Ðò tò ɖěɖee mǐ kplɔ́n lɛ é sín 56 ɖokpo géé mɛ ɔ, sɛ́n kpo toxóɖiɖɔ kpo gɔ́ sò nú nùkplɔnkplɔn xóɖóxámɛ tɔn.
Ðò Amérique Latine, Caraïbes, Asie Zǎnzǎnhweji kpo Zǎnzǎnhweji Tɔn kpo mɛ ɔ, ɖibla yì 75 % mɔ ɖò nyɔnu e ɖó acɛ bo na ɖó mɛɖée zízé jó nú agbaza lɛ é mɛ ; ɖò Tɛntin Aflika tɔn kpo Zǎnzǎnhweji tɔn kpo mɛ ɔ, kɛ́n enɛ ɖibla yì 40.
Ðò Aflika subsahari tɔn ɔ mɛ ɔ, nyɔnu ɖokpo ɖò mɛ wè mɛ ( 48 ) ɖó acɛ bo na wá gbeta mɔhun lɛ kɔn ǎ.
Nùkplɔnkplɔn ɔ xlɛ́ ɖɔ Mali, Niger kpo Senegal kpo ɖó nǔwukpikpé bo na wá gbeta lɛ kɔn dó agbaza yetɔn wu ɖò gbɛtɔ́ lɛ tɛntin ǎ.
Ðò Angola ɔ, nyɔnu 62 ɖò tɛn ɔ mɛ bo na wá gbeta lɛ kɔn dó nùkanbyɔ atɔn e è gbéjé kpɔ́n lɛ é jí, bɔ ɖibla yì 49 ɖò Mozambique, bɔ ɖibla yì 46 ɖò São Toméé et Principe.
Gbeɖiɖó ɔ ɖɔ xó dó sɛ́n ɖěɖee na zɔ́n bɔ adakaxotɔ́ ɖé na wlí alɔ xá asú tɔn bo na dó hɔn nú hwɛɖɔxɔsa lɛ é jí ɖò tò 20 mɛ, bɔ 43 ɖěɖee ma ɖó sɛ́n ɖě dó adakaxixo wu ɖò alɔwliwli lɛ tɛntin ǎ lɛ é.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, ɖò tò 30 jɛji mɛ ɔ, è nɔ gbɛ́ ɖɔ è kún na sɛ̀ tɛn nú nyɔnu lɛ bonu ye na sɛ̀ tɛn sín xwé yetɔn gbè ó.
Ðò Kpléɖókpɔ́ ɖaxó Nairobi tɔn hwenu ɔ, acɛkpikpa lɛ dó gbè ɖɔ emi na bló bɔ nǔ e gbé nya wɛ ye ɖè ɖò “ zɛnzɛn ” 2030 tɔn mɛ é na syɛn d’eji, é wɛ nyí nùblibliwiwa ɖò vǐ lɛ tɛntin, nùblibliwiwa ɖò vǐ lɛ tɛntin, kpo adakaxixo alɔkpa e jinjɔn jlɛ jí é ɖé kpo, kaka jɛ nùwalɔ nyanya lɛ jí.
Ðò xwè 2020 tɔn vlamɛ ɔ, nyɔnu livi 217 mɔ e gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ lɛ é nɔ kpé nukún dó jì vǐ yetɔn lɛ wu ǎ.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, gbɛtɔ́ lɛ fɔ́n bo ɖò jijɛji wɛ ɖò tò e mɛ è nɔ ɖó aca ɖè lɛ é mɛ, amɔ, gbɛtɔ́ livi ɛnɛ kpó ɖò jijɛji wɛ.
É ɖò mɔ có, yɔkpɔvu livi 12 mɔ wɛ wlí alɔ ɖò xwè ɖokpo ɔ mɛ.
É ɖò mɔ có, ɖò tò gègě mɛ ɔ, sunnu lɛ ɖó acɛ e sunnu lɛ ɖó bo gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ é 75 ɖokpo géé.
Hwɛhwɛ ɔ, nyɔnu lɛ nɔ ɖó hlɔnhlɔn bo nɔ klán gbè xá vogbingbɔn enɛ lɛ, ɖó ye nɔ ɖ’alɔ ɖò toxóɖiɖɔ kpo gbeta ɖevo lɛ kpo mɛ ǎ wutu.
Hwenu e tokpɔngán Talon ɖò gbesisɔmɛ bo na d’akpá nú xwè atɔ́ɔ́n wegɔ tɔn é ɔ, é na nyɔ́ ɖɔ è ni kàn nǔ byɔ dó gbɛta acɛkpikpa tɔn e kpo é kpo na xwedó é wu.
Hwenu e tokpɔngán talon ɖò gbesisɔmɛ bo na dó d’akpá nú xwè atɔ́ɔ́n wegɔ tɔn é ɔ, é na nyɔ́ ɖɔ è ni kàn nǔ byɔ kpɔ́ndéwú acɛkpikpa e kpo emi kpo na yì xwé é tɔn byɔ.
É ka na bló tuto bo na dó ɖó acɛkpikpa yɔyɔ ɖé à?
Azɔwanú e ɖò Wěɖegbɛ́ Olɔpu Kpinkpɔn Tɔn kpo Lɔnyiji - Lɔnfɔnkan Tɔn kpo (Cnos - Ben ) mɛ é d’alɔ fɛ́nú yɔyɔ lɛ ɖò Cotonou, Fév.
Ðò kpléɖókpɔ́ ɔ jí ɖò nukɔn nukɔntɔ́ Cnos-Ben tɔn Julien Minavoa tɔn hwenu ɔ, è sɔnǔ nú akwɛ 26 000 U.S. dó lɔnyiji - lɔnfɔnkan lɛ bonu ye na sɔnǔ nú Jo Tokyo 2020.
Ðò nǔwiwa kpléɖókpɔ́ ɔ tɔn e kúnkplá nukúnkpénuwutɔ́ Cnos-Ben tɔn Julien Minavoa é hwenu ɔ, è sɔnǔ nú akwɛ 26 000 U.S. dó lɔnyiji - lɔnfɔnkan lɛ bonu ye na sɔnǔ nú Jo Tokyo 2020.
Sɔgbe xá tuto nùnywɛ xwitixwiti tɔn lɛ.
“ Mǐ ko mɔ azɔwanú syɛnsyɛn lɛ.
Mǐ ɖó hudo wɔxúxú ɖokpo kpo wɔxú ɖokpo kpo tɔn, bɔ mǐ na ba gǎn ɔ.
Mǐ mɔ nǔ taji e ɖò nǔɖokan mǐtɔn lɛ mɛ é.
Nǔ lɛ bǐ ɖò ganji ɖò fí.
É na jiɖe mǐ ɖɔ fífá wɛ mǐ ɖè. ”
Ðò gletoxo Djégbé tɔn mɛ ɔ, nǔ lɛ bǐ jɛ tito jí.
Mɛ e ɖò mɔ wà wɛ ɖò ayikúngban jí lɛ é kpo mɛ e ɖò mɔ wà wɛ lɛ é kpo ɖó wǔjɔmɛzɔ́ ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖé.
Azɔ e wà wɛ Célestine Bakpé ɖè bo nyí nukúnkpénuwutɔ́ lɛdo tɔn ɖé ɖò gletoxo Djègbé tɔn mɛ é jiwǔ tawun.
Ye ko ɖò ayijinjɔn ɖò gan tɛnwe mɛ zǎnzǎn tɛnwe mɛ, bo nɔ lɛ́ wà azɔ kpléɖókpɔ́ ɖaxó ɖé.
“ Mǐ ɖò azɔ kplɔ́n wɛ ɖò azɔxɔsa mɛ ɖevo lɛ tɔn mɛ.
Enɛ gudo ɔ, un na yí nǔ ɖěɖee nɔ ɖu ayi mɛ nú mì lɛ é ɖò tɛn nukɔntɔn ɔ jí ɖò Wěɖegbɛ́ Wěɖegbɛ́ Tɔn E Nɔ Nyí Mɛɖesunɔ États - Unis Tɔn ( Céna ) ɖò gletoxo Abomɛy Tɔn mɛ.
È ko ɖó azɔwanú syɛnsyɛn lɛ.
Nǔ ɖebǔ nɔ hɛn nǔ gblé dó mǐ wu ǎ, ” wɛ Célestine Bakpé ɖɔ.
Sín hwenu e è ɖò kàn ɖó wɛ ɖò Zúu é kaka jɛ égbé é ɔ, fífá ɖò acɛ kpa wɛ.
Ðò nǔ e ye xwlé mɛ lɛ é mɛ ɔ, agbanɖotananɔ ɔ ɖɔ ɖɔ “ tuto agun tɔn lɛ nɔ zán akwɛ lɛ ǎ. ”
“ Mǐ ɖó 8 ɖò tɛn ɔ mɛ, amɔ, ɖò taji ɔ, mǐ ɖó na ɖó 25 ɖò tɛn ɔ mɛ, ” wɛ acɛkpikpa yɛhwexɔsuɖuto ɔ tɔn ɖɔ.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, ɖò vivɔnu xwè ɔ tɔn ɛnɛ lɛ ɖokpo ɖokpo mɛ ɔ, nǔ e gbé nya wɛ mǐ ɖè é wɛ nyí ɖɔ mǐ na bló bɔ ɖò vivɔnu xwè ɔ tɔn ɔ, nǔ e gbé nya wɛ mǐ ɖè é na ɖibla yì 100.
Nǔ taji wegɔ ɔ wɛ nyí ɖɔ mɛ e gosin tò ɖevo mɛ lɛ é nɔ ɖ’alɔ ɖò gbè ɖokpo ɔ mɛ nú mɛ ɖěɖee nɔ nɔ tò ɔ mɛ lɛ é.
Enɛ wu ɔ, diaspora e nɔ dó nú nyɔna lɛ é na ɖè wema - sɛ́dó - mɛ tɔn xlɛ́ ɖò gbɛta wǒ e è nɔ kplé ɖò tò tɛnwe mɛ lɛ é mɛ.
Ðò ninɔmɛ e ɖò fífá mɛ é ɖé mɛ ɔ, nukɔntɔ́ Cena tɔn na jiɖe yeɖée ɖɔ tutoblonunu emitɔn bló “ nǔ e sɔgbe lɛ é bǐ, bo na dó sixu zɔ́n bɔ è na mɔ nǔ e nɔ zɔ́n bɔ è nɔ zɔ́n bɔ è nɔ zɔ́n bɔ è nɔ zɔ́n bɔ è nɔ zɔ́n bɔ è nɔ zɔ́n bɔ è nɔ zɔ́n bɔ è nɔ zɔ́n bɔ è nɔ mɔ nǔ e nɔ zɔ́n bɔ è nɔ zɔ́n bɔ è nɔ zɔ́n bɔ è nɔ zán ɖò
Gɔ́ na ɔ, é flín ɖɔ è kplɔ́n azɔ mɛ e nɔ na nǔ mɛ lɛ é bonu ye na dó sixu wà azɔ vovo ɖěɖee kúnkplá tutoblonunu ɖěɖee nɔ na nǔ mɛ lɛ é bǐ mlɛ́mlɛ́.
Emmanuel Tiando na flín azɔ e wà wɛ ye ɖè, ɖò taji ɔ, ɖò toxóɖɔgbɛ́ lɛ kpo toxóɖɔgbɛ́ lɛ kpo tɛntin é mɛ.
Gɔ́ na ɔ, é byɔ ye ɖɔ ye ni nɔ ɖó sísí nú mɛ e nɔ yí wǎn na lɛ é, ɖò taji ɔ, mɛxomɔ lɛ alǒ mɛ ɖěɖee ɖó gǎnmaɖó lɛ é.
Nǔ vɛwǔ tawun tawun tawun tawun tawun tawun tawun tawun tawun tawun tawun tawun tawun tawun tawun tawun tawun tawun tawun tawun tawun tawun tawun tawun tawun tawun tawun tawun tawun tawun tawun.
Emmanuel Tiando yí gbè n’i bo ɖɔ ɖò alixlɛ́mɛ tɔn mɛ ɖɔ “ mɔto ɖaxó e ɖò tò ɔ sín akpáxwé totaligbé tɔn ɔ jí lɛ é ” wɛ.
É ɖò mɔ có, “ gbɔn nǔ e acɛkpikpa ɔ ɖè lɛ é gblamɛ ɔ, mɛ lɛ ɖò yiyi wɛ kpɛɖé kpɛɖé. ”
Ninɔmɛ enɛ e ma sɔgbe ǎ é xlɛ́ ɖɔ ɖò xá ɖé lɛ ɖò totaligbé Benin tɔn mɛ ɔ, nǔɖokan e è nɔ sɔ́ ɖ’ayǐ nú mɛɖé lɛ é sixu zɔ́n bɔ è nɔ ɖó nukún ɖɔ mɛɖé lɛ nɔ ɖó nukún ɖɔ emi ɖò gbesisɔmɛ bo na bló baptɛm bo na bló baptɛm. ”
È sɔ́ Stéphanie Antar ɖ’ayǐ ɖò kpléɖókpɔ́ ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖé mɛ ɖò 30 Juin 2020, hwenu e é ɖò azɔ tɔn wegɔ ɔ wà wɛ ɖò nukɔn yì wɛ ɖò Kpléɖókpɔ́ Akwɛ Tɔn E È Wlan Dó Ebléegbe Mɛ É ɖò Bénin ( Ceceb/Eurocham ) é, bɔ é wà azɔ ɖé b’ɛ sɔ́ akpàkpà mɛ tawun.
Gbɔn alɔdo Wěɖegbɛ́ Yɛhwexɔsuɖuto ɔ tɔn kpo afɔsɔ́ɖótetɔ́ ɖé kpo gblamɛ ɔ, é kpéwú bo sɔ́ Eurocham dó ɖó tutoblonunu alixlɛ́mɛ tɔn ɖé ɖò kpléɖókpɔ́ ɖaxó ɖé mɛ ɖò Bénin, ɖò 30 Juin 2020, hwenu e Stéphanie Antar ɖò azɔ tɔn wegɔ ɔ wà wɛ ɖò nukɔnɖiɖo Hagbɛ Alixlɛ́mɛtɔ́ Ebléegbe Tɔn Ebléegbe Tɔn Ebléegbe Tɔn ɔ tɔn é
Gbɔn alɔdo Wěɖegbɛ́ Nǔbǐwukpétɔ́ ɔ tɔn kpo wěɖegbɛ́ ɖé kpo gblamɛ ɔ, é kpéwú bo sɔ́ Eurocham dó ɖó tɛn nukúnɖeji tɔn ɖé ɖò Bénin.
Nǔ nukɔntɔn e nya wɛ Eurocham ɖè é wɛ nyí ɖɔ é na nɔ gbɔn vo nú Agun Union Européenne tɔn ( Due ) kpo acɛkpatɔ́ Axɔsuɖuto ɔ tɔn lɛ kpo, amɔ, é lɛ́vɔ nɔte nú azɔwatɔ́ e ɖò agun Ebléegbe tɔn mɛ lɛ é, azɔxɔsa Ebléegbe tɔn e ɖò Bénin lɛ é kpo azɔxɔsa Axɔsuɖuto ɔ tɔn e ɖò azɔxɔsa Ebléegbe tɔn mɛ lɛ é kpo.
Sín 30 Juin 2020 ɔ, Stéphanie Antar, ee nyí nukɔntɔ́ Hagbɛ Alixlɛ́mɛtɔ́ Ebléegbe Tɔn Bénin tɔn (Cceb/Eurocham ) tɔn é kpéwú bo sɔnǔ nú akɔnkpinkpan yɔyɔ ɖevo ɖò sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ hwenu e azɔ tɔn ɖò vivɔnu é.
Mɔ ɖokpo ɔ, Stéphanie Antar bló tuto bo na ɖɔ xó ɖó kpɔ́ xá nukɔntɔ́ Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó ɔ tɔn, Azɔxɔsa Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó
Ðò azɔ tɔn hwenu ɔ, Eurocham ɖ’alɔ ɖò azɔ ɖaxó mɛ ɖò Octobre 2020 ɖò fɔtóo ajɔwiwa tɔn EU - Africa tɔn (Eabf ) mɛ, xota tɔn wɛ nyí “ Building resilient business linkages between Africa and Europe for the post-Covid-19 Era. ”
Hwɛjijɔ taji ɖevo e zɔ́n bɔ Stéphanie Antar ɖò azɔ wà wɛ é wɛ nyí ɖɔ Eurocham ɖò tɛn ɛntɛnɛti tɔn e gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ é mɛ.
Mɛ ɖevo lɛ ɖó na nɔ gbeji ɖò sinsɛnzɔ́ Jehovah tɔn mɛ, bo na hun ali gègě nú ye.
Ali ɖevo e nu è sixu lɛ́ ɖè azɔxɔsa e gosin Cceb / Eurocham é tɔ́n ɖè é wɛ nyí alɔ e tutoblonunu ɔ nɔte nú gǎn tɔn ɔ ɖò kplé xwewu xwewu tɔn e è bló ɖò Nɛntɛnɛti Gbɛ̀ ɔ Tɔn e tutoblonunu Ebo Wwn tɔn tutoblonunu Ebléegbe tɔn ɔ mɛ é mɛ é.
Un tinmɛ ɖɔ azɔ vovo enɛ lɛ kúnkplá azɔ e è nɔ wà ɖò xwé mɛ lɛ é.
Ee azɔ enɛ lɛ fó gudo é ɔ, Cedric Gbetable ɖegbe ɖɔ mɛ ɖokpo ɖokpo ɖó na ɖó lindɔn ɖé nú lan.
Ðò azɔ enɛ gudo ɔ, Cedric Gbetable nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú mɛ ɖevo lɛ ɖɔ ye ni huzu kanlin e mǐ nɔ ɖu lɛ é bǐ.
Ee ye fó gudo é ɔ, xɛ lɛ ɖokpo ɖokpo nɔ lɛkɔ yì xwégbe, bɔ lindɔn ɔ nɔ lɛ́vɔ yí agbaza tɔn.
Nugbǒ ɔ, wɔxúxú ɔ ɖó pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́ e tɔ́ ce kpo nɔví nyɔnu ce kpo sín lindɔn ɖó é.
Enɛ wu ɔ, tɔ́ ce tɛ́n kpɔ́n bɔ mǐ mɔ lindɔn tɔn, bɔ mɔ mɛ ɔ, é ɖò wuvɛ sè wɛ tawun.
Bo na dó hwlɛn ye gán ɔ, è ɖó na hun buténinɔ ɔ, bo sɔ́ nǔ e ɖ’emɛ lɛ é dó lɛngbɔnyitɔ́ lɛ mɛ, bɔ è na gbɔ azɔn nú wuvɛ lɛ bǐ. ”
Dìn ɔ, 8 Avril wɛ nyí jijizán ce.
Azǎn ɖagbeɖagbe ɖé wɛ nú mì tawun, ɖó un nyí ɖokpo ɖò mɛ ɖěɖee ma nɔ ɖu jijizán yetɔn sín xwè ǎ lɛ é mɛ.
Xwè e un ɖó nú xwè 18 é wɛ nyí jijizán ce gudo tɔn.
Sín hwenɛnu ɔ, un nɔ ɖu jijizán ce ayihɔngbe ayihɔngbe.
Fínfɔ́nzɔ́n ɖokpo ɖokpo zǎnzǎn ɖokpo wɛ nyí ali ɖevo nú mì bɔ un na ɖɔ xó bo lɛ́ ɖu vivǐ gbɛ̀ tɔn. Dìn ɔ, 8 Avril wɛ nyí xwè ce sín xwè.
Fínfɔ́n sín kú ɖokpo ɖokpo zǎnzǎn ɖokpo wɛ nyí ali ɖevo nú mì bɔ un na ɖɔ xó bo lɛ́ ɖu vivǐ gbɛ̀ tɔn.
Ðó un nɔ ɖu xwè ce xwè ǎ, lee mǐ mɛ gègě nɔ bló gbɔn é ɔ, un nɔ mɔ nùnina gègě ǎ.
Amɔ dìn ɔ, un jló na mɔ nùnina bunɔ ɖé lɛ kpo nùnina ɖokpo mɔkpan ɖokpo kpo, hú ɖěɖee ɖò 8 Avril lɛ é.
Nùnina bunɔ enɛ lɛ wɛ à?
Nugbǒ ɔ, nǔ ɖebǔ sɔ́ nyí akpá e a dó ɖɔ emi na fɔ́n mi mɛ bǐ, ɖò 11 Avril e na bɔ d’ewu é, bo na yì gbeta ɔ kɔn bo sɔ́ gbè towe ɖó só jí ɖò wɛkɛ ɔ mɛ ɖò nukɔn nukɔntɔn ɔ hwenu.
Nǔ nyí mɔ kpowun ǎ!
Wlɛnwín ɖagbe ɖé wɛ nyí enɛ, bo na zɔ́n bɔ un na ɖó awǎjijɛ.
Ðebǔ wɛ é na bo nyí ɖɔ a na sɔ́ akwɛ ɔ ɖó vo ɖebǔ ǎ.
Amɔ, akpá e a dó ɖɔ emi na yí gbè na é na jiwǔ nú mì tawun, ɖó nùnina enɛ na wà nǔ dó gbɛzán mǐtɔn, vǐ mǐtɔn lɛ kpo kúnkan mǐtɔn lɛ kpo wu.
Amɔ, ɖò taji hú bǐ ɔ, gbè enɛ na sɛ́ wɛnɖagbe ɖé dó gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ.
Cobonu un na kpó ɖò nukɔn yì wɛ ɔ, un jló na ɖɔ nú we ɖɔ un kún ko bló toxóɖiɖɔ nú gbɛzán ce bǐ gbeɖé ó.
Nugbǒ ɔ, un mɔ nukúnnú jɛ nǔ gègě mɛ ǎ, bɔ un sɔ́ nɔ ɖɔ xó ɖó kpɔ́ ɖò toxóɖiɖɔ linu ǎ.
Azɔgbɛ́ ce lɛ nɔ wlan nǔ dó nǔ e ɖò jijɛ wɛ ɖò toxóɖiɖɔ linu ɖò tò ɔ mɛ é wu hwɛhwɛ.
Nú un na ɖɔ nugbǒ bǐ mlɛ́mlɛ́ ɔ, akpàkpà nɔ sɔ́ mì tawun ɖɔ mɛ lɛ ɖò xóɖɔɖókpɔ́ toxóɖiɖɔ tɔn enɛ lɛ kpo toxóɖiɖɔ gègě kpo e ma nɔ huzu nǔ ɖebǔ ɖò gbɛzán yetɔn ayihɔngbe ayihɔngbe tɔn yetɔn mɛ ǎ lɛ é mɛ.
Amɔ, lee toxóɖiɖɔ linu gbɔn é gbɔn vo nú toxóɖiɖɔ linu é ɔ, nǔ ɖěɖee kúnkplá gbɛzán mǐtɔn bǐ mlɛ́mlɛ́ lɛ é bǐ wɛ nɔ ɖu ayi mɛ nú mì tawun.
Lanmɛ lanmɛ nú mɛ lɛ tɔn, kplɔ́n vǐ mǐtɔn lɛ, gbɔdónúmɛ toxo mǐtɔn lɛ kpo gletoxo mǐtɔn lɛ kpo tɔn, kplɔ́n nǔ mɛ winnyawinnya lɛ bonu ye na ɖó nùɖuɖu gbigbɔ tɔn lɛ, bló tuto ɖagbe ɖagbe ɖagbe ɖagbe ɖagbe ɖagbe ɖagbe ɖagbe ɖagbe ɖagbe ɖagbe ɖagbe ɖagbe ɖagbe ɖagbe ɖagbe ɖagbe ɖagbe ɖagbe ɖagbe ɖagbe ɖagbe ɖagbe
Ðó akwɛzinzan sín tagba lɛ ɖó na ɖó jlǒ tawun ɖɔ mɛ lɛ na yì gbeta lɛ kɔn ɖò 11 Avril e na bɔ d’ewu é mɛ wutu ɔ, un ba dò nú tuto nùjɔnǔ tɔn vovo e mɛ ɖevo lɛ nɔ xwlé mɛ lɛ é.
Amɔ, taji bǐ ɔ wɛ nyí ɖɔ un gbéjé nǔ e mǐ mɔ kpɔ́n ɖò Bénin sín xwè yɔywɛ ɖé lɛ mɛ é kpɔ́n.
Mǐ ɖó na nɔ nukún kpɔ́n, ɖó nùɖiɖi nyanya wutu, bo na nɔ tokunɔ wutu, bo na nɔ ɖ’ayi wu ɖɔ Bénin égbé tɔn gbɔn vo tawun nú ee mǐ ko ɖó ɖò hwexónu ɖò malin - malin mɛ é.
Kpɔ́ndéwú ɖagbeɖagbe e mǐ nɔ ɖó ɖò ganjininɔ mǐɖesunɔ tɔn mɛ é tɔ́n ɖ’emɛ, bɔ enyi un nɔte nú táan ɖé alǒ ma nɔ mɔ awǎjijɛ ɖé ǎ ɔ, é nɔ zɔ́n bɔ un nɔ ɖi ɖɔ sɔgudo ɖagbe hugǎn ɖé tíìn.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, é nɔ zɔ́n bɔ un nɔ ɖó nukúnnúmɔjɛnǔmɛ hwexónu tɔn ɖé.
Hwenu e un wá mɔ ɖɔ ɖò xwè atɔn vlamɛ ɔ, kponɔ lɛ kún kpé nukún dó mì wu ó, ɖɔ azǎn gègě wɛ un nɔ ɖɔ nú mì ɖɔ un sixu ɖi nǔ ɖɔ sɔgudo e sín akpá un dó é ɖé tíìn.
Ðò xwè gudogudo tɔn elɔ lɛ mɛ ɔ, un ko mɔ nukúnnú jɛ tuto yɛhwexɔsuɖuto ɔ tɔn ɔ mɛ, bo na dó ɖó azɔxɔsa wè ɖò Bénin.
Xwè atɔn jɛji ɖò te kpɔ́n azɔn nukɔntɔn ɔ kpo azɔn nukɔntɔn ɔ kpo gbɔn ɛntɛnɛti jí kpɛɖé kpowun, bɔ ɖò ganxixo wè gudo ɔ, è na ɛntɛnɛti alɔkpa e sín hudo mǐ ɖó é bǐ mǐ gbɔn ɛntɛnɛti jí.
Kpɔ́ndéwú enɛ lɛ zɛ xóɖiɖɔ lɛ wu hú nǔ bǐ.
É ɖò wɛn ɖɔ è kpò ɖò nǔ gègě wà wɛ.
Gɔ́ na ɔ, mɛ ɖěɖee ɖò tò yetɔn mɛ lɛ é ɖó na ɖó nugbǒɖiɖɔ kpo ayi bǐ kpo, bo na tuùn ɖɔ mǐ kpò ɖò zɔ nú linlin e mǐ ɖó bo na ɖó nukún wɛ ɖò gbigbɔ lixo é.
Akpàkpà nɔ sɔ́ mì tawun ɖɔ un na mɔ azɔxɔsa ɖagbe ɖé lɛ ɖò toxo mǐtɔn lɛ mɛ, bɔ ye na kú ɖó zǎnsukpɛzɔn alǒ wlɛnwín e sɔgbe lɛ é ɖě na zɔ́n bɔ è na gbéjé wuvɛ e sè wɛ ye ɖè é kpɔ́n ǎ.
Un ɖò tamɛ lin dó azǎn e gbè gǎn mǐtɔn lɛ na syɛn sɔmɔ bo na xwedó sɛ́n vovo e è ɖè bo ma ka zán gbeɖé ǎ lɛ é, ɖi sɛ́n e kúnkplá sɔ́xátɔ́ e ɖò Bénin lɛ é é.
Sɛ́n ɖěɖee ɖò République lɛ é sín sísí nyí jɔtɛn acɛkpikpa kpo acɛkpikpa ɖagbe kpo tɔn.
Un nɔ ɖó nukún ɖɔ tuto tomɛyiyi tɔn ɖaxó lɛ bǐ na wá jɛnu, bɔ enɛ na zɔ́n bɔ azɔ afatɔ́n mɔkpan na tíìn ɖò nǔ e kúnkplá tomɛyiyi lɛ é gègě mɛ.
Nukúnɖiɖo enɛ lɛ bǐ kpo nùwanyido ɖaxó ɖé lɛ kpo ɖò tò ɔ mɛ có, nǔ ɖebǔ sixu zɔ́n bɔ nukúnɖiɖo mǐtɔn kpo nùɖiɖi e mǐ ɖó ɖò tò mǐtɔn mɛ é kpo kpó ɖò te ǎ, ɖó ali hun nú mǐ bɔ mǐ na ɖó nukɔntɔ́ e ɖò dlɔ ɖó wɛ égbé, bo na nɔ zán wlɛnwín dlɔ tɔn lɛ gbɔn wlɛnwín, bo na nɔ gbɛ́ nǔ nú mɛ ɖevo lɛ kpo hlɔnhlɔn kpo gblamɛ
Enɛ wu ɔ, nùnina xwè tɔn ɖé wɛ nú mì ɖɔhun ɔ, mi tɛ́n kpɔ́n bo yí gbè nú xwè 11 Avril tɔn, bo sɔ́ miɖée ɖó Bénin enɛ e ɖò nukún mǐtɔn mɛ é mɛ.
Ðǒkan dó ta towe mɛ.
Mǐ ɖò gbesisɔmɛ bo na yì nukɔn.
Mǐ ɖò gbesisɔmɛ bo na bló huzuhuzu ɖé ɖò tò mǐtɔn mɛ kpɛɖé kpɛɖé, ɖò gǔfínfɔ́n mǐtɔn kpo nǔwiwa mǐtɔn lɛ kpo.
Mǐ bǐ wɛ nyí alɔlyɛnzɔ́watɔ́ dìn tɔn ɖò sɔgudo, bo na wá gbeta ɔ kɔn ɖò 11 Avril.
Mǐ sixu ɖí xwi xá tagba enɛ lɛ.
Nukɔntɔn ɔ, nùnina xwè tɔn enɛ lɛ sù nukún ce mɛ tawun!
Mɛ e tɔn wɛ é Sandra IDOSSOU (Coll ext )
Tutoblonunu gbɛ̀ ɔ tɔn ( Oms ), tutoblonunu gbɛ̀ ɔ tɔn ( Oie ) kpo tuto Nations Unies pour l’environnement ( Pnue ) kpo ɖɔ nú acɛkpatɔ́ tò ɔ tɔn lɛ ɖɔ ye ni ɖó nukún ɖɔ emi ɖó na jó kanlin ɖěɖee è ɖu ɖò xá ɔ mɛ lɛ é sín ajɔ dó, bo na dó ɖu nùɖuɖu, bo na lɛ́ sú akpáxwé ɖěɖee ɖò ajɔta ɔ mɛ lɛ é, lobo na sú akpáxwé ɖěɖee ɖò ajɔta ɔ mɛ lɛ é.
Wema elɔ sɔ́ ayi tɔn ɖó azɔn e sixu jɛ azɔn ɖò nùɖuɖu hwɛhwɛ tɔn e mɛ è nɔ sà kanlin gbɛɖe tɔn lɛ ɖè lɛ é jí có, é lɛ́ sɔgbe xá nǔ ɖevo e è nɔ zán ɖò xá ɔ mɛ lɛ é.
Gbɔn nǔ enɛ lɛ bǐ gblamɛ ɔ, è ɖó na bló bɔ gbɛtɔ́ lɛ na kpó ɖò gbɛ̀ zán wɛ ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ, bo na kpó ɖò gbɛ̀ zán wɛ ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ, lobo na lɛ́ zán gbɛ̀ sɔgbe xá sɛ́n e ɖò tò ɔ mɛ lɛ é kpo ee ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ lɛ é kpo.
É víví n’i ɖɔ xɔ ɔ ɖò gbesisɔmɛ.
Nùkplɔnmɛ hwexónu tɔn lɛ lɔ sixu wà mɔ.
É ɖò wɛn ɖɔ gbɛtɔ́ 10 e nyí dɔkunnɔ hugǎn ɖò Mali kpo Burkina Faso kpo lɛ é 95 ɖò wemaxɔmɛ yì wɛ ǎ.
Ðò alɔ ɖevo mɛ ɔ, ye ɖu lè nùkplɔnmɛ hwɛhwɛ tɔn lɛ tɔn, nùtuùntuùn e gosin tò ɖevo mɛ lɛ é tɔn, nùkplɔnmɛ yɛhwexɔsuɖuto ɔ tɔn lɛ tɔn kpo wemaxɔmɛ yɛhwexɔsuɖuto ɔ tɔn lɛ kpo tɔn.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Anselme Houndayi e nyí dotóo akwɛzinzan tɔn ɖé é tuùn ɖɔ akwɛzinzan enɛ ɖu ayi mɛ nú kpléɖókpɔ́ kplɔnkplɔn tɔn e ɖò Bénin lɛ é, lobo jló ɖɔ mɛ ɖěɖee ɖu lè akwɛzinzan ɔ sín akpáxwé lɛ é ni mɔ nukúnnú jɛ akwɛzinzan e ɖò akwɛzinzan ɔ mɛ lɛ é mɛ d’eji, bonu ye ni ɖu vivǐ akwɛzinzan Russie tɔn enɛ tɔn.
“ Ðò 2016 ɔ, un lɛkɔ yì tò ɔ mɛ bo na ɖó kancica syɛnsyɛn ɖé ɖò kpléɖókpɔ́ ɔ kpo kpléɖókpɔ́ ɔ kpo tɛntin tawun.
Ðò ali enɛ nu ɔ, mǐ kplé ɖò Avril 2018 xá gǎn alixlɛ́mɛtɔ́ Russie tɔn kpo mɛsɛ́dó tɔn kpo ɖò toxo Bénin tɔn mɛ, bɔ mǐ wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ emi na w’azɔ ɖó kpɔ́ ɖò kplɔnyiji - alavɔ Abomey - Calavi tɔn sín wemaxɔmɛvi lɛ bonu ye na yì wemaxɔmɛ yɔyɔ lɛ tɔn ɖò ali ɖebǔ nu ɖò wemaxɔmɛ ɔ mɛ nú xwè ɖokpo.
Wemaxɔmɛ ce nɔ kpé nukún dó kplɔnyiji - alavɔ lɛ sín xwé wu.
Ðò nùnywɛ xwitixwiti sín akpáxwé ɔ mɛ ɔ, akpáxwé ɔ ɖɔ ɖɔ mɛsi e nɔ w’azɔ ɖó kpɔ́ xá mɛsi e ɖò kplɔnyiji - alavɔ ce lɛ é sixu d’alɔ nùkplɔnmɛtɔ́ lɛ, bɔ ye na wlan nùnywɛ xwitixwiti sín azɔ ɔ, bɔ enɛ gudo ɔ, è na bló tuto nú nùnywɛ xwitixwiti sín azɔ lɛ ɖò nùnywɛ xwitixwitizɔ́watɔ́ lɛ, dotóo lɛ kpo dotóo lɛ kpo tɛntin, bonu ye na
É ɖɔ : “ Kplɔnyiji - alavɔ ɔ ɖó kancica ɖé xá tò e ɖò Elɔpu lɛ é, amɔ, azɔwiwa ɖó kpɔ́ xá Russie ǎ.
É nyɔ́ wà ɔ, é byɔ ɖɔ è ni tinmɛ akpáxwé Biblu kplɔntɔ́ lɛ tɔn lɛ, bonu ye na mɔ nukúnnú jɛ ali e hun nú ye lɛ é mɛ, bɔ nǔ e kplɔnyiji - alavɔ ɔ nɔ hɛn lè wá lɛ é mɛ.
É flín ɖɔ è ɖɔ xó xá Uac ɔ ɖò finɛ.
“ Enyi wɛn ɔ ma wá Biblu kplɔntɔ́ lɛ tɛntin ǎ ɔ, è nɔ ɖɔ xó nú ye ǎ.
Enɛ d’alɔ mì bɔ un xò gò mɛ e nɔ kpé nukún dó kancica e ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ é wu tlɔlɔ ɖò Uac é. ”
Enɛ d’alɔ ɛ bɔ é sɔnǔ nú wema e sín hudo é ɖó lɛ é.
Mɔ mɛ ɔ, Biblu kplɔntɔ́ lɛ hɛn ɔ, ye na “ jɛ nǔ sɛ́dó, bo na ɖ’alɔ ɖò nǔ ɖěɖee kúnkplá aca, fí e mɛ lɛ ɖè é, kpo tan Russie tɔn kpo lɛ é mɛ à? ”
Nǔ yɔyɔ e é bló ɖò nugbǒ é wɛ nyí ɖɔ é wá xwlé gǎn lɛ kplɔnyiji - alavɔ kplɔnyiji - alavɔ kplɔnyiji - alavɔ kplɔntɔ́ lɛ ɖò 2021.
È ɖɔ xó dó aca, fí e mɛ lɛ ɖè é kpo tan Russie tɔn kpo wu ɖò Flansegbe mɛ.
Mɛ ɖěɖee yí wemaxɔmɛ yɔyɔ ɔ tɔn lɛ é na mɔ ali nú mɛ ɖěɖee yí wemaxɔmɛ yɔyɔ ɔ tɔn lɛ é hwenu e ye na tɛ́n kpɔ́n bo na yì Russie bo na yì kplɔ́n nǔ ɖò xwè ɖokpo mɛ ɖò ali ɖé nu é.
Mɛ ɖěɖee ma mɔ nukúnnú jɛ Russie - gbè mɛ ǎ lɛ é ɔ, ali hun nú ye bɔ ye na yì kplɔ́n nǔ gbɔn ɛntɛnɛti jí ɖò zɔnlin ɔ, cobɔ tomɛyiyi ɔ na d’alɔ ye bɔ ye na kplɔ́n nǔ mɛ tawun.
“ Mǐ ɖɔ xó dó tuto yɔyɔ enɛ e ɖu ayi mɛ nú Uac é jí.
Égbé ɔ, Béninois 70 ko wlan nǔ sɛ́dó tɛn ɔ mɛ.
Kaka jɛ vivɔnu avril tɔn ɔ, mǐ ka na ɖè nǔ e mɛ ɖěɖee ɖu ɖ’eji lɛ é tɔ́n ɖò 10 mai e na bɔ d’ewu é à? ”
Russie ɖò hun hun hun hun hun wɛ.
É bló tuto kpléɖókpɔ́watɔ́ lɛ tɔn afatɔ́n donu atɔn jɛji.
Mɛsi e kplɔ́n azɔ mɛsi lɛ é ɖokpo wɛ nyí mɛsi e wà azɔ Russie tɔn lɛ é.
“ Biblu kplɔnkplɔn mǐtɔn jló na kplɔ́n nǔ dó Afrique du monde nouveau wu.
Hwenɛnu ɔ, mǐ ɖó wemaxɔmɛ yɔyɔ ɔ tɔn kɛɖɛ.
Enɛ wu ɔ, nǔ e gbé nya wɛ mǐ ɖè é wɛ nyí ɖɔ mɛ e gosin tò ɖevo mɛ lɛ é na ɖò jijɛji wɛ, bo gosin tò Aflika tɔn mɛ à? ”
Ðó é lin tamɛ dó ali e hun nú Russie lɛ é jí wutu ɔ, é ɖɔ ɖɔ emi na ɖu vivǐ azɔmɛvigbɛ́ nyɔna ɔ tɔn lɛ tɔn, bo na dó sixu gbló ada nú fí ɖěɖee ɖò finɛ lɛ é.
É ɖò wɛn ɖɔ acɛkpikpa acɛkpikpa tɔn lɛ ɖó na sɔ́ akwɛ e ye ɖó lɛ é bǐ dó kplɔ́n nǔ nùkplɔntɔ́ lɛ bonu ye na mɔ ɖɔ emi ɖò mɛ e nɔ yí wemaxɔmɛ lɛ é mɛ ɖò Russie.
Nǔ ɖebǔ e Anselme Houndayi ɖɔ xó dó lɛ é xɔ akwɛ ɖò nùkplɔnkplɔn mɛ ɖevo lɛ tɔn mɛ.
Hwe ɖokpo ɔ nu ɔ, é dó gbè akpàkpà sɔ́ mɛ ɖevo lɛ, ɖó ye ɖè yeɖée xlɛ́ gbɔn ɛntɛnɛti jí dó aca, fí e è nɔ ylɔ ɖɔ Russie é kpo hwenuxó kpo wu.
É ɖɔ ɖɔ è na ɖɔ mɛ e na w’azɔ lɛ é ɖò Mai, bɔ mɛ e na w’azɔ lɛ é na bɛ́ azɔ yetɔn ɖò Septembre e na bɔ d’ewu é.
Ði lee é tinmɛ gbɔn é ɔ, Hagbɛ Alixlɛ́mɛtɔ́ Kalmoukie Tɔn ɖò nukún ɖó wɛ ɖɔ è na yì kplɔnyiji - alavɔ ɖó dogbó e Covid-19 jì lɛ é syɛnsyɛn wutu.
“ Azɔ ɖevo wɛ è na w’azɔ ɖó bǐbɛmɛ nú Bénin kpo Russie kpo ɖò taji.
Mɛ ɖěɖee nɔ ba alixlɛ́mɛ lɛ é kɛɖɛ jɛn nɔ mɔ nǔ jɛ wu.
Un dó wusyɛn lanmɛ nú Biblu kplɔntɔ́ lɛ ɖɔ ye ni yì tɛn ɛntɛnɛti tɔn www.kalmgu.com jí bo xà nǔ lɛ à?
Sɔgbe kpo tinmɛ tɔn kpo ɔ, kplɔnyiji - alavɔ ɔ ɖò gbesisɔmɛ bo na xwedó tuto nukɔnyiyi tɔn ɖebǔ e ɖò Uac é.
É lɛ́vɔ lin tamɛ dó sɔgudo jí ɖɔ è na bló tɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛ
Ðò nukɔn nú agun ɖé ɖò Fédération internationale de Boxe Arabe ( Fiba ) mɛ ɔ, Dr Hadi Al–Sudairy bló kplé ɖé xá gǎn nukúnɖeji lɛ kpo nukúnkpénuwutɔ́ nǔgbɛnúmɛ tɔn lɛ kpo ɖò Russie.
Xóɖɔɖókpɔ́ enɛ lɛ tɔn wɛ nyí nǔ ɖěɖee è na sɔnǔ nú Akpáxwé Ðaxó Titewungbe Tɔn Akpáxwé Tɔn Arabe Tɔn Tɔn ɔ é kpo nǔ ɖěɖee è na bló ɖò kpléɖókpɔ́ akɔjɔkplé tɔn akɔjɔkplé tɔn gbɛ̀ ɔ tɔn e nɔ jla nǔwiwa e è na bló ɖò Mosque sín 27 Juillet - 12 août é mɛ é kpo.
Xóɖɔɖókpɔ́ ɖé lɛ ɖò tɛn nukɔntɔn elɔ lɛ mɛ, ye wɛ nyí nǔ ɖěɖee è na sɔnǔ nú Akpáxwé Ðaxó Axɔsuɖuto ɔ tɔn bunɔ ɔ é kpo nǔ ɖěɖee è na bló ɖò kpléɖókpɔ́ aklunɔzán gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ tɔn e ɖɔ xó dó nǔwiwa e è na bló ɖò Mosque sín 27 Juillet jɛ 12 août é jí é kpo.
Ðò Mardi 18 Mai ɔ, Benjamin Hounkpatin e nyí devizɔwatɔ́ nukúnɖeji lɛ é, Mamoudou Harouna Djingarey ee nyí afɔsɔ́ɖótetɔ́ Wemaxɔmɛ Yɔyɔ ɔ tɔn ɖò Bénin é, kpo Djanabou Mahondé ee nyí afɔsɔ́ɖótetɔ́ Wemaxɔmɛ Yɔyɔ ɔ tɔn ɖò Unicef é kpo tɛntin.
Tinmɛ vovo lɛ, alixlɛ́mɛ ɖevo lɛ kpo ayiɖeɖayi ɖevo lɛ kpo zɔ́n bɔ è ɖè wuvɛ ɔ ɖó vɔsisa ɔ jí, bo lɛ́ na jiɖe mɛ lɛ ɖɔ vɔsisa ɔ na wà ɖagbe nú Covid-19. Ðò kpléɖókpɔ́ ɖaxó ɖé jí ɔ, è bló bɔ è bló bɔ è bló bɔ è bló bɔ è bló bɔ è bló bɔ è bló bɔ è bló bɔ è bló bɔ è bló bɔ è bló bɔ è bló bɔ è bló bɔ è bló bɔ è bló bɔ è bló bɔ
Tinmɛ vovo lɛ, alixlɛ́mɛ vovo lɛ kpo ayi sísɔ́ ɖó ye jí kpo zɔ́n bɔ è ɖɔ xó dó vǐkɛ́n ɔ wu, bo lɛ́ na jiɖe mɛ lɛ ɖɔ é na w’azɔ ɖò ye wu.
“ Un jló na na jiɖe mɛ e ɖò tò mǐtɔn mɛ lɛ é bǐ ɖɔ vɔsisa Covid-19 e mǐ nɔ ɖó ɖò tò mǐtɔn mɛ lɛ é ɔ, azɔwatɔ́ e nɔ wà azɔ ganji gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ lɛ é wɛ nɔ ɖè ɖ’ayǐ, kaka jɛ Wɛnɖagbejijlazɔ́ ɔ jí, bo nɔ d’alɔ bɔ wěɖexámɛ ɔ nɔ ɖekpo, bɔ taji bǐ ɔ wɛ nyí ɖɔ é ni nyì alɔ nú kú. ”
Hwenu e è ɖó nùɖé lɛ dó nǔ e vɔsanúxwlémawutɔ́ antiCovid-19, Benjamin Hounkpatin e nyí devizɔwatɔ́ sinsɛn - núkplɔnmɛtɔ́ ɔ tɔn é sín wuvɛ lɛ kpo wuvɛ lɛ kpo wu é ɔ, è nɔ ɖó nukún ɖɔ vɔsanúxwlémawutɔ́ e ma ɖó nukúnnúmɔjɛnǔmɛ ǎ lɛ é kpo mɛ ɖěɖee ɖó nukúnnúmɔjɛnǔmɛ ɖɔ vɔsanúxwlémawutɔ́ e ɖò Bénin lɛ é ɖó jijɔ ɖagbeɖagbe lɛ
Ðò kpléɖókpɔ́ enɛ e é bló xá xójlawema lɛ é hwenu ɔ, é ɖɔ nú vǐkɛ́ɛn lɛ ɖɔ : “ Vǐkɛ́n Covid-19 vɔ́vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́
Mi cɔ́ miɖée, bo nɔ lɛ́ ɖó sísí nú nùwalɔ e nɔ zɔ́n bɔ mi nɔ cyɔn alɔ miɖée jí lobo nɔ lɛ́ cyɔn alɔ mɛ ɖevo lɛ jí lɛ é. ”
Akpágbánúmɛ tɔn ɖé ɖɔ nú mɛ lɛ ɖɔ : “ Un jló na ylɔ mɛxomɔ e ɖó xwè 18 jɛji lɛ é ɖɔ ye ni yì dotóoxwé bo yì dotóoxwé, bonu ye na dó sixu cyɔn alɔ yeɖée jí ɖò azɔn ɔ gudo. ”
Vɔsanúxwlémawutɔ́ Covid-19 tɔn ko bɛ́ ɖò Bénin sín azǎn nukɔntɔn e wá yì é.
Aklunɔzán gblamɛ tɛnwe gudo ɔ, è bló ali enɛ.
Acɛkpikpa ɔ wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ è na tɔ́n sín Fɛ́nú Yɛhwexɔsuɖuto ɔ Tɔn Bénin Tɔn ( Fitheb ) jí, bɔ acɛkpikpa ɔ wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ è na tɔ́n sín Fɛ́nú Yɛhwexɔsuɖuto ɔ Tɔn Bénin Tɔn ( Fitheb ) jí.
Nǔ enɛ nyí ɖokpo ɖò gbeta e kɔn Wěɖegbɛ́ Sinsɛnzɔ́wiwa tɔn wá é mɛ ɖò Aklunɔzángbe 12 Mai 2021.
Hwɛjijɔ e wu acɛkpikpa ɔ ɖɔ xó dó é cá kàn xá wuvɛ gègě ɖò tuto ɖiɖe tɔn kpo tuto ɖiɖe tɔn kpo mɛ sín xwè mɔkpan ɖíe.
Sɔgbe kpo Wěɖegbɛ́ Sinsɛnzɔ́wiwa tɔn kpo ɔ, é ɖè linlin nukɔntɔn e é ɖó dó nùɖíɖó tɔn lɛ wu é kpo jlǒ tɔn lɛ kpo sín ayi mɛ kpɛɖé kpɛɖé.
“ É sɔ́ nɔ ɖu ayi mɛ n’i ǎ, é sɔ́ nɔ ɖè nǔ ɖěɖee xɔ akwɛ tawun lɛ é xlɛ́ ǎ, ” wɛ Kpléxɔ Sinsɛnzɔ́wiwa Tɔn ɔ ɖɔ.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, è ɖè Fitheb sín tɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɔ́ lɛ tɔn sín tɛnmɛ.
Tɛn nukúnkpénuwutɔ́ yɔyɔ enɛ sín azɔ na nyí ɖɔ é na d’alɔ bɔ è na jla wema - sɛ́dó - mɛ lɛ tɔn ɖó bǐ mlɛ́mlɛ́, bo na lɛ́ ɖó nǔ ɖěɖee na dɔn mɛ gègě wá lɛ é.
Ðò sinsɛnzɔ́wiwa ɖò Août ɔ, Bénin ɔ ɖè éɖée xlɛ́ ɖò ali ɖagbe ɖé nu, hwenu e é ɖu ɖò nǔɖɔɖ’ayǐ ɔ jí ɖò alaxɔ e ɖó kilóo 83 mɔ é mɛ é.
Wɛnjlatɔ́ Benin Fighting Championship tɔn kpo xɔ́ntɔn tɔn Hevioxo Mma Club tɔn kpo wɛ nyí Chérif Drame, bo ɖu ɖò ahwanfuntɔ́ camerouna tɔn Alexandre Oumboyong jí ɖò akpáxwé atɔngɔ ɔ mɛ.
Chérif Drame e nyí mɛ ɖokpo ɖò Benin Fighting Championship mɛ é kpo Hevioxo Mma Club sín xɔ́ntɔn lɛ kpo ɖu ɖò ahwanfuntɔ́ Camerouna tɔn Alexandre Oumboyong jí ɖò akpáxwé atɔngɔ ɔ mɛ.
Mɛ e gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ lɛ é nɔ ylɔ ɖɔ Azǎn Aflika tɔn e è nɔ fun xá drépanocytose é ɖò Aklunɔzángbe ayizɛ́n 10gɔ́ ɔ, nǔwiwa ɖé wɛ bɔ è ɖɔ xó dó nǔ enɛ wu gbɔn nùkanbyɔ enɛ e Dr Constant Vodouhè ɖɔ é gblamɛ.
Mɛ e ɖò gǎn dó wɛ bo na nɔ d’alɔ mɛ ɖěɖee ɖò azɔn enɛ jɛ wɛ ɖò France kpo Aflika kpo lɛ é ɔ, é ɖɔ xó dó ninɔmɛ e ɖò xwi ɖí xá drépanocytose é, nukɔnyiyi e é ɖó ɖò nukún kpé dó wutu tɔn kpo azɔ tɔn kpo mɛ é, kpo agun e gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ ɖò Strasbourg sín 2005 lɛ é kpo wu.
Gǎn e è sɔ́ d’así nú tutoblonunu Dorys tɔn é wɛ nyí ɖɔ é na nɔ gudo nú mɛ ɖěɖee ɖò azɔn enɛ jɛ wɛ ɖò France kpo Aflika kpo lɛ é ; é ɖɔ xó dó ninɔmɛ ɖěɖee ɖò xwi ɖí xá drépanocytose lɛ é, nukɔnyiyi e é ɖó ɖò nukún kpé dó wutu tɔn kpo azɔ tɔn kpo mɛ é, kpo agun gbɛ̀ ɔ tɔn e tutoblonunu ɔ nɔ bló ɖò nǔ nyanya jí sín 2005 ɖò Strasbourg lɛ é kpo wu.
Aklunɔzángbe 10 mai tɔn ɔ, è bló Azǎn Aflika Tɔn e è nɔ fun xá drépanocytose é.
Etɛ mǐ ka ɖó na hɛn dó nǔwiwa enɛ wu?
É sù nukún mǐtɔn mɛ ɖɔ azǎn Aflika tɔn ɖé tíìn bo sɔgbe xá azɔn enɛ, ɖó xwè mɔkpan wɛ mǐ ko ɖɔ ɖɔ dɛpanocytose nyí azɔn ɖé bɔ mɛ ɖevo lɛ nɔ dovɛ na ɖò bǐbɛmɛ, ɖó ye na bo tlɛ tuùn ɔ, ye nɔ zán nǔ e sín hudo ye ɖó lɛ é ǎ.
Enɛ gudo ɔ, xwédo ɖé lɛ kpo azinzɔnnɔ ɖé lɛ kpo ɖò finɛ, bɔ azɔn yetɔn nyí mɛtɛnkpɔn ɖé, enɛ wu ɔ, ye jló na ɖè nǔ nyanya e ɖò wuvɛ sè wɛ ye ɖè lɛ é xlɛ́ ǎ.
Enɛ wu ɔ, azǎn enɛ zɔ́n bɔ mǐ nɔ tɛ́n kpɔ́n bo nɔ ɖè wuvɛ e mɛ mɛjitɔ́ mǐtɔn lɛ ɖó é xlɛ́, bo nɔ flín ɖɔ é kún nyí winnya ɖé ó, ɖó mɛjitɔ́ mǐtɔn lɛ lɔmɔ ɖó wuvɛ e mɛjitɔ́ mǐtɔn lɛ ɖó é ɖò ye mɛ wutu.
É nyɔ́ hú ɖ’ayǐ tɔn ɔ, é nɔ zɔ́n bɔ è nɔ ɖɔ xó nú mɛ lɛ, bo nɔ lɛ́ ɖ’ayi mɛ lɛ wu ɖò kpaà mɛ, loɔ, ɖò taji ɔ, mɛ winnyawinnya ɖěɖee wlí alɔ lɛ é.
É ɖò wɛn ɖɔ nǔ lɛ ɖò nukɔn yì wɛ ɖò tò mǐtɔn Aflika tɔn mɛ, amɔ, lee é nyí gbɔn ɖò akpáxwé gègě mɛ é ɔ, é blawu ɖɔ Aflika kún sɔ́ nɔ kpé nukún dó nǔ e nɔ nyí drépanocytose é wu ó.
Nǔ e ma sɔgbe ǎ é wɛ nyí ɖɔ mɛ ɖěɖee ɖò azɔn jɛ wɛ lɛ é 80 ɖò finɛ wɛ ɖò tofɔligbé Aflika tɔn mɛ.
Mǐ ɖó na kplɔ́n bo na ɖeɖɛ tagba mǐtɔn lɛ, lobo byɔ alɔdo hwenu e é byɔ ɖò dandan é.
É ɖò wɛn ɖɔ hwenu e mǐ ɖò nùkpinkpɔnzɔ́ ɔ bɛ́ wɛ é ɔ, mǐ tuùn ɖɔ wuvɛ e mɛ mǐ nɔ mɔ ɖò vǐ mǐtɔn lɛ mɛ é alǒ wuvɛ e mǐ nɔ mɔ ɖò vǐ mǐtɔn lɛ mɛ é nɔ zɔ́n bɔ è nɔ kpé nukún dó azɔn wu ɖò nukɔn nukɔntɔn ɔ mɛ.
Ðò Elɔpu ɔ, è nɔ bló tuto bo nɔ kpé nukún dó drépanocytose wu ganji.
Enɛ nɔ zɔ́n bɔ è nɔ wà nǔ ɖó kpɔ́ xá mɛ ɖevo lɛ hugǎn.
É nɔ vɛwǔ bonu è na vɔ́ nǔ ɖagbe lɛ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ vɔ́ v
È ɖó na kplɔ́n azɔ mɛ ɖevo lɛ ɖò tò mǐtɔn mɛ, alǒ tlɛ na kplɔ́n azɔ ye.
É ɖò mɔ có, nukúnkpénuwutɔ́ lɛ bǐ ɖó na ɖó nukún ɖɔ azɔn kpo wuvɛ tɔn lɛ kpo ɖò taji ɖò dotóo ɖevo lɛ kpo nukúnmɛ.
Lee Angleterre - nu lɛ nɔ ɖɔ gbɔn é ɔ, “ mǐ ɖó na sɔ́ mɛ ɖagbe lɛ dó fí ɖagbe lɛ. ”
Mi nú mǐ ni ma tlɛ ɖɔ xó dó nukúnkɛ́ndídó agbaza tɔn, gbɛtɔ́ lɛ tɔn, alixlɛ́mɛ nùnamɛ tɔn kpo mɛ ɖevo lɛ tɔn kpo wu ó.
Lee a sixu ɖ’ayi wu gbɔn é ɔ, afɔ ɖaxó ɖé ɖò finɛ.
Lee un ko ɖɔ gbɔn ɖò bǐbɛmɛ é ɔ, é blawu ɖɔ mǐ kpó ɖò nukɔn yì wɛ, amɔ, mǐ kpó ɖò nukɔn yì wɛ ɖò dotóoxwé, dotóoxwé, dotóoxwé kpo azɔ kplɔnkplɔn mɛ lɛ kpo mɛ. ”
È ɖó na kpé nukún dó drépanocytose wu ɖò ali gègě nu, ye wɛ nyí nukúnkpénuwutɔ́zɔ́, nukúnkpénuwutɔ́zɔ́ ɖò dotóoxwé, lee nǔ nɔ cí nú mɛ é, kpo azɔ kplɔnkplɔn mɛ lɛ tɔn kpo.
Nùɖuɖu ɖěɖee nɔ d’alɔ alǒ nɔ ɖè adǎn lɛ kpò lɛ é sixu nɔ ma yí ǎ, ɖó nùɖuɖu ɖěɖee xɔ akwɛ tawun lɛ é wutu. ”
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, nùnywɛ ɖevo ɖěɖee è ɖetɔ́n lɛ é, ɖi nùkplɔnmɛ e nɔ zɔ́n bɔ è nɔ gbɔ azɔn ɔ ɖè lɛ é alǒ hun e è nɔ zɔ́n bɔ è nɔ gbɔ azɔn ɔ nɔ gbɔ é ɖé lɛ tíìn kaka jɛ égbé, enɛ wu ɔ, un tlɛ na ɖɔ xó dó nùnywɛ e nɔ zɔ́n bɔ è nɔ ba dò na é wu ǎ.
Mɛ e ɖò gletoxo Natitingou tɔn mɛ lɛ é ɖò azɔ yetɔn wà wɛ ɖò Aklunɔzángbe 11gɔ́ ɔ, hwenu e è na cyan tokpɔngán e na bɔ d’ewu é ɖé é.
Mɛ e ɖò gletoxo Natitingou tɔn mɛ lɛ é ɖò azɔ yetɔn wà wɛ ɖò Aklunɔzángbe 11gɔ́ ɔ, hwenu e è na cyan tokpɔngán République tɔn e na bɔ d’ewu é é.
Ye na nɔte nú hwenu gègě cobɔ ye na sɛ̀ tɛn bo na wà toví sín azɔ yetɔn lɛ.
Jelilathou Lassissi e ɖó xwè 30 é nyí ɖokpo ɖò mɛ nukɔntɔn lɛ mɛ.
É ɖɔ ɖɔ emi wà azɔ emitɔn kpo akpàkpà sɔ́ mɛ kpo, ɖó “ nǔ nɔ ɖu ayi mɛ nú mɛ e emi jló na ɖu ɖò emi jí ɖò zǎn e mɛ é wá gbeta ɔ kɔn é. ”
É na bo tlɛ nyí ɖò ninɔmɛ mɔhun lɛ mɛ ɔ, mǐ ɖó na nɔ gbeta ɖé kɔn bo na nɔ yí gbè nú mɛ ɖevo.
Jlǒɖókpɔ́watɔ́ lɛ bǐ nɔ hun gan tɛnwe mɔ ɖò gletoxo atɔn nukɔntɔn lɛ mɛ.
Ðò gan tɛnwe mɛ ɔ, fí e è nɔ gbeta lɛ kɔn ɖè lɛ é bǐ hun, bɔ gbeta e kɔn è nɔ wá lɛ é bǐ nɔ ɖò fífá mɛ.
Bo na dó kpé nukún dó lanmɛ nú mɛ kpo lanmɛ nú mɛ kpo wu ɔ, tutoblonunu gbɛ̀ ɔ tɔn e ɖò agun ɔ mɛ lɛ é ɖé ɖè wlɛnwín ɖěɖee acɛkpikpa lɛ ɖó na bló bonu azinzɔnnɔ yɔyɔ lɛ na nyì alɔ na é ɖé tɔ́n, bo na dó ɖè wlɛnwín ɖěɖee kúnkplá lanmɛ nú mɛ kpo lanmɛ nú mɛ kpo ɖěɖee ɖò agun ɔ mɛ lɛ é ɖò agun ɔ mɛ.
Sinsɛngán Axɔsuɖuto ɔ tɔn Jean Michel Abimbola e nyí nukúnkpénuwutɔ́ sinsɛn - núkplɔnmɛtɔ́ ɖé ɖò Azǎn Wema Gbɛ̀ ɔ Tɔn e è bló ɖò 23 Avril ɖò xwè ɖokpo ɖokpo mɛ é hwenu é hun ali n’i bɔ é na vɔ́ jlǒ e é ɖó nú wemaxɔmɛ ɔ kpo akɔwé tɔn lɛ kpo é ɖexlɛ́.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, é ɖò gbesisɔmɛ bo na huzu dɔkun kpo azɔ kpo ɖò malin - malin mɛ.
Gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ ɔ, kpléɖókpɔ́watɔ́ lɛ nɔ ɖó gbè ɖokpo ɖò 23 Avril 1995 tɔn lɛ bǐ mɛ bo nɔ ɖu wema ɔ sín xwè.
Wema - sɛ́dó - mɛ tɔn gbɛ̀ ɔ tɔn sín azǎn gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ wɛ è sɔ́ d’así nú tutoblonunu akɔjɔkplɔnmɛ, nùnywɛ xwitixwiti kpo aca kpo tɔn ( UNESCO ) dó flín azǎn 23 Avril 1616 tɔn, hwenu e wema wlantɔ́ ɖaxó atɔn lɛ kú é ; ye wɛ nyí William Shakespeare, Miguel de Cervantes kpo Inca Garcilasco kpo.
