text
stringlengths
2
31k
Автор: Борис БАЛДАНОВФото: Борис БалдановБуряад хэлэнэй габшагай һара фото: Буряад Уласай засагай сайтһаа Харин сентябриин 29-дэ республиканска клиническэ хүүгэдэй больницада  Россиин хирургнуудай ниигэмэй эмхидхэһэн «Экстренная хирургия, телемедицина, герниология» гэһэн III хурал үнгэрөө.
Эндэ Алас Дурнын федеральна тойрогой хирургнууд хабаадаа.
Буряадай ниислэл хотодо Москвагай, Санкт-Петербургын, Новосибирскын, Владивостогой Россиин хирургиин мүнөө үеын шухала асуудалнуудые зүбшэн хэлсээ.
Эмнэлгын эрдэмэй доктор, профессор, Ородой Холбоото Уласай габьяата врач Емельянов Сергей Иванович, эмнэлгын эрдэмэй доктор, профессор, РАН-ай гэшүүн-корреспондент Сажин Александр Вячеславович, эмнэлгын эрдэмэй дид-доктор Неймарк Александр Евгеньевич, эмнэлгын эрдэмэй доктор,  Ородой Холбоото Уласай габьяата врач Козлов Юрий Андреевич, медицинын эрдэмэй дид-доктор Крекотень Александр Анатольевич гэгшэд  элидхэлнүүдые уншажа,  һургалгын хэшээлнүүдые үнгэргөө, манай хизаарай эмшэдтэй дүй дүршэлөөрөө хубаалдаа.
Сентябриин 30-да Н. А. Семашкын нэрэмжэтэ Уласай клиническэ больницада уригдаһан мэргэжэлтэд дүрбэн операци хээ.
Операцинууд тэрэ дороо сэхэ дамжуулагдажа байгаа.
Автор: Сэнгэ РИНЧИНОВ буряадшалааФото: Буряад Уласай засагай сайтһааэмнэлгэ фото: Буряад Уласай засагай сайтһаа Энэ хабар Россиин Засагай газар нэгэ түхэлэй зошод буудалнуудые барилгада мүнгэ зөөри абаха можо нютагуудые тодорхойлоо һэн.
19 можо хизаарта 4 млрд. түхэриг шэглүүлхээр түсэблэгдөө, манай хуби 300 сая түхэриг болоно.
Мүнөө үеын нэгэ түхэлэй барилганууд һүүлэй жэлнүүдтэ хаа-хаанагүй дэлгэржэ байна.
Тэдэнэр адли техническэ характеристикэнүүдтэй хадаа элдэбын олон хэлсээнүүдгүйгөөр хэдыхэн үдэр соо  баригдана.
Байгаали хамгаалгын гуримуудаар ехэ барилгануудые хэхэнь хорилтонуудтай (илангаяа Байгал далайн эрьеэр), тиимэһээ Буряад орондо энэ шиидхэбэри ехэ таарана.
Зошод буудалнууд ганса Байгал дээрэ баригдаха бэшэ, харин Ивалгын, Түнхэнэй, Захааминай, Загарайн, Сэлэнгын аймагуудта бодхоогдохо юм.
Тэрэ тоодо Асагадай талада «Нүүдэлшэдэй аялга» фестиваль үнгэргэдэг аяншадай комплекс дэмжэлгэдэ хүртөө.
Баригдаха зошод буудалнууд байгаалиин уларилда тааруулагдажа, түхэреэн жэл хүдэлхэ ёһотой.
Унталгын газартай, уһаар, жорлонгоор, зайн галаар, дулаагаар, һалхитуулха оньһото хэрэгсэлнүүдээр хангаатай байха ёһотой гэжэ тэмдэглэе.
Олзын хэрэг эрхилэгшэд декабриин 31 болотор барилгануудаа дүүргэхэ уялгатай.
Эдэ уялгануудаа тэдэ хэр амжалтатайгаар бүтээхэб, тэрээнһээ ехэ олон юумэн дулдыдаха.
Юундэб гэхэдэ,  энэ түлэбэй амжалтатайгаар бүтэбэл, Россиин Засагай газар зошод буудалнуудай барилгада саашадаашье мүнгэн зөөри һомолжо байха юм.
