Le Côte d'Ivoire la, Ahmed si nye ahatsunola la do le dua me eye wògblẽ nu geɖe ɖi. Le Côte d'Ivoire la, atiglinyi ɖekaɖeka si ɖɔ Axmed ƒe nɔnɔmetata la gaƒo nu tso eŋu. Wokpɔtɔ nɔ sisim le N'zi River Lodge modzakaɖebɔa me eye dziɖuɖua gblɔ be woɖe gbe tso kɔƒe yi kɔƒe. RDC : Aʋawɔla aɖe si wotsɔ ɖe eŋu be edɔ egbɔ sesẽe le dukɔa ƒe dzieheɣedzeƒe gome la léle wɔe be ame 5 ku. Le Democratic Republic of Congo la, asrafo ɖeka wu dumevi ɖeka kple asrafo etɔ̃ esime wolée sesẽe le Kisangani le Congo ƒe ɣedzeƒe gome. Mlɔeba la, wowu ŋutsua. Mali : Nufialawo mekpɔa gome le bac ƒe dodokpɔawo me o Le Dzoɖa, August 23, 2021, ƒe ŋdi me la, dɔlékuiwutike ƒe akpa evelia dze egɔme le Mali nuto bliboa katã me. Wotɔ dzo nufialawo le esi woɖe mɔ na wo be woawɔ se aɖe ŋudɔ atsɔ axe fe na woe ta. Nyɔnuwo Gbɔ Dɔdɔ Sesẽe Kple Amewuwu le Anyiehe Afrika le e 2021 Me Nuvlowɔwɔ le dzidzim ɖe edzi ŋɔdzitɔe le Dziehe Afrika. Tso April va se ɖe June me la, nyɔnuwo gbɔ dɔdɔ sesẽe kple amewuwu dzi ɖe edzi zi 60 le alafa me le ƒe si va yi ƒe ɣeyiɣi ma ke me. Côte d’Ivoire : Wolé ame etɔ̃ siwo ƒo ƒu ɖe yameʋu me le dukɔa ƒe ɣetoɖoƒe gome Nyiɖu kpovitɔwo da asi ɖe ƒuƒoƒo aɖe si le ŋɔdzi dom na amewo ƒe dedienɔnɔ le dugã si nye Man me le Côte d’Ivoire ƒe ɣetoɖoƒe gome la dzi. ALBANY, GA, Civic Center, 100 W. Oglethorpe Ave. Burkina Faso dze numekuku gɔme le numekuku aɖe si wowɔ le Ebola ŋu vɔ megbe. Burkina Faso ɖe gbeƒãe be woawɔ numekuku le dɔlékuiwutikewo ŋu esi wode dzesi dɔléle aɖe si ŋu wosusu be eƒe ʋu ɖuɖu tso Côte d’Ivoire si ŋu woke ɖo nyitsɔ laa be Ebola ƒe ŋudza le la vɔ megbe. Elim Mondial Women’s U20-20-20-20-20-20-20 : Benin, Senegal, Nigeria Le Benin kple Niger ƒe akɔntabubu kple Mozambique ƒe aʋadziɖuɖu kpleEswatini le kwasiɖa sia kwasiɖa me kple esime wonɔ RDC -Sao Tome kple Principe lalam le anyɔnyɔ 24 lia me la, wonya amesiwo katã dze le xexeame ƒe kplu evelia me. Senegal : Dakar kple eƒe nutowo me tsiɖɔɖɔwo he to na subɔla siwo le nutoa me Tsi gã aɖe gadza le Dakar le Kwasiɖagbewo le diamaguene, Keur Massar, kple Thiaroye ƒe gbɔtoduwo me. Dziɖuɖua da asi ɖe se aɖe si ku ɖe ame kukuawo ƒe gomenɔamesi takpɔkpɔ ŋu la dzi Le RDC la, se aɖe si woɖo le April 7 lia dzi be woatsɔ akpɔ kukɔlawo ta ahana woade bubu wo ŋu la le mɔ kpɔm na Sewɔtakpekpea ƒe nyametsotso. Ebola — ate ŋu anye dɔlékui si le Burkina Faso Burkina Faso xlɔ̃ nu ku ɖe Ebola ƒe dɔléle ŋu le eƒe anyigbamama me. Wogblɔ be amesi ŋu wosẽ ŋuta le la tso Côte d’Ivoire. Côte d’Ivoire dukɔa taʋlila Téné Birahima Ouattara trɔ gbɔ va dukɔa me Nyivisrafomegã Téné Birahima Ouattara trɔ yi Côte d'Ivoire le kwasiɖa eve ƒe France nɔnɔ vɔ megbe. Rwanda nyã Belgium senyala aɖe le esi woda se ku ɖe ʋuʋu yi duta ŋu ta. Belgiumtɔwo ƒe senyala Vincent Lurquin si wonya le Rwanda le Memleɖa fiẽ le esi “ wòda se si ku ɖe ʋuʋu yi dukɔ bubu me ŋu dzi ” la trɔ yi Belgium. Wotsɔ nya ɖe film si nye Hotel Rwanda ƒe kalẽtɔ ŋu be enye “ ŋɔdzinuwɔwɔ ” eye wobia tso esi be wòanɔ gaxɔ me tegbee le Rwanda. AMHERST, MA, The Mullins Center, University of Massachusetts, Commonwealth Ave. Le ƒe si va yi ƒe March me la, wogbe bɔlƒoƒo gãtɔ kekeake si woawɔ le Afrika Dukɔwo ƒe Dziɖuɖukplu si gbɔna ƒe hoʋiʋli me la le Sierra Leone €" Benin. Benin tsɔ nya aɖe si tsi tre ɖe nyametsotso si ɔnudrɔ̃ƒea wɔ be woagbugbɔ ayi dukɔa me ŋu la yi Dukɔ oƒuawo ƒe Dɔwɔƒe si Kpɔa Dukɔa ƒe Nyawo Gbɔ la gbɔ. Gake ɔnudrɔ̃la si Kpɔa Dukɔa ƒe Dɔwɔƒe si Kpɔa Dukɔa ƒe Nyawo Gbɔ ƒe ɔnudrɔ̃nyawo Gbɔ ɖu Benin dzi eteƒe medidi o. Ganyawo ƒe sesẽ le nutoa me : Togo ɖo ga biliɔn 27.5 ɖe eƒe ganyawo ŋu. Esi woɖe Togo ɖe go le nutoa me la, ekpɔ frã miliar 27.5 hena eƒe ganyawo gbɔ ɖeɖe kpɔtɔ. Togo: Faure Gnassingbe na dziɖuɖua ƒe sukudede femaxee le ƒè 2021-202 me. Esi dukplɔla Faure Gnassingbe kpɔ ale si covid - 19 dɔléle le nu gblẽm le Togo dukɔa ŋui la, eɖoe be yeana dziɖuɖua ƒe sukudede femaxee le ƒè 2021-202 lia me. Esia ana amewo nakpɔ gbɔdzɔe le dzadzɛnyenye ƒe ɣeyiɣi sia me. Wode se ɖe Benin, Togo, kple Côte d’Ivoire ƒe koklowo nu le Burkina Faso Burkina Faso dziɖuɖua tso nya me be yewoaxe mɔ ɖe koklowo kple yameʋuɖonuwo tsɔtsɔ tso Benin, Togo, kple Côte d’Ivoire nu le Fiɖa. Burkina Faso ƒe dudɔnunɔla si kpɔa lãwo ƒe dedienɔnɔ gbɔ gblɔ be nyametsotso sia dze egɔme esime atiglinyi ƒe ŋusẽkpɔɖeamedzi kple dɔléle bɔ ɖe dukɔ vovovowo me. Nigeria : Woɖe asi le sukuvi 15 siwo wolé sesẽe ŋu le dukɔa ƒe dziehe Le Kwasiɖagbe ŋdi la, habɔbɔa ƒe tatɔ Joseph Hayab si nye Kristotɔwo ƒe Habɔbɔ si le Nigeria ƒe tatɔ ɖo kpe edzi be adzodalawo ɖe asi le sukuvi 15 ŋu le tonutowo me le Nigeria ƒe dziehe gome. Aʋahoho ɖe Koronadɔ ŋu : Sinovac ƒe agbɔsɔsɔ yeye 200,000 le Togo Togo xɔ Sinovac ƒe abɔtasitike yeye le aʋa si woho ɖe covid - 19 ŋu la me. Tsitretsitsi ɖe ŋɔdzinuwɔlawo ŋu : Chad ɖo eƒe asrafo 600 ɖe dukɔa ƒe liƒo etɔ̃awo me. Chad ɖoe be yeakplɔ asrafo 600 tso yeƒe asrafoha si woɖo ɖe Sahel si le liƒo etɔ̃awo ƒe nuto me la me ayi aʋa si woho ɖe ŋɔdzinuwɔwɔ ŋu me. South Africa : Ame 10,000 kple edzivɔ siwo gbɔ wodɔ sesẽe le ƒe sia ƒe ƒe akpa evelia Nyatakaka mamlɔtɔ si ku ɖe ŋutasẽnuwɔwɔ ɖe nyɔnuwo ŋu le South Africa si woɖe ɖe go Fiɖa le Pretoria la ate ŋu ana be nyɔnu 10,000 kple edzivɔwo gbɔ dɔdɔ sesẽe ŋue wole nu ƒom tsoe. Le kpovitɔwo ƒe dɔwɔƒewo ƒe amegã ƒe amegã ɖoɖo vɔ megbe la, dzobibi gblẽ nu le woƒe dɔwɔƒewo ŋu. Le Fiɖa August 20, 2021 dzi la, dzobibi aɖe gblẽ nu le Kenya ƒe Yamesrafowo ƒe Dɔwɔƒegã ( RVA ) ƒe dɔwɔƒewo ŋu. Nutoa me nyadzɔdzɔgblɔmɔnuwo gblɔ be womenya nusi gbɔ dzoa tso o. Cacao ƒe xexeame katã ƒe asitsatsa le Côte d’Ivoire kple Ghana esime Chinatɔ yeye aɖe do ŋɔdzi na wo China kple China Togbɔ be wonya Asiatɔ dzɔtsu si le ho ʋlim kple etoɖoƒedukɔwo le go sia go me hã la, meŋe aɖaba ƒu Afrika ƒe adedada kple nu veviwo ɖoɖo ɖe duta dzi o. Moa - nyigba va zu dukɔ siwo ɖoa kokoo ɖe duta la dometɔ ɖeka. Côte d’Ivoire €" Fcfa 39,500,000 ƒe yameʋuɖoɖo le Marcory — amesiwo kpovitɔwo ŋlɔe Le numekuku si wowɔ ta la, nyiɖuƒe kpovitɔwo ke ɖe amesiwo tsɔ tu ƒo amewoe la ŋu mlɔeba le March 16 lia dzi le Marcory le Amore Tsikpea ƒe akpa 4 lia dzi. Woatsɔ ame eve siwo wolé la ayi ʋɔnui be woaɖo woƒe nuwɔnawo teƒe na wo. RDC : Hadzila wɔametɔwo le woƒe dzidzedzekpɔkpɔ ƒe akpa vevi aɖe dim Haƒola wɔametɔwo ƒe ƒuƒoƒo aɖe si ŋkɔe nye Person Benda Bilili la gblɔ be le yewoƒe dzidzedzekpɔkpɔ ƒe ewo megbe gɔ̃ hã la, yewowɔ ɖeka kple haƒola xɔŋkɔwo. CAN 2022 : Sierra Leone gblɔ be : “ Míekpɔ bɔlƒohawo abe Nigeria ( kple Benin ) ene. Habɔbɔa ƒe zimenɔla Babadi Kamara be yewoayi kpekpe kɔkɔe le Leone Stars esime Sierra Leone le ʋiʋlim kple Algeria, Côte d'Ivoire kple Guinée Equatoriale le kaƒoƒo F me le Cameroon. Toɖoɖo le Kosyam : Roch Kaboré le dze ɖom kple OHADA ƒe agbalẽŋlɔla le habɔbɔa ƒe kuxiwo ŋu Burkina Faso dukplɔla Roch Kaboré ye xɔ Emmanuel Sibidi Darankoum si nye ɔnudrɔ̃nyawo Gbɔkpɔha ƒe agbalẽŋlɔla le Kosyam le Fiɖagbe. Le Afrika ƒe asitsatsa ƒe gomenɔamesi nu la, woate ŋu aɖɔ li wo nɔewo. Kpovitɔwo ƒe anyimanɔmanɔ na nyɔnuwo ɖo eŋu. Dukɔmevi siwo le Nigeria ƒe anyieheɣedzeƒe wɔ ɖoɖo be yewoakpɔ yewoƒe dedienɔnɔ ta le afisi kpovitɔwo meli o le esi womekpɔ ga o ta. Dedienɔnɔ ƒe ŋɔdzidoname : Togo le aƒea me dzram ɖo le eƒe ɣedzeƒe liƒo dzi. Le kwasiɖa si va yi me la, Togo ƒe takpɔkpɔ kple dedienɔnɔ dɔwɔlawo wɔ mɔxexe ɖe nuvlowɔwɔ nu kple enutsitsi le dukɔa ƒe ɣedzeƒe gome katã. Akɔntabubuwo ɖee fia be wolé ame 12 le eƒe dɔwɔwɔwo me. Sierra Leone : Dukɔ oƒuawo ƒe Habɔbɔ si Kpɔa Ðeviwo ƒe Nuhiahiãwo Gbɔ gblɔ be xexlẽmea le dzidzim ɖe edzi Habɔbɔa ƒe Habɔbɔ si Kpɔa Ðeviwo Ta ƒe nyatakaka si woɖe ɖe go ɣleti sia ɣleti ƒe gɔmedzedze la gblɔ be nyɔnu siwo ʋuna vaa wo srɔ̃wo gbɔ srɔ̃maɖemaɖee la le dzidzim ɖe edzi. Woyɔnɛ be Tap To me. Le Uganda la, wotsi tre ɖe dɔwɔƒe 54 ŋu kple ga enumake. Uganda - dziɖuɖua ɖe gbe be woatɔ te habɔbɔ vovovo 54 siwo kpɔa gome le dunyahehe, mawusubɔsubɔ, kple nutowo me la “ enumake. ” Amewo ƒe agbɔsɔsɔ fũ akpa le gaxɔ me le Kinshasa Nɔnɔme si le Kinshasa gaxɔ me le RDC la xlɔ̃ nu Congotɔwo ƒe ɔnudrɔ̃nyawo Gbɔkpɔha la. Ame 150 ku le ɣleti ade me eye nɔnɔmea mede nyɔnu siwo le gaxɔ me dzi tututu o. Gaxɔmenɔla 9,000 kple edzivɔ le gaxɔ ɖeka me Wowɔe be ame 1,500 nate ŋu anɔ eme. Madagascar — Dziɖuɖu Yeyea ƒe Dziɖuɖu Gbãtɔ Dukplɔla Andry Rajoeline ƒe dziɖuɖu yeyea ɖe asi le dɔ ŋu zi gbãtɔ. Mines Kple Aʋawɔnuwo Dzikpɔla Brice Randrianasolo si woɖo yeyee la ƒu gbe. Burkina Faso “ Gorgadji ƒe Amedzidzedze ƒe Dzidziɖedzi Burkina Faso dziɖuɖua ka nya ta ku ɖe amedzidzedze si yi edzi le Gorgadji le Sahel ƒe nutoa me ŋu. Xexlẽme yeye si wogblɔ ɖi la ɖee fia be ame 80 ye ku le amedzidzedzea me. Ame 32 ku, ame 74 xɔ abi, eye wotɔ dzo kɔƒe vovovowo. Wo dometɔ geɖe ku le ʋunyaʋunya siwo dzɔ le Cameroon ƒe dziehe ĩ tso August 10, 2021 dzi la me le Arabtɔ agbledela siwo nye Choas kple agbledela siwo nye Mousgoum dome. Choléra ƒe dɔvɔ̃ wu ame 35 xoxo le Niger Choléra dɔvɔ̃ aɖe dze Niger dzi tso esime tsi gã si dzana le dukɔa me la na tsiɖɔɖɔ gblẽ nu le eŋu. Dɔléle aɖe le dukɔ bliboa ŋu eye ame 845 le 35 ɖesiaɖe me ku le anyɔnyɔ 18 lia dzi. DZRAÐOÐOWO LE E 1922 me : Benin - ƒomea do dɔmedzoe na Togo Benin kpe kple Togo le Kégué le Lomé le Yawoɖa anyɔnyɔ 19 lia dzi le xɔlɔ̃wɔwɔ ƒe hoʋiʋli me. Eye Ecureuvi siwo le nutoa me la ɖoe be yewoaxɔ dzesi 2 - 0. Algeria : Zinédine Zidane tsɔ nunana gã aɖe kpe ɖe amesiwo dzo fiã la ŋu. Esi dzobibi gblẽ nu le Algeria megbe la, Zinédine Zidane na yuro miliɔn eve be woatsɔ akpe ɖe amesiwo dzi afɔkua dzɔ ɖo la ŋu. Senegal - AC 2021 : e 13 vi eve siwo woxɔ la gbe be yewomaxɔ dukɔ bubu me dɔwɔfetu o Aminata kple Ramatoulaye siwo nye srɔ̃tɔwo le Senegal la xɔa woƒe BAC esime woxɔ ƒe 13, eye esiae nye agbɔsɔsɔ gbãtɔ si woxɔ esime woxɔ ƒe 14. Côte d’Ivoire : Atikevɔ̃ɖisitsala aɖe ƒe aƒeme Le nyatakaka siwo woxɔ tso amewo gbɔ ta la, nyiɖu kpovitɔwo te ŋu da asi ɖe atike vɔ̃ɖi gbogbo aɖewo dzi le fiase aɖe me. Le wo katã me la, woxɔ cannabis kilogram 32.5 sɔŋ. Cameroon : Asrafowo wu ame 4 le dukɔa ƒe dzieheɣetoɖoƒe Cameroon - srafowo ƒe amedzidzedze aɖe si yi edzi le Bafut le Dzieheɣetoɖoƒe gome la wɔe be woxe mɔ ɖe vovototodedeameme ƒe aʋawɔla ene nu le Yawoɖa sia gbe. Mali €" Embuscade le dukɔa titina : Wowu asrafo 11 eye ame geɖe xɔ abi vevie Malia - srafowo ƒe amedɔdɔ aɖe ge ɖe xɔ aɖe me le dukɔa titina le Yawoɖa sia gbe. Nuŋlɔɖi gbãtɔ si ku ɖe amedzidzedzea ŋu ɖee fia be asrafo 11 ye ku eye ame geɖe xɔ abi vevie. Côte d'Ivoire : Wokpɔ ame 49 siwo ŋu Ebola ƒo nu tsoe le OMS ƒe nyatakaka nu Dukɔa ƒe Lãmesẽnyawo Gbɔkpɔha ka nya ta le Yawoɖa, August 19 dzi be amesiwo do go ɖetugbi aɖe si tso Guinea eye wodo Ebola dɔlékuia kpɔ le Abidjan la ƒe xexlẽme nye 49. Buhari be nyemagblẽ Nigeria ɖe afɔku me o. Le Dukɔa ƒe Dedienɔnɔ ƒe Aɖaŋuɖotakpekpe si wowɔ le Yawoɖa sia dzi le Dukplɔlawo ƒe Dɔwɔƒe si le Abuja kple Nigeria ƒe Dedienɔnɔdzikpɔlawo ƒe tatɔwo dome la, Dukplɔla Damas Damasko Bhai gblɔ be yeawɔ nusianu si hiã be yeatsɔ akpɔ egbɔ be yemaɖe asi le dukɔa ŋu wòanɔ xaxa me o vaseɖe esime yeƒe dziɖuɖua wu enu. Uganda : Woɖe mɔ na nyɔnuwo azɔ be woado awu ʋlaya suewo Uganda Dukplɔsetakpɔʋɔnudrɔ̃ƒea da asi ɖe amamaɖeɖenuwɔnawo kpɔkpɔ ŋuti se si li tso ƒe 2014 me la dzi le Braɖa August 17 lia dzi. Amamaɖeɖenuwɔnawo kpɔkpɔ ŋuti se sia si ŋu wotsi tre ɖo vevie la xe mɔ ɖe amamaɖeɖenuwɔnawo tsɔtsɔ yi dutoƒo nu. Atikevɔ̃ɖi yeye aɖe si woyɔna be Bombé si na eƒe nuƒlelawo koa nu hefaa avi Atikevɔ̃ɖi aɖe si woyɔna be bosomikaɖi, si wozãna tsɔ wɔa ʋuwo ƒe gbeɖuɖɔwoe la le tsatsam le Kinshasa ƒe ablɔwo dzi le Democratic Republic of Congo. Fufɔfɔ kaba : Amesiwo wu 23,000 le South Africa le Gauteng Wogblɔ be ƒewuivi 23,000 ye fɔa fu le Gauteng nuto si me amewo sɔ gbɔ ɖo le anyiehe Afrika la me tso April 2020 va se ɖe March 20291 me. Côte d’Ivoire: Alassane Ouattara ɖu covid - 19 dzi Nyɔnuwo ƒe dukplɔla Alassane Ouattara zu ame kɔkɔe fifia le esi wodoe kpɔ be covid19 nyo eye wodae ɖe atikewɔlawo ƒe dɔwɔwɔ teƒe vaseɖe 40. Dodokpɔ evelia si wòwɔ la ɖee fia be mesɔ o. Togo : Dziɖuɖua ƒe taɖodzinue nye be yeagbugbɔ aɖo aʋa si woho ɖe covid ŋu la anyi Togo - dziɖuɖua tso nya me be yeagbugbɔ aʋawɔwɔa aɖo anyi. Togola dziɖuɖumegãwo ƒe ɖoɖo yeyea bia be woazã nyadzɔdzɔgblɔmɔnuwo atsɔ aɖo dukɔa ƒe dzadzɛnyenye ƒe nɔnɔme si li fifia ŋu eye woakpe ɖe amewo ŋu woase egɔme. KUXIA : Etats - ŋgɔnɔlawo le ɖoɖo wɔm ɖe ganyawo ŋu le nutoa me. Dukɔa ƒe ŋgɔnɔlawo kple Ganyawo Kple Gakpɔha si le Central African Republic ( CEMAC ) ƒe ŋgɔnɔlawo ƒo ƒu le Kuɖa sia gbe. Nyatia ƒe akpa vevi aɖe ku ɖe dukɔ siwo le habɔbɔa me ƒe ganyawo ŋu. LE E 2022 me la, Asamoah Gyan vɔ̃a Morocco Ghanatɔwo ƒe xotutu si nye Asamoah Gyan hã ƒo nu tso ƒuƒoƒo siwo woyɔna be CAN-20202 ƒe hoʋiʋli ŋu eye wòlé ŋku ɖe koklo si wobu be eyae nye vevitɔ kekeake le hoʋiʋlia me la ŋu. LE E 2022 me la, Samuel Eto’o ƒo nu tso Cameroon ƒe mɔkpɔkpɔa ŋu. Cameroon nye dukɔ si wɔ ɖoɖo ɖe CAN22 ŋu eye wonyi ƒuƒoƒo A si tso Burkina Faso, Ethiopia, kple Cape Verde dome. Enye ƒuƒoƒo aɖe si te ŋu kpena ɖe dzata siwo medoa wo ɖokui ɖe dzi o ŋu. Gake Samuel Eto'o ya bui be naneke megblẽ le eŋu o. Burkina Faso - Arbinda kple Gorgadji : Wowu ŋɔdzinuwɔla 58 le amedzidzedze aɖe me Burkina Faso dziɖuɖua ɖe gbeƒã kuɖa sia be ame 58 siwo wosusu be wonye ŋɔdzinuwɔlawo la ku le amedzidzedze aɖe si me dumeviwo, asrafowo, kple lɔlɔ̃nu faa dɔwɔla siwo le arbinda kple Gorgadji dome le Sahel hã ku le la me. Samuel Eto'o be Afrika megale bɔl ƒom o. Le gbebiame aɖe si woɖo ɖe nyadzɔdzɔgbalẽ si nye Tribune Africa me la, Cameroon xotutu aɖe si ŋkɔe nye Samuel Eto'o ƒo nu tso dɔ si wòwɔ abe Qatar Legacy ƒe amedɔdɔ ene be wòado xexeame ƒe kplu ɖe ŋgɔ le ƒe 2022 me la ŋu eye wòƒo nu tso Afrika bɔlƒoƒo si ŋu wògblɔ le be yemate ŋu awɔ naneke le o la ŋu. “ Idriss Déby Itno akpɔ ŋusẽ ɖe mía dometɔ ɖe sia ɖe dzi ŋutɔ. ” Cameroon - dukplɔla, Paul Biya, de bubu Chad - dziɖula tsãtɔ Idriss Déby Itno, si ku le aʋagbedzi le April si va yi me la ŋu. Wowɔ takpekpe tɔxɛ aɖe le Etats - ŋgɔnɔlawo ƒe takpexɔ me le Kuɖagbe. Ame 7 ku le Shell ƒe tɔdziʋu aɖe si le Nigeria ƒe anyiehe la dzi dzedze me Ŋutsu aɖewo siwo lé tu ɖe asi la tɔ ŋku Shell, si nye Britain kple Netherlands ƒe amikuha aɖe si le Nigeria ƒe anyiehe la ƒe dɔwɔlawo ƒe ʋu aɖe hewu ame 7. Congotɔwo di be yewoaŋlɔ Rumba la ɖe UNESCO Xexeame ƒe Domenyinuwo Dzikpɔƒea Be woana woaŋlɔ congoliatɔwo ƒe rumba la ɖe UN UNESCO ƒe dekɔnuwo me la, woɖe gbeƒãe le Kinshasa le Democratic Republic of Congo le Kuɖa sia gbe. Esi woɖu dzi ƒe ɖeka megbe la, Assimi Goita gblɔ susu si tae wòxɔ dziɖuɖua ɖo. Le August 18, 2020 dzi la, Mali - dziɖuɖua ho aʋa ɖe dukɔa ŋu. Aʋafia Assimi Goita kple eƒe asrafowo tsrɔ̃ dukplɔla tsãtɔ Ibrahim Boubacar Kéita ƒe dziɖuɖu eye dukɔa ƒe akpa gãtɔ nɔ gbɔlɔlɔ dzi ɖaa. Kuɖa, August 18, 2021, si nye ƒe ɖeka megbe la, Dukplɔla Assimi Goita ƒo nu tso nudzɔdzɔ wɔnublanui siwo dzɔ le Mali ƒe ŋutinya me la ŋu. Senegal : Wolé Nigeriatɔwo ƒe kɔmpiuta dzi nu vlo wɔla 32 le Dakar Dziɖuɖua ƒe kpovitɔwo lé Nigeriatɔwo ƒe kɔmpiuta dzi nu vlo wɔla alafa ɖeka le Senegal ƒe fiadu si nye Dakar me. Egypt : Moslemtɔ 12 ku le ƒe enyi siwo kplɔe ɖo me Moslemtɔwo ƒe Nɔvihabɔbɔ si wobu be enye “ ŋɔdzinuwɔla ” le Egipte la me tɔ 12 tsi dzi ɖe wo wuwu ŋu ƒe enyi le Islamtɔwo ƒe takpekpe si wowɔ le Rabaa al - Adawiya ƒe ablɔ dzi le Cairo vɔ megbe. Chad : Kɔmiti si woɖo be wòakpe ɖe dunyahelawo kple asrafowo ŋu woakpɔ gome le dukɔa ƒe numedzodzroa me Le Canada dukplɔla Braɖagbe ƒe sedede nu la, woɖo aɖaŋudɔwɔwɔkɔmiti tɔxɛ aɖe be wòakpɔ gome le dunyahehe kple asrafonyawo gbɔ kpɔkpɔ me. Dukplɔla tsãtɔ, Goukouni Weddeye, ye le zia dzi kpɔm. Haroun Kabadi si nye dunyahehabɔbɔa ƒe agbalẽŋlɔlagã ɖo MPS ƒe Dzadzraɖo Kɔmiti la Braɖa. Woɖo kɔmiti sia si le Ðk. David Houdeingar ƒe kpɔkplɔ te le August 13,201 dzi la ɖe ŋkeke 30 vaseɖe 30 be woatsɔ agblɔ eƒe akɔntabubu mamlɛtɔ. LE E 222 D.M.Ŋ. me la, lãmesẽfefewɔla si le Côte d'Ivoire la xlɔ̃ nu Algeria. Aƒetɔ Patrice Beaumelle si nye Côte d'Ivoire ƒe ŋgɔnɔla la tso ɖe nyiɖu ƒe hoʋiʋli si wowɔ le Yaoundé le Cameroon le Braɖa la ŋu eye wòte ɖe Algeria si nye nyiɖu ƒe hoʋlila le E ƒe ŋgɔnɔla la ŋu. Togo : Dziɖuɖua le eƒe aʋawɔnuwo dzram ɖo ɖe Marburg kple Ebola dɔlékuiwo ŋu Togbɔ be covid - 19 dɔlékui koe le dukɔa ŋu fifia hã la, Togo di be yeakpɔ nyuie ne dɔlékui bubuwo le dukɔ siwo te ɖe wo ŋu me. Le kwasiɖa sia me la, lãmesẽnyawo gbɔ kpɔlawo ɖe kuku na amewo be woanɔ ŋudzɔ. Le Côte d'Ivoire la, OMS ka nya ta be wogakpɔ dɔ bubu aɖe si ŋu wosusu be edzɔ ɖo eye woka nya ta le Ebola 9 ŋu. Xexeame ƒe Lãmesẽhabɔbɔ ɖe gbeƒãe be wogakpɔ dɔléle bubu kple dɔléle 9 le Côte d'Ivoire le kwasiɖanuwuwu sia megbe. CAF kplu : Moufid Mouhamed de AS FAR vɔ̃ na Borgou ƒe Buffles Far ƒe ƒuƒoƒoa taʋlila de dzi ƒo na eƒe ƒometɔwo be woagabu Borgou ƒe Buffles nu tsɛe o, evɔ le ƒuƒoƒo evea siaa ƒe hoʋiʋli le September si gbɔna me la, woaɖe wo ɖokui ɖa le habɔbɔa me zi gbãtɔ. UNIONDALE, NY ( Spanish only ), Nassau Veterans Memorial Coliseum, 1255 Hempstead Tpke. Esi woɖe go le Yaoundé Hamewo ƒe Takpexɔ me le Braɖa la, Dɔdzikpɔha la ɖe gbeƒã Afrika Dukɔwo ƒe Kplu ƒe akpa vovovo siwo woawɔ le Cameroon tso January 19 vaseɖe February 6, 1922 dzi la ƒe ɣletigbalẽ bliboa. Burkina Faso be woadrɔ̃ ʋɔnu Thomas Sankara si nye “ tɔtrɔ kpata ƒe vifofo ” lae. Thomas Sankara ƒe ʋɔnudrɔ̃nyawo kpɔ dzidzedze ŋutɔ. Le nya aɖe si Asrafowo ƒe ɔnudrɔ̃ƒe si le Ouagadougou gblɔ nu la, nya si wotsɔ ɖe amesiwo ŋu wotsɔ nya ɖo le Dukplɔla Thomas Sankara kple eƒe zɔhɛ wuieveawo wuwu ŋu la adze egɔme le Dzoɖa, October 11, 2021 dzi tso ŋdi ga 9 : 00 me. LE E 2022 me la, wonya Afrika ƒe Kplu ƒe ƒuƒoƒo adeawo nyuie. Afrika bɔlƒoha la wɔ esia le Yaoundé. Koklo adeawoe nye esiwo ƒo ƒu wɔ tournoi la ƒe xɔxɔnu gbãtɔ. Ganyawo ƒe sesẽ le nutoa me : Togo xɔa ga dɔlar biliɔn 25. Esi Covid - 19 dɔvɔ̃a gblẽ nu le Togo ƒe ganyawo ŋu ta la, etrɔ ɖe nutoa me tɔwo ƒe ganyawo ŋu eye wòbia ga dɔlar biliɔn 25. Burkina Faso : Woɖe asi le Pascal Zaida ŋu le se nu Woɖe asi le Pascal Zaida si nye Dukɔmeviwo ƒe Habɔbɔ si Kpɔa Dukɔmeviwo ƒe Nyawo Gbɔ ƒe zimenɔla ŋu le Braɖa sia me le eƒe toɖoɖo le ʋɔnudrɔ̃ƒe le Ouagadougou vɔ megbe. LE E 2022 me la, wɔ ɖoɖo ɖe ƒuƒoƒo aɖe ŋu tẽ. Le Yaoundé takpekpewɔƒe le Cameroon la woawɔ ɖoɖo ɖe hadomewɔnawo ŋu le Ghana le ŋdi ga 6 : 00 me. Woma ƒuƒoƒo 24 siwo dze na akpa mamlɛa la ɖe ƒuƒoƒo ene me. Wɔ ɖoɖo ɖe wɔna sia ŋu tẽ. Burkina Faso : Osc ƒe ŋgɔnɔla bubu le ʋɔnudrɔ̃nyawo gbɔ kpɔkpɔ me le Pascal Zaida megbe Wotsɔ nya ɖe Marcel Tankoano si nye dukɔmeviwo ƒe habɔbɔ ƒe ŋgɔnɔla ŋu le esi wògblɔ nya aɖe le eƒe nyadzɔdzɔŋlɔlawo ƒe takpekpe mamlɛtɔ si wowɔ ku ɖe Burkina Faso ƒe nɔnɔmea ŋu ta. RDC : Wolé Chinatɔ dzeaglã etɔ̃ le Ituri nutoa me Asrafomegã aɖe gblɔ be ŋutsu aɖewo siwo si aʋawɔnuwo mele o la lé Chinatɔ vevi etɔ̃ siwo wɔa dɔ le tomenukudɔwɔƒe aɖe si le Ituri nutoa ƒe dzieheɣedzeƒe gome. Malawi - tiatia SADC : Ame siwo gblɔna be yewonye agbalẽŋlɔlawo Le Braɖa sia dzi le Lilongwe si nye Malawi ƒe fiadu me la, Dukɔa ƒe Ŋgɔyidɔwɔha si le Afrika ƒe anyiehe la ƒe ŋgɔnɔlawo ate ŋu atia amesi ava xɔ ɖe Tantsantɔwo ƒe dukplɔla stergomena Lawrence tax teƒe. Woka nya ta be sitsoƒedila siwo ade 2,000 ye le Uganda. Uganda - dziɖuɖua aɖe gbe na sitsoƒedila 2000 siwo le afima be woasi le woƒe dukɔa me le kuxia nu. Mali : Ame siwo wonyã de gbe la le asa ƒom na adzohawo ƒe amedzidzedze Ame akpe ɖeka kple edzivɔwo ʋu tso woƒe kɔƒea me yi Labbézanga si te ɖe Niger ƒe liƒo ŋu le esi wodze Mali - nuto aɖewo dzi le August 8 lia dzi megbe. Côte d’Ivoire : umedɔléle si ŋu woke ɖo le dukɔa ƒe anyiehe Côte divoire ɖo kpe edzi be woke ɖe yevudɔ ŋu le dukɔa ƒe anyieheɣedzeƒe gome, vevietɔ le Grand - Basam nutoa me. Be woakpɔ libyatɔwo ƒe kuxia gbɔ la, Washington ɖo asi Rabat dzi. Le Dzoɖa, August 16 lia dzi la, woxɔ Richard Norland si nye United States dukɔa ƒe teƒenɔla kple amedɔdɔ tɔxɛ na Libya la le Rabat si. Burkina Faso ŋɔdzinuwɔla geɖe siwo woɖe ɖe aga le kwasiɖa ɖeka me Xinhua gblɔ be le Dzoɖa ƒe kwasiɖa si kplɔ August 9 vaseɖe 16 lia dzi la, asrafowo xɔ aʋawɔla siwo nɔ Burkina Faso la dometɔ geɖe le aʋagbedzi. Ali Bongo na Gabontɔwo be ɖoɖowɔwɔ ɖe dumevinyenye ŋue nye abɔtasisi na wo hã. Adzamekpovitɔwo ƒe zimenɔla Ali Bongo ye ƒo eƒe nuƒoa le dukɔa ƒe ɖokuisinɔnɔ ƒe azã ɖuɖu me. Le eƒe nuƒoƒo na dukɔa me la, dziɖuɖua ƒe ŋgɔnɔla lé ŋku ɖe lãmesẽnya siwo ku ɖe covid19 ŋu le Gabon la ŋu eye wòkpɔe be abɔtasisi ƒe agbɔsɔsɔme aɖeke mesɔ gbɔ o. Dediemanɔmanɔ le Nigeria — Gododo yeye si ŋu nya wogblɔ ɖi le Baker kple dedienɔnɔdzikpɔlawo