Ðò xwè enɛ sín xwè ɖuɖu ɔ hwenu ɔ, mɛxo agun tɔn Jean Michel Abimbola wlan wɛn ɖé mɛ ɖěɖee ɖò alaxɔ ɔ mɛ lɛ é, bo na dó flín lee azɔxɔsa enɛ e è nɔ ylɔ ɖɔ azɔxɔsa lɛ kpo akwɛzinzan lɛ kpo nyí nǔ taji sɔ́ é.
Mɛsɛ́dó Pɔlu ɖɔ : “ Ðò tuto vɔsanúxwlémawutɔ́ lɛ tɔn mɛ, bo na bló tuto vɔsanúxwlémawutɔ́ lɛ tɔn, bo na bló tuto vɔsanúxwlémawutɔ́ lɛ tɔn, bo na bló tuto vɔsanúxwlémawutɔ́ lɛ tɔn, bo na bló tuto vɔsanúxwlémawutɔ́ lɛ tɔn, bo na bló tuto vɔsanúxwlémawutɔ́ lɛ tɔn, bo na bló tuto vɔsanúxwlémawutɔ́ lɛ tɔn, bo na bló tuto vɔsanúxwlémawutɔ́ lɛ tɔn
Ðó è ɖò tɛnkpɔn vovo lɛ mɔ wɛ bá mɔ tɛn enɛ mɛ wutu ɔ, Jean Michel Abimbola na ɖu vivǐ tɛn enɛ tɔn, bo na ylɔ mɛ ɖěɖee nyí akɔwé agbawungba tɔn lɛ, mɛ e ma nyí mɛɖé ǎ lɛ é, mɛ e nɔ nyí dotóo lɛ é kpo mɛ e yí wǎn nú wema ɔ lɛ é kpo bɔ ye na “ sɔ́ hlɔnhlɔn yetɔn dó ɖó fí e è nɔ zán azɔ lɛ, dɔkun lɛ ɖè ɖò tò mǐtɔn mɛ é, bo na lɛ́ mɔ nukúnnú jɛ
Bo na dó kpé nǔ enɛ wu ɔ, é flín ɖɔ wema ɔ nyí gbɛtɔ́ xóxó ɖé, bɔ mɛ gègě ko lɛkɔ yì wema ɔ mɛ, bo na dó fun ahwan xá nǔmaɖinǔ, mɛɖokponɔ, kpo wuvɛ ɖevo gègě ɖěɖee tagba hwe mǐtɔn nu tɔn vovo lɛ zɔ́n bɔ ye syɛn d’eji lɛ é kpo.
É ɖɔ xó dó alixlɛ́mɛ alixlɛ́mɛtɔ́ xwè lɛ tɔn UNESCO tɔn wu bo ɖɔ ɖɔ “ wema lɛ ɖó nǔwukpikpé bo na d’alɔ mǐ, bɔ mǐ na gbɔjɛ, kplɔ́n nǔ mǐ, kplɔ́n nǔ mɛ ɖevo lɛ, kpléɖókpɔ́ ɖé xá wemawlantɔ́ ɖé, kpléɖókpɔ́ ɖé xá mɛ ɖevo lɛ, wɛkɛ ɔ mɛ, kpo aca ɖevo lɛ kpo, bo na zán hwenu dó d’alɔ mǐɖée hugǎn. ”
Mɛsɛ́dó ɔ ɖɔ ɖò wɛn tɔn mɛ ɖɔ ye nyí azɔwanú ayiɖeɖayi tɔn kpo ayiɖeɖayi tɔn kpo tɔn, bo lɛ́ nyí nùkplɔnkplɔn tɔn kpo nukúnnúmɔjɛnǔmɛ tɔn kpo.
Hwɛɖɔxɔsa Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó ɔ bló kpléɖókpɔ́ ɖaxó tɔn nukɔntɔn ɔ ɖò xwè 2021 tɔn mɛ, bo gbéjé tuto azǎn gudogudo tɔn ɖé kpɔ́n, bɔ nǔ atɔ́ɔ́n ɖ’emɛ, bɔ Victor Dassi Adossou e nyí nukɔntɔ́ Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó ɔ tɔn yɔyɔ ɔ tɔn é ɖò agun ɔ mɛ.
Gǎn Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó ɔ tɔn ɖesunɔ, Cécile Marie-José de Dravo Zinzindohoué. Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó ɔ bló kpléɖókpɔ́ ɖaxó tɔn nukɔntɔn ɔ ɖò azǎn nukɔntɔn ɔ mɛ ɖò Azǎn nukɔntɔn ɔ mɛ ɖò Azǎn nukɔntɔn ɔ mɛ ɖò Azǎn nukɔntɔn ɔ mɛ ɖò Azǎn nukɔntɔn ɔ gbè ɖokpo ɖokpo mɛ.
gratien Kpadé e nyí tokpɔngán RASeR – Bénin tɔn é ɖó ayi wu ɖɔ mɛɖéekannuninɔ e ɖò ali jí lɛ é ɖò jijɛji wɛ ayihɔngbe ayihɔngbe ɖò winnyawinnya mɛ.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, ɖò 2015 kpo 2016 kpo vlamɛ ɔ, Bénin nɔ hu mɛ 700 ɖò xwè ɖokpo mɛ, b’ɛ nɔ hu mɛ wè ɖò gbè ɖokpo ɖokpo mɛ.
Kpɔ́ndéwú nùkplɔnkplɔn e Irsp w’azɔ ɖó kpɔ́ xá Handicap International (HI ) ɖò Atlantique kpo Littoral kpo sín afɔsɔ́ɖótetɔ́ lɛ mɛ é tɔn ɖexlɛ́ ɖɔ yadonumɛ, walɔ baɖabaɖa kpo alokan jí alokan jí kpo nɔte nú nǔ nukɔntɔn e nɔ hɛn nǔ gblé lɛ é.
É ɖɔ ɖɔ ninɔmɛ e nɔ ɖò linkpɔ́n mɛ bo nɔ lɛ́ ɖò linkpɔ́n mɛ é ɖé wɛ nɔ zɔ́n bɔ è nɔ ɖekúnnu.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, gratien Kpadé ɖɔ ɖɔ é ɖè ayikúngban ɔ sín awa syɛnsyɛn lɛ síìn, bo sixu lɛ́ dɔn tagba ɖevo ɖěɖee kúnkplá wamamɔnɔ kpo hwɛhuhu kpo ɖò vǐ ɖěɖee mɛjitɔ́ yetɔn lɛ kú ɖò aluwɛ mɛ lɛ é tɔn kɔn é wá.
Enɛ wu ɔ, é wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ è ɖó na bló tuto ɖěɖee na zɔ́n bɔ è na ɖó ayijayǐ ɖò ali jí lɛ é kpo tuto ɖěɖee na zɔ́n bɔ è na nyì alɔ nú Avp lɛ é kpo.
Gɔ́ na ɔ, é ɖɔ ɖɔ tuto e sɔgbe bo lɛ́ nyɔ́ zán é ɖé ɖiɖó ɖó na byɔ ɖɔ è ni ɖó tɛn ɛntɛnɛti tɔn ɖěɖee na zɔ́n bɔ è na nɔ wà nǔ ɖó kpɔ́ bo na nɔ wá gbeta lɛ kɔn ɖó kpɔ́ lɛ é kpo alixlɛ́mɛtɔ́ lɛ kpo.
Ðò azǎn kpaà lɛ mɛ ɔ, ɖò Samedi 10 Avril ɔ, è nɔ bló bɔ è nɔ mɔ nukúnnú jɛ kpléɖókpɔ́ lɛ jí ɖò xá Mono tɔn lɛ mɛ.
Gbexosin - alijitɔ́ Axɔsuɖuto ɔ tɔn Abdoulaye Bio Tchané ɖɔ ɖɔ pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́ ɔ xlɛ́ ɖò gbɛ̀ ɔ nukɔn, enɛ wɛ nyí kpɔ́ndéwú nukɔnyiyi e ye ɖó ɖò azɔ wà ɖó kpɔ́ wɛ ɖò tò ɖé kpo tò wè e ɖò tofɔligbé lɛ é kpo tɛntin é tɔn.
É flín ɖɔ gbeta e kɔn Bénin wá bo na ɖótó pɛ́pɛ́ Nigéria tɔn é wɛ nyí nǔ ɖagbe hugǎn ɔ ɖò nùɖuɖu atɔn lɛ mɛ.
Enɛ na zɔ́n bɔ pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́ e ɖò tò wè lɛ tɛntin é na ɖò jijɛji wɛ ɖò Nigéria.
É ɖɔ : “ Enɛ zɔ́n bɔ linlin e mǐ ɖó bo na bló bɔ Bénin na huzu azɔxɔsa syɛnsyɛn ɖé é ɖò lilɛdogbeɖevomɛ enɛ mɛ, bo lɛ́ zɔ́n bɔ akpá e acɛkpikpa mǐtɔn ɖó bo na nɔ gudo nú Wapco - Bénin lobo na nɔ ɖó sísí nú tuto acɛkpikpa lɛ tɔn lɛ é na syɛn d’eji. ”
Alixlɛ́mɛ Nùkplɔnkplɔn Hagbɛ Alixlɛ́mɛtɔ́ lɛ Tɔn ( Dec ) sɛ̀ tɛn sín Cotonou bo na sɛ̀ tɛn yì Porto - Novo ɖò Septembre e na bɔ d’ewu é.
Eléonore Yayi Ladékan e nyí nukúnkpénuwutɔ́ nukúnkpénuwutɔ́ nukúnkpénuwutɔ́ ɖaxó kpo Nùnywɛ Xwitixwiti Kpinkplɔn Tɔn kpo tɔn é yì ba sis xá ɔ mɛ tɔn yɔyɔ lɛ kpɔ́n ɖò zǎnzǎnhweji Mardi tɔn ɔ tɔn mɛ.
Eléonore Yayi Ladékan e nyí nukúnkpénuwutɔ́ nukúnkpénuwutɔ́ nukúnkpénuwutɔ́ ɖaxó kpo Nùnywɛ Xwitixwiti Kpɔ́n kpo tɔn é yì ba sis xá ɔ mɛ tɔn yɔyɔ lɛ kpɔ́n ɖò zǎnzǎnhweji Mardi tɔn ɔ tɔn mɛ ɖò Dec des Nùkplɔnkplɔn Nukɔntɔn kpo Hagbɛ Alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ kpo tɛntin.
Mɛ e ɖò nukúnkpénuwutɔ́ lɛdo tɔn mɛ bo na bló nùkplɔnkplɔn yɛhwexɔsuɖuto ɔ tɔn lɛ kpo nùkplɔnkplɔn yɛhwexɔsuɖuto ɔ tɔn lɛ kpo, bɔ ye ɖò nukúnkpénuwutɔ́ lɛdo tɔn lɛ kpo nukúnkpénuwutɔ́ lɛ kpo nukúnkpénuwutɔ́ lɛ kpo nukúnkpénuwutɔ́ lɛ kpo nukúnkpénuwutɔ́ lɛ kpo nukúnkpénuwutɔ́ lɛ kpo nukúnkpénuwutɔ́ lɛ kpo nukúnkpénuwutɔ́ lɛ kpo wɛ ɖò Sept.
È lɛ́vɔ bló xɔ e nɔ nyí R+3 é tɛnnɛ ɖò gletoxo Dec/Enseignements primaire kpo secondaire kpo tɔn mɛ ɖò Porto -ovo.
È w’azɔ ɖò Acɛkpikpa Hagbɛ Alixlɛ́mɛtɔ́ Hagbɛ Alixlɛ́mɛtɔ́ Hagbɛ Alixlɛ́mɛtɔ́ Hagbɛ Alixlɛ́mɛtɔ́ Hagbɛ Alixlɛ́mɛtɔ́ Hagbɛ Alixlɛ́mɛtɔ́ Hagbɛ Alixlɛ́mɛtɔ́ Hagbɛ Alixlɛ́mɛtɔ́ Hagbɛ Alixlɛ́mɛtɔ́ Hagbɛ Alixlɛ́mɛtɔ́ Hagbɛ Alixlɛ́mɛtɔ́ Hagbɛ Alixlɛ́mɛtɔ́ Hagbɛ Alixlɛ́mɛtɔ́ Hagb
Xwè e wá yì é mɛ wɛ è yí awǎjijɛ ɔ nú táan klewun ɖé.
É kpó ɖò nǔ kpinkplɔn wɛ, bo na lɔn bɔ Dec ɔ na sɛ̀ tɛn sín Septembre e na bɔ d’ewu é mɛ.
Cobonu è na w’azɔ ɖò sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ ɔ, devizɔwatɔ́ nukúnkpénuwutɔ́ lɛdo tɔn Eléonore Yayi Ladékan mɔ ɖɔ é nyɔ́ tawun ɖɔ è ni yì tɛn ɛntɛnɛti tɔn ɔ kpɔ́n.
Sunnu ɔ sixu ɖɔ : “ Un nɔ kplá asì ce yì dotóoxwé bonu é na yí vɔnu ɔ, un nɔ lɛ́vɔ kpɔ́n táan e mɛ è nɔ yí vɔnu ɔ ɖè é, bonu é nɔ flín ɛ ɖɔ azǎn ɖokpo ɔ mɛ wɛ è nɔ yí vɔnu ɔ ɖè.
Mǐ ɖó na ɖu akwɛ gègě ɖò ganji ɖò vǐ mǐtɔn lɛ tɛntin, enyi vǐ ɔ na bo tlɛ yí gbè bǐ mlɛ́mlɛ́ ɔ nɛ.
Mɛɖebǔ nɔ sú wlɛnwín ɖokpo dó vɔ́ vǐ tɔn ǎ.
Enɛ wu ɔ, etɛwu mǐ ma ka na ɖu lè tɔn ǎ?
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, azɔ ɔ ɖó kpɔ́ ɖó kpɔ́, amɔ, azɔwatɔ́ lɛ wɛ nɔ ɖótó we.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, kpléɖókpɔ́ akɔjɔkplé tɔn e gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ é ɖɔhun ɔ, Kpléɖókpɔ́ Axɔsuɖuto ɔ tɔn lɛ bló azǎn nukɔntɔn e wá yì lɛ é ɖokpo ɖokpo ɖò azǎn nukɔntɔn e gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ é mɛ.
Ðò ali ɖokpo ɔ nu ɔ, ahwanfuntɔ́ e gosin akpáxwé Bénin tɔn lɛ é gègě xwlé nùɖuɖu vovo lɛ ɖò Ste Cécile tɔn ɖò toxo ɖaxó ɔ mɛ ɖò Cotonou, bo ɖò azɔ wà ɖó kpɔ́ xá Akwɛsɛxwetɛn Bénin Tɔn ( Conad - Bénin ) ɔ wɛ ɖò azɔ wà ɖó kpɔ́ xá Akwɛsɛxwetɛn Bénin Tɔn kpo Akpáxwé Bénin Tɔn Tɔn kpo.
Ðò ali ɖokpo ɔ nu ɔ, ahwanfuntɔ́ e gosin akpáxwé Bénin tɔn lɛ é gègě xwlé nùɖuɖu vovo lɛ ɖò tokplétɛn Ste Cécile tɔn ɖò Cotonou, bo ɖò azɔ wà ɖó kpɔ́ xá Fɔ́n nùxotɔ́ lɛ tɔn wɛ ɖò alaxɔ Bénin tɔn mɛ, bo ɖò azɔ wà ɖó kpɔ́ xá Fɔ́n nùxotɔ́ lɛ tɔn lɛ kpo aca Bénin tɔn lɛ kpo wɛ.
Ðò Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ tɔn lɛ mɛ ɔ, Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ tɔn e è nɔ ylɔ ɖɔ Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ é wɛ nyí Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ.
Ðó nukúnkpénuwutɔ́ lɛ sù nukún mǐtɔn mɛ tawun wutu ɔ, gbɛta danwǔ lɛ tɔn e gosin Bénin sín akpáxwé vovo lɛ é ɖé lɛ ɖè akpáxwé jiwǔ ɖé lɛ xlɛ́ dó Tɛkɛ́ɛ, Zinli Houngan, Aské, Massè, Ogbo, Dawetin, Bourian kpo mɛ gègě ɖevo lɛ kpo wu.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn ( Conad-Bénin ) ɖò acɛkpikpa Stanislas Dègbo tɔn glɔ, bo ɖò azɔ wà ɖó kpɔ́ xá Fɔ́n lɛngbɔnyitɔ́ lɛ kpo aca lɛ kpo tɔn wɛ.
Gǎn tɔn ɔ ɖɔ ɖɔ agun ɔ wá gbeta ɔ kɔn bo na bló azǎn enɛ ɖò tɛn ɖaxó ɖé mɛ, ɖó hweɖebǔnu ɔ, mɛ lɛ nɔ sú akwɛ bo nɔ yì kpɔ́n nùxixo lɛ.
Stanislas Dègbo ɖɔ ɖɔ é sɔgbe ɖɔ Conad-Bénin ɔ ni sɛ̀ tɛn yì kúnkan mɛ lɛ tɔn mɛ bo d’alɔ ɛ bɔ é na nɔ gbɛ̀ zǎnmɛ xá ɛ.
É xlɛ́ ɖɔ fí e è nɔ ylɔ ɖɔ Ste Cécile é nyí fí e è nɔ ylɔ ɖɔ Ste Cécile é, bo d’alɔ ye bɔ ye gbɔn gbɛ̀ ɔ mɛ bo xwedó nǔ ɖěɖee è ɖó nukún ɖò nǔwiwa enɛ lɛ hwenu lɛ é.
Gǎn Conad - Bénin tɔn ɔ ɖɔ ɖɔ tutoblonunu emitɔn ɖò ayikúngban ɔ bǐ jí, bo byɔ kplékplé ɖěɖee ɖò xá ɖevo lɛ mɛ lɛ é ɖɔ ye ni wá ba mɛ e ɖò Cotonou lɛ é kpɔ́n.
Stanislas Dègbo xlɛ́ ɖɔ azǎn enɛ lɛ́ nyí ali ɖé nú nùkplɔnmɛtɔ́ lɛ bonu ye na lin tamɛ kpɔ́n dó lee ye na nyí gbɔn é jí, bo na mɔ ali ɖěɖee nu ye sixu bló bɔ ninɔmɛ yetɔn na kpɔ́n te d’eji ɖè lɛ é.
É ɖɔ ɖɔ ɖò nùjlɛdonǔwu enɛ mɛ ɔ, gbɛta lɛ kpo mɛ e ɖò agun ɔ mɛ lɛ é kpo bǐ na kplé bo na ɖɔ xó dó sɔgudo danwǔ lɛ tɔn jí.
“ Nǔ e nɔví nɔví nɔví nɔví nɔví nɔví nɔví nɔví nɔví nɔví nɔví nɔví nɔví nɔví nɔví nɔví nɔví nɔví nɔví nɔví.
Mɔtokuntɔ́ toxo Bénin tɔn lɛ nɔ ba ɖɔ ninɔmɛ yetɔn lɛ kpo azɔ yetɔn lɛ kpo ni kpɔ́n te d’eji.
Ye nɔ kplé ɖò tutoblonunu yetɔn mɛ ɖò Aklunɔzángbe Azǎn 19gɔ́ ɔ ɖò Cotonou, bo nɔ byɔ gǎn Acɛkpikpa Tɔn Patrice Tɔn kpo acɛkpikpa tɔn kpo ɖɔ ye ni d’alɔ emi, bonu emi na lɛ́ ɖu lè ɖěɖee ɖò huzuhuzu ɖěɖee è bló ɖò Bénin lɛ é sín lè lɛ é tɔn.
Ye kplé ɖò tutoblonunu yetɔn mɛ ɖò Aklunɔzángbe Azǎn 19gɔ́ Mai tɔn ɖò Cotonou, bo byɔ gǎn Acɛkpikpa Tɔn Patrice Talon kpo acɛkpikpa tɔn kpo ɖɔ ye ni d’alɔ emi, bonu emi na lɛ́ ɖu lè ɖěɖee ɖò huzuhuzu ɖěɖee è bló nú Bénin lɛ é sín lè lɛ é tɔn.
Azǎn gbɛ̀ ɔ tɔn e è bló nú gbɛtɔ́ lɛ ɖò azǎn 55gɔ́ ɔ mɛ é wɛ nyí Aklunɔzángbe 16 Mai e wá yì é.
Ðò nukúnɖiɖo nǔwiwa enɛ tɔn mɛ ɔ, Wěɖegbɛ́ Xóɖɔɖókpɔ́ Xóɖɔɖókpɔ́ Tɔn Hagbɛ Tɔn Parakou Tɔn (Cdcs ) ɖɔ xó ɖó kpɔ́ xá mɛ e ɖò xójlazɔ́watɔ́ lɛ mɛ ɖò toxo ɔ mɛ lɛ é ɖò Samedi 15 mai e wá yì é mɛ.
Enɛ na d’alɔ ye bɔ ye na wà azɔ yetɔn ɖò gbɛta ɔ mɛ ganji.
Nǔ e gbé nya wɛ mǐ ɖè é wɛ nyí ɖɔ mǐ ni lin tamɛ kpɔ́n dó xóɖiɖɔ sísí kpo sísí kpo dó nùkplɔnmɛ sinsɛn ɔ tɔn wu, bo lɛ́ nɔ gbeji nú nùkplɔnmɛ sinsɛn ɔ tɔn.
Nǔ e gbé nya wɛ mǐ ɖè é wɛ nyí ɖɔ mǐ ni lin tamɛ kpɔ́n dó xóɖiɖɔ sísí kpo xomɛnyínyɔ́ kpo dó nùkplɔnmɛ amísa ɔ tɔn wu.
Sinsɛnzɔ́wiwa ɖò wemaxɔmɛ lɛ égbé tɛgbɛ ɖò Bénin.
Ðò kpléɖókpɔ́ ɖé hwenu xá nùkplɔnmɛtɔ́ lɛ ɖò Kpléxɔ Mono tɔn mɛ ɔ, mɛxo agun tɔn Mahougnon Kakpo flín ɖɔ nùkplɔnmɛtɔ́ lɛ nɔ gbɛ́ wlɛnwín enɛ.
Ðò kpléɖókpɔ́ ɖé hwenu xá nùkplɔnmɛtɔ́ lɛ ɖò Kpléxɔ Mono tɔn mɛ ɔ, sinsɛnzɔ́watɔ́ Mawu tɔn Mahougnon Kakpo flín ɖɔ nùkplɔnmɛtɔ́ lɛ nɔ ɖɔ xó dó walɔ enɛ wu.
Ðò 2013 ɔ, kpléɖókpɔ́ akɔjɔkplé tɔn akɔjɔkplé tɔn Nations Unies tɔn ɔ jla azǎn 6gɔ́ Avril tɔn ɖó azǎn e gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ é.
Azǎn enɛ sín azǎn wɛ nyí ɖɔ è ni tɛɖɛ lee lɔnyiji - lɔnfɔnkan kpo agbazazɔ́ kpo ɖò taji sɔ́ é jí nú azɔkplɔnkplɔn, nukɔnyiyi gbɛtɔ́ tɔn, lanmɛ na nɔ ganji, kpo fífá kpo.
Gbeta e kɔn mǐ nɔ wá ɖó kúnnuɖenú e kúnkplá jɔhɔn Covid-19 tɔn é nɔ zɔ́n bɔ mǐ nɔ mɔ nukúnnú jɛ wu tawun ɖɔ mǐ kún sixu yì lɔnyiji - lɔnfɔnkan sín azɔ lɛ ó.
Wěɖegbɛ́ Acɛkpikpa Tɔn Tɔn ( Cena ) d’akpá ɖɔ emi na sɛ́ afɔsɔ́ɖótetɔ́ Covid ɖé dó kɔgbidinúmɛtɔ́ ɔ jí, bonu é na dó wusyɛn lanmɛ nú emi, bo na lɛ́ bló bɔ è na ɖó sísí nú nùwalɔ e na zɔ́n bɔ è na ɖó dogbó ɖò xá ɔ mɛ lɛ é.
Ðò ninɔmɛ ɖevo lɛ mɛ ɔ, è na gbè tuto alixlɛ́mɛtɔ́ xá ɔ mɛ tɔn lɛ bonu ye na w’azɔ ɖò mɛ ɖevo lɛ mɛ, enɛ wɛ nyí ɖɔ ye ni sɛ́ nùkplɔnmɛ yetɔn lɛ dó Akwɛ Akwɛ ɔ tɔn mɛ, ” wɛ Clément Zocli ee nyí tuto alixlɛ́mɛtɔ́ xá ɔ mɛ ɖò zoungbonou, toxo Houéogbé tɔn mɛ é ɖɔ.
Ðò finɛ ɔ, é kpo mɛ tɔn atɔn lɛ kpo wá gbeta ɔ kɔn ɖò ganxixo 16 hwɛ, hwenu e è kplɔ́n azɔ mɛ e nɔ na nǔ mɛ lɛ é, bɔ ye nɔ yì nukɔn ɖò azǎn gudogudo tɔn lɛ mɛ ɖò Aklunɔzángbe kpo Azǎn gudogudo tɔn lɛ kpo mɛ é.
Hwenu e é ɖò azɔ tɔn wà wɛ é kɛɖɛ wɛ é ɔ, é ɖɔ ɖɔ glɛkɛ hydroalcooli tɔn 8 jɛn è na emi ɖò égbé.
Ðò Sè ɔ, kplékplé nukúnkpénuwutɔ́ lɛdo tɔn Prudence Avadra tɔn e nyí nukúnkpénuwutɔ́ lɛdo tɔn é bló tuto bɔ mɛ 15 386 e wlan wema - sɛ́dó - mɛ lɛ é ɖó tɛn 43 mɔ, bɔ zaanɖé jɛ nukɔn nú gan 16 hwɛ ɔ, nukúnkpénuwutɔ́ e ɖò Tɛn ɔ mɛ lɛ é sɔ́ jló na ɖè nǔ e ɖò ye mɛ lɛ é xlɛ́ mǐ ǎ.
Ðò xá Doutou tɔn mɛ ɔ, nukúnkpénuwutɔ́ nukúnkpénuwutɔ́ lɛ kpó ɖò nukún ɖó wɛ bo na kpɔ́n nǔ e ɖò azɔxɔsa yetɔn lɛ mɛ lɛ é kpo nǔ e ɖò kàn jí lɛ é kpo.
Gɛ́dɛ́ ɔ lɔmɔ ɖò finɛ ǎ, amɔ, è mɔ wlɛnwín 27 bɔ mɛɖé lɛ ɖó tɛn 52 bɔ mɛɖé lɛ ɖó gbè bǐ mlɛ́mlɛ́, ” wɛ Hermann Djossou e nyí ɖokpo ɖò nukúnkpénuwutɔ́ agbegbe tɔn atɔ́ɔ́n lɛ mɛ é ɖɔ.
Ðò tɛntin e ɖò toxo Lokossa tɔn mɛ é ɔ, mǐ nɔ má nǔɖokan mǐtɔn lɛ ɖò wema mlámlá lɛ mɛ bo nɔ yí gbè ɖokpo ɖokpo ɖò gbɛta mǐtɔn mɛ.
Mɛ e ɖò azɔ wà wɛ lɛ é yí gbè ɖò gbesisɔmɛ ɖò zǎnzǎnhweji Samedi tɔn ɔ.
“ Mǐ sɔ́ ye wá bo na alixlɛ́mɛ gudogudo tɔn lɛ ye dó lee mɛɖéekannuninɔ ɔ na yì gbɔn é wu, ” wɛ Matie Togbé e nyí nukúnkpénuwutɔ́ ɔ é ɖɔ.
É ɖɔ : “ Gbɛtɔ́ 39 649 e è má ɖó tɛn 80 tɔn mɛ lɛ é ɖò nukún ɖó wɛ ɖò gletoxo enɛ mɛ.
Wemaxɔmɛvigbɛ́ lɛ, arbitɔ lɛ kpo ahwanfuntɔ́ lɛ kpo 40 mɔ ko ɖ’alɔ ɖò azɔwiwa gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ ɖò Lutte ɖò Cotonou sín Aklunɔzángbe 17gɔ́ ɔ.
Kplɔnkplɔn mɛkplɔnkplɔn tɔn enɛ lɛ e è nɔ zán dó kplɔ́n azɔ mɛ ɖevo lɛ ɖò Union de Lutte, Union francophone de Lutte, Christian Danga kpo Vincent Aka kpo mɛ é na zɔ́n bɔ ye na kpé nukún dó mɛ ɖěɖee ɖò azɔ wà wɛ ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ lɛ é wu, bɔ yɛyi kpo kúnnuɖiɖe kpo na d’alɔ ye.
Kplɔnkplɔn mɛkplɔnkplɔn tɔn enɛ lɛ e è nɔ zán dó kplɔ́n nǔ mɛ ɖěɖee ɖò Union de Lutte gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ, bo nɔ lɛ́ zán dó kplɔ́n nǔ mɛ ɖevo lɛ ɖò Union francophone de Lutte, Christian Danga kpo Vincent Aka kpo lɛ é na d’alɔ mɛ ɖěɖee ɖ’alɔ ɖò kpléɖókpɔ́ ɔ mɛ lɛ é, bɔ ye na yí kúnnuɖewema lɛ kpo kúnnuɖiɖe lɛ kpo.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, ɖò 31 Décembre 2020 ɔ, dɔkun agbawungba tɔn Bénin tɔn sín akwɛ ɖibla yì 4 156,85 J.H.M., enɛ wɛ nyí ɖɔ akwɛ ɔ na ɖibla yì 46,14 ɖò bǐbɛmɛ 41,23 ɖò vivɔnu 2019. tɔn.
É ɖò mɔ có, è nɔ ɖó sísí nú akwɛ e è nɔ zán ɖò agun ɔ mɛ é kpo akwɛ e è nɔ dó ɖò ayǐ ɖevo jí é kpo ɖò ali e ma sɔgbe ǎ é nu. Ðò 31 Décembre 2020 ɔ, akwɛ e è nɔ zán ɖò axɔsuɖuto ɔ mɛ é ɖó livi 4 156,85 mɔ, bɔ akwɛ e è nɔ zán ɖò axɔsuɖuto ɔ mɛ é ɖó livi 46,14 mɔ, bɛ́sín 41,23 mɔ ɖò vivɔnu 2019. tɔn.
É ɖò mɔ có, è nɔ ɖó sísí nú akwɛ ɔ sín nugbodòdó vovo lɛ ɖò agun ɔ kpo gbɛ̀ ɔ kpo mɛ.
Akwɛsɛxwetɛn agbawungba tɔn ɔ fɔ́n bo ɖò ɖiɖekpo wɛ, bo ɖò 46,14 ɖó vo nú 41,23 ɖò 2019 ( akwɛsɛxwetɛn égbé tɔn ), Sɔgbe kpo Bulletin statistique de l’emɛ ɖò akwɛsɛxwetɛn agbawungba tɔn ɔ sín akwɛsɛxwetɛn ɔ sín akwɛsɛxwetɛn ɔ sín akwɛsɛxwetɛn ɛnɛgɔ ɔ ( Caisse autonome d’amortement )
Nukɔnyiyi enɛ ɔ kúnkplá lee azɔ e ɖò tuto vovo lɛ mɛ é ɖò nukɔn yì wɛ gbɔn ɖò xwè ɖokpo ɔ mɛ é, kpo akwɛ e Bénin sɔ́ ɖ’ayǐ ɖò tuto yɛhwexɔsuɖuto ɔ tɔn Covid-19 tɔn e è bló é kpo kpléɖókpɔ́ akwɛɖiɖe tɔn makroekúnnu tɔn e ɖò jijɛ wɛ é kpo wu é kpo.
É tɛɖɛ jí ɖɔ akwɛ e è nɔ dó nú mɛ ɖò agbawungba ɖò Aflika subsahari tɔn é kpó ɖò yiyi wɛ ɖò 56,2 ɖò Akwɛsɛxwetɛn Yɔyɔ ɔ ( Fmi ) mɛ ɖò avril e wá yì é mɛ, bɔ akwɛ e è nɔ dó nú mɛ ɖò agbawungba é 70 ɖò yiyi wɛ. ( Nugbodòdó Uemoa Tɔn lɛ )
Nugbǒ ɔ, dɔkun agbawungba tɔn e è sɔ́ ɖ’ayǐ ɖò 31 Décembre 2020 é ɔ, akwɛ FFA 4156,85 mɔ wɛ, bɔ FFA 3476,59 mɔ wɛ ɖò vivɔnu 2019.
Akwɛ e è ɖè ɖò akwɛ linu é wɛ nyí 2339,67 FFA, bɔ akwɛ e è ɖè ɖò akwɛ linu é wɛ nyí 1817,19 FFA, bɔ akwɛ e è ɖè ɖò akwɛ xá ɔ mɛ tɔn mɛ é wɛ nyí 1817,19 FFA.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, akwɛ ɖaxó ɔ nɔte nú ɖibla yì 25,97, bɔ akwɛ ɖaxó ɔ nɔte nú ɖibla yì 20,17.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, akwɛ e ɖò akwɛ ɖaxó ɔ tɔn mɛ é ɖò jijɛji wɛ, bo ɖò 41,88 ɖò 2019 jɛ 44 ɖò 2020.
Akwɛsɛxwetɛn ɔ nɔte nú akwɛsɛxwetɛn lɛ bǐ, bɔ akwɛsɛxwetɛn ɔ nɔte nú 82,84 ɖò akwɛsɛxwetɛn tɔn lɛ bǐ jí ɖò Décembre 2020 sín vivɔnu, bo nɔ lɛ́ nyí akwɛsɛxwetɛn ɔ tɔn e akwɛsɛxwetɛn ɔ nɔ dó akwɛsɛxwetɛn xá ɔ mɛ tɔn mɛ é ( akwɛsɛxwetɛn 17, 16 ).
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, akwɛ e è ɖó nú akwɛ vovo lɛ é sín 61,41 ɖò akwɛ e è ɖó nú akwɛ vovo lɛ é kpo akwɛ e è ɖó nú akwɛ vovo lɛ é kpo mɛ.
29 % ) kpo Sinsɛnzɔ́ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn Aflika Tɔn kpo (11,36 % )
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, axɔsuzinkpo ɔ nɔte nú 11.02, bɔ axɔsuzinkpo ɔ nɔte nú 27,57, bɔ axɔsuzinkpo ɔ nɔte nú axɔsuzinkpo ɔ.
Ðò xwè 2020 tɔn mɛ ɔ, Bénin zán azɔ tɔn dó wlí akwɛ e é nɔ ɖu lɛ é bǐ, sɔgbe xá táan e mɛ è ɖó nukún ɖɔ è na sú akwɛ lɛ sín akwɛ lɛ é.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, nùkplɔnmɛ akwɛzinzan tɔn e ɖò vivɔnu Décembre 2020 tɔn lɛ é xlɛ́ ɖɔ “ akwɛzinzan agbawungba tɔn e ɖò Bénin é ɖu ɖ’eji. ”
É ɖɔ : “ Nǔ enɛ lɛ jɛ nukɔn tawun.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, dɔkun agbawungba tɔn Bénin tɔn nɔ “ nɔ ayǐ ” bɔ ‘ axɔ́ ɖaxó ɖaxó ɖé nɔ tíìn ’ bɔ enɛ nyí klasifɔ́n ɖagbe hugǎn ɔ, ɖó axɔ́ ɖaxó ɖé wu ɔ nɛ.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Papoen Osho kpo Charles Hasinon kpo e nyí dobanunǔtɔ́ lɛ é kplɔ́n nǔ ye ; ye wɛ nyí Ricardo Sodjede, Honoréé Ségbegnon Kinnouhezan, Idiwane Ahouandzhou, Rémi Sowou, Bachiki Idrissou kpo Romuald Soudji kpo nú gbɛta nukɔntɔn ɔ, kpo Maruis Assogba, Saturnin Gbessi, Christian Lokossou, Aurel Zinsou, Zoukaneiri Sidi kpo Emmanuel Sagbo kpo nú gbɛta wegɔ ɔ, bɔ ye ɖò wěɖexámɛ wɛ sín azǎn enɛ gbè.
Cyɔnmɛtɔ́ lɛ nɔ gosin Djougou bo nɔ yì toxo Bukombé tɔn mɛ, bɔ tomɛyitɔ́ lɛ nɔ ba ye ɖó fífá, xɔ lɛ, dɔkun aca tɔn kpo ɖɛkpɛ tɔn kpo wu.
Wěɖegbɛ́ Yɛhwexɔsuɖuto ɔ tɔn Fbc tɔn ɖó nukún ɖɔ ali e è bló yɔyɔ lɛ é na sù nukún mǐtɔn mɛ, bo na d’alɔ mɛ e gosin ayikúngban ɔ jí lɛ é bonu ye na mɔ dɔkun e ɖò aca Bénin tɔn mɛ lɛ é.
“ Ali ɖě ɖè ǎ, kɛkɛ ɖě ɖè ǎ! ”
Gǎn Fbc tɔn ɔ, Romuald Hazoumè ɖò kpléɖókpɔ́ ɖaxó ɖé jí.
Ðò 2013 ɔ, kpléɖókpɔ́ akɔjɔkplé akɔjɔkplé tɔn Nations Unies tɔn ɖɔ azǎn 6gɔ́ ɔ, azǎn e è nɔ bló nú lɔnyiji - lɔnfɔnkan kpo fífá kpo ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ é.
Ðò te kpɔ́n hwenu e gbigbɔ mɛɖesunɔ tɔn lɛ na lɛkɔ wá nǔ e sɔgbe é jí é ɔ, é nɔ xlɛ́ ɖɔ emi ɖò xwi ɖí xá wɛkɛ ɔ.
Azǎn nukɔntɔn e è bló ɖò Athènes é wɛ nyí azǎn nukɔntɔn e è bló ɖò 6 Avril 1896 é.
Gbeta e kɔn è wá ɖò kpléɖókpɔ́ akɔjɔkplé akɔjɔkplé akɔjɔkplé akɔjɔkplé akɔjɔkplé akɔjɔkplé akɔjɔkplé akɔjɔkplé akɔjɔkplé akɔjɔkplé akɔjɔkplé akɔjɔkplé akɔjɔkplé akɔjɔkplé akɔjɔkplé akɔjɔkplé akɔjɔkplé akɔjɔjɔkplé akɔjɔjɔkplé akɔjɔjɔkplé akɔjɔjɔkplé akɔjɔjɔkplé akɔjɔjɔkplé akɔjɔ tɔ
Gǎn Suisse tɔn nukɔntɔn ɔ Adolf Ogi e nyí wěɖexámɛtɔ́ bunɔ ɖé nú nukúnkpénuwutɔ́ lɛdo tɔn Onu tɔn Kofi Annan, bo ɖò nukúnkpénuwutɔ́ lɔnyiji - fɔnkan sín azɔ wà wɛ ɖò Azɔxɔsa E Nɔ Hɛn Gbɛ̀ Kpé Kpé Kpé Kpé Kpé Kpé Kpé Kpé Kpé Kpé Kpé Kpé Kpé Kpé Kpé Kpé Kpé Kpé Kpé Kpé Kpé Kpé Kpé Kpé Kpé Kpé Kpé Kpé Kpé Kpé K
Nùkplɔnmɛ wegɔ e ɖò azǎn enɛ gbè é wɛ nyí ɖɔ mǐ ni tuùn ɖɔ gbɛzinzan xá mɛ ɖevo lɛ nɔ zɔ́n bɔ mǐ nɔ tuùn ye ganji, bo nɔ dɛ ɖò ye nu ganji, bo nɔ lɛ́ dɛ ɖò ye nu ganji, ɖó mǐ tuùn nǔ e nyí nǔ ɖagbe nú mɛ ɖevo lɛ é kpo nǔ e ma nyí nǔ ɖagbe nú ye ǎ é kpo, bɔ enɛ nɔ zɔ́n bɔ mǐ nɔ d’alɔ ye.
Hwenu e mǐ mɔ mɛ ɖevo lɛ é ɔ, mǐ nɔ mɔ nǔ jɛ nǔ e nɔ jɛ dó mɛ wu é wu, bɔ mǐ sixu tɛ́n kpɔ́n bo nyì alɔ nú é gbɔn xóɖɔɖókpɔ́ ɖé gblamɛ.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, xóɖɔɖókpɔ́ ɔ nɔ byɔ mǐ ɖɔ mǐ ni wá kplé mǐtɔn lɛ.
Enɛ wu ɔ, un dó gbè xójlazɔwatɔ́ e ɖò Bénin lɛ é bǐ kpo mɛ ɖěɖee yí wǎn nú hwɛjijɔ, nugbǒ, fífá, kpo wanyiyi e ɖò vǐ sunnu kpo nyɔnu kpo e ɖò tò ɖokpo ɔ mɛ lɛ é tɛntin é kpo.
Un jló ɖɔ è ni jì xójlazɔwatɔ́ gbejinɔtɔ́ gègě ɖò fí e mǐ ɖè lɛ é, bɔ ye nɔ ɖó linkpɔ́n ɖaxó ɖò gbɛtɔ́ lɛ mɛ, bo nɔ lɛ́ ɖu ayi mɛ nú lee nǔ lɛ nyí nǔɖejid’ewu sɔ́ é.
Ðò wɛn tɔn mɛ ɔ, Pɔ́pɔ́ ɔ dó gbè xójlazɔwatɔ́ nugbǒ ɔ tɔn lɛ, mɛ e ɖò acɛkpikpa acɛkpikpa tɔn lɛ mɛ lɛ é kpo xójlazɔwatɔ́ ɖěɖee ɖò ahwanfuntɔ́ lɛ jí lɛ é kpo, bo na dó fɔ́n ayixa kplékplé gbɛ̀ ɔ tɔn sín ayixa mɛ, bonu mǐ na ɖí xwi xá ahwan, kúdónúmɛ, nǔagɔwiwa kpo nǔ ɖebǔ e sixu d’alɔ gbɛtɔ́ lɛ bǐ kpo lɛ é kpo.
Ðò wɛn tɔn mɛ ɔ, Pɔlu jló na nɔ ɖɔ xó ɖó kpɔ́ xá mɛ ɖevo lɛ gbɔn fí e ye ɖè é kpo fí e ye ɖè é kpo gblamɛ.
56 - Ablaxamu Isaka
Ði lee tò ɖé lɛ ko bló gbɔn ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ, alǒ ko bló gbɔn ɖ’ayǐ é ɔ, tò Aflika tɔn lɛ nɔ ɖó sísí nú tomɛyitɔ́ lɛ ǎ.
Ðò kplé ɖaxó e è bló nú sinsɛnzɔ́watɔ́ Aflika tɔn lɛ ɖò yiyi wɛ é hwenu ɔ, tutoblonunu ɖaxó ɔ ɖɔ nú tò ɖěɖee ɖó tomɛyitɔ́ lɛ é ɖɔ ye ni nyì alɔ nú tomɛyitɔ́zɔ́ ɔ.
Sɛ́n kpo wuntun kpo ɖěɖee Togbedji Adigbè e gosin Dangbo é ɖetɔ́n, bɔ Houèssè Ayigbédɛkin Vidéhénou ee gosin Abomɛy é ɖetɔ́n.
Gbɛta Gbɛta Gbɛta Tɔn Gbɛta Tɔn Gbɛta Tɔn Gbɛta Tɔn Gbɛta Tɔn Gbɛta Tɔn Gbɛta Tɔn Bénin tɔn kpo tɛnkpɔn bo tɛ́n kpɔ́n bo na zán xógbe enɛ ɖò xá e ɖò Bénin lɛ é bǐ mɛ.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Zénaïde Attindogbé e nyí gbɛta Axɔsuɖuto ɔ Tɔn Bénin Tɔn sín hagbɛ ɖé é ɖɔ ɖɔ akpáxwé nukɔntɔn ɔ zɔ́n bɔ è gbɔn toxo Couffo, Zou kpo Plateau kpo tɔn 18 mɛ, sín 2 Novembre jɛ 18 Décembre 2020.
È bɛ́ ɖò 22 Février e wá yì é, bɔ è bɛ́ ɖò 26 Mars é, enɛ zɔ́n bɔ è ɖè wekwín Gbékoun tɔn xlɛ́ ɖò gletoxo Septentrion tɔn 27 lɛ mɛ, ɖò azɔxɔsa Alibori tɔn, Atakora tɔn, Borgou tɔn kpo Donga tɔn kpo mɛ.
Atɔxwɛ enɛ zɔ́n bɔ è ɖó nukúnnúmɔjɛnǔmɛ ɖaxó e mɛ lɛ nɔ ɖó dó xógbe Gbékoun tɔn wu é, enɛ xlɛ́ céɖécéɖé ɖɔ Bɛnɛinu lɛ nɔ wá mɔ nukúnnú jɛ wu kpɛɖé ɖɔ mɛɖéekannuninɔ lɔ nɔ gbɔn gbè ɔ jí.
É lɛ́vɔ ɖexlɛ́ ɖò tomɛyiyi enɛ mɛ ɖɔ mɛ e ɖò xá vovo mɛ lɛ é sixu mɔ nukúnnú jɛ yeɖée mɛ, enyi ye ma nɔ dó gbè ɖevo lɛ mɛ ǎ ɔ nɛ.
Nugbǒ ɔ, è hɛn ɔ, è na ɖó ayi wu ɖɔ gbè xá ɔ mɛ tɔn ɖé kpo gbè ɖevo kpo nɔ huzu.
“ Gbɛtɔ́ lɛ ɖó na sɔnǔ nú gbè ɖevo, ɖi gbè sinsɛnzɔ́ tɔn ɖé, gbè azɔwiwa tɔn ɖé, alǒ gbè kplɔnkplɔn tɔn ɖé.
Akpàkpà nɔ sɔ́ togun ɖé bɔ é nɔ jihan bo nɔ jihan ɖò akɔta ɖevo mɛ, b’ɛ nɔ nyí susu tɔn ɖò gbè ɖevo mɛ. Togun e jló na nyí Nǔbǐwukpétɔ́ e é nyí é kpo mɛɖéekannuninɔ tɔn kpo é ɖó na wà nǔ lɛ bǐ dó gbè éɖesunɔ tɔn mɛ. ”
É ɖò wɛn ɖɔ nukúnnúmɔjɛnǔmɛ e ɖò gbè xá ɔ mɛ tɔn mɛ é ɖokpo wɛ nyí nukúnnúmɔjɛnǔmɛ e nɔ zɔ́n bɔ tò Aflika tɔn lɛ ma ɖò jijɛji wɛ ǎ é, é ɖò mɔ có, gǎn e è dó sín hwenu e è ɖò kannumɔgbenu é wɛ.
Enɛ wu ɔ, é na nyí nǔ taji ɖɔ è ni sɔ́ gbè xá ɔ mɛ tɔn ɖó tɛn ɖé mɛ ɖò Bénin, bonu toví ɖokpo ɖokpo na kpó ɖò nukɔn yì wɛ, bɔ akɔta ɔ bǐ na kpó ɖò nukɔn yì wɛ.
Bo na dó wà mɔ ɔ, gbɛta kplɔnkplɔn mɛ ɖevo lɛ tɔn ɔ ɖó na nɔ ganjɛ gbè xá ɔ mɛ tɔn lɛ wu, bo na dó sixu kplɔ́n vǐ égbé tɔn e nyí tɔ́ gbɛtɔ́ sɔgudo tɔn é dó gbè xá ɔ mɛ tɔn mɛ, bonu é na dó sixu dó gbè xá ɔ mɛ tɔn mɛ.
“ Ahwankɛkɛví gègě nɔ hɛn mǐ gannugánnú, bo nɔ zɔ́n bɔ mǐ nɔ nyì alɔ nú gbigbɔ lixo.
Azǎn nukúnkɛ́ndídó tɔn e gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ ɖò Bénin é sín xójlawema 2021 tɔn ɔ na tɔ́n ɖò Bénin, gbɔn nǔwukpikpé agbaza tɔn ɖé lɛ kpinkpɔn vɔnu ɖò azɔkplɔnmɛ sanita tɔn lɛ mɛ gblamɛ.
Nǔ e mɛsɛ́dó Industrie kpo Commerce kpo tɔn Shadiya Assouman ɖɔ ɖò wɛn e é ɖè ɖò azǎn enɛ e è nɔ bló ɖò 20 mai é mɛ é mɛ é mɛ.
Nǔ e mɛ nukúnkpénuwutɔ́ Axɔsuɖuto ɔ tɔn Shadiya Assouman ɖɔ ɖò wɛn e é ɖè ɖò azǎn enɛ gbè ɖokpo ɖokpo mɛ ɖò 20 Mai é mɛ é mɛ é nɛ.
Nukúnɖiɖo ɖaxó ɖé wɛ nukúnkpénuwutɔ́ Axɔsuɖuto ɔ tɔn Patrice Talon ɖó dó sinsɛnzɔ́watɔ́ République tɔn yɔyɔ ɔ wu, bo na dó w’azɔ syɛnsyɛn bá dó hɛn gbemanɔkpɔ́ e ɖò Bénin - nu lɛ tɛntin é kpo ee ɖò ye mɛ ɖokpo ɖokpo tɛntin é kpo tɛntin é lidǒ.
Gǎn tɔn Patrice Talon ɖó nukúnɖiɖo ɖaxó ɖé lɛ dó zɛnmɛtɔ́ yɔyɔ e ɖò République é wu, bo na dó w’azɔ syɛnsyɛn bo na bló bɔ akpá e é dó ɖò Béninuxówema ɔ mɛ é na syɛn d’eji, é na lɛ́ syɛn d’eji ɖò Béninuxówema ɔ mɛ ɖokpo ɖokpo mɛ, bo na lɛ́ syɛn d’eji ɖò agun lɛ mɛ.
É zán ali e hun nú Pɔlu bɔ é d’akpá tɔn é dó ɖè nukúnɖiɖo ɖaxó e é ɖó n’i lɛ é xlɛ́.
É ɖɔ : “ Hwɛɖɔtɔ́ enɛ ɔ, un mɔ ɛ kpɔ́n ɖó é nyí devizɔwatɔ́ hwɛɖiɖɔ tɔn wutu kpɔ́n ǎ.
Mɛ e nyí devizɔwatɔ́ hwɛɖiɖɔ tɔn ɖé ɖò Lokossa ɖò Aklunɔzángbe é ɖɔ xó dó hwɛɖɔɖɔtɔ́ Essowé Batamoussi tɔn kpo kɔgbidinúmɛ e è nɔ ɖó dó Chancellerie ( sinsɛnzɔ́ tutoblonunu tɔn ) wu é kpo wu.
Mɔ ɖokpo ɔ, devizɔwatɔ́ hwɛɖiɖɔ tɔn Séverin Quenum e nyí mɛxo agun tɔn ɖé ɖò Lokossa ɖò Aklunɔzángbe é ɖɔ dó hwɛɖɔxɔsa Essowée Batamoussi tɔn sín gbè kpo kɔgbidinúmɛ e è sixu ɖó ɖò Chancellerie ( sinsɛnzɔ́ tutoblonunu tɔn ) mɛ é kpo wu.
Ðò Rfi ɖò Aklunɔzángbe ɔ, hwɛɖɔtɔ́ e nyí hagbɛ xwédo mɛɖesúsínínɔ lɛ tɔn tɔn sín hagbɛ ɖ’ayǐ é ɖɔ xó dó mɛɖéekannuninɔ hwɛɖɔxɔsa enɛ tɔn wu, ɖò taji ɔ, ɖò hwɛɖɔxɔsa Reckyatou Madougou tɔn e è dóhwɛ ɖɔ é nyí tutoblonunu e nɔ wà nǔ nyì dò bo nɔ lɛ́ nɔ gudo nú terrorisme é mɛ é mɛ.
Akpáxwé nukɔntɔn ɔ wɛ nyí akpáxwé akpáxwé ɖé tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɔn Stéphan Antar tɔn ɖò Décembre 2019.
Ee hwɛɖɔxɔsa gbɛ̀ ɔ tɔn na sɔ́ azɔ d’así nú mɛ ɖevo lɛ gudo é ɔ, è na cyan wema 12 dó azɔ gudogudo tɔn ɔ mɛ, bɔ mɛ ɖěɖee nyɔ́ hugǎn lɛ é kɛɖɛ jɛn è na mɔ nukúnnú jɛ mɛ.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, è na ɖɔ ɖɔ è na ɖu ɖò mɛ e ɖu ɖò ajɔ nukɔntɔn ɔ jí lɛ é jí, bɔ è na ɖu ɖò mɛ e ɖu ɖò ajɔ nukɔntɔn ɔ jí lɛ é jí bo na ɖu ɖò mɛ e ɖu ɖò ajɔ nukɔntɔn ɔ jí lɛ é jí.
Ðò alɔ ɖevo kpo atɔngɔ ɔ kpo mɛ ɔ, è na na cɛju Cfa 500 000 kpo cɛju Cfa 300 000 kpo.
Mɛ e ɖu ajɔ atɔn lɛ é na mɔ ajɔ yetɔn lɛ ɖò Felibej sín xójlawema 2021 tɔn e è bló ɖò xwè ɛnɛgɔ ɔ mɛ é hwenu.
Gɔ́ nú trophée lɛ kpo akwɛzinzan lɛ kpo ɔ, mɛ ɖěɖee ɖu ɖ’emɛ lɛ é “ na mɔ wema yetɔn lɛ ɖò tɛn ɛntɛnɛti tɔn e nɔ dó gbè ɖò Aflika lɛ é bǐ mɛ, bo na mɔ ɖɔ è w’azɔ ɖò akwɛzinzan ɖěɖee na zɔ́n bɔ è na yí akwɛzinzan ɔ sín akwɛzinzan nú alɔwlantɔ́ ɔ kpo nǔjlɔjlɔwatɔ́ ɔ kpo é. ”
È ko ɖò nǔ sɔ́ wɛ ɖò azɔxɔsa Zou tɔn mɛ hwenu e è na ɖò nukɔn yì wɛ ɖò azǎn nukɔntɔn lɛ mɛ ɖò 11 Avril é.
Ðò Aklunɔzángbe 9 Avril tɔn ɔ, gbɛta ɖěɖee ɖò Wěɖegbɛ́ Alixlɛ́mɛtɔ́ Tɔn Tɔn ( Céna ) mɛ lɛ é nɔ bló tuto gudo tɔn lɛ ɖò toxo lɛ mɛ, bo nɔ kpɔ́n lee gbeta lɛ na yì gbɔn ganji gbɔn é.
Ðò Aklunɔzángbe 9 Avril tɔn ɔ, gbɛta vovo e ɖò Wěɖegbɛ́ Alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ mɛ lɛ é ( Céna ) nɔ bló tuto gudo tɔn lɛ ɖò kúnnuɖegbe bo nɔ kpɔ́n lee gbeta lɛ na yì gbɔn ganji gbɔn é.
Nǔ lɛ bǐ ɖò gbesisɔmɛ bo na wá gbeta ɔ kɔn ɖò Azɔxɔsa Zou Tɔn mɛ ɖò 11 Avril.
Gbexosin - alijitɔ́ lɛ kpo azɔgbɛ́ yetɔn lɛ kpo ɖò azɔ wà wɛ ɖò Abomey ɖò azǎn gudogudo tɔn lɛ mɛ.
Ðò xá Vidolée tɔn mɛ ɔ, tutoblonunu ɔ ɖò nukɔn yì wɛ.
“ Mǐ ko fó kplɔ́n azɔ mɛ e nɔ kplɔ́n azɔ mɛ lɛ é.
Mǐ ɖò wema mɛ e è slɛ́ mɛ enɛ lɛ é tɔ́n wɛ, bo na dó sixu ɖyɔ mɛ ɖevo lɛ, ” wɛ Kokou Christophe Folly e nyí devizɔwatɔ́ nukúnkpénuwutɔ́ agbegbe tɔn ɖé ɖò Vidolé é ɖɔ.
Gɔ́ na ɔ, é bló huzuhuzu ɖò gbɛ̀ nùkplɔnkplɔn tɔn mǐtɔn mɛ sɔgbe xá hudo e ɖò tò ɔ mɛ lɛ é kpo azɔxwé lɛ kpo tɔn, lobo bló tuto nú azɔxwé nùnywɛ xwitixwiti tɔn, lobo lɛ́ jɛ nukɔn nú alɔnuɖiɖo kpo mɛxomɔ lɛ kplɔnkplɔn kpo.
Ðò xwè atɔ́ɔ́n vlamɛ ɔ, è bló tuto nùkplɔnkplɔn tɔn ɔ, è bló tuto nùkplɔnkplɔn tɔn ɔ, è bló tuto nùkplɔnkplɔn tɔn ɔ, è bló tuto nùkplɔnkplɔn tɔn ɔ, è bló tuto nùkplɔnkplɔn tɔn ɔ, è bló tuto nùkplɔnkplɔn tɔn ɔ, è bló tuto nùkplɔnkplɔn tɔn ɔ, è bló tuto nùkplɔnkplɔn tɔn ɔ kpo tuto nùkplɔnmɛ tɔn ɔ kpo.
Mɛ winnyawinnya lɛ sixu w’azɔ ɖò sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ ɖò nukɔn nukɔntɔn ɔ mɛ, é wɛ nyí ɖɔ “ Mɛ e yí kúnnuɖewema lɛ é sín azɔwiwa ɖò azɔwiwa mɛ na kpɔ́n te ɖò azɔwiwa sín azɔwiwa sín azɔwiwa sín azɔwiwa sín azɔwiwa sín azɔwiwa sín azɔwiwa sín azɔwiwa sín azɔwiwa sín azɔwiwa sín azɔwiwa sín azɔwiwa sín azɔwiwa sín azɔwiwa sín azɔwiwa sín azɔwiwa sín azɔwiwa sín azɔ
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, é ɖɔ ɖɔ wemaxɔmɛ lɛ ɖò nukɔn yì wɛ, bo na ɖó wemaxɔmɛ kplɔnkplɔn mɛ ɖevo lɛ tɔn ɖé ayǐ ɖò Djougou kpo Allada kpo.
Xwè wemaxɔmɛ tɔn 2019-2020 tɔn sín akpáxwé tɛnmɛnmɛ tɛnmɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ.
É d’alɔ mɛ 14 266 ɖěɖee jló na nyí nùkplɔnmɛtɔ́ lɛ é, bɔ nùkplɔnmɛtɔ́ liva 16 mɔ wɛ nɔ nyí Cfa Fɔngbe tɔn.
Sinsɛnzɔ́watɔ́ ɔ flín ɖɔ ɖò xwè wemaxɔmɛ tɔn elɔ 2020 - 2021 mɛ ɔ, Azɔxɔsa Ðaxó Sinsɛnzɔ́ Wemaxɔmɛ Tɔn lɛ Tɔn ( Anapes ) zán azɔxɔsa Ðaxó Sinsɛnzɔ́wiwa Tɔn lɛ tɔn lɛ dó kpé nukún dó mɛ ɖěɖee ɖó jlǒ lɛ é wu.
Gbɔn azɔwanú nùnywɛ xwitixwiti tɔn lɛ gblamɛ ɔ, acɛkpikpa ɔ bɛ́ wema - sɛ́dó - mɛ ɖěɖee ɖò agbawungba lɛ é kpo mɛ e ɖò xwégbe lɛ é kpo bǐ kpléɖókpɔ́ ɔ, gbexosin - alijitɔ́ Mawu tɔn Mahougnon Kakpo wɛ ɖɔ.
É ɖɔ ɖɔ è ɖè wemaxɔmɛ lɛ 2 914 tɔ́n, bɔ ye mɛ ɖokpo ɖokpo wɛ nyí wemaxɔmɛ lɛ ; ye mɛ ɖokpo wɛ nyí wemaxɔmɛ lɛ ; ye mɛ ɖokpo wɛ nyí wemaxɔmɛ lɛ ; ye mɛ ɖokpo wɛ nyí wemaxɔmɛ lɛ ; ye mɛ ɖokpo wɛ nyí wemaxɔmɛ lɛ ; ye mɛ ɖokpo wɛ nyí wemaxɔmɛ lɛ ; ye mɛ ɖokpo wɛ nyí wemaxɔmɛ lɛ ; ye mɛ ɖokpo wɛ nyí wemaxɔmɛ lɛ ; ye mɛ ɖ
Wema - sɛ́dó - mɛ lɛ tɔn ɖiɖe ɖò tò ɔ mɛ nɔ zɔ́n bɔ è nɔ xwedó wema - sɛ́dó - mɛ lɛ tɔn ɖò wemaxɔmɛ lobo nɔ lɛ́ sɛ́ nùkplɔnmɛtɔ́ lɛ dó ɛntɛnɛti jí ɖò gbɛta lɛ tɛntin.
Huzuhuzu e è bló ɖò sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ lɛ é d’alɔ mɛsɛ́dó lɛ bɔ ye ɖu ɖò agalilɛ jí gbɔn akwɛzinzan ɖěɖee è nɔ ylɔ ɖɔ Cep / Bepc lɛ é gblamɛ, bo lɛ́ ɖu ɖò agalilɛ jí.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, nùɖuɖu e è nɔ sɔ́ ɖò Aflika lɛ é gègě wɛ nyí cajou alǒ anacardes, bɔ nùɖuɖu e è nɔ zán ɖò tò gègě mɛ é nɔ wà ɖagbe ɖò tò gègě mɛ.
É blawu ɖɔ nǔ kpɛɖé jɛn nɔ tɔ́n ɖò ayikúngban ɔ jí, ɖó nùɖíɖó lɛ sín akpáxwé ɖokpo géé jɛn è sɔ́ ɖó tɛn ɔ mɛ, bɔ enɛ zɔ́n bɔ è sɔ́ nǔ ɖevo lɛ ɖó tɛn ɔ mɛ ǎ.
Kpléɖókpɔ́ akɔjɔkplé lɛ tɔn dó ajɔwiwa kpo nukɔnyiyi kpo wu (Cnuced ) ɖè xó ɖé tɔ́n, bo gbéjé ninɔmɛ ɔ kpɔ́n, bo xlɛ́ ɖɔ azɔxwé ɖěɖee nɔ huzu azɔwatɔ́ lɛ é kún ɖè ó.
Hweɖelɛnu ɔ, azinzɔnnɔ e ɖò dotóoxwé lɛ é alǒ mɛ e nɔ ba dò nú mɛ lɛ é gègě nɔ zɔ́n, ɖò zǎnzǎn lɛ mɛ, ɖò aklunɔzán gblamɛ ɖò aklunɔzán gblamɛ lɛ mɛ, ɖi zǎnzǎn lɛ.
