ۱+۸ همپوشانی کلیدواژه‌های مقالات مجله ساینتومتریکس با برچسب‌های بیبسونومی و توصیفگرهای پذیرفته شده در ... فولکسونومی واژه‌ای است که وندروال در سال ۲۰۰۴ از آن به عنوان رده‌بندی مردمی یاد کرد. همان رده‌بندی که زمانی فقط توسط متخصصان حرفه‌ای و کتابداران انجام شده و دارای توصیفگر یا اصطلاح‌های پذیرفته شده بوده و است. به طوری که از قانون و استانداردی پیروی کرده و نمایه‌سازان نیز مطابق با همان استانداردها عمل رده‌بندی را انجام می‌دهند؛ اما هدف همه این رده‌بندی‌ها به طور کلی فقط در یک چیز خلاصه می‌شود. دسترس‌پذیری کاربر به منابع مورد نیاز با سرعت زیاد در مدت زمان کمتر با هزینه کمتر به طوری که رضایت کاربر مدنظر باشد. تا این که وندروال بحث فولکسونومی را بیان کرد. به دنبال آن سایت‌های برچسب‌گذاری ایجاد شدند و آزادی کاربران نسبت به گذشته بیشتر شد. کاربران توانستند مطالب خود را به تعداد نامحدود برچسب بزنند. به اشتراک بگذارند و حتی بر برچسب‌های هم نظردهی نمایند. زیرا که زبان استفاده شده در این رده‌بندی زبان طبیعی جستجوی مردم (کاربران) است. این پژوهش درصدد پاسخ و سنجش میزان"مطابقت نزدیکی آن چه که از ذهن و انگیزه کاربر برای برچسب‌گذاری می‌گذرد. با آن چه که نمایه‌سازان برای اصطلاحات رده‌بندی می‌کنند» است و پرسشی که اینجا مطرح می‌شود این است که آیا نیاز لش بر سیستم برچشت‌گذاری پکاربران نیز محدوده‌ای تعیین شود و نویسندگان مقالات در انتخاب کلیدواژه‌های خود چقدر با نحوه تفکر کاربران آشنا بوده و چقدر از برچسب‌ها بهره‌گیری می‌کنند تا تسهیل در بازیابی کاربران اعمال شود و نیز نویسندگان چه مقدار از کلیدواژه‌های خود را مطابق با اصطلاح‌های رده‌بندی کنترل شده مانند: اسرعنوان موضوعی کتابخانه کنگره انتخاب کرده و با توجه به نتایج حاصل از جدول ۲ از بین ۵۰۰ کلیدواژه استخزاج شده از ساینتومتریکس فقط ۱۴۰ عدد کلیدواژه, به عنوان توصیفگر در سرعنوان موضوعی کنگره پذیرفته شده است و ۳۶۰ عدد کلیدواژه. یعنی ۳ درصد آن‌ها در سرعنوان موضوعی کنگره" توسط نمایه‌سازان به اعنوان توصیفگر پذیرفته شده نیستند و وجود ندارند. این بدان معناست که بین انديشه نویسنده یا تولیدکنندگان اطلاعات و نمایه‌ساز در انتخاب کلیدواژه تناقص وجود داشته و فقط در تعداد کمی از کلیدواژه‌ها با هم» هم نظر هستند که آن هم ممکن است اتفاقی بوده باشد. در حالی که انتظار می‌رفت نویسندگان در انتخاب کلیدواژه‌های خود از استانداردی مانند: سرعنوان موضوعی کنگره بهره ببرند تا موجب افزایش بهره‌وری کاربران از مقالات خود شوند. نتیجه حاصل از این پژوهش با نتایج پژوهش مسعودی (۱۳۹۵)» محمدپور (۱۳۹۰) و خسروی و زین‌العابدینی (۱۳۸۵) همسو است ولی با نتایج پژوهش پیرهادی (۱۳۹۰) همسو نیست. با توجه به نتایج حاصل از جدول ۴ از بین ۵۰۰ کلیدواژه استخراج شده از ساینتومتریکس فقط ۲۲۸ عدد کلیدواژه در سایت بیبسونومی به عنوان برچسب به کار برده شده است و ۲۲۸ عدد از کلیدواژه‌ها یعنی ۶ درصد آن‌ها در سایت اجتماعی بیبسونومی به عنوان برچسب انتخاب نشده‌اند و وجود ندارند. یعنی این که برچسب‌گذاران در برچسب‌گزینی از برچسب‌هایی برای منابع استفاده کرده‌اند که نویسندگان از آن‌ها بی‌خبرند. طبق نتیجه این پژوهش, نویسندگان می‌توانند در انتخاب کلیدواژه‌های خود از سایت‌های اجتماعی مرقمی مائند: بیسموئومی, استفاده کنتن انا با برچسب‌های ذفقی, برچسب‌گذاران (کازبران)اتیز آشتا شوند, کار این صورت میزان ارتباط فکری نویسندگان با برچسب‌گذاران بیشتر خواهد شد. نتیجه حاصل از این پژوهش با نتایج پژوهش خادمیان (۱۳۹۵) و تقی‌زاده (۱۳۹۵) همسو است. با توجه به نتایج حاصل از جدول ۰۵ از بین **۵ کلیدواژه استخراج شده از ساینتومتریکس» فقط ۲۲۸ عدد کلیدواژه, به عنوان برچسب در سایت بیبسونومی آمده است و ۱۴۰ عدد از همان کلیدواژه‌ها. به عنوان توصیفگر در سرعنوان موضوعی کنگره آمده است. پس اشتراک کلیدواژه‌ها در هر دو مورد ۱۱۶ است. یعنی ۸ ذرصد کلیدواژه‌های این دو سایت جوود‌طا رای ات یک سول نتیجه آين ذو سایت نسبت به کل کلیدواژه‌های استخراج شده ۲۳.۲ درصد اپلت. وگ که در اوشسمگ‌تحلیل انتظار نمی‌رفت: این است: که میزان نزدیکی اشتراک فراوانی‌های برچسب‌های بیبسونومی با توصیفگرهای سرعنوان‌های موضوعی کنگره بیشتر است. زیرا بیبسونومی یک سایت با برچسب‌گذاری آزاد.و بدون محدودیت برای کاربران است؛ اما سرعنوان‌های موضوعی کنگره یک استاندارد تأیید شده می‌باشد. جالب است که در ۸۲/۲ درصد موارد: کاربران با نمایه‌سازان در انتخاب واژگان هم‌فکر هستند. یعنی بین آن چه که در ذهن برچسب‌گذاران برای جستجوی یک مفهوم وجود دارد با آن چه که متخصصان در انتخاب توصیفگر پیش‌بینی می‌کنند نزدیکی و همپوشانی زیادی وجود دارد بنابراین برچسب‌گذاری اجتماعی می‌تواند فهرست‌نویسی موضوعی سنتی و یافته‌های حاصل از این پژوهش با نتایج پژوهش وو و دیگران (۲۰۱۳) همسو است. ولی با نتایج پژوهش با توجه به نتایج حاصل از جدول ۰۶ از بین ۵۰۰ کلیدواژه استخراج شده از ساینتومتریکس فقط ۲۲۸ عدد کلیدواژه به عنوان برچسب در سایت بیبسونومی وجود دارند و ۱۴۰ عدد از کلیدواژه‌ها. به عنوان توصیفگر در سرعنوان موضوعی کنگره وجود دارند. ولی اشتراک کلیدواژه‌ها در هر سه مورد ۱۱۶ است. یعنی از ۵۰۰ کلیدواژه فقط ۱۱۶ کلیدواژه در هر سه سایت وجود دارند. پس ۲۳۰۲ درصد از کل کلیدواژه‌ها در هر سه سایت مورد نظر با هم اشتراک دارند. این نتایج حاکی از رن است. فاصله ذهن نویسندگان و ۰ همپوشانی کلیدواژه‌های مقالات مجله ساینتومتریکس با برچسب‌های بیبسونومی و توصیفگرهای پذیرفته شده در ... برچسب‌گذاران و نمایه‌سازان خیلی زیاد است و بین آن‌ها فاصله زیادی در اشاعه و دسترسی به منابع مورد نتایج به دست آمده از این پژوهش, با نتایج پژوهش مارتین لوتر کینگ (۲۰۰۸) همسو است. دامنه ضریب همبستگی اسپیرمن از ۱- تا ۱+ تغییر می‌کند در صورتی که فراوانی متغیرهای مورد نظر رو به افزایش باشند همبستگی مثبت است و اگر در جهت عکس هم حرکت کنند همبستگی منفی خواهد بود. با توجه به نتایج حاصل از جدول ۷ آزمون اسپیرمن نشان می‌دهد که همبستگی هر سه سایت مورد نظر مثبت است. میزان همبستگی بین فراوانی ساینتومتریکس با فراوانی بیبسونومی ۰۰/۳۹۲ بین فراوانی ساینتومتریکس با فراوانی توصیفگر سرعنوان موضوعی کنگره ۰/۳۱۳ و نیز بین فراوانی بیبسونومی با فراوانی توصیفگرهای سرعنوان موضوعی کنگره ۰/۵۹۱ است. یعنی هر چقدر اشتراک برچسب‌های بیبسونومی با کلیدواژه‌های: مقالات و توصیفگرهای سرعنوان موضوعی, اکنگره بیشتر باشد میزان فراوانی استناد به مقالات نیز بیشتر خواهد بود و در نتیجه نمایه‌سازان در انتخاب توصیفگر از برچسب‌ها و کلیدواژه‌ها نیز بهره‌وری چون مقدارحاصل از (518-0) است ور ۵ #۰وگمتر است8 9 با پوچه به نتایج حاضل از جدول ۸+ رابطه معنی‌داری بین سه وبگاه مورد نظر وجود دارد. بنابراین هر چقدر تعداد زیادی از کلیدواژه‌های مقالات در بیبسونومی به عنوان برچسب انتخاب شوند» دانش ضمنی نویسندگان در انتخاب کلیدواژه‌ها و دانش ضمنی برچسب‌گذاران در برچسب‌گذاری آن مقالات به هم نزدیک است و نیز هر چقدر توصیفگرهای انتخاب شده نمایه‌سازان به این دو مورد نزدیک باشد مراجعه به سرعنوان موضوعی کنگره نیز افزایش خواهد یافت و نمایه‌سازان هم همچنین با نحوه انتخاب اکلیدواژه‌ها و ابرچسب‌های نویسندگان و برچسب‌گذاران آشنا با توجه به نتایج حاصل از شکل ۰۱ فراوانی"کلیدواژه‌ها نسبت به بیبسونومی بیشتر است و فراوانی برچسب‌های کلیدواژه‌ها در بیبسونومی نسبت به فراوانی ساینتومتریکس کمتر بوده ولی نسبت به فراوانی سرعنوان موضوعی کنگره بیشتر است و آن فراوانی نیز از بی‌نظمی برخوردار است. فراوانی توصیفگرهای کلیدواژه‌ها خیلی خیلی کم بوده و بی‌نظمی بیشتری نسبت به دو مورد دیگر دارد. درست است که بسامد فراوانی ساینتومتریکس بر اساس یک الگوی نظمی رفته رفته افزایش می‌یابد». چون به صورت مشاهده‌ای و آگاهانه از مجله ساینتومتریکس از فراوانی بالای ۱۰۰۰ گرد‌آوری شده‌اند. بسامد فراوانی بیبسوئومی هم مانند سایتتومتریکس استه اما با سرعت: خیلی, کم ق آرام, به صورت افزایشی تحرقت: می‌کند. .در مقایسه با آن‌ها توصیفگرها جهت مشخصی ندارند و در حال افزایش و کاهش‌اند. به گونه‌ای که نه بیبسونومی و نه سرعنوان پس,» این‌گونه نتیجه‌گیری می‌شود که نویسندگان در انتخاب کلیدواژه‌های خود با برچسب‌گذاران بیبسونومی و نمایه‌سازان سرعنوان موضوعی همفکر نیستند و اگر اندکی اشتراک دیده می‌شود» آن هم بر اساس یک نظم مشغص اتیست: بتابرایق انویستد‌گانی کد در انتخاب کلیهواژه‌ها بیقر است از یک آستانداره مشخص سرعنوان موضوعی بهره ببرند» در واقع از سوی آن‌ها هیچ مراجعه‌ای صورت نگرفته است. در صورتی که نویسندگان به برچسب‌ها مراجعه کنند و از برچسب‌ها در کلیدواژه‌های خود ایده بگیرند. انتظار می‌رود. درصد استفاده, مراجعه و استناددهی کاربران به مقاله‌های نگارشی آن‌ها افزایش پیدا کند و از طرفی دیگر برچسب‌گذاران بیبسونومی افراد بیسوادی نیستند. زیرا کلیدواژه‌ها در حوزه تخصصی علم سنجی گزینش شده‌اند و آن‌ها نیز در حوزه علم‌سنجی دارای آگاهی هستند که توانایی برچسب‌گذاری مقالات را دارند و به احتمال زیاد افرادی هستند که خود نیز گاولی چدگن_مقالات علمی هستند. آن‌ها نیز در هنگام برچسب‌گذاری: به کلیدواژه‌های نویستتگاووی انا نامر مقایسد با نویسند‌گان مقالات از توصیفگرهای سرعنوان موضوعی کنگره آگاهی دازند و استفاده می‌کنند و چه بسا هر آن چه که به زبان طبیعی در ذهن آن‌ها شکل می‌گیرد را به عنوان برچسب بر منبع مورد نظر ایجاد می‌کنند. البته از این نکته نیز نباید غافل شد که با تجزیه و تحلیل پزسش‌های پژوهشی و نتیجه‌گیری از آن‌ها به اهداف پژوهشی که ۱ به دلیل میزان بالای اشتراک بین برچسب‌های سایت اجتماعی بیبسونومی و توصیفگرهای سرعنوان موضوعی کنگره پیشنهاد می‌شود اصطلاح‌نامه‌هایی از برچسب‌های خود کاربران ایجاد شود. ۲ به منظور افزایش بهره‌وری در دسترسی کاربران به منابع مورد نظر پیشنهاد می‌شود راهنما و فهرست القبایی ترا برچسب‌ها برای انقغاب: و استفاده کاربران در سایق اجقعاعی بیبسوتزمی انجاد. قود. ان عمل کاربرانی را که از سواد اطلاعاتی و مهارت کافی در برچسب‌گذاری برخوردار نیستند را نیز بهره‌مند ۱ پیشنهاد می‌شود که کلیدواژه‌های ساینتومتریک با یک استاندارد یا اصطلاح‌نامه تخصصی در حوزه ۱۱۳ همپوشانی کلیدواژه‌های مقالات مجله ساینتومتریکس با برچسب‌های بیبسونومی و توصیفگرهای پذیرفته شده در ... ۲ پیشنهاد می‌شود که رفتار و نحوه برچسب‌گذاری کاربران در سایت اجتماعی بیبسونومی مقایسه و بررسی ۳ پیشنهاد می‌شود برچسب‌های اجتماعی سایت گیسو (ایرانی) با سرعنوان‌های موضوعی کتابخانه کنگره ۴. پیشنهاد می‌شود فرایند برچسب‌زدن در میان کاربران و توصیه برچسب‌های شخصی به آنان مورد بررسی نگارندگان بر خود لازم می‌دانند از داوران گرامی به خاطر مطالعه متن مقاله حاضر و ارائه نظرهای ارزشمند آزادی احمدآبادی» قاسم؛ ریاحی نیا نصرت (۱۳۹۶). مدیریت اطلاغات در دو شبکه علمی- اجتماعی: سایت یولایک و بیبسونومی. فصلنامه مطلعات مل ی کنابداری و سازماندهی اطلاعات, ۲(۳۸) ۱۹۹-۱۷۵ التماسی» مهشید (۱۳۹۳). اقتصاد اطلاعات مبتنی بر نظام‌های سازماندهی ذانش با تأکید برفولکسونومی: بررسی پایان‌نامه‌های بهادری» لیلا؛ بنی‌اقبال ناهید (۱۳۹۳). میزان انطباق توصیفگرهای نمایه‌سازی و کلیدواژه‌های پایان- ای رشته پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اصطلاحنامه پزشکی فارسی و3/757. فصلنامه دانش‌شناسی» ۲۴(۷) ۵۳-۶۸ پیرهادی» صدیقه؛ بنی اقبال» ناهید؛ خسروی» فریبرز (۱۳۹۰). مقایسه واژه‌های عنوان و چکیده پایان‌نامه‌ها با توصیفگرهای تعیین‌شده درنمایه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران. فصلنامه مطالعات مل یکتبداری و سازماندهی اطلاعات, ۲(۲ ۱۴۶- تقی‌زاده رقیه (۱۳۹۵). ارزیابی مقایسه‌ای قابلیت‌های رده‌بندی مردمی ویکی پدیا و زده بندی دیویی در سازماندهی منابع تحت وب. حسنی» محمدرضا. (۱۳۹۸). نگرش فهرست‌نویسان ایرانی نسبت به فهرست‌نویسی اجتماعی. مطالعات مل ی کنابداری و سازماندهی خادمیان» مهدی؛ کوکبی» مرتضی (۱۳۹۷). برچسب‌های اجتماعی لایبری ثینگ در مقابل سرعنوان‌های موضوعی کتابخانه کنگره: مرور نوشتارها. پژوهشنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی, دانشگاه فردوسی مشهد. ۱(۸). خادمیان» مهدی؛ کوکبی» مرتضی (۱۳۹۶). رده‌بندی‌های مردمی در مقابل واژگان مهارشده: رویکردهای نظری. فصلنامه علمی خادمیان» مهدی (۱۳۹۵). امکان جایگزینی يا تکمیل سرعنوان‌های موضوع ی کنابخانه کنگره با برچسب‌های اجتماعی لایسرری نینگ در حوزه‌های علوم انسانی» علوم اجتماعی و علوم طبیعی. رساله دکتری» دانشگاه شهید چمران اهواز. خاصه» علی‌اکبر. (۱۳۸۵). سرعنوان‌های موضوعی -چهریزه‌ای ۳۸۹7 گامی بلند در راستای تحقق اهداف طرح‌های ابرداده‌ای. سعادت» رسول (۱۳۹۷). قابلیت رده‌بندی‌های مردمی در تقویت نظام‌های سازماندهی دانش حرفه‌ای: مروری بر مفاهیم و پژوهش‌ها. فصلنامه مطالعات مل ی کنابداری و سازماندهی اطلاعات, ۴(۲۹). سلطانی» پوری: راستین» فروردین (۱۳۸۸). دانشنامه کنابداری و اطلاع‌رسانی. تهران: فرهنگ معاصر. محمدپور معصومه. (۱۳۹۰). بررسی میزان همپوشانی میان برچسب‌های مقالات کتابداری در سایت فولکسونومی 014 ان و توصیفگرهای اختصاص يافته به همان مقالات در پایگاه 1.157۸ پایان‌نامه کارشناسی ارشد» دانشگاه علامه طباطبائی. مردانی» امیرحسین. (۱۳۸۸). فولکسونومی: از آن کاربران» برای کاربران. فصلنامه کتاب, ۷۹(۲۰» ۲۳۹-۲۶۰ مسعودی,» فاطمه؛ قاضی» جواد (۱۳۹۵). سنجش میزان هم‌خوانی کلیدواژه‌های مقالات مجله علوم پیراپزشکی با مش. مدیریت میثاقیان» نگین. (۱۳۹۲). سیستم پیشنهاددهنده منبع میتی بر برچسب و زمان برای سیستم‌های برچسب‌های اجتماعی. پایان‌نامه 50021 196 رز 60۲ 86 2/1202 1310۳۵05 .(2017) .3 مقنصتطفنط 6 م من0قطهلوحصط۸ خفهم۸ 0 710۳۵۳1۵۳۹۳ 07۱ 50165 ,7000 .دوک نظ هه ععلناناعان0 ندعانط ۷ مدا حمصماه0ظ (36۲5120 حث) .(2011) ,اطع 06و0۳ 11 ایک ما۳۵ :ما3۵ اب۸0 01 ۰۶ 1۳6۷۷۵۲۵۶ فصه کدمامنه6 3 که م۸ .(2014) .37 مله‌ططععنصه8 ۶ مسآ 3820300 021 1۳565۵ هه قبط 1/6001 صهز 7 ما ععصعنک 2/0000 ۵1 بواند نت صححطع 1 ۲و عزوعط 1" 05 عط۲۳ ۶و ۳۵۵00 00902206 ۸ .(2011) .ک من8۳8۵0 +6 م8 100378 و3 بلقط دق عنصهظ 6 ۵۶ +1206 عطا صز ۵عموزدک۸ دممامنی‌ع 1 انس عاعوعط۸ فصه ععلنا صمناهادعوع0 صز 17۹6۵ 7 1 7۳۳۵۲1۵۳۶۲ 0۳ 5۳0165 ]77000۵ بصع ۶و کعتطس۸ هه انا م2100 0 86۳50221760 .(2014) .۸ 3 ,022165 6 .3 .7 رقلنعمل۸ .۳ .ظ وقصناجق/3 ,3 3۰ ,5861610 1 3005 عن200 2.0 طع 10۳ کلمطاعه صمناقفمعصص۳0 هه فععاصعاعزاه کصعاکبرک منم منص2ع0۳ 10086 مگ ۵۹ معط چصمصمط ممتمصمگصا .(2015) 34۰ مففقصع۳1 2 ۲۵۲2۶۹9 70۳۵۵۲ .100۳۵65 عنصعله۸ که کدمناهاع م۳۵00 جه کزکق ۳۳ .(2019) .31 منصعلدک 6 بل م002هطع0< کسفطک م۸ لقاع 1/0 .36 منصه۹ 113 40 ۳0۳1۳( ۵۳۵ کعنفیمک م7200 عصنعملماه6 نهنممک ۵۳۵ ععلصن۸ عععملقاه) ۱۱۴ همپوشانی کلیدواژه‌های مقالات مجله ساینتومتریکس با برچسب‌های بیبسونومی و توصیفگرهای پذیرفته شده در ... [500[0 5 1۳0۳0۲7۳۳۵ رط 7ک6 دامع .(2016) ۳۰ مطعق05 ع ,3 بفطاشکام1 +6 ,2 وصقنصع۵0 1۳۳ 05101 ۵۳۵ ,۹6۳5 آ5۵0 ,۳۳۵65 1 ۵9۹5 ۳۵۹۵۴ روط 6577 و0۳۵۱ ۳٩۵ کوه) (26712 صث) بصع قطان موتط۸ ۵1 وان نصتآ ونطقطاک ,کزوعط1 .35.10 .501611665 ۶5 نآ ۲۳۹۲۵ کهد7 م5 وصنط1 وطنا .(2018) .30 منطهام ۸ .3 مصقنص۵06 1۳ ۹۲-۵۱66 10۳۵۵۲۱ ۵۳۵ و100 30 عسم‌هنا ۸ تحعوصوه 313 زاگ :۷۵۵5 0001100 کاو۳ع۷ وعنصمد۳۵[0 .(2019) 30 منطهگامک1 ۵۶ .2 ,1۳۵0608 .962- 945 ,(33)2 ,17000690761 گ ومادی2۲۵ 70۳1۵۵0۵ مفعطل هو م۸ [م0 1۳00۳" عطا وصانطا۸ علعه10 معاک صنق/2 ۸ نکعسن1102 زاگ 3۳301۵0 ۳۵۶۲ .(2006) بش بش ,طع1۵9 (367۹1۵0 حز) .125-142 ,(9)33 ,5616766 71107۵00 0۵ روط مععصع نک خاق0ع 2/1 ۵ کلم 40 ۳۳۲ أ۳۵۲1۵۳5ط1 ۵ 0165:ق5 7000۵1 تفت 1۵۳ معط :۳۵1050 .(2009) بش۸ مفصقلجه/2 عطا 0۶ 7۵۲۵۶ع1۳ ۲و عاهط عمصقناصصجم) عطا وصنسد/1 .(2016) .7 .5 36 مفتقطی 6 .۳ ,1/3800 ۰() 8ع0ن736:0 امهزاناک 3/0001 انم دععصمعنک نعنمعصوجه2 که نموت ۶و کعلعنس۸ 50001 ۲ 76 ۵۵ 709 ۹۳ 50:64 5۹۵ 36۲0۵۵۵۲ 3680۳6۵ ۸ .(2014) .31 مصعنطهدد2/0 (86۲5120 حل) «وانکجع نت جع صعصاآ آمدمناه هآ ,کتکعط 1 +عاک/3 .1215 رگ 7099109 ع۳3 1 ۸۲۲165 ۳1۳۵٩ ۵95 1۵ ع360۵ ده 0۵۳ ۵136 0010 .(2011) 3/۰ ,1/02۵0 4 1۳۵ 1 ۵۳۲۶/2۶ ۹۵۲۵ ۳۵ 1۵ 8319160ه 068071000۲5 0 ع16آسهض ]٩ زد 1100۳۵ 1۱ (۳67۹1۵0 هز) 6811/۰ نآ 1 12021002 حاعصعا[۸ ,کزوعط 1 +عاعج]/1 .عع0 000 ۳060065 ۶و [2ط206 .(2019) 3/۰ ما2 مکطعصطاوعحا0 عع م۸ منصه‌ک۸ م۸ منصق‌طقط5 مخ ماقلقه5 5گ۶ه 30 ۵ فارگ دنام منصهع0۳ عع0ع 1 مصک نمدمندکع]2۳ وصصقطصت 1۵۶ -7 ,(29)4 ,0۲90711201107 1]07۵۵ ۵۳۵ زک 130۳10 ۵۱ کع 1و5 ,7000۵ معط انآ 0هه :۵۵ 71]0۲1۵0۲ ۵۳۵ دنا 1۳6۳010 ۲٩ ما30 .(2009) .۳ مطتافقط 6 .8 مفصقااه5 ۳۵18011070 ]۵ 000011165 ۳۵۵ ]۹ ۳۷۵,۵0 0000۵۵ ۸ (2017) بط مطع20تنطاهه 1" 40 ,وکل5ع 32/13816713 ۵50۳۲۵5۰ ۷۵۵ و ماه و0 ۵7 00 تعکه ان برع 0۵ 16010

هدف: میزان همپوشانی کلیدواژه های مقالات مجله ساینتومتریکس با برچسب های بیبسونومی و توصیفگرهای پذیرفته شده در سرعنوان های موضوعی کنگره. روش پژوهش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش پژوهش، پیمایشی به شیوه تحلیل محتوای مبتنی بر مشاهده است. گردآوری داده ها با استفاده از سیاهه وارسی محقق ساخته انجام شد و برای تجزیه و تحلیل داده ها درصد همپوشانی درنظر گرفته شد. یافته ها: یافته های حاصل از50 کلیدواژه دارای فراوانی بالای 1000 که به عنوان نمونه انتخاب شده بودند، نشان داد: بین برچسب های اجتماعی سایت بیبسونومی با توصیفگرهای سرعنوان های موضوعی کنگره که به همان برچسب ها اختصاص یافته، 82 درصد همپوشانی وجود دارد و بین کلیدواژه های مقالات علم سنجی در مجله ساینتومتریکس با توصیفگرهای سرعنوان های موضوعی کنگره که به همان کلیدواژه ها اختصاص یافته، 28 درصد همپوشانی وجود دارد. نتیجه گیری: نویسندگان در انتخاب کلیدواژه ها در مقالات خود با برچسب گذاران در بیبسونومی و نمایه سازان سرعنوان موضوعی کنگره، هم فکر نبوده و اگر اندک اشتراک نیز مشاهده می شود، بر اساس یک نظم مشخص نیست. بنابراین نویسندگان در انتخاب کلیدواژه ها بهتر است، از یک استاندارد مشخصی، مانند: سرعنوان موضوعی کنگره استفاده کنند. در واقع با انجام پژوهش حاضر مشخص شد که هیچ رجوعی از طرف نویسندگان به سرعنوان های موضوعی کنگره صورت نگرفته است ولی اندیشه برچسب گذاری کاربران در سایت بیبسونومی با نمایه سازان سرعنوان موضوعی کنگره، نزدیک تر است. پس نویسندگان در انتخاب کلیدواژه ها برای مقاله نگارشی خود، با استفاده از برچسب های سایت های رده بندی مردمی مانند: بیبسونومی و توصیفگرهای سرعنوان های موضوعی کنگره موجب ارتقای دسترسی به اثر خود خواهند شد.

409273

مکان ها و مناطق جغرافیایی مختلف» بر اساس موقعیت و مشخصات خود. ارزش های متفاوتی دارند. مجموعه این ارزش ها که عمدتا متاثر از عوامل جغرافیایی هستند. به یک مکان يا منطقه قدرت می بخشند و مکان ها و مناطق هم معمولا از این قدرت در راستای توسعه حوزه نفوذ و اثر گذاری خویش استفاده می کنند. این موضوع همچنین به درک بهتر این مسئله که یک مکان تا چه اندازه قدرت دارد و چد کارکردها و نقش‌هایی را در زمینه مسائل سیاسی, اجتماعی و فرهنگی می‌تواند بازی کند» کمک خواهدکرد. به بیان دیگر بین تاثیرگذاری نقش‌های یک مکان و منطقه جغرافیایی با «میزان قدرت» آن رابطه‌ای وجود دارد. یعنی هرچه نقش‌ها دارای عملکرد وسیع‌تر و به عبارتی دوربردتری باشند. قدرت مکان جغرافیایی بیشتر می- شود. چرا که وسعت بیشتر میدان این عملکردها درجه بالاتر تاثیرگذاری آنها را با سایر مکانها و مناطق منعکس می‌کند. به عنوان مثال, «شهرهای جهانی» از جمله این مکان‌ها هستند که عملکرد بالایی به ویژه در عرصه قدرت در سه سطح رابط میان ائتلافهای مسلط منابع و منافع شهری است. که این سه سطح عبارتند از: -قدرت ائتلاف: سلطه بر سیاست و موقعیت های اجرایی برای تضمین روند جاری قرارداده و دیگر مزایا برای -قدرت پیشگیری: سلطه بر منابع بخش خصوصی و در نتیجه تضمین حمایت آنان برای هرگونه توسعه(باندز به طور کلی قدرت و چگونگی توزیع آن مهمترین عنصر در ایجاد رقابت و کشمکش محسوب می شود و بسیاری از منازعات و تلاش های بازیگران در سطوح فضایی گوناگون» از جمله در شهرها برای افزایش قدرت در ۵-ژئوپلیتیک شهری: امروزه؛ دامنه ژئوپلیتیک با همپوشانی بخشهایی از مسائل سیاسی و روابط بین الملل, بخشی از بررسی مکانی شهرها را بر عهده می گیرد. حضور شهرها در فضای بین المللی نقش استراتژیک جدیدی برای شهرها؛ خصوصا شهرهایی که به لحاظ سلسله بالاترین رثبه را دارند(شهرهای جهانی و جهان شهرها) ایجاد کرده است بنابراین» شهر به دلیل در بر گرفتن فضایی چند بعدی یکی از مکان های قابل بررسی در حوزه ژئوپلیتیک می باشد(زرقانی و اسکندران۱:۱۳۹۱۰). قدرت ملی در یک تحلیل ژئوپلیتیکی» بازتابی از مجموع وزن مولفه های قدرت افزا در ساختار و قلمرو فضایی - مکانی یک کشور است و شهرها به ویژه شهرهای بزرگ و کلان شهرها کانون های زیر سیستمی این سازمان فضایی - مکانی(کشور) را تشکیل می دهند. این تعامل ساختاری در نظام کشور - شهر نشان می دهد. هر گونه قدرت یابی اقتصادی» فرهنگی. سیاسی و حتی تاریخی شهرها اعم از پایتخت. کلان شهرها شهرهای میانه و حتی شهرهای کوچک در مقیاس های محلی, به روشنی در ارتقا قدرت و اقتدار ملی انعکاس خواهد یافت(صیامی و خلیلی,۱۶۲:۱۳۹۰). قدرت شهر رقابت منطقه ای و جهانی» ارزش های محیطی شهر کشمکش شهری,» سیاست های مرتبط با توسعه شهر تاریخ» فرهنگ شهری و عوامل بسیار دیگری شاکله «ژئوپلیتیک شهری» را تشکیل می دهند. مبدا 9 م2۱ ۱۵۷۵۲۱۵۲ 5210۲020 ۵ ۱۳۲۹۲ 13:30 آ۵ ۲.۵۶.۱۲ +کوز 1۲۵ 00۳/۱۱۵۵60 ۹۸ نشربه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال بیستم شماره ۵۷ تابستان ٩۹۹ اصطلاح «ژئوپلیتیک شهری» در ادبیات سیاسی و ژئوپلیتیکی غرب» استفان گراهام ۱۱ است. او با تألیف کتاب معروف خود به نام« شهرها جنگ و تروریسم به سوی یک ژئوپلیتیک شهری»» در سال ۰۲۰۰۳ برای نخستین بار شهر و محلات شهری را در مرکز مطالعات ژئوپلیتیکی قرار داد. پس از طرح ایده ژئوپلیتیک شهری توسط گراهام» در همان سال با همکاری دانشگاه های«عمر بنگو» از کشور گابن, دانشگاه متز از کشور فرانسه و دانشگاه اتاوا از کشور کانادا به میزبانی فرانسه از اتحادیه اروپا کنفرانس بین المللی ژئوپلیتیک شهری برگزار شد. محورهای راهبردی این کنفرانس, موضوعاتی چون خطرهای زندگی شهری, سازمان دادن مناطق شهری, کنترل فضاهای قابل سکونت. کشمکش ها و آشوب های شهری, رقابت های سیاسی در شهر و غیره بود(صیامی در واقع» ژئوپلیتیک شهری از سویی شامل مجموعه ای از رقابت ها ایده ها و برداشت های مشترک از جناح های سیاسی: فرقدهای مذهبی و یا کانون های ذیگر اجتماعی است: که گزوه های اجتماعی زا به جثب: و جوش وا داشته و جهان بینی آنها را جهت داده و سامان می بخشد. از سوی دیگر مفهوم این بررسی نشان می دهد چگونه این برداشت ها زمینه اتخاذ تصمیمات توسط شهروندان:و وقوع رقابتها تغییرات و تحولات و حتی گاهی اعتراضهایی را در محیط های شهری فراهم می کند و سپس با الهام گرفتن از وضعیت های ژئوپلیتیکی تغییر می یابد. از این رو نوعی ژئوپلیتیک در مقیاس شهری وجود دارد. (8۳76[[,13:2003). در نتیجه. ژئوپلیتیک شهری,» به عنوان دانشی نوین؛ رهیافتی جدید از ژئوپلیتیک سنجش گرانه نوظهور است. که با مقیاسی متفاوت. رویکرد مطالعاتی به روابط« قدزت. رقابت و سیاست» میان کنش گران «فضای شهری» دارد و می کوشد برآیندهای مثبت(مانند مشارکت کارا فراگیر» دموکراتیک و ..) و منفی(همچون: خشونت» آشوب» جنگه تروریسم و ...) را در مناسبات شهری نشان دهد. در نتیجه امروزه جهان‌شهرها به عنوان کانون های نوظهور قدرت» تجلی می‌یابند و به شدت بایکدیگر به رقابت می پردازند(16 :528967:2006). -پدیده شهر و فرآیند ژئوپلیتیک: در سالهای اخیر این موضوع به شکل عمومی مورد پذیرش قرار گرفته است که ژئوپلیتیک بایستی قلمرو تحلیل و مطالعات خود را به: سطوح فروملی بویژه شهر معطوف نماید (560 :1995 ,016ن8). «شهرها »به عنوان بازیگران اقتصاد جهانی و کانون های تحولات در سطوح محلی تا جهانی» همواره صحنه و هدف استراتژیک مهمی برای قدرت سیاسی بوده اند. به همین دلیل گردانندگان حکومت و دولت در سطح ملی و محلی ناگزیرند موّلفه شهر و تحولات آن را در اداره قلمرو خود در نظر بگيرند. چراکه, شهرها از ساخت اجتماعی- سیاسی برخوردار بوده و به دست افراد و گروههایی ساخته می شوند که در جهت نسبت دادن ویژگیها و امتیازات خاصی به مکان زندگی تعصب می ورزند (احمدی پور و همکاران» ۱۰۲۶ 9 م2۱ ۱۵۷۵۲۱۵۲ 5210۲020 ۵ ۱۳۲۹۲ 13:30 آ۵ ۲.۵۶.۱۲ +کوز 1۲۵ 00۳/۱۱۵۵60 به تعبیر هاروی؟7! شهرها واحدهای ژئوپلیتیک اند که خطوط اصلی قدرت و نفوذ اقتصادی را بازتاب می دهند(هاروی» ۱۳۸۷: ۲۳۸). در ژئوپلیتیک پست مدرن» به مطالعات خرد توجه جدی نشان داده می شود. از این رو مطالعات مسائل ژئوپلیتیکی خرد درون شهر سازوکار حکومت و دولت محلی و مدیریت شهر را مورد توجه قزارمی اف بنابر ماهیتا متکقر دهم تنیذه و توپولوژیک نظم حیات شتهری ,دار سطوح:عملکزهی محلی قاجهانی و,دز اشکال واقلمروهای شهری؛ موظوعات وامسائل مختلفی توجه صاحب نظران ژتوبلیتیک زا جلب به طور کلی» در خصوص رابطه میان ژئوپلیتیک و شهر و به طور ویژه در چارچوب ژئوپلیتیک شهری سه موضوع اصلی مورد توجه قرار می گیرند که عبارتند از شکل(۳): جغرافیدانان سیاسی می‌توانند در هر یک از این روابط با تمرکز بر بسترهایی که به تبیین چارچوب ژئوپلیتیک اولین موضوع, تمرکز بر درک روابط پیچیده میان دولت و سایر نهادهای غیر دولتی است که در سالهای اخیر, - تمرکز دوم جغرافیدانان و ژئوپلیتیسین ها بر زندگی روزمره» غیر رسمی و بدون برنامه ریزی است که ضمن معرفی پویایی و تحرک شهر ساختار روابط مردم باانهادهای دولتی و اقبال عمومی آنها به سمت نهادهای غیر -تمرکز سوم بر ژئوپلیتیک شهری,» صلح و ظرفیت های آن به جای تمرکز انحصاری بر جنگ و درگیری است. بنابراین» با توجه به اهمیت حضور «شهرها» در بازی های «ژئوپلیتیکی» جهان امروز و با توجه به نقش مهمی که در فرآیندهای کاهش و افزایش قدرت در سطوح فضایی ملی تا فراملی دارند» می توان پدیده شهر را از منظر ژئوپلیتیکی مورد مطالعه و بررسی قرار داد و صحنه های ژئوپلیتیک جهان امروز را با وجود یا عدم وجود 9 م2۱ ۱۵۷۵۲۱۵۲ 5210۲020 ۵ ۱۳۲۹۲ 13:30 آ۵ ۲.۵۶.۱۲ +کوز 1۲۵ 00۳/۱۱۵۵60 9 نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال بیستم. شماره ۵۷ تابستان ۹۹ -قدرت و ژئوپلتیک شهری: با توجه به اینکه» مفهوم قدرت در کانون مطالعات ژئوپلیتیک شهر قرار دارده یکی از عناصر تاثیرگذاری سیاسی درفضای شهر قدرت و الگوی پراکنش آن است. الگوی پراکنش قدرت در شهر تست ناثیر روابظ مسقه.های قسرت آفرین ماند: دول و تهاه‌های غیر دولتی است که هر اقغال یخن برگس"۱ معتقد است که شهرهای مدرن الگوی دوایر متحدالمرکز را پیدا می کند که هریک از این دوایر با توجه به توزیع قدرت در آن ها خصایص ویژه خود را داراست. منطقه قدرت اول: منطقه تجاری مرکزی؛ این منطقه جایی است که قیمت زمین بسیار بالاست و قروشگاههای, بزرگ» بناهای, اداری, بانگها و قراقز قعالیت اقتضاد‌ی در آن واقع شنده آند. علاوه بر ایق» آین منطقه شامل خدمات رفاهی, تفریحی و فرهنگی نظیر هثلها رستورانها تغاترها سیتماها موزه ها و از این قبیل می باشد. جمعیت زیادی روزانه به درون این منطقه وارد و از آن خارج می شوند. این هسته مرکزی, منطقه قدرت دوم : نزدیک هسته مرکزی؛ ساکنان کم کم به مهاجران تازه وارد به شهر و یا افراد کم درآمد تبدیل می شوند که به دنبال مسکن ارزان هستند. در این متطقه مکان هایی مانند مسافرخانه های گمنام و از این قبیل واقع شده اند. کج رفتاری در این منطقه بسیار رواج دارد منطقه قدرت سوم: سکونتگاه‌های کارگران؛ شامل مسکن نسبنا ارزان و کوچک است. بعضی کارخانه ها ذر این قسمت واقع شده است و ساکنا ن باعلا خانه لوا > منطقه قدرت چهارم:منطقه حومه ای؛ محلاتی هستند که.در اطراف شهر واقع شده اند. در بعضی از موارد هم شهرک های حومه ای در اطراف دوایر به وجود می ایند (ممتاز ۱۳۷۹: ۱۳۱). بنابراین قدرت در مطالعه ژتوپلیتیک شهری وبذر تبیینآ#امل افزایش دهنده وزن ژئوپلیتیکی شهر سبه غنوان بازیگر قدرتمند در سطوح فضایی مختلف با کارکردهای ویژه در ایجاد رقابت و رسیدن به توسعه و ایجاد -رقابت‌های شهری, کلید ژئوپلیتیک شهر: تغییر تدریجی ساختار دولت-ملت ها کاهش محدودیت مرزها توسعه دولت-شهرها شکل گیری دیپلماسی شهرها حاکمیت قوانین و نهادهای جهانی» زبان و شهروندان جهانی یا جهان وطنی,» توسعه نظام رقابت ها و غیره در راستای تقسیم کار بین المللی» توسعه شبکه تولید. افزایش نقش خدمات تولیدی, کاهش هزینه های تولید» حذف موانع و ایجاد بازار» توسعه شبکه سلسله مراتبی تعاملات و تبادلات. افزایش مصرف و گردش آزاد سرمایه از مهم ترین ابعاد و زمینه های ایجاد رقابت های شهری بویژه بین جهان شهرها است. «شهر »» نیز به عنوان یک سازمان کلان اجتماعی» به هویت بخشی, ارزش آفرینی» برند سازی؟! و بازاریابی ابعاد و پدیده های طبیعی, اجتماعی, فرهنگی سیاسی, اقتصادی و مصنوع خود می پردازد. شهرها تلاش می کنند در راستای رقابت پذیری» از نوعی شهرت یا آوازه برخوردار شوند * -«برند» غالبا علامت یا نشان تجاری است که به منظور ارزش آفرینی و بازاریابی محصولات انحصاری موسسات يا بنگاههای 9 م2۱ ۱۵۷۵۲۱۵۲ 5210۲020 ۵ ۱۳۲۹۲ 13:30 آ۵ ۲.۵۶.۱۲ +کوز 1۲۵ 00۳/۱۱۵۵60 که«برند شهری» نامیده می شود. برند گذاری به عنوان روشی برای ایجاد هویتی متمایز برای محصول براساس تمایز رقابتی از سایر محصولات ایجاد شده است. اشکال زندگی اجتماعی با فضا - مکان اشغال شده رابطه ای تنگاتنگ دارد و توزیع مکانی جمعیت از ارتباط دائمی رقابت و اجتماع در چارچوبی مکانی شکل می گیرد(وبر اتفاقات مصر تونس و اوکراین با تمرکز بر استقرار در مکانهای مهم شهری نظیر میادین مرکزی» شهرهای مهم کنترل خیابان های اصلی شهر و پارک های بزرگ نشان داد که ژئوپلیتیک شهری با تمرکز بر تبیین الگوی رقابت در شهر و کیفیت و چگونگی ساخت روابط قدرت با توجه به نقش بازیگران دولتی و غیر دولتی می تواند ابعاد جدید شهرنشینی و پویایی آن را مورد بررسی قرار دهد. بنابراین» رقابت های شهری در سه بعد می تواند ريشه های فکری ژئوپلیتیک شهری بر محور رقابت. قدرت و نقش آفرینی عوامل پدیدآورنده قدرت در درون شهر متکی است. در ژئوپلیتیک شهری عنصر قدرت شهر نه تنها تجلی گاه رقابت در درون بافت داخلی شهر همچون اصطکاک گروههای قومی و نژادی, قدرت اقتصادی نواحی مختلف پایگاه های اقتصادی,» رقابتهای انتخاباتی و ... است و با مفاهیمی چون رقابتهای بین شهری در سطوح ناحیه ای منطقه ای و ملی و حتی جهانی نیز سرو کار دارد. شهر مدرن مملو از تضاد برای بقا.و بدست آوردن منافع کمیاب است. به عنوان مثال پارک۱۹ معتقد بود که سازمان اجتماعی شهراناشی از مبارزه "و رقابت برای بدست آورند منابع کمیاب است(خلیل آبادی» ۱۳۹۰: ۸۰). پارک به دنبال آن بود که اهمیت فرایند رقابت در درون شهر برای بدست آورن در نتیجه. شهر؛ به عنوان بازیگر مهمی در فضای ژئوپلیتیکی جهان امروز پا به عرصه رقابت های مثبت و منفی برای گسترش قدرت خود در سطوح فضایی ملی تا فراملی گذاشته است. رقابت در شهر می تواند موجبات کشمکشن را فراهم آورد و در برخی مواردیشرایظ راابرای بیشرفت‌وق توشعه ایجادمی کند و همین هر رقایت است که شهر را از منظر ژئوپلیتیکی وارد مطالعات و بررسی های جغرافیایی - سیاسی می کند. ۱-حوزه سیاسی: شهر معاصر نمونه ای از ماهیت های فضایی/فضامندی های سیاسی - جغرافیایی رو به ظهور است که نسبت به داشتن اهمیت ژئوپلیتیکی تمایل کاملا واضح و صریحی دارد (روسی و وانولو ۱۳۹۵: ۲۱۶-۲۷). امروزه مطالعات سیاسی شهری» راه برطرف کردن پیچیدگی خط مشی‌های سیاسی شهری را توسعه سیاسی و حل مناقشات شهری می دانند و قدرت واقعی را به عرصه سیاسی نسبت می دهند. از جمله سکونتگاهها درصدد ارتقا سطح سیاسی با هدف برخورداری بیشتر از امکانات و منابع می باشند و به ویژه این 9 م2۱ ۱۵۷۵۲۱۵۲ 5210۲020 ۵ ۱۳۲۹۲ 13:30 آ۵ ۲.۵۶.۱۲ +کوز 1۲۵ 00۳/۱۱۵۵60 ار نشربه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال بیستم شماره ۵۷ تابستان ۹۹ رقابتها بین مناطقی که از نظر ویژگی‌های زبانی» مذهبی, نژادی و... با یکدیگر متفاوت می باشند؛ بیشتر است. توسل به هویت و اجتماع از راه دفاع از ارتقاه سیاسی جایگاه یک مکان هنگامی معنا می یابد که مکانها در رقابت با یکدیگر قرار بگيرند. اثرپذیری فضای عمومی شهر از قدرت سیاسی از جمله بازنمایی های سیاست در فضای شهری می باشد(اشرفی و دیگران» ۱۰۶۰ :۴۰۶). تنش هایی بین فضاهای عمومی و خصوصی,» غریبه و آشنا من و دیگری» از مفاهیم مهمی هستند که در چارچوب مطالعات ژئوپلیتیک شهری قابلیت مطرح شدن دارند. مهم این است که این روابط اجتماعی از پویایی لازم برای شکل دادن به حوادث سیاسی برخوردارند. انتظام قضابی و جغرافیایی که دلیل خوادتی مانند. ۱1سیتار..دچار تغییر شنده آند. نقاط عطقی .در تارییخ تحول زندگی سیاسی شهری قلمداد می شوند(290-303 :2012 ,3۳6801696 ). شهرها برای بقا و توسعه بنيه سیاسی خود همواره در حال کشمکش هستند. در همین زمینه حکومت های محلی مجبور هستند سیاست هایی را در پیش بگیرند که هدف از آنها بیش از بازتوزیع ثروت» تقویت رقابت پذیری رشد می باشد. بنابراین» سیاستمداران و مدیران شهری» علی رغم جهت گیری سیاسی - ایدئولوژیکی» ملزم به پذیرش رویکرد حکومتی رشد محور هستند. چرا که استقلال حکومت های محلی تحت تاثیر محدودیتهایی است که از طرف جریان های رقابت پذیری بین شهری تحمیل می شوند. توسعه و پیشرفت همواره نیازمند توانایی و ظرفیت یک جامعه متشکل انسانی؛ برای انجام کنش جمعی هماهنگ می باشد که توسط قدرت سیاسی ایجاد می گردد؛ بنابراین» این کارکرد شامل استفاده از ضمانتهای اجباری و.کاربرد زور و اقناع در یک واحد اجتماعی - فضایی از جمله شهر برای اجرای برنامه ها و سیاستهای خود در جهت بهینه سازی جامعه و فضای جغرافیایی می باشد. یکی از مهمترین کارویژه های قدرت سیاسی, انتخاب معیار مابین گزینه های مختلف مبتنی بر ایدئولوژی خود جهت تعیین تکلیف این موارد می باشد. سیستم‌های نیّاسی به هرحال"*«سیستم‌های فضایی»هستند. افراد و گروه- هایی که سیستم‌های سیاسی را ایجاد می‌کند ۹ کی الق موت‌های جغرافیایی هستند که به یکدیگر و محیط مرتبطاند. این موقعیت‌های جغرافیایی در اولویت ها برای کالاهای عمومی, مناقشات تولید شده سازوکار اتضاب شمه برای جل مناقتوید مقس , کالاهای عومی ,ذارای, افیف ساسی اس یه سخی این «ورودی» خروجی و ساز وکارهای تخصیصی سیستم‌های سیاسی دارای تجلی مکانی آشکار هستند»( :8 00 در نتیجه. اموری که مربوط به حوزه سیاست می شوند در ایجاد ارقابت و احتمالا کشمکش در شهرها بسیار دخیل هستند و موجبات درگیری در شهر را فراهم می آورند. مهمترین موضوع درگیری سیاسی در شهرها می تواند مطرح شدن با عنوان پایتخت کشور باشد. شهرهای مهم در هر کشور برای اينکه در زمینه‌های سیاسی حرف اول را بزنند. باهم به رقابت و منازعه می پردازند. ولی در اصل هر شهری که امکانات و شرایط بهتری داشته باشد در این رقابت پیروز می شود و شاید بتوان گفت: شهری که قدرت سیاسی بیشتری دارد پیروز ۲-حوزه اقتصادی: از اواخر ده ۰۱۹۷۰ رشد اقتصادی به عنوان منبع انباشت سرمایه و محرک سیاست توسعه شهری مورد مطالعه و بررسی جغرافیدانان سیاسی قرار گرفته و در واقع رقابت و کشمکش های حاصل 9 م2۱ ۱۵۷۵۲۱۵۲ 5210۲020 ۵ ۱۳۲۹۲ 13:30 آ۵ ۲.۵۶.۱۲ +کوز 1۲۵ 00۳/۱۱۵۵60 شده در این زمینه بین بازیگران شهری» مطالعات جغرافیایی سیاسی شهر و بویژه ژئوپلیتیک شهری بوده است. هاروی عنوان می کند ضروررت رشد اقتصادی شهر علایق رقابتی و مناقشات و مذاکرات مربوطه را در فضای عمومی شهر برمی انگیزد. سیاستهای شهری به طور فزاینده ای حول محور هدف های اقتصادی گسترش یافته اند» مسئله ای که بعد از خودمختاریهای محلی در رشد اقتصاد محلی مطرح شده است( :1999 ,ولط0نل1ع1 کاکس معتقد است تمام تعاملات اجتماعی, تعاملات فضایی هستند و زندگی اجتماعی وابسته به ایجاد ساختارهای فضایی مناسب است(34 :1984 ,00)). کاکس نظریه« انتخاب عمومی*۱» را پارادیم مهم و پر قدرتی برای مطالعه اقتصاد سیاسی محلی و تبیین تسهیلات و کالاهای عمومی می‌داند( ,27127101162 :8 007 بر اساس نظر مانوئل کاستلز "۱ » در «شهر سرمایه داری» سیستم اقتصادی حول ارتباط دیالکتیکی بین تولید مصرف و مبادله, سازمان می یابد. این ارتباط توسط دستگاه دولتی از طریق حرکت دوپهلوی ادغاماسرکوب و سلطه انظارت تنظیم می شود. کاستلزه معتقد است که مصرف از نظر کارکردی عنصری خاص برای قلمرو شهری محسوب می شود. بنابراین» تفسیر وی از پویایی بحران شهری به ارتباط متقابل بین عوامل زیر معطوف - «دولت» به عنوان تضمین بخش فرایند سرمایه داری توسعه و بازتولید اجتماعی, - «مصرف >به عنوان حوزه کشمکش و رقابت بین طبقاتی . کاستلزه عنوان می کند که افول الگوهای مدیریت شهری در دوره پس از جنگ. از پیچیدگی های فزاینده محافظت از مکانیسم های اساسی ارائه خدمات شهری که به تدریج در حوزه های زیر بنایی مثل مسکن. حمل و نقل و آموزش و سلامت عمومی شکل می گیرند. ناشی .می شود (لشگری, ۱۳۹۳: ۱۰۱) و نهایتا به بحران مالی حکومت های محلی؛ در شهرهای اصلی و نواحی متروپلیتین می انجامد(روسی و وانولو ۱۳۹۵: ۱۶۵- ۶ دیوید هاروی*! در تحلیل های خود بیشتر بر نقش آمور مالی و بویژه اجاره زمین به عنوان محرک های رقابت و توسعه اقتصادی شهری و تحولات اجتماعی - فضایی تاکید می کند و تضادهای سرمایه داری شهری را به عنوان بحران انباشت سرمایه مورد تحلیل قرار می دهد. به اعتقاد وی شهر سرمایه داری به عنوان برایندی از سرمایه گذاری در محیط مصنوع رشد و توسعه می یابد؛ به عبارتی از آهنگ های انباشت سرمایه پیروی کرده و همزمان مقید به طول عمر فیزیکی و اقتصادی عناصر در درون محیط مصنوع است( :1989 ,/(11۵۳۷6 4 به نظر مارکس شهر قلمروی است که در آن فرایندهای در هم تنیده انباشت سرمایه و ستیز طبقاتی متمرکز شدند و قلمرو شهری محیط مساعد و ضروری برای بروز آگاهی طبقاتی محسوب می شود. مارکس عامل تغییرات روی داده در شهر را سرمایه داری می داند(01۵7۳6۳8[169,2001:87). از نظر وی فقط با ۶ -نظریه انتخاب عمومی در دهه ۱۹۵۰ ارائه شد و در دهه ۱۹۸۰ رشد کرد. این نظریه به طور ساده مطالعه سیاست بر پایه اضول اقتصادی تعریغ می شود و یک الگوی نظری میان رشته ای به مثابه تحلیل اقتصادی سیاست و مبنای تئوریک اقتصاد سیاسی مدرن است. 9 م2۱ ۱۵۷۵۲۱۵۲ 5210۲020 ۵ ۱۳۲۹۲ 13:30 آ۵ ۲.۵۶.۱۲ +کوز 1۲۵ 00۳/۱۱۵۵60 1.۰۴ نشربه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال بیستم, شماره ۵۷ تابستان ۹۹ ظهور شهر است که انسان آزادی می یابد و می تواند به عنوان شهروند» صاحب نقش سیاسی شود. در واقع؛ ظهور شهر یعنی انتقال از توحش به تمدن(8۵771110,2001:34 200 8ن۸/2000). رقابت بین شهرها با رشد شرکت های چندملیتی که به دلیل توجه به سرمایه گذاری های جدید. چشم اندازهای جغرافیایی بزرگ مقیاسی داشته اند, به اشکال مختلفی تشدید شده است. از جمله توسط حکومت های شهری که در تلاش برای جذب سرمایه گذاری داخلی, نقش فزاینده ای در ارتقا بهبود و بازاریابی خود داشته اند. بنابراین» شهرها با پیدایش بخشهای مختلف اقتصاد نوین جهانی همچون خدمات مالی و تولید کننده؛ از طریق رقابت در جذب موسسات بین المللی جهت استقرار در شهرها و بالاخره از طریق رقابت بر سر صحنه های جهانی *امثل رخدادهای ورزشی و نمایشگاههای تجاری که اثرات و نتایج اقتصادی نوید بخشی را به بار می آورند» به مثابه بازیگران ژئوپلیتیکی جهان امروز برای افزایش قدرت و ثروت به رقابت و کشمکش می پردازند(حافظ نیا و همچنین» در عرصه اقتصادی» گردشگری یکی از پویاترین مولفه های اقتصادی عصر حاضر در حوزه رقابت پذیری شهری است که نقش مهمی در توسعه پایدار ملی و محلی ایفا می کند(ابراهیم زاده و اقاسیزاده ۸ امروزه به صراحت می توان گفت: گردش مالی صنعت گردشگری شهرهای جهانی در این سده از گردش مالی بخش صنعت فراتر خواهد رفت و در چندسال آینده دست کم به دو تریلیون دلار خواهد رسید(نوبخت. ۱۳۸۷: ۲) و گردشگری شهری باعث. ایجاد الگوهای فضایی خاصی می شود که باعث ایجاد پیامدهای زیادی در زمینه های مختلف اجتماعی» اقتصادی, فرهنگی و زیست محیطی می گردد. در بسیاری از کشورها سرمایه گذاری های زیادی به منظور جذب گردشگران به مراکز شهری انجام گرفته است. ولی بیشتر در کشورهای که حائز رتبه های برتر در جذب گردشگران هستند. اقداماتی در جهت بازاریایی گسترده گردشگران صورت گرفته است که از مهمترین اقدامات «برندگذاری شهرها» می باشد. برندگذاری شهری برای ارائه داشته ها و قابلیت های شهر می بایستی دو موضوع مرتبط و همگن را در نظر بگیرد که عبارتند از: ۲-افزایش ظرفیت و توان رقابتی شهر در جذب و ایجاد علاقه گردشگران به شهر (متقی و همکاران؛ ۳-حوزه فرهنگی: ژئوپلیتیک شهری را می توان در حوزه رقابت های فرهنگی و احیانا درگیری ها و منازعات شهرها بر سر فرهنگ و هویت پی گیری و بررسی کرد. برخی شهرها؛ با تسلط بر برخی کارکردهای ویژه و برتر فرهنگی, نقش فرماندهی و رهبری را در جهان امروز به خود اختصاص داده اند. بازیگران مهم دیگری در شهر وجود دارند» که وقتی علایق فرهنگی آنها مستقیما درگیر کشمکش ها و اختلافات مداومی می شوند خود را ملزم به مداخله در سیاست های شهری می بینند. این روند به وسیله مجریان فرهنگی, مثل رسانه های جمعی, موسسات آموزشی و فرهنگی و سایر ادارات و نهادهای دولتی و خصوصی فرهنگی پیگیری می شود. اینها افرادی هستند که فراخوان کنفرانس های بین المللی را بر عهده دارند. نمابرها و پست هایی الکترونیکی را ارسال و دریافت می نمایند» تصمیم گیری و سرمایه گذاری ها در طیف فراملیتی را انجام می دهند. اخبار 9 م2۱ ۱۵۷۵۲۱۵۲ 5210۲020 ۵ ۱۳۲۹۲ 13:30 آ۵ ۲.۵۶.۱۲ +کوز 1۲۵ 00۳/۱۱۵۵60 جهانی را تنظیم می کنند. فرآورده های بین المللی را طراحی و بازاریابی می کنند و برای شغل و تفریح به سراسر جهان سفر می کنند. بنابراین» افزایش جریان های فرهنگی فراملی؛ شهرهای بزرگ را قادر ساخته تا الگوهای فرهنگی متنوعی را از سراسر جهان تجربه کنند. از نمونه های آن می توان به نمایشگاههای هنری, اجرای اپرا و مسابقات ورزشی اشاره نمود. برمان وراندیتلی *۱۹۹۳(۲)» استدلال می کند که جهانی شدن, شهرها را وادار می سازد تا فرهنگ های مخصوص به خود را به شیوه هایی که باعث جذب تجارت. سرمایه گذاری و تخصص های تکنولوژی پیشرفته می شوند» توسعه دهند(متقی و همکاران. ۱۳۹۵: ۱۷۸). بنابراین» شهرها به مراکز فرهنگی و اجتماعی تبدیل شده اند تا به وسیله سرمایه گذاری در زیر ساخت های مربوطه بر یکدیگر سبقت و پیشی بگیرند. بعضا شهرهای بزرگ برای رسیدن به منابع و امکانات فرهنگی - هنری بیشتر سرمایه های کلانی خرج می کنند و به رقابت با یکدیگر می پردازند. در اینجا می توان به شهر الکترونیکی نیز اشاره کرد.. شهر الکترونیکی دسترسی به دیگر فرهنگ ها را آسانتر کرده است. یکی از نتایج پیشرفت های تکنولوژیکی» توسعه یک فرهنگ جهانی و درعین حال توسعه چند فرهنگی در جهان است. این شهرها با داشتن شهروندان جهانی» یک بستر چند فرهنگی را تجربه می کند و شاید همین خصوصیت باعث رقایت و کنش شهرها با یکدیگر شده است تا فرهنگ و آرمان های خود را در این فضا گسترش دهند و یا از هدر رفتن و مخدوش شدن چهره فرهنگی خود جلوگیری کنند و از تجهیزات و ابزارهای مجازی گوناگون استفاده می کنند و فضای مجازی را به یک فضای کنش و واکنش تبدیل کرده اند. کلان شهر سازی جهان شهرها موجب تسهیل فرایندهای جدید و تاثیرگذار بر ساختار هویت. اشکال جدید مفاهیم و جنبش های تازه می گردد. رسانه های فراملیتی.در مگالوپولیس های جهان کانون بلامنازع اساطیر فرهنگ عامه هستند. با این حال در رقابت با اتوموبیل ها دوربین ها و سیتم های صوتی ژاپنی طراحی های ایتالیایی» مهندسی های آلمانی» نظریه پردازی های فرانسوی و نمایش های کمدی تلوزیونی انگلیسی در رقابت می باشند(جانستون و همکاران» ۱۳۸۳: ۳۶۷). آشکارترین بخش از سهم فرهنگ و تنش فرهنگی جهان شهرها از توده ها و اقلیت های تاثیرگذار نشأت می گیرد. ممکن است گروه‌های اقلیت در محله های خاصی محصور شوند و فرصت آنها برای پیشرفت کم شود؛ و توانایی آنها برای تاثیرگذاری بر فرهنگ و نگرش‌های غالب به میزان زیادی محدود گردد. ازاین رو می‌توان گفت. «نزژادپرستی» در شکل فضایی شهر و همچنین در خود‌آگاهی ز رویه اجتماعی مردم بازتولیگ ما خرگلاسملت۸ ۷۱۹۹ 4 ۱۱). یکی دیگر از نکات قابل‌ملاحظه در تبیین پدیده شهر درچارچوب ژئوپلیتیک. «محلی شدن» است. محلی شدن, شامل جستجو برای کسب هویت محلی و ایجاد محله‌هایی با عنوان کانون‌های زندگی روزمره است. با وجود تضادهای ظاهری, محلی شدن در ارتباط تنگاتنگ با «جهانی شدن» است که اختلاف محلی را بوجود می‌آورد. به جای صرفا تمایز گذاشتن میان مناطق دنیا امروز «مرکز» و «حاشیه» که از لحاظ جغرافیایی هردو در «شهرهای جهانی» واقع شده‌اند تمایز میان «جامعه جهانی» و «محله‌های جدا از هم» را نشان می‌دهند. مرکز و حاشیه در کلان شهر؛ باهم مواجه می‌شوند و پیشینه تشدید برخوردهای شهری لندن» پاریس» لس‌انجلس, بانکوک. مانیل, ریودوژانیرو و مکزیکوسیتی را تشکیل می‌دهند. بنابراین» کلان‌شهر سازی بجای ارائه پیشنهاد 9 م2۱ ۱۵۷۵۲۱۵۲ 5210۲020 ۵ ۱۳۲۹۲ 13:30 آ۵ ۲.۵۶.۱۲ +کوز 1۲۵ 00۳/۱۱۵۵60 1.۶ نشربه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال بیستم شماره ۵۷ تابستان ۹۹ همگن‌سازی فرهنگی, به راه‌حلی متفاوت و قابل حصول متوسل می‌شود که توسط جهان‌شهرها اعمال می‌گردد. این راه‌حل در عوض همگرایی» زمینه‌ساز تنش و مخالفت می‌شود (جانستون» ۱۳۸۳: ۳۱۷). در نتیجه» برخی از شهرها به ویژه پایتخت ها به دلیل نقشی که در تحولات ملی و گاه جهانی دارند در جهت گیری رویکردها و نگرش های فرهنگی از جایگاه کانونی برخوردارند. بنابراین» در نقش نمادها و اسطوره های شهری دارای وزن ژئوپلیتیک خاصی هستند و گهگاه رقابت ها و کشمکش هایی را به دنبال دارند. از این رو شاهد پیوند بسیار نزدیکی میان جهانی شدن» توسعه شهری و تکامل سیاسی هستیم. ۴-حوزه زیست محیطی:پیش از کنفرانس سازمان ملل در مورد محیط زیست و توسعه ((7870۳1]) نیز در میان بازیگران کلان شهرها در مورد محوریت محیط زیست برای توسعه تردیی وجود نداشت. نگرانی در این مورد در دهه های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ آغاز گردید و توسط سازمان های بین المللی به مبحث مربوط به توسعه و محیط زیست راه یافت. شهرهای امروزی شاهد ایجاد اتحادیه ها و ائتلاف های« ضد - رشد»هستند که از طرف شهروندان و جنبش های اجتماعی طرفدار توسعه شهری پایدار زیست محیطی شکل می گیرند. به همین ترتیب»:درک از سیاست: شهری: به عنوان منازع فلس مگ اسلاف هایی طرفدار و یا مخالف رشد: پدیذار شده است. این موضوع را می توان به عنوان منبع الهام اکثر مطالعات ژئوپلیتیک شهری در نظر گرفت. ظهور افتلاف های ضد.- رشد: با فحوریت مسان ای کل ۳ 1 نشان می دهد که در چارچوب آنها جنبش های شهری در ده ۱۹۸۰ به استفاده از اکولوژی و پایدازی در رأنن شعارهای سیاسی خود روی آوردند. بنابراین» توسعه مطلوب زیست محیطی .از اطریق برنامه ریزی برای توسعه هماهنگ, برنامه ریزی معقولانه برای رفع کشمکش های موجلاعلی ۹ حم ما بول ,بای پرذاخت: هزينه های مربوط: به حفاظت از محیط زیست: و آرائه قیست:های معقو لو مر یا ات محقق گردید(جانستون: ۵۴۸:۱۳۸۳): لذا؛ حوزه زیست محیطی شهر موجبات تنش و ناآّرامی های کوچک تا کلانی را پدید می آورد؛ هم در سطح فضایی درون شهری بین نقاط مختلف یک شهر و هم در سطح ملی بین شهرهای گوناگون یک کشور و هم در سطح فراملی و جهانی بین شهرهای مختلف و حتی ابرشهرها و کلان شهرهای جهانی. رقابت جهان شهرها بر سر دسترسی به محیط زیست مطلوب و منابع زیستی مثل نفت بیشتر از این جمله است. محیط زیست و منابع زیست محیطی اولین عنصر برای زیست شهری,و رشد و توسعه.در زمینه های مختلف می باشد. تا محیط زیست و عناصر زیستی وجود نداشته باشد» شهر به پیشرفت و توسعه نمی رسد. بنابراین» شهرها برای رسیدن به گسترش و شرایط بهینه زندگی و افزایش رفاه شهروندان مجبور به رقابت و افزایش منابع بهینه زیستی و ایجاد یک محیط زیست مطلوب برای شهروندان هستند . البته اگر رقابت در جهت مثبت باشد نه تنها آسیب وارد نمی کند. بلکه موجبات پیشرفت از جهات گوناگون را فراهم می سازد. تداوم وضعیت تخریب کالبد فیزیکی بناها به همراه تنزل شرایط زیست محیطی به حرکت گروههای توانمند از این محله ها به سایر قسمت های شهر و هجوم و اشغال آن به وسیله گروههای کم درآمد و کارگر منجرمی شود که نتیجه آن تسریع 9 م2۱ ۱۵۷۵۲۱۵۲ 5210۲020 ۵ ۱۳۲۹۲ 13:30 آ۵ ۲.۵۶.۱۲ +کوز 1۲۵ 00۳/۱۱۵۵60 در این تحقیق, به تشریح و تبیین نقش ژئوپلیتیکی شهر به عنوان یک پديده چندبعدی با تأکید بر عناصر محوری «فضا»» «قدرت »و «رقابت» در حوزه های مختلف اقتصادی» سیاسی فرهنگی و زیست محیطی پرداخته شد. نتایج تحقیق نشان می دهد. با توجه به اهمیت حضور «شهرها» در بازی های «ژئوپلیتیکی» جهان امروز و با توجه به نقش مهمی که در فرآیندهای کاهش و افزایش قدرت در سطوح فضایی ملی تا فراملی دارند می توان پدیده شهر را از منظر ژئوپلیتیکی مورد مطالعه و بررسی قرار داد و صحنه های ژئوپلیتیک جهان امروز را با وجود يا عدم وجود بازیگران شهری تبیین و تحلیلی کرد. بنابراین» نوعی «ژئوپلیتیک» در« مقیاس شهری»» شهرها را به بازیگران مهمی در سلسله مراتب فضایی تبدیل کرده است. با توجه به اينکه» مفهوم قدرت در کانون مطالعات ژئوپلیتیک شهر قرار دارد» یکی از عناصر تأثیرگذاری سیاسی درفضای شهر قدرت و الگوی پراکنش آن است. الگوی پراکنش قدرت در شهر تحت تأثیر روابط هسته های قدرت آفرین مانند دولت و نهادهای غیر دولتی است که در اشغال بخش مرکزی شهرها و درانحصار دولت و شهر به عنوان بازیگر مهمی در فضای ژئوپلیتیکی جهان امروز پا به عرصه رقابت های مثبت و منفی برای گسترش قدرت خود در سطوح فضایی ملی تا فراملی گذاشته است. رقابت در شهر می تواند موجبات کشمکش را فراهم آورد و در برخی موارد شرایط را برای پیشرفت و توسعه ایجاد می کند و همین عنصر رقابت است که شهر را از منظر ژئوپلیتیکی وارد مطالعات و بررسی های جغرافیایی - سیاسی می کند. به طور کلی» از آنجا که شهرها به عنوان یکی از بخش های مهم و حاضر در سیاست جهانی امروزی قابل توجه اند بررسی ویژگی های مکانی و سیاسی این مناطق, به عنوان بازیگران جدید عرصه راه جدیدی را در حوزه ژئوپلیتیک گشوده است. دامنه ژئوپلیتیک با هم پوشانی بخشهایی از مسائل سیاسی و روابط بین الملل بخشی از بررسی مکانی شهرها را بر عهده می گیرد و دانش نوین ژئوپلیتیک شهری پا به عرصه علوم بنیادی و نظری می گذارد که دارای اهمیت ویژه برای مسئولان شهری و جغرایدانان بویژه جغرافیدانان سیاسی است. به طور کلی سه ویژگی اساسی ژئوپلیتیک شهری را می توان در شکل(۴) مشاهده کرد. 9 م2۱ ۱۵۷۵۲۱۵۲ 5210۲020 ۵ ۱۳۲۹۲ 13:30 آ۵ ۲.۵۶.۱۲ +کوز 1۲۵ 00۳/۱۱۵۵60 1۳۸ نشربه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال بیستم, شماره ۵۷ تابستان ۹۹ اتوتایل» ژئاروید. (۱۳۸۰). اندیشه های ژئوپلیتیک در قرن بیستم ترجمه محمدرضا حافظ نیا و هاشم نصیری, احمدی پوره زهرلا قورجی: مرتطی رای مکش ۱ ).یی اجانگاه دفبلگاسی شهری ذر توسعه:حوژه احمدی پور زهراقنبری, قاسم» کرمی, قاسم .(۱۳۸۹)» سازماندهی سیاسی فضا تهران, انتشارات سازمان اشرفی؛ یوسف» پوراحمنه احمذ: رهتمایی؛محمدتقی» رفیعیان» مجتب. (۱۳۹۳). مفهوم سازی و گونه فضاهای عمومی شهری معاصر. فصلنامه پژوهشهای برنامه ریزی شهری,» ۴(۲۳): ۳۳۵-۴۶۴ باندز مایکل(۱۳۹۰). نظریه اجتماعی شهری, ترجمه رحمت اللّه صدیق, تهران: دانشگاه تهران. پوراحمد» احمد(۱۳۸۰). آمایش سرزمین و ایجاد تعادل در نظام شهری کشور مجله علوم انسانی دانشگاه پورموسوی» سید موسی» قورچی» مرتضی» رستمی, قهرمان(۱۳۹۰). تبیین ژئوپلیتیکی کلان شهرهای جهانی, 9 م2۱ ۱۵۷۵۲۱۵۲ 5210۲020 ۵ ۱۳۲۹۲ 13:30 آ۵ ۲.۵۶.۱۲ +کوز 1۲۵ 00۳/۱۱۵۵60 جانستون» ار.جی» تیلور » پیتر و واتس» مایکل(۱۳۸۳). جغرافیاهای تحول جهانی. مترجم» نسرین نوریان» تهران: جونز مارتین» جونز رایس» وودز مایکل(۱۳۸۶). مقدمه ای بر جغرافیای سیاسی, ترجمه زهرا پیشگاهی فرد و حافظ نیا محمدرضا(۱۳۸۵). اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک. مشهد: انتشارات پاپلی خداداد کاشی, فرهاد. (۱۳۸۸). نظریه رقابت و تطبیق آن با وضعیت رقابت در بخش صنعت ایران» تهران: خلیل آبادی» حسن(۱۳۹۰). ژئوپلیتیک شهری, تهران: نشر پژوهشی نوآوران شری. ربانی» رسول(۱۳۸۵). جامعه شناسی شهری, چاپ دوم اصفهان: انتشارات دانشگاه اصفهان. رحمان سرشت. حسین و صفاییان» میترا(۱۳۹۰). مدل رقابت پذبری صنایع تولیدی در ایران» تهران: فصلنامه روسی» یوگو و وانولو» آربرتو(۱۳۹۵). جغرافیاهای سیاسی شهر ترجمه علی ولیقلی زاده و مهدی کریمی, رهنما محمدرحیم(۱۳۷۵). معرفی و ارزبابی تئوری ااصالت بخشی در فرایند احیای بافت های قدیم صیامی قدیر و خلیل آبادی» حسن(۱۳۹۰). ژئوپلیتیک شهری روبکردی نوین در تحلیل‌های ژئوپلیتیک ایران» مجله جغرافیا و توسعه ناحیه ای ۰ ۱۶(۹): ۰۱۶۹-۱۴۵ عزتی» عزت اللّه(۱۳۸۰). ژئوپلیتیک در قرن بیست و کم تهران: سمت. فرید» یدالله( ۱۳۶۸ ).جغرافیا و شهرشناسی, چاپ اول, تبریز: انتشارات دانشگاه تبریز. کاویانی راد» مراد(۱۳۸۹). منطقه گرایی از منظر جغرافیای سیاسی, تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات کمانرودی» موسی و تاج‌الدین کرمی و عطااله عبدی::(۱۳۸۹). تبیین فلسفی - مفهومی جغرافیای سیاسی لاکوست. ایو ژیبلن» بئتریس(۱۳۷۸). عوامل و اند يشه ها در ژئوپلیتیک» ترجمه علی فراستی» تهران: آمن. متقی افشین» سعید ناجی و حسن حسینی امینی. (۱۳۹۵)» ژئوپلیتیک شهری با تاکید بر پدافند غیرعامل, مجتهدزاده» پیروز. (۱۳۸۱). جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایی. چاپ اول. سمت. 9 م2۱ ۱۵۷۵۲۱۵۲ 5210۲020 ۵ ۱۳۲۹۲ 13:30 آ۵ ۲.۵۶.۱۲ +کوز 1۲۵ 00۳/۱۱۵۵60 1۱۰ نشربه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال بیستم. شماره ۵۷ تابستان ۹۹ مویر ریچارد ۰۱۳۷۹ دیدگاه‌های نو در جغرافیای سیاسی, ترجمهد دره میرحیدر انتشارات سازمان جغرافیایی میرحیدر دره و میراحمدی, فاطمه سادات. (۱۳۹۷). سیر انديشه در جغرافیای سیاسی سنتی و مدرن» تهران: میرحیدر دره. (۱۳۷۷). ژئوپلیتییکف ارائه تعریفی جدید فصلنامه تحقیقات جغرافیایی» ۵۱: ۱۳-۳. نظریان» علی اصفر(۱۳۷۹). جغرافیای شهری ایران تهران: انتشازت پیام نور» چاپ اول. وبر» مارکس(۱۳۷۰). شهر در گذر زمان. ترجمه شیوا کاویانی» تهران: انتشارات شرکت سهامی انتشار, هاروی» دیوید(۱۳۸۷)» شهری شدن سرمایه. ترجمه عارف اقوامی مقدم» تهران: نشر اختران. 60872۷ (.0ع) 12.00 دز ,عافزطای معاکه عکا ان :۳۳ وصنلاد۲ .(3/.)1996 مصفصعطظ 172-4 ,07685 5066 0کن1/2 :1060 اعصنطعه ۷ ۰ باعل مه 10 زاگ 20 006۶ 1۵ 200۳0265 10۵000۵ ,ر(3974). ,3۵۵0105 و0 کدی 200 00۳۵۲ ۵ ۸00۳۵265 آهصمناهم.1 ,(۳05) صععلامط .5 عگ 06و8۵ 2.8 ,003 [م00نعع3 فصه صقان ۵۶ موز نم دمص . کعجنام‌مم عجنامصهاند +عناه م1360 40 ونافی1 وصنلوصن۲ +عفناوم ص۵ط۳ت۲ 210 عطا ۵ کع ما۸ .(0999) مق مکزم‌صنلقه 1 973-9 ,(18)8 .66087207 عناوم ماصعص ماع بعل عنصومصمع هم[ صز جصهمصماند ,608۳20 ۲۳۵۵ :8 +علمصص۸ دومع مکناعازمی عنها حز ععصعصمع صعطا ز 6 : ۹۵۳ 316۷ ,عگفآ صذطامتآ ومد کعان) ,ر1110)2001نس22 .۷.37 ۸۵ ,7.3 ,رکنط00ق/1 0 ناط ۶ اننتاعه الا اعلورموم72 عععم انلس اه صد عطا ,(1995) .0 ,ا[ع 2/1 236-۰ :(85)1 ,کتع امد ومع مععص۸ که دصمناهنمکک۸ عط) او کلفصص۸ می‌قتس‌مصع0 ۳1016006 :100000 , مافعقنصد3 اعنصصصم۲ عط1 ,ر2001) ,ط و فعاوطم ۸0 مک 1/۳ عط) وصنصاودسنط :00 نذطامای عطا ما اطونط عطا فص مونطعص‌منان) ,(2003)اسد/3 ,الع ۳ 021[ 1316۳20021 90 - 564 2003 +6 طاصعامع5 27.3 عصا۵ ۷ ,00060 ۷۷۵۵۳۵ اعنافزمد0 6 عوطاصایمسنط +0 ادطامای عطا ۵ خطونط عطا فصه مونطعصعنان) ,ر3/2)2003 مااععس ۲ هب0[ 1316۳2021 90 - 564 2003 امک 27.3 عصسا۵ ۷ ,00060 ۷۷۹۵۳۵ اعنافزمد 6۰ 00۵1 ۸ .وطامه 662 لف‌فنامم فصد طا و معی یناه .(7.)1995 تعاصنه ۳ رز 561320107 13۵0 0 1065082005 ۵ط۲ 10۶ کدمنافه‌وهد5 : چا عط1 ,(ر۳)0915 .8 ولجد0 2 -557 ,20 , 50001087 ۵۶ لق10 مفخعص۸ , ان عطا 6 ,90۷۵۲۵1810165 710000 :00 کع۱2 8 کعناناه‌ممعع 1۳۵۳۵ .(5.)2012 ,۳۳۵80656 290-3 ,(6)5 ,00۳0255 نامع 6606 ,م06 اه دعنطامد ومع 0ص ووقلاجممی 6 .۳ بقا510 ۵0 .8.1 ,1683168 صذ رفعناناهم صعطمنآ مصه و۳وعط1 عصنععط .(1996). هام5 9 م2۱ ۱۵۷۵۲۱۵۲ 5210۲020 ۵ ۱۳۲۹۲ 13:30 آ۵ ۲.۵۶.۱۲ +کوز 1۲۵ 00۳/۱۱۵۵60 86 0۴ 30۳۳ صه ککع۳م ۳۵۳86 عصام :۳۵093 ۷۷۵۳۹۵ ج ص ععنانض) ,(2006) مهفاعدک مصعععد‌5 ,۵۳4٩ 376۷ مط0فانله متنط] روصمصمع» رلف‌فاناوم صقطا۶ت] ,ر1977) ۳۰ ,ععلهاجه 1 .8 مطلکنص5 40 3.1.0۲ دز ت62 ان ۳۵ اه علمعل ۸ تفصهاد ۵ 6۳۵ط۶ ,(1995) .7 ۳۳۵۵۵۰ ع16 10۳ کعزعع 5102 00006 فص چازا ام (۵ط310009 ,«ر2002) .هم ما50 ع دز 60 5 ز1 نام ,0ع20ع11 کعفناه‌مرمعع 156 .(2003) دص مع6ق0ع .5 ,بطل22 فصه .ی ,لنقطاهت 1" 9 م2۱ ۱۵۷۵۲۱۵۲ 5210۲020 ۵ ۱۳۲۹۲ 13:30 آ۵ ۲.۵۶.۱۲ +کوز 1۲۵ 00۳/۱۱۵۵60

در جهان امروز، فرآیند جهانی شدن و نوآوری های ارتباطی و اطلاعاتی سبب شده تا «شهرها»؛ به بازیگر رقابت های ملی تا جهانی تیدیل گردد. هیچ نقطه شهری در جهان نمی تواند به حفظ جایگاه و نقش سنتی خود در سلسله مراتب شهری تکیه نماید، زیرا سایر نقاط شهری در ساختار شبکه ای با سایر شهرهای دیگر در رقابتند تا جایگاه خود را در شبکه ارتقا داده و بر سایر رقبا خود غلبه کنند. در شهرهای معاصر، نیروها، کنشگران و بازیگران شهری با توجه به علایق و منافع مدرن و کاملا حساس خود در حوزه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی با نقش آفرینی متفاوتی روبرو هستند و به همین دلیل رقابت هایی از نوع مثبت یا منفی بین آنها پدید آمده یا در حال پدید آمدن است. با توجه به اهمیت این موضوع، جغرافیدانان سیاسی و ژئوپلیتیسین ها به مطالعه و بررسی فرآیند مهمی که در واقع همان «ژئوپلیتیک شهری» است و در پی رقابت های شهری ایجاد شده و باتوجه به افزایش رقابت کنشگران شهری در حال رشد و پیشروی به جلو است، می پردازند. مقاله حاضر با روش توصیفی- تحلیلی در صدد بیان این موضوع است که ژئوپلیتیک شهری از سویی شامل مجموعه ای از رقابت ها، ایده ها و برداشت هایی مشترک از جناح های سیاسی، فرقه های مذهبی و یا کانون های دیگر اجتماعی است که گروه های اجتماعی را به جنب و جوش واداشته و جهان بینی آنها را جهت داده و سامان می بخشد. از سویی دیگر مفهوم این بررسی نشان می دهد، چگونه این برداشت ها، زمینه اتخاد تصمیمات توسط شهروندان و وقوع رقابتها، تغییرات و تحولات و حتی گاهی اعتراض هایی را در محیط های شهری فراهم می کند و سپس با الهام گرفتن از وضیعیتهای ژئوپلیتیکی تغییر می یابد. از این رو نوعی ژئوپلیتیک در مقیاس شهری، شهرها را به بازیگران مهمی در فضاهای گوناگون جغرافیایی تبدیل کرده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد، پدیده شهر بصورت چندبعدی از سوی جغرافی دانان سیاسی و ژئوپلیتیسین ها با تاکید بر عناصر محوری فضا، سیاست و قدرت و رقابت مورد مطالعه و بررسی قرار می گیرد.

