Le Côte d'Ivoire: Ahmed si nye ahanomunɔtɔ la menɔ anyi haɖe o eye wogblẽe ɖi. Atiglinyiɖekaɖeka la gale nu ƒom tso eŋu le Cote d'Ivoire esi wodo Axmed ƒe awudziwui lae. Wobe mɔzɔzɔa menɔ te ɖe N'zi River Lodge modzakaɖebɔa nu o eye wonɔ ɖiɖim tso kɔƒe yi kɔƒe. Aʋawɔla aɖe si wotsɔ nya ɖe eŋu be edɔ egbɔ sesẽe le dzieheɣedzeƒe gome la wu ame 5 sɔŋ. Le Democratic Republic of Congo la, asrafo ɖeka wu dumevi ɖeka kple asrafo etɔ̃ esime wolée sesẽe le Kisangani le dua ƒe ɣedzeƒe gome la, wosee le dua ƒe kpovitɔwo gbɔ. Wowu ŋutsua mlɔeba. Mali : Bac ƒe dodokpɔa dze egɔme nufialawo ƒe kpekpeɖeŋu manɔmee Dzoɖa ŋdi sia, August 23, 2021, dɔlékuiwutike ƒe akpa evelia dze egɔme le Mali nuto bliboa katã me. Wotɔtɔ nufialawo ƒe numedzodzroa elabe wole se biam be woaxe fe na yewo. Nyɔnuwo gbɔ dɔdɔ sesẽe kple amewuwu le anyiehe Afrika le ƒè 2021. Nuvlowɔwɔ le dzidzim ɖe edzi ŋɔdzitɔe le anyiehe Afrika. Nyɔnuwo gbɔ dɔdɔ kple amewuwu dzi ɖe edzi zi 60 le alafa me le ƒè si va yi ƒe ɣeyiɣi ma ke me togbɔ be wode se ɖe enu hã. Le Côte d'Ivoire: Wolé ame etɔ̃ siwo wotsɔ aʋawɔnuwo ɖo yameʋu le dua ƒe ɣetoɖoƒe gomee. Nyiɖuƒe kpovitɔwo lé ƒuƒoƒo aɖe si le ŋɔdzi dom na dua me nɔlawo ƒe dedienɔnɔ le Côte d'Ivoire ƒe ɣetoɖoƒe gome lae. ESIA nye ame etɔ̃ aɖewo ƒe ƒuƒoƒo aɖe si wɔa aʋa kple asi. Burkina Faso dze numekuku le Ebola ŋu. Burkina Faso ɖe gbeƒãe be yewole numekuku wɔm kuɖe dɔxɔleameŋu aɖe si tso Côte d'Ivoire ŋu eye wogblɔ be yewokpɔ dɔxɔleameŋu aɖe nyitsɔ laa la ŋu. Elim Mondial féminin U20 2022 : Benin, Senegal, Nigeria. Le Benin kple Niger ƒe agbãxɔxɔ kpakple Mozambique ƒe aʋadziɖuɖu kpleEswatini le kwasiɖa sia kwasiɖa me kpakple le RDC-Sao Tome kple gɔmeɖose 24 lia lalam la, mianya amesiwo katã dze le xexeame ƒe kplu evelia me. Senegal : Dakar kple eƒe nutowo me tsiɖɔɖɔwo he to na dudɔnunɔlawo Tsi gã aɖe gadza le Dakar le Kwasiɖagbewo le diamagoen, Keur Massar kple Thiaroye ƒe gbɔtoduwo me. Mieda asi ɖe se aɖe si ku ɖe ame kukuawo takpɔkpɔ ŋu la dzi. Se aɖe si wowɔ le RDC le afɔfiɛ 7 lia dzi be woatsɔ akpɔ kukɔlawo ta eye woana kpekpeɖeŋu wo la le ŋgɔ na sewɔƒea ƒe ɖoɖo. Ebola : anye amesi ŋu dɔa le le Burkina Faso Burkina Faso na wonya be Ebola dɔ le yeƒe anyigbamama me. Wobe nyɔnua tso Côte d'Ivoire. Côte d'Ivoire : Dudɔnunɔla si kpɔa dedienɔnɔnyawo gbɔ Téné Birahima Ouattara trɔ gbɔ va dua mee. Dudɔnunɔla si kpɔa dedienɔnɔnyawo gbɔ Téné Birahima Ouattara trɔ gbɔ va Côte d'Ivoire le kwasiɖa eve ƒe tsaɖiɖi yi France megbe. Rwandatɔwo nya senyala aɖe le esi woda le ʋuʋuɖoɖase dzi ta. Vincent Lurquin si wonyã le Rwanda le Memleɖa ɣetrɔ le esi woda le mɔzɔnyawo dzi ta la trɔ gbɔ va Belgium. Wotsɔ nya ɖe filmdzifefewɔla xɔŋkɔ si ŋkɔe nye Hotel Rwanda ŋu be enye ŋɔdzinuwɔla eye wobia tso esi be wòanɔ gakpɔ me ɖaa le Rwanda. AMHERST, MA, The Mullins Center, University of Massachusetts, Commonwealth Ave. Le ƒè si va yi me la, wogbe bɔlƒoƒo mamlɔe si woawɔ na Afrika dukɔwo ƒe kplu si gbɔna la. Benin tsɔ nya yi TAS gbɔ ku ɖe nyametsotso si ɔnudrɔ̃ƒea wɔ be woagbugbɔ adrɔ̃ ʋɔnui kple kukuɖeɖe ɖe Sierra Leone ŋu la ŋuti. Ke ɖeko CAF ƒe ʋɔnudrɔla la ɖu Benin dzi teti koe nye ema. Le nutoa me ƒe ganyawo gome la, Togo le ga miliar 27.5 dom ɖa be woagbugbɔ adzra ɖo ɖe eŋu. Togo yeye si woɖe ɖe go le nutoa me la kpe ɖe eŋu woɖe frã miliar 27.5 ɖe go alebe woagbugbɔ ga adzra ɖoe. Faure Gnassingbe ɖe mɔ be woade suku femaxee le ƒè 2021-2022 me. Esi dukplɔla Faure Gnassingbe kpɔ ale si covid19 dɔvɔ̃a le nu gblem le Togolandtɔwo ŋui la, eɖui be sukudede maganye femaxee le ƒè 2021-2022 me o. Esia ana gbɔdzɔe amewo le ɣeyiɣi sia si me womele lãmesẽnyawo gbɔ kpɔm o la me. Wode se ɖe Benin, Togo kple Côte d'Ivoire ƒe koklowo nu le Burkina Faso Burkinabetɔwo ƒe dziɖuɖua ɖoe be yewoaxe mɔ ɖe koklowo kple yameʋuɖoɖo siwo tsoa Benin, Togo kple Côte d'Ivoire la tsɔtsɔ vae nu. Burkinabetɔwo ƒe dudɔnunɔla si kpɔa lãwo ƒe dedienɔnɔ gbɔ gblɔ be nyametsotso sia va eme esi dɔvɔ̃ ƒe aƒewo do le dukɔ vovovoawo me. Nigeria : Woɖe asi le sukuvi 15 siwo wolé sesẽe la ŋu le dziehe gome Kristotɔwo ƒe habɔbɔ si le Nigeria ƒe tatɔ Joseph Hayab lɔ̃ ɖe edzi Kwasiɖagbe ŋdi sia be yewoɖe asi le sukuvi 15 ŋu to ablɔɖe me to ablɔɖe me to ablɔɖe me to ablɔɖe me to ablɔɖe me to ablɔɖe me to ablɔɖe me to ablɔɖe me to ablɔɖe me to ablɔɖe me to ablɔɖe me to ablɔɖe me to ablɔɖe me to ablɔɖe me to ablɔɖe me to ablɔɖe me to ablɔɖe me to ablɔɖe me to ablɔɖe me to ablɔɖe me to ablɔɖe Le aʋahoho ɖe Koronadɔ ŋu me la, woɖo Sinovac 200,000 ɖe Togo. Wona abɔta yeye Togo le fiɖa gbe le aʋahoho ɖe covid19 ŋu me. Le aʋahoho ɖe ŋɔdzinuwɔlawo ŋu me la, Chad akplɔ eƒe asrafo 600 ayi dukɔa ƒe liƒo etɔ̃awo me. Le aʋahoho ɖe ŋɔdzinuwɔwɔ ŋu me la, Chad ɖoe be yeakplɔ yeƒe asrafo 600 ayi Sahel le liƒo etɔ̃awo me. Le South Africa la, ame 10,000 kple edzivɔwo dɔa nyɔnuwo gbɔ sesẽe le ƒe sia ƒe ƒe akpa evelia me. Nyanyanana mamlɔe si woɖe ɖe go kuɖe ŋutasesẽ le nyɔnuwo ŋu le South Africa la ana be nyɔnu 10 000 kple edzivɔwo dɔa nyɔnuwo gbɔ sesẽe tso afɔfiɛ va se ɖe June 2021. Le dɔgbedeha si kpɔa dɔgbedehawo gbɔ ƒe ɖoɖowɔwɔ vɔ megbe la, dzo gblẽ nu le RVA ƒe dɔwɔƒewo ŋu vevie. Le Fiɖa anyɔnyɔ 20 lia gbe le 2021 le RDC la, dzo gblẽ nu le yameʋuɖoɖo dzikpɔƒe si kpɔa yameʋuɖoɖo nyawo gbɔ la ŋu. Nyadzɔdzɔgbalẽwo gblɔ be ame aɖeke menya nu si gbɔ dzoa tso o. Tsatsadada le xexeame katã le Cote d'Ivoire kple Ghana le esi vidzĩ aɖe si nye China do ŋɔdzi nae ta. Le China kple le China. Asiatɔ dzɔtsu si ʋlia ho kple etoɖoƒedukɔwo le go sia go me la meŋlɔ adedada kple nu veviwo ɖoɖo ɖe duta be o. Moa - nyigba la ge ɖe dukɔ siwo ɖoa kokoo ɖe duta la me. Côte d'Ivoire €" Fcfa 39,500,000 ƒe yameʋuɖoɖo le Marcory: ame siwo kpovitɔwo tsɔ nya ɖe eŋu lae. Le numekuku siwo wowɔ nu la, nyiɖuƒuta kpovitɔwo va ke ɖe ame siwo tsɔ asrafowo wɔ adzoe la ŋu mlɔeba le Marcory si le Amore Tsikpea ƒe akpa 4 lia la me le June 16 lia dzi. Woatsɔ gamenɔla eveawo ayi ʋɔnui ne woaɖo woƒe nuwɔnawo ŋu. RDC : Hadzila wɔametɔwo le woƒe dzidzedzekpɔkpɔ dim. Hadzila wɔametɔwo ƒe haƒoƒo aɖe si ŋkɔe nye Staff Benda Bilili la be yewoaʋli atikutsetseawo ta le woƒe dzidzedzekpɔkpɔ ƒe ewo megbe togbɔ be esia wɔwɔ abia be yewoaƒo yewo ɖokui kple amesiwo na yewo xɔ ŋkɔ hã. CAN 2022 : Sierra Leone xlɔ̃ nu eƒe futɔwo be : “ Míekpɔ bɔlƒohawo abe Nigeria kple Benin ene. Bɔlƒoha ƒe zimenɔla Babadi Kamara be yele kpekpe kɔkɔe la me esime Sierra Leone le ʋiʋlim kple Algeria, Côte d'Ivoire, kple Guinée Equatoriale le covidnya me le CAN Cameroon 2022. Toɖoɖo le Kosyam: Roch Kaboré le nu ƒom tso habɔbɔa ƒe nyawo ŋu na OHADA ƒe agbalẽŋlɔla lae. Burkina Faso dukplɔla Roch Kaboré ye xɔ Emmanuel Sibidi Darankoum si nye dɔgbedeha si kpɔa adzɔdonyawo gbɔ le Afrika la le ʋɔnu le Kosyam le Fiɖa sia gbe. Afrikatɔwo ƒe asitsatsa hena dɔwɔnyawo gbɔ kpɔkpɔ. Nigeriatɔwo ƒe dedienɔnɔ: nyɔnuwo ƒe ŋuɖoɖo le kpovitɔwo ƒe anyimanɔmanɔ ta. Le Nigeria ƒe anyieheɣedzeƒe gome la, dumevi aɖewo wɔa ɖoɖo be yewoakpɔ dedienɔnɔ le afisi kpovitɔwo mele o le gakpekpeɖeŋu manamana ta. Dedienɔnɔnyawo : Togo le aƒea me dzram ɖo le eƒe ɣedzeƒe liƒo dzi. Le kwasiɖa si va yi me la, Togo ƒe ametaʋliha kple dedienɔnɔgbɔkpɔlawo wɔ ɖoɖo geɖe hena mɔxexe ɖe nuvlowɔwɔ nu kple avuwɔwɔ kplii le dua ƒe ɣedzeƒe gome. Akɔntabubuwo ɖee fia be wolé ame 12 le eƒe dɔwɔwɔwo me. Sierra Leone:ONG Save the Children be srɔ̃ɖeɖe le dzidzim ɖe edzi Wobe nyɔnu siwo nɔa wo srɔ̃wo gbɔ srɔ̃maɖemaɖee la le agbɔ sɔm ɖe edzi. Woyɔ nuwɔna sia be "Tap Tom". Uganda: habɔbɔ 54 tsɔ "fe enumake" de megbe na woe. Uganda dziɖuɖua ɖe gbe be woatɔ te habɔbɔ 54 siwo kpɔa gome le dunyagbɔgblɔ, mawusubɔsubɔnyawo kple nutomekuxiwo me la enumake. Nya si wogblɔ le Kinshasa gakpɔa me ku ɖe amewo ƒe agbɔsɔsɔ fũ akpa ŋue. Nɔnɔmea le Kinshasa gakpɔme le RDC na nuxlɔ̃ame Congotɔwo ƒe habɔbɔ hena ʋɔnudrɔ̃nyawo gbɔ kpɔkpɔ. Wowu 150 le ɣleti adẽ me eye nyɔnu siwo le gakpɔa me la medze tututu o. Gamenɔla 9,000 kple edzivɔwo le gakpɔ aɖe me Wowɔe be ame 1,500 nanɔ eme. Madagascar — Dziɖuɖu Yeyea me Tɔtrɔ Gbãtɔ Dukplɔla ƒe dziɖuɖu yeyea ɖe asi le dɔ ŋu zi gbãtɔ. Brice Randrianasolo si nye dudɔnunɔla si kpɔa tomenukuƒewo kple aɖaŋunuwo gbɔ la ƒu gbe. Burkina Faso “ Gorgadji ƒe Amedzidzedze la Kpɔ Dzidziɖedzi ake. Burkina - dziɖuɖua ɖe nuŋlɔɖi si ku ɖe amedzidzedze si yi edzi le Gorgadji le Sahel nutome ŋu la ɖe go. Xexlẽme yeye siwo wogblɔ ɖi la ɖee fia be ame 80 ye ku le amedzidzedzea me. Ame 32 ku, 74 xɔ abi, eye wotɔ dzo kɔƒe vovovowo. Ame geɖewo ku le ʋunyaʋunya siwo dzɔ le Cameroon ƒe dziehe ʋĩ tso keke August 10 lia dzi va se ɖe ƒè 2021 lia dzi le Choa kple Mousgoum agbledelawo dome. Choléra dɔvɔ̃a wu ame 35 xoxo le Niger Choléra dɔvɔ̃ aɖe dze Niger dzi tso esime tsi gã si dzana le dua me na tsiɖɔɖɔ. Dɔa le du blibo la katã ŋu eye ame 845 le 35 ɖe sia ɖe me kú le anyɔnyɔ 18 lia dzi. CHAN 2022 Dzadzraɖo : Benin le Togo ɖum xɔlɔ̃wɔwɔtɔe Benin kpe kple Togo le Kégué bɔlƒoƒe le Lomé le yawoɖa anyɔnyɔ 19 lia gbe le 2022. Eye Ecureuvi siwo le dua me la ɖui kple dzesi 2 - 0. Algeria: Zinédine Zidane tsɔ nunana gã aɖe va kpe ɖe amesiwo dzo gblẽ nu le la ŋu. Le dzoa megbe le Algérie la, Zinédine Zidane na yuro miliɔn eve be woatsɔ akpe ɖe ameawo ŋu. è 21 vi siwo xɔ ƒè 13 la gbe be yewomawɔ dutadɔ o. Le Senegal la, venɔvi eve siwo nye Aminata kple Ramatoulaye xɔ woƒe BAC le ƒe 13 xɔxɔ me eye woxɔ agbɔsɔsɔ gbãtɔ le ƒe 14 xɔxɔ me. Côte d'Ivoire nye atikevɔ̃ɖisitsala aɖe ƒe aƒeme. Le nyanyanana siwo woxɔ tso dua me tɔwo gbɔ nu la, kpovitɔwo te ŋu da asi ɖe atike vɔ̃ɖi gbogbo aɖewo dzi le asitsala aɖe ƒeme. Woke ɖe marijuana si ƒe kpekpeme nye kilo 32.5 ŋu. Cameroon : Asrafo siwo nɔ dukɔa ƒe dzieheɣetoɖoƒe la wu akpasesẽʋawɔla ene Cameroon srafowo ƒe amedzidzedze aɖe si yi edzi le Bafut le dzieheɣetoɖoƒe gome la kpe ɖe ame ene siwo di be yewoaɖe yewo nɔewo ɖe aga la ŋu. Mali €" Embuscade le dua titina : Wowu asrafo 11 eye ame geɖewo xɔ abi vevie Mali srafowo ƒe ha aɖe ge ɖe xɔ aɖe me le dua titina le Yawoɖa sia gbe. Le amedzidzedzea ŋuti nuŋlɔɖi gbãtɔ me la, wowu asrafo 11 eye ame geɖewo xɔ abi vevie. Le Côte d'Ivoire la, OMS de dzesi ame 49 siwo ŋu Ebola le lae. Lãmesẽnyawogbɔkpɔƒea ɖee ɖe go le Yawoɖa anyɔnyɔ 19 lia gbe be ame 49 siwo kpɔ ɖetugbui aɖe le Guiné eye wodoe kpɔ be Ebola le yewo ŋue. Buhari be yemele Nigeria ɖo ge ɖe xaxa me o. Le dukɔa ƒe dedienɔnɔ takpekpe si wowɔ le yawoɖa sia gbe la, dukplɔla la gblɔ be yeawɔ nusianu si hiã ale be yemaɖe asi le dua ŋu le kuxi me hafi eƒe dziɖuɖua nawu enu o. Wona ŋusẽ nyɔnuwo be woado kpokpoyɛ̃nuwo le Uganda. Uganda ƒe Dukplɔsetakpɔʋɔnudrɔƒea te fli ɖe amamaɖeɖenuwɔnawo kpɔkpɔ ŋu tso ƒè 2014 me ke. Se sia si tsi tre ɖe amamaɖeɖenuwɔnawo kpɔkpɔ ŋu la xe mɔ ɖe sɔhɛwo tsotso le dutoƒo nu. Atikevɔ̃ɖi yeye aɖe si woyɔna be Bombé la na eƒe nuƒlelawo le nu kom hele avi fam. Atikevɔ̃ɖi aɖe si woyɔna be bosomikaɖi la le Kinshasa le Democratic Republic of Congo ƒe ablɔwo dzi fifia. Fufɔfɔ kaba : Dɔxɔleameŋu 23,000 kple edzivɔwo le anyiehe Afrika le Gauteng Wobe le Gauteng nuto si me amewo sɔ gbɔ le le anyiehe Afrika la, nyɔnuvi 23000 fɔ fu le ƒè 2020 lia me. Côte d'Ivoire: Alasane Ouattara ɖu aʋa si woho ɖe covid ŋu la dzi. Nyiɖuƒuta dukplɔla Alasane Ouatara si wodo kpɔ le covid19 ŋu eye wodae ɖe kɔdzi la le kɔkɔe azɔ. Dodokpɔ evelia si wowɔ la medze edzi o. Togo: dziɖuɖua le didim be yeagbugbɔ ahe aʋahoho ɖe covid ŋu avae Togodziɖuɖua ɖoe be yeagbugbɔ ahe aʋahoho ɖe covid ŋu avae. Togolawo ƒe ɖoɖo yeye la lɔ nyadzɔdzɔgblɔmɔnuwo zazã atsɔ aɖo dukɔa ƒe lãmesẽnyawo ŋu eye woakpe ɖe amewo ŋu woase egbegbe lãmesẽnyawo gɔme. DUKƆA ƒe kplɔlawo le ɖoɖo wɔm ɖe gadzimɔnunyawo ŋu le nutoa me. Dziɖuɖua kple Ganyawo Kple Ganyawo Gbɔkpɔha si le Central African Republic ( CEMAC ) ƒe tatɔwo kpe ta le yaʋalanuŋlɔƒe le kuɖa sia gbe. Nyati vevitɔe nye be woakpɔ dukɔ siwo le habɔbɔa me la ƒe gadzimɔnunyawo gbɔ. LE E 2022 me la, Asamoah Gyan vɔ̃a Morocco. Ghanatɔ xɔŋkɔ aɖe si ŋkɔe nye Asamoah Gyan hã ƒo nu tso alesi woawɔ akpɔ gome le CAN-20202 ƒe ƒuƒoƒoa me ŋu eye wòlé ŋku ɖe koklo si wobe eyae nye nyuitɔ kekeake le hoʋiʋlia me la ŋu. LE E 2022 me la, Samuel Eto'o ƒo nu tso Cameroon ƒe mɔkpɔkpɔa ŋu. Cameroon nye dukɔ si wɔ ɖoɖo ɖe CAN 2022 ŋu eye wonyi ƒuƒoƒo A ƒe dome tso burkina Faso, Ethiopia kple Cape Verde. uƒoƒo aɖe li si gbɔ dzata siwo mete ŋu ɖuna o la ate ŋu akpɔ. Ke le Eto'o gome la, naneke menɔ anyi do ŋgɔ o. Burkina Faso-Arbinda kple Gorgadji : Wowu ŋɔdzinuwɔla 58 le amedzidzedze aɖe me Burkina Faso dziɖuɖua ɖe gbeƒã kuɖa sia be ame 58 siwo wosusu be wonye ŋɔdzinuwɔlawo la ku le amedzidzedze aɖe si me dumevi dzrowo kple asrafowo kpakple lɔlɔ̃nu faa dɔwɔla siwo le arbinda kple Gorgadji domee le Sahel la me. Samuel Eto'o be egbea Afrika meganye dukɔ gã aɖeke na bɔlƒoƒo o. Le nyabiabia aɖe si woɖe ɖe go le Tribune Afrika me la, Cameroontɔ xɔŋkɔ Samuel Eto'o ƒo nu tso eƒe ɖoƒe abe Qatar Legacy ƒe amedɔdɔ ene hena xexeame ƒe kplu dodo ɖe ŋgɔ le ƒè 2022 me ŋu eye wòƒo nu tso Afrika bɔlƒoƒo si ŋu yemenya naneke le o la ŋu. Paul Biya de bubu Chechnya dukplɔla xoxoa ŋu eye wogblɔ be : “ Ewɔ dɔ ɖe mí katã dzi vevie. ” Cameroon dukplɔla Paul Biya de bubu Idriss Déby Itno si ku le aʋagbedzi le ƒe si va yi ƒe April me la ŋu. Wowɔ takpekpe tɔxɛ aɖe kuɖa sia le Etats du CEMAC ƒe kplɔlawo dome. Ame 7 ku le Shell ƒe amedzidzedze aɖe me le Nigeria ƒe anyiehe gome. Ŋutsu aɖewo siwo lé tu ɖe asi la dze Shell ƒe dɔwɔviwo dzi le Nigeria ƒe anyiehe gome eye wowu ame 7 sɔŋ. Congotɔwo di be yewoaŋlɔ Rumba la ɖe UNESCO ƒe xexea me domenyinuwo dome. Wodze aglãdzedze aɖe gɔme le Kinshasa le Democratic Republic of Congo be woatsɔ ado Congolagbe ɖe ŋgɔ le UN UNESCO ƒe dekɔnuwo me. Le dziɖuɖua xɔxɔ ƒè ɖeka megbe la, Assimi Goita ɖe nu si ta wòle dzi ɖum la me. Le August 18 lia dzi la, Mali nɔ aʋa wɔm kple dukɔa. Aʋafia Assimi Goita kple eƒe asrafowo ɖu dukplɔla tsãtɔ Ibrahim Boubacar Kéita dzi le ameawo ƒe akpa gãtɔ siwo nɔ gbɔlɔlɔ dzi ɖum la me. Kuɖa, August 18 2021, si nye ƒè ɖeka megbe la, dukplɔla Assimi Goita ŋlɔ nu wɔnublanui siwo dzɔ le Mali ƒe ŋutinya me la be. Senegal : Wolé Nigeriatɔ 32 siwo wɔa kɔmpiuta dzi hlɔdonuwo le Dakar Dziɖuɖua ƒe kpovitɔwo lé amewula alafa ɖeka siwo nye Nigeriatɔwo le Dakar si nye Senegal ƒe fiadu me. Egypt : Moslemtɔ 12 ye ku ƒè enyi megbe Moslemtɔwo ƒe Nɔvihabɔbɔ si wogblɔna be enye ŋɔdzinuwɔla le Egypt la me tɔ 12 le mɔ kpɔm na wo wuwu ƒe enyi le esi Moslemtɔwo ƒe takpekpea kaka ʋukɔkɔɖi le Rabaa al-Adawiya gbadzaƒea le Cairo megbe. Chad : woɖo kɔmiti aɖe be woakpe ɖe dunyagblɔlawo kple asrafowo ŋu woakpɔ gome le numedzodzroa me kple dukɔa. Le Canada dukplɔla Braɖa ƒe sedede nu la, woɖo aɖaŋuɖodzikpɔkɔmiti tɔxɛ aɖe be woakpɔ gome le dunyagblɔlawo kple asrafonyawo gbɔ kpɔkpɔ le numedzodzroa me kple dukɔmeviwo me. Dukplɔla xoxoa Goukouni Weddeye ye le megbe na takpekpea. Haroun Kabadi si nye akpasesẽdziɖuɖua ƒe agbalẽŋlɔlagã lae ɖo MPS dzadzraɖodɔwɔkɔmiti la. Woɖo kɔmiti sia le August 13, 2021, dzi. LE E 2022 me la, Côte d'Ivoire ƒe bɔlƒola la xlɔ̃ nu Algeria. Le nyiɖuƒuta la, Patrice Beaumelle si le Côte d'Ivoire la tsi tsitre ɖe CAN 2022 ƒuƒoƒo si wowɔ le Yaoundé le Cameroon la ŋu eye wòte ɖe Algérie si tsi tsitre ɖe nyiɖuƒutawo ŋu le E la ŋu. Togo : Dziɖuɖua le eƒe aʋawɔnuwo dom ɖe dzi le Marburg kple Ebola dɔlékuiwo ŋgɔ Togbɔ be covid19 dɔlékui koe le dukɔa ŋu fifia hã la, Togo ɖoe be yeakpɔ nyuie ne dɔlékui bubuwo le du siwo tsɔ ɖe wo gbɔ la me. Le kwasiɖa sia me la, lãmesẽnyawogbɔkpɔlawo ɖe kuku na amewo be woanɔ ŋudzɔ. Le Côte d'Ivoire la, OMS ka nya ta be dɔa ga ɖe fu na yewo eye yewonya Ebola ɖe 9 ŋu. Xexeame ƒe lãmesẽnyawogbɔkpɔha be dɔxɔleameŋu bubu kple dɔxɔleameŋu 9 sɔŋ ye wokpɔ le Côte d'Ivoire le esi woɖo kpe edzi le abidzã le kwasiɖa nuwuwu sia megbe lae. CAF kplu : Moufid Mouhamed de AS Far vɔ̃ na Borgou ƒe Buffles. Far ƒe bɔlƒoha taʋlila kpe eƒe ƒomea be womegabua Borgou ƒe bɔlƒoha la nu tsɛe o esime bɔlƒoha eveawo le ʋiʋlim le anyɔnyɔ si gbɔna la me be yewoaɖe asi le bɔlƒoha la ŋu gbã. LE E 2022 me la, ƒuƒoƒo ƒe ɖoɖowɔɖi hena Afrika dukɔwo ƒe kplu ɖuɖu. Le yaʋalanuŋlɔƒea ƒe ɖoɖo si wowɔ le Yaoundé takpekpewɔƒea megbe la, woɖe ɣletigbalẽ ɖe go kuɖe Afrika dukɔwo ƒe kplu si woaɖu le yaʋalanuŋlɔƒea tso January 19 vaseɖe February 6, 2022 dzi le Cameroon la ŋu. Burkina Faso: wodze ʋɔnudɔdrɔ̃ Thomas Sankara, "fofo na tɔtrɔwɔwɔ" la wuwu gɔme. Thomas Sankara ƒe ʋɔnudrɔ̃nyawo trɔ nyuie. Le nya aɖe si asrafowo ƒe ʋɔnudrɔla la gblɔ le Ouagadougou asrafowo ƒe ʋɔnudrɔƒea ŋu nu la, nya si wotsɔ ɖe ameawo ŋu le dukplɔla Thomas Sankara kple eƒe zɔhɛ wuieveawo wuwu ŋu la awu enu le Dzoɖa, kele 11 lia gbe le ŋdɔ ga 9 : 00 me. LE E 2022 me la, wonya ƒuƒoƒo adẽ siwo le Afrika ƒe kplu ɖum la nyuie. Afrika bɔlƒoha la wɔ esia le Yaoundé. Koklo adeawoe nye esiwo wowɔ zi gbãtɔ le tsaɖiƒea. Le nutoa me ƒe ganyawo gome la, Togo bia frã miliar 25. Le alesi wotrɔ asi le Togo ƒe ganyawo ŋui le covid - 19 dɔvɔ̃a ta la, wotrɔ ɖe nutoame gadzraɖoƒe ŋu eye woxɔ ga frã miliar 25. Burkina Faso: Woɖe asi le Pascal Zaida ŋu le se nu Woɖe asi le tatɔ si kpɔa dumevinyagbɔkpɔha siwo kpɔa dumevinyagbɔkpɔnyawo gbɔ gbɔ la ŋu le Braɖa sia gbe esi wowu eƒe nyawo sese le ʋɔnudrɔƒe si le Ouagadougou la nu. LE E 2022 me la, miwɔ ɖoɖo ɖe hadomenyawo gbɔ kpɔkpɔ ŋu. Woaɖe hadomenuwɔnawo ɖe go le Yaoundé takpekpewɔƒe le Cameroon le Braɖa ga 6 : 00 me. Le tata la megbe la, woama ƒuƒoƒo 24 siwo dze na nuwuwu la ɖe ƒuƒoƒo ene me. Miwɔ ɖoɖo ɖe agbalẽtatadɔa ŋu. Burkina Faso: ame bubu si kpɔa OSC nyawo gbɔ le ʋɔnudrɔ̃ƒe le Pascal Zaida megbe Wotsɔ nya ɖe Marcel Tankoano si nye dumevinyahela la ŋu be etsi tsitre ɖe aglãdzenuwɔnawo ŋu le eƒe nyametsotso si wowɔ ku ɖe Burkina Faso ŋu la ta. RDC: wolé Chinatɔ sesẽ etɔ̃ le Ituri nutoa me. Asrafowo ƒe nyadzɔdzɔgbalẽ aɖe gblɔ be ŋutsu aɖewo siwo si aʋawɔnuwo mele o la lé Chinatɔ vevi etɔ̃ siwo wɔa dɔ le tomenukudɔwɔƒe aɖe le Ituri nutoa ƒe dzieheɣedzeƒe gome. Ame siwo be yewonye agbalẽŋlɔlawo lae le akɔ dam le Malawi Le Braɖa sia gbe le Lilongwe si nye Malawi ƒe fiadu me la, dukplɔla siwo le ɣedzeƒe Afrika ƒe ŋgɔgbedehabɔbɔa me ate ŋu atia amesi ava xɔ ɖe tanjan ƒe diplomanyala stergomena Lawrence tax teƒe. Wobe Uganda axɔ sitsoƒedila 2000 siwo tso etoɖoƒe Afrika. Dudɔnunɔla si kpɔa sitsoƒedilawo gbɔ si ŋkɔe nye Esther Anyakun gblɔ le BBC be Uganda ƒe dziɖuɖua axɔ sitsoƒedila 2000 siwo le wo de. Mali : Ame aɖewo si le adzohawo ƒe amedzidzedzea nu Ame akpe ɖeka kple edzivɔwo dzo le woƒe kɔƒea me yi Labbézanga si te ɖe Niger ƒe liƒo ŋu la me le esiwo dzɔ le Mali nuto vovovo siwo wobe wole tsatsam la me le August 8 lia dzi la megbe. Le Côte d'Ivoire la, woke ɖe ŋɔtitunamedɔ ŋu le dua ƒe anyiehe gome. Côte d'ivoire lɔ̃ ɖe edzi be wokpɔ ŋɔtitutudɔ le dukɔa ƒe anyieheɣedzeƒe gome vevietɔ le Grand Bassam nutoa me. Le libiatɔwo ƒe kuxia gbɔ kpɔkpɔ me la, Washington de megbe na Rabat. Le Dzoɖa, August 16 lia dzi la, woxɔ Richard Norland si nye United States dukɔa teƒenɔla kple amedɔdɔ tɔxɛ na Libye la le Rabat si. Burkina Faso: wode abi ŋɔdzinuwɔla geɖewo ŋu le kwasiɖa ɖeka me. Dzoɖa gblɔ be asrafowo de megbe na asrafoha siwo wɔa aʋa kple amewo le Burkina Faso la dometɔ geɖewo le kwasiɖa si kplɔ wo nɔewo ɖo la me. Ali Bongo na Gabontɔwo be dumevinyenye