Sloka
stringlengths 17
276
| Class
stringclasses 3
values |
|---|---|
परं क्षिपति दोषेण वर्त्तमानः स्वयं तथा । यश्च क्रुध्यत्यनीशानः स च मूढतमो नरः ॥ | Vidur Niti Slokas |
उपार्जितानां वित्तानां त्याग एव हि रक्षणम्। तडागोदरसंस्थानां परिदाह इदाम्मससाम्॥ | Chanakya Slokas |
पुस्तकेषु च या विद्या परहस्तेषु च यद्धनम् । उत्पन्नेषु च कार्येषु न सा विद्या न तद्धनम् ॥ | Chanakya Slokas |
अनर्थाः संघचारिणः ॥ | sanskrit-slogan |
असन्त्यागात् पापकृतामपापांस्तुल्यो दण्डः स्पृशते मिश्रभावात्। शुष्केणार्दंदह्यते मिश्रभावात्तस्मात् पापैः सह सन्धि नकुर्य्यात् ॥ | Vidur Niti Slokas |
श्रध्दा ज्ञानं ददाति, नम्रता मानं ददाति, योग्यता स्थानं ददाति ॥ | sanskrit-slogan |
विज्ञान दीपेन संसार भयं निवर्तते ॥ | sanskrit-slogan |
लोभमूलानि पापानि ॥ | sanskrit-slogan |
क्षिप्रं विजानाति चिरं शृणोति विज्ञाय चार्थ भते न कामात्। नासम्पृष्टो व्युपयुङ्क्ते परार्थे तत् प्रज्ञानं प्रथमं पण्डितस्य ॥ | Vidur Niti Slokas |
इन्द्रियैरिन्द्रियार्थेषु वर्तमानैरनिग्रहैः। तैरयं ताप्यते लोको नक्षत्राणि ग्रहैरिव ॥ | Vidur Niti Slokas |
स्वभावो दुरतिक्रमः ॥ | sanskrit-slogan |
आचारः कुलमाख्याति देशमाख्याति भाषणम्। सम्भ्रमः स्नेहमाख्याति वपुराख्याति भोजनम् ॥ | Chanakya Slokas |
अप्रयत्नात् कार्यविपत्तिभर्वती ॥ | sanskrit-slogan |
रूपयौवनसम्पन्ना विशालकुलसम्भवाः। विद्याहीना न शोभन्ते निर्गन्धा इव किंशुकाः ॥ | Chanakya Slokas |
वृथा वृष्टिः समुद्रेषु वृथा तृप्तेषु भोजनम्। वृथा दानं धनाढ्येषु वृथा दीपो दिवापि च॥ | Chanakya Slokas |
स्त्रीषु राजसु सर्पेषु स्वाध्यायप्रभुशत्रुषु। भोगेष्वायुषि विश्चासं कः प्राज्ञः कर्तुर्महति ॥ | Vidur Niti Slokas |
अपरीक्ष्यकारिणं श्रीः परित्यजति ॥ | sanskrit-slogan |
क्रोधो वैवस्वतो राजा तृष्णा वैतरणी नदी। विद्या कामदुधा धेनुः संतोषो नन्दनं वनम्॥ | Chanakya Slokas |
मर्माण्यस्थीनि ह्रदयं तथासून् ,रुक्षा वाचो निर्दहन्तीह पुंसाम्। तस्माद् वाचुमुषतीमुग्ररुपां धर्मारामो नित्यशो वर्जयीत॥ | Vidur Niti Slokas |
पृथिव्यां त्रीणी रत्नानि अन्नमापः सुभाषितम् । मूढैः पाषाणखण्डेषु रत्नसंज्ञा विधीयते ॥ | Chanakya Slokas |
कांश्चिदर्थात्ररः प्राज्ञो लघुमूलान्महाफलान्। क्षिप्रमारभते कर्तुं न विघ्नयति तादृशान् ॥ | Vidur Niti Slokas |
रथः शरीरं पुरुषस्य राजत्रात्मा नियन्तेन्द्रियाण्यस्य चाश्चाः। तैरप्रमत्तः कुशली सदश्वैर्दान्तैः सुखं याति रथीव धीरः ॥ | Vidur Niti Slokas |
अन्तर्गतमलो दुष्टस्तीर्थस्नानशतैरपि। न शुद्धयतियथाभाण्डं सुरया दाहितं च तत्॥ | Chanakya Slokas |
अभ्यावहति कल्याणं विविधं वाक् सुभाषिता ॥ | sanskrit-slogan |