401990

اگرچه «درست» شکلی از ارزش نیست (120-123 :2007 ,۳095). راس تحت تأثیر ناطبیعت‌گرایی مور معتقد بود که ویژگی‌های اخلاقی را نمی‌توان با واژگان غیراخلاقی فهمید. مفاهیم اخلاقی همه ارزشی یا هنجاری هستند» مانند خوب یا ارزش»بایده وظیفه» تناسب و شایستگی؛ در حالی که واژگان غیراخلاقی را با اصطلاحات روان‌شناختی» جامعه‌شناختی و یا علمی مانند میل» نگرش مثبت» یا آنچه که جامعه می‌پسندد» توصیف می‌کنند. به نظر او اگر مفاهیم اخلاقی را در قالب اضطلاحات غیراخلاقی بفهمیم ۵ واقع یگ تحلیل تقلیلی و طبیعت‌گرایانه از آن‌ها اراه داده‌ایم (311 رل :2007 ,66 51721]010-1.2). مور ویژگی غیر قابل تقلیل بودن را تنها در مورد خوب پذیرفت و دیگر مفاهیم اخلاقی از جمله بایده درست و حتی فضیلت را قابل تحلیل به خوب می‌دانست» یعنی تا جایی که منجر به نتایج خوب شوند» ارزش دارند و آن‌ها را ابزارهایی مفید برای رسیدن به غایات خوب لحاظ می‌کرد (مور» ۱۳۸۸: ۲۹۳-۲۹۲). او در این موضوع با فایده‌گرایان کلاسیک چون جرمی بنتام (3613۵۳ 76767۳۷)و جان استیوارت میل (3/1111 511۵71 701070) موافق است؛ اما در حالی که فایده‌گرایی کلاسیک لذت‌گرا است و خوبی را با اصطلاح لذت تعریف می‌کند (درایور» ۱۳۹۴: ۵۷۵۱و ۷) مور از حالت منحصر به فرد و یگانه خوب دفاع می‌کند؛ بنابراین فایده‌گرایی مور لذت‌گرایانه نیست. بلکه آرمانی است (614-615 : ,2003 ,117168 آ). اما به نظر راس هیچ کدام از نظریه‌های فایده گرایی پذیرفتنی نیست و هیچ یک از مفاهیم اخلاقی قابل تقلیل به دیگری نیست. سوم: آنکه مور ادعا کرد. ارزش ذاتی یک شی می‌تواند فقط مبتنی بر ذاتش باشد ونه بر ویژگی‌های رابطه‌ای. این ذاتیت که مور از آن سخن می‌گوید چیست؟ منظور از ذاتی این است که امکان ندارد چیزی ارزش را در یک زمان يا در مجموعه‌ای از شرایط داشته باشد و در زمان و شرایط دیگر نداشته باشد و این صرفا مبتنی بر ماهیت ذاتی شی است. وی در کتاب ا/خلاتی (۳1[1125) از روش جداسازی ( 13611100 0) استفاده می‌کند تا ارزش ذاتی را آزمایش کند (مور» ۱۳۶۹: ۱۸۱). سوالش این است آیا جهانی که شامل یک کیفیت مانند لذت و نه چیز دیگر است» خوب محسوب می‌شود يا خیر؟ مطابق با این روش احکام ارزشی هرگز تحت تأثیر روابط قرار نمی‌گیرند؛ قضایای اخلاقی مانند قضایای غیراخلاقی به لحاظ عینی و به خودی خود صادق و کلذب هستند. به نظر او وقتی یک شی خوب ذاتی است به معنای آن است که این چیز خوب است حتی اگر به تنهایی وجود داشته باشد و نسبتی با دیگر کیفیات نداشته باشد؛ بنابراین خوب يا بد بودن یک شی مبتنی بر چیزی بیرون از خودش نیست- نه اسباب و علل آن» نه آثارش» نه ارتباطش با انسان‌ها و دیگر چیزها. (604-605 :2003 117162 آ). راس نیز معتقد استکه تمام چیزهای خوب حالاتی از آگاهی هستند؛ به این معنا که اگر یک حالت ذهنی را خوب می‌نامیم» در واقع به خود حالت ذهن فکر می‌کنيم وانه به ویژگی‌های رابطه‌ای.آن همچون عکس‌العمل» نگرش و احساس فرد نسبت به آن؛ بنابراین هنگامی که یک .شی را خوب می‌نامیم» منظورمان این است که این شی خواه آن را تحسین کنیم يا خیرهچنین ویژگی«مشخصی را دارذ (259 :1959 ,1095). روش دیگری که مور ادعا کرد ارزش ذاتی یک شی می‌تواند فقط مبتنی بر ذاتش باشد و نه بر ویژگی‌های رابطه‌ای» تفسیر او از اصل وحدت‌های ار گانیک (1371]165 07827116) بود. این ادعا در کتاب میانی اخلانی ( ۳51120 ۳۲11161۳010) به وضوح دیده نمی‌شود بلکه ابتدا در مقاله‌ای تحت عنوان مفهوم ارزش ذاتی که وی در سال ۱۹۲۲ منتشر کرد» ظاهر شد (0۶ 6۳۲00602 51301070 01110500(7). مطابق با این اصل ارزش یک کل نمی‌تواند مساوی با مجموع ارزش اجزائش باشد»؛ یعنی اگر الف و ب هر کدام ۵ واحد ارزش به خودی خود داشته باشند» ارزش حاصل هنگامی که با رابطه به دست می‌آید» لازم نیست که ۱۰ باشد بلکه مثلا می‌تواند ۷۵ باشد. تفسیر کتاب مبانی اخلاق به این صورت است که ارزش جز یک کل ارزشمند هنگامی که بخشی از یک کل باشد يا نباشد یکسان باقی می‌ماند؛ به عبارتی اگر ارزش یک کل از مجموع ارزش‌های اجزایش متفاوت باشد به این دلیل است که یک ارزش اضافی در کل وجود دارد به عنوان یک کل که باید به آن اجزا اضافه شود تا ارزش کل را روی هم رفته تعیین کند؛ بنابراین در مثال بالا اگرچه که الف و ب ۵ واحد از ارزش دارنده یک ۵ واحد ارزش دیگر در کل الف 1 ب می‌تواند وجود داشته باشد تا به عنوان یک هویت جداگانه و با رابطه 14 که اکنون نسبت به آن درونی است لحاظ شود (260-263 :1998 ,122126[9). مور به دلیل ادعایی که در مورد ذات بودن داشت» این تفسیر کل‌گرایانه (10119116) را مطرح کرد (3 :2003 ,/(1876). راس اگرچه اصل وحدت‌های ارگانیک را می‌پذیرد اما معتقد است که در عالم خارج نمونه واقعی از آن را به سختی می‌توان پیدا کرد و هر مثالی که بخواهیم از آن بیاوریم تنها به ارزش ابزاری معنای خوب اشاره می‌کند؛ برای مثال یک جفت چکمه ارزشش دو برابر یک چکمه است و یک دستگاهی که قطعاتش برهم سوار باشنده ارزشش بیشتر از دستگاهی است که چنین نباشد. ارزش مورد نظر در اینجا ارزش ابزاری است و به طور یقین نمونه واضحی از این اصل نخواهد بود که اشاره به خوب ذاتی دارد. با این وجود مواردی نیز وجود دارند که این اصل را توجیه می‌کنند. از نظر اکثر افراد وضعیتی که در آن الف خوب و خوشحال» و ب بد و ناراحت باشد بهتر از وضعیتی است که در آن الف خوب و ناراحت و ب بد و خوشحال باشد, حتی اگر خوبی الف و بدی ب در هر دو مورد به یک اندازه باشد. ارزش اضافی کل اول ناشی از ارزش اجزائش نیست بلکه ناشی از حضور باهم خوبی و شادی در یک فرد و بدی و ناراحتی در یک فرد دیگر است (69-71 :2007 ,1095). یک مورد انضمامی‌تر این است که بگوییم انجام جرم بد است و از سویی دیگر وارد کردن رنج به دیگری نیز خطا محسوب می‌شود؛ اما اگر این دو فعل در یک کل قرار بگيرنده یک ارزش اضافی به وجود می‌آید که ارزش کل را در مقایسه با مجموع ارزش اجزا خود افزایش می‌دهد و این چهارم: فایده‌گرایی آرمانی مور کثرت‌گرایانه است. طبق تقریر او خوب مفهومی است که معنایش کاملا مستقل از بقیه است؛ یعنی می‌توان آن را:در مورد اشیا مختلف یا انواع مختلف چیزها به کار برد؛ او در مقایسه با فیلسوفان قبل از خود برویژگی‌های مفهومی تأکید داشت.و آن‌ها را متهم می‌کرد که با افتادن به دام مغالطه طبیعت گرایی این ویژگی‌ها را نادیده می‌گیرند؛ به همین جهت از طرفی او معتقد بود که اگر یک موضوع اخلاقی به طور مناسب طرح شود مردم در احکامشان نسبت به آن توافق بیشتر خواهند داشت, زیرا عدم توافق در احکام اخلاقی به خطاهای مفهومی بر می‌گردد؛ بنابراین نظریه صحیح از ارزش کثرت- گرایی است و محبوبیت نظریه‌های وحدت‌گرا را به دیدگاهی نسبت می‌داد که خوبی را تنها با یک ویژگی طبیعی همانند می‌دانستند (/(01011050010 0۶ 66/۳1006012 11167161). از طرفی دیگر او معتقد بود که ارزش ذاتی شامل افعال نمی‌شود» زیرا همان طور که اشاره شد افعال برای او ارزش ابزاری دارند و وظیفه و فضیلت تنها راه‌های متفاوت نامیدن افعالی هستند که در واقع ابزارهای مفید برای نتیجه خوب لحاظ می‌شوند (مور ۱۳۸۸: ۲۸۸-۲۸۷). راس در نظریه هنجاری خود از شکلی از شهودگرایی روش‌شناختی دفاع می‌کند و بر این باور است که کثرتی از اصول اولیه وجود دازند که ممکن است در تزاحم با یکدیگر باشند و هیچ اصل واضحی وجود ندارد که بتواند این تزاحم‌ها را برطرف کند آن طور که فایده‌گرایان لذت‌گرا و کانتی‌ها معتقد بودند. این کثرت‌گرایی نه تنها در مورد درست به کار می‌رود» بلکه در مورد خوب نیز صادق است. به نظر او هیچ ارزش برتری مانند لذت» بهروزی یا شادکامی وجود ندارد که بر اساس آن‌ها بتوان دیگر خوب‌ها را فهمید. بلکه تعدادی از چیزها (فضیلت» لذت و معرفت) وجود دارند که با توجه به خودشان و به تنهایی خوب هستند و ارزششان ناشی از ارزش چیز دیگری نیست. به نظر راس ما می‌توانیم به نحو شهودی چیزهای مشخصی را بشناسیم که فی‌نفسه درست يا خوب هستند. همه قضایای اخلاقی بدیهی نیستند و تنها قضایای بنیادین اخلاقی را می‌توان به نحو ماتقدم شناخت؛ بنابراین در مورد آن‌ها فقط می‌توان یک عقیده احتمالی داشت. (7111 :2007 ,2[66.آ -51731100). سوّال بنیادین فلسفه اخلاق این است که چه چیزهایی خوب فی‌نفسه و یا غایت فی‌نفسه هستند و به عبارتی آن شی فی‌نفسه چیست که در حد بالایی خوب است؟ به نظر راس تنها یک ویژگی وجود ندارد تا به واسطه آن بتوانیم چیزها را خوب بنامیم. مطابق با تحلیل او چیزهایی را که در معنای محمولی خوب هستند» آنها را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد: (۱) آن‌هایی که خوب‌اند به این معنا که مورد تحسین قرار می‌گیرند» (۲) آن‌هایی که خوب‌اند به این معنا که موجب رضایت و خشنودی هستند و همان طور که گفته شد هر دو معنا در حوزه اخلاق کاربرد دارند (290 :1959 ,11095). او تحت معنای اول از دو خوب ذاتی نام می‌برد: (۱) تمایلات و افعال اخلاقی مشخص که می‌توان به وجدان يا میل به انجام وظیفه اشاره کرد؛ (۲) افعالی که از میل به وجود آوردن چیز خوب ناشی می‌شوند؛ برای مثال افعالی که هدفشان بهبود شخصیت خود يا دیگری است بدون اینکه وظیفه محسوب شوند مانند معرفت يا فعالیت‌های خوب هنری. همه اين‌ها غیر قابل تعریفند» اما اگر بخواهیم آن‌ها را به طریقی توصیف کنیم» می‌توانیم بگوییم از فعالیت- هایی هستند که روح انسان آن‌ها را تحسین می‌کند وامی‌توان آضافه کرد که اگر کسی آن‌ها را داشته باشد پا انجامشان دهد» خودش هم فرد خوبی محسوب می‌شود. او تحت معنای دوم از لذات نام می‌برد اما تنها لذاتی که برای دیگران ایجاد می‌کنیم» ارزش اخلاقی دارند و موجب خشنودی‌اند. چیزهایی که در معنای اول خوب و بدیهی‌اند. الزام در نگاه نخست برای ایجادشان داریم» خواه برای خودمان باشد يا برای دیگران. چیزهایی که در معنای دوم خوب هستند» یعنی لذات دیگران» همچنین چیزهایی هستند که وظیفه داریم آن‌ها را به وجود بیاوریم. چیزهایی که در معنای اول خوب هستند, همچنین در معنای دوم نیز خوب هستند. فعالیت‌هایی که فی نفسه خوبنده ضرورتا موجب رضایت و خشنودی نیز هستند و بنابراین خوبی آن‌ها دو آولین مچیزین کبراتن اقا ی کتذمفوب ذاتی سک بایان وال فضنگمتدانه نامرد کداعایاه مبتنی بر ماهیت ذاتی‌اش است؛ او سه شکل از فضیلت را تشخیص می‌دهد: (۱) وجدان يا میل به انجام وظیفه خود و آنچه درست است» (۲) میل به ایجاد چیزی که خوب است (۳) میل به ایجاد لذت برای دیگری و جلوگیری از رنج و درد او. همه این افعالو تمایلات» فی‌نفسه و جدا از نتایجشان دارای ارزش‌اند؛ شکل دوم و سوم» فضیلت را با دیگر انواع ارزش» یعنی معرفت و لذت پیوند می‌دهند» اما شکل اول, فضیلت را به عمل درست ربط می‌دهد؛ یعنی عمل از روی وظیفه ممکن است بیشترین خوبی را به وجود بیاورد و یا ممکن است عکس آن را ایجاد کند» در این صورت میل به انجام آنچه درست است با میل به ایجاد بیشترین خوبی در تزاحم خواهد بود و در نتیجه از آن سنگین‌تر است (010,134-135]). از آنجا که مور درست را به آنچه بیشترین خوبی را بیشینه می‌کند» تعربف می‌نمایده عمل از روی وجدان را به عنوان یک خوب متمایز انکار کرد زیرا خوبی پا بدی نتایج آن مشخص نیست و او معتقد بودکه فضیلت تمایل از روی عادتی است که نتایج خوبی را به وجود می‌آورد و لذا ارزش ابزاری دارد. اما به نظر راس این تحلیل مبانی اخلاق صحیح نیست؛ فضیلت تنها یک شکل ندارد بلکه شکل دیگری هم از آن وجود دار یعنی ممکن است بهترین نتایج را در پی نداشته باشد. وی همچنین در پاسخ به لذت‌گرایان (11600111515) می‌گوید لذت و درد ناشی از افعال فضیلت‌مند و رذیلت‌مند نیست بلکه ناشی از عمل قوانین طبیعی مانند سیل, زلزله و بیماری است و این اختلاف در خوشایندی و لذت ممکن است به واسطه یکی از آن‌ها خنثی شود؛ بنایراین می‌توان گفت: فضیلت جدا از نتایحش خوب است (216-217 :2014 ,۵)ا7ن۳7). اهمیت دیدگاه راس از این جهت است که او توانست میان اشکال دوم و سوم از فضیلت تمایز نهد یعنی میل به ایجاد چیزی خوب و میل به ایجاد لذت برای دیگری. از آنجا که لذت فرد دیگر امری خوب است» به نظر می‌رسد که شکل سوم مندرج در شکل دوم باشد. اما راس آن‌ها را به این صورت از هم تمییز نهاد: اگرچه شما می‌توانید میل به لذت فرد دیگر به عنوان امری خوب داشته باشید (شکل دوم)» همچنین می‌توانید میل به آن داشته باشد بدون اینکه به خوبی‌اش فکر کنید. بلکه به آن تنها همچون لذت فکر کنید (شکل سوم). در این صورت میل شما به آن چیز به خاطر ویژگی لذت در آن است و به آن همچون خصوصیتی خوب-ساز فکر نمی‌کنید؛ با وجود این میل شما فضیلت‌مند خواهد بود ( 218 :010]) راس در اثبات شکل سوم فضیلت دیدگاه کانت را _مبنی بر اینکه تنها انگیزه خوب انگیزه وظیفه است_رد می‌کند. قبل از راس مور نیز با .این دیدگاه کانت موافق نبود و می‌گفت عهد جدید به انگیزه‌هایی همچون همدردی ارزش می نهاد که کانت آن‌ها را صرفا تمایلات طبیعی می‌نامید. بنابراین انگیزه وظیفه مطمئنا ارزشی بیشتر از آن‌ها ندارد. از این جهت مور معتقد بود که برای رسیدن به یک نتیجه خوب باید بر ارزش امیال دیگر نیز تأکید داشت و حتی از یک جهت فراتر رفت و گفت انگیزه وظیفه در میان دیگر کانت که بزرگ‌ترین خدمتش به اخلاق دفاع از شخصیت ممتاز و ارزش والای انجام فعل از روی وجدان بود» علیه خودمحوری قرن هیجدهم اصرار داشت که آنچه عملی و مور است» متمایز از هر نوع میل و تنها مربوط به ماهیت واقعی و نومنال انسان است که در زمان هم موّثر نیست؛ در حالی که آنچه مربوط به ماهیت پدیداری انسان است تنها از طریق میل تحریک می‌شود. او با در نظر گرفتن حس وظیفه (113177 0 56186) به عنوان کار کرد عقل که متمایز از دیگر امیال است» متوجه شد که تصور صرف یک عمل به عنوان وظیفه می‌تواند به تنهایی ما را وادار به انجام آن کند. به نظر او تصور وظیفه احساسی را بر می‌انگیزد که آن را احترام يا تکریم می‌نامد» در نتیجه از نظر او این حس با امیال دیگر ناسازگار است. از این جهت او اصطلاح امر مطلق را برای توصیف اصل مبنایی اخلاق به میان آورد آن‌گونه که خویش را بر موجودات عرضه می‌دارد. این اصل مطلق و بی قید و شرط است زیرا در مورد همه انسان‌ها یعنی در مورد همه موجودات متعقل» صرف نظر از هر تمایل یا غایت جزئی که ممکن است داشته باشند» معتبر است (سالیوان» ۱۳۸۹: ۸۲-۷۹). به اعتقاد کانت از آنجا که فقط یک اصل مبنایی اخلاق وجود دارد بنابراین فقط یک امر مطلق واحد وجود دارد به طوری که وظایف جزئی‌تری که از آن منتج می‌شوند به طور بی قید و شرط در مورد هر فاعلی معتبر هستند. او با این مدعا آغاز می‌کند که فقط اراده نیک ( 8000 1116 [1) دارای ارزش بی قید و شرط است. در جهان و حتی خارج از آن جز اراده نیک چیزی که بتوان خیر آنچه کانت درباره اراده نیک ادعا می‌کند این است که: الف) هیچ چیزی وجود ندارد که اتحاد آن با اراده نیک منجر به نتیجه بد شود. ب) هیچ چیزی وجود ندارد که اتحاد آن با اراده نیک به وجودآورنده یک کل بد باشد (کانت, ۱۳۶۹: ۲۴- راس در کتاب خود به نام شرحی بر تأسیس مابعدالطبیعه اخلاتیکانت» اين تقریر او را نمی‌پذیرد» بلکه از نظر او اراده نیک با این آزمون‌ها مطابق نیست. اگر بخواهیم بدانیم چیزی به طور مطلق نیک است يا نه» روش معمول تأمل درباره خود آن است» نه آنچه که بعد از اتحاد با چیز دیگر پدید می‌آید. راس در مورد قضیه نخست می‌گوید که در ظاهر بسیار نامحتمل است» زیرا اگر در مورد ارزش ذاتی وظیفه‌شناسی تأمل کنیم» می‌پذیریم هنگامی که وظیفه‌شناسی با خطایی عقلانی متحد می‌شود ممکن است به نتایجی رقت‌بار بینجامد. درمورد قضیه دوم تحلیل راس برگرفته از نظریه وحدت‌های ارگانیک مور است. مطابق با این اصل ارزش یک کل مساوی با مجموع ارزش اجزا آن نیست زیرا تا حدی ارزش آن مبتنی بر ارتباط میان آن اجزا است. در این صورت می‌توان تصور کرد در حالی که الف نیک است» ب + الف ممکن است بدتر از ب باشد . خود کانت این را می‌پذیرد.و بر این باور است که خویشتن‌داری و تفکر آرام» بخشی از ارزش ذاتی شخصی است اما در نظر راس تبهکار خویشتن‌دار فکور منفورتز از تبهکاری است که خویشتن‌دار و کانت سپس استدلال می‌کند که اراده نیک در عمل کردن از روی انگیزه وظیفه, نه در عمل کردن از روی تمایل نسبت به یک هدف يا غایت جزئی به ظهور می‌رسد؛ بنابراین مفهوم اراده فی‌نفسه ارزش دارده زیرا بی قیاس با چیز دیگری خوب است. این مفهوم در یک ذات طبیعی و سالم از پیش نهفته است و بیشتر نیاز به آشکار کردن دارد تا آموختن و شرط همه چیزهای دیگر شمرده می‌شود و در اینجاست که مفهوم وظیفه را در نظر می‌گیرد که مفهوم اراده خوب را در بر دارد» هر چند که اراده انسانی همواره در معرض تضییقات و موانع درونی است و هرگز اراده‌ای مقدس نیست (1-3 :1983 ,[[27006-)). وی آشکارا تاکید می‌کند که هر محرکی جز احساس تکلیف فاقد ارزش اخلاقی است و این مطلب را به ویژه در مورد خیرخواهی مشفقانه بیان می‌کند. اما راس با او موافق نیست که تمایل به سعادتمند کردن مردم میلی است در حد دیگر تمایلات که امتضمن انفع مردم است. آذر چنین خیرخواهی منشأیی هست که وظیفه‌شناسی و چیزی که مانند وظیفه‌شناسی دارای ارزش اخلاقی است از آن ناشی می‌شود و باید آن را حتی هنگامی که نتایج بدی دارد یک سرمایه بدانیم. عمل ناشی از اتحاد این محرک با وظیفه شناسی» از عمل ناشی از وظیفه‌شناسی بدون شفقت که کانت ارزش بالاتری به آن می‌دهد» ارزشی نه کمتر که بیشتر دارد (راس» ۱۳۹۲: ۳۷) و همان‌طور که تصدیق می‌کند از عبارت همکاری عناصر در شکل دادن به یک انگیزه واحد استفاده می‌کند. به نظر او در مواردی وجدان به تنهایی يا نفع شخصی به تنهایی فرد را وادار به انجام یک عمل مشکل نمی‌کند بلکه هر دو با هم او را ترغیب به انجام این عمل می‌کنند ( ,۳1055 4 :1928-4). فعالیت‌های سیاستمداران احتمالا به همکاری حس جاه‌طلبی» حس در حزب بودن و میهن پرستی در درجه‌های متنوع نسبت داده می‌شود و به نظر نمی‌رسد این عمل را تنها منوط به یکی از دومین خوب ذاتی در نظر راس معرفت (161101016086) است. در کتاب مبانی اخلاتی مور ارزش معرفت را پایین آورد و بیان نمود که معرفت ارزش خود را از ارزش اضافی در اندیشیدن به زیبایی واقعی به دست می‌آورد؛ یعنی معرفت به خودی خود ارزش ندارد یا ارزش خیلی کمی دارد. در واقع او معرفت را تنها به طور مشارکتی خوب می‌داند (مور۱۳۸۸: ۳۱۳-۳۱۲ اما در کتاب /خلاتی عکس این دیدگاه را ارائد نمود و معتقد بود که معرفت یک خوب ایده‌آل است که خوبی لذت يا زیبایی را افزایش می‌دهد (مور ۶ ۱۰۳-۱۰۲). این نکته همچنین اصل وحدت‌های ارگانیک او را نیز نشان می‌دهد؛ برای مثال در مورد زیبایی‌شناختی مور معتقد است که تأمل تحسین برانگیز که جدا از وجود متعلقش لحاظ می‌شود هميشه ارزش 2 را دارده در حالی که وجود زیبایی هميشه ارزش 0 را دارد» اما هنگامی که اين دو با هم این کل ارزش اضافی 2 را به عنوان یک کل دارد (مور» ۱۳۸۸: ۳۱۳). در مقابل راس بر ارزش معرفت و فعالیت ذهنی تأکید زیادی داشت و معتقد بوذ که.همه یا بیشتز افراد آن را تحسین می‌کنند اگرچه که ممکن است بسیاری آن را نداشته باشند. در طوّل تاریخ دیده‌ايم که افراد هميشه معرفت را دوست داشتند و اینکه دارای خصلتی است که آن را خوب نشان می‌دهد (270 :1959 ,1)085). وی همچنین معتقد است که ارزش معرفت تا حدودی مبتنی بر متعلقاتش است و آنچه ارزش دارد معرفت به ما هو معرفت نیست بلکه یک فعالیت ذهنی است گه‌اشامل درک استلزامات#ملطقی و#لوابط علّی است؛ بنابراین معرفت به اصول کلی به لحاظ عقلانی با ارزش‌تر از معرفت به موضوعات جداگانه است و هر چه یک اصل کلی‌تر باشد» بیشتر می‌تواند واقعیت‌ها را تبیین کند و در این صورت معرفت بهتر خواهد بود ( :2014 ,17316۵ خوب بعدی لذت (0162591376) است. مور معتقد است که برای این سوال که چه چیزهایی خوب فی‌نفسه يا غایت فی‌نفسه هستند تنها به یک پاسخ سلبی دست یافته است» یعنی لذت مطمئنا یگانه خوب نیست. وی در مقابل لذت‌گرایی این طور مقابله کرد و گفت بزرگ‌ترین خوب‌ها عبارتند از ادراک زیبایی- شناختی (20076012110 2651116116) و عشق شخصی (1010ع2۳16 [067501۵)؛ و با اینکه در کتاب میانی اخلانی می‌گفت: لذت ارزش کمی دارد» اما آن را حداقل یک خوب ذاتی می‌دانست و چنین نبود که برای آن ارزشی قائل نباشد (مور ۱۳۸۸: ۲۰۴-۲۰۳). راس در نامیدن لذت به عنوان خوب ذاتی کمی با احتیاط صحبت می‌کند. بسیاری از فیلسوفان اخلاق تمایل دارند تا لذت را خوب فی‌نفسه بدانند؛ اما به نظر وی نمی‌توان گفت: لذت هميشه خوب و درد هميشه بد است؛ زیرا که لذات بد و دردهای خوب نیز وجود دارند و خوب است افرادی که گناه و فسق و فجور می‌کنند. عذاب بکشند تا اینکه لذت ببرند ( 20-1 :۲117162,1998). بنابراین باید ببینیم لذت به چه معنا خوب است. اولین نکته این است که هنگامی که خوب را در مورد تمایلات و افعال اخلاقی و همچنین فعالیت‌های ذهنی و هنری به کار می‌بریم» می‌توانیم از واژه قابل تحسین استفاده کنیم؛ در حالی که در مورد لذت و تجارب خوشایند چنین کاربردی نادرست است: احساس لذت ضرف چیزی نیست که بتوان آن را تحسین و تقدیر کرد. نکته دوم این است که ذر حالی که فردی را به تحاظ داشتن افال و تمایلات اخلاقی و به لحاظ داشتن فعالیت‌های ذهنی و هنری خوب می‌نامیم و تحسین می‌کنیم» خوبی لذت را به شخصی که آن را دارده نسبت نمی‌دهیم؛ یک فرد به صرف داشتن احساس لذت خوب نامیده نمی‌شود. در این صورت به نظر می‌رسد که یا لذت خوب نیست و اگر خوب است باید به معنای دیگری خوب باشد. راس دو مورد را ذکر می‌کند که الزامی برای به وجودآوردن لذت نداریم: (۱) لذات بد که از طبیعت بد آدمی ناشی می‌شوند مانند ستم و یا شهوت؛ روشن است که در این موارد هیچ الزام در نگاه نخستی برای ایجاد آن‌ها چه برای خود يا فرد دیگر وجود ندارد. (۲) لذات بی‌تفاوت که از طبیعت بد ناشی نمی‌شوند اما الزامی نیز به ایجاد آن‌ها وجود ندارد. بنابراین تنها در یک مورد وظیفه برای ایجاد لذت وجود دار یعنی لذت دیگران؛ به نظر راس این موضوع یکی از مسلم‌ترین واقعيت‌ها درباره وجدان اخلاقی انسان‌ها است که هدفش نه تنها ایجاد لذت برای فردی دیگر بلکه برای کسی است که (الف) بهروزی و سعادتش یک وظیفه لحاظ می‌گردد برای مثال: سعادت فرزندان؛ یا (ب) برای فردی که در حال حاضر سهم کمتری از لذت را دارده مانند: کارگران یا کسی که از یک اگر دو معنای مختلف از خوب وجود داشته باشد» چیزهایی: که.به این دو معنا خوب هستند» تحت مقیاس واحدی از خوبی قرار نمی‌گیرند زیرا در غیر این صورت وظیفه در نگاه نخست برای ایجاد یکی نسبت به دیگری تنها مبتنی بر این است که کدام یک بهتر باشد در نتیجه وظیفه ایجاد لذت بر وظیفه ایجاد فعالیت خوب سنگینی می‌کند. مطابق با دیدگاه شهودگرایی» عقل عرفی (56756 ۲01۵0) قبول نمی‌کند لذت نسبت به فعالیت خوب مهم‌تر باشد. بنابراین باید گفت: وظیفه در نگاه نخست خوب ذاتی هميشه بر وظیفه در نگاه نخست لذت برای دیگران تقدم دارد. اما چگونه می‌توان چیزهایی را که به یک معنا خوب هستند با یکدیگر مقایسه کرد؛ برای مثال: کدام یک وظیفه ما است: ایجاد فعالیت خوب اخلاقی يا یک فعالیت خوب ذهنی؟ به نظر راس در اینجا باید به شهودهای خطاپذیر خود تکیه کنیم و ببینیم هر یک چه درجه‌ای از خوبی را دارند. (283-284 ,010]) لذات شخصی به هیچ یک از این دو معنا خوب نیستند؛ با این وجود بسیاری از نظریه‌های اخلاقی آن‌ها را خوب می‌نامند. به نظر راس این استفاده نامناسب از این واژه است زیرا هنگامی که لذات شخصی را خوب می‌نامیم» تنها التذاذ خود را از داشتن آن‌ها و شوق خود را نسبت به فقدانشان بیان می‌کنیم (2007:138 ,۲085). اکنون این سوّال پیش می‌آید که معیار خوب اخلاقی چیست؟ آیا با توجه به نتایج یک فعل می‌توان آن را خوب اخلاقی دانست» همان طور که فایده‌گرایان معتقدند؟ یا این خوبی از چیز دیگری ناشی می‌شود؟ همان طور که گفته شد در نظر راس خوبی یک ویژگی منتج است؛ یعنی چیزی که خوب است با توجه به ماهیت چیز دیگر خوب لحاظ می‌شود» از این جهت که نوع مشخصی است؛ بنابراین منظور از خوب اخلاقی از دو صورت خارج نمی باشد: الف) نوع مشخصی از شخصیت (1123726167ع) است و یا ب) به طریق خاصی با نوع مشخصی از شخصیت در ارتباط است. به نظر وی انواع مختلفی از چیزها را می‌توان خوب اخلاقی نامید؛ مثلا ممکن است بگوییم فلان فرد یا یک فعل مشخص و يا یک نوع احساس خاص (مثلا همدردی با بدبختی دیگران) به لحاظ اخلاقی خوب هستند. روشن است که یک فرد با توجه به اینکه یک ویژگی مشخص شخصیتی دارد و یا فلان فعل یا یک احساس به لحاظ اینکه از یک شخصیت خاصی ناشی می‌شوند» خوب هستند (291 :1951 ,1085). بنابراین اگر بپرسیم ماهیت کلی افعال خوب اخلاقی چیست روشن است که با توجه به انگیزه‌هایی که از آن‌ها ناشی می‌شوند. این افعال خوب اخلاقی هستند؛ اما در مورد احساسات نمی‌توان گفت که از انگیزه‌ها ناشی می‌شوند. زیرا به کاربردن کلمه انگیزه در مورد احساسات نادرست است. در این صورت می‌توان گفت که خوبی اخلاقی افعال و احساسات ناشی از میل مشخصی است؛ مثلا احساس غم با مشاهده رنج دیگران یک خوب اخلاقی است زیرا ناشی از این میل است که آن‌ها باید خوشحال باشند. با توجه به افعال تنها اعتراض به این گفته که خوبی افعال از یک نوع میل مشخصی ناشی می‌شود. این اغتراض کانت:است که فعل از روی وجدان از میل ناشی کانت معتقد بود که فعل از روی وجدان متمایز از هر نوع میلی است؛ بنابراین تنها مربوط به ماهیت نومنال انسان خواهد بود و از آنجاکه کارکرد عقل محسوب می‌شود بهرگونه میلی در تزاحم است (سالیوان» ۱۳۸۹: ۱۵۷). در مقابل راس پاسخ می‌دهد: همان طور که میل به خوردن غذا به طور آشکار و نهان در طول زندگی ما وجود دارده حس وظیفه نیز چنین ویژگی را دارد و در زمان مشخصی ممکن است این حس فعال شود؛ بنابراین تزاحم میان حس وظیفه و دیگر انگیزه‌ها تنها مربوط به یک قلمرو هستند و آن حوزه آگاهی پدیداری انسان است (158 :2007 ,1)059). به نظر کانت الزام (وظیفه) چیزی است کمیل زا خنفی می‌کند و اشخسیت کال یا آراده تیک هیچ میلی به آقجام عمل نارس تذارد (کائت: 4 ۵). لکن به نظر راسرالژام رورت با میل در تپژاحم نیسبت, بلکی صرق میتقل از آن است؛ در این صورت اراده نیک تحت الزامی عمل می‌کند که هیچ .مغایرتی با میل ندارد. حتی خود کانت نیز این را می‌پذیرد که تصور وظیفه نوعی حس- یعنی حس احترام- را برمی‌انگیزاند (169 :2007 ,16095) و حتی افراد اغلب خودشان را این طور توصیف می‌کنند که میل به انجام وظایفشان دارند واین تصور اشتباه است که تزاحم‌های درونی با شخصیت کامل در تضاد هستند» شخصیت کامل هیچ میل بدی ندارد؛ برای مثال: میل به لذت بردن از رنج دیگری ندارد. تکامل او مانع میل به لذات حسی نیست و امکان چنین تزاحمی از طبیعت آدمی جداناپذیر خواهد بود (سالیوان» ۱۳۸۹: ۱۱۲). راس می‌پرسد در جایی که یک انگیزه بالاتر و یک انگیزه پایین‌تر با هم ما را به انجام کاری ترغیب کنند» عمل ما چه درجه‌ای از ارزش اخلاقی را خواهد داشت- کمابیش در مقایسه با عملی که تنها از سر انگیزه بالاتری انجام شود؟ کانت معتقد است که ارزش آن کمتر خواهد بود» زیرا دیگر خالص نیست. راس فرض می‌گیرد هر یک از اين انگیزه‌ها مقدار تأثیر مشخصی در تحریک فاعل نسبت به انجام یک عمل دارند؛ لذا برای این کار در مقیاس ارزش‌ها حس وظیفه را با ۱۰ عشق را با ۸ میل به حس لذت حسی بی‌ضرر را با ۰ و بدخواهی را با ۸- نشان می‌دهد. از آنجا که کانت هیچ ارزشی را چه مثبت يا منفی به انگیزه دیگری نسبت نمی‌دهد عملی که از روی وظیفه + عشق انجام شود ارزشش ۰ + ۱۰ خواهد بود. به نظر او اگر دو انگیزه به یک اندازه مور باشنده ارزش کلی آن‌ها باید تقسیم بر دو شود تا بتوانیم ارزش فعل را ارزیابی کنیم و اگر انگیزه دیگری موئر باشد. تأثیر حس وظیفه کمتر خواهد بود در مقایسه با اینکه اگر به تنهایی عمل کند. از طرف دیگر راس معتقد است که حس وظیفه با شدت و تأثیر مساوی حضور دارد» خواه انگیزه دیگری موّثر باشد یا نباشد. این انگیزه هميشه کافی است تا عمل مورد نظر را انجام دهیم؛ مثلا؛ در مواردی که حس وظیفه + یک انگیزه بی‌تفاوت اخلاقی حضور داشته باشند» ارزش اخلاقی عمل همان ۱۰ خواهد بود نه اینکه ۵ باشد آنطور که کانت معتقد بود. بنابراین راس در حالی که با کانت موافق است که حس وظیفه بهترین انگیزه است» اما برتری انگیزه دلسوزانه از روی غریزه در مورد افعال را توجیه می‌کند و معتقد است که تجربه نیز نشان می‌دهد حضور و تأثیر عواطف دلسوزانه از روی غریزه به هیچ وجه منایر با کارکرد حس وظیفه نیستند و این باعث می‌شود تا به حضور و عملکرد احساس صمیمی شخصی ارج نهیم بدون اینکه ارزش بنابراین در نظر راس خوب اخلاقی و فضیلت به یک معنا هستند زیرا او فضیلت را سه شکل می‌داند که علاوه بر فعل از روی وجدان که از میل مشخصی ناشی می‌شود و.خوبی آن مرهون ماهیت خاص این میل است» دو نوع فعل دیگر نیز وجود دارند که خوبی‌شان را مرهون ماهیت میلی هستند که از آن ناشی می‌شوند و عبارتند از فعلی که از میل به وجود آوردن چیز خوب ناشی می‌شود و فعلی که از میل به وجود آوردن لذت برای موجود دیگری يا جلوگیری از رنج او ناشی می‌شود و این ها با هم شخصیت خوب اخلاقی را شکل می‌دهند و شخصیت خوب اخلاقی تنها شرطی است که اعمال اخلاقی از او صادر می‌شود زیرا تمام ویژگی‌های اخلاقی موجود در فعل را در نظر می‌گیرد و تنها به یک ویژگی توجه ندارد. مفهوم خوب در فلسفه اخلاق دارای چنان اهمیتی است که کمتر فیلسوف اخلاقی را می توان یافت که دغدغه تبیین آن را نداشته باشد؛ با این حال هر یک از این فیلسوفان تقریرات متفاوتی از آن داشته‌اند. راس از فیلسوفان قرن بیستم بوده که تحلیل مفصلی در این موضوع انجام داد و در پی یافتن آن بود که خوب چه ویژگی‌ای دارد و آیا واقعا ارزشی.را بهمجموع ارزش‌های جهان اضافه می‌کند؟ این تحقیق با محوریت نظرات وی در خصوص «خوب»» درصدد آن بود که بدیع بودن دیدگاه راس را در مورد «خوب»» در مقایسه با دیدگاه‌های کانت و مور و نقش آن در فعل اخلاقی مورد تحلیل قرار دهد. در نهایت» پس از تحلیل نظرات این سه فیلسوف اخلاق, می توان بیان داشت که اگرچه دیدگاه او در مورد خوب متأثر از دیدگاه‌های پیش از خود بوده» اما از دو جهت می‌توان دیدگاه او را اصیل دانست: اول: وی بر خلاف کانت و مور میان خوب و دیگر مفاهیم اخلاقی تمایز قائل شد و هیچ یک را قابل تقلیل به دیگری نمی‌دانست. کانت سعی داشت تا از مفهوم اراده نیک» قوانینی در مورد اینکه چه اعمالی درست هستنده استنتاج کند و مور سعی داشت تا مفاهیم درست. باید و وظیفه را با خوبی تعریف کند یعنی آنچه که منجر به بیشترین خوبی می‌شود. در حالی که در نظر راس هیچ کدام از این نظریه‌ها صادق نیستند و خوب مفهومی است که نمی‌توان آن را با دیگر مفاهیم اخلاقی تعریف کرد. ارزش ذاتی مثبت پا منفی هر فعلی مرهون انگیزه‌اش است و در صورت استقلال از انگیزه ارزشش ابزاری است و خوب تلقی نمی‌شود. برای مثال اینکه فردی قرض خاصی را پرداخت کند عمل درستی است؛ اما این عمل به خودی خود به مجموع ارزش‌های جهان چیزی را اضافه نمی‌کند؛ بلکه اگر او این کار را از سر یک انگیزه خوب انجام دهد در این صورت به مجموع ارزش‌های جهان چیزی را اضافه می‌کند و اگر از سر یک انگیزه بی‌تفاوت انجام شود در مجموع ارزش‌ها تغییری ایجاد نمی‌کند و اگر از سر انگیزه بدی انجام شود» در این صورت از تعادل دوم: راس بر استعاره ترکیب انگیزه‌ها تأکید داشت و ارزش ذاتی یک فعل را تنها مبتنی بر یک انگیزه نمی‌دانست و از این جهت با کانت و مور متمایز می باشد؛ زیرا کانت تنها به وظیفه و وجدان توجه داشت و مور تنها احساسات و عواطف را در نظر می‌گرفت و با توجه به اصل وحدت‌های ارگانیک ارزش یک فعل را با توجه به همه عناصر خوب» بد و خننی لحاظ می‌کرد. جنبه مهم دیگر تمایزی است که راس میان اشکال فضیلت قایل شد و خوبی شخصیت را مجموع هر سه شکل آن دانست» تمایزی که کانت و مور به آن توجهی نداشتند. این سه شکل به این؛اشارهآدارند که نه تنها وظیفه.و وجدان اهمیت دارند بلکه امیالی نیز وجود دارند که وظیفه نیستند اما ارزش اخلاقی دارند و فضیلت تنها به یکی از این اشکال خلاصه نمی‌شود و در نهایت از یک شخصیت خوب اخلاقی است که می‌توان خوبی اخلاقی افعال را توجیه کرد. 40 5672 :1629 ]۳۵1۹۵ 207 0۵۵ ]90 2013(.30) دهد 1320 مارگ ۰ - 5۰ :16820 و۸ 207 ۴۳6۹ ۵ (2014(۸0) خاهه 13200 ,طکتاممگ ۰ - 11616۵1 نصقط 16 بعا ارو 2 هساک زع 0 009 ۳0 (2015) م7 006 ۰ - 9 7۵ 2۵۳۰ [/۵۱1:۹۵۲گ1 ۸1087116 2013(.2/02016) 0200 ۷۷1۵ ,دوم . - 527-0 00 .4 .70 ,13 ۵۰ ۲2105٩ ۵۱ 70 ۵0مم0 د ۳520112 .بر 2۳01050 ۲٩ 0ن0عمماع۵ ۳ (2013) [2۵0 مک۵۳0 3۳۵ +3 .30 ,113 ب[۷۵ فمنطاط . 3/0016 عطا صز 60۵ (2003) +حفصمط 1 مفکاس۳ 1130 21۳065۰ ]٩ کعزکراه۳۵ ۳۵ ]۵ 6۳۵۲ (1990) [عهق 130 ماصقگ1 ۵ نصتاط تصه‌حطع 1 هدک [عنمسکط ۳065 (3987) 30۵۵ عع0ع6 ,1/00۳6 :163۵ 012 فنامک3/3 .رم1050نط2 71100 1عه8 (2017) کعصا110 ,ا۲ع م38 40 ۵۳۵۵ 370۷ 600000 ۵ 0۵0 اون 6 (2007) 202۵0 ,58۵55 6 0 6۵7۱۱۱۵۲۱1۵۲9 ۵ :1601 ۵16۵1 ۵۸1 (2013) 2200 ۷029 ,ددم 5۰ ن 20 ط6 1 بداووا الم 007 ۳۵۹۵ ۶۵ م۸ (2014) اه 320 ,طاکتام 50 0 5672 ص16 ۳۵150۵۰ 007 (ع 20900 (2013) هد 320 مطکتامنگ5 ۳۵0 ده[ م2221 روا و21 1/0۵ مگ (2010) تعومط مصه‌کتلننگ

یکی از مفاهیم مورد بحث در فرا اخلاق مفهوم خوبی است که در سیاق های اخلاقی بسیار به کار می رود و نقش مهمی در صدور داوری اخلاقی دارد از فیلسوفانی که به این مفهوم پرداخت و آن را غیرقابل تقلیل به دیگر مفاهیم اخلاقی می دانست، ویلیام دیوید راس است. با این حال پیشینیان وی از جمله کانت و مور هم در باب خوبی نظریه پردازی کرده اند که نظرات آن ها بر او تأثیر داشته است. نوشتار حاضر در صدد است تا دیدگاه فرا اخلاقی او را در پرتو دو نظریه مور و کانت به روش تطبیقی و تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای مورد مداقه قرار دهد که در چه مواردی راس از این دو فیلسوف تاثیر پذیرفته است و آیا می توان به رغم این تاثیرها نظر راس را دیدگاهی بدیع محسوب نمود. در نهایت تحقیق حاضر نتیجه گیری می نماید راس علیرغم تأثیری که از پیشینیان پذیرفته سعی کرده تا مشکلات آن ها را برطرف کند و با ترکیب نظرات کانت و مور و اضافه کردن عناصر دیگر به آن ها نظریه شخصیت خوب اخلاقی را ارائه نماید.

433903

برخی سازمان‌ها را بازیگران حقوقی مستقل قلمداد می‌کردند و عده‌ای آنها را صرفا آبزاری برای تحقق اهداف دولت‌های موژسسشان می‌پنداشتند. در پرتو این دو طرز تلقی, دو نگاه حقوقی متفاوت نسبت به قوانین, تولیدشده,در درو سازمان‌های بین‌المللی نیز شکل گرفت. براساس نگاه نخست قواعد سازمان همچون حقوق دولت‌ها جز حقوق داخلی سازمان محسوب شده و جدا از حقوق بین‌الملل تلقی می‌شد و براساس نگاه دوم قواعصد سازمان تنها بخشی از پيکره حقوق بین‌الملل تلقی می‌شد. هریک از.این دو دیدگاه تبعات کاملا جداگانه‌ای به‌ویژه از حیث توصیف اعمال سازمان‌های بین‌المللی» مسئولیت بین‌المللی سازمان‌ها توالی قواعد مربوط به سازمان‌ها و... خواهد داشت. در این مقاله" با اشاره به خلاها و" آیرادات وارد بر هر کدام از این دو نگاه» استدلال شده که اتخاذ یک رویکنزاد دوبعدی آداز:مورد ماهیت قواعد سازمان‌های بین‌المللی ضمن حفظ استقلال حقوقی سازمان‌ها به جلوگیری از چندپارچگی حقوق بین‌الملل حقوق بین‌الملل, حقوق داخلی, قواعد سازمان‌های بین‌المللی ماهیت تک‌بعدی» ماهیت دوبعدی. ۱ دانشیار گروه حقوق بین‌الملل و عمومی پردیس فارابی, دانشگاه تهران, تهران» ایران (نويسنده مسئول). ۲ دانشجوی دکتری حقوق بین‌الملل, پردیس فارابی» دانشگاه تهران» تهران» ایران. ۴ فصلنامه مطالعات حقوق عمومی, دوره ۰۵۰ شماره ۰۴ زمستان ۱۳۹۹ از ابتدای پیدایش سازمان‌های بین‌المللی همواره بحث‌هایی در مورد کارکرد این موجودیت‌های نوظهور مطرح بود. عده‌ای سازمان‌ها را دارای هویت و شخصیت حقوقی مستقل می‌دانستند. و برخی آنها را صرفا ابزارهایی برای تحقق اهداف دولت‌های موسسشان قلمداد می‌کردند :2015 ,8701۳2) (5 نتيجه طبیعی و منطقی این دو رویکرد متفاوت» طرح این بحث در میان حقوقدانان بود که آیا سازمان‌ها موجودیت‌هایی بسته دارای شخصیت حقوقی مستقل و در نتیجه برخوردار از حقوق داخلی مجزا هستند يا اینکه موجودیت‌هایی بازند که صرفا ابزار تحقق اهداف دولت‌ها هستند و بدون آنکه نظام حقوقی مستقلی داشته باشند» قواعد آنها صرفا بخشی از حقوق بین‌الملل تلقی می‌شود. ریشه این طبقه‌بندی به نوع نگاه متفاوت حقوقدانان به ماهیت اسناد مسس سازمان‌های بین‌المللی برمی‌گردد. نگاهی که اسناد مسس سازمان‌ها را به‌مثابه قانون اساسی سازمان می‌دید (قانوی‌انناس یگزانی قوامه تولینشده توسط سازمای ظ هماننت حقوق دولیتاها جقوق دای ,سازمان می‌دانست و نگاهی که اسناد موسس را قراردادی .مابین دولت‌های عضو سازمان می‌پنداشت (قراردادگرایی)» نظام حقوقی مستقلی برای سازمان قائل نبود و قواعد سازمان‌ها را بخشی از پیکره يکپارچهه حقوق بین‌الملل تلقی می‌کرد. گفته شده که شاید پرداختن به موضوع ماهیت داخلی یا بین‌المللی قواعد سازمان‌ها «هجیب و نامربوط» و خالی از فایده به‌نظر برسد (119 :2006 ,۸1۷2762)» اما همان گونه که کمیسیون حقوق بین‌الملل اظهار می‌دارد. موضوع ماهیت قواعد سازمان علاوه‌بر بحث‌های نظری, بر نحوه اجرای برخی اصول حقوق بین‌الملل در ارتباط با مسئولیت ناشی از نقض برخی تعهداتی که ريشه در قواغعد سازمان,دارند.» اصاثیره) عملی دارد ( 0۵ ۸۳169 1۲۵1۲ 7 هر گونه تلقی از ماهیت قواعد سازمان؛ بر مقررات مربوط به انتساب عمل, نقض تعهد بین‌المللی» تعهد به جبران خسارت و اقدامات متقابل غلیه یک سازمان تأثیر خواهد گذاشت. برای تشخیص اینکه یک عمل سازمان خارج از حدود اختیار آن است يا نه باید بدانیم که کدام‌یک از نظام‌های حقوقی (داخلی یا بین‌المللی) نظام مرجع تلقی می‌شوند. به‌علاوه تلقی حقوق داخلی از قواعد سازمان موجب ایجاد خطکشی پررنگی میان نظام‌های حقوقی مختلف می‌شود و به چندپارچگی حقوق بین‌الملل دامن می‌زند؛ چراکه در چنین فرضی به تعداد سازمان‌های بین‌المللی, نظام‌های حقوقی متعدد خواهیم داشت. گسترش چنین برداشتی ممکن است موجب آفزایش تعداد آرایی مانند ری دیوان دادگستریاروپایی در پرونده کادی شود. طی این رأّی الزام‌آور بودن و برتری قطعنامه‌های فصل هفتی شورای امنیت زیر سوال برده شده و اعلام شد که نظام قضایی جامعه اروپا در اجرای وظایفش باید از رعایت حقوق اساسی و بنیادینی که بخشی از نظم جامعه را تشکیل می‌دهد. اطمینان حاصل کند.! به‌علاوه» رشد چشمگیر مقررات حقوق بین‌الملل در دهه‌های اخیر 1 ا۸ ,تفه طهالاط۸ صنععق ۷٩ -2008 هام5 3 کم وعطصقطی فصعه) سم6 عط که ادعص و700 مدیون نقش قاعده‌ساز سازمان‌های بین المللی است که خلا وجود قوانین و مقررات در حقوق بین‌الملل را برطرف کرده‌اند. سازمان‌ها قواعدی ایجاد کرده‌اند که بدون آنها وجود چنین قواعدی تصورنشدنی بود. برداشت حقوق داخلی از سازمان‌ها به معنای کتمان نقش بی‌بدیل سازمان‌ها در شکل‌گیری مقررات عرفی و معاهده‌ای بین‌المللی است. از سوی دیگر حقوق بین‌الملل دانستن قواعد سازمان» ما را به این نتیجه‌گیری می‌رساند که سازمان‌هایی مانند ملل متحد و اتحاديه اروپا فاقد نظم حقوقی مستقل‌اند و نمی‌توان مصوبات و قطعنامه‌های مصوب آنها را حقوق مستقل سازمان دانست. اساسا ایجاد ,یک ساومان بین‌الدللی به سای ایجاد نظم حقوقی مسقل است و لمی‌توان سر وود چنین نظم حقوقی‌ای برای سازمان شد» زیرا بدون وجود چنین نظمی, نمی‌توان برای سازمان شخصیت حقوقی مستقلی متصور بود. به بیان دیگر اگر بپذیریم که سازمان‌های بین‌المللی از شخصیت حقوقی برخوردارند» باید این واقعیت را نیز پذیرفت که هر سازمان دارای یک نظام حقوقی مستقلی است که در چارچوب آق می‌تواند قاعده‌سازی کند. به‌طور مثال, اگر قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد را صرفا جزئی از حقوق بین‌الملل بدانیم» وجود مفهومی به نام نظام حقوقی ملل متحد زیر سوال خواهد رفت. دراواقع» این بدان‌معنا خواهد بود که سند سیم سازمان» یعنی منشور ملل متحد صلاحیت:ایجاد نظام حقوقی.مختص ملل متحد را ندارد. به همین دلیل بررسی هریک از نظریه‌های مربوط به ماهیت قواعد سازمان ضرورت پیدا می‌کند. در بخش نخست این مقاله به بررسی رویکردهای تکبعدی کلاسیک حقوقدانان در مورد ماهیت قواعد سازمان‌ها می‌پردازيم و ضمن بررسی ریشه‌های رویکردهای مذکور خلاها و ایرادات این رویکردها را برمی‌شماريم. در بخش بعد ضمن تشریح نگاه دوبعدی با استفاده از مفاهیمی مانند حجاب شفاف سازمانی و کارکردگرایی به رفع تضاد میان قراردادگرایی و قانون اساسی‌گرایی خواهیم پرداخت و نتایج حاصل از نگاه دوبعدی حقوق داخلی-حقوق بین‌الملل بودن قواعد سازمان را برمی‌شماریم. در همین بخش توضیح داده می‌شود که چرا توسل به رویکرد دوبعدی بر سایر نظریه‌ها مرجح است. همان گونه که در مقدمه ذکر شد. دو رویکرد تک‌بعدی درباره ماهیت قواعد سازمان به‌عنوان نظریه‌های کلاسیک وجود دارند. براساس رویکرد یک‌بعدی, قواعد سازمان یا بخشی از حقوق بین‌الملل به‌شمار می‌آید يا اینکه به‌منزله حقوق داخلی آنها شناخته می‌شود و جدای از حقوق بین‌الملل است. در ادامه به‌تفصیل هر دو این رویکردها بررسی و به دو رویکرد کلاسیک فرعی ع6) ۵۶ «وزوعنس 0 فصه صمنصتآ صوعم‌وس عطا که افصم6 ۷ صمفاقو ۳ 136۵0۵1 ۶ فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دوره ۰۵۰ شماره ۰۴ زمستان ۱۳۹۹ نوع رابطه میان سازمان‌های بین‌المللی و دولت‌های عضو از همان ابتدای پیدایش این موجودیت‌های حقوقی همواره از مشکلات لاینحل هندسه سازمانی و موجب اختلاف‌نظر بر سر ماهیت سازمان‌ها و قواعد آنها بوده است (308 :2009 ,1)1200075). هریک از حقوقدانان بسته به نوع رویکردی که به سند موسس سازمان‌ها داشتند. نگاه تک‌بعدی متفاوتی در خصوص قواعد سازمان اتخاذ می‌کردند. عده‌ای سازمان را فاقد شخصیت حقوقی عینی و سند موسس آن را صرفا قراردادی میان تابعان اصلی حقوق بین‌الملل تلقی می‌کردند و قواعد سازمان را تنها بخشی از حقوق بین‌الملل می‌دانستند. اما عده‌ای دیگر سند موسس را به‌منزله قانون اساسی سازمان می‌دانستند و با قائل بودن شخصیت حقوقی مستقل برای سازمان» قواعد آن را مجزا از کمیسیون حقوق بین‌الملل (از این به بعد کمیسیون) در ماده ۲(ب) طرح پیش‌نویس مسئولیت سازمان‌ها در تعریف قواعد سازمان مقرر می‌دارد: «قواعد سازمان به‌طور خاص» به معنای اسناد مومسن: تصمیمات: قنلساهها ٩ د9عمال‌پگامان‌های بین‌القللی الست که مطابق با همان اسناد موسس تصوکب نلده رای | روبنوتنبيشت‌شده آن سازمان است»+ ريشه این تعریف به کنوانسیون ۱۹۷۵ وین در مورد نمایندگی دولت‌ها در خصوص روابطشان با سازمان‌های بین‌المللی برمی‌گردد. در ماد ۳۴(۱) این کنوانسیون اولین تعریف از قواعد سازمان کمیسیون در تعریف کلی قواعد سازمان به چهار تئوری متفاوت در مورد ماهیت حقوقی آنها اشاره می‌کند و می‌نویسد: «بسیاری معتقدند قواعد سازمان‌های معاهدهمحور بخشی از حقوق بین‌الملل هستند. برخی نیز اظهار داشته‌اند که هرچند سازمان‌های بین‌المللی توسط معاهدات یا سایر اسناد تحت حاکمیت حقوق بین‌الملل ایجاد شده‌اند. اما حقوق داخلی سازمان, پس از ایجاده دیگر بخشی از حقوق بین‌الملل نیست: نظر وییی که دزی دید لرقدازی پیدا کرده‌ رای الینت که سازمان‌هایی کنه به درجه‌ای از یکپارچگی رسیده‌اند. از سایر سازمان‌ها متفاوت‌اند. همچنین به موجب دیدگاهی دیگر براساس منبع و موضوع قواعد سازمان» باید بین این قواعد تمایز قائثل شد» ,ات0۳6۵ 0۸70) (0۵7۵.5 :10 271 ,2011 اما کمیسیون به بهانه بحث‌برانگیز بودن موضوع قواعد سازمان «تلاش نکرده تا نظر قاطعی (در مورد ماهیت حقوقی قواعد سازمان) ارائه دهد» ( 271 ,2011 ,60۵ص 12۸0 7 :10) و همین مسئله سبب به‌کارگیری مبهم و دوپهلوی اصطلاح «قواعد سازمان» در مواد ۲ طبق این ماده «قواعد سازمان» به‌طور خاص به معنای اسناد موسس, تصمیمات و قطعنامه‌های مرتبط و رويه در تعدادی از مواد پیش‌نویس طرح مسئولیت سازمان‌ها از جمله قاعده کلی انتساب عمل (ماده ۶) و عدم تأثیرگذاری قواعد سازمان بر تبعات حقوقی عمل متخلفانه (ماده ۳۲) به تقلید از مواد طرح مسئولیت دولت‌ها اصطلاح «قواعد سازمان» دقیقا مشابه مفهوم «حقوق داخلی» دولت‌ها به کار رفته است. اما در عین حال به مواد دیگری در طرح پیش‌نویس برمی‌خوریم که برعکس مواد پیش گفته این گونه القا می‌کنند که قواعد سازمان دارای ماهیتی بین‌المللی‌اند. به‌طور مثال می‌توان به ماده ۱۰ در زمينه مصادیق نقض تعهد مواد ۲۲و۵۲ در مورد اقدامات متقابل و ماد ۳۲ در مورد جبران خسارت اشاره کرد. اگر رابطه میان سازمان و دولت‌های عضو را از نوع قرارداد بدانیم؛ باید نظام حقوقی ایجادشده را فاقد هویتی مستقل دانسته و قواعد سازمان‌ها را به‌مثابه بخشی از حقوق بین‌الملل قلقی, کنیم. اما اگر این روابط رآ از جسی قائوی اساسی قلقی کشیم بایه قاقل به وچود یک هویت مستقل برای نظم حقوقی سازمان باشیم و قواعد سازمان را به عنوان حقوق داخلی آن بسیاری از حقوقدانان معتقدند باید قواعد سازمان‌ها را بخشی از حقوق بین‌الملل دانست. این دسته از حقوقدانان سند تأسیسسازهانبرا بهمثابه قراردادی میانتابعان حقوق بین‌الملل تلقی می‌کنند و هویت مستقلی برای قواعد"شازمان قائل نیشتند. بزاساس رویکرد قراردادگرایانه. سازمان‌های بین‌المللی محصولکک فولن‌ها د رفظ لین هاگ او در ساختار آتها فولت‌ها حرف اول و آخر را می‌زنند. در نتیجه سند مکش سازمان چیزی بیش از یک معاهده میان دولت‌ها نیست. در این رویکرد سازمان‌ها صرفا بستزی برای مغاهده‌سازی دولت‌ها هستند و نه شخصیت حقوقی مستقل و متمایز از دولت‌های عضو. از این منظر سازمان همانند یک ساختار باز حقوقی عمل می‌کنسکصسین ها حقوی یرال رکایاه بر استامسباق #الی آن حاکم اسیتو قواعد تولیدشده در بستر آن نیز بخشی از حقوق بین‌الملل محسوب می‌شود ,8701۳۵05) (101 :2007 این تئوری به ویژه توسپط حقوق‌دانان ایتالیایی ,تژسعه یافته است. 0۸70) (۶۵0۵1۵.170 ,5 0272 :10 اه :2011 ,001۳۵۵۵5 کمیسیون در این‌باره می‌نویسد: «نمی‌توان تمایز بسیار زیادی میان حقوق داخلی یک سازمان بین‌المللی و حقوق بین‌الملل قائل شد. حداقل اینکه سند موسس سازمان بین‌المللی معاهده‌ای است که تحت حاکمیت حقوق بین‌الملل قرار دارد. حتی ممکن است بتوان برخی از اجزا دیگر حقوق داخلی سازمان را نیز به‌عنوان بخشی از حقوق بین‌الملل تلقی کرد»! (23 :(0012003,)77/77ط760۳ ۰1۳0 ۱. احتمالا منظور کمیسیون مصوباتی همچون قطعنامه‌های سازمان ملل متحد است که در عین حالی که بخشی ۸ فصلنامه مطالعات حقوق عمومی. دور ۵۰. شماره ۴ زمستان ۱۳۹۹ باید توجه داشت که ایجاد یک سازمان بین‌المللی به معنای ایجاد نظم حقوقی مستقل است(726 :2003 ,31016166۲ :8 56067۳6۲8) و نمی‌توان با بین‌المللی تلقی کردن قواعد آن؛ منکر وجود چنین نظم حقوقی‌ای برای سازمان شد» زیرا بدون وجود چنین نظمی,» نمی‌توان برای سازمان شخصیت حقوقی مستقلی متصور بود. به بیان دیگر اگر بپذیریم که سازمان‌های بین‌المللی از شخصیت حقوقی برخوردارند. باید این واقعیت را نیز پذیرفت که هر سازمان دارای نظام حقوقی مستقل است که در چارچوب آن قاعده‌سازی می‌کند. برخی حتی معتقدند نمی‌توان یک نظام داخلی قواعد سازمانی را بدون وجود نظام حقوقی مخصوص به خود تصور کرد و اگر سازمانی قادر به ایجاد یک نظام حقوقی نباشد. قواعد مصوب آن حقوق محسوب نمی‌شود. بنابراین وجود نظام حقوقی متمایز از حقوق بین‌الملل لازمه شخصیت به‌طور مثال, اگر قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد را صرفا جزیی از حقوق بین‌الملل بدانیم؛ وجود مفهومی به نام نظام حقوقی ملل متحد,زیر سوال خواهد رفت. در واقع این بدان‌معنا خواهد بود که سند تأسیس سازمان؛ یعتی منشور ملل متحد صلاحیت ایجاد نظام حقوقی مختص ملل متحد را ندارد. چنین برداشتی در تضاد با مفهوم «سیستم حقوقی نظام‌يافته ملل متحد» خواهد بود که دیوان بین‌المللی دادگستری در پرونده قاثیر احکام جبران خسارت صادره از سوی دادگاه اداری ملل متحد به آن:اشاره کرده است.:(55-56 :1954 .0ع8 16037) عده‌ای دیگر از حقوقدانان با این استدلال که سازمان‌های بین‌المللی نظم حقوقی مستقل و مخصوص به خود را دارند. قواعد آنها را حقوق داخلی سازمان تلقی می‌کنند. در این نوع نگاه سند تأسیس سازمان همانند قانون اساسی‌ای است که الگویی از یک نظم حقوقی مستقل را برای سازمان ایجاد می‌کند. به گفته آنها هرچند سازمان‌های بین‌المللی از طریق معاهدات یا سایر اسناد بین‌المللی تحت قلمرو حقوق بین‌الملل ایجاد شده‌انده اما حقوق داخلی سازمان, به محض به‌وجود آمدن» دیگر بخشی از حقوق بین‌الملل نیست و حقوق داخلی سازمان تلقی می‌شود. از حقوقدانانی که این نظر را دنبال می‌کنند. می‌توان به فوکسانانو ا کاهیر "+ باربریس " ,006/1۵7 0۸770) (1000:016.170 ,5 0272 :10 271 :2011و کریستین آلبورن اشاره کرد (31 :2011 ,ط07ط۸1). کنوانسیون‌های وین در خصوص حقوق معاهدات, نمایندگی دولت‌ها در روابطشان با سازمان‌های بین‌المللی و حقوق معاهدات میان دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی و بین از قواعد سازمان به‌شمار می‌روند. قسمت مهمی از حقوق بین‌الملل نیز محسوب می‌شوند. سازمان‌های بین‌المللی نیز اصطلاح «قواعد سازمان» را به‌نحوی به‌کار برده تا اصطلاح «حقوق داخلی سازمان» را که به‌صورت کلاسیک در نوشته‌های حقوقدانان به‌کار رفشه است» پررنگ سازد و تأکید کند که سازمان‌های بین‌المللی هر کدام نظم حقوقی مستقل و مخصوص به خود را دارند (5 :2011 ,۸1010008). برای مشال, ماده ۶ کنوانسیون ۱۹۸۶ حقوق معاهدات میان دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی و بین سازمان‌های بین‌المللی ضمن پذیرش این موضوع که سازمان‌های بین‌المللی مستقل از دولت‌های عضو صلاحیت انعقاد معاهدات را دارند به موضوع «قواعد سازمان» اشاره می‌کند. از این منظر سند تأسیس سازمان همانند قانون اساسی‌ای است که نظم حقوقی سققلی, زا برای سازمای ایجاه:می‌کند وعملگره ازکای مسخظف سازسای و اختیاراتی که آنها دارا هستند نیز از همین قانون اساسی و نظم حقوقی ایجادشده توسط آن نشأت می‌گیرد. اما باید توجه داشت چنانچه قواعد سازمان را دارای ویژگی حقوق داخلی تلقی کنیم و فاقد خصيصه بین‌المللی بدانیم» موجب خطکشی پررنگی میان قواعد آن دسته از سازمان‌های مختلف بین‌المللی خواهد شد که امروزه در کنار یکدیگر پیکره واحد حقوق بین‌الملل را تشکیل داده‌اند. برای مثال در بحث ماهیت قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد که در زمينه مبارزه با تروریّسم به تصویب رسیده‌اند. اگر قائلآبه این باشیم که ماهیت قطعنامه‌های شورای امنیت به نظام هتجارهای برخاسته از منشور ملل متحد برمی گردد. قطعنامه‌ها ممکن است صرفاجزیی از حقوق:داخلی تلقیی ششوند و بثه:خط کشی و مرزبندی پررنگی بین نظام‌های حقوقی مختلف بينجامند:. گسترش چنین برد‌اشتی ممکن است موجب افزایش تعداد آرایی مانند ری دیوان دادگستری اروپایی در پرونده کادی شود. صدور چنین آرایی که به‌منزله برتری دادن قوانین اتحاديه اروپا بر مقررات سازمان ملل متحد است. می‌تواند موجب آزهم گسیختگی نظم حقوقی بین‌المللی شود (142 :2009 ,17110010). دیوان دادگستری اروپایی در این ری الزام‌آور بودن و برتری قطعنامه‌های فصل هفتی شورای امنیت را زیر سوّال برد و به‌صراحت اعلام کرد که نظام قضایی جامعه اروپا در اجرای وظایفش باید از رعایت حقوق اساسی و بنیادینی که بخشی از نظم جامعه را تشکیل می‌دهد. اظمینان حاصل کند. حقوق داخلی دانستن قواعد سازمان و در نتیجه صدور ری در مورد قطعنامه‌های شورای امنیت از سوی دادگاه‌های سازمان‌های دیگر نظیر اتحاديه اروپا می‌تواند به رویه تبدیل شود و طرح دعاوی بیشتر در این زمینه را تشویق کند و تمرد از قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد را افزایش دهد. این سازوکار می‌تواند موجب عدم مرکزیت حقوق بین‌الملل شود و با ایجاد چندپارچگی در نهادهای بین‌المللی ناکارامسدی شورای امنیت در موارد حفظ صلح و امنیت بین‌المللی را در پی داشته باشد (بهفر: ۱۳۹۶: ۱۰۸۲). بروز چنین شرایطی, حاصلی جز سردرگمی دولت‌هایی که همزمان عضو دو سازمان بین‌المللی‌اند. نخواهد داشت و دولت‌ها را بر سر دوراهی تبعیت يا تخطی از مقررات یکی از سازمان‌ها قرار می‌دهد. ۰ فصلنامه مطالعات حقوق عمومی. دور ۵۰ شماره ۴ زمستان ۱۳۹۹ به‌علاو» رشد چشمگیر حجم مقررات بین‌المللی در سايه نقش قاعده‌سازی سازمان‌های بین‌المللی محقق شده و سازمان‌ها توانسته‌اند شکاف‌های موجود در حقوق بین‌الملل را کاهش دهند. سازمان‌ها قواعدی ایجاد کرده‌اند که بدون آنها وجود چنین قواعدی قابل تصور نبود(601 :2006 ,۸1۷2762) به بیان دیگر برخی از قواعد بین‌المللی «به شکل منحصربه‌فشردی فرزند سازمان‌ها هستند» ( ,716000 656-41 :1969) امروزه تقریبا تردیدی وجود ندارد که مقررات منشور ملل متحد یا قواعد سازمان تجارت جهانی بخشی از پیکره حقوق بین‌الملل را تشکیل می‌دهند (27 :2003 ,8201/6100) به‌طور مثال سازمان تجارت جهانی همچون تمام سازمان‌های بین‌المللی‌ای که دارای حقوق مخصوص به خود هستند یکی از شعبات ويره حقوق بین‌الملل به‌شمار می‌رود. این سازمان همانند دیگر شعب مشابه حقوق بین‌الملل, قواعدی را ایجاد می‌کند که از حقوق بین‌الملل عام منشعب می‌شود و ضمن پالایش قواعد و اصول حقوق بین‌الملل» آنها را همسان می‌سازد(228 ,1994 ,06۲زنن)1). در ميانه این دو طیف متضاد (قراردادگرایی و قانون‌|اساسی‌گرایی) دو دیدگاه دیگر نیز وجود دارد که می‌توان آنها را تئوری‌های دوزیست نامید (92 :(2017)1 ,ل6290277). براساس تشوری دوزیست نخست. تنها سازمان‌های بین‌المللی‌ای ماند اتحاديه آروپا که به درجه بالایی از یکپارچگی رسیده‌اند. وضیتی ویژه دارند و نباید قواعد آنها را بخشی از حقوق بین‌الملل محسوب کرد (5 0273 :2009(:79) ۸/64/10 ,006 737]). دیوان دادگستری اروپایی در پرونده .8.31.8 ۷۰ 00812 این دیدگاه را این‌گونه توضیح می‌دهد: «برخلاف معاهدات عادی, معاهده جامعه اقتصادی اروپایی نظام حقوقی مخصوص به خود.را ایجاد کرده که این معاهده با اجرایی شدنش, به بخشی از نظام‌های حقوقی دولت‌های عضو تبدیل شده و دادگاه‌های کشورهای عضو ملزم به اجرای آن هستند. با ایجاد جامعه‌ای که از بازه زمانی نامحدودی برخوردار است و دارای نهادها. شخصیت و صلاحیت حقوقی و صلاحیت نمایندگی در صحنه بین‌المللی و به‌ویژه اختیارات واقعی مخصوص به خود است که از محدود شدن حاکمیت اعضا یا انتقال اختیارات دولت‌ها به جامعهناشی شده است. دولت‌های عضو حقوق حاکمیتی خود را در زمینه‌های مشخصی محدود ساخته و پیکزه حقوقی‌ای ایجاد کرده‌اند که هم اتباع آنها و هم خود دولت‌ها را متعهد می‌سازد» ,5 0272 :10 ا7ه :2011 ,واوتقادع ص60 0۸0 .۰ (1001۵16.171 از جمله حقوقدانان قائل به این نظریه می‌توان جورجیو گایا۲ گزارشگر ویر 3 065 انا معصناعع 28430 عطا ۵۶ ۳۵۳۵ افصهنگ ,2005 6ممطنق ۷ 1۳6 اما اعتقاد به وضعیت ویژه برخی از سازمان‌های بین‌المللی که بسیار یکپارچه‌اند. زمینه را برای چندپارگی حقوق بین‌الملل و تقویت رژیم‌های خوداتکا فراهم می‌سازد. کمیسیون در طرح مواد پیش‌نویس مسئولیت سازمان‌ها ترجیح داده تا هیچ ماد مستقلی برای سازمان‌هایی مانند افحاديه آروپا درتظر نگیرد قا شافبه مستفنا ساختن این توع ضازنان‌ها از اضصول کلی خاکم بر براساس تئوری دوزیست دوم که برخی از اعضای کمیسیون نیز به آن معتقدند. قواعد سازمان به فراخور منبع و موضوعی که دارند از هم تمایز می‌یابند. به عقيیده این دسته از حقوقدانان تمام ساژمان‌های بین‌المللی,دازای یک سلسله قواعن دانخلی‌انه که یر روایط میان آرکان مختلف, مقانات و دولت‌های عضو خاگم است.ه اما در غیق خال سازمان‌ها در رواب خود با قولت‌ها وفگکی سازمای‌های بین‌الطللی تجیظ حاکس یت حقوق پین‌لمنل قرار فارند (21-24 :2008 ,567678160) در رد این تئوری باید گفت که هرگونه تمایزی میان سازمان‌های بین‌المللی صرفا ذأزای جنبه توصیفی آست:و تفاو ماهوی بین قواعد: یک سازمان با قواعن بین‌المللی و قواعد سازمانی دیگر ایجاد نمی‌کند. به‌رغم.ویژگی‌های متفاوتی که ممکن است یک سازمان با سایر سازمان‌ها داد ی نبا مود اد الیگ نما اي خقوقی.سازمان: ضاخب شخصیت حقوقی مستقل می‌شود و صلاحیت قاعده‌سازی پیدا می‌کند. حال چه قواعد تولیدشده را حقوق داخلی سازمان بدانیم و چه بخشی از حقوق بین‌الملل, نمی‌توان تفاوتی بین در توری تفکیک میان ماهیت قواعذ یک آسازمان بر من منبع و موضوع قواعد. این تمایز معمولا بین قواعد داخلی و خارجی سازمان درنظر گرفته می‌شود. اما نکته قابل انتقاد به این ریگرد آن است که نمی‌توان معیار واحدی"تزای, نشخیّط#این تمایز پیدا کرد و هر سازمان تقریبا به میل خود تصمیم می‌گیرد که کجا قواعد داخلی خاتمه یابد و کجا قواعد بین‌المللی آغاز شود. به‌طور مثال مواد ۲۱و۲۲ اساسنامه سازمان بهداشت جهانی از منابع مهم حقوقی در مواجهه با بحران‌های بهداشتی بین‌المللی است که از قدرت الزام‌آور کم‌سابقه‌ای برخوردار است (385 :2005 ,۳1۵16۲). مجمع سازمان بهداشت جهانی این مقررات را با اکثریت ساده به تصویب می‌رساند و آنها بعد از اطلاع‌رسانیمناسب و با پیش‌بینی امکان خروج طی دوره زمانی کوتاه برای تمام اعضا الزام‌آور می‌شوند (93 :(2017)1 ,6830271) . براساس اساسنامه سازمان؛ اختلافات مربوط به مقررات دارای ماهیت داخلی به سازوکار حل‌وفصل اختلاف پیش‌بینی‌شده در ماد ۵۶ مقررات بهداشت بین‌المللی ارجاع می‌شوند و اختلافات مربوط به مقرراتی که ماهیت بین‌المللی دارند به قواعد کلی مسئولیت سازمان‌ها ارجاع می‌گردند (95 :(2017)1 ,6290277 اما مشخص نیست که آستانه خروج از دایره فعالیت‌های داخلی و اداری سازمان بهداشت جهانی کجاست؟ بدان‌معنا که مقررات سازمان بهداشت جهانی بسته به نوع برداشت دبيرخانه سازمان یا کشورهای عضو می‌تواند به‌عنوان مقررات خارجی يا داخلی تلقی شود. در توضیح نبود مرز ۲ فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دوره ۰۵۰ شماره ۰۴ زمستان ۱۳۹۹ مشخصی بین قواعد داخلی و خارجی سازمان همچنین گفته شده که سازمان‌ها از استقلال عمل چشمگیری در ایجاد قواعد مربوط به موضوعات داخلی از جمله رویه‌های داخلی و روابط سازمان با کارکنانش برخوردارند. برای مثال قطعنامه‌های ارکان ملل متحد در زمينه مسائل رویه‌ای برای اعضا حقوق داخلی ایجاد می‌کند. اما همین موضوعات مربوط به اختیارات داخلی, مانند موضوع بودجه رابطه ظریفی با موضوعات خارجی دارد (665 :2003 ,870۲/16). پس از بیان ایرادها و انتقادهای وارد بر رویکردهای کلاسیک تک‌بعدی, در این بخش به بررسی رویکرد نوین به قواعد حقوق سازمان‌ها تحت عنوان نگاه دوبعدی می‌پردازيم که می‌تواند پاسخگوی انتقادهای وارد بر رویکردهای تک‌بعدی باشد. همچنین ضمن آشاره به نظريه حجاب شفاف سازمانی تلاش خواهد شد تا تضاد میان دو رویکرد قراردادگرایانه و قانون|اساسی گرایانه رفع شود. راه‌حل رها شدن از انتقادهای وارد بر رویکرد‌های تک‌بعدی, ذرنظز: گرفتن ماهیت دوگانه (داخلی- بین‌المللی) برای قواعد سازفمان اشست. شه‌دلیل تفعاد اموخود شین نگاه قراردادگرایی و قانون|ساسی‌گرایی» برخی حقوقدانان در پی برقراری مصالحه میان این دو وجه متضاد از حقوق سازمان‌های بین‌المللی توده‌اند. کی‌هاید فالابد نگ مود این گلاش‌ها مفهوم خجاب سازمانی باشد" (442 :2014 ,11۸۶070۵). حجاب سازمانی از ویزگی‌های عمومی سازمان‌های بین‌دولتی در حقوق بین‌المللی است. که از دو ویژگی متضاد سازمان‌ها ناشی می‌شود: اینکه سازمان‌ها نه مانند دولت‌ها به روی حقوق بین‌الملل کاملا بسته‌اند و نه همانند اشکال غیرسازمانی همکاری‌های بین‌دولتی» به روی قواعد حقوق بین‌الملل کاملا بازند. تعریف سازمان‌ها به‌عنوان موجودیت‌هایی نیمه‌باز و نیمه‌بسته موید ماهیت دوگانه قواعد آنهاست(11 :2007 ,801۵0) ۰ در حقیقت سازمان بین‌المللی همچون پوسته‌ای شفاف کشورها و سازمان‌های عضو را در برمی‌گیرد و در عین حالی که آنها را به یک شخصیت حقوقی واحد و متمایز تبدیل می‌سازد. اما اعضای تشکیل دهنده و ساختار سازمان از پشت این حجاب شفاف مشخص و متمایزند و به‌دلیل قرار گرفتن در درون این حجاب سازمانی شخصیت حقوقی خود را از دست نمی‌دهند. برخلاف ججاب حاکمیتی ذولت‌ها/: ججاب,سازمانی بفسبي اينکه قه بر مبقای یک سرزمین بلکه بر مبنای کارکردهای مشخص تعریف و ایجاد شده» چندان نفوذنایپذیر نیست و برخلاف ماهیت حقوقی قواعد سازمان‌های بین‌المللی: داخلی يا بین‌المللی ‏ ۱۶۳۳ دولت‌ها که کاملا به روی حقوق بین‌الملل بسته‌اند. درجه‌ای از نفوذ دو نظام (حقوق داخلی سازمان و حقوق بین‌الملل) در یکدیگر وجود دارد که اجازه نمی‌دهد قواعد سازمان دارای ماهیت حقوقی مطلقا داخلی باشد. اما در عین حال از آنجا که شخصیت حقوقی مستقل سازمان‌های بین‌الملتی فر حقوق بیق‌الملل مور پذیرش قرار گرفته و سازمان‌ها نیز ذآرای عنصری از تمرکزگرایی هستند. چارچوب سازمانی ایجادشده را باید متمایز از حقوق بین‌الملل شناسایی کرد. نتیجه‌ای که از وجود این شخصیت حقوقی مستقل سازمان‌ها گرفته می‌شود. این است که سازمان دارای نظم حقوقی سازمانی مستقل و مجزا از حقوق بین‌الملل است و این نظم نکته جالب توجه این است که حتی حقوقدانان معتقد به ماهیت تک‌بعدی قواعد سازمان‌های بین‌المللی نیز حداقل بر ماهیت دوگانه‌بخشی از قواعد یعنی اسناد موسس سازمان صحه گذاشته و نوشته‌اند: «هرچند اسناد مسس در لحظه ایجاد یک سازمان بین‌المللی به‌عنوان قراردادهای میان دولت‌ها غمل ی کنند: اما در طول حیای‌سازان پهنرله قانیی! اساسی‌ای هستنه که نظم حقوقی داخلی سازمان تابع آنهاست» (6 :2011 ,۸171007). این دسته از حقوقدانان بر ماهیت دوگانه اسناد موسس تأکید می‌کنند. اما این نوا کل اقوامی(سازمان‌الممی"نمچ‌هد. برای مشال کریستین آلبورن پس از بیان نظر خود در خصوض استاد موسس, با دسته‌بتدی قواعد سازمان به دو گروه اصلی و ثانویه! بین ماهیت قواعد اصلی (اسناد موسس) و قواعدثانویه (سایر مصوبات و قطعنامه‌ها) تمایز قائل می‌شود و معتقد است که قواعد دسته دوم دیگر ماهیت دوبعدی ندارند و از آنجا که قواعد ثانویه فاقد ویژگی معاهده هستند و عنصر رضایت تمامی اعضا را با خود به‌همراه ندارند» تنها ماهیت داخلی دارند (16 :2011 ,ط۸100۲). انتقادی که بر این استدلال وارد است اینکه نقش قواعد داخلی بسیاری از سازمان‌ها در ایجاد حقوق بین‌الملل, چه در شکل‌گیری عرف و چه ایجاد قواعد نوشته را به‌کلی نادیده می‌گیرد. دولت‌های عضو ملل متحد از طریق مشارکت در فرایند تصویب یک قطعنامه در مجمع عمومی می‌توانند ایجادکننده عرف حقوقی بین‌المللی باشند. دیوان بین‌المللی دادگستری در پرونده مشروعیت استفاده یا تهدید به استفاده از تسلیحات هسته‌ای در جست‌وجوی قاعده عرفی ممنوع‌کننده توسل به تسلیحات هسته‌ای اظهار می‌دارد: « قطعنامه‌های مجمع عمومی, هرچند لازم‌الاجرا نیستند» گاهی می‌توانند ارزش هنجاری داشته باشند. این قطعنامه‌ها در برخی شرایط شواهد مهمی:برای اثبات وجود یک قاعده یا پیدایش یک اعتقاد حقوقی ۲ به‌دست می‌دهند» (70 ۳۵۵ ,254-255 :1996 .860 167). از نگاه دیوان» نقش قطعنامه‌های سازمان ملل متحد در واقع مشارکت در ایجاد حقوق بین‌الملل عرفی است و محدود به بیان مجدد يا تفسیر (تکرار یا توضیح) منشور يا صرفا شاهدی دال بر محتوای حقوق بین‌الملل ۴ فصلنامه مطالعات حقوق عمومی, دوره ۰۵۰ شماره ۰۴ زمستان ۱۳۹۹ عرفی نیست (897 :2006 ,00068 برخی نویسندگان نیز مشارکت دولت‌ها در قطعنامه‌های سازمان ملل متحد را رويه دولت‌ها برای ایجاد عرف تلقی می‌کنند.! ضمن اینکه نباید این نکته را از نظر دور داشت که هم اسناد مسس سازمان‌ها و هم قواعدی که در درون سازمان‌ها تولید می‌شوند» مبتنی بر رضایت دولت‌ها هستند. اختیارات سازمان‌های بین‌المللی نسبت به وضع قواعد ناشی از اختیارات متعددی است که به‌صراحت يا به‌طور ضمنی به هر کدام از ارکان پیش‌بینی‌شده هر آستاه مواسی آمطا شخه است اسلوی و فرتاننزه ۶۱۳۹۶ 0۳۹-۴۱ بذان‌ستا که تلاش‌های آرکان فرعی سازمان برای تولید قواعد جدید دارای بنیان معاهده‌ای است. زیرا چنین اختیاری به‌صراحت در اسناد موسس به آنها واگذار شده است (120 :2006 ,۸1۷2762). برای مثال ماد ۲۵ منشور ملل متحد بیان می‌دارد: «اعضای ملل متحد موافقت می‌کنند که تصمیمات شورای امنیت را بر طبقی این منشور قبول و اجرا کنند». همچنین در بند ۳ ماده ۱۷ اساسنامه سازمان بین‌المللی کار تصریح شده است که: «کليه موضوعات با اکثریت نسبی آرای نمایندگان حاضر در کنفرانس تصویب خواهد شد». این موارد به‌خوبی نشان می‌دهد که مبنای تصمیمات و قواعد ثانويه سازمان‌ها نیز همچون اسناد موسس, رضایت اعلام‌شده از سوی اعضای سازمان است. از این نظر که این تصمیمات تفاوتی با سند موسس سازمان ندارند. ازاین‌رو مبنای تمایز میان ماهیت قواعد اصلی و قواعد ثانويه سازمان و قائل شدن ماهیتی دوبعدی برای دسته نخست و ماهیت تکبشدی برای دسته دوم موجه و مستدل به‌نظر نمی‌رسد. آنزیلوتی هم به‌درستی به ماهیت واحد اسناد مژسس و قواعد ثانويه سازمان‌ها اشاره کرده و بیان می‌کن لته وس یماگ امفه نلل از هضان ماهیت ۲ رفع تضاد قرارداد گرایی و قانون‌اساسی گرایی از منظر کار کردگرایی برخی حقوقدانان بین‌المللی در تلاش برای رفع تناقضات موجود میان نگاه قراردادگرایانه و قانون‌|اساسی گرایانه و در نتیجه قائل شدن ماهیتی دوگانه برای قواعد سازمان تلاش کرده‌اند برداشتی دیالکتیک از مفهوم کارکردگرایی ارائه دهند (428-453 :2014 ,۸۶0۳6۳۵ 1). بی‌تردید کارکردگرایی نقشی محوری در حقوق سازمان‌های بین‌المللی ایفا می‌کند. کار کردگرایی ؟ تئوری‌ای در مورد رابطه میان سازمان‌ها و دولت‌های عضو است و به بیان این -359 21 ,۵/27 با 1011 7 10000 27 فخعس۸ اه دعاهاگ وعاندتا ۶۰ همود 30 ,ر1987) ,اعقط 310 ماکس‌اعل۸ 1 ۲86 312۵ عطا هه ها ماه جمصهما ,ر0984-87) هلان مطاو‌م هط :360 20000510۵۷ عفق۲ 02ع 20 ۳۵۵ ,(1998) بلا ,36 ,1160061800 :24 اه ب[1 باه بل 211 7٩ تاموظ «0ع[ 4 بااو‌ داز :ش1300 و۵ 1۸۵۲۵0۵ 1۵ 0۳6۵ 0۲ عکتا-و20 706 ب(0ع) علاط ۷۸۷۰ هل وهآ هام13 0 هعه 3 ها ۵۳۵ فص کاعناعطظ عصنحصعی مکانطاهتت ع ۵0ص ,(1995) مصعطم‌عاگ معن ید10 :9394 3 ,16 ۵/۰ بل 7011 ]۵ 300 607 ۸۵1100 هآ هام06 صمهماکی او و156 عطا اندیشه می‌پردازد که سازمان‌های بین‌المللی برای ایفای کارکردهای از پیش تعیین‌شده و تأمین اسباب و لوازم ایفای این کار کردها ایجاد شده‌اند. بدان‌معنا که سازمان‌های بین‌المللی از تمام اختیاراتی که به آنها اجازه می‌دهد کارکردهای تعیین‌شده را به انجام برسانند برخوردارند (645-675 :(2015)1 ,۲9ه11۵00) ايده کار کردگرایی در حقوق سازمان‌های بین‌المللی در درون خود به‌صورت توأمان گفتمان‌های قانون‌اساسی گرایی و قراردادگرایی را جای داده است. زیر چه زمانی که دنبال تداوم وجود مستقل یک سازمان (و توسعه اختیارات آن) هستیم و چه وقتی سازمان را تحت حاکمیت خواست دولت‌های عضو و نظم حقوقی بین‌المللی قرار می‌دهیم» به‌صورت نظام‌مند در حال اتکا به استدلال‌های کارکردگرایانه هستیم. با این نگاه می‌توان یکی از بنیادی‌ترین متون موجود در حوزه کارکردگرایی یعنی نظريه مشورتی سال ۹ دیوان بین‌المللی دادگستری در مورد جبران خسارات وارده به کارکنان ملل متحد را به گونه‌ای تفسیر کرد که دربرگیرنده هر دو بعد متضاد حقوق سازمان‌های بین‌المللی (قراردادگرایی و قانون‌|اساسی گرایی) باشد :2011 ,۵1105 :369 :1995-1996 ,ط۵ط۲ع360). (314-315 دیوان در این ری با رویکردی کارکردگراياته به شخصیت حقوقی سازمان ملل متحد می‌نگرد و اظهار می‌دارد: «از نظر دینوان؛ هدف (از اسین) سازمان این بوده که کار کرد‌ها و حقوقی را که تنها بدوا هو 0 ۹ ۸ قتورفی برجسته بین‌السللی قابل توضیح است. اعمال کسیوه۷ اور ودار باشد و هو یمان در خال اقمال و برخورداری از این حقوق و کارکردها نیز است... سازمان ملل متحد در حال حاضر نوع متعالی‌ای از سازمان‌های بین‌المللی است و اگر از شخصیت حقوقی برخوردار نباشد» نمی‌تواند آهداف مدنظر موسسانش را محقق سازد. باید اذعان کرد که اعضای سازمان با واگذاری برخی کا رکردها به آن» که دربردارنده برخی وظایف و مسئولیت‌ها نیز است. اختیار لازم به‌منظور اجرای موّثر آن کارکردها را نیز به سازمان بخشیده‌اند» (178 :1949 .360 [07آ). دیوان در تلاش برای اثبات شخصیت حقوقی سازمان ملل متحد» رویکردهای عینی و ذهنی در مورد شخصیت حقوقی سازمان را با یکدیگر ترکیب کرده است. دیوان ابتدا به برخی از معیارهای ضروری و عینی برای ایجاد شخصیت حقوقی سازمان ملل متحد از جمله ارکان مختلف و اهداف سازمان آشاره می‌کند. و سپس قضد ضمتی:موسسان,.در اعطای برخی حقوق و امتیازات به سازمان را نیز مورد اشعار قرار می‌دهد. در حقیقت دیوان می‌کوشد تا میان رویکردی که شخصیت حقوقی سازمان را ناشی از کلیت حقوق بین‌الملل می‌داند (رویکرد عینی) و رویکردی که شخصیت سازمان را حاصل اراد جمعی دولت‌های مژسس می‌داند (رویکرد ذهنی)» آشتی و سازش برقرار کند (44 :2006 ,1۷]316). این نگاه کار کردگرایانه از منظر بحث حاضر می‌تواند مقوم دو مفهوم قراردادگرایی و قانون‌|اساسی گرایی باشد. در واقع کارکردگرایی گاهی به‌صورت دیالکتیکی عمل می‌کند که از طریق آن تنش‌ها و ۶ فصلنامه مطالعات حقوق عمومی. دور ۵۰. شماره ۴ زمستان ۱۳۹۹ تضادهایبی این دو رویکرد مخالف به حداقل می‌رسد. این فهم دیالکتیکی از کارکردگرایی به‌ویژه در تفسیر معروفی که میشل ویرالی! از کارکردگرایی ارائه داده, تجلی یافته است. از نظر ویرالی کارکرد ایده و سنگ بنای اصلی حقوق سازمان‌های بین‌المللی است که به آن اجازه می‌دهد به‌عنوان یک پیکره حقوقی منسجم و واحد رشد و نمو یابد 377-300 :1974 ,ولله7ذ1) (445 :2014 ,10۸۶06۲۵2 1 00160 فه. با برداشتی این‌چنینی از ايده کارکرد تضاد میان قراردادگرایی و قانون‌|اساسی‌گرایی رنگ می‌بازد و حقوق سازمان‌های بین‌المللی وضعیتی نامتعین و در رفت‌وآمد میان «استقلال» و «وابستگی به نظام حقوقی دولت‌ها» می‌یابند. چراکه هر دو این ویژگی‌ها پیش‌شرط اجرای کارکردهای واگذارشده به سازمان‌ها به‌شمار می‌روند. کارکردهای سازمان‌ها هم‌پایه و بنیان ساختار مستقل و قانون اساسی‌وار سازمان و در عین حال شالوده وابستگی سازمان به نظم حقوقی بین‌المللی و محدودیت‌های قراردادی آن است. کارکردها از نظر ویرالی تا جایی از اهمیت برخوردارند و نقش محوری ایفا می‌کنند که می‌توانند تنش‌ها و تضادهای موجود میان ماهیت‌های قراردادگرایانه و قانون‌|اساسی‌گرايانه سازمان‌ها را اصلی ترین نتيجه رویکرد دوبعدی این است که به‌جای نظام‌هتایی تکه‌تکه و جزیره‌ای, نظام حقوقی بین‌المللی یکپارچه و یکد ,لا هی نسم هارماگاهای بین‌المللی مختلف با وجود دار بودن نظم حقوقی داخلی.مستقل, بخشی از نظام حقوق بین‌الملل کلی نیز محسوب می‌شوند. نگاه «یکپارچه» به حقوق بین‌الملل» مانع از ایجاد سیستم‌های زیرمجموعه‌ای (سازمان‌هایی) می‌شود که کاملا منفک 9و مستقل/[لاقواغد حقوق بین‌آلملل قمل:م ی کننشند و کشورها می‌توانند به بهانه عضویت در آنها از سایر تعهدات بین‌المللی خود شانه خالی کنند. از این نظر چنین نگاهی مقوم اصل وفای به عهد میان دولت‌ها نیز است. در این مفهوم باید سازمان بین‌المللی را نه یک «سیستم» مستقل».بلکه «زیرسیستمی» زیرمجموعه حقوق بین‌الملل دانست. در تعریف سیستم و زیرسیستم گفته شده است: «سیستم مجموعه‌ای منظم از قواعد رفتاری» قواعد رویه‌ای و مقررات پایه‌ای اسشت که یک حوزه بسته حقوقی را در یک زمينه خاص از روابط واقعی تشکیل داأدهااست. زیرسیستم» دقیقا همانند یک سیستم است اما در روابط با سایر زیرسیستم‌ها به اندازه سیستم حالت بسته ندارد» (38 :2003 ,ط[ع82). وجود سیستم‌هایی در زيرمجموعه یک سیستم کل به معنای فرض یک نظام حقوقی سلسله‌مراتبی در جامعه بین‌المللی است. بدین‌معنا که حقوق داخلی سازمان در عین اینکه به‌صورت نسبی از حقوق بین‌الملل مجزاست. اما از نظر سلسله‌مراتبی بخشی از پیکره حقوقی گسترده‌تر و عام‌تر یعنی حقوق بین‌الملل عمومی قرار می‌گیرد و از آن ناشی می‌شود. در حقیقت سازمان‌های بین‌المللی نظام‌های حقوقی‌ای هستند که به‌عنوان زیرسیستم» زيرمجموعه مجموعه‌ای کلی‌تر یعنی حقوق بین‌الملل قرار می‌گیرند (13 :2002 ,1612006۲5). این نگاه یکپارچه و منسجم اصل مندرج در ماد ۱۰۳ منشور ملل متحد را به ذهن متبادر می‌سازد که در پی ایجاد یک نظام حقوقی سلسله‌مراتبی فراتر از منشور ملل متحد است. نظامی که در عین احترام به حقوق داخلی بودن قواعد سازمان آن را بخشی از یک پیکره حقوقی گسترده‌تر و عام‌تر به نام حقوق بین‌الملل نیز می‌داند. ماده ۰۱۰۳ با متعهد ساختن اعضای ملل متحد به اولویت دادن به تعهدات خود به موجب منشور در صورت بروز تعارض میان این تعهدات با سایر تعهدات بین‌المللی قراردادی, به منشور ملل متحد اجازه می‌دهد که از محدوده حقوق داخلی سازمان فراتر برود. دیوان بین‌المللی دادگستری در پرونده لاکربی با توجه به ماده ۳ تأیید می‌کند که قطعنامه‌های الزام‌آور شورای امنیت نیز همچون مواد منشور ملل متحد بر تمام موافقت‌نامه‌های بین‌المللی دیگر برتری دارد (339 :2003 :10ع82۷). ضمن اینکه دیوان در رای دیگر خود نیز بر ماهیت حقوقی بین‌المللی تعهدات بارشده توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد تأکید کرده انت*3یوان دز نظريه مشورتی کوروو"اظهار می‌دارد: «قطعنامه ۴ (۱۹۹۹) به‌صراحت از سوی شوّرای امنیت براساس فصلّآهفت منشور به تصویب رسیده و آزاین‌رو به‌وضوح تعهدات حقوقی بین‌المللی‌ای را (بر دولت‌های عضو):بار می‌کند» .0ع8 1607]). (439 :2010 جورجیو گایا گزارشگل ویژه کمیییون نیزا تأکید ار اینکه دیوان بین‌المللی دادگستری تعهدات به موجب یک قطعنامه را بر تعهدات به موجب یک معاهده برتری داده» نتیجه گرفته است که برخی «قواعد سازمان بخشی از حقوق بین‌الملل هستند حداقل تا جایی که به سازمان ملل متحد مربوط می‌شود» (0272.20 ,10-11 :2005 ,۸/077.4/533 306 07ت1) در همین چارچوب ماده ۶۷ طرح پیش‌نویس مسئولیت سازمان‌ها اشعار می‌دارد که مواد طرح مسئولیت سازمان‌ها خدشه‌ای به منشور مللی متحد وارد نمی‌کند. این ماده نیز با تلقی سلسله‌مراتبی از نظام حقوق بین‌الملل سازگاری دارد. کمینتیون درتفسیر ذیل این ماده تصریح می‌کند که «حتی اگر برتری تعهدات ناشی از منشور در مورد سازمان‌های بین‌المللی مبنایی متفاوت از برتری تعهدات منشور در برابر توافقات بین دولت‌ها داشته باشد. باز هم می‌توان به این نتیجه گیری رسید که منشور بر سازمان‌بخشی نیز برتری دارد. برای مثال, زمانی که شورای امنیت به‌منظور برقراری تحریم تسلیحاتی از همه اعضا می‌خواهد که از یک تعهد معاهده‌ای مبنی بر مرضه شسلیحاه اسشگاق وروت تمایوی بین حولف‌هاو سارمان‌های بیی‌اسللی قاقل تسی‌شوعهه (0۵7۵.2 :67 ان م2011 ,ص0۹ 0۸310). کمیسیون از جمله به نگاه بی فاسبندر در کتاباسشو رطلل معحد پسوا یاون سای حاطا پیر‌اتمنی,اشاره م ی که که سعنفه الست: «سازمان‌های بین‌دولتی به‌طور کلی باید از قطعنامه‌های منشور پیروی کنند» ,۳890606۲). ۸ فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دور ۵۰. شماره ۴. زمستان ۱۳۹۹ (609 :1998 اشاره به دیدگاهی که فائل به برتری منشور در نظام تعهدات بین‌المللی است. در تفسیر ماده ۶۷ احتمالا ناشی از نگاه یکپارچه و سلسله‌مراتبی کمیسیون به نظام حقوق بین‌الملل است که بی‌شک بهتر از نظام چندپارچه و جزیره‌ای می‌تواند به انسجام و استحکام حقوق بین‌الملل کمک کند. «در حقیقت. ماده ۶۷ را می‌توان به‌عنوان برقرارکننده سلسله‌مراتبی مبتنی بر ماده ۱۰۳ منشور میان ملل متحد و دیگر رژیم‌های معاهده‌ای از جمله رژیم‌هایی که موجب مزیت اصلی تلقی سلسله‌مراتبی, علاوه‌بر جلوگیری از چندپارچگی نظام حقوقی بین‌الملل این است که دولت‌های عضو ملل متحد که عضو سازمان‌های بین‌المللی دیگر نیز هستند. در دوراهی اجتناب‌ناپذیر تخلف از منشور یا تخطی از حقوق داخلی سایر سازمان بین‌المللی گرفتار نمی‌شوند.» زیرا موظف‌اند منشور را در درجه نخست اهمیت قرار دهند. البته در کنار این نظام سلسلهمراتبی: سمل با رامحل‌هایی مائنن قاغده نهاسن: قلعده مر سازیی ساصنات سختلن و درنظر گرفتن جایگاه بالاتر برای قواعد آمره و مفهوم قواعد ارگااومنس نیز در جلوگیری از تکه‌تکه شدن حقوق بین الملل موّثر خواهد بود (249 *248 :۸/077.4/1..682 ,306 37ت1). چنانچه هر سازمان را یک موجودیت وابسته و منشعب از نظام,واحد حقوق بین‌الملل بدانیم که در آن قطعنامه‌های سازمان ملل بر سایز تعهدات ناشی از عضویت کشورها در سازمان دیگر برتری دارد» در آن صورت کشورهای عضو به‌دلیل اجرای تعهدات خود در قبال یک سازمان؛ به نقض تعهدات سازمان دیگر متهم نخواهند شد (9 :2016 ,ل290277). نحوه تنظیم ماده ۶۴(قواعد خاط) رح بسترلال مسئولیت نازمان‌ها نشان می‌دهد که کمیسیون نیز قائل به نگاه سلسله‌مراتبی اشت. در ماده ۶۴ آمده است: «این مواد در جایی و تا حدی که شرایط وقوع عمل متخلفانه بین‌المللی با محتوای اجرای مسئولیت بین‌المللی یک سازمان بین‌المللی یا یک دولت در ارتباط با رفتار یک سازمان بین‌المللی» تحت شمول قواعد خاص حقوق بین‌الملل است. اجرا نمی‌شود. چنین قواعد خاص حقوق بین‌الملل ممکن است در میان قواعد قابل اجرای سازمان در روابط میان سازمان بین‌المللی و اعضایش گنجانده شده باشد». کمیسیون در این ماده قواعد سازمان را بخشی از قواعد خاص حقوق بین‌الملل تلقی می‌کند. بدان‌سنا که از نظر حقوق بینالملام,قواعد مرها م بخش/ از خفوق بین‌الملل است و نه پیکنره‌ای منفک از حقوق بین‌الملل. طبیعتا اگر قواعد سازمان متعلق به نظام حقوقی متفاوت بود نمی‌توانست نسبت به حقوق بین‌الملل قاعده خاص محسوب شود. به همین دلیل آلبورن معتقد است که ماده ۶۴ طرح پیش‌نویس مسئولیت سازمان‌ها باید اصلاح شود(2011:31 ,۸3100۲۳). در مواردی» دیوان بین‌المللی دادگستری نیز بر ماهیت دوگانه داخلی و بین‌المللی قواعد سازمان تأکید کرده است. دیوان در نظريه مشورتی کوزوو اعلام می‌دارد: «چارچوب قانون اساسی (کوزوو) نیروی الزام‌آور خود را از ماهیت الزام‌آور قطعنامه ۱۳۴۴ (۱۹۹۹) و در نتیجه از حقوق بین‌الملل می‌گیرد. بنابراین در این مفهوم» چارچوب قانون اساسی (کوزوو) ماهیت حقوقی بین‌المللی دارد. در عین حال دیوان ملاحظه می‌کند که کارکردهای چارچوب قانونی اساسی به‌عنوان بخشی از یک نظم حقوقی ویژه که براساس قطعنامه ۱۳۲۴۴ (۱۹۹۹) ایجاد شده و تنها در مورد کوزوو قابل اعمال است و هدف از آن نظم بخشیدن در طی مرحله موقتی ایجادشده توسط قطعنامه ۱۳۴۴ است که شامل مسائلی می‌شود که به‌طور معمول موضوع حقوق داخلی‌اند و نه حقوق بین‌الملل» (88-89 :2010 ,760.403 [0آ]). بنابراین ملاحظه می‌شود که تلقی رویکردی دوبعدی از قواعد سازمان می‌تواند در حفظ و برقراری صلح در سالیان اخیر نظام بین‌الملل شاهد فاصله گرفتن کشورها از رویکردها و اندیشه‌های همگرایانه. جمعی و جهان‌شمول و میل بیشتر به سمت اندیشه‌های واگرایانه منطقه‌گرایی و حتی یکجانبه گرایی بوده است. شاید بتوان روی کار آمدن فردی همچون دونالد ترامپ در ایالات متحده و اقدام این کشور برای خروج از رژیم‌ها و سازمان‌های معاهده‌محور را نمود عینی این موج جدید واگرایی دانست. بی‌شک در فضای فعلی ازهم گسشتگی سازمان‌ها و رژیم‌های بین‌المللی, اتخاذ رویکردی که به تضعیف هرچه بیشتر نظام حقوقی بین‌المللی و کمرنگ‌تر شدن شخصیت حقوقی سازمان‌های بین‌المللی منتج شود»به هیچ عنوان به صلاح جامعه بین‌المللی نیست. در وضعیت حاضر وظيفه حقوقدانان بین‌المللی ارائه تفسیری از مقررات حاکم بر روابط سازمانی میان کشورهاست که به‌جای دامن زدن به وّاگرایی تحمیل‌شده» به.همگرایی بیشتر و ترمیم گسست به‌وجودآمده در فضای نظام بین‌الملل یاری رساند. ازاین‌رو با توجه به استدلال‌های مطرح‌شده در این مقاله به‌نظر می‌رسد که در بستر حقوق سازمان‌های بین‌المللی هیچ‌یک از رویکردهای تک‌بعدی مورد آشاره قادر به پاسخگویی به ابهامات و تضادهای مطرح‌شده در حوزه حقوق سازمان‌های بین‌المللی نخواهد.بود و نمی‌تواند به همگرایی بیشتر نظام بین‌المللی کمک کند. بنابراین برای برطرف کردن تالی فاسد نگاه حقوق داخلی و غیرواقع‌بینانه بودن نگاه حقوق بین‌المللی بهتر است به‌جای نگاه تک‌بعدی, ماهیتی دوبعدی برای قواعد سازمان قائثل شویم و قواعد سازمان‌ها را هم حقوق داخلی سازمان و هم بخشی از حقوق بین‌الملل بدانیم. چنین گفتمانی مانع از ایجاد زیرسیستم‌هایی منزوی و منفک از نظام کلی حقوق بین‌الملل می‌شود تا کشورها نتوانند به بهانه عضویت در این رژیم‌ها از ایفای تعهدات بین‌المللی خود شانه خالی کنند و از این منظر تقویت هرچه بیشتر اصل وفای به عهد میان دولت‌ها را در پی خواهد داشت. به‌علاوه» نگاه یکپارچه به حقوق بین‌الملل, مقوم نظام سلسله‌مراتبی قواعد بین‌المللی خواهد بود که مقررات ناشی از منشور در صدر آن قرار می‌گیرد و دولت‌های عضو دو سازمان بین‌المللی متفاوت را از دوراهی تبعیت از قواعد یک سازمان و تخطی از قواعد سازمان دیگر نجات می‌دهد. ۰ فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دوره ۰۵۰ شماره ۰۴ زمستان ۱۳۹۹ ۱. اسلون» جیمز؛ هرناندز گلیدر (۱۳۹۶)» دیوان بینالمللی دادگستری و توسعه حقفوق سازمانی سازمان ملل متحد. ترجمه مهدی حدادی, سیامک کریمی» تهران: خرسندی. ۲ بهفر ملیحه (۱۳۹۶)» «مشروعیت آرزیابی دولت‌ها در اجرای قطعنامه‌های تحریمی شورای امنیت با تاکن بر عملکرد اتحاديه اروپا» فصلنامه مطالعات حقوقی عمومی» دوره ۰۴۷ ش ۰۴ 40 ,5 ۲ع/1.0۷-۵ 05 0۲90201005 7110۵۵۳۵۱ ,(2006) 7086 ,۸1۷3۳62 .3 ]160611 رکزنه3 ,1110۵۲۳1۵0۵0 2۳01 06 00۲۶ ,(1929) منطو مخااملنمص۸ 4.۰ ]111۵۳۳۵۵۲۵ ۳08116 1 ]۵ 1000۵ 7۳6 ,ر2007) عصخعطام6 مصصفصلاقطظ .5 000 ,8طنط5ناط20 113۳ ,7۳60۸65 ]۵ 10 3۵ 0۵ 0۲905005 ,1۵۲۳۵۵۳۵ و12 [۵ 1350005 هدمناه 13۳6۳ جز ۸0۳5 3100-51316 ,(2011) ف#حقطنط ,فصنلاه) .6 3/6 نارگ لمععآ مدمناقهدع اه عطا صز کاصه‌منناجه۳ (.0ع) صفل. ماصمصومع۸ ۵ ب10 ۸ ,عع عنام ,هآ 1016۳200 حذ ما۸ عاهاگ-ص10< 00 26۳06065 ۷ ,7۹۵۵۳۵۱ ]71۱۵۲۵۵۵۳۵ ۵ 71۳00600 م۸ (2009) صقل ,06۲5 هلگ .7 ععل 006غطا ها قصعل 100000 عل صمنامد ها لاله 34 .8 00۵۵ ها :عم فعاحقطا۲ ۵ فکمه کععصماغ/3 هنز ,اد6[ 110۳۵0۵ ۳ :۵۷ ]1۵۲۳۵۸۵۵ 116ط۳ 1 20۲۳۳۵ 1٩ 0080 ,(2003) 70051 22068 .9 (اژد 7036 028۳086 ,۲۵۳ ,106۲۵0۵ ۳٩ فعاسا 0۳۵۲ ۵ کعاواع2 0۶ ۷۷7۵ ۶ 112006۳5 ز ,ناهد نصهع0۳ آهدونام صاصا ۵۶ ما12 مص 161 ,(2010) ول 2610۵ 10۰ :7 50000۵1 ]1 [2ط00 1316۳۵ ,(2003) کلعزا< ,معملواملاط + رصع ,کتعصوعطاک 12 1316210021 طقصماعتکلمه عکق6 هنع2110۳2 156 ,(1998) ,17 ,36 ,31/60061505 .14 ,۵۰ 110۲3۵011۵1 10 3۵۳66 ]0 770-796 7۳06 ,(60) معلاظ ۷۷.8 10 و1۵۷ ,(66 200) کطمنم‌کنص2ع0۳ 1316۵00 ۵۶ ها 6ط1 ,(2006) آعهزا< بعانط ۷ .15 7 ع6 ۲ 700ه 2005 2نصدع 0۳ هناهد عاصز و کعلیم ۵ط ۲" ,(20131) مصقناععطا) ,۸100۳9 16۰ ,8 ۷7۵1۰ ,16۷16۷ 1.0 0۳90111201015 ,7110۳۵0۳۵ بانا زد نعد ۳۵0 هد ناهد ماصز ۵ 7 7010 ,۸۳6۳۵ ۵۶ کعاهاک #عنندتا ۶۰ هنهد 20" ,ر1987) باعقط310 ماف ۸6 .17 :0۳620205 1016۳۵10521 که کلنامک ۵طظ 1 ,(1995-1996) م3020 ,3606۳۳۵2 .18 4 70۳۵1 هنصاع ۳ ,آمادم5 6206 اج ععمطاطاونا عطا هه م3۳۹0 آجوع.] 01 1۲۵۲۵۵۲۵۱ ۵۵ 510068 1/06۲" ,(2015) ,فص تعطاه0) مصصقفصاقظ .19 [۵ 1316۳۵00 و ازع ۵1 7100 ۳۵ ۵۲ 85ع00]ع 0 نوا نطاع مره عل هه رها ل۵ط200 1216۳۳ وتقفصماکست" ,(0984-87) موحقالن فطع .20 1-3 .00 م11 ۷۵1 بر ۵7 و0 007 ۸004 ۰ عقق0 هاهدتق 271 8 200 801615 عصن 660 رکانط 132 310۳9206" ,(1995) ماگ ,ق3002 ب21 7 ,13 1316205۵1 هماع کم توعط1 عطا هه هنعه 31 :1۵۳ عطا وصه کدمنام2نصع0۳ مد امصعاصا ۵۶ ها ۵ط ,(2014) مصقعل 12۸0۳60 .22 .428-53 .00 ,11 ۷۵1۰٩ ,6۷16 ۵ 90712005 0۲ ,1۵۲۳۵۵۵ ,م360۵ که 6 ۶ 05۶8005 که «ماحقط) کصمناق< #عانصتا ۵ط۰1 ,(1998) بملحهظ ,۳389060060 .23 ۰ ,36 ۷۵۰ و10۷ ,7۳۵۳5۵0۲۵ ]٩ ,70۳۵ منطسام , جخصححصم 136۳20 1دداملای ۵ کط0صع00۷ قانصدگ ۰1۵۳۵02 ۳۳۵۵" ,(2005) ,108000 ,3016۲ .24 ]70۳۵ 03۵۶۵ ,ف نداعم 102 هد و1362 30 معط نوسه‌هک 1۲۸۵1 [۵ 1016۳200 ۵۶ کامع 60 6090698 وصه نصفا۵ ۸1-0" ,(2016) ,2۵ص۳6م1 مفحهطاقه6 .25 1316۳۵00۵1 ۵۶ وم0ا8 ۲۳6 ۵۶ امعم (0۵ 1۳56 *,(2017) ,10۳622۵ منصه‌طاعه6 .26 87-4 .00 ,(14)1 ۷۵1۰ ,و1616 قآ کدمناهعنصدع 0۳ آمدمناه 136 ,عصمناهمنصدع0۳ ع06 1 ۵۶ بوازازطاندط00ع3 1۳0۳200521 ۵ط۲ ,(2017) ,«2۵ط10۳6 محطقه .27 7 ,30008 7ص2ع0۳ همدص ۵۶ علاط عطا که مسقا< نموم عطا وصه صمنصتا ۰ ,10000 ۵4 17006۳7 بان ماممطل5 12۳ وش 6ط 1 ,ده ۷۵۳۵۵۵ 71/0۳۵۸ 71 ,12 ۵۶ 6[ 6ط وصه دنه منصع0۳ آفدمناه دمص" ,(1969) ,کننامآ ,ص176 .28 ,عفق0 ن0ه16 عط1 ناعناگطم) صذ هآ ۲70 ۵صه 12۷ ۳7" ,(2009) ,6۳اع8 ,10010ن77 .29 141-8 ,(13)1 ۷۹۵1۵6 ,10 200085 0عن [ 00 0 01066 [۵ط1316200 ۵۶ ۳۵1۵ م5 ج عه 6۸1 ۶و #ها ۵ط1 ,(1994) ,66اع بتعی‌زنگ صقل .30 13102005۵ ۵۶ صعاکیرک معصنقاد 1-60 1م5 ۵۳ اص6 3۵6060 ۳6۳ ,1800۳206 و1۵ 227-۰ .00 ,25 ۷۵1۰٩ و1۵0 ,76۲۵0۲۵ ]0 1000 2761671005 ,1۵۷7 ۲ فصلنامه مطالعات حقوق عمومی. دور ۵۰ شماره ۴ زمستان ۱۳۹۹ [۵ 1310۳200 یز حصکنل2ط۳00 کم 6ع00ع ۳۵۳ ۵ط ,(2015) مصقل ب,6۲5ططهلگ ب31 ۶ 1۳۵۹۲۵۳۳۵0۵ ۵ط1 :3۳۵۳۵۷۵۳۵ 831 ۵ط] ,(2015) مصقل ,113006۲9 .32 ۹۷۵۰ 1.۵۷۷ ,11۵۳۳۵0۳۵ ]۹ ,70۳۵ ۳۳۵۳6۵ ,12 کط ناه 2نص2ع 0۳ 13۳0۳205 تانسه50 1707 عطا و کدمنانامعمه که کاعننط نموم ۲۵۵ ,(2006) ,340 ,00۵۳۵ .33 7۵ و877 ,107 6ط ۶و عع طلست عط جز واطهععک۸ ندعصع6 فص تفص 136۳80۷6۳۵۸۵1 ۵۶ بوانامد0 20 هدند 136 ع0ع0زط 0۵" ,(1963) مصصنط ملعاکعرع5 .34 و ۳۴ل6ط 1 صمم 120606۵0 بوللمعط کعخنفدمم) معط 106 تعصمتاه‌عنصهع0۳ 1306060666 ۵۶ 1603۳2005 [ومملندتآ ۵۶ مها دمص ان ععصعلجم۸ .35 6 300۳۶ #عکندتا عطا وم عوهه دمخمکص6 0 00 که علجد م۸ که معط .36 360.۰ 67 ,فط200ع ۸۷7 1637ع37 0۶ 15۳62۲ ۵۶ ععتآ عطا ۵۶ لمع .37 ]3/056۵ 1971 عطا ۵۶ دممعنام‌صش۸ فصد دمص که ددع0 .38 75 .۷ 2سنطمصد7 طوح۸ صم‌رطنا) عنطمملم] اد خصعلخد] نعوم۸ عطا هم عدنعض۸ 7 ,قطماق7< فعاندتآ عطا که منک عطا صز مععاکنک. کعسزست 5۵۶ ناه همع .39 جادکق۷ -2008 6۳ط016ع5 3 که وعطصقط) 0ص) سمع عطا که اصعصع0ت7 40۰ 6 ع6ط ۲ ۵۶ 0060 ۷ ۳0۵۵۵0 آهد 60ص امعاد‌حوط ۸ نوک حاحان۵ ۸ 3 ,205 72نص2ع 0۳ لهد م16 ۶و بونانطنعدو0 ۳ عطا ۵۳ کعلعناحه 2۳1۲ ب[4 (7۳۵ ۳۵۲۸) ۷۵/۰17 مط0زد565 طلاگن- ۶ 300۳۱ ,ر2003) 7607000 16 6 ۲737۲ ,و۵0 284370 عط ۵۶ ۳۵۳۵ ومفصصگ ,(2005) 6اممط ۷ 116 .43 ۷۲ 5ط1300ع3 جزعطا جز دعاقاک ۶و دمناهادع۳6مع عطا ۳۵ ص606 هصطعز 3 - 0۰ 1206 707 ,(1975) ,تعاعق هط دنت ٩ که کدمنادمنصع 0۳ 1310۳20521

از ابتدای پیدایش سازمان های بین المللی همواره دو نوع کارکرد برای سازمان ها درنظر گرفته می شد. برخی سازمان ها را بازیگران حقوقی مستقل قلمداد می کردند و عده ای آنها را صرفاً ابزاری برای تحقق اهداف دولت های مؤسسشان می پنداشتند. در پرتو این دو طرز تلقی، دو نگاه حقوقی متفاوت نسبت به قوانین تولیدشده در درون سازمان های بین المللی نیز شکل گرفت. براساس نگاه نخست قواعد سازمان همچون حقوق دولت ها، جزء حقوق داخلی سازمان محسوب شده و جدا از حقوق بین الملل تلقی می شد و براساس نگاه دوم قواعد سازمان تنها بخشی از پیکره حقوق بین الملل تلقی می شد. هریک از این دو دیدگاه تبعات کاملاً جداگانه ای به ویژه از حیث توصیف اعمال سازمان های بین المللی، مسئولیت بین المللی سازمان ها، توالی قواعد مربوط به سازمان ها و... خواهد داشت. در این مقاله با اشاره به خلأها و ایرادات وارد بر هر کدام از این دو نگاه، استدلال شده که اتخاذ یک رویکرد دوبعدی در مورد ماهیت قواعد سازمان های بین المللی ضمن حفظ استقلال حقوقی سازمان ها، به جلوگیری از چندپارچگی حقوق بین الملل کمک خواهد کرد.

