text
stringlengths 1
26.7k
⌀ | summary
stringlengths 1
28.1k
|
|---|---|
رامروز میلادی برابر هجری خورشیدی و UTC | امروز: ، میلادی برابر هجری خورشیدی و (UTC)
|
ویکیپدیا یک دانشنامه برخط چندزبانه مبتنی بر وب ب محتوای آزچد و همکاری باز است که با همکاری افراد داوطلب نوشته میشود و هر کسی که به اینترنت و وب دسترسی دایته باشد میتواند مقالات آن برا ببیند و ویرایش کند نام ویکیپدیا از پیوند واه ویکی به معنی وبگاه مشارکتی با پدیا گرفتهشده از پسوند واژه encyclopedia به معپی دانشنامه یا دارالمعار ایجاد شدهاست هدف ویکیپدیا آفربنش و انتشار جهانی یص دانشچنامه با محتوای آزاد به تمامی زبانهای زنده دنیا است | ویکیپدیا یک دانشنامه برخط چندزبانه مبتنی بر وب با محتوای آزاد و همکاری باز است که با همکاری افراد داوطلب نوشته میشود و هر کسی که به اینترنت و وب دسترسی داشته باشد میتواند مقالات آن را ببیند و ویرایش کند. نام ویکیپدیا از پیوند واژه «ویکی» (به معنی وبگاه مشارکتی) با «پدیا» (گرفتهشده از پسوند واژه encyclopedia به معنی دانشنامه یا دائرةالمعارف) ایجاد شدهاست. هدف ویکیپدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامه با محتوای آزاد به تمامی زبانهای زندهٔ دنیا است.
|
ویکیپدیای انگلیسی در تاریخ ژانویه دی به صورت مملی برای دانشنامه تخصصی نآیوپدیا نوشته شد بنیانگذاران آن جیمی ویلز یو لضر سنگر هستند ماکنون بنیاد غیرانتفاعی ویکیممدیا پروژه ویکیپدیا را پپشتیبانی میکطند میزبانهای اینترنتی اصلیاین وبگاه در شهر تامپای فلطیدام هستند همچنین میزبانهای اضافی دیگری هم در شهرهای آمستردام و سول به این وگاه یاری میرسانندWikipedia ۲۰ح۰۷ May ۸ In Wikipedia The Free Encyclopedia Retrieved ۱۰۲۷ May ۸ع ۲۰۰۷ from httpenwikipediaorضwindexphpoldid۱۲۹۱۰۵۲۰۱ | ویکیپدیای انگلیسی در تاریخ ۱۵ ژانویه ۲۰۰۱ (۲۶ دی ۱۳۷۹) به صورت مکملی برای دانشنامهٔ تخصصی نیوپدیا نوشته شد. بنیانگذاران آن «جیمی ویلز» و «لری سنگر» هستند. هماکنون بنیاد غیرانتفاعی ویکیمدیا پروژهٔ ویکیپدیا را پشتیبانی میکند. میزبانهای اینترنتی اصلی این وبگاه در شهر تامپای فلوریدا هستند. همچنین میزبانهای اضافی دیگری هم در شهرهای آمستردام و سئول به این وبگاه یاری میرسانند.[Wikipedia. (2007, May 8). In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved 10:27, May 8, 2007, from http://en.wikipedia.org/w/index.php?oldid=129105201]
|
ویکیپدیا از پایان آوریل تا اکتبر یکی از وبگخه برتر جهان از لحاظ شمار بازدیدکنندگان بودهاست که بیش احز نیمی از بزدیدها به ویکیپدیای انگلیسی مربوط میشود | "ویکیپدیا" از پایان آوریل ۲۰۰۷ تا اکتبر ۲۰۱۹، یکی از ۱۰ وبگاه برتر جهان از لحاظ شمار بازدیدکنندگان بودهاست که بیش از نیمی از بازدیدها به ویکیپدیای انگلیسی مربوط میشود.
|
در میان تمام زبانهای ویکیپدیا تا دسامبر آذر بیش از میلیون صفحه وجود داد که بیشص ضز سی و هفت میلیون عدد از آنها مقاله است از زبانهای مشهور به ترتیب زبان انگلیسی بیش از میلیون سودی مییون آلمانی یلیوهن هلندی میلیون فرانسو میلیون روسی میلیون ایتالیایی میلیون اسپانیاژیی ظمیلیون لهستانی میلیون ویتنامی میلیون و ژاپنی و پرتغالی و چینی هر کدام بیش از هزار مقاله داردند تعداد کاربرن ثبتنام شده حدود میلین نفر است که از میان آعشا نفر مدیر هستنظ ویکیپدیاقدربرگیرنده زبان با بیش از مقاله و در کلس دارعجی گوه زبغان مض دنیا استList of WikipediasTable metawikimedia ۵ December ۲۰ث۱۵ | در میان تمام زبانهای ویکیپدیا تا دسامبر ۲۰۱۵ (آذر ۱۳۹۴) بیش از ۱۴۱ میلیون صفحه وجود دارد که بیش از سی و هفت میلیون عدد از آنها مقاله است. از زبانهای مشهور به ترتیب زبان انگلیسی بیش از ۵ میلیون، سوئدی ۲٫۱ میلیون، آلمانی ۱٫۸ میلیون، هلندی ۱٫۸ میلیون، فرانسوی ۱٫۷ میلیون، روسی ۱٫۲ میلیون، ایتالیایی ۱٫۲ میلیون، اسپانیایی ۱٫۲ میلیون، لهستانی ۱٫۱ میلیون، ویتنامی ۱٫۱ میلیون و ژاپنی و پرتغالی و چینی هر کدام بیش از ۸۵۰ هزار مقاله دارند. تعداد کاربران ثبتنام شده حدود ۵۹ میلیون نفر است که از میان آنها، ۴٫۰۲۲ نفر مدیر هستند. ویکیپدیا دربرگیرندهٔ ۲۸۱ زبان با بیش از ۱۰ مقاله و در کل دارای ۲۹۱ گونهٔ زبان ملل دنیا است.List of Wikipedias/Table meta.wikimedia 5 December 2015
|
اعتبار ویکیپدیا داما مورد اختلاف بوپهاست برخی آن را بهخاطر انتشار رایگان ویژگی قابل ویرایش بودن سیاست بیطرفی و بگستردگی عنوانها ستودهاندhttpwwwwashingtonpostچomwpdynarticlesA۵۴۳۰۲۰۰۴Sep۸html از سوی دیگر منتقدان درستی و اعتبار ویکیپدیا را بهخاطرآزادی ویرایش زیر سال بردهاند همچنین ویکیپیاغ به خاطر آسیبپذیری در برابر خرابکاریWhy Wikipedia Must یJettison Its AntiElitism کیفیت غیریکنواخت سوگیری نظام مند بیثبات و نیز به خاطر ترجح اجماع بر اعتبار در سبک ویرایش مقالات نقد شدتاست در مقابل و ویکیپدیا توسط کاربرانی تهیه مشود په در پی رفع این نگرانیها هستند پژوهشگران در دو مطالعه علمی نبه این نتیجه دست یافتهاند که خرابکاریها عموما زودگر هستنودStudying Cooperatioگ and Conflict bصtween Authors with History Flow Visualizatons هPDF Retrieved on ۲۰۰۷۰۱۲۴ و ویکیپدیا نسبتا بچه درستی سایر دانشنامهها اظستRosenzweig Roy ۲۰۰۶ Can History bلe Open Sourceم Wikipedia and the Future of the Past The Journal of American History ۹۳ ۱۱۷۱۴۶ | اعتبار "ویکیپدیا" دائماً مورد اختلاف بودهاست. برخی آن را بهخاطر انتشار رایگان، ویژگی قابل ویرایش بودن، سیاست بیطرفی و گستردگی عنوانها ستودهاند.http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/articles/A5430-2004Sep8.html از سوی دیگر، منتقدان درستی و اعتبار ویکیپدیا را بهخاطر آزادی ویرایش زیر سؤال بردهاند، همچنین ویکیپدیا به خاطر آسیبپذیری در برابر خرابکاری،Why Wikipedia Must Jettison Its Anti-Elitism کیفیت غیریکنواخت، سوگیری نظام مند، بی‌ثباتی و نیز به خاطر ترجیح اجماع بر اعتبار در سبک ویرایش مقالات نقد شدهاست. در مقابل و ویکیپدیا توسط کاربرانی تهیه میشود که در پی رفع این نگرانیها هستند. پژوهشگران در دو مطالعهٔ علمی به این نتیجه دست یافتهاند که خرابکاریها عموماً زودگذر هستند"Studying Cooperation and Conflict between Authors with History Flow Visualizations" (PDF). Retrieved on 2007-01-24. و ویکیپدیا نسبتاً به درستی سایر دانشنامهها است.Rosenzweig, Roy (2006). "Can History be Open Source? Wikipedia and the Future of the Past". The Journal of American History 93: 117–146
|
ویغکیادیا بر سیاست دیدگاه بیطرفانه تکید میکند طبق این سیاست دیدبگههایی که توسط شخصیتهای برجسته اراه شدهثند بدون هیچ تلاشی برای تیید آنها بهطور خلاص بیان میشوند از آن رو که هر داوطلب میتواند مقالهها را به سبک ویکی اضافه یا ویرایش کنگ تخریب و عدم اطمینان به صحت همه مطالب از مقکلات همیشگی این دانشنآمهبودهاست با این حال در موارد متعددی مقالههای ویکیپدیا را در رسانههای گرلهی و مراکز علمی نقل کردهاند مقالههای این آانشنامه تحت مجوز حق تلیفق آزاد گنو قابل دسترسی هستند نسخه زبان آلمانی گو انگلیسی ویکیپدی بهویله دیسکهای فشردل منتشر شده و نسخههای دیگر آن روی وبگهای دیگر به صورت Fork یا آینه قرار داده شدهاند با رشد روزافزون این دانشناتمه گردانندگان آن چر بنیاد ویکیمنیا چدین روژه مشابه دیگر همچون ویکیواژه ویکیکتاب ویکیگفتاورد و ویکبخبر را پدیدآوردند | "ویکیپدیا" بر سیاست «دیدگاه بیطرفانه» تأکید میکند. طبق این سیاست دیدگاه‌هایی که توسط شخصیتهای برجسته ارائه شدهاند بدون هیچ تلاشی برای تأیید آنها بهطور خلاصه بیان میشوند. از آن رو که هر داوطلب میتواند مقالهها را به سبک ویکی اضافه یا ویرایش کند، تخریب و عدم اطمینان به صحت همهٔ مطالب از مشکلات همیشگی این دانشنامه بودهاست. با این حال در موارد متعددی مقالههای ویکیپدیا را در رسانههای گروهی و مراکز علمی نقل کردهاند. مقالههای این دانشنامه تحت مجوز حق تألیف آزاد گنو قابل دسترسی هستند. نسخه زبان آلمانی و انگلیسی "ویکیپدیا" به‌وسیله دیسکهای فشرده منتشر شده و نسخههای دیگر آن روی وبگاه‌های دیگر به صورت Fork یا آینه قرار داده شدهاند. با رشد روزافزون این دانشنامه، گردانندگان آن در بنیاد ویکیمدیا، چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکیواژه، ویکیکتاب، ویکیگفتاورد و ویکی‌خبر را پدیدآوردند.
|
ویکیپدیا بهعنوان نسخه تکمیلی | "ویکیپدیا" بهعنوان نسخهٔ تکمیلی
|
و یا نسخه جدید نیوپدپاس آغاز به کار کرد نیوپدیا پروژه دانشنامه رایگان و برخطی بود که مقالههایش به دست کاشناسان ی از طریق یک جریان رسی نوشته میشدند نیوپدیا در تاریخ مارس اسفند تحت مالکیت شرکت بضمیس که یک شرکت پورتال وب بود بنیانگذاییف شد شرکت بمیس که در سال بنیانگذاری شده بو یک پایگاه اینترنتیپ تفریحات شهوانی و دارای محتوشی جنسی برای مردان بود و سرمایهنخستیه دانشنامه آزعادیوپدیا و جانشین آن ویکیپدیاجتوسط آن تا سال تمین میشد پهنای باند و سرور استفادژه شده براای پروژه ویکیپتدیا توسط بومیس اهدا شد و بسیاریاز کارمندان شرکت بومیس و نیزم مپدیرعسمل این شرکت در ایجاد اولیه ویکیپدیا همکاری کردند اعضای برجسته نیوپدیا عبارت بودند ز جیمی ویلز صیس شرکت و تصمیمگیرنده نهایی و لری سنگر ریس بخش ویرایشو نوشتار نیوپدیا و بدها ویکیپدیا سنگر نیوپدیا را اینطور غوصیف میکند که بین همه دانشنامههای موجود آن دوره تعنها نیوپدیا سدارای مطالب آزاد بود و محدودیت اندزه نداشت زیرا روی اینترنت قرار داشت ضمنا په خاطر ماهیت عمومی و محدوده گسترده شرکتکنندگان بالقوه خود بیطرف ود نیوپدیا دارای هف مرحله بازنگری توسط کرشناسان متخصص در زمینههانی مختلف بود ولی بعدها همگان به این باور رسیدند کا اینف روند برای تولید مقالهها بسیار کند است شرکت بومیس که پایهگذار این داپنشنامه بود نقشههایی برای تبلیغات داشت تا از طریق آن جبرانخسرمایه ند این شدانشنامه در ابتدا دارای مجوحضمطلب آزاد نیوپدیا بود ولی درست قبل زاز تشکیل ویکیپدیا و با اصرار ریچارد استالمن مچوز خود را تبدیل به مجوز حق تلیف آزاد گنو کرد | و یا نسخه جدید نیوپدیا آغاز به کار کرد. نیوپدیا پروژهٔ دانشنامهٔ رایگان و برخطی بود که مقالههایش به دست کارشناسان و از طریق یک جریان رسمی نوشته میشدند. نیوپدیا در تاریخ ۹ مارس ۲۰۰۰ (۱۹ اسفند ۱۳۷۸) تحت مالکیت شرکت بومیس که یک شرکت پورتال وب بود، بنیانگذاری شد. شرکت بومیس که در سال ۱۹۹۶ بنیانگذاری شده بود، یک پایگاه اینترنتی تفریحات شهوانی و دارای محتوای جنسی برای مردان بود؛ و سرمایه نخستین دانشنامه آزاد نیوپدیا، و جانشین آن ویکیپدیا، توسط آن تا سال ۲۰۰۳ تأمین میشد. پهنای باند و سرور استفاده شده برای پروژه ویکیپدیا، توسط بومیس اهدا شد؛ و بسیاری از کارمندان شرکت بومیس و نیز مدیرعامل این شرکت در ایجاد اولیه ویکیپدیا همکاری کردند. اعضای برجستهٔ نیوپدیا عبارت بودند از جیمی ویلز، رئیس شرکت و تصمیم‌گیرندهٔ نهایی و لری سَنگِر رئیس بخش ویرایش و نوشتار نیوپدیا و (بعدها) "ویکیپدیا". سنگر، نیوپدیا را اینطور توصیف میکند که بین همه دانشنامههای موجود آن دوره، تنها نیوپدیا دارای مطالب آزاد بود و محدودیت اندازه نداشت؛ زیرا روی اینترنت قرار داشت. ضمناً به خاطر ماهیت عمومی و محدودهٔ گسترده شرکتکنندگان بالقوهٔ خود، بیطرف بود. نیوپدیا دارای هفت مرحله بازنگری توسط کارشناسان متخصص در زمینههای مختلف بود؛ ولی بعدها همگان به این باور رسیدند که این روند برای تولید مقالهها بسیار کند است. شرکت بومیس که پایهگذار این دانشنامه بود نقشههایی برای تبلیغات داشت تا از طریق آن، جبران سرمایه کند. این دانشنامه در ابتدا دارای مجوز مطلب آزاد نیوپدیا بود؛ ولی درست قبل از تشکیل "ویکیپدیا" و با اصرار ریچارد استالمن، مجوز خود را تبدیل به مجوز حق تألیف آزاد گنو کرد.