dome Nigeriatɔwo ƒe dukplɔla Abraham Baker yi ɖakpɔ dedienɔnɔdzikpɔlawo le Yawoɖa sia. Woaƒo nu tso alesi nɔnɔmeawo le le Nigeria ŋu le takpekpe mamlɛ sia me. Niger ƒe amedzidzedze : Wowu dumevi 37 le afisi te ɖe Mali ƒe liƒo ŋu Ne mede ɖeke o la, dumevi 37 ya teti ku le Darey - Daye si te ɖe Mali ƒe liƒo ŋu le Dzoɖagbe. Le Ghana la, gadodo aɖe xɔ nyɔnuvi etɔ̃ eye wodo ɣli na nuteƒewɔlawo. Koronadɔ ƒe dɔvɔ̃a kple eŋuti sewo mexe mɔ na Anglikantɔwo ƒe gadodo be woaɖa nu kple ɖetugbui sukuvi etɔ̃ le sukunuwulawo ƒe nukpɔkpɔ si gbɔ eme ta o. Internet dzi hahoo kadodowo me nudzɔdzɔ siwo woɖe ɖe go kple esiwo woɖe ɖe go la wɔe be ame geɖe ƒo wo ɖokui ɖe Internet zazã me. Wozã BECEAO ƒe nɔnɔmetatawo tsɔ tsi tre ɖe ʋɔnudrɔ̃nyawo ŋu etoɖoƒe Afrika Dukɔwo ƒe Gadzraɖoƒegã (BCEAO ) le ŋɔdzi dom na ʋɔnudrɔ̃ƒewo be woatsɔ nya ɖe amesiwo zãa eƒe nɔnɔmetatawo tsɔ léa amesiwo wowu la ŋu. Cameroon : Paul Biya trɔ gbɔ le Switzerland nɔnɔ vɔ megbe Cameroon - dukplɔla Paul Biya trɔ yi Yaoundé, si nye eƒe dukɔa ƒe fiadu me le ŋkeke 36 siwo wòtsɔ nɔ Switzerland megbe. CHAN22 Dzadzraɖo — Benin ɖe Togo ɖa xɔlɔ̃wɔwɔtɔe Benin kpe akɔ kple Togo le Yawoɖa si gbɔna la me le xɔlɔ̃wɔwɔ me. Wotia bɔlƒoha aɖe si me bɔlƒola 23 nɔ hena wɔnaa wɔwɔ. Dzotɔtɔ Amewo le Algeria — Nugblẽfexeɖoɖo na Amesiwo Ku Algeria - dukplɔla Abdelmadjourne Tebboune ɖe gbeƒãe le Dzoɖa sia be woaxe Algeriatɔwo ƒe dɔlar miliɔn ɖeka ( Amerika dɔlar 7400 ) na amesiwo dzo fiã la ƒe ƒometɔwo. Morocco — dukɔa ƒe dziehe si ŋu avewo ƒe dzo gblẽ nu le Le ŋkeke mamlɛ siawo me la, yame ƒe dzoxɔxɔ ɖo dzidzenu Celsius 49. Tso Kwasiɖagbe ke la, ave siwo me dzoxɔxɔ kple ya sesẽwo le la le bibim le dukɔa ƒe dziehe gome. Le ƒe 2021 me la, woɖe asi le ame 100 kple edzivɔ ŋu be woawɔ dodokpɔ. Woɖe ame 108 le dodokpɔwɔwɔ me le Baccalauréat le ƒè 2021 me. Mali : Wowu asrafo etɔ̃ le dukɔa ƒe dzieheɣedzeƒe gome le tomebɔmb aɖe si woda tui la me Ame etɔ̃ ku le anyɔnyɔ 15 lia gbe. Mali : Wowu asrafo etɔ̃ le dukɔa ƒe dzieheɣedzeƒe gome le tomebɔmb aɖe si woda tui la me Ame etɔ̃ ku le anyɔnyɔ 15 lia gbe. Elim Mondial 2022 : Togo kple Senegal kpakple Namibia ƒe ŋkɔ Togo ɖe bɔlƒolawo ƒe ŋkɔ ɖe go le ŋkeke eve gbãtɔawo me le xexeame katã ƒe hoʋiʋlia me. Zambia Dukplɔla Edgar Lungu si do go la lɔ̃ ɖe edzi be yeɖu edzi. Zambia dukplɔla si do go le Dzoɖagbe lɔ̃ ɖe edzi be yeƒe futɔ gãtɔ, Hakainde Hichilema, ɖu dzi eye wòkafu ye vevie le radio dzi nuƒo aɖe me. Côte d’Ivoire : Dziɖuɖumegãwo le ɖoɖo wɔm be woawɔ avu kple Ebola Dɔwɔƒe si kpɔa lãmesẽnyawo gbɔ kple Dukɔ oƒuawo ƒe Lãmesẽnyawo Gbɔkpɔha si nye Xexeame Katã ƒe Gadzraɖoƒegã la wɔ ɖoɖo be woatsi Ebola dɔlékuia nu. Woawɔ wɔna sia le dukɔa me godoo le Braɖa. Ðk. Hounkpatin gblɔ be ame aɖewo siwo le Benin la gbe be yewomaxɔ abɔtasitike si wua dɔlékuiwo o. Dudɔnunɔla si kpɔa lãmesẽnyawo gbɔ te gbe ɖe alesi wòhiã be woana abɔtasisi ɖe Covid - 19 ŋu le Benin la dzi. Nufialagã Benjamin Hounkpatin si habɔbɔa bia gbee le Kwasiɖa anyɔnyɔ 15 lia gbe la be abɔtasisi koe nye kuxia. Esi dziɖuɖumegã la tsi tre ɖe “ ɖikelawo ” ŋu vevie ta la, eƒo nu tsi tre ɖe “ dɔlékuiwutikewo ” ƒe ɖiƒoƒo Internet dzi kadodowo ŋu. Koronadɔléle le Nigeria : Mohamed Buhari si xɔ ƒe 40 Woda Nigeria ƒe dukplɔla Abraham Baker ɖe afima le eƒe mɔzɔzɔ yi London me le covid - 19 ƒe nya nyui aɖe gbɔ kpɔkpɔ ta. Dukplɔla Andry Rajoeline ƒe dziɖuɖu yeyee nye esi le Madagascar. Madagascartɔwo ƒe dukplɔla Andry Rajoeline ɖe gbeƒãe le Kwasiɖagbe fiẽ be woaɖo dziɖuɖu yeye aɖe esi wòtso dudɔnunɔlawo katã nu le Kuɖagbe eye wòde dɔ asi na wo be woaɖo nyaawo ɖa ko. Woda asi ɖe Dudɔnunɔlawo ƒe Tatɔ Christian Ntsay si xɔ ƒe 60 la dzi eye wogbugbɔ ɖo dɔnunɔla ewo ɖe dɔ me esime ame 22 bubu le dziɖuɖua ƒe akpa dzi. Le Algeria megbe la, dzo fiã avewo le Morocco ƒe dziehe gome. Nyadzɔdzɔdɔwɔƒea ƒe nyadzɔdzɔŋlɔlawo gblɔ be dzotsilawo yi woƒe agbagbadzedzewo dzi le Kwasiɖagbe fiẽwo be woatsɔ atsi tre ɖe dzobibi siwo gblẽa nu le avewo ŋu le Morocco ƒe dziehe le ŋkeke evelia megbe la ŋu. Le South Africa la, wowɔ dɔ na Jacob Zuma eye wonɔ didim be woawɔ dɔ bubuwo nɛ. Wokɔ anyiehe Afrika dukplɔla tsãtɔ Jacob Zuma ɖe kɔdzi le anyɔnyɔ 6 lia dzi eye woagawɔ dɔ bubuwo le ŋkeke siwo gbɔna me. Chad : Saleh Kebzabo tsitretsiɖeŋula si woɖo le dukɔa ƒe numedzodzro kɔmitia me Woɖo Satana ƒe tsitretsiɖeŋula Saleh Kebzabo Memleɖa be wòanye “ dukɔa ƒe akɔtagbalẽvi ” ƒe habɔbɔa ƒe zimenɔla ƒe kpeɖeŋutɔ si akplɔ dukplɔlawo kple sewɔtakpekpewo ɖo. Zambia : Tsitretsiɖeŋulawo bia tso dukplɔla Edgar Lungu si be wòaɖu dzi. Zambia ƒe tsitretsiɖeŋulawo yɔ dukplɔla Edgar Lingu be wòaxɔ dziɖuɖua dzi le Kwasiɖagbe esime akɔdada gbãtɔ ɖee fia be amesi tsi tre ɖe eŋu ɣesiaɣi lae nye Hakainde Hichilema. Côte d’Ivoire ye woxɔ Ebola dɔlékuia le zi gbãtɔ. Esiae nye zi gbãtɔ si woka nya ta le Ebola ŋu le Côte d’Ivoire le ƒe 30 siwo va yi me. Enye nyɔnuvi aɖe si xɔ ƒe 18 si tso Guinea. Ame 22 ya teti ku le ʋunyaʋunya si le Kristotɔwo kple Moslemtɔwo dome le Nigeria me. Le kpɔɖeŋu me, wowu ame 22 ya teti le Kristotɔwo kple Moslemtɔwo dome ʋunyaʋunyawɔwɔ aɖe me le Nigeria ƒe dugã si nye Plataau me le gbevovovodolawo dome ʋunyaʋunyawɔwɔ ta. RDC : Nyadzɔdzɔŋlɔla aɖe si wowu le Ituri nutoa me Congotɔwo ƒe nyadzɔdzɔŋlɔla Joel Musavuli ku le Fiɖa vaseɖe Memleɖa ƒe zã me eye ŋutsu aɖewo siwo si tu mele o la wui le Ituri nutoa me. Covid - 19 le Senegal wu ame 70,000 siwo xɔ dɔa Le Senegal la, Koronadɔ ƒe dɔvɔ̃a dzi ɖe edzi wu ame 70,000 siwo ŋu dɔlékuiwutikewo le la ƒe xexlẽme. AMHERST, MA, The Mullins Center, University of Massachusetts, Commonwealth Ave. Afrika ƒe Bɔlƒoha ( CAF ) wɔ ɖoɖo ɖe dziɖuɖukplu eve siwo do ŋgɔ na dziɖuɖukplua ɖuɖu ŋu le Fiɖagbe abe alesi wònɔ le Dziɖuɖukplua gome ene. AMHERST, MA, The Mullins Center, University of Massachusetts, Commonwealth Ave. Afrika ƒe Bɔlƒoƒo Habɔbɔ wɔ ɖoɖo ɖe CAF ƒe hoʋiʋli ƒe hoʋiʋli gbãtɔ ŋu le Fiɖa. Woawoe nye Benin ƒe kpeɖeŋutɔwo kple Borgou ƒe Buffles kple ASFAR Morocco habɔbɔa. Togo Eperviers ƒe amegã tsãtɔ Emmanuel adebayor. Dzɔgbevɔ̃e gã aɖe dzɔ ɖe Emmanuel Sheyi adebayor, si nye Togo bɔlƒola xɔŋkɔ aɖe dzi nyitsɔ laa. Agbalẽ si wota ɖe eƒe facobook ƒe axa dzi gblɔ be esia ku ɖe dadaa Hajia Adébayor ƒe ku ŋu. Sahara Dzogbe : Afrikatɔ sitsoƒedila ade siwo ƒe vi 4 ku le Tunisia - gbedadaƒo Afrika - ʋuʋula ade, siwo dome ɖevi 4 nɔ la ku le Sahara Dzogbe si le Tunisia ƒe anyieheɣetoɖoƒe gome. Burkina Faso Arrestation de Pascal Zaïda be tsitretsiɖeŋua gblẽ nu le "" nuƒoƒo ƒe ablɔɖe ŋu. Tsitretsiɖeŋula si le Burkina Faso ƒe ŋgɔnɔla Eddie Komboigou ʋu go Pascal Zaida le Fiɖa sia me eye wogbe nuƒoƒoblɔɖe. Burkina Faso — enye dukɔmeviwo ƒe habɔbɔ ƒe ŋgɔnɔla si ƒe nuwɔna gblẽa nu le dziɖuɖua ƒe nutovowɔwɔ ŋu Demokrasidziɖuɖu ƒe Ŋgɔnɔla ( CED ) Pascal Zaida megate ŋu ƒoa nu o. Le kpɔɖeŋu me le Yawoɖa ƒe nyadzɔdzɔŋlɔlawo ƒe takpekpe aɖe me la, wotso enu fifia be eda megbe na dziɖuɖua ƒe ɖoƒe kple aglãdzenuwɔnawo. Wona ablɔɖe asitsala xɔŋkɔ Rebecca Enong le Cameroon Rebecca Enongchong ƒe senyala Aƒetɔ Sylvain Oum gblɔ be woɖe asi le eŋu le Fiɖa, August 13 lia dzi. Wode nyɔnu asitsala si le Cameroon la gaxɔ me le Braɖagbe ɖe ʋɔnudrɔ̃ƒea ƒe ŋlɔmiwɔwɔ ta. Algeria — dzoawo ƒe akpa gãtɔ gblẽ nu le dukɔa ƒe dziehe gome keŋkeŋ. Dzotsilawo kple lɔlɔ̃nu faa dɔwɔla siwo le Algeria yi edzi le avu wɔm kple dzoa, gake dziɖuɖua gblɔ be wokpɔ dzoa ƒe akpa gãtɔ gbɔ. France tɔ te asrafowo ƒe ɖekawɔwɔ kple Etiopia Paris wu eƒe asrafowo ƒe nuwɔwɔ aduadu kple Addis Ababa nu le aʋa si le edzi yim le Tigris kple teƒe bubuwo ta. Nigeria : Le mɔzɔzɔ yi London me, Muhammadu Buhari si wonɔ mɔ kpɔm na le Abiya le Fiɖa sia dzie. Le London ƒe kwasiɖa eve kple edzivɔ megbe la, Nigeria ƒe dukplɔla Abraham Bouazizi trɔ gbɔ va Nigeria ƒe fiadua me le Fiɖa fiẽ. Egypt : Woɖe aboyo Yudatɔ 13 le Sinai ƒe ɣedzeƒe gome Wogblɔ be wowu ŋɔdzinuwɔla 13 le Sinai le Egipte ƒe ɣedzeƒe gome le aʋawɔwɔ kple asrafowo me. Togo ƒe gadzraɖoƒe gãtɔwo dometɔ ɖeka si wodzra na gadedɔwɔla aɖe le Burkina Faso IB Holding si nye Togo senyalawo ƒe habɔbɔ aɖe si Burkinabe Mahamadou Bongouanou nɔ gaxɔ me la akpɔ Togo Asitsatsa Kple Mɔ̃ɖaŋudɔwɔƒe ƒe Gadzraɖoƒe ( BTCI ) si Togo - dziɖuɖua nɔ gaxɔ me va se ɖe fifia la dzi. RDC : Indiatɔ asitsala siwo woɖo ɖe Kinshasa le Congotɔ aɖe ƒe ku megbe Esia nye vɔvɔ̃ na Hindutɔ kple Pakistan asitsala siwo le Democratic Republic of Congo ( RDC ), amesiwo dzi woha le Kinshasa ŋkeke ʋee aɖewoe nye sia le sɔhɛ aɖe ƒe ku le Bangalore le India megbe. RCA : Dukplɔla Faustin Touaderae nɔ ŋgɔ na akɔntabubu aɖe Central African Republic ƒe zimenɔla, Faustin Archange Touadera, xɔ ŋgɔ le akɔntabubu aɖe me le August 12, 2021, dzi. Nufiala si gakpɔtɔ le dɔ wɔm lae xɔ ŋgɔ na Brice Yambiyo ƒe akɔntabubu ŋuti nufiafia le Bangui Yunivɛsiti. LE E 2022 me la, wowɔ ɖoɖo ɖe amewo ƒe kukuwo ŋu. Le Yaoundé, Cameroon, le August 17, 2021 dzi la, woata CAN-202 ƒuƒoƒoa ƒe akpa vovovoawo. Wonya woƒe kuku eneawo nyuie. CAF : CAN 2022 ƒe ɣletigbalẽ bliboa Afrika ƒe Bɔlƒoha ɖe gbeƒãe le Fiɖagbe be woawɔ ɖoɖo ɖe ƒuƒoƒo ƒe akpa vovovoawo kple ƒuƒoƒoawo ƒe akpa vovovoawo ɖeɖeɖa le CAN 2022 me ŋu kple ɣeyiɣi si me woawɔ ɖoɖo ɖe wo tata le Cameroon le August 17 lia dzi la ŋu. Burkina Faso gaxɔ ƒè 21 ɖe Mali ŋɔdzinuwɔla aɖe ta. Wodrɔ̃ ʋɔnu Maliatɔ aɖe le Yawoɖa be woanɔ gaxɔ me ƒè 21 eye wo dometɔ 14 gɔme manya se o. Niger ƒe nyatakaka tso dudɔnunɔlawo ƒe adaŋudetakpekpe gbɔ le Yawoɖa, August 12,202 Le Niger la, dudɔnunɔlawo ƒe aɖaŋuɖotakpekpe si wowɔ le Yawoɖa, August 12, 2021, dzi la dze egɔme le dukplɔla Mohamed Bazoum ƒe kpɔkplɔ te. Madagascar : Andry Rajoarina ƒo eƒe dudɔnunɔlawo nu ƒu, eye wogblɔe ɖi be woaɖɔ wo ɖo. Madagascartɔwo ƒe dukplɔla Andry Rajoeline ɖe gbeƒã kuɖa be woagbugbɔ aɖɔ subɔsubɔdɔa ɖo. Eyata wotsi dziɖuɖumegãwo katã nu. Nigeria dukplɔla tsãtɔ Shehu Shagari srɔ̃ ku Hadiza Shagari si nye Nigeria dukplɔla tsãtɔ la srɔ̃ ku le yawoɖa ŋdi sia le covid - 19 ta. Burkina Faso €" JO 2021 : Hugues Fabrice Zango tsɔ eƒe dzesi la na Dukplɔla Roch Kaboré Faso ƒe zimenɔla Roch Marc Christian Kaboré xɔ gadzẽ le Tokyo ƒe Olimpik fefewɔƒe mamlɛtɔ le ŋdi me eye wòtsɔ eƒe ɖoƒe nɛ. Togo €" Turkey ƒe dedienɔnɔ le gɔmedzedzea me be AKPAA kple Faure Gnassingbe ɖɔ li wo nɔewo Tokunɔwo ƒe dukplɔla, Faure Essozimna Gnassingbe, ɖo dze le telefon dzi le Kuɖagbe kple eƒe Turkeytɔwo ƒe kpeɖeŋutɔ Recep Tayyip Erdogan. Amerika hadzilawo ƒe haƒoƒo le dzidzim ɖe edzi le Afrika. Amerikatɔ haƒolawo le tɔtrɔm ɖe Anyigba Doblukɔ dzi ŋu geɖe wu, vevietɔ le dukɔ siwo me wodoa Fransegbe le me. Burkina Faso ƒe amedzidzedze si dzi womeɖe mɔ ɖo o wɔe be VDP ɖe ŋɔdzinuwɔla 17 ɖa le Sahel nutoa me Lɔlɔ̃nu faa dɔwɔla siwo tsɔ wo ɖokui na be yewoatsɔ akpɔ yewoƒe dukɔa ta la gbe amewo ƒe amedzidzedze le Gorgadji nuto si le Sahel la me le Braɖa. Le Côte d’Ivoire la, Laurent Gbagbo fa konyi be : “ Abidjan tɔtɔ ale gbegbe be womate ŋu anɔ agbe o. ” Esi Laurent Gbagbo si nye nyiɖu dukplɔla tsã trɔ gbɔ va dukɔa me le eƒe anyimanɔmanɔ ƒe ewo megbe la, egblɔ be Abidjan si nye Côte d'Ivoire ƒe fiadu la zu tsikpe eye womate ŋu anɔ agbe o. FIFA ƒe ɖoƒe : Senegal gakpɔtɔ le ŋgɔ xɔm le Afrika, eye Benin dze anyi Futɔwo ƒe habɔbɔ si woyɔna be FIFA ka nya ta le eƒe ɣleti sia ɣleti ƒe bɔlƒoƒo dukɔ nyuitɔwo ŋu le Yawoɖa, August 12, 2021 dzi. Le Afrika la, Senegal gakpɔtɔ le ŋgɔ xɔm kokoko. Ke hã, nɔƒe etɔ̃ bu le Benin eye wòxɔ nɔƒe 18 lia le anyigbagã la dzi. Zambia tiaa eƒe dukplɔla togbɔ be ganyawo le sesẽm hã Le Zambia la, ele na akɔdalawo be woatia woƒe dukplɔla yeyea le Yawoɖa, August 12 lia dzi le hoʋiʋli sesẽ aɖe si ku ɖe Afrika dukɔ gbãtɔ ƒe ganyawo ŋu la megbe. Mali : Asrafowo ɖe asi le asrafowo ƒe taɖodzinuwo ŋu le Songo Le aʋa si woho ɖe ŋɔdzinuwɔwɔ ŋu me la, Mali - srafowo dze aglã ɖe aʋawɔɖoɖowo ŋu le Songo nutome le kuɖa anyɔnyɔ 11 lia gbe. Amedzidzelawo wu dumevi 15 le Niger ƒe ɣetoɖoƒe Le Dzoɖagbe aɖe la, wowu dumevi 15 le Tilaberi nutoa me le Niger. Le nyatakaka aɖe me la, Nigeria Dukɔa ƒe Dɔwɔƒe gblɔ be amedzidzedze la va Dzoɖa ŋdi ga 13 lɔƒo. Amedzidzelawo wu agbledela siwo wɔa dɔ le woƒe agblewo dzi. Algeria : Ame siwo ku le dzoa me ƒe agbɔsɔsɔ dzi ɖe kpɔtɔ. Ame 65 siwo dometɔ 28 nye asrafowo la ku le dzobibi siwo dzɔ tso Dzoɖa fiẽ le Algeria ƒe dziehe la me, vevietɔ le Kabylia. Ame siwo wu 40 ye ku le Algeria, eye wo dometɔ 25 nye asrafowo le dzobibi geɖe me. Algeria - dukplɔla Abdelmadides Tebboune ɖe gbeƒãe le twitter dzi le Braɖa fiẽ be asrafowo dometɔ 25 ku le dzobibi si dze egɔme tso Dzoɖa le dukɔa ƒe dziehe gome la me. Kenya - dziɖuɖua ɖe gbe na dziɖuɖumegãwo be woana abɔtasisi wo le August ƒe nuwuwu Le afɔku si li be woahe to na Kenya - dziɖuɖumegãwo ta la, ele be woaɖe asi le wo ŋu hafi August nawu enu. Le kpɔɖeŋu me, dziɖuɖua tso nya me be woana abɔtasisi wo. Dzotɔtɔ yameʋuwo le Algeria : Esi ga mele France si o ta la, woɖe yameʋuwo ɖe go. Tso Braɖa, August 10 lia dzi la, dzobibi gblẽ nu le Algeria ƒe dziehe gome eye ame 65 ya teti ku. Le Kuɖa August 11 lia dzi la, France ƒe dukplɔla ka ɖe edzi na Algeriatɔwo be France akpe ɖe yewo ŋu, eye wòdo ŋugbe be yewoaɖo yameʋuwo akpe ɖe yewo ŋu yewoaɖu dzoa dzi. Nyadzɔdzɔgbalẽ aɖe gblɔ be : “ Le ŋkeke ʋee aɖewo megbe la, Tokyo ƒe nyadzɔdzɔgbalẽ aɖe ɖe nyadzɔdzɔgblɔmɔnu si nye Twitter ɖa le Nigeria. Esia wɔe be dziɖuɖua ɖe mɔ ɖe twitter ƒe dɔwɔnawo ŋu le dukɔa me le ŋkeke ʋɛ aɖewo megbe. Miss Togo 2021 si wogbugbɔ ɖo ɖe ŋkeke bubu dzi Dukɔa ƒe Habɔbɔ si Kpɔa Ðoɖowɔwɔ ƒe Nyawo Gbɔ ɖe gbeƒãe be woagbugbɔ Miss Togo 2021 ƒe nyametsotso mamlɛtɔ si woawɔ le August 28 lia dzi la aɖo ŋkeke si kplɔe ɖo dzi. Sudan — dukplɔla tsãtɔ Omar el - Becker si wotsɔ de dukɔwo dome ʋɔnudrɔ̃ƒe Sudan tso nya me be yeatsɔ amesiwo katã dim wole la ade Dukɔwo Dome ɔnudrɔ̃ƒea be woadrɔ̃ ʋɔnu wo. Wodrɔ̃ ʋɔnu asrafomegã eve ɖe dzrewɔwɔ ta Wotso kufia na asrafomegã eve le Democratic Republic of Congo ɣeyiɣi didi aɖe ɖe woƒe dzrewɔwɔ vevemaseɖeamenutɔe ta. Mahamat Idriss Deby ƒe ɖokuisinɔnɔ ƒe ƒe 61 lia ƒe ŋkuɖodzizã Le Chad ƒe ɖokuisinɔnɔ ƒe ƒe 61 lia ɖuɖu ƒe Braɖa dzi la, Dukplɔla Mahamat Idriss Deby yɔ dukɔmeviwo be woaƒo wo ɖokui ɖe dunyahehe me le ɣeyiɣi sesẽ aɖe me. Tɔtrɔ Yi Chad : Mahamat Idriss Deby le afɔ siwo hiã kpata la ɖem Chad - dukplɔla, Mahamat Idriss Deby, ƒo nuƒo aɖe na dukɔa le Braɖa fiẽ le dukɔa ƒe ɖokuisinɔnɔ ƒe ƒe 61 lia ɖuɖu me. Le eƒe nuƒoa me la, dziɖuɖua ƒe amegã gaɖe adzɔgbe si wòɖe be yeawɔ ɖe Trɔ̃subɔsubɔ ƒe mɔgbalẽa dzi la me ake. Omar el - Becker ƒe ɔnudrɔ̃ƒe Kɔkɔtɔ ƒe ɔnudrɔ̃ƒe Kɔkɔtɔ ƒe Nyagbugbɔdrɔ̃ le Sudan ɔnudrɔ̃ƒea ƒe senyala yeyea yi ɖasrã Sudan kpɔ kwasiɖa ɖeka le Braɖa sia gbe eye wòʋli nya le alesi wòana Khartoum ƒe nuwɔwɔ aduadu me nasẽ ɖe edzi le hlɔ̃nu siwo wòwɔ le dukplɔla tsãtɔ Omar el - Bayir ƒe kpɔkplɔ te la me ŋu. Le Côte d’Ivoire la, Laurent Gbagbo ƒe akpa yeye lae nye dukplɔla le ƒe 2025 me. Le akpa yeye aɖe ɖoɖo me la, dukplɔla tsãtɔ Laurent Gbagbo ɖee fia be yedi be yeakpɔtɔ anye dunyahela vevitɔ le yeƒe dukɔa me le ƒè 76 xɔxɔ me eye be ɖoɖo aɖe le ye si le ƒè 2025 me. Dudɔnunɔlawo ƒe tatɔ Abiy Ahmed ƒo amehawo nu ƒu ɖe Tigris - dua me. Etiopiatɔwo ƒe dumegãwo ƒe tatɔ Abiy Ahmed ƒo nu kple dukɔa ƒe aʋakɔwo le Braɖa be woaɖu aʋa si woho ɖe aglãdzelawo ŋu la dzi. Côte d’Ivoire €" Fuɖename le FPI : Pascal Affi N'guessa dze ŋgɔ eya ŋutɔ ƒe didi be yeakpɔ ŋusẽ. Togbɔ be Laurent Gbagbo di be yeaɖe asi le Ivory People’s Front ( FPI ) ŋu na Pascal Affi N’guessan hã la, eɖee fia be nɔnɔme sia do ƒome kple Gbagbo ƒe ɖokuitɔdidi kple ŋusẽdidi vevie. Gake nuƒo si wòƒo fifia la tsi tre ɖe nuƒo si wòƒo do ŋgɔ na Dukplɔla xoxoa ƒe asiɖeɖe le dɔa ŋu la ŋu. RDC : Tsidzadza gã aɖe wu aƒe siwo wu 400 le dziehe Kivu Tsi ɖe aƒe 400 kple edzivɔwo le esi tsi gã aɖe dza le kwasiɖanuwuwu le Kamandi lac nutoa me le Edouard ƒe ɣetoɖoƒeƒuta le Lubero le dziehe kivu megbe. Uemoa Sewɔtakpekpevalawo le kpekpe me le Togo etoɖoƒe Afrika dukplɔlawo le kpekpe le Togo tso Dzoɖa anyɔnyɔ 9 lia dzi. Esiawo dometɔ aɖewoe nye asitsatsa, ganyawo, kple kuxi yeye siwo dɔwɔƒea ƒe dɔwɔwɔ hena vɛ. Côte d’ivoire : Didier Drogba ƒo ʋɔ na nyiɖu bɔlƒolawo. Nyivisubɔlawo ƒe xotutu si nye Didier Drogba ɖo kpe eƒe asiɖeɖe le nyiɖu bɔlƒolawo ƒe habɔbɔa ŋu dzi. Chechnya tsãtɔ da asi ɖe dzudzɔxɔxɔ sia dzi elabe AFF meɖe mɔ na ye le akɔdada me le nyiɖuƒe bɔlƒoha la ƒe zimenɔɣi o. South Africa : Jacob Zuma ƒe nufitifitiwɔwɔ ƒe ʋɔnudɔdrɔ̃ ŋuti nyatakaka Wogahe South Africa dukplɔla tsãtɔ Jacob Zuma ƒe nufitifitiwɔwɔ ƒe nya la ɖe megbe ake le Braɖa, August 10, 2021, dzi le lãmesẽnyawo ta. Wogawɔ ɖoɖo be woagbugbɔ nya la adrɔ̃ le September 9 lia dzi. Côte d’Ivoire €" Aʋa si wowɔ le FPI : Affi N'Guessan ɖo Laurent Gbagbo ŋu dzikutɔe Le Dzoɖagbe la, Laurent Gbagbo si nye dukplɔla tsã la ɖoe be yeaɖe asi le Dukplɔla tsãtɔ Pascal Affi N'Guessan ŋu ne yeaɖo habɔbɔ yeye anyi. Le nyaŋuɖoɖo na eƒe aɖaŋuɖola aɖe me la, Affi N'Guessan ƒo nu tsi tre ɖe nyametsotso aɖe si ƒe akpa gãtɔ ku ɖe dziɖuɖu ƒe didi kple ɖokuitɔdidi ŋu la ŋuti. Mali - kɔƒe ene dzi dzedze : Assimi Goita do ŋugbe be yeatsɔ ʋukɔkɔɖi atsi tre ɖe ŋɔdzinuwɔlawo ŋu Mali - dukplɔla Assimi Goita bu fɔ asrafowo ƒe amedzidzedze si yi edzi Kwasiɖagbe le Karou, Dirga, kple Deutéguef nutowo me la le Dzoɖagbe. Dɔlékui dziŋɔ aɖe si le Marburg : etoɖoƒe Afrikatɔwo xɔe zi gbãtɔ. Woka nya ta be ame gbãtɔ si xɔ Marburg dɔlékuia le Guinée eye wòna ʋu ɖuɖu le eŋu vevie lae nye ame gbãtɔ si xɔe le etoɖoƒe Afrika. Cameroon ganyawo ŋuti nunyala Christian Penda Ekoka si nye Paul Biya ƒe aɖaŋuɖola tsã la ku Ganyaŋununyala Christian Penda Ekoka si nye Paul Biya ƒe aɖaŋuɖola tsã kple Maurice Kamto ƒe ɖusibɔ le October 2018 ƒe Dukplɔse me la ku le kɔdzi le Toronto, Canada, le August 8, 2021 dzi. David Oyedepo gblɔ be : “ Ne nyɔnunyenye nye wò nukpɔsusu la, ke anyo wu be màɖe srɔ̃ o. Bishop David Oyedepo, amesi ɖo Living Faith Church Worldwide, si wogayɔna be Winners Chapel International la, xlɔ̃ nu nyɔnuwo vevie be woagage ɖe nyɔnuwo ƒe habɔbɔ me o. Osɔfoa gblɔ be mele be nyɔnu siwo nye nyɔnuwo naɖe srɔ̃ o. Le Nigeria ƒe anyieheɣedzeƒe gome la, wogblɔ na amewo be woaɖe wo ɖokui ɖe vovo tso wo nɔewo gbɔ. Ðasefo siwo le Nigeria ƒe anyieheɣedzeƒe gome ƒo ka ɖe eƒe amegã ɖeɖe ɖe aga ƒe ƒuƒoƒo aɖe ƒe yɔyɔ le ŋkeke aɖe dzi be woatsɔ atsi tre ɖe eƒe amewuwu ŋu lae gblɔ be dugã siwo le Nigeria ƒe anyieheɣedzeƒe gome ɖiɖi kloe. Côte d’Ivoire : Dukplɔla tsãtɔ Laurent Gbagbo do susua ɖa be woaɖo habɔbɔ yeye aɖe anyi Iviatɔwo ƒe dukplɔla tsãtɔ Laurent Gbagbo si ɖo Iviatɔwo ƒe Habɔbɔ si me mamãwo bɔ ɖo la do dunyaheha yeye ɖoɖo ɖa Dzoɖa, abe alesi FPI ƒe nyatakaka aɖe si woɖe ɖe go le eƒe dziɖuɖumegãwo ƒe kpekpe aɖe me ɖee fia ene. Burkina Faso : Woxe mɔ ɖe bli ƒe agbledede nu le Sahel nutome Le Burkina Faso la, Sahel - nutome dziɖula de se ɖe tomenukuƒewo ( mil, sorgho, bli, euro ) nu le Sahel - nutome ƒe dugãwo me. Chad — tabianuawo ƒe asi ɖoɖo anyi Fifia la, asixɔxɔ ŋutɔŋutɔ le tabianua ŋu wògbɔ Bar ŋu le Gera nutoa me. Esia dze le nutome kple subɔsubɔhakplɔlawo ƒe kpekpe si wowɔ le anyɔnyɔ 7 lia gbe la me. Burkina Faso : Wokpɔ asrafo adre siwo ku la mlɔeba Burkina Faso dziɖuɖua ɖe gbeƒãe le Dzoɖagbe be yeke ɖe asrafo adre siwo ku la ŋu le Toeni ƒe amedzidzedze megbe. Nigeria : Wonyã ame eve le dukɔa ƒe anyieheɣetoɖoƒe gome, wo dometɔ ɖeka nye Switzerlandtɔ. Ŋutsu siwo lé tu la lé Switzerlandtɔ aɖe le Nigeria ƒe anyieheɣetoɖoƒe le Memleɖagbe esime kpovitɔwo nɔ mɔ zɔm to Ibese kple Itori nutowo me le Ogun nutome. Xexeame Katã ƒe Nyɔnuwo ƒe Kplu si Woɖuna le U20 : Benin Lãmesẽfefewɔƒe le Niger Benin wɔ tiatia vevi aɖe hena nyɔnuwo ƒe Xexeame Katã ƒe Dziɖuɖukplu ƒe dodokpɔ evelia wɔwɔ esi woɖu Niger dzi ŋutasesẽtɔe vɔ megbe. Madagascar €" Dukplɔla la wuwu ƒe agbagbadzedze be woawui : Andry Rajoelina bia nya aɖe tso France ŋu. Le kwasiɖa eve siwo va yi me la, Madagascartɔwo ƒe dukplɔla Andry Rajoeline bia gbee le Kwasiɖagbe, August 8 lia dzi be ɖewohĩ France akpɔ gome le amedzidzedze sia me hã. Adzamekpovitɔwo gava dze Mali dzi ake — wowu dukɔmevi siwo ade 40 le dukɔa ƒe dziehe. Le Kwasiɖagbe la, asrafowo dze nuto ene siwo le Mali ƒe dziehe gome si te ɖe Niger ƒe liƒo ŋu la dzi. Wowu dumevi siwo ade 40 ya teti le amedzidzedzea me. Le Marocca la, akɔawo adze egɔme le anyɔnyɔ 8 lia dzi. Morocco Dukɔa ƒe Dudɔnunɔla Abdelouafi Laftit de dzi ƒo be woawɔ dukɔmeviwo ƒe akɔdada kple sewo le Morocco le September 8 lia dzi. Le Mozambique la, Rwandatɔwo ƒe asrafowo dze aglã ɖe adzamekpovitɔwo ŋu eye woɖu Mocimboa da Praia melidzeƒea dzi. Le Kwasiɖagbe la, Rwandatɔwo ƒe asrafowo ɖe gbeƒãe be yewokpɔ ŋusẽ ɖe ƒudzimɔzɔzɔdɔwɔlawo ƒe du si nye Mocimboa da Praia dzi ƒe eve sɔŋ. Enye aʋadziɖuɖu gbãtɔ na dukɔ bubu me srafowo le Mozambique le aʋa si woho ɖe ŋɔdzinuwɔwɔ ŋu me le June me. Burkina Faso : Ŋɔdzinuwɔlawo ƒe amegã eve le Kossi nutoa me Burkinabetɔwo ƒe Dɔwɔƒe si Kpɔa Kadodomɔnuwo Gbɔ ɖe gbeƒãe Kwasiɖagbe be Burkinabetɔwo ƒe asrafowo ƒe ƒuƒoƒo tɔxɛ aɖe “ ɖe ŋɔdzinuwɔlawo ƒe ƒuƒoƒo eve ɖa ” Memleɖagbe le Kossi nuto si nye Boucle du Muhun me le dukɔa ƒe dzieheɣedzeƒe gome. Nigeria : “ Chibok ƒe vi ” aɖe gakpɔ eƒe ƒometɔwo ake le wo léle ƒe adre megbe Nigeria - sɔhɛ siwo ade 300 siwo Boko Haram lé ɖe kɔledzi aɖe me le Chibok ( Dzieheɣedzeƒe ) ƒe adre enye sia la dometɔ ɖeka vo eye wogakpɔ eƒe ƒomea ake. Algeria : Wowu asrafo eve le tomebɔmb aɖe si wó la me Algeria - srafowo dometɔ eve ku eye wo dometɔ bubu xɔ abi esi bɔmb aɖe wó le dukɔa ƒe dziehe gome. Niger ƒe Yamesrafowo ƒe adelawo wu adzodala gbogbo aɖewo Nyadzɔdzɔgbalẽ si nye AFP ka nya ta be Nigeria - srafowo wɔ aʋawo le dukɔa ƒe dziehe eye woɖe aʋawɔla gbogbo aɖewo siwo wonya nyuie be wonye adzodalawo la ɖa. Afrika Dukɔwo ƒe Ðekawɔhabɔbɔ gatso ɖe eŋu mlɔeba le nyaʋiʋli siwo ku ɖe Israel ƒe ɖekawɔwɔ ŋu megbe. Le nya geɖe siwo dukɔ geɖe tsɔ ɖe Israel ƒe Afrika Dukɔwo ƒe Ðekawɔha me nɔnɔ ŋu vɔ megbe la, Afrikatɔwo ƒe habɔbɔa va lɔ̃ ɖe edzi mlɔeba be yewoate ŋu awɔ nyametsotso sia keŋkeŋ evɔ mahiã be woawɔ ɖoɖo aɖeke do ŋgɔ o. Côte d’Ivoire €" Fiaɖuƒe Gamenɔlawo : Alassane Ouattara drible Laurent Gbagbo kple Henri Konan Bédié Togbɔ be wonɔ mɔ kpɔm be dukplɔla Alassane Ouattara naɖe gbeƒã le dukɔa ƒe nɔnɔme ŋu le zã si do ŋgɔ na ɖokuisinɔnɔ ƒe azãa me be woaɖe asi le gamenɔlawo ŋu le dunyahehe me hã la, ɖeko wòƒo nu tso eŋu. Guinea : Ebola kple Covid megbe esime dɔlékui vɔ̃ɖi aɖe dze ame dzi le Marburg Guinée ɖe gbeƒãe le Fiɖa be dzoxɔxɔ aɖe si me dɔlékui si woyɔna be Marburg ƒe ʋu ɖuɖu le la ate ŋu adzɔ ɖe yewo dzi esime yɔmekpe gakpɔtɔ le fu ɖem na yewo vaseɖe esime dzoxɔxɔ bubu si nye Ebola nadze yewo dzi. Nyadzɔdzɔŋlɔla Abdoul Niang si wolé le Birama Touré megbe Wode nyadzɔdzɔŋlɔla Abdoul Niang gaxɔ me le Bamako Dɔdzikpɔƒea le Yawoɖa, August 5 lia dzi. Wotsɔ nya ɖe nyadzɔdzɔŋlɔla la ŋu be enye nuvlowɔlawo ƒe ha. Côte d’Ivoire : Alassane Ouattara lɔ̃ ɖe tsitretsiɖeŋu ƒe aɖaŋuɖoɖoa dzi eye wòɖe asi le gamenɔla siwo le dunyahenyawo me la ŋu Gaƒoƒo ʋɛ aɖewo le Côte d'Ivoire ƒe ɖokuisinɔnɔ ƒe ƒe 61 lia ɖuɖu megbe la, woɖe asi le gamenɔla gbogbo aɖewo ŋu zi gbãtɔ. Woawoe nye PtCI - RDA ŋgɔnɔlawo, FPI kple sɔhɛ siwo le Debou siwo wode gaxɔ me le MACA la dometɔ aɖewo. Niger — yameʋudzeƒe aɖe si woɖo ɖe Diffa nutoa me Le aʋa si woho ɖe ŋɔdzinuwɔwɔ ŋu me la, Niger ana eƒe asrafowo ƒe ŋutete nanyo ɖe edzi le nuto si nye Diffa ( anyieheɣedzeƒe ) si te ɖe Nigeria ŋu me eye wòana yameʋuɖoƒe nanɔ anyi. Burkina Faso : François Compaore ƒe nuteƒemawɔmawɔ si ŋu ECHR ƒo nu tsoe Europatɔwo ƒe Amegbetɔ ƒe Gomenɔamesiwo Ŋuti ɔnudrɔ̃ƒe ( CEDH ) tsi tre ɖe Fransetɔwo tsɔtsrɔ̃ yi Burkina Faso ŋu le Fiɖa sia gbe. Guinea : Nicolas Sarkozy le Alpha Condé ƒeme Guinétɔwo ƒe dukplɔla Alpha Condé xɔ Franseawo ƒe dukplɔla tsãtɔ Nicolas Sarkozy le ʋɔnu le Fiɖa sia dzi. Ŋkuléle ɖe nu ŋu ƒe ɖoɖo si wona Israel - dukɔwo : Dukɔ 14 bia be Afrika Dukɔwo ƒe Ðekawɔha naɖe nu me na yewo Dukplɔla Felike Tshisekedi ƒe nyametsotso be woaɖo Afrikatɔwo ƒe Ðekawɔha ( U.S.A ) ɖe Israel la gakpɔtɔ nye nyaʋiʋli le habɔbɔa me. Wogblɔ be dukɔ 14 siwo le dukɔ mawo me la bia numeɖeɖe tso ŋgɔnɔlawo gbɔ. Xexeame Katã ƒe nyɔnuwo ƒe takpexɔ si nye U20 Afrika - nyigba : Benin kple Ecureuils nyɔnu 19 le Niger Bɔlƒola Uuzerou Abdoulaye tia bɔlƒoha aɖe si me nyɔnu 19 le le Benin be woaʋli Niger kple nyɔnuwo lae. Aʋahoho ɖe covid ŋu : Togo tɔwo le ɖi kem le Johnson & Johnson ƒe abɔtasitike ŋu le South Africa Wobe Togo xɔ Johnson kple Johnson ƒe abɔtasitike si wowɔ le South Africa la ƒe akpa aɖe le yawoɖa. Dudɔnunɔlawo ƒe tatɔ aʋadziɖuɖu dogbe be woaxɔ abɔtasitike sia ƒe agbɔsɔsɔme si dziɖuɖua da asi ɖo la ade miliɔn 4. Côte d’Ivoire : Henri Konan Bédié ŋlɔ agbalẽ na Alassane Ouattara Dukɔa ƒe akpa gãtɔ ƒe ŋgɔnɔla Henri Konan Bédié ŋlɔ agbalẽ ɖo ɖe Dukplɔla Alassane Ouattara Yawoɖa. Le biabiaa nu la, alɔdzedɔwɔƒea di be yewoawɔ ɖoɖo ɖe dunyahehe ƒe ɖoɖowo ŋu eye woaŋlɔ nya siwo gbɔna la ɖi. South Africa Dukplɔla Jacob Zuma xɔ ɖe kɔdzi tso esime wodee gaxɔ me Wode South Africa dukplɔla tsãtɔ Jacob Zuma si woda ɖe ʋɔnudrɔ̃ƒe le July si va yi me la kɔdzi le Fiɖa si mede kwasiɖa ɖeka hafi woagbugbɔ nyaa adrɔ̃ o le nufitifitiwɔwɔ ƒe nya aɖe me. Agbagbadzedze be Woalé Franse - vi eveawo le Madagascar Madagascartɔwo ƒo nya ɖe wo nu le agbagba siwo wodze be woawu dukplɔla Andry Rajoeline la ŋu. kple Philip F. Wode wo gaxɔ me abe alesi Franse nyadzɔdzɔgbalẽ aɖe gblɔe ene. Bac le Senegal : Enye ɣleti ɖeka ƒe gaxɔmenɔnɔ ƒe ŋkeke 7 na ŋugbetɔsrɔ̃ si di be yeaƒo nu na ye xɔlɔ̃ la. ɔnudrɔ̃ƒea tso afia na Senegal sukuvi Khadim Mboup, amesi do eɖokui abe nyɔnu ene be yeanɔ Bac ƒe dodokpɔwo me ɖe exɔlɔ̃a teƒe. Mlɔeba la, ɖekakpui “ lɔlɔ̃tɔ ” la va nɔ gaxɔ me ɣleti ɖeka eye wònɔ gaxɔ me ŋkeke adre sɔŋ. Nigeria : Amnesty International gblɔ be asrafowo wu ame 115 le ɣleti ene siwo va yi me Dukɔwo Dome Amnesty tsɔ nya ɖe Nigeriatɔwo ƒe dedienɔnɔdzikpɔlawo ŋu kuɖa be wowu ame 115 ya teti le March kple June dome le dukɔa ƒe anyieheɣedzeƒenutowo me. Egypt : Abolo ƒe asi dzi ɖe edzi alafa memama 300 kloe Egiptetɔwo ƒe abolo ƒe asi metrɔ tso ƒe 1977 me o, gake egbea la, Egipte - dukplɔla Abdel Fattah al - Sisi bia be woana aboloa ƒe asi nadzi ɖe edzi. Ame 5 ƒe xexlẽme dzi ɖe edzi va ɖo ame 20 ƒe xexlẽme dzi. Côte d’Ivoire : Lãmesẽfefewɔla Ruth Gbagbi si wokplɔ yi Tokyo la bu le Yawoɖa sia gbe le Abidjan. Ivory ƒe kamedefefewɔla Ruth Gbagbi si xɔ akɔtadzesi le Ta kwon do le Tokyo 2020 Olimpik fefewɔƒea la wɔ eƒe mɔzɔkplo eye wodzo le Japan le kuɖa gbe eye womegblɔe na eƒe ƒometɔwo o. Burkina Faso GH ¢ ( GH ¢ ) ” Woda tu asrafo kple dumevi gbogbo aɖewo le Sahel - nutoa me. Ŋutsu siwo lé tu la gaho ɖe Sahel ŋu le kuɖa anyɔnyɔ 04 lia ƒe ŋdɔ me. Le dedienɔnɔ ta la, wowu asrafo 15 kple dumevi dzro 11. Le Nigeria la, Germanytɔwo ƒe ŋkɔ si nye Puma gbe be yemawɔ ɖeka kple kamedefefewɔha la o. Germanytɔwo ƒe kamedefefewɔla xɔŋkɔ Puma ɖe asi le ƒe ene ƒe ɖoɖo si wòwɔ kple Nigeria Kamedefefewɔha la ŋu. Sahel — Algeria ŋɔdzinuwɔla aɖe si wolé le Mali ƒe liƒo gbɔ Algeria ƒe ŋɔdzidonamelawo ƒe ƒuƒoƒo aɖe si le Sahel ƒe anyiehe gome si te ɖe Mali ƒe liƒo ŋu la ɖe gbeƒãe be wolé ŋɔdzidonamela siawo dometɔ ɖeka. South Africa : Woɖe mɔ na Jacob Zuma be wòado le gaxɔ me Woɖe mɔ na South Africa dukplɔla tsãtɔ, Jacob Zuma, si wode gaxɔ me ɖe ʋɔnudrɔ̃nyawo gbɔgblɔ ta la be wòado le gaxɔ me le Braɖa si gbɔna ne wòakpɔ nɔviaŋutsu ƒe ku teƒe le ʋɔnudrɔ̃ƒea. Le Tokyo ƒe ŋkeke aɖe dzi la, kamedefefewɔla Marthe Koala ɖe asi le mɔzɔzɔa ŋu le Burkina Faso. Kamedefefewɔla si ŋkɔe nye Marthe Koala magate ŋu ayi Japan ƒe Olimpik hoʋiʋlia dzi o. Eɖe asi le fefewɔƒea ŋu le esi nuvevi wɔ eƒe fefewɔlawo ta. Nigeria : ɔnudrɔ̃ƒea na ablɔɖe aʋawɔla 12 siwo wolé le Sunday Igboho Nigeriatɔwo ƒe ʋɔnudrɔ̃ƒea na ablɔɖe aʋawɔla 12 siwo wolé le afima le July 1 dzi esime dedienɔnɔdzikpɔlawo dze aglãdzeha la dzi le Ibadan dua me la le Kuɖa sia dzi. Togo €" Nuvlowɔwɔ ƒe avuwɔwɔ le ukɔme : 121 Le aʋahoho ɖe nuvlowɔwɔ ŋu me la, togola kpovitɔwo gawɔ ɖoɖo be woalé ame bubuwo. Dɔwɔƒe si kpɔa dedienɔnɔ kple dukɔmeviwo ƒe dedienɔnɔ gbɔ gblɔ be wolé ame 121. Le Nigeria la, subɔsubɔhaŋgɔnɔla aɖe si ŋutsu siwo lé tu wu la da tu nunɔla aɖe Afɔkua dzɔ le gbedoxɔ aɖe si le “ Redemed Christian Church of God ” si le Lagos State la me. Ŋutsu siwo lé tu ɖe asi la dze sɔlemehaa dzi eye wowu osɔfo aɖe le sɔlemexɔa me. Tanzania Dukplɔla Samia Suluhu Hassan va Rwanda Tanzania - dukplɔla Samia Suluhu Hassan yi Rwanda le Dzoɖa. Ŋkeke eve ƒe sasrãkpɔ be woado ŋusẽ kadodo si le dukɔ eveawo dome. Nigeria : Wolé nyadzɔdzɔgbalẽ aɖe si woyɔna be Sunday Ebho ƒe sɔlemehakplɔlawo, eye eteƒe medidi o woƒe susu katã nɔ wo ŋu. Nigeria ƒe ʋɔnudrɔ̃ƒea atso nya me kuɖa anyɔnyɔ 4 lia gbe le ƒe 201 me be woaɖe asi le ame 12 siwo nɔ tsitre tsim ɖe dziɖuɖua ɖoɖo anyi le Nigeria ŋu la ŋu. Nigeria : ɔnudrɔ̃ƒea de se be woagaɖe mɔ ɖe nyadzɔdzɔgbalẽ si nye Sunday Igboho ƒe akɔntabubu ŋu o Nigeria ƒe ʋɔnudrɔ̃ƒea de se na Dukɔa ƒe Dedienɔnɔ Dɔwɔƒe ( DSS ) kple Dukɔa ƒe ɔnudrɔ̃ƒea ƒe senyalawo be woagaxe mɔ ɖe dɔwɔla siwo wɔa aʋa be woaɖo Yoruba - dziɖuɖua anyi le Nigeria la nu alo axe mɔ ɖe enu o. Kenya de se ɖe tɔmelãwo tsɔtsɔ tso China nu. Kenya gaɖe eƒe tameɖoɖo be yeaxe mɔ ɖe tɔmelã siwo tso dukɔ bubuwo me, vevietɔ esiwo tso China, la nu esime tɔmelãɖela siwo le afima le agbagba dzem be yewoakpe akɔ kple hoʋiʋli sesẽ si le tɔmelã siwo woɖona ɖe duta la dome. Ame 41 ku le bɔs kple agbatsɔʋu dome. Dɔwɔƒe si kpɔa mɔzɔnyawo gbɔ gblɔ be ame 41 ku eye ame 33 xɔ abi le ʋufɔku si dzɔ le Zambougou le Mali titina la me. Ame 37 ye ku le akɔntabubu aɖe si wowɔ va yi me. Kenya : Wotɔ dzo Habɔbɔa ƒe zimenɔla ƒe kpeɖeŋutɔ kple AKPAA DZI Edze abe srɔ̃gbegbe le dukplɔla kenyan, Uhuru Kenyatta kple eƒe zimenɔla kpeɖeŋutɔ William Ruto siwo megale mɔ ma ke kpɔm o la dome le ɣleti ʋɛ siwo gbɔna ƒè 2022 me la me ene. Le Morocco la, woxe mɔ ɖe Covid - dɔa ƒe dzidziɖedzi nu Woxe mɔ ɖe dzoxɔxɔ nu le Morocco le Braɖa, eye woxe mɔ ɖe mɔzɔzɔ ayi dugã etɔ̃ me kple susu be woatsɔ axe mɔ ɖe dɔlékuiwo ƒe dzoxɔxɔ nu. Burkina Faso yameʋuɖoƒe kple yameʋuɖoƒe na ame eve gbãtɔawo le CEP 2021. Aline Ilboudo kple Rodrigue Ouédraogo ye ɖo yameʋu yi Burkina Faso ŋkeke ʋɛ aɖewo ƒe mɔkeke le Bobo - Dioulasso. Alfa Barry si nye dudɔnunɔla si kpɔa dutanyawo kple nuwɔwɔ aduadu ƒe nyawo gbɔ le Burkina Faso la fa akɔ na wo ŋutɔ. CAF : Dukplɔla tsãtɔ Issa Hayatou si FBI tsi tre ɖe eŋu FAF ƒe ŋgɔnɔla tsãtɔ Issa Hayatou tso bɔlƒoƒo ɖesiaɖe si do ƒome kple bɔlƒoƒo la nu ƒe ɖeka le esi wowɔ ɖoɖo kple Lagardère kamedefefe siwo mewɔ ɖeka kple hoʋiʋli ƒe gɔmeɖosewo o ta. Mali : Ame 37 ku le ʋufɔku aɖe me le dukɔa titina Le Braɖa sia dzi la, dziɖuɖua ɖe gbeƒã be ame 37 ku eye ame bubu geɖe xɔ abi le ʋufɔku aɖe me le dukɔa titina. Coronavirus in Côte d’Ivoire : Alassane Ouattara si xɔ ƒe 40 Esi dukplɔla Alassane Ouattara nɔ nu ƒom tso Covid ƒe nɔnɔme nyui aɖe ŋu la, etso nya me be yeaɖe ye ɖokui ɖa le lãmesẽnyawo gbɔ kpɔkpɔ ƒe ɖoɖo si li la nu. Afrika Dukɔwo ƒe Ðekawɔha ƒe ɖoɖo : Togo na kpekpeɖeŋu geɖe Israel - viwo Togo na kpekpeɖeŋu le Israel ƒe ɖokuidziɖuɖu nyitsɔ laa me esime wonye nutomedzikpɔla na Afrikatɔwo. Burkina Faso : Wokplɔ amesiwo ade 40 yi Barsalgho sitsoƒedilawo ƒe asaɖa me Ŋutsu siwo lé tu ɖe asi la tɔ ŋku Barsalgho sitsoƒedilawo ƒe asaɖa si le titinaɣedzeƒe le Burkina Faso. Woho aʋa ɖe wo ŋu zi eve eye wokplɔ amesiwo ade 40 dzoe. RDC : Ame 17 ya teti ku le ame gbogbo siwo wowu le Ituru la dometɔ ɖeka me Ame 17 ya teti ku le Dzoɖa ƒe zã me le Dukɔ oƒuawo ƒe Demokrasi Srafoha ( ADF ) ƒe amedzidzedze ʋukɔkɔɖi aɖe me le Irumu le Ituru nutome le RDC. Dukɔ oƒuawo Kple Dukɔ oƒuawo ƒe Habɔbɔ wɔ ɖoɖo be woaxe nugblẽfe ɖe aƒe siwo me ga mele boo o ta. Le kele 29 lia gbe la, wode asi agbalẽ te le Lomé ( Togo ) le DJIFO takpeƒe le amedzrodzeƒe le February 2 lia dzi. Niger : Dukplɔla Mohamed Bazoum ka nya ta be wowu asrafo 19. Aʋawɔla siwo nɔ Niger ƒe ɣetoɖoƒe gome si te ɖe Burkina Faso ƒe liƒo ŋu ƒe xexlẽme dzi ɖe edzi tso 15 va ɖo 19. Burkina Faso : Asrafowo ɖu ŋɔdzinuwɔla geɖe dzi le Sahel nutoa me Aʋahoho ɖe yameʋuɖoɖo aɖe ŋu na burkinabɔwo ɖe ŋɔdzinuwɔla geɖewo ɖa le Kasham gbɔ le Sahel nutome le anyɔnyɔ 31 lia gbe. Etiopia : Ame kuku gbogbo aɖewo siwo ŋu woke ɖo le Tigris - Sudan ƒe liƒo dzi Woke ɖe ame gbogbo aɖewo ŋu le Setit - tɔsisi, si nye liƒo si le Ethiopia kple Sudan dome la me, esime aʋa si wowɔ le Tigris nyitsɔ laa la wu ame alafa geɖe le Sudan - tɔsisia to. Mali : Bamako dudzikpɔla si wogade dɔ asi na Le Dzoɖa, August 2, 2021, dzi la, Adam Sangaré si nye Bamako nutome gã dzikpɔla va zu adzɔxɔla le Bamako ƒe gakpɔdɔwɔƒea. Nuŋlɔɖi aɖe gblɔ be wobu fɔe ɖe nuŋlɔɖi siwo ku ɖe dugã me ɣe ƒe keklẽ ŋu le nutoa me la me. Benin Dɔwɔƒe 39 lia : Georges Bada kple Cie gbugbɔ yi dɔa dzi le Braɖagbe ɔnudrɔ̃ƒe si kpɔa ganyawo kple ŋɔdzinuwɔnawo gbɔ la adrɔ̃ ʋɔnunya 39 ha. Eyata wogaɖo Georges Bada si nye Abomey - Kalavi dudzikpɔla tsã la kple eƒe kpeɖeŋutɔwo ɖe gaxɔ me ake. Covid - 19 : Libye xɔ Chinatɔwo ƒe abɔtasitike si nye Sinopharm miliɔn 2 Lybie xɔ Sinopharm abɔtasitike miliɔn eve le Dzoɖagbe esime dukɔa de se be woatsɔ akpɔ covid - 19 ƒe dɔlélewo gbɔe. Madagascar dziɖuɖua ƒe akpasesẽnuwɔnawo dzi ɖe kpɔtɔ ŋutɔ. Madagascartɔwo ƒe dziɖuɖumegãwo he nya ɖe ame yeyewo ŋu esime wonɔ numekuku wɔm ku ɖe agbagba siwo wodze be woawu Dukplɔla Andry Rajoeline ŋu. udzimɔzɔzɔ ƒe Takpexɔ 8 lia Togo kple Ghana wɔ numekuku enyilia ku ɖe ƒudzimɔzɔzɔ ƒe masɔmasɔ si le wo dome ŋu le Lomé le Kuɖagbe. Ele be dɔ siwo dudɔnunɔla si kpɔa ƒudzimɔzɔzɔnyawo gbɔ la nana ŋgɔyiyi siwo wowɔ le gododo eve siwo va yi me la me nagasẽ ɖe edzi. Côte d'Ivoire: Alassane Ouattara aɖe gamenɔlawo tso akɔdada megbe. Alassane Ouattara kple eƒe ŋgɔgbevi Laurent Gbagbo ƒe gododo le ku geɖe tsem xoxo siwo ado ŋusẽ ɖekawɔwɔ si le edzi yim le Côte d’Ivoire. Nyadzɔdzɔŋlɔlawo gblɔ be Ouattara na ablɔɖe gamenɔlawo tso akɔdada megbe ƒe nyaʋiʋliwo me. Dukɔwo Dzikpɔkpɔ ƒe Ðoɖo si Woɖo na Israel : Botswana mã kple Afrika Dukɔwo ƒe Ðekawɔha Le South Africa megbe la, Botswana gblɔ be yeda asi ɖe ɖoƒe si Afrikatɔwo ƒe Ðekawɔha na Israel la dzi. RDC : Ame 33 ku le vuvɔŋɔliʋu aɖe kple bɔs aɖe ƒe ƒoƒo me Kpovitɔwo ƒe nyatakaka aɖe gblɔ be ame blaetɔ̃ vɔ etɔ̃ ku le ʋu aɖe si kɔa mɔmemi yia Kinshasa ƒe mɔdodo vevitɔwo dometɔ ɖeka dzi le Democratic Republic of Congo ƒe ɣetoɖoƒe gome la me. Nigeria : Nyɔnu 12 siwo wokplɔ yi ʋɔnui la dometɔ 8 Esi Nigeriatɔwo ƒe kpovitɔwo lé wo le July ƒe gɔmedzedze la, wotsɔ dumevi 12 la dometɔ 8 yi ʋɔnudrɔ̃ƒe kɔkɔtɔ le Abuja le Dzoɖa sia gbe. Niger - dziɖuɖua gblɔ be asrafo 15 ye ku Nigeria - dziɖuɖua ƒe nyatakaka aɖe gblɔ be wowu asrafo 15 le adzamekpovitɔwo ƒe amedzidzedze yeye aɖe me le Nigeria ƒe anyieheɣetoɖoƒe gome. Nyadzɔdzɔgbalẽ si nye RDC gblɔ be womate ŋu alɔ̃ ɖe akɔdada ƒe kɔmiti ƒe zimenɔla tiatia dzi o Subɔsubɔhaŋgɔnɔla enyi siwo le dɔ wɔm be woaɖo kɔmiti si le Democratic Republic of Congo ƒe zimenɔlae la wu woƒe ɖoɖowo nu ɣleti geɖe gake womete ŋu se woƒe ŋkɔ aɖeke o, abe alesi nyadzɔdzɔgbalẽ si nye AFP ka nya tae ene. Ame 35 ku le Niger eye ame 26,000 kple edzivɔwo ku le tsiɖɔɖɔwo me tso June me Tsi gã si dzana le Niger tso June me la na ame 35 ku eye ame 26 kple edzivɔwoe. Sahelian - dukɔa ƒe dziɖuɖumegãwo gblɔ le amesiwo ade 500 ŋu be yame ƒe nɔnɔme ƒu kplakplakpla zi geɖe. Morocco : Fia Mohammed VI fa konyi le masɔmasɔ si le dukɔa kple Algeria si te ɖe wo ŋu dome ŋu Maroc Mohamed VI ƒe fia fa konyi le eƒe dukɔa kple Algeria ƒe “ ɖekamawɔmawɔ ” ŋu le Memleɖagbe eye wògagblɔ be yedi be yeaʋu liƒowo kple ye havi le anyigba dzi le nuƒo aɖe si woƒo le fiazikpuia ƒe ŋkekenyui ɖuɣi la me. Tunisia €" Hadomekuxiwo : Le sewɔtakpekpevala siwo le gaxɔ me megbe la, woɖo ʋɔnudrɔ̃la aɖe ɖe aƒeme Tunisia ƒe dedienɔnɔdzikpɔlawo nɔ ʋɔnudrɔ̃la aɖe si amegbetɔ ƒe gomenɔamesi habɔbɔwo tsɔ nya ɖe eŋu be eɣla nuŋlɔɖi siwo ku ɖe ŋɔdzinuwɔwɔ ŋu la dzikpɔkpɔ te. Kenya : Wobu akɔdada na dziɖuɖumegã atɔ̃ Kenya ƒe Bɔlƒoha ɖe ame atɔ̃ siwo ƒo wo ɖokui ɖe kamedefefewɔwɔ ƒe ŋukpenanuwɔna si ʋuʋu Kenya ƒe bɔlƒoƒo me la ɖa le Memleɖagbe. Equatorial Guinea ɖe asi le Franse - srafo siwo wolé le Bata yameʋudzeƒea ŋu Mlɔeba la, woɖe mɔ na Franse - srafo siwo wolé le Bata yameʋudzeƒea le Equatorial Guinea be woadzo le Fiɖa fiẽ. Wokpɔ dzidzedze ƒe agbɔsɔsɔ si nye 65,08 le alafa me le ƒe 2021 me le Togo Le Togo la, woɖe gbeƒã agbalẽ si nye Studies in the First Cycle ( BEPC ) takpekpe si wowɔ le July 2021 me le dukɔa ƒe anyigbamama bliboa me le Fiɖa, July 30, 2021 dzi. Woda asi ɖe ame 89,349 dzi le ame 137,293 dome. Eƒe agbɔsɔsɔ nye 65,08 le alafa me. Algeria ƒe television dɔwɔƒea ɖe eɖokui ɖe aga le France 24 megbe. Algeria - dziɖuɖumegãwo tso nya me le Memleɖagbe be yewoaɖe al - Arabiatɔwo ƒe televisiondɔwɔƒe si le Saudi Arabia la ɖa le esi wotso wo nu be “ wogblɔa nya ” ta. Togo €" BEPC 2021 ƒe dzidzedzekpɔkpɔ ƒe agbɔsɔsɔ dzi ɖe edzi alafa memama 65,08 Le Fiɖa anyɔnyɔ 20 lia dzi la, Togo Dɔwɔƒe si Kpɔa Gɔmedzenufiafia, sekɛndrisuku, mɔ̃ɖaŋudɔwɔwɔ kple aɖaŋudɔwɔnyawo gbɔ la ɖe gɔmedzenufiafiawo ɖe go. Tunisia : Dukplɔla Kais Saied gblɔ be : “ Nyematrɔ azu dzizizizidziɖula o. ” Wode Tunisia - sewɔtakpekpevala eve gaxɔ me Fiɖa esi dukplɔla la ɖe asi le woƒe dɔlélenutsiŋutete ŋu esi wòxɔ dziɖuɖua ƒe ŋusẽ le wo si le kwasiɖa sia me megbe. Esi wotso Kais Saied nu be eƒo eɖokui ɖe dzizizidziɖuɖu me ta la, eɖee fia be esia madzɔ o. Bɔlƒola ene ku le bɔmb aɖe si wó le Somalia Kpovitɔwo gblɔ be wowu Somaliatɔ bɔlƒola ene le bɔmb aɖe si woda ɖe woƒe bɔs me le Jubaland, Kenya ƒe liƒo dzi la me. Mali : Dudɔnunɔlawo ƒe tatɔ Choguel Maiga gblɔ nusiwo le vevie wu le dukɔa ƒe kuxiwo gbɔ kpɔkpɔ me Mali Dudɔnunɔlawo ƒe Tatɔ, Choguel Kokala Maiga, wɔ ɖoɖo Fiɖa be yewoaɖe dunyahehe me kuxiwo ɖa le dukɔa me eye wodze agbagba be yewoana dedienɔnɔ nanyo ɖe edzi eye yewoawɔ akɔdada siwo dzi woate ŋu aka ɖo atsɔ aɖe asrafowo ƒe dziɖuɖu ɖa. Asrã wu libiatɔ bɔlƒola ɖeka le Nigeria, eye asrã wu ame atɔ̃ bubu le dɔléle sesẽ aɖe me. Wogblɔ be Futsal bɔlƒola Ayman Al -Nagrish si tso Liberia la ku esi asrã dze edzi le Afrika Dukɔwo ƒe Bɔlƒoƒo Sue ƒe hoʋiʋli si wowɔ le Nigeria le ƒe 201 me la me. Angola : ɔnudrɔ̃ƒea bia tso Isabel dos Santos si be wòagbugbɔ ame miliɔn 400 ava dziɖuɖua gbɔ. Esi wotsɔ nya ɖe Isabel dos Santos ŋu be enye nufitifitiwɔla la, eva hiã be wòagbugbɔ yuro miliɔn 400 aɖo ɖe Sonangol ƒe mɔ̃memidɔwɔƒea si nye Afrika - nyɔnu kesinɔtɔ gãtɔ kekeake kple Angola - dukplɔla José dos Santos vinyɔnu. Libye: Seif al islam, Mouammar Kadhafi viŋutsu di be yeagbugbɔ ɖekawɔwɔ si bu la aɖo anyi. Liʋiliʋilila tsãtɔ Mouammar Kadhafi ƒe viŋutsu le dzidzim ɖe edzi le dukplɔla si akplɔe ɖo le Libya la ƒe akpa dzi. Seif al - Islam Kadhafi di be yeaƒo Libytɔwo nu ƒu hena dukɔa ƒe dedienɔnɔ. Norbert Zongo wuwu : France da asi ɖe edzi be woɖe Compaore le Burkina Faso Fransetɔwo ƒe Dukplɔla Blaise Compaore nɔviŋutsu François Compaore va Burkina Faso mlɔeba be woadrɔ̃ ʋɔnui ɖe nyadzɔdzɔŋlɔla Norbert Zongo wuwu ta. Ghana : Se aɖe ɖo be woanɔ gaxɔ me ƒe ewo gɔ̃ hã na LGBT + kple woƒe kpeɖeŋutɔwo. Ghanatɔwo ƒe sewɔtakpekpe me tɔwo do ŋugbe be yewoawɔ se aɖe si ahe to na LGBTQ + dɔwɔlawo le dukɔa me. Se la ate ŋu axe mɔ ɖe gbɔdɔdɔnuwɔnawo kple atikewɔwɔ na ŋutsuwo kple nyɔnuwo siaa nu. UEMOA €" Gaku ɖeka : Ivoriawo ƒe sewɔtakpekpea da asi ɖe Ouattara kple Macron ƒe “ Eco ” dzi. Togbɔ be Ivory dukplɔla la ƒo nu tso tɔtrɔ ŋkɔ na UEMOA dukɔwo ƒe gaku ŋu ɣleti aɖewoe nye sia hã la, Ivory Dukɔa ƒe Sewɔtakpekpea lɔ̃ ɖe ɖekawɔwɔ ƒe ɖoɖo si wowɔ kple France ɖe Eco ŋu la dzi. Wowu dumevi gbogbo aɖewo le amedzidzedze aɖe me le Niger ƒe ɣetoɖoƒe Dukɔa ƒe dziɖuɖua gblɔ be ame 19 ya teti ku le amedzidzedze aɖe si yi edzi le Niger ƒe ɣetoɖoƒe gome si te ɖe Mali ƒe liƒo ŋu la me. Aʋawɔnuwo takpɔkpɔ ƒe ɖeka le Central African Republic Dukɔ oƒuawo ƒe Dedienɔnɔgbɔkpɔha da asi ɖe ƒè ɖeka ƒe ɖoɖo sia dzi le Central African Republic tso ƒè 2013 me. Côte d’Ivoire : CPI ɖe Simone Gbagbo ƒe gamenɔnɔ ƒe sededea ɖa Dukɔwo dome toheʋɔnudrɔ̃ƒea ƒe ʋɔnudrɔ̃lawo ɖe gbeƒã Simone Gbagbo si nye nyɔnu gbãtɔ si nɔ Côte d'Ivoire tsã la tsɔtsrɔ̃ ɖa keŋkeŋ. Nuvlowɔwɔ ɖe amegbetɔƒomea ŋu le ƒe 2010 - 2011 ƒe akɔdada megbe ƒe kuxi si do mo ɖa le dukɔa me tae Hague nɔ edim ɖo. Niger — Dziɖuɖumegã geɖewo ƒo zi ɖe dziɖuɖua ƒe gadzɔdzɔwo ŋu Wode Nigeriatɔwo ƒe dziɖuɖumegã geɖe gaxɔ me le Kuɖagbe le esi wobe yewole ga dɔlar biliɔn 8 ɖem le dukɔa ƒe gaxɔmenyawo me ta. Woda asi ɖe edzi be woawɔ ɖoɖo ɖe nyadzɔdzɔwo ŋu. Wodem gaxɔ me hena ɣeyiɣi kpui aɖe esime nyadzɔdzɔŋlɔla ku le ƒè 2016 me. Wotsɔ nya ɖe eŋu ɖe nyadzɔdzɔŋlɔla léle sesẽe kple eɖeɖe ɖe aga ta. ɔnudrɔ̃nya siwo wotsɔ ɖe Simone Gbagbo ŋu la wu enu keŋkeŋ. Woɖe dukɔwo dome toheʋɔnudrɔ̃ƒe ƒe sedede ɖe nyɔnu tsãtɔ Simone Gbagbo si ŋu wotsɔ nya ɖo vevietɔ ɖe nuvlowɔwɔ ɖe ameƒomea ŋu le ƒe 2010 - 2011 ƒe kuxia me ŋu la ɖa. Wotsɔ nya ɖe xɔsetakula aɖe si le Nigeria ŋu be ewɔ ahosi aɖe ƒe kukua ŋu dɔ sesẽe Le Nigeria la, wotso ɖekakpui dɔwɔla aɖe si xɔ ƒe 23 nu be ewu eƒe ahiãvi eye wòda tu eƒe kukua. RDC : Ame geɖe ku le aʋawɔwɔ aɖe si yi edzi le asrafowo kple CODECO ƒe asrafowo dome la me Ame enyi ya