Энээн тухай Россиин Засагай газарай Түрүүлэгшын орлогшо Дмитрий Чернышенко ТАСС-ай сурбалжалагшадта иигэжэ  мэдүүлээ:Бидэ мүнөө зошод буудалнуудые барилгын түлэбэй түрүүшын шата үнгэргэбэбди.
Жэлэй дүүрэтэр ашаглалгада тушаагдаха түлэбүүдые можо хизаарнуудта шэлэжэ абаабди.
Тэндэ 2,5 мянгаһаа үсөөн бэшэ номернуудтай зошод буудалнууд бүтэхэ.
Тиихэ мүртөө можо хизаар газар үгэнэ, хангалгын һалбаринуудта холбоно, тиигэжэ жэлэй дүүрэтэр эдэ зошод буудалнууд ашаглалгада тушаагдаха.
Тиигээд энэ түлэб аша үрэтэй байгаа һаань, бидэ хоёр дахин ехэ мүнгэ зөөри һомолхобди.
Автор: Сэнгэ РИНЧИНОВФото: Буряад Уласай засагай сайтһаааяншалга хүгжөөлгэ фото: tunkapark. ru сайтһаа зураг.
Эрдэмэй болон экологическа болбосоролой таһагай мэргэжэлтэд долоон хоног бүри ямар бэ даа эмхи зургаанай үйлэдбэри хүрэдэг.
«Ариг сэбэрэй болон эпидемиологиин түб», “Ростелеком” бүлгэм, түбэй номой сан, Хэрэн һууринай сэсэрлигүүд – эдэ эмхинүүдтэ иимэ хэшээлнүүд үнгэргэгдөө.
Хүн зоной ажамидаралгаһаа үлэһэн бог шорой элдэбын түхэлэй байдаг бшуу.
Жэшээлбэл, барилгын хэрэгсэлнүүдэй бог зүйлнүүд нэгэ доро хадагалагдаха ёһотой.
Элдэб батарейкэнүүд хэды багашье һаа, байгаалида муугаар нүлөөлдэг гээшэ, 100 гаран жэлдэ үмхирхэгүй.
Пластмассаар хэгдэһэн амһартанууд, целлофанаар хэгдэһэн пакедүүд 180-200 жэлдэ үжэнгүй, байгаалиие бузарладаг гээшэ.
Эдэнэй олон юумыень шэнээр болбосоруулжа, хэрэгтэй ондоо эд бараа хэхэ арга  боломжонууд һүүлэй үедэ олон болоо гээд ойлгохо хэрэгтэй.
- Бүхы хэрэггүй юумэеэ нэгэ мэшээг руу хээд, хаяжа болохогүй.
Пластмассаар хэгдэһэн зүйлнүүдые нэгэ талада, нүгөө таладань алюминяар хэгдэһэн зүйлнүүд  гээд хубааха хэрэгтэй.
Эдээниие үйлэдбэрилжэ байһан ажахынуудта тушаабал, туһа боложо үгэхэ.
Саарһаншье үйлэдбэрилэгдэдэг.
Мүн хубсаһа хунар, оньһон техникэ хаянгүй, саашань хэрэглэжэ шадаха хүнүүдтэ үгэбэл, мүн лэ  һайн байхал.
Шанар зэргээрнь илгагдаһан бог шорой байгаали бузарлахагүй,- гэжэ Үндэһэтэнэй хүреэлэнэй мэргэжэлтэд хөөрэнэ.
Түбэй номой санда хуушарһан номууд, элдэб түхэлэй саарһан суглуулагдажа тушаагдана.
Хэрэнэй хүүгэдэй 2-дохи сэсэрлигэй шабинар  Л. Н. Безотечество ахамад хүмүүжүүлэгшэдтэеэ батарейкэнүүдые, пластикова бутылкануудай таглаадаһа суглуулна.
- Мүнөө үедэ ехэшүүлтэй, үхибүүдтэй байгаали хамгаалгын талаар иимэ хөөрэлдөөнүүдые эмхидхэхэ хэрэгтэй.
