alexantonov/chuvash_mono · Datasets at Hugging Face

chv stringlengths 1 20.7k
Ку ҫемьене сӑнасах тӑратпӑр.
 керӗ.
Эсӗ илемлӗ те тулӑх.
Закон хушнипе ӗҫлетпӗр.
Тем тума та вӗрентӗмӗр унта, атте-аннесӗр хамӑр тӗллӗн пурӑнма та.
Илтетӗр-и, — таҫта инҫе
чыславсем
Ман сӑмахсене илтсен Лена йӳҫҫӗн куланҫи пулчӗ те пӑшӑрханса каларӗ:
Кӗнчеле арласа ларакан амӑшне те пӗр ывӑҫ мӑйӑр кӑларса пачӗ:
Апла пулсан кондукторсем те кирлӗ транспортра.
Пӗтӗм халӑха вилӗм шӑтӑкне илсе ан кай, аслӑ патша!»
кинче ӗҫлерӗмӗр, кӑҫал — Курган хулинче.
Ҫуккине тупма вара ай-ай кӑна!
Юну тумлатӑр чӗрӳнтен.
Иран пирки каласан эпир ҫывӑрмастпӑр, ӗҫлетпӗр тет.
Ҫак вӑхӑтра тӗрли пулнӑ пурнӑҫра.
Юханшыв Лоптюга юханшывӑн сылтӑм ҫыранӗпе вӑрринчен 9 км юхса кӗрет.
– Уруна мӗн сырӑн?
Хӗҫпе ҫурла
— Эпӗ, ара, хам шухӑша калатӑп, — пӳлчӗ ӑна кил-хуҫи.
Вӑл ӗнтӗ ахалех те паллӑ, ху шутласа пӑх-ха: усалсемсӗр пуҫне никам та кӑвак ҫутӑ ҫутакан ҫук.
Тӗлӗнетӗп, пултаран.
Кунта та кире пуканӗ йӑтассипе кӗрешӳ ӑмӑртӑвӗ ирттерчӗҫ.
Шӑпланса ҫут ҫанталӑка итлетӗн те, епле кӑна сасӑ ҫук-ши таврара!
Бассейн лаптӑкӗ 23,07 км.
— Апла пулсан — сывӑ пул! — терӗ те Сашша янаххинчен сылтӑм чӑмӑрӗпе ҫапса сирпӗтсе ячӗ Маркела шӑп Энӗш пӗвин варрине.
Пысӑк Упакасси, Йӗпреҫ районӗ, юбилейсем, музейсем
Ҫара вӑрманӑм, хӗпӗрте,
Пӑтӑрмахра кам хӑйне епле тытнине ӗнтӗ.
Хӑй унчченех ывӑннӑ пуль.
Пӳрене мӗнле усӑ кӳрет?
ТР ЧНКА Канашӗ
Ҫӑткӑн выльӑх вӑл, качака, апат парса та ӗлкӗрмелле мар.
Темӗн те кӗрет-ҫке манӑн ват пуҫа.
Ахаль пулӑмсенчех ҫын курманнине асӑрхаса илемлӗ йӗркесем тупма пӗлет.
Тата пенсие каяс умӗн хӑш ҫулсене илме пултараҫҫӗ?
Ҫулҫи ҫук, туни ҫи-ип-ҫинҫе, хӑй таҫтан курӑнать.
— Ҫухалнӑ капитан пулнӑ-им вӑл?
— Эсир, ҫамрӑксем, айван та сӗмсӗркке ҫав!
Ватӑскере хальлӗхе психиатри стационарне вырнаҫтарнӑ.
Пурте сӗтел хушшине вырнаҫрӗҫ, ашшӗ черккесене тултарчӗ.
Ырӑ ут пек туйӑнать мана…
Кӑштахран хӑйӗн ҫи-пуҫне йӑтнӑ Флус вирхӗнсе кӗрет.
Ну юрӗ... Ним тума та ҫук ӗнтӗ.
Петӗр ларма ҫеҫ хатӗрленнӗччӗ — чӑнкӑр-чӑнкӑр сасӑ илтӗнсе кайрӗ.
Халӗ типсе кайма ӗлкӗреймен чӑрӑш лӑссисене ҫырма хӗрне ҫӗклесе каяр… Кун ҫути ҫухаличчен икӗ ӳпле туса лартрӗҫ.
1925 ҫулта ҫуралнӑ А.П.
Черетлӗ рейд иртрӗ
Вӑл каласа пӗтерессе кӗтсе илеймесӗр: — Вара?
Банк карточки ҫине укҫа куҫарасса кӑна кӗтрӗ вӑл.
Вӑрах ан шухӑшлӑр — килӗшӗр.
Вӑт мӗнле калаҫҫӗ!
Нумай пулмасть Хусан чӑвашӗсен унӑн концертӗнче пулма, кӑлтӑрмач-шоуна хутшӑнма май пулчӗ.
Чечен Республикине ӗҫпе кайсан пуҫне хунӑ.
— Икҫӗр аллӑ.
Мӗн тӑватӑн унта?
Пулӑшмаллах ӑна, ах, пулӑшмалла!
Хурлӑх куракана, инкек тӳсекене яланах пулӑшма тӑрӑшать, паха канаш парать, вӑй кӗртекен сӑмах калать.
Алтачча апат-ҫӑкӑрла кӗпе-йӗм ҫӗленӗ.
Ленин несӗлӗсем хушшинче чӑвашсем пулман.
Тури Чулман сӑртлӑхӗнче юхма пуҫлать те Куйбышев шывуправӗн Чулман кӳлмекне юхса кӗрет.