ɖeɖe fia bia abɔtasisi hã. Ali Bongo si nye gabonatɔwo ƒe dukplɔla la ƒo nuƒo si dzi woda asi ɖo la le dukɔa ƒe ɖokuisinɔnɔzã ɖuɖu me. Le eƒe lɛta si wòɖo ɖe dukɔa me la, dukplɔla la de ŋugble le nɔnɔme si me wole le covid19 ŋu la ŋu vevie eye wogblɔ be abɔtasisi ƒe agbɔsɔsɔme mele ɖoɖo nu o. Dediemanɔmanɔ le Nigeria : Wogale gododo yeye aɖe si ŋu nya wogblɔ ɖi la wɔm kple Baker kpakple ametakpɔlawoe. Nigeriatɔwo ƒe dukplɔla ke ɖe dumevidzikpɔlawo ŋu le Yawoɖa sia gbe. Woaƒo nu tso alesi dedienɔnɔnyawo le le Nigeria ŋu le takpekpe mamlɛ sia me. Niger ƒe amedzidzedze : Wowu dumevi 37 le afisi te ɖe Mali ƒe de ŋu Ŋutsu siwo tsɔ dzokeke va la wu dumevi 37 ya teti le Darey Daye si te ɖe de ŋu kple Mali lae. Ghana: gadodo aɖe xɔ nyɔnuvi etɔ̃ eye wonɔ ɣli dom sesĩe. Koronadɔ kple se siwo wode la mexe mɔ na Anglikan sɔhɛ aɖe be woa kple ɖetugbui etɔ̃ woanɔ nu kom le sɔlemeviwo ƒe ŋkume o. Nudzɔdzɔa ɖeɖe ɖe go le yaʋala dzi na amewo tsi tsitre ɖe eŋu vevie. BECEAO ƒe nɔnɔmetata zazã atsɔ ade ga ame siwo ŋu wotsɔ nya ɖo le ʋɔnudrɔ̃ƒe lae. Dukɔ oƒuawo ƒe gadzraɖoƒe si le ɣetoɖoƒe Afrika la le ŋɔdzi dom na ame siwo zãa eƒe nɔnɔmetatawo tsɔ yɔa ameawoe la ƒe ʋɔnudrɔ̃nyawo. Cameroon : Paul Bill gbɔ tso esime wonɔ Switzerland Cameroon dukplɔla Paul Biya trɔ gbɔ va eƒe fiadu Yaoundé me le ŋkeke 36 siwo wotsɔ nɔ Switzerland la megbe. CHAN 2022 : Benin ʋli Togo ta xɔlɔ̃wɔwɔtɔe Benin kpe aʋa kple Togo le Yawoɖa si gbɔna la me xɔlɔ̃wɔwɔtɔe hena ɖoɖowɔwɔ ɖe ha 2022. uƒoƒo aɖe si me bɔlƒola 23 nɔ lae. Dzobibi le Algeria : Woxe fe na ameawo ƒe ƒometɔwo Algeriatɔwo ƒe dukplɔla Abdelmad mosque Tebboune ɖe gbeƒãe le Dzoɖa sia gbe be woaxe Algeriatɔwo ƒe dinar miliɔn ɖeka ( Amerika dɔlar 7400 ) na ame siwo ku le dzoa me ƒe ƒomewo. Maroc : dua ƒe dziehe si dzotɔtɔ gãwo gblẽ nu le Le ŋkeke mamlɛ siawo me la, yame ƒe dzoxɔxɔ yi dzi va ɖo dzidzenu Celsius 49. Kwasiɖa sia Kwasiɖa la, dzoxɔxɔ kple yaƒoƒo sesẽwo le dua ƒe dziehe gome. Le ƒè 2021 me la, woɖe ame 100 kple edzivɔwo ɖa be woaɖe asi le wo ŋu woanye amebalawo. Ame 108 le dodokpɔwɔwɔmɔnukpɔkpɔ sia me. Mali : Wowu asrafo etɔ le tomebɔmb aɖe si wowɔ le dzieheɣedzeƒe gome la me. Ame 3 kú le kwasiɖa anyɔnyɔ 15 lia gbe le tomebɔmb aɖe si wó le Menaka nutome le Gao le Mali ƒe dzieheɣedzeƒe gome la ta. Mali : Wowu asrafo etɔ le tomebɔmb aɖe si wowɔ le dzieheɣedzeƒe gome la me. Ame 3 kú le kwasiɖa anyɔnyɔ 15 lia gbe le tomebɔmb aɖe si wó le Menaka nutome le Gao le Mali ƒe dzieheɣedzeƒe gome la ta. Elim Mondial 2022 : Togo kple Senegal kpakple Namibia dome nyawo Togo ɖe eƒe bɔlƒolawo ƒe ŋkɔ ɖe go le ŋkeke eve gbãtɔwo me le Qatar 2022. Zambia ƒe akpaɖekedzimademade taʋlila Edgar Lungu lɔ̃ ɖe edzi be woɖu ye dzi. Zambia dukplɔla si do la lɔ̃ ɖe eƒe futɔ gãtɔ, Hakainde Hichilema ƒe aʋadziɖuɖu dzi le Dzoɖa sia gbe eye wokafui vevie le nuƒo aɖe si woɖe ɖe go le radio dzi la me. Le Côte d'Ivoire la, dziɖuɖua le ɖoɖo wɔm be yewoaɖe dɔlékuia ɖa. Dɔwɔƒe si kpɔa lãmesẽnyawo gbɔ kple OMS kpakple Xexeame Katã ƒe Gadzraɖoƒe si woyɔna be Croix Rouge la wɔ ɖoɖo aɖe hena dɔa xɔxɔ. Woawɔ ɖoɖo sia le Braɖa. Ame aɖewo siwo le Benin la gbe atike si wɔa avu kple covid la gbɔgblɔ be : “ Esesẽ nam ŋutɔ. Dudɔnunɔla si kpɔa lãmesẽnyawo gbɔ la te gbe ɖe edzi be ehiã be woana abɔtasisi Beninviwo katã ɖe Koronadɔ ŋu. Wobia gbe nufialagã Benjamin Hounkpatin le kwasiɖa anyɔnyɔ 15 lia gbe. Esi wotsi tsitre ɖe ɖeklemiɖelawo ŋu la, dudɔnunɔla la ƒo nu tsi tsitre ɖe nuwɔna sia si le ɖi ƒom yaʋala la ŋu. Dɔxɔleameŋu aɖe le Nigeria : Mohamahai le ame 40 ŋu Wode keŋkeŋ le esi woda covid ɖe edzi le eƒe mɔzɔzɔ yi London me la ta. Dukplɔla Andry Rajoeline ƒe dziɖuɖu yeyee nye esia le Madagascar. Madagascartɔwo ƒe dukplɔla Andry Rajoeline ɖe gbeƒã dziɖuɖu yeye aɖe ɖoɖo Kwasiɖagbe ɣetrɔ esi wotɔ te dudɔnunɔlawo katã kuɖa eye wode dɔ asi na wo be woakpɔ nya la gbɔ. Woɖe asi le dudɔnunɔla gbãtɔ Christian Ntsay si xɔ ƒè 60 la ŋu eye wogbugbɔ ɖe asi le dudɔnunɔla 10 ŋu eye 22 bubu le dziɖuɖua ƒe akpa dzi. Le Algeria megbe la, dzotɔtɔ le Maroc ƒe dziehe gome. Dzotsilawo yi woƒe agbagbadzedze dzi le kwasiɖa ɣetrɔwo me be yewoaɖu dzotɔtɔ siwo le nu gblem le Maroc ƒe dzigbe gome le ŋkeke evelia si kplɔe ɖo me la dzi. South Africa: Wowɔ dɔ na Jacob Zuma eye wonɔ vɔvɔm be woagawɔ dɔ bubuwo na ye. Wokpe dukplɔla xoxoa Jacob Zuma ɖe dɔyɔƒe le anyɔnyɔ 6 lia dzi eye wonɔ didim be woagawɔ dɔ bubuwo na ye le ŋkeke siwo gbɔna la dzi. Zitretsiɖeŋula Saleh Kebzabo si woɖo le dukɔa ƒe numedzodzro kɔmiti me Wotia Satana ƒe tsitretsiɖeŋula Saleh Kebzabo Memleɖa be wòanye zimenɔla ƒe kpeɖeŋutɔ na habɔbɔa ƒe dɔwɔƒe si kpɔa ɖoɖowɔwɔ ɖe dɔa ŋu la be woakpɔ gome le akɔdaƒe kple sewɔwɔ me. Zambia : Tsitretsiɖeŋulawo bia tso dukplɔla si ado la si be woaɖu yewo dzi. Zambia ƒe tsitretsiɖeŋulawo yɔ dukplɔla Edgar Lungu be woaɖu yewo dzi le Kwasiɖagbe ke hã akɔa me tsonu gbãtɔwo le ŋgɔ na eƒe tsitretsitsi ɣeawokatãɣi la vevie. Woɖo kpe edzi le Côte d'Ivoire zi gbãtɔ be Ebola le ye ŋu. Esiae nye zi gbãtɔ le ƒè 30 me woka nya ta le Ebola ŋu le Côte d'Ivoire. Enye nyɔnuvi ƒe 18 vi aɖe si tso Ginuadukɔa me. Ame 22 ya teti ku le ʋiʋli si le Kristotɔwo kple Moslemtɔwo dome le Nigeria. Wowu ame 22 ya teti le nyahehe sesẽ aɖe si dzɔ ɖe Kristotɔwo kple Moslemtɔwo dome le Nigeria ƒe titina si gbevovovodolawo dome ʋunyaʋunyawɔwɔ le la me. RDC : Wowu nyadzɔdzɔŋlɔla aɖe le Ituri nutome Congotɔwo ƒe nyadzɔdzɔŋlɔla Joel Musavuli ku le Fiɖa kple Memleɖa zã me eye ŋutsu aɖewo siwo si aʋawɔnuwo mele o la wui le Ituri nutome. Le Senegal la, wosɔ gbɔ wu ame 70,000 siwo xɔ dɔa. Le Senegal la, Koronadɔ le ame 70 000 ŋu le dɔa xɔxɔ ta. ACCRA “ B ” ( Eŋlisigbe kple Tokunɔgbe ) Afrikatɔwo ƒe bɔlƒoha la ɖu dzi le Fiɖa ɖuɖu me abe alesi wole ewɔm le hatsotso evelia me ene. CAF : Buffles FC vs ASFAR, woɖe hoʋiʋli siwo wowɔ do ŋgɔ la ɖe go bliboe. Afrika ƒe Bɔlƒoha la ɖu CAF ƒe hoʋiʋli si wowɔ do ŋgɔ la dzi le Fiɖa. Woa kple marokahabɔbɔ si le ASFAR woe nye Benin ƒe kpeɖeŋutɔwo. Togo: Eperviers ʋumefia tsãtɔ Emmanuel adebayor konyifalae. Dzɔgbevɔ̃e gã aɖe dzɔ ɖe Emmanuel Sheyi adebayor si nye Togola bɔlƒola xɔŋkɔ la dzi nyitsɔ laa. Agbalẽ aɖe si woɖe ɖe go le eƒe facobook page dzi gblɔ be esia ku ɖe dadaa Hajia adébayor ŋu. Sahara Afrika ʋuʋula adẽ siwo ƒe vi ene ku le Tunisia - gbedzi Afrikatɔ siwo ʋuna la dometɔ ade ku le Sahara Dzogbe si le Tunisia ƒe anyieheɣetoɖoƒe la me. Le Burkina Faso, wole Pascal Zaida: tsitretsitsi ɖe eŋu ɖee fia be wogbe nuƒoƒo ƒe ablɔɖe. Tsitretsidunyagblɔla Eddie Komboigu si le burkina faso la be yewolé Pascal Zaida eye wode megbe na nuƒoƒoblɔɖe. Burkina Faso dumevinyahela gã aɖee le megbe dem na dziɖuɖua ƒe gãnyenye. Demokrasinyagbɔgblɔ ƒe ɖoɖowɔla ( CED ) Pascal Zaida megate ŋu ƒoa nu faa o. Nya siwo kpovitɔwo gblɔ le Yawoɖagbe nyadzɔdzɔdɔwɔƒe la na wole didim be yele megbe dem na dziɖuɖua ƒe dedienɔnɔ kple aglãdzenyawoe. Woɖe asi le adzɔdola xɔŋkɔ Rebecca Enongchong ŋu le Cameroon Aƒetɔ Sylvain Oum be woɖe asi le Rebecca Enongchong ŋu le Fiɖa, August 13 lia dzi. Wole nyɔnu asitsala aɖe si le Cameroon la kpem tso Braɖa gbe ke ɖe ʋɔnudrɔla la ŋu. Dzoa ƒe akpa gãtɔ gblẽ nu le dziehe Algeria ŋu keŋkeŋ. Dzotsilawo kple lɔlɔ̃nu faa dɔwɔlawo gale avu wɔm kple dzoa ke hã dziɖuɖua gblɔ be wokpɔ dzoa ƒe akpa gãtɔ gbɔ. France tsi eƒe asikpekpe ɖe Etsiopia ŋu nu. Paris wu eƒe kadede kple Addis Ababa nu le aʋa si le edzi yim le Tigré kple teƒe bubuwo ta. Nigeria: Miele mɔ zɔm yina ɖe London. Le London kwasiɖa eve kple edzivɔwoe nye esia Nigeriatɔwo ƒe dukplɔla ke ɖe bubuawo ŋu le fiɖa fiẽ aɖe. Egypt : Wode megbe na asrafo 13 le Sinai ƒe ɣedzeƒe gome Wobe wowu ŋɔdzinuwɔla 13 le Sinai le Egipte ƒe ɣedzeƒe gome le aʋawɔwɔ kple asrafohawo me. Togolandɔwo ƒe gadzraɖoƒe gãtɔwo dometɔ ɖeka si wodzra na gadedɔwɔla aɖe IB Holding si nye togodɔwɔƒe aɖe si Burkinabé Mahadou Bongouanou nɔ la axɔ togodɔwɔƒe si kpɔa asitsatsa kple adzɔnuwɔwɔnyawo gbɔ la ƒe dzikpɔkpɔ. RDC : Indiatɔwo ƒe asitsala aɖewo le Kinshasa le Congotɔ aɖe ƒe ku megbe. Esiae nye vɔvɔ̃ na Hindutɔwo ƒe asitsala siwo le Democratic Republic of Congo (RDC ) le ŋkeke aɖewoe nye esia siwo me woda adzoe le Kinshasa le sɔhɛ aɖe si ku le Bangalore le India la megbe. Dukplɔla Faustin Touadera le akɔntanyagbɔgblɔ aɖe ta ʋlim Faustin Archange Touadera si nye Central African Republic dukplɔla kplɔ akɔntabubu aɖe de asi na amewo le August 12, 2021, dzi. Nufiala si gakpɔtɔ le numekukua wɔm lae xɔ ŋgɔ na Brice Yambiyo ƒe nufiafia si ku ɖe akɔntabubu ŋu la le Bangui Yunivɛsiti. LE E 2022 me la, amewo ƒe kukuwoe. Woaɖe CAN 2022 ƒuƒoƒoa ɖe go le Yaoundé le Cameroon le anyɔnyɔ 17 lia gbe. Wonya kuku eneawo nyuie. CAF: CAN 2022. Afrika ƒe Bɔlƒoha la ɖe ɣeyiɣi si me woaɖe CAN 2022, ɖa keŋkeŋ la fia le Fiɖa sia gbe vaseɖe esime woaɖee ɖa keŋkeŋ le Cameroon le August 17 lia dzi. Burkina Faso, wole gakpɔme ƒè 21 ɖe Mali ŋɔdzidonamela aɖe ta. Burkina ɔnudrɔƒea tso afia na ame aɖe si le Mali la be woanɔ gakpɔme ƒè 21 eye wo dometɔ 14 gɔme womate ŋu ase o. Niger: nya si dudɔnunɔlawo takpekpea ŋlɔ le yawoɖa anyɔnyɔ 12 lia gbe lae. Le Niger la, dudɔnunɔlawo ƒe aɖaŋuɖoha kpe ta le yawoɖa anyɔnyɔ 12 lia gbe le ƒè 2021, dzi le ɖoɖowɔƒe la me le dukplɔla Mohamed Bazoum ƒe kpekpeɖeŋu me. Madagascar: Andry Rajoarina tsi eƒe dudɔnunɔlawo nu be woagawɔ ɖɔɖɔɖo o. Madagascartɔwo ƒe dukplɔla Andry Rajoeline ɖe gbeƒã ɖɔɖɔɖo aɖe kuɖa. Esia wɔe be wotɔ te dziɖuɖua ƒe dudɔnunɔlawo katã. Le Nigeria dukplɔla xoxoa Shehu Shagari srɔ̃ ku. Hadiza Shagari si nye Nigeria dukplɔla xoxoa srɔ̃ la kú le yawoɖa ŋdi sia le covidnyawo ta. Burkina Faso €" JO 2021 : Hugues Fabrice Zango ɖe eƒe dzesi fia dukplɔla Roch Kaboré Faso dukplɔla Roch Marc Christian Kaboré xɔ gadzẽ le Tokyo ƒe Olimpik fefewɔƒe mamlɔea le ŋdi me eye wova ɖe eƒe dzesi fiae. Turkey ƒe dedienɔnɔ le gɔmedzedzea me na adzɔ si ayi edzi le Erdogan kple Faure Gnassingbe domee. Togoviwo ƒe dukplɔla Faure Essozimna Gnassingbe ɖo dze kple etɔ Turkeytɔ la le kuɖa. Amerikatɔwo ƒe haƒolawo le dzidzim ɖe edzi le Afrika. Amerikatɔ siwo ƒo wo ɖokuiwo ɖe hadzidzi me la le tɔtrɔm ɖe ameyibɔwo ŋu vevie, vevietɔ le afima siwo me wodoa Fransegbe le. Burkina Faso : Esi amedzidzedzea gbe la, VDP ɖe ŋɔdzinuwɔla 17 ɖa le Sahel nutome. Lɔlɔ̃nu faa dɔwɔla siwo kpɔa dua ta la kpɔ ame aɖewo siwo lé tu ɖe asi la ƒe amedzidzedze teƒe le Gorgadji nutome le Sahel. Le Côte d'Ivoire la, Laurent Gbagbo fa konyi be : “ Abidjan tsi zãdomadɔlɔ̃e eye womate ŋu anɔ agbe o. Esi Laurent Gbagbo si nye nyiɖuƒuta dukplɔla tsãtɔ trɔ gbɔ le ƒè 10 megbe la, ede dzesii be Abidjan si nye Côte d'Ivoire ƒe fiadu la le tsyɔtsyɔ̃m eye womate ŋu anɔ agbe o. Fifia Senegal gakpɔtɔ le ŋgɔ xɔm le Afrika eye Benin dze anyi. Le yawoɖa anyɔnyɔ 12 lia gbe la, FIFA ɖe dukɔ siwo ƒo bɔl wú ɣleti sia ɣleti la ƒe ɖoɖowɔɖi fia. Le Afrika la, Senegal gakpɔtɔ le ŋgɔ xɔm kokoko. Benin ya bu nɔƒe etɔ̃ eye woxɔ nɔƒe 18 lia le anyigba la dzi. Zambia le eƒe dukplɔla tiam togbɔ be ganyawo le sesẽm hã Le Zambia la akɔdalawo atia woƒe kplɔla yeyea le yawoɖa anyɔnyɔ 12 lia gbe le hoʋiʋli sesẽ aɖe si ku ɖe Afrika dukɔ gbãtɔ ƒe gadzimɔnunyawo ŋu la megbe. Mali : Asrafoha la ɖe asi le aʋawɔnuwo ŋu le Songo nutome Le aʋahoho ɖe ŋɔdzinuwɔnawo ŋu me la, Mali srafowo ga dze aʋawɔnuwo dzi le Songo le kuɖa anyɔnyɔ 11 lia gbe 2021. Amedzidzelawo wu dumevi 15 le Niger ƒe ɣetoɖoƒe gome Le amedzidzedze aɖe si wowɔ le Tilabéri nutoa me le Niger la, wowu dumevi 15 sɔŋ. Dudɔnunɔƒe si kpɔa dukɔmenyawo gbɔ la be amedzidzedzea va Dzoɖagbe ŋdi ga 13 lɔƒo. Amedzidzelawo wu agbledela siwo nɔ dɔ wɔm le woƒe agblewo me. Ame siwo ku le dzoa me le Algeria la dzi ɖe kpɔtɔ. Ame 65 siwo dometɔ 28 nye asrafowo la ku le dzobidonu siwo dzɔ le Algeria ƒe dziehe le Dzoɖa ɣetrɔ me la me vevie. Le Algeria la, ame 40 kple edzivɔwo ku eye asrafo 25 ku le dzobibi geɖe me. Le twitter dzi le Braɖa ɣetrɔ la, Algeria dukplɔla Abdelmadiki Tebboune ɖe gbeƒã asrafo 25 ƒe kuku le dzobibi si le dua ƒe dziehe gome tso Dzoɖa ke la me. Kenya : Dziɖuɖua ɖe gbe na dumegãwo be woana abɔtasisi wo tso August ƒe nuwuwu ke. Le esi teƒe be woahe to na Kenya dziɖuɖumegãwo la, ele na wo be woaɖe asi le wo ŋu hafi August nawu enu. Le kpɔɖeŋu me, dziɖuɖua ɖoe be woana abɔtasisi wo. Dzotɔtɔ yameʋuwo le Algérie le esi gakpɔmɔnu aɖeke mele France si o ta. Tso Braɖa, August 10 lia dzi la, dzobidɔ gblẽ nu le Algeria ƒe dziehe gome eye ame 65 ya teti ku eye asrafo 28 hã ku. Frãse dukplɔla la na kakaɖedzi Algeriatɔwo kuɖa anyɔnyɔ 11 lia sia gbe be France akpe ɖe yewo ŋu eye wodo ŋugbe be yewoaɖo yameʋuwo atsɔ akpe ɖe yewo ŋu yewoaɖu dzoa dzi. Woaɖe twitter léle ɖa le Nigeria “ le ŋkeke aɖewo megbe. ” Liberia dudɔnunɔla si kpɔa Informasi kple Culture nya be Nigeria dziɖuɖua aɖe asiɖeɖe le twitter ŋu le dua me le ŋkeke aɖewo megbe. Miss Togo 2021 si wogagbugbɔ yi ŋkeke bubu dzi Dukɔa ƒe habɔbɔ si kpɔa ɖoɖo sia gbɔ la be woagbugbɔ Miss Togo 2021 ƒe akɔa awu enu le ŋkeke si kplɔe ɖo dzi. Sudan : Omar el-Béchir si nye dukplɔla tsãtɔ si wotsɔ de asi na dukɔwo dome ʋɔnudrɔ̃ƒe lae. Sudan ɖoe be yeatsɔ amesiwo katã wobia be woadrɔ̃ ʋɔnu la ayi ɔnudrɔ̃ƒe Kɔkɔtɔe. Wodrɔ̃ ʋɔnu asrafo eve ɖe dzrewɔwɔ ta Wodrɔ̃ ʋɔnu asrafomegã eve le Democratic Republic of Congo ɖe wo nɔewo gbegblẽ ta. Ameɖokuisinɔnɔ ƒe ƒè 61 lia ɖuɖu : gbedasi blibo na Mahamat Idriss Deby dukɔa Dukplɔla Mahamat Idriss Deby yɔ dukɔmeviwo le ƒè 61 lia ƒe ɖokuisinɔnɔzã ɖuɖu me be woaƒo wo ɖokui ɖe dunyagbɔgblɔ ƒe ɣeyiɣi sesẽ sia me le dukɔa me. Tɔtrɔ yi Chad : Mahamat Idriss Deby le ɖoɖo siwo hiã kpata la wɔm Mahamat Idriss Deby si nye Chad dukplɔla la ƒo nu na dukɔa le Braɖa fiẽ le ƒè 61 lia ƒe ɖokuisinɔnɔ ɖuɖu me. Dziɖuɖua ƒe tatɔ gagblɔ le eƒe nuƒoa me be yewɔ ɖe trɔ̃nufiafia ƒe mɔgbalẽa dzi. Woɖe Omar el-Béchir le hatsotso me be eyae nye kpovitɔwo ƒe ʋunudrɔ̃la yeyea le Sudan ɔnudrɔla yeyea yi ɖasrã Sudan kpɔ kwasiɖa ɖeka le Braɖa sia gbe eye woʋli nya le alesi woa kple Khartoum woayi edzi awɔ nu aduadu le hlɔ̃nu siwo wowɔ le dukplɔla tsãtɔ Omar el-Béchir ƒe kpɔkplɔ te la ŋu. Le Côte d'Ivoire la, Laurent Gbagbo ƒe akpa yeyea le ŋgɔ xɔm le ƒè 2025 me. To dunyagblɔha yeye ɖoɖo me la, nyiɖuƒuta dukplɔla tsãtɔ Laurent Gbagbo ɖee fia be yele didim be yeakpɔtɔ anye dunyagblɔla vevitɔ le yeƒe dua me le ƒè 76 xɔxɔ me eye be ɖoɖo sia su ye si keŋkeŋ le ƒè 2025. Dudɔnunɔla gbãtɔ Abiy Ahmed lé ŋku ɖe amewo katã ŋu le Tigris dua me. Etiopiatɔwo ƒe dudɔnunɔla gbãtɔ, Abiy Ahmed, bia tso dukɔa me tɔwo katã si be woakpe ɖe yewo ŋu woaɖu aʋa si wɔm wole kple aglãdzelawo la dzi. Côte d'Ivoire €" unyaʋunyawɔwɔ le FPI: Pascal Affi mekpɔ dzidzɔ le eya ŋutɔ ƒe didi be yeaɖu fia la ŋu o. Le ɣeyiɣi si me Laurent Gbagbo di be yeaɖe asi le nyiɖuƒutaha (FPI ) ŋu na Pascal Affi N'guasia la, eɖee fia be nɔnɔme sia do ƒome kple gbɔlɔlɔ kple ŋusẽdidi tso Gbagbo gbɔ. Ke hã nuƒo sia tsi tsitre ɖe nuƒo si wɔm wole hafi CPI naɖe asi le dukplɔla xoxoa ŋu la ŋu. Tsi gã aɖe dza ɖe aƒe 400 kple edzivɔwo dzi le dziehe Kivu Tsi ɖe aƒe 400 kple edzivɔwo ƒu gbe le kwasiɖa sia ƒe nuwuwu esi tsi gã aɖe dza le Camandi Lak nutoame le Edouard Ta ƒe ɣetoɖoƒeƒuta le Lubero le dziehe kivu lae. Uemoa sewɔlawo le takpekpe me le Togo Sewɔƒemenɔla siwo le etoɖoƒe Afrikatɔwo ƒe Ganyawo Kple Ganyawo Gbɔkpɔha la le kpekpe me le Togo tso Dzoɖa anyɔnyɔ 9 lia gbe ke. Woawoe nye gadzimɔnunyawo kple kuxi yeye siwo ku ɖe dɔwɔƒea ƒe dedienɔnɔ ŋu. Le Côte d'ivoire: Didier Drogba klo ʋɔ na nyiɖuƒuta bɔlƒolawo ƒe habɔbɔ la. Nyiɖuƒuta bɔlƒola xɔŋkɔ Didier Drogba ɖo kpe eƒe ɖeɖe le nyiɖuƒuta bɔlƒolawo ƒe habɔbɔa me dzi. Chechnya xoxoa be esia tae woɖe asi le yewo ŋu ɖo elabe menye nyiɖuƒuta bɔlƒoha lae de megbe na ye le akɔa me o. South Africa: wogbugbɔ nu fitifiti wɔwɔ ƒe nya la ɖe go Wogahe South Africa dukplɔla xoxoa Jacob Zimbabwe ƒe nufitifitiwɔwɔ nya la ɖe megbe ake le Braɖa anyɔnyɔ 10 lia gbe le ƒè 2021 lia gbe le lãmesẽnyawo ta. Woaɖo ʋɔnudrɔ̃ƒe si gbɔna la le anyɔnyɔ 9 lia dzi. Côte d'Ivoire €" Aʋa si wowɔ kple FPI : Afi ma gblɔ na Laurent Gbagbo kple dzidzɔ. Le Dzoɖagbe la, Laurent Gbagbo si nye nyiɖuƒuta dukplɔla tsã la ɖe asi le eƒe Dudɔnunɔla gbãtɔ Pascal Affi N'Guaten ŋu heɖo ha yeye. Le eƒe aɖaŋuɖola ƒe nyaŋuɖoɖo me la, Affi N'Guakt ƒo nu tsi tsitre ɖe nyametsotso aɖe si nɔ te ɖe dziɖuɖu ƒe didi kple ɖokuitɔdidi dzi la ŋu. Mali ƒe kɔƒe ene dzi dzedze : Assimi Goita do ŋugbe be yeava dze ŋɔdzidonamelawo dzi kple ʋukɔkɔɖi. Mali dukplɔla Assimi Goita ƒo nu tsi tsitre ɖe aʋakɔwo ƒe amedzidzedze si yi edzi le Kwasiɖagbe le Karou, dirga kple déoutéguef nutowo me la ŋu. Dɔxɔleameŋu dziŋɔ aɖe le Marburg le ɣetoɖoƒe Afrika. Dɔxɔleameŋu si woyɔna be Marburg dɔxɔleameŋu la nye ame gbãtɔ si ŋu wokpɔ ʋuɖuɖudɔ le le Guinée le ɣetoɖoƒe Afrika eye OMS kple guinée dziɖuɖua ɖee ɖe go le Dzoɖa gbe. Le Cameroon la, gaŋutinunyala Christian Penda Ekoka si nye Paul Biya ƒe aɖaŋuɖola tsã la ku. Ganyaŋununyala Christian Penda Ekoka si nye Paul Biya ƒe aɖaŋuɖola tsã kple Maurice Kamto ƒe ɖusibɔ le ƒè 2018 ƒe akɔdada me la ku le kɔdzi aɖe le Toronto le anyɔnyɔ 8 lia gbe. David Oyedepo be ne nyɔnunyenye nye wò nukpɔsusu la ekem anyo na wò wu be màɖe srɔ̃ o. Bishop David Oyedepo si ɖo Living Faith Church Worldwide la xlɔ̃ nu nyɔnuwo be womegage ɖe nyɔnuwo ƒe habɔbɔ me o. Osɔfoa gblɔ be mele be nyɔnu siwo nye nyɔnuwo naɖe srɔ̃ o. Le Nigeria ƒe anyieheɣedzeƒe gome la, wogblɔ na ame siwo di be yewoaɖe yewo ɖokui ɖe aga la be wotɔtɔ le dugãwo me. Amewo gblɔ be dugã siwo le Nigeria ƒe anyieheɣedzeƒe gome la le gbegblẽ kpɔm le Dzoɖagbe esi ameɖokuiɖeagaxɔmenɔla aɖe yɔ du aɖe si ŋu woku ɖo la be woaɖa tsɔ tsi tsitre ɖe amea léle ŋu la megbe. Le Côte d'Ivoire dukplɔla tsãtɔ Laurent Gbagbo be yeaɖo akpa yeye aɖe anyi. Nyiɖuƒuta dukplɔla tsãtɔ Laurent Gbagbo si ɖo hatsotso aɖe anyi la gblɔ be yewoaɖo dunyagblɔha yeye aɖe le Dzoɖa. Burkina Faso: wode se ɖe bli kple mil nu le Sahel nutome Sahel nutomedzikpɔla si le Burkina Faso de se ɖe kponyigbawo ( mil, sorgho, bli kple € 200 ) nu le Sahel nutomedzikpɔƒea me. Chad: asi si woɖo ɖi na tabiagbã la. Fifia woɖo asi tabiagbã la dzi wògbɔ Bar si le Gera nutome la ŋu. Esia dze le nutomedzikpɔlawo kple subɔsubɔhakplɔlawo ƒe kpekpe si wowɔ le dua me la me. Burkina Faso : Wokpɔ asrafo adrẽ siwo ku la mlɔeba Burkina dziɖuɖua be yeke ɖe aʋawɔla adrẽ siwo bu le Toeni ƒe amedzidzedze megbe la ŋu le Dzoɖa sia gbe. Nigeria : Wonyã ame eve siwo dometɔ ɖeka nye Switzerlandtɔ le dzieheɣetoɖoƒe gome. Le Nigeria ƒe anyieheɣetoɖoƒe la, kpovitɔwo lé ame aɖe si nye Switzerlandtɔ esime kpovitɔwo nɔ efiam le mɔ si le Ibese kple Itori nutowo me le Ogun nutome la dzi. Xexeame nyɔnuwo ƒe kplu U20 ɖoɖowɔwɔ le Benin le dɔyɔƒe le Niger Benin wɔ tiatia vevi aɖe hena nyɔnuwo ƒe hoʋiʋli xɔxɔ zi evelia le nyɔnuwo ƒe hoʋiʋli me le esi woɖu Niger dzi le anyɔnyɔ 7 lia dzi megbe le Seiki Kountché le Niamey bɔlƒoƒea. Madagascar €" Amewuwu ƒe agbagbadzedze be woawu dukplɔla la nye nya si Franseawo biae. Madagascartɔwo ƒe dukplɔla Andry Rajoeline si ŋu wowɔ ɖoɖo ɖo be yewoawu la bia nyae le Kwasiɖa anyɔnyɔ 8 lia gbe ku ɖe frãse ƒe gomekpɔkpɔ le amedzidzedzea me ŋu. Mali dukɔmevi siwo ade 40 ku le dziehe gome. Ŋutsu siwo tsɔ aʋawɔnuwo dze du ene siwo le Mali ƒe dzigbe gome si te ɖe Niger kple Niger ƒe de ŋu la