teti ku le aʋa aɖe si wowɔ le Kuɖa vaseɖe Yawoɖa ƒe zã me le CODECO asrafowo kple aʋawɔlawo dome le Kilo nutome le Djugu ( Ituri ) le RDC la me. Equatorial Guinea xɔ Franse - srafowo ƒe helikɔpta aɖe kple asrafo 6 le tɔdziʋua me. Wotsɔ Franse - srafowo ƒe helikɔpta aɖe de asi Bata yameʋudzeƒe le Equatorial Guinea le Kuɖagbe ɖe Ecuador - Guiné - srafowo ƒe dedienɔnɔ ta esime Franseawo ƒe ʋɔnudrɔ̃ƒe bu fɔ Teodarin Obiang Nguema ɖe nugbegblẽwɔwɔ ta. Mali : “ Ele be míadze agbagba ana tɔtrɔ sia nadidi ɖe edzi. ” Ame aɖewo siwo dome subɔsubɔhakplɔla si ŋu wodea bubui vevie si ŋkɔe nye Mohammad Maoulah Bouyé Haidara hã nɔ nu ƒom tso nya sia ŋu. Tunisia dukplɔla bia tso dziɖuɖua ƒe sedzidalawo si be woagbugbɔ gaa vɛ alo woayi gaxɔ me. Tunisia - dukplɔla Kais Saied gblɔ be adzɔha alafa geɖewoe da adzo dukɔa eye wofi dɔlar biliɔn geɖe le dɔwɔƒe vovovowo. Saied ɖe mɔ na asitsalawo be woagbugbɔ ga la ana ale be woate ŋu aƒo asa na gaxɔmenɔnɔ. Côte d’Ivoire : Gbagbo kple Ouattara ƒe gododoa ɖe dzesi le ŋkeke siwo kplɔe ɖo me Charles Blé Goudé ƒo nu tso Laurent Gbagbo kple Alassane Ouattara ƒe gododo ŋu eye wògblɔ be nudzɔdzɔ sia nye “ ŋkeke siwo kplɔe ɖo siwo nyo wu ” na Côte d’Ivoire. KENNEWICK, WA, Tri - Cities Coliseum, 7100 W. Quinault Ave. Dzɔdzɔmeŋutinunyalawo ƒe habɔbɔ si woyɔna be Fécafoot ŋlɔ agbalẽ ɖo ɖe amewo le Yaoundé le Cameroon be woata CAN 2022 ƒuƒoƒoa le August 17, 2021 dzi. Le Uganda la, woɖe asi le Julius S Sekitoleko ŋu le gaxɔ me BBC nyadzɔdzɔdɔwɔƒea ka nya ta be esi wonɔ gaxɔ me tso esime wòtrɔ gbɔ tso Japan le kwasiɖa si va yi me le agbagba si wòdze be yeanɔ Nippone ƒe anyigba dzi tegbee megbe la, woɖe asi le Julius S Sekitoleko si nye Vietnamtɔwo ƒe nunɔla la ŋu le gaxɔ me. Kenya : Dzata aɖe si do le Nairobi Dukɔa ƒe Modzakaɖebɔ me la tsi dzodzodzoe. Esi dzata aɖe si dzo le Kenya ƒe fiadua ƒe dukɔa ƒe modzakaɖebɔ me la, vɔvɔ̃ ɖo eya ŋutɔ le Nairobi ƒe aƒe aɖe me. Nunɔamesi siwo ŋu womeƒle naneke le o : Ecuador kple Guinea dukplɔla teƒenɔla Teodor Obiang, si wotso kufia na le France Franseawo ƒe nyagbugbɔdrɔ̃ƒea da asi ɖe fɔbunya si wotsɔ ɖe Ecuatorial Guinea ƒe zimenɔla teƒenɔla Teodarin Obiang Nguema ŋu la dzi. Algeria nyã etoɖoƒe Afrikatɔ 1,200 kple edzivɔwo yi Niger. Algeria nyã ame 1 kple edzivɔwo do goe. etoɖoƒe Afrikatɔ 200 siwo dometɔ aɖewo nye Nigeriatɔwo tso esime woɖe gbeƒã anyigbaʋuʋu le dukɔ eveawo dome le anyɔnyɔ 14 lia dzi la ɖe gbe. Togo €" Dɔwɔƒe si le Pegasus be míaɖe fu na dziɖuɖua le esia tae wole to ɖom mi. Togbɔ be Togo nye dukɔ siwo ŋu woƒo nu tsoe le dɔwɔɖoɖo si nye Pegasus me hã la, tsitretsiɖeŋula Kadambaya he nya ɖe Faure Gnassingbe ƒe dziɖuɖua ŋu vevie. Guinée équatoriale €"" Biens mal acquis": Wotso kufia na Teodor Obiang le France keŋkeŋ Wotso kufia na Equatorial Guinea ƒe zimenɔla ƒe kpeɖeŋutɔ Teodarin Obiang keŋkeŋ le Kuɖagbe ɖe “ nunɔamesi siwo womekpɔ haɖe o ” ƒe dɔwɔwɔ ƒe akpa aɖe ŋu le esi ɔnudrɔ̃ƒe Kɔkɔtɔa gbe eƒe nutsotsoa ta. RDC : Ame 22 ku eye woɖe asi le gamenɔla 150 ŋu le ŋkeke etɔ̃ ƒe aʋawɔwɔ le Ituri megbe Le Ituri si le RDC ƒe dzieheɣedzeƒe gome la, wowu asrafo adre kple Dukɔ Wɔɖekawo ƒe Demokrasi Srafoha ( ADF ) ƒe aglãdzela 15 le aʋawɔwɔ siwo tsi tre ɖe wo nɔewo ŋu le ŋkeke etɔ̃ mamlɛawo me la me. Woɖe asi le gamenɔla 150 ŋu. Côte d’Ivoire €" Gododo Gbagbo / Ouattara : Dukplɔla tsãtɔ la bia tso amesi va xɔ ɖe eteƒe la si etɔxɛe. Le nyateƒe me la, wodo go Laurent Gbagbo si nye Ivory dukplɔla tsã kple Alassane Ouattara si li fifia la le dukplɔlawo ƒe fiasã me le Côte d'Ivoire. Ŋutsu eveawo tsɔ miniti ʋɛ aɖewo dzro dukɔa ƒe nyadzɔdzɔwo me kple wo nɔewo. Côte d’Ivoire — Gbagbo - Ouattara ƒe gododo ŋuti nyatakaka gbãtɔ Le nyateƒe me la, wodo go Laurent Gbagbo si nye dukplɔla tsã kple Alassane Ouattara si li fifia la le dukplɔlawo ƒe fiasã me le Côte d'Ivoire. Libya : Adzamekpovitɔwo ƒe ŋgɔnɔla vɔ̃ɖi, Mohamed al - Kani, si wowu le Benghazi Le Braɖa la, dedienɔnɔdzikpɔlawo va lée le eƒe aƒeme le Benghazi. Le nutoa me nyadzɔdzɔgblɔmɔnuwo ƒe nya nu la, ŋutsua tsi tre ɖe eŋu. RDC : Ame aɖewo siwo habɔbɔ si woyɔna tsã be Mobutu Sese Seko ɖe to ɖo. Le kpɔɖeŋu me, le ƒe 1973 me la, Dukɔa ƒe Dzizizidziɖula Mobutu Sese Seko, amesiwo womexe fe na kpɔ o togbɔ be wodo gbe ɖa be woaxe fe na yewo hã la, Democratic Republic of Congo ( RDC ) ƒe dziɖuɖua le mɔ kpem be woaɖe gbeƒã le ŋkeke 90 lia dzi. Tunisie €" Dɔwɔhawo ƒe hoʋiʋli : Afrika Dukɔwo ƒe Ðekawɔha kpɔ nɔnɔmea gbɔ nyuie Le Dukplɔla Kais Said ƒe amedzidzedze megbe la, nɔnɔmea gakpɔtɔ nye nyateƒe kokoko le Tunisia. Afrika Dukɔ oƒuawo ƒe Ðekawɔha ( U.S.A ) gblɔ le nyatakaka aɖe me be yewokpɔ nɔnɔmea gbɔ nyuie. Bac 2021 le Côte d'Ivoire. Woɖe dɔlékuiwutike si wowɔ le Côte d'Ivoire le ƒè 2021 me la ɖe go le anyɔnyɔ 27 lia sia gbe. Fifia wonya ame siwo xɔe nyi la ƒe xexlẽme. Libya : Mɔzɔla siwo ade 60 ku le Mediterranea ua me Mɔzɔla 60 kloe siwo dometɔ aɖewo nye nyɔnuwo kple ɖeviwo ku le tɔdziʋu aɖe si gbã le Libye godo le Dzoɖagbe lae. Cameroon : Wotɔ dzo asrafo atɔ̃ agbagbee le Boko Haram ƒe amedzidzedze aɖe me Cameroontɔwo ƒe asrafowo dometɔ atɔ̃ ku eye wotɔ dzo wo agbagbee le bometsilawo ƒe amedzidzedze aɖe me le dukɔa ƒe dzieheɣetoɖoƒe gome le Dzoɖa vaseɖe Braɖa ƒe zã si nye ŋkeke etɔ̃ le adzamekɔmama la wuwu le Sagmé megbe. MINUSMA : Amedzidzedze aɖe si wowɔ le Mali ɖe eƒe kukuawo dometɔ geɖe ŋu Dukɔ oƒuawo ƒe dɔdasi si le Mali ɖee fia be wode abi kukpo blɔtɔ atɔ̃ ŋu le Dzoɖa aɖe gbe esime woda bɔmb si woyɔna be Engin ( EII ) le dukɔa ƒe dziehe gome. Amedzidzedze le Niger : Wowu dumevi gbogbo aɖewo le Niger ƒe ɣetoɖoƒe gome Ame 14 ya teti ku le kɔƒe aɖe me le Niger ƒe ɣetoɖoƒe gome. Ŋkume kple ŋkume Gbagbo / Ouattara nye Braɖa ŋkeke tɔxɛ aɖe le Côte d'Ivoire Alassane Ouattara si nye nyiɖu dukplɔla la ado go Laurent Gbagbo si do ŋgɔ nɛ la le Braɖa, si nye zi gbãtɔ le ƒe ewo siwo va yi me. Ele be ŋutsu eveawo nalé ŋku ɖe ɖekawɔwɔ ƒe ɖoɖo si wowɔ le dukɔa me le ƒè 2010 - 2011 me la ŋu. GH ¢ ( GH ¢ ) GH ¢ ( GH ¢ ) GH ¢ ( GH ¢ ) GH ¢ ( GH ¢ ) GH ¢ ( GH ¢ ) GH ¢ ( GH ¢ ) Togbɔ be France gbe Dukɔ oƒuawo ƒe nyatakaka si ɖee fia be France srafowo da bɔmb ɖe srɔ̃ɖeɖe aɖe me eye wowu dumevi 19 ya teti le kɔƒe aɖe me le titina Mali le January si va yi me hã la, nyatakaka bubu hã ɖo kpe edzi be Franseawo ƒe nuƒoƒo li. GH ¢ ( CFA ) Senegal GH ¢ ( CFA ) Senegal GH ¢ ( CFA ) Senegal GH ¢ ( CFA ) Senegal GH ¢ ( CFA ) Senegal GH ¢ ( CFA ) Senegal GH ¢ ( CFA ) Senegal GH ¢ ( CFA ) Senegal GH ¢ ( CFA ) Senegal GH ¢ ( CFA ) Senegal GH ¢ ( CFA ) Senegal GH ¢ ( CFA ) Senegal GH ¢ ( CFA ) Senegal GH ¢ ( CFA ) Senegal GH ¢ ( CFA ) Senegal GH ¢ ( CFA ) Senegal GH ¢ ( CFA ) Le gaƒoƒo ʋɛ aɖewo siwo va yi me la, Dakar Dukɔwo Dome Dzɔdzɔmeŋutinunya Kple Lãwo ƒe Atikewɔwɔ Suku ƒe tatɔ gblɔ na sukuvi siwo le dukɔ aɖewo me be yewomate ŋu awɔ dodokpɔ le sukuƒe evelia me o negbe ɖe yewomexe yewoƒe sukufe o. Suku Dzikpɔƒea ɖe nu si wòle be woanya tso sukuvi siwo le Benin ŋu la me to Benin Internet dzi. Ŋkekenyui aɖeke megali woaɖu le kukuawo ɖiɖi vɔ megbe o elabena Ghana de se sesẽ ɖe Covid - 19 ŋu. Le Ghana la, womegawɔa kunu wògbɔa gaƒoƒo eve ŋu o, eye ƒometɔwo koe akpɔ eteƒe. Esiae nye ɖoɖo mamlɔtɔ si dziɖuɖua wɔ le aʋahoho ɖe covid ŋu me. Côte d’Ivoire €" Présidentielle 2025 : Jean - Louis Billon gblɔ be : “ Ate ŋu adzɔ be woaxɔm ɖe dɔ me. ” Demokrasi Dunyahehabɔbɔ si le Côte d'Ivoire (PDCI ) ƒe amegã Jean - Louis Billon ɖoe be ne nɔnɔmeawo ɖe mɔ la, yeaxɔ ʋɔnudrɔ̃ƒe kɔkɔtɔ. Tunisia : Wotsɔ nya ɖe Dukplɔla Kais Saied ŋu be etsi tre ɖe Dukplɔsea ŋu Esi Tunisia - dukplɔla Kais Saied nɔ gbeƒã ɖem be woatɔ te Sewɔtakpekpea eye dziɖuɖua naɖo asi edzi la, Sewɔtakpekpea ƒe zimenɔla Rached Ghannouchi gbe nyametsotsoa eye wògblɔ Dzoɖa be Dukɔa ƒe Sewɔtakpekpea le takpekpea me. Esi wohe to na Britaintɔwo ɖe dukplɔla la ƒe viŋutsu ŋu ta la, Equatorial Guinea atɔ te eƒe ame dɔdɔ le London. Esime Britaintɔwo ƒe dziɖuɖumegãwo ɖe gbeƒã tohehe na Equatorial Guinea ƒe dukplɔla ƒe kpeɖeŋutɔ kple Dukplɔla ƒe viŋutsu la, Malabo ɖe gbeƒãe be woatu eƒe amedɔdɔ si le London la. Nigeria GH ¢" Ameɖokuiɖeɖeɖa : Nnamdi Kanu meyi ʋɔnui o Wobe woatsɔ Nnamdi Kanu si nye Biafratɔwo ƒe ŋgɔnɔla ayi Nigeria ƒe ʋɔnudrɔ̃ƒe le Dzoɖagbe, gake wohe nya la ɖe megbe elabena ŋutsua ƒe anyimanɔmanɔ le ʋɔnudrɔ̃ƒea ɖe dzesi ŋutɔ. Gabon : Kpovitɔwo dze gaxɔ aɖe dzi heɖe asi le gamenɔla aɖe ŋu, gake asrafoawo de nu eme. Le Gabon la, Chibanga Gaxɔdzikpɔƒe si le Nyanga nutoa me la nye Hollywood sinima aɖe ƒe fefewɔwɔ ƒe akpa vevi aɖe. Kpovitɔwo ƒe amegã aɖe kpe ɖe eƒe dɔwɔhati siwo ade 50 ŋu wodzo le gaxɔa me. Rwanda - srafowo ge ɖe Mozambique eye wowu adzamekpovitɔ geɖewo. Franseawo ƒe nyatakaka aɖe gblɔ be Rwandatɔwo ƒe aʋakɔ siwo woɖo ɖe Mozambique be woatsɔ atsi tre ɖe adzamekpovitɔwo ƒe tsitretsitsi ŋu le dukɔa me la tsi tre ɖe adzamekpovitɔ siwo ade 30 ŋu le Palma ƒutadu me. Algeria ƒo nu tsi tre ɖe nyametsotso si Afrikatɔwo ƒe Ðekawɔha wɔ be yewoalé ŋku ɖe Israel ŋu la ŋuti. Le Yawoɖa, July 22 lia dzi la, wode dɔ asi na Israel be wòanye nutomedzikpɔla le Afrika Dukɔwo ƒe Ðekawɔha ( U.S.A ) si dim wònɔ ƒe geɖe la me. Dukɔwo dome aʋadziɖuɖu si ŋu Algeria ƒo nu tsi tre ɖo si mewɔ ɖeka kple Israel le dukɔwo dome o Xexeame ƒe takpekpe ku ɖe lãmesẽnyawo gbɔ kpɔkpɔ ŋu : Muhammadu Buhari le London be woaƒo kpe ɖeka zi eve Abraham dzo le Abuya egbea le anyɔnyɔ 26 lia dzi. Nigeria dukplɔla yi United Kingdom be yeakpɔ gome le Xexeame ƒe Agbalẽsɔsrɔ̃ Takpekpe le Xexeame ƒe Agbalẽsɔsrɔ̃nyawo Gbɔkpɔha ƒe gakpekpeɖeŋu me. Mali Dukplɔla Assimi Goita ƒe amedzidzela ku esime wònɔ gbe biam amewo Mali - dukɔa ƒe dziɖuɖua gblɔ na amewo be esi wodze dukplɔla dzimetɔtrɔtɔ kple eƒe nutomedzikpɔla Assimi GOITA dzi le July 20, 2021 dzi le Moslemtɔwo dome le Bamako la, wodze agbagba be yewoawui ahagblẽ dukɔa ƒe dedienɔnɔ me. Nigeria : Woɖe asi le sukuvi 28 bubuwo ŋu le Cameroon Wo lélawo ɖe asi le sukuvi 28 bubu siwo nye ame 121 siwo wolé le Cameroon - nutoa me le Betel Baptist suku le July 5 lia dzi la ŋu. Nigeria : Wodrɔ̃ ʋɔnu adzodala 10 be woanɔ game ƒe 12 Wobu fɔ ƒudzidzodala ewo le Nigeria le esi woɖe China tɔdziʋu aɖe le ƒè 2020 lia me ta. Chad kple Israel di be yewoado ŋusẽ yewoƒe ɖekawɔwɔ Chadatɔwo ƒe dukplɔla, Mahamat Idriss Deby, xɔ amedɔdɔ tso Israel le Memleɖagbe. Numedzodzroa ƒe akpa vevi aɖee nye ŋusẽdodo ɖekawɔwɔ si le dukɔ eveawo dome. RDC : Kpovitɔ aɖe wu sukuvi aɖe le esi wodo amemoe ta Le Kinshasa, si nye Democratic Republic of Congo ƒe fiadu me la, kpovitɔ aɖe wu sukuvi aɖe le Memleɖagbe esi wònɔ nu ŋlɔm ɖe video dzi be yemedo amemo o. Aʋawɔnu si nye Gnassingbe kple coronadɔ lae nye dɔwɔɖoɖo aɖe kple dɔlékuia ƒe dzesi nyuitɔa? Alesi dziɖuɖumegãwo kpɔ Koronadɔlékuia gbɔe la ɖee fia be dɔvɔ̃a le nu gblẽm le dukɔa me wu alesi wòle le Afrika. Dukɔa le vɔvɔ̃m tso dewo ɖoɖo dzi va ɖo ŋɔdzidonamenyawo gbɔgblɔ dzi va ɖo ŋɔdzidonamenyawo gbɔgblɔ dzi va ɖo asiɖoɖo abɔtasisi dzi. Wobia tso amedzrowo si be woaxɔ abɔtasisi ƒe ɖaseɖigbalẽ le Togo Le Togo la, wobia tso amesiame si le dukɔa me si be wòawɔ abɔtasisi ɖe Covid - 19 nu ƒe ɖaseɖigbalẽ. Esiae nye afɔɖeɖe siwo dziɖuɖua wɔ tsɔ kpɔ xexeame katã ƒe dɔvɔ̃a gbɔe la dometɔ ɖeka. Le Togo la, nyɔnu aɖe si le sukudodokpɔa wɔm la le venɔviwo dzim Le Yawoɖa, July 22, 2021, dzi la, nyɔnu aɖe si di be yeayi Baccalauréatɔwo ƒe dodokpɔa me la dzi venɔvi siwo le dodokpɔa me. Nudzɔdzɔ dodzidzɔnamea dzɔ le binah, si nye nuto aɖe si le Kara nutoa me le Togo. Amerika ƒe amedzidzedze yeye le Somalia United States ɖe gbeƒãe le Fiɖa be yameʋu aɖe ho ɖe Somalia ŋɔdzidonamelawo ƒe ƒuƒoƒo si nye al - shabab si le Al - Qaida kple Islam - dziɖuɖua si nye evelia le Biden ƒe ŋusẽkpɔɖeamedzi te la ŋu. Nigeria : Wode ɖekakpui aɖe kple dadaa kpakple woƒe ahiãvi gaxɔ me ɖe gbɔdɔdɔ ƒe agbegbegblẽnɔnɔ to Internet dzi ta Le Yawoɖa, July 22, 202, dzi la, Asaba ƒe Dziɖuɖu ƒe ɔnudrɔ̃ƒe Kɔkɔtɔ tso afia na ɖekakpui aɖe kple dadaa kpakple eƒe ahiãvi le esi wofi Lucinda Ann Henrichson, si nye Amerika - nyɔnu aɖe to Internet dzi ta. Adzodada sia ƒe home nye dɔlar 902,935, si ade Amerika dɔlar miliɔn 500 kloe. Cameroon : Wowu asrafo geɖe le Boko Haram ƒe amedzidzedze aɖe me Wowu Cameroon - srafowo dometɔ geɖe le ŋɔdzidonamelawo ƒe amedzidzedze aɖe si wogblɔ be eyae nye bometsilawo ƒe ƒuƒoƒo siwo nɔ Logone - et - Chari nutoa me le dukɔa ƒe dziehe ʋĩ la me. Sierra Leone Sewɔtakpekpea da asi ɖe kufiatsotso dzi Dukɔa ƒe takpekpe si wowɔ le Sierra Leone la da asi ɖe kufiatsotso dzi le Fiɖa eye woto esia me wɔ ɖeka kple dukɔ 144 siwo tsia tre ɖe ameɖeɖelehame ŋu le xexeame katã lae. Wodem gaxɔ me ƒe 60 le Nigeria — srɔ̃a kple lɔ̃xoa si nye gadzraɖola tsã Nigeria ƒe Dɔwɔƒe si Kpɔa Ganyawo Kple Ganyawo Ŋuti Nuvlowɔwɔwo Gbɔ la tso afia na gadzraɖoƒedzikpɔla tsãtɔ aɖe kple srɔ̃a kpakple lɔ̃xoa le esi wofi nudzɔlawo ƒe ga ta. Wodrɔ̃ ʋɔnu etɔ̃awo be woanɔ gaxɔ me ƒe 60 le ame 12 siwo tsɔ nya ɖe wo ŋu la ta. Nufiala aɖe si wolé le Cameroon esime wònɔ nu ƒom tso sukuviwo ŋu Le Cameroon la, wode nufiala aɖe gaxɔ me le esi wòɖe sukuviwo le dziɖuɖua ƒe yunivɛsiti aɖe ta. UNHCR gblɔ be tso ƒea ƒe gɔmedzedze la, ame 17,500 ya teti si dzo le Burkina Faso. 17 kple edzivɔ Dukɔ oƒuawo ƒe Dɔdzikpɔlagã si Kpɔa Sitsoƒedilawo ƒe Nyawo Gbɔ gblɔ be wozi ame 500 dzi be woasi le Burkina Faso tso ƒea ƒe gɔmedzedze le Yudatɔwo ƒe amedzidzedze ta. Sierra Leone Sewɔtakpekpea da asi ɖe kufiatsotso dzi Sierra Leone Dukɔa ƒe Sewɔtakpekpe da akɔ le Fiɖa sia dzi be woaɖe kufiatsotsoa ɖa. Covid - 19 — Ðɔkta vɔ̃ɖiwo tsɔ abɔtasitike na amesiwo wu 800 le Uganda Wodo abɔtasitike vɔ̃ɖiwo na ame 800 kloe le Uganda. Ðɔktawo kple dɔnɔdzikpɔlawo ƒe ametafatafa dzi ɖe edzi RDC : Ame 16 ku le ame gbogbo aɖewo wuwu me le Beni Dua me dziɖuɖumegãwo gblɔ be ame 16 ya teti ku le Yawoɖa ƒe amedzidzedze aɖe me le Beni dugã si le Northern RDC ƒe ɣedzeƒe gome la me. Nigeria - srafowo xɔ aʋawɔyameʋu ade be woatsɔ akpe aʋa kple asrafohawoe Nigeria - srafowo xɔ A - 29 Super Tucano ƒe aʋawɔyameʋu ade siwo wòɖo ɖe United States be woado ŋusẽ yewoƒe tɔdziʋuwo la Yawoɖa. Tanzania: wolé tsitretsiɖeŋula, Freeman Mbowe be wonye ŋɔdzinuwɔla. Kpovitɔwo ɖe gbeƒãe be ŋɔdzinuwɔlawo ƒe nuwɔna aɖewo ɖe fu na tsitretsiɖeŋulawo ƒe akpa gãtɔ siwo le Tanzania la ƒe ŋgɔnɔla, Freeman Mbowe si wolé Kuɖagbe la. edzeƒe RDC : Wolé asrafomegã 9 siwo wobu be wogbe asrafoawo ƒe gaxɔmenɔnɔ Wogblɔ be wolé asrafomegã enyi kple kpovitɔ ɖeka siwo wobu be wogblẽ ga ɖe asrafowo ƒe dɔwɔnawo ŋu le Democratic Republic of Congo ƒe dzieheɣedzeƒe gome la. Mali : Russia le agbagba dzem be yeawu Dukplɔla Assimi Goita Russia tsi tre ɖe agbagba siwo wodze be woawu Malia - dukplɔla Assimi Goita le Moscow ƒe dugã si nye Bamako me le Tabaski Ŋkekenyuia ƒe gbedodoɖa me la ŋu vevie. Fia Mohammed VI ƒo nu na gamenɔla 761 le Morocco Le Aid Al Adha ƒe Ŋkekenyui si wolɔ̃a yɔyɔ be Tabaski e Ŋkekenyui le etoɖoƒe Afrika ɖuɣi la, Fia Mohammed VI ɖe gbe na gamenɔla 761. Adébayor ƒe nya le Togo : Gogoligo kple Papson siwo ŋu amenutsola la ɖe asi le Nukokoedonamela Gogoligo kple papson hadzila si Togo Eperviers ƒe amegã tsãtɔ Emmanuel Adébayor tsɔ nya ɖe eŋu la le ablɔɖe me fifia tso habɔbɔ ɖesiaɖe me. Woɖe asi le wo ŋu le nutsola la ƒe biabia aɖe ta. Wode se ɖe Biya ƒe tsitretsiɖeŋu nu le Cameroon Cameroon dziɖuɖua xe mɔ ɖe Cameroon ƒe Tɔtrɔ Kpata ƒe ɖoɖo si wogblɔ ɖi be woawɔ le July 25 lia dzi le Yaoundé, si nye dukɔa ƒe fiadu me la nu. Mali — Franse - srafowo wu Daesh - ŋgɔnɔla eve Franseawo ƒe Asrafowo ƒe Dɔwɔƒe gblɔ be Franse - srafowo wu Etat Islamic ƒuƒoƒo si le Sahara Gã la me tɔ eve le Mali. Nyadzɔdzɔgbalẽ si nye Sunday Igboho léle le Republic of Benin — Nigeria ƒe ɖoɖowɔwɔ kple dukɔmevinyahehe taʋiʋli Nigeriatɔwo ƒe dziɖuɖua wɔ ɖoɖo be Sunday Igboho naʋu ayi Europa to Benin Dukɔa dzi eye wòɖo gbetakpɔxɔ ɖee to General Buratai si nye Nigeria ƒe amedɔdɔ le Cotonou le Benin la dzi. Burkina Faso: nyametsotso vevi si dudɔnunɔlawo ƒe aɖaŋuɖotakpekpe wɔ le Yawoɖa, July 22,202 Burkina Faso dukplɔla Roch Marc Christian Kaboré ye nye dudɔnunɔlawo ƒe Aɖaŋuɖotakpekpe ƒe zimenɔla le Yawoɖa sia me, eye wòdzro nuŋlɔɖi siwo le eƒe ɖoɖo nu la me. Nyadzɔdzɔgbalẽ si nye The Sunday Igboho ƒe Gbegɔmeɖeɖe — Benin tsi tre ɖe Nigeria ƒe nyaƒoɖeamenu ŋu Benin ƒo nu tsi tsitre ɖe nyadzɔdzɔgblɔmɔnu si dim Nigeria le la ŋu le kuɖa anyɔnyɔ 21 lia dzi. Burkina Faso kpovitɔwo le sɔdola gã aɖe ƒe sɔdodo dzi ɖem kpɔtɔ Burkina Faso dukɔa ƒe kpovitɔwo ɖe gbeƒãe le Yawoɖa sia me be woalé Sawadogo Boukary si woyɔna be Moyga, amesi ŋu wotsi dzi ɖo vevie la. Nunɔla David Oyedepo ʋli eɖokui ta be : “ Míeɖe asi le osɔfowo ŋu le dɔ me le esi womewɔ dɔ o ta. ” Nunɔla siwo woɖe le dɔ me ƒe nya yeye aɖe gblẽ nu le amewo ƒe Internet dzi hahoo kadodowo ŋu le Nigeria. Esi nyaʋiʋlia nu sẽ la, Bishop David Oyedepo si ɖo Living Faith Church Worldwide, si wogayɔna be Winner Chapel International la ɖo eɖokui nu. Mali be amewulaa di be yeable dukplɔla Assimi Goita. Le video si ku ɖe agbagba siwo wodze be woawu dukplɔla Assimi Goita ŋu me la, woate ŋu akpɔe be amedzidzela la tsɔ hɛ ɖo ta dziɖuɖua ƒe tatɔ gbɔ kple susu be yeaƒoe esime wòbɔbɔ nɔ anyi ɖe Moslemtɔwo ƒe gbedoxɔ gã si le Bamako la me le Tabaski ŋkekenyui la ɖuɣi. Madagascar nye agbagbadzedze be woawu dukplɔla ƒuƒlu la eye wolé Franseawo dometɔ eve Wolé Franse - ŋutsu eve ɖe agbagba si wodze be woawu Madagascar - dukplɔla Andry Rajoeline ta Wobe woaɖe amenyenye vovovoawo ɖa keŋkeŋ. Nigeria : Woɖe asi le kɔƒemetɔ 100 siwo wolé sesẽe la ŋu le June me Le ŋkeke 42 ƒe gamenɔnɔ megbe la, woɖe asi le ame 100 siwo wolé le kɔƒedu si nye Manawa me le Nigeria ƒe dzieheɣetoɖoƒe la ŋu le Braɖa anyɔnyɔ 20 lia gbe. Pegasus be Morocco le ʋɔnu drɔ̃m ame siwo ŋlɔe lae. Morocco dziɖuɖua be yewoadze ʋɔnudɔdrɔ̃ gɔme ɖe ame sia ame si tsɔ nya ɖe Rabat ŋu be ezã ŋkutsalawo ƒe dɔwɔɖoɖo lae. Guinée gbe be yemakpɔ gome le ƒè 2020 lia me o le Covid ta. Guinée si woɖo kamedefefewɔla atɔ̃ ƒe ƒuƒoƒo sue aɖe ɖe Tokyo ƒe Olympic Kamedefefewo me la tso nya me be yewoaɖe asi le kamedefefea ŋu le Covid - 19 ta. LE E 2022 me la, Dukɔa ƒe Dɔwɔƒe si Kpɔa Dɔwɔnyawo Gbɔ ɖe ɣletiŋkeke yeye si dzi woatae la ɖe go. Abe alesi nyadzɔdzɔgbalẽ si nye twitter Foot Africa gblɔe ene la, ɖoɖo gbãtɔ si woawɔ le June 25 lia dzi eye emegbe woawɔ ɖoɖo ɖe eŋu lae nye be woawɔe le Yaoundé Sewɔtakpekpea ƒe takpexɔ me le August 15 lia dzi. Togo €" Adébayor : Nukokoedonamela Gogoligo kple Papson hadzila siwo woɖo ɖe agbalẽdzraɖoƒe Le nutsotso aɖe si Togo ƒe Eperviers ƒe amegã tsãtɔ Emmanuel Adébayor, togotɔwo ƒe nukokoedonamela Gogoligo, kple hadzila Papson Moutité ɖe fia megbe la, dukɔa ƒe senyala ɖo to wo le Kuɖagbe. Côte d’Ivoire : Laurent Gbagbo le Ouattara ƒe fiasã me le Abidjan le July 27 lia dzi Dukplɔla tsãtɔ Laurent Gbagbo anye Alassane Ouattara Dukplɔla le zimenɔlawo ƒe fiasã me le Abidjan - Plataau le Braɖa, July 27, 2021, dzi. Mali €" Assimi Goita ƒe amewuwu ƒe agbagbadzedze kple eŋu dzɔla kplikplikpli ƒe nya Bamako kpovitɔwo gblɔ be Dukplɔla Assimi Goita ƒe amedzidzela gãtɔ nye nufiala eye amedzidzela evelia hã nye amedzidzela la ƒe kpeɖeŋutɔ. Womete ŋu kpɔ senya siwo le Benin kple Nigeria dome la gbɔ keŋkeŋ o. Togbɔ be dukplɔla Patrice Talon zɔ mɔ yi Abuja hã la, Benin kple Nigeria gakpɔtɔ le fafa me kokoko. Womete ŋu kpɔ liƒo kple deme ƒe kuxi si mã dukɔ eveawo dome la gbɔ o. Dukɔ oƒuawo ƒe Habɔbɔ bu fɔ dukplɔla Assimi Goita wuwu le Mali. Dukɔ oƒuawo ƒe Dɔdzikpɔlagã si le Mali teƒenɔla El - Gassim Wane bu fɔ Mali dukplɔla Assimi Goita ƒe agbagbadzedze be woawui le Braɖagbe. Faure Gnassingbe ƒe dziɖuɖua zã Pegasus tsɔ ɖe ŋku na Katolikotɔwoe. Pegasus ye nye kɔmpiutadziɖoɖo sia ƒe ŋkɔ si ɖe mɔ ɖe aglãdzelawo, nyadzɔdzɔŋlɔlawo, kple tsitretsiɖeŋulawo ŋu le xexeame godoo. Numekuku aɖe si “ Le Monde ” kple “ The Guardian ” wɔ la ɖee fia be Togo - dziɖuɖua zã kɔmpiutadziɖoɖo deŋgɔ aɖe tsɔ tɔ gbe Katolikotɔwo, dumevi dzrowo, kple dunyahehe me tsitretsiɖeŋulawoe. Côte d’Ivoire : Alassane Ouattara le biabiam be woayi dukɔa ƒe ɖekawɔwɔa dzi Le Braɖagbe ƒe Tabaski Ŋkekenyui ɖuɣi la, Alassane Ouattara si nye nyiɖu dukplɔla bia be woayi dukɔa ƒe ɖekawɔwɔa dzi. Míehiã dɔwɔɖui ke menye mɔli o. Le video aɖe si ŋu nya ku ɖo me la, sɔhɛ aɖewo siwo le Ghana tsɔ mɔli kotoku siwo wotsɔ na wo la yi na nudzɔla aɖe. Sɔhɛ siwo mekpɔ dɔ awɔ o la gblɔ na dunyahela la be : “ Míehiã dɔwɔɖui, ke menye mɔli o. ” Koronadɔ le Tunisia : Lãmesẽnyawo gbɔkpɔla Fouzi Mahdi limogé Le covid ta la, Tunisia - dudɔnunɔlawo ƒe tatɔ Hichem Mechichi ɖoe Braɖa be yeaɖe lãmesẽnyawo gbɔ kpɔla Faouzi Mahdi ɖa. Pegasus €" Macron ƒe