Ali hun nú mɛ e ɖò tutoblonunu ɔ mɛ lɛ é bɔ ye na lin tamɛ kpɔ́n dó nǔ atɔ́ɔ́n jí.
Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó ɔ tɔn Victor Dassi Adossou kpo hwɛɖɔxɔsa Ðaxó Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó Hw
Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó ɔ tɔn Victor Dassi Adossou e nyí hwɛɖɔtɔ́ hwɛɖɔxɔsa Ðaxó Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó ɔ tɔn é wɛ nyí dìn.
Enɛ wu ɔ, mɛ wè yɔyɔ lɛ bló baptɛm yeɖesunɔ tɔn sín myɔ ɖò Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó ɔ mɛ, ɖó xomɛ hun ye ɖò kpléɖókpɔ́ ɖaxó ɔ tɔn e è bló ayihɔngbe ayihɔngbe é mɛ.
Victor Dassi Adossou nyí hwɛɖɔtɔ́ ɖé bo ɖyɔ vɔsanúxwlémawutɔ́ tɔn Ousmane Batoko kpo Innocent Sourou Avognon kpo ɖò sinsɛnzɔ́ agbawungba tɔn mɛ.
Enɛ gudo ɔ, è ɖè hwɛɖɔxɔsa Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó ɔ tɔn kpo acɛkpikpa tɔn kpo yɔyɔ ɔ xlɛ́.
Kpɔ́ndéwú ɖevo lɛ tɔn wɛ nyí akpáxwé kpléɖókpɔ́ ɖaxó ɖaxó tɔn 24 Juin 2020 tɔn sín akpáxwé ; akpáxwé azɔwiwa tɔn xwewu xwewu tɔn (Pta ) xwewu 2021 tɔn, kpo kpléɖókpɔ́ ɖaxó Hwɛɖɔxɔ Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó Tɔn ( Hwɛɖɔxɔ Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó Tɔn ) tɔn e è bló ɖò Décembre 2020 ɖò alɔ ɖó kpɔ́ xá Akpáxwé Nùnywɛ Sinsɛn
È sɔ́ Stéphanie Antar ɖ’ayǐ ɖò kpléɖókpɔ́ ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖé mɛ ɖò 30 Juin 2020, hwenu e é ɖò azɔ tɔn wegɔ ɔ wà wɛ ɖò nukɔn yì wɛ ɖò Kpléɖókpɔ́ Akwɛ Tɔn E È Wlan Dó Ebléegbe Mɛ É ɖò Bénin ( Ceceb/Eurocham ) é, bɔ é wà azɔ ɖé b’ɛ sɔ́ akpàkpà mɛ tawun.
Gbɔn alɔdo Wěɖegbɛ́ Yɛhwexɔsuɖuto ɔ tɔn kpo afɔsɔ́ɖótetɔ́ ɖé kpo gblamɛ ɔ, é kpéwú bo sɔ́ Eurocham dó ɖó tutoblonunu alixlɛ́mɛ tɔn ɖé ɖò kpléɖókpɔ́ ɖaxó ɖé mɛ ɖò Bénin, ɖò 30 Juin 2020, hwenu e Stéphanie Antar ɖò azɔ tɔn wegɔ ɔ wà wɛ ɖò nukɔnɖiɖo Hagbɛ Alixlɛ́mɛtɔ́ Ebléegbe Tɔn Ebléegbe Tɔn Ebléegbe Tɔn ɔ tɔn é
Gbɔn alɔdo Wěɖegbɛ́ Nǔbǐwukpétɔ́ ɔ tɔn kpo wěɖegbɛ́ ɖé kpo gblamɛ ɔ, é kpéwú bo sɔ́ Eurocham dó ɖó tɛn nukúnɖeji tɔn ɖé ɖò Bénin.
Nǔ nukɔntɔn e nya wɛ Eurocham ɖè é wɛ nyí ɖɔ é na nɔ gbɔn vo nú Agun Union Européenne tɔn ( Due ) kpo acɛkpatɔ́ Axɔsuɖuto ɔ tɔn lɛ kpo, amɔ, é lɛ́vɔ nɔte nú azɔwatɔ́ e ɖò agun Ebléegbe tɔn mɛ lɛ é, azɔxɔsa Ebléegbe tɔn e ɖò Bénin lɛ é kpo azɔxɔsa Axɔsuɖuto ɔ tɔn e ɖò azɔxɔsa Ebléegbe tɔn mɛ lɛ é kpo.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, akɔta lɛ, gbè lɛ kpo akɔta lɛ kpo gbɔn vo tawun wɛ Eurocham ɖexlɛ́ ɖɔ emi ɖò alɔ ɖó wɛ gbɔn azɔ emitɔn lɛ gblamɛ, ye wɛ nyí ɖɔ emi na kplɔ́n nǔ mɛ ɖevo lɛ dó lee nǔwaɖókpɔ́ ɔ nɔ ɖò jijɛji wɛ gbɔn ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ é wu, ali e hun nú ye lɛ é kpo ali e hun nú ye lɛ é kpo, gbɔn kpléɖókpɔ́ mɛ ɖevo lɛ tɔn e jí Kpléɖókpɔ́ ɔ
Sín 30 Juin 2020 ɔ, Stéphanie Antar ko ɖò nukɔn yì wɛ ɖò Hagbɛ Alixlɛ́mɛtɔ́ Ebléegbe Tɔn Bénin Tɔn (Cceb/Eurocham ) sín acɛkpikpa mɛ, bo kpéwú bo sɔnǔ nú akɔnkpinkpan yɔyɔ ɖevo ɖò sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ, hwenu e azɔ tɔn ɖò vivɔnu é.
Nùɖuɖu hwɛhwɛ ɖěɖee acɛkpikpa xá ɔ mɛ tɔn lɛ nɔ ɖeɖɛ bo nɔ zán sɔgbe kpo nugbodòdó agalilɛ kpo titewungbe lɛ é ɔ, azɔwatɔ́ lɛ kpo ajɔwatɔ́ lɛ kpo ɖó axɔ́ nu ǎ.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, tagba ɖaxó lɛ sixu wá hwenu e è ma ɖeɖɛ fí enɛ lɛ ǎ, bɔ ye sixu d’alɔ bɔ è na ɖu ɖò ye jí ɖò tɛn ɔ mɛ ǎ é.
Enyi è sɔ́ kanlin ɖěɖee ɖò xɔ́ntɔn ɖěɖee ɖò xɔ́ntɔn ɖěɖee ɖò xɔ́ntɔn ɖěɖee ɖò xɔ́ntɔn ɖěɖee ɖò xɔ́ntɔn ɖěɖee ɖò xɔ́ntɔn ɖěɖee ɖò xɔ́ntɔn ɖěɖee ɖò xɔ́ntɔn ɖěɖee ɖò xɔ́ntɔn ɖěɖee ɖò xɔ́ntɔn ɖěɖee ɖò xɔ́ntɔn ɖěɖee ɖò xɔ́ntɔn ɖěɖee ɖò xɔ́ntɔn ɖě lɛ é mɛ
Azɔn gègě ɖěɖee nɔ jɛ azɔn jɛ azɔn jɛ wɛ lɛ é tɔn, ɖi Lassa e nyí jɛmɛhɔn Marburg tɔn é ɖɔhun.
Ðò kplékplé Coronavirus tɔn mɛ ɔ, azɔn syɛnsyɛn e è jì ɖò 2003 é kpo azɔn syɛnsyɛn e è ɖetɔ́n ɖò Middle East ɖò Mers ɖò 2012 é kpo cá kàn xá zoonɔ lɛ.
Kanlin lɛ nɔ zɔ́n azɔn e gbɛtɔ́ lɛ nɔ jì lɛ é 70 jɛji.
Bonu lanmɛ na nɔ ganji ɖò agbawungba ɔ, Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ, Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ, Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ, Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ, Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ, Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ, Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ, Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ, Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ, Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ, Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ, Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ, Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔ
Sɛ́n yɔyɔ ɔ ɖó na lɛ́ ɖó tuto ɖěɖee na zɔ́n bɔ è na tuùn jɔtɛn kanlin lɛ tɔn, bo na dó sixu mɔ nukúnnú jɛ fí e ye gosin é mɛ, lobo na lɛ́ mɔ nukúnnú jɛ wu ɖɔ è kún na sɔ́ ye dó gle lɛ mɛ ó.
Enyi è ɖó sísí nú nugbodòdó e kúnkplá ayijayǐ, nùɖuɖuhwedomɛ, kpo ninɔmɛ lɛ kpo e sín hudo è ɖó lɛ é kpo ɔ kɛɖɛ jɛn è na yí gbè nú azɔxwé ɖěɖee nɔ sà kanlin e ɖò gbɛ̀ lɛ é.
É ɖò taji ɖɔ mǐ ni ɖó ayi wu ɖɔ kúnnuɖenú ɖě kún ɖè bo xlɛ́ ɖɔ lan e è nɔ ɖu bo nɔ w’azɔ ɖò xá ɔ mɛ é wɛ zɔ́n bɔ è nɔ ɖè Covid-19 xlɛ́ ó.
Nùɖuɖu kpinkpɔn nyí akpáxwé taji ɖé ɖò tuto acɛkpikpa akɔta lɛ tɔn mɛ, bo nɔ na nùɖuɖu ayijayǐ mɛ lɛ tɔn.
Bo na dó kpé nukún dó nùɖuɖuhwedomɛ enɛ wu ɔ, è ɖó na kplɔ́n azɔ mɛ e nɔ kpé nukún dó nùɖuɖu wu lɛ é, nǔwukpikpé yeɖesunɔ tɔn lɛ kpo nǔwukpikpé yeɖesunɔ tɔn lɛ kpo, bɔ ye na nyì alɔ nú ninɔmɛ e mɛ jlǒ gbɛtɔ́ lɛ tɔn sukpɔ́ ɖè é.
Wěɖegbɛ́ Wěɖegbɛ́ Tɔn, Wěɖegbɛ́ Tɔn, kpo Wěɖegbɛ́ Tɔn kpo lɛ́vɔ byɔ acɛkpatɔ́ lɛ ɖɔ ye ni bló tuto nukúnkpénuwutɔ́ tɔn lɛ bonu lan lɛ, kanlin lɛ kpo gletoxo lɛ kpo na syɛn d’eji, ɖò taji ɔ, nǔ e nɔ hɛn nǔ gblé dó zoonɔ lɛ wu lɛ é.
Enɛ na d’alɔ mǐ hwenu e tagba ɖé na wá é ɔ, mǐ na gb’akpá nú mǐ ɖò malin - malin mɛ, bo na lɛ́ ɖó nǔ e sín hudo mǐ ɖó bo na dó sixu nyì alɔ nú awovinú lɛ nú gbɛtɔ́ lɛ é bǐ, lobo na lɛ́ ɖó ganjɛwu ɖò agbawungba.
Ðò xwè atɔ́ɔ́n e wá yì lɛ é mɛ ɔ, huzuhuzu ɖaxó e è bló ɖò tomɛyiyi sín akpáxwé lɛ, aca lɛ kpo nùxixo lɛ kpo mɛ é zɔ́n bɔ Bénin mɔ nǔ ɖagbeɖagbe lɛ, bo lɛ́ sɔ́ ayi ɖó nǔ e nɔ tɔ́n sín tomɛyiyi lɛ kpo aca lɛ kpo mɛ gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ é jí.
Akwɛ e Jean Michel Abimbola e nyí devizɔwatɔ́ tomɛyitɔ́ lɛ tɔn é xlɛ́ ɖò azǎn gudogudo tɔn lɛ mɛ ɖò azǎn gudogudo tɔn e è bló ɖò Aklunɔzángbe 21 mars tɔn é, gbɔn video jí. Ðò xwè atɔ́ɔ́n e wá yì lɛ é mɛ ɔ, è bló huzuhuzu ɖaxó e è bló ɖò tomɛyitɔ́ lɛ, aca lɛ, kpo nùxɔmɛ lɛ kpo sín akpáxwé lɛ é zɔ́n bɔ Bénin mɔ nǔ ɖagbeɖagbe lɛ, bɔ é lɛkɔ yì nǔ e nɔ
Akwɛ ɖěɖee Jean Michel Abimbola e nyí devizɔwatɔ́ sinsɛn - núkplɔnmɛtɔ́ ɔ tɔn é xwlé mɛ lɛ ɖò azǎn gudogudo tɔn ɔ mɛ ɖò Aklunɔzángbe 21 Mars tɔn gbɔn video jí é
“ Sinsɛnzɔ́ e sín azɔ un ɖè é wɛ nyí ɖɔ un na bló bɔ tomɛyiyi na huzu akwɛzinzan ɖé, bo na hɛn dɔkun kpo azɔ kpo wá, lobo na bló bɔ aca kpo nùnywɛ lɛ kpo na hɛn tomɛyiyi ɖó te.
Ðò xwè atɔ́ɔ́n elɔ lɛ mɛ ɔ, mǐ ɖè azɔ gègě xlɛ́, bɔ taji bǐ ɔ wɛ nyí ɖɔ mǐ na bló tuto nú aca lɛ, bo na lɛ́ ɖè ye nyì dò.
Mǐ bló tuto akwɛzinzan tɔn syɛnsyɛn ɖé, bo na bló bɔ akwɛzinzan mǐtɔn na lɛ́ syɛn d’eji, lobo bló bɔ akwɛzinzan mǐtɔn na lɛ́ syɛn d’eji, ” wɛ mɛsɛ́dó Turisme, Culture kpo Arts kpo ɖɔ nú hagbɛ diaspora tɔn lɛ ɖò Aklunɔzángbe 21 Mars e wá yì é gbɔn video jí.
Jean Michel Abimbola tinmɛ ɖɔ ɖò xwè atɔ́ɔ́n elɔ lɛ mɛ ɔ, acɛkpikpa ɔ bló tuto gègě, ye wɛ nyí tuto nukúnkpénuwutɔ́ lɛ tɔn kpo nǔwiwa titewungbe lɛ kpo ɖò tomɛyiyi kpo patrimoine kpo mɛ.
Falizyɛn nukɔntɔn ɔ wɛ nyí ɖɔ è na sɔ́ tokplétɛn Pendjari tɔn dó mɔ tɛn ɖé ɖò Afrique de l’Ouest.
Falizyɛn wegɔ ɔ xlɛ́ ɖɔ è na vɔ́ jɔtɛn Ganvié tɔn e xó mǐ ɖɔ é gɔ́n.
É ɖɔ ɖɔ Ganvié sín nùɖé wɛ nyí fí e é ɖè é, bɔ acɛkpikpa ɔ na vɔ́ gbɛ̀ ɔ jlaɖó, bo na ɖ’alɔ ɖò ganjininɔ mɛ lɛ tɔn mɛ, bɔ enɛ na zɔ́n bɔ tomɛyitɔ́ tomɛyitɔ́ lɛ na ɖu vivǐ tɔn.
Acɛkpikpa sinsɛnzɔ́wiwa tɔn flín nǔ taji ɖěɖee è bló lɛ é gègě, ɖi xɔ e ɖò malin - malin mɛ lɛ é gbigbá, kpléɖókpɔ́ ɖěɖee ɖò kilomɛtlu 10 mɔ jí lɛ é kpo nǔwiwa kplɔnkplɔn tɔn lɛ kpo, bo na bló bɔ tuto xɔgbigbázɔ́ tɔn lɛ na kpɔ́n te d’eji ǎ.
“ Mɛkplɔnkplɔn nyí nǔ ɖagbe ɖé bɔ è nɔ ɖó ayi nǔ ɖevo lɛ wu ɖò gbɛ̀ e bɔ d’ewu é mɛ.
“ Mɛkplɔnkplɔn hwe mǐtɔn nu tɔn kɛɖɛ wɛ nyí enɛ ǎ.
e sixu d’alɔ bɔ è na ɖè wamamɔnɔ lɛ síìn é.
È sɔnǔ nú nǔ lɛ bǐ bonu ye na yí mɛ ɖevo lɛ.
È yí ye, bɔ è nɔ wlí yɛyi nú wɛnsagun ɖěɖee lɛkɔ wá ahwan ɖaxó lɛ jí lɛ é.
Nugbǒ ɔ, tamɛ - núkplɔnmɛ ɖěɖee ɖò tɔjihun Cotonou tɔn ɖò Aklunɔzángbe ayizɛ́n gudogudo tɔn e wá yì é mɛ é wɛ nyí enɛ.
Azɔn nukɔntɔn e Bénin ɖò sinsɛnzɔ́ Axɔsuɖuto ɔ tɔn sín azɔ wà wɛ é wɛ nyí azɔn nukɔntɔn e é kpo afɔsɔ́ɖótetɔ́ mɔhun lɛ kpo mɔ kpɔ́n ɖò finɛ ɖò agbahwlɛnhwlɛn mɔhun ɖé hwenu é.
Ðò finɛ wɛnjlatɔ́ ɛnɛ lɛ tɛntin ɔ, ye mɛ wè wɛ ɖò finɛ.
Kúnnuɖenú e xlɛ́ ɖɔ nǔwukpikpé nùxixo tɔn tò ɔ tɔn hugǎn dogbó tò ɔ tɔn lɛ é xlɛ́ ɖɔ è kún ɖó na mɔ nukúnnú jɛ mɛ ó.
Eric Totah ee nyí devizɔwatɔ́ agbanɖotananɔ nú sinsɛnzɔ́watɔ́ Axɔsuɖuto ɔ tɔn e è jɔwu ɖɔ é ni yí devizɔwatɔ́ Axɔsuɖuto ɔ tɔn atɔn lɛ ɖò jɔmɛhun yetɔn hwenu é ɖɔ ɖɔ emi yí wǎn nú ye ǎ.
É ɖò mɔ có, é byɔ ɖɔ è ni nɔte kpɔ́n azǎn e bɔ d’ewu é, Mardi 4gɔ́ Mai tɔn, cobɔ sinsɛnzɔ́watɔ́ Jean Michel Abimbola na mɔ nyɔna atɔn e ɖò The Voice Arique francophone saison 3 mɛ lɛ é, bonu ye na lɛ́vɔ ɖexlɛ́ ɖɔ akɔta ɔ sù nukún yetɔn mɛ é.
Sinsɛnzɔ́watɔ́ ɔ ɖɔ ɖɔ enyi ye tlɛ sɛkpɔ nǔ mímɛ́ ɔ ɔ ɔ, é na vɛwǔ nú ye ǎ.
É wá gbeta ɔ kɔn ɖò 1993, bɔ é ɖó wemaxɔmɛ yɛhwexɔsuɖuto ɔ tɔn kpo alixlɛ́mɛ yɛhwexɔsuɖuto ɔ tɔn kpo ɖò Wemaxɔmɛ Akwɛjijɔ Tɔn E È Nɔ Kplɔ́n Mɛ lɛ É mɛ.
“ Ðò gbɛ̀ elɔ e mɛ mɛ ɖokpo ɖokpo nɔ ɖè nugbodòdó tɔn lɛ kpo nugbodòdó tɔn lɛ kpo xlɛ́ é ɔ, fanatɔ́ ɖé lɛ nɔ gbɛ́ ɖɔ emi kún nɔ ɖó linlin agɔ dó mɛ ɖevo lɛ wu ó, bo nɔ lɛ́ yí gbè nú aca ɖagbe e ye ɖó dó aca yetɔn wu lɛ é ó.
Azɔ e un nɔ wà é nɔ ɖè wuvɛsexámɛ enɛ kpò, ” wɛ nùxotɔ́ ɔ ɖɔ.
Mɔ mɛ ɔ, é nɔ mɔ ɖɔ emi jɛhun dó aca ɖěɖee ɖò togun ɖokpo ɖokpo mɛ lɛ é wu jí.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, alɔcyɔnmɛji ɖiɖó dó akpáxwé aca ɖé tɔn wu ɖó na zɔ́n bɔ è na mɔ nukúnnú jɛ vogbingbɔn ɖevo lɛ wu bo yí gbè na ǎ.
Gǎn Hwɛɖɔxɔsa Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó ɔ tɔn ɖesunɔ, Cécile Marie José de Dravo Zinzindohoué wɛ xlɛ́ ali azɔ enɛ lɛ.
Sɔgbe kpo Sɛ́n tɔn 16gɔ́ ɔ kpo ɔ, Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó ɔ nɔ bló kpléɖókpɔ́ ɖaxó lɛ, kpléɖókpɔ́ ɖaxó lɛ kpo kpléɖókpɔ́ ɖaxó lɛ kpo.
Ðò ali enɛ nu ɔ, é bló tuto bo bló tuto nú tuto kpléɖókpɔ́ ɖaxó tɔn nukɔntɔn tɔn e kúnkplá xwè 2021 tɔn é ɖò Aklunɔzángbe 19 Mai.
É lɛ́vɔ sɔ́ ayi ɖó sìn e è nɔ zán ɖò xɔ ɔ mɛ lɛ é jí, bo lɛ́ sɔ́ ayi ɖó sìn e è nɔ zán ɖò xɔ ɔ mɛ lɛ é jí.
Ðò tuto atɔngɔ ɔ mɛ ɔ, è ɖɔ xó dó fí e è na bló tɔjihun ɔ ɖè é kpo axɔsu Danxomɛ tɔn lɛ kpo ɖò Abomɛy.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, tɛn ɛntɛnɛti tɔn e ɖò tɛn ɛntɛnɛti tɔn ɛntɛnɛti tɔn mǐtɔn jí é ɖé wɛ è na bló bɔ nǔ e jɛ dó axɔsuɖuɖu Mawu tɔn wu é na sù nukún mǐtɔn mɛ.
É flín ɖɔ : “ A tuùn ɖɔ è sɔ́ ɖó tɛn nukɔntɔn ɔ mɛ ɖò UNESCO sín acɛkpikpa mɛ. ”
Abomey ɖó ayi wu ɖɔ acɛkpikpa ɔ lɛ́ ɖó jlǒ bo na gbá toxo hwenuxó tɔn Ouidah tɔn kpo tuto vovo lɛ kpo, kaka jɛ Brésil sín xwé, Fort Portugal tɔn kpo tokpɔngán ɔ sín xwé kpo jí.
Enɛ gɔ́ na ɖɔ è vɔ́ tɛn ɔ gbá nú hɔn e è ma nɔ lɛkɔ yì fí e è ma nɔ lɛkɔ yì fí e è ma nɔ lɛkɔ yì fí e è ma nɔ lɛkɔ yì fí e è ma nɔ lɛkɔ yì fí e è ma nɔ lɛkɔ yì fí e è ma nɔ lɛkɔ yì fí e è ma nɔ lɛkɔ yì fí e è ma nɔ lɛkɔ yì fí e è ma nɔ lɛkɔ yì fí e è ma nɔ lɛkɔ yì fí e è ma nɔ lɛkɔ yì fí e è ma nɔ lɛkɔ yì fí e è ma nɔ lɛkɔ ɖè ǎ é ɖé lɛ.
Sɔgbe kpo nukúnkpénuwutɔ́ lɛdo tɔn kpo ɔ, sinsɛnzɔ́watɔ́ ɔ nɔ xlɛ́ azɔxɔsa azɔxɔsa Portugal tɔn ɔ, fí e è na mɔ ajɔ ɖè lɛ é kpo hɔn e è na lɛkɔ wá lɛ é kpo.
Hweɖebǔnu ɖò Ouidah ɔ, acɛkpikpa ɔ ɖò nukún ɖó wɛ bo na bló tuto bo na bló toxo otɛli tɔn lɛ kpo tomɛyiyi tɔn lɛ kpo ɖaxó ɖé, bo na bló tɔjihun nukɔntɔn ɔ, bo na bló tuto xɔgbigbázɔ́ lɛ tɔn gègě, bo na bló tuto aca tɔn lɛ, gbɔjɛyiyi kpo sinsɛnzɔ́wiwa kpo, gɔ́ nú fí e è na nɔ yì fí e è na nɔ yì tomɛ lɛ é kpo.
Mɛsɛ́dó ɔ ɖɔ ɖɔ è na bló tɔjihun ɖaxó ɖé ɖò Avlékété, bɔ è na bló tuto xá ɔ tɔjihun ɔ tɔn ɖé.
Gɔ́ nú Marina Ouidah tɔn ɔ, nukúnkpénuwutɔ́ ɔ ɖ’ayi wu ɖɔ è na lɛ́ sɔnǔ ɖò Cotonou, bɔ è na lɛ́ sɔnǔ ɖò ayijayǐ mɛ, ɖó Siafato e ɖò zǎnzǎnhweji Plm Alédjo tɔn é wu.
Ðò finɛ ɔ, è na lɛ́ bló tuto baléaire kpo tomɛyiyi kpo tɔn ɖaxó ɖé ɖò Plm Alédjo kpo El Dorado otɛli kpo.
É ɖɔ ɖɔ è na tɛɖɛ tɛn ɛntɛnɛti tɔn e è nɔ ylɔ ɖɔ Hlɔnhlɔn Hwexónu tɔn é jí, bo nɔ lɛ́ xlɛ́ ɖɔ nǔ ɖěɖee nɔ nyí mangwún lɛ, sìn lɛ, kpo jɔhɔn lɛ kpo lɛ é gbɔn vo tawun.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, dɔkun e è ma sixu ɖó ǎ é ɖé wɛ ɖò Bénin.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, akwɛ e ɖò axɔsuɖuto ɔ sín akwɛ lɛ mɛ é ( ɖò pib ) ɔ ko ɖibla yì 38,96 ɖò Décembre 2020 sín vivɔnu, bo ɖibla yì 55 ɖò dogbó e sɔgbe xá Fmi kpo Akwɛsɛxwetɛn Gbɛ̀ ɔ Tɔn kpo é mɛ é.
Enyi è gbéjé akwɛ ɔ kpɔ́n ɔ, è xlɛ́ ɖɔ nǔ e è nɔ sú akwɛ ɔ sín akwɛ ɖokpo ɖokpo mɛ é wɛ nyí ɖɔ è nɔ sú akwɛ ɔ sín akwɛ e è nɔ sú akwɛ ɔ sín akwɛ e è nɔ sú akwɛ ɔ sín akwɛ lɛ é sín akwɛ e è nɔ sú akwɛ ɔ sín akwɛ lɛ é sín akwɛ e è nɔ sú akwɛ lɛ é sín akwɛ e è nɔ sú akwɛ lɛ é sín akwɛ e è nɔ sú akwɛ lɛ é sín akwɛ e è nɔ sú akwɛ lɛ é sín akwɛ e è nɔ sú akwɛ l
Gɔ́ na ɔ, akwɛ e ɖò axɔsuzinkpo ɔ mɛ ɖò Bénin é ɖibla yì 3,59 ɖò vivɔnu xwè 2020 tɔn tɔn, bɔ ɖò vivɔnu xwè 2019 tɔn tɔn ɔ, é ɖibla yì 3,8 ɖò vivɔnu xwè tɔn tɔn.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, hwenu e axɔsuɖuto ɔ sín akwɛ ɔ na fó ɖò xwè 7,71 mɔ ɖò vivɔnu 2020 tɔn é ɔ, xwè 7,5 mɔ ɖò vivɔnu 2019. tɔn.
Hwenu e akwɛ e ɖò akwɛsɛxwetɛn ɔ mɛ é gbló ada nú xwè 10 93 ɖò xwè 2020 tɔn vlamɛ é ɔ, akwɛ e ɖò akwɛsɛxwetɛn e ɖò akwɛsɛxwetɛn ɔ mɛ é gbló ada.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, akwɛ e è ɖó na ɖè ɖò xwè ɖokpo mɛ é nɔte nú akwɛ ɔ bǐ mlɛ́mlɛ́ tɔn 11,41, bɔ akwɛ ɔ nɔte nú akwɛ ɔ bǐ mlɛ́mlɛ́ tɔn, bo nɔte nú akwɛ ɔ bǐ mlɛ́mlɛ́ tɔn 5,25 (% ɖò vivɔnu 2019 tɔn ).
Akwɛ e ɖò axɔsuɖuto ɔ sín akwɛ lɛ bǐ mɛ é ( 98,45 ) nɔ ɖó jlǒ tawun.
Enɛ byɔ ɖɔ è ni ma sɔ́ ɖó nukún ɖɔ jlǒɖotɔ́ lɛ na huzu ǎ.
Xwè tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, hwenu e è ɖò aca ɔ jla wɛ ɖò xá ɖé lɛ mɛ é ɔ, è nɔ ylɔ ɖɔ Le Baobab, éyɛ nyí nùkplɔnmɛtɔ́ ɖé bo lɛ́ nyí nùkplɔnmɛtɔ́ ɖò Institut national des métiers d’artɛn, archéologie kpo culture kpo mɛ ɖò Abomey - Calavi University.
Ðò bǐbɛmɛ enɛ ɔ, nùxlɛ́mɛtɔ́ ɔ ɖɔ ɖò Azǎn Azǎn 19gɔ́ ɔ mɛ ɔ, è kplé Kpléɖókpɔ́ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn Mono tɔn sín hagbɛ lɛ ɖò kpléɖókpɔ́ sunmɛ sunmɛ tɔn e è nɔ bló ɖò agbawungba ɖò tokplétɛn Lokossa tɔn é mɛ.
Ðó nùjlɛdonǔwu enɛ sù nukún mǐtɔn mɛ wutu ɔ, nukúnkpénuwutɔ́ ɔ dó wusyɛn lanmɛ nú mɛ ɖěɖee ɖò Kpléɖókpɔ́ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn Mono tɔn mɛ lɛ é ɖò azǎn ɖokpo ɖokpo mɛ ɖò tokpɔngán Lokossa tɔn.
È na ɖɔ xó dó mɛ ɖěɖee jló na yí Akpáxwé Biblu Kplɔnkplɔn Tɔn Nukɔntɔn lɛ (Cep ) ɖò Juin 2021 tɔn mɛ lɛ é jí ɖò Couture ɖò Akpáxwé Biblu Kplɔnkplɔn Tɔn lɛ (Ae ) sín akpáxwé mɛ, bo na lɛ́ ɖɔ xó dó balɔ́ɔn jí ɖò Akpáxwé Biblu Kplɔnkplɔn Tɔn kpo Atɔxwɛ Kpo (Eps ) mɛ.
È ɖè mɛtɛnkpɔn atɔn lɛ tɔ́n ɖò azǎn gudogudo tɔn e wá yì ɖò Porto - Novo é, ɖò sinsɛnzɔ́watɔ́ nùkplɔnkplɔn vǐ lɛ tɔn Salimane Karimou nukɔn, bɔ è na gbéjé mɛ ɖěɖee jló na yí kúnnuɖewema nùkplɔnkplɔn tɔn nukɔntɔn lɛ tɔn ɖò Juin 2021 tɔn mɛ lɛ é kpɔ́n ɖò Couture ɖò Akpáxwé Biblu Kpinkplɔn Tɔn Kpinkplɔn Tɔn ( Ae ) mɛ.
È ɖè mɛtɛnkpɔn atɔn lɛ tɔ́n ɖò azǎn gudogudo tɔn ɔ mɛ ɖò Porto - Novo, ɖò azǎn gudogudo tɔn Salimane Karimou e nyí devizɔwatɔ́ nukúnkpénuwutɔ́ lɛdo tɔn kpo nukúnkpénuwutɔ́ lɛ kpo é nukɔn.
Mɛ ɖěɖee jló na gbéjé Atɛxwɛ Kplɔnkplɔn Tɔn Nukɔntɔn lɛ (Cep ) kpɔ́n ɖò xwèjísun e na bɔ d’ewu lɛ é mɛ lɛ é ko ɖò tɛnkpɔn ɖěɖee mɛ è na gbéjé ye kpɔ́n lɛ é kpɔ́n wɛ dìn.
Nǔ e jɛ lɛ é gègě wɛ zɔ́n bɔ è ɖè azɔ enɛ xlɛ́.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, kpléɖókpɔ́ lɛ, kplé lɛ, kpléɖókpɔ́ lɛ, kpléɖókpɔ́ lɛ, kpléɖókpɔ́ ɖaxó lɛ kpo nǔ ɖevo lɛ kpo wɛ.
È lɛ́vɔ jɛ kplé e sɔgbe lɛ é ɖé lɛ jí ɖò xá mɛ e ɖò Eurocham lɛ é tɔn mɛ, bo ɖɔ xó dó takwɛ, takwɛ, sɛ́n lɛ kpo hlɔnhlɔn kpo wu.
Mɔ ɖokpo ɔ, Stéphanie Antar bló tuto bo na ɖɔ xó ɖó kpɔ́ xá nukɔntɔ́ Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó ɔ tɔn, Azɔxɔsa Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó Ðaxó
Ðò azɔ tɔn hwenu ɔ, Eurocham ɖ’alɔ ɖò azɔ ɖaxó mɛ ɖò Octobre 2020 ɖò fɔtóo ajɔwiwa tɔn EU - Africa tɔn (Eabf ) mɛ, xota tɔn wɛ nyí “ Building resilient business linkages between Africa and Europe for the post-Covid-19 Era. ”
Stéphanie Antar wɛ nyí ɖokpo ɖò mɛ e nɔ nɔ tɛn ɛntɛnɛti jí gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ lɛ é mɛ. ”
Mɛ ɖevo lɛ ɖó na nɔ gbeji ɖò sinsɛnzɔ́ Jehovah tɔn mɛ, bo na hun ali gègě nú ye.
Ali ɖevo e nu è sixu lɛ́ ɖè azɔxɔsa e gosin Cceb / Eurocham é tɔ́n ɖè é wɛ nyí alɔ e tutoblonunu ɔ nɔte nú gǎn tɔn ɔ ɖò kplé xwewu xwewu tɔn e è bló ɖò Nɛntɛnɛti Gbɛ̀ ɔ Tɔn e tutoblonunu Ebo Wwn tɔn tutoblonunu Ebléegbe tɔn ɔ mɛ é mɛ é.
Xɔ́ntɔn ajɔwiwa tɔn Ebléegbe tɔn atɔ́ɔ́n atɔ́ɔ́n gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ ɖò kpléɖókpɔ́ ɖaxó enɛ jí.
Nǔ taji ɖevo e è wlan dó Stéphanie Antar kpo gbɛta tɔn kpo wu é wɛ nyí gbeta ɔ kɔn ɖɔ è na w’azɔ ɖó kpɔ́ xá Hagbɛ Alixlɛ́mɛ Tɔn Bénin Tɔn ( Ccib ) ɖò Décembre 2019.
Enɛ wɛ nyí ɖɔ mǐ na ɖ’alɔ ɖò akwɛzinzan e ɖò Bénin lɛ é mɛ ɖò ali e sɔgbe é nu.
Gɔ́ na ɔ, akɔnkpinkpan e nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú nɔví sunnu winnyawinnya lɛ é gɔ́ na ɔ, akɔnkpinkpan e nɔ zɔ́n bɔ nɔví nyɔnu winnyawinnya lɛ kpo nɔví nyɔnu winnyawinnya lɛ kpo nɔ ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ é wɛ nyí akɔnkpinkpan e nɔ zɔ́n bɔ nɔví nyɔnu winnyawinnya lɛ nɔ ɖò jijɛji wɛ é.
Ðò xwè 2020 tɔn atɔngɔ ɔ mɛ ɔ, nukɔntɔ́ Eurocham tɔn kpo hagbɛ xwédo Bénin tɔn tɔn ( Ccib ) kpo ɖɔ xó dó xota “ Commerce intra - Aflikain : Promouvoir le commerce intra - Aflikain, bo na dó wusyɛn lanmɛ nú mɛ ɖevo lɛ. ”
Ðò ali enɛ nu ɔ, Stéphanie Antar kpo Arnauld Akakpo kpo na xósin nú nǔ e nɔ ɖu ayi mɛ nú mɛ ɖevo lɛ é.
Mɛ wè lɛ wá gbeta ɔ kɔn dó nǔ taji ɖěɖee wu ajɔwiwa ɖò Aflika - gbè mɛ tɔn ɖó na jinjɔn lee é ɖò jijɛji wɛ gbɔn ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ é jí é jí.
Sɔgbe kpo nukúnkpénuwutɔ́ Eurocham tɔn kpo ɔ, ajɔwiwa ɖò Aflika tɔn mɛ ɖó na byɔ ɖɔ è ni bló tuto ɖagbeɖagbe lɛ, bo ɖè akwɛzinzan e ma nyí akwɛzinzan tɔn ǎ lɛ é kpo akwɛzinzan e è nɔ mɔ ɖò akwɛzinzan lɛ tɛntin é kpo, bɔ akwɛzinzan e ɖò akwɛzinzan lɛ tɛntin é na d’alɔ azɔxwé lɛ bonu ye na gbló ada nú azɔ yetɔn lɛ.
Ðò 2021, Stéphanie Antar kpo Nicolas Yenoussi kpo w’azɔ ɖó kpɔ́ xá tokwɛyitɔ́ lɛ sín alixlɛ́mɛtɔ́ nukɔntɔn ɔ, ylɔ mɛ e ɖò Eurocham lɛ é wá kpléɖókpɔ́ ɖé, bonu ye na ba dò nú nǔ e kàn takwɛ lɛ é.
Hwenu e mɛxo agun tɔn lɛ ɖó jlǒ syɛnsyɛn bo na bló bɔ aklunɔzán gblamɛ Eurocham tɔn na yì nukɔn é ɔ, Nɔví Antar w’azɔ syɛnsyɛn bo bló tuto ɖé b’ɛ na hɛn nyɔna tɔn wá nú azɔxwé lɛ kpo alɔdo Union Européenne tɔn kpo.
Akpáxwé nukɔntɔn ɔ wɛ nyí akpáxwé akpáxwé ɖé tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɔn Stéphan Antar tɔn ɖò Décembre 2019.
É ɖɔ : “ Un nɔ jɛhun dó aca lɛ bǐ jí. ”
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, xota tɔn wɛ nyí “ Gbigbɔ Tɔn, ” bɔ gbexosin - alijitɔ́ ɔ ɖɔ ɖɔ é kún nyí akpágbánúmɛ sín xó ɖé kpowun ó, “ bo na dó ɖè afɔgblɛgblɛgblɛgblɛgblɛgblɛgblɛgblɛgblɛgblɛgblɛ ɖé lɛ xlɛ́ ɖɔ ye ɖó sísí nú nugbodòdó e ma sɔgbe ǎ lɛ é ɖé. ”
Kpɔ́n nùxotɔ́ yɔyɔ ɖé
Wɛkɛ yɔyɔ Covid-19 tɔn e sixu ko ɖò Aflika é zɔ́n bɔ tutoblonunu gbɛ̀ ɔ tɔn ( Oms ) ɖò Aflika, bɔ è nɔ ylɔ ɖɔ é ni syɛnlǐn ɖò nǔwiwa lɛ kpo wlɛnwín lɛ kpo jí ɖò tò ɔ mɛ, bonu fí ɔ ni ma ɖu ɖò ninɔmɛ Inde tɔn ɖɔhun jí ó.
Sinsɛnzɔ́wiwa nú nùkplɔnmɛ vǐ lɛ tɔn kpo nukúnkpénuwutɔ́ lɛ tɔn kpo ɖó na gbɛ́ nǔwiwa ɖebǔ ɖò wemaxɔmɛ ǎ.
Salimane Karimou gb’akpá nú nǔwiwa ɖěɖee ma nɔ xɔ akwɛ ɖò wemaxɔmɛ ǎ lɛ é ɖò nùsumɛnukúnmɛ lɛ mɛ.
Salimane Karimou gb’akpá nú nǔwiwa ɖěɖee ma nɔ xɔ akwɛ ɖebǔ ɖò wemaxɔmɛ ǎ lɛ é.
È gbɛ́ ɖɔ è ni nɔ bló tuto nú nǔwiwa lɛ ɖò wemaxɔmɛ lɛ alǒ wemaxɔmɛ lɛ.
Sinsɛnzɔ́watɔ́ nùkplɔnkplɔn vǐ lɛ tɔn Salimane Karimou ɖè wema ɖokpo ɖokpo tɔ́n ɖò 10 Mars 2021 tɔn mɛ, bo sɛ́dó nukúnkpénuwutɔ́ lɛdo tɔn lɛ, nukúnkpénuwutɔ́ lɛdo tɔn lɛ kpo nukúnkpénuwutɔ́ lɛdo tɔn lɛ kpo.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, xójlawema enɛ gbɛ́ ɖɔ è ni ma nɔ ɖexlɛ́ ɖò wemaxɔmɛ ó, bɔ é ɖɔ ɖɔ é kún xɔ akwɛ ɖebǔ ɖò wemaxɔmɛ ó.
Mɛxo agun tɔn Salimane Karimou ɖɔ : “ Alixlɛ́mɛ e ɖò wemaxɔmɛ lɛ mɛ é gègě kpo alixlɛ́mɛ e ɖò wemaxɔmɛ lɛ mɛ é kpo zɔ́n bɔ mɛ e nɔ zán wemaxɔmɛ lɛ é gègě nɔ zán nùwlanwlan lɛ, tuto e è nɔ bló ɖò wemaxɔmɛ lɛ é kpo tuto e è nɔ bló ɖò wemaxɔmɛ lɛ é kpo dó nǔwiwa lɛ ( alɔwliwli, baptɛm, communion, kú, sinsɛn - biblo ) ɖěɖee ma nɔ xlɛ́ ɖɔ
É ɖɔ ɖɔ azɔ mɔhun lɛ kún sɔgbe xá azɔ wemaxɔmɛ tɔn kpo jlǒ acɛkpikpa ɔ tɔn e ɖò azɔ wà wɛ ayihɔngbe ayihɔngbe, bo na dó ɖè nǔnyanyawiwa lɛ kpò, bo na dó sixu zɔ́n bɔ nǔ lɛ na ɖò jijɛji wɛ ɖò ayikúngban ɔ jí, lobo na nyì alɔ nú nùjɔnǔ mɛ ɖò ninɔmɛ syɛnsyɛn enɛ mɛ, é wɛ nyí Covid-19.
Nɛ mǐ ka sixu wà mɔ gbɔn? Nɛ mǐ ka sixu wà mɔ gbɔn? Nɛ mǐ ka sixu wà mɔ gbɔn? Nɛ mǐ ka sixu wà mɔ gbɔn?
Nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu kpo ɖěɖee nɔ nɔ ayijayǐ jí ɖò Bénin lɛ é sín tɛn ɛ wɛ nyí Gratien Kpadé, bɔ é bɛ́ azɔ tɔn ɖò Abomey - Calavi ɖò Février 14 mai.
Gǎn tɔn wɛ nyí Gratien Kpadé.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, mǐ ɖó na bló bɔ akɔnkpinkpan mɛ ɖevo lɛ tɔn na syɛn d’eji ; mǐ ɖó na kplɔ́n azɔ mɛ ɖevo lɛ ɖò acɛkpikpa ɔ mɛ gbɔn Tɛntin États - Unis Tɔn (Cnsr ) mɛ ; mǐ ɖó na nɔ ɖɔ xó ɖó kpɔ́ bo nɔ lɛ́ ɖɔ xó ɖó kpɔ́ dó mɛ ɖevo lɛ wu ɖò ali jí bonu è na nyì alɔ nú adlà lɛ ; mǐ ɖó na nɔ lɛ́ ɖeɖɛ adlà lɛ ɖò ali ɖevo
Nǔ enɛ lɛ e gbé nya wɛ è ɖè ɖò kpléɖókpɔ́ ɔ mɛ, bo sɔ́ nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu kpo ɖěɖee nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú mɛ ɖò ali jí lɛ é tɔn ɖó tɛn nukɔntɔn ɔ mɛ ɖò Bénin.
Tò e è nɔ sɛ̀ tɛn ɖò toxo lɛ mɛ é kpo gbɛtɔ́ lɛ sín nukɔnyiyi kpo nɔ zɔ́n bɔ adlàwiwa ɖò agbawungba ( Avp ) nɔ hɛn lanmɛ na ɖò agbawungba, b’ɛ nɔ hɛn nǔ gblé dó akwɛzinkan mɛɖesunɔ tɔn kpo kplékplé tɔn lɛ kpo wu, bɔ enɛ nɔ hɛn nǔ gblé dó akwɛzinzan Bénin tɔn wu.
Sɔgbe kpo tutoblonunu gbɛ̀ ɔ tɔn kpo ɔ, mɛ winnyawinnya e ɖó xwè 15 jɛ 29 é wɛ nɔ kú hwɛhwɛ ɖò agbawungba.
Nùwalɔ mɔhun lɛ ɖé lɛ tɔn nɔ zɔ́n bɔ è nɔ jɛ tagba gègě mɛ, bɔ hwɛhwɛ ɔ, mɛ lɛ nɔ kú.
Gbɛ̀ ɔ lɛ́vɔ jɛ nǔ kplɔ́n jí ɖò aklunɔzán gblamɛ wè gudo.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, nùwlanwlan e è wlan lɛ é kɛɖɛ jɛn nɔ flín nǔ e nɔ jla wɛnɖagbejijlazɔ́ ɔ sín azɔ syɛnsyɛn ɖò xá Mono tɔn lɛ mɛ é. Azǎn gègě wɛ ɖò Aklunɔzángbe tɔn mɛ ɖò azǎn gudogudo tɔn elɔ lɛ mɛ, ɖò azǎn gudogudo tɔn elɔ lɛ mɛ ɖò Aklunɔzángbe tɔn lɛ mɛ.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, nùwlanwlan e è wlan lɛ é kɛɖɛ jɛn sixu flín nùjlajla mɛɖesunɔ tɔn e syɛn tawun lɛ é.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, ɖò fí e è nɔ ylɔ sɛ́n ɔ ɖè lɛ é ɔ, è nɔ lɛ́ mɔ nǔ jɛ afɔsɔ́ɖótetɔ́ lɛ wu.
Pɔ́pɔ́pɔ́pɔ́pɔ́pɔ́pɔ́pɔ́pɔ́pɔ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́
É ɖò wɛn ɖɔ ɖò Comè, Houéybé, Bopa, Lokossa ɔ, nukúnkpénuwutɔ́ lɛ ko bú ɖò ali ɖé lɛ nu, amɔ, nukúnkpénuwutɔ́ kpɛví lɛ kpó ɖò tintɛnkpɔn wɛ ɖò fí ɖěɖee ɖò agbawungba lɛ é, ɖi Ceg Lokossa sín dǒ lɛ.
Mɛ winnyawinnya e ɖò motóo jí é ɖé wɛ è mɔ ɖò kpléɖókpɔ́watɔ́ mǐtɔn e ɖò toxo Possotomè tɔn Bopa tɔn mɛ é mɛ.
Nùwlanwlan lɛ gbigbɔ tɔn alǒ nùwalɔ mɛɖesunɔ tɔn wɛ à?
Aklunɔzángbe tɔn ɖokpo ɔ, é na na xósin ɔ, enyi é mɔ éɖée kpo gangbákún ɖokpo ɔ kpo ɖò azɔ ɖé mɛ ɔ nɛ.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, tò Aflika tɔn lɛ sixu ɖeji dó akwɛsɛxwetɛn e gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ é wu, bo na dó sixu bló tuto akwɛsɛxwetɛn tɔn e sín hudo è ɖó ɖò sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ é.
Ðò xwè kanweko nukɔntɔn ɔ mɛ ɔ, è ɖɔ ɖɔ è na ɖè akwɛ Fmi tɔn liva 650 mɔ tɔ́n sín tò ɔ mɛ, hwenu e è ɖò Wɛnɖagbejijlazɔ́ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn Aflika Tɔn Lɛ tɔn sín akwɛ linu wɛ ɖò Paris ɖò 18 mai gudo é.
È ɖɔ ɖɔ è na ɖè akwɛ Fmi tɔn liva 650 mɔ síìn hwenu e è tɔ́n ɖò Akpáxwé Akwɛ E Aflika Tɔn Nɔ Na Akwɛ lɛ É sín akwɛ linu ɖò Paris ɖò 18 Mai e wá yì é.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, mɛ ɖěɖee ɖò Kpléxɔ Akwɛ E Aflika Tɔn lɛ Nɔ Na Akwɛ lɛ É tɔn mɛ ɖò Paris ɖò Mardi 18gɔ́ ɖò France lɛ é ɖɔ nú ye ɖɔ ye ni yawu wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ è na ɖè akwɛ bunɔ ɖé lɛ ( Dts ) ɖò Akwɛsɛxwetɛn Gbɛ̀ ɔ tɔn ( Fmi ) sín akwɛsɛxwetɛn xwewu xwewu tɔn ɔ mɛ, bo na bló bɔ akwɛsɛxwetɛn e nyɔ́ hugǎn é na ɖekpo.
Sɔgbe kpo Sɛ́n e ɖò kpléɖókpɔ́ ɔ tɔn mɛ é kpo ɔ, akwɛ enɛ ɖó na zɔ́n bɔ akwɛ e è ɖó ɖò tò Aflika tɔn lɛ mɛ lɛ é na syɛn d’eji, bo na dó sixu kpé nukún dó akwɛzinzan e sín hudo è ɖó bo na fɔ́n sín kú ɖò bǐbɛmɛ é wu.
Nugbǒ ɔ, Covid-19 sín jɔhɔn hɛn nǔ gblé dó ayikúngban ɔ jí ɖò 2020, hwenu e é ɖò jijɛji wɛ ɖò xwè 25 gudo é.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Fmi ɖɔ ɖɔ è ɖó hudo akwɛ ɖevo lɛ tɔn ɖò tò Aflika tɔn lɛ mɛ ɖò xwè 2021 - 2025 tɔn mɛ, bɔ afatɔ́n jɛn ɖò tò Aflika tɔn e ma ɖó akwɛ kpɛɖé ǎ lɛ é mɛ.
Gɔ́ na ɔ, tò e nɔ hɛn akwɛ lɛ wá lɛ é ɖi Bénin ɖɔhun lɛ ɖó na lɛ́ ɖó ayi te tawun hwenu e ye na ɖí xwi xá akwɛ kpo sanita kpo e ɖò adla j’ayǐ lɛ é kpo é.
Akpá e ye dó lɛ é gègě zɔ́n bɔ nukɔntɔ́ lɛ sè ɖɔ emi na nɔ gudo nú tuto akwɛzinzan tɔn 20gɔ́ ɔ tɔn e ɖò nukún ɖó wɛ é.
È na sɔ́ ayi tɔn ɖó akwɛzinzan gbɛtɔ́ tɔn syɛnsyɛn kpo alɔcyɔnmɛji gbɛtɔ́ tɔn kpo jí, bo na fun ahwan xá huzuhuzu gbɛ̀ ɔ tɔn lɛ, azɔ e è nɔ sɔ́ d’así nú mɛ lɛ é kpo huzuhuzu akwɛzinzan tɔn lɛ kpo.
Ye nɔ lɛ́vɔ byɔ ɖɔ è ni bló bonu akwɛsɛxwetɛn agbawungba tɔn e ɖò Aflika lɛ é, kaka jɛ Akwɛsɛxwetɛn Afrique du Sud tɔn (Bad ) jí, ni hɛn akwɛ ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó
Mɛ ɖěɖee nɔ kpé nukún dó lanmɛ na nɔ ganji wu lɛ é nɔ sɔ́ ayi yetɔn bǐ ɖó sinsɛnzɔ́ sanitɛn tɔn e ɖò Bénin kpo gbɛ̀ ɔ kpo mɛ é jí.
Ðò mai enɛ mɛ ɔ, gbɛtɔ́ gbɛ̀ ɔ tɔn lɛ nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú lanmɛ nú mɛ ɖevo lɛ, bɔ nukúnkpénuwutɔ́ azɔxwé ɔ tɔn lɛ nɔ sɔ́ ayi yetɔn ɖó nùɖuɖu gbigbɔ tɔn e ɖò Bénin kpo gbɛ̀ ɔ kpo mɛ é jí.
Ðò mai enɛ ɔ, gbɛta gbɛ̀ ɔ tɔn e gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ é ɖɔ xó dó akpàkpà sɔ́ mɛ.
Azɔwatɔ́ azɔxwé ɔ tɔn lɛ nɔ zán ganxixo gègě dó kpé nukún dó azinzɔnnɔ lɛ wu.
Gbénakou Michel Agbodjogbé Sinsɛnzɔ́ Agbawungba Tɔn : Jacques Azalou
Hwɛɖɔxɔsa Sɛ́n ɔ tɔn ɖɔ ɖ’ayǐ azǎn nukɔntɔn ɔ azǎn nukɔntɔn ɔ azǎn nukɔntɔn ɔ azǎn nukɔntɔn ɔ azǎn nukɔntɔn ɔ azǎn nukɔntɔn ɔ azǎn nukɔntɔn ɔ azǎn nukɔntɔn ɔ.
É kpaca mɛ ɖɔ è ɖɔ ɖɔ è ɖè duo Patrice Talon kpo Mariam Talata Chabi kpo kaka sɔyi, bɔ ye na yí wǎn nú azɔ ɔ ɖò 23 mai e na bɔ d’ewu é.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, ɖibla yì nukɔn ɖò Décembre 2020 tɔn mɛ ɖò ɖibla yì nukɔn ɖò ɖibla yì nukɔn ɖò mars 2020 tɔn mɛ.
Enɛ wu ɔ, mǐ wá gbeta ɔ kɔn bo na bló bɔ nǔwukpikpé tutoblonunu e ɖò tò ɔ mɛ lɛ é kpo xá ɔ mɛ lɛ é tɔn na lidǒ.
Ðò subregion lɛ ɖokpo ɖokpo mɛ ɔ, mǐ nɔ lin nǔ kpɔ́n dó nǔ kplɔnkplɔn mɛɖesunɔ tɔn lɛ, nǔ kplɔnkplɔn mɛ ɖevo lɛ kpo nǔ kplɔnkplɔn mɛ ɖevo lɛ kpo wu, bɔ mǐ nɔ ɖɔ xó ɖó kpɔ́ xá kplɔnyiji - alavɔ lɛ.
A ka na ɖeji dó tuto ɖěɖee ɖò ayǐ lɛ é wu à?
Ðò tò ɖevo lɛ bǐ mɛ ɔ, sinsɛnzɔ́ e nɔ kpé nukún dó nùkplɔnkplɔn wu é ɖé wɛ ɖò tò ɔ mɛ, sinsɛn - núkplɔnmɛtɔ́ ɖé wɛ, sinsɛn - núkplɔnmɛtɔ́ ɖé wɛ, sinsɛn - núkplɔnmɛtɔ́ ɖé wɛ alǒ sinsɛn - núkplɔnmɛtɔ́ ɖé wɛ ɖò tò ɔ mɛ.
Linlin ɔ wɛ nyí ɖɔ mǐ na w’azɔ ɖó kpɔ́ xá tutoblonunu enɛ lɛ, bo na tuùn nǔ e sín hudo ye ɖó bo na dó sixu hɛn nǔwukpikpé yetɔn lidǒ é, lobo na bló tuto nùkplɔnkplɔn tɔn ɖé.
Mǐ ɖó azɔwanú lɛ ɖò akpáxwé vovo lɛ mɛ ɖò nùkplɔnkplɔn mǐtɔn mɛ sín azɔwiwa mɛ, kaka jɛ azɔwiwa jí kaka jɛ gbéjé kpɔ́n jí.
Mǐ ɖò nukún ɖó wɛ bo na bló tuto nùkplɔnkplɔn tɔn ɖěɖee sixu nɔ ayǐ nú sun gègě, sɔgbe kpo hudo tɔn kpo, alǒ nú xwè ɖokpo alǒ wè é.
Ðò táan enɛ mɛ ɔ, Bie na bló bɔ nǔwukpikpé nùnywɛ xwitixwiti tɔn e tutoblonunu enɛ lɛ kpo azɔgbɛ́ yetɔn lɛ kpo ɖó é na syɛn d’eji, bonu ye na kplɔ́n nǔwukpikpé e sín hudo mɛ lɛ ɖó ɖò akpáxwé lɛ bǐ kpo akpáxwé lɛ bǐ kpo tɛntin ɖò fí e è nɔ w’azɔ ɖè ɖò Aflika ɖè é à?
Ðò subregion lɛ ɖokpo ɖokpo mɛ ɔ, mǐ na ɖè kplɔnyiji - alavɔ ɖé tɔ́n, bɔ nǔwukpikpé tɔn mǐtɔn na lidǒ, bo na lɛ́ ɖó alixlɛ́mɛ yɛhwexɔsuɖuto ɔ tɔn ɖokpo alǒ nùkplɔnmɛ yɛhwexɔsuɖuto ɔ tɔn ɖokpo.
Mɔ mɛ ɔ, è na w’azɔ ɖò sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ bonu é na kplɔ́n nǔ mɛ lɛ, bo lɛ́ ba dò nú wema lɛ bo lɛ́ ɖetɔ́n ɖò nùwlanwlan lɛ jí.
Enɛ wu ɔ, akpáxwé wè ɖíe : Acɛkpikpa e mɛ wemaxɔmɛ alixlɛ́mɛtɔ́ akɔjɔkplɔnmɛtɔ́ ɔ ɖó nǔwukpikpé lɛ syɛn d’eji ɖè é kpo tuto e mɛ è na ɖó tuto bo na kplɔ́n nǔ mɛ ɖevo lɛ, ɖi Mɛsi ɔ alǒ nǔ ɖevo lɛ é kpo ɖè.
Mǐ nɔ ɖɔ xó jɔ xó ɖó kpɔ́ xá University Cheikh Anta Diop (Ucad ) de Dakar ( Senégal ) bo na bló bɔ é na nyí tɛn nukúnɖeji tɔn ɖé nú tuto nùkplɔnkplɔn tɔn lɛ ɖò curriculum Cedeao tɔn mɛ.
Mǐ nɔ lɛ́ ɖɔ xó ɖó kpɔ́ xá University Denis Sassou - Nguesso ɖò Brazzaville ( République du Congo ) bo na wà azɔ ɖokpo ɔ ɖò Tɛntin Aflika Tɔn.
Ðò Aflika Australie sín xwè yɔywɛ ɖé lɛ ɖíe ɔ, kpo alɔdo UNESCO tɔn kpo ɔ, Open University of Tanzania nɔ kplɔ́n azɔ yɔyɔ lɛ ɖò nukúnkpénuwutɔ́ xá ɔ tɔn lɛ mɛ.
Etɛ ka nyí nǔ e gbé è na nya xá Bie ɖò 2021 é?
Nǔ e nya wɛ Bie ɖè ɖò bǐbɛmɛ é wɛ nyí ɖɔ é na huzu wemaxɔmɛ nukúnɖeji tɔn ɖé gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ, bo na nɔ ɖó nǔwukpikpé lɛ, bo na nɔ ɖɔ xó ɖó kpɔ́, lobo na nɔ wà nǔ ɖó kpɔ́ xá wema e è nɔ kplɔ́n lɛ é.
Nukúnnúmɔjɛnǔmɛ e mǐ ɖó dó nǔ bǐbɛmɛ tɔn wu é ɖò te kpɔ́n sɔgudo.
Azɔn jɔwamɔ tɔn ɔ tɛɖɛ linlin e ɖɔ ɖɔ è na bló tuto nùkplɔnkplɔn tɔn sɔgudo tɔn e na huzu nǔ lɛ é tɔn é jí.
Nǔ e gbé è na nya ɖò nùkplɔnkplɔn mɛ lɛ é ɖò taji tawun, bo na zɔ́n bɔ nùkplɔnmɛtɔ́ lɛ na ɖó nukúnnúmɔjɛnǔmɛ e sín hudo ye ɖó bo na gbá gbɛ̀ yeɖesunɔ tɔn bo na lɛ́ d’alɔ bɔ ayikúngban ɔ na nɔ ayǐ sɔyi é.
Ðò xwè kanweko 21gɔ́ ɔ mɛ ɔ, è ɖɔ ɖɔ è na vɔ́ tuto kplɔnkplɔn tɔn lɛ kpo nùnina kplɔnkplɔn tɔn lɛ kpo kpɔ́n, bɔ ɖò vivɔnu ɔ, è na bló bɔ nǔwukpikpé mɛ e yí kúnnuɖewema lɛ é tɔn na sɔgbe xá nùkanbyɔ hwexónu tɔn lɛ.
“ Bǔninɔ Aflika tɔn jinjɔn tan tɔn jí jɛ nukɔn. ”
É ɖò taji ɖɔ vǐ Aflika tɔn lɛ ni kplɔ́n nǔ yeɖesunɔ tɔn lɛ cobɔ ye ni kplɔ́n nǔ mɛ ɖevo lɛ tɔn lɛ.
Nɔví nyɔnu e nɔ nyí Bie é ɖò xwégbe wɛ bonu hwenuxó Aflika tɔn gègě na ɖó tɛn ɖé ɖò tuto wemaxɔmɛ tɔn lɛ mɛ.
Azɔ ɔ syɛn sɔmɔ bɔ é sɔ́ nyí awovinú sɔmɔ bɔ akɔwé lɛ ɖɔ ɖɔ emi ɖó jlǒ bo na sɔ́ azɔ ɔ ɖó táan syɛnsyɛn lɛ mɛ ɖò hwenu e jɔmɛhunkuntɔ́ ɔ j’ayǐ é.
Giraudoux Sodégla ɖɔ : “ Hwenu e Covid-19 ɔ wá é ɔ, è byɔ dotóo lɛ ɖɔ ye ni huzu azɔ yetɔn.
Enɛ wu ɔ, nǔ cí mɔ nú ye hwenu e ye ɖò fɛ́nú ɖu wɛ ɖò sun enɛ mɛ é.
“ Mǐ nɔ yí nǔ enɛ lɛ kpo awǎjijɛ kpo kpo.
É sù nukún mǐtɔn mɛ ɖɔ mǐ ɖu vivǐ azǎn enɛ tɔn.
Awakanmɛ kú mǐ, ɖó hwenu e jɔhɔn ɔ wá é ɔ, mǐ mɔ bɔ ninɔmɛ mǐtɔn lɛ fɔ́n bo ɖò azɔ wà wɛ, bɔ acɛkpatɔ́ lɛ nɔ ɖè afɔ klewun klewun ɖé lɛ bonu ye na dó gbɔ nú mǐ ǎ.
