title
stringlengths 1
175
| text
stringlengths 63
16.4k
|
|---|---|
Иванишвили, Биӡина Григори-иԥа Аҵaрa | 1973 шықәсaзы Сaчхертәи aрaион Сиaрхи aқыҭaҿы aбжьaрaтә школ дaлгaн, Қарҭтәи aҳәынҭқaррaтә университет aинџьныртә-економикaтә фaкультет aҿы aҵaрa нaигӡон, aaмҭaкaлa Кaмо ихьӡ зху aмехaникaтә зaуaд aҿы aилыргaҩи aусуҩи рaҳaсaблa aус иуaн. 1980 шықәсaзы aдиплом ҟaԥшь aлa дaлгеит Қарҭтәи aҳәынҭқaррaтә университет. Уи aшықәс aзы Кaмо ихьӡ зху aзaуaд aҿы aинџьныр еиҳaбыс, aнеҩс, aҭҵaaрaдыррaтә лaборaториa нaпхгaҩыс дҟaлеит. 1982-1986 шықәсқәa рзы Аџьaуси aсоциaлтә проблемaқәеи Москвaтәи ринститут aҿы aспирaнтурa дҭaн, уaҟa aкaндидaттә диссертaциa ихьчеит. 1988 шықәсaзы иҩызцәеи иaреи «Агропрогресс» ҳәa зыхьӡыз aкооперaтив ишьaҭaркит, aнеҩс уи aaглыхрaтә еилaхәырaс ишьaқәгылеит. 1990 шықәсaзы ишьaҭеикит aбaнк „Росииски кредит“. 1991 шықәсaзы aбaнк „Росииски кредит“ aдиреқторцәa рхеилaк хaнтәaҩыс, иaрa убaс, aбaнк aхaдaс дҟaлеит. Афинaнстә-aaглыхрaтә гәыԥ „Уникор“ дaшьaҭaкҩуп, дaԥшәымоуп. 1996 шықәсaзы ишьaҭеикит „Қaрҭу бaнк“. 2011 шықәсaзы ишьaҭеикит aуaaжәлaррaтә ҵысрa „Ақырҭуa гәaхтәы“. 2012 шықәсaзы ишьaҭеикит aполитикaтә пaртиa „Ақырҭуa гәaхәтәы - aдемокрaтиaтә Қырҭтәылa“. 2012 шықәсa инaркны 2013 шықәсa aбҵaрa 17 нӡa Қырҭтәылa Аԥызa-министр. |
Иури Добрила ихьӡ зху Ауниверситет Пула | Иури Добрила ихьӡ зху Ауниверситет Пула (, , , ) — Ауниверситет Хорватиаҟны, ақалақь Пулаҟны. Аиҿкаара Хуба афакультетı. Ауниверситет зху Иури Добрила ихьӡоуп. |
Словакиа | Словакиа (), официалтә хьʒы — Словактәи Ареспублика () — Агәҭабжьаратәи Европаҿы аладатәи агаҟны аҳәынҭқарра ауп. Амраҭашәараҿы уи Австриа еидуп, алада-мраҭашәараҿы — Словениа алада-мрагылараҿы — Венгриа, аҩада-мрагылараҿы — Румыниа. Аҵанакы – . Аҳәынҭқарра иаланхо – . |
Аԥсны аҳәынҭқарратә гимн Аҳәынҭқарратә гимн | Аиааира - Аԥсны Аҳәынҭқарра амилаҭтә гимнуп. Агимн амузыка авторс дамоуп акомпозитор Валери Ҷкадуа, атекст – апоет Геннади Аламиа. 1992 шықәсазы Аԥсны ахьыԥшымра анрылаҳәаха, ишьақәырҕәҕәан аҳәынҭқарратә гимн. С. Багаԥшь атәыла Ахадас иалхра ашьҭахь, 2007 шықәса жьҭаарамза 24 рзы ахԥатәи ааԥхьарала ирыдкылан «Аԥсны Аҳәынҭқарратә гимн азы» азакәан апроект. Аԥсуа Гимн шьаҭас иаиуит Қырҭтәылатәи Адемократиатә республика ар Аԥсны аоккупациа аназыруз аамҭазтәи (1918-1921 шш.) ашәа «Кьараз». Аԥсны Аҳәынҭқарратә гимн официалла Аԥсны аҳәынҭқарратә символны иԥхьаӡоуп, закәанла иарбоу аҭагылазаашьақәа раан инарыгӡо музыкатә-поезиатә рҿиамҭоуп. Аԥсны Аҳәынҭқарратә гимн ишьақәырҕәҕәоу амузыкатә редакциеи атексти ирықәыршәаны инагӡазароуп. |
Кипр | Кипр (, ), аофициалтә хьʒы: Ареспублика Кипр (; ) — адгьылбжьахатәи аҳәынҭқарра Европаҿы ауп. Аҳҭнықалақь – Ниқозиа ауп. |
Шатунов, Иури | Иури Уасил-иԥа Шатунов (; , Кумертау, СССР — , Домодедово, Москватәи аобласт, Урыстәыла) — Урыстәылатәи артист. |
Лихтенштеин | Лихтенштеин (), аофициалтә хьӡы: Лихтенштеин аҳра () — Европа атәыла иауакуп. Аҵанакы – . Аҳәынҭқарра иаланхо – . |
Сан Марино | Сан Марино (), аофициалтә хьӡы: Сан-Марино Ареспублика () — Европатәи атәыла иауакуп. Аҵанакы – . Аҳәынҭқарра иаланхо – . |
Порошенко, Пиотр Алексеи-иԥа | Пиотр Алексеи-иԥа Порошенко (, ; , Болград, Украина) — Украин ахада (2014-2019). Пиотр Порошенко апартиа „Солидарносҭ“ ахантәаҩы. |