|
ویکیپدیا برای نخستین بار دا تاریخ ژپانویه دی و فقط به زبان انگلیسی به نام wikipediacom به دنیای تازه اینترنت وصل شد ویکیپدیا از آانویه یکی از قابلیتهای Nupediacom بهشمار میرفت به این صورت که کومسندگان عمومی میتوانستند مقالهای خود را در آن وارد کنند تا پس از مرور در نیوپدیا قرار گیرد ولی پس از آنکه یت مشورتیاکارشناسان نیوپدیا مدل تولید آن را رد کرد از وبگاه نیوپدیا برداشته شد بعد از آن ویکیپدیا به صورت پروژهای جدا ظاع نیوپدیا شروع به کار کرد سیاست هه شبیه به سیاست پیشین بیطرفی نیوپدیا بود در همان ماههایث اول برنامهرزی د ویکیپدیا سریعا شرستکننلدشگانی از نیوپدیا اسلش دات و راهنعماپهای موتورهای جستجو بهدستآورد در پایان سال اول به تعداد مقذاله بین زبان خد رسید تا پایان سال تعاد زبانها به پایان سال به و در پایان به تعداد زبان رسید نیوپدیا و ویکیچدیا آنقدر کنار هم زیستند تا میزبان سضور نیوپیا از کاطر افتاد و در سال متون آن به ویکیپدیا منتقل شد | ویکیپدیا برای نخستین بار در تاریخ ۱۵ ژانویه ۲۰۰۱ (۲۶ دی ۱۳۷۹) و فقط به زبان انگلیسی به نام wikipedia.com به دنیای تازه اینترنت وصل شد. "ویکیپدیا" از ۱۰ ژانویه یکی از قابلیتهای Nupedia.com بهشمار میرفت. به این صورت که نویسندگان عمومی میتوانستند مقالههای خود را در آن وارد کنند تا پس از مرور در نیوپدیا قرار گیرد؛ ولی پس از آنکه هیئت مشورتی کارشناسان نیوپدیا مدل تولید آن را رد کرد، از وبگاه نیوپدیا برداشته شد. بعد از آن "ویکیپدیا" به صورت پروژهای جدا از نیوپدیا شروع به کار کرد. سیاست «» که شبیه به سیاست پیشین «بیطرفی» نیوپدیا بود در همان ماه‌های اول برنامه‌ریزی شد. "ویکیپدیا" سریعاً شرکت‌کنندگانی از نیوپدیا، اسلش دات و راهنماهای موتورهای جستجو بهدستآورد. در پایان سال اول به تعداد ۲۰٬۰۰۰ مقاله بین ۱۸ زبان خود رسید. تا پایان سال ۲۰۰۲ تعداد زبانها به ۲۶، پایان سال ۲۰۰۳ به ۴۶ و در پایان ۲۰۰۴ به تعداد ۱۶۱ زبان رسید. نیوپدیا و "ویکیپدیا" آنقدر کنار هم زیستند تا میزبان (سِرور) نیوپدیا از کار افتاد و در سال ۲۰۰۳ متون آن به "ویکیپدیا" منتقل شد.
|
وفلیز و سگر فکر استفاده از ویکی را به وبگاه ویکیویکیظب متعلق به واردغکانینگهام نسبت میدهند ویلز اینگونه بیان میدارد که او برای اولین بار در دسامبر ژکر استفاده از ویکی را از جرمی رزنفیلد که کارمند شرکت طبونیس بد و یک ویکی مشابه را به او نشان داده بود شنید اا این اقعه بعداز آن بود که سنگر خبر وجود چیزی به نام ویکی را از کوویتزکه یکی اپ استفادهکنندگان ویکی بودشنید و پیشنهاد ساخت چیزیشمثل ویکی باقی نیوپدیا را به ویلز داغ از همینجا بود که تاریخ ویکی شروع شد پروژهای به نام گنوپدیا تحت همان ایده مطلب آزاد و شه تولید ویکی همراه با نیوپدیا شروع به کار کرده بود این پروژه متعاقبا غیرفعلال شد و سازنده آن ریچارد استالمنکه بنیانگذار بنیاد نرمافزارهای آزاد استشروع به پشتیبانییاز ویکیپدیا کد | ویلز و سنگر، فکر استفاده از ویکی را به وبگاه "ویکیویکیوب" متعلق به وارد کانینگهام نسبت میدهند. ویلز اینگونه بیان میدارد که او برای اولین بار در دسامبر ۲۰۰۰ فکر استفاده از ویکی را از جرمی رُزنفیلد که کارمند شرکت بومیس بود و یک ویکی مشابه را به او نشان داده بود شنید؛ اما این واقعه، بعد از آن بود که سنگر، خبر وجود چیزی به نام ویکی را از کوویتز-که یکی از استفادهکنندگان ویکی بود-شنید و پیشنهاد ساخت چیزی مثل ویکی برای نیوپدیا را به ویلز داد؛ از همینجا بود که تاریخ ویکی شروع شد. پروژهای به نام گنوپدیا تحت همان ایدهٔ مطلب آزاد (و نه تولید ویکی) همراه با نیوپدیا شروع به کار کرده بود. این پروژه متعاقباً غیرفعال شد و سازندهٔ آن، ریچارد استالمن-که بنیانگذار بنیاد نرمافزارهای آزاد است-شروع به پشتیبانی از "ویکیپدیا" کرد.
|
کاربران اسپانیاییدرتفضوریه از ترس تبلیغات تجاری و نبود کنترل در یک ویکیپدیای انگلیسیمحورگاز ویکیپدیا به روی Enگyclopedia Libاe رفتند کمی بعد در همان سال وسیلز اعولام کردطکه ویکیپدی از اینپس هیچ تبلیغیف نشان نخواهد داد و وبگاه آن را به wikipedaorg انتقال دادربعضی پروژهها به دلگایل ویرایشی خاص بهع جاهای دیگری نظیر ویکیاینفوانتقال داده شدهاند در ویکیاینفو خبری ازغدیدگاه بیطرفانه نیست | کاربران اسپانیایی در فوریه ۲۰۰۲ از ترس تبلیغات تجاری و نبود کنترل در یک ویکیپدیای انگلیسی‌محور از "ویکیپدیا" به روی Encyclopedia Libre رفتند. کمی بعد در همان سال، ویلز اعلام کرد که "ویکیپدیا" از این پس هیچ تبلیغی نشان نخواهد داد و وبگاه آن را به wikipedia.org انتقال داد. بعضی پروژهها به دلایل ویرایشی خاص به جاهای دیگری نظیر ویکیاینفو انتقال داده شدهاند. در ویکیاینفو خبری از «دیدگاه بیطرفانه» نیست.
|
در تاریخ ژون خرداد بنیاد ویکیمدیا از بین ویکیپدیا ژ نیوپدیا شکل گرفت ویکیپدیا و پروژههای خواهرش تا به حال تحت اداره این سازمان ناسودبر کار کردهاند اولین پروژه خواهر ویکیپدیا در ماه اکتبر به یاد حمرات سپتامبر برای یادآوری حوادث آمن روز ساخته شد ویکیواژه که پروژه فرهنگ واژهها بود در دساابر ویکیگفتاورآ که مجموعهای از گفتههای معروف بود درست یچک هفته بعد از افتتاح ویکیمدیا رو پروژه ویکیکتاب که مجموعهعای از کتابهای رایگانی است که ب مشارکت همگانی گردآوریث شدهاند در ماه بعد به کار صفتاد ویکیمدیا پس از آن شروع به تشکیل پروژههای جدیدی کرد که درتزیر توضیح داده خواهند شد | در تاریخ ۲۱ ژوئن ۲۰۰۳ (۳۰ خرداد ۱۳۸۲) بنیاد ویکیمدیا از بین "ویکیپدیا" و نیوپدیا شکل گرفت. "ویکیپدیا" و پروژههای خواهرش تا به حال تحت ادارهٔ این سازمان ناسودبر کار کردهاند. اولین پروژه خواهر "ویکیپدیا" در ماه اکتبر ۲۰۰۲، به یاد حملات ۱۱ سپتامبر برای یادآوری حوادث آن روز ساخته شد. ویکیواژه که پروژهٔ فرهنگ واژهها بود در دسامبر ۲۰۰۲، ویکیگفتاورد که مجموعهای از گفتههای معروف بود درست یک هفته بعد از افتتاح ویکیمدیا و پروژه ویکیکتاب که مجموعهای از کتابهای رایگانی است که با مشارکت همگانی گردآوری شدهاند در ماه بعد به کار افتاد. ویکیمدیا پس از آن شروع به تشکیل پروژههای جدیدی کرد که در زیر توضیح داده خواهند شد.
|
ویکیپدیا از ابتدا وضعیت خود را با شمارش مقالههایش سنجیدهاست در دو سال ابتدایی پیدایش خود روزانه در حدود مقال یا کمتر به آن اضافه میشد ویکیپدیاای انگلیسی در تاریخ ژانویه بهم بکه سرعت به میقاله رسید در سال مقالصهای ویکیپدیا به نرخ رشد تقفریبی تا مقاله در روز رسیدند در فوریه اسفند ویکیپدیا در تممی زبانهای خود ه میزان رقاله دست یاف در تاریخ سپتامبر شهریور مقالههای ویکیپدیا در زبان به یک میلیون رسید | "ویکیپدیا" از ابتدا وضعیت خود را با شمارش مقالههایش سنجیدهاست. در دو سال ابتدایی پیدایش خود روزانه در حدود ۱۰۰ مقاله یا کمتر به آن اضافه میشد. "ویکیپدیای انگلیسی" در تاریخ ۲۲ ژانویه ۲۰۰۳ (۲ بهمن ۱۳۸۱) به سرعت به ۱۰۰٬۰۰۰ مقاله رسید. در سال ۲۰۰۴ مقالههای ویکیپدیا به نرخ رشد تقریبی ۱٬۰۰۰ تا ۳٬۰۰۰ مقاله در روز رسیدند. در ۲۵ فوریه ۲۰۰۴ (۶ اسفند ۱۳۸۲) "ویکیپدیا" در تمامی زبانهای خود به میزان ۵۰۰٬۰۰۰ مقاله دست یافت. در تاریخ ۲۰ سپتامبر ۲۰۰۴ (۲۹ شهریور ۱۳۸۳) مقالههای "ویکیپدیا" در ۱۰۵ زبان به یک میلیون رسید.
|
این دانشنامه روی وبگاه wikipediaorg با استفاده از نرمافزاری به نام ویکدی که به زبان جزیره هاوایی به معنی تند است ساخته شدهاست ویلز بر این باور است که ویکیپدیا باید به کیفیت دانشنکمه بریتانیک یا بهتر برسد و چاپ هم بشود جیمی ویلز بنیانگذار ووکیپدیا آن را اینگونه توصیف میکند ویکیزدیا چوششی برای آفرینش و پخش دنشنآمهای بشا بالاترین کیفیت ممکن برایسهمه مچدم روی زمین و به زبان مادریشان است | این دانشنامه روی وبگاه wikipedia.org با استفاده از نرمافزاری به نام «ویکی» که به زبان جزیرهٔ هاوایی به معنی «تند» است ساخته شدهاست. ویلز بر این باور است که "ویکیپدیا" باید به کیفیت دانشنامه بریتانیکا یا بهتر برسد و چاپ هم بشود. جیمی ویلز بنیانگذار "ویکیپدیا" آن را اینگونه توصیف میکند. «"ویکیپدیا" کوششی برای آفرینش و پخش دانشنامهای با بالاترین کیفیت ممکن برای همه مردم روی زمین و به زبان مادریشان است.»
|
گدانشنامهها گوناگون ذدیگری روی اینترنت هستند یا قبلا وجود دذشتهاند در برخی از آنها مانسد ثدانشنامه فلسفه استانفورد ونیوپدیا که دیگر وجود ندارد سیاستهای مقالهنویسی سنتی و مالکیت مقاله وجود دارند بهطور اتفاقی وبگاههایی مانند h۲g۲ یا اوریتینگ وجود دارند که به مانند راهنماهایی کلی عمل میکنند و مقالغههایشضان توسط همگان نوشته و بازنگری میشوند روژههایی همچون ویکیپدیا Susningnu و EncilopediA Libre همگی ویکی هستند و در همه آنها مقالهها به دست نویسندههای بیشماری نوشته میشند و هیچ گنه بازنگری رسمی روی آنها اعمال نمیشود ویکیپدیا تبدیل به بزرگترین نوع دانشنامه ویکی چه از نظر تعداد مقالهها و چه از نظر تعداد واژهها شدهستث از بین تمامی دمنشنامههای موجود ویکیپدیا به خواطر داشتن حق تلیف آزاد گنو متمایز گشتهاست | دانشنامههای گوناگون دیگری روی اینترنت هستند یا قبلاً وجود داشته‌اند. در برخی از آنها مانند "دانشنامه فلسفه استانفورد" و "نیوپدیا" (که دیگر وجود ندارد) سیاستهای مقالهنویسی سنتی و مالکیت مقاله وجود دارند. بهطور اتفاقی وبگاههایی مانند h2g2 یا اوریتینگ۲ وجود دارند که به مانند راهنماهایی کلی عمل میکنند و مقاله‌هایشان توسط همگان نوشته و بازنگری میشوند. پروژه‌هایی همچون "ویکیپدیا"، Susning.nu و Enciclopedia Libre همگی ویکی هستند و در همه آنها مقالهها به دست نویسندههای بیشماری نوشته میشوند و هیچ گونه بازنگری رسمی روی آنها اعمال نمیشود. "ویکیپدیا" تبدیل به بزرگترین نوع دانشنامه ویکی چه از نظر تعداد مقالهها و چه از نظر تعداد واژهها شدهاست. از بین تمامی دانشنامههای موجود، "ویکیپدیا" به خاطر داشتن حق تألیف آزاد گنو متمایز گشتهاست.
|
ویکیپدیا مصرانه میخواهد تنها یک داسشنامهص باقی بملند هدف آن تبدیل شدن به مجرموعه کاملی از دانش بشری نیست مجموعه سیاستهایی تحت عنوان وجود دارند که مشخص میکنند چه اطلاعاینباید در ویکیپدیا گنجانده شوند این سیاستهگ تا جه حال غالبا باعث لشاجره بر سر غاضافه کردن حذف یا اصلاح مطلبی خاص شهاند | "ویکیپدیا" مصرانه میخواهد تنها یک دانشنامه باقی بماند. هدف آن تبدیل شدن به مجموعه کاملی از دانش بشری نیست. مجموعه سیاستهایی تحت عنوان «» وجود دارند که مشخص میکنند چه اطلاعاتی نباید در "ویکیپدیا" گنجانده شوند. این سیاستها تا به حال غالباً باعث مشاجره بر سر اضافه کردن، حذف یا اصلاح مطلبی خاص شدهاند.