dzi le Kwasiɖagbewo. Wowu dumevi dzro 40 ya teti le amedzidzedzea me. Le Morocco la akɔa adze egɔme le anyɔnyɔ 8 lia dzi 2021, lia dzi. Dudɔnunɔla si kpɔa dedienɔnɔnyawo gbɔ la gblɔ be akɔa kple sewɔwɔ le Morocco ayi edzi le anyɔnyɔ 8 lia dzi. Le Mozambique la, Rwandatɔwo ƒe asrafowo dze aglã ɖe adzamehadzidelawo ŋu eye woxɔ Mocimboa da Praia melidzeƒea. Rwandatɔwo ƒe asrafowo ɖe gbeƒãe le Kwasiɖa sia gbe be yewokpɔ ŋusẽ ɖe melidzeƒedu si nye Mocimboa da Praia, si asrafohawo le megbe na ƒè eve sɔŋ la dzi. Duta srafoha sia ɖu dzi zi gbãtɔ le aʋahoho ɖe ŋɔdzinuwɔwɔ ŋu me le Mozambique le June me. Burkina Faso: Woxɔ ŋɔdzinuwɔla eve le Kossi nutoa me Burkina hadomedɔwɔƒe si kpɔa kadodomɔnuwo gbɔ la ɖe gbeƒãe le Kwasiɖa sia gbe be Burkina - srafowo ƒe ƒuƒoƒo tɔxɛ aɖe de megbe na ŋɔdzidonamelawo ƒe ha eve le Kossi nuto si nye Boucle du Mouchun le dzieheɣedzeƒe gome la me. Le Nigeria la, wogakpɔ eƒe ƒomea le wo léle ƒe adrẽ megbe. Nigeria sɔhɛ 300 siwo Boko Haram lé le suku aɖe me ƒe adrẽe nye esia la dometɔ ɖeka vo eye woga ke ɖe eƒe ƒomea ŋu. Le Algeria, wowu asrafo eve le tomebɔmb aɖe si wó la me. Algeria srafo eve ku eye bubu xɔ abi le bɔmb aɖe si woda ɖe dua ƒe dziehe la me. Niger ƒe yamesrafowo wu adzoblasu gbogbo aɖewo Niger srafowo wɔ aʋa le dziehe gome eye wode megbe na aʋawɔla gbogbo aɖewo siwo le dua me siwo woyɔna be adzodalawo lae. Afrikatɔwo ƒe ƒuƒoƒoa gawɔ ɖe edzi mlɔeba le tsitretsitsi ɖe Israel ƒe akpaɖekedzimademade ŋu megbe. Le nyaʋiʋli geɖe siwo dukɔ geɖewo wɔ ku ɖe Israel ƒe Afrika Dukɔwo ƒe Ðekawɔha me nɔnɔ ŋu megbe la, Afrikatɔwo ƒe habɔbɔa va gblɔ emegbe be nyametsotso sia nye nyuitɔ kekeake si dze ŋgɔ wɔna aɖeke do ŋgɔ o. Côte d'Ivoire €" Gaxɔmenɔlawo le dunyagbɔgblɔ nu: Alassane Ouattara drible Laurent Gbagbo kple Henri Konan Bédié Esi wonɔ mɔ kpɔm be dukplɔla Alasane Ouattara naɖe gbeƒã le dukɔa ƒe nɔnɔme ŋu le zã si do ŋgɔ na ɖokuisinɔnɔ ɖuɖu me la, ɖeko wogbe nya lae. Le Guinée le Ebola kple Covid megbe le dɔvɔ̃ aɖe si le fu ɖem na Marburg la ŋu. Guinée ɖee ɖe go be dɔxɔleameŋu aɖe le eŋu le Fiɖa gbe esime wogale Koronadɔ 19 lém eye dɔxɔleameŋu yeye aɖe do le eŋu. Wole Birama Touré : le nyadzɔdzɔŋlɔla Abdoul Niang ƒe nukpɔkpɔ megbe. Wode nyadzɔdzɔŋlɔla Abdoul Niang gaxɔ me le Bamako ƒe gakpɔme le Yawoɖa, August 5 lia dzi. Wobe wotsɔ nya ɖe nyadzɔdzɔŋlɔla la ŋu be enye hlɔ̃dolawo ƒe ha. Côte d'Ivoire: Alasane Ouattara wɔ ɖe tsitretsitsi mɔnukpɔkpɔa dzi heɖe asi le gamenɔlawo ŋu le dunyagbɔgblɔ me. Le Côte d'Ivoire ƒe ɖokuisinɔnɔ ƒe ƒè 61 lia ɖuɖu megbe la, woɖe asi le gamenɔla gbãtɔ aɖewo ŋu. Woawoe nye PtCI RDA ŋgɔnɔlawo, FPI kple bubuawo le MACA la me. Niger nye yameʋudzeƒe aɖe si woɖo ɖe Diffa nutoame kpuie Le aʋahoho ɖe ŋɔdzinuwɔnawo ŋu me la Niger adzi eƒe asrafoŋutete ɖe edzi le nuto si nye Diffa ( anyieheɣedzeƒe ) si te ɖe Nigeria ŋu la me kple yameʋuɖoɖo aɖe. Burkina Faso: CEDH tsi tre ɖe Francis Compaore ƒe tsɔtsrɔ̃ ŋu ɔnudrɔƒe si kpɔa amegbetɔ ƒe gomenɔamesiwo gbɔ la tsi tre ɖe frãse ƒe tsɔtsrɔ̃ yi Burkina Faso ŋu le Fiɖa sia gbe. Guiné : Nicolas Sarkozy le Alpha Conde gbɔ Guiné dukplɔla Alpha konde xɔ Nicolas Sarkozy si nye Franse dukplɔla tsã la le ʋɔnu le fiɖa sia gbe. Dzikpɔla ƒe ɖoɖo si wona Israel : Dukɔ 14 le biabiam tso Afrika Dukɔwo ƒe Ðekawɔha si be woana numeɖeɖe Dukplɔla Felike Tshisekedi ƒe nyametsotso be woana dzikpɔla ƒe ɖoƒe le Afrika ƒe Ðekawɔha si le Israel la gakpɔtɔ nye nyaʋiʋli le habɔbɔa me. Wogblɔ be dukɔ 14 siwo le eme la bia numeɖeɖe tso tatɔwo gbɔ. Xexeme nyɔnu U20 dɔwɔƒe le Afrika : Benin kple Ecureuils nyɔnu 19 le Niger Ouzerou Abdoulaye tia bɔlƒovi 19 siwo tso Benin la dometɔ ɖeka le ʋiʋli eve me kple Niger le nyɔnuwo ƒe bɔlƒoƒe le Afrika. Aʋahoho ɖe fufɔfɔ ŋu : Togo tɔa meka ɖe Johnson & Johnson ƒe abɔtasisi dzi le Afrika ƒe anyiehe o Wobe Togo xɔ Johnson kple Johnson ƒe abɔta la ƒe akpa ɖeka le South Africa eye woxɔe to Amerika dukɔa ƒe dɔwɔƒegã la dzie. Dudɔnunɔla gbãtɔ Victoire dogbe ƒe asiɖeɖe le abɔtasisi sia ŋu nye dɔ si dziɖuɖua de asi na ame miliɔn 4 sɔŋ la ƒe akpa aɖe. Côte d'Ivoire : Henri Konan Bédié ŋlɔ agbalẽ na Alassane Ouattara Ivoirariatɔwo ƒe tsitretsidunyagblɔlawo ƒe tatɔ Henri Konan Bédié ŋlɔ agbalẽ ɖo ɖe dukplɔla Alasane Ouattara Yawoɖa. Abe alesi wobiae ene la, alɔdzedɔwɔƒea di be yewoawɔ ɖoɖo ɖe dunyagbɔgblɔ ŋu eye woaŋlɔ nya siwo gbɔna la ɖi. Le Afrika ƒe anyieheɣetoɖoƒe la, wokplɔ dukplɔla Jacob Zuma yi dɔyɔƒee Wode South Africa dukplɔla xoxoa Jacob Zuma si wode ga le ʋɔnudrɔƒe le July si va yi me ɖe gbɔɖiame ta la kɔdzi le Fiɖa si mede kwasiɖa ɖeka hafi woagbugbɔ ʋɔnua adrɔ̃ o le nufitifitiwɔwɔnya aɖe me. Agbagba si wodze be woatsrɔ̃ dukɔa le Madagascar ɖe Fransevi eveawo ŋu. Wobia nyae le numekuku si wowɔ kuɖe dukplɔla Andry Rajoeline ƒe agbagbadzedze be yeawu wo la me. Philip F. Wode wo gaxɔ me le frãse nyakakadɔwɔla aɖe ƒe nya nu. Bac le Senegal : Mele gakpɔ me ɣleti ɖeka eye ŋkeke 7 li na ŋugbetɔsrɔ̃a si di be yeaƒo nu na ye xɔlɔ̃ la. ɔnudrɔ̃ƒea tso afia na Senegal sukuvi Khadim Mboup si do eɖokui abe nyɔnu ene be yeaƒo nu na Bac le dodokpɔa me ɖe exɔlɔ̃a teƒe. Le ɣeyiɣi aɖe megbe la, wodee gaxɔ me ɣleti ɖeka eye wodee gaxɔ me ŋkeke adrẽ sɔŋ. Nigeria : Amnesty gblɔ be asrafowo wu ame 115 le ɣleti ene siwo va yi me. Dukɔwo Dome Amnesty tsɔ nya ɖe Nigeriatɔwo ƒe dedienɔnɔgbɔkpɔlawo ŋu be wowu ame 115 ya teti le ƒè sia me le anyieheɣedzeƒe gome le dunyaheha aɖe me. Egypt : Abolo ƒe asi dzi ɖe edzi alafa memama 300 kloe Tso ƒè 1977 me ke la, abolo si woɖu le Egipte la metrɔ o ke egbea la, Abdel Fattah al - Sisi si nye Egipte dukplɔla la le biabiam be woadzi aboloa ƒe asi ɖe edzi. Le gatagbadzɛ atɔ̃ me la, woƒe asi ate ŋu ɖiɖi yi gatagbadzɛ 20 dzi esi nye dzidziɖedzi alafa memama 300. Woɖe bɔlƒovi Ruth Gbagbi ɖe go le Tokyo le Côte d'Ivoire le Yawoɖa sia gbe le abidzã. Lãmesẽfefewɔla Ruth Gbagbi si wonya nyuie le Tokyo 2020 ƒe Olimpik hoʋiʋliwo me la wɔ eƒe mɔzɔkplo eye wodzo le Japan kuɖa gbe eye meɖe eƒe ŋkɔ ɖe go o. Burkina Faso €" Sahel nutoa dzi dzedze yeye : wowu asrafo kple dumevi dzro geɖewo. Ŋutsu siwo lé tu la ga dze Sahel nutoa dzi le kuɖa anyɔnyɔ 04 lia ƒe ŋdɔ me. Wowu asrafo 15 kple dumevi dzro 11 le dedienɔnɔdzikpɔƒewo. Le Nigeria la, Puma si nye Dzamanidɔwɔla la gbe kadede si le eya kple Lãmesẽfefewɔha dome la me. Dzamanitɔ si kpɔa kamedewuwo wɔwɔ la ɖe asi le ƒè ene ƒe dɔ si wɔm wole kple Nigeria kamedefefewɔha la ŋu. Sahel — Algeria ŋɔdzinuwɔla aɖe si wolé le Mali dea gbɔ Algeriatɔ aʋahola aɖe si le ŋɔdzidonamehabɔbɔ aɖe me le Sahel nutoa me la lé le dukɔa ƒe anyiehe gome si te ɖe liƒo si le Mali ŋu la me nyitsɔ kuɖa. South Africa : Wona ŋusẽ Jacob Zuma be woado le gakpɔa me Woɖe mɔ na South Africa dukplɔla xoxoa Jacob Zuma be woado le gakpɔme le Braɖa si gbɔna la me ayi ɖe ʋɔnudrɔ̃ƒe kple nɔviaŋutsu ƒe kuteƒe. Le Tokyo ƒe ŋkekea me la, kametela Marthe Koala ɖe asi le mɔzɔzɔa ŋu esi Burkina Faso ƒe mɔkpɔkpɔ bu ɖee. Lãmesẽfefewɔla Marthe Koala magate ŋu ayi Olympic hoʋiʋlia dzi le Japan o. Eɖe asi le fefea ŋu le abi aɖe si wode eƒe fefewɔlawo ŋu ta. Nigeria : ɔnudrɔƒea na ablɔɖe ame 12 siwo tsi tsitre ɖe dumevinyahehe ŋu la. Le kuɖa sia gbe la, Nigeria ƒe ʋunudrɔƒea na ablɔɖe amesitsala 12 siwo wolé le kpovitɔwo ƒe amedzidzedze aɖe me le kpovitɔwo ƒe aƒeme le Ibadan lae. Togo €" iʋli be woatsɔ axe mɔ ɖe hlɔdonyawo nu: ame 121 le ʋiʋlim le Golfe kple Avé dua me. Le aʋahoho ɖe nuvlowɔwɔ ŋu me la, togodo kpovitɔwo ga lé amewo ake. Dɔwɔƒe si kpɔa dedienɔnɔ kple dedienɔnɔnyawo gbɔ gblɔ be wole ame 121. Le Nigeria la, ŋutsu siwo lé tu wu osɔfo aɖe. Nu wɔnublanui sia dzɔ le gbedoxɔ aɖe si le Lagos nutoa me la me. Ŋutsu aɖewo siwo lé tu la dze sɔlemehaa dzi hewu osɔfo aɖe le sɔlemexɔa me. Tanzania dukplɔla Samia Suluhu Hassan yi ɖasrã Rwanda kpɔ Tanzania dukplɔla Samia Suluhu Hassan yi ɖasrã Rwanda kpɔ le Dzoɖa. Ŋkeke eve ƒe sasrãkpɔ be woado ŋusẽ kadede le du eveawo dome. Nigeria : Wole sɔlemehakplɔlawo eye eteƒe medidi o wotɔ ŋku woƒe agbe dzi boŋ. Niger ƒe ʋɔnudrɔƒea atso nya me kuɖa anyɔnyɔ 4 lia gbe le ƒè 2021 lia dzi be woaɖe asi le ame 12 siwo nɔ te ɖe nya si wotsɔ de megbe na Yoruba dziɖuɖua ɖoɖo anyi le Nigeria la ŋu. Nigeria ƒe ʋɔnudrɔƒea tsi tre ɖe nyametsotso wɔwɔ ɖe nyadzɔdzɔgbalẽa ŋu eye woxe mɔ ɖe esia nu. Nigeria ƒe ʋɔnudrɔƒea de se na Dudɔnunɔƒe si Kpɔa Dedienɔnɔnyawo Gbɔ (DSS ) kple habɔbɔa ƒe nyanuɖela be womaxe mɔ na nuvlowɔla Sunday Ebho si le megbe na Yoruba dziɖuɖua ɖoɖo anyi le Nigeria o. Kenya axe mɔ ɖe tɔmelãtsɔtsɔ tso China nu. Kenya gaɖe eƒe tameɖoɖo be yemaɖe asi le tɔmelã siwo tso duta kple vevietɔ tso China ŋu o esime dua me tɔƒodelawo mete ŋu le te nɔm ɖe hoʋiʋli si le tɔmelã siwo woɖona ɖe duta la dome la nu o. Ame 41 kú le bɔsu kple agbatsɔʋu dome. Amesiwo ku le ʋufɔku si dzɔ le Zambougou titina le Mali la dometɔ 41 ku eye ame 33 xɔ abi. Ame 37 ye ku le numekuku aɖe si wowɔ va yi la me. Kenya : Wotɔ dzo vɔvɔ̃nɔtɔ si va ɖo Uhuru Kenyatta kple eƒe kplɔla gɔmenɔla dome. Edze abe srɔ̃gbegbe le dukplɔla kple zimenɔla ƒe kpeɖeŋutɔ, William Ruto siwo megale akɔ siwo gbɔna le 2022. Wole mɔ xem ɖe covid dɔa ƒe dzidziɖedzi nu le Morocco. Le Braɖa la, wode se ɖe mɔzɔzɔ ayi dugã etɔ̃ me kple mɔzɔzɔ ayi teƒe bubuwo nu kple susu be woatsɔ atsi Koronadɔ ƒe dzoxɔxɔ nui. Burkina Faso: yameʋuɖoɖo kple ame eve gbãtɔwo nɔƒe le CEP 2021. Aline Ilboudo kple Rodrigue Ouédraogo wonye gbãtɔwo le CEP 2021, eye woɖo Air Burkina hena ŋkeke aɖewo ƒe mɔkeke le Bobo-Dioulasso. Esia nye akɔfafa na Burkina Faso dudɔnunɔla si kpɔa dutanyawo kple kadede nyawo gbɔ lae. Woawoe nye dukplɔla tsãtɔ Issa Hayatou si FIFA tsi tre ɖe eŋu. Fifa la tsi tsitre ɖe bɔlwɔna ɖe sia ɖe si do ƒome kple bɔlƒoƒo la ŋu le ƒè ɖeka me le esi wowɔ ɖoɖo aɖe kple Lagarde sport si mesɔ ɖe hoʋiʋlidzidzenuwo nu o ta. Mali : 37 ku le ʋufɔku aɖe me le dua titina. Dziɖuɖua be ame 37 ku eye bubu geɖewo xɔ abi le lɔrifɔku aɖe me le dua titina. Koronadɔ le Côte d'Ivoire: Allasane Ouattara le eƒe ame 40 xɔxɔ ŋu Esi nyiɖuƒuta dukplɔla Alassane Ouattara nɔ kadede me kple dɔxɔleameŋu aɖe la, eɖoe be yeaɖe ye ɖokui ɖa le ɖoɖo si wowɔ ɖe lãmesẽnyawo ŋu la nu. Afrika Dukɔƒoƒua ƒe ɖoɖo : Togo na kpekpeɖeŋu sesẽ Israel. Togo na kpekpeɖeŋu le alesi dukplɔla zu kluvi na Afrika dukɔƒoƒua mee. Burkina Faso : Wokplɔ amesiwo ade 40 yi Barsalgho fuwɔamegaxɔ me Asrafo aɖewo siwo lé tu la tɔ ŋku Barsalgho si le Burkina Faso titinaɣedzeƒe la ƒe ametsrɔ̃lawo ƒe asaɖa la vevie. Wodze amewo dzi zi eve eye wokplɔ amesiwo ade 40 dzoe. RDC : Ame 17 teti ku le amewuwu bubu me le isturou Ame 17 ya teti ku le Dzoɖagbe ƒe zãme le amedzidzedze bubu aɖe si Dukɔ Wɔɖekawo ƒe Demokrasi Srafoha la wɔ kple ʋu le Irumu le Ituru nutome le RDC la me. OMEDODO si le CRRH kEMOA kple CECA dome ku ɖe gadodo na aƒe siwo ƒe fetu mesɔ gbɔ o la ŋu. Le kele 29 lia ƒè 2021 lia dzi la, wowɔ ɖoɖo hena aƒe siwo mekpɔa ga sɔgbɔ o kple esiwo mekpɔa ga sɔgbɔ o la dzadzraɖo. Niger dukplɔla Mohamed Bazoum gblɔ be wowu asrafo 19 sɔŋ. Asrafo siwo wowu le Niger ƒe ɣetoɖoƒe gome le Burkina Faso ƒe liƒo gbɔ la dzi ɖe kpɔtɔ tso 15 yi 19. Burkina Faso: asrafowo ɖe ŋɔdzinuwɔla geɖe ɖa le Sahel nutome Aʋahoho ɖe yameʋuɖoɖo aɖe ŋu kpe ɖe burkinaʋawɔlawo ŋu wote ŋu lé ŋɔdzinuwɔla geɖewo ƒu anyi le Kasham gbɔ le Oudalan, Sahel nutome le anyɔnyɔ 31 lia gbe 2021. Etiopia : Woke ɖe ame kuku gbogbo aɖewo ŋu le tɔsisi si le Tigré - Sudan ƒe liƒo dzi Woke ɖe ame gbogbo aɖewo ŋu le Setit - tɔsisi si de liƒo le Ethiopia kple Sudan dome la me esime aʋa si wowɔ nyitsɔ laa le Tigré la wu ame alafa geɖewoe. Mali : Wogade dɔ asi na Bamako ƒe dudzikpɔla be wòanye agbalẽdzraɖola Le Dzoɖa anyɔnyɔ 2 lia gbe le ƒè 2021 lia gbe la, Adam Sangaré si nye Bamako nutomedzikpɔla la va zu agbalẽdzraɖoƒedzikpɔla le Bamako. Nuŋlɔɖi aɖewo gblɔ be wotsɔ nya ɖe eŋu le nu siwo wotsɔ de ɣe ƒe keklẽdɔwɔƒe si le nutoa me la mee. Benin e Asitsatsa 39 lia : Georges Bada kple Cie ga ɖo dzidzenua gbɔ le Braɖa sia gbe. ɔnudrɔƒe si kpɔa ganyawo kple ŋɔdzinuwɔnawo gbɔ la ga adrɔ̃ nya 39 ha. Abomey-Calavi dudzikpɔla tsãtɔ, Georges Bada kple eƒe kpeɖeŋutɔwo gale gakpɔa me. Le Libye la woxɔ Sinopharm abɔtasisi miliɔn 2. Lybie xɔ Sinopharm abɔtasisi miliɔn eve le Dzoɖa esime dua ɖoe be yewoakpɔ covid ƒe dɔxɔleameŋu aɖe gbɔ. Madagascar: amewo ga le agbɔ sɔm le akpasesẽdziɖuɖua megbe. Madagascartɔwo tɔ ŋku ame yeyewo le numekuku si wowɔ ku ɖe dukplɔla Andry Rajoidina wuwu ŋu la me. udzimɔzɔzɔ ƒe takpekpe 8 lia Le Lomé la, Togo kple Ghana wɔ numekuku enyilia ku ɖe ƒuta masɔmasɔ si le wo dome la ŋu. Dudɔnunɔla si kpɔa ƒudzidɔwɔnyawo gbɔ la ƒe numetoto ana be ŋgɔgbedede siwo wowɔ le gododo eve siwo va yi la me nagasẽ ɖe edzi. Le Côte d'Ivoire: Alasane Ouattara le gamenɔlawo ɖe ge tso akɔa megbe ƒe ʋunyaʋunya me. Alasane Ouattara kple eƒe ŋgɔdola Laurent Gbagbo ƒe gododoa le ku geɖe tsem siwo ado ŋusẽ avuléle si le edzi yim le Côte d'Ivoire. Nyakakadɔwɔlawo be Ouattara aɖe asi le gamenɔlawo ŋu tso akɔdada megbe ƒe kuxiwo me. Dukɔteƒenɔla ƒe ɖoɖo si woda ɖi na Israel : Botswana kple Afrika dukɔƒoƒua dome klã Le Afrika ƒe anyiehe megbe la, Botswana gblɔ be yemalɔ̃ ɖe alesi Afrikatɔwo ƒe dzikpɔkpɔdɔwɔha da asi ɖe edzi na Israel dzi o. RDC : Ame 33 ku le agbatsɔʋu kple bɔs aɖe ƒe gododo me. Kpovitɔwo ƒe nyadzɔdzɔgbalẽ aɖe gblɔ be ame blaetɔ̃ vɔ etɔ̃ ku le ʋu aɖe si tsɔa mɔmemi yia Kinshasa ƒe mɔdodo vevitɔwo dometɔ ɖeka dzi le Democratic Republic of Congo ƒe ɣetoɖoƒe gome la me. Nigeria : Wokplɔ ame 12 siwo wolé la dometɔ 8 yi ʋɔnue. Esi Nigeriatɔwo ƒe kpovitɔwo lé wo tso esime wolé wo la, wotsɔ 13 la dometɔ 8 yi ʋɔnudrɔƒe kɔkɔtɔ le abúja le Dzoɖa sia gbe. Niger : Dziɖuɖua be asrafo 15 ku Nigeria - dziɖuɖua ƒe nyatakaka aɖe gblɔ be asrafo 15 ku le akpasesẽdziɖulawo ƒe amedzidzedze aɖe me le dua ƒe anyieheɣetoɖoƒe gome. RDC : Ame aɖeke mate ŋu alɔ̃ ɖe akɔdagbɔa ƒe zimenɔla tiatia dzi o. Subɔsubɔhaŋgɔnɔla enyi siwo le dɔ wɔm be woaɖo kplɔla na akɔbaldɔwɔƒe si le Democratic Republic of Congo la wɔ ɖoɖo ɣleti geɖe gake womete ŋu se woƒe nyawo le ŋkɔ aɖeke dzi o. Tsiɖɔɖɔa wu ame 35 eye ame 26,000 kple edzivɔwo xɔ abi le Niger tso June me ke Tsi gã si le dzadzam le Niger tso June me la wu ame 35 eye ame 26 kple edzivɔwoe. Saheliatɔwo ƒe dziɖuɖua gblɔ be ame 500 siwo ŋu afɔkua dzɔ ɖo la gblɔ be yame ƒu kplakplakpla. Fia Mohammed VI fa konyi le masɔmasɔ si le wo dedukɔ kple Algeria si te ɖe wo ŋu la dome ŋu Maroc Mohamed VI ƒe fia fa konyi le eƒe dukɔa kple Algeria ƒe dzrewɔwɔ ŋu hegbugbɔ yɔe be woaʋu anyigba kple aƒelikawo dzi le nuƒo aɖe si wowɔ le fiazikpuiŋkekenyuia ɖuƒe la me. Tunisie €" Hadomekuxi : le sewɔƒemenɔla siwo le gakpɔme megbe la, ʋɔnudrɔla aɖe si le aƒemee. Tunisia ƒe dedienɔnɔgbɔkpɔlawo nɔ ʋɔnudrɔla aɖe si amegbetɔ ƒe gomenɔamesi taʋlilawo tsɔ nya ɖe eŋu be eɣla nuŋlɔɖi siwo ku ɖe ŋɔdzinuwɔnawo ŋu la me. Kenya : Wokpɔ bɔlƒovi atɔ̃ aɖewo le hoʋiʋliwo me. Kenya ƒe bɔlƒoha la ɖe bɔlfiala atɔ̃ siwo kpɔ gome le hoʋiʋliwo me le Kenya ƒe bɔlƒoha la me la ɖa. Equatorial Guinea na ablɔɖe Franse srafo siwo wolé le Bata yameʋudzeƒea Woɖe mɔ na frãse srafo siwo nɔ Bata yameʋudzeƒea le Equatorial Guinea la be woadzo le Fiɖa ɣetrɔ. Wokpɔ dzidzedze le BEPC le Togo le ƒè 2021 me. Le Togo la, woɖe gbeƒã numetoto gbãtɔ siwo wowɔ le July 2021 me le anyigbamama blibo la katã me le Fiɖa kple July 30, 2021 dzi. Ame 893,349 le 137,293 domee woda asi ɖe edzi. Eƒe agbɔsɔsɔ nye 65,08 le alafa me. Algeria: le frãse 24 megbe la, woɖe Saudi TV la ɖa. Algeria dziɖuɖumegãwo tso nya me le Memleɖa be yewoaɖe al - Arabiatɔwo ƒe televisiondɔwɔƒea ƒe ɖoɖowɔwɔ ɖa le yewo dzi. Togo €" BEPC 2021 ƒe dzidzedzekpɔkpɔ ƒe agbɔsɔsɔ dzi ɖe kpɔtɔ. Le Fiɖa anyɔnyɔ 20 lia sia gbe dɔwɔƒe si kpɔa gɔmedzesuku, sekɛndrisuku kple aɖaŋudɔwɔwɔnyawo gbɔ la ɖe nu siwo do tso eme la ɖe go. Tunisia dukplɔla Kais Saied gblɔ be : “ Nyematrɔ zu dzizizila o. Wode Tunisia sewɔƒemenɔla eve gaxɔ me le Fiɖa esi dukplɔla la ɖe asi le woƒe abɔtasisi ŋu esi wòxɔ dziɖuɖua ƒe dzikpɔkpɔ le sewɔƒea me le kwasiɖa sia me megbe. Esi wotsɔ nya ɖe Kais Saied ŋu be ele dzizizidziɖuɖu dzi ɖum la, eɖee fia be esia madzɔ o. Bɔlƒola ene ku le bɔmb aɖe si wó le Somalia Kpovitɔwo be bɔlƒovi ene siwo tso Somalia la ku le bɔmb aɖe si woda ɖe woƒe bɔsu me le Jubaland si le Kenya ƒe liƒo dzi la me. Mali : Dudɔnunɔla gbãtɔ Choguel Maiga ɖo nɔƒe gbãtɔ le dukɔa ƒe kuxiwo gbɔ kpɔkpɔ me Dudɔnunɔla gbãtɔ, Choguel Kokala Maiga ɖe ɖoɖowɔɖi aɖe fia kuɖe dunyahehe me kuxiwo ɖeɖeɖa le dua me ŋu eye wodze agbagba be yewoana dedienɔnɔ nanyo ɖe edzi eye be yewoawɔ akɔ si dzi yewoate ŋu aka ɖo ale be yewoatsi asrafodɔ nu. Le Nigeria la, libiatɔ bɔlƒola ɖeka ku le asrãdɔ ta eye atɔ̃ bubu ku le dɔ sesẽ aɖe me. Wobe Ayman Al-Nagrish si nye libiatɔ aɖe si ƒoa bɔl le Futsal la ku le asrãdɔ si wowɔ le Afrika dukɔwo ƒe bɔlƒoviwo ƒe hoʋiʋli si wowɔ le Nigeria le ƒè 2021, me la megbe. Angola : ɔnudrɔƒea gblɔ na Isabel dos Santos be wòagbugbɔ miliɔn 400 ayi na dukɔa. Esi wotsɔ nya ɖe Isabel dos Santos ŋu be enye nufitifitiwɔla la, eɖo yuro miliɔn 400 kple edzivɔwo ɖe Sonangol si nye Afrika - nyɔnu kesinɔtɔ gãtɔ kekeake kple Angola dukplɔla xoxoa José Eduardo dos Santos vinyɔnu lae. Libye: Seif al-I islam si nye Mouammar Kadhafi vi la be yele didim be yagawɔ ɖeka si bu la ake. Mouammar Kadhafi si nye libiatɔwo ƒe kplɔla tsãtɔ ƒe vi la le dzidzim ɖe edzi le akɔ si akplɔe ɖo la me. Seif al - islam Kadhafi ɖoe be yeaƒo Libytɔwo nu ƒu hena dua ƒe nyonyo. Wowu Norbert Zongo: France da asi ɖe edzi be woatsɔ Compaore ayi Burkina Faso Frãse dukplɔla Blaise Compaore si nye dukplɔla tsãtɔ la nɔviŋutsu François Compaore ayi ɖe Burkina faso hena ʋɔnudɔdrɔ̃ le nyadzɔdzɔŋlɔla Norbert Zongo wuwu ta. Ghana: se aɖe ɖoe be woanɔ gaxɔ me ƒe 10 na LGBT + kple woƒe kpeɖeŋutɔwo. Ghana sewɔƒemenɔlawo do ŋugbe be yewoawɔ ɖoɖo ahe to na LGBTQ+ nuwɔnawo le dua me. Seɖoƒea ate ŋu axe mɔ ɖe gbɔdɔnuwɔnawo kple dɔyɔyɔ na amegbɔlowo nu eye woanye LGBT + ƒe kpeɖeŋutɔ. UEMOA €" Nyiɖuƒuta sewɔƒea da asi ɖe Ouattara kple Macron ƒe ga dzi. Esi nyiɖuƒuta dukplɔla la ƒo nu tso tɔtrɔ ŋkɔ na UEMOA dukɔwo ƒe gaku ŋu ɣleti aɖewoe nye esia la, nyiɖuƒuta dukplɔla la da asi ɖe edzi be yewoawɔ ɖeka kple France le Eco ɖoɖo anyi me. Wowu dumevi dzro geɖewo le amedzidzedze aɖe me le Niger ƒe ɣetoɖoƒe Dua ƒe dziɖuɖua be ame 19 ya teti ku le amedzidzedze aɖe si yi edzi le Niger ƒe ɣetoɖoƒe gome le liƒo kple Mali la me. Aʋahoho ɖe aʋawɔnuwo ŋu hena ƒè ɖeka. Dukɔ oƒuawo ƒe dedienɔnɔgbedeha da asi ɖe edzi be aʋawɔnuwo takpɔkpɔ adzi ƒè ɖeka le Central African Republic tso ƒè 2013 lia me. Le Côte d'Ivoire, CPI wu Simone Gbagbo léle ƒe sededea nu. Dukɔwo dome toheʋɔnudrɔƒea ƒe ʋɔnudrɔlawo tsi nyametsotso si wowɔ ɖe nyɔnu gbãtɔ si ŋkɔe nye Simone Gbagbo ŋu la nu. Hague nɔ edim elabena hlɔ̃nu siwo wowɔ ɖe amegbetɔƒomea ŋu le akɔdada megbe ƒe ʋunyaʋunya si dzɔ le dua me le ƒe 2010 - 2011 me la tae. Wokpe dumegã geɖewo le Niger be wole ga dom le amewo si Wode Nigeria dziɖuɖumegã geɖe gaxɔ me le kuɖa anyɔnyɔ gbe le esi wobe wole ga dɔlar miliar 8. Mali : Wolé asrafohaŋgɔnɔla si kpɔa nyawo gbɔ tsã lae. Wodee ga hena ɣeyiɣi kpui aɖe esi wole numekuku wɔm le nyadzɔdzɔŋlɔla si ku ŋu le ƒè 2016 lia me. Wotsɔ nya ɖe eŋu ɖe nyadzɔdzɔŋlɔla la léle kple eɖeɖego ta. ɔnudrɔlawo ƒe nya si