Бутан | Бутан (), аофициалтә хьʒы: Бутан Акралра () — аҩадатәи Азиаҟны амонархиа. Аҵанакы – . Аҳәынҭқарра иаланхо – . |
Гипперт, Иост Абиографиа | Иост Гипперт диит 1956 шықәса хәажәкыра 12 рзы Германтәылатәи ақалақь Винц Нидер Венигер аҟны. 1972-1974 шш. рзы аҵара иҵон Марбургтәи ауниверситет аҿы, 1974-1977 шш. рзы аҵара иҵон Берлинтәи зхы иақәиҭу ауниверситет аҿы, аиҿырԥшратә бызшәадырреи, аиапонологиеи, асинологиеи, аиндологиеи, иара убас аславистикеи, агерманистикеи аклассикатә филологиеи рхырхарҭала. 1977 шықәсазы ихьчеит адиссертациа атемала: «Аинфиниттә конструкциақәа рсинтақсис аиндогермантә бызшәақәа рҿы». 1977 шықәса инаркны аус иуеит Берлинтәи зхы иақәиҭу ауниверситет аҿы. 1982-1983 шш. рзы Венатәи ауниверситет аҿы алекциақәа дрыԥхьон ақырҭуа бызшәеи, аҭохартә бызшәеи аиндогермантә бызшәақәеи рсинтақсис иазкны. 1983 шықәсазы аус иуан Австриа анаукақәа ракадемиа џьамтәылатәи акомиссиаҿ, алекциақәа дрыԥхьон Зальцбургтәи ауниверситет аҿы иҟоу аславистикеи аиҿырԥшратә абызшәадырреи ринститут аҿы. 1984 шықәсазы дхынҳәит Берлинтәи зхы иақәиҭу ауниверситет ашҟа, уа 1990 шықәсанӡа ассистент-профессорс аус иуан. 1990 шықәса инаркны Иост Гипперт аус иуеит Бамбергтәи ауниверситет аиранистика афакультет аҿы. 1991 шықәсазы ихьчеит аҩбатәи адиссертациа ашәамахьтәи аџьамтәи абызшәақәа рҟынтә (IranicaArmeno-Iberica) ақырҭшәа иалалаз алеқсика иазкны. 1994 шықәса инаркны напхгара азиуеит Франкфурттәи ауниверситет аҿы аиҿырԥшратә бызшәадырра аинститут. 2007 шықәса инаркны Гете ихьӡ зху Франкфурттәи ауниверситет дсенаторуп. Иост Гипперт 200 иреиҳаны хадара злоу аҵарадырратә усумҭақәа дравторуп. |
Гипперт, Иост Аинтересқәа | Иост Гипперт аиҿырԥшратә бызшәадырра ҭиҵаауеит. Ҷыдала дрызҿлымҳауп абызшәатә гәыԥ ҷыдақәа. Уи акыршықәса рыҩнуҵҟа аԥҵара даҿын индоевропатәи абызшәақәа релектронтә тезаурус, абри ахкы анагӡаразы иаԥиҵахьеит иакымкәа абызшәақәа ртексттә дыррақәа рбаза. Иҳаҩсыз ашәышықәса 80-тәи ашықәсқәа инаркны Иост Гипперт ҷыдала дрызҿлымҳауп кавказтәи абызшәақәа. Акыршықәса иҭиҵаауан ажәытәтәи, абжьарашәышықәсақәа раантәии, ҳаамҭазтәи ақырҭуа бызшәеи, ашәан бызшәеи, агыруа бызшәеи, алаз бызшәеи, аԥсуа бызшәеи, адыга бызшәеи, аҟабарда бызшәеи, ҵова-ҭуштәии, ачечен бызшәеи, аубла бызшәеи, ауар бызшәеи. Агерман бызшәахьы еиҭаганы азгәаҭақәа ациҵеит Георги Климов ишәҟәы «Кавказтәи абызшәадырра алагалажәа» (1993). |
Квирикашвили, Гьаргь Џьемал-иԥа Аҵaрa | 1997-1998 шш. - Америкa еиду aштaтқәa Илиноистәи aуниверситет (University of Illinois at Champaign-Urbana, IL, USA, Master of Science in Finance), aмaгистрaтурa, aфинaнсқәa рмaгистр; 1984 ш. - Қарҭтәи Комaров ихьӡ зху aфизикa-мaтемaтикaтә школ-интернaт; 1984-1991 шш. - Қарҭтәи aҳәынҭқaррaтә aмедицинaтә институт aхәшәтәрaтә фaкультет, aтерaпевт; 1990-1995 шш. - Иу. Џьaвaхьишвили ихьӡ зху Қарҭтәи aҳәынҭқaррaтә университет aекономикaтә фaкультет, aзaнaaҭ ҽ aaглыхрa aплaншьҭыхрa; 1986-1988 шш. - ихымԥaдоу aррaтә мaҵурa. |
Ван Гог, Винсент | Винсент Виллем ван Гог, Ван Гог (, , Зиундерт, Недерланд — , Овер-сиур-Уаз, Франциа) — адуу недерландтәи асахьаҭыхҩы. |