517107

بحئت هذه الراسه عن ال بالاا المنظفيه التي جلیتها السيروره التاربخيه فی الاقرار بوجود الشّعر المصنوع وجودته وکذلک العلاقه بین قضیّه المضمون الشعري و الشرض الشّعري والظبع والتکلف. حاولت هذه الدّراسه آن تستعید القرامه في آرا کل من التقّاد. الجاحظ وابن قتيبه وابن رشیق في قضیّه الظبع والتکف وفقا لمنهج الوصفي- التحليلي وارتکازا علی المّابع القدي. من التّتانج الهامه الني توضل الیها هذا المقال یمکن الشاره |لی أن لدور الفتره التاریخيّه والقکار الشانده في المجتمع وکذلک نطوّر مجتمع الّاقد ثرا هام لا یمکن تجاهله في تحدید مفهومي المطبوع والمتکلّف بحیث پشاهد نان بالارا المنطقيّه التي جلیتها تقافه النشّاد الواسعه والذي دی الی الاقرار بوجود الشّعر المصنوع وجودته ون قضیّه المضمون الشّعري او الضرض الشعري من القضایا الهامه التي الکلمات الرئيسه: النّقد القدیم» المطبوع والمتکلّف, الجاحظ ابن قتيبه, ابن رشیق. * طالب دکتوراه فی اللغه العربيه وآدایها بجامعه الشّهید بهشتی (الکاتب المسوول) ۰ 0770ع.8(7211 2۳02012000 ام .ناه ** آستاذ فی قسم اللغه العربيه وآدابها بجامعه الشّهید بهشتی .3-85001109 قراه فی قضيّه الب والتکلّف فی النّقد العربی القدیم ... نائه الطبع والتکلف من الموضوعات الهامّه التي تناوشتها العرب وتمخص فیها الّقد الاذبي القدیم» وظهرت في هذا الموضوع آرا ووجهات نظر متوافقه ومتضادّه من قبل النقاد القدامی وکان هذا الموضوع مثار جدل لفتره من الرّمن بحیث ولّد البحث والتفتیش عن قضیّه المطبوع والمصنوع مفردات ومصطلحات لم یأل لها العرب [هتماما کثیرا من قبل» وقضيه المطبوع والمتکلّف کذلک تعد من هذه الموضوعات وتجدر ال#اشاره بأن هذا المقال لیس في صدد وضع الحاجز بین المتکلّف والمصنوع وتقدیم تعریف خاص لکل من المصطلحین, او آن یفصل بینهما بتدقیق وجهد. فالحدیث عن المتکلف یتبعه الحدیث عن المصنوع والصّنعه ونظرا لتداخل المفهومین في الاب العربي القدیم قد آشار التحلیل التقدي للغرب القدامی لی الارا المختلفه في قضیّه المطبوع والمتکلّف والمصنوع في آبواب جمعت بین المصطلحات کان لسيروره الرّمن الاثر الهام في تحکک التعاریف التي ظهرت في هذا المجال ووصولها لی تعاریف أجمع واکثر شمولا, ولخروج الشّعر من الباديه العرييه واختلاط لثّقافه العربيّه مع القفافات الذّخر الفضل البق في ذلک والحقيقه آن الصراع بین القدیم والجدید من الموضوعات الهامّه التي یجب آن ینتبه الیها في دراسه قضیّه المطبوع والمتکلف حیث ولد الضراع بین القندیم والجذید الکثیر من القضایا والموضوعات, منها الثنائیّات التي أصبحت منعطفا هاما في تطوّر الوجهات النقدیه فکان لکل اتجاه ناصروه ود هذا الاختلاف [لی بلوره آرا النّقاد والابا بشکل واضح ویمکن القول بأن تطوّر القد الاذبي وکثره الحدیث في قضیّه الظبع والتکلف قد یحاول هذا البحث آن پمعن النظر في آرا کل من القاد. الجاحظ (۱۵۹-۲۵۵) وابن قتيبه (۲۱۳-۲۷۶) وابن رشیق (۴۵۶-۳۹۰) حول قضيه المطبوع والمتکلّف قراه فی قضیّه الصبع والتکّف فی النّقد العربی القدیم ... ویکمن سبب اختیار هوّلا النقّاد في ن ابن قتيبه ظهر بفاصله غیر بعيده عن الجاحظ لا ن ابن رشیق ظهر مثه سنه بعد ابن قتيبه وتعمّدنا في اختیار ابن رشیق کي نری مدی تأثیر الفاصله الزمنيه علی القضيّه المعنيّه والسبب الذّخر هو أنّ النقاد الثلائه هم من الوائل الذین تناولوا هذه القضيّه وشرحوها ودرسوها في آثارهم. هذا المقال في صدد دراسه دور الفتره التاريخيه والافکار السّائده في المجتمع وکذلک تطوّر المجتمع في تحدید مفهومي المطبوع والمتکلف وحتّی المصنوع عند النقّاد. البحث عن تأثیر الرا المنطقيّه التي جلیتها تلاقح الحضارات فی ال#قرار بوجود الشّعر المصنوع وجودته وکذلک العلاقه بین قضيّه المضمون الشّعري او الشرض الشعري والظبع والتکّف هو الموضوع الهام الذي یفتتش عنه هذا المقال التقدي فیقوم الباحثان بنقل آرا کل من التقاد (المذکورین) ویبندآن بتحلیلیتا والبحث عن مواطن التّشابه والاختلاف بینها کي بصلا الی الرويه العامه لکل من النقاد في قضيّه الطبع والتکف ۱ کیف أثر تطوّر الثّقافه والسیروره التارخيه علی تغییر مفهوم کل من الظبع ۲ ما هي العلاقه بین الغرض والمضمون الشّعري مع ثنائيه الظبع والتکلف؟ قضيّه المبع والتکلف من موّضوعات النقد العربي القدیم. من الضّعب آن نضع حاجرا بین مفهومي المتکلّف والمصنوع والکثیر من الدراسات التي تذکر المصنوع مح المطبوع هي قريبه من موضوع البحث. یجب أن نبحث عن بوادر الحدیث عن الظبح والصّنعه في آرا الاأصمعي وعلما نبغوا بعده في السشاحه الثقدیه منهم الجاحظ وابن قتيبه وابن رشیق, لکن بالنّسبه لی ادبا المهد الحدیث والذین حاولوا استعاده قراه قراه فی قضيّه الب والتکلّف فی النّقد العربی القدیم ... هذه القضيّه والتطزق الیها بشکل علمي یمکن آن بشار |لی الکاتب محمّد الهياوي فکتابه الذي یحمل عنوان «البع والصنعه في الشعر» يحکي عن الطظبع وممیّزات الطبع وکذلگ عن الصنعه وممیّزاتها والجمود والتجدید وتأثیر فطره العرب في الشّعر. يمتلک هذا الکتاب أسلوبا سلسا في تحلیل الرا والشعار واغلب ما شاهد في هذه الدّراسه آرا الکاتب واستنباطاته السخصيّه حول الموضوع. مب هذا الکتاب من الباحئین الاّخر الذین کتبوا في قضيّه الطبع والضنعه تجدر ال#اشاره ای الباحث مصطفی درواش في کتابه «خطاب الظبع والصّنعه, رويه نقديه في المنهج والوصول». پسلّط هذا الکتاب الضو علی مصطلحي الصبع والضنعه في الدراسات القديمه وفي الدراسات النقدیّه الحديثه ویّبحث الکاتب عن تعریف جامع للمصطلحات في کل من الاتجاهات النفسیّه والاجتماغيه والبنیویه والاسلوییّه للنّد. ومن النتانج الهامه التي توصّل (لیها هذا الکتاب» هي أن الزّي الرومانتيکي بری آن الظبع منجز لا یتناهی لنّه ستمد طاقته من قوی غیر متناهيه بینما الصنعه لیست ألما و ی و بکا, وتقدیس الغيبي فرّض علی هذه القراه الکفايه بالطبع وتعداد فضائله وأن الطبع ظاهره جماعيّه محسوسه ولیس هبه من قوی خارقه, ظبع هذا الکتاب عام ۲۰۰۵ من بوعامر بوعلام من الباحنین الّخر الذین طالعوا حول قضیّه المطبوع الذي قنّمه بوعلام في هذا المجال, طبع هذا المقال عام ۲۰۱۴ في مجلّه الواحات للبحوث والدّراسات؛ المجلّد۷. العدد ۰۲ صفحات ۰۴۷-۵۹ ببحث هذا المقال عن الصبع والصتّعه عند الاصمعي والجاحظ ودور الخلفیّات الحضاريه والتاريخيه لتحدید مفهومي السبع والضنعه والعلاقه بین الصّنعه والتکلّف. ومن النتائج التي توضلت الیها هذه الذّراسه هي آن مرجعيّه الجدل القائم في الصنعه لیست لا من |نتاج الثر الفني قراه فی قضیّه الصبع والتکّف فی النّقد العربی القدیم ... 0 نفسه وما ینمی به من تمظهرات فنيّه بارزه ومّا المفهوم المعقد للطبع وکيفيه تجلیّاته في النّص الادبي فمسأله تتعّق بالمباحث النّظريه الکبری والقضایا الفلسفيّه المجزده. اسماعیل حسین فتافیت کذلک من الباحثین الذین درسوا قضيّه المبع والتکلف, فقدّم في مقالنه «قضبّه الظبع والتکلف في التراث النقدي» تماریف التقاد العرب من السبع والتکلّف وجّل الصّنعه ظاهره خری بین التکلّف والسبع ومن النتانج التي توصل الیها هذا المقال هي آن النقاد قد خلطوا بین بعض المفاهیم من حیث الّلاله, فحد الطبع عند بعضهم قد يحتوي علی شي من الصّنعه وقد یخلط بعضهم بین الصّنعه والتکلّف ویراهما شینا واحدا صبع هذا المقال عام ۲۰۱۵ في مجلّه کليه ومن الباحثین الذین قدّموا دراسه وافيه في قضيّه المطبوع والمصنوع یمکن آن نشیر کذلک الی هیرش محمّد امین وسعدون حمید صالح فمقاله «قراه آخری امعياري الظبع والصنعه في القرن القالث الهتجري» لهنین الباحلین هي رد علی الاخطا التي وقع فیها نقاد العصر الحدیث في تمییزهم بین مصطلحات الطبع والارتجال والضنعه والتکلّف ومن أهم النتانج التي توصضل الیها هذا المقال هي أن الصّنعه لیست مناقضه للمبع لان آله الصّنعه هي الدّربه والقراه والژوايه وتنقیف ذات الشاعر ولنقان الفن الشعري من حیث الشّکل والمضمون. ضّبع هذا المقال عام ۲۰۱۹ رنا في الفقرات السّابقه الی هم الدراسات والابحاث التي قدّمت في مجال قضيّه المطبوع والمتکلّف وکما ذکرنا في المقدّمه لم پنحصر الحدیث عن المطبوع والمتکلّف في موضوع واحد کتعریف المصطلحات مثلا و ترجیح کل من جوانب هذه الشّنائد و تحلیل آرا القدامی بل تعدّی الحدیث الی موضوعات فرعيه خر منها ممیّزات الظبع والصّنعه ودراسه الصبع والصّنعه في المدارس النقدیّه المختلفه؛ أمّا هذا المقال الذي نحن في صدده فهو محاوله لدراسه المضمون والغرض الشّعري وأثره قراه فی قضيّه الب والتکلّف فی النّقد العربی القدیم ... السيروره الرّمنيه في تغییر وتوسیع مفهومي المطبوع والمتکلف عند کل من القاد الجاحظ اين قتيبه وابن رشیق وهم اساطین للنّقد العربي القدیم والنقاد الوائل الذین ظهرت للمطبوع والمتکلّف والمصنوع تعاریف کثيره وکثره التّعاریف وتطوّرها واختلاف النقّاد حولها آصبحت جدليّه ضافت المزید من ال#بهامات حول هذه القضيّه و«ان کثیرا من نقاد العرب قدیما وحدینا لم یفهموا مفهوم الظبع والضنعه ولم یمیزوا جیّدا بینهما فعدّوا الصّنعه مخالفا للصبع ووضعوا الصّنعه مرادفا للتکلّف. وجعلوا من الصّتعه شینا مذموما قبیحا کما ینظرون الی التکلف.»" وجات جدليه التماریف في هذا المجال |ثر شخخه المصطلح النقد عند التّاد العرب فالصبع غند بعض النقاد کان قارن الغريزه والمنبعث من النفس تلقائا دون آن یندخل فیه الشّاعر وعند البعض هو ما پصدر بشکل ارتجالي دون آن یحتاج صاحبه الی زمن للتریّت والتفکیر وأمّا بالّسيه لی العلاقه بین المصطلحات» فالتکلّف کان یقابتل الطبع تاره والصنعه تقابله تاره خری. وفي بعض الذحیان کانت الصنعه علی حدّها شي آخر تدخل علی المطبوع لا شک آن کل القوال والارا الني ضّدرت في هذا الحقل هي قد استمدّت من خلفيه النقّاد الثقافيه والعلميه وحتی البيئيه ولو أن العاطفه والذّوق هي النّقطه الساسيّه والمعیار الئيسي الذي عوّل علیه الثقد العربي القدیم في تقییم الاب لکن «مع ظهور الصّراع بین القدامی والمحدئین في العصر العبّاسي أحذ تصنیف الششعرا منحی جدیدا وان کان قد اعتمد علی فکره البع» بید آن المطبوع أصیح هو کل السّعر العربي القدیم الذي یمقل مذهب الرائل وعمود الشّعر الذي یجب علی الشّاعر المحدث تعلّمه والالتزام به. أمّا المصنوع فهو ما خرج عن هذا المذهب من شعر قراه فی قضیّه الصبع والتکّف فی النّقد العربی القدیم ... المحدئین ولجا الی المعاظله و العف فی التصویر والاسراف فی البدیع.»" و کما شیر في مقلّمه البحث للضراع بین القدیم والجدید دور رئيسي في ازدهار وتوشع تعرّضت الکثیر من المفاهیم النقدیّ والمصطلحات الذییه لتفاسیر عدّه من قبل النّقاد والادبا فی المهد القدیم وهذا الامر قد نتج عن الاختلاف البیئی واختلاف مدارج الثّقافه والعلم عند کل من النقّاد سوا عن عدم وجود مناهج علميّه فی دراسه الموضوعات النعدید ام عن شخه المصطلحات والمفاهیم النّقدیه, فبالّسبه لی التساریف التی ألقیت حول «وملاک الذمر فی هذا الباب خاصه ترک التکلّف ورفض النعمّل والاسترسال للطبع, وتجتّب الحمل علیه والعنف به؛ ولست أعني بهذا کل طبع بل المهدّب الذي صقله الاب وشحذته الروايه. وجلته الفطنه وألهم الفصل بین الرّدی والجیّد. وتصوّر مثله الحسن والقیح»" فالصبع وحده لم یکن کافیا عند الجرجانی بل یجب آن یکون مهدّبا کي پستطیع آن يفي بالغرض ویضع الجرجاني في تعریفه کف مقابل الظبح «الکلام الجیّد الصّبع مقبول فی السّمع» قریب المثال, بعید المتال؛ أتیق الدّیباجه, یدنو من فهم صاحبه کدنوّه من وهم صانعه» والمصنوع مثقب الکعوب, معتدل الاتبوب» یظرد ما البدیع علی جنباته, ویجول رونق الحسن في صفحانه. کما یحول السشحر فی المرف الکحیل والاثر فی السیف الصّقیل وحمل الصانع شعره علی الاکراه في التعمّل وتنقیح المباني دون اصلاح المعاني يعفي آثار صنعته ویطفی آنوار صیفته ویخرجه الی فساد العف وقبح التکلّف؛ والقا المطبوع بیده الی قبول ما یبعشه هاجسه. وتنفثه وساوسه» من غیر عمال النظر وتدقیق الفکر پخرجه الی حد المشتهر الزث. وحهز الفتّ؛ وأحسن ما جري الیه. وعوّل علیه. التوشط بین الحالین, ۳ قراه فی قضيّه الب والتکلّف فی النّقد العربی القدیم ... یقدّم بو اسحاق الحصري شرحا شاملا ووافیا عن الکلام المطبوع ویشیر الی میزات وصفات تخت بالکلام المطبوع تفصله عن المصنوع والمتکلّف وهو کذلک یلح في طیّات تعریفه للمطبوع الی المتکلّف والمصنوع ویمکن القول بأن اثباع الب وتفضیله علی الباعث الذّخر للکلام وهو المصنوع و المتکلّف من الافکار والارا التي حاید الیها النقاد الواتل ویشاهد بأن آبي اسحاق قد شرح المسأله پشکل آدبي وحاول من أجمل التماریف الاّری التي قیلت في المطبوع هو قول المرزوقي: «ن النّواعي |ذا قامت في النفوس» وحزکت القرائح, أعملت القلوب» و|ذا جاشت العقول خلافها وافتقرت خفیّات الواهر الی جلیّات الالفاظ فمتی رفض التکلّف والتعمّل, وخلّي الظبع المهذّب في الزوايه, المدرّب في الذّراسه, لاختیاره» فاسترسل غیر محمول علیه؛ ولا ممنوع ممّاابمیل ,له دی من لقلافهالگغنی وحلاوه اللفظ ما یکون صفوا بلا کدر» وعفوا بلا جهد. وذلک هو الذي یسمّی المطبوع.»" تعریف المرزوقي وموقفه من المطبوع والمتکلّف من التعاریف الجميله والأدييه التي جعلت الصبع مقابل التکلّف ولایری القاری أثرا للصنعه في هذا التعریف. وفي التعریف ما تعریف مصطلح التکلّف او المتکلّف. فجا في لسان العرب: «المتکلف: العرّیض لما لایعنیه... وکلّفه تکلیفا: اي آمره بما یشق علیه. وتکلّفت للي: تجشمته علی مشقّه وعلی خلاف عادتک»" أمّا خازم القرطاجني فانئه یجعل للتکلّف آمارات تظهر واضحه جليه في البیت الشّعري» وتتحقّق الکلفه عنده ما «بتوغر الملافظ آو ضعف تطالب الکلم, او بزياده ما لا یحتاج الیه و نقص ما یحتاج, ومّا بتقدیم وتخیر وم بقلب» واما بعدل صيغه عن صيغه هي أحق بالموضع منها ومّا بابدال کلمه مکان کلمه هي احسن موقعا في الکلام منها»۴. قراه فی قضیّه الصبع والتکّف فی النّقد العربی القدیم ... 0 ما المتکلّف في قاموس آبي هلال السکري ؛ فهو «طلب الّي بصعوبه للجهل بطرائق طلبه بالشهوله. فالکلام |ذا جمع وطلب بتعب وجهد. وتنولت آلفاظه من بعد فهو متکلّف.»" وروی أنه قال بربا من الصّنعه «والصّنعه النّقصان عن غايه الجوده, والقصور عن حد الاحسان.»" یعتقد السسکري بأن الشّاعر أمام مصدرین لقرض الشّعر امّا آن أن یکون الشّاعر ذات قريحه سليمه ظبع الشّر علی قلبه ولا آن یکون من المجتهدین في تنقیح الشّعر وتعدیله وتصحیحه حتّی پبلغ درجه الجوده ووفقا للششاهد السشابق, فالطبع التّعري هو موجود في ذات الشّاعر ویجب أن تکون هناک خلفيه وأرضيّه للع کي تنحلّی هذه الفکره المطبوعه آو الکلام الصّادر من البع بوشی الصنعه والتنمیق. یستقد الجاحظ بأن قضیّه قبول الشعر والکلام لم تکن ترتبط بنفس المتلقي فقط وللمّابع اللفظي للکلام تأثیر مهم لا یمکن التخلّي عنه ولذلک یوکد الجاحظ علی المرین في البیان والتبیین ومن هذا الپاب یفتح نافذه علی قضيه المع والتکلف. یعتقد الجاحظ بأن العرب القدامی هم هل الکلام المحکّم فجا کلامهم علی سجهّته الأصليه من استخدام اللفظ والمعنی في موضعه المناسب والحفاظ علی روح الکلام اللطيفه التي ینس معها القاری ولم یجعلوا آتفسهم في ضیق من استخدام «ولم اجد في خطب الشلف الطیب والاعراب القحاح, آلفاظا مسخوطه, ولا معاني مدخوله, ولا طبعا ردیثا ولا قولا مستکرها وأکثر ما نجد ذلک في خطب المولّدین» وفي خطب البلاتین المتکلّفین ومن أهل الضنعه المتاأدّیین وسوا کان ذللک منهم علی جهه الارتجال والاقتضاب؛ او کان من نتاج التحبیر والتّفکیر»"" کأن الجاحظ ینصر الب علی التکلّف في بدايه الامر لکن علی القاری آن پطیل الّظر في الشاهد وخاصضه في کل من مفردات «اللفاظ المسخوطه» و«المعاني قراه فی قضيّه الب والتکلّف فی النّقد العربی القدیم ... واللفاظ التی آثارت البحث والجدل بین العلما والنقاد والذي «یبلغ عندهم درجه من الحده والراديکاليه, لیصبح وره عارمه وجذريه علی التصوّر نفسه لا علی مرئّباته فحسب. ومن هنا کان موقفهم من قسمه المبع والصّنعه موقف الرّفض الصریح واللّعوه الی (عاده النظر والتصحیح.»"" یعتقد الجاحظ بأن المطبوع لم یتحدّد فی انتقا اللفاظ الواقعه علی القلب والشمع فقط بل ینعدّی ذلک لی المعانی؛ فعلی المعنی آن لا یکون لاجنالی النفس بل علیه آن ینیعث من قراره القلب کي یقع علی الافنده. والجاحظ من آقحاح العرب وهو ربیب البادیّه فلذلک بعتقد بأن الکلام پجب أن یکون محکما خالیا من النواقص وعلی الکلام آن پصدر من الّبع کي یقع علی الصباع. پستقد الجاحظ بان الاصطکاک بأهل البلد وال الصنعه الذین سموا آفسهم آدبا وانتخذوا الب دهم فی الذخیر وحتی الخطبا المولّدین هو الشبب الرّئیس لاثاره جدل الطبع والتکلف وتجدر الملاحظه بأن الجاحظ یذکر مصطلحی «المتکلفین» و«اهل الصنعه» کلیهما فیجعل القاری آمام ظاهرتین؛ الظاهره الفولی هي التکلّف وفي معتقده ناتجه غن البلدیین أمّا الشاهره القّانيه فهي الصنعه وکأن پستشهد الجاحظ فی مستهل حدینه عن قضيه المطبوع والمصنوع بقصيده للشاعر سوید ابن کزاع العکلی ویختقه.الجاحظ بأن هذه القصده تشتطیع آن تشرح فکرته فیما تعلق بالشعر المطبوع والمصنوع بشکل کلي والتي مطلعها؛ یت بأبواب القوافي کأنما .... آّصادي بها سربا من الوحش نرّعا یحکی استشهاد الجاحظ بهذه القصيده تأکید فکره الصراع الذي قد نشب بین آتباع الشعر المتکلّف والمصنوع حیث سوید بن کراع نفسه من شعرا الوله الأمویه والذي عاصر الفرزدق وجریر. تشیر القصيده التي استشهد بها الجاحظ (لی کيفيه انشا قراه فی قضیّه الصبع والتکّف فی النّقد العربی القدیم ... الشعر وکیف أن الشاعر پجمع القوافي ويأتي بالمعني وینسقها کي یصبح شعره في فیما یتعلّق بموقف الجاحظ من الشعر المطبوع والمتکلّف, در الجاحظ ویعشّم شأن القکار التي نشا علیها ونشأت علیها العرب القدامی نظرا للبينه التي ترعرع فیها ولا شک أن رای الجاحظ حول آثر البيئه علی الطبع ودور الباديه وأثرها في ازدهار الطباع هو من آرا العرب القدامی في الشعر ورسالته وکيفيه صوغه فما لن یتجاوز الادیب والانسان صفا الباديه وهدوها ويترک المشاعر والعواطف البدويّه التي نشأت في الضّمیر الا ویقع في فخ التصتّع واقتناع التکلّف و«ان الثقافه العقلیّه تسد البديهه القسره لها فیح آمام الذهن آکیر من سببلاوتضع آمامه آکتر من احقمال, اقیخاز السّاعر بین التفکیر والتمبیر. ما البدیهه فانّها تبرزما یجیش في طبع المر قبل آن تمسه حدّه العقل وهکذا نحس في شعر البديهه بنبض الحياه کثر ممّا نحش بمنطق العقل.»" وهذا لم یکن رأي الجاحظ فقط بل صخ العلم الحدیث علی قدره الصبيعه ودورها في اجتلاب الافکار والحداث التي شغلت الانسان في التفکیر عن مصادرها وبوادرها لا نا نقول بأن محايده الجاحظ الی الشّعر المطبوع فهي ناتجه عن الفکره العامه التي عن البينه الجاهليّه والعرب القدامی وهذا ما یوید رینا في تأثیر ظروف لم یکن حقل التقد الذبسي في الجاهليه موضعا لی درجه یحکم الموضوعات والظواهر النقدیّه حسب موسوعه لغویّه واحده تقوم بالتمییز بین المطبوع والمتکلف الا آن هناک آرا مبعشره للنابشه والاّصمعي وآخرین جات في کنب مختلفه وبشکل ملخص» لکن یجب آن لاننسی بأن الجاهلیین کانوا یمتقدون بالملکات التي تلهم الموضوعات والمعاني علی روح الشّعرا ولعل هذا الامر من الدّعائم الهاه الني تویّد رأي ناصري البع و المطبوع علی التکلّف والضّنعه في اشعار الجاهلیین ولیس هذا الامر فحسب بل آتت فکره ترجیح الظبع علی التکلّف والضنعه وفقا لنظره ترجح القدیم 3 قراه فی قضيّه الب والتکلّف فی النّقد العربی القدیم ... علی الجدید وهذا ما آنکره ابن قتيبه وانتقده". أمّا الجاحظ فیقول: «کل شي للعرب انما هو بديهه وارتجال, وکأئه الهام. ولیست هناک معاناه ولا مکابده ولا جاله فکر ولا استعانه...ولا حاجه بنا مع هذه الفقر الی الرياده في الدّلیل علی ما قلنا ولذلک قال الحطيته: "خیر الشعر الحولي المحکک" وقال الاأصمعي: آزهیر بن آبي سلمی» والحطينه وأشباههما عبید الشّعر.." وکان یقال: لولا آن الشّعر قد کان استعیدهم واستفرغ مجهودهم حتّی آدخلهم في باب التکلف وأصحاب الصنعه, ومن یلتمس قهر الکلام واغتصاب الالفاظ لذهبوا مذهب المطبوعین الذین تأتیهم المعاني سهوا و رهوا؛ وتنشال علیهم الاألفاظ انتیالا.»»* یرکد الجاحظ في الشّاهد السابق علی البداهه والارتجال عند العرب والابتعاد عن المکابده واجاله الفکر ویتطزق الی عبید الشّعر وهناک ملاحظه هامّه وهتي أن کلام الجاحظ بالّسبه نی عبید الشّعر کلام منقول ویفهم من هذا الحدیث آن «قهر الکلام» و«اغتصاب الالفاظ» من العناصر الوئيسه التي تساعد الشّعر المتکلّف والمصنوع والجاحظ یضع الصبع والالتزام به مقابل الصنعه والتکلّف. ما الجاحظ نفسه فیعلّقی علی هذا الکلام «ومن تکشب بشعره والتمس به قلات/الاشراف والقّاده وجوائز الملوک والشاده, في قصائد الماطین وبالسوال التي تشد یوم الحفل, لم یجد بدّا من صنیع زهیر وفي هذا الشّاهد شاره |لی قضیّه الغفرض الشّعري والمضمون فتعد العاطفه من العناصر الهامه التي تلعب دورا هامّا في التمییز بین المطبوع والمصنوع عند الجاحظ ولذلک تطرّق الجاحظ الی الموضوعات الشي قصدها الشعرا وتوصل الی أن الموضوعات التي تکون قرب للنفس تعد ضمن الموضوعات الشي تنبعث من الظبح وتختلف عن المتکلّف وهذا يعني أن الطبع في مداخله مباشره مع العاطفه ونفسيّه الشّاعر فحینما یعد الجاحظ الشّعر المدحي من طراز الصنعه فهو پشیر الی التکشب قراه في قضيّه البع والتکلف في النّقد العربي القدیم ... ومد ال زلی الممدوح للحصول علی متعه مایّه فاذا صیح الظبع هنا في الذّرجه لثّانيه «لذن المدیح تلازمه الصنعه التي تثبت جودتها في الدا الفتي» والبع پلازم دون المدیح.»" ومع ذلک آشار النقاد القدما لی الالیّات التي تدع المدح یلطف ویبتعد عن التکلّف في اللفظ وحتی المعنی ولذلک یقال: «وقد اشترطوا آن یقلّب الشّاعر شعره وينتقي آجوده کلما ریا لکي پستطیع آن یوافق بین ما یقول ومقتضی الحال, ولکي بحرز جائزه الممدوح ویستدر کرمه.»*" وتستدعی هذه الالّّات مقدّمات وظروفا تخرج ومن أقوال الجاحظ الذخری في المطبوع والمتکلّف: «ومن شعرا العرب من کان یدع القصيده تمکث عنده حولا" کریتا وزمنا طویلا یردّد فیها نظره ویجیل فیها عقله ویقلّب فیها رأیه. انّهاما لعقله» وتنیعا علی نفسه فیجعل عقله زماما علی رأیه وریه عیارا علی شعره؛ شفاقا علی آدبه واحرازا لما خوّله الله تعالی من نعمته وکانوا پسمّون تللک وشاعرا مفلقا *" لم یکن الجاحظ منکرا للمنتمین الی الصنعه وفضلهم في الشّعر والاّاب فهم احتلّوا مکانه واسعه بین الششعرا والتزم وا الصنعه کي یصلوا لی درجه الفحوله في السّعر والاب. أمّا هذا الکلام فلایفي وضع الشّعر المصنوع او المتکلف آمام البع والشّعر المطبوع. پیدو من کلام الجاحظ آن الشّعر المصنوع یحتاج الی مده زمنيه طوبله کي یصل ال درجه الجوده وأن التنقیح ومعان النّظر المتکرر في من النقاد آلذین آخذوا علی الجاخظ رأیه بالنسبه ای قضيّه المطبوع والمصنوع وتفضیل کل منهما علی الاخر هو شوقي ضیف حیث قال: «فالجاحظ ینقض دعواه بما یذکره من أنّه وجدت طائفه عند العرب کانت تک طبعها في عمل الشّعر وانشائه. وکانت نقابلها طائفه آخری لاتبلغ من التکلّف غایتها وهي طائفه المطبوعین کما پسمیهم الصمعي»"" یبدو رأي شوقي ضیف بالنّسبه الی رويه الجاحظ عابرا دون قراه فی قضيّه الب والتکلّف فی النّقد العربی القدیم ... تحلیل وتعمّق لذّ الجاحظ ولو بدا محایدا لی الشّعر المطبوع ولعلّه فضّل هذا الشوع من الشّعر علی المصنوع منه لکتّه لاینکر الشّعر المصنوع لذن العرب أقرّت به حتّی آلّف الشّعرا المنتمون الی هذا الباب قصائد وآثار أدبيه خالده جعلتهم فی صف فحوله «وکانوا [ذا احتاجو الی الزّأي في معاظم التدبیر ومهمات الامور میشوه في صدورهم» وقیّدوه علی آتفسهم» فاذا قوّمه الثّقاف وآدخل الکیر وقام علی الخلاص» برزه محکما منقحا ومصفی من آذهان الادناس مذهبا»"" فالجاحظ لم یکن مخالفا للصّنعه ولعل التکلّف هی الصّفه التی یمکن آن توضع عنده مقابل الطبع وامّا بالّشسيه لی رأیه, فهو قد یرجح الشّعر الذي مصدره الظبع الذي یکون علی مستوی عال من رأي ابن قتيبه من الارا الهاّه المي پجب الوقوف عندها في قضیّه المتکلف والمطبوع حیث أطال النظر الکثیر من الّاقدین والادبا في آرا ابن قتيبه نظرا لرويه هذا الدیب النفاذه في تحلیله النّقدي: عرّف ابن قتيبه المصطلحین بهذا التعریف: «ومن الشّعرا المتکلّف والمطبوع» فالمتکلّف هو الذي قوّم شعره بالقّقاف, ونقحه بطول التفتیش» وأعاد یه النظر بعد النظر. کزهیر و الحطينه. وکان الأصمعي یقول: هیر والحطينه وأشباههما عبید الشّعر انم نقحوه ولم یذهیوا فیه مذهب المطبوعین. وکان الحطيئه یقول: خیر الشّعر الخولي المحکک. وکان زهیر پسمی کبر صبح هذا الشّاهد اي حدیث الاأصمعي الکلام الرئیس في الحد بین المطبوع والمتکلّف والکلام الذي استشهد به معظم النقاد والاّ‌با. یعتقد ابن قتيبه بأن التکلّف في السّعر ینجلی في التنقیح وطول التفتیش واعاده النّظر وعندئذ یکون التکلف في قراه في قضيّه البع والتکلف في النّقد العربي القدیم ... [8۳] هذا التعریف مقابل البع بحیث پستغرق قرض الشّعر زمنا کثیرا من الوقت لتعدیل وتنقیح يستدعي اعاده النّظر والذقه. ولاحظ بأن ابن قتيبه لم یذکر مصطلح الصنعه و المصنوع و«معارضه ابن قتيبه للصبع بالتکلّف بدل الصّنعه کما هو شائع دلیل علی غموض في تطوّر القضيّه, واختلاف في استخدام المرفین الدّالین علیها وفي المراوحه بین المترادفات المعبره عن کل طرف.»"" ولم یکن بعض النقاد الذّخر یعتقد شوقی ضیف بأن «هذا التّقسیم من حیث هو صحیح» لکن ینبغی آن نتلقاه بشي من الحذر فان هولا المطبوعین لم یکونوا یلغون التکلّف الغا کما آن هولا المتکلفین لم یکونوا بلغون الصبع الغا ولذلک کنا نری آن نعمّم التکلّف في الشعر القدیم ونجعله علی درجات یبلغ آعلاها غند زهیر:»*" والحقيقه یجب آن نتوقّف هنا ونقول بأن وضع الحدّ بین المطبوع والمصنوع یضعب بین عده قصائد فکیف نستطیع آن نضع حاجزا بین الشعرا المطبوعین والشّعرا المتکلفین؟! لکن نید نظره شوقي ضیف في صعوبه وبل استحاله فصل الشّعر المطبوع من ملامح التکلّف والشعر المصنوع من المیل الی الکلفه. پمکن القول بان ابن قتيبه هو أوّل من فصل بین مصطلحی المطبوع والمتکلّف بشکل واضح وهذا الامّر ما أدّی الی الأهميه الأکثر یقول ابن قتیبه: «وللشعر دواع تحت البطی و المتکلف متها الطمغ ومنها ذکر ابن قتيبه لکل من الدواعی التی اشار الیها فی الشاهد الفقره السابقه. پستقد ابن قتيبه بان قرض الاشعار المتکلّفه لم تکن بمعزل من تأثیر العاطفه فعاطفه الشّاعر هي التي تحثّه علی قرض الشّعر وخاصّه لو کان قد طمع في شي لیصل الیه و شرب فلدّ له قرض الشّعر او طرب فانتابته المشاعر آو غضب فثارت حفیظته نحو المغخضوب علیه وفي الحقيقه لقضيّه المضمون والغرض الشّعري کذلک تأثیر هام علی الالتزام 3 قراه فی قضيّه الب والتکلّف فی النّقد العربی القدیم ... بالظبع و التکلّف وهذا مارأیناه عند الجاحظ ولمّحنا الیه في الفقرات السّابقه. ولو انتبه القاری الی النّقد القدیم لوجد بأن للعاطفه دور همم حتی في تبویب الشّعر «هناک رأیان في الشّعر پذهب آحدهما لی تصنیفه بالنّسبه لذخراضه, ویذهب الذخر الی الباعث أو العاطفه التي تحرّک الشّاعر وتدفعه الی النظم. وقد التزم النقّاد الناحيه الأولی وقشموا الشّعر الی مدح وغزل ورثا وهجا واضاف الزماني الوصف. وذهب فریق من النقاد (لی عدّ العواطف والأسالیب التي تلیق بها وتکون نتيجه طبعیّه لها.»"" ویمکن القول بأن کلام اين قتيبه حول البطی والمتکلّف هو قریب من رأّي ابن طباطبا في الصدق الشعري فکافّه المضامین التي آشار (لیها ابن قتيبه تنتاب الشّاعر في آحوال غیر طبیعیّه آو حالات تکون المصلحه الشخصيّه والاستخاف العقلي والمجون داعيه الی البطی والمتکلّف, فالشّاعر مان یکون مطبوعا یتهل الشّعر من القلب اما آن پلنزم بالتکلّف ویخضع للروف والحاجات التي تثیر الغاطفه ونستدعي الضّمیر و الشعور فیستنتج من کلام ابن قتييه بأن الشاعر المطبوع هو الذي یقرض الشعر بعیدا کل البعد عن التکسّب وکذلک الطرب والغضب وشرب الخمر فلو قال الشعر في تلک وکما پشاهد من الفقرتین اللتین نقلهما الباحثان من ابن قتيبه لا یوجد ذکر للمصنوع. من الشواهد الّخری التي حدّث فیها ابن قتيبه عن المتکلّف: «والمتکلف من السّعر ون کان جیّدا محکما فلیس به خفاعلی ذوي العلم» لثبیّنهم فیه ما نزل بصاحبه من طول التفکر وشدّه العنا» ورشح الجبین» وکثره الضرورات» وحذف ما في الشّاهد ملاحظه ظريفه وهي آن سامع السّعر المتکلف. یحش بالتکلّف فیه. فمن خلال التمّن في القوافي وتلب الشّاعر بالمفردات واستخدامه لاستعارات وطباقات ربّما تصعب أحیانا یمکن آن یشعر السّامع بشي من هذا التکلف وهذه الفقره تشیر لی دور المتلقي في تمییز کل من المتکلّف والمطبوع وشار ابن قتيبه في الفقره قراه فی قضیّه الصبع والتکّف فی النّقد العربی القدیم ... السابقه لی ملاحظه هامه آخری تکون ألصق وأقرب للبلاغه فالشعر عنده یجب أن ومن الشواهد الذخری لابن قتيبه حول المطبوع: «والمطبوع من الششعرا من سمح بالشّعر واقتدر علی القوافی» ولراک فی صدر بیته عجزه» وفی فاتحته قافیته» وتبینت علی شعره رونق الطبع والغريزه, ولذا امنّحن لم یتلعثر ولم یتحزز.»"" یعتقد ابن قتيبه بأن الشّعر المطبوع هو ما جادت به القريحه والبداهه فالمطبوع ینجلّی فی الارتجال وعدم تحمّل العنا والمشقه فی ترتیب الیات والقوافی وکذلای یتحلّی بوشی الغريزه وابتعاد الشاعر عن التلعشر فی الکلام والاحتراز وکما أکدت الشّواهد السابقه, پلزم الشاعر المتکلّف التکلّف فی کل من المّاهر والمعنی فهو فی اختیاره للضّرورات الشّعريه متکلّف وفي خدینه عن معان لم تکن مرتبطه بالموضوع الذي هو مدار الغرض الشّعري متکلف أضا وأمّا الشّاعر المطبوع فهو مطبوع في لفظه ومعناه فلم یکن هناک شاعر یستلهم الفرض الشّعري من طبعه ویتکلّف في عرضه و یکون التکلّف باعث وداع لاختیار موضوع جدید یموج الطبع في تقدیمه وعرضه فهذا التکلّف والبع فی ذات الشّاعر التی نقع آمام نفس المتلقی لتنال رضاه «ومن ثم فقد یکون للمتلقي جانب مهم في (براز روعه الشّعر المطبوع من عدمها فهو الذي بقطع بجمال هذا النّوع من الشّعر آو قبحه فقد تمکنه نقافته بالشعر ودرایته به؛ من آن یتمسلح ما قاله هذا الشّاعر في الغزل ویستقیح ما قاله في المدیح.»"" والحق آن کلام ابن قتيبه حول دور المتلفي في تحدید المطبوع والمصنوع پشیر لی نقافه الّاقد وأمّا بالّسبه |لی رأّي اين قتيبه في علاقه الفرض الشّعري بالطبع والتکلف, فهو یقول: «والشعرا یضا في طبع الشّعر مختلفون: منهم من یسهل علیه المدیح ویسسر علیه الهجا. ومنهم من یتیسّر له المرائي ویتعدّر علیه الغزل.)"" ببدو آن ابن قتيبه درس قضیّه الغراض الشّعريه وربطها بالمطبوع والمتکلف قراه فی قضيّه الب والتکلّف فی النّقد العربی القدیم ... بنسامج فهو خالف الجاحظ في وضع شعرا المدح في فئه المتکلفین» یعتقد ابن قتيبه بان سهوله المدیح و عسره الهجا لدی الشّعرا المطبوعین ربّما تکون مستنتجه عن تللک الفتره الرمنيه القصيره التي یتخذونها لیعیّروا عن رأّیهم في الموضوع والمضمون المنتقاه فقرض الشّعر في المدیح هو ما یتخلّص في التعبیر عن صفات الممدوح وهي الجود والشماحه والعلم والفضيله والشجاعه و ما الهجا فکیف پهجو الشاعر من لایعرفه ولم پر منه نقيصه والمرائي کذلک هي وصف الحزن والالم والفراق أمّا الغشزل فریّما یحتاج الی تریث في جمالیات المتغرّل منه و معان نظر في ملامح ویمکن القول بان ابن قتيبه آشار شاره عايره الی المصدر الزئیس للشعر المطبوع لکنه لم یتوقف عند هذا المصدر ورجح أنآیزید.لقتای بمعلومات خری عن الظبع والتکلف: «وللشعر تارات پبعد فیها قریبه؛ ویستصعب فیها ریّضه. وکذلک الکلام المنثور في الّسائل والمقامات والجوابات. فقد یعدّر علی الکاتب الاذیب وعلی البلیغ الخطیب. ولایعرف لذلک سبب؛ الا أن یکون من عارض یعترض علی الغريزه من سو غذا او خاطر غم» "" تعد الغريزه ام الّواعي لقرض الشّعر عند الشّعرا المطبوعین فتساعد هذه القوه علی طرح التکلّف والتریّ علی جانب ون پیدع الشّاعر وبصنع من الشّعر ما پستسیغه ویعجبه و«ئقابل لفظه (المبع) عند ابن قتيبه ما سماه الجاحظ الغريزه, وهذه الشنائيه ترد علی ابن قتيبه ذ یقول في تعلیله عسر قول الشعر (من عارض یعترض علی الغریزه) آي یور في البع.»"" ومن خلال دراسه آرا ابن قتيبه بیقی مکان الصّنعه فارغا یشعر به القاری. لکن نظرا للتعاریف الني یلقیها النّاقد عن الشّعر المتکلّف» وهي تقترب من التّعاریف التي آلقاها الجاحظ حول المصنوع» یمکن القول بأن ابن قتيبه یقصد بالمتکلّف الشّعر المصنوع الذي تحدّث عنه الجاحظ وابن رشیق ولعل «رشح الجبین» و«مرور فتره زمنيه غیر قصیره» من أهم میزات هذا الشّعر قراه في قضيّه البع والتکلف في النّقد العربي القدیم ... [8] من الملاحظات التی نستنتجها من آرا ابن قتيبه هی أن ابن قتيبه لایذم الشعر المطبوع و لايعلي من شأن الشّعر المتکلف, بل هو یستقد بأن لکل من المصنوع و المطبوع مکانه و شعرا استخدموهما و کذلک أجادوا فیهما و هذا پیعنی آأن الشّعر المتکلّف والمصنوع یعدّان من المراز الشّعري المقبول لدی النقاد وبالسبه الی تأثیر الفتره التاريخيّه في دراستنا لارا ابن قتيبه یمکن القول بان ابن قتيبه تجاوز نظره الجاحظ في ترجیحه الشّعر المطبوع علی المصنوع وهذا الامر حدث في ظروف لم تشبّث الجاحظ بانحیازه (لی الفترات القديمه للشعر العربی والبيئه الجاهليه بینما یکون ابن قتيبه أکثر [شعارا بالنسبه الی التطوّژات التی حدثت فی العصر والشّعر. ان رشیق من التقاد الذخر الذین آلوا اهتماما خاصا بالشنبه الی تبویب الموضوعات النقدید والتطرق الیها منها قضیّه الظبع والصّنعه ففصل ابن زشیق باب في العمده تحدّث فیه عن المطبوع والمصنوع. بدا ابن رشیق حدیثه عن المطبوع والمطبوع بهذه الفقره: «ومن الشّعر المطبوع والمصنوع, فالمطبوع هو الاصل الذي وضع أولا وعلیه المدار. والمصنوع وان وقع علیه هذا الاسم فلیس متکلفا تکلف اشعار المولدین» لکن وقع فیه هذا الّوع الذ سموه صنعه من غیر قصد ولاتعمّل» لکن بطباع القوم عفوا فاستحسنوه ومالو |لیه بعض المیل. بعد آن عرفوا وجه اختیاره علی غیره, حتّی صنع یمکن القول بأأن ابن رشیق هو أوّل من انتبه الی جدليه الاستخدام لبعض المصطلحات في باب المصطبوع والمصنوع فهو یصرّح بالفرق القائم بین المصنوع والمتکلّف والمطبوع وبهذا الکلام میز بین المصطلحات الثّلاث فوضع المصنوع مقابل المطبوع وهو یعتقد بأن تسميه المصنوع جات من غیر قصد ولاتعمّل, 9 قراه فی قضيّه الب والتکلّف فی النّقد العربی القدیم ... والمتکلّف هو الذي کثر فیه التکلّف والذي قد یعرض علی الشّعر المصنوع وفي بعض پذکر ابن رشیق للقاری بعض الشواهد لشعر الحطيئه المصنوع والمحکم الذي فلا وأّيک ما ظلمت قریع بأن ینوا المکارم حیث شاوا ولا وأّيي ما ظلمت قریع ولا رم وا لذاک ولا أساوا ویقول ابن رشیق بأن صنعه الحطيئه في الایات السابقه تشبه الصنعه التتي استخدما زهیر فیقول: «یصنع (زهیر) القصيده ثم یکرر نظره فیها خوفا من التعقب بعد ن یکون قد فرغ من عملها في ساعه و ليله وریما رصد أوقات نشاطه فتباطا عمله لذلک. والعرب لا تنظر في أعطاف شعرها بأن تجنس آو تطابق او تقابل» فتترک لفظه للفظه, و معنی لمعنی, کما پفعل المحدئون» ولکن نظرها في فصاحه الکلام وجزالته, وبسط المعنی وایرازه؛ واتقان بنيه الشعر و|حکام عقد القوافي وتلاحم الکلام بعضه ببعض حتی عدوا من فضل صنعه الحطيئه حسن نسقه الکلام ببضه علی بعض»» فالایات السابقه هي تممّل الصنعه المقبوله عند ابن رشیق اما بالنسبه الی الشعار المتکلفه فیعتقد اب رشق بأن آأشعار المولدین:تعد من تماذج الشعر المتکلف. یمکن أن نستنتج من کلام ابن رشیق بأن کل متکلّف مصنوع اي بمعنی أن صفه الصنعه تنسّب في الشّعر المتکلف بینما بعض المصنوع فقط یمکن آن یتمیز بصفه «ولسنا ندفع أن البیت [ذا وقع مطبوعا في غايه الجوده ثم وقع في معناه بت مصنوع في نهايه الحسن لن توئر فیه الکلفه ولا ظهر علیه التعمّل کان المصنوع فضلهما والّا انه ذا توالی ذلک وکثر لم یجز البته أن یکون طبعا واتقاقا؛ ذ لیس ذلک قراه فی قضیّه الصبع والتکّف فی النّقد العربی القدیم ... فی طباع البشر. وسبیل الحاذق بهذه الصّناعه |ذا غلب علیه حب التصنیع أن یتراک یعتقد ابن رشیق بأن المطبوع في اللفظ وفي المعني یمکن آن یقارنه مصنوع آخر لکن ریما یکثر التکلّف فی هذا البیت المصنوع ولو کثر التکلّف یفقد البیت جذییّته وأدییّته فیخرج من |طار الطبعيّه ولم یجز البته آن یکون طبعا اقا حیث پعتقد ابن رشیق بأن اتفاق المصنوع والمطبوع أمر یصعب علی الانسان فصفه «الاعتدال» في استخدام المصنوع من أهم الضفات التي یجب أن ینتبه الیها قاری ابن رشیق ومتتتع خطاه ودیّفهم من رأّي ابن رشیق آنه یجوز للشّاعر آن یصنع في شعره ون المصنوع قد یصل الی مرتبه المطبوع عندما یحتاج الی الصنعه الخفيه الني لایعرفها الا الّاقد البصیر الذي یعلم کذلک أن المتکلّف هو الدرجه الدّنیا من الابداع, له یفتقر |لی 4 الفحوله والقدره والدّافع, لذلک لایتعّق بالمطبوع والمصنوع.»"" ولاشک أن رأي ابن رشیق في قضیّه الصبع والنعه لم یکن بمعزل من التأثیر الذی خیم علی شتّی مناحی الفکر والروی بسبب تلاقح الحضارات والتسرّف علی التّقافات الجديده فهو یقدّم ریا بفوق رأي کل من الجاحظ واین رشیق و«یعد العصر الصنهاجي العصر الذهبي لافريقيه وقد کان لامرا الییت الصنهاجي آکبر الاثر في ازدهار وتفوض» بما عرف عنهم من حب للعلم وتشجیع للعلما واغداقهم الاموال علی العلما والا‌با ولکل هذا صارت القیروان ایام المعز قبله الطلاب ووجهه العلما والاذبا وقدنعمت فی ظلال العصر الصنهاجي بأزهی عصورها الفکريه والثقافيه وفي تلک الفتره کان ابن رشیق من المقربین للم زا احد ندمّائه الذین نغموا برغایته وغنایته»*" (غويضه: ۳ )ویکون ابن رشیق في آرائه أکثر قرابه لی الشموليّه والرژيه التي یصخ علیها العقل والمنطق. فهو بری بأن الکلفه مر عارضي یعرض علی الشّعر المصنوع قراه فی قضيّه الب والتکلّف فی النّقد العربی القدیم ... ومن الشّواهد الذخری التي یمکن أن بشار لیها في العمده هي قوله: «واستطرفوا ما جا من الصنعه نحو البیت والبیتین في القصيده بین القصائد, پستدل بذلک علی جوده شعر الرجل» وصدق حشه وصفا خاطره؛ فأمّا ذا کثر ذلک فهو عیب یشهد یعتقد ابن رشیق بأن الصنعه یجب آن تکون کالومضه التي تنیر الاصار لمدّه مدی مهاره الشّاعر علی ترتیب المفردات واستخدام الصنعات البديعيه و«دلیل فنيه القصيده آن تبدو که صادره عن غیر قصد أو تعمّد. ومن ثم فن السّاعر [ذا سرف في تصنیع القصیده, و جعلها کلّها مصنّعه وقع في دائره المصئع المعیب المناقض للصبع ویکون عمله غیر فنّي لصدوره عن قصا وتعمد.»"" ویقشم ابن رشیق الصّنعه علی ثلائه آقسام؛ (مّا آن یأخذ السّاعر التصنیع المحکم طوعا وکرها فيأتي للاشیا ویطلبها بقوّه: وما ن یکون الشاعر اام نی اانلا تظور + کی ۹ امش نه وتان تکون الصّنعه خفيفه لطيفه لا تکاد تظهر في بعض المواضع لا للبصیر بدقائق الشعر. نتوقف الآن عند رأّي ابن رشیق بالنّسبه لی الصنعه الحسنه والمقبوله: «ولا آعلم شاعرا کمل ولا أعجب تصئعا من عبد الله بن المعتز فان صنعته خفيه لطيفه لا تکاد تظهر في بعض المواضع الا للبصیر بدقائق الشّعر وهو عندي آلطف صحابه شعرا و کثرهم بدیعا وافتنانا: وأقربهم قوافي واوزان. ولا ری وراه غايه لطالیها في هذا الباب» غیر نا لا نجد المبتدی في طلب التصنیع ومزاوله الکلام أکثر انتفاعا منه بمطالبه شعر حبیب وشعر مسلم این الولید لما فی‌هما من الفضيله لمیتغی‌ها ولانّهما طرقا لی الصنعه وومعرفتها طریقا سابل وأکشرا منها في آشعارهما تکثیرا نستنتج من الشّاهد بأن الصّنعه لم تکن مردوده وغیر مقبوله عند ابن رشیق فهمي حسنه شرط أن یتخذها الباحث علی مقدارها ولمم نقع کذلک مقابل البع نهائيا بل قراه فی قضیّه الصبع والتکّف فی النّقد العربی القدیم ... 1 بامکانها آن تساعد المبع في وقعه الموتر, ولذلک استحسن ابن رشیق صنعه ابن المعتز لها ظهرت خفيّه لطيفه ولم تظهر بکثره في آشعاره. یمکن القول بأن آرا ابن رشیق في القضایا القدیه آتت |ثر خروجه من |طار اد القدیم في تفضیل القدیم علی الجدید. او البع علی الصّنعه او المعنی علی اللفظ «وتتمثّل جرأه ابن رشیق في مخالفته للاّرا المألوفه المرويّه عن کبار النقّاد. کما تنمقّل فی أحکام له لایخاف من الجهر بها.»"" فحاول ابن رشیق أن يسلک المسار العقلانی والمنطقی فی حل القضایا التقدیه «و|ذا فالصّنعه عند القدما غیرها عند المحدئین؛ فصنعه العرب هي العنايه بالمراجعه والتنقیح لاتقان بنيه الشّعر واحکام القوافي, وبسط المعنی وایرازه ما صنعه المحدئین فانّها تهدف من المراجعه الی الرّينه اللفظيه من قبیل الجناس؛ ومن المیزات الهامّه الاخری لابن رشیق هي أنّه یمیز بین الضنعه في الشعر لمتکلف تکلف المولّدین وین ار المتقف والمنقج, وهی مذهب زهیر ومن تنبّع خطاه فیفهم من آقوال ابن رشیق بأنه لم یکن تکلّف المولّدین کلّه مقبول لدیه ولدی عامّه التاس فیحاید ابن رشیق الی الضنعه التي تأتي بمقدار محدّد وتساعد علی تقويه الشّعر المطبوع و«مفهوم الصنعه مرتبم بالتّتقیف. ولایقابل المطبوع او یقصد بالصّنعه تقافه الساعر التي تنضاف الی موهبته.»*" ویهذا توخی ابن رشیق الشّعر من الملاحظات التي یمکن آن نصل الیها بقراه العمده لابن رشیق هي علاقه الغرض الشّعري بالمطبوع والمصنوع, فلم یغفل ابن رشیق عن هذه القضيه التي آشار الیها کل من تناول قضیّه الصبع والتکلف لکن لم یصرّح عنها في باب المطبوع قراه فی قضيّه الب والتکلّف فی النّقد العربی القدیم ... «فأمّا من صنع الشّعر فصاحه ولسانا, وافتخارا بنفسه وحسبه, وتخلیدا لمآثر قومه. ولم یصنعه رغبه ولارهيه, ولامدحا ولا هجاه.. فلا نقص علیه. بل هو زائد في آدبه وشهاده بفضله کما أنّه نباهه لذکر الخامل, ورفع لقدر الساقط»"" ویقضح من کلام ابن رشیق بأن الشّعر الفخري الذي قرض بقصد تخلید ماثر القوم ویوکد بأن الشّاعر ام يصنعه رغبه ولا رهبه ویبدو آن هذان المصطلحان پساعدان علی وضع هذا الراز الشعري ضمن قائمه الشّعر المصنوع» پمکن أن بیلغ درجه الشّعر المطبوع في الفضل وحلول الدّرجه الفائقه من الشّعر وبهذا بیدو آن ابن رشیق تخمّی کافّه القیود التي حدّدت الذغراض الشّعریه وقشمتها بین الشّعر المطبوع والمصنوع له لم یکن قد تحزر من هذه القیود بالکامل فهو يحکي عن الاغراض الذخری اي الشعر الذي بطلق من الرّغبه والزهيه والمدح والهجا.. فیبدو أن الّاقد قد ص علی أن هذه الاغراض تختلف رويه الجاحظ بالئّسبه الی الّاقدین ابن قتيبه وابن رشنیق: فالجاحظ في تحلیله للشعر المطبوع والمتکلّف لم بیتعداغن روّیته القرييه من آفکار السرب القدامی والجاهلیین بینما تحکی دراسه این قتيبه قضيّه المطبوع والمتکلّف عن رويه النّقاد المنفتحه وابتعاده عن فکره القدیم والجدید فحاول الناقد آن ببرهن للالتزام بکل من المظبع والتکلّف عند الشّعرا. اما ابن رشیق فهو اختزل منحی آخر بحیث تأئّر بالارا المنطقیه التي تحکي عن سعه ثقافته فهو یر تماما بالشعر المصنوع. وهو کسر الحواجز في دراسته للمطبوع والمتکلف فخصّص بابا یحمل عنوان المطبوع والمصنوع. نظر ابن رشیق الی قضیّه المطبوع والمتکلّف نظره فتيه لا تعلي من شأن کل من المطبوع والمصنوع فهو جعل الکلفه مرا عارضیّا قد یعرض للشعر المصنوع وقسم ابن رشیق الصّنعه علی ثلاث وفضّل واحده منها علی الصّنعتین الذخرتین. یعتقد الباحثان بأنّ لهذه قراه فی قضیّه الصبع والتکّف فی النّقد العربی القدیم ... 0 السيروره التارخيه ثر هام في تحکک التعاریف ووصولها لی رأي أجمع وأکثر فنيه. فهناک فرقّ شاسع بین رأّي الجاحظ وابن رشیق ولاشلق أن العقليه التي قز ها کل من تعدّ العاطفه من العناصر الهامه التي تکون في علاقه مياشره في مطالعه قضیّه المطبوع والمتکلّف فظهر تأثیر العاطفه في آرا کل من النقاد الثّلانه. وفق ما استنتجه الباحثان کادت تصبح العاطفه عند الجاحظ بمثابه المعیار الرئيسي للفصل بین الشّعر المطبوع والشعر المتکلّف وظهرت أهميه عنصر العاطفه عند ابن قتيبه في دراسته للمطبوع والمتکلّف. قد تکون مفرده «الدّواعي» التي استخدمها ابن قتيبه والتي تحتّ البطیع والمتکلّف تدلّ علی عاطفه الشّاعر فالظمع والصرب والغضب من الصفات التي تکون في ترابط وئیق مع العاطفه. فالشّاغز مان یکون مطبوعا تحرکه عاطفته نحو ما یحب ولمّا آن یکون متکلّفا يستدعي الظروف التي تحرک الحاطفه بعد ریش من الرّمن. یشاهد کذلک بأن ابن رشیق لمح الی الاسباب التي تکون مستننجه من عاطفه الشّاعر ف اصدق الحس" واصفا الخاطر" من المصطلحات التي استخدمها للتعبیر عن ره الغراض والموضوعات الشّعریّه من الموضوعات الهامّه التي تناولها کل من النقّاد الثّلائه في دراستهم قضيّه المطبوع والمتکلف وهي بمثابه المعیار الشاني للتمیز بین الشّعر المصنوع والمتکلّف:هذا المعیار ظهر بوضوح أکثر عند ابن قتيبه وابن رشیق بالنّسبه لی الجاحظ. یعتقد ابن قتيبه بأن الغراض الشعریّه ونر علی الالمزام بکل من المطبوع والمتکلف الا اه پحترز من نقسیم کل الاغراض في المتکّف آو المطبوع ویری أن هناک اختلاف بین الشّعرا في ذلک. یعتقد ابن رشیق بأن للغرض الشعري دور لا بنکر. المدح والهجا عند هذا النّاقد من الاغراض التي تصتّف في قائمه الشّعر المصنوع ولذلک یعتقد بان المدح لو کان صادرا من صمیم قلب الشّاعر قراه فی قضيّه الب والتکلّف فی النّقد العربی القدیم ... یعتقد الباحثان بان دراسه آرا کل من النّقاد ولو عاشوا فتره واحده من الرّمن» بقصد المفاضله بین کل من المطبوع والمصنوع والمتکلّف أمر غیر ضروري» فنظرا للضروف التي شهدها القد العربي القدیم. کان لکل ناقد مناصروه وکان لکل ناقد ری وأفکار وخلفیّات تقافيّه دافع عنها ویعتقد الباحنان بأن دراسه قضيّه الب والتکّف او الصّنعه وخاصه في العصور الندیّه المختلفه تساعد المتلّي علی (دراک آثر سيروره لتّاریخ علی تطوّر الثقد العربي وأن القضيّه النقدیه کیف تتعرّض للتغییر والتنقیح وروی ۱. هیرش محمّد مین وسعدون حمید صالح, قراه آخری لمعياري الظبع والصّنعه في ۲ بدر محمّد ایراهیم» انّجاهات الشّعر الجاهلي في النّقد العربي القدیم والحدیث. ص ۴ براهیم بن علي الحصري» زهر الّداب وثمر الألباب, ۳۹۵ و۳۹۶ ۵. آبو علي أحمد بن محمّد المرزوقي. دیوان الحماسه. ص ۱۲ ۸ آبو سهل الحسن بن عبد الله المسکري, الصّناعتین "الکتابه والشّعر", ص:۵۰. ۰ آبو عنمان عمرو بن بحر الجاحظ. البیان والتبیین, ۲. ص ۰۸ ۱ بوعامر بوعلام. جدل الظبع والصّنعه في النّقد العربي القدیم "دعوه لی |عاده نظر. قراه فی قضیّه الصبع والتکّف فی النّقد العربی القدیم ... ۵ ابو عثمان عمرو بن بحر الجاحظ البیان والتبیین ۰۲ ص ۰۱۳ ۷ هیرش محمّد مین وسعدون حمید صالح. قراه آخری لمعياري الظبع والصّنعه في ۸ ناصر الحاني, النقد الاذبي وأثره في الشعر العبّاسي. ص ۰۱۰۱ ۰ شوقي ضیف. الفن ومذاهبه في الشّعر العربي. ص ۲۱. ۳ بوعامر بوعلام. جدل الظبع والصّنعه في النقد العربي القدیم "دعوه الی [عاده نظر, ۴ پنظر: عبد الحمید معيفي وطارق زيناي, قضیّه الظبع والصّنعه وتجلیاتها في النقد ۵ شوقي ضیف. الفن ومذاهبه في الشّعر العربي. ص ۲۱. 3 ۷ ناصر الحاني. النقد الادبي وثره في الشعر العبّاسي. ص۹۷. ۰ اسماعیل حسین فتافیت. قضیّه الظبع والتکلّف في التراث النّقدي. ص ۹۹. ۳ احسان عبّاس؛ تاریخ النقد ال بي عند العرب. ص ۰۱۱۰ ۴ بو علي بن الحسن القيرواني این رشیق, العمده في محاسن الشعر وآدابه ونقده. ص ۷ مصطفی درواش, خطاب الظبع والصنعه رويه نقديّه في المنهج والأصول". ص ۳۹. قراه فی قضيّه الب والتکلّف فی النّقد العربی القدیم ... ۹ ابن رشیق, العمده في محاسن الشّعر وآدابه ونقده. ص ۱۳۰. ۰ حسن البنداري الصّنعه الفنيه في التراث النّقدي. ص ۰۷۷ ۱ این رشیق, العمده في محاسن الشّعر وآدابه ونقده. ص ۱۳۰. ۲ |حسان عباس. تاریخ النقد الاّذبي عند العرب. ص ۴۵۲. ۳ بدر محمّد ابراهیم» انتّجاهات الشعر الجاهلي في النقد العربي القدیم والحدیث. ص ۴ مصطفی درواش؛ خطاب الظبع والصنعه "رويه نقديّه في المنهج والأصول". ص ۰۴۱ ۵ ابن رشیق» العمده في محاسن الشعر وآدابه ونقده. ۳ ۹ - ایراهیم» بدر محمّد. «اتجاهات الشعر الجاهلي في النقد العربي القدیم والحدیث»» الدوریّات - ابن رشیق آبي علي الحسن القيرواني» العمده في محاسن الشعر وآدابه ونقده, تحقیق وتعلیق محمّد محيي الدّین عبد الحمید الطبعه الثانيه: مصر: مطبعه دار السعاده, ۰۱۹۵۵ - ابن قتيبه, الشّعر والشعرا» تحقیق وشرح آحمد محمّد شاکر»؛القاهره: دار المعارف» ۰۱۱۱۹ - بو اسحاق اپراهیم بن علي الحصري, زهر الاّداب وثمر الألباب. ترجمه وتحقیق زکي مبارک. - أمین» هیرش محمّد وصالح, سعدون حمید «قراه آخری لمعياري الطبع والصّنعه في القرن التّالث الهجري»» 2۳2 05 )۲79۷6۳9 01 700021 الرقم ۶ عدد ۰۲ ۰۲۰۱۹ لبنداري, حسن. الصّنعه الفنيه في التراث النقدي. الطبسه الولی, مرکز التحضاره العربيه - بوعلام بوعامر» «جدل الظبع والضنعه في التقد العربي القدیم» دعوه ی |عاده نظر». مجلّه الواحات للبحوث والدّراسات» المجلد ۷ العدد ۰۲ صفحه ۰۵۹-۴۷ ۲۰۱۴ لجاحظ بي عثمان عمرو ابن بحر البیان والنّییین, تحقیق وترجمه عبد السّلام محمّد هارون, قراه فی قضیّه الظبع والتکف فی النّقد العربی القدیم ... 0 - الجرجاني بو الحسن, الوساطه بین المتنبي وخصومه. تحقیق محمّد آبو الفضل ایراهیم؛ - الحاني ناصر النّقد الادبي وّثره في الشّعر العبّاسي. مطبعه بغداد. ۰۱۹۹۵ - درواش, مصطفی, خطاب الطبع والصّنعه (رويه نقدیّه في المنهج والأصول). دمشق: - ضیف شوقي الفن ومذاهبه في الشعر العربي, الطبعه الحاديه عشره القاهره: نشر دار - عبّاس, |حسان, تاریخ الثقد الادبي عند العرب (نقد الشعر من القرن الثثاني حتی القرن النّامن البهجري)» الظبعه الرابسه بیروت: نشر دار الثقافه ۰۱۹۸۳ - السکري, آبي هلال الحسن بن عبدالله بن سهل, الصّناعتین» الکتابه والشعر, تحقیق علي محمّد البججاوي ومحمّد آبو الفضل ایراهیم. طباعه دار الفکر الغربي» ۰۱۹۷۱ - فتافیت» |سماعیل حسین, «قضيّه البع والتکلف في الدراث النقدي». مجلّه کليه الداب, عويضه (۱۹۹۳)» کامل محمد؛ آبن رشیق القیروانی» بیروت. دار الکتب العلميه الطبعه - القرطاجني, حازم. منهاج الأدبا وسراج البلغا تحقیق محمّد الحبیب بن الخوجه, تونس: - قصبجی, عصام. أصول النّقد العربی القدیم» منشورات جامعه حلب» ۰۱۹۹۱ - المرزوقي» ابو علي آحمد ابن محمّد (۱۹۹۱)» شرح دیوان الحماسه, تحقیق أحمد مین وعبد - معيفي, عبد الحمید وزيناي» طارق» «قضيه الطبع والصنعه وتجلّیاتها في النقد الابي القدیم»» مجلّه آفاق للعلوم» المجلّد ۵» العدد ۳. صفحه ۲۴۶- ۰۲۵۸ ۲۰۲۰ 1 داز ۸00۳0265 و26 عنصوای ۳-۲ ,فقصصقط3 ح0هطظ مصنطه 10۳ - 0۰ .57-115 .00 م1 310۰ و ۷۵1۰7 تفن نانک عزطدس۸ 3006 مد 21-10 167: ابسز6ط ,نصه با رزج۸۵۸1-16 عانط3۵ دط1 ,فومسصحطامص اعصهما مطهعنه0 - 0 706۷ ز 1 هلصرتا-ل۸ , نصه‌سندگا-ن۸ صهععه۸1-77 نلظ زط۸ ملنط‌هط 100 - قراه فی قضيّه الب والتکلّف فی النّقد العربی القدیم ... ۸0 ۷ط 10160۳61۵0 هه ۵00 ,کاعو2 هه و2060 مطه‌ اقا 108 - +4 ,3/2276 [۸ 1227 :محنق0) ,۸1-۸0۶۵ فآ ,2/2020 105 - ۳۵۲ ۲36 200 ۸۶۶ 1و صمععواظ 6ط1 ,۸-۲۳ نلن۸ صنط صنط 1 وقطادآ ۸ - ,ات860 ,2/000 0له7 روط #معط‌ج م۳ فصه معماعصد1 ,71800 عطا که ۸ بلنصق7 صساملهد؟ مطنلدگ 0صه محسصحطا1 دنت مصنصط ‏ - ۵ معط حز منطعصعصما ۷۷ فصه وصخصخط اه کلعحلصهنک عط) که وصنفدم3 +7 .2 .310 ,6 .370 6۵۳189 ۶ بواندندت] عط) اه لفدس30 مقت۸ وسعصع و۸ 156 ,ق170۵ 6۳0۵ دز اس۸ انا مصه‌ععقلز ,۸1-8200 ۰ - ۸۶۲۵ 100۳۵۳۷ فصه عصخاصط دعع 56 ناکد6 عط1 ,عصق0ط مصعلق80 - 70۵1 21 ۸1-۷۷۵ ,صوناد 6 نعط0ع3 «م] نامع ۸ وطتکلفا0 ددع۸ اصعف‌م۸ 4 .47-59 .08 ,2 .310 ,7 ۷۵1۰ ,5عنون50 0صه دل۳ 3656 10۵۳ ,0 لصه جسعا0 اه 80۵0 ,عطدط ۵ 1 تص۸ م0۵ نط۸ معنطه7-ل۸ - ,05اه ص566 مصتام 13۵۳ ومسصقط30 صفعلدک (علوطا۸ بط معاغاعصدی قصه معننوع ۸ مصنط10۳ ۳301-ن۸ جاط۸ موقسصقط 3 بط معط ,اطع 0000 ,6 لزعد۸0 0۵ 100366 15 0ه 6۳0 116۵۳ ,معععها< منص۸1-17 - 0۹1 ۸) ۷۷۵۳ وسد‌معانا فصه ۳8 دوه م05 مدگها1/0 ,12۳0 - ۸3 32۳ :0ن02 ,و3060 ددع۸ هز کعصس00 ۵ فص ۸۳۶۲ منوهطاک مکنه10 - ۶5 عط) 6دمصسه صعل‌ناضس) هانگ کم ما3 6ط7 مصععطآ ,کطاط ۸‏ - ,7 ۷وساصع طاطاهنه ۶ط۲ ۵ دی فصمع5 عطا ۳۵ موم که عنفنفی) وقاس۸/ 1۷0 6ط1 بلطهک طط وال۸0 صنط صهکعع۸1-۳7 لولنتق زطم۸ ,۸1-۸ - 0 زنهززه۸1-8 مفسصقط20 نن۸ بط #مع ددع3 وو0ع80 فصه ع80۳۹ ۸1-۸۳30 0[ز۳-ل۸ 7ق10 بط معاصمم مصنطح 1۳ ۸-۳301 ۸ فمصحصحط 1 6 دامع فصد صصخت او عععت عط7 مصنعکی۳ لنمصا مانگهاه۳ 5۰ .5 .30 وقاج۸ ۵۶ وال۳۵ ۵ ۵۶ دس و۳9۵ نس ,31-1 زدعزک فصه هدعدا8-ل3 ز۵ط2/0 مصنتعل منصصه‌زعاحه0) -ل ۸‏ - -[۸ طاحقطا6-ل۸ 080 زا-۸ 108 طازطاهت-ن۸ مفسصقط30 وط ع لدعم 700۵۳07 ۸16000 بصکف‌نااس6 طادس۸ 010 که عصنزع0۶ عط7 مصدععت رنزطه‌کم1 - قراه في قضيّه البع والتکلّف في النّقد العربي القدیم ... 6 عط) اه مادام ,وحمصصحط30 10۳ فمصط۸ نل۸ ۸ ۸1-32 - 061 لصه صنص۸ فعصط۸ روط وعط‌دمکط۴ وفوجممحصلخ روط ععفعحطاصه و ب10 ]و۳۳ معصنطعتا 20 [عع7-ل۸ 320 تصمصقطعآ مهام‌ق13 فمسصقط30 صعلد‌5 0 200 2۳۳8 01 13906 6ط7 ,و7 منق0ع7 هه ونصحت (00ط۸ منم/2 - 40 مبطف0 6۳ ‌نآ خصعفنض‌ه۸ دز کصه‌ناهای‌گنصد2 از 4ص ۷۷۵۳ ۰ .246-258 .0 ,3 .310 5 ب[۵ ,5006066 1۵۳ 0۵[ 7 قراعه فی قضيّه الصبع والتکلّف فی التقد العربی القدیم ... زدادس۸ ا ۸0 صز ع 15 جعا م۲ قصد عاموسنک اه 500 7 200 012۵ 100 رعنطه ۸1-7 * دع0 )۲ وس ]1 کل‌تاقه بجه‌عازا ام کمحفکز سل هو رصاعم 36 ام عصه کز منععژ معاصصهی لوصح عامصنگ 0 366۵ 32۷6 136۲6 مصکل‌تافه وان عزطص۸ اصعنصه که صمتطوم ادعع ج کصحگ اهطا 7 ع لا جز روکنک 0صه مکنانه روط ای فصد عامصند کم کدمانصکعل عامتاحج 6 ,عنکوز کنط) ۵0 کهامحا5 برط عفادم 66۵ط ع۷هط کعنوندد توصفص بعسهتعانا کم هه گاه‌کاز حلعنطم رک‌تافه واه عط کم طعحه ۵1 کمعز عطا عمراقصه وصه تقاصه مر وعخم کعنونی 6 ۳6۵۵۵ منطعصو‌تقام عط1 عااهص عنطا ۵۳ طلنومع که ععصقاومطز عطا کعام نز 61 10ععل 6 0۵ کلوصعی آمعخماکنط کم معااه عطا 0ص جطعوم اه اصعاصی فص عکو 0 عنانه اهطا عزم۵ا عطا کم 0۳۶ کز گاه‌کاز مووامصم دعب فص کام‌ععص0ه عامصی فصد عامصند ماه عطا طای الدعل کقط پروندی کنط] ب09 ارم ععصع دمم 160 0۲ 3۵06 حاعده وصنا‌نادم جذ نچاعن و5 کم امعم 10عتعل عط فص صمنصنصه نعام‌وعم ,عم آهعخماعنط هزوم[ حصص بوانانطعکه‌ رم 156 بکام‌ععص0ه عامهیم لوصح عامطهند بعز ,0 عفعطا ۵۶ ج کته صنقص 36 066۵ کقط کصوتاممنان گو عسمعنل وصه صمتععصدی عط اقطا کصمنصنص0 6 6 6۵6۵ منطعصواهام: عطا ورصاعوم عاصصم که عمصعاکنه عطا وال10 ملد اعد 0665 معله کقط حصعوم کعامصی فص عامصزد عط وصج صعوم عط) که اصعاصی هه 0 حلوطبرمانا 105 متنطو-ا۸ کج 6امما اصعاقنلن ج عماها مز صاععی علعنسد کنط 1 «وون5 کنطا صز آمنا واه مح-عتامخه‌کعل جه ممعقط. ,عنفوز عامصم وه عامصند عطا هو کوع ونطعقط ص16 کعامصمنه او عصعوزه عطا کعطامع مهم عطا محلتشمکعت کنطا 1۵ 6300 حلهعو 1 4 کعنانه ع۳6) عطا که حمجه او عم مکعم ۵ صز کمنکگز مایم هه غامد عط ما معامامر و کاآنادم 00۳۵01 36 8و۸ 6۰ آمعنانه ع ده مععقط صعط کصتعاهه وصه کعووامصه عل وصه صمنصزمه کعام‌معم امعم امعخماعنط عط اقط امه معاصنوم 6 صف از رتم۲ کنطا 40 عصناخاکه 0 اه اهوم هه هط ع۷هط ومد آمعننه عطا او اصعصم‌ ما00 ٩ ند صز ۵۶ هم عنط] وامسی فص عامسند عملنا عصصعی کم وصنصمعه عطا وصنصکع صمنصت ۵۶ اانوع 56 کون ا۵ط کصمنصزمه هزوم مگ بجناقطازفه صصز عطا امطا برد کاز 200 جطعوم عامصم و ععصقامع0ق عط صز عامد اصی‌گنصوند ج فعردام وصه کصو‌تاهمتلی 6 0 60160۳ 6 امطا کز حلهموم عنطا گم اآنکمت امن اصعلوزبه عمط واه 0 عامصند عط) ما وعتقامد پولو‌عنل کز اهطا ماقم عطا کم ع0۳ کز صعموم عط 0۵۶ ,تاق دنمان 105 مقنطه‌ت-اخ حعاصصم موصه عامرهنگ مصکف‌نانه اصعن‌صخ :و1۳6 ۱ نت فاطه‌داع 3 نهک معس هن ۵ص عومسع دم عزطصسظ۸ که اصعو5 8.0 * اهنت اه 3 مانمگ معسه انآ هه ععمع م۲ عزطوس۸ ام «مووع] 00 ۳۴

قضیّه المطبوع والمتکلّف من أشهر القضایا النّقدیّه الثنائیه التی احتلّت مکاناً واسعاً فی النّقد العربی القدیم. تعرّضت مفاهیم المطبوع والمتکلّف لتعاریف کثیره من قبل النّقّاد وظهرت تلواً لذلک دراسات من قبل الباحثین فی العصر الحدیث حاولت أن تبیّن وتحلّل موقف کلّ من النّقاد القدامی حول المطبوع والمتکلّف وهذا الأمر نفسه یدلّ علی أهمیّه هذه القضیّه. علاقه الغرض والمضمون الشّعری وتأثیر السّیروره التاریخیّه علی تطوّر مفاهیم المطبوع والمتکلّف وحتّی المصنوع من الموضوعات التی لم تنل حظها من الدراسات الشامله والوافیه من قبل النقّاد ولذلک سعی هذا المقال أن یسلّط الضّوء علی دور الفتره التاریخیّه والأفکار السّائده فی المجتمع وتطوّره فی رؤیه النقّاد بالنسبه إلی مفهومی المطبوع والمتکلّف. بحثت هذه الدّراسه عن التأثّرٌ بالآراء المنطقیّه التی جلبتها السیروره التاریخیه فی الإقرار بوجود الشّعر المصنوع وجودته وکذلک العلاقه بین قضیّه المضمون الشّعری أو الغرض الشّعری والطّبع والتکلّف. حاولت هذه الدّراسه أن تستعید القراءه فی آراء کلّ من النّقّاد، الجاحظ وابن قتیبه وابن رشیق فی قضیّه الطّبع والتکلّف وفقاً للمنهج الوصفی- التحلیلی وارتکازاً علی الطّابع النّقدی. من النّتائج الهامّه التی توصّل إلیها هذا المقال یمکن الإشاره إلی أنّ لدور الفتره التاریخیّه والأفکار السّائده فی المجتمع وکذلک تطوّر مجتمع النّاقد أثراً هامّاً لا یمکن تجاهله فی تحدید مفهومی المطبوع والمتکلّف بحیث یُشاهد تأثّرٌ بالآراء المنطقیّه التی جلبتها ثقافه النقّاد الواسعه والذی أدّی إلی الإقرار بوجود الشّعر المصنوع وجودته وأنّ قضیّه المضمون الشّعری أو الغرض الشّعری من القضایا الهامّه التی أصبحت فی علاقه مباشره مع ثنائیّه الطّبع والتکلّف.

513427

روسیه به روابط با غرب» شرق و جنوب.» تأثیر مولفه‌های فرهنگ راهبردی بر روابط دوجانبه و منطقه‌ای ایران و روسیه ۳ هم‌زمان و در چارچوب عمل‌گرایی توجه کرده اسگ بر این اساس» روابط خارجی روسیه در وضعیت هم‌سویی, تضاد و تقابل قرار می‌گیرد (216-226 :2010 ,2700۲ 200 16001۵66). مژلفه‌های فرهنگ راهبردی و تحلیل روابط دوجانبه ایران و روسیه مولفه‌های فرهنگ راهبردی مبنای هدف‌ها منافع و ملاحظه‌های نخبگان ایران و روسیه در مورد روابط دو کشور هستند. بر اساس این مولفه‌ها می‌توان فرازونشیب روابط تهران و مسکو را تحلیل کرد. ژئوپلیتیک. عمل گرایی و بازدارندگی در مقابل تهدید غرب مبنای روابط ایران و فروپاشی اتحاد شوروی» چالش‌های داخلی و بین‌المللی» تغییر گفتمان‌ها و جناح‌بندی‌های سیاسی تأثیری بر راهبرد روسیه نسبت به جایگاه ژئوپلیتیکی ایران نداشته است. ایران به‌عنوان کانون حوزه‌های ژئوپلیتیکی خزر- خلیج فارس و دروازه ورود به خاورمیانه مورد توجه روس‌ها است. همچنین ایران به‌عنوان متحدی غیررسمی می‌تواند منافع روسیه را بدون هیچ هزینه انسانی و مالی تأمین کند و از مرزهایجتوبی آن,دامقابل نفوذ غرب محافظت کند (8-10 :2013 ,طقلو[ه۸). در این چارچوب روسیه «مفهوم امنیت:جمعی در خلیج فارس» را در ژوئیه ۲۰۱۹ مطرح کرد که نشان‌دهندهتلاش این کشور براق نقش‌آفرینی در این منطقه راهبردی است. برخی کارشناسان طرح ابتکاری روسیه را به تمایل تاریخی این کشور برای دستیابی به آب‌های گرم جنوب پیوند:؛داده‌انداو به انش ایسران"ذر این زمینه اشاره می‌کنند (2019 ,1120165). همکاری با روسیه فرصت‌های مطلوبی را در اوراسیا در میانمدت و بلندمدت برای ایران فراهم می‌کند. برای نموّنه می‌توان بهاعضویت ایران در اتحاديه اقتصادی در حوزه اقتصادی ظرفیت‌های مناسبی برای همکاری میان ایران و روسیه وجود دارد؛ به‌ویژه اینکه روس‌ها قابلیت‌های صنعتی و علمی قابل اتوجهی دارند و همکاری اقتصادی با روسیه می‌تواند تحریم‌های غرب را خنشی کند. هرچندمیزان روابط تجاری ایران و روسیه رضایت‌بخش نیست. از دیدگاه کارشناسان روس سطح پایین روابط اقتصادی با ایران را می‌توان بر مبنای این واقعیت آتحلیل کرد که خاورمیانه در مقایسه با دیگر مناطق در اولویت سیاست اقتصادی روسیه قرار ندارد. مسکو ایران را بازار مهم کالاهای روسی و سرمایه‌گذاری در خاورمیانه ارزیابی نمی‌کند. شرکت‌های روسی بر بازارهای اروپا و شرق آسیا تمرکز کرده اند. با توجه به اینکه کشورهای متحد غرب در خاورمیانه روابط تجاری گسترده‌ای با شرکت‌های آمریکایی» اروپایی و ژاپنی دارنده روسیه از دولت‌های ضدغربی در این منطقه در راستای منافع اقتصادی خود بهره‌برداری و زمینه حضور و سرمایه‌گذاری شرکت‌های روسی را فراهم کرده است (102-103 :2011 ,اق)1). رقابت ایران و روسیه در حوزه انرژی ند مطالعات اوراسیای مرکزی, دور ۰۱۵ شماره ۱ بهار و تابستان ۱۴۰۱ انکارناپذیر است. راهبرد روسیه در حوزهه انرژی توسعه‌طلبانه و تهاجمی است. محدودیت نفوذ در این حوزه برای روس‌ها پذیرفتنی نیست. هدف روسیه تأمین منابع انرژی بازار اروپا و افزایش صادرات به شرق آسیا است. کارشناسان اوپک گازی را کارتل راهبردی برای روسیه به‌منظور بازدارندگی در مقابل غرب توصیف کرده‌اند. مسکو در چارچوب راهبرد ابرقدرت انرژی خود تقویت آن را در دستور کار قرار داده است تا طرح‌های گازی و خطوط لوله در اوراسیا را کنترل کند و مانع حضور ایران در این منطقه شود (8 :2010 ,001000). در اسناد بالادستی روسیه بر گسترش روابط با تولیدکنندگان انرژی با هدف تقویت اقتصاد ملی تأکید شده است. در این اسناد ایران برای روسیه همکاری مهم به شمار می‌رود رویکرد تهدیدمحور نسبت به محیط منطقه‌ای و بین‌المللی ایران و روسیه را به گسترش قدرت نظامی و بازدارندگی پیش برده است. همکاری نظامی و خریدهای تسلیحاتی بخش مهمی از روابط دو کشور را تشکیل می‌دهند. ایران بازار پرسودی برای تسلیحات و فناوری مجتمع‌های صنعتی نظامی روسیه است. سرویس امنیت فدرال روسیه روند انتقال فناوری تسلیحاتی و موشکی به ایران را تسهیل می‌کند.(8 :2001 ,11861381201). روسیه در چارچوب راهبرد قدرت بزرگ در نظام بین‌الملل همکاری نظامی با.ایران را با هدف ایجاد ائتلاف در اوراسیا و خاورمیانه برای افزایش نفوذ سیاسی و ژئوپلیتیکی و مهار غرب گسترش داده است. هرچند روابط نظامی ایران با روسیه به‌عنوان اتحاد نظامی محسوب نمی‌شود. خودکفایی در تولید: تسلیحات: و فناوری‌های جترطاه در لت کاسوان مر دازد و دیپلماسی دقاعی این کشور با هدف تأثیرگذاری بر توازن قذرت منطقه‌ای مهار تهدیدهای آمریکا و اسرائیل گردآوری شده است. برخلاف راهبرد نظامی روسیه که ماهیت تهاجمی دارد» راهبرد نظامی در عرضه بین‌البلل زان و روگگه بو مرو شاب انا )| یکجانبه‌گرایی آمریکا و تحریم‌های حقوق بشری تأکید می‌کنند. چندجانیه‌گرایی و احترام به حاکمیت کشورها رویکرد مشترک دو کشور نسبت به نظام بین‌الملل است. روسیه به‌عنوان یک قدرت بزرگ جهانی و عضو شورای امنیت جایگاه ویژه‌ای در سیاست خارجی ایران دارد. روسیه همکاری با ایران را برای افزایش نفوذ سیاسی در معادلات بین‌المللی در اولویت قرار داده است. با این حال, مسکو خود را سهامدار نظام بین‌المللی می‌داند و پدیدآمدن یک مدعی قدرت برای آن مطلوب نیست. برخلاف ایران که در چارچوب اسااد بالادستی خود بر ضرورت اصلاح ساختار سازمان ملل تأکید می‌کند. روسیه این نهاد را با وجود کاستی و ناکارآمدی برای حضور موثر در مدیریت و حل‌وفصل بحران‌های منطقه‌ای و جهانی در قالب تأثیر مولفه‌های فرهنگ راهبردی بر روابط دوجانبه و منطقه‌ای ایران و روسیه ۳۳ راهبرد قدرت بزرگ خود مورد توجه قرار داده است. مشارکت در مذاکره هسته‌ای ایران و تصویت قطعنامه‌های شورای امنیت بر ضد این کشور را باید در این چارچوب تحلیل کرد. ادعای غرب در شفاف‌نبودن برنامه هسته‌ای ایران را باید در چارچوب اصل ابهام راهبردی تحلیل کرد. برای ایران نقش روسیه در تکمیل نیروگاه اتمی بوشهر» عضویت در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و شورای امنیت تعیین‌کننده است. در مقابل» روسیه برنامه هسته‌ای ایران را تهدید امنیتی برای خود می‌داند و معتقد است دستیابی به بمب اتم هدف ان کشور به شمار می‌رود. روس‌ها استدلال می‌کنند که علت اصلی مشارکت روسیه در تحریم ایران و تصویب قطعنامه‌های شورای امنیت نگرانی از شکل‌گیری دولتی با سلاح‌های اتمی در مجاورت مرزهای خود و تغییر توازن قدرت در اوراسیای مرکزی است. کارشناسان غربی به این نکته اشاره کرده‌اند که شکست فرایند مذاکره هسته‌ای» روسیه را از فرصت استثنایی برای نقش آفرینی به‌عنوان قدرت جهانی محروم می‌کند. به همین دلیل» روسیه بر لزوم تداوم مذاکره و حل‌وفصل بحران هسته‌ای در چارچوب شورای امنیت تأکید دارد (2014 ,۸/۵1026). با توافق برجام امکان دستیابی تهران به توانمندی تولید سلاح‌های هسته‌ای وجود ندارد و امنیت روسیه تضمین خواهد شد. به علاوه, پرجام در ترسیم تصویری مطلوب از روسیه به‌عنوان غرب تهدید امنیتی مشترک ایران و روسیه است. ولی دو کشور با توجه به هدف‌ها و منافع خود رویکرد متفاوتی نیرید ۵۱ دارند. ایران غرب را تهدید وجودی خود می‌داند که سازش با آن امکان‌پذیر نیست و در چارچوب راهبرد نگاه به شرق ترجیح می‌دهد با کشورهایی همکاری داشته باشد که به‌دنبال تغییر نظام سیاسی آن نباشند. بر این اساس به روابط با کشورهایی همچون روسیه توجه شده است. بدبینی نسبت به فرهنگ و سیاست غرب ویژگی ملی‌گرایی روسی است. روسیه رهبری تمدن اسلاو- ارتدوکس را در برابر تمدن مسیحی غرب به«صهده دارد و منطقه گراگی»:ایجاد اشمادیدهای اققطادی رروابط دررن‌شنطای مستاق سپاس نت این کشور برای مقابله با تهدید غرب است. شایان توجه اینکه مسکو در چارچوب عمل‌گرایی, همگرایی در ساختارهای بین‌المللی و گسترش روابط راهبردیبا آمریکا را با هدف توسعذ اقتصادی و نوسازی داخلی مورد توجه قرار داده است و از ایران به‌عنوان کارت چانه‌زنی با غرب استفاده می‌کند. شیوه تعامل روسیه با غرب موجب پیش‌بینی‌ناپذیری سیاست این کشور برای ایران شده است. از دیدگاه کارشناسان سیاست روسیه آمریکامحور است و از تحریم ایران از سوی واشینگتن حمایت کرده است (8 :2010 ,لاع3717)» ولی نگرانی از نفوذ غرب در حوزه خارج نزدیک موجب همکاری منطقه‌ای روسیه با ایران شده است. پیشینه تاریخی و تجربهه تجاوز خارجی موجب بی‌اعتمادی ایران و روسیه در روابط خارجی شده است. ناامنی تاریخی و تلاش برای تأمین امنیت ملی موجب گرایش روسیه به ۳.۴ مطالعات اوراسیای مرکزی: دوره ۱۵: شماره ۱ بهار و تابستان ۱۴۰۱ توسعه‌طلبی سرزمینی به‌عنوان یکی از مولفه‌های ملی‌گرایی روسی و غلبه رویکرد تهاجمی در راهبردهای نظامی‌امنیتی این کشور شده است. تقابل روسیه با غرب در مورد اوکراین در این چارچوب تحلیل‌پذیر است. تجربه دخالت قدرت‌های استعماری در ایران نیز موجب شد اصل نه شرقی - نه غربی به‌عنوان اصلی ثابت در جهت‌گیری سیاست خارجی این کشور مورد توجه قرار گیرد و بر ضرورت خودکفایی و توانمندی داخلی تأکید شود. نکته مهم این است که پيشینه تاریخی به عاملی بازدارنده در روابط دوجانبه ایران و روسیه تبدیل شده است. بدبینی تاریخی ایران نسبت به توسعه‌طلبی روسیه که تحمیل قرارداد ترکمنچای نمونه بارز آن است. امروزه در قالب بی‌اعتمادی نسبت به سیاست‌های این کشور بازتولید شده است. در روبه‌رو روس‌ها با اشاره به کشته‌شدن گریبایدوف و غرب‌گرایی ایرانیان به رسالت جهانی خود برای خدایت کشورهای, ضیف بو غقب بآیده هوجو آیران بهسوق اد و شرفت تأکید دامگاینم مولفه‌های فرهنگ راهبردی و تحلیل روابط منطقه‌ای ایران و روسیه تهدیدهای امنیتی مانند تنش‌های قومی انقلاب‌های رنگی» تروریسم و گسترش ناتو به شرق مبنای همکاری مشترک منطقه‌ای ایران و روسیه به شمار می‌روند. دو کشور بر رسالت و نقشش محوری خود در بحران‌های منطقه‌ای تأکید دارند: راهبرد منطقه‌ای ایران ماهیت تدافعی و عمل گرایانه دارد و بر مبنای دفع,تهدیدهای امنیتی غرب به‌ویژه,آمریکا گردآوری شده است. اوراسیای مرکزی و خاورمیانه» حلقه فوری امئیتی و عمق راهبردی ایران هستند و ضرورت برقراری امنیت در این مناطق موجب گسترش,روابط این کشور با روسیه شده است. مواضع ایران نسبت به جنگ چچن در دهه ۱۹۹۰ سیاست عمل‌گرایانه این کشور را در روابط با روسیه اثبات می‌کند. راهبرد منطقه‌ای مسکو در چارچوت سیاست قدرت بزرگ جهانی» ژئوپلیتیک و ملی گرایی تحلیل‌پذیر است. در این چارچوب ایران به‌عنوان قدرت منطقه‌ای جایگاه ویژه‌ای دارد. ترنین می‌گوید: «ایرا حوزه نفوذ روسیه و بریتانیا در قرن نوزه‌هم.نیست. این کشور پیرو سیاست‌های آمریکا در منطقه و جهان به شمار نمی‌رود. هم‌اکنون ایران قدرّتی منطقه‌ای است و نفوذ آن از مدیترانه در غرب تا افغانستان ذره‌شرق, از قفقاز در شمال تا سواحل عدن در جنوب گسترده است. ایران همچون روسیه هژّمونی آمریکا را در نظام جهانی و منطقه‌ای به پوتین در چارچوب راهبرد قدرت بزرگ جهانی و بر اساس ملاحظه‌های اقتصادی و امنیتی همکاری با ایران را برای مقابله با سیاست‌های آمریکا در خاورمیانه تعیین کننده ارزیابی می‌کند. سیاست روسیه در این منطقه راهبردی تداوم سیاست‌های شوروی است. بحران اوکراین نیز شرایط مطلوبی را برای بازیابی قدرت روسیه در خاورمیانه فراهم کرده است. هرچند. این سیالست موجب لاف واتجاد راقبردی با آیران کمی‌شوذ! زیرا همکناری با رال یکی از عوامل اختلاف‌زا در روابط تهران و مسکو به شمار می‌رود (240 :2021 ,۸۶8۵7120 68۵160)). تأثیر مولفه‌های فرهنگ راهبردی بر روابط دوجانبه و منطقه‌ای ایران و روسیه ۳۵ موقعیت ژئوپلیتیک و ناامنی تاریخی موجب شده است روسیه با هدف احیای نفوذ سنتی خود بر اوراسیای مرکزی از قدرت منطقه‌ای ایران برای حل‌وفصل بحران‌های منطقه‌ای بهره‌برداری کند. آسیب پذیری روسیه در قفقاز شمالی در گسترش همکاری با ایران موثر بوده است. فروش تسلیحات, امضای قرداد ساخت رآکتور و تأمین توربین نیروگاه بوشهر به‌عنوان پاداش روسیه به ایران برای مواضع اين کشور در قضیه چچن تحلیل شده است (42-45 :2001 ,5(21100). اگرچه ایران کشوری دردسرساز در حوزه خزر محسوب نمی‌شود» اولویت روابط با خارج نزدیک موجب شده است روسیه با قزاقستان و جمهوری آذربایجان قرارداد تفسیم دریای خزر راافشبا کنک کا: سبب تب رگی ووابط با ایزاق قلد. روسیه به حوزه اوراسیا به‌عنوان کانون نظم جهانی به‌منظور ایفای نقشش قدرت بزرگ و رسالت تمدن‌سازی خود توجه کرده است. پذیرش عضویت ایران در اتحاديه اقتصادی اوراسیایی رآباند در چاوچوب این وآفیرد ورس اتحلیل و:ارقبایی کر اقا :2916 هگا خر حالی که روسیه به ایران به‌عنوان ابزاری برای تأمین اهدف‌های خود در اوراسیای مرکزی توجه می‌کند و از عضویت این کشور در سازمان شانگهای حمایت کرده است. ایران افزایش حضور و نفوذ در سازوکارهای دوجانبه و چندجانبه را در چارچوب راهبرد قدرت منطقه‌ای خود در دستورکار قرار داده است. بر مبنای سیاست عمل‌گرایی دنباله‌روی از روسیه و حفظ وضع موجود در سطح منطقه‌ای از سوی ایران منطقی به‌نظر نمی‌رسد. اسلام و چگونگی روابط با کشورهای اسلامی و در کانون آن ایران مورد توجه روسیه بوده و دیدگاه‌های متفاوتی از سوی جناح‌های سیاسی این کشور مطرح شده است. برای غرب‌گرایان اسلام تهدید امنیتی است و ایران به‌عنوان کشوری ایدئولوژیک نمی‌تواند شریک اسلام دارند. از دیدگاه آن‌ها همکاری با کشورهای اسلامی برای ثبات داخلی, دفع تهدیدهای امنیتی و حفاظت از مرزهای جنوبی ضروری است؛ به‌ویژه اینکه مسالمانان دومین جمعیت روسیه را تشکیل می‌دهند. راهکار مقابله با سلفی‌گری و وهابیت همکاری با ایران به‌عنوان کانون اسلام شیعی و محور مقاومت است. همکاری تهران و مسکو موازنه قدرت را در منطقه خاورمیانه و اوراسیای مرکزی در راستای محور ایران شیعی و روسيه مسیحی در تقابل با غرب تغییر می‌دهد. این نگرش زمینه همکاری مشترک ایران و روسیه را در افغانستان برای سرنگونی طالبان و جنگ سوریه فراهم کرد. سیاست گرایش به شرق در قالب تعامل گزینشی برای مبارزه با بنیادگرایی اسلامی مولفه مئری در سیاست خارجی عمل‌گرایانه روسیه محسوب می‌شود. ایران نیز در چارچوب بازدارندگی و امنیت به‌هم پیوسته همکاری با روسیه را برای دفع ۴۶ تطالمات اوراشیای مرکری: دوره ۵ :شمارآ بهاز ی تاسمان :1۳:۹ مولفه‌های فرهنگ راهبردی ایران بخش قابل توجهی از برنامه‌ریزی‌های این کشور را در حوزه‌های دفاعی» نظامی و سیاسی متأثر کرده است. مولفه‌هایی همچون خودکفایی, بازدارندگی و عمل‌گرایی هویت ایرانی‌اسلامی را تقویت کرده‌اند. این دیدگاه وجود دارد که منابع فرهنگ راهبردی ایران موجب شده‌اند که این کشور سیاست خارجی متفاوتی را پیگیری کند. انعکاس فرهنگ راهبردی ایران را می‌توان در ایستادگی و مقاومت این کشور در مقابل تهدیدهای غرب دید. راهبرد نگاه به شرق و همکاری با روسیه در چارچوب فرهنگ راهبردی ایران ارزیابی شده است. فرهنگ راهبردی روسیه ماهیت تهاجمی دارد و برآیندی از ادراک تهدید. پیشینه تاریخی و ژئوپلیتیک است که در قالب ملی‌گرایی» عمل‌گرایی و رسالت جهانی» تعیین‌کننده آئین‌های نظامی‌امنیتی» الگوهای رفتاری و جهت‌گیری سیاست خارجی این کشور در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی است. انديشه قدرت بزرگ در کانون فرهنگ راهبردی روسیه قرار دارد. سیاست این کشور در مورد تحولات اوکراین و سوریه را باید در چارچوب فرهنگ راهبردی تحلیل کرد. عمل‌گرایی مبنای تصمیم‌های مسکو به شمار می‌رود و موجب پیش‌بینی‌ناپذیری رفتار و تناقض مواضع آن برای کشوّرّهایی همچون ایزان شده آستتا: بر مبنای مولفه‌های فرهنگ راهبردی ایران و روسیه» ایجاد الگویی پایدار برای گسترش روابط دو کشور دشوار است. از ادیدگاه کارشناسان, روابط ایران و روسیه روابط پیچیده‌ای است و تمی‌توان تعریف ای ]1 /80 رای ۵ 9( سطح‌های مغقلفی دنبال می‌شود و هر سطح منطق ویژه"خحود را هاژل. سیاست مسکوّنسبت باه ایران فرصت‌طلبانه و مبتنی بر هزینه‌فایده است که موجب همکاری دو کشور به‌صورت موردی شاه است. روابط ایران و روسیه به‌عنوان مشارکت سنجیده و هوشیارانه توصیف می‌شود. روس‌ها روابط خود را با ایران مدیریت می‌کنند تا مانعی برای همکاری با کشورهای دیگر ایجاد نشود و تضادی با فرایند همگرایی بین‌المللی نداشته باشد. برداشت ایران و روسیه از روابط راهبردی متفاوت استت,,روس‌ها آیران را پیروی سبلست‌های رخرد درنظر مروگیيگه وی برذاشت آیرات ای سینت که به‌عنوان شریک برابر با روسیه همکاری کند. برقرای روابط راهبردی با ایران منافع روسیه را در خاورمیانه با چالش روبه‌رو می‌کند. از سوی دیگر ایران نیز باید سیاست نه شرقی-نه غربی را کنار بگذارد تا امکان برقراری روابط راهبردی با روسیه فراهم شود. بر این اساس, دو کشور یکدیگر را متحد موقت برای دستیابی به هدف‌های مورد نظر و دفع تهدیدهای امنیتی می‌دانند. هیچ توافقی بین تهران و مسکو برای همکاری نظامی و دفاعی مشترک در مقابل تهاجم کشور دیگر وجود ندارد و اگر آمریکا و متحدان آن تجاوز نظامی به ایران را در دستورکار قرار دهنده حمایت روسیه محدود به میانجیگری در چارچوب سازمان ملل است. تأثیر مولفه‌های فرهنگ راهبردی بر روابط دوجانبه و منطقه‌ای ایران و روسیه ۳۷ تضاد هدف‌ها و منافع و تعریف آن‌ها در چارچوبی متفاوت مانع شکل‌گیری گفتمان همکاری‌جویانه و پایدار میان ایران و روسیه شده است. تمایل به راهبردی شدن روابط در لایه‌های رهبری و سران نظامی‌امنیتی دو کشور وجود دارد. ولی به دیگر بخش‌ها تسری نیافته است. تقابل با غرب زمینه نزدیکی مواضع ایران و روسیه را فراهم کرده است؛ اما مواضع ضدآمریکایی مبنایی برای همکاری روسیه با ایران محسوب نمی‌شود. این به دلیل ادراک متفاوت نخبگان دو کشور نسبت به ایالات متحد آمریکا است. اولویت روسیه برقراری روابط با کشورهایی است که از موقعیت ژئوپلیتیکی و قدرت سیاسی و نظامی برخوردار باشند تا از ظرفیت آن‌ها برای تعامل با غرب بهره‌برداری کند. واقع بینی و جداکردن منافع مشترک» موازی و متعارض به‌عنوان پیش شرط ایجاد الگوی تعامل پایدار و روابط راهبردی ضروری است. در این زمینه» گسترش روابط تجاری و اقتصادی و تداوم همکاری‌های نظامی می‌تواند موثر و ما5 1216۳200521 صوحطع 1 +صوطع1 معجصلس و50 ,(2007) ننظ منصحطاطادان ۵ ۸ +109 :0۳ ۶560ع۸) ,102338711078_ 0زا ول -صناجم-ع 2013/03/1 /ک0 دامن [ه 70 ,۳۵265 مه 10۳5ع ۳ بسا ۶و عسعات عزع 52 ,«(2018) ۵امصطه3 مضدع‌ع۸ :4 علطملنه ۸ ,87-127 .0 م6 ب30 ر16 ۷۵ و5028 عفصع 0 ۶و ه] ,(09/02/2020 نصه 0ععع۸) مطعخق 130 ااط. 0288 ناه / ند کح //نصااط هن] نناک ید5 «جسق/2 «عنفهعط ۵۶ +عاصع0 خلجعوم فص لفصمنام۵ ۳۵ :163۵0 ,کط1301300 هزعقج - 1۳۵۵ او 6امم04 ,(2015) صنعععم3 مصهخدعکع۸ ۶ ۱/080 ۶و عمصونزان۸ عنععاهناد نصا مدع ,(2013). طعلزا< مصهزدزع۸ :4 معلاطهلنهس۸ ,1-26 .00 ,23 .270 بلق3700۳0 ۷۷۵۳5 الهسگ ,اععصنم ۲0 -6-07 112 لهس ژع 26کس اس کی ۳/۳ / لبم او ز که 5۹11 ۸۲ // :۲08 40 0116081۷6 روط بوناو7 ۵ع۳۵۳۵۵ کاص۳] عمنمواهم۸"" ,(2009) صمطاوفط ,معط ۰ و1 .370 1 ۷۵1۰ ,03۳617 کدمنه1م3 ق30۳۵ ,ععمعط 1 مصکناد۴ ص161 ,1200086 او نز ومص ۸ عسعات عزععاه50 ۶و ۲۵۵۵01 ,(1990) ففصمط 1 حعوظ ,و00.121-8 بصقلانسج/3 نصمفصمآ هه ۵۳۴ 310 ,1558/۲5 :83065 عزوعا 50 ,0 978-1-349-20574-5.0/ 101007 0/0004 6عصم‌ع لصا //نعمقط عم عاطهاند ۸ 40 عط7 بتصمناعلنله ۷ فصه هتفه۷ سل عنععاه 5 ,(2005) دمک مطام380 ناه ماطهلنه ۸ ,25-28 .00 بل ب20 بر2 ۷۵ ,60۷6۵6 ۵۵ 300۵1 ۴۸ مطالعات اوراسیای مرکزی. دور ۰۱۵ شماره ۱ بهار و تابستان ۱۴۰۱ قسهط0 10۶ للهطاعس0 ۸ ومناوط ها کفنوف۴*" ,(2010) لعضس۸ مصعطمع .3202/5 05://53.33ظ ناه عاطملنه ۸ ,1-10 .صم ,2359 370۰ ,830680066 39۵ انا ععمص ۸ ۶و جمزفصد 10 وصعانان2 عط2016(,1) صعنلل ,م۲0 :4 ملاطملنم۸ ,129-145 بطم ب2 ب720 ,قف050ع3۳ گم افصسو3 مزع 609۰ :00 5560ع۵۸۲) ,6.2016.06.002ز ۳ ز/0.1016 8/1 ز0 0 // :8 0اط نصداه7 عطا ۵۶ ي‌نام2 30۳۵۵۵۵ ,(2009) تلد 0عررع5 بن۵ ۳۳۵۵ تصعطعوطع1 ۶ 381100 ۵ط۲ ,(2019-20) تفه هدک صفصطعطظ مصه معط 0مصصقط3/0 مسنطعطع1 3891۵6 3۵8 ۵۵ هتععتظ هه عصنط6 ۵6۵ اعناکده۲ آمعناناه م6060 ,327-343 .00 2 ب20 ر12 ۷۵ ,رفن50 هزفصس۳ (00۵ع60 ,ص14 :1۳۵ ۵ کاقصه1۳ وومامصط1 فصه عصسش صهزد۹ ,(2001) اعقطن36 باوهاک معط ,1-15 .00 رقگ86 200163۶ 13۵0 هاگ فعنصنا عطا ۶ مموصمانهط) بومناه۳ / 103-15 03/130 3/2001 /ع 0 0 3091/۵ هم عاطهاند ۸ 0 0 )65-6 ع 6 لمح رن ناو مهد زک عصد ارم م1 مصطا 6 -عصه-صهنکک ۳ 6 ۶٩ ۳۵۳۵0۵ ۵طا ۵ دعسهطظ ,(2021) موش نامطع‌عه‌طاطا۸ فصه سعطه۳ منصقطی و5003 0256 نهاوکت هه 1۳۵۵ ام عناطامعط عنسد اد عطا دعع6 6 ععصد‌نانش۸ ید5 ,4 ۷۵1۰ ,69و50 2زق۵ اقساصع0 ,قزقس) مههرگک عطا صز عمصعنان۸ هزد-1۳220 ,(2017) نصهاوط 305565 وصه فصو حطه7 مگماد3/0 ,وهزم‌صنصناه5 ومسط۸ ,انعداه‌ک مفتعلوم6 سا عزععاه50 عطا ۶و اهنا عطا جز منطفممتهامط کنا-ص ۵۳۵ سک ۸ ,119-146 .00 ,39 .30 ,10 ۷۵1 ,ق3700 کعنوا5 کصونهامط 1316200۵ ,53577481713867 عل نامه /عق 12 030 ۷ //: 80 :82 1 1۵۳ فدوناهنامص] وصد کعنسقانسنگ نعنععسط #صه ۳۳۵۵ ,(2015) علن۸ مععطصضسی -26 .00 ,2 .370 ,19 .۷۵1 ,وسنداک۸ [(هد 101620 اه 600۶ 3251 3100016 , عصنلد/2 رازه560 یز ۳۵۵۵ ۸ عع۹ ,(2017) +2000 2مط آهوسه13 فص نفطه/۸ ,نصعلونطهطاک 1102 عطغ ده هنف۸ 06۵1 ۶و اهسسو7 ,بتصوتصه‌اقد‌سی -مواه کنمزدعس ۶و 16 ناه 6اطغلنه۸ ,127-161 .0م ,96 .370 22 ۷۵1۰ ,6و5 عتعه602 3۶۹1۵ 618 56 م3 کدمنعطع1 ۲5-1۳۵5 عمومصسهنگ ,(2019) 1۰ ناگ ,1۳66 عاطاهانه۸ ,اعصنله/<د عطا هنز ۷۵۵85 300 کاقطا ماه ۵8 1۵۳ عسصم0 -[باع-120 8-06۳5 ابا گا0 1-600۳۵017 گ 16۳۲0/۳05 که نکم هگا 0 0// :8۳05 40 لد سکس عزوعادس5 ن+صعنلده3 ندسعلسن ,(1995) صعا منقاعمل۸ مصماعصط0[ 06 اسهع5 ۵ط۲ ,(2019) صعععق3 خسدعک۸ صححطهطاک #وصه حکماد2 ,00266 1۵06 40 1616۳۳۳6 ع۸0 ۵5 قاط طانم 1۳۵5 کم عزاطم 3۵ عنصعلایت عطا کم ,1662 3130005 اه فسات هد و0 1 ,هانگ فوصمعع5 ج ۶و ععصمم دنه /2 تأثیر مولفه‌های فرهنگ راهبردی بر روابط دوجانبه و منطقه‌ای ایران و روسیه ۴۳۹ -282 145/8373 /ع1ع نا / ۹۵82.۲0 3۲۳05://۳ ناه 16 طاهلن۸ 47-72 .00 ,47 310۰ ,4 1۷۵[۰ ۶ 06۶05 6ط) وصه هندع ۶" ,(2018) ما3 سدع عنطوسط فصه نوصقطهل منصع‌حع1 و د2ز۸۶ 06۵1 ۶و هد 3 دناهاص۳گ۲0۳ هه ص50۳ کم کعسخصع) ناک 1۸۷ ۰ ناه 13016نه۸۷ ,131-160 .00 ,310.103 ,24 ۷۵۰ ,فعنلونه5 ععه‌نه0 عطا و 3/0016 عطا هز فعمصزوم۸ط جسعای ۷۷ تصش هه هزدع۸ ,(2011) .1 3/۵06 امک :4 ملاطاهلنه۸ ,102-104 .00 ,3 .20 و3 ۷۵ ,30۳ 12 سحلماعصس۸ -35512_200_۸0_ 228154232 / ناه نا 6/0 83163 ۲۳56 ۷//: 8۲05 7 0616۴ :3/0800 ,احططفاظ 6ط1 ,(2010) 2مکاسا هصصم۸ فص صماصش۸ وکام ماگ -3160://۷۷۷7.06695 ناه عاطقلنه ۸ ,1-12 ب.صم ,قعنقنا5 بوانسه‌ه5 فصه ۳۵۳۵۷ :۵ 8:60عع۸) ,8.00۶ 26650102 110111 ط 373۳-۸7 اعد اقت 006/1368 /8/01312 ۳55120۳ عمط ۵۶ و2۳ عطا عمط کصواهام8 صعنص احصه‌زددط ۰ ,(2017) «جهامعازاج و حمصعطامطگ :اه عاطاهاند۸ ,105-124 .00 بل4 310۰ ,19 ۷۵ ,و166 خطعنفط1 ,تعنفس صهنرک عط صز عوصقط60 هه تمصع ۳۳ کصنا۳ ,(2010) خرمما< خجهسنن۸ مهد حاعطقاط ,ععج[10۵ ۰ ,2 .370 ,40 ۷۵1۰ ,و0260 کفاناه8 بومزاو8 و۳۵ مدع که کعطمو م۸ 0 ) ,13086 :[اط.21178 انا نع ان 00 ز//:۲۲08ط ناه عاطهاند ۸ ,209-228 13 ع) ۶و 0006۵1 آهعناناو م60 ,(2018) نلوعطاخ طاهم۸ فصد طعطعاط معععاممک -1 .00 بل .370 14 ۷۵1۰ ,کفافاو0وعی اه رامع هد 130 ناو صع ۳۵ 1000۹1۵۵08 ۵ رم عط1 +عسحل) عزوعاد 50 ,(2002) سعکل ماع 1۵2 ۳۵ ۷۷۲۵۵ ۷۷/۹۵۲ هلففتط چط۷۷ کممقو3۸۵ معط ۲ ,(2014) عصصص‌هنگ ,1/3106 2اه /ع 0006560/10 0 ۶ //: 3109 نله عاطهاند ۸ ,افص مناهنامع16< ححع17000 ,035 637-68011211 61 1130-130 حعل 6سا وخ زک روط نم کدوک 25/06۳6 /2014/03 ۵۴ عطمناسه560 فصه عسعات عزع‌عاه 5 صم م۸" ,(2018) تلو11 منوی1/28 ۰ ,و17 |۷۵ ,1692۳ جاسهعه5 که و3 تصو‌ناماعنصتصفو۸ م1۳ عطا عصنسل ,5100/5 3011 ,(2014) رهم30 ۶و 6 صعنی ۷۷ صقطا 6و5 ۳۵۵۶ صهندع 1/0۳6 12020202 :165۳۵0 هک (هد00< ده دسا 1۵ قصد 850۳06۶ 1۳۵-1۳۹۵۹ ناه وصد عس00 ص10 ,ر2008) وصعصحعک دعحقطفظ فصه کدحطعه‌نن۸ ,ق2712 .[36۳۹187 صز] «عاصع0) کاصع ص100 ۵۵0۳ عنصحاکآ تصححط 1 ,3۵۱09 ۴۰ مطالعات اوراسیای مرکزی. دور ۰۱۵ شماره ۱ بهار و تابستان ۱۴۰۱ 40 ع1[6 ,8608 کل عصامصقلهط8 تسوا ۵۳۵ بوناو۲ صعزدد۹" ,(2010) فعصعل مزا /ع 512 /۲05://۷۷۷.[51076.0۳8ظ ناه اند ۸ ,7-9 .00 5 .210 ,66 ۷۵1 ,ق1001" 6 نوکت صز 8 0اصنط ۲ ۳06۳ کمم۳ی کم عسطقا< ۲۵۵ ,(ر2011) هده‌نل۸ م2100 م71 .370 ,16 ۷۵1۰ ,65ف50800 کتف 620 عط وصد دزف۸ 06۵1 اه [۵ 700 بی‌ناو۳ 40 )) ,ل9ط.10556_ نامه /زکاهص سم زعنمنه//:0ط نع عاطهانه ۸ ,133-162 00۰ -39513 6ط] ۵۶ 106005 عصنوصه) وصد 7600۸ ۵ط۲ ,(2016) نعصاز ,زد اه -95 .00 ,370.1 ,3 ۷۵1 باف32 3100016 عط) که عمط ومد ومصعاصم) ,ناهام 4 110۷0 ۵۶ وو580 ۵ط1 ,(2020-21) نصنطه‌تطاط اعصعنج۳ فص نفهطهنصه‌ک ناممعم۸ 0۵ کزققط اصط از کاص 1300 سک م3100 رز حط0 عطا ام ,465-489 .00 ,2 .20 ,13 |۷۵ ,قعفون50 هعسوت ل00۵ع6 ,(2018 -2000) 130000110 بکصزمنا30 جع ۳۵۵۵ کص۳ فصه ۹۵0۵40۶ ,(2012) ۸ آمتف) مقاعند5 375-377 .00 ,3/4 .30 ,45 ۷۵1 رفن5000 اقتصصصمع6 -اعو0 فص اکنصصصمع .0/2019 :ده 560ععع۸) ,48610358/ع31201/ع 1070۳ ۷ //:05ط ناه ع1طهاند ۸ ۵ ۶۹1۵ که رد۵1 عزععادا5 6ط 1 نومه اه حز عصاعد ۳ ,(2001) عمط ممککهد5 05 ناه ع16طهلنه۸ ,42-45 00۰ و57 310۰ ,88062 800 ,1۳۵۵ :9 370-51216 ۷01001 200 عسلس عزععاه50 ,(2008) .26 کعصعل مطانصهک 0 6060۲۶ کدون 000 هس عصصوک۸ فصد صمنا‌هع 3 ععق3 که عصوطق ۷۷ ۳۵۳۵8 هژیو رز ععو 50 آمعناناوم0عی و حصنا ص00 ۵ط۲ ,(2016) 000 مصضدی5 0۶ [۵ط70۳ ,تعنعس) عصنم‌کان] عطا معک۸ هد عمط عسم 0 بوناو۲ 8600.0 53. کل هدس 0ز//ک0ااط نم عاطعلند ۸ ,129-140 .00 ,2 .310 ,7 ۷۵1۰ ,قعف5000 م3۶ ناد ۶و ععای عزععاد 50 بر2011) عععدمط ممعننخ فص معط کوزط 10 ,6 ع6ع5000 502168 ,تعاس 6ام 0 فص حصعاصم) ع ماگ۸ :1۳۵۳ 8 5 ۰۵۳۵۳۹ ۲۲0://۷۷۷ط ناه عاطغلند ۸ ,135-162 .00 ,54 .310 ,14 ۹۷۵[۰ 001600727۷ 200 اکتسای/3. ماک ص۳۲ فص هدع ,(2016) 090 مصنصع1۳ 0ع,65 0-643 0-0 ند 65اه 0 - دمص عامجا کنسا کنصی اکن -صو‌عف-0 30 ,(2015) هزمط5 2/076273 فصه ززقاز صه‌رن2مز۳ هام6 ,حه ۸ ,2065 2نله۷ او 70۵1 سل عزععاد 5 کنص۳ ۵۶ عناطام 3۶ عنصهای عطا ما 10۵005 :4 عاطهلنم۸ ,145-166 بطم ,13 .310 ب4 ۷۵ بتلمدعفع3 ما36 عنصداد1 :08 4 ,کعحل م کق 06 ۷0/3 / فص زک ۸ ۷//: ۲08

فرهنگ راهبردی در تدوین سیاست ها، تنظیم آئین ها، تعیین هدف های کلان دفاعی - امنیتی، جهت گیری سیاست خارجی کشورها و مبانی هویتی دولت ها نقش تعیین کننده ای دارد. پیشینه تاریخی، ویژگی های فرهنگی و موقعیت جغرافیایی منابع مشترک، فرهنگ راهبردی کشورها را شکل می دهند که در قانون اساسی و فرهنگ سیاسی آن ها منعکس شده است. مؤلفه های فرهنگ راهبردی، مبنای هدف ها و منافع نخبگان ایران و روسیه در مورد روابط دو کشور هستند. بر اساس این مؤلفه ها می توان نوسان روابط تهران و مسکو را تحلیل کرد. در این نوشتار با بهره گیری از روش کیفی و رویکرد تحلیلی ژرف نگرانه و نیز استفاده از مبانی نظری فرهنگ راهبردی به دنبال پاسخ این پرسش هستیم که مؤلفه های فرهنگ راهبردی چه تأثیری بر روابط دوجانبه و منطقه ای ایران و روسیه بعد از فروپاشی اتحاد شوروی داشته اند؟ در پاسخ، این فرضیه مطرح می شود که با توجه به ملاحظه ها، هدف ها و منافع ایران و روسیه و تعریف آن ها، در چارچوبی متفاوت مؤلفه های فرهنگ راهبردی مانع از شکل گیری الگوی تعامل پایدار و روابط راهبردی میان دو کشور بعد از فروپاشی اتحاد شوروی شده اند. بر این اساس، آن ها یکدیگر را به عنوان متحدی موقت برای دستیابی به هدف ها و منافع و دفع تهدیدها در نظر می گیرند. بررسی روابط ایران و روسیه در قالب فرهنگ راهبردی امکان آسیب شناسی روابط، تدوین راهبرد و تنظیم سیاست همسایگی را در سیاست خارجی به منظور تأمین منافع ملی فراهم می کند.