kaƒomɔkpɔkpɔ le Morocco be wonye nyakakadɔwɔlawo ƒe alakpanyawoe. Le nyadzɔdzɔgbalẽ si nye Le Monde ƒe nya nu la, Morocco ye tia dukplɔla Emmanuel Macron ƒe tatawo dometɔ ɖeka be wòanye ŋkutsalawo ƒe dɔwɔɖoɖo si ŋkɔe nye Pegasus ƒe taɖodzinu. Esia nye nyatakaka aɖe si Morocco dziɖuɖua gbe keŋkeŋ. Tanzania tsitretsiɖeŋu ƒe akpa gãtɔ ƒe zimenɔla léle Kpovitɔwo lé Nazaniatɔwo ƒe tsitretsiɖeŋu dunyaheha gãtɔ ƒe zimenɔla Freeman Mbowe esime wònɔ dzadzram ɖo be yeawɔ takpekpe kuɖa sia gɔ̃ hã. Nigeria : Wogblɔe ɖi be woaɖe asi le Sunday Igboho si Benin dziɖuɖumegãwo lé la ŋu Le Nigeria la, Yorubatɔwo ƒe ɖokuisinusrɔ̃ƒuƒoƒowo ƒe ɖoɖowo gbɔ kpɔha ɖe gbeƒã ɖoɖo aɖe kuɖa ŋdɔ be woabia be woaɖe asi le yewo ŋu enumake ne womeɖe mɔ na yewo be woaɖe asi le yewoƒe ŋgɔnɔla si nye Sunday Igboho si wolé le Benin la ŋu o. omedodo si le Algeria kple Morocco dome : Front Polisario ƒo nu tsi tre ɖe Rabat ƒe “ ɖekematsɔleme ” ŋu Partiario ƒe ha la kpe eɖokui be yewoawɔ aʋa le Morocco kple Algeria dome eye wòkpe ɖe eƒe kpeɖeŋutɔ si nye Algeria ŋu ɣeawokatãɣi to eɖokui ɖeɖe ɖe aga le Kronika fiaɖuƒea ŋu me. Franseawo ƒe adelawo ƒe yameʋu aɖe mu le Mali Franseawo ƒe asrafowo ɖe gbeƒãe be yewoƒe nukpɔkpɔwo dometɔ ɖeka mu dze Mali dzi le dutanyanyuigbɔgblɔdɔ aɖe me le dukɔa titina le Braɖa sia dzi. Tɔdziʋua me nɔlawo le dedie. Morocco — Fia Mohamed VI kple eƒe demokrasi si woyɔna be Pegasus yea? Nyadzɔdzɔgblɔmɔnu 17 ƒe dɔwɔƒe aɖe ka nya ta be Morocco zã ŋkutsalawo ƒe kɔmpiutadziɖoɖo si nye Pegasus si tso Israel tsɔ ɖe ŋku na nyadzɔdzɔŋlɔla akpe geɖe le xexeame godoo. Wogblɔ be wotia amesiwo dzi Morocco - ŋutsuwo tsi tre ɖo la ɖe woƒe nɔƒe kple woƒe nuŋlɔɖiwo nu. Malakiatɔwo ƒe hadzila aɖe ƒe ŋukpenyawo gblɔ be : “ Ne medi be yeadɔ egbɔ sesẽe la, ekema wɔ ɖoɖo be woadɔ egbɔ sesẽe. ” Ŋkeke ʋee aɖewoe nye esi va yi le Mali la, nyadzɔdzɔgblɔmɔnuwo le ɖiɖim ɖe edzi to haƒola aɖe si le dukɔa me la ƒe kasɛt dzi. Hadzidzi xɔŋkɔ si wogblɔ le Internet dzi nyatakakadzraɖoƒewo ɖee fia kɔte be ame gbɔ dɔdɔ sesẽe ŋue wole nu ƒom tsoe. Ganyawo ƒe sesẽ le nutoa me : Togo xɔa ga dɔlar biliɔn 25. Togo trɔ yi nutoa me ƒe gakpɔmɔnuwo dzi. Dukɔ si le Faure Gnassingbe le ga dɔlar biliɔn 25 dim be woatsɔ akpɔ yewoƒe ganyawo ƒe kuxia gbɔe. Benin ate ŋu agbe Nigeriatɔ tsitretsiɖeŋula Sunday Igboho ƒe nuteƒemawɔmawɔ. Wole traktwo wɔm tso Dzoɖagbe ke be woatsɔ axe mɔ ɖe Sunday Igboho si wolé le yameʋudzeƒe si le Cotonou le Benin la ƒe mɔzɔzɔ yi Nigeria nu. Mali : Àte ŋu axlẽ nu geɖe tso agbagba siwo wòdze be yeawu Dukplɔla Assimi Goita ŋu. Le Braɖa ŋdi sia la, ame eve te kpɔ be yewoado ŋukpe dunyahehe ƒe tɔtrɔ ƒe zimenɔla le Mali Aʋafia Asimi Goita le Moslemtɔwo ƒe kɔnuwɔwɔ le Aid al - Adha me. Mali : Wodze agbagba be yewoawu Dukplɔla Assimi Goita Wodze agbagba be yewoatsɔ aʋawɔnu ɣi awu Mali dunyahehe ƒe ŋgɔnɔla Assimi Goita. South Africa : ɔnudrɔ̃nya si wotsɔ ɖe Jacob Zuma ŋu le August 10 lia dzi ɔnudrɔ̃ƒe si le Pietermaritzburg ( edzeƒe ) la ɖe gbeƒãe be nya si wotsɔ ɖe South Africa dukplɔla tsãtɔ Jacob Zuma ƒe nufitifitiwɔwɔ ŋu la adze egɔme le August 10 lia dzi. Nigeria : Esi wonɔ sisim la, nyadzɔdzɔŋlɔla Sunday Igboho si wolé le Cotonou le Benin Wokpɔ Sunday Adeyemo le eƒe sisi le Cotonou le Benin. Le Nigeria ƒe nyadzɔdzɔgbalẽwo ƒe nyatakaka nu la, aglãdzeha la di be yeazɔ mɔ ato Cotonou ayi Germany. Atikewɔlawo ƒe nyametsotso dzi le ɖeɖem kpɔtɔ. Congotɔwo ƒe atikewɔlawo tso nya me le Dzoɖagbe be yewoana dɔnɔkɔdziwo ƒe xexlẽme dzi naɖe akpɔtɔ ŋkeke adre sɔŋ le Democratic Republic of Congo ƒe nuto bliboa katã me. unyaʋunyawɔwɔ si yi edzi le South Africa wu ame 215 Ame si ɖe ŋutasẽnu siawo siwo wowɔ le anyɔnyɔ 9 lia dzi lae nye Aƒetɔa ƒe gaxɔmenɔnɔ. Zimbabwe, si xɔ ƒe 79, le nya tɔxɛ aɖe me eye wotso afia nɛ be edo vloe le ʋɔnudrɔ̃ƒewo. Yame ƒe nɔnɔme kple dzobibi siwo bɔ ɖe Zulu ( ɣedzeƒe ) la keke ta ɖo Johannesburg, si nye dukɔa ƒe ganyawo ƒe fiadu. Wodem mɔ ƒe ade na nyadzɔdzɔŋlɔla kple aʋawɔla Omar Radi le Morocco ɔnudrɔ̃ƒe aɖe si le Casablanca tso afia na Omar Radi si nye nyadzɔdzɔŋlɔla kple amegbetɔ ƒe gomenɔamesi taʋlila le Dzoɖagbe be wòanɔ gaxɔ me ƒe ade le ŋkutsatsa ƒe nya eve kple nyɔnuwo gbɔ dɔdɔ sesẽe ƒe nya si habɔbɔ vovovowo tsɔ ɖe eŋu la me. Mɔxexe ɖe fuwɔame nu ƒe seselelãme : Jean - Luc MeÌlenchon le dɔ nyui aɖe wɔm le Burkina Faso Esi Jean - Luc Mélenchon nɔ ŋgɔ na dukplɔɖoɖo le ƒè 2022 me la, edze Burkina Faso tsaɖiɖi gɔme tso Kwasiɖagbe ke. Le nuteƒewɔlawo denyigba dzi la, Franseawo ƒe sewɔtakpekpevala la yi Thomas Sankara ƒe Ŋkuɖodzia ɖuƒe le Ouagadougou le Kwasiɖagbe. Burkina Faso : CENI ƒe atamkaka si dzi woka ɖo zi etɔ̃lia Wogahe CENI ƒe amegãwo ƒe atamkaka ɖe megbe zi etɔ̃lia. Le nyateƒe me la, ʋɔnudrɔ̃ƒea tso nya me be nyaa mewɔ ɖeka kple dukplɔse la o. Kassoum Cambou si nye Dukplɔseha ƒe zimenɔla gblɔ be : “ Menye ɖoɖo si nu woŋlɔ nuawo ɖo lae le eme o. UNITED STATES ƒe takpekpe 61 lia : Alimatou Shadiya Assouman le Yaoundé Dɔwɔƒe Benin ƒe dɔdasi si nye dɔdzikpɔha si kpɔa Afrikatɔwo ƒe gomenɔamesiwo gbɔ la awu enu le December 2021 me. Le ɖoɖowɔwɔ ɖe ɖoɖowɔwɔ ɖe ɖoɖowɔwɔ ɖe ɖoɖowɔwɔ ɖe ɖoɖowɔwɔ ɖe ɖoɖowɔwɔ ɖe ɖoɖowɔwɔ ɖe ɖoɖowɔwɔ ɖe ɖoɖowɔwɔ ɖe ɖoɖowɔwɔ ɖe ɖoɖowɔwɔ ɖe ɖoɖowɔwɔ ɖe ɖoɖowɔwɔ ɖe ɖoɖowɔwɔ ɖe ɖoɖowɔwɔ ɖe ɖoɖowɔwɔ ɖe ɖoɖowɔwɔ ɖe ɖoɖowɔwɔ ɖ Nigeria : Le ŋɔdzidonamelawo ƒe amedzidzedze megbe la, aʋawɔyameʋu bubu aɖe mu. Nigeriatɔwo ƒe Yamesrafowo ɖee fia be yewoƒe Alpha jet la mu dze Zamfara dziɖuɖua dzi. Adelaitɔwo ƒe yameʋu dzo le Adamawa ƒe fiadu Yola me ŋdi ma be yewoaɖaɖe adzodalawo ɖa. Cameroon ƒe aʋahoho ɖe Covid - 19 ŋu le ɖekawɔwɔ me kple adzɔnu atɔ̃ siwo li tso gbaɖegbe ke Cameroon dziɖuɖumegãwo da asi ɖe atikewɔmɔnu atɔ̃ siwo wozãna tsã la dzi be wonye “ atike siwo wozãna tsɔ daa covid - 19, ” evɔ dɔvɔ̃a ƒe abɔtasisi le dzidzim ɖe edzi le dukɔa me. Le Togo la, nyɔnu geɖewo le asrafowo dome Dzoɖagbe dziɖuɖua ɖe gbeƒãe be nyɔnuwo ƒe agbɔsɔsɔ kple wo me nɔnɔ le Togo adzi ɖe edzi godoo le ƒe ʋee siwo gbɔna me. Côte d'Ivoire be ne Gbagbo di be yeaxɔ ƒè ewo la, ekem woabia Ouattara be wòaxɔ ƒè ewo. Nyiɖu dukplɔla Alassane ate ŋu axɔ ŋgɔ le ƒè 2025 me. Mamadou Touré be ne dukplɔla tsãtɔ Laurent Gbagbo be yele akɔ si akplɔe ɖo la, naneke maxe mɔ na Alassane Ouattara be wòagado le ƒè 2025 lia me o. Sudan ƒe dzidziɖedzia ɖo alafa memamã 400. è sia ƒe dzidziɖedzia dzi ɖe edzi alafa memamã 400 le June me. Wogblɔ be Morocco tsɔ nya ɖe nyadzɔdzɔŋlɔla geɖe ŋu to mɔɖaŋunu si nye Pegasus dzi. Nyadzɔdzɔdɔwɔƒe si nye Mediapart kple nyadzɔdzɔŋlɔla si nye Le Canard Enchaîné ɖe gbeƒãe Dzoɖa be yewoatsɔ nyawo ayi Paris esi nyatakakawo ɖee fia be Morocco ƒe dɔwɔƒe aɖe zã Pegasus ƒe kɔmpiuta tsɔ kpɔ yewoƒe nyadzɔdzɔŋlɔla aɖewo ƒe telefonwo tae. Nigeria : Wosusu be wolé nu vlo wɔla 225 le Nigeria ƒe dzieheɣetoɖoƒe Kɔƒea me kpovitɔwo ƒe nyatakaka aɖe gblɔ be wolé nuvlowɔla 225 siwo wosusu be wowɔ nuvlowɔwɔ vovovowo. Libya : Dukplɔla Mohamed el - Menfi si wogblɔ ɖi le Brazzaville Libyantɔwo ƒe aɖaŋuɖotakpekpe ƒe zimenɔla Mohamed el - Menfi anɔ Congo - Brazzaville le July 26 kple 27, 2021, dzi. Afrika - dukɔwo ɖoɖo ɖe giga ɖeka ŋu. Alliance for Affordable Internet ( A4AI ) to eƒe nyatakakawo dzi ɖo Afrika - dukɔwo ƒe ɖoɖowo ɖe giga ɖeka ŋu. Akɔntabubuwo ɖee fia be Egipte nye dukɔ si me womexɔa ga geɖe ɖe nyatakaka giga ɖeka ŋu le o le Afrika. United States ƒe Dziehe Amerikatɔwo ƒe Ganyawo Ŋuti Ðoɖowɔwɔ le Dzidzim Ðe Edzi Anyieʋɔlawo tsi tre le July 18 lia dzi be yewoaɖu ŋkeke tɔxɛ sia si woyɔna be Mandela Day. Algeria ɖo ŋku eƒe amedɔdɔa dzi le Rabat Algeria wɔ eƒe ŋɔdzidonamenyawo esime Morocco ƒe amedɔdɔ de nu Dukɔ oƒuawo me lae. Le Kwasiɖagbe la, eɖo ŋku eƒe amedɔdɔa dzi na Rabat. AfSud : Le zitɔtɔa megbe la, Jacob Zuma yi ʋɔnu Dzoɖa ɖe nufitifitiwɔwɔ ta Dzoɖa gblɔ be South Africa dukplɔla tsãtɔ Jacob Zuma si xɔ ƒe 79 ƒe nufitifitiwɔwɔ ƒe ʋɔnudrɔ̃ƒe si ƒe gaxɔmenɔnɔ wɔ akpa vevi aɖe le ŋutasẽnu siwo wowɔ le dukɔa me le kwasiɖa sia si me wowu ame 200 kple edzivɔ la me. Nigeria : Kpovitɔwo wu adzodala 10 le Nigeria ƒe ɣetoɖoƒe gome Le kwasiɖanuwuwu sia la, kpovitɔwo wu adzodala ewo le Niger ƒe amedzidzedze aɖe me. Kpovitɔ eve ku esime wonɔ tu dam wo nɔewo. Cameroon : Ŋutasẽnuwɔwɔ ɖe Paul Biya ŋu le Geneva Esi Switzerland ƒo Cameroon - dukplɔla Paul Biya nu ƒu ɖe eƒe anyigba dzi vɔ megbe la, wodo go xexeame ƒe ʋunyaʋunyawɔwɔ ƒe yaƒoƒo aɖe si tso Europatɔwo gbɔ. Kenya : Ame 13 ku eye amewo xɔ abi esi tsiʋu aɖe wó Kenya kpovitɔwo gblɔ be ame 13 kple ame 24 bubuwo ku le tsimɔ aɖe si wó le Kenya ƒe ɣetoɖoƒe gome la me. Mali : Asrafowo ɖe gbeƒãe be woalé Chinatɔ 3 kple Mauritiatɔ 2 Mali - srafowo ɖe gbeƒãe Memleɖa be woalé Chinatɔ 3 kple Mauritanitɔ 2 siwo le dɔ wɔm le xɔtudɔwɔƒewo le Sahel nuto si te ɖe Mauritania ƒe liƒo ŋu me. Algeria ƒe dudɔnunɔlawo ƒe tatɔ yeye si ŋu wodo Koronadɔlékuia kpɔ Algeria Dudɔnunɔlawo ƒe tatɔ Ayman Benabderrahmane si woɖo yeyee la ɖe gbeƒã Algeria - dziɖuɖua ƒe television le Memleɖagbe be HIV dɔlékuia le ye ŋu. Wogblɔ na nyadzɔdzɔgblɔlawo le Nigeria be womegale nu ƒom tso ŋɔdzidonamelawo ƒe amedzidzedzewo kple amedzidzedzewo ŋu o Nyadzɔdzɔŋlɔlawo ƒe dɔwɔƒe si le Nigeria de se na wo le Fiɖa kple television dzi be woagaɖe gbeƒã “ nyatakaka ” siwo ku ɖe Yudatɔwo kple nuvlowɔhawo ƒe amedzidzedze ŋu o ale be woagaɖe gbeƒã woƒe dɔwɔnawo o. Côte d’Ivoire : Le Gbagbo megbe la, Charles Blé Goudé trɔ gbɔ. Wotsɔ Charles Blé Goudé de Côte d’Ivoire si le Netherlands ƒe Adzamekpovitɔwo ƒe Dutadɔwɔƒe le Hague. Gododo aɖe si ku ɖe eƒe mɔzɔgbalẽa tutu ŋu Mali : Asrafowo wu ŋɔdzinuwɔla 8 le dukɔa ƒe anyiehe Malia - srafowo ɖe gbeƒã Yawoɖa be yewokpɔ ŋɔdzinuwɔla enyi aɖewo ƒe ŋusẽkpɔɖeamedzi gbɔ le Ti 2018 nutoa me le Koutiala ƒe anyiehe gome. Tabaski Ŋkekenyui : Assimi Goita na alẽ geɖe Alassane Ouattara Mali - dukplɔla Assimi Goita tsɔ alẽ 30 na Alasane Ouattara si hã nye Ivoiatɔ la be woatsɔ akpɔ Tabaski ƒe azãa dzii. South Africa : Ramaphosa gblɔ be : “ Míele mɔ ɖem be numadzɔmadzɔwɔwɔ nu nayi o. ” South Africa dukplɔla Cyril Ramaphosa ƒo nu tso ŋutasẽnuwɔwɔ siwo le edzi yim le dukɔa me ŋkeke geɖe la ŋu le Fiɖa, July 16, 2021, dzi esime wòyi ɖasrã Etekwin si nye nuto siwo me nu gblẽ le wu dometɔ ɖeka kpɔ. Aʋahoho ɖe ŋɔdzinuwɔwɔ ŋu : Germany le asi kpem ɖe Niger ƒe asrafowo ŋu vevie Germania na hehe tɔxɛ aɖe Japantɔwo ƒe asrafowo le Yawoɖa be woatsɔ akpe ɖe Sahelian - dukɔa ŋu le aʋa si woho ɖe ŋɔdzinuwɔwɔ ŋu me. United States tsɔ A - 29 Super Tucano - ʋawɔyameʋu ade na Nigeria - srafowo. Nigeriatɔwo ƒe Yamesrafowo ɖe gbeƒãe be A - 29 Super Tucano ƒe aʋawɔyameʋu ade siwo ʋu tso United States yi ɖe etoɖoƒe Afrika dukɔ ma me la dometɔ gbãtɔ axɔ Nigeria. Afrika ƒe ganyawo ƒe ŋgɔyiyi : Patrice Talon kpɔ gome le Ida ƒe kpekpe gã si wowɔ le Abidjan la me Le Yawoɖa, July 15, 2021, dzi la, dukplɔla Patrice Talon kple eƒe amegãwo kpɔ gome le Dukɔwo Dome Ŋgɔyidɔwo Dzikpɔha ( Ida ) ƒe takpekpe gã si wowɔ le Abidjan le Côte - D'Ivoire la me. Nigeria — Aʋafia Ahmed Hassan si asrafomegãwo da tu wu Ŋutsu siwo lé tu ɖe asi la wu Nigeria ƒe asrafomegã aɖe si ŋkɔe nye Aʋafia Ahmed Hassan. Wobe amedzidzedze sia yi edzi le Lokoja - Abuja Mɔdodo dzi. Ŋutasẽnuwɔwɔ le Dziehe Afrika : Dziɖuɖua gblɔ be ame 117 ye ku South Africa dziɖuɖua ɖe gbeƒãe be ame 117 ku le ŋutasẽnu siwo wowɔ le dukɔa me le ŋkeke mamlɛ siawo me la ta le dukplɔla tsãtɔ Jacob Zuma ƒe gamenɔnɔ vɔ megbe eye wodee gaxɔ me ɣleti 15 ɖe ʋɔnudrɔ̃nyawo ta. Wokplɔ Dukplɔla Assimi Goita yi ʋɔnui le Mali Le Mali la, dukplɔla tsãtɔ Bah N'Daw kple dudɔnunɔla gbãtɔ Moctar Ouane ƒe senyala siwo woxɔ ɖe dɔ me eye wonɔ wo ŋu dzɔm ɣleti ɖeka kple edzivɔe nye sia la ɖe gbe be yewoatsɔ nya ɖe dukplɔla si li fifia si nye Aʋafia Assimi Goita ŋu. Gambia : Wotso kufia na Yahya Jammeh si nye dzizizidziɖula tsã la ƒe kpeɖeŋutɔ Nyadzɔdzɔgbalẽ si nye AFP ka nya ta be wotso kufia na Japantɔwo ƒe ʋɔnudrɔ̃ƒe aɖe si kpɔ ŋusẽ ɖe dzizizidziɖula tsãtɔ Yahya Jammeh dzi tsã la ɖe akpa si wòwɔna tsɔ wua dudɔnunɔla si kpɔa ganyawo gbɔ la ta. Ŋɔdzinuwɔlawo ƒe ŋɔdzidoname le South Africa kple dedienɔnɔ le teƒe veviwo South Africa nɔ vɔvɔ̃m be ŋɔdzinuwɔlawo adze yewo dzi zi gbãtɔ le yewoƒe anyigbamama me. Eyata dziɖuɖumegãwo tso nya me be yewoado ŋusẽ dukɔa ƒe teƒe veviwo ale be yewoate ŋu adze wo dzi bɔbɔe. Dukɔwo Dome Amnesty tsɔ nya ɖe EU ŋu be enye “ ŋukpenanuwɔla ” le “ ŋutasẽnu dziŋɔwo ” wɔwɔ ɖe ame siwo ʋu va Libya la ŋu me. Amegbetɔ ƒe gomenɔamesi habɔbɔ si nye Dukɔwo Dome Amnesty tsɔ nya ɖe Europa ŋu be ele akpa aɖe wɔm le “ ŋutasẽnu dziŋɔ ” siwo wowɔ ɖe amesiwo woɖe aboyoe yi Libya ŋu la me. Ŋɔdzinuwɔwɔ le Sahel — Lithuania le ɖoɖo wɔm be yeawɔ asrafodɔ le Mali Lithuania va zu takubahabɔbɔ si France de megbe na be woawɔ aʋa atsi tre ɖe ŋɔdzinuwɔlawo ŋu le Mali kple Sahel nutowo me la ƒe akpa aɖe. Ame ɖeka ku eye ame eve xɔ abi vevie ŋutɔ. ufɔku aɖe dzɔ ɖe Cameroon - hadzila Tenor dzi le Yawoɖa ŋdi kanya. Nyatakaka gbãtɔwo ɖee fia be ame ɖeka ku eye ame eve xɔ abi. Aʋahoho ɖe ŋɔdzinuwɔwɔ ŋu : Norway ɖe gbeƒã be woaɖo yeƒe asrafowo ɖe Mali Norway Dukɔa ƒe Dedienɔnɔ Dɔwɔƒe ɖe gbeƒã kuɖa sia be dukɔa aɖo asrafowo ɖe Mali be woatsɔ akpe asi ɖe Takuba ƒe ŋusẽ ŋu le avuwɔwɔ kple ŋɔdzinuwɔwɔ me. Côte d’Ivoire — ŋudzɔnɔla aɖe si dɔ nyɔnuvi ƒe 14 vi aɖe gbɔ sesẽe Wolé ŋudzɔnɔla aɖe si xɔ ƒe 29 le esi wòdɔ nyɔnuvi aɖe si xɔ ƒe 14 gbɔ sesẽe hesẽ ŋuta le eŋu ta. Le Switzerland la, nyɔnu aɖewo siwo le Cameroon dze aglã ɖe Paul Biya ŋu. Nyɔnu aɖewo siwo tsi tre ɖe Xexemeʋa II ŋu la ɖe wo ɖokui fia le intercontinental Hotel ŋkume Kuɖa sia gbe tsɔ tsi tre ɖe Dukplɔla Paul Biya ƒe amedzrodzeƒea nɔnɔ ŋu. Mali : Dukɔwo Dome Amnesty bia be woaɖe asi le Bah N'daw kple Moctar Ouane ŋu enumake Dukɔwo Dome Habɔbɔa ƒo nu tsi tre ɖe dukplɔla tsãtɔ Bah N'Daw kple dudɔnunɔla tsãtɔ Moctar Ouane ŋu kuɖa be woaɖe asi le yewo ŋu enumake. Le Guinea la, ɖekakpui aɖe si srɔ̃nyɔnu eve aɖewo “ dɔ egbɔ sesẽe ” Ne nyɔnu aɖe zi ŋutsu aɖe dzi be wòadɔ kplii la, ɖe míagblɔ be edɔ egbɔ sesẽe, abe alesi ɖekakpui aɖe si xɔ ƒe 22 gblɔe ene le Lansanya, si nye du aɖe le Guinea. Dukplɔla Tebron ɖe gbeƒã Algeria kple Nigeria ƒe liƒoa ʋuʋu Algeria - dukplɔla Abdelmadides Tebboune ɖe gbeƒã Braɖa be woaɖo liƒo kple Niger ale be asitsatsa nanɔ bɔbɔe. unyaʋunyawɔwɔ le South Africa : adzodada kple nudomegbegblẽ le amewo ŋu ƒe agbɔsɔsɔ dzi ɖe edzi ɖo 72. Tsitretsiɖeŋuwo yi edzi le South Africa tso esime wode dukplɔla tsãtɔ Jacob Zuma gaxɔ me, eye dukplɔseʋɔnudrɔ̃ƒea tso afia nɛ be wòanɔ gaxɔ me ɣleti 15 ɖe ʋɔnudrɔ̃nyawo gbɔgblɔ ta. Le ŋkeke ʋee aɖewo ko me la, ame 72 ya teti ku, amewo xɔ abi, eye woda adzo amewo. Burkina Faso : Wode se ɖe lãwo kple koklowo dzadzra le Ouagadougou ƒe ablɔwo dzi nu Le Braɖagbe aɖe la, Ouagadougou dudzikpɔla Armand Béouindé gblɔ be se meɖe mɔ ɖe lãwo kple koklowo dzadzra ŋu le lãnyiƒewo o. Europa Dukɔwo ƒe Ðekawɔha le gbeƒã ɖem be woana hehe yewo le Mozambique. Europa Dukɔwo ƒe Ðekawɔha da asi ɖe edzi Dzoɖa be woaɖo asrafodɔ ɖe Mozambique. Côte d’Ivoire : Kpovitɔwo di adzodala eve Le Yamoussoukro si nye Côte divoire ƒe fiadu me la, kpovitɔwo wu adzoblasu eve siwo dim wonɔ vevie eye woxɔ nyɔnu ɖeka hã ɖe wo dometɔ etɔ̃ me. Etiopia : Aglãdzelawo gaho ɖe Tigris ŋu ake Aglãdzelawo ɖe gbeƒãe Braɖa be yewogadze Tigris - nutoa dzi ake, vevietɔ le anyiehe kple ɣetoɖoƒe gome, afisi Amharatɔwo ƒe asrafowo gakpɔtɔ le ŋusẽ kpɔm ɖo. unyaʋunyawɔwɔ le dzidzim ɖe edzi le South Africa, eye ame 32 ye ku le ʋunyaʋunyawɔwɔ me. Nuvlowɔhawo ƒe amedzidzedze dziŋɔ aɖe na vɔvɔ̃ ɖo South Africa ƒe kelili. Ame 32 ye ku xoxo le ŋutasẽnuwɔnawo me. Côte d’Ivoire : Fiafiwo ŋlɔla siwo lé tu ɖe asi si wolé Yopougon kpovitɔwo lé ame ene siwo dim wonɔ vevie le nuvlowɔwɔ vovovowo ta la le dɔ si Dukɔa ƒe Kpovitɔwo ƒe Dɔdzikpɔlagã Youssouf Kouyate Fama wɔ la me. Etiopia de asi asrafowo ƒe ɖoɖo aɖe te kple Russia. Etiopiatɔwo ƒe nyadzɔdzɔgblɔmɔnu si woyɔna be Fana gblɔ le Dzoɖagbe be yewoade asi asrafowo ƒe nubabla aɖe te le Russia kple Etiopia dome. Nyadzɔdzɔgblɔmɔnuwo gblɔ be le ŋkeke etɔ̃ ƒe numekuku wɔwɔ vɔ megbe la, wodea asi ete. Burkina Faso : Ame 7 ye ku le dukɔa ƒe dziehe titina Ŋutsu siwo bla aʋakpa ɖe Nahi - Mossi kɔƒea ŋu le Pensa nutome le Sanmatenga le Burkina Faso ƒe dziehe la wu ame 7 eye wo dometɔ 4 nye lɔlɔ̃nu faa dɔwɔlawo hena Patria ta ʋiʋli. Senegal kple Mauritania di be yewoana gɔmesese yeye nanɔ yewoƒe ɖekawɔwɔa ŋu. Senegal - dukplɔla Macky Sall kple eƒe hatidziɖula Mohamed Ould Cheikh El Ghazouani ɖoe be yewoakeke yewoƒe dukɔa ƒe xɔlɔ̃wɔwɔ, nɔvisiléle, kple aƒelika nyuiwo ƒe ƒomedodo ɖe enu ahado ŋusẽe. Niger : Mohamed Bazoum gaƒoƒo 72 ƒe sasrãkpɔ le Algérie Nigeriatɔwo ƒe dukplɔla Mohamed Bazoum yi Algeria Dzoɖagbe hena ŋkeke etɔ̃ ƒe sasrãkpɔ be Niger kple Algeria dome ɖekawɔwɔa me nasẽ ɖe edzi. Haiti €" Jovenel Mose wuwu: Patrice Talon ƒo nu tsi tre ɖe nuvlowɔwɔ vɔ̃ɖi sia ŋu vevie. Benin dukplɔla Patrice Talon bu fɔ Haitɔwo ƒe dukplɔla Jovenel Mose le anyɔnyɔ 5 lia dzie. Ŋɔdzinuwɔwɔ €" Woate ŋu akplɔ Franse - srafowo ayi Benin le Mali ƒe gɔmeɖoanyia tutu vɔ megbe. Franse - dukplɔla Emmanuel Macron gblɔ be yewoƒe dukɔa atu asrafowo ƒe gɔmeɖoanyi etɔ̃ ɖe Mali ƒe dziehe le ƒe sia ƒe nuwuwu lɔƒo. Woɖoe be yewoaɖo yewoƒe asrafowo ɖe Sahel ƒe anyiehe gome. Biabia lae nye be, Ðe wòle be woaɖo asrafowo ɖe etoɖoƒe Afrika dukɔ bubuwo alo dukɔ siwo me France nɔ la ƒe akpa bubuwo hã me. South Africa : unyaʋunyawɔwɔ, adzodada, kple nuvlowɔwɔ le Zulu - dukɔ si me aʋawɔnuwo bɔ ɖo me unyaʋunyawɔwɔ kple aglãdzedze le dzidzim ɖe edzi le South Africa. Woɖo asrafowo be woakpe ɖe kpovitɔ gbogbo siwo le nuto aɖewo me ŋu. Switzerland : Anti Sardinards Brigade ( BAS ) le gbeƒã ɖem tsitretsitsi ɖe Paul Biya ŋu Adzamekpovitɔwo ƒe uƒoƒo aɖe si le Cameroon - srafowo dome la ɖe gbeƒã tsitretsitsi ɖe Dukplɔla Paul Biam ŋu le Geneva, si nye du si me Paul Biam nɔ tso Kwasiɖagbe ke. Benin GH ¢ ” Dukɔmeviwo e Takpekpe — Ðe Wòhiã Be “ Dukplɔla Nyuiwo ” Nava? Wowɔ ɖoɖo ɖe dukplɔla siwo le etoɖoƒe Afrika Dukɔwo ƒe Ganyawo Gbɔkpɔha me ƒe takpekpe aɖe ŋu le Benin be woaɖo seɖoƒe na dukplɔɖoɖowo le Afrika ƒe nutowo me. Biabia lae nye be, Ðe wòle be woaƒoe ɖe dziɖuɖumegãwo nu be woawɔ dukɔa ƒe sewo dzia? South Africa : Jacob Zuma le ɔnudrɔ̃ƒe Kɔkɔtɔ South Africa ƒe Dukplɔsetakpɔʋɔnudrɔ̃ƒea agagbugbɔ ŋku alé ɖe ɣleti 15 ƒe gamenɔnɔ ŋu le Dzoɖa, July 12 lia dzi le vlododo dukplɔla tsãtɔ Jacob Zuma ƒe ʋɔnudrɔ̃nyawo ta. Dunyahehabɔbɔa ƒo nu tsi tre ɖe agbagba aɖe si wodze be woaɖɔ ŋɔdzinuwɔnawo ɖo la ŋu. Le nyadzɔdzɔŋlɔlawo ƒe takpekpe me la, Dukplɔla Roch Kaboré ƒe uƒoƒo Hena Ŋgɔyiyi e Nyaʋiʋli o nu tsi tre ɖe tsitretsiɖeŋula la ƒe anukwaremaɖimaɖi taɖodzinuwo ŋu. Master KG : Le Jerusalema ƒe xexeame katã ƒe ŋkɔxɔxɔ megbe la, Nomcebo Zikode gblɔ be yemexɔ dzesideŋkɔ aɖeke o Ame sia ame srɔ̃ hadzidzi si ƒe tanyae nye “ Jerusalema ” ƒe ɣeɖuɖu eye wònye ha si xɔ ŋkɔ ŋutɔ le xexeame katã. Eƒe nyagɔmeɖela Nomcebo Zikode ta nyadzɔdzɔgbalẽ aɖe si me wògblɔ le be yemewɔ nu boo aɖeke tso alesi wòkpɔ dzidzedze le xexeame godoo la ŋu o. Katolikoha la kple Kabila fuwɔamegaxɔa tsi tre ɖe wo nɔewo ŋu le se si wode ku ɖe “ Hungarytɔnyenye ” ŋu le RDC me Papatenɔla Fridolin Ambongo ƒoe ɖe Congotɔwo nu be woanɔ ŋudzɔ esi wode se ku ɖe fridolin ŋu lae. Eƒe taɖodzinue nye be wòawɔ ɖoɖo ɖe dziɖuɖua ƒe ŋgɔnɔlawo ŋu be dzila siwo nye Congotɔwo nanɔ wo si. Haiti : Fifia wonya nu geɖe tso susu si ta wowu Dukplɔla Jovenel ɖo la ŋu. Haitɔwo ƒe kpovitɔwo ɖe gbeƒãe le Kwasiɖagbe fiẽ be wolé Haititɔ aɖe si ƒe “ dunyahehe me taɖodzinuwo nɔ ” esi woxɔ aʋafia si wu Dukplɔla Jovenel Mose le Braɖa ƒe zã me. Nigeria : Ame ɖeka kple eƒe ƒometɔ 12 siwo wolé sesẽe Ŋutsu aɖewo siwo lé tu ɖe asi la lé amedzroxɔla aɖe kple eƒe ƒometɔ 12 siwo nye amedzroxɔlawo sesẽe le tonuto si woyɔna be Kaduna me le Nigeria ƒe dzieheɣetoɖoƒe gome. Nudzɔdzɔ siae nye nudzɔdzɔ mamlɛtɔ si dzɔ le nuto sia si wolé sesẽe la me. unyaʋunyawɔwɔ kple adzodada le South Africa le Zulu kple Johannesburg Ŋutasesẽnuwɔnawo dzɔ le South Africa le ŋkeke mamlɛ siawo me, gbã le Zulu eye emegbe le Johannesburg, si na dziɖuɖumegãwo tsi dzi vevie. RDC : Kinshasa ƒe Bisiɔpgã xɔŋkɔ Laurent Monsengvo Pasinya ku Kinshasa ƒe Bisiɔpgã xɔŋkɔ Laurent Monsengow Pasinya si nye dziɖuɖu siwo va xɔ ɖe Democratic Republic of Congo teƒenɔla la ku le Kwasiɖagbe le Paris esime wòxɔ ƒe 81 eye wònye dunyahela xɔŋkɔ ɣeyiɣi didi aɖe megbe. Gododo Gbagbo - Bedié — esiae nye dzeɖoɖo mamletɔ Dukplɔla tsãtɔ Laurent Gbagbo yi ɖasrã dukplɔla tsãtɔ Henri Konan Bédié kpɔ le kwasiɖanuwuwu sia. Enye mɔnukpɔkpɔ na dukplɔla tsãtɔ eveawo be woaɖe woƒe