Ван Гог, Винсент Абиографиа | Винсент Ван Гог диит Голландиа 1853 шықәсазы. Дсахьаҭыхыҩхаанӡа иара дырҵаҩын. Асахьаҭыхра далагеит 27 шықәса данырҭагылаз. 1886 шықәсазы иара Голландиантәи дцоит Париж инхоз иашьа Тео ишҟа. Ароуп иреиӷьыз исахьақәак ҭихит. Ҩышықәса ара дыҟан, ашьҭахь, аладатәи Франциаҟа диасуеит уа аҳауа еиҳа иԥхан азы. Аха Ван Гог дычмазаҩын ихы итәымызт, ихы еивысын. Ихеилаԥсара анизааи зны иҩыза, асахьаҭыхҩы Поль Гоген дизыҵҟьахьан. Даҽазны,ичымзара анизааи, иара илымҳа ҿихит. Аҵыхәтәаны, уи зхеилаԥсоу рхәышәтәырҭа дҭашәеит, аха игәабзиара еиӷьымхаӡеит. 1890 шықәса ԥхынгәымза 29 рзы Винсент Ван Гог қыҭахәыҷык аҿы ишәақь аашьҭыхны амхахьы дцан, иҽишьит. 36 сааҭ рышьҭахь Ван Гог иашьа инапаҿы дыԥсуеит. Уи аҵыхәтәантәи иажәақәа абас иҟант: «Иҟасҵаз иашоуп ҳәа сгәы иаанагоит». Ван Гог иеиԥш аӡәгьы изҭыхуамызт амхқәеи азараҟьақәеи рсахьа. Уи исахьақәа шәыгалеи мрашәахәалеи ҭәын. Иахьа исахьақәа миллионлы афунтқәа ирыԥсоуп, аха иԥсы анҭаз акоуп ииҭыз. |
Токио 2020 | Токио 2020 → 2021 () (2020 Summer Olympics, Jeux olympiques d'été de 2020) - аԥхынтәи Олимпиадатә хәмаррақәа. |
Абарзал | Абарза́л, Аӷла́м () — Ари аԥсыӡ Амшын Енкуа иҭоуп. Ақурҭ аҟьара аамҭа анааилақ, амшын иҭыҵны аӡыцкьа иҭалоит, иаҵоиҭ 500 нызқь инадыркны 5 миллион кутаӷь рҟынӡа. Игуаҭоуп 9 метрк аура змоу, 1.5 тонна зкапаныз. Ҳәарада, зегьы еиҟарам, иҟоуп иҵегь иссақуоу. Ирҭалоит аӡиасқәа: Ԥсоу, Бзыԥ, Гумысҭа, Кьалашәыр, Кудры, Аалӡга, Окум. |
Ақьауқьад | Ақьауқьа́д () — Ԥсыӡ дууп, аура 2 метрк ыҟоуп, акапан — 120 килограмм. Амшын Еиқәа иҭоуп. Ақурҭҟьара аамҭа анаанлак, аӡыцқьахь ииасуеит. Иаҵоит 600 нызқь кутаӷь иниреиҳаны. Ирҭалоит аӡиасқәа: Бзыԥ, Ԥсоу, Гумыҭа, Кьалашәыр, Кудры, Окум, Егры. Лымкаала ирацәаны — Аалӡга. |
Асаҟадла | Асаҟа́дла () — Амшын Енқәа иҭоуп. Аура метрки 42 сантиметри ыҟоуп, акапан — 68 килограмм. Аҿҳәара анааилак, ақурҭҟьаразы амшын иҭыҵны аӡиасқәа Егры, Кудры, Аалӡга, Гумысҭа ирҭалоит. Иаҵоиҭ 200 нызқь кутаӷь рҟынӡа. Ажьы ҟумшәышәуп, агьама лымкаала ибзиоуп, ашшагьы ҟаимаҭуп. Ақтауқьад еиԥш, ари аԥсыз ажьгьы афатә ссирқәа алҵуеит. |
Амлагәыр | Амлагәы́р (, 1814) — амлагәыртә ахкәеиҵа аԥсыӡ Амшын Еиқәа иҭоу. Аура 110 сантиметр ыҟоуп, акапан — 24 килограмм. Ақурҭҟьара аамҭа анааилак, аӡыцқьаҳь ииасуеит, уа аҟьоит ақәырҭ 15 нызқь рҟынӡа. Ақәырҭ идуцәоуп 5 мм аҟынӡа инеиуеит. Аԥсныҟа иубарҭоуп аӡиасқәаҿы: Мҷышь, Бзыԥ, Ԥсоу, Кудры, Гумысҭа, Кьалашәыр, Егры, Аалӡга, Уакум. |
Аҟуарсаџь | Аҟуарсаџь () — Мшын ԥсыӡуп. Аӡыцқьаҿ ҿиарҭас иамоуп. Ԥуҭ, Анаклиа ирзаагуаны амшын иҭоуп. Ахаҭа хуҷуп (13-14 сантиметр), акапангьы мачуп. Очамчира абаӷәаза азаигәара имаҷымқәа игуаҭоуп. |
Аԥсардаҳан | Аԥсардаҳан () — Амшын Еиқәа иҭоуп. Аӡыцқьа иалаланы ақурҭ аҟьоит. Ахыԥхьаӡара рацәоуп. Аӡын ҽаԥхьақирҭас намоуп Лӡааи Аҟуеи рыбжьара. Изышҭроу аԥӡисқәа рҟынтә иаха идууп (45 сантиметр). иԥсылоу, ажьы хаа змоу ԥсыӡуи. |
Аҭыԥҳа Мариа лира | Аҭыԥҳа Мариа лира — Ақьырсиан Аныҳәа. Назареҭ ақалақьара аҟны инхон аиаша хаҵара змаз, хаҵеи ԥҳәыси Иоакимыи Аннеи. Хшаа дырмоуӠақәа иажуит. Гу-заҵәыкла Анцәа иҳуон хшаа дҳаҭ ҳәа; — ироуа ахшара Анцәа имаҵ аура дартараны ҿарҭеит. Анцәа иаҳаит рныҳәаԥхьыӡ: ԥха друот. Мариа лыҳьӡырҵеит. Анцәа дызхылшааз лыира иамшныҳәоуп сентиабр 8 мшы рзы. |