462442

وا ژگان کلیدی: فضای مجازی» اینترنت» فعل زیان بار» ورود خسارت» مسئولیت مدنی (8) فصلنامه علمی- حقوقی قانون‌یار - دوره پنجم- شماره ۱۷- بهار ۱۴۰۰ منظور خسارتهایی است که به بدن و جسم انسان وارد می شود. بعضی از مولفان حقوقی خسارت بدنی را در زمره خسارات وارده بر اموال و مطالبات و دیون ذکر کرده اند و آن را صرفا ماد شمرده آنک : چه آنکه‌اذر تعریش خبارت ماد نوشته.اند : * خسارتیی که به دنت شخص يا دارایی او وارد شده باشد. مثل جراحت وارد کردن و شکستن پنجره ".در مقابل » بعضی از مولفان حقوقی صدمات جسمی را صرفا ضرر معنوی می دانند ". هیچیک از دو نظر مذکور در فوق درست به نظر نمی رسد و چنانکه برخی دیگر نوشته اند صدمات جسمی دارای هر دو جنبه مادی و معنوی می باشد" . فوت و مرگ فرد هم نوعی خسارت جانی است. بعضی با مرگک یک انسان» خانواده و بستگان او بهخاطر از دست دادن عزیزان» دچار رنج و غم می شوند و فرد مقصر باید این زیان را جبران کند بررسی خدمات ارائه شده در" حوزه سلامت و بهداشت» به کمک فضای مجازی مفاهیم جدیدی همچون پزشکی از راه دور یا آذورا: پزشکی؟ و خدمات سلامت همراه" را ایجاد می کند. بر این اساس ارائه خدمات بر پایه باند وسیع» ابزار مختلفی را درگیر انتقال و رد و بدل کردن دیتا می کند به نحوی که بیماران و پزشکان به وسیله تلفن همراه خود به پهنه گسترده ای از اطلاعات متصل می شوند و با"یکدیگز.به,تبادل اظلاعات می پردازند. هنگامی که بیمار نزد پزشک می رسد با ارائه کارت هوشمند به پزشکک» پرونده الکترونیکی خود را در اختیار پزشک قرار داده و پزشک نیز به وسیله دستگاه مخصوص, اطلاعات کارت را خوانش می کند ا-جعفری لنگرودی »م» ترمینولوژی حقوق ,(۱۳۶۷) گنج دانش » چ ۰۲ص ۲۶۲ آ-شهیدی » م .(۶۷-۶۶)جزوه درسی مسوولیت مدنی » دانشگاه شهید بهشتی » ص ۴۸-۴۷ "-صفایی +ح ۱۳۵۱(۰) دوره مقدماتی حقوق مدنی » موسسه عالی حسابداری » ج ۲ ص ۵۵۱ به گزارش مهر با بهره گیری از فناوریهای ارتباطی و اطلاعاتی خدماتی چون مشاوره از راه دور آموزش الکترونیکی» پایش از راه دور ارائه خدمات پزشکی در خانه و جراحی و تصویربرداری از راه دور برپایه بسترهای فضای مجازی قابل ارائه خواهد بود .مشاوره از راه دور: در حال حاضر عمده‌ترین کاربرد این فناوری» مشاوره‌های پزشکی است که هم در ایران و هم درنقاط دیگر جهان به راحتی درحال انجام است آموزش الکترونیکی: در واقع آموزش از راه دور بکارگیری ابزارهای فناوری اطلاعات در آموزش و تربیت است که از جمله فواید این روش کاهش هزینه زمانی و هزینه اقامت و فضای ب) آموزش الکترونیکی نقطه عطف و همگرایی آموزش و اینترنت است. پ) آموزش الکترونیکی استفاده و بهره گیرّیی از فناوری"شبکه برای طراحی» ارائه» انتخاب» ت) آموزش الکترونیکی به مفهوم آموزش راه‌اندازی شده.با:اینترنت است که می‌تواند مواردی نظیر ارائه مطالب درسی در قالب‌های چندگانه» مدیریت آموزشی و شبکه‌ای مرکب از فراگیران» کارشناسان و تهیه‌کنندگان مطالبرا درب رگیّرد..برای فراگیران وب این شیوه آموزشی وسیله اکتشافی برای دستیابی به اقیانوسی از اطلاعات و منابع است. وب می‌تواند تجربیات آموزشی همه جانبه و فراگیری را از آموزش همزمان» سلسله مباحث متوالی و خودآموزها در اختیار فراگیران قرار دهد. وب با فراهم ساختن رویکردهای خلاق آموزشی برای کاربران» و ایجاد حس مشارکت و همکاری» فراگیران را مشتاق و علاقه‌مند می‌سازد. استفاده از وب نه تنها برای فراگیرانی که با قابلیت‌های آن آشنا هستند» بلکه برای فراهم آورندگان مطالب اینترنتی نیز ساده» سهل و آسان است» زیرا آن‌ها می‌توانند به راحتی مطالب را در کلیه ساختارهای فنی همانند یونیکس و ویندوز... در اختیار کاربران قرار دهند. وب به کمک مجموعه‌ای از ابزارها فراگیران را قادر می‌سازد که بهترین روش یادگیری را از دیدگاه پایش از راه دور: ارسال 07/16 و یا 011/6 تصاویر پزشکی, سیگنال‌های حیاتی بیمار به صورت ویدئو کنفرانس» از روش‌های عمده پایش از راه دور است . ارائه خدمات پزشکی در خانه: بیش از همه افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی و جراحی از راه دور: انجام جراحی پزشکی باون تماس مستقیم پزشک با بیمار در طول عمل است که این جراحی می‌تواند برای"موازد مختلف از جمله کاربرد جراحی از راه دور در عمل قلب به روش‌های مختلفی انجام شود که.در روش زباتیک می‌توان کاربرد بیشتری از فناوری تصویربرداری از راه دور: تکنولوژی‌های عکس‌برداری نقش عمده‌ای در تشخیص, درمان و مرحله بهبودی دارند. اسکنرهای اولتراسوند» دوربین‌های کوچک مورد استفاده در جراحی مفاصل و وسایل تشخیصی, آزمایش‌های پاتولوژی و رادیولوژی-و اسکن مغز تنها مواردی از تکنولوژی‌های عکس برداری هستند که می‌توان به وسیله طب از راه دور آنها را انجام دق آت مسئولیت پزشکی نیز مانند هر مسئولیت دیگری مشتمل بر مسئولیت مدنی » جزائی و انتظامی است و در آثارفقها » از آن به عنوان ضمان طبیب یاد می شود برای تحقق مسئولیت پزشکی ۳شرط اساسی لازم است که آنها را عناصر تشکیل دهنده مسئولیت می گویند و آن عبارت است از :۱.خطای پزشکی ۲.خسارت ."رابطه سببیت .با توجه به مراتب فوق مسئولیت پزشکی "- کاغ کزان ماهنامه تخصصی مهتدسی پزشکی آشمازه ۱۳۲ سال ۲۱ فروردین 4۱ را می توان چنین تعریف کرد: الزام پزشک به جبران خسارت ناشی از جرم » خطا یا ضرورت که در نتیجه اقدامات پزشکی به دیگر ی وارد کرده است .از طرفی دیگر » از مفهوم مخالف جرم و خطا مندرج در تعریف چنین مستفادمی گرددکه اقدامات پزشکی می بایست در چارچوب قوانین ومقررات جاری و در برگیرنده شرایط مقرر قانونی باشد تا پزشکک مبری از مسئولیت شناخته شودا. مسلما عدم ارائه تفسیری نوین از نظام مسئولیت پزشکی سنتی با نیازهای امروز جامعه و عدم تصویب قوانینی که رافع مسائل و مشکلات ناشی از مسئولیت اشیا و فراوردهای جدید و تکنیک های نوین زیست پزشکی باشد » عوارض جبران ناپذیر ی بدنبال خواهد داشت که ورود خون های آلوده به ایدز و هپاتیت و تزریق آن به بیماران مبتلا به هموفیلی و همچنین شیوع این بیماری های واگیر دار و مهلک از جمله آنهاست در این راستا سلامت الکترونیکی و بهره مندی از تکنیک هّاینواین #زوشکی نیز همانند دستگاه ها و فرآورده های جدید چالش های حقوقی و اخلاقی جدیدی فراروی بشر و جوامع انسانی قرار می دهد در چارچوب نظام کنونی مسئولیت.به طور" کلی » پاسخگوبودن؛پزشک در قبال خساراتی است که به بیمار وارد می آورد و این خسارات»ناشی از انجام وظایف پزشکی است. اگر مسوولیت پزشکی مبتنی بر «نظریه قهری» باشد؛ اثبات تقصیر برعهده بیمار یا مدّعی خسارت است و در صورتی که مبتنی بر «نظریه قراردادی» باشد» بسته به اینکه تعهد پزشکک» تعهد به معنای خسارت: خسارت در اصطلاح دز دو معنا به کارمی رود: یکی اصل ضرر و زیان وارده و دیگری مالی که به عنوان تاوان و جبران خسارت گرفته می شود.در ترمینولوژی آمده است: خسارت:۱.زیانی که کسی به مال دیگری برساند.۲.تاوان یعنی مالی که فاعل زیان مالی "- صفایی»حسین»(۱۳۵۱) حقوق مدنی (تعهدات و قراردادها) مسسه عالی حسابداری تهران»؛ صص ۵۳۸-۵۴۰ سنهوری»ع(۱۹۵۲) الوسیط فی شرح القانون المدنی» مصادر الالتزام» ص ۲.۶۵۵ () افسلتامق نمی حقوقی قاتون ناو خوره کج سشماره:۷ بیان 16۸۸ به غیر باید بابت جبران به او بدهد. ایراد خسارت اگر با قصد باشد» خسارت حقیقی است و خسارت معنوی را از نظر لغت نمی توان تعریف نمود» زیرا این جمله یک اصطلاح حقوقی است که اخیرا به وجود آمده است. فقط می توان آن را از لحاظ حقوقی تعریف نمود. دو واژه ی خسارت و ضرر از الفاظ مترادف محسوب می شود و ازسوی دیگر خسارت معنوی در مقابل خسارت مادی است به همین جهت برای روشن شدن مفهوم خسارت معنوی باید به تعاریف ضرر مادی» ضرر معنوی و خسارت مادی توجه نمود. در تعریف ضرر مادی نوشته اند: ضرر مادی ضرر مالی و بدنی را گویند.درتعریف ضرر معنوی گفته اند: ضرری که به عرض و شرف کسی وارد گردد مانند ضرر ناشی از افشا راز حرفه. در تعریف خسارت مادی گفته اند: «ضرری که به بدن يا مال کی برسیانند.» درفبسوط ترمینولوژی آمده است:خسارتی است وارد به عرض و آبرو و ارزشهای معنوی کسی.و مانند افشا راز کسی ضد خسارت مادی است. به نظر دکتر کاتوزیان تعریف اصطلاحی خسارت معنوی دشوار است و فقط می توان مفهومی از آن ارائه داد و گفت : صدمه ابه منافع عاطفی و غیر مالی است. مانند احساس درد جسمی و رنجهای روحی» از بین"رفتن. آبرو و خیثیت"و آزادی و ایجاد شرم ساری". ضرر معنوی با شرف» اعتبار و حیثیت شخصر"از تبّاط‌ذارد"مانند: قذف» سب و تألمات روحی که در اثر ضرب» توهین» از دست رفتن عزیزان و هرگونه هت حرمت اشخاص. چه اینکه موجب خسارت مالی باشد يا نباشد. قانون فرانسه و ایتالیا هر ضرری را که به مال شخص وارد نشود هتک در لغت به معنی پاره کردن است و در اصطلاح به معنی تجاوز به اشخاص و اموال و اعراض آنان و جریحه دار کردن افکار عمومی است به طوری که متجاوز مشمول کیفر مقرر "کاتوزیانان: حقوق مدنی -الزامهای خارج ازقرارداد- دوجلد دریک مجلد‌دانشگاه تهران ص ۲۴۶ " صابرطهج» (۱۹۸۴) اقامه المسوليه المدنيه عن العمل غیرالمشروع علی عنصرالضرر» جامعه صلاح الدین» موصل +عراق در قانون جزا گردد. هتکک حرمت اعم از افترا و توهین است !. هتک حرمت عبارت است از یک فعلی که با هدف تنزل ارزش واقعی یک فرد در میان جامعه موجب لطمه به حیثیت و آبروی آن فرد می شود. حرمت آبرو و حیثیت معنوی اشخاص یکی از قواعد اخلاقی» مذهبی و حقوقی در تمام کشورهای جهان است ".هت حرمت اشخاص در نتیجه گفتارهای شفاهی یا کتبی است که موجب لطمه بر حسن شهرت اشخاص در افکار عمومی یا خدشه دار کردن حیثیت» احترام یا اعتمادی که دیگران برای فرد قایل هستند می شود. که عنوان کلی است و می تواند شامل قذف» توهین» افترا هم بشود.در نظام حقوقی کامل لا هت حرمت ممکن است دوگونه باشد. گاهی هتکک حرمت به صورت گذرا و زودگذر است که آن را در اصطلاح "هتک حرمت گذرا" می نامند» ولی هرگاه هتک حرمت و اظهارات توهین آمیز به صورت غیرموقت و تقریبا دائم باشد» آن راهتکک خرمت,پایدار می نامند.فایده تمیز این دو نوع هتک حرمت در مساله» شدت ضمانت آجراها ومساله اثباتی آن است. ابتدا بایستی مشخص نمود که هتک حرمت های صورت گرفته.از طریق اینترنت.و شبکه.های الکترونیکی از چه نوع بوده تا برپایه این بحث به بررسی ارکان مسوولیت ناشی از هتک حرمت از طریق اینترنت پرداخت. در خصوص انتشار گفتارهای توهین آمیزا از»طریق شبکه های الکترونیکی و اینترنت برخی معتقدند که همانند برنامه های رادیو و تلویزیون بوده و بر همین اساس بایستی آنها را در دسته هتک حرمت های گذرا تلقینمود» اما برخی دیگر.نظر مخالف دارند.. یک پیامی که در صفحه یک سایت اینترنتی قرار دارد قطعا به صورت گذرا:نبوده و با توجه به گستردگی خدمات دسترسی اینترنت» قابل رویت برای میلیون ها نفر در سراسر جهان خواهد بود. از این رو چه بسا اثرات سو ناشی از هت حرمت در فضای الکترونیکی بیش از نشریات و روزنامه های غیرالکترونیکی يا حتی برنامه های رادیو و تلویزیون است. نخستین عنصر ضروری برای تحقق هتکک حرمت و ایجاد مسوولیت عبارت است از این که یک اظهار توهین آمیزی که موجب هت حرمت شخص شود وجود داشته باشد. این رکن در واقع خود مبتنی بر دو اجعفری لنگرودی» م(۱۳۷۸) ترمینولوژی حقوق» تهران »گنج دانش» چاپ دوم. آصادقی, ح(۱۳۸۸) مسوولیت مدنی در ارتباطات الکترونیکک»تهران» نشر میزان» چاپ اول»ص ۱۵۹ قسمت و شرط ضروری است. اولا اظهار صورت گرفته بایستی خلاف واقع باشد. ثانیا توهین آمیز باشد. لذا چنان چه اظهار صورت گرفته یا اظهار واقعیت باشد مسوولیتی متوجه اظهار کننده نخواهد بود» مگر در صورتی که موجب نقض حریم خصوصی اشخاص شود. دومین رکن برای تحقق مسوولیت ناشی از هتتک حرمت عبارت است از انتشار اظهارات توهین آمیز. لذا مادامی که شخص در خلوت به یک شخص دیگر توهین نموده و توهین صورت گرفته در خارج از روابط آن دو شخص بروز ننموده و به سمع و نظر هیچ شخص دیگری نرسیده باشد. توهین به مفهومی که واجد اثر حقوقی باشد» محقق نگردیده است . انتشار و اشاعه با سو نیت اخبار دروغ و وقایع خلاف واقع انتشار و اشاعه اخبار دروغ و وقایع خلاف واقع به قصد اضرار به ,غیربا*تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی را نشر اکاذیب گویند". به عبارت دیگرایمقصر ۷3 یکاش آن است که مرتکب مطالب و کارهایی را که می داند حقیقت نداره» عملا و عامدا غلیه شخ حقیقی با حقوقی يا مقامات رسمی شایع و اظهار کند و بدون این که اعمال معینی را به افراد معینی نسبت دهد اخبار یا مطالب بی اساس و دروغ را بیان کند .نشر اکاذیب با هت حرمت و حیئثیت تفاوت دارد» چرا که در نشر اکاذیب حتما مطالب کذب انتشار می یابد و واقعیت ندارد» اما در هتک حیثیت هم واقعیت و اسرار خصوصی فرد فاش می شود و هم ممکن است با اشاعه کذب حیثیت شخص بند سوم: هنک حرمت و اشاعه اکاذیب در فضای مجازی از منظرقوانین فصل پنجم از قانون نوپای جرایم رایانه ای به این مهم اختصاص دارد و در طی سه ماده و یک تبصره در شماره های ۰۱۶ ۱۷ و ۱۸ به آن می پردازد. ماده ۱۶ قانون جرایم رایانه ای می گوید : هر کس به وسیله سامانه های رایانه ای یا مخابراتی» فیلم یا صوت يا تصویر دیگری را تغییر دهد يا تحریف کند و آن را منتشر یا با علم به تغییر یا تحریف منتشر کند» به نحوی که "- شکری ر و سیروس ق,(۱۳۹۰)- ق. ۱.۸ در نظم حقوق کنونی ص ۸۶۸ عرفا موجب هتکک حیئیت او شود» به پنج میلیون ریال تا چهل میلیون ریال يا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.قابل ذکر است که اگر تغییر یا تحریف به صورت مستهجن باشد علاوه بر این که به فرد بزه دیده آسیب جدی می رسد نوعی اشاعه فحشا نیز می باشد که جرم از زمره جرایم علیه عفت و اخلاق عمومی نیز می باشد و نمایش آن طبق بند اول ماده ۶۴۰ قانون مجازات اسلامی عفت و اخلاق عمومی را جریحه دار می نماید. پس لازم است قانونگذار در این مورد شدت عمل بیشتری به خرج دهد. ماده ۱۷ بیان می دارد: هر کس به وسیله سامانه های رایانه ای يا مخابراتی صوت يا تصویر يا فیلم خصوصی یا خانوادگی یا اسرار دیگری را بدون رضایت او جز در موارد قانونی منتشر کند یا در دسترس دیگران قرار دهد» به نحوی که منجر به ضرر یا عرفا موجب هتکک حیئیت او شود» به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون ریال تا چهل میلیون رال یا هر.دو مجازات محکوم خواهد شد.گویا این ماده تنها اختصاص به هتک حرمت دارد و نشراکاذیب مقصود نبوده است و انتشار اسرار و مسایل خصوصی خانواده مد نظر.قانونگذار بوده است تا.حریم.خصوصی افراد محفوظ بماند.در ماده ۱۸ قانونگذار می گوید: هراکس ب"قضدآاضت زاره :غیر يا تشویش اذهان عمومی پا مقامانت زسمی به وسیله سامانه رایانه ای با یکلیوا گملاکانشی را منتشر تمایده یا در دسترس دیگران قرار دهد یا با همان مقاصد اعمالی را بر خلاف حقیقت» راسا یا به عنوان نقل قول» به شخص حقیقی با حقوقی به طور صریح یا تلویحی نسبت.دهد.» اعم از این که از طریق یاد شده به نحوی از انحا ضرر مادی يا معنوی به دیگری وارد شود یا نشود» افزون بر اعاده حیثیت (در صورت امکان) به حبس از نود و یک روز تاادو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون تا چهل میلیون یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد. به نظر می رسد ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی نیز دقیقا حاوی همین ماده است و مقصود قانونگذار تنها منتشر شدن اکاذیب باشد به هر شکل ممکن» و نوع وسیله چندان در جرم دخیل نبوده و شامل اینترنت نیز می شود» چرا که انتشار در آن بسیار وسیع تر صورت می گیرد؛ ایمیل يا پیام های متنی تلفنی خود نوعی مراسله به شمار می آید؛ پس قانونگذار نوع ارسال و انتشار را مد نظر نداشت. کما این که روی سایت گذاشتن (8) افسلتامق نمی حقوقی قاتون ناو خوره کج سشماره:۷ بیان 16۸۸ اکاذیب نیز نوعی رساندن مطلب به دیگران است» چنان چه اگر کسی اکاذیبی را از کسی بنویسد ولی آن را منتشر نسازد مرتکب جرمی نشده است. یکی از جرایمی که در رایانه به صورت هولناک تری صورت می گیرد جرم قذف می باشد که قانون مجازات اسلامی بر اساس منابع فقهی در ماده ۹ در تعریف آن آورده است: قذاف نسبت دادن زنا یا لواط است به شخص دیگردر گنجینه آرای فقهی- قضایی سوالی به همین مضمون از مراجع عظام پرسیده شده: آیا نسبت کتبی زنا به کسی» قذف محسوب می شود؟ و پاسخ های ارائه شده غالبا آن است که کتبی بودن نسبت قذف مانع تحقق آن نیست. مراجع عالیقدر: آیت الّه میرزا جواد تبریزی» آیت ال سیستانی» آیت ال صافی گلپایگانی» آیت اله فاضل لنکرانی و تعدادی دیگر اعتقاد دارند کهاقنافق محقق می شود و مراجع عالیقدری چون آیت الّه خامنه ای و آیت الّه همدانی معتقدند که حد قذف در صورت کتبی بودن آن جاری نمی شود.به نظر می رسد چنانچه شرایط تحقق قذف وجود داشته باشد» قذف موجب حد تحقق می یابد» زیرا آنچه ملاک حرمت است؛ نسبت زنا یا لواط دادن به دیگری با هر وسیله ای است و به عبارت دیگر وسیله در تحقق این آجزم دخالت ندارد چنان که ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی نیز موید آن است ثانیا وسیله (رایانه) مستقلا از خود اراده ندارد» بلکه وجودش کنترلش بستگی به ازاده انسان است و الفاظی هم که به صورت مجازی عرضه میشود» معنای لغوی توهین: توهین مصدر لازم به معنای خوار کردن» خوار داشتن» سبکک داشتن» خفیف کردن» سست کردن است ".توهین در معنای اخص عبارت است از: "نسبت دادن هر امر وهن آور اعم از دروغ يا راست به هر وسیله و طریقه ای که باشد و یا انجام هر فعل یا تراک فعلی که در نظر عرف و عادت موجب کسر شان و یا باعث تخفیف و پست شدن طرف گردد." هر وسیله می تواند شامل رایانه نیز باشد. می توان هت حرمت را به یک تعبیر نتیجه حاصل از توهین دانست.در اصطلاح حقوقی» توهین یا اهانت کاری است که متضمن اسناد و اخبار نبوده و به نحوی از انحا در حبثیت متضرر از این جرم» نوعی وهن وارد می کند. افترا متضمن اسناد است و حال آن که توهین غالبا با الفاظ فحش و تحقیر محقق می شود و اشاره یا عمل موهن هم قائم مقام همین الفاظ می باشند.ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی در این باره میگوید: "توهین به افراد از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکيک چنان چه موجب حد قذف نباشد» به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه و پنجاه هزار تا یک میلیون» جزای نقدی محکوم می شود".قانونگذار علاوه بر ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی با توجه به شخصیت و مقام طرف اهانت» مواد دیگری را تصویب کرده است. از جمله مواد ۵۱۳» ۵۱۴ و ۶۰۹ قانون مجازات اسلامی» ماده ۲۴ قانون وکالت, ماده بیستم لایحه:قانونی.اشتقلال کانون وکلای دادگستری و ماده سی ام قانون مطبوعات.شایان ذکر است آنچه در اینجا مد نظر است نحوه تحقق اصل جرم توهین می باشد؛ یعنی امکان تحقق.توهین.ساده» با توجه به.شرایط.آن در اینترنت یا رایانه وجود دارد یا خیر؟ قانون مجازات جرایم رایانه ای که شورای عالی توسعه قضایی تدوین کرده» به جرم توهین اشاره نشده است. گرچه همان گونه که ذکر شد توهین یکی از مصادیق بارز هتکک حرمت و نشر اکاذیب است. چرا که با توهین به کسی حرمت او از بین می رود و از آن جهت که نسبت داده شده واقعیت ندارد نوعی جرم است و انتشار آن در اینترنت نوعی انتشار اکاذیب است.منطوق صریح ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی نفس توهین را مجازات نموده است» و می دانیم که توهین به روش:های:مختلفی صورت می گیرد که این ادعای ما را مواد قانونی۶۹۷ » ۶۹۸ » ۶۹۹ و700قانون مجازات اسلامی تایید می کندیکی ازاین روشهاکاربرد اینترنت می باشد که امروزه بسیار شایع می باشد ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی کاملا مشمول توهین اینترنت می شود چون آمده: "... در روزنامه جراید نطق در مجامع یا به هر وسیله دیگر..." و قید به هر وسیله دیگر بیانگر این موضوع است که قانونگذار می خواهد به هر نحوی که شده است. جلوی چنین جرمی را بگیرد و اصل جرم از نظر او دارای اهمیت است که صورت نگیرد و یکی از این راه ها اینترنت می باشد. مفاد ماده ۶۹۸ قانون مجازات (8) افسلتامق نمی حقوقی قاتون ناو خوره کج سشماره:۷ بیان 16۸۸ اسلامی به طور صریح علت مجازات را بیان می کند و می گوید: "هر کسی به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان ..." این تعلیل گویای این مطلب است که هرگاه این قصد حاصل شود. ملازمه اش مجازات مذکور در ماده قانونی است» یعنی به بیان دیگر نوعی تلازم وضعی بین قصد و مجازات وجود دارد» حال هر چیزی این ملازمه را به وجود بیاورد» به تبع آن مجازات مذکور باید جاری گردد و می توان گفت که از طریق رایانه قصد فوق حاصل می گردد؛ یعنی هم اضرار مادی و هم اضرار معنوی حاصل می شود و اینترنت به عنوان ابزار پیشرفته برای چنین جرایمی محیطی باز محسوب می شود.اینترنت می تواند یکی از مصادیق ماده ۶۹۹ قانون مجازات اسلامی باشد» چون در آن ذکر شده است: "... به نحوی متعلق به او قلمداد نماید." و قید به نحوی بسیار کلی و جامع است» یعنی قانونگذار هر کسی از هر راهی که چنین جرمی را مرتکب گردد مجازات می کنند و امرآوزم.ازژ طریق«الثترنت ارتکاب چنین جرمی ممکن است و صورت گرفته است. اساسا با این قید مذکور ماذه فوق مفهومش بر اتهام اینترنتی بار می شود و تهمتی اینترنتی یکی از مصادیق آن محسوب می شود: ماده.۷۰۰ قانون مجازات اسلامی هم نیز شامل هجو اینترنتی می شود از طریق اینترنت یاادر اختیار داشتن آدرس های الکترونیکی داده هایی را که از هجویات باشند» پست ",نماید؛و با این عمل فردی را متهم به امور غیر واقع نماید. امروزه شبکه اینترنت که هدفش اطلاع رسانی است» در دایره مطبوعات وزیر مجموعه جراید بوده و می توان گفت که اگر مواد قانونی موجود شامل جراید و روزنامه ها باشد» پس شبکه اینترنت نیز می تواند در دسته جراید قرار گیرد و مشمول احکام آن گردد. پس می توان الف) توهینی که از طریق اینترنت صورت می پذیرد» جرم است. پس: توهینی که از طریق اینترنت صورت می پذیرد به خاطر جرم بودن در خور کیفر و مجازات می باشد» با توجه به تعریف فقهی که از جرم ارائه شده است» عناصر و شرایطی را که یک جرم دارد» کاملا منطبق این مورد می باشد. پس هر کسی (انسان عامل» بالغ» مختار و قاصد) از طریق اینترنت دشنام بدهد» یا عملی را انجام دهد که دیگری را متهم به اموری نماید که شرع ممنوع گردانیده است و صحت و سقم این نسبت ناروا را نتواند ثابت کند» جرم محسوب شده و علاوه بر اعاده حیثیت و جبران ضرر مادی و معنوی به حبس محکوم می گردد (مواد ۶۰۸ 609» 697و ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی) و (ماده ۳۰ قانون مطبوعات سال ۶۴ ( افترا نیز از مصادیق هت حرمت است ولی در قانون جرایم رایانه ای به آن پرداخته نشده است در حالی که حرمت افترا از امور مسلم فقهی است و روایات متعددی بر آن دلالت می کند". افترا عین انتساب امری مجرمانه و با انتشّار جرم انتسابی به یکی از طرق قانونی و امثال آن.افترا در اصطلاح حقوقی عبارت است از نسبت دادن اصریح,عمل مجرمانه برخلاف حقیقت و واقع به شخص يا اشخاص معین به یکی:از طرق مذ کوز در آقانون» مشروط به این که صحت عمل مجرمانه نسبت داده شده در نظر مراجع و مقامات قضایی ثابت نشودجرم افترا موضوع ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی در سال ۱۳۰۴ او درآقانون مجازات عمومی به موجب ماده 4۹ وضع گردید که به این شرح است:"هر کس به وسیله اوراق چاپی یا خطی یا به وسیله انتشار اعلام يا اوراق مزبور يا به وسیله نطق در مجامع به یک یا.چند نفر امری را به طور صریح نسبت دهد که مطابق قانون» مجازات آن امر جنحه يا جنایت محسوب شود مفتری محسوب خواهد شد. مشروط بر این که نتواند صحت آن آسناد را ثابت تماید."در سال ۱۳۶۲ با تصویب قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) این جرم به موجب ماده ۱۴۰ جایگزین ماده ۲۶۹ ق.م.ع گردید و در سال ۱۳۷۵ ماده ۶۹۷ ق.م.ا به شرح ذیل به این جرم اختصاص یافت."هر کس به وسیله اوراق چاپی یا خطی یا به وسیله درج در روزنامه و جراید يا نطق در مجامع یا به هر وسیله دیگر به کسی امری را به طور صریح نسبت دهد یا آنها را منتشر نماید» که مطابق قانون "- حر عاملی» م» وسایل الشیعه, ج ۰۱۲ باب تحریم البهتان... و» باب تحریم تهمه... آن امر جرم محسوب شود و نتواند آن اسناد را اثبات نماید» جز در مواردی که موجب حد است» به یک ماه تا یک سال حبس و تا ۷۴ ضربه شلاق یا یکی از آنها حسب مورد محکوم تبصره: در مواردی که نشر آن امر اشاعه فحشا محسوب گردد هر چند بتواند صحت اسناد را ثابت نماید» مرتکب به مجازات مذ کور محکوم خواهد شد علاوه بر این» افترا به اشخاص حقیقی و حقوقی (اگر چه از طریق انتشار عکس يا کاریکاتور باشد) در اجرای بند هشتم ماده ششم قانون مطبوعات (مصوب ۱۳۶۴,۱۲,۲۲ یا اصلاحات ۲ به وسیله نشریات منع شده است. در همین خصوص ماده سی ام قانون مطبوعات می گوید:انتشار هر نوع مطلب مشتمل بر تهمت يا افترا یا فحش و الفاظ رکیک يا نسبت های توهین آمیز و نظایر آن نسبت به اشخاص ممنوع است. مدیرمسوول جهت مجازات به محاکم قضایی معرفی می گردد و تعقیب جرایم مزبور موکول به شکایت شاکی خصوصی است و در صورت استرداد شکایت» تعقیّب:در هر مرحله ای که.باشد متوقفت خواهد شد. تبصره یک: در موارد فوق شاکی اعم از حقیقی یا حقوقی می تواند برای مطالبه خساراتی که از نشر مطالب مذکور بر او وارد آمده» به دادگاه صالحه شکایت نموده» و دادگاه نیز مکلف است نسبت به آن رسیدگی و حکم متناسب صادر نماید. تبصره دو: هرگاه انتشار مطالب مذکور در ماده فوق راجع به شخص ممتوفا بوده» ولی عرفا هتاکی به بازماندگان وی به حساب آید هر.یکک از ورثه قانونی می تواند از نظر جزایی یا تبصره سه ماده اول قانون مذ کور در این راستا مقرر داشته است: کلیه نشریات الکترونیکی بنابراین می توان گفت که در مورد افترای درفضای مجازی قانونگذار ایران» به طور صریح واکنش نشان داده است» ولی این واکنش» مختص نشریات الکترونیکی است.طبق ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی» تحقق جرم افترا مشروط به آن است که مرتکب یکی از راه های مذکور در ماده مذکور را عملی سازد. وسیله اسناد عبارت است از اوراق چاپی يا خطی و انتشار آنها درج در روزنامه و جراید و نطق در مجامع. حال سوال این است که آیا رایانه و اینترنت می تواند وسیله اسناد تحقق این جرم قرار گیرد؟ به عبارت دیگر آیا عبارت: به هروسیله دیگر شامل رایانه هم می شود؟مثلا شخص از طریق گفت و گو (چت)» فرستادن ایمیل یا با نقاشی و کاریکاتور طرف مقابل را به ارتکاب عملی که در قانون جرم است» متهم کند.برخی بدون این که اشاره ای به رایانه و اینترنت داشته باشند» محتقدند که راه های مذ کور در ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی اصولا به صورت نوشته یا گفتار است و لذا در تسری طرق ارتکاب جرم افترا به موارد دیگر ممائلت و مشابهت باید رعایت گردد. با این تفسیر رایانه و اینترنت شامل ماده ۶۹۷می باشد و تفسیر مضیق قوانین کیفری نیز چنین اقتضامی کند.اما در این باره نظریات مخالفی هم وجود دارد. در کتاب جرایم علیه اشخاص آمده است این جرم مقید به وسیله است» اما از نظر نوع وسیله» محدودیتی وجود نداردمقنن پس از احصا بعضی از مصادیق مقرر می دارد: "... با به مي‌رواظبلههیگر.. ". بنابرآی‌وی وان با وسایلی مانند رادیو تلویزیون» سینما تئاتر» رایانه (اینترنتی) و امثال آنها نیز مرتکب جرم افترا شد. جمله اخیر نافی شرط وسیله نیست» بلکه نافی محدودیت مصداقی است, زیرا تا سال ۱۳۷۵ که اشکال رفع نشده بود» همواره مشکل شمول ماده بر انتساب جرم از طریق رادیو و تلویزیون مطرح بود.به نظر می رسد که ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی اطلاق دارد.ضمنا هدف قانونگذار به کار بردن "به هر وسیله دیگر" عمدی بوده تا راه های اسناد افترا را محدود نکند. به عبارت دیگر, هدف مقنن نه این که نوع وسیله را بیان کند. چه؛تفاوتی می کند که شخص از طریق رایانه و انتشار در اینترنت عمل مجرمانه را به دیگری نسبت دهد و یا از طریق یک نوشته که در اولی حتی آثارش مخرب تر از دومی است. بنابراین هر چند جهت رفع ابهامات» نص قانونی خاصی را در این مورد می طلبد ولی در حال حاضر به نظر می رسد طبق ماده ۶۹۷ ق.م.ا چنین افتراهایی جرم و قابل مجازاتند. گفتنی است که اگر مطالب افتراآمیز در روزنامه ها و مجلات الکترونیکی صورت بگیرد. (همانطور که قبلا مطرح شد) اشکالی در جرم دانستن آنها وجود ندارد.به نظر می رسد که جرم افترا توسط رایانه هم صورت می پذیرد» چرا که وقتی نص قانون () افسلتامق نمی حقوقی قاتون ناو خوره کج سشماره:۷ بیان 16۸۸ هست که نوع وسیله را آزاد گذاشته» دیگر جای مخالفتی نمی ماند. از آنجا که تکنولوژی روز به روز در حال ترقی و پیشرفت است و انسان ها برای رسیدن به مقاصد خود از آن بهره می گیرند» پی قانونگذار این مساله را در نظر داشته است و ازاستفاده کرده است که در هر عصری بتوان با مجرمان که باعث آزار و اذیت دیگران می شوند و سلب آسایش می کنند» برخورد مناسبی شود و مقید به نوع و وسیله ارتکابی خاص نبود.پست الکترونیک مرسوم ترین و گسترده ترین سرویس شبکه های کامپیوتری و بین المللی است و توسط آن علاوه بر فایل های متن» صوت» تصویر فایل های ویدئویی نیز می تواند از طریق پست الکترونیک به دیگر کاربران شبکه (اینترنت) ارسال شود. هر کاربر می تواند در شبکه های بین المللی از طریق یک آدرس مشخص الکترونیک شناخته شود که با دسترسی به رمز آن می توان به آسانی در آن تقلب کرد. این قابلیت پست الکترونیک می تواند.ابزاری جالب برای نشر اطلاعات مجرمانه یا نشر اکاذیب و افترا به اشخاص باشد و احتمال کنترل اطلاعات برای تهیه کننده کاملا مشکل است و در عمل به خاطر تعداد.بشیار,زیاد.پست الکترونیک ازسالی اتخاذ تدابیر کلی و گسترده امنیتی مشکل بوده و تنها برای بخش کوچکی از هاده ها میسر می باشد.قذف در رایانه نیز صورت می گیرد و آثار مخرب تری دارد:سزاوار است که قانونگذار برای حفظ آبروی افراد شدت عمل بیشتری در مورد قذفی که در رایانه صورت مین گیره نشان, دقد‌ترهیق یکی از مصادیق بارز هت حرمت و نشر اکاذیب است. چرا که با توهین به کسی حرمت او از بین می رود و از آن جهت که نسبت داده شده واقعیت ندارد نوعی جرم است و انتشار آن در اینترنت نوعی انتشار اکاذیب است.افترا بر فطلداق‌ه یگر میک مت است. افترا مقید به وسیله است» اما از نظر نوع وسیله» محدودیتی وجود ندارد. مقنن پس از احصا بعضی از مصادیق مقرر می دارد: "... یا به هر وسیله دیگر..." بنابراین می توان با وسایلی مانند رادیو» تلویزیون» سینما تغاتر» رایانه (اینترنتی) و امثال آنها نیز مرتکب جرم افترا شد" "- دزیانی» م » مسوولیت کیفری برای انتقال داده ها در شبکه های کامپیوتری بین المللی و چالش های جدید اینترنت» بخش سوم: مسئولیت مدنی ناشی از هتک حرمت درفضای مجازی هر ضرری اعم از مادی و معنوی به اشخاص باید جبران شوداگر شخصی مورد نشر اکاذیب یا افترا یا هتکک حیثیت واقع شود» به نوعی متحمل ضرر و زیان معنوی شده است و علاوه بر اینکه می‌تواند عامل این ضرر رسانی را از طریق مراجع قضایی به مجازات برساند» بلکه بر اساس اصول حقوقی حق دارد خسارات ناشی از این ضرر و زیان معنوی را نیز مطالبه کند.در همین راستا در ماده ۱ قانون مسئولیت مدنی آمده است هر کس بدون مجوز قانونی به حیثیت سایرین لطمه‌ای وارد کند که موجب ضرر و زیان مادی يا معنوی شود مسئول جبران خسارات ناشی از عمل خویش است. جدا از ماده 1قانون مسئولیت مدنی» در مواد ۲ و ٩ و ۱۰ این قانون نیز به عناوین گوناگون از خسارات معنوی یاد شده است. در رویه قضایی ما موارد عملی زیادی در این خصوص قابل مشاهده نبوده و نیست.. از این‌رو به نظر می‌رسد قوانین جزایی ایران در این باب با نواقصی همراه است, اگر چه دازقانژّن مطبوعآت تلاش شده است تا حدی این نواقص بر طرف شود. به عنوان«متال»«تر اساس قانوان #مظبوغات-اگر در روزنامه‌ای در خصوص شخصی مطلبی حاوی هتکک حیثیت درج شود آن روزنامه موظف است در شماره بعدی خود در همان صفحه و همان ستون» جوابیه آنمطلب را نیز درج کند. البته این مقدار» از دید بسیاری از حقوقدانان کافی نبوده و نیست. چراکه وقتی آبروی شخصی در افکار عمومی یا حتی در یک جمع خاصض.از دست برود احیای آن با انتشار یک جوابیه صورت روشهای متداول جبران خسارت معنوی بر اساس متون قانونی موجود بدین شرح است: ۳-عذرخواهی عملی يا کتبی یا درج مراتب اعتذار در جراید. () افسلتامق نمی حقوقی قاتون ناو خوره کج سشماره:۷ بیان 16۸۸ از میان شیوه های فوق در متون قانونی به مورد نخست کمتر اشاره شده است. تنها در ماده ۸ قانون مسوولیت مدنی به این شیوه توجه شده است. از عبارت ماده چنین استنباط می گردد که قانونگذار در مقام بیان مناسب جبران خسارات وارده به اعتبارات و حیثیات تجاری یا حرفه ای می باشد. این مقوله بیشتر در چارچوب خسارات معنوی می کنجد و تنها موارد نادری از خسارات معنوی را شامل می شود. به شرط اين که:اول»در اثر تصدیقات یا صدور گواهیهای اک ۰ هد ۰ ۳ ۸ ۳ ۰ - و ۰.2 ظ غیرقانونی يا نشر مطالب خلاف واقع حیثیت و آبروی کسی در معرض تجاوز قرار گرفته باشد و دوم: از این بابت شخص متضرر گردیده باشد و سوم: از طریق موقوف نمودن عملیات مزبور مورد چهارم نیز با این که ذیل اصل ۱۷۱ ق.اساسی به کار رفته مصداقی جز موارد سه گانه فوق یا مورد پنجم ندارد. بنابراین می.توان چنین نتیجه گرفت که موثرترین وسیله ممکن جهت جبران خسارات معنوی مورد پنجم: بعنی پرداخت مال یا مابازا مادی به خسارت دیده است. زیرا همان طور که اشاره شد درل بسیاری با زآمراود, که/صلامات روحی و عاطفی شدید است کمتر می توان با اعتذاری شفاهی يا کتبی رنج و آلام و صدمات روحی خسارت دیده را التیام بخشید و چه بسا تأثیر چندانی بر جراحات درونیش نگذارد. مجازاتها و ضمانتهای اجرائی کیفری نیز ضرفا برای حفظ نظم: اجتماعی و رعایت حقوق عمومی است» در حالی که خسارات شخصی زیان دیده می باشد.بناپراین باید اذعان نمود که هیچ وسیله ای موثرتر و کاراتر از پرداخت وجه يا انتقالمال با زعایّت تناسب بینّ فشارهای روحی وارده و مابازا مالی اول: این طریقه جبران خسارات معنوی در نظامهای حقوقی غرب که تجربه طولانی تری در این زمینه دارند جایگاهی وسیع يافته است. در این نظامها قوای مقننه با تصویب قوانین متعدد و صریح روشهای مطلوبی را جهت جبران خسارات معنوی به روش مادی مقرر داشته اند. محاکم نجفی خونساری» م» (۱۳۵۸ق)منیه الطالب ج .۲ نجف: انتشارات موتضوی» ص ,۰۱۹۸" - قضائی به ویژه داد گاههای عالی نیز بر ضرورت جبران خسارت معنوی از طریق پرداخت پول دوم: نظام حقوق ایران در مواردی صریحا و در مواردی تلویحا بر این مطلب تأکید دارد. در ماده ۱۰ قانون مسژولیت مدنی پس از ذکر مصداقی بارز از خسارات معنوی آمده است: . دادگاه می تواند در صورت اثبات تقصیر علاوه بر صدور حکم به خسارات مالی حکم به رفع زیان از طریق دیگر... نماید» در این ماده به روشنی جبران مالی خسارات معنوی پیش بینی شده است» اما در مواد ۲۰۱4 ۸و٩ قانون مزبور و اصل ۱۷۱ قانون اساسی به طور ضمنی اشاره دارد مثلا در ماده ۷۱ آمده است:....در صورت تقصیر مقصر طبق موازین اسلامی ضامن است.» سوم: بسیاری از صاحب نظران و حقوقدانان قویا پر موئثر بودن این طریقه (پرداخت وجه یا انتقال مال) صحه: گذاشته و آن را به عنوان! وگلم‌ای اسب جهت جبران خسارات معنوی ۱ شاید پر سابقه ترین نظر و عملکرد:در این زمینه اقدام حضرت علی (ع) در واقعه ای باشد که طی آن یکی از سرداران اسلامی از چارچوب اختبازات خود تخطی نمود و تعدیاتی را بر عده ای از افراد روا داشت» حضرت علی (ع) مأموز, جبران خسارات وارده بر این قوم می شود و طبق سوابق تاریخی موجود حضرت., عوض بیم و خوفی را که زنان و کودکان به دلیل تاخت و تاز اسبان تحمل کرده بودند می پردازد. احمد اذریس ی نویسد: «من فکر نمی کنم که هیچ کس در جواز تعویض در زیانهای ادیق:(معنوی) از حضرت علی (ع) پیشی گرفته ۲ -عاملی به نقل از کاپیتان میگوید: «پول مرهم بسیاری از دردها و متاعب است.» ۳- عاملی در این زمینه می گوید: به نظر ما هر چند خسارت معنوی به هر مبلغی که تعیین شود نمی تواند کاملا جبران صدمات معنوی و روحی وارده به زیان دیده را بنماید ولی چون راهی برای جبران صدمات مزبور نیست پرداخت خسارت معنوی به زیان دیده می تواند تا ۴ حسینی نژاد» می نویسد: «رویه قضائی در فرانسه هیچ گاه در ترمیم خسارت معنوی تردید نکرده است منتهی میزان مبلغی که در دعوی خسارت معنوی بدان حکم داده می شود معمولا ۵ کاتوزیان نیز می نویسد: «به نظر می رسد که مفاد اصل ۱۷۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی نیز بحث درباره امکان صدور حکم به جبران خسارت معنوی با بیهوده می سازد و ضرر معنوی را در کنار زیانهای مادی قابل مطالبه اعلام می کند. » ۶ احمد سنهوری می نویسد: «جمهور فقها در عصر قائل به جواز جبران خسارت معنوی هستند... و در کشور مصر قوانین و رویه قضائی قائل به جواز جبران خسارت معنوی شده اند و در قانون مدنی جدید مصر بر این اصل تأکید شده است.؛علیرغم دلائل روشن و تردیدناپذیر فوق نظرات سخالفی نیز در این مورد ۸۱ اي که صربحترین مسقالفت با پرداخت ساباژا مالی در مقام جبران خسارت معنوی.نظری؛است کهشورای نگهبان در تاریخ ۶۴/۹/۵ در مورد تبصره یک ماده ۳۰ طرح قانوّنی؛مطبوعات ابراز نموده است: متن تبصره مصوب که مورد ایراد شورای مزبور واقع شده چنین است:«تبصره:۱: در موارد فوق (منظور مواردی مثل تهمت و افترا یا فحش يا الفاظ رکیک است که دز ماده.آملاه و همگی از مصادیق خسارات معنوی محسوبند) شاکی... می تواند برای مطالبه خسارات مادی و معنوی که از نشر مطالب مزبور بر او وارد آمده به دادگاه صالخه شکایت نماید و ذادگاه: مکلف است نسبت به آن رسیدگی و خسارت را تعیین و مورد حکم قرار دهد.»شورای نگهبان در مقام اظهار نظر در خصوص اين تبصره چنین مرقوم داشته است:«در تبضره یک ماده ۳۰ که طرح دعوی خسارات معنوی مجاز و دادگاه مکلف به رسیدگی آن شده تقویم خسارات معنوی به مال يا امر مادی مغایر موازین ظرعی اسقاس» چاللی؛ قر این که بلس قوزای, اسااتی, بعد از دریافت ان نظریه مره پیشنهادی را به شرح زیر اصلاح نمود: «در موارد فوق شاکی (اعم از حقیقی با حقوقی) می تواند برای مطالبه خسارات مادی و معنوی که از نشر مطالب مزبور بر او وارد آمده به دادگاه صالحه شکایت نموده و دادگاه نیز مکلف است نسبت به آن رسیدگی و حکم متناسب را صادر نماید.»اما مجددا شورای نگهبان ایراد خود را تکرار نموده و به مجلس عودت داد در این مرحله مجلس جمله «مادی و معنوی» را از ماده مورد نظر حذف کرد. این بار مورد تأیید به زبان ساده می توان گفت (حریم خصوصی) از آن دست مفاهیمی است که همه آن را می فهمند و درک می کنند اما نمی توانند تعریفی جامع و کامل از آن ارائه نمایند. بنابراین در بسیاری موارد شاهد نوعی تعارض و یا حتی چالش در زمینه مسائل مربوط به حریم خصوصی هستیم. به طور مثال زمانی که سخن از نصب دوربین های مداربسته در کافی نت ها به میان آمده بود مخالفین این طرح آن را معارض با حریم خصوصی افراد می دانستند و برخی دیگر همچون بنده آن را غیرمرتبط با حریم خصوصی افراد تلقی می کردند.چنین اختلافاتی بعضا ناشی از آن است که تعریف ترمینولژیکی.از (حریم "خصوصی) ارائه نشده است لکن در مجموع می توان بیان نمود: حریم خصوصی بعنی «فرد آزادانه حق داشته باشد در خلوت خود اطلاعات مربوط به امور زندگی اش را پنهان نموده و بر آن کنترل داشته و مانع دسترسی دیگران به این اطلاعات گردد. در عین حال"تضمیم بگیرد که چه وقت و تا چه حد این اطلاعات را به دیگران منتقل نماید». در تعالیم دینی نیز به بشر آموزش داده می شود که برای زندگی خود حریمی خصوصی قائل "شود و از افشای اطلاعات.زندگی اش خود داری نماید. آنجا که امام معصوم می فرماید چند اچیز خود را از دیگران پنهان نما: این که چقدر مال داری؟ این که کجا می روی؟ و این که مشرّب فکری و مذهب تو چیست؟ تا اینجا دریافتیم که انسان به حکم طبیعت و سرشت باید دارای حریم خصوصی برای خود باشد و از آن محافظت نماید. در مقابل افراد نیز بایستی نسبت به صیانت و رعایت حریم خصوصی سایرین اقدام نمایند.نقض حریم خصوصی در فضای مجازی یکی از مهمترین مسائل روز جامعه است که از دو منظر قابل بررسی می باشد. یکی از جانب قربانیان نقض حریم خصوصی در فضای مجازی و دیگری از سوی ناقضین حریم خصوصی در فضای مجازی. نگارنده همواره بر این نکته تاکید دارد که بزه دیدگان در فضای مجازی نقش مهمی در بروز جرایم ناقض حریم خصوصی ایفا می کنند و در عین حال می توانند در اقدامات پیشگیرانه علیه جرایم سایبری ! نقش آفرین باشند.بسیاری از بزه دیدگان جرایم سایبری و کسانی که حریم خصوصی آنان در فضای مجازی نقض می شود» استعدادی قابل توجه برای قربانی شدن " بروز می دهند و براحتی طعمه بزهکاران سایبری می شوند. برخی کلاهبرداری های اینترنتی ناشی از کسب اطلاعات به روش های بسیار ساده و سو استفاده از عکس ها و اسرار شخصی نمونه هایی از این موضوع می باشد. ضعف شخصیتی» فقدان اطلاعات کافی در رابطه با محیط مجازی و عدم دقت در محافظت از داده ها و... مواردی است که قربانی بزه ساییری را در قربانی شدنش مساعدت می کند. در ابتدای اين؛بحث اعلام گردید که افراد بایستی نسبت به صیانت از حریم خصوصی شان همت نمایند. حال آن که پسیاری از افراد بدون رعایت مسائل امنیتی» خصوصی ترین اطلاعات خودارا بر روی سیستم رایانه.و یا حامل های داده» نظیر فلش و کارت های حافظه و تلفن همراه وس دی و..: ذحيرّه می نمایند که به نوعی دست بزهکار سایبری را در تعرض به حریم خصوصی بازمی,گذارند. به همین خاطر زمینه قربانی شدن در فضای مجازی را بروز می دهند. با الهام از این ضرب المثل که (مالت را حفظ کن» همسایه ات را دزد نکن) می توان گفت: باید در فضای مجازی از اطلاعات شخصی و حریم خصوصی خود محافظت نماییم تا مجبور نباشیم به دنبال مجرم بگردیم. هرچند این مطلب هیچگاه به معنای توجیه عملکرد بزهکار سایبری نیست یعنی اگر افراد در محافظت از اطلاعات شخصی و یا حریم خصوصی خود کوتاهی نمایند دلیل بر آن نیست که ما خود را مجاز به تعرض به "- طرزی ۰ع» (۱۳۹۱)» مقاله نقض حریم خصوصی درفضای مجازی,پایگاه نشرمقالات حق گستر جنبه دیگر موضوع نیز مربوط به ناقضان حریم خصوصی در فضای مجازی است.این بزهکاران زمانی که وارد فضای مجازی يا همان اینترنت می شوند در خیالی خام آن را (ملک طلق) خود دانسته و اجازه هرگونه فعالیت و ورود به حریم خصوصی دیگران را به خود می دهند.در ادامه به برخی مصادیق نقض حریم خصوصی در فضای مجازی که در قانون جرایم ۱- دسترسی غیرمجاز به داده های رایانه ای یا مخابراتی نظیر هک ایمیل یا اکانت افراد ۲- شنود غیرمجاز محتوای در حال انتقال در سیستم های رایانه ای یا مخابراتی نظیر استفاده از کی لاگرها و نرم افزارهای شنود چت های اینترنتی و... ۳- دسترسی غیرمجازبه داده های سری در.جال انتقال در سیستم های رایانه ای یا مخابراتی ۴- در دسترس قرار دادن داده‌های سری در خال انتقال" در سیستم های رایانه ای یا مخابراتی ۵- نقض تدابیر امنیتی سیستم های رایانه ای یا مخابراتی به قصد دسترسی به داده های سری در حال انتقال در سیستم های رایانه ای یا مخابراتی یا حامل های داده ۶- حذف يا تخریب یا مختل یا غیرقابل پردازش نمودن داده های دیگری از سیستم های رایانه ای یا مخابراتی يا حامل های داده به طور غیرمجاز. ۷- از کار انداختن یا مختل نمودن سیستم های رایانه ای یا مخابراتی بطور غیرمجاز نظیر غیرفعال سازی دیتابیس تارنماها و ممانعت از دسترسی افراد به سایت های شخصی. ۸- ممانعت از دسترسی اشخاص مجاز به داده های يا سیستم های رایانه ای یا مخابراتی به ۹- ربودن داده های متعلق به دیگری به طور غیرمجاز . (8) افسلتامق نمی حقوقی قاتون ناو خوره کج سشماره:۷ بیان 16۸۸ ۰- هتک حیئیت از طریق انتشار صوت و فیلم تحریف شده دیگری به وسیله سیستم های ۱- نشر اکاذیب ازطریق سیستم های رایانه ای یامخابراتی به قصداضرار به غیر يا تشویش ۲- فروش يا انتشار یا در دسترس قرار دادن گذرواژه یا هر داده‌ای که امکان دسترسی غیرمجاز به داده‌ها پا سیستم‌های رایانه‌ای يا مخابراتی متعلق به دیگری را فراهم می‌کند. ۳- آموزش نحوه ارتکاب جرایم دسترسی غیرمجاز شنود غیرمجاز» جاسوسی رایانه ای و تخریب و اخلال در داده ها یا سیستم های رایانه ای و مخابراتی. همچنین باید توجه داشت که ناقضین حریم خصوصی در فضای مجازی به دلایلی نظیر افسردگی» عصبانیت» حسادت, انتقامجویی» حس,تنفر» تفریح و سرگرمی» خودکم بینی و حقارت» حس رقابت و عدم توجه به اصول اخلاقی و ارزش های جامعه»خود را مجاز به ورود به حریم خصوصی قربانیان دانسته او خسازات جیران ناپذیزی را به حیثیت و مال و حتی جان ضرورت رعایت حریم خصوصی افراد توسنط حکومت جمهوری اسلامی ایران با استناد به آیات قرآن از جمله آیات ۲۷ و ۲۸ سوره نور که اشاره به حریم خصوصی مکانی دارد و همچنین تاکید روایات بر ممنوغیت تجسس داز آمورادیگران روشن است .امام خمینی(ره) که درتمامی عرصه ها» خط مشی اسلامی داشت حریم خصوصی مردم را پیامبرانه پاسداری کرد ایشان در تاریخ ۶۱/۹/۲۴ فرمان هشت ماده ای خطاب به قوه قضاییه و تمام ارگان های اجرایی در مورد اسلامی شدن قوانین صادر کرد و در این فرمان ورود بدون اذن به منازل و محل کار افراد و شنود تلفن و گوش دادن به نوار و ضبط صوت دیگران به نام کشف جرم و تجسس در اسرار دیگران و افشای آن را ممنوع و جرم دانست. در اصول ۲۲ و ۲۳ و ۲۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی نیز رد پای توجه به این حق را می توان پیدا کرد. اصل ۲۲ قانون اساسی می گوید:" حثیت» جان» مال» حقوق و مسکن افراد از تعرض مصون است مگر در مواردی که قانون تجویز کند." اصل ۲۳ هم تفتیش عقاید را ممنوع کرده و اصل ۲۵ این مساله را بیان می کند که «بازرسی» نرساندن نامه ها» ضبط و فاش کردن مکالمات تلفنی» افشای مخابرات تلگرافی و تلکس» سانسور عدم مخابره و نرساندن آنها استراق سمع و هرگونه تجسس ممنوع است مگر به حکم قانون"».با این همه لزوم تدوین قانون خاص برای رعایت حریم خصوصی احساس می شود چرا که قانون اساسی به کلیات می پردازد و جزییات آن بر عهده قانون عادی است تا در آن حدود و ثغور این حریم و جنبه های مختلف آن و همچنین تعیین مجازاتها توجه شود .با این همه طرح حمایت از حریم خصوصی که در تاریخ ۸۵/۴/۸ به چاپ رسید می تواند در این زمینه راهگشا باشد. در این طرح به حریم.خصوصی جسمانی» منازل» محل کار حریم خصوصی اطلاعات» اطلاعات شخصی در فعایتهای.رشانه ها» خریم خصوصی ارتباط است و مسولیتهای ناشی از نقض حریم خصوصی,توجه شده است».یکی ؛از.مباحث یاد شده در اين طرح که مرتبط با این مقاله است حریم خصوصی و.ارتباطات ابنترنتی در هفت ماده می باشد . فناوری های نوین ارتباطی گرچه برای گروه های مختلف انسان ها فرصت های تازه ای را خلق کرده اند اما شاید بتوان گفت ازمغانی که این فناوزی ها و.در رأس آن ها فضای مجازی برای بشر داشته است بسیار ارزشمند بوده است.مردم به ویژه,آنانی که در کشورهای در حال توسعه زندگی می کنند به دلیل شرایط حاکم بر جامعه و سنت های مرسوم اغلب پنجره های محدودی برای برقراری ارتباط با دیگران را دارند.اینترنت و فضای مجازی پنجره های فراوانی به ارمغان آورده است. نتیجه مباحث مطرح شده بطور اختصار در مباحث مختلف را می توان -قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران» تدوین جهانگیر منصور نشر دوران» چاپ سی و چهارم» ۱۳۸۳ صص ۰۳۲-۳۳ " ۱-درمبحث پزشکی در فضای مجازی با توجه به مزایای پزشکی از راه دور و توسعه روزافزون آن » مسائل قانونی از قبیل محرمانه بودن » مسئولیت » اجازه و اعتبار در خصوص مدارک پزشکی از راه دور بوجود آمده است که نیازمند تدوین قوانین و دستور العمل های جدید در این زمینه میباشد. در این خصوص مدل " مستندسازی مدارک پزشکی از راه دور" ارائه شده توسط هوستن » به عنوان یک راهنما و چارچوب در این زمینه مطرح گردیده است که جزو اولین قدمها در این زمینه بشمار می رود و جوابگوی رفع برخی از مشکلات قانونی مدارک پزشکی از راه دور میباشد . به جز موارد خاص قید شده درمتن » هر نوع فعالیت دیگری که سایر همکاران جراح در تیم پزشکی ازراه دور انجام دهند چنانچه منتهی به ایرادصدمه پا خسارتی گردد مسئولیت آن متوجه پزشک معالج به عنوان سرپرست تیم پزشکی است » زیرا فرض بر این است که آنها در.اجرای.وظایفشان بدرستی هدایت نشده اند و مسئول در این زمینه بی مبالاتی کرده است .از ماده,۳۱۹ قانون مجازات اسلامی نیز چنین نتیجه ای مستفاد می گردد .زیرا دستوری؛ که پزشک معالج میدهد به اعنوان سبب است و مباشر شخص دیگری است : ولی چون سبب ات زر ماشا, ات مستولیت بر عهده اوست .به موجب ماده مزبور هر گاه طبیبی گرچه حاذق و متخصص باشد در معالجه هایی که شخصا انجام می دهد یا دستور آن صادر می کند هر چندبا اذن مریض يا ولی او باشد باعث تلف جان يا نقص عضو ۲-در رابطه با مباحث هتکک حرمت اصل پنجم قانون جرایم رایانه ای اختصاص به هت حیثیت و اشاعه اکاذیب دارد. عنوان"فصل*دارای نوعی ابهام است و ضروری است قانونگذار به طور صریح هدف خود را مشخص نماید.شخصیت معنوی افراد مانند تمامیت جسمانی از دیرباز مورد احترام می باشد و هیچ کس نمی تواند بدون دلیل به شخصیت معنوی دیگران تعرض کند. در این میان هتکک حرمت و شرف افراد از اهمیت اساسی برخوردار است. انتظار می رود همان گونه که کلاهبرداری به دو نوع ساده و کلاسیک قابل قسمت نیستند به ساده و مشدد تقسیم شود و مجازات نوع سنتی از نوع رایانه ای جدا شود و قانونگذار مثلا در قذف علاوه بر حد از تغزیر نیز استفاده نماید.قذف در رایانه نیز صورت می گیرد و آثار مخرب تری دارد. سزاوار است که قانونگذار برای حفظ آبروی افراد شدت عمل بیشتری در مورد قذفی که در رایانه صورت می گیرد نشان دهد.توهین یکی از مصادیق بارز هت حرمت و نشر اکاذیب است. چرا که با توهین به کسی حرمت او از بین می رود و از آن جهت که نسبت داده شده واقعیت ندارد نوعی جرم است و انتشار آن در اینترنت نوعی انتشار اکاذیب است.افترا نیز مصداق دیگر هت حرمت است. افترا مقید به وسیله است» اما از نظر نوع وسیله» محدودیتی وجود ندارد. مقنن پس از احصا بعضی از مصادیق مقرر می دارد: *... یا به هر وسیله دیگر..." بنابراین می توان با وسایلی مانند رادیو تلویزیون» سینما تثاتر» رایانه (اینترنتی) و روشهای متداول جبران خسارت ناشی ازهتک حرمت بر اساس متون قانونی موجود بدین از میان شیوه های فوق در متون قانونی به مورد نخست کمتر.اشاره شده است. تنها در ماده ۸ قانون مسوولیت مدنی به این شیوه توجه شده آشتا. از عبارت‌آماده چنین استنباط می گردد که قانونگذار در مقام بیان مناسب جبران خسارات وارده به اعتبارات و حیثیات تجاری يا حرفه ای می باشد. این مقوله بیشتر در چارچوب خسارات معنوی می گنجد و تنها موارد نادری از خسارات معنوی را شامل می شود. به شرط اینکه: اول»در اثر تصدیقات يا صدور گواهی های غیرقانونی یا نشر مطالب خلاف واقع حیثیت و آبروی کسی در معرض تجاوز قرار گرفته باشد و دوم: از این بابت شخص متضرر گردیده باشد و سوم: از طریق موقوف نمودن عملیات مزبور بتوان رفع خسارت نمود.مورد چهارم نیز با این که ذیل اصل ۱۷۱ ق. اساسی به کار رفته مصداقی جز موارد سه گانه فوق یا مورد پنجم ندارد. بنابراین می توان چنین نتیجه گرفت که موثرترین وسیله ممکن جهت جبران خسارات معنوی مورد پنجم یعنی پرداخت مال یا مابازا آیتی»حمید(۱۳۷۵)حقوق آفرینش های فکری با تأکید بر حقوق آفرینش های ادبی ایزانلوه م۳ شروط محدودکننده و ساقط‌کننده مسژولیت در قراردادها » جعفری لنگرودی» م(۱۳۷۸) ترمینولوژی حقوق» گنج دانش» تهران» چاپ دوم حر عاملی» م» وسایل الشیعه ج ۳ باب تحریم:البهتان.:. و باب تحریم تهمه... ی حلی مم » ابوالقاسم نجم الدین» شرایع الاسلام فی مسایل الحلال و الحرام» ج ۰۴ ص 8 دزیان» م »ابعاد جزایی کاربرد رایانه و جرائم فضای سایبر . دزیانی» محمد حسن» مسوولیت کیفری برای انتقال داده ها در شبکه های کامپیوتری . دهقان ۰ع » (۱۳۸۴)» قمار بازی اینترنتی » فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و . سلطانی»پ و فروردین» ر(۱۳۷۹)اصطلاحنامه کتابداری فارسی به انگلیسی و ۳ سنهوری؛ع.( ۹۵۲) الوسیط افیع شرح القانون المدنی» مصادر الالتزام» ص ۶۵۵ . سورین ورئر , تانکارد جیمز , نظریه های ارتباطات , ترجمه: دهقان وع(۱۳۸۲) تهران : شکری ر و سیروس"»ق»(۱۳۹۰)- ق. م:۷در.نظم حقوق کنونی» انتشارات مهاجر ۰ شهیدی (۶۷-۶۶) جزوه؛درسی میژولیت مدنی » دانشگاه شهید بهشتی »+ ص ۴۷ صادقی »م و شیما ۰م(۱۳۸۶)حقوق مرتبط با حق مولففصلنامه تخصصی فقه و صادقی م و محمودی.ش » (۱۳۸۶)حقوق مرتبط با حق مولف,فصلنامه تخصصی فقه ۵ صادقی» ح.(۱۳۸۸) مسوولیت مدنی در ارتباطات الکترونیک.تهران» نشر میزان» چاپ ۹ صالحی مم ۱۳۷۲(۰)حقوق زیان‌دیدگان و بیمه شخص ثالث» تهران» نشر دانشکده ۷ صفایی ۰ح(۱۳۵۱) دوره مقدماتی حقوق مدنی » موسسه عالی حسابداری » ج ۲ص ۸ عباسی » م(۱۳۸۵)»نشریه حقوق "دا دگستری" بهار۱۳۸۵ شماره ۵۴ص ۶۲ 61/0 _ هن 56 / فلز /ع هن لح //: 3۳0 61/0 هن 56 /نمل ی /ع هن تلم //: 3۳

همانطور که در دنیای قابل لمس ممکن است کسی به جان یا مال دیگری ضرر وارد کند،در فضای سایبر نیز این امکان وجود دارد که به جان یا مال یا حیثیت دیگران لطمه وارد و باعث تضرر آنها شود. قواعد مسئولیت مدنی به نوع خاصی از ضرر نظر ندارند و هدف آنها تدارک و جبران تمامی ضررهای وارده است، اعم از اینکه ضرر به جسم یا حیثیت یا مال زیاندیده وارد شده باشد. ضرری که در فضای سایبر وارد می شود می تواند هر کدام از انواع ضرر های فوق باشد اما مطالعه آماری نشان می دهد که بیشتر پرونده های مربوط به مسئولیت مدنی در فضای سایبر، به "نقض مالکیت معنوی" و کمترین میزان ضرر اینترنتی به لطمات جسمانی مربوط می شود. همچنین ایراد خسارت معنوی به اشخاص نیز در فضای سایبر شایع است.