एको धर्म: परम श्रेय: क्षमैका शान्तिरुक्तमा। विद्वैका परमा तृप्तिरहिंसैका सुखावहा ॥ | Vidur Niti Slokas |
पात्रत्वाद् धनमाप्नोति ॥ | sanskrit-slogan |
बहूनामप्यसाराणां समवायो हि दुर्जयः ॥ | sanskrit-slogan |
विद्या परमं बलम ॥ | sanskrit-slogan |
पन्चाग्न्यो मनुष्येण परिचर्या: प्रयत्नत:। पिता माताग्निरात्मा च गुरुश्च भरतर्षभ ॥ | Vidur Niti Slokas |
कुलं शीलेन रक्ष्यते ॥ | sanskrit-slogan |
अतितृष्णा न कर्तव्या, तृष्णां नैव परित्यजेत् ॥ | sanskrit-slogan |
द्वाविमौ पुरुषौ राजन स्वर्गस्योपरि तिष्ठत: । प्रभुश्च क्षमया युक्तो दरिद्रश्च प्रदानवान् ॥ | Vidur Niti Slokas |
पण्डितोऽपि वरं शत्रुर्न मूर्खो हितकारकः ॥ | sanskrit-slogan |
न वै भित्रा जातु चरन्ति धर्मं न वै सुखं प्राप्नुवन्तीह भित्राः। न वै सुखंभित्रा गौरवंप्राप्नुवन्ति न वै भित्राप्रशमंरोचयन्ति ॥ | Vidur Niti Slokas |
कामं क्रोधं तथा लोभं स्वाद शृङ्गारकौतुकम्। अतिनिद्राऽतिसेवा च विद्यार्थी ह्याष्ट वर्जयेत्॥ | Chanakya Slokas |
गतं शोको न कर्तव्यं भविष्यं नैव चिन्तयेत्। वर्तमानेन कालेन प्रवर्तन्ते विचक्षणाः॥ | Chanakya Slokas |
यशोधनानां हि यशो गरीयः ॥ | sanskrit-slogan |
नास्ति मेघसमं तोयं नास्ति चात्मसमं बलम्। नास्ति चक्षुसमं तेजो नास्ति चान्नसमं प्रियम्॥ | Chanakya Slokas |
ईप्सितं मनसः सर्वं कस्य सम्पद्यते सुखम्। दैवायत्तं यतः सर्वं तस्मात् सन्तोषमाश्रयेत्॥ | Chanakya Slokas |
षडिमान् पुरुषो जह्यात् भिन्नं नावमिवार्णवे अप्रवक्तारं आचार्यं अनध्यायिनम् ऋत्विजम् । आरक्षितारं राजानं भार्यां चाऽप्रियवादिनीं ग्रामकामं च गोपालं वनकामं च नापितम्॥ | Vidur Niti Slokas |
उपायपूर्वं न दुष्करं स्यात् ॥ | sanskrit-slogan |
वृत्तं यत्नेन संरक्षेद् वित्तमेति च याति च। अक्षीणो वित्ततः क्षीणो वृत्ततस्तु हतो हतः ॥ | Vidur Niti Slokas |
अपुत्रता मनुष्याणां श्रेयसे न कुपुत्रता ॥ | sanskrit-slogan |
धर्मस्य मूलमर्थः ॥ | sanskrit-slogan |
नास्ति बुद्धिमतां शत्रुः ॥ | sanskrit-slogan |
उपायेन हि यच्छक्यं न तच्छक्यं पराक्रमैः ॥ | sanskrit-slogan |
चराति चरतो भगः ॥ | sanskrit-slogan |
अहिं नृपं च शार्दूलं वराटं बालकं तथा। परश्वानं च मूर्खं च सप्तसुप्तान् बोधयेत्॥ | Chanakya Slokas |
मानेन रक्ष्यते धान्यमश्चान् रक्षत्यनुक्रमः । अभीक्ष्णदर्शनं ग्राश्च स्त्रियो रक्ष्याः कुचैलतः ॥ | Vidur Niti Slokas |
शुनः पुच्छमिव व्यर्थं जीवितं विद्यया विना। न गुह्यगोपने शक्तं न च दंशनिवारणे॥ | Chanakya Slokas |
कोकिलानां स्वरो रूपं नारी रूपं पतिव्रतम्। विद्या रूपं कुरूपाणां क्षमा रूपं तपस्विनाम्॥ | Chanakya Slokas |