Апатырџьан | Апатырџьа́н, апамидо́р, атома́т, апаҭырџьа́н () — Урыстәылаҟа иаанагеит 1850 шықәсазы Европантәи. Усҟан иҟаз апатырџьан ахкыжәлақәа акы-ҩба ракәын. Уажәы идырҿиеит еиуеиԥшым апатырџьан хкыжәлақәа: рацәак идумхо, заа иҟало, идухо, иаухо, иссахо, ихьшәаны иҟало, аҟаԥшьқәа, аҩеижьқәа, ажьымжәа еиԥшу уб. иҵ. Рызегьы бзиа ирбоит аԥхарра, ираабӡом аӡысаамҭа, ирнаалоит арҵәыра дгьылқәа. Апатырџьан ларҵоит ажәлала, идырхиоит аиҭаҳатә, ииаганы еиҭарҳауеит, алаба аварсны иадырҳәалоит, ирыҵкәоит, аҵармақьа еиҵарԥхьа ақәҭәаны ирхәышәтәуеит. Апатырџьан ашәҭқәа рхала ибыбыцыркхауеит. Иҿало ашәыр аргәыцқәа азныказы ииаҵәоуп (ицәышуп),икьакьоуп, ианшәлакь итатахоит, иҟаԥшьхоит. Иҟоуп апатырџьан хкыжәлақәа 200-300 грамм зкапануа ашәыр зҿало. Апатырџьан иҿало ашәырргәыц рфоит ишаӡоу, иалырхуеит афатәқәа ирыларҵо алаҭәатәқәа (соус), аршқәа, ирҵәахуеит ирҵәны, ирылырхуеит ажьырӡы, апаста, акәаха. |
Монако | Монако (, ), аофициалтә хьӡы: Монако аҳра (, ) — Европа атәыла иауакуп. Аҵанакы – . Аҳәынҭқарра иаланхо – . |
Трамп, Дональд Џьон | Дональд Џьон Трамп (; , Куинс, Ниу-Иорк, ЕАА) — 45-тәи Еиду Америка Аштатқәа рпрезидент. Ошәабжьытә азырҭ иқақәҵарҵәақәа ҳҭысара иҟәаҳара. Ҳыԥшәынаҭ 2017-2021-мақә рылаҩрша, Америкақәы ирыстоны ақылхара. |
Ажьырныҳәамза 1 | Ажьырныҳәамза́ 1 (Ажьырныҳәамза́ акы́), Ианва́р 1, Ажьырны́ҳәа 1 — григориантәи амзар 1 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 364 мшы (365 мшы ашықәс ду ала). |
Ажьырныҳәамза 2 | Ажьырныҳәамза́ 2 (Ажьырныҳәамза́ ҩба́), Ианва́р 2, Ажьырны́ҳәа 2 — григориантәи амзар 2 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 363 мшы (364 мшы ашықәс ду ала). |
Ажьырныҳәамза 3 | Ажьырныҳәамза́ 3 (Ажьырныҳәамза́ хԥа́), Ианва́р 3, Ажьырны́ҳәа 3 — григориантәи амзар 3 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 362 мшы (363 мшы ашықәс ду ала). |
Ажьырныҳәамза 4 | Ажьырныҳәамза́ 4 (Ажьырныҳәамза́ ԥшьба́), Ианва́р 4, Ажьырны́ҳәа 4 — григориантәи амзар 4 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 361 мшы (362 мшы ашықәс ду ала). |
Ажьырныҳәамза 5 | Ажьырныҳәамза́ 5 (Ажьырныҳәамза́ хәба́), Ианва́р 5, Ажьырны́ҳәа 5 — григориантәи амзар 5 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 360 мшы (361 мшы ашықәс ду ала). |
Ажьырныҳәамза 6 | Ажьырныҳәамза́ 6 (Ажьырныҳәамза́ фба́), Ианва́р 6, Ажьырны́ҳәа 6 — григориантәи амзар 6 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 359 мшы (360 мшы ашықәс ду ала). |
Ажьырныҳәамза 7 | Ажьырныҳәамза́ 7 (Ажьырныҳәамза́ бжьба́), Ианва́р 7, Ажьырны́ҳәа 7 — григориантәи амзар 7 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 358 мшы (359 мшы ашықәс ду ала). |
Ажьырныҳәамза 8 | Ажьырныҳәамза́ 8 (Ажьырныҳәамза́ ааба́), Ианва́р 8, Ажьырны́ҳәа 8 — григориантәи амзар 8 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 357 мшы (358 мшы ашықәс ду ала). |
Ажьырныҳәамза 9 | Ажьырныҳәамза́ 9 (Ажьырныҳәамза́ жәба́), Ианва́р 9, Ажьырны́ҳәа 9 — григориантәи амзар 9 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 356 мшы (357 мшы ашықәс ду ала). |
Ажьырныҳәамза 10 | Ажьырныҳәамза́ 10 (Ажьырныҳәамза́ жәаба́), Ианва́р 10, Ажьырны́ҳәа 10 — григориантәи амзар 10 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 355 мшы (356 мшы ашықәс ду ала). |
Ажьырныҳәамза 11 | Ажьырныҳәамза́ 11 (Ажьырныҳәамза́ жәе́иза), Ианва́р 11, Ажьырны́ҳәа 11 — григориантәи амзар 11 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 354 мшы (355 мшы ашықәс ду ала). |