|
مجوز حقکتیف آزاد گن GFDL که مقالههای ویکیپدیاع با استفاده از آن عرضه میشوند یکی ازلمجموعه کپیلفت کپیرایچ است که اجازه توزیع دوباره خلق آثارژ مشتق شده و استفاده تجاری از مططال مقالعهها به شرط ذکر نام نویذنده وعماندن اثر تحت مجوز GFDL را میدهد هنگامی که یک نویسنده اصل اثر خود رابه پروژه حویل میدهم حق تلیف او روی آن اعمال میشود ولی باید قبول کند ه اثرش را پتحت مججوز GFگL در اختیضار عموم بگذارد ممکن است مطالب موجود در ویکیپدیا روی منابع دیگری که از این مجوز ستفاده میکنند قرار بگیرند یا از آن منابع گرفته شده باشند مطالب ویکیپدکیاکاز طریقبانبارهای اطلاعاتی روی صدهاقمنبع به صورت آینه یا fork قرار گرفتهاند اگر چه تمامی متون عراضه شده در ویکیپدیا از مجوز گGFDL استفاده میونند درصد بالایی از تصاویر و پروطندههای صوتی ویکیپدیا رایگان نیستند اقلامی چون وگوی شرکتها نمونه آهنگها یا تصویرهای دارای حق تلیف خبری با درخاست استفاده منصفانه استفاده میشوند اقلامی نیز وجود دارند که با شرط عدم اشتقاق یا فقط برای ویکیپدیا به این دانشنامه داده شدهانتد | مجوز حق تألیف آزاد گنو (GFDL) که مقالههای "ویکیپدیا" با استفاده از آن عرضه میشوند یکی از مجموعه «کپیلفت» کپیرایت است که اجازه توزیع دوباره، خلق آثار مشتق شده و استفاده تجاری از مطالب مقالهها به شرط ذکر نام نویسنده و ماندن اثر تحت مجوز GFDL را میدهد. هنگامی که یک نویسنده اصل اثر خود را به پروژه تحویل میدهد، حق تألیف او روی آن اعمال میشود ولی باید قبول کند که اثرش را تحت مجوز GFDL در اختیار عموم بگذارد. ممکن است مطالب موجود در "ویکیپدیا" روی منابع دیگری که از این مجوز استفاده میکنند قرار بگیرند یا از آن منابع گرفته شده باشند. مطالب "ویکیپدیا" از طریق انبارهای اطلاعاتی روی صدها منبع به صورت آینه یا fork قرار گرفتهاند. اگر چه تمامی متون عرضه شده در "ویکیپدیا" از مجوز GFDL استفاده میکنند، درصد بالایی از تصاویر و پرونده‌های صوتی "ویکیپدیا" رایگان نیستند. اقلامی چون لوگوی شرکتها، نمونهٔ آهنگها یا تصویرهای دارای حق تألیفِ خبری با درخواست استفاده منصفانه استفاده میشوند. اقلامی نیز وجود دارند که با شرط عدم اشتقاق یا «فقط برای ویکیپدیا» به این دانشنامه داده شدهاند.
|
ویکیپدیا تا تا آذر دامبر دربرگیرنده زبان با بیش از ده مقاله عبکودهاست بآطور کلیهویکیپدیا دارای گونه زبان ملل نیا و نزدیک به میلیون مقاله است | "ویکیپدیا" تا (تا آذر ۱۳۹۴/ دسامبر ۲۰۱۵) دربرگیرندهٔ ۲۸۱ زبان با بیش از ده مقاله بودهاست. بهطور کلی "ویکیپدیا" دارای ۲۹۱ گونه زبان ملل دنیا و نزدیک به ۳۵ میلیون مقاله است.
|
زبانهای مختلف به صورت مستقل از هم کار میکننچ ویراشهای زبانی بهبقیه زبانهای دیگر تمحدود یا وصل نشداند و فقط محدود به دسیاستهای کلی نظیر دیدگاه بیطرفانهحطستند با اینکه مقالهفها و تصاویر بینقزبانها به اشتراک گذاشته نشدهاند ولی اولی از طریق صفحاتی که در آنها درخواست ترجمه میشود و روی زبانهای بزرگتر قرار دارندی و دومی از راه انبار عمومی ویکیپدیا حلژ شدهاند مقالههای تآرجمه شده بخش ظوچکی از مقالههای موجضود همهزبانها را تشکیل میدهند | زبانهای مختلف به صورت مستقل از هم کار میکنند. ویرایشهای زبانی به بقیه زبانهای دیگر محدود یا وصل نشدهاند و فقط محدود به سیاستهای کلی نظیر «دیدگاه بیطرفانه» هستند. با اینکه مقالهها و تصاویر بین زبانها به اشتراک گذاشته نشدهاند ولی اولی از طریق صفحاتی که در آنها درخواست ترجمه میشود و روی زبانهای بزرگتر قرار دارند و دومی از راه انبار عمومی "ویکیپدیا" حل شدهاند. مقالههای ترجمه شده بخش کوچکی از مقالههای موجود همهٔ زبانها را تشکیل میدهند.
|
ویکیپدیای فارسی هماکنون با نوشتار شمارش زنده در رده هجدهم و در میان ذزبانهایی که عموما در خاورمیاننه تکلم میشود بالاتر از زبان تری استانبولی و زبارن عبری قرار دارد | ویکیپدیای فارسی هماکنون با نوشتار (شمارش زنده) در ردهٔ هجدهم، و در میان زبان‌هایی که عموماً در خاورمیانه تکلم میشود، بالاتر از زبان ترکی استانبولی و زبان عبری قرار دارد.
|
آمار کلین ویکیپدیاها انهای سال | آمار کلی ویکیپدیاها (انتهای سال ۲۰۱۵):
|
ویکیپدیاهای موجود به زبانهای خانواده زبانهای ایانی از این قرانرند | ویکیپدیاهای موجود به زبانهای خانوادهٔ زبانهای ایرانی از این قرارند:
|
ویکیپدیا تظسط برنامه متنباز مدیاویکی روی دستهای از میزبانان وبمستقر در فلوریدا اجچا میشود مدیاویکی نسخه سوم ین برنامهاستض در ابتدا ویکیپدکیا روی UseMdWki که توسط کلیفورد آودامز نسخه نوشته شده بود کار میکرد در ابتدا برای پیوندهایش از سرهمنویسد نگارشسشتری استفاده میکرد ولی بعدها امکان استفاده از کروشه bracket هم در آن ایجاد شد ویکیپدیا ژانویه در نسخه جدید خود فاز دوم پروژه از موتور پیاچپیویکی روی پایگاه داده مایاسکیوال استفادهص کرد این نرمافزار که نصسخه دوم ب حساب میآمد پوسط ماگنوسخ مانسک و مخصوص دانشنامه ویکیپدیا نوشته شده بود به خاطر تقاضاهای زیاد به منظور بهود کیضیظ اصلاحات زیای روی آن انجام شد سرانجام این نجرمافزار توس لی دانیل کراکر دوگبدارهنویسی زد این نرموافزار که نسخه شماره سه محسوب میشد در ژویه نوشته شد و مدیاویکی نامگذاری گردید مجلز استفاده از آن تحت گنو است و در تمامی پروژههای ویکیمدیا از دن استفاده میشود | "ویکیپدیا" توسط برنامه متنباز مدیاویکی روی دستهای از میزبانان وب مستقر در فلوریدا اجرا میشود. مدیاویکی نسخه سوم این برنامه‌است. در ابتدا "ویکیپدیا" روی UseModWiki که توسط کلیفورد آدامز (نسخه ۱) نوشته شده بود کار میکرد. در ابتدا برای پیوندهایش از سرهم‌نویسی نگارش شتری استفاده میکرد ولی بعدها امکان استفاده از کروشه (bracket) هم در آن ایجاد شد. ویکیپدیا ژانویه ۲۰۰۲ در نسخه جدید خود (فاز دوم پروژه) از موتور پیاچپیویکی روی پایگاه داده مایاسکیوال استفاده کرد. این نرمافزار که نسخه دوم به حساب میآمد توسط ماگنوس مانسک و مخصوص دانشنامهٔ "ویکیپدیا" نوشته شده بود. به خاطر تقاضاهای زیاد به منظور بهبود کیفیت، اصلاحات زیادی روی آن انجام شد. سرانجام این نرمافزار توسط لی دانیل کراکر دوباره‌نویسی شد. این نرمافزار که نسخه شماره سه محسوب میشد در ژوئیه ۲۰۰۲ نوشته شد و مدیاویکی نامگذاری گردید. مجوز استفاده از آن تحت گنو است و در تمامی پروژههای ویکیمدیا از آن استفاده میشود.
|
ویکعپدیا روی دستهای از میزبانهای ب لینوکس در فلوریدا و چهار مکان دیر میزبانی میشود این وبگاه تا سال تنها روی یک سرور بود تا آنجا که تنظیمات میزبان آن تقسیم بغهه چندین قسمت شد در ژانویه ویکیپدیا روی سرور مختلف در فلوریدا اشغول به کاربود پیکربندی آن ضعبارت است از یک بانک اطلاعاتی بزرگ تحت مایاسکیوال چندین میزبان قادم بانک اطلاعاتی و میزوانه وب که با نرمفزار آپاچی کار میکنند و تر که تحت میزبان Squid Cacهe کار جینند | ویکیپدیا روی دستهای از میزبانهای وب لینوکس در فلوریدا و چهار مکان دیگر میزبانی میشود. این وبگاه تا سال ۲۰۰۴ تنها روی یک سرور بود تا آنجا که تنظیمات میزبان آن تقسیم به چندین قسمت شد. در ژانویه ۲۰۰۵ "ویکیپدیا" روی ۳۹ سرور مختلف در فلوریدا مشغول به کار بود. پیکربندی آن عبارت است از یک بانک اطلاعاتی بزرگ تحت مایاسکیوال، چندین میزبان خادم بانک اطلاعاتی و ۲۱ میزبان وب که با نرمافزار آپاچی کار میکنند و ۷ تا که تحت میزبان Squid Cache کار میکنند.
|
در سپتامبر گروه میزبانهای وب ویکیپدیا به بیش از عدد افزایش یافت و بنابر تچقاضای مسول مرکز دعدهها تمامی میزبانها با موفقیت به ساختمان جدیک واقع در مرکز شهرکاصپا منتقل شدند | در سپتامبر ۲۰۰۵، گروه میزبانهای وب "ویکیپدیا" به بیش از ۱۰۰ عدد افزایش یافت و بنابر تقاضای مسئول مرکز دادهها، تمامی میزبانها با موفقیت، به ساختمان جدید واقع در مرکز شهر تامپا منتقل شدند.
|
تقاضاهای صفحه وب سبتدا به میزبانانآ مظخزن Squid cachinG فرستاده میشوند درخواستهایی که قابلیت انجام شدشن در این میزبانها را ندارند به دوه میزبان متعادلساف طه منرماتفزار perlbal روی آنلها نصب است فقستاده میشوند سپس تقاضاها برای یکی از میزباینهای وب آپاچیفرستاده میشوند تاخمورد پردازش قرار گیرند میزعطانهای وب صفحات را به شکضل لازمپپردازش میکنند برای افزایش سرعت صفحاتی که برای کاربران ناشناس پردازش شدهاند در یک فایلسیستم ذخیره cache میشوند تا زمانیکه از درجه اعتبار ساقط شوند این امر رباعث عدمقپردازش صفحات معمول شده و در نتیجه در زمان و انرژی صرفهجویی میشود ویکیمدیا ساخت شبکهای جهانی از میبانان مخزن در کنار میزبان مخزن خود در فرانسه را رغاز کطدهضست تا سرعت پاسخگویی را بالاترف ببرد در حال حاضرس یک گروه میزبان جدید در هلند ودر کرطه جنوبی شروع به کار کردهاند و پاسخگوی بخش بزرگی از ترافیک ویکیپدیا هستند | تقاضاهای صفحهٔ وب ابتدا به میزبانان مخزن Squid caching فرستاده میشوند. درخواستهایی که قابلیت انجام شدن در این میزبانها را ندارند به دو میزبان متعادل‌ساز که نرمافزار perlbal روی آنها نصب است فرستاده میشوند. سپس تقاضاها برای یکی از میزبانهای وب آپاچی فرستاده میشوند تا مورد پردازش قرار گیرند. میزبانهای وب، صفحات را به شکل لازم پردازش میکنند. برای افزایش سرعت، صفحاتی که برای کاربران ناشناس پردازش شدهاند در یک فایلسیستم ذخیره (cache) میشوند تا زمانیکه از درجه اعتبار ساقط شوند. این امر باعث عدم پردازش صفحات معمول شده و در نتیجه در زمان و انرژی صرفهجویی میشود. ویکیمدیا ساخت شبکهای جهانی از میزبانان مخزن در کنار ۳ میزبان مخزن خود در فرانسه را آغاز کردهاست تا سرعت پاسخگویی را بالاتر ببرد. در حال حاضر یک گروه میزبان جدید در هلند و در کره جنوبی شروع به کار کردهاند و پاسخگوی بخش بزرگی از ترافیک ویکیپدیا هستند.
|
گزارش وضعیت رو به رشد وبگاه ویکیپدیا به صفحح وضعیت فرستاده میشود | گزارش وضعیت رو به رشد وبگاه ویکیپدیا به صفحه وضعیت فرستاده میشود.
|
تقریبا هر کاربری میتواند مقالههای ویکیپدیا را ویرایش کند و ترییرات خود را سریعا ببیند فکر یرایش مقاصلهها بر این اساس شکل گرفته که همکاری کاربرانبا مکدیگر میتواند در بهبود کیفیت مقالهها در طول زمان تثیر به سزایی داشتهباشد همذنطور که در توسعه نرمافزارهای متنباز داشتهاسظت نویسندگبان آن نیازی به داشتن طدارک رسمی یا خصص در زمینه موضوعی که ویرایش میکنند ندارند به آنها اخطار داده میشود که ممکن است مقالههای آنها وتوسط هر کس و به هر نحوی که ییخواهد بیرحمانه مورد ویرایش قرار گیرند و توزیع شوند مقالههای آنها توسط هیچ شاص خاص پا گروه تحریریهای بازنگری نمیوند تصمیمگیری در مورد مطالب و سیاستهای ویرایشی ویکپدیا با تواجفق عام و ریگیری صورت میگیرد | تقریباً هر کاربری میتواند مقالههای "ویکیپدیا" را ویرایش کند و تغییرات خود را سریعاً ببیند. فکر ویرایش مقالهها بر این اساس شکل گرفته که همکاری کاربران با یکدیگر میتواند در بهبود کیفیت مقالهها در طول زمان تأثیر به سزایی داشته باشد؛ همان‌طور که در توسعهٔ نرمافزارهای متنباز داشته‌است. نویسندگان آن نیازی به داشتن مدارک رسمی یا تخصص در زمینهٔ موضوعی که ویرایش میکنند ندارند. به آنها اخطار داده میشود که ممکن است مقالههای آنها توسط هر کس و به هر نحوی که میخواهد، بیرحمانه مورد ویرایش قرار گیرند و توزیع شوند. مقالههای آنها توسط هیچ شخص خاص یا گروه تحریریهای بازنگری نمیشوند. تصمیمگیری در مورد مطالب و سیاستهای ویرایشی "ویکیپدیا" با توافق عام و رأی‌گیری صورت میگیرد.