È dó akpá gègě nú mǐ, amɔ, è ɖè nǔ gègě xlɛ́ bo na dó nɔ gudo nú mǐ, bo na dó tuùn ɖɔ gǎn e dó wɛ mǐ ɖè bá cyɔn alɔ mɛ lɛ tɔn jí, bo lɛ́ hɛn lanmɛ yetɔn lidǒ lobo lɛ́ vɔ́ ganji lɛ é sù nukún yetɔn mɛ. ”
Tutoblonunu e ma nyí acɛkpikpa ǎ é “ La vie nouvelle ” bló tuto bo na sɔ́ akwɛ lɛ kplé, bonu ye na dó ɖu ɖò zǎnsukpɛzɔ́ ɔ jí, bo na dó d’alɔ vǐ e ɖò wuvɛ sè wɛ lɛ é.
È bló azɔ ɔ ɖò Aklunɔzángbe 30 Avril tɔn ɖò xá Ladji tɔn mɛ ɖò tokpɔngán Cotonou tɔn ayizɛngɔ ɔ mɛ, bo sɔ́ gbɛtɔ́ lɛ ɖokpo ɖó tɛn nukɔntɔn ɔ mɛ, bɔ tutoblonunu e nɔ bló tuto akɔta ɔ tɔn bo na ɖu ɖò zǎnsukpɛzɛn jí é ɖé bló tuto bo na bló bɔ è na ɖu ɖò zǎnsukpɛzɛn jí ɖò vǐ e ɖò wuvɛ mɛ lɛ é sín lè.
È bló azɔ ɔ ɖò Aklunɔzángbe 30 Avril ɖò xá Ladji tɔn mɛ ɖò tokpɔngán Cotonou tɔn ayizɛngɔ ɔ mɛ, bo sɔ́ gbɛtɔ́ lɛ ɖokpo ɖ’ayǐ, bɔ ye mɛ e nɔ kpé nukún dó azɔ ɔ wu lɛ é ɖokpo wɛ nyí ɖokpo ; ye mɛ e nɔ kpé nukún dó azɔ ɔ wu lɛ é ɖokpo wɛ nyí ɖò azɔxɔsa Axɔsuɖuto ɔ tɔn e nɔ zɔ́n bɔ è nɔ bló bɔ è nɔ ɖu ɖò wuvɛnjlatɔ́ ɖěɖěɖ
Gbɛ̀ yɔyɔ e tutoblonunu nùblibliwiwa tɔn “ La vie nouveau ” ɖó bo na dó hwlɛn vǐ lɛ sín zǎnzǎnhweji syɛnsyɛn ɖò azɔn syɛnsyɛn ɖé lɛ mɛ é zɔ́n bɔ gbɛtɔ́ lɛ kpo mɛ ɖěɖee nɔ mɔ nukúnnú jɛ nǔ e wu azɔxɔsa Axɔsuɖuto ɔ tɔn ɖò ayi yetɔn mɛ lɛ é kpo ɖó wɛ, bɔ akwɛ enɛ e xɔ akwɛ bɔ è sixu mɔ gbɛtɔ́ é ɖò akwɛ ɖò akwɛ lɛ mɛ ǎ.
Nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu kpo ɖěɖee ɖó nukúnɖiɖo ɖé nú Ladji lɛ é, kpo nɔví nyɔnu ɖé sín nukúnɖiɖo ɖé lɛ kpo sɔ́ yeɖée jó bo na nɔ gudo nú nǔwiwa enɛ e xota tɔn nyí Azǎn Gbɛ̀ ɔ Tɔn e è bló ɖò 25 Avril é ɖò xota “ Zɛnmɛ Zɛnmɛ Zɛnmɛ Zɛnmɛ Zɛnmɛ Zɛnmɛ Zɛnmɛ Zɛnmɛ Zɛnmɛ Zɛnmɛ Zɛnmɛ ” é mɛ.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, dotóo Angleterre tɔn Théophile Hounhouèdo ɖɔ ɖ’ayǐ ɖò Bénin ɖɔ zǎnzǎnhweji kpo kú e kúnkplá endɛmi enɛ é kpo kpó ɖò syɛnsyɛn tawun ɖò ayikúngban ɔ jí, ɖi vǐ e ma ɖó xwè atɔ́ɔ́n ǎ lɛ é kpo nyɔnu e ɖò xwédo ɔ mɛ lɛ é kpo wɛ.
Ðò xwè wè lɛ bǐ mɛ ɔ, vǐ ɖé nɔ kú ɖó zɛnzɛn wu, b’ɛ nɔ nyí ɖokpo ɖò nǔ nukɔntɔn e nɔ zɔ́n bɔ è nɔ kú ɖò vǔ é mɛ.
Enɛ wu ɔ, Wɛnsagun lɛ ɖò alɔ ɖó ɖó kpɔ́ xá Agun Sinsɛnzɔ́ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn ɔ wɛ ɖò azǎn enɛ gbè, bo na bló tuto bɔ è na ɖè akwɛ lɛ kpléɖókpɔ́ ɔ ɖó lè nú Banque de sang de Cotonou tɔn ɖò dotóoxwé “ La Vie nouvelle ” ɖò xá Ladji tɔn mɛ ɖò tokpɔn Cotonou tɔn ayizɛngɔ ɔ mɛ.
I ɖɔ n’i ɖɔ nǔ e ɖò jijɛ wɛ ɖò xá enɛ mɛ, ɖò taji ɔ, ɖò jɔhɔn hwenu é ɔ, é byɔ ɖɔ è ni wà nǔ syɛnsyɛn bo hwlɛn vǐ lɛ gán.
Dr. Théophile Hounhouèdo ɖɔ xó dó ninɔmɛ baɖabaɖa e mɛjitɔ́ yɔkpɔvu lɛ nɔ mɔ ɖò Ladji é wu, bɔ é byɔ ɖɔ è ni na hlɔnhlɔn dó hwlɛn vǐ lɛ gán.
Ðò azɔxɔsa lanmɛ na nɔ ganji tɔn lɛ mɛ ɔ, ye nɔ nɔ fɔ́n kpo mlɛ́mlɛ́ kpo, bo nɔ kpé nukún dó nǔ lɛ wu, bo nɔ sɔ́ nùɖuɖu ɖaxó lɛ, bo nɔ lɛ́ sɔ́ nùɖuɖu ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó.
Ye nɔ kpé nukún dó xá ɔ wu kpɛɖé.
Azɔ e ye nɔ dó lɛ é hugǎn nukúnkpénuwutɔ́ lɛ sín azɔ kpowun.
É lɛ́vɔ ɖɔ ɖɔ ye nɔ sɔ́ ayi yetɔn ɖó mɛ ɖěɖee ɖó hudo tɔn lɛ é jí ɖò fí bǐ, enyi é na bo tlɛ vɛwǔ ɔ nɛ.
Simone Koudedeo Minakpon Gangnon e nyí dotóo nùblibliwiwa tɔn é sù nukún tɔn mɛ kpo akpàkpà sɔ́ mɛ kpo, bo ɖɔ : “ Azinzɔnnɔ ɔ wɛ nyí nukúnkpénuwutɔ́ ɖagbe hugǎn ɖò azinzɔnnɔ lɛ nukúnmɛ, ɖó é wɛ nyí nukúnkpénuwutɔ́ ɖagbe hugǎn ɔ.
É nɔ kpé nukún dó ye wu, nɔ sɔ́ ayi yetɔn ɖó ye jí, nɔ ɖè wě xá ye, lobo nɔ lɛ́ kpé nukún dó ye wu gbɔn nukɔnyiyi kpo nukúnnúmɔjɛnǔmɛ kpo gblamɛ.
Enɛ wɛ nyí nùɖé nú azinzɔnnɔ ɔ. ”
Dotóo ɔ kpo azinzɔnnɔ ɔ kpo na ganjɛwu azinzɔnnɔ enɛ lɛ wu ɖɔ : “ Ðò Bénin ɔ, azinzɔnnɔ ɔ nɔ zán wlɛnwín e ɖò azinzɔnnɔ kpo dotóo ɔ kpo tɛntin é.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, mǐ ɖó na bló huzuhuzu ɖěɖee na zɔ́n bɔ acɛkpikpa lɛ na vɔ́ jlaɖó lɛ é, bo na lɛ́ ɖó dogbó nú hwɛhuhu kpo gblègblé ɖěɖee ɖò agbawungba sín nùɖuɖu lɛ kpléɖókpɔ́ ɔ mɛ lɛ é kpo.
Gǎn enɛ lɛ bǐ wɛ è ɖó na dó ɖè akwɛ e è nɔ zán ɖò nǔmaɖónukún lɛ mɛ é kpò, bo na lɛ́ gbló ada nú akwɛzinzan e è nɔ zán ɖò akwɛzinzan mɛ é.
É nyɔ́ wà ɔ, è ɖò azɔ wà wɛ ɖò tò mǐtɔn lɛ mɛ ɖò huzuhuzu vovo enɛ lɛ mɛ.
É ɖè akpá e é dó tawun é xlɛ́ ɖɔ emi kún na yì nukɔn ɖò 2026, enɛ wɛ nyí ɖɔ é na ɖexlɛ́ ɖɔ Patrice Talon kún na yì nukɔn ɖò 2026.
É d’akpá ɖɔ 2021 - 2026 na nyí azɔ tɔn gudo tɔn.
Mɛxo agbanɖotananɔ FC Barcelone tɔn ɔ ɖɔ ɖò tɛn ɛntɛnɛti tɔn mɛ ɖò Azǎn Azǎn 13 Novembre 2019 tɔn mɛ ɖɔ emi ɖó na sú kún dó nú azɔ emitɔn gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ.
“ Ee un ɖò azɔ wà wɛ nú xwè 19 gudo é ɔ, un wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ un na ɖu ɖò fɔtóo ɔ jí ɖò xwè enɛ sín vivɔnu.
Un dokú nú kplɔnkplɔnmɛtɔ́ lɛ bǐ, ye wɛ d’alɔ mì bɔ un ɖu vivǐ azɔ e un nɔ wà é tɔn.
Xwédo ce e kpó ɖò finɛ bo nɔ nɔ gudo nú mì hwebǐnu é dokú nú mì, ” wɛ xɔ́ntɔn ɔ ɖɔ ɖò tɛn ɛntɛnɛti jí.
Hwenu e David Villa ɖó xwè 37 é ɔ, é wà azɔ dɔkunnɔ ɖé, bo ɖó vogbingbɔn kpo tɛn ɖagbe lɛ kpo ɖò gbɛta lɛ kpo gbɛta tò ɔ tɔn lɛ kpo mɛ.
Hwenu e mɛxo agbanɖotananɔ Espagne tɔn xóxó ɔ gbɔn gbɛta gègě mɛ é ɔ, é kpé nukún dó azɔ tɔn wu ɖó kpɔ́ xá Barça.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, David Villa ɖò azɔ wà xá Lionel Messi nú táan atɔn, bɔ é mɔ hwenu bunɔ ɖé lɛ xá blaugrana lɛ.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, é ɖu ɖò wɛnɖagbejijlazɔ́ ɔ jí bo ɖu ɖò wɛnɖagbejijlazɔ́ ɔ jí, bo ɖu ɖò wɛnɖagbejijlazɔ́ ɔ jí.
Gɔ́ nú Atlético Madrid ɔ, é lɛ́vɔ tɛɖɛ Liga ɔ jí ɖò 2014.
Sín 2015 ɔ, é bɛ́ azɔ tɔn ɖò mlɛ́mlɛ́, ɖò taji ɔ, ɖò New York City.
É gbɔn vo nú gbɛta États - Unis tɔn gègě, ye wɛ nyí gbɛta ɔ sín akpáxwé nukɔntɔn ɔ, Yankee Stadium sín akpáxwé nukɔntɔn ɔ, mɛ e ɖó akpáxwé ɖagbe hugǎn ɔ é, kpo mɛ e ɖó akpáxwé ɖagbe hugǎn ɔ ɖò akpáxwé ɔ mɛ é kpo ( akpáxwé 80 ɖò akpáxwé 126 jí ).
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Davidi Villa ɖ’alɔ ɖò gbɛ̀ ɔ sín akpáxwé atɔn mɛ, bo ɖu ɖokpo ɖò 2010 tɔn ɖò Afrique de Sud, hwenu e é ɖu ɖò Euro 2008 jí nú xwè wè gudo é.
É blɛ́ ǎ, ɖó ali hun n’i bonu é na ɖ’alɔ ɖò sinsɛn - biblo mímɛ́ Espagne tɔn ɖò 2012 tɔn mɛ ǎ.
360 “ Ee un ɖò azɔ wà wɛ nú xwè 19 gudo é ɔ, un wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ un na ɖu ɖò fɔtóo ɔ jí ɖò vivɔnu ɖò táan elɔ mɛ. ”
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, David Villa ko ɖò azɔ wà xá Lionel Messi nú táan atɔn, bɔ é mɔ hwenu bunɔ ɖé lɛ xá blaugrana. ”
Sín 2015 ɔ, é bɛ́ azɔ tɔn ɖò MLS mɛ, ɖò taji ɔ, ɖò New York City. ”
Agbanɖotananɔ lɛ sixu zán tɛn ɛntɛnɛti tɔn kpo mɛ e ɖò tɛn ɛntɛnɛti tɔn mɛ lɛ é kpo, bɔ fí ɖokpo ɖokpo ɖó nukúnnúmɔjɛnǔmɛ kpo agun e ɖò xá ɔ mɛ lɛ é sín nukúnnúmɔjɛnǔmɛ gègě kpo dó kpé nǔ e gbé nya wɛ è ɖè lɛ é wu.
Post4Health ɖò nukún ɖó wɛ bo na sɔ́ ayi ɖó nǔsisɔ e kúnkplá jɔhɔn ɔ lɛ é jí, bo na lɛ́ ɖó sísí nú nǔ e ɖò vɔsisa lɛ kpo vɔsisa lɛ kpo tɛntin é hwenu e ye na byɔ tokplétɛn é.
Gbɔn wlɛnwín enɛ gblamɛ ɔ, Upu jló na d’alɔ sinsɛnzɔ́watɔ́ lɛ bɔ ye na xɔ nǔ e ɖò dandan lɛ é, bo na dó sixu sɔ́ vɔsisa lɛ kpo dotóoxwé lɛ kpo dó b’acɔ́ na.
Bo na dó wà azɔ ɔ, Post4Health jinjɔn akwɛzinzan mɛɖée zízé jó tɔn acɛkpikpa lɛ tɔn, sinsɛnzɔ́wiwa ɖò tò ɔ mɛ tɔn lɛ, sinsɛn - núkplɔnmɛ mɛɖesunɔ tɔn lɛ kpo azɔgbɛ́ tɔn lɛ kpo jí.
Ðò táan nukɔntɔn ɔ mɛ ɔ, Gbɛta La Poste kpo sinsɛnzɔ́ Japon tɔn e nɔ wà nǔ xá mɛ ɖevo lɛ kpo Communications kpo é kpo ɖexlɛ́ ɖɔ emi nyɔ́ xomɛ dó Flansegbe - gbè 100 000 mɔ, kpo afɔsɔ́ɖótetɔ́ Japon tɔn 300 000 mɔ kpo wu.
Nú è na dó gǎn ɖò alɔ ɖevo mɛ ɔ, Upu na w’azɔ syɛnsyɛn ɖó kpɔ́ xá xɔ́ntɔn tɔn e ɖò akɔta ɖokpo ɖokpo mɛ lɛ é dó nǔ ɖěɖee gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ bo na ɖu ɖò Covid 119 jí lɛ é wu, kaka jɛ tutoblonunu gbɛ̀ ɔ tɔn kpo Fɔ́n akɔta ɖokpo lɛ tɔn kpo jí.
Nǔ lɛ bǐ ɖò gbesisɔmɛ bo na bɛ́ ɖò gan tɛnwe mɛ ɖò Aklunɔzángbe 11 Avril tɔn ɖò Mono.
Ðò Aklunɔzángbe Aklunɔzángbe tɔn ( Aklunɔzángbe ) 11gɔ́ ɔ, è ɖò gbesisɔmɛ bo na bɛ́ tomɛyiyi ɖò Mono ɖò gan tɛnwe mɛ.
É ɖò mɔ có, nǔ e è nɔ bló bɔ è nɔ ɖó covidi lɛ é kpɛɖé kpɛɖé ǎ.
Ðò kpléɖókpɔ́ lɛdo tɔn lɛ mɛ ɖò toxo Grande - Popo tɔn lɛ, Comè tɔn lɛ, Athiémé tɔn lɛ, Houéyogbé tɔn lɛ, Lokossa tɔn lɛ, kpo Bopa tɔn lɛ kpo mɛ ɔ, kponɔ lɛ nɔ w’azɔ ɖò kpléɖókpɔ́watɔ́ lɛ jí ɖò Samedi 10 Avril tɔn, hwenu e mɛ ɖevo lɛ wá gbeta ɔ kɔn bo nɔ sú kún dó nú akwɛ e è na sɔ́ lɛ é.
È sɔ́ nǔɖokan ɖěɖee na zɔ́n bɔ è na wá gbeta ɔ kɔn ɖò Aklunɔzángbe lɛ é ɖó agun lɛ mɛ, bɔ è nɔ cɔ́ yeɖée dó xwé yetɔn lɛ mɛ.
É ɖò nǔ e nɔ cyɔn alɔ jǐ tɔn ɖò Covid-19 lɛ sí lɛ é kplé wɛ, bɔ è nɔ ylɔ ɖɔ sɛ́n ɔ, è nɔ ylɔ ɖɔ sɛ́n ɔ, è nɔ ylɔ ɖɔ sɛ́n ɔ, è nɔ ylɔ ɖɔ sɛ́n ɔ, è nɔ ylɔ ɖɔ sɛ́n ɔ, è nɔ ylɔ ɖɔ sɛ́n ɔ, è nɔ ylɔ ɛ.
David Cosmos de UPI -ONM ɖò azǎn nukɔntɔn ɔ jí ɖò azǎn nukɔntɔn ɔ jí ɖò aklunɔzán gbla ɖokpo ɔ jí ɖò aklunɔzán gbla ɖokpo ɔ jí ɖò aklunɔzán gbla ɖokpo ɔ jí ɖò aklunɔzán gbla ɖokpo ɔ jí ɖò aklunɔzán gbla ɔ jí ɖò aklunɔzán gbla ɔ jí ɖò aklunɔzán gbla ɔ jí ɖò aklunɔzán gbla ɔ jí ɖò aklunɔzán gbla ɔ jí ɖò azǎn tɛnwegɔ ɔ jí.
Ðò azǎn atɔ́ɔ́n nukɔntɔn lɛ mɛ ɔ, é ɖó wuntun azǎn wè ɖò gbesisɔmɛ.
Akɔwé tɛnwegɔ ɔ w’azɔ ɖò azǎn wè e bɔ d’ewu lɛ é mɛ, bɔ ye wɛ nyí Friday Martins ( 1er kpo 2gɔ́ kpo ), Moubarak Gounou ( 1gɔ́ kpo 2gɔ́ kpo ), Harold Avodagbé ( 2gɔ́ kpo 3gɔ́ kpo ), Afissou Tamú ( 4gɔ́ kpo 5gɔ́ kpo ), Christian Kotchoni ( 5gɔ́ kpo 6gɔ́ kpo ), Sourakath Madjid ( 5gɔ́ kpo 6gɔ́ kpo ) kpo Folly Gbadogan ( 6gɔ́ kpo 7gɔ́ kpo ) kpo.
Sín bǐbɛmɛ ɔ, akpàkpà nɔ sɔ́ akpàkpà sɔ́ akpàkpà sɔ́ akpàkpà sɔ́ akpàkpà sɔ́ akpà sɔ́ akpà sɔ́ akpà sɔ́ akpà sɔ́ akpà sɔ́ akpà sɔ́ akpà sɔ́ akpà sɔ́ akpà sɔ́ akpà sɔ́ akpà sɔ́ akpà sɔ́ akpà sɔ́ akpà sɔ́ akpà sɔ́ akpà sɔ́ akpà sɔ́ akpà sɔ́ akpà sɔ́ akpà sɔ́ akpà sɔ́. ”
Ye ɖu ɖò azǎn 5gɔ́ ɔ jí ɖò azǎn 6gɔ́ ɔ mɛ, bo ɖu ɖò Tonnerre jí ( azǎn wegɔ ɔ gbè ), bo ɖu ɖò Réal lɔmɔ ɖò azǎn 3gɔ́ ɔ gbè, bo ɖu ɖò Panthère jí ( azǎn 4gɔ́ ɔ gbè ), bo ɖu ɖò JSP jí ( azǎn 5gɔ́ ɔ gbè ), bo lɛ́ ɖu ɖò azǎn 2gɔ́ ɔ jí ɖò azǎn 6gɔ́ ɔ gbè.
È dó gbɔ nú ye ɖò azɔn tɛnwegɔ ɔ hwenu, ɖó balɔ́ɔn ESAE tɔn ɖò Maroc wutu.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Dynamo Parakou kpo AS Tonnerre kpo nyí ahwanfuntɔ́ ɖaxó hugǎn ɖěɖee nɔ jɛhun dó ye jí lɛ é, hwenu e Dlagɔ́ɔn lɛ bló baptɛm blewun ayizɛ́n lɛ, bɔ è nɔ ɖu ɖ’emɛ é.
586 Aliwu Yola e ɖò ahwanfuntɔ́ Betɛli tɔn lɛ tɔ́n ahwan wɛ é ɖò tɛn nukɔntɔn ɔ mɛ ɖò ajotɔ́ lɛ mɛ, bo ɖó buténinɔ ɛnɛ, bɔ è wlan ɖò azǎn ayizɛ́n ɔ gbè xá JAC hwenu. ”
Sín bǐbɛmɛ hwenuxó ɔ tɔn ɔ, akɔta 586 wɛ è sɔ́ ɖ’ayǐ ɖò zǎnzǎnhweji nukɔntɔn ɔ hwenu, bɔ akɔta atɔn wɛ è sɔ́ ɖ’ayǐ ɖò zǎnzǎnhweji ɔ hwenu. ”
586
Azɔxɔsa Nùnywɛ Xwitixwiti Tɔn Nùnywɛ Tɔn Nùnywɛ Tɔn Nùnywɛ Tɔn Nùnywɛ Tɔn Nùnywɛ Tɔn Nugbǒ Nugbǒ Nugbǒ Nugbǒ Nugbǒ Nugbǒ Nugbǒ Nugbǒ Nugbǒ Nugbǒ Nugbǒ.
Azǎn 10gɔ́ e è bɛ́ sín 18 Janvier 2021 é wɛ nyí azǎn 29gɔ́ e è bɛ́ sín azǎn 10gɔ́ ɔ mɛ lɛ é.
Ðò kúnnuɖiɖe yɔyɔ ɔ sín akpáxwé ɔ mɛ ɔ, mǐ ɖó na d’alɔ mɛ winnyawinnya e nɔ kplɔ́n nǔ mɛ lɛ é, dotóogán lɛ, kpo dobanúnǔtɔ́ lɛ kpo bɔ ye na zán nùnywɛ xwitixwiti yɔyɔ lɛ. ”
Nǔ enɛ sísɛ́ mǐ bɔ mǐ yì Wemaxɔmɛ Mathématique Africaine tɔn ‘ Geométrie de l’information et analyse stochastique ’ ɔ mɛ.
Mɛ e ɖ’alɔ ɖò wemaxɔmɛ enɛ mɛ bo ɖó xwè 20 mɔ lɛ é wá dɔn, bɔ nùkplɔnmɛ ɖěɖee mɛsi ɖěɖee ɖò finɛ lɛ é kpo tò ɖevo e ɖò xá ɔ mɛ lɛ é kpo ɖò Zǎnzǎnhweji lɛ é kpo zɔ́n bɔ ye mɔ nukúnnú jɛ nùkplɔnmɛ enɛ lɛ mɛ.
Mɛxo agun tɔn Carlos Ogouandjou ɖɔ nú alixlɛ́mɛtɔ́ alɔgɔtɔ́ ɖěɖee è sɔ́ azɔ d’así nú nùnywɛ xwitixwiti kpo nùnywɛ xwitixwiti kpo é ɖɔ : ‘ È dokú nú mɛ ɖevo lɛ bɔ è sɔ́ azɔ d’así nú ye. ’
É ɖó nukún ɖɔ nǔ enɛ na gbló ada nú wemaxɔmɛ ɖevo lɛ, bonu nukúnnúmɔjɛnǔmɛ yetɔn na gbló ada.
Ðò ali ɖokpo ɔ nu ɔ, é dó wusyɛn lanmɛ nú mɛ ɖěɖee ɖ’alɔ ɖò sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ lɛ é ɖɔ ye ni zán nùtuùntuùn e ye mɔ lɛ é ganji, ɖó é ɖɔ : “ Sín hweɖenu ɔ, mɛ lɛ na kpɔ́n we. ”
Gɔ́ na ɔ, è kplɔ́n nǔ mɛ ɖěɖee ɖ’alɔ ɖò azɔmɛ ɔ mɛ lɛ é.
Azɔxɔsa gudogudo tɔn enɛ lɛ ɖó awǎjijɛ tawun, bo d’akpá ɖɔ emi na zán nùkplɔnmɛ ɖěɖee kúnkplá kúnnuɖenú lɛ kpo géomɛnyínyɔ́ kpo lɛ é dó bló bɔ nùkplɔnmɛ lɛ na kpɔ́n te d’eji.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, è bló tuto nùkplɔnkplɔn tɔn lɛ tɔn bo lɛ́ xɔ akwɛ ɖò Atɔxwɛ kpo Nùkplɔnmɛ Mímɛ́ lɛ kpo Tɛntin.
Asú kpo asì kpo e nyí nùkplɔnmɛtɔ́ ɖé é ɖé wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ emi na ɖa avɔ emitɔn lɛ ɖò Dakar sín hwɛɖɔxɔsa.
Nugbǒ ɔ, ɖò Aklunɔzángbe 28 Avril 2021 tɔn ɖò Hwɛɖɔxɔsa Hwɛɖɔxɔsa Dakar tɔn mɛ ɔ, nǔ e ma sɔgbe ǎ é ɖé jɛ.
Kpɔ́ndéwú wuhwinhwan tɔn ɖé wɛ.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, asú ɔ, Mɔyizi
“ É ɖɔ xó dó asì tɔn wu, enɛ wu ɔ, é na ɖu vivǐ hwenu e mɛxo agun tɔn ɔ ɖò dotóoxwé tɔn ɖu wɛ é tɔn, bo na yí alokan vǐ nyɔnu yetɔn e ɖò xò xá ɛ wɛ é tɔn, lobo na gbéjé wɛn ɔ kpɔ́n. ”
Hana Mala Sonal
(NDLR : É cí ɖɔ nǔ cikɔ nú we ɖɔhun.
Nyɛ wɛ ka sɔ́ we ɖó ninɔmɛ mɔhun mɛ à?
Ee asì ɔ ɖò wɛn enɛ ɔ mɔ wɛ é ɔ, é hɛn kanmɛsyɛn tɔn bú, bɔ hwenu e asú tɔn gosin alɔkpa ɖé mɛ é ɔ, é ɖè wuhwinhwan alɔkpa lɛ bǐ xlɛ́ mɛ ɖěɖee kplɔ́n nǔ mɛ winnyawinnya ɔ sín xá lɛ é.
Asì ɔ sìn xomɛ bo yì nukɔn hwenu e é ɖɔ xó nú mɛ e jló na ɖótó è é ɖɔ “ asú tɔn e ɖò jupɔ́n kun wɛ é tlɛ nɔ mɔ akwɛ e é nɔ zán ayihɔngbe ayihɔngbe é ǎ. ”
Ðò alɔ ɖevo mɛ ɔ, Pico e nyí gbexosin - alijitɔ́ ɖé é xò nǔ kpɔ́n dó lee é wà nǔ xá vívɛ́ná tɔn ɖó hwɛɖɔxɔsa gbɔn é wu, bo dóhwɛ ɛ ɖɔ é “ nɔ wà nǔ agɔ dó mɛ wu, nɔ wà nǔ agɔ dó mɛ wu ɖò agbawungba, bo nɔ lɛ́ mɔ tɛn ɛntɛnɛti tɔn lɛ mɛ. ”
Hwɛɖɔtɔ́ ɔ ɖɔ ɖɔ è na ɖóxó xá nyɔnu ɔ ɖò azǎn 11gɔ́ Mai tɔn.
Patrice Talon gbɛ́ ɖɔ emi kún na yì nukɔn ɖò 2026.
Gbɔn nùkanbyɔ ɖé gblamɛ ɔ, é sɔ́ azɔ d’así nú RFI kpo France 24 kpo, bɔ ɖò Février 30 Avril 2021 ɔ, talon jó azɔ tɔn atɔngɔ ɔ dó.
Gǎn Acɛkpikpa Tɔn Patrice Talon ɖɔ : “ Un lin ɖɔ Bénin nu lɛ na huzu ǎ, amɔ, ye nɔ ɖó dogbó nú azɔ e è ɖè nú ye é tawun. ”
“ Mɛɖebǔ na huzu mɔ ǎ. ”
Ðò ninɔmɛ ɖebǔ mɛ ɔ, nyì kpo gǎn Acɛkpikpa Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn ɖebǔ na nyí mɔ ǎ. ”
Hwɛɖɔtɔ́ ɔ zán wlɛnwín ɖěɖee è sɔ́ ɖ’ayǐ n’i lɛ é kpo wlɛnwín ɖěɖee è sɔ́ ɖ’ayǐ n’i lɛ é kpo.
É byɔ ɖɔ è ni ɖó hwɛ n’i ɖɔ é na nɔ ganmɛ nú xwè tantɔn.
Hunjijɛ e Me Roland Adjakou ɖexlɛ́ é zɔ́n bɔ kú mɛ ɔ tɔn vɛ́ nú mɛ, bo savo nú hwɛɖɔxɔsa ɔ.
Hlɔnhlɔn nukúnkɛ́ndídó tɔn ɖé sísɛ́ Méré Diko bɔ é kpéwú bo xoɖɛ ta tɔn bo byɔ ɛ ɖɔ é ni wà nǔ e ma sixu jla ǎ é.
É ɖó nukún ɖɔ vǐ Méré Diko tɔn lɛ sɔ́ ɖò finɛ ǎ, amɔ, é jló ɖɔ jonɔ emitɔn ni lɛkɔ yì xwégbe bo mɔ vǐ sunnu emitɔn yɔyɔ e é ko mɔ kpɔ́n sín hwenu e é jì é.
Hwɛɖɔxɔsa ɔ ɖè éɖée nyite, bɔ enɛ gudo ɔ, é ɖó hwɛ nú Méré Diko ɖɔ é na sɛ̀n gan nú xwè tantɔn.
Kúnnuɖenú Le Méré Diko hu vǐ atɔn ɖò ninɔmɛ e ma sɔgbe ǎ lɛ é mɛ ɖò gudo mɛ, bo dó wusyɛn lanmɛ nú nɔví sunnu tɔn Karakou Saré ɖɔ é wɛ nyí mɛ nukɔntɔn ɔ.
Ðò 15 Mai 2017 hwenu e vǐ atɔngɔ ɔ kú gudo é ɔ, hwɛhuhu ɖaxó ɖé klán gbè xá Karakou Saré.
Ðò ninɔmɛ enɛ mɛ ɔ, é sìn xomɛ dó ta tɔn mɛ.
Azǎn yɔywɛ ɖé gudo ɔ, é ɖò lindɔn jɛ wɛ.
Méré Diko nyí hwɛhutɔ́ ǎ có, é tuùn kúnnuɖenú lɛ ɖò afɔsɔ́ɖótetɔ́ ɔ tɔn lɛ bǐ mɛ.
Asyɔ́nɔ ɛnɛgɔ ɔ : Richard Akodossi Sinsɛnzɔ́ Agbawungba Tɔn : David Alain Amoussou Sossa
Ðò azǎn gbɛ̀ ɔ tɔn gbɛ̀ ɔ tɔn e è nɔ bló ɖò 23 Avril xwewu xwewu tɔn é hwenu ɔ, mɛxo agun tɔn nukúnɖeji e nɔ nyí Jean Michel Abimbola é ɖɔ n’i ɖɔ é ni vɔ́ jlǒ e é ɖó nú wema - sɛ́dó - mɛ lɛ é ɖɔhun.
Mǐ nɔ wunzɛn ɖò ali enɛ nu hwebǐnu ǎ.
Bo na dó wà mɔ ɔ, mǐ ɖó na mɔ ɛ, ɖi xɛsi xá ɛ, ɖɔ xó xá ɛ, ɖɔ xó ɖó kpɔ́ xá ɛ, bo ɖɔ xó xá ɛ.
Wuvɛ ɖěɖee ɖò xó ɖɔ wɛ ɖò xá mɛ lɛ é, wuvɛ e ɖò xó ɖɔ wɛ ɖò xá mɛ lɛ tɔn mɛ lɛ é kpo wuvɛ e ɖò xó ɖɔ wɛ ɖò xá mɛ lɛ tɔn mɛ lɛ é kpo nɔ tíìn ǎ.
Ðò égbé ɔ, Pɔlu lɛ́ byɔ mǐ ɖɔ mǐ ni yì ba mɛ lɛ kpɔ́n ɖò kplɔ́ngbasá lɛ mɛ.
Xóɖɔɖókpɔ́ ɔ wɛ nyí ɖɔ è ni ɖó kancica ɖé.
Enyi è ma ɖó ayi nùnamɛtɔ́ ɔ wu ǎ ɔ, è sixu ɖó kancica ɔ ǎ.
È ɖɔ nú Klisanwun lɛ bǐ ɖɔ ye ni ma ɖi xɛsi nú mɛ ɖevo lɛ ó.
Mɛ ɖevo ɖó na nyí jonɔ ǎ, enɛ wɛ nyí jonɔ.
Amɔ, mɛ ɖevo ɖebǔ na bo cí nǔ ɖebǔ ɔ, é na bo nyí nɔví sunnu alǒ nɔví nyɔnu ɖé.
XOTA E ÐÒ AKPÀ Ɔ JÍ É : Wemaxɔmɛ yiyi nú yɔkpɔvu e ɖó gǎn ɖò Aflika - gbè mɛ lɛ é ɖokpo wɛ nyí xóɖiɖɔ xá ɛ, alǒ xóɖɔɖókpɔ́ xá ɛ.
Xóɖɔɖókpɔ́ ɔ nyí nùwalɔ ɖé bɔ è nɔ bló tuto ɖagbe ɖé ɖó kpɔ́.
Enɛ wu ɔ, mɛ e nɔ ɖɔ xó xá mɛ lɛ é nɔ ɖɔ xó dó linlin vovo lɛ jí, bonu ye na dó sixu mɔ gbɔdónúmɛ, enɛ wɛ nyí linlin yɔyɔ e nɔ ɖexlɛ́ gbɛtɔ́ lɛ bǐ é.
Xóɖɔɖókpɔ́watɔ́ lɛ nyí nǔmasɔgbe ɖé ǎ.
Mɛ e ɖò gbesisɔmɛ é wɛ nɔ bló fí e è nɔ ɖè vogbingbɔn lɛ xlɛ́ ɖè é, bo nɔ bló fí e è nɔ bló nǔ ɖó kpɔ́ ɖó kpɔ́ ɖè é.
Pɔ́Pɔ́Pɔ́Pɔ́Pɔ́Pɔ́Pɔ́Pɔ́Pɔ́Pɔ́
Un mɔ ɖɔ nǔ e kplɔ́n wɛ mǐ ɖè ɖò azǎn enɛ gbè é wɛ nyí ɖɔ gbɛzán mǐtɔn kpó ɖò gbɛta mɛ.
Azɔn jɔwamɔ tɔn enɛ e è ma tuùn ɖò agbawungba ǎ é nɔ wà nǔ dó sunnu lɛ wu hugǎn, bɔ hweɖelɛnu ɔ, enyi è ma yawu mɔ wuvɛ ɖé ǎ ɔ, é nɔ dɔn kú wá.
Nǔ ɖokpo kɛɖɛ jɛn wuvɛ e sè wɛ ye ɖè lɛ é nɔ byɔ ɖɔ è ni ɖeɖɛ tagba ɖagbe lɛ hugǎn. Nǔ ɖěɖee sè wuvɛ e sè wɛ ye ɖè ɖò xá ɔ mɛ lɛ é, nǔ ɖěɖee sè wuvɛ e sè wɛ ye ɖè ɖò xá ɔ mɛ lɛ é kpo mɛ ɖěɖee sè wuvɛ e sè wɛ ye ɖè ɖò xá ɔ mɛ lɛ é kpo ɖěɖee sè wuvɛ e sè wɛ ye ɖè ɖò xá ɔ mɛ lɛ é kpo nɛ.
Nǔ ɖokpo jɛn wuvɛ e sè wɛ ye ɖè é nɔ byɔ ɖɔ è ni ɖeɖɛ mɛ ɖevo lɛ hugǎn.
“ Nǔ ɖokpo e nɔ hɛn linkpɔ́n wá nú mì é wɛ nyí nùɖuɖu ayi mɛ tɔn.
Hwenu e un ɖò wuvɛ mɔ wɛ bǐbɛmɛ é ɔ, un nɔ yì tɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɛnmɛtɔ́ lɛ.
Ee un wá xwégbe é ɔ, un kpó ɖò azɔ wà wɛ ɖó gbehan lɛ wu bo na kpé nukún dó nyiɖée wu.
Ðò ninɔmɛ ɖokpo ɖokpo mɛ ɔ, ye nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú mì ɖɔ nyì ni nɔ yí mɛ.
Nyɛ ɖò gbesisɔmɛ ǎ, ɖó un ɖó akwɛ ɖě ǎ wutu, ” wɛ Charles-le-bon B.
Ðò tɛn nukúnɖiɖo tɔn enɛ mɛ ɔ, dotóo ayizɛ́n e ɖò nukúnkpénuwutɔ́ Dotóo Dorothée Akoko Kindé Gazard nukɔn lɛ é nɔ mɔ azinzɔnnɔ ɖěɖee nɔ jɛmɛhunkɔzɔn mɛ lɛ é ayihɔngbe ayihɔngbe.
Mɛ bǐ wɛ nɔ kpé nukún dó vǐkɛ́n lɛ kpo azɔn jɔhɔn lɛ kpo wu gbɔn nǔ e è sɔnǔ na lɛ é gblamɛ.
Charles Le-bon B. Hwenu e é ɖó xwè 17 é ɔ, è mɔ azɔn syɛnsyɛn ɖò 2015.
Hwenɛnu ɔ, è yì dotóoxwé ɖò Cnhu Cotonou tɔn.
Charles-le-bon B. nɔ nɔ kpɔ́ xá nɔví tɔn kpo mɛjitɔ́ yetɔn lɛ kpo.
Ye nɔ dó gǎn bo nɔ kpé nukún dó nǔ e sín hudo ye ɖó é wu.
“ Mǐ ɖó alɔdo ɖebǔ tɔn ǎ.
Mǐ nɔ w’azɔ syɛnsyɛn bo nɔ mɔ tɛn dó ɖè mǐɖée xlɛ́.
Ee un mɔ nyiɖée ɖò dotóoxwé é ɔ, nɔví sunnu ce kpɛví ɔ jɛ xwi ɖí xá mì jí bo na mɔ nùɖuɖu kpo akwɛ e xɔ akwɛ ɔ yí é kpo, ” wɛ azinzɔnnɔ ɔ kpó ɖò alɔ mɛ bo ɖɔ nǔ e é na wà é bo lɛ́ tuùn nǔ e é na wà é.
Hugues G, ee nyí nùkplɔnmɛtɔ́ nùkplɔnmɛ tɔn ɖé ɖò hagbɛ alixlɛ́mɛtɔ́ agbawungba tɔn ɖé mɛ é lɔ nyí nùkplɔnmɛtɔ́ ɖé.
É cí Charles Le-bon B ɖɔhun ǎ, ɖó sun 28 wɛ é ɖó, bɔ kaka jɛ égbé ɔ, é ɖó gbɔjɛ ɖebǔ ǎ.
Ðò aklunɔzán gbla ɖokpo ɖokpo mɛ ɔ, é ɖó na nɔ bǔ bo na nɔ kpé nukún dó kanmɛsyɛnsyɛn kpo azɔn kanmɛsyɛnsyɛn ɖevo e ɖò Cnhu lɛ é kpo wu.
Awě tɔn bɛ́ sín hwenu e é ɖò winnyawinnya mɛ é.
Enɛ zɔ́n bɔ è ɖò nukún kpé dó wǔ tɔn wɛ ɖò dotóoxwé lɛ mɛ có, é ɖekpo ǎ.
Hugues G. ɖɔ gɔ́ na ɖɔ hwenu e é ɖò winnyawinnya mɛ é kún nyí awǎjijɛnɔ ó, ɖó é ɖɔ ɖɔ é kún kpéwú bo nɔ gbɛ xá vǐ ɖevo lɛ bǐ ɖɔhun ó.
“ Hweɖebǔnu e un ɖò xwi ɖí xá wɛ é ɔ, un nɔ jó azɔmɛ nú azǎn mɔkpan.
Ðò wuvɛ enɛ mɛ ɔ, mɛjitɔ́ tɔn lɛ tuùn bǔninɔ e è nɔ kpé nukún dó kanmɛsyɛnsyɛn kpo azɔn jɛmɛhun ɖevo e ɖò Cnhu lɛ é kpo wu é, bɔ è nɔ ylɔ ɖɔ Chimax hwexónu tɔn.
Ee é yí gbè ɖò sinsɛnzɔ́ enɛ mɛ é ɔ, é bló tɛnkpɔn ɖěɖee xlɛ́ ɖɔ emi ɖò wuvɛ sè wɛ, bo ɖó gǎnmaɖó ɖò xwè 8 mɔ mɛ é.
“ Kpɔ́ndéwú akpɔ̀ e un nɔ dó lɛ é tɔn ɖokpo ɖokpo wɛ.
Ðò táan ɖokpo ɔ mɛ ɔ, è nɔ na mì akwɛ e è nɔ bló bɔ è nɔ bló bɔ è nɔ bló bɔ è nɔ bló bɔ è nɔ bló bɔ bǔninɔ tɔn nɔ yì 2000 F Cfa é.
É ɖɔ : “ Un ɖó na sɔ́ akwɛ wè ɖò zǎnzǎn mɛ, bo na sɔ́ wè ɖò zǎnzǎn mɛ ɖò azǎn tɛnwe mɛ, bo na sɔ́ akwɛ e è nɔ yí ɖò dotóoxwé lɛ é ɖó te kpɔ́n ǎ. ”
Mɛjitɔ́ tɔn lɛ tlɛ nɔ zán FFA 200 000 ɖò aklunɔzán gblamɛ ɖokpo mɛ.
Ðò Octobre 2020 ɔ, nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu kpo e ɖò amyɔxwé lɛ é ɖó tagba ɖé, bɔ mɛjitɔ́ yetɔn lɛ zán Fév.
É tinmɛ ɖɔ hwenu e dotóo lɛ ɖò azɔn ɔ wà wɛ é ɔ, ye mɔ ɖɔ tagba enɛ sɔ́ nyí tagba ɖé ǎ, bɔ è ɖó na yì kinésiterapi.
Kaka jɛ hwe enɛ nu ɔ, é nɔ vɛwǔ n’i bɔ é na ɖu ɖò alyannu e ɖò amyɔxwé é jí.
É ɖɔ : “ Ye ɖɔ nú mì ɖɔ sín hwenu e un kpò ɖò vǔ é ɔ, un nɔ j’azɔn ɖò ablu e ɖò amyɔxwé é mɛ, bɔ enɛ zɔ́n bɔ afɔklɛ́nnú ɔ gblé. ”
Égbé ɔ, é nɔ vɛwǔ nú mì tawun ɖò sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ, ɖó aklunɔzán gblamɛ tɛgbɛ tɛgbɛ tɛgbɛ wutu.
É byɔ ɖɔ è ni nɔte kpɛɖé ɖò ayi mɛ, bɔ enɛ nɔ zɔ́n bɔ un nɔ ɖó linkpɔ́n nú nyiɖée. ”
Éléonore Yayi Ladékan ee nyí devizɔwatɔ́ nú Nùnywɛ Xwitixwiti kpo Nùnywɛ Xwitixwiti Kpinkplɔn kpo é ɖò kplé Kplɔnyiji - Alavɔ Tɔn Parakou tɔn mɛ ɖò Février 7 mai.
É ko bló aklunɔzán gblamɛ yɔywɛ ɖé lɛ tɔn ɖò kpléɖókpɔ́ ɔ sín aklunɔzán gblamɛ ɖé lɛ ɖíe, hwenu e é ɖó ayi wu ɖɔ è ɖóxó xá mɛ ɖò kpléɖókpɔ́ ɔ mɛ é.
É ɖu vivǐ ninɔmɛ enɛ tɔn bo hun alɔnuwema ɖaxó ɖé tɔ́n ɖò azɔxɔsa Flasi tɔn e è ylɔ ɖɔ azɔxɔsa enɛ é.
É ɖu vivǐ ninɔmɛ enɛ tɔn bo bló bɔ è ɖè amfiteáa ɖé tɔ́n ɖò gbɛta yɛhwexɔsuɖuto ɔ tɔn e nɔ nyí Flash é mɛ.
Acɛkpikpa ɔ d’akpá ɖɔ emi na ɖí xwi xá ɛ có, nǔ e è nɔ ɖóxó xá mɛ ɖò kplɔnyiji - alavɔ lɛ é kpó ɖò sɛ́n tɔn ɖɔ wɛ ɖò Bénin.
Kpɔ́ndéwú enɛ tɔ́n ɖò ninɔmɛ 15 e mɛ è gbɛ́ wǎn nú mɛ ɖevo lɛ é mɛ.
Éléonore Yayi Ladékan e nyí nukúnkpénuwutɔ́ nukúnkpénuwutɔ́ nukúnkpénuwutɔ́ ɖaxó kpo Nùnywɛ Xwitixwiti Kpɔ́n kpo tɔn é bló baptɛm ɖò Aklunɔzángbe tɔn ( Parakou University ) ɖò Aklunɔzángbe tɔn ( Flansegbe ) 7 mai e wá yì é.
Enɛ na d’alɔ mɛ ɖěɖee ɖò azɔ wà wɛ ɖò kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ tɔn mɛ lɛ é bɔ ye na mɔ nukúnnú jɛ wu.
Ðò ali enɛ nu ɔ, è ɖè afɔklɛ́nnú gègě tɔ́n, enyi é nyɔ́ bló ɔ nɛ, bo na dó gbɛ́ wǎn nú mɛ e wlan nǔ enɛ lɛ é.
Nugbǒ ɔ, enyi wema - sɛ́dó - mɛ lɛ na bo tlɛ ɖò xwi ɖí xá nǔ e jɛ lɛ é wɛ ɔ, è sixu ɖè ye sín azɔ yetɔn lɛ mɛ hwenu e è na gbéjé kúnnuɖegbe alǒ ɖótó kúnnuɖegbe sín kúnnuɖegbe ɖé é.
Ðò ninɔmɛ ɖé lɛ mɛ ɔ, è hɛn ɔ, è na byɔ hwɛjijɔ bo na dó ɖɔ hwɛjijɔ.
Gɔ́ na ɔ, sinsɛnzɔ́watɔ́ ɔ lɛ́vɔ wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ emi kún na hu mɛ ó.
É ɖɔ ɖɔ enyi mɛ ɖěɖee ɖò azɔ wà wɛ ɖò kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ tɔn mɛ lɛ é bǐ na ɖu ɖ’eji ɔ, ye ɖó na ɖu ɖ’eji.
Ðò nukɔnmɛ ɔ, gǎn alixlɛ́mɛtɔ́ wemaxɔmɛ ɔ tɔn Prosper Gandaho lɔmɔ ɖè wěɖexámɛ lɛ xá mɛ, bo ɖè wěɖexámɛ ɖěɖee na d’alɔ mɛ bɔ è na ɖu ɖò nǔ enɛ jí lɛ é xlɛ́.
È ɖɔ xó gègě dó xota ɖěɖee kúnkplá adakaxixo lɛ é wu.
Mɛsi Diane Gandonou, Clarisse Tama, Christine Ouinsavi, Mocktar Adamu kpo wemaxɔmɛvigbɛ́ wegɔ ɔ Holden Fatigba kpo xwlé nǔ mɔhun lɛ mɛ.
Gɔ́ na ɔ, sinsɛnzɔ́watɔ́ ɔ ɖu vivǐ akpáxwé tɔn, bo ɖò azɔ wà wɛ ɖò azɔxwé nukúnkpénuwutɔ́ lɛdo tɔn e ɖò azɔxwé nukúnkpénuwutɔ́ lɛdo tɔn, azɔxwé nukúnkpénuwutɔ́ lɛdo tɔn, azɔxwé nukúnkpénuwutɔ́ lɛdo tɔn, azɔxwé nukúnkpénuwutɔ́ lɛdo tɔn kpo azɔxwé nukúnkpénuwutɔ́ lɛdo tɔn kpo mɛ.
Ablaxamu Zinzindohou ee nyí nukúnkpénuwutɔ́ Union Progressiste tɔn é tinmɛ hwenu e è na nyí Patrice Talon ɖò agun Klisanwun tɔn e na bɔ d’ewu ɖò Avril 2021 é hwenu é.
Mǐ nɔ bló mɔ ɖò kpléɖókpɔ́ ɔ jí ɖò Aklunɔzángbe 25 janvier 2021.
Ablaxamu Zinzindohoué tinmɛ gbeta e kɔn Mariam Talata wá bo nyí devizɔwatɔ́ afɔsɔ́ɖótetɔ́ ɖé nú Patrice Talon é ɖò Aklunɔzángbe 25 Janvier 2021, é.
Ðò xóɖiɖɔ tɔn lɛ mɛ ɔ, é ɖexlɛ́ ɖɔ è bló bɔ è ɖè mɛ e nɔ wlí alɔ é sín azɔ ɔ ɖó bǎ ɖé mɛ ɖò gbè ɖokpo ɔ hwenu.
É ɖɔ : “ Mǐ bló kpléɖókpɔ́ ɔ tɔn atɔn.
É nyí kannumɔ ɖé ɖò Vatikan ɖɔhun, amɔ, é wá gbeɖé ǎ.
Robert Gbian kpo Sacca Lafia kpo mɔ gbè 17 ɖokpo ɖokpo, ” wɛ é ɖɔ.
Ablaxamu Zinzindohwée ɖɔ ɖɔ è byɔ gǎn Acɛkpikpa ɔ tɔn ɖɔ é ni gbéjé kpɔ́ndéwú enɛ kpɔ́n.
É ɖɔ : “ Mǐ bló tuto nú gǎn mǐtɔn bǐ, ɖó mǐ kpéwú bo klán mɛ wè lɛ ǎ wutu.
Enɛ wu ɔ, Gǎn Acɛkpikpa ɔ tɔn ɖɔ xó dó mɛ alɔkpa enɛ lɛ wu ɖò sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ.
Enɛ wu ɔ, è wlí alɔgɔtɔ́ nukɔntɔn Kpléɖókpɔ́ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn Bénin Mariam Talata tɔn. ”
Sɔgbe kpo Mariam Talata kpo ɔ, gǎn Acɛkpikpa ɔ tɔn na sɔ́ éɖée jó nú Wěɖegbɛ́ Mɛɖesunɔ Tɔn ( CENA ).
Mariam Talata nyí asì ɖé bo ɖó xwè 57 bo lɛ́ ɖó vǐ ɛnɛ.
É nyí nukúnkpénuwutɔ́ ɖé bo lɛ́ nyí nùkplɔnmɛtɔ́ ɖé bɔ tamɛ - núkplɔnmɛ tɔn jiwǔ ɖé wɛ.
É byɔ agun Klisanwun tɔn mɛ ɖò xwè 2019 tɔn mɛ bo nyí devizɔwatɔ́ nú devizɔwatɔ́ Axɔsuɖuto ɔ tɔn Sacca Lafia, ee nyí devizɔwatɔ́ ɖò acɛkpikpa ɔ mɛ é.
Wemaxɔmɛ azɔkplɔnkplɔn tɔn ɖagbe hugǎn ɔ ɖò Didier Toulassi, Gǎn alixlɛ́mɛtɔ́ Wemaxɔmɛ “ Vidéo Leader ” ɖò Samedi, 6 Mars 2021 ɖò wemaxɔmɛ e xá ɔ mɛ lɛ é mɛ.
Nǔ e gbé nya wɛ é ɖè é wɛ nyí ɖɔ è ni bló bɔ alaxɔ kplɔnkplɔn mɛ lɛ tɔn e ɖò wemaxɔmɛ lɛ é kpo azɔ kplɔnkplɔn mɛ lɛ tɔn kpo na sɔgbe xá azɔxɔsa Aflika tɔn.
Ðò kpléɖókpɔ́ ɔ jí ɔ, è nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú mɛ ɖɔ è ni kplɔ́n azɔ mɛ ɖò azɔxwé ɔ kpo azɔxwé ɔ kpo tɛntin ɖò wemaxɔmɛ lɛ kpo azɔ kpinkplɔn sín tɛntin lɛ kpo, bonu ye na dó sixu ɖí xwi xá azɔ ɔ bǐ mlɛ́mlɛ́.
Ðò nǔmimɔ enɛ mɛ ɔ, NGO Aflika kpo Mérites kpo tɛɖɛ wemaxɔmɛ azɔkplɔnkplɔn tɔn nukɔntɔn e nɔ nyí “ Vidéo Leader ” é jí ɖó alɔ e é ɖ’alɔ ɖò azɔkplɔnkplɔn mɛ winnyawinnya lɛ tɔn mɛ ɖò Bénin é wu.
Ðò agun Klisanwun tɔn e nɔ nyí Hugues Tosso é nukɔn ɔ, è yí “ wemaxɔmɛ ɖagbe hugǎn ɖěɖee è nɔ kplɔ́n ɖò Aflika lɛ é sín ajɔ ɖaxó ” nú wemaxɔmɛ e nɔ nyí Didier Toulassi é.
Gɔ́ na ɔ, ɖò ninɔmɛ enɛ mɛ ɔ, è kplɔ́n ɛ bɔ é nyí mɛ ɖěɖee ɖò wěɖexámɛ ɖaxó wɛ ɖò wemaxɔmɛ ɖaxó Aflika tɔn lɛ mɛ é.
Ðò xóɖiɖɔ tɔn Hugues Tosso tɔn mɛ ɔ, é flín ɖɔ ɖò xwè wǒ ɖíe ɔ, nǔwukpikpé nùkplɔnmɛ tɔn e è nɔ kplɔ́n ɖò wemaxɔmɛ lɛ kpo azɔkplɔnmɛtɔ́ lɛ kpo mɛ lɛ é tɔn nɔ ɖu ayi mɛ n’i, amɔ, ɖò xwè 2020 tɔn mɛ ɔ, nǔwukpikpé nùkplɔnmɛ tɔn e è nɔ kplɔ́n ɖò azɔkplɔnmɛ lɛ mɛ ɖò wemaxɔmɛ e tutoblonunu ɔ tɔn nɔ
Didier Toulassi dó wusyɛn lanmɛ nú tokpɔngán agun ɔ tɔn Aflika kpo Mɛlɛti kpo, ɖó nǔ e é nɔ lin dó wemaxɔmɛ tɔn wu é sù nukún tɔn mɛ.
É lɛ́vɔ ɖu vivǐ ali enɛ tɔn bo byɔ mɛ winnyawinnya e ɖó wemaxɔmɛ yɔyɔ ɔ lɛ é ɖɔ ye ni yí gbè nú azɔkplɔnkplɔn ɔ, ɖó é ɖɔ : “ Azɔkplɔnkplɔn ɔ kɛɖɛ wɛ nɔ zɔ́n bɔ è nɔ wà azɔ ɔ ɖò xwè wè vlamɛ. ”
Gɔ́ na ɔ, mǐ ɖó na ɖó ayi wu ɖɔ nùkplɔnmɛtɔ́ Babilɔnu tɔn e nɔ nyí Vidéo Leader kpo Soumeyer Abasou kpo é ɖekúnnu nú nǔ e ye ɖexlɛ́ ɖɔ nǔ kplɔnkplɔn mɛɖesunɔ tɔn e ye mɔ ɖò “ video nukɔntɔn ” mɛ é ɖagbe hugǎn é.
É ɖò mɔ có, ye xlɛ́ ɖɔ gǎn e dó wɛ ye ɖè bá w’azɔ ɖò azɔxɔsa ɔ mɛ é sù nukún yetɔn mɛ ǎ.
Flín ɖɔ ɖò xwè 29 e è w’azɔ ɖò yɛhwexɔsuɖuto ɔ mɛ é mɛ ɔ, wǔjɔmɛ tɔn 29gɔ́ ɔ wɛ é nyí.
Azɔxwé wemaxɔmɛ tɔn Maria Gracia tɔn ɔ wà azɔ ɖaxó ɖé ɖò Aklunɔzángbe tɔn 07 Mai 2021 ɖò azǎn e gbè è nɔ hun hɔn lɛ é mɛ.
Ðò azǎn enɛ gbè ɔ, ali hun nú nùkplɔnmɛtɔ́ lɛ ɖò Atɔxwɛ Akɔjijɛ Tɔn lɛ ( ACA ) mɛ, bɔ ye na ɖè azɔ yetɔn vovo lɛ xlɛ́.
“ Nɔ d’alɔ mɛjitɔ́ lɛ bɔ ye nɔ mɔ nǔ jɛ nǔ ɖěɖee è nɔ wà ɖò sinsɛn - biblo nùjɔnǔ tɔn lɛ mɛ lɛ é wu. ”
É na ko nyí ɖokpo ɖò hwɛjijɔ e zɔ́n bɔ hagbɛ alixlɛ́mɛtɔ́ lɛ kpo hagbɛ xwédo ɔ tɔn lɛ kpo bló tuto nú azǎn hunhun tɔn ɔ ɖò Février 07 Mai 2021.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, mɛsi e ɖò kpléɖókpɔ́ ɔ mɛ lɛ é kpɔ́n nǔ ɖagbeɖagbe e nùkplɔnmɛtɔ́ lɛ ɖexlɛ́ ɖò agun ɔ mɛ lɛ é. Mɛsi e ɖò kpléɖókpɔ́ ɔ mɛ lɛ é bló bɔ akpàkpà ɖò kpléɖókpɔ́ ɔ jí kpo hanjiji kpo, bɔ mɛsi e ɖò kpléɖókpɔ́ ɔ mɛ lɛ é bló bɔ nùkpléɖókpɔ́ ɔ tɔn nyí Maxime Sofonnou ee tlɛ nyí nùkplɔntɔ́
Enyi mɛ lɛ nɔ kpɔ́n mɛ lɛ kpo awǎjijɛ kpo ɔ nɛ.
É ɖò wɛn ɖɔ é kún nyí mɔ ó, ɖó wema - sɛ́dó - mɛ nukɔntɔn e nɔ nyí “ Maria Gracia ” é sín xójlawema nukɔntɔn ɔ xwlé mɛ lɛ bo lɛ́ sà ɖò sɛ́n ɛ wutu wɛ ɖò nǔwiwa gègě enɛ lɛ mɛ.
Gbexosin - alijitɔ́ lɛ ɖokpo wɛ nyí Guy Stéphane Ayégbé ; xójlawema enɛ nyí sínsɛ́n wemaxɔmɛvi lɛ tɔn.
É ɖɔ : “ È sɔnǔ nú xójlawema ɖé bǐ mlɛ́mlɛ́, bɔ wemaxɔmɛvi e ɖò xójlawema sín gbɛta ɔ mɛ lɛ é wɛ sɔnǔ na.
Hwɛjijɔ enɛ wɛ nyí ɖɔ ye ɖè wema yetɔn lɛ xlɛ́ gbɔn nùjlajla nùjlajla tɔn e è nɔ sɔnǔ na é ɖé kpo nùɖuɖu e è nɔ dó lɛ é kpo gblamɛ.
Azɔxwé ajɔwiwa tɔn lɛ, Glɛnsigbe tɔn lɛ, kpo peinture tɔn lɛ kpo ɖɔ xó ɖó kpɔ́ xá nùwlanwlan ɖěɖee è bló ɖò tɛn ɔ mɛ lɛ é, é wɛ nyí nùwlanwlan ɖěɖee è xwlé ɖò Glɛnsigbe mɛ lɛ é.
É ɖò mɔ có, alɔlyɛnzɔ́watɔ́ lɛ lɔmɔ yì kplé ɖó kpɔ́ xá nùxixo kpléɖókpɔ́ lɛ tɔn e ɖɔ xó dó Coronavirus jí é.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, azǎn e è hun hɔn lɛ é fó kpo xógbe kpikpa tɔn lɛ kpo, gɔ́ nú xó e Martial Hessou e nyí nukúnkpénuwutɔ́ agbanɖotananɔ tɔn ɖé ɖò fí enɛ lɛ é.
Enɛ wu ɔ, è na ɖɔ xó dó xwè e na bɔ d’ewu é jí.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, è ɖè nǔ yɔyɔ ɖevo lɛ xlɛ́ ɖò sinsɛn - biblo xwédo ɔ tɔn lɛ mɛ.
Hwenu e Gǎn Acɛkpikpa Tɔn Patrice Talon ɖɔ xó dó nǔ ɖěɖee è ɖɔ ɖò Bénin ɖò azǎn gudogudo tɔn elɔ lɛ mɛ é jí é ɔ, é ɖɔ xó nú gbɛtɔ́ gbɛ̀ ɔ tɔn lɛ ɖò agbawungba gbɔn Radio France International kpo France 24 kpo jí.
Xóɖɔɖókpɔ́ enɛ tɔ́n ɖò zǎnzǎn e ɖò Aklunɔzángbe 30 Avril 2021. tɔn é.
Ðò bǐbɛmɛ yɔyɔ lɛ tɔn ɖò Bénin ɖò 11 Avril 2021 ɖò égbé ɖɔhun ɔ, è wlan hwɛgbe gègě dó gbeklanxamɛtɔ́ lɛ mɛ.
Ðò nùkanbyɔ ɖé mɛ ɖò RFI kpo France 24 kpo mɛ ɔ, Vɔsanúxwlémawutɔ́ République du Bénin tɔn Patrice Talon tinmɛ nǔ e kúnkplá Reckya Madougou kpo Professeur Frédéric Joel Aïvo kpo é.
Ye ɖò tɔjihun ɔ kun wɛ bo ɖɔ ɖɔ mɛɖé kún na wá gbeta ɔ kɔn ó.
Ye nɔ ɖɔ mɔ gbɔn fí bǐ.