Ажьырныҳәамза 12 | Ажьырныҳәамза́ 12 (Ажьырныҳәамза́ жәа́ҩа), Ианва́р 12, Ажьырны́ҳәа 12 — григориантәи амзар 12 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 353 мшы (354 мшы ашықәс ду ала). |
Ажьырныҳәамза 13 | Ажьырныҳәамза́ 13 (Ажьырныҳәамза́ жәа́ха), Ианва́р 13, Ажьырны́ҳәа 13 — григориантәи амзар 13 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 352 мшы (353 мшы ашықәс ду ала). |
Ажьырныҳәамза 14 | Ажьырныҳәамза́ 14 (Ажьырныҳәамза́ жәи́ԥшь), Ианва́р 14, Ажьырны́ҳәа 14 — григориантәи амзар 14 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 351 мшы (352 мшы ашықәс ду ала). Ажьырныҳәамза 14 – Ажьырныхәа – «Ажәытә» Ашықәс Ҿыц. |
Ажьырныҳәамза 15 | Ажьырныҳәамза́ 15 (Ажьырныҳәамза́ жәо́хә), Ианва́р 15, Ажьырны́ҳәа 15 — григориантәи амзар 15 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 350 мшы (351 мшы ашықәс ду ала). |
Ажьырныҳәамза 16 | Ажьырныҳәамза́ 16 (Ажьырныҳәамза́ жәа́ф), Ианва́р 16, Ажьырны́ҳәа 16 — григориантәи амзар 16 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 349 мшы (350 мшы ашықәс ду ала). |
Ажьырныҳәамза 17 | Ажьырныҳәамза́ 17 (Ажьырныҳәамза́ жәи́бжь), Ианва́р 17, Ажьырны́ҳәа 17 — григориантәи амзар 17 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 348 мшы (349 мшы ашықәс ду ала). |
Ажьырныҳәамза 18 | Ажьырныҳәамза́ 18 (Ажьырныҳәамза́ жәа́а), Ианва́р 18, Ажьырны́ҳәа 18 — григориантәи амзар 18 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 347 мшы (348 мшы ашықәс ду ала). |
Ажьырныҳәамза 19 | Ажьырныҳәамза́ 19 (Ажьырныҳәамза́ зе́ижә), Ианва́р 19, Ажьырны́ҳәа 19 — григориантәи амзар 19 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 346 мшы (347 мшы ашықәс ду ала). |
Ажьырныҳәамза 20 | Ажьырныҳәамза́ 20 (Ажьырныҳәамза́ ҩажәа́), Ианва́р 20, Ажьырны́ҳәа 20 — григориантәи амзар 20 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 345 мшы (346 мшы ашықәс ду ала). |
Ажьырныҳәамза 21 | Ажьырныҳәамза́ 21 (Ажьырныҳәамза́ ҩажәи́ акы́), Ианва́р 21, Ажьырны́ҳәа 21 — григориантәи амзар 21 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 344 мшы (345 мшы ашықәс ду ала). |
Ажьырныҳәамза 22 | Ажьырныҳәамза́ 22 (Ажьырныҳәамза́ ҩажәи́ ҩба́), Ианва́р 22, Ажьырны́ҳәа 22 — григориантәи амзар 22 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 343 мшы (344 мшы ашықәс ду ала). |
Ажьырныҳәамза 23 | Ажьырныҳәамза́ 23 (Ажьырныҳәамза́ ҩажәи́ хԥа́), Ианва́р 23, Ажьырны́ҳәа 23 — григориантәи амзар 23 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 342 мшы (343 мшы ашықәс ду ала). |
Ажьырныҳәамза 24 | Ажьырныҳәамза́ 24 (Ажьырныҳәамза́ ҩажәи́ ԥшьба́), Ианва́р 24, Ажьырны́ҳәа 24 — григориантәи амзар 24 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 341 мшы (342 мшы ашықәс ду ала). |
Ажьырныҳәамза 25 | Ажьырныҳәамза́ 25 (Ажьырныҳәамза́ ҩажәи́ хәба́), Ианва́р 25, Ажьырны́ҳәа 25 — григориантәи амзар 25 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 340 мшы (341 мшы ашықәс ду ала). |
Ажьырныҳәамза 26 | Ажьырныҳәамза́ 26 (Ажьырныҳәамза́ ҩажәи́ фба́), Ианва́р 26, Ажьырны́ҳәа 26 — григориантәи амзар 26 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 339 мшы (340 мшы ашықәс ду ала). |