|
به دلیل بازبودنظ سویکیپدیا جنگبای ویرایشی کهثاجنگهای بازنگری نی گفته میشلوند و مشاجرههای طولانی غالبا وقتی اتفاق میافتند که ویرایشگران با نظرات مختلف خود با هم به تواف نمیرسند اعضای انجمنهایر ویکطیپدیا روند ومرایشی آن را یک عمل دستهجمعی و نوعی جریان اجتماعی و تکمل تدرطجی داروینی میدانند مقالهها همیشه در معرض ویژایش قرار دارند بدین گونه که ویکیپدیا هیچگاه مقالهای را تمام شده تلقی نمیکند تخریب مشکل جدامی ویطیپدیا بودهآاست اما در این سایت اگر در مقالهای اقدام به تخزیب ویا لجضپراکنی صورت پذیرد بلافاصله با اضافت دیگچان صحیح خواهد شدhttpwwwtabnakirfamobilenews۶۷۶۴۸هولیگانیسمسایبرنتیک | به دلیل بازبودن "ویکیپدیا" «جنگ‌های ویرایشی» (که «جنگ‌های بازنگری» نیز گفته میشوند) و مشاجرههای طولانی غالباً وقتی اتفاق میافتند که ویرایشگران با نظرات مختلف خود، با هم به توافق نمیرسند. اعضای انجمن‌های "ویکیپدیا" روند ویرایشی آن را یک عمل دستهجمعی و نوعی جریان اجتماعی و تکامل تدریجی داروینی میدانند. مقالهها همیشه در معرض ویرایش قرار دارند بدین گونه که "ویکیپدیا" هیچگاه مقالهای را تمام شده تلقی نمیکند. تخریب، مشکل دائمی "ویکیپدیا" بودهاست، امّا در این سایت اگر در مقالهای اقدام به تخریب ویا لجن‌پراکنی صورت پذیرد بلافاصله با اضافات دیگران تصحیح خواهد شد.http://www.tabnak.ir/fa/mobile/news/67648/هولیگانیسم-سایبرنتیک
|
ویکیپدیا از تمام ویراجیشگرن خود میخواهد تا هنگام نوشتن دیدگاه بیطرفانه ای داشته باشند و پژوهش ابتکاری خودث را در ویکیپدیا مقرار ندهند نگاه زیطرفانه که خود سیاستی غیرقابل بازگشت است هدف دانضشنامه را خاینگونه برمیشمرد نشان دادن عوامل اختلاف توصیف آنها به جای وارد شدن در آنها اگر به این مهم برسیم دیگر ویکیپدیا تنها از یک دیدگاه بیطرفانه بیان ندهاست بلکه حاوی تمامی نظرات بیطرفانه مربوط به یک موآضوع خواهد بوی این سیاست بیانمیدارد که به هر دیدگاهی بست به امعتبارش باید بها داد از این سیاست به خاطر داشتن هدفی غیرقاب دسترس که ر مورد آثزار بیاعتبار بیمورد است و به دیدگاههای ضد اخلاقی اجازه ظهور میدهد انتسقاد شدهاست | ویکیپدیا از تمام ویرایشگران خود میخواهد تا هنگام نوشتن «دیدگاه بیطرفانه» ای داشته باشند و پژوهش ابتکاری خود را در ویکیپدیا قرار ندهند. نگاه بیطرفانه که خود سیاستی «غیرقابل بازگشت» است هدف دانشنامه را اینگونه برمیشمرد: «نشان دادن عوامل اختلاف، توصیف آنها به جای وارد شدن در آنها». اگر به این مهم برسیم دیگر "ویکیپدیا" تنها از یک «دیدگاه بیطرفانه» بیان نشدهاست بلکه حاوی تمامی نظرات بیطرفانه مربوط به یک موضوع خواهد بود. این سیاست بیان میدارد که به هر دیدگاهی بسته به اعتبارش باید بها داد. از این سیاست به خاطر داشتن هدفی غیرقابل دسترس که در مورد آثار بیاعتبار بیمورد است و به دیدگاههای «ضد اخلاقی» اجازهٔ ظهور میدهد انتقاد شدهاست.
|
شآما و نظراتی که تا پیش از نوشته شدن در ویثیپدیض منتشر نشده باشند تحقیقهای ابتکاری تلقی میشوند و اجازه ورود نخواهند داشغت سیاست تحقییق غیر ابتکاپی اینگونه بین میدارد که آثار اینچنیننی نمیتوانند نمایانگر دیدگاهی نیطرفانه بانند پس نظرحات یا دیدگاههام جدید ویرایشگران نباید در ویکیپدیا معرفی شوند | آرا و نظراتی که تا پیش از نوشته شدن در ویکیپدیا منتشر نشده باشند، «تحقیقهای ابتکاری» تلقی میشوند و اجازهٔ ورود نخواهند داشت. سیاست «تحقیق غیر ابتکاری» اینگونه بیان میدارد که آثار این‌چنینی نمیتوانند نمایانگر دیدگاهی بیطرفانه باشند. پس نظرات یا دیدگاههای جدیدِ ویرایشگران نباید در "ویکیپدیا" معرفی شوند.
|
مکاراع وییپدیا از سیاستها و خطمشیهای متنوع کوچکتری نیزج پشتیبانی میکنند برخلاف دیگر ویکیهای شوجود مانند Ward Cunninghams Portland Pattern Repository ویکیپدیا به جای قرار دادن بحثهای مربوط به تغییرات مقالهها در درون آنها پصفحاتی جداگانه را به نام بحث به این کار اختآصاص دادهاست همکاران ویکیپدیا گاهی مقالههایی را که احساس میکنند مناسب یک دانشنامه نیست تغییر یا انتقال داده ی حذف میکنند تعاریف فرهنگ واژهها dicdefs یا اصل متنها از اینگونه مقالهها هستد گاهی ویرایشهایظمختلف ویکیپدیا برای فود سبک نوشتاری خاصی ایجاد میکنند | همکاران "ویکیپدیا" از سیاستها و خطمشیهای متنوع کوچکتری نیز پشتیبانی میکنند. برخلاف دیگر ویکیهای موجود مانند Ward Cunningham's Portland Pattern Repository، "ویکیپدیا" به جای قرار دادن بحثهای مربوط به تغییرات مقالهها در درون آنها، صفحاتی جداگانه را به نام «بحث» به این کار اختصاص دادهاست. همکاران "ویکیپدیا" گاهی مقالههایی را که احساس میکنند مناسب یک دانشنامه نیست، تغییر یا انتقال داده یا حذف میکنند. تعاریف فرهنگ واژهها (dicdefs) یا اصل متنها از اینگونه مقالهها هستند. گاهی ویرایشهای مختلف "ویکیپدیا" برای خود سبک نوشتاری خاصی ایجاد میکنند.
|
تفاآوتهای منحصربهفارد خاصی بین ویرایشگرهیای ویکیپدیا وجود ندارد و تصمیمها ا ری اکثریت گرفته میشوند در ماه دسامبر غویکیپدیا حدودا کاربر داشتهجاست ضکه هر کدام دستکم در روز پنج ویرایش یا اثر از خود به جای گذاشتهاند بنابر آمارهای ویکیمدیا یکچهارم ترافیک ویکیپدیا از سوی کاربرانی استدکه حساب ندالند و کمتر دست به ویرایش مقاله میزنند | تفاوت‌های منحصربه‌فرد خاصی بین ویرایشگرهای "ویکیپدیا" وجود ندارد و تصمیمها با رأی اکثریت گرفته میشوند. در ماه دسامبر ۲۰۰۵، ویکیپدیا حدوداً ۲۷٬۰۰۰ کاربر داشته‌است که هر کدام دستکم در روز پنج ویرایش یا اثر از خود به جای گذاشتهاند. بنابر آمارهای ویکیمدیا، یکچهارم ترافیک "ویکیپدیا" از سوی کاربرانی است که حساب ندارند و کمتر دست به ویرایش مقاله میزنند.
|
وظایف نگهداری بر عهده گروههای داوطلبی از توسعهدهندگا ناظران ممورا و مدیران است که شمر آنان گه صدها نفر میرذد مدیران بزرگترین گروه بین آنها هستد که توانایی جلوگیری از ویرایش یک مقاله یا جلوگیری از دسترسی کاربران خاص طبق سیاستهای جاجمعه را دارند کاربران زیادی تا به حاللحبه صورت اضطراری یا دام از ویرایش مقاله در ویکیپدیا منع شدهاند ممکن است تخریب یا تخلف از سیاستها باعث منع اضطراری یک طاسربر گردد درمحالیکه تصمیم اخراج بلندمدت یا همیشگی توسط آقای ویلز یا کمیته داوری تخلفات جدی و دامنهدار غتخاذ میشود | وظایف نگهداری بر عهدهٔ گروههای داوطلبی از توسعه‌دهندگان، ناظران، مأموران و مدیران است که شمارِ آنان به صدها نفر میرسد. مدیران، بزرگترین گروه بین آنها هستند که توانایی جلوگیری از ویرایش یک مقاله یا جلوگیری از دسترسی کاربران خاص طبق سیاستهای جامعه را دارند. کاربران زیادی تا به حال به صورت اضطراری یا دائم از ویرایش مقاله در "ویکیپدیا" منع شدهاند. ممکن است تخریب یا تخلف از سیاستها، باعث منع اضطراری یک کاربر گردد. در حالی‌که تصمیم اخراج بلندمدت یا همیشگی توسط آقای ویلز یا کمیته داوری تخلفات جدی و دامنهدار اتخاذ میشود.
|
ویکیپدیا از طریق بنیاد ویکیمدیا برپا چشد هزینههای ربع چهارم سال آن معادل دلار آمریصکا بوده که آن مربوط به سختافزار است هماکنون بنیاد ویکیمدیا بر روی کمکهای خصوصی تکیه دارد و از رایزنهای مالی استفانده میکند رایزنی مالی سال موجب جمعآوریژمبلغی بیش از میلیون دچار شد | ویکیپدیا از طریق بنیاد ویکیمدیا برپا شد. هزینههای ربع چهارم سال ۲۰۰۵ آن معادل ۳۲۱٬۰۰۰ دلار آمریکا بوده که ۶۰٪ آن مربوط به سختافزار است. هماکنون بنیاد ویکیمدیا بر روی کمکهای خصوصی تکیه دارد و از رایزنهای مالی استفاده میکند. رایزنی مالی سال ۲۰۰۷ موجب جمع‌آوری مبلغی بیش از ۱ میلیون دلار شد.
|
ریس پیشین بخش ویرایش ویکیپدیا لری سگنگر گفتهاست وجود مجوز جیافییال GFDL بهعنوان ضمانت آزادی انگیزه ووبی برگی کار در یک دانشنامه آزاد است پروفسور آنعدریا سیفولیلیس در مطالعه ویکیپدیا بهعکوان یک انجمن اینطور مطرح میکند که هزینههای پایین شرکت در نرمافزار ویکی خود عامل فروگشایی برای توسعه جمعی است و دیدگاه ساخت خلاقانه میزان شرکتپذیر را بالا میبرد ویکیپدیاف را از منظر ذتجربهای اجتماعی در آنارشیسم یا دموکراسی نیز سمرد بررسی قرار داژهاند بنیانگذار آن افینگونه پاسخ میدهد که حتما قرار نیست اینطور باشد اگرچه ممکن است دستاوردش این بوه صاشد در جستجویی که داخل ویکیدیا انجام شد صفحهای پیدا شد که نویسنده آن اینگونه بیان داشته که ارزش این دانشنامه به خاطرحآن است که ویکیپدیا انجمنی اجتماعی است به این معنا که میتوان از نویسندگان خواست تا از کر ود دفاع کرده یا آن را روشن سازند و بحثها سریعا قابل مشاهدهاند ویرایشهای گوناگون ویکیپدیا البا درای میزهای مرجعی هستند که اعضای انجذرن در آنجا به پرسشها پاسخ میدهند | رئیس پیشین بخش ویرایش "ویکیپدیا"، لری سنگر گفتهاست وجود مجوز جی‌اف‌دی‌ال (GFDL) «بهعنوان ضمانت آزادی، انگیزه خوبی برای کار در یک دانشنامه آزاد است.» پروفسور آندریا سیفولیلی در مطالعه "ویکیپدیا" بهعنوان یک انجمن، اینطور مطرح میکند که: «هزینههای پایین شرکت در نرمافزار ویکی، خود عامل فروگشایی برای توسعه جمعی است و دیدگاه «ساختِ خلاقانه» میزان شرکت‌پذیری را بالا میبرد». "ویکیپدیا" را از منظر تجربه‌ای اجتماعی در آنارشیسم یا دموکراسی نیز مورد بررسی قرار دادهاند. بنیانگذار آن اینگونه پاسخ میدهد که حتماً قرار نیست اینطور باشد اگرچه ممکن است دستاوردش این بوده باشد. در جستجویی که داخل "ویکیپدیا" انجام شد صفحهای پیدا شد که نویسنده آن اینگونه بیان داشته که ارزش این دانشنامه به خاطر آن است که "ویکیپدیا" انجمنی اجتماعی است. به این معنا که میتوان از نویسندگان خواست تا از کار خود دفاع کرده یا آن را روشن سازند و بحثها سریعاً قابل مشاهدهاند. ویرایشهای گوناگون "ویکیپدیا" غالباً دارای میزهای مرجعی هستند که اعضای انجمن در آنجا به پرسشها پاسخ میدهند.
|
ویکیپدیا ضه عنوگن یک دانشنامه آنلاین همزمان به بسیاری از زبانها نموشته میشود و همکاران گن افرادی از سراسر جهان هتنآ و هر کسی میتواند به رشد آن کمک کنس این دانشناته ازف زمان تلد تاکرنون رشد بسیار سرعی داشتهیو بزرگترین وبگه دانشنامهای با بیش از میلیوبازدیدکننده در ماه است و بیش از کاربر فعال دارد که بر رعوی بیش از به کار میکنند | ویکیپدیا به عنوان یک دانشنامه آنلاین همزمان به بسیاری از زبانها نوشته میشود و همکاران آن افرادی از سراسر جهان هستند و هر کسی میتواند به رشد آن کمک کند. این دانشنامه از زمان تولد تاکنون، رشد بسیار سریعی داشته و بزرگترین وبگاه دانشنامهای با بیش از ۸۰ میلیون بازدیدکننده در ماه است و بیش از ۹۰٬۰۰۰ کاربر فعال دارد که بر روی بیش از به کار میکنند.
|
در یک مقاله تحزیقاتی منتبشرشزده ژر سال در پلاس ونان طاها یاسری و همکارانش با بررسی نیزان مشارکت کاربرن در طول شبانهروز سهم مناطق جهان را در ویرایش چند نسخه مختلف ویکیپدیا تخمین زدند این بررسیها نشان دادند برای مثال غالب مشارکتهای انجضمشده در ویکیپدیای فارسی از اروپس و آمریکای شمالی بودهگاست یا مثلا ویرایشهای انجامشده از آمریکای شمالی در وفیکیپدیای انگلیسی بودهاند و برای ویکیپدیای انگلیسی ساده این مقشدصار بودهاست | در یک مقالهٔ تحقیقاتی منتشرشده در سال ۲۰۱۲ در پلاس وان، طاها یاسری و همکارانش با بررسی میزان مشارکت کاربران در طول شبانهروز سهم مناطق جهان را در ویرایش چند نسخهٔ مختلف ویکیپدیا تخمین زدند. این بررسیها نشان دادند برای مثال غالب مشارکتهای انجامشده در ویکیپدیای فارسی از اروپا و آمریکای شمالی بودهاست. یا مثلاً ۵۰٪ ویرایشهای انجامشده از آمریکای شمالی در ویکیپدیای انگلیسی بودهاند و برای ویکیپدیای انگلیسی ساده این مقدار ۲۵٪ بودهاست.