481976

(1765) 500065 ادسعا) 0ص کعنانص م1 ۲۳ عان 1 مصمنمعناش عنسماها ۵7 حسوعاو 7 279-2 ,2021-2022 ۷۷16۳ وه و۸ 2 310۰ ,24 ۷۵1۰ باقه و7 امصصدنظ و مطکلفنانی که ۵10 عطا صز والغنهمیه ,۷۵۳۵ ون مهد عسع‌عطا. که صمنم‌ع 13۷ گم 506066 عطا طانم واله‌قنهمه فصه حلمدعیع صمصنامن‌کنو عاص از معاهنمععد مزع 500010 عصعاطامتم نهنفو5 ۶و «ما‌عا۲۶ چ عم عسهانز ۶و ععصما دمص عطا ما عحل کز کنطا 0 عصعاطامتم از ع501۷6 ونواعنوی گم عستطعنهاد لفسعان عطظ کنومه صف عسعهعانا ۵۶ کعنونه ۵ 52۳8 ۷ط ,ا50۷6 ۵ط) اهطا 566 ۳۵ مفصقط عطاه عطا 00 بکواعق عنامضقم صز از 18210 5 وه ان تعطاه ۳۵۵۵ 0عداکنیعسصناکنل کز کصنفوز م5۵0٩ و دو‌زووع‌رصه عطا دز ععهام 0۳0060 ۲ وعباععز عط ککع‌صنه ما 0عت کقط عمط عصعع هت ۵ کن امه عنصقاد 156 بععحونصط 0صه آهنه50 ۲ص۵ا مدز عطا هصنککه وله حصصط امععا عط امصصق عسهتا عنطا که ورواعنو5 حصناع10 عطا 40 ع2006عن10 ماعانصصم ه کز عسطه من عنصواد عطا مصم‌کععت کنطا 30۶ تاه گم کصنکز ۵5 0761 عنصهاکآ عط ,کتاط1 ,50066 صقسط غو صمتاحامه عطا کم ع ص1۳ کتمذفعصی امعم 000۳6۶:60 عطا که کوصنوانه عطا 0عرد 00 هد بععصهاکزده که عحععز عطا 30050 0160۲۵۷ عطا ۶و +معصمزم ه منصعلنگا-له طاناهق3 بصعتلفندمای که ععامر عطا عوهت انا م6506 ,کاع0۷ کنط صز کجعاوقحل علقصع؟ عطا ما صمناصعناه آهنعری فنقم عقط ,عمط عنصهاد1 ,1 ,ت60 اکتاظ وبواژوجه نصت] بای صوز26 معسه ما وصه ععمع 1 و۸ ص موی 0530 وافو 6۳ نت گامی صهزد۳۳ بع ۳2 عاشآ وه موددع م۲ طخ ۶و اصعصاحد 1360 ,2۳0165 عاقن م۸ عم 600008036 هس00 .بط ,( وان عصنو 6500 0) 1۳۵۵ طعطعتاظ نومه تفت کل صهزده ۳ ماه از ومد ععدسعصد1 عزطوس۸ ۵۶ ادعصاحد0ع0 ,]2۳۵ عاقن م۸ مه واه نتنآ کل صوزوه۳ مع 10 وصه مومع م1 عزطصس۸ ک اعصاح02ع0 2۳016550 عاقن م۸ مه 65 006 2۳ کز کنط1 .(عنوند5 احسعات وصه کعنانصم 1 ۶۵۳ عاسصنعصآ) 1۳365 ,2010 6 حوضو 6۰ هدنهد 4.۵ صمنا‌طان۸ کصمصصم)) عخمع) عط) جعو 0معصععزا1 کز عاموتم کنط1 +علعناجه 0 56۵ ۳٩ /4.0/ 565/07 6عف 1/ع 0۳ ک دمص م6 تناهمی// قاط کنعزی ممعصععنا عنطا که بوصم 2 0۷ 10۵ ب15۸] ,94042 0۸ ,۹۷:۵۷ صنقاصا3/0 ,1866 80۳ 30 ,کصمصصم۲ ع نع ۰ آفاق احضاره الاسلاميه» السنه ۲۶ العدد ۲» اخریف و الشتا ۱۶۶۳ ه.ق 1۵6 ۵۶ 65 ام هه اکمح #ععد کقط عمط واکناه موز حصناع2/0 ه که 0ص ,فلز حطل ۸ عمط عطا موز عطا عصنو هو ۳۵6۵ ۵۶ علنطخاه فص غامد عط <۵ ععزعقطاصصه ما کاعبمد کنط صذ هل عطا 0۳ 0عفقط فصه ف#مطاعص نومه امنوععل ه عصنع ,علعناسه کنط7 ععصماعزوم ۵۶و ع صز قح علقصع؟ نو کاعمعه دوم عطا کمیوم وه ماع0۷ عطا ۵۶ عزوتواقصه مزع منود عطا اه کاعمعه ععتط ۵ کعکت0 م1 نصهانگا-له طانساعق31 اهطا کعته توص وصه مسععلز1 ول ۸ [ع0 عنطها5 عتاطانه 2 00۳25 0صه مص0ل هه هد ععصقاکزکه مصکنمتعط که اقطا تعا‌حتقطل علقصع] عطلا 1366۵ ۵ فعتطصای #مععنصمای عطا ۶و عاممعم ععدسمعصه ما 060 حصناف/2 0۶ مخ 1۵110۵۵ خقطا #مخعم لمعضماعنط عکنع5۳ ه ما کعاقاه معط آمندمامی-اعوم که 10ع 15۵ و عصنقاطاه عع0ع060ع0ز نمفناوم عط 1110۵۵ اقط مهم عطا ۵۳ مصکناقنصمای ۶و ععنصعل آمعنانی جطعلو وم ۵۶ بواع۷ ج کععت معط عنط 1 صعتلهتصمای جعز۵ 1۵۳ +عوص ۳۵۲۵ اقط کعخطاصی کاناه6۵ز 1۳ .کعنونطی اکنصنص؟ مصه کعنفنی تمسعلنه ۶و ععصهععنقدم۳ عطا عصنوحاصذ مکعط200۳02 ۵ عط1 بصعنصع 01 مصصاعوم فص صکنلعسطا‌نساعسعوم توالقنعمیه مفعطه مه لفعناخه لد ۲۳۵۳ ۵ ما06 000 کنلنمک ۳۵۵۳۵ که صمنی‌ناطنم عط انم عصی حصعنلهنط0 0051-01 مندطاعدونهام+ عطا او ععصقا وم عطا اه اصنوم ما اس عط کدی آعهاک عل عصحل3/0 جع خ ۳۳۵ وز 7ع06010ز ۵1 عنععز 156 عناوم وصه عسطه تا 0666 هه عنم فصه عسه نا 0666 5 ع6 که ,عساق نا ۵۶ برعمامن و5 عط ۵0 دوعوم کنط صه ۵ وعگعد صحمصل ام احط عزم۵ تعطامصه 8 1060106 عطا معله کز اتاط ,تمطانه ۲تعطغ هه امد دز ۷۵۳۵ هنز و جماهعی عطا اهطا 6 ال[ ۸۵۵ امد عطا ۵ #عنماع عنم ۵ ۵0 10940 عتهط ۶۳۵ معلعناسه عنطا 10 8ونلواعصذ ماع 0 عطلا هز ماوقا عناوم ۵۶ کعسحجم؟ 6ط او رنه عطا ما 0عاق ۵1 کن ما ۳۹۲ ۲اه 0ص ,کعنانتاه او تق م۳ فصه آمعخنامم جعط هه ,ت۳۵ آعبمد عط که عصنمعط عطا ول ۶و کعسطهع1 عطا 0۳ اطهنا 536۵ ۲۵ فصه مفعطنز عنطا صز هدنوم ععتتتفممعم اعنصنصهه] 6 طلعنطام ,کعناز ناه آه‌نانامم وصه ق50۵0 0۵ص کم معط همه ۷۳۵ ,کاکنا 30 0 6۲لا 1۵۶ 1۳۵۵0۵ عاعامصهی ععنطج ما عکنا ۵۶ تصعصمص اعقا عطا آخاص عآعود حنعط) بکنلهنط 5010و 0۶ کا‌عگه عطا کصععصم عزم ۵ 56000 156 معام م06 هه 0صه ,116۳26 60 اکشعصتعنه ج که ,ععصقاعزوم+ ۵۶ عنککز 6 یز 65160 ما که نصهلن۸1-1 1265 عطا عصمحسل کز اک ۵ط1 +ععلوند من حصم هاحعاه خطل ۸ آعود عطا صن از طازم کلمع0 واع500 عنصقاو1 ز ۶۵۵60 که صمنانووم اصقا وم عطا ۵۳ عصاکنه۵؟ وصه ,کعنتاهمم عم اعنصنصه] ۶و 6اه عط) صز وصه کعنعوز هو اقا وصصز افمم عطا هنز صعصو که صمنامننادم عطا عز حعنطتم اوعام60م ۵۶ عدعه عنامسه۷ صز خز کصگصی عسطهعاتا عنصواع مضه معسطگ وصه فصقاعصمط حنعطا 5[ هگنل عطا ده صسعنله‌نصمام اعنصتصصم که عاعگگه عطا ککعصنه ما دز 560000 156 .165 عاعاصصدی ۵۶ عنععز عطا انم معصععصیم کم نصه‌انگا-اد ماعتمط کنط <ا مواعنوه صهزدعص1300 ۵۶4 و عسنهد عطا فصه ,اون لفعنناهم فصه مود حنعطا فص جعص هه ۵۵۵۵ ۵۶ کانلوه نداد ۵00056 کقطا کعن‌ناوم اکنصت۵000۳6 کاز 0صه ,کلفمع 1هعزع010ع10 ها مکتصتصصیی 6 ۳۵۵ فتاه چ که مقصتاه۲ ۵۶ عسع عطا #ععت عط ماصقط معطاه عطا 05 +کوصنطهع)] ۲ عط0 ۶ عطا شاه‌طاه که‌ناهط کنط کوعتصجه ما فعومامصه کقط «مطانه عطا کعسطهم؟ عنصهاد] 6 عطلا ععصقا 0۲ م رز عط که اصعاه عطا ععتعمطمصه ما وصه عقنا منود نعطا صذ ۷0۳6۵ عقط نصه‌لنگ-ن۸ ععناعزصذ وصه دکنلهندصمای که کصمناهاکه‌گنصهص و ععج عطا صز ککعصاعد20ع5 0ص تحلیات ما بعد الاستعمار التمثّله ... (نعمت‌الّه مقصودي وآخرون) ۲۸۱ ملع عنطا که کعصنیه؛ عطا هذ ععصعلنع فص عصنط‌ههمم که #مطاعصه عطا ۳ معط ۵ واع۷م0ط عنط هز حصعط 0ع روم فصه کعسطه؟ عنصعاع معط عفد فقط عطظ هه هن عم عطا اقطا بچدک ما 0عاص ۳ فقط عط وصه ,کطوتا ۲0۷۵ لمطاماع صذ 0۵6 ۵۶ عامت عطا عععقطاصصه عنصهادآ کنط ما عصناجمع۸ بصعص ۵۶ اقطا صقط کوع[ مد کز اصعصع تم ععصهاعنوم عطا ص ۵6۵ ۵۶ 056 ع9 6 و م1 عطا لوط ,اعصه۷ کقط ۵ط رکگه‌ناهط ۳۵۷۵۸۵0 کنط وصه برعمامع1۵ 8 376 ۳۵۳۵ عط امن ۳۵۷۵005 اهطا ماکست نعوصنطا ۲۵ اناه اصنوم ۵ ,کعناناه 06۳500 ا۲هطا ,566000 #صه :عام‌معم که کعععقعل خصمهاگنل عطا او صمنص عطا عز حعنطن معصنا ع۵0 0 .کلهوع حاونط وصه 1۳۵00 کلعه 0 هم عطا عحصاصی ما صعص معط وصه کعصنط خمعع مل صفی بنصهلنگا مقاهعاهز1 حعطل ۸ ,ص۵۵۵ بصکناهند10م2051 ,1160۳۵6 ععمهاکزدم 1 :ک0 0۳و16 حله علميّه نصف سنویّه (مقاله علميّه عحکمه)» السنه ۶ ۲ العدد ۲, اخریف و الشتا ۱۶۶۳ ه.ق» ۳۱۲-۲۷۹ لن الدراسه حول الاّدب والاثار الاّدبيه» وحاصّه في تال النقد قد واکبت الدراسات التي تتم بین الفروع الختلفه وحاصّه علم الاجتماع؛ وذلک لأهميه الثار الاجتماعيه |صلاح البنا النقائي للمجتمع» وحل مشاکله وتطویره ف مختلف اجمالات. ومذا السیاق, نلاحظ أنّ الروايه الاسلاميّه قد اولت اهتماما بالغا علی تصوير القضایا والتطوّرات التي تطرا علی اجحالات الختلفه للمجتمع الاسلامي؛ ومنها الاستعماروالاختلال. ونظرا ی الکانه المیره لشخصيه الراه ق الروایق» فان # طالب الدکتوراه ف فرع اللغه العربيه وآداها بجامعه خلیج فارس,» بوشهر» یران» 6003 .1نه 08 0اه 36و۳2 آستاذ مشارک ن قسم اللغه العربيهوآدابها بحانعه حلیج فارس» بوشهر آیران (الکاتب السوول)» وی آستاذ مشارک في قسم اللغه العربيه وآدابها بجامعه خلیج فارس» بوشهر» ایران» 1322۳020810.26.1۳ وی أستاذ مشارک مي قسم اللغه العربيه وآدابها بجامعه خلیج فارس» بوشهر» ایران» 2080.26.1۳ /(/1.02112 ناه دعععع۸ 0065 صه کز نط1 .(کعنوس5 امسحاسی وصه کعننصمس۳ +۶۵ عهنعصا) 1365 ,2018 6 خطاووم۲0 ماه کانصوعم طلعنطانم ,اهد م1010 4.0 صما‌طانخ۸ کصمصصم۲ عنهی عط کم عصصع عطغ عون عانعن 6 #ر20 ۶۵۳ ماقم عط امعقف۸ فص عطاه طازی از ماک اون کنطغ 10۵0 ص00 1۵ 4 آفاق احضاره الاسلاميه السنه ۲۶ العدد ۲, اخریف و الشتا ۱۶۶۳ ه.ق التحلیل الاجتماعي لام تأثیرات القاومه علی الشخصیّات النسائيه الایجابيه ف روايه عذرا جاکیاوذلک نی ظل الاستعمار والقاومه» من أهم آأهداف هذا البحث ویدلل علی آهمیّته. نا (طار الدراسه الاجتماعيه للنماذج التعلقه بأدب القاومق» والتي قد حلّت ف روايه عذرا/ جاکا للکیلاني» قد قمنا بتحلیل العلاقه الشخصیّات النسويّه في هذه الروايق» وحاولنا آن نب موقف الولّف من موضوع الاستعمار والاحتلال في جتمع اسلامي» ونشرح آراه حول دور الرأه ق مواجهه هذه القضيّه. وظهر من خحلال البحث ‏ ضو النهج الوصفي التحليلي» أنّ الکیلانی قد رک رز کثیرا علي رسم الشخصیات النسويه الایجابيه ق هذه الروایق وذلک بالترکیز علی ثلاث صور للمره وهي الناضله والصامده والشهيده» وذلک لرسم آثار الاستعمار الشيوعي علی اجختمع الاندونيسي من جانب» ولتحریض نّ الأدب وعلی مر العصور کان مرتکزا علی محورین» اور الفردي» وهذا شأن الدب الرومانسي الذي کان منصبا علی هموم الادیب ومشاعره؛ فما کان یهتم الادیب الرومانسي بقضایا شعبه وبجتمعه» بقدر اهتمامه مشاعره وآماله. اما اور الثاني فهو اور الاجتماعي الذي تبلور نی الادب الواقعي» وهو کان یحمل ف طیّاته للوضوعات الاجتماعيه والقضایا الق تتعلّی بالاراده ابلخماعيّه. وبالتالي» نری أنّ کنیرا من الناهج النقديه التي تروم معنی النص وحقیقته الضائعه بین مفرداته ام تستطع الوصول پل هذه احقيقه بعزل عن السیاق الاجتماعي لللص؛ لأنّ النص لا مکن عزله عن بیفته ویجتمعه. لذلک, لا بد من عاده النص پل سیاقه الاجتماعي ودراسته من خلاله» ویکون ذلک بالترکیز علی بنیته اللغويه» بقدر تحلیات ما بعد الاستعمار التمتّله ... (نعمت‌الّه مقصودي وآخرون) ۲۸۵ پنّ الدراسات النقدیّه ابخديده اختارت قی بحوئها منهجا اجتماعیّا وهو منهج یربط بین الادب واججتمع فی طبقاته الختلفه» ویعبّر عن طموحات آبنا الشعوب الختلفه ویرسم ما یعتمل فی ضمائرهم حول القضایا امامه للمجتمع. وان الروايه قد اولت عنايه حاصه بالقضایا ابلماعیّه, بعد ما واجهت تلک التي ذات أهمیه کثيره ف حياه الشعوب» فأصبحت طاقه سياسيه واجتماعيه هائه تعبّر عن روح الامه وزماتها وطموحاتما رغم اما ف البدايه کان موضوعها یدور حول الاساطیر وللغامرات. ونلاحظ نفس هذا التغییر ق الروايه العربیهه فقامت بالتعبیر عن الشاکل الفکريّه والسياسيه والاجتماعيّه ی اجتمع الاسلامي. و«نظرا ما عاناه الوطن العربي فیي بجمله من افتقاد احریّات السیاسيّه الفرديّه منها والاجتماعيّه ف ختلف الأصعده, فقد ظهرت الاتماهات السیاسيّه والاجتماعيه من حلال الفنّ الروائي وعبّرت الروايه عن القضایا والازمات والطموحات الاجتماعيّه والسياسيه ق الضمیر العربي والتي ام من من تناوها بحريه کامله نی الکتابات الباشره» منها العداله الاجتماعيّه وازمه الحرّيه ق الوطن العربي ان الروائي نحیب الکیلاني من الرواه اللاسلامتین الذین اتذوا من دمم مرآه تعکس القضایا الاسلاميه اامه وقاموا بتألیف«روایات تسد اطموخات الشعوب السلمه وأحیانا تعبّر عن آمامم وأحزانمم تحت قیود الاستعمار والاحتلال. روايه عذرا جاکرتا من روایات الکیلانی الاسلاميّه ال تصوّر ما عاناه الشعب الاندونيسي ف بلادهم بعد ما احتلّها الخزب الشيوعي. فهذا نیب الکنیّلانی قد رز اهتماسه اف روایته هذه غلی الشضخحصیّه؛ لأنّ الشخصيّه «مصدر امتاع وتشویق ف القصه وذلک للمیل الطبيعي عند کل انسان بل التحلیل النفسي ودراسه الشخصيّه» وللمتعه الخالده التي توف ف الاکثر علی کشوف رائعه ال العقل الانسانی. علاوه علی ذلک, هناک أواصر تنعقد بین القاری والشخصيّه الروائيه» حیث انّه یتعاطف معها ومال الیها احیانا ویری فیها بعض الصفات التي تشترک فیها مع نفر من الشخصیّات التي یعرفها و يلنقي با کل یوم» (نحم» ۱۹۹۹: ۵۳-4۹). اما هید هذا البحث فهي کامنه نی تحلیل ملامح شخصيّه الرأه التي نراها بارزه ق روايه عذرا جاکتا لنجیب الکیلان» وان قد وی اهتماما بالغا هما وتی بنماذج متنوعه منها ق ٩ آفاق الحضاره الاسلاميه السنه ۲۶ العدد ۲ اخریف و الشتا ۱۶۶۳ ه.ق هذه الروايه» وذلک یرتبط بموقف الکیلاني من قضایا بجتمعه وشعبه» وبأنّه دیب واقعي برید الاشاره پل العلاقه الباشره بین ادبه والقضایا الوطنيّه. ان هدفنا ف هذا البحث دراسه الابعاد الاجتماعيه لانعکاس موضوعه القاومه علی الشخصیّات النسويه الایجابيه لروايه عذرا ۱- ما هي الملامح التي قد رها الکیلاني للشخصیات النسويه الايجابيه ف روايه عذرا ۲- ما هو غرض الکیلان من بیان آثار الاستعمار الشيوعي علی الشخصیات النسويه عسی الولّف الروائي آن یلفت الانتباه ی اه االلامح الاجتماعيه للمرأه» وهي التي اکثر ارتباطا بضيّه القاومه بوصفها موضوعا اجتماعها س,زالت تور کنیرا ف امختمعات البشريه. ومن التوقّع یا آن پختار الکیلان:الشحصيه النسويه الایجابيه لاشاره ی مدی تأثیرها ‏ تشجیع آبنا الشعوب الستعمره علی الصمود والشابره ورفض الانفعال ام قضیّه البحوث التي قد تناولت آثار الکیلان کنیره) اما البحخوت الق ارتکزت علی دراسه بعض ابخوانب لشخصيه ار فمنها آطروحه دکتوراه تحمل عنوان الاتجاه الانساني في روایات نخیب الکيلاني بجامعه قاصدي مرباح ب ابلزاثر(۲۰۱۳م)» قد قام الباحث, علي حدادي يب آطروحته بدراسه عابره لشخصيّه فاطمه في روايه عذرا جاکرتا وهي التي تقاوم الشیوعيّه بشجاعه وصرامه. هناک أطروحه ری مرحله الدکتوراه بجامعه اي بکر بلقاید قی ابجزاثر (۲۰۱۵م)» للباحثه جنان فاطمه الزهرا عنوانما آزمه الحضاه الا سلاميه في روایات نیب الکيلاني دراسه وصقّيه تحليليه وقد احتصّت الباحثه للمرأه ف آطروحتها فصلا حاصّا وتناولت میزات فاطمه, الشخصيّه الرئيسه للروايه. الخطاب الا يديولوحي في روايه عذرا جاکرا لنجیب تحلیات ما بعد الاستعمار التمثّله ... (نعمت‌الّه مقصودي وآخرون) ۲۸۷ الکیلاني هو عنوان رساله الاجستیر للباحث سبع عبدالقادر» بجامعه محمد خیضر بسکره ق ابمزاثر (۲۰۱۵م)» وقد تطرّق الباحث بصوره عابره ‏ رسالته هذه زلی أن فاطمه شحصيّه تدافع عن وطنها مستلهمه بالمبادی الاسلامیه وتتحمّل آنواع التعذیب وللصائب في هذا السبیل. کما قام صلاح الدین عبدي وشهلا زماني بدراسه شحخصيّه ار ن العدد الثغالث جله زن در فرهنگ و هنر (۱۳۹۰ش)» فی مقال عنوانه شخصیت‌پردازی زن در ادبیات داستانی میب کیلانی و بررسی موردی سه رمان لیالي ترکستان» وعذرا جاکرتا وعمالقه الشمال!. ان کاتبي اللقال قد تطرقا ی میزات شخصيّه بطله الروايه فاطمه التي تشارک ف قضایا ابختمع» محتفظه بحجابا وملتزمه بالبادی ال(اسلامیّه. وان الباحثه کبری خسروي قد تناولت قضیّه ار ومنزامها وذلک م العدد الشاني جحله پژوهش‌نامه زنان (۱۳۹۳ش)» وف مقال عنوانه بررسی و تبیین جایگاه زن در روایات نیب الکیلانی". تری الباحثه أنّ الرحال» هم الاّبطال الحقیقین للروایه» ولکن فاطمه هما حضور ملحوظ بانب شخصهّات الرحال. زن حجاب فاطمه هي القضيّه التي تشیر لها الباحته « کل ایا فحسيه رکيه استطاعت: آن بیدو لدا ما سبق ذکره أنّ البتخوث.التي تم لنمازها نی ال قضیّه الره ف روايه عذرا جاکرتا انمحصرت نش (شاره عابره ی شخصيّه بطله الروايه فاطمه ودورها ف استمرار المناضله ضدّ العدا. وم یخصّص الباحئون بشا لتبیین ابخوانب النوعه للنماذج السويّه الأحری ق الروايه.أمّا ف هذا البحث فیتم الترکیز وعلی التحلیل الاجتماعي ‏ لظاهر انعکاس قضیّه الاستعمار علی مواصفات النماذج الأخحری للشخصیّات النسويه الاايجابيه ف روايه عذرا جحال نظريه ما بعد الاستعمار یتعلّق ب«فتره تاريخيه معیّنه أعقبت زوال الاستعمار او الفتره الق أعقبت الاستقلال السیاسی الذي حصلت علیه الدول الق کانت واقعه تحت ۸ آفاق الحضاره الاسلاميق السنه ۲۶ العدد ۲ اخریف و الشتا ۱۶۶۳ ه.ق وطاه الاستعمار الأجني» والذي منح آبنا‌ها فرصه التحگم نی مقدراقا» (راغب» ۲۰۰۳: 04۸). وکما یری عباس یوسف الدّاد» مصطلح ما بعد الکولونياليه «وّضع جموعه الاستراجیات النقديه التي استخدمت ق دراسه الثقافه ما فیها الدب والسياسه والتاریخ» وذلک پ الستعمرات التي حضعت لاومبراطوریات الاوروبيه وعلاقاتما ببقیه العا ‏ وعکن لنا ان ندرک من دلالات مصطلح ما بعد الکولوئياليه ان يعني الکتابه التي بدأت منذ الغزو الاستعماري حی الیوم نی الفقافات التي عانت من الغزو الامبریالي» وکذلک الکتابه التي انطلقت ف أعقاب الرحله الاستعماريه وبدايه الاستقلال» وأیضا الکتابه الناهضه للاستعمار» والتي تقف في مقابل الکتابات التي تواطأت مع الاستعمار هذه النظريه تستخدم ضروبا متنوّعا من الناهج النقديه الحديئه وتشتمل علی «حضه الدراسات الثقافيه (69ن90:0 01۸۳۵1) والدراسات النسويه (69ن0ن58 0191نطم۳) وتستفید من جمیع الناهج النقديه حاصّه ما بعد البنيويه وما بعد احدائه» (الصدر نفسه: ۳۲). ان اقتران هذا للصطلح ب«ما بعد» متّل «فلسفه, وأیدیولوحيه» وفکرا فیه احتلاف عمّا کان ب الرحله السابقه» (سلیمان» ۰۲۰۰۶ ٩۸). أمّا.دراسه آثار الحياه الاجتماعيه, والثقافيه» والاقتصاديه والسياسيه بشکل جلی علی الأمم التي وقعت تحت السيطره الاستعماريه فهي من المور التي یوفرها الأدب, ومنها «الطرق الاکشر أهیه» والتي تعکس هذا التآثیر الستتر» (للصدر نفسه» ٩۸). فمن أجحل ذلک, ان متابعه تأثیز تحربه الاستعمار ف المیادین السياسيه والاقتصاديه آسهل من دراسه تأثیر الاستعمار علی الاّطر الادراکيه» والتي تتعلّق بوعي الشعوب العاصره. فیوفّر الدب «واحدا من آبرز الحقول التي تشهد التعبیر عن تلک ال دراکات ابحديده کما تندغم ف نسیج احياه الیوميه» وتتحوّل للی دینامیّات ورموز جبّاره موضوع ما بعد الکولونیاليّه واطاره وآنواعه آصبح فرعا نقدیا جدّیا یقوم بتحلیل نتانج الاستعمار علی هویّات آبنا الشعوب الستعمر» حیث «یعیشون حاله من الانفصام والاغتراب الذاتي والابتعاد عن الواقع» والسیر نی عام الاوهام والخیالات» وقد تطرّق دب ما تحلیات ما بعد الاستعمار التمثّله ... (نعمت‌الّه مقصودي وآخرون) ۲۸۹ بعد الکولونیالي» حاصّه الروائي منه» لقضیّه اويّه والصراع النفسي بشکل آوسع» |ذ تعد شکاليه اهمويه وقضایاها الشائکه کجدليه الانا والآخر التمتّله ب (الشرق والغرب)» من اه مفاهیم النقد ما بعد الکولونیالی» (ميرزايي والآحرون» ۱۳۹۷: ۸۵). وعکن القول أیضا زن مصطلح ما بعد الکولونياليّه جا مع صدور کتاب الاستشرای لادوارد سعید» حیث الولّف یشیرق کتابه هذا ی «آته لیس مه شکل او نشاط عقلي وثقاني بری من الصله الوئيقه بتراتب السلطه» الاأمر الذي یکشف عن التواطو بین آأشکال التمثیل الاّدبي والسلطه الکولونیاليه» ویوضّح ان کل فرع من فروع العلوم الطبيعيه و الانسانيه لیس ذا صله وئيقه باميمنه السياسيه لاوروبا من حلال الغزو الاستعماري والسيطره فحسب» بل هو جز لا یتجرا منها» (لووف وآخرون» ۲۰۰۵: ۳۳۹). اضافه علی دوارد سعید بوصفه وّل منظّر قد آشار زلی الفاهیم الرئيسه لنظريّه ما بعد الاستغمار» فیمکن لنا الاشاره زلی «فرانس فانون» واسبیواک» وهومي بابا والذین بینوا ی آرائهم البادی الساسيه مذا الفرع النقدي» والاخ 000) »(صاخ بک وآخرون» ۱۳۹۸: 5۳). اما قضيّه القاومه الوطنيه التي نشامّد کموضوعه محوريّه ق بعض الروایات العربيه فممکن دراستها من منظار الاّدب ما بعد الکولونیالی؛ لأنّ للقاومه تعد من الوضوعات التي ترتبط مياشره وغيرمباشره بالوعي الشعي» والذي قد اکد علیه النقد ما بعد الکولونیایي» وذلک بوصفه يديولوحيه غالبه ق الادب الشعبي والگثار الاّدييه التي تم تألیفها ي:هذا اجحال» من الشعر» اوالقصّه القصیره» وللسرحيه» والروايه. منذ بدايه القرن التاسع عشر, ظهرت نظریّمان آدییّمان مختلفتان» وان ام تکونا متعارضتین: الرومانسيّه التي تری العمل الاّدبي ف شکله ومضمونه عباره عن تعبیر عن الذات لدی الفتّان» والواقعيّه التي تعتیر العمل الاّديي تعبیرا عن اجتمع. ولعد الادييه الفرنسيّه مادام دي ستال (1عها5 ع0) اوّل من نه زلی أهيه العلاقه بین الاأّدب واختمع» وبین الاّدب والسياسه. (راغب» ۲۰۰۳: ۳۲۲). کارل مارکس (3427 7760010 [:1)2) هو الذي قام بعرض نظريّه ۰ آفاق احضاره الاسلاميه» السنه ۲۶ العدد ۲» اخریف و الشتا ۱۶۶۳ ه.ق حول العلاقه بین الاّدب وابختمع» حیث «أعطی تفسررا موضوعیّا للعلاقه بین الّدب واجختمع» وعیّن شا موضوعا داخل العلوم الاجتماعيه واعتبر أنّ لدب واقعه احتماعيه تاريخيّه نسبیّه وان الکاتب یعبّر ی أعماقه عن وحهه نظر الطبقه التي ينتمي الیها بوعي او بغیر وعي)) (حجازي» ۲۰۰۶: ٩۸). وبعد ذلک جا الناقد الفرنسي ایبولیت تین (00ن3 مناناه‌مرنتق) الذي بذل جهودا کبیرا ف سبیل نشر النظريه السوسیولوحيّه ف الدب. هو درس ظاهره الفن بصفته عمليه اجتماعيه ونادی بان الفن شاج مباشر للقوی الاجتماعيه. فلا ,مکن استیعاب الفن او تذوّقه او تحلیله بدون |طاره الاجتماعي. قمسن هنا تشکلت البحوث حول علم اجتماع الادب کفرع جدید انصب اهتمامه علی دراسه العلاقه بین ابختمع والادب. انطلاقا من هذایمکننا آن نقول أنّ الادب بیان لامج اجتمع الذي یقوم الولّف فیه بالتعبیر عن تحریته واستنباطه من الحیاه والحوادث التي احاطت بما. ویندرج علم اجتماع الاأّدب ي اطار النقد الادي ویسمّی بالسوسیولوحيّه (0009 21ل800). هذا النقد «ينوي علی ایجاد العلاقه بین الادب والوسّسات الاجتماعیه» ویهتم بابخوانب الخارحيّه لااثر أکثر من الاعتنا جوانبه الداحليّه وابماليه» (بشيري» ۱۳۹۳: ۱۹)؛ لأنّه بری أنّ لالام بالاعتقادات والفنون واللغه والأسالیب, یب ]دراک الانسان وللوسّسات وما ورا الاتماهات الاجتماعيّه بشکل دقیق وعلمي (دستغیب» ۱۳۷۸: ۷۸). وف هذا اجحال بجدر بنا أن نشیر للی جهود الفیلسوف اجري جورج لوکاتش (1.06۵09 00078) وتلمیذه لوسیان غولدمن ‎ 0010۵0(‏ جعننآ)وغیرها من الفگرین والفلاسفه والنتّاد الذین استفادوا من النظریات الأدبیه الحديشه وق مق‌تّمتها البنيويه التوليديه (مروزادسا 5 عناهمم0) ۳ (راغب» ۶۲۰۰۳: ۳۲۹). وعلی حذّ قول نمیسا «لنّ لوکاتش من اکثر النتقدین تأثیرا ف ال النقد السياسي او الاجتماعي مدی التاریخ وأهمیّه نی کشف العلاقات بین الروایات الکبیره وشوون العصر الاجتماعيه» (شمیسا ۱۳۸۳: ۲۵۶). «جورج لوکاتش لا یومن بالنظريه القائله: رنّ الّدب جرد انعکاس للحقيقه الواقعيه؛ ذلک لنّ الّدب نی رأیه هو معرفه تلک القیقه» (عوض» ۱۹۹۶: ۳۳). یوکد یوسف نور عوض علی «أن نقطه الفارقه تحلیات ما بعد الاستعمار التمثّله ... (نعمت‌الّه مقصودي وآخرون) ۲۹۱ الرئيسيه بین الشکلایین ولوکاتش کمن ن آن تطور الادب لا یکون مستقلا غن غملیه التطوّر التاريخيّه التي مر با اجتمع بأسره)» (للصدر نفسه: ۳۶). لذ جورج لوکاتش قام بتألیف کتاب نظريه الروايه ف عام ۱۹۲۰م» وتناول قي کتابه هذا هم للوضوعات التعلّقه بالروايه واکد أنّ الروايه مبنیّه علی الانفصال اخالد بین روح البطل وعالم الحقيقه وذلک علی حلاف عا/م الحماسه (عسکري» ۱۳۸۹: 0۳-۹۲). من جانب آخر» نری لوسیان غولدمان الذي یعتقد بعدم التطوّر للدراسات التي مت فی ال علم اجتماع الأدب» حیث لیس للبحوث ‏ هذا احال منهج علمي مشخص. فوفقا لذلک, کان ف البحث الدائم عن فرضیّه تستطیع پیجاد علاقه هادفه بین الشکل الاّدبي للروايه وم ابخوانب للحياه الاجتماعيّه التي برید هذا الشکل آن یعبّر عنها. (اللصدر نفسه» 0ه). (ن قضیّه الايديولوحيه موضوع آخر آشار زلیه غولدمان في بحوئه حول علم اجتماع الدب» زذ هو یری أن خالق الآثار الادييه لیس مولفها فحسب. بل خالقها هو اللایدیولوحيّه التي تنتمي ال طبقه اجتماعيّه معیه, ذ«هذه الافکار علی الرغم من انتمائها ی الکاتب» فهي بذلک بحسید لرژیه:السا ۸ الخاصه بطبقه الکاتب او جماعته» (برکان» ۲۰۰۳: ۳۵). ما الامر الذي یلفت الانتبتاه» آفهي العنايه الخاصّه للدراسه السوسیولوحيّه بالروايه؛ لنّ شا مکانه مرموقه بین الفنون الادییه الأحری وذلک یتعلّق بدورها نی التعبیر عن ضمیر الشعوب خلال العصور الختلفه» کما پمکن رصد وضع الأمه من خلاما. وهکذا قامت الروايه؛الغرييه بالتعبیر عن الشاکل الفکريه والسياسيّه والاجتماعيّه. ونظرا ۸ عاناه الوطن العربي فی مجمله من افتقاد ارات السیاسيّه, الفرديّه منها والاجتماعيّه علی درجات متفاوته» فعبّرت الروايه العربيه عن القضایا والزمات والطموحات الاجتماعيّه والسیاسيّه في الضمیر العربي ول یتمگن من تناوا بحرّيه کامله نی الکتابات الباشره, منها العداله الاجتماعيّه وأزمه احريه نی الوطن العريي والقاومه الوطنيّه ضد الاستعمار القدم ممکن لا القول ما سبق ذکره أنّ سوسیولوجیا الروايه تین لنا علاقه هذا ابخنس الاّدي بالحياه الاجتماعيّه وعوقف الولّف من قضایاها وتحمل نی طیّاتما معرفه کيفيه البیان مشاکل ۲ آفاق الحضاره الاسلاميه السنه ۲۶ العدد ۲ اخریف و الشتا ۱۶۶۳ ه.ق الشعوب» وأزماتما اللاضيه والراهنه. کما قلنا سابقا زنّ الروايه العربیّه قد استخدمت (مکانیّاتما الفنيه للانتباه بزمه احريه التي تواجه الوطن العريي» ومن خحلال شخصیّات روایاته التنوعه یعبّر عن خحطوره هذه الازمه ف حياه العرب السیاسيّه وعن آماهم وطموحاقم فی بماوز هذه الازمه» فرآدانت اأسالیب القهر السياسي من حلال تصوير واقع الاضطهاد الذي سیطر علی الحياه السیاسيّه العربیه ومنعها من تناول مور ابختمع بالحرّيه والدیوقراطیه) (للصدر نفسه: اما الذي یهمّنا ف بجشا هذا فهو تحلیل القضایا الاجتماعيّه التعلقه بأدب القاومه ب الروايه الاسلاميّه وذلک بالترکیز علی نظريه غولدمان» والذي بری أن الاثر الادبي لیس الا انعکاسا لايديولوحيه الغالبه عند طبقه اجتماعيه يتمي پلیها الادیب؛ لأننّا نری أنّ الروايه الاسلامیّه حسب ما نتوقّع منها نی التعبیر علالقضاتا"الاجتماعیّه قتلک رمکانیّات وآلیات متمیّره فن تصوير الایدیولوجیا الحاکمه للأمم الستعمره وق التعبیر عن طموحاقم ف بنا البلد علی آيدي آبنائ وذلک بعد ما اتدوا وبذلوا ان ما لدیهمانی هذا السبیل. ومن جانب آخر نلاحظ أنّ الروائي الضري یب الکیلانی قد استخدم فماذج من الشخصیّات الاسلاميّه <من رحل وامراأه- ف روایاته»وبذلک استطاع آن یعیبر عن آرائه ویتطلّم للی تحقّق طموحاته باه قضيّه للقاومه وذلک عبر التطرّق پلی القضایا الاجتماعيه بدف تربيه القاومه نی بعدها الاجتماعي؛ الاأمر الذي ینشده الروائي فش تأصیله لثقافه للقاومه. اما الشخصیّات النسويّه فنری .ها عند الکاتب اهتماما بالغا ف عده روایاته بالقضایا التي تتعلّق بالرأه ومکانتها نی الفکر الاسلامي. ان قضيّه حجاب الا وحضورها الفعال ق اجختمع» والاهتمام بأفکارها الق تنجلّی قی آقوما وفعاّا والنشاطات السياسيه والثقافيه والاجتماعيه وغیرها ثعد من آبرز القضایا النسويه التي تبرز ف بعض الروایات للکیلان. فلذلک, قد انصب اهتمامنا ف هذا القال علی الوضوعین الرتبطین بروايه عذرا جاکرتا نما للوضوع الوّل فیرتبط بدراسه ملامح الشخصیّات الاایجابيه ق الروایق؛ منها بطله الروايه "فاطمه"» ونشاطاقا السياسيه والئورويه وشخحصیات نسويه أحری تشارک فی هذا ابخهاد» ولنسلّط الضو علی ملامح هلاه الشخصیّات الروائيه, نقوم بتحلیل ام نضاطاتن تحلیات ما بعد الاستعمار التمتّله ... (نعمت‌الّه مقصودي وآخرون) ۲۹۳ الاجتماعيه والسياسيه والتي تستمر بنضاما حتی آخر لحظه من الحياه لتحقیق الرّيه الکامله لوطنها وشعبها. وتا الوضوع الشان فیعلّق باثار ما بعد الاستعمار؟ (ما بعد الکولونیالیهرد000) لن«ه(ه»-008)) علی شرائح اجتمع الاندونيسي» والتي کانت تعیش ف ظل الاستعمار سنوات کثیره» وتعاني أشد للصائب ث هذا السبیل» وهذا هو الذي نقصده ان روايه عذرا جاکرتا حدي روایات نیب الکیلانی" الاسلاميّه التي تدور اأحدانها مجاکرتا عاصمه آندونیسیا ف النصف الثانی امن سنه ۱۹۹۵م. حیث نری ألّ الحزب الشیوعی الأندونيسي» وجمهوريه الصین الشیوعیّه. هذا القیام دی ی اضراع مریر بین الشیوعیین وبین فراد الشعب الاأندونيسي ق جماعه ماشومي الاسلاميه. | الشیوعیّین کانوا یریدون من ورا هذه الثوره تصفيه الوجود الاسلامي بأندونیسیا وهي أکبر دوله سلاميه نی العا۸. (نّ الروايه تصوّر لنا من خحلال احدانها طبيعه الصراع علی المستوی الاجتماعي والسياسي والثقافي بین السلمین والحزب الشيوعي. تعکس هلذه الروايه حياه سره حاجي محمد |دریس وخاصّه بطله الروايه» ابنته فاطمه ال خاضت تلک الصراع الدموي ضدّ اعدا الاسلام» لتحقیق النصر رن الّدب الاسلامی لیس آدبا فردیّا يکتفي بالادیب وأحساسیه» بل یهتم مواقف الادیب تاه قضایا جتمعه؛ لأن «الاأدیب نسان یعیش فش بجتمع» یتفاعل معه» ویر فیه وتاتر به» ویعیّر ف آدبه عن موقف ما في العالم. ولعل الفنّ القصصي -من بین الأجناس الأدییّه- هو قرب الفنون الادییه من الواقع. فالقاری يجد ق الروايه والقصّه شخاصا أشبه ما یکونون من ۶ آفاق الحضاره الاسلاميق السنه ۲۶ العدد ۲ اخریف و الشتا ۱۶۶۳ ه.ق بل بم نی واقعه ایو العاش » (بلال» ۲۰۱۵: ۱۲-۱۱). ان الشخصهّات الاسلاميه واقع انختمع العري الاسلامي هي التي قادت حرکات التنویر والاصلاح ومواجهه الاستعمار» لذا قد اجتهد الکیلانی لاأن پبرز الصوره الحقیقيه لتلک الشخصیّات (أبو ملحق روايه عذرا جحاکرتا هي |حدی غاولات الکیلای الروائيّه التي تصوّر بالتحدید. الخلاف بین الاسلام والشیوعيّه وما نتج عن الشیوعيّه من الضیاع والاستعمار مق الشعب السلم ق |ندونیسیا. هذا نفس الرويه الاسلاميه التي بحدها ق القصّه الاسلاميّه للعاصره علی مدی العصور؛ لنما تری اما زتواحه الشيوعيه فکرا وانظمه واحزابا ره واه ند ادعااقما بعداله التوزیع وکفايه الناس» (حاج بحی» ۲۰۰۹: 0ه).و ما یلفت انتباهنا ف هذه الروایه؛ تقحورها حول ابخوانب التنوّعه لنماذجها النسويه.. فلالک قام نیب الکیلانی برسم مظاهر للمرأ الاجابيه منها والسابیّه معتمدا علی دور الرأه ی اححياه الاجتماعيّه السياسيّه تاه قضيّه القاومه الوطنّه ومفهوم القومیه والنضال للستمر لتخحقیق احرّيه. ن روايه عذرا جحاکرتا ذات أهميه بالغه بین روایات الکیلاني الأریع الق تم اختیارها لبحشا هذا وذلک بسبب وجود الصور التي قام الکیلان برمها ي هذهالروايه من جهود النسا التي یقاومن آمام الظلم ان الروايه تتمحور حول الافکار وابمهود الثورويه لشخحصيّه الروايه الرئیسه» وهي فاطمه. زن فاطمه طالبه جامعيه لا ترضی بشاهده الأوضاع الوسفه قیمدیته جاکرتا ولا تتسازل عن معتقداتها ف مواجهه الّفکار الشیوعه؛ لأتما ترید طمس التعالیم الاسلاميه» وتوظیفها لبسط آفکارها الاستعماريه ولاز حططها. فحینما نقرا روايه عذرا جاکرتا نواجه شحصيّه تورويه» وهي بطله الروايه فاطمه التي لا تخضع أمام منطق ابلور وتبدی عن آرائها حول امختمع والوطن والشعب» وتدافع عن طموحاقا بجرأه وصرامه بالغه» وتدین آرا الشیوعيّه والفکر الاستعماري الکامن ورا‌ها قولا وفعلا/ وذلک ما نراه منها ق الواضع العديده للروايه. تحلیات ما بعد الاستعمار التمّله ... (نعمت‌اله مقصودي وآخرون) ۲۹۵ ن اللخوار بین فاطمه وزعیم احزب الشیوعی في ندوه باحدي کلّیات جاکرتا نموذج لوقف امرأه مناضله أمام الانحرافات. فحینما ضجّت القاعه بالتصفیق للزعیم بعد ما تحدّث کنیرا عن حتمیّه التاریخ» وحکم الطبقه» والبرجوازیه والامبریاليه وساعد نی (شعال الثوره التقدمیّ وعن عدم ابلحدوی موضوع الحلال واحرام وتساوي الا والرحل(الکیلانی» ۲۰۱۳: ۱۷)» آآتت فاطمه وشقمّت الصفوف بزیها اللاسلامي وحجاما الکامل قائله: «انا نغلط آنفسنا حینما نظع أنّ للرأه کالرحل تماما.. فالعلم یوکد ان کل طبیعته...هورمونات الرحل غیر هورمونات الراه...قوه عضلاتما غیر قوهّ عضلاته..وظائفها الفسیولوحيّه غیر وظائفه.. أیصخ أن یکون ذلک الترکیب العضوي والنفسي دون تأیر؟» (الصدر نفسه: ۱۹-۱۸). وبعد ما کشرت الضوضا ق القاعه استمرّت فاطمه قائله: «آفکارکم بفهومها الطبقي هي الحقد...والعقد النفسيّه هي پرسا قواعد التناحر الدموي» واتلاف القیم الانسانيّه الرفيعه. وکان بجحي الدین الاسلامي قی:بلادنا ثوره علی الفساد.والظلم والثبعيه والعبوديه... کان باعثا للقیم الفاضله ف قلب الانسان.. ارسا نلمب بالناز؛ذ.نستغل اتمیار الوضاع الاقتصادیه) ومأساه الفقر ف تحویل الناس الی العقائد الفاسده الداخليه, ونقضي علی غیّزنا القومي رن السلطات الاستعماريه قد استخدموا کافّه (مکانیّاتقم دم النظام الفکري والثقاني للأسم ون هذا الطریق اما باناز تخطط استعماريه» ون آکنرها تأثیرا نف تضعیف طبقات الشعوب» هو الترکیز علی موضوع حقوق الرأه والرحل» وما فیها من ابحادلات والقضایا الکثیره؛ هم قد أگدوا علی تساوي الرحل والرأه ق جمیع الیزات» ولذلک قاموا بطرح موضوع حرّيه ار ونشروا حوشا معتقدات لا ترتبط بمیزات الره وحقوقها ق الاسلام. من استراتیجیّات الغرب العاديه التصدّي للخطر الاسلامي من خلال عملائه لیخلوا شم ابو فی نشر ما یتناسب مع مصاهم. فیستغلّون تعلّق الناس بالدین ویعملون علی بت فکار متطرّفه وق الوقت نفسه» پشیعون الفواحش ویساهمون في الاکشار من آسالیب اللهو لییقی الناس بعیدین عن قضایاهم الاساس» وذلک لیمنعوا من ارتقا الدین ۹ آفاق الحضاره الاسلاميه السنه ۲۶ العدد ۲ اخریف و الشتا ۱۶۶۳ ه.ق مفاهیمه الانسانيه السمحا؛ ذلک الدین الذي ین أمه الانسان ویست روح التاحي. والتکافل,» والرحمه ومواجهه الباطل التمقّل بالظلم. قد نصب الروائي ف هذه الروايه نفسه للدفاع عن الدین والعتقدات والرد علی اخاربین للدین» والذین آأصبحوا سببا من أسباب الوهن والضعف» حیث واجهوا الناس معتقداتمم وعادام. (نّ ما جا به الولّف ق روايه عذرا جاکرتا هو الوقوف ورا هذه الشخصيّه والتعبیر عن آرائه الاسلامیّه من حلال اما للوضوع الذي بهمنا نی هذا احال, فهو استخدام الروايه الاسلاميه عند نیب الکیلانی کأداه لتا کید دور الاأدب وحاصّه الروايه ني الاهتمام بالقضایا الاجتماعيه والسياسيه والثقافيه وغیرها. (ن الکیلاني بوصفه رائد الروايه الاسلاميه العربيه» قد عرف وظیفته ومکانته وموقفه تاه الازمات والشاکل ی مجتمعه الاسلامي» وقد اهتع بقضيّه الره ق الاسلام بالغا فمن هذا النطلق» قد وضع؛الأنامل علی منزلتها ووظیفتها ق ابختمع» وبذلک قام بنشر رساله الاسلام فی الاهتمام مختلف جوانب ابختمع البشري مدی العصور الختلفه. فلاحظنا أن فاطمه واجهت هذه .الا محرافات الاجتماعيه والثقافيه ودافعت عن عقیدتما ولعانما» وذلک من حلال الالتزام الکامل بحجاها وبالشجاعه نی العارضه ورفضها لک الانحرافات ف قضیّه الرأه. ون الحقیقه» زا نموذج واحد من امرأه تناضل السلطات وقد رأینا ماذج متنوغّه ها" الانقیاد عند الشعوب الضطهده نی تاریخ الأمم وان الانتباه همذا للوضوع هو الذي کان یحذّر الاسلام الأمه الاسلاميّه سنه ولد ما قالته فاطمه ف تلک الندوه نفس البادی الاسلاميّه التي:جات با الأدیان الاليه ولا سیّما الاسلام مدی السنوات الماضيه. في احقيقه انّه قد أشار عن طریق هذه الشخصيه ی وظيفه اجتماعيّه کل من مواطني البلاد الستعمره وهي عدم الاصغا زلی أقوال الستعمرین الزوّقه الکاذبه حول مصیر الشعوب؛ لام لا یزالون یفگرون ق استغلال الشروات الاقتصاديه للبلدان الأحری» وذلک باغفال الشعوب عن قدراقم وامکانیام» وتشاغلهم بأمور تافهه نحو الطبقیّه, وقبول التبعيه والعبوديه للبلدان الستعمره والنضوع آمامها والامتثال ما. تحلیات ما بعد الاستعمار التمثّله ... (نعمت‌الّه مقصودي وآخرون) ۲۹۷ ان طبقات اجتمع الختلفه قد حازت موضعا متمیّزا ف الروایات الاسلاميه؛ لأن الروايه الاسلاميه بوصفها مظهرا من مظاهر الادب الواقعي» قد اهتمّت برصد طبقات الشعوب ومشاکلهم وهمومهم وآماشم. (نّ الطبقه العامله او الکادحه من اکثر طبقات اجتمع أهمیه ق الروايه الاسلاميه» فقد آشار الروائي نحیب الکیلان زلی ما یدور بین فاطمه وزعیم العزب الشيوعي» حیث ید الزعیم عن رأیه حول وحده الشعب قائلا : «الشعب هو الطبقه العامله نی الحقيقه... والطبقه العامله هي العمّال والفلاحون والثّفون الا حرار وابخنود القذدّمیّون» (الکیلانی» ۲۰۱۳: ۲۷). أما فاطمه فتفند أقوال الزعیم وأفکاره» وتقول بشجاعه: «الطبقه العامله ق نظرک من یومنون بفلسفتک.. .انعم تخدعون آنفسکم والشعب») در الاشاره هنا ی |حدی مسوّغات الشخصيّه ق الروايه الا سلاميّه وهي الصدق والواقعيه ف الصرّفات. انّتا.تری هذه الميزه عند الشخصیّه: ال( سلاميه الحقیقيه, وقد نلتقي بالعشرات من آامثاها قی حیاتنا الیومیه»افهي لیست شخصيّه مثاليه ولا خارحه عن الألوف. وهذا يعني أن تتوازي الشخصيّه مع ایا الیومیه, لا أن تتطابق معها تماما وهذا ما ماه النشاد بالعقوليه (136250020100099)» ومعناها آن تکون التصرّفات التي تصدر عن الشخحصیّات متفقه مع طبیعتها (قصّاب» ۲۰۰۸: ۱۸۷-۱۸۹). فنری مه العقوليه ف شخصيّه فاطمه» وهي الشجاعه التنويريه التي ترمي ای النقدّم اب ختلف ابحالات الاجتماعيّه والسیاسيّه الا اما متّفقه مع مبادی الاسلام والالتزام بما. ذه السمه نلاحظها فی غالبیه الشخصیّات الاسلامیه؛ لأنّ الاسلام لا پستمح للمسلم آن؛یتحلی عن البادی الاسلاميه بذريعه تغییرات الحياه الیوميّه وبسبب ظهور الکاتب الفکريّه ابلعديده, أعني العارضه لتعالیم الاسلام» وذلک نو الشیوعيّه وأمثاها؛ حیث یقول زعیم الحزب الشیوعی: «نحن نخطّط حیاه آفضل برغم کل شي» (الکیلاني ۲۰۱۳: ۲۸). ن بطله الروايه فاطمه قد أدرکت مغزی کلمات الرئیس وانتبهت اغراضه السياسيه والاجتماعيه فقاوست آمام هذه الافکار والعتقدات النحرفه؛ وهي قد فهمت جیّدا أن سياسه الکم الشيوعي الاستعماريه مبنيّه علی ۸ آفاق الحضاره الاسلاميهق السنه ۲۶ العدد ۲ اخریف و الشتا ۱۶۶۳ ه.ق (غفال آبنا الأمم الأخحری» وذلک ن القضایا التي ترتبط بطبقات اججتمع» ومنها الطبقه العامله او برولیتاریا التي ما زالت ذريعه ف أيدي الحزب الشيوعي» وقد استفاد منها ق ان موقف الکیلان الاسلامي» وافکاره العاليه حول مکانه الطبقات الختلفه للشعب الاسلامي» هو الذي یلفت انتباهنا. رذن ان الکیلانی قد حاول ف روایته عذرا جاکرتا آن پخبر شعوب العام عن القيقه السياسيه والثقافيه» والاجتماعيه لبعض الاحزاب ف العا . وان الفجوه الکبيره بین الشعب والسلطه الحاکمه هي الشکله الأخری التي لا تزال الشعوب تعانی منها وانّ الغلبيه الساحقه للشورات والانقلابات تبدا من هذا الثقب ب ابتمع. قد اعتبر الولّف هذه الفجوه نقطه بد اللشاکل بین السلطه الحاکمه والشعب» وحذّر الحگام من الوقوع نی نفس الهالک التي قد وقع الآخرون فیها وذلک بسبب عدم اما الحلقه التي تربط بین الوضوعات الطروحه في هذه الروايه» هي موضوعه القاومه والا‌بعاد الاجتماعيه للاستعمار العاليقی اجختمعات البشريه. البحث عن هذه العلاقه تسوقنا ی سر استخدام الروائي لوضوعه القاومه» وهو رفع مستوی الوعي الاجتماعي لطبقات الشعب بزا القضایا التنوّعه. زن لول ب مذه الروايه بنظر پل المقاومه بوصفها عنصرا قد رز علی التعبیر عن الاوضاع الاجتماعيه والانسانيه لبلد غیر عري یعاني شعبه من ظلم الشیوعيّه وحططها الاستعماريه» ویستن مکانه الراه ی الایدیولوحیا الاسلاميه» وذلک ف مواجهه القضایا الاجتماعيه والسياسيه» ویدین نف الأخیر؛ بالسیاسات التناقضه للحزب الشيوعي بین القول والعمل ما ينادي.به من؛اهتمامه بشرائح اختمع وخحاصه الطبقه الکادحه. هذه الأقوال وما مرها من الأفکار نايحه عن ایدیولوحیا اسلاميه مستنيره لشخصيّه فاطمق وبذلک قد اراد الکیلانی آن یعبّر عن أهميه البعد الاسلامي للشورات العاليه» وما تحدث ي کل ما نلاحظ من آفکار ورويه لفاطمه» رغم اما شخصيّه رئيسه لروايه عذرا جحاکرتا پشجعا ان نعدّها من الشخصیّات التطوّره التي تتغیّر ملامحها من خحلال الروايه» وتظهر تحلیات ما بعد الاستعمار التمثّله ... (نعمت‌الّه مقصودي وآخرون) ۲۹۹ تدرییّا من بدايه الروايه حمی نمایتها ویستطیع القاری أن یتعرّف علی هذه الشخصيّه من خلال آحداث الروایه وهذا الأمر یسبّب ق سیر الروايه ی الأمام» ویشجع القاری للانطلاق مع احداث الروايه لیکشف ماذا سیحدث لفاطمه. نّ للوضوع الذي یشد انتباهنا نی تحلیل هذه الواضع لفاطمه هو العامل الايديولوحي القوي الذي یشجعها علی اتخاذ تلاک الواقف الصارمه؛ لأنّ العامل الايديولوحي هو العامل الأقوی الذي بحرّض الشخصیّات الروائيه علی التضحيه والقاومه. فلذلک نلاحظ أنّ ملامح فاطمه الرئيسه تتغیّر قی الروايه» وتستطیع هذه الشخصيّه من خلال تلک التغییرات السريعه لبیفتها ن تکون ذات مبادی اسلاميه متطوّره» وتکون قادره علی القاومه الواعيه ام الانحرافات التي کانت قد طرحتها هذا من جانب» ونلاحظ من جانب آخر أن الکیلاتي بوصفه روائیّا اسلامیّه قد رز علی ابخانب الديني من الفکر الشوروي» وقد مزج بین فکره القاومه والعاییر الاسلاميه التي لا تسمح لابنا اختمع الاسلامي آن بخضعوا آمام السلطات الاستعماريه» وحاصّه تلک التي قد وظّفت الدین للحصول علی أهدافها الانتهازيه. (ّ الکیلانی قد مزج بین شخصيّه فاطمه ق روایته هذه» وفکره الا سلاميو قد نسّق بون الرويه الاسلاميه ومواصفات الشخصيّه الرئيسه ف روايه عذرا جاکرتا وذلک بالترکیز علیّ سیر الأحلاث الروائيه وما ینشا منها من الثار علی حياه تلک الشخصیّه, لتکون مصداقا باررا للم السلمه التي لا تغفل عن ابخوانب الختلفه من قضایا اختمع) ولا تقدر السکوت آمام الانحرافات التي:ظهرت فیه؛ لأنّ الکیلانی بری أنّ الرجل السلم والرأه اللسلمه لیبتعدا عن اخنوع آمام عنجهیّات العدو وآماله الخطره ان النموفج الغاني للمراه الاسلاميه التي قام برسها نیب الکیلانی هي شخصيّه امرأه صامده لا تستسلم للقنوط وتستمر طریق المناضله بالصمود والصبر آمام الشاکل والصائب. !ن ۰ آفاق الحضاره الاسلاميه السنه ۲۶ العدد ۲ اخریف و الشتا ۱۶۶۳ ه.ق الروايه الاسلاميّه ما زالت ترسم للقاری نماذج مثالیيّه للنسا التي «تتسم بالایجابيه والصبر والتحدّي» وتتمیّر بابحلّد والاصرار» فهي -وان تعرّضت لاوحباط و ازمهه او السقوط- لا تیأس» ولا یعتریها القنوط» (قصّاب» ۲۰۰۸: ۱۹۹). هناک نموذج للمرأه الصامده ق هذه الروايه وهي شخصيه أم فاطمه التي تظهر ن الواضع الختلفه للروايه؛ حیث نری أفّا حینما تواجه بنتها فاطمه قلقه وتعبه عقب ما تراه من الظلم والوحشيّه والدمار بحق الشعب الاندونيسي ولیس بامکاما القیام بشي آأمامها تقول شما: «لیست حلوه للذاق دائما ولیست مره للذاق باستمرار» أیّام کثيره مرّت هنا وسعاده» وأیّام آحری کانت تطفح بالقلق والحزن» والانسان بین الیسر والعسر, والغتی والفاقه» (الکیلانی» ۲۰۱۳: ٩۸). نم بدأت تروي ها ذکریاتما یام الاستعمار امولندي والعارک الوحشيّه ضدّ للواطنین» نم نقلت ما کیف الیابان احتلّت البلاد وکیف کان الشع:الأندونیشی"یناضل الغزاه من ال تحریر وطنه واستقلاله. زنّ ام فاطمه قالت ما ناصحه بعد:ما شاهدت فرعها ویأسها آمام الشاهد الروعه نی جاکرتا: «لیس من العدل يا فتاتي ان یصدر حکم علی الامور من خحلال فتره قصيره من الزن, محن نتاز آحدانا موقه» (الصدر نفسه: ,)۰ فحینیا سألتها فاطمه عن موعد رجوع آبیها ی البیت بعد الاختفا أجابت الم «قلبي مدّنني بأنّه سیعود قریسا» زن الترکیز علی موقف ام فاطمه فش روايه عذرا جاکرتا برشدنا ی نموذج آخر لتشدید الروائي علی ضروره ماد الشعب حول حور البقا فی الوطن» وذلک بوصفه میدا هاما رکه الشعب الاندونيسي ومواجهته واحدا من السطات الاستعماريه ال لا تزال تفگر ق تسخیر الرض کلها ولاستغلاها وفق مطالب الاستعمار الانتهازيه. زّ الذي یلفت الانتباه» ويغري التلي علی الاهتمام الاأکثر بموقف الکیلانی» هو ما جا علی لسان أم فاطمه» حیث تبدي عن رأیها حول متاعب الاستعمار ومصائیها وتصر علی ضروره صمود الأمه الاسلاميه. وبذلک توصل رساله أخری وهي أنّ النصر لا یات الا بعد القاومه الوطنيه» وبعد الأمل ابلهماهيري نی أنّ الأیّام الصعبه للاستعمار سوف تنتهي» وذلک حینما یتحد آبنا الأمه حول مبدا انساني وتاریخي واحده وهو ابلمهاد الستمر, والاصرار علی حفظ البلاد من الحطار تحلیات ما بعد الاستعمار التمتّله ... (نعمت‌الّه مقصودي وآخرون) ۳۰۱ الداخليه والخارحيه. ونشاهد أنّ الکیلاني نی الفقره الاضيه قد عبّر عن پمانه الکامل بضروریّات الشورات العاليه» ومنها ضروره الحفاظ علی عنصر الا مل عند الشعب» وللی الاطمعنان الکامل بان الاستعمار لیس الا حدئا موقّتا ف حياه الاأحرار» ویأحذ مکانه الأمن ان نیب الکیلانی» بوصفه من آبرز کناب الروايه الاسلامیّه ينوي رسم القوّمات لاحدی الشخصیّات النسويّه التي ما دور هام قي تحریض النضال آامام العدو الشیوعي. (نّ ام فاطمه ها شخصيّه میّره تشمل علی آبرز الیزات لامرأه صامده» وذلک هو الاممان الکامل بل والذي لا یترعرع ولا پقهر ف حضم تلک العارک والتفال الکامل با سيقضي شم ف الستقبل الذي لیس ببعید» والصمود الذي تاج کل مناضل الیها ف سبیل تحقیق الاهداف. وهذه الأمور یوکد علیها الادب الاسلامي اف الواضع التنوشه. ون القاومه الوطنيّه تطلب هذه التضحیّات من جمیع طبقات اجختمع» ومنها النسا وذلک لذورها الحاسم فی امتداد هذا النضال اللصيري؛ لأنّ الحرّيه واسترجاع البلد أمر بحتاج ی بذل کل ما قي ید الانسان من هناک قضیّه بجابيه عند الکیلاني في اختیار النماذج الروائيه للمرأه الصامدق وهي عدم ترکیزه الکامل علی اختیار الشخصیّات السلمه فحسب, بل بلاحخظ آنه قام باختیار شخصيّه تانتي زوحه زعیم الحزب الشيوعي» کنموذج آخر للمرأه الصامده ف روايه عذرا جاکرتا. هذه تانتي تعیش بجانب زعیم الحزب الشيوعي» وهو الذي لا یدع أي جرعه للحصول علی مکانه رفيعه زب وللوصول بل غایاته..! زوجته تانتیي-رغم حیاتها بجانب رحل فاتک ظا]- نراها مواضع مختلفه للروايه تعارض زوجها فکرا وعملا ونعه من القیام بارائم الختلفه, وان کانت معارضاتما هذه کانت تودّي الی الفشل غالبا ولکنها کانت تبذل قصاری جهودها للحدّ من أعمال زوجه. ممّا بجدر الاشاره الیها ف هذا ایخال, مساعدقا لفاطمه للحصول علی مکان اختفا آبیها حیث « ام تکن تکترث بصیر معارضیها السیاسیّین قبل ذلک» بل کانت متحمّسه للقضا علیهم من اأجل مصلحه الثوره» لکنها تأنت بکلمات فاطمقه ۲ آفاق احضاره الاسلاميه» السنه ۲۶ العدد ۲» اخریف و الشتا ۱۶۶۳ ه.ق وأعجبت بعقلها واحلاصها وشجاعتها وجماما وزاد من احترامها لفاطمه ان هذه الفتاه الفقيره الضعيفه ۸م تستسلم لاوغرا» ووقفت صلبه طاهره ف وجه اللاغرا والتهدید» کان پامکان "تانتي" آن لا تم بأمور الشعب الاندونيسي وذلک کما کان شأن الذین کانوا یعیشون تحت ظل احزب الشيوعي» ولکننا نراها مکترئه بقاضایا الشعب» وما بجري محقها رغم أمّا کانت تعیش فی تلک الاوضاع اخانقه. فتحمّلت تلک الشاکل وقاومت الفکار العارضه للحصول علی غایتها الساميه. هذا مّا یدنا علی ار الایدیولوجیا الاسلاميه التي قد اجتازت امدود ابغرافيه» ووصلت بلی الوساط العالیه» وحم المالک غیر الاسلاميه» هذا من جانب» ومن جانب آخحر ید علی موقع 0 من قضایا اختمع» ویوکد علی واجبها اه الشعب» ویشدّد علی أنّ مشارکه النسا ی القضایا الوطنيّه لا تتحصر ف شخحص خحاصّ و ق طبقه معنه) بل یوقم من آبنا الشغب کلهم القاومه آمام مظام ومکن آن پستنتج ما سبق ذکره أن الکیلاني جا بنموذج آخر في روایته عذرا حاکرتا وفقا لایدیولوجیته الاسلاميه الق ترشد آبنا البلدانالاسلاميه ی الشارکه اوه ف قضایا لشخصيه |مراه غیر مسلمه فی روایته» علی قدرقا الروائيه المتازه في التعبیر عن الفکر الاسلامي التقدّمي الذي الا محصرابی شحصيّه واحده ولا مکن حصرها فی نماذج روائيه [مجابيه تقليديه تکاد لا تلفت انتباهنا نحو رساله الروايه وأهداف مولفها. فبلاحظ أن تانتي تن کنیا ما تراها ق اجتمع من الظلم والغصب» فلا تستطیع الصمت آمام هذه الظا/ لنّ النموذج الآخر الايجابي الذي جسده الکیلاني للمرأه ف روایته هذه» صوره ره الشهیده» وهي تتعلّق بفاطمه بطله الروايه التي ضخّت بنفسها ف سبیل تحریر وطنها. نلاحظ ق تحلیات ما بعد الاستعمار التمتّله ... (نعمت‌الّه مقصودي وآخرون) ۳۰۳ الصفحات الاخيره للروايه أ الروائي برسم للقاری نتيجه النضال الستمر لتحقیق أمنیه ريد الوطنیه» لکن تلک القاومه آحیانا تودّي پل الذي یباغت القاری وهو نبا استشهاد الشخحصيّه الرئیسيّه للروايه. فهکذا پرسم الروائي لنا اللحظات الاخيره ف حياه فاطمه «وفي ابلمزر النضرا ورود جميله مت النظر» وتفوح بالعبیر» وتزهي بالروعه وابلعمال» لکنّ مع الورود آشواک.. مع النصر الکبیر کانت الفرحه تعمر القلوب» وعیون کثيره تذرف الدموع قصّه الشوک والورود الازیّه... وعاد آبوالسن وعاد حاجي محمد |دریس... لک فاطمه ام تعد !لا صندوق خشبي.. وملابسها البیضا الطاهره مهضّبه بالدما... انطلقت يم الظلام رصاصه آمه اودت بیاتما.. سقطت عذرا جاکرتا شهيده» وف یدها ورده حمرا ذات أشواک اما کاتبنا نیب الکیلان فیوّکد مره ختری علی"|خدی مواقفه الاسلاميّه حول قضیّه اللقاومق, وذلک الانتصار الحقيقي الوّکد لکل من یناضل لتحقیق آماله الوطنیّه. فأمّا المر ابدیر بالذکر فهو أن لول ملتزم باستخدام روایته ق التعبیر عن موقفه من ابختمع وفراده» حیث تکون الروايه کمرآه یعکس آرائه واتماهاته. فیوّکد علی .للکانه اماقه للمراه ن ابختمع الاسلامي؛ ن ار ی اجختمع الالامي ,ناهد بجانب الرحل آقی ختلف احالات من اأجل وطنها ومستقبلها ویامکانما الشارکه ثي أهم القضایا الاجتماعيّه ویب علیها أن تومن بقدراتما ولمکانیاتها ق مستقبل بلدها. وییرم أنّ الاستشهاد ق سبیل الّه ومن ال العتقدات والطموحات» نمايه هذا ابّنهاد.للصيري وهی هدیه, ای لا پسنتخ ی نا الا من بذل ان ما نظرا معاییر التحلیل الاجتماعي للادب الروائي» ممکن لنا آن نستنتج ما قلنا ان الکیلاني قد اهتم موضوع القاومه» بوصفها أدبا متمیّرا وقد اعتنی في روايه عذرا جاکریا من ابمانبین» ما رسم ملامح الشخصیّات النسويه والترکیز علی الکانه امامه للمرأه ف اختمع السلامي» وهي مشارکه الرأه ی آهم القضایا الاجتماعيّه وف مصیر وطنها ومستقبلها 5 آفاق احضاره الاسلاميه» السنه ۲۶ العدد ۲ اخریف و الشتا ۱۶۶۳ ه.ق والاأدب الاسلامي یوکد علیها ی مختلف اجحالات لياه الشعوب؛ وثانیها هو التعبیر عن آثار موضوع تساوي الرأه والرحل تماما وحقوقها الاجتماعيه والسياسيه من القضایا التي مازالت موضع اهتمام السلطات الاستعماريه» وتستفیدها بذريعه الحصول علی حقوق الره واعطائها زیّاها. زد الکیلاني فی روایته هذه قد اهتم بالقضایا امامه ب جتمعه» منها تعریف ماهيّه الشیوعیّه وأهدافها الايديولوحيه» وسیاساتا الانتهازيه التي تعارض التعالیم الاسلاميه ومن جانب آخر قد استخدم شخصيّه فاطمه بوصفها مره مناضله قد وظّف الولّف ملاها الاسلاميه للتعبیر عن معتقداته حول وظائف الراه ف حیاا الاجتماعيه وللتا کید علی مدی أهمیتها ق القاومه والصمود أمام مظاهر الاستعمار والظلم. لد موقف الکیلان الاسلامي» وفکاره آلغاليه خول مکانه الطبقات الختلفه للشعب الاسلامي» هو الذي یلفت انتباهنا» وذلک لعلا نحسب روايه عذرا جاکرتا روایه عربيه فحسب» بل لنعدّها روايه عاليه تعتّررفی طبّاتما عن آلام طبقه کبيره ی اختمعات البشريه. لأنّ سياسه السلطات الاستعمازيه» ومنهتا: الشیوعیّه امبن ه علی غفال آبنا الأمم الأحری» وذلک فی القضایا التي ترتبط بظبقات اجتمع»ومنها الظبقه العامله او برولیتاریا التي ما زالت ذريعه نی أيدي احزب الشيوعي» وقد استفاد منها فی الأغراض الختلفه. لذن رن الکیلانی قد استطاع آن بخبر شعوب العام عن احقيقه السياسيه» والثقافيه» والاجتماعيه لبعض الأحزاب نی العام. (ن الولّف ن هذه الروايه ینظر للی القاومه بوصفها عنصرا قد رگیز علی التعبیر عن الاوضاع الاجتماعيه والانسانيه لبلد غیر عري یعاني شعبه من ظلم الشیوعيّه وحططها الاستعماريه» ویبین مکانه الراأه ف الایدیولوحیا الاسلاميه» وذلک ن مواحهه القضایا الاجتماعيه والسياسيه» وو دین ق الأحیر بالسیاسات التناقضه للحزب الشيوعي بین القول والعمل ما ينادي به من اهتمامه بشرائح ومّا یلفت الانتباه فیما أسبق القول علیه هو أنّ الکیلانی حاول للتلفیق بین ملامح الشخصیات الثورويه النسويه» وبین أهم الآثار للاستعمار ق بلاد اسلاميه» وسعی کثیرا تحلیات ما بعد الاستعمار التمّله ... (نعمت‌اله مقصودي وآخرون) ۳۰۵ للقاکید علی زرع بذور الاتحاد والامل نی الستقبل في قلوب آبنا الشعوب الستعمره» وهما آمران مهمّان یضمنان حياه الشعوب علی مدی العصور» ویساعدان علی انطلاق الثورات العاليه نحو اللامام. ن الکیلاني قد استفاد من أسلوب الوعظ والارشاد قي آقوال هذه الشخصيّه النسائيه» وقد قام باستخدام ملاحها اللاسلاميه ورسمها ث روایاته» یود علی دور الراه ف الشورات العاليه وراد آّن یقول ان دور النسا ف حرکه القاومه لیس أقل من دور الرحال. وحسب (یدیولوحیّته الاسلاميق ومعتقداته الثورويه قد اراد من حلال ملامح هذه الشخصیّات الاايجابيه آن یشیر ی آمرین» وهما: أوّلا: ان الشورات فی احا العام تسیر علی وطّ واحد. وهو اتماد الطبقات الختلفه للشعوب. وثانیا: ان الساه یستطعن ان یمن بأعمال کبيره» ویساعدن الرحال لمواصله الطریق نو احريه والأهداف الساميه. ۱ معابلسه شخصیّه الراه ن.الأدب الروائي لنجیب الکیلان» رواييه لیالي ترکستان» وعذرا ۳- البنيويه التوليديه او التکوينيه (0660 ون :5۳) مصطلح للفیلسوف والناقد الروماني الأصل لوسیان غولدمان و«هو الذي یتناول النصّ الاّدبي بوصفه بنيه (بداعيّه متولّده عن بنيه اجتماعيّه وذلک من منطق.التسلیم.بأن کل آنواع الابداع الا تحسید لروی عام متولّد عن وضع اجتماعي عحدّد لطبقه او بجموعه اجتماعيّه بعینها» (عصفور» ۱۹۹۸: ۸۳). 4- «لقد نشأت النظريه ما بعد الکولونياليه (10607 [2ط010ع-005) فی جوهرها من أعمال [دوارد سعید» منظّر الخطاب الکولونیاني الاستعماري» وتحدیدا من کتاییه الاستشای الصادر عام ۰۱۹۷۸ ولثفافه والامبرباليه الصادر عام ۱۹۹۳. فقد قام زدوارد سعید بتحلیل الطريقه ال کانت أوروبّا قی القرن التاسع عشر تستخدمها نف تمثیل العدید من الثقافات التي احتکت با من خلال التوسّع الاامبریالي» وکانت فکرته الأساسيه قائمه علی ان الغرب کان یج تلک الثقافات» لا باعتبارها ختلفه فقط عن الثقافه البريطانيه» بل بوصفها مختلفه عنها سلبیا, وهکذا رای (دوارد سعید أنّ الشعوب الخری کانت توصّف بامّا شعوب کسوله» ومتحولق ۹ آفاق احضاره الاسلاميه» السنه ۲۶ العدد ۲» اخریف و الشتا ۱۶۶۳ ه.ق وغیر متحضّره» وهجميّه - اي باعتبارها مثّل الاخر بالنسبه زلی الشعب البریطانی التحضّر ۰- ولد میب بن ابراهیم بن عبد اللطیف الکیلاني ب قريه شرشابه محافظه الغربیه [حدی محافظات جمهوريه مصر العربيه. وکان ذلک ی شهر ارم عام ۱۳۰۰ه. الوافق الاو من یونیو عام ۱۹۳۱م. التحق میب الکیلاني بکتاب القريه وا حفظ کثیر من سور القرآن الکرم وکان جدّه لاأبیه مض علی تعلیمه والعنايه به ما لمسه فیه من النکا والرغبه ف التحصیل. وحین بلغ الامنه من عمره, آحذه ای الدرسه بسنباط, ثم درس الرحله الثانویه بطنطا وحین أتمّ دراسته الثانويه التحق بکليه الطّب ی جامعه فاد الاوّل. وقد عادت الیه دراسته العلميّه بفوائد کثیره وفتحت له آفاقا جديده ی العلم والعرفه وت فیه روح الوضوعيّه ودقّه الاأحکام والالتزام الدقیق بالنظام. وحین وصل ال السنه الرابعه ف الکليه أحذ ی السجن بسبب انضمامه زلی جماعه الاخوان اوبقي فیه ثلاث سنوات» تم اکمل دراسته بعد بشیری» اکبر» (۱۳۹۳ش)» تحلیل جامعه‌شناختی رمان سووشون. چ۱ قران: آرویج. بلال, مد کر (۱۳۳۹ق /۲۰۱۰م)» الروژی الورويه في القصه والروايه (قراات نقديه في نماذج دستغیب» عبدالعلی» (۱۳۸۷ش)» در آینه نقد» چ۱» قران: جوزه هنری تبلیغات اسلامی. حاج بحیی» می» (۱:۶۳۰ق/۲۰۰۹م)» قضایا المسلمین في القصص الاسلامي المعاصر, (د.ط)» حجازي» یره (۱4۲۵ق/۲۰۰4م)» مدخل الی مناهج النقد الادبي المعاصر مع ملحق قاموس خلیفه» کمال سعد محمد. (۱۶۲۸ق/۲۰۰۷م)» الشخصيه الاسلاميه في الروايه المصريه الحديئه راغضب» نبیل» (۲۰۰۳م)» موسوعه النظریات الاّدبيه, ط۱» القاهره: الشرکه الصريه العاليه للنشر - تحلیات ما بعد الاستعمار التمتّله ... (نعمت‌الّه مقصودي وآخرون) ۳۰۷ السرينی» عبد ال بن صاخ (۱4۲۵ق/۲۰۰۵م)» الاتجاه الاسلامي في آعمال نجیب الکيلاني عطیّق امد مد (۱۹۸۱م)» الروايه السياسيه دراسه نقديه في الروايه السياسيه, (د.ط)» القاهره: عوض» حمد نور (۱4۱۶ق / ۱۹۹4ع)» نظريه النقد الاأدبي الحدیث, ط ۱ القاهره: دار الأمین قصّاب» ولید (براهیم» (۱۶۲۹ق/۲۰۰۸م)» من قضایا الأدب الاسلامي, ط۱» دمشق: دار الفکر. کمال, هاله (۲۰۱۰م)» النقد الاّدبي النسوي, طا» القاهره: موسّسه ار والذاکره. الکیلایي» بحیب» (۱۶۳۶ق/۲۰۱۶م)» عذرا جاکرتا ط۱» القاهره: الصحوه للنشر والتوزیم. بم» محمد یوسف» (2۱۹۹۹)» فن القصه ط ۵» بیروت: دار الثقافه. نلووف, ک؛ نوریس» (؛ آوزبورن» ج» (۲۰۰۵م)) موسوعه کمبریدج في النقد الأدبي؛ القرن العشرون» المداخل التاربخيه والفلسفيه والنفسيه, ط ۱ القاهره:. اخلس الأعلی للثقافه. برکان» سلیم» (۲۰۰۳م)» النسق الاايديولوجي وبنيه الخطاب الروائي »دراسه سوسيوبنائيه لروايه "ذاکره ابلسد" للروائيه احلام مستغانمي» رساله مقلّمه لنیل شهاده اللاجستیر قی اللغه العربيه وآدابها بجامعه بولکعییات» نعیمق, (۲۰۱۰م) سوسیولوجیا النص تاریخ المنهج واجرااته قدّمت هلاه الرساله استکمالا متطلّبات احصول"علی درجه الاجستیر ق اللغه العربيه وآدابها بکليه الآداب واللغات ق جنان, فاطمه الزهرای (۱۶۳۹ق/۲۰۱۵م)» أزمه الحضناره الاسلاميه في روایات نجیب الکيلاني دراسه وصفيه تحليليه, أطروحه مقلّمه لنیل شهاده الدکتوراه» جامعه آي بکر بلقائد. ابنمهوريه عبد القادر, سبع» ۱۹۵/۸۱۶۳۹ ۰ الحطاب الأيديولوجي في روايه عذرا جاکرتا لیس الکيلاني, آطروحه مقلّمه لنیل شهاده للاجستیر قی الآداب واللغه العربيق؛ جامعه محمّد خحیضر بسکره محدادي علي» (۱۹۸۱م)» الاتجاه الانساني في روایات نجیب الکيلاني» آطروحه مقلّمه لنیل درحه الدکتوراه في الاّدب الحدیث» جامعه قاصدي مرباح» ابمهوريه اجمزائريه الدموقراطيه الشعبيه. ۸ آفاق احضاره الاسلاميه» السنه ۲۶ العدد ۲» اخریف و الشتا ۱۶۶۳ ه.ق بو ملحه حمد بن بحی» (۲۰۰۹م)» «اسلاميه الشحصیات ق روایات میب الکیلایي»» مجله خسروی» کبری» (۱۳۹۳ش)» «بررسی و تبیین جایگاه زن در روایات نیب الکیلانی»» پژوهشنامه الدّاد» عباس یوسف» (۲۰۰۱ع)» «نقد ما بعد الکولونیالیه»» البیان» الکویت» العدد ۳۹۹ حديدي» صبحي» (۱۹۹۳م)» «الخطاب ما بعد الکولونيالي ق الادب والنظريه النقدیه»» الکرمل» سلیمان» خالد» (۲۰۰۶م)» « دب ونقد ما بعد الکولونیالیه»» علامات في النقد. السعوديه صاخ بک» جید؛ زهرا سلطانی؛ زینب دهقاني» (۳۹۸(ش)» «گفتمان پسااستعماری در دو رمان موسم اهمجره ی الشمال از طیّب صال و سووشون از سیمین دانشور»» کاوش‌نامه ادبیات تطبیقی» شاره عبدی» صلاح الدین؛ زمانی» شهلا؛ «شخصیت‌پردازی در ادبیات داستانی نیب الکیلانی»» زن در محسنی‌نیا» ناصر» (۱۳۸۸ش)» «مبانی ادبیات مقاومت معاصر ایران و عرب» » نشریه ادببات پایداری» ميرزايي» فرامرز؛ بشری جزايري راد؛ خحلیل پروینی؛ هادي نظري منظّم» (۱۳۹۷ش/۲۰۱۸ع)» «فصام امویّه بون أنوئه قاهره ورحوله مقهوره: قراه ما بعد کولونياليه ف روايه "العطر الفرنسي" لمیر تاج السر»» مجلّه دراسات في اللغه العربيه وآدابها الغدد ۲۷ صص ۰۱۰۶-۸۵ :16۵ ۳01009۰ ۳۳۹۲ .27061 5 ماگ ۵۳ کتذراه ۸۳ آم‌نومامممک .(2014) .بش۸ منطکه‌ظ تحلیات ما بعد الاستعمار التمتّله ... (نعمت‌الّه مقصودي وآخرون) ۳۰۹ [07101)) [20۷۵ ۸۳۵ 0۳۵ و ماگ5 ۸۳۵ 1 ۷1۶10۳۹۶ ۷۵۵0۳۵۲ .(2015 / 3336) .۸ ملقلنط ۳ زززدطاصه/۸1-7 0۵۳ تصمصصم۸ مصمنانله اکع ب(کاع1/00 روط 1۵ کو نع ۶و اج۸ 1856 تصقط16 م0000 اک ۳ 005 ۰۲ 1/0۲ ۵ 7 .(2008) بش۸ وطنعطاعاعه 1 .[زطاوچ۸ 0]] +165 ماگ 1510716 وه 000۲ 1۵ کمک 11ع 1 .(1430/2009) لا مقتحطه لا ۵ 1۵۲۶ ۵۱۱۲۵۲۵۵۳۵۲ ]۵ هآبه ۲ 1۵ ۵ 11۳۵۵۲۵۲ 0 .(2004 / 3425 .5 مفمه‌ز1 ب0 0 15۲ 7075۰ و10۳0 ]٩ 20000 ۳۵ ۲٩ 0 عحجه 0۳ لام نی 110۷۵1 ۳9(0100 ۵۵۵۲۱ 1۵ 1۱ ۵۳۵۲۸۵۲ 7151016 ۳۵ .(2007 / 3428 165.30 مقگناه 1 زط2ج۸ 13] «ر نآ صععانهط ۸1-0 نطلهبونط مناخ اک .روعننی 0۵ کنفواهجم) 6 نون مط0نان0ه اک ,7۳600۳65 و00۳0 ۲٩ 30100600 .(2003) .3 ,طاعطاهقط .و۸ 13] بقصع 105 - همهم عصتطعناط2 مد ماه 126 صعنام رع ۳ .[زطاوج۸ 10] 0۳۵۰ وانس۳ 7۳360۳65۰ ره 00۳00۲ .(3998) .7 مکاه‌گع۸ 77061 20110601 ۳6 ]٩ ر0وا5 01۵1 ۸ ,20110601710 7۳6 .(1981) .36 .۸ مقناک۸ ب1 15۲ 60۳10051 و۲۳0 100000 1٩۵ و0ع7 .(1994 / 1414) .36.31 مفد۸ ۰ 5۲ ,1110۳۵۸۳6 151076 ]۵ کعدز ۵ 60 .(2008 / 1429) ۷۷.3 ,ط2فعق0 7 2730 ۷7۵۳۵۳ :0ن۵) 00000ه ا5 ۳ .01 وه ۳ع انا اکن۳00 .(2015) 1 1 ۳ ۸۵60۳۵ نونف دنه اک 7006 ۲٩ ۷۳9 ۳۵ .20140 / 3434 .3ج 6۰ مه ع6عام13 تاسنعظ بص00ن0ج حاکن وراک ]۵ ۸۲۲ 7۳6 .(1966) .38.3 مطازه1< (ر1۵ ]٩ ۳1006۵210 00۲1096 7۳۵ ,(2005) .7 ,0960۳06 یکلا ,3108 بکل ,273100 056۳۵10901 0۳۵ آم نامک انم ,أ۵ 0۳ و۳ ۵۳۵۵۳۵ 1۳6 ملاس زطهج۸ 10] بعقا ۵۶ لنصنامن) عصموناگ 156 نمحنق6 موه اکحز؟ بکع 0 ره 1 16 ]٩ 5۳۳6 6 ۵۳۵ 20106۲۳ 10001091001 7۳6 .(2003) .5 ,8606۵6 6 بط ۳16۶۴ ۵ ۲٩ 1/00 1۵ [۵۷۵ ۳136٩ رود ام زر ام و500 ۵ م56 150 068766 ۲5ع1عق ۵ صنقاطاه ۵ نناک کزععط 2 ,30161 وع105 ۸100 ۳۵۷۵/۶۲ .۸۳۵ 10] ممزون۸ ۵۶ جازدهندتآ عطا اه همان هه ععممعمها عزطد ۸ 6 ۳۴٩ 2۳۵۲۵۵۳۶ 0۳۵ رماع 100 ۳۵ ]٩۰ رووامنمک .(2010) .3 مکه‌طنمال80 ۳ ۳۵۹۳۵۲۵۵۱۰ عطا عاعامهی ما معاکنصطانک ۷۷۵5 کزفعط کنط] ماهس ۰ آفاق احضاره الاسلاميه» السنه ۲۶ العدد ۲» اخریف و الشتا ۱۶۶۳ ه.ق 4 اب30 ۵ 2۳ 00۳20۳6 مه ععقع م۲ عزطاد ۸ صز عمحوعل کجماعقه خ وصنصنهاداه .و۸ 10] نقفصاه8 ,حلنطگ ززمت2 ۶ جازدهندتا عطا اه دععقمعصف.آ وصه کاس۸ -آ0 داززه 2 ]٩ ۵۷/۶ 16 13 0111200011 151006 ۳٩ عاعای 6 .(2015 / 3436) 3.7۰ مصقصال ۵ طنقاطاه ۵ معاانصطنادک عزوعطا ه رو5 آمع امه 00ه ع80106ع2 ۵ منصهان۸ظ و عزاطامع3 12600206 کعام860 بونما1مط لوط حطا۸ که واننصتآ معاد 000 61 ع) ز 3196056 آمزع106010 156 ,(ن۸7 2015 / ۸ 1436 مصعبعک موه لحلط۸ 5 و صنقااه ۵ ۵عاانصطانه کزععطی مخصه‌انگا-اه طاززه1< بوط ماه[ ۵1 نع 156 01 ,1 2102۵0 ۵۶ بوان متا معسطهعان] هه ععمعمق۲ عزطد۸ هز ععحوعل .و۸ 10] معزمم‌ون۸ هم عزا نامع 13600206 5 ع[م260 بانط 2 ,نصه۸1-1601 طززه7< ۶و 210۷65 عطا صز عوهنک۸ ۳0۵۵ 756 ,ر ۸2 3981 منن۸ «ن030 2/0 70076۳5 حلوط2/67 ن0عم1 ,عما و نآ 3/006 جز 300ط2 ه 1۵۳ معاکنصطانه کزوعط) -[ه طاززه< ۵۶ 272۳۳20065 ۵ صز اقا اه صکنصدادآ ۵ط1 .(2009) 31.3۰ مقط3/01 ۸ .[۸3 10] .203-221 ,(1) .5۵165 و ومع ۳۵ او ۲٩ م30 خصعلن1 عطا صز ۷۵۳۵۵ ۵۶ صمناندوم عطا ۵۶ صمنامصدامه هه رمک .(2014) کل مفه 1 .[36۳51 10] .23-46 ,(2) ۷071۵1۰ 70۳۵/0۳ مفصعانگا- له طانزم7< ۵ کصد۵0 2۳۳ آ] .30-39 ,(366) نانه16 ۸-8000 مصعنننه آهنصمامی70 .(ر2001) بلا.۸ ,1100430 061 1560۳۰ آفعناس) هه عم انآ صز مکسمو 0 لهندو[(م205 .(3993) .ک «ن0ن110 6 1 کوک بصکلقا) هه عس انا ههام20 0۵ .(2004) کل مصقصتعلنگ 0 دز ۲۹6امفنل لغنطمام2051 .(1398) .2 مفصقطعطع1 2 متصفنامک :36 معط طعلد5 صنصنگ روط صطاکنگ قصه طعلدگ طاعوج1 بط طا۳مط ۵ ما 5مکقعک عطا ۵۶ کل[ع 50 .[61 10] :59-80 .(33) 0001۰ 01امدط عم 0 001۳0۵ مه 106 6 ۹ ۷۵۲۵۲ 300۰ نصحلنگا-ل۸ نها هن هام6 .5 منصفقصهه7 یک مفطا۸ 6 مه کل لمنزعمامنهه5 که معط عط7 .ر2007) بش۸ مصمماصه‌عه۲ خموع۸ 66 و۸۲ 0صه ح قن۵0 ۳ وه ما0 که کلمادعص و۳ .(2009) 37۰ مقنصنصععط2/0 .[36۳5130 10] .(143-158) .(1) 16۳006۰ وا نط هاگ 0۲ 70۳۵ 13060۳6 (8 / 1397) بل ,02۵7۵0 3127۵0 مک منصنوصنط بط ,3۵0 صعنم‌ون۸ :۳8 ,رزعد 1/2 3 :۳۳۵۵000 000۳6۶۶6۵ 200 اانصنصنصعگ 0عک ۵00۳6 666 هدام منک ص10 ۸1-5 و۲ نصم۸ روط عص 20 ۳۳۵۵ ۵ط ۲ آعبمد عطا صز عصنفومه آهندماما دوم 10] :85-104 .(27) 1106۳۵06۰ ۹۳۵ ع09و فت عا ۸ ۱ ک6 وگ ۲٩ آم 70 دوفصل‌نامه علمی (مقاله علمی - پژوهشی)» سال ۲۴ شماره ۲. پاییز و زمستان ۰۱۴۰۰ ۳۱۲-۲۷۹ بررسی‌های جامعه‌شناختی ادبیات می‌تواند ساختار فرهنگی جامعه را اصلاح و مشکلات آن را حل کرده و آن را در زمینه‌های "مختلف دگزگوان سازد. از سویی دیگر ملاحظه می‌کنیم که رمان با داشتن جایگاه بارزی در بیان موضوغات اجتماعی, از سایر دانش‌ها و فنون ادبی متمایز شده است. رمان اسلامی نیز یکی "از انواع ادبی است که به بیان موضوعات جامعه اسلامی:همت گماشته است؛ زیرا نمی‌توان این ادبیات را از پرداختن به موضوعات اجتماعی مهم ملت‌ها به دور داشت. بنابراین» رمان اسلامی به موضوع پایداری پرداخت و دردهای مردم ستمدیده‌ای که زیر بوغ استعمار زندگی می‌کنند را به تصویر کشید. نجیب الکیلانی پیشگام رمان معاصر اسلامی, به شخصیت زن در رمان‌هایش و به ویژه رمان عذرا جاکرتا توجه ویژه‌ای نشان داده است و به عنوان یک رمان‌نویس اسلامی. الب تمرقهای تست راد رداقامایک کار برده بات تا با رای تکفا میر به بیان نقش زن و موضع وی در قبال موضوع مقاومت بپردازد. این جستار با روشی + دانشجوی دکتری رشته زبان و ادبیات عربی, دانشگاه خلیج فارس» بوشهر, ایران» +» دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی» دانشگاه خلیج فارس» بوشهر, ایران (نویسنده مسئول)» مه دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی» دانشگاه خلیج فارس, بوشهر ایران. 7ع22762080.2 +مم» دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی» دانشگاه خلیج فارس, بوشهر ایران» 1.0۵112۷۷[/2080.26.1۳ ۶5 0066 صه ۶ کنط 1 .(عنونا5 سل #صه کمتنصعس13 1۵۳ عانهناعهآ) 11365 ,2018 6 خطاو و۲ حاعنط ۷ ,1016۳200۵ 4.0 صمسطان۸ کصمصصم) عنادعی معط کم عصصما عطا +عوصی #وعانطاسعنل علعناجه 6 2۳0۲ ۶۵۳ ههام عطا امعو۸ فصه عطاه طانم از محعطک لد عنطغ فمملصمل ما تعطاه کانصعم ۲ آفاق المحضاره الاسلاميه السنه ۲۶ العدد ۲ اخریف و الشتا ۱۶۶۳ ه.ق توصیفی - تحلیلی و با توجه به تحلیل جامعه‌شناختی رمان» به بررسی جلوه‌های استعمار و پایداری بر ویژگی‌های مثبت شخصیت زن در رمان عذرا جکارتا پرداخته و بیانگر این است که نجیب الکیلانی با تمرکز بر سه نمونه از جلوه‌های شخصیت زن مبارز پایدار و شهید, جایگاهی والا از زن مسلمان را به منظور تشویق مردم کشورهای استعمار شده در کلیدواژه‌ها: بررسی جامعه‌شناختی, رمان اسلامی, پسااستعمار, ادبیات پایداری» زن» نجیب

إنّ الدراسه حول الأدب والآثار الأدبیّه، وخاصّه فی مجال النقد، قد واکبت الدراسات التی تتمّ بین الفروع المختلفه وخاصّه علم الاجتماع؛ وذلک لأهمیّه الآثار الأدبیّه بوصفها مرآه لانعکاس المشاکل الاجتماعیّه، فبإمکان الدراسات الأدبیّه الاجتماعیّه إصلاح البناء الثقافی للمجتمع، وحلّ مشاکله وتطویره فی مختلف المجالات. وبهذا السیاق، نلاحظ أنّ الروایه الإسلامیّه قد أولت اهتماماً بالغاً على تصویر القضایا والتطوّرات التی تطرأ على المجالات المختلفه للمجتمع الإسلامی، ومنها الاستعمار والاحتلال. ونظراً إلى المکانه المتمیَّزه لشخصیّه المرأه فی الروایه، فإنّ التحلیل الاجتماعی لأهمّ تأثیرات المقاومه على الشخصیّات النسائیه الإیجابیه فی روایه عذراء جاکرتا،وذلک فی ظلّ الاستعمار والمقاومه، من أهمّ أهداف هذا البحث ویدلّ على أهمیّته. إنّنا فی إطار الدراسه الاجتماعیه للنماذج المتعلّقه بأدب المقاومه، والتی قد تجلّت فی روایه عذراء جاکرتا للکیلانی، قد قمنا بتحلیل العلاقه بین القضایا الاجتماعیه للمجتمع، ومنها الاحتلال والاستعمار، وبین ملامح الشخصیّات النسویّه فی هذه الروایه، وحاولنا أن نبیّن موقف المؤلّف من موضوع الاستعمار والاحتلال فی مجتمع إسلامی، ونشرح آراءه حول دور المرأه فی مواجهه هذه القضیّه. وظهر من خلال البحث فی ضوء المنهج الوصفی التحلیلی، أنّ الکیلانی قد رکّز کثیراً علی رسم الشخصیّات النسویه الإیجابیه فی هذه الروایه، وذلک بالترکیز على ثلاث صور للمرأه وهی المناضله، والصامده والشهیده، وذلک لرسم آثار الاستعمار الشیوعی على المجتمع الإندونیسی من جانب، ولتحریض أبناء البلاد المستعمره فی مواجهه العدو من جانب آخر.