Юуб гэхэдэ, нютаг нугадаа, Эхэ орондоо наринаар хандаха гэжэ ойлгосотой үе ургажа гарахал, - гэжэ мэргэжэлтэд найдана.
Түнхэнэй Үндэһэтэнэй хүреэлэнэй мэргэжэлтэд бүхы һууринуудаар ябажа, хэшээлнүүдые үнгэргэхэ түсэбүүдые уридшалан табинхай.
Автор: Борис БАЛДАНОВФото: tunkapark. ru сайтһаа зураг.
Түнхэнэй дархан газар Бүхыдөө зүжэг монологуудһаа бүридэнэ.
Иимэ түхэлөөр һүүлэй сагта Буряадай гүрэнэй драматическа театршье табидаг болонхой.
Ольга Ранжиловагай найруулһан “Эмгээ” гэжэ зүжэгтэй түхэлөөрөө адли гэжэ ажаглахаар байгаа.
Хабаадагша нюурнууд хубидаа үзэһэн хараһанаа харагшадта дуулгана.
Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайн гүрэн түрымнай айл бүхэнэй байдалда сууряатаа.
Боро гэжэ нүхэрөө дайнда үдэшэһэн Балма бүхы наһаяа хүлеэлгэндэ зорюулаа.
Нэрэ һураггүй үгы болошоходоньшье найдалаа алданагүй.
Найдалай хүсэниинь, али дураниинь гү - унтаршагүй ехэ гэжэ ойлгонобди.
Балмадал адли байдалтай басагад мүнөөшье байна ха юм.
Украинада носоһон гал дүлэн руу нүхэрөө эльгээгээд, найдалай хүсөөр сэдьхэлээ заһаад ажаһуунал даа.
Балмын дүрэ гүйсэдхэһэн Маргарита Хардаева “Эхэнэрэй дүрэ эрхимээр гүйсэдхэһэнэй түлөө” гол шанда хүртөө.
Залуу басаган мэргэжэлтэ актриса гэжэ һанахаар.
Бэшэнииньшье дутуугүй һайнаар наадана.
Голынь гэхэдэ, бултадаа шахуу эдирхэнүүд.
Уһан буряад хэлээрээ тайзан дээрэһээ залуушуулай дуугаржа байхыень харахадаа, эхэ хэлэмнай үеһөө үедэ дамжуулагдаһаар ха юм гэжэ омогорхол түрөөдхинэ.
Гэмэлтэһэн бэетэй дохолон Дондогой дүрэ олондо хадуугдаа.
Хобууша хүнүүд манай дунда байһаар гүб даа.
Теэд зосоогоо бэеэ сагаалжа, һайн хүмби гээд лэ өөрыгөө үмөөрнэ.
Муу юумэ хэнэб гэжэ ойлгожол ябаа хадаа тиигэнэ гээшэ.
Агуу дайнай болоогүй һаа, Боро Балма хоёр жаргалтайл ажаһууха һэн.
Боронь фашис булимтарагшадай һабарта ороод, баряанда байһанаа, һүүлэй һүүлдэ Совет сэрэгшэдтэ урбагша гүүлээд, холын Красноярск хото руу сүлүүлнэ.
Тэндэ Варвара гэжэ ород басагантай ниилээд, хоёр үринэртэй болоно.
Найдалай хүсөөр Балмын өөдэнь болгоһон Буладынь түгэсхэлдөө Дондогой басаганда дурлана гэжэ харанабди.
Буладай дура буляаха басага үндылгэһэн Дондог заһарһан лэ байха.
Зүжэг уншаагүй һаа, найруулга дууһан ойлгохоор бэшэ.
Харагша бүхэн саашань өөрөөл тобшолол хэхэ болоно.
Энэ баһал найруулгын нэгэ арга болоно гээшэ.
Цырегма Сампиловагай бэшэһэн энэ зүжэг Ахын арадай театршье найруулан табиһан юм.
Энэ найруулга тэдэнэйхиһээ тад ондоо болоо гээд, автор тэмдэглэнэ.
Һайн лэ зохёол хадань хоёр театр шэлэн табина гээшэл даа.
Хэжэнгын арадай театр энэ найруулгаяа нютагтаа дэлгээһэн юм.