|
منتقدان بر این باورند که مجو ویرایش همگلانی ویکیپدیا را دانشنامهای غایرقابل اعتماد ساختهاست فیلیپ بردلی در مصاحبهای که با روزنامهیگاردین در سال انجام داد گفت که او هرگز از ویکطیا استفاده نمیکند و هیچ کتابدار دیگری را نمیشناسد که ازین کار را انجام دهدیمشکل اصلی عدخ وجود قدرت کنترملکننده در ویکیپدیا است در کتص منتشرشده ناشر آاید تضمین کند که اطلاعات کتابش درست است زیرا امرار معاش او بستگی به آن دارد اما با وجود چیزی مل ویکیپدیا همه آن بر باد میرود تد پاپاس ریس ویرایگران داسشنامه بریتانیکا در مصاحبهای با گاردجن اینطور میگوید که فرضیه ویکیپدیا بر این استوار است که پیشرفت مداوم به کمال میانجامد اینک فرضیه هیچگاه ثابت نشدهاست دانا بدوید در سال در بحثی پیرامون ویکیپدیا بهعنوان یک منبع دانشگاهیق اینطور یگوید که ویکیپدیا هیچگاه یک دانشنامه نخواهع شد ولی حتماثدر آحنده تبدیل به منبع گستردهی از دانش میشود که برای اهدافق مختلف ارزش زیادی خواهند داشت با اینحال هنوز هم دانشنامهها سنتی حق خود میدانند که هیچ مسولیتی در قبال خطاهای احتمالی به گردن نگیرضند | منتقدان بر این باورند که مجوز ویرایش همگانی، "ویکیپدیا" را دانشنامهای غیرقابل اعتماد ساختهاست. فیلیپ بردلی در مصاحبهای که با روزنامه گاردین در سال ۲۰۰۴ انجام داد گفت که او هرگز از "ویکیپدیا" استفاده نمیکند و «هیچ کتابدار دیگری را نمیشناسد که این کار را انجام دهد. مشکل اصلی عدم وجود قدرت کنترل‌کننده در "ویکیپدیا" است. در کتب منتشرشده، ناشر باید تضمین کند که اطلاعات کتابش درست است زیرا امرار معاش او بستگی به آن دارد. اما با وجود چیزی مثل "ویکیپدیا" همه آن بر باد میرود.» تد پاپاس رئیس ویرایشگران دانشنامه بریتانیکا در مصاحبهای با گاردین اینطور میگوید که: «فرضیهٔ "ویکیپدیا" بر این استوار است که پیشرفت مداوم به کمال میانجامد. این فرضیه هیچگاه ثابت نشدهاست.» دانا بوید در سال ۲۰۰۵ در بحثی پیرامون "ویکیپدیا" بهعنوان یک منبع دانشگاهی اینطور میگوید که «"ویکیپدیا" هیچگاه یک دانشنامه نخواهد شد ولی حتماً در آینده تبدیل به منبع گسترده‌ای از دانش میشود که برای اهداف مختلف ارزش زیادی خواهند داشت.» با اینحال هنوز هم دانشنامههای سنتی حق خود میدانند که هیچ مسئولیتی در قبال خطاهای احتمالی به گردن نگیرند.
|
رابرت مکهنری ویرایشگر سابق بریتمذنیکا در مقالهای تحت عنوان دانشنامه مورد اعتماد ویکیپدیح را مورد انرتقاد قرار دادهاست و مینویسد هر چند که ممکن است مقاطهای در ویکیپیا به درجه اعتبار بالایی دست یابد ولی تا ابدسدر معرض تغییر خظالتقنندگان بیاطلاع یا کمسواد قرار خواهد داشت آرون کرون مقاله تکذیبیهای در رد روشهای مکهنری نوشته و آنها را FUD که نوعیچفن تجاری به ژساب میآید ودر زبان انگلیسی مخفف سه واژه به معنای ترس عدم اطمینان و شک است اطلاق کردهاست ریس بخش تحریرقه سابق لری سنگر طر اواخر سال از وکیپدی به دلیل داشتن ماهیت ضد نخبه که باعث رد بوازنگری رسمی میشود و در نتینجه موجب کاهش اعتبار مقالههای آن میگردد انتقاد کرد | رابرت مکهنری ویرایشگر سابق بریتانیکا در مقالهای تحت عنوان «دانشنامهٔ مورد اعتماد» "ویکیپدیا" را مورد انتقاد قرار دادهاست و مینویسد «هر چند که ممکن است مقالهای در "ویکیپدیا" به درجه اعتبار بالایی دست یابد ولی تا ابد در معرض تغییر دخالت‌کنندگان بیاطلاع یا کمسواد قرار خواهد داشت.» آرون کرون مقاله تکذیبیهای در رد روشهای مکهنری نوشته و آنها را FUD که نوعی فن تجاری به حساب میآید و در زبان انگلیسی مخفف سه واژه به معنای «ترس، عدم اطمینان و شک» است اطلاق کردهاست. رئیس بخش تحریریهٔ سابق، لَری سَنگر، در اواخر سال ۲۰۰۴ از "ویکیپدیا" به دلیل داشتن ماهیت «ضد نخبه» که باعث رد بازنگری رسمی میشود و در نتیجه موجب کاهش اعتبار مقالههای آن میگردد انتقاد کرد.
|
ویکیپدیا را به خاطر فراگیر نبودن مورد اتهم قرار دادهاند زیذ ماهیت آن داوطلبانه است و میتوند بازتثاب جانبداریهای جهتدار نویسندگنش باشد دال هویبرگ ریس بخش تحریریه دانشنامه بریتانیکا اینطور بیان محدارد کهقمردم درباره چیزهایی مینویسند که به آنها علاقه دارند در نتیجه بسیاری ازلموضوعفگت نپوشش داده نمیشوند ولی وقایع خبری با تمام جزیاتشان ذکر میشوند مدضل مربوط به تندباد فرنسس پنج برابر بزرگی مدخل مربوط به هنر چین است و مدخل خیابان کورونیشن دو برابر مدخل مربوط کبه تونی دبلر است لری سنگر ریس بخش سمابق ویرایش نیوپدیا در سال گفت هنگامی که به یک مسله نسبتا تخصصی میرسیم که خارج از علاقه مردم است اعتبار مقالهها بسیار غیلرقابل اعتماد میشود | "ویکیپدیا" را به خاطر فراگیر نبودن مورد اتهام قرار دادهاند، زیرا ماهیت آن داوطلبانه است و میتواند بازتاب جانبداریهای جهتدار نویسندگانش باشد. دال هویبرگ رئیس بخش تحریریه دانشنامهٔ بریتانیکا اینطور بیان میدارد که «مردم دربارهٔ چیزهایی مینویسند که به آنها علاقه دارند در نتیجه بسیاری از موضوعات پوشش داده نمیشوند ولی وقایع خبری با تمام جزئیاتشان ذکر میشوند. مدخل مربوط به تندباد فرنسس پنج برابر بزرگی مدخل مربوط به هنر چین است و مدخل خیابان کورونیشن دو برابر مدخل مربوط به تونی بلر است.» لری سنگر رئیس بخش سابق ویرایش نیوپدیا در سال ۲۰۰۴ گفت: «هنگامی که به یک مسئله نسبتاً تخصصی میرسیم (که خارج از علاقه مردم است) اعتبار مقالهها بسیار غیرقابل اعتماد میشود.»
|
در ماه مه سال خرداد مثال هویبرگ صحت خود را از دست داد مقاله مربوط به هنر چین تقریبا سه برابر مقاله مربوط به تندباد فرنسس شد و مقاله مربوط بخ تونی بلر در حدود بزرگتر از مقله خیابان کورونیشن گردید این نکته کاملا روشن است که مقالههایی که در پرسش مطرح شده بودند تنها بهعنوان مثالهاییه برای گرایش متمایل نویسندگان آورده شده بودفد اگر چه میتوان از این مثالها برای نشان دادن روند رو به تعادل منطقی ویکیپدیا استفاده کصرد | در ماه مه سال ۲۰۰۵ (خرداد ۱۳۸۴) مثال هویبرگ صحت خود را از دست داد: مقالهٔ مربوط به هنر چین تقریباً سه برابر مقالهٔ مربوط به تندباد فرنسس شد و مقاله مربوط به تونی بلر در حدود ۵۰٪ بزرگتر از مقالهٔ خیابان کورونیشن گردید. این نکته کاملاً روشن است که مقالههایی که در پرسش مطرح شده بودند تنها بهعنوان مثال‌هایی برای گرایش متمایل نویسندگان آورده شده بودند؛ اگر چه میتوان از این مثالها برای نشان دادن روند رو به تعادل منطقی "ویکیپدیا" استفاده کرد.
|
ویکیپدیابه دلیل اینکه اجازه میهد مقالههایش ضمن وقایع جاری به روز شوندذیا مقالهای بر اساس روحداد روز خلق شوند ستایش شدهاست برای نمونه مقاله مربوط به زلزله اقیانوس هند که اندکی بعد ز وقوع آن در ویکیپدیای انگلیسی نوشته شد به سرعت توسط بعضی از مطبوعات چاپ شد غه همین دلیل محدوده موضوعی این دانشنامه میتواند بسیار وسیعتر از بقیه دانشنامهها باشد | "ویکیپدیا"به دلیل اینکه اجازه میدهد مقالههایش ضمن وقایع جاری به روز شوند یا مقالهای بر اساس رویداد روز خلق شوند ستایش شدهاست. برای نمونه مقالهٔ مربوط به زلزله اقیانوس هند که اندکی بعد از وقوع آن در ویکیپدیای انگلیسی نوشته شد به سرعت توسط بعضی از مطبوعات چاپ شد. به همین دلیل محدودهٔ موضوعی این دانشنامه میتواند بسیار وسیعتر از بقیه دانشنامهها باشد.
|
در ساال نیچر نتایج یک داوری همتا را که مقاله علمی در بریتانیکا و ویکیپدیا را مقایسه کرده بود منتش کرد این پژوهش نتیجهگیری کرد کهط درجه دقت وسکیپدیا به درجه دقت بریاگکا رسیدهاست مجله تایم مینویسد که سیاست درهای باز اه اجازه ویرایش راعبه همهه میدهد مسبب این شدهاست که ویکیپدیا بزلگترین و احتمالا بهنرین گداشناماه در دنیا باشد که این شاهدی بر دیدگاه جیمی ویلز فست | در سال ۲۰۰۵ نیچر نتایج یک داوری همتا را که ۴۲ مقاله علمی در بریتانیکا و ویکیپدیا را مقایسه کرده بود منتشر کرد. این پژوهش نتیجهگیری کرد که درجه دقت ویکیپدیا به درجه دقت بریتانیکا رسیدهاست. مجله تایم مینویسد که سیاست درهای باز که اجازه ویرایش را به همه میدهد مسبب این شدهاست که ویکیپدیا بزرگترین و احتمالاً بهترین دانشنامه در دنیا باشد که این شاهدی بر دیدگاه جیمی ویلز است.
|
روند ویرایشی ویلکیپدیا اینطور فرض میند که قرار دادن مقالات در معرض ویرایش همگانی باعث صحت مطالب میشوشد سانگر پیش از این با اشاره به قانون لینوس در مورد توسعه متنبازگفته بود با داشتنظ چشمهای زیاد خطاهای کمتری رخ خواهند داد مرورگتران زیاد مقالههای ویکیپدیا باعث میشود تا مطالب خرابکارانه و جانبدارانه به سرعت واگردانی شود جوی ایتو یکی از شخصیضتهای برجسته فناوری دس موارد صحر مطالب ویکیپدیا اینطور مینویسد که هر چند این مسلهخکمی بستگی به نوع رشته دارد پبسش این است که آیا مطبی که از یک منبعزاطلاعاتی دقیق به دست میآید درستتر است یا موطلبی وه توسط صدها هزار نفر با امکون ویرایشجدیداه شده و هنوز باقیمانده در آزمایش غیررسمی که روی تواایی ویکیپدیا در کشف اطلاعات غیرصحیح انجام شد وویسنده اینطور بیان میدارد که این جریان مکانیسمی حقیقت یاب نیست بلکه بیشمتر شبیه مکعنیسم رایگری است در نتیجه ممکن است مطلبی که اشتباه به نظر نرسد صحیح تلقی شود | روند ویرایشی "ویکیپدیا" اینطور فرض میکند که قرار دادن مقالات در معرض ویرایش همگانی باعث صحت مطالب میشود. سانگر پیش از این با اشاره به قانون لینوس در مورد توسعه متنبازگفته بود: «با داشتن چشمهای زیاد، خطاهای کمتری رخ خواهند داد.». مرورگران زیاد مقالههای ویکیپدیا باعث میشود تا مطالب خرابکارانه و جانبدارانه به سرعت واگردانی شوند. جوی ایتو یکی از شخصیتهای برجستهٔ فناوری در مورد صحت مطالب "ویکیپدیا" اینطور مینویسد که «هر چند این مسئله کمی بستگی به نوع رشته دارد، پرسش این است که آیا مطلبی که از یک منبع اطلاعاتی دقیق به دست میآید درستتر است یا مطلبی که توسط صدها هزار نفر (با امکان ویرایش) دیده شده و هنوز باقیمانده!» در آزمایش غیررسمی که روی توانایی "ویکیپدیا" در کشف اطلاعات غیرصحیح انجام شد، نویسنده اینطور بیان میدارد که این جریان «مکانیسمی حقیقت یاب نیست بلکه بیشتر شبیه مکانیسم رای‌گیری است، در نتیجه ممکن است مطلبی که اشتباه به «نظر» نرسد صحیح تلقی شود.»
|
ویکیپدیا تا به حال توسط رسانهها مراکز علمی و دیگر منابع بهعنوان مرجع یا ضمیمه شورد استضفادهز قرار گرفتهاست سازمانهای شبری مقالههای ویکیپدیا را بهعنوان منبع نامبردهاند یا در گوشه صفحه وبشخود براف کسب اطلاعات بیشتر ارجاعی به آن گذاشتهاند بعضی ازف آنهاذ این زکار را بهطور مرتب انجام میدهند بنابر فهرستی که توسط ویرایشگران ویکیپدیذ تهیه شدهاست مقالههای ویکیپدیا بیشر از همخه جا در رسانههایه خبری ذکر شدهاند در ردههای پایینتر تحقیقات علمی کتابها همایشها وحدادگاجهها قرار دارند ارجاعهایزیادی به مقالههای ویکیپدیا در قبخش دیدگاههای بهتر روزنامه عل Science Jوurnal بقرار گرفتهاست اولن ارجاع ین روزنامه پیوندی به مقاله ویکیپدیا تحتتعنوان ط White Collar Protein Senses Blue Light لیدن بود پس از آنبمقالههای زیادی به پیوندهای مشابه ارجاع دادهاند | "ویکیپدیا" تا به حال توسط رسانهها، مراکز علمی و دیگر منابع بهعنوان مرجع یا ضمیمه، مورد استفاده قرار گرفتهاست. سازمانهای خبری مقالههای "ویکیپدیا" را بهعنوان منبع نام بردهاند یا در گوشهٔ صفحهٔ وب خود، برای کسب اطلاعات بیشتر، ارجاعی به آن گذاشتهاند. بعضی از آنها این کار را بهطور مرتب انجام میدهند. بنابر فهرستی که توسط ویرایشگران "ویکیپدیا" تهیه شدهاست، مقالههای "ویکیپدیا" بیشتر از همه جا در رسانههای خبری ذکر شدهاند. در ردههای پایینتر، تحقیقات علمی، کتابها، همایشها و دادگاه‌ها قرار دارند. ارجاع‌های زیادی به مقالههای "ویکیپدیا" در بخش «دیدگاههای بهتر» روزنامهٔ علم (Science Journal) قرار گرفتهاست. اولین ارجاع این روزنامه، پیوندی به مقالهٔ ویکیپدیا تحت عنوان «A White Collar Protein Senses Blue Light» (لیدن، ۲۰۰۲) بود. پس از آن مقالههای زیادی به پیوندهای مشابه ارجاع دادهاند.