493176

بررسی و تحلیل جایگاه ایالات متحده آمریکا در قدرت فرم علم و فناوری سید جواد موسوی زارع * | سید هادی زرقانی ** | مصطفی امیر فخریان *** اگر قدرت نرم معادل جذابیت تلقی گردد. این جذابیت بسته به گفتمان‌های مختلف از منابع متنوعی ريشه می‌گیرد؛ یکی از منابع فوق ظرفیت علم و فناوری است. اهمیت این حوزه به‌اندازه‌ای است که برخی از کشورها از جمله ایالات متحده سرمایه گذاری عظیمی را در آن صورت داده و سیاست‌های قدرت نرم خود را با تمرکز بر علم و فناوری عملیاتی می‌سازند. در همین خصوص پژوهش کنونی با روش توصیفی -تحلیلی و با استناد به منابع معتبر کتابخانه‌ای و تحقیقات میدانی در نظر دارد به این مسئله بپردازد که ایالاتامتحده چگونه از ظرفیت علم و فناوری جهت اعمال قدرت نرم بهره‌برداری می‌کند و در قدرت نرم علم و فناوری جهان از چه جایگاهی برخوردار است؟ ازاین‌روه در بخش نخست با استناد به منابع معتبر کتابخانه‌ای اقدامات ایالات متحده در استفاده از ظرفیت علم و فناوری با رویکرد قدرت نرم مورد تحلیل قرار می‌گیرد؛ سپس:با مراجعه#به اکتب. مقالات اعلمی, گزازش‌ها سازمان‌های بین‌المللی و... مهم‌ترین متغیرهای موثر بر قدرت نرم با ماهیت علم و فناوری در قالب ۱۱ شاخص مفهومی و ۶۹ متغیر عملیاتی گردآوری و تدوین شده است. در بخش مطالعه میدانی و برای تعیین وژّن شاخص‌ها و متغیرها پرسشنامه‌ای به دو زبان فارسی و انگلیسی طراحی و در اختیار 0۵۰ نفزاز کارشناسان قدرتنرم را کرت سپس با پیگیری‌فای فراوان» نظرات ۱۹۶ نفر از پژوهشگران ۳۳ کشور جهان دریافت و موره تحلیل قرار گرفت و مدل سنجش قدرت نرم علم و فناوری تدوین گشت. در نهایت بر اساس مدل مزبور جایگاه قدرت نرم ایالات متحده با محوریت علم و کلیدواژه‌ها: قدرت نرم؛ علم و فناوری؛ جذابیت؛ سنجش قدرتتا نرم؛ ایاللات متحده. # دانش آموخته دکتری جغرافیای سیاسی, دانشگاه فردوسی مشهد. مشهد. ایران .نع 0 122۳61991 1/1052 نویسنده مسئول: ذانشیار جغرافیای سیاسی, دانشگاه فردوسی مشهد. مشهد. ایران 00 203 ع 11-22 8 استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری,» دانشگاه فردوسی مشهد. مشهد. ایران 02/3100 20 اج ن۸ ۰ / نشریه تخصصی مطالعات راهبردی آمریکا سال ۱ شماره 6 زمستان ۱۶۰۰ ما در عصری زندگی می‌کنیم که علم هر روز بیشتر قدرت خود را ظاهر می کند؛ ظرفیتی که علم به ما داده است بر فاصله ها غلبه کرده» نیازها را برآورده ساخته» بیماری‌ها را کاهش داده و درها را به روی فهم و ابزار طبیعی گشوده است (مایور و آگوستا ۱۳۷۷: ۱۲۷). از طرفی علم یکی از مراجع خوش‌نامی محسوب می‌شود که از ابتدای تاریخ بشر» احترام و موقعیت برتر خویش را حفظ کرده است. در حقیقت همان گونه که مطابق با سرشت انسانی» همواره علم بر نادانی و فرد عالم بر فرد جاهل برتری داشته» در مقایسه کشورها با یکدیگر از گذشته تا به امروز میزان تأثیرگذاری بر رشد و گسترش دانش بشری از جمله ملاک دانایی و برتری تلقی می‌شده است؛ اما این امر در قرون اخیر و مخصوصا با پیشرفت‌های سریع فناورانه» اهمیتی دوچندان یافته است. به‌طوری که اکثر کارشناسان معتقدند کشورهای هژمون برای گسترش و تثبیت قدراتخود درانظام؛بین الملل» تمر کز بر علم و فناوری را در دستور کار خود قرار داده‌اند. در کناز مارد مذکور تعدادی از تئوزی‌پردازان روابط بین‌الملل نیز برای علم و فناوری در نظریه‌های قدرت جایگاه بنیادی قائل‌اند؛ چنانچه جوزف نای معتقد است که تولید و حفاظت از قدرت سخت افزاری از جمله قدرت نظامی و اقتصادی وانیز تولید و کاربرد قدرت نرم بر مبنای فرهنگث» تمدن و دیپلماسی و با بهره گیری از فناوری اطلاعات» مستلزم داشتن سطح قابل قبول و موثری از تولید و اشاعه علم و فناوری است (حافظنیا ۱۳۸۹: ۶۱). همه این موارد دست‌به‌دست یکدیگر داده‌اند که پژوهشگران مدعی شوند علم و فناوری نه‌تنها در تعریف وسیع خود مهم‌ترین منبع قدرت محسوب می‌شود؛ بلکه بر نحوه استفاده از دیگر اشکال قدرت سلطه یافته و سازوکار و اعمال آن‌ها را نیز ترسیم می‌کند (موسوی زارع و همکاران» ۱۳۹۶: ۱۳۳). این جایگاه خطیر نیز موجب شده که برخی از کشورها از جمله ایالات متحده سرمایه گذاری عظیمی را در علم و فناوری صورت دهند و سیاست‌های قدرت نرم خود را با تمرکز بر این ظرفیت جامه عمل بپوشانند. بر این اساس با توجه به اينکه بخشی از رقابت‌های کنونی نظام ژئوپلیتیک با محوریت قدرت نرم در حال پیگیری است و از طرفی دولت‌مردان و پژوهشگران همواره علاقه‌مند به آگاهی از تاکتیک رقبا و جایگاه آنان در بازی قدرت می‌باشند» این پژوهش درصدد است به بررسی این مسئله بپردازد که ایالات متحده چگونه از ظرفیت علم و فناوری جهت اعمال قدرت نرم بهره‌برداری می‌کند و این کشور در قدرت نرم علم و بررسی و تحلیل جایگاه ایالات متحده آمریکا در قدرت نرم علم و فناوری ۱۳۱۷ سوال این پژوهش عبارت است از این که ایاللات متحده چگونه از ظرفیت علم و فناوری جهت اعمال قدرت نرم بهره‌برداری می کند و در قدرت نرم علم و فناوری جهان از چه جایگاهی برخوردار است؟ با توجه به اینکه سوال مزبور اکتشافی بوده برای آن فرضیه مطرح نشده است؛ در همین راستا روش تحقیق این پژوهش به‌صورت توصیفی-تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات به‌صورت کتابخانه‌ای و میدانی بوده است؛ اما به‌طورکلی تلاش شده» نخست متکی بر ماهیت قدرت نرم و سپس مصادیق موجود تحلیلی از شیوه بهره‌برداری ایالات متحده از علم و فناوری صورت گیرد. در گام بعدی نیز مبتنی بر داده‌های کتابخانه‌ای و میدانی» مدل سنجش قدرت نرم علم و فناوری کشورهای جهان ترسیم گشته و جایگاه آمریکا و سایر کشورهای منتخب مشخص گردد. اگرچه برخی از اندیشمندان از منابع معنوی به‌عنوان ویژگی متمایز قدرت نرم با سایر اشکال قدرت یاد می‌کنند و در مقابل گروهی دیگر بر ماهیت رفتاری قدرت نرم پافشاری دارند؛ اما برخلاف دیدگاه این دو گروه» جذابیت اصل اساسی قدرت نرم است. به‌طوری که مبانی استعمال شده قدرت نرم به‌منظور دسترسی به هدف, از جذابیت در ذهن مخاطبان استفاده می کنند. بااین حال این ظرفیت ممکن است از محتوا و امکانات یک کشور يا سبکک رفتاری آن نشئت گیرد. ازاین‌رو ماهیت قدرت نرم در انحصار منابع خاصی قرار ندارد؛ بلکه ارزش‌هایی که بتوانشد تولیند آرامش» احترام» اعتبار و در یک کلام جذابیت نمایند؛ تمایل به تولید قدرت نرم خواهند داشت: مبتنی بر جزئیات مطرح‌شده» قدرت نرم تنها,گونه‌ای از قدرت محسوب می‌شود که می‌توان از طریق چشم‌اندازهای مختلف معرفت شناسی به آن نگریست و نه‌تنها در فضای سیاست بین‌الملل» بلکه در عرصه‌های مختلف زندگی قابلیت تحقق را داراست. به عبارت دقیق تر چه در تعاملات فردی و چه در سطوح بین‌الملل» زمانی که شما دیگران را متقاعد می کنید که ایده‌ها و آنچه شما می‌خواهید را بپذیرند بدون اینکه از اجبار یا قوه قهریه استفاده کنید؛ در این صورت شما از قدرت نرم به کار گرفته‌اید (دهقانی فیرو زآبادی و ذوالفقاری» ۱۳۹۳: ۸۲)؛ اما باید تأکید داشت که قدرت نرم یک منظومه متشکل از اجزای مرتبط و متقابل است که در صورتی به نحو صحیح اعمال می‌شود که این ۷۲ نشریه تخصصی مطالعات راهبردی آمریکا سال ۱ شماره ۶, زمستان ۱۶۰۰ اجزا مبتنی بر ماهیت تعریف شده قدرت نرم» در راستای یک هدف واحد با یکدیگر همکاری نمایند. با این تفاسیر در یک برداشت کلی قدرت نرم در سطح کشورها عبارت است از فرایندی که در آن محرکک‌ها (منابع مادی و معنوی جذاب يا رفتار مطلوب یک کشور) در قالب ابزار مسالمت آمیز ارتباطی (انواع و اشکال دیپلماسی) روی افکار مخاطبان (نخبگان و عامه) تأثیر گذاشته و موجب آثار» حرکات و رفتار در راستای تغییر ذهنیت و رفتار جامعه هدف» نسبت به کشور اعمال کننده می‌شود با این اوصاف برخلاف دیدگاه رایج» در قدرت نرم جذابیت اصل اساسی است؛ اما بااین‌وجود» هنوز سردرگمی در خصوص ماهیّت قدرت نرم وجود دارد چراکه مفهوم جذابیت دایره معنایی بسیار وسیعی را مبتنی بر گفتمان‌های گوناگون در برمی گیرد. از همین رو بهتر است محدوده مفهومی آن را به سطح کشورها تنزل دهیم و از طرفی به این موضوع اشاره نماییم که برخورداری از چه ظرفیت‌هایی می‌تواند یک کشور را در نزد دیگرآن جذاب نماید. در همین راستا یافته‌های علمی اندیشمندان حاکی از این است که ارزش‌های ذیل می‌توانند برای یک کشور در سطح بین‌الملل جذابیت کسب نمایند: ۱-۱- مهربانی: روانشناسان معتقدند که در سطح فردی می‌توان از مهربانی به‌عنوان یک عنصر جذاب نام برد؛ چراکه مهربانی موجب تشکر همدلی و اعتماد دیگران نسبت به شما می‌شود و آن‌ها را به همکاری با شما ترغیب خواهد کرد (قنبرلو ۱۳۹۰: ۱۱-۱۲). در عرصه سیاسی و بین‌الملل نیز می‌توان از مهربانی به‌عنوان یک رفتار جذاب یاد کرد. به‌طوری که حمایت از حقوق» کمک به بررسی و تحلیل جایگاه ایالات متحده آمریکا در قدرت نرم علم و فناوری /۱۳۳ بحران‌هایی چون قحطی,» زلزله؛ بخشش بدهی‌ها و... بخشی از مصادیق خیرخواهی در عرصه بین‌الملل ۲-۱- صداقت و حسن نیت: صداقت در گفتار و عمل نیز در تعاملات فردی به‌عنوان شیوه‌ای جذاب پذیرفته می‌شود؛ بنابراین این ظرفیت نیز می‌تواند به سطوح بین‌الملل تسری پیدا کند. در همین راستا می‌توان به مصادیق زیر اشاره داشت: کشور با شایستگی و صادقانه اداره می‌شود» دولت از شهروندان خود محافظت می‌ کند» صداقت و وفای به عهد در معاهده‌ات بین‌المللی رعایت می شود و... ۳-۱- هوشمندی: در تعاملات فردی وقتی که در انجام کاری موفق هستید» از شما به‌عنوان یک فرد توانا یاد می‌شود که دیگران تمایل به تقلید از شما خواهند داشت. همچنین هوشمندی موجب به تحسین واداشتن دیگران نسبت به عملکرد یک شخص می‌شود که خود منجر به هم چشمی» احترام و تکریم شود؛ اما در عرصه بین‌الملل هوشمندی مصادیق آشکاری دارد. به‌طور مشال یک ارتش قدرتمند» یک اقتصاد غنی و پرجنب وجوش,» یک کشور برخوردار از سطح علم و فناوری پیشرفته (ووینگ ۹ ) همه مصادیقی از هوشمندی در عرصه بین‌الملل محسوب می‌شوند. ۴-۱- زیبایی: زیبایی یک مقوله نسبی است که البته در اینجا مقصود صرفا زیبایی ظاهری نیست؛ بلکه تا کید بیشتر بر فن بیان و سخنورایو... است:آار همین‌آراستا زمانق که ارزش‌ها اهداف و آرمان‌ها مشابه باشند» کسانی که بتوانند این مقولات رابه جذاب ترین؛شکل بیان کنند موجب جلب حمایت می‌شوند (قنبرلون ۱۳۹۰: ۱۴) و در پیامد آن افراد برای راهنمایی» الگوه تشویق و انگیزه به او مراجعه خواهند کرد (ووینگ» ۱۰:۲۰۰۹)؛ اما در حوزه سیاست و روابط بین‌الملل زیبایی عرصه‌های گوناگونی از بعد فیزیکی تا انسانی را در برمی گیرد. به‌طور مصداق ظهور رهبران که پیروان گسترده‌ای در قرضصه ملی و فرأملی ذارند (قتبرلوه :,۱۳۹: اي رستنه زیبایی*درپبشد سیاسی است. ۵-۱- عدالت: جستار عدالت چه در سطح فردی و چه از جایگاه اجتماعی دارای ابعاد گوناگونی است؛ که علیرم تمایز به یک مفهوم واحد تأکید دارند از جمله اینکه هریکک از افراد جامعه در جایی قرار گیرند که سزاوار آن می‌باشند و به گونه‌ای با او رفتار شود که مستحق آن است و به نحوی از امکانات مادی و معنوی برخوردار گردد که متناسب با کرامت ذاتی اوست (کاظمی» ۱۳۹۰: ۵). در همین چارچوب یک کشور می‌تواند از طریق اجرای عدالت در ابعاد مختلف نه‌تنها به الگویی برای ۶ / نشریه تخصصی مطالعات راهبردی آمریکا سال ۱ شماره 6 زمستان ۱۶۰۰ مدیریت سیاسی-فضایی نخبگان سیاسی تبدیل شود بلکه موجب جاذبه ملل مختلف به کشور خود نیز شکل ۲ فرایند ترجمه جذابیت در,قدرت نرم (موسوی,زارع و همکاران. ۱۳۹۹: ۷۰) اندیشمندان متعددی در اقصی نقاط جهان به تبعیت ازانای در چارچوب پژوهش‌های موردکاوی» تطبیقی و... به بررسی و تحلیل منابع قدرت نرم کشورهای مختلف پرداخته‌اند. مروری اجمالی بر آثار این اندیشمندان» تداعی گر این فرضیه هست که قدرت نرم تحت تأثیر منابع گوناگون و بعضا متنوعی ظهور پیدا می‌کند. ازاین‌رو با توجه به اینکه شناخت و کسب آگاهی از دیدگاه اندیشمندان در خصوص منابع قدرت نرم از اهمیت وافری برخوردار است» در همین چارچوب تلاش شد دید گاه بیش از هفتاد نفر از پژوهشگران داخلی و خارجی مورد تحلیل قرار؛ گیرد و در بین آن‌ها پربسامدترین منایع قدرت نرم به‌طور عام و عناصر علم و فناوری به‌طور خاص مشخص گردد. در همین راستا برای تفهیم بهتر مطلب» عناصر مفهومی قدرت نرم به حیث ماهیت به شش گروه شامل فرهنگک» سیاست» اقتصاد» نظامی» جغرافیا و علم و فناوری تفکيک شده و سپس فراوانی متغیرهای آن‌ها مورد پایش و مقایسه قرار گرفت. در مجموع نتایج کسب‌شده حاکی از این دارد که بیشتر صاحب‌نظران در ترسیم و تشریح منابع قدرت نرم تحت تأثیر اندیشه‌های پیشین نای و چارچوب نظری سه‌گانه وی از قدرت نرم یعنی فرهنگث» ارزش‌های سیاسی و سیاست خارجی قرار دارند. به همین منظور مولفه‌های علم و فناوری» بررسی و تحلیل جایگاه ایالات متحده آمریکا در قدرت نرم علم و فناوری /۱۳۵ اقتصادی» نظامی و جغرافیایی نسبت به سایر عناصر در انديشه متخصصان قدرت نرم کمتر موردتوجه نمودار ۱. فراوانی عناصر مفهومی قدرت نرم (موسوی زارع» ۱۳۹۹: ۱۸۰) این در حالی است که مبتنی بر ماهیت قدرت نرم» منابع این قدرت متنوع و تغییرپذیرند؛ چراکه در قدرت نرم آنچه اهمیت دارد توان جذب و اقناع طرف مقابل است. به‌نحوی که با رضایت مطابق خواست اعمال کننده قدرت رفتار کند (قنبرلو» ۱۳۹۰: ۱۱) که این امر نیز می‌تواند از طریق منابع مختلفی محقق شود. از طرفی بررسی و ارزیابی صورت گرفته شده حول ملفه‌های علم و فناوری قدرت نرم بیانگر این هست که در بین غناضور این مولفه:از دیندگاه اندیشمندان» کلیدواژه فناوری پربسامدترین واژه محسوب می‌شود و پس ازآن به ترتیب تولید علم» علم و دانش» جایگاه علمی» نیروی انسانی برتر» دانشجویان خارجی و ظرفیت علمی قرار می‌گیرند (رجوع به جدول شماره ۱). جدول ۱. فراوانی عناصر علم و فناوری قدرت نرم از دیدگاه اندیشمندان داخلی و خارجی(موسوی زارع, ۱۳۹۹: ۱۸۰) ۶ / نشریه تخصصی مطالعات راهبردی آمریکا سال ۱ شماره 6 زمستان ۱۶۰۰ فناوری‌های نوین علمی- صادرات علم - صادرات خدمات فنی و مهندسی- توسعه پارک‌های علم و فناوری - علم گرایی - دفاتر علمی - آموزش و انتقال دانش فنی - برخورداری از نقشه‌های علمی - احداث مراکز علمی - تعداد دانشجویان داخلی - تعداد اساتید < تبادل استاد و دانشجو - شهرت دانشگاه‌ها - تعداد مراکز فکری و تحقیقاتی - آموزش زبان‌های خارجی در یک کشور - برخورداری از نمایندگی دانشگاه‌های معتبر جهان - برخورداری از اطلاغات و ۱- رویکرد ایالات متحده آمریکا در بهره‌برداری از ظرفیت علم و فناوری در قدرت نرم علم و فناوری و کاربرد بهینه آن مجموعه‌ای نظام‌دار از داده‌هایی را فراهم می‌سازند که هصدف غایی آن‌ها ادراک از یک سو و توشعهفناوری و ابزار تسّلط انسانابر؛محیط از سوی دیگر است (باقری» ۱۳۸۶: ۱۹). به‌عبارت‌دیگر علم و فناوری به‌عنوان ابتراز کشف حقیقت و محصول پژوهش علاوه بر کشف رازهای طبیعی» دارای ارزش‌هایی همچون عقلانیت» شفافیت و جهان شمولی هستند که در پیامد آن قادرند افراد را فارغ از تفاوت‌های فرهنگی ملی و مذهبی با اهداف گوناگون دور یکدیگر جمع نمایند. از همین رو می‌توان از علم و فناوری به‌عنوان یکی از ظرفیت‌های قدرت نرم یاد کرد که مبتنی بر استعداد و ظرفیت خود از مجاری مختلفی در قدرت نرم» قابلیت نقش آفرینی دارد. به همین منظور در این بخش به اين موضوع پرداخته خواهد شد که:ایاللات متحده چگونه از ظرفیت علم و فناوری در جهت اعمال قدرت نرم بهره‌برداری می کند. ۱-۱- اعطای بورسیه به دانشجویان مستعد خارجی: مبادله‌های آموزشی» پذیرش و پذیرایی از نخبگان کشورهای دیگر از دیرباز در شمار سرمایه گذاری پرسود سیاست خارجی قرار داشته (رفیع و نیک‌روش» ۱۳۹۲: ۱۰۹). ازاین رو یکی از اهداف مهم دیپلماسی علم و فناوری در سیاست خارجی,» جذب نخبگان از کشورهای مختلف بالأخص رقیب و حتی متخاصم است؛ چراکه با تأثیر بر اذهان بررسی و تحلیل جایگاه ایالات متحده آمریکا در قدرت نرم علم و فناوری /۱۳۷ آن‌ها می‌توان امیدوار بود که به ترویج اندیشه‌های کشور میزبان نیز کمک کنند. به‌عبارت‌دیگر امید به برقراری تعاملات علمی- فرهنگی و اجرایی پس از فراغت از تحصیل دانشجویان خارجی با کشور مبدا وجود دارد. در همین چارچوب از دید بسیاری از تحلیلگران» مهم‌ترین مراکز فکری برای اهداف سیاست خارجی» مراکز علمی هستند که حتی اولویت را به دولت‌ها و سیستم‌های سیاسی تحمیل می‌کنند؛ اما درعین حال تحقق همه این عوامل بستگی به تصویری خواهد داشت که در ذهن دانشجویان از محیط تحصیلشان نقش بسته شده است. به‌عبارت‌دیگر در این بخش این فرضیه وجود دارد درصورتی که تصویری جذاب در ذهن دانشجویان خارجی از کشور میزبان شکل بگیرد» به‌طور طبیعی آن‌ها پیام‌رسان فرهنگ و آرمان‌های کشور مزبور خواهند بود. علاوه بر این درصورتی که پس از با زگشت به کشورشان در مسئولیت‌های مختلف به کار گرفته شوند؛ می‌توانند در برقراری روابط بهتر و مناسب‌تر با کشوری که در آن تحصیل کرده‌اند؛ تأثیرگذار باشند. در همین رابطه تحقیقات و گزارش‌های ایالات متحده نشان می‌دهد که بیش :از ۰درصد از رهبران ائتلاف علیه تروریسم (ایساف) را بعد از انفجارهای یازده سپتامبر» افرادی تشکیل می‌دادند که زمانی در برنامه‌های تبادل دانشجو در آمریکا تحصیل کردند (هرسیج و تویسر کانی» ۱۳۸۸: ۱۷۹). از جمله این افراد می‌توان به ۲-۱- برخورداری از اندیشکده‌های علمی: در یکک تعریف:عام اند یشکده‌ها مراکز پژوهشی- تحلیلی هستند که درباره مسائل گوناگون پژوهش‌ها و تحلیل‌ها را صورت می‌دهند تا رهبران و مردم در خصوص سیاست‌های کشور تصمیمات آگاهانه‌ای بگیرند (مکک گان" ۲۰۱۹)؛ اما به‌طورکلی اندیشکده‌ها به‌مثابه مخازن فکری از جوانب مختلفی می‌توانند در قدرت نرم یک کشور تأثیرگذار باشند» به‌طور مثال این محافل فکری با برگزاری همایش, می زگرد» چاپ کتاب .و نشریه چاپ مقاله در روزنامه‌ها انجام مصاحبه‌های مطبوعاتی و رادیو و تلویزیونی با انتشار اطلاعات از طریق سایت‌های اینترنتی و غیره» هم به سیاست‌مداران؛در خصوص اتخاذبرخی راهکارها و پرهیز از برخی دیگر خط می‌دهند و هم سیاست‌های اتخاذشده را برای افکار عمومی داخلی و بین‌المللی توجیه و حمایت آن‌ها را جلب می‌کنند (لب‌خنده و کریمی فرد ۱۳۹۵: ۶۶)؛ اما در زمینه بهره‌برداری اندیشکده‌ها در حوزه قدرت نرم» ایالات متحده از سابقه گسترده‌ای برخوردار است. در همین چارچوب می‌توان به فعالیت‌های بنیاد فورد اشاره کرد؛ این بنیاد اگرچه ادعا می‌کند نقشی فارغ از ۸ / نشریه تخصصی مطالعات راهبردی آمریکا سال ۱ شماره 6 زمستان ۱۶۰۰ سیاست و ایدئولوژی دارد و مستقل از دولت عمل می کند اما سوابق بایگانی شده آن (پارمار» ۱۳۹۰: ۲) حاکی از این دارد که در عمل سیاست‌های ایالات متحده را در چارچوب دیپلماسی علم و فناوری» دیپلماسی عمومی و دیپلماسی فرهنگی پیگیری و حمایت می‌نماید. برای مصداق در دهه ۶۰ قرن بیستم سمیناری بین‌المللی با هدف ایجاد پیوندی روحانی میان نسل جوان‌تر اروپا و آسیا با ارزش‌های آمریکایی و هدایت هنری کسینجر در دانشگاه هاروارد برگزار شد که بنیاد فورد نیز از آن حمایت مالی به عمل آورده بود. فارغ از آنکه که نتایج و پیامدهای سمینار به گونه‌ای بود که در آینده نه‌چندان دور» موجب تغییر تصویر ذهنی نخبگان اروپا و آسیا از ایالات متحده و افزایش قدرت نرم این کشور گردید (پارمار» ۱۳۹۰: ۱۸۶-۱۸۱). اما به‌طور کلی اعتبارات بنیاد فورد به ایجاد بسترهای نهادی» سازمان‌ها انجمن‌های حرفه‌ای» کنفرانس‌ها و سمینارها شبکه‌های دست پروردگان» نشریات و... در دوره سر برآوردن رهبری جهانی آمریکا کمک کرد. از طرف دیگر رهبران بنیادهای آمریکایی خود را موظف به برطرف ساختن مشکلات موجود در جهان» مبارزه با بیماری‌ها و گسترش مزایای رویای آمریکایی در جهت ایجاد تصویر مثبت از ایالات متحده می‌پندارند (پارمار» ۱۳۹۰: ۱۹۱-۸). در همین رابطه نیز می‌توات به تلاش‌ها و حمایت مالی پنیاهبیل گیتس برای ريشه کنی مالاریا در آفریقا اشاره کرد که موجب ایجاد تصویر خیرخواهانه از ایالات متحده در افکار عمومی آفریقا گردید (سیمونی و ترانکوس ۰۲۸۵۴3 ۹۲۳ ان ینگه ما ح هیا رچوب تتوری‌های غلسی قادرند ترجیحات یک کشور را در قالب مسائل؛علمی در افکار نخبگان هدف شکل دهند. برای نمونه در نظریه‌های رشد اقتصادی که در دهه ۵۰ و ۶۰ میلادی از رغبت زیادی برخوردار بود؛ ایاللات متحده را همچون مدلی قلمداد می کرد. که جهان سوم باید آن را الگوی خود قرار دهد (پارمار» ۱۳۹۰: ۱۷۱). در همین خصوص می‌توان به نظریه روستو تحت عنوان مراحل رشد اقتصادی که در سال ۱۹۵۰ منتشر شد؛ اشاره داشت که با کمک بورسیه اعطایی از جانب بنیاد کارنگی انجام گرفته شده بود (دهشیری و ۳-۱- کمک‌های علمی فنی به کشورهای کمتر توسته‌یافته: کلیه جابه جایی واقعی منابع از کشوری به کشور دیگر در محدوده تعریف کمک خارجی به شمار می آید که ممکن است اقتصادی» سیاسی» نظامی» تکنیکی و حتی خدماتی باشد (عباسی و رنجبردار» ۱۳۹۰: ۲۰۰). بااین‌حال ادبیات کمک‌های خارجی در حوزه سیاست بین‌الملل از سابقه طولانی برخوردار است؛ به‌نحوی که از دیرباز بررسی و تحلیل جایگاه ایالات متحده آمریکا در قدرت نرم علم و فناوری /۱۳۹ کشورهای جهان سعی می کردند با اهداف مختلف امنیتی» اقتصادی» فرهنگی» سیاسی و... کمکک‌هایی را در اشکال گوناگون به‌سوی کشورهای هدف روانه نمایند؛ اما این کسکک‌ها چگونه می‌توانند در قدرت نرم ایفای نقش‌نمایند؟ به‌طورکلی از چشم‌انداز روانی و احساسی هر نوع کمک فارغ از اهداف پشت پرده بازیگران موجب ایجاد تصویر خیرخواهانه و مهربان از فرد یا کشور اهداکننشده در اذهان مخاطب هدف می‌شود. از همین رو کمکک‌های علمی-فنی نیز در همین چارچوب قابل تفسیر است. از سوی دیگر ارائه کمک به‌منزله وضعیت نسبی بهتر کشور اهداکننده متناسب با نوع کمک (مالی» اقتصادی» فنی و...) آن است. به‌عبارت‌دیگر کسک علمی-فنی يکک کشور به کشور دیگر به‌منزله وضعیت بهتر علم و فناوری آن تلقی می‌شود؛ بنابراین از این چشم‌انداز» کمکک‌های خارجی در قدرت نرم می‌توانند تصویر پیشرفته را از کشور اهداکننده در مخاطب شکل دهد؛ اما از مصادیق این نوع کمک‌ها در سیاست بین‌الملل» می‌توان به کمک‌های علمی-پزشکی ایالات متحده به مبارزه با اپیدمی ایدز در آفریقا (موسسه خیریه جهانی بوش) آشاژه داشت که ضمن ایجاد تصویر مثبت و ناجی از ایالات متحده در کشورهای آفریقایی» تأثیر زیادی در ترویج ارزش‌های غربی و منافع پلندمدت این کشورها در بخش اقتصادی و استراتژیک داشته است (سیمونی و ترانکوس, ۲۰۱۴: ۲۳). ۴-۱- خلاقیت در حوزه علم و فناوری: از جمله موارد قابل‌تأمل دیگر در حوزه قدرت نرم و علم و فناوری» توجه به تحول یک کشور از لحاظ سطح فناوری و.به‌روز شدن و پشت سر گذاشتن تکنولوژی‌های قدیمی هست؛ به این معنا که در نگرش افکار جهانی از آن به‌عنوان یک کشور مدرن یا پیشرفته» خلاق يا توسعه‌نيافته و عقب‌مانده شناخته می‌شود یا خیر؟ (اردلان و همکاران» ۱۳۹۸: ۶). بر همین اساس یکی :از مصادیقی که می‌تواند گواهی بر پیشرفت و هوشمندی در حوزه علم و فناوری یک کشور باشد تولید و صادرات کالاهای با فناوری هایتک هست. در همین راستا بخشی از قدرت نرم آمریکا مدیون کمپانی‌هایی نظیر مایکروسافت. اپل» گوگل» اینتل» آی بی ام و... در بخش فناوری اطلاعات است. این شرکت‌ها به‌توبه خود نه‌تنها به خلقق+تصویر نو آور و خلاق از جامعه آمریکایی کمک می‌کنند بلکه سبب جذب سرمایه و نخبگانی از اقصی نقاط جهان به ایالات متحده می‌شوند؛ به‌نحوی که تحقیقات علمی حکایت از این دارند که در بیش از ۷۵ درصد شرکت‌های برتر آمریکایی» نخبگان مهاجر اعضای کلیدی گروه مدیریت يا توسعه محصول را تشکیل می‌دهند (اندرسون» ۲۰۱۱: ۱). از طرفی ابزارهای هایتک می‌توانند به شکلی مورد بهره‌برداری قرار گیرند که در ترجیحات مخاطبان را با اهداف مختلفی تحت تأثیر قرار دهند؛ فناوری گوشی‌های هوشمند» ۰ / نشریه تخصصی مطالعات راهبردی آمریکا سال ۱ شماره 6 زمستان ۱۶۰۰ سیستم‌عامل ویندوز» بازی‌های رایانه‌ای و... مصادیقی از این موارد هستند. در همین رابطه یافته‌های علمی حاکی از این است قدرت نرم فناوری اطلاعات آمریکا که بخشی از آن در استفاده از سیستم‌عامل ویندوز ظهور پیدا کرده؛ به‌نوعی» سلیقه کاربران را تغییر می‌دهد و انتشار ارزش‌ها و سلیقه‌های آمریکایی را ترویج می‌دهد (آدمی و قریشی» ۱۳۹۴: ۱۹۴). ۵-۱- برخورداری از دانشگاه‌های ممتاز علمی: از دید گاه نای و بسیاری از پژوهشگران؛ آموزش عالی به‌طور عام و برخورداری از دانشگاه‌های برجسته به‌طور خاص» ظرفیتی برای قدرت نرم یک کشور محسوب می‌شود (دهقانی فیروزآبادی و ذوالفقاری» ۱۳۹۳: ۸۶)» چرا که دانشگاه‌ها به‌واسطه تولیدات فرهنگی,» تعاملات فرهنگی» اثرگذاری بر دانشجویان» باورها و ایستارهای آن‌ها و... نقش ممتازی در اعمال قدرت نرم دارند (قربانی شیخ‌نشین و همکاران» ۱۳۹۴: ۲۱۱). در همین چارچوب و از چشم‌انداز علم و فناوری» یکی از مواردی که می‌تواند بیانگر جذابیت علمی یک کشور از نگاه افکار عمومی باشد میزبانی از دانشگاه‌هایی است که در سطح جهان از جایگاه علمی برجسته برخوردازند. در همین خصوص یافته‌های پژوهشگران#سگایت ازااین ذارد که ابالات متحده با نزدیک به ۵۰۰۰ موسسه دانشگاه و کالج در مقاطع دانشگاهی مختلف» همواره به‌عنوان بهترین مقصد برای دانشجویان سراسر دنیا مطرح بوده و هست. ازاین‌رو تحصیلات عالی آمریکا گنجینه گرانبهایی برای قدرت نرم این کشور محسوب می‌شود؛.اما این فرصت‌ها به یاری سیستم. آموزشی برجسته این کشور کسب شده است؛ به‌نحوی که آمریکا در حوزهعلم و فناوزی؛از پیشگامان محسوب گردیده و برخی از دانشگاه‌های آن همچون هاروارد» استنفورد» جان هاپکینز» پرینستون از شهرت جهانی برخوردارند. جذابیت آموزش عالی آمریکا حتی به اندازه ای است که بخشی از کشورهای جهان از جمله امارات» قطر چین» مکزیکک» هند سنگاپور» فرانسه» آفریقای.جنوبی, ایتالیا؛ سنگاپور» کرواسی» عربستان سعودی و... به تأسیس شعب رسمی دانشگاه آمریکایی در کشور خود مبادرت نموده اند (دهشیری و طاهری» ۱۳۹۵: ۸۰). به همین منظور تأثیرانهادهای آموزشی و تحصیلات عالیه آمریکا در تولید قدرت نرم این کشور قابل چشم پوشی نیست. لذا به نظر می‌رسد سرمایه گذاری در نیروی انسانی و ارتقای کیفیت دانشگاه‌های ایالات متحده یکی از اهداف استراتژیک دولت مردان این کشور در راستای ۶-۱- ارتقای کار آمدی زیرساخت‌ها (سیستم بهداشت و درمان» حمل‌ونقل و...): مژلفه‌های تأثی رگذار قدرت در قوام و نقش آفرینی نظام‌های سیاسی نسبت به گذشته تغییر یافته به‌نحوی که بررسی و تحلیل جایگاه ایالات متحده آمریکا در قدرت نرم علم و فناوری /۱۳۱۷ عناصر توسعه همچون توانایی و کار آمدی دولت‌ها در تأمین رفاه و پیشرفت شهروندان اهمیت بیشتری پیدا کرده‌اند (موسوی و قربی» ۱۳۹۲: ۱۲۵). در چنین فضایی» یکی از دلایل مهمی که می‌تواند موجب جذابیت یک کشور در نزد افکار عمومی و حتی افکار نخبگان هدف گردد» پیشرفت و توسعه در تمامی ابعاد است. از همین رو هسته جذابیت برای تعدادی از ملت‌ها و نخبگان» نه ارزش‌های سیاسی کشورهای منتخب و نه نوع سیاست خارجی آن‌ها و... بلکه شرایط زندگی مناسب و کیفیت زیرساخت» تجهیزات و امکانات آن‌ها است. لذا باید توجه نمود که زندگی مناسب در کشورهای پیشرفته» رابطه مستقیم با دستاوردهای علمی و فناوری آن‌ها داشته است (شبکه تحلیلگران تکنولوژی» ۱۳۹۰: ۶۹). بر همین اساس اگرچه توسعه با شاخص‌های متعددی در ارتباط است؛ اما علم و فناوری یکی از ابزارهای اساسی و موثر دستیابی به توسعه است؛ به‌نحو ی که گسترش امکانات بهداشتی» درمانی» رفاهی» آموزشی و... در گرو رشد و پیشرفت در حوزه علم و فناوری است. در همین راستا می‌توان به تولید مشت رک واکسن فایزر-بیوان تک توسط آلمان و آمریکا اشاره داشت که در مقطعی که جهان از کنترل پاندمی کووید-۱۹ مأیوس شده بود این دو کشور با نبوغ علمی و مدیریت کار آمد» بار دیگر پرستیژ و تحسین اذهان بین‌المللی را برانگیختند. روی‌هم‌رفته ارتقا در علم و فناوری نمادی از توسعه‌یافتگی و پیشرفت است و پیشرفته بودن نیز نه‌تنها منجر به بالا رفتن پرستیژ ملی یک کشور خواهد شد؛ بلکه به اشکال مختلفی می‌تواند موجب جذب سایر ملت‌ها و حتی نخبگان ۷-۱- برخورداری از نخبگان علمی: بخشی از جذابیت علم و فناوری می‌تواند از طریق نقشی که فرهیختگان و دانشمندان یک کشور در پیشرفت علم و ادب جهانی داشته‌اند؛ هویدا گردد. ازاین رو چه افرادی که در حال حاضر در قید حیات هستند و چه افرادی که عمر و زندگی خود را در خدمت علم سپری کردند و اکنون تنها از آن‌ها نامی باقی مانده» دز این حوزه جای می گيرند. نمونه‌ای ازاین گونه ظرفیت را می‌توان در ایالات متحده اجشتجو کرد چراکنه؛این کشور میراث گرانبهایی از اندیشمندان» فیلسوفان و کار آفرینان برجسته را ید ک می کشد که از بین آن‌ها می‌توان به توماس ادیسون» نیکولا تسلا جان باردین» اوون چمبرلین» آلن گوت» جیمز واتسون» نوآم چامسکی» بیل گیتس» جف بزوس) مارک زاکربرگ؛» ایلان ماسک و... اشاره کرد. ازاین‌رو اصالت و عقبه نژادی این افراد به آمریکا در گام نخست موجب شده که یک تصویر جذاب و برتر از علم و فناوری آمریکا در ۷۲ / نشریه تخصصی مطالعات راهبردی آمریکا سال ۱ شماره 6 زمستان ۱۶۰۰ اذهان جهانی نقش گیرد؛ و ثانبا عده‌ای زیادی از گردشگران خارجی با هدف بازدید از آرامگا» منازل» دفاتر کار آن‌ها یا فراگیری تجارب و رمز موفقیت آن‌ها و... به آمریکا سفر کنند. ۸-۱- حفظ و ارتقای تعاملات علمی با کشورهای نظام بین‌الملل: از دیگر شیوه‌هایی که می‌تواند از بستر علم و فناوری در اعمال قدرت نرم یک کشور تأثیرگذار باشد؛ استفاده از دیپلماسی علم و فناوری است. در حقیقت در این رویکرد از مزایای علم و فناوری به کمک دهلیز دیپلماسی علم و فناوری در جهت اثرگذاری و تقویت قدرت نرم استفاده می‌شود (موسوی زارع و همکاران» ۱۳۹۶: ۲ از همین رو دولت‌ها سعی می‌کنند در چارچوب دیپلماسی علم و فناوری» علاوه بر بسترسازی روابط صلح آمیز با بازیگران مختلف» سایر اهداف سیاسی را از طریق توانمندی علمی نیز دنبال نمایند. در این میان آمریکا با توجه به زمینه‌های قدرتمندی که در حوزه دیپلماسی دارد یکی از کشورهای موفق در کاربرد دیپلماسی علم و فناوری محسوب می‌شود. به گونه‌ای که تعدد مراکز علمی تأثیرگذار در آمریکا هماهنگی میان دستگاه سیاست خارجی این کشور و مراکز علمی» وجود عرصه‌های علمی موردنیاز سایر کشورها سازو کارهای گوناگون به کارگیری دیپلماسی علم و فناوری» و وجود تصویر مثبت از مراکز علمی آمریکا در سطح جهان نوعی تمایل جهانی را برای پرقراری همکاری‌های علسی میان سایر کشورها و آمریکا در پی داشته است. ذر,همین,رآشتا الگوی رفتاری آمریکا در دپلماسی علم و فناوری حاکی از آن است که این کشور به‌خوبی توانسته از این ظرفیت به‌مثابه ابزار قدرت نرم و در جهت گذار از نظام دوقطبی به‌نظام بین‌الملل؛نویّن بهره‌برداری نماید (قدیمی» ۱۳۹۶: ۱۵۵-۱۵۴). ۲- جایگاه آمریکا در قدرت نرم علم و فناوری جهان اما در جهت شناخت جایگاه آمریکا و اندازه گیری قدرت نرم علم و فناوری این کشور سلسله اقداماتی انجام شده است که در این بخش به‌طور خلاصه به آن‌ها اشاره خواهد شد. ۱-۳۲- در گام نخست مبتنی بر ماهیت قدرت نرم و محدودیّت‌های اندازه گیری عناصر این قدرت» ۱ شاخص مفهومی و ۴۶ متغیر عملیاتی با ماهیت علم و فناوری گرد آوری شدند. جمع آوری این شاخص‌ها و متغیرها وابسته به منابع و ادبیات نظری قدرت نرم و همچنین دیدگاه خلاقانه و استنباط محقق از ماهیت قدرت نرم بوده است. ضمن اینکه در گرد آوری متغیرها برای شاخص‌های مفهومی تعدادی پیش شرط از جمله کمی بودن متغیرها وجود داده های معتبر و جهان شمول» تبعیت از بررسی و تحلیل جایگاه ایالات متحده آمریکا در قدرت نرم علم و فناوری /۱۳۳ ۲-۳- به‌طو رکلی شاخص‌های مفهومی قدرت نرم از دیدگاه محققان از جایگاه یکسانی برخوردار نمی‌باشند. ازاین‌رو در جهت طراحی مدل سنجش قدرت نرم علم و فناوری» میزان اهمیت هر یک از ظرفیت‌ها در قدرت نرم توسط نخبگان تعیین گشت. به همین منظور در گام بعدی با مطالعه تجارب محققان مختلف» پرسش نامه ای در قالب ۱۱ سوال (از نوع سوالات بسته و وزنی) به دو زبان فارسی و انگلیسی طراحی و به کمک نمونه گیری غیرتصادفی و هدفمند به بخشی از جامعه آماری یعنی متخصصان داخلی و خارجی حوزه قدرت نرم؛ برند ملی؛ قدرت ملی؛ دپلماسی عمومی) دپلماسی ۳-۲- در گام بعدی با توجه به این که پرسش نامه از نوع محقق ساخته بود» باید روایی و پایایی آن موردبررسی قرار می گرفت. برای این مقصود نیز از روش محاسبه ضریب آلفای کرونباخ که یک روش شایع بررسی پایایی پرسش‌نامه است استفاده شد. از همین رو بعد از دریافت ۲۰ پرسش‌نامه آزمون مزبور مورد آزمایش قرار گرفت که نتایج آن برای پرسش‌نامه‌های فارسی مقدار ۲ و برای پرسشنامه‌های انگلیسی میزان ۰/۹۵۷ محاسبه شد؛ بنابراین پایایی پرسش‌نامه مورد تأیید قرار گرفت. برای محاسبه روایی پرسش‌نامه نیز از آزمون روایی صوری استفاده شد که نتایج آن حاکی از تأیید ۴-۲- بعد از تأیید روایی و پایایی» پرسش‌نامه به بیش از ۵۵۰۰ نفز از جامعه آماری ارسال گردید؛ سپس با دریافت ۱۹۴ عدد پاسخ‌نامه از متخصصان ۳۳ کشور جهان» یافته‌های میدانی به کمک آمار توصیفی مورد تحلیل قرار گرفت که میزان اهمیت شاخص‌های مفهومی قدرت نرم علم و فناوری چا زا که و و بو ی ها دما 5 بد نمودار ۲. توزیع فراوانی ملیت پاسخ دهندگان (منبع: یافته‌های پژوهش) ۶ نشریه تخصصی مطالعات راهبردی آمریکا سال ۱ شماره 6 زمستان ۱۶۰۰ ۵ ۴۴ ۴۳ ۴:۲ ۴۰۱ ۰ ۳.۹ یا اک انا ۳:۶ نمودار ۳ مجموع دیدگاه اندیشمندان داخلیوآخارجی در موره میزان آهمیت"شانخض های علم و فناوری قدرت نرم ۵-۳- گام بعدی انتخاب یک فرمول مناسب:برای سنجش قدرت نرم علم و فناوری کشورها بود که در این خصوص از بین شیوه‌های مرسوم و مقبول به دلایلی از جمله سادگی در انجام محاسبات» عدم نیاز به فراگیری دانش تخصصی و یا به کارگیری نرم‌افزارهای پیشرفته و... از روش ماتریسی ۶-۲- گام بعد» مشخص کردن تعداد کشورهای موردمطالعه برای سنجش قدرت نرم علم و فناوری بود که در این خصوص از معیارهایی از جمله اهمیت سیاسی, شهرت نام کشور در اذهان عمومی» وجود داده های جهان شمول و معتبر» سهم کشور از تولید ناخالص ملی جهان و... کسکک گرفته شد و نهایتا ۱۱۱ کشور برای این منظور انتخاب شدئد. ۱. اصطلاح ماتریس از غلم زیاضیات اقتباس شده است؛ چنانکه در این علم از ماتریس به‌غتوان آزایشی مستطیلی شکل از اعداد یا عبارات ریاضی یاد می‌شود که به صورت سطر و ستون توسعه یافته‌اند. در همین خصوص, برای سنجش قدرت نرم کشورها به کمک روش ماتریسی از جداول دوبعدی استفاده می‌شود که در یک بعد آن نام کشورهای مستقل جهان و در بعد دیگر جدول عنوان شاخص‌ها و متغیرها درج می‌شود؛ سپس مقادیر مربوط به هر کشور در یک متغیر در خانه‌های جدول قرار داده شده و نهایتا ارقام با یکدیگر جمع جبری می‌شوند (حافظنیا ۱۳۹۰: ۳۰۱-۳۰۰). بدین ترتیب قدرت نرم هر کشور از جمع جبری ارقام تراز شده متغیرهای مور در قدرت نرم محاسبه شده و بر اساس آن می‌توان کشورها را رتبه‌بندی و تغییرات رتبه و موقعیت آن‌ها را در بررسی و تحلیل جایگاه ایالات متحده آمریکا در قدرت نرم علم و فناوری ۷-۲- در مرحله بعد اطلاعات هر یک از کشورها در جداول ماتریسی ثبت شد. بدین منظور نخست نام ۱۱۱ کشور منتخب جهان در داخل ردیف ها و ۴۶ متغیر و ۱۱ شاخص برگزیده شنده نیز قر داخل ستون‌های هر یک از ماتریس‌ها قرار گرفت. سپس اطلاعات ۴۶ متغیر برای ۱۱۱ کشور از طریی جدول ۲. متغیرهای انتخابی ظرفیت علم و فناوری قدرت نرم (منبع: یافته‌های پژوهش) 6 / 60071 106۳ ملصع 1 ماصنط 1 1۵ می ناما < ۷ر ۲۵۵ 2 بط ۳۵۵ کلقوع که +عطاصی 27 بررسی و تحلیل جایگاه ایالات متحده آمریکا در قدرت نرم علم و فناوری 0 ع 13 /6ا ۵00۲ برع ما مصط 6 1310۳۵00 ۸ / نشریه تخصصی مطالعات راهبردی آمریکا سال ۱ شماره 6 زمستان ۱۶۰۰ ۸-۳- در مرحله بعد جهت استانداردسازی شیوه امتیازدهی به متغیرها به تناسب ماهیت و وضعیت هر متغیر» تجارب سار مدل‌ها نوع امتیازات هر متغیر و... از چهار روش استاندارد استفاده شد که این ۱-۸-۳- روش سهم درصد: مبنای این روش در تعیین امتیاز متغیرها» سهم هر کشور از مجموع جهانی يا سهم آن از بین کشورهای تحت مطالعه هست در یک متغیر خاص هست (زرقانی» ۳۸۸ ۲۳ آزاین‌رو ابتدا مقدار کل متغیر در مقیاس جهانی و ... تعیین می‌شود؛ سپس نسبت درصد سهم هر کشور از مقدار کل جهانی و ... محاسبه می گردد (حافظنیا ۱۳۹۰: ۳۰۱). ۳-۸-۲- روش تعیین امتیاز متغیرها به‌صورت قراردادی: این روش بدین‌صورت است که در مورد متغیرهای مختلف با توجه به میانگین آن متغیر یک مبنای عددی در نظر گرفته می‌شود و سپس عدد به‌دست آمده از کشورها در مورد هر متغیر بر اساس آن ملاک موردسنجش قرار می گیرد ۳-۸-۲ استفاده از نمرات متغیرهای استخراج‌شده: روش سوم امتیازدهی به متغیرها استفاده از همان نمرات متغیرها هست در حقیقت ا زآنجایی که برخی از متغیرها خود حاصل یک کار علمی بوده ازاین رو همان نمره در مورد متغیر موردنظر به‌عنوان امتیاز کشورها در نظر گرفته می‌شود. ۴-۸-۲ روش شاخص سازی: در این روش برای تعبین اندازه ایک متغیر, اندازه حداکثری و حداقلی آن را به دست می آورند و سپس با توجه به رقم مربوطه به هر کشور و بر اساس فرمول زیر که در آن (7) اندازه نهایی شاخص است. (2) بیانگر اندازه واقعی آن متغیر برای کشور مزبور است. (:3/]37:)0) معادل حداکثر اندازه یک متغیر خاص در بین کشورهای جهان و (:1/1)0) معادل کم‌ترین اندازه یک متغیر خاص در بین کشور جهان هست. ۹-۳- در گام بعد» امتیازات کسب‌شده از متغیرها نرمال‌سازی شدند به‌عبارت‌دیگر ا زآنجایی که امتیازهای دریافتی متغیرها در بازه های گوناگون و متمایز قرار داشتند؛ لذا برای مقایسه مجدد امتیازات هر متغیر در یک رنج مساوی نسبت به یکدیگر تنظیم شدند تا اصطلاحا هم وزن گردند؛ که برای این بررسی و تحلیل جایگاه ایالات متحده آمریکا در قدرت نرم علم و فناوری /۱۳۹ ۱۰-۳- مرحله بعدی محاسبه قدرت نرم علم و فناوری بر مبنای روش ماتریسی بود. ازاین‌رو برای اندازه گیری قدرت نرم علم و فناوری نخست با جمع جبری امتیازات متغیرهای یک شاخص, نمره شاخص و با جمع نمره شاخص‌ها نمره نهایی محاسبه شد. همچنین در این قسمت» ضریب اهمیت هریکک از شاخص های مفهومی در نمره نهایی تأثیرگذار بودند. با این اوصاف علاوه بر جمع جبری متغیرهای هر شاخص,» ضریب شاخص‌ها در نمره نهایی قدرت نرم علم و فناوری یک کشور نیز تأثیر ۱۱-۳- نتایج رتبه‌بندی قدرت نرم علم و فناوری و تعین جایگاه ایالات متحده آمریکا: پس از محاسبه امتیاز قدرت نرم علم و فناوری کشورها به کمک ۱۱ شاخص و ۴۶ متغیر نتایج رتبه‌بندی حاکی از آن داشت که در بین ۱۱۱ کشور جهان» آمریکا با اختلاف قابل توجه نسبت سایر کشورها در جایگاه نخست جهان قرار دارد و پس از آن کشورهای سوئیس و دانمارک به ترتیب در جایگاه دوم و سوم قرار دارند؛ در همین راستا جایگاه و امتیاز هر یک از کشورها در قدرت نرم علم و فناوری به جدول ۳. رتبه‌بندی قدرت نرم کشورها در ظرفیت علم و فناوری (منبع: یافته‌های پژوهش) | نام کشور امتیاز 7 نام کشور امتیاز 7 نام کشور امتیاز ۲ سوئیس هه ده ۹ لتونی ۲۳۳۳۱ ۸۰ مغولستان ۱0۲( 3 آلمان زد زره ست اد هدفه دی راک ۱( ۱ فنلاند تقم ده مه دا بحرین هدید ند مه ی بوسي 9 ۱ ۱۲ استرالیا ۹ ار وگوئثه دهم مه تن پاکستان ۱۳۲ بررسی و تحلیل جایگاه ایالات متحده آمریکا در قدرت نرم علم و فناوری /۱۹۱ 5 یه ود 5 در وج اه ان اه واه ۰ نام کشور امتیاز 7 نام کشور امتیاز 7 نام کشور امتیاز جایگاه رفیع منافع ملی در سیاست بین‌الملل منجر به ان گردیده که هر یک از بازیگران دولی از تاکتیک و شیوهای مختلفی برای دستیابی به این مقصود استفاده کنند. در همین چارچوب یکی از استراتژی‌های کنونی جهت میل به اهداف ملی استفاده از ظرفیت‌های قدرت نرم است. در این شیوه اعمال قدرت که متکی بر جذابیت است» قدرت از طریق منابع مختلفی تحقق پیدا می‌کند؛ یکی از ظرفیت‌های فوق» علم و فناوری است. از نگاه ضاخبان قدرّت و اندیشمندان نیز علم و فناوری از نقش کاملا مشهودی در تقویت اشکال متلت قدرتوایجاد,هژلونی ار آزاین‌روه اهمیت این حوزه موجب شده برخی از کشورها از جمله ایاللات متحده سرمایه گذاری عظیمی را در آن صورت دهند و سیاست‌های قدرت نرم خود را با تمرکز بر علم؛و فناوری پیگیزی نمایند. به همین منظور این پژوهش مبتنی بر جایگاه خطیر علم و فناوری در برآیند قدرت ملی. یک کشور و نقش پررنگ قدرت نرم در سیاست گذاری داخلی و خارجی درصدد آمد که به شیوه توصیفی-تحلیلی به این موضوع بپردازد که ایالات متحده چگونه از ظرفیت علم و فناوری در جهت اعمال قدرت نرم بهره‌برداری می‌کند و این کشور در قدرت نرم علم و فناوری جهان در چه جایگاهی قرار دارد؟ در همین راستا یافته‌های پژوهش حاکی از این است: که ابالاتا متکل از ری اکدامات یاون ااططهای وه به دانشجوبان مستعد خارجی» برخورداری از اندیشکده‌های علمی» کمک‌های علمی-فنی به کشورهای کمتر توسعه‌یافته» خلاقیت و نبوغ علمی» برخورداری از مراکز آموزش عالی ممتاز برخورداری از نخبگان و مشاهیر علمی برجسته» حفظ و ارتقا تعاملات علمی با کشورهای نظام بین‌الملل و کارآمدی زیرساخت‌های مناسب بهداشت و درمان» حمل‌ونقل» آموزش» فناوری اطلاعات و... نقش فعالی را در قدرت نرم با محوریت علم و فناوری پیگیری می‌کند. از طرف دیگر جایگاه ایالات متحده در قدرت نرم علم و ۷۲ / نشریه تخصصی مطالعات راهبردی آمریکا سال ۱ شماره 6 زمستان ۱۶۰۰ الف) افتخارات علمی: نتایج کسب‌شده از این شاخص حاکی از آن است که در بین ۱۶۰ کشور جهان به ترتیب کشورهای آمریکا آلمان» بریتانیا لهستان و روسیه در جایگاه اول تا پنجم قرار می گیرند و همچنین بخش عمده‌ای از کشورها در این شاخص فاقد امتیاز می‌باشند. ب) برخورداری از مراکز فکری و تحقیقاتی: محاسبات انجام‌شده پیرو این شاخص نیز بیانگر این است که از بین ۱۳۳ کشور جهان جایگاه اول تا پنجم به ترتیب به کشورهای آمریکا بریتانیا سوئیس» رژیم صهیونیستی و فرانسه اختصاص يافته است و همچنین پنج رتبه آخر این مقایسه نیز به ترتیب به کشورهای السالوادور» میانمار» هائیتی» نیکاراگوئه و یمن تعلق گرفته است. پ) تحقیق و توسعه: نتایج این شاخص نیز بیانگر این هست که در بین ۱۳۱ کشور جهان» جایگاه اول تا پنجم به ترتیب به کشورهای رژیم صهیونیستی» کره جنوبی» سوئیس» سوئد و ژاپن اختصاص يافته است و همچنین پنج رتبه آخر این مقایسه به ترتیب به کشورهای میانمار» آنگولا سوریه» ماداگاسکار و زیمباوه تعلق گرفته است. علاوه بر این آمریکا نیز در این شاخص رتبه ۱۰ جهانی را از ت) توان فناوری: محاسبات انجام‌شده پیرو این شاخص نیز بیانگر این هست که در بین ۱۲۶ کشور جهان جایگاه اول تا پنجم به ترتیپ به کشورهای آمریکا چین» ژاین» آلمان و کره جنویی اختصاص يافته است و همچنین ۵ رتبه آخر این مقایسه به ترتیب به کشورهای بنین» جمهوری ث) توسعه فناوری اطلاعات: محاسبات این شاخص نیز حکایت از آن داشت که در بین ۱۴۷ کشور جهان جایگاه اول تا پنجم به ترتیب به کشورهای دانما رکک» هلند» فرانسه» آمریکا و سوئیس اختصاص يافته است و همچنین ۵ رتبه آخر این مقایسه به ترتیب به کشورهای آفریقای مرکزی» جمهوری دموکراتیک کنگو چاد اریتره و کره شمالی تعلق گرفته است. ج) تولید علم: محاسبات انجام‌شده پیرو این "شاخص نیز حاکی از آن است که در بین ۱۵۸ کشور جهان» جایگاه اول تا پنجم به ترتیب به کشورهای سوئیس» دانما رکک» نروژ ایسلند و استرالیا اختصاص يافته است و همچنین ۵ رتبه آخر این مقایسه به ترتیب به کشورهای آنگولا چاد» جمهوری دم و کراتیک کنگو سومالی و ترکمنستان تعلق گرفته است. آمریکا نیز در این شاخص در جایگاه ۲۶ بررسی و تحلیل جایگاه ایالات متحده آمریکا در قدرت نرم علم و فناوری 1 د) خلاقیت و نوآوری: نتایج کسب‌شده از شاخص فوق حاکی از آن است که در بین ۱۲۱ کشور جهان, جایگاه اول تا پنجم به ترتیب به کشورهای چین» ژاپن» کره جنوبی» آمریکا و سوئیس اختصاص یافته است و همچنین ۵ رتبه آخر این مقایسه به ترتیب به کشورهای ماداگاسکار بنگلادش» ذ) دسترسی به نخبگان: محاسبات انجام‌شده پیرو این شاخص حاکی از آن دارد که در بین ۱۲۶ کشور جهان» جایگاه اول تا پنجم به ترتیب به کشورهای سوئیس» آمریکا سنگاپور» امارات» لوکزامبورگک اختصاص يافته است و همچنین ۵ رتبه آخر این مقایسه به ترتیب به کشورهای مولداوی, بوسنی و هر زگوین, السالوادور» ونزوثلا و یمن تعلق گرفته است. کت) کیفیت مرا کز آموزش عالی: محاسبات این شاخص نیز بیانگر آن بود که در بین ۱۲۲ کشور جهان» جایگاه اول تا پنجم به ترتیب به کشورهای آمریکا بریتانیا ژاپن» آلمان» قطر اختصاص یافته است و همچنین ۵ رتبه آخر این مقایسه به ترتیب به کشورهای تونس» الجزایر» مراکش» کویت و کت) میزبانی از دانشمندان و محققان: نتایج این شاخص نیز بیانگر این هست که در بین ۱۱۹ کشور جهان» جایگاه اول تا پنجم به ترتیب به کشورهای رژیم صهیونیستی» فنلاند» سوئد سنگاپور و نروژ اختصاص يافته است و همچنین ۵ رتبه آخر این مقایسه به ترتییب به کشورهای چاد» بولیوی» نیکارا گوثه» پاراگوثه و الساوادر تعلق گرفتهااست !الاو وال این آمریکا نیز در این شاخص در جایگاه ل) وضعیت عمومی آموزش: محاسبات انجام‌شده پیرو این شاخص نیز حاکی از آن دارد که در بین ۱۲۷ کشور جهان» جایگاه اول تا پنجم به ترتیب به کشورهای نروژ فنلاند» سوئیس» ایسلند و دانما رک اختصاص یافته است و همچنین ۵ رتبه آخر این مقایسه به ترتیب به کشورهای جمهوری دم و کراتیک کنگو نیجریه» موریتانی» چاد و نیجر تعلق یافته است+علاوه بر این آمریکا نیز در این اما برآورد مجموع ۱۱ شاخص و ۴۶ متغیر حاکی از آن دارد که در بین ۱۱۱ کشور جهان» آمریکا با اختلاف قابل توجه نسبت به سایر کشورها در جایگاه نخست جهان قرار دارد و پس‌ا زآن کشورهای سوئیس و دانما رک قرار می گيرند. در همین خصوص اگر تحلیل جزئی تر از نتایج کسب‌شده صورت گیرد؛ يافته‌ها حاکی از آن دارند که از بین ۱ شاخص, ایالات متحده در ۴ شاخص, حائز رتبه نخست ۶ / نشریه تخصصی مطالعات راهبردی آمریکا سال ۱ شماره 6 زمستان ۱۶۰۰ جهان است و در هفت شاخص نیز در بین ۵ کشور برتر قرار دارد؛ و تنها در شاخص تولید علم (دانش) جایگاه خوبی را کسب نکرده است. بااین حال جایگاه کنونی آمریکا در قدرت نرم علم و فناوری جهان مرهون برنامه‌ریزی و مسیری است که عقبه آن به رقابت‌های جنگ سرد برمی گردد؛ ازاین‌رو اگر در سالیان اخیر» اذهان عمومی و نخبگان» ایالات متحده را به‌عنوان قدرت برتر علسی و تکنولوژیک جهان به رسمیت می‌شناسند این دستاورد به کمک موفقیت خیره کننده این کشور در ابعاد گوناگون ظرفیت علم و فناوری محقق شده است؛ چنانکه در زمينه افتخارات علمی» این کشور از ید طولائی برخوردار بوده و هیچ کشوری به‌اندازه ایالات متحده جایزه نوبل را تصاحب نکرده‌اند؛ تا جایی که این روند در سال ۲۰۲۰ نیز تداوم داشته است. در زمینه انلدیشکده‌های علمی» این کشور حدود یک چهارم از کل اندیشکده‌های جهان را در اختیار خود دارد. در خصوص توان فناوری نیز مستندات حاکی از آن دارند که ایالات متحده تا سال ۲۰۲۰ از ۱۳۲۵ ماهواره فعال برخوردار بوده؛ این در حالی است که نزدیک‌ترین رقیب وی یعنی کشور چین تنها صاحب ۳۶۰ ماهواره بوده است. از حیث کیفیت مراکز آموزش عالی این کشور میزبان بزترین دانشگاه‌های جهان از جمله هاروارد و استنفورد است که در بین دانشجوایان و اسطاتیک خارجی نیز,از وغبت بالایی برخوردارند.» ازنظر شاخص‌های توسعه فناوری اطلاعات نیز آمریکا دربین ۵ کشور برتر جهان قرار دارد. با این اوصاف می‌توان به‌درستی تصدیق کرد که برتری محسوس آمریکا در حوزه‌های مزبور در جایگاه و توسعه قدرت نرم علم و فناوری این کشور نقش به‌سزایی داشته است. نگارندگان بر خود لازم می دانند از معاونت پژوهشی دانشگاه فردوسی مشهد به خاطر فراهم آدمی. علی و قریشی, سیده مهدیه (۱۳۹۶)» «افول قدرت نرم آمریکا؛ شاخص‌ها و مولفه‌ها»» سیاست جهانی, دوره ع آلهویی نظری» حمید و محمدی» عقیل (۱۳۹۶)» «تحلیل ابعاد اصل حسن نیت در حقوق بین‌الملل در پرتو رویه قضایی»» مجله حقوقی بین‌المللی دوره ۳۲ شماره ۵۳ صص ۰۱۲۹1-۹۹4 بررسی و تحلیل جایگاه ایالات متحده آمریکا در قدرت نرم علم و فناوری /۱۵ اردلان, امین؛ وظیفه‌دوست» حسین و نیکومرام هاشم (۱۳۹۸)» «برنامه ریزی آینده ایران با برندسازی ملی» فصلنامه باقری» سیامک (۱۳۸۹)» «تأثیر دانش‌های استراتژیک بر موقعیت جمهوری اسلامی ایزان»:مجله حصون: شماره ۱ پارمار» ایندرجیت (۱۳۹۰)» «چالش با آمریکاستیزی نخبگان در دوران جذ رد: بنیادهای آمریکایی» سمینار کیسینجر در دانشگاه هاروارد و سمینار سالزبورگ در زمینه بررسی‌های آمریکا در قدرت نرم و سیاست خارجی ایالات متحده: دیدگاه‌های نظری» تاریخی و معاصر ایندرجیت پارمار و مایکل کاکس, ترجمه: علیرضا طیب., حافظنیا محمدرضا (۱۳۸۹)» قدرت و منافع ملی (مبانی, مفاهیم و روش‌های سنجش)»» تهران: نشر انتخاب. حافظنیا محمدرضا (۱۳۹۰)» اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک. مشهد: انتشارات پاپلی, دهشیری» محمدرضا و طاهری» مهدی (۱۳۹۵)» «نقش و جایگاه آموزش عالی در دیپلماسی فرهنگی ایالات متحده آمریکا: با تأکید بر عملکرد آن در قبال ایران»» فصلنامه تخصصی علوم سیاسی, دوره ۰۱۲ شماره ۳۹ صص ۹۱- دهقانی فیروزآبادی سید جلال و ذوالفقاری, مهدی (۱۳۹۳)» «تحلیل قدرت نرم بریتانی» دوفصلنامه مطالعات قدرت رفیع» حسین و نیک روش, ملیحه (۱۳۹۲)» «دیپلماسی عمومی و قدرتنرم بااتأکید بر قدرت نرم ایران در عراق» زرقانی» سید هادی (۱۳۸۸)» مقدمه ای بر قدرت ملی» فبانی. کار کردها, محاسبه و سنجش, تهران: پژوهشکده شبکه تحلیلگران تکنولوژی ایران (۱۳۹۰)» بررسی مفهومی دیپلماسی علم و فناوری و ترسیم وضع موجود آن در جمهوری اسلامی ایران. تهران: دفتر معاونت علم و فناوری ریاست جمهوری. عباسی» ابراهیم و رنجبردار مجید (۱۳۹۰)» «کمک های مالی ایران به افغانستان: اهداف و آثار اقصادی آن)» فصلنامه قدیمی» اکرم (۱۳۹۹)» «کارکرد دیپلماسی؛علم و فناوری در جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا» فصلنامه قربانی شیخ نشین» ارسلان؛ خضریان, مهدی و یزدان‌پناه» مهدی (۱۳۹۶)» قدرت نرم. آموزش عالی و تولید قدرت قنبرلو عبداشه (۱۳۹۰)» «الگوهای قدرت نرم در خاورمیانه» فصلنامه مطالعات قدرت نرم دوره ۱ شماره ۰۱ صص ۶ / نشریه تخصصی مطالعات راهبردی آمریکا سال ۱ شماره 6 زمستان ۱۶۰۰ کاظمی» عزیزاش (۱۳۹۰)» «عدالت اجتماعی در سیاست داخلی دولت اسلامی از منظر قرآن کریم» مجله فرهنشگ لب‌خنده, ابراهیم و کریمی‌فرد» حسین (۱۳۹۵)» «کارکرد موسسات مطالعاتی در سیاست خارجی آمریکا در قبال ایران»» فصلنامه پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام دوره ٩. شماره ۱ صص ۸۱-۵۵ مایور» فدریکو و فورتی» آگوستا (۱۳۷۷) علم و قدرت. ترجمه: پریدخت وحیدی. تهران: سازمان برنامه‌ریزی و موسوی» سید صدرالدین و قربی» سید محمدجواد (۱۳۹۲)» «الهام بخشی و قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در سند چشم‌انداز ۱۶۰۶ دو فصلنامه مطالعات قدرت نرم دوره ۳ شماره ٩ صص ۰۱۳۳-۱۱۳ موسوی زارع» سید جواد (۱۳۹۹)» «ارزیابی متغیرهای موثر بر قدرت نرم و طراحی مدل‌های سنجش قدرت نرم موسوی زارع سید جواد؛ زرقانی» سید هادی و امیر فخریان, مصطفی (۱۳۹۹)» «بررسی و تحلیل ماهیت قدرت نرم در سطح دولت-ملت‌ها» مجله پژوهش‌های جغرافیای سیاسی دوره.1» شماره ۰۲۲ صص ۳۰-۱ موسوی زارع» سید جواد؛ زرقانی, سید هادی و.اعظمی, هادی (۱۳۹۹)»«بزرسی و تحلیل جایگاه علم و فناوری در عرصه قدرت سخت. نرم و هوشمند» فصلنامه ژئوپلیتیک. دوزه ۳+شماره 4۷ صص ۰۱۳۸-۱۰۳ هرسیج. حسین؛ تویسرکانی» مجتبی و چغفری» لیلا:(۱۳۸۸)» «ژئوپلیتیک قدرت نرم ابشران»» پژوهش‌نامه علوم سیاسی. -۷۵۲1۵۳۵ 700 50 ۸۱۵۲/۲۵/5 1 ]۳6۳۹۵/1۳۵ ۵۵ ۵۳۵ ۳۵۳۵6۲۹ 19۳01 ,(2011) هناگ ۸06۳۹09۰ ص6۲۲ زرط بی ناو ۳ه۵ ۶/31۳ مهم هگ ۵ //:۳0ط 6 ,(2020) .ط02200ط۵ع0۳ ۰ 2۳006۳ مد ۷۵۵ عطا فص ,1315۳۸0 ون نصتا ااعصمع 0 0010600۷6168 7016 610001 ,(2020) +علهوم6 عط7 هه موی معععل۸ عط1 :13158۸0 -01-2020 2020/01/01 /5 01020 0-60 / راکنا // :05 :1۳ ۳( 5 5000166 ,(2020) بط00۷۵0 13 ۵۶ کمعجش۸ فصه عاس2 ععصعنک که دمناهنمکک۸ 13۳0۳۵0 57 ۷/۷ //: 3105 :2۳0 0۵0ع 3( 00۲ع3) ۷۷۵۳1۵ ۵ 0۳0۵ 0( 007ع7] 1000 20۷۵/00/6۸ 707 7۳۵ ,(2017) مصمفصتا ای ند حصحصصم 16 1 131۳۵0 0 1۵0071 ] 51۵565 00001000 0۳۵ عومک 1۵۳۳۵۲ ۷۵۳/۵ ,(2020) مکاهاگ ۷۷۵۳۵ 1316۳۵1 ماصنط 7 1۳۵۳ 30۵۵ ب(00۳۸ع3] 2019 706100 7۳0 7۵ می امطمای ,(2020) .ی کعصقل مصصق6 2 /افاصم _ا صنط/ 6005110۳۰۵065600 ۳//:ک قاط +عنوطع ۵ صوع م0۳ کعنعن م5 نس فص ص71 :۵ 3۵0۷۵۵ ب(007ع73]) و0۷ ۵00 1۲ کعانااه۵د ۰۲ 6۲ط770 ,(2020) معانقط ۷ 526 ۷ا۲0۱0ا قح 7 / یمان اه / 0 ۰20 //:۲05اط بررسی و تحلیل جایگاه ایالات متحده آمریکا در قدرت نرم علم و فناوری /۱1۷ ,07 01660ع3 ب(00۳ع3] ۷۵۵۹ 6۵۵ روط 00۵۳65 100 70 ,(2019) معازوطا ۹۸۷ 316200 -0/100-100 100و /ی‌نطا مدع مگصن/صی فصع مه // عمط اطع حمصعمصگز عطل صم ,13 و۸ 0 (00۲۸ع۳] 0095 و۵۲۳۹ 1۷۵۲/۵ 05 ,(2020) موصقمصم6 کوصمصیک نلاعه 02 85 ۵زا زک ۲0/0 65 1 زگ 0۳ 100031 // :305 090 ب[00۲ع1 ۲ ۵ 00۳۵ 70۳۵/6۶ 0و6 نک ,(2020) معنقط ۷۷ کوصفلصقط عدوهخعه معفستع5 6 13۵۳0/501 عطا وصنم‌صنصناط عمط میک ,(2014) انفنت3 ,کمغاص7۳ فوصه عحوص۸ ماوصمصنک ۵۳ 606016۲ :صماع که ۸۷ بکعز 52۲ 2۵06۲ و۷۵۳۵ ۵0۵۲ زگ وال10 :0 10 .افاص۸ ,2019 366۵۵ ب(007۸ع3] 2019 7000 51068 عآنو۳۳ ,(۰(2019ع2630 1۵۳ ۳۵۵۵ 1۳6 00-07 169-1 0-512 ]نع 0/0 2019/04/1 /ع مه ۸010 //ند0اط 60 (0۸7) 1100 55ععع۸ اه#انون2 ,(2018) بصمنصتآ صمناه‌نصصصم 116 لمدمنام 1 156 - 110/117 ///:30 +عانوطع صمنصتا ناه نصحصصمعاع 1 لهدمنامص اد عطا ۲۵ معط 8 (67) 100 وانسهع 0۳ امطمای ,(2018) مصمفصتآ صمنای م1616 عنام 16 156 25 66 ازع نزن لد دامای /کعهه 2 / واه ان / 1117-10 /اصن نا /۸// :11۳605 0[ 007ع7] 2020 100 ۳۳۵۹00۳ 169600 ,(2020) مصمناه ۳0۵۵ عانهخاعد] مهم عط1 0 [00۳1ع7] 0095 17۵۲۹ ۷۷۵۲1۵ ,(2020) +عصنمععهه صمناق۳۵۵ عونت ععص عط1 24/507 6813/25/5031 86/0/1 ۱/02 دا هه رصم دای 0۳0 ای ندک 0 ۶۶ //: ۳۳05 40 ۷1۸۳۴ ,5006166 ,60601101 0 0010 ۳۲۵/6 ,(2020) مکعفناعناهاگ 2۵۶ عاهناعهآ 1731۳560 15۵ :۳ 360۷۵0 ومع 100 ۵۷۵1001۵۸ ۳-00۷۵۲۵۲۸ 7۳۵ ,(2020) مفصمنق< ۵عغنصتآ ۸ط1 00761360 - 06107/718 /00 د ۸ /ک نحص / 6 وو /ع بح ادص تاه 00 //:۳05 1 :10 3۵0۵0 بط ۰۷۷0۳1۵ 1300405 ,(2020) بصطمتی هط ۷۵۳۵ 1۳6 760۲ 0۳۵۵۲۸0 و2160 ۱۵ط۲۵۳۵ رط 0۳۵۳6۶ ]٩ اکن ,(2016) ۳321 ۵۶ ملصما ملصنط 1 60۵016610 ۱_1_کعخصم اک ۲ / از /ع و نوم فاص // :۳05 ۰[ 0۳۳۱۵۷ بط اکتا 102500 ع ۸ 22 ابا ۲07 عصرنک ]۵ دمن ,(2020) تداع 102500 ۶ .۸8 ,2020 3۵00۷60 ب(۸ 600۲ ع03 00 50116 کعن] ,(2020) «کاکناصعنگ 0056۳6۵ ام صمنصتا ۳ 5۵ |0۵۲۵ 1۵ ۵۱ ۳۵۹۵۸۵۵ ۳۵06۲ :۷۵۲۵ 00۵۴ 1و5 130 ,(2009) بل +علوصمجومعل۸ ,۷۵8 ,10۳0310 11۵۵19۰ ]۵۵ 0000وقک۸ 500166 2۵۱۵۵ ۸۵۵۳۵۵۵ ۵0۵۲۰ 5۵۳۲ 00 ۲0۳۵ ۵ بط ۷۵۲۱ ۱۵۵۵15 ]۵ 27006۲ ,(2020) بوهنمصوا0 ننک وعمامنط عطا کم عانوطا/۸ ۲0۲۸۷ ۵ ۷ ۳۵۱ ۵۵۵5 ]۵ 20۳6۲ ,(2020) ما0 ننک کعنامصصو‌گد] عطا او عانوطا /1۸ 60 6 بط ۵۲۱ ۵۵015 ]۵ 20067 ,(2020) .هنم و0 ننک عنام 3/20 عط ۵ عانوطا 1۸7 ۸ / نشریه تخصصی مطالعات راهبردی آمریکا سال ۱ شماره 6 زمستان ۱۶۰۰ ۵۳۸۷ ۵ بط ۷۷۵ 5أ۵ 1۵ ]۵ 206۲ ,(2020) بلوهنمصوا0 ندنک ععزووط2 عط) کم عانقطع 1۷ :۳۵ 360۷۵۵ ب(00۲1ع3] و۳۳۵ بط 1۳۵۵۸۵5 [عط20 ۲٩ اعنا ,(2019) مقنوعممل ۳ ۷/۵00۵ ۷-0۵۷۷( _61_130۳62165 01_37 ان 10/۲ /ع ‏ ه 00 فلز 60 //؛عطاط ,6 .لاانا7 ,2016 320۷۵۵ 600۲۰ برووا0۵ع7 70۳۳۵۵ آ0 ای ,(2016) ۳۳۳9۰ عن09 0 1/۵۳۵ -6 015/3 8/۳۵0 ۰۷/۵۹0۳۵۰0۳ 360۹://۷۷۷ نعازوطع صمخصتآ ۴۳۵۳۵ عنص0ط0 ۷۵۳۵ ۵ط ۲۳۵۵۵ ,2019 3600۷۵0 3600۲5 1000 000600655 امطمای ,(2019) 3۳۵۳۳ عنص09ط۵۳ 1۷/۳۵ 1 ۳0۱۵۲ 501۲ ۵ط) دز 15 او صمنازوم۳ عط) عزدواعص۸ 200 جعسی5 :65 0۴۶ جع چ 2۵۳۵ کعصی صصقعط کنط :ددع 20اه که 06860 عز +عومم او 11 عنطا ۵۶ 00۳۵6۵ 156 ؛وعمامصط وصه ععصعنک5 و وهی عطز دز کعو5 006 عطا کم 06 50۲ معط دمص عنم مکعاهاک معانصت] عط واامنمعمعه مکعطصی عصمد 160 ققط مععج ۵ ۵6 ۳۵۹2۲ 00۳61 ع۵طا بقع کنطا 13 «وعمامصط) فصه ععصعنک ۵۳ کم و طازم کعن‌ناوم ۵ 16005 5065 حلسعو۵ 6010 وصه وسو‌طنا مادهنا هنن فصد #ومطاعص امن وا سدع مووعل ۵ ۰108۷ 200 506066 او نمی عط جعون کعاهاک #عننصتآ عطا ممط که عععز عط) 200655 1 00۷۵۳ 5۵1۲ عط هز جطصای کنط او صمفتعوم عطا کز خقط رامع وص۸ عمجم او عکنجمنه 5 عط ,500۳65 10۳۵۳۷ هصنان مادم او عطا هنز ,130606 +وعمامصطع فصه ععصعنی ۵۳1۵ 6 200۳026 00۷۵۲ 5۵1۲ ۵ از برع مامصطع هه ععصعن5 اه نمی عطا وصاکد ها کصمنج 7 5۵۲ وصناعا۲ه کعاط ۵0۵ اصما دمم تحص عط ماع هام0 ما ۵۶۳۵۵ وط مصعط1 :امه 1 0۶ 1۵۳۵ ۵ دز وعانصصی فصه مععاام صععط عبط برعمامصطع #وصد ععصعن5 ام عسهد عط) انس ما عصنصعاعل ما مدصناعع5 رود 6۵10 عطا حت مکعاطهو لمدمخه0ه 46 فص ماع وه آمدم‌عصم 40 له طعناوط۳ مه مهنم2 طامط دز #عصوزععل کدی ععنقفصصوناکعو ه و موز 01 اه ۳69627036۲5 194 ۵۶ کدمنصزصه عط) ,101100 ام 106 ج نی مصعط1 امه تعومم امد 550 1۵ 0 50666 9۶ 00۵۲ 501۲ عط) عصسکهم6 ی آعومص هه م۵عتواقصه وصه #عنمم ععی فعضصاصی 33 67 5۵۲ 15۸ ۵ط) ۵۶ دوعوم عطا باعومص کنطا ۵0 #عکقط ووالقدن۲ عم ماع عل کم وومامصطاع: و 6 306۴ 5011 ,۸1۵0060655 ازع مامقطع1 هه مدنگ ,20/6۲ 501۲ +ک 0و6 ,هط حاعق/3 ,بوهططیق/3 ۵۶ از خصت] یدمع معی نمنناه3 صز .81.10 + ۳۵۲۵0۶ وباطاصهعمعع آمعنناه2 و خصعص م36 برمککع م0۳ عاهنمععخ +دمطاحه 00۳650008 ۷ 3 سا 0 نع 11-2۳ ,20 حاعه/3 ,20 طعق/1 ۵۶ بجازو هنت رازه نتنآ ۳۵۳۵0۹۵ معصنصصها2 صعطاتاآ وصه وطا همع و اصعصاد م16 برمکع 301 عامن م۸ ۴

اگر قدرت نرم معادل جذابیت تلقی گردد، این جذابیت بسته به گفتمان های مختلف از منابع متنوعی ریشه می گیرد؛ یکی از منابع فوق ظرفیت علم و فناوری است. اهمیت این حوزه به اندازه ای است که برخی از کشورها از جمله ایالات متحده سرمایه گذاری عظیمی را در آن صورت داده و سیاست های قدرت نرم خود را با تمرکز بر علم و فناوری عملیاتی می سازند. در همین خصوص پژوهش کنونی با روش توصیفی-تحلیلی و با استناد به منابع معتبر کتابخانه ای و تحقیقات میدانی در نظر دارد به این مسئله بپردازد که ایالات متحده چگونه از ظرفیت علم و فناوری جهت اعمال قدرت نرم بهره برداری می کند و در قدرت نرم علم و فناوری جهان از چه جایگاهی برخوردار است؟ ازاین رو، در بخش نخست با استناد به منابع معتبر کتابخانه ای اقدامات ایالات متحده در استفاده از ظرفیت علم و فناوری با رویکرد قدرت نرم مورد تحلیل قرار می گیرد؛ سپس با مراجعه به کتب، مقالات علمی، گزارش ها سازمان های بین المللی و... مهم ترین متغیرهای مؤثر بر قدرت نرم با ماهیت علم و فناوری در قالب 11 شاخص مفهومی و 46 متغیر عملیاتی گردآوری و تدوین شده است. در بخش مطالعه میدانی و برای تعیین وزن شاخص ها و متغیرها، پرسشنامه ای به دو زبان فارسی و انگلیسی طراحی و در اختیار 550 نفر از کارشناسان قدرت نرم قرار گرفت. سپس با پیگیری های فراوان، نظرات 194 نفر از پژوهشگران 33 کشور جهان دریافت و مورد تحلیل قرار گرفت و مدل سنجش قدرت نرم علم و فناوری تدوین گشت. در نهایت بر اساس مدل مزبور، جایگاه قدرت نرم ایالات متحده با محوریت علم و فناوری مشخص گردید.

448589

5 ووع ۱ 2300 ۷۵۲۲۵۱ و اک ۵6۲۲۵۲۱۱۵۵۵ ۷۷۵۱۱۵ 2011۷6 50۲۱1 ۵۲ ۲۲۵۵۱۵۵ 0 ,۱۳۱۷۵۲5 ۱۷۵22002720 ,50161665 5001 وصق ۴00210 لهعاکبر۳طط او بذانساعه۳ ,81062065 500۲1 مامعفسگ 0۳۷۵ 1 50 5000 200 ۴0200 ل2عاو۲۳۷ آ۵ بواانمم۴۲ ,5عامق 810۵۳ 500 ,۲۲۳۵۲۹۹۵۲ علهامم‌عی۸ 2 05 ۲۱3۵۳۷ ۱۱۱ 560655 آ0 00۲۱۵۵۵1 69960۵ 20 و 50660 0۶ ۱0۷6۱ زاون صنعاده ۵ بوازااطد 1۳۴ :۱۳۹۳۵۵۵۱۵۵ ۵ ۷۵5 5100 1۳5 0 0۲0056 1۳6 ۳۲۱۵۵۲۰ ۲۵۲۵۱ بزازااطه 5ا1۳ م006۲ 1۳۵۳ کعنازادن لهعز٩ رام ,۲۱۵۷/۵۷۵۲ 16105۰ |۵۵ 50 :۱۵1۵۵۹ ۲۳۳۱۳۵۰ 50۲۱۳1 0۲016109 ۱۵ 5011655 ل۵ع۷۵۳۸ 200 511۳65 وعا ام ۲۵۱۶ ۳۵ عندو ۱۱۷۵۶ 6 0312 ۳۵۵ 200 ۵۴ ۲0۲۵۵ 1۳6 .506015 600200 لهعاکو ام 2۳0۳۵ 56۱00 ۷۵۲۵ ۲۱۳۵۱65 ع۲باک2 ۲۱۵ 1۵ 560 ۷/۵۹5 اافاک و۲۲۱۵ ۷220۱65 ۳۵۲2۵6 200 ۵6 1۳۵ 0۳۳۵۳50۳۹۰ ۳۲۵۵ ۱۵ 0عامعلان 60 0۲6016۱9 ۵1 بجازازط‌ژفووم 1۳۵6 0420۱06 ما 0ععت ۸۷۵5 ۲۵۵۵۱ ۲۵9۲653101 ۷۱۵۷2۳۵16 ۸ ۷2120165۰ 51655 ۵1 50۷۷۵۵ ۲9۲653100 ع۵(م ۳۷۱۵ ۵۲ کااباوع۲ 1۳۵ :۴۱۵۵۱9۹ .5011655 ۷۵۲۸۲۵0 200 5011655 وعا وصافت ۶0660 0 ۲۳۱/۹۱۳۵ ۷1۷۱۲۳۱۵۵۱ 5011655 ۷۵۲۸۲۵ 200 5111695 0-۱۵9 1۳۵ 06۷۵۵۳ مز 5 0ن21اع۲ 116201 واه دز 1۳۵۲۵ . (5002/6-0.426 ۴ .ز۸0) ۷2۵۲1۵00 50600 عود ۸۷۵۲ ام م4206 عم 0قع کعاط2 ۷2۵۲ ۵ 1۳656 200 ,(0.671 > ۴) /(اعمازا 5 ۳۳۳۱۳۵ 50۲۱۳۲ 1۵ ۱۳۵۱۷/۵۵5 ۵1 بواژاتمهه 1۳6 ۲۳۵۳ 5110/۵۵ بروی5 0۲6961 1۳۵ ۵1 کاابعع۲ 1۳6 :|60 6 62 5۳00۷ ۳5 ۵1 کااباعع]۲ 1۳۴ .5011695 ۷۵۲۵۵۱ 200 55ع1ا5 و۱۶ ۵۳ 060600601 لام مود ۵ 1۵ 5 ۱۱ کا5زاق/5060 200 ۳۵16۲5 1۵۲ 06160010 13161 200 0۲۵9۲25 11۵0۱۳9 و ز0واک6ل0 ۲۵۲ ۱۲۵۲۲۳۵0 ۱۱۳۱۵۵۲۵۹ 41 2510 ۱۷۸۵۲۲۲ 7۳۲۹۵۵۷ ۵۵ 0430+ 18:52 آ۵ 1۰.۵۲.۱۲ اکز 1۲۵۲۲۱ 00۶/۱۵۵060 سرعت دویدن یکی از مولفه‌های اصلی در بسیاری از رشته‌های ورزشی است که از دیرباز موردتوجه محققان در حوزه‌های بیومکانیک و علوم حرکتی بوده است (۱۲). محققان گزارش کردند که بین توانایی افراد در سرعت دویدن و موفقیت افراد در رشته‌های ورزشی رابطه مستقیمی وجود دارد. توانایی افراد در سرعت دویدن متفاوت بوده و عوامل مختلفی می‌تواند در آن نقش داشته باشد (۲۳). شناخت عوامل تعیین‌کننده و موثر بر سرعت دویدن علاوه بر افزایش عملکرد ورزشکاران در اکثر رشته‌های ورزشی و بهبود رکورد دونده‌ها در حوزه استعدادیابی ورزشی نیز حائز اهمیت است (۳). طبق تحقیقات گذشته نیروی عکس‌العمل زمین یک فاکتور مهم در سرعت دویدن است که در طی دویدن به دو فاز ترمزی! و پیشروی! تقسیم می‌شود. درنتیجه می‌توان گفت هر گام دویدن شامل دو مرحله انقباض درون‌گرا و برونگرای عضلات است (۴). در طی فاز برونگرا انرژی مکانیکی در اجزا الاستیک سیستم عضلانی اسکلتی تولید و ذخیره‌شده و در فاز درون‌گرا آزاد می‌شود. جفت شدن انقباض درون‌گرا و برونگرا چرخه کشش و انقباض" نامیده می‌شود که نقش بسیار مهمی در عملکرد سرعتی ورزشکاران دارد (۴). محققان گزارش کردند که توانایی اجرای موفق در دویدن بهخصوص دوهای سرعت به کارایی چرخه کشش انقباض مرتبط است به‌گونه‌ای که افزایش کارایی چرخه کشش انقباض یکی از فاکتورهای موثر در کارایی چرخه کششن انقباض سفتی اندامم تختانی است (۴۶). سفتی " توانایی مقاومت بدن به تغییر شکل در مقابل نیرو يا گشتاور اعمال‌شده به بدن است. مفهوم سفتی از قانون هوک گرفته‌شده و در مهارت‌هایی مثل دویدن» پریدن و هاپینگ* (جهش و فرود متوالی) که از مدل جرم و فنر پیروی می‌کنند.» بکار می‌رود (۶). سفتی در سطوح مختلفی از سیستم عضلانی اسکلتی بدن از قبیل مفاصل بدن» سفتی اندام و سفتی کل بدن قابل‌محاسبه است. سفتی کل بدن یا سفتی عمودی* نسبت حداکثر مولفه عمودی نیروی عکس‌العمل زمین به جابه‌جایی عمودی مرکز ثقل بدن است. سفتی کل اندام .پا یا سفتی پا" مقاومت به تغییر طول پا بعد از اعمال نیروهای داخلی و خارجی است (۷). افزایش سفتی برای مقاومت بدن در مقابل روی‌هم افتادگی اندام تحتانی* (خم شدن بیش‌ازحد طبیعی.در مفاصل پایین‌تنه) حین فاز برونگرا و به دنبال آن برای برگشت‌پذیری حداکثر انرژی ذخیره‌شده لازم"است(۶۸۹). لذا این افزضیه مطرح می‌شود که توانایی افراد در سرعت دویدن به میزان قابل‌توجهی به میزان سفتی اندام تحتانی وابسته است. طبق ادبیات تحقیق با افزایش سرعت دویدن سفتی عمودی به میزان قابل‌توجهی افزایش می‌یابد درحالی که افزایش یا کاهش سفتی پا به میزان سرعت دویدن بستگی دارد به‌گونه‌ای که با افزایش سرعت دویدن از کم تا متوسط سفتی پا افزایش‌یافته ولی در صورت افزایش سرعت دویدن از متوسط تا حداکثر سفتی پا ثابت باقی می‌ماند (۱۰). چگونگی پاسخ بدن برای افزایش سرعت دویدن بین افراد مختلف متفاوت است درواقع هر فردی برای دستیابی به حداکثر سرعت دویدن ممکن است حین اجرای مهارت مقدار متفاوتی از سفتی را در 41 2510 ۱۷۸۵۲۲۲ 7۳۲۹۵۵۷ ۵۵ 0430+ 18:52 آ۵ 1۰.۵۲.۱۲ اکز 1۲۵۲۲۱ 00۶/۱۵۵060 پژوهش در طب ورزشی و فناوری» شماره ۲۰ پاییز و زمستان ۱۳۹۹ بدن خود ایجاد کند. برای مثال دونده‌های سرعتی مبتدی نسبت به دونده‌های نخبه میزان سفتی بیشتری حین فاز برونگرا در دویدن سریع داشتند درحالی‌که حداکثر سرعت دویدن آن‌ها کمتر از افراد نخبه بود (۱۱۱۲). لذا میزان سفتی در حین مهارت یک پاسخ فردی بوده و سازگاری فرد با شرایط نقش مهمی در تعیین میزان به‌منظور بررسی فرضیه مطرح‌شده تحقیقاتی انجام شد که سفتی پا و عمودی را به‌صورت جداگانه اندازه‌گیری کرده و رابطه آن را با سرعت دویدن سنجیدند. آن‌ها به این نتیجه رسیدند افرادی که سفتی عمودی بالایی داشتند سرعت حداکش, میانگین سرعت و شتابگیری بالایی دارند (۱۱۱۴۱۵). مهم‌ترین نقص این دسته از تحقیقات این است که اغلب آن‌ها سفتی اندام تحتانی را طی مهارت هاپینگ و پرش عمودی محاسبه کرده و ارتباط آن را با سرعت دویدن سنجیده‌اند درحالی که سفتی اندام به نوع مهارت وابسته بوده به‌گونه‌ای که میزان سفتی پا در دویدن» هاپینگ و پریدن باهم فرق دارند درواقع سفتی بدن در مهارت هاپینگ با سفتی بدن در دویدن متفاوت است (۷۰۱۶). از طرف دیگر بررسی رابطه بین سفتی و سرعت دویدن را در ورزشکاران حرفه‌ای مثل دوندگان سرعتی (۱۵)» تنیس‌بازان (۸) و هندبالیست‌ها (۱۱) و نت بال‌ها (۱۴) و عدم بررسی این رابطه در افراد غیرحرفه‌ای یکی دیگر از نقایص موجود:در تحقیقات قبلی است زیرا محققان بر این باورند که سابقه فعالیت و نوع آن می‌تواند میزان سفتی را,تحت تأثیر قرار داده ولذا,در نتایج گزارش‌شده اثزگذار است (۱۷). علاوه بر اين‌ها به دلیل استفاده از مهارت‌های" یر و هاپینگ برای متحاسبه سفتی, آن‌ها سفتی عمودی و سفتی پا را یکسان فرض کردند درحالی‌که طبق تحقیقات اخیر این دو متغیز در همه مهارت‌ها حتی در هاپینگ نیز باهم متفاوت هستند (۱۸)؛ بنابراین برای درک علمی درست درزمينه رابطه سفتی و سرعت دویدن محاسبه دو متغیر سفتی پا و عمودی در مهارت دویدن و بررسی رابطه؛این دو متغیر به‌صورت جداگانه با سرعت دویدن ضرورت دارد. با توجه به مطالب ذکرشده هدف از پژوهش حاضر بررسی امکان پیش‌بینی سرعت دویدن با استفاده از پارامترهای سفتی اندام تحتانی به‌منظور شناخت نقش سفتی دراعملکرد سرعتی ورزشکاران است. ازآنجایی که سفتی یک فاکتور مکانیکی تغییرپذیر بوده لذا نتایج پژوهش حاضر می‌تواند کمک بسزایی به مربیان برای شناخت مکانیزم دستیابی به حداکثر"سرعت ادویدن و فاکتورهای موثر در توانایی سرعت دویدن افراد در پژوهش حاضر ۵۰ زن (سن: ۱۹/۸۶۹۲۱/۱۷ سال» جرم: ۷/۱۸ ۶۰/۷۵ کیلوگرم و قد: ۱/۶۴۹۲۰/۴۴ متر) از بین دانشجویان ورودی تربیت‌بدنی و علوم ورزشی که شرایط شرکت در این آزمون را داشتند. به‌صورت غیر تصادفی و به شیوه در دسترس انتخاب شدند. حجم نمونه بر اساس مطالعات مشابه در این زمینه برآورد گردید (۱۴۱۱). تحقیق در آزمایشگاه بیومکانیک دانشگاه مازندران انجام شد. همه آزمودنی‌ها اطلاعات شخصی و رضایت خود را برای شرکت در اين آزمون در فرمی که قبل از اجرای آزمون به آن‌ها ارائه شد. ثبت کردند. 41 2510 ۱۷۸۵۲۲۲ 7۳۲۹۵۵۷ ۵۵ 0430+ 18:52 آ۵ 1۰.۵۲.۱۲ اکز 1۲۵۲۲۱ 00۶/۱۵۵060 همچنین,» پژوهش توسط هیئت بررسی دانشگاه مازندران بر اساس اصول اخلاقی انسانی مورد تأیید قرار گرفت معیارهای ورود به مطالعه شامل دانشجویان رشته تربیت‌بدنی و علوم ورزشی,» محدوده سنی بین ۱۹ تا ۲۵ سال و شاخص توده بدنی بین ۲۰ تا ۳۰ کیلوگرم بر مترمربع بود (۱۹). وجود هرگونه مشکلات وضعیتی و اسکلتی - عضلانی در افراد مانند پیچ‌خوردگی مزمن مچ پا (۲۰)» شکستگی در اندام تحتانی» دررفتگی در مفاصل پایین تنه (۲۱ و ۲۲) بیماری‌هایی مانند شکستگی استرسی (۲۳)» استئوآرتریت (۲۴) طی شش ماه قبل به‌عنوان دسته اول معیارهای خروج در نظر گرفته شد. دسته دوم از معیارهای خروج از آزمون مربوط به سابقه فعالیت افراد بود چراکه طبق پژوهش‌های پیشین سابقه فعالیت افراد بر میزان سفتی تأثیرگذار است (۱۷)؛ بنابراین» افرادی انتخاب شدند که سابقه فعالیت آن‌ها در یک سطح بود؛ به‌گونه‌ای که هیچ‌یک از آن‌ها در هر نوع تمرین یا برنامه تمرینی منظمی طی یک سال قبل از آزمون شرکت نداشتند (۱۸). قبل از شروع آزمون ابتدا اطلاعات مربوط به دموگرافی آزمودنی‌ها اندازه‌گیری و ثبت شد. قد آزمودنی‌ها به‌وسیله قد سنج دیجیتال سگا (مدل ووگل و هالک!, ساخت کشور آلمان) و وزن آن‌ها با استفاده از تخته نیروسنج (کیستلر وینترئور» سوئیس, ۰ سانتیمتر» ۱۰۰۰ هرتزا) اندازه‌گیری شد. جمع‌آوزری داده‌های سینتیکی و سینماتیک موردنیاز به‌صورت سه‌بعدی بوده که توسط نرم‌افزار اس ای‌ام ای«موشتن ۲ ثبت شد.»بدین.منظوار از ۶ دوربین (جیویسی-۹ ایکس ۰ ۰ هرتزا)» یک‌تخته نیروسنج, ۱۴ نشانگر منعکس‌کننده نور بااقطر ۱ سانتی‌متر و ۲ نشانگر خوشه‌ای استفاده شد که هرکدام از نشانگرهای خوشه‌ای محتوی ۴ نشانگرامنعکس‌کننده نور هستند. روند اجرای پژوهش بدین‌صورت بود که شش دوربین در دو طرف تخته نیروسنج به‌گونه‌ای چیده شدند که دوربین‌ها اشراف کامل بر همه نشانگرهای متصل بر روی لندمارکهای پای چپ و راست داشته باشند. سفتی پا و سفتی عمودی طی مهارت دویدن با سرعت یکسان اندازه‌گیری شد (۲۵). سرعت دویدن با مترونوم کنترل شد بدین‌صورت که کل آزمودنی‌ها با ریتم ۱۶۰ ضربه در:دقیقه دویدند (۲۶). برای همه آزمودنی‌ها سفتی پا و سفتی عمودی هر دو پای چپ و راست محاسبه و برای«تجزیه‌وتحلیل آماری.از میانگین سفتی پای چپ و راست استفاده شد. جهت ثبت داده‌های سینماتیکی به‌صورت ‏ سه‌بعدای ابتدا همه نشانگرها روی لندمارک‌های خار خاصره‌ای قدامی فوقانی راست و چپ, خار ,خاصره‌ای خلفی چپ و راست. تروکانتر بزرگ ران راست و چپ» اپی کندیل خارجی و داخلی ران» قوزک خارجی و داخلی, برجستگی پاشنه انتهای استخوان پنجم کف‌پایی» انتهای استخوان اول کف‌پایی» سر دیستال انگشت دوم و دو نشانگر خوشه‌ای بر روی ران و ساق قرار گرفتند (۲۷). در ادامه» کوشش ایستا در حالی ثبت شد که فرد برای چند ثانیه در وضعیت آناتومیک قرار داشت. سپس نشانگرهای ایستا برداشته شد و درحالی‌که فقط نشانگرهای رهگیری روی خار خاصره‌ای قدامی فوقانی راست و چپ» خار خاصره‌ای خلفی چپ و راست» تروکانتر بزرگ ران راست و چپ برجستگی پاشنه انتهای استخوان پنجم کف پایی» انتهای استخوان اول کف‌پایی» سر دیستال انگشت دوم و دو نشانگر آ5131 .3 ,561 ,۷۷16۳۵۳ ,15160 .2 ع6الم17 یم ۷۵8۸۵ 1۰ 41 2510 ۱۷۸۵۲۲۲ 7۳۲۹۵۵۷ ۵۵ 0430+ 18:52 آ۵ 1۰.۵۲.۱۲ اکز 1۲۵۲۲۱ 00۶/۱۵۵060 پژوهش در طب ورزشی و فناوری» شماره ۲۰ پاییز و زمستان ۱۳۹۹ خوشه‌ای بر روی ران و ساق متصل بودند کوشش‌های دویدن برای پای چپ و راست ثبت گردید. لازم به ذکر است که اين روند اجرای آزمون برای پای چپ و راست به‌صورت جداگانه انجام شد. از هر آزمودنی در هر شرایط سه تلاش صحیح ثبت و از میانگین تلاش‌های مربوطه در تجزیه‌وتحلیل آماری استفاده شد. به آزمودنی‌ها در ابتدای اجرای هر آزمون و بین دو شرایط فرصت کافی برای گرم کردن, تنظیم سرعت و تنظیم گام داده شد. قبل از محاسبه متغیرها از داده‌های خام به‌دست‌آمده ابتدا داده‌های سینماتیکی و سینتیکی توسط فیلتر باترورث سطح چهار و با فرکانس برشی ۱۰ هرتز و ۵۰ هرتز به ترتیب هموار شدند. لازم به ذکر است که در پژوهش حاضر رابطه خطی بین نیرو در راستای کل اندام پا و جابه‌جایی کل اندام پا و همچنین رابطه خطی بین نیروی عمودی عکس‌العمل زمین و جابه‌جایی مرکز ثقل بدن از ضریب تعیین بالایی برخوردار بوده (8*<۰/۹) که اين مسئله فرضیه رفتار فنر مانند اندام تحتانی را تأیید کرده و نشان‌دهنده این است که مدل جرم و فنر مدل مناسبی برای اندازه‌گیری سفتی پا و عمودی است. برای محاسبه سفتی پا از روش کالمن استفاده شد که به‌عنوان روش مرجع معرفی‌شده و اعتبار بالایی دارد و توضیح کامل روش مورداستفاده طبق این روش سفتی پا برابر با نسبت حداکثر نیروی اعمال‌شده؛در راستای پا ( ۳1609 )۳18) به تغییر طول پا (11۳6۸). در قسمت میانی فاز تماس با زمین است. طول پا به فاصله بین برجستگی تروکانتر بزرگ و نقطه برای محاسبه نیرو در راستای پا (160]) ابتدا زاویه بین طول پا با محور افقی (۳160]) و زاویه بین برایند دو مولفه افقی و عمودی نیروی عکس‌العمل زمین (۳۳۹) با :مور عمودی (۳۹0) محاسبه شد. سپس با استفاده از معادله ۲ زاویه نیرو در راستای پا نسبست به محوّر افق اندازه‌گیری شده (1696) و درنهایت از معادله ۳ برای محاسبه نیرو در راستای پا استفاده شد. برای محاسبه سفتی عمودی در دویدن از معادله ۵ استفاده‌شده که سفتی عمودی از تقسیم مولفه عمودی حداکثر نیروی عکس‌العمل زمین به حداکثر جابه‌جایی عمودی مرکز ثقل بدن به دست می‌آید. جابه‌جایی عمودی مرکز ثقل بدن با استفاده از دو بار انتگرال‌گیری شتاب عمودی به‌دست‌آمده از مولفه عمودی نیروی عکس‌العمل زمین محاسبه شد (۷). محاسبه متغیرها در محیط نرم‌افزار متلب نسخه ۶ انجام شد. لازم به ذکر است که برای حذف تفاوت‌های فردی مقادیر سفتی پا و سفتی عمودی به وزن 41 2510 ۱۷۸۵۲۲۲ 7۳۲۹۵۵۷ ۵۵ 0430+ 18:52 آ۵ 1۰.۵۲.۱۲ اکز 1۲۵۲۲۱ 00۶/۱۵۵060 آزمون مربوط به عملکرد سرعتی: لازم به ذکر است که منظور از عملکرد سرعتی در مقاله حاضر توانایی سرعت دویدن افراد است. برای سنجش عملکرد سرعتی در دانشجویان از آزمون سرعتی ۲۰ متر استفاده شد که میانگین سرعت ۲۰ متر به‌عنوان عملکرد سرعتی فرد در نظر گرفته شد (۸). روند اجرای آزمون بدین‌صورت بود که از آزمودنی خواسته شد در وضعیت صحیح استارت ایستاده قرارگرفته و با علامت آزمونگر با حداکثر سرعت شروع به دویدن نماید. مدت‌زمانی که آزمودنی این مسافت ۲۰ متر را طی می‌کند توسط دو نفر با کرنومتر دستی ثبت‌شده و در صورتی تلاش آزمودنی موردقبول قرار می‌گرفت که اختلاف زمان ثبت‌شده توسط این دو نفر کمتر از ۰/۰۵ ثانیه بود (۲۸). با استفاده از زمان ثبت‌شده میانگین سرعت دویدن افراد محاسبه شد. از هر آزمودنی سه تلاش موفق ثبت‌شده و میانگین آن‌ها برای تجزیه‌وتحلیل آماری مورداستفاده قرار گرفت. به‌منظور تحلیل آماری داده‌ها از نرم‌افزار 5۳55 نسخه ۲۰ استفاده شد. پس از بررسی نرمال بودن توزیع داده‌ها با استفاده از آزمون شاپیرو - ویلک برای بررسی امکان پیش‌بینی سرعت دویدن با استفاده از سفتی پا و سفتی عمودی از مدل رگرسیون چندگانه استفاده شد. در صورت مثبت بودن امکان پیش‌بینی متغیر وابسته توسط هر متغیر مستقل, به‌منظور توضیح دقیق‌تر؛افرادارا بر اساس هر متغیر مستقل به دو گروه تقسیم‌بندی می‌نماييم. تقسیم‌بندی افراد با استفاده از"روشن رئبه‌بندی بر اساس میانه*انجام‌شده و افراد با توجه به سفتی عمودی به دو گروه سفتی عمودی بالا و سفتی عمودی پایین و همچنین بر اساس سفتی پا نیز به دو گروه سفتی پای بالا و سفتی پای پایین تقسیم‌بندی شدند: بعد از تقسیم‌بندی با استفاده از آزمون شاپیرو - ویلک نرمال بودن توزیع داده‌های هر گروه مورد.ارزیابی قرار گرفت.و برای بررسی همگنی واریانس‌ها از آزمون لون استفاده شد. با توجه به برقراری فرض‌های لازم از آزمون‌های پارامتریک برای تحلیل استفاده شد. برای مقایسه بین گروه‌ها بر اساس هر متغیر سفتی به‌صورت جداگانه آزمون تی مستقل انجام شد. برای تعیین اندازه اثر تفاوت بین گروه‌ها از آزمون کوهن. استفاده شد. برای؛همه آزمون‌های آماری سطح معناداری براپر با 05۰/۰۵ در نظر گرفته شد و برای اندازه اثر تفسیر مقادیر به این ضورت بود که کمتر از ۰/۳ <- اندازه اثر حداقل, 0 بین ۰/۳ تا ۰/۵ <* اندازه اثر کوچک. ۵ ۰/۵ تا.۰/۷ > اندازه اثر متوسط و ل بالاتر از ۰/۷ به‌عنوان اندازه اثر نتایج آزمون شاپیرو - ویلک نشان‌دهنده توزیع طبیعی متغیرهای موردبررسی بود. علاوه بر این همگنی واریانس‌ها در آزمون لون محرز گردید. نمونه‌ای از نمودار سفتی پا و سفتی عمودی در شکل ۱ آورده شده است. نتایج رگرسیون چند متغیره نشان داد که بین دو متغیر سفتی پا و سفتی عمودی با میانگین سرعت دویدن رابطه قابل‌توجهی وجود دارد (۹-۰/۶۷۱) و اين دو متغیر می‌تواند ۴۲ درصد از واریانس میانگین سرعت دویدن را پیش‌بینی نمایند. (502۳6-۰/۴۲۶ ۸0.۳ ). همان‌طور که در جدول شماره یک مشاهده می‌شود 41 2510 ۱۷۸۵۲۲۲ 7۳۲۹۵۵۷ ۵۵ 0430+ 18:52 آ۵ 1۰.۵۲.۱۲ اکز 1۲۵۲۲۱ 00۶/۱۵۵060 پژوهش در طب ورزشی و فناوری» شماره ۲۰ پاییز و زمستان ۱۳۹۹ دو متغیر سفتی پا و سفتی عمودی به‌صورت معنی‌داری میانگین سرعت دویدن افراد را پیش‌بینی می‌نمایند. با افزایش ۱ واحد سفتی عمودی میانگین سرعت دویدن به‌اندازه ۴۶ درصد افزایش خواهد یافت. از طرف دیگر با آفزایش ٩ واخد سفتی غمودی میانگین سرخت فویدن تقریبا ۴۶ فرضمد: آفزایش, می‌باید. نذا می‌توان گت به‌احتمال‌زیاد دو متغیر سفتی عمودی و سفتی پا دو فاکتور مهم پیش‌بینی کننده سرعت دویدن هستند. شکل ۱: نمونه‌ای از منحنی نیرو در راستای کل اندام به تغییر طول اندام در سفتی پا و منحنی نیروی عکس‌العمل زمین در راستای عمودی به جابه جایی مر کز ثقل بدن (01۲3۱-).|۳: تماس پاشنه با زمین» ۸/15: فاز میانی تماس با زمین» 0آ: جدا شدن پاشنه پا از زمین. شیب منحنی از فاز تماس پاشنه پا با زمین تا قاز میانی تماس که با نگل سس انا سفتی پاو سفتی عمودی را نان می‌دهد: توجه: ۱ عی6 ۰ عع ۶۵3۲ 8 ۶ عهع 50۲ 8.ز۸9 برای توضیح واضح‌تر نتایج حاصل از رگرسیون و بررسی.دلایل پیش‌بینی سرعت دویدن با استفاده از دو متغیر سفتی پا و سفتی عمودی آزمودنی‌ها به‌صوزت جداگانه بر اساس این دو متغیر تقسیم‌بندی شدند. جدول شماره دو نتایج مقایسه سفتی و متغیرهای وابسته به آن را ین دو گروه سفتیآعمودی بالا و سفتی عمودی پایین نشان می‌دهد. همان‌طور که در جدول شماره دو مشاهده می‌شود در میانگین سفتی عمودی بین دو گروه اختلاف معناداری مشاهده شد. همچنین بین میانگین سرعت دویدن در دو گروه تفاوت قابل‌توجهی وجود داشت؛ بنابراین میانگین سرعت دویدن به میزان قابل توجهی در گروه با سفتی عمودی بالا بیشتر از افراد با سفتی عمودی پایین بود. لازم به ذکر است بقیه متغیرهای ذکرشده در جدول شماره دو متغیرهای مرتبط با سفتی عمودی بوده که برای توضیح بهتر نتایج اصلی پژوهش موردبررسی قرارگرفته‌اند و در قسمت بحث به آن‌ها 41 2510 ۱۷۸۵۲۲۲ 7۳۲۹۵۵۷ ۵۵ 0430+ 18:52 آ۵ 1۰.۵۲.۱۲ اکز 1۲۵۲۲۱ 00۶/۱۵۵060 جدول ۲. مقایسه سفتی عمودی و متغیرهای وابسته به آن بین دو گروه سفتی عمودی بالا و سفتی عمودی پایین علاوه بر این در جدول شماره ۳ نتایج مقایسه سفتی پا و متغیرهای مربوط به آن بین دو گروه سفتی پای بالا و سفتی پای پایین گزارش‌شده است. در میانگین سفتی پا و سرعت دویدن افراد بین دو گروه سفتی پای بالا و پایین تفاوت معناداری وجود داشت. همان‌طور که قبلا بیان شد علت بررسی متغیرهای دیگر ذکرشده در جدول شماره ۳ نیز به دلیل رابطه آن با سفتی پا و توضیح واضح‌تر نتایج پژوهش بوده که در قسمت بحث مقاله جدول ۳ مقایسه سفتی پا و متغیرهای وابسته به آن بین دو گروه سفتی پای بالا و سفتی پای پایین حداکثر مولفه عمودی و افقی نیروی عکس‌العمل زمین (8۷۷) ۴ د ۱/۹۵ هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش دو متغیر سفتی پا و سفتی عمودی در پیش‌بینی عملکرد سرعتی زنان فعال است. به‌طورکلی نتایج تحقیق حاضر حاکی از آن است که هر دو متغیر سفتی موردنظر از عوامل مهم پیش‌بینی کننده میانگینت سرعت دویدن هستند. بررسی‌های آماریق نشان داد مقدار سفتی عمودی به میزان قابل توجهی از میزان سفتی پا در دویدن بیشتر بوده و بین دو متغیر سفتی پا و سفتی عمودی همبستگی ضعیفی وجود دارد (۲-۰/۳۲). این نتایج هم‌راستا با تحقیقات قبلی است به‌گونه‌ای که محققان گزارش کردند سفتی پا و سفتی عمودی در همه مهارت‌ها باهم متفاوت بوده و هیچ انطباقی ین آن‌ها وجود ندارد لذا این دو متغیر به‌صورت مجزای از هم در نظر گرفته می‌شوند (۷:۱۸). سفتی عمودی مقاومت بدن به جابه‌جایی عمودی بعد 41 2510 ۱۷۸۵۲۲۲ 7۳۲۹۵۵۷ ۵۵ 0430+ 18:52 آ۵ 1۰.۵۲.۱۲ اکز 1۲۵۲۲۱ 00۶/۱۵۵060 پژوهش در طب ورزشی و فناوری» شماره ۲۰ پاییز و زمستان ۱۳۹۹ از اعمال نیروی عکس‌العمل زمین بوده درحالی‌که سفتی پا مقاومت به تغییر طول پا بعد از اعمال نیروهای داخلی و خارجی است (۷). لذا با توجه به متفاوت بودن این دو متغیر برای توضیح بهتر نتایج پژوهش افراد بر اساس میانگین سفتی پا و سفتی عمودی گروه‌بندی شدند (جدول ۲). طبق مدل رگرسیون سفتی عمودی اولین عامل پیش‌بینی کننده میانگین سرعت دویدن در افراد فعال است بدین ترتیب که سطح بالای سفتی عمودی همان‌طور که در جدول ۳ مشاهده شد میانگین سرعت دویدن افرادی که سفتی عمودی بالایی داشتند به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای بیشتر از افرادی بود که سفتی عمودی پایینی داشتند که با نتایج تحقیقات قبلی هم‌خوانی دارد. طبق پژوهش‌های پیشین بین افرادی که میزان سفتی عمودی آن‌ها در هاپینگ و پرش بیشتر بود» حداکثر سرعت دویذن و میانگین سرعت دویذن آن‌ها در دوهای سرعقی با سسافت ۱:۸۲۸:۴۰ او ۱۸۳۰ متز بیشتر از افرادی بزد که سفتی عمودی کمتری داشتند (۸۱۱۰۱۴:۱۵). باوجود تفاوت در مهارت مورداستفاده برای اندازهگیری سفتی عمودی در پژوهش حاضر نتایج حاصله از آن با پژوهش‌های گذشته یکسان بوده بنابراین می‌توان گفت سفتی عمودی محاسبه‌شده در هر مهارتی با عملکرد سرعتی رابطه دارد. علت اینکه باوجود تفاوت در مهارت مورداستفاده برای اندازه‌گیری سفتی عمودی ولی,نتایجایکسان گزارش شد ممکن است به این دلیل باشد که سفتی عمودی حرکت مرکز ثقل بدن درراستای عمودی را نشان داده و به دو متغیر جابه‌جایی عمودی مرکز ثقل بدن در فاز تماس و حداکثر ملفه عمودی نیروی عکس‌العمل زمین وابسته است. پس به دلیل اینکه سفتی عمودی و متغیرهای وابسته به آن فقط در.یک راستای مشخصی اندازه‌گیری شده که در همه مهارت‌ها یکسان است لذا ماهیت متفاوت مهارت‌های مورداستفاده برای "انذازهگیری,سفتی عمودی نمی‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر نتایج پژوهش‌های انجام‌شده در این زمینه بگذارد.؛ازاطرف دیگر طبق پژوهش‌های پیشین سفتی عمودی با سرعت روبه‌جلو در دوهای سرعتی رابطه مستقیم دارد (٩) درنتیجه می‌توان گفت افرادی که سفتی عمودی بالایی دارند سرعت روبه‌جلوی آن‌ها:در دوهای سرعتی.بیشتر لذا میزان بالای سفتی عمودی می‌تواند عامل مهمی در عملکرد سرعتی و حفظ:سرعت دویدن افراد در.طول مسیر باشد (٩). نتایج رگرسیون نشان داد که سفتی پا نیز امانند سفتی عمودی عامل مهمی در پیش‌بینی عملکرد سرعتی افراد است ولی پیش‌بینی کننده ضعیف‌تری نییبت ۷۳ یف" عمودی است*فرادی که سفتی پای بیشتری دارند نیز میانگین سرعت دویدن آن‌ها نسبت به گروه افراد با سفتی پایین بیشتر بود. تحقیقات انجام‌شده درزمینه سفتی و عملکرد اغلب سفتی عمودی يا سفتی پا را حین مهارت هاپینگ و پرش اندازه‌گیری کرده و رابطه آن را با عملکرد ورزشی افراد سنجیده‌اند (۸۰۱۱۱۴۱۵). این پژوهش‌ها به دلیل مهارت مورداستفاده برای اندازه‌گیری سفتی عملا سفتی پا را با سفتی عمودی یکسان فرض کرده لذا برخی پژوهش‌ها نتایج خود را با عنوان سفتی طبق اطلاعات نویسندگان تاکنون هیچ پژوهشی نقش سفتی پا که به روش کالمن و همکاران در دویدن محاسبه‌شده است را بر عملکرد سرعتی موردبررسی قرار نداده است. گروه دیگر از پژوهش‌ها اثر سرعت 41 2510 ۱۷۸۵۲۲۲ 7۳۲۹۵۵۷ ۵۵ 0430+ 18:52 آ۵ 1۰.۵۲.۱۲ اکز 1۲۵۲۲۱ 00۶/۱۵۵060 دویدن را بر سفتی پا سنجیده و گزارش کردند که با افزایش سرعت دویدن سفتی پا ثابت مانده یا کاهش می‌یابد لذا بیان کردند که بین سفتی پا و سرعت دویدن رابطه‌ای وجود ندارد (۷4۰۱۰) که با نتایج پژوهش حاضر هم‌خوانی ندارد. یکی از دلایل تناقض موجود بین نتایج تحقیق حاضر و نتایج این پژوهش‌ها روش پژوهش متفاوت است. این دسته از پژوهش‌ها اثر تغییر سرعت دویدن را بر سفتی پا بررسی کرده لذا تغییرات سفتی پا را در حین دویدن با سرعت‌های مختلف مورد ارزیابی قراردادند. نحوه پاسخ بدن به افزایش سرعت دویدن می‌تواند در افزایش یا کاهش سفتی پا حین دویدن سریع نقش داشته باشد لذا بر اساس این نتایج مشخص نمی‌شود که آیا افرادی سفتی بالایی دارند عملکرد سرعتی بهتری دارند؟ يا میزان سفتی بالاتر می‌تواند یک فاکتور مهم در افزایش عملکرد سرعتی افراد باشد یا خیر؟ که تحقیق حاضر درصدد پاسخ‌گویی به این سوالات است. از طرف دیگر تفاوت در روش محاسبه سفتی پا یکی دیگر از دلایل تناقض در نتایج باشد. یکی از فاکتورهای مهم در افزایش سرعت دویدن افزایش سرعت گام برداری است که افزایش سفتی پا با افزایش سرعت گام‌برداری رابطه دارد (۲۹۰۳۰). طبق پژوهش‌های پیشین یکی از عوامل اثرگذار بر سفتی پا زمان تماس است به‌گونه‌ای که ۱۰ درصد کاهش در زمان تماس سفتی پا حدود ۲۵ درصد افزایش می‌یاید (۳۱). زمان تماس با زمین یک فاکتور مهم در تعیین خداکثر سرعت و.دویدن بوده زیرا افزایش سرعت گام‌برداری در دویدن مستلزم کاهش زمان تماس پابا زمین است (۲۹). علاوه.بر این تغییر طول پا طبق معادله ۱ رابطه عکس با سفتی پا دارد که در این پژوهش افژای که سفتی پای بالاترّی داشتند تغییر طول پای آن‌ها به میزان قابل‌توجهی بیشتر از افراد با سفتی پای پایین‌تر بود..میزان خم‌شدگی امفاصل اندام تحتانی به‌خصوص مفصل زانو در فاز میانی تماس با زمین تأثیر مستقیمی بر تغییراطول پا دارد هر چه تغییرات زاویه مفصل زانو تا فاز میانی تماس با زمین کمتر باشد تغییر طول پا نیز کمتر,خواهد,بود (۳۳). لذا می‌توان نتیجه گرفت که افرادی که سطح بالای سفتی پا دارند میزان خم شدن مفاصل اندام تحتانی در فاز میانی تماس با زمین کمتر لذا زمان تماس با زمین در این افراد کاهش‌يافته درنتیجه سرعت گام‌برداری این افراد بیشتر از گروه با سفتی پا کمتر خواهد همان‌طور که در جدول ۳ مشاهده می‌شود گروه سفتی:عمودی بالاا نسبت به گروه سفتی عمودی پایین» جابجایی عمودی مرکز ثقل کمتری دارند. الگوی جابه‌جایی عمودی مرکز بدن ثقل بدن در فاز میانی تماس با زمین مشابه الگوی تغییر طول پا است به‌گونه‌ای که هر دو در این فاز به کمترین مقدار خود می‌رسند (۱۸). لذا خم شدن مفاصل اندام تحتانی هم می‌تواند در کاهش جابه‌جایی عمودی مرکز ثقل افراد با سفتی عمودی بالاتر موثر باشد. باوجود الگوی مشابه بین تغییر طول پا و جابه‌جایی عمودی مرکز ثقل بدن این دو از هم متفاوت هستند (۱۰۱۸). علاوه بر تعریف متفاوت این دو باهم محققان گزارش کردند که تغییرات جابه‌جایی عمودی مرکز ثقل بدن نسبت به تغییر طول پا کمتر است (۱۰۰۱۸). همان‌طور که ذکر شد سفتی عمودی نسبت حداکثر موژلفه عمودی نیروی عکس‌العمل زمین به جابه‌جایی عمودی مرکز ثقل بدن بوده و سفتی پا رابطه مستقیم با حداکثر نیرو در راستای پا و رابطه معکوس با تغییرات طول پا دارد که درروش کالمن برایند دو مولفه افقی و عمودی 41 2510 ۱۷۸۵۲۲۲ 7۳۲۹۵۵۷ ۵۵ 0430+ 18:52 آ۵ 1۰.۵۲.۱۲ اکز 1۲۵۲۲۱ 00۶/۱۵۵060 پژوهش در طب ورزشی و فناوری» شماره ۲۰ پاییز و زمستان ۱۳۹۹ نیروی عکس‌العمل زمین از متغیرهای اصلی در محاسبه نیرو در راستای پا هستند (۱۹). نتایج مقایسه بین دو گروه سفتی عمودی پایین و بالا نشان داد که تفاوت قابل‌توجهی در حداکثر مژلفه عمودی نیروی عکس‌العمل زمین بین دو گروه وجود دارد (جدول ۲). همچنین افرادی که سفتی پای بالاتری دارند نیز نیرو در راستای پای بیشتری دارند و از طرف دیگر زمان تماس با زمین در افرادی که سفتی پای بالایی داشتند به میزان قابل‌توجهی زمان کوتاه‌تر نیروی بیشتری را به زمین اعمال نمایند پس عملکرد سرعتی بهتری خواهند داشت زیرا محققان گزارش کردند که دونده‌های سرعتی قادر هستند بیشترین نیرو را در کمترین زمان ممکن به زمین اعمال نمایند ن است لذا افراد هر دو گروه سفتی عمودی بالا و سفتی پای بالا قادر هستند که در نتایج پژوهش حاضر نشان داد دو متغیر سفتی پا و سفتی عمودی از فاکتورهای مهم در پیش‌بینی سرعت دویدن محسوب می‌شوند لذا می‌توان گفت توانایی سرعت دویدن به این دو متغیر وابسته بوده به‌گونه‌ای که افرادی که سفتی پا و سفتی عمودی بالایی دارند میانگین سرعت دویدن بالاتری خواهند داشت. از طرف دیگر طبق ادبیات: تحقیق به: نظر می‌زسد اسفتی یک ۹ میتی تال تغییر اسث؛ بنابراین, شناخخت: این دسته: از عوامل به مربیان برای طراحی برنامه‌های تمرینی و متغیرهای مدنظر به‌منظور بهبود عملکرد سرعتی ورزشکاران کمک می‌نماید. علاوه بر این از سفتی.می‌توان"برزای شناسایی افراد باتوانایی؛سرعت دویدن بالا استفاده کرد که خود در حوزه استعدادیابی ورزشی نیز از اهمیت بسزایی برخوردار است. بلا500 .8 ,60۲616۲ ۴۰ ,8۲8۵060 60 ۳۵۵۶ 0.۸ باقع 5 بن.لا ,060 ,۵0.2 باقع ۷۷ ,0.2 ,600019۳28 1 و۲ 0۲۵۲655102 ۵ 06۲۲۵۲۵۵6 و50۲۳ ۵۲ ۵۲۵۵110۲5 00۷۵۲ 200 10و56 .(2013) ۱۳۰ اسان ,6.3 ,60۵0 66 ۵۷ 1۵۵۶۵۵ 506۵۵0 ۹۵۲۱۳۵۵ ۵۵۲ ۵ ک اهنا .(2012) 6.۴۰ بااعمماه6 8.۴ ,۱۵۲96۲ ۲۳۶۹۰ ,۸۷۵۲ 2 ۲ 30۲۳۵ ۲۵۵۱۵1652 512066 51۵۱۵-۶0۲10 ۸۹1۹ 201260 506605 و۵۵ ۸۲۵ .(2014) ۳.6۰ ,۴۳۰۰۷۷۵۷۵۵ مانهاع ‏ .3 6 51610-50۲16 200 5111695 وعا 200 ۷۵۳۳۵۱ .(2013) ۱۷.6۰ ,۳۷9۳6۵ بسا .3 ,006۲ ,3.8 ,6۲0۵ ۱6۰۰ ۵۲۶ .۵4 32)4(:668-76۰ 50160166۰ ۱۷۵۷۵۲۵1 ۳۱۵۵ ۲۳۳۱9۰ 50۲101 ۵۵۳۵ و سل ۳200س2۸ ۳ ککم۲عه کعومه ۳ ۱۵۵ 1۳۵۱۱۵۵ 1 06۲۲۵۲۲۱۵۵۴ 50۲۱۳1 ۱۵ ۵۵۱۵ 51۳616۳-50۳6 1۳6 اه ما ۲۵۱20 .(2001) 3۰ هانگ سا ۲۵۳۹۹ .5 200 06۲۲۵۲۱۵۴ 1۵۲ ۱1۳۵105م1 :5111655 / ۵۲۵۲ ۵۲ما .(2003) ۱۷۰ ,بقاه۵0 ,۲۷۰۳۰ بااع 6۲۵۷ ۴.3 باعلقه ‏ 6۰ 51155 ۱۵۵ 200 ,وعا ,ل ۷۵۲۲ آ۵ ۵۵۱5 0۲ ۲۵۷1۵۷ ۸ .(2012) ۳۰۸۹۰ ,5010 3.۱.۰ ,ااع 5020 ۱۷.8۰۰ باله8 ,8.6 بااعم۲ع5 7 .30)13(:1347-3 .50160065 کا0۲م5 .ک4اکق) و۱۵م۵۵ ۵۲ وص از ,و۳۳۵ 1۵۲ کااسمه ۱1۵۲۵110۵1 .2(6۲5ام 12۵5 ۱۵ 12210۲5 بواااطه وعا .(2010) ۸ ,۲۵۳۳۵۵۵ .8 ,66206 ,۱ ,۴۱۵۵۵۵۵ یگ ,0800 8 6 60۶ .(2010) ۴۰ ,۴۵۳۵۹۵ 2 یگ ,۱50 ۲۶ ب ۱۸۲۵۵۵ ۱۰۰ ,010 هگ با ,600 با ,۱۳۵۷۵ ,۷۰ ۲۵۳۵۲۵۶ .9 256-2 ,(13)2 500۲1 1۵ ۱۷۵۵/0/۵ 200 5016066 5010 ۳ 400 2 وصاسله کعناکا 0۳۵۳206 50۲19-2۵5 05 ۵۴ 30۲۳۵ .51111655 1 از 200 وعا ,ل۵ ۷۵۲۲ ۵۵ ۷۶۱۵۵ و۳۵۵ اه ۱۳۶۱۵۵۵۵ .(2008) 3۰ ,6۲00۵ ,۰ ملاع و8 10۰ ۰ ۲۱۳۳۹۱ 50۲۱۳۱ ۷1 ۲۵۱۵0500 :51۲685 و۵ام۱۵۵ 2۵00 0۷۵۲م وعا .(2001) 6۰ بکاطع0 ,لاک بلاغ 6۳ 13 40 ۱۵۹۲۳۵۱ ,ل2۳۵طا5 اه ۲۵۱۵1105005 1/6۱06 اکداه 200 ,-۴۱6 ,۳۵۲۵۶ .(1986) ۵۷۰ ,۴۵۵ بش۸ ,۱۷۵۲۵ 12 ۰ ۳۳/۹ 21002 ما06 200 پروواماکرر۳۳ معزامم۸ ۵۶ 300۲0۵ ۴۳۵062 501116۲5۰ ۱۵ 506605 و۳۵ ل2 220 ناگ ۵ ۵۵۷ ۱۳۵۵ 16 ۵۲ 0۳۵۲۵016۲51165 511695 1۳۵ و ۱۷۸۵۵۶۱۵ .(2000) .ل بالامج۲ .6 بااعم0له6 ۲۳۴۰ ۵066 13 -16)1(:36 .8101661120165 0عزام‌م۸ ۵۳ 30۲۳۵ 15و۱۵ 5106 ۷۵۲۵۶۹5 ۸/۹۹۱ ۲۵۳۳۵۵ 41 2510 ۱۷۸۵۲۲۲ 7۳۲۹۵۵۷ ۵۵ 0430+ 18:52 آ۵ 1۰.۵۲.۱۲ اکز 1۲۵۲۲۱ 00۶/۱۵۵060 6 2000 511695 ۱۵۷۵۲-0۵۵ ۵۵۵۵۵ 0اا۱۵05ع۲ 1۳6 .(2014) ۸۵ ,۱۷۵۵۳۷ ۱۷ ,0۲0 ۲کا۵ ۷۷ مک ,۳۳۵۷ 13010۲5 بوازانطه که 501655 200 51۳691 وعا .(2002) 3۰ باسمعها بسا ,۱۷۸۵۹5۵/۵۲ بب۸ ,الا9 0 ,۸ ,۲۵۳۳۳۵۵۵ 6 ما8۵ )2 ۴11۱۵۹5۰ ۳۳۷۹۱۵ 200 ۱۷۵۵۵۱6 500۲5 ۳۳۵9۰ 50۲1۳ ۳ 100 :۲۳۳۹ 50۲1۳1 و00۲۳ کعناد) 0۳۵۲2016۲ ۵۵۵۱ 9-25 امک .(2006) .۸ بزااع8 .8 باعزاله۵۷ 6۱ ,۲ ,362000 ,۵.8 ۱۵۲۱۵۰ -27)02(:158. ۱۷۵۵۵۱۵ 500۲5 ۵۲ ل۵ 30۲ ۱1۵۲۵110۵ 6۱20965۰ 0060 1-عساوناد؟ 200 0۵۲۲۵۲۳۵۳6۴ ۸۸۸۳ 0 صانهاع 0۲۲ ۱ 0[]16۲61665 .(2010) ۴۰ ,۴۵۵6 ۵ ,۱۷۰ ,5230010 .7 ,۱۷۸۲۵۵۵ بکا ,6000 با ,010۲0 با ۴۱۵۲۵۶ ,۳۰ بق۲۷۵۵۲ 0 506066 اه 30۲۳۵ .کاععزداناک 0۳۵۳۵۵ 200 کعافا اند ۵۵۲۵۳۵۵-۲۵۵0 ۵۵۷/۵۵۳ 5011695 ۵۲۵۲۳۵ ۱0۳۷۵۲ 9 5۳9۱6-۱69 00۲۱۵۵ 5111655 و۱6 200 511655 ل2 ۷۵۲6 /ر0 ۸۵۱۵-00 ۵۲ 600201500 .(2017) 3۰ ,۷۷۵ ۱۰۰ 866۲56 71-5 :56 .810661120165 ۵۲ ل۵ 30۲0 +کااساهه 200 2۳۱۵0۲۵ ۳ 6ع2ام ۱۵ 0 ,116515 ۰00610۲2 5110695 ۱0۷۵۲-۵۲۵۲۳ ۳۵۵۳۵ ۵۳۵ و۳۵۳۳ عناعاطاند ام ۱۳۶۱۵۵۵۵ 2016(۰) ۴۰۱۰ ,۱:۱۵ 5 و00۲۳ بوازااطها5 1 6اه لام کعاعاطنه ۱ واپایش 206 ۵۷۵۳۱۴ .(2011) ۷۷۰ 6۰ ,۱10 ۵ .0.۷ ,66۲ ۳ 6 مطنا 0 ۸۲۲۱۱6۶ آ۵ ۵25۷۲۵ ۲2 2010]اس ۳ 2 که "۹0۲۳98 ۱۲۳۵ ۱۵۷/۵۲ 1۳۵ ۵۲ 511۲0695 وصناداد۴۷ .(2014) ۱۷/۰ ۸۵۰ ,۱۵۳۱۳۳۵۲ ۰ ۶۲ ۱۱۳۱۷۵۲۹ ۸۷۶۱۵۳۵ ,کا16 00610۲2 1۲1211116165۰ ۱۵ ۲15 ب از 1 ۸ :2116169 ۱۵ ۲۷ز۱۳ ۱۲۳۵ ۱۵۷۳۵۲ 200 کع اناد لهاهاعا کواا۵ ۹ ۵۵۷۵۵ مزاع هام۲ 1۳6 .(2014) .۸ ,1۳۵۲8۵۳ 665-65۰ ,(48)7 ۱۷۵۵/0/۵۰ 500۲5 آ۵ ل2 30۶۲ 8۲5۳ ۲۵۷1۵۷۷۰ 551612116 [2اطا ۷۸۸۸۳ 0612160 5که 12210۲5 ل2 8106611206 .(2006) .5 ۱۰ ,0۵85 ی .3 بلاا ۲۱۵۳ .0 6۰ ,لتق لا۳۵ .۴ ۴۳۵۲۵۵۲۶ ,۴۰ 6۰ ,۱۷۱۳۵۲ 3 ,(38)2 ۴۵۲6196۰ 200 کا0۲م5 1 501666 200 ۱۸۵۵/۵/6 ۲۳۳۵۲۹۰ 1۳۵۱6 ۵ 1۲20۲6 51655 56۷۵۲11 ۱۱ 1۵۲۵256 0۲09۲6551۷6 2 ۷/1۱ کاععزماناک 1 5111655 1 اوز ۵۵ 0/2۵06 .(2009) .5 .3 ,500 آووا یگ .۸ 3۰ ,200 ام 60۱۵۵۲1500 :۲۳۳۹۳۵ ۱۳۵۵ ۱ 51۲655 وعا .(2012) .۸.۵ ,عع2قا8 پگ ,۲۵۲۵۵ ,۵ ,6300220 ,۵.۴ ,60۱6۵۵ ۲۲ 30۲۳۵ .۲۵25۲65 ۵۲۵6-۵16 01۲۵01 ۵ ۵۵065 0ع ازاطانام برادا۵۲۵۷/۵ 1۲۵۳۱ 06۲۱۷۵۵ 6912165 ۰ اندو 1۳6 1۵ 506۵0 ۵۳۹۲۵۱۷۱۵9 ۱۵ 200۲020 ۵۷۷ لاوز وصامه ۳ 2006(۰) .3 یک بعملهم۲۷ 2 ,۷/۰ 8۰ ,۲۵۵۲ ۲۵۹۵۵۲6 .0270 ۵0 ۱۵۷۷ ۷۸۳ ۲۱۳۳۵۲۹ ۱ 51110655 1 آمز /0ز 00۲6 ۲عما .(2009) .3 بوهع5 ,۱ ,۱۸۵۹۵5 .3 باا۳ق ۲ ,5 له 6و0 ۱۸611000 /زااطه 50۲1۳ حااساص و اک5ع ۸55 2011(۰) ۱۷۰ ,کع واگ با 3۰ ,016۲ ,8۰ 3 ,0۲00 ,6۰ ۵۰ ۳۵۲۳۵۶۶ 6 2000 5011695 ۱۵۷۵۲-0۵۵ ۵۵۵۳ط 0زاف وننهاع۲ 71۳۵ .(2014) ۸۵ ,۱۷۵۵۳۷ ۱۷۰ ,۷۷۵۲0۲0 ۴ ۲۳۳۵۷۰ ۰ 30۲۳۵۱ ۲۳۳۹9۰ ۱۲۳۱۵۵ ۹۵ 1۲۵۵۵6۷ 5106 200 655 ای وعا .(1996) 0۰ ,2ع6له60/2 ,6.3 بلعانه۳ 0 1۱6 60۲1201 200 1۲۵۵۵۶۷ 51106 210۲60 ۵۲ کامعاز۴ .(2007) .۸ بابک وقها62 220 ,۴۰ ,52002100 ,3.8 ۱۵۲۵۰ 40)15(:3341-8 .810661120165 ۵۲ 30۲۳۵ ۲۳۳۳۹۵9۰ ۱۲۹۵۳ ۱۵ ۵۳۵۷۱۵۲ و اامک-وا۱ 0 ۵۵۵۱۵۲۵۱ ۵۷۵۲۵۹۰ ۱۱۵۵ ۱۵ 9ناهان و۲ 5111۳695 200 0۵۱۵۵۲ وعا عزا-و امک .(2008) ۲۶۷۰ ۲۵۳۵۲۵ -۱۵ 200 50۲1۳1۵۲5 عادآوعاام ۵۷۵۵۳ ۹۵۳265 200 06۲۲۵۲۵66 ل2اساعمم ۵۲ 60۲۵۵۲50 ۸ .(2016) .5.0 ,۸۲۵۵ نحوه درج مقاله: عفت حسین زاده. منصور اسلامی (۱۳۹۹). پیش‌بینی عملکرد سرعتی زنان فعال با استفاده از سفتی عمودی و سفتی پا. پژوهش در طب ورزشی و فناوری. ۲۰(۱۸): ۱۰۳-۱۱۴. دی او آی ۱۰۰۲۹۲۵۲/[51۳۳.۱۸۰۲۰۰۱۰۳ 1 ۵۴ ۳۲۵۵0 .(2020) ۴۹۱۵00۰ ۱۵۶۵۲ :۲0۶۶۵۱22060 ۴۲۲۵۳ نعاعزاند 1۳5 6اه ما ۲۷۵۶۷ :00 ۳۵۲۹1۵/(۰ ۱۵) ب18)20(:103-114 .511110695 وعا 200 ۷6۲۵0 ووزکت ۵6۲۲۵۲۲۱۵6۶ ۷۳۵۲۱۵ 20۷6 41 2510 ۱۷۸۵۲۲۲ 7۳۲۹۵۵۷ ۵۵ 0430+ 18:52 آ۵ 1۰.۵۲.۱۲ اکز 1۲۵۲۲۱ 00۶/۱۵۵060

اگرچه توانایی دست یابی به بالاترین سرعت دویدن، عامل موفقیت در بسیاری از رشته های ورزشی به شمار می رود، بااین وجود در شناخت ویژگی جسمانی که زیربنای دست یابی به این توانایی است، ابهاماتی وجود دارد . هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش سفتی پا و سفتی عمودی در پیش بینی توانایی سرعت دویدن است. داده های کینتیکی و کینماتیکی سه بعدی مهارت دویدن از 50 زن سالم دانشجوی تربیت بدنی و علوم ورزشی جمع آوری و از آن برای اندازه گیری سفتی پا و سفتی عمودی استفاده شد. برای بررسی امکان پیش بینی سرعت دویدن با استفاده از مدل رگرسیون چند متغیره استفاده شد. یافته ها: نتایج رگرسیون چند متغیره نشان داد که بین دو متغیر سفتی پا و سفتی عمودی با میانگین سرعت دویدن رابطه قابل توجهی وجود دارد (0/671= R ) و این دو متغیر می توانند 42 درصد از واریانس میانگین سرعت دویدن را پیش بینی نمایند. (0/426= Adj.R square ). نتایج پژوهش حاضر نشان داد به احتمال زیاد توانایی افراد در سرعت دویدن به میزان قابل توجهی به سفتی پا و سفتی عمودی وابسته است. نتایج این پژوهش می تواند اطلاعات مهمی درزمینه طراحی برنامه های تمرینی و استعداد یابی در اختیار مربیان و متخصصان این حوزه قرار دهد.