Amɔ, enyi è byɔ mɛ ɖevo lɛ ɖɔ ye ni hu mɛ Burkina Faso ɖò Mali ɖɔhun ɔ, ye ɖó na flú Bénin ɔ, é ɖó na nyí fínfɔ́n sín kú tɔn ɖò finɛ, bɔ hwɛdómɛ na tíìn, bɔ nǔ bǐ na tíìn. ”
Ðò tinmɛ tɔn lɛ mɛ ɔ, Acɛkpikpa ɔ nɔ yì nukɔn bo nɔ ɖó hwɛ nú sinsɛngán e nɔ ɖó hwɛ nú gbeklanxamɛtɔ́ e ɖò kpaà mɛ lɛ é, bo nɔ lɛ́ ɖó hwɛ nú mɛxo nukúnkpénuwutɔ́ Sceaux Reckya Madougou kpo mɛsi Aïvo kpo é.
É ɖɔ : “ Ye w’azɔ nú mɛ ɖěɖee è na hu nukúntíntɔ́ lɛ é. ”
Nugbǒ ɔ, bo na ɖɔ ɖɔ acɛkpatɔ́ acɛkpikpa ɔ tɔn lɛ sixu ɖu ɖò tomɛyitɔ́ lɛ jí ɔ, togun République tɔn klán gbè xá mɛ e ma sɔgbe xá agun ɔ ǎ é, bo ɖɔ ɖɔ nùwanyido syɛnsyɛn ɖé wɛ enɛ nyí nú emi.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, mǐ sixu ɖó nukún ɖɔ nùwalɔ mɛɖé tɔn lɛ na sù nukún mǐtɔn mɛ ǎ.
Enɛ na nyí nùwanyido ɖé, ” wɛ é ɖɔ.
Ðò Aklunɔzángbe 30 Avril 2020 tɔn ɔ, sinsɛnzɔ́watɔ́ Jean-Michel Abimbola e nyí Mɛ e nyí Gbɛɖotɔ́ ɖé, bo lɛ́ nyí Wěgbojinɔtɔ́ alǒ Wěgbojinɔtɔ́ ɖé é jó éɖée dó.
Gudo mɛ ɔ, é ɖɔ hwɛjijɔ e wu é jó gbè dó lɛ é.
“ Ahwanfuntɔ́ vívɛ́ lɛ, xɔ́ntɔn vívɛ́ lɛ, xɔ́ntɔn vívɛ́ lɛ kpo mɛ ɖevo lɛ kpo ɔ, akpáxwé ɖokpo ɖò ali e nu un ɖò toxóɖiɖɔ sín azɔ wà wɛ ɖò nukɔn yì Wɛnɖagbejijlazɔ́ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn sín hagbɛ lɛ mɛ é jí. ”
Ðò nukɔnmɛ ɔ, mɛxo agun tɔn ɔ ɖɔ xó dó azɔ e é jó dó é wu.
“ Un mɔ ɖɔ è hɛn ɔ, è na mɔ nukúnnú jɛ wu ɖɔ un jó Bloc Républicain sín gbè dó, bɔ mɛɖé lɛ nɔ mɔ ɖɔ é nɔ ɖè wuvɛ xá mɛ, bɔ mɛ ɖevo lɛ nɔ mɔ ɖɔ é nɔ ɖè wuvɛ xá mɛ, nɔ ɖè wuvɛ xá mɛ, bo tlɛ nɔ lɛ́ ɖè wuvɛ xá mɛ. ”
É ɖɔ : “ Gbeta enɛ e kɔn un wá é zɔ́n bɔ un mɔ ɖɔ é ɖò dandan cobɔ mǐ na nya nǔ e gbé nya wɛ mǐ ɖè lɛ é ɖó kpɔ́ xá Nǔbǐwukpétɔ́ ɔ. ”
É ɖɔ ɖɔ emi ɖi nǔ ɖɔ toxóɖiɖɔ kún nyí ali e ma ɖó dogbó ǎ é ó.
Ee tomɛyitɔ́ ɔ jó tito enɛ dó gudo é ɔ, é d’akpá ɖɔ emi na kpó ɖò azɔ wà wɛ ɖò alɔwliwli nyɔnu kpo sunnu kpo ɖěɖee ɖó jlǒ ɖagbe lɛ é tɔn mɛ, bonu toxóɖɔgbɛ́ lɛ na mɔ nukúnnú jɛ azɔ yetɔn lɛ wu bǐ mlɛ́mlɛ́, bo na lɛ́ ɖ’alɔ ɖò akɔta lɛ kplɔnkplɔn mɛ ɖevo lɛ kpo tɔn kpo mɛ, bo na lɛ́ ɖò akɔta nyɔnu kpo nyɔnu kpo tɔn lɛntin
Dame LadyShine e ɖò yiyi wɛ ɖò finɛ é (Carina Sen kpo Gyovanni HOUSSOU kpo nɔte nú Bénin ) Carina Sen kpo Gyovanni HOUSSOU kpo nɔte nú Bénin ɖò yiyi wɛnɖagbejijlazɔ́ ɔ sín akpáxwé atɔngɔ ɔ tɔn e ɖò The Voice Arique Francophone mɛ é hwenu.
Agbahwlɛnhwlɛn ɔ ɖekpo ɖò Samedi 1 Mai 2021 ɖò Sofitel Abidjan Hôtel Ivoire ɖò Côte d’Ivoire.
“ Nǔwukpikpé nùxixo tɔn e gosin gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ lɛ é kpléɖókpɔ́ ” ɔ sɔgbe xá lilɛdogbeɖevomɛ televiziɔn The VOICE tɔn e ɖò Aflika - Gbè mɛ é.
Mɔ mɛ ɔ, ɖó ye tɛ́n kpɔ́n bo sɔ́ afɔsɔ́ɖótetɔ́ Bénin tɔn ɖó toxo Aflika tɔn mɛ wutu ɔ, ye sɔ́ afɔsɔ́ɖótetɔ́ wegɔ ɔ kpo afɔsɔ́ɖótetɔ́ Carina Sen du Bénin kpo ɖó vo nú Gyovanni kpo vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo nú vo
Nugbǒ ɔ, ɖò mɛtɛnkpɔn gègě gudo ɔ, mɛ e ɖò Bénin lɛ é wè kpéwú bo na sɔ́ yeɖée jó nú azɔn gudogudo tɔn ɔ.
Ye mɛ ɛnɛ wɛ nyí mɛ ɖěɖee gosin Bénin lɛ é, ɖokpo ɖò Burkina Faso kpo wegɔ ɔ ɖò Togo kpo bo ɖɔ ɖɔ emi ɖò tɛn nukɔntɔn mɛ.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, nɔví nyɔnu e nɔ nyí Carina Sen é wɛ nyí nùkplɔnmɛtɔ́ e nɔ nyí Lokua Kanza é, éyɛ wɛ nyí mɛ nukɔntɔn e nɔ yì tɛn nukɔntɔn ɔ mɛ bo ɖó akpáxwé nukɔntɔn ɔ é.
Enɛ gudo ɔ, Foganne togolais e nɔte nú Atɔxwɛ Hiro tɔn sín gbɛta é wɛ ɖ’alɔ ɖò gbɛta ɔ mɛ.
Charlotte Dipanda w’azɔ ɖò mɛxo agun tɔn lɛ mɛ, bɔ è ylɔ Gyovanni nú nyɔnu ɔ ɖɔ é ni wà azɔ tɔn.
Gudo mɛ ɔ, azɔ e Ladyshine e nyí tokpɔngán Burkinabase tɔn ɖ’ayǐ é zɔ́n bɔ akpáxwé 1gɔ́ ɔ tɔ́n sín vivɔnu.
Ee nùxotɔ́ Hiro, Charlotte, Youssoupha, kpo Lokua Kanza kpo ɖè azɔ vovo lɛ gudo é ɔ, akpáxwé wegɔ e ɖò zǎn enɛ mɛ é bɛ́ Carina Sen e nyí nùxotɔ́ nyɔnǔ tɔn é sín xwégbe, bɔ dìn ɔ, Kerozen e nyí nùxotɔ́ nyɔnu ɔ tɔn é ɖɔ ɖɔ é w’azɔ ɖò duo mɛ ɖò bǐbɛmɛ tɔn ɖé mɛ.
Enɛ gudo tlolo ɔ, é xwedó nùxotɔ́ ɖěɖee nɔ jihan ɖò Burkina Faso lɛ é Bailly.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, nùxotɔ́ ɖěɖee nɔ jihan lɛ é nyí Gyovanni du Bénin.
Gudo mɛ ɔ, togun ɔ xwedó hanwemaxɔmɛvi Sessimè du Bénin tɔn.
Ðò kpléɖókpɔ́ ɔ hwenu ɔ, azɔgbɛ́ vovo lɛ ɖó awǎjijɛ ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖé wu.
Hwɛɖɔxɔsa ɔ sín hagbɛ lɛ ɖokpo ɖɔ : “ Un ɖ’ayi wu ɖɔ gbadanu ɖò yiyi wɛ. ”
Ðò xota e bɔ d’ewu lɛ é mɛ ɔ, mɛ ɖevo lɛ lɔ ɖɔ xó.
Ðokpo ɖò ye mɛ bo ɖɔ : “ Un na nǔ e un ɖó é bǐ. ”
Claudy Siar wɛ dó wusyɛn lanmɛ nú mɛ ɖò zǎn enɛ mɛ, bɔ nǔ e mɛ è jla lɛ é gègě tɔ́n ɖ’emɛ.
Ð’ayi wu ɖɔ mɛ e ɖò agbawungba lɛ é kɛɖɛ jɛn ɖɔ xó dó fɛ́nú mɛ ɖevo lɛ tɔn wu.
Ðò zǎn enɛ mɛ ɔ, mɛ ɖěɖee ɖu ɖò mɛ ɖěɖee ɖu ɖò mɛ jí lɛ é síìn, bɔ mɛ lɛ ko lɛkɔ yì xójlawema e na bɔ d’ewu é mɛ.
Ðò Aklunɔzángbe 30 Avril tɔn ɔ, acɛkpatɔ́ Burkina Faso tɔn lɛ sɛ́ mɛ e ɖò zǎnzǎnhweji lɛ é atɔn dó kannumɔgbenu lɛ é dó Iberika.
Jɔtɛn agbawungba tɔn ɖé wɛ nyí ɖɔ xójlazɔwatɔ́ wè kpo alixlɛ́mɛtɔ́ ɖokpo kpo wɛ ɖò xɔ e ɖò Pama é ɖé mɛ ɖò Zǎnzǎnhweji.
“ Hwenu e è ɖè jɔmɛhunkuntɔ́ espagnole tɔn lɛ sín jɔmɛhunkuntɔ́ ɖaxó ɖaxó ɖé jɛ jɔmɛhunkuntɔ́ ɔ jí é ɔ, é tɔ́n sín hɔnmɛtɛn gbɛ̀ ɔ tɔn Ouagadougou tɔn.
Ðò tɔjihun tɔjihun tɔn mɛ ɔ, mɛ e nɔ gbɛ̀ ɖò Zǎnzǎnhweji lɛ é atɔn wɛ è hu ɖò Burkina Faso, ɖò Aklunɔzángbe gudogudo tɔn e wá yì é mɛ, ” wɛ mɛ e ɖò radio France International mɛ ɖò Ouagadougou é Yaya Boudani ɖɔ.
È wlan nyikɔ mɛkúkú lɛ tɔn dó lɛngbɔ yetɔn lɛ jí.
Jɛ nukɔn hwɛ ɔ, xójlawema Irlande tɔn Rory Young wɛ jɛ nukɔn, bɔ xójlawema Espagne tɔn wè lɛ jɛ nukɔn.
É ɖò wɛn ɖɔ gǎn Burkina Faso tɔn lɛ kpo Espagne tɔn lɛ kpo kpé nukún dó wlɛnwín ɔ wu kaka jɛ hwenu e è ɖè wlɛnwín ɔ tɔ́n é.
Acɛkpikpa Burkina Faso tɔn lɛ wɛ nyí afɔsɔ́ɖótetɔ́ nukɔntɔn nukɔntɔn nukɔntɔn nukɔntɔn nukɔntɔn nukɔntɔn nukɔntɔn nukɔntɔn nukɔntɔn nukɔntɔn nukɔntɔn nukɔntɔn nukɔntɔn nukɔntɔn nukɔntɔn nukɔntɔn nukɔntɔn nukɔntɔn nukɔntɔn nukɔntɔn nukɔntɔn nukɔntɔn nukɔntɔn nukɔntɔn nukɔntɔn nukɔntɔn nukɔntɔn nukɔntɔn nukɔntɔn nukɔntɔn nukɔntɔn nukɔntɔn nukɔntɔn nukɔntɔn
Gbɔdónúmɛ Espagne tɔn kpo wěɖexámɛtɔ́ yɛyi Burkina Faso tɔn kpo lɔ wá.
Amɔ, acɛkpatɔ́ Burkina Faso tɔn lɛ kpo acɛkpikpa Espagne tɔn lɛ kpo ɖó jlǒ bo na ɖɔ xó ɖebǔ ɖò hwenu e è sɔ́ avɔ lɛ yì Espagne é ǎ.
Sɔ́xátɔ́ Burkinabée tɔn ɖé ɖɔ ɖɔ xó enɛ xlɛ́ ɖɔ kú Zǎnzǎnhweji tɔn atɔn lɛ tɔn kpó ɖò ayi mɛ tawun. É kanbyɔ éɖée ɖɔ : “ Etɛwu xójlazɔwatɔ́ lɛ kpo ahwanfuntɔ́ lɛ kpo ka mɔ yeɖée ɖò xá baɖabaɖa ɖé mɛ ɖò Zǎnzǎnhweji tɔn mɛ? ”
Nǔ lɛ ɖò nukɔn yì wɛ hwenu e è na bɛ́ akɔjijɛ kplɔnyiji - alavɔ tɔn ɛnɛgɔ ɔ é.
È na ɖɔ xó dó lanmɛ nú mɛ ɔ ɖò azǎn gudogudo tɔn ɔ mɛ ɖò Aklunɔzángbe tɔn ɖò gan 15 mɛ.
Kpɔ́n táan klewun klewun klewun klewun klewun klewun klewun klewun klewun klewun klewun klewun klewun klewun klewun klewun klewun klewun klewun klewun klewun klewun klewun klewun klewun klewun ɖé tɔn.
XOTA E ÐÒ AKPÀ Ɔ JÍ É ÐÒ AKPÀ Ɔ JÍ É ÐÒ AKPÀ Ɔ AKPÀ Ɔ AKPÀ Ɔ AKPÀ Ɔ AKPÀ Ɔ AKPÀ Ɔ AKPÀ Ɔ AKPÀ
Helawti, Nǔɖexlɛ́mɛtɔ́ ɔ kpo Radio Univers kpo nɔ hun alɔ dó flǐn azǎn gbɛ̀ ɔ tɔn e gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ bo nɔ ɖè mɛɖéekannuninɔ xójlawema tɔn xlɛ́ é tɔn jí, ɖevo 2021.
Ðò azǎn yɔywɛ ɖokpo ɖokpo mɛ ɔ, nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu kpo ɖěɖee ɖò xójlawema xójlawema lɛ tɔn kplɔ́n wɛ ɖò azǎn yɔyɔ ɔ mɛ lɛ é bɛ́ azǎn enɛ gbè bɔ ye bɛ́ fí e ye ɖè ɖò azɔ yetɔn mɛ lɛ é.
Nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu kpo ɖěɖee ɖò azɔ wà wɛ ɖò kplɔnyiji - alavɔ lɛ é, nɔví nyɔnu lɛ, nɔví nyɔnu lɛ, nɔví nyɔnu lɛ, nɔví nyɔnu lɛ, nɔví nyɔnu lɛ, nɔví nyɔnu lɛ, nɔví nyɔnu lɛ, nɔví nyɔnu lɛ, nɔví nyɔnu lɛ, nɔví nyɔnu lɛ, nɔví nyɔnu lɛ, nɔví nyɔnu lɛ, nɔví nyɔnu lɛ, nɔví nyɔnu lɛ, nɔví nyɔnu lɛ, nɔví nyɔnu lɛ, nɔví nyɔnu lɛ n
É ɖò wɛn ɖɔ ɖò Aklunɔzángbe azǎn 3 mai 2021 tɔn ɔ, è na ɖɔ xóɖiɖɔ hwenu tɔn ɖò azǎn enɛ gbè, bɔ xójlazɔwatɔ́ e ɖò xójlazɔ́ ɔ mɛ lɛ é ɖɔ xó dó “ lee è nɔ ɖè wɛnɖagbe lɛ xlɛ́ gbɔn ɖò kplɔnyiji - alavɔ lɛ mɛ, bo nɔ lɛ́ ɖeɖɛ ye gbɔn ɖò kplɔnyiji - alavɔ lɛ mɛ é ” jí.
Wěɖexámɛ sinsɛnzɔ́wiwa tɔn ɖò Aklunɔzángbe 12 Septembre 2018 tɔn mɛ wá gbeta ɔ kɔn dó lee France na vɔ́ nǔɖokan lɛ sín nyɔna lɛ gbɔn é jí.
Sín bǐbɛmɛ xwè atɔ́ɔ́n ɔ tɔn sín bǐbɛmɛ ɔ, vɔ e è ɖexlɛ́ ɖɔ acɛkpikpa e ɖò tɛn ɔ mɛ é nyí nǔ taji sɔmɔ é sísɛ́ bɔ è ɖó wěɖegbɛ́ ɖé bonu è na wà nǔ ɖó kpɔ́ xá France kpo Bénin kpo ɖò akwɛ linu.
Wěɖegbɛ́ Axɔsuɖuto ɔ tɔn e ɖó nukúnnúmɔjɛnǔmɛ ɖaxó, bo ɖó nukúnnúmɔjɛnǔmɛ ɖaxó ɖò akpáxwé ɔ mɛ é ɖé wɛ, bɔ Wěɖegbɛ́ Axɔsuɖuto ɔ tɔn e ɖò azɔ wà ɖó kpɔ́ xá nǔɖokan lɛ kpo nǔɖokan lɛ kpo wɛ ɖò France kpo Bénin kpo tɛntin é wá hwenu e è byɔ ɛ ɖɔ è ni lɛ́ vɔ́ nǔɖokan e gosin tò ɔ mɛ lɛ é ɖěɖee ɖò tɔjihun ɔ mɛ lɛ é
Jɛ nukɔn hwɛ ɔ, è ɖɔ azɔ e è ɖè nú wěɖegbɛ́ enɛ lɛ é.
Enɛ wu ɔ, azɔ tɔn wɛ nyí ɖɔ è ni ɖɔ xó dó akpáxwé France tɔn ɔ wu ɖɔ ali e nu è na nɔ w’azɔ ɖó kpɔ́ xá ɛ ɖè é kpo ali e nu è na nɔ w’azɔ ɖó kpɔ́ xá ɛ ɖè é kpo, bɔ è na nɔ lɛ́ vɔ́ nǔ ɖěɖee è nɔ w’azɔ ɖó kpɔ́ xá ɛ ɖò tò ɔ mɛ lɛ é kpo nǔ ɖěɖee è nɔ w’azɔ ɖó kpɔ́ xá ɛ lɛ é kpo jí.
É lɛ́vɔ mɔ nukúnnú jɛ wu ɖɔ nǔ enɛ ɔ ɖò taji, bɔ nukɔnyiyi e é ɖó é ɖu ayi mɛ n’i tawun, é wɛ nyí ɖɔ Nouréini TIDJANI SERPOS ee nyí mɛxo agbanɖotananɔ ɖaxó ɖé nú UNESCO é ɖò nukɔn nukɔntɔn wěɖegbɛ́ enɛ tɔn mɛ.
Aliwu Yola e nyí ahwanfuntɔ́ ahwanfuntɔ́ Béké tɔn lɛ tɔn é kpó ɖò tɛn nukɔntɔn ɔ mɛ ɖò ajotɔ́ lɛ tɔn mɛ, bo ɖó buténinɔ ɛnɛ, bɔ è wlan ɖò azǎn ayizɛ́n ɔ gbè xá JAC hwenu.
Aliwu Yola wlan nǔ nukɔntɔn lɛ ɖò azǎn ɛnɛgɔ ɔ gbè hwenu e Békée ɖu ɖò Dynamo 3-0 jí é, bɔ ɖò azǎn atɔ́ɔ́ngɔ ɔ gbè hwenu ɔ, é wlan nǔ nukɔntɔn lɛ dó Tonnerre kpo nǔ nukɔntɔn lɛ kpo jí ɖò azǎn ɛnɛgɔ ɔ gbè hwenu.
Enɛ gudo ɔ, Harold Avodagbe de JAC kpo Folly Gbadoegan de Dragons ( 3buts ) kpo, gɔ́ nú mɛ ɖevo 11, kaka jɛ gantɔ́cɔ́tɔ́ JSP Sourakath Madjid e wlí buténinɔ wè lɛ é jí.
Jɔmɛhunkuntɔ́ ɛnɛ kpéwú bo ɖu ɖ’eji.
Aklunɔzán gblamɛ ayizɛ́n gudo ɔ, ye ɖó na lɛkɔ wá.
Bɔ ɖò finɛ ɔ, akwɛ ɔ ɖibla yì 90.
Ðò aklunɔzán gblamɛ wǒ ɔ, aklunɔzán gblamɛ 70 jɛ 80 jɛji bo ɖò aklunɔzán gblamɛ 14 mɔ ɔ, aklunɔzán gblamɛ 60 jɛji wɛ.
Enɛ wu ɔ, é ɖò wɛn ɖɔ enyi nyɔnu ɔ tɔ́n sín vǐkpo ɔ mɛ, bɔ azǎn lɛ ɖò yiyi wɛ ɔ, vǐ lɛ sɔ́ nɔ sɔ́ nɔ yí anɔnugbe yetɔn lɛ ɖò gbesisɔmɛ ǎ.
Etɛ ka zɔ́n bɔ nǔ enɛ jɛ?
É ɖò wɛn ɖɔ nǔ gègě wɛ zɔ́n bɔ è wà mɔ.
Mɛ e un nɔ mɔ é jɛxa ɖɔ è ni ma tuùn i ó.
È ɖó na yí wǎn n’i, ” wɛ cyɔn alɔ jǐ tɔn ɖɔ.
É ɖò wɛn ɖɔ Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ nɔ xò nǔ kpɔ́n bǐ mlɛ́mlɛ́ bo nɔ ɖè hwɛhuhu e kpò é síìn bǐ mlɛ́mlɛ́ ǎ.
Hwɛɖɔxɔsa ɔ sɔ́ jlǒ dó ɖexlɛ́ ɖɔ emi ɖó na ɖu ɖò nǔ e ɖò hwɛɖɔtɔ́ lɛ tɛntin é jí.
David Sonagnon Tito ɖò kannumɔgbenu hwebǐnu sín 22 Décembre 1997, ee è wlí i ɖò 30 Novembre 1992 gudo é ɔ, é ɖò kannumɔgbenu bǐ mlɛ́mlɛ́ dìn.
Hwenu e é ɖó xwè 59 é ɔ, é na sɔ́ ayi tɔn ɖó azɔ e wà wɛ é ɖè ɖò gle ɔ mɛ é jí hugǎn.
Hwɛɖɔxɔsa ɔ ɖɔ ɖɔ è kún ɖó na wà nǔ agbawungba dó Dénakpo Tito e kú é wu ó.
Ðò Nǔɖexlɛ́mɛ Novembre 1994 tɔn mɛ ɔ, è mɔ hwɛhuhu Houngbenou tɔn ɖò xwé Tito Dénakpo e nyí ɖokpo ɖò xwédo tɔn mɛ é tɔn kpá.
Nukúnnúmɔjɛnǔmɛ agbawungba tɔn enɛ zɔ́n bɔ è ɖɔ xó dó Dénakpo Tito kpo vǐ sunnu tɔn Davidi Sonagnon Tito kpo jí, bɔ è ɖɔ ɖɔ ye wɛ nyí wema - sɛ́dó - mɛ e hu Houngbénou é, ɖó hwɛjijɔ ɖé wutu bɔ ye klán gbè xá mɛ e kú é wutu.
Anselme Houndayi w’azɔ ɖò Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn Kalmoukie tɔn e ɖò tofɔligbé Russie tɔn é mɛ.
É wá Bénin ɖò akpá e è dó ɖɔ emi na w’azɔ ɖó kpɔ́ xá University d’Abomey - Calavi e è wlan ɖò Septembre 2018 é mɛ é mɛ, bo ɖɔ xó dó ali e hun nú wemaxɔmɛvi e ɖò tò yetɔn mɛ lɛ é ɖò tò yetɔn mɛ lɛ é kpo mɛsi e ɖò tò yetɔn mɛ lɛ é kpo.
Linlin tɔn wɛ nyí ɖɔ kplékplé kplɔnyiji - alavɔ tɔn lɛ ni ɖó nukúnnúmɔjɛnǔmɛ gègě dó akpá e ɖò Uac kpo Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn Kalmoukie Tɔn kpo tɛntin é wu.
Linlin tɔn wɛ nyí ɖɔ gbɛta kplɔnyiji - alavɔ lɛ tɔn ni ɖó nukúnnúmɔjɛnǔmɛ gègě dó akpáxwé e ɖò Uac kpo Kplɔnyiji - Alavɔ Kpinkplɔn ɔ kpo tɛntin é wu.
Azɔmɛvigbɛ́ Axɔsuɖuto ɔ tɔn Kalmoukie tɔn e ɖò tofɔligbé Russie tɔn é nɔ hun ali nú mɛ ɖevo lɛ ɖò Abomey - Calavi University.
Ðò Septembre 2018 ɔ, wemaxɔmɛ wè lɛ w’azɔ ɖò azɔxɔsa Biblu Kplɔntɔ́ lɛ tɔn mɛ, bo ɖɔ ɖɔ Anselme Houndayi ee nyí nukúnkpénuwutɔ́ nukúnkpénuwutɔ́ Axɔsuɖuto ɔ tɔn ɖò azɔxɔsa Biblu Kplɔntɔ́ lɛ tɔn mɛ é ɖó akpáxwé akɔjijɛ tɔn ɖé.
Nǔ e gbé mǐ ɖó na wà é wɛ nyí ɖɔ mǐ na bló bɔ wemaxɔmɛvi lɛ kpo nùkplɔnmɛtɔ́ lɛ kpo ɖò Russie bɔ ye na kplɔ́n azɔ ɖò ali vovo lɛ nu gbɔn wemaxɔmɛ lɛ gblamɛ.
Anacarde nyí jɔtɛn akwɛ tɔn ɖé nú glezɔ́watɔ́ Afrique du Sud tɔn livi 3 mɔ.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, xota ɔ tɛɖɛ jí ɖɔ akwɛzinkan e ɖò jijɛ wɛ lɛ é wɛ nyí azɔwatɔ́ nukɔntɔn 46 e nɔ zɔ́n nǔkún ɔ lɛ é, bɔ mɛ 18 ɖò tò e ma sɔ́ ɖó nukɔnyiyi ǎ lɛ é mɛ.
Wema wlantɔ́ lɛ ɖɔ ɖɔ nǔ e xɔ akwɛ ɖò xá ɔ mɛ é ɖó kancica tlɔlɔ ɖé, ɖó hwɛhwɛ ɔ, azɔ lɛ nɔ wà ɖò gle kpɛví kpɛví lɛ mɛ ɖò gletoxo lɛ mɛ.
Ali hun nú mǐ bɔ mǐ na ɖ’alɔ ɖò nǔ gbigbɔ tɔn 17 e gbé è na nya ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ lɛ é mɛ, ɖò taji ɔ, nú mǐ na ɖu ɖò hɛn mǐtɔn jí ɔ nɛ.
Ðokpo ɔ wɛ é nyí ɖò Asie, bɔ tò 12 mɔ ɖò azɔ wà wɛ ɖò azɔ e gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ lɛ é 43 ɖokpo mɛ.
Kpléɖókpɔ́ akɔjɔkplé lɛ tɔn ɖé tɔ́n bo gbéjé ninɔmɛ ɔ kpɔ́n, bo ɖexlɛ́ ɖɔ azɔxwé ɖěɖee ma ɖó hudo huzuɖiɖɔ tɔn ǎ lɛ é kún ɖè ó.
Ðò xwè kanweko 20gɔ́ ɔ sín bǐbɛmɛ ɔ, cajou lɛ jɛ dò ɖò Elɔpu kpo États - Unis kpo.
Ðò xwè 2019 tɔn kpo 2020 tɔn kpo vlamɛ ɔ, ye nɔte nú atín sínsɛ́n e gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ lɛ é sín 17, enɛ zɔ́n bɔ é nɔ tɛn tɔn atɔngɔ ɔ mɛ ɖò tɛn nukɔntɔn ɔ mɛ, ɖò amɔ kpo amɔ kpo gudo.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, ninɔmɛ ɖěɖee è nɔ mɔ ɖò ajɔwiwa gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ lɛ é 90 jɛji nɔ gosin tò 20 e ɖò Aflika lɛ é mɛ, kaka jɛ Côte d’Ivoire, Tanzanie, Nigéria, Bénin, Guinée - Bissau, Mozambique kpo Ghana kpo jí.
É ɖò mɔ có, è ɖó ayi wu ɖɔ nùɖuɖu ɖěɖee è nɔ dó cajou lɛ é sín 15 jɛji ɖò tɛn ɔ mɛ ǎ, amɔ, nùɖuɖu ɖěɖee è nɔ dó cajou lɛ é nɔ lɛ́ xɔ akwɛ ɖò nukún tɔn mɛ.
Hwɛjijɔ ɖevo lɛ wɛ è nɔ sɛ̀ tɛn yì Asie, bɔ è nɔ ɖeɖɛ cajou gbɛ̀ ɔ tɔn 85 ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ.
Ðò xwè 2014 tɔn kpo 2018 tɔn kpo vlamɛ ɔ, Inde kpo Viet Nam kpo ko ɖibla ɖibla ɖibla ɖibla ɖibla ɖibla ɖibla ɖibla ɖibla ɖibla ɖibla ɖibla ɖibla ɖibla ɖibla ɖibla ɖibla ɖibla ɖibla ɖibla ɖibla ɖibla ɖibla ɖibla ɖibla ɖibla ɖibla ɖibla ɖibla ɖibla ɖibla ɖibla ɖibla ɖibla ɖibla ɖibla ɖibla ɖibla ɖibla ɖibla ɖibla ɖibla
Ðò Elɔpu kpo Gbadahweji Amɛlika tɔn kpo mɛ ɔ, nùɖuɖu 60 ɖò nùɖuɖu ɖěɖee è nɔ zán ɖò ajɔ ɔ mɛ lɛ é mɛ, bɔ ye nɔ lɛ́ súnsún, bo nɔ lɛ́ súnsún, ɖi nùɖuɖu, alǒ nùɖuɖu ɖevo lɛ mɛ.
É ɖò mɔ có, é nɔ vɛwǔ bɔ è na gbéjé nǔ e è ma sixu ɖu ǎ é kpɔ́n ɖò Aflika hwenu có, kpɔ́ndéwú e xlɛ́ ɖɔ è sixu ɖu ɖ’eji é ɖé lɛ ɖ’emɛ.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, ɖò xwè 2018 tɔn mɛ ɔ, ajɔ e è tɔ́n sín Inde yì Union Europeenne (UE ) mɛ é hugǎn azɔn atɔ́ɔ́n jɛji hú ajɔ e è tɔ́n ɖò Izlayɛli - ví lɛ sín azɔxɔsa ɔ mɛ é, é wɛ nyí ajɔ e gbɔn vo nú ajɔ 250 ɖò égbé é.
Ðò hwenu e è bló huzuhuzu ɖaxó wegɔ ɔ ɖò États - Unis gudo é ɔ, cajou lɛ xɔ akwɛ hú ee è ɖexlɛ́ ɖò Inde é, bo xɔ akwɛ hú ee è ɖexlɛ́ ɖò Côte d’Ivoire é hú ee è tɔ́n sín gle ɔ mɛ é hú ee è tɔ́n sín gle ɔ mɛ é hú ee è tɔ́n sín gle ɔ mɛ é hú ee è tɔ́n sín gle ɔ mɛ é.
É ɖò mɔ có, adakaxixo e è nɔ wà ɖò xá gègě mɛ ɖò tò ɔ mɛ lɛ é wɛ ɖò fífá e gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ é ɖé mɛ.
Ahwan e è na fun xá Covid-19 é nyí gǎn ɖaxó ɖé ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ.
Enɛ na vɛwǔ nú gbɛtɔ́ liva atɔn e nɔ nɔ gletoxo lɛ kpo gletoxo lɛ kpo mɛ lɛ é.
Union Postale Universelle (Upu ) wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ emi na bɛ́ wěɖexámɛ Post4Health tɔn.
Azɔxɔsa gbɛ̀ ɔ tɔn e è sɔnǔ na é ɖó tɛn ɛntɛnɛti tɔn gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ tɔn ɖé, bo ɖó azɔxɔsa e ɖò azɔxɔsa lɛ é 650 000 mɔ, kpo azɔgbɛ́ livi atɔ́ɔ́n jɛji kpo ɖò tò ɖevo lɛ mɛ.
Azɔxɔsa gbɛ̀ ɔ tɔn e è sɔnǔ na é ɖó tɛn ɛntɛnɛti tɔn gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ tɔn ɖaxó ɖé, bo ɖó azɔxɔsa e ɖò azɔ wà wɛ ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ é 650 000 mɔ, kpo azɔgbɛ́ livi atɔ́ɔ́n jɛji kpo ɖò tò 192 mɛ.
Falizyɛn Covid-19 tɔn wà nǔ syɛnsyɛn ɖé dó wema - sɛ́dó - mɛ lɛ wu, kaka jɛ hwenu e wema - sɛ́dó - mɛ lɛ fɔ́n bo gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ é jí.
É ɖò mɔ có, ninɔmɛ syɛnsyɛn ɔ tɛɖɛ jí ɖɔ mɛ e nɔ sɛ̀n ɛ lɛ é ɖi nǔ nú agun lɛ, akwɛ tò ɔ tɔn lɛ, kpo acɛkpatɔ́ agbawungba tɔn lɛ kpo.
Acɛkpikpa gègě mɔ ɖɔ sinsɛnzɔ́ taji ɖé wɛ sinsɛnzɔ́ e è nɔ wà ɖò táan klewun ɖé hwenu lɛ é nyí, enɛ wu ɔ, sinsɛnzɔ́ e è nɔ zán ɖò sinsɛnzɔ́ hwebǐnu tɔn lɛ mɛ é kɛɖɛ wɛ sinsɛnzɔ́ e è nɔ zán ɖò sinsɛnzɔ́ hwebǐnu tɔn lɛ mɛ é nɔ ɖè ǎ, loɔ, sinsɛnzɔ́ xɔ́ntɔn lɛ kpo akwɛzinzan lɛ kpo e è nɔ zán dó nɔ gudo nú mɛ e ɖò wuvɛ
Azɔ yɔyɔ enɛ lɛ lɛ́ ɖ’alɔ ɖò azɔ e nɔ zɔ́n bɔ è nɔ sú akwɛ lɛ é mɛ, ɖi akwɛ e è nɔ sɔ́ ɖ’ayǐ ɖò xwé ɖé gbè é, nùɖuɖu ɖejid’ewu lɛ ( ɖi dotóoxwé lɛ kpo dotóoxwé lɛ kpo ), nǔ e è nɔ zán dó cyɔn alɔ jǐ mɛɖesunɔ tɔn wu lɛ é, kpo nǔ ɖevo lɛ kpo, gɔ́ nú nǔ e è nɔ zán dó xwlé nùjlɛdonǔwu lɛ, bo nɔ sɛ́ ye yì wemaxɔm
Logistique La sensibilisation et la diffusion d’ewu nɔ nyí azɔwanú taji ɖěɖee è nɔ zán ɖò azɔ e è nɔ bló nú vǐkɛ́n ɖaxó ɖò tò e ɖò jijɛ wɛ bo ɖò jijɛ wɛ lɛ é mɛ lɛ é mɛ é.
Amɛlika Latine kpo Caraïbes kpo sín tò 14 mɛ wɛ è má 5% e kpò lɛ é.
Nǔ yɔyɔ e è nɔ mɔ ɖò xota elɔ mɛ lɛ é Nǔ e è nɔ mɔ ɖò xota elɔ mɛ lɛ é gègě nɔ hun nukúnɖiɖo ɖé lɛ nú mɛ e nɔ huzu azɔwatɔ́ ɖò Aflika lɛ é.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, nùɖuɖu e gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ lɛ é nɔ ɖu vivǐ nùɖuɖu ɖagbeɖagbe lɛ tɔn, bo nɔ lɛ́ ɖu vivǐ nùɖuɖu ɖagbe ɖagbe ɖagbe ɖagbe ɖagbe lɛ tɔn kpo nugbodòdó etika tɔn lɛ kpo tɔn.
Gbɛtɔ́ lɛ kpo mɛ e nɔ na nùɖuɖu lɛ é kpo ɖò taji hugǎn wɛ.
È hɛn ɔ, è na ɖó awǎjijɛ ɖò Aflika ɖò nukɔnmɛ ɖò 2009 kpo 2019 kpo vlamɛ.
Gbeɖiɖó ɔ xlɛ́ ɖɔ huzuhuzu lɛ lɔ ɖó hudo ninɔmɛ toxóɖiɖɔ tɔn ɖé tɔn, b’ɛ na zɔ́n bɔ huzuhuzu lɛ na ɖó akwɛ tawun, b’ɛ na zɔ́n bɔ è na mɔ tɛn dó yì tɔ̀ ɖaxó lɛ mɛ.
Hwenu e é sɛ̀n gan nú xwè atɔ́ɔ́n gudo é ɔ, è ɖó hwɛ nú hwɛɖɔtɔ́ ɔ b’ɛ na sɛ̀n gan nú azǎn atɔ́ɔ́n.
È dóhwɛ agun ɖé ɖɔ é nyí hwɛhutɔ́, bo lɛ́ tɛ́n kpɔ́n bo na hu mɛ, bɔ è wá ɖó hwɛjijɔ nú Mohamed Aïdjo ɖò hwenu e è ɖò hwɛɖɔxɔsa Abomey tɔn sín hwɛɖɔxɔsa ɖé gbà wɛ é ɖò Vǐzángbe 20 Décembre ɔ, é ɖó hwɛ nú hwɛɖɔtɔ́ ɔ b’ɛ na nɔ ganmɛ nú azǎn atɔ́ɔ́n hwenu e é sɛ̀n gan nú xwè atɔ́ɔ́n gudo é.
È dóhwɛ agun ɖé ɖɔ é nyí hwɛhutɔ́, bo lɛ́ tɛ́n kpɔ́n bo na hu mɛ, bɔ è wá ɖɔ hwɛ nú Mohamed Aïdjo ɖò hwenu e è na ɖótó hwɛɖɔxɔsa ɔ ɖò Abomɛy é ɖò Février 20 Décembre ɖò hwenu e è na ɖótó hwɛɖiɖɔ tɔn é.
Kpɔ́ndéwú e è wlan ɖò hwɛɖɔxɔsa ɖaxó ɖé mɛ ɖò Abomɛy ɖò Vendredi 20 Décembre é kúnkplá hwɛdómɛtɔ́ Mohamed Aïdjo wu ó.
È ɖó hwɛ n’i ɖɔ é nyí “ gbɛta nǔnyanyawatɔ́ lɛ tɔn, bo ɖò tintɛnkpɔn wɛ bo na hu i. ”
Hwenu e hwɛɖɔtɔ́ ɔ kàn nǔ byɔ ɛ dó nǔ e é wà nyì dò na lɛ é wu é ɔ, é yí gbè nú kúnnuɖenú e é ɖɔ lɛ é ǎ.
Nùkanbyɔ lɛ fɔ́n bo ɖɔ nǔ e jɛ ɖò zǎnzǎn 15 Février 2015 tɔn mɛ ɖò yadonumɛkpá e ɖò Glazoué lɛ é mɛ é ǎ.
É ɖò mɔ có, é ɖò linkpɔ́n nyí wɛ ɖò gbigbɔ lixo ɖò égbé.
Xwè atɔ́ɔ́n gudo tɛ lɛ mǐ ka zán ɖò gankpa mɛ?
É ɖò wɛn ɖɔ ɖò égbé ɔ, hwɛɖɔtɔ́ ɔ sɔ́ nɔ ɖó linlin e sɔgbe é ɖò xóɖiɖɔ tɔn lɛ mɛ ǎ.
Sinsɛnzɔ́ agbawungba tɔn e hwɛɖɔtɔ́ Florent R. Gnansomon nɔte na é nɔ zɔ́n bɔ akpágbánúmɛ alɔkpa lɛ bǐ nɔ hɛn awǎjijɛ wá nú nɔzo mǐtɔn lɛ.
Nǔ ɖebǔ e nɔ hɛn fífá kpo ayijayǐ kpo gblé é.
É blawu ɖɔ mɛ winnyawinnya ɖěɖee nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú yeɖée lɛ é nyɔ́ wà ɔ, ye nɔ sɔ́ ayi yetɔn ɖó toví fífá tɔn lɛ jí bo nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú yeɖée lɛ é jí.
Florent R. Gnansomon dóhwɛ hwɛɖónúmɛtɔ́ Mohamed Aïdjo wu ɖɔ é kún ba dò nú nǔ syɛnsyɛn ɖěɖee sixu byɔ ɖɔ è ni ɖ’alɔ ɖò kúnnuɖenú e è ɖó hwɛ na lɛ é mɛ ó.
É vɛ́ n’i ɖɔ azɔ e kponɔ hwɛɖɔxɔsa tɔn lɛ kpo hwɛɖɔxɔsa ɔ tɔn lɛ kpo wà é kún fó ó.
Enɛ wu ɔ, sinsɛnzɔ́ agbawungba tɔn ɖó kúnnuɖenú ɖebǔ ɖò nukúnkpénuwutɔ́ hwɛɖónúmɛtɔ́ lɛ tɔn mɛ ǎ, amɔ, é byɔ hwɛɖɔxɔsa ɔ ɖɔ é ni ɖè hwɛdómɛtɔ́ ɔ kɛɖɛ, b’ɛ na hɛn nyɔna ɖagbe ɔ wá.
Romuald Wadagni e nyí devizɔwatɔ́ akwɛzinzan tɔn kpo akwɛzinzan tɔn kpo tɔn é wá gbeta ɔ kɔn ɖò kponu 9 hwɛ ɖò Pv4gɔ́ ɔ sín tɛntin ɖò tokpɔngán Lokossa tɔn.
Hwenu e é wà sinsɛnzɔ́ tomɛyitɔ́ tɔn gudo é ɔ, é dó gbè mɛ ɖěɖee sɔ́ akwɛzinzan kpo akwɛzinzan kpo ɖó tɛn tɔn mɛ lɛ é tɔn, lobo mɔ ɖɔ è ko ɖè akwɛzinkan lɛ gègě tɔ́n ɖò goxɔ ɔ mɛ.
Ee é wà sinsɛnzɔ́ tɔn gudo é ɔ, é dó gbè ɖɔ è sɔ́ mɛɖé lɛ ɖó tɔjihun ɔ mɛ, bo ɖ’ayi wu ɖɔ è ko sɔ́ balɔ́ɔn ɖé lɛ dó goxɔ ɔ mɛ.
É tinmɛ ɖɔ : “ Gbeta enɛ ɔ kɔn nyɔna ɖagbe ɖé wá, é nyí akpàkpà e mɛ lɛ nɔ mɔ ɖè é ɖé. ”
Plan international Bénin (Pib ) zán gbɛ̀ ɖagbe ɖé gbɔn lɔnyiji - fɔnkan sín azɔ e vǐ nyɔnu lɛ kpo vǐ lɛ kpo nɔ wà é gblamɛ.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Oswald Homéky e nyí devizɔwatɔ́ nú lɔnyiji - fɔnkan lɛ é wɛ ɖè azɔ ‘ Mɛsi lɛ ’ tɔ́n ɖò Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ tɔn mɛ ɖò Cotonou ɖò Juillet 20 mai.
È nɔ gudo nú tuto enɛ ɖò Azɔxɔsa E Nɔ Gbló ada nú Mɛ États - Unis Tɔn ( Afd ), Fédération internationale de football ( Fifa ) kpo Plan international ( Plan international ) kpo mɛ. Plan international Bénin ( Pib ) bló bɔ gbɛ̀ ɔ nɔ ɖó jlɛ jí ɖò lɔnyiji - lɔnfɔnkan sín azɔxɔsa vǐ lɛ tɔn mɛ.
Fédération internationale de football ( FIFA ) kpo Plan international ( Plan international ) kpo nɔ gudo nú tuto enɛ.
Ðò Abidjan sín azǎn yɔywɛ ɖé lɛ mɛ ɔ, è wlí yɛyi nú mɛ e nɔ bló baptɛm lɛ é ɖé lɛ ɖó fɛ́nú ɖaxó wè tɔn e nɔ d’alɔ ye bɔ ye nɔ mɔ nukúnnú jɛ azɔ e wà wɛ ye ɖè é wu é.
“ Contemporary Benin ” nyikɔ e è na tuto enɛ é zɔ́n bɔ sinsɛnzɔ́ e nɔ kpé nukún dó sinsɛn - núkplɔnmɛ lɛ wu é sɔ́ ayi ɖó ayikúngban ɔ jí kaka bɔ è ɖè wěɖexámɛ nùnywɛ xwitixwitizɔ́watɔ́ lɛ tɔn xlɛ́ ɖò azǎn yɔyɔ lɛ mɛ ɖò Abidjan sín azǎn yɔywɛ ɖé lɛ ɖíe.
“ Contemporary Benin ” nyikɔ e è na tuto enɛ é zɔ́n bɔ sinsɛnzɔ́ Axɔsuɖuto ɔ tɔn sɔ́ ayi ɖó nukún tɔn mɛ, b’ɛ sɔ́ nyí wěɖexámɛtɔ́ nùnywɛ xwitixwitizɔ́watɔ́ ɖé ɖò ayikúngban ɔ jí.
Kpɔ́ndéwú nùxotɔ́ hwe mǐtɔn nu tɔn “ Contemporary Benin ” tɔn nyí gǎn ɖé bo gosin Idelphonse Affogbolo gɔ́n.
Ðò azǎn yɔywɛ ɖé lɛ ɖíe ɖò Abidjan ɖò Côte d’ivoire mɛ ɔ, è ɖè azɔ e wà wɛ mɛ e nɔ bló baptɛm lɛ é 14 ɖè é xlɛ́.
Kaka jɛ 8 Mai e na bɔ d’ewu é ɔ, è na ɖè azɔ lɛ, xɔ lɛ kpo sinsɛn - núkplɔnmɛ lɛ kpo hú kanweko ɖò tɛn nukúnɖeji tɔn lɛ mɛ ɖò Abidjan.
Kpɔ́ndéwú ɔ tɛɖɛ azɔ e sunnu nukúnkpédómɛwutɔ́ enɛ lɛ wà ɖò Galerie Amani de Léon N’getta, ee nyí nukúnkpédómɛwutɔ́ gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ tɔn nukúnɖeji ɖé é kpo Fondation Donawahi kpo tɔn, bɔ è tuùn ɖɔ é nyí alixlɛ́mɛtɔ́ ɖé ɖò Afrique de l’Ouest mɛ.
Sinsɛnzɔ́ tutoblonunu tɔn kpó ɖò tintɛnkpɔn wɛ bonu è na ɖè Bénin xlɛ́ ɖò tuto nùxixo tɔn lɛ, aca tɔn, kpo tomɛyiyi tɔn lɛ kpo mɛ ǎ.
É yì Côte d’ivoire bo sɛkpɔ Carole Borna, ee nyí wěɖexámɛtɔ́ nùnywɛ xwitixwiti tɔn ɖé ɖò Azɔxɔsa Sinsɛnzɔ́wiwa Tɔn lɛ mɛ é.
Gbeta e nùnywɛ kpé lɛ é wɛ nyí ɖɔ mǐ ni wá gbeta ɖagbe lɛ kɔn hwenu e mǐ tuùn ali e nu mɛ ɖevo lɛ ɖè é kpo nǔwukpikpé tɔn lɛ kpo ɖò nùnywɛ xwitixwiti linu é.
Azǎn yɔywɛ ɖé jɛ nukɔn nú hwenu e Carole Borna lɛkɔ yì Cotonou é ɔ, é nɔ kpa susu nú mɛ ɖě ɖò fí e è ɖè wěɖexámɛ enɛ xlɛ́ ɖè é ǎ, é nyí tuto taji ɖé bo na xɔ akwɛ nú Bénin kpo nùxotɔ́ e ɖó hlɔnhlɔn é kpo ɖò alaxɔ mɛ é.
Tɔtɛntinto Abidjan tɔn e nyí toxo kozmopolí tɔn é zɔ́n bɔ fí ɖevo lɛ́ ɖò finɛ.
Ðò fí e è na nɔ ɖexlɛ́ ɖè lɛ é sín gbeta ɔ kɔn ɔ, wěɖexámɛtɔ́ alixlɛ́mɛtɔ́ alixlɛ́mɛtɔ́ alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ nɔ ɖó awǎjijɛ, ɖó é nɔ kpa susu nú linlin e ɖɔ ɖɔ mɛ e nɔ bló baptɛm lɛ é na tɔ́n sín xá e ɖò Abidjan lɛ é mɛ é wu.
Amani Galerie ɔ ɖò Plateau ɖò Abidjan.
Vodouhè, Gérard Quenum, Julien Vignikin, Eliane Aïsso, Dominique Zinkpè ɖò Akpáxwé Sinsɛnzɔ́ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn Donwahi Tɔn mɛ ɔ, è mɔ nǔ ɖěɖee è ɖexlɛ́ ɖò bǐbɛmɛ lɛ é : Gregory Olympio, King Houndékpinkou, Laeila Adjovi, Eliane Aïsso, Joel Degbo, Senami Donoumassou.
É ɖɔ ɖɔ sinsɛnzɔ́ ɔ xwedó alixlɛ́mɛ enɛ, bo ɖè nukúnɖiɖo gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ tɔn e nɔ ɖó jlǒ lɛ é tɔn xlɛ́, bɔ nǔwukpikpé e mɛ lɛ ɖó bo nɔ mɔ nyɔna lɛ é nɔ sù nukún yetɔn mɛ.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, é ɖɔ xó xá nukúnkpénuwutɔ́ azɔ ɔ tɔn Idelphonse Affogbolo, ee nyí dobanúnǔtɔ́ bo lɛ́ nyí dobanúnǔtɔ́ bo ɖ’alɔ ɖò nùnywɛ xwitixwiti sín azɔ wà wɛ sín xwè mɔkpan ɖíe ɖíe ɖò Bénin kpo gbɛ̀ ɔ mɛ kpo mɛ é.
É lɛ́vɔ ɖɔ xó xá Léon N’guetta kpo Illa Ginette Donwahi kpo, ee nyí nukúnkpénuwutɔ́ azɔxɔsa ɖokpo ɔ tɔn é.
É ɖɔ : “ É víví nú mì ɖɔ mɛ e wá ba jonɔ lɛ é sukpɔ́ ɖò kpléɖókpɔ́ ɔ jí, bɔ nùxotɔ́ lɛ lɛ́vɔ ɖexlɛ́ ɖɔ mɛ e nɔ gb’akpá nú mɛ lɛ é ɖé wɛ emi ɖè. ”
É ɖò wɛn ɖɔ wěɖexámɛtɔ́ nùnywɛ xwitixwitizɔ́watɔ́ lɛ tɔn e ɖó nukúnnúmɔjɛnǔmɛ ɖagbe hugǎn é ɖé wɛ. É ɖò wɛn ɖɔ é nyí wlɛnwín ɖé nú azɔwiwa syɛnsyɛn ɖé kpo azɔwiwa ɖagbeɖagbe ɖé kpo ɖò nùxotɔ́ lɛ kpo nukúnkpénuwutɔ́ e ɖò Aflika lɛ é kpo tɛntin.
Ðò azǎn gudogudo tɔn lɛ mɛ ɔ, toxo Natitingou tɔn mɛ wɛ é huzu ɖuɖu ɖagbeɖagbe ɖé.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, sinsɛnzɔ́watɔ́ azɔxɔsa kpɛví kpɛví tɔn lɛ tɔn xlɛ́ ɖɔ Nati ɖò jǐ wɛ ɖò walɔ blawu duo Talon - Talata tɔn mɛ. Ðò azǎn gudogudo tɔn lɛ mɛ ɔ, toxo Natitingou tɔn mɛ wɛ é huzu ɖuɖeji ɖagbeɖagbe ɖé xá sinsɛnzɔ́watɔ́ Jlɔjlɔtɔ́ Kérékou.
Azɔgbɛ́ tɔn e nɔ kpé nukún dó azɔxɔsa kpɛví kpɛví tɔn lɛ wu é ɖò nukɔn yì wɛ, bo ɖexlɛ́ ɖɔ Nati ɖò nǔ wà wɛ sɔgbe kpo walɔ blawu duo Talon - Talata tɔn kpo.
Ðò azǎn gudogudo tɔn lɛ mɛ ɔ, sinsɛnzɔ́wiwa ɖò gletoxo Natitingou tɔn mɛ zɔ́n bɔ sinsɛnzɔ́watɔ́ Axɔsuɖuto ɔ tɔn Nǔbǐwukpétɔ́ Kérékou wà azɔ gègě.
Ðò xwè ɖokpo ɖokpo e wá yì lɛ é mɛ ɔ, é ɖè wǔjɔmɛ ɖaxó ɖé xlɛ́ ɖɔ è nɔ sɔ́ mɛ winnyawinnya lɛ ɖó tɛn nukɔntɔn ɔ mɛ, bo nɔ sɔ́ ye ɖó tɛn nukɔntɔn ɔ mɛ.
Ðò xwè e wá yì lɛ é mɛ ɔ, é kpo tutoblonunu mɛ winnyawinnya lɛ tɔn kpo bló kpléɖókpɔ́ ɖé dó azɔ mɛ winnyawinnya lɛ tɔn wu ɖò xá ɔ mɛ.
Ðò gbè e bɔkun é ɖé mɛ ɔ, Jɛfutée Kérékou ylɔ mɛ winnyawinnya Natitingou tɔn lɛ ɖɔ ye ni ɖɔ nugbǒ.
Mɛ winnyawinnya ɔ jló na w’azɔ ɖò acɛkpikpa ɖaxó alǒ mɛɖesunɔ tɔn mɛ, alǒ nú mɛ ɖěɖee jló na bɛ́ azɔ yeɖesunɔ tɔn lɛ é ɔ, é xlɛ́ ali e na zɔ́n bɔ ye na mɔ tɛn dó wà azɔ yeɖesunɔ tɔn lɛ é.
Charles Almeida tɔn e è nɔ ylɔ ɖɔ Dal -c é nɔ ɖè azɔ tɔn lɛ xlɛ́ ɖò Médiathèque des diasporas.
Ðò kúnnuɖiɖe ɔ mɛ ɔ, ali hun nú mǐ bɔ mǐ na mɔ alɔlyɛnzɔ́watɔ́ sɔgudo tɔn e nɔ ɖè éɖée xlɛ́ gbɔn wuntun lɛ, lee nǔ nɔ cí n’i é, kpo lee é nɔ ɖexlɛ́ gbɔn ɖò hwe mǐtɔn nu é kpo gblamɛ é.
Ðò nukúnɖiɖo ɔ mɛ ɔ, ali hun nú nùxotɔ́ ɖé bɔ é na mɔ akpá e é dó ɖò sɔgudo é ɖé, b’ɛ na ɖè éɖée xlɛ́ gbɔn sinmɛ tɔn lɛ, lee nǔ nɔ cí n’i é, kpo lee é nɔ wà nǔ gbɔn ɖò égbé é kpo gblamɛ.
Azɔ Charles d’Almeida tɔn e è nɔ ylɔ ɖɔ Dal -c é cí azɔ e è nɔ wà dó mɔ hwlɛngán é ɖé ɖɔhun.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, mɛ winnyawinnya ɔ ɖɔ ɖɔ emi ɖò kpléɖókpɔ́ ɖaxó ɖé bló wɛ.
Enɛ wu ɔ, é byɔ ɖɔ è ni gbéjé azɔ tɔn lɛ kpɔ́n d’eji bo mɔ ɖɔ é nyí nùɖíɖó nùɖíɖó lɛ tɔn ɖé.
É nɔ wá gbeta ɔ kɔn bo nɔ ɖè wuntun ɖagbe lɛ xlɛ́, bo nɔ wà nǔ sɔgbe kpo lee é jló gbɔn é kpo.
Wlɛnwín tɔn lɛ nɔ zɛ xwé wu ǎ, loɔ, ye nɔ lɛ́ ɖɔ xó ɖó kpɔ́.
Nugbǒ ɔ, é nyí yɔkpɔvu ɖé bo ɖò xó ɖɔ wɛ ɖò nùjlɛdonǔwu lɛ kpo nùjlɛdonǔwu lɛ kpo gudo.
Azɔ akpàkpà sɔ́ mɛ tawun ɖé wɛ è nɔ wà.
Akpàkpà nɔ sɔ́ mǐɖée bɔ mǐ nɔ ɖɔ xó gbɔn nu ɖokpo ɖokpo mɛ, bo nɔ lɛ́ ɖɔ xó ɖò nǔwiwa tɔn lɛ gègě jí.
Nùnywɛ xwitixwitizɔ́watɔ́ lɛ nɔ bló bɔ nùnywɛ xwitixwitizɔ́watɔ́ lɛ nɔ bló bɔ nùnywɛ xwitixwitizɔ́watɔ́ lɛ nɔ bló bɔ nùnywɛ xwitixwitizɔ́watɔ́ lɛ nɔ bló baptɛm.
Hú mɔ ɔ, hlɔnhlɔn e ɖò ayikúngban jí é ɖò tɛn nukɔntɔn ɔ mɛ, bɔ hweɖelɛnu ɔ, hlɔnhlɔn e ɖò gbesisɔmɛ é ɖò xɔ ɔ mɛ.
Hwenu e sinsɛnzɔ́watɔ́ ɔ mɔ nǔ jɛ wu ɖɔ nùkplɔnmɛtɔ́ lɛ wɛ sɔnǔ nú tuto nùɖuɖuhwedomɛ tɔn ayikúngban jí tɔn e è nɔ bló ɖò nùkplɔnmɛ yɔyɔ lɛ tɛntin é ɔ, é dó wusyɛn lanmɛ nú sinsɛnzɔ́watɔ́ lɛ.
Ye bló mɛtɛnkpɔn e nyɔ́ zán lɛ é ɖò xɔ ɔ mɛ bo na dó ɖó ayikúngban ɔ ayǐ.
Mɛtɛnkpɔn ɖagbeɖagbe ɖěɖee è nɔ mɔ ɖò hwexónu ɖò wemaxɔmɛ lɛ kpo azɔxɔsa tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ lɛ kpo mɛ é nɛ.
Wemaxɔmɛ yɛhwexɔsuɖuto ɔ tɔn ɔ wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ emi na bló ye ɖò xwé Porto - Novo tɔn yɔyɔ ɔ mɛ, bonu ye na mɔ tɛn dó ɖu vivǐ azɔ e è nɔ kplɔ́n nǔ mɛ lɛ é tɔn.
Mɛ ɖěɖee yí gbè nú yɛhwexɔsuɖuto ɔ kpo Mɛsi kpo lɛ é bló kúnnuɖenú lɛ ɖò sinsɛnzɔ́ Axɔsuɖuto ɔ tɔn nukɔn, bo na dó xlɛ́ ɖɔ xɔ ɖěɖee ɖò xɔ ɖokpo ɔ mɛ lɛ é ɖò jijɔ ɖagbe kpo azɔwiwa kpo mɛ.
Kpɔ́n akpáxwé Biblu kplɔntɔ́ lɛ tɔn!
Ðò 7 Avril 2021, gbɛ̀ ɔ sín azǎn gbɛ̀ ɔ tɔn ɔ mɛ ɔ, tutoblonunu gbɛ̀ ɔ tɔn Wɛnɖagbejlatɔ́ Axɔsuɖuto ɔ tɔn (OMS ) jla wɛnɖagbe ɔ gbɛ̀ ɔ tɔn ɖó bǎ ɖé mɛ.
É byɔ nukúnkpénuwutɔ́ lɛ ɖɔ ye ni nɔ gudo nú gǎn e dó wɛ ye ɖè bo na ɖè jijɔ ɖagbeɖagbe lɛ kpò lɛ é, bo nɔ lɛ́ dó wusyɛn lanmɛ nú gbɛ̀ ɔ bǐ, bonu ye na sɔnǔ nú jɔmɛhunkuntɔ́ ɖevo ɖěɖee gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ lɛ é.
É nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú acɛkpikpa lɛ ɖɔ ye ni nɔ gudo nú gǎn e dó wɛ ye ɖè bo na ɖè jijɔ e ma ɖò jlɛ jí ǎ lɛ é kpò lɛ é, lobo nɔ lɛ́ dó wusyɛn lanmɛ nú gbɛ̀ ɔ bǐ ɖɔ ye ni sɔnǔ nú jɔmɛhun ɖevo lɛ, ɖò hwenu e ye ɖò nǔ wà wɛ gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ é.
Ðò xwè elɔ mɛ ɔ, Wɛn e è ɖetɔ́n ɖò azǎn gbɛ̀ ɔ tɔn enɛ hwenu é mɛ ɔ, Wɛnɖagbejijlazɔ́ ɔ ɖɔ xó syɛnsyɛn ɖé bo ɖɔ ɖɔ gbɛ̀ ɔ kún ɖò jlɛ jí ó.