wotsɔ ɖe Simone Gbagbo ŋu la wu enu. Woɖe ʋɔnudrɔƒea ƒe sedede si ku ɖe nyiɖuƒuta nyɔnu gbãtɔ Simone Gbagbo ŋu la ɖa esi wotsɔ nya ɖe eŋu be ewɔ nuvlo ɖe amegbetɔƒomea ŋu le ƒè 2010 - 2011 ƒe kuxia me. Wotsɔ nya ɖe nufiala aɖe si le Nigeria ŋu be ewɔ ahosi aɖe ƒe kukua hewɔ funyae la ŋu Le Nigeria la, wotsɔ nya ɖe ɖekakpui dɔwɔla aɖe si xɔ ƒè 23 ŋu be ewu eƒe ahiãvi eye wòde abi eƒe kukua ŋu vevie. RDC : Wowu ame geɖe le aʋa si asrafowo kple CODECO srafowo wɔ la me. Ame enyi ya teti ku le aʋa aɖe si wowɔ le kuɖa zãme le CODECO srafowo kple asrafohawo dome le Kilo nutome le Djugu ( Ituri ) le RDC. Guinée Equatoriale lé helikɔpta 6 siwo nye Franse srafowo la dometɔ ɖeka. Woxe mɔ na Franse - srafowo ƒe helikɔpta aɖe le Bata yameʋudzeƒe le Guinée Equatoriale le kuɖa anyɔnyɔ ɖe dukɔa ƒe dedienɔnɔ ta esime Franseawo ƒe ʋɔnudrɔ̃ƒe bu fɔ Teodarin Obiang Nguema ƒe kpeɖeŋutɔ le nya aɖe si me womexɔe nyuie o la ta. Mali be : “ Ele be míawɔ ɖoɖo be tɔtrɔ sia nayi edzi ɖaa. ” Ame aɖewo siwo dometɔ ɖeka nye subɔsubɔhakplɔla si ŋu wodea bubui vevie la ƒo nu tso nya la ŋu. Tunisia dukplɔla bia tso dukɔa teƒenɔlawo si be woagbugbɔ gaa vɛ alo ayi gakpɔ me. Tunisiatɔwo ƒe dukplɔla Kais Saied be adzɔdola alafa geɖewoe da adzo dua eye be wofi dɔlar miliar geɖe le dɔwɔƒe vovovowo. Saied na ŋusẽ asitsalawo be woatrɔ ga la ale be woaƒo asa na gakpɔmenɔnɔ. Côte d'Ivoire: gododo si le Gbagbo kple Ouattara dome la na be ŋkekeawo nyo wu. Charles Blé Goudé gblɔ le gododo Laurent Gbagbo kple Alassane Ouattara ŋu be nudzɔdzɔ sia nye nyuitɔ kekeake na Côte d'Ivoire le ŋkeke si kplɔe ɖo la dzi. KENNEWICK, WA, Tri - Cities Coliseum, 7100 W. Quinault Ave. Woaɖe CAN 2022 ƒuƒoƒoa ɖe go le Yaoundé le Cameroon le anyɔnyɔ 17 lia gbe le ƒè 2021 lia dzi. Woɖe asi le konyifala Julius Ssekitoleko ŋu le gakpɔme le Uganda Esi wonɔ gakpɔme tso esime wotrɔ gbɔ tso Japan le kwasiɖa si va yi me eye wodze agbagba be yeakpɔtɔ anɔ Nippone ƒe anyigba dzi la, wokpɔ Julius Ssekitoleko le gakpɔme. Kenya : Dzata aɖe si womekpɔ le Nairobi Dukɔa ƒe Modzakaɖebɔ me o la le vɔvɔ̃m. Dzata aɖe ƒã vɔvɔ̃ ɖe amewo ƒe aƒe aɖe me le Nairobi le ŋdi gaƒoƒo ɖeka me esi wosi le Kenya ƒe fiadua ƒe abɔ me megbe. Nu siwo mesu esi o : Wotso kufia na Ecuador dukplɔla teƒenɔla Teodelin Obiang le France. Franseawo ƒe nyagbugbɔdrɔ̃ƒea da asi ɖe nyatsɔɖeameŋu si wotsɔ ɖe Ecuador kplɔla teƒenɔla ŋu la dzi le nunɔamesi siwo mesu esi o la gome. Algeria nya ɣetoɖoƒe Afrikatɔ 1,200 kple edzivɔwo ɖo ta Niger. Algeria nyã ame 1 kple edzivɔwo ɖa. Ame 200 siwo ʋuna tsoa ɣetoɖoƒe Afrika yina Niger tso esime woɖe gbeƒã anyigbaʋuʋu le dukɔ eveawo dome le dzoɖa anyɔnyɔ 14 lia dzi la, wo dometɔ aɖewoe nye Nigeriatɔwo. Togo €" Nya si Pegasus gblɔ be yewole fu ɖem na dziɖuɖua eyata eɖoa to yewoe. Togbɔ be Togo nye dukɔ siwo dzi woda asi ɖo be wotsɔ aɖaŋuɖemɔ̃ de amewo me hã la, tsitretsiɖeŋula Kadambaya he nya ɖe Faure Gnassingbe ƒe dziɖuɖua ŋu vevie. Guinée équatoriale €" " Biens mal acquis". Wodrɔ̃ ʋɔnui keŋkeŋ le France. Wotso kufia na Guinée dukplɔla teƒenɔla le kuɖa anyɔnyɔ ɖe “ nunɔamesi siwo womekpɔ haɖe o ” ta le esi ʋɔnudrɔƒea gbe nutsotsoa la ta. RDC : Ame 22 ku eye aboyome 150 ku le aʋawɔwɔ ŋkeke etɔ̃ megbe le Ituri Le Ituri le RDC ƒe dzieheɣedzeƒe gome la, wowu asrafo adrẽ kple 15 siwo nye Dukɔ oƒuawo ƒe Demokrasi Srafoha ( ADFF ) ƒe aglãdzenuwɔlawo le ŋkeke etɔ̃ siwo kplɔ aglãdzela siwo nye ADF kple Congo srafowo ɖo la ƒe aʋawɔwɔwo me. Asrafoawo be woɖe asi le gamenɔla 150 ŋu. Côte d'Ivoire €" Gbagbo/Ouatara si nye dukplɔla tsã la wɔ biabia tɔxɛ aɖe na eteƒenɔla. Wowɔ gododo nyiɖuƒuta dukplɔla xoxoa Laurent Gbagbo kple Alasane Ouattara le Côte d'Ivoire ƒe fiasa me vavã. Ŋutsu eveawo tsɔ miniti ʋɛ aɖewo dzro dukɔa ƒe nyawo mee. Nyanyanana gbãtɔ siwo ku ɖe Gbagbo kple Ouatara ŋue nye le Côte d'Ivoire. Gododoa va eme le Côte d'Ivoire ƒe dukplɔla xoxoa Laurent Gbagbo kpakple Alasane Ouattara. Le Libye: wowu kpovitɔwo ƒe ŋgɔnɔla vɔ̃ɖi Mohamed al-Kani le Benghazi Le Braɖa la, kpovitɔwo va lée le eƒe aƒeme le Benghazi eye wowu Libia - srafomegã vɔ̃ɖi la. Nyakakadɔwɔƒe siwo le dua me la gblɔ be etsi tsitre ɖe eŋu. RDC: wole ame aɖewo ɖem ɖe megbe le Mobutu Sese Seko ŋu. Wobia tso amedzro siwo dunyagblɔla Mobutu Sese Seko si dziɖuɖua da asi ɖo le ƒè 1973 me la si be woava ɖe woƒe agbe ɖe go le ŋkeke 90 lia siawo me. Tunisie €" Dɔwɔƒeɖoɖowo ƒe hoʋiʋli: Afrika - dukɔƒoƒua kpɔa nyawo gbɔ nyuie. Le dukplɔla Kais Said ƒe amedzidzedzea megbe la, nɔnɔmea gakpɔtɔ sesẽ kokoko le Tunisia. Afrika ƒe Ðekawɔhabɔbɔ gblɔ le nyanyanana aɖe me be yele nɔnɔmea kpɔm nyuie. Bac 2021 le Cote d'Ivoire: 9.24 le alafa me kpɔ dzidzedze le ƒè 2020 lia me. Woɖe dɔxɔleameŋu 2021 ɖe go le Côte d'Ivoire le braɖa anyɔnyɔ 27 lia sia gbe. Fifia wonya ame siwo le dɔa xɔm la ƒe xexlẽme. Le Libye la, amesiwo ade 60 ku tsi ku le Mediterranea ua me Dukɔwo Dome Mɔzɔnyawo Gbɔkpɔha be amedzroxɔla 60 kloe ku le Dzoɖagbe esi wonɔ nyɔnuwo kple ɖeviwo dim. Le Cameroon la, wotɔ dzo asrafo atɔ̃ agbagbee le Boko Haram ƒe amedzidzedze aɖe me Samariatɔwo ƒe nyadzɔdzɔgbalẽwo gblɔ be wowu asrafo atɔ̃ siwo le Cameroon eye wotɔ dzo wo agbagbee le Boko Haram ƒe amedzidzedze le dua ƒe dzieheɣetoɖoƒe gome le Dzoɖa vaseɖe Braɖa ƒe zãme le Samariatɔwo ƒe kɔmama si wowu le Sagmé megbe ŋkeke etɔ̃. AMEDZIDZEDZE aɖe si yi edzi le Mali ɖe covid blɔtɔ gbogbo aɖewo ɖa Dukɔ oƒuawo ƒe dutanyanyuigbɔgblɔdɔ si wowɔ le Mali ɖee fia be wode abi kukpo blɔ atɔ̃ ŋu le Dzoɖa aɖe gbe le amedzidzedze aɖe si wowɔ le Mali ƒe dziehe gome la me. Niger ƒe amedzidzedze : wowu dumevi dzro aɖewo le dua ƒe ɣetoɖoƒe gome Nigeriatɔwo ƒe dziɖuɖua ɖe gbeƒãe be ame 14 ya teti ku le kɔƒe aɖe me le Niger ƒe ɣetoɖoƒe gome. Ŋkume kple ŋkume Gbagbo/Ouatara nye amedzidzela le Côte d'Ivoire. Alassane Ouattara si nye nyiɖuƒuta dukplɔla la ado go Laurent Gbagbo si do ŋgɔ nɛ la le Braɖa dzi. Ŋutsu eveawo adzro ɖekawɔwɔ ƒe ɖoɖo si le dua me le aʋa si dzɔ le ƒè 2010 - 2011 me la me. Mali €" Dukɔmeviwo wuwu le Bounti he nya ɖe France ŋu vevie. Esime France gbe dukɔƒoƒuawo ƒe nyatakaka si ɖee fia be frãse srafowoe da bɔmb ɖe srɔ̃kpeƒe aɖe eye dumevi 19 ya teti ku le kɔƒe aɖe me le titina Mali le dzove si va yi me la, nyatakaka bubu hã ɖo kpe edzi be frãse nuƒoƒose aɖe li. Senegal €" ISMV la wɔe be wote ŋu ɖo wo gbɔ nyuie. Gaƒoƒo aɖewoe nye esia wole dzesi dem sukuvi siwo le dukɔ aɖewo me be womate ŋu awɔ dodokpɔ le ɣeyiɣi si kplɔe ɖo me ne womexe sukufe o lae. Sukudzikpɔla la ɖe nu si wòle be woanya tso sukuvi siwo le Benin la ŋu la me to Benin Internet dzi. Amewo mega ɖua azã aɖeke le kukuawo ɖiɖi vɔ megbe o elabe Ghana de se sesẽ ɖe covid19 ŋu. Le Ghana la, womegawɔa kunu wògbɔa gaƒoƒo eve ŋu o eye ameawo ƒe ƒometɔwo koe akpɔ eteƒe. Esiae nye ɖoɖo mamlɔetɔ si dziɖuɖua wɔ le aʋahoho ɖe covid ŋu me. Côte d'Ivoire €" Présidentielle 2025 : Jean - Louis Billon. Demokrasi dunyagblɔha si le Côte d'Ivoire (PDCI ) ƒe tatɔ Jean - Louis Billon ɖoe be ne nɔnɔmeawo ɖe mɔ la, yeaɖe asi le ʋɔnudrɔla gãtɔ ŋu. Tunisia : Wotsɔ nya ɖe dukplɔla Kais Saied ŋu be etsi tsitre ɖe dukplɔsea ŋu Esi Tunisiatɔwo ƒe dukplɔla Kais Saied ɖe gbeƒã be wole sewɔƒea tɔ te eye be dziɖuɖua megale sewɔƒea dem o la, sewɔƒea ƒe tatɔ Rached Ghannouchi gbe ɖoɖo sia eye wògblɔ be Sewɔƒea le sewɔƒea me. Esi wole to hem na Britaintɔwo ɖe dukplɔla ƒe vi ŋu la, Equatorial Guinea tu eƒe dukɔteƒenɔla le London. Esime Britaintɔwo ƒe dziɖuɖua ɖe gbeƒã tohehe na Equatorial Guinea dukplɔla ƒe kpeɖeŋutɔ kple dukplɔla ƒe vi Malabo la, eɖe gbeƒã eƒe dɔwɔƒegã tutu le London. Nigeria €" Ameɖokuiɖeɖego : Nnamdi Kanu meva ʋɔnua o. Wobe woakplɔ Biafra ŋgɔnɔla Nnamdi Kanu ayi Nigeria ƒe ʋunudrɔ̃ƒe le Dzoɖa gbe ke hã nyadɔdrɔ̃a tsi megbe elabena ŋutsua ƒe anyimanɔmanɔ le ʋɔnudrɔ̃ƒea dze nyuie. Gabon : Kpovitɔwo dze gakpɔ aɖe dzi eye wokplɔ gamenɔla aɖe dzoe gake asrafoawo de nu eme. Le Gabon la, Chibanga Gaxɔdzikpɔ si le Nyanga nutoa me la nye nudzɔdzɔ aɖe si ŋu Hollywood sinima aɖe ƒo nu le. Wokpe ɖe kpovitɔwo ƒe amegã aɖe ŋu woɖe eƒe dɔwɔhati 50 kloe le gakpɔa me. Rwanda srafowo ge ɖe Mozambique hewu asrafoha vovovowo. Rwandatɔwo ƒe aʋakɔ siwo nɔ Mozambique le aʋahoho ɖe tsitretsilawo ƒe tsitretsitsia ŋu me la de megbe na adzɔdola siwo ade 30 le Palma ƒutadu me. Algeria ƒo nu tsi tsitre ɖe nyametsotso si Afrikatɔwo ƒe habɔbɔa wɔ be woalé ŋku ɖe Israel ŋu la ŋu. Le Yawoɖa anyɔnyɔ 22 lia dzi la, wode dɔ asi na Israel be woanye ameléɖeasilawo le Afrika ƒe Ðekawɔhabɔbɔ si dim wole ƒè geɖewoe nye esia la me. Dukɔmeviwo ƒe aʋadziɖuɖu aɖe si ŋu Algeria ƒo nu tsi tsitre ɖo si mele kadodo me kple Israel o. Xexeame katã ƒe takpekpe ku ɖe lãmesẽnyawo gbɔ kpɔkpɔ ŋu : Jamaica le kpe ɖeka ƒom kple kpe eve Miedzo le fiadua me le kele 26 lia gbe 2021. Niger dukplɔla yi United Kingdom be yeakpɔ gome le xexeame katã ƒe takpekpe kuɖe xexeame katã ƒe dɔwɔƒe si kpɔa hehenanyawo gbɔ la me. Mali dukplɔla Assimi Goita ƒe amedzidzela ku le eƒe nyabiabia me Mali dziɖuɖua ɖee ɖe go be esi wodze dukplɔla si kpɔa dzimetɔtrɔ gbɔ kple eƒe nutomedziɖula Assimi GOITA dzi le Moslemtɔwo ƒe anyigbamama me le anyɔnyɔ 20 lia gbe le ƒè 2021 la, numekuku aɖe dze ŋgɔe ku ɖe amewuwu kple ametafatafa le dua ƒe dedienɔnɔ ta ŋu. Nigeria : Woɖe asi le Cameroon sukuvi 28 bubuwo ŋu. Woƒe amedzidzelawo ɖe asi le sukuvi 121 siwo wofia le Kaduna le Baptist la dometɔ 28 bubu ŋu le July 5 lia dzi. Nigeria : Wodem mɔ ƒe 12 na ƒudzidzodala 10 Wode adzodala ewo gaxɔ me le Nigeria le esi wohe tɔƒodela aɖe vae le ƒè 2020 lia me ta. Chad kple Israel di be yewoado ŋusẽ yewoƒe ɖekawɔwɔ Le nyateƒe me la, dukplɔla Mahamat Idriss Deby xɔ amedɔdɔ tso Israel le Memleɖagbe. Nuwɔwɔ aduadu kple dukɔɖekaɖekawoe nye nu vevitɔ le numedzodzroa me. RDC : Kpovitɔ aɖe wu sukuvi aɖe le esi metsɔa motsyɔ̃nu o ta Kpovitɔ aɖe wu sukuvi aɖe le Kinshasa si nye Congo ƒe fiadu me le Memleɖa gbe esi wogblɔ be yemedo motsyɔ̃nu o esime wole video aɖe ŋlɔm lae. To vovo na Gnassingbe kple Koronadɔ la, esiae nye kadede nyuitɔ kekeake le dunyagblɔlawo kple dɔlékuiwo domea? Togodzikpɔlawo ƒe dɔwɔwɔ ɖe Koronadɔ ŋu ɖee fia be dɔvɔ̃a le nu gblẽm le dukɔa me wu alesi wole ewɔm le Afrika. Dukɔa le vɔvɔm tso dewo tutu dzi va se ɖe mɔxexe ɖe abɔtasisi nu dzi yi. Wobia tso amedzrowo si be woakpɔ covid ƒe abɔtasisi. Le Togo la, wozi ame ɖe sia ɖe dzi be woaɖe asi le covid19 ƒe abɔtasisi ŋu. Esiae nye ɖoɖo yeye siwo dziɖuɖua wɔ be woaɖu xexea me katã ƒe dɔvɔ̃a dzi la dometɔ ɖeka. Nyɔnu aɖe si le dodokpɔ wɔm le bac la le venɔewo dzim. Le yawoɖa anyɔnyɔ 22 lia gbe le ƒè 2021 lia dzi la, nyɔnu aɖe si le dodokpɔ wɔm la dzi venɔviwo le dodokpɔa me. Nu dodzidzɔname sia dzɔ le binah nutome le Kara nutoa me le Togo. Amerika ƒe ʋuƒoƒo yeye le Somalia. Amerika ɖe gbeƒãe be yewɔ yameʋuƒoƒo aɖe le Somalia fiɖa ɖe al-Shabab ƒe ŋɔdzidonamehabɔbɔ si le Kaida kple Islam dziɖuɖua ŋu eye evelia le Biden dziɖuɖua te. Le Nigeria la, wode ɖekakpui aɖe kple dadaa kpakple wo xɔlɔ̃ sue gaxɔ me ɖe adzodada ta le yaʋala dzi. Yawoɖa, July 22, 2021, Asaba ƒe ɔnudrɔƒe Kɔkɔtɔ tso afia na ɖekakpui aɖe kple dadaa kpakple nyɔnuvia le alesi wofi Lucinda Ann Henrichson le yaʋala dzi ta. Adzɔ sia ƒe home nye Amerika dɔlar 902,935 si nye CFA miliɔn 500 kloe. Asrafo geɖewo ku le Boko Haram ƒe amedzidzedze aɖe me le Cameroon Cameroon ƒe asrafo geɖewo ku le ŋɔdzidonamelawo ƒe amedzidzedze aɖe si woɖe ɖe go be bometsilawo ƒe ƒuƒoƒo aɖe le Logone - et - Chari nutoame le dziehe ʋĩ la me. Sierra Leone sewɔƒea da asi ɖe kufiatsotso dzi Afrika dukɔa ƒe takpekpe si wowɔ le Sierra Leone la da asi ɖe kufiatsotso dzi eye wova ɖo dukɔ 144 siwo tsia tre ɖe ameɖeɖelehame ŋu le xexeame la me. Wodem mɔ ƒè 60 na srɔ̃a kple srɔ̃a si nye gadzikpɔla tsã la le Nigeria. Nigeria ƒe Dɔwɔƒe si Kpɔa Ganyawo Kple Ganyawo Gbɔ la tsɔ nya ɖe gadzraɖoƒedzikpɔla xoxo aɖe kple srɔ̃a kpakple lɔ̃xoa ŋu le esi wofia gadzraɖoƒea ta. Wotso afia na etɔ̃awo be woanɔ gakpɔme ƒè 60 le ame 12 siwo tsɔ nya ɖe wo ŋu la ta. Nufiala aɖe si wolé le Cameroon nɔ nu ɖem le sukuviawo gɔme Wole nufiala aɖe le Cameroon elabena eɖe sukuviawo ƒe dzime le dziɖuɖua ƒe yunivɛsiti aɖe. HCR gblɔ be tso ƒea ƒe gɔmedzedze la, ame 17,500 ya teti si dzo le Burkina Faso. 17 kple edzivɔwo Dukɔ oƒuawo ƒe Dɔdzikpɔlagã si Kpɔa Sitsoƒedilawo Gbɔ gblɔ be ame 500 aɖewo si dzo le Burkina Faso le ƒea ƒe gɔmedzedze le amedzidzedze si dukɔmeviʋawɔlawo he va dukɔmeviʋawɔlawo dzi ta. Sierra Leone sewɔƒea da asi ɖe kufiatsotso dzi Sierra Leone dukɔa ƒe sewɔƒe da asi ɖe kufiatsotso dzi le Fiɖa sia gbe. Wowɔ funyafunya ame 800 kple edzivɔwo le Uganda eye ɖɔkta vɔ̃ɖiwo na abɔta wo Wodo abɔta na ame abe 800 ene le Uganda. Atikewɔlawo kple dɔnɔdzikpɔlawo le adzɔ sia dom ɖe dzi. RDC : Wowu ame 16 le amewo wuwu bubu me le Beni. Dumegãwo be ame 16 ya teti ku le amedzidzedze aɖe me le Beni si le RDC ƒe ɣedzeƒe gome. Asrafoawo xɔ aʋawɔyameʋu adẽ aɖewo be woatsɔ awɔ aʋa kple asrafohawoe. Nigeria xɔ A - 29 Super Tucano ʋawɔyameʋu adẽ siwo wode asi na Amerika be woado ŋusẽ eƒe aʋawɔtɔdziʋuwo lae. Tanzania: wole tsitretsitsi dunyagblɔla Freeman Mbowe nuvlowɔla. Kpovitɔwo gblɔ be tsitretsidunyagblɔla gãtɔ Freeman Mbowe si wolé kuɖa la le ŋɔdzinuwɔnawo ta kpɔm eye wole vɔvɔm le xexeame katã. Le RDC ƒe ɣedzeƒe la, wole asrafo 9 siwo wosusu be wole megbe na asrafoawo lae. Wokpɔ asrafomegã enyi kple kpovitɔ ɖeka wole ga si wotsɔ de megbe na asrafodɔwo wɔwɔ le Democratic Republic of Congo ƒe dzieheɣedzeƒe gome la domee. Mali : Russiatɔwo tsi tsitre ɖe dukplɔla Assimi Goita wuwu ŋu Russiatɔwo ƒo nu tsi tsitre ɖe agbagba siwo wodze be woawu Maliki dukplɔla Assimi Goita le Bamako ƒe Moslemtɔwo ƒe azãɖuɖu me la ŋu vevie. Fia Mohammed VI ɖe asi le gamenɔla 761 ŋu Fia Mohon VI ɖe ame 761 ɖe go le Aid Al Adha ƒe azã si woyɔna be Tabaski ɖuɖu le ɣetoɖoƒe Afrika la me. ɔnudrɔla la ɖe asi le Gogoligo kple Papson ŋu le Togo Nukokuidonamela Gogoligo kple hadzila Papson si Togo Eperviers ƒe amegã tsãtɔ Emmanuel Adébayor tsɔ nya ɖe eŋu la vo le ha ɖe sia ɖe me. Woɖe asi le wo ŋu le nutsola la ƒe biabia la ta. Wode se ɖe Biya gbɔlɔlɔ nu le Cameroon Cameroon dziɖuɖua xe mɔ ɖe ɖoɖo sia si wogblɔ ɖi be woawɔ le July 25 lia dzi la nu le Yaoundé si nye fiadua me. Mali : Daesh ŋgɔnɔla eve siwo Franse srafowo wu Dudɔnunɔƒe si kpɔa asrafonyawo gbɔ gblɔ be Franse srafowo wu Etat Islamic ha si le Sahara Gã la me tɔ eve le dɔ aɖe si wowɔ le Mali la me. Wole Sunday Igboho le Republic of Benin : Nigeria ƒe ɖoɖowɔwɔ kple dumevinyagbɔkpɔkpɔ Nigeriatɔwo ƒe dziɖuɖua ɖoe be Sunday Igboho nayi Europa to Benin dzi eye woɖe kuku nae to Benin dziɖuɖua teƒenɔla Général Buratai dzi. Burkina Faso: nyametsotso gã si dudɔnunɔla gãwo ƒe aɖaŋuɖotakpekpe wɔ le yawoɖa anyɔnyɔ 22 lia gbe. Burkina Faso dukplɔla Roch Marc Christian Kaboré ye nye dudɔnunɔla tɔxɛwo ƒe aɖaŋuɖoha ƒe zimenɔla eye wodzro nuŋlɔɖi siwo le eƒe ɖoɖo nu la me. Asiɖeɖeleameŋulawo ƒe asiɖeɖeleameŋu : Benin nɔ te ɖe Nigeria ƒe nyaƒoɖeamenuwo nu Benin gbe nuxɔxlɔ̃a si Nigeria ɖoe be woatsrɔ̃e lae le kuɖa anyɔnyɔ 21 lia gbe 2021. Burkina Faso kpovitɔwo le sɔdola gã aɖe ta ʋlim vevie Burkina Faso dukɔa ƒe kpovitɔwo ɖee ɖe go be yewoalé Sawadogo Boukary si wogayɔna be Mose la le Yawoɖa sia gbe. Osɔfo David Oyedepo ʋli eɖokui ta be : “ Míeɖe asi le osɔfowo ŋu le dɔa me le esi womeɖe vi aɖeke na wo o ta. Nunɔla siwo woɖe asi le dɔ ŋu ƒe nya bubu le ʋuʋum le yaʋala dzi le Nigeria. Esi amewo tsi tsitre ɖe eŋu la, Bishop David Oyedepo si ɖo Living Faith Church Worldwide si wogayɔna be Chapel International la ʋli eɖokui ta. Mali: amewulaa di be yeable dukplɔla Assimi Goita. Le nɔnɔmetata si ku ɖe dukplɔla Assimi Goita wuwu ŋu me la, àte ŋu akpɔ amedzidzela la le tsatsam hele didim be yeatsɔ hɛ ahe dukplɔla lae esime wole anyinɔƒe le Bamako ƒe Moslemtɔwo ƒe azãɖuƒe gã la me. Madagascar: wodze agbagba be yewoawu dukplɔla gbegblẽ la eye wolé Fransevi eve Wole Franseawo dometɔ eve le esi wodze agbagba be yewoawu Madagascar dukplɔla Andry Rajo tekina ta Wobe ɖoɖo aɖe li si dzi woato aɖe amenyenye vovovowo ɖa keŋkeŋ. Nigeria : Woɖe asi le kɔƒemenɔla 100 siwo wolé sesẽe la ŋu le June me Le ŋkeke 42 ƒe aboyomenɔnɔ megbe la, woɖe asi le kɔƒemetɔ 100 ŋu le Manawa kɔƒe si le Nigeria ƒe dzieheɣetoɖoƒe la me le anyɔnyɔ 20 lia gɔmedzedze. Pegasus: Morocco le ŋɔdzi dom na ame siwo ŋlɔa nya sia la le ʋɔnu. Dziɖuɖua be yewoadze ʋɔnudɔdrɔ̃ ame sia ame si tsɔ nya ɖe Rabat ŋu be ezã Pegasus ŋkutsalaɖoɖo lae. Guinée ɖe asi le eƒe gomekpɔkpɔ le wɔna sia me ŋu heƒo nu tso covid19 ŋu. Guinée si ɖoe be yeaɖo bɔlƒovi atɔ̃ ɖe Tokyo ƒe Olympic hoʋiʋliwo me la ɖe asi le eƒe hoʋiʋlia ŋu le Koronadɔ ta. LE E 2022 me la, CAF ɖe ŋkeke yeyea ɖe go. Le yaʋalanuŋlɔƒe si nye twitter Actu Foot Africa ƒe nyanyanana nu la, woawɔ CAN 2022 ƒuƒoƒoa ɖeɖe ɖe go le yaʋalanuŋlɔƒe le yaʋalanuŋlɔƒe le yaʋalanuŋlɔƒe le yaʋalanuŋlɔƒe le yaʋalanuŋlɔƒe le yaʋalanuŋlɔƒe le yaʋalanuŋlɔƒe le yaʋalanuŋlɔƒe le yaʋalanuŋlɔƒe le yaʋalanuŋlɔƒe aɖe si le yaʋalanuŋlɔƒe la me. Togo €" Adébayor: nukokuidonamela Gogoligo kple papson hadzila siwo woda ɖe agbalẽdzraɖoƒe lae. Le nya aɖe si Togo ƒe Eperviers ƒe amegã tsãtɔ Emmanuel Adébayor, togotɔ nukokuidonamela Gogoligo kple Papson Moutité wɔ megbe la, dukplɔla la ɖo to se woƒe nyawo. Le Côte d'Ivoire: Laurent Gbagbo le Ouattara ƒeme le fiasa me le abidzã 27 lia dzi. Dukplɔla tsãtɔ Laurent Gbagbo ayi ɖe dukplɔla Alassane Ouattara gbɔ le dukplɔƒe le abidzã la me le anyɔnyɔ 27 lia gbe le ƒè 2021 lia dzi. Mali €" Assimi Goita wuwu ƒe agbagbadzedze kple eŋu dzɔla kplikplikpli la ku ɖe eŋu Bamako kpovitɔwo be dukplɔla Assimi Goita ƒe amedzidzela gãtɔ nye nufiala eye evelia nye amedzidzela la ƒe kpeɖeŋutɔ. iʋli si le Benin kple Nigeria dome la kpɔ kuxi aɖeke gbɔ o. Togbɔ be dukplɔla Patrice Talon yi fiadua me hã la, Benin kple Nigeria gakpɔtɔ le vuvɔ wɔm kokoko. Womekpɔ kuxi si le liƒo kple deme na dukɔ eveawo la gbɔ haɖe o. ONU tsi tsitre ɖe dukplɔla Assimi Goita wuwu ŋu le Mali. Dukɔƒoƒuawo ƒe dɔdzikpɔlagã si le Mali teƒenɔla El - Gassim Wane ƒo nu tsi tre ɖe agbagba siwo wodze be woawu dukplɔla Assimi Goita la ŋu. Faure Gnassingbe ƒe dziɖuɖua zã Pegasus wònye ŋkutsala na Katolikotɔwoe. Aɖaŋuɖemɔnu sia ƒe ŋkɔe nye Pegasus si ʋu mɔ na aglãdzelawo, nyakakadɔwɔlawo kple tsitretsiɖeameŋulawo le xexeame katã. Numekuku aɖe si “Le Monde ” kple “ The Guardian ” wɔ la ɖee fia be togodziɖuɖua zã aɖaŋuɖemɔnu deŋgɔ aɖe tsɔ he susu yi Katolikotɔwo, dumevinyahelawo kple tsitretsiɖeŋulawo dzii. Côte d'Ivoire: Alasane Ouattara bia be woayi dukɔmeviwo dome dzadzraɖo dzi. Le Braɖa azã ɖuɖu me la, Alasane Ouattara si nye nyiɖuƒuta dukplɔla la bia be woayi dukɔmeviwo dome dzadzraɖo dzi. Miele dɔ dim ke menye mɔlu o. Sɔhɛ siwo le Ghana la gbea dunyahela aɖe ƒe nunanawo. Le nɔnɔmetata aɖe si wowɔ le Ghana la, sɔhɛ aɖewo trɔ mɔlikotoku siwo wotsɔ na wo la na nunala aɖe. Sɔhɛ siwo mekpɔ dɔ le wɔwɔm o la gblɔ na dunyagblɔla la be : “ Míehiã dɔwɔɖui ke menye mɔlu o. Koronadɔ le Tunisia : Dudɔnunɔla si kpɔa lãmesẽnyawo gbɔ Faouzi Mahdi limogé Le covidnya sesẽ aɖe me la, Tunisia dudɔnunɔla gbãtɔ, Hichem Mechichi ɖoe be yeaɖe lãmesẽnyawogbɔkpɔla Faouzi Mahdi ɖa. Pegasus €" Macron ƒe kaƒomɔkpɔkpɔ le Morocco ɖee fia be nyakakadɔwɔlawo da alakpa. Le Monde ƒe nya nu