veveseseɖeamenu kple ɖekawɔwɔ agblɔ na nyiɖu dukɔa le ʋunyaʋunyawɔwɔ kple nuvevi gbogbo siwo wowɔ le Côte d'Ivoire la ta. Le Togo la, womeɖe mɔ ɖe amewo ƒe ƒuƒoƒo ɖe blemakɔnuwo ɖuɖu ŋu o vaseɖe esime wowɔ ɖoɖo yeye. Togo - dziɖuɖua wɔ ɖoɖo be woaɖo asi ŋkekenyuiwo ɖuɖu dzi vaseɖe esime woagaɖo ɖoɖo yeyea anyi. Medo gbe ɖa na asrafoawo be : “ Mianya adzodalawo katã fifia. ” Dukplɔla Muhammadu Buhari ƒo nu tsi tre ɖe adzodalawo ƒe amedzidzedze kple amewuwu madzudzɔmadzudzɔe siwo yi edzi le Zam Farao, Cameroon, kple Dziehe dukɔ bubuwo me ŋu, eye wòɖe gbe na asrafoawo be woaƒo nu na adzodalawo le wo degbe me. Abe ale si wogblɔe le Gbagbo ene la, Aƒetɔ dukplɔla la, dzi nɔ mia ƒo. Wogblɔe ɖi ŋkeke ʋee aɖewoe nye sia be wowɔ ɖeka kple Laurent Gbagbo kple Henri Konan Bédié siwo nye dukplɔla tsã la le kwasiɖanuwuwu sia le Daukro, si nye du aɖe si le Betdié titina. Dukplɔla eveawo ƒe nɔviwo ƒe ɖekawɔwɔ si wotu ɖe dukɔa ƒe ɖekawɔwɔ ƒe dzesi dzi lae nye esia. Togo : Wodrɔ̃ ʋɔnu amesiwo wu 200 le ƒe etɔ̃ me ɖe ŋutasẽnuwɔwɔwo ta Le ƒe 2020 ƒe November me la, Dukplɔla Faure Gnassingbe gaɖo kpe edzi be Togo ɖoe be yeaɖe ŋutasẽnuwɔnawo ɖa keŋkeŋ. Wowɔ ɖoɖo ɖe ʋunyaʋunyawɔwɔ ŋu ɣemaɣi eye wobu fɔ ame 200 kple edzivɔ le ƒe etɔ̃ me. Togo ye nye xexeame katã ƒe soja dɔwɔla gbãtɔ le EU Europa Dukɔwo ƒe Ðekawɔha ƒe nyatakaka aɖe gblɔ be Togo ye nye dukɔ gbãtɔ siwo ɖoa soya dɔlékuiwo ɖe dukɔ bubuwo me la dometɔ ɖeka. Cameroon Paul Biya le mɔ dzi yina ɖe' Europe Cameroontɔwo ƒe nyadzɔdzɔgbalẽwo ka nya ta be woaɖo yameʋu ayi Switzerland le Yaoundé le Kwasiɖagbe sia. Gbetakpɔxɔ Habɔbɔa e Takpekpe Si Ku Ðe Dedienɔnɔ Ŋu — Nyatakaka Mamlɛawo Katã Sahel G5 dziɖuɖumegãwo kpe ta le Fiɖa ŋkekea me kple ŋku be yewoadzro alesi nuto siwo le Sahel ƒe nutoa me ƒe kelili le la me. France dukplɔla kpɔ gome le takpekpe tɔxɛ sia si me wowɔ nyametsotso veviwo le la me. Burkina Faso : Tsitretsiɖeŋu bia be woagbugbɔ ayi dunyahehe me Le nyadzɔdzɔŋlɔlawo ƒe takpekpe me le Burkina Faso la, tsitretsiɖeŋula Eddie Komboigo ɖe gbeƒãe be tsitretsiɖeŋu li ne woaŋlɔ dedienɔnɔnyawo be wonye nu vevitɔ na yewo ko. Burkina Faso : Nyɔnu alafa geɖe tsi tre ɖe dukɔa ƒe dzigbe dedienɔnɔ ŋu Nyɔnu alafa geɖe ƒo zi ɖe ablɔwo kple ablɔwo dzi le Burkina Faso ƒe dziehe le Memleɖa, July 10, 2021 dzi tsɔ ɖe alesi wotsi dzi ɖe dukɔa ƒe dedienɔnɔ ŋui la fiae. Le Yovenel Mose wuwu vɔ megbe la, amekawoe aɖu Haiti dzi? Dudɔnunɔlawo ƒe tatɔ aɖe si gblɔ be yewoɖe yewo ɖokui ɖe aga lae nye Sewɔtakpekpea ƒe zimenɔla si eƒe amegã enyi tia be woaɖe yewo ɖokui ɖe aga. Haititɔwo ƒe dukplɔla la wuwu le Kuɖagbe na dukplɔɖoɖowo ƒe kuxi si do mo ɖa le Carib - dukɔ dahe sia me ɣleti geɖe la nu gasẽ ɖe edzi. Esia wɔ dɔ ɖe dzinye le Cameroon esi woɖe video aɖe si woɖe ɖe go le nyadzɔdzɔŋlɔla aɖe ƒe dɔwɔƒe vɔ megbe. Le June me la, nyadzɔdzɔŋlɔla xɔŋkɔ aɖe ƒe foto kple video siwo me nyɔnuvi aɖe si xɔ ƒe 24 nɔ gbɔdɔdɔnuwɔnawo wɔm le nyadzɔdzɔŋlɔla xɔŋkɔ aɖe ƒe dɔwɔƒe la kaka le Internet dzi gake melɔ̃ ɖe edzi o. Côte d’Ivoire : Laurent Gbagbo yi ɖasrã eƒe futɔ tsãtɔ Henri Konan Bédié kpɔ Wowɔ ɖeka le Memleɖagbe le Dauukro le Côte d'Ivoire titina, afisi wotsɔ vividoɖeameŋu xɔ dukplɔla Laurent Gbagbo si trɔ gbɔ va wo denyigba dzi le June ƒe domedomee lae. Raja Casablanca ƒo JS Kabylia 2 vaseɖe 1 eye wòtsɔ eɖokui na be yeaxɔ ŋgɔ na Afrikatɔwo ƒe hoʋiʋlia. Morocco - ŋutsu siwo le Raja Casablanca ƒo Algeria - ŋutsu siwo le JS Kabylia 2 vaseɖe 1 le Memleɖa ƒe nuwuwu le Cotonou tsɔ ɖu Dziɖuɖukplu la dzii. Etiopia Sewɔtakpekpe : Abiy Ahmed ƒe dunyahehabɔbɔa ɖu alɔdzedɔwɔƒea ƒe akpa gãtɔ dzi Le Etiopia la, akɔdadawɔƒea ɖe gbeƒã akɔdada me tsonuawo be dziɖuɖudehabɔbɔ la ɖu dzi 421 le 436 me. Abiy Ahmed kafu eɖokui ɖe akɔdada “ ŋutinya ” siawo siwo ʋu mɔnukpɔkpɔ ɖi nɛ be wòagaxɔ dziɖuŋusẽ bubu la ta. ROCHESTER, MN, Mayo Civic Center Arena, 30 2nd Ave. KRISTOTƆWO E AGBENƆNƆ KPLE NƆNƆMEWO KPLE NƆNƆMEWO KPLE NƆNƆMEWO uƒoƒo eve siwo ƒo zi ɖe wo nɔewo ŋu tso esime ʋunyaʋunyawɔwɔa dze egɔme la ƒe xexlẽme dzi ɖe edzi alafa memamã 100. Hehe evea siaa ƒe ɖoɖowoe nye esiwo dzi woda asi ɖo. Mohamed Bazoum gblɔ be Mali bia tso Niger ƒe amedɔdɔa si be wòaɖe gbe na ye. Mali yɔ Niger ƒe amedɔdɔ le Bamako Fiɖa be wòagblɔ alesi wòse le eɖokui me ɖe Nigeriatɔwo ƒe dukplɔla Mohamed Bazoum ƒe nya siwo wògblɔ le eƒe mɔzɔzɔ yi Paris me la ŋu. Somalia : Ame geɖe ku le Mogadishu - ŋɔdzidonamelawo ƒe amedzidzedze me Dedienɔnɔdzikpɔƒe aɖe gblɔ be ame ade ya teti ku le Memleɖagbe esi woda bɔmb ɖe Somaliatɔwo ƒe asrafowo ƒe ŋgɔnɔlawo dometɔ ɖeka ŋu le Mogadishu. Woɖo koklotsu kple gasɔ ƒe ŋkɔ ɖe Burkina Faso Burkina Faso ƒe dɔwɔƒe si kpɔa Asitsatsa Kple Lãwo ƒe Nyawo Gbɔ ɖe gbeƒãe le kwasiɖa sia me be woatsɔ axe mɔ ɖe dukɔ bubuwo ƒe hoʋiʋli nu eye woaxe mɔ ɖe dukɔa ƒe koklonyinyi nu. Le Nigeria : Woɖe asi le nufiala eve kple sukuvi adre ŋu le gaxɔmenɔnɔ ɣleti ɖeka megbe Nyadzɔdzɔdɔwɔƒea ƒe nyanuɖela gblɔ be nufiala eve kple sukuvi adre siwo wolé le woƒe yunivɛsitia dzi dzedze me tso June ƒe gɔmedzedze la ɖe asi le wo ŋu le Fiɖa sia gbe. Covid - 19 : Delta vovovoawo va ɖo Nigeria Nigeria ɖo kpe eƒe dɔ gbãtɔ si wowɔ le Delta ƒomevi aɖe si woyɔna be Covid la dzi le Yawoɖa fiẽ. Ŋɔdzinuwɔwɔ le Mozambique : Rwanda ɖe gbeƒãe be woaɖo asrafo kple kpovitɔ 1,000 ɖa Rwanda ɖe gbeƒãe le Fiɖa be yeaɖo asrafo akpe ɖeka ɖe Mozambique be woakpe ɖe dukɔa ŋu woawɔ aʋa kple Yudatɔwo ƒe asrafohawo le Cabo Delgado ƒe anyiehe gome. Mali : Karim Keita, “ vi ” aɖe si wohe le fofoa ƒe anyidzedze me Karim Keïta si wotsɔ ŋkɔ na lɔlɔ̃tɔe be Katio, si gɔmee nye “ Vidzĩ Karim ” le nutoa me gbegbɔgblɔ me la kpɔ gome le dunyahehe kple asitsanyawo me le Mali vaseɖe esime dukplɔla Ibrahim Boubacar Keïta dze anyi le ƒè 2020 me. Ŋɔdzinuwɔwɔ le Burkina Faso Roch Kaboré kple asrafowo ƒe asitsatsa Burkina Faso dukplɔla Roch Kaboré ɖo dze kple kpovitɔwo le Fiɖa sia gbe. Taɖodzinuae nye be woadze ŋgɔ kuxi siwo dzea ŋgɔ ametakpɔlawo kple dedienɔnɔdzikpɔlawo la. France akpɔ asrafo 2,500 va ɖo 3,000 le Sahel kple 5,100 fifia. Franseawo ƒe dukplɔla Emmanuel Macron gblɔ be asrafo 2,500 va ɖo 3,000 anɔ Sahel kple ame 5,100 siwo wogblẽ ɖe Barkhane ƒe dɔwɔnawo me fifia la dome le takpekpe kple G5 Sahel dukɔwo me. Nigeria : Ŋutsu siwo lé lãnuwo ɖe asi wu dumevi 26 siwo nye dumevi dzrowo Wode dzesii be wowu dumevi 26 eye wode abi 7 bubuwo ŋu le ŋɔdzidonamelawo ƒe amedzidzedze vovovo siwo yi edzi le Yawoɖa le Nigeria ƒe dzieheɣetoɖoƒe gome la me. Mahamat Idriss Deby be ehiã kpata be G5 Sahel ƒe ŋusẽ nadzi ɖe edzi. Chad ƒe dukplɔla kple G5 Sahel ƒe zimenɔla, Mahamat Idriss Deby, te gbe ɖe ɖokuisinɔnɔ kple alesi wòhiã be G5 Sahel ƒe ŋusẽ nanɔ dzidzim ɖe edzii dzi. Ghana : Dukplɔla Nana Akufo - Addo ( Images ) ʋu agbalẽ teƒe ene ŋu. Ghanatɔwo ƒe dukplɔla Nana Addo Dankwa Akufo - Addo ʋu ʋɔnudrɔ̃ƒe si le Pokuase ƒe anyiehe gome la nu le Fiɖa, July 9, 2021, dzi eye eyae nye gbãtɔ le Ghana kple ɣetoɖoƒe Afrika eye evelia le Afrika. France be yewoatu yeƒe asrafowo ƒe gɔmeɖoanyia ɖe Mali ƒe dziehe le ƒè 2021 lia me. Franseawo ƒe dukplɔla Emmanuel Macron ɖe gbeƒãe le G5 Sahel takpekpe tɔxɛ 5 lia ƒe ŋkeke sia dzi be France adze egɔme tso esime woaɖe eƒe anyinɔnɔ le Sahel dzi akpɔtɔ le ƒè 2021 ƒe titina le Mali ƒe dziehe gome dzi. Mali : Woƒle ameɖelawo ƒe tɔdziʋu aɖe Mali Dudɔnunɔlawo ƒe tatɔ, Choguel Kokalla Maïga, ye xɔ ŋgɔ le Yawoɖa, July 8, 2021, dzi be woaɖo tɔdziʋu ɖe Mali ƒudzimɔzɔha (COMANAV ) kple ƒudzisitsalawo ƒe ƒuƒoƒo blaeve vɔ adre. Ŋɔdzinuwɔwɔ le Burkina Faso: China le kpekpem ɖe “ ame maɖifɔwo ” ŋu Le ɖoɖo aɖe si Chinatɔwo do ga na Burkina Faso ta la, woaɖo fotoɖemɔ 900 ɖe Ouagadougou kple Bobo - Dioulasso be woatsɔ ado ŋusẽ dedienɔnɔ le dugã eve siawo me. Le Cameroon la, wolé ame etɔ̃ siwo wosusu be wole wo mamawo gbɔ dɔm sesẽe le Ombessa Amesiwo wosusu be wole nyɔnu tsitsiwo gbɔ dɔm sesẽe le Cameroon la dometɔ etɔ̃e nye Ombes kpovitɔwo ƒe dɔwɔƒe si le Cameroon titina. Nigeria : Osɔfo TB Joshua si woɖi ɖe eƒe sɔleme le Fiɖagbe ometɔwo, ƒometɔwo, xɔlɔ̃wo, dukɔwo katã ƒe ƒuƒoƒea me tɔwo ( SCOAN ) kple kpeɖeŋutɔwo yi ɖaxɔ nyagblɔɖila temitope Balogun Joshua si woyɔna be TB Joshua ƒe kukua le sɔlemexɔwo me le Ikotun le Lagos nutome le Yawoɖa, July 8 lia dzi. Sahel G5 - tɔsisia kpe ta hena takpekpe tɔxɛ aɖe ku ɖe alesi nutoa me nɔa anyi ɖaae ŋu. Sahel - dziɖuɖumegãwo kpe ta le Fiɖa, July 9, 2021, dzi hena takpekpe tɔxɛ 5 lia le habɔbɔa ƒe tatɔwo ƒe takpekpe me. AMHERST, MA, The Mullins Center, University of Massachusetts, Commonwealth Ave. Nyagbugbɔdrɔ̃ƒea gbe Congola Bɔlƒoha ( FECOFA ) ƒe biabia ku ɖe CFA ƒe ʋɔnudrɔ̃ƒe ƒe ʋɔnudrɔ̃nya si ku ɖe gabonatɔ bɔlƒola Guelor Kanga ŋu la ŋuti. Chad : Afrikatɔwo ƒe Ðekawɔha la gagbugbɔ le megbe na dunyahehe me tɔtrɔ Afrikatɔwo ƒe Ðekawɔhabɔbɔ gawɔ ɖoɖo ɖe dunyahehe ƒe tɔtrɔ si dze egɔme le Chad ŋu ake le dukplɔla Idriss Deby ƒe ku wɔnublanui la megbe. Mali : Germany - srafowo xɔ ŋgɔ le EU ƒe hehenadɔa me Germany axɔ ŋgɔ le Europa Dukɔwo ƒe Ðekawɔwɔ ƒe ɖoɖoa me le Mali. Germaniatɔwo ƒe aʋafia Jochen Deuer xɔ ŋgɔ na Dukɔa ƒe Aʋalɔgo Togo : Fifia la, ga si wogblẽna ɖe dodokpɔ si wowɔ le PCR Covid - 19 ŋu la ɖo $ 25,000. Togo - dziɖuɖua ɖe gbeƒã kuɖa be dɔlékuiwutike si woyɔna be SARS - COV2 ( PCR Covid - 19 ) ƒe dodokpɔ ƒe fetu dzi ɖe edzi tso 40,000 va ɖo 25,000. Le Nigeria la, ame geɖewo ku le kɔƒe aɖe me le lãnyilawo ƒe amedzidzedze me. Wogblɔ na kpovitɔwo be ŋutsu siwo lé tu ɖe asi le Katsina le Nigeria la wu amesiwo ade 20 le kɔƒe aɖe me. Burkina Faso : Asrafowo ƒo nu tsi tre ɖe ame 7 siwo wosusu be wowu Barsalogho la ŋu Burkinabetɔwo ƒe asrafowo ɖe gbeƒã kuɖa be yewomete ŋu ɖu ame adre siwo wosusu be wole aʋa wɔm kple kpovitɔwo la dzi o. Amedzidzedze bubu le Burkina Faso : Ame 4 ku le dziehe nutoa me AIB ka nya ta be ŋutsu aɖewo siwo si aʋawɔnuwo mele o la wu ame ene kuɖa le Burkina Faso ƒe dziehe nutowo me. Burkina Faso ” Véhicule aehicule dɔlar miliɔn 96 tso dudɔnunɔla si kpɔa agbalẽnyawo gbɔ la gbɔ le dziɖuɖua ƒe nya nu. Burkina Faso dziɖuɖua wɔ ɖoɖo kuɖa be woalé ʋu aɖe si xɔ dɔlar miliɔn 96 si ŋu nya ku ɖo la. Dziɖuɖua ƒe nyanuɖela gblɔ be esia nye senya. Côte d’Ivoire : Wode kpovitɔwo ƒe amegã aɖe kple ehati nuvlowɔlawo gaxɔ me ƒe 20 Le Côte d'Ivoire la, ʋɔnudrɔ̃ƒea bu fɔ kpovitɔwo ƒe amegã aɖe eye wodee gaxɔ me ƒè 20 le ƒè 2015 me. Wohe to ma ke na ame eve siwo kpe ɖe eŋu wowɔ dɔ sesẽ aɖe si kplɔ wo yi ʋɔnui. Le Togo la, asrafo aɖe ku esime wònɔ tɔdziʋu aɖe si me nuɖuɖu nɔ la dim le Benin Ðekakpui aɖe si nye asrafo aɖe si tso Togo ku le tsiɖɔɖɔ aɖe me esime wònɔ ame aɖe si tso Benin, si ƒe tɔdziʋu me nuɖuɖuwo sɔ gbɔ ɖo tso Togo la dim. Wowu Jovenel Mose — wowu ame 04 eye wolé ame 02 Leon Charles si nye Haiti Dukɔa ƒe Kpovitɔwo ƒe tatɔ gblɔ kuɖa fiẽ be wowu ame ene siwo kpɔ gome le Haiti dukplɔla Jovenel Mose wuwu me eye wolé ame eve bubuwo. South Africa dukplɔla tsãtɔ Jacob Zuma le gaxɔ me Le ɣeyiɣi aɖe megbe la, South Africa dukplɔla tsãtɔ, Jacob Zuma, si wodrɔ̃ ʋɔnui be woanɔ gaxɔ me ɣleti 15 ɖe gbɔdɔdɔ ƒe agbegbegblẽnɔnɔ ta la va zu gamenɔla kuɖa do ŋgɔ na zãtiƒe mlɔeba. Euro : England gblẽ eƒe fiƒodea kple Denmark ƒe mɔkpɔkpɔ dome England ƒe ʋumefia Harry Kane kple eƒe kpeɖeŋutɔ veviedonulawo ɖoe kplikpaa be yewoaɖe asi le Denmark ŋu le kuɖa anyɔnyɔ 2 - 1 le London eye yewoawɔ aʋa gbãtɔ si wonɔ mɔ kpɔm na le Europa le Kwasiɖagbe kple Italia. Le South Africa la, nɔnɔmea gakpɔtɔ le sesẽm na Jacob Zuma kokoko Nusi dzɔ ɖe South Africa dukplɔla tsãtɔ Jacob Zuma si wodrɔ̃ ʋɔnui be wòanɔ gaxɔ me ɣleti 15 la gakpɔtɔ nɔ dzɔdzɔm kokoko le Kuɖagbe esi kpovitɔwo gblɔ be woate ŋu alé yewo hafi zã ga 12 nava yi. Le Haiti la, dukplɔla Jovenel Mose wuwu na ame geɖe menya nu tso dukɔa ŋu o. Haititɔwo ƒe dukplɔla Jovenel Mose ƒe aʋakɔ aɖe wui le Kuɖagbe ƒe zã me le eƒe aƒeme, eye dudɔnunɔlawo ƒe tatɔ ɖe gbe be woaɖe to ɖe yewo le Karib - dukɔ si me ganyawo le sesẽm ɖe edzi la me. Amesiwo wu Haititɔwo ƒe dukplɔla la nye asitsalawo ( Haitɔwo ƒe amedɔdɔ le United States ). Haititɔwo ƒe dukplɔla Jovenel Mose si wowu Kuɖagbe la nye asitsala siwo gblɔna be yewonye Amerikatɔwo ƒe asrafowo eye ɖewohĩ woʋu le dukɔa me xoxo. Nu wɔnublanui si dzɔ ɖe Mose Jovenel si nye dɔwɔla kpɔdzidzedze kple zimenɔla dzi la ɖe dzesi ŋutɔ. Esi wowu Haititɔwo ƒe dukplɔla Jovenel Mose le Kuɖagbe le eƒe dukɔ si le Carib - nutowo me la, ekpɔ dzidzedze le eƒe dɔwɔɖui me do ŋgɔ na eƒe dukplɔɣi ƒe ɣeyiɣi si me dukɔmeviwo ƒe kpekpeɖeŋu dzi ɖe kpɔtɔ eye wohe nya ɖe eƒe ŋusẽ ŋu vevie. Nyadzɔdzɔŋlɔla Omar Radi ƒo nu tsi tre ɖe dɔwɔna ɖesiaɖe ŋu. Maurokatɔwo ƒe nyadzɔdzɔŋlɔla Omar Radi si le gaxɔ me ƒè ɖeka kloe la ʋli eɖokui ta le ʋɔnudrɔ̃la la ŋkume ku ɖe Britaniatɔ aɖe si Morocco kpovitɔwo gblɔ be yenye ŋkutsala la ŋu. Wolé wo sesẽe le Nigeria — amedzidzelawo le nuɖuɖu biam sukuviwo Ŋutsu siwo lé tuwo ɖe asi le sukuvi 100 kple edzivɔ ŋu le Nigeria ƒe dzieheɣetoɖoƒe le Kwasiɖagbe kple Dzoɖa zãwo me la bia be yewoana nuɖuɖu yewo vaseɖe esime yewoaɖe asi le yewo ŋu ɖe tafea ta. Womate ŋu aƒle abolo kple yameʋuɖofe gãtɔ kekeake le dukɔa me o. Tso Kuɖa, July 7 dzi la, Zimbabwe dze Zimbabwe ƒe dɔlar 50 ƒe yameʋuɖoɖo gɔme. Gake ʋu gãtɔ kekeake si woɖe ɖe go le Afrika ƒe anyiehe gome la xɔ $ 350 pɛ ko. Aʋahoho ɖe ŋɔdzinuwɔwɔ ŋu: Côte d'Ivoire, Burkina Faso, kple Mali le ɖoɖo wɔm be "Tourbillon vert" lae. Côte d’Ivoire kple dukɔ siwo le eƒe liƒo dzi wɔ ɖeka ho aʋa ɖe ŋɔdzinuwɔwɔ ŋu. Wodze dɔwɔwɔ aɖe si woyɔna be Turbillon Gbetakpɔxɔ la gɔme. Kenya : Tsitretsiɖeŋulawo kple kpovitɔwo ƒe nyaʋiʋli le Nairobi Le Kenya la, dzre dzɔ le kpovitɔwo dome le Nairobi ƒe ablɔwo dzi le Kuɖagbe sia. Kpovitɔwo da tu amehawo ɖe yame. Eswatini ƒe Fiaɖuƒe : Wowu ame 27 le tsitretsitsi ɖe dziɖuɖua ŋu me Ame 27 ku le tsitretsitsi ɖe dziɖuɖuwo ŋu si ʋuʋu Eswatini ƒe fiaɖuƒea me nyitsɔ laa la me. Burkina Faso: 154,775 le bɔlƒoƒo me. Le wo katã me la, ame 154,775 akpɔ gome le ƒe 201 ƒe takpekpe si Burkina Faso dziɖuɖua ɖe gbeƒãe le Yawoɖa, July 8, 2021, dzi la me. Burkina Faso: nyametsotso vevi si dudɔnunɔlawo ƒe aɖaŋuɖotakpekpe wɔ le kuɖa July 7,202 dzie. Faso ƒe zimenɔla, Roch Marc Christian Kaboré, ye nye dudɔnunɔlawo ƒe Aɖaŋudetakpekpea ƒe zimenɔla Kuɖa sia si dzro nyatakaka vovovowo me eye wòɖoe koŋ wɔ ɖoɖo ɖe nuŋlɔɖi siwo woŋlɔ ɖe eƒe ɖoɖo nu la ŋu. Dziɖuɖu ƒe unyaʋunyawɔwɔ le Haiti : Wode abi Aƒenɔ Martine Mose ŋu eye woɖoe ɖe United States To vovo na nyadzɔdzɔ gbãtɔawo la, Haitɔwo ƒe nyɔnu gbãtɔ Martine Mose mewu le eƒe abiwɔwɔ me o elabe woda tu srɔ̃a ƒe aƒe le kuɖa anyɔnyɔ 6 lia va se ɖe anyɔnyɔ 7 lia dzi. Nigeria Dukɔ oƒuawo ƒe Habɔbɔ le nu wɔm ɖe sukuviwo léle sesẽe le Kaduna ŋu Dukɔ oƒuawo ƒe agbalẽŋlɔlagã Antonio Guterres ƒo nu tsi tre ɖe sukuvi alafa geɖe siwo le Betel Baptist suku ŋu le tonutoa me le Nigeria. Suez Canal : Le ŋkeke 100 ƒe mɔzɔzɔ megbe la, Egipte ɖe meli si woyɔna be Ever Given ɖe go. leti etɔ̃ le asrafoawo xɔxɔ megbe la, woɖe mɔ na Given be wòadzo le Egipte mlɔeba. Egiptetɔwo kple tɔdziʋua tɔ kpɔ teƒe aɖe si woaxe fe na wo le esi woxe mɔ ɖe Suez - tɔsisia nu ta. Eteƒe madidi o, habɔbɔ siwo woyɔna be CEDEAO kple EECEC la akpɔ ƒudzisitsatsa kple asitsatsa manɔsenuwo gbɔ. LE Braɖa sia dzi la, habɔbɔa ɖe gbeƒãe be woana hehe dukɔ siwo le eme kple dukɔ siwo le EECEC la be woakpɔ adzodada, adzodada, kple ƒudzisitsatsa manɔsenuwo gbɔ. Burkina Faso : Wowu nyɔnu eve kple ɖevi ɖeka le bɔmb aɖe si wó la me Le Burkina Faso la, bɔmbdada aɖe wu ame etɔ̃, eye dumegãwo gblɔe ɖi Dzoɖa be ɖevi aɖe si le dukɔa ƒe dziehe gome le adzohawo ƒe amedzidzedze vɔ̃ɖiwo me la ku. Ŋɔdzinuwɔlawo ƒe Amedzidzedze le Mali : Wowu dumevi 4 le dukɔa titina Nutoa me nyadzɔdzɔgbalẽ aɖe gblɔ be wowu dumevi ene le amedzidzedze bubu aɖe me le Dorou si le Mali titina. udzidzodada : Togo - tɔdziʋua bu fɔ ame 9 be woanɔ gaxɔ me ƒe 20 Togo ƒuƒoƒoa tso afia na ƒudzidzodala 9 siwo dze Tanker G - Donatɔwo ƒe tɔdziʋu gbãtɔ dzi le ƒe 2019 me esime wonɔ tsi me le Togo ƒe ʋɔnudrɔ̃ƒe le Dzoɖa. “ Shine Your Light ” » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » Esi wogblɔ be “ Jerusalema ” megbe la, Master KG le Italy fifia be yeado yeƒe ɖeka yeyea ɖe ŋgɔ. Shine Your Light ye nye hadzidzi yeye si woɖe ɖe go le South Africa kple hadzila eve siwo nye Franseawo ƒe DJ David Guetta kple Afrika - Amerika hadzila Akon. Le ƒe 2025 me la, tsitretsiɖeŋula Maurice Kamto ɖe gbeƒã eƒe dɔdasi Maurice Kamto si nye ame vevitɔ le Cameroon ƒe tsitretsiɖeŋu me la akpɔ eɖokui le dukɔa ƒe akɔdada me le ƒe 2025 me. Burkina Faso: dɔwuame lae nye nuvlowɔwɔ evelia le ŋɔdzinuwɔwɔ kple covid ta. Burkina Faso ƒe dedienɔnɔ ƒe kemalimali kple ɖoɖo siwo wowɔ ɖe lãmesẽnyawo gbɔ kpɔkpɔ ƒe ɖoɖo si ku ɖe Covid - 19 dɔvɔ̃a ŋu wɔe be dɔwɔƒewo ƒe dɔwɔnawo dzi ɖe kpɔtɔ, elabena adzɔnuwo ƒe agbɔsɔsɔ dzi le ɖeɖem kpɔtɔ, eye adzɔnuwo ƒe agbɔsɔsɔ dzi mele ɖeɖem kpɔtɔ o. Agblemenuku ʋee aɖewo va xɔ asi le nɔnɔme sesẽwo me, si wɔe be dɔwuame ƒe gɔmedzedze le ŋgɔ gbɔna. Ŋɔdzinuwɔlawo ƒe Aʋahoho Ðe Ŋɔdzinuwɔwɔ Ŋu le Burkina Faso Burkina Faso ƒe asrafowo wɔ dɔ aɖe si ŋkɔe nye “ Belier ” tsɔ gbã ŋɔdzinuwɔlawo ƒe dɔwɔƒe aɖe le dukɔa ƒe dziehe gome. France di be yeana “ gakpekpeɖeŋu yeye ” Chad. Franseawo ƒe dukplɔla Emmanuel Macron gblɔ be yewogbugbɔ kpe ɖe yewo ŋu le tɔtrɔwɔwɔa me le Chad eye be yewodo ŋugbe be yewoana gakpekpeɖeŋu yeye yewo le ɣeyiɣi aɖe megbe le Dzoɖa fiẽ esi yewodo go asrafowo ƒe amegã kple dukplɔla Mahamat Idriss Déby Itno le Paris. Mali : Karim Keita si Interpol de se be woalé Le numekuku aɖe si wowɔ ku ɖe nyadzɔdzɔŋlɔla aɖe ƒe ku le ƒè 2016 me ŋu me la, wogblɔ be ʋɔnudrɔ̃ƒe aɖe le Mali kple Interpol le Mali. Ŋɔdzinuwɔwɔ le Burkina Faso : Ame alafa geɖe si tso Madjoari yi Benin Le ŋɔdzinuwɔlawo ƒe amedzidzedze atraɖii ta la, ame akpe geɖe siwo le Madjoari - kɔƒe si le ɣedzeƒenutowo me la si yi kɔƒe siwo te ɖe wo ŋu me alo yi Benin si te ɖe wo ŋu. Burkina Faso : Ŋɔdzinuwɔlawo le ŋkeke adre ƒe mɔ̃ ɖom ɖe Madjoari nutoa me tɔwo be woadzo. Le nyadzɔdzɔŋlɔlawo ƒe takpekpe aɖe si wowɔ le Dzoɖagbe la, Nassirou Dahani si nye Madjoari Kɔƒea me Tɔwo ƒe Habɔbɔ ƒe nyanuɖela gblɔ be ŋɔdzinuwɔlawo le ŋɔdzi dom na dua. Le RDC la, Laurent Gbagbo ɖoa dze kple Félix Tshisekedi. Esime wonɔ Democratic Republic of Congo vam le Fiɖa anyɔnyɔ 2 lia gbe la, Laurent Gbagbo si nye dukplɔla tsã la ɖo dze kple dukplɔla Felike Tshisekedi le Kinshasa le kwasiɖa anyɔnyɔ 4 lia gbe. Amedzidzedze bubu le Mali — wowu asrafo geɖe le Tombouctou Wogawɔ ŋɔdzidonamelawo ƒe amedzidzedze bubu le Tomboucutou le Kwasiɖa anyɔnyɔ 4 lia ƒe ŋdi. Amewo ƒo nu tsi tre ɖe ŋutsu kple ŋutsu alo nyɔnu kple nyɔnu ƒe gbɔdɔdɔ ŋu le Senegal — PMS TB xɔ kpekpeɖeŋu tso France Le Senegal la, amewo ƒo nu tsi tre ɖe ŋutsu kple ŋutsu alo nyɔnu kple nyɔnu ƒe dɔdɔ ŋu. Esi PMS va zu ame ɖekaɖekawo ƒe fewuɖuɖu ta la, woate ŋu aɖo ŋu ɖe ŋutsu kple ŋutsu alo nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu ƒe dɔdɔ ƒe habɔbɔa ŋu. France €" Chad : Mahamat Idriss Deby si Emmanuel Macron xɔ Franseawo ƒe dukplɔla, Mahamat Idriss Deby, xɔ France ƒe fiadu le Paris le Dzoɖa sia gbe. Esiawo dometɔ aɖewoe nye asikpekpe ɖe ame nɔewo ŋu kple ŋɔdzinuwɔwɔ ɖeɖeɖa. [ Etenuŋɔŋlɔ ] [ Etenuŋɔŋlɔ ] [ Etenuŋɔŋlɔ ] Nigeriatɔwo ƒe dukplɔla Muhammadu Buhari kafu eƒe kpeɖeŋutɔ Joe Biden le eƒe dukɔa ƒe ɖokuisinɔnɔ ƒe ŋkeke 245 lia dzi le July 4 lia dzi. Nigeria : Wokplɔ sukuvi gbogbo aɖewo dzoe le Kaduna nutoa me Ŋutsu aɖewo siwo wosusu be wonye adzodalawo la ge ɖe Betel - suku kɔkɔa me Dzoɖa ŋdi le dua ƒe dziɖuɖua ƒe nuto si nye Maramara Chickun me eye woxɔ sukuvi gbogbo aɖewo le wo si. Côte d’Ivoire : Wolé nuvlowɔha me tɔ dziŋɔ atɔ̃ eye wowu ɖeka le Abidjan Le Dzoɖagbe la, nyiɖu kpovitɔwo ɖe gbeƒãe be woalé nuvlowɔha vɔ̃ɖi 5 siwo woaɖo ɖe ʋɔnudrɔ̃ƒe siwo akpɔ nyaa gbɔ. South Africa dukplɔla tsãtɔ Jacob Zuma si wode gaxɔ me la gbe be yemayi o. Esi wotso afia na dukplɔla tsãtɔ Jacob Zuma be wòanɔ gaxɔ me ɣleti 15 ɖe eƒe dukɔa ƒe ʋɔnudrɔ̃nyawo gbɔgblɔ ta la, egblɔ le Kwasiɖagbe fiẽ be yemazu gamenɔla o. Agbenɔnɔ me Nuteɖeamedzi le Burkina Faso — Ðe Roch Kaboré Vɔ̃na na Eƒe Dɔa? Le kwasiɖa ʋee siwo va yi me la, dunyahehe ƒe nɔnɔme si nɔ Burkina Faso la kpɔ ŋusẽ gã aɖe ɖe amewo dzi. Dua me tɔwo kple tsitretsiɖeŋula vɔ̃ɖiwo le biabiam tso dziɖuɖua si be wòatsɔ eƒe agbanɔamedziwo, vevietɔ be wòagbugbɔ dedienɔnɔtakpɔnu siwo ŋɔdzidonamelawo ƒe amedzidzedze gblẽ la aɖo anyi. Côte d’Ivoire — ŋutsu aɖe si ŋu woɖe asi le keŋkeŋ le gaxɔ me eye wokpɔe wòɣla ɖe srɔ̃tɔ aɖewo ƒe aɖaka me Le nyateƒe me la, melɔ̃ be yeaɖe yeƒe ʋɔnudrɔ̃nyawo ɖa o. Esi woɖe T M, si xɔ ƒe 20, tso gaxɔ me ɣleti ɖeka koe nye sia