— Пирӗн вара хӗр ача ҫук, ҫавӑнпа эсӗ ман йӑмӑкӑм пулсассӑн-и?
Графика тӗлӗшӗнчен пӑхни" кӗнекере тригонометрие вӗренни питӗ кирлине ӑнлантарнӑ.
Салтак панчен ҫӑлакан;
Ҫӗнӗ Пӑва ҫыхӑну уйрӑмӗ
Кунтах Чӑваш Республикинче Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи вӑхӑтӗнче 15 госпиталь ӗҫлени, Вӑрнар поселокӗнчи шӑмӑ туберкулезӗн ача-пӑча санаторийӗн ҫуртӗнче хута янӑ эвакогоспитальте 1941 ҫулхи авӑн уйӑхӗнчен пуҫласа 1943 ҫулхи утӑччен аманнӑ 1800 салтак сипленни ҫинчен ҫырса кӑтартнӑ.
Малти пӳрте кӗрсен, урай варринче хӑрах сӑран атӑ выртнине курчӗ те тӗлӗнсе кайрӗ.
Ӗмӗрӗн юлашки ҫулӗсене лайӑх пурӑнса ирттересшӗн, шӑкӑлшӑкӑл калаҫма ҫын тупасшӑн.
— Гена, пулӑ яшкине тӗрӗсех пӗҫертӗм тесе шухӑшлатӑн-и?
Ахальтен мар сана ялйыш «Петӗр-салтак» тенӗ.
Ӗлӗк Улянасемпе пӗр килти пекех пурӑннӑ.
Архиври сӑнӳкерчӗксенче: Чӑваш Республикин тӗп тренерӗ Борис Глинкин ветерансен хушшинчи Раҫҫей ӑмӑртӑвӗ умӗн ӗҫтешӗсене канашсем парат
Вӗсен хушшинче халӗ физикӑпа матема- тика ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗсем те пур, — мӑшӑрӗпе мӑнаҫланчӗ Зоя Алексеевна.
Ку питӗ хӑрушӑ япала, эстрадӑна аялти шая туртса антаракан пулӑм.
Акӑ вӑл, анчӑк, вӑрра хӑваласа ҫитрӗ те шӑлӗпе ун шӑлаварӗн вӗҫӗнчен ҫатӑрт! ҫатӑрласа илчӗ.
Халь кӑна чупса ҫӳренӗскер тӑрук хускалмасӑр выртнине курсан чӗре ҫурӑл- ни пирки те каласа кӑтартрӗ Любовь Александровна: «Атте шкулта директорта ӗҫлетчӗ.
Мӗншӗн каларӑм-ха?
Ах, мӗн пулӗ
— Пӗрне юри сан валли илтӗмӗр.
«Эсир маншӑн анне пек хаклӑ пӗртен-пӗр ҫын, эпӗ сире яланах чӗрере упратӑп. Тавах Сире пурнӑҫа вӗрентнӗшӗн», — ӑшшӑн ҫупӑрлать ӑна йӗкӗт.
Гаплотӗсе палартнӑ чухнехи ӗҫ хакӗ тӗслӗхсен шутӗнчен килет, ҫавӑнпа та чӑнлӑхӑн статистика йӑнӑшӗ пур.
•
25-мӗш числара тӑрук сивӗтсе пӑрахрӗ, кутсӑр-пуҫсӑр ҫил-тӑман ахӑрма тытӑнчӗ.
Кайран, ҫӑмӑллансан та, икӗ уйӑх савӑшма юраман.
Кайран!
Тата, авторне мантӑм- тавлашатпӑр та.
— Розӑпа паллашнӑ куна паянхи пек астӑватӑп.
Пӗр сӑмахпа, 2011 ҫулта хӑвӑрта халиччен пулман енсене шыраса тупма тивет.
сӑр ҫуннине хамсӑр пуҫне кама пӳлӗмре вӑрӑм каҫсене пӗччен рейсӗпе хулана вӗҫтертӗм, кӑн- мӑшӑрӗ килессе шанатӑп.
Ҫакна нихҫан та манмастпӑр, анне.
Ҫак уҫҫӑн калама хӑяйми ырӑ ӗмӗтпе хавхаланнӑран юрттарать те ӗнтӗ Сӑпани паян каллех лашине.
Хӑй хашкаса сывлать, тихине чӗнсе кӗҫенни ытла хурлӑхлӑ туйӑнать.
Ҫавӑнтан паллашса кайрӑмӑр.
Унӑн амӑшӗ хӑй ывӑлӗшӗн ҫеҫ мар, чӑваш хореографийӗшӗн те пӗлтерӗшлӗ: ҫак хӗрарӑм пулман пулсан халӑхӑн ташӑ ӳнерӗн сӑнӗ чылай тӗксӗмрех пулӗччӗ.
Пирӗн клуба та юсаччӑр!» — ӑнлантарчӗҫ арҫынсем.
Пӗрре урамра мана университетра пӗрле вӗреннӗ хӗрача тытса чарчӗ.
Иртнӗ ҫул ял тӑрӑхӗнче 17 ача ҫуралнӑ.
Ярлӑку ҫуннӑ терӗм ҫеҫ.
Асӑрханӑр – улталаҫҫӗ!
1971 ҫулта Ульяновска килсе тӗпленеҫҫӗ.