la, Morocco ɖoe be dukplɔla Emmanuel Macron ƒe tatawo dometɔ ɖeka nanye amesi dzi wotɔ ŋkui le ŋkutsalawo ƒe dɔwɔɖoɖo sia ŋu. Esiae Fiaɖuƒedziɖuɖua gbe keŋkeŋ eye wonye nyakakadɔwɔlawo ƒe aʋatsokaka vɔ̃ɖi aɖe. Wole tsitretsidunyagblɔla gãtɔ ƒe zimenɔla le Tanzania. Kpovitɔwo lé tsitretsidunyagblɔla gãtɔ Freeman Mbowe le Tanzania esime wònɔ dzadzram ɖo be yeawɔ takpekpe kuɖa sia gɔ̃. Nigeria : Gbɔlɔlɔ si wogblɔ ɖi la bia be woaɖe asi le Sunday Igboho si Benin dziɖuɖua lé la ŋu Le Nigeria la, Yorubatɔwo ƒe ɖokuisiɖoɖohabɔbɔ aɖe ɖe gbeƒã gbɔlɔlɔ aɖe kuɖa anyɔnyɔ ɣetrɔ sia be woaɖe asi le yewo ŋu enumake ne menye nenem o la woƒe kplɔla si nye Sunday Igboho si wolé le Benin lae. iʋli si nɔ Algeria kple Morocco dome la : Front Polisario ƒo nu tso Rabat ƒe “ agbe gbegblẽ nɔnɔ ” ŋu Polandtɔwo ƒe asrafoha la de megbe na wo nɔewo le Morocco kple Algeria dome nyaʋiʋliwo me eye wode megbe na Algeria si nye eƒe kpeɖeŋutɔ ɣeawokatãɣi la nyuie to eɖokui xɔxɔ ɖe Kronika fiaɖuƒea me. Fransetɔwo ƒe yameʋu aɖe mu le Mali. Franseawo ƒe asrafowo be yewoƒe nukunuwo dometɔ ɖeka mu le Mali le dɔdasi aɖe si wowɔ le dua titina la me. Tɔdziʋua me nɔlawo le dedie. Fia Mohamed VI kple eƒe dziɖuɖu si woyɔna be Pegasus yea? Nyakakadɔwɔƒe aɖe ɖee fia be Morocco zãa Israeltɔwo ƒe ŋkutsalawo ƒe dɔwɔɖoɖo si woyɔna be Pegasus tsɔ kpea ŋku na nyakakadɔwɔla akpe geɖewo le xexeame katã. Wobe ame siwo dzi woda asi ɖo la nɔ te ɖe afi si wole kple agbalẽ siwo dzi woŋlɔ nu ɖo la dzi. Mali hadzila aɖe gblɔ nya wɔdɔɖeamedzi sia be : “ Ne mele didim be woadɔ ye gbɔ sesẽe o la ekem woadɔ egbɔ sesẽe. Le Mali ŋkeke aɖewoe nye esia la, nya siwo haƒola aɖe ɖe ɖe go la na be yaʋala la le gbɔdzɔgbɔdzɔm. Hadzidzi si wonya le yaʋala dzi la ƒe akpa aɖee nye amegbɔdɔdɔ sesẽe. Le nutoa me ƒe ganyawo gome la, Togo bia frã miliar 25. Togo trɔ gbɔ va nutoa me gadzraɖoƒe. Faure Gnassingbe le ga dɔlar miliar 25 dim le eƒe ganyawo gome le covid19 ƒe kuxia ta. Benin ate ŋu agbe be yewomaɖe asi le Nigeriatɔ tsitretsiɖeameŋula la ŋu o. Wole traktwo wɔm tso Dzoɖagbe ke be woatsɔ axe mɔ na tsitretsitsi ɖe Nigeria ŋu le yameʋudzeƒea le Cotonou ( Benin République ) esime wole sisim yina Dzamani lae. Mali : Mienya nu geɖe tso dukplɔla Assimi Goita wuwu ŋu. Ame eve te kpɔ be yewoaƒoe kple dukplɔla kuɖe dunyagbɔgblɔ ŋu le Mali aʋafia Assimi Goita le Aid al - Adha ƒe Moslemtɔwo ƒe kɔnuwɔwɔ me. Mali: wole dukplɔla Assimi Goita wum kple hɛ Wotsɔ tu wu Mali dukplɔla Assimi Goitae. South Africa : ɔnudrɔ̃ƒe si drɔ̃a Jacob Zimbabwe le August 10 lia dzi ɔnudrɔƒe si le Pietermaritzburg ( ɣedzeƒe ) la ɖee ɖe go le yaʋala dzi be nya si wotsɔ ɖe dukplɔla xoxoa Jacob Zuma ŋu le zãnuxɔxɔ ta la adze egɔme le anyɔnyɔ 10 lia dzi. Nigeria : Esi wonɔ sisim la, wodee gaxɔ me le Cotonou le Benin. Wokpɔ nyɔnu aɖe si ŋkɔe nye Sunday Adeyemo le eƒe sisime le Cotonou le Benin. Nigeriatɔwo ƒe nyadzɔdzɔgbalẽwo gblɔ be aglãdzela la di be yeazɔ mɔ ayi Cotonou ayi Dzamani. Atikewɔlawo megale dɔa wɔm o. Wogblɔ be Congotɔwo ƒe dɔyɔƒe aɖewo ɖoe le Dzoɖagbe be yewoaɖe dɔyɔƒewo ƒe xexlẽme dzi akpɔtɔ ŋkeke adrẽ sɔŋ ne dɔyɔƒewo dze dɔ kpatawo ko le Democratic Republic of Congo bliboa katã. Ame 215 ku le ʋunyaʋunyawɔwɔ me le South Africa Ame si de megbe na ʋunyaʋunyawɔwɔ siawoe nye Aƒetɔ ƒe gaxɔmenɔnɔmetata. Zimbabwe xɔ ƒè 79 le nya tɔxɛ aɖe si wotsɔ ɖe eŋu le ʋɔnudrɔ̃ƒe ɖe gbɔɖiame ta la me. Dzo kple dzo siwo ƒo xlã dua gbã le ɣedzeƒe gome la kaka ɖe Johannesburg si nye dua ƒe ganyawo ƒe fiadu la me. Wodrɔ̃ ʋɔnu Omar Radi be wòanɔ gakpɔme ƒè adẽ. ɔnudrɔƒe aɖe si le Casablanca tso afia na Omar Radi si nye nyadzɔdzɔŋlɔla kple amegbetɔ ƒe gomenɔamesi taʋlila la be woanɔ gakpɔme ƒè adẽ le ŋkutsatsa kple ametafatafa ƒe nya eve si habɔbɔ vovovowo tsɔ ɖe eŋu la me. Amewo ƒe seselelãme ɖe fu na ame : Jean - Luc MeÌlenchon le amekoko me le Burkina Faso Jean-Luc Mélenchon si le akɔa dam le ƒè 2022, me la dze Burkina Faso tsaɖiɖi gɔme Kwasiɖa sia Kwasiɖa. Le nuteƒewɔlawo denyigba dzi la, Franseawo ƒe sewɔƒemenɔla la yi ɖa ɖu Thomas Sankara ƒe ŋkuɖodzizã le Ouagadougou le Kwasiɖagbe. Burkina Faso: wogahe CENI ƒe atamkaka ɖe megbe zi etɔlia Wogahe CENI ƒe atamkakawɔwɔ ɖe megbe zi etɔ̃lia. ɔnudrɔƒea drɔ̃ ʋɔnua be nyatsɔɖeameŋua mesɔ ɖe ʋɔnua nu o. Dukplɔseha la ƒe zimenɔla gblɔ be : “ Menye ɖoɖoe nuŋlɔɖia le o. OAPI CA ƒe ƒuƒoƒo 61 lia: Alimatou Shadiya Assouman le Yaoundé ƒe dɔwɔƒe. Benin ƒe ŋgɔdede na dɔgbedeha si kpɔa Afrikatɔwo ƒe nunɔamesiwo gbɔ la awu enu le ƒè 2021 lia me. Le ɖoɖowɔwɔ ɖe ɖoɖo siwo wowɔ ɖe ɖoɖo siwo wowɔ ɖe ɖoɖowɔwɔ ɖe ɖoɖowɔwɔ ɖe ɖoɖowɔwɔ ɖe ɖoɖowɔwɔ ɖe ɖoɖowɔwɔ ɖe ɖoɖowɔwɔ ɖe ɖoɖowɔwɔ ɖe ɖoɖowɔwɔ ɖe ɖoɖowɔwɔ ɖe ɖoɖowɔwɔ ɖoɖowɔwɔ ɖe ɖoɖowɔwɔ ɖe ɖoɖowɔwɔ ɖe ɖoɖowɔwɔ ɖe ɖoɖowɔwɔ ɖe Nigeria : Ŋɔdzidonamelawo ƒe amedzidzedze na asrafowo ƒe yameʋu bubu mu. Nigeria ƒe yameʋumefiawo ɖee fia be yewoƒe Alpha jet ƒu gbe ɖe Zamfara nutoa me. Adelaʋua dzo le Adamawa ƒe fiadu Yola me ŋdi sia be yeava ɖe adzodalawo ɖa. Le aʋahoho ɖe covid-19 ŋu me la, Cameroon wɔ ɖeka kple adzɔnu atɔ̃ siwo li tso gbaɖegbe ke. Cameroon dziɖuɖua da asi ɖe atike atɔ̃ siwo wotsɔ wɔa dɔe la dzi be wonye “ atike siwo wɔa dɔ le covid19 ŋu ” gake dɔvɔ̃ ƒe abɔtasisi le ta kekem le dua me. Togo: nyɔnu geɖewo le asrafoawo me. Le Togo la, nyɔnuwo ƒe agbɔsɔsɔ kple wo dedienɔnɔ le dzidzim ɖe edzi le ƒè aɖewo megbe. Côte d'Ivoire be ne Gbagbo ɖoe be yele dɔa wɔ ge la, ekem miabia Ouattara be naxɔ ƒè 10. Nyiɖuƒuta dukplɔla Alassane ate ŋu ayi ƒè 2025. Mamadou Touré be ne dukplɔla xoxoa be yele akɔ si akplɔe ɖo la, naneke mate ŋu axe mɔ na Alasane Ouattara be maga ƒè 2025. Sudan: ƒè sia ƒe dzidziɖedzi gbɔ alafa memama 400 ŋu. Dɔwɔƒe si kpɔa dɔwɔƒewo gbɔ la be dɔwɔƒe si kpɔa dɔwɔƒewo gbɔ la be dɔwɔƒe si kpɔa dɔwɔƒewo gbɔ la ƒe dɔwɔƒe si kpɔa dɔwɔƒewo gbɔ la ƒe dɔwɔƒe si kpɔa dɔwɔƒewo gbɔ la ƒe dɔwɔƒe si kpɔa dɔwɔƒewo gbɔ la ƒe dɔwɔƒewo ƒe dɔwɔƒewo ƒe dɔwɔƒewo ƒe dɔwɔƒewo ƒe dɔwɔƒewo ƒe dɔwɔƒewo ƒe dɔwɔ Wogblɔ be Morocco tsɔ nya ɖe nyakakadɔwɔla geɖewo ŋu to Pegasus dzi. Nyadzɔdzɔdɔwɔƒea kple nyadzɔdzɔgbalẽ si nye Le Canard Enchaîné ɖe gbeƒãe Dzoɖa be yewoatsɔ nyatsɔɖeameŋu ayi Paris esi nyanyanana aɖewo ɖee fia be Maroc ƒe dɔwɔɖoɖo aɖee tsɔ nya ɖe yewoƒe nyadzɔdzɔŋlɔla aɖewo ƒe kaƒomɔwo ŋue. Nigeria : Wobe wolé nuvlowɔla 225 le dzieheɣetoɖoƒe gome Kpovitɔwo gblɔ be wole nuvlowɔla 225 siwo wosusu be wole nuvlowɔwɔ vovovowo ta lae. Libye: dukplɔla Mohamed el - Menfi si wogblɔ ɖi le Brazzaville Libyatɔwo ƒe aɖaŋuɖotakpekpea ƒe zimenɔla la anɔ Congo -razzaville le July 26 kple 27 lia dzi. Afrika dukɔwo ɖoɖo ɖe ga home giga ɖeka nu. To eƒe nyatakaka dzi la, Alliance for Affordable internet (A4AI ) ɖo ɖoɖowɔɖi ɖe Afrika - dukɔwo ƒe ɖoɖowɔwɔ ŋu le ga gã ɖeka me. Akɔntabubuwo ɖee fia be Egipte nye dukɔ si me nyatakaka siwo wozana le yaʋala dzi la ƒe asi bɔbɔ le wu le Afrika. Le Afrika ƒe anyiehe gome la, ƒome dzadzraɖo gã la le edzi dzem. Anyieʋɔnuawo tsi tre le July 18 lia dzi be yewoaɖu ŋkeke tɔxɛ sia si woyɔna be Mandela Day. Algeria ɖo ŋku eƒe dukɔteƒenɔla dzi le Rabat. Algeria ɖe eƒe ŋɔdzidonameawo ɖe go esi Maroc teƒenɔla ɖe eɖokui fia le dukɔƒoƒuawo mee. Kwasiɖa sia gbe la, eɖo ŋku eƒe ame dɔdɔa dzi na Rabat. Le zitɔtɔa megbe la, Jacob Zuma yi ʋɔnu Dzoɖa ɖe nufitifitiwɔwɔ ta ɔnu si wotsɔ ɖe South Africa dukplɔla tsãtɔ Jacob Zimbabwe si xɔ ƒè 79 ƒe nufitifitiwɔwɔ ŋu la nye mɔxenu na ʋunyaʋunya siwo he ame 200 kple edzivɔwo va dukɔa me le kwasiɖa sia me lae. Nigeria : Kpovitɔwo wu adzoblasu 10 le Nigeria ƒe ɣetoɖoƒe gome Le kwasiɖa sia ƒe nuwuwu la, kpovitɔwo wu adzoblasu ewo le amedzidzelawo ƒe aʋahoho aɖe me le Niger. Kpovitɔ eve ku le tudada me. Le Cameroon la, wowɔ ŋlɔmi le Paul Biya ŋu le Geneva Esi Suisse xɔ dukplɔla Paul Biya ɖe eƒe anyigba dzi vɔ la, Europa ƒe nutoa me tɔwo ƒe ŋutasesẽnuwɔnawo dze ŋgɔe. Kenya : Ame 13 ku eye amewo xɔ abi le tɔʋu aɖe si wó la me Kenya kpovitɔwo be ame 13 kple ame 24 bubuwo ku le agbatsɔʋu aɖe si wó le dua ƒe ɣetoɖoƒe gome la me. Mali asrafowo be yewoalé Chinatɔ etɔ̃ kple Mauritiatɔ eve Mali srafowo ɖe gbeƒãe be woalé Chinatɔ etɔ kple Mauritanetɔ eve siwo le dɔ wɔm na xɔtudɔwɔƒewo le Sahel nuto si te ɖe Mauritania ƒe de ŋu la me. Algeria ƒe dudɔnunɔla gbãtɔ si Koronadɔ le dodokpɔ me Algeria dudɔnunɔla gbãtɔ Ayman Benabderrahmane si woɖo yeyee la ɖe gbeƒã Algeria dukɔa ƒe television le Memleɖa anyɔnyɔ gbe be covid19 dɔa le ye ŋu. Nyadzɔdzɔgblɔla siwo le Nigeria be womegale nya aɖeke gblɔm le amedzidzedze kple amedzidzedze ŋu o Nyakakadɔwɔƒe si kpɔa nyawo gbɔ le Nigeria la ɖe gbe na radiodɔwɔƒewo be womegale nuvlowɔhawo ƒe amedzidzedze ŋu nya gblɔm na amewo le fiɖa kple fiɖa o ale be womegale woƒe dɔwɔnawo dom ɖe ŋgɔ o. Côte d'Ivoire: le Gbagbo megbe la, Charles Blé Goudé trɔ gbɔ. Wotsɔ Charles Blé Goudé yi Côte d'Ivoire le Netherlands ƒe dukɔteƒenɔla gbɔe. Gododo sia ku ɖe eƒe mɔzɔgbalẽa tutu ŋu. Mali : Asrafowo wu ŋɔdzidonamela enyi le dukɔa ƒe anyiehe gome Mali srafoawo be yewokpe ɖe ŋɔdzinuwɔla enyi ŋu le Tiabo le Koutiala ƒe anyiehe gome. Tabaski Ŋkekenyui : Assimi Goita na alẽ geɖe Alasane Ouattara Mali dukplɔla Assimi Goita tsɔ alẽ 30 na eƒe kpeɖeŋutɔ Alasane Ouattara le Tabaski ƒe azãɖuɖua ta. South Africa : Ramaphosa be : “ Míele mɔ ɖem be numadzɔmadzɔwɔwɔ natsi o. South Africa dukplɔla Cyril Ramaphosa ƒo nu tso ʋunyaʋunya siwo le edzi yim le dua me ŋkeke geɖe la ŋu le Fiɖa, July 16, 2021, dzi esime wonɔ tsa ɖim le Etekwin si nye nuto siwo me wogblẽ nu le wu la dometɔ ɖeka me. Dzamanitɔwo le megbe na Niger srafowo vevie le aʋahoho ɖe ŋɔdzinuwɔlawo ŋu me. Dzamanidɔwɔƒea na hehe tɔxɛ aɖe Nigeriatɔwo ƒe asrafoha la be woatsɔ akpe ɖe Sahelian - nyigba ŋu le aʋahoho ɖe ŋɔdzinuwɔlawo ŋu me. Amerikatɔwo tsɔ A - 29 Super Tucano ʋawɔyameʋu ade na Nigeria srafowoe. Nigeria axɔ A - 29 Super Tucano yameʋu adẽ siwo dzo le Amerika yi ɣetoɖoƒe Afrika dukɔ sia me la dometɔ ɖeka. Afrikatɔwo ƒe gadzimɔnunyawo tutuɖo : Patrice Talon kpɔa gome le Ida ƒe kpekpe gã si wowɔna le abidzã la me Le yawoɖa, July 15, 2021, dzi la, dukplɔla Patrice Talon kple eŋumewo kpɔ gome le dukɔwo dome ŋgɔgbedehabɔbɔ (Ida ) ƒe nunɔamesiwo gbugbɔgaɖoanyi takpekpe si wowɔ le Abidzã le Côte d'Ivoire la me. Asrafoŋgɔnɔla aɖe si aʋafiagã Ahmed Hassan wu le Nigeria. Ŋutsu aɖewo tsɔ tu wu aʋafiagã Ahmed Hassan le Nigeria. Wobe amedzidzedzea yi edzi le Lokoja kple Abuja mɔa dzi. unyaʋunyawɔwɔ le South Africa : Dziɖuɖua gblɔ be ame 117 ye ku South Africa dziɖuɖua ɖe gbeƒãe be wowu 117 le yawoɖa sia gbe le ʋunyaʋunya siwo le edzi yim le dukɔa me le ŋkeke mamlɛ siawo me le dukplɔla xoxoa Jacob Zimbabwe ƒe gamenɔnɔ vɔ megbe eye wodee game ɣleti 15 le dzɔdzɔenyenye ta. Mali : Wokplɔ dukplɔla Assimi Goita yi ʋɔnui kpuie Le Mali la, dukplɔla xoxoa Bah N'Daw kple dudɔnunɔla gbãtɔ Moctar Ouane siwo wole dzikpɔkpɔ te ɣleti ɖeka kple edzivɔwoe nye esia la ƒe senyalawo ɖe gbeƒã ʋɔnunya ɖe dukplɔla Assimi Goita si li fifia la ŋu. Wotso kufia na Yahya Jammeh si nye dzizizidziɖula tsã la ƒe kpeɖeŋutɔ Japantɔwo ƒe nyadzɔdzɔgbalẽ ka nya ta be wotso kufia na Juvenetɔ Gambienetɔ xoxo aɖe si dukplɔla xoxoa Yahya Jammeh nɔ ŋgɔ na la ɖe eƒe ɖoƒe si nye be woawu dudɔnunɔla aɖe si kpɔa ganyawo gbɔ la ta. Ŋɔdzidonamelawo ƒe ŋɔdzidoname le Dziehe Afrika eye wole dedienɔnɔ gã dom ɖe edzi le teƒe veviwo South Africa nɔ vɔvɔ̃m be ŋɔdzidonamelawo adze yeƒe anyigbamama dzi zi gbãtɔ. Eya ta dukplɔlawo ɖoe be yewoado ŋusẽ dua ƒe teƒe vevitɔwo ale be yewoate ŋu adze wo dzi bɔbɔe. Dukɔwo Dome Amnesty tsɔ nya ɖe EU ŋu be enye ŋuklẽla le ame siwo ʋuna vaa Libya la ta. Amegbetɔ ƒe gomenɔamesi habɔbɔ si woyɔna be Amnesty International tsɔ nya ɖe Europatɔwo ŋu be wole akpa aɖe wɔm le amedzidzela siwo wonyã de gbe le Libya la ŋu “ ŋɔdzitɔe ” la me. Ŋɔdzinuwɔwɔ le Sahel : Lithuania le asidede Mali ŋu ɖom Lithuania va ge ɖe takubahabɔbɔ si France de megbe na le aʋahoho ɖe ŋɔdzinuwɔlawo ŋu me le Mali kple Sahel nutowo me la me. Ame ɖeka ku eye ame eve xɔ abi vevie le haƒomɔ̃ Tenor ƒe afɔku la me. ufɔku aɖe dzɔ ɖe haƒola Tenor si tso Cameroon la dzi le Yawoɖa ŋdi sia. Wobe ame ɖeka ku eye eve xɔ abi. iʋli be woatsi tre ɖe ŋɔdzinuwɔlawo ŋu : Norway be yeɖo yeƒe asrafowo ɖe Mali Norwaytɔwo ƒe dedienɔnɔnyawo gbɔkpɔƒe ɖe gbeƒãe kuɖa sia be dukɔa aɖo asrafowo ɖe Mali be woakpe ɖe Takuba ŋu le aʋahoho ɖe ŋɔdzinuwɔnawo ŋu me. Le Côte d'Ivoire la, wole nyɔnuvi ƒe 14 vi aɖe gbɔ dɔm sesẽe. Nyiɖuƒe kpovitɔwo lé ŋudzɔnɔla aɖe si xɔ ƒe 29 la ɖe nyɔnuvi ƒe 14 vi aɖe si gbɔ wodɔ sesẽe la ta. Le Switzerland la, nyɔnu aɖewo siwo le Cameroon la tsi tsitre ɖe Paul Biya ŋu. Nyɔnu aɖewo siwo tsi tre ɖe Biya ŋu la tsi tsitre ɖe intercontinental Hotel ŋkume le kuɖa sia gbe tsɔ tsi tsitre ɖe dukplɔla Paul Biya ƒe amedzrodzeƒea nɔnɔ ŋu. Mali : Amnesty International habɔbɔ bia be woaɖe asi le Bah N'daw kple Moctar Ouane ŋu enumake. Wobe habɔbɔa ƒo nu tsi tsitre ɖe dukplɔla tsãtɔ Bah N'Daw kple dudɔnunɔla tsãtɔ Moctar Ouane ƒe tenɔnɔ le dunyagbɔgblɔ nu ŋu eye wobia be woaɖe asi le wo ŋu enumake. Le Guiné la, nyɔnu eve aɖewo wɔ funya ɖekakpui aɖe. Ne nyɔnu aɖe zi ŋutsu aɖe dzi be wòadɔ kpli ye la, ɖe míaƒo nu tso nyɔnu aɖe si xɔ ƒè 22 la gbɔ dɔdɔ sesẽe ŋua? Dukplɔla Tebonune ɖe gbeƒã Algeria kple Nigeria ƒe dea ʋuʋu Algeria dukplɔla Abdelmadjour Tebboune ɖe gbeƒãe Braɖa be woaʋu dea kple Niger ale be asitsatsa nanɔ bɔbɔe na yewo. unyaʋunyawɔwɔ le Dziehe Afrika: amewo ƒe agbɔsɔsɔ ɖiɖi va 72. Tsitretsitsi ɖe nuwo ŋu va do gã ɖe edzi le South Africa tso esime wode dukplɔla xoxoa Jacob Zuma game eye dukplɔseʋɔnudrɔƒea tso afia be woanɔ gakpɔme ɣleti 15 ɖe vlododo ʋɔnudrɔ̃ƒea ta. Le ŋkeke ʋee aɖewo ko ƒe ʋunyaʋunyawɔwɔ me la, ame 72 ya teti ku, amewo xɔ abi, eye woda adzo amewo. Burkina Faso: wode se ɖe lãwo kple koklowo dzadzra le Ouagadougou ƒe ablɔwo dzi nu. Le Braɖagbe nuƒo aɖe me la, Ouagadougou dudzikpɔla armand béouindé be se meɖe mɔ be woadzra lãwo alo koklowo le lãnyiƒewo me o. Europa Dukɔwo ƒe Ðekawɔhabɔbɔ le gbeƒã ɖem asrafodɔ aɖe le Mozambique. Europa Dukɔwo ƒe Ðekawɔhabɔbɔ da asi ɖe edzi be woaɖo asrafodɔ aɖe anyi le Mozambique le Dzoɖa. Côte d'Ivoire : Kpovitɔwo wu adzoblasu eve Le Yamous soukro si nye Côte d'ivoire ƒe fiadu me la, kpovitɔwo wu adzoblasu eve siwo dim wole vevie la dometɔ ɖeka kple nyɔnu ɖeka. Etiopia : Aglãdzelawo ga dze Tigris dzi ake Aglãdzelawo ɖe gbeƒãe be yewogale aʋa wɔm le Tigré nutoa me le anyieheɣetoɖoƒe kple anyieheɣetoɖoƒe siwo dzi asrafo siwo nye amehãwo gakpɔtɔ le ŋusẽ kpɔm ɖo la me. Le Afrika ƒe anyiehe la, nuwo tsɔtsrɔ̃ le dzidzim ɖe edzi eye ame 32 ku le ʋunyaʋunyawɔwɔwo me. Amewo ƒe ha gã aɖe le vɔvɔ̃m na Anyiehe Afrika ƒe kelili. Ame 32 ye ku le ʋunyaʋunyawɔwɔawo me xoxo. Le Côte d'Ivoire la, wolé ame 04 siwo tsɔ tu ɖo yameʋu lae. Yopougon kpovitɔwo lé ame ene siwo dim wole vevie le hlɔdonuwɔna vovovowo ta la le dɔ si kpovitɔdzikpɔlagã Youssouf Kouyate Fama wɔ la me. Etsiopiatɔwo wɔ asrafoɖoɖo kple Rɔsha. Etiopiatɔwo ƒe nyakakadɔwɔla Fana ɖe gbeƒãe le Dzoɖagbe be yewowɔ asrafonya aɖe le Rɔsha kple Ethiopia dome. Nyadzɔdzɔgbalẽa gblɔ be le ŋkeke etɔ̃ ƒe numekukuwɔwɔ megbe la, wodea asi ete. Burkina Faso : Ame 7 ye ku le dua ƒe dziehe gome Ŋutsu siwo tsɔ aʋawɔnuwo dze kɔƒe si nye Nahi - Mossi dzi le Sanmatenga ƒe dziehe gome la wu ame 7 eye lɔlɔ̃nu faa dɔwɔla 4 ku hena Patria ta ʋiʋli. Senegal kple Mauritania di be yewoana gɔmesese yeye nanɔ yewoƒe kadedea ŋu. Senegal dukplɔla Macky Hall kple eƒe hatidziɖula Mohamed Ould Cheikh El Ghazouani wɔ ɖoɖo be yewoakeke xɔlɔ̃wɔwɔ, nɔvisiléle, kple aƒelika nyui siwo le ɖeka wɔm le yewo denyigba dzi la ɖe enu ahado ŋusẽ woe. Niger: Mohamed Bazoum ɖi tsa yi Algérie gaƒoƒo 72 Niger dukplɔla Mohamed Bazoum le Algérie tso Dzoɖa ke hena ŋkeke etɔ̃ ƒe sasrãkpɔ hena ŋusẽdodo Niger kple Algeria dome kadede lae. Haiti €" Jovenel Mose wuwu: Patrice Talon tsi tsitre ɖe hlɔ̃donuwɔna vɔ̃ɖi sia ŋu vevie. Benin dukplɔla Patrice Talon bu fɔe le braɖa sia gbe esi wowu Haitɔwo ƒe dukplɔla Jovenel Mose le anyɔnyɔ 5 lia gbe 2021. Ŋɔdzinuwɔwɔ €" Woate ŋu akplɔ Franse srafo aɖewo ayi Benin le Mali ƒe gɔmeɖoanyia tutu vɔ megbe. Franse dukplɔla Emmanuel Macron be yeƒe dukɔa le asrafowo ƒe gɔmeɖoanyi etɔ̃ tu ge ɖe Mali ƒe dziehe le ƒè sia ƒe nuwuwu. Wowɔ ɖoɖo be yewoaɖo yewoƒe asrafowo ɖe Sahel ƒe anyiehe gome. Biabia lae nye be woaɖo asrafowo ɖe ɣetoɖoƒe Afrika dukɔ bubuwo me loo alo ɖe du bubu siwo me France nɔ la me. unyaʋunyawɔwɔ, adzodada kple hlɔ̃donuwɔnawo le Zulu - du siwo me aʋawɔnuwo bɔ ɖo la me. unyaʋunyawɔwɔ kple hlɔ̃donuwɔnawo le dzidzim ɖe edzi le South Africa. Wokpe asrafowo be woakpe ɖe kpovitɔwo ŋu geɖe le nuto aɖewo me. Switzerland : Brigada Anti Sardinards (BAS ) le gbeƒã ɖem gbɔlɔlɔ aɖe ɖe Paul Biya ŋu Aʋahoho ɖe sardinards ( BAS ) ŋu habɔbɔ aɖe si le Cameroon ƒe asrafoha me ɖe gbeƒã tsitretsitsi ɖe dukplɔla Paul Bill ŋu le Geneva, si nye du si me Paul Bill le tso Kwasiɖagbe ke la me. Benin GH ¢" Dukɔmeviwo ƒe Takpekpe — Ðe wòhiã be dukplɔla siwo kpɔa woƒe nyawo gbɔ la nava? Woɖo dukɔ siwo le ɣetoɖoƒe Afrika Dukɔwo ƒe Ganyawo Gbɔkpɔha ( CEDEAO ) me tɔwo ƒe takpekpe aɖe le Benin ku ɖe seɖoƒe na dziɖuɖu ƒe sededewo le nutoa me ŋu. Biabia lae nye be ɖe wogale be woazi dukplɔlawo dzi be woawɔ woƒe dukɔa ƒe sewo dzi mahã. South Africa : Jacob Zuma le ʋɔnudrɔ̃ƒe si kpɔa dukplɔsea gbɔ South Africa ƒe Dukplɔsetakpɔʋɔnudrɔƒea agagbugbɔ ŋku alé ɖe ɣleti 15 ƒe gakpɔmenɔnɔ ŋu le Dzoɖa, July 12 lia dzi le nya si wotsɔ ɖe dukplɔla tsãtɔ Jacob Zimbabwe ŋu le ʋɔnudrɔ̃nyawo ta la ŋu. Dunyahehadzidelawo tsi tsitre ɖe agbagba aɖe si wodze be yewoagbugbɔ ŋɔdzidonamelawo ƒe nuwɔnawo ade yewo dzi la ŋu. Le nyakakadɔwɔƒe aɖe la, Dukplɔla Roch Kaboré ƒe Ŋgɔgbedehabɔbɔ ɖe susu vɔ̃ si ta wole tsitre tsim ɖe buriknatɔwo ŋu la ɖe go. Nufialagã Nomcebo Zikode gblɔ le eƒe agbã ta ʋiʋli le xexeame katã megbe be yemexɔ dzesi aɖeke o. Ame sia ame srɔ̃ hadzidzi si ƒe tanyae nye “Jérusalema ” ƒe ɣeɖuɖu. Eƒe gbegɔmeɖela Nomcebo Zikode ŋlɔ nya aɖe si me wogblɔ le be yemewɔ naneke le nudzɔdzɔa ŋu o. Katolikoha la kple Kabila fuwɔamegaxɔwo tsi tsitre ɖe ɖoɖo sia ŋu vevie. Papatenɔla Fridolin Ambongo ƒoe ɖe Congotɔwo nu be woanɔ ŋudzɔ esi wode se kuɖe fridoliny ŋu lae. Taɖodzinuae nye be dzila si nye Congotɔ nanye nusi dzi woanɔ te ɖo akpɔ dziɖuɖua gbɔ. Haiti : Fifia mienya nu geɖe tso susu si ta wowu dukplɔla Jovenel ɖo la ŋu. Haitɔwo ƒe kpovitɔwo gblɔ le Kwasiɖagbe ɣetrɔ me be yewote ŋu lé Haititɔ aɖe si ɖo “ dunyagblɔɖi taɖodzinuwo ” ɖe asrafoha aɖe si wu dukplɔla Jovenel Mose le Braɖa zãme la ŋu. Ame ɖeka kple eƒe ƒomea me tɔ 12 wolé sesẽe le Nigeria Ŋutsu aɖewo siwo lé tu la lé amedzroxɔƒe aɖe kple eƒe ƒomea me tɔ 12 aɖewo sesẽe le Cameroon nutoa me le Nigeria ƒe dzieheɣetoɖoƒe gome. Nudzɔdzɔ siae nye nyitsɔ laa le nuto sia si me wolé amewo le la me. unyaʋunyawɔwɔ kple adzodada le South Africa le Zulu kple Johannesburg Ŋutasesẽnuwɔnawo dze egɔme le South Africa le ŋkeke siawo me le Zulu kple emegbe le Johannesburg eye dumegãwo tsi dzi ɖe eŋu vevie. RDC: Kinshasa ƒe bisiɔpgã ŋkuta la ƒe kue. Kinshasa ƒe bisiɔpgã ŋkuta Laurent Monsengow Pasinya si va xɔ ɖe Democratic Republic of Congo la ku le Kwasiɖagbe si gogo Paris esi wòxɔ ƒè 81 eye wònye dunyagblɔla xɔŋkɔ ɣeyiɣi didi aɖe la megbe. Kadodo mamlɔe nye esi le Gbagbã kple Bedié