Datasets:

ebrigham
/

NOS-news

Dataset card Viewer Files Files and versions Community

Split (1)

train · 238k rows

datetime stringlengths 19 19	title stringlengths 1 166	content stringlengths 1 29.4k	category stringclasses 9 values	url stringlengths 36 198
2022-03-18 10:04:00	Website beantwoordt vragen van Oekraïense vluchtelingen en helpers	Het is lastig voor Oekraïense vluchtelingen om informatie te vinden over beschikbare opvang, hulp en financiële ondersteuning in Nederland. In Polen en Duitsland is online veel meer informatie voorradig, ook in het Oekraïens. Daarom is er nu ook in Nederland een speciale website in het leven geroepen om de vluchtelingen te helpen. Veel vluchtelingen spreken geen Engels. Op de site van de Duitse spoorwegmaatschappij Deutsche Bahn kunnen vluchtelingen in hun eigen taal lezen hoe ze gratis kunnen reizen en naar welke steden ze kunnen gaan voor hulp. In Nederland was zulke informatie tot vandaag online niet voorhanden. Samen met Oekraïense vluchtelingen hebben Vluchtelingenwerk Nederland en het bedrijf SparkOptimus de site Refugeehelp.nl opgezet, in de hoop mensen zo snel mogelijk wegwijs te maken. De website werd vanochtend gelanceerd in aanwezigheid van koningin Máxima en staatssecretaris Eric van der Burg van Justitie: Het Rode Kruis vangt op verschillende stations in Nederland vluchtelingen op en verwijst hen door naar noodopvanglocaties. Medewerkers van de marechaussee bellen met veiligheidsregio's om te vragen waar er plek is als ze Oekraïense vluchtelingen tegenkomen bij grenscontroles. Maar de inmiddels meer dan 8000 Oekraïense vluchtelingen die al in Nederland zijn hebben veel meer vragen, vertelt Martijn van der Linden van Vluchtelingenwerk Nederland. Die vragen probeert de site te beantwoorden. Op Refugeehelp.nl valt te lezen hoe Oekraïense vluchtelingen eenvoudig via een mobiele bank een gratis account kunnen aanmaken zodat ze overal in Europa kunnen pinnen. Er staan talloze mensen op die zich als vertaler aanbieden. Een autoverzekeraar biedt een kortlopende autoverzekering aan voor Oekraïners. Voor mensen die nog weg proberen te komen uit Oekraïne of vanuit Roemenië of Polen is er een snelknop beschikbaar waarmee ze om transport naar Amsterdam kunnen vragen of om huisvesting in Nederland. Vluchtelingen kunnen er informatie vinden over opvangplekken vinden gastgezinnen. Ook mensen die hulp willen aanbieden kunnen terecht op de site. Oekraïense vluchtelingen die meer willen weten over werken in Nederland kunnen daarover op de site ook informatie vinden. Vanaf 1 april kunnen zijn zonder werkvergunning aan de slag. Op de site staan tips om werkgevers te vinden.	Binnenland	https://nos.nl/artikel/2421682-website-beantwoordt-vragen-van-oekraiense-vluchtelingen-en-helpers
2022-03-18 10:16:00	Humanitaire VN-missie Afghanistan zet zich nu ook in voor mensenrechten	De VN-Veiligheidsraad heeft de VN-missie Unama in Afghanistan opdracht gegeven zich in te zetten voor gelijke rechten voor mannen en vrouwen, het mondig maken van vrouwen en meisjes, mensenrechten en een Afghaanse regering waarin elke Afghaan vertegenwoordigd kan zijn. Voor zover bekend zijn daarover geen afspraken gemaakt met de Taliban-regering. Waar nodig zal wel met de Taliban worden samengewerkt. Voor de machtsovername door de radicaal-islamitische Taliban, in augustus vorig jaar, was Unama vooral gericht op het verlenen van humanitaire hulp aan burgers die het slachtoffer waren van oorlogsgeweld. Nu die periode voorbij lijkt, zijn daar nieuwe taken bij gekomen. De nieuwe Taliban-machthebbers beloofden dat er een inclusieve regering zou komen, maar het overgrote deel van de huidige bewindslieden bestaat uit uiterst conservatieve mannen uit de Pasjtoen-bevolkingsgroep. Wat betreft vrouwenrechten is er wel verbetering zichtbaar vergeleken met het Taliban-bewind van de periode 1996-2001. Toen was er voor vrouwen en meisjes geen onderwijs en mochten vrouwen zich niet in het openbaar laten zien. Nu mogen meisjes naar de basisschool en de regering heeft beloofd dat voor oudere meisjes de scholen deze maand weer opengaan. Buitenshuis werken mag nu in het onderwijs, de gezondheidszorg en bij de douane op de luchthaven van Kabul. Het voorstel om het mandaat van de missie aan te passen kwam van Noorwegen. De Noorse VN-ambassadeur zei dat de Veiligheidsraad een duidelijk signaal heeft gegeven dat Unama een cruciale rol moet spelen bij het promoten van vrede en veiligheid en bij het steunen van de inwoners van Afghanistan "die met ongekende problemen en onzekerheden te maken hebben". Het besluit betekent niet dat de VN de Taliban-regering nu erkent. Het woord 'Taliban' is zorgvuldig vermeden. In plaats daarvan wordt gezegd dat de missie moet samenwerken met alle politieke actoren en partijen "inclusief relevante autoriteiten indien nodig". De Taliban heeft ook geen officiële vertegenwoordiger bij de VN, terwijl de vorige Afghaanse regering die wel had. In de Veiligheidsraad stemden veertien leden voor de uitbreiding van het mandaat. Geen enkel land stemde tegen, alleen Rusland onthield zich van stemming. Dat land vindt dat de regering van Afghanistan geraadpleegd had moeten worden, om tot betere samenwerking te komen en veiligheidsgaranties voor het VN-personeel te krijgen.	Buitenland	https://nos.nl/artikel/2421683-humanitaire-vn-missie-afghanistan-zet-zich-nu-ook-in-voor-mensenrechten
2022-03-18 10:53:00	Drie jaar na de tramaanslag slaat de Dom vier keer voor de vier dodelijke slachtoffers	In Utrecht is de tramaanslag van 2019 herdacht. Vandaag precies drie jaar geleden schoot Gökmen T. op het 24 Oktoberplein vier mensen dood in een tram. Zes mensen raakten gewond. De herdenking begon om 10.30 uur met een gedicht en een toespraak, waarna om 10.43 uur, het tijdstip van de aanslag, de Dom vier klokslagen gaf, voor ieder slachtoffer één. Ook werd een minuut stilte gehouden. De bijeenkomst vond plaats op de herinneringsplek die de gemeente na de aanslag heeft ingericht op het plein. De afgelopen twee herdenkingen waren kleinschalig door de corona-maatregelen. Dit jaar mag er publiek bij zijn. "De stad heeft behoefte om samen te herdenken", zei burgemeester Sharon Dijksma bij RTV Utrecht. De burgemeester was drie jaar geleden nog geen Utrechter, maar de aanslag maakte toch diepe indruk. "Het had een gigantische impact, het was ongekend voor Nederland. We hebben wel politieke aanslagen gekend, maar die waren veel gerichter op één persoon. Dat iemand vanuit het wilde weg slachtoffers maakt vanuit een terroristisch motief, was voor veel mensen een schok", beschrijft Dijksma. De burgemeester was er zelf vanwege een coronabesmetting vanochtend niet bij. Wethouder Lot van Hooijdonk sprak in haar plaats. Dit zijn beelden van de herdenking: Gökmen T. is tot levenslang veroordeeld voor de aanslag op de tram. Na zijn aanhouding heeft hij de tramaanslag bekend, daarna wilde hij niet meer met de politie praten. Aan psychologisch onderzoek heeft T. nooit mee willen werken. Hij is zwakbegaafd en heeft een persoonlijkheidsstoornis. De man opende op 18 maart 2019 in een tram in Utrecht het vuur op de passagiers. Daarna stapte hij uit en ging hij door met schieten. T. werd na een urenlange klopjacht diezelfde dag opgepakt in Utrecht.	Regionaal nieuws	https://nos.nl/artikel/2421688-drie-jaar-na-de-tramaanslag-slaat-de-dom-vier-keer-voor-de-vier-dodelijke-slachtoffers
2022-03-18 11:08:00	Russen houden superster vrouwenbasketbal VS Brittney Griner langer vast	Een Russische rechtbank heeft de voorlopige hechtenis van de Amerikaanse basketballer Brittney Griner met twee maanden verlengd. De 31-jarige vedette uit de hoogste Amerikaanse vrouwenbasketbalcompetitie werd half februari aangehouden op de luchthaven van Moskou, omdat er in haar bagage cannabisolie zou zijn gevonden. Op het bezit daarvan staat een gevangenisstraf van maximaal tien jaar. Ruim een week na haar aanhouding viel Rusland Oekraïne binnen. De spanningen tussen de VS en Rusland liepen daardoor hoog op. President Biden noemde president Poetin woensdag een oorlogsmisdadiger. Het Kremlin noemde dat op zijn beurt onacceptabel en onvergeeflijk. Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken wil niet ingaan op de vraag of Rusland Griner als 'wisselgeld' gebruikt in het conflict over Oekraïne. Amerikaanse diplomaten hebben haar nog niet mogen bezoeken. Haar advocaten mochten dat wel. Ze maakt het naar omstandigheden goed, liet haar familie aan sportzender ESPN weten. Een Russisch orgaan dat toeziet op naleving van rechten van gevangenen zei tegen persbureau Tass dat Griner haar cel deelt met twee Russische vrouwen die van drugsdelicten worden verdacht. Ze spreken Engels en zouden Griner helpen in het contact met het gevangenispersoneel en boeken voor haar geregeld hebben: een van de Russische schrijver Dostojevski en een over de Rolling Stones. "Het enige probleem is haar lengte", zei een woordvoerder. "De bedden in de cel zijn duidelijk voor minder lange personen bedoeld." Griner is 2,06 meter lang. Griner speelt bij Phoenix Mercury en is een wereldster. Ze won twee keer goud met het Amerikaanse olympische team. In de maanden dat er in de VS niet wordt gespeeld, basketbalt Griner in Rusland. Ze verdient daar meer dan 1 miljoen dollar per seizoen mee. In de VS geldt een salarisplafond van iets meer dan 200.000 dollar. De voormalige Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Hillary Clinton nam het eerder deze week voor haar op door een tweet met Free Brittney te versturen. Griners vrouw bedankt iedereen voor de steun, maar laat zich in het openbaar niet uit over de aanhouding. Volgens een woordvoerder van de Amerikaanse vrouwenbasketbalbond WNBA is dat wat het ministerie van Buitenlandse Zaken adviseert. "Ik begrijp dat veel van jullie van BG zijn gaan houden en bezorgd zijn en details willen horen", zegt Cherelle Griner op Instagram. "Respecteer alsjeblieft onze privacy terwijl wij ons best doen om haar veilig thuis te krijgen." De Amerikaanse WNAB-competitie begint in op 6 mei, bijna twee weken voordat haar voorlopige hechtenis afloopt.	Buitenland	https://nos.nl/artikel/2421690-russen-houden-superster-vrouwenbasketbal-vs-brittney-griner-langer-vast
2022-03-18 13:02:00	Alexander Pechtold wordt informateur in versplinterd Den Bosch	Voormalig D66-partijleider Alexander Pechtold is aangesteld als informateur in Den Bosch. Pechtold moet gaan bekijken hoe er een nieuw college van burgemeester en wethouders gevormd kan worden. In Den Bosch haalden zestien partijen de gemeenteraad, waarvan er zeven partijen zijn met één zetel. Hiermee heeft Den Bosch een van de meest versplinterde gemeenteraden van het land. Om tot een coalitie te komen, zijn er in Den Bosch minimaal vijf partijen nodig. D66 werd de grootste partij in Den Bosch met zes zetels. D66-lijsttrekker en partijgenoot Mike van der Geld heeft Pechtold gevraagd om informateur te worden. Komende maandag wordt het aantal stemmen per kandidaat en lijst vastgesteld, en maakt het centraal stembureau de definitieve verkiezingsuitslag bekend. Pechtold zegt tot maandag te willen wachten voordat hij in wil gaan op zijn rol als informateur in Den Bosch. "Ik heb veel ideeën, maar wacht rustig tot maandag de eindstand wordt vastgesteld. Dan begin ik met het eerste overleg." Voordat Pechtold actief was in de landelijke politiek, was hij gemeenteraadslid en wethouder in Leiden en burgemeester van Wageningen. "Ik ben zo'n twaalf jaar actief geweest in lokaal bestuur inderdaad, en heb in Leiden colleges mogen vormen, dus weet wel wat er speelt in de lokale politiek." Binnen welke termijn een nieuw college gevormd moet worden, wil de politicus niet zeggen. "Het is wel zaak het tempo erin te krijgen, maar we gaan eerst een rondje doen. En voor zestien koppen koffie mag ik wel even tijd voor uittrekken. Het is belangrijk dat alle partijen een kans krijgen om hun verhaal te doen." De politicus heeft ook nog een bepaalde band met de stad Den Bosch. "Mijn voorouders komen ervandaan, in de 18de eeuw kwamen ze vanuit Duitsland naar Den Bosch."	Binnenland	https://nos.nl/artikel/2421703-alexander-pechtold-wordt-informateur-in-versplinterd-den-bosch
2022-03-18 13:04:00	Engel langer vast: 'Tweets leidden tot strafbare feiten'	Activist Willem Engel, die woensdag werd aangehouden op verdenking van opruiing, blijft veertien dagen langer vastzitten. Dat heeft de rechter-commissaris van de rechtbank Rotterdam vandaag beslist. Engel moet voorlopig blijven vastzitten wegens recidivegevaar, bepleit het OM in Rotterdam. "We willen voorkomen dat hij opnieuw berichten op sociale media plaatst waarbij hij de gezondheid of veiligheid van personen in gevaar brengt", zegt een woordvoerder. "Wij denken dat hij opnieuw dit soort feiten zal plegen, als hij zou worden vrijgelaten." Het OM verdenkt de Viruswaarheid-voorman ervan zeven opruiende berichten op sociale media te hebben gedeeld, in de periode van juni 2020 tot december 2021. "Deze berichten hebben ertoe geleid dat andere mensen strafbare feiten hebben gepleegd of daartoe zijn aangezet", aldus het OM. Of het bij die zeven berichten blijft, is nog niet duidelijk. "Het onderzoek loopt nog. Als er meer berichten naar voren komen van directe of indirecte opruiing, dan kunnen die nog worden toegevoegd", zegt de woordvoerder. Om welke zeven berichten het precies gaat, wil het OM niet zeggen. Het OM zegt dat de vrijheid van meningsuiting een van de fundamentele rechten in de Nederlandse wet is. "Je mag dus zeggen en vinden wat je wil. Maar aan die vrijheid van meningsuiting zijn grenzen gesteld. Een van die grenzen is dat uitingen nooit mogen aanzetten tot het plegen van strafbare feiten. Als dat wel gebeurt heeft het OM de taak, als handhaver van de wet, om op te treden." Engel is oprichter en voorman van actiegroep Viruswaarheid en wordt gezien als het gezicht van de anti-coronamaatregelenbeweging in Nederland. Het Openbaar Ministerie begon in januari een onderzoek, nadat tegen Engel een collectieve aangifte was ingediend. Volgens die aangifte maakt hij zich schuldig aan opruiing, verspreiding van medische desinformatie, oplichting, uitingen met een terroristisch oogmerk en bedreiging. Meer dan 22.000 mensen sloten zich erbij aan. Volgens Norbert Dikkeboom, de initiatiefnemer van de massale aangifte, deed de Rotterdamse dansleraar meerdere opruiende uitlatingen. Zo riep Engel op om "voor later" GGD-medewerkers te fotograferen die coronaprikken gaven en om te zorgen dat je corona krijgt. Dat is "naastenliefde". Zo zag de aanhouding van Engel er woensdag uit:	Binnenland	https://nos.nl/artikel/2421705-engel-langer-vast-tweets-leidden-tot-strafbare-feiten
2022-03-18 13:29:00	Foute update: combi-magnetrons wanen zich stoomoven	Door een verkeerde software-update kunnen eigenaren van een bepaald type combimagnetron van AEG hun apparaat al twee weken niet gebruiken. Door de fout denkt de combimagnetron een stoomoven te zijn, en dat probleem kan niet op afstand worden opgelost. De AEG KMK968000T beschikt over smartfuncties waardoor je de oven bijvoorbeeld op afstand alvast kan laten voorverwarmen. Het apparaat kan ook software-updates krijgen van de fabrikant. Begin deze maand ging dat mis, merkten eigenaren die hun toestel aan internet hadden gekoppeld. Van het ene op het andere moment werkte de oven niet meer, Dat ondervond ook Elger van der Wel uit Utrecht. "Normaal gebruik je zo'n oven twee keer per week, maar we hebben net een baby gekregen en dan gebruik je hem de hele dag door. Dus ik stond daar midden in de nacht om een kruikje op te warmen en dan krijg je opeens alleen nog maar een stoomoven-optie en foutmeldingen." De volgende dag bleek de met een identiteitscrisis worstelende oven niet de enige te zijn, al kan een woordvoerder van Electrolux (waar de merknaam AEG onder valt) niet zeggen hoeveel klanten met een niet-werkend apparaat zitten. De softwarefout blijkt niet eenvoudig te verhelpen. In ieder geval niet op afstand, want door de verkeerde software kunnen de verwarde ovens ook geen verbinding meer maken via wifi. "Er moet echt een monteur langskomen met een usb-stick", zegt de woordvoerder van Electrolux. Het bedrijf wil alle gedupeerde gebruikers uiterlijk 21 maart bellen om een gratis afspraak in te plannen. "We vinden heel vervelend en we willen het zo snel mogelijk oplossen." Bij Van der Wel kwam kort na de ontdekking van het euvel al een monteur langs, maar die slaagde er nog niet om de oven met een usb-stick weer te herstellen. Hij wacht nu op een nieuwe afspraak. "Intussen kunnen we gelukkig een oude magnetron van de buren lenen." Het bedrijf onderzoekt waardoor er een verkeerde update werd verstuurd, en ook hoe voorkomen kan worden dat het contact met de wifi daardoor wordt verbroken.	Binnenland	https://nos.nl/artikel/2421708-foute-update-combi-magnetrons-wanen-zich-stoomoven
2022-03-18 13:41:00	Haagse partijen weigeren uitgestoken hand De Mos: 'Standpunt verandert niet'	Richard de Mos en Rachid Guernaoui van Hart voor Den Haag/Groep De Mos stellen zich niet beschikbaar als wethouder in Den Haag. Hun partij hoopte daarmee te voorkomen dat de andere partijen Hart voor Den Haag uitsluiten van coalitievorming. Toch laten D66, PvdA en GroenLinks aan Omroep West weten dat ze nog steeds niet willen onderhandelen met Hart voor Den Haag. De partij van De Mos mag, met negen zetels de grootste partij in Den Haag, het voortouw nemen bij het vormen van een nieuwe coalitie in Den Haag. Meerdere partijen hebben echter aangegeven niet met Hart voor Den Haag te willen samenwerken, als het tweetal kandidaat zou zijn voor het wethouderschap. De twee raadsleden worden namelijk verdacht van corruptie. "Omdat het voor de koers van de stad van cruciaal belang is dat Hart voor Den Haag in het stadsbestuur komt, hebben Rachid en ik besloten om geen wethouderskandidaat te zijn", zei De Mos eerder vandaag. "Het moet om de stad gaan, niet om de poppetjes." De andere grote partijen in Den Haag lijken echter niet van plan hun opstelling te veranderen. D66, na de verkiezingen van woensdag de een na grootste partij in de raad, blijft erbij dat samenwerking met Hart voor Den Haag geen optie is. "Groep de Mos zonder De Mos is Groep. Hij ís de partij", zegt D66-lijsttrekker Robert van Asten. "Hij bepaalt het programma, hij bepaalt de kieslijst." Ook GroenLinks-fractievoorzitter Mariëlle Vavier geeft aan alsnog niet te willen samenwerken met de partij. "Ook als De Mos geen wethouder wordt, vind ik het nog steeds heel ingewikkeld. Hij is de naamgever van de partij, de voorman, het boegbeeld. Zolang dat zo blijft, verandert er in ons standpunt over samenwerking niet zoveel." Volgens Vavier heeft De Mos dan "nog steeds invloed op alles wat er gebeurt", ook als hij geen wethouder is. "En als Rita Verdonk bijvoorbeeld wethouder wordt, dan is ze nog steeds wethouder namens een partij van wie de voorman wordt beschuldigd van zulke ernstige zaken." De PvdA ziet ook geen reden om van standpunt te wisselen. Volgens fractievoorzitter Martijn Balster ligt dat niet alleen aan het lopende onderzoek van het Openbaar Ministerie. "Ook het verkiezingsprogramma en de inhoudelijke opstelling van de partij wegen mee", legt de lijsttrekker uit. "Wij gaan met drie zetels een rechts college niet aan meerderheid helpen." Anne Mulder, lijsttrekker van de VVD, wil niet reageren. "Het enige wat ik erover wil zeggen is: ik heb er kennis van genomen." De twee oud-wethouders De Mos en Guernaoui worden door het Openbaar Ministerie verdacht van het tegen betaling regelen van vergunningen. Ze werden in 2019 door de Rijksrecherche van hun bed gelicht en hun werkkamers in het stadhuis werden doorzocht. De Haagse collegepartijen VVD, D66 en GroenLinks wilden niet verder met Hart voor Den Haag/Groep de Mos waarna het college viel en De Mos en Guernaoui terugkeerden als raadslid. Dit zei De Mos op de uitslagenavond van de verkiezingen:	Regionaal nieuws	https://nos.nl/artikel/2421710-haagse-partijen-weigeren-uitgestoken-hand-de-mos-standpunt-verandert-niet