Ку ҫемьене сӑнасах тӑратпӑр.

 керӗ.

Эсӗ илемлӗ те тулӑх.

Закон хушнипе ӗҫлетпӗр.

Тем тума та вӗрентӗмӗр унта, атте-аннесӗр хамӑр тӗллӗн пурӑнма та.

Илтетӗр-и, — таҫта инҫе

чыславсем

Ман сӑмахсене илтсен Лена йӳҫҫӗн куланҫи пулчӗ те пӑшӑрханса каларӗ:

Кӗнчеле арласа ларакан амӑшне те пӗр ывӑҫ мӑйӑр кӑларса пачӗ:

Апла пулсан кондукторсем те кирлӗ транспортра.

Пӗтӗм халӑха вилӗм шӑтӑкне илсе ан кай, аслӑ патша!»

кинче ӗҫлерӗмӗр, кӑҫал — Курган хулинче.

Ҫуккине тупма вара ай-ай кӑна!

Юну тумлатӑр чӗрӳнтен.

Иран пирки каласан эпир ҫывӑрмастпӑр, ӗҫлетпӗр тет.

Ҫак вӑхӑтра тӗрли пулнӑ пурнӑҫра.

Юханшыв Лоптюга юханшывӑн сылтӑм ҫыранӗпе вӑрринчен 9 км юхса кӗрет.

– Уруна мӗн сырӑн?

Хӗҫпе ҫурла

— Эпӗ, ара, хам шухӑша калатӑп, — пӳлчӗ ӑна кил-хуҫи.

Вӑл ӗнтӗ ахалех те паллӑ, ху шутласа пӑх-ха: усалсемсӗр пуҫне никам та кӑвак ҫутӑ ҫутакан ҫук.

Тӗлӗнетӗп, пултаран.

Кунта та кире пуканӗ йӑтассипе кӗрешӳ ӑмӑртӑвӗ ирттерчӗҫ.

Шӑпланса ҫут ҫанталӑка итлетӗн те, епле кӑна сасӑ ҫук-ши таврара!

Бассейн лаптӑкӗ 23,07 км.