la, egayi kpovitɔwo ƒe dɔwɔƒe ake le esi wosusu be enɔ aƒe aɖe me le Angré chteau fin nutron ta. Côte d’Ivoire : PtCI le gbeƒã ɖem be Gbagbo kple Bédié do go Laurent Gbagbo kple Henri Konan Bédié siwo nye nyiɖu dukplɔla tsã la yi ɖakpe wo nɔewo le Daukro le Memleɖa anyɔnyɔ 10 lia gbe. CAF : Patrick Mboma si woɖo agbalẽŋlɔlagã ƒe kpeɖeŋutɔ LSI Africa ka nya ta be Afrika ƒe Futɔwo ƒe Habɔbɔ ( CAF ) ƒe zimenɔla Patrice Motsepe si tso South Africa la ɖo dukɔwo dome ŋkɔŋlɔla Patrick Mboma si tso Cameroon tsã la be wòanye Dukɔwo Dome oƒuawo ƒe dɔdzikpɔlagã ƒe kpeɖeŋutɔ. Olympic Kamedefefewo : Kamedefefewɔla 5 le Togo le Tokyo Wova nya lãmesẽfefewɔla siwo ayi Tokyo ƒe Olympic Kamedefefewo le kwasiɖa ʋɛ aɖewo megbe la nyuie azɔ. Dukɔa ƒe Olympic Kɔmiti (CNOT ) ta amesiwo dze la ƒe ŋkɔwo le Yawoɖagbe. South Africa Dukplɔsetakpɔʋɔnudrɔ̃ƒea lɔ̃ ɖe Jacob Zuma ƒe biabiaa dzi Togbɔ be ele be woadee gaxɔ me le Kwasiɖagbe hã la, dukplɔla tsãtɔ si nye South Africa dukplɔla, Jacob Zuma, ya mayi o. Le eƒe senyalawo ƒe nya nu la, ʋɔnudrɔ̃ƒea tso nya si wotsɔ ɖe eŋu la me eye wòlɔ̃ be yeaʋli dziɖuɖumegã si nɔ anyi tsã la ta. Chad : Dukplɔla Mahamat Idriss Deby le mɔ dzi yina France Chad ƒe dukplɔla ɖe gbeƒãe Kwasiɖagbe be Mahamat Idriss Deby ɖo yameʋu tso N'Djamena yi Paris hena xɔlɔ̃wɔwɔ kple dɔwɔwɔ ƒe sasrãkpɔ. Aglãdzenuwɔna siwo kpovitɔwo kaka ɖe Nigeria — nyɔnu aɖe si wogakpɔ wòku Wokpɔ ɖetugbi aɖe wòku Memleɖagbe le Nigeria ƒe dugã si nye Lagos me esime kpovitɔwo kaka Yorubatɔwo ƒe aglãdzenufiala geɖe siwo zã aɖiya kple tɔdziʋuwo vɔ megbe kpuie. Côte d’Ivoire : Wolé Nady Bamba ƒe ƒometɔ aɖe le Simone Gbagbo taʋiʋli aɖe megbe Yawoɖa July 1, 2021, le Simone Gbagbo taʋiʋli ƒe nya aɖe gbɔgblɔ vɔ megbe la, wolé nyɔnu aɖe si do ƒome kple Laurent Gbagbo srɔ̃ evelia la le Felike Houphouet Bougny yameʋudzeƒe le Abidjan. Burkina Faso €" Dedienɔnɔ ƒe toyiyi : Tsitretsiɖeŋu kple dumeviwo ƒe habɔbɔ ɖu Macadam dzi. Le dunyahehe kple dukɔmeviwo ƒe habɔbɔwo ƒe tsitretsiɖeŋu ta la, ame akpe geɖe ɖe wo ɖokui fia Memleɖa le Ouagadougou le Burkina Faso ƒe fiadu me. Woƒe taɖodzinue nye be yewoaɖe alesi dedienɔnɔ le gbegblẽm ɖe edzii la ɖe go eye yewoaɖee afia be yewole asi kpem ɖe ametakpɔlawo kple dedienɔnɔdzikpɔlawo ŋu. Kanu gblɔ na eƒe senyala be : “ Wolém hewɔ funyafunyam le Kenya ŋkeke enyi sɔŋ. Pro - Biafra ( IOB ) ƒe ŋgɔnɔla Nnamdi Kanu ɖe eƒe ameléle kple funyafunyawɔame si Kenyan dziɖuɖumegãwo wɔ ɖe eŋu la fia. Eƒe senyala si yi ɖasrã IOB ƒe amegã kpɔ le Dɔwɔƒe si Kpɔa Dukɔa ƒe Dɔwɔnyawo Gbɔ ƒe dɔwɔƒe gblɔ be Kenya kpovitɔwo lé ye eye wolé ye ŋkeke enyi sɔŋ vaseɖe esime wotsɔe de asi na yewo hati Nigeriatɔwo. France gblɔ be yewoagava wɔ asrafowo ƒe ɖekawɔwɔ kple Mali ake. Wo dometɔ 5 kple edzivɔ le France. Wokplɔ asrafo akpe geɖe yi Sahel eye woa kple Malia - ʋakɔwo woayi asrafodɔa wɔwɔ dzi le esi dukɔa ɖe to ɖe Mali le May me zi evelia megbe la megbe. South Africa : Jacob Zuma bia be woaɖe asi le yeƒe gaxɔmenɔnɔ ŋu South Africa dukplɔla tsãtɔ, Jacob Zuma, bia Fiɖa Dukplɔsetakpɔʋɔnudrɔ̃ƒea be woade ye mɔ ɣleti 15 ɖe gbɔɖiamenyawo gbɔgblɔ ta, ɖeko wòle be yeaɖe asi le yeƒe nyametsotsoa ŋu. Côte d’Ivoire : Dziɖuɖua le gbeƒã ɖem be woaɖo habɔbɔ tɔxɛ aɖe si ate ŋu axe mɔ ɖe sedzimawɔmawɔ nu Dukɔa ƒe Dedienɔnɔtakpɔha si le Côte d'Ivoire si dukplɔla Alassane Ouattara nɔ ŋgɔ na la tso nya me le Yawoɖa sia gbe be yewoaɖo habɔbɔ tɔxɛ aɖe si ate ŋu axe mɔ ɖe gbɔdɔdɔ manɔsenu nu. Zambia — wode bubu Kenneth Kaunda si nye Afrikatɔwo ƒe ɖokuisinɔnɔ ƒe kalẽtɔ mamlɛtɔ ŋu Zambia wɔ ɖoɖo ɖe wɔna aɖe ŋu le Zambia dukplɔla Kenneth Kaunda si ku la ƒe ŋkume le July 2, 2021 dzi. Dziɖula kple anyigbagã la teƒenɔla geɖe va be yewoaɖo ŋku Zambia ƒe ɖokuisinɔnɔ fofo si nye Afrikatɔwo ƒe ɖokuisinɔnɔ ƒe kalẽtɔ mamlɛtɔ dzi. Togo : Dziɖuɖua le asi trɔm le adzɔnu siwo wode dzesii ŋu Dɔwɔƒe si kpɔa Agbalẽsɔsrɔ̃nyawo gbɔ ƒe amegãwo kple Dɔwɔƒe si Kpɔa Asitsanyawo Gbɔ dze adzɔnu siwo woɖe ɖe go ŋuti dɔwɔwɔ gɔme le Yawoɖa July 1, 2021 dzi. Côte d’Ivoire : Laurent Gbagbo di be yeaɖasrã amesiwo wolé le dunyahehe ta kpɔ Laurent Gbagbo si nye Iviatɔwo ƒe dukplɔla tsã la ɖe gbeƒã eƒe lɔlɔ̃nu be yeayi aɖasrã gamenɔlawo kpɔ veveseɖeamenutɔe le dunyahehe ƒe nyaʋiʋli si do mo ɖa le ƒe 2011 megbe kple esi do mo ɖa le ɣeyiɣi vovovo siwo kplɔe ɖo me. Nigeria €" Nnamdi Kanu Léle : Kenya gbe numeɖeɖe siwo ku ɖe dukɔa ƒe ɖekawɔwɔ ŋu. Togbɔ be Kenya - dziɖuɖua ɖo kpe Nnamdi Kanu ɖoɖo anyi dzi hã la, Kenyan - dziɖuɖumegãwo gbe dukɔa ƒe ɖekawɔwɔ ƒe nya siwo wogblɔ tsɔ tsi tre ɖe eɖoɖo anyi kple eɖeɖe ɖe go ŋu la. Tokyo Olympic Kamedefefewo ƒe Togo ŋkɔ Togo Dukɔa ƒe Olimpik Kɔmiti la ɖo kamedefefewɔla atɔ̃ ƒe ƒuƒoƒo aɖe be woaʋli dukɔa ƒe amadede ta le Olympic kamedefefe siwo woawɔ le Tokyo tso July 23 vaseɖe August 8, 2021 la me. RDC : Dukɔ oƒuawo ƒe Dedienɔnɔ Ŋuti Ðaŋuɖoha ɖe gbeƒã aʋawɔnuwo ŋuti ɖoɖowo Dukɔ oƒuawo ƒe Dedienɔnɔ ƒe Aɖaŋuɖotakpekpe wɔ ɖoɖo ɖe aʋawɔnuwo, mɔmaɖemaɖe ɖe mɔzɔzɔ ŋu kple asitsatsa le Democratic Republic of Congo ŋu vaseɖe July 1,202 dzi. Nyametsotso aɖe si wowɔ le New York City le June 29 lia dzi Burkina Faso — Sɔdolawo ƒe Sɔdodo na Kɔmpiuta Dzi Dzedze Dɔdzikpɔha si kpɔa kɔmpiuta dzi nuvlowɔwɔ gbɔ la ɖe gbeƒãe le Fiɖa sia me be yewoɖe ame aɖe si ŋkɔe nye N'D la ƒe dɔwɔnawo ɖa. Enye adzodala si bi ɖe elektrɔnik kadodomɔnuwo zazã me. Wokplɔe yi ɔnudrɔ̃ƒe Kɔkɔtɔ le Niger le ƒe 2021 me eye Mahamane Ousmane do eƒe afɔkpawo ɖe dzi hexɔ ɔnudrɔ̃ƒe Kɔkɔtɔ. Esi wòva ɖo zi evelia le ƒe 2020 - 202 me la, Mahamane Ousmane melɔ̃ ɖe edzi be yeɖu dzi o. Le nyanyanana sia me la, eyi ɔnudrɔ̃ƒe Kple Mɔkpɔkpɔ be yeagbugbɔ aɖo nusi yɔm wole be nyateƒe lae. RDC : Wowu ame 10 le ame gbogbo aɖewo wuwu me le Benin - nutoa me Ame ewo ya teti ku le ŋɔdzidonamelawo ƒe amedzidzedze aɖe me le Beni le Democratic Republic of Congo ƒe ɣedzeƒe gome le Kuɖa fiẽ vaseɖe Yawoɖa. Bometsilawo ƒe amedzidzedze eve le Niger — asrafowo tsi tre ɖe ŋɔdzinuwɔla 13 ŋu Aʋawɔla ewo aɖewo siwo le Boko Haram tsrɔ̃ le dukɔa ƒe anyieheɣetoɖoƒe gome le Diffa - Mainé Soroa dzi le Braɖa. Côte d’Ivoire €" Simone kple Laurent Gbagbo le ʋɔnudrɔ̃ƒe be woagbe wo nɔewo ɔnudrɔ̃ƒe si le Côte d'Ivoire ƒe ɔnudrɔ̃ƒe ƒe ɔnudrɔ̃ƒe ƒe ɔnudrɔ̃la le Yawoɖa July 1, 2021 dzie wonɔ te ɖe srɔ̃gbegbe si nɔ dukplɔla tsãtɔ Laurent Gbagbo kple srɔ̃a Simone Ehivet dome la dzi. Nigeria : Sewɔtakpekpea me tɔwo gbe Twitter ƒe mɔxeɖenua ɖeɖeɖa Nigeria Dukplɔlawo ƒe ɔnudrɔ̃ƒea tso nya me le Yawoɖa July 1 dzi tsɔ tsi tre ɖe mɔxeɖenua ɖeɖe ɖa le twitter dzi ŋu. Esi ɔnudrɔ̃ƒea nɔ eƒe kɔmiti ƒe nyatakaka si ku ɖe nya la ŋu me dzrom la, ʋɔnudrɔ̃ƒea gbe. Chad : “ ɔnudrɔ̃la ɖeka kple tukpe ɖeka ” enye nɔnɔme si me womeɖe mɔ ɖe eŋu o vaseɖe nuwuwu Le Chad la, ʋɔnudrɔ̃ƒea tu esi wowu senyala aɖe le eƒe dɔwɔƒe megbe. ɔnudrɔ̃lawo ƒe habɔbɔ eveawo bia tso N'Djamena dziɖuɖumegãwo si be woana dedienɔnɔ yewo le yewoƒe dɔwo wɔwɔ me. South Africa : Cyril Ramaphosa si dzi Dukplɔsetakpɔʋɔnudrɔ̃ƒea da asi ɖo South Africa Dukplɔsetakpɔʋɔnudrɔ̃ƒea tso afia na Dukplɔla Cyril Ramaphosa le nya aɖe si ku ɖe ga si wòatsɔ akpɔ eƒe dunyahehabɔbɔa dzi le ƒe 2017 me ŋu la ŋuti. Subɔsubɔdɔ ƒe ɖɔɖɔɖo le Burkina Faso — tsitretsiɖeŋu ɖe dzi le eƒo Menɔ mɔ kpɔm na ŋutsu aɖe si do awu le dedienɔnɔ ŋu, abe alesi tsitretsiɖeŋulawo ƒe amegã Eddie Komboigo gblɔe le eƒe nyadzɔdzɔgbalẽwo me ku ɖe dziɖuɖua ƒe ɖɔɖɔɖo le Burkina Faso ŋu ene. Côte d’Ivoire : Laurent Gbagbo si wokpɔ mɔ na le Kinshasa Esi wogbugbɔ yi Côte d'Ivoire le Yawoɖa anyɔnyɔ 17 lia gbe la, nyiɖuƒe dukplɔla tsãtɔ Laurent Gbagbo le Democratic Republic of Congo tso Fiɖa 2 lia va se ɖe Yawoɖa 8 lia gbe. RDC : Dukplɔla Felike Tshisekedi di be yeawɔ ɖoɖo bubu. Democratic Republic of Congo ( RDC ) ƒe dukplɔla Felike Tshisekedi gblɔ be yeayi dukɔa ƒe akɔdada le ƒe 2023 me le Yawoɖa sia gbe esime Democratic Republic of Congo ƒe kplɔla ɖoe zi gbãtɔ be yeaxɔ ŋgɔ le dukɔa me ƒe afã. Togo : Sewɔtakpekpea ɖe mɔ na dziɖuɖua be wòada asi ɖe Internet dzi dedienɔnɔ ŋuti ɖoɖo si le Malabo la dzi. Esi Togo ƒo eɖokui ɖe mɔ̃ɖaŋununya ƒe ŋgɔyiyi me ta la, ewɔ eƒe tameɖoɖo be yeaɖo mɔ̃ɖaŋunu siwo dzi woate ŋu aɖo ŋu ɖo na asitsatsa to kɔmpiuta dzi, ame ŋutɔ ƒe nyatakakawo takpɔkpɔ, kple avuwɔwɔ kple kɔmpiuta dzi nu vlo wɔwɔwo. Dukplɔla la gblɔ be dukɔa da asi ɖe United States ƒe se si ku ɖe Internet dzi dedienɔnɔ kple ame ŋutɔ ƒe nyatakakawo takpɔkpɔ ŋu dzi. Coronavirus le RDC : “ Meka ɖe edzi be nyateƒee wònye be nyemexɔ abɔtasitike o. ” Democratic Republic of Congo ƒe dukplɔla Felike Tshisekedi meka ɖe edzi be AstraZeneca ƒe abɔtasisiwɔwɔ ɖe covid ŋu nyo o. Esia tae womexɔ abɔta nɛ o ɖo. Eswatini ƒe Fiaɖuƒea — Ame geɖe ku le Demokrasidziɖuɖu ƒe aglãdzedzewo me Ame geɖe ku, eye ame bubu geɖe xɔ abi le kpovitɔwo kple tsitretsiɖeŋulawo dome dzrewɔwɔ me le Braɖa kple Kuɖa ƒe zãwo me. Ame adre ya teti ku le ŋɔdzidonamelawo ƒe amedzidzedze aɖe si te ɖe Bangui ŋu la me Ame adre ya teti ku le ŋɔdzidonamelawo ƒe amedzidzedze aɖe me le Alindao si gbɔ didi kilometa 300 tso Bangui la me. Burkina Faso Nukata Roch Kaboré Ðɔ Eƒe Dziɖuɖua Ðo? Dziɖuɖua kple dudɔnunɔlawo ƒe Aɖaŋuɖotakpekpea ƒe Dɔdzikpɔlagã Stephane Sanou gblɔ susu siwo ta Dukplɔla Roch Kaboré ɖɔ eƒe dziɖuɖua ɖo la le Yawoɖa sia me. Sewɔtakpekpe me tɔ aɖe si ŋɔdzinuwɔlawo wu le dzieheɣetoɖoƒe Nigeria Le Nigeria la, ŋɔdzinuwɔlawo wu Sewɔtakpekpe me tɔ aɖe esi woa kple viaŋutsu kpakple eƒe ʋukula wonɔ mɔ zɔm yina Katsina nutome le Nigeria ƒe dzieheɣetoɖoƒe gome. Benin GH ¢ ” Aʋahoho ɖe nufitifitiwɔwɔ ŋu : Atike manyomanyo tɔn 3 siwo woxɔ le Banikoara Le Yawoɖa, June 24, 202 ƒe fiẽ me la, dziɖuɖua ƒe kpovitɔwo xɔ atike manyomanyo tɔn etɔ̃ le dɔwɔwɔ na Banikoara me. ukula si le adzɔnuwo tsɔm kple atikewɔla la le sɔ dzi fifia. Kenya : France ƒe dukplɔla libert Kenyatta Kenya - dukplɔla libert Kenyatta wɔ ŋkeke eve ƒe tɔtrɔyi aɖe le France le Yawoɖa sia. Frãse kplekenyan ƒe ɖekawɔwɔa ƒe ŋgɔyiyi kple dedienɔnɔ ŋɔdzitɔe le nutoa me anye nya vevi siwo ku ɖe Kenyan dziɖula kple Emmanuel Macron si nye Franseawo ƒe amedzro la ŋu. Gaxɔmenɔnɔ gaxɔmenɔnɔ gaxɔmenɔnɔ gaxɔmenɔnɔ gaxɔmenɔnɔ gaxɔmenɔnɔ gaxɔmenɔnɔ gaxɔmenɔnɔ ƒe 15 Le ŋkeke geɖe ƒe nya siwo wotsɔ ɖe amesiwo wosusu be wodze agbagba be yewoaɖe dziɖuɖu ɖa le Gabon le January 2019 me ŋu vɔ megbe la, wodrɔ̃ ʋɔnu aʋafiagã Kelly Ondo Obiang Yawoɖa July 1 be wòanɔ gaxɔ me ƒe 15 eye wodo ga miliɔn 31 ɖe eŋu. CAF : Woɖe asi le agbalẽŋlɔlagã ƒe kpeɖeŋutɔ Anthony Baffoe ƒe dɔ ŋu Anthony Baffoe si nye Afrikatɔwo ƒe Bɔlƒoha ƒe dɔdzikpɔlagã ƒe kpeɖeŋutɔ la ɖe gbeƒã eƒe dɔdasi le Kuɖa, June 30, 2021, dzi le kpekpe aɖe si wowɔ kple eƒe dɔwɔhatiwo le radio dzi la me. Burkina Faso Dukplɔla Roch Kaboré ɖɔ eƒe dziɖuɖua ɖo Míate ŋu akpɔ esia do ŋgɔ. Burkina Faso dukplɔla Roch Kaboré trɔ asi le eƒe dziɖuɖua ŋu kuɖa sia esime dedienɔnɔ ƒe kuxiwo kple dunyahehe me zitɔtɔwo nɔ fu ɖem na Burkina Faso. Burkina Faso : Dukplɔla Roch Kaboré zu dukɔa taʋlila fifia Dukplɔla Roch Kaboré va zu dukɔa taʋlila le Burkina Faso. Esia le subɔsubɔdɔa ɖɔɖɔɖo megbe le kuɖa anyɔnyɔ 30 lia gbe. Algeria : Dudɔnunɔla si kpɔa ganyawo gbɔ ƒe amegã aɖe si ŋkɔe nye Aimene Benabderrahmane si woɖo dudɔnunɔla gbãtɔe Algeria ƒe dukplɔƒea ɖe gbeƒã kuɖa sia be woaɖo Algeria ƒe dudɔnunɔla si kpɔa ganyawo gbɔ la ɖe dudɔnunɔla gbãtɔ teƒe. Eɖo Abdelaziz Djerad teƒe, amesi ɖe asi le eƒe dɔa ŋu le June 24, si va yi dzi eye wòɖe asi le eƒe dziɖuɖua ŋu na dukplɔla Tebon. Algeria : Dudɔnunɔla si kpɔa ganyawo gbɔ ƒe amegã aɖe si ŋkɔe nye Aimene Benabderrahmane si woɖo dudɔnunɔla gbãtɔe Algeria ƒe dukplɔƒea ɖe gbeƒã kuɖa sia be woaɖo Algeria ƒe dudɔnunɔla si kpɔa ganyawo gbɔ la ɖe dudɔnunɔla gbãtɔ teƒe. Eɖo Abdelaziz Djerad teƒe, amesi ɖe asi le eƒe dɔa ŋu le June 24, si va yi dzi eye wòɖe asi le eƒe dziɖuɖua ŋu na dukplɔla Tebon. Senegal — enye Chinatɔwo ƒe adzɔha aɖe si me amewo ƒoa wo ɖokui ɖo ɖe ga ɣaɣla ŋu Chinatɔwo ƒe adzɔha aɖe si bi ɖe adzɔnuwo dzadzra me lae nye Senegal Dukɔa ƒe Gaŋutiɖoɖowo Gbɔkpɔha ( CentIF ) ƒe dɔwɔƒe si kpɔa ganyawo gbɔ. Islam State ( EI ) ƒe ƒuƒoƒoa le gbɔgblɔm be woada bɔmb ɖe RDC. Moslemtɔwo ƒe uƒoƒo si woyɔna be Etat Islamic ( EI ) gblɔ be woda bɔmb siwo wowɔ le Democratic Republic of Congo ƒe ɣedzeƒekpa dzi le kwasiɖanuwuwu sia eye wogblɔ be woawoe nye Dukɔ Wɔɖekawo ƒe Demokrasi Srafoha ( ADF ) me tɔwo. Ghana : Kpovitɔwo wu ame eve le tsitretsiɖeŋu aɖe me le Ashanti Kpovitɔwo kple kɔdzidɔwɔƒe aɖe gblɔ be wowu ame eve eye wode abi ame ene bubuwo ŋu le tsitretsiɖeŋu aɖe si wowɔ le du si nye Ashanti me le Ghana si kpovitɔwo tsi tre ɖe eŋu vevie la me. Central African Republic : Russiatɔwo ƒe asrafo 600 kpe ɖe eŋu le dukɔa me Russiatɔwo ɖo nufiala 600 ɖe Bangui le Central African Republic be woakpe ɖe asrafowo ŋu woakpe akɔ kple aglãdzelawo ƒe ƒuƒoƒo siwo kaka ɖe dukɔa ƒe dziehe la. Ŋutsu kple ŋutsu alo nyɔnu kple nyɔnu kpakple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kpakple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple ŋutsu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu kple nyɔnu ƒe srɔ̃ɖeɖe — Togo meda asi ɖe ŋutsu kple ŋutsu alo nyɔnu kple nyɔnu ƒe srɔ̃ɖeɖe dzi o. Le Dukɔ oƒuawo ƒe Amegbetɔ ƒe Gomenɔamesi Kɔmiti ŋkume le Braɖa la, Togo dudɔnunɔla si kpɔa amegbetɔ ƒe gomenɔamesiwo gbɔ la gagbugbɔ gbe Togo be yemade bubu nyɔnuwo ƒe habɔbɔa ŋu o. Ghana ” Tsiɖɔɖɔwo : Ne mede ɖeke o la, ame 7 ku le tsidzadza gã si yi edzi ŋkeke etɔ̃ sɔŋ megbe Nyadzɔdzɔgblɔmɔnu siwo le Ghana gblɔ be le Braɖagbe la, tsi gã aɖe dza le Ghana ƒe anyiehe gome ŋkeke etɔ̃ sɔŋ eye wòhe tsiɖɔɖɔ gãwo vɛ. Ame adre ku esime wokpɔ ame kuku etɔ̃ bubuwo le Kumasi dua me. Niger : Wowu dumevi dzro etɔ̃ le ŋɔdzidonamelawo ƒe amedzidzedze aɖe si te ɖe Mali ƒe de ŋu me Dumevi etɔ̃ ya teti ku le ŋɔdzidonamelawo ƒe amedzidzedze aɖe me le Niger ƒe dzieheɣetoɖoƒe si te ɖe Mali ƒe liƒo ŋu. Mali Dukɔ oƒuawo e Habɔbɔ o Nu Tsi Tre Ðe Amegbetɔ e Gomenɔamesiwo Dzi Dzedze Ŋu Dukɔ oƒuawo ƒe habɔbɔ si woyɔna be Dukɔ oƒuawo ƒo nu tsi tre ɖe amewo ƒe gomenɔamesiwo dzi dada le Mali ŋu. Esia nye nyatakaka aɖe si Dukɔ oƒuawo ƒe Amegbetɔ ƒe Gomenɔamesiwo Ŋuti Dɔdzikpɔlagã Michelle Bachelet ɖe ɖe go le Braɖa sia me. Dziɖuɖua ƒe akɔdada le Somalia le October 10 lia dzi Le numedzodzro geɖe siwo wowɔ vɔ megbe la, Somalia be yeɖo akɔdada ƒe ŋkeke ɖi le anyɔnyɔ 10 lia dzi. Afrika Dukɔwo ƒe Ðekawɔha ƒe zimenɔla Joe Biden kpɔ Felike Tshisekedi ƒe ŋudzedzekpɔkpɔ ɖe eŋu Amerika dukplɔla Joe Biden kafu RDC hadɔwɔla Fellix Tshisekedi ɖe eƒe ŋgɔxɔxɔ abe Afrika dukplɔla ene ta. United States ƒe kplɔla gaɖo kpe edzi be yewoƒe dukɔa di vevie be yewoakpe asi ɖe dɔwɔha siwo le anyigbagã mawo dzi la ŋu le kuxi siwo lolo wu gɔ̃ hã me. Laurent Gbagbo be esi menye dukplɔla tsɛ tae wokplɔm yi CPI ɖo. Le Côte d’Ivoire tso Yawoɖa, June 17 lia dzi la, dukplɔla tsãtɔ Laurent Gbagbo yi eƒe kɔƒe si nye Mama 27 ( kilometa 27 tso Gagnoa ) me le kwasiɖa si va yi ƒe nuwuwu. Esi wònɔ mamaa gbɔ la, edo go dekɔnusrɔ̃ɖaŋu aɖe. Le esia megbe la, Laurent Gbagbo trɔ yi eƒe mɔzɔzɔa dzi eye wode bubu eƒe “ ɖevitɔ srɔ̃ Nady ” ŋu. Burkina Faso dziɖuɖua le ʋɔnu le esi menye ame aɖekee le afɔku me o ta. Le Burkina Faso la, wotsɔ nya ɖe dziɖuɖua ŋu le Braɖagbe le esi “ ame aɖeke mele afɔku me o ” le ŋɔdzinuwɔlawo ƒe amedzidzedze gbogboawo ta. Covid - 19 : Togo ɖe abɔtasisi ƒe mɔzɔgbalẽ ɖe go leti etɔ̃ le Koronadɔ ƒe abɔtasisi ƒe ɖoɖoa ƒe gɔmedzedze megbe la, Togo dze abɔtasisitikewɔwɔ ƒe ɖoɖo yeye aɖe gɔme. Dziɖuɖua ɖe gbe be woaɖe abɔtasisi ƒe mɔzɔgbalẽa le Dzoɖa. Burkina Faso : Tsitretsiɖeŋu kpɔtɔ le dɔ dzi le July 3 kple 4 lia dzi Le Burkina Faso la, tsitretsiɖeŋulawo gagbugbɔ yɔyɔa be woaɖe gbeƒã le July 3 kple 4 lia dzi. Dudɔnunɔlawo ƒe tatɔwo kple dumegãwo ƒe ametaʋlilawo ƒe asiɖeɖe le dɔa ŋu Burkina Faso €" Solhan ƒe amewuwu : Ŋɔdzinuwɔla eve, siwo dometɔ ɖeka nye amewula ƒe ahɔhɔ̃ Burkina Faso dziɖuɖumegãwo yi edzi le numekuku wɔm tso Solhan ƒe amewuwua ŋu. Dukɔa ƒe ɔnudrɔ̃la gblɔ be wolé ŋɔdzinuwɔla eve siwo dometɔ ɖeka nye amedzidzela la ƒe ahɔhɔ̃. Ŋɔdzinuwɔwɔ le Burkina Faso : Roch Kaboré ƒo nu tsi tre ɖe Burkina Faso ŋu Le Burkinabɔ geɖe gome la, Dukplɔla Roch Kaboré ƒe nuƒo si wòƒo le Kwasiɖa, June 27,201 ƒe fiẽ me la nye gbɔdzɔgbɔdzɔ ƒe kpeɖodzi kple kpeɖodzi sẽŋu be dziɖuɖua le ŋgɔ yim. Le aɖabaƒoƒo adre kloe me la, dziɖuɖua ƒe amegã mete ŋu na kakaɖedzi eƒe ƒometɔ siwo le nu xam le ŋɔdzinuwɔwɔ ta o. South Africa : Wodrɔ̃ ʋɔnu dukplɔla tsãtɔ Jacob Zuma be wòanɔ gaxɔ me ɣleti 15 ɖe ʋɔnudrɔ̃nyawo gbɔgblɔ ta Le Braɖa la, South Africa Dukplɔsetakpɔʋɔnudrɔ̃ƒea tso afia na dukplɔla tsãtɔ Jacob Zuma be wòanɔ gaxɔ me ɣleti 15 ɖe vlododo ʋɔnudrɔ̃ƒea ta le esi wògbe be yemawɔ nu fitifiti o ta. Afrika - fia kɔkɔtɔ mamlɛtɔ, si nye Swatini - fia tsitsi III si dzo le wo denyigba dzi. Habɔbɔa ƒe nyadzɔdzɔgbalẽ si nye SABC News si le South Africa gblɔ be Eswatini fia la si le fiaɖuƒea me esi amewo ƒe aglãdzedze ɖe dziɖuɖua ŋu he zitɔtɔ vɛ megbe. Dudɔnunɔlawo ƒe tatɔ Themba Masuku ƒe nyatakaka aɖe Tigré: dziɖuɖumegãwo be yewoaxɔ Mekele eye Etsi tre ɖe eŋu. Dukɔa ƒe nyadzɔdzɔgbalẽ aɖe gblɔ be Etiopiatɔwo ƒe dziɖuɖua ɖoe Dzoɖa be yewoawɔ ɖoɖo tɔxɛ aɖe ɖe Tigris ŋu. Nyametsotso sia dze egɔme esime asrafo siwo wɔ nuteƒe na nutoa me dziɖuɖumegãwo tsã la gbugbɔ dze fiadua, Mekele, dzi. Aʋahoho ɖe ŋɔdzinuwɔwɔ ŋu : France ɖo ame 2 ɖe Mali Aʋafiagã Assimi Goita si nye dukplɔla le Mali la xɔ amedɔdɔ eve le Bamako le Dzoɖa sia gbe. Woƒo nu tso dedienɔnɔnyawo ŋu le Mali kple nuto madeŋgɔwo me. Zambia : Television dzi nyadzɔdzɔgblɔla aɖe bia be woaxe fe na ye. Esia nye nyateƒe matrɔmatrɔ aɖe. Esime wònɔ nyadzɔdzɔgbalẽ me la, KBN television dɔwɔƒea ƒe nyanuɖela Kabinda Kalimina ɖe gbeƒãe be womexe fea na ye o eye wòbia be woaxe fea na ye. Burkina Faso : Lãmesẽdɔwɔla siwo wolé le aʋawɔwɔ kple Covid ta Burkinabetɔwo ƒe dudɔnunɔla Pr Charlemagne OUEDRAOGO ɖe gbe le kwasiɖa si va yi ƒe nuwuwu be woalé lãmesẽdɔwɔla aɖewo ɖe dɔwɔwɔ ɖe covid ŋu ta. Mali : MinusMA dze ame 15 dzi eye wode abi woƒe kukuawo ŋu Dukɔ oƒuawo ƒe Dukɔ oƒuawo ƒe Dɔwɔƒe si Kpɔa Ŋutifafa Gbɔ le Mali ( MINISMA ) ƒe amedzidzedze yeye aɖe dze egɔme. Akɔntabubuwo ɖee fia be wode abi kukuawo ƒe kuku blɔtɔ 15 ŋu. Ianick Bangala be mɔzɔgbalẽ bubu le asinye xoxo. Kwasiɖa eve le eƒe mɔzɔzɔ le Rabat le Morocco megbe esime woxɔ eƒe mɔzɔgbalẽwo le esi la, Ianick Bangala xɔ mɔzɔgbalẽ yeye aɖe. India ye nye dukɔteƒenɔla gbãtɔ le Togo. Woɖe gbeƒãe ƒe evee nye sia be India Dukɔa ƒe amedɔdɔ gbãtɔ le wo si le Togo fifia. Togo Dudɔnunɔla Robert Dussey xɔ agbalẽ si dziɖuɖudɔwɔƒe si le New Delhi teƒenɔla Shri Sanjiv Tandon ŋlɔ ɖo la le Kwasiɖagbe kwasiɖa sia kwasiɖa. Michael Usifo Ataga si eƒe aƒenɔ si xɔ ƒe 21 wu ŋuti nyatakakawo Chidinma Ojukwu si nye sukuvi si xɔ ƒe 21, amesi wogblɔ be eda asi ɖe Super TV dɔdzikpɔlagã Usifo Ataga dzi la bia tsɔtsɔke ɖe eƒe nuwɔnaa ta esi wògblɔ be atikevɔ̃ɖizazã zu numame nɛ. Ataga ƒomea le nu ƒom tso nuvlowɔwɔ dziŋɔ aɖe si ame geɖe wɔ ŋu. Burkina Faso : Roch Kaboré de dzi ƒo be woayi dunyahehe me nyaʋiʋli dzi. Dukplɔla Roch Kaboré ƒo nuƒo aɖe le Kwasiɖagbe tsɔ de dzi ƒo na eƒe amewo le dedienɔnɔ ƒe nɔnɔme sesẽ aɖe me. Ebia be woawɔ ɖeka kple Burkina Faso ƒe futɔwo eye wòbia be woayi dunyahehe me nyawo gbɔ kpɔkpɔ dzi atsɔ akpɔ dukɔa ƒe ɖokuitɔdidi ƒe nyawo gbɔe. Burkina Faso : Dukplɔla Roch Kaboré ƒoe ɖe amewo nu be woaɖu aglãdzedze ɖe dedienɔnɔ ŋu dzi. Burkinabé dukplɔla Roch Kaboré yɔ dunyagblɔlawo kple dukɔɖoɖowo be woado ɖe ɖoɖo siwo wowɔ ɖe dedienɔnɔ ŋu la ŋgɔ ale be woagaɖe míaƒe ɖekamawɔmawɔ dzi akpɔtɔ o. Wotsɔ nya ɖe Russia ŋu le Central African Republic be ele tsɔtsrɔ̃m le France kple United States. Le Dukɔ oƒuawo ƒe Dedienɔnɔ Ŋuti Aɖaŋuɖoha ƒe kpekpe aɖe me le Kuɖa la, etoɖoƒedukɔ geɖe wɔ mɔnukpɔkpɔa ŋudɔ tsɔ dze Russia dzii esime wonɔ nu ƒom tso Central African Republic ŋu henɔ agbagba dzem be yewoana Russiatɔwo ƒe hehenasrafowo nanya be kpekpeɖeŋu hiã. Moslemtɔwo tso ɖe eŋu enumake hegblɔ be yewole dunyahehe aɖe si tsi tre ɖe Rɔsia ŋu la wɔm. NIGERIA dukplɔla tsãtɔ Olusegun Obasanjo ( VIDEOO ) be yele kuku ge eye míanya o. Nigeriatɔwo ƒe dukplɔla tsãtɔ, Olusegun Obasanjo, ɖu fewu le wo ŋu esi wogblɔ be dukplɔla Abraham Abraham ku eye be ame bubu aɖe si tso Sudan ye ɖu fewu le eŋu. Côte d’Ivoire nye aʋadziɖuɖu ƒe mɔnukpɔkpɔ na Laurent Gbagbo le wo de kɔƒe si nye Mama me Le nyiɖu dukplɔla tsãtɔ Laurent Gbagbo ƒe anyimanɔmanɔ ƒe ewo megbe la, eva ɖo eƒe kɔƒe si nye Mama me mlɔeba le Côte d’Ivoire ƒe titinaɣetoɖoƒe. Nigeria : Boko Haram ƒe aʋawɔlawo wɔ ɖeka kple Islam Dziɖuɖua (ISWAP ) Reuters ƒe nyatakaka aɖe gblɔ be le ƒuƒoƒo