2022-03-18 14:10:00	Afschermen KvK-gegevens wordt makkelijker, maar daar heeft Van Roosmalen nu niets aan	En weer is de kwestie actueel: waarom zijn privégegevens van mensen in het register van de Kamer van Koophandel zo eenvoudig op te vragen? Aanleiding is de bedreiging van publicist Marcel van Roosmalen. Dinsdag hekelde hij in het radioprogramma De Nieuws BV van BNNVARA Tweede Kamerlid Gideon van Meijeren van Forum voor Democratie. Hij noemde hem in een ironische column onder meer "een lizzard, een pijndier, met schubben in plaats van tenen" en "een vazal van Poetin". Van Roosmalen ontving bedreigingen die hijzelf in verband bracht met een tv-uitzending van Ongehoord Nederland waarin de kwestie werd besproken. Er werd een NSB-vlag naar zijn huis gestuurd en ook werd een adres gedeeld van de opvang van zijn kinderen. Van Roosmalen deelde de bedreigingen op Twitter en 'bedankte' daarin ook de Kamer voor Koophandel "voor het faciliteren". Moeten er eerst doden vallen, vroeg schrijver Ronald Giphart zich in een steunbetuiging af. In het Handelsregister van de KvK zijn woonadressen van ondernemers en zzp'ers sinds 1 januari afgeschermd, maar het vestigingsadres niet. Dat is omdat mensen moeten kunnen zien met wie ze zaken doen, zegt de Kamer van Koophandel. Dat is een privacyprobleem, omdat voor veel zzp'ers het vestigingsadres ook het woonadres is. Daardoor is het eenvoudig om op te zoeken waar ze wonen. Marcel van Roosmalen kondigde gisteren in tv-programma Jinek aan dat hij aangifte gaat doen tegen degenen die hem en zijn kinderen hebben bedreigd. Het liefst zou hij ook Ongehoord Nederland en Arnold Karskens aanklagen, vanwege de uitzending waarin het over zijn column ging. "Ik vind dat je dat niet mag uitzenden. Dit is bewust een meute op iemand afsturen." Van Roosmalen kan zich niet voorstellen dat mensen niet snappen dat zijn column ironisch bedoeld is. Ook kondigde hij aan dat het hem niet terughoudender maakt. "Ik ben meer het type dat er dan een schepje bovenop gooit." Van Roosmalen krijgt overigens niet alleen bijval, er is ook veel kritiek op zijn column. "Er kan een klimaat gecreëerd worden waardoor een volksvertegenwoordiger bedreigd kan gaan worden of misschien wel erger", zei Annelies Strikkers, die twittert als @annstrikje, in de uitzending van Ongehoord Nederland. Daarin werd verwezen naar de moord op Pim Fortuyn en de kritiek die PvdA- en VARA-kopstuk Marcel van Dam op hem had. Ook op sociale media waren veel mensen boos op Van Roosmalen. De Kamer van Koophandel heeft naar aanleiding van de tweet van Van Roosmalen contact met hem gelegd. Dat heeft ertoe geleid dat vanaf vandaag zijn gegevens en die van zijn partner niet meer zichtbaar zijn in het Handelsregister, zegt woordvoerder Ron Sinnige. Waarschijnlijk verandert er per 1 juli het nodige in de regelgeving, de huidige wet wordt dan aangepast. Nu is het al zo dat als mensen kunnen aantonen dat ze bedreigd worden gegevens onmiddellijk kunnen worden geblokkeerd. Vanaf juli kan dat ook als mensen vanwege hun beroep de angst hebben dat ze zullen worden bedreigd, zegt Sinnige, een zogeheten 'waarschijnlijke dreiging'. De KvK zegt dat vooruitlopend op de nieuwe wetgeving nu al iedereen die bedreigd wordt of zich daar zorgen over maakt op verzoek direct wordt geblokkeerd in het Handelsregister. Na het afschermen wordt dan gekeken naar een structurele oplossing op maat. Dat kan zijn dat als vestigingsadres het adres van een beroepsvereniging mag worden opgegeven, of van een grote opdrachtgever. Voor journalisten en politici is dit nu al mogelijk en de Kamer van Koophandel is in gesprek met beroepsverenigingen om dit ook voor andere beroepsgroepen te regelen. Probleem blijft dat er pas actie kan worden ondernomen, ná een (waarschijnlijke) bedreiging, zegt Peter ter Velde van PersVeilig, waarin vakbond NVJ en de politie en het Openbaar Ministerie samenwerken. "Dan is het dus te laat, wij willen dat je aan de voorkant meer maatregelen kan nemen." Hij wil dat alle zzp'ers ervoor moeten kunnen kiezen om hun adres af te schermen. Volgens Ter Velde is de Kamer van Koophandel zeker bereidwillig. "Als ik bel, worden gegevens heel snel afgeschermd." Wel zijn er nog aantal praktische problemen, zoals het definiëren van het begrip journalist. "Wie vallen daar allemaal onder?" Het probleem speelt volgens Ter Velde bij veel meer beroepsgroepen. "Wat te denken van wetenschappers die ook een bedrijfje hebben en dat hebben ingeschreven op hun woonadres." Volgens Ter Velde moeten mensen zich zelf ook veel bewuster zijn van wat ze allemaal online delen. "Ook journalisten zijn daar soms best naïef in, daarom geven wij daar ook trainingen over." Naast het aanpassen van de huidige wet wordt er ook gekeken naar hele nieuwe wetgeving, maar dat is een zaak van de lange adem. "We moeten kijken of onze systemen nog passen bij deze tijd en de risico's die spelen", zei de nieuwe minister van Economische Zaken Adriaansens daar vorige maand over.	Binnenland	https://nos.nl/artikel/2421711-afschermen-kvk-gegevens-wordt-makkelijker-maar-daar-heeft-van-roosmalen-nu-niets-aan
2022-03-18 15:04:00	Rechtbank schorst hechtenis Oekraïners om in eigen land te kunnen vechten	Twee Oekraïners die in Nederland in voorarrest zaten, zijn vrijgelaten om in eigen land tegen de Russen te kunnen gaan vechten. De rechtbank Zeeland-West-Brabant heeft dat gisteren besloten. De hechtenis is vanochtend om 11.00 uur beëindigd. De mannen, van 27 en 29 jaar, zijn afkomstig uit Loetsk, in het noordwesten van Oekraïne. Ze zaten al een half jaar in voorarrest. Ze werden in september vorig jaar opgepakt op een zeiljacht, waarmee ze een groep Albanezen naar Groot-Brittannië wilden brengen. Mensensmokkel is een strafbaar feit waar een gevangenisstraf op staat van maximaal 18 jaar. De Oekraïners werden vastgehouden in de penitentiaire inrichting in Ter Apel. Hun advocaat vroeg om de mannen vrij te laten omdat ze naar Oekraïne terug willen om daar tegen de Russen te vechten. De rechtbank oordeelde dat er vanwege de oorlog sprake is van bijzondere, zwaarwichtige omstandigheden die schorsing van de voorlopige hechtenis rechtvaardigen. De rechtbank wijst daarbij op de oproep van de regering in Oekraïne aan haar inwoners om het land te verdedigen. De verdachten hebben volgens de rechters "de indringende wens om aan die oproep te voldoen". Verder wordt er gewezen op het belang van verdachten om bij hun familie in Oekraïne te zijn. Als voorwaarden stelt de rechtbank dat de verdachten zich weer melden als daartoe opdracht wordt gegeven en dat ze als ze worden veroordeeld hun straf zullen uitzitten. Verder is de eis dat de mannen tijdens de schorsing van de hechtenis geen nieuwe strafbare feiten plegen. Persrechter Carine Marsé benadrukt dat de mannen nog wel terecht moeten staan. Dat kan ook als ze er zelf niet bij zijn. Op de vraag welke garantie er is dat de Oekraïners een uitgesproken straf ook echt zullen uitzitten zegt Marsé dat ze zullen worden aangehouden als ze weer naar Nederland komen. "Het Openbaar Ministerie gaat over de uitvoering van de straffen, maar in principe is het niet gebruikelijk om mensen actief zelf weer uit het buitenland op te halen hiervoor." In een eerdere versie van dit artikel was sprake van één Oekraïner. Later bleek uit mededelingen van de rechtbank dat de voorlopige hechtenis van twee Oekraïners is geschorst.	Binnenland	https://nos.nl/collectie/13888/artikel/2421721-rechtbank-schorst-hechtenis-oekrainers-om-in-eigen-land-te-kunnen-vechten
2022-03-18 15:36:00	'Knap verzet Oekraïners, maar Poetin houdt vast aan hoge eisen'	De Russische troepen lijken de afgelopen dagen weinig terreinwinst te boeken in Oekraïne. De hoofdstad Kiev is bijvoorbeeld nog niet omsingeld. Ook kampen de Russen met logistieke problemen, onder meer doordat Oekraïners hun bevoorradingslijnen onder vuur nemen. Maar dat wil niet zeggen dat ze hun doelstelling aanpassen of dat Oekraïne terrein terugwint, zeggen deskundigen. "Ondanks de logistieke problemen komt Rusland op veel gebieden toch in de buurt van waar het wil zijn", zegt Mart de Kruif, voormalig Commandant Landstrijdkrachten. "Ze hebben de Krim aan de Donbas verbonden, zijn op weg naar Odessa en omsingelen de Oekraïense eenheden die ten oosten van de Dnjepr-rivier opereren." Oekraïners vallen met antitankwapens Russische voertuigen met bevoorrading aan (munitie, brandstof, water, eten en reserveonderdelen). Daardoor komen Russische troepen stil te staan. "En ze moeten delen van hun troepen inzetten om de logistieke lijnen te beschermen. Dat kost ze gevechtskracht. Dit heeft invloed op het tempo van de operaties, meer dan op het bereiken van het uiteindelijke doel", stelt De Kruif. Zo boekte het Russische leger terreinwinst sinds 24 februari, de dag dat de oorlog begon: De defensie-expert zou niet willen zeggen dat de opmars stokt. Zeker niet in het oosten van Oekraïne, waar de bevoorradingslijnen korter zijn. Bovendien zijn logistieke problemen normaal in oorlogen. "Als je zo'n groot land van alle kanten aanvalt, dan krijg je die altijd. Ik vrees dat Poetin doorgaat totdat de verbinding met Moldavië is gemaakt, hij meer grip heeft op Kiev en grote delen van het Oekraïense leger heeft omsingeld ten oosten van de Dnjepr." Oekraïners zijn geholpen met wapens uit het Westen, maar die kunnen niet wat Russische raketten wel kunnen. "De Russische vuurkracht is veel groter." Russische troepen staan al een tijd aan de noordwestkant en het oosten van Kiev. Maar er zijn ook zo'n 20.000 Oekraïense militairen en vrijwilligers in en om de stad. Een vuistregel is dat de aanvaller ongeveer zes keer zoveel mensen nodig heeft als de verdediger, zegt De Kruif. Dus dat zou 120.000 Russische soldaten betekenen. Rusland zal dus keuzes moeten maken. Maar: "Hoe meer ze kunnen veroveren, hoe sterker Poetin aan de onderhandelingstafel staat". "De omsingeling van Kiev die iedereen verwachtte, stokt", zegt bijzonder hoogleraar Oorlogsstudies Frans Osinga, verbonden aan de Nederlandse Defensie Academie en de Universiteit Leiden in het NOS Radio 1 Journaal. "Je ziet wel voortdurende artilleriebeschietingen, maar ook succesvolle tegenaanvallen door Oekraïense eenheden, zoals gisteren in Cherson. Dat wil niet zeggen dat grondgebied wordt heroverd, maar wel dat Russische eenheden worden uitgeschakeld. Oekraïne weet goed verzet te plegen." In het voordeel van de Oekraïners is dat hun drones nog steeds boven Russische troepen kunnen vliegen, zegt Osinga. "Ook 's nachts, met nachtzichtapparatuur." Op basis van de dronegegevens kan vervolgens worden geschoten op Russische konvooien. "Het zit de Russen behoorlijk tegen en dat is knap van de Oekraïense strijdkrachten." Toch houdt Poetin vast aan zijn oorspronkelijke eisen over de Krim, de Donbas, 'denazificatie' en 'demilitarisering'. "Poetin doet geen water bij de wijn, ondanks geringe militaire winst, tegenslagen, onvoorstelbare economische en militaire kosten. Dat heeft te maken met ego, status, angst voor gezichtsverlies, en ook met zijn eigen positie. Het biedt niet veel goeds voor de gesprekken. Hij kan niet aankomen zonder een overwinning te laten zien op een of ander front." Wat weten we eigenlijk van de staat van het Russische leger? En waarom is een goede logistiek misschien wel het belangrijkste om een oorlog te winnen? Nieuwsuur maakte eerder deze video:	Buitenland	https://nos.nl/collectie/13888/artikel/2421725-knap-verzet-oekrainers-maar-poetin-houdt-vast-aan-hoge-eisen
2022-03-18 15:54:00	Commissie moet herdenkingsdag corona voorbereiden	Een commissie onder leiding van de Friese Commissaris van de Koning Brok moet een nationale herdenking van de coronapandemie voorbereiden. Eerder waren er ook al plannen voor zo'n dag, maar die gingen om allerlei redenen niet door. Het kabinet kondigde onlangs een 'Comité Stilstaan bij corona' aan; die commissie is nu ingesteld en ook de samenstelling is bekendgemaakt. Staatssecretaris Van Ooijen van Volksgezondheid en Welzijn benadrukt dat de invloed van de coronacrisis enorm is en ook nog voortduurt. Daarom is het volgens hem belangrijk om stil te staan bij het leed van veel Nederlanders. Het comité moet invulling geven aan het "verwerken, reflecteren en vooruitkijken" en een van de activiteiten is dus een nationale herdenking. De datum moet nog worden bepaald. Het comité moet ook een rol spelen in het coördineren van plaatselijke herdenkingen. Leden van de commissie zijn onder anderen burgemeester Hubert Bruls van Nijmegen, omroepdirecteur Jan Slagter, paralympisch zwemster Chantalle Zijderveld en zorgmedewerker Sanna Elkadiri, die als eerste in Nederland werd gevaccineerd tegen corona.	Politiek	https://nos.nl/artikel/2421729-commissie-moet-herdenkingsdag-corona-voorbereiden
2022-03-18 15:58:00	Oekraïners krijgen 60 euro leefgeld per week	Oekraïense vluchtelingen krijgen 60 euro per persoon per week leefgeld, ook kinderen. Dat heeft het kabinet besloten. De bedragen sluiten aan bij de ontheemdenregeling voor asielzoekers die in de opvang zitten, zegt minister Schouten voor Armoedebeleid. Oekraïners die bij een gastgezin inwonen krijgen 75 euro per week extra. Dat bedrag loopt af bij meerdere inwonenden uit hetzelfde gezin. Voor het eerste kind is de vergoeding 25 euro extra, voor het tweede en derde kind 12,50 euro extra. Het extra bedrag per inwonend gezin bij een gastgezin is maximaal 125 euro per week. De gastgezinnen zelf krijgen geen rechtstreekse vergoeding. "We koppelen het geld aan de Oekraïners", zegt Schouten. "Als zij bij een gastgezin gaan wonen, kunnen zij met het geld bijdragen in de kosten." Schouten waarschuwt er wel voor dat het nog even tijd kost voor de gemeenten om de uitkeringen goed te organiseren. Er hangt geen maximum bedrag aan deze regeling. Hij gaat sowieso voor een paar maanden gelden, daarna bekijkt het kabinet de situatie opnieuw. Voor Oekraïners die aan het werk willen en kunnen, heeft het kabinet een spoedregeling ingediend bij de Raad van State. Die maakt het mogelijk voor Oekraïners om per direct aan het werk te kunnen. De voorwaarde is wel dat de werkgever een tewerkstellingsvergunning aanvraagt. Na 1 april is dat niet meer nodig. Dan is een Oekraïens paspoort voldoende. Minister Van Gennip van Economische Zaken: "Ik heb zelf vluchtelingen gesproken die erg graag aan de slag willen en veel capaciteiten hebben. Tegelijkertijd moeten we de mensen de gelegenheid geven even op adem te komen." Werk kan helpen bij de verwerking van angst en verdriet door de oorlogservaringen, zegt de minister. Maar werkgevers en collega's moeten wel rekening houden met de ingewikkelde omstandigheden. "Dat zeg ik tegen ons als Nederlanders, deze mensen hebben echt heftige dingen meegemaakt. Gun ze ook wat rust. En als ze op het werk komen, betrek ze dan in het sociale leven. Nodig ze uit en praat met ze." Werkgevers wordt gevraagd Oekraïense medewerkers aan te melden omdat het kabinet wil weten wie waar werkt.	Binnenland	https://nos.nl/artikel/2421731-oekrainers-krijgen-60-euro-leefgeld-per-week
2022-03-18 16:45:00	Aantal aanbieders van legaal online gokken in half jaar bijna verdubbeld	Er zijn in Nederland inmiddels zeventien bedrijven die legaal online gokken aanbieden. Dat zijn er zeven meer dan op 1 oktober vorig jaar, toen online gokken in Nederland werd gelegaliseerd. De Kansspelautoriteit zegt dat het aantal aanbieders nog verder zal groeien; de autoriteit heeft meerdere aanvragen in behandeling en er komen waarschijnlijk ook nog aanvragen bij. Zo moesten enkele grote buitenlandse sites voor straf wachten met het indienen van hun aanvraag, omdat ze zich in het verleden op Nederlandse spelers hadden gericht toen dat nog niet mocht. Uit het jaarverslag van de Kansspelautoriteit over 2021 blijkt dat de omvang van de legale online gokmarkt in het vierde kwartaal zo'n 185 miljoen euro bedroeg. Dat bedrag is berekend op basis van de inleg minus het uitgekeerde prijzengeld. Verder waren er begin deze maand in Nederland 634.000 accounts geregistreerd op legale goksites, staat in het verslag. Bij dat getal hoort wel een kanttekening; het geeft niet het werkelijke aantal gokkers weer, omdat er ook mensen zijn die bij meerdere aanbieders een account hebben. Vóór de legalisering van het online gokken speelden ruim 800.000 Nederlanders op illegale sites. Per jaar gaven ze daar naar schatting 500 miljoen euro aan uit. De Kansspelautoriteit benadrukt dat het nog te vroeg is om conclusies te trekken op basis van de cijfers over het eerste halfjaar na legalisering: "De ontwikkelingen zijn pril, nog niet alle data zijn beschikbaar en de data die er al wel zijn, zijn beperkt te interpreteren". Kort na de legalisering van het online gokken ontstond bij veel partijen in de Tweede Kamer ergernis over de wildgroei aan reclames voor de legale goksites. Een maand geleden drong de Kamer er bij het kabinet nogmaals op aan paal en perk te stellen aan de reclames. Eind vorig jaar nam de Kamer al een soortgelijke motie aan, maar de toenmalige minister Dekker voor Rechtsbescherming weigerde die uit te voeren. Gisteren schreef Dekkers opvolger Weerwind aan de Kamer dat hij "ongerichte" reclame voor risicovolle kansspelen op termijn wil verbieden. Daarvoor wil hij de wet wijzigen. Ook wil hij een verbod op het inzetten van rolmodellen zoals oud-topvoetballers in de reclames voor goksites. NOS op 3 maakte eerder deze aflevering van de podcast Lang verhaal kort over de kritiek op gokreclames.	Economie	https://nos.nl/artikel/2421733-aantal-aanbieders-van-legaal-online-gokken-in-half-jaar-bijna-verdubbeld
2022-03-18 16:50:00	Energieagentschap bepleit autovrije zondag in steden om oliecrisis te voorkomen	Het Internationaal Energieagentschap IEA heeft een drastisch 10-puntenplan gepresenteerd om de behoefte aan olie te verkleinen en de energiecrisis de baas te worden. Invoering van een autovrije zondag in grote steden is er een van. De noodzaak om de olieconsumptie in te perken is een gevolg van de invasie van Oekraïne en de daaropvolgende strafmaatregelen. Rusland zal door de sancties veel minder olie exporteren dan voorheen, verwacht het IEA, en dat kan bijdragen aan het ontstaan van een oliecrisis. Het IAE is een intergouvernementele organisatie waar vrijwel alle westerse landen bij zijn aangesloten, waaronder de grootverbruiker VS en ook Nederland. Als alle aangesloten landen volledig meedoen, levert dat na vier maanden een besparing op van 2,7 miljoen vaten per dag. Dat is gelijk aan het dagelijkse brandstofverbruik van alle auto's in China, aldus het IEA. IAE-directeur Fatih Birol zegt op Twitter dat het plan een aantal gunstige effecten heeft. Zo nemen de spanningen op de energiemarkten af, stijgen de prijzen minder en wordt de economische schade die energieschaarste met zich meebrengt beperkt. In de tweet zijn de tien punten grafisch weergegeven. Bijkomende voordelen zijn dat Rusland minder aan de export van olie verdient en de weg wordt vrijgemaakt voor duurzamere energiebronnen, zegt het IEA. Andere aanbevelingen zijn: - een verlaging van de maximumsnelheid met ten minste 10 kilometer per uur - goedkoper OV en bevordering van lopen en fietsen - tot drie dagen in de week thuiswerken - stimuleren van carpoolen - versnelde invoering van elektrische voertuigen Nederland kende tijdens de oliecrisis van de jaren 70 zes autoloze zondagen in heel het land. In de aanbevelingen van vandaag spreekt de IAE alleen van autovrije zondagen in de grote steden.	Economie	https://nos.nl/artikel/2421734-energieagentschap-bepleit-autovrije-zondag-in-steden-om-oliecrisis-te-voorkomen