वनस्पतेरपक्वानि फलानि प्रचिनोति यः । स नाप्नोति रसं तेभ्यो बीजं चास्य विनश्यति ॥ | Vidur Niti Slokas |
संहतिः कार्यसाधिका ॥ | sanskrit-slogan |
निश्चित्वा यः प्रक्रमते नान्तर्वसति कर्मणः । अवन्ध्यकालो वश्यात्मा स वै पण्डित उच्यते ॥ | Vidur Niti Slokas |
निर्गुणस्य हतं रूपं दुःशीलस्य हतं कुलम्। असिद्धस्य हता विद्या अभोगस्य हतं धनम्॥ | Chanakya Slokas |
न ह्राविज्ञातशीलस्य प्रदातव्यः प्रतिश्रयः ॥ | sanskrit-slogan |
एकः सम्पत्रमश्नाति वस्त्रे वासश्च शोभनम् । योऽसंविभज्य भृत्येभ्यः को नृशंसतरस्ततः ॥ | Vidur Niti Slokas |
चला लक्ष्मीश्चलाः प्राणाश्चले जीवितमन्दिरे। चलाचले च संसारे धर्म एको हि निश्चलः॥ | Chanakya Slokas |
प्रियो भवति दानेन प्रियवादेन चापरः। मन्त्रमूलबलेनान्यो यः प्रियः प्रिय एव सः ॥ | Vidur Niti Slokas |
षण्णामात्मनि नित्यानामैश्वर्यं योऽधिगच्छति। न स पापैः कुतोऽनथैर्युज्यते विजितेन्द्रियः ॥ | Vidur Niti Slokas |
ते पुत्रा ये पितुर्भक्ताः सः पिता यस्तु पोषकः। तन्मित्रं यत्र विश्वासः सा भार्या या निवृतिः ॥ | Chanakya Slokas |
यत् सुखं सेवमानोपि धर्मार्थाभ्यां न हीयते। कामं तदुपसेवेत न मूढव्रतमाचरेत्। ॥ | Vidur Niti Slokas |
विद्या धनेषु उत्तमा वर्त्तते ॥ | sanskrit-slogan |
सत्यमेव जयते ॥ | sanskrit-slogan |
विद्यामदो धनमदस्तृतीयोऽभिजनो मदः । मदा एतेऽवलिप्तानामेत एव सतां दमाः ॥ | Vidur Niti Slokas |
अभ्यावहति कल्याणं विविधं वाक् सुभाषिता। सैव दुर्भाषिता राजनर्थायोपपद्यते ॥ | Vidur Niti Slokas |
सन्तापाद् भ्रश्यते रुपं सन्तापाद् भ्रश्यते बलम्। सन्तापाद् भ्रश्यते ज्ञानं सन्तापाद् व्याधिमृच्छति ॥ | Vidur Niti Slokas |
उपायं चिन्तयेत्प्राज्ञस्तथा पायं च चिन्तयेत् ॥ | sanskrit-slogan |
यादृशैः सत्रिविशते यादृशांश्चोपसेवते। यादृगिच्छेच्च भवितुं तादृग् भवति पूरुषः ॥ | Vidur Niti Slokas |
ये शोकमनुवर्त्तन्ते न तेषां विद्यते सुखम् ॥ | sanskrit-slogan |
दश धर्मं न जानन्ति धृतराष्ट्र निबोध तान्। मत्तः प्रमत्तः उन्मत्तः श्रान्तः क्रुद्धो बुभुक्षितः ॥ त्वरमाणश्च लुब्धश्च भीतः कामी च ते दश। तस्मादेतेषु सर्वेषु न प्रसज्जेत पण्डितः ॥ | Vidur Niti Slokas |
न योऽभ्यसुयत्यनुकम्पते च न दुर्बलः प्रातिभाव्यं करोति । नात्याह किञ्चित् क्षमते विवादं सर्वत्र तादृग् लभते प्रशांसाम् ॥ | Vidur Niti Slokas |
आलस्यं मदमोहौ चापलं गोष्टिरेव च। स्तब्धता चाभिमानित्वं तथा त्यागित्वमेव च। एते वै सप्त दोषाः स्युः सदा विद्यार्थिनां मताः ॥ | Vidur Niti Slokas |
अप्युन्मत्तात् प्रलपतो बालाच्च परिजल्पतः। सर्वतः सारमादद्यात् अश्मभ्य इव काञ्जनम् ॥ | Vidur Niti Slokas |
येऽर्थाः स्त्रीषु समायुक्ताः प्रमत्तपतितेषु च। ये चानार्ये समासक्ताः सर्वे ते संशयं गताः ॥ | Vidur Niti Slokas |