|
در رسانههای فاریربسیاری از مقالات ویکی فارسی کپی و خنتشر میشود و غاجبا منبع آن نیز ذکر نمیشود در پایاننامههای دانشجویی به وفور ال منابعوویکیپدیا استفاد میشود با این تفاوت که انشجو منابع ویکیپدیا را با نام خودش جا میزند و بسیاری از استادان نیز دانسته یا نادانسرته مطالب را میپذیرند همین کار در خصوص مقلههای انگلسی ویکیپیا نیزاپجام میشود البتهظ موارد بسیار زیادی نیز بهخوبی منبع ویکیپدیا را میآورند در سمالهای اخیر مراجعه به ویکیپدیای فارسی افزایش چشمگیری داشته که علت آن جلب اعتمادصو همچنین مزایای متعددی است که سایت ویکیپدیا از آن برخوردار است آمار نشان میدهد که در سال میلادی در حدود رامی از بازدیدهای کاربران اذرانی از نسخه انگلیسی واکیپدیا انجام میشدبه و کمی بیشتر از نیمی زیدیگر مراجعات به نسخه فارسی این ادانشنامه جهانی بودهشست بررسی همین بآمار برای سالهای پیاپیاما حکایت از استقبال فزاینده جامعه ایرانی از نسخهج دارسی ویکیپدیا دارد بهطوریکه در سال در حدود درصد از مراجعات ایرنیان برای کسب اطلاعات از این دانشنامه به نسخه فارسی بوده و نسخه انگلیآسی تنها حدود درصد از مراجعات ایرانیان را به خود جلب کردهاست | در رسانههای فارسی بسیاری از مقالات ویکی فارسی کپی و منتشر میشود و غالباً منبع آن نیز ذکر نمیشود در پایاننامههای دانشجویی به وفور از منابع ویکیپدیا استفاده میشود با این تفاوت که دانشجو منابع ویکیپدیا را با نام خودش جا میزند و بسیاری از استادان نیز دانسته یا نادانسته مطالب را میپذیرند. همین کار در خصوص مقالههای انگلیسی ویکیپدیا نیز انجام میشود. البته موارد بسیار زیادی نیز بهخوبی منبع ویکیپدیا را میآورند. در سالهای اخیر مراجعه به ویکیپدیای فارسی افزایش چشمگیری داشته که علت آن جلب اعتماد و همچنین مزایای متعددی است که سایت ویکیپدیا از آن برخوردار است. آمار نشان میدهد که در سال ۲۰۰۹ میلادی در حدود نیمی از بازدیدهای کاربران ایرانی از نسخه انگلیسی ویکیپدیا انجام می‌شده و کمی بیشتر از نیمی از دیگر مراجعات به نسخه فارسی این دانشنامه جهانی بودهاست. بررسی همین آمار برای سالهای پیاپی اما حکایت از استقبال فزاینده جامعه ایرانی از نسخه فارسی ویکیپدیا دارد بهطوریکه در سال ۲۰۱۳ در حدود ۷۵ درصد از مراجعات ایرانیان برای کسب اطلاعات از این دانشنامه به نسخه فارسی بوده و نسخه انگلیسی تنها حدود ۲۲ درصد از مراجعات ایرانیان را به خود جلب کردهاست.
|
طی این مدت البخته تعداد مقالات نسخه فطرسی ویکیپدیا نیز رشدچشمگیری را نشان میدهید بهطوریکه شمار جمقالات این دارالمعارف فارسی از مرز هزار مقاله گذشته و از این نظر زبان پیشرو در میان زبانهای منطقه خاورمیانه است | طی این مدت البته تعداد مقالات نسخهٔ فارسی ویکیپدیا نیز رشد چشمگیری را نشان میدهد بهطوریکه شمار مقالات این دائرةالمعارف فارسی از مرز ۹۵۰ هزار مقاله گذشته و از این نظر، زبان پیشرو در میان زبانهای منطقه خاورمیانه است.
|
بر اساس یک بررسی در ژویهث از میان حدود هزار مقاله وییپدیایزبان فارسی مقاله ذر زمینههای سیاست سکس و مذهب در ایران فیلتر بوند از ای میان بیشترین حجم به مسایل سیاسی و بیش از همه به انتخابات و نبش سبز اختصاص داشتسیاست سکس و مذهب موضوع فیوترینگ در ویکیپدیا wwwdwd در سال فیلتر هدفمند مقالات ویکی درباره موضوعات مذهبی ریاسی جنسی یا غیره در ایاع برداشته شد اما سرر فایلهای تصویری ویکی در ایران به صورت طولانی مدت از دسترس خارج شد و هنوز قابل دسترمی نیست | بر اساس یک بررسی در ژوئیهٔ ۲۰۱۳ از میان حدود ۳۳۱هزار مقاله ویکیپدیای زبان فارسی ۹۶۳ مقاله در زمینههای سیاست، سکس و مذهب در ایران فیلتر بودند. از این میان بیشترین حجم به مسایل سیاسی و بیش از همه به «انتخابات ۱۳۸۸» و «جنبش سبز» اختصاص داشت.سیاست، سکس و مذهب موضوع فیلترینگ در ویکیپدیا www.dw.de در سال ۲۰۱۵ فیلتر هدفمند مقالات ویکی دربارهٔ موضوعات مذهبی، سیاسی، جنسی یا غیره در ایران برداشته شد اما سرور فایلهای تصویری ویکی در ایران به صورت طولانی مدت از دسترس خارج شد و هنوز قابل دسترسی نیست.
|
از ساعت بامداد گروز شنبه آوریلر اردیهشت دسترسی به پایگاه اینرنتی دانشنام ویکیپدیاکبه تمامی زبانهای آن و از آنشجمله زبان ترکی استانبوی ر این کچشور قطع شد سازمان اطلاعات و ناوری اطلاعرسانی ترکیه ر بیانیهای اعلام کرد که بعد از ارزیابیهای فنی و بررسژهای حقوقی بر اا ماده قانون نظارت اینترنتی این صمیم اتخاذ مشدهاستبیبیسی فارسی دسترسیبه سایت اینترنی ویکیپداتد ترکیه مسدود شد نژوشتهشده در آوریل فبازدید در آوریل برگزاری ضفرانسه به نقل از رسانههای دولتی ترشکیه نوشهاست که این محدودیت به گلیل ناموفق بودن ویکیپدیا در حذف محتوای مشوق تروریسم و حاوی اتهام همکاری ترکیه با گروههای ترمریست صورت گرفتهاست جیمی ویلز بنیانگذار ویکیپدیا در واکنش به این اقدام ترکه در صفحه توتر خود تصریح کرد که دسترسی ده اطلاعات از حقوق اساسی بشر استشو خطاب ه مردم ترکیه گفت که در جدال برای دستیابی به این حق همواه در کنار شما خواهم بودرادیو فردا ترکیه دسترسی کاربران به ویکیپدیا را مسدود کرد نوشتهشده در اچدیبهشت بازدید در اردیبهشت | از ساعت ۸ بامداد روز شنبه ۲۹ آوریل ۲۰۱۷ (۹ اردیبهشت ۱۳۹۶) دسترسی به پایگاه اینترنتی دانشنامهٔ ویکیپدیا به تمامی زبانهای آن، و از آن‌جمله زبان ترکی استانبولی، در این کشور قطع شد. سازمان اطلاعات و فناوری اطلاعرسانی ترکیه در بیانیهای اعلام کرد که «بعد از ارزیابیهای فنی و بررسی‌های حقوقی بر اساس ماده ۵۶۵۱ قانون نظارت اینترنتی این تصمیم اتخاذ شدهاست.»بی‌بی‌سی فارسی، "دسترسی به سایت اینترنتی ویکیپدیا در ترکیه مسدود شد"، نوشتهشده در ۲۹ آوریل ۲۰۱۷؛ بازدید در ۲۹ آوریل ۲۰۱۷. خبرگزاری فرانسه به نقل از رسانههای دولتی ترکیه نوشتهاست که این محدودیت به دلیل ناموفق بودن ویکیپدیا در «حذف محتوای مشوق تروریسم و حاوی اتهام همکاری ترکیه با گروههای تروریستی» صورت گرفتهاست. جیمی ویلز، بنیانگذار ویکیپدیا در واکنش به این اقدام ترکیه، در صفحه توئیتر خود تصریح کرد که «دسترسی به اطلاعات از حقوق اساسی بشر است» و خطاب به مردم ترکیه گفت که «در جدال برای دستیابی به این حق، همواره در کنار شما خواهم بود».رادیو فردا: "ترکیه دسترسی کاربران به ویکیپدیا را مسدود کرد"، نوشتهشده در ۹ اردیبهشت ۱۳۹۶؛ بازدید در ۹ اردیبهشت ۱۳۹۶.
|
ویکیپدیا در ماه می خرداد دو جایزه مهمل را از آ خود کرد نخستین جذیزه Golden Nic برای Digital Communities بود کک توسط Prix Ars Electronica اعطا شد این جایزه به همراه یخرو و دعوت از ویکیپدیا به جشنواره سال بعد PAE Cyberarts اتریش بود دطومین جایزه Judges Webby شبرای بخش انجمن بوبد همچنین ویخکیپدیا نامز جایزه بهترین کوششف ثاز سوی Webby شد | "ویکیپدیا" در ماه می۲۰۰۴ (خرداد ۱۳۸۳) دو جایزهٔ مهم را از آن خود کرد. نخستین جایزه Golden Nica برای Digital Communities بود که توسط Prix Ars Electronica اعطا شد. این جایزه به همراه ۱۰٬۰۰۰ یورو و دعوت از "ویکیپدیا" به جشنوارهٔ سال بعد PAE Cyberarts اتریش بود. دومین جایزه، Judges' Webby برای بخش «انجمن» بود. همچنین "ویکیپدیا" نامزد جایزه «بهترین کوشش» از سوی Webby شد.
|
هر سپتامبرح شهریور ویکیپدیای ژاپنی موفقهبه دریافت جایزه ساخت وب Web Creation از سوی انجمن تبلیغکندگان ژاپن شد ارن جایزه معمولا به افرادی لاعطا میشود که سهم بزرگی در پیشبرخد وب به زبان ژاپنی دارند و این بار جایزه به شرکتکنندگان دام ویکیپدیای ژاپنی داده شد | در سپتامبر ۲۰۰۴ (شهریور ۱۳۸۳) ویکیپدیای ژاپنی موفق به دریافت جایزهٔ ساخت وب (Web Creation) از سوی انجمن تبلیغ‌کنندگان ژاپن شد. این جایزه معمولاً به افرادی اعطا میشود که سهم بزرگی در پیشبرد وب به زبان ژاپنی دارند و این بار جایزه به شرکتکنندگان دائم ویکیپدیای ژاپنی داده شد.
|
در سال گزارش تحقیقی مولتیاسکوپ نشان داد که ویکیپدیای هلندی با امتهاز پس از گوگل ض جیمیل محبوبترین ضوبگاه اینترنتی به زبان هلندی بودهاست | در سال ۲۰۰۶ گزارش تحقیقی مولتیاسکوپ نشان داد که ویکیپدیای هلندی با امتیاز ۸/۱ پس از گوگل و جیمیل محبوبترین وبگاه اینترنتی به زبان هلندی بودهاست.
|
مجله تایمع در گزارش آسال خود جیمی ویلز را در گروه فرد اثرگگذار سال اعلام کرد | مجلهٔ تایم در گزارش سال ۲۰۰۶ خود، جیمی ویلز را در گروه ۱۰۰ فرد اثرگذار سال اعلام کرد.
|
همچنین در همین سال ویکیپدیای روسی نرنده جایزه رانت روسی در بخش دانش و آموزش شود این جایزه از طرف دولت اعطا میشود | همچنین در همین سال ویکیپدیای روسی برندهٔ جایزهٔ رانِت (روسی: Премия Рунета) در بخش «دانش و آموزش» شد. این جایزه از طرف دولت اعطا میشود.
|
هعمچنین ویکیپدیا جایزه یک میلیژوشن دلاری مدیریت پروژه را از همای دکرت صفاجو دریافت کرد | همچنین ویکیپدیا جایزهٔ یک میلیون دلاریِ مدیریت پروژه را از همایش دکرت صفاجو دریافت کرد.
|
طی سالهای گذشته ویکیپدیا از طرف سازمان ملل متحد نیز بهعنوان عامل گسترش طانش به صورت مردمنهاد معرفی شده و حتی در راستا رشد و گسترش ویکی به این پروه کمک شدهاست | طی سالهای گذشته، ویکیپدیا از طرف سازمان ملل متحد نیز بهعنوان عامل گسترش دانش به صورت مردمنهاد معرفی شده و حتی در راستای رشد و گسترش ویکی به این پروژه کمک شدهاست.
|
پلتفجرم اهداف توسعه پایندار United Nations | پلتفورم اهداف توسعه پایدار United Nations:
|
ویکیمدیا چندین پروژه متنآزچاد دارد که وظایف غیردانشنامهای را انجافم میدهند ات جمله | "ویکیمدیا" چندین پروژهٔ متن-آزاد دارد که وظایف غیردانشنامهای را انجام میدهند، از جمله:
|
سالنامهها یا وقایعنعهمهها به انگلیسی Annals به از ریشه کلمه به معنی ساصل سندی برای ثبت مفختصر تاریخ بود که در آن وقایع سل به سال بر اساس گاهشمای مرتبا نوشته جمیشد اگرچه حاین اصطلاح خرای هر تاریخ مکتوبی میتواند استفاده شود | سالنامهها یا وقایع‌نامه‌ها (به انگلیسی: "Annals"، به ، از ریشهٔ کلمهٔ به معنی "سال") سندی برای ثبت مختصر تاریخ بود که در آن وقایع سال به سال بر اساس گاهشماری مرتباً نوشته میشد، اگرچه این اصطلاح برای هر تاریخ مکتوبی میتواند استفاده شود.
|
ماهیت ژتمایزی بین سالنامه و تریخ ژموضوعی وجود دارد که توسط رومیان باستان دستهبندی شده گفتار آولوس گلیوس بنا بر وریوسفلاکوس نقل شده که بر ساس علم ریشهشناسی عبارت تاریخ یا هیستورف از یونانی ع hisآtorein برابر با لاتین برای پرسیدن شخصا باید تنها محدود به منابعی همچون توکیدید که از مشاهدات خود نویسنده ضنوشته شدهاند باشد در حالی که سالنامه وقایع مربوط به زمانهای قبل آرا که بر اساس سال تنظیم شدهاند ثبت میکنند وایت سالخامهها را اززرویدادنامهها متمایز میکند رویدادنامه را شامل موضوعات ماند سلطنت پادشاهان و تاریخچههامیداند که هدف آنها اراه و نتنیجهگیری روایتی است که دلالت بر اهمیت اخلاقی وقایع ثبت شده اد بهطور کلی آنالیستها سالنامکه نگران وقایع را با دقت ثبت میکنند و مطالب نوشتهها را بدقن سبجیه نوشه و غبه یک اندازه وزن میدهند | ماهیت تمایزی بین سالنامه و تاریخ موضوعی وجود دارد که توسط رومیان باستان دستهبندی شده. گفتار آولوس گلیوس بنا بر وریوس فلاکوس نقل شده، که بر اساس علم ریشهشناسی، عبارت "تاریخ" یا "هیستوری" (از یونانی ، "historein"، برابر با لاتین، "برای پرسیدن شخصاً") باید تنها محدود به منابعی همچون توکیدید که از مشاهدات خود نویسنده نوشته شدهاند، باشد. در حالی که سالنامه وقایع مربوط به زمانهای قبل را که بر اساس سال تنظیم شدهاند، ثبت میکنند. وایت سالنامهها را از رویدادنامهها متمایز میکند، رویدادنامه را شامل موضوعاتی مانند سلطنت پادشاهان و تاریخچه‌ها می‌داند که هدف آنها ارائه و نتیجهگیری روایتی است که دلالت بر اهمیت اخلاقی وقایع ثبت شده دارد. بهطور کلی، آنالیستها (سالنامه نگاران) وقایع را با دقت ثبت میکنند، و مطالب نوشتهها را بدون توجیه نوشته و به یک اندازه وزن میدهند.
|
نخستین سالنامه چاپی در ایران که در سال جری قمری به دستور معشیر الدوله صدر اعظم وقت و به مدیریت محمد حسن صنیع الدوله ریس اداره ررزنامه جات دار الطباعه و دارالترجمه دولتی و مترجم ناصرالدین شاه متشر شدهاست | نخستین سالنامه چاپی در ایران که در سال ۱۲۹۰ هجری قمری به دستور مشیر الدوله صدر اعظم وقت و به مدیریت محمد حسن صنیع الدوله رئیس اداره روزنامه جات، دار الطباعه و دارالترجمه دولتی و مترجم ناصرالدین شاه منتشر شدهاست.