Ажьырныҳәамза 27 | Ажьырныҳәамза́ 27 (Ажьырныҳәамза́ ҩажәи́ бжьба́), Ианва́р 27, Ажьырны́ҳәа 27 — григориантәи амзар 27 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 338 мшы (339 мшы ашықәс ду ала). |
Ажьырныҳәамза 28 | Ажьырныҳәамза́ 28 (Ажьырныҳәамза́ ҩажәи́ ааба́), Ианва́р 28, Ажьырны́ҳәа 28 — григориантәи амзар 28 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 337 мшы (338 мшы ашықәс ду ала). |
Ажьырныҳәамза 29 | Ажьырныҳәамза́ 29 (Ажьырныҳәамза́ ҩажәи́ жәба́), Ианва́р 29, Ажьырны́ҳәа 29 — григориантәи амзар 29 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 336 мшы (337 мшы ашықәс ду ала). |
Ажьырныҳәамза 30 | Ажьырныҳәамза́ 30 (Ажьырныҳәамза́ ҩажәижәаба́), Ианва́р 30, Ажьырны́ҳәа 30 — григориантәи амзар 30 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 335 мшы (336 мшы ашықәс ду ала). |
Ажьырныҳәамза 31 | Ажьырныҳәамза́ 31 (Ажьырныҳәамза́ ҩажәи́ жәе́иза), Ианва́р 31, Ажьырны́ҳәа 31 — григориантәи амзар 31 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 334 мшы (335 мшы ашықәс ду ала). |
Ашықәс | А́шықәс — иамоуп ԥшь-аамҭаки жәаҩа мзи. Урҭ иоыхьӡуп: аӡын, ааԥын, аԥхын, ҭагалан. Аӡын мзакәа роуп: ԥхынҷкәын, ажьырныҳәа, жәабран. Аӡын хьҭоуп, аха сара бзиа избоит асы анауа. Ааԥын мзақәа роуп: хәажәкыра, мшаԥы, лаҵара. Ааԥын аԥсабара шәҭуеит, амра ихааӡа иԥхоит. Аԥхын мзақәа роуп: рашәара, ԥхынгәы, нанҳәа. Аԥҳын шоуроуп, ауаа рыԥсы ршьоит, амшын иҭалоит. Ҭагалан мзақәа ирыхьӡуп: цәыббра, жьҭаара, абҵара. Ҭагалан аԥсабара ҩежьхоит. Анхацәа аҽаҩра ҭаргалоит. |
Жәабранмза 1 | Жәабранмза́ 1 (Жәабранмза́ акы́), Февра́ль 1, Жәабра́н 1 — григориантәи амзар 32 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 333 мшы (334 мшы ашықәс ду ала). |
Жәабранмза 2 | Жәабранмза́ 2 (Жәабранмза́ ҩба́), Февра́ль 2, Жәабра́н 2 — григориантәи амзар 33 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 332 мшы (333 мшы ашықәс ду ала). |
Жәабранмза 3 | Жәабранмза́ 3 (Жәабранмза́ хԥа́), Февра́ль 3, Жәабра́н 3 — григориантәи амзар 34 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 331 мшы (332 мшы ашықәс ду ала). |
Жәабранмза 5 | Жәабранмза́ 5 (Жәабранмза́ хәба́), Февра́ль 5, Жәабра́н 5 — григориантәи амзар 36 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 329 мшы (330 мшы ашықәс ду ала). |
Жәабранмза 6 | Жәабранмза́ 6 (Жәабранмза́ фба́), Февра́ль 6, Жәабра́н 6 — григориантәи амзар 37 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 328 мшы (329 мшы ашықәс ду ала). |
Жәабранмза 7 | Жәабранмза́ 7 (Жәабранмза́ бжьба́), Февра́ль 7, Жәабра́н 7 — григориантәи амзар 38 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 327 мшы (328 мшы ашықәс ду ала). |
Жәабранмза 8 | Жәабранмза́ 8 (Жәабранмза́ ааба́), Февра́ль 8, Жәабра́н 8 — григориантәи амзар 39 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 326 мшы (327 мшы ашықәс ду ала). |
Жәабранмза 9 | Жәабранмза́ 9 (Жәабранмза́ жәба́), Февра́ль 9, Жәабра́н 9 — григориантәи амзар 40 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 325 мшы (326 мшы ашықәс ду ала). |
Жәабранмза 10 | Жәабранмза́ 10 (Жәабранмза́ жәаба́), Февра́ль 10, Жәабра́н 10 — григориантәи амзар 41 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 324 мшы (325 мшы ашықәс ду ала). |
Жәабранмза 11 | Жәабранмза́ 11 (Жәабранмза́ жәе́иза), Февра́ль 11, Жәабра́н 11 — григориантәи амзар 42 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 323 мшы (324 мшы ашықәс ду ала). |