sia ƒe tatɔ ƒe ku kwasiɖa ʋɛ aɖewo megbe la, Nigeria ƒe Moslemtɔwo ƒe ƒuƒoƒo aɖe ƒe ƒuƒoƒo aɖe ɖe adzɔgbe na woƒe futɔ si nye Islam - dziɖuɖua ƒe nuto si le etoɖoƒe Afrika. udzimɔzɔzɔ ƒe Ŋgɔyiyi Yeyewo Togo kple Ghana yi edzi kwasiɖa sia kwasiɖa ( June 22 vaseɖe 25 ) le Accra be yewoawɔ ɖoɖo ɖe dukɔ eveawo ƒe liƒowo ɖoɖo ŋu. Wowɔ ŋgɔyiyi yeyewo le kpekpe si nye adrelia tso esime wodze numekukua gɔme le ƒe 2018 me la me. Umaro Sissoco embalo ɖe eƒe dukɔa ƒe ɖekawɔwɔ fia Burkinabetɔwo le Ouagadougou. Esi Guinée - Bissau ƒe zimenɔla va srã Burkina Faso kpɔ le Kwasiɖagbe la, Umaro Sissoco embalo gblɔ na Ouagadougou be yeƒe dukɔa wɔ ɖeka kple Burkinabetɔwo. Eƒe sasrãkpɔa nye ɖekawɔwɔ si le Guinea kple Burkina Faso dome la ƒe akpa aɖe. Burkina Faso €" Dukɔa Nya Kae Roch Kaboré Agblɔ Na Nuteƒewɔlawo? Burkina Faso dukplɔla Roch Kaboré ayi eƒe amewo gbɔ le kwasiɖa anyɔnyɔ 27 lia gbe. Amesiwo ƒe nu wɔ nublanui le covid kple ŋɔdzinuwɔwɔ ta la le mɔ kpɔm vevie na eƒe gbedasia. Laurent Gbagbo gblɔ be : “ Mebua ɖokuinye be meɖu dzi le ƒe 2010 ƒe akɔdada me. Le nyadzɔdzɔgbalẽ aɖe si woɖe ɖe go le France 24 me la, nyɔnuviwo ƒe amedɔdɔ tsãtɔ gbugbɔ le yameʋu me le Laurent Gbagbo ƒe tɔtrɔgbɔ le ŋkeke 17 lia dzie. Ame akpe geɖe ku le dziɖuɖua ƒe xexlẽme nu Egblɔ be Alassane Ouattara kpɔ ŋusẽ ɖe ame aɖewo siwo do ŋusẽ ye la ƒe lɔlɔ̃nu dzi. Ŋɔdzinuwɔwɔ le Burkina Faso : Le ablɔwo dzi la, amewo le dziɖuɖua biam be wòana yewoanɔ dedie Esi nuvlowɔlawo ƒe ŋɔdzidoname dzi ɖe edzi le Burkina Faso la, ame geɖe ɖi va Kaya le dukɔa ƒe dziehe le Memleɖa, June 26 lia dzi be yewoaƒo ka na dziɖuɖua eye wowɔ akpa vevi aɖe le dukɔa ƒe dedienɔnɔ gbɔ kpɔkpɔ me. Chad : uƒoƒoa ƒe ŋgɔnɔla ate ŋu axɔ ɣeyiɣi geɖe hafi tɔtrɔa nava. Asrafomegã si xɔ ŋusẽ le Chad le dukplɔla Idriss Déby Itno ƒe ku megbe le April me la megblɔ be ɣleti 18 do ŋgɔ na akɔdada si ƒe ŋugbe wodo na yewo lae nye ema yewogbugbɔ ɖo yewo teƒe o. Le Central African Republic la, ame geɖe ku le amedzidzedze aɖe si wowɔ ɖe ɖɔktawo ƒe ƒuƒoƒo siwo si liƒo mele o ŋu me. Ŋutsu siwo lé tu ɖe asi la dze Dukɔa ƒe Atikewɔlawo ƒe Dɔwɔha si le Central African Republic dzi hewu nyɔnu ɖeka eye wode abi ame etɔ̃ ŋu. Nigeria : Aƒe si ƒe ŋugbe wodo le ƒe 27 siwo va yi me la va su Super Eagles siwo ɖu CAN 1994 dzi la si. Le Fiɖa, June 25 lia dzi la, Nigeria - dukplɔla Muhammadu Buhari da asi ɖe xɔ siwo me xɔdɔme etɔ̃ anɔ la tsɔtsɔ na Super Eagles ƒe ha si ɖu Dukɔwo ƒe Dziɖuɖukplu dzi le Tunisia le ƒe 1994 me la dzi be wòanye dziɖuɖua ƒe ŋugbedodo. Nigeria : Ame gbogbo aɖewo ku le aʋawɔlawo ƒe amedzidzedze aɖe me le Zamfara Niger - srafowo ɖe gbeƒãe le Memleɖa sia be wowu adzoblasu siwo ade ewo eye wolé tu kple aʋawɔnu geɖewo le aʋa aɖe si wowɔ le dziɖuɖua kple aglãdzelawo ƒe ƒuƒoƒo siwo le Talata - nutoa me la me. South Africa : Wokpɔ ga dɔlar biliɔn 4 kloe ɖe gbeɖuɖɔ siwo bu la ŋu Anyiehe Afrika nɔvi Amerikatɔ Cajee si xɔ ƒè 17 kple Raees Cajee siwo ɖo dɔwɔƒe aɖe si wotu ɖe Durban ƒe ɣedzeƒeƒuta la ɖu wo ɖokui dzi le dɔlar biliɔn 3.6 megbe. Akɔntabubu aɖe ɖee fia be akɔntabubua ɖee fia be akɔntabubua ɖee fia be akɔntabubua ɖee fia be akɔntabubua ɖee fia be akɔntabubua ɖee fia be akɔntabubua ɖee fia be akɔntabubua ɖee fia be akɔntabubua ɖee fia be akɔntabubua ɖee fia be akɔntabubua ɖee fia be akɔntabubua ɖee fia be akɔntabubua ɖee fia be akɔntabubua ɖee fia be akɔntabubua ɖee fia be akɔntabubua ɖee fia be akɔntabubua ɖo kpe edzi be akɔntabubua Nyadzɔdzɔgbalẽ si nye Bloomberg ka nya ta be dɔlar akpe ɖekae. Woflu Nigeriatɔ aɖewo hebia be woalé hadzila xɔŋkɔ Davido kple ame xɔŋkɔ bubuwo. Le Nigeria la, ame aɖewo siwo woda adzo xɔŋkɔ aɖewo siwo wogayɔna be Ponzi’s piramid la do dziku ɖe wo ŋu. Nigeriatɔ siawo bia tso dedienɔnɔdzikpɔlawo si be woalé ame xɔŋkɔ siawo siwo dome Davido, Rema, kple Williams Uchemba hã nɔ la le esi wokpe asi ɖe adzɔha si kpɔa adzodada gbɔ la ŋu heɖe gbeƒãe ta. Burkina Faso : Wowu ŋɔdzinuwɔla alafa ɖeka kpe ɖe Niger - srafowo ŋu Burkina Faso kple Niger ƒe asrafowo ƒe dɔwɔwɔ aduadu kpe ɖe ŋɔdzinuwɔla alafa ɖeka kple edzivɔ ŋu le June 10 lia dzi. Mali : Wowu asrafo 6 le amedzidzedze aɖe me le dukɔa titina Wodze Malia - srafowo ƒe dɔwɔƒe si le Boni dzi le ɣeyiɣi ɖeka me le ŋdɔ ma me ( Fiɖa, June 25, 2021 ) le ŋdɔ ga 6 : 20 lɔƒo. Akɔntabubu gbãtɔwo ɖee fia be ame 6 ku eye ame 1 xɔ abi le asrafoawo dome. Nigeria : Evelyn Joshua, TB Joshua srɔ̃ xɔ ŋgɔ na Nyanyuigbeƒãɖelawo Wodzudzɔ Nigeriatɔwo ƒe nunɔla xɔŋkɔ TB Joshua ƒe dɔ si ku le Memleɖa, June 5,201 dzi la wɔwɔ. Eteƒe madidi o, Evelyn Joshua si nye Dukɔwo Katã ƒe uƒoƒe si le Lagos ɖola ƒe ŋugbetɔ la ava xɔ ŋgɔ le Nyanyuigblɔlawo ƒe uƒoƒea me. Etiopia : MSF gblɔ be dɔwɔla etɔ̃ ku le Tigris ƒe amedzidzedze aɖe me Dɔwɔla etɔ̃ ku le amedzidzedze aɖe si yi edzi le Etiopiatɔwo ƒe nuto si nye Tigris me le aʋa aɖe si wowɔ kple asrafowo ɣleti ʋee aɖewoe nye esia la me. RDC : Wolé ame 25 eye wowɔ funyafunya wo dometɔ geɖe le dziehe Kivu Congotɔwo ƒe nyadzɔdzɔgbalẽwo ka nya ta be le Democratic Republic of Congo ( RDC ) la, ame 25 wolé sesẽe eye aʋawɔla siwo nɔ Luhanga le dziehe Kivu la wɔ funyafunya wo dometɔ geɖe. Togo €" Mɔzɔzɔ le Lomé Yameʋudzeƒea : Ame 4 le Benin ƒe yameʋudzeƒe si wolé Wode ame ene gaxɔ me le ƒè 2014 lia me le Lomé yameʋudzeƒea. Amesiwo wolé la nye dukɔwo dome adzodalawo ƒe habɔbɔ si le Benin la me tɔwo. Chad : Dukɔ oƒuawo kple Dukɔ oƒuawo ƒe Habɔbɔ le ŋku lém ɖe ale si nuwo le tɔtrɔm fifia la ŋu Dukɔ oƒuawo ƒe Dɔdzikpɔlagã na Titina Afrika ƒe amedɔdɔ tɔxɛ François Lounceny Fall kple Babagana Kingibé si nye CBLT ƒe zimenɔla ƒe amedɔdɔ tɔxɛ na Chad la xɔe le Fiɖa sia dzi. Le wo katã me la, woƒo nu tso nɔnɔmetɔtrɔ le Chad ŋu. Coronavirus : Xexeame Katã ƒe Gadzraɖoƒegã le megbe na dɔlar biliɔn 11 le Togo Xexeame ƒe Gadzraɖoƒegã na ga si wobu akɔnta be woade biliɔn 11 le Togo be woatsɔ axe mɔ ɖe Covid nui. Dɔwɔƒe si kpɔa ganyawo gbɔ ƒe kpekpeɖeŋu hã lɔ mɔ̃ɖaŋununya ƒe kpekpeɖeŋu nana dziɖuɖua be wòado ŋusẽ Togo hadome takpɔkpɔ ƒe ɖoɖoa ɖe eme. Rwanda : Paul Kagame ɖo dze kple Congotɔwo ƒe dukplɔla Felike Tshisekedi Rwandatɔwo ƒe dukplɔla Paul Kagame xɔ eƒe kpeɖeŋutɔ Félix Tshisekedi le Gisenyi le Fiɖa, June 25 lia dzi. Rwandatɔwo ƒe nyadzɔdzɔgbalẽ aɖe gblɔ be ŋkeke ɖeka ƒe tsaɖiɖi aɖe si me ŋutsu eveawo aɖo dze tso dukɔ eveawo ƒe ɖoɖowo kple alesi woaxɔ RDC ɖe edzeƒe Afrika dukɔwo mee ŋu. Aʋawɔlawo ƒe ŋgɔnɔla siwo wolé le asrafowo ƒe ŋgɔnɔlawo ɖeɖe ɖa ta Germaniatɔwo ƒe nyadzɔdzɔgbalẽ si nye Deutsche Welle ka nya ta be wolé Congotɔwo ƒe asrafomegã geɖe le esi wowɔ ɖoɖo ɖe ƒuƒoƒo siwo le Ituri ŋu be yewoakpɔ yewoƒe asrafowo ƒe fetu ta. Amedzidzedze le Mali : Germaniatɔwo ƒe asrafo geɖe xɔ abi le Gao ƒe dziehe Wotɔ ŋku Germany srafowo ƒe ƒuƒoƒo aɖe le Mali be woadze ʋua dzi le ŋdɔ ma me. Kpɔɖeŋu gbãtɔ ɖee fia be ame geɖe xɔ abi. Blé Goudé gblɔ be yetrɔ yi Côte d'Ivoire. Le gbebiame aɖe si wona TV5 Monde me la, Charles Blé Goudé kpɔ mɔ be yeatrɔ ayi Côte d'Ivoire gbeɖeka. Le nyateƒe me la, ɣeyiɣi kpui aɖe koe tɔtrɔgbɔ sia nye. Nigeriatɔwo ƒe dukplɔla Muhammadu Buhari gbugbɔ ŋku lé ɖe eƒe ɖɔkta ƒe dɔdada ŋu le London Le Fiɖa, June 25, 2021, dzi la, wote fli ɖe United Kingdom ƒe kɔdzidɔwɔlawo ƒe sasrãkpɔa me. Esia dze le dukplɔla la ƒe aɖaŋuɖola vevi Femi Adesina ƒe nyatakaka kpui aɖe me. Burkina Faso : Tsitretsiɖeŋu ɖe gbeƒã tsitretsiɖeŋuwo kple dunyahehe me dzrehehewo Dunyahehabɔbɔ ƒe ŋgɔnɔla si le Burkina Faso la ɖe gbeƒãe le Fiɖa anyɔnyɔ 25 lia dzi. Senegal Sedede aɖe na Dakar do dziku vevie Ame geɖe le tsitre tsim ɖe dziɖuɖua ƒe ɖoɖoa ŋu le Dakar le Fiɖa sia gbe eye wole tɔtrɔm ɖe dziɖuɖua ƒe ɖoɖoa ŋu le July 21, 1966, ƒe ɔnudrɔ̃ɖaseɖigbalẽ si dzi sewɔtakpekpevalawo le klalo be yewoada akɔ ɖo la me. Côte d’Ivoire : Guillaume Soro si wotso kufia na, Henri Konan Bédié yɔ dukɔa be woawɔ numedzodzro kpli ye. Le Guillaume Soro kple Cie si nye Dukɔa ƒe Sewɔtakpekpe ƒe zimenɔla tsã ƒe fɔbubu vɔ megbe la, Henry Konan Bédié si nye nyivuwɔdukplɔla tsã la bia tso dukɔa si be woawɔ numedzodzro kpli ye kuɖa. Niger : Ame ewo ya teti ku le ŋɔdzidonamelawo ƒe amedzidzedze aɖe me le Tilaberi nutoa me Nyadzɔdzɔgbalẽ si nye AFP ka nya ta be amesiwo ade ewo ku le Yawoɖagbe le ŋɔdzidonamelawo ƒe amedzidzedze aɖe si wowɔ ɖe dumevi dzrowo ŋu le Tilaberi nutoa me le Niger la me. Sierra Leone — eyae nye teƒeɖoɖo gãtɔ kekeake na Leone Stars - ƒomea le woƒe dzesidede CAN ta Esi woyɔ wo be wonye CAN 2022 ƒe akpa mamlɛa le woƒe aʋadziɖuɖu le Benin megbe la, Serra Leonatɔwo ƒe bɔlƒolawo va ƒo bɔlƒoƒo gã aɖe. Dukplɔla Julius Maada Bio ƒe ŋugbedodo Burkina Faso : Nyɔnuvi aɖe si wolé le BEPC dɔwɔƒea ƒe dɔwɔƒe be wòaxɔ nyatakaka tso WhatsApp gbɔ Le lycée le Petit Monde de Ouagadougou la, wolé ɖetugbi aɖe le BEPC ƒe numedzodzro ƒe ƒuƒoƒo si wowɔ le June 2021 me la me. Dediemanɔmanɔ le Burkina Faso : Sewɔtakpekpea ɖo asi ɣleti 12 ƒe ɖoɖoa dzi. Burkina Faso Sewɔtakpekpea ƒe kpekpe si wowɔ le Yawoɖa, June 24, 202, dzi la dzro ɖoɖo si wowɔ be woaɖe ɣeyiɣi si dukɔa ƒe dedienɔnɔ he vɛ la dzi akpɔtɔ la me. Etiopia : Ame geɖe ku le asrafowo ƒe yameʋuƒo aɖe me le asi aɖe me le Tigris Amesiwo ade 64 ya teti ku le Etiopiatɔwo ƒe asrafowo ƒe yameʋudzeƒe aɖe si ɖo asi aɖe le Togoga le Tigré nutome le Yawoɖa sia gbe la me. Nigeriatɔwo ƒe atikewɔwɔ ƒe sasrãkpɔ si ŋu nya wogblɔ ɖi le fotoɖeɖefia me le London Nigeriatɔwo ƒe dukplɔla si ŋkɔe nye Muhammadu Buhari ʋu le wo dedukɔ me le Fiɖa aɖe gbe be yeayi aɖakpɔ atikewɔlawo le London le United Kingdom. Ghanatɔwo ƒe dukplɔla Nana Akufo - Addo si woɖe gbeƒãe le Benin Ghanatɔwo ƒe dukplɔla Nana Akufo - Addo anɔ Cotonou le ŋkeke siwo gbɔna me, abe alesi Benin dukplɔla Aurelian Agbénci gblɔe ene. etoɖoƒe Afrika : Moscow tsi tre ɖe etoɖoƒetɔwo ƒe aʋahoho ɖe Russiatɔwo ŋu ŋuti. Russia wɔ nu ɖe etoɖoƒedukɔwo ƒe ɖeklemiɖela siwo tsɔ nya ɖe Russiatɔwo ƒe asitsalawo ŋu be woxe mɔ ɖe Dukɔ oƒuawo ƒe ŋutifafadɔwo nu le Central African Republic la ŋu. Moscow gblɔ be alakpanya aɖee wotsɔ ƒo nu tsi tre ɖe dunyahehe ƒe ɖoɖo aɖe ŋu. Numekuku aɖe ɖee fia be South Africa vidzĩ 10 siwo ŋkɔe nye Gosiame Thamara Sithole ƒe ŋutinya nye aʋatso. Numekuku aɖe si South Africa dziɖuɖua wɔ la ɖee fia be nya si Aƒenɔ Sithole gblɔ be yedzi vi ewo le fufɔfɔ ma ke me le June 7 lia dzi la nye aʋatso. Kenya : Wowu asrafo 17 le helikɔpta aɖe si wó le Nairobi la me Kenya - srafo 17 ku le Yawoɖa, June 24 lia dzi le woƒe helikɔpta me le Nairobi, Kenya ƒe fiadu la ƒe akpa aɖe. Le Nigeria la, sukuvi siwo ade 12 siwo wolé sesẽe la dzo le woƒe ʋunyaʋunyawɔlawo gbɔ. Nigeria ƒe sekɛndrisukuvi 12 siwo wolé sesẽe kwasiɖa geɖe kple ɖevi kple nufiala siwo wu 130 le woƒe suku titina le dukɔa me la dze agbagba be yewoasi. Togo nye ɣe ƒe dɔwɔƒe gãtɔ kekeake le etoɖoƒe Afrika. Esi Togo dze eƒe dɔwɔwɔ gɔme ɣleti 15 megbe la, fotoɖemɔ̃ yeye aɖe le eŋu le blitta le Lomé dua ƒe dziehe gome abe kilometa 270 ene. Dukplɔla Faure Essozimna Gnassingbe ʋu dɔwɔƒea le dziɖuɖumegãwo kple dziɖuɖudɔwɔƒe geɖe ŋkume le Braɖagbe. RDC : Constant Omari si FBI tsi tre ɖe eŋu ƒe ɖeka Wode se na Constant Omari si nye Dukɔa ƒe Bɔlƒoha ƒe zimenɔla tsã la be wòagawɔ bɔl le dukɔa kple dukɔ bubuwo me o ɣleti 12 sɔŋ. Esia nye nyatakaka aɖe si dukɔwo dome ʋɔnudrɔ̃ƒe aɖe ɖe gbeƒãe le Yawoɖagbe. Esi Aƒetɔ Diagne ƒe aƒelika srɔ̃ ƒe mo wɔ yaa la, egblɔ be ɖeko yele tsa ɖim. Alesi asitsadɔa hea nukokoe vɛ la, nenemae wòdoa vevie nui. Esi wòwɔ mo yaa nɛ le eƒe aƒelika srɔ̃ ƒe xɔ me ŋdi ga etɔ̃ le Darou Salam de Mboro nutoa me la, egblɔ le gamenɔlawo ŋkume be ɖeko yele tsa ɖim. Mali : Ame ɖeka ku eye ame etɔ̃ xɔ abi le Minusma - srafowo dome Senegal - srafo aɖe si tso Minusma la ku le ʋufɔku aɖe me Kuɖagbe. Asrafo etɔ̃ bubuwo hã xɔ abi. Senegal — Ame aɖe si ku le February me eye woɖoe Subɔlawo ƒe Aɖaŋuɖotakpekpe Le mɔ aɖe nu la, Senegal dukplɔla Macky Sall tia Moussa Gadio Kuɖa be wòanye Bandafassi nutomedzikpɔla ƒe kpeɖeŋutɔ esime wòku le February me. Dziɖuɖu yeye aɖe si me ame 32 le la le Central African Republic. Dudɔnunɔla yeye Henri - Marie Dondra ɖe eƒe dziɖuɖua ŋkɔ ɖe go le Central African Republic kuɖa. Subɔla 32 ye le ƒuƒoƒoa me, eye wo dometɔ akpa gãtɔ nye ame yeyewo. Nigeria : Dziɖuɖua wɔ ɖe Sewɔtakpekpea ƒe ɔnudrɔ̃ƒe ƒe gbeɖeɖe dzi Esi wode se ɖe Twitter zazã le Nigeria nu la, ɔnudrɔ̃ƒe si Kpɔa ɔnudrɔ̃nyawo Gbɔ la ɖo ŋku edzi na dziɖuɖua be woda le Nigeriatɔwo ƒe nuƒoƒo ƒe ablɔɖe dzi. Dziɖuɖua ɖo eŋu kuɖa, June 23 be : “ Mɔxexe ɖe nuƒoƒo nu alea metsi tre ɖe Nigeriatɔwo ƒe nuƒoƒoblɔɖe ŋu o. Cameroon : Aliko Dangote si nye kesinɔtɔ gãtɔ kekeake le Afrika si ƒe atsyɔ̃ Paul Biya ɖo Le Kuɖa, June 23, 202, dzi la, Cameroon Dukɔa ƒe zimenɔla xɔ Nigeria mɔ̃ɖaŋudɔwɔƒe Aliko Dangote le ʋɔnu. Mɔnukpɔkpɔ aɖe si ŋudɔ Paul Biya wɔ tsɔ ɖo atsyɔ̃ na dukɔa ƒe ɖoɖodzikpɔla lae. Asiɖeɖe le Kristotɔ siwo wolé sesẽe ŋu le Mali Woɖe asi le Papa Leo Dougnon si nye Ségué ƒe nunɔla kple Katolikotɔ nuteƒewɔla ene bubu siwo wolé le Dzoɖa le Mali la ŋu le Kuɖa sia gbe. Asiɖeɖe le Kristotɔ siwo wolé sesẽe ŋu le Mali Woɖe asi le Papa Leo Dougnon si nye Ségué ƒe nunɔla kple Katolikotɔ nuteƒewɔla ene bubu siwo wolé le Dzoɖa le Mali la ŋu le Kuɖa sia gbe. Ŋɔdzinuwɔwɔ le Mozambique : Dziehe Afrika dukɔwo le gbeƒã ɖem be woaɖo dukɔmeviwo ƒe habɔbɔ aɖe ɖa Afrika - dukɔwo wɔ ɖoɖo kuɖa sia be yewoaɖo habɔbɔ aɖe ɖe Mozambique be wòakpe ɖe dukɔa ŋu woaɖu ŋɔdzinuwɔwɔ kple nuvlowɔwɔ dziŋɔwo dzi. Côte d’Ivoire : “ Meɖe asi le nyametsotso gbegblẽ siawo ŋu keŋkeŋ. ” Guillaume Soro si nye dukplɔla tsã le dukɔa ƒe dedienɔnɔnyawo gbɔgblɔ me le eƒe fɔbuʋɔnu si nyivisrafowo ƒe ʋɔnudrɔ̃ƒea gblɔ kuɖa sia me la kpɔe be yeɖoe be yeaxe mɔ ɖe yeƒe dunyaheɖoɖoa nu eye yeaɖe ye ɖa keŋkeŋ le dunyahehe me hoʋiʋlia me le Côte d'Ivoire. Côte d’Ivoire : Alain Lobognon vo azɔ Fifia woɖe asi le eŋu. Esi Alain Logbognon si nye dudɔnunɔla tsã la nɔ gaxɔ me ɣleti 18 megbe la, nyiɖuʋɔnudrɔ̃ƒea ɖe asi le eŋu. Solhan ƒe Amewuwu — Dziɖuɖua ŋlɔ nu tso eƒe numekukua ŋu Burkina Faso dziɖuɖua ka nya ta kuɖa ku ɖe ŋɔdzinuwɔlawo ƒe amedzidzedze si me ame alafa ɖeka tsi le ŋu. Niger : Wogbã atikevɔ̃ɖisitsalawo ƒe dɔwɔƒe aɖe le Niamey Le kwasiɖa si va yi me la, Dukɔwo Dome Atikevɔ̃ɖisitsalawo ƒe Dɔwɔƒe si le Niamey la ɖe gbeƒã dukɔwo dome atikevɔ̃ɖisitsatsa ƒe ƒuƒoƒo aɖe le Niamey dua me. Aʋahoho ɖe ŋɔdzinuwɔwɔ ŋu le Burkina Faso Dziɖuɖua ɖe gbeƒã ame aɖe si ŋu wosẽ ŋuta le la léle Burkina Faso dziɖuɖua ɖe gbeƒã kuɖa sia be wolé ame aɖe si dim wole vevie le aʋa si woho ɖe ŋɔdzinuwɔwɔ ŋu le dukɔa me la. Míenɔ edim vevie elabe mekaa aʋatso gbeɖe o. Esi wotsɔ nya ɖe eŋu la, dziɖuɖua ƒe senyala kpe Chris Yapi be wòaɖe eƒe mo. Egblɔ be : “ Míele edim, amea ŋutɔ nyae eye gbeɖeka woaxɔ evelia. ” Sudan Dudɔnunɔla Gbãtɔ Abdalla Hamdok ƒo nu tsi tre ɖe asrafowo ƒe ɖekawɔwɔ ŋu Le mamã vovovo siwo le asrafoawo dome ta la, dudɔnunɔlawo ƒe tatɔ Abdalla Hamdok ƒo nu tsi tre ɖe wo nɔewo gbugbɔgawɔ ɖe ɖetsɔlemetɔwo ta ŋu le Braɖagbe. Côte d’Ivoire : Wodrɔ̃ ʋɔnu Guillaume Soro be wòanɔ gaxɔ me ɖaa. Nyadzɔdzɔgbalẽ aɖe gblɔ be Guillaume Soro, si nye dukplɔla tsã na Dukɔa ƒe Nyivisrafowo ƒe Sewɔtakpekpea la ɖi fɔ le esi wògblẽ nu le dukɔa ƒe dedienɔnɔ ŋu ta eye wotso kufia nɛ be wòanɔ gaxɔ me tegbee. GH ¢ ( CFA ) ” South Africa ƒe ɖekawɔwɔ le dzidzim ɖe edzi Dukplɔla Cyril Ramaphosa ƒe amedɔdɔ Tɔxɛ Ðk. Bejani Chauke si nye South Africa dukplɔla ƒe dunyaheha ƒe aɖaŋuɖola xɔ nyɔnyrɔ le Braɖagbe aʋaŋuɖoha ƒe zimenɔla, Aʋafiagã Mahamat Idriss Deby gbɔ. Woƒo nu tso ɖekawɔwɔ si le Chad kple South Africa dome ŋu. Anyiehe Afrika dukplɔla Ramaphosa si ŋu vɔvɔ̃ gã aɖe ɖo la be ame aɖe fi nye IPad. South Africa dukplɔla Cyril Ramaphosa ɖe nukokoedonamenyawo fia le television dzi le Braɖagbe esime wogblɔ be yeƒe IPad nuƒoa “ gbã ” hafi wova ke ɖe eŋu. “ Mele mɔ kpɔm na nye iPad. Ame aɖe fi nye IPad. Agbagbadzedze be Woalé Dziɖuɖua le Gabon — amesiwo wosusu be wonye nuŋlɔlawo le asrafoʋɔnudrɔ̃ƒe tɔxɛ aɖe Le January 2019 me la, asrafowo ƒe ʋɔnudrɔ̃ƒe tɔxɛ aɖe ɖo to amesiwo wosusu be wodze agbagba be yewoaɖe dziɖuɖua le Gabon lae. Nigeria : Cedeao ɔnudrɔ̃ƒea ɖe gbe na Muhammadu Buhari be wòaɖe asi le Twitter zazã ŋu ɔnudrɔ̃ƒe si Kpɔa ɔnudrɔ̃nyawo Gbɔ de se be Nigeria - dziɖuɖua nagahe to na ame siwo zãa twitter la ahati wo yome o. Nutsotso si wotsɔ ɖe Nigeria dziɖuɖua ŋu le Socio - Economic Rights and Accountability project ( SERAP ) ta lae nye esia. Burundi — Gaxɔmenɔnɔ dzi ɖe kpɔtɔ ƒe 32 va ɖo ƒe ɖeka ɖe amegbetɔ ƒe gomenɔamesi ta Le Burundi la, nyagbugbɔdrɔ̃ƒe aɖe tsɔ ƒe 32 yi ɖe ƒe ɖeka ƒe gaxɔmenɔnɔ me, eye ʋɔnudrɔ̃ƒe aɖe gblɔ be amegbetɔ ƒe gomenɔamesi taʋlila aɖe si wotso kufia na be ekpɔ gome le tsitretsitsi ɖe dukplɔla Nkurunziza ŋu me le ƒe 2015 me la ƒe tohehea dzi ɖe kpɔtɔ. Kamedefefe - Janusz Kusocinski Memorial 2021 : Gambletɔ Gina Bass ɖu dzi na nyɔnu 100m Xlẽ chrono 11 lia Gina Bass xɔ sikakɔtadzesi le Janusz Kusocinski Memorial le ƒe 2021 me le atsyɔ̃ɖoɖo meta 100 me. Enye dzidzedzekpɔkpɔ gã aɖe na Gambitɔ kamedefefewɔla si le dzadzram ɖo ɖe Tokyo ƒe Olympic Kamedefefewo ŋu vevie. Mauritania : Wolé dukplɔla tsãtɔ Mohamed Ould Abdel Aziz Wolé Moortɔwo ƒe dukplɔla tsãtɔ Mohamed Ould Abdel Aziz le Braɖa, June 22 lia dzi le ŋdi ga 20 lia me lɔƒo. ɔnudrɔ̃la aɖe si nɔ Newakchott etoɖoƒetɔwo ƒe etoɖoƒetɔwo ƒe Nufitifitiwɔwɔ Ŋuti ɔnudrɔ̃ƒe la lée. AMHERST, MA, The Mullins Center, University of Massachusetts, Commonwealth Ave. Afrika bɔlƒoha ɖe dukɔ siwo woate ŋu ade bɔlƒoƒo ene me le hoʋiʋlia me le ƒè 2020-20-21 lia me la ɖe go. Eŋlɔ agbalẽ ɖo ɖe habɔbɔ siwo le eme. Katolikotɔwo ƒe subɔsubɔhaŋgɔnɔla siwo ku le Mali Ame atɔ̃ siwo nye Katolikotɔwo kple nunɔla ɖeka kpakple hamevi ene ku le Mopti nutoa me le Mali titina. Afɔ siwo woɖe tsɔ tsi tre ɖe kluvisitsatsa ŋu : Rwanda tsi tre ɖe srɔ̃ɖezãwo ɖuɖu ŋu Rwandatɔwo ƒe dziɖuɖua ɖe gbeƒãe le Dzoɖagbe be woagaɖu srɔ̃kpekpe azɔ o. Agbagbadzedze be woaxe mɔ ɖe Koronadɔ ƒe dɔvɔ̃a ƒe kaka nu le dukɔa me Le nyateƒe me la, Togo le Commonwealth la me! Eŋlisigbedolawo ƒe habɔbɔ si woyɔna be Commonwealth ƒe dɔdasi yeye aɖe le Togo tso Dzoɖa gbe ke. Esia nye alesi wole Togo xɔm ɖe Eŋlisigbe habɔbɔ sia mee la ƒe akpa aɖe. Burkina Faso : Wowu ŋɔdzinuwɔla 11 eye asrafowo gbã aʋawɔnu 3 Le kwasiɖa si va yi me la, Burkina Faso ƒe asrafowo wɔ aʋa vovovowo tsɔ tsi ŋɔdzinuwɔla 11 nu eye wogbã aʋawɔnu etɔ̃. Nigeria : Amedzidzelawo ɖe asi le Chinatɔ dzeaglã ene ŋu Le June ƒe domedome le Nigeria ƒe anyieheɣedzeƒe gome la, ŋutsu siwo lé aʋawɔnuwo ɖe asi la ɖe asi le Chinatɔ dzeaglã eneawo ŋu. Burkina Faso ƒe amedzidzedze : Kpovitɔ 5 ku le Burkina Faso ƒe dziehe Kpovitɔ 5 ya teti ku le nuɖuɖudzraƒe aɖe le Burkina Faso titina le Dzoɖagbe. Le ƒè 2020 lia me la, dukɔ 10 lae le aʋawɔnuwo dzram. Aʋawɔnuwo dzadzra le xexeame le dzidzedze kpɔm togbɔ be lãmesẽkuxiwo li hã. Stockholm Dukɔwo Dome Numekuƒe be Egipte ye nye aʋawɔnuwo dɔtsɔla gbãtɔ le Afrika le ƒè 2020 me. Mali : Bah N'Daw kple Moctar Ouane kpɔtɔ le aƒea me Anye ɣleti ɖekae nye si va yi la, woɖe asi le Mortar Ouane si nye Mali dudɔnunɔlawo ƒe tatɔ tsã ŋu eye woka ɖe edzi nɛ be wogakpɔtɔ le yewoƒe aƒeme abe alesi wogakpɔtɔ le Bah N'Daw si nye dunyahehe ƒe ŋgɔnɔla tsã ene. Aʋahoho ɖe dedienɔnɔ ŋu le Burkina Faso : Wode ame ade gaxɔ me be wonye nuvlowɔlawo Le Burkina Faso dukɔa ƒe kpovitɔwo ƒe agbagbadzedze be yewoaxe mɔ ɖe dedienɔnɔ nu me la, wogblẽ nuvlowɔlawo ƒe ƒuƒoƒo aɖe si wobu be wonye nuvlowɔlawo la ɖi. Burkina Faso Amerikatɔwo ƒe fefewɔla Angelina Jolie le Mali sitsoƒedila akpe geɖewo nu Faso ƒe zimenɔla Roch Marc Christian Kaboré xɔ Dukɔ oƒuawo ƒe Dɔdzikpɔlagã si Kpɔa Sitsoƒedilawo ƒe Nyawo Gbɔ ƒe amedɔdɔ tɔxɛ le Kwasiɖagbe June 20, 2021, dzi. Côte d’Ivoire : Esi Simone gbe la, Laurent Gbagbo tsɔ nya la yi ʋɔnui le srɔ̃gbegbe ta Esi nyiɖu dukplɔla tsãtɔ Laurent Gbagbo trɔ gbɔ va Côte d'Ivoire la, wolé nyiɖu ƒe ʋɔnudrɔ̃ƒe be woagbe ye kple ye srɔ̃ Simone Gbagbo. Le Côte d’Ivoire la, Laurent Gbagbo trɔ yi Katoliko - ha me le eƒe sɔlemedede kple Nyanyuigblɔlawo ƒe nuwuwu. Esime Laurent Gbagbo nɔ dzi ɖum la, kadodo kplikplikpli nɔ eya kple Nyanyuigblɔlawo dome. Esi dukɔwo dome toheheʋɔnudrɔ̃ƒea ɖe asi le eŋu eye wòtrɔ yi Côte d'Ivoire aʋadziɖuɖutɔe megbe la, Ivory - dziɖuɖua ƒe amegã tsãtɔ tso nya me be yeatrɔ ayi Katoliko - ha la me. WEST PALM BEACH, FL, Christian Convention Center of Jehovah’s Witnesses, 1610 Palm Beach Lakes Blvd. Wowɔ Dukplɔlawo ƒe Takpekpe 59 lia le Accra, Ghana Memleɖa, June 19 lia dzi. Le takpekpea me la, dukplɔlawo kple dukɔ siwo le dukɔ mawo me ƒe dziɖuɖumegãwo wɔ nyametsotso geɖe siwo de etoɖoƒe Afrika dukɔwo ƒe ŋgɔyiyi kple kuxiwo gbɔ kpɔkpɔ dzi.