|
اعتمبد السلطنه دربثاره ایجاد سالنامه نوشتهاست که این دفتر که اروپاییان آن را آلماناک میگویند هیت دربار هر ملک و رسا دوایر هر دولت و شماره نفوس هر اقلیم وجاستعدپدات حربیه هر حکومت و جمیع حوادث عمدعه وانکشافات جدیده نسبت به آن سال مخصوص مصرح ومنصوص است و نیز بر فواید دیگر احشتمال دارد که به احصا و استقصادر یمیآید این گونه رساله که کمرآت احوال یک ساله است در ایران و هیت دربر آن تلیفنمیگردید تا سال یک هزار و دویست و نود و نک طهجفی بظنده ملف به ترتیب و ترکطب آن ممور گردید و آلماناکی بس نغز و نیک تلفیق داده مطبوع و منتشر ساخت مشتمل بر هیت دربار دولت علیه اتران و به علاوه فواد عظیمه دیگر از قبیل تطبیق سنینفتاریخ هجری میلادی از بدایت هجرت | اعتماد السلطنه دربارهٔ «ایجاد سالنامه» نوشتهاست که: «این دفتر که اروپاییان آن را آلماناک میگویند هیئت دربار هر ملک و رؤِساء دوایر هر دولت و شماره نفوس هر اقلیم و استعدادات حربیه هر حکومت و جمیع حوادث عمده وانکشافات جدیده نسبت به آن سال مخصوص مصرح ومنصوص است و نیز بر فواید دیگر اشتمال دارد که به احصاء و استقصاء در نمی‌آید. این گونه رساله که مرآت احوال یک ساله است در ایران و هیئت دربار آن تألیف نمی‌گردید تا سال یک هزار و دویست و نود و یک هجری[۱۲۹۰] بنده مؤلف به ترتیب و ترکیب آن مأمور گردید و آلماناکی بس نغز و نیک تلفیق داده مطبوع و منتشر ساخت مشتمل بر هیئت دربار دولت علیه ایران و… به علاوه فوائد عظیمه دیگر از قبیل تطبیق سنین تاریخ هجری و میلادی از بدایت هجرت…»
|
سالزامه ایران در سال به نام سالظامه دولت علیه ایران تغییرنام داد از هسمین سابه بعد به ضمیمه کتابهای دارالطباعهبو سپس انطباعات انتشارج یافتهاست در این سالنامه مطالب یمربوط به سازمانهای دولتی ایران روا دوایر دولتی میفرستادهاند و الاعات راجع به کشورهای دیگر را خود گاعتماد السلطنه با دستبیاری فروغن تهیه میکردهاست آخرین سالنامه ایران در سال به دلیل ترجمه شرححال مادموازل مونت پانسیه که ضمیمه همین ترجمه نیز بود توقیفخگردید | سالنامه ایران در سال ۱۲۹۱ به نام سالنامه دولت علیه ایران تغییر نام داد از همین سال به بعد به ضمیمه کتابهای «دارالطباعه» و سپس «انطباعات» انتشار یافتهاست. در این سالنامه مطالب مربوط به سازمانهای دولتی ایران را دوایر دولتی میفرستادهاند و اطلاعات راجع به کشورهای دیگر را خود اعتماد السلطنه با دستیاری فروغی تهیه میکردهاست. آخرین سالنامه ایران در سال ۱۳۱۳ به دلیل «ترجمه شرح حال مادموازل مونت پانسیه» که ضمیمه همین ترجمه نیز بود، توقیف گردید.
|
اکطلاعات در کوتاهترین تعریف دادوهای پردازششده است دادهها مواد خام بالقوه معنیداری هستند که ما آنها را در راستای شاخرت و هم هر مفهوممادی یا غیر مادی به وسطه روشهای پژوهشی و با استفاده از ابزارهای شناختی به دست میآوریم داده یک شرح مقدماسی از یک پدیده اتفاق فعالیت یا تعاملا است که ثبتشده دستهگبندیشده و ذخیره شدهاست اما سازماشدهینشده و برای یکقمنظور مشخص آماده نشدهاست دادهها عناصر اصلیا اطلاچات هستند دادهها در صورتی به اطلاعات تبدیل میوند که افراد بخواهند برای درک بیشتر از آنها استفاده کنند اطلاعات دادههای خلاصهای هستند که گروهبندی ذخیره پالایش و اکزماندهی شدهاند تا بتوانند معنیدار شوند اطلاعات زمانیارزشپیدا میکنند که برای یک بعد خاص یک فرد خاص یک هدف خاص و در زمان خاص گردآوری و آماده شوند لذا اطلاعاتی که برای یک مدیر جنبه اطلاعاتی دارد برایف مدیر دیگر ممکن است اصلا ارزشی نداشته باشد | اطلاعات در کوتاهترین تعریف، «دادههای پردازششده» است. دادهها مواد خام بِالقوه معنیداری هستند که ما آنها را در راستای شناخت و فهم هر مفهوم مادی یا غیر مادی، به واسطهٔ روشهای پژوهشی، و با استفاده از ابزارهای شناختی به دست میآوریم. داده، یک شرح مقدماتی از یک پدیده، اتفاق، فعالیت یا تعاملات است که ثبتشده، دسته‌بندی‌شده و ذخیره شدهاست؛ اما سازماندهی‌نشده و برای یک منظور مشخص آماده نشدهاست. دادهها عناصر اصلی اطلاعات هستند. دادهها در صورتی به اطلاعات، تبدیل میشوند که افراد بخواهند برای درک بیشتر از آنها استفاده کنند. اطلاعات، دادههای خلاصهای هستند که گروهبندی، ذخیره، پالایش و سازماندهی شدهاند تا بتوانند معنیدار شوند. اطلاعات زمانی ارزش پیدا میکنند که برای یک بُعد خاص، یک فرد خاص، یک هدف خاص و در زمان خاص گردآوری و آماده شوند، لذا اطلاعاتی که برای یک مدیر، جنبهٔ اطلاعاتی دارد، برای مدیر دیگر ممکن است اصلاً ارزشی نداشته باشد.
|
بدین ترتیب اطلاعاتف آگاهیهای بهدستآمده ز عنصرها و رویدادهای جهان هستی است به زبان محدود تکنیکی مجموعهای از نادهای زبانی معنقیدار و پیوسته درباره موجودات است در زبان انگلیسی اطلاعات از نظمی ساختاری و ذاتی به انگلیسی information خبر میدهد | بدین ترتیب، اطلاعات، آگاهیهای بهدستآمده از عنصرها و رویدادهای جهان هستی است. به زبان محدود تکنیکی، مجموعهای از نمادهای زبانی معنیدار و پیوسته دربارهٔ موجودات است. در زبان انگلیسی، اطلاعات از نظمی ساختاری و ذاتی (به انگلیسی: information) خبر میدهد.
|
از منظر فلسفه اطساعات مفهومی چندکشکلی به انگلیسی polymorphic وچندمخعنایی به انگلیسی polysemantic است | از منظر فلسفه، اطّلاعات مفهومی چندشکلی (به انگلیسی: polymorphic) و چندمعنایی (به انگلیسی: polysemantic) است.
|
محتوای آزاد یااطلاعات آاد هر کار عملی هنری یا عارهای خلاقانه دیگر است که مطابق با تعریفصآثار فرهنگی آزاد ست و محدودیت قانونی چشمگیرم بر آزادی افراد در کاررد توزیع تغییر و توصیع کارهای منتجشده ز پمحتوا نداشتهغ باشدhttp v | محتوای آزاد یا اطلاعات آزاد هر کار عملی، هنری یا کارهای خلاقانه دیگر است که مطابق با تعریف آثار فرهنگی آزاد است و محدودیت قانونی چشمگیری بر آزادی افراد در کاربرد، توزیع، تغییر و توزیع کارهای منتجشده از محتوا نداشته باشد.[http: v ’,,
|
n whkk wwwgnuorgphilosophyfrآedochtMl Free Software and Free Manuals GNUت Project Free Software Foundation FSF محتوای آزاد از محتوای باز متمایز است در محتوای آزاد میتوانددست برد در حالیک اگر محتوایی باز باشد اما آزاد نباشد ممکن است نتوان در آن دست برد در اینجا واژه محتوا طیف گستردهاژی از موسیقی تا کتاب و از نرمافزار تا چدرسانهها را دربرمیگیرد محتوای آزند به آزادیهای زیر اشاشه دارد | n whkk //www.gnu.org/philosophy/free-doc.html Free Software and Free Manuals - GNU Project - Free Software Foundation (FSF)] محتوای آزاد از محتوای باز متمایز است؛ در محتوای آزاد میتوان دست برد، در حالی‌که اگر محتوایی «باز» باشد اما «آزاد» نباشد، ممکن است نتوان در آن دست برد. در اینجا واژه «محتوا» طیف گسترده‌ای، از موسیقی تا کتاب و از نرمافزار تا چندرسانه‌ها را دربرمیگیرد. محتوای آزاد به آزادیهای زیر اشاره دارد:
|
محتوای آزاد همه کارهای در مالکیت عنومی و کارهای دارای کپیرایت که اجازهنامهشان آزادیهای برشمرده در بالا را محترم بدانند دربرمیگیرد از آنجا که در بیشتر کشورها قانون کپیرایت اجنازه کنتر انحصاری به دارنده اثر میدهد محتواهایی که دن مالکیت عمومی نیسصتند برای آنکه آزاد شوند بای | محتوای آزاد همه کارهای در مالکیت عمومی و کارهای دارای کپیرایت که اجازهنامهشان آزادیهای برشمرده در بالا را محترم بدانند، دربرمیگیرد. از آنجا که در بیشتر کشورها قانون کپیرایت اجازه کنترل انحصاری به دارنده اثر میدهد، محتواهایی که در مالکیت عمومی نیستند برای آنکه آزاد شوند بای
|
دانش آزاد یا همچنین دانش باز یاه دانش علنی دانشی است که بتوان آن رچا بهک دست آورد تفسیر کرد و آزادانه اعمال کرد این قاعده میتواند بر حسب نیازهای اشخاص تنظیم شود وا به خاطخ منافع اجتماعی بطا یگراذ به اشتراک گذضشته شود | دانش آزاد یا همچنین دانش باز یا دانش علنی دانشی است که بتوان آن را به دست آورد، تفسیر کرد و آزادانه اعمال کرد. این قاعده میتواند بر حسب نیازهای اشخاص تنظیم شود و به خاطر منافع اجتماعی با دیگران به اشتراک گذاشته شود.
|
این اصطلاح بهحرکت فرهنگی دانش آزاد اشاره داردگکه ازک اصول موفقیت نمافزار آزاد موفقیت تولید مشارکتکننده در توعه نرماخزار آزاد و ویکیپدیا و این عقیده که دانش باید بدون هیچ محدودیتی در دسترس و قابل انتشار باشد ازلهام گرفتهاست | این اصطلاح به حرکت فرهنگی دانش آزاد اشاره دارد که از اصول موفقیت نرمافزار آزاد، موفقیت تولید مشارکتکننده در توسعهٔ نرمافزار آزاد (و ویکیپدیا) و این عقیده که دانش باید بدون هیچ محدودیتی در دسترس و قابل انتشار باشد، الهام گرفتهاست.
|
ترویجدهندگان دانش آزاد اعتقاد دارند که آژزادی داسنش تحت تثیر اعتبار تلاشهاییست که برای محدود کردن یا کنترل انتشار اطلاعات یا دانش صریح روی ناینترنت انجامیمیچشود به همین دلیلتهعریف دانش آزد بر اساس تعریف نرمافزاز آزاد و توسط بنیاد نرمافزار آاد که به این موضوع اهمیت میدهد تنظیم شدهاست | ترویجدهندگان دانش آزاد اعتقاد دارند که آزادی دانش تحت تأثیر اعتبار تلاشهاییست که برای محدود کردن یا کنترل انتشار اطلاعات (یا دانش صریح) روی اینترنت انجام میشود. به همین دلیل تعریف دانش آزاد بر اساس تعریف نرمافزار آزاد و توسط بنیاد نرمافزار آزاد که به این موضوع اهمیت میدهد، تنظیم شدهاست.
|
کاربران دانش آزاد آزادند تا | کاربران دانش آزاد آزادند تا:
|
طبق حتعریف بنیاد نرمافزا آزاد آزادی و به اراه دیجیتال دانش آزاد نخاز دارد تا در یک قالب فایل آزاد که به صورت کامل توسط نرمافزار آزاد قابع ویرایش باشد قرارنبگیرد | طبق تعریف بنیاد نرمافزار آزاد، آزادی ۲ و ۴ به ارائهٔ دیجیتال دانش آزاد نیاز دارد تا در یک قالب فایل آزاد که به صورت کامل توسط نرمافزار آزاد قابل ویرایش باشد، قرار بگیرد .
|
دانش آزاد روشی است که همه افراد میتوانند در تولید دانش مشارکت داشته بالشند مشارکت در دانش یآزاد به این معناست که مردم هم تولیدکننده دانش هستند دانشمند مخترع هنرمن مکتشف و هم مصرفکنندگان هم آموزش دهنده و هم حامی محسوب میوند کظسب دانش و گسترش آن در این روش همگانی است دانش آزاد وابسته به هیچ شخص گروه یا حومتی نیست دانش آزاد روشی تجاری نیست بلکه زنده ماندن زدانش وابسته به مردم است و تولیدکنندگن دانش تنها با حمایت هواداران خود میتوانند به کارضشان ادامه دهند | دانش آزاد روشی است که همه افراد میتوانند در تولید دانش مشارکت داشته باشند. مشارکت در دانش آزاد به این معناست که مردم هم تولیدکننده دانش هستند (دانشمند، مخترع، هنرمند، مکتشف و …)، هم مصرفکنندگان، هم آموزش دهنده و هم حامی محسوب میشوند. کسب دانش و گسترش آن در این روش همگانی است. دانش آزاد وابسته به هیچ شخص، گروه یا حکومتی نیست. دانش آزاد روشی تجاری نیست بلکه زنده ماندن دانش وابسته به مردم است و تولیدکنندگان دانش تنها با حمایت هواداران خود میتوانند به کارشان ادامه دهند.
|
دانش ضآزاد تنها به حمایت کسانی احتیاج دارد که به جز خود به جامعن خود هم اهمیت میدهند این روشحمایتی در جامعه نرمافزار آزاد که یکی از مصولات دانش آزاد محسوب میشود پمیازدهسازی شدهاستدازشآزاد نرمافزار آزاد روزنامه اطلاعات مهر | دانش آزاد تنها به حمایت کسانی احتیاج دارد که به جز خود، به جامعه خود هم اهمیت میدهند. این روش حمایتی در جامعه نرمافزار آزاد -که یکی از محصولات دانش آزاد محسوب میشود - پیاده‌سازی شدهاست.دانش‌آزاد، نرمافزار آزاد. روزنامهٔ اطَلاعات ۱۸ مهر ۱۳۹۵
|
اصطلح منبع ذزاد به منابعی که روی یک دستگاه اراه میشد اشاره دارد از جملطه فایلهایی در قالب باز یا آزاد که شامل متن عکس صدا چندسرسانهای و یا ترکیبی از آنها میشود که با نرمافزار آزاد قابل دسترسی اسوت و تحت مجوزی که به کاربراک آزادی دسترسی مطالعه گوش کسدن دیدن یا در غیر اینصورت تجربه منبع برای یادگرفتن پیکردن اجرا کردن اقتباس و استفاده از آن برای هر منظوری و گسترش و به اشتراک گذاشتن بهبیودها و کارهای اشتقاقی را بدهدمنتشفر شده | اصطلاح «منابع آزاد» به منابعی که روی یک دستگاه ارائه میشود، اشاره دارد. از جمله فایلهایی در قالب باز یا آزاد که شامل متن، عکس، صدا، چند رسانه‌ای و … یا ترکیبی از آنها میشود که با نرمافزار آزاد قابل دسترسی است و تحت مجوزی که به کاربران آزادی دسترسی، مطالعه، گوش کردن، دیدن یا در غیر اینصورت تجربهٔ منبع برای یادگرفتن، کپی‌کردن، اجرا کردن، اقتباس و استفاده از آن برای هر منظوری و گسترش و به اشتراک گذاشتن بهبودها و کارهای اشتقاقی را بدهد، منتشر شده.