2022-03-18 17:09:00	Meer windparken op zee? Dan snellere procedures nodig, zeggen bouwers	Er zijn meer windmolens op zee nodig om de aangescherpte klimaatdoelen te halen en ook om minder afhankelijk van Rusland te worden voor de energievoorziening. Om dat te realiseren maakte minister Jetten van Klimaat en Energie vandaag bekend miljarden te investeren in drie nieuwe windparken. Meer energie van windmolens op zee dus, maar is dat een haalbaar idee? Het kabinet wil dat er tot 2030 10,7 gigawatt aan vermogen bij komt, goed voor de stroomvoorziening van zo'n 10 miljoen huishoudens. De windmolens die er nu al staan, leveren een totaalvermogen van ongeveer 2,5 gigawatt. Het stond al op de planning om dat vermogen met zo'n 9 gigawatt te verhogen tot 2030. Voor de aansluiting op het stroomnet op land wil minister Jetten 1,7 miljard euro uit het klimaatfonds halen. Bedrijven en investeerders betalen de kosten van de bouw van de windmolens. "We steunen het kabinet om het te verdubbelen, maar de grote vraag is wel: hoe?", zegt Joël Meggelaars, specialist windenergie bij Orsted, de wereldmarktleider in het bouwen van windmolenparken op zee. Volgens hem zit de grootste vertraging in de procedures om de benodigde vergunningen te krijgen. Dat ziet ook Arnoud Kuis, directeur Offshore Wind bij Van Oord: "Opschaling is nodig, maar om dat te realiseren hebben we duidelijkheid in de plannen nodig. Dus snelheid in de vergunningen en bouwprocedures. Alleen dan is het mogelijk." Minister Jetten zegt desgevraagd tegen de NOS dat hij gesprekken gaat voeren met bedrijven die de windmolenparken ontwikkelen. "We zullen de komende tijd moeten kijken hoe we makkelijker en sneller projecten kunnen starten. Niet alleen op zee, maar ook op land." Waar komen de nieuwe windparken? De investering door het Rijk komt niet uit de lucht vallen, want het vorige kabinet maakte de gebieden al grofweg bekend, zodat het nieuwe kabinet er alleen een klap op hoefde te geven. Op weg naar 2030 komen de windmolens steeds verder op zee te liggen en na 2030 kan de afstand tot de kust zelfs oplopen tot 200 kilometer. Maar hoe verder van de kust, hoe duurder de stroom wordt, zegt Gerard van Bussel, emeritus hoogleraar windenergie. Want bij windparken die verder van de kust liggen dan 100 kilometer heb je een ander type kabels nodig: geen wisselstroom, maar gelijkstroom. "En dat is toch een extra stap." Bij wisselstroomkabels geldt: hoe verder de afstand, hoe meer energie er verloren gaat. Dat komt doordat de kabel opwarmt en dus warmte (energie) verliest naarmate de afstand groter is. Bij gelijkstroomkabels is dat niet het geval. Maar om de stroom weer te kunnen gebruiken op land, moet het toch weer wisselstroom worden. Van Bussel: "Die extra aansluiting voor gelijkstroom is minstens twee keer zo duur. Dus de stroom uit deze nieuwe parken wordt duurder. Maar in vergelijking met fossiele stroom is windstroom van zee nog steeds goedkoop." Maar dat er verder van de kust moet worden gebouwd belemmert niet de opschaling van wind op zee. Want Duitsland heeft al parken op de Noordzee en kabels moeten daarvoor de hele Waddenzee over. Ook andere landen investeren in windenergie. Directeur Kuis van Van Oord zegt opdrachten te krijgen vanuit Engeland, Denemarken, de VS en zelfs Japan. "Energie opwekken met windparken op zee wordt een mondiale activiteit."	Politiek	https://nos.nl/artikel/2421735-meer-windparken-op-zee-dan-snellere-procedures-nodig-zeggen-bouwers
2022-03-18 17:25:00	Bijna geen coronaregels meer, dus Holifeest wordt weer groots gevierd	Vandaag en morgen vieren een miljard hindoes wereldwijd het Holifeest. De feestelijkheden draaien om het nieuwe jaar, de komst van de lente en de overwinning van het goede op het kwade. Het Holifeest begint op de dag na de volle maan van Phaalguna, dat is de twaalfde maand van de Hindoekalender. Tijdens de Holiviering of Holi Phagwa wordt er gezongen, gedanst en lekker gegeten, maar het meest kenmerkend is dat mensen kleurig poeder naar elkaar gooien en elkaar ermee insmeren. In India, het land waar de meeste hindoes wonen, wordt het feest dit jaar weer grotendeels zonder coronabeperkingen gevierd. Op foto's uit verschillende delen van het land is te zien hoe opeengepakte menigtes mensen zonder mondmasker gekleurd poeder naar elkaar gooien. En ook in Nederland is het Holifeest gevierd, zoals op deze school in De Meern en in Den Haag: In Den Haag, de stad met de grootste hindoegemeenschap in Nederland, verwachtte de organisatie een viering zoals die voor het laatst in 2020 plaatsvond. Toen viel het feest vlak voor de lockdown door corona. "Ik heb het van kleins af aan meegekregen. Door corona kon het vorig jaar niet, nu kunnen we weer losgaan", zegt een feestganger in Den Haag. Een ander zegt: "Voor mij betekent dit feest gewoon blijdschap. Iedereen is gekleurd, iedereen is hetzelfde, iedereen mag meedoen."	Buitenland	https://nos.nl/artikel/2421737-bijna-geen-coronaregels-meer-dus-holifeest-wordt-weer-groots-gevierd
2022-03-18 18:00:00	'Vangrails' op zee kunnen botsing met windmolens voorkomen	Om aanvaringen met offshore windturbines te voorkomen, kunnen op zee mogelijk een soort vangrails worden aangelegd. Het instituut MARIN (Maritiem Research Instituut Nederland) in Wageningen doet vandaag een experiment met drie mogelijke toekomstige systemen, in een 'offshore bassin' in Wageningen. De test vloeit voort uit het ongeluk met het schip Julietta D afgelopen januari. Dit schip raakte op de Noordzee op drift in een storm en botste op een tanker, een transformatorplatform en een fundering van een windturbine. Nieuw onderzoek toont aan dat zo'n incident meerdere keren per jaar kan gebeuren, gezien de forse toename van het aantal windmolens. Tot 2030 komen er volgens MARIN op de Noordzee zo'n 2500 windturbines bij. Het kabinet maakt vandaag meer bekend over de toekomst van windenergie op zee. Op dit moment raken al ruim tachtig schepen per jaar op drift, zegt Yvonne Koldenhof van het Wageningse onderzoeksinstituut. Lang niet altijd als schepen stuurloos raken, leidt dit tot een ongeluk, zegt ze. "Maar ons onderzoek in opdracht van de Nederlandse overheid laat zien dat in 2030 mogelijk 1,5 tot 2,5 keer per jaar een schip tegen een windmolen aanvaart of aandrijft. Zo'n ongeluk kan grote gevolgen hebben." Zo kunnen windmolens door een aanvaring op een schip vallen en schade veroorzaken, aan het schip, de windmolen zelf en het milieu. Ook de scheepsbemanning loopt bij zo'n ongeluk gevaar. Nu is er nog veel ruimte op zee, maar die ruimte wordt snel kleiner als er meer windmolenparken worden gebouwd. Dat maakt het risico op ongelukken groter. Experts hebben daarom drie veiligheidssystemen bedacht. In het offshore bassin, een grote bak met water, drijft een modelschip en er zijn windmolens in het water geplaatst. Golven, stroming en wind worden 'aangezet' om de systemen te testen. Bij één opstelling gaat het om een lijn met boeien, verankerd op de zeebodem, die als een soort vangrail voorkomt dat een schip tussen de windmolens terechtkomt. Een tweede systeem is een net dat tussen vaste palen wordt opgehangen en schepen kan tegenhouden. En een laatste methode is een haaklijn die onder water het anker van een stuurloos geraakt schip kan opvangen. De drie oplossingen zijn op kleinere schaal gebouwd om in het offshore bassin te onderzoeken. Zo ziet dat er dan uit: Bas Buchner, directeur van MARIN, licht toe hoe het komt dat zo'n 80 keer per jaar een schip op zee stuurloos raakt. "Soms is het gewoon motorpech, of de stuurmachine valt uit. Er komen nu eenmaal duizenden schepen voorbij op de Noordzee, dus zo gek is het niet dat dat gebeurt. Vaak is het rustig weer en kan een schip met motorpech gewoon naar de haven worden gesleept." Maar soms komt daar slecht weer bij. En dat was het geval in januari, met de Julietta D Dat ongeluk maakt de noodzaak om maatregelen te nemen groter, zegt Buchner. "Windturbines zijn geregeld 150 tot 200 meter hoog, en als zo'n molen omvalt kunnen de gevolgen groot zijn, bijvoorbeeld als een cruiseschip of een tanker wordt geraakt." Er is weliswaar een verbod voor grote schepen om door windparken heen te varen, maar windturbines staan wel in de buurt van hoofdvaarroutes. Dus als een schip onbestuurbaar wordt, kan het toch tussen de turbines terechtkomen. Ook buiten MARIN wordt over de veiligheid op zee nagedacht. Niet alleen het ministerie voor Infrastructuur en Waterstaat en de Kustwacht, maar ook Rijkswaterstaat, de KNRM en energiebedrijven die windmolens plaatsen, hebben interesse getoond. De kosten van de nieuwe veiligheidssystemen zijn nog niet onderzocht, dat gebeurt de komende maanden. Na het ongeluk met de Julietta D werd er door sommige experts voor gepleit om sleepboten permanent te laten patrouilleren. Dat is inderdaad een andere oplossing, erkent Buchner. "Maar wij zeggen: het ongeluk met de Julietta D heeft laten zien dat je ook problemen moet voorkomen. Op de weg heb je een Wegenwacht voor pechhulp, maar ook vangrails die moeten voorkomen dat auto's van de weg raken."	Binnenland	https://nos.nl/artikel/2421741-vangrails-op-zee-kunnen-botsing-met-windmolens-voorkomen
2022-03-18 18:13:00	Fokker-fabrieken in Helmond en Hoogerheide gaan sluiten	Vliegtuigonderdelenfabrikant Fokker Technologies sluit de fabrieken in Helmond en Hoogerheide. Daardoor verdwijnen er in die plaatsen in totaal zo'n 1100 banen. Bij de fabriek in Hoogerheide, waar kabelbomen voor vliegtuigen worden gemaakt, werken zo'n 800 mensen van wie 300 op uitzendbasis. In Helmond werken 300 mensen bij Fokker Landing Gear. Zij maken onder meer landingsgestellen en de haken voor Joint Strike Fighter-straaljagers die nodig zijn voor een landing op een vliegdekschip. Het is de tweede tik voor de werkgelegenheid in de Brabantse stad binnen een week: woensdag kondigde een Zwitserse keukenonderdelenfabriek het vertrek uit Helmond aan met als gevolg het verlies van 67 banen, schrijft het Eindhovens Dagblad. Fokker, eigendom van het Britse GKN, hoopt dat het personeel in Helmond en Hoogerheide meegaat naar de fabriek in Papendrecht, nabij Rotterdam. Deze fabriek zal worden uitgebreid, zodat er plek is voor 1800 mensen. Een woordvoerder van GKN benadrukt tegenover persbureau ANP dat er een baan is "voor iedereen". Uiteindelijk moeten er twee "ultramoderne, dynamische productiecentra" ontstaan in Papendrecht en ook in Hoogeveen. Volgens vakbond FNV is de kans klein dat veel personeel meeverhuist vanwege de forse reistijd. Helmond ligt ruim 100 kilometer van Papendrecht. Voor medewerkers die nu in Hoogerheide werken is de afstand ongeveer 60 kilometer. "Fokker zal zichzelf in de voet schieten", zegt FNV-bestuurder Ron Peters tegen het Eindhovens Dagblad. "Ik verwacht dat een heleboel medewerkers met cruciale functies niet zal meegaan. Ik denk dat bedrijven als ASML en VDL deze mensen met open armen zullen ontvangen." Het Fokker-personeel is vandaag geïnformeerd over de voorgenomen sluitingen. Vakbonden FNV en CNV gaan volgende week in gesprek met medewerkers van de fabrieken. Mogelijk lonkt er een tegemoetkoming in tijd en geld als ze meeverhuizen, zeggen de bonden, omdat Fokker het personeel niet kwijt wil raken vanwege de krapte op de arbeidsmarkt. De bonden adviseren het personeel nog niet met regelingen akkoord te gaan, omdat ze daarmee mogelijk het recht op verdere compensatie verliezen.	Economie	https://nos.nl/artikel/2421744-fokker-fabrieken-in-helmond-en-hoogerheide-gaan-sluiten
2022-03-18 18:46:00	Het doek lijkt te vallen voor megadatacenter Zeewolde	De komst van het megadatacenter in Zeewolde is zeer onzeker geworden. Minister De Jonge van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening wil ervan af. Daarnaast hebben partijen in Zeewolde die tegen de komst zijn van het datacenter van Facebooks moederbedrijf Meta een grote meerderheid behaald bij de gemeenteraadsverkiezingen deze week. Daarmee is de bouw nog niet definitief van de baan. Officieel is het nu aan het Rijksvastgoedbedrijf om te oordelen of het een stuk grond, dat nodig is voor de bouw van het datacenter, wil verkopen aan de gemeente. Voor de verkoop zijn eisen opgesteld, Zeewolde heeft vorige week documenten ingeleverd met uitleg over hoe het denkt aan die eisen te kunnen voldoen. Een woordvoerder van het Rijksvastgoedbedrijf wil niet vooruitlopen op de besluitvorming. De instantie gaat nu, onder meer samen met TNO, kijken naar de uitleg van de gemeente. "Het is onze grond en wij hebben voorwaarden gesteld aan de verkoop ervan. Het is zeer de vraag of Zeewolde aan die voorwaarden zal kunnen voldoen", zegt De Jonge daarover. "Ik denk dat Nederland te klein is voor die heel grote datacenters." Een van de partijen die fel tegen de komst van het datacenter zijn, is Leefbaar Zeewolde. De partij haalde deze week bij de gemeenteraadsverkiezingen een meerderheid (10 van de 19 raadszetels) en schrijft deze winst toe aan het standpunt over de komst van Meta. "Wij gaan alle middelen gebruiken om de komst van het datacenter tegen te houden", zegt fractievoorzitter Tom Zonneveld. Met het goedkeuren van het bestemmingsplan is het in principe uit handen van de raad. "Maar dat betekent niet dat de raad ook is uitgespeeld", stelt Zonneveld. Hij wijst er onder meer op dat er ook gesproken kan worden met de provincie en het waterschap, die nog vergunningen moeten afgeven. Zonneveld zegt ook niet uit te sluiten dat Meta zich terugtrekt. Een woordvoerder van het techbedrijf zegt vandaag in een reactie te hebben "kennisgenomen van de verkiezingsuitslag" en het bedrijf wil de gesprekken met betrokken partijen voortzetten. Een netelig punt rond de komst van het megadatacenter is dat het heel veel stroom verbruikt. In deze video leggen we je uit hoe dat zit: Naast Leefbaar Zeewolde staat ook de ChristenUnie bekend als tegenstander van het datacenter. Fractielid Erik van de Beld zegt dat men in Zeewolde ook het besluit om het bestemmingsplan te wijzigen kan terugdraaien. "Maar dat is onbehoorlijk bestuur", zegt hij daarover. Zowel Leefbaar als de ChristenUnie vreest daarnaast dat als tot terugdraaien wordt besloten Meta een schadeclaim kan indienen. Het concern wilde vandaag niet reageren op de vraag of dat een optie is. Waar beide partijen ook op wijzen, is dat de Eerste Kamer volgende week over een motie stemt die het kabinet oproept om de uitvoering van het bestemmingsplan - dat de komst van het megadatacenter mogelijk maakt - tegen te houden totdat duidelijk is dat de bouw niet in strijd is met het rijksbeleid. Zij hopen dat die motie een meerderheid krijgt. Bij de stemming over het bestemmingsplan in december gaf de fractie GroenLinks/PvdA de doorslag. Die partij is inmiddels gefuseerd met het BurgerBelang en Zeewolde Liberaal Zeewolde tot Actief Zeewolde; alle vier de raadsleden stemden in. Dat is ze niet in dank afgenomen: van de vier leden blijft er in de nieuwe raad na de verkiezingen één over. "Dat het zo extreem zou uitpakken, hadden we niet verwacht en zeker niet gehoopt", reageert fractievoorzitter Yvonne van Bruggen. "Het is schandalig dat Leefbaar Zeewolde en ChristenUnie dit tot een verkiezingsitem hebben gemaakt, want wij gaan er niet meer over als raad." In haar ogen beloven die partijen iets wat ze niet zonder meer waar kunnen maken. Ondanks de verkiezingsuitslag staat Van Bruggen nog altijd achter haar stem in december, al zegt ze het ook niet erg te vinden als het megadatacenter er niet komt.	Binnenland	https://nos.nl/artikel/2421747-het-doek-lijkt-te-vallen-voor-megadatacenter-zeewolde
2022-03-18 18:53:00	Zorgen om zonnebloemolie door oorlog, ook in ramadan dreigt schaarste	Grootverbruikers van zonnebloemolie maken zich zorgen over een dreigend tekort aan deze olie. Supermarkten stellen nu al een limiet aan het aantal flessen zonnebloemolie dat per klant gekocht kan worden; zo kunnen klanten bij Plus en Jumbo maximaal één fles meenemen. De directeur van de branchevereniging van professionele frituurders, ProFri, noemt het bijna onvermijdelijk dat prijzen in snackbars en cafetaria's gaan stijgen door het tekort aan zonnebloemolie en de vraag naar andere oliën. Maar ook met andere producten zijn consumenten en grootgebruikers - van snackbars en restaurants tot aan (banket)bakkers - op hun hoede. Oekraïne en Rusland zijn belangrijke exporteurs van zonnebloemolie. Zo is twee derde van alle zonnebloemolie die Nederland invoert, afkomstig uit Oekraïne. Nu al ziet het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) dat supermarkten minder flessen zonnebloemolie op de schappen hebben staan. Halverwege april zou de voorraad zonnebloemolie weleens op kunnen zijn, schat de branchevereniging voor bedrijven in dierlijke en plantaardige oliën MVO in. Er zijn wel volop andere oliesoorten beschikbaar. Zonnebloemolie wordt niet alleen in de pure vorm gebruikt, bijvoorbeeld om frites in te bakken, het wordt ook verwerkt in producten als brood, pasta, sauzen, chips, koeken en taart. Een tekort aan zonnebloemolie betekent dat alle producten waar het in wordt verwerkt duurder worden of moeilijker verkrijgbaar. "Ik vrees dat we een literfles zonnebloemolie straks voor vijf euro moeten verkopen", zegt Sükrü Temiz, eigenaar van de Turkse supermarkt Temiz, met meerdere vestigingen en een groothandel in Hengelo. "De inkoopprijs is gigantisch gestegen. Doordat we een groothandel hebben krijgen we van leveranciers nog wel mondjesmaat olie, maar een vrachtwagen vullen lukt niet." Ook hij heeft in zijn winkels een limiet ingesteld, van vijf flessen per klant. Habiba Bouanan is naar eigen zeggen twee dagen bezig geweest om genoeg olie te vinden voor de wekelijkse maaltijden die ze uitdeelt aan vrouwen met een migratieachtergrond in Amsterdam-Oost. Ook zit er normaal gesproken altijd zonnebloemolie in de voedselpakketten die ze namens stichting Prachtvrouw uitdeelt. "Nu zijn de schappen leeg." Ze adviseert iedereen om niet te gaan hamsteren. "Olie is een van de eerste dingen die je koopt in je voorbereiding voor de ramadanperiode. In die maand is het eten wat feestelijker", vertelt ze. De ramadan begint dit jaar op 1 april. "Nu zie ik dat mensen in de problemen komen door de hoge prijzen. En olijfolie is nog duurder." Supermarkteigenaar Temiz merkt in de loop naar de ramadan ook de zorgen bij zijn klanten op. "Want een ander tekort is meel." Dat kan gevolgen hebben voor de tijdens de ramadan populaire pides (grote Turkse broden) en lekkernijen die veel Turkse winkels verkopen. Temiz heeft bijna niets meer op voorraad. En volgens hem komt er al een volgend knelpunt in zicht: Turkije wil geen bulgur, rode linzen en witte bonen meer exporteren, producten die Turkse supermarkten in het buitenland veel inslaan. "Ik verwacht over vier of vijf weken nog meer tekorten en nog meer jackpotprijzen." "Misschien is het wel goed dat we tijdens de ramadan weer sober gaan leven, zoals het vroeger was", concludeert Habiba Bouanan.	Binnenland	https://nos.nl/artikel/2421749-zorgen-om-zonnebloemolie-door-oorlog-ook-in-ramadan-dreigt-schaarste