Жәабранмза 12 | Жәабранмза́ 12 (Жәабранмза́ жәа́ҩа), Февра́ль 12, Жәабра́н 12 — григориантәи амзар 43 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 322 мшы (323 мшы ашықәс ду ала). |
Жәабранмза 13 | Жәабранмза́ 13 (Жәабранмза́ жәа́ха), Февра́ль 13, Жәабра́н 13 — григориантәи амзар 44 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 321 мшы (322 мшы ашықәс ду ала). |
Жәабранмза 14 | Жәабранмза́ 14 (Жәабранмза́ жәи́ԥшь), Февра́ль 14, Жәабра́н 14 — григориантәи амзар 45 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 320 мшы (321 мшы ашықәс ду ала). |
Жәабранмза 15 | Жәабранмза́ 15 (Жәабранмза́ жәо́хә), Февра́ль 15, Жәабра́н 15 — григориантәи амзар 46 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 319 мшы (320 мшы ашықәс ду ала). |
Жәабранмза 16 | Жәабранмза́ 16 (Жәабранмза́ жәа́ф), Февра́ль 16, Жәабра́н 16 — григориантәи амзар 47 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 318 мшы (319 мшы ашықәс ду ала). |
Жәабранмза 17 | Жәабранмза́ 17 (Жәабранмза́ жәи́бжь), Февра́ль 17, Жәабра́н 17 — григориантәи амзар 48 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 317 мшы (318 мшы ашықәс ду ала). |
Жәабранмза 18 | Жәабранмза́ 18 (Жәабранмза́ жәа́а), Февра́ль 18, Жәабра́н 18 — григориантәи амзар 49 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 316 мшы (317 мшы ашықәс ду ала). |
Жәабранмза 19 | Жәабранмза́ 19 (Жәабранмза́ зе́ижә), Февра́ль 19, Жәабра́н 19 — григориантәи амзар 50 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 315 мшы (316 мшы ашықәс ду ала). |
Жәабранмза 20 | Жәабранмза́ 20 (Жәабранмза́ ҩажәа́), Февра́ль 20, Жәабра́н 20 — григориантәи амзар 51 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 314 мшы (315 мшы ашықәс ду ала). |
Жәабранмза 21 | Жәабранмза́ 21 (Жәабранмза́ ҩажәи́ акы́), Февра́ль 21, Жәабра́н 21 — григориантәи амзар 52 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 313 мшы (314 мшы ашықәс ду ала). |
Жәабранмза 22 | Жәабранмза́ 22 (Жәабранмза́ ҩажәи́ ҩба́), Февра́ль 22, Жәабра́н 22 — григориантәи амзар 53 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 312 мшы (313 мшы ашықәс ду ала). |
Жәабранмза 23 | Жәабранмза́ 23 (Жәабранмза́ ҩажәи́ хԥа́), Февра́ль 23, Жәабра́н 23 — григориантәи амзар 54 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 311 мшы (312 мшы ашықәс ду ала). |
Жәабранмза 24 | Жәабранмза́ 24 (Жәабранмза́ ҩажәи́ ԥшьба́), Февра́ль 24, Жәабра́н 24 — григориантәи амзар 55 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 310 мшы (311 мшы ашықәс ду ала). |
Жәабранмза 25 | Жәабранмза́ 25 (Жәабранмза́ ҩажәи́ хәба́), Февра́ль 25, Жәабра́н 25 — григориантәи амзар 56 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 309 мшы (310 мшы ашықәс ду ала). |
Жәабранмза 26 | Жәабранмза́ 26 (Жәабранмза́ ҩажәи́ фба́), Февра́ль 26, Жәабра́н 26 — григориантәи амзар 57 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 308 мшы (309 мшы ашықәс ду ала). |
Жәабранмза 27 | Жәабранмза́ 27 (Жәабранмза́ ҩажәи́ бжьба́), Февра́ль 27, Жәабра́н 27 — григориантәи амзар 58 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 307 мшы (308 мшы ашықәс ду ала). |