É nɔ kpɔ́n Covid-19 ɔ dó mɔ nǔ e nɔ xlɛ́ ayihɔngbe ayihɔngbe ɖɔ “ mɛɖé lɛ ɖò lanmɛ syɛn d’eji wɛ, bo nɔ lɛ́ ɖó lanmɛ nú mɛ ɖevo lɛ hú mɛ ɖevo lɛ ɖò ninɔmɛ e mɛ è jì ye, sù ye, gbɛ̀ ye, azɔ ye kpo kpikpò ye kpo ɖè lɛ é kɛɖɛ wɛ. ”
Wɛnɖagbejijlazɔ́ ɔ byɔ acɛkpikpa gbɛ̀ ɔ tɔn lɛ ɖɔ ye ni “ bló bonu mɛ ɖokpo ɖokpo na ɖó ninɔmɛ gbɛ̀ tɔn lɛ kpo azɔ tɔn lɛ kpo e sɔgbe lɛ é. ”
Gɔ́ na ɔ, é dó wusyɛn lanmɛ nú ye ɖɔ “ ye ni kpɔ́n lee nǔmaɖinǔ lɛ ɖò jijɛ wɛ gbɔn é, bo bló bonu gbɛtɔ́ lɛ bǐ ni ɖu lè lanmɛ na tɔn ɖagbeɖagbe ɖé lɛ tɔn hwenu e ye ɖó hudo tɔn é. ”
Covid-19 wà nǔ syɛnsyɛn ɖò tò lɛ bǐ mɛ, amɔ, nǔ taji ɔ wɛ nyí ɖɔ mɛ ɖěɖee ɖò xá ɔ mɛ bo ɖò wuvɛ sè wɛ dìn lɛ é, ye mɛ ɖěɖee ɖò azɔn jɛ wɛ dìn lɛ é, ye mɛ ɖěɖee ma nɔ yawu yì nukúnkpénuwutɔ́ ɖagbe lɛ mɛ ǎ lɛ é kpo mɛ ɖěɖee è nɔ zán dó ɖɔhwɛ xá jɔmɛhun ɔ sixu wà nǔ nyì dò lɛ é kpo.
Vɔsanúxwlémawutɔ́ yɔyɔ lɛ tíìn ɖò fí vovo ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ.
Ðò tò ɖé lɛ mɛ ɔ, nyɔnu ɖokpo ɖò 10 jí wɛ nɔ ɖè jijɔ enɛ xlɛ́.
É lɛ́ jiwǔ tawun ɖɔ nyɔnu gègě nɔ ɖó hlɔnhlɔn bo nɔ wá gbeta lɛ kɔn dó nùblibliwiwa wu, amɔ, ye ka nɔ ɖó hlɔnhlɔn bo nɔ ɖɔ ɖɔ emi kún na wà nǔ xá mɛ ó.
“ Ðò ninɔmɛ enɛ mɛ ɔ, Chancellerie byɔ mǐ.
É ɖɔ : “ Ðó nǔ ɖebǔ ɖò xó ɔ mɛ bo sixu zɔ́n bɔ mǐ na sɔ́ ɛ yì kannumɔgbenu ǎ. ”
Mɛsɛ́dó Quenum ɖɔ : “ Xó enɛ e è ɖɔ dó fɛ́nú e è ɖó hwɛhwɛ ɖò Madougou é wu é kún nyí nùjiwǔ ɖé alǒ anodɛn ɖé ó.
Sɔgbe kpo nukúnkpénuwutɔ́ Chancellerie tɔn ɔ kpo ɔ, “ Madougou kpo kɛntɔ́ tɔn e nɔ ɖɔ ɖɔ gbeklanxamɛ syɛnsyɛn ɖé tíìn lɛ é kpo nɔ zán nǔmɛsɛn lɛ bǐ dó d’akpá ɖɔ nukɔnyiyi ɖò 11 Avril tɔn kún na tíìn ó, bɔ ye na bɛ́ fínfɔ́n sín kú sín azɔ ɖò 5 Avril, bo na sú kún dó nú gǎn nukɔntɔ́ e ɖò azɔ wà wɛ é sín azɔ ɔ. ”
É ɖɔ : “ É nyɔ́ wà ɔ, è nɔ na akwɛ syɛnsyɛn ɖěɖee gosin tò e sɛkpɔ mɛ lɛ é mɛ lɛ é ɖò fí kpo fí kpo, bo nɔ zé yeɖée jó nú sɔja lɛ kpo ahwanfunnu lɛ kpo vovo lɛ ɖò azɔxɔsa e nɔ zɔ́n bɔ è nɔ ɖó ayǐ ɖò tò ɔ mɛ é.
Sinsɛngán hwɛjijɔ tɔn ɔ ɖɔ nugbǒ ɔ, è tlɛ ylɔ ye ɖɔ acɛkpikpa.
É ɖɔ gɔ́ na ɖɔ : “ Nǔ e hwɛɖɔtɔ́ Batamoussi ɖɔ é kún nyí azɔgbɛ́ ɖevo ɖò azɔxɔsa enɛ sín akpáxwé ó. ”
Nɛ mǐ ka sixu wà mɔ gbɔn?
Ðò xóɖiɖɔ e è ɖɔ ɖò bǐbɛmɛ ɖò sɔgudo é mɛ ɔ, tokpɔngán Senáa tɔn Emmanuel Tiando ylɔ togun Bénin tɔn ɖɔ é ni hɛn fífá ayihɔngbe ayihɔngbe tɔn, nɔví nɔví nɔví nɔví tɔn kpo bǔninɔ kpo ɖò tò ɔ mɛ, ɖó adakaxixo e è nɔ mɔ ɖò azǎn gudogudo tɔn elɔ lɛ mɛ é wu. Ðò xóɖiɖɔ e è ɖɔ ɖò bǐbɛmɛ ɖò sɔgudo é mɛ ɔ, é ylɔ togun Bénin
Ðò aklunɔzán gbla wè mɔ ɖíe ɔ hwenu ɔ, Emmanuel Tiando d’akpá ɖɔ fífá, nɔví nɔví nɔví tɔn kpo sɛ́n e ɖò sɛ́n ɔ mɛ lɛ é kpo na tíìn.
É blawu ɖɔ mɛ lɛ bǐ kún sè xó enɛ ó, ɖó nǔ e jɛ lɛ é zɔ́n bɔ mɛ ɖevo lɛ yí gbè ɖò xá ɖé lɛ mɛ ɖò tò ɔ mɛ, b’ɛ vɛ́ nú tokpɔngán Céna tɔn.
É ɖò mɔ có, é ɖɔ ɖɔ “ nukúnɖiɖo ɖagbe wɛ é nyí ɖɔ ɖò Aklunɔzángbe 11 Avril tɔn ɔ, hwɛjijɔ ɔ na wá ɖu ɖò jlǒ e é ɖó nú mɛ lɛ é jí, bonu gbeta ɔ na nyí nǔ ɖagbe hugǎn. ”
Enɛ wu ɔ, Jehovah ylɔ mǐ ɖɔ mǐ ni nyí gbɛtɔ́ hwexónu tɔn, bo lɛ́ ɖɔ ɖɔ mǐ mɛ ɖokpo ɖokpo wɛ ɖò azɔ wà wɛ, bo na dó hɛn fífá ɖó te.
“ Ði kpɔ́ndéwú ɔ, mǐ ɖó na nyì alɔ nú nǔ e ma hwɛ́n nùɖé ǎ lɛ é hwenu e mǐ na nyì alɔ nú xóɖiɖɔ alǒ nùwalɔ ɖěɖee na zɔ́n bɔ gbɛzinzan mǐtɔn ɖó kpɔ́ na gblé é, enɛ wɛ nyí fífá, nɔví nɔví mǐtɔn kpo bǔninɔ ɖò tò ɔ mɛ kpo. ”
Nukúnkpénuwutɔ́ Céna tɔn ɖɔ ɖɔ è ylɔ ɖɔ “ 4 958 850 Béninois kpo Béninois kpo ” ɖò wemaxɔmɛ lɛ mɛ.
È má wema enɛ lɛ ɖó “ tɛn 15 531 e è nɔ zé ɖ’ayǐ lɛ é. ”
Emmanuel Tiando flín ɖɔ vogbingbɔn e ɖò gbeta enɛ kɔn é wɛ nyí ɖɔ sɛ́n yɔyɔ ɖevo lɛ́ ɖò acɛ jí, bɔ nǔ taji ɔ wɛ nyí ɖɔ è na sɔ́ azɔ d’así nú mɛ ɖevo lɛ ɖò duo mɛ, bo ɖó nukúnkpénuwutɔ́ ɖé kpo wěɖexámɛtɔ́ ɖé kpo ɖěɖee è ɖè ɖó kpɔ́ ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ lɛ é mɛ.
Ðó Ousmane Alédji nɔte nú sinsɛnzɔ́ agbawungba tɔn wutu ɔ, nǔ e mɛ e è ɖó hwɛ na é ɖexlɛ́ ɖò tan kúnnuɖenú lɛ tɔn mɛ é byɔ ayi tɔn mɛ ǎ.
É na ɖɔ ɖɔ hwɛɖónúmɛtɔ́ ɔ ɖó na sú nǔ e é nɔ wà lɛ é sín axɔ́.
Nùwalɔ ɖěɖee zɔ́n bɔ é wà nǔ dó nǔ e è nɔ mɔ lɛ é kpo ee è ma nɔ mɔ lɛ é kpo wu é.
Nugbǒ wɛ ɖɔ alɔlyɛnzɔ́ ɔ nyí nugbǒ ɖé.
É nyí nùwalɔ ɖěɖee è ma sixu ɖexlɛ́ ǎ lɛ é kɛɖɛ wɛ è nɔ ɖí xwi xá asú tɔn lɛ ǎ, loɔ, tagba gègě ɖi azɔn e nùnywɛ xwitixwiti ma nɔ ɖexlɛ́ ɖò égbé ǎ lɛ é, azɔn syɛnsyɛn lɛ, ninɔmɛ syɛnsyɛn lɛ kpo wuvɛ vovo lɛ kpo wɛ è nɔ ɖí xwi xá ye.
Sɔgbe kpo Ousmane Alédji kpo ɔ, ee é gbéjé xó ɔ kpɔ́n bo ɖótó hwɛɖónúmɛtɔ́ ɔ gudo é ɔ, é xlɛ́ ɖɔ hwɛɖɔxɔsa ɔ ɖó na ɖó hwɛ nú hwɛɖɔtɔ́ Justine Gnimon ɖɔ é na sɛ̀n gan nú xwè 10 bo na dó wà nǔ jlɔjlɔ.
Lee Me Germain Adingni ɖexlɛ́ gbɔn é sɔgbe xá linlin enɛ ǎ.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, kúnnuɖenú ɖebǔ ɖò xóɖiɖɔ ɔ mɛ ǎ, mɛ e tlɛ nyí Kúnnuɖetɔ́ lɛ é tlɛ ɖò finɛ ǎ.
Enɛ wu ɔ, é ɖɔ gɔ́ na ɖɔ : “ Kúnnuɖetɔ́ lɛ ɖebǔ ɖò hwɛɖɔxɔsa ɔ nukɔn bo na nɔ gudo nú nǔ e ɖɔ wɛ ye ɖè ɖò nǔɖɔɖ’ayǐ ɔ hwenu lɛ é ǎ. ”
É nyɔ́ wà ɔ, nyì Adingni na ɖɔ ɖɔ è hɛn ɔ, è na lɛ́ byɔ nùnywɛ xwitixwitizɔ́watɔ́ e è tuùn ɖò tò ɔ mɛ lɛ é ɖɔ ye ni gbéjé nyɔnu Justine Gnimon e nyí asúkúsi é kpɔ́n à jí.
Hwɛɖɔxɔsa ɔ ɖɔ xó dó xota 360 jɛ 363 e ɖò Sɛ́n ɖěɖee kúnkplá hwɛɖiɖɔ sín akpáxwé lɛ é jí, bo ɖɔ ɖɔ hwɛɖónúmɛtɔ́ ɔ ɖu lè nùblibliwiwa tɔn ɖěɖee kúnkplá mɛ e Issa Etchlekoun kpo Louis Guy Alimagnidɔpo kpo nyí é tɔn, bo sɔ́ lindɔn Issa tɔn kpo ta kpo nu Louis Guy tɔn lɛ kpo dó gankpa mɛ.
Louis Guy Alimagnidokpo kpo Issa Etchlekoun kpo ko ɖɔ xó ɖɔ dó wuvɛ gègě wu ɖò azǎn yɔywɛ ɖé lɛ ɖíe, bo ka tuùn ɖɔ wuvɛ e sè wɛ ye ɖè nugbǒ nugbǒ é wu ǎ.
Hwenu e Davidi Alimagnidokpo kpo Cedric Gbetable kpo e nyí Justine Gnimon é ɖò xó baɖabaɖa ɖɔ wɛ ɖò 11 Mai 2013 é ɔ, è xlɛ́ nyɔnu tɔn Louis Guy Alimagnidokpo ɖɔ é nyí wuvɛsexámɛtɔ́ ɖé.
Mɔ mɛ ɔ, è ɖè Justine Gnimon, David Alimagnidokpo, kpo Cedric Gbetable kpo tɔ́n nú agbanɖegbɛ́ xá ɔ mɛ tɔn Abomɛy tɔn.
Ðò hwenu e hwɛɖɔxɔsa ɔ kpo hwɛɖɔxɔsa ɔ kpo ɖò nǔ kplɔ́n wɛ é ɔ, Justine Gnimon yí gbè nú kúnnuɖenú e é dóhwɛ é ǎ.
É ɖò mɔ có, David Alimagnidokpo kpo Cedric Gbetablé kpo, ye mɛ wè ɖěɖee ɖó xwè 12 mɔ lɛ é mɔ ɖɔ emi nyí jonɔ lɛ, bo ɖexlɛ́ ɖɔ emi kpo Justine Gnimon kpo ɖò gbɛta ɖokpo ɔ mɛ.
Cedric Gbetable ɖɔ : “ Nyɔnu ɖé wɛ nyí Justine Gnimon.
Azɔn tɛnnɛ wɛ é nɔ ylɔ mɛ ɖěɖee ɖó jlǒ lɛ é sín nyikɔ, bɔ gbigbɔ yetɔn nɔ wá gɔn tɔn bo nɔ sɔ́ ye ɖó fí e jló è é.
Gbigbɔ mɛ ɖěɖee nɔ wà nǔ dó mǐ wu alǒ ma nɔ jló ɖɔ mǐ ni wà ɖagbe nú mǐ lɛ é tɔn wɛ nyí ɖɔ è nɔ hɛn ye dó ayi mɛ, bɔ hwɛhwɛ ɔ, è nɔ dɔn ye dó wuvɛ mɛ cobo nɔ hu ye, amɔ, è nɔ lɛ́ yí wǎn nú wuvɛ e nɔ wà nú ye hugǎn é.
Mǐ nɔ kplé ɖò Djodji ɖò Adandedjan kpá kpo Honmè kpo.
Hwɛhwɛ wɛ mǐ nɔ mɔ mɛ gègě.
Amɔ, un ɖò azɔgbɛ́ lɛ mɛ, ɖó un ɖó hlɔnhlɔn gègě.
Nɔví nyɔnu ce lɛ gɔ́ nú azɔgbɛ́ ce 37 mɔ, enɛ wɛ nyí ɖɔ un hu azɔgbɛ́ ce 37.
Mamáa Justine Gnimon wɛ nyí lakun mǐtɔn.
É ɖó hlɔnhlɔn bo na bló bɔ mɔto lɛ na hwíhwɛ́ ye, enyi ye na bo tlɛ syɛn ɔ nɛ.
Amɔ, é nyí gǎn ce ǎ, ɖó enyi é byɔ mì ɔ, un sixu gbɛ́.
David Alimagnidokpo ɖɔ : “ Sɛdric Gbetable sín nyikɔ nɔ wá nyɔnu Justine Gnimon sín xwégbe jɛ nukɔn ɖò ganxixo wè mɛ zǎnzǎn tɔn mɛ, bɔ mǐ mɛ ɖokpo ɖokpo wá xwégbe, bɔ ɖò xóɖiɖɔ ɖaxó ɖé gudo ɔ, mǐ mɛ ɖokpo ɖokpo nɔ xlɛ́ ali xɛ ɔ, mǐ nɔ xwégbe, mǐ nɔ xwégbe, mǐ nɔ xwégbe, mǐ nɔ xwégbe, mǐ nɔ xwégbe, mǐ nɔ xwégbe, bɔ nɔ mǐtɔn Justine G
Mɔ mɛ ɔ, hwenu e mǐ wá é ɔ, mǐ mɛ bǐ wɛ nɔ sɔ́ mǐɖée jó bo nɔ dó gbè mɛ e nyí Cedric Gbetable é, bɔ é wɛ nɔ má azɔ vovo lɛ ɖó ajotɔ́ e ɖò fí lɛ é ɖokpo ɖokpo jí.
“ Azɔ enɛ e acɛkpikpa Bénin tɔn zán kpo alɔdo akwɛzinzan kpo tɔn kpo é zɔ́n bɔ mɛ afatɔ́n donu afatɔ́n mɔkpan wɛ ɖò vɔsisa Covishield AstraZeneca kpo Coronavac kpo Sinovat kpo tɔn mɛ.
Nukɔntɔn ɔ, azɔwatɔ́ lanmɛ tɔn lɛ kpo mɛ e ɖò axɔ́ nu lɛ é kpo wɛ nɔ wà mɔ, ” wɛ mɛsɛ́dó ɔ ɖɔ.
Tutoblonunu e nɔ ɖè vɛkɛ ɔ xlɛ́ é nɔ ɖu ayi mɛ nú acɛkpikpa ɔ ɖɔ é na hwlɛn togun ɔ gán.
É ɖɔ : “ É ɖò wɛn ɖɔ acɛkpikpa ɔ yí gbè nú azɔn syɛnsyɛn ɖěɖee nɔ zɔ́n bɔ è nɔ kú lɛ é bonu toví mǐtɔn lɛ ni ma jɛ azɔn syɛnsyɛn ɖěɖee nɔ zɔ́n bɔ è nɔ jla wɛnɖagbe ɔ ɖò tò ɔ mɛ lɛ é mɛ ó. ”
Huzuhuzu ɖé lɛ ɖò jijɛ wɛ ɖò xwè atɔ́ɔ́n gudo, hwenu e è w’azɔ ɖò tuto alɔdinatɛ́ɛ glezɔ́ tɔn lɛ tɔn mɛ ɖò Tɔdo Uemée Tɔn mɛ é.
É ɖò mɔ có, akwɛyózó ɖé lɛ kpo akwɛyózó ɖé lɛ kpo nɔ zɔ́n bɔ è nɔ mɔ huzuhuzu ɖé lɛ ɖò xwè atɔ́ɔ́n gudo hwenu e è w’azɔ ɖò tuto nùjɔnǔ tɔn lɛ mɛ ɖò Tɔdo Uemée Tɔn mɛ é.
É ɖò mɔ có, é sixu nyí ɖɔ è kún na nya nǔ e gbé nya wɛ è ɖè lɛ é ɖé lɛ ó, ɖó akwɛzinzan syɛnsyɛn kpo akwɛzinzan syɛnsyɛn kpo wutu.
Nǔ ɖagbeɖagbeɖagbe ɖěɖee è ɖexlɛ́ lɛ é ɖò wɛn ɖɔ tuto e nɔ gudo nú tuto ɖěɖee ɖò tɔ̀ ɔ mɛ lɛ é tɔn ɖò Tɔ̀ ɔ mɛ é sixu vɛwǔ tawun, ɖó akwɛzinzan ɖé lɛ wutu.
Kpɔ́ndéwú nukɔnyiyi tɔn 31 Décembre 2020 tɔn e Banque africaine de développement (Bad ) ɖetɔ́n é tɛɖɛ lee è bló tuto jɔtɛn ɖěɖee è ma ko gbéjé kpɔ́n ǎ lɛ é tɔn gbɔn é jí.
Gɔ́ na ɔ, sunnu ɖyɔvǐ 411 kpo nyɔnu 80 kpo jɛn ɖeji dó nǔ e jɛ nukɔn nú 1850 kpo 650 kpo é wu.
Gɔ́ nú wuvɛ e è nɔ mɔ ɖò akwɛzinzan akwɛsɛxwetɛn akwɛsɛxwetɛn ɔ tɔn sín akwɛzinzan ɖagbe ɖiɖó mɛ lɛ é ɔ, è nɔ mɔ hwenu línlín ɖěɖee è nɔ mɔ ɖò ajɔtɛn lɛ sín akwɛzinzan kpo nukúnnúmɔjɛnǔmɛ kpo mɛ é, bɔ azɔ ɖé lɛ wiwa nɔ ɖekpo.
Enɛ wu ɔ, tagba ɖěɖee ɖò tɛn ɛntɛnɛti tɔn e ɖò tɛn ɛntɛnɛti tɔn lɛ é mɛ lɛ é nɔ hɛn awovinú lɛ wá, bɔ hweɖelɛnu ɔ, tagba lɛ nɔ fɔ́n bo nɔ ɖò azɔ wà wɛ.
Enɛ lɛ́vɔ lɛ́vɔ zɔ́n bɔ azɔxɔsa e nɔ kpé nukún dó fí e è nɔ bló fí e è nɔ bló fí e è nɔ bló fí e è nɔ bló fí e è nɔ bló fí e è nɔ bló gbɔn fí e è nɔ bló gbɔn fí e è nɔ bló gbɔn fí e è nɔ bló gbɔn fí e è nɔ bló gbɔn fí e è nɔ bló gbɔn fí e è nɔ bló gbɔn fí e è nɔ bló gbɔn fí e è nɔ bló gbɔn fí e è nɔ bló gbɔn fí e è nɔ bló gbɔn fí e è nɔ bló gbɔn fí e è nɔ bló gbɔn é
Bo na dó ɖeɖɛ tagba enɛ lɛ ɔ, xóɖiɖɔ ɔ byɔ ɖɔ è ni bló tuto akwɛzinzan akwɛzinzan tɔn e ɖò tò ɔ mɛ lɛ é tɔn, kpléɖókpɔ́ lɛ bonu ayi mɛ lɛ tɔn na ɖó te, kpo akwɛzinzan sunmɛ tɔn e è nɔ zán ɖò Akwɛsɛxwetɛn Aflika Tɔn ( Banque de développement ) kpo Sinsɛnzɔ́ Agbegbe tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn Tɔn ( MAEP ) kpo.
È ɖè paia - vo ɔ ɖò 2014, bɔ Akwɛsɛxwetɛn Axɔsuɖuto ɔ tɔn ( Banque africaine de développement ), Acɛkpatɔ́ Axɔsuɖuto ɔ tɔn kpo mɛ e ɖu lè tɔn lɛ é kpo ko nɔ gudo na.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, gbɛta Bad tɔn e ɖó akwɛ livi 67,19 mɔ é ( akwɛ ɖokpo ɖò akwɛ livi 59,20 mɔ kpo nùnina ɖevo kpo ) bló akwɛ 37 mɔ, bo na ɖè wamamɔnɔ lɛ kpò, bo na bló bɔ ayijayǐ e ɖò Bénin é na kpɔ́n te d’eji.
É na wá vivɔnu ɖò 31 Décembre 2022, enɛ wu ɔ, hwenu e è vɔ́ azǎn gudogudo tɔn nukɔntɔn e è ko ɖó ɖ’ayǐ ɖò 31 Décembre 2020 é vɔ́ jlaɖó gudo é.
Ðò xwè ɔ sín vivɔnu ɔ, akwɛ Aflika tɔn livi 100 mɔ wɛ ɖò nukúnɖiɖo afɔsɔ́ɖótetɔ́ afɔsɔ́ɖótetɔ́ afɔsɔ́ɖótetɔ́ afɔsɔ́ɖótetɔ́ afɔsɔ́ɖótetɔ́ afɔsɔ́ɖótetɔ́ afɔsɔ́ɖótetɔ́ afɔsɔ́ɖótetɔ́ afɔsɔ́ɖótetɔ́ afɔsɔ́ɖótetɔ́ afɔsɔ́ɖótetɔ́ afɔsɔ́ɖótetɔ́ afɔsɔ́ɖótetɔ́ afɔsɔ́ɖótetɔ́ afɔsɔ́ɖótetɔ́ lɛ tɔn e ɖò
Hwɛjijɔ ɖokpo wɛ nyí ɖɔ, ɖò gbɛ̀ elɔ mɛ ɔ, akwɛ e è nɔ mɔ ɖò tò Aflika tɔn lɛ mɛ é kɛɖɛ wɛ nyí ɖɔ, ɖò gbɛ̀ elɔ mɛ ɔ, akwɛ e è nɔ mɔ ɖò tò ɔ mɛ lɛ é kɛɖɛ wɛ ɔ, akwɛ e è nɔ mɔ ɖò tò ɔ mɛ lɛ é kɛɖɛ wɛ nyí ɖɔ, akwɛ e è nɔ mɔ ɖò tò ɔ mɛ lɛ é kɛɖɛ wɛ nyí ɖɔ, akwɛ e è nɔ mɔ ɖò tò ɔ mɛ lɛ é kɛɖɛ w
Enɛ wu ɔ, tò dɔkunnɔ lɛ ɖó na jó acɛ e ye ɖó é ɖé lɛ dó nú tò wamamɔnɔ lɛ.
Mɛsɛ́dó Axɔsuɖuto ɔ tɔn e nyí Romuald Wadagni é na xósin nú nùkanbyɔ Christophe Boisbouvier tɔn e kúnkplá akwɛzinzan Aflika tɔn livi 100 mɔkpan ɖò vivɔnu xwè elɔ tɔn é, bɔ afɔsɔ́ɖótetɔ́ afɔsɔ́ɖótetɔ́ afɔsɔ́ɖótetɔ́ afɔsɔ́ɖótetɔ́ afɔsɔ́ɖótetɔ́ afɔsɔ́ɖótetɔ́ afɔsɔ́ɖótetɔ́ afɔsɔ́ɖótetɔ́ afɔsɔ́ɖótetɔ́ afɔsɔ́ɖótetɔ́ Eflika tɔn lɛ tɔn
Asú kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì kpo asì
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, mɛ ɖěɖee ɖò akwɛsɛxwetɛn Paris tɔn mɛ lɛ é ɖɔ ɖɔ Akwɛsɛxwetɛn Axɔsuɖuto ɔ tɔn ( Fmi ) ɖó na ɖè akwɛsɛxwetɛn Aflika tɔn liva 100 mɔ tɔ́n ɖò akwɛsɛxwetɛn bunɔ ɖé lɛ mɛ.
Amɔ, akpá ɖaxó ɖé wɛ enɛ nyí à cé?
Romuald Wadagni : Mǐ mɔ ɖɔ akpá e è dó nú mǐ é kún nyí akpáxwé yɔyɔ ɖé ó, ɖó nǔ e nyí ɖɔ è na ɖó akwɛ yɔyɔ lɛ é wɛ nyí ɖɔ Bénin sɔ́ éɖée dó savɔ gbɔn tokpɔngán Patrice Talon sín gbè gblamɛ ɖò Avril 2020 hwenu e é sɛ́ nùɖé dó gǎn G20 tɔn lɛ kpo mɛ e ɖò sɛ́n tɔn lɛ wɛ ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ lɛ é kpo jí, ɖi Fmi, bo xwlé wlɛnwín e nukɔn nukɔntɔn ɔ
Un lɛ́vɔ flín ɖɔ Akwɛsɛxwetɛn [ akwɛsɛxwetɛn tɔn ] ɔ xlɛ́ ɖɔ Aflika ɖò dandan ɖò 2025 ɔ, akwɛsɛxwetɛn 285 mɔ wɛ.
Enɛ wu ɔ, nukúnɖiɖo ɖiɖó ɖɔ gbɛtɔ́ liva 100 na ɖó hudo 285 tɔn nyí akpá ɖé ǎ, ɖó mǐ tuùn ganji ɖɔ akwɛ e è na ɖè ɖò Dts égbé é ɔ, gbɛtɔ́ liva 650 mɔ wɛ.
Enɛ wɛ nyí nǔ e nɔ ɖu ayi mɛ nú mɛ ɖò gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ é.
A tuùn ɖɔ égbé ɔ, nǔwukpikpé tò ɖé lɛ tɔn wɛ nɔ ɖexlɛ́ ɖɔ emi ɖò gbesisɔmɛ bo na sɔ́ akwɛ emitɔn lɛ jó nú tò ɖevo lɛ.
É ɖò mɔ có, sinsɛnzɔ́watɔ́ ɔ ka ɖu ǎ.
France ɖɔ ɛɛɛn, amɔ, États - Unis ɖɔ ɛn kpò ǎ.
É ɖò wɛn ɖɔ è ɖu ɖ’eji ǎ, amɔ, nú mǐ mɔ ɖɔ è ɖu ɖ’eji ɖò ahwan ɔ sín akpáxwé ɖé lɛ jí, ɖó flín ɖɔ hwenu e tokpɔngán Patrice Talon byɔ ɖò avril 2020 ɖɔ è ni lin tamɛ kpɔ́n dó dɔn yɔyɔ lɛ jí ɖò Dts ɖɔhun mɛ é wɛ nyí mɛ ɖokpo e na bló mɔ é.
Enɛ wu ɔ, ɖò égbé ɔ, wɛnɖagbe ɖé wɛ wɛ é nyí ɖɔ è na ɖɔ ɖɔ è na ɖè mɛɖéekannuninɔ enɛ xlɛ́.
Bɔ mǐ kudeji ɖɔ tò ɖevo lɛ na xwedó gbeɖiɖe Flansegbe tɔn e ɖɔ ɖɔ è na sɛ̀ tɛn yì fí enɛ é.
Mǐ nɔ gbeji nú tɛn e mɛ mǐ ɖè é, bɔ xomɛ nɔ hun mì ɖɔ xó gudogudo tɔn e a mɔ é kún ɖɔ ɖɔ è ɖè akwɛ ɔ kpo akwɛ ɔ kpo síìn ó.
Mǐ nɔ ɖó nukún ɖɔ è ɖó na ɖeɖɛ axɔ e ɖò tò ɖěɖee ɖò ninɔmɛ bunɔ ɖé lɛ mɛ lɛ é sín xó ɖò ninɔmɛ ɖokpo ɖokpo mɛ, amɔ, ɖò Aflika hwɛhwɛ ɔ, è nɔ ɖè afɔ e è ɖó na jɛ nukɔn na lɛ é xlɛ́, ɖi Dtɛn lɛ sín akwɛzinzan.
Ðò Bénin sín nukúnmɛ ɔ, xó e è ɖɔ ɖɔ è na sú axɔ ɔ sín axɔ mɛ é nyí nǔ nukɔntɔn ɔ ǎ, é nyí mɔ ǎ.
Hwebǐnu wɛ é sɔgbe ɖɔ mǐ ni ɖɔ ɖɔ enyi mǐ jɛ nùɖiɖi ɖiɖó jí ɖò ajɔxwé ɔ jí ɖò adǎngbomɛ hwenu ɔ, nǔ nukɔntɔn e jí mǐ na lin tamɛ dó é wɛ nyí ɖɔ mǐ ni mɔ nǔwukpikpé e mǐ ɖó bo na ɖè akpá e mǐ dó lɛ é xlɛ́ é.
Enɛ wu ɔ, è ɖó na ɖè wǔjɔmɛ ɖebǔ e na zɔ́n bɔ è na ɖó akwɛ yɔyɔ lɛ bo na ɖè akpá e è dó lɛ é xlɛ́ é xlɛ́.
Enɛ wu ɔ, xomɛ nɔ hun mǐ hwenu e mǐ ɖò kplé Klisanwun tɔn lɛ bló wɛ é.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, ɖò tò ɖé lɛ mɛ ɔ, ninɔmɛ bunɔ ɖé lɛ tíìn, bɔ è nɔ byɔ ɖɔ è ni sɛ̀ tɛn ɖó kpɔ́ xá yɛhwexɔsuɖuto ɔ tɔn lɛ, bo nɔ dó akwɛ nú ye, bo nɔ lɛ́ vɔ́ axɔ́ nú ye.
Ninɔmɛ mɔhun lɛ sixu tíìn, bɔ mɛɖebǔ sixu klán gbè xá ninɔmɛ mɔhun lɛ ǎ.
Amɔ, ɖò bǐbɛmɛ ɔ, enyi è hɛn ɔ, è na mɔ nǔ e na zɔ́n bɔ dɔkun yɔyɔ ɔ na tíìn, bɔ è na kpéwú bo na ɖè akpá e é dó lɛ é xlɛ́ hwebǐnu ɔ, é na nyɔ́ ɖɔ è ni yì alixlɛ́mɛ enɛ mɛ, ɖó alixlɛ́mɛ e na zɔ́n bɔ è na ɖó nùɖiɖi, kpo nǔwukpikpé bo na lɛkɔ yì tokpɔn ɔ jí é kpo wutu.
Mǐ yí gbè ɖɔ nǔ nukɔntɔn ɔ wɛ nyí ɖɔ mǐ ni dó gǎn bo bló bɔ nǔwukpikpé e mǐ ɖó bo na zán wlɛnwín ayi mɛ tɔn lɛ é na kpɔ́n te d’eji.
Azɔ akpàkpà sɔ́ mɛ tɔn lɛ bɛ́ ɖò kɛkɛví mɛ, mɛ yí ami dó ɖè kpo mɛ yí ami dó ɖè kpo mɛ.
Azǎn gudogudo tɔn ɔ ɖò Aklunɔzángbe 11 Avril 2021, hwenu e è wá gbeta ɖé kɔn ɖò bǐbɛmɛ é
Wěɖegbɛ́ Yadonumɛ Yadonumɛ Yadonumɛ Yadonumɛ Yadonumɛ Yadonumɛ Yadonumɛ Yadonumɛ Yadonumɛ Yadonumɛ Yadonumɛ Yadonumɛ Yadonumɛ Yadonumɛ Yadonumɛ Yadonumɛ Yadonumɛ Yadonumɛ Yadonumɛ Yadonumɛ Yadonumɛ Yadonumɛ Yadonumɛ Yadonumɛ Yadonumɛ Yadonumɛ Yadonumɛ Yadonumɛ Yadonumɛ Yadonumɛ Yadonumɛ Yadonumɛ Yadonumɛ Yadonumɛ Yadonumɛ Yadonumɛ Yadonumɛ Yadonumɛ Yadonumɛ Yadonumɛ
Nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu kpo ɖěɖee ɖò tuto nùxixo tɔn The Voice Arique francophone saison 3 tɔn mɛ lɛ é lɛkɔ wá tò ɔ mɛ.
É ɖò mɔ có, ye lɛkɔ yì bercail bo mɔ vogbingbɔn ɖebǔ ɖò nukúnɖiɖo tɔn mɛ ǎ, amɔ, è lɛ́vɔ ɖè ye xlɛ́ ɖó nǔwukpikpé yetɔn kpo ali e ye ɖè ɖò azɔxɔsa ɔ mɛ é kpo wu.
É ɖò mɔ có, ye lɛkɔ yì lɛngbɔnyitɔ́zɔ́ ɔ mɛ, bɔ nukúnɖiɖo ma ɖó dogbó ǎ có, nǔwukpikpé yetɔn kpo azɔ e ye wà ɖò azɔxɔsa ɔ mɛ é kpo lɛ́ kpa ye.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, mɛ e yí wǎn nú nǔɖɔɖ’ayǐ lɛ é kpo mɛ nukúnɖeji lɛ kpo ɖò kúnnuɖiɖe agbawungba tɔn lɛ mɛ é ɔ, mɛ wè e ɖò finɛ bo ɖò The Voice Arique francophone saison 3 mɛ lɛ é kpéwú bo sɛ̀ tɛn yì fí e xwè ɔ fó ɖè é ǎ.
Ðò bǐbɛmɛ gudogudo tɔn ɔ tɔn ɔ hwenu ɔ, afɔsɔ́ɖótetɔ́ 229 ɔ tɔn lɛ ɖekpo ɖò Faso nukɔn.
É ɖò mɔ có, Carina Sen kpo Gyovanni Houessou kpo na nyí acɛkpikpa ǎ.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, kpo Mathilde Toussaint kpo ɔ, ye lɛkɔ yì Cotonou ɖò zǎn e ɖò Aklunɔzángbe azǎn 3gɔ́ ɔ é mɛ.
Mɔ mɛ ɔ, sinsɛnzɔ́ mɛsɛ́dó Séverin Quenum tɔn wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ fɛ́nú ɔ wɛ nyí ɖò Atɔxwɛ ( Flansegbe ) Flansegbe ( Flansegbe ) Flansegbe ( Flansegbe ) Flansegbe ( Flansegbe ) Flansegbe ( Flansegbe ) Flansegbe ( Flansegbe ) Flansegbe ( Flansegbe ) Flansegbe ( Flansegbe ) Flansegbe ( Flansegbe ) Flansegbe ( Flansegbe ) Flansegbe ( Flansegbe ) Flansegbe ( Flansegbe ) Flansegbe ( Flansegbe ) Flansegbe ( Flansegbe ) tɔ
Wema dɔnkpɛvu tɔn e è ɖexlɛ́ ɖò Aflika é sín akpáxwé atɔngɔ e è bɛ́ ɖò Juillet 29 avril ɖò Cotonou é wɛ nyí akpáxwé Biblu Tɔn Dɔnkpɛvu Tɔn Semaine tɔn e nɔ nyí Celibej é tɔn.
Gbɔn alɔɖiɖo enɛ gblamɛ ɔ, tutoblonunu ɔ jló na d’alɔ bɔ è na vɔ́ wemawlantɔ́ - nùjlɛdonǔwutɔ́ lɛ kpo wema mɛ winnyawinnya lɛ tɔn ɖěɖee ɖò Aflika lɛ é kpo sín vivɔnu.
Gbɔn alɔɖiɖo enɛ gblamɛ ɔ, tutoblonunu ɔ jló na d’alɔ bɔ nùjlɛdonǔwutɔ́ lɛ kpo wema mɛ winnyawinnya tɔn ɖěɖee ɖò Aflika lɛ é kpo na vɔ́ gbɛ̀ yetɔn jlaɖó.
Ðò xwè kanweko nukɔntɔn e wá yì lɛ é mɛ ɔ, è ɖè wema dɔnkpɛvu tɔn Hervé Gigot tɔn e è nɔ ɖexlɛ́ ɖò Aflika é sín akpáxwé 22gɔ́ ɔ xlɛ́, bɔ è nɔ ɖè wema dɔnkpɛvu tɔn e è nɔ ɖexlɛ́ ɖò xwè kanweko nukɔntɔn ɔ mɛ é xlɛ́.
Nǔ e gbé nya wɛ é wɛ nyí ɖɔ è na jla wema dɔnkpɛvu tɔn ɔ kpo akɔwé tɔn lɛ kpo, bo na lɛ́ vɔ́ wema dɔnkpɛvu tɔn e è nɔ ylɔ ɖò Aflika mɛ é ɖó.
“ È nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú nùɖíɖó lɛ kpo akɔnkpinkpan lɛ kpo gbɔn nùjlɛdonǔwu lɛ xixa gblamɛ, è nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú mɛ winnyawinnya lɛ, è nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú ye, è nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú ye, è nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú ye, è nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú ye, è nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú ye, è nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú ye, è nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú ye, è nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú ye, è nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú ye
Ðò akpáxwé atɔngɔ ɔ tɔn enɛ mɛ ɔ, è sɔ́ Hervé Gigot ajɔ ɔ ɖó tɛn nukɔntɔn ɔ mɛ.
Sɔgbe kpo nukúnkpénuwutɔ́ Selibej tɔn kpo ɔ, ali e hun nú nùjlɛdonǔwu ɔ é wɛ nyí ɖɔ é na w’azɔ ɖò nùjlɛdonǔwu ɖěɖee ɖò nùnywɛ xwitixwiti alǒ nùwlanwlan lɛ mɛ lɛ é jí, bo na bló tuto ɖé b’ɛ na xlɛ́ hwenuxó kpo gǔfɔndómawujitɔ́ Aflikanu lɛ tɔn kpo gbɔn hwenu susu tɔn lɛ, mɛ e ɖ’emɛ hugǎn lɛ é kpo ee ɖò taji hugǎn lɛ é kpo, hwenu awǎjijɛ ɖaxó
Ðò taji ɔ, xota xwè elɔ tɔn sín xota wɛ nyí ɖɔ è ni na wema ɖěɖee ɖè jijɔ e ɖò gbɛtɔ́ lɛ mɛ é xlɛ́ vǐ lɛ kpo mɛ winnyawinnya lɛ kpo, alǒ ylɔ ye ɖɔ ye ni mɔ nukúnnú jɛ jijɔ enɛ lɛ mɛ alǒ jla ye.
Béatrice Lalinon Gbado ɖɔ ɖɔ è hun alixlɛ́mɛtɔ́ e yí wǎn nú nùjlɛdonǔwu ɔ lɛ é alǒ azɔwatɔ́ lɛ é, bo dó wusyɛn lanmɛ nú ye ɖɔ ye ni nɔ byɔ mɛ gègě.
France kpo Bénin kpo nɔ gudo nú Hervé Gigot ajɔ ɔ.
Ðò ali ɖokpo ɔ nu hwenu e è bɛ́ tuto enɛ é ɔ, Estelle Dagaut e nyí afɔsɔ́ɖótetɔ́ ɖò Institut français du Bénin (Ifb ) e nyí akpáxwé ɖokpo ɖokpo ɖò nǔwiwa ɔ mɛ é ɖè linlin e France ɖó bo na nɔ gudo nú ajɔ enɛ é xlɛ́.
É ɖɔ gɔ́ na ɖɔ : “ È na lɛ́ xwedó nǔ ɖěɖee na xwedó ajɔ ɔ lɛ é. ”
Mɛ e nɔte nú sinsɛn - núkplɔnmɛtɔ́ lɛ é blaise Chétchao na flín ɖɔ è wlí yɛyi nú nùjlɛdonǔwu ɖaxó hugǎn e ɖò nùjlɛdonǔwu ɔ mɛ é ɖokpo wɛ è wlí yɛyi nú ye.
É ɖè nǔ e gbé nya wɛ è ɖè ɖò ajɔ ɔ mɛ é xlɛ́, bɔ enɛ gudo ɔ, é ylɔ “ mɛ e yí wǎn nú wema dɔnkpɛvu tɔn e è nɔ ɖetɔ́n ɖò Aflika lɛ é, bo nɔ w’azɔ syɛnsyɛn, bonu wema dɔnkpɛvu tɔn ɖaxó ɔ na wá jɛnu ɖò Bénin ɖò aklunɔzán gbla yɔywɛ ɖé lɛ mɛ. ”
Ðó un nyí devizɔwatɔ́ ɖé wutu ɔ, un w’azɔ ɖò azɔxɔsa vovo lɛ mɛ ɖò UNESCO ɖò Aflika, Mali, Cameroun, République démocratique du Congo, Senégal.
Enɛ d’alɔ mì bɔ un mɔ nǔ kpɔ́n ɖò tuto jlǒɖotɔ́ lɛ tɔn, azɔwiwa xá mɛ ɖevo lɛ, akwɛzinzan kpo akwɛzinzan kpo mɛ ɖò akwɛzinzan gbigbɔ tɔn lɛ, sinsɛnzɔ́ mɛɖesunɔ tɔn kpo azɔxɔsa akwɛzinzan tɔn ɖevo lɛ kpo mɛ.
Nukɔnmɛ ɔ, un nyí Wěɖexámɛtɔ́ UNESCO tɔn ɖò Côte d’Ivoire, bo nyí Nukúnkpénuwutɔ́ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn UNESCO tɔn tɔn ɖò Aflika Ouest tɔn mɛ ɖò Abuja, Nigeria.
Un lɛ́vɔ nɔte nú tutoblonunu ɔ ɖò Akwɛsɛxwetɛn Communité de l’Afrique de l’Ouest ( Cedeao )
Bǐbɛmɛ Biblu Kplɔnkplɔn Tɔn UNESCO tɔn tɔn ɖò Genève sɔ́ ayi ɖó wema - sɛ́dó - mɛ ɔ jí.
Etɛ ka nyí tinmɛ enɛ tɔn?
È hɛn ɔ, è na ɖɔ ɖɔ nǔ e è nɔ kplɔ́n nǔ mɛ lɛ é kpo nǔ e è nɔ kplɔ́n nǔ mɛ lɛ é kpo bǐ wɛ.
Nùkplɔnmɛtɔ́ lɛ kpo nùkplɔnmɛtɔ́ lɛ kpo ɖó na lin tamɛ kpɔ́n dó wlɛnwín e è nɔ zán dó kplɔ́n nǔ mɛ lɛ é kpo nǔ e è nɔ zán dó kplɔ́n nǔ mɛ lɛ é kpo jí hwebǐnu.
Kpɔ́ndéwú nùkplɔnkplɔn tɔn lɛ tɔn wɛ nyí wlɛnwín nùkplɔnkplɔn tɔn e ɖò tò ɖé mɛ lɛ é tɔn, bo lɛ́ nyí wlɛnwín nùkplɔnkplɔn tɔn lɛ tɔn.
Ðó é nyí nǔ taji sɔmɔ wutu ɔ, è sixu kpɔ́n nùkplɔnkplɔn dó mɔ nǔ e ɖò Sɛ́n ɔ mɛ ɖò Demokracinu ɖé mɛ é.
Nɛ mǐ ka sixu bló gbɔn bɔ nùwlanwlan e mǐ zán é na sɔgbe gbɔn?
Ali ɖagbe hugǎn e nu mǐ sixu bló tuto nùkplɔnkplɔn tɔn e sɔgbe xá ninɔmɛ lɛ é ɖé ɖè é wɛ nyí ɖɔ mǐ na sɛkpɔ tuto nùkplɔnkplɔn tɔn mǐtɔn ɖó alɔ ɖ’emɛ.
É ɖó na nɔ gudo n’i lee é nyɔ́ bló gbɔn é, bo na nɔ gudo nú aca xá ɔ mɛ tɔn lɛ, lobo na nɔ kpé nukún dó nǔ e nɔ kplɔ́n nǔ mɛ lɛ é wu.
Nùwlanwlan ɔ ɖó na d’alɔ we bɔ a na kplɔ́n azɔ mɛ ɖěɖee gosin aca yetɔn lɛ mɛ jɛ nukɔn, cobɔ è na hun ye dó gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ lɛ é.
Ðò ali enɛ nu ɔ, ninɔmɛ lɛ ɖiɖó nyí afɔklɛ́nnú ɖaxó ɖé, ɖó égbé ɔ, wema - sɛ́dó - mɛ lɛ nɔ ɖè linlin kpo jlǒ kpo xá ɔ mɛ tɔn lɛ tɔn kpo xlɛ́ ǎ.
Enɛ wu ɔ, mǐ ɖó na ɖu vivǐ tuto nùkplɔnkplɔn tɔn e è bló ɖò sinsɛnzɔ́ hwexónu tɔn mɛ lɛ é tɔn, bo na ɖɔ ɖɔ è na ɖeɖɛ gǎnmaɖó enɛ.
Hwɛjijɔ enɛ lɛ ɖokpo wɛ zɔ́n bɔ mǐ nɔ xò nǔ kpɔ́n dó nùkplɔnkplɔn e nɔ dó gbè vovo lɛ é wu, ɖò bǐbɛmɛ, bo nɔ lɛ́ xɔ akwɛ ɖò gbè tò ɔ tɔn lɛ kpo wegɔ ɔ kpo mɛ.
Nugbǒ ɔ, etɛ a ka nɔ wà bo nɔ ɖyɔ curricula lɛ?
Nǔ e un mɔ kpɔ́n é zɔ́n bɔ un mɔ ɖɔ nǔ kpléɖókpɔ́ lɛ, azɔxɔsa lɛ, kpo kpléɖókpɔ́ lɛ kpo kún kpé ó.
Kplé Klisanwun tɔn enɛ lɛ nɔ d’alɔ mǐ bɔ mǐ nɔ ɖɔ xó ɖó kpɔ́ bo nɔ lɛ́ ɖó ayi wu d’eji, é nyɔ́ wà ɔ, mǐ nɔ kplɔ́n azɔ mǐtɔn, ɖò taji ɔ, hwenu e mǐ ɖò nùkanbyɔ taji ɖé lɛ mɛ é.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, kpɔ́ndéwú ɖokpo ɖokpo wɛ nyí Couture pour la discipline de l’Éducation d’artiste (Ea ) kpo Sawut tɔn kpo ; kpɔ́ndéwú ɖokpo wɛ nyí Couture pour l’Éducation physique kpo lɔnyiji - lɔnfɔnkan kpo.
È ɖè azɔwanú enɛ lɛ tɔ́n ɖò azǎn gudogudo tɔn ɔ mɛ ɖò azǎn gudogudo tɔn e è sɔnǔ na lɛ é mɛ ɖò azǎn gudogudo tɔn e è sɔnǔ na lɛ é mɛ ɖò azǎn gudogudo tɔn lɛ mɛ ɖò Porto - Novo.
Wemaxɔmɛvi e ɖò Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ tɔn sín xwè wegɔ ɔ mɛ lɛ é wɛ ɖ’alɔ ɖò nùkplɔnkplɔn enɛ mɛ ɖò Juin e na bɔ d’ewu é.
Ye ɖó na cyan wlɛnwín ɖěɖee è sɔ́ dessin alǒ Couture dó mɔ mɛtɛnkpɔn Ea tɔn lɛ é ɖò alɔkpa ɔ mɛ, bɔ mɛtɛnkpɔn ɖěɖee è mɔ ɖò balɔ́ɔn jí lɛ é ɔ, è ɖè wlɛnwín Eps tɔn ɛnɛ mɛ.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, è nɔ lɛ́ xlɛ́ ɖɔ è nɔ ɖè afɔsɔ́ɖótetɔ́ ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó
È bló wema enɛ lɛ bǐ mlɛ́mlɛ́ ɖò Cep ɔ sín sun ɖokpo mɛ, lee nǔ e xó è ɖɔ gbɔn alixlɛ́mɛtɔ́ Examens et Concours ( Déc ) du Memp Victor Adohinzin tɔn gblamɛ é ɖɔhun.
Mɛsɛ́dó Salimane Karimou ɖè wě e nùnywɛ kpé lɛ é xlɛ́ mɛ ɖevo lɛ.
É ɖɔ : “ Nú mǐ ɖɔ xó dó mǐɖée wu ganji jɛ nukɔn nú nùkplɔnkplɔn ɔ, mǐ sixu ɖɔ xó dó nùkplɔnkplɔn ɔ wu ganji. ”
Acɛkpikpa Sinsɛnzɔ́wiwa Tɔn byɔ mɛsi lɛ kpo wemaxɔmɛvi lɛ kpo ɖɔ ye ni zán azǎn ɖěɖee kpò lɛ é dó hɛn nǔwukpikpé yetɔn lidǒ ɖò nǔgbɛnúmɛ atɔn e è ɖó na ɖó lɛ é mɛ, bonu nǔwukpikpé e ye ɖó bo na kpó ɖò nukɔn yì wɛ ɖò Cep 2021 é ni hugǎn ee hugǎn 84 ɖò 2020 é.
Falizyɛn Covid-19 tɔn wà ɖagbe nú akwɛ e jonɔ lɛ nɔ sɛ̀ tɛn yì tò yetɔn mɛ lɛ é ɖò gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ ǎ, amɔ, vogbingbɔn ɔ ɖò taji hugǎn ɖò Aflika subsahari tɔn e mɛ è xlɛ́ ɖɔ è sɛ̀ tɛn 12,5 ɖè é mɛ. Falizyɛn Covid-19 tɔn wà ɖagbe nú akwɛ e jonɔ lɛ nɔ sɛ̀ tɛn yì tò yetɔn mɛ lɛ é ɖebǔ ǎ.
Akpàkpà sɔ́ mɛ ɖevo lɛ bǐ ɖò azǎn gudogudo tɔn ɔ tɛntin ɖò Aklunɔzángbe 10 Mars tɔn mɛ.
É bló gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ.
Gudo mɛ ɔ, Hamed Bakayoko e nyí devizɔwatɔ́ nukɔntɔn Ivoiríi tɔn é ɖó kansɛ́ɛzɔn.
Hwenu e é ɖò dotóoxwé ɖò France, bɔ enɛ gudo ɖò Allemagne é ɔ, é kpéwú bo kpó ɖò wuvɛ mɛ, bo jó mɛ e nɔ kpɔ́n ɛ dó mɔ vǐ sunnu tɔn é dó.
Nǔ e tokpɔngán ivoiríi tɔn Allassane Ouattara wà é byɔ nukúnɖiɖo ǎ.
Xà lee nǔ cí n’i ɖò wɛnɖagbe elɔ gudo é bǐ mlɛ́mlɛ́ : Wɛnɖagbe ɔ wá gbadanu ɖò Aklunɔzángbe tɔn gbadanu 10 Mars tɔn mɛ.
Xà lee nǔ cí n’i ɖò wɛnɖagbe elɔ gudo é bǐ mlɛ́mlɛ́ : “ Mɛvívɛ́ ce lɛ emi, tò mǐtɔn ɖò aluwɛ mɛ.
Wuvɛ ɖaxó wɛ é nyí ɖɔ un na ɖɔ nú we ɖɔ a kú ɖò sinsɛnzɔ́ Axɔsuɖuto ɔ tɔn nukɔntɔn ɔ, Hamed Bakayoko, Gǎn Acɛkpikpa Tɔn, Sinsɛnzɔ́ Yɛhwexɔsuɖuto ɔ Tɔn, ɖò Aklunɔzángbe 10 Mars 2021, ɖò Allemagne bɔ kansɛ́ɛ ɖé jɛ wɛ.
Xɔ́ntɔn ajɔwiwa tɔn Ebléegbe tɔn atɔ́ɔ́n atɔ́ɔ́n gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ ɖò kpléɖókpɔ́ ɖaxó enɛ jí.
Nǔ taji ɖevo e è wlan dó Stéphanie Antar kpo gbɛta tɔn kpo wu é wɛ nyí gbeta ɔ kɔn ɖɔ è na w’azɔ ɖó kpɔ́ xá Hagbɛ Alixlɛ́mɛ Tɔn Bénin Tɔn ( Ccib ) ɖò Décembre 2019.
Enɛ wɛ nyí ɖɔ mǐ na ɖ’alɔ ɖò akwɛzinzan e ɖò Bénin lɛ é mɛ ɖò ali e sɔgbe é nu.
Gɔ́ na ɔ, akɔnkpinkpan e nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú nɔví sunnu winnyawinnya lɛ é gɔ́ na ɔ, akɔnkpinkpan e nɔ zɔ́n bɔ nɔví nyɔnu winnyawinnya lɛ kpo nɔví nyɔnu winnyawinnya lɛ kpo nɔ ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ é wɛ nyí akɔnkpinkpan e nɔ zɔ́n bɔ nɔví nyɔnu winnyawinnya lɛ nɔ ɖò jijɛji wɛ é.
Ðò xota e bɔ d’ewu é mɛ ɔ, ɖò xota atɔngɔ e tɔ́n ɖò xota elɔ mɛ é mɛ ɔ, nukɔntɔ́ e ɖò xota elɔ mɛ é kpo nukúnkpénuwutɔ́ e ɖò xota elɔ mɛ é kpo ɖɔ xó dó xota “ Commerce intra - Aflikain : Promouvoir le commerce intra - Aflikain, bo na dó wusyɛn lanmɛ nú xɔ́ntɔn Mawu tɔn ” jí.
Ðò ali enɛ nu ɔ, Stéphanie Antar kpo Arnauld Akakpo kpo na xósin nú nǔ e nɔ ɖu ayi mɛ nú mɛ ɖevo lɛ é.
Mɛ wè lɛ wá gbeta ɔ kɔn dó nǔ taji ɖěɖee wu ajɔwiwa ɖò Aflika - gbè mɛ tɔn ɖó na jinjɔn lee é ɖò jijɛji wɛ gbɔn ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ é jí é jí.
Sɔgbe kpo nukúnkpénuwutɔ́ Eurocham tɔn kpo ɔ, ajɔwiwa ɖò Aflika tɔn mɛ ɖó na byɔ ɖɔ è ni bló tuto ɖagbeɖagbe lɛ, bo ɖè akwɛzinzan e ma nyí akwɛzinzan tɔn ǎ lɛ é kpo akwɛzinzan e è nɔ mɔ ɖò akwɛzinzan lɛ tɛntin é kpo, bɔ akwɛzinzan e ɖò akwɛzinzan lɛ tɛntin é na d’alɔ azɔxwé lɛ bonu ye na gbló ada nú azɔ yetɔn lɛ.
Ðò 2021, Stéphanie Antar kpo Nicolas Yenoussi kpo w’azɔ ɖó kpɔ́ xá tokwɛyitɔ́ lɛ sín alixlɛ́mɛtɔ́ nukɔntɔn ɔ, ylɔ mɛ e ɖò Eurocham lɛ é wá kpléɖókpɔ́ ɖé, bonu ye na ba dò nú nǔ e kàn takwɛ lɛ é.
Hwenu e mɛxo agun tɔn lɛ ɖó jlǒ syɛnsyɛn bo na bló bɔ aklunɔzán gblamɛ Eurocham tɔn na yì nukɔn é ɔ, Nɔví Antar w’azɔ syɛnsyɛn bo bló tuto ɖé b’ɛ na hɛn nyɔna tɔn wá nú azɔxwé lɛ kpo alɔdo Union Européenne tɔn kpo.
Gudo mɛ ɔ, Eurocham kpo Hagbɛ Alixlɛ́mɛtɔ́ lɛ Tɔn Bénin Tɔn ( Ccib ) kpo jɛ azɔ wà jí ɖò Mardi 20 Avril 2021, hwenu e è bɛ́ tuto ‘ Suoutenir l’entreprise ’ ɔ é.
Ðò alixlɛ́mɛ nukɔntɔn ɔ, Wěɖegbɛ́ Yɛhwexɔsuɖuto ɔ tɔn kpo Deléguée tɔn kpo tɔn glɔ ɔ, azɔ e Eurocham ɖó xá CIB é wɛ nyí ɖɔ é na d’alɔ ɖò akwɛzinzan e na nɔ ayǐ sɔyi é kpo mɛɖéekannuninɔ kpo mɛ, gbɔn nugbodòdó ajɔwiwa tɔn lɛ sísɔ́ ɖiɖó gblamɛ, azɔgbɛ́ mɛ winnyawinnya lɛ tɔn kpinkpɔn kpo kpinkpɔn kpo gblamɛ.
É ɖò wɛn ɖɔ azɔ enɛ na d’alɔ azɔxwé ɖěɖee ɖó nyɔna lɛ é bonu ye na kpɔ́n azɔ yetɔn lɛ kpɔ́n te, bɔ akwɛzinzan 579 189 696 F.M. tɔn na hɛn lè wá nú ye.
Gǎn azɔwiwa tɔn Union Européenne tɔn e nɔ wà nǔ ɖó kpɔ́ ɖò Bénin é Ruben Alba Aguilera ɖɔ ɖò kpléɖókpɔ́ ɔ jí ɖɔ tuto enɛ nyí nǔ e na d’alɔ azɔxwé ɖěɖee ɖu lè tɔn lɛ é bonu ye na mɔ tɛn dó w’azɔ syɛnsyɛn lɛ é.
Ðò bǐbɛmɛ ɔ, nukúnkpénuwutɔ́ akɔta ɔ tɔn Septtime Ulrich Azonnoudo ɖɔ ɖɔ tuto “ Soutenir l’entreprise ” ɔ ɖò nǔmimɔ acɛkpikpa Bénin tɔn e nɔ gudo nú Wɛnɖagbe tɔn é mɛ, bo ɖɔ ɖɔ é na huzu tuto akwɛsɛxwetɛn akwɛsɛxwetɛn tò ɔ tɔn tɔn tɔn.
Gɔ́ nú xwè 15 e é ko mɔ kpɔ́n ɖò azɔ wà wɛ ɖò Aflika kpo tò vovo lɛ kpo mɛ é ɔ, Stéphanie Antar nyí azɔmɛvigbɛ́ ɖé.
É w’azɔ ɖò azɔxɔsa e nɔ wà azɔ ɖò akwɛsɛxwetɛn lɛ kpo akwɛsɛxwetɛn lɛ kpo mɛ é gègě mɛ ɖò France, Singapore, Uae kpo Tsinghua University kpo ɖò Chine.
Zǎnzǎnhweji Aklunɔzángbe tɔn 11 Avril tɔn mɛ wɛ é gosin!
Gbesisɔmɛ ɔ bɛ́ ɖò toxo Mono tɔn mɛ ɖò Lokossa hwenu.
Lazare Gnikpo e nyí mɛ nukɔntɔn e sɔ́ jlǒɖotɔ́ ɖaxó ɔ ɖ’ayǐ é zán wema - sɛ́dó - mɛ tɔn ɖò wɛkɛ ɔ mɛ ɖò gan tɛnwegɔ ɔ mɛ, hwenu e é mɔ ɖɔ emi tuùn emi kpo nyikɔ emitɔn kpo ɖò wema - sɛ́dó - mɛ ɖò Aklunɔzángbe Aklunɔzángbe 11gɔ́ ɔ é.
Lazare Gnikpo e nyí mɛ nukɔntɔn e sɔ́ jlǒɖotɔ́ ɖaxó ɔ ɖ’ayǐ é wlan wema - sɛ́dó - mɛ tɔn tɔ́n ɖò wɛkɛ ɔ mɛ ɖò gan tɛnwegɔ ɔ mɛ, hwenu e é xlɛ́ ɖɔ emi tuùn emi kpo nyikɔ emitɔn kpo ɖò wema - sɛ́dó - mɛ ɔ mɛ é.
É ɖɔ “ awǎjijɛ e é ɖó ɖò azɔ enɛ wiwa mɛ ” cobɔ é na dó wusyɛn lanmɛ nú mɛ ɖěɖee kpó ɖò nǔ kplɔ́n wɛ lɛ é, bo yawu yì gbeta ɔ kɔn bo ɖɔ ɖɔ emi ɖò gbesisɔmɛ bo na ɖexlɛ́ ɖɔ emi kpéwú bo na kp’acɛ dó tò ɔ mɛ ɖò xwè atɔ́ɔ́n e na bɔ d’ewu lɛ é mɛ.
Ðò Pv 4gɔ́ ɔ mɛ ɔ, mɛ 467 wɛ è sɔ́ jlǒɖotɔ́ nukɔntɔn ɔ dó wà azɔ tɔn ɖò tò ɔ mɛ ɖò 7h.M.
Nyikɔ tɔn wɛ nyí Désiré Koffi Raymondo, ee nɔ kun mɔto alixlɛ́mɛtɔ́ tɔn lɛ é.
Ee aklunɔzán gblamɛ 20 gudo bɛ́ azɔ ɔ gudo é ɔ, azɔxwé wè ɖevo e ɖò tɛntin ɛntɛnɛti tɔn lɛ é ɖò te kpɔ́n ɖɔ è na yí jonɔ nukɔntɔn yetɔn lɛ.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, kpléɖókpɔ́ ɖaxó e è bló ɖ’ayǐ ɖò gbè ɖokpo ɖokpo mɛ é kpó ɖò yiyi wɛ zǎnzǎn enɛ.