2022-03-18 19:05:00	Oorlog, sancties, stapels containers: raakt Rotterdamse haven uit balans?	De wereldwijde goederenstroom merkt de gevolgen van weer een lockdown in China en de toenemende belemmeringen door de oorlog in Oekraïne. En dat terwijl de ketens nog niet hersteld zijn van de verstoringen door corona. Het zeevervoer merkt die obstakels weer in de oplopende wachttijden. Volgens Evofenedex, de ondernemersvereniging voor de handel en logistiek, zijn de oplopende wachttijden het gevolg van een combinatie van de sancties tegen Rusland, de na-ijleffecten van corona en de krapte op de arbeidsmarkt die onder meer leidt tot een tekort aan laders en lossers in de haven. In Noord-Europese havens zou de wachttijd voor de export en overslag met zo'n veertig procent zijn toegenomen in vergelijking met begin februari. Veel langere wachttijden, daarvan is in de Rotterdamse haven nog niet veel te zien, laat een woordvoerder weten. "Het is druk op de containerterminals en het is knap dat de overslag gewoon doorgaat ondanks de opeenhoping van Russische containers." De Europese Unie heeft onder meer de export verboden van goederen die voor militaire doeleinden gebruikt kunnen worden. Na de afkondiging van dat exportverbod werden zo'n 6000 containers in Rotterdam vastgezet. De douane laat weten dat daar nog steeds containers bij komen en er nu zo'n 1000 containers staan opgestapeld die eerst gecontroleerd moeten worden. De oplopende wachttijden van zeevervoer in Noord-Europese havens: De internationale goederenstroom werd al voor de oorlog in Oekraïne belemmerd. Als gevolg van de pandemie was er sprake van een containercrisis, waarin de wereldhandel werd verstoord door onder meer lockdowns en de prijzen door het dak gingen. Het logistieke systeem is uit balans gehaald en de extra controle op containers voel je ook in Rotterdam, stelt Victor van der Chijs, voorzitter van Deltalinqs, de ondernemersvereniging van logistieke, haven- en industriebedrijven. "De haven staat mudvol met containers, dus dan kun je zoiets niet erbij krijgen." En behalve langere wachttijden loopt het zeevervoer naar Rusland ook vast doordat rederijen zoals Maersk, MSC, ONE en Hapag-Lloyd eerder besloten om geen nieuwe boekingen voor containervervoer naar Rusland aan te nemen. Door de opstapeling van containers in de haven zijn bedrijven uitgeweken naar andere plekken in het havengebied van Rotterdam. Van der Chijs: "Je moet Rotterdam zien als een mirakel van logistiek: alles is heel strak op elkaar afgestemd. Als ook maar één container te laat aankomt, zie je het systeem al een beetje vastlopen. Voor de langere termijn maakt men zich in de Rotterdamse haven toch echt wel zorgen." Want zo'n 15 procent van de overslag in de Rotterdamse haven houdt verband met Rusland. De haven van Rotterdam is een belangrijke speler als het om de overslag van kolen (20%), olieproducten (20%), lng (25%) en ruwe olie (30%) uit Rusland gaat. Maar het Havenbedrijf zegt de gevolgen van de oorlog in Oekraïne pas écht te gaan merken als er een boycot komt op olie en gas uit Rusland. Nu is er nog geen sprake van olietekorten volgens de Vereniging Nederlandse Petroleum Industrie. Directeur Erik Klooster: "De voorraad diesel is krap, maar er is geen sprake van een fysiek tekort. En om de handel met Rusland te kunnen vervangen zijn bedrijven momenteel zo goed en zo kwaad als het kan op zoek naar alternatieven."	Economie	https://nos.nl/collectie/13893/artikel/2421753-oorlog-sancties-stapels-containers-raakt-rotterdamse-haven-uit-balans
2022-03-18 19:35:00	Ziekenhuizen sturen medicijnen naar Oekraïne: 'Ze hebben die hulp nú nodig'	Tientallen Nederlandse ziekenhuizen doneren geld om medicijnen en medische hulpmiddelen te kopen voor de belegerde Oekraïners. Gisteravond arriveerde het eerste transport, tjokvol met insuline, narcosemiddelen, bloedverdunners, pijnstillers en diverse hulpmiddelen bij het regionale ziekenhuis van Lviv. Vanuit die stad zullen de spullen verder verdeeld worden over het land. Naast Zjytomyr staat ook het zwaar getroffen Charkov bovenaan de lijst. De tekorten aan medicijnen zijn nijpend. Verpleegkundigen en artsen slapen na lange diensten heel even in de ziekenhuizen zelf om daarna gelijk nieuwe oorlogsslachtoffers te behandelen, zo goed en zo kwaad als het kan. Sommige Nederlandse artsen staan in direct contact met hun Oekraïense collega's. Er wordt gemaild, geappt en gebeld. "Je voelt de paniek daar", vertelt Boris Kanen, arts in het Zaans Medisch Centrum. "Je hoort rechtstreeks de lotgevallen uit een kinderziekenhuis in Dnipro. Voor mijn gevoel sta ik er handenwringend bij." In deze video laat Kanen zien wat er allemaal naar Oekraïne is gestuurd: Via via kwam Kanen kort na de invasie in contact met de Oekraïense hartchirurg Oleksiy Myshakivskyy. En al snel volgden noodroepen om medicatie te sturen. "De tekorten zijn aanzienlijk", zegt Kanen terwijl hij door een loods in Zwijndrecht loopt. Hij kijkt naar een 20 meter lange rij opgestapelde dozen met hulpmiddelen. "Spullen die effectieve oorlogschirurgie daar mogelijk moet maken", verklaart de arts terwijl hij de pakbon leest. "Tourniquets om bloedingen te stoppen, materialen om te kunnen beademen natuurlijk en antibiotica om infecties te stoppen die er in oorlogssituaties nog meer zullen zijn." Ook zitten er 15.000 'medical kits' in de lading. Pakketten met pijnstillers, bloeddruk- en hartmedicatie en medicijnen tegen diabetes. Die gaan naar de schuilkelders van Charkov en andere steden. Deze lading is te danken aan een snel opgezet team van de vereniging Samenwerkende Algemene Ziekenhuizen, een netwerk van 29 regionale ziekenhuizen. Toen Kanen bij zijn eigen ziekenhuis navraag deed of ze spullen konden overdragen, werd hij al snel gekoppeld aan Inge de Wit, bestuursvoorzitter van het Streekziekenhuis Koningin Beatrix Ziekenhuis in Winterswijk. In korte tijd hebben ze een initiatief opgetuigd waarbij ziekenhuizen geld kunnen doneren voor medicatie. Ook zijn medische hulpmiddelen ingezameld. Dat gaat van operatieschorten tot neusslangetjes en verbandmiddelen uit de eigen voorraden. Maar al die spullen naar Oekraïne brengen blijkt niet makkelijk. "Je mag als ziekenhuis niet zomaar medicijnen de grens over brengen", zegt De Wit. "Je moet allerlei vergunningen hebben. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd waarschuwt dat onze eigen ziekenhuizen in de problemen kunnen komen als we die niet hebben." Er zijn meerdere groepen artsen en vrijwilligers die medicatie naar Oekraïne brengen. Zo ook de stichting Artsenhulp, die bijgestaan wordt door oud-tropenarts en oud-kopstuk van Artsen zonder Grenzen Jacques de Milliano. Deze stichting negeert de waarschuwing van de Inspectie Gezondheidszorg omtrent vergunningen. "Snelheid is de sleutel nu. Ze hebben de spullen nu nodig. We hebben al 50 dozen medicijnen en hulpmiddelen naar de Pools-Oekraïense grens gebracht waar busjes van ziekenhuizen uit Lviv en Dnipro komen om de spullen over te laden en mee te nemen." De Milliano benadrukt dat het om medicijnen gaat die volgens richtlijnen van de WHO als standaardmiddelen worden geaccepteerd voor bekende aandoeningen. "We hebben een artseneed die stelt dat we moeten handelen. Op Europese exportprocedures kunnen we niet wachten. Die zijn niet echt ingesteld op een oorlogssituatie in Europa." Dat probleem is nu omzeild door samen te werken met een gespecialiseerde groothandelaar, de IDA Foundation, die over de benodigde vergunningen beschikt. "Ik heb zelden iemand leren kennen die zó vasthoudend is", zegt Kanen. "Dat is wel het bijzondere van die verschrikkelijke oorlog. Je werkt opeens heel nauw samen met mensen die je nog maar net kent. Zo kwam Inge weer via via in contact met de Oekraïense Nederlander Vitaliy Tonentsjoek. Hij exporteert Nederlandse bloemen, kent goede transportbedrijven en heeft een Oekraïense chauffeur en vrachtwagen geregeld." Na een dag vol gemarchandeer en vertraging krijgt het transport s' avonds laat toch het groene licht. Twee dagen later wordt De Wit uit bed gebeld omdat de Poolse douane bij de Oekraïense grens moeilijk doet. Ze willen bewijs van welke ziekenhuizen de goederen komen. Alle documenten die De Wit snel doorstuurt kunnen niet voorkomen dat de Polen uren later alle hulpgoederen uitladen voor een grondige controle. "Dat gaan we straks anders doen. We hebben dit in nauw overleg met de Oekraïense ambassade geregeld, voor een volgend transport betrekken we ook de Polen erbij." Uiteindelijk komt het transport aan. Oleksiy Myshakivskyy, de hartchirurg uit Lviv, staat klaar. De kostbare lading wordt in een speciaal distributiecentrum gereedgemaakt voor vervoer naar de belegerde steden in het oosten. In Nederland wordt al gewerkt aan het volgende transport. Zolang de oorlog duurt willen de ziekenhuizen structureel helpen. Kanen: "Als arts voelen we een plicht. Maar ik had een paar weken geleden nooit kunnen voorspellen dat we op deze afstand kunnen helpen om het leed daar enigszins te verzachten."	Binnenland	https://nos.nl/artikel/2421761-ziekenhuizen-sturen-medicijnen-naar-oekraine-ze-hebben-die-hulp-nu-nodig
2022-03-18 20:05:00	Volt zet Gündogan definitief uit fractie en royeert haar als lid	Volt zet Tweede Kamerlid Nilüfer Gündogan definitief uit de fractie en royeert haar als partijlid. Volgens de partij is het "redelijkerwijs" niet mogelijk om haar bij de partij te houden, staat in een mail die vanavond is gestuurd naar de 13.000 leden van Volt. Volgens het partijbestuur vaart Gündogan volledig haar eigen koers en wordt de partij daardoor "op onredelijke wijze" benadeeld. Gündogan werd vorige maand uit de fractie gezet nadat over haar meldingen van grensoverschrijdend gedrag waren binnengekomen. Er is sprake van dertien meldingen, variërend van handtastelijkheden en ongewenste seksuele avances tot intimidatie en misbruik van haar positie. Het Kamerlid deed hierop aangifte van smaad en laster tegen de Volt-medewerkers die klachten over haar hadden geuit. Ze deed ook aangifte tegen het partijbestuur van Volt en de twee andere fractieleden, partijleider Laurens Dassen en Marieke Koekkoek. De rechter bepaalde onlangs in een kort geding dat Volt het besluit om Gündogan te schorsen moest intrekken. Volt-leider Dassen zei toen dat zijn partij "dit gewoon niet goed" had gedaan. Nu schrijft het partijbestuur in de mail aan de leden dat de reactie van Gündogan op de meldingen indruist tegen de waarden van Volt. De aangiftes worden als voorbeeld genoemd, evenals haar reactie in een artikel in NRC over de kwestie. Ook Gündogans optreden van gisteravond in de talkshow Jinek stuit het partijbestuur tegen de borst. Daarin zei ze dat ze van plan is haar aangifte van smaad en laster uit te breiden. Twee dagen eerder hadden haar twee collega-Kamerleden juist geëist dat ze de aangiftes helemaal zou intrekken. Volgens het bestuur heeft het Kamerlid in haar publieke uitspraken over de meldingen niet laten zien "dat zij bereid is om de ernst van de zaak in te zien". Ze zou zelfs doen "alsof haar gedrag niet ernstig is". Op Twitter worden screenshots gedeeld van de mail van het Volt-bestuur aan de leden: Gisteren zei Gündogan nog in de talkshow Jinek dat ze van plan was maandag terug te keren naar de Volt-fractie. Volgens het bestuur is de fractie voornemens om dinsdag te stemmen over de beëindiging van haar lidmaatschap van de fractie, maar blijkt uit dat voornemen al dat er sprake is van een "onoverkomelijk politiek conflict en een vertrouwensbreuk". Eerder heeft Gündogan al aangegeven haar Tweede Kamerzetel hoe dan ook te willen behouden. Volgens het Volt-bestuur kan zij in dat geval geen lid meer zijn van de partij. Dat zou betekenen dat ze, als de fractie dinsdag inderdaad instemt met haar vertrek, per 28 maart wordt geroyeerd, schrijft het bestuur. Op die dag staat er een bestuursvergadering gepland. In de statuten van Volt staat dat het partijbestuur een lid onder meer kan royeren als diegene de partij "op onredelijke wijze benadeelt", iets waarvan Gündogan nu dus wordt beschuldigd. Zij kan tegen dat besluit bezwaar indienen bij de commissie van geschil en beroep. Volgens het partijbestuur is het voornemen om Gündogan te royeren vandaag persoonlijk aan haar gemeld. Haar advocaat Geert Jan Knoops zegt in een reactie dat hij niet op de hoogte is en verder niet zal reageren.	Binnenland	https://nos.nl/artikel/2421763-volt-zet-gundogan-definitief-uit-fractie-en-royeert-haar-als-lid
2022-03-18 20:42:00	Biden waarschuwt China voor steun aan Rusland, Xi pleit voor dialoog	De Amerikaanse president Biden en de Chinese president Xi hebben voor het eerst sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne met elkaar gesproken. In dat videogesprek, dat zo'n twee uur duurde, zei Xi dat conflicten zoals de oorlog in Oekraïne in niemands belang zijn. "De Oekraïnecrisis is iets wat we niet willen", zei hij volgens Chinese staatsmedia. Biden zou op zijn beurt Xi hebben gewaarschuwd voor de "implicaties en gevolgen" als China besluit Rusland militair te steunen, meldde het Witte Huis. Volgens Xi moeten China en de Verenigde Staten hun verantwoordelijkheid nemen en zich inspannen voor wereldvrede. Daarbij zou ook de NAVO in gesprek moeten gaan met Rusland, zodat de internationale verhoudingen weer normaliseren, zou Xi hebben gezegd. Ook Biden benadrukte het belang van een diplomatieke oplossing. Xi en Biden spraken verder af de telefoonlijnen tussen elkaars landen open te houden, "om de concurrentie tussen de VS en China binnen de perken te houden", schreef het Witte Huis in een persverklaring. De VS benadrukte verder vast te houden aan het standpunt over Taiwan. Een hooggeplaatste bron binnen de Amerikaanse regering zei tegen persbureau Reuters dat het gesprek tussen Xi en Biden "direct, inhoudelijk en gedetailleerd" was. Nieuwsuur zoomde afgelopen zondag in op de positie van China in de Oekraïne-oorlog: De Russische inval in Oekraïne heeft geleid tot nieuwe spanningen tussen de VS en China. Direct na de invasie zei China weliswaar de soevereiniteit van Oekraïne te respecteren, maar het land weigerde te spreken van een invasie of oorlog. Ook heeft Peking de Russische inval in Oekraïne niet veroordeeld. Biden riep China al meerdere keren op een fermer standpunt in te nemen en zich uit te spreken tegen de oorlog, maar daarop is vanuit Peking vooralsnog niet gereageerd. Deze week botsten de landen nog over het Amerikaanse vermoeden dat China militaire steun aan Rusland zou overwegen. China liet weten dat daarvan geen sprake was. Xi ontmoette de Russische president Poetin in februari nog in Peking, bij de Olympische Winterspelen in die stad. De wereldleiders sloten toen "een vriendschap die geen grenzen kent", waarbij samenwerking "op geen enkel terrein werd uitgesloten". Die toenadering baart het Westen nu grote zorgen.	Buitenland	https://nos.nl/artikel/2421765-biden-waarschuwt-china-voor-steun-aan-rusland-xi-pleit-voor-dialoog
2022-03-18 21:17:00	Italië wil van espresso werelderfgoed maken: 'Meer dan een drankje'	Wie weleens in Italië op vakantie is geweest, heeft er ervaring mee: bestel je een koffie, dan krijg je niet meer dan een piepklein kopje espresso. Het drankje, uitgevonden in het begin van de vorige eeuw, is de nationale trots. "In espresso zitten 800 verschillende smaakstoffen, tegen 400 in een glas wijn", vertelt Raimondo Ricci, eigenaar van het bekende Caffé Sant'Eustachio in Rome. "Sommigen vinden het te bitter, maar Italianen zijn eraan gewend." Toch wint de espresso ook buiten Italië aan populariteit. Mede daarom willen Italiaanse koffiemakers dat het drankje als Italiaanse uitvinding erkend wordt en hebben ze een aanvraag ingediend bij de VN-organisatie Unesco om de espresso te bestempelen als immaterieel werelderfgoed. Commercieel gewin is daarbij niet aan de orde, zegt Ricci. Volgens hem gaat het om erkenning: "Het woord espresso wordt niet vertaald, dus mensen zouden kunnen vergeten dat het oorspronkelijk uit Italië komt." Hoe maak je een goede espresso, en waarom is espresso 'meer dan een drankje'? Dat zie je in de video: Espresso is veel meer dan een drankje, zegt Ricci. "Er zit een ritueel achter. Mensen zeggen: laten we samen koffie drinken, maar dat is een excuus. Het is een moment om iemand uit te nodigen, bij te praten. Het is een pauze, een pitstop om jezelf weer op te laden. Dat is onze traditie." Die traditie maakt ook deel uit van de aanvraag bij de Unesco. Koffie is "een onmisbaar deel van onze nationaliteit" en de espresso staat ook voor de unieke sociale verbanden die Italië onderscheiden in de wereld, zei minister van Landbouw Gian Marco Centinaio toen hij de aanvraag toelichtte voor de Italiaanse pers. Hoewel espresso de Italianen dus verenigt, is het te wijten aan verdeeldheid dat de erfgoedaanvraag pas dit jaar naar de Unesco gaat. Een eerdere poging, vorig jaar, liep spaak nadat bleek dat er bij de Unesco twee aanvragen waren binnengekomen: een uit Treviso, in Noord-Italië, en een uit Napels dat zijn eigen espressotraditie had voorgedragen aan de erfgoedcommissie. "Een oorlogsdaad van het noorden tegen het zuiden", noemde een van de zuidelijke aanvragers dat toen in The Wall Street Journal. De voortrekker van de aanvraag uit het noorden noemde de aanvraag uit Napels dan weer 'onaanvaardbaar'. Sinds de uitvinding van de espresso zijn lokale tradities ontstaan, legt café-eigenaar Raimondo Ricci uit. "Een van de bekendste tradities is die van Napels. Daar hebben ze een eigen procedure, met eigen gewoontes." Dat dit jaar de strijdbijl in de koffiewereld is begraven, is volgens hem maar goed ook. "Espresso is gewoon Italiaans." De aanvraag wordt nu nog behandeld door een commissie in Italië, en eind maart doorgestuurd naar de Unesco in Parijs. Als die van espresso erfgoed maakt, is dat erfgoed van alle Italianen. "Natuurlijk is dat terecht," zegt Ricci. "Alle Italianen drinken espresso, van Bolzano tot Sicilië. Sommige regio's drinken hun koffie sterker, anderen wat delicater. Maar het blijft espresso."	Buitenland	https://nos.nl/artikel/2421771-italie-wil-van-espresso-werelderfgoed-maken-meer-dan-een-drankje
2022-03-18 21:23:00	Alle gedumpte chihuahua's Geldermalsen vinden nieuw huis	De 24 gedumpte chihuahua's die in januari werden gevonden in Geldermalsen, hebben allemaal een nieuw thuis gevonden. Dat meldt stichting Dierenasiel Tiel, waar de honden de afgelopen tijd verbleven. "Er zijn geen hondjes meer te adopteren." De huisdieren werden gevonden door een wandelaar. Die zag dat ze met dunne touwtjes waren vastgebonden aan een paal. Een paar honden hadden zich los weten te maken en hadden zich in een struik verstopt. De chihuahua's waren er slecht aan toe. Sommige dieren waren sterk verwaarloosd. De honden werden ondergebracht bij een dierenasiel in Tiel, dat al snel werd overspoeld met reacties van bezorgde hondenliefhebbers. Ruim 200 mensen lieten weten dat ze een hondje wilden adopteren. Zo ook Frida Dollekens uit Nijmegen. Ze vertelt aan Omroep Gelderland dat ze erg was aangedaan toen ze in januari de hondjes op tv zag. "Ik kon er 's nachts niet van slapen. Ik dacht: ik moet alles doen om minstens een zo'n beestje te redden." Ze meldde zich daarom bij het dierenasiel. "Al was dat het lelijkste hondje, dat interesseerde me niet. Het ging mij er alleen om zo'n beestje te helpen", blikt Dollekens terug. Inmiddels woont chihuahua Lana al zo'n twee maanden bij Dollekens. Het gaat naar omstandigheden goed met het hondje: "Ze kon nog niet eens ergens op springen, ze wist helemaal niets van de wereld. Het beestje moet al die jaren inhalen en dat lukt nou behoorlijk goed." Dollekens hoopt op een goede toekomst voor de chihuahua. "Ik zou haar ook niet meer kunnen missen, het beestje hoort bij ons."	Regionaal nieuws	https://nos.nl/artikel/2421773-alle-gedumpte-chihuahua-s-geldermalsen-vinden-nieuw-huis
