diff --git "a/test_predictions_africaner_nya.txt" "b/test_predictions_africaner_nya.txt" new file mode 100644--- /dev/null +++ "b/test_predictions_africaner_nya.txt" @@ -0,0 +1,53395 @@ +Zipani O +za O +moyo O +zionekeCMD B-ORG +Kodi O +zipani O +zinazi O +zili O +moyo O +? O +Nthawi O +yofukula O +yakwana O +mzipani O +pamene O +bungwe O +loona O +mgwirizano O +wa O +zipani O +zosiyanasiyana O +la O +Centre B-ORG +for I-ORG +Multiparty I-ORG +Democracy I-ORG +( O +CMD B-ORG +) O +lalengeza O +zokumana O +ndi O +akuluakulu O +a O +zipani O +. O + +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Bungweli O +laitana O +zipani O +41 O +zomwe O +zidalembetsedwa O +koma O +zilibe O +aphungu O +mNyumba B-ORG +ya I-ORG +Malamulo I-ORG +. O + +CMD B-ORG +ikuchita O +izi O +kutsatira O +kudutsa O +kwa O +bilo O +yokamba O +za O +kayendetsedwe O +ka O +zipani O +imene O +mwa O +zina O +ikuti O +zipani O +zimene O +sizikuoneka O +zichotsedwe O +mkaundula O +pakatha O +miyezi O +12 O +. O + +Tenthani B-PER +: O +Tiwaimbira O +Kalata O +yomwe O +CMD B-ORG +yatulutsa O +ikuti O +eni O +zipanizo O +atumize O +ku O +bungwelo O +maina O +a O +mtsogoleri O +wawo O +ndi O +mlembiatumizenso O +nambala O +, O +madera O +amene O +akukhala O +. O + +Mkulu O +wa O +bungwelo O +, O +Kizito B-PER +Tenthani I-PER +adati O +zipanizo O +zikatumiza O +maina O +ndi O +manambalawo O +adzawaimbira O +kuti O +akumane O +nawo O +kuti O +awafotokozere O +zomwe O +zili O +mbiloyo O +. O + +Iye O +adati O +: O +Ngati O +satiyankha O +mwina O +zisonyeza O +kuti O +kulibe O +munthu O +. O +Pakatha O +miyezi O +12 O +ndiye O +kuti O +zisonyeza O +kuti O +chipanicho O +chazimirirakusonyeza O +kuti O +osindikiza O +zipani O +atha O +kuchifufuta O +. O + +Mwa O +zipani O +zomwe O +zaitanidwa O +ndi O +cha O +The B-ORG +Malawi I-ORG +Democratic I-ORG +( O +MDP B-ORG +) O +chomwe O +mwa O +ena O +amene O +adachiyambitsa O +ndi O +Kamlepo B-PER +Kalua I-PER +yemwe O +lero B-DATE +ali O +ku O +PP B-ORG +. O + +Chipani O +china O +ndi O +cha O +Malavi B-ORG +Peoples I-ORG +Party I-ORG +( O +MPP B-ORG +) O +chomwe O +adayambitsa O +ndi O +Uladi B-PER +Mussa I-PER +amene O +akungoyendayenda O +. O +Adali O +ku O +UDF B-ORG +asadasinthe O +golo O +kupita O +ku O +DPP B-ORG +. O +Madzi O +atachitako O +katondo O +adalumphamo O +kugwera O +mu O +PP B-ORG +, O +lero B-DATE +wasinthanso O +golo O +kubwerera O +ku O +DPP B-ORG +. O + +Titamuimbira O +foni O +ngati O +alembere O +bungweli O +monga O +iye O +mtsogoleri O +, O +Mussa B-PER +adayankha O +modabwa O +. O +Malavi B-LOC +ndiye O +chiyani O +? O +adafunsa O +. O +Aaa O +! O +Nanga O +ine O +mesa O +ndidachokako O +, O +ndidali O +ku O +PP B-ORG +pano O +ndili O +ku O +DPP B-ORG +. O +Inuyo O +mungopitako O +mukaone O +atsogoleri O +amene O +apitawo O +osati O +muzindifunsa O +ine O +, O +adatero O +. O + +Koma O +Tenthani B-PER +ali O +ndi O +chikhulupiriro O +kuti O +zipanizi O +ziwalembera O +. O +Ine O +ndi O +mkulu O +wa O +CMD B-ORG +, O +nditachoka O +lero O +sizikutanthauza O +kuti O +CMD O +yatha O +, O +atsogoleri O +otsalawo O +ndiwo O +angayankhepo O +ngati O +atafunidwa O +. O +Titsimikiza O +kuti O +mzipanizo O +mudatsala O +ena O +amene O +atilembere O +, O +adatero O +. O + +Mndandanda O +wa O +zipanizi O +ndi O +womwe O +udalembetsedwa O +mdziko O +muno O +kuti O +ndi O +zipani O +zokhazikika O +. O +Zina O +mwa O +zipani O +zoitanidwazo O +zidamveka O +pachisankho O +cha O +1994 B-DATE +osamvekanso O +. O +Izi O +ndi O +monga O +cha O +Congress B-ORG +for I-ORG +the I-ORG +Second I-ORG +Republic I-ORG +cha O +Kanyama B-PER +Chiume I-PER +, O +Malawi B-ORG +Democratic I-ORG +Union I-ORG +cha O +Amunandife B-ORG +Mkumba I-ORG +, O +United B-ORG +Front I-ORG +for I-ORG +Multiparty I-ORG +Democracy I-ORG +, O +Malawi B-ORG +National I-ORG +Democratic I-ORG +Party I-ORG +ndi O +zina O +zotero O +. O + +Dziko O +lino O +lili O +ndi O +zipani O +zoposera O +50 O +. O + +Ulalo O +adali O +venda O +wa O +masiketi O +Makolo O +polangiza O +amati O +ukadekha O +, O +umawona O +maso O +a O +nkhono O +ndipo O +mwambi O +womwewu O +ansembe O +amati O +ukafuna O +kuvala O +kolona O +, O +ukuyenera O +kusunga O +khosi O +. O + +Miyambiyi O +siyapafupi O +kwa O +anthu O +ambiri O +kuyitsata O +koma O +umboni O +wake O +ulipo O +wa O +nkhaninkhani O +pakuti O +kwa O +iwo O +omwe O +adadekha O +nkusunga O +makosi O +, O +pano O +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +amadziwa O +momwe O +maso O +a O +nkhono O +alili O +ndipo O +kolona O +ali O +mkhosi O +. O + +Edward B-PER +ndi O +Maggie B-PER +tsiku O +la O +ukwati O +wawo O +Apa O +pali O +umboni O +wa O +Edward B-PER +Bannet I-PER +Gangile I-PER +wa O +kwa O +T O +/ O +A O +Chiwere B-PER +ku O +Dowa B-LOC +ndi O +Maggie B-PER +Failo I-PER +wa O +kwa O +T O +/ O +A O +Malengachanzi B-PER +ku O +Nkhotakota B-LOC +omwe O +ngakhale O +adakondana O +atangoonana O +koyamba O +, O +iwo O +adadekherana O +asadapalane O +ubwenzi O +. O + +Nthawiyo O +, O +mchaka B-DATE +cha I-DATE +2013 I-DATE +, O +Gangile B-PER +adali O +wowerengera O +za O +chuma O +ku O +chipatala O +cha O +mishoni O +cha O +Nkhoma B-LOC +ndipo O +akuti O +chipatalachi O +chimakonda O +kugula O +katundu O +monga O +mapepala O +ndi O +zolembera O +kushopu O +ya O +Maggie B-ORG +yomwe O +idali O +ku O +Area B-LOC +3 I-LOC +mumzinda O +wa O +Lilongwe B-LOC +. O + +Nthawiyo O +ndimayesetsa O +kumuthandiza O +mwachangu O +ndi O +mwansangala O +. O + +Timapatsana O +moni O +ndi O +kucheza O +nkhani O +zingapo O +koma O +ndimalephera O +kumuuza O +za O +kukhosi O +. O +Adandisangalatsa O +kwambiri O +ndi O +nsangala O +zomwe O +amandirandira O +nazo O +, O +adatero O +Gangile B-PER +. O + +Iye O +adati O +mpata O +udapezeka O +tsiku O +ali O +mushopumo O +ndipo O +mudabwera O +venda O +ogulitsa O +masiketi O +omwe O +adasangalatsa O +Maggie B-PER +ndipo O +mwa O +izi O +, O +namwaliyo O +adamufunsa O +ngati O +angamugulireko O +mkazi O +wake O +. O + +Ndimathokoza O +Mulungu O +kuti O +ndidaganiza O +msanga O +chifukwa O +ndidangoyankha O +kuti O +ndidzamugulira O +ndikadzamupeza O +ndipo O +yankholi O +lidamupangitsa O +kundifunsa O +mafunso O +ambiri O +pa O +zamoyo O +wanga O +kuphatikizapo O +kukayika O +kuti O +mwina O +ndimamunamiza O +, O +adatero O +Gangile B-PER +. O + +Iye O +adati O +ichi O +chidali O +chiyambi O +cha O +awiriwa O +kufufuzana O +ndikudziwana O +bwinobwino O +mpaka O +adavomerezana O +kuti O +onse O +amadikirana O +kutanthauza O +kuti O +aliyense O +mwa O +iwo O +adadekha O +kapena O +kusunga O +khosi O +. O + +Iye O +adati O +awiriwa O +adakhala O +miyezi O +ubwenzi O +usadayambe O +kwenikweni O +kuchoka O +panthawiyo O +ndipo O +zonse O +zitalongosoka O +, O +adapanga O +chinkhoswe O +pa O +15 B-DATE +April I-DATE +, I-DATE +2015 I-DATE +ku O +Area B-LOC +47 I-LOC +kwa O +azakhali O +a O +Maggie B-PER +ndipo O +ukwati O +udachitikira O +ku O +Lilongwe B-ORG +Golf I-ORG +Club I-ORG +pa O +12 B-DATE +July I-DATE +, I-DATE +2015 I-DATE +. O + +Chotsani O +chiletso O +chogulitsa O +chimanga O +kunjaMCCCI O +Bungwe O +loona O +za O +malonda O +ndi O +mafakitale O +la O +Malawi B-ORG +Confederation I-ORG +of I-ORG +Chambers I-ORG +of I-ORG +Commerce I-ORG +and I-ORG +Industry I-ORG +( O +MCCCI B-ORG +) O +lapempha O +boma O +kuti O +lichotse O +chiletso O +chogulitsa O +chimanga O +kunja O +. O + +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Pulezidenti O +wa O +bungwelo O +Karl B-PER +Chokotho I-PER +adapereka O +pempholi O +Lachinayi B-DATE +potsegulira O +chionetsero O +cha O +malonda O +ku O +Gateway B-LOC +Mall I-LOC +mumzinda O +wa O +Lilongwe B-LOC +. O + +Iye O +adati O +chiletsochi O +chikupsinja O +kwambiri O +alimi O +angonoangono O +chifukwa O +omwe O +akukakamizidwa O +kugulitsa O +chimanga O +chawo O +mdziko O +mommuno O +pa O +mitengo O +yotsika O +poyerekeza O +ndi O +mitengo O +yomwe O +maiko O +ena O +akugulira O +. O + +Chokotho B-PER +: O +Alimi O +akadapha O +makwacha O +Pa O +Tanzania B-LOC +pomwepa O +, O +chimanga O +chikugulidwa O +pamtengo O +okwera O +mwina O +kuposa O +katatu O +mtengo O +wa O +boma O +la O +Malawi B-LOC +ndiye O +alimi O +akadaloledwa O +kuti O +azigulitsa O +chimanga O +chawo O +mmisika O +ngati O +imeneyi O +, O +akadapha O +makwacha O +, O +adatero O +Chokotho B-PER +. O + +Iye O +adati O +akudziwa O +kuti O +dziko O +la O +Malawi B-LOC +likuyenera O +kugula O +ndi O +kusunga O +chimanga O +kupangira O +zogwa O +chaka B-DATE +cha I-DATE +mawa I-DATE +zomwe O +sizikudziwika O +koma O +adati O +vuto O +lomwe O +lilipo O +ndi O +loti O +bungwe O +la O +Admarc B-ORG +lomwe O +limagulako O +bwino O +silikugulanso O +chimangachi O +. O + +Boma O +litakhazikitsa O +mitengo O +, O +alimi O +adali O +ndi O +chiyembekezo O +kuti O +mwina O +apindula O +pogulitsa O +ku O +Admarc B-ORG +koma O +nzosabisa O +kuti O +Admarc B-ORG +siyikugula O +chimanga O +moti O +alimi O +akungobwerera O +nacho O +mapeto O +ake O +mavenda O +akupezerapo O +danga O +, O +adatero O +Chokotho B-PER +. O + +Nduna O +ya O +za O +ntchito O +, O +achinyamata O +, O +masewero O +ndi O +kuphunzitsa O +anthu O +ntchito O +, O +Francis B-PER +Kasaila I-PER +, O +yemwe O +adali O +mlendo O +wolemekezeka O +pa O +mwambowo O +, O +adati O +mpofunika O +kuzama O +ndi O +kukambirana O +bwinobwino O +chiletsochi O +chisadachotsedwe O +. O + +Ndunayo O +idati O +alimi O +ambiri O +angonoangono O +amadalira O +pologalamu O +ya O +boma O +ya O +sabuside O +paulimi O +pomwe O +omwe O +amagulitsa O +chimanga O +kunja O +ndi O +mavenda O +zomwe O +zikutanthauza O +kuti O +kuchotsa O +chiletsochi O +ndiye O +kuti O +mavenda O +ndiwo O +apindule O +pa O +sabuside O +ya O +boma O +. O + +Vuto O +lalikulu O +ndi O +loti O +omwe O +amagulitsa O +chimanga O +kunja O +ndi O +mavenda O +omwe O +amagula O +kwa O +alimi O +pamitengo O +yolira O +ndiye O +zikutanthauza O +kuti O +olo O +titachotsa O +chiletsochi O +, O +alimiwo O +sathandizika O +ayi O +agulidwabe O +pa O +mtengo O +olirawo O +ndipo O +mavenda O +ndiwo O +apindule O +, O +adatero O +Kasaila B-PER +. O + +Osauka O +alibe O +mawu O +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Kwa O +zaka O +12 O +, O +ena O +mwa O +omwe O +akuwaganizira O +milandu O +yakupha O +akadali O +pa O +alimandi O +mndende O +podikira O +chilungamo O +pa O +milandu O +yoganiziridwa O +kuti O +adapha O +anzawo O +. O +Milanduyi O +, O +ikumatenga O +nthawi O +kuti O +iweruzidwe O +. O + +Izi O +zikusemphana O +ndi O +gawo O +161 O +la O +malamulo O +okhudza O +milandu O +ikuluikulu O +lomwe O +limati O +munthu O +azengedwe O +mlandu O +pasanathe O +miyezi O +iwiri O +ndipo O +ngati O +zavutitsitsa O +isadutse O +itatu O +. O + +Komatu O +zodabwitsa O +nzoti O +anthu O +ambiri O +omwe O +akungokhala O +mndendewa O +asadaweruzidwe O +, O +alibe O +ndalama O +ndipo O +sangafikire O +owaimilira O +. O +Choncho O +amakhala O +akudikira O +ndondomeko O +ya O +boma O +pomwe O +anthu O +a O +ndalama O +zawo O +akapalamula O +, O +milandu O +yawo O +imayenda O +mwachangu O +chifukwa O +amapeza O +owaimira O +. O + +Mwachitsanzo O +, O +polisi O +ya O +Ntcheu B-LOC +chaka B-DATE +chathachi I-DATE +, O +idatumiza O +anthu O +22 O +kundende O +ya O +Ntcheu B-LOC +, O +ndipo O +onsewa O +, O +palibe O +ngakhale O +mmodzi O +amene O +adakalowa O +bwalo O +la O +milandu O +. O + +Moyo O +wa O +kundende O +ndi O +wovuta O +Izi O +zingotanthauza O +kuti O +milanduyo O +yakumana O +ndi O +ya O +chaka B-DATE +chino I-DATE +. O + +Izi O +zikukhumudwitsa O +omenyera O +ufulu O +wa O +anthu O +mdziko O +muno O +. O + +Mkulu O +wa O +limodzi O +mwa O +mabungwewa O +la O +Centre B-ORG +for I-ORG +Human I-ORG +Rights I-ORG +Education I-ORG +, I-ORG +Advice I-ORG +and I-ORG +Assistance I-ORG +( O +Chreaa B-ORG +) O +, O +Victor B-PER +Mhango I-PER +, O +adati O +ndende O +za O +dziko O +lino O +zikusungira O +anthu O +oposa O +1 O +0 O +pa O +limandi O +pa O +milandu O +yoganiziridwa O +kupha O +. O + +Mhango B-PER +adati O +milandu O +ya O +mtunduwu O +imaweruzidwa O +ndi O +bwalo O +lalikulu O +lomwe O +lili O +ndi O +oweruza O +ochepa O +. O + +Milanduyi O +imakhala O +yokwera O +mtengo O +chifukwa O +oweruzawa O +ndi O +omwe O +amayendera O +kuboma O +la O +opalamula O +mlandu O +. O +Tsopano O +ndi O +kapezedwe O +ka O +chuma O +, O +zikumavuta O +kuti O +aziyenda O +pafupipafupi O +kumakaweruza O +milandu O +ya O +mtunduwu O +, O +adatero O +Mhango B-PER +. O + +Iye O +adati O +anthu O +omwe O +amapeza O +okha O +owaimira O +pa O +milandu O +sakhalitsa O +mndendemu O +chifukwa O +owaimirirawa O +amathamanga O +kuwapezera O +belo O +kuti O +zawo O +ziyere O +mwachangu O +. O + +Vuto O +lagona O +pa O +anthu O +omwe O +sangakwanitse O +kupeza O +owaimilira O +ndipo O +amadalira O +aulere O +ochokera O +nthambi O +ya O +boma O +ya O +Legal B-ORG +Aid I-ORG +. O +Anthuwa O +amaiwalika O +ndipo O +amatha O +zaka O +zambiri O +ali O +mndende O +, O +adalongosola O +Mhango B-PER +. O + +Iye O +adati O +a O +nthambiyi O +alibe O +owaimira O +pa O +milandu O +ambiri O +zomwe O +zimachedwetsanso O +milandu O +. O + +Kuchokera O +chaka B-DATE +cha I-DATE +2014 I-DATE +mpaka I-DATE +2016 I-DATE +bungwe O +la O +Malawi B-ORG +Human I-ORG +Rights I-ORG +Commission I-ORG +( O +MHRC B-ORG +) O +lidatsogolera O +ntchito O +yothandiza O +kuti O +milandu O +ina O +iunikidwenso O +. O +Ntchitoyi O +yomwe O +inkatchedwa O +Kafantayeni B-ORG +, O +idathandiza O +kuunika O +milandu O +ya O +omwe O +adapha O +anzawo O +154 O +. O + +Malinga O +ndi O +yemwe O +ankatsogolera O +ntchitoyi O +Peter B-PER +Chisi I-PER +, O +milandu O +161 O +ndi O +yomwe O +inkafunika O +kuunikidwa O +. O + +Iye O +adati O +ntchitoyi O +inkalunjika O +kwa O +okhawo O +omwe O +adapatsidwa O +chilango O +chonyongedwa O +atapezeka O +olakwa O +popha O +anzawo O +malamulo O +adziko O +lino O +asadasinthe O +. O + +Ndi O +ntchitoyi O +, O +anthu O +131 O +adatuluka O +chifukwa O +adali O +atasewenza O +kale O +zaka O +zokwanira O +ndi O +chilango O +chomwe O +adapatsidwa O +. O +Ndipo O +tidapezanso O +kuti O +anthu O +atatu O +samayenera O +kumangidwa O +, O +adatero O +iye O +. O + +Iye O +adaonjezeranso O +kuti O +bungwe O +lake O +lili O +ndi O +chiganizo O +chopanga O +kafukufuku O +woti O +apeze O +kuti O +ndi O +anthu O +angati O +omwe O +akukhala O +mndende O +pokhudzana O +ndi O +milandu O +yopha O +anzawo O +koma O +asadaloweko O +kubwalo O +la O +milandu O +. O + +Pakufunika O +kuti O +papezeke O +dongosolo O +loti O +milanduyi O +iziyenda O +mwachangu O +chifukwa O +palibe O +chilungamo O +kwa O +olakwa O +ndi O +olakwiridwa O +, O +adatero O +Chisi B-PER +. O + +Mkulu O +wa O +Legal B-ORG +Aid I-ORG +Department I-ORG +, O +Masauko B-PER +Chamkakala I-PER +adavomereza O +za O +mavutowa O +. O + +Anthuwa O +akukhalitsadi O +milandu O +yawo O +isadaweruzidwe O +. O +Koma O +kumbali O +yathu O +tikuyesetsa O +kuti O +zinthu O +zisinthe O +, O +adalongosola O +Chamkakala B-PER +. O + +Chamkakala O +adati O +ambiri O +mwa O +anthu O +omwe O +ali O +pa O +limandi O +, O +ma O +failo O +awo O +akadali O +kupolisi O +. O + +Koma O +Chamkakala B-PER +adati O +zinthu O +zisintha O +kutsogoloku O +chifukwa O +pakhala O +ntchito O +yomwe O +igwiridwe O +ndi O +thandizo O +la O +bungwe O +la O +European B-ORG +Union I-ORG +, O +yoika O +mafoni O +aulere O +mndende O +komanso O +polisi O +kuti O +anthu O +omangidwawa O +aziwadziwitsa O +okha O +a O +nthambiyi O +za O +milandu O +yawo O +. O + +Iye O +adati O +ntchitoyi O +idzayamba O +yoyeserera O +isanafalikire O +ndipo O +adatinso O +akupempha O +boma O +kuti O +awonjezere O +ogwira O +ntchito O +chifukwa O +alipo O +ochepa O +. O + +Mwachitsanzo O +, O +ku O +chigawo O +chonse O +cha O +mmawa B-DATE +kuli O +munthu O +mmodzi O +basi O +, O +yemwe O +amayendera O +maboma O +a O +Machinga B-LOC +, O +Zomba B-LOC +, O +Machinga B-LOC +ndi O +Balaka B-LOC +, O +adatero O +Chamkakala B-PER +. O + +Pachifukwachi O +, O +Chamkakala B-PER +adati O +bungwe O +lake O +lilowa O +mgwirizano O +ndi O +anthu O +komanso O +mabungwe O +omwe O +ali O +ndi O +kuthekera O +koimira O +anthu O +pa O +milandu O +monga O +sukulu O +ya O +ukachenjede O +ya O +Chancellor B-ORG +College I-ORG +ndi O +bungwe O +la O +Law B-ORG +Society I-ORG +mwa O +ena O +. O + +Iye O +adatinso O +zinthu O +zisintha O +kwambiri O +dziko O +lino O +likadzavomereza O +malamulo O +oti O +aliyense O +oimira O +anthu O +pa O +milandu O +azigwira O +ntchito O +yaulere O +kwa O +ma O +ola O +angapo O +. O + +Ndipo O +adawonjezeranso O +kuti O +afikira O +ku O +Ntcheu B-LOC +kuti O +akaone O +mmene O +zinthu O +ziliri O +chifukwa O +maboma O +ngati O +amenewo O +omwe O +ali O +kutali O +ndi O +mizinda O +, O +amaiwalika O +. O + +Mankhwala O +owetera O +nkhunda O +Mukadzaona O +khola O +la O +nkhunda O +, O +pansi O +pake O +pamakhala O +zibalobalo O +. O +Ena O +amadabwa O +, O +kodi O +nzachiyani O +? O +Izi O +akuti O +ndi O +mankhwala O +amene O +amapangitsa O +kuti O +nkhunda O +zisathawe O +. O +Pamene O +ena O +amati O +cholinga O +chake O +nchakuti O +nkhunda O +ziswane O +. O +Kodi O +zenizeni O +nziti O +? O +BOBBY B-PER +KABANGO I-PER +adacheza O +ndi O +mfumu O +Kuziona B-LOC +ya O +kwa O +T O +/ O +A O +Dambe B-PER + +mboma O +la O +Neno B-LOC +yomwe O +ikufotokoza O +zambiri O +motere O +: O +Wawa O +mfumu O +. O + +Fikani O +ndithu O +. O + +Ndadabwa O +ndi O +zomwe O +zili O +pansi O +pakhola O +la O +nkhundali O +. O +Kodi O +nchiyani O +? O +Ndi O +mlerankhunda O +kapena O +kuti O +mankhwala O +oimikira O +nkhunda O +kuti O +ana O +asamafe O +. O +Amagwira O +ntchito O +zambiri O +pa O +nkhunda O +. O + +Ndi O +zipatso O +zanji O +? O +Dzina O +lake O +sindidziwa O +koma O +madera O +ena O +amangoti O +sopo O +wa O +mtchire O +chifukwa O +ena O +amachapira O +akasowa O +sopo O +. O + +Chifukwa O +chiyani O +mwamangirira O +zimenezi O +? O +Pali O +zifukwa O +zambiri O +, O +koma O +nkhani O +yaikulu O +ndikufuna O +kuti O +nkhundazi O +ziziswa O +ndipo O +kuti O +anawo O +asamafe O +. O + +Zichulukana O +bwanji O +oti O +nkhunda O +imaikira O +mazira O +awiri O +okha O +? O +Sitifuna O +kuti O +nkhunda O +izitenga O +nthawi O +ikhale O +yaikira O +kale O +ena O +. O +Inde O +amakhala O +mazira O +awiri O +omwewo O +koma O +timafuna O +izichita O +changu O +komanso O +asamafe O +. O + +Kutanthauza O +kuti O +kupanda O +kumanga O +sizingaswe O +? O +Zimaswa O +koma O +amangofa O +. O +Pamene O +ndamangirira O +zimenezi O +ndiye O +kuti O +sangafe O +ndipo O +azibadwa O +awiri O +awiri O +chifukwa O +choti O +ndamangiriranso O +zipatso O +ziwiri O +. O + +Chingachitike O +nchiyani O +mutamangirira O +chipatso O +chimodzi O +? O +Ndiye O +kuti O +atha O +kumabadwa O +mwana O +mmodzi O +. O +Ikaswa O +awiri O +winayo O +atha O +kufa O +ndipo O +mmodzi O +ndiye O +atsale O +. O + +Zimachitika O +chonchi O +chifukwa O +chiyani O +? O +Apo O +inenso O +sindidziwa O +koma O +mwina O +ndimo O +Mulungu O +adazipangira O +kuti O +zizitero O +. O + +Mukukhulupirira O +bwanji O +oti O +simukudziwa O +? O +Makolo O +anga O +akhala O +akugwiritsira O +ntchito O +zipatsozi O +pakhola O +la O +nkhunda O +. O +Ndimaona O +chomwe O +chimachitika O +tikati O +tachotsa O +ndiye O +zifukwa O +zokhulupirira O +zipatsozi O +zikukwanira O +. O + +Taonapo O +alimi O +ali O +ndi O +nkhunda O +zambiri O +koma O +sagwiritsira O +ntchito O +mankhwala O +, O +inu O +simukungodzinyenga O +apa O +? O +Nawonso O +ali O +ndi O +podalira O +, O +atha O +kukunamizani O +kuti O +sagwiritsa O +ntchito O +mankhwala O +pamene O +akudziwa O +pamene O +akudalira O +. O +Afufuzeni O +. O + +Mukachotsa O +chimachitika O +nchiyani O +? O +Kungochotsa O +mudabwa O +zikaswa O +ana O +amangofa O +. O + +Mumamangirira O +bwanji O +zipatsozi O +? O +Choyamba O +mukamanga O +khola O +, O +kayanganeni O +zipatsozi O +ndipo O +mumangirire O +. O +Mutha O +kumangirira O +pamene O +mwangomanga O +khola O +kapena O +nkhundazo O +zikangolowa O +kumene O +mkholamo O +. O + +Mumakazipeza O +kuti O +? O +Zimakonda O +kumera O +mumtsinje O +, O +mutasakasaka O +muzipeza O +. O + +Mukamangirira O +sichimafota O +? O +Chimafota O +koma O +musachotse O +chifukwa O +mphamvu O +yake O +imagwirabe O +ntchito O +. O +Ngati O +mwachotsa O +ndiye O +pezani O +zina O +mubwezeretsepo O +. O + +Kodi O +mwana O +atangothothola O +mungatani O +? O +Ndimulanga O +ndipo O +ndiyesetsa O +kuti O +tsiku O +lisadutse O +ndikayangane O +china O +. O + +Kodi O +palibe O +mankhwala O +ena O +? O +Mwina O +alipo O +koma O +amene O +makolo O +anga O +adandisiira O +ndi O +amenewa O +. O +Awa O +ndiye O +mankhwala O +a O +nkhunda O +amene O +amalera O +nkhunda O +pamudzi O +. O + +Kodi O +simungamangirire O +pakhola O +la O +nkhuku O +? O +Ayi O +, O +awa O +ndi O +nkhunda O +zokha O +basi O +. O +Mwina O +ena O +angachite O +koma O +zomwe O +ndikudziwa O +ine O +ndi O +nkhundazi O +basi O +. O + +Kodi O +khola O +simupasula O +? O +Zimatheka O +, O +ndipo O +zipatsozi O +timakazimangiriranso O +pakhola O +latsopanolo O +. O + +Pano O +muli O +ndi O +nkhunda O +zingati O +? O +Sizingapose O +20 O +, O +ndazimaliza O +chifukwa O +kanthawi O +kena O +zimaposa O +50 O +. O + +Kolera O +yaluma O +mano O +Nthenda O +ya O +kolera O +imene O +idayamba O +ngati O +njerengo O +mwezi B-DATE +wa I-DATE +November I-DATE +chaka I-DATE +chatha I-DATE +, O +ikukwererabe O +moti O +kuchoka O +Lachisanu B-DATE +sabata I-DATE +yatha I-DATE +chiwerengero O +cha O +anthu O +odwala O +nthendayo O +chidachoka O +pa O +420 O +kufika O +pa O +459 O +Lachiwiri B-DATE +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Malinga O +ndi O +zikalata O +zochokera O +ku O +Unduna B-ORG +wa I-ORG +Zaumoyo I-ORG +, O +anthu O +6 O +amwalira O +ndi O +matendawa O +ndipo O +anthu O +14 O +akulandira O +thandizo O +mmalo O +apadera O +amene O +undunawo O +udakhazikitsa O +mmaboma O +ena O +. O +Matendawa O +akhudza O +maboma O +a O +Karonga B-LOC +, O +Kasungu B-LOC +, O +Dowa B-LOC +, O +Nkhata B-LOC +Bay I-LOC +, O +Lilongwe B-LOC +, O + +Salima B-LOC +, O +Mulanje B-LOC +, O +Nsanje B-LOC +, O +Chikwawa B-LOC +, O +Likoma B-LOC +, O +Rumphi B-LOC +ndi O +Blantyre B-LOC +. O + +Matendawa O +adafala O +ndi O +msodzi O +wina O +, O +amene O +adaitenga O +ku O +Wiliro B-LOC +mboma O +la O +Karonga B-LOC +ndipo O +adafika O +nayo O +ku O +Ngala B-LOC +, O +kumene O +asodzi O +amafikira O +ndi O +kugulitsa O +nsomba O +zawo O +. O +Msodziyo O +adafika O +padokopo O +ali O +wefuwefu O +ndipo O +adachita O +chimbudzi O +mphepete O +mwa O +nyanja O +. O + +Malinga O +ndi O +Idah B-PER +Msiska I-PER +, O +yemwe O +ndi O +wapampando O +wa O +komiti O +ya O +chitukuko O +ya O +mmudzi O +mwa O +Muyereka B-LOC +ku O +Ngala B-LOC +, O +matendawa O +adafala O +kwambiri O +chifukwa O +cha O +kusowa O +zimbudzi O +komanso O +utchisi O +wa O +deralo O +. O + +Wodwala O +woyamba O +adafika O +pagombe O +nkuchita O +chimbudzi O +ndipo O +tizilombo O +tidafalikira O +mmadzi O +. O +Chovuta O +china O +nchoti O +nsomba O +zimaola O +kwambiri O +kumalowa O +ndipo O +zimaitana O +ntchentche O +zomwe O +zimafalitsa O +matendawa O +. O +Padakalipano O +tikuyendera O +khomo O +ndi O +khomo O +kuti O +tithane O +ndi O +matendawa O +ndipo O +amene O +sakutsatira O +malangizowa O +amakumalipa O +chindapusa O +, O +adatero O +Msiska B-PER +. O + +Iye O +adati O +chodziwikiratu O +kuti O +matendawa O +afala O +chifukwa O +ena O +amachita O +chimbudzi O +mnyanja O +momwe O +enanso O +amatunga O +madzi O +ogwiritsa O +ntchito O +pakhomo O +. O + +Malinga O +ndi O +mmodzi O +mwa O +anthu O +258 O +amene O +apezeka O +ndi O +matendawa O +ku O +Karonga B-LOC +, O +Baxter B-PER +Nyondo I-PER +, O +matendawa O +ndi O +wovuta O +ndipo O +akungoyamika O +Mulungu O +kuti O +akadali O +moyo O +. O +Iye O +Lachiwiri B-DATE +tidamupeza O +akulandira O +thandizo O +pachipatala O +chachingono O +cha O +Ngala B-LOC +. O + +Sindinkadziwa O +chinkandichitikira O +. O +Ndinkangothulula O +osalekeza O +. O +Pano O +bola O +. O +Ndikuyamika O +chifukwa O +achifundo O +adanditengera O +kuchipatala O +msanga O +, O +adatero O +iye O +. O + +Iyi O +ndi O +nkhani O +yolingana O +ndi O +yomwe O +adatambasula O +Mercy B-PER +Kachepa I-PER +yemwe O +ankadikirira O +mbale O +wake O +pamalo O +a O +padera O +a O +odwala O +kolera O +ku O +Bwaila B-LOC +ku O +Lilongwe B-LOC +. O + +Adafika O +kunyumba O +kuchoka O +kosewera O +akudandaula O +mmimba O +. O +Posakhalitsa O +adayamba O +kugudubuka O +, O +uku O +akudziyipitsira O +. O +Kupanda O +kuikapo O +mtima O +akadapita O +, O +adatero O +Kachepa B-PER +. O + +Lolemba B-DATE +Nduna O +ya O +za O +Umoyo O +Atupele B-PER +Muluzi I-PER +idakayendera O +malowo O +komwe O +adatsimikiza O +kuti O +zinthu O +zaipa O +. O + +Nkhondo O +ndiye O +ikumenyedwa O +kuti O +vutoli O +lithe O +koma O +kunena O +zoona O +, O +matendawa O +atikakamira O +ndipo O +liwiro O +lomwe O +akufalira O +likuopsa O +kwambiri O +, O +adatero O +iye O +. O + +Muluzi B-PER +adauza O +Nyumba B-ORG +ya I-ORG +Malamulo I-ORG +sabata B-DATE +yatha I-DATE +kuti O +katemera O +wa O +kolera O +yemwe O +boma O +likupereka O +akhoza O +kuthandiza O +kuthetsa O +kufala O +kwa O +matendawa O +ataperekedwa O +mmadera O +ambiri O +makamaka O +omwe O +ali O +pachiopsezo O +. O + +Oyanganira O +ntchito O +za O +umoyo O +mmaboma O +a O +Lilongwe B-LOC +ndi O +Karonga B-LOC +kumene O +kolera O +yafala O +kwambiri O +, O +adati O +sakugona O +tulo O +kaamba O +ka O +matendawa O +. O + +Woyanganira O +ntchito O +za O +umoyo O +mboma O +la O +Lilongwe B-LOC +, O +Alinafe B-PER +Mbewe I-PER +, O +adati O +vutoli O +lakula O +kwambiri O +kwa O +Mitengo B-LOC +ku I-LOC +Area I-LOC +36 I-LOC +ndi O +Kauma B-LOC +komwe O +anthu O +ambiri O +omwe O +apezeka O +ndi O +matendawa O +amachokera O +. O + +Zinthu O +sizikusintha O +kwenikweni O +koma O +tikuyesetsabe O +. O +Kuchoka O +pa O +28 B-DATE +December I-DATE +, I-DATE +2017 I-DATE +kudzafika O +pa O +23 B-DATE +January I-DATE +, I-DATE +2018 I-DATE +, O +anthu O +35 O +ndiwo O +adapezeka O +ndi O +kolera O +koma O +kuchoka O +pa O +24 B-DATE +January I-DATE +kudzafika O +pa O +12 B-DATE +February I-DATE +, O +anthu O +82 O +ndiwo O +apezeka O +, O +adatero O +Mbewe B-PER +. O + +Ndipo O +Dr O +Phinias B-PER +Mfune I-PER +ku O +Karonga B-LOC +wati O +vutoli O +likukula O +chifukwa O +tsiku O +lililonse O +pakupezeka O +munthu O +mmodzi O +wotenga O +nthendayi O +. O + +Mphekesera O +zizunza O +anthu O +ku O +Mangochi B-LOC +Zina O +ukamva O +, O +kamba O +anga O +mwala O +ndithu O +. O +Anthu O +a O +mboma O +la O +Mangochi B-LOC +sabata B-DATE +yapitayi I-DATE +adadzuka O +pakati B-DATE +pausiku I-DATE +, O +ena O +mbandakucha O +, O +nkuyamba O +kukupa O +phala O +pokhulupirira O +mphekesera O +zoti O +khanda O +longobadwa O +kumene O +laopseza O +kuti O +yemwe O +sachita O +zimenezo O +awona O +zakuda O +. O + +Mfumu O +Makanjira B-PER +ndi O +bwana O +mkubwa O +wa O +bomalo O +, O +Moses B-PER +Mphepo I-PER +, O +atsimikiza O +za O +nkhaniyo O +, O +koma O +ati O +sakukhulupira O +zoti O +mphepo O +yamkuntho O +yomwe O +yaononga O +nyumba O +, O +mizikiti O +ndi O +katundu O +mbomalo O +ikugwirizana O +ndi O +mphekeserazo O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Makanjira O +: O +Anthu O +amwa O +phala O +Mfumu O +Makanjira B-PER +ikuti O +munthu O +wina O +adaitchaila O +lamya O +usiku O +yofotokoza O +kuti O +khanda O +longobadwa O +kumene O +la O +mdziko O +la O +Mozambique B-LOC +lalosera O +kuti O +mboma O +la O +Mangochi B-LOC +mugwa O +mavuto O +aakulu O +ngati O +anthu O +sakupa O +ndi O +kudya O +phala O +. O + +Nditatsiriza O +kulankhula O +pa O +lamyayo O +, O +ndinatuluka O +panja O +koma O +ndinadabwa O +kuona O +anthu O +ali O +pikitipikiti O +kukupa O +phala O +, O +ena O +akumwa O +. O +Anthu O +ena O +anafika O +kunyumba O +kwanga O +kukafunsa O +nzeru O +. O + +Tsiku O +lotsatira O +chimphepo O +chachikulu O +chidaononga O +nyumba O +, O +mizikiti O +ndi O +katundu O +wambiri O +moti O +anthu O +ena O +akuti O +zikugwirizana O +ndi O +mawu O +akhanda O +lija O +, O +adatero O +Makanjira B-PER +. O + +Mphekeserazo O +zikuti O +khandalo O +, O +lomwe O +lidabadwira O +mdera O +Kumwembe B-LOC +mdziko O +la O +Mozambique B-LOC +, O +lidamwalira O +litangotsiriza O +kupereka O +uthengawo O +. O + +Mussa B-PER +Malekano I-PER +ndi O +mmodzi O +mwa O +anthu O +omwe O +adakupa O +ndi O +kumwa O +phalalo O +. O +Ndinalandira O +foni O +yondichenjeza O +kuti O +ndiona O +zakuda O +ndikapanda O +kukupa O +ndi O +kudya O +phala O +ndi O +banja O +langa O +lonse O +. O + +Mneneri O +wapolisi O +wa O +mbomalo O +, O +Rodrick B-PER +Maida I-PER +, O +adati O +ofesi O +yawo O +siigwiritsa O +ntchito O +zikhulupiriro O +pogwira O +ntchito O +, O +koma O +malamulo O +a O +dziko O +. O + +Chimphepo B-PER +adati O +mphepo O +yomwe O +yawononga O +katundu O +ndi O +mizikiti O +mbomalo O +siikugwirizana O +ndi O +mphekesera O +za O +khandalo O +. O + +Ndalandira O +malipoti O +woti O +mphepo O +yaononga O +katundu O +, O +koma O +sindikukhulupirira O +kuti O +zikukhudzana O +ndi O +mphekesera O +za O +khandalo O +, O +adatero O +bwanamkubwalo O +. O + +Osinthasintha O +zipani O +ngosadalilikaAkadaulo O +Andale O +osinthasintha O +zipani O +ndi O +osadalilika O +, O +ndipo O +amachita O +izi O +chifukwa O +cha O +dyera O +, O +atero O +akadaulo O +ena O +a O +zandale O +. O +Koma O +ena O +mwa O +andalewo O +atsutsa O +izi O +. O + +Akadaulowo O +, O +Mustapha B-PER +Hussein I-PER +, O +Happy B-PER +Kayuni I-PER +ndi O +Ernest B-PER +Thindwa I-PER +adanena O +izi O +polankhula O +ndi O +Tamvani B-ORG +paderapadera O +potsatira O +mchitidwe O +wa O +andale O +ena O +wosamuka O +mzipani O +zawo O +ndi O +kulowa O +zina O +umene O +umachulukira O +makamaka O +nthawi O +ya O +chisankho O +ikayandikira O +. O +Mwachitsanzo O +, O +Lamulungu O +Brown B-PER +Mpinganjira I-PER +, O +Ken B-PER +Lipenga I-PER +ndi O +Henry B-PER +Phoya I-PER +, O +omwe O +adakhalapo O +nduna O +za O +boma O + +mmaulamuliro O +a O +zipani O +zina O +mmbuyomu O +, O +adalengeza O +kuti O +alowa O +chipani O +cha O +DPP B-ORG +limodzi O +ndi O +mbusa O +Daniel B-PER +Gunya I-PER +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Mutharika B-PER +( O +Pakati O +) O +kulandira O +anayiwo O +Lamulungu B-DATE +Izi O +zili O +choncho O +, O +miyezi O +ingapo O +yapitayo O +Sidik B-PER +Mia I-PER +, O +yemwe O +adakhalaponso O +nduna O +mmaboma O +a O +mmbuyomu O +, O +naye O +adalengeza O +kuti O +walowa O +MCP B-ORG +ndipo O +akufuna O +mpando O +wa O +wachiwiri O +kwa O +mtsogoleri O + +wachipanicho O +. O + +Hussein B-PER +adati O +andale O +osinthasintha O +zipani O +ndi O +wosadalirika O +chifukwa O +phindu O +lawo O +ndi O +losaoneka O +ndipo O +adangotsala O +maina O +okha O +. O +Iye O +adati O +anthu O +akudziwa O +kale O +kuti O +ndi O +wosakhazikika O +kotero O +kuwatsatira O +nkudzipachika O +wekha O +. O + +Ndimaina O +aphindu O +koma O +sangasinthe O +zinthu O +mchipani O +chifukwa O +cha O +mbiri O +zawo O +zoyendayenda O +. O +Adayamba O +ndale O +kalekale O +ndipo O +anthu O +amawadziwa O +komanso O +amadziwa O +mbiri O +zawo O +, O +adatero O +Hussein B-PER +. O + +Polankhulapo O +za O +akuluakulu O +akhamukira O +ku O +DPP B-ORG +, O +Kayuni B-PER +adati O +anayiwo O +akungofuna O +kudzawolokera O +pamsana O +pachipanicho O +kuti O +apeze O +mipando O +ya O +uphungu O +pachisankho O +cha O +chaka B-DATE +chamawa I-DATE +. O + +Anthuwa O +akuchokera O +mmadera O +momwe O +DPP B-ORG +ili O +ndi O +mphamvu O +ndipo O +akudziwa O +kuti O +kuimira O +chipani O +china O +pampando O +wa O +uphungu O +, O +akhoza O +kugwa O +. O +Iwo O +akungoponya O +khoka O +kozama O +. O +Komabe O +sitikuwadabwa O +chifukwa O +ndimo O +alili O +, O +watero O +Thindwa B-PER +. O + +Malinga O +ndi O +Kayuni B-PER +, O +pambali O +posintha O +zipani O +ngati O +malaya O +chifukwa O +cha O +dyera O +, O +vuto O +lina O +ndi O +la O +kusowa O +mfundo O +kwa O +zipani O +. O +Iye O +adati O +zipani O +za O +mmaiko O +ena O +zimakhala O +ndi O +mfundo O +zokhazikika O +choncho O +munthu O +amadziwiratu O +zomwe O +chipanicho O +chimafuna O +kukwaniritsa O +, O +osati O +kuphinduka O +monga O +zimachitira O +zipani O +za O +ku O +Malawi B-LOC +. O + +Chipani O +chimakhala O +ndi O +mfundo O +zokhazikikazimene O +amatsata O +. O +Koma O +kuno O +kwathu O +chipani O +chimayamba O +mfundo O +iyi O +, O +kenako O +nkutembenuka O +. O +Amene O +amatsatira O +mfundo O +imene O +yasiyidwa O +amatuluka O +chipanicho O +kukalowa O +china O +, O +adatero O +Kayuni B-PER +. O + +Iye O +adati O +kubwera O +kwa O +alendowo O +kumangobweretsa O +chilimbikitso O +nthawi O +yochepa O +chifukwa O +ngosadalilika O +. O +Ndipo O +kubwera O +kwawo O +kukhonza O +kubweretsa O +nthenya O +mzipani O +akulowazo O +chifukwa O +a O +mkhalakale O +amaona O +ngati O +akufuna O +kulandidwa O +mipando O +. O + +Izi O +zaoneka O +kale O +kuchipani O +cha O +MCP B-ORG +kumene O +kubwera O +kwa O +Mia B-PER +kwadzetsa O +mpungwepungwe O +, O +pomwe O +wachiwiri O +kwa O +mtsogoleri O +wa O +chipanicho O +Richard B-PER +Msowoya I-PER +ndi O +akuluakulu O +ena O +adzudzula O +mtsogoleriyo O +Lazarus B-PER +Chakwera I-PER +pogodokera O +khosi O +kwa O +Mia B-PER +. O +Asanalowe O +chipani O +cha O +MCP B-ORG +, O +Mia B-PER +adakhalapo O +mzipani O +za O +UDF B-ORG +, O +DPP B-ORG +komanso O +PP B-ORG +. O +Polankhula O +ndi O +Tamvani B-PER +, O +iye O +adatsutsa O +zoti O +dyera O + +ndilo O +lamukokera O +ku O +MCP B-ORG +. O + +Iye O +adati O +chiyambireni O +ndale O +, O +sadakhaleko O +ndi O +mtima O +odzinthangatira O +yekha O +koma O +kutumikira O +anthu O +nchifukwa O +chake O +adalowa O +mchipani O +cha O +MCP B-ORG +chomwe O +mfundo O +zake O +nzokomera O +Amalawi O +. O + +Mpinganjira B-PER +adali O +mu O +UDF B-ORG +ndipo O +adachoka O +kukayambitsa O +chipani O +cha O +NDA B-ORG +. O +Chipani O +cha O +PP B-ORG +chitalowa O +mboma O +, O +iye O +adalowera O +komweko O +koma O +zinthu O +zitavuta O +pachisankho O +cha O +2014 B-DATE +, O +iye O +adachitaya O +. O + +Iye O +adati O +mbiri O +yake O +isakhale O +chomuyezera O +pandale O +ndipo O +adati O +walowa O +DPP B-ORG +pofunanso O +kutumikira O +Amalawi O +. O + +Boma O +ili O +limaika O +mtima O +pamiyoyo O +ya O +anthu O +, O +nchifukwa O +chake O +ndikufuna O +kugwira O +nalo O +ntchito O +ndipo O +ndidzakhala O +nacho O +pamtendere O +ndi O +pamavuto O +pomwe O +, O +adatero O +Mpinganjira B-PER +. O + +Lipenga B-PER +wakhalako O +mmipando O +ya O +unduna O +kuyambira O +mboma O +la O +chipani O +cha O +UDF B-ORG +chomwe O +adachisiya O +kukalowa O +DPP B-ORG +momwenso O +adali O +nduna O +koma O +adachitsika O +mtsogoleri O +wa O +chipanicho O +Bingu B-PER +wa I-PER +Mutharika I-PER +atangomwalira O +mu O +2012 B-DATE +nkulowa O +PP B-ORG +yomwe O +idalowa O +mbwalo O +. O +Samayankha O +foni O +yake O +. O + +Phoya B-PER +adayamba O +ndi O +chipani O +cha O +UDF B-ORG +momwe O +adali O +nduna O +ndipo O +adasintha O +thabwa O +kulowa O +DPP B-ORG +kenako O +adalowa O +MCP B-ORG +, O +kumene O +sadakhalitseko O +. O +Iye O +adafunsa O +kuti O +timutumizire O +mafunso O +, O +amene O +sanayankhe O +. O + +Milandu O +yachepa O +ku O +Blantyre B-LOC +Milandu O +yosiyanasiyana O +mu O +mzindawa O +Blantyre B-LOC +yatsika O +kuchoka O +pa O +328 O +mu O +February B-DATE +chaka I-DATE +chatha I-DATE +kufika O +pa O +204 O +mwezi O +omwewo O +chaka B-DATE +chino I-DATE +, O +atero O +apolisi O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Wachiwiri O +kwa O +mneneri O +wa O +polisi O +mu O +mzindawo O +, O +Dorrah B-PER +Chathyoka I-PER +adati O +iyi O +ndi O +nkhani O +yosangalatsa O +. O + +Kutanthauza O +kuti O +milandu O +yomwe O +anthu O +amapalamula O +yatsika O +ndi O +37 O +. O +8 O +pa O +100 O +iliyonse O +. O +Iyi O +ndi O +nkhani O +yabwino O +kutsimikizira O +ntchito O +yomwe O +apolisi O +a O +Blantyre B-LOC +akugwira O +usiku O +ndi O +usana O +, O +adatero O +Chathyoka B-PER +. O + +Iye O +adati O +polisi O +yawo O +idakhazikitsa O +ndondomeko O +zothana O +ndiupandu O +zomwe O +zayamba O +kubala O +zipatso O +. O + +Mwazina O +ndikuyendayenda O +komwe O +apolisi O +akuchita O +mmadera O +onse O +. O +Ena O +akumavala O +zovala O +za O +polisi O +ndi O +ena O +zovala O +zawamba O +kuti O +tithane O +ndi O +upandu O +, O +adatero O +iye O +. O + +Izitu O +zikumachitika O +usiku O +ndi O +usana O +pamene O +tikumayenda O +pa O +galimoto O +, O +njinga O +komanso O +ena O +kuyenda O +wapansi O +. O +Takhazikitsanso O +zipata O +mmisewu O +, O +tikumatola O +onse O +amene O +akuyenda O +nthawi O +yosaloledwa O +popanda O +chifukwa O +chenicheni O +, O +adaonjeza O +Chathyoka B-PER +. O + +Iye O +adati O +zinanso O +zomwe O +achita O +ndikupanga O +ubale O +wabwino O +pakati O +pa O +apolisi O +ndi O +anthu O +okhala O +mumzinda O +wa O +Blantyre B-LOC +. O + +Tidakhazikitsa O +polisi O +yammadera O +, O +tikulankhulana O +bwino O +ndi O +anthu O +. O +Komanso O +kugawana O +maganizo O +ngati O +pafunika O +kutero O +. O + +Chathyoka B-PER +adati O +kudzera O +mnjira O +zotere O +, O +apolisi O +akumanjata O +owaganizira O +kupalamula O +mlandu O +mosavuta O +pamene O +anthu O +akumawatsina O +khutu O +. O + +Anthu O +akupemphedwa O +kuti O +apitirize O +kupanga O +ubale O +wabwino O +ndi O +a O +polisiwa O +kuti O +nkhani O +yabwinoyi O +ichitika O +kwa O +nthawi O +yotalikirapo O +. O + +Cholinga O +ndi O +kupanga O +Blantyre B-LOC +wokomera O +aliyense O +, O +adatero O +. O + +ankawerenga O +nkhani O +pa O +mij O +Ndi O +mawu O +okha O +, O +MarcFarlane B-PER +Mbewe I-PER +wa O +Capital B-ORG +Radio I-ORG +adachiritsidwa O +. O +Awa O +ndi O +makumanidwe O +a O +mnyamatayu O +ndi O +Lisa B-PER +Lamya I-PER +, O +mtolankhani O +wa O +Yoneco B-ORG +FM I-ORG +( O +YFM B-ORG +) O +. O + +Nkhaniyi O +idayamba O +mu O +2014 B-DATE +, O +apo O +nkuti O +Lisa B-PER +akugwira O +ntchito O +ku O +MIJ B-ORG +FM I-ORG +. O +Kumeneko O +, O +namwaliyu O +ankawerenga O +nkhani O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Lero B-DATE +ali O +ndi O +mwana O +mmodzi O +, O +Evan B-PER +: O +Macfarlen B-PER +ndi O +Lisa B-PER +Ena O +mwina O +amangomva O +namwaliyo O +akamawerenga O +nkhani O +, O +koma O +kwa O +MarcFarlane B-PER +, O +zimamupatsa O +uthenga O +wina O +. O + +Mawu O +ake O +ozuna O +komanso O +Chingerezi O +chake O +chothyakuka O +zidanditenga O +mtima O +, O +adatero O +MarcFarlane B-PER +. O +Ndidafunitsitsa O +nditapalana O +naye O +ubwenzi O +. O +Mwachangu O +ndidamusaka O +pa O +Facebook B-ORG +. O +Ndidamutumizira O +pempho O +kuti O +akhale O +mnzanga O +. O + +Macheza O +akuti O +adayamba O +. O +Koma O +mnyamatayo O +atapempha O +nambala O +, O +Lisa B-PER +adamukaniza O +. O + +Ndidaponya O +mfundo O +ndipo O +mapeto O +ake O +adandipatsa O +nambalayo O +, O +adatero O +. O + +Apo O +zidayamba O +kusongola O +ndipo O +mathero O +ake O +kudali O +kukumana O +pamene O +mfundo O +zenizeni O +zidaumbidwa O +. O + +Lero O +Lisa B-PER +akubwekera O +posankha O +mnyamatayu O +. O +MarcFarlane B-PER +ndidamukonda O +chifukwa O +ndi O +ndi O +wanthabwala O +zedi O +koposa O +zonse O +amakonda O +kupemphera O +, O +idatero O +njoleyo O +. O + +Pamene O +MarcFarlane B-PER +akuti O +: O +Lisa B-PER +ndi O +mkazi O +wokoma O +mmaso O +komanso O +wakhalidwe O +. O + +Awiriwa O +ali O +ndi O +mwana O +wa O +miyezi O +isanu O +dzina O +lake O +Evan B-PER +. O +Ukwati O +akuti O +apangitsa O +chaka B-DATE +chikudzachi I-DATE +koma O +chinkhoswe O +ndiye O +chidali O +pa O +5 B-DATE +March I-DATE +2017 I-DATE +. O + +MarcFarlane B-PER +, O +woyamba O +mwa O +ana O +atatu O +ndi O +wa O +kwa O +Chimaliro B-LOC +mboma O +la O +Thyolo B-LOC +. O +Lisa B-PER +, O +woyamba O +mwa O +ana O +awiri O +ndi O +wa O +kwa O +Ben B-PER +Chauya I-PER +ku O +Ntcheu B-LOC +. O + +Zipani O +zisaope O +achinyamata O +Bungwe O +lolimbikitsa O +achinyamata O +pa O +ndale O +mu O +Africa B-LOC +la O +Centre B-ORG +for I-ORG +Young I-ORG +Leaders I-ORG +in I-ORG +Africa I-ORG +( O +CYLA B-ORG +) O +, O +lapempha O +zipani O +zandale O +mdziko O +muno O +kuti O +zisaope O +kugwira O +ntchito O +ndi O +achinyamata O +. O + +Malingana O +ndi O +mtsogoleri O +wa O +pulogalamu O +yotchedwa O +Programme B-ORG +for I-ORG +Young I-ORG +Politicians I-ORG +in I-ORG +Africa I-ORG +( O +PYPA B-ORG +) O +ku O +bungwe O +la O +CYLA B-ORG +wochokera O +mdziko O +la O +Zambia B-LOC +, O +Anna B-PER +Mate I-PER +, O +achinyamata O +asakhale O +chiopsezo O +koma O +chitetezo O +pa O +ndale O +za O +mchipani O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Mate B-PER +: O +Achinyamata O +ndi O +ambiri O +Mate B-PER +wati O +zipani O +zambiri O +zimene O +bungwe O +la O +CYLA B-ORG +lagwira O +nazo O +ntchito O +zimaonetsa O +kuti O +zikupereka O +mfundo O +zokhwima O +ndi O +cholinga O +choti O +achinyamata O +azichita O +mantha O +nkubwerera O +mmbuyo O +pa O +ndale O +. O + +Ife O +monga O +olimbikitsa O +achinyamata O +pa O +ndale O +tidakumana O +ndi