Amɔ, ganxixo tɛnnɛ wɛ mǐ na wá gbeta ɔ kɔn.
Sín hwenu e è ɖò azɔ wà wɛ ɖò azɔxɔsa ɔ sín azɔxɔsa ɛnɛ lɛ tɔn é ɔ, azɔxɔsa lɛ kpo mɛ e ɖò azɔxɔsa ɔ wà wɛ lɛ é kpo nɔ w’azɔ ɖò azɔxɔsa ɔ sín azɔxɔsa ɔ sín azɔxɔsa ɔ sín azɔxɔsa ɔ jí sín azɔxɔsa lɛ é kpo nɔ w’azɔ ɖò azɔxɔsa ɔ sín azɔxɔsa ɔ mɛ sín azɔxɔsa ɔ mɛ sín azɔxɔsa e ɖò azɔxɔsa ɔsa
Gɔ́ na ɔ, gbɛta mǐtɔn mɔ nukúnkpénuwutɔ́ atɔn e ɖò Akwɛsɛxwetɛn Afrique de l’Ouest tɔn mɛ lɛ é, bɔ gǔfínfɔ́n yetɔn Ecowas tɔn lɛ sù nukún yetɔn mɛ tawun.
È ylɔ wema - sɛ́dó - mɛ 294 000 jɛji ɖò gletoxo Mono tɔn ayizɛ́n lɛ mɛ, ye wɛ nyí : Grand - Popo, Athiémé, Comè, Houéyogbé, Bopa kpo Lokossa kpo.
È ɖɔ nú ye ɖɔ ye ni ɖè duo atɔn lɛ ɖó vo : Corentin Kohoué / Irénée Agossa, Alassane Soumanou Djimba / Paul Hounkpè, kpo Patrice A. G. Talon / Mariam Chabi Zimé Talata kpo.
Un nɔ kpa susu nú Vǐ sunnu ce Hamed Bakayoko, ee nyí nukúnkpénuwutɔ́ nukɔntɔn ɔ é kpo azɔgbɛ́ vívɛ́ná ɖé kpo, bɔ zaanɖé dìn ɔ, é ɖè wanyiyi e mǐ ɖó nú mǐ é síìn.
Mɛxo agun tɔn Hamed Bakayoko zé éɖée jó bo wà sinsɛnzɔ́ ɖò Côte d’Ivoire.
É nyí tokpɔngán ɖaxó ɖé, bo nyí kpɔ́ndéwú ɖé nú mɛ winnyawinnya mǐtɔn lɛ, bo nyí mɛ alɔhundonanǔmɛtɔ́ ɖaxó ɖé bo lɛ́ nyí kpɔ́ndéwú ɖagbe ɖé.
Un jló ɖɔ, ɖò acɛkpikpa ɔ sín nyikɔ mɛ, bo lɛ́ ɖò nyikɔ nyiɖesunɔ tɔn mɛ ɔ, un na dó gbɔ nú asì tɔn, vǐ tɔn lɛ, xwédo ɖaxó Bakioko tɔn, xwédo e ɖò akɔta lɛ é bǐ kpo Ivoirinu lɛ bǐ kpo.
Hwɛɖɔxɔsa Hwɛɖɔxɔsa Nukɔntɔn ɔ tɔn wegɔ ɔ tɔn Natitingou tɔn sín hwenu e è gbéjé hwɛdómɛ tɔn tɛnwegɔ ɔ kpɔ́n é ɔ, è byɔ ɖɔ è ni gbló ada nú xwégbe ɔ ɖò Mardi 16 Février.
Hwɛɖɔxɔsa ɔ wɛ nyí ɖɔ è ɖó hwɛ nú Denis Otchan ɖɔ é dɔn tó nú F.A.
È byɔ xɔ ɔ ɖò Mardi 16 Février hwenu e è gbéjé hwɛɖɔxɔsa nukɔntɔn ɔ tɔn e nɔ nyí Natitingou é sín xó tɛnwegɔ ɔ kpɔ́n é.
É hwlɛn nyɔna e ɖò nǔ kpɔ́n wɛ é sín lè.
“ Hwɛjijɔ enɛ lɛ nɔ zɔ́n bɔ è nɔ ɖɔ xó dó adakaxixo wu ɖò agbawungba, bo nɔ lɛ́ ɖɔ ɖ’ayǐ ɖò nukɔn nukɔntɔn ɔ mɛ, ” wɛ Denis Otchan ɖɔ ɖɔ é kún nyí hwɛhutɔ́ ó, bo ɖegbe ɖɔ è ni ɖè è sín kannumɔgbenu tlolo, enyi è ma ɖó hwɛ ɖevo wu ǎ ɔ nɛ. ”
Nùkplɔnmɛ enɛ wɛ nyí ɖɔ è na ɖè Denis Otchan sín kannumɔgbenu ɖò hwɛɖiɖɔ tɔn gudo.
Nukɔntɔ́ ɔ tinmɛ n’i ɖɔ emi ɖò mɛɖéekannuninɔ mɛ, bɔ ayixa emitɔn ɖò ayixa emitɔn mɛ ǎ.
Hunjijɛ kpo hwɛɖónúmɛtɔ́ ɔ kpo ɖó awǎjijɛ.
Ð’ayi wu ɖɔ nyì Télesphore Dikpo jɛhun dó wǔ tɔn.
Kúnnuɖenú lɛ ɖokpo ɖò Aklunɔzángbe 8 Mai 2016 tɔn ɔ, mɛjitɔ́ e ɖó xwè 10 mɔ é yì amísa.
Enɛ hun ali nú nɔví nyɔnu e nɔ nɔ kpɔ́ xá mɛ é ɖé bɔ é dɔn vǐ nyɔnu ɔ wá xɔ tɔn e mɛ é na ɖóxó xá ɛ é mɛ.
Ayihɔngbe tɔn ɔ, ninɔmɛ F.A. tɔn mɔ wuvɛ ɖé lɛ hwenu e é ɖò yiyi wɛ é, bɔ é ɖò xó ɖɔ dó nǔ cikɔ nú emi wɛ, bo lɛ́ mɔ wuvɛ syɛnsyɛn ɖé lɛ é, bɔ nukúnkpénuwutɔ́ tɔn byɔ ɛ ɖɔ é ni kplá ɛ yì dotóoxwé Ste Bakita Natitingou tɔn ɖò finɛ, bɔ mɛtɛnkpɔn lɛ xlɛ́ ɖɔ è flú vǐ ɔ.
Ðò ninɔmɛ enɛ lɛ mɛ ɔ, é wá hun ali nú mɛjitɔ́ tɔn lɛ bɔ è sɔ́ Denis Otchan dó ɖó kúnnuɖewema wlantɔ́ ɔ.
Romuald Wadagni e nyí devizɔwatɔ́ akwɛzinzan tɔn kpo akwɛzinzan tɔn kpo tɔn é ɖɔ ɖɔ é víví nú emi tawun ɖɔ gbɛta Elɔpu tɔn e nɔ nɔ Bénin sín xwè mɔkpan ɖíe é d’alɔ emi tawun.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, é ɖɔ xó dó akwɛzinzan e è sɔ́ ɖó tɛn tɔn mɛ ɖò Mai 2020 tɔn mɛ é jí, ɖó adǎn sanita tɔn e ɖò Bénin é sín ayi mɛ.
Akwɛzinzan kpo Akwɛsɛxwetɛn Klisanwun tɔn lɛ kpo ɖɔ ɖɔ gblègblé enɛ zɔ́n bɔ ye ɖu ɖò tagba ɔ jí.
É ɖɔ ɖɔ gbɛta Kúnnuɖetɔ́ Axɔsuɖuto ɔ tɔn lɛ bǐ ɖò akwɛ kpo akwɛ kpo sín azɔ wà wɛ bonu è na bló tuto ɖaxó wè e xó è ɖɔ ɖò akpáxwé enɛ mɛ lɛ é bǐ kpo ayi bǐ kpo.
Mɛsɛ́dó Romuald Wadagni ɖɔ : “ Mǐ na wà nǔ e wu mǐ kpé é bǐ bo na bló bɔ tuto enɛ lɛ na wà nǔ e sɔgbe é.
È ɖè akwɛzinzan kpo akwɛzinzan kpo xlɛ́ ɖò José Tonato e nyí devizɔwatɔ́ nukúnɖeji bo nɔ gbɛ̀ ɖò gbigbɔ lixo é kpo nukɔn, bɔ Benjamin Hounkpatin e nyí devizɔwatɔ́ nukúnɖeji bo nɔ wà azɔ xá mɛ ɖevo lɛ ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ é ɖò finɛ, bɔ alixlɛ́mɛtɔ́ akwɛzinzan tɔn e ɖò Akwɛsɛxwetɛn Ebléegbe Tɔn Ebléegbe Tɔn mɛ é kpo gɔ́ nú gǎn bǔninɔ tɔn Aflika tɔn
È sɛ̀ tɛn hagbɛ alixlɛ́mɛtɔ́ Society Bénin Diffusion tɔn tɔn lɛ kpo Xɔ́ntɔn Biblu Tɔn lɛ Tɔn kpo ɖò Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn Mɛ ɖò Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn Mɛ ɖò Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn Mɛ ɖò Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn Mɛ ɖò Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn Mɛ ɖò Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn Mɛ ɖò Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn Mɛ
È sɔ́ hagbɛ alixlɛ́mɛtɔ́ Society Bénin Diffusion kpo Society Béninise d’Infrastructures de radiodiffusion kpo tɔn sín hagbɛ lɛ ɖó tɛn nukɔntɔn ɔ mɛ ɖò Juillet 20 mai ɖò Cotonou, bɔ Aurélie Adam Soulé Zoumarou ee nyí devizɔwatɔ́ nú Televiziɔn ɔ kpo Digitalization kpo é wɛ sɛ̀ tɛn.
Nǔ e ye bló é nyí afɔ taji ɖé ɖò Televiziɔn ayikúngban jí tɔn ɔ ( Televiziɔn ayikúngban jí tɔn ) wiwa mɛ.
Aurélie Adam Soulé Zoumarou ee nyí devizɔwatɔ́ ɖé bo nɔ kpé nukún dó nùjlɛdonǔwu lɛ wu, bo nɔ lɛ́ kpé nukún dó nùjlɛdonǔwu lɛ wu é sɛ̀ tɛn yì Cotonou ɖò Juillet 20 mai, hwenu e é ɖò wěɖegbɛ́ alaxɔ Bénin Diffusion tɔn tɔn sín hagbɛ lɛ kpo Xɔ́ntɔn Xɔ́ntɔn Xɔ́ntɔn Xɔ́ntɔn Xɔ́ntɔn (Sbir Sa ) tɔn kpo mɛ é.
È ɖè mɛ atɔ́ɔ́n e ɖò kpléɖókpɔ́ lɛdo tɔn xwédo Bénin Diffusion tɔn e nɔ zɔ́n bɔ è nɔ má Televiziɔn ayikúngban jí tɔn ( Tnt ) sín nǔ lɛ ɖò xwé yetɔn lɛ gɔ́n é sín azɔ yetɔn mɛ.
Afɔsɔ́ɖótetɔ́ Acɛkpikpa ɔ tɔn atɔn kpo afɔsɔ́ɖótetɔ́ mɛɖesunɔ tɔn wè kpo wɛ ɖ’emɛ.
Mɔ mɛ ɔ, Houégnon Geoffroy Bonou, Jean Toboula kpo Eric Ahokpè kpo, ee nyí afɔsɔ́ɖótetɔ́ nú sinsɛnzɔ́ ɛntɛnɛti jí tɔn, akwɛzinzan ɔ tɔn, akwɛzinzan ɔ tɔn, kpo Mawuxóɖiɖɔzɔ́ ɔ tɔn kpo bo lɛ́ nyí afɔsɔ́ɖótetɔ́ nú sinsɛnzɔ́ ɛntɛnɛti tɔn é wɛ è ɖè ɖò tuto enɛ mɛ.
Ye na wà azɔ xá mɛ e nɔ nɔ televiziɔn yeɖesunɔ tɔn lɛ é wè, ye wɛ nyí Claudine Afiavi Prudencio kpo Agapit Napoléon Maforikan ee nɔte nú wema wlantɔ́ lɛ é kpo.
Ðò ali ɖokpo ɔ nu ɔ, Aurélie Adamu Soulé Zoumarou ee nyí devizɔwatɔ́ ɖé bo nɔ kpé nukún dó nǔ lɛ wu ɖò ɛntɛnɛti jí é ɖexlɛ́ ɖɔ emi ɖó awǎjijɛ.
É ɖɔ ɖɔ tuto xɔgbigbázɔ́ tɔn enɛ sín jijɛ wɛ nyí hwenu e è ɖè hwenu gègě xlɛ́ é.
Sinsɛnzɔ́watɔ́ ɛntɛnɛti jí tɔn kpo Digitalization kpo tɔn kpo tɔn tinmɛ ɖɔ Bénin Diffusion nyí akwɛyózó sín azɔ ɖé bɔ acɛkpikpa kpo sinsɛn - núkplɔnmɛ lɛ kpo nɔ sɔ́ alɔ dó bló tuto nùjlajla tɔn e ɖò tuto acɛkpikpa tɔn sín azɔ mɛ é (2016 - 2021 mɛ é.
Enɛ wu ɔ, é dó gbè mɛ e nɔ ɖetɔ́n lɛ é ɖěɖee wá kpléɖókpɔ́ acɛkpikpa tɔn ɔ mɛ lɛ é, bɔ azɔ syɛnsyɛn ɖé wɛ é nyí ɖɔ ye ni nɔ xlɛ́ ali mɛ alixlɛ́mɛtɔ́ lɛ mɛ nú alixlɛ́mɛtɔ́ lɛdo ɔ tɔn.
É ɖɔ : “ Bénin Diffusion na nyí alɔlyɛnzɔ́watɔ́ taji ɖé ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ, bo na lɛ́ bló nǔ e ɖò xójlawema lɛ mɛ é ɖò Bénin. ”
Ðò nukúnkpénuwutɔ́ lɛ sín nyikɔ mɛ ɔ, Claudine Afiavi Prudencio kpa ɛ ɖó gbeta e kɔn é kpo mɛ ɖevo lɛ kpo wá ɖò ninɔmɛ e mɛ è w’azɔ ɖè nú Kúnnuɖetɔ́ lɛ é mɛ é wu.
É byɔ ɖɔ ye ni wà azɔ enɛ kpo gbejininɔ kpo ɖò nyikɔ yetɔn mɛ.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, nùɖuɖu gbigbɔ tɔn 106,3 wɛ ɖò Uemoa ɖò mars 2021.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, enyi è jlɛ́ ɛ dó Décembre 2020 kpo Mars 2020 kpo wu ɔ, é fɔ́n bo ɖò jijɛji wɛ ɖò tɛn ɛntɛnɛti tɔn mɛ, bo ɖò jijɛji wɛ ɖò tɛn ɛntɛnɛti tɔn mɛ, bo ɖò jijɛji wɛ ɖò tɛn ɛntɛnɛti tɔn mɛ.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, enyi è jlɛ́ ɛ dó Décembre 2020 kpo Mars 2020 kpo wu ɔ, é lɛ́ jɛji ɖò 0.8 % kpo 2,5 % kpo mɛ.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Index harmonisé des prix à la consommation (Ihpc ) tɔ́n ɖò 103,2 jí ɖò mars 2021, bo ɖò 102,3 jí ɖò sun ɖokpo jɛ nukɔn, enɛ wɛ nyí ɖɔ è fɔ́n ɖò Bénin bo fɔ́n bo ɖò ɖiɖekpo ɖó ɖò ɖěɖee ɖò Akwɛsɛxwetɛn Sinsɛnzɔ́ Axɔsuɖuto ɔ tɔn kpo Akwɛsɛxwetɛn Sinsɛnzɔ́ Axɔsuɖuto ɔ tɔn kpo tɔn mɛ é.
É ɖò nukún ɖó wɛ ɖɔ akpá e é dó nú gǎn tɔn Patrice Talon lɛ é na kpa ye ɖò azɔ ɖagbeɖagbe e togun Mawu tɔn jló na lɛ́ sɔ́ d’así n’i é wiwa mɛ.
Ðò ali wè lɛ nu ɔ, é dó gbè lee gbɛtɔ́ lɛ ɖó kancica ɖagbe ɖò tò wè lɛ tɛntin gbɔn é, lobo lɛ́vɔ ɖexlɛ́ ɖɔ emi ɖò gbesisɔmɛ bo na sɔ́ ye ɖó kpɔ́ xá Patrice Talon lee é nyɔ́ bló gbɔn é.
“ Un dó gbè xɔ́ntɔn zunzun kpo azɔwiwa kpo e ɖò akɔta mǐtɔn wè lɛ tɛntin é, bo lɛ́vɔ dó wusyɛn lanmɛ nú mi ɖɔ un ɖò gbesisɔmɛ bo na w’azɔ ɖó kpɔ́ xá Nǔbǐwukpétɔ́ mitɔn, bo na bló bɔ ye na lidǒ ɖò togun mǐtɔn wè ɖokpo ɔ sín nukúnmɛ. ”
Kpɔ́n!
Mɛɖé sixu ko ɖyɔ alixlɛ́mɛ ɔ ɖò mɛɖéekannuninɔ mɛ.
Wusyɛn e un nɔ dó lanmɛ nú mɛ lɛ é bǐ wɛ nɔ yì Carina Sen.
Wǎn yí nú ye mɛ wè lɛ bǐ, bonu Nǔbǐwukpétɔ́ ɔ ni dó nú gǎn e dó wɛ a ɖè lɛ é bo lɛ́ hɛn lè wá nú ye, ” wɛ nùxotɔ́ Nel Oliver ɖɔ.
Ðò bǐbɛmɛ ɔ, Charlotte Dipanda e nyí azɔgbɛ́ Gyovanni tɔn é dokú nú togun ɔ ɖò taji ɔ, gbɔn wema ɖé gblamɛ, bo ɖexlɛ́ ɖɔ emi yí wǎn n’i bo lɛ́ dokú n’i ɖɔ azɔ emitɔn e wà wɛ emi ɖè ɖò The Voice Arique Francophone mɛ é sù nukún emitɔn mɛ tawun.
“ Gyovanni, nú mì ɔ, a ɖè azɔ ɖagbe enɛ xlɛ́ ganji, é wɛ nyí nùxixo kpo hanjiji kpo.
A ko ɖexlɛ́ ɖɔ azɔ nugbǒ ɖé wɛ nyí azɔ e nɔ byɔ mɛɖéejiɖuɖe kpo mɛɖéejiɖe kpo gɔ́ é.
Mɛɖesɔhwe nɔ zɔ́n bɔ un nɔ ɖó nukún ɖagbe hugǎn ɖò nùxixo mɛ, ɖò taji ɔ, azɔ kpo nǔwukpikpé kpo.
Judɔ́ɔ Venɛnu tɔn ɔ na wá kpléɖókpɔ́ ɖaxó lɛ tɔn ɖò Aflika kpo gbɛ̀ ɔ bǐ kpo mɛ gbɔn Judɔ́ɔkasi lɛ kɛɖɛ jí ǎ, loɔ, é na lɛ́ nyí mɛ e ɖò nukún kpé dó wutu tɔn wɛ lɛ é.
Lɔnyiji - lɔnfɔnkan Celtus Dossou -Yovo kpo Auguste Daga kpo na ɖ’alɔ ɖò wɛnɖagbejijlazɔ́ Aflika tɔn 42gɔ́ ɔ mɛ ɖò Dakar, hwenu e Anicet Glitho e nyí nukúnkpénuwutɔ́ Federation du monde nouveau ɔ tɔn é na yì Fédération internationale de Judo tɔn mɛ ɖò 3 Juin ɖò Budapest é.
Lɔnyiji - lɔnfɔnkan Celtus Dossou -Yovo kpo Auguste Daga kpo na ɖ’alɔ ɖò Afrique du Sud sín wemaxɔmɛ 42gɔ́ ɔ mɛ ɖò Dakar, hwenu e Anicet Glitho e nyí nukɔntɔ́ Federation du monde nouveau é na wá agun Fédération internationale de Judo tɔn mɛ ɖò 3 Juin ɖò Budapest é.
Akwɛ titewungbe e è ɖó ɖò yadonumɛ e ɖò Covid-19 H.M. tɔn mɛ é kpo jɔhɔn e ɖò toxo Bénin tɔn lɛ mɛ é kpo mɛ é
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Akwɛsɛxwetɛn Ebléegbe Tɔn Ebléegbe Tɔn Ebléegbe Tɔn Ebléegbe Tɔn Ebléegbe Tɔn Ebléegbe Tɔn Ebléegbe Tɔn Ebléegbe Tɔn Ebléegbe Tɔn Ebléegbe Tɔn Ebléegbe Tɔn Ebléegbe Tɔn Ebléegbe Tɔn Ebléegbe Tɔn Ebléegbe Tɔn Ebléegbe Tɔn Ebléegbe Tɔn Ebléegbe Tɔn Ebléegbe Tɔn Ebléegbe Tɔn Ebléegbe Tɔn Ebléegbe Tɔn L
Sylvia Hartleif e nyí mɛxo agun tɔn ɖé, bo nyí nukúnkpénuwutɔ́ agun ɔ tɔn ɖò Bénin é kpo Romuald Wadagni ee nyí devizɔwatɔ́ akwɛzinzan tɔn kpo akwɛzinzan tɔn kpo tɔn é kpo wɛ ɖò akwɛzinzan ɔ mɛ ɖò Juillet 20 Mai.
È wlan akwɛzinzan sín akpáxwé lɛ ɖò Juillet 20 Mai, bɔ Sylvia Hartleif e nyí mɛxo agun tɔn ɖé, bo nyí nukúnkpénuwutɔ́ agun ɔ tɔn ɖò Bénin é kpo Romuald Wadagni ee nyí devizɔwatɔ́ akwɛzinzan tɔn kpo akwɛzinzan tɔn kpo tɔn é kpo wlan.
Union Europe tɔn lɛ́vɔ d’alɔ Bénin, ɖó Akwɛsɛxwetɛn Ebléegbe Tɔn ( Akwɛsɛxwetɛn Ebléegbe Tɔn ) sín Akwɛsɛxwetɛn Ebléegbe Tɔn ( Akwɛsɛxwetɛn Ebléegbe Tɔn ) livi 140 mɔ wɛ, kaka jɛ akwɛsɛxwetɛn 92 mɔ jí wutu.
Nǔ ɖokpo ɔ wɛ nyí ɖɔ è na lɛ́ xɔ akwɛ ɖevo 30 mɔ ɖò toxo e ɖò tò Bénin tɔn mɛ lɛ é mɛ, kaka jɛ Sèmè kpo Abomey - Calavi kpo jí, bɔ è na lɛ́ xɔ akwɛ ɖevo 110 mɔ ɖò toxo e ɖò jɔhɔn mɛ lɛ é mɛ.
Mɛsɛ́dó Sylvia Hartleif e nyí nukúnkpénuwutɔ́ agun Klisanwun tɔn ɖé bo nɔ sɔ́ azɔ d’así nú Union Europe tɔn ɖò Bénin é mɔ ɖɔ akwɛ ɖaxó ɖé wɛ akwɛzinzan akwɛzinzan tɔn Akwɛzinzan Ebléegbe tɔn nɔ d’alɔ mɛ bɔ è nɔ ɖí xwi xá ninɔmɛ syɛnsyɛn lɛ kpo ninɔmɛ syɛnsyɛn lɛ kpo.
É ɖɔ : “ Azɔ enɛ lɛ́vɔ nyí kúnnuɖenú ɖɔ Union Europeenne ɖò alɔ ɖó nú République du Bénin kpo acɛkpatɔ́ tɔn lɛ kpo wɛ tawun, bo na dó sixu ɖu vivǐ ninɔmɛ ɖagbe ɖé kpo gbɛ̀ ɖagbe ɖé kpo tɔn nú mɛ lɛ. ”
Mɛsɛ́dó Sylvia Hartleif flín ɖɔ Union Europeenne sín xwè 60 jɛji ɖíe ɔ, emi ko ɖó kancica syɛnsyɛn ɖé xá Bénin ɖò nǔwiwaɖókpɔ́ ɖò toxóɖiɖɔ, akwɛ kpo ajɔwiwa kpo sín akpáxwé lɛ mɛ.
Amɔ, jɛ nukɔn hwɛ ɔ, é byɔ ɖɔ è ni vɔ́ kúnnuɖenú lɛ jlaɖó.
Ðò ali ɖokpo ɔ nu ɔ, nukúnɖiɖo e Me Raoul Placide Houngbédji nɔ ɖexlɛ́ ɖò xomɛnyínyɔ́ tɔn mɛ é ɖexlɛ́ ɖɔ é kún ɖó kúnnuɖenú ɖěɖee ɖò xóɖiɖɔ enɛ mɛ lɛ é ó, é ka lɛ́ mɔ bǎ ɖebǔ mɛ ɖɔ mɛsɛ́dó tɔn Mohamed Aïdjo e xó mǐ ɖɔ hwɛjijɔnɔ ɖò Soule e éɖesunɔ ma ɖò xóɖɔɖókpɔ́ ɔ ɖɔ wɛ ǎ é xlɛ́ ǎ.
Enɛ wu ɔ, nyì Houngbɛdi gbɛ́ hwɛɖónúmɛ sín axɔsuzɔwatɔ́ lɛ.
Enɛ wu ɔ, é nɔ byɔ ɖɔ mɛ e é nɔ wà nǔ nyì dò é ni ɖó hwɛ nú nùwanyidotɔ́ lɛ kpo mɛtɛnkpɔn bo na hu mɛ kpo.
Enɛ gudo ɔ, é lɛ́ byɔ ɖɔ è ni ɖó hwɛ nú emi, ɖó è ɖó nukún ɖɔ emi na ɖó ahwanfunnu e ma sɔgbe xá sɛ́n ǎ é.
Cobonu hwɛɖɔxɔsa ɔ na tɔ́n sín tò ɔ mɛ ɔ, é byɔ hwɛɖɔtɔ́ ɔ ɖɔ é ni ɖɔ xó gudo tɔn ɖé.
Bɔ Mohamed Aïdjo yí gbè ɖɔ : “ Gankpa ɔ nyí nǔ nyanya ɖé nú mì ǎ.
Ðó un ɖò azɔn ɖé jɛ wɛ bɔ un nɔ yì tomɛ tawun.
Un wá gbeta ɖé kɔn ɖò fí bǐ.
Amɔ, é ɖò gaàn ɖɔ ɖò gankpa mɛ ɔ, un xò gò mɛ e ɖó na gbɔ azɔn nú mì é.
Enɛ wu ɔ, un sixu ɖɔ ɖɔ gankpa ɔ lɔ wà ɖagbe nú mì. ”
Hwenu e hwɛɖɔxɔsa ɔ fó é ɔ, hwɛɖɔxɔsa ɔ gbɛ́ nǔ e kúnkplá nǔnyanyawatɔ́ lɛ kpo mɛ e tɛ́n kpɔ́n bo na hu mɛ lɛ é kpo sín kúnnuɖenú lɛ, bo sɔ́ ye dó ɖɔ ɖɔ ye na kun ahwankɛkɛví, bo na ɛ ganmɛ nú azǎn atɔ́ɔ́n, lobo na ɛ ganmɛ nú azǎn ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖaxó ɖax
Ðò zǎn e mɛ 15 - 16 Février 2015 tɔn ɖè é mɛ ɔ, ahwanfuntɔ́ atɔn lɛ, ahwanfuntɔ́ lɛ kpo ahwanfuntɔ́ lɛ kpo sɛ̀ tɛn yì sla El Hadj Boni Gado tɔn sín xwè tɛnwe mɔ tɔn mɛ ɖò fífá mɛ.
Hwɛjijɔ nukɔntɔn ɔ wɛ nyí ɖɔ ye gbɔn hɔn yiyi tɔn lɛ gblamɛ cobo jɛ alixlɛ́mɛ lɛ bǐ mɛ.
Enɛ gudo ɔ, ye yí gbè nú gǎn ɔ ɖɔ é ni sɔ́ kɛkɛví tɔn lɛ kpo alokan e ɖò xɔ ɔ mɛ lɛ é kpo dó.
Ye sɔ́ ahwanfunnu gudo tɔn ɖé lɛ n’i bo byɔ ɛ ɖɔ é ni yawu hu i.
Akpágbánúmɛ sín xó e tɔ́ tɔn ɖɔ nú Ablaxamu Boni b’ɛ wá d’alɔ ɛ é zɔ́n bɔ nùblibliwatɔ́ ɖé ɖu ɖò alɔ tɔn mɛ, bɔ enɛ zɔ́n bɔ é jɛ wuvɛ syɛnsyɛn lɛ mɛ.
É ɖò mɔ có, ye kpo mɛ ɖěɖee ɖò gbesisɔmɛ bo tɔ́n sín xá yetɔn mɛ lɛ é kpo kpéwú bo jó mɛ e nyí Abubacáa Soulu é dó.
Ye mɛ wè ɖevo lɛ kpéwú bo hɔn.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, è ɖeji dó batóo Glazuwée tɔn wu, bɔ ahwankɛkɛví lɛ nɔ kplá Abubacáa Soulé yì jɔmɛhunkuntɔ́ lɛ mɛ.
Táan klewun ɖé gudo ɔ, tomɛyitɔ́ xá ɔ mɛ tɔn lɛ kpéwú bo mɔ ɖɔ emi nyí ɖokpo ɖò ahwanfuntɔ́ wè e hɔn sín tò yetɔn mɛ lɛ é mɛ, bɔ è nɔ ylɔ ɛ ɖɔ Mohamed Aïdjo, bɔ é lɛ́ sɔ́ ɛ yì batóo Glazouée tɔn mɛ.
Ee Wěɖegbɛ́ Alixlɛ́mɛtɔ́ Tɔn Nǔbǐwukpétɔ́ Tɔn ɔ wlan jlǒ ɖaxó lɛ gudo é ɔ, tokpɔngán Patrice Talon kpo xomɛnyínyɔ́ tɔn tɔn kpo sɛ̀ tɛn yì Hagbɛ Alixlɛ́mɛtɔ́ lɛ Tɔn Bloc, bo ɖè awǎjijɛ yetɔn xlɛ́.
Ahwanfuntɔ́ Patrice Talon sɛ̀ tɛn yì hɔnkàn akpáxwé AKP tɔn tɔn Bloc Républicain tɔn e ɖò Akpáxwé Wɛnɖagbe ɔ Tɔn ɔ mɛ é, hwenu e Wěɖegbɛ́ Mɛɖesunɔ Tɔn tò ɔ wɛ ɖetɔ́n jlǒ ɖaxó lɛ é.
Patrice Talon kpo xomɛnyínyɔ́ tɔn kpo yì Hagbɛ Alixlɛ́mɛtɔ́ lɛ Tɔn, bɔ akpáxwé enɛ d’alɔ bɔ è ɖè è.
Hwenu e ahwanfuntɔ́ Acɛkpikpa ɔ tɔn lɛ kpo mɛ e ɖó nǔ kpɔ́n lɛ é kpo wá ɖexlɛ́ ɖɔ emi ɖó awǎjijɛ xá tokpɔngán République tɔn é ɖé wɛ.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Wěɖegbɛ́ Mɛɖesunɔ Tɔn Akɔjijɛnɔ Tɔn ɔ ɖɔ ɖò zǎn enɛ mɛ ɖɔ duo Talon - Talata ɔ ɖó nǔwukpikpé 86,36 ɖò zǎn enɛ mɛ, bɔ duo Soumanou - Hounkpè ɔ ɖó nǔwukpikpé 11,29 ɖò zǎn enɛ mɛ, bɔ Kohoué - Agossa ɖó nǔwukpikpé 02,35 ɖò zǎn enɛ mɛ.
Hwɛɖɔxɔsa Hwɛɖɔxɔsa Nukɔntɔn ɔ tɔn Porto - Novo tɔn e wá gbeta ɔ kɔn dó dakaxixo wu ɖò Mardi 17 Décembre e wá yì é mɛ é hɛn ɔ, é na ɖó ganjɛwu ɖɔ mɛ e kú gǎn nukúnɖeji enɛ e è mɔ kú hwɛhwɛ ɖò Novembre 1994 é wu ǎ.
Hwɛɖɔtɔ́ ɖokpo e è ɖó hwɛ na é wɛ nyí Davidi Sonagnon Tito, hwenu e é ɖó kúnnuɖenú gègě ɖ’ayǐ é.
Dénakpo Tito e nyí tɔ́ hwɛɖónúmɛtɔ́ ɔ tɔn é lɔmɔ doya n’i bo lɛ́ ɖó hwɛ n’i hwenu e é ɖò nǔ wà wɛ ɖò agbawungba é, ɖó kú wutu.
Davidi Sonagnon Tito ɖɔ ɖɔ emi kún tuùn emi ó ɖò xóɖɔɖókpɔ́ lɛ hwenu, lee é nyí gbɔn ɖò afɔ ɖevo lɛ bǐ mɛ gbɔn ɖò hwɛɖiɖɔzɔ́ ɔ hwenu é.
Hwɛɖɔtɔ́ ɔ ɖɔ ɖɔ emi kún ɖó kancica ɖé ɖó kpɔ́ ɖò kú mɛ ɔ tɔn mɛ ó.
É ɖò mɔ có, é tuùn ɖɔ xó kpɛví kpɛví ɖé lɛ tíìn ɖò asú tɔn kpo asì tɔn nɔví nyɔnu ɔ tɔn sín alɔwliwli kpo tɛntin.
É nɔ ɖɔ xó ɖó kpɔ́ xá mɛ e kú é sín hweɖenu jɛ hweɖenu.
Amɔ, é lin gbeɖé ɖɔ emi na yì hu i ǎ.
Hwɛ e é hu ɖò xó enɛ mɛ é bǐ wɛ nyí ɖɔ è mɔ cyɔ mɛ ɔ tɔn ɖò xwé tɔn gbè.
É ɖò mɔ có, é wɛ nyí mɛ nukɔntɔn e mɔ nǔ jɛ wěɖexámɛ nukɔntɔn lɛ wu é.
Hú mɔ ɔ, é ɖ’alɔ ɖò mɛ e kú é sín kú mɛ, bɔ é lɛ́ ɖó kancica ɖagbe ɖé xá mɛ ɖevo lɛ.
David Sonagnon Tito ɖè kúnnuɖenú hɛnnumɔ tɔn ɖé lɛ tɔn xlɛ́, bɔ ɖokpo ɖò asì tɔn lɛ mɛ bo dóhwɛ ɛ ɖɔ é hu i ɖó kpɔ́ xá tɔ́ tɔn e hu mɛ é.
Nǔ enɛ lɛ bǐ wɛ é ɖè hwenu e é ɖò xomɛsin dó wɛ é.
Mɔ ɖokpo ɔ wɛ é nyí nú kúnnuɖenú ɖěɖee kúnkplá fí e sandáa lɛ kpo alyannu e tɔ́ tɔn ɖó é kpo ɖè é.
Hwɛɖɔtɔ́ ɔ kpò ɖò xó e é ɖɔ ɖò hwɛɖɔxɔsa nukɔntɔn ɔ kpo hwɛɖɔxɔsa alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ kpo nukɔn é mɛ.
Ee sinsɛnzɔ́ agbawungba tɔn Edwige Fifamè Aklou Tangni kpɔ́n nǔ e ɖò xóɖiɖɔ ɔ mɛ lɛ é kpo xóɖɔɖókpɔ́ lɛ kpo é ɔ, é ɖ’ayi kúnnuɖenú e na zɔ́n bɔ è na ɖexlɛ́ ɖɔ mɛ wè e è ɖó hwɛ na lɛ é wɛ hu mɛ é wu.
É ɖɔ ɖɔ é wá gbeta enɛ kɔn ɖò kàn afatɔ́n mɔkpan kpo nùkanbyɔ ɖokpo kpo gudo.
Nùkanbyɔ tɛ lɛ mɔ xósin ɖò ayi tɔn mɛ ǎ.
É ɖɔ ɖɔ kúnnuɖiɖe hwɛɖónúmɛtɔ́ ɔ tɔn lɛ na bo tlɛ gosin hɛnnumɔ tɔn lɛ gɔ́n ɔ, ye nɔ ɖó azɔ syɛnsyɛn ɖé dó wutu tɔn ǎ.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Edwige Fifamè Aklou Tangni jló na ɖexlɛ́ ɖɔ emi ɖò nǔ kplɔ́n wɛ ɖò nukɔn nukɔntɔn ɔ hwenu, bo ɖɔ ɖɔ è mɔ fí e è ɖó hwɛ nú mɛ e è ɖó hwɛ na lɛ é ɖè é kpo awinnya kpo ɖè é.
Gbɛta kponɔ lɛ tɔn e kàn nǔ byɔ lɛ é yí gbè ɖɔ ye mɔ nǔ mɔhun lɛ ɖò hwɛɖɔxɔsa ɔ mɛ ǎ.
Sinsɛnzɔ́ agbawungba tɔn lɛ́vɔ xlɛ́ ɖɔ kúnnuɖenú ɖěɖee xlɛ́ ɖɔ mɛɖé lɛ lin ɖɔ emi ɖó akpà syɛnsyɛn ɖé ɖò ta mɛ, bɔ hweɖelɛnu ɔ, kúnnuɖetɔ́ ɖevo lɛ lɔmɔ ɖɔhun.
Wema wlantɔ́ ɔ kpó ɖò kannumɔgbenu wɛ à?
Mɔ ɖokpo ɔ, Edwige Fifamè Aklou Tangni kàn nǔ byɔ éɖée dó lee é jɛxa ɖɔ è ni sɔ́ cyɔ mɛ e é hu ɖò xwé tɔn gbè é tɔn ɖó te gbɔn é wu.
É kanbyɔ éɖée ɖɔ hwɛdómɛtɔ́ ɔ wɛ sɔ́ cyɔ ɔ ɖó alǒ mɛ ɖevo lɛ ɖò finɛ à jí.
Gudo mɛ ɔ, sinsɛnzɔ́ agbawungba tɔn ɔ kanbyɔ ɖɔ, ɖó sɛ́n e ɖò xota 295, 296 kpo ee bɔ d’ewu lɛ é kpo mɛ lɛ é ɖokpo, kpo ee ɖò Sɛ́n ɔ mɛ lɛ é kpo mɛ é wutu ɔ, Davidi Sonagnon Tito wɛ hu mɛ nugbǒ nugbǒ nugbǒ.
Nùwanyido ɖé wɛ nyí ɖɔ è ni sɔ́ jlǒ dó hu mɛ ɖevo lɛ kpo ayi bǐ kpo.
É ɖɔ ɖɔ hwɛɖónúmɛtɔ́ ɔ ɖó na ɖu vivǐ nǔ ɖěɖee xlɛ́ ɖɔ hwɛɖónúmɛtɔ́ ɔ wɛ hu mɛ lɛ é tɔn, cobo wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ nǔ ɖě kún kpéwú bo na xlɛ́ ɖɔ hwɛɖónúmɛtɔ́ ɔ wɛ nyí mɛ e hu mɛ é ó.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, é byɔ hwɛɖɔxɔsa ɔ ɖɔ é ni tɛ́n kpɔ́n bo ɖu lè nùkanbyɔ enɛ tɔn.
Gɔ́ na ɔ, sinsɛnzɔ́ agbawungba tɔn byɔ ɖɔ è ni jó nǔwiwa agbawungba tɔn lɛ dó nú Dénakpo Tito ɖó kú wu.
Nyì Magloire Yansunu e è sɔ́ azɔ d’así nú mɛ ɖěɖee è ɖó hwɛdómɛ lɛ é ɖò nǔ e afɔsɔ́ɖótetɔ́ agun ɔ tɔn ɖɔ lɛ é ba wɛ.
É ɖò mɔ có, sinsɛnzɔ́ agbawungba tɔn gbɔn vo nú gbeta e kɔn é wá é.
Ðò alɔ ɖevo mɛ ɔ, nyì Magloire Yansunu byɔ hwɛɖɔxɔsa ɔ ɖɔ é ni ɖó hwɛ nú mɛ e é zé éɖée bǐ mlɛ́mlɛ́, ɖó nùwanyido e è ma ɖó ɖ’ayǐ ǎ é wutu.
É ɖɔ ɖɔ nùɖé wɛ enɛ nyí bo na dó dɔn tó nú ajɔtɔ́ emitɔn lɛ.
“ Kúnnuɖenú ɖebǔ kpo kúnnuɖenú ɖebǔ kpo tíìn ɖò xota ɔ mɛ ǎ.
Gbè ɖokpo ɔ, cyɔnmɛtɔ́ 37 e gosin tò gègě mɛ ɖò Aflika lɛ é wɛ ɖò afɔ enɛ mɛ.
Hwenu e è sɔ́ tɔjihun ɔ ɖó kilomɛtlu 87 mɔ dó Abomey - Lokossa jí é ɔ, ganxixo 10 mɔ wɛ é ɖè.
Hwɛjijɔ ɛnɛgɔ ɔ wɛ nyí enɛ hwenu e è xwedó wuntun e nɔ nyí Castel Beer, Aquabelle, kpo nùɖuɖu hlɔnhlɔnnɔ tɔn XXL Energy kpo, bɔ ye ɖò Atɔxwɛ Bénin Tɔn 16gɔ́ ɔ jí é.
Ðò nukɔnmɛ ɖò akpá e wá yì é mɛ ɔ, Burkinabè Paul Daumont wɛ ɖu ɖò Atɔxwɛ Bénin Tɔn jí, bɔ é ɖu ɖò afɔ atɔn nukɔntɔn e ɖò Atɔxwɛ Bénin Tɔn 16gɔ́ ɔ jí lɛ é jí.
Cobonu è na ɖi zɔnlin nú Abomey - Lokossa ɔ, cyɔnmɛtɔ́ 37 lɛ ɖi zɔnlin Toucounto - Dzhougou nú kilomɛtlu 100.
Toxo Natitingou tɔn lɛ kpo Copargo tɔn lɛ kpo mɔ lɔnyiji - lɔnfɔnkan - lɔnfɔnkan - lɔnfɔnkan e ɖò didɛ wɛ bo na ɖu ɖ’eji lɛ é sín gbadanu.
Hwenu e cyɔnmɛtɔ́ Burkinabè wá é ɔ, é bló huzuhuzu ɖé, ɖó é ko ɖu ɖò afɔ nukɔntɔn e ɖó kilomɛtlu 123 é jí.
Gudo tɔn ɔ, Ivoirien Abou Sanogou wá tɛn wegɔ ɔ mɛ, bɔ Béninois Bachiki Idrissou wá tɛn atɔngɔ ɔ mɛ.
Paul Daumont e ɖè afɔ atɔn nukɔntɔn lɛ xlɛ́ é kàn nǔ e é wà lɛ é byɔ, bo ɖɔ ɖɔ azɔ e gbɛta ɖé wà é wɛ zɔ́n bɔ nǔ enɛ lɛ jɛ.
É dó wusyɛn lanmɛ nú mɛ ɖɔ Castel Beer e nyí nɔví sunnu winnyawinnya ɖé bo ɖó wǔjɔmɛ agbahwlɛnhwlɛn tɔn, bo zán nǔ gègě dó d’alɔ mɛ ɖevo lɛ bonu agbahwlɛn ɔ na kpa ye.
Papoen Osho e nyí dobanúnǔtɔ́ dobanúnǔtɔ́ dobanunǔtɔ́ lɛ tɔn é d’akpá ɖɔ Bénin na ɖu ɖò dobanunǔtɔ́ dobanunǔtɔ́ 16gɔ́ ɔ jí, bo na kpa susu nú Sobebra e nɔ gudo nú Ecureuils cyɔnmɛtɔ́ e ɖò tò ɔ mɛ lɛ é gbɔn wuntun La Béninoise jí é.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, é ɖexlɛ́ ɖɔ ɖò azǎn wè e è nɔ w’azɔ ɖò sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ lɛ é vlamɛ ɔ, nǔwiwa yetɔn lɛ na kpɔ́n te d’eji.
Hwenu e batóo ɔ ɖò akpáxwé wegɔ ɔ mɛ é ɔ, batóo ɔ na nɔ gudo n’i, bɔ batóo ɔ na nɔ ɖu ɖò ye jí, bo na nɔ ɖu ɖò yeɖée jí, bo na nɔ ɖu ɖò yeɖée jí, gbɔn wuntun tɔn Castel Beer, Aquabelle kpo nùɖuɖu hlɔnhlɔn tɔn XXL Energy kpo gblamɛ.
Gǎn alixlɛ́mɛtɔ́ Wapco tɔn Jin Jinsong ɖɔ ɖɔ emi ɖó nukúnnúmɔjɛnǔmɛ ɖiɖó dó azɔ e è nɔ wà nú azɔxwé emitɔn é wu, bo lɛ́ ɖó nukún ɖɔ emi na w’azɔ kpo azɔwiwa kpo.
Ðò alɔ ɖevo mɛ ɔ, é tɛɖɛ jí ɖɔ è nɔ ɖó ayi nǔwukpikpé e ɖò xá ɔ mɛ lɛ é kpo nǔwukpikpé e è nɔ ɖè lɛ é kpo wu ɖò tuto ɔ mɛ.
Mɛsɛ́dó Chine tɔn e nɔ nyí Peng Jingtao ɖò Bénin é ɖɔ ɖɔ tuto enɛ nyí wuntun azɔwiwa ɖó kpɔ́ kpo azɔwiwa ɖó kpɔ́ kpo tɔn, bɔ tuto enɛ na bló bɔ kancica e ɖò tò wè lɛ tɛntin é na syɛn d’eji, bo na lɛ́ gbɔn vo d’eji.
Ðò alixlɛ́mɛ nukɔntɔn ɔ, Wěɖegbɛ́ Yɛhwexɔsuɖuto ɔ tɔn kpo Deléguée tɔn kpo tɔn glɔ ɔ, azɔ e Eurocham ɖó xá CIB é wɛ nyí ɖɔ é na d’alɔ ɖò akwɛzinzan e na nɔ ayǐ sɔyi é kpo mɛɖéekannuninɔ kpo mɛ, gbɔn nugbodòdó ajɔwiwa tɔn lɛ sísɔ́ ɖiɖó gblamɛ, azɔgbɛ́ mɛ winnyawinnya lɛ tɔn kpinkpɔn kpo kpinkpɔn kpo gblamɛ.
É ɖò wɛn ɖɔ azɔ enɛ na d’alɔ azɔxwé ɖěɖee ɖó nyɔna lɛ é bonu ye na kpɔ́n azɔ yetɔn lɛ kpɔ́n te, bɔ akwɛzinzan 579 189 696 F.M. tɔn na hɛn lè wá nú ye.
Gǎn azɔwiwa tɔn Union Européenne tɔn e nɔ wà nǔ ɖó kpɔ́ ɖò Bénin é Ruben Alba Aguilera ɖɔ ɖò kpléɖókpɔ́ ɔ jí ɖɔ tuto enɛ nyí nǔ e na d’alɔ azɔxwé ɖěɖee ɖu lè tɔn lɛ é bonu ye na mɔ tɛn dó w’azɔ syɛnsyɛn lɛ é.
Ðò bǐbɛmɛ ɔ, nukúnkpénuwutɔ́ akɔta ɔ tɔn Septtime Ulrich Azonnoudo ɖɔ ɖɔ tuto “ Soutenir l’entreprise ” ɔ ɖò nǔmimɔ acɛkpikpa Bénin tɔn e nɔ gudo nú Wɛnɖagbe tɔn é mɛ, bo ɖɔ ɖɔ é na huzu tuto akwɛsɛxwetɛn akwɛsɛxwetɛn tò ɔ tɔn tɔn tɔn.
Gɔ́ nú xwè 15 e é ko mɔ kpɔ́n ɖò azɔ wà wɛ ɖò Aflika kpo tò vovo lɛ kpo mɛ é ɔ, Stéphanie Antar nyí azɔmɛvigbɛ́ ɖé.
É w’azɔ ɖò azɔxɔsa e nɔ wà azɔ ɖò akwɛsɛxwetɛn lɛ kpo akwɛsɛxwetɛn lɛ kpo mɛ é gègě mɛ ɖò France, Singapore, Uae kpo Tsinghua University kpo ɖò Chine.
Ðò xwè mɔkpan gudo ɖò alɔ ɖiɖe mɛ ɔ, otɛli toxo Aplahoué tɔn e nyí toxo Couffo tɔn é wá ɖeɖɛ hwenu tawun ɖé lɛ.
È ɖè tɛn ɛntɛnɛti tɔn e è bló tuto azɔwiwa tɔn yɔyɔ ɔ tɔn ɖó nukɔn nú acɛkpikpa xá ɔ mɛ tɔn kpo tuto wěɖexámɛ tɔn lɛ kpo é ɖó tɛn ɛntɛnɛti tɔn mɛ ɖò Aklunɔzángbe 17 Mai e wá yì é.
Xwè ɖokpo mɔ gudo ɔ, otɛli toxo Aplahoué tɔn e nyí toxo Couffo tɔn sín gǎn é sín tuto wá ɖeɖɛ hwenu tawun ɖé.
Azɔ ɔ na nɔ ayǐ nú xwè ɖokpo.
Ðò yadonumɛ gudo ɔ, nyɔnu lɛ nɔ ɖó sísí ɖebɔdoɖewu ɖebɔdoɖewu ɖebɔdoɖewu ɖebɔdoɖewu ɖebɔdoɖewu ǎ.
Ðò dotóoxwé tɔn e nɔ nyí Théophile Hounhouédo é mɛ ɔ, dotóo e nɔ kpé nukún dó lanmɛ na nɔ ganji ɖò agbawungba é ɖɔ xó dó azɔn 25 jí ɖò vǐ 100 ɖěɖee ɖò sun 0 jɛ 11 mɛ lɛ é mɛ.
Ninɔmɛ mɔhun lɛ nɔ ɖò taji ɖò dotóoxwé agbawungba tɔn lɛ mɛ ɖi mɛɖé lɛ ɖɔhun.
Bo na dó ɖeɖɛ ninɔmɛ enɛ ɔ ɔ, é sɔ́ azɔ ɖé ɖ’ayǐ ɖò 24 Avril e wá yì é, bonu vǐ ɖěɖee è jì ɖò tɛntin tɔn bo ɖò ninɔmɛ ɔ mɛ lɛ é bǐ ni lɛkɔ yì vɔsisa ɔ mɛ.
Ðò nùkanbyɔ enɛ mɛ ɔ, é lɛ́vɔ ɖɔ xó dó nǔ e jɛ lɛ é wu. Ðó nyɔnu lɛ nɔ ɖó sísí ɖebǔ nú táan e mɛ vǐ yɔyɔ lɛ nɔ ɖè ɖò vǐkpo ɔ mɛ é wutu ɔ, ye nɔ ɖó sísí ɖebǔ nú táan e mɛ vǐ yɔyɔ lɛ nɔ ɖè ɖò vǐkpo ɔ mɛ é.
Ðò nùkanbyɔ enɛ mɛ ɔ, é lɛ́vɔ ɖɔ xó dó nǔ e ɖò jijɛ wɛ é wu.
La Nation : Etɛwu a ka jɛ vǐ ɖěɖee sín sun 0 jɛ 11 jɛji bɔ a ylɔ ɖɔ “ mɛ e ɖó nukúnnúmɔjɛnǔmɛ lɛ é ” sín azɔ ɖé jla jí, enɛ wɛ nyí vǐ ɖěɖee ɖó táan vǐkpo ɔ tɔn e ma sɔgbe ǎ lɛ é, bɔ é vɛwǔ nú we bɔ a na ɖó xá ɔ mɛ é?
Théophile Hounhouédo : Mǐ mɔ ɖɔ vǐ lɛ bɛ́ vɔnu ɔ, amɔ, ye nɔ ɖó sísí nú antyɛn lɛ bǐ bo nɔ ɖóxó ǎ.
Ee un ɖò wema mǐtɔn lɛ kpɔ́n wɛ é ɔ, un ɖ’ayi wu ɖɔ akwɛ ɔ ɖibla yì 25 jɛ 30.
Ðó adlɛsi mɛjitɔ́ yetɔn lɛ tɔn e ma sɔgbe bǐ mlɛ́mlɛ́ ǎ lɛ é kɛɖɛ wɛ nyí xá e mɛ ye nɔ nɔ é sín nyikɔ.
Enɛ wu ɔ, è ɖ’ayi wu ɖɔ vɔsanúxwlémawutɔ́ ɖěɖee è jì lɛ é ɔ, vɔsanúxwlémawutɔ́ ɖěɖee è yí ɖò vǐkpo nukɔntɔn ɔ mɛ lɛ é nɔ yí ɖò vǐkpo yɔyɔ lɛ tɔn lɛ mɛ ɖò 99.99 ɖò vǐkpo ɔ mɛ.
Yao Ydo sɔ́ ayi tɔn ɖó nùwlanwlan lɛ jí ǎ, bɔ é sɔ́ ayi tɔn ɖó kplɔ́n e sɔgbe xá ninɔmɛ xá ɔ mɛ tɔn é jí, bo ɖɔ nú tóɖóétɔ́ lɛ ɖɔ é ɖò taji.
È ko mɔ nǔ kpɔ́n ɖò tutoblonunu akɔjɔkplɔnmɛ, nùnywɛ xwitixwiti, kpo aca kpo tɔn e nɔ nyí UNESCO é mɛ nú xwè wè jɛji, enɛ wɛ nyí kpɔ́ndéwú ɖagbe hugǎn ɖěɖee ɖò jijɛ wɛ ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ kpo ɖěɖee ɖò Aflika sín dò lɛ é kpo tɛntin é tɔn.
É ɖó dotóo ɖé ɖò Linguistique kpo Didactique des langues de l’Université de Grenoble ( France ) kpo, bo lɛ́ ɖó kúnnuɖewema xwè kanweko atɔngɔ ɔ tɔn ɖò diplomatie kpo nùkplɔnkplɔn stratégiques kpo mɛ ɖò Centre d’Études diplomatiques et stratégiques de Paris ( France )
Yao Ydo nɔ yawu yí gbè nú tóɖóétɔ́ tɔn hwenu e é tinmɛ ɖɔ é ɖò taji ɖɔ è ni sɔnǔ nú nùkplɔnkplɔn e sɔgbe xá ninɔmɛ xá ɔ mɛ tɔn é ɖé.
É lɛ́vɔ yí kúnnuɖewema Glɛnsigbe tɔn ɖé ɖò University of Ouagadougou, Burkina Faso.
A kplɔ́n nǔ ɖagbe lɛ ɖò Aflika kpo Elɔpu kpo.
Nɛ a ka sɛ̀ tɛn sín Wemaxɔmɛ Ouagadougou tɔn yì Wemaxɔmɛ Grenoble tɔn gbɔn?
Ðò hwe enɛ nu ɔ, akpáxwé ɖé ɖò Burkina Faso kpo France kpo tɛntin.
Ðò Septembre sín akpáxwé ɔ hwenu ɔ, Biblu kplɔntɔ́ ɖěɖee ma ko kplɔ́n nǔ kpɔ́n ɖò kpléɖókpɔ́ ɔ jí ǎ lɛ é sixu mɔ bɔ è na yí akwɛ ɖé ɖò kpléɖókpɔ́ ɔ sín azɔxwé e ɖò France é ɖé mɛ.
Mɔ mɛ ɔ, un wá Grenoble, bɔ hwenu e un ɖò dotóo ɔ kplɔ́n wɛ é ɔ, un lɛ́vɔ sɛ̀ tɛn yì Paris.
Nukɔnmɛ ɔ, un bɛ́ azɔ ce ɖò 1997 ɖò hɔnkàn UNESCO tɔn mɛ, bo nyí nukúnkpénuwutɔ́ alɔkpa lɛ tɔn ɖò Akpáxwé Biblu Kplɔnkplɔn Titewungbe Kpinkplɔn Kpinkplɔn Kpinkplɔn Kpinkplɔn Kpinkplɔn Kpinkplɔn Kpinkplɔn Kpinkplɔn Kpinkplɔn Kpinkplɔn Kpinkplɔn Kpinkplɔn Kpinkplɔn Kpinkplɔn Kpinkplɔn Kpinkplɔn Kpinkplɔn Kpɛví lɛ Kpɔ́n.
Égbé ɔ, a ko ɖò azɔ wà wɛ ɖò azɔxɔsa ɖokpo ɔ mɛ nú xwè 24.
Ali tɛ nu a ka yì ɖè?
É wɛ nɔ yí azinzɔnnɔ ɔ, nɔ na ganjɛwu ɛ, nɔ sɔ́ ɛ ɖó ninɔmɛ e sɔgbe é mɛ cobɔ é nɔ ɖótó adingban ɔ lobo nɔ yì dotóo ɔ gɔ́n.
Nɔví nyɔnu ɔ ɖɔ : “ Ayi kpo xomɛfífá kpo wɛ nɔ dó gbɔ nú azinzɔnnɔ ɔ, bɔ é nɔ sɔnǔ nú azɔn e é na gbɔ azɔn é. ”
Ye mɛ nukɔntɔn e ɖò azɔ wà xá azinzɔnnɔ lɛ wɛ ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ lɛ é wɛ nyí nukúnkpénuwutɔ́ azɔn nukɔntɔn lɛ tɔn, bɔ ye nyí nukúnkpénuwutɔ́ azɔn nukɔntɔn lɛ tɔn, bɔ mɔ mɛ ɔ, é jɛxa ɖɔ è ni ɖó ayi mɛ e gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ lɛ é tɔn ɖò azǎn gudogudo tɔn ɖé lɛ jí, bo sɔ́ ayi yetɔn ɖó linlin e ye ɖó ɖò mai é.
Canada bɔ è bló sín 10gɔ́ ɔ jɛ 16gɔ́ ɔ mɛ
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, nǔwiwa enɛ lɛ ɖò tintɛnkpɔn wɛ bo na d’alɔ mɛ ɖěɖee ɖò azɔ wà wɛ ɖò azɔxɔsa ɔ mɛ lɛ é, bo na lɛ́ tɛɖɛ azɔ e ye nɔ wà ɖò azɔxɔsa ɔ mɛ é jí.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, hanjiji xɔ akwɛ tawun.
Ðokpo ɖò xota e ɖɔ xó dó xota elɔ wu lɛ é mɛ é wɛ nyí ‘ Azɔ e nɔ zɔ́n bɔ è nɔ sɔ́ nukúnkpénuwutɔ́ ɖé ɖó te é, è nɔ sɔ́ nukúnkpénuwutɔ́ ɖé ɖó te, è nɔ mɔ nukúnnú jɛ sɔgudo wu. ’
Enɛ dó wusyɛn lanmɛ nú gbɛtɔ́ lɛ ɖɔ ye ni mɔ nukúnnú jɛ lee azɔ ɔ nyɔ́ sɔ́ é wu, lobo kpɔ́n ɛ dó mɔ nukúnkpénuwutɔ́ ɖaxó ɖé ɖò lanmɛ na ɖò sɔgudo.
Giraudoux Sodégla e nyí nukúnkpénuwutɔ́ nukúnkpénuwutɔ́ azɔxwé tɔn ɖé ɖò Azɔxwé Azɔxwé Sinsɛnzɔ́wiwa Tɔn ɔ mɛ é ɖɔ ɖɔ “ xota elɔ na xlɛ́ lee nukúnkpénuwutɔ́ lɛ na ɖò nukún kpé dó lanmɛ na wɛ ɖò sɔgudo gbɔn é, kpo lee azɔxwé ɔ na ɖeɖɛ azɔn e na bɔ d’ewu é gbɔn é kpo. ”
Enɛ xlɛ́ ɖɔ mǐ ɖó na ɖɔ xó dó azɔ kpɛví lɛ tɔn sín nǔwukpikpé lɛ kpo jlǒ e ye ɖó bo na bló bɔ azɔ yetɔn na syɛn d’eji é kpo, fí e ye ɖè é kpo lee ye ɖ’alɔ ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ gbɔn é kpo jí. ”
Hwɛjijɔ nukɔntɔn ɔ wɛ nyí ɖɔ adǎn e ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ é zɔ́n bɔ ye ɖó nǔwukpikpé yetɔn lɛ, ɖó adǎn e ye ɖó ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ é wu.
Ye jɛxa ǎ.
“ Nukúnkpénuwutɔ́ lɛ ɖò gbesisɔmɛ bo na ɖu ɖò Covid-19 jí.
Ye ɖò fí bǐ bo ɖò fí bǐ bo ɖò ahwan fun wɛ sín hwenu e ye ɖò nukúnkpénuwutɔ́zɔ́ wà wɛ ɖò bǐbɛmɛ é kaka jɛ hwenu e ye ɖò nukúnkpénuwutɔ́zɔ́ wà wɛ ɖò ayikúngban jí é.
É ɖɔ : “ Ye kɛɖɛ wɛ nɔ ɖɔ xó xá azinzɔnnɔ lɛ nugbǒ nugbǒ, bo nɔ kpé nukún dó ye wu, bo nɔ lɛ́ nɔ gudo nú ye, lobo nɔ lɛ́ xwedó ye. ”
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, aurel Amoussou e nyí devizɔwatɔ́ nukúnkpénuwutɔ́ azɔxɔsa Sobebra tɔn tɔn ɖé é ɖɔ ɖò Atɔxwɛ Bénin tɔn e tɔ́n sín 17 jɛ 22 mai é mɛ ɔ, é yí tò Aflika tɔn ayizɛ́n lɛ ( Bénin, Côte d’Ivoire, Burkina Faso, Niger, Nigéria kpo Senégal kpo ) bo ɖó kilomɛtlu 632 mɔ.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, nɔví nyɔnu e nɔ nyí Castel Beer é nɔ nyí gbexosin - alijitɔ́ ɖaxó nukɔntɔn ɔ ɖò azɔ enɛ mɛ.
Bo na dó d’alɔ mɛ e ɖò agun ɔ mɛ lɛ é kpo mɛ e ɖò gǎn dó wɛ lɛ é kpo b’ɛ na wà azɔ tɔn ganji ɔ, Caritas Bénin sɔnǔ nú tuto nǔɖɔɖ’ayǐ tɔn ɖé ɖò 2020 - 2023 mɛ, bɔ enɛ gudo ɔ, é lɛ́ sɔnǔ nú tuto akwɛzinzan tɔn xwè kanweko mɔkpan tɔn ɖé.