2022-03-18 21:34:00	België houdt twee van zeven kernreactoren open, mede om oorlog Oekraïne	Twee kernreactoren van de Belgische centrales Doel en Tihange blijven tien jaar langer open. Dat heeft de Belgische regering bekendgemaakt op een persconferentie. Volgens minister Van der Straeten van Energie beleven België en Europa momenteel de grootste energiecrisis ooit. "Die legt pijnlijk bloot hoe afhankelijk we zijn van energie uit het buitenland." In december werd nog besloten dat de twee kerncentrales in België in 2025 moeten sluiten, maar onder druk van de hoge gasprijzen en de oorlog in Oekraïne gaat daar voor twee van de zeven reactoren een streep doorheen. Op die manier hoopt de regering de afhankelijkheid van Russisch gas te verminderen. "Versneld onze energieafhankelijkheid afbouwen is een zaak van nationale veiligheid geworden", zei Van der Straeten. Overigens moet nog wel worden onderhandeld met de exploitant van de kerncentrales over het langer openhouden van de reactoren. Omdat de twee kernreactoren niet genoeg energie produceren om de leveringszekerheid te garanderen, komen er ook twee gascentrales bij in België. Verder wordt de productie van duurzame energie gestimuleerd. Volgens de Vlaamse omroep VRT trekt de regering meer dan 1 miljard euro uit voor onder meer windmolenparken op zee en zonnepanelen. "De omstandigheden zetten ons ertoe aan om de transitie naar duurzaamheid te versnellen", zei premier De Croo daarover op de persconferentie. "Alles wat ons en Europa autonomer maakt, zal ons versterken in dit soort moeilijke tijden." Kernenergie is nog altijd de voornaamste bron van elektriciteit in België. In totaal staan er zeven kernreactoren op het terrein van de twee kerncentrales bij Antwerpen (Doel) en Luik (Tihange). Die vormen al tientallen jaren een hoofdpijndossier voor meerdere Belgische regeringen, met als voorlopig sluitstuk het besluit van eind december om de centrales in 2025 te sluiten. Van die zogeheten 'kernuitstap' moet de Belgische regering nu dus terugkomen, wat vooral voor de twee groene partijen in de coalitie een domper is. Voor hen was het afscheid van kernenergie een belangrijk thema. Energieminister Van der Straeten, zelf lid van een van de groene partijen, zei in de persconferentie dat de omstandigheden zijn veranderd en dat een "open blik op de kernuitstap" nodig is. "De nood is heel hoog." De groene partijen hadden van tevoren al gezegd dat de "brutale inval van Rusland in Oekraïne" de geopolitieke situatie had veranderd. "Wat ons betreft ligt alles nog op tafel", zei Groen-Kamerlid Kim Buyst. De partijen hadden wel als voorwaarde gesteld dat er versneld wordt ingezet op de verduurzaming van België. Antikernenergie-activisten zijn teleurgesteld in minister Van der Straeten. Met twee groene partijen in het kabinet hadden zij gehoopt dat er na twintig jaar gesteggel definitief een einde zou komen aan de Belgische kerncentrales. "Het zijn alleen mijn vrienden die me kunnen verraden, maar teleurgesteld ben ik wel", zegt bijvoorbeeld Leo Tubbax van Stop Kernenergie, die het besluit naar eigen zeggen overigens wel had zien aankomen. Maar volgens Tubbax had de regering wel degelijk een andere keuze. "Die miljarden die de overheid nu geeft aan energiebedrijven die de status quo behouden, moeten worden gestoken in duurzame energie", vindt hij. De kerncentrales zijn al decennialang een heikel punt in de Belgische politiek. In 2003 besloot het toenmalige kabinet dat kernreactoren ouder dan 40 jaar moesten sluiten. Dat betekent dat de eerste reactoren van Doel en Tihange, die in 1975 zijn gebouwd, al dicht hadden moeten zijn. Toch zijn die nog steeds operationeel, hoewel de reactoren in de loop der jaren tientallen keren werden stilgelegd en weer opgestart vanwege onder meer haarscheurtjes. Bij gebrek aan stabiele alternatieve energiebronnen werd in 2015 besloten om ook de oudste kernreactoren tot 2025 te laten draaien. Nederlandse antikernenergie-groeperingen reageren teleurgesteld op het Belgische besluit de twee reactoren tot 2035 open te houden. "Dit toont het falen van het Belgische energiebeleid aan", zegt Gerard Brinkman van milieuorganisatie Wise. "Men had moeten investeren in alternatieven. Bij zulke oude centrales komen gebreken. Ze zouden eigenlijk met pensioen moeten." Jos Gulikers van de Vereniging Stop Tihange Nederland had het besluit wel zien aankomen, zegt hij. Hij is blij dat de reactoren die langer openblijven niet de reactoren met scheurtjes zijn, waartegen zijn vereniging altijd heeft gestreden. "We hebben ons als vereniging nooit uitgesproken tegen kerncentrales in het algemeen, alleen tegen onveilige." Overigens is nog onduidelijk of de twee kernreactoren onafgebroken open kunnen blijven tot 2035. Volgens Pieter Lodewijks van het toonaangevende onderzoeksinstituut Energyville moeten de reactoren tussentijds minstens een jaar of twee dicht voordat ze weer veilig kunnen worden opgestart. De Belgische regering heeft te lang gewacht met het nemen van een besluit, vindt hij. Volgens Lodewijks moeten de kernreactoren worden onderhouden en is de regering nu te laat met de inkoop van het benodigde uranium.	Buitenland	https://nos.nl/artikel/2421776-belgie-houdt-twee-van-zeven-kernreactoren-open-mede-om-oorlog-oekraine
2022-03-18 22:15:00	Spanje maakt draai, steunt Marokkaanse plannen met Westelijke Sahara	In een opmerkelijke draai heeft de Spaanse regering steun uitgesproken voor de Marokkaanse plannen met de omstreden regio Westelijke Sahara. Volgens de voorstellen, die dateren uit 2007, houdt Marokko het laatste woord in kwesties van buitenlands beleid en defensie. De regio zelf krijgt een verregaande vorm van autonomie. De Spaanse steun voor de plannen van de regering in Rabat wordt gezien als een doorbraak. Spanje heeft zich altijd verzet tegen de Marokkaanse zeggenschap over de Westelijke Sahara, een voormalige Spaanse kolonie. Madrid pleitte lange tijd voor een referendum onder de lokale bevolking over de toekomst van de regio. De kwestie leidde tot een aanhoudende ruzie tussen de twee landen. "We beginnen een nieuwe fase in de relatie met Marokko gebaseerd op wederzijds respect", stelt de Spaanse regering van premier Sánchez in een verklaring. "Deze nieuwe fase volgt de lijnen van een duidelijk en ambitieus plan. Dit garandeert de stabiliteit, soevereiniteit en voorspoed van beide landen." In het 15 jaar oude voorstel van Marokko krijgt de Westelijke Sahara een autonome status, met een eigen parlement en een gekozen bestuur. Ook krijgt de regio zeggenschap over de eigen economische en sociale aangelegenheden. Premier Sánchez noemt in een brief aan de Marokkaanse koning Mohammed VI een autonome status voor de Westelijke Sahara het "meest serieuze, realistische en geloofwaardige" voorstel om tot een oplossing voor het conflict te komen. Het Marokkaanse ministerie van Buitenlandse Zaken bracht de brief van Sánchez vanmiddag naar buiten. De Westelijke Sahara is zes keer zo groot als Nederland en ligt aan de noordwestkust van Afrika. Het gebied was tussen 1884 en 1975 een Spaanse kolonie. Daarna werd de regio geannexeerd door Marokko, een omstreden maatregel waartegen de door buurland Algerije gesteunde beweging Polisario in verzet kwam. De afgelopen decennia deed de VN verschillende pogingen om de kwestie te regelen. In 2020 erkende de Amerikaanse oud-president Trump net voor zijn vertrek de Marokkaanse aanspraak op de Westelijke Sahara. Premier Sánchez roept Marokko in zijn brief ook op om samen te werken bij de aanpak van de migrantenstromen tussen Marokko en Spanje. Sánchez reist binnenkort naar Marokko om de toekomstige status van de Westelijke Sahara te bespreken. De draai van de Spaanse regering leidde direct tot verdeeldheid binnen de Spaanse coalitie. Volgens vicepremier Yolanda Díaz, van de radicaal linkse partij Podemos, kan er een oplossing worden gevonden als er naar de bevolking van de Westelijke Sahara wordt geluisterd. "Dat blijf ik verdedigen", schrijft Díaz op Twitter. "In Marokko wordt positief gereageerd op de brief van premier Sánchez. Volgens het ministerie van Buitenlandse Zaken is de brief een goede stap voorwaarts om de bilaterale relatie tussen de twee landen te herstellen", zegt Marokko-correspondent Samira Jadir. "Ook wordt er door het ministerie gerefereerd aan een eerdere toespraak van de koning, waarin hij zei dat er vertrouwen en oog voor elkaars belangen nodig was om de verhoudingen tussen Marokko en Spanje te verbeteren. Er wordt ondertussen al gesuggereerd dat de landsgrenzen bij de Spaanse exclaves Ceuta en Melilla weer open zullen gaan, wat voor de economie in de regio een enorme opsteker zal zijn. Marokko sloot twee jaar geleden deze grenzen, zogezegd vanwege de coronamaatregelen." Verzetsbeweging Polisario reageert verontwaardigd op het nieuws, schrijven Spaanse media. Volgens een woordvoerder is Spanje gezwicht voor de "chantage en manipulatie" van Marokko. Ook hekelt hij het feit dat Spanje in zijn ogen afwijkt van de VN-routekaart die er ligt voor een mogelijke oplossing van het conflict. De beweging noemt het hypocriet dat de schending van het internationale recht in Oekraïne momenteel volop in de aandacht staat, terwijl soortgelijke schendingen in de Westelijke Sahara terzijde worden geschoven.	Buitenland	https://nos.nl/artikel/2421781-spanje-maakt-draai-steunt-marokkaanse-plannen-met-westelijke-sahara
2022-03-18 23:41:00	Kleindochter Joodse notaris voelt zich 'belazerd' door onderzoeksteam Anne Frank	De kleindochter van de man die in een omstreden onderzoek is aangemerkt als hoofdverdachte in het verraad van Anne Frank voelt zich "belazerd" door de onderzoekers, vertelt ze aan dagblad Trouw. De onderzoekers van het coldcaseteam van Peter van Twisk noemen het "het meest waarschijnlijk" dat de Joodse notaris Arnold van den Bergh uit lijfsbehoud het adres van het Achterhuis aan de nazi's doorspeelde. Andere experts hadden grote bezwaren tegen deze conclusie, maar de onderzoekers bleven bij hun uitkomst. De kleindochter van Van den Bergh, Mirjam de Gorter, sprak meerdere malen met de onderzoekers over haar grootvader, maar kreeg pas vlak voor de publicatie te horen dat haar grootvader werd aangewezen als de meest waarschijnlijke hoofdverdachte van het verraad. De Gorter zegt dat ze flink wat tegenargumenten aan heeft gedragen in het contact met de onderzoekers. Voor haar gevoel werd zij door de onderzoekers "steeds gesust dat er meerdere scenario's waren". "Ze lieten niets doorschemeren van: het kan weleens wat vervelender zijn dan je denkt, helemaal nul komma nul." Onderzoeker Pieter van Twisk zegt in Trouw dat hij de conclusie niet van tevoren aan De Gorter kon vertellen omdat zijn team "ook gebonden was aan geheimhouding". Ook zegt hij dat het niet de eerste keer is dat de naam van Arnold van den Bergh naar boven kwam in onderzoeken. "Die stond al in diverse publicaties." De publicatie van Het verraad van Anne Frank leidde tot zo veel kritiek, dat uitgever Ambo Anthos besloot extra drukken van het boek uit te stellen. De uitgeverij bood excuses aan en liet weten dat ze een "kritischere" houding had moeten aannemen. In het buitenland wordt het boek uitgegeven door HarperCollins. De Gorter wil dat de Amerikaanse uitgever het boek direct uit de handel neemt. De Gorter wilde haar verhaal nu kwijt aan Trouw omdat dinsdag een rapport verschijnt van een aantal Nederlandse historici waarin de theorie over het verraad door Arnold van den Bergh wordt bestreden. De kleindochter van de notaris zegt dat ze zich hierdoor gesteund voelt. Een groot punt van kritiek op het onderzoek van het team van Van Twisk was ook dat de onderzoekers hun conclusie mede baseerden op een briefje dat na de oorlog anoniem werd bezorgd bij Otto Frank, de vader van Anne Frank. Daarop stond de naam van Van den Bergh. Aangezien Anne Frank op dat moment nog niet wereldberoemd was moest de beschuldiging wel waar zijn, redeneerde het onderzoeksteam. Deze conclusie wordt bestreden door andere deskundigen die zeggen dat het briefje ook bijvoorbeeld zou kunnen zijn geschreven door iemand die Van den Bergh in een kwaad daglicht wilde stellen. Geïnteresseerd in de Tweede Wereldoorlog? Abonneer je dan hier op onze nieuwsbrief.	Binnenland	https://nos.nl/artikel/2421792-kleindochter-joodse-notaris-voelt-zich-belazerd-door-onderzoeksteam-anne-frank
2022-03-19 00:18:00	Militair vliegtuig VS neergestort in Noorwegen, vier inzittenden overleden	In het noorden van Noorwegen is een Amerikaans militair vliegtuig met vier inzittenden neergestort. Het vliegtuig van de mariniers deed op dat moment mee aan een oefening van de NAVO. De inzittenden hebben het niet overleefd, meldt de lokale politie. Volgens Noorse reddingsdiensten raakte het toestel, een V-22 Osprey, rond 18.30 uur gisteravond vermist nadat er een noodsignaal was binnengekomen. Het was eigenlijk de bedoeling dat het vliegtuig een half uur eerder al zou landen. In het gebied waren de weersomstandigheden slecht. De hulpdiensten konden vanwege het weer vrijdagavond niet vanuit de lucht hulp bieden, maar moesten wachten tot hulpdiensten op de grond het toestel hadden bereikt. De Osprey, een toestel van de Amerikaanse fabrikant Boeing, kent een lange geschiedenis van ongelukken en noodlandingen. Sinds het Amerikaanse leger het toestel in 2007 in gebruik nam, zijn er twaalf inzittenden omgekomen bij ongelukken. Alleen al het afgelopen jaar waren er drie incidenten met het toestel, alle drie bij bases in Japan.	Buitenland	https://nos.nl/artikel/2421794-militair-vliegtuig-vs-neergestort-in-noorwegen-vier-inzittenden-overleden
2022-03-19 03:13:00	Braziliaanse rechter beveelt blokkade Telegram om verspreiding desinformatie	Een rechter van het Braziliaanse Hooggerechtshof heeft de blokkade van de chatapp Telegram in het land bevolen. Volgens rechter Alexandre de Moraes heeft de app herhaaldelijk geweigerd zich te houden aan gerechtelijke uitspraken om accounts te blokkeren die desinformatie verspreiden of zich niet houden aan de wetten van het land. Het bevel wordt gezien als flinke tegenvaller voor de rechts-populistische president Bolsonaro, die een miljoen volgers heeft op Telegram en de app intensief gebruikt voor zijn campagne om bij de presidentsverkiezingen in oktober herkozen te worden. Bolsonaro noemt de uitspraak "ontoelaatbaar". Volgens rechter De Moraes heeft Telegram zich onder meer niet gehouden aan een verzoek van de politie om profielen en berichten die gelinkt zijn aan blogger Allan dos Santos te blokkeren. Hij komt uit de kring van Bolsonaro en wordt beschuldigd van het verspreiden van desinformatie. Ook heeft Telegram geen wettelijke vertegenwoordiger in Brazilië, terwijl andere aanbieders van chatdiensten zo'n vertegenwoordiger wel hebben. De rechter zegt dat het idee om de app te blokkeren afkomstig is van de federale politie. De Moraes vaardigde in oktober een arrestatiebevel uit voor Dos Santons, die tegenwoordig in de Verenigde Staten woont. De blogger zegt tegen een pro-Bolsonaro-zender dat de besluiten van de rechter "alleen gebaseerd zijn op wat De Moraes wil". "Er komt een moment dat hij moet stoppen of gestopt zal worden", zei hij. "Ik denk niet dat de Brazilianen deze gruweldaden zullen accepteren." Een van de oprichters van Telegram, Pavel Durov, zegt dat er sprake is geweest van miscommunicatie. Volgens hem heeft het Hooggerechtshof een oud, algemeen e-mailadres gebruikt om contact op te nemen met Telegram. Hij vraagt het hof de uitspraak een paar dagen uit te stellen zodat Telegram alsnog kan voldoen aan de eisen van de rechter.	Buitenland	https://nos.nl/artikel/2421796-braziliaanse-rechter-beveelt-blokkade-telegram-om-verspreiding-desinformatie
2022-03-19 04:06:00	Zelensky: Russische troepen houden bevoorrading van steden tegen	De Oekraïense president Zelensky zegt dat Russische troepen de grootste steden van Oekraïne blokkeren om een "humanitaire catastrofe" te veroorzaken. Doel van de blokkade is volgens de president dat inwoners van de steden worden overgehaald samen te werken met de Russen. In een videoboodschap zei Zelensky dat het Russische leger geen goederen doorlaat in steden in het midden en zuidoosten van Oekraïne die door Russische troepen zijn geblokkeerd. "Dit is een bewuste tactiek", zei Zelensky, die sprak van een oorlogsmisdaad. "Ieder Russische figuur dat dergelijke bevelen geeft en elke Russische soldaat die de bevelen ook uitvoert, zal worden geïdentificeerd en krijgt een enkeltje naar Den Haag, waar het Internationaal Strafhof is gevestigd." In de videoboodschap vanuit Kiev riep Zelensky de Russische president Poetin ook op om met elkaar in gesprek te gaan. Volgens hem is dat de enige kans voor de Russen om de schade te herstellen van de fouten die bij de invasie zijn gemaakt: "Ik wil dat iedereen mij nu hoort, vooral in Moskou. De tijd is gekomen voor een ontmoeting. Het is tijd om te praten", zei Zelensky in een videoboodschap. Volgens hem heeft Oekraïne altijd oplossingen voor vrede geboden. "Het is tijd voor gerechtigheid en om de territoriale integriteit van Oekraïne te herstellen. Anders zullen de verliezen van Rusland zo groot zijn, dat het meerdere generaties zal kosten om ervan te herstellen." Zelensky zei ook dat meer dan 9000 mensen de zuidelijke havenstad Marioepol in de afgelopen dagen hebben kunnen verlaten. De Oekraïners vertrokken via de humanitaire corridors die tussen Oekraïne en Rusland zijn afgesproken. In totaal zijn volgens hem meer dan 180.000 mensen de stad ontvlucht.	Buitenland	https://nos.nl/artikel/2421797-zelensky-russische-troepen-houden-bevoorrading-van-steden-tegen
2022-03-19 06:36:00	Dit kan je allemaal doen om minder benzine of diesel te verbruiken	De brandstofprijzen bereikten de afgelopen weken nieuwe recordhoogten. En daardoor zijn mensen die auto (moeten) rijden fors meer geld kwijt. Natuurlijk kun je om te besparen met apps zoeken naar het goedkoopste tankstation in je omgeving. Maar hoeveel benzine of diesel je gebruikt, hangt ook af van hoe je met je auto omgaat. We zetten op een rij wat je allemaal kunt doen om je verbruik te verminderen. Daarvoor hebben we onder meer tips verzameld van Milieu Centraal en spraken we met expert Jos van der Drift van de ANWB. Volgens hem kan rijgedrag een groot verschil maken in brandstofverbruik. "Ik denk dat als je de twee uitersten pakt, de agressieve tegenover de defensieve rijder, het verschil in verbruik dan wel zo'n 20 procent is." Hier alle tips: Wil je nou ook weten hoe je thuis je gasverbruik kan verminderen? Die tips zetten we eerder al op een rij.	Economie	https://nos.nl/artikel/2421798-dit-kan-je-allemaal-doen-om-minder-benzine-of-diesel-te-verbruiken
2022-03-19 06:58:00	Wekdienst 19/3: België verlaagt accijns op brandstof • Wielerklassieker Milaan-Sanremo	Goedemorgen! Het kan wel eens druk worden in de grensstreek met België; dat land verlaagt vandaag de accijnzen op brandstof met 17,5 cent per liter. En in Italië wordt de wielerklassieker Milaan-Sanremo verreden. Eerst het weer: de zon schijnt volop, maar door de oostelijke wind voelt het toch fris. Het wordt vanmiddag 11 tot 15 graden, de wind waait dan met kracht 4 of 5. Tegen de avond begint de wind af te nemen. Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. Bekijk hier de dienstregeling voor het spoor. De Europese Commissie waarschuwt voor hongersnood in Oekraïne. "Mensen in de belegerde steden worden blootgesteld aan apocalyptische omstandigheden", zegt Eurocommissaris Lenarcic van Crisisbeheer in de Duitse krant Welt am Sonntag. "Er is geen voedsel, geen water, geen medische zorg en geen uitweg. Deze meedogenloze invasie begon drie weken geleden, maar we beginnen nu al te zien dat er hongersnood ontstaat." Volgens de Eurocommissaris hebben medische voorzieningen grote moeite om noodzakelijke goederen ook echt te krijgen. "Het grote probleem is de toegang. Het is een verplichting om humanitaire toegang te verlenen zonder enige belemmering", zegt hij. Liefhebbers van Italië weten het allang: het is een prachtig land. Vol met werelderfgoed, erkend door Unesco. Maar volgens de Italiaanse regering is het tijd om iets typisch Italiaans toe te voegen aan de lijst van immaterieel erfgoed: espresso. Fijne zaterdag!	Binnenland	https://nos.nl/artikel/2421799-wekdienst-19-3-belgie-verlaagt-accijns-op-brandstof-wielerklassieker-milaan-sanremo