O +akuluakulu O +a O +zipani O +zandale O +zokhazikika O +mdziko O +muno O +ndipo O +tawalimbikitsa O +kuti O +agwire O +limodzi O +ntchito O +ndi O +achinyamata O +pa O +ndale O +, O +adatero O +Mate B-PER +. O + +Iye O +adati O +ali O +ndi O +chikhulupiliro O +kuti O +uthengawu O +wadza O +mnthawi O +yake O +potengera O +kuti O +nzika O +za O +dziko O +lino O +zikukonzekera O +kukaponya O +voti O +ya O +patatu O +chaka B-DATE +cha I-DATE +maya I-DATE +. O + +Iye O +adatinso O +zipani O +zomwe O +zatsogoza O +achinyamata O +mmaudindo O +zimakhala O +ndi O +mwayi O +waukulu O +wopititsa O +patsogolo O +kuchuluka O +kwa O +owatsatira O +potengera O +kuti O +achinyamata O +ndi O +omwe O +akutenga O +gawo O +lalikulu O +la O +chiwerengero O +cha O +dziko O +lino O +. O + +Iwo O +apemphanso O +achinyamata O +kuthandizana O +komanso O +kulimbikitsana O +pamene O +akufuna O +kutengapo O +gawo O +pa O +ndale O +. O + +Pakadali O +pano O +CYLA B-ORG +ikupitirira O +kufikira O +achinyamata O +ndi O +cholinga O +chowadzindikiritsa O +za O +udindo O +wawo O +pa O +ndale O +za O +dziko O +lino O +kuphatikizapo O +kuwalimbikitsa O +kukaponya O +voti O +pa O +zisankho O +za O +patatu O +za O +chaka B-DATE +cha I-DATE +mawa I-DATE +. O + +Pothirirapo O +ndemanga O +yemwe O +akufuna O +kudzaimira O +chipani O +cha O +Malawi B-ORG +Congress I-ORG +Party I-ORG +( O +MCP B-ORG +) O +, O +ku O +Salima B-LOC +Gerald B-PER +Phiri I-PER +adati O +zipani O +zayamba O +kuthandiza O +oyimira O +posatengera O +zaka O +za O +munthu O +. O + +Atsogoleri O +asamangotigwiritsa O +ntchito O +achinyamata O +poyambitsa O +zipolowe O +basi O +. O +Nthawi O +yakwana O +yoti O +tigwire O +ntchito O +limodzi O +ndi O +akuluakulu O +popanda O +kuopsezedwa O +, O +adatero O +Phiri B-PER +. O + +Achitira O +zadama O +mu O +basi O +Anthu O +ena O +okhala O +mumzinda O +wa O +Mzuzu B-LOC +akhala O +akuchitira O +za O +dama O +mmabasi O +omwe O +adaimikidwa O +kumsika O +wa O +Zigwagwa B-LOC +pafupifupi O +miyezi O +inayi I-DATE +yapitayi I-DATE +. O + +Mabasiwa O +, O +salinso O +mmanja O +mwa O +kampani O +ya O +Axa B-ORG +chifukwa O +banki O +ya O +FDH B-ORG +idawagulitsa O +kwa O +mkulu O +wina O +wa O +bizinesi O +yemwe O +adawaimika O +ku O +Zigwagwako B-LOC +poyembekezera O +kuwagulitsa O +ndi O +kuwaphwasula O +ena O +mwa O +iwo O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Imodzi O +mwa O +basi O +amachitiramo O +zadamayo O +Komatu O +anthu O +ena O +apezerapo O +mwayi O +wochitiramo O +za O +chiwerewere O +maka O +yomwe O +idali O +ndi O +magalasi O +osaonekera O +mkati O +, O +tintedi O +. O + +Msangulutso B-ORG +udatsinidwa O +khutu O +kuti O +izi O +zakhala O +zikuchitika O +madzulo O +komanso O +usiku O +ndipo O +kuti O +anthuwa O +amalipira O +kangachepe O +kuti O +apeze O +mwayi O +wodzithandiza O +mbasimo O +. O + +Komatu O +si O +anthu O +a O +zadama O +okhawa O +omwe O +amapumira O +mmabasiwo O +, O +ngakhalenso O +ena O +osowa O +kogona O +, O +adatenga O +mabasiwo O +ngati O +nyumba O +zogona O +alendo O +. O + +Pomwe O +Msangulutso B-ORG +udakazungulira O +pamalopo O +udapeza O +mlonda O +Chimwemwe B-PER +Kachali I-PER +yemwe O +adavomereza O +kuti O +wakhala O +akupezerera O +anthu O +akuchita O +chiwerewere O +mu O +imodzi O +mwa O +mabasiwo O +makamaka O +usiku O +. O + +Anthu O +amatengerapo O +mwayi O +chifukwa O +ndi O +yosaonekera O +mkati O +ndiye O +zomwe O +amachitazo O +sizimaoneka O +kunja O +. O +Chifukwa O +choti O +chitseko O +chake O +sichitsekeka O +, O +anthu O +ankangolowamo O +, O +adatero O +Kachali B-PER +. O + +Iye O +adakanitsitsa O +zoti O +adalandirapo O +ndalama O +kuchokera O +kwa O +anthuwa O +. O + +Mwina O +popeza O +miyezi O +yapitayo O +tidalipo O +awiri O +ndi O +mnzanga O +, O +ndiye O +kuti O +mwina O +ndi O +yemwe O +amalandira O +ndalama O +; O +koma O +ine O +sindidalandireko O +kanthu O +chifukwa O +ambiri O +mwa O +anthu O +omwe O +amachitira O +zadama O +mmenemo O +adali O +anthu O +woti O +timawadziwa O +ndithu O +, O +adatero O +Kachali B-PER +. O + +Iye O +adaonjezera O +kuti O +zikuoneka O +kuti O +ngakhale O +komwe O +mabasiwo O +adali O +asadagulidwe O +ndi O +bwana O +wake O +mchitidwewu O +umachitika O +chifukwa O +adabwera O +ali O +ndi O +makondomu O +ogwiritsidwa O +ntchito O +mwa O +zina O +. O + +Apa O +adatinso O +masiku O +ena O +amapezanso O +makondomu O +ogwiritsidwa O +kale O +ntchito O +omwe O +anthuwo O +amawataya O +akamaliza O +zadamazo O +. O + +Idafika O +nthawi O +yoti O +anthu O +amakuwa O +akamadutsa O +pano O +kuti O +mmabasimu O +mutuluka O +mwana O +ndipo O +ena O +amati O +aphwasulidwe O +kapena O +kugulitsidwa O +mwachangu O +, O +adalongosola O +Kachali B-PER +. O + +Iye O +adati O +zitafikapo O +abwana O +ake O +adayesa O +kuitseka O +ndi O +mawaya O +kuti O +anthu O +asamalowe O +koma O +sizidathandize O +chifukwa O +anthuwo O +adadula O +mawayawo O +. O + +Nthawi O +zina O +ndikati O +ndikayendere O +basi O +pakati O +pausiku O +ndimapeza O +mwagona O +anyamata O +achilendo O +. O +Zikatero O +ndimawathamangitsa O +. O +Ambiri O +mwa O +iwo O +amakhala O +oti O +athamangitsidwa O +mnkhalango O +ndipo O +alibe O +kolowera O +, O +adatero O +Kachali B-PER +. O + +Pocheza O +ndi O +tsamba O +lino O +, O +mwini O +ma O +basiwo O +George B-PER +Biyeni I-PER +adati O +adagula O +mabasi O +asanu O +omwe O +adali O +a O +kampani O +ya O +Axa B-ORG +kuchokera O +kubanki O +ya O +FDH B-ORG +ndipo O +adalemba O +alonda O +ake O +awiri O +oyanganira O +mabasiwo O +koma O +mmodzi O +adasiya O +ntchito O +. O + +Biyeni B-PER +adati O +mphekesera O +yoti O +mmabasiwo O +makamaka O +ya O +tintediyo O +mumachitika O +za O +dama O +idamupeza O +ndipo O +adangoganiza O +zoyitseka O +ndi O +mawaya O +kuti O +anthuwo O +asamalowemo O +. O + +Ndimati O +ndikalowa O +mbasimo O +, O +mumaoneka O +kuti O +anthu O +amachitamo O +zawo O +ndithu O +, O +koma O +ndikafunsa O +sindimayankhidwa O +bwinobwino O +, O +adatero O +Biyeni B-PER +. O + +Iye O +adati O +basi O +yomwe O +izi O +zimachitika O +kwambiriyo O +waiphwasula O +tsopano O +ndipo O +yomwe O +yatsala O +pamalopo O +ndi O +yoti O +omwe O +adawagulitsawo O +aikhonza O +kukonzekera O +kupita O +nayo O +ku O +Blantyre B-LOC +. O + +Biyeni B-PER +adaonjezera O +kuti O +nzovuta O +anthu O +a O +zadamawa O +kugwiritsa O +ntchito O +basi O +inayo O +chifukwa O +mwini O +wake O +adaikamo O +anthu O +ake O +angapo O +omwe O +akugona O +momwemo O +poilondera O +kwinaku O +akuikhonza O +. O + +Ndipo O +polankhulapo O +mneneri O +wa O +polisi O +mchigawo O +cha O +ku O +mpoto O +Peter B-PER +Kalaya I-PER +adati O +ofesi O +yake O +sidalandirepo O +dandaulo O +pa O +nkhaniyi O +. O + +Tikadauzidwa O +tikadafufuza O +ndipo O +ochita O +zadamawo O +akadaimbidwa O +mlandu O +wa O +idle O +and O +disorderlykuchita O +zadama O +malo O +osayenera O +, O +Kalaya B-PER +adatero O +. O + +Mameya O +afanana O +maloto O +Pamene O +chisankhocho O +cha O +mameya O +atatu O +a O +mmizinda O +ya O +dziko O +lino O +chadutsa O +, O +masomphenya O +a O +mameya O +onse O +agona O +polimbikitsa O +kuteteza O +malo O +aboma O +, O +kutolera O +misonkho O +, O +kulimbikitsa O +chilungamo O +pa O +kayendetsedwe O +ka O +ndalama O +komanso O +chitukuko O +. O + +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Sabata B-DATE +ziwiri I-DATE +zapitazi I-DATE +, O +kudali O +zisankho O +za O +mameya O +pomwe O +makhansala O +a O +mzinda O +wa O +Mzuzu B-LOC +adasankha O +William B-PER +Mkandawire I-PER +wa O +chipani O +cha O +PP B-ORG +kukhala O +meya O +pomwe O +ku O +Lilongwe B-LOC +adasankha O +Desmond B-PER +Bikoko I-PER +wa O +MCP B-ORG +ndipo O +ku O +Blantyre B-LOC +adasankha O +Wild B-PER +Ndipo I-PER +wa O +DPP B-ORG +. O + +Ngakhale O +akuluakuluwa O +ndi O +osiyana O +zipani O +, O +Tamvani B-PER +wapeza O +kuti O +pomwe O +amavala O +mwinjiro O +wa O +ufumu O +wa O +mizindayi O +, O +onse O +maloto O +awo O +ndi O +amodzi O +, O +si O +dale O +zimene O +zidakuta O +zisankhozo O +. O + +Mameya O +onse O +atatu O +, O +amene O +adasankhidwa O +patatha O +zaka O +ziwiri O +ndi O +theka O +kuchokera O +pomwe O +adasankhidwira O +mu O +May B-DATE +2014 I-DATE +, O +adati O +masomphenya O +awo O +ali O +polimbikitsa O +kutolera O +misonkho O +ya O +khonsolo O +, O +kuteteza O +malo O +a O +makhonsolo O +, O +kulimbikitsa O +kayendetsedwe O +kolondola O +Ku O +Lilongwe B-LOC +adasankha O +Bikoko O +ka O +chuma O +cha O +khonsolo O +ndi O +kutukula O +makhonsolo O +awo O +. O + +Mmodzimmodzi O +mwa O +iwo O +adaonjeza O +kuti O +iyi O +si O +nthawi O +yoika O +manja O +kumbuyo O +. O + +Mu O +teremu O +yoyamba O +, O +ine O +ndi O +a O +[ O +meya O +opuma O +a O +Noel B-PER +] I-PER +Chalamanda I-PER +tidapanga O +zambiri O +pomwe O +ndidali O +wachiwiri O +wawo O +. O +Pano O +, O +ngati O +khansala O +, O +ndipitiriza O +ntchito O +zimenezo O +komanso O +kuposerapo O +, O +adatero O +Ndipo B-PER +. O + +Bikoko B-PER +adati O +: O +Sindidabwere O +kudzasewera O +kapena O +kudzatamidwa O +koma O +kudzatumikira O +ndi O +kutukula O +khonsolo O +. O +Pali O +zambiri O +zomwe O +zikadachitika O +koma O +sizidachitike O +. O +Ntchito O +yanga O +ikhala O +kuchita O +zimenezo O +kuti O +khonsolo O +isinthe O +. O + +Koma O +Mkandawire B-PER +, O +yemwe O +ndi O +yekhayo O +amene O +sadalandidwe O +mpando O +wa O +umeya O +adati O +: O +Ntchito O +ndi O +zomwe O +ndidayamba O +kale O +ndipo O +anthu O +akuzidziwa O +nchifukwa O +chake O +andipatsanso O +mwayi O +wina O +owatumikira O +. O +Ndikufuna O +kuwatsimikizira O +anthu O +a O +mkhonsolo O +ya O +Mzuzu B-LOC +kuti O +ntchito O +zomwe O +ndidayamba O +zipitilira O +, O +adatero O +Mkandawire B-PER +. O + +Ndipo O +wa O +ku O +Blantyre B-LOC +Ndipo O +adangonjetsa O +bwana O +wake O +Chalamanda B-PER +oima O +payekha O +pa O +chisankho O +chimene O +chidadzidzimutsa O +ena O +. O +Ndipo O +chisankho O +cha O +ku O +Lilongwe B-LOC +chidadza O +ndi O +kathumba O +pomwe O +yemwe O +adasankhidwa O +kukhala O +wachiwiri O +kwa O +meya O +, O +Juliana B-PER +Kaduya I-PER +, O +adazimirira O +ati O +chifukwa O +amaopsezedwa O +. O + +Juliana B-PER +, O +yemwe O +ndi O +wa O +DPP B-ORG +adasinkhidwa O +ndi O +a O +MCP B-ORG +kuti O +ayimire O +pampandowo O +zomwe O +zidachititsa O +akuluakulu O +ena O +a O +DPP B-ORG +kuganiza O +kuti O +adali O +ndi O +kampeni O +kumphasa O +. O + +Akadaulo O +pandale O +ati O +kutayidwa O +kwa O +Chalamanda B-PER +komanso O +kuzimirira O +kwa O +Kaduya B-PER +kukusonyeza O +kuti O +ndale O +zidali O +patsogolo O +pa O +zisankhozo O +. O + +Mmodzi O +mwa O +akatswiri O +potanthauzira O +ndale O +, O +Boniface B-PER +Dulani I-PER +, O +adati O +zotsatira O +za O +ku O +Blantyre B-LOC +zidatengera O +ndale O +osati O +zintchito O +zamunthu O +. O + +Pakuoneka O +kuti O +anthu O +asankha O +potengera O +chipani O +osati O +ntchito O +za O +munthu O +makamaka O +tikatengera O +chitukuko O +chomwe O +Chalamanda B-PER +amachita O +mumzindawo O +, O +adatero O +Dulani B-PER +. O + +Katswiri O +wina O +, O +Mustafa B-PER +Hussein I-PER +, O +adadzudzula O +mchitidwe O +oopseza O +adindo O +monga O +momwe O +zidakhalira O +ku O +Lilongwe B-LOC +. O + +Adindo O +sangakwaniritse O +masomphenya O +awo O +bwinobwino O +ngati O +akugwira O +ntchito O +mwamantha O +. O +Zisankho O +zatha O +, O +chofunika O +tsopano O +nkuvomereza O +ndikuwapatsa O +mpata O +omwe O +adapambana O +kuti O +agwire O +ntchito O +, O +adatero O +Hussein B-PER +. O + +Aonjezera O +masiku O +a O +katemera O +Mkulu O +wa O +oyanganira O +zaumoyo O +mu O +unduna O +wa O +zaumoyo O +Dr O +Charles B-PER +Mwansambo I-PER +wati O +ngakhale O +ntchito O +yopereka O +katemera O +wa O +chikuku O +wa O +Rubella B-ORG +idayenda O +bwino O +, O +padali O +mavuto O +ena O +amene O +adachititsa O +kuti O +aonjezera O +masiku O +opereka O +katemerayo O +. O + +Kuyambira O +pa O +12 B-DATE +mpaka I-DATE +16 I-DATE +June I-DATE +, O +boma O +lidapereka O +katemerayu O +ndipo O +ngakhale O +padali O +mavuto O +ena O +, O +ntchitoyo O +idayenda O +bwino O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Ntchito O +iliyonse O +imakhala O +ndi O +zokolakola O +moti O +padali O +mavuto O +ena O +amene O +adachititsa O +kuti O +ana O +ena O +asabaidwe O +. O +Izi O +zidachititsa O +kuti O +tionjezere O +ndalama O +ndi O +nthawi O +ya O +katemerayu O +, O +adatero O +Mwansambo B-PER +. O + +Iye O +adaonjeza O +kuti O +katemerayo O +ndi O +wofunika O +kwambiri O +. O + +Mkulu O +wa O +bungwe O +la O +zaumoyo O +la O +Malawi B-ORG +Health I-ORG +Equity I-ORG +Network I-ORG +( O +Mhen B-ORG +) O +George B-PER +Jobe I-PER +adati O +ndiwokhutira O +ndi O +momwe O +ntchitoyo O +idayendera O +. O + +Iye O +adati O +: O +Ntchito O +idayenda O +bwino O +kwambiri O +moti O +tiyamike O +magulu O +onse O +omwe O +adatengapo O +mbali O +kuti O +adagwira O +ntchito O +yotamandika O +chifukwa O +ameneyu O +ndi O +katemera O +ofunika O +kwambiri O +. O + +Malingana O +ndi O +mneneri O +wa O +unduna B-ORG +wa I-ORG +zaumoyo I-ORG +, O +Adrian B-PER +Chikumbe I-PER +, O +sitalaka O +ya O +aphunzitsi O +imene O +idaliko O +sabata B-DATE +yatha I-DATE +idapereka O +mpata O +kwa O +ana O +omwe O +amangokhala O +kuti O +apite O +kukalandira O +katemerayu O +mwaunyinji O +. O + +Zidachitika O +ngati O +kutulo O +. O +Chikonzero O +chathu O +chidali O +chopereka O +katemera O +kwa O +ana O +pafupifupi O +8 O +miliyoni O +ndipo O +pofika O +Lachitatu B-DATE +sabata I-DATE +ya I-DATE +katemerayo O +, O +ana O +80 O +pa O +100 O +aliwonse O +adali O +atabayitsa O +, O +adatero O +Chikumbe B-PER +. O + +Potengera O +chiwerengero O +chomwe O +adapereka O +Chikumbe B-PER +, O +zikutanthauza O +kuti O +mmasiku O +atatu O +okha O +a O +katemerayu O +, O +ana O +6 O +. O +4 O +miliyoni O +mwa O +ana O +8 O +miliyoniwo O +adali O +atalandira O +kale O +katemerayo O +ndipo O +ana O +1 O +. O +8 O +miliyoni O +ndiwo O +amayenera O +kulandira O +katemera O +mmasiku O +awiri O +otsalira O +. O + +Chikuku O +( O +Rubella O +) O +ndi O +nthenda O +yomwe O +imagwira O +yopumira O +ndipo O +imatulutsa O +zidzolo O +mthupi O +lonse O +ndi O +zizindikiro O +za O +chimfine O +monga O +kutentha O +thupi O +, O +kuchucha O +mamina O +ndi O +kutsokomola O +ndipo O +imafala O +popatsirana O +kudzera O +mumpweya O +. O + +Malingana O +ndi O +tsamba O +la O +zaumoyo O +la O +pa O +internet O +, O +chikuku O +( O +Rubella O +) O +chimayamba O +ndi O +kachilombo O +ka O +mtundu O +wa O +virus O +komwe O +nkovuta O +kuthana O +nako O +kwake O +kotero O +, O +mwana O +akadwala O +, O +amayenera O +kupatsidwa O +mpata O +wokwanira O +wopuma O +kuti O +asamasewere O +ndi O +anzake O +. O + +Tsambali O +likusonyezanso O +kuti O +ana O +90 O +mwa O +100 O +omwe O +sadalandire O +katemera O +amakhala O +pachiopsezo O +chotenga O +matendawa O +. O +Izi O +zimachititsa O +unduna B-ORG +wa I-ORG +zaumoyo I-ORG +kukhazikitsa O +nyengo O +ya O +katemerayu O +. O + +Tsabola O +ndi O +waphindu O +, O +wophweka O +kulima O +Ulimi O +wa O +tsabola O +umaoneka O +opanda O +pake O +komanso O +ogwetsa O +mphwayi O +, O +koma O +Benison B-PER +Kuziona I-PER +, O +mkulu O +wa O +Bungwe O +la O +Zikometso B-ORG +Innovation I-ORG +and I-ORG +Productivity I-ORG +Centre I-ORG +akuti O +ulimiwu O +ndi O +waphindu O +komanso O +wophweka O +. O + +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Kuziona O +adati O +ndi O +ndalama O +yochepa O +, O +mlimi O +amatulutsa O +ndalama O +zochuluka O +. O +Chaka B-DATE +chathachi I-DATE +, O +mbewuyi O +idafika O +pamtengo O +wa O +K3 O +0 O +pa O +kilogalamu O +ndipo O +alimi O +omwe O +adalima O +, O +adachita O +nayo O +mphumi O +kwambiri O +, O +adatero O +mkuluyu O +. O + +Iye O +adaonjezanso O +kuti O +ubwino O +wina O +wa O +tsabola O +ndi O +woti O +ukabzala O +chaka O +choyamba O +, O +chaka O +chachiwiri O +subzalanso O +chifukwa O +mvula O +ikangogwa O +mitengo O +ija O +imaphukiranso O +ndipo O +zokolola O +zake O +zimakhala O +zochuluka O +kuposa O +poyamba O +. O + +Tsabola O +ndi O +mbewu O +imene O +alimi O +ena O +akupindula O +nayo O +kwambiri O +A O +bungwe O +la O +Malawi B-ORG +Fruits I-ORG +mogwirizana O +ndi O +Mzuzu B-ORG +Agriculture I-ORG +Development I-ORG +Division I-ORG +( O +Mzadd B-ORG +) O +adachita O +kafukufuku O +wa O +tsabola O +mzaka O +za O +mmbuyomu O +ndipo O +adapeza O +kuti O +kulima O +tsabola O +ndi O +kophweka O +komanso O +sikulira O +ndalama O +zochuluka O +poyerekeza O +ndi O +mbewu O +zina O +. O + +Ngakhale O +izi O +zili O +chomwechi O +, O +president O +wa O +bungwe O +la O +Farmers B-ORG +Union I-ORG +of I-ORG +Malawi I-ORG +, O +Alfred B-PER +Kapichira I-PER +Banda I-PER +, O +wati O +alimi O +ena O +atsabola O +mmadera O +ena O +mdziko O +muno O +amagulitsa O +kwa O +mavenda O +pamtengo O +wotsika O +kwambiri O +. O +Iye O +adati O +alimi O +ambiri O +sakudziwa O +misika O +yeniyeni O +ya O +tsabola O +kotero O +amangoberedwa O +ndi O +mavenda O +. O + +Tikupempha O +misika O +yovomerezeka O +yomwe O +imagula O +tsabolayu O +kuti O +ibwere O +poyera O +, O +tikufuna O +alimiwa O +azitha O +kugulitsa O +pa O +mitengo O +yabwino O +, O +adatero O +Kapichira B-PER +Banda I-PER +. O + +Iye O +adati O +chifukwa O +chakuti O +alimiwa O +akhala O +akugulitsa O +pa O +mitengo O +yotsika O +, O +ambiri O +akumangolima O +moyerekeza O +pomwe O +ena O +adalekeratu O +ulimiwu O +. O + +Bungwe O +la O +Zikometso B-ORG +Innovation I-ORG +and I-ORG +Productivity I-ORG +Centre I-ORG +ndi O +limodzi O +mwa O +mabungwe O +omwe O +amalimbikitsa O +za O +ulimi O +wa O +tsabola O +. O +Zikometso O +, O +ndi O +nthambi O +ya O +bungwe O +la O +National B-ORG +Smallholder I-ORG +Farmers I-ORG +Association I-ORG +of I-ORG +Malawi I-ORG +( O +Nasfam B-ORG +) O +. O + +Ntchito O +zake O +ndi O +kugula O +tsabola O +kwa O +alimi O +, O +kuwagulitsa O +njere O +zabwino O +komanso O +kuwaphunzitsa O +momwe O +angalimire O +tsabolayu O +kuti O +azikolola O +ochuluka O +komanso O +wapamwamba O +. O +Bungweli O +lili O +ndi O +fakitale O +yomwe O +imapanga O +tsabola O +wa O +mmabotolo O +yemwe O +amagulitsidwa O +mMalawi O +ngakhalenso O +maiko O +akunja O +. O + +Malinga O +ndi O +Kuziona B-PER +, O +ulimi O +wa O +tsabola O +umayambira O +ku O +nazale O +ngati O +momwe O +anthu O +amachitira O +ndi O +ulimi O +wa O +mbewu O +za O +masamba O +monga O +tomato O +. O +Tsabola O +amayenera O +kufesedwa O +kumapeto O +kwa O +mwezi B-DATE +wa I-DATE +October I-DATE +ndipo O +akuyenera O +kuwokeredwa O +pamene O +mvula O +yayamba O +kugwa O +yochuluka O +, O +adatero O +Kuziona B-PER +. O + +Iye O +adafotokoza O +kuti O +mizere O +imayenera O +kutalikana O +masentimita O +75 O +komanso O +pobzala O +, O +mapando O +amayenera O +kutalikirana O +ndi O +masentimita O +45 O +. O + +Akayamba O +kuphukira O +, O +amayenera O +kudulidwa O +tisonga O +take O +kuti O +apange O +nthambi O +zochuluka O +. O +Izi O +zimathandiza O +kuti O +pamtengo O +uliwonse O +mlimi O +adzakolole O +tsabola O +ochuluka O +, O +adatero O +Kuziona B-PER +. O + +Iye O +adaonjezanso O +kuti O +mbewuyi O +imayenera O +kuthiridwa O +feteleza O +wa O +D O +Compound O +ikangobzalidwa O +kumene O +komanso O +CAN B-ORG +pakadutsa O +masiku O +21 O +. O + +Kathiridwe O +kake O +ndi O +kofanana O +ndi O +momwe O +timathirira O +ku O +chimanga O +. O +Fetelezayu O +amathandiza O +tsabola O +kuti O +akule O +bwino O +komanso O +abereke O +mochuluka O +, O +adatero O +mkuluyu O +. O + +Iye O +adaonjezanso O +kuti O +tsabolayu O +nthawi O +zina O +amatha O +kugwidwa O +ndi O +matenda O +komanso O +tizilombo O +. O + +Tizilombo O +tomwe O +timasakaza O +mbewuyi O +ndi O +tofanana O +ndi O +tomwe O +timagwira O +mbewu O +za O +mtundu O +wa O +masamba O +monga O +tomato O +ndipo O +mankhwala O +ake O +ndi O +ofanana O +ndi O +omwe O +amapoperedwa O +kumbewuzi O +. O +Mlimi O +akhonza O +kupopera O +mankhwala O +koma O +chachikulu O +ndi O +kubzala O +mbewu O +zabwino O +komanso O +kumapalira O +kuti O +apewe O +matenda O +ndi O +tizilomboti O +, O +adatero O +Kuziona B-PER +. O + +Boma O +likonzekera O +Ebola O +Unduna B-ORG +wa I-ORG +zaumoyo I-ORG +wasonjola O +komiti O +yoyanganira O +za O +kapewedwe O +ndi O +kuthana O +ndi O +matenda O +a O +ebola O +kuti O +ikhale O +chile O +zitamveka O +kuti O +matendawa O +abuka O +mdziko O +la O +Democratic B-LOC +Republic I-LOC +of I-LOC +Congo I-LOC +( O +DRC B-LOC +) O +. O + +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Scanning O +for O +Ebola O +Malingana O +ndi O +undunawu O +, O +kuyambira O +mwezi B-DATE +wa I-DATE +April I-DATE +, I-DATE +2017 I-DATE +, O +anthu O +11 O +apezeka O +ndi O +matendawa O +mdzikolo O +ndipo O +mwa O +anthuwa O +, O +atatu O +adamwalira O +nawo O +zomwe O +zikupereka O +nkhawa O +kuti O +akhoza O +kusefukira O +mmaiko O +oyandikana O +nawo O +. O + +Dziko O +la O +DRC B-LOC +ndi O +dziko O +lomwe O +maiko O +osiyanasiyana O +kuphatikizapo O +Malawi B-LOC +amatumizako O +asilikali O +ankhondo O +kukathandiza O +kukhazikitsa O +bata O +malingana O +nkuti O +mdzikoli O +muli O +nkhondo O +yamgonagona O +. O + +Mkulu O +oyanganira O +ntchito O +zaumoyo O +mu O +unduna O +wa O +zaumoyo O +mdziko O +muno O +Charles B-PER +Mwansambo I-PER +wati O +komitiyi O +yayamba O +kale O +kugwira O +ntchito O +yake O +ndipo O +wapempha O +anthu O +kuti O +agwirane O +manja O +ndi O +komitiyi O +kuti O +matendawa O +asafike O +mdziko O +muno O +. O + +Komiti O +imeneyo O +yayamba O +kale O +kukumana O +ndi O +kukonza O +ndondomeko O +zoyenera O +. O +Padakalipano O +tayamba O +kale O +kuunika O +anthu O +olowa O +mdziko O +muno O +kuti O +ngati O +ali O +ndi O +matendawa O +abwezedwe O +ndipo O +mauthenga O +akumwazidwa O +moyenera O +, O +watero O +Mwansambo B-PER +. O + +Chikalata O +chomwe O +undunawu O +watulutsa O +, O +chikukumbutsa O +anthu O +kuti O +nthendayi O +ndiyopatsirana O +ndipo O +imafala O +kudzera O +mu O +kukhudzana O +ndi O +madzi O +a O +mthupi O +mwa O +munthu O +amane O +ali O +ndi O +matendawa O +kapena O +zinyama O +zina O +zomwenso O +zimapezeka O +ndi O +matendawa O +. O + +Icho O +chati O +matendawa O +akagwira O +munthu O +, O +amamva O +zizindikiro O +monga O +kutentha O +thupi O +, O +kufooka O +, O +kuwawa O +kwa O +minofu O +, O +kuwawa O +kwa O +mutu O +ndi O +zilonda O +za O +pakhosi O +zomwe O +zimatsatana O +ndi O +kutsegula O +, O +kusanza O +, O +zidzolo O +ndi O +kulephera O +kugwira O +ntchito O +bwino O +kwa O +chiwindi O +ndi O +kapamba O +ndipo O +nthawi O +zina O +magazi O +amatsanyukira O +mkati O +kapena O +kunja O +kwa O +thupi O +. O + +Undunawu O +wati O +anthu O +akuyenera O +kusamala O +podwazika O +matenda O +omwe O +akuonetsa O +zizindikiro O +za O +matendawa O +komanso O +akuyenera O +kusamala O +poika O +maliro O +a O +munthu O +yemwe O +wamwalira O +ndi O +matenda O +a O +Ebola O +kuti O +asatengere O +. O + +Matenda O +a O +Ebola O +ndi O +amodzi O +mwa O +matenda O +omwe O +mankhwala O +ake O +sadapezeke O +mpaka O +pano O +ndipo O +unduna B-ORG +wa I-ORG +zaumoyo I-ORG +wati O +mankhwala O +ake O +aakulu O +nkupewa O +kutenga O +potsata O +malangizo O +a O +za O +kapewedwe O +. O + +Matendawa O +adabukanso O +mchaka B-DATE +cha I-DATE +2014 I-DATE +ndipo O +adasautsa O +mmaiko O +ambiri O +ndi O +kupha O +anthu O +ochuluka O +koma O +chifukwa O +cha O +kugwirizana O +kwa O +maiko O +kudzera O +mu O +thambi O +ya O +zaumoyo O +ya O +World B-ORG +Health I-ORG +Organisation I-ORG +( O +WHO B-ORG +) O +, O +matendawa O +adagonja O +. O + +Asintha O +mlandu O +wa O +fisi O +Apolisi O +Lachinayi B-DATE +adasintha O +mlandu O +wa O +Eric B-PER +Aniva I-PER +, O +amene O +adamangidwa O +ataulula O +kwa O +mtolankhani O +wa O +BBC B-ORG +kuti O +amagona O +ndi O +ana O +achichepere O +komanso O +amayi O +amasiye O +potsata O +miyambo O +ya O +makolo O +. O +Mneneri O +wapolisi O +mdziko O +lino O +Nicholas B-PER +Gondwa I-PER +adati O +adasintha O +mlanduwo O +kuchoka O +pomuganizira O +kugona O +ndi O +ana O +, O +kufika O +ku O +mlandu O +woika O +moyo O +wa O +wina O +kukhala O +pachiopsezo O +cha O +imfa O + +. O + +Mtsogoleri O +wa O +dziko O +lino O +Peter B-PER +Mutharika I-PER +adalamula O +apolisi O +kugwira O +Aniva O +wa O +zaka O +40 O +atauza O +atolankhaniwo O +kuti O +adagona O +ndi O +amayi O +ndi O +ana O +104 O +mosadziteteza O +potsata O +mwambo O +wa O +kusasafumbiumene O +umachitika O +msungwana O +akatha O +msinkhundi O +wa O +kulowakufa O +, O +umene O +umachitika O +kwa O +mkazi O +wamasiye O +pofuna O +kukhazika O +pansi O +mzimu O +wa O +mwamuna O +wake O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Adamangidwa O +: O +Aniva B-PER +Gondwa I-PER +adati O +akumuzenga O +mlandu O +woika O +miyoyo O +ya O +ena O +pachiswe O +mosemphana O +ndi O +ndime O +1 O +komanso O +2 O +za O +gawo O +5 O +ya O +malamulo O +oti O +pasamakhale O +kusiyana O +pakati O +pa O +amayi O +ndi O +abambo O +pantchito O +. O +Iye O +adati O +adasintha O +polingalira O +kuti O +ngakhale O +Aniva B-PER + +amadziwa O +kuti O +ali O +ndi O +kachilombo O +koyambitsa O +matenda O +a O +Edzi O +ka O +HIV O +, O +iye O +amagonabe O +ndi O +asungwana O +ndi O +amayiwo O +osawauza O +. O + +Atapezeka O +wolakwa O +akhoza O +kulipa O +K1 O +miliyoni O +kapena O +kukakhala O +kundende O +zaka O +zisanu O +akugwira O +ntchito O +ya O +kalavula O +gaga O +, O +adatero O +Gondwa B-PER +. O + +Mneneriyo O +adaonjeza O +kuti O +padakalipano O +, O +Aniva O +waulula O +abambo O +ena O +amene O +amagwira O +ntchito O +yaufisi O +, O +pomwe O +amalandira O +K3 O +500 O +mpaka O +K5 O +0 O +akagona O +ndi O +mayi O +kapena O +msungwana O +. O + +Aniva B-PER +, O +yemwe O +adakaonekera O +kukhoti O +la O +Nsanje B-LOC +Lachinayi B-DATE +, O +akusungidwa O +kundende O +ya O +mbomalo O +pomwe O +apolisi O +akufufuzabe O +za O +nkhaniyo O +. O + +Polankhula O +ndi O +BBC B-ORG +, O +Aniva B-PER +akuti O +adati O +adayamba O +ntchitoyi O +mzaka O +za O +mma O +1980 B-DATE +ndipo O +wakhala O +akugona O +ndi O +asungwana O +a O +zaka O +zoyambira O +12 O +komanso O +amayi O +amasiye O +. O +Iye O +adauzanso O +atolankhaniwo O +kuti O +amayi O +ndi O +asungwana O +amayamikira O +ntchito O +yake O +. O +Mkazi O +wake O +naye O +adati O +amalola O +amuna O +ake O +kugwira O +ntchitoyo O +chifukwa O +amapeza O +ya O +mchere O +. O + +Koma O +atafunsa O +ena O +mwa O +amene O +adagona O +nawo O +ali O +achichepere O +, O +adati O +adavulala O +ndipo O +adangolola O +chifukwa O +miyambo O +yawo O +inkaneneratu O +kuti O +ngati O +salola O +mwambowo O +adzadzetsa O +mlili O +mmudzimo O +. O + +Akwenya O +woganiziridwa O +kusowetsa O +anthu O +pa O +KCH B-ORG +Tsoka O +sasimba O +. O +Mayi O +wina O +wa O +ku O +Area B-LOC +25 I-LOC +mumzinda O +wa O +Lilongwe B-LOC +adaona O +zakuda O +Lolemba B-DATE +lapitali I-DATE +atapita O +kuchipatala O +chachikulu O +cha O +Kamuzu B-ORG +Central I-ORG +( O +KCH B-ORG +) O +mumzindawu O +kukaona O +mwana O +wa O +mnzake O +woyandikana O +naye O +nyumba O +. O + +Mnzakeyu O +adagonekedwa O +mchipinda O +cha O +ana O +pachipatalachi O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Mayiyu O +, O +yemwe O +apolisi O +sadatitchulire O +dzina O +, O +akuti O +atafika O +muchipindacho O +Lamulungu B-DATE +lapitali I-DATE +adapempherera O +mwana O +wina O +modabwitsa O +ndipo O +kuti O +pochoka O +, O +adachoka O +ndi O +mwana O +wodwala O +mmodzi O +pamodzi O +ndi O +womuyanganira O +. O +Awiriwo O +sadabwererenso O + +mchipatalamo O +. O + +Ndipo O +Lolemba B-DATE +mayiyu O +atafikanso O +mchipindacho O +, O +anthu O +adamuzindikira O +ndipo O +adamukwenya O +kwinaku O +akuti O +ndi O +wa O +Sataniki O +ndipo O +alongosole O +bwino O +za O +kusowa O +kwa O +awiriwo O +. O + +Malinga O +ndi O +mneneri O +wa O +polisi O +ya O +Lilongwe B-LOC +, O +Kingsley B-PER +Dandaula I-PER +, O +anthu O +okwiyawo O +adatengera O +mayiyo O +kupolisi O +ya O +Area B-LOC +33 I-LOC +yomwe O +ili O +pafupi O +ndi O +chipatalacho O +komwe O +mwatsoka O +kudalibe O +maofesala O +ndipo O +adaperekedwa O +mmanja O +mwa O +alonda O +apachipatalapo O +kuti O +amusunge O +. O + +Malinga O +ndi O +zithunzi O +zomwe O +taona O +, O +gulu O +lina O +la O +anthu O +lidasonkhana O +panja O +pa O +ofesi O +ya O +alondawo O +. O + +Dandaula B-PER +adati O +apa O +mpomwe O +galimoto O +ya O +polisi O +ya O +Lingadzi B-LOC +idabwera O +kudzamutenga O +mayiyo O +pomuteteza O +ku O +anthu O +olusawo O +. O + +Koma O +Dandaula B-PER +adatsutsa O +kwa O +mtu O +wa O +galu O +zoti O +mayiyo O +ngwa O +Sataniki O +. O + +Mayiyu O +ngwabwinobwino O +ndipo O +adapita O +kuchipatala O +monga O +zimakhalira O +, O +koma O +kuti O +adangomunamizira O +. O +Nzabodza O +, O +si O +Wasataniki O +monga O +anthu O +akunenera O +, O +adatero O +Dandaula B-PER +. O + +Iye O +adati O +chifukwa O +cha O +nkhaniyi O +wapolisi O +mnzawo O +wa O +pa O +Area B-LOC +33 I-LOC +, O +adaitanidwa O +kukakumana O +ndi O +mmodzi O +mwa O +akuluakulu O +apachipatalachi O +Lachitatu B-DATE +lapitali I-DATE +kuti O +akauzidwe O +mvemvemve O +pa O +zomwe O +zidachitika O +patsikulo O +. O + +Polankhula O +ndi O +mkulu O +woyendetsa O +chipatalachi O +, O +Jonathan B-PER +Ngoma I-PER +, O +adati O +oyanganira O +mbali O +ya O +ana O +sadamuuze O +tsatanetsatane O +wa O +momwe O +nkhaniyi O +idayendera O +. O + +Sadandiuze O +momwe O +zidayendera O +patsikulo O +, O +adatero O +Ngoma B-PER +. O + +Koma O +mmodzi O +mwa O +odikirira O +odwala O +mchipinda O +cha O +ana O +pachipatalachi O +, O +Jessica B-PER +Phiri I-PER +, O +yemwe O +mwana O +wake O +adali O +pabedi O +limodzi O +ndi O +mwana O +wopemphereredwayo O +, O +adati O +tsiku O +la O +Sabatalo B-DATE +, O +mchipindamo O +mudachitika O +zoopsa O +. O + +Phiri B-PER +adati O +munthuyo O +adauza O +amayi O +onse O +kuti O +atsinzine O +kenako O +adayamba O +kupemphera O +koma O +pasadathe O +nthawi O +, O +namwino O +yemwe O +adali O +mchipindacho O +adabwera O +nkuuza O +amayiwo O +kuti O +ayangane O +aone O +zomwe O +amachita O +mayi O +wopempherayo O +. O + +Tidali O +odabwa O +kuona O +mmene O +amadinira O +pamimba O +pa O +mwanayo O +uku O +akupemphera O +kenako O +namwino O +uja O +adamuuza O +kuti O +aonetse O +kalata O +ya O +chilolezo O +chodzapempherera O +odwala O +koma O +adalibe O +ndipo O +adamuthamangitsa O +, O +adatero O +Phiri B-PER +. O + +Iye O +adati O +posakhalitsa O +mayiyo O +adabwerera O +nkuyamba O +kukambirana O +ndi O +wodikirira O +mwana O +uja O +kenako O +adatengana O +ponena O +kuti O +akukadya O +chakudya O +kukhitchini O +, O +koma O +onse O +sadabwererenso O +. O + +Phiri B-PER +adati O +mmawa B-DATE +mwa O +tsiku O +linzakelo O +mayi O +uja O +adabweranso O +ndipo O +mwamwayi O +adakumananso O +ndi O +namwino O +yemweuja O +koma O +atamufunsa O +za O +anthu O +omwe O +adatenga O +dzulo O +lake O +adayankha O +kuti O +sakudziwapo O +kanthu O +ndipo O +yankholi O +lidakwiyitsa O +anthu O +omwe O +adali O +mchipindamo O +. O + +Tonse O +tidali O +odabwa O +kuti O +yankho O +lake O +lidali O +limeneli O +moti O +anthu O +adayamba O +manongonongo O +kenako O +achitetezo O +adabwera O +nkumuuza O +kuti O +atuluke O +azipita O +koma O +anthu O +adamuthamangira O +akumuwowoza O +mpaka O +kumsewu O +, O +adatero O +mayiyo O +. O + +Namwino O +yemwe O +amanenedwayo O +adatsimikiza O +kuti O +iye O +adadabwa O +ndi O +pemphero O +lomwe O +mayiyo O +amachita O +pamwanayo O +nkuona O +adauza O +amayiwo O +kuti O +ayangane O +ndipo O +adati O +palibe O +wachipatala O +aliyense O +yemwe O +adadziwa O +zoti O +mayiyo O +wabwereranso O +atathamangitsidwa O +. O + +Tidadzadabwa O +kuona O +kuti O +wodwala O +mmodzi O +ndi O +womudikirira O +sakuoneka O +ndipo O +titafunsa O +, O +otsalawo O +adatiuza O +kuti O +munthu O +wopephera O +uja O +adabwerera O +kudzawatenga O +. O +Tidadikira O +koma O +kudali O +zii O +mpaka O +lero B-DATE +, O +adatero O +namwinoyo O +Lachinayi B-DATE +lapitali I-DATE +. O + +Iye O +adati O +pambuyo O +pake O +adangomva O +kuti O +mayi O +uja O +ali O +mmanja O +mwa O +apolisi O +a O +ku O +Area B-LOC +33 I-LOC +ndipo O +pomwe O +amacheza O +ndi O +Msangulutso B-ORG +, O +adati O +sakudziwa O +kuti O +nkhaniyi O +yafika O +potani O +. O + +A O +Escom B-ORG +adziwe O +kuti O +takwiyaKapito O +Si O +zachilendonso O +, O +nyimbo O +yomwe O +aliyense O +akuimba O +ndi O +kuzimazima O +kwa O +magetsi O +. O +Mmalo O +mopereka O +magetsi O +tsiku O +lililonse O +monga O +anenera O +, O +ayamba O +kupereka O +mdima O +tsiku O +lonse O +. O + +Izi O +sizikukhumudwitsa O +anthu O +okha O +, O +nawo O +amabungwe O +akwiya O +nazo O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Kapito B-PER +: O +Osasekerera O +zimenezi O +Monga O +akunenera O +mkulu O +wa O +bungwe O +loona O +ufulu O +wa O +anthu O +ogula O +la O +Consumers B-ORG +Association I-ORG +of I-ORG +Malawi I-ORG +( O +Cama B-ORG +) O +John B-PER +Kapito I-PER +, O +Escom B-ORG +isimba O +tsoka O +posakhalitsa O +. O + +Escom B-ORG +imva O +nkhwangwa O +ili O +mmutu O +. O +Zafika O +pokwana O +ndipo O +tatopa O +ndi O +kulira O +. O +Uwu O +ndi O +mtopola O +ndipo O +zithera O +pa O +wina O +, O +watero O +Kapito B-PER +. O + +Kapito B-PER +wati O +vuto O +ndi O +Amalawi O +chifukwa O +safuna O +kugwirizana O +zinthu O +zikafika O +povuta O +monga O +zilili O +pano O +. O + +Tigwirane O +manja O +, O +tiyeni O +tionetse O +mkwiyo O +wathu O +ndipo O +awa O +a O +Escom B-ORG +adziwenso O +kuti O +takwiya O +. O +Si O +bwino O +kusekerera O +zotere O +, O +talankhula O +ndipo O +tatopa O +. O +Panopa O +tiyeni O +tichitepo O +kanthu O +, O +adatero O +Kapito B-PER +. O + +Naye O +mkulu O +woona O +mabungwe O +a O +mabizinesi O +angonoangono O +lotchedwa O +Small B-ORG +and I-ORG +Medium I-ORG +Enterprises I-ORG +Association I-ORG +( O +SMEA B-ORG +) O +, O +James B-PER +Chiutsi I-PER +, O +akuti O +chuma O +cha O +dziko O +lino O +chikutsika O +chifukwa O +makampani O +ambiri O +sakugwira O +ntchito O +. O + +Chiutsi B-PER +wati O +Escom B-ORG +ikuyenera O +kupeza O +njira O +zina O +zothandizira O +anthu O +kusiyana O +nkumawanamiza O +nthawi O +zonse O +. O + +Anzathu O +amapanga O +magetsi O +kuchokera O +kudzuwa O +komanso O +kumphepo O +. O +Ife O +tikudalira O +magetsi O +opukusidwa O +ndi O +mphamvu O +ya O +madzi O +, O +kodi O +nanga O +madziwo O +akadzaphwera O +ndiye O +kuti O +tidzakhalanso O +ndi O +magetsi O +? O +adadabwa O +Chiutsi B-PER +. O + +Panopa O +zinthu O +zaipa O +, O +makampani O +alowa O +pansi O +ndi O +pafupifupi O +theka O +. O +Ena O +atseka O +makampani O +awo O +chifukwa O +sangakwanitse O +kugwiritsira O +ntchito O +injini O +za O +magetsi O +( O +generator O +) O +. O +A O +mabutchala O +nyama O +ikuonongeka O +, O +ometa O +ena O +asiya O +. O +Kodi O +dziko O +lingatukuke O +bwanji O +? O +Komanso O +muyembekezere O +kuti O +munthu O +yemweyo O +akuyenera O +kupereka O +ndalama O +ya O +lendi O +. O +Kodi O +aipeza O + +kuti O +, O +adatero O +Chiutsi B-PER +. O + +Mkuluyu O +ndi O +Kapito B-PER +apempha O +boma O +kuti O +lichitepo O +kanthu O +pa O +nkhaniyi O +kuti O +Amalawi O +aone O +kusintha O +pa O +nkhani O +ya O +kuthimathima O +kwa O +magetsi O +. O + +Kalembera O +wa O +nzika O +wayamba O +Boma O +, O +kupyolera O +mnthambi O +ya O +National B-ORG +Registration I-ORG +Bureau I-ORG +( O +NRB B-ORG +) O +, O +Lachitatu B-DATE +lidayamba O +gawo O +loyamba O +lolemba O +Amalawi O +kuti O +akhale O +ndi O +zitupa O +za O +unzika O +. O + +Gawo O +loyamba O +la O +kalemberayu O +idayamba O +mmaboma O +a O +Nkhotakota B-LOC +, O +Ntchisi B-LOC +, O +M B-LOC +chinji I-LOC +, O +Kasungu B-LOC +, O +Salima B-LOC +ndi O +Dowa B-LOC +. O +Ntchitoyi O +, O +imene O +ikhale O +mmagawo O +atatu O +, O +idya O +K36 O +. O +5 O +biliyoni O +ndipo O +Amalawi O +9 O +miliyoni O +alowa O +mkaundula O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Ntchito O +ya O +kalemberayo O +ku O +Mchinji B-LOC +Lachitatu B-DATE +Malinga O +ndi O +mneneri O +wa O +nthambi O +ya O +boma O +imene O +ikuyendetsa O +ntchitoyi O +ya O +NRB B-ORG +Norman B-PER +Fulatira I-PER +, O +kalemberayu O +wayamba O +bwino O +ndipo O +ndiwothandiza O +kwambiri O +. O + +Kukhala O +ndi O +chitupa O +cha O +unzika O +kuthandiza O +mnjira O +zambiri O +. O +Apolisi O +, O +akaona O +munthu O +amene O +akumukaikira O +kuti O +ndi O +wakunja O +, O +azidzamufunsa O +kuti O +aonetse O +chitupa O +chake O +. O +Polembetsa O +anthu O +opindula O +pa O +ntchito O +za O +mthandizi O +, O +sabuside O +, O +nthawi O +ya O +chisankho O +komanso O +kuchipatala O +, O +Amalawi O +azidzangoonetsa O +chitupa O +cha O +unzika O +, O +adatero O +Fulatira B-PER +. O + +Fulatira B-PER +adatsutsa O +malipoti O +oti O +pali O +mavuto O +ndi O +malipiro O +a O +anthu O +omwe O +akugwira O +ntchitoyi O +. O +Iye O +adati O +boma O +silidalandire O +lipoti O +lina O +lililonse O +lokhudza O +mavuto O +. O + +Zomwe O +tikudziwa O +nzoti O +malipiro O +adachedwa O +masiku O +awiri O +oyambirira O +okha O +pomwe O +anthuwa O +amachita O +maphunziro O +awo O +chifukwa O +choti O +tidali O +tikuwakonzera O +ziphaso O +, O +adatero O +Fulatira B-PER +. O + +Pamene O +ntchito O +yopereka O +zitupa O +za O +unzikayo O +yayamba O +, O +bungwe O +lophunzitsa O +anthu O +zosiyanasiyana O +la O +National B-ORG +Initiative I-ORG +for I-ORG +Civic I-ORG +Education I-ORG +( O +Nice B-ORG +) O +likuthana O +ndi O +mphekesera O +zina O +zimene O +zingafoole O +Amalawi O +kukalembetsa O +. O + +Malinga O +ndi O +mkulu O +wa O +Nice B-ORG +mchigawo O +chapakati O +, O +anthu O +ena O +akhala O +akufalitsa O +kuti O +kalemberayu O +ndi O +njira O +yothandiza O +kudzabera O +pachisankho O +cha O +2019 B-DATE +. O + +Azipembedzo O +ena O +amauzanso O +anthu O +kuti O +kalemberayu O +akusonyeza O +kuti O +dziko O +likutha O +. O +Ndipo O +ena O +akuti O +boma O +likungofuna O +kugwiritsa O +ntchito O +kalemberayu O +pokapemphera O +thandizo O +kumaiko O +a O +kunja O +. O +Zonsezi O +ndi O +nkhambakamwa O +chabe O +, O +adatero O +Naphiyo B-PER +. O + +Iye O +adati O +bungwelo O +lifikira O +Amalawi O +ambiri O +pofuna O +kuthana O +ndi O +mphekeserazo O +zimene O +zingasokoneze O +ntchito O +ya O +kalemberayo O +. O + +Mkulu O +wa O +Nice B-ORG +Ollen B-PER +Mwalubunju I-PER +adati O +ntchito O +yophunzitsa O +anthu O +za O +kalemberayu O +imavuta O +chifukwa O +madera O +ena O +adali O +ovuta O +kufika O +. O + +Kudali O +malo O +ena O +mmaboma O +a O +Ntchisi B-LOC +ndi O +Dowa B-LOC +komwe O +sitidafikeko O +chifukwa O +nkovuta O +mayendedwe O +. O +Choncho O +tidapempha O +mafumu O +komanso O +aphunzitsi O +kuphunzitsa O +anthuwa O +za O +kalemberayu O +, O +adatero O +Mwalubunju B-PER +. O + +Mkuluyu O +adatinso O +agwiritsa O +ntchito O +wailesi O +za O +mmadera O +pofalitsa O +uthenga O +. O + +Iye O +adati O +bungwe O +lake O +lidakumananso O +ndi O +vuto O +la O +kusowa O +kwa O +galimoto O +chifukwa O +ntchitoyi O +imafuna O +kufikira O +mmadera O +ambiri O +. O + +Kupatula O +apo O +, O +Mwalubunju B-PER +adatinso O +ophunzitsa O +anthuwa O +adakumana O +ndi O +anthu O +a O +zikhulupiro O +zina O +zomwe O +sizilola O +kulembetsa O +. O + +Koma O +tidawalimbikitsa O +kuti O +kalemberayu O +ngwa O +aliyense O +ndipo O +kupanda O +kutero O +kukhala O +kusemphana O +ndi O +malamulo O +a O +dziko O +lino O +, O +adatero O +Mwalubunju B-PER +. O + +DC O +wa O +boma O +la O +Mchinji B-LOC +, O +Rosemary B-PER +Nawasha I-PER +adati O +mbomali O +mudalibe O +mavuto O +ena O +aliwonse O +pokonzekera O +kalemberayu O +. O + +Ma O +Queens B-ORG +ndi O +mphatso O +Lolemba B-DATE +lapitali I-DATE +, O +mafumukazi O +athu O +, O +ma O +Queens B-ORG +, O +adali O +ku O +nyumba O +yachifumu O +ya O +Sanjika B-PER +mumzinda O +wa O +Blantyre B-LOC +kumene O +mtsogoleri O +wadziko O +lino O +Peter B-PER +Mutharika I-PER +adawaitana O +ku O +nkhomaliro O +. O +Izi O +adachita O +pofuna O +kuwathokoza O +pantchito O +imene O +adagwira O +mumpikisano O +wadziko O +lonse O +wa O +Fast5 O +. O +Iwo O +adali O +panambala O +3 O +. O +Mtsogoleri O +wa O +dziko O +linoyo O + +adawapatsa O +asungwanawo O +mphatso O +ndi O +K300 O +0 O +aliyense O +zimene O +asenza O +pachithunzipa O +. O + +Chisankho O +chachibwereza O +chilipo O +pa O +6 B-DATE +June I-DATE +Bungwe O +loyendetsa O +zisankho O +la O +Malawi B-ORG +Electoral I-ORG +Commission I-ORG +( O +MEC B-ORG +) O +lakhazikitsa O +pa O +6 B-DATE +June I-DATE +2017 I-DATE +kuti O +Amalawi O +adzaponye O +voti O +yachibwereza O +kummwera O +cha O +kummawa O +kwa O +Lilongwe B-LOC +patangotha O +mwezi O +bwalo O +lamilandu O +la O +apilo O +litagamula O +kuti O +chisankho O +cha O +kuderali O +sichidayende O +bwino O +. O + +Chigamulochi O +chidaperekedwa O +potsatira O +dandaulo O +la O +yemwe O +ankaimira O +chipani O +cha O +Malawi B-ORG +Congress I-ORG +Party I-ORG +( O +MCP B-ORG +) O +Ulemu B-PER +Msungama I-PER +kuti O +chinyengo O +chidachitika O +pachisankhocho O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Voters O +will O +still O +use O +voter O +ID O +cards O +in O +2019 B-DATE +Chigamulochi O +chitaperekedwa O +, O +zipani O +zandale O +zidapempha O +MEC B-ORG +kuti O +ichititse O +chisankho O +chachibwereza O +kuderalo O +msanga O +kuti O +anthu O +akhale O +ndi O +phungu O +wowaimirira O +ku O +Nyumba B-ORG +ya I-ORG +Malamulo I-ORG +chifukwa O +chigamulocho O +chidatanthauza O +kuti O +deralo O + +lilibe O +phungu O +. O + +Pachisankho O +cha O +pa O +20 B-DATE +May I-DATE +, I-DATE +204 I-DATE +, O +MEC B-ORG +idalengeza O +kuti O +Bentley B-PER +Namasasu I-PER +wa O +Democratic B-ORG +Progressive I-ORG +Party I-ORG +( O +DPP B-ORG +) O +ndiye O +adapambana O +koma O +Msungama B-PER +adakamangala O +ku O +bwalo O +la O +mirandu O +za O +chigamulochi O +. O + +Wachiwiri O +kwa O +mlembi O +wa O +chipani O +cha O +MCP B-ORG +Eisenhower B-PER +Mkaka I-PER +, O +mneneri O +wachipani O +cha O +Peoples B-ORG +Party I-ORG +( O +PP B-ORG +) O +Noah B-PER +Chimpeni I-PER +ndi O +mneneri O +wa O +United B-ORG +Democratic I-ORG +Front I-ORG +( O +UDF B-ORG +) O +Ken B-PER +Ndanga I-PER +adati O +MEC B-ORG +isapange O +chidodo O +pa O +zopangitsa O +chisankho O +chachibwereza O +. O + +Mobweretsa O +chilimbikitso O +pa O +nkhawa O +ya O +za O +vuto O +la O +ndalama O +zopangitsira O +chisankhochi O +lomwe O +bungwe O +la O +MEC B-ORG +lidanena O +poyamba O +, O +bungweri O +lati O +chisankhochi O +chilipo O +pa O +6 B-DATE +June I-DATE +2017 I-DATE +. O + +Potsatila O +chigamulo O +cha O +bwalo O +la O +mirandu O +la O +apilo O +, O +bungwe O +la O +MEC B-ORG +lidapangitsa O +msonkhano O +pa O +4 B-DATE +April I-DATE +omwe O +lidafotokozera O +zipani O +ndi O +okhudzidwa O +ena O +kuti O +lipangitsa O +chisankho O +ku O +dera O +la O +ku O +mmwera O +cha O +ku O +mmawa B-DATE +kwa O +Lilongwe B-LOC +pa O +6 B-DATE +June I-DATE +2017 I-DATE +, O +chidatero O +chikalata O +chomwe O +bungweli O +lidatulutsa O +. O + +Chikalatachi O +chidatinso O +pofuna O +kuti O +bungweli O +lisawononge O +ndalama O +zambiri O +, O +chisankhochi O +chichitika O +limodzi O +ndi O +zisankho O +zina O +monga O +kumpoto O +kwa O +Lilongwe B-LOC +Msozi I-LOC +, O +chisankho O +cha O +khansala O +wa O +kumpoto O +kwa O +Mayani B-PER +ku O +Dedza B-LOC +ndi O +khansala O +wa O +kwa O +Mtsiliza B-LOC +ku O +Lilongwe B-LOC +. O + +Bungwe O +la O +MEC B-ORG +lati O +makandideti O +akale O +ndi O +atsopano O +ndi O +olandilidwa O +kupikisana O +nawo O +motsatana O +ndi O +malamulo O +a O +zisankho O +. O + +Pa O +zisankhozi O +, O +bungwe O +la O +MEC B-ORG +lati O +omwe O +adzaloledwe O +kuponya O +voti O +ndi O +okhawo O +omwe O +adalembetsa O +mkaundula O +wa O +2014 B-DATE +ndipo O +sipadzakhala O +zosintha O +malo O +okaponyera O +voti O +. O + +Zipani O +za O +MCP B-ORG +, O +PP B-ORG +ndi O +UDF B-ORG +zati O +nkhaniyi O +ndi O +yabwino O +koma O +zati O +mpofunika O +kuwonetsetsa O +kuti O +pasadzachitikenso O +zachinyengo O +zomwe O +zingadzapangitse O +kuti O +zotsatira O +za O +chisankhochi O +zidzakanidweso O +. O + +Ulangizi O +paulimi O +mu O +2016 B-DATE +Pamene O +tikulowa O +chaka B-DATE +chino I-DATE +mawa I-DATE +lino O +, O +ndi O +bwino O +tisanthule O +zina O +mwa O +nkhani O +zikuluzikulu O +komanso O +magawo O +amene O +tidakupatsirani O +mu O +Uchikumbe O +mu O +2016 B-DATE +. O + +Ulimi O +wa O +ziweto O +za O +mbalame O +Alimi O +ena O +adabwekera O +kuti O +kuweta O +zinziri O +, O +nkhuku O +za O +mazira O +komanso O +za O +Mikolongwe O +, O +nkhanga O +. O +Alimi O +adafotokoza O +momwe O +ziwetozi O +zikuwapindulira O +. O +Mwa O +chitsanzo O +, O +mlimi O +wa O +zinziri O +adati O +sizichedwa O +kukula O +komanso O +zimapirira O +ku O +matenda O +. O +Amene O +akuweta O +nkhuku O +za O +Mikolongwe O +adati O +si O +zibwerera O +pamsika O +komanso O +kuweta O +kwake O + +nkosavuta O +. O +Kwa O +alimi O +a O +nkhanga O +, O +phindu O +lalikulu O +ndi O +lakuti O +zimaikira O +mazira O +ambiri600 O +pachaka O +, O +zomwe O +si O +zingatheke O +ndi O +ziweto O +zina O +za O +mtunduwu O +. O + +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Alimi O +adalimbikitsidwa O +kupewa O +matope O +mmakola O +awo O +Malangizo O +paulimi O +Kadaulo B-PER +pankhani O +yosunga O +mbewu O +adalangiza O +alimi O +kupewa O +kusunga O +chimanga O +chawo O +mnkhokwe O +za O +nsungwi O +poopetsa O +anankafumbwe O +. O +Iye O +adati O +chimanga O +chikatha O +, O +nankafumbwe O +amadya O +nsungwi O +ndipo O +mlimi O +akadzaika O +chimanga O +china O +nankafumbwe O + +amapeza O +chochecheta O +. O +Alangizi O +enanso O +adatambasula O +za O +kufunika O +kukolola O +madzi O +pamene O +mvula O +yagwa O +komanso O +kuonetsetsa O +kuti O +akupeza O +mbewu O +ndi O +zina O +zofunikira O +paulimi O +nthawi O +yabwino O +. O +Adalangizanso O +alimi O +kukhala O +pagulu O +kuti O +asamavutike O +polandira O +ulangizi O +ngakhalenso O +kupeza O +misika O +. O + +Patsogolo O +ndi O +ziweto O +Alimi O +a O +mmadera O +ena O +mdziko O +muno O +adanenetsa O +kuti O +akusimba O +lokoma O +ndi O +ngombe O +za O +mkaka O +pamene O +adayamba O +kutsatira O +malangizo O +monga O +kusamalira O +makola O +, O +kufutsa O +nsipu O +, O +kubzala O +nsenjere O +, O +kuteteza O +matenda O +ndi O +zina O +zotero O +. O +Ndipo O +ena O +adati O +iwo O +koma O +akalulu O +amene O +akuthana O +ndi O +mavuto O +a O +kusintha O +kwa O +nyengo O +chifukwa O +chakudya O +chawo O +sichisowa O + +. O +Kwa O +ena O +, O +kuweta O +nkhumba O +ndiye O +tsogolo O +labwino O +pomwe O +alangizi O +adanenetsa O +kuti O +kukhala O +ndi O +makola O +ouma O +, O +kudyetsa O +bwino O +, O +ndiye O +tsogolo O +lokoma O +la O +ulimiwu O +. O +Alimi O +ena O +adati O +koma O +mbuzi O +ndiye O +tsogolo O +labwino O +chifukwa O +sizivuta O +kudyetsa O +komanso O +matenda O +ndi O +ochepa O +. O + +Zipani O +zikufuna O +machawi O +pa O +chisankho O +Zipani O +zandale O +zati O +bungwe O +loyendetsa O +zisankho O +la O +Malawi B-ORG +Electoral I-ORG +Commission I-ORG +( O +MEC B-ORG +) O +lichititse O +msanga O +chisankho O +chobwereza O +kudera O +la O +kummwera O +cha O +ku O +mmawa B-DATE +kwa O +Lilongwe B-LOC +kuti O +anthu O +akuderari O +akhale O +ndi O +phungu O +owayimirira O +ku O +Nyumba B-ORG +ya I-ORG +Malamulo I-ORG +. O + +Izi O +zikutsatira O +chigamulo O +cha O +bwalo O +lalikulu O +la O +apilo O +kuti O +chisankho O +cha O +phungu O +wa O +deralo O +chichitikenso O +litaunika O +dandaulo O +la O +yemwe O +ankayimirira O +chipani O +cha O +Malawi B-ORG +Congress I-ORG +Party I-ORG +( O +MCP B-ORG +) O +Ulemu B-PER +Msungama I-PER +kuti O +chisankhocho O +sichidayende O +bwino O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Sipikala O +wa O +Nyumba B-ORG +ya I-ORG +Malamulo I-ORG +Richard B-PER +Msowoya I-PER +watsimikiza O +kuti O +kutsatira O +chigamulochi O +, O +deralo O +tsopano O +lilibe O +phungu O +. O + +Bwalo O +lomwe O +lagamula O +ndi O +lalikulu O +mdziko O +muno O +kutanthauza O +kuti O +kulibenso O +komwe O +nkhaniyo O +ingalowere O +. O +Apa O +, O +zikutanthauza O +kuti O +kuderako O +kulibe O +phungu O +nchifukwa O +chake O +kuchitikenso O +chisankho O +, O +adatero O +Msowoya B-PER +. O + +Pachisankho O +cha O +pa O +20 B-DATE +May I-DATE +, I-DATE +204 I-DATE +, O +bungwe O +la O +Mec B-ORG +lidalengeza O +kuti O +Bentley B-PER +Namasasu I-PER +yemwe O +ankayimira O +chipani O +cha O +Democratic B-ORG +Progressive I-ORG +Party I-ORG +( O +DPP B-ORG +) O +ndiye O +adapambana O +koma O +Msungama B-PER +adakamangala O +kubwalo O +la O +milandu O +za O +chigamulochi O +. O + +Wachiwiri O +kwa O +mlembi O +wa O +chipani O +cha O +MCP B-ORG +Eisenhower B-PER +Mkaka I-PER +adati O +bungwe O +la O +MEC B-ORG +lisakoke O +nkhaniyo O +koma O +kuthamangitsa O +chisankhochi O +kuti O +anthu O +a O +mderalo O +akhale O +ndi O +phungu O +owayimilira O +ku O +Nyumba B-ORG +ya I-ORG +Malamulo I-ORG +. O +Mneneri O +wa O +chipani O +cha O +Peoples B-ORG +Party I-ORG +( O +PP B-ORG +) O +Noah B-PER +Chimpeni I-PER +adati O +MEC B-ORG +iyambirepotu O +kusakasaka O +ndalama O +zopangitsira O +chisankhochi O +mawu O +omwe O +adagwirizana O +ndi O +a O +mneneri O +wa O + +chipani O +cha O +UDF B-ORG +Ken B-PER +Ndanga I-PER +. O + +Apa O +MEC B-ORG +iyambiretu O +kusakasaka O +ndalama O +zopangitsira O +chisankhochi O +munthawi O +yake O +kuti O +ikwaniritse O +ntchito O +yake O +malingana O +ndi O +malamulo O +, O +adatero O +Ndanga B-PER +. O + +Chikalata O +chomwe O +MEC B-ORG +idatulutsa O +Lachitatu B-DATE +, O +chidati O +pali O +z O +ofunika O +kutsata O +chisankhochi O +chisadachitike O +. O + +Aka O +kakhala O +koyamba O +kuti O +chisankho O +cha O +mtundu O +uwu O +chichitike O +mumbiri O +ya O +Malawi B-LOC +. O +Motero O +, O +tikuyenera O +kuunika O +bwino O +chigamulochi O +ndi O +malamulo O +oyendetsera O +chisankho O +kuti O +akutinji O +, O +chidatero O +chikalatacho O +. O + +Mneneri O +wa O +bungwelo O +Sangwani B-PER +Mwafulirwa I-PER +adati O +malamulo O +sanena O +nthawi O +yeniyeni O +yofunika O +kutenga O +kuti O +chisankho O +chotere O +chichitike O +ndipo O +mmalo O +mwake O +akhoza O +kugwiritsa O +ntchito O +lamulo O +lomwe O +limati O +pasadathe O +masiku O +60 O +. O + +Mwafulirwa B-PER +adatinso O +mwa O +zina O +, O +bungweri O +likufunika O +kuti O +lisake O +ndalama O +zopangitsira O +chisankhochi O +chifukwa O +mundondomeko O +ya O +chuma O +ya O +2016 B-DATE +mpaka O +2017 B-DATE +mulibe O +pologalamu O +yachisankhochi O +. O + +MOYO O +UKUTHINA O +Amalawi O +ena O +ati O +mavuto O +ankitsa O +ndipo O +akusowa O +mtengo O +wogwira O +pamene O +akadaulo O +a O +zachuma O +akuti O +mavutowa O +afikanso O +pena O +chifukwa O +cha O +njala O +imene O +ili O +mdziko O +muno O +. O + +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +William B-PER +Joseph I-PER +wa O +kwa O +Manaseh B-LOC +mumzinda O +wa O +Blantyre B-LOC +, O +yemwe O +ndi O +mmodzi O +mwa O +Amalawi O +62 O +mwa O +100 O +alionse O +amene O +amapeza O +ndalama O +zosaposa O +K710 O +patsiku O +, O +kapena O +K21 O +0 O +pamwezi O +adati O +madzi O +afika O +mkhosi O +. O + +Ngakhale O +boma O +lidakhazikitsa O +kuti O +ogwira O +ntchito O +asamalandire O +ndalama O +zochepera O +K20 O +0 O +pamwezi O +, O +Joseph B-PER +yemwe O +amagwira O +ntchito O +yaulonda O +, O +amalandira O +K15 O +0 O +pamwezi O +. O + +Bambo O +wa O +mwana O +mmodziyo O +adati O +: O +Mavuto O +alipo O +. O +Tikukhala O +nyumba O +ya O +K6 O +500 O +pamwezi O +, O +kusonyeza O +kuti O +K8 O +500 O +yotsalirayo O +ndiyo O +timagwiritsa O +ntchito O +pogula O +ufa O +wa O +mmawokumani O +, O +ndiwo O +ndi O +sopo O +. O +Ndiye O +tikumva O +kuti O +pakufunika O +ndalama O +zoposa O +K100 O +0 O +pamwezi O +kuti O +moyo O +uziyenda O +bwino O +. O +Ha O +! O +Malinga O +ndi O +iye O +, O +kudya O +ndi O +kawiri O +patsiku O +basi O + +pofuna O +kukokera O +. O + +Umphawi O +wafika O +pena O +Pambali O +pa O +mkazi O +wake O +, O +yemwe O +sagwira O +ntchito O +, O +banja O +lake O +limasunganso O +mwana O +wina O +, O +kusonyeza O +kuti O +nyumbayo O +muli O +anthu O +anayi O +. O +Iye O +adati O +vuto O +ndi O +lakuti O +onsewo O +maso O +amakhala O +pa O +iye O +, O +kaamba O +koti O +sakwanitsa O +kupeza O +mpamba O +kuti O +mkazi O +wakeyo O +ayambe O +bizinesi O +. O + +Mwayi O +wake O +mwana O +wanga O +ali O +kusukulu O +ya O +pulaimale O +yomwe O +ndi O +yaulere O +. O +Khumbo O +langa O +nkuti O +nditapeza O +ndalama O +pafupifupi O +K50 O +0 O +ndipite O +kumudzi O +kukakhala O +apo O +ayi O +mwina O +ndiyambe O +bizinesi O +ngatitu O +ingakhale O +yaphindu O +, O +adatero O +Joseph B-PER +. O + +Naye O +Bridget B-PER +Yonasi I-PER +, O +wa O +kwa O +Che B-LOC +Mussa B-PER +mumzinda O +omwewu O +, O +zinthu O +zaima O +makamaka O +chifukwa O +thobwa O +limene O +amagulitsa O +silikuyenda O +malonda O +kaamba O +ka O +chisanu O +chimene O +chabukachi O +. O +Iye O +wati O +akuvutika O +kupeza O +chakudya O +, O +ngakhalenso O +kulipirira O +sukulu O +mwana O +wake O +amene O +ali O +Fomu O +3 O +kusukulu O +ya O +sekondale B-ORG +ya I-ORG +Namiwawa I-ORG +. O +Fizi O +kusukuluyo O +ndi O +K5 O +500 O +. O + +Yonasi B-PER +adati O +ngakhale O +wayamba O +ntchito O +yogulitsa O +mgolosale O +komwe O +akulandira O +K10 O +0 O +pamwezi O +, O +moyo O +ukadali O +kuthina O +. O +Timagona O +ndi O +njala O +nthawi O +zambiri O +chifukwa O +chosowa O +ndalama O +zogulira O +chakudya O +. O +Ndimakhala O +nyumba O +ya O +K5 O +0 O +koma O +ndatulukamo O +chifukwa O +imadula O +ndipo O +ndalowa O +ya O +K3 O +0 O +. O +Konsekotu O +nkuyesayesa O +kuti O +tidye O +komanso O +kupeza O +zofuna O +za O +anawa O +, O + +adatero O +iye O +. O + +Nkhawazi O +zikudza O +pomwe O +bungwe O +la O +Centre B-ORG +for I-ORG +Social I-ORG +Concern I-ORG +( O +CfSC B-ORG +) O +, O +limene O +mwezi O +ndi O +mwezi O +limatulutsa O +ndalama O +zimene O +zimafunika O +kuti O +munthu O +akhale O +pabwino O +, O +lati O +ngakhale O +ndalamazo O +zidatsikirako O +mwezi B-DATE +wa I-DATE +June I-DATE +, O +anthu O +olandira O +ndalama O +zochepa O +kwambiri O +ngati O +Joseph B-PER +ndi O +Yonasi B-PER +adakali O +pamoto O +. O + +Malingana O +ndi O +chikalata O +cha O +CfSC B-ORG +, O +ndalama O +zofunika O +pamwezi O +pogulira O +zakudya O +ndi O +zina O +zofunika O +pamoyo O +zidatsika O +kuchoka O +pa O +K166 O +597 O +mwezi B-DATE +wa I-DATE +May I-DATE +kufika O +pa O +K165 O +660 O +mwezi B-DATE +wa I-DATE +June I-DATE +. O + +CfSC B-ORG +idati O +nkofunika O +kuti O +boma O +lilimbikitse O +ulangizi O +kwa O +alimi O +kuti O +dziko O +lizikhala O +ndi O +chakudya O +chokwanira O +chifukwa O +njala O +ndi O +umphawi O +zimayendera O +limodzi O +. O +Bungwelo O +lidalimbikitsanso O +boma O +kuti O +lizilimbikitsa O +Amalawi O +kukhala O +ndi O +njira O +zopezera O +ndalama O +, O +mmalo O +mowazoloweza O +kuwapatsa O +zinthu O +zaulere O +. O + +Katswiri O +wa O +zachuma O +kusukulu O +ya O +ukachenjede O +ya O +Chancellor B-ORG +College I-ORG +, O +Ben B-PER +Kaluwa I-PER +adati O +kutsika O +kwa O +ndalama O +zomwe O +anthu O +angagwiritse O +ntchito O +pamwezi O +mwezi B-DATE +wa I-DATE +June I-DATE +si O +zodabwitsa O +chifukwa O +nthawiyi O +Amalawi O +amakhala O +atakolola O +. O + +Apa O +timayembekezera O +kuti O +ndalamayi O +imatsika O +kumene O +, O +koma O +taonani O +momwe O +yatsikira O +, O +palibe O +chiyembekezo O +apa O +kuti O +zinthu O +zikhala O +bwino O +. O +Ikadakhala O +kuti O +ndalamayi O +yacheperatu O +mwina O +tikadasangalala O +, O +koma O +apa O +yangotsika O +ndi O +ndalama O +yosaposa O +K1 O +0 O +. O +Palibe O +chimwemwe O +, O +adatero O +Kaluwa B-PER +. O + +Iye O +wati O +pano O +tili O +mu O +July B-DATE +kusonyeza O +kuti O +zinthu O +zayambanso O +kukwera O +mtengo O +chomwe O +ndi O +chiopsezo O +kwa O +Amalawi O +chifukwa O +zinthu O +zifika O +poliritsa O +miyezi O +ikubwerayi O +. O + +Kaluwa B-PER +adati O +Amalawi O +ambiri O +sapeza O +ndalama O +yoposa O +K50 O +0 O +pamwezi O +ngakhale O +zoloserazo O +zikukamba O +ndalama O +yoposa O +K100 O +0 O +. O + +Izi O +zikutanthauza O +kuli O +mavuto O +, O +ndipo O +tikuloweratu O +anthu O +alira O +koopsa O +chifukwa O +zinthu O +zikukwera O +mtengo O +tsiku O +lililonse O +komanso O +mtengo O +wa O +thumba O +la O +chimanga O +wakwera O +kwambiri O +, O +adaonjezera O +motero O +. O + +Mkulu O +wa O +bungwe O +loona O +za O +momwe O +chuma O +chikuyendera O +la O +Malawi B-ORG +Economic I-ORG +Justice I-ORG +Network I-ORG +( O +Mejn B-ORG +) O +Dalitso B-PER +kubalasa I-PER +adati O +mavuto O +onsewa O +akudzanso O +chifukwa O +dziko O +lino O +silikupanga O +katundu O +ochuluka O +. O + +Katundu O +wopangidwa O +mdziko O +amayenera O +kukhala O +ochuluka O +kuposa O +amene O +akumufuna O +kuti O +mtengo O +ukhale O +wabwino O +. O +Bungwe O +la O +United B-ORG +Nations I-ORG +( O +UN B-ORG +) O +linkawerengera O +kuti O +anthu O +amene O +amagwiritsa O +ntchito O +ndalama O +yosposa O +K710 O +patsiku O +ndiye O +kuti O +ali O +paumphawi O +ndipo O +onani O +lero B-DATE +ndi O +Amalawi O +angati O +akugwiritsa O +ntchito O +ndalama O +yotere O +? O +Mupeza O +kuti O +ndi O +ochepa O +, O +adatero O +Kubalasa B-PER + +. O + +Tsala O +bwino O +2016 B-DATE +Pamene O +tikutsendera O +chaka B-DATE +cha I-DATE +2016 I-DATE +, O +akadaulo O +ena O +pandale O +ati O +zochitika O +mchakachi O +zikutsimikiza O +kuti O +Amalawi O +akuchenjera O +ndiye O +andale O +asamale O +mu O +2017 B-DATE +. O + +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Akadanena O +izi O +kaamba O +ka O +mipungwepungwe O +imene O +idagwedeza O +zipani O +za O +ndale O +, O +kulephera O +kwa O +zipani O +zina O +pa O +zisankho O +zapadera O +zimene O +zidalipo O +komanso O +misamuko O +imene O +idagundika O +mu O +2016 B-DATE +. O + +Katswiri O +wa O +za O +ndale O +kusukulu O +ya O +ukachenjede O +ya O +Chancellor B-ORG +College I-ORG +, O +Boniface B-PER +Dulani I-PER +, O +adati O +zochitika O +pa O +dale O +mchakachi O +ndi O +chenjezo O +kwa O +andale O +kuti O +aunike O +bwino O +khalidwe O +lawo O +madzi O +asadafike O +mkhosi O +. O + +Masiku O +ano O +anthu O +adachangamuka O +ndipo O +safuna O +kugwiritsidwa O +ntchito O +nkutayidwa O +. O +Mikangano O +imene O +idabuka O +mzipani O +komanso O +zotsatira O +za O +chisankho O +, O +muona O +kuti O +ngakhale O +andale O +samayembekezera O +kuti O +zingayende O +choncho O +, O +adatero O +Dulani B-PER +. O + +Mchakachi B-DATE +mudali O +chisankho O +chapadera O +Iye O +adati O +kale O +Amalawi O +ankatsatira O +ndale O +zofumbatitsana O +koma O +adazindikira O +kuti O +ndale O +zotere O +zimangowaphwanyira O +ufulu O +osankha O +atsogoleri O +. O + +Mkulu O +wa O +Malawi B-ORG +Electoral I-ORG +Support I-ORG +Network I-ORG +( O +Mesn B-ORG +) O +Steve B-PER +Duwa I-PER +adati O +nthawi O +yakwana O +yoti O +a O +ndale O +ayambe O +kudziyika O +mgulu O +la O +ena O +onse O +osati O +kudzipatula O +. O + +Iye O +adaonjeza O +kuti O +mikangano O +ina O +mzipani O +imayamba O +kaamba O +ka O +njala O +yofuna O +maudindo O +ndiye O +atsogoleri O +a O +zipani O +azigonjerana O +nkutsatira O +zomwe O +zamangidwa O +kumsonkhano O +waukulu O +wa O +zipani O +zawo O +. O + +Chipani O +cha O +MCP B-ORG +chidagwedezeka O +ndi O +mikangano O +mpaka O +akuluakulu O +ena O +adachotsedwa O +pomwe O +ena O +adaimikidwa O +. O +Mikanganoyo O +idayamba O +ndi O +apampando O +a O +makomiti O +a O +mmaboma O +omwe O +posakondwa O +ndi O +kusinthidwa O +kwa O +maudindo O +ena O +a O +mukomiti O +yaikulu O +, O +adatengera O +chipanichi O +kukhoti O +pofuna O +kukakamiza O +chipani O +kupangitsa O +msonkhano O +waukulu O +wosankha O +maudindo O +. O + +Chipanicho O +chidachotsa O +mmodzi O +mwa O +mizati O +yake O +, O +Felix B-PER +Jumbe I-PER +yemwe O +ndi O +phungu O +wapakati O +mboma O +la O +Salima B-LOC +pamodzi O +ndi O +akuluakulu O +ena O +monga O +wapampando O +wa O +mchigawo O +cha O +kummwera O +Chatinkha B-PER +Chidzanja I-PER +- I-PER +Nkhoma I-PER +ndi O +Azam B-PER +Mwale I-PER +. O + +MCP B-ORG +idaimitsa O +akuluakulu O +Jessie B-PER +Kabwira I-PER +phungu O +wa O +ku O +Salima B-LOC +yemwe O +panthawiyo O +anali O +mneneri O +wachipani O +komanso O +mzati O +wina O +wa O +chipanicho O +Joseph B-PER +Njobvuyalema I-PER +. O + +Nako O +ku O +Peoples B-ORG +Party I-ORG +( O +PP B-ORG +) O +, O +kudali O +kusamvana O +kwa O +mchipanicho O +kudayamba O +kaamba O +ka O +kubindikira O +kwa O +mtsogoleri O +wake O +Joyce B-PER +Banda I-PER +kumaiko O +akunja O +. O + +Kusowa O +kwa O +Banda B-PER +kudabweretsa O +mikangano O +yolimbirana O +utsogoleri O +mchipanichi O +ndipo O +pomwe O +iye O +adasankha O +phungu O +wa O +kumwera O +kwa O +boma O +la O +Salima B-LOC +Uladi B-PER +Mussa I-PER +kukhala O +wogwirizira O +utsogoleri O +wa O +chipanichi O +, O +akuluakulu O +ena O +sadagwirizane O +nazo O +. O + +Mmodzi O +mwa O +akuluakuluwo O +, O +Christopher B-PER +Mzomera I-PER +Ngwira I-PER +yemwe O +ndi O +woyanganira O +chipanichi O +mchigawo O +cha O +kumpoto O +adati O +njira O +yomwe O +Banda B-PER +amatsata O +poyendetsa O +chipanicho O +idali O +yosokonekera O +ndipo O +iye O +adati O +kudali O +bwino O +mtsogoleriyo O +akadatula O +pansi O +udindo O +wake O +kuti O +chipanichi O +chione O +njira O +zina O +. O + +Akuluakulu O +ena O +a O +chipanicho O +, O +kuphatikizapo O +yemwe O +adaima O +ndi O +Banda B-PER +pachisankho O +, O +Sosten B-PER +Gwnegwe I-PER +komanso O +Brown B-PER +Mpinganjira I-PER +atuluke O +mchipanicho O +. O + +Naye O +mneneri O +wa O +chipanicho O +Ken B-PER +Msonda I-PER +adatuluka O +PP B-ORG +mu O +September B-DATE +. O +Iye O +adakalowa O +DPP B-ORG +. O + +Anatchezera B-PER +Ndimufunsirebe O +? O +Ndine O +mnyamata O +wa O +mu O +Lilongwe B-LOC +ndipo O +ndidagwa O +mchikondi O +ndi O +msungwana O +wina O +. O +Ndakhala O +ndikuponya O +mawu O +kwa O +iye O +koma O +iyeyo O +amayankha O +moti O +savomera O +kapena O +kundikana O +. O +Kodi O +ndipitirizebe O +kumufunsira O +? O +Ndithndizeni O +ndazunzika O +maganizo O +. O + +B O +, O +Lilongwe B-LOC +. O + +Zikomo O +B B-PER +, O +Ndikuyankha O +molingana O +ndi O +kuti O +siunandiuze O +kuti O +wakhala O +nthawi O +yaitali O +bwanji O +ukuyesa O +mwayi O +wako O +. O + +Zikuoneka O +kuti O +msungwanayo O +sanapange O +chiganizo O +chokulola O +kapena O +kukukana O +. O +Nthawi O +zambiri O +msungwana O +akakhala O +mmalingaliro O +otero O +nchifukwa O +chakuti O +akukukayikira O +. O +Chikaikochi O +chikudza O +chifukwa O +pali O +zina O +zimene O +adamva O +za O +iwe O +ndiye O +akadali O +kulingalira O +kuti O +apange O +chisankho O +payekha O +. O + +Komanso O +iweyo O +mwina O +chidwi O +chako O +ukungoonetsa O +kuti O +ukumufuna O +. O +Tsono O +akalola O +, O +chotsatira O +chidzakhala O +chiyani O +? O +Mwinatu O +msungwanayo O +malingaliro O +ake O +ndi O +akuti O +akufuna O +kupeza O +mwamuna O +wa O +banja O +pamene O +iwe O +ukungoonetsa O +zizindikiro O +za O +chibwenzi O +basi O +. O + +Pomaliza O +ndiyenera O +kukuuza O +kuti O +ngati O +wayesa O +kumufunsira O +koma O +siukulandira O +yankho O +loyenera O +, O +bwanji O +osayamba O +wakhala O +mnzake O +nkumacheza O +zina O +ndi O +zina O +? O +Akuyenera O +kukumvetsetsa O +kaye O +kuti O +umaganiza O +chiyani O +, O +nanga O +umafuna O +chiyani O +asanakulole O +. O +Izo O +ndiye O +udziwe O +. O + +Mbali O +inayi O +, O +ungodziwanso O +kuti O +fupa O +lokakamoza O +limaswa O +mphika O +choncho O +ngati O +watha O +nthawi O +yaitali O +ukuyendera O +, O +ndi O +bwino O +kuyangana O +kwina O +. O +Nthawi O +siyibwerera O +. O + +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Wokwatira O +wandipatsa O +mimba O +Zikomo O +Gogo O +, O +Ndinapanga O +chibwenzi O +ndi O +mwamuna O +wina O +amene O +ankaonetsa O +Chikondi O +kwambiri O +pa O +ine O +. O + +Izi O +zili O +choncho O +, O +mwamunayo O +sanandiuze O +kuti O +ndiwokwatuira O +koma O +nditamva O +kwa O +ena O +ndidamufunsa O +adayankha O +kuti O +akufuna O +kumusiya O +ndipo O +andikwatira O +ineyo O +. O + +Inetu O +ndili O +pasukulu O +ndipo O +zisanatheke O +zoti O +andikwatirezo O +, O +wandipatsa O +mimba O +pano O +akuti O +ndizikhala O +kwathu O +ndipo O +azingondithandiza O +. O + +Kodi O +ndipange O +bwanji O +pamenepa O +. O + +VD O +, O +Chiradzulu B-LOC +. O + +VD O +, O +Ndi O +ambiri O +asungwana O +ndi O +amayi O +amene O +ali O +ndi O +nkhani O +zotere O +. O +Zagwa O +zatha O +, O +ukuyenera O +kuyangana O +kutsogolo O +. O + +Pali O +zinthu O +ziwiri O +zimene O +ndingakulangize O +. O +Choyamba O +, O +udziwe O +kuti O +ngati O +wakupatsa O +mimba O +, O +nkhaniyi O +ukuyenera O +kuitengera O +kukhoti O +la O +majisitileti O +. O +Malamulo O +atsopano O +a O +ukwati O +akusonyezeratu O +kuti O +wopereka O +mimba O +nkuthawa O +akuyenera O +kubweretsedwa O +pamaso O +pa O +oweruza O +. O + +Kukhotiko O +nkomwe O +akatambasule O +kuti O +akuyenera O +kukuthandiza O +motani O +. O + +Chachiwiri O +chimene O +ndinganena O +nchakuti O +usataye O +mtima O +kulekeza O +sukulu O +panjira O +chifukwa O +uli O +ndi O +pathupi O +. O +Osataya O +pathupipo O +monga O +ena O +angaganizire O +. O +Ukuyenera O +kukabereka O +ndipo O +ukalera O +ndi O +kuyamwitsa O +mwana O +wakoyo O +mwakathithi O +, O +udzabwerere O +kusukulu O +. O + +Sukulu O +ndi O +tsogolo O +lako O +lowala O +ndipo O +udziwe O +kuti O +udzatha O +kuthandiza O +bwino O +mwana O +wakoyo O +moti O +bamboyo O +adzachita O +manyazi O +. O +Koma O +osaiwala O +kutengera O +nkhaniyi O +kukhoti O +. O + +Andipatse O +mimba O +? O +Agogo O +, O +Ndinali O +ndi O +chibwenzi O +chimene O +ndakhala O +nacho O +zaka O +4 O +ndipo O +takhala O +tikugwirizana O +za O +ukwati O +. O + +Koma O +posakhalitsapa O +anangosintha O +nkumanena O +kuti O +akufuna O +andipatse O +mimba O +koma O +adzandikwatira O +zaka O +ziwiri O +zikubwerazi O +. O +Kodi O +pamenepo O +pali O +chikondi O +? O +Chonde O +ndithandizeni O +. O + +RC O +, O +Mzuzu B-LOC +. O + +RC O +, O +Apa O +palibepo O +chikondi O +. O +Akupatse O +mimba O +ya O +chiyani O +? O +Adzakukwatira O +zaka O +ziwiri O +zikatha O +chifukwa O +chiyani O +? O +Zaka O +4 O +zonse O +zapitazo O +asanakukwatire O +akufuna O +chiyani O +? O +Udabwe O +nazo O +. O +Kodi O +anatu O +amayenera O +kukhala O +mphatso O +ya O +mbanja O +ngakhale O +ena O +angathe O +kukhala O +ndi O +chisankho O +chokhala O +ndi O +ana O +a O +mwamuna O +kapena O +mkazi O +amene O +sanakwatirane O +naye O +. O + +Choti O +udziwe O +, O +amuna O +ena O +amangofuna O +kukupusitsa O +. O +Uyu O +akhoza O +kukhala O +mmodzi O +mwa O +amuna O +otere O +. O +Nanga O +mpaka O +kukuuza O +kuti O +akufuna O +kukupatsa O +mimba O +? O +Nkutheka O +iyeyo O +akuuzanso O +akazi O +ena O +atatu O +chimodzimodzi O +. O +Tsono O +udzatani O +nonse O +mukalolera O +kutenga O +mimba O +kuchoka O +kwa O +iye O +? O +Khala O +pansi O +, O +sunthapo O +phanzi O +asakutaire O +nthawi O +. O + +Mmodzi O +adayenera O +kusiya O +ntchito O +Ku O +maintaviyu O +ndi O +komwe O +anthu O +amapezerako O +mwayi O +wa O +ntchito O +, O +koma O +kwa O +mtolankhani O +wa O +kanema O +ya O +Zodiak B-ORG +, O +mchigawo O +cha O +kumpoto O +Angela B-PER +Saidi I-PER +adapezerako O +mwayi O +wa O +banja O +. O + +Zaka O +11 O +zadutsa O +tsopano O +kuchokera O +pomwe O +Saidi B-PER +adakumana O +ndi O +mwamuna O +wake O +Isaac B-PER +Banda I-PER +ku O +maintaviyu O +a O +uofesala O +a O +kadeti O +ku O +Salima B-LOC +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Isaac B-PER +ndi O +Angela B-PER +tsiku O +la O +ukwati O +wawo O +Malinga O +ndi O +Saidi B-PER +, O +awiriwa O +adali O +asilikali O +ku O +madera O +osiyana O +ndipo O +amakayesa O +mwayi O +wawo O +wokwera O +pantchito O +, O +pomwe O +Banda B-PER +adachita O +naye O +chidwi O +. O + +Apa O +tidayamba O +kucheza O +ngati O +chinzake O +ndithu O +. O +Padalibenso O +maganizo O +oti O +tsiku O +lina O +anthu O +nkudzavina O +, O +adatero O +Saidi B-PER +. O + +Iye O +adati O +mwa O +awiriwo O +, O +Banda B-PER +adakhonza O +maintaviyu O +ndipo O +adamutumiza O +ku O +Taiwan B-LOC +kukaphunzira O +za O +uofesala O +. O + +Saidi B-PER +adati O +awiriwa O +amachezabe O +palamya O +komanso O +akabwera O +kumudzi O +patchuthi O +mpaka O +pomwe O +adamaliza O +maphunziro O +ake O +mchaka B-DATE +cha I-DATE +2010 I-DATE +. O + +Kwa O +zaka O +5 O +tidali O +pa O +chinzake O +ndithu O +, O +kufikira O +pomwe O +adabwereratu O +ndipo O +ubwenzi O +wathu O +udayamba O +, O +adalongosola O +motero O +Saidi B-PER +. O + +Iye O +adati O +apa O +mmodzi O +mwa O +iwo O +amayenera O +kusiya O +ntchito O +malinga O +ndi O +malamulo O +a O +asilikali O +oti O +bwana O +ndi O +juniyo O +sayenera O +kupanga O +chibwenzi O +. O + +Malinga O +ndi O +Saidi B-PER +, O +iye O +monga O +juniyo O +, O +adazitaya O +mchaka B-DATE +cha I-DATE +2012 I-DATE +atagwirako O +kwa O +zaka O +10 O +. O + +Phindu O +kawawa O +ndi O +ulimi O +wa O +tsabola O +Akulipirira O +ana O +awiri O +ku O +sekondale O +; O +wagula O +mbuzi O +19 O +ndi O +nkhuku O +30 O +. O +Njinga O +, O +ziwiya O +za O +pakhomo O +komanso O +banja O +lake O +silikugona O +ndi O +njala O +. O +Nkhani O +ya O +Jimmy B-PER +Maliwu I-PER +, O +mlimi O +wa O +tsabola O +ku O +Mulanje B-LOC +ndi O +chitsanzo O +kuti O +ulimi O +wa O +tsabolawu O +ndi O +kawawa O +. O +BOBBY B-PER +KABANGO I-PER +akucheza O +ndi O +mlimiyu O +: O +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O + +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Maliwu O +: O +Ndidagulitsa O +mosavuta O +Wawa O +achikumbe O +Wawa O +, O +imani O +komweko O +musafike O +pafupi O +, O +kuno O +ndi O +kwa O +alimi O +okhaokha O +. O + +Kuli O +chiyani O +mukuchita O +kukanizira O +? O +Tikusankha O +tsabola O +ndiye O +mphepo O +yake O +inuyo O +simungayandikire O +, O +mukuona O +aliyense O +akungoyetsemula O +. O + +Ndiye O +tidziwanetu O +Ndine O +mlimi O +wa O +tsabola O +, O +dzina O +ndine O +Jimmy B-PER +Maliwu I-PER +wa O +mmudzi O +mwa O +Sazola B-LOC +kwa O +Senior O +Chief O +Mabuka B-PER +mboma O +la O +Mulanje B-LOC +. O + +Mudayamba O +liti O +ulimiwu O +? O +Mu O +1999 B-DATE +ndi O +pamene O +ndidayamba O +kulima O +tsabola O +. O + +Chidachitika O +nchiyani O +kuti O +muyambe O +ulimiwu O +? O +Pa O +nthawiyo O +nkuti O +ndikulima O +chimanga O +komanso O +mbewu O +zina O +. O +Ndiye O +ndinkafuna O +ndichite O +ulimi O +wina O +womwe O +ndizipezerapo O +ndalama O +. O +Apa O +ndi O +pamene O +ndidasankha O +tsabola O +. O + +Chifukwa O +chiyani O +mudasankha O +ulimi O +wa O +tsabola O +? O +Ndinkafuna O +ulimi O +wa O +fodya O +, O +koma O +kuno O +sachita O +bwino O +. O +Ulimi O +wa O +tsabola O +ndi O +omwe O +ndidaona O +kuti O +akuphamo O +ndalama O +. O + +Mudayamba O +bwanji O +? O +Ndidalima O +mizere O +yochepa O +, O +ndimafuna O +kuti O +ndione O +ngati O +ndingathe O +komanso O +ngati O +msika O +wake O +uchite O +bwino O +. O +Zidayenda O +koma O +osati O +kwambiri O +, O +ndidaikamo O +chidwi O +. O + +Chidayenda O +nchiyani O +? O +Kumunda O +zidatheka O +komanso O +pamsika O +ndidagulitsa O +mosavutika O +ngakhale O +mtengo O +wake O +udali O +wolira O +. O + +Mtengo O +udali O +bwanji O +? O +Ndidagulitsa O +K39 O +pa O +kilogalamu O +pamene O +alimi O +ena O +amagulitsa O +K50 O +. O + +Kuchoka O +1999 B-DATE +kufika O +lero B-DATE +, O +ulimiwu O +ukuyenda O +bwanji O +? O +Mitengo O +ndiyo O +yakhala O +yovuta O +koma O +kumunda O +ndiye O +zonse O +zili O +bwino O +. O +Ndidaonjezera O +munda O +ndipo O +pano O +ndikulima O +wokula O +ndi O +mamita O +35 O +mulitali O +ndi O +17 O +mlifupi O +. O + +Munda O +umenewu O +mukukolola O +wochuluka O +bwanji O +? O +Ndikumapeza O +tsabola O +makilogalamu O +150 O +ngati O +mvula O +yagwa O +bwino O +komanso O +ngati O +matenda O +sadafike O +. O + +Chaka B-DATE +chatha I-DATE +zidayenda O +bwanji O +? O +Nanga O +pamsika O +padali O +bwanji O +? O +Chaka B-DATE +chatha I-DATE +ndidakumana O +ndi O +vuto O +la O +matenda O +ndiye O +ulimi O +udavuta O +moti O +ndidapeza O +makilogalamu O +45 O +okha O +chifukwa O +alangizi O +adafika O +mochedwa O +. O +Pamsika O +ndiye O +zidali O +bwino O +chifukwa O +amagula O +K2 O +500 O +pa O +kilogalamu O +. O + +Ndi O +matenda O +ati O +amene O +adavuta O +? O +Tsabola O +amapanga O +zilonda O +komanso O +mitengo O +imauma O +. O +Zikatere O +zimakhala O +zovuta O +kuti O +abereke O +bwino O +. O +Panopa O +matendawa O +tawakonzekera O +chifukwa O +tidali O +ndi O +maphunziro O +a O +momwe O +tingathanirane O +ndi O +matendawa O +. O +Koma O +vuto O +lomwe O +lidalipo O +kuti O +tikumane O +ndi O +matendawo O +nchifukwa O +cha O +manyowa O +amene O +tidagwiritsira O +ntchito O +. O + +Tsabola O +wakupindulirani O +bwanji O +? O +Muli O +ndalama O +, O +chaka B-DATE +chatha I-DATE +ndidapeza O +K112 O +500 O +kuchokera O +mmakilogalamu O +45 O +amene O +ndidakolola O +. O +Ndagula O +mbuzi O +19 O +komanso O +nkhuku O +30 O +. O +Ndili O +ndi O +ana O +atatu O +, O +mmodzi O +ali O +Fomu O +2 O +wina O +4 O +ndi O +wina O +ali O +ku O +pulaimale O +. O +Onsewa O +ndalama O +zake O +zikuchokera O +mu O +tsabola O +. O +Sindinagonepo O +ndi O +njala O +chifukwa O +ulimiwu O +umandisuntha O +. O + +Tifotokozereni O +za O +kumunda O +, O +kuli O +bwanji O +pano O +? O +Panopa O +tikuwokera O +pamene O +mitengo O +ya O +chaka B-DATE +chatha I-DATE +tikuthyolera O +kuti O +ipange O +nthambi O +. O + +Sankhani B-PER +Mkandawire I-PER +kulavula O +moto O +Sankhani B-PER +Mkango I-PER +Plus O +Mkandawire I-PER +adachoka O +ku O +Nyasa B-ORG +Big I-ORG +Bullets I-ORG +chaka B-DATE +chino I-DATE +kupita O +ku O +Tanzania B-LOC +komwe O +akusewera O +Mbeya B-ORG +FC I-ORG +. O +Iye O +adachoka O +limodzi O +ndi O +Owen B-PER +Chaima I-PER +ndipo O +ulendowo O +udali O +ndi O +zokamba O +zambiri O +. O +BOBBY B-PER +KABANGO I-PER +adacheza O +naye O +motere O +: O +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Mkandawire B-PER +: O + +Kumalankhulidwa O +zambiri O +Tidziwe O +mbiri O +ya O +Sankhani B-PER +Ndimachokera O +ku O +Dwangwa B-ORG +mboma O +la O +Nkhotakota B-LOC +. O + +Ndine O +wachisanu O +mwa O +ana O +7 O +. O + +Ndine O +wosakwatira O +koma O +posakhalitsapa O +mumva O +nthungululu O +. O +Ena O +amanditchula O +Mkango B-PER +Plus O +, O +dzinali O +adandipatsa O +ndi O +sapota O +wa O +Bullets B-ORG +ati O +chifukwa O +omwetsa O +zigoli O +amavutika O +akakumana O +nane O +. O + +Ndidayamba O +kusewera O +Bullets B-ORG +mu O +2007 B-DATE +kuchokera O +ku O +Dwangwa B-ORG +United I-ORG +. O + +Ndaseweranso O +Carara B-ORG +Kicks I-ORG +ku O +South B-LOC +Africa I-LOC +. O + +Moyo O +uli O +bwanji O +ku O +Mbeya B-LOC +? O +Zonse O +zili O +bwino O +, O +moyo O +ndi O +choncho O +, O +pena O +ziwawe O +pena O +kukoma O +koma O +ndili O +bwino O +. O +Ku O +Mbeya B-LOC +ndikusewera O +pafupifupi O +masewero O +alionse O +. O + +Kuchoka O +kwako O +ku O +Bullets B-ORG +padali O +zokamba O +zambiri O +, O +zidatere O +chifukwa O +chiyani O +? O +[ O +Waseka O +. O +. O +] O +Bobby B-PER +aliyense O +amanena O +choncho O +koma O +pamene O +ndimachoka O +ku O +Bullets B-ORG +nkuti O +atagula O +[ O +John B-PER +] I-PER +Lanjesi I-PER +, O +[ O +Emmanuel B-PER +] I-PER +Zoya I-PER +komanso O +adali O +ndi O +[ O +Miracle B-PER +] I-PER +Gabeya I-PER +omwe O +akadagwira O +ntchito O +yanga O +. O +Kumbukiranso O +adali O +ndi O +George B-PER +[ I-PER +Nyirenda I-PER +] O +. O +Ndidaona O +kuti O +idali O +nthawi O +yabwino O + +kusuntha O +chifukwa O +ndakhala O +ndi O +timuyi O +ilibe O +kanthu O +mpaka O +pamene O +ndimachoka O +itapeza O +ndalama O +. O + +Umawathawa O +anzakowa O +? O +Ayinso O +, O +koma O +kuona O +moyo O +wanga O +komanso O +kutimuko O +kumalankhulidwa O +zambiri O +zomwe O +zikadasokoneza O +tsogolo O +langa O +ndiye O +ndidafuna O +ndisunthe O +kuti O +ndikaone O +zina O +. O + +Tinene O +kuti O +tcheya O +wakale O +Sam B-PER +Chilunga I-PER +ndiye O +adapangitsa O +? O +[ O +Waseka O +] O +Amene O +uja O +adali O +ndi O +masomphenya O +, O +sindingakuuzeni O +zambiri O +koma O +taganizani O +poyamba O +ndimalandira O +K33 O +0 O +ngati O +malipiro O +anga O +a O +pamwezi O +. O +Anthu O +amatamanda O +za O +luso O +langa O +koma O +kumaposedwa O +ndalama O +ndi O +wonenerera O +basi O +, O +zoona O +izi O +? O +Munthu O +uja O +adakweza O +malipiro O +ndiye O +padalakwika O +? O +Umadandaula O +kuti O + +Chilunga B-PER +adachotsedwa O +? O +Ndizomvetsa O +chisoni O +kumene O +, O +tinene O +chilungamo O +Chilunga B-PER +adali O +kamuna O +. O +Adapeza O +ma O +sponsor O +, O +adakweza O +ndalama O +yolandira O +tikasewera O +gemu O +komanso O +simungamumve O +Chilunga B-PER +akulankhula O +mmanyuzipepala O +kupempha O +thandizo O +. O + +Kodi O +ukudana O +ndi O +mtsogoleri O +wapanoyu O +Noel B-PER +Lipipa I-PER +? O +Sindikuteronso O +, O +koma O +Lipipa B-PER +adziwe O +kuti O +akuyenera O +kukhala O +wa O +mphamvu O +chifukwa O +[ O +Bullets B-ORG +] O +imakhala O +yosiirana O +. O +Aonetsetse O +kuti O +osewera O +akusangalala O +ndipo O +zikatere O +amupatsa O +zomwe O +akufuna O +, O +dzina O +lake O +litchulidwa O +paliponse O +chifukwa O +Chilunga B-PER +amaganizira O +osewera O +kwambiri O +. O + +Chaponda B-PER +abapondaponda O +Mpungwepungwe O +omwe O +udayamba O +nkukayikirana O +pa O +kagulidwe O +ka O +chimanga O +ku O +Zambia B-LOC +, O +wafika O +pamponda O +chimera O +ndi O +kuchotsedwa O +kwa O +George B-PER +Chaponda I-PER +ngati O +nduna O +ya O +zamalimidwe O +. O + +Mtsogoleri O +wadziko O +lino O +Peter B-PER +Mutharika I-PER +adachotsa O +Chaponda B-PER +Lachitatu B-DATE +patangotha O +tsiku O +limodzi O +bungwe O +la O +apolisi O +ndi O +bungwe O +lothana O +ndi O +ziphuphu O +la O +Anti B-ORG +- I-ORG +Corruption I-ORG +Bureau I-ORG +atapeza O +K200 O +miliyoni O +ku O +nyumba O +ya O +ndunayo O +ku O +Area B-LOC +10 I-LOC +ku O +Lilongwe B-LOC +. O +Ndalamazo O +zidali O +K124 O +miliyoni O +, O +US O +$ O +57 O +200 O +( O +K42 O +miliyoni O +) O +ndi O +ndalama O +zina O +za O +ku O +South B-LOC +Africa I-LOC +ndi O +Botswana B-LOC +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Adachotsedwa O +: O +Chaponda B-PER +Sabata B-DATE +yatha I-DATE +, O +ACB B-ORG +idati O +ngakhale O +komiti O +imene O +Mutharika B-PER +adakhazikitsa O +kuti O +ifufuze O +Chaponda B-PER +, O +komanso O +komiti O +yapadera O +ya O +ku O +Nyumba B-ORG +ya I-ORG +Malamulo I-ORG +adati O +ACB B-ORG +ndi O +apolisi O +afufuze O +Chaponda B-PER +, O +iwo O +adali O +atayamba O +kale O +kufufza O +nkhaniyo O +mu O +January B-DATE +. O + +Izi O +zidadza O +pamene O +komiti O +yapadera O +ya O +ku O +Nyumba B-ORG +ya I-ORG +Malamulo I-ORG +ndinso O +imene O +adakhazikitsa O +mtsogoleri O +wa O +dziko O +lino O +Peter B-PER +Mutharika I-PER +zitalangiza O +apolisi O +ndi O +ACB B-ORG +kuti O +afufuze O +bwino O +Chaponda B-PER +pakukhudzidwa O +kwake O +pa O +nkhani O +yoti O +boma O +, O +kupyolera O +mu O +bungwe O +la O +Admarc B-ORG +, O +litagula O +chimanga O +mwachinyengo O +kuchokera O +ku O +Zambia B-LOC +. O + +Chikalata O +chochokera O +kunyumba O +ya O +boma O +chidasonyeza O +kuti O +Mutharika B-PER +adachotsa O +Chaponda B-PER +, O +ndipo O +ntchito O +zake O +azigwira O +ndi O +Mutharika B-PER +. O + +Pogwiritsa O +ntchito O +mphamvu O +zomwe O +malamulo O +amamupatsa O +, O +mtsogoleri O +wadziko O +lino O +Peter B-PER +Mutharika I-PER +wachotsa O +George B-PER +Chaponda I-PER +yemwe O +adali O +nduna O +ya O +zamalimidwe O +, O +mthirira O +ndi O +chitukuko O +cha O +madzi O +paudindowu O +, O +chidatero O +chikalatacho O +. O + +Ganizo O +lochotsa O +Chaponda B-PER +labwera O +patapita O +nthawi O +mabungwe O +ndi O +anthu O +osiyanasiyana O +kuphatikizapo O +zipani O +zotsutsa O +boma O +zikukakamiza O +boma O +kuti O +lichotse O +mkuluyu O +kutamveka O +kuti O +amakhudzidwa O +ndi O +zachinyengo O +zomwe O +zikuganiziridwa O +kuti O +zidachitika O +pa O +kagulidwe O +kachimanga O +. O + +Poyamba O +, O +mabungwe O +ena O +adakatenga O +chiletso O +kukhothi O +choletsa O +Chaponda B-PER +kupita O +ku O +ofesi O +kwake O +kapena O +kugwira O +ntchito O +ngati O +nduna O +, O +pomwe O +Chaponda B-PER +adachotsedwa O +pampando O +wake O +wa O +mtsogoleri O +wa O +Nyumba B-ORG +ya I-ORG +Malamulo I-ORG +. O + +Zingapo O +zochititsa O +chidwi O +zachitika O +pankhaniyi O +, O +pomwe O +ngakhale O +bwalo O +la O +milandu O +lidalamula O +kuti O +Chaponda B-PER +asagwire O +ntchito O +ngati O +nduna O +, O +iye O +adapita O +mdziko O +la O +Germany B-LOC +. O +Komanso O +, O +pamene O +kafukufuku O +wa O +makomiti O +awiriwo O +adatuluka O +, O +ofesi O +ya O +Chaponda B-PER +ku O +Lilongwe B-LOC +idaotchedwa O +ku O +Lilongwe B-LOC +Lachitatu B-DATE +sabata I-DATE +yatha I-DATE +. O + +Popitiriza O +kafukufuku O +wake O +, O +nthambi O +ACB B-ORG +ndi O +apolisi O +adapitanso O +kuofesi O +ya O +Admarc B-ORG +ndi O +Transglobe B-ORG +. O +Transglobe B-ORG +ikukhudzidwa O +ndi O +nkhaniyo O +chifukwa O +idapatsidwa O +mphamvu O +zogula O +chimanga O +ku O +Zambia B-LOC +, O +zimene O +makomiti O +adadzutsa O +nazo O +nsidze O +kuti O +mwina O +padayenda O +chinyengo O +. O + +Katswiri O +wa O +zamalamulo O +Justine B-PER +Dzonzi I-PER +adauza O +wailesi O +ya O +Zodiak B-ORG +kuti O +malamulo O +a O +zakayendetsedwe O +ka O +ndalama O +mdziko O +muno O +salola O +munthu O +kusunga O +ndalama O +zakunja O +popanda O +chilolezo O +cha O +mkulu O +wa O +banki O +yaikulu O +ya O +Reserve B-ORG +Bank I-ORG +of I-ORG +Malawi I-ORG +. O + +Iye O +adanena O +izi O +poyankha O +ngati O +Chaponda B-PER +adaswa O +malamulo O +posunga O +ndalama O +( O +za O +Malawi B-LOC +ndi O +zakunja O +) O +mnyumba O +mwake O +. O + +Mitsinje O +isefukiranso O +chaka B-DATE +chinoazanyengo I-DATE +Nthambi O +yopima O +zanyengo O +ya O +mdziko O +muno O +ya O +Department B-ORG +of I-ORG +Climate I-ORG +Change I-ORG +and I-ORG +Meteorological I-ORG +Services I-ORG +( O +DCCMS B-ORG +) O +yati O +chaka B-DATE +chino I-DATE +kukhala O +kusefukira O +kwa O +madzi O +, O +maka O +kuchigawo O +cha O +Kummwera B-LOC +. O + +Izi O +zalankhulidwa O +sabata