428703

وا ژگان کلیدی : نازایی » باروری مصنوعی » رحم استیجاری » نسب » ارث (8) فصلنامه علمی- حقوقی قانون‌یار - دوره چهارم- شماره سیزدهم- بهار ۱۳۹۹ () فصلنامه علمی- حقوقی قانون‌یار - دوره چهارم- شماره سیزدهم- بهار ۱۳۹۹ نازایی به عدم حاملگی زن پس از یکسال نزدیکی مستمر زوجین بدون استفاده از روش های پیشگیری از حاملگی اطلاق می گردد. این بیماری با توجه به مشکلات روحی و روانی حاصل از آن در بین زوجین » یکی از مشکلات عمده خانواده ها محسوب می شود که بنا بر گزارش های موجود » شیوع آن در جوامع بشری در حال افزایش است ( نایب زاده » بررسی حقوقی روش های نوین باروری مصنوعی » ص ۲۶). در حال حاضر و با توجه به دستاوردهای نوین پزشکی » زوجین نابارور در صدد فرزنددار شدن به روش تلقیح مصنوعی هستند که خوشبختانه و با توجه به بررسی های انجام شده » موارد قابل توجهی از این نوع تولدها در جامعه کنونی ما مشاهده می شود و از این طریق » بسیاری از زوجین نابارور صاحب فرزند شده اند. آن دسته از اطفالی که به روش باروری مضنوعی به وجود می آیند اصطلاحا ( کودکان آزمایشگاهی » می نامند. در واقع مقصوّد از کودکک آزمایشگاهی » طفلی است که بخشی از مراحل تکامل جنینی اش هر چند: کوتاه» در محیط آزمایشگاهی سپری شده و از راه تلقیح مصنوعی متولد شده است. تلقیح؛ در دیدگاه اهل لغت از؛باب تفعیل و ثلائی مجرد آن »۱ لح » است و لح به معنای آبستن کردن »او لح به معنایی آبستن شدن جنس مونث است ( دهخدا » لغت نامه دهخدا » ج ۰۴ص ۰۶۰۸ ج ۰۱۲ص ۱۷۴۱۶) تلقیح مصنوعی نیز در لغت به معنای « ساختگی و در برابر امر طبیعی » است . قلذا تلقیح امصنوّعی عبارت از بارور کردن جنس مونث از راه وارد کردن سلول آجنسی ثر: در رحم » با وسایل مصنوعی » بدون اینکه عمل مقاربت صورت گیرد. آنچه ککه آشکار است این است که ولادت باید به نماینده یا مامور ثبت احوال اعلام گردد و این امر در سند مخصوص ولادت به ثبت می رسد فی الواقع پس از ثبت ولادت » برگ ولادت صادر و تسلیم می گردد و اعلامیه ای برای ثبت واقعه در دفتر ثبت کل وقایع صفحه مخصوص پدر و مادر به اداره ثبت احوال محل صدور شناسنامه آنان فرستاده می شود و پدر پس از اعلام و امضا سند ثبت ولادت » به عنوان اعلام کننده » اسمی را برای طفل تخاب می نماید مع الوصف در فرضی که حمل بیش از یک طفل باشد » برای هر یک سند  جداگانه به ترتیب تولد و با ذکر ساعت ولادت تنظیم خواهد شد ؛ مع هذا طفل متولد شده اعم از مشروع » نامشروع» حاصل از تلقیح مصنوعی و ... به عنوان شخص حقیقی و زنده » دارای حقوقی خواهد بود و بی شک ابتدایی ترین حق طفل» ثبت ولادت وی و انتخاب اسم برای وی می باشد ولیکن مضاف بر حق اخیرالذ کر حقوق دیگری نیز دارد و ما نیز در این مقاله سعی بر آنیم که برخی از حقوق اطفال متولد شده از راه تلقیح مصنوعی ( و از نوع رحم استیجاری ) را بخش اول : برخی از حقوق اطفال متولد از طریق رحم استیجاری ارث در لغت به معنای میراث بردن » مال و دارایی شخص مرده را صاحب شدن است ( معین » فرهنگ معین » ج ۰۱ ص ۱۱۱). ارث درااصطلاح »حقی است که مرده حقیقی یا حکمی اصالتا به زنده حقیقی با حکمی منتقل می شود ( فیض » مبادی فقهو اصول » ص ۲۸۶). و در علم حقوق » دارایی متوفی بعد از کسراواجبات مالی » دیون و ثلث را « ارث » گویند (منصور مجموعه قوانین و مقررات » ص ۳۷۳) . اگر"در حین آفوت مورث حملی باشد و آن حمل ( جنین ) مانع از ارث هیچ یک از وراث نباشد و آنها بخواهند تقسیم ترکه نمایند باید بر اساس قانون » برای حمل حصه ای که مساوّی تحضهه ی-دو بسز از همان طبقه است کنار بگذارند ( ماده ۸۷۸ ق.م. ) و در اینصورت برای جنین » امین معین می شود مگر اینکه ولی یا وصی داشته باشد » مضافا اینکه تقسیم ترکه نیز باید در دادگاه و با شرکت ولی یا وصی يا امین جنین انجام شود . درباره این فرض و با توجه به دستاوردهای نوین پزشکی » استاد فقید مرحوم دکتر کاتوزیان معتقدند که اگر با سونوگرافی از رحم زن » جنس و شمار حمل معلوم شود » دیگر کنار گذاردن سهم دو پسر نامعقول است ( کاتوزیان » ارث » ش ۶۴) . قانونگذار ایران درماده ۱ ق.م. موجبات ارث را در دو امر دانسته است که عبارتند از نسب و سبب. این اعلام اراده قانونگذار به این معنی است: که بین وارث و مورث باید رابطه: خویشاوندی خونی ( نسب) یا ‌ ( 468 ) فصلنامه علمی- حقوقی قانون‌یار - دوره چهارم- شماره سیزدهم- بهار ۱۳۹۹ (8) فصلنامه علمی- حقوقی قانون‌یار - دوره چهارم- شماره سیزدهم- بهار ۱۳۹۹ رابطه زوجیت ( سبب ) وجود داشته باشد ؛ حال در رابطه با کودکک آزمایشگاهی ( متولد از رحم عاریه ای ) باید بیان داشت که طبق ماده اخیرالذ کر در صورتی که رابطه سببی یا نسبی اش با مورث برقرار باشد ارث خواهد برد ؛ فلذا در این زمینه می توانیم رابطه توارث فرزند ناشی از رحم اجاره ای را با صاحب تخمکک » صاحب اسپرم » و صاحب رحم بررسی نماییم . طبقه وارثان در ماده ۸۶۲ ق.م. بیان شده است که در طبقه اول و بند (۱) از این ماده به « پدر» مادر » اولاد » اولاد اولاد » اشاره شده است. در رابطه با کودک حاصل از اسپرم مرد و تخمککک زوجه باید بیان داشت که عرف » فرزند متولد شده از رحم عاریه ای را متعلق به صاحب اسپرم می داند و در حقوق اسلام نیز صاحب اسپرم» پدر کود ک محسوب می شود. و در واقع فرزند متولد شده در این فرض » جز اوّلاد صاحب اسپزم خواقدآنود. مضافا اینکه با الهام از بند (۱) ماده ۸۶۲ ق.م. می گوییم اولین طبقه ای که فیمابین آنها.رابطه توارث برقرار است عبارتند از : پدر و اولاد » و مادر و اولاد. لازم به:ذکر:اشت که:دز:عرف و شرع به کسانی اولاد گفته می شوند که از اسپرم مرد و تخمک زن به وجود آمده باشند و صاحب اسپرم » پدر » و صاحب تخمک » مادر طفل متولد شده خواهد بود و لذا با این اوصاف آشکار می گردد که رابطه توارث فیمابین کودک آزمایشگاهی موردنظر با صاحب اسپرم به عنوان پدر وی وجود دارد و آنان از یکدیگر ارک می برند و فقهای معاصر نیز این نظر را تایید نموده اند.. در نظر عموم مردم » مادر کسی است که کودک را به دنیا آورده ( زاییده ) باشد. ولی باید بیان داشت که موضوع مورد تحقیق ما با آنچه که در نظر عموم و عرف وجود دارد بسیار متفاوت است چرا که یکی از دو پایه اصلی به وجود آمدن جنین » تخمکک زوجه و پایه دیگ رآن نیز » اسپرم زوج است و در فرض ما نیز این دو پایه منجر به تشکیل و به وجود آمدن جنین شده اند ولیکن با توجه به مشکلات جسمی که در رحم زن وجود داشته است مجبور به  انتقال جنین به وجود آمده به رحم دیگری شده اند . مضافا اینکه هیچگونه عمل مقاربتی بین زوج و عاریه دهنده رحم وجود نداشته است فلذا بی تردید باید ابراز داشت که کودک ملحق و متعلق به صاحب اسپرم ( پدر ) و صاحب تخمک است » و صاحب تخمک بی تردید مادر کودک خواهد بود زیرا رابطه خونی و نسبی بین آنها برقرار است ؛ فلذا رابطه توارث فیمابین آنها برقرار بوده و آنها را در طبقه اول ماده ۱ ق.م. قرار می دهیم . در راستای پاسخگویی به این سوال که آیا عاریه دهنده رحم و طفل متولد از وی از همدیگر ارث می برند؟! باید بیان داشت از آنجایی که فی الواقع منشا و اساس باروری از ترکیب اسپرم و تخمکک زوجین بوده و سلول اولیه مربوط به جنین ارا زوجین در محیط آزمایشگاهی و از طریق وسایل پزشکی به وجود آورده اندوّلی رشداو نمو آن »دزاارحم زن دیگری بوده است فلذا صاحب اسپرم » پدر واقعی و صاحب تخمک نیز مادر واقعی و حقیقی طفل می باشند و به نظر می رسد که رابطه مادر . فرزندی اواقعی آبین صاحبزحم و طفل منتفی است ؛ مع لوصف به نظر می رسد که رابطه توارث فیمایین صاحب رحم و طفل » کاملا منتفی است زیرا رابطه و قرابت نسبی که سبب ایجاد توارث بین اشخاص می شود بین آنها وجود ندارد و لذا از از نظر لغت » نسب به قرابت » اصل » نژاد » خویشاوندی و پیوستگی بین دو شی ( انسان ) ترجمه شده است ( ابن فارس » معجم مقائیس اللغه » ج ۰۵ ص ۴۲۴). و از لحاظ عرفی نیز نسب عبارت است از فرزندی که از رابطه جنسی مرد و زنی بوجود می آید و بین او او والدینش رابطه برقرار می گردد و در مقاله حاضر » منظور ما از نسب » رابطه پدر فرزندی - مادر فرزندی است. آنچه که واضح است و بر اساس قانون مدنی ایران و با استناد به اماره فراش » طفل متولد در زمان زوجیت » ملحق به شوهر است ؛ بدین معنی که زن و شوهر در ایام (8) فصلنامه علمی- حقوقی قانون‌پار - دوره چهارم- شماره سیزدهم- بهار ۱۳۹۹ . (48) فصلنامه علمی- حقوقی قانون‌بار - دوره چهارم- شماره سیزدهم- بهار ۱۳۹۹ زوجیت » دارای فرزند می شوند فلذا بر اساس اصل » این طفل متعلق به زوج و ملحق به شوهر است . ولیکن از آنجایی که موضوع مورد بررسی » در رابطه با اطفالی است که از طریق تلقیح مصنوعی و رحم استیجاری ( عاریه ای ) به دنیا می آیند این سوال به ذهن متبادر می گردد که طفل متولد در فرض اخیر متعلق به چه کسی است ؟ در راستای پاسخگویی به این سوال باید بیان داشت که از آنجایی که طفل متولد شده در فرض و بحث ما » از نطفه و اسپرم شوهر بوده » بلاشک متعلق به وی خواهد بود فی الواقع طفل ناشی از تلقیح مصنوعی نطفه ی شوهر به رحم استیجاری زن بیگانه » ملحق به شوهر است و وقوع نزدیکی گرچه راه متعارف آبستنی مشروع است ولیکن با توجه به پیشرفت علم ژنتیک و دستاوردهای نوین پزشکی » تنها راه آبستنی مشروع » وقوع نزدیکی و دخول نمی باشد . بعبارت دیگر از آنجایی که نطفه بیگانه ای در کار نبوده است فلذا طفل ملحق به پدار خود استو فرزند ناشی از لقاح مصنوعی نیز مشروع می باشد . مضافا اينکه پدر علم حقوق ایران» دکتر کاتوزیان در این باره بیان داشته اند که : ( تلفیح مصنوعی در صورتی نسب طبیعی را مشروع.می.سازد که از نطفه شوهر باشد یا ندانسته انجام شود ( شبهه )» ( کاتوزیان » قانون مدنی در نظم خقوقی کنونی » ذیل ماده ۸۶۱ ق.م.) و در سایر موارد اختلاف وجود دارد ( کاتوزیان ».ارث » ش ۶۲) . لازم به ذکر است که قانون مدنی درماده ۱۱۶۷ ؛ زنا را مانع تحقق نسب مشروع می داند بنابراین طفل متولد شده از رابطه نامشروع و زنا مانع تحقق نسب شرعی خواهد بود ولیکن در مواردی که تولد طفل به غیر از زنا باشد باید نسب شرعی و معتبر دانست . بارور کردن تخمکک از طریق ترکیب نطفه مرد و زن در خارج از رحم » متعلق و ملحق به صاحبان؛نطفه و تخمکک خواهد بود زیرا رابطه نامشروع و زنا در کار نبوده که بخواهد مانع تحقق نسب مشروع گردد و بی تردید نسب مشروع و طبیعی بخش دوم : حرمت با جواز به کار بردن رحم عاریه ای برای فرزنددار شدن در رابطه با این موضوع که در شیوه درمان ناباروری از طریق رحم اجاره ای » انتقال سلولی از ترکیب و تلقیح اسپرم زوج و تخمکک زوجه به رحم زن بیگانه ای انجام می گیرد جایز است  یا خیر » اختلاف نظر وجود دارد و از آنجایی که حرمت یا جواز آن در قوانین موضوعه صراحتا مشخص و مقرر نگردیده است به اختلاف نظر فقها در این رابطه اشاره می نماییم ؛ بدین نحو که برخی از فقها با فتاوای خود و با استدلال بر اینکه زوجین نابارور صاحب فرزند گردند و استحکام خانواده آنها بیشتر گردد و مضافا اینکه زوج » عمل نامشروع ( زنا ) با زن بیگانه و عاریه دهنده رحم انجام نمی دهد » این نوع از باروری را جایز و صحیح می دانند . ولیکن برخی دیگر از فقها با استناد به آیات و روایات و استدلال های حاصل از آن » این عمل را ناجایز می دانند ؛ که برای فهم و درک بهتر مطلب » ذیلا در دو بخش جداگانه تبیین و بررسی می نماییم . در اینجا برای بیان بهتر موضوع نظر برخی از مراجع را در پاسخ به این سوال که اگر نطفه مردی ( زوج ) با تخمکک زوجه بعد از ترکیب در رحم اجاره يا عاریه ای از زن دیگر غیر از صاحب تخمک پیوند شود و جنینیآدر زجماجاره ای یا عاریه ای رشد کند و متولد شود شرعا جایز است یا خیر؟ می آوریم ( به نقل از صمدّی اهری » نسب ناشی از لقاح مصنوعی درحقوق ایران و اسلام » صصضص ۰ ۴۷ ) بند اول: جواز انتقال جنین به رحم دبگری ( قائلین به جواز ) : الف) آیت ال خامنه ای : « فی نفسه مانع ندارد و در جمیع این مسائل باید از لمس و نظر ج) سیستانی :۱ شرعا جایز است اگرچه ضرورت ندارد احتیاط بسیار به جا است » . د) صافی گلپایگانی : « عمل مذکور مستلزم حرام از قبیل لمس و نظر غیر محرم نباشد فی ه) مکارم شیرازی : « این کار ذاتا اشکالی ندارد ولی نظر به اینکه غالبا مستلزم لمس و نظر غیرمشروع است تنها در صورت ضرورت جایز است » . ( 468 ) فصلنامه علمی- حقوقی قانون‌یار - دوره چهارم- شماره سیزدهم- بهار ۱۳۹۹ 5 ( 468 ) فصلنامه علمی- حقوقی قانون‌یار - دوره چهارم- شماره سیزدهم- بهار ۱۳۹۹ و) نوری همدانی : ( درصورتی که این عمل توسط شوهر و در رحم زن دومش انجام شود اما عده ای از فقها در راستای سوال فوق الذ کر بدین نحو پاسخ داده اند : الف ) فاضل لنکرانی : « این کارشرعا جایز نیست ولی اگر انجام شود فرزند ملحق به صاحب ب) علوی گرگانی : « جایز نیست ولی اگرعمل شد بچه ملحق به صاحب اسپرم و تخمک ج) محمد سعید حکیم ‎ :‏ تلقیح این اچنین و نقلآن به.رخم دیگری جایز نیست » . د ) دوزدوزانی : «اين عمل فی حدنفسه خالی از آشکال نیست » . ۰) آیت الّه بهجت : « قراردادن در رحم:اجنبیه خلاف احتیاط است » . در تلقیح مصنوعی و رحم عاریه ای از آنجایی که زوجه دارای رحمی سالم نمی باشد و یا اینکه رحم وی توانایی نگهداری حمل ( جنین ) را ندارد» اسپرم زوج با تخمک زوجه ی خود لقاح شده و در محیط آزمایشگاهی بطور مصنوعی تلقیح می گردد و پس از آن » جنین حاصل از ترکیب این اسپرم و تخمک ( جنین آزمایشگاهی ) را به رحم زن دیگری ( غیر از زوجه خود؛ زن دیگری غیر از صاحب تخمکک ) منقل مبی کنند قلذا بتظر می رسد منشا و اساس این نوع باروری دارای اشکال و ایراد نمی باشد زیرا اسپرم زوج و تخمکک زوجه و به طریق شرعی و قانونی ترکیب شده اند » ولیکن بحث اصلی از آنجایی شروع می شود که جنین آزمایشگاهی به رحم زن بیگانه ای (غیر از صاحب تخمک ) منتقل می گردد که در این راستا » درباره جواز  پا حرمت عمل انجام شده بین فقها اختلاف نظر وجود دارد و به نظر می رسد که نظر آن دسته از فقهایی که انتقال به درون رحم زن بیگانه را ناجایز و ناپسند می دانند صحیح و ارجح تر است. مضافا اینکه می توان بیان داشت که در تلقیح مصنوعی با استفاده از اسپرم شوهر » کودک به صاحب اسپرم منتسب است و نتیجتا توارث میان آنها برقرار است » فی الواقع بنظر می رسد چنانچه رابطه نسبی میان طفل و صاحب اسپرم از یک سو و صاحب تخمک يا رحم هر دو از سوی دیگر به رسمیت شناخته شود توارث میان آنها برقرار است . (8) فصلنامه علمی- حقوقی قانون‌پار - دوره چهارم- شماره سیزدهم- بهار ۱۳۹۹ () فصلنامه علمی- حقوقی قانون‌یار - دوره چهارم- شماره سیزد‌هم- بهار ۱۳۹۹ ۱ ابن فارس » احمد ؛ ( معجم مقائیس اللغه »» تهران : انتشارات مکتب المرتضویه » ج ۵ ۲ . دهخدا» علی اکبر ؛ ۱« لغت نامه دهخدا »۰ تهران : انتشارات دانشگاه تهران » ج ۴ و ۳ صمدی اهری » محمد هاشم ؛ ( نسب ناشی از لقاح مصنوعی در حقوق ایران و اسلام ۷ تهران : انتشارات گنج دانش » چاپ اول » ۰۱۳۸۲ ۴ فیض » علیرضا ؛ « مبادی فقه و اصول » » تهران : انتشارات دانشگاه تهران » چاپ ۵ کاتوزیان » ناصر ؛ (ارث »» تهران : انتشارات میزان» چاپ پنجم » ۰.۱۳۹۶ معین » محمد ؛ ( فرهنگ معیّق »۰ تهران":؛انتشارات فرهنگ ماهرخ » چاپ اول » ۷ منصور » جهانگیر ؛(مجموعه قوانین و مقررات »» تهران : نشر دوران » چاپ سی و ۸ نایب زاده » عباس ؛ « بررسی حقوقی روش های نوین باروری مصنوعی »» تهران :

نظام خانواده ، اساس بنیادین بقای اجتماع انسانی است و از جمله مسائل مهمی که در جوامع بشری امروزه وجود داشته و حتی در برخی از موارد منجر به فروپاشی روابط زوجیت فیمابین زن و شوهر می گردد مسئله ی نازایی یا ناباروری می باشد. از لحاظ علم پزشکی ، علل نازایی ممکن است مرتبط با زن و یا مرتبط با مرد باشد ولیکن پیشرفت های گسترده و وسیعی در عرصه علم ژنتیک و دستاوردهای نوین پزشکی در زمینه باروری مصنوعی امروزه درکشورمان بوجود آمده که منجر گردیده است تقریبا دیگر مانعی بر سر راه زوجین نابارور وجود نداشته باشد چرا که زوجین می توانند بواسطه یکی از طرق تلقیح مصنوعی ، صاحب فرزند شوند. در مقاله حاضر علت نازایی از جانب زن، و اسپرم سالم مرد مدنظر می باشد و فی الواقع بحث رحم استیجاری ( عاریه ای ) برای صاحب فرزند شدن مورد مطالعه و بررسی قرار می گیرد؛ بدین معنی که هرگاه زن و شوهر دارای سلول جنسی سالم باشند ولیکن زن رحم سالمی نداشته باشد ، در این فرض ، جنینی که در محیط آزمایشگاهی از لقاح تخمک زوجه و اسپرم زوج آماده گردیده است با وسایل پزشکی به رحم زن دیگری منتقل می گردد و پس از اینکه جنین در رحم زن بیگانه ، رشد و نمو پیدا کرد و به دنیا آمد به صاحبان اصلی خود بازگردانده می شود.

382726

سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به‌علت اثرهای خود.عاملی مهم دز سطح اشتغال کشورها محسوب می‌شود و تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم در اشتغال آذازد. ازآن‌جا که ۳01 منبع تأمین سرمایه است. می‌تواند به‌صوزت مستقیم اشتغال را افزایش دهد. هم‌چنین ازطریی انتقال فناوری‌های جدید و انتقال مهارت‌های مدیریتی و دانش روز و سرریزهای ناشی از آن‌ها به افزایش قدرت رقابت».ارتقای دانشنّ نیروی کان افزایشن بهره‌وری نیروی کار افزایش تولید. بهبود تراز پرداخت‌ها و ... می‌انجامد. که به‌صورت غیرمستقیم تقاضا برای نیروی کار و درنتیجه اشتغال را افزایش می‌دهد. در این تحقیق» با استفاده از داده‌های تلفیقی (پانل) و با کمک نرم‌افزارهای 5۳8821 و 13۷10۷۶9 به بررسی تأأثیر 1:01 در اشتغال برای ۶۹ کشور (عضو 05070 و درحال‌توسعه) طی سال‌های ۲۰۱۳۰۷۰۱۹۹۰ پرداخته شده است. نتایج حاکی از آن است که ۳01 تأیری مثبت و معنادار در اشتغال کشورهای 086 # استاد دانشکده اقتصاد» دانشگاه علامه طباطبائی (نویسنده مسئول)» 17.ع0210.3 56/60001072 دانشجوی دکتری دانشکده اقتصاد. دانشگاه علامه طباطبائی, 0700ع.800211 20000201600 33620001120 ۴ اقتصاد و تجارت نوین» سال سیزدهم» شماره دوم» تابستان ۱۳۹۷ سرمایه به‌مثابه موتور اصلی رشد و توسعه اقتصادی کشورهاست و کشورهای جهان. به خحصوص کشورهای درحال‌توسعه. همواره در تلاش برای جذب سرمایه‌اند. به‌همین‌منظور از دهه ۱۹۸۰ به سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی ( /10۷6512601 11۳061 307۵180 1) در حکم یکی از منابع مهم تأمین‌کننده سرمايه کشورها توجه شد. تجربه نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی عامل مهم و کلیدی انتقال سرمایه ریسک‌پذیر دانش فنی» سازمان‌دهی مدیریت. و بازاریابی است و موجب گسترش شبکه تولید جهانی می‌شود و فرایند رشد و توسعه اقتصادی را در کشور میزبان سرعت می‌بخشد. درواقع» 7:01 می‌تواند مکمل تلاش‌های داخلی یک اقتصاد باشد (سیدنورانی و عزیزنژاد ۱۳۸۵: ۱۰۶-۱۰۳). ازسوی‌دیگر کشورها به‌منظور افزایش تولید و دست‌یابی به رشد اقتصادی مستمر تلاش می‌کنند تا با اتخاذ سیاست‌های هی دی۷ اسب اظ تغال کاسل را خود بهارمغان آورند. اما ایجاد و افزایش اشتغال جز درسايه سرمایه‌گذاری حاصل نمی‌شود. به‌همین‌علت. بسیاری از کشورها به‌منظور تأمینسرمايه موردنیاز خنودابه استقراض خارجی روی می‌آورند. اما به‌علت بروز مشکلاتی؛؛نظیر بحران‌های ناشتی؛از باپژداخت بدهی در این علاوه‌بر این که این روش می‌توائد نز مایهموردنیاز کشوارها رامین کند» اثرهای دیگری نیز دارد؛ افزایش تقاضای نیروی کار (بهحصوص نیروی کار ماهر) و درنتیجه افزایش اشتغال یکی دیگر از تأثیرات بسیار مهم سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی است؛ البته درحالت کلی هرگونه سرمایه‌گذاری مولد می‌تواند به این امر بینجامد و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی نیز باتوجه به اهمیت ۳11 در ایجاد و افزایش.اشتغال نیژوی کار ماهر در پژوهش حاضر با اسففاده از داده‌های پانل کرای) ٩۸عظ رر (۲۸ کت )عضو 0800و ۲۳ کشرر درحال‌توسعه) طی سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۳ به‌دنبال اثبات این فرضیه‌هاییم که سرمایه‌گذار مستقیم خارجی در اشتغال در کشورهای درحال‌توسعه و هم‌چنین کشورهای 05670 در این مقاله برخلاف دیگر پژوهش‌های انجام‌شده» دو گروه کشورهای درحال‌توسعه و کشورهای 016010 را به‌صورت مجزا بررسی می‌کنیم تا مشخص شود که سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در هرکدام از گروه کشورهای جهان ازلحاظ اشتغال چه تأثیری دارد. تأثیر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در اشتغال در کشورهای عضو 0120 و کشورهای ... ۵۵ باتوجه به دردست‌رس‌نبودن اطلاعات مربوط به اشتغال و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی برای همه دوره‌ها در ایران نمی‌توان تأثیر 31 در اشتغال برای ایران را مجزا بررسی کرد. به‌همین‌منظور با استفاده از آزمون‌های 7 و هاسمن و هم‌چنین با بهره‌گیری از نرم‌افزارهای بنابراین» درادامه نخست به توضیح سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و وضعیت روند آن در کشورهای 000 و کشورهای درحال‌توسعه» ازجمله ایران می‌پردازیم؛ هم‌چنین کانال‌های اثرگذار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در اشتغال نیز بیان می‌شوند. سپس مطالعات داخلی و خارجی درباره این موضوع مرور خواهد شد. درادامه, روش‌شناسی تحقیق» ارائه مدل, و تحلیل نتایج تخمین آن بیان می‌شود. درآخر نیز نتیجه‌گیری بیان مقدار تولید و عرضه محصول به موجودی نهاده‌ها فناوری تبدیل نهاده‌ها به محصول و تابع تولید پستگیی دازد: معمولا نهاده‌ها در سطح اقتصاد کلان به دو نهاده نیروی کار و سرمایه طبقه‌بندی می‌شوند. در نظریات اولیه رشد اقتصادی آدام اسمیت معتقد بود که در معادله رشد نیروی کار زمین» و سرمایه عوامل:.اصضلی تولید محسوب می‌شوند. از دید وی» نظام اقتصادی درنتيجه پس‌انداز افرادی که درآمد مازاد بر مصرف دارند و از این مازاد برای سرمایه‌گذاری استفاده می‌کنند به فعالیت خود ادامه می‌دهد. از نظر وی» سرمایه‌گذاری پايه اصلی رشد اقتصادی است. هم‌چنین وی بهره‌وری نیروی کار را در رشد اقتصادی موثر می‌داند و بیان می‌کند که آن‌چه باعث ارتقای بهره‌وری نبروی کار می‌شود انباشست سرمایه است. ازسوی‌دیگر ارتقای فناوری می‌تواندادر رشد بهره‌وری نیروی کار موثر واقع شود (شاکری ۱۳۸۷: ۵۸1-0۸۲). یکی از عوامل اصلی در بهبود و پیشرفت فناوری در کشورها مسعله آنباشت سرمایه اسستدمی‌تران گفت که سرمایه‌گذاری ازیک‌سی سرمایه موونیاز تولید را فراهم می‌کند (در جایگاه یکی از اجزای توابع تولید) و ازسوی‌دیگر ازطریق بهبود فناوری بهره‌وری نیروی کار را افزایش می‌دهد؛ چراکه سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به انباشت سرمایه‌هایی می‌انجامد که دربردارنده فناوری بهتری‌اند (مهدوی و عزیزمحمدلو ۶ اقتصاد و تجارت نوین» سال سیزدهم» شماره دوم» تابستان ۱۳۹۷ در بازار کار نیز اگر بهره‌وری نیروی کار يا تولید نهایی نیروی کار افزایش یابد. به‌دنبال تغییر فناوری» تقاضای نیروی کار افزایش می‌یابد که نتیجه آن بالارفتن تولید است. ارتباط میان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و رشد اقتصادی نخستین‌بار در آغاز دهه ۰ در مدل‌های رشد نئوکلاسیکی مطرح شد. در مدل‌های رشد نئوکلاسیکی پیشرفت فناوری برون‌زا در نظر گرفته می‌شود. در این مدل‌ها رشد اقتصادی به دو قسمت انباشست عوامل و رشد بهره‌وری (ازطریق ارتقای فناوری) تجزیه شده بود» اما رشد بهره‌وری کل عوامل به‌صورت پسماند و برون‌زا در نظر گرفته می‌شد و آن را بر عهده پیشرفت فناوری می‌گذاشتند (استیگلیتز و میر ۱۳۸۶: ۳۹). ازآن‌جا که این مدل‌های رشد قادر به توضیح رشد بلندمدت نبودند. از دهه ۱۹۸۰ به بعد تئوری‌های رشد درون‌زا مطرح شد.ه که در آن مدل‌ها رومر برای اولین‌بار فناوری را به‌منزله عاملی درون‌زا در تولید و رشد مطرح کرد که فناوری ازطریق سرمایه‌گذاری‌های صورت‌گرفته قادر است در کنار سرمایه‌های موجود و نیروی کار به افزایش تولید بینجامد. درواقع» می‌توان گفت که سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به‌منزله یکی از عوامل تابع تولید به افزایش تولید انجامیده و ازطریتی افزایش تولید به افزایش تقاضا براق نیروی کاس مریگیم بروی کاریای۹ گ#شچه اشتغال منجر شده است. در این مدل‌ها تأکید بر کانال‌های دیگری از قبیل 1480 سرمايه انسانی» نرخ ارز غوامل بیرونی؛ يا اثرهای سرریزفاستا کیاا 9 نگ وا ران‌ملباگگف رشد اقتصادتی بلندمدت باتوجه به اهمیت سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی می‌توان گفت. راه‌حل فائق‌آمدن بر مشکل کمبود سرمایه در کشورهای درحال‌توسعه استفاده از سرمایه‌های انباشته‌شده در درحال‌توسعه می‌تواند سرمايه موردنیاز رشد و توسعه اقتصاذی این کشورها را تأمین کند. علاوه‌براین» کشورهای توسعه‌یافته نیز به‌منظور حفظ و افزایش تولید و رشد اقتصادی خود به‌منظور درک بهتر مفهوم سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی, نخست باید آن را دقیقی تعریف کرد. تعاریف متعددی از سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به‌عمل آمده که می‌توان گفت مهم‌تر ین آن‌ها مر بوط به انکتاد ( 20۵0 77:06 0۵ 6016۲۵۵ کط720< ۵عاندت] (1367۸720 ۵1006۳ /06) و سازمان 0۳670 ( 00-00672805 ۳0006 1۵۳ متام عنصهع0۳ 1 80) است. براساس تعریف کنفرانس سازمان ملل درباره تجارت و توسعه تأثیر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در اشتغال در کشورهای عضو 01210 و کشورهای ... ۵۷ (آنکتاد» ۳01 آن نوع سرمایه‌گذاری است که متضمن روابط اقتصادی بلندمدت و نشان‌دهنده منافع پایدار و کنترل واحد اقتصادی مقیم یک کشور (کشور اصلی) در واحد اقتصادی مقیم کشور دیگر (شعبه فرعی کشور اصلی) است (2012 178107۸70). سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (01070) سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی را این گونه مستقیم) با هدف ایجاد منفعت پایدار در شرکت مستقر در کشوری که مشغول به فعالیت است (22 :2008 0۳0). در سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی سرمایه‌گذاران خارج از کشور سرمایه‌های خوه را به‌صورت فیزیگی در ناشین‌آلاته زمین: و ... به‌گار من گیرند و عصذتا عوامل موثر در جذب این‌گونه سرمایه‌ها امنیت اقتصادی, سوددهی, وضعیت بازار و زمانی که ۳11 با هدف کسب منفعت.در کشوزی صوّرت می‌گیرد. مزایای بسیاری را برای کشور میزبان ایجاد می‌کند. که.این*مزایا عبارت‌اند.از: انباشت.سرمايه فیزیکی, انتقال و استفاده از فناوری و ایجاد سرریزهای: ناشتی از آن توسعهاصادرات» افزایش ذخایر ارزی» به‌علت همین مزایاست که امروزه همه کشورهای جهان تلاش می‌کنند تا زیرساخت‌ها و عوامل موردنیاز برای جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی را فراهم کنند. در سال ۲۰۱۳ جریان 311 در کشورهای درحال‌توسعه و نیز کشورهای توسعه‌یافته افزایش پیدا کرد اما در این میان کشورهای توسعه‌یافته در مقایسه با کشورهای درحال‌توسعه سهم پایینی داشتند و کشورهای درحال‌توسعه آسیایی "در این سال بزرگ‌ترین "دریافت کننده سرمایه گذاری مستقیم خارجی باقی ماندند. در سال ۲۰۱۶ میزان:۳121 در کشورهای.درحال‌توسعه با دو درصد رشد (معادل 1۸۱ میلیارد دلار) به بالاترین سطح خود رسید. گزارش سال ۲۰۱۶ آنکتاد نشان می‌دهد که کشورهای درحال‌توسعه آسیایی حدود ۳۰ درصد از کل جریان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی را در این سال جذب کرده‌اند (2015 118107۸0 اما جریان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی برای کشورهای توسعه‌یافته در این سال با ۲۸ درصد کاهش روبه‌رو شد هم‌چنان در سطح پایین خود باقی ماند (2016 117707۸0). در سال ۲۰۱۵ نیز میزان جریان آ710 جهانی ۲۵ درصد افزایش یافت که بعداز بحران مالی جهانی سال ۲۰۰۷ ۸ اقتصاد و تجارت نوین» سال سیزدهم» شماره دوم» تابستان ۱۳۹۷ به بیش ترین میزان خود رسید. میزان ۳711 کشورهای 03۳010 در این سال در مقایسه با سال ۶ به میزان ٩۸ درصد افزایش يافته است (2016 07:67). میانگین سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی برای ایران طی سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۷ معادل ۸ میلیون دلار بوده و در سال‌های ۲۰۱۲ ۲۰۱۳ ۲۰۱۶ و ۲۰۱۵ نیز به‌ترتیب 4۹3۲ ۰ ۲۱۰۵ و ۲۰۵۰ میلیون دلار بوده است (2016 727107۸0]). همان‌طور که مشخص است» میزان ۳71 در ایران طی اين سال‌ها نزولی بوده است. باتوجه به اهمیت و تأثیرات گسترده سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی, درادامه اثرهایی که سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی از کانال‌های مختلفی تقاضا برای نیروی کار و اشتغال را در کشورهای میزبان افزایش می‌دهد. این کانال‌ها به شرح ذیل است: سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی می‌تواند اشتغال را مستقیما ازطریق شرکت‌های خارجی فعال در کشورهای میزبان تحت تأئیر‌قزار دهد. ایا مستقیم 5:01 در اشتغال از نوع فعالیتی ناشی می‌شود که شرکت‌های خارجی انتخاپمی‌کنند؛ چراکه این شرکت‌ها در زمینه‌هایی سرمایه‌گذاری کرده‌اند و به فعالیت می‌پردازند که بتوانند از مزیت نسبی نیروی کار محلی کشور میزبان بهره‌مند شوند. به‌همین‌منظور به‌دنبال ایجاد این سرمایه‌گذاری در کشور میزبان تقاضا برای نیروی کار افزایش و وضعیت اشتغال بهبود می‌یاید (مهدوی و عزیزمحمدلو ۳ ۷۳-۷). علاوه‌براین» به‌علت انتقال فناوری به‌دنبال ۳01 تقاضا برای نیروی کار ماهر بالاتر می‌رود تا بتواند فناوری واردشده را دز تولید:استفاده کند. علاوه‌بر تأثیر مستقیمی که سرمایه‌گنذاری مستقیم خارجی در اشتغال دارد» راه‌های غیرمستقیم دیگری نیز وجود دارد که آ(۳1 ازطریق آن‌ها به افزایش اشتغال بینجامد. براساس تئوری تجارت (1060۲ 6200) جریان ورودی سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به‌طور غیرمستقیم به بهبود تخصیص منابع و ازاین‌طریق به افزایش توان اشتغال‌زایی کشورهای میزبان منجر می‌شود. این تئوری بیان می‌دارد که سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی تأثیر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در اشتغال در کشورهای عضو 0120 و کشورهای ... ۵۹ از مجرای بهبود تخصیص منابع در اشتغال کشورهای میزبان تأثیر می‌گذارد (همان: ۷۲). درواقع» 7 دربرگيرنده منافعی است که از راه انتقال دانش و مهارت‌های موردنیاز به کشورهای میزبان حاصل می‌شود. نتيجه چنین فرایندی بهبود بهره‌وری و تخصیص بهينه منابع از فعالیت‌ها و بخش‌های ناکارا به فعالیت‌های کاراتر و سرانجام بهبود اشتغال کشور سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی عاملی برای انتقال دارایی از کشورهای پیشرفته به کشورهای درحال‌توسعه است. به‌طوری که سرمایه‌گذاری داخلی را نیز در کشور میزبان تشویق می‌کند. به‌عبارت‌دیگر, 7 قسمتی از خطرهای نبود اطمینان را به‌عهده می‌گیرد. هم‌چنین سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی ازطریق فعالیت‌های تحقیق و توسعه در محل, تنوع‌بخشیدن به ترکیب صادرات کشور میزبان. و ایجاد رقابت بین دانش فنی جدید و موجود به تخصیص بهینه منابع کمک می‌کند (سیدنورانی ۳۸ ۳ شرکت‌های چناملیتی که وارد کشتورهای دیگر می‌شوند معمولا فناوری برتری از شرکت‌های داخلی دارند. بههمین‌علت».تقاضای آن‌ها برای یروی کار ماهر افزایش می‌یابد. هم‌چنین براثر فناوری‌های جدید و با ورودسرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به کشور میزبان اثر سرریز (901110۷6۲) ایجاد می‌شود. اثر سرریز موجب یک‌سان‌سازی و هماهنگی بخش‌های گوناگون اقتصاد داخلی می‌شود و درنهایت به افزایش بهره‌وری برای نیروی کار ماهر در بخش‌های متعدد اقتصاد داخلی می‌انجامد که نتبجه آن نیز افزایش تقاضا برای از مواردی که در سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و رشد اشتغال بیان می‌شود نقشش شیکت‌هایی چنادلیتی ,در بوقستا: آز|دسازی مالی در‌کشورهای یریان استا پاتوسه رب این‌که سرمایه و نیروی کار دو عامل مکمل برای تولیدند. بنابراین» ورود سرمایه از کشورهای صنعتی به کشورهای درحال‌توسعه موجب افزایش تقاضا برای نیروی کار می‌شود» اما باتوجه به اين‌که سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به‌طور عمده به‌شکل شرکت‌های چندملیتی در کشورهای میزبان ظهور می‌کند. تقاضا برای نیروی کار ماهر بیش‌تر از تقاضا برای نیروی کار ساده و غیرماهر است؛ چراکه این شرکت‌ها بهره‌وری ۰ اقتصاد و تجارت نوین» سال سیزدهم» شماره دوم» تابستان ۱۳۹۷ بالاتری از شرکت‌های داخلی دارند. بنابراین» تقاضای آن‌ها برای نیروی کار ماهر در کشور به‌عبارت‌دیگر ازآن‌جا که ۳01 به بخش خصوصی کشور میزبان وارد می‌شود. می‌تواند در سطح سرمایه‌گذاری خصوصی تأثیر درخور ملاحظه‌ای داشته باشد که به افزایش ظرفیت تولید و راه‌اندازی کارخانجات متعدد می‌انجامد و حجم تولیدات افزایش می‌یابد. هم‌چنین تولیدات سرمایه‌گذاران خارجی در کشور میزبان می‌تواند به‌منزله داده تولید برای سرمایه‌گذاران داخلی استفاده و باعث افزایش رشد تولید شود (نجارزاده و ملکی ۶ ۱۹۱). این افزایش سرمايه موردنیاز بنگاه‌ها و درنتیجه افزایش حجم تولیدات نیاز آن‌ها به نیروی کار را بیش‌تر می‌کند که به افزایش اشتغال می‌انجامد. درواقع» ۳01 منابع مالی لازم برای تولید را در اختیار موسسات و کارخانجات قرار می‌دهد. سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی قیمت کالاهای سرمایه‌ای را افزایش می‌دهد و این افزایش با فرض معین‌بودن نیروی کار باعث بالارفتن قیمت سرمایه در مقایسه با کار می‌شود و درنتیجه به جانشینی کار با سرمایه منجر می‌شود. این اثر هم‌چنین تولید نهایی سرمایه را افزایش می‌دهد. چون عامل کار بیش‌تری درتولید دخالت دارد. براین‌اساس.» آثرهای بیرونی اقتصادی ۳11 باعث افزایش بهره‌وری سرمایه و کار می‌شود. نتیجه اين‌که هم توّلید کالای سرمایه‌ای و هم تولید کالاهای مصرفیی افزایش می‌یابد (سیدنورانی ۱۳۷۸: ۷۳- به‌علت اهمیت بالای تأأثیر سرمایه‌گذاری مشتقیم خارجی در افزایش اشتغال کشورهای میزبان» مطالعات داخلی و خارجی گوناگونی در این زمینه انجام شده است که درادامه به در این قسمت» نخست تعدادی از مطالعات داخلی و سپس مطالعات خارجی انجام‌شده درباره تأثیر سرمایه گذاری مستقیم خارجی در اشتغال بیان می‌شود. سیدنورانی (۱۳۸۷) تأثیر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در تقاضای کل اقتصاد را بررسی کرده است. در این بررسی» وی از توابع خطی مصرف, سرمایه‌گذاری خصوصی داخلی, و صادرات و واردات استفاده کرده است. نتایج وی نشان می‌دهد که 3101 باعث افزایش تأثیر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در اشتغال در کشورهای عضو 07200 و کشورهای ... ۶۱ مصرف و صادرات می‌شود. هم‌چنین تأثیر 17 در سرمایه‌گذاری خصوصی مثبت ارزیابی مهدوی و عزیزمحمدلو (۱۳۸۳) در مطالعه‌ای با عنوان «سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و اشتغال در کشورهای درحال‌توسعه» در قالب مدل داده‌های تابلویی به بررسی تأثیر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در اشتغال کشورهای درحال‌توسعه (شامل کر جنوبی, مالزی, اندونزی» هند» و برزیل) طی دوره زمانی ۱۹۸۰ تا ۲۰۰۰ پرداخته‌اند. نتایج آن‌ها تأثیر مثبت و معنادار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در اشتغال کشورهای میزبان را تأیید می‌کند. هم‌چنین آن‌ها نشان می‌دهند که میزان اثرگذاری ۴1 در اشتغال کشورهای میزبان ازیک‌سو به تعامل دو عامل میزان توسعه‌یافتگی و آمادگی کشور برای جذب سرمایه‌گذاری‌ها و انتقال و استقرار فناوری جدید و ازسوی‌دیگر به اهمیت و سهم منابع مالی خارجی در تأمین حسن‌زاده (۱۳۸۶) با استفاده از داده‌های صنایع کارخانه‌ای بین سال‌های ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۳ به‌روش ادغام داده‌های سری زمانی - مقطعی اثر سرریز سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در صنایع کارخانه‌ای را آزمون کرده است. وی بیان می‌کند که.اثر سرریز 7101 در صنایع مربوط به نفت به‌صورت افزایش در تقاضا:پرای نسبت نیروی کار ماهر به غیرماهر خواهد بود. بهمنی و همکاران (۱۳۸۵) اثر سرریز فناوری ناشی از سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در بهره‌وری نیروی کار در صنایع کارخانه‌ای؛ایران طی آسال‌های ۱۳۷۹ تا ۱۳۹۰ را با استفاده از داده‌های تابلویی بررسی کرده‌اند. آنان به این نتیجه رسیده‌اند که ۱۰ درصد افزایش در سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بهره‌وری نیروی کار را به میزان ۰/۵ درصد افزایش می‌دهد. بنابراین» سرریز فناوری .ناشی از سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی تأثیر مثت و معناداری در بهره‌وری نیروی کار دارد. هم‌چنین. تأثیر مخارج تحقیق و توسعه داخلی و واردات فناوری کمیجانی و قویدل (۱۳۸۵) در مقاله «اثر سرریز سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در اشتغال ماهر و غیرماهر بخش خدمات ایران» با استفاده از داده‌های تابلویی سال‌های ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۳ به بررسی تأثیر ورود سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در اشتغال در زیربخش‌های خدمات ایران پرداخته‌اند. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که در هنگام ورود شرکت‌های چندملیتی بنگاه‌های خدماتی فعال در بخش‌های خدمات می‌توانند با استخدام بیش‌تر نیروی کار ماهر بهره‌وری نیروی کار خود را افزایش دهند و با بنگاه‌های خارجی رقابت کنند. ۳ اقتصاد و تجارت نوین» سال سیزدهم» شماره دوم» تابستان ۱۳۹۷ دراین‌میان, بخش مستغلات - اجاره و فعالیت‌های کسب‌وکار ازنظر جذب نیروی کار ماهر و افزایش نسبت نیروی کار ماهر به غیرماهر در رتبه اول قرار دارند. نصابیان (۱۳۸۵) در بررسی تأثیر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در اشتغال ایران؛ برای سال‌های ۱۳۷۲ تا ۱۳۸۳ تابع تقاضا را برای نیروی کار در سه بخش اقتصاد ایران (صنعت. خدمات. و کشاورزی) برآورد کرده است. نتایج وی نشان می‌دهد که تأثیر ۳71 در نیروی کار (به‌صورت کلی برای تمامی بخش‌ها) در دوره موردنظر معنادار نیست. اما تأثیر این پدیده در اشتغال نیروی کار ماهر در بخش خدمات مثبت و در بخش صنعت منفی شاه‌آبادی (۱۳۸۹) به بررسی نقش تجارت بین‌الملل» سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی. سرمايه انسانی» و دیگر متغیرهای موّثر در بهره‌وری کل عوامل می‌پردازد. نتایج وی موید این مطلب است که هرچه اقتصاد از تجارت خارجی بازتر و هرچه جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بیش‌تر و نیروی انسانی.جامعه آموزش‌دیده‌تر باشد تأثیر انباشست سرمايه فدائی و کاظمی (۱۳۹۱).دز مطالعه‌ای با عنوان «بررسبی اثرات رشد سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر سطح اشتغال در.ایران (مدل خودتوضیح با وقفه‌های گسترده ۸0)» تأثیرات سرمایه گذاری مستقیم خارجی در سطح اشتغال کشوررااطی دور زمانی 4۹ تا ۹ با استفاده از مدل خودتوضیح با وقفه‌های گسترده (,۸01) بررسی کرده‌اند. نتایج نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در هر دو دور کوتاه‌مسدت و بلندمدت به‌طور مستقیم و معناداری در سطح اشتغال اثرگذار بوده» به‌طوری که» جریان ورود سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی فرایند ایجاد انستغال را بهبوه:بخشیده است. هم‌چنین آزمون‌های ثبات ساختاری 21751786 و 2178171150 نیز نشان می‌دهد که ضرایب تخمین تیلور و دریفیلد (2000 0۶8014 ۵04 12/10۳) تأثیر اشتغال‌زایی 801 حاصل از بنگاه‌های چندملیتی در صنایع کشور انگلستان را بررسی کرده‌اند. آنان هم‌چنین میزان تأثیر ۳01 را در افزایش تقاضای نیروی کار ماهر آزمون کرده‌اند. نتایج این تحقیقات ۳101 را در روند اشتغال کشور موردمطالعه اثرگذار دانسته‌اند و این نقش را تابعی از میزان بهره‌وری صنایع تأثیر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در اشتغال در کشورهای عضو 0700 و کشورهای ...۰ ۶۳ ونگ و ژانگ (2005 7020۳8 2004 ۷۷208) براساس تئوری‌های اقتصاد کلان و اقتصاد خحرد یک مدل معادلات هم‌زمان از 101 و اشتغال برای دوره زمانی ۱۹۸۳ تا ۲۰۰۲ ارائه می‌دهند. آنان به اين نتیجه می‌رسند که 8101 یک تأثیر مثبت مستقیم و یک تأثیر منفی غیرمستقیم در اشتغال دارد اما درنهایت در جمع‌بندی‌ای کلی 1 تأثیر مثبت معناداری در اشتغال دارد» به‌گونه‌ای که با یک درصد افزایش در ۳71 اشتغال واقعی ۰/۰۰۸ درصد افزایش می‌یابد. شا و تاو (2007 نه7 20۵ 5۳2) نشان می‌دهند که ۳101 و اشتغال رابطه تعادلی بلندمدت دارند و با یک درصد افزایش در سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی اشتغال ۳ درصد سارود (2012 527046) در مقاله خود به بررسی تأأثیر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در خساب سرمايه تولید ناخالص داخلیربرای هن پرداخته است. وق بیان می‌کند که سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در هند وضعیت تراز پرداخت‌ها و تولید ناخالص داخلی را تغییر می‌دهد. وی تأثیر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در تخساب جاری سرمایه را در سال‌های ۱۹۹۷ تا ۲۰۱۱ بررسی.کرده است. نتایج او نان پگودهد که سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در حساب جاری هنند تأثیر منفی و دراحساب سرمايه آن تأثیر وی (2013 1ع7) در مقاله «اثر ۳101 بر اشتغال: در کشور چین» با روش 015 نشان می‌دهد که ۹۷/۳۹ درصد از تغبیرات اشتغال با سه متغیر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی,. 07 و کل دست‌مزد توضیح داده می‌شود. وی نتیجه می‌گیرد که میان ۳77 و اشتغال رابطه حبیب و سرور (2013 53۳۷۷۵7 200 11۵010) در مقاله «اثر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر سطح اشتغال در کشور پاکستان» با استفاده از داده‌های سری زمانی سال‌های ۱۹۷۰ تا ۱ به بررسی تأثیر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در سطح اشتغال در پاکستان پرداخته‌اند. نتایج آزمون هم‌جمعی جوهانسون وجود دو بردار هم‌جمعی را تأیید می‌کند که از وجود رابطه تعادلی بلندمدت بین متغیرهای مدل (سطح اشتغال, سرمایه‌گذاری مستقیم متیو و جانسون (2014 700290 204 8]211106۷۷) نیز به بررسی تأثیر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایجاد اشتغال در کشور نیجریه با استفاده از روش 01.5 پرداخته‌اند. آنان نشان ۴ اقتصاد و تجارت نوین» سال سیزدهم» شماره دوم» تابستان ۱۳۹۷ می‌دهند که سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بیش‌ترین تأثیر معنادار را در نرخ اشتغال در در بیش‌تر مطالعات بیان‌شده تأثیر 51 در اشتغال یک کشور بررسی شده است اما در این پژوهش سعی بر آن است تا تأثیر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در اشتغال دو گروه از کشورهای درحال‌توسعه و کشورهای 0107 بررسی و مشخص شود که ۳01 چه تأثیری روش به‌کاررفته در تحقیق حاضر براساس داده‌های تلفیقی (پانل) است؛ متغیر وابسته (که در این‌جا اشتغال است) یک‌سان است و متغیرهای مستقل پنج متغیر (سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی امسال و سال گذشته تولید ناخالصی؛داخلی,امنتال و سال گذشته, و میزان اشتغال سال گذشته) خواهند بود. در زوش:داده‌های تلفیقی نخستدوی.آزمون انجام می‌شود: برای تعیین حالت برابری عرض‌ازمبدا کشورها با حالت تفاوت "در عرض‌ازمبدا کشورها از آزمون 7 و برای تعیین روش اثرهای ثابت (8ا1100ه 13:60) یا تصادفی (عاعع11ه ط2۵0ت) از آزمون هاسمن (1691 11209۵) استفاده می‌شود. هم‌چنین قرضیات رگرسیونی ازجمله وجود نقاط پرت» توزیع نرمال برای متغیّر وابسته, هم‌سانی واریانس» و نبود خودهم‌بستگی با استفاده از آزمون‌های مناسب کتترل موشوند, در این "حقیق, با استفاده از داده‌های پانل برای دوره زمانی ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۳ برای ۶۹ کشور (۲۹ کشور عضو 0800 و ۲۳ کشور درحال‌توسعه) مدل موردنظر ارائه می‌شود و با استفاده از نرم‌افزارهای 505521 و 13۲10059 مدل تخمین زده می‌شود. شایان ذکر است که اطلاعات مربوط به سرفایه‌گذاری مستقیم خارجی از آنکتاد و اطلاعات مربوط به اشتغال از سازمان بین‌المللی نیروی کار گرفته برای بررسی تأثیر 7:01 در اشتغال از دو الگو استفاده می‌کنیم: در الگوی اول برای ۲۳ کشور درحال توسعه (آلبانی» الجزایر» آرژانتین» بولیوی» بلغارستان» کامرون» شیلی» چین. کلمبیا کاستاریکا اکوادور مصر, هند. اندونزی» ایران؛ جامائیکا مراکش» فیلیپین» رومانی, تایلند» تونس» اروگوئه و ونزوئلا) و در الگوی دوم تأثیر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در اشتغال را در ۲۹ کشور عضو 0۳00 (استرالیا اتریش, بلژیک» کانادا دانمارک» فنلاند فرانسه» آلمان» یونان» مجارستان» ایسلند. ایرلند. ایتالیا ژاپن» کره جنوبی» لوکزامبورگ» هلند.» تأثیر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در اشتغال در کشورهای عضو 0200 و کشورهای ... ۶۵ نیوزلنده نروژ پرتقال, اسپانیا سوئد سوئیس, ترکیه» انگلستان» و امریکا) بررسی می‌کنیم» اما به‌علت محدودیت داده‌ها در کشورهای عضو 08۳270 فقط ۲۹ کشور که به داده‌های آن‌ها دست‌رسی کامل وجود داشت. برای نمونه انتخاب شده‌اند. در هر دو الگو از مدل ذیل سال گذشته تولید ناخالص داخلی, تولید ناخالص داخلی سال گذشته و اشتغال سال به‌منظور اين‌که مشخص شود کدام‌یک از مدل‌ها سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی را در قالب اشتغال در کشورهای توسعه‌یافته یا 0۳6 بهتر منعکس می‌کند. اشتغال را برای هریک از متغیرهای وابسته مذکور در قالب ۳ مدل رقیب بیان می‌کنيم. برای بررسی معناداری اختلاف ضرایب تغیین در این مدل از آزمون ارائه‌شده وونگ استفاده می‌شود. آزمون 2 وونگدو مدل آغیرآشیانه‌ای را مقایسه امی‌کند. براساس این آزمون ۳ صفر باشد. هیچ کدام از دو مدل به یک‌دیگر برتری ندارند (14 :1994 0600۷). در این روش یک آزمون نسبت احتمال برای انتخاب مدل‌های رقیب ارائه می‌شود. در این روش برای هر مشاهده 1می‌توان نسبت احتمال را به شرح ذیل به‌دشت آورد: ییا- ۳ ها وی رد۹ را ب ۹9‏ (وه ار - با ساده‌کردن رابطه مذکور می‌توانیم ,19 را برای هر مشاهده به‌دست آوریم: ۶ اقتصاد و تجارت نوین» سال سیزدهم» شماره دوم» تابستان ۱۳۹۷ حاصل‌جمع مذکور به آماره نسبت احتمال منتج می‌شود. قدم بعدی برآورد انحراف‌معیار .1 است. وونگ اشاره می‌کند که به‌جای برآورد انحراف‌معیار 1.8 به‌نحو مستقیم می‌توانیم آماره 2 را محاسبه کنیم. در این حالت ساده می‌توانیم آماره 2 را با برازش ,1 بر یک به‌دست آوریم. ضریب این رگرسیون [8]889./8890ا2 است و میانگین تفاوت بین توان توضیح‌دهندگی بین دو مدل را بیان می‌کند. اشتباه معیار رگرسیون نشان می‌دهد که اختلاف معنادار است. آماره 2 را می‌توان به‌وسیله ضرب آماره 1 این رگرسیرن در 8(۴/(س)) حست آورد. اگز آماره بت و سشادار باشته نشان می‌دهد که مدل کشورهای 0167 مدل برگزیده است و اگر آماره 2 منفی و در مدل‌های پانل متغیرها هم در میان مقاطع جامعه آماری (01) و هم طی زمان (دوره‌های مختلف ۲) اندازهگیری می‌شوند. برای پی‌ریزی مدل پایه برای داده‌های پانل فرض می‌کنیم که تعداد مقاطع برابر با 3 طوّل دورهبرابر با 7 و تعداد متغیرهایی توضیحی برابر با 1۲ با بسط متغیرها برای مقاطع و دوره‌های گوناگون خواهیم داشت: 7 + ۷۶-۰8 د 7+ .| (ورر 0 < ۷ که رتبه ماتریس‌های 7ا؛ بل و 17 همگی برابر است با (*17/*7). در ابتدا فرضیات رگرسیونی ازجمله توزیع نرمال برای متغیر وابسته هم‌سانی واریانس» و تأثیر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در اشتغال در کشورهای عضو 01200 و کشورهای ...۰ ۶۷ نخست نرمال‌بودن متغیرهای وابسته تحقیق (اشتغال) را جداگانه برای کشورهای 056 و درحال‌توسعه با استفاده از آزمون کولموگروف - اسمیرنوف بررسی می‌کنیم تا نرمال‌بودن یا فرض آماری متناظر با اين آزمون برای هر متغیر وابسته به‌صورت ذیل است. باتوجه به نتایج آزمون, متغیر اشتغال در کشورهای 0107 که در جداول و نمودارهای ۱و ۲ آورده شده در سطح معناداری صفر کم‌تر از ۵ است و نمودار بافت‌نگار آن حاکی از نرمال‌نبودن متغیر پاسخ در سطح معناداری ۰/۰۹۵ <ه است؛ بنابراین» فرض مشاهده می‌شود که آزمون کولموگروف - اسمیرنوف برای اشتغال در کشورهای درحال‌توسعه در سطح معناداری صفر کم‌تر از ۰/۰۵ است و نمودار بافت‌نگار آن حاکی از نرمال‌نبودن متغیر پاسخ در سطح ۰/۰۵ <ه است» که نشان‌دهنده نرمال‌نبودن متغیر اشتغال در جدول ۱. آزمون کولم وگروف - اسمیرنوف برای پررسی انرمال‌بودن متغیر اشتغال (0860) ۸ اقتصاد و تجارت نوین» سال سیزدهم» شماره دوم» تابستان ۱۳۹۷ نمودار ۱. نمودار بافت‌نگار برای متغیر اشتغال در کشورهای (ع07 جدول ۲. آزمون کولم و گروف - اسمیرنوف برای نرمال‌بودن متغیر اشتغال (درحال‌توسعه) تأثیر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در اشتغال در کشورهای عضو 000 و کشورهای ... ۶۹ نمودار ۲. نمودار بافت‌نگار برای متغیر اشتغال در کشورهای درحال‌توسعه با استفاده از ضریب هم‌بستگی پیرسون هم‌خطی يا نبود هم‌خطی بین متغیرهای مستقل هریک از مدل‌های پژوهش بررسی شده است که باتوجه به اعداد جدول ذیل می‌توان نتیجه گرفت که هم‌خطی نمی تواند"مشکلی جدی-و مهم؛ تلقی شود. جداول ۳و ۶ هم‌بستگی بین متغیرهای مورداستفاده در این پژوهش و هم‌چنین سطح معناداری آن‌ها را نیز مشخص جدول ۳. هم‌بستگی بین متغیرهای کشورهای 01۳210 (ضریب هم‌بستگی پیرسون) ۰ اقتصاد و تجارت نوین» سال سیزدهم» شماره دوم» تابستان ۱۳۹۷ جدول ۶. هم‌بستگی بین متغیرهای کشورهای درحال توسعه (ضریب هم‌بستگی پیرسون) در مرحله اول به‌منظور جلوگیری از انجام رگرسیون کاذب و آزمون سکون متغیرها آزمون ريشه واحد و هم‌جمعی پانل درباره متغیرهای مدل صورت می‌گیرد. فرضيه صفر آزمون نتایج آزمون هدری مبین این موضوع است که متغیرهای الگو نامانایند و با یک‌بار تفاضل‌گیری مانا می‌شوند. نتایج این آزمون؛در جداول ذیل امشاهده می‌شود. جدول ۵. آزمون رایشه واحد درباره متغیرهای کشورهای عضو 07:67 تأثیر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در اشتغال در کشورهای عضو 07۳00 و کشورهای ... ۷۱ جدول ٩. آزمون ريشه واحد درباره متغیرهای کشورهای درحال توسعه نتایج آزمون هم‌انباشتگی پانل‌دیتا (جدول ۷) مشخص می‌کند که برای مدل ۱ کشورهای 0 (بررسی متغیر اشتغال) باتوجه به این‌که احتمال آزمون‌های فیلیپس‌پرون و دیکی‌فولر تعمیم‌یافته کم‌تر از ۵ درصد است. مادل دارای هم‌انباشتگی یا وجود رابطه تعادلی بلندمدت میان متغیرهای موردبررسی است. به‌عبارت‌دیگر در بلندمدت نیز هیچ نامانایی در هم‌چنین» نتيجه آزمون هم‌انباشتگی پانل‌دیتا(جدول ۸) برای مدل ۲ کشورهای درحال‌توسعه, باتوجه به این که احتمال آزمون‌های فیلیپس‌پرون و.دیکی‌فولر تعمیم‌يافته کم‌تر از ۵ درصد است. نشان می‌دهد که.مدلآدارای هم‌انباشتگی يا رابطه تعادلی بلندمدت میان متغیرهای موردبررسی است. به‌عبارت‌دیگر, در بلندمدت نیز هیچ نامانایی در مدل جدول ۷. نتيجه آزمون هم‌انباشتگی پانل‌دیتا برای مدل ۱ کشورهای 073670 جدول ۸ نتيجه آزمون هم‌انباشتگی پانل‌دیتا برای مدل ۲ کشورهای درحال‌توسعه (081) ۲ اقتصاد و تجارت نوین» سال سیزدهم» شماره دوم» تابستان ۱۳۹۷ ۶ آزمون ۳ آزمون معناداری گروه (انتخاب بین اثرهای مشترک و اثرهای ثابت) اولین گام برای برآورد مدل آزمون معناداربودن گروه (مقاطع) یا به‌عبارت‌دیگر انتخاب روش برآورد مدل از بین دو روش اثرهای مشترک و اثرهای ثابت است. به‌منظور بررسی اثر گروه‌ها و کشورهای گوناگون فرضیه‌ای را آزمون می‌کنیم که در آن همه عبارات ثابت برآورد با یک‌دیگر برابرند و بدین‌ترتیب مشخص خواهد شد که آیا پانل‌دیتا برای برآورد نتایج آزمون 7 برای هر ۲ مدل ذکرشده» برای کشورهای درحال‌توسعه و 07۳67 در همان‌طور که مشاهده می‌شود. مقدار احتمال محاسبه‌شده برای اين آزمون برای تمامی مدل‌ها کم‌تر از ۰/۰۵ است. بنابراین» فروض فزمانی بلس نود تفاوت بین عرض‌ازمدا کشورها تأیید نمی‌شود. بنابرایرع» بهتراشت مدل با استفاده ازژوش‌های اثرهای ثابت یا از آزمون هاسمن برای انتخاب یکی از روش‌های پائل‌دیتا استفاده می‌کنيم. نیج کلی آزمون تأثیر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در اشتغال در کشورهای عضو 0700 و کشورهای ... ۷۳ در الگوی ارائه‌شده اول تأثیر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در اشتغال نیروی کار در ۲۳ کشور درحال‌توسعه (آلبانی» الجزایر آرژانتین بولیوی» بلغارستان؛ کامرون» شیلی» چین. کلمبيا کاستاریکا اکوادور مصر هند. اندونزی» ایران» جامائیکا مراکش» فیلیپین» رومانی» تایلند» تونس» اروگوثه و ونزوثلا).برآوزد: شده است. ایتن الگو.در چهارچوب داده‌های پانلی طی دوره ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۳ تخمین زده شده است. دز ابتدا مانایی متغیرهای الگو با استفاده از آزمون‌های شناخته‌شنده لوین؛ لین» چی ایم»؛و پشزان و شنین سنجیده شده است. باتوجه به نتایج مانایی» که بر وجود؛ريشه واحد دلالت دارد.».آزمون هم‌انباشتگی پدرونی پیش‌نهاد شده است که اين آزموان"وجود. رانظه بلندمّدت میانمتغیرها را تأیید می‌کند. با استفاده از آزمون نسبت درست‌نمایی و پذیرش وجوّد؛واریانس ناهم‌سانی در متغیرهای مدل ضرورت استفاده از روش حداقل مربعات تعمیم‌یافته روشن شده است. فرضيه اول مبنی‌بر برقراری رابطه مثبت و معناداری بین سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و اشتغال در کشورهای درحال‌توسعه بررسی شد. نتایج برآورد رگرشیون پانل در"اجدول"ذیل آمده است. ۴ اقتصاد و تجارت نوین» سال سیزدهم» شماره دوم» تابستان ۱۳۹۷ در مدل رگرسیون پانل با اثرهای ثابت مناسب‌ترین بود. نتایج رگرسیون مشخص می‌کند که وجود رابطه معنی دار بین سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و اشتغال تأیید نشد. این نشان‌دهنده این موضوع است که ۳01 در این سال‌ها در کشورهای درحال‌توسعه سرمایه‌بر بوده و اشتغال‌زا نیست. اما رشد تولید ناخالص داخلی در سطح ۱۰ درصد در هر دو مدل علت این امر را می‌توان در دو مقوله خلاصه کرد: نخست اين‌که بنگاه‌های چندملیتی در کشورهای درحال‌توسعه اغلب بهره‌وری نیروی کار بالاتری از بنگاه‌های داخلی دارند. به‌همین‌لحاظ انگیزه آن‌ها برای جذب نیروی کار بیش‌تر است و بنگاه‌های داخلی درصورتی که خواهان رقابت با آن‌ها باشند» سعی در افزایش بهره‌وری ازطریقی جذب نیروی کار خواهند داشست؛ دوم این‌که سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی که به‌وسيله شرکت‌های چندملیتی انجام می‌شود اغلب فناوری‌های سرمایه‌بر دارند و چون سرمایه در بیش‌تر مطالعات مکمل نیروی کار است. بنابراین».با خرکت به‌سمت فناوری‌های سرمایه‌بر سپس برای تشخیص رابطه علّیت میان متغیرها الگویی با استفاده از مدل تصحیح خطای برداری در چهارچوب داده‌های پانل تخمین زده شد. نتایج این تخمین نشان می‌دهد که رابطه علّیت کوتاه‌مدتی ازسوی سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به اشتغال وجود دارد. هم‌چنین رابطه علّیت بلندمدتی ازسو ی "شرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به اشتغال وجود دارد. در سطح اطمینان ۹۵ درصد رابطه غیت کوتاه‌ملات از اشتغال به سرمایه‌گذار مستقیم خارجی وجود دارد و رابطه علّیت بلندمدت ازسوی اشتغال به سرمایه‌گذاری به‌منظور تخمین تأثیر ۳07 در استغال له شور عضو گازمان همکاری اقتصادی و توسعه» نخست مانایی متغیرهای الگو با استفاده از دو آزمون ريشه واحد آزمون شده است. نتایج آزمون لوین» لین» چو ایم» و پسران و شین نشان از آن داشته که متغیرها در سطح مانا نیستند. بنابراین» با یک‌بار تفاضل گیری مانایی متغیرها حاصل شده است. به‌علت وجود ریشه واحد و ازدست‌دادن درجه آزادی بررسی روابط بلندمدت میان متغیرها در قالب روش پدرونی ضرورت يافته است. نتایج آزمون پدرونی نشان از وجود رابطه بلندمدت میان متغیرها داشته است. سپس واریانس ناهم‌سانی» که مشکلی رایج در داده‌های پانلی تأثیر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در اشتغال در کشورهای عضو 0200 و کشورهای ... ۷۵ است. با استفاده از آزمون نسبت درست‌نمایی سنجش شده است. باتوجه به این آزمون و تأیید وجود واریانس ناهم‌سانی در داده‌ها مدل نهایی با استفاده از مدل حداقل مربعات تعميم‌یافته براورد شده است. فرضيه دوم مبنی‌بر وجود رابطه مثبت و معنادار میان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و اشتغال در کشورهای عضو 0۳60 تأیید می‌شود؛ نتایج در مدل رگرسیون.» پانل با اثرهای ثابت مناسب‌تر بود. نتایج رگرسیون این موضوع را نشان می‌دهد که معناداری سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در اشتغال تأیید شد و درنتیجه بین سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و اشتغال در کشورهای عضو 08۳۴70 رابطه مثیت و مغناداری برقرایااشت وان نشان را بای لا 8 مغ دارد. هم‌چنین باتوجه به نتایج تخمین ۷8024 میان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و اشتغال در دور ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۳ می‌توان به.این نتیجه دست پافت که در بلندمسدت ارتباطی,فوس و یمان تال و سرمایه‌گذاری مستقیم سارجی,برق رال استت: قر کوتاه‌مدت نیز این ارتباط به یک رابطه یک‌سویه از سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به درنهایت. با استفاده از مدل تصحیح خطای برداری به بررسی جهت رابطه علّیت در دو الگو پرداخته شده است. خلاصه نتایج علّیت کوتاه‌سدت و بلندمدت میان متغیرهای دو الگو در جدول ۱۳ ارائه شده است. نتایج بیان‌گر آن است که در مدل ۶ اقتصاد و تجارت نوین» سال سیزدهم» شماره دوم» تابستان ۱۳۹۷ مورداستفاده در کشورهای درحال توسعه ارتباط کوتاه‌مدت دوسویه میان اشتغال و سرمایه گذاری مستقیم خارجی برقرار است. هم‌چنین» در بلندمدت ارتباط دوسویه‌ای میان این دو متغیر حفظ شده است. نتایج مدل تصحیح خطای برداری در کشورهای 0 از وجود ارتباط دوسويه بلندمدت میان سرمایه‌ گذاری مستقیم خارجی و اشتغال و ارتباط یک‌سويه کوتاه‌مدت از سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به اشتغال جدول ۱۳. جهت رابطه علّیت کوتاه‌مدت و بلندمدت الگو در کشورهای درحال‌توسعه و 07:62 سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی از دهه *۱۹۸ موردتوجه اقتصاددانان قرار گرفت و به اهمیت آن در رشد اقتصادی پی بردند. سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به‌علت اثرهای گسترده خود نظیر انتقال فناوری‌های جدید. انتقال مهارت‌های مدیریتی و دانش روز و سرریزهای ناشی از آن‌ها افزایش قدرترقابقت, ارتقای دانش نیرژی کبار» افزایشی بّره‌وری نتبروی کار افزایش تولید. بهبود تراز پرداخت‌ها و ... در حکم یک عامل مهم و اثرگذار در رشد اقتصادی کشورها محسوب می‌شود. یکی از مهم‌ترین اثرهای سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی افزایش اشتغال است. 7101 تأثیراتمستقیم و غیرمستقیم در اشتغال دارد و ازآن‌جا که 7101 یک منبع تأمین سرمایه است» می‌تواند به‌صورت مستقیم اشتغال را افزایش دهد. هم‌چنین, ازطریق انتقال فناوری‌های جدید و دانش روز به‌صورت غیرمستقیم تقاضا برای در این تحقیق با استفاده از داده‌های تلفیقی (پانل) به بررسی تأثیر ۳01 در اشتغال برای ۹ کشور (عضو 01600 و درحال‌توسعه) طی سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۳ پرداخته شد و نخست مانایی متغیرهای الگو بررسی شد. باتوجه به نتایج بررسی مانایی داده‌های پانل با تأثیر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در اشتغال در کشورهای عضو 0700 و کشورهای ... ۷۷ استفاده از روش‌های لوین» لین» چو ایم» و پسران و شین تمامی متغیرهای الگو ريشه واحد دارند و با یک‌بار تفاضل‌گیری مانا می‌شوند. سپس هم‌انباشتگی متغیرهای الگو در دو نمونه با استفاده از روش پدرونی آزمون شد که نتایج نشان‌دهنده وجود هم‌انباشتگی در متغیرهای الگو است. در الگوی اول, که شامل ۲۳ کشور درحال‌توسعه ازجمله ایران بوده است. متغیر اشتغال به‌منزله متغیرهای وابسته در دو مدل مجزا استفاده شده است. نتایج رگرسیون مشخص می‌کند که رابطه معناداری بین سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و اشتغال برقرار اسیت. رشد تولید ناخالص داخلی در سطح ۰ درصد در هر دو مدل معنادار است. هم‌چنین, نتایج این تخمین رابطه علّیت نشان می‌دهد که رابطه علّیت کوتاه‌مدت و بلندمدت ازسوی سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به اشتغال وجود دارد. بنابراین» فرضيه اول مبنی‌بر تأثیر مثبت ۳01 در اشتغال در کشورهای درحال‌توسعه رد می‌شود. در الگوی دوم در رهای 05610 برآورد شده است که تأثیر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در اشتغال سنجش شده است. نتایج رگرسیون معناداری سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در اشتغال را تأیید می‌کند و درنتیجه بین سزمایه گذاری مستقیم خارجی و اشتغال در کشورهای عضو 018210 رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.و این از تأیید فرضيه دوم ۸ اقتصاد و تجارت نوین» سال سیزدهم» شماره دوم» تابستان ۱۳۹۷ احمدی, علی‌محمد. جلال دهنوی, و امین احق‌نژاد (۱۳۸۹)» «رشدااقتصادی و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در کشورهای درحال‌توسعه: یک تجزیهاو تحلیل مبتنی‌بر داده‌های پانلی» فصل‌نامه استیگلیتز جوزف و ام میر جرالد (۱۳۸۶) پی شگامان اقتصاد توسعه؛ ترجمه غلام‌رضا آزادارمکی» تهران: بهمنی» مجتبی» معصومه حسن‌خانی» و علیرضا شکیبایی (۱۳۸۵) «بررسی تأثیر سرریز تکنولوژی ناشی از سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر بهره‌ورینیروی کار در صنایع کارخانه‌ای ایران» فصل‌نامه حسن‌زاده» علی (۱۳۸۶)» «تأثیر سرریز سرمایه‌گذاری؛مستقیم خارجی (شکاف بهره‌وری) بر اشتغال در سیدنورانی» سیدمحمدرضا (۱۳۷۸)» «اثر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر تقاضای کل اقتصاد» فصل سیدنورانی» سیدمحمدرضا و صمد عزیزنژاد (۱۳۸۵)» «چالش‌های پیش‌رو سرمایه‌گذاری و راه‌کارهای شاکری, عباس (۱۳۸۷) اقتصاد کلان» نظریه‌ها و شیاست‌ها ج ۱ تهژان: پارس‌نویسان. شاه‌آبادی» ابوالفضل (۱۳۸۹)» «اثر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی» تجارت بین‌الملل و سرمايه انسانی بر بهره‌وری کل عوامل اقتصاد ایران»» فصل‌نامه جستارهای اقتصادی, ش ۷ فدانی» مهدی و شایسته کاظمی (۱۳۹۱)» «بررسی اثرات رشد سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر سطح اشتغال در ایران (مدل خودتوضیح با وقفه‌های گسترده -۸77)» فصل‌نامه پژوهش‌های رشد و کمیجانی» اکبر و صالح قویدل (۱۳۸۵) «اثر سرریز سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در اشتغال ماهر و تأثیر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در اشتغال در کشورهای عضو 0700 و کشورهای ... ۷۹ مهدوی, ابوالقاسم و حمید عزیزمحمدلو (۱۳۸۳) «سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و اشتغال در نجارزاده» رضا و مهران ملکی(۱۳۸۶) «بررسی تأثیر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی با تأکید بر کشورهای صادر کننده نفت» فصل‌نامه پژوهش‌های اقتصادی ایران. ش ۲۳ نصابیان» شهریار (۱۳۸۵) «نقش سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر اشتغال در ایران» فصل‌نامه ۵۶ 3/639068 که 810 لفق فصه عصنصهط م۸" ,(1994) 34 م2 ,0ط6 10 ,۳6۵011017165 ۵۳۵ و۸00۳ ]٩ ام سمل ,علفنسع۸ عصتاصم۸ که عامط عطا نععصق 200 5 1365160۲ 301661 ۳۵۳۵۵80 ۵۶ ۳0۵" ,(2013) مشک حصندک فصه طکنصه13 عانلق/3 ,طانط11۵ 0 ب0وعزا20 ,10 ]۵ ,70۳۵ ,تعلفتواهص۸ کعنعک عصن1 مه تصماعفاه8 جز آععت ۳010060 13۷656۲ 1260 3۳۵۳۵۵۵ که امس" ,(2014) صمعصطوز. صعش فص 0600 ,1/0 40 351165۶ ]۵ ,70۳۳۵ ,تصمنامع 1۵50 امعناکتهاک ۵ نهموزاد صز صمتحعصعی اصعص رومام ۳ ع۳۷۹066 [معزم ۳ :00 هه م۸ لعانصد 0۳۵ 3۵1 ۶و ک۳۸۸* ,ر(2012) اصقطعدک بع0وند5 عزوتراهس۸ آمعوازمهط +کنوواده۸ ۴01 که علاط دمص مامت عط ,(2007) م7۵ بش۸ 200 ۷۷۰ مقطا5 :2[5 1/1020 ۵۶ عامط عط فصه صمنکوهم عع۵ ۹۷ ,(2000) مغ آمهناد فص ام مایج1 133۳66600 ۳۵۳۵۵۵ ۵1 ما81 ۵۶ پروک لمعضامصط ص۸۵ ,(2005) 7۳008 .3۲ 2040 7۰ ,۷۸/08 40 عوزوعط1 ۳۵0216 ,تقصنطع از دمص وماص۳ ۵۳ ۲۵۲ که معط ۵۵ ,(2013) ونر ,فن۷/۵

باتوجه به نقش مهم سرمایه گذاری مستقیم خارجی و گسترش فرایند جهانی شدن، در دهه های اخیر، کشورهای جهان در جذب سرمایه های خارجی سعی کرده اند. سرمایه گذاری مستقیم خارجی به علت اثرهای خود عاملی مهم در سطح اشتغال کشورها محسوب می شود و تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم در اشتغال دارد. ازآن جا که FDI منبع تأمین سرمایه است، می تواند به صورت مستقیم اشتغال را افزایش دهد. هم چنین ازطریق انتقال فناوری های جدید و انتقال مهارت های مدیریتی و دانش روز و سرریزهای ناشی از آن ها به افزایش قدرت رقابت، ارتقای دانش نیروی کار، افزایش بهره وری نیروی کار، افزایش تولید، بهبود تراز پرداخت ها، و ... می انجامد که به صورت غیرمستقیم تقاضا برای نیروی کار و درنتیجه اشتغال را افزایش می دهد. در این تحقیق، با استفاده از داده های تلفیقی (پانل) و با کمک نرم افزارهای SPSS21 و Eviews9 به بررسی تأثیر FDI در اشتغال برای 49 کشور (عضو OECD و درحال توسعه) طی سال های 1990 تا 2013 پرداخته شده است. نتایج حاکی از آن است که FDI تأثیری مثبت و معنادار در اشتغال کشورهای OECD و تأثیری منفی در اشتغال کشورهای درحال توسعه دارد.

345915

زنان روستایی را می‌توان قشری از جوامع بشمار آورد که کم‌تر برنامه‌ای برای پرورش استعدادهای فطری,» تکامل علمی, و مهازت‌های خرفه‌ای آزان ثدارک هیده می‌شود. در کشورهام‌نوه خال توصعه برناته‌های آموزشی زنان بیش‌تر حول یک نوع آموزش یعنی بهداشت. سوادآموزی» و ترویج کشاورزی تمرکز ترویج» به‌عنوان یک مکتب آموزشی, در پی خدمات‌رسانی به‌وسیله‌ی اجرای برنامه‌های آموزشی است, اما برخی مسائل و مشکلات کاثاره کوج زنان زوستاییسکه کم‌تر به‌عنوان یک هدف ویژه مورد توجه قرار گرفته‌اند. سبب کاهش اثربخشی و کارآمدی این خدمات» و نبود دست‌رسی یا برخورداری کم زنان از آن شده‌است. خدمات‌رسانی ترویج برای زنان روستایی باید به‌دنبال فراهم  ۴ تحلیل انگیزه‌های زنان روستابی برای مشارکت در برنامه‌های آموزشی و ترویجی کردن سه هدف اساسی افزایش بهره‌وری کشاورزی» برابری جنسیتی و ریشه‌کنی فقر روستایی باشد و دست‌یابی به این اهداف. آن‌گاه امکان‌پذیر می‌شود که مباحث و دیدگاه‌های جنسیتی در سامانه ترویج» تلفیق و نهادینه گردد (2010 .21 .6۲ ,۸/1071092021). بارها گفته شده است که ترویج» به‌دلیل ثبوه متایع کاقی»ضنت آموزشی کار کتان: محد‌وذبودن ,سابع آموزشی: تراکیم و ارجاغ مسئولیت‌های غیر ترویجی» تضاد نقش‌های کارکنان ترویج و مانند آن» کارکردی غیر موثر دارد» اما به این امر اشاره نمی‌شود که چرا به مخاطبان و فراگیران (زنان و مردان) توجهی یکسان نمی‌شود؛ چرا مسائل زنان روستایی در سامانه‌ی بازخورد اطلاعات ترویجی نمایان نیست و چرا نهادها و سازمان‌های ترویجی» فناوری مناسب با نیاز زنان را ندارند؟ برای توضیح این‌که چرا زنان روستایی از ترویج کشاورزی بهره نمی‌گیرند. دلایلی بسیار وجود دارد. که دامنه آن‌ها از شیوه‌ی جدول‌بندی زمانی نشست‌ها گردهمایی‌ها و نمایشگاههای ترویجی و نیز نبود دست‌رسی و نامناسب بودن مکان آن‌ها برای زنان شروع می‌شود و تا تبعیض در استخدام کارکنان ترویجی, که طی آن زنان را - حتی آنان که آموزش و تخصص کشاورزی دارند - در امور کشاورزی استخدام نکرده, در عوض آن‌ها را در امور اقتصاد منزل به‌کار می‌گیرند. گسترش می‌یابد (2009 ,8801206۲1۵ 200 نع‌رهنله). در این زمینه» کول و باچیان (2007 ,82011227 200 ع۵[6-))» بر این باورند که با وجود نقش موثر زنان در فرآیند توسعه روستایی» بیش‌تر برنامه‌های آموزشی و ترویجی مخصوص مردان است و زنان معمولا فراموش می‌شوند. شواهد نشان می‌دهد که سازمان‌های ترویجی کشورهای در حال توسعه, خدماتی شایسته را به زنان روستابی ارو موه مها درو مای کشت شمار رافحل ساختاری شایسته‌ای برای کمک به زنان روستایی که:در خانه و:مزرعه کار می‌کنند. وجود دارد؛ بر همین اساس: افزایش اثربخشی خدمات| تروکی الا ای نبالمند آگاهی و ذرک بهتر است (2010 .۵1 .۲ ,۸/10۳08202). امروزه باور بر این است که آموزش و ترویج ایده‌های نو مکانیسم‌های اصلی در ارتقای آگاهی زنان کشاورز و تشویق آنان به پذیرش روش‌های تولیدی موثر واقع شده و می‌تواند باعث بهبود بهره‌وری» افزایش درآمد زنان» افزایش رفاه و آسایش خانواده‌های روستایی بررسی منابع انسانی روستا نشان داده که اقتصاد روستا بر پایه واحدهای تولیدی و زنجیره‌ای کوچکی بنامخانوار آشکل گرفته است: کدزنان به‌عتوان عتصر,جیاتی ساختار اجتقامی ,و اقتساذی آن, نقشی خساس را در توسعه گشاورزی ار و#یتزای‌ مرو اب دنا آن توسعه بر اغهده دارنقه:ذر ایران» ۰ درصد کار کشاورزی» (2003 ,۳10 52[6) و۷۵ درصد کارهای صنایع دستی (2002 ,8]1026)» در اختیار زنان روستایی است. و این زنان» که بر پایه سرشماری سال ۰۱۳۸۵ جمعیتی برابر 4۸ هففر را تشکیل می‌دهند (2009 ,1787 0۶ 0616۲ [51215162)» در گستره کار و فعالیت  فصلنامه علمی - پژوهشی زن و جامعه: سال سوم: شماره چهارم» زمستان ۱۳۹۱ ۱۳۵ خود. کارهای گوناگون» مانند بچه‌داری, خانه‌داری. کشاورزی» دامپروری» صنایع دستی و فرآوری فرآورده‌های غذایی را بر عهده دارند. وظایف و نقش‌های گوناگونی که بر دوش زن خانه‌دار روستایی ستگینی می‌کنده نضای فلمی سوم عظیمی اسق که از ذر قرآیند توسسه خاوط و ظول ساستهان کاری زنان روستایی بین ۱۵ تا ۱۶ ساعت برآورد می‌شود (2009 .۵1 .2۲ بلتفطوه۸/0). با توجه به این نقش‌های چند گانه» سرمایه‌گذاری در آموزش زنان روستایی, به‌عنوان نیمی از منابع انسانی روستاها مسئله‌یی مهم است و بررسی هزینه- فایده بانک جهانی نیز که نشان می‌دهد سرمایه‌گذاری در آموزش زنان» بالاترین میزان بازگشت سرمایه را در میان دیگر سرمایه‌گذاری‌ها دارد (2010 .21 .6۲ ,۸/07109۵481). بر این اساس» جایگاه و اهمیت سامانه‌ی آموزشی ترویج برای زنان روستایی» در راستای بهبود کمی و کیفی زندگی آن‌ها انکار ناشدنی است. با توجه به اين‌که فعالیت زنان» به‌عنوان عنصری مهم در تصمیم‌گیری کشاورزی» اساسی به‌نظر می‌رسد و زنان, سرپرستی بیش از یک سوم خانوارهای روستایی را در کشورهای در حال توسعه برعهده دارند» ضروری است که ارتباط آنان با ترویج مورد توجه قرار گیرد؛ چراکه تا به‌حال بی‌توجهی به زنان و شیوه ارتباط با آن‌ها, پدیدآورنده اثراتی زیان‌باره پویژزه در جهان سوم بوده است ( ,511010006206 0). به گفته مختاریان (2002 ,8/01001371۵0)» با توجه.به فقدان اشتغال متناسب با توانمندی زنان روستایی و نیازهای روز آن‌ها تدوین برنامه‌هایی ویژه با گروه هدف زنان ضرورت می‌پاید. هم‌چنین» در برنامه‌ریزی‌ها و سیاست‌گذاری‌های توسعه. باید به زنان بیش باید در چارچوب مفهوم توسعه روستایی و کشاورزی مد نظر قرار گیرد. تاکید بر ارتقای کیفیت زنان به مقابه یک منبع عظیم یا و له رضعیت ال ات در بیان اهسیت نقش زنان روستایی در تولید. همین بس که بدأنلم یکی ازافایتازردهای کنفرانس جهانی سازمان ملل متحد برای «دهه زنان» که تحت عنوان «تساوّی, توسعه و صلح»آذر سال ۱۹۸۰ در نیویورک برگزار شد. این بود که دو سوم از کل کار انجام شده#لار جلهان,,توسگلزنان انجام می‌شود که بیشتر این کار را هم زنان روستایی انجام می‌دهند. بر اساس گزارش سازمان ملل هر چند در روستا زنان ۴۹ درصد جمعیت را تشکیل می‌دهند. اما ۶۵ درصد فعالیت‌های بخش کشاورزی روستاها توسط آنان انجام هدف کلی این مقاله بررسی انگیزه‌های مشارکت زنان در برنامه‌های آموزشی ترویجی می‌باشد. برای رسیدن به این هدف باید اهداف اختصاصی زیر را مد نظر داشت:  ۶ تحلیل انگیزه‌های زنان روستابی برای مشارکت در برنامه‌های آموزشی و ترویجی ۳ بررسی ارتباط بین سن سواد تاهل, شغل و انگیزه شرکت در برنامه‌ها ۴ تحلیل عاملی انگیزه‌های زنان برای شرکت در برنامه‌های آموزشی و ترویجی. ردی و اسمیت (1973 ,طانطه 200 1۵0#7)» در پژوهش خود تحت عنوان چرا مردم در برنامه‌های داوطلبانه شرکت می‌کنند. به اين نتایج رسیدند که بزرگ‌ترین موانع زنان روستایی برای مشارکت در برنامه‌های ترویجی عبارت بودند از: پایین بودن سطح تحصیلات محدودیت زمان, سنگینی وظایف خانه و مشکلات مریط به رفت و آمد. به باور برخی از اندیشمندان؛ متغیرهای جایگاه اجتماقی -اقتصادی قبارتتد از سطح,ذرآمته آموزش, طیعه اجتمامی حون خواسته یا نیگن خواسته, وجهه شغلی, مالکیت خانه و اموال فیزیکی دیگری که می‌تواند بر مشارکت داوطلبانه افراد ادریسا و همکاران (2007 .له 6۲ ,8ل147) » در بررسی عوامل اجتماعی و اقتصادی موثر بر مشارکت زنان در تعاوتی‌های کشاورزی اموظ جی‌کسفتند کد, انگیزه اصضلی شرکت زنان در فعالیت‌های کشاورزی را کسب در آمد عنوان کرده‌اند. هم‌چنین بین سن» تحصیلات و شغل اصلی زنان و میزان مشارکت آن‌ها تفاوت معنادازی آدیده شده است. نتایج پژوهش احمد وند و شریف زاده (2011 ,5027117220610 20 5۳۵0۷۵00 ۸) با عنوان تعیین کنده‌های مشارکت اجتماعی. زگافلا وستاانشان داد یط گشناداری بین متغیرهای سن و سطح تحصیلات با مشارکت اجتماعی زنان داشت. (2005 .ل[۵ .2۲ ,«ا1.2082612206)» در مطالعاتی بیان داشتند که بین متغیرهای سن» سطح تحصیلات و وضعیت تاهل با مشارکت زنان رابطه معنا نوروزی و بختیاری (2009 ,821600۵7 200 070702 در مطالعه خود با عنوان مشارکت اجتماعی و عوامل اجتماعی موثر بر آن» رابطه معناداری بین سن با مشارکت اجتماعی را به اثبات وثوقی و یوسفی آقابین (2005 ,۷0۶۵11280200 20۵ نطعناه1۷055)» در پژوهشی که با عنوان جامعه شناختی در زمینه مشارکت اجتماعی درابین*#زنان.روستایی» روستای آغکنده در شهرستان میانه انجام دادند نشان داد که میانگین مشارکت اجتماعی زنان روستایی» سطح پایینی داشته و فقط ۴ درصد پاسخگویان» مشارکت اجتماعی بالایی داشته‌اند. بر اساس تحلیل‌های آماری انجام شده. وجود رابطه بین مشارکت اجتماعی زنان روستایی با متغیرهای نگرش زنان نسبت به خود  فصلنامه علمی - پژوهشی زن و جامعه: سال سوم: شماره چهارم» زمستان ۱۳۹۱ ۱۳۷ (عوامل درونی)» سن» تحصیلات (عوامل زمینه‌ای)» میزان دسترسی آن‌ها به مراکز شهری و ملک محمدی و حسینی نیا (2000 م,قنصنصنزو170 40ص 201 هدموا [3/]2)» در مطالعه خود با عنوان بررسی انگیزه‌های مشارکت زنان روستایی در برنامه‌های آموزشی و ترویجی که در استان فارس انجام گرفت. نشان دادند که ویژگی‌های فردی, فرهنگی و اجتماعی از عوامل موثر بر مشارکت افراد در فعالیت‌ها به حساب می‌آید. قدر مسلم است که مشارکت در فعالیت‌های دوطلبانه و فعالیت‌های آموزشی ترویجی از این امر مستثنی نبوده و حتی به دلیل ویژگی‌های خاص مشارکت در این نوع فعالیت‌ها ویژگی‌های فردی و روانی نیز وضعیت اجتماعی - اقتصادی افراد از اهمیت در پژوهش علی بیگی و بنی عامریان (2009 ,32012706۲18 200 زع‌بچه۳ز۸1) که با عنوان عوامل دموگرافیک موثر بر مشارکت زنان روستایی در برنامه ترویجی انجام گرفت. انگیزه تماس زیاد با مروجان» افزایش تولید. و خشنودی از برنامه‌های ترویجی گذشته. به ترتیب. در اولویت اول تا سوم و انگیزه‌ی انتخاب شدن به‌عنوان زن نمونه‌ی روستا خدمت به روستا و گرفتن مدرک در آخرین رتبه‌های مربوط به دلایل مشارکت زنان روستایی در برنامه‌های آموزشی و ترویجی قرار دارند و بیان می‌کنند که مشارکت زنان روستایی در؛برنامه‌های آموزشی و ترویجی کم‌تر از متوسط است و معتقدند که میان میزان مشارکت زنان در برنامه‌های آموزشی و ترویجی با سن و سطح تحصیلات پیوندی معنادار وجود دارد. واکاوی موانع مشارکت زنان روستایی در برنامه‌های آموزشی و ترویجی عنوان پژوهشی است که میرک زاده و همکاران (2010 :21 .2۳ ,۸/2622060)» انجام دادند و به این نقایج دست: یافشد که از موانم ۸ ۳۹۲ واه ایب هحتوای برنانه‌ها و کلاس‌های ترویجی با نیاز زنان روستایی است. آداب و رسوم و اعتقادات سنتی حاکم بر منطقه روستایی. اشتغال زنان: به فعالیت‌های, سخت. ترو وان وی ای یا کم سوادی زنان» غدم رضایت همسر جهت حضور در برنامه‌های آموزشی ترویجی» و تمسخر و ایراد اهالی از مهم ترین عوامل مورد شناسایی در این مطالعه بود همچنین نتایج نشان داد که بین دیدگاه زنان روستایی برحسب سواد و سن نسبت به سازه‌های موثر» در بعضی موارد اختلاف.معنی‌داری به چشم می‌خورد و هم‌چنین» ازموانع مهم مشارکت زنان عدم تناسب محتوای برنامه‌ها و کلاس‌های ترویجی با نیاز می‌توان انگیزه‌های زنان روستایی برای شرکت در دوره‌های آموزشی و ترویجی را به چهار مولفه عوامل جمعیت شناختی (سن, سطح تحصیلات, وضعیت تاهل, شغل و مانند آن)» عوامل اقتصادی (درآمد زن روستایی» افزایش تولید و مانند آن)» عوامل اجتماعی (نگرش نسبت به آموزشگر  ۸ تحلیل انگیزه‌های زنان روستابی برای مشارکت در برنامه‌های آموزشی و ترویجی موقعیت اجتماعی, برقرای ارتباط و مانند آن)» عوامل فرهنگی (داشتن نقشی فعال در جامعه ایجاد فرضت‌هایی براق اضخبت: آزادانه با زنان ادیگر و ماننه آن) تقسیم کرد. این پژوهش از نوع توصیفی - همبستگی است برای جمع‌آوری داده‌های مورد نیاز از روش پیمایشی استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش را کلیه زنان شرکت کننده در دوره‌های برگزار شده در مرکز آموزش بیستون تشکیل دادند (877-۲۶۰). برای تعیین حجم نمونه از جدول کرجسی و مورگان (1970 ,3/0782 200 ع1)67[06) استفاده شد (11*7۱۷۵). برای انتخاب افراد نمونه روش نمونه‌گیری تصادفی سیستماتیک در دستور کار قرار گرفت. ابزار پژوهش پرسشنامه‌ای بود که از دو بخش تشکیل شده بود؛ بخش اول به شناسایی ویژگی‌های فردی و حرفه‌ای متخصصان اختصاص داشت. بخش دوم نیز انگیزه‌های زنان روستای برای شرکت در دوره‌ها (۲۳ گویه) را شامل می‌شد براق, ستجش آتگیزه‌ها ار طیف لیکرس: با حاسه ۲ هرا خیلی کی ۷ کی #ماخدودی از زیاد. و هه خیلی. ریاد اسفاده شد, امشیر وابس پژوهش: گگیره: مفارکنه ونان روستایی براق شرکت در دوره‌های آموزشی ترویجی است و متغیرهای مستقل را سن» سواد» وضعیت تاهل و وضعیت اشتغال تشکیل دادند روایی محتوایی ابزار پژوهش با استفاده از پانل متخصصان رشته‌های ترویج و آموزش کشاورزی» جامعه شناسی و مدرسان دوزه‌های مذکور مورد تایید قرار گرفت و افتبار پرسشنامه نیز با انجاموظ یناک تعیین شییرای لین کار تعداد. ۳۰ پرسخننامه توسط جامعه‌ای مشابه با جاس گرد وشن کردگدار کاخ آلفا ۰/۸۵ به‌دست‌آمد که نشان‌دهنده اعثبار بالای سوالاتهارسفکامه یکت توصیف بالکندگی انگیزه زنان: با توجه به این‌که پاسخ‌ها در دامنه بین یک (خیلی کم) و پنج (خیلی زیاد) قرار داشتند میزان انگیزه با استفاده از فرمول /15108 به شرح ذیل به چهار طبقه تقسیم شدند ( 12۵۵0 0صه نطاعع0د5 5 و یافته‌های به‌دست‌آمده در قسمت نتایج پژوهش آورده شده است. و بمنظور تحلیل  فصلنامه علمی - پژوهشی زن و جامعه: سال سوم: شماره چهارم» زمستان ۱۳۹۱ ۱۳۹ میانگین :۲۶ انحراف معیار : ۵/۰۰۹ ماکزيمم ۴۵۰۶ یلیم :۲۶ جدول ۱ نشان می‌دهد که متوسط سن کشاورزان در این پژوهش ۲۵ سال می‌باشد. برای انجام محاسبات آماری» سن زنان در سه طبقه مطابق با طبقه‌بندی مرکز آمار طبقه‌بندی شدند. بر اساس یافته‌های پژوهش ۸۵/۱:درصد از زنان :در اطبقه جوان و ,۴/۹ درد از آن‌ها در طبقه سیان‌سال قرار گرفتند: توزیع فراوانی کشاورژان دالاس یراکهار ۴ اسطح ارائه شت: همان گوئه که در جدول ۱ مشاهده می‌شود بیش‌ترین میزان مربوط به سطح دیپلم می‌باشد (۴۹/۱ درصد) و کم‌ترین به.لیساسی (۸ رضت) مربوط می‌فرده. یه تخاط وضفیت تاسل نیز :1 نقرر آو پاسگگویان 82/۳  ۰ تحلیل انگیزه‌های زنان روستابی برای مشارکت در برنامه‌های آموزشی و ترویجی درصد) مجرد و ۷۳ نفر (۴۱/۷ درصد) از آن‌ها متاهل بودند. از لحاظ شغلی نیز ۱۳۰ نفر از زنان (۷۴/۳ درصد) بیکار و ۴۵ نفر (۲۵/۷ درصد) شاغل بودند. هدف دوم: اولویت‌بندی انگیزه‌های زنان برای شرکت در برنامه‌های آموزشی و ترویجی مشارکت در کارهای گروهی با سایر زنان ۴۳ ۴ ۳ راهی برای کسب درآمد و امرار معاش ۳ ۹۸ ۴ داشتن نقش فعال و امثبت در گر رش ۳۳۸ ۹۹۲ 17 راه اندازی کسب و کار جدید و اندوختن سرمایه ۱۶۵ ۸۴ ۳ #(۱.خیلی کم ۲. کم» ۳. تاحذی: ۴. زیاد: ۵. خیلی زیاد)  فصلنامه علمی - پژوهشی زن و جامعه: سال سوم: شماره چهارم» زمستان ۱۳۹۱ ۱۹۵۱ یافته‌ها نشان داد که مهم‌ترین انگیزه‌های زنان برای شرکت در برنامه‌های ترویجی به ترتیب عبارت بودند از: «آشنایی با افراد جدید» با میانگین (۴/۶) و انحراف معیار (۰/۴۹۱)؛ «داشتن نقش فعال در جامعه» با میانگین (۴/۵۷) و انحراف معیار (۰/۴۹۷)؛ و «مشارکت در کارهای گروهی با سایر زنان» با میانگین (۴/۴۳) و انحراف معیار (۰/۶۷۴). «بودن در کنار سایر زنان» با میانگین (۱/۵۱) و انحراف معیار (۰/۵۰۱)؛ «بهبود وضعیت روستا» با میانگین (۱/۵۸) و انحراف معیار (۰/۴۹۵)؛ و «راه‌اندازی کسب و کار جدید و اندوختن سرمایه» با میانگین (۱/۶۵) و انحراف معیار (۰/۸۴۴) از انگیزه‌های زنان دارای اولویت آخر بودند (جدول ۲). جدول ۳- فراوانی. درصد سطوح انگیزه مشارکت زنان روستایی در برنامه‌های ترویچی در این پژوهش, به منظور ارزیابی کیفی انگیزه زنان روستایی با استفاده از روش 15708 سطوح انگیزه به چهار طبقه تقسیم شده است. با توجه به اطلاعات جدول ۳ در مجموع بیش از نیمی ار زنان (۵۰/۳ درصد)» نگرشتی,نسبتا منفی:و کمتر.ازنیمی از آن‌ها (۴۹/۷ درصد)» انگیزه هدف سوم: بررسی رابطه بین سن» سواد» وضعیت تاهل, شغل و انگیزه شرکت در برنامه‌های جدول ۴- همبستگی بین متغیرهای پژوهش با انگیزه مشارکت زنان برای شرکت در  ۲۳ تحلیل انگیزه‌های زنان روستابی برای مشارکت در برنامه‌های آموزشی و ترویجی همیستگی شغیرهای سن+سواه: شغل و وضعیت تاهل پا میزان انگیره مشارکت ونان با استفادد از ضریب همبستگی اسپیرمن در سطح یک درصد محاسبه گردید. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد بین متغیرها همبستگی معناداری با متغیر انگیزه وجود ندارد (جدول ۴). هدف چهارم: تحلیل عاملی انگیزه مشارکت زنان برای شرکت در دوره‌های آموزشی بمنظور تشخیص مناسب بودن داده‌ها برای تحلیل عاملی از دو شاخص 163/0 و آزمون بارتلت استفاده شد. از آنجا که شاخص 1)8/]0<0/74 و بیش از ۰/۷۰ می‌باشد. لذا داده‌ها به‌طور کلی برای تحلیل عاملی مناسب تشخیص داده می‌شود. هم‌چنین» مقدار آزمون بارتلت ۴/۴۸۱ بود که در جدول ۶- عوامل استخراج شده همراه با مقادیر ویژه و واربانس تبیین شده قبل و پس از چرخش در این پژوهش در کل ۴ عامل شناسایی شده است که واریانسی برابر با ۶۹/۹۷۹ درصد را تعیین کردند. برای تقسیر پذیر کردن عامل‌ها از روش چرخش واریماکس استفاده شد. در ماتریس بدست‌آمده هر متغیری که بار بیشتری بر ایک غامل آداشته بشد ال تعلقمی گیرد. بر این اساس  فصلنامه علمی - پژوهشی زن و جامعه: سال سوم: شماره چهارم» زمستان ۱۳۹۱ ار جدول ۷- متغیرهای مربوط به هریک از عوامل و مقدار بار عاملی بدست آمده از ماتریس دوران داشتن نقش فعال و مثبت در یادگیری و رشد ۰/۸۰۱ انگیزه ابراز وجود و ارتباط ‏ ملاقلات با سایر افراد روستا ۹۸ راه اندازی کسب و کار جچدید و اندوختن سرمایه ۵۸۰ پس از مشخص کردن آیتم‌هایی که از انظر تجربی به یک عامل تعلق دارند. باید کوشید از اشترات تجربی ,متتیرهایی که رگشل به اعقها اقتزاکت مقهومی حست بات و آن‌گاه با نام‌گذاری عامل‌ها اقدام نمود. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که عامل انگیزه پیشرفت با 4۹ درصد از تبیین واریانس کل, بیشترین سهم و عامل انگیزه خدمت با ۱۳/۹۱۴ درصد  ۴ تحلیل انگیزه‌های زنان روستابی برای مشارکت در برنامه‌های آموزشی و ترویجی کم‌ترین سهم را در تبیین واریانس کل (انگیزه شرکت در برنامه‌های آموزشی و ترویجی) داشته‌اند بر انانین نایم ساضل از قجلیل غاتلی مشخص شن که ۴ عامل :بیان شده یخی انگیژه پیشرفتا: انگیزه ابراز وجود و ارتباط انگیزه توانمندی مالی و انگیزه خدمت. در مجموع ۶۹/۹۷۹ درصد تغییرات متغیر انگیزه زنان برای شرکت در دوره‌های آموزشی را بیان می‌نماید. یعنی اگر در برنامه‌های آموزشی این ۴ عامل مورد توجه مناسب قرار گیرد. می‌توان باور داشت انگیزه‌های زنان برای شرکت در دوره‌ها به‌دقت ارزیانی و زیر شش قرار گرقته شده است. در اولویت: نخست: این انگیزه‌ها انگیزه پیشرفت می‌باشد که باید به دقت مد نظر قرار گیرد. توجه به متغیرهای قرار گرفته در عامل اول بیانگر نگرنی‌ها و مبین دل مشغولی زنان می‌باشد» کسب مدرک و تجربه در این عامل در اولویت‌های اول قرار گرفته‌اند که از دیدگاه زنان عواملی برای پیشرفت می‌باشند هم‌چنین, می‌خواهند یاد بگیرند چگونه می‌توانند از زمان استفاده بهینه داشته باشند. انگیزه ابراز وجود و ارتباط با تببین ۱۴/۸۵۶ درصد از واریانس کل به عنوان عامل دوم مطرح شد. در این گروه از انگیزه‌ها باید مسائل و مطالبی را به زنان آموزش داد که بتوان با فراگرفتن این آموزش‌ها دانش و مهارت: را کسب کنن سا ناک آ#لفت هابستگی خود بتوانتن در جامعه/ذیژه شوند و ذر کارهای گروهی مشارکت ایا شت الا از ا,واگامی تران‌نیز بهتر خانواده خود کمک سومین انگیزه (عامل) با تبیین ۱۳/۹۲۰۰ درصد از واریانس کل, به عامل انگیزه توانمندی مالی قراز گرفت. آموزش‌ها در این عاگایزاخی زر دی مارستاله به گم باشد که زنان بشوانند سنزلت اجتماعی کسب کرده و بتوانند کسب و کاری راه‌اندازی کنند و پس‌اندازی داشته باشتند. به گونه‌ای انگیزه‌های مطرح شده در عامل چهازم یعنی عامل انگیزه خدمت. حکایت از این موضوع دارد که با توجه به جنسیت مخاطبان و خصلت زنانه آن‌ها زنان هم دوست دارند و می‌خواهند که در جامعه نقشی بر عهده داشته باشند تا از این راه بتوانند خود را اثبات کنند و به پیشرفت جامعه کمک کنند (جدول ۸0 2ام( چا یکلم ام انکیره ای نان) بوافمشا ر کت چر, برنامه‌های آموزشی ترویجی در قالب مدلی در نگاره (۱) نمایش داده شده‌است.  فصلنامه علمی - پژوهشی زن و جامعه. سال سوم شماره چهارم» زمستان ۱۳۹۱ ۹۵۵ زنان روستایی نقش‌های گوناگون و متعددی برعهده دارند: همسر مادر تولید کننده محصولات زراعی» شریک در فعالیت‌های دامداری دخیل در امر کاشت. داشت. برداشت. فرآوری» بازاریابی و تهیه خوراک و غذا. این پژوهش "با هدف تحلیل :انگیزه‌های نان" روستایی برای مشارکت در بر اساس يافته‌ها انگیره‌للش راز زنان (0*/۳۲ 02 برایگاوکت در دوره‌هایی برگزار شده نسبتا منفی» و انگیزه حدود نیمی از زنان (۴۹/۷ درصد).نسبتا مثبت است اما درکل زنان انگیزه خوبی برای شرکت در برنامه‌ها داشتند که با نتایج وثوقی و یوسفی آقابین ( 20۵ 1705508 5 ,5 ۳۵ع7۵۶۵) مطابقت دارد؛ ولی برخلاف نتایج علی بیگی و بنی عامریان ( ۸110۵781 9 ,32012671۵5 200) می‌باشد. آداب و رسوم اجتماعی؛ در بعضی از جوامع روستایی ایران چنین است که دختران از همان اوایل کودکی یاد می‌گیرند که باید موجودی خموش و انزوا طلب باشند. در فرآیند جامعه‌پذیزی به زنان تلقین می‌شود که اموری از قبیل خانه‌داری و تربیت کودکان را در اولویت فعالیت‌های خود قرار دهند. در اکثر جوامع به‌ویژه جوامع روستایی ازدواج زودرس از جمله موانع مهم در مشارکت زنان روستایی است. چرا که باروری زیاد و افزایش تعداد فرزندان را موجب می‌شود (2005 ,ط/(0 ۵۶21۵8۵ #صه نطعاه۷0۵55). امیری اردکانی ( ,فص6۵ل02 هتسه 6) نیز از عوامل فرهنگی به‌عنوان مهم‌ترین مانع مشارکت زنان روستایی در فعالیت‌های آموزشی -- ترویجی نام می‌برد. به‌کارگیری آموزشگران می‌تواند به عنوان یک الگو برای زنان و خقران جامعه روستایی مین کنذواتاتین مقبفی هر جقظا ورتناوم مار کک آی‌ها ذاشته باقن وی  ۶ تحلیل انگیزه‌های زنان روستابی برای مشارکت در برنامه‌های آموزشی و ترویجی در این زمینه کشور با کمبود نیروی آموزش‌دیده و مجرب روبرو است. از سوی دیگر سازمان‌های دخیل در امور زنان از کمبود کارشناسان زن رنج می‌برند. در این زمینه در سال ۱۳۷۶ در مقابل ۸ میلیون زن روستایی ۱۰ ساله به بالای شاغل در بخش کشاورزی» تنها ۱۷۰ کارشناس ترویجی زن بر مبنای نتایج؛ مهم ترین انگیزه‌های مشارکت زنان عبارت از آشنایی با افراد جدید. داشتن نقش فعال در جامعه و مشارکت در کارگروهی با سایر زنان بود که برخلاف نتایج ملک محمدی و حسینی نیا (2000 ,قفطنصاوو770 فصه ن0هصسصهطامصماه3/2[1) می‌باشد. این تفات شاید به‌خاطر منطقه مورد مطالعه و تفاوت فرهنگی مناطق باشد. ردی و اسمیت (1973 بانط 200 ر۵۵) اذعان داشتند که متاهل بودن و بالا رفتن سن سبب افزایش مشارکت زنان در فعالیت‌های داوطلبانه می‌شوند. میرک‌زاده و همکاران (2010 ..له .2۲ ,0ع۸/11۳21220)؛ وثوقی و یوسفی آقابین (2005 مطلاطاهطاعه و۵ 3۷ 40 نفطعا170850۵)» لهسایی‌زاده و همکاران ( .له .۵۲ ,123926122060 5) زرافشانی و همکاران (2009 .۵ .6۲ ,فصه9ه727). علی پیگین و بنی عامریان ( ۸110۵781 9 ,321206۲1۵5 200)» نوروزی و بختیاری (2009 ,8۵400271 200 010۳02 میرترابی و همکاران (2010 .له .۵۲ ,ط1/117107۵)» احمدوند و شریف‌زاده ( ,52240 مصه وصه0ومصسط۸ 41) و ادریسا و همکاران (2007 .[2 .017192,.6۲])» نیز بیان کرده‌اند که بین سن و انگیزه شرکت در برنامه‌های آموزشی و ترویجی رابطه معناداری وجود. دارد که برخلاف نتایج بدست‌آمده در پژوهش می‌باشد. ولی ملک محمدی و حسینی نیا (2000 ,قاصنصنه1[05 0صه نو سصصقطمصاعلم/0) بیش‌تر زنان روستایی شرکت کننده در این پژوهش از نظر سواد در سطح مطلوبی قرار داشتند که این خود می‌تواند درصد مشارکت زنان روستایی را در برتامه‌های آموزشی ترویجی افزایش دهد. در ایران مشکلات فرهنگی و تا حدود زیادی بی‌سوادی مانع بهره‌گیری دختران و زنان از خدمات آموزشی و ترویجی است. نتایج پژوهش نشان داد که بین سواد و انگیزه رابطه معناداری وجود ندارد که مطابق با نتایج ملک محمدی و حسینی نیا (2000 ,هلصنطنو770۶ وصه نو2صسصمطمصماعلم0/1) و میرک‌زاده و همکاران (2010 ,.۵1 .6۲ ,ع۸/72162240) و بر خلاف نتایج وثوقی و یوسفی آقابین (2005 مطبزطاقطاعشنگه‌ع۵ ۷ ۵ص نطعا1۷70۶5۵)» لهسایی‌زاده و همکاران ( .له .6۲ ,123926122060 5) علی بیگی و بنی عامریان (2009 ,838020671۵0 200 نع‌ه۳ن[۸)» احمدوند و شریف‌زاده (2011 ,206 7گننه5 40 ۵۵۷۵۵۵ ۸)» و ادریسا و همکاران:(2007 .۵1 .6۲ ,1047198) می‌باشد. آادریسا و همکاران (2007 .ل8 .6۲ ,147198) بر این باورند که داشتن شغل به وسیله زنان روستایی تاثیری مثبت بر مشارکت زنان روستای دارد که برخلاف نتایج بدست آمده در این پژوهش است:  فصلنامه علمی - پژوهشی زن و جامعه: سال سوم: شماره چهارم» زمستان ۱۳۹۱ ۱۹۷ چرا که زنان شاغل مورد مطالعه بیان داشتند که خستگی از کار مانع از شرکت آن‌ها در برنامه‌ها در این مطالعه از نتیجه تحلیل انگیزه‌های زنان روستایی ۴ عامل اساسی حاصل شد. عامل نخست. انگیزه پیشرفت بود که نشان دهنده انگیزه زنان برای پیشرفت و رسیدن به مدارک بالاتر بود. انگیزه ابراز وجود و ارتباط به عنوان عامل دوم مطرح شد در این گروه از انگیزه‌ها زنان دوست دارند که دیده شوند و به خواسته‌ها و نیازهای آنان نیز توجه شود. مستقل بودن زنان در عامل سوم یعنی انگیزه توانمندی اقتصادی مطرح شد در این گروه از انگیزه‌ها زنان می‌خواهند که تسهیلاتی دریافت کنند تا بتوانند کسب و کاری راه‌انداخته و از این راه سرمایه‌ای پس‌انداز کنند تا بتوانند منزلت اجتماعی کسب کنند که مطابق با نتایج هاچینسون (1970 ,01080ع17101) می‌باشد. انگیزه خدمت به عنوان چهارمین و آخرین عامل مطرح شد که بیان‌گر این موضوع است که زنان هم ۵1 ۵۶ ۵۳۶ ۲56 ۵۶ ۳۷۵12000 .(1999) بط بحا6 ,2626900۳20 قصه .17 منطه‌طاه۸ -1 ۰ [۷۵ ,ق۳006 لذسانه‌نو۸ ۵۶ م70 بکعصم هدنم‌ماععل0 هرز ۷06 5۵0۵۵۹ ۵۶ کاصه 106160 .(2011) 3 ,ط72306 ماک فص 3 ,۸۹۵۵00 -2 65 (30 1۵3 وقصط۸ 806۲ :و500 عقف) ۳۵6۵ آعسد ۵۶ صمناهمن0 02 8 13600۳5 16662006 .(2009) بل بصع نصهط فصه .7 بش۸ منعوه‌طن۸ -3 7 :5۳00 86ق6) 0208۳۵5 8و زک ع اجه هل همهم ص۷06 ۳۵۳۵1 [۳۵ صز مادم ۷۵۵۹ 1۵ کعنسهطظ .(2006) 30 منصعاهلاج۸ خنص۸ -4 .(0) .272 ۷۵1۰ 7020 ۵۶ 70 3/0 +کص عم دم کصعاه ]۳۳۵ ۵۶ ممعاله ع6ط2010(.1) ب۲ ,تطعصطاعتم مک 0صه 36 منصدم۸ -5 ع9ق 36 )) 0-0۳00 صز 20صنقم ۵۳ ان عنخصمصمه هه عنطامه عمصع0 |۷۵ ,تلع 0ق96ع لهس .0و۸ فوصه ح 26 جر 1۵۵۲2 واه اه ۲00060 .(06۳510) 200ع1اطاتام 6۲ :163۳۵0 .5۵0010817 2۵1۵1 .(2001) .17 معنطاعه8 -6 [۵ 136 وصنصنه( ۳ .(2010) ۳۰ منععوه5 فص 1۳۰ مصه‌وقطک :کل ,فهطصه ی 8022 -7 40 2816۳0 عط1 :50 ع8ه)) کعنانناه ناهد هنز دصاقم 065 05 ۶۴٩ رامع 660 ب(منطاکط10 800۵ که عسع0 عومزمصدظ 30۳6۳ 40 0۵۳0008000 متکنافها0 ,(2007) .2 ,83608۵80 ۵00 ۳ ب8 ,عل۵) -8 68-41 .۳۳ ,3 .370 ,35 ۷۵1۰ 610/۰ 31/30286601 هنصه‌گناد) .دوعص ناعاصصم  ۸ تحلیل انگیزه‌های زنان روستابی برای مشارکت در برنامه‌های آموزشی و ترویجی دس اعد ۵۶ بونانطاهانده فص وصعنخله عطا عصنوو ص۲۳ .(3994) .36 مفق1 -9 :16 .(.۳ بفصزف730 بط 0عاهاک1۳) بک ص13 ۷۵۳۵۵ ۶۵۳ کعنانناه صمزحصعاجه ۰ ۷۳۰ ,306 ۳۸0 عاسهع56 30۵۵ .(1996) 0۰ .۸ 10-3۰ 0 )۲۵۳6۹۰ صقن صز منم اه ۲و۸ .(3993) کمطاحه که مامت -11 5000-66006 .(2007 ).1 .5 3/0060 00 34 1۰ ,6 لگ سل ۰ 107188۰ -12 [صط .1 10-11ع 0/3 هدوز 80506 ۵ ۷ //:110 3 0 011630055 بدوزکصعاجه مساه‌نعد ۵۵ فعلعناجه 160 .(1990) .7 مقصنطاهه7 -3 5 2110006 1300۳5 1۳6 وصنصنهاود .(2009) 34۰ منفحصسط۸ 200 ۳۰ منصقطک1 -4 5 ]۳۳۵ :5۳007 6قق)) کقعجه له صز کصمزکنعل عنصهمصمه -منمک صز ماه ما0 (0) .4 .37 ,7 ۷۵۰ ,تل ۵9620 ۷۵۶۵۹5 .(منطکص10 صعزهه7 ۲و ۳ ع2نه 52016 مصنصنصع16 .(0970) ۵0ع 3/0 20.۷۰ 00 8۷ ,علزه1 -5 8۰ )0 ما 3/16350766 مزع مامطل و2 وصه نمدمنم 0 مدعن ۸ ددع3۸ ۶ و5000 .(2005) .8 ,روص اعزه 1 فوصت .7 مننطاعصقطدت بش۸ بش۸ ,2612206 عطه] -6 1 87۲7 ۵(.500010 3۳۵۷ ۳۵۳5 و ععف عطا) ند مناد 6۳000 ۷۵6۵۶ ۳۵۳۵1 40 )) ۷۵۳۵۰ فحنطا عطا صز ودعتنا م۸ .(1992) .7 مصماص۸ فصه .۸ ,فصن -7 ]01۳۵۳۵ 3/0065 .(1999) .1۳ بط مقنصنصنه‌1305 0ص 1۰ ونو 32 ماع 2/31 -8 و و۸ ۶و [۵ 10۳۵ 3۳۵۵6۶۰ کجق۳ اه کصعع 0۳۵ جمزعصعاده صز 0و0 0۳ 0 واه 806 11016 ۷۷۵۵۵۵۰ ۵۶ بوعماما روط عط1 ر0987) نا .36 معصنلخم/3 -9 4 ۵ ۵۳۲۵۳۹10۵ ۷۵۳۳۵۵ لهس کم قننگ9ط کم [006] .(2002) 36 ,3/0۵6 -20 ۵ 33۳6۲5 ۵۶ کژدولم۸ .(2010) بش۸ ,کصقطک 0ص ۷۰ منوهطهنن۸ مه ,3/۵06 -21 ۵ .0۳08۳35 (مناه 600 فص صمزکمعاجه صز ۵۳6 نس و نامهم 16 [۵ 100110 ۵۶ ۳۶۲05 .(2010) 3/۰ .5 مفصزع1105 00 .نآ رنته‌ز116 :یک 3/۰ ماط 1/0۳۵ -22 ۵۵00 0۵۳000200 ۵۵ ۷۷0۳۵۵ ۲ ۶و کعناععا هل ولنصد؟ هه 7 عطا هز نتم 16۳۵16 عکمعحصز ۵ که ۷۷ .(2002) .1۳ مصعسقاطا1/0 -23 ۵۳0۷۵۲6 ۷۵۳6۵5 ۵۵ ع۲66عگد0 56000 عطا ۶و کو و3۳۵ باق  فصلنامه علمی - پژوهشی زن و جامعه: سال سوم: شماره چهارم» زمستان ۱۳۹۱ ۵۹ بای ,36765130۳80 00 .17 منصدزا 5۳2020 بش۸ حقلصه7۷ع3 :0 31/0۳005320 -24 ۷۳۵۳6۳۵ ۳۳۵1 ۵۶ عا کرک ومع ام کصعاصمی 200۳00۳۵۲6 که کنوتواقس۸ .(2010) .(61) .1 .37 ,8 701 ,نت50 ۵6۵5 م20 فک 2 ۵۴ ع6[م8 .(2009) .5 3 بفعهنل۸ 0ص .31 3/2808 بط بک مانطاک2/0 -25 ۷۲۵۳6۳ ۳۵۳۵1 ۵۶ عقق0 ع )) ک10م عمط تسد که عصمعصز صز 1000 هه یهصنا .(۳6۳۹1۵) 14 .37 ,106610056 صه دامع معی .(منطکط 10 حاع وه 1 آهنه5 ۳۶۲۵۷6 وصه 33۳0002005 آمعننا20 ۷۵۵۵ .( 2003) 3/۰ ,11002560 -26 1 ,6 3/2837 رواک ۷۷۵۵۵۵ .(فقطاط۸ 8200020 که وفندک صعان از ۵۵ ۳0۳۹5 فنقطک نموتط۸ ,کص ناه متصهو۳ه صذ م3002 .(1994) .36 .۸ مناعق31 -27 5 آ۵ 5۵۵ 200 دننام آهنم5 .(2009) 3/۰ مسقنتطغاه8 0صه ۳۰ م3002 -28 .(06) .53 .37 ,18 ۷۵1۰ ,ق70۳0 رععاد 50 از ههنن‌هگکه ۵ ع اطع عصمق< معکنصتا عط وصه ۷۷۵۵۵ آهنصعلزوم2 عطا ۶و 066 -29 ب 8 0۶ 11۵000ط20 تص0طع 1 306610066 هز عمط ۷۷۵۵6۵۹5 (3993) 01:68 ۵ 130000005 کعازاه2 فصه جاعنمک .(3998) .36 مطفقفط -30 38۳000316 6[م260 م0ل چط ۷۷ .(1973) .3ب مطانصک5 0صه 0 8 و3600 -31 .17-23 .00 ,3 .370 و11 ۷۵1 ,3216810 ۵1۶ هس30 ما۸ قاصنه ۷ ۶و 03۳00002000 136 1۳۵۳ فعناعناه5۲ ۳۵۵1 ۹۲ 156 بر1998) .8 بط ,اهزرم -32 .(۳6۳۹1۵) .795 ۷۵1۰ ,3 ۰ 216۷808067 1۵0 م6۲ تسد 6 هز ۸06 5 5211۳0 ۵۶ ۸۲0006 8 3/6290 .(2005) م۸ هام1 فص 1۳۰ منطعنوه5 -33 6۳ عصناهع 1365 وصه هخا مادک خصعصم 306610 وصه 2۳0۵005 خا0 80 +36)3(:689-7 ,5060۲6 دس انو‌فو۸ ۵۲ آممس 30 حمهنص ۳ +کص6 2۳۵1 ۳ ۳۳۲۵۹0 آدسای‌نه۸ عصنزمما۵ 16 .(1992) 0 عصناسیک 0صه با بماندک -34 6 .10.60 مط810صنطاقه ۷۷ .156 ,8۵066 صمزک0 19 ملصهطظ ۷۷۵۳۵ معصس ۳ 1۸۵۵۵ ,69626 ۷۵۳6۵5 06۰ 50608 2۵۳ ۵۵6 ۵۶ عا وک .(2003) ماک مصنطعلهک -35 :6 .606۵00 هتصتاصی فصه صمناه اه م۸ .(0999) بش۸ بط ,53۳۵0 -36 ۵1 00 671605105 06/660 مناق تحص .(2000) بج 363 ,0ص مک مطهطاگ -37 3/005 ..کاصع 0۳۳۵۵ صمنافنصحصجصم عطا کم عنم عم عطا ۲۵۳۵ ۷۵6۵ 5 م0۶ کتاقطع6 08اد70 وصد هام20 .(2009) 1۳۲۵۵ او +عاصع6 آمناعناهاک -38 333866 فصه صنطا ۵۳ عطا هز م2 .ر2001) بش۸ .36 و710۵ -39 .(۳6۳۹1۵) ۵00 نت۸ 306 1۵۳ 6ع6 وعصنصنم۳ 1 او دمنعزاط2 +صوحطع 1  ۰ تحلیل انگیزه‌های زنان روستابی برای مشارکت در برنامه‌های آموزشی و ترویجی ۲۶۵۲ [هعزعم[من500 .(2005) بش۸ ,رطق ق۵۶۶۵ هه .36 مخطهنا۵ 7۵۹۹ -40 105 حاعصق2/0 بععد۷1 طوحملطی جز ۷۵۵۵۵ لعج ۶و صمنا‌ مهم آهنود ۵ عصنصنه[م۳ .(2009) .36 مصعنصقطی موص۸ بطکل ,ن0ع۵1ط1 کل منصقطعگه‌جه7 -[4 6 ۵۳ 02960 کص۳9ع۳م عصنصنده صز صمناه‌م‌نفناحدم ۷۵6۵5 لد که صمنان00 ٩ ,7 |۷۵ متلتقع96ع3 ۷۵۵۵۵ تصوافصط وصعطاک ۵۶ 1006۴ صمناه‌مننا 0