2022-03-19 08:00:00	Hoe het leven was en hoe het is: de oorlog in Oekraïne in acht foto’s	Het straatbeeld in Oekraïne verandert plotsklaps als Russische militairen op 24 februari het land binnenvallen. Metrostations worden schuilkelders. Uitgaansgebieden veranderen in spookstraten. Historische binnensteden, winkelcentra, theaters, groezelige woonflats en stadions waar kortgeleden nog gevoetbald werd; van de een op andere dag vormen ze het decor van een oorlog. Bekijk acht beelden die laten zien hoe het leven voor de oorlog was. Schuif op de foto's om het verschil tussen toen en nu te zien. Dankzij een bioscoop, bowlingbaan en drie cafés is winkelcentrum Zhyraf al twintig jaar het uitgaanscentrum van Irpin en Boetsja, twee voorsteden van Kiev. Daar komt een einde aan als op 27 februari het winkelcentrum midden in de frontlinie komt te liggen. De strijd in de voorsteden duurt zeker twee weken. Woonwijken worden kapotgeschoten en de bewoners vluchten naar Kiev. Om de stad te bereiken, moeten ze soms vlak langs de vuurlinie lopen. Ondertussen proberen de Russen in het oosten van Oekraïne al drie weken Charkov in te nemen. Russische projectielen ruïneren grote delen van het historische centrum. Sindsdien zijn de oude straten verlaten. Een paar honderd meter verderop, op het terras van Stydno Byt Nesjtjalyvym (Het is een schande om ongelukkig te zijn), worden 's zomers gerechten uit de Franse keuken geserveerd. Op de binnenplaats is er niet veel dat daar nog aan herinnert. Twee uur ten westen van Kiev, in het stadje Malyn, is jaren gestreden tussen lokale kerkgangers en vertegenwoordigers van de Russisch-orthodoxe kerk uit Moskou om het eigendom van een kerkgebouw. De zaak wordt beslecht in het voordeel van de kerkgangers, maar een Russische luchtaanval zorgt ervoor dat de Kerk van de heilige sluier alsnog de deuren moet sluiten. De inwoners die nog in Charkov zijn, verblijven vaak in schuilkelders. Op station Heroiv Pratsi slapen mensen in de metro's en op het perron. Het metronetwerk van Charkov staat bekend om zijn decadente stations en wordt normaal gesproken per dag door ruim 300.000 mensen gebruikt. De metro's rijden al lang niet meer. Deze foto is ruim tien jaar geleden genomen, maar ook dit seizoen werd hier door FC Desna Chernihiv - op twee uur rijden van Kiev - gespeeld. De nummer zeven van Oekraïne zou het in de eerstvolgende thuiswedstrijd opnemen tegen topclub Dynamo Kiev. Het voetbalstadion biedt normaal gesproken plaats aan 12.000 voetbalsupporters. De west-tribune wordt bij een bombardement volledig verwoest. Inmiddels wordt het in Kiev ook steeds onveiliger. Appartementencomplex 20 in de noordelijke wijk Obolon, waar veel flats op elkaar lijken, wordt op een vroege ochtend getroffen door een luchtaanval. Twee mensen zouden hierbij zijn omgekomen. Volgens de burgemeester bewijst het dat de Russische militairen het ook op burgers hebben voorzien.	Buitenland	https://nos.nl/artikel/2421804-hoe-het-leven-was-en-hoe-het-is-de-oorlog-in-oekraine-in-acht-foto-s
2022-03-19 10:19:00	Politieke versplintering maakt vorming nieuwe colleges 'lastig en langdurig'	Nu de gemeenteraadsverkiezingen zijn geweest, moeten politieke partijen in meer dan 300 gemeenten bepalen wie in het college van burgemeester en wethouders gaan plaatsnemen. Op sommige plekken kan dat een behoorlijke uitdaging worden, vanwege het grote aantal partijen in de gemeenteraad. Zo haalden in Den Bosch en Almere zestien partijen de gemeenteraad, waarvan meerdere met één zetel. Om in die steden een meerderheid binnen de raad te krijgen, zijn coalities van minimaal vijf partijen nodig. Vaak wordt een informateur aangesteld, om dat proces in goede banen te leiden. Politieke versplintering maakt de formatie en goed bestuur op langere termijn lastig, ziet Arno Korsten, emeritus hoogleraar Bestuurskunde en meermaals als informateur betrokken bij het vormen van een lokale coalitie. "Veel partijen geeft veel gekef in de raad. Het is het apenrots-syndroom: mensen gaan naar elkaar bijten, in plaats van dat ze kijken naar de koers die moet worden uitgezet", zegt hij in het NOS Radio 1 Journaal. Om het proces soepel te laten lopen, is het belangrijk dat de gesprekken gefaseerd worden gevoerd, weet Korsten. "Je moet niet alles tegelijk willen. Als er overeenstemming komt over de makkelijke punten, dan schept dat vertrouwen en de wil om ook uit de moeilijke punten te komen." Er zijn meer factoren die de duur van de formatie bepalen, aldus Simon Otjes, universitair docent Nederlandse politiek. Hij onderzocht, samen met collega's van de Rijksuniversiteit Groningen, de duur van gemeentelijke formaties. In 2018 was de gemiddelde formatieduur 64 dagen. Een stuk langer ten opzichte van de 49 dagen in 2014. Dat laat zien dat het lastiger is geworden om tot politieke besluiten te komen in gemeenten, concludeert Otjes. "Daarbij kunnen allerlei factoren meespelen: de mate waarin partijen anti-elite-retoriek hanteren; wat Forum, PVV en veel lokale protestpartijen doen. Als je zegt niemand te vertrouwen, dan is dat lastig formeren. Maar ook bijvoorbeeld de grootte van een gemeente speelt mee." Verder ziet Otjes vaak verschillen tussen stedelijke gemeenten en het platteland. In landelijk gebied is vaak minder versplintering. Als de gemeenteraad uit minder partijen bestaat, komen de partijen sneller tot overeenstemming omdat ze "weten dat ze tot elkaar veroordeeld zijn". Bovenal blijft politiek mensenwerk, zegt Otjes. "Als de samenstelling van de raad in personele zin sterk verandert, duurt de formatie langer omdat mensen elkaar moeten leren kennen. Als politici elkaar beter kennen en meer vertrouwen, verlopen formaties sneller. Ook het verkleinen van het verloop in de lokale politiek, dus zorgen dat mensen in de gemeenteraad blijven zitten, kan dus helpen."	Regionaal nieuws	https://nos.nl/artikel/2421817-politieke-versplintering-maakt-vorming-nieuwe-colleges-lastig-en-langdurig
2022-03-19 10:42:00	China meldt eerste coronadoden sinds januari 2021	In China zijn voor het eerst in meer dan een jaar mensen overleden aan het coronavirus. Het gaat om twee mensen in de noordoostelijke provincie Jilin, melden de Chinese autoriteiten. De laatst geregistreerde coronadoden dateren van eind januari 2021. Het coronavirus is dit jaar aan een grote opmars bezig in China. Begin deze week was het aantal coronabesmettingen al hoger dan in heel 2021. Dagelijks komen er een paar duizend nieuwe coronabesmettingen bij. Het officiële dodental voor het vasteland staat nu op 4638. Vooral in Jilin lopen de besmettingen hard op. De politie heeft naar dit gebied een reisverbod ingesteld. Sinds het begin van de coronacrisis, in het Chinese Wuhan, heeft Peking het beleid om nul coronabesmettingen na te streven. Bij een uitbraak worden strikte lockdownmaatregelen ingevoerd en bij contact met een besmet persoon geldt een quarantaineplicht. Verder wordt er massaal getest en is de strategie erop gericht om verspreiding van het virus zo snel mogelijk te stoppen.	Buitenland	https://nos.nl/artikel/2421822-china-meldt-eerste-coronadoden-sinds-januari-2021
2022-03-19 11:33:00	'Rabobank stond met krediet klaar voor mondkapjesdeal Van Lienden'	De Rabobank was een belangrijke steun voor de mondkapjesdeal van Sywert van Lienden en zijn kompanen. De bank had een krediet geregeld van 115 miljoen euro en een team van bankiers die de deal met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport moest begeleiden. Dat staat in het boek Sywerts miljoenen, van Follow the Money-journalisten Jan-Hein Strop en Stefan Vermeulen. De steun van de bank was voor het ministerie volgens de auteurs belangrijk om met de Stichting Hulptroepen Alliantie in zee te gaan. Er was in het voorjaar van 2020 een groot tekort aan mondkapjes en de stichting zei snel miljoenen te kunnen regelen. Van Lienden zei dat 'om niet' te doen. Uiteindelijk bleek dat de hij en zijn twee kompanen er via een commerciële BV toch miljoenen winst op maakten. In ruil voor het krediet vroegen de Rabo-bankiers een "onvoorwaardelijke" afnamegarantie van VWS, blijkt uit interne stukken in handen van FTM. Dat was geen probleem voor het ministerie. Toenmalig minister Van Rijn voor Medische Zorg zou tegen Van Lienden hebben gezegd: "Als iemand bij ons binnenkomt met 40 miljoen mondkapjes, zeggen wij: 'fijn, we nemen [die] gegarandeerd af.'" Uiteindelijk werd het geld van de Rabobank niet gebruikt; VWS besloot de 100 miljoen euro zelf te betalen. Bij de deal zou Barbara Baarsma hebben bemiddeld. Zij was in het voorjaar van 2020 directeur van Rabobank Amsterdam en kent Van Lienden al jaren. Zo waren ze in het verleden regelmatig samen te gast bij het tv-programma De Wereld Draait Door. De Rabobank zegt in een reactie tegen de NOS dat er "vanwege de vertrouwensrelatie met klanten geen gegevens worden gedeeld met media". Ook stelt de bank dat niet alle financieringsaanvragen daadwerkelijk leiden tot het verstrekken van een lening. "Daar kunnen diverse redenen voor zijn, zoals twijfel bij een aanvraag." Over de rol van Baarsma zegt de bank dat ze "bij de start van het goede-doeleninitiatief uitsluitend als bankier betrokken is geweest". Uit interne mails blijkt dat Rabobank-bankiers vragen stelden over de relatief hoge post 'onvoorzien' die Van Lienden en zijn partners in de kostencalculatie hadden opgenomen. Die bedroeg 20 procent en daarmee werd de prijs van de mondkapjes verhoogd. Een van de bankiers vroeg via Baarsma aan de partners wat er met dat geld zou gebeuren als er geen onvoorziene kosten zouden optreden. "Er kunnen zaken fout gaan in het proces. Daarom accepteert de overheid ook een risico-opslag. 'Winst' is dus geen issue voor de overheid", reageerde een van de partners, Bernd Damme. Hij zou de Rabobank verzekerd hebben dat het geld in geval van winst een ideële bestemming zou krijgen. Dat Van Lienden, Damme en de derde kompaan, Camille van Gestel, verzwegen dat winst in hun eigen BV zou belanden, is volgens Follow the Money saillant. Er loopt een onderzoek van het OM naar misleiding door de drie van hun zakelijke partners. Aanleiding voor het onderzoek van het OM was een aangifte van uitzendbureau Randstad. Van Lienden werd eind vorige maand aangehouden door de fiscale opsporingsdienst FIOD. De drie zijn inmiddels weer op vrije voeten, maar het onderzoek loopt nog. Baarsma zegt tegen Follow the Money dat ze als "privépersoon niet betrokken is geweest en geen mededelingen kan doen over eventuele betrokkenheid van Rabobank".	Binnenland	https://nos.nl/artikel/2421828-rabobank-stond-met-krediet-klaar-voor-mondkapjesdeal-van-lienden
2022-03-19 11:44:00	Straat Zoetermeer vanochtend afgezet na vondst explosief in auto	De politie heeft vanochtend langdurig een straat in Zoetermeer afgezet omdat er een explosief in een auto lag. Bewoners kregen het advies om binnen te blijven en ramen en deuren gesloten te houden. Dat gebeurde nadat eerder vanochtend een man in camouflagekleding werd opgepakt. Hij bleek een explosief in een auto te hebben achtergelaten. "Het is wel heftig dat het zo dichtbij komt", zegt een kapster aan de Schiebroekstraat bij Omroep West. "Er gebeurt hier wel eens wat, maar niet zulke schokkende dingen." De problemen in Zoetermeer begonnen toen de politie de melding kreeg dat een man in camouflagekleding op ramen en deuren stond te bonzen. Volgens onbevestigde berichten droeg hij ook een bijl bij zich. De man, wiens motief onduidelijk is, werd opgepakt. In zijn auto trof de politie even later een geweergranaat aan, een explosief dat kan worden bevestigd aan een geweer. Uiteindelijk moest de Explosieven Opruimingsdienst van Defensie (EOD) komen om de granaat veilig af te voeren. De straat kon weer open, terwijl de EOD de granaat even verderop in een meertje tot ontploffing bracht:	Regionaal nieuws	https://nos.nl/artikel/2421831-straat-zoetermeer-vanochtend-afgezet-na-vondst-explosief-in-auto
2022-03-19 12:02:00	'Vooral hoge inkomens profiteren van lagere energie- en brandstofbelasting'	Vooral de rijke Nederlanders profiteren van de belastingverlagingen op brandstof en energie. Die groep ontvangt 660 miljoen euro van de 2,1 miljard euro die het kabinet ervoor uittrekt. Dat is een derde van de totale belastingverlaging, blijkt uit berekeningen van onderzoeksplatform Investico voor Trouw en de Groene Amsterdammer. De belastingverlaging was ook bedoeld voor de middeninkomens. Maar uit de berekeningen van Investico blijkt dat die groep 418 miljoen euro ontvangt, een vijfde van het budget. En de huishoudens met een inkomen tot 22.600 euro per jaar (de laagste inkomens) profiteren in miljoenen het minst van de belastingverlagingen: 240 miljoen euro komt er bij hen terecht, ongeveer een tiende van het uitgetrokken budget. Dat terwijl de prijsstijgingen vooral het hardst aankomen bij huishoudens met een laag inkomen of mensen die veel energie verbruiken. Eerder maakte het kabinet al bekend dat minima een hogere tegemoetkoming krijgen via de gemeenten voor de hoge energierekening. De eerder toegezegde eenmalige compensatie van 200 euro wordt verhoogd naar 800 euro. Klimaatminister Jetten zei afgelopen week nog dat het de taak van het kabinet is om mensen met de kleinste portemonnee het meest te helpen: Marieke Blom, hoofdeconoom bij ING, zei al eerder tegen de NOS dat de overheid vooral de midden- en hoge inkomens bereikt met de verlaging van de accijns en btw. En het miljardenpakket leidt ertoe dat de staatsschuld verder oploopt, waarvan de rekening bij de toekomstige generatie komt te liggen. Blom is voor een andere aanpak. "Verhoog voor de laagste inkomens bijvoorbeeld de heffingskorting, en bouw die extra snel af zodat hogere inkomens dit gaan betalen. Mensen voelen zoiets in de portemonnee, maar dan doet het kabinet wel wat het zegt dat het wil. Economen zijn het hierover eens: je moet de kosten niet leggen bij de toekomst." Volgens Frans Rooijers, directeur en onderzoeker bij CE Delft, die de berekeningen van Investico controleerde, is iedereen compenseren onverstandig. "En compenseer vooral niet op basis van het energiegebruik zelf. Want kijk maar naar de accijnzen: vooral hoge inkomens tanken veel en profiteren van de verlaging. Lagere inkomens worden dus relatief minder gecompenseerd." Ook onderzoeker Rooijers vindt dat nog iets anders nodig is. "Uiteindelijk hebben we ook nodig dat we zuiniger en slimmer met energie omgaan. Dus de lichten uitdoen, woningen niet compleet verlichten en de temperatuur lager zetten." "Het klopt dat het verlagen van de btw en accijns ook gevolgen heeft voor mensen met hogere inkomens, maar deze maatregelen doen relatief gezien meer voor mensen met lagere inkomens", laat het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in een reactie weten. "Daarbij is het eerlijke verhaal dat heel Nederland wat gaat merken van de hogere energieprijzen. De overheid kan dit niet voor iedereen compenseren."	Economie	https://nos.nl/artikel/2421832-vooral-hoge-inkomens-profiteren-van-lagere-energie-en-brandstofbelasting
2022-03-19 12:28:00	Geen papier in Sri Lanka: miljoenen examens geannuleerd	Onderwijsautoriteiten in Sri Lanka hebben de examens van zo'n 3 miljoen scholieren en studenten uitgesteld, omdat er geen geld meer is om papier te kopen. "We hebben geen papier voor de printers en kunnen het benodigde papier, maar ook de inkt niet betalen", stelt het ministerie van Onderwijs. De examens zouden komende maandag beginnen en een week duren. Naar schatting twee derde van de 4,5 miljoen scholieren en studenten in het Zuid-Aziatische land, kan nu geen toetsen maken. Het is niet duidelijk of en wanneer die dan wel gaan plaatsvinden. Sri Lanka kampt met de ergste financiële crisis sinds de onafhankelijkheid in 1948. Door het uitblijven van inkomsten door toerisme, wegens de coronacrisis en terroristische aanslagen, heeft de economie harde klappen gekregen en is de armoede groot. Er is een tekort aan voedsel, brandstof en medicijnen. Melkpoeder, rijst en suiker zijn alleen op rantsoen verkrijgbaar en vanwege de hoge brandstofprijzen worden de stroomvoorzieningen in het hele land dagelijks ruim zeven uur uitgeschakeld. Afgelopen week vroeg de Sri Lankaanse president Rajapaksa het Internationaal Monetair Fonds om hulp bij het oplossen van de financiële problemen. Het IMF heeft toegezegd een reddingsplan "in overweging te nemen".	Buitenland	https://nos.nl/artikel/2421833-geen-papier-in-sri-lanka-miljoenen-examens-geannuleerd
2022-03-19 12:52:00	Op zoek naar bijzonder zeeleven op de eerste schelpenteldag	Op zeven Nederlandse stranden is vandaag de eerste schelpenteldag. 'Gewone' strandgangers wordt opgeroepen om te kijken wat er allemaal te vinden is aan binnen- en buitenlandse schelpen. "Wat je aan schelpen vindt op het strand is een weerspiegeling van wat er leeft in de zee", zegt Bart Bruin van onderzoeksinstituut Naturalis bij NH Nieuws. "Het zegt wat over de zeebodem en voedingsstoffen in het water. We zien soorten opkomen en verdwijnen en dat willen we nu in kaart brengen met hulp van natuurorganisaties én strandbezoekers." Het idee voor een schelpenteldag is overgewaaid uit België waar de telling al vijf jaar wordt gehouden langs de Noordzeekust. In Nederland begint het klein, met een strand op Texel (Ouddorp) en zes stranden in Zuid-Holland (Hoek van Holland, Kijkduin, Scheveningen, Katwijk, Noordwijk en de Langevelderslag). De eerste schelpendag vindt onder optimale omstandigheden plaats: juist bij een strakke oostenwind zoals vandaag. wordt het oppervlaktewater op zee weggeduwd. Daarvoor in de plaats komt zeewater uit de diepte omhoog. Zo spoelen schelpen van de zeebodem aan. Loran Kleine Schaars van de Strandwerkgemeenschap doet een telling speciaal voor Texel. "Wij lopen altijd al op het strand tussen paal 9 en 12 op zoek naar schelpen, kwallen, wieren en krabben. We zien wat nieuwe soorten opkomen, zoals de Amerikaanse strandschelp; die komt voor in de Golf van Mexico en is met vrachtschepen hier terechtgekomen", zegt hij. "We zien ook dat sommige inheemse schelpsoorten langzaam terugkeren." Kleine Schaars weet er al heel veel van, maar ook amateur-schelpentellers wordt nadrukkelijk gevraagd om mee te doen. Lastig is het niet: op een zoekkaart staan de meest voorkomende schelpen op de Nederlandse stranden afgebeeld, van alikruik tot zaagje. Met die zoekkaart kun je op het strand aan de gang. "We proberen de nieuwsgierigheid aan te wakkeren bij de strandbezoekers, want schelpen zijn altijd bijzonder", zegt Bruin van Naturalis. "Als de teldag een succes is, komt er in september een landelijke actie en hopelijk wordt het dan een traditie. Meedoen maakt een bezoek aan het strand leuker en de gegevens helpen de wetenschap."	Regionaal nieuws	https://nos.nl/artikel/2421835-op-zoek-naar-bijzonder-zeeleven-op-de-eerste-schelpenteldag
2022-03-19 13:11:00	Nederlanders in de rij voor goedkope Belgische brandstof	In België kan je vanaf vandaag een stuk goedkoper tanken dan in Nederland. De accijns is met 17,5 cent per liter verlaagd en dat leidt ertoe dat veel Nederlanders de pomp over de grens hebben gevonden. Onder meer in Poppel, onder Tilburg, staan er Nederlandse auto's in de rij om te tanken. Een liter benzine kost daar 1,77 euro, de adviesprijs in Nederland is volgens UnitedConsumers 2,41 euro. "Om 08.00 uur stonden de eerste Nederlanders al aan te schuiven. Ik heb zelfs een omleidingsroute voorzien met dranghekken om alles veilig te laten verlopen", zegt de pomphouder In Poppel tegen de VRT. Ook in Maasmechelen, over de grens bij Geleen, stonden al vroeg veel Nederlanders te tanken: De accijnsverlaging in België duurt zeker tot eind juni. Ook in Nederland worden de accijnzen verlaagd, maar pas vanaf 1 april. Vanaf dan betaal je voor een liter benzine 17 cent minder en 11 cent minder voor een liter diesel. De maatregel geldt voor in elk geval een half jaar.	Binnenland	https://nos.nl/artikel/2421838-nederlanders-in-de-rij-voor-goedkope-belgische-brandstof