B-DATE +yatha I-DATE +pamene O +nthambiyi O +idaitanitsa O +atolankhani O +kuwafotokozera O +momwe O +nyengo O +ya O +mvula O +iyendere O +chaka B-DATE +chino I-DATE +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Nthambiyi B-PER +yati O +pamene O +madera O +ena O +asowe O +mvula O +, O +madera O +okwera O +alandira O +mvula O +yoopsa O +yomwe O +ingachititse O +kuti O +kukhale O +kusefukira O +kwa O +madzi O +. O + +Zopeza O +za O +nthambiyi O +, O +zikuonetsa O +kuti O +mwayi O +ndi O +waukulu O +kuti O +madera O +ambiri O +alandira O +mvula O +yoposera O +mlingo O +wake O +pamene O +ena O +alandira O +mvula O +ya O +mlingo O +wake O +ndi O +ena O +kusoweratu O +mvulayi O +. O + +Nthambiyi O +yati O +pakati O +pa O +October B-DATE +ndi O +December B-DATE +, O +chigawo O +cha O +Kumpoto B-LOC +chili O +ndi O +mwayi O +waukulu O +wolandira O +mvula O +yabwino O +. O +Umu O +ndi O +momwenso O +zilili O +kuchigawo O +cha O +Kummwera B-LOC +koma O +mwayi O +wolandira O +mvula O +yambiri O +ndi O +wochuluka O +. O + +Zoloserazi O +zikuti O +miyezi B-DATE +ya I-DATE +January I-DATE +ndi I-DATE +March I-DATE +, O +zigawo O +ziwirizi O +zidzalandira O +mvula O +yambiri O +, O +zomwe O +zikusonyezeratu O +kuti O +kusefukira O +kwa O +madzi O +chaka B-DATE +chino I-DATE +ndi O +nkhani O +yosayamba O +. O + +Mneneri O +wa O +DCCMS B-ORG +, O +Ellina B-PER +Kululanga I-PER +, O +akuti O +nkhani O +ya O +kusefukira O +kwa O +madzi O +isachotsedwe O +chifukwa O +miyezi B-DATE +ya I-DATE +January I-DATE +ndi I-DATE +March I-DATE +ndiyo O +ikuopsa O +ndipo O +anthu O +akonzekere O +. O + +Mbali O +yaikulu O +ya O +dziko O +lino O +ikuonetsa O +kuti O +ilandira O +mvula O +ya O +mlingo O +wake O +komanso O +kuposera O +apo O +, O +adatero O +. O + +Chaka B-DATE +chatha I-DATE +mpaka O +kumayambiriro O +a O +chaka B-DATE +chino I-DATE +, O +ngakhale O +madera O +ambiri O +mvula O +sidagwe O +yokwanira O +, O +madzi O +osefulira O +adavuta O +kwina O +ndi O +kwina O +maka O +zigawo O +za O +Kumpoto B-LOC +( O +Mzuzu B-LOC +) O +komanso O +maboma O +a O +Chikwawa B-LOC +, O +Nsanje B-LOC +ndi O +Mulanje B-LOC +komwe O +anthu O +ena O +adataya O +miyoyo O +yawo O +komanso O +ziweto O +, O +nyumba O +ndi O +katundu O +zidakokoloka O +. O + +Kulandira O +mwana O +ndi O +nkanulo O +Zikhulupiriro O +zina O +ukamva O +, O +mutu O +wake O +weniweni O +sowe O +. O +Pali O +zambiri O +zomwe O +makolo O +amakhulupilira O +paumoyo O +wa O +munthu O +kuyambira O +kubadwa O +mpaka O +kumwalira O +. O +Anthu O +ena O +akuti O +amakhulupirira O +kuti O +mwana O +akabadwa O +, O +pamafunika O +mwambo O +wa O +nkanulo O +ati O +kusonyeza O +kuti O +mwanayo O +walandiridwadi O +pakati O +pa O +abale O +. O +STEVEN B-PER +PEMBAMOYO I-PER + +adacheza O +ndi O +mayi O +Miriam B-PER +Chongwe I-PER +a O +kwa O +mfumu O +yaikulu O +( O +T O +/ O +A O +) O +Maganga B-PER +mboma O +la O +Salima B-LOC +yemwe O +akufotokoza O +zambiri O +za O +mwambowu O +. O + +Mayi O +Chongwe B-PER +( O +kumanja O +) O +kulongosola O +za O +mwambo O +wa O +nkanulo O +Mayi O +, O +ndati O +ndicheze O +nanu O +pa O +mwambo O +wa O +nkanulo O +. O +Mwambowu O +ndi O +wotani O +? O +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Uwu O +ndi O +mwambo O +womwe O +umatsatidwa O +mwana O +akabadwa O +kusonyeza O +kuti O +abale O +ndi O +anthu O +pamudzipo O +amulandira O +ndipo O +ndi O +mmodzi O +wa O +iwo O +. O +Izi O +zimatanthauza O +kuti O + +ndi O +mfulu O +kukhala O +ndi O +malo O +monga O +muja O +zikhalira O +ndi O +malo O +a O +banja O +chifukwa O +munthu O +wongobwera O +amavutika O +kupeza O +malo O +chifukwa O +palibe O +mizu O +yake O +yomwe O +angalondoloze O +. O + +Mwambowu O +umayenda O +bwanji O +? O +Sikuti O +anthu O +amachita O +kusonkhana O +ngati O +momwe O +miyambo O +ina O +imakhalira O +, O +ayi O +. O +Chomwe O +chimachitika O +nchakuti O +mwana O +akabadwa O +, O +chinthu O +choyambirira O +nkudziwitsa O +abale O +, O +makamaka O +amalume O +ake O +kapena O +azakhali O +, O +omwe O +amakanena O +kwa O +amfumu O +kenako O +anthu O +amamasuka O +kupita O +kukaona O +mwanayo O +ndi O +kumupititsira O +mphatso O +ngati O +ali O +nazo O +. O + +Mukati O +chinthu O +choyambirira O +mukutanthauzanji O +poti O +azaumoyo O +amati O +mwana O +akangobadwa O +, O +pompo O +ayamwe O +? O +Zimenezo O +nzoona O +koma O +apa O +tikukamba O +za O +mwambo O +. O +Umu O +ndimo O +makolo O +kalelo O +ankakhulupirira O +zinthu O +zisadayambe O +kusintha O +. O +Masiku B-DATE +ano I-DATE +miyambo O +yambiri O +ikutha O +pangonopangono O +chifukwa O +cha O +maphunziro O +, O +anthu O +adayamba O +kuzindikira O +kuti O +miyambo O +ina O +imaononga O +mmalo O +mokonza O + +zinthu O +. O + +Tsopano O +mukati O +nkanulo O +timadziwa O +tanthauzo O +lokanula O +koma O +apapa O +pali O +mgwirizano O +wanji O +ndi O +mwambo O +? O +Eya O +, O +ndimayembekezera O +funso O +limenelo O +. O +Kumbukani O +kuti O +ndati O +chimakhala O +chinthu O +choyambirira O +mwana O +akangobadwa O +ndiye O +kukanulako O +nkutsegula O +mwanayo O +kukamwa O +kuti O +akhoza O +kuyamwa O +chifukwa O +walandiridwa O +pakati O +pa O +mudzi O +ndi O +banja O +lomwe O +wabadwiralo O +. O + +Inu O +mudachitapo O +mwambo O +umenewu O +? O +Mzaka O +za O +mmbuyomo O +nditangokwatiwa O +kumene O +koma O +kenako O +ndidazindikira O +kuti O +nkulakwa O +chifukwa O +chimakhala O +chilango O +kwa O +mwana O +. O +Mwachitsanzo O +, O +kumatheka O +kuti O +panthawi O +yomwe O +mwana O +wabadwa O +, O +palibe O +mayendedwe O +achangu O +malingana O +nkuti O +nthawiyo O +mauthenga O +amachita O +kukaperekedwa O +pakamwa O +kapena O +pakalata O +, O +foni O +kudalibe O +nthawi O +imeneyo O + +ndiye O +mudikire O +munthu O +ayende O +kukapereka O +uthenga O +kuno O +mwana O +ali O +ndi O +njala O +. O + +Koma O +madotolo O +ndi O +anamwino O +amadziwa O +kuti O +izi O +zikuchitika O +? O +Sindikudziwa O +koma O +zimachitika O +kwambiri O +chifukwa O +chochirira O +kwa O +azamba O +mmidzi O +. O +Mwina O +ndinene O +kuti O +kukhwefula O +ntchito O +za O +azamba O +ammidzi O +kudathandiza O +nawo O +kuchepetsa O +mwambo O +umenewu O +. O +Sindikukhulupirira O +kuti O +dotolo O +kapena O +namwino O +angalekerere O +izi O +zikuchitika O +. O + +Pano O +zinthu O +zili O +motani O +? O +Panopa O +zinthu O +zili O +bwino O +chifukwa O +ndi O +maphunziro O +a O +zauchembere O +wabwino O +, O +anthu O +tidatsekuka O +mmaso O +. O +Mwina O +pena O +ndi O +pena O +zikhoza O +kumachitikabe O +poti O +uthenga O +umafika O +mosiyanasiyana O +koma O +nkhani O +yaikulu O +ndi O +yoti O +anthu O +ambiri O +adatsekuka O +mmaso O +chifukwa O +olo O +zokachirira O +kwa O +azamba O +ammidzi O +zidachepa O +. O + +Afufuza O +za O +mkalabongo O +Zambiri O +zakhala O +zikukambidwa O +za O +mkalabongo O +, O +mowa O +waukali O +umene O +suchedwa O +kutenga O +amene O +akuumwa O +koma O +tsopano O +, O +makampani O +21 O +akufufuzidwa O +pamadandaulo O +amene O +Amalawi O +amakhala O +nawo O +. O + +Msabatayi B-DATE +, O +bungwe O +loona O +za O +chilungamo O +pa O +malonda O +la O +Competition B-ORG +and I-ORG +Fair I-ORG +Trade I-ORG +Commission I-ORG +( O +CFTC B-ORG +) O +lidatulutsa O +chikalata O +chopempha O +Amalawi O +kupereka O +madandaulo O +awo O +pa O +makampani O +otcheza O +mkalabongowo O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Akuluaku O +a O +mabungwe O +amene O +akhala O +akulimbana O +ndi O +mowawo O +, O +umene O +poyamba O +unkatchedwa O +kuti O +masacheti O +, O +akondwa O +chifukwa O +CFTC B-ORG +ikufufuza O +makampaniwo O +. O +CFTC B-ORG +idakhazikitsidwa O +ndi O +malamulo O +oteteza O +ogula O +mdziko O +lino O +. O + +Mkulu O +wa O +bungwe O +la O +Young B-ORG +Achievers I-ORG +for I-ORG +Development I-ORG +( O +YAD B-ORG +) O +Jefferson B-PER +Milanzi I-PER +adati O +nkhaniyi O +tsopano O +ikusongola O +ndipo O +izi O +zimayenera O +kuchitika O +padzana O +. O + +Dziko O +la O +Malawi B-LOC +ndi O +lalingono O +kwambiri O +choncho O +nzodabwitsa O +kuti O +tili O +ndi O +makampani O +21 O +otcheza O +mowa O +umene O +waika O +miyoyo O +pachiswe O +, O +kusokoneza O +chitukuko O +komanso O +maphunziro O +. O +Iyi O +ndi O +nkhani O +yabwino O +, O +adatero O +Milanzi B-PER +. O + +Iye O +adati O +kuchuluka O +kwa O +makampaniwo O +kukungosonyeza O +kuti O +amaika O +mtima O +pa O +ndalama O +zomwe O +amapeza O +, O +osati O +miyoyo O +ya O +Amalawi O +. O + +Mkulu O +wa O +bungwe O +lothana O +ndi O +mankhwala O +wozunguza O +ubongo O +la O +Drug B-ORG +Fight I-ORG +Malawi I-ORG +, O +Nelson B-PER +Zakeyu I-PER +, O +wati O +mkalabongo O +ndi O +mowa O +womwe O +umafulidwa O +mosatsata O +ndondomeko O +popeza O +ukali O +wake O +umafika O +47 O +peresenti O +, O +omwe O +ndi O +wosavomerezeka O +ndi O +bungwe O +loona O +zaumoyo O +wa O +anthu O +padziko O +lonse O +la O +World B-ORG +Health I-ORG +Organisation I-ORG +( O +WHO B-ORG +) O +. O + +Izi O +zikusemphananso O +ndi O +mfundo O +yachitatu O +ya O +chitukuko O +ya O +bungwe O +la O +United B-ORG +Nations I-ORG +makamaka O +gawo O +3 O +ndime O +3 O +. O +5 O +yomwe O +imalimbikitsa O +umoyo O +wabwino O +pothana O +ndi O +uchidakwa O +, O +kusuta O +fodya O +ndi O +zina O +. O + +Akatswiri O +a O +zaumoyo O +a O +WHO B-ORG +omwe O +tikugwira O +nawo O +ntchito O +adatiuza O +kuti O +mowawu O +umaononga O +ubongo O +, O +mapapo O +, O +impso O +, O +komanso O +kulumalitsa O +nkhope O +, O +adatero O +Zakeyu B-PER +. O + +Mkuluyu O +adati O +mkalabongo O +waika O +pachiopsezo O +miyoyo O +ya O +ana O +ndi O +achinyamata O +ambiri O +popeza O +umagulitsidwa O +mtengo O +wotsika O +woti O +aliyense O +atha O +kuufikira O +. O + +Zakeyu B-PER +adati O +kafukufuku O +wa O +CFTC B-ORG +ateteza O +anthu O +ku O +mavuto O +omwe O +amadza O +akamwa O +mkalabongo O +. O + +Kampani O +zambiri O +zimabisa O +ukali O +weniweni O +wa O +mowawu O +. O +Zotsatira O +za O +kafukufuku O +wa O +ophunzira O +a O +msukulu O +zaukachenjede O +za O +ku O +Norway B-LOC +ndi O +Chancellor B-ORG +College I-ORG +mu O +2010 B-DATE +adaonetsa O +kuti O +achinyamata O +akusokonekera O +chifukwa O +cha O +mkalabongo O +. O + +Malingana O +ndi O +kafukufukuyo O +, O +izi O +zikulimbikitsa O +umphawi O +mdziko O +muno O +chifukwa O +anthu O +omwe O +amamwa O +mowamu O +sakhala O +nzika O +zopanga O +ziganizo O +zothandiza O +potukula O +dziko O +, O +adatero O +Zakeyu B-PER +. O + +Mchikalata O +chomwe O +CFTC B-ORG +yatulutsa O +ndipo O +chasayinidwa O +ndi O +mkulu O +wa O +bungweli O +, O +Wezi B-PER +Malonda I-PER +, O +chikuti O +CFTC B-ORG +yalandira O +madandaulo O +oti O +mowawu O +ulibe O +zizindikiro O +zovomerezeka O +ndi O +Malawi B-ORG +Bureau I-ORG +of I-ORG +Standards I-ORG +( O +MBS B-ORG +) O +. O + +Izi O +zili O +choncho O +, O +zidakwa O +zina O +za O +ku O +Ndirande B-LOC +mumzinda O +wa O +Blantyre B-LOC +zauza O +Msangulutso B-ORG +kuti O +mowawu O +wasokoneza O +kwambiri O +miyoyo O +yawo O +. O + +Bright B-PER +Katuli I-PER +, O +mmodzi O +mwa O +anyamata O +a O +pamsika O +wa O +Ndirande B-LOC +, O +adati O +amakonda O +kachasu O +poyerekeza O +ndi O +mkalabongo O +. O + +Timamwa O +mkalabongo O +chifukwa O +chotsika O +mtengo O +, O +koma O +siwabwino O +. O +Mowa O +wina O +uliwonse O +umafuna O +kudyera O +, O +koma O +mkalabongo O +umachotsa O +chilakolako O +cha O +chakudya O +. O +Ichi O +nchifukwa O +chake O +ena O +amafa O +nawo O +. O + +Munthu O +ukamwa O +mkalabongo O +amadzuka O +thupi O +likuphwanya O +, O +komanso O +ali O +ndi O +ludzu O +lofuna O +kumwa O +wina O +, O +adatero O +Katuli B-PER +. O + +Ndemwene B-PER +Kazonde I-PER +ndi O +Moses B-PER +Kachisa I-PER +akugwirizana O +ndi O +Katuli B-PER +ndipo O +apempha O +boma O +kuti O +liletse O +mowawu O +popeza O +ukuononga O +anthu O +. O + +Sungapeze O +zigubu O +za O +mkalabongo O +pamalo O +omwera O +mowa O +kaamba O +koti O +umagulitsidwa O +mwachinyengo O +. O +Tikungomwera O +ugonthi O +, O +kuipa O +kwake O +tikukuona O +. O + +Mkalabongo O +ndi O +wautsiru O +moti O +panopa O +maso O +anga O +satha O +kuona O +bwino O +patali O +. O +Anzathu O +ena O +zochita O +nzobalalika O +pamene O +ena O +akulumala O +nkhope O +chifukwa O +cha O +mowawu O +, O +adateto O +Kachisa B-PER +. O + +Mchikalatacho O +, O +Malonda B-PER +adati O +: O +Sitikunena O +kuti O +kampani O +zomwe O +tikufufuzazi O +zaphwanya O +malamulo O +. O +Tikufuna O +kupeza O +ngati O +madandaulo O +omwe O +talandira O +ali O +woona O +, O +komanso O +ngati O +kampanizo O +zikuphwanya O +malamulo O +. O +Tikufuna O +kupeza O +ngati O +mowawu O +ukuonononga O +miyoyo O +ya O +anthu O +, O +komanso O +tikufuna O +kudziwa O +ngati O +kampanizo O +zikutsatira O +ndondomeko O +zonse O +zotetezera O +miyoyo O +ya O +anthu O +. O + +Kupezeka O +kwa O +chizindikiro O +cha O +MBS B-ORG +pamowa O +kumatsimikizo O +kuti O +mowawo O +wakwanitsa O +malamulo O +onse O +omwe O +boma O +lidaika O +pofuna O +kuteteza O +miyoyo O +ya O +anthu O +, O +yatero O +kalatayo O +. O + +Mafumu O +sanunkha O +kanthu O +pandale O +Kafukufuku O +amene O +achita O +akadaulo O +a O +zandale O +mdziko O +muno O +wasonyeza O +kuti O +ngakhale O +mafumu O +ena O +amayesetsa O +kusanthula O +momwe O +Amalawi O +akuganizira O +pandale O +, O +Amalawi O +salabadira O +zonena O +za O +mafumuzo O +. O + +Mmodzi O +mwa O +akatswiriwo O +, O +Happy B-PER +Kayuni I-PER +amene O +amaphunzitsa O +ukadaulo O +pandale O +ku O +Chancellor B-ORG +College I-ORG +, O +adati O +zotsatira O +zimene O +adapeza O +adzazikhazikitsa O +pa O +17 B-DATE +March I-DATE +ku O +Sunbird B-ORG +Mount I-ORG +Soche I-ORG +mumzinda O +wa O +Blantyre B-LOC +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Mafumu O +sayenera O +kuika O +mlomo O +pankhani O +za O +ndale O +Izi O +zikudza O +patangotha B-DATE +sabata I-DATE +kuchokera O +pamene O +anthu O +ena O +adakuwiza O +Paramount O +Lundu B-PER +pamaliro O +a O +mfumu O +Kabudula B-PER +ku O +Lilongwe B-LOC +pomwe O +mwa O +zina O +adati O +chipani O +cha O +MCP B-ORG +chidalamulira O +dziko O +lino O +zaka O +31 O +ndipo O + +sichidzalamulilanso O +kuchokera O +mu O +1994 B-DATE +pomwe O +chidachoka O +mboma O +. O +Lundu B-PER +adatinso O +chipani O +cha O +Democratic B-ORG +Progressive I-ORG +Party I-ORG +( O +DPP B-ORG +) O +ndicho O +chidzalamulire O +mu O +2019 B-DATE +. O + +Koma O +polankhula O +ndi O +Tamvani B-ORG +, O +Kayuni B-PER +adati O +kafukufukuyo O +adapeza O +kuti O +mafumu O +amalemekezedwa O +ndi O +kukhulupiliridwa O +pankhani O +za O +miyambo O +yawo O +osati O +popanga O +ganizo O +la O +ndale O +. O + +Tikatulutsa O +zotsatirazo O +, O +anthu O +adzadzionera O +okha O +kuti O +anthu O +amalemekeza O +ndi O +kukhulupilira O +mafumu O +pankhani O +za O +chikhalidwe O +chawo O +koma O +alibe O +chikoka O +pakapangidwe O +ka O +ganizo O +la O +munthu O +amene O +asankhe O +pa O +ndale O +, O +adatero O +Kayuni B-PER +. O + +Kayuni B-PER +adakana O +kutambasula O +bwino O +kuti O +kafukufukuyu O +adamuchita O +nthawi O +yaitali O +bwanji O +, O +ndi O +anthu O +angati O +, O +njira O +yomwe O +adatsata O +pofunsa O +mafunso O +komanso O +mafunso O +amene O +amafunsidwa O +. O +Iye O +adati O +zonse O +adzazitambasula O +bwino O +akamukhazikitsa O +. O + +Iye O +wati O +chanzeru O +chomwe O +mafumu O +angachite O +nkuphathirira O +ku O +udindo O +wawo O +ndi O +kumalimbikira O +ntchito O +yawo O +mmalo O +motaya O +nthawi O +ndi O +zandale O +powopa O +kutsukuluza O +ulemu O +omwe O +ali O +nawo O +. O + +Pa O +zomwe O +mafumu O +ena O +akhala O +akunena O +kuti O +amayenera O +kukhala O +mbali O +yaboma O +, O +Kayuni B-PER +wati O +ichi O +nchilungamo O +chokhachokha O +koma O +waunikira O +kuti O +mpofunika O +kutanthauzira O +bomalo O +molondola O +. O + +Mpofunika O +kutanthauzira O +bwinobwino O +liwu O +lakuti O +boma O +chifukwa O +mwina O +mafumu O +oterowo O +amaona O +ngati O +boma O +nchipani O +cholamula O +pomwe O +si O +choncho O +. O +Boma O +limagawidwa O +patatu O +: O +Mtsogoleri O +ndi O +nduna O +zake O +, O +aphungu O +a O +Nyumba B-ORG +ya I-ORG +Malamulo I-ORG +komanso O +mabwalo O +oyendetsa O +. O + +Akamati O +amakhala O +mbali O +ya O +boma O +, O +sakulakwa O +koma O +aziganizira O +tanthauzoli O +kuti O +iwo O +ngopanda O +mbali O +ndipo O +ntchito O +yawo O +nkutsogolera O +anthu O +awo O +pankhani O +zamakhalidwe O +ndi O +chitukuko O +. O +Ndale O +nza O +anthu O +ena O +, O +adatero O +Kayuni B-PER +. O + +Polankhula O +ku O +maliro O +a O +T O +/ O +A O +Kabudula B-PER +, O +Senior O +Chief O +Lundu B-PER +adaweruziratu O +kuti O +chipani O +cha O +DPP B-ORG +ndicho O +chidzapambane O +pachisankho O +cha O +2019 B-DATE +ndipo O +kuti O +kaya O +wina O +afune O +kaya O +asafune O +, O +mafumu O +ena O +mdziko O +muno O +sadzaleka O +kusapota O +mtsogoleri O +wa O +dziko O +lino O +Peter B-PER +Mutharika I-PER +ndi O +chipani O +cha O +DPP B-ORG +. O + +Ngati O +tili O +pansi O +pa O +ulamuliro O +wa O +Mutharika B-PER +ndi O +chipani O +cha O +DPP B-ORG +, O +chotiletsa O +kumusapota O +nchiyani O +? O +Choti O +mudziwe O +nchakuti O +chipani O +cha O +DPP B-ORG +chikuyenera O +kulamula O +mpaka O +2019 B-DATE +ndipo O +chidzapitiliza O +kuchoka O +apo O +, O +adatero O +Lundu B-PER +kumaliroko O +. O + +Iye O +adapitiriza O +kunena O +kuti O +chipani O +cha O +Malawi B-ORG +Congress I-ORG +Party I-ORG +( O +MCP B-ORG +) O +chomwe O +mtsogoleri O +wake O +Lazarus B-PER +Chakwera I-PER +adali O +pa O +maliro O +pomwepo O +chisamalote O +zodzalamuliranso O +ndipo O +kuti O +kwake O +kudatha O +momwe O +chidatuluka O +mboma O +ngati O +chipani O +cholamula O +. O + +Chakwera B-PER +atafunsidwa O +ndemanga O +yake O +ndi O +Tamvani B-ORG +pa O +nkhaniyi O +adati O +alibe O +mau O +aliwonse O +kenako O +nkuseka O +. O + +Oyendetsa O +nkhani O +za O +mafumu O +ku O +unduna B-ORG +wa I-ORG +Maboma I-ORG +angonoangono I-ORG +Lawrence B-PER +Makonokaya I-PER +adati O +timutumizire O +mafunso O +omwe O +tikuyembekezera O +mayankho O +ake O +. O + +Zotsalira O +Tikuchezanso O +ndi O +kadaulo O +wina O +amene O +adacchita O +nawonso O +kafukufukuyo O +. O + +Amabungwe O +akukonzanso O +zogwirira O +ntchito O +limodzi O +Pozindikira O +kuti O +mutu O +umodzi O +susenza O +denga O +, O +mabungwe O +omwe O +si O +aboma O +omwe O +akugwira O +ntchito O +zosiyanasiyana O +mdziko O +muno O +, O +kuphatikizapo O +za O +maufulu O +a O +anthu O +komanso O +kayendetsedwe O +ka O +boma O +, O +ati O +ali O +ndi O +cholinga O +chokhazikitsa O +ndi O +kulimbikitsa O +mgwirizano O +pakati O +pawo O +kuti O +azitha O +kugwira O +ntchito O +limodzi O + +pofuna O +kutumikira O +mtundu O +wa O +Amalawi O +pa O +zofuna O +zawo O +. O + +Mmodzi O +mwa O +akuluakulu O +a O +mabungwe O +omenyera O +ufulu O +wa O +anthu O +ndi O +kudzudzula O +zolakwika O +pakayendetsedwe O +ka O +zinthu O +, O +McDonald B-PER +Sembereka I-PER +, O +adatsimikizira O +Tamvani B-PER +kuti O +mabungwe O +angapo O +avomera O +kale O +kulowa O +nawo O +mumgwirizanowu O +ndipo O +posachedwapa O +uyamba O +kugwira O +ntchito O +yake O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Cholinga O +chathu O +nchimodzi O +basi O +monga O +oyimirira O +Amalawi O +kuonetsetsa O +kuti O +zinthu O +zikuyenda O +bwino O +ndipo O +Amalawi O +sakuvutika O +kapena O +kuphwanyiridwa O +maufulu O +awo O +osiyanasiyana O +. O +Taganiza O +izi O +poona O +momwe O +zinthu O +zayamba O +kuyendera O +mdziko O +muno O +, O +adatero O + +Sembereka O +. O + +Koma O +katswiri O +wa O +zamalamulo O +ndi O +ndale O +Blessings B-PER +Chinsinga I-PER +wati O +zomwe O +akulingalira O +mabungwewa O +zingatheke O +pokhapo O +atasintha O +khalidwe O +ndi O +magwiridwe O +a O +ntchito O +zawo O +kuti O +athe O +kuongolera O +ndi O +kudzudzula O +kayendetsedwe O +ka O +zinthu O +mdziko O +muno O +. O + +Tamvani B-ORG +itamufunsa O +maganizo O +ake O +pa O +lingaliro O +la O +mabungwewa O +, O +Chinsinga B-PER +adati O +ngakhale O +ganizoli O +ndi O +labwino O +pachitukuko O +ndi O +tsogolo O +la O +dziko O +lino O +, O +mabungwewa O +ali O +ndi O +ntchito O +yaikulu O +yomema O +Amalawi O +kuti O +awakhulupirirenso O +potengera O +momwe O +zinthu O +zakhala O +zikuyendera O +mmbuyomu O +. O + +Ndi O +ganizo O +labwino O +koma O +lovuta O +kukwaniritsa O +chifukwa O +kuyamba O +nkuyamba O +, O +pali O +kusagwirizana O +pakati O +pa O +mabungwe O +eni O +ake O +. O +Izi O +mukhoza O +kutsimikiza O +potengera O +momwe O +ntchito O +za O +mabungwewa O +zakhala O +zikuyendera O +, O +makamaka O +pokonza O +zionetsero