— Апла пулсан — сывӑ пул! — терӗ те Сашша янаххинчен сылтӑм чӑмӑрӗпе ҫапса сирпӗтсе ячӗ Маркела шӑп Энӗш пӗвин варрине.

Пысӑк Упакасси, Йӗпреҫ районӗ, юбилейсем, музейсем

Ҫара вӑрманӑм, хӗпӗрте,

Пӑтӑрмахра кам хӑйне епле тытнине ӗнтӗ.

Хӑй унчченех ывӑннӑ пуль.

Пӳрене мӗнле усӑ кӳрет?

ТР ЧНКА Канашӗ

Ҫӑткӑн выльӑх вӑл, качака, апат парса та ӗлкӗрмелле мар.

Темӗн те кӗрет-ҫке манӑн ват пуҫа.

Ахаль пулӑмсенчех ҫын курманнине асӑрхаса илемлӗ йӗркесем тупма пӗлет.

Тата пенсие каяс умӗн хӑш ҫулсене илме пултараҫҫӗ?

Ҫулҫи ҫук, туни ҫи-ип-ҫинҫе, хӑй таҫтан курӑнать.

— Ҫухалнӑ капитан пулнӑ-им вӑл?

— Эсир, ҫамрӑксем, айван та сӗмсӗркке ҫав!

Ватӑскере хальлӗхе психиатри стационарне вырнаҫтарнӑ.

Пурте сӗтел хушшине вырнаҫрӗҫ, ашшӗ черккесене тултарчӗ.

Ырӑ ут пек туйӑнать мана…

Кӑштахран хӑйӗн ҫи-пуҫне йӑтнӑ Флус вирхӗнсе кӗрет.

Ну юрӗ... Ним тума та ҫук ӗнтӗ.

Петӗр ларма ҫеҫ хатӗрленнӗччӗ — чӑнкӑр-чӑнкӑр сасӑ илтӗнсе кайрӗ.

Халӗ типсе кайма ӗлкӗреймен чӑрӑш лӑссисене ҫырма хӗрне ҫӗклесе каяр… Кун ҫути ҫухаличчен икӗ ӳпле туса лартрӗҫ.

1925 ҫулта ҫуралнӑ А.П.

Черетлӗ рейд иртрӗ

Вӑл каласа пӗтерессе кӗтсе илеймесӗр: — Вара?

Банк карточки ҫине укҫа куҫарасса кӑна кӗтрӗ вӑл.

Вӑрах ан шухӑшлӑр — килӗшӗр.

Вӑт мӗнле калаҫҫӗ!

Нумай пулмасть Хусан чӑвашӗсен унӑн концертӗнче пулма, кӑлтӑрмач-шоуна хутшӑнма май пулчӗ.

Чечен Республикине ӗҫпе кайсан пуҫне хунӑ.

— Икҫӗр аллӑ.

Мӗн тӑватӑн унта?

Пулӑшмаллах ӑна, ах, пулӑшмалла!

Хурлӑх куракана, инкек тӳсекене яланах пулӑшма тӑрӑшать, паха канаш парать, вӑй кӗртекен сӑмах калать.

Алтачча апат-ҫӑкӑрла кӗпе-йӗм ҫӗленӗ.

Ленин несӗлӗсем хушшинче чӑвашсем пулман.

Тури Чулман сӑртлӑхӗнче юхма пуҫлать те Куйбышев шывуправӗн Чулман кӳлмекне юхса кӗрет.

— Пирӗн вара хӗр ача ҫук, ҫавӑнпа эсӗ ман йӑмӑкӑм пулсассӑн-и?

Графика тӗлӗшӗнчен пӑхни" кӗнекере тригонометрие вӗренни питӗ кирлине ӑнлантарнӑ.

Салтак панчен ҫӑлакан;

Ҫӗнӗ Пӑва ҫыхӑну уйрӑмӗ

Кунтах Чӑваш Республикинче Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи вӑхӑтӗнче 15 госпиталь ӗҫлени, Вӑрнар поселокӗнчи шӑмӑ туберкулезӗн ача-пӑча санаторийӗн ҫуртӗнче хута янӑ эвакогоспитальте 1941 ҫулхи авӑн уйӑхӗнчен пуҫласа 1943 ҫулхи утӑччен аманнӑ 1800 салтак сипленни ҫинчен ҫырса кӑтартнӑ.