2022-03-19 14:22:00	Heeft Rusland echt hypersonische wapens gebruikt? 'Ik ben nog niet overtuigd'	Heeft Rusland echt voor het eerst hypersonische raketten gebruikt, zoals het Russische ministerie van Defensie beweert? Deze supersnelle en vrijwel niet te onderscheppen wapens maken nu enkele jaren deel uit van het Russische arsenaal, maar werden niet eerder gelanceerd in gevecht. "Ik was verbaasd toen ik erover hoorde", reageert defensie-expert Patrick Bolder van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies. "En ik ben er niet van overtuigd dat ze nu wel echt gebruikt zijn. Dit zou best onderdeel kunnen zijn van een Russische campagne om verwarring te stichten bij de tegenstander, of om een signaal af te geven aan westerse landen: wij zijn bereid om dit nieuwe wapen in te zetten." Hypersonische raketten zijn namelijk bijzonder kostbaar, zegt Bolder. "Veel duurder dan andere precisiewapens, zoals kruisraketten. Het ligt voor de hand dat je ze gebruikt voor strategische doelen, iets waarmee je echt de loop van de oorlog kan beïnvloeden. Het doel dat nu geraakt zou zijn, een wapenopslag, is zeker niet zonder belang, maar het is meer een tactisch doel: zoiets als een tank of een konvooi." De timing leidt bij Bolder ook tot verbazing: "Als dit doel zo belangrijk is om met een hypersonisch wapen te worden uitgenomen: waarom niet eerder, vraag ik me dan af?" Wat is er bijzonder aan hypersonische raketten? Bekijk deze uitleg: Als de hypersonische raketten inderdaad gebruikt zijn, is de inschatting van Bolder, "dan kan dat ook een teken zijn dat Rusland door de precisiewapens begint heen te raken." Dat laatste is ook de inschatting van Danny Pronk, veiligheidsonderzoeker bij Instituut Clingendael. "Ze hebben al behoorlijk wat precisiewapens gebruikt, en zijn een beetje door hun voorraad heen." Pronk acht het wél waarschijnlijk dat Rusland echt zijn hypersonische raketten heeft ingezet. "We weten dat er vlak voor de oorlog MiG-31-straaljagers in de enclave Kaliningrad zijn gestationeerd, die uitgerust zijn met deze Kinzhal-raketten. Vanaf daar kun je makkelijk het wapendepot in West-Oekraïne raken, dus qua bereik kan het." De oorlog in Oekraïne is ook "een uitgelezen kans om deze nieuwe wapens nu operationeel te testen: werken ze echt zoals bedacht, in een oorlog? We weten dat Rusland hetzelfde gedaan heeft in Syrië: daar hebben ze allerlei nieuwe wapens voor het eerst gebruikt", zegt Pronk. Er zit mogelijk zelfs een demonstratie-element in, gericht op andere landen, denkt hij: "Laten zien wat je in huis hebt, met het oog op de wapenexport." Gaat het gebruik van de hypersonische raket nu een gamechanger worden, die elke dag doelen in Oekraïne treft? Dat is onwaarschijnlijk. Pronk: "Het is lastig te zeggen hoeveel ze er in voorraad hebben. Er is een eenheid van zo'n 20 à 25 MiGs met deze raketten uitgerust, maar daarvan zal niet elk vliegtuig ze hebben. Het lijkt mij sterk dat ze er meer dan 20 van in voorraad hebben."	Buitenland	https://nos.nl/artikel/2421842-heeft-rusland-echt-hypersonische-wapens-gebruikt-ik-ben-nog-niet-overtuigd
2022-03-19 14:22:00	Heeft Rusland echt hypersonische wapens gebruikt? 'Ik ben nog niet overtuigd'	Heeft Rusland echt voor het eerst hypersonische raketten gebruikt, zoals het Russische ministerie van Defensie beweert? Deze supersnelle en vrijwel niet te onderscheppen wapens maken nu enkele jaren deel uit van het Russische arsenaal, maar werden niet eerder gelanceerd in gevecht. "Ik was verbaasd toen ik erover hoorde", reageert defensie-expert Patrick Bolder van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies. "En ik ben er niet van overtuigd dat ze nu wel echt gebruikt zijn. Dit zou best onderdeel kunnen zijn van een Russische campagne om verwarring te stichten bij de tegenstander, of om een signaal af te geven aan westerse landen: wij zijn bereid om dit nieuwe wapen in te zetten." Hypersonische raketten zijn namelijk bijzonder kostbaar, zegt Bolder. "Veel duurder dan andere precisiewapens, zoals kruisraketten. Het ligt voor de hand dat je ze gebruikt voor strategische doelen, iets waarmee je echt de loop van de oorlog kan beïnvloeden. Het doel dat nu geraakt zou zijn, een wapenopslag, is zeker niet zonder belang, maar het is meer een tactisch doel: zoiets als een tank of een konvooi." De timing leidt bij Bolder ook tot verbazing: "Als dit doel zo belangrijk is om met een hypersonisch wapen te worden uitgenomen: waarom niet eerder, vraag ik me dan af?" Wat is er bijzonder aan hypersonische raketten? Bekijk deze uitleg: Als de hypersonische raketten inderdaad gebruikt zijn, is de inschatting van Bolder, "dan kan dat ook een teken zijn dat Rusland door de precisiewapens begint heen te raken." Dat laatste is ook de inschatting van Danny Pronk, veiligheidsonderzoeker bij Instituut Clingendael. "Ze hebben al behoorlijk wat precisiewapens gebruikt, en zijn een beetje door hun voorraad heen." Pronk acht het wél waarschijnlijk dat Rusland echt zijn hypersonische raketten heeft ingezet. "We weten dat er vlak voor de oorlog MiG-31-straaljagers in de enclave Kaliningrad zijn gestationeerd, die uitgerust zijn met deze Kinzjal-raketten ('kinzjal' betekent 'dolk'). Vanaf daar kun je makkelijk het wapendepot in West-Oekraïne raken, dus qua bereik kan het." De oorlog in Oekraïne is ook "een uitgelezen kans om deze nieuwe wapens nu operationeel te testen: werken ze echt zoals bedacht, in een oorlog? We weten dat Rusland hetzelfde gedaan heeft in Syrië: daar hebben ze allerlei nieuwe wapens voor het eerst gebruikt", zegt Pronk. Er zit mogelijk zelfs een demonstratie-element in, gericht op andere landen, denkt hij: "Laten zien wat je in huis hebt, met het oog op de wapenexport." Gaat het gebruik van de hypersonische raket nu een gamechanger worden, die elke dag doelen in Oekraïne treft? Dat is onwaarschijnlijk. Pronk: "Het is lastig te zeggen hoeveel ze er in voorraad hebben. Er is een eenheid van zo'n 20 à 25 MiGs met deze raketten uitgerust, maar daarvan zal niet elk vliegtuig ze hebben. Het lijkt mij sterk dat ze er meer dan 20 van in voorraad hebben."	Buitenland	https://nos.nl/collectie/13888/artikel/2421842-heeft-rusland-echt-hypersonische-wapens-gebruikt-ik-ben-nog-niet-overtuigd
2022-03-19 14:26:00	Duizenden vrijwilligers gaan zwerfafval te lijf op Landelijke Opschoondag	Overal in Nederland zijn vrijwilligers bezig om zwerfafval op te ruimen tijdens de twintigste editie van de Landelijke Opschoondag. De organisatie gaat ervan uit dat vele duizenden mensen met een prikstok en een vuilniszak in de weer zijn. "Het maakt sowieso een verschil", zegt Grietje Loof van IVN Natuureducatie bij RTV Drenthe. Volgens haar leidt de grote schoonmaak er niet alleen toe dat er minder zwerfafval ligt, ook het bewustzijn wordt vergroot. Loof ging deze week al met een groep van twintig kinderen aan de slag in een park in Hoogeveen. "Het zijn kinderen uit de omgeving, ze spelen hier ook. Met wat ze gezien hebben vandaag denken ze misschien wel: 'Hé, het is wel leuk als we wat vaker op gaan ruimen'". De Landelijke Opschoondag is een idee van Nederland Schoon, een samenwerkingsverband van allerlei organisaties en bedrijven zoals de Plastic Soup Foundation, het Wereldnatuurfonds, maar ook Sportvisserij Nederland en 'sponsors' zoals Coca Cola, Febo, Zeeman en Mars. Dit jaar is er een speciale rol voor Gouda. Die stad bestaat 750 jaar en probeert op honderd plekken de bevolking te mobiliseren om mee te doen aan de opruimactie. "We willen Gouda in één dag schoner dan ooit krijgen", aldus wethouder Michel Klijmij-van der Laan. "Van de binnenstad tot de buitenwijken. Iedere inwoner kan deelnemen. Samen de stad schoonmaken past perfect bij het feestthema: Geef Gouda door." In het Limburgse Brunssum gaat het hele college van burgemeester en wethouders de straat op, samen met de inwoners. En in Zeeland wordt bij eb aan de oevers van de Schelde afval opgeruimd. Net als bij voorgaande edities van de Landelijke Opschoondag wordt opgeroepen om de meest voorkomende troep te fotograferen, zodat de herkomst kan worden achterhaald. Vorig jaar bleek bijvoorbeeld dat veel afval in de grachten in Leiden afkomstig was van de horeca. "Daarom zijn wij samen met andere partijen het project gestart voor plasticvrije terrassen in de binnenstad", aldus de Leidse wetenschapper Auke-Florian Hiemstra toen. "Om het op die manier te verminderen bij de bron." In Amsterdam geven twee professionele drijfvuilvissers van Waternet tips voor de Landelijke Opschoondag:	Regionaal nieuws	https://nos.nl/artikel/2421843-duizenden-vrijwilligers-gaan-zwerfafval-te-lijf-op-landelijke-opschoondag
2022-03-19 15:16:00	Ook vrouwen mogen nu afdelingen in Vaticaan leiden	Paus Franciscus heeft een nieuwe grondwet uitgevaardigd, waarin staat dat elke gedoopte katholiek, dus ook vrouwen en leken, bestuursfuncties binnen het Vaticaan mag vervullen. Een benoeming moet wel worden goedgekeurd door de paus. De nieuwe constitutie voor de Romeinse Curie, het bestuursapparaat van het Vaticaan, is "een grote omslag", zegt Hendro Munsterman, Vaticaanwatcher en docent theologie. "Het toelaten van vrouwen is de grootste verandering. Het besluit betekent dat een vrouw bijvoorbeeld aan het hoofd van de Congegratie voor de Geloofsleer kan komen te staan, dus iets te zeggen krijgt over de leer en de doctrine van de kerk. Voorheen hadden vrouwen wel functies binnen de kerk, maar die gingen niet direct over de kerkelijke leer." Iedere katholiek die gedoopt is en staat ingeschreven bij de katholieke kerk, dus ook een vrouw, mag elke afdeling van het Vaticaan leiden, staat in de Praedicate Evangelium (Predik het evangelie): "De paus, bisschoppen en andere gewijde dienaren zijn niet de enigen in de Kerk die kunnen evangeliseren." Tot nu toe worden de meeste afdelingen binnen het Vaticaan geleid door mannelijke geestelijken, met name door kardinalen. De hervorming, die op 5 juni ingaat, past binnen het streven van paus Franciscus om meer vrouwen op hoge posten binnen het Vaticaan te krijgen. Zo stelde hij in 2017 een vrouw aan als het hoofd van de Vaticaanse musea en wees hij in het najaar van 2020 zes vrouwen aan als zijn belangrijkste adviseurs. Geschiktheid wordt beoordeeld aan de hand van iemands "geestelijk leven, goede pastorale ervaring, nuchterheid van leven, liefde voor de armen, dienstbaarheid en bekwaamheid in de aan hen toevertrouwde zaken". Die gevraagde kwalificaties zeggen veel over de huidige kerkvorst, aldus Munsterman: "Een punt als 'een visie voor armen' laat zien dat hij geen robots wil, maar mensen die dicht bij het volk staan." Aan het 54 pagina's tellende decreet is ruim negen jaar aan gewerkt. "Aan het einde van het vorige pontificaat verkeerde de kerk in grote crisis. Er waren veel schandalen, gelekte documenten. Vanuit de kardinalen kwam de wens dat er een grote hervorming zou komen", vertelt Munsterman. "Dat heeft uiteindelijk heel lang geduurd. Een deel van de veranderingen is echter al in gang gezet. Deze tekst is het sluitstuk." Een andere grote verandering is de rol van de curie. "Dat was voorheen een machtig bestuursapparaat waar de bisschoppen als bange schaapjes binnenkwamen", weet Munsterman. "Nu is het een dienstencentrum die hen moet helpen, en ze dus ten dienste staat. Bisschoppen die daar nu komen, voelen zich vriendelijker bejegend en meer gehoord dan vroeger." Maakt deze wet het uiteindelijk ook mogelijk voor vrouwen om paus, kardinaal of bisschop te worden? "Voordat vrouwen bisschop mogen worden, moet je een paar pausen verder zijn. Kardinaal kan nu al, dat staat het kerkelijk recht toe", aldus Munsterman. "Maar het grootste wonder zou zijn als de curie bevolkt zou worden door lekenmannen en -vrouwen die geen priester zijn. Dat acht ik niet ondenkbaar, dat de paus mannen en vrouwen die geen bisschop zijn, kardinaal zou kunnen maken." Kardinaal is, na de paus, de hoogste in rang. De paus beslist naar eigen inzicht wie kardinaal mag worden. De kardinalen hebben het recht om tijdens een conclaaf een nieuwe paus te kiezen. Een bisschop is leider van een bisdom en heeft als lid van het college van bisschoppen zorg voor de hele kerk. De priester valt onder de bisschop, die hij helpt bij de verkondiging en de bediening van de sacramenten. Diakens zijn priesterkandidaten of permanente diakens. De laatste kunnen gehuwd zijn en een baan naast hun pastorale taak hebben. Een leek is niet gewijd (tot diaken, priester of bisschop)	Buitenland	https://nos.nl/artikel/2421848-ook-vrouwen-mogen-nu-afdelingen-in-vaticaan-leiden
2022-03-19 17:40:00	Twee leeuwen en twee tijgers uit Oekraïne veilig in Nederland	Na een lange tocht door Oekraïne, Polen, Duitsland en Nederland zijn twee leeuwen en twee tijgers aan het eind van de ochtend veilig aangekomen bij de opvang van stichting Leeuw in Anna Paulowna in Noord-Holland. Het gaat om twee leeuwenmannetjes (vader en zoon) van 3,5 en 1,5 jaar oud, een tijgermannetje van 6 maanden en een tijgerin van 5 jaar. Vooral de tijgerin is getraumatiseerd. "Ze is mager, ziek en heel bang voor mensen", zegt Robert Kruijff van stichting Leeuw bij NH Nieuws. "Rust, reinheid en regelmaat zijn nu het belangrijkst voor de dieren. We hopen dat ze erbovenop komen." De vier dieren komen uit een dierentuin in de buurt van Charkov, in het oosten van Oekraïne. Opmerkelijk genoeg waren er driekwart jaar geleden al plannen om ze buiten Oekraïne op te vangen, omdat er toen al geen geld meer was om ze goed te verzorgen. De oorlog heeft die plannen in een stroomversnelling gebracht. "Er wordt steeds gebombardeerd, dus de verzorgers durfden de dieren niet meer te voeren, maar dat moet natuurlijk wel gebeuren. Er is geen stroom meer en dus valt de verwarming uit. Niet alleen de dieren zijn onderkoeld en hebben honger, maar de verzorgers ook", aldus Kruijff eerder. Het transport van de dieren verliep aanvankelijk dramatisch. Tijdens het vervoer van Charkov naar de Oekraïens-Poolse grens, dwars door oorlogsgebied, werden twee verzorgers doodgeschoten. Aan de grens zelf was het een chaos, zegt Piet Pieters. Hij hielp bij het overladen van de dieren in een Nederlands bestelbusje. "Er waren daar allemaal hulpdiensten aan het rijden, heel veel ziekenauto's." Pieters zag niet alleen mensen, maar ook auto's vol met katten en honden die Oekraïne uit werden gebracht. "Ongelofelijk allemaal. Je voelt de spanning aan de grens." Nu de dieren in Nederland zijn, maakt Kruijff zich vooral zorgen over de tijgerin. "Zij wordt straks gevoerd met hele kleine stukjes kip om haar maag weer een beetje op gang te brengen." Maar of ze het gaat redden? "Van wat ik gehoord heb en gezien tot nu toe, weet ik niet of zij het eind van de week gaat halen." Net als de drie andere dieren gaat de tijgerin eerst een maand in quarantaine in Anna Paulowna. Daarna worden de tijgers en leeuwen met een jaagsimulator voorbereid op 'herplaatsing' in een reservaat in Zuid-Afrika.	Regionaal nieuws	https://nos.nl/artikel/2421859-twee-leeuwen-en-twee-tijgers-uit-oekraine-veilig-in-nederland
2022-03-19 17:49:00	Maakten de kosmonauten een pro-Oekraïens statement?	De drie Russische kosmonauten die gisteren in het internationale ruimtestation ISS aankwamen, deden dat in een knalgele overalls met opvallende blauwe stiksels op borst en benen. Deze kleuren doen onvermijdelijk denken aan de Oekraïense vlag. Vóór de lancering naar ISS droegen de drie wit met blauwe ruimtepakken. En meerdere media schrijven dat hun commandant Oleg Artjomejev vlak voor de koppeling aan ISS een blauw pak droeg. De vraag dringt zich op of ze daarna de geelblauwe overalls hebben aangetrokken om voor het oog van de Russische tv-kijkers hun solidariteit met de bevolking van Oekraïne te tonen. Maar de bemanning ontkent dat. "Het was onze beurt om de kleur uit te zoeken", stelde commandant Artjomejev na aankomst op een vraag van een journalist. "We hadden nog heel veel gele materialen, dus moesten we die gebruiken." Een vreemd verhaal, ook omdat dit de blauwe accenten op been en borst niet verklaart. De ontvangst van de kosmonauten door de bemanning van ISS: Ook de Russische ruimtevaartorganisatie Roscosmos zegt dat er geen politiek statement achter de overalls schuilgaat. "Soms is geel gewoon geel", zegt de persdienst. En dat blauw dan? "De pakken van de nieuwe bemanning zijn gemaakt in de kleuren van het wapen van de Technische Staatsuniversiteit van Moskou (BMSTU), waar de drie kosmonauten zijn afgestudeerd", zegt Roscosmos. "Om overal de Oekraïense vlag in te zien is waanzin." Artjomejev en zijn collega's Denis Matvejev en Sergej Korsakov zijn inderdaad alle drie aan die universiteit afgestudeerd. En het beeldmerk daarvan ziet er zo uit:	Buitenland	https://nos.nl/artikel/2421861-maakten-de-kosmonauten-een-pro-oekraiens-statement
2022-03-19 17:53:00	Dipje bij lentebegin, maar daarna een zonovergoten week	Het officiële begin van de lente gaat morgen gepaard met een paar buien, maar daarna staan Nederland zeer zonnige dagen te wachten. Met blauwe luchten en temperaturen tot 19 graden kan het record voor de zonnigste maart ooit gemeten worden gebroken. De zondag begint in het noorden ook zonnig, maar vanuit het zuiden neemt geleidelijk de bewolking toe. Vooral in de middag kan er wat regen vallen. Met maximaal 13 graden is het ook koeler dan vandaag. Na het weekend keert de lente volop terug. Zeker tot vrijdag is het iedere dag zonnig en blijft het droog. De hoogste temperaturen worden dinsdag en woensdag verwacht, met lokaal in het zuiden 19 graden. Richting het weekend wordt het vervolgens iets koeler en kan er ook meer bewolking ontstaan, is nu de verwachting. "Tot gisteren hebben we meer zon gehad dan normaal gesproken in de hele maand maart. En er komen dus nog een aantal zonnige dagen aan. De kans bestaat dat dit de zonnigste maart wordt sinds het begin van de metingen in 1901." De lente is niet overal in Europa voelbaar: juist in het zuiden is het veel koeler dan normaal. In de Griekse hoofdstad Athene is het de komende dagen wisselvallig, met temperaturen van 7 tot 8 graden. Ook in Istanbul is het maar een graad of 6. In Barcelona en Madrid is het met zo'n 14 graden weliswaar zacht, maar daar wordt de komende dagen wel veel neerslag verwacht.	Binnenland	https://nos.nl/artikel/2421862-dipje-bij-lentebegin-maar-daarna-een-zonovergoten-week