dome. Dukplɔla xoxoa Laurent Gbagbo yi ɖasrã dukplɔla xoxoa Henri Konan Bédié kpɔ le kwasiɖanuwuwu sia. Gododoa nye mɔnukpɔkpɔ na dukplɔla xoxo eveawo be woɖe veveseɖeamenu kple ɖekawɔwɔ fia nyiɖuƒuta dukɔa le afɔku kple nu gã siwo wogblẽ le Côte d'Ivoire le ʋunyaʋunyawɔwɔ vovovoawo me la ta. Le Togo la, womeɖe mɔ ɖe amewo ƒe ƒuƒoƒo hena azãɖuɖu xoxoawo ɖuɖu ŋu o vaseɖe esime wowɔ ɖoɖo yeyewo. Togodziɖuɖua ga ɖe mɔ ɖe ŋkekenyuiwo ɖuɖu ŋu va se ɖe ɖoɖo bubu dzi. Mihe adzoblasuwo katã vae fifia. Dukplɔla la tsi tsitre ɖe adzoblasuwo ƒe amedzidzedze kple amewuwu madzudzɔmadzudzɔe la ŋu eye wode se na asrafoawo be woaƒo nu na adzoblasuwo le woawo ŋutɔwo degbe me. Wobe Aƒetɔ dukplɔla la, dzi nɔ mia ƒo. Ŋkeke aɖewoe nye esia si wogblɔ dukplɔla xoxo eve Laurent Gbagbo kple Henry Konan Bédié ƒe gododoa ŋu nya ɖi. Dukplɔla eveawo gawɔ ɖeka eye wotu woƒe gododoa ɖe dzesi si fia be wogawɔ ɖeka la dzi. Togo: Wodrɔ̃ ʋɔnu ame 200 kple edzivɔwo le ƒè etɔ̃ me ɖe ŋutasẽnuwɔna siwo amewo wɔna la ta. Le ƒè 2020 ƒe November me la, dukplɔla Faure Gnassingbe gaɖo kpe edzi be Togo le didim be yeaɖe ŋutasesẽnuwɔna siwo tsoa ŋutsuwo gbɔ la ɖa. Wole ʋunyaʋunyawɔwɔ aɖe wɔm ɣemaɣi eye wole ame 200 kple edzivɔwo nu ƒom ƒu le ƒè etɔ̃ me. Togo nye soja dzɔtsoƒedɔwɔla gbãtɔ le xexeame. Europatɔwo ƒe Ðekawɔhabɔbɔ ƒe nyatakaka aɖe gblɔ be Togo ye nye dukɔ gbãtɔ siwo ɖoa soya dɔwɔnuwo ɖe du siwo me woɖona ɖe duta la me. Cameroon: Paul Biya le mɔ dzi yina Europa. Cameroontɔwo ƒe nyadzɔdzɔgbalẽwo gblɔ be woaɖo yameʋu ayi Switzerland le Yaoundé le kwasiɖa sia gbe. G5 Sahel takpekpe ku ɖe dedienɔnɔ ŋu. Sahel G5 dziɖuɖumegãwo kpe ta le yaʋalanuŋlɔƒea le Fiɖa gbe be yewoadzro alesi nutoa le ɖoɖoe la me. Dukplɔla la kpɔ gome le takpekpe tɔxɛ sia si me wowɔ nyametsotso veviwo le la me. Burkina Faso: tsitretsitsi ɖe eŋu nɔ te ɖe eƒe gbɔgbɔ va dunyagbɔgblɔ mee. Le nyanyanana me le Burkina faso tsitretsilawo ƒe tatɔ Eddie Komboigo be tsitretsilaawo ate ŋu ahe dunyagbɔgblɔ vɛ nenye be woŋlɔ dedienɔnɔnya la be eyae nye nu vevitɔ na yewo ko. Burkina Faso: nyɔnu alafa geɖe tsi tsitre ɖe dua ƒe dzigbe dedienɔnɔ ŋu Nyɔnu alafa geɖewo dze mɔdodowo dzi le Burkina Faso ƒe dziehe le Memleɖa, July 10, 2021 dzi tsɔ ɖe alesi wometsi dzi ɖe dua ƒe dedienɔnɔ ŋui o la fia. Le Yovenel Mose wuwu megbe la, amekawoe akplɔ Haiti? Haitɔwo ƒe dudɔnunɔla gbãtɔ si gblɔ be yewoɖe yewo ɖokui ɖe aga lae nye Sewɔtakpekpea ƒe zimenɔla si eƒe tatɔ enyi ɖo be woaɖe ɖokuitɔdidi ɖe go. Haitɔwo ƒe dukplɔla wuwu na ganyawo le sesẽm ɖe edzi le Carib - dukɔ dahe sia me ɣleti geɖewoe nye esia. Esia wɔ dɔ ɖe dzinye le Cameroon esi woɖe video aɖe ɖe go le nyadzɔdzɔŋlɔla aɖe ƒe dɔwɔƒe. Le nyateƒe me la, ɖetugbui aɖe si xɔ ƒè 24 la ƒe fotowo kple videowo le nyadzɔdzɔŋlɔla xɔŋkɔ aɖe ƒe dɔwɔƒe si kpɔa gome le gbɔdɔdɔnyawo me la ɖe go le yaʋala dzi le eƒe mɔmaɖemaɖeɖenuŋu me. Le Côte d'Ivoire : Laurent Gbagbo yi ɖasrã eƒe hoʋlila tsãtɔ Henri Konan Bédié kpɔ Wowɔ ɖoɖo be woadzra wo nɔewo dome ɖo le Daoukro le Côte d'Ivoire afisi fiavi Laurent Gbagbo si trɔ gbɔ va wo denyigba dzi tso June ƒe domedome la xɔe nyuie le lae. Fia Casablanca ƒo JS Kabylia 2 yi 1 eye woxɔ kplu na eɖokui be woaɖu Afrikatɔwo ƒe ha la dzi. Romatɔ siwo nɔ Raja Casablanca ƒe kplɔ̃ dzi la ɖu woƒe hoʋiʋli dzi esi woƒo Algertɔ siwo nɔ JS Kabylia kplɔ̃ dzi le Memleɖa 2 vaseɖe 1 le Cotonou. Etiopia sewɔƒeɖoɖowo : Abiy Ahmed ƒe akpa gãtɔ ɖu dzi Dudɔnunɔla gbãtɔ Abiy Ahmed ƒe Akɔdada Kpɔkpɔ Dunyagblɔla Gbãtɔ ƒe Akɔdada Kpɔkpɔ Dunyahehabɔbɔ xɔ zikpui 421 le 436. Abiy Ahmed kpɔ ŋudzedze ɖe akɔ siwo woɖe ɖe go la ŋu ale gbegbe be eʋu mɔnukpɔkpɔ nae be woagawɔ dziɖuɖudɔ bubu ake. Raja Casablanca €" JS Kabylie : ƒuƒoƒo eveawo ƒe ƒuƒoƒo Fiaɖuƒe Akpataa ƒe akpa mamlɛa mee woho aʋa ɖe wo nɔewo ŋu le memleɖa ŋdi ga 9 : 00 me. iʋli sesẽ aɖe dze ŋgɔ ƒuƒoƒo eve aɖewo siwo do ŋusẽ wo tso esime hoʋiʋlia dze egɔme. Hatsotso eveawo siaa ƒe dɔwɔnawoe nye esiwo gbɔna. Nya si Mohamed Bazoum gblɔ lae nye be Mali yɔ Niger ƒe dukɔteƒenɔla vɛ. Mali kpe Niger dukɔteƒenɔla le Bamako Fiɖa be wòaɖe eƒe vevesese ɖe nya siwo Niger dukplɔla Mohamed Bazoum gblɔ le eƒe Paris yiyi me la ɖe go. Somalia : Ame geɖewo ku le Mogadishu bɔmb aɖe me Dedienɔnɔdzikpɔla aɖe gblɔ be ame ade ya teti ku le Memleɖa sia gbe le bɔmb aɖe si wowɔ ɖe Somaliatɔwo ƒe asrafoha gã aɖe ŋu me. Woɖo dzokeke tɔxɛ aɖe ɖe Burkina Faso Burkina Faso ƒe dɔwɔƒe si kpɔa asitsatsa kple lãwo ƒe dedienɔnɔ gbɔ la ɖe gbeƒãe be woaɖo koklonyinyi ƒe ŋkɔ aɖe ɖi be woatsɔ axe mɔ ɖe duta hoʋiʋli nui. Le Nigeria : Woɖe asi le nufiala eve kple sukuvi adrẽ ŋu esi wonɔ gakpɔ me ɣleti ɖeka megbe Nufiala eve kple sukuvi adrẽ siwo wolé le woƒe kɔledzi dzi dzedze me la ɖe asi le wo ŋu le Fiɖa sia gbe to amedzidzelawo dzi. Koronadɔ la dze Nigeria yiyi gɔme. Dɔyɔƒe si kpɔa dɔyɔyɔnyawo gbɔ le Nigeria ɖo kpe eƒe dɔléle gbãtɔ dzi. Ŋɔdzinuwɔwɔ le Mozambique: Rwandatɔwo be woaɖo asrafo kple kpovitɔ 1000 ɖa Rwanda be yeaɖo asrafo akpe ɖeka ɖe Mozambique be woakpe ɖe dukɔa ŋu woaʋli dukɔa ƒe aʋawɔnuwo ta le Cabo Delgado nutoa me le dziehe gomee. Mali : Karim Keïta, vi aɖe si fofoa ƒe anyidzedze na hehee Ame si wotsɔ ŋkɔ na lɔlɔ̃tɔe be "Katio" alo "Kim Jung 2" la nɔ Mali le dunyagbɔgblɔ kple asitsanyawo me vaseɖe esime tɔa dze anyi le ƒè 2020 lia me ke. Ŋɔdzinuwɔwɔ le Burkina Faso: Roch Kaboré ƒo nu kple asrafoha vɔ̃ɖi lae. Burkina dukplɔla Roch Kaboré ƒo nu kple kpovitɔwo le Fiɖa sia gbe. Taɖodzinuae nye be woaƒo asa na kuxi siwo kpovitɔwo kple dedienɔnɔdzikpɔlawo doa goe. France akpɔ asrafo 2,500 va ɖo 3,000 le Sahel kple 5,100 fifia. Frãse dukplɔla Emmanuel Macron be asrafo 2,500 va ɖo 3,000 anɔ Sahel kple ame 5,100 anɔ Barkhane ƒe asrafoha me le gododo kple G5 Sahel dukɔwo me. Nigeria : Ŋutsu siwo lé aʋawɔnuwo ɖe asi wu dumevi dzro 26 le Zam Shanghai nutome Wobe wowu dumevi dzro 26 eye wode abi 7 bubuwo ŋu le ŋɔdzidonamelawo ƒe amedzidzedze vovovowo me le dzieheɣetoɖoƒe Nigeria. Mahamat Idriss Deby be ehiã kpata be G5 Sahel ƒe asrafoha la nakpɔ ŋusẽ. Chad dukplɔla kple G5 Sahel zimenɔla ɣeyiɣiawo katã te gbe ɖe alesi G5 Sahel le eɖokui si kple alesi wòhiã be woadzi eƒe ŋusẽ ɖoe la dzi. Ghana : Dukplɔla Nana Akufo - Addo ( Images ) ye kɔ ameɖela ɖeka ŋu le dzidzenu ene me. Ghanatɔwo ƒe dukplɔla Nana Addo Dankwa Akufo Addo ʋu Pokuase ƒe dzigbe gome ene nu le Fiɖa, July 9 lia gbe ; gbãtɔ le Ghana kple ɣetoɖoƒe Afrika ; evelia le Afrika. France be yeatu yeƒe asrafoɖoƒe le Mali ƒe dzigbe le ƒè 2021. Franseawo ƒe dukplɔla Emmanuel Macron ɖe gbeƒãe le G5 Sahel takpekpe tɔxɛ 5 lia me be France adze egɔme tso esime woaɖiɖi eƒe anyinɔnɔ le Sahel dzi akpɔtɔ le ƒè 2021 ƒe akpa evelia me le Mali ƒe dziehe gome. Mali : Woƒle ameɖelawo ƒe tɔdziʋu aɖe Mali dudɔnunɔla gbãtɔ, Choguel Kokalla Maïga, ye nye zimenɔla na wɔna si dzi woda asi ɖo be woatsɔ tɔdziʋu aɖe na maliatɔwo ƒe ƒudzimɔzɔzɔdɔwɔƒe la le Yawoɖa, July 8201 dzi. Ŋɔdzinuwɔwɔ le Burkina Faso: China le kpekpem ɖe ame maɖifɔwo ŋu. Le ɖoɖo aɖe si China de megbe na ta la, Burkina Faso aɖo fotoɖemɔ 900 ɖe Ouagadougou kple Bobo-Dioulasso be woatsɔ ado dedienɔnɔ ɖe ŋgɔ le du gã eve siawo me. Wole ame etɔ̃ siwo wosusu be wole mamawo gbɔ dɔm sesẽe la dometɔ ɖeka le Ombessa le Cameroon Amesiwo wosusu be wole nyɔnu tsitsiwo gbɔ dɔm la dometɔ etɔ̃ gbɔ dɔdɔ sesẽe le Cameroon ƒe kpovitɔwo ƒe dɔwɔƒe le dua titina. Nigeria : TB Joshua si woɖi ɖe eƒe sɔleme le Fiɖa gbe ometɔwo, xɔlɔ̃wo, dukɔwo katã ƒe ƒuƒoƒea me tɔwo (SCOAN ) kple ame aɖewo tsɔ konyifaɣli yi ɖe nyagblɔɖila temitope Balogun Joshua si woyɔna be TB Joshua ƒe kukuɖeɖe me le Ikotun nutome le Lagos. Sahel G5 tɔsisia kpe ta hena takpekpe tɔxɛ aɖe ku ɖe nutoa ƒe kelili ŋu. Dukplɔla siwo le G5 Sahel kpea ta le yaʋalanuŋlɔƒe dzi hena takpekpe tɔxɛ 5 lia si wowɔ le habɔbɔa ƒe tatɔwo takpekpe me lae. WOYƆ Guelor Kanga ƒe dɔwɔƒe si kpɔa dɔwɔƒe si kpɔa dɔwɔƒe si kpɔa dɔwɔƒe si kpɔa dɔwɔƒe si kpɔa dɔwɔƒe si kpɔa dɔwɔƒe si kpɔa dɔwɔƒe si kpɔa dɔwɔƒe si kpɔa dɔwɔƒe si kpɔa dɔwɔƒe si kpɔa dɔwɔƒe si kpɔa dɔwɔƒe si kpɔa dɔwɔƒe si kpɔa dɔwɔƒe si kpɔa dɔwɔƒe si kpɔa dɔwɔƒe si kpɔa dɔwɔƒewo gbɔ gbɔ la ƒe ga Nyagbugbɔgadrɔ̃ƒea gbe Congola bɔlƒoha la ƒe biabia si tsi tsitre ɖe CAF ƒe ʋunudrɔ̃ƒe ƒe nyametsotso si ku ɖe gabonatɔ bɔlƒola Guelor Kanga ŋu lae. Chad: Afrika dukɔƒoƒua ga de megbe na dunyahehe ƒe tɔtrɔ la ake. Afrika dukɔƒoƒua ga de megbe na dunyahehe ƒe tɔtrɔ si dze egɔme le Chad le dukplɔla Idriss Deby ƒe ku wɔnublanui la ta. Mali Dzamani srafowo xɔ ŋgɔ na EU ƒe hehenadɔ Dzamanidziɖuɖua axɔ ŋgɔ na EU ƒe ɖoɖowɔwɔ ɖe Mali ŋu. Dzamanitɔwo ƒe aʋafiagã Jochen Deuer xɔ dɔgbedeha la ƒe gbe. Togo: ga si woagblẽ ɖe PCR dodokpɔa ŋu la nye frã 25,000. Togodziɖuɖua ɖee ɖe go be ga si woaxe na dodokpɔa la ɖiɖi tso 40 000 va ɖo 25 000. Le Nigeria, ame geɖewo ku le kɔƒe aɖe me hlɔdolawo ƒe amedzidzedze me. Wogblɔ na kpovitɔwo be ame 20 kloe ku le kpovitɔwo ƒe amedzidzedze aɖe me le Katsina le Nigeria. Burkina Faso: asrafoawo de megbe na ame 7 siwo wosusu be wole Barsalogho ƒe amewuwua wɔm lae. Burkina - srafowo ɖe gbeƒãe kuɖa be yewokpe ɖe ame 7 siwo wosusu be wole kpovitɔwo tum la ŋu. Burkina Faso ƒe amedzidzedze bubu : Ame ene ku le dziehe nutoame AIB be ŋutsu aɖewo siwo si aʋawɔnuwo mele o la wu ame ene le Kuɖagbe le Burkina Faso ƒe dziehe nutome. Burkina ga" Véhicule a miliɔn 96 tso dudɔnunɔla si kpɔa dekɔnu gbɔ la gbɔ. Burkina dziɖuɖua ƒo nu kuɖe ʋu aɖe si ƒe home nye francs miliɔn 96 si ŋu nya ku ɖo la léle ɖe asi ŋu. Dziɖuɖua ƒe nyanuɖela gblɔ be sewɔɖoɖoe nya sia nye. Wole Côte d'Ivoire gakpɔ me ƒè 20 ɖe kpovitɔwo ƒe amegã aɖe kple amesiwo nu wotso kplii la ta Le Côte d'Ivoire la, ʋunudrɔƒea be yeɖi fɔ eye wotso afia na kpovitɔdzikpɔla aɖe si anɔ gakpɔme ƒè 20 le ƒè 2015 lia me. Wotsɔ nya ma ke yi ʋɔnudrɔla eve siwo kpe ɖe eŋu le dɔ sesẽ si wode asi na wo la me. Le Togo la, asrafo aɖe ku esime wònɔ tɔdziʋu aɖe si me nuɖuɖu yɔ fũu la dim. Togovi aɖe si nye asrafo ku le tsiƒuƒu ɖe sia ɖe me le Beninvi aɖe si tsɔ nuɖuɖu tso Togo la yome. Wowu Jovenel Mose: wowu ɖekakpui kple ɖetugbi 04 eye wolé 02 Haiti kpovitɔdzikpɔla gɔmenɔla Léon Charles be wowu ame ene siwo kpɔ gome le dukplɔla Jovenel Mose wuwu me eye wolé ame eve bubuwoe. South Africa dukplɔla tsãtɔ Jacob Zuma le gakpɔme Kakaɖedzi menɔ South Africa dukplɔla tsãtɔ Jacob Zimbabwe si wotso na be woanɔ gakpɔme ɣleti 15 ɖe gbɔɖiamenyawo ta la ŋu o eye wodee gaxɔ me kuɖa do ŋgɔ na zã ga eve. euro: Angleterre le eƒe fiƒode kple Denmark ƒe mɔkpɔkpɔ bu ɖee keŋkeŋ. England si ŋu wotɔtɔ gake woɖoe kplikpaa la ɖo ŋu ɖe eƒe aʋafia Harry Kane kple eƒe kpeɖeŋutɔ sesẽwo ŋu alebe woate ɖa le Denmark ŋu le kuɖa gbe le London eye mlɔeba woaʋli ho kple Italia zi gbãtɔ si wonɔ mɔ kpɔm na lae. Le Afrika ƒe anyiehe gome la, nɔnɔmea ga le sesẽm na Jacob Zuma kokoko. Nu si dzɔ ɖe South Africa dukplɔla tsãtɔ Jacob Zuma si wotso na be woanɔ gakpɔme ɣleti 15 la ganɔ ŋgɔ na kuɖa elabe kpovitɔwo gblɔ be woate ŋu alé ye hafi zã ga wuieve nava yi. Le Haiti la, eƒe dukplɔla Jovenel Mose wuwu na amewo menya nu tso dua ŋu o. Haitɔwo ƒe dukplɔla Jovenel Mose ku le aʋakɔ aɖe me le eƒe aƒeme le kuɖa anyɔnyɔ ƒe zã me eye dudɔnunɔla gbãtɔ si kpɔa gome le eme la be yewoaɖe yewoƒe toɖeɖe ɖe go le Carib - nyigba si ɖo xaxa me la dzi akpɔtɔ. Haitɔwo ƒe dukplɔla la wulawo nye adzɔxelawo ( Haitɔwo ƒe dukɔteƒenɔla le Amerika ). Haititɔwo ƒe dukplɔla Jovenel Mose si wowu kuɖa la nye asitsala siwo gblɔna be yewonye Amerikatɔwo ƒe asrafowo eye ɖewohĩ wodzo le dua me xoxo. Nu wɔnublanui si dzɔ ɖe Mose Jovenel dzi la kpɔ dzidzedze le eƒe dɔwɔɖoɖowɔwɔ me. Haititɔwo ƒe dukplɔla Jovenel Mose si wowu le kuɖa anyɔnyɔ le Carib - nyigba dzi le ʋunyaʋunya sesẽ aɖe me la kpɔ dzidzedze le eƒe dɔwɔɖui me do ŋgɔ na eƒe dukplɔɣeyiɣi si me dukɔmeviwo ƒe megbenɔnɔ le gbɔdzɔgbɔdzɔm eye wole ɖi kem le eƒe dziɖuɖua ŋu. Nyadzɔdzɔŋlɔla Omar Radi ƒo nu tsi tsitre ɖe dɔwɔna ɖe sia ɖe ŋu. Omar Radi sie le game ƒè ɖeka kloe enye esia la tsɔ nya ɖe eŋu le ʋɔnudrɔla la ŋkume kuɖe nyɔnu aɖe si frãse kpovitɔwo gblɔ be yenye nyanyanuɖela la ŋue. Wolée sesẽe le Nigeria elabena amedzidzelawo le nuɖuɖu biam sukuviwo Ŋutsu siwo lé tuwo ɖe asi le sukuvi 100 ŋu le dzieheɣetoɖoƒe Nigeria le zãme tso Kwasiɖa vaseɖe Dzoɖa la bia be woana nu yewo ale be yewoate ŋu ana nuɖuɖu yewo vaseɖe esime yewoaɖe asi le yewo ŋu le tafea ta. Womate ŋu ƒle abolo kple ga gãtɔ kekeake le dua me o. Tso kuɖa anyɔnyɔ 7 lia dzi la, Zimbabwe dze dukɔa ƒe yuro 50 ɖoɖo gɔme. Gake nu gãtɔ kekeake si wowɔ va yi le Afrika ƒe anyiehe gome la ƒe home nye frã 350 ko. Aʋahoho ɖe ŋɔdzinuwɔlawo ŋu: Côte d'Ivoire, Burkina Faso, kple Mali wole dɔa wɔm. Côte d'Ivoire kple dukɔ siwo le eƒe liƒo dzi la wɔ ɖeka ho aʋa ɖe ŋɔdzinuwɔlawo ŋu. Wodze dɔ aɖe si woyɔna be "Tourbillon vert" la wɔwɔ gɔme. Kenya : Dzre dzɔ le gbɔlɔlawo kple kpovitɔwo dome le Nairobi Le Kenya la, dzre dzɔ le kpovitɔwo dome le kuɖa sia gbe le Nairobi ƒe ablɔwo dzi. Kpovitɔwo da tu amehawo ɖe ya me. Eswatini ƒe Fiaɖuƒea : Wowu ame 27 le tsitretsitsi ɖe dziɖuɖua ŋu me Afrika fiaƒomea ƒe asitsatsa dzikpɔla be ame 27 ku le tsitretsitsi ɖe fiaƒomea ŋu si ʋuʋu Eswatini ƒe fiaɖuƒea la me. Burkina faso: ame 154,775 yi ʋiʋliƒe 2021. Ame 154,775 ye akpɔ dzidzedze le ʋiʋli ƒe ƒoƒo 2021, si Burkina Faso dziɖuɖua gblɔ be adze egɔme le Yawoɖa, July 8, 2021, dzi la me. Burkina faso: nyametsotso gã si dudɔnunɔlawo ƒe adaŋudetakpekpea awɔ le kuɖa anyɔnyɔ 7 lia gbe 2021. Faso dukplɔla Roch Marc Christian Kaboré ye nye dudɔnunɔlawo takpekpea ƒe zimenɔla le kuɖa sia gbe eye wodzro nyatakaka geɖe siwo ku ɖe nuŋlɔɖi siwo le eƒe ɖoɖo nu ŋu la me. Dziɖuɖu ƒe ʋunyaʋunyawɔwɔ le Haiti eye nyɔnu gbãtɔ Martine Mose dzo yi Amerika. To vovo na nyanyanana gbãtɔawo la, srɔ̃nyɔnu gbãtɔ Martine Mose meku le abi siwo wodae la ta o. Nigeria : Dukɔ oƒuawo le nu wɔm ɖe sukuviwo léle sesẽe ŋu Antonio Guterres si nye Dukɔ oƒuawo ƒe agbalẽŋlɔlagã la ƒo nu tsi tsitre ɖe sukuvi alafa geɖe siwo le Betel Baptist suku la léle ɖe asi le Cameroon le Nigeria ŋu. Suez Canal : Le ŋkeke 100 ƒe ameʋuʋu megbe la, Egypt ɖe Ever Given tɔdziʋua ɖe go. leti etɔ̃ le asrafoawo xɔxɔ vɔ megbe la, woadzo le Egipte mlɔeba. Egipte kple tɔdziʋua tɔ kpɔ teƒe aɖe hena fexexe le esi wotɔ Suez Tsimɔ la vɔ megbe. Eteƒe madidi o woahe CEDEAO kple EECEC dukɔwo ɖe ƒudzisitsatsa kple asitsatsa manɔsenuwo ŋu. CEDEAO ɖe gbeƒãe le Braɖa sia gbe be yewoana hehe dukɔ siwo le yewoƒe dɔwɔƒewo kple EECEC ƒe dɔwɔƒewo be woakpɔ adzodada, ƒudzidzodada kple sedzimawɔmawɔ ƒe nyawo gbɔ. Burkina Faso: wowu nyɔnu eve kple ɖevi ɖeka le bɔmb aɖe si wó la me. Le Burkina Faso la, woda bɔmb ɖe ame etɔ̃ dzi eye dumegãwo be ɖevi ɖeka si le dua ƒe dziehe gome le amedzidzedze vɔ̃ɖi aɖe me la ku. Ŋɔdzinuwɔlawo ƒe amedzidzedze le Mali : wowu dumevi 4 le dua titina Nutoa me nyadzɔdzɔgbalẽwo gblɔ be wowu dumevi enee le amedzidzedze bubu si me ŋutsu siwo si aʋawɔnuwo mele o la wɔ le Dorou dua me la me. udzidzodada : Togo tsɔ nya ɖe ame 9 ŋu be wole gakpɔme ƒè 20 Togo tsɔ nya ɖe ƒudzidzodala 9 siwo dze Tanker G - Donatɔwo ƒe tɔdziʋu gbãtɔ dzi le ƒè 2019 lia me esime wonɔ tsia me le togolagãwo ƒe ʋɔnudrɔ̃ƒe la ŋu. Srɔ̃aŋutsu si ŋkɔe nye Shine Your Light la trɔ gbɔ kple Akon kpakple David Guetta le Jerusalema megbe. Le esia megbe la, Master KG le ha yeyea dom ɖe ŋgɔ le Italia. Shine Your Light nye ha yeye si woɖe ɖe go le South Africa kple hadzila eve siwo nye frãse DJ David Guetta kpakple Afrika kple Amerika hadzila Akon. Le ƒè 2025 me la, tsitretsitsi dunyagblɔla Maurice Kamto ɖe gbeƒã eƒe ŋkɔ. Maurice Kamto si koŋ le Cameroon ƒe tsitretsidunyagblɔlawo dome la akpɔ gome le akɔ si woada le ƒè 2025 lia me la me. Burkina faso: dɔwuame kple dɔvɔ̃ evelia si vana le ɖoɖoezizi me le ŋɔdzidoname kple Koronadɔ ta. Burkina Faso ƒe dedienɔnɔ ƒe kemalimali kple ɖoɖo siwo wowɔ ɖe lãmesẽnyawo gbɔ kpɔkpɔ ƒe ɖoɖo si ku ɖe covid19 dɔvɔ̃a ŋu la he asitsatsa vae, eyata agblemenuwo ƒe agbɔsɔsɔ dzi le ɖeɖem kpɔtɔ eye womekpɔa adzɔnuwo gbɔ o. Le nɔnɔme sesẽwo me la, agblemenu ʋee siawo xɔ asi ale gbegbe be dɔ magawu wo o. Aʋahoho ɖe ŋɔdzinuwɔlawo ŋu le Burkina Faso. Burkina - srafowo wɔ dɔ aɖe si ŋkɔe nye Belier ale be wotsrɔ̃ ŋɔdzidonamelawo ƒe ha aɖe le dua ƒe dziehe gome. France le didim be yeana gakpekpeɖeŋu tɔxɛ Chad. Frãse dukplɔla Emmanuel Macron gblɔ be esi yewokpɔ asrafoha kplɔla kple tatɔ Mahamat Idriss Déby Itno le Paris la, yewogbugbɔ kpe ɖe yewo ŋu le nɔnɔmetrɔɣeyiɣiawo katã me. Mali : Wotsɔ Karim Keita de asi na Interpol be woalée. Le numekuku aɖe si wowɔ ku ɖe nyadzɔdzɔŋlɔla aɖe si ku le ƒè 2016 lia me ŋu me la, wogblɔ be Mali ƒe ʋunudrɔ̃ƒe kple interpol le Mali. Ŋɔdzinuwɔwɔ le Burkina Faso ame alafa geɖe si yi ɖe Madjoari yi ɖe Benin Le ŋɔdzidonamelawo ƒe amedzidzedzea me la, ame akpe geɖe siwo le Madjoari nuto si le ɣedzeƒe gome la si yi kɔƒe siwo te ɖe wo ŋu me alo yi Benin si te ɖe wo ŋu me. Burkina Faso : Ŋɔdzinuwɔla aɖewo le ŋkeke adrẽ ƒe mɔnu ɖom ɖe Madjoari dua me tɔwo be woadzo le dua me. Le nyadzɔdzɔŋlɔlawo ƒe numedzodzro me le Dzoɖa sia gbe la, Nassirou Dahani si kpɔa tsitretsilawo ƒe habɔbɔ si le Madjoari nutoa me gbɔ la be ŋɔdzidonamelawo le ŋɔdzi dom na dua. Le RDC la, Laurent Gbagbo kple Felix Tshisekedi wole dze ɖom. Le kpɔɖeŋu me, esi meyi ɖasrãe kpɔ le Democratic Republic of Congo le fiɖa anyɔnyɔ 2 lia gbe la, Laurent Gbagbo si nye nyiɖuƒuta dukplɔla tsã la ƒo nu kple Felike Tshisekedi le Kinshasa le kwasiɖa anyɔnyɔ 4 lia gbe. Mali ƒe amedzidzedze bubu : Wowu asrafo geɖewo le Tombuktu Wogadze Mali srafowo dzi le ŋɔdzidonamelawo ƒe amedzidzedze bubu me le Tombuktu nutome le kwasiɖa anyɔnyɔ 4 lia ŋdi. Amewo ƒo nu tsi tsitre ɖe ŋutsu kple ŋutsu alo nyɔnu kple nyɔnu ƒe dɔdɔ ŋu le Senegal : LG TB xɔ megbedede tso France gbɔ Le Senegal la amewo ƒo nu tsi tsitre ɖe amegbɔdɔdɔ ŋu. Esi wode megbe na amewo katã la, woɖo ŋu ɖe ŋutsu kple ŋutsu alo nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu ƒe dɔdɔ hatsotso si le megbe na wo la ŋu. France €" Chad: Mahamat Idriss Deby xɔ Emmanuel Macron Esime Chad dukplɔla, Mahamat Idriss Deby, nɔ tsa ɖim le Paris le France ƒe fiadu me la, eƒe hatidziɖula Emmanuel Macron xɔe le Dzoɖa sia gbe. Woawoe nye kadede kple dukɔmeviwo kpakple avuwɔwɔ kple ŋɔdzinuwɔwɔ. Amerikatɔwo ƒe ga si wogblẽ ɖe ga si wogblẽ ɖe ga si wogblẽ ɖe ga si wogblẽ ɖe ga si wogblẽ ɖe ga si wogblẽ ɖe ga si wogblẽ ɖe ga si wogblẽ ɖe ga si wogblẽ ɖe ga si wogblẽ ɖe ga si wogblẽ ɖe ga si wogblẽ ɖe ga si wogblẽ ɖe ga si wogblẽ ɖe ga si wogblẽ ɖe ga si wogblẽ ɖe ga si wogblẽ ɖe ga si wogblẽ ɖe ga si wogblẽ ɖe ga si wogblẽ ɖe ga si wogblẽ ɖe ga Nigeriatɔwo ƒe dukplɔla la kafu eƒe kpeɖeŋutɔ Joe Biden le eƒe dukɔa ƒe ɖokuisinɔnɔ ƒe ŋkeke 245 lia dzi le kele 4 lia dzi. Nigeria : Wokplɔ sukuvi gbogbo aɖewo dzoe le Kaduna nutoame Ŋutsu aɖewo siwo wosusu be wonye adzoblasuwo la ge ɖe suku kɔkɔ si woyɔna be Bethel la me le dua ƒe dziɖuƒe nuto si nye Maramara Chickun me eye woxɔ sukuvi gbogbo aɖewo le wo si. Le Côte d'Ivoire: Wole nuvlowɔha vɔ̃ɖi 5 kple ɖeka wum le abidzã. Nyiɖuƒuta kpovitɔwo ɖe gbeƒãe le Dzoɖa sia gbe be yewoalé nuvlowɔla vɔ̃ɖi atɔ̃ siwo wona ʋɔnudrɔƒe siwo kpɔa nyawo gbɔ la be woaɖo nya ŋu na wo lae. Le South Africa esi wodrɔ̃ ʋɔnui be woanɔ gakpɔ me la, dukplɔla xoxoa Jacob Zuma