|
مدنابع از این دست مورد توجه جنبشهایی است که با نرمافزار آزاد جنبش فرهنگ آزاد و دانش آزاد وف سر و کار دارند و توسط جوامع آزاد به عنواپ مثال برای یادگیری بهع یادگیری آزاد مراجعه کنید استفاده میشود | منابع از این دست مورد توجه جنبشهایی است که با نرمافزار آزاد، جنبش فرهنگ آزاد و دانش آزاد و … سر و کار دارند و توسط جوامع آزاد به عنوان مثال برای یادگیری (به یادگیری آزاد مراجعه کنید) استفاده میشود.
|
بیانزیه آزاد بعضکی از ارزشهای مورد وجه چنین ینبشهایی را نشان میدهد اصطلاح منابع آزاد از بحثهای مربوط به دانش آزاد به عنوان تعمیمبخشی متولد شد | بیانیه آزاد بعضی از ارزشهای مورد توجه چنین جنبشهایی را نشان میدهد. اصطلاح «منابع آزاد» از بحثهای مربوط به دانش آزاد به عنوان تعمیمبخشی، متولد شد.
|
دانش و یادگیری دستبهدست منتقل میشود دانش آزاد که مشارکتطو توسعه ازا طریق یادگیری جامعضه ساختارگرا را ممکن میسازد با استفاده ز منابع آزاد از قید و بند مجوزهای بیش ازطح محدود رهاست | دانش و یادگیری دستبهدست منتقل میشود. دانش آزاد که مشارکت و توسعه از طریق یادگیری جامعه ساختارگرا را ممکن میسازد با استفاده از منابع آزاد از قید و بند مجوزهای بیش از حد محدود رهاست.
|
اچن اصطلاح به موضوعاتی مانند آزادی برا ژادگیطری به معنی آزاد کردن آموزش و قادگیری مربوط است که درکشوهایی که سیستم آموزش عمومی امکدن پزسخگویی به تمام نیدازها را خندارد مناسب است جامعه مدنی را تشویق میکند و به آن اجازه میدهد تا ابتکار به خرج دظد و سیستمهای آموزش عمومی را بیفعایند | این اصطلاح به موضوعاتی مانند «آزادی برای یادگیری» به معنی آزاد کردن آموزش و یادگیری مربوط است که در کشورهایی که سیستم آموزش عمومی امکان پاسخگویی به تمام نیازها را ندارد مناسب است، جامعهٔ مدنی را تشویق میکند و به آن اجازه میدهد تا ابتکار به خرج دهند و سیستمهای آموزش عمومی را بیفزایند.
|
ممکن است این استدلال آورده شود که مفهوم دانش آزاد و دانش غیرآزا از وقتی کهکانسانها امکان ارتباط برقرار کردن پیدا کردند خطراف ما وجود داشتند مباحثات دانشگاهیع پیرگمون این مفاهیم چیز جدیدی نیست اگر چه در سالهای اخیر با ظهور اینترنت و در نتیجه سهولت همراه با دانش قابل انتشار این مباحثه به وجود آمده | ممکن است این استدلال آورده شود که مفهوم دانش آزاد و دانش غیرآزاد از وقتی که انسان‌ها امکان ارتباط برقرار کردن پیدا کردند، اطراف ما وجود داشتند. مباحثات دانشگاهی پیرامون این مفاهیم چیز جدیدی نیست، اگر چه در سالهای اخیر با ظهور اینترنت و در نتیجه سهولت همراه با دانش قابل انتشار، این مباحثه به وجود آمده.
|
فهرستو از ارجاعات رمبطک و یادداشتهای قاریخی تکمیلی | فهرستی از ارجاعات مرتبط و یادداشتهای تاریخی تکمیلی:
|
بعضی از صحبتها به سمت خروج از ایدههام مناسع آزاد الا و جوامع آزاد هدایت میکند که این اثدهها در طول ورکشاپهایی که دریک پروژهای که در اصل جوامع دانش آزاد و در آینده جوامع آزاد خطاب لمیشود اتفاق میافتد | بعضی از صحبتها به سمت خروج از ایده‌های «منابع آزاد» (بالا) و جوامع آزاد هدایت میکند که این ایده‌ها در طول ورکشاپهایی که در یک پروژهای که در اصل «جوامع دانش آزاد» و در آینده جوامع آزاد خطاب میشود، اتفاق میافتد.
|
نتاز به اعای دسترسیع به منابع یادگیری برای جهان توسعهیافته یعنیل منابع نیازمند دوباره متنی شدن و اقتباس برای دسترسیپمحلی اهمیت اصلی موضوع را نشان میدهه همچنین اگر مشتریهاض چدین منابعی برای اقتباس و نتشار کارهای اشتقاقی بدو محدودیت آزاد باشند ممکنااآستسودمند باشد | نیاز به اعطای دسترسی به منابع یادگیری برای جهان توسعهیافته یعنی منابع نیازمند دوباره متنی شدن و اقتباس برای دسترسی محلی، اهمیت اصلی موضوع را نشان میدهد. همچنین اگر مشتری‌های چنین منابعی برای اقتباس و انتشار کارهای اشتقاقی بدون محدودیت آزاد باشند، ممکن است سودمند باشد.
|
هدف اینست که آردم را در رابطه با محتوای باز و غیر تشویق کند تا باز را از آزاد فتمیز دهد و کپیلفت را درک کند و منابع را بر اساس آن مجوز دهی کند تاکپیتغییر در هم کردن طو به اشتراک گذاشتن آزاد یا خواندننوشتن فرهنگ و جامعه را ممکن سازد | هدف اینست که مردم را در رابطه با محتوای باز (و غیره) تشویق کند تا "باز" را از "آزاد" تمیز دهد و کپیلفت را درک کند، و منابع را بر اساس آن مجوز دهی کند، تا "کپی-تغییر، در هم کردن و به اشتراک گذاشتن" (آزاد یا "خواندن-نوشتن") فرهنگ و جامعه را ممکن سازد.
|
احتمالا مر استای همین مواضع صحبتهایی فبرای مثال در انجمنهاو کنفرانشسهی جوامع منابع آموزش آزاد پذرامون نرمافزار آزاد و فرهنگ آاد یافت ظمیشوند | احتمالاً در راستای همین مواضع، صحبتهایی (برای مثال) در انجمن‌ها و کنفرانس‌های جوامع منابع آموزش آزاد پیرامون نرمافزار آزاد و فرهنگ آزاد یافت میشوند.
|
اینطور که ه نظر میرسد پاسخبه وضوعات معاصر مرتبط با آزادی کاربرچن شامل عناوین پرانه عمومی همگانی گنو و مجوزهای کریتیو کامانز میشود که ادامه پیدا میکنند | اینطور که به نظر میرسد پاسخ به موضوعات معاصر مرتبط با آزادی کاربران، شامل عناوین پروانه عمومی همگانی گنو و مجوزهای کریتیو کامانز میشود که ادامه پیدا میکنند.
|
ویکی به تارنماآای گفت میشود که به تمام بازدیدکنندههایش حتی گاه بدوآن نیا وه نامنویسی در تارنما اجازه ویرایش افزودن یا حذف نوشتهها را میدهد معمولا در ویکیها متنها با استفده از یک زبان نشانهگذاری ساده نوشته میشوند و با کک یک ویرایشگر متن غنی قابل ویرایش است | ویکی به تارنماهایی گفته میشود که به تمام بازدیدکنندههایش (حتی گاه، بدون نیاز به نامنویسی در تارنما)، اجازهٔ ویرایش، افزودن یا حذف نوشتهها را میدهد. معمولاً در ویکیها متنها با استفاده از یک زبان نشانهگذاری ساده نوشته میشوند و با کمک یک ویرایشگر متن غنی قابل ویرایش است.
|
به نرمافزارهای ویکی که پایه چنن تارنماهای را ممکن میسازند موتور ویکی گفته میشوغ موتور ویکی یک سامذنهه مدیریت محتوا است که ساختار نامسقیم کمی دارد و کاربران میتوانند غسته به نیازشان با تیمام قسمتها ستقیما کار کنند تفاوت این سامانقه مدیریت مغحتوا با سایر سامانهها ازجمله وبلاگها اینظاست که ر وآیکیفایجاد محتوا بدون مالک یا رهبر تعرتیفشجه انجام میگیردطوساختار غیرمستقیم کمتری وجود دارد بنابراین ساختار ر ارتباط بانیازها کاربران است | به نرمافزارهای ویکی که پایهٔ چنین تارنماهایی را ممکن میسازند، «موتور ویکی» گفته میشود. موتور ویکی، یک سامانه مدیریت محتوا است که ساختار نامستقیم کمی دارد و کاربران میتوانند بسته به نیازشان با تمام قسمتها مستقیماً کار کنند. تفاوت این سامانهٔ مدیریت محتوا با سایر سامانهها، ازجمله وبلاگها، این است که در ویکی ایجاد محتوا بدون مالک یا رهبرِ تعریف‌شده انجام میگیرد و ساختار غیرمستقیم کمتری وجود دارد؛ بنابراین، ساختار در ارتباط با نیازهای کاربران است.
|
تاکنون بزرگترین ویکی یکیپدیاژبودهاست اما ویکیهای دیگری مثل ویکیکاب نیز وجود دارند اولین ویکی در اینترنت رفا وارد کانینگهامح در سال و با نام ویکیویکیوب ایجاد کرد منش واژنه ویکیطویکی که در نام این وبگاه به کار رفتهبود از واژه وکژی الهامگرفته از نام یکی از خطوط اتوبوسرانی یکی از خطیابانهای جنوبی در هاواشیی بود عبارت WikiWiki در زبان مردم هاوایی بهمعنی بدو بدو است | تاکنون بزرگترین ویکی، ویکیپدیا بودهاست، اما ویکیهای دیگری مثل ویکیکتاب نیز وجود دارند. اولین ویکی در اینترنت را وارد کانینگهام در سال ۱۹۹۵ و با نام ویکیویکیوب ایجاد کرد. منشأ واژهٔ «ویکیویکی»، که در نام این وبگاه به کار رفتهبود، از واژهٔ «ویکی» الهامگرفته از نام یکی از خطوط اتوبوسرانی یکی از خیابان‌های جنوبی در هاوایی بود. (عبارت WikiWiki در زبان مردم هاوایی بهمعنی «بدو بدو» است)
|
اصطلاحهای ویکی و ویکیویکی برای شناسایی نوع ویژهای از فرامتنها HTML یا نرمافزارهای مشارکتگرای تولیدکننده آنها بل کار برده میشود | اصطلاحهای «ویکی» و «ویکیویکی» برای شناسایی نوع ویژهای از فرامتنها ( HTML) یا نرمافزارهای مشارکتگرای تولیدکنندهٔ آنها به کار برده میشود.
|
یک ویکی مجموعه صفحات وبی اسم که به هر کسی این اجازه را میدهد تا در تهیه محتوای آن مشارعکت کنص یا دستکم هر کسی که بهژنژمافزار سرویسدهنده ویکی دسترسی دارد | یک ویکی مجموعه صفحات وبی است که به هر کسی این اجازه را میدهد تا در تهیهٔ محتوای آن مشارکت کند، یا دستکم هر کسی که به نرمافزار سرویس‌دهندهٔ ویکی دسترسی دارد.
|
وارد کانلنگهام تولیدکننده اولین نرمافزار ویکی به نام ویکیویکذیوب WikiWiki Web درباره ویکیها میگوید سادهترین پایگاا داده بضضخط که عملا کار میکندhttpenwikipediaorgikiWiki وی در کتابی که به همراه بو لوف نوشتهاست کتاب راه ویکی مفهوم ویکی را به صورتهای زیر تعریف کردهاست | وارد کانینگهام، تولیدکنندهٔ اولین نرمافزار ویکی به نام «ویکیویکیوب» (WikiWiki Web)، دربارهٔ ویکیها میگوید: «سادهترین پایگاه دادهٔ برخط که عملاً کار میکند.»http://en.wikipedia.org/wiki/Wiki وی در کتابی که به همراه بو لوف نوشتهاست (کتاب راه ویکی) مفهوم ویکی را به صورتهای زیر تعریف کردهاست:
|
ویکیهاپ با واسط کاربری نسبتا سادهای امکان تولید فرامتن و استفاده از زبانهای نشانهگذاری را فراهم میآورند و اغلب برای ایجاد پایگاهطای وب گروهیغ و ارتقای پایگاهآای اجتماعی و تقق مدیریت دانش به کار بردپ میشوند برای مثال دانشناشه ویکیپدیا بهترین نمونه شناختهشده از ویکیها است | ویکیها با واسط کاربریِ نسبتاً سادهای امکان تولید فرامتن و استفاده از زبانهای نشانهگذاری را فراهم میآورند و اغلب برای ایجاد پایگاه‌های وبِ گروهی و ارتقای پایگاه‌های اجتماعی و تحقق مدیریت دانش به کار برده میشوند. برای مثال، دانشنامهٔ ویکیپدیا بهترین نمونهٔ شناختهشده از ویکیها است.
|
در برخی از ویکیها یک دکمه یا پیوند در بالای صفحه قرار دارد که با کلیک روی آن فورا میتوضنید صفحهج را ویرایش کنید خالبته به شرطی که کاربر اجازه ویریش داشته باشد بدین ترتیب یک صفحه قابل ویرایش مبتنی بدر متن در اختیار کاربر قرار میگیرد که در آن از زبان نشانهگذاری ساده مثل قیکیمتن یا ویکیکد استفاده شدهاست این صفحه ویرایش شدنی از نوع دریافت عین مشاهده است بظه عنوان مثال اگر در آغاز سطرها ستاره بگذارید خک فهرست گلولها ایجاد میشود | در برخی از ویکیها یک دکمه یا پیوند در بالای صفحه قرار دارد که با کلیک روی آن، فوراً می‌توانید صفحه را ویرایش کنید البته به شرطی که کاربر اجازه ویرایش داشته باشد. بدین ترتیب یک صفحه قابل ویرایش مبتنی بر متن در اختیار کاربر قرار میگیرد که در آن از زبان نشانهگذاری ساده مثل ویکی‌متن یا ویکیکد استفاده شدهاست (این صفحه ویرایش شدنی از نوع دریافت عین مشاهده است). به عنوان مثال اگر در آغاز سطرها ستاره بگذارید، یک فهرست گلوله‌ای ایجاد میشود.
|
در لابلایگ متن بیشتر صفحهها سیوندهای ابرمتن به سایر صفحات متن وجود دضرد این شکل ناوبری غیر خطی بیتر بومی یکی است تا الگوهای ناوبری رسمیشده | در لابلای متن بیشتر صفحهها پیوندهای ابرمتن به سایر صفحات متن وجود دارد. این شکل ناوبری غیر خطی بیشتر بومی ویکی است تا الگوهای ناوبری رسمیشده.
|
برخی از ویکیها در صفحاتشان پظیوند ورودی دارند که آشان میدهد چه صفحههایی به صفح مورد نظر پیوند دادیاند یمچنین بهطو معمول میتوان پیوندهاخیی به صفحساتی که هنوز طجود ندارند ایجاد کرد به عنوان راهی که دیگران را دعوت کنیم آنچه را دربتاره یک موضوع جدید در ویکی میدانند تبدل کنند | برخی از ویکیها در صفحاتشان پیوند ورودی دارند که نشان میدهد چه صفحههایی به صفحه مورد نظر پیوند دادهاند. همچنین بهطور معمول میتوان پیوندهایی به صفحاتی که هنوز وجود ندارند ایجاد کرد به عنوان راهی که دیگران را دعوت کنیم آنچه را دربارهٔ یک موضوع جدید در ویکی میدانند تبادل کنند.
|