2022-03-19 19:00:00	Missies van Aleksandr, 'oorlogskoerier' uit Kiev, steeds riskanter	De NOS volgt Oekraïners tijdens de oorlog in hun land. Twee weken geleden vertelde rijinstructeur Aleksandr Bober (36) hoe hij hand-en-spandiensten verrichtte voor het Oekraïense leger in Kiev. Zijn werk wordt steeds riskanter: aanvankelijk bracht hij pakken melk rond, nu complete voertuigen. Even dacht Aleksandr dat zijn leven voorbij zou zijn. Op enkele meters van zijn auto kwam een raket neer, op het wegdek ergens ten zuiden van Kiev. "Opeens ging alles in slow motion, alsof de tijd stil kwam te staan." Maar er gebeurde niets. Er volgde geen harde knal of felle lichtflits, zoals je die uit films kent. Aleksandr bleek een engeltje op zijn schouder te hebben. "Maar het was een enorm angstaanjagend moment." Het incident gebeurde tijdens een van de 'missies' die Aleksandr al drie weken uitvoert voor de Oekraïense strijdkrachten. Vorige week werkte hij mee aan het transport van een tank, richting het front bij het zuidelijke Mykolajiv. "Terwijl de stad werd aangevallen en mensen werden geëvacueerd, reden wij er juist naartoe." Hij houdt zich groot en stoer, maar in zijn woorden klinkt door dat de missie absoluut niet zonder angst werd uitgevoerd. "Zolang we aan het rijden waren, was het niet zo gevaarlijk. De Russen kunnen een bewegend voertuig moeilijk aanvallen", zegt hij berekenend. "Ik schatte de kans op een luchtaanval op 0,5 procent, en dichter bij het front misschien 10 procent." Aleksandr hield een videodagboek bij van de tank-missie. 's Nachts sliep hij in het voertuig: Ook thuis nadert de oorlog. Aleksandr woont in een van de bovenste verdiepingen van een flat in Obolon, de Kievse buitenwijk die regelmatig doelwit is van Russische luchtaanvallen. "De aanvallen beginnen altijd om 05.00 uur 's ochtends. De explosies zijn soms dichtbij, soms verder weg." Obolon staat vooralsnog onder Oekraïense controle, zegt Aleksandr. Als bewijs stuurt hij beelden van patrouillerende Oekraïense militairen. Na drie weken oorlog is hij gewend geraakt aan het regelmatige geloei van het luchtalarm. "Ik sta alleen nog op als de ramen schudden van de explosies." Soms slaapt hij zelfs door het luchtalarm heen. "Het maakt je niet meer bang, en juist dat vind ik beangstigend." Maar het luchtalarm is er niet voor niets. Het appartement van een vriend werd vorige week verwoest bij een luchtaanval; gelukkig was hij niet thuis. Aleksandr kent ook een jonge vrouw die vorige week door "verschrikkelijke pech" om het leven is gekomen: zij sliep in een schuilkelder en stierf door een koolmonoxidevergiftiging. Dat gebeurde in Hostomel, een voorstad van Kiev die al weken het toneel is van zware gevechten. "Haar familie en vrienden kunnen daarom niet naar haar toe om afscheid te nemen. Dat maakt me zo woest en verdrietig." Ook over de slachtoffers aan Russische zijde wordt Aleksandr verdrietig. Hij kreeg de militaire insignes en persoonsdocumenten van een gesneuvelde Rus in handen en probeerde via een contact in Moskou contact te krijgen met diens moeder. De contactpersoon had daar geen trek in. "'Het maakt toch niets uit' werd er gezegd." Die reactie boezemde Aleksandr angst in. "Ik kan geen woorden vinden om te beschrijven hoe ik me daarover voel. Het gaat om beschaving!" Aleksandr blijft ervan overtuigd dat het Oekraïense verzet de Russische invasie zal breken. "Ik heb het gevoel dat het leger Kiev onder controle heeft. Ik zie steeds zwaardere wapens in de stad." Hij hoopt snel terug te keren naar zijn oude baan: het geven van motorrijlessen. Helaas is de rijschool ook geraakt, maar de schade valt mee. "Vooral de gevel is beschadigd, en later is er eten en drinken gestolen uit de garage, maar de motoren zijn onaangetast. Ik denk dat de raketten de motoren te mooi vonden om te vernietigen", grapt hij. Op sommige momenten lukt het om de oorlog voor even te vergeten. Bijvoorbeeld wanneer hij door 'veilige' delen van Kiev rijdt, of als hij even uitblaast in de westelijke stad Vinnytsja, waar naasten van Aleksandr wonen. "Hier spelen kinderen gewoon in de speeltuin en kun je bij een café koffie halen. Dat is een groot contrast met Kiev, dus het voelt gek om hier te zijn." Lange tijd om te genieten van het vredige Vinnytsja heeft de oorlogskoerier niet. Hij moet terug naar Kiev, om de Oekraïense militairen te helpen. "We gaan ze allemaal verslaan", zegt hij strijdbaar.	Buitenland	https://nos.nl/artikel/2421873-missies-van-aleksandr-oorlogskoerier-uit-kiev-steeds-riskanter
2022-03-19 19:23:00	Vrouw aangehouden na aanrijding in Ede, 'slachtoffer meerdere keren overreden'	In het centrum van Ede heeft een vrouw vermoedelijk met opzet een voetganger aangereden. Het slachtoffer is zwaargewond naar een ziekenhuis gebracht. Getuigen zeiden tegen Omroep Gelderland dat de vrouw meerdere keren over het slachtoffer heen is gereden. Over de identiteit van het slachtoffer wil de politie niets kwijt, omdat de familie nog niet is ingelicht. Om 17.00 uur verstuurde de politie een oproep op Burgernet om uit te kijken naar een kleine grijze auto die bestuurd werd door een vrouw met lang zwart haar. Veertig minuten later kwam het bericht dat het voertuig was aangetroffen. De bestuurster is aangehouden. Het incident speelde zich af in een winkelgebied. Veel mensen hebben gezien wat er gebeurde. Voor hen is slachtofferhulp ingeschakeld.	Regionaal nieuws	https://nos.nl/artikel/2421881-vrouw-aangehouden-na-aanrijding-in-ede-slachtoffer-meerdere-keren-overreden
2022-03-19 20:55:00	Bronnen VS bevestigen Russische inzet hypersonische raketten	Bronnen bij de Amerikaanse regering bevestigen dat Rusland deze week voor het eerst in de geschiedenis hypersonische raketten heeft ingezet. De VS kon de lancering live volgen, zeggen de bronnen tegen nieuwszender CNN. Het zou een test van het nieuwe wapen zijn geweest, en tegelijkertijd een waarschuwing aan het Westen over de wapens die het Russische leger tot zijn beschikking heeft. Voordat de Amerikanen met hun bevestiging kwamen had het Russische ministerie van Defensie gesteld dat gisteren een wapendepot in West-Oekraïne met Kinzjal-raketten is vernietigd. Ook Oekraïne maakte melding van die aanval, maar zei niet welke wapens daarbij zijn gebruikt. Wat is er bijzonder aan hypersonische raketten? Bekijk deze uitleg: Danny Pronk, veiligheidsonderzoeker bij Instituut Clingendael zei eerder vandaag dat hij het waarschijnlijk acht dat het om hypersonische raketten ging. "We weten dat er vlak voor de oorlog MiG-31-straaljagers in de enclave Kaliningrad zijn gestationeerd, die uitgerust zijn met deze Kinzjal-raketten ('kinzjal' betekent 'dolk'). Vanaf daar kun je makkelijk het wapendepot in West-Oekraïne raken, dus qua bereik kan het", zei hij. De oorlog in Oekraïne is volgens hem voor de Russen een kans om de nieuwe wapens in de praktijk te testen. "Werken ze echt zoals bedacht, in een oorlog? We weten dat Rusland hetzelfde gedaan heeft in Syrië: daar hebben ze allerlei nieuwe wapens voor het eerst gebruikt." Defensie-expert Patrick Bolder van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies zet vraagtekens bij de claim van de Russen. Als de hypersonische raketten inderdaad gebruikt zijn, kan dat ook een teken zijn dat Rusland door zijn voorraad precisiewapens heen raakt, zei hij.	Buitenland	https://nos.nl/collectie/13888/artikel/2421893-bronnen-vs-bevestigen-russische-inzet-hypersonische-raketten
2022-03-19 21:09:00	Grensblokkade Polen-Belarus, 'want elke euro handel met Rusland doodt Oekraïense burgers'	Demonstranten blokkeren sinds vanmorgen de grootste grensovergang tussen de Europese Unie en Belarus. Bij het Poolse Kukuryki, vlak voor de grote Belarussische stad Brest, staan honderden activisten op de weg met Poolse en Oekraïense vlaggen. Met het protest willen ze een belangrijke transportader voor goederen naar Rusland doorsnijden. Rond het middaguur staan al honderden vrachtwagen stil langs de kant van de weg. De file voor de grens telt dan ruim 25 kilometer, tot tevredenheid van de actievoerders. "Elke euro handel met Rusland doodt Oekraïense burgers", klinkt het vanaf het inderhaast gebouwde podium op zo'n 200 meter van het douanegebouw. De demonstranten eisen dat de EU een algeheel handelsembargo tegen Rusland afkondigt. Ondanks de nu al strenge sancties rijden dagelijks nog honderden vrachtwagens met goederen in de richting van Rusland. Tot nu dus. Dit is de rij die we vandaag zagen: Activisten aan de grens delen pamfletten en protestborden uit. Er klinken Oekraïense protestliederen en de inmiddels wereldberoemde kreet Slava Ukraini. De Poolse politie staat het toe, maar houdt uit veiligheidsoverwegingen de trucks op grote afstand. In de meeste containers zitten doodnormale goederen, zoals voedsel, meubels en staalproducten. Op de vraag of het blokkeren daarvan echt nodig is, antwoordt protestleider Victoria gedecideerd: "Weet u dan waar dat staal heen gaat? Ik niet. Is dat echt bedoeld voor transport naar een Russische fabriek, of worden er kogels van gemaakt waarmee ze op Oekraïners schieten?" Kilometers verderop, in de schijnbaar eindeloze file, zijn de meeste chauffeurs zich van geen kwaad bewust. "Wij zijn toch geen soldaten die vechten? We doen alleen maar ons werk", zegt een jongeman die op weg is naar Belarus. Hij staat met een groepje collega's langs de kant van de weg. Een Rus naast hem verzucht dat de burgers in zijn land ook maar mensen zijn: "Ze willen gewoon kunnen eten. En wij staan hier en willen dat ook. Laat ons naar huis gaan." Maar dat lijkt er voorlopig niet in te zitten. De honderden demonstranten zijn vastbesloten om de weg bij de grensovergang langdurig bezet te houden. Ze plannen ploegendiensten zodat de blokkade 24 uur per dag kan doorgaan. Later in de middag kregen ze zelfs steun vanuit de Poolse regering. Premier Morawiecki sprak zijn begrip uit voor de actie en riep de Europese Commissie op om de sancties tegen Rusland snel verder aan te scherpen. "Polen stelt een handelsblokkade voor, zowel in zeehavens als voor transport over land", zei Morawiecki. "Het doel is Rusland volledig van internationale handel af te snijden."	Buitenland	https://nos.nl/collectie/13893/artikel/2421897-grensblokkade-polen-belarus-want-elke-euro-handel-met-rusland-doodt-oekraiense-burgers
2022-03-19 23:41:00	Man doodgestoken in Rosmalen, twee verdachten van 16 en 17 opgepakt	In het centrum van Rosmalen is een man van 22 op een terras neergestoken en overleden. De politie heeft twee tienermeiden van 16 en 17 jaar opgepakt als verdachten. Er zou volgens de politie ruzie zijn ontstaan op het terras van een eetgelegenheid. De man werd gestoken en vluchtte naar een andere horecazaak, waar hij overleed. De steekpartij vond plaats rond 22.00 uur. De politie meldde aanvankelijk dat het slachtoffer zwaargewond was en dat ambulancepersoneel nog zijn leven probeerde te redden. Later op de avond maakte de politie bekend dat het slachtoffer was overleden.	Binnenland	https://nos.nl/artikel/2421923-man-doodgestoken-in-rosmalen-twee-verdachten-van-16-en-17-opgepakt
2022-03-20 00:23:00	Man die mogelijk opzettelijk werd aangereden in Ede is overleden	De voetganger die gisteren in het centrum van Ede vermoedelijk opzettelijk werd aangereden door een vrouw, is overleden. Volgens de politie gaat het om een man van 64 jaar uit Gaanderen, een dorp onder Doetinchem. De man werd gisteren zwaargewond naar het ziekenhuis gebracht. Getuigen zeiden tegen Omroep Gelderland dat een vrouw meerdere keren over het slachtoffer heen had gereden. Dat gebeurde in een winkelgebied in het centrum van Ede. Veel mensen hebben de aanrijding gezien. De politie deed rond 17.00 uur een oproep op Burgernet om uit te kijken naar een auto die door een vrouw met lang zwart haar werd bestuurd. Veertig minuten later kwam het bericht dat het voertuig was gevonden en dat de bestuurster is aangehouden. De politie doet nog onderzoek naar de oorzaak en de toedracht van de mogelijk opzettelijke aanrijding.	Binnenland	https://nos.nl/artikel/2421929-man-die-mogelijk-opzettelijk-werd-aangereden-in-ede-is-overleden
2022-03-20 01:53:00	Opnieuw Greenpeace-actie in Oostzee tegen olietankers	Voor de tweede dag op rij hebben activisten van Greenpeace in de Oostzee geprotesteerd tegen olietankers uit Rusland. In kajaks en kleine bootjes voeren ze langs enkele tankers en hielden ze spandoeken omhoog. Volgens de organisatie kwamen de actievoerders uit Scandinavië, Duitsland en Nederland. "Terwijl de mensen in Oekraïne lijden en de mensen in Rusland de straat op gaan voor de vrede, bereikt Poetins olie en gas nog altijd Europese havens en spekt dat zijn oorlogskas", zei Mads Flarup Christensen, de Greenpeace-directeur voor de noordelijke landen. Greenpeace telde naar eigen zeggen sinds het begin van de oorlog in Oekraïne ruim drie weken geleden 189 supertankers die vol olie en gas Rusland verlieten. Daarvan hadden er 88 een Europese bestemming. "Als Europa wil opkomen voor vrede, moeten we ook direct stoppen met de import van Russische olie en gas en snel alle fossiele brandstoffen uitfaseren" zei een Zweedse Greenpeace-activist.	Buitenland	https://nos.nl/artikel/2421930-opnieuw-greenpeace-actie-in-oostzee-tegen-olietankers
2022-03-20 04:38:00	Brand in jachthaven Harderwijk onder controle	In een jachthaven in Harderwijk heeft een grote brand gewoed. Volgens de veiligheidsregio stonden ongeveer tien boten op de werf in brand. De brand brak halverwege de nacht door onbekende oorzaak uit. De brandweer zette drie blusvoertuigen en een hoogwerker in om het vuur te bestrijden. Rond 6.30 uur was de brand onder controle. Door het nablussen kan nog rook vrijkomen. Daardoor kan men in Zeewolde de hele ochtend nog last hebben van een brandlucht, waarschuwt de veiligheidsregio.	Binnenland	https://nos.nl/artikel/2421932-brand-in-jachthaven-harderwijk-onder-controle
2022-03-20 07:10:00	Wekdienst 20/3: Anti-oorlogsprotest Den Haag • Eerste F1-race van dit seizoen	Goedemorgen! Russen en Belarussen in Nederland gaan demonstreren tegen de oorlog in Oekraïne. En de eerste Formule 1-race van dit seizoen gaat van start. Eerst het weer: vanmorgen in het noorden zonnig, elders wolkenvelden en in het zuiden een enkele bui. Lokaal is ook natte sneeuw mogelijk. Vanmiddag wisselen zon en wolken elkaar overal af en vooral vanavond volgt in het oosten wat regen. De temperatuur komt op 9 tot 12 graden uit. Vanaf morgen volgt een periode met zonnig en zacht voorjaarsweer. Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. Bekijk hier de dienstregeling voor het spoor. Russische troepen hebben vorige week duizenden mensen met geweld uit Marioepol gedeporteerd en naar Rusland gestuurd, zegt het bestuur van de belegerde Oekraïense stad. Het bestuur reageert daarmee op uitspraken van Rusland dat er vluchtelingen uit Marioepol waren aangekomen. "De bezetters namen illegaal mensen mee uit de wijk Livoberezjny en uit de opvang in het sportclubgebouw, waar meer dan duizend mensen zich schuilhielden voor de voortdurende bombardementen", schrijft het bestuur van Marioepol op Telegram. Bij een grensovergang naar Belarus staat aan de Poolse kant een lange file van vrachtwagens. Activisten hebben de grensovergang geblokkeerd. Zo willen ze een belangrijke transportader voor goederen naar Rusland doorsnijden. Fijne dag!	Binnenland	https://nos.nl/artikel/2421934-wekdienst-20-3-anti-oorlogsprotest-den-haag-eerste-f1-race-van-dit-seizoen
2022-03-20 07:39:00	Oorlog, sancties en een gesloten beurs: gigaverlies voor beleggers in Rusland	De financiële markt van Rusland, de beurs van Moskou, is al drie weken gesloten. Er kunnen geen aandelen gekocht of verkocht worden, de koersprijzen zijn bevroren en hebben geen relatie meer met wat er in de buitenwereld gebeurt. Beleggers en investeerders moeten lijdzaam toezien hoe hun belegd vermogen verdampt. Hoe kwam het zo ver en wat zijn de gevolgen? Een reconstructie. Donderdag 24 februari om 03.00 uur begint de invasie, het Russische leger trekt Oekraïne binnen. Een paar uur later begint op de aandelenbeurs van Moskou de handel en de beurs stort compleet in. De MOEX, de Russische AEX, keldert met 33 procent, de aandelen van grote staatsbedrijven als Lukoil en Gazprom lopen zware averij op en verliezen 20 tot 25 procent. In Londen en New York zijn de koersverliezen van de ook daar genoteerde Russische aandelen nog groter. Een dag later is er een opvallend herstel van de koersverliezen, een soort stuiptrekking. De MOEX sluit de dag 20 procent hoger, Lukoil wint 6 procent en Gazprom 8,5 procent. Sancties nemen Russische banken, bedrijven en personen in een wurggreep en nopen de Russische centrale bank tot drastische maatregelen. Op 28 februari besluit die de beurshandel definitief stil te leggen. Er kan niet meer gehandeld worden in aandelen en obligaties, ook de geldmarkt wordt aan banden gelegd. De centrale bank verdubbelt bovendien de rente naar 20 procent om de val van de roebel te stuiten en de gierende inflatie af te remmen, die in februari piekte op 9,2 procent. Binnenlandse en buitenlandse beleggers staan in Moskou voor een dichte deur. Op de beurs in Londen en New York kan er nog wel gehandeld worden in sommige Russische aandelen, waaronder de drie grote energiebedrijven Gazprom, Lukoil en Rosneft. Maar de koersen van die drie storten in, de aandelen zijn nog maar een paar dollarcent waard. Op donderdag 3 maart, dag acht van de oorlog, besluiten de beursbesturen van Londen en Wall Street de handel helemaal te schrappen. Het stoppen van de aandelenmarkt gebeurt zelden, en alleen in crisissituaties zoals rampen, politieke chaos of terroristische aanslagen. Op Wall Street was de eerste keer in 1914. Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog ging de beurs vier maanden dicht. In 2001, na de aanslagen van 11 september, sloot de beurs vier dagen om paniek en een beurscrash te voorkomen en omdat het beursgebouw ook fysiek onbereikbaar was. Tijdens de eurocrisis in de zomer van 2015 sloot de Griekse beurs voor vijf weken de deuren, omdat het land uit de euro dreigde te vallen. In Egypte ging de beurs in februari en maart 2011 tijdens de roerige betogingen op het Tahrirplein in de Arabische Lente bijna acht weken dicht. Het sluiten van de Russische beurs in tijden van oorlog en zware financiële en economische sancties is wellicht begrijpelijk, maar het is niet duidelijk wat er moet gebeuren om de handel te hervatten. Waar is het wachten op? Een overwinning in de oorlog? Intrekken van sancties? De relatie van de wereld met Rusland is in drie weken tijd een heel andere geworden, de breuk met de Russische markt is diep en niet makkelijk te herstellen. De Russische centrale bank kondigde vrijdag wel een gedeeltelijke opening aan van de financiële markt. Vanaf morgen kan weer gehandeld worden in Russische staatsobligaties, maar de beurs blijft vooralsnog dicht. Dat kost veel geld. De koersdalingen zijn gigantisch en herstel van de koersen is onwaarschijnlijk: het belegd vermogen is grotendeels verdampt. "De beurs is een belangrijke kapitaalmarkt voor bedrijven en een goed functionerende beurs is goed voor het vestigingsklimaat. Dat is in het belang van beleggers en investeerders", zegt Ralph Wessels, hoofd beleggingsstrategie van ABN Amro. "De Russische economie krijgt enorme klappen, met al die sancties en bedrijven die vertrekken. Het zal allemaal voor lange tijd aan Rusland blijven kleven en bedrijven en beleggers weghouden, en Russische bedrijven belemmeren in financiering en groei." De marktwaarde van de beurs van Moskou, de beurswaarde van alle genoteerde beursfondsen, was begin dit jaar 650 miljard dollar en daar is nog maar een fractie van over. Een zesde van de beurswaarde, ongeveer 85 miljard dollar, is in handen van buitenlandse institutionele beleggers, waaronder pensioenfondsen. Er zal dus flink afgeschreven moeten worden op de Russische beleggingen. Pensioenfonds ABP is op het nippertje ontsnapt aan grote verliezen op de portefeuille Rusland. Eind september 2021 had het nog voor 2,2 miljard euro belegd in Russische aandelen en obligaties, maar het fonds besloot aan het einde van het jaar flink af te bouwen. Zo werd een groot deel van de beleggingen in de Russische olie- en gasbedrijven verkocht, samen met veel andere beleggingen in Russische bedrijven en banken. Eind februari restte ABP nog 520 miljoen euro aan beleggingen in Rusland. ABP heeft laten weten dat het nu van alles af wil, maar beseft dat verkoop momenteel ingewikkeld is en eigenlijk niet kan, omdat Rusland de verkoop van Russische belangen door buitenlandse beleggers verbiedt. Oliereuzen Shell en BP lopen tegen dezelfde muur aan. Ze willen zich terugtrekken uit Rusland middels het verkopen van de activiteiten, maar de Russen willen die niet overnemen en dus vertrekken Shell en BP met lege handen. BP zegt rekening te houden met een afschrijving van 22 miljard dollar, Shell rekent op 3 miljard verlies. Rusland in oorlog kost linksom of rechtsom investeerders, beleggers en bedrijven veel geld, en de financiële pijn zit dus niet alleen aan Russische zijde.	Economie	https://nos.nl/artikel/2421941-oorlog-sancties-en-een-gesloten-beurs-gigaverlies-voor-beleggers-in-rusland