gbe be yemayi o. Esi wodrɔ̃ ʋɔnui be woanɔ gakpɔme ɣleti 15 le dukɔa ƒe ʋɔnudrɔ̃ƒe ta la, dukplɔla xoxoa Jacob Zimbabwe gblɔ le Kwasiɖagbe ɣetrɔ sia be yemele ye de ge o. Nuteɖeamedzi le Burkina Faso: ɖe Roch Kaboré avɔ̃ na eƒe dɔa? Le kwasiɖa ʋee siwo va yi me la, dunyahehe ƒe nɔnɔme si nɔ Burkina Faso la kpɔ ŋusẽ gã aɖe ɖe amewo dzi. Dua me tɔwo kple tsitretsiɖeŋulawo le biabiam tso dziɖuɖua si be woatsɔ yeƒe agbanɔamedziwo aɖɔ dedienɔnɔmɔnu si ŋɔdzidonamelawo ƒe amedzidzedze wɔe be wogbã la ɖo. Woɖe asi le nufitifitiwɔla aɖe si ɣla ɖe srɔ̃tɔ aɖewo ƒe gakpɔme la ŋu le Côte d'Ivoire. Le nyateƒe me la, melɔ̃ be yeatsi yeƒe ʋɔnudrɔ̃nyawo nu o. Esi woɖe TM si nye nyiɖuƒutavi si xɔ ƒè 20 la le gakpɔme ɣleti ɖeka koe nye esia la, ega ge ɖe kpovitɔwo ƒe dzikpɔkpɔ te le aƒe aɖe me le Angré chteau fin goudron. Le Côte d'Ivoire, PtCI ɖe gbeƒã gododo aɖe si le Gbagbo kple Bédié domee. Nyiɖuƒuta dukplɔla xoxoawo Laurent Gbagbo kple Henri Konan Bédié woayi aɖakpe wo nɔewo le kuɖa anyɔnyɔ 10 lia gbe le Daukro. CAF : Patrick Mboma si woɖo agbalẽŋlɔlagã ƒe kpeɖeŋutɔ LSI Africa be Afrikatɔwo ƒe bɔlƒoha ƒe tatɔ Patrice Motsepe si tso South Africa la ɖo Patrick Mboma si tso Cameroon va yi la agbalẽŋlɔlagã ƒe kpeɖeŋutɔe. Olympic hoʋiʋliwo : Kametela 5 le Togo le Tokyo Wonya bɔlƒola siwo yina ɖe Tokyo ƒe Olimpik hoʋiʋliwo me le Togo la nyuie fifia. Dukɔa ƒe Olympic Kɔmiti (CNOT ) ɖe ame siwo dze la ŋkɔ ɖe go Yawoɖa. South Africa : ɔnudrɔƒe Kɔkɔtɔ da asi ɖe Jacob Zuma ƒe biabiaa dzi. Togbɔ be ele be woadee gakpɔ me le kwasiɖa sia gbe hã la, dukplɔla xoxoa Jacob Zuma ya mayi o. Eƒe senyalawo be ʋɔnudrɔƒea tɔ te ʋɔnudrɔƒea ƒe nya si wotsɔ tsi tsitre ɖe eŋu la eye wòlɔ̃ be yeaɖe gbe na nutomedzikpɔla xoxoa le biabia aɖe si taʋlilawo wɔ la ta. Le Chad dukplɔla Mahamat Idriss Deby le mɔ dzi yina France Chad ƒe dukplɔla ɖe gbeƒãe le Kwasiɖa sia gbe be Mahamat Idriss Deby dzo le N'Djamena yina Paris hena xɔlɔ̃wɔwɔ kple dɔwɔwɔ sasrãkpɔ. Nyɔnu aɖe si kpovitɔwo kaka ɖe Nigeria ƒe aglãdzenuwɔnawo me ku Wokpɔ ɖetugbi aɖe si ku le Lagos si nye Nigeria ƒe fiadu ganyawo me esi kpovitɔwo kaka Yorubatɔwo ƒe aglãdzenuwɔna aɖewo siwo me aɖiya kple tɔʋuwo nɔ la vɔ megbe kpuie. Wole Nady Bamba ƒe lɔlɔ̃tɔ aɖe le Côte d'Ivoire le Simone Gbagbo taʋlilawo ƒe nya aɖe ta. Le nyatsɔɖeameŋu aɖe si wowɔ ɖe Simone Gbagbo taʋlilawo ŋu vɔ megbe la, wolé nyɔnu aɖe si tsi tre ɖe eŋu si te ɖe Laurent Gbagbo srɔ̃ evelia ŋu la le yameʋudzeƒea. Burkina Faso €" Dedienɔnɔ le gbegblẽm ɖe edzi esi tsitretsiɖeŋulawo kple dumevi dzrowo le Macadam ƒom. Dunyahehabɔbɔwo kple dunyagblɔlawo ƒe tsitretsiɖeameŋu na ame akpe geɖewo ɖe wo ɖokui fia le Ouagadoougou le Burkina Faso ƒe fiadu me. Taɖodzinuae nye be woaɖe ale si dedienɔnɔnyawo le gbegblẽm ɖe edzi la ɖe go eye woana takpɔkpɔ kple dedienɔnɔdzikpɔlawo nakpe ɖe wo ŋu. Wogblɔ na eƒe senyala be : “ Wolém hewɔ funyam le Kenya ŋkeke enyi sɔŋ. ProBiafra ƒe kplɔla si kpɔa ameɖokuiɖeɖeaga nyawo gbɔ la ɖe ale si dziɖuɖua lée hewɔ funyae la fia. Eƒe senyala si yi ɖasrã IPOB ŋgɔnɔla kpɔ le Department of State Service (DSS ) la gblɔ be Kenya kpovitɔ tɔxɛwo lée hedee mɔ ŋkeke enyi hafi tsɔe yi na wo tɔwo le Nigeria. France be yegale asikpekpe ge kple Mali ake. Wo dometɔ 5 kple edzivɔwo le frãse. Wokplɔ asrafo akpe geɖe yi Sahel eye woyi eƒe dɔwɔwɔ kple Mali srafowo dzi le esi wotɔ te eƒe asrafoha ƒe kadede le Mali dziɖuɖua ƒe amedzidzedze evelia megbe la ta. South Africa: Jacob Zuma bia be woaɖe asi le yeƒe gakpɔmenɔnɔ ŋu South Africa dukplɔla xoxoa Jacob Zuma bia le ʋɔnudrɔƒe si kpɔa dukplɔsea gbɔ la be woanɔ gakpɔme ɣleti 15 ɖe gbɔɖiamenyawo ta eye ɖeko woaɖe asi le eƒe nyametsotsoa ŋu. Le Côte d'Ivoire la, dziɖuɖua ɖe gbeƒãe be yewoɖo habɔbɔ tɔxɛ aɖe si ate ŋu atsi abɔtasisi manɔsenu nu. Cote d'Ivoire Dukɔa ƒe Dedienɔnɔtakpɔha si dukplɔla Alassane Ouattara nɔ ŋgɔ na la ɖo habɔbɔ tɔxɛ aɖe be woatsɔ atsi abɔklugui manɔsenuwo nui. Zambia: wode bubu Kenneth Kaunda mamlɔetɔ si xɔ Afrikatɔwo ƒe ablɔɖe la ŋu Zambia wɔ ɖoɖo ɖe kɔnu aɖe si wowɔ le dukplɔla Kenneth Kaunda si ku la teƒe ŋu le July 02, 2021, dzi. Kplɔla kple eteƒenɔla geɖewo nɔ anyigba la dzi va de bubu Zambia ƒe ɖokuisinɔnɔ fofo si nye amesi xɔ Afrikatɔwo ƒe ɖokuisinɔnɔ mlɔeba la ŋu. Le Togo la, dziɖuɖua dze adzɔ siwo woɖe ɖe go la domekuku gɔme. Togolais des Recettes (OTR ) kple dudɔnunɔƒe si kpɔa asitsanyawo gbɔ la dze adzɔawo me dzodzro gɔme le yawoɖa July 1, 2021 dzi. Le Côte d'Ivoire: Laurent Gbagbo le didim be yeaɖi tsa akpɔ gamenɔla siwo le dunyagbɔgblɔ me Laurent Gbagbo si nye nyiɖuƒuta dukplɔla tsã la ɖe eƒe tameɖoɖo be yeaɖe veveseɖeamenu fia gamenɔla siwo dzi dunyagblɔlawo ƒe susu le le akɔdada megbe le ƒe 2011 me kple esiwo kplɔe ɖo lae. Nigeria €" Wole Nnamdi Kanu : Kenya gbe nutsotso si wotsɔ ɖe eŋu be enye nugɔmemasela la. Esi Kenya ƒe mɔnukpɔkpɔa dze nyuie le Nnamdi Kanu léle me la, Kenyan dziɖuɖumegãwo gbe dukɔa ƒe nya siwo wogblɔ be wowɔ ɖeka kpli yewo la le proBiafra ƒe kplɔla ɖekematsɔlemetɔ la léle kple etutuɖa me. Togo ƒe ŋkɔ hena Tokyo ƒe Olympic hoʋiʋliwo Togo ƒe Olympic Kɔmiti la ɖo kamedefefewɔla atɔ̃ ƒe ƒuƒoƒo aɖe be woaʋli dua ƒe amadedewo ta le Olympic fefe siwo gbɔna la me le Tokyo le kele 23 lia vaseɖe 8 lia dzi le ƒè 2021 lia me. RDC: Dukɔ oƒuawo ƒe dedienɔnɔgbɔkpɔha le asi kpem ɖe aʋawɔnusitsatsa ŋu Dukɔ oƒuawo ƒe dedienɔnɔgbɔkpɔha wɔ ɖoɖo ɖe aʋawɔnuwo, mɔmaɖemaɖe ɖe mɔzɔzɔ ŋu kple dzoxɔxɔ ɖe nunɔamesiwo ŋu le Democratic Republic of Congo va se ɖe kele 1 lia dzi. Wowɔ ɖoɖo aɖe le June 29 lia dzi le New York City. Burkina Faso ayi edzi anɔ sɔ dom na amewokpɔkplɔ le kɔmpiuta dzi. Kɔmpiutadɔwɔƒea ɖe gbeƒãe le Fiɖa sia gbe be yewu ame aɖe si ŋkɔe nye N'D la ƒe dɔwɔnawo nu. Enye nufitifitiwɔla si bi ɖe kadodomɔnuwo zazã me. Le ƒè 2021 me le Niger la, Mahamane Ousmane de eƒe afɔkpa me hexɔ ʋɔnudrɔ̃ƒe si kpɔa ʋɔnudrɔ̃nyawo gbɔ la. Esi woga ɖo zi evelia le ƒe 2020-2021 me la, Mahamane Ousmane melɔ̃ ɖe edzi haɖe be woɖu ye dzi o. Eyi ʋɔnudrɔƒea kple mɔkpɔkpɔ be yeaɖɔ nu si woyɔ be urn nyateƒea ɖo lae. RDC : Wowu ame 10 le ame gbogbo aɖewo wuwu me le Benin nutoa me Ame ewo teti ku le ŋɔdzidonamelawo ƒe amedzidzedze aɖe me le Beni le Democratic Republic of Congo ƒe ɣedzeƒe gome le Kuɖa zãme vaseɖe Yawoɖa zãme. Asrafoha la tsi tre ɖe ŋɔdzinuwɔla 13 ŋu esi Boko Haram dze Niger dzi zi eve Le Braɖa la, asrafowo tsrɔ̃ ame ewo aʋawɔlawo ɖa le dukɔa ƒe anyieheɣetoɖoƒe gome le Diffa mainé Soroa dzi. Côte d'Ivoire €" Simone kple Laurent Gbagbo le ʋɔnudrɔ̃ƒe be woagbe wo nɔewo. ɔnudrɔla si kpɔa Plato ƒe nyawo gbɔ le Côte d'Ivoire ye tsɔ nya ɖe dukplɔla xoxoa, Laurent Gbagbo kple srɔ̃a Simone Ehivet ŋu le yawoɖa July 1, 2021 dzi. Nigeria : Sewɔƒemenɔlawo gbe alesi woɖe twitter ɖa Nigeria teƒenɔlawo ƒe ʋɔnudrɔƒe da asi ɖe twitter ƒe mɔxeɖenua ɖeɖeɖa dzi le Yawoɖa, July 1 dzi. Wogbee esime ʋɔnudrɔƒea nɔ eƒe nyametsotsoa me dzrom. Hadzidzi : ɔnudrɔla ɖeka, tu ɖeka. Le Chad la, ʋɔnudrɔƒea tu esi wowu amenutsola aɖe le eƒe dɔwɔƒe megbe. ɔnudrɔla eveawo bia tso N'Djamena dziɖuɖumegãwo si be woagakpɔ dedienɔnɔ le woƒe dɔwo wɔwɔ me o. South Africa: ɔnudrɔƒe si kpɔa dukplɔsewo gbɔ la da asi ɖe Cyril Ramaphosa dzi South Africa ƒe Dukplɔsetakpɔʋɔnudrɔƒea tsɔ nya ɖe dukplɔla Cyril Ramaphosa ŋu le alesi wodo megbe na eƒe dunyagblɔlawo dzi kpɔkpɔ le ƒe 2017 me ŋu. Subɔsubɔdɔwɔnawo gbugbɔgawɔ le Burkina Faso tsitretsilawo ɖe dziɖeleameƒo fia Tsitretsitsi dunyagblɔla Eddie Komboigo gblɔ le nyadzɔdzɔgbalẽ si wɔm wole ku ɖe dziɖuɖua ƒe ɖɔɖɔɖo le Burkina Faso ŋu me be menɔ ŋutsu aɖe si do awu le dedienɔnɔnyawo me la kpɔm. Côte d'Ivoire: Laurent Gbagbo si wokpɔ mɔ na le Kinshasa Esi wotrɔ gbɔ va Côte d'Ivoire le yawoɖa anyɔnyɔ 17 lia gbe la, Laurent Gbagbo si nye nyiɖuƒuta dukplɔla tsãtɔ sie kpɔ aʋawɔnu kple hlɔdonyawo gbɔ la anɔ Democratic Republic of Congo (RDC ) tso kele 2 lia dzi va se ɖe yawoɖa 8 lia dzi. RDC : Dukplɔla Felix Tshisekedi le didim be yeagawɔ ɖoƒe bubu. Democratic Republic of Congo (RDC ) ƒe dukplɔla Felix Tshisekedi gblɔ le Yawoɖa sia gbe be yele akɔ da ge akpɔ le ƒè 2023, me ke Congotɔwo ƒe kplɔla la le eƒe dziɖuɖu gbãtɔ ƒe afã kplɔm. Sewɔtakpekpea ɖe mɔ na dziɖuɖua be woada asi ɖe Malabo Kɔmpiuta Dedienɔnɔ Ŋuti Nubabla la dzi. Esi Togo ƒo eɖokui ɖe mɔɖaŋunuwo wɔwɔ me ta la, ewɔ eƒe tameɖoɖo be yeaɖo mɔɖaŋunu siwo dzi woate ŋu aka ɖo la ɖi na asitsatsa to kɔmpiuta dzi kple ameɖokuisi nyatakakawo takpɔkpɔ kpakple avuwɔwɔ kple kɔmpiuta dzi nuvlowɔwɔ. Dukplɔla la be dukɔa da asi ɖe Amerika ƒe kɔmpiuta takpɔkpɔ kple ameɖokuisi nyatakakawo takpɔkpɔ ŋuti ɖoɖoa dzi. Coronadɔ le RDC: Felix Tshisekedi be "meka ɖe edzi be nyateƒee be nyemexɔ abɔta nam o. Demokrasi dukplɔla le Congo (RDC ) Felike Tshisekedi meka ɖe alesi AstraZeneca ƒe abɔtasisi awɔ dɔ ɖe covid19 dzie o. Esia tae womexɔ abɔta nɛ o ɖo. Eswatini ƒe fiaɖuƒea: ame geɖewo ku le dunyagblɔlawo ƒe tsitretsitsi ɖe dziɖuɖua ŋu me Ame geɖewo ku eye bubuwo xɔ abi le kpovitɔwo kple gbɔlɔlawo dome nyaʋiʋliwo me le Braɖa kple Kuɖa zãwo me. Ame adre ku le ŋɔdzidonamelawo ƒe amedzidzedze aɖe si te ɖe Bangui ŋu la me. Ame adrẽ ya teti kú le ŋɔdzidonamelawo ƒe amedzidzedze aɖe si wowɔ le Alindao si le Bangui gbɔ abe kilometa 300 ene la me. Burkina Faso: nu ka tae Roch Kaboré trɔ eƒe dziɖuɖua ɖoe mahã. Stéphane sanou si nye dziɖuɖua kple dudɔnunɔlawo ƒe aɖaŋuɖotakpekpea ƒe agbalẽŋlɔlagã la gblɔ nusita dukplɔla Roch Kaboré ɖɔ eƒe dziɖuɖua ɖoe la le Yawoɖa sia gbe. Nigeria : Sewɔƒemenɔla aɖe si ŋɔdzinuwɔlawo wu le dzieheɣetoɖoƒe Le Nigeria la, ŋɔdzidonamelawo wui esi woa kple via wole mɔ zɔm le Katsina ƒe dzieheɣetoɖoƒe gome lae. Benin €" Aʋahoho ɖe amefuflu ŋu : Wole aʋatsonu tɔn 3 lɔm le Banikoara. Le yawoɖa anyɔnyɔ 24 lia ƒe zã me la, kpovitɔwo xɔ aɖitike tɔn etɔ̃ le Banikoara. ukula si tsɔa nuwo kple atikeawo la le sɔ dzi fifia. Kenya dukplɔla libert Kenyatta le France Kenya dukplɔla libert Kenyatta wɔ ŋkeke eve ƒe tsaɖiɖi yi France le Yawoɖa sia gbe. Frãse kplekenyan ƒe ɖekawɔwɔa ƒe takeke kple dedienɔnɔ ŋɔdzitɔe le nutoa me anye nya vevitɔ siwo ŋu wole nu ƒom le le kenyan kple Macron domee. Gabon €" Nya si wotsɔ ɖe dziɖuɖua ƒe ametsɔtsrɔ̃ ŋu lae nye be Kelly Obiang kple eƒe kpeɖeŋutɔwo anɔ gakpɔme ƒè 15. Le ŋkeke geɖe siwo me wotsɔ nya ɖe amesiwo wosusu be wole agbagba dzem be yewoaɖe dziɖuɖu ɖa le Gabon le ƒè 2019 me ŋu megbe la, wotsɔ gaxɔmenɔnɔ ƒe 15 kple frã miliɔn 31 ƒe fe yi ʋɔnudrɔ̃ƒe tɔxɛ lae. CAF : woɖe asi le agbalẽŋlɔlagã ƒe kpeɖeŋutɔ Anthony Baffoe ŋu Anthony Baffoe si nye Afrika Bɔlƒoha ƒe agbalẽŋlɔlagã ƒe kpeɖeŋutɔ la ɖe asi le eŋu le kuɖa anyɔnyɔ 30 lia gbe le kpekpe aɖe si wowɔ kple eƒe hadɔwɔlawo le yaʋala dzi la me. Burkina Faso dukplɔla Roch Kaboré ɖɔ eƒe dziɖuɖua ɖoe. Woate ŋu akpɔe do ŋgɔ. Burkina Faso dukplɔla Roch Kaboré trɔ eƒe dziɖuɖua le kuɖa sia gbe esime dedienɔnɔnyawo kple dunyagbɔgblɔwo le fu ɖem na Burkina Faso. Burkina Faso dukplɔla Roch Kaboré zu dukɔa taʋlila Dukplɔla Roch Kaboré zu dukɔa taʋlila le Burkina Faso fifia. Esiae nye nugbugbɔgawɔ si wowɔ le kuɖa anyɔnyɔ 30 lia gbe 2021. Algeria : Dudɔnunɔla si kpɔa ganyawo gbɔ la ƒe gbãtɔ. Algeria ƒe dukplɔƒea ɖe gbeƒãe kuɖa sia be woaɖo Algeria ƒe dudɔnunɔla si kpɔa ganyawo gbɔ la be wòanye dudɔnunɔla gbãtɔ. Abdelaziz Djerad si ɖe asi le eƒe dziɖuɖua ŋu le June 24 lia dzi la va xɔ ɖe eteƒe. Algeria : Dudɔnunɔla si kpɔa ganyawo gbɔ la ƒe gbãtɔ. Algeria ƒe dukplɔƒea ɖe gbeƒãe kuɖa sia be woaɖo Algeria ƒe dudɔnunɔla si kpɔa ganyawo gbɔ la be wòanye dudɔnunɔla gbãtɔ. Abdelaziz Djerad si ɖe asi le eƒe dziɖuɖua ŋu le June 24 lia dzi la va xɔ ɖe eteƒe. Senegal nye Chinatɔwo ƒe adzɔha aɖe si ƒoa wo ɖokui ɖe gadzadzra me vevie Chinatɔwo ƒe adzɔ aɖe si bi ɖe nuɖuɖu ƒeƒle me la de megbe na Senegal Dukɔa ƒe Gadzimɔnuwo Gbɔkpɔha ( CentIFF ) ƒe dɔwɔƒe si kpɔa ganyawo gbɔ la. Moslemtɔwo ƒe ƒuƒoƒo si nye Etat Islamic (III ) la le gbɔgblɔm be bɔmbdada le edzi yim le RDC. uƒoƒo si woyɔna be Etat Islamic (III ) la gblɔ be woda bɔmb aɖe si wowɔ le Democratic Republic of Congo ƒe ɣedzeƒekpa dzi le kwasiɖanuwuwu sia la ɖe dukɔ siwo wɔ ɖeka kpli wo la ƒe asrafoha aɖe me. Ghana : Kpovitɔwo wu ame eve le tsitretsitsi aɖe me le Ashanti Kpovitɔwo kple dɔyɔƒe aɖe gblɔ be wowu ame eve eye ene bubuwo xɔ abi le gbɔlɔlɔ aɖe si wowɔ le du si nye Ashanti me le Ghana si kpovitɔwo tsi tre ɖe eŋu vevie la me. Centrafrique : Russiatɔwo ƒe asrafo 600 kpe ɖe eŋu le dua me Russiatɔwo ɖo nufiala 600 ɖe Bangui le Central African Republic dziɖuɖua ƒe biabia nu be woakpe ɖe asrafoha siwo nɔa aʋa wɔm kple aglãdzeha siwo kaka ɖe dua ƒe dziehe la ŋu. Ŋutsu kple ŋutsu alo nyɔnu kple nyɔnu kpakple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kpakple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple ŋutsu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu k Togo meda asi ɖe vidzinuɖekatɔwo ƒe gbɔdɔdɔ ƒe srɔ̃ɖeɖe dzi o. Togodzikpɔla si kpɔa amegbetɔ ƒe gomenɔamesiwo gbɔ la gagblɔ le Dukɔoƒuawo ƒe Amegbɔkpɔkɔmiti gbɔ be yemelɔ̃ ɖe nyɔnuwo, nyɔnuwo, ŋutsuwo kple nyɔnuwo siaa ƒe gomenɔamesi dzi o. Ghana ga" Tsiɖɔɖɔwo : Ne mede ɖeke o la ame 7 ku le tsidzadza gã si gale edzi yim ŋkeke etɔ̃ sɔŋ la megbe Nyakakadɔwɔlawo be tsi gã aɖe dza le Ghana ƒe anyiehe le Braɖa ŋkeke etɔ̃ sɔŋ enye esia si na tsi gã aɖe dza. Ame adre ku esi wokpɔ ame etɔ̃ bubuwo le Kumasi dua me. Niger : Wowu dumevi dzro etɔ̃ le ŋɔdzidonamelawo ƒe amedzidzedze aɖe si te ɖe Mali ƒe de ŋu la me Dumevi etɔ̃ teti ku le ŋɔdzidonamelawo ƒe amedzidzedze aɖe si wowɔ le Niger ƒe dzieheɣetoɖoƒe gome si te ɖe Mali dea ŋu la me. Mali dukɔ oƒuawo ƒo nu tsi tsitre ɖe amegbetɔ ƒe gomenɔamesiwo dzi dada ŋu Dukɔ oƒuawo ƒe habɔbɔ ( ONU ) tsi tre ɖe amegbetɔ ƒe gomenɔamesi dzi dada le Mali ŋu vevie. Nya siae Dukɔ oƒuawo ƒe Dɔdzikpɔlagã Michelle Bachelet si kpɔa amegbetɔ ƒe gomenɔamesiwo gbɔ la ɖe ɖe go. Akɔa awu enu le kele 10 lia dzi le Somalia Le numedzodzro geɖe siwo le kuxi me megbe la, Somalia be yeɖo akɔa ƒe ŋkeke anyi le kele 10 lia gbe. Afrika dukplɔla Joe Biden kpɔ ŋudzedze ɖe Felike Tshisekedi ŋu Amerika dukplɔla Joe Biden kafu RDC ŋgɔnɔla Felix Tshisekedi le eƒe kplɔla zu Afrika dukplɔla ta. Amerika dukplɔla la ga ɖo kpe edzi be yeƒe dukɔa le megbe dem na dɔwɔƒe si le anyigba sia dzi le kuxi si lolo wu gɔ̃ hã me. Laurent Gbagbo: Wokplɔm yi CPI le esi menye dukplɔla ŋuklẽla ta. Le Côte d'Ivoire tso Yawoɖa, June 17 lia dzi la, dukplɔla xoxoa Laurent Gbagbo yi eƒe kɔƒea me le kwasiɖa si va yi ƒe nuwuwu lɔƒo. Edo go nɔa hã kple dekɔnu nuɖaɖa. Le nua megbe la, Laurent Gbagbo trɔ yi eƒe mɔzɔzɔa dzi hede bubu srɔ̃a Nady ŋu. Burkina Faso: dziɖuɖua le ʋɔnu le esi womedea ame aɖeke afɔku me o ta. Le Burkina Faso la, wotsɔ nya ɖe dziɖuɖua ŋu le Braɖa gbe le ŋɔdzidonamelawo ƒe amedzidzedze gbogboawo ta be ame aɖeke mele afɔku me o. Koronadɔ : Togo ɖe abɔtasisi ƒe mɔzɔgbalẽ ɖe go Esi wodze Koronadɔ ƒe abɔtasisi gɔme ɣleti etɔ̃ megbe la, Togo gawɔ abɔtasisi ƒe ɖoɖo yeye. Dziɖuɖua dze abɔtasisi mɔzɔgbalẽa ɖeɖe ɖa gɔme Dzoɖa. Burkina Faso: tsitretsiɖeŋulawo le megbe na nya sia le July 3 kple 4 lia dzi. Le Burkina Faso la wogagbugbɔ yɔyɔa be woaɖe gbeƒã le kele 3 kple 4 lia si gbɔna la me. Nutsotso vevitɔe nye be dudɔnunɔla gbãtɔ kple dudɔnunɔla si kpɔa dedienɔnɔ gbɔ la naɖe asi le eŋu. Burkina Faso €" Solhan ƒe amewuwu: wole ŋɔdzinuwɔla eve domee. Burkina dziɖuɖua yi edzi le numekuku wɔm kuɖe Solhan ƒe amewuwua ŋu. ɔnudrɔla la be wole ŋɔdzinuwɔla eve nu ƒom kple woƒe ahɔhlɔ̃ ɖeka. Roch Kaboré si kpɔa ŋɔdzinuwɔwɔ le Burkina Faso la ƒo nu faa. Le burkinatɔ geɖewo gome la, dukplɔla Roch Kaboré ƒe nuƒo si wòƒo le kwasiɖa anyɔnyɔ 27 lia ƒe zãme la nye gbɔdzɔgbɔdzɔ ƒe kpeɖodzi kple kpeɖodzi sẽŋu be dziɖuɖua le ɖoɖo wɔm. Le aɖabaƒoƒo adrẽ megbe la, dukplɔla la mete ŋu na kakaɖedzi eƒe ƒometɔ siwo le nu xam le ŋɔdzinuwɔlawo ƒe nya la ta o. Wodrɔ̃ ʋɔnu dukplɔla tsãtɔ Jacob Zuma be woanɔ gakpɔme ɣleti 15 le ʋɔnudrɔ̃ƒe gbegblẽ ta. Le Braɖa la, South Africa ƒe Dukplɔsetakpɔʋɔnudrɔƒea tso afia na dukplɔla xoxoa be woanɔ gakpɔme ɣleti 15 le esi wogbe be yemayi ʋɔnudrɔƒe aɖe si kpɔa gbegblẽnyawo gbɔ o la ta. Afrikatɔwo ƒe fia sesẽtɔ mamlɔetɔ si nye fiasrɔ̃ Swatini si dzo le wo denyigba dzi. Sabc News si tso South Africa gblɔ be Eswatini fia la si le fiaɖuƒea me esi megbedelawo ƒe tsitretsitsi nuwɔnawo gblẽ nu le dua ŋu vevie lae. Nya aɖe si dudɔnunɔla gbãtɔ Themba Masuku ɖe ɖe go Tigré: dziɖuɖu siwo tsi tsitre ɖe eŋu la be yewoaxɔ Mekele eye Etsiopiatɔ la be yewoawɔ ɖeka ahe dedienɔnɔ vae. Etiopiatɔwo ƒe dziɖuɖua de se na Tigris le Dzoɖagbe be woawɔ ɖoɖo ɖe eŋu. Nyametsotso sia dze egɔme esi asrafo siwo wɔ nuteƒe na dziɖuɖua tsã la xɔ fiadua Mekele vɔ megbe. Le aʋahoho ɖe ŋɔdzinuwɔwɔ ŋu me la, France ɖo ame eve ɖe Mali Aʋafiagã Assimi Goita si nye tatɔ na dzimetɔtrɔ na Mali la xɔ ame eve le Bamako le Dzoɖa sia gbe. Woƒo nu tso dedienɔnɔnyawo ŋu le Mali kple nutoa me siaa. Zambia : Le television dzi nyadzɔdzɔgbalẽ aɖe me la, nyanyananaxɔla aɖe bia eƒe fetu. Esia nye nudzɔdzɔ tɔxɛ aɖe. Esi wonɔ nyadzɔdzɔgbalẽa me la, KBN ƒe TV dzi nyanuɖela Kabinda Kalimina ɖe asi le nyadzɔdzɔgbalẽa ŋu hegblɔ be womexe fe na ye o eyata wogbe fexexe na ye. Burkina Faso : Lãmesẽnyawogbɔkpɔla siwo wolé le aʋahoho ɖe covid ŋu ta Burkina dudɔnunɔla si kpɔa lãmesẽnyawogbɔ la ɖe gbeƒãe le kwasiɖa si va yi ƒe nuwuwu be wolé dɔnɔdzikpɔla aɖewo ɖe covidnyawo ta. Wode abi kuku blɔtɔ 15 ŋu le Mali. Dukɔ oƒuawo ƒe ƒuƒoƒo hena dedienɔnɔgbɔkpɔkpɔ le Mali ( MINISMA ) ga dze amewo dzi ake. Akɔntabubuwo ɖee fia be kukuawo ƒe kuku blɔ 15 ye xɔ abi. Yannick Bangala be mɔzɔgbalẽ bubu le asinye xoxo. Kwasiɖa eve le eƒe fukpekpe le Rabat le Morocco megbe esime woxɔe le eƒe mɔzɔgbalẽ me la, Ianick Bangala xɔ mɔzɔgbalẽ bubu. India nye eƒe dukɔteƒenɔla gbãtɔ le Togo. Woɖe gbeƒãe ƒè evee nye esia eye fifia eƒe dukɔteƒenɔla gbãtɔ le Togo. Dudɔnunɔla si kpɔa duta nyawo gbɔ le Togo la xɔ agbalẽ siwo dziɖuɖua teƒenɔla si le New Delhi ŋlɔ ɖo la ƒe kɔpi kwasiɖa sia kwasiɖa. Michael Usifo Ataga si eƒe aƒenɔ si xɔ ƒè 21 la wu la ŋu nyawo Chidinma Ojukwu si nye sukuvi ƒe 21 vi aɖe si tsɔ nya ɖe TV dɔwɔƒe gãtɔ Usifo Ataga ŋu la bia tsɔtsɔke le eƒe nuwɔna ta hegblɔ be atikevɔ̃ɖizazã kpɔ ŋusẽ ɖe ye dzi. Ataga ƒomea ƒo nu tso hlɔ̃donuwɔna aɖe si ame geɖe wɔ la ŋu. Burkina Faso: Roch Kaboré ƒoe ɖe amewo nu be woayi dunyahehe me dzodzro dzi. Dukplɔla Roch Kaboré ƒo nuƒo aɖe le Kwasiɖagbe tsɔ de dzi ƒo na eƒe amewo le dedienɔnɔnya sesẽwo me. Edo ɣli be woawɔ ɖeka kple Burkina Faso ƒe futɔwo eye wodo ɣli be woayi dunyagbɔgblɔ dzi aɖɔ dunyagbɔgblɔ ƒe ɖoɖose siwo ku ɖe dukɔa ƒe dedienɔnɔ ŋu la ɖo. Burkina Faso dukplɔla Roch Kaboré be woakpe akɔ kple tsitretsitsi ɖe dedienɔnɔ ŋu. Burkina dukplɔla Roch Kaboré yɔ dunyagblɔlawo kple dumehabɔbɔwo be woakpe akɔ kple dedienɔnɔnyawo alebe womaga ɖe ɖekamawɔmawɔ ɖa keŋkeŋ o. Wotsɔ nya ɖe dukɔa ŋu be wole tsatsam le Centrafrique eye wole tsɔtsrɔ̃m le France kple Amerika. Le Dukɔ oƒuawo ƒe Dedienɔnɔgbɔkpɔha ƒe kpekpe aɖe me la, ɣetoɖoƒedukɔ geɖewo wɔ mɔnukpɔkpɔa ŋudɔ tsɔ dze Rɔshadukɔa dzii le numetoto aɖe si wowɔ le Central African Republic ŋu me be yewoatsɔ kpekpeɖeŋunadɔa ayi na Russiatɔwo ƒe asrafowoe. Enumake Mosku dze aglã ɖe eŋu eye wogblɔ be yewole dunyagbɔgblɔ aɖe si tsi tre ɖe Rɔsia ŋu la wɔm. Nazi