هدف از انجام این پژوهش، واکاوی انگیزه های زنان روستایی برای مشارکت در برنامه های آموزشی و ترویجی بود. این پژوهش از نوع توصیفی است و به روش پیمایشی انجام شد. جامعه آماری پژوهش زنان روستایی شرکت کننده در دوره های آموزشی برگزار شده در مرکز آموزش های ترویجی بیستون واقع در استان کرمانشاه بودند (260N=) که از این تعداد 175 نفر با استفاده از جدول کرجسی و مورگان به روش نمونه گیری تصادفی سیستماتیک به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه بود که روایی محتوایی آن توسط پانلی از متخصصان ترویج و آموزش کشاورزی مورد بررسی، اصلاح و تایید قرار گرفت. ضریب اعتبار (کرونباخ آلفا) پرسشنامه با انجام آزمون پیش آهنگ 85/0 بدست آمد. بر اساس یافته ها انگیزه زنان روستایی برای شرکت در دوره های آموزشی و ترویجی خوب ارزیابی شد. 4 انگیزه پیشرفت، انگیزه ابراز وجود و ارتباط، انگیزه توانمندی اقتصادی و انگیزه خدمت مهم ترین انگیزه های زنان روستایی برای شرکت در دوره های آموزشی ترویجی بودند.

473727

* دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی» گروه علوم تربیتی» دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی» دانشگاه شهید بهشتی» تهران» ایران: *دانشیار» گروه اعلوم تربیتی» دانشکده علوم تربیتی او روان‌شناسی» دانشگاه شهید بهشتی» تهران» ایران. (نویسنده مسئول): **استادیار» گروه علوم تربیتی دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی» دانشگاه شهید بهشتی» تهران» دانشیار گروه علوم تربیتی» دانشکده علوم تربیتی او روان‌شناسی, دانشگاه شهید بهشتی,» تهران» ایران تاریخ دریافت مقاله: ۹۹/۸/۱۹ تاریخ دریافت مقاله نهایی: ۱۶۰۰/۱/۱۸ تاریخ پذیرش : ۱۶۰۰/۲/۲۹ ۳ مجله مطالعات آموزش و یادگیری» دوره سیزدهم. شماره اول, بهار و تابستان ۰۱۴۰۰ پیاپی ۸۰ در دهه‌های اخیر با پیشرفت سریع فناوری اطلاعات و ارتباطات در امور مختلف زندگی افراد تحولات چشمگیری رخ داده است که یکی از نمودهای بارز آن در امر آموزش و یادگیری یعنی تغییر محیط سنتی مبتنی بر کلاس درس به یک فرایند یادگیری انعطاف پذیر در هر زمان و هر مکان همان یادگیری الکترونیکی! بوده است (لائو۲ و همکاران» ۲۰۱۸). یادگیری الکترونیکی یک الگوی آموزشی مدرن است که با استفاده از فناوری اطلاعات به توزیع اطلاعات و دانش می‌پردازد (سیدرال, اولیویرا دی فلیس و آپاریسیو, ۲۰۱۸) که در آن لازم نیست کلاس فیزیکی با حضور معلم و یادگیرنده برگزار شود و هدف آن تسهیل یادگیری انعطاف‌پذیر یادگیری تعاملی و یادگیری یادگیرنده محور است (مارتینز-کارو ۲۰۱۱) و دانش مشارکتی» ساختن‌گرایانه و پایدار را ایجاد می‌کند و قابل اشتراک‌گذاری است (چودحوری و پاتنایک» ۲۰۲۰). همچنین» یادگیری الکترونیکی به تقاضای یادگیری پاسخ می‌دهد و موجب کاهش هزینه یادگیری می‌شود (سیدرال و همکاران» ۲۰۱۸). به همین دلیل, یادگیری الکترونیکی به یک جریان اصلی در آموزش علی‌الخصوص در آموزش عالی تبدیل شده است (ال-فرایهات» جوی, ماساده و سینکلایرا ۲۰۲۰). دوره‌ها و برنامه‌های یادگیری الکترونیکی در دانشگاه‌ها و مسسات آموزشی به سرعت در حال افزایش هستند (لائو و همکاران» ۲۰۱۸) و به طور فزاینده‌ای در آموزش عالی مهم و فراگیر شده است (لون و تسلی"» ۹)) و در سال‌های اخیر شاهد رشد سریع دوره‌های دانشگاهی مجازی هستیم که توسط موسسات با توجه به رشد سریع یادگیری الکترونیکی ذینفعان مختلف نیز سعی کرده‌اند به تعیین و بررسی عوامل مختلفی بپردازند که در اثربخشی یادگیری الکترونیکی تأثیرگذار هستند (چودحوری و پاتنایک» ۲۰۲۰). در همین راستا پژوهش‌های بسیاری از سال‌های پیش تا کنون سعی داشته‌انده عوامل موثر بر اثربخشی یادگیری الکترونیکی را شناسایی و تبیین کنند. برای مثال, لیائو؟ (۲۰۰۶) برای طراحی سیستم‌های یادگیری الکترونیکی موثر سه عامل را پیشنهاد می‌کند: ویژگی‌های یادگیرنده» ساختار آموزشی و تعامل. لیائو و هوانگ "! (۲۰۰۷؛ نقل از لیائی ۲۰۰۸) پيشنهاد کردند در هنگام توسعه محیط‌های یادگیری الکترونیکی باید چهار عامل در نظر گرفته شود: ویژگی‌های عوامل موثر بر اثربخشی یادگیری الکترونیکی: تحلیل پدیدار ... ۱۸۳ محیطی, رضایت از محیط فعالیت‌های یادگیری و ویژگی‌های یادگیرندگان. سلیم! (۲۰۰۷) عوامل مهم موفقیت یادگیری الکترونیکی را به چهار دسته تقسیم کرده است: مربی» یادگیرنده» فناوری اطلاعات و پشتیبانی دانشگاه. اوزکان, کاسلر و بایکال"۲ (۲۰۰۹) کیفیت مدرس» کیفیت محتوای اطلاعات» کیفیت سیستم» کیفیت خدمات و نگرش یادگیرنده را به عنوان عوامل موثر در ارزشیابی سیستم مدیریت یادگیری شناسایی کردند. سان» تسای» فینگر» چن و یه؟ (۲۰۰۸) به این نتیجه رسیدند می‌توان از جنبه‌هایی مانند یادگیرنده» مدرس, دوره‌ها فناوری» طراحی و محیط یادگیری آنلاین را ارزشیابی کرد. ال-فرایهات و همکاران (۲۰۲۰)» کیفیت سیستم فنی» کیفیت اطلاعات. کیفیت خدمات. کیفیت سیستم پشتیبانی» کیفیت یادگيرنده» کیفیت مربی و سودمندی ادراک شده* را سیدرال و همکاران (۲۰۱۸) در پژوهشی روند پژوهش‌ها در زمینه عوامل موفقیت و موثر در یادگیری الکترونیکی را در سال‌های مختلف بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند. روند تحقیق از سال ۲۶:۱ تا ۲۰*۳ با تمرکز بر محقوای دوره و سفارشی سازی بوده است. سپس از سال ۲:۶ تا ۹ تمرکز پژوهش‌ها بر قابلیت استفاده از سیستم عامل‌های یادگیری الکترونیکی و تطبیق و تأیید با هدف تداوم آن بوده است. سپس, از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۹ مطالعات بیشتر بر سطح رضایت دانشجویان و روش‌شناسی یادگیری الکترونیکی متمرکز بودند. در بازه زمانی ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۲ به مطالعاتی در مورد انتظارات و رضایت یادگیرندگان الکترونیکی پرداخته شد. اخیرا, از سال ۲۰۱۳ تا ۹ مطالعات بیشتر بر موفقیت کلی یادگیری الکترونیکی و چگونگی تأثیر ویژگی‌های یادگیرندگان بر یادگیری الکترونیکی متمرکز بوده‌اند. به طور کلی, مطالعات قبلی بیشتر به خود فناوری و محتوا متمرکز بوده‌اند اما مطالعات اخیر نشان می‌دهند که نگرش و تعامل یادگیرندگان نیز در نتایج پژوهش‌های مختلف ذکر شده در بالا يادگیرنده به عنوان یکی از ذینفعان اصلی در یادگیری الکترونیکی در نظر گرفته می‌شود (چودحوری و پاتنایک. ۲۰۲۰) که در هر فرایند یادگیری» به عنوان سنگ بنای فرایند یادگیری (آلتینای4 ۲۰۱۷)» شریکی مهم (کینتی ژو و کاگامبه!» ۲۰۱۷) و و همچنین کاربر نهای این دوره‌ها (آسودر واعظی و ایزانلوی ۲۰۱۹) در نظر گرفته می‌شود. از این رو در اين دوره‌ها یادگیرنده نقش فعالی در یادگیری خود دارد (خلیل, کیرکلی و کیبل" ۲۰۱۳) زیرا یادگیری الکترونیکی یادگیرنده محور است نه معلم محور (مارتینز-کارو ۲۰۱۱) و یادگیرندگان. (اع لا :8 ,6 ,6۲ع ۳1۵ مفق5 1 ,510 ۰ ۴ مجله مطالعات آموزش و بادگیری» دوره سیزدهم. شماره اول, بهار و تابستان ۰۱۴۰۰ پیاپی ۸۰ شرکت‌کنندگان اصلی یادگیری الکترونیکی هستند که به عنوان یکی از عوامل تعیین کننده موفقیت و اثرگذار در یادگیری الکترونیکی ایفای نقش می‌نمایند (لای!» ۲۰۱۱). به همین دلیل پژوهشگران مختلف به شناسایی ویژگی‌های یادگيرنده مور در اثربخشی یادگیری الکترونیکی پرداخته‌اند. در پژوهش‌های مختلف ویژگی‌های یادگیرندگان مانند انگیزه یادگیری (گودا" و همکاران, ۲۰۱۵)» انواع رفتارهای یادگیری (وانگ/ ۲۰۱۱؛ رن دای» ژائو فی و گانث ۲۰۱۷) و دانش قبلی یادگیرنده از عوامل تأثیرگذار بر یادگیری الکترونیکی بر شمرده شده است (رن و همکاران, ۲۰۱۷). همچنین لیائقی هوانگ و چن؛* (۲۰۰۷) و اوزکان و همکاران (۲۰۰۹) نشان دادند. نگرش! یادگيرنده نسبت به یادگیری الکترونیکی به عنوان عاملی مهم در موفقیت یادگیری الکترونیکی در نظر گرفته می‌شود. اوزکان و کاسلر" (۲۰۰۹) نیز اشاره داشتند» نگرش یادگیرنده بر رضایت ادراک شده* او از سیستم مدیریت یادگیری تأثیر دارد. ال-فرایهات و همکاران (۲۰۲۰) نیز اشاره داشته‌اند» نگرش مثبت یادگیرنده نسبت به استفاده از یادگیری الکترونیکی و تجربه قبلی یادگیرنده با سیستم‌های یادگیری الکترونیکی و رایانه از عوامل تعیین کننده اثربخشی یادگیری همچنین» نتیجه پژوهش لای (۲۰۱۱) نشان داد» مهارت‌های ارزیابی اطلاعات فراگیران یعنی همان سواد شبکه! نقش مهمی در تعیین موفقیت یادگیری آنلاین دارد. شرایم و خلایف"! (۲۰۱۰؛ نقل از کینتو و همکاران» ۲۰۱۷). در تحقیقات خود خاطر نشان کرده‌اند» ۷۵ درصد از یادگیرندگان به دلیل عدم مهارت و تجربه کافی در برنامه‌های رایانه‌ای و اینترنتی» فاقد مهارت استفاده از مولفه‌های یادگیری مبتنی بر فناوری اطلاعات بوده‌اند و این امر منجر به عدم موفقیت در یادگیری الکترونیکی چو و لیوا" (۲۰۰۵) مشارکت فعال یادگیرندگان در فرایند یادگیری مانند شرکت در بحث آنلاین, تعامل با همسالان و مربی را از عوامل موثر در اثربخشی یادگیری آنلاین برشمرده‌اند. شینکاروا و بنسون"" (۲۰۰۷) در پژوهش خود نشان دادند که دانشجویان بزرگسال که قبلا از سطح یادگیری خودراهبر تسبتا بالایی برخوردار بودند در یادگیری الکترونیکی عملکرد بهتری داشته‌اند. در پژوهش عوامل موثر بر اثربخشی یادگیری الکترونیکی: تحلیل پدیدار ... ۱۸۵ سیدرال و همکاران (۲۰۱۸) نشان داده شده است که هر چه تعامل یادگیرندگان با دیگران (همسالان) در یادگیری الکترونیکی بیشتر باشد. رضایت کاربر نیز بالاتر است و در نتیجه یادگیری الکترونیکی نیز اثربخش‌تر است. مارتینز-کارو (۲۰۱۱) عنوان داشته است» تعامل بین یادگیرندگان و با معلم یکی از قوی‌ترین پیش‌بینی کننده‌ها در پیامدهای مثبت منتج از یادگیری الکترونیکی است و تعامل بین یادگیرندگان در دوره یادگیری الکترونیکی کلیدی برای بدست آوردن نتایج موفقیت‌آمیز است. سوان! (۲۰۰۱) این نکته را مطرح می‌کند که تعامل با مربیان و بحث و گفتگوی فعال موجب افزایش رضایت دانشجویان نسبت به یادگیری الکترونیکی و در نتیجه موفقیت این دوره می‌شود. آلتینای (۲۰۱۷) نیز به این نکته اشاره داشت. فعال بودن یادگیرنده در یک محیط یادگیری» موجب ترغیب تأمل انتقادی و ارزیابی خود فرد می‌شود که تأثیر مثبتی در توسعه کیفیت آموزش آنلاین دارد. باید به این نکته اشاره داشت که در بررسی این پژوهش‌ها دو شکاف مهم آشکار شد. اول اینکه. تقریبا تمامی این پژوهش‌ها به روش کمّی و با استفاده از ابزار پرسشنامه و نرم‌افزارهای آماری انجام شدند و محققان سعی داشتند با استفاده از روش‌های کمّی» ویژگی‌های موثر يادگیرنده را در اثربخشی یادگیری الکترونیکی شناسایی کنند. و دوم اینکه» برخی از پژوهش‌ها به تأثیر فعالیت و عملکرد یادگیرندگان در کلاس و در فرایند یادگیری مانند مشارکت فعال یادگیرنده در کلاس درس و برخی دیگر نیز به تأثیر ویژگی‌های فردی یادگيرنده مانند نگرش» جهت اثربخشی دوره‌های یادگیری الکترونیکی اشاره داشته‌اند. به همین دلایل, با انجام یک پژوهش کیفی» هم ویژگی‌های موثر یادگيرنده در اثربخشی یادگیری الکترونیکی با توجه به شرایط و بافت آن مورد توجه و بررسی قرار می‌گرفت و با یک دید عمیق‌تر به این مسئله پاسخ داده می‌شد که محدودیت‌های روش‌های کمّی را نداشت و هم ابعاد مختلف یادگيرنده که در اثربخشی یادگیری الکترونیکی موثر هستند اعم از ویژگی‌های فردی و همچنین فعالیت‌ها و کنش‌های یادگیرنده در فرایند یادگیری» مورد بررسی و مطالعه قرار می گرفت. به همین دلایل» پژوهش حاضر با یک روش کیفی, شکاف‌های اشاره شده را پوشش داد و با استفاده از مصاحبه نیمه ساختارمند با متخصصان حوزه یادگیری الکترونیکی به شناسایی ویژگی‌های یادگیرنده مور در اثربخشی یادگیری الکترونیکی پرداخت که این امر با توجه به تجربه اساتید و همینطور بافت و شرایط دوره‌های یادگیری الکترونیکی در دانشگاه‌های ایران صورت پذیرفت و همچنین ابعاد مختلف ویژگی‌های یادگيرنده در اثربخشی یادگیری الکترونیکی شناسایی شد. به همین دلیل, هدف اصلی این پژوهش پاسخ به این سوال بوده است: «ویژگی‌های مور یادگیرنده بر اثربخشی یادگیری الکترونیکی بر اساس دیدگاه اعضای هیأت علمی و مدرسان دوره‌های ۶ مجله مطالعات آموزش و یادگیری» دوره سیزدهم. شماره اول, بهار و تابستان ۰۱۴۰۰ پیاپی ۸۰ رویکرد پژوهش حاضر کیفی است تا پدیده مورد نظر در درون بافت و زمینه خود درک شود و روش آن پدیدارشناسی است. در همین راستا از مشارکت‌کنندگان در مورد مفهوم ویژگی‌های یادگیرنده الکترونیکی در اثربخشی یادگیری الکترونیکی سوال شد و هر مشارکت‌کننده با توجه به تجربه زیسته خود یک ماهیت جمعی! از این مفهوم ارائه داد. شرکت‌کنندگان پژوهش حاضر اعضای هیأت علمی و مدرسان دوره‌های یادگیری الکترونیکی از رشته‌های علوم تربیتی و روان‌شناسی تربیتی در دانشگاه‌های تهران بوده‌اند. روش انتخاب نمونه نیز روش نمونه‌گیری هدفمند ملاک محور بوده است یعنی مشارکت‌کنندگان بر اساس ملاک انتخاب شدند. ملاک انتخاب نیز این گونه بوده است که مشارکت‌کنندگان, مدرسان و اعضای هیأت علمی باشند که علاوه بر تجربه تدریس در دوره‌های یادگیری الکترونیکی» متخصص و خبره در حوزه یادگیری الکترونیکی بوده و پژوهش‌های بسیاری در این زمینه داشته باشند و رشته تحصیلی آنها نیز علوم تربیتی یا روان‌شناسی تربیتی باشد. بر اساس ملاک‌های مورد نظر مشارکت‌کنندگان از دانشگاه شهید بهشتی» دانشگاه تهران, دانشگاه پیام نور-ستاد مرکزی و دانشگاه علامه طباطبایی انتخاب شدند. ذکر این نکته نیز لازم است. تمام این مشارکت‌کنندگان دارای تجربه تدریس چندین ساله در دوره‌های یادگیری الکترونیکی بوده‌اند زیرا برای مثال دانشگاه شهید بهشتی بیش از هشت سال است که در مقطع کارشناسی ارشد رشته‌های علوم تربیتی و روان‌شناسی تربیتی به صورت مجازی دانشجو می پذیرد و در پایان مقطع» مدرک رسمی اعطا می‌نماید. بنابراین» اساتیدی که از دانشگاه شهید بهشتی به عنوان مشارکت‌کننده انتخاب شدند. اکثریت بین ۵ تا ۸ سال تجربه تدریس در دوره‌های یادگیری الکترونیکی در دانشگاه شهید بهشتی را داشته‌اند. در دانشگاه پیام نور-ستاد مرکزی نیز به علت رسالت اصلی دانشگاه پیام نور که آموزش از راه دور است. اساتید مشارکت‌کننده در پژوهش بیش از ۵ سال سابقه تدریس در دوره‌های الکترونیکی دانشگاهی را داشته‌اند و اساتید دانشگاه تهران و علامه نیز بیش از ۵ سال سابقه تدریس در این دروه‌ها را داشته‌اند. نمونه‌هایی با اين ویژگی‌ها می‌توانستند بیشترین اطلاعات لازم را در زمینه دانش پداگوژی و آندراگوژی در اختیار محقق قرار دهند. از آنجا که در پژوهش کیفی تعداد نمونه به اشباع نظری بستگی دارد. مصاحبه‌ها تا آنجا ادامه می‌یابد که مصاحبه کننده در مصاحبه با افراد جدید. به داده جدید دست نمی‌یابد و با تکرار پاسخ‌ها مواجه می‌شود. در این پژوهش پس از انجام ۳ مصاحبه. اشباع نظری حاصل شد. در جدول ۷ عوامل موثر بر اثربخشی یادگیری الکترونیکی: تحلیل پدیدار ... ۱۸۷ ع برنامه‌ریزی آموزش از راه دور پیام نور- ستاد مرکزی ۵ برنامه‌ریزی آموزش از راه دور پیام نور- ستاد مرکزی به منظور جمع آوری داده‌های کیفی از مصاحبه نیمه ساختارمند استفاده شد و سوالات نیز بر اساس تکنیک 57۸74۱ و 5۷171۲ طراحی شدند. در حین مصاحبه نیز اگر سوالی برای مصاحبه شونده ایجاد می‌شد. برای شفاف‌سازی پاسخ‌ها و درک عمیق از پاسخ‌های داده شده, دوباره سوال‌های چالشی و ثانویه پرسیده شد. نمونه‌ای از سوالاات مصاحبه شامل یادگیرنده دوره الکترونیکی باید چه اقداماتی را در کلاس انجام دهد؟ یادگیرنده دوره الکترونیکی باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟ یادگیرنده دوره الکترونیکی باید چه دانش و تجربه‌ای داشته باشد؟ و موارد دیگر بوده است. این سوالات بدین دلیل پرسیده شده‌اند که اساتید با توجه به تجربه‌ای که در این دوره‌ها داشته‌اند» ویژگی های یک یادگیرنده خوب دوره الکترونیکی را برشمرند؛ ویژگی‌هایی که یقینا موجب اثربخشی دوره های یادگیری الکترونیکی می‌شود و حتی بر میزان این اثربخشی نیز می‌افزاید. تکنیک تجزیه و تحلیل داده‌ها نیز با روش تحلیل محتوای کیفی بوده است. به این شیوه ابتدا مصاحبه‌های انجام شده» پیاده‌سازی شدند و سپس متن پیاده‌سازی شده توسط محقق جهت پاسخ به ۸ مجله مطالعات آموزش و یادگیری» دوره سیزدهم. شماره اول, بهار و تابستان ۰۱۴۰۰ پیاپی ۸۰ سوال پژوهش» بررسی شد و واحدهای معنایی ! از آن استخراج شدند. سپس این واحدهای معنایی, کدگذاری شدند یعنی یک برچسبی به آنها اختصاص داده شد و بعد از آن کدهای (برچسب‌ها) مرتبط به هم در هم ادغام» خرده‌مقوله را تشکیل دادند و خرده‌مقوله‌های مرتبط به هم نیز مقوله‌ها را تشکیل دادند (گرانهیم و لوندمن » ۲۰۰۶). به نوعی می‌توان بیان داشت. بعد از اینکه مصاحبه‌ها پیاده سازی شدند. عبارت‌ها و جمله‌هایی که به سوال پژوهش پاسخ می‌دادند, شناسایی و به هر یک از این عبارت‌ها و جمله‌ها کد یا برچسبی اختصاص داده شد. در مرحله بعد کدهایی که از نظر معنایی شبیه به هم بودند. در هم ادغام شدند و خرده‌مقوله‌ها را شکل دادند. خرده‌مقوله‌ها مفاهیمی انتزاعی تر از کدها بوده‌اند. سپس خرده‌مقوله‌هایی که از نظر معنایی با هم نزدیک بودند. در هم ادغام شدند و مقوله را شکل دادند. مقوله‌ها مفاهیمی انتزاعی‌تر از خرده‌مقوله‌ها هستند که از لحاظ معنایی تمام به منظور اعتبار یافته‌ها از روش بررسی همکار؟ استفاده شد. بدین صورت که کدگذاری‌های انجام شده توسط دو نفر یک نفر متخصص در حوزه یادگیری الکترونیکی و دیگری متخصص در حوزه پژوهش کیفی» مورد بررسی و بازبینی قرار گرفت. البته لازم به توضیح است که محقق به صورت پیوسته و طولانی مدت درگیر فرایند رفت و برگشت در کدگذاری و مقوله‌بندی کدهای استخراج شده بود و در فرایند رفت و برگشتی» مدام این کدها مورد اصلاح و بازنگری قرار می گرفت و از نتیجه‌گیری زود هنگام خودداری شد. همچنین نمونه‌هایی که برای مصاحبه انتخاب شدند به صورت هدفمند بوده‌اند یعنی افرادی که می‌توانستند بیشترین اطلاعات را در این زمینه در اختیار محقق قرار دهند. در نتیجه به صحت و اعتبار داده‌های بدست آمده افزوده شد. همانطور که در بخش روش‌شناسی پژوهش اشاره شد. داده‌های حاصل از مصاحبه‌های نیمه ساختارمند با روش تحلیل محتوای کیفی» در سه مرحله کد. خرده‌مقوله و مقوله مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. با انجام این مراحل» تعداد ۱۰۲ کد. ۱۳ خرده‌مقوله و 1 مقوله شناسایی شد. در جدول ۲ مفاهیم اولیه. خرده‌مقوله‌ها و مقوله‌های شناسایی شده از ویژگی‌های یادگيرنده در اثربخشی یادگیری الکترونیکی نشان داده شده است. در ادامه به تبیین هر یک از این مقوله‌ها و خرده‌مقوله‌های جدول ۲. مقوله‌ها و خرده‌مقوله‌های شناسایی شده از ویژگی‌های مژثر يادگيرنده بر | حضور فعال یادگیرنده در طول دوره مانند سوال پرسیدن و بارگذاری فایل‌های ارائه قبل از شروع کلاس درس, دانلود و پیش مطالعه محتوای درسی هر کلاس و خلاصه آن قبل از شروع کلاس, درست انجام دادن وظیفه محوله شده به فرد در حین و پس از کلاس درس, انجام تکالیف در کلاس درس یادگیری» تقسیم تکالیف کلاسی با یکدیگر و تکمیل آن و به پرسش و پاسخ دانشجو از استاد. برقراری تعامل دانشجو با استاد از طریق ایمیل» پاسخگو بودن دانشجو به سوالات مطرح آشنایی با اینترنت و شبکه‌ها و سایت‌های مختلف برای یافتن پاسخ به سوال خود و ارزیابی این شبکه‌ها و سایت‌ها ۰ مجله مطالعات آموزش و یادگیری» دوره سیزدهم. شماره اول, بهار و تابستان ۰۱۴۰۰ پیاپی ۸۰ داشتن انگیزه لازم برای شرکت در دوره‌های یادگیری انگیزه یادگیرنده برای شرکت الکترونیکی از جانب یادگیرنده» علاقه داشتن به شرکت در در یادگیری الکترونیکی ویژگی‌های یادگیری و یادگرفتن از جانب یادگیرنده» علاقه یادگیرنده به یادگیرنژاه نگرش مثبت یادگیرنده نسبت به یادگیری الکترونیکی, نگرش نگرش یادگیرنده نسبت به مثبت یادگیرنده نسبت به کارآمد بودن یادگیری الکترونیکی یادگیری الکترونیکی برخلاف یادگیری سنتی» ادگیری الکترونیکی یادگیرنده محور است. یعنی یادگيرنده در محور فرایند یادگیری قرار دارد و دیگر دانش از طریق معلم و به صورت سخنرانی به یادگيرنده انتقال داده نمی‌شود. بلکه دانش توسط یادگیرنده و بر اساس تجربیاتی که در فرایند یادگیری کسب می‌کند. ساخته می‌شود. یکی از مفروضات مطرح شده توسط نظریه سازنده‌گرایی این است. فعال بودن یادگیرنده در فرایند یادگیری موجب یادگیری بهتر فراگیر می‌شود نسبت به زمانی که یادگیرنده در فرایند یادگیری منفعل است زیرا زمانی که افراد چیزهایی را کشف می‌کنند و دانش خود را می سازند بهتر یاد می‌گیرند (لیائی ۲۰۰۸). این مقوله شامل دو خرده‌مقوله است که در ادامه به تفصیل مشارکت فعال یادگیرنده در فرایند یادگیری: این خرده‌مقوله» به مشارکت هر چه بیشتر یادگیرنده در فرایند یادگیری اشاره دارد. یادگیرنده از طریق کسب تجربه از محیط یادگیری مثلا کار با مواد یادگیری» ایفای نقش» قرار گرفتن با محیط‌های واقعی یادگیری و درگیر شدن در فرایند یادگیری به ساخت دانش خود کمک می‌کند. در همین راستا مشارکت‌کننده شماره ۸ به این مطلب امن یه سوالی رو می‌پرسیدم و بهشون می‌گفتم روش فک ر کنند. یه سری فیل مآموزشی داشتم در مورد مدرسه بود» در مورد آموزش بوده فیلم‌های جالب نی رگذار یا فیلم‌هایی که نوی ند ناک هست و براشون پخش می‌کردم» م یکتم برداشتتون رو از اين فیلم بگید و اینها استقبال می‌کردند." تعداد ۵ نفر از مشارکت‌کنندگان به این خرده‌مقوله اشاره داشته‌اند. نتایج پژوهش خلیل و همکاران (۲۳۱۳) نیز تشان داد تقویت فعالیت‌های کلاس درس» تسهیل در یادگیری فعال یادگیرنده» موجب عوامل موثر بر اثربخشی یادگیری الکترونیکی: تحلیل پدیدار ... ۱۹ تسهیل و بهبود یادگیری فراگیران می‌شود. در نظریه ساختن‌گرایی برونرا(۱۹۹۹؛ نقل از خلیل و همکاران» ۲۰۱۳) یادگیرندگان بر اساس دانش فعلی و گذشته, نقش فعالی در یادگیری خود دارند. یادگیرندگان اطلاعات معرفی شده جدید را بر اساس دانش موجود خود تغییر می‌دهند و فرضیه‌های جدیدی را می‌سازند و سپس براساس ساختارهای شناختی انباشته شده خود. تصمیم می‌گیرند. اين مهم می‌تواند با درگیر کردن یادگيرنده در فرایند یادگیری رخ دهد برای مثال مشارکت دادن یادگیرنده در حین تدریس در ارائه مثال‌های کاربردی و روزمره در موضوع مورد بحث از جانب یادگیرنده و پاسخ یادگیرنده به مسئله‌ای کاربردی در حین فرایند یادگیری الکترونیکی می‌تواند مشارکت فعال انجام وظایف یادگیری محول شده به یادگیرنده در قبل» حین و بعد از کلاس درس: اين خرده‌مقوله. به وظایف و تکالیفی اشاره دارد که یادگیرنده برای یادگیری بهتر باید قبل از کلاس درس, حین و بعد از کلاس درس این تکالیف را انجام دهد و در سامانه بارگذاری کند یا برای استاده ارسال نماید و یا در کلاس درس آن را ارائه کند. مشارکت‌کننده شماره ٩ به این مطلب اشاره داشته ابرای ارائه باید از قبل با مرکز هماهنگ کننده از قبل بارگذاری کننده تست بگیرند صداشون رو و فایلشون رو. پاوراشون باید این مشخصات رو داشته باشه» منابعشون باید اینجوری باشه. مثلا تکالیف اين هفته پاید تا این ساعت بارگزاری بشه. یکی از راهکارها دیگه اين بود که از قبل فایل‌ها رو گوش بدن, ویدئوش رو ببیند از قبل جزوه رو یخونند و خحلاصه رو انجام بدن." نتایج پژوهش خلیل و همکاران (۲۰۱۳) نیز نشان داد» ترکیب و استفاده از راهبردهایی که یادگیرندگان را در فرایند یادگیری درگیر می‌کند» مهم است زیرا استفاده از این راهبردها مانند امتحان‌ها و تمرین‌ها بازخوردهایی را برای دانشجویان فراهم می‌کند تا بر پیشرفت یادگیری خود نظارت داشته باشند و همچنین موجب تحرک انگیزه یادگیرنده و توسعه مهارت‌های حل مسئله در یادگیرنده می‌شود در نتیجه موجب تسهیل در یادگیری فراگیر و موفقیت دوره یادگیری الکترونیکی می‌شود. فراگیران با انجام وظایف و تکالیف آموزشی محول شده به آنها نسبت به یادگیری خود. تعهد و مسئولیت بیشتری را بر عهده می‌گیرند و این امر» موجب افزایش انگیزه و اعتماد به نفس در یادگیرنده می‌شود و این افزایش انگیزه» منجر به یادگیری عمیق و اثربخشی در یادگیری می‌شود. آموزش از راه دور به دلیل عدم تعامل بین مدرس و دیگر یادگیرندگان مورد انتقاد قرار گرفته است. با این حال» در طی چند سال گذشته, با معرفی فناوری اطلاعات و ارتباطات تعداد ابزارهایی که تعامل بین شرکت‌کنندگان را در یک دوره آنلاین ارتقا می‌دهند. افزایش يافته است. تعامل, کلیدی ۲ مجله مطالعات آموزش و یادگیری» دوره سیزدهم. شماره اول, بهار و تابستان ۰۱۴۰۰ پیاپی ۸۰ برای یادگیری الکترونیکی مور است. تعامل با معلم و دیگر یادگیرندگان پیش‌بینی کننده قوی یادگیری در این نوع از آموزش است (مارتینز-کارو ۲۰۱۱). هنگامی که یادگیرندگان تعامل خود را با مربیان و یادگیرندگان دیگر افزایش می‌دهند شانس خود را برای ایجاد دانش افزایش می‌دهند (اوزکان و همکاران, ۲۰۰۹)» زیرا بر اساس نظریه سازنده‌گرایی اجتماعی» یادگیری از طریق تعامل با دیگران و در یک بستر اجتماعی ساخته می‌شود که اين امر از ماهیت محیط یادگیری سازنده‌گرا در آموزش آنلاین پشتیبانی می‌کند (آلتینای» ۲۰۱۷). این مقوله خود شامل دو خرده‌مقوله «تعامل تعامل یادگیرنده-یادگیرنده: این خرده‌مقوله. به ارتباط بین یادگیرنده-یادگیرنده در فرایند یادگیری الکترونیکی اشاره دارد که در آن یادگیرندگان دانش و تجربیات خود را با یکدیگر به اشتراک می‌گذارند. به سوالات یکدیگر پاسخ می‌دهند و در انجمن‌های یادگیری با یکدیگر بحث و گفتگو می‌کنند. یادگیرندگان همانطور که از استاد و کتاب درسی می‌توانند» بیاموزند. از یکدیگر نیز می توانند یاد بگيرند. آنها با به اشتراک گذاشتن دانش و تجربیات خود. چیزهای جدیدی را به یکدیگر انتقال می‌دهند (مارتینز-کاری ۲۰۱۱). همچنین یادگیرندگان قوی‌تر و با استعداد بالاتر برای یادگیرندگان ضعیف‌تر می‌توانند نقش داربست! را ایفا نمایند و آنها را از منطقه تقریبی رشد؟ عبور دهند یعنی کاری که یادگیرنده ضعیف بدون کمک دیگری نمی‌تواند انجام دهد ولی با کمک دیگری می‌تواند آن را انجام دهد (ماری» دانکرز و ون مرینبوثر؟ ۲۰۱۸). مشارکت‌کننده شماره ۱۰ به اين انو بحث آموزش الکترونیکی افراد هم می‌تونند اطلاعاتشون رو شیر کنند و هم خودشون می‌تونند از نظر تعاملی ارتباط بگیرند. چون یادگیری بیشت رتوی تعامل هست. از طریق تقسیم تکالیف بین اونها هم می‌شه این کار رو انجام داد. نوی بحث شرکت می‌کنند در تکمیل همدیگه صحبت می‌کنند دارند با هم ارتباط برقرار می‌کنند و یه بحث رو دنبال می‌کنند» دارن از هم سوال می‌کنند." با توجه به کدهای استخراج شده از مرحله اول, تعداد ۸ نفر از مشارکت‌کنندگان به این خرده‌مقوله اشاره داشته‌اند که نشان از اهمیت این خرده‌مقوله است. یکی از مفروضات اساسی یادگیری الکترونیکی مبتنی بر نظریه سازنده‌گرایی اجتماعی ویگوتسکی * (۱۹۷۸) است. بر اساس این نظریه» یادگیری در یک زمینه اجتماعی و در ارتباط با دیگران ساخته می‌شود. تعامل یادگیرنده-مدرس: یادگیری الکترونیکی امکان تعامل یادگیرنده-مدرس را بوجود می آورد و تعامل یکی از پیش‌بینی کننده‌های موفقیت یادگیری الکترونیکی است (مارتینز-کارو ۲۰۱۱). عوامل موثر بر اثربخشی یادگیری الکترونیکی: تحلیل پدیدار ... ۱۹۳ به این دلیل که یادگیرندگان از طریق تعامل با مربیان می‌توانند به توسعه شخصی دست یابند زیرا مربیان در منطقه تقریبی رشد به آنها کمک می‌کنند (کوروکای و اینان!» ۲۰۱۷) یعنی مربیان نیز می توانند به عنوان یک داربست عمل کنند و در رشد و یادگیری فراگیر به او یاری رسانند. مشارکت کننده رین فروم همون اتاق گفنگوی استاد و دانشجو با استاد چت می‌کردن. که اونجام هم دانشجوها می تونستند نظر بدن و هم از استاد چیزی بخوان و بپرسن» اگه کسی سوالی داشت ابهامی داشت مطرح می‌کرد تعامل یادگیرنده با مدرس می‌تواند از طریق پرسش و پاسخ دانشجو از استاد در قبل از کلاس درس, حین کلاس درس و بعد از کلاس درس از طریق اتاق‌های گفتگو و ارسال ایمیل انجام گیرد. حتی در زمان بحث و تبادل نظر بین یادگیرندگان در طی فرایند یادگیری» مدرس می‌تواند به عنوان یک تسهیل‌گر ایفای نقش نماید و در شکل‌گیری و ساخت دانش یادگیرنده در گفتگوهای اجتماعی خودارزیابی و ارزیابی از همسالان در فرایند یادگیری نیز به یک عامل مهم در موفقیت و کیفیت دوره‌های یادگیری الکترونیکی تبدیل شده است. این مقوله خود شامل دو خرده‌مقوله است که در ارزیابی همتا توسط یادگیرنده در فرایند یادگیری: این خرده‌مقوله» به ارزیابی یادگیرندگان توسط یکدیگر در فرایند یادگ ی الکترونیکی اشاره دارد. محیط‌های یادگیری مشارکتی موجب به اشتراک گذاشتن تجربیات و پاسخ‌های یادگیرندگان با یکدیگر می‌شود. این به اشتراک گذاشتن گذاشتن,» ارزیابی یادگیرنده از پاسخ‌های همسالان دیگر را به همراه دارد و حتی یادگیرنده می‌تواند این ارزیابی را به شکل بازخورد به همسالان خود ارائه دهد. مشارکت‌کننده شماره ۱۲ به این مطلب "یه تکلیف رو نوی گوگل درایو یا گوگل داک ایجاد کردم به بچه‌ها گفت م که ه رکدومشون برن و ارتباط بین 7606119 , 1۳۵11118 ,1807۷61100 ,ا00007: رو در بیارن و در قالب یک شکل نشون بدن که کدومشون محاط و کدومشون محیط است» بعد همشون می‌اومدند جوابشون رو توی همون گوگل داک می‌نوشتند بعد از اون شکلی هم که کشیده بودند که ارتباط اين 5 تا رو نشون می‌داد عکس م ی‌گرفتم و اونجا بارگذاری می‌کردم» بعد از اینکه ددلاینشون تموم شد» بهشون می‌گفتم حالا برید جواب‌های هم دیگه رو نقد کنید بعد دیگه بچه‌ها می‌رفتن و روی جواب‌های هم دیگه کامنت می‌زاشتن و جواب‌های هم دیگه رو نقد ۴ مجله مطالعات آموزش و یادگیری» دوره سیزدهم. شماره اول, بهار و تابستان ۰۱۴۰۰ پیاپی ۸۰ آلتینای (۲۰۱۷) اشاره داشته است. ارزیابی همتا توسط یادگیرنده یکی از راهبردهای موفقیت و خودارزیابی یادگیرنده در فرایند یادگیری: خودارزیابی در تعامل با یادگیرندگان دیگر و به اشتراک گذاشتن پاسخ‌ها و تجربیات آنها در حین فرایند یادگیری رخ می‌دهد. زمانی که فراگیران در اجتماعات یادگیری مجازی با یکدیگر و حتی مدرس, تعامل و گفتگو می‌نمایند. از تجربیات و دانش یادگیرندگان دیگر در موضوع مورد بحث. مطلع می‌شوند. این آگاهی موجب می‌شود یادگیرندگان یک تأمل انتقادی بر دانش و پاسخ‌های خود داشته باشند و اگر احیانا در جایی یا نکته‌ای دچار اشتباه شدند. با توجه به پاسخ‌های همکلاسی‌های خود و حتی پاسخ و بازخورد مدرس, آن را اصلاح نمایند و همچنین خودارزیابی می‌تواند در ارزیابی یادگیرنده نسبت به پیشرفت خود نسبت به قبل نیز صورت گیرد و یادگیرنده میزان پیشرفت خود را ارزیابی کند. مشارکت‌کننده شماره ۱۲ به این "هر پادگیرنده‌ای می‌تونه (۳۵]]66007 ]961 داشته باشه» می‌تونه در واقع بیاد و تکالیمفی ر و که انجام داده رو بیاد خودش ارزیابی کنه» می‌تونه بیاد پیشرفتش رو بررسی بکنه و ببینه پیشرفت داشته یا نداشته." در راستای این یافته, آلتینای (۲۰۱۷) اشاره داشته است. مذاکره اجتماعی و طرح دیدگاه‌های متنوع و چندگانه در این گفتگوها تفکر انتقادی» خودارزیابی و کنترل را افزایش می‌دهد. چنین اجتماعات یادگیری علاوه بر اینکه با خودارزیابی» زمینه اصلاح و بازنگری دانش موجود را فراهم می‌آورد» موجب پیشرفت شخصی و حرفه‌ای نیز می‌شود. در فرایند یادگیری فعال اجتماعی, خودارزیابی به عنوان الگویی از ساخت دانش عمل می‌کند و با دریافت دانش جدید در فرایند یادگیری اجتماعی و ارتباط با همسالان, به ساخت دانش جدید يا اصلاح و بازنگری دانش موجود می‌پردازد و حتی بازخوردی که از جانب یادگیرندگان دیگر (ارزیابی همتا) و معلم فراهم می‌شود. زمینه را برای یادگیرندگان فراهم می‌سازد تا بر پیشرفت یادگیری خود نظارت داشته باشند و موجب این مقوله خود شامل سه خرده‌مقوله «سواد رایانه‌ای یادگیرنده» «سواد شبکه یادگیرنده» و «وجود دانش پیش‌زمینه از موضوع در یادگیرنده» اشاره دارد. در مورد هر یک از این خرده‌مقوله‌ها به تفصیل سواد رایانه‌ای یادگیرنده: به دانش و مهارت یادگیرنده در استفاده از ابزارهای فناوری اطلاعات و ارتباطات جهت یادگیری الکترونیکی اشاره دارد یعنی یادگیرنده طریقه استفاده از فناوری یادگیری الکترونیکی و قابلیت‌های موجود در آن برای یادگیری بهتر را بلد باشد. افزایش مهارت‌های فناوری» یادگیری فراگیر را در یادگیرقی الکترونیکی تسهیل می‌کند (لای, ۲۰۱۱). مشارکت‌کننده شماره م به عوامل موثر بر اثربخشی یادگیری الکترونیکی: تحلیل پدیدار ... ۱۹۵ ايادگیرنده قری حتما باید کامپیوتر بلد باشه» حتما باید ۸45] رو بشناسه." ادانشجو باید کار با نرم‌افزار رو قبلا آموزش دیده باشده بدونه وقتی می‌خواد دستش رو بالا ببره از چی استفاده کنه» وقتی می‌خواد حرف بزنه, بلندگو ر و کی روشن کنه, خامو شکنه و اینکه حالا یکسری اطلاعات تعداد ٩ نفر از مشارکت‌کنندگان به این خرده‌مقوله اشاره داشته‌اند و این نشان دهنده اهمیت اين خرده‌مقوله و کدهای استخراج شده مربوط به آن است. ال-فرایهات و همکاران (۲۰۲۰)» رووای! (۲۰۰۳) و سلیم (۲۰۰۷) در پژوهش خود اظهار داشتند. سواد و مهارت رایانه‌ای یادگیرنده یکی از سواد شبکه یادگیرنده: سواد شبکه به معنای توانایی یادگیرنده در شناسایی» دسترسی» ارزیابی و استفاده از اطلاعات موجود در اینترنت و شبکه‌های اینترنتی است. با گسترش ایتترنت» شسبکه‌های اینترنتی نیز گسترش یافته‌اند و در همین حین یادگیرنده باید شناختی از شبکه‌های اینترنتی داشته باشد و بداند جواب پرسش خود را از کجا جستجو کند و بعد از دریافت اطلاعات لازم» به ارزیابی آنها بپردازد تا برای سوال خود به بهترین پاسخ دست یابد. در همین راستا مشارکت‌کننده شماره ۱۱ "حودش در پی جستجو بر بیاده شما فضایی رو قرار می‌دید برای یادگیری فرد می‌خواد بیشتر در مورد این بدونه حوب باید کجا بره» به چه لینک‌هایی باید بره» کدوم پایگاه داده‌ها معتبر هست» کدوم غیر معتبر يادگیرنده باید مهارت‌های مربوط به جستجوگری فعال در شبکه‌های مختلف اینترنتی» ارزیابی و استفاده درست از داده‌های اين شبکه‌ها را بلد باشد تا نقش یک یادگیرنده فعال و در عین حال وجود دانش پیش‌زمینه از موضوع در یادگیرنده: این خرده‌مقوله به معنای دانش و پیش زمینه‌های دانش قبلی در ارتباط با موضوع دوره یادگیری الکترونیکی است: یادگیرندگان آزازد هر دوره‌ای که می‌شوند باید نسبت به آن دانش و پیش‌زمینه‌های قبلی را کسب کرده باشند. تا مطالب جدید را با مطالب قبلی پردازش کنند و به هم ربط دهند تا یادگیری معنادار و عمیق حاصل شود. "یک ویژگی مهم اینه که دانش پیشین مطلوبی داشته باشه» هم در موضوع یکه تحصیل می‌کنه و هم در ۶ مجله مطالعات آموزش و یادگیری» دوره سیزدهم. شماره اول, بهار و تابستان ۰۱۴۰۰ پیاپی ۸۰ گرگوری, ژانگ» گالوان - فرناندز و دی آسیس فرناندز-ناوارو!(۲۰۱۸) اشاره داشتند. دانش قبلی ناکافی یکی از دلایلی است که یادگیرندگان دوره‌های یادگیری الکترونیکی را ترک می‌کنند و آن را به سرانجام نمی‌رسانند. رن و همکاران (۲۰۱۷) نیز به این نکته اشاره داشتند دانش قبلی یادگیرنده از عوامل موفقیت در یادگیری الکترونیکی است. زیرا هر چه افراد نسبت به موضوع مورد بحث. دانش قبلی بیشتری داشته باشند با آمادگی بیشتری در فرایند یادگیری مشارکت می‌کنند و علاقه بیشتری دارند در تعاملات گروهی و اجتماعات یادگیری شرکت کنند. نولز ۲ (۱۹۷۵؛ نقل از ساکس و لیجن", ۲۰۱۶) اشاره دارد یادگیرنده خودراهبر نیازهای یادگیری خود را تشخیص, اهداف یادگیری را تدوین» منابع لازم را شناسایی» راهبردهای مناسب یادگیری را اجرا و به ارزشیابی نتایج یادگیری می‌پردازد و خودراهبر بودن یکی از ویژگی‌های مهم یادگیرندگان است تا سرعت یادگیری خود را کنترل کنند (لیائی ۲۰۰۸)» نیازهای یادگیری خود را شناسایی کنند و همچنین در فرایند یادگیری» با ابزارهای جدید یادگیری آشنا شوند. در نتیجه ویژگی خودراهبر بودن در یادگیرنده» منجر به توسعه تجربیات مثبت در یادگیری آنلاین می‌شود (لای» ۲۰۱۱). این مقوله خود شامل دو خرده‌مقوله «خود یادگیرنده بودن یادگیرنده الکترونیکی» و «خودتنظیم گر بودن خودیادگیرنده بودن یادگیرنده الکترونیکی: این خرده‌مقوله به توانایی یادگیرنده برای یادگیری توسط خود بدون معلم یا بدون شرکت در کلاس‌های آموزش رسمی اشاره دارد یعنی یادگیرنده باید بتواند خود به تنهائی به آموزش خود بپردازد و یاد بگیرد. مشارکت‌کننده شماره ۳ به این مطلب امهارت‌های خودآموزی به نظرم یک ویژگی خیلی مهمی است یک یادگیرنده الکترونیک باید حتما خودیادگیرنده بودن از ویژگی‌های بارز یادگیری یادگیرنده محور است. در این یادگیری» مطالب از طریق فناوری‌ها و اینترنت. از راه دور ارائه می‌شود و یادگیره باید سرعت و کنترل یادگیری خود را در دست گیرد (لین و کائو؛ ۲۰۱۸) همین امر منجر می‌شود یادگیرنده به یک یادگیرنده خودآموز خودتنظیم گر بودن یادگیرنده: خودتنظیم‌گری به استقلال یادگیرنده در یادگیری اشاره دارد. فرد خودتنظیم‌گر اهداف یادگیری خود را تعیین می‌نماید. در یادگیری فعال است و رفتار» انگیزش و عوامل موثر بر اثربخشی یادگیری الکترونیکی: تحلیل پدیدار ... ۱۹۷ شناخت خود را در فرایند یادگیری کنترل و تنظیم می‌کند» خودتنظیم‌گری دارای سه بعد انگیزشی, شناختی و فراشناختی در فرایند یادگیری است (ساکس و لیجن» ۲۰۱۶). مشارکت‌کننده شماره ۳ به امسئولیت پذیری مهم است» به کا رگیری راهبردهای یادگیری مهم است." گودا و همکاران (۲۰۱۵) نیز اشاره داشتند» انگیزه یادگیری بر موفقیت یادگیری الکترونیکی تاثیر دارد. این یافته‌ها توسط سلیم (۲۰۰۷) پشتیبانی می‌شود که اظهار داشت. برای اثربخشی در یادگیری الکترونیکی, یادگیرندگان باید مهارت‌های مدیریت زمان را دارا باشند. کینتو و همکاران (۲۰۱۷) عنوان داشتند., مهارت‌های خودتنظیمی زمان موجب عملکرد بهتر یادگيرنده و در نتیجه کارایی تعداد ۱۰ نفر از مشارکت‌کنندگان در مصاحبه خود به کدهای مربوط به این خرده‌مقوله اشاره داشته‌اند این امر به اهمیت خودتنظیم گر بودن یادگيرنده الکترونیکی اشاره دارد. البته به این نکته نیز باید اشاره داشت» یادگیری خودراهبر یک سازه وسیع‌تری از یادگیری خودتنظیم‌گر است و خود تنظیم‌گیری سازه‌ای خاص‌تر و محدودتر است (ساکس و لیجن» ۲۰۱۶). ویژگی‌های روان‌شناختی به حالات درونی افراد اشاره دارد که منجر به رفتارهای بیرونی افراد می‌شود. این مقوله شامل دو خرده‌مقوله است که در ادامه به بررسی این دو خرده‌مقوله خواهیم انگیزه یادگیرنده برای شرکت در یادگیری الکترونیکی: به خواست. میل و محرک‌های درونی فرد برای شرکت در یادگیری الکترونیکی اشاره دارد» این خواست و محرک موجب می‌شود. فرد به سمت یادگیری الکترونیکی متمایل شود و در آن شرکت کند. سورگنفری» بورشباخ و اسمولنیک! (۲۰۱۳؛ نقل از سیدرال و همکاران» ۲۰۱۸) به این نتیجه رسیدند. انگیزه فردی یکی از محرک‌های اصلی است که روند آموزشی که به وسیله ابزارهای یادگیری الکترونیکی ارائه می‌شود را هدایت می کند. لوئنتال و هودگز! (۲۰۱۵؛ نقل از گرگوری و همکاران» ۲۰۱۸). اظهار داشته‌اند» یادگیرندگان برای ثبت نام در دوره‌های یاگیری الکترونیکی باید انگیزه داشته باشند. در همین راستا مشارکت کننده "باید انگیزه لازم را برای شرکت در اين دوره‌ها داشته باشد." تعداد ۷ مشارکت‌کننده به کدهای مربوط به این خرده‌مقوله اشاره داشته‌اند. لیم و کیم" (۲۰۰۳) اظهار داشتند که علاقه یادگیرنده به عنوان یک عامل انگیرشی موجب افزایش عملکرد یادگیرنده در ۸ مجله مطالعات آموزش و یادگیری» دوره سیزدهم. شماره اول, بهار و تابستان ۰۱۴۰۰ پیاپی ۸۰ یادگیری می‌شود و این می‌تواند منجر به اثربخشی یادگیری در یادگیری ترکیبی شود. نگرش یادگیرنده نسبت به یادگیری الکترونیکی: این خرده‌مقوله به باور و دیدگاه فرد نسبت به یادگیریی الکترونیکی اشاره دارد. نگریشن فرد اهمیت دارد زیرا رفتار فرد را نسبت به یک برنامه پیش‌بینی می‌کند. اگر شخص به برنامه‌ای نگرش مثبت داشته باشد. آن برنامه را می‌پذیرد و سعی می کند عملکردش در آن برنامه نیز مثبت و اثربخش باشد (لی» یوانگ و چوانگ! ۲۰۱۹). در همین اباید نگرشش این باشه که اين دوره‌های نوائمندی است؛ دوره‌های قابلیت داری است» اعقاد به اينکه این دوره‌ها دوره‌های مفید بت و جدی هستند. اینکه دوره‌های الکترونیکی ر و کارا و موثر بدونه» که می شه ازش یا د گرفت و می‌شّه رشد کرد. و اساسا اینکهاونجا فرایند یادگیر ی جریان دارد. " ال-فرایهات و همکاران (۲۰۲۰) اظهار داشتند که نگرش یادگیرنده نسبت به استفاده از یادگیری الکترونیکی در اثربخشی یادگیری الکترونیکی تأثیر دارد. از نظر اوزکان و همکاران (۲۰۰۹)» نگرش مثبت به یادگیری الکترونیکی در قصد رفتاری یادگیرنده برای استفاده از این نوع فناوری‌ها تأثیر دارد. در نتیجه درک نگرش یادگیرندگان نسبت به یادگیری الکترونیکی» ایجاد محیط‌های یادگیری الکترونیکی مناسب برای تدریس و یادگیری را تسهیل می‌کند (لیائوی ۲۰۰۸). در پاسخ به سوال پژوهش, «ویژگی‌های موثر یادگیرنده بر اثربخشی یادگیری الکترونیکی کدام‌اند؟»» یافته‌ها را می‌توان به دو دسته تقسیم نمود. یک دسته مربوط به ویژگی‌ها و قابلیت‌هایی است که یادگیرنده برای ورود به دوره یادگیری الکترونیکی باید واجد آنها باشد همانند انگیزه لازم برای شرکت در این دوره‌ها و نگرش مثبت یادگيرنده نسبت به یادگیری الکترونیکی. همچنین سواد رایانه‌ای» سواد شبکه‌ای و داشتن دانش پیش‌زمینه از موضوع نیز از قابلیت‌هایی است که فرد باید قبل از ورود به دوره یادگیری الکترونیکی از آن برخوردار باشد. دسته دیگر از ویژگی‌ها مربوط به نقش یادگیرنده در فرایند یادگیری الکترونیکی است یعنی از زمانی که یادگیرنده این دوره را آغاز می‌کند تا زمانی که به پاپان برساند» باید یکسری از فعالیت‌ها وظایف زا در فرایند یادگیری اخود انجام دهد مانند: فعال بودن» انجام وظایف و تکالیف محول شده به او تعامل یادگیرنده-یادگيرنده» تعامل یادگیرنده-مدرس, ارزیابی همتا خودارزیابی. يادگیرنده در قبل» حین و بعد از کلاس یادگیری الکترونیکی باید این فعالیت‌ها و وظایف را انجام دهد تا بتواند نقش خود را در کسب موفقیت و اثربخشی بادگیریش الکترونیکی ایفا نماید. ویژگی خودراهبر بودن یادگیرنده یک ویژگی است که عوامل موثر بر اثربخشی یادگیری الکترونیکی: تحلیل پدیدار ... ۱۹۹ ممکن است. قبل از ورود به دوره یادگیری الکترونیکی در بعضی از فراگیران وجود داشته باشد و پادگيرنده با ورود به این دوره» بیشتر از آنها استفاده کند و آنها را ازتقا بخشد. اگر احیانا در بعضی از فراگیران نیز اصلا وجود ندارد باید ابتدا این ویژگی‌ها را در خود بوجود آورند و بعد به تقویت از محدودیت‌های پژوهش می‌توان به این نکته اشاره داشت که اين پژوهش بر اساس مصاحبه با اعضای هیأت علمی و اساتید دوره‌های یادگیری الکترونیکی بوده است. مصاحبه با گروه‌های دیگری از ذینفعان یادگیری الکترونیکی مانند یادگیرندگان (دانشجویان) اين دوره‌ها و همینطور ارزشیابان دوره‌های آموزشی در دانشگاه‌ها می‌توانست پژوهش را با نظر و دیدگاه این گروه‌ها غنی‌تر کند و درک بهتری از عوامل تأثیرگذار بر اثربخشی دوره‌های یادگیری الکترونیکی از دیدگاه خود یادگیرندگان و همچنین ارزشیابانی که دوره‌های الکترونیکی دانشگاهی را ارزشیابی می‌کنند ارائه در نتیجه» پیشنهاد می‌شود. مدرسان دوره‌های یادگیری الکترونیکی با اتخاذ تدابیری» مشارکت فعال یادگیرندگان را در کلاس‌های درس الکترونیکی برانگیزانند و با تکالیف و وظایفی که به یادگیرنده محول می‌کنند سعی کنند یادگیرنده را هر چه بیشتر در فرایند یادگیری و ساختن دانش توسط خود او یاری رسانند. مدرسان به ارائه فعالیت‌ها و تکالیف کلاسی بپردازند که مستلزم اين باشد که یادگیرندگان در انجام آن به صورت فردی و حتی گروهی با دیگر همسالان خود به تعامل, بحث و گفتگو بپردازند تا در حین انجام همین فعالیت‌های گروهی و تعاملات. بخشی از یادگیری آنها از موضوع مورد نظر شکل گیرد. مدرسان در ارزیابی یادگیری فراگیران, از آنها بخواهند که در حین بحث و گفتگو و حتی انجام تکالیف به صورت گروهی, با توجه به پاسخ‌های همسالان و همینطور میزان مشارکت همسالان در انجام تکلیف محول شده به گروه» به یکدیگر نمره بدهند و همدیگر را ارزیابی کنند و همچنین» از فراگیران بخواهند با توجه به پاسخ‌های همسالان و حتی پاسخ‌های مدرس, به پاسخ‌های پیش‌فرض خود و عملکرد خودشان در انجام تکلیف گروهی, نمره بدهند. مدرسان در کلاس درس زمینه تعامل یادگیرندگان با خود را فراهم آورند. برای مثال زمینه پرسش و پاسخ را در کلاس درس فراهم آورند تا فراگیران از این طریق به برقراری ارتباط سازنده و موثر با مدرس, مبادرت ورزند. مدرسان در آغاز ترم تحصیلی و در طول ترم اين نکته را به فراگیران یادآور شوند که وظیفه اصلی یادگیری بر عهده آنان است و آنها را با تکنیک‌های خود تنظیم گر بودن و خودراهبر بودن آشنا سازند و این مهارت‌ها را در آنها تقویت نمایند. پيشنهاد می‌شود. مدیران و برنامه‌ریزان آموزشی دانشگاهی,» در ابتدای شروع دوره‌های یادگیری الکترونیکی یک کارگاه آموزشی يا بسته‌های آموزشی تهیه نمایند که در آن نحوه استفاده از فناوری های مورد استفاده در دوره الکترونیکی و همچنین امکانات و قابلیت‌های اين نورع از فناوری‌ها برای ۰ مجله مطالعات آموزش و یادگیری» دور سیزدهم. شماره اول, بهار و تابستان ۱۴۰۰ پیاپی ۸۰ دانشجویان تشریح و کاملا روشن شود. در حین برگزاری همین کارگاه‌ها نیز می‌توان با کمک متخصصان یادگیری الکترونیکی» ماهیت وجودی و کارکردهای یادگیری الکترونیکی را به دانشجویان شناساند. همچنین به معرفی نمونه‌های موفق دوره‌های الکترونیکی دانشگاهی در سطح جهان پرداخته شود تا فراگیران با ماهیت اين نوع آموزش‌ها آشنا شوند و با شناختی که از این نوع یادگیری بدست می‌آورند» نگرش مثبت. علاقه و انگیزه لازم نیز در آنها حاصل شود. مدیران آموزش دانشگاه نیز در ارزشیابی دوره‌های الکترونیکی دانشگاهی به نقش موثر یادگیرنده در اثربخشی هر چه بیشتر این 5 6-10370068 ۳۷۵1۵08 .(2020) .7 ,نانک 2 مه مط3/38306 ,36 و70 .0 ماق‌طانه۳۳- ۸1 67-86۰ ,102 ,8611010 770100 1 600710675 .و5 آهعامهه ص۸ نعکععنو 6 عطناده صز اصعصععه فص عمنصمعا جععم هام۳ (2017) 2 مجفما۸ 312-3 ,(36)3 و019 عع7 7180۳۳۵0 6۶ 836/100107 مکاط 6ص 6010 وصنص 16 0-7 0۳0۷6 ۵ ۳۳۵60۲ .(2016) .ظ ,17280100 ۵۶ یگ برف۷362 و3 وتقلووک۸ 8 ]۳۵1 ۷60-02560 2 صز ککعصع ناگم عصنصعآ .(2005) 1۳۰ مک منشاآ 6 .۷ .5 قافتا 16079۰ ۸5515160 0010167 ]0 ,70۳۳۵ 06۳0606 مودصم +عصع[ ۸ اصعصهصو 00 6 ۳۵۳ ۳۵۷۱۵۷۷ ۸ نعصنصد‌ع1-ه صز کعصعطغ عصنع 0۳ .(2020) .ک ولنقصاند2 2 مگ واوسطاو ما۲ 5 3۳-16270006 .(2018) .36 وملفندم۸ 2 .3 بععناع۳ 10 و1 ,011060۳8 .۸ ۷۷۰ ملقتفن0 (0)) .1 مق3/1103830 ۵4 وملا و0انق5 و1 بق۸/13180 ولآ و1۵10 و3 ق3030 ول م600۵ منطعط۳۵1200 «زعطی وصه عصنصه‌عا-ه صز کعصین نم قطعط عصنصوع1 +عطاه وصه صمنافهناعدی 0۳0 72-80 ,37 ,076665 ]]( [ 7۵000۵ 06۵ و160 مکعصمعاناه وصنص10 کم 8 مصذ کلولقصه اصعاصم عناهانلها0 .(2004) .ظ مصقص9ص1 ۸ بل .نا منعطعصدجی 6 .50۳30655 ع۷منطعه ما کعسعق6 هه کعسلع 0۳ مقامع0۸ :1686۳0 .(208) ۳۰ ,78173۳70 ۳۵۳30607-3 داع۸ 06 :2 وس «30062 6۵130-۳0۳ ول 728308 وظ ۰ 6۳680 2۶ 60077016۲5 .60 1صسام ۵ 0مماصنا کعاطاهضمدی عصز و1000 :3/0065 1 5۳000۳۲ 163۳6۳ ۵۶ 6۵1۵05 200 306610065۲ .(2013) .02 .7 ,عاططن 2 سا 0 و/وعل نا کل 3 ,اذله 14۳ ۵02 1 ص16 00062006 1۵۳ امحصقص ماه و 10 دوه ماه ع نا از 6۵ :۵۶160060655 وصنص م1 عولط «ر2017) 8۰ بع امعم ه ‏ مناظ2 ول .3 ون16800 5۰ 300۴ 12065 صهزفعل مکناکنعا هط 50060۲ 06660 صنطعط ۲۵130 .1-20 ,(14)1 ,3۵0007 3719۳67 1 روهام 76 ۳0۵0۵ ۲٩ مت 1۵۳۵۵۵۵۱ 5 6۴۳ 1603767-163۳ 01 کاعائه عطا وصنصنصهط .(2017) ۸۰ ۳۰ م1۳۵9 ۸ ,36 و1۳۲۵ 2 600۷۵۲۶ عنام 006۳30۵6 عصنلصه صه صز وصنصه1 فصد صمنا‌گعنهد 05 40 0655ن۲۳20 عصنص16 0مام نمی ومصو16 لاد ۵۶ ععصمن که مط1 .(2011) .3 .1 مفصاآ ۰ دز کاصه 56۳۷ آزن که رون ۸ +عععصع که نموم[ عمصنلصه 05 بر 11۳ 161/0۳4 6 .(2018) .5 ,130028 ۵۶ ول و33۳0150ن ,م3 مق311610013 و13 .ظ رفک و1 و1837 ولآ یک و138 عوامل موثر بر اثربخشی یادگیری الکترونیکی: تحلیل پدیدار ... ۳۱ 2۶ 600771016۳5 .5۳003 مد مها ۸ تهصنصمعلنه صز کعسم۳ عصنص 10 4 ممطاجما کم ۲۵1۶ 87 ۷6۳۹۶ 067601055 1037867 .(2019) ۷۷۰ کل ,06۵8 ۵۶ ویک بش۸ و6۷38 ود ,1:66 05۰ ۹۵0۳۵۵۷ 10۶8 1058 دز عصوعل طکناوط۳ خصععامل0ه ۵۶ وی ۸ نعهد‌کن 163۳8 ۷60-02960 اکا نا ناعدم هدزم 001 ۶۵۳ کدوناد 005100 .(2004) یک یگ و18 ,1010110 621021 مط0ن دنهد 00۳۵۵0 هاصلد عمنامعناکه صاآ (2008) یک .5 ها :2 600701۵۲۶ 5916۰ 130600270 عط) ۵۶ وود ععی ۸ ناه کم دععصعن‌عاکه هه 6 2 معط عصنوع‌بسک .(2007) 0 بی مصعط 6 .3 17 ,110۵08 وگ .5 و118 مصنلده هداد کناعنعا هط +«عصوع[ وصه 3/0000 .(2003) .7 13 وگل 6 1 .0 تفآ ,(31)4 ,51615 رگ برو۳3010عع1 ,۳02۵0۵ ]٩ ۵1 سمل مصمنای‌ناممه عصنص16 وصه وصنص و16 6-8 ه ۵اه ۳۳6 وصنک 06100 ماه [۵ص/3 .(2018) 26۰ .0 فا ۵ بط ۳۰ وطذنآ 8 :0۳30066 6اه مصصذ ۵۳ عصق عصاهک .(2009) .0 یک ووعافهع1 ۵۶ ویگ ,1052 ۳007 6 6007016۲5 بکصعاکبرک 601 286ص عصنصو10 کم کععن هه کصمنامع 06۳ ۶ 0110065658 156 .(2018) .7 بل ,6 2/6600 ۷۵0 ۵۶ ول ,ص10 وج ب17 1/۳6 ,760667 1/6001 200۰ ص10 عم مالزی ج صز عاصعنهم منز ۶و 200 ع از کادولهصد ۸ نعصنص10-ه صز کععصع ناکم هعصنعاند ددمد۳ .(2011) 8۰ ,07-0۵۳0 1/3۳10 ,۳6011071 891166719 1 1005 مرش 00706۲ مکععسام 606 66ص 0۳0۵05 2-8 ۵۶ 0۷2۵0 "موی آهدوزعم 110-0 .(2009) 8۰ ,1۵۹66 ۶ یگ ,026۵ 0071101۲5 ماع از تمعساصصه ص۸ اجعاصی صمناقفاه +عطونط عطا صز کرو :5 3۵3867606 ص16 معصتاهناه3 .(2009) .31 ملفاوهط8 2 بط ,1۵5616۲ ریگ ,ق0268 عنا-0۳ صه سامت .(2017) 1۰ ۷۷۰ مق 6 .36 3/۰ ,۳6 وب مک و0ق7280 ویک .72 مفق1 ولا ,1462 8 لصه 5616005 عکسای جز ک ص16 اعد ما خصعصکمککه بونانطای‌نام‌مهه عکسی -56 ,60 ,5ع6ع۲ع۳ع]](1 1001001 ۹۳۵ و160۳ معصنصوما-ه صز عصن و مصن مکعصع ماه ده 6006۵00 ععص اکن صز کعاج۲ ععدماعنمم +عطاونط ۵4 طلد 5۶ 5 .(2003) .2 .۸ مف3۵۷ 1628 نرومد وصه 0مامسنل نامک وصنطعنمعهتاعن .(2014) بخ دزم 8۶ مک رکاه5 ,3600۵ 0۵ ]۶۲۳۵۵۵1-5000 اعاهی عصنصدعلا-م عطا صز صعطا عصعدعه هه 0۳۵0۷۷ :06 م26 عصنصوعل-م 1۵۳ ماد؟ کعععبی آهننس) .(2007) 30 .17 مصناع5 "وادع0ن50 20۲ 0666۵ صنطعدوناهام۲ 156 .(2007) 0 بش۸ ,ط6050ظ ۵ .3 .0 وق6۷تقکلهنطاگ منلده صه صز نله عصنصومز ۵0ممسنف-گامد وصه ومعاعصصهی برعومامصطع آمدوناعصز [ا6552عع50 2 0۳65 ۷۷۳۵1 .(2008) .0 ,طع لا ۵ و۷ ۷۰ ,0068 وی ,۳1۵86 ول 8 وفق18 وم .8 مطتا5 67 10۶106008 مج آمعننن عطا که دوعص امعضسامصه صش۸ +عصنص ماه 40 5212005 5۳00601 هصنا‌عکد دماج صهزک6 1 دمص [۵س۳ «ر2001) کل م5۳۵9 -306 ,(22)2 ,01100ع0 71510766 .عنام عصتلده کنام 05 رکه صذ ص16 06۳6۵0 ۲ مجله مطالعات آموزش و یادگیری» دوره سیزدهم. شماره اول, بهار و تابستان ۰۱۴۰۰ پیاپی ۸۰ نات ولام۷ .(2015) .ظ بل ,00ق2م1 6 بش بط ,8800808 وظ 10۷60-11006 404 11۲۲ 7۳6 .کعوسام عصنلده 0060 ع1 که صز کععناه۲م مزع مع2002 +عصهممععقل ۰ ]1۱۵۲۹۵ 39367 ]٩ 0006100۵۲۸ 71۳6 :و5006 1 11۳۵ .(1978) .5 سا وزواقاهع ۷7 «منصاز هصناهانلند؟ 1۵۳ کعزع‌عادد خصعصکعککق مد 6-0 هصنم 06610 .(2011) 13۰ 1۰ و۷۷۳8 6106 هن 0-10 هه صز وصنص16 0عادلموع امد صماجعم ۵ کاصعلونی آممطک طاونط 43 و 5173778 01373673 و زعد معا د‌کزه 7 2130060 40 566655 ۵۶ کاصصنصعاعل صنقص عط ۵۶ ع0ه که 0عع 0 مصذ 066 هط 16265 -1687067 کز منم م‌عل-ه ۵۲ عسقهم عط) ععتهع6ط کعکی عصنصه‌عاته جز ککعصع ناکم ۲و صنه 1۳6 ,130۳610۳6 وصن 16 0۳۳۵ جنعطا ۶۵۶ عاطنعصو ۳0 عجه وعطا هه فعتعاصی -ع هرز 10اه عجه اقطا کعناعنعا تقد معصع1 عطا وکنصماز ما ۳۵۹ نید کنطا مزع 6010 مدع ام ه هه حلعو و مه حلعته‌ع ۳5 عتاهناهی ه موصعه عنطا 10 عسنصهع1 0۱۳۹65 8 2-1020 ۶و ک۳ماتساعصز وه کعطصعص جالهد۳ .امد ۵۳۵ رواد کاصهم‌نناجه۳ .طجعع۳9 کنطا ۶و صمناقلم0م آهناعناهاد عطا فعختعصی کعنازد نصا داعنط ۳ 0 107 از ۵1۶3 عط انا 5 عز از جاک نک حاعوتطا ۵عاعلزم 1 60 72وله7ه ۵۶ ال معصنقاطاه عط1 ب0ععنطه کم دمناه‌هی م1360 ,8۰ ۵۶ ععفهاد ععتطا عطا هنز کندولقصه خصعاصمی عمط رتم0 ,101671675 ۷۵176 36 0۶ کو نوا عطا 05 معط عصنمنمععای هه معصنمخمععای‌ اند 6۵ عطنل دمص م10۵0 ۷۵۳۵ کعزمععنیه زد فصه کعنمععامطابه 13 مفعل0مه 102 2-85 36 1۵ 101620100 +عمسع ۹16 :عمج فاعم عطا صز 6۳60عع-6 10۳ 65 ع6 2-1620 ۲و کحعصصقام 0ص کمعفصقص ,کعصنوص؟ عم عطا ما ههام۸ 5 136 1 10۳67 عط) ۶و 6[ عطا ما صمناصعااد آمنمع50 چم 10 ماک معنازده نصت هز 0 ۳۵۵0۳ ۵۶ و۳۵ مدنگ امدمناق ۳۵0 او خصعص 13060 ماه نت۸ آهدمنق ۵ صز عاقفونوصم 2۳۵ * .8211.03 6132261520 260) ۳۵۵۰ مصقتطع1 وونهخصت] هام8 #نطاهداک موعمامطل رد۲ ناک ,یوعمامط‌برو2 فص دمنق500 که ید۲ ,مدنگ امدمنام۵ که خصعصهم6 3 بامکک ]0 عاهنمدک۸ ** .(0ف 25005003 طاع) ماش دوم 0) ۳۵۵ مصقتطع1 رانک خصت] خاطاوه‌اع 8 #ونذداها5 ووعمامطا‌رو2 وصه صمناق 500 کم ولسد۲ منک امدمنام 500 کم خصعص م36 مامککعا۳۳ اصماعزدکه ۹۶ زاهک ووعمامط و۳5 فصه دمنق500 که ولهد۳ مدنگ امدمنای 0 که ادعص م36 ماگ2 عاهن‌موک۸ *۹۹ 00900363 30201 هدع ) ب۳690 ,163۵ ووانکه خصت] خاطوه‌طاع 8

یادگیرنده به عنوان یکی از عوامل اصلی تعیین کننده موفقیت و اثرگذار در یادگیری الکترونیکی معرفی شده است زیرا ماهیت یادگیری الکترونیکی، یادگیرنده محور است و او مسئول یادگیری خود است. از این رو، هدف پژوهش حاضر، شناسایی ویژگی های مؤثر یادگیرنده بر اثربخشی یادگیری الکترونیکی بود. متناسب با این هدف، رویکرد پژوهش کیفی و راهبرد پدیدارشناسی اتخاذ شده است. اعضای هیأت علمی و مدرسان دوره های یادگیری الکترونیکی در دانشگاه ها، جامعه این پژوهش بوده اند. مشارکت کنندگان با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند ملاک محور، انتخاب شدند و از طریق مصاحبه نیمه ساختارمند نسبت به جمع آوری داده ها تا دستیابی محقق به اشباع نظری، اقدام شده است و در مصاحبه دوازدهم، اشباع نظری حاصل شده است. یافته ها با استفاده از روش کدگذاری تحلیل محتوای کیفی، در سه مرحله کد، خرده مقوله و مقوله مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. بر اساس یافته های حاصل از دوازه مورد مصاحبه، تعداد 102 کد، 13 خرده مقوله و 6 مقوله شامل «محور بودن یادگیرنده در فرایند یادگیری»، «تعامل یادگیرنده در فرایند یادگیری»، «ارزیاب بودن یادگیرنده در فرایند یادگیری»، «سواد یادگیرنده»، «خودراهبر بودن یادگیرنده» و «ویژگی های روان شناختی یادگیرنده» حاصل شد. با توجه به یافته های پژوهش، مدیران و برنامه ریزان دوره های یادگیری الکترونیکی در دانشگاه ها باید به نقش یادگیرنده در موفقیت و اثربخشی یادگیری الکترونیکی دانشگاهی توجه ویژه ای داشته باشند.

520227

بر خلاف تصور غالب در بررسی"یدگاه‌های کانت. آتمرکزبر اندیشه‌های دوره نقدی و نادیده‌انگاری افکار پیشانقدی وی خطاست. بسیاری از بانی کانت ريشه در اندیشه‌های پیشانقدی وی دارد و در دوره نقدی تحولی!نرم رااپشت سر گذاشته است. گرچه کانت در اواخر دوره نقدی از عدم امکاناقامه هر گونه تئودیسه فلسفی سخن می‌گوید. در دوره پیشانقدی اصول تئودیسه لایبنیتس را پذیرفته و با کمی اصلاح سعی در بهبود آن دارد. وی همچنین در اوایل دوره نقدی» پس از تألیف اثر معروف نقد عقل محض, همچنان به امکان اقامه تئودیسه پایبند است و نظریه نظام احسن را از زاویه‌ای اخلاقی به اثبات می‌رساند. او تا پیش از نگارش مقالاتی که بعدها در یک کتاب با غنوان دین در محدوده عقل تنها جمع‌آوری و چاپ کرد. هرگز اثر مستقلی در تئودیسه ننگاشته و خود را مبدع یا مروّج تئودیسه‌ای نیز ندانسته است. اما در خلال آثارش در موضوعات فیزیکی و فلسفی به صورت پراکنده مبانی تئودیسه لایبنیتس"را تقویت کرده" و در دوره نقدی آن را با رنگ‌وبویی اخلاقی آراسته است: برای دستیابی به دیدگاه پیشانقدی کانت در مسئله شر راهی جز شناخت تئودیسه لایبنیتس و توجه به واکنش‌های مثبت و منفی کانت در برابر این تئودیسه نیست. کانت با تکیه بر اصول فیزیک نیوتن چون قانون اینرسی و جبر مکانیکی و همچنین مفهوم «تضاد حقیقی» در ریاضیات. برخی نظریات مشهور عصر خود مانند مجازات‌انگاری شرّ طبیعی و عدمی بودن شر را رد کرده و نظریه نظام احسن را ۶ پژوهشنامه فلسفهه دین (نامه حکمت)» بهار و تابستان ۰۱۴۰۲ شماره ۴۱ در نهایت به عنوان یکی از اصول تثودیسه لایبنیتس پذیرفته است. او شرّ اخلاقی را تنها نوع شر دانسته و دفاعیه مبتنی بر اختیار را در این زمینه راهگشا شمرده است. بخشایش,» رضا. ۰.۱۳۸۸ علیت از نظ رکانت. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه. پترسون» مایکل. ۱۳۹۷. خدا و شر. ترجمه حسن قنبری. قم: طه. پیکانی. جلال. ۱۳۹۳. «نقش نیوتن در طرح تفکیک میان فنومن و نومن توسط کانت». حکمت و زارعی, مهدی, و ابوالفضل کیاشمشکی. ۱۳۹۹. «بررسی اصل جهت کافی در فلسفه لایبنیتس و مقایسه آن با قاعده ضرورت سابق در فلسفه اسلامی». حکمت اسلامی ۲۴. سعادتی خمسه. اسماعیل. ۰.۱۳۸۸ «نسبت فلسفه کانت با فلسفه لایینیتس». پژوهش‌های فلسفی کاپلستون» فردیک چارلز. ۰ ۰ تاریخ فلسفه. چ. ۴ ترجمه جلال‌الدین مجتبوی. تهران: علمی و کانت. ایمانوئل. ۰۱۳۸۴ تمهیدات. ترتجّمه غلامعلی حداد عادلآتهران: مرکز نشر دانشگاهی. کانت. ایمانوئل. ۱۳۹۴. دین"دز محدوده عقل تنها. ترجمه منوچهر صانغی دره‌بیدی» تهران: نقش کورنر اشتفان. ۱۳۹۹. فلسفه کانت. ترجمه عزت‌الله فولادوند. تهران: خوارزمی. مطهری, مرتضی. ۰۱۳۸۰ مجموع هآثان ج. ۶ تهوان ید را. نصر سید حسین. ۰۱۳۹۶ دین و نظم طبیعت. ترجمه انشاالله رحمتی. تهران: نی. 30045 105ع تم 10009 7۵۵0۰ 0۵ 0۶ 2020۰ عع0ع6 ,1710۳0 6 ]۵ 006۵0۲ 1۳۵ 1۳۵۵۴ ۵ ۸۵۳۵۲ 19922 13۵06۰۰ ,اصقک1 عون طاصه۲ +عولوسطصع) بلمگلد ۷۷ 0نه بط م#مماعصدیه فصه فمعننه 2۲۳0|68 ۳۳۹۲ 136 ]٩ 00000 7700 ۸ .ط1992 باع ۳۵0 ,اصفگ بااز 6۳ 0ط7] ععهلوسطصف۲ +عولخطاصهع6 بلومگلد ۷۷ 0200 بط معماعهده هه 2 0010791 ۵۳ 005عع]36 50۵ ۵۳ ۸۵۳۳۵۲ مش 1992 ب[ع 13۵۵ ,اضف ۵ ]۵ 007۲ اک ۲ ۸۳9۵۲۶ عاطازفی20 را00 ع70 19920 باع 1۵0 ,اضف عولوطاصه۲ تعووسطصع) بوممگله ۷۷ 2200 روط فعتماعصدیه فص 060 ,1770 جایگاه تشودیسه لایبنیتس در انديشه پیشانقدی کانت / زهرا فرزانگان و فرح رامین ۱۲۷ 061 :۷۵۳ 316 7۳۵000۰ آمعنام وک انط2 ۵۳ ک6 71 .1978 13۵06۰ ما1۵ ۰ 1362 ]٩ (1160 0۳۵ و3730 ,770۵ 0۹۵ .2008 باع ۳۳۵0 اضف 80 37 8۰ بط 1۳۵0812160 7.6000۰ .2005 مصاعطل/۷ عنام ممنصطانع] 41 دز 60 عنام مزونه مع۲ع معانی ععزم2 156 روط عصنلده #ععدعام۸ 6 7 1۵ .3۳۵۳۵۵66 10۵ ۵ط1 2002 مقنونها0ه 6-1012 و نگ باعل 00 .32۳695 .8 ۷/116 بوط معانله 2 از معط 4 ۲۳2۵۲۲16۶٩ 32۳۵۲۳۶ 0108160 2/09 .8 وصع3 فصه ,3 معطم‌عاگ مصمص0ط 1 ]مر أ۶ه1ع/7 ۲٩ ۵۳۳۵۵۱۵۵ ۳1۳۹۲ ۸۳۵ ۲[ 810100003 720 6.۸ برأامر0 2۳۵105 1۳۸۵ 109110065 ۹۲77690106 00۴۵ ۵ 1۵۵۷۲۵ ۵ ۸۵۳۵۱ 7.۸۵ ۸ در فلسفه اسلامی. متضاد حقیقی ضد خاص و متضاد منطقی ضد عام یا ضد اصولی نامیده می‌شود. ٩ هر جسمی همواره بر حالت سکون يا حالت یکنواخت خود باقی می‌ماند مگر این که قوایی که بر آن کارگر می‌افتد مجبورش سازند که حالت سکون يا حرکت خود را تغییر دهد ( 1/2710 :8 ۳30710 ۲ این قاعده فقط یک استثنا دارد و آن وجود خداوند است. به عبارت دیگر, امکان عام وجود خدا حقیقتی عقلی است که با ضرورت وجود او مساوی است (بخشایش ۰۱۳۸۸ ۰)۵۷. ۳ .یرای مطالعه بیشتر ذر این زمیه نک. راوقی و کیاشمشکی (۰۱۳۹۹ ۶۲): 8 0 8۳0۵ 86 ۵۳ ص۳0 عصنصنصاعل ولا ص05 17۰ ۸ پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)» بهار و تابستان ۰۱۴۰۲ شماره ۴۱ [ 350666۴ 1۵ ]۹ 3200۳۹۵۵۲ 0 ]٩ 071 ناگ ۹ ۸۳9۳۱۵۲۵ عاطزعک30 را00 1۳6 .22 ۳ کانت در دوره نقدی اثبات يا رد اختیار را در حوزه پدیدارها یکی از مغالطات عقل محض معرفی کرده است. بنابراین از منظر عقل نظری موضع لاادری را برگزیده و تنها با تکیه بر عقل عملی آن را در

ایمانوئل کانت در خلال بسیاری از آثارش به مسئله شر توجه کرده است. آنچه اغلب از دید محققان و کانت پژوهان مسلمان پنهان مانده شبهات و پاسخ های فلسفی کانت در مورد شر در دوره پیشانقدی و اوایل دوره نقدی اوست، که بسیاری از آنها تا انتهای حیات علمی اش با او باقی مانده و سرمنشأ شکل گیری نظریات متأخر وی گردیده است. در این مقاله، با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی اعتبار تئودیسه لایبنیتس نزد کانت در دوره پیشانقدی و نقش آن در شکل گیری تئودیسه کانت در این دوره پرداخته شده است. کانت در ضمن نقد و ارزیابی مبانی تئودیسه لایبنیتس (که عبارت اند از عدمی بودن شر، نظریه نظام احسن، مجازات انگاری شر طبیعی و ابتنای شر اخلاقی بر اختیار)، به تبیین و اثبات مبانی خویش پرداخته است. او بر خلاف لایبنیتس و با تمایز میان تضاد منطقی و تضاد حقیقی، از وجودی بودن شر دفاع می کند. کانت در مجازات انگاری شر طبیعی نیز مبتنی بر مبانی فیزیک نیوتون دیدگاه لایبنیتس را نمی پذیرد. با این حال، او با دفاعیه مبتنی بر اختیار ناظر به شرور اخلاقی با لایبنیتس هم رأی است. ناظر به نظریه نظام احسن نیز به نظر می رسد مهم ترین تئودیسه کانت در دوره پیشانقدی بر همین نظریه استوار است، که گرچه در برخی مقالات اشکالاتی بر آن وارد کرده، در سایر آثارش، حتی در اوایل دوره نقدی و پس از انقلاب کوپرنیکی خویش، با جدّیت از آن دفاع کرده است.