Малти пӳрте кӗрсен, урай варринче хӑрах сӑран атӑ выртнине курчӗ те тӗлӗнсе кайрӗ.

Ӗмӗрӗн юлашки ҫулӗсене лайӑх пурӑнса ирттересшӗн, шӑкӑлшӑкӑл калаҫма ҫын тупасшӑн.

— Гена, пулӑ яшкине тӗрӗсех пӗҫертӗм тесе шухӑшлатӑн-и?

Ахальтен мар сана ялйыш «Петӗр-салтак» тенӗ.

Ӗлӗк Улянасемпе пӗр килти пекех пурӑннӑ.

Архиври сӑнӳкерчӗксенче: Чӑваш Республикин тӗп тренерӗ Борис Глинкин ветерансен хушшинчи Раҫҫей ӑмӑртӑвӗ умӗн ӗҫтешӗсене канашсем парат

Вӗсен хушшинче халӗ физикӑпа матема- тика ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗсем те пур, — мӑшӑрӗпе мӑнаҫланчӗ Зоя Алексеевна.

Ку питӗ хӑрушӑ япала, эстрадӑна аялти шая туртса антаракан пулӑм.

Акӑ вӑл, анчӑк, вӑрра хӑваласа ҫитрӗ те шӑлӗпе ун шӑлаварӗн вӗҫӗнчен ҫатӑрт! ҫатӑрласа илчӗ.

Халь кӑна чупса ҫӳренӗскер тӑрук хускалмасӑр выртнине курсан чӗре ҫурӑл- ни пирки те каласа кӑтартрӗ Любовь Александровна: «Атте шкулта директорта ӗҫлетчӗ.

Мӗншӗн каларӑм-ха?

Ах, мӗн пулӗ

— Пӗрне юри сан валли илтӗмӗр.

«Эсир маншӑн анне пек хаклӑ пӗртен-пӗр ҫын, эпӗ сире яланах чӗрере упратӑп. Тавах Сире пурнӑҫа вӗрентнӗшӗн», — ӑшшӑн ҫупӑрлать ӑна йӗкӗт.

Гаплотӗсе палартнӑ чухнехи ӗҫ хакӗ тӗслӗхсен шутӗнчен килет, ҫавӑнпа та чӑнлӑхӑн статистика йӑнӑшӗ пур.

•

25-мӗш числара тӑрук сивӗтсе пӑрахрӗ, кутсӑр-пуҫсӑр ҫил-тӑман ахӑрма тытӑнчӗ.

Кайран, ҫӑмӑллансан та, икӗ уйӑх савӑшма юраман.

Кайран!

Тата, авторне мантӑм- тавлашатпӑр та.

— Розӑпа паллашнӑ куна паянхи пек астӑватӑп.

Пӗр сӑмахпа, 2011 ҫулта хӑвӑрта халиччен пулман енсене шыраса тупма тивет.

сӑр ҫуннине хамсӑр пуҫне кама пӳлӗмре вӑрӑм каҫсене пӗччен рейсӗпе хулана вӗҫтертӗм, кӑн- мӑшӑрӗ килессе шанатӑп.

Ҫакна нихҫан та манмастпӑр, анне.

Ҫак уҫҫӑн калама хӑяйми ырӑ ӗмӗтпе хавхаланнӑран юрттарать те ӗнтӗ Сӑпани паян каллех лашине.

Хӑй хашкаса сывлать, тихине чӗнсе кӗҫенни ытла хурлӑхлӑ туйӑнать.

Ҫавӑнтан паллашса кайрӑмӑр.

Унӑн амӑшӗ хӑй ывӑлӗшӗн ҫеҫ мар, чӑваш хореографийӗшӗн те пӗлтерӗшлӗ: ҫак хӗрарӑм пулман пулсан халӑхӑн ташӑ ӳнерӗн сӑнӗ чылай тӗксӗмрех пулӗччӗ.

Пирӗн клуба та юсаччӑр!» — ӑнлантарчӗҫ арҫынсем.

Пӗрре урамра мана университетра пӗрле вӗреннӗ хӗрача тытса чарчӗ.

Иртнӗ ҫул ял тӑрӑхӗнче 17 ача ҫуралнӑ.

Ярлӑку ҫуннӑ терӗм ҫеҫ.

Асӑрханӑр – улталаҫҫӗ!

1971 ҫулта Ульяновска килсе тӗпленеҫҫӗ.