Ðò Aklunɔzángbe Aklunɔzángbe 19gɔ́ ɔ ɖò Cotonou ɔ, tutoblonunu ɔ bɛ́ kpléɖókpɔ́ ɖé, bo ɖè tuto azɔ tɔn xlɛ́ azɔgbɛ́ tɔn xá mɛ ɖevo lɛ. Bo na dó kpé nukún dó azɔ e wà wɛ Caritas Bénin ɖè bo na d’alɔ mɛ e ɖò agun ɔ mɛ lɛ é kpo mɛ ɖěɖee ɖò gǎnmaɖó mɛ lɛ é kpo wu é ɔ, é sɔnǔ nú tuto tɔn 2020 - 2023 tɔn, bɔ enɛ gudo ɔ, é lɛ́ bló tuto nú xwè
Ðò Aklunɔzángbe Azǎn 19gɔ́ ɔ ɖò Cotonou ɔ, tutoblonunu ɔ bɛ́ kpléɖókpɔ́ ɖé, bɔ ɖò xwè enɛ lɛ bǐ mɛ ɔ, é ɖè linlin e é ɖó dó azɔ ɔ wu é xlɛ́ nɔzo tɔn lɛ.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Caritas Bénin ɖɔ xó dó tuto e kúnkplá azɔ tɔn é jí, bo ɖè linlin e é ɖó na wà é xlɛ́, bo lɛ́ d’alɔ mɛ ɖevo ɖěɖee nɔ na akwɛ lɛ é bɔ ye nɔ ɖu ayi mɛ nú ye ; enɛ wɛ zɔ́n bɔ é xwlé tuto nǔɖɔɖ’ayǐ tɔn e ɖò xwè 20gɔ́ ɔ mɛ é kpo tuto xwè mɔkpan tɔn e kúnkplá akwɛ lɛ é kpo ye.
Linlin alɔkpa wè enɛ lɛ nɔ zɔ́n bɔ è nɔ zán dó mɔ tɛn dó mɔ tɛn dó mɔ tɛn dó mɔ nǔ ɖevo lɛ.
Tɔ́ Filipu Sanhoua e nyí alixlɛ́mɛtɔ́ akɔta Caritas Bénin tɔn é ɖɔ ɖɔ, bo na dó wà azɔ e Caritas Bénin ɖó bo na ɖè wanyiyi Mawu tɔn xlɛ́ gbɛtɔ́ e ma ɖó sinmɛ agbaza tɔn ɖebǔ ǎ lɛ é é é ɔ, é ɖó na bló tuto syɛnsyɛn ɖé, bo na bló tuto e é ɖè bo na wà ɖagbe nú gbɛtɔ́ lɛ é bǐ.
É ɖɔ gɔ́ na ɖɔ tuto e è bló tuto na é sɔgbe xá wěɖexámɛ Caritas internationalis kpo Caritas Africa kpo tɔn.
É ɖɔ : “ Linlin mǐtɔn lɛ xlɛ́ ɖɔ mǐ ɖò gbesisɔmɛ bo na ɖu ɖò alɔwliwli e ma ɖó gǎn ǎ lɛ é jí. ”
É ɖɔ nú alixlɛ́mɛtɔ́ tò ɔ tɔn ɖɔ : “ Sinsɛn ɔ ɖó na nɔ yí wǎn nú mɛ ɖěɖee ɖò gǎn dó wɛ lɛ é bǐ. ”
Nugbǒ ɔ, tuto nǔɖɔɖ’ayǐ tɔn 2020 - 2023 na d’alɔ bɔ è na ɖeɖɛ tagba vovo e ɖò tutoblonunu ɔ mɛ lɛ é.
Tɔ́ Philippe Sanhoucou ɖɔ ɖɔ akwɛzinzan sixu wà nǔ dó tagba ɖaxó enɛ lɛ wu.
É ɖɔ : “ Mǐ ɖó nukúnɖiɖo syɛnsyɛn ɖɔ nǔɖokan mǐtɔn lɛ kún ɖó dogbó ó, amɔ, mǐ na lɛ́ cɔ́ mǐɖée dó nɔví mǐtɔn e ɖò ninɔmɛ syɛnsyɛn lɛ mɛ lɛ é wu. ”
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, ɖò azǎn nukɔntɔn ɔ gbè ɔ, mɛ e ɖu ɖò Nǔbǐwukpétɔ́ ɔ jí lɛ é ɖu ɖò Nǔbǐwukpétɔ́ ɔ jí ɖò Nǔbǐwukpétɔ́ ɔ jí ɖò Parakou ɖò azǎn nukɔntɔn ɔ gbè ɖokpo ɖokpo, bo ɖu ɖò Nǔbǐwukpétɔ́ ɔ jí ɖò Atɔxwɛ ( Nǔbǐbǐwukpétɔ́ ) Flansegbe tɔn lɛ jí ɖò Atɔxwɛ ( Flansegbe ) Flansegbe tɔn ( Flansegbe )
É ɖò mɔ có, ɖò azǎn nukɔntɔn ɔ gbè ɖokpo ɖokpo gbè ɖokpo gbè ɖokpo gbè ɖokpo gbè ɖokpo gbè ɖokpo gbè ɖokpo gbè ɖokpo gbè ɖokpo gbè ɖokpo gbè ɖokpo gbè ɖokpo gbè ɖokpo gbè ɖokpo gbè ɖokpo gbè ɖokpo gbè ɖokpo gbè ɖokpo gbè ɖokpo gbè ɔ gbè ɖokpo gbè ɖokpo gbè ɖokpo gbè ɖokpo gbè ɖokpo gbè ɖokpo gbè ɖokpo gbè ɖokpo gbè ɖò Par
Ðò alɔ ɖevo mɛ ɔ, azɔxɔsa lɔnyiji - fɔnkan lɛ tɔn e è nɔ ylɔ ɖò Azɔxɔsa Lɔnyiji - Fɔn lɛ ( Asos ) é wɛ zɔ́n bɔ Hodio Fc ɖó wuntun ɖokpo ɔ bo ɖó akpáxwé 6 - 5.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, ɖibla yì nukɔn ɖò azǎn nukɔntɔn e è jì lɛ é mɛ ɖò Atɔxwɛ ( Flansegbe ) Lidosun 19gɔ́ ɔ, ɖò fí e è nɔ ɖó lɔnyiji - lɔnfɔnkan ɖè lɛ é.
Gǎn tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ tɛnmɛ.
Nǔ ɖokpo e wu akpáxwé ɔ ɖè é wɛ nyí Moubarak Gounou sín azɔ.
Ðó ye mɔ nukúnnú jɛ wu ɖɔ è ɖó na ɖu ɖò ahwan ɔ jí ganji wutu ɔ, ahwanfuntɔ́ Dramane Sanou tɔn lɛ ɖó kanɖodonǔwu bo lɛ́ fun ahwan bo na xlɛ́ ɖɔ emi nyí fɔntɔ́ emitɔn.
Dìn ɔ, ye ɖó wuntun 20 mɔ ɖò Loto - Pɔpo nukɔn, bɔ ɖò wegɔ ɔ mɛ ɔ, ye ɖó wuntun 17 mɔ.
Ayema (0-0 ) ɖò Pobè bɔ Loterie du Bénin sín gbɛta kpó ɖò nǔ ɖɔ nú mɛ syɛnsyɛn ɖé wɛ ɖò bǐbɛmɛ.
Ðò Requins de l’Atlantique tɔn mɛ ɔ, Békée ɖò tɛn ɛntɛnɛgɔ ɔ mɛ, bo ɖó akpáxwé 17 ɖò tɛn ɛntɛnɛti tɔn mɛ.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Dlagɔ́ɔn Ouemée tɔn lɛ hɛn tɛn ɖé bú ɖò klasi ɔ mɛ, bo kpaca Damissa ɖò xwé yetɔn gbè.
Orange kpo Noir kpo ɖò tɛn nukɔntɔn ɔ mɛ bo ɖu ɖò tɛn ayizɛ́n ɔ jí, bɔ Damissa ɖò tɛn tɔn sín tɛn tɔn 9gɔ́ ɔ jɛ tɛn tɔn 7gɔ́ ɔ mɛ bo ɖu ɖò tɛn tɔn 11gɔ́ ɔ jí.
Cotonou ɖu ɖò Dynamo de Parakou jí ɖó tintɛnkpɔn e ɖò 2 : 1 mɛ é wutu
“ Adjakalolo ” lɛ fɔ́n sín tɛn tantɔngɔ ɔ mɛ bo yì tɛn atɔ́ɔ́ngɔ ɔ mɛ, bo ɖó akpáxwé 13 - 2.
Ðò azǎn tantɔngɔ J.H.M. tɔn e jɛ nukɔn nú azǎn enɛ é mɛ ɔ, Hodio Fc kpéwú bo ɖí xwi xá lɛngbɔví ɖěɖee è nɔ ylɔ ɖɔAssociation sportives Ouémé Stars ( Asos ) é, bo ɖó wuntun e ɖò 2 - 3 mɛ é.
Wǎgbɔ tɔn enɛ zɔ́n bɔ è w’azɔ ɖò nùkplɔnkplɔn mɛ ɖevo lɛ tɔn mɛ, bɔ nùkplɔnkplɔn mɛɖesunɔ tɔn enɛ gbló ada nú nùwanyido tɔn atɔn ɖò gudo mɛ.
Asos j’ayǐ ɖò tɛn 12gɔ́ ɔ mɛ, hwenu e é ɖó wuntun 6 - 6 é, amɔ, é ɖò tɛn 11gɔ́ ɔ mɛ, hwenu e é ɖó wuntun 7 - 8 é.
Enɛ wu ɔ, é kpó ɖò syɛnsyɛn wɛ tawun ɖò tɛn nukɔntɔn ɔ mɛ, ɖó Buffles, Loto - Pɔ́po, Béké kpo Ayéma kpo ɖò tintɛnkpɔn wɛ bo na ɖu ɖò wɛnɖagbejijlazɔ́ ɔ jí ɖò nukɔn nukɔntɔn ɔ jí, bo na nɔte nú Bénin ɖò wɛnɖagbejijlazɔ́ ɔ jí ɖò agun Aflika tɔn mɛ.
Akpàkpà ka ɖó aklunɔzán gbɔn aklunɔzán gbla ɖokpo mɛ jɛ nukɔn nú hwenu e è na bɛ́ azɔmɛ na ɖò 29 Mai é à?
Azǎn nukɔntɔn ɔ gbè ɖokpo ɔ gbè ɖokpo ɔ gbè ɖokpo
Finɛ wɛ è ɖè xó ɖé tɔ́n dó acɛ e nyɔnu lɛ ɖó bo na ɖó agbaza yetɔn é wu.
Ðò tò 57 e ɖò gbigbɔ lixo lɛ é mɛ ɔ, gègě yetɔn ɖò Aflika subsahari tɔn mɛ, bɔ nyɔnu ɖokpo ɖò wè mɛ wɛ nɔ wá gbeta lɛ kɔn dó xóɖóxámɛ, lanmɛ nú mɛ alǒ agalilɛ wu.
Nyɔnu lɛ ɖó acɛ ɖěɖee sunnu lɛ ɖó bo nɔ zán lɛ é 75 kpowun, bɔ Fɔ́n Nations Unies pour la population ( Fnuap ) ko ɖè xó ɖé tɔ́n dó acɛ e nyɔnu lɛ ɖó bo na ɖó agbaza yetɔn é wu.
Sunnu lɛ sín acɛ 75 ɖokpo géé jɛn nyɔnu lɛ ɖó.
È ɖè wema xwewu xwewu tɔn e ɖɔ xó dó ninɔmɛ gbɛtɔ́ gbɛ̀ ɔ tɔn wu é ɖé xlɛ́ ɖò Genève, bɔ nyɔnu lɛ sixu gbɛ́ ɖɔ emi kún na wà nǔ xá emi ó, emi ka sixu sɔ́ ayi yetɔn ɖó dotóoxwé lɛ jí à?
É ɖò mɔ có, gudo nɔ nú nyɔnu kpo dɔnkpɛvu kpo ɖěɖee ɖò tò 150 jɛji mɛ lɛ é kɛɖɛ wɛ wěɖexámɛ enɛ gbéjé nǔ e ɖò tò 57 e ɖò gbigbɔ lixo lɛ é mɛ é kpɔ́n.
Enɛ wu ɔ, sɔgbe kpo nǔ e è ɖɔ lɛ é kpo ɔ, nyɔnu 55 ɖokpo géé wɛ, ɖò xá ɖěɖee è kplɔ́n lɛ é bǐ mɛ, sixu wá gbeta lɛ kɔn bǐ mlɛ́mlɛ́ ɖò nǔ atɔn e xó mǐ ɖɔ lɛ é mɛ.
Wema - sɛ́dó - mɛ tɔn lɛ xlɛ́ mɛ winnyawinnya ɖěɖee è nɔ ylɔ ɖɔ balɔ́ɔnɔ lɛ, avɔxwɛ xóxó lɛ kpo dreadlocks kpo lɛ é.
Nugbǒ ɔ, alɔlyɛnzɔ́watɔ́ yɔyɔ enɛ sín azɔ lɛ bǐ wɛ nyí hwenu e é ɖò winnyawinnya mɛ é, bɔ jlǒ tɔn lɛ, xóɖiɖɔ tɔn lɛ, wuvɛ mimɔ tɔn lɛ, xóɖiɖɔ tɔn lɛ, adohu adohu tɔn lɛ, awǎjijɛ tɔn lɛ kpo wuvɛ mimɔ tɔn lɛ kpo lɔ ɖ’emɛ.
Gbɛzinzan alɔkpa lɛ, xɔ́ntɔn masɔgbe lɛ, xóɖóɖóxámɛ, gbejininɔ kpo gbejininɔ kpo wɛ nyí ɖé lɛ ɖò tɛnmɛ e è nɔ xwlé mɛ ɖò Cotonou sín azǎn yɔywɛ ɖé lɛ é mɛ.
É ɖò wɛn ɖɔ Charles Almeida nyí nùkplɔnmɛtɔ́ yɛhwexɔsuɖuto ɔ tɔn, enyi é na bo tlɛ ɖò winnyawinnya mɛ ɔ nɛ.
Bɔ nyɔnu e yì ba vǐ tɔn azɔn atɔn jɛ ɛnɛ, bo ma ka kpéwú bo yí vǐ tɔn ǎ é sɔ́ nɔ yí gbè ǎ.
Enɛ wu ɔ, nukúnnúmɔjɛnǔmɛ kpɛví ɖěɖee na zɔ́n bɔ vǐ nyɔnu lɛ na ɖó sísí nú táan vɔsisa ɔ tɔn é ɖé lɛ wɛ.
Afɔ tɛ lɛ a ka ɖè bo na ɖu ɖò ninɔmɛ enɛ jí?
Un mɔ ɖɔ enyi mǐ ɖò azɔ wà wɛ ɖò vǐkɛ́n linu ɖò agbawungba kpo mɛɖéekannuninɔ kpo mɛ ɔ, mǐ ɖó na kpó ɖò nǔ ɖagbe hugǎn mǐɖesunɔ tɔn lɛ zán wɛ.
Mǐ ɖó na ɖó nukúnnúmɔjɛnǔmɛ syɛnsyɛn bo na bló tuto ɖěɖee na d’alɔ vǐ mǐtɔn lɛ kpo nyɔnu mǐtɔn lɛ kpo bɔ ye na yí vɔsisa ɔ ɖò fí ɖebǔ e ye ɖè é.
Tutoblonunu ɔ ɖó na nɔ bló mɔ ɖò gbesisɔmɛ ɖò sun ɖokpo ɖokpo mɛ, alǒ ɖò sun atɔn ɖokpo mɛ.
Mǐ na nɔte nú xwè ɖokpo bo na yì ba mɛ e ma ɖó nukún ǎ lɛ é kpɔ́n ǎ.
É ɖò wɛn ɖɔ enyi mǐ wà mɔ ɔ, mǐ na bló bɔ vǐkɛ́n ɔ sín acɛkpikpa mǐtɔn na kpɔ́n te d’eji.
Nùnywɛtɔ́ nyɔnu ɔ, dotóo ɔ, alǒ dotóo ɔ ɖó na zán hwenu ɖé nú nyɔnu ɔ hwenu e é kpó ɖò vǔ é, bo na tinmɛ n’i ɖɔ vǐkɛ́n ɔ ɖò taji tawun.
Bɔ hweɖebǔnu e è na ɖɔ xó nú vǐkɛ́n ɔ ɖò sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ é ɔ, hweɖebǔnu e ali tɔn hun nú mǐ é ɔ, mǐ ɖó na flín lee vǐkɛ́n ɔ ɖò taji sɔ́ é, bo lɛ́ ɖó sísí nú táan vǐkɛ́n ɔ tɔn gbɔn é.
Un tuùn ɖɔ mǐ kún ɖó hwenu bo na wà mɔ hwɛhwɛ ó, amɔ, mǐ ɖó na dó gǎn bo lɛkɔ yì mɔ hweɖebǔnu e mǐ mɔ nyɔnu ɔ é.
Un lɛ́vɔ lin ɖɔ dotóogán ɔ ɖó na dó gǎn bo na dó sixu bló bɔ alixlɛ́mɛ vǐ ɔ tɔn kpo mɛjitɔ́ tɔn lɛ tɔn kpo na gɔ́ sò bǐ mlɛ́mlɛ́.
Égbé ɔ, ɖibla nyɔnu lɛ bǐ wɛ ɖó alokan ɖé.
Mǐ ɖó hwenu bo na wlan adlɛsi mlɛ́mlɛ́ ɖé ǎ, amɔ, é byɔ ɖɔ mǐ ni sɔ́ alokan mǐtɔn ɖó alokan enɛ jí bonu mǐ na mɔ vǐ ɔ b’ɛ na bɔwǔ.
Mǐ ɖó na lɛ́vɔ ɖ’alɔ ɖò azɔwatɔ́ e ɖò xá ɔ mɛ lɛ é mɛ, ɖò taji ɔ, nùxotɔ́ e ɖò xá ɔ mɛ lɛ é kpo nùxotɔ́ e ɖò xá ɔ mɛ lɛ é kpo mɛ, bɔ ye ɖó na mɔ nyɔnu e jì vǐkpo ɔ lɛ é bonu ye na flín hwenu e ye ɖò yiyi wɛ é.
Ye sixu yì xwégbe gbɔn alixlɛ́mɛ e sɔgbe lɛ é kpo ee sɔgbe lɛ é kpo gblamɛ.
Gɔ́ na ɔ, é na byɔ ɖɔ è ni bló tuto e na flín ye é ɖé : Mamáa, ɖò sɔgudo hwenu e a na ɖè vǐkɛ́n ɔ xlɛ́ é, kpo nǔ ɖevo lɛ kpo.
Ðò xwé ɔ mɛ ɔ, nyɔnu ɖokpo ɖokpo wɛ ɖó na flín táan e mɛ vɔsisa ɖè é ǎ.
Mǐ lɔ ɖó na sɛkpɔ ninɔmɛ mɔhun bo ɖu lè tɔn.
È mɔ ɖɔ nǔwiwa yetɔn vovo lɛ xlɛ́ ɖɔ emi ɖò gbesisɔmɛ bo na lɛkɔ yì tò ɔ mɛ.
Ðò ahwan ɔ mɛ ɔ, akɔwé ɖěɖee ɖò aca ɔ mɛ lɛ é jɛ nǔ wà jí bo dó gbè yɛhwexɔsuɖuto ɔ tɔn wè lɛ.
“ Mǐ mɔ bǐ ɖɔ hwi Gyovanni wɛ ɖu ɖò The Voice Afrique francophone mɛ ɖò ɖibla yì xwè atɔn ɔ mɛ.
A kpéwú bo fɔ́n togun ɖokpo bǐ.
Gbɛ̀ e mǐ nɔ zán ɖó kpɔ́ é ɖó na hɛn mǐ lidǒ.
Ðó mǐ nyí vǐ sunnu tò ɖokpo ɔ tɔn lɛ, mǐ nyí xwédo mǐtɔn lɛ, mǐ nyí amísaxɔ mǐtɔn lɛ wutu ɔ, mǐ nɔ wà nǔ ɖó kpɔ́, nɔ xwedó kpɔ́ bo nɔ w’azɔ ɖó kpɔ́ bo nɔ d’alɔ mǐɖée.
Etɛ mǐ ka sixu hɛn dó ayi mɛ?
Gɔ́ na ɔ, akpáxwé gbɛ̀ ɔ tɔn gègě, ɖi akpáxwé Unidroit tɔn e nɔ zɔ́n bɔ è nɔ nya xɛ ɖò aca ɖěɖee gbɛtɔ́ ɖé lɛ nɔ mɔ lɛ é jí é nɔ lɛ́ jla nyɔna lɛ ɖó.
É na jiɖe diaspora kpo Bénin - nu lɛ kpo ɖɔ ɖò kpaà mɛ ɔ, ye ɖò ganjɛwu ɖɔ Bénin ɔ ɖò zinzɔn wɛ.
Sinsɛnzɔ́watɔ́ ɔ ɖɔ ɖɔ nǔ ɖěɖee è wà ɖò tomɛyiyi, aca, kpo nǔ lɛ kpo mɛ ɖò xwè atɔ́ɔ́n mɔ ɖíe lɛ é bǐ wɛ wà ɖagbe nú Bénin.
É tɛɖɛ jí ɖɔ Bénin huzu ayikúngban nukúnɖeji ɖé nú ajɔtɔ́ ɖaxó lɛ kpo goxɔ ɖaxó lɛ kpo, ɖi Sofitel, Golden Tulip, Hilton resort, kpo Club méd kpo.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, sinsɛnzɔ́watɔ́ ɔ ɖɔ ɖɔ Bénin ɖó hlɔnhlɔn bo na ɖó azɔ ɖěɖee è ɖó ɖò tokplétɛn ɔ mɛ lɛ é, bo lɛ́ ɖó hlɔnhlɔn ɖěɖee è ɖó ɖò tokplétɛn Ouida tɔn mɛ lɛ é.
Bo na dó d’alɔ gbɛta nùnywɛ xwitixwitizɔ́watɔ́ e ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ lɛ é tɔn ɖé bonu é na ba dò nú dò Covid-19, azɔxɔsa Nations Unies tɔn e nɔ kpé nukún dó lanmɛ wu é ɖé wá agbawungba ɖò Mardi 30 Mars, bɔ xó e ɖɔ xó dó nùkanbyɔ gègě jí hú xósin ɖěɖee é na é é é é é é.
Ee è w’azɔ nú sun yɔywɛ ɖé gudo é ɔ, è sixu ɖó jiɖe ɖebǔ dó nǔ e Sars -CoV - 2 nyí é wu ǎ.
Kpɔ́ndéwú ɖagbe hugǎn ɔ wɛ nyí ɖɔ gbɛtɔ́ lɛ na gbɔn jonɔ ɖé jí bɔ è na tuùn ɖɔ nùɖuɖu ɔ ɖò gbɛtɔ́ lɛ gɔ́n.
È gbɛ́ wema ɔ sín wema wlantɔ́ lɛ, amɔ, nukúnkpénuwutɔ́ Wɛnɖagbejlatɔ́ lɛ tɔn ɔ byɔ ɖɔ è ni gbéjé nùkplɔnmɛtɔ́ lɛ kpɔ́n, bonu ye na mɔ nukúnnú jɛ nǔ e wu gbeta ɔ sɔgbe é wu.
Mɛ e wlan wema ɔ é gbɛ́ ɖɔ è hɔn yì wemaxɔmɛ Chine - nu tɔn ɖé mɛ, amɔ, nukúnkpénuwutɔ́ Wɛnɖagbe Tɔn ɔ byɔ ɖɔ dobanúnǔtɔ́ lɛ ni gbéjé nǔ e wu gbeta ɔ sɔgbe é kpɔ́n.
Ðò Janvier e wá yì é mɛ ɔ, dobanúnǔtɔ́ 34, nùnywɛ xwitixwitizɔ́watɔ́ akɔjɔkplékplé tɔn 17 kpo nùnywɛ xwitixwitizɔ́watɔ́ Chine tɔn 17 kpo mɔ yeɖée ɖò Wuhan bo tɛ́n kpɔ́n bo na mɔ nukúnnú jɛ mɛ e Covid-19 ɔ jì é wu.
Sɔgbe kpo Nǔɖeɖóɖókpɔ́ ɔ kpo ɖò kpléɖókpɔ́ gbɛ̀ ɔ tɔn 73gɔ́ ɔ jí ɔ, gbɛta ɔ w’azɔ syɛnsyɛn xá tutoblonunu gbɛ̀ ɔ tɔn, ɖó é ɖò wɛn ɖɔ kanlin ɔ gosin.
Ðò nǔ nukɔntɔn e ɖu ayi mɛ nú mǐ lɛ é mɛ ɔ, mǐ mɔ ɖɔ wɛnɖagbejijlazɔ́ e è tɔ́n ɖò Décembre 2019 ɖò toxo Wuhan tɔn mɛ é ɖò taji tawun hú ee è mɔ ɖò finɛ é.
Gɔ́ na ɔ, gbɔn kpɔ́ndéwú hlɔnhlɔn ɖěɖee è kplé ɖò hwenɛnu lɛ é gblamɛ ɔ, è mɔ ɖɔ vogbingbɔn 12 jɛji ɖò toxo ɔ mɛ.
Enɛ xlɛ́ ɖɔ Covid-19 ko ɖò finɛ sín sun ɖokpo jɛji ɖíe.
Lɛvɔ ɖ’ayi wu ɖɔ é na vɛwǔ tawun ɖɔ vǐ ɔ na ko wá Elɔpu ɖò Octobre kpo Novembre kpo sín sun lɛ mɛ.
É ɖò wɛn ɖɔ toxo ɖaxó e ɖò tokpɔn Hubei tɔn mɛ lɛ é bǐ tlɔlɔ ɖò toxo ɖaxó e ɖò ayikúngban ɔ jí lɛ é mɛ.
Ðò tɛn ɔ mɛ ɔ, dobanúnǔtɔ́ lɛ gbéjé ali e hun nú gbɛtɔ́ lɛ é ɛnɛ kpɔ́n.
Nǔ nukɔntɔn e sixu nyí mɔ é wɛ nyí ɖɔ kanlin ɖé jɛ gbɛtɔ́ lɛ jì jí tlɔlɔ.
Ðò xota wegɔ ɔ mɛ ɔ, é ɖò tintɛnkpɔn wɛ bo na w’azɔ nú nya ɔ gbɔn jonɔ ɖé jí.
Atɔngɔ ɔ ɖɔ xó dó azɔ e nùɖé lɛ sixu ko wà é wu, bɔ nǔ gudo tɔn ɔ ɖɔ ɖɔ vǐ ɔ na ko “ yì ” ɖò wema dòdó tɔn atɔn e ɖò Wuhan lɛ é mɛ.
Nùkplɔnkplɔn ɔ jɛ nukúnnúmɔjɛnǔmɛ e ɖɔ ɖɔ kanlin ɖé sixu jì gbɛtɔ́ lɛ gbɔn kanlin ɖevo jí, bɔ è ma ko tuùn ǎ é.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, ɖò taji ɔ, ɖò Piyɛ́ɛ mɛ ɔ, è nɔ mɔ ɖɔ è hɛn ɔ, è na bló bɔ è na bló bɔ è na bló bɔ è na bló bɔ è na bló bɔ è na bló bɔ è na bló bɔ è na bló bɔ è na bló bɔ è na bló bɔ è na bló baptɛm.
Dotóo Tedros Adhanom Ghebreyesus e nyí nukúnkpénuwutɔ́ nukúnkpénuwutɔ́ Wemaxɔmɛ tɔn ɔ tɔn é ɖɔ ɖɔ “ azɔ yɔyɔ lɛ kpo mɛ e nɔ kpé nukún dó wutu tɔn lɛ é kpo ɖó na ɖekúnnu jɛ nukɔn. ”
Xwè kanweko nukɔntɔn ɔ mɛ ɔ, Chine gbɛ́ ɖɔ nǔ sixu nyí mɔ.
É ɖò wɛn ɖɔ dobanúnǔtɔ́ e ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ lɛ é “ ɖɔ xó dó wuvɛ e ye nɔ mɔ hwenu e ye ɖò gbɛzán yetɔn wà wɛ ɖò Chine é wu. ”
Afɔsɔ́ɖótetɔ́ Acɛkpikpa États - Unis tɔn ɖè xójlawema ɖé tɔ́n hwenu e è wlan wema ɔ é, bo na dó ɖexlɛ́ ɖɔ emi yí wǎn nú acɛkpikpa Etats - Unis tɔn lɛ kpo acɛkpikpa 13 ɖevo lɛ kpo, ye wɛ nyí Australie, Canada, Tchéquie, Danemark, Estonie, Izlayɛli, Japon, Latvia, Lituanie, Nɔwée, République Corée tɔn, Slovénie kpo Axɔsuɖuto Unis tɔn kpo.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, tò enɛ lɛ ɖexlɛ́ ɖɔ “ nǔ e nɔ ɖu ayi mɛ nú mɛ lɛ ɖò gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ hwenu e ye ɖò nǔ kplɔ́n dó jɔtɛn wɛkɛ ɔ tɔn Sars-CoV-2 tɔn wu wɛ é ɖekpo tawun, bɔ è sɔ́ ɖó kúnnuɖenú kpo nùjlɛdonǔwu dòdó lɛ kpo ɖě ǎ. ”
“ Kpɔ́ndéwú ɔ wɛ nyí akpáxwé taji nukɔntɔn ɖé, amɔ, é lɛ́ vɛ́ nú wuvɛ ɖěɖee mɛ e ɖò nukún kpé dó wǔ lɛ é kpo wuvɛ ɖěɖee kpannukɔn wɛ ye ɖè lɛ é kpo é. ”
Nukúnkpénuwutɔ́ tutoblonunu gbɛ̀ ɔ tɔn ɔ tɛɖɛ jí ɖɔ “ nǔ enɛ nyí bǐbɛmɛ taji ɖé, amɔ, nǔ enɛ ka nyí xókwin vivɔnu ɔ tɔn ǎ. ”
Hwɛɖɔxɔsa Hwɛɖɔxɔsa Hwɛɖɔxɔsa Hwɛɖɔxɔsa Hwɛɖɔxɔsa Hwɛɖɔxɔsa Hwɛɖɔxɔsa Hwɛɖɔxɔsa Hwɛɖɔxɔsa Hwɛɖɔxɔsa Hwɛɖɔxɔsa Hwɛɖɔxɔsa Hwɛɖɔxɔsa Hwɛɖɔxɔsa Hwɛɖɔxɔsa Hwɛɖɔxɔsa Hwɛɖɔxɔsa Hwɛɖɔxɔsa Hwɛɖɔxɔsa Hwɛɖɔsa Hwɛɖɔxɔsa Hwɛɖɔxɔsa Hwɛɖɔxɔsa Hwɛɖɔxɔsa Hwɛɖɔsa Hw
Ðò Aklunɔzángbe 18 Décembre tɔn ɔ, hwɛɖɔxɔsa Abomɛy Tɔn sín kpléɖókpɔ́ ɔ mɛ wɛ nǔ cí mɔ nú mɛ tawun.
Mɛ ɖěɖee wá kpléɖókpɔ́ ɔ jí lɛ é nɔ ɖó linlin ɖagbe kpo xɛsi kpo ɖó kpɔ́.
Hwɛɖɔtɔ́ Justine Gnimon ɖɔ ɖɔ è tuùn i ganji ɖò Abomey, finɛ wɛ é nɔ gbɛ̀ kaka jɛ hwenu e é mɔ éɖée ɖò gankpa mɛ ɖó nùblibliwiwa wu é.
É wlí alɔ azɔn wè, bo mɔ asúkúsi azɔn wè lɛ bǐ.
Ðó é ma ɖó vǐ ɖebǔ ǎ wutu ɔ, é cí ɖɔ é ɖò tintɛnkpɔn wɛ ɖɔhun ɖò gbɛ tɔn mɛ.
É vɛwǔ tawun bo na ɖu ɖ’eji.
Hwɛɖɔxɔsa ɔ gbɛ́ nǔ bǐ alǒ tlɛ gbɛ́ nǔ ɖebǔ ǎ.
Hwɛɖɔtɔ́ lɛ flín ɛ ɖɔ mɛ winnyawinnya ɖěɖee é na nǔkúndótɔ́ lɛ é ɖɔ n’i ɖɔ é nyí mɛ nukɔntɔn emitɔn ɖò gbɛta nùblibliwiwa tɔn enɛ mɛ, bɔ é tlɛ nɔ sɔ́ nùɖuɖu nùblibliwiwa tɔn atɔ́ɔ́n dó savɔ nú emi, bɔ è nɔ sɔ́ hun ɖó ali jí bo nɔ hɛn kú gblé lɛ wá.
É gbɛ́ bo nɔ ɖɔhwɛ dó alɔgɔtɔ́ tɔn lɛ wu.
Hwenu e nyɔnu Justine ɖò nǔ kplɔ́n wɛ ɖò batóo ɔ mɛ é ɔ, xomɛsin i tawun hwenu e hwɛɖɔxɔsa ɔ kàn nǔ byɔ lɛ é.
Adakaxixo sixu zɔ́n bɔ mɛ ɔ na ɖó jijɔ ɖagbe ɖé.
Mɛ ɖěɖee nɔ yì kpléɖókpɔ́ ɔ lɛ é nɔ mɔ ɖɔ emi na ɖò taglomɛzɔn ɖé lɛ mɔ wɛ ɖò ayixa mɛ kpo linlin mɛtɔn lɛ kpo mɛ.
Ðó hwɛhwɛ ɔ, é nɔ na xósin nú nùkanbyɔ hwɛɖɔxɔsa ɔ tɔn lɛ gbɔn wlɛnwín ɖěɖee è nɔ zán hwɛhwɛ bɔ è ma nɔ ɖu ɖò ye jí ǎ lɛ é xwixwedó gblamɛ.
Hweɖelɛnu ɔ, hwenu e é tɛ́n kpɔ́n bo na jɛhun dó éɖée jí é ɔ, é nɔ yawu mɔ ɖɔ emi kún sixu jlɛ́ lee emi nɔ wà nǔ gbɔn é ó.
Enɛ gudo ɔ, é ɖɔ : “ Enyi un ɖó adingban ɔ, ayikúngban ɔ ni hun nú mì. ”
Hwɛɖɔxɔsa ɔ ɖó lilɛdogbeɖevomɛ tɔn ɖé, ɖó kúnnuɖetɔ́ e ɖò xó enɛ mɛ lɛ é bǐ kún ɖò hwɛɖɔxɔsa ɔ mɛ ó.
É ɖò mɔ có, è ko ɖɔ ɖɔ è ɖè duo Patrice Talon kpo Mariam Talata Chabi kpo kaka sɔyi, bɔ ye na yì nukɔn ɖò 23 mai.
È ɖè Bénin xlɛ́ céɖécéɖé ɖò gbɛta gudo tɔn “ The Voice Afrique francophone. ”
Wǎgbɔ tɔn e wá yì ɖò Samedi 24 Avril é zɔ́n bɔ è hun ali nú Bénin - gbɛtɔ́ atɔn e kpò lɛ é wè bɔ ye xwè derby gudo tɔn ɔ mɛ, bɔ è nɔte nú Bénin ɖò gbɛta gudo tɔn “ The Voice Afrique francophone ” ɔ mɛ.
Wǎgbɔ tɔn e è bló ɖò Samedi 24 Avril e wá yì é mɛ é zɔ́n bɔ è hun ali nú Bénin - gbɛtɔ́ wè ɖò atɔn e kpò lɛ é mɛ, bɔ ye na yì nukɔn ɖò dɛn gudogudo tɔn ɔ mɛ.
É sɔ́ nukúnɖiɖo tɔn lɛ ɖó Gyovanni Houessou, Mathilde Toussaint, kpo Carina Sen kpo jí, bo jɛhun dó sinmɛ tɔn lɛ jí ɖò tuto nǔwukpikpé nùxixo tɔn yɔyɔ lɛ tɔn “ The Voice Afrique francophone. ”
Wǎgbɔ tɔn e è bló ɖò Samedi 24 Avril e wá yì é mɛ é zɔ́n bɔ dɔnkpɛvu atɔn e ɖò ahwankplɔnmɛtɔ́ yeɖesunɔ tɔn lɛ glɔ lɛ é jɛhun dó yeɖée jí gbɔn nǔ e ye nɔ wà gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ lɛ é gblamɛ.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, mɛ atɔn e ɖò Bénin lɛ é ɖó na kpó ɖò gbigbɔ lixo kaka jɛ hwenu e ye na mɔ nukúnnú jɛ ninɔmɛ yetɔn mɛ é ǎ.
Gyovanni Houessou wɛ nyí mɛ nukɔntɔn ɖò atɔn enɛ lɛ mɛ bo yì nukɔn ɖò finɛ.
Mǐ na xwedó kpɔ́ndéwú Mathilde Toussaint tɔn, éyɛ wɛ ɖó wǔjɔmɛ ɔ ɖó bǎ enɛ mɛ.
Kounkú. ”
Enɛ na zɔ́n bɔ é na ɖu tɛn gudogudo tɔn e è ma sɔ́ ɖó tɛn ǎ ɖò akpáxwé gudo tɔn ɔ mɛ é sín lè.
Nǔ e Niger - Benin bló é na zɔ́n bɔ è na bló bɔ è na sɔ́ nǔglɔ Niger tɔn ɔ yì tokplétɛn gbɛ̀ ɔ tɔn mɛ gbɔn Bénin jí.
Hwenu e è ɖò tuto xɔgbigbá tɔn e ɖò finɛ ɖò Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ tɔn kpo Sinsɛnzɔ́ Axɔsuɖuto ɔ tɔn kpo Mɛ Égbé tɔn Abdoulaye Bio Tchané wɛ bɛ́ tuto xɔgbigbá tɔn ɔ é ɔ, ali hun nú mɛsɛntɔ́ Axɔsuɖuto ɔ tɔn Abdoulaye Bio Tchané, bɔ é na lɛ́ vɔ́ bló bonu è na bló tuto xɔgbigbá tɔn enɛ e na zɔ́n bɔ akwɛ na hɛn akwɛ ɔ lidǒ é.
Hwenu e è bɛ́ tuto xɔgbigbá tɔn ɔ ɖò Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn kpo Sinsɛnzɔ́ Tɔn kpo Mɛ, Abdoulaye Bio Tchané ee nyí devizɔwatɔ́ Axɔsuɖuto ɔ tɔn ɖé bo ɖò azɔ wà wɛ ɖò Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ tɔn lɛ sín akpáxwé ɖokpo ɖokpo ɖokpo ɖokpo mɛ é ɔ, é hun ali nú akwɛzɔ́watɔ́ Axɔsuɖuto ɔ tɔn Abdoulaye Bio Tchané, bɔ é lɛ́vɔ ɖó hwɛjijɔ e acɛkpikpa ɔ
É sù nukún mǐtɔn mɛ tawun ɖɔ devizɔwatɔ́ Axɔsuɖuto ɔ tɔn Abdoulaye Bio Tchané, ee nɔ gudo nú azɔgbɛ́ tɔn gègě, kaka jɛ Mɛsɛ́dó Chine tɔn e ɖò Bénin é nukɔn, Samou Séidou Adambi, ee nyí Pɛ́ɛ Jingtao ee nyí Mɛsɛ́dó Pɛtrole Tɔn Niger Tɔn, Mahamane S. Mahamadou é ɖè azɔxɔsa Niger Tɔ̀ ɔ tɔn e ɖò azɔxɔsa Niger Tɔ̀ ɔ tɔn mɛ é xlɛ́ ɖò azǎn nukɔntɔn ɔ
Wlɛnwín enɛ lɛ bǐ sín tinmɛ wɛ nyí ɖɔ è bɛ́ azɔ e è na bló ɖò Bénin é, bo na bló nǔ e è na bló ɖò nǔglɔ Agadem tɔn ( Niger ) ɖò tokplétɛn gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ é, gbɔn Sèmè -podji kpo fí e è na bló ɖò xù ɖaxó mɛ é kpo gblamɛ.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, mɛxo agun tɔn Samou Séidou Adambi xlɛ́ ɖɔ gǎn ɔ ɖó kilomɛtlu 675 mɔ bo ɖó kilomɛtlu 1980 mɔ.
È na bló tɔjihun ɔ sɔgbe kpo nugbodòdó gbɛ̀ ɔ tɔn lɛ kpo, bɔ nǔwukpikpé tɔjihun ɔ na ɖó tɔjihun livi 4,5 mɔ ɖò xwè ɖokpo mɛ, enɛ wɛ nyí batóo livi 35, kpo nǔwukpikpé tɔjihun e è sixu gbló ada nú pɔ́pɔ́pɔ́ ɖevo lɛ é kpo.
Mɛsɛ́dó tokunɔgán ɔ ɖɔ : “ Akpáxwé nyɔna tɔn e ɖò tuto ɔ mɛ é ɖokpo wɛ nyí pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́pɛ́p
Nǔ ɖokpo ɔ wɛ nyí ɖɔ è na lɛ́ bló xɔ ɖěɖee ɖò dogbó Bénino - Nigéria tɔn kpá lɛ é, bo na lɛ́ bló xɔ ɖěɖee ɖò finɛ lɛ é 24 mɔ, bo na lɛ́ bló kilomɛtlu 675 mɔ, bɔ è na nɔ kpɔ́n nǔ e ɖò finɛ lɛ é bǐ ɖò nǔjlɔjlɔwiwa mɛ.
Azɔ ɔ na nɔ xwè wè, bɔ xwè 40 alǒ hú mɔ wɛ è ɖó nukún ɖɔ é na nɔ gbɛ̀.
É ɖɔ gɔ́ na ɖɔ : “ Nǔ ɖěɖee è byɔ ɖò tuto alɔlyɛnzɔ́ tɔn alɔkpa enɛ mɛ lɛ é bǐ wɛ Acɛkpikpa Bowozi tɔn ko bló bo yí gbè na. ”
Sɔgbe kpo tuto e è sɔnǔ na é kpo ɔ, jɔhɔn ɔ na gbɔn afɔsɔ́ɖótetɔ́ lɛ atɔ́ɔ́n, gletoxo 17 kpo gletoxo 141 kpo mɛ ɖò finɛ.
Azɔxɔsa Chine tɔn Wapco - Bénin wɛ na wà azɔ enɛ lɛ.
Gbexosin - alijitɔ́ Samou Séidou Adambi ɖɔ ɖɔ tuto enɛ wɛ nyí gbexosin - alijitɔ́ mɛɖesunɔ tɔn ɖaxó hugǎn e è ko ɖ’alɔ ɖò Bénin sín kannumɔgbenu é.
Ðò ayikúngban jí ɔ, è ko sɔ́ azɔwanú syɛnsyɛn ɖé lɛ dó tɛn ɛntɛnɛti tɔn ɔ jí, bɔ nǔ ɖevo lɛ ko ɖò yiyi wɛ.
Ðó tuto ɖaxó enɛ sín akwɛ kpo akwɛsɛxwetɛn kpo wutu ɔ, mɛ ɖěɖee ɖò xó ɖɔ wɛ lɛ é bǐ dó gǎn bo na bló bonu azɔ lɛ na fó ɖò táan klewun ɖé mɛ.
Sunnu kpo nyɔnu kpo nyɔnu kpo nyɔnu kpo nyɔnu kpo nyɔnu kpo nyɔnu kpo nyɔnu kpo nyɔnu kpo nyɔnu kpo nyɔnu kpo nyɔnu kpo nyɔnu kpo nyɔnu kpo nyɔnu kpo nyɔnu kpo nyɔnu kpo nyɔnu kpo nyɔnu kpo nyɔnu kpo nyɔnu kpo nyɔnu kpo nyɔnu kpo.
Dobanúnǔtɔ́ enɛ lɛ nɔ ylɔ mɛ ɖěɖee sixu nɔ na nǔ mɛ lɛ é ɖɔ ye ni wà alixlɛ́mɛ ɔ.
Nùnamɛ nɔ zɔ́n bɔ è nɔ hwlɛn gbɛ̀ gán, bɔ gbeɖiɖe enɛ nɔ gudo nú mɛ ɖevo lɛ bo nɔ na jiɖe ye.
“ Gbɔn nùnina enɛ gblamɛ ɔ, mǐ sixu mɔ nukúnnú jɛ vǐ nabi e mǐ na hwlɛn é mɛ ǎ.
Enɛ wu ɔ, mǐ ɖó na nɔ gudo nú Wɛnɖagbejijlazɔ́ ɔ, bo na nɔ kplé ɖò akwɛ mǐtɔn lɛ mɛ, bo na nɔ sɔ́ akwɛ ɖaxó ɖaxó ɖé lɛ dó bló baptɛm mǐtɔn lɛ, ” wɛ nukúnkpénuwutɔ́ Pnlp tɔn ɔ ɖɔ.
É jló ɖɔ è ni ɖó akwɛ gègě ɖò hunhun sín akpáxwé lɛ, bonu hwenu e jɔhɔn ɖò jijɛ wɛ é na dó gbɔ nú mɛ tawun.
Hwɛɖɔxɔsa Hwɛɖɔxɔsa Nukɔntɔn ɔ tɔn Porto - Novo tɔn e nɔ ɖɔ nǔ dó adakaxixo wu é ɖɔ nyɔna ɖé nú Davidi Sonagnon Tito ɖò Mardi 17 Décembre mɔ ɖɔ é hu mɛ ɖò Hounguèvou Houngbénou ɖò Avrankou ɖò Novembre 1994.
Hwɛɖɔxɔsa Porto - Novo tɔn e nɔ ɖɔ nǔ dó dakaxixo wu é ɖè nyɔna ɖebɔdoɖewu ɔ tɔ́n ɖò Mardi 17 Décembre ɔ, Davidi Sonagnon Tito ɖɔ ɖɔ emi hu mɛ ɖò Houngevou Houngbénou ɖò Avrankou ɖò novembre 1994.
É ɖò wɛn ɖɔ è kún tuùn mɛ e hu Houngevou Houngbenou é ó.
Mɛ ka hu Houngbɛnu?
Etɛ ka zɔ́n bɔ é kú?
Hwenu e toxo ɔ ɖò fífá mɛ é ɔ, gbeta lɛ kɔn wiwa ɖò fífá mɛ.
Wemaxɔmɛ nukɔntɔn agbawungba tɔn Santa ɖò xá wegɔ Natitingou tɔn mɛ
Ðò gan tɛnwe mɛ ɔ, nǔ lɛ bǐ ɖò gbesisɔmɛ bo na wá gbeta ɔ kɔn.
Ye lɛ́vɔ ɖò gbesisɔmɛ bo na yí wěɖexámɛtɔ́ lɛ.
Mɛ 457 wɛ ɖó nukún ɖò tɛn nukɔntɔn ɔ kpo wegɔ ɔ kpo mɛ.
Enɛ wu ɔ, gbexosin - alijitɔ́ ɔ ɖɔ nú tuto akwɛzinzan tɔn lɛ kpo akwɛzinzan tɔn lɛ kpo ɖɔ ye ni dó gǎn syɛnsyɛn bo “ ɖè akwɛzinzan e ɖó wɛ è ɖè ɖò Janvier, Février, kpo Mars 2021. kpo hwenu é ɖó te. ”
Nǔ ɖevo ɖěɖee è ɖɔ xó dó ɖò kpléɖókpɔ́ enɛ jí lɛ é ɖokpo wɛ nyí nukúnkpénuwutɔ́ lɛdo tɔn ɖò Mono.
“ È ɖɔ nǔ e nyla tawun é ɖě ǎ.
É ɖò wɛn ɖɔ ninɔmɛ e ɖò ayijayǐ mɛ é ɖò fífá mɛ tawun, ” wɛ Cad e ɖ’ayi wu ɖɔ é kún nyí hwɛjijɔ e wu mǐ ɖó na ɖè akpágbánúmɛ xlɛ́ é ó.
“ Mǐ byɔ kponɔ lɛ ɖɔ ye ni nɔ acéjí, ” wɛ yɛhwenɔ ɔ ɖɔ.
Sín 28 Mars e wá yì é wɛ Georges Adéagbo ɖò azɔ wà wɛ ɖò Berlin ɖò fí e è nɔ bló alɔlyɛnzɔ́wiwa ɖè ɖò finɛ ɖè é.
Azɔ ɔ sín tɛnmɛ wɛ nyí “ La lumière qui fait le bonheur ” bo na wá vivɔnu ɖò 25 Juillet.
Kaka jɛ hwe ɖokpo ɔ nu ɔ, Berlin - nu lɛ nɔ ɖu vivǐ enɛ tɔn.
Mɛ e yí wǎn nú nùnywɛ xwitixwiti lɛ é, mɛ e yí wǎn nú nùnywɛ xwitixwiti lɛ é kpo mɛ e yí wǎn nú nùnywɛ xwitixwiti lɛ é kpo nɔ yí gbè bo nɔ ɖɔ ɖagbe e nùnywɛ xwitixwitizɔ́watɔ́ gbɛ̀ ɔ tɔn e nɔ nyí Georges Adéagbo é ɖó é.
Mɛ e yí wǎn nú nùxotɔ́ ɔ lɛ é kpo mɛ e yí wǎn nú nùxotɔ́ ɔ lɛ é kpo yí gbè bo ɖɔ ɖagbe e nùxotɔ́ e gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ é Georges Adéagbo nɔ ɖexlɛ́ é.
Nǔɖexlɛ́mɛ mɛɖesunɔ tɔn e Georges Adéagbo nɔ bló gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ ɖò fí e è nɔ bló alɔlyɛnzɔ́ ɖè ɖò ayikúngban jí é nyí azɔ ɖaxó ɖé bɔ mɛ lɛ bǐ nɔ kpɔ́n.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, mɛtlukpo 450 mɔ wɛ è nɔ bló, bɔ è nɔ bló wema kpo nǔ e è nɔ kplé lɛ é kpo, bɔ ye nɔ lɛ́ wá gbeta ɖokpo ɖokpo tɔn lɛ kɔn.
Mɛ e nɔ nɔ toxo Berlin tɔn mɛ lɛ éɖesunɔ nɔ jiwǔ nú mɛ e ɖò toxo ɔ mɛ lɛ é.
Georges Adéagbo xwlé nùkplɔnmɛ hwenuxó tɔn lɛ kpo nùkplɔnmɛ hwenuxó tɔn lɛ kpo sín kpɔ́ndéwú ɖagbe ɖé.
Ðò 2006 ɔ, Azɔxɔsa Nùkplɔnmɛtɔ́ lɛ Tɔn Allemagne tɔn ( Daad ) na akwɛjijɔ ɖaxó ɖé nùxotɔ́ ɔ.
Enɛ d’alɔ ɛ bɔ é mɔ nukúnnú jɛ toxo Berlin tɔn mɛ ɖò nǔ klewun klewun ɖé lɛ mɛ.
Nǔ ɖěɖee kúnkplá nyɔnu lɛ kpo xwédo yetɔn kpo lɛ é ɖé lɛ tíìn.
Enɛ xlɛ́ ɖɔ asì ɔ kún ɖó kúnnuɖenú gègě ó.
É tuùn ɖɔ vǐ tɔn vɔsakpe ɖiɖó nɔ hɛn lè gègě wá n’i ǎ.
É ɖò wɛn ɖɔ vǐ tɔn kún ɖò azɔn jɛ wɛ ó, enɛ wu ɔ, é mɔ ɖɔ é kún ɖó na yì vɔsisa ɔ ó.
É nɔ sɔ́ azɔ e nɔ zɔ́n bɔ è nɔ mɔ akwɛ lɛ é ɖó tɛn nukɔntɔn ɔ mɛ, é ka nɔ lɛ́ ɖó sísí nú azɔ e è nɔ ɖè nú vǐ tɔn lɛ é ǎ.
Nǔ wegɔ ɔ wɛ nyí xó masɔgbe e ɖò jijɛ wɛ dó vǐkɛ́n ɔ wu é.
Xóɖiɖɔ ɖěɖee mǐ ɖó na w’azɔ bo na ɖè ɖò nugbodòdó lɛ mɛ lɛ é.
Gɔ́ nú nǔ enɛ lɛ bǐ ɔ, nǔ ɖěɖee kúnkplá vǐkɛ́n ɔ sín gbɛ̀ éɖesunɔ tɔn lɛ é ɖò finɛ.
Un na ɖɔ xó dó kpɔ́ndéwú ɖé lɛ jí.
È ɖ’ayi wu ɖɔ è kún ɖè wlɛnwín ɖěɖee kúnkplá adlɛsi nyɔnu ɖěɖee nɔ wá vǐ yetɔn lɛ gbéjé kpɔ́n lɛ é tɔn ó.
( Ðɛh.
Nɛ mǐ ka sixu mɔ Dossou Bertin yɔyɔ enɛ gbɔn hwenu e mǐ byɔ Dudjiè é?
Gɔ́ na ɔ, è ɖ’ayi wu ɖɔ lee nyɔnu ɔ nɔ wlan wema sɛ́dó vǐ tɔn lɛ gbɔn é ɔ, lee é nɔ ɖó sísí nú vǐ tɔn lɛ gbɔn é nɛ.
Enɛ xlɛ́ ɖɔ nyɔnu e ma ɖó wema - sɛ́dó - mɛ ǎ é kún jló na vɔ́ vǐ tɔn jla ó ǎ.
É ɖ’ayi wu ɖɔ é wɔn gbeɖé ɖɔ emi kún tuùn hwenu e emi na yì kplé lɛ ɖò aklunɔzán gblamɛ yɔywɛ ɖé gudo é ó.
Kpɔ́ndéwú ɖevo e na zɔ́n bɔ un na ɖɔ xó dó é wɛ nyí vǐ lɛ ɖó sun tɛnnɛ ɖò Rouvax mɛ.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, vǐ wǒ wɛ ɖò xwédo Antigène tɔn ɔ mɛ.
Enyi nyɔnu ɔ wá vɔsisa ɔ mɛ, bɔ nyɔnu atɔn jɛn ɖò finɛ ɔ, è ɖó na ɖɔ nú ye ɖɔ ye ni lɛkɔ wá azǎn enɛ gbè.
É lɛkɔ wá gɔn tɔn bo ɖɔ n’i ɖɔ vǐ atɔ́ɔ́n kɛɖɛ wɛ ɖò finɛ, bɔ è sixu yí vɔsisa nú ye ǎ, bɔ ye ɖó na nyí wǒ.
É lɛkɔ wá, bɔ mɛ lɛ kpó ɖò yiyi wɛ ǎ.
Bo na dó yì fí enɛ ɔ, nùxlɛ́mɛtɔ́ ɔ zán azɔ taji ɖěɖee è ɖetɔ́n ɖò hwe enɛ nu lɛ é ɖé lɛ, ɖi ‘ Tout de moi à tous (2007) ’ alǒ ‘ Un espace avec le monde (2007) ’.
Enɛ wu ɔ, é zán nùɖé lɛ ɖò Neukölln, xá Berlin tɔn e mɛ tɛntin ɔ ɖè lɛ é mɛ, bo sɔ́ nyikɔ Kindl tɔn dó jla wɛnɖagbejlatɔ́ xóxó lɛ ɖɔhun.
Nùxotɔ́ nùxotɔ́ lɛ tɔn Kathrin Becker wɛ nɔ bló tuto nú tuto enɛ ɖò azɔ wà ɖó kpɔ́ xáAssociation Kulturforum Süd-Nord kpo tokpɔngán tɔn Stephan Köhler kpo.
Gɔ́ nú akpá e Georges Adéagbo yí gbɔn azɔ enɛ gblamɛ é ɔ, tomɛyitɔ́ lɛ nɔ mɔ nukúnkpénuwutɔ́ alɔlyɛnzɔ́wiwa tɔn bunɔ ɖé ɖò toxo yetɔn mɛ, bɔ xomɛ nɔ hun ye.
Ði kpɔ́ndéwú ɔ, nùkplɔnmɛtɔ́ ɔ ɖɔ xó dó nǔ ɖěɖee nyí nǔ bunɔ ɖé nú toxo ɔ lɛ é kpo nǔ ɖěɖee nyí nǔ bunɔ ɖé nú toxo ɔ lɛ é kpo wu.
Nùnamɛtɔ́ ɖé
Ðò Mardi 17 Décembre ɔ, hwɛɖɔxɔsa nukɔntɔn e nɔ nyí Natitingou é wá gbeta ɔ kɔn dó adakaxixo wu, bo ɖó hwɛjijɔ nukɔntɔn e è wlan dó azɔ ɔ mɛ é wu, bo ɖó hwɛ nú Méré Diko b’ɛ na nɔ ganmɛ nú xwè tantɔn.
Mars 17 Décembre ɔ, hwɛɖɔxɔsa nukɔntɔn lɛ tɔn Natitingou tɔn e nɔ ɖɔ xó dó adakaxixo wu é ɖó hwɛjijɔ e è wlan dó azɔ ɔ mɛ é wu, bo ɖó hwɛ nú Méré Diko ɖɔ é na sɛ̀n gan nú xwè tantɔn.
È ɖó hwɛ n’i ɖɔ é hu i.
Hwenu e hwɛɖɔxɔsa nukɔntɔn lɛ tɔn Natitingou tɔn wá gbeta ɔ kɔn dó nǔ e è ɖɔ ɖɔ è hu mɛ é jí gudo é ɔ, é ɖó hwɛ nú Méré Diko ɖɔ é na sɛ̀n gan nú xwè tantɔn.
Hweɖelɛnu ɔ, hwɛɖɔtɔ́ ɔ ɖɔ ɖɔ nǔ ɖebǔ kún gbò emi kpo nɔví emitɔn kpo ó, enɛ wɛ nyí ɖɔ hwɛhwɛ ɔ, é nɔ kpé nukún dó hudo tɔn lɛ bǐ wu bǐ mlɛ́mlɛ́.
Hwɛɖɔtɔ́ ɔ ɖɔ ɖɔ hwenu e é kplá ɛ gudo é ɔ, é na wá j’ayǐ.
É ɖɔ ɖɔ é w’azɔ ɖò hlɔnhlɔn e è ma sixu ɖexlɛ́ ǎ é ɖé sín acɛ mɛ, bɔ mɛ ɔ tlɛ sɔ́ akwɛ e é nɔ dó nú azinzɔnnɔ lɛ é n’i, ɖó é nyí gbɔdónúmɛtɔ́ nukúnɖeji ɖé wutu.
É ɖɔ ɖɔ nǔ nyanya e jɛ é vɛ́ nú emi tawun, bo lɛ́ dóhwɛ hwɛɖɔtɔ́ lɛ.
Sɔgbe kpo nǔ e é byɔ lɛ é kpo ɔ, sinsɛnzɔ́ agbawungba tɔn mɔ ɖɔ è ɖó na hu mɛ.
Ðò mars e wá yì é sín vivɔnu ɔ, Denis Sassou N’Guesso lɛ́vɔ nyí nukúnkpénuwutɔ́ tò tɔn ɔ ɖò azɔ tɛnwegɔ ɔ mɛ.
É d’akpá tɔn ɖò 16 Avril 2021.
Wǎgbɔ tɔn ɔ, Wǎgbɔ tɔn ɔ ɖè Wǎgbɔ tɔn Wǎgbɔ tɔn Wǎgbɔ tɔn Wǎgbɔ tɔn Wǎgbɔ tɔn Wǎgbɔ tɔn Wǎgbɔ tɔn Wǎgbɔ tɔn Wǎgbɔ tɔn Wǎgbɔ tɔn Wǎgbɔ tɔn Wǎgbɔ tɔn Wǎgbɔ tɔn Wǎgbɔ tɔn Wǎgbɔ tɔn Wǎgbɔ tɔn Wǎgbɔ tɔn Wǎgbɔ tɔn Wǎgbɔ tɔn Wǎgbɔ tɔn Wǎgbɔ tɔn Wǎgbɔ tɔn Wǎgbɔ tɔn
Azɔwanú e nɔ zɔ́n bɔ è nɔ wlan alɔnuwema ɔ dó gbè xá ɔ mɛ tɔn lɛ bǐ mɛ é wɛ zɔ́n bɔ è má xógbe Gbékoun tɔn ɖò xá 45 e ɖò Bénin lɛ é mɛ, gbɔn Gbɛta Gbékoun tɔn kpo Azɔxɔsa Ðaxó Bénin Tɔn kpo gblamɛ.
Nǔ e gbé nya wɛ mǐ ɖè é wɛ nyí ɖɔ mǐ na bló bɔ dɔkun enɛ na gbakpé, bo na dó sixu zán gbè mǐɖesunɔ tɔn bǐ mlɛ́mlɛ́.
Ðò kpléɖókpɔ́ ɖaxó ɖé jí ɖò Cotonou ɖò Aklunɔzángbe azǎn 28 Avril tɔn ɔ, è ɖè akpáxwé enɛ xlɛ́, bɔ wekwín Gbékoun tɔn gbakpé dó gbè xá ɔ mɛ tɔn lɛ bǐ mɛ, bɔ è ko zán gbɛta Gbékoun tɔn kpo Wemaxɔmɛ Alixlɛ́mɛ Tɔn Bénin Tɔn kpo ɖò gletoxo Bénin tɔn 45 mɛ.
Gbexosin - alijitɔ́ lɛ ɖɔ xó dó nǔ enɛ jí ɖò kpléɖókpɔ́ ɖé jí ɖò Cotonou ɖò Aklunɔzángbe azǎn 28gɔ́ ɔ.
Gbékoun ɔ xlɛ́ ɖɔ akpáxwé wemafɔ 33 tɔn ɖé wɛ bɔ è sixu wlan dó gbè xá ɔ mɛ tɔn lɛ bǐ mɛ, bonu è na mɔ nukúnnú jɛ mɛ ɖěɖee jɛ nukɔn lɛ é bǐ wu.
Nú alɔlyɛnzɔ́watɔ́ alɔlyɛnzɔ́watɔ́ enɛ lɛ ɔ, enyi gbè xá ɔ mɛ tɔn lɛ ma xɔ akwɛ ɖò nukún mǐtɔn mɛ ǎ ɔ, è sixu bló bɔ Bénin ɔ na gbló ada ǎ.
Ðó akɔta ɖokpo ɖokpo jló na xà gbè xá ɔ mɛ tɔn lɛ, wlan ye bo lɛ́ ɖótó yeɖée wutu ɔ, Gbékoun ɔ nyí nǔ e na d’alɔ bɔ è na ɖó nukúnnúmɔjɛnǔmɛ dó gbè xá ɔ mɛ tɔn lɛ bǐ wu é.