बलवन्तं रिपु दृष्ट् वा न वामान प्रकोपयेत् ॥ | sanskrit-slogan |
त्यजेदेकं कुलस्यार्थे ग्रामस्यार्थे कुलं त्यजेत्। ग्रामं जनपदस्यार्थे आत्मार्थे पृथिवीं त्यजेत्॥ | Chanakya Slokas |
यस्य स्नेहो भयं तस्य स्नेहो दुःखस्य भाजनम्। स्नेहमूलानि दुःखानि तानि त्यक्तवा वसेत्सुखम्॥ | Chanakya Slokas |
अग्निदाहादपि विशिष्टं वाक्पारुष्यम् ॥ | sanskrit-slogan |
नास्ति कामसमो व्याधिर्नास्ति मोहसमो रिपुः। नास्ति कोप समो वह्नि र्नास्ति ज्ञानात्परं सुखम्॥ | Chanakya Slokas |
पूर्वं निश्चित्य पश्चात् कार्यभारभेत् ॥ | sanskrit-slogan |
श्रोतव्यं खलु वृध्दानामिति शास्त्रनिदर्शनम् ॥ | sanskrit-slogan |
विद्वानेव विजानाति विद्वज्जन परिश्रमम् ॥ | sanskrit-slogan |
सत्यमेव जयते न अनृतम् ॥ | sanskrit-slogan |
एकेनापि सुपुत्रेण विद्यायुक्ते च साधुना। आह्लादितं कुलं सर्वं यथा चन्द्रेण शर्वरी॥ | Chanakya Slokas |
कृते प्रतिकृतिं कुर्यात् हिंसेन प्रतिहिंसनम् । तत्र दोषो न पतति दुष्टे दौष्ट्यं समाचरेत्॥ | Chanakya Slokas |
दैवेन देयमिति कापुरुषा वदन्ति ॥ | sanskrit-slogan |
समैर्विवाहः कुरुते न हीनैः समैः सख्यं व्यवहारं कथां च । गुणैर्विशिष्टांश्च पुरो दधाति विपश्चितस्तस्य नयाः सुनीताः॥ | Vidur Niti Slokas |
धनधान्य प्रयोगेषु विद्या सङ्ग्रहेषु च। आहारे व्यवहारे च त्यक्तलज्जः सुखी भवेत्॥ | Chanakya Slokas |
जरा रुपं हरति धैर्यमाशा मृत्युः प्राणान् धर्मचर्यामसूया। कामो ह्रियं वृत्तमनार्यसेवा क्रोधः श्रियं सर्वमेवाभिमानः ॥ | Vidur Niti Slokas |
गतिरात्मवतां सन्तः सन्त एव सतां गतिः। असतां च गतिः सन्तो न त्वसन्तः सतां गतिः ॥ | Vidur Niti Slokas |
नास्ति भीरोः कार्यचिन्ता ॥ | sanskrit-slogan |
द्वाविमौ कण्टकौ तीक्ष्णौ शरीरपरिशोषिणौ। यश्चाधनः कामयते यश्च कुप्यत्यनीश्चरः ॥ | Vidur Niti Slokas |
तावन्मौनेन नीयन्ते कोकिलश्चैव वासराः । यावत्सर्वं जनानन्ददायिनी वाङ्न प्रवर्तते॥ | Chanakya Slokas |
श्रुतं प्रज्ञानुगं यस्य प्रज्ञा चैव श्रुतानुगा। असम्भित्रायेमर्यादः पण्डिताख्यां लभेत सः ॥ | Vidur Niti Slokas |
शीलं प्रधानं पुरुषे तद् यस्येह प्रणश्यति। न तस्य जीवितेनार्थो न धनेन न बन्धुभिः ॥ | Vidur Niti Slokas |
परोक्षे कार्यहन्तारं प्रत्यक्षे प्रियवादिनम्। वर्जयेत्तादृशं मित्रं विषकुम्भं पयोमुखम् ॥ | Chanakya Slokas |
जननी जन्मभूमुश्च स्वर्गादपि गरीयसी ॥ | sanskrit-slogan |
सोऽस्य दोषो न मन्तव्यः क्षमा हि परमं बलम्। क्षमा गुणों ह्यशक्तानां शक्तानां भूषणं क्षमा ॥ | Vidur Niti Slokas |
य ईर्षुः परवित्तेषु रुपे वीर्ये कुलान्वये । सुखसौभाग्यसत्कारे तस्य व्याधिरनन्तकः ॥ | Vidur Niti Slokas |