dukplɔla tsãtɔ Olusegun Obasanjo be : “ Aleke Baker le kukuge eye mianyae o mahã. Nigeriatɔwo ƒe dukplɔla tsãtɔ Olusegun Obasanjo gblɔ fewuɖunyawo be dukplɔla la ku eye be ame bubu aɖe si tso Sudan ye ɖu fewu le eŋu. Le Côte d'Ivoire la, amewo xɔ Laurent Gbagbo le wo dedu me abe fia ene. Le nyiɖuƒuta dukplɔla tsãtɔ Laurent Gbagbo ƒe anyimanɔmanɔ ƒe ewo megbe la eva ɖo eƒe kɔƒe si nye Mama me mlɔeba le Côte d'Ivoire ƒe titinaɣetoɖoƒe la me le eƒe tɔtrɔgbɔ va abidzã me le esi dukɔwo ƒe ʋɔnudrɔ̃ƒe da asi ɖe edzi ta. Nigeria: Boko Haram srafo aɖewo wɔ ɖeka kple Islam (ISWAP ). Moslemtɔwo ƒe ƒuƒoƒo aɖe si le Nigeria la wɔ ɖeka kple woƒe futɔ la le kwasiɖa aɖewo le ƒuƒoƒo xoxoa ƒe ku megbe. udzimɔzɔzɔ ƒe ŋgɔgbedede yeyewo le Togo-Ghana Togo kple Ghana yi edzi le Accra kwasiɖa sia me ( si nye tso June 22 va se ɖe 25 lia dzi ) ku ɖe ƒugodo dede dukɔ eveawo dome ŋu. Kpekpe si nye adrelia tso esime wodze numekukua gɔme le ƒè 2018 lia me la wu enu kple ŋgɔgbedede yeyewo. Umaro Sissoco embalo ɖe alesi wo denyigba la le ɖeka wɔm kple burkinabetɔwoe fia le Ouagadougou Guinée dukplɔla Umaro Sissoco embalo gblɔ le Ouagadougou le Kwasiɖa sia gbe be yeƒe dukɔ wɔ ɖeka kple burkinabetɔwo. Eƒe sasrãkpɔa nye kadede si le Guinea kple Burkina Faso dome la ƒe akpa aɖe. Burkina Faso €" Nya kae Roch Kaboré agblɔ na ame maɖifɔwo? Burkina dukplɔla Roch Kaboré ayi eƒe amewo dome le kwasiɖa anyɔnyɔ 27 lia gbe. Ame siwo le konyi fam le covid kple ŋɔdzidonamelawo ƒe nyawo ta la le mɔ kpɔm na eƒe gbedasia vevie. Laurent Gbagbo be : “ Mebua ɖokuinye ame si ɖu akɔa dzi le ƒè 2010 me lae. Le yaʋalanuŋlɔɖi aɖe si woɖe ɖe go le frãse 24 lia me la, nyiɖuƒuta dukplɔla xoxoa trɔ gbɔ le akɔ si woho le kele 2010 lia me la me eye esia he kuxi sesẽ aɖe vae. Ame akpe geɖe ku le dziɖuɖua ƒe xexlẽme nu. Ame aɖewo siwo do ŋusẽe la ƒe lɔlɔ̃nu mee Alasane Ouattara le dzi ɖum le. Ŋɔdzinuwɔwɔ le Burkina Faso: amewo le didim be dziɖuɖua nanɔ dedie le ablɔwo dzi. Esi nuvlowɔlawo ƒe ŋɔdzidoname le dzidzim ɖe edzi le Burkina Faso la, ame geɖewo ɖi le ablɔwo dzi heƒo ka na dziɖuɖua le Kaya dua ƒe dziehe le Memleɖa, June 26 lia dzi. Chad : ɔnudrɔla la ƒe ta ate ŋu axɔ ɣeyiɣi didie. Asrafohaŋgɔnɔla si xɔ dziɖuɖua le Chad le dukplɔla Idriss Déby Itno ƒe ku megbe le afɔfiɛ me la megblɔ be ɣleti 18 do ŋgɔ na akɔ siwo ƒe ŋugbe wodo la didi o. Le Central African Republic la, ame geɖewo ku le amedzidzedze aɖe si wowɔ ɖe ɖɔkta siwo si liƒo mele o ŋu me. Ŋutsu aɖewo siwo lé tu la tɔ ŋku dɔyɔƒe aɖe si wɔa funyafunya ame etɔ̃ eye wowu nyɔnu ɖeka. Nigeria : Super Eagles siwo ɖu CAN 1994 dzi la le woƒe aƒe si ŋugbe wodo la xɔm ƒè 27 enye esia. Le Fiɖa, June 25 lia dzi la, Nigeriatɔwo ƒe dukplɔla la da asi ɖe xɔdɔme etɔ̃ ƒe ɖoɖo dzi na Super Eagles si ɖu Afrika dukɔwo ƒe kplu dzi le Tunis le ƒè 1994 me eye esia nye ŋugbe si dziɖuɖua do la ƒe emevava. Nigeria : Wowu amedzidzelawo dometɔ geɖe le asrafowo ƒe amedzidzedze aɖe me. Nigeriatɔwo ƒe asrafowo be wowu adzoblasu ewo eye wolé aʋawɔnu kple aʋawɔnu geɖewo le aʋa si dziɖuɖua kple aglãdzehabɔbɔ siwo le Talata nutoame la wɔ me. Le Afrika ƒe anyiehe la, wokpɔ dɔlar miliar 4 kloe le gbeɖuɖɔ siwo bu la me. Nɔvi siwo le anyiehe Afrika, Amerikatɔ Cajee sie xɔ ƒè 17 eye Raees Cajee sie xɔ ƒè 20 eye woɖo dɔlar miliar 3.6 alo 69. Ame 64,000 ( siwo ƒe agbɔsɔsɔ le dzidzim ɖe edzi le afɔfiɛ me va ɖo 64 kple edzivɔwoe li fifia ) Bloomberg ka nya ta be dɔlar 000. Woflu Nigeriatɔ aɖewo eye wobia be woalé hadzila nyanyɛ Davido kple ame xɔŋkɔ bubuwo. Ame aɖewo siwo nu woda adzoe le Nigeria la do dziku ɖe ameŋkuta aɖewo ŋu vevie. Wobia tso dɔwɔƒe si kpɔa dedienɔnɔnyawo gbɔ la si be woalé ame ŋkuta siawo siwo dome Davido, Rema kple Williams Uchemba hã nɔ la le esi wode megbe na adzɔdolawo heɖe boblododo wo ta. Burkina Faso : Wowu ŋɔdzinuwɔla alafa ɖeka le dɔwɔwɔ kple Niger srafowo me Burkina Faso kple Niger ƒe asrafohawo ƒe dɔwɔwɔ aduadu kpe ɖe ŋɔdzidonamela 100 ŋu tso June 10 lia dzi ke. Mali : Wowu asrafo 6 le amedzidzedze aɖe me le dua titina Boni ƒe asrafoha la dze wo dzi le ɣetrɔ ma ke me le gaƒoƒo 16 kple 20 lɔƒo. Numekuku gbãtɔwo ɖee fia be ame 6 ku eye 1 xɔ abi le asrafoawo domee. Nigeria : TB Joshua srɔ̃ Evelyn Joshua xɔ nyɔnua ƒe ŋgɔnɔlae. Niger nunɔla xɔŋkɔ TB Joshua si ku le Memleɖa anyɔnyɔ 5 lia gbe le ƒè 2021, la ƒe dɔ nu ayi. Eteƒe madidi o Evelyn Joshua si nye dukɔwo katã ƒe ƒuƒoƒeɖola ƒe ŋugbetɔ le Lagos axɔ nyanyuigblɔlawo ƒe ŋgɔdede. Etiopia : MSF be yeƒe dɔwɔla etɔ̃ ku le Tigris ƒe amedzidzedze aɖe me Wobe dɔwɔla etɔ̃ ku le amedzidzedze aɖe si yi edzi le Etiopiatɔwo ƒe nuto si nye Tigré me le aʋa aɖe si wowɔ kple asrafowo ɣleti aɖewoe nye esia la ta. RDC : Wolé ame 25 eye wowɔ funyafunya ame geɖewo le dziehe Kivu Congotɔwo ƒe nyadzɔdzɔgbalẽwo gblɔ be le Democratic Republic of Congo (DRDC ) la, ame 25 wolé sesẽe eye Maitɔwo ƒe aʋawɔlawo wɔ funyafunya ame geɖewo le Luhanga le Kivu ƒe dziehe gome. Togo €" Mɔzɔzɔ le Lomé yameʋudzeƒea : Ame 4 le Benin ƒe yameʋudzeƒea. Wode ame ene gaxɔ me le numekugbalẽa me le lomeyameʋudzeƒea le ƒè 2014 lia me. Ame siawo nye dukɔwo dome adzodalawo ƒe habɔbɔ aɖe si le Benin la me tɔwo. Dukɔ oƒuawo kple habɔbɔa siaa le ŋku lém ɖe ale si nuwo le tɔtrɔm fifia la ŋu. Dukɔ oƒuawo ƒe dɔdzikpɔlagã si kpɔa titina Afrika ƒe nyawo gbɔ la ƒe tatɔ tɔxɛtɔ kpakple Babagana Kingibé si nye dɔdzikpɔlagã tɔxɛ na Chad la xɔe le Fiɖa sia gbe. Wo katã wole dze ɖom tso nɔnɔmetɔtrɔ yi Chad ŋu. Koronadɔ : Xexeame katã ƒe gadzraɖoƒegã le megbe na Togo kple frã miliar 11. Xexea me gadzraɖoƒegã da megbe na ɖoɖo siwo wowɔ be woatsɔ axe mɔ ɖe covid nu lae. Dɔwɔƒe si kpɔa gadzimɔnunyawo gbɔ hã kpe ɖe dziɖuɖua ŋu be wodo ŋusẽ Togo ƒe dedienɔnɔɖoɖoa. Rwanda : Paul Kagame ƒo nu kple Congotɔwo ƒe dukplɔla Felike Tshisekedi Wona Rwandatɔwo ƒe dukplɔla Paul Kagame le Fiɖa, June 25 lia dzi le eƒe kpeɖeŋutɔ Felix Tshisekedi gbɔ. Rwandatɔwo ƒe nyadzɔdzɔgbalẽ aɖe gblɔ be ŋkeke ɖeka dziɖuɖua yi ɖasrãe kpɔ eye ŋutsu eveawo wɔ numedzodzro kuɖe ʋuɖoɖo geɖe siwo le woƒe dukɔ eveawo dome kple alesi woaxɔ RDC ɖe ɣedzeƒe Afrika dukɔwo mee ŋu. Wole asrafowo ƒe ɖoƒe kɔkɔ aɖewo ɖe asi le asrafowo ŋu. Germaniatɔwo ƒe nyadzɔdzɔgbalẽ la be wole asrafo geɖewo le esi wode megbe na asrafoha siwo le Ituri be yewoakpɔ eƒe asrafo ŋutɔŋutɔwo ƒe home la ta. Dzamanitɔwo ƒe asrafo geɖewo xɔ abi le Mali ƒe dzigbe gome Dzamanitɔwo ƒe asrafoha aɖe si nɔ Mali la dze ʋua dzi le ɣetrɔ sia me. Dodokpɔ gbãtɔ ɖee fia be ame geɖe xɔ abi. Blé Goudé be yetrɔ gbɔ va Côte d'Ivoire. Le gbebiame aɖe si wowɔ na TV5 Monde me la, mɔkpɔkpɔ li be ate ŋu gbɔ va Côte d'Ivoire gbe ɖeka. Edze abe tɔtrɔgbɔ sia nye ɣeyiɣi ƒe didime ko ene. Le Nigeria dukplɔla la ɖe asi le eƒe dɔyɔyɔa ŋu le ɣeyiɣi aɖe megbe. Dukplɔla la ƒe dɔyɔyɔ yi United Kingdom si woɖo ɖi fifia le Fiɖa, June 25, 2021, dzi la tsi megbe. Esia dze le dukplɔla ƒe aɖaŋuɖola vevi si kpɔa nyakakamɔnuwo kple kadodomɔnuwo gbɔ la ƒe nyagbɔgblɔ me. Burkina Faso: tsitretsiɖeŋulawo ɖe gbeƒã tsitretsiɖeameŋu kple eɖeɖe ɖa le dunyahehe me Tsitretsitsi dunyagblɔlawo ƒe tatɔ si le burkina la ɖe gbe vovovowo fia le yawoɖa anyɔnyɔ 25 lia dzi. Senegal : Se aɖe do dziku na Dakar ŋutɔ Ame geɖewo tsi tsitre ɖe ɖoɖo sia ŋu le Dakar Fiɖa sia gbe eye wowɔ ɖoɖo ɖe se si ŋu sewɔƒemenɔlawo ƒo nu tsi tsitre ɖo la ŋu heɖe asi le se si ŋu sewɔƒemenɔlawo ƒo nu tsi tsitre ɖo la ŋu heɖe asi le se si ŋu sewɔƒemenɔlawo ƒo nu tsi tsitre ɖo la ŋu heɖe asi le se si ŋu sewɔƒemenɔlawo da asi ɖo la ŋu. Côte d'Ivoire: Henri Konan alɔdzedɔwɔƒea yɔ Guillaume Soro si wotso kufia na la be woava wɔ numedzodzro kpli yewo le dua me. Henry Konan Bédié si nye nyiɖuƒuta dukplɔla tsã la bia tso dukɔmeviwo si be woawɔ numedzodzro kpli yewo le esi wotso kufia na Guillaume Soro kple Cie si nye dukplɔla tsãtɔ ta. Niger : Ame 10 teti ku le ŋɔdzidonamelawo ƒe amedzidzedze aɖe me le Tilabéri nutoa me AFP be ame abe ewo ene ku le ŋɔdzidonamelawo ƒe amedzidzedze aɖe si wowɔ ɖe dumevi dzrowo ŋu le Tilabéri nutoa me le Niger la me. Sierra Leone : Leone Stars ƒe fetu gãtɔ le woƒe dzesidede CAN ta Esi woyɔ bɔlƒola siawo be wonye CAN 2022, ƒe akpa mamlɔea le woƒe aʋadziɖuɖu le Benin megbe la, woyina ɖaƒoa bɔlƒovi gã aɖe. Dukplɔla Julius Maada Bio ƒe ŋugbedodo Burkina Faso : Wole nyɔnuvi aɖe si wɔa BEPC ŋudɔ ɣeyiɣi didi aɖe la kpɔm le whatsapp gbedasiwo me Le Ouagadougou ƒe lycée le Petit Monde la, wolé nyɔnuvi aɖe si nye BEPC numekukuwɔla la le eƒe kaƒomɔ dzi le June 2021, me. Burkina Faso ƒe dedienɔnɔmawɔmawɔ ta sewɔƒea tsi tre ɖe ɣleti 12 ƒe hloloetsotso ŋu. Burkina sewɔƒemenɔla siwo kpe ta le yawoɖa anyɔnyɔ 24 lia gbe le ƒè 2021 lia me la lé ŋku ɖe ɖoɖo si wowɔ be woagbugbɔ ɖoɖo sia awu enu le dukɔa ƒe dedienɔnɔ ta la ŋu. Etiopia : Ame geɖewo ku le asrafowo ƒe yameʋuƒoƒo aɖe me le asi aɖe me le Tigré Ame 64 ya teti ku le Etiopiatɔwo ƒe asrafowo ƒe yameʋuƒoƒo aɖe si yi asi aɖe me le Togoga le Tigré nutome la me. Nigeria : Mohamed Boui si woɖe ɖe go le ɖɔktawo sasrãkpɔ me le London Nigeriatɔwo ƒe dukplɔla la adzo le wo denyigba dzi ayi ɖe dɔyɔƒe aɖe le London le fiɖa. Ghanatɔwo ƒe dukplɔla Nana Akufo Addo si ŋu nya wogblɔ le Benin Ghanatɔwo ƒe dukplɔla Nana Akufo Addo anɔ Cotonou le ŋkeke siwo gbɔna la me. Centrafrique : Moscow le nu ƒom tso etoɖoƒetɔwo ƒe aʋahoho ɖe Rɔsiawo ŋu la ŋu Russiatɔwo tsi tsitre ɖe etoɖoƒedukɔ siwo tsɔ nya ɖe Russiatɔwo ƒe asitsalawo ŋu be wole asi ɖem le Dukɔ oƒuawo ƒe ŋutifafanuwɔnawo ŋu le Central African Republic la ŋu. Aʋatsonutsotso aɖe si Moscow gblɔ be enye fɔbubu dunyagblɔlawo ƒe aʋahoho ɖe Rɔsiawo ŋu lae. Numekuku aɖe ɖee fia be ŋutinya si ku ɖe vidzĩ ewoawo ŋu la nye aʋatso. Numekuku aɖe si South Africa dziɖuɖua wɔ la ɖee fia be nya si Aƒenɔ Sithole gblɔ be yedzi vi ewo le fufɔfɔ ma ke me le June 7 lia dzi la nye aʋatso. Kenya : Wowu asrafo 17 le helikɔpta aɖe si wó le Nairobi la me. Wotsrɔ̃ asrafo 17 siwo tso Kenya le yawoɖa, June 24 lia dzi le helikɔpta aɖe si wó le Nairobi, Kenya ƒe fiadu la me. Le Nigeria la, sukuvi 12 aɖewo siwo wole gakpɔ me la megale woƒe amedzidzelawo gbɔ o. Nyadzɔdzɔgbalẽa gblɔ be sukuvi kɔkɔdela 12 aɖewo siwo wolé kple ɖevi kpakple nufiala 130 le titinasuku le Nigeria la te ŋu si eye woyɔ woƒe nufiala gãtɔ ŋkɔ. Togo nye ɣeŋutidɔwɔƒe gãtɔ kekeake le ɣetoɖoƒe Afrika. leti 15 le eƒe dɔwɔwɔ megbe la, ɣeŋusẽdɔwɔƒe yeye aɖe le Togo le blitta le Lomé ƒe dziehe gome abe kilometa 270 ene. Dukplɔla Faure Essozimna Gnassingbe ʋu dɔwɔƒea le dziɖuɖumegãwo kple dumegã geɖewo ŋkume le Braɖa. FLORENCE, SC, Florence Civic Center, 3300 W. Radio Dr. Wode se ɖe bɔlƒoƒo ɖe sia ɖe si woawɔ le dukɔa me kple le duta la nu ɣleti 12 sɔŋ. Esia nye nyanyanana aɖe si dukɔwo dome ʋɔnudrɔƒe ɖe ɖe go le Yawoɖa sia gbe. Esi Aƒetɔ Diagne ƒe aƒelika srɔ̃ ƒe mo wɔ yaa na Senegal la, egblɔ be tsaɖiƒee yele. Alesi dɔwɔɖoɖoa hea nukokoe vɛ la, nenemae wònye ŋkubiãnyae. Esi wokpɔe le eƒe aƒelika srɔ̃ ƒe xɔme fɔŋli ga etɔ̃ la, egblɔ le gaxɔa ŋgɔ be yele tsa ɖim. Mali : Ame ɖeka ku eye etɔ̃ xɔ abi le Minusma srafowo dome Senegal srafo aɖe si tso Minusma la kú le ʋufɔku aɖe me kuɖa sia gbe. Asrafo etɔ̃ bubuwo xɔ abi. Senegal: Ame ɖeka ku le February me eye woɖoe dudɔnunɔlawo takpekpeme Esi woda vo ta la, Senegal dukplɔla Macky Sall ɖo Moussa Gadio wònye Banda fassi nutomedzikpɔla gɔmenɔla le kuɖaɣi ke. Dziɖuɖu yeye si me ame 32 le la le Central African Republic. Le Centrafrique la, dudɔnunɔla gbãtɔ Henri-Marie Dondra ɖe eƒe dziɖuɖua ŋkɔ ɖe go kuɖa. Dudɔnunɔla 32 ye le ha sia me eye wo dometɔ akpa gãtɔ nye ame yeyewo. Nigeria : Dziɖuɖua wɔ ɖe sedede si CEDEAO ƒe ʋɔnudrɔƒe gblɔ la dzi. Esi woxe mɔ ɖe twitter nu le Nigeria la, CEDEAO ƒe ʋɔnudrɔƒea te fli ɖe nuƒoƒoblɔɖe ƒe gomenɔamesi si le Nigeriatɔwo si la me. Dziɖuɖua ɖo eŋu le kuɖa anyɔnyɔ 23 lia gbe be mɔxeɖenu sia metsi tre ɖe Nigeriatɔwo ƒe nuƒoƒoblɔɖe ŋu o. Cameroon: Aiko Dangote si nye kesinɔtɔ gãtɔ kekeake le Afrika si ƒe atsyɔ̃ Paul Biya ɖo. Le kuɖa anyɔnyɔ 23 lia gbe la, dukplɔla la xɔ Nigeriatɔ mɔ̃ɖaŋudɔwɔƒe Aiko Dangote le nyadɔdrɔ̃ me. Mɔnukpɔkpɔ tɔxɛ aɖe ŋudɔwɔwɔe nye be woaɖo atsyɔ̃ na ɖoƒeɖoɖodzikpɔla. Mali : Woɖe asi le Kristotɔ siwo wolé sesẽe la ŋu Woɖe asi Leon Dougnon si nye Ségué nunɔla kple Katolikotɔ wɔnuteƒe ene mamlɔe siwo wolé le Dzoɖa le Mali la ŋu le kuɖa sia gbe. Mali : Woɖe asi le Kristotɔ siwo wolé sesẽe la ŋu Woɖe asi Leon Dougnon si nye Ségué nunɔla kple Katolikotɔ wɔnuteƒe ene mamlɔe siwo wolé le Dzoɖa le Mali la ŋu le kuɖa sia gbe. Ŋɔdzinuwɔwɔ le Mozambique : Afrika ƒe anyiehe dukɔwo le gbeƒã ɖem be woaɖo dukɔmeviwo ƒe habɔbɔ aɖe. Afrika - dukɔwo wɔ ɖoɖo kuɖa sia be yewoaɖo nutomedzikpɔlawo ɖe Mozambique be woakpe ɖe dukɔa ŋu woaho aʋa ɖe ŋɔdzinuwɔwɔ kple hlɔdonuwɔnawo ŋu. Côte d'Ivoire : “ Meɖea asi le ʋɔnudrɔ̃drɔ̃ vɔ̃ siawo ŋu keŋkeŋ. Guillaume Soro si nye nyiɖuƒuta dukplɔla tsã la kpɔ alesi wole didim be yeatɔ te yeƒe dunyagbɔgblɔ eye yeaɖee ɖa keŋkeŋ tso dunyagbɔgblɔ me le Côte d'Ivoire. Côte d'Ivoire: Alain Lobognon vo azɔ. Fifia woɖe asi le eŋu. Esi wonɔ dudɔnunɔla tsãtɔ Alain Logbognon gakpɔme ɣleti 18 megbe la, nyiɖuƒuta ʋɔnudrɔ̃ƒea ɖe asi le eŋu. Solhan wuwu : dziɖuɖua ɖe numekukua ɖe go Burkina Faso dziɖuɖua na numeɖeɖe kuɖe ŋɔdzidonamelawo ƒe amedzidzedze si wowɔ nyitsɔ laa si wu amesiwo ade 100 la ŋu. Niger : Wotsrɔ̃ atikevɔ̃ɖisitsala aɖewo le Niamey Dɔwɔƒe si kpɔa atikevɔ̃ɖisitsatsa gbɔ le Niamey le kwasiɖa si va yi me la ɖe gbeƒã Nigeriatɔwo ƒe nyadzɔdzɔgblɔmɔnuwo be atikevɔ̃ɖisitsatsa ƒe ƒuƒoƒo aɖe gbã keŋkeŋ. Aʋahoho ɖe ŋɔdzinuwɔwɔ ŋu le Burkina Faso dziɖuɖua be wole ame ɖeka Burkinabetɔwo ƒe dziɖuɖua ɖe gbeƒãe kuɖa sia be wole ame aɖe si dim wole vevie le aʋahoho ɖe ŋɔdzinuwɔnawo ŋu le dua me la lém. Míenɔ edim vevie elabe menɔa aɖaŋu ɖom o. Esi wotsɔ nya ɖe eŋu la, ʋɔnudrɔla la yɔe be wòaɖe eƒe mo fia. Egblɔ be ne ame kemɛa le edim la ekem woaxɔ evelia godoo. Sudan : Dudɔnunɔla gbãtɔ Abdalla Hamdok yɔ asrafowo ƒe ɖekawɔwɔ Le mamã vovovo siwo le asrafonyawo me ta la, dudɔnunɔla gbãtɔ Abdalla Hamdok ƒo koko be yewoadzra yewo nɔewo dome ɖo hena dukɔa ƒe dedienɔnɔ. Côte d'Ivoire: Guillaume Soro si wotso kufia na la anɔ gakpɔme tegbee Wobe Guillaume Soro si nye dukplɔla tsã na nyiɖuƒuta takpekpea la ɖi fɔ le esi wogblẽ nu le dua ƒe dedienɔnɔ ŋu ta eye wotso afia na mí be woanɔ gakpɔme ɖaa. GH ¢ “ South Africa : wole nuwo wɔm aduadu kpli wo geɖe wu. Dukplɔla Cyril Ramaphosa ƒe amedɔdɔ vevitɔ, Ðk. Bejani Chauke si nye dukplɔla South Africa dukplɔla ƒe dunyagblɔha ƒe aɖaŋuɖola xɔe tso tatɔ si kpɔa Tchadatɔwo ƒe Asitɔtrɔgbedeha gbɔ la gbɔ Braɖa. Woƒo nu tso ɖekawɔwɔ si le Chad kple South Africa dome ŋu. Anyiehe Afrika dukplɔla Ramaphosa sie vɔvɔ̃ ɖo la be ame aɖe fi nye IPad. Anyiehe Afrika dukplɔla Cyril Ramaphosa ɖe nukokuidoname fia le yaʋalanuŋlɔƒea esime eƒe iPad ƒe nuƒoa gblẽ hafi wova ke ɖe eŋu. Mele mɔ kpɔm na nye iPad. Ame aɖe fi nye IPad. Gabon ƒe agbagbadzedze be woalé dumeviwo : amesiwo wosusu be wole nu ƒom le asrafowo ƒe ʋɔnudrɔ̃ƒe tɔxɛ aɖe ɔnudrɔƒe tɔxɛ aɖe ɖo to se amesiwo wosusu be wole megbe na asrafodɔ le Gabon le dzove 2019 me la ƒe nyawo. Nigeria : CEDEAO ƒe ʋɔnudrɔƒea ɖe gbe na Abraham be wòaɖe asi le twitter zazã ŋu CEDEAO ɔnudrɔƒea de se na Nigeria dziɖuɖua be mele be woahe to na amewo alo ati wo yome o. Wotsɔ nya ɖe Nigeria dziɖuɖua ŋu le Socio-Economic Rights and Accountability project (SERAP ) ta. Burundi : Gaxɔmenɔnɔ ƒe ɖiɖi tso ƒè 32 yi ƒè 1 le amegbetɔ ƒe gomenɔamesi taʋlila ta Burundi yɔyɔʋɔnudrɔƒe aɖe tsɔ ƒè 32 yi gakpɔme ƒè ɖekae eye ʋɔnudrɔƒe aɖe gblɔ be amegbetɔ ƒe gomenɔamesi taʋlila aɖe si kpɔ gome le tsitretsitsi ɖe dukplɔla Nkurunziza ŋu me le ƒè 2015 me la ƒe nyametsotso. Janusz Kusocinski Memorial 2021 : Gambletɔ Gina Bass ɖu dzi kple nyɔnu 100m. Kple chrono 11 lia. Gina Bass xɔ sikakɔtadzesi le kusocinski Ŋkuɖodzikpe dzi le ƒè 2021 lia me le meta 100. Enye hoʋlila nyui aɖe si le dzadzram ɖo ɖe Tokyo ƒe Olympic hoʋiʋliwo ŋu vevie. Wolé dukplɔla tsãtɔ Mohamed Ould Abdel Aziz Wolé Mooritɔwo ƒe dukplɔla tsãtɔ Mohamed Ould Abdel Aziz le Braɖa anyɔnyɔ 22 lia gbe le ŋdi ga 20 lia me lɔƒo. ɔnudrɔla aɖe si kpɔa Nouakchott etoɖoƒetɔwo ƒe nufitifitiwɔwɔ gbɔ la lée. CAF €" Inter Clubs 2020/21 : Benin meli o eye dukɔ siwo ŋu woɖe mɔ ɖo la ƒe ŋkɔe nye 4 Afrika bɔlƒoha ɖe du siwo me woate ŋu ade ha ene me le hoʋiʋliwo me le ƒè 2020-20-21 lia me la ɖe go. To lɛta si woɖo ɖe eƒe habɔbɔa me tɔwo dzi. Katolikotɔwo ƒe nunɔla aɖewo ku le Mali Ame atɔ̃ siwo nye Katolikotɔwo kple nunɔla ɖeka kpakple hamevi ene ku le Mopti nutoa me le Mali titina. Mɔxexe na Koronadɔ : Rwanda le srɔ̃ɖezãwo ɖem ɖa Le nyanyanana aɖe si Rwandatɔwo ƒe dziɖuɖua ɖe ɖe go le Dzoɖa me la, wode se ɖe srɔ̃kpekpe nu. Afɔɖeɖe aɖe si wowɔ be woatsɔ axe mɔ na Koronadɔ ƒe kaka le dua me. Nyateƒee wònye be Togo le Commonwealth. Dɔ yeye aɖe si dziɖuɖua wɔna le Eŋlisigbedolawo dome la le Togo tso Dzoɖa ke. Esia nye alesi wole Togo dem Eŋlisigbedolawo ƒe habɔbɔ sia mee. Burkina Faso: Wowu ŋɔdzinuwɔla 11 eye asrafowo gbã gɔmeɖoanyi 3 Le kwasiɖa si va yi me la, Burkina Faso srafowo wɔ dɔ vovovo siwo kpe ɖe ame 11 ŋu wote ŋu lé ŋɔdzinuwɔla 11 eye wotsrɔ̃ teƒe etɔ̃ sɔŋ. Nigeria : Woɖe asi le Chinatɔ dzeaglã ene ŋu Le June ƒe domedomee nye si va yi la, ŋutsu siwo lé aʋawɔnuwo ɖe asi le Nigeria ƒe anyieheɣedzeƒe nutome la ɖe asi le Chinatɔ adzoblasu eneawo ŋu. Burkina Faso ƒe amedzidzedze : Kpovitɔ 5 ku le dua ƒe dziehe gome Kpovitɔ 5 ya teti ku le aʋa aɖe si wowɔ le Burkina Faso ƒe dziehe gome la me. Le ƒè 2020 lia me la, dukɔ 10 siawoe le aʋawɔnuwo tsɔm vae. Aʋawɔnuwo dzadzra le xexeame le dzidzedze kpɔm togbɔ be dɔa le amewo ŋu hã. Stockholm Dukɔwo Dome Ŋutifafa Numekuƒe be Egipte ye nye gbãtɔ si tsɔ aʋawɔnuwo va Afrika le ƒè 2020 lia me. Mali: Bah N'Daw kple Moctar Ouane gakpɔtɔ le woƒe aƒeme Dziɖuɖudɔnunɔla xoxoetɔ Moctar Ouane si wonyã ɣleti ɖekae nye esia la be wogakpɔtɔ le yeƒe aƒeme abe alesi Bah N'Daw si nye dukplɔla na dunyagblɔlawo ƒe tɔtrɔ kpɔtɔ le ene. Aʋahoho ɖe dedienɔnɔ ŋu le Burkina Faso : Wole ame 6 siwo wosusu be wole hlɔ̃nu wɔm Le aʋahoho ɖe dedienɔnɔ ŋu me la, Burkina Faso dukɔa ƒe kpovitɔwo gbã hlɔ̃dolawo ƒe ƒuƒoƒo aɖe si bi ɖe nuvlowɔwɔnyawo gbɔ kpɔkpɔ me la ɖa. Burkina Faso: Amerika hadzila Angelina Jolie le Mali sitsoƒedila akpe geɖewo nu. Faso dukplɔla Roch Marc Christian Kaboré xɔ Dukɔ oƒuawo ƒe Dɔdzikpɔlagã na Sitsoƒedilawo le kwasiɖa anyɔnyɔ 20 lia gbe le numedzodzroa me. Le Côte d'Ivoire esi Simone gbe la, Laurent Gbagbo tsɔ nya ɖe ʋɔnudrɔ̃ƒea ŋu le srɔ̃gbegbe ta. Esi nyiɖuƒuta dukplɔla tsãtɔ Laurent Gbagbo trɔ gbɔ va Côte d'Ivoire la, wolé nyiɖuƒuta ʋɔnudrɔ̃ƒea be woagbe ye srɔ̃ Simone Gbagbo. Le Côte d'Ivoire esi wo kple Nyanyuigblɔlawo ƒe hadede wu enu la, Laurent Gbagbo trɔ gbɔ va Katolikoha me. Esime wonɔ dzi ɖum la, Laurent Gbagbo nɔ vevie na Nyanyuigblɔlawo ŋutɔ. Esi dukɔwo dome toheʋɔnudrɔƒea ɖe asi le eŋu eye wotrɔ gbɔ va Côte d'Ivoire abe aʋadziɖula ene la, nyiɖuƒuta dukplɔla tsãtɔ trɔ gbɔ va Katolikoha me. CEDEAO : takpekpe 59 lia si wowɔ ɖaa le Ghana ƒe nuwuwue nye esia. CEDEAO dukplɔlawo takpekpea ƒe wɔna 59 lia yi edzi le Accra le Ghana le Memleɖa, June 19 lia dzi. Le ƒuƒoƒo sia me la, dukplɔlawo de megbe le nyametsotso geɖe siwo de ɣetoɖoƒe Afrika ƒe kuxiwo gbɔ kpɔkpɔ kple ŋgɔdede ŋu la me.