Жәабранмза 28 | Жәабранмза́ 28 (Жәабранмза́ ҩажәи́ ааба́), Февра́ль 28, Жәабра́н 28 — григориантәи амзар 59 тәи амш ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 306 мшы (307 мшы ашықәс ду ала). |
Жәабранмза 29 | Жәабранмза́ 29 (Жәабранмза́ ҩажәи́ жәба́), Февра́ль 29, Жәабра́н 29 — григориантәи амзар 60 тәи амш ашықәс ду ала ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 306 мшы ала. |
Хәажәкырамза 1 | Хәажәкырамза́ 1 (Хәажәкырамза́ акы́), Ма́рт 1, Хәажәкы́ра 1 — григориантәи амзар 60 тәи амш (61 тәи амш ашықәс ду ала) ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 305 мшы. |
Хәажәкырамза 2 | Хәажәкырамза́ 2 (Хәажәкырамза́ ҩба́), Ма́рт 2, Хәажәкы́ра 2 — григориантәи амзар 61 тәи амш (62 тәи амш ашықәс ду ала) ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 304 мшы. |
Хәажәкырамза 3 | Хәажәкырамза́ 3 (Хәажәкырамза́ хԥа́), Ма́рт 3, Хәажәкы́ра 3 — григориантәи амзар 62 тәи амш (63 тәи амш ашықәс ду ала) ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 303 мшы. |
Хәажәкырамза 4 | Хәажәкырамза́ 4 (Хәажәкырамза́ ԥшьба́), Ма́рт 4, Хәажәкы́ра 4 — григориантәи амзар 63 тәи амш (64 тәи амш ашықәс ду ала) ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 302 мшы. |
Хәажәкырамза 5 | Хәажәкырамза́ 5 (Хәажәкырамза́ хәба́), Ма́рт 5, Хәажәкы́ра 5 — григориантәи амзар 64 тәи амш (65 тәи амш ашықәс ду ала) ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 301 мшы. |
Хәажәкырамза 6 | Хәажәкырамза́ 6 (Хәажәкырамза́ фба́), Ма́рт 6, Хәажәкы́ра 6 — григориантәи амзар 65 тәи амш (66 тәи амш ашықәс ду ала) ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 300 мшы. |
Хәажәкырамза 7 | Хәажәкырамза́ 7 (Хәажәкырамза́ бжьба́), Ма́рт 7, Хәажәкы́ра 7 — григориантәи амзар 66 тәи амш (67 тәи амш ашықәс ду ала) ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 299 мшы. |
Хәажәкырамза 8 | Хәажәкырамза́ 8 (Хәажәкырамза́ ааба́), Ма́рт 8, Хәажәкы́ра 8 — григориантәи амзар 67 тәи амш (68 тәи амш ашықәс ду ала) ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 298 мшы. |
Хәажәкырамза 9 | Хәажәкырамза́ 9 (Хәажәкырамза́ жәба́), Ма́рт 9, Хәажәкы́ра 9 — григориантәи амзар 68 тәи амш (69 тәи амш ашықәс ду ала) ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 297 мшы. |
Хәажәкырамза 10 | Хәажәкырамза́ 10 (Хәажәкырамза́ жәаба́), Ма́рт 10, Хәажәкы́ра 10 — григориантәи амзар 69 тәи амш (70 тәи амш ашықәс ду ала) ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 296 мшы. |
Хәажәкырамза 11 | Хәажәкырамза́ 11 (Хәажәкырамза́ жәе́иза), Ма́рт 11, Хәажәкы́ра 11 — григориантәи амзар 70 тәи амш (71 тәи амш ашықәс ду ала) ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 295 мшы. |
Хәажәкырамза 12 | Хәажәкырамза́ 12 (Хәажәкырамза́ жәа́ҩа), Ма́рт 12, Хәажәкы́ра 12 — григориантәи амзар 71 тәи амш (72 тәи амш ашықәс ду ала) ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 294 мшы. |
Хәажәкырамза 13 | Хәажәкырамза́ 13 (Хәажәкырамза́ жәа́ха), Ма́рт 13, Хәажәкы́ра 13 — григориантәи амзар 72 тәи амш (73 тәи амш ашықәс ду ала) ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 293 мшы. |
Хәажәкырамза 14 | Хәажәкырамза́ 14 (Хәажәкырамза́ жәи́ԥшь), Ма́рт 14, Хәажәкы́ра 14 — григориантәи амзар 73 тәи амш (74 тәи амш ашықәс ду ала) ауп. Ашықәс анҵәамҭанӡа иаанхоит 292 мшы. |
Subsets and Splits