Тиихэдэньшье Буряадай драматическа театрташье харагшад нэрьемэ альга ташалгаар угтаа.
Нютагаархидай эблэлые толгойлогшо Булад Шойнжонов тайзан дээрэ гаража, Баярай бэшэгүүдые зүжэгэй авторта, найруулагшада, труппые ударидагшада барюулаад, иимэ дурадхал оруулаа: “Гүн удхатай, буряад арадай түүхэ харуулһан зүжэг болоо.
Арадай театрнуудые дэмжэһэн энэ проект ехэ һайшаагдана.
Шэнэ зүжэгүүд бии болоно.
Эдэ зүжэгүүдые суглуулжа, согсолбори хэжэ байгаа һаань, һайн байгаа”.
Буряадай Соёлой яаманай дэмжэлгээр РЦНТ-гэй эмхидхэһэн “Театрай долоон хоног” харагшадые ёһотоор баярлуулба.
Нютагайнгаа театр хаража, сэдьхэлээ сэлмээһэн зон олон.
Автор: Сарюуна ЭРДЫНЕЕВААрадай театрХэжэнгын арадай театр Иннокентий Егоровой дурасхаал ёһолон хүндэлхэеэ түрэл гаралынь, нүхэдынь, хамта хүдэлһэн нүхэдынь, Эрхүү можын болон Буряад ороной ажаһуугшад хүрэжэ ерээ.
- Мүнөөдэр бидэ Эрхүү можын Ойхон аймагай 85 жэлэй ойн баяртай дашарамдуулан, Ойхоной газар дайдын агуу хүбүүндэ - Иннокентий Матвеевич Егоровто Дурасхаалай самбар нээбэбди.
Иннокентий Матвеевич ажалай ута зам өөрынгөөшье нютагта, манайшье Буряад Уласта дабажа гараа.
Тэрэ орёо сагта республикадамнай ехэ барилганууд хэгдээ: һургуулинууд, хүүгэдэй сэсэрлигүүд, тамирай байшанууд, соёлой байшанууд баригдаа, экономико дэмжэгдэжэ, хүгжэжэ байгаа.
Иннокентий Матвеевич тохёолдоһон элдэбын хүндэ ушарнуудые шиидхэжэ шададаг байгаа.
Энэ болбол Егоровтоной бүхы гэр бүлын угайнь шанар шэнжэ гээшэ.
Үнэхөөрөө, аха дүү Егоровууд бултадаа – суута хүнүүд, бултадаа гүрэн түрын ажал ябуулагшад, тиигээд тэдэ бултадаа манай буряад арадай хүгжэлтэдэ ехэ габьяатай, - гэжэ Буряад Уласай Засагай газарай Түрүүлэгшын  ниигэмэй хүгжэлтын талаар орлогшо Вячеслав Цыбикжапов тэмдэглээ.
Баримта: Иннокентий Матвеевич Егоров Гильбэрын һургуулида багшалжа эхилээд, удаань захиралынь болоо.
1985 ондо Хойто Байгалай аймагай болбосоролой таһагые даагшаар томилогдоо.
1990 ондо  Хойто Байгалай аймагай гүйсэдкомой түрүүлэгшын нэгэдэхи орлогшоор һунгагдаа һэн.
1995 онһоо Иннокентий Егоров хоёр дахин Хойто Байгалай аймагай засаг даргаар һунгагдаһан юм.
2002 ондо Буряад Уласай Засагай газарай Түрүүлэгшын ниигэмэй талаар орлогшоор томилогдоо бэлэй.
2004 онһоо 2017 он болотор Буряад Уласай Засагай газарай Түрүүлэгшын нэгэдэхи орлогшо байгаа.
Уданшьегүй Арадай Хуралай бүридхэлдэ орожо, табадахи зарлалай дүүрэтэр арадай һунгамал байгаа (энэ зарлал 2018 ондо дүүрээ һэн).
Мүн баһа Иннокентий Матвеевич Бүгэдэ Буряадай үндэһэн соёлой хүгжэлтын эблэлэй юрэнхылэгшээр һунгагдаа һэн.
Автор: Сэнгэ РИНЧИНОВ буряадшалаа Фото: Буряад Уласай засагай сайтһаа Иннокентий Егоров