O +, O +adatero O +Chinsinga B-PER +. O + +Iye O +adati O +Amalawi O +ambiri O +adataya O +chikhulupiriro O +kuchokera O +mchaka B-DATE +cha I-DATE +2011 I-DATE +pomwe O +atsogoleri O +a O +mabungwe O +adamema O +zionetsero O +za O +dziko O +lonse O +koma O +mapeto O +ake O +anthu O +ena O +adaphedwapo O +ndipo O +patangopita O +nthawi O +pangono O +mabungwewa O +adakhala O +chete O +. O + +Zionetsero O +za O +2011 B-DATE +ndizo O +zidali O +nsanamira O +yaikulu O +ya O +mabungwe O +yosonyeza O +mphamvu O +, O +kugwirizana O +ndi O +mtima O +wofunadi O +kuthandiza O +, O +koma O +zomwe O +zidachitika O +zija O +zidagwetsa O +anthu O +ulesi O +waukulu O +moti O +pano O +ambiri O +alibenso O +nazo O +chidwi O +[ O +zochita O +za O +amabungwewa O +] O +, O +adatero O +Chinsinga B-PER +. O + +Iye O +adati O +chofunika O +apa O +nkuyamba O +apanga O +mfundo O +imodzi O +yomwe O +ingaonetse O +kuti O +cholinga O +chawodi O +nchimodzi O +, O +apo O +ayi O +, O +palibe O +chomwe O +angapindulepo O +. O + +Koma O +Sembereka B-PER +wanenetsa O +kuti O +mgwirizano O +wa O +ulendo O +uno O +ukhala O +wosiyana O +ndi O +migwirizano O +ina O +yonse O +mmbuyomu O +kaamba O +koti O +mfundo O +zake O +zikhala O +zakupsa O +ndi O +zomanga O +komanso O +zotengera O +maganizo O +a O +anthu O +ndi O +kudalira O +zokambirana O +mmalo O +mongolozana O +zala O +. O + +Amalawi O +ena O +omwe O +alankhula O +ndi O +Tamvani B-ORG +ati O +chimawagwetsa O +ulesi O +kwambiri O +nchakuti O +atsogoleri O +a O +mabungwewa O +sachedwa O +kutembenuka O +akalonjezedwa O +kapena O +kupatsidwa O +maudindo O +mboma O +lolamula O +. O + +Lameck B-PER +Silungwe I-PER +wa O +ku O +Chitipa B-LOC +adati O +nzokhumudwitsa O +kuti O +amabungwe O +amakokomeza O +kuti O +iwo O +ndi O +omenyera O +ufulu O +anthu O +ndi O +kudzudzula O +pomwe O +boma O +likulakwitsa O +koma O +mapeto O +ake O +amaoneka O +ngati O +iyi O +ndi O +njira O +yopemphera O +maudindo O +mboma O +. O + +Ndi O +atsogoleri O +angati O +a O +mabungwe O +omwe O +adapereka O +chiyembekezo O +mwa O +Amalawi O +kenako O +nkutseka O +pakamwa O +Amalawiwo O +akuwafuna O +kwambiri O +? O +Ndi O +ochuluka O +oti O +mwina O +enafe O +sitingathe O +kuwalakatula O +onse O +. O +Zimenezi O +ndizo O +zimagwetsa O +ulesi O +, O +adatero O +Silungwe B-PER +. O + +Masozi B-PER +Banda I-PER +wa O +mboma O +la O +Nkhata B-LOC +Bay I-LOC +naye O +adati O +adali O +ndi O +chiyembekezo O +chachikulu O +kuchokera O +kwa O +amabungwe O +pa O +zomwe O +adachita O +mchaka B-DATE +cha I-DATE +2011 I-DATE +, O +koma O +kenako O +adaona O +ngati O +wagwiritsidwa O +ntchito O +nkutayidwa O +ngati O +wopanda O +phindu O +. O + +Anthu O +ambiri O +tidalolera O +kupita O +kukapanga O +zionetsero O +mmizinda O +chifukwa O +cha O +chikhulupiriro O +koma O +patangotha O +miyezi O +yochepa O +chabe O +, O +atsogoleri O +ambiri O +adayamba O +kulowera O +kosiyanasiyana O +kutisiya O +manja O +ali O +mkhosi O +, O +adatero O +Banda B-PER +. O + +Naye O +Manuel B-PER +Sajiwa I-PER +wa O +mboma O +la O +Lilongwe B-LOC +adati O +akhoza O +kutsatira O +mabungwewa O +pokhapokha O +ataonadi O +kuti O +pali O +cholinga O +chenicheni O +osati O +kufuna O +kupanga O +phokoso O +longolambulirapo O +njira O +yopezera O +maudindo O +. O + +Zimayamba O +chonchi O +, O +amabwera O +pangonopangono O +nkumatitsimikizira O +kuti O +akudzatitsogolera O +kuti O +timenye O +nkhondo O +ya O +ufulu O +wathu O +koma O +posakhalitsa O +umangomva O +kuti O +anthu O +ochepa O +, O +makamaka O +iwowo O +, O +ali O +mmaudindo O +kenako O +zii O +, O +adatero O +Sajiwa B-PER +. O + +Zitachitika O +zionetsero O +za O +2011 B-DATE +zomwe O +adatsogolera O +akuluakulu O +a O +mabungwe O +oima O +paokhawa O +, O +anthu O +ambiri O +adaphedwa O +pazipolowe O +zomwe O +zidabuka O +pakati O +pa O +apolisi O +ndi O +anthu O +pomwe O +apolisi O +adaletsa O +anthu O +kuononga O +katundu O +wa O +eni O +. O + +Patangotha O +miyezi O +yochepa O +chichitikireni O +izi O +, O +atsogoleri O +ena O +a O +mabungwe O +adapatsidwa O +maudindo O +mboma O +latsopano O +la O +PP B-ORG +ndipo O +izi O +zidakhalangati O +zasokoneza O +mgwirizano O +wa O +mabungwewa O +omwe O +adayamba O +kugwira O +ntchito O +paokhapaokha O +. O + +Ena O +mwa O +akuluakulu O +a O +mabungwe O +omwe O +adalandira O +maudindo O +kuchoka O +mchaka B-DATE +cha I-DATE +2011 I-DATE +ndi O +Sembereka B-PER +, O +yemwe O +adapatsidwa O +udindo O +wa O +mlangizi O +wa O +pulezidenti O +pankhani O +za O +mabungwe O +mboma O +la O +Joyce B-PER +Banda I-PER +wa O +chipani O +PP B-ORG +; O +Dorothy B-PER +Ngoma I-PER +, O +womenyera O +ufulu O +yemwe O +adapatsidwa O +udindo O +woyanganira O +za O +uchembere O +wabwino O +mboma O +lomwelo O +la O +PP B-ORG +; O +ndipo O +mboma O +latsopano O +la O +DPP B-ORG +, O +mmodzi O + +mwa O +amabungwe O +omwe O +adakhala O +chete O +atapatsidwa O +udindo O +ndi O +Mabvuto B-PER +Bamusi I-PER +, O +yemwe O +ndi O +mlangizi O +wa O +Pulezidenti O +pa O +zamabungwe O +omwe O +si O +aboma O +. O + +Malingaliro O +a O +Khirisimasi B-DATE +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Khirisimasi B-DATE +ndi O +Januwale B-PER +Zalowa O +mmanyumba O +( O +adalakwitsa O +ndi O +oimbayo O +osati O +in O +Tadeyo B-PER +) O +Zaseseratu O +! O +Kwa O +amene O +adaliko O +nthawi O +imene O +Kennedy B-PER +Ndoya I-PER +, O +ankatchuka O +kuti O +Madolo B-PER +akhoza O +kuyikira O +umboni O +kuti O +ikafika O +nyengo O +ya O +Khirisimasi B-DATE +ngati O +ino O +, O +nyimboyi O +siyimasowa O +pawailesi O + +. O + +Abale O +anzanga O +, O +inde O +, O +iyitu O +ndi O +nthawi O +yachimwemwe O +, O +chisangalalo O +. O + +Ndimakumbuka O +nthawi O +imeneyo O +ndikadali O +kwathu O +kwa O +Kanduku B-PER +nthawi O +ino O +ndiye O +kunkakhala O +kulima O +maganyu O +osati O +masewera O +kuti O +tipeze O +ndalama O +zosangalalira O +. O +Ndani O +safuna O +kudzipepesa O +. O + +Ife O +ndiye O +tatsekera O +kale O +kuntchito O +. O +Tikayambanso O +ntchito O +chaka B-DATE +cha I-DATE +mawa I-DATE +, O +adatero O +mkulu O +amene O +adali O +ndi O +Abiti O +Patuma B-PER +. O + +Koma O +phwando O +la O +kuntchito O +kwanu O +lija O +ndiye O +ndewu O +zinaliko O +. O +Majuniyo O +kuswana O +ndi O +mabwana O +. O +Chikondi O +nacho O +chinali O +kuonetsedwa O +pakati O +pa O +majuniyo O +ndi O +mabwana O +awo O +pamdima O +komanso O +mgalimoto O +, O +adatero O +Abiti O +Patuma B-PER +. O + +Pajatu O +Abiti O +Patuma B-PER +samayimva O +nkhani O +ya O +maphwandoyi O +. O +Ndithu O +pakadalipano O +sindikudziwa O +kuti O +chaka B-DATE +chino I-DATE +walowa O +mmaphwando O +a O +makampani O +angati O +! O +Iwe O +phwando O +la O +kuntchito O +, O +ngati O +sunafike O +pomenyana O +ndi O +abwana O +wako O +ndiye O +kuti O +phwandolo O +silinathe O +, O +adatero O +mkulu O +uja O +. O + +Koma O +kunavuta O +zedi O +. O +Abwana O +kuvina O +ndi O +sekilitale O +, O +mkazi O +wabwana O +zibakera O +mwa O +sekilitale O +! O +Ngodya O +zomanga O +phwando O +la O +kuntchito O +, O +adatero O +Abiti O +Patuma B-PER +. O + +Ukudziwa O +kale O +. O +Kumwa O +zimene O +sunamwepo O +. O +Kusakaniza O +zakumwa O +. O +Ngati O +sudzimbidwa O +ndi O +nyama O +yootcha O +ndiye O +kuti O +kuphwandoko O +sunapiteko O +, O +adabwekera O +Gervazzio B-PER +. O + +Nkhani O +zili O +mkamwa O +, O +adatulukira O +mnyamata O +atavala O +malaya O +a O +blue O +, O +ojambulapo O +zitsononkho O +zinayi O +. O +Iye O +adali O +ndi O +chimwemwe O +kutsaya O +. O + +Dizilo O +Petulo O +Palibe O +ndiye O +mafumu O +! O +Lamulo O +lolola O +Paparazzi O +ndi O +anzake O +kupeza O +mauthenga O +mosavuta O +yadutsa O +mu O +ulamuliro O +wa O +Moya B-PER +Pete I-PER +, O +adadi O +, O +adatero O +mkulu O +uja O +. O + +Abiti O +Patuma B-PER +adangoti O +kukamwa O +yasaaa O +! O +Ndipo O +Male O +Chauvinist O +Pigs O +isachite O +matama O +ngati O +idakambapo O +kanthu O +zopatsa O +ufulu O +Paparazzi O +ndi O +anzake O +, O +adapitiriza O +. O + +Kodi O +mkulu O +, O +si O +Dizilo O +Petulo O +Palibe O +yomweyo O +imene O +idasintha O +zina O +ndi O +zina O +lamulolo O +lisanalowe O +mkanyumba O +komata O +? O +Si O +inu O +nomwe O +mudasintha O +lamulolo O +kuti O +zinthu O +zizikukomeranibe O +pomwe O +mukulamula O +, O +mwaiwala O +kuti O +zidzakugwirani O +pakhosi O +mukadzasiya O +kulamula O +pano O +pa O +Wenela B-LOC +? O +adafunsa O +Abiti O +Patuma B-PER +. O + +Koma O +zonse O +zili O +apo O +, O +kudutsa O +kwa O +lamulolo O +kapena O +ayi O +, O +kwa O +ine O +palibe O +kusintha O +. O +Lamulo O +si O +lamulo O +basi O +? O +Lamuloli O +lidzachititsa O +kuti O +kukhazikitsidwe O +Public B-ORG +Information I-ORG +Commission I-ORG +yoti O +izidzathandizira O +kukwaniritsa O +lamuloli O +. O + +Kunjakutu O +kuli O +Human B-ORG +Rights I-ORG +Commission I-ORG +, O +koma O +ufulu O +wa O +anthu O +siukuphwnyidwa O +? O +adfunsa O +mkulu O +adali O +ndi O +Abiti O +Patuma B-PER +uja O +. O + +Fodya O +wakunja O +wayamba O +kulowa O +Pomwe O +dziko O +la O +Malawi B-LOC +lalima O +fodya O +wochepa O +ndi O +makilogalamu O +27 O +miliyoni O +pamlingo O +omwe O +ogula O +fodyayu O +adaitanitsa O +, O +mavenda O +ena O +amachawi O +ayamba O +kulowetsa O +fodya O +kuchoka O +mmaiko O +oyandikana O +ndi O +dziko O +lino O +. O + +Fodyayu O +akumalowetsedwa O +pogwiritsa O +ntchito O +njira O +zozemba O +chifukwa O +mchitidwewu O +ngosemphana O +ndi O +malamulo O +a O +dziko O +lino O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Wogwirizira O +udindo O +wa O +mkulu O +wa O +bungwe O +loyendetsa O +ulimi O +wa O +fodya O +mdziko O +muno O +la O +Tobacco B-ORG +Control I-ORG +Commission I-ORG +( O +TCC B-ORG +) O +David B-PER +Luka I-PER +adati O +bungwe O +lake O +likudziwa O +za O +mchitidwewu O +ndipo O +lidatumiza O +maofesala O +ake O +kumalo O +onse O +omwe O +izi O +zikuchitika O +. O + +Maofesala O +athu O +ali O +ku O +Nkhamenya B-LOC +, O +mboma O +la O +Kasungu B-LOC +komwe O +kumalowera O +fodya O +kuchokera O +mdziko O +la O +Zambia B-LOC +ndipo O +ena O +ali O +ku O +Mchinji B-LOC +komanso O +ku O +Namwera B-LOC +mboma O +la O +Mangochi B-LOC +komwe O +fodya O +wake O +amakhala O +ochokera O +ku O +Mozambique B-LOC +, O +adatero O +Luka B-PER +. O + +Iye O +adati O +bungwe O +lake O +ndi O +lokhumudwa O +ndi O +mchitidwewu O +omwe O +uli O +vuto O +lalikulu O +pa O +ulimi O +wa O +fodya O +mdziko O +muno O +. O + +Ntchito O +yoyesetsa O +kuti O +fodya O +asalowe O +kapena O +kutuluka O +mdziko O +muno O +siyapafupi O +, O +ndipo O +sikwapafupi O +kuchitapo O +kanthu O +adatero O +Luka B-PER +. O + +Iye O +adaonjezeranso O +kuti O +nkhanizi O +kwambiri O +ndi O +zokhudza O +dziko O +ndi O +dziko O +linzake O +. O + +Alimi O +a O +fodya O +ena O +mboma O +la O +Mchinji B-LOC +adatsimikiza O +za O +kulowa O +kwa O +Fodya O +mdziko O +muno O +. O + +Mmodzi O +mwa O +alimiwa O +, O +Lazarus B-PER +Chitedze I-PER +, O +yemwe O +wakhala O +akulima O +fodya O +kwa O +zaka O +pafupifupi O +20 O +adati O +fodyayu O +akulowa O +pangono O +chabe O +kuchokera O +mdziko O +la O +Zambia B-LOC +kusiyana O +ndi O +momwe O +zimakhalira O +zaka O +zonse O +. O + +Akulowetsa O +fodya O +ndi O +mavenda O +angonoangono O +omwe O +amagwiritsa O +ntchito O +njinga O +, O +mwina O +chifukwa O +chakuti O +mmaliremu O +muli O +asilikali O +omwe O +akulondera O +chimanga O +kuti O +chisatuluke O +, O +adatero O +Chitedze B-PER +. O + +Iye O +adati O +chaka O +ndi O +chaka O +fodya O +amalowa O +kuchokera O +ku O +Zambiako B-LOC +kapena O +kutuluka O +kuchoka O +mdziko O +muno O +. O + +Zimatengera O +komwe O +msika O +uli O +bwino O +chaka O +chimenecho O +. O +Ngati O +ku O +Zambia B-LOC +zili O +bwino O +, O +mavenda O +amazembetsa O +fodya O +kupita O +naye O +komweko O +, O +adatero O +Chitedze B-PER +. O + +Iye O +adati O +zikatere O +zimawakomera O +alimiwa O +chifukwa O +mavendawa O +amawagula O +mokwera O +mtengo O +kusiyana O +ndi O +ku O +msika O +wa O +fodya O +. O + +Malinga O +ndi O +Chitedze B-PER +, O +chiopsezo O +chimakhalapo O +fodya O +akamalowa O +kuchokera O +mdzikolo O +chifukwa O +zikhonza O +kuchulutsa O +fodya O +pamsika O +kuposera O +mlingo O +omwe O +ogula O +akufuna O +. O + +Polankhulapo O +mlimi O +wina O +yemwe O +sadafune O +kutchulidwa O +dzina O +lake O +adati O +fodyayu O +akulowa O +pangono O +chifukwa O +ku O +Zambiako B-LOC +ayamba O +kumene O +kusankha O +fodya O +. O + +Akangoti O +wafika O +pachimake O +kumeneko O +, O +timuona O +akulowa O +wochuluka O +zedi O +, O +adatero O +mlimiyo O +. O + +Mwezi B-DATE +wathawu I-DATE +, O +woyanganira O +dera O +la O +kummawa O +mboma O +la O +Zambia B-LOC +Chanda B-PER +Kasolo I-PER +adauza O +ena O +mwa O +atolankhani O +a O +dzikolo O +kuti O +asilikali O +omwe O +ali O +mmalire O +a O +dziko O +lino O +ndi O +dzikolo O +akutetezanso O +kuzembetsa O +fodya O +. O + +Dziko O +la O +Zambia B-LOC +lidalengeza O +chaka B-DATE +chathachi I-DATE +kuti O +likweza O +mlingo O +wa O +fodya O +yemwe O +amalima O +kuchoka O +pa O +ma O +kilogalamu O +23 O +miliyoni O +kufika O +pa O +30 O +miliyoni O +chaka B-DATE +chino I-DATE +. O + +Ndipo O +chaka B-DATE +chathachi I-DATE +mtsogoleri O +wa O +bungwe O +la O +alimi O +la O +Eastern B-ORG +Fodya I-ORG +Association I-ORG +of I-ORG +Zambia I-ORG +( O +Efaz B-ORG +) O +Franklyn B-PER +Mwale I-PER +adadandaulira O +bungwe O +loyendetsa O +ulimi O +wa O +fodya O +mdzikolo O +kuti O +msika O +wawo O +amautsekula O +mochedwa O +poyerekeza O +ndi O +wa O +dziko O +lino O +. O + +Koma O +limodzi O +mwa O +mabungwe O +a O +alimi O +la O +Tobacco B-ORG +Association I-ORG +of I-ORG +Malawi I-ORG +( O +Tama B-ORG +) O +lidati O +silidalandire O +lipoti O +lililonse O +lokhudza O +kulowa O +kwa O +fodya O +kuchokera O +mdziko O +la O +Zambia B-LOC +. O + +Apha O +mkazi O +ndi O +apongozi O +kaamba O +kothetsa O +banja O +Mnyamata O +wina O +wa O +ku O +Mangochi B-LOC +wagwa O +mmanja O +mwa O +apolisi O +atapha O +mkazi O +ndi O +apongozi O +ake O +kaamba O +kothetsa O +banja O +. O + +Stephen B-PER +Sani I-PER +wa O +zaka O +25 O +adavomera O +mlandu O +wopha O +mkazi O +wake O +Annie B-PER +Smoke I-PER +ndi O +apongozi O +ake O +, O +Enifa B-PER +Smoke I-PER +, O +ndipo O +pomwe O +timasindikiza O +nkhaniyi O +nkuti O +iye O +akuyembekezera O +kukaonekera O +ku O +khoti O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Sani B-PER +adati O +adachita O +zaupanduzo O +kaamba O +koti O +makolo O +a O +mtsikanayo O +adathetsa O +banja O +lake O +ndi O +cholinga O +choti O +akapitirize O +maphunziro O +. O + +Mayi O +ndi O +gogo O +wa O +ophendwawo O +, O +Alida B-PER +Moyenda I-PER +, O +adati O +awiriwo O +adalowa O +mbanja O +atachimwitsana O +. O +Panthawiyo O +nkuti O +Annie B-PER +ali O +ndi O +zaka O +16 O +, O +komanso O +ali O +folomu O +1 O +. O + +Gogo O +Moyenda B-PER +adati O +poona O +kuti O +mtsikanayo O +adali O +wamngono O +, O +komanso O +wanzeru O +kwambiri O +pamaphunziro O +adaganiza O +zomubwezera O +kusukulu O +, O +koma O +mwamunayo O +adakana O +. O + +Timafuna O +Annie B-PER +apitirize O +maphunziro O +, O +koma O +popeza O +mwamunayo O +amakana O +tidangoganiza O +zothetsa O +banja O +kuti O +pasakhale O +kupingana O +kulikonse O +, O +adatero O +gogoyu O +. O + +Iye O +adati O +banja O +la O +awiriwo O +lidatha O +pa O +August B-DATE +5 I-DATE +2017 I-DATE +ndipo O +mtsikanayo O +adakayambiranso O +sukulu O +. O +Gogoyu O +adati O +banja O +la O +Sani B-PER +ndi O +Annie B-PER +mudalibe O +mavuto O +ena O +aliwonse O +, O +koma O +chomwe O +makolowo O +amafuna O +ndi O +choti O +mkaziyo O +aphunzire O +. O + +Padalibe O +mavuto O +ena O +aliwonse O +, O +koma O +chomwe O +chimatikhudza O +nchoti O +mtsikanayo O +adali O +wangono O +woyenera O +kukhala O +pasukulu O +osati O +pabanja O +, O +adatero O +Moyenda B-PER +. O + +Mneneri O +wa O +polisi O +wa O +mboma O +la O +Mangochi B-LOC +, O +Amina B-PER +Tepani I-PER +Daudi I-PER +, O +adati O +pa O +August B-DATE +13 I-DATE +2017 I-DATE +Annie B-PER +ndi O +amayi O +ake O +adatengana O +ulendo O +wokaona O +mbale O +wawo O +wina O +mmudzi O +mwa O +Mbapi B-LOC +mboma O +lomwelo O +. O + +Popeza O +mwamunayo O +amakhala O +moyandikana O +ndi O +makolo O +amtsikanayo O +, O +adadziwa O +za O +ulendowo O +ndipo O +adawatsatira O +mpaka O +pa O +famu O +ya O +Funwe B-LOC +pomwe O +adawaimitsa O +ndi O +kuwachita O +chiwembu O +. O + +Titalandira O +uthenga O +woti O +mu O +famu O +ya O +Funwe B-LOC +mwapezeka O +mitembo O +iwiri O +, O +tidaitengera O +ku O +chipatala O +chachingono O +cha O +Monkey B-LOC +Bay I-LOC +komwe O +adatiuza O +kuti O +anthuwo O +adamwalira O +kaamba O +ka O +kutaya O +magazi O +kwambiri O +atabaidwa O +ndi O +mipeni O +pakhosi O +, O +adatero O +Daudi B-PER +. O + +Iye O +adati O +apolisi O +adagwira O +Sani B-PER +pomuganizira O +kuti O +ndiye O +adachita O +zaupanduzo O +. O +Atamufunsa O +, O +adavomera O +mlanduwo O +moti O +akuyembekezera O +kuyankha O +mlandu O +wakupha O +womwe O +ukutsutsana O +ndi O +ndime O +209 O +ya O +malamulo O +a O +dziko O +lino O +. O + +Akapezeka O +wolakwa O +, O +Sani B-PER +akagwira O +ndende O +moyo O +wake O +wonse O +. O + +Mkazi O +wa O +mtsogoleri O +wa O +dziko O +lino O +, O +Gertrude B-PER +Mutharika I-PER +, O +wakhala O +akulimbikitsa O +atsikana O +omwe O +adalowa O +mbanja O +akadali O +a O +angono O +kuti O +abwerere O +kusukulu O +. O + +Malingana O +ndi O +kafukufuku O +wa O +mabungwe O +osiyanasiyana O +kuphatikizirapo O +la O +UNDP B-ORG +, O +atsikana O +ambiri O +mdziko O +muno O +amalowa O +mbanja O +asadafike O +zaka O +18 O +. O + +Mkulu O +wa O +bungwelo O +, O +Dan B-PER +Odallo I-PER +, O +adati O +vutoli O +ndi O +lomwe O +likuchititsa O +kuti O +atsikana O +ambiri O +azisiira O +panjira O +sukulu O +. O + +Pafupifupi O +theka O +la O +atsikana O +a O +mdziko O +muna O +amalowa O +mbanja O +asadafike O +zaka O +18 O +, O +adatero O +Odallo B-PER +. O + +Pofuna O +kuthana O +ndi O +vutoli O +, O +Nyumba B-ORG +ya I-ORG +Malamulo I-ORG +idakhazikitsa O +malamulo O +woti O +atsikana O +azilowa O +mbanja O +akakwana O +zaka O +18 O +kapena O +kupotsera O +apo O +. O + +Mafumu O +asalidwa O +pogawa O +chimanga O +Ntchito O +yogawa O +chakudya O +kwa O +anthu O +osoweratu O +pogwira O +ili O +mkati O +koma O +kafukufuku O +wathu O +wasonyeza O +kuti O +mafumu O +sakukhutira O +ndi O +momwe O +ntchitoyi O +ikuyendera O +makamaka O +pa O +kasankhidwe O +ka O +anthu O +olandira O +chakudyachi O +. O + +Kafukufukuyu O +wapeza O +kuti O +mabungwe O +ambiri O +omwe O +akuthandizana O +ndi O +boma O +pa O +ntchitoyi O +akusankha O +okha O +anthu O +oti O +alandire O +chakudya O +ndipo O +nthambi O +yolimbana O +ndi O +mavuto O +ogwa O +mwadzidzidzi O +ya O +Department B-ORG +of I-ORG +Disaster I-ORG +Management I-ORG +Affairs I-ORG +( O +DoDMA B-ORG +) O +yati O +njirayi O +ichepetsa O +katangale O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Akuti O +midzi O +yambiri O +yasiyidwa O +: O +Lukwa B-PER +Mmbuyomu O +, O +mbiri O +ya O +ntchito O +yogawa O +chakudya O +kapena O +zipangizo O +zina O +mmidzi O +pogwiritsa O +ntchito O +mafumu O +ndi O +makomiti O +a O +mmidzi O +idada O +ndi O +nkhani O +ya O +katangale O +pa O +kasankhidwe O +ka O +anthu O +olandira O +. O + +Koma O +mafumu O +auza O +Tamvani B-PER +kuti O +njira O +yomwe O +ikutsatidwa O +tsopanoyi O +ndiyo O +ingapititse O +patsogolo O +katangale O +chifukwa O +anthu O +osayenera O +kulandira O +akhoza O +kupeza O +danga O +kaamba O +koti O +olembawo O +sakudziwa O +za O +mmadera O +. O + +Tikungomva O +kuti O +anthu O +akulembedwa O +maina O +kuti O +akalandire O +chakudya O +kapena O +ndalama O +ife O +mafumu O +osatengapo O +mbali O +ndiye O +mapeto O +ake O +, O +anthu O +osayenera O +kupindula O +nawo O +akupezeka O +pamndandanda O +, O +adatero O +Senior O +Chief O +Chapananga B-PER +wa O +ku O +Chikwawa B-LOC +. O + +Mfumu O +yaikulu O +Chadza B-PER +ya O +ku O +Lilongwe B-LOC +idati O +chifukwa O +choti O +anthu O +omwe O +akuchita O +kalemberayu O +sadziwa O +bwinobwino O +madera O +omwe O +akugwiramo O +ntchitowo O +, O +midzi O +yambiri O +ikudumphidwa O +kusiya O +anthu O +ambiri O +padzuwa O +. O + +Anthu O +omwe O +akuchita O +kalembera O +sadziwa O +malire O +kuti O +adayenda O +bwanji O +kapena O +kuti O +kuli O +anthu O +ochuluka O +bwanji O +. O +Pachifukwachi O +, O +midzi O +yambiri O +ikudumphidwa O +; O +mwachitsanzo O +, O +mdera O +langa O +lino O +, O +muli O +Senior O +Group O +Mwenda B-PER +yemwe O +ali O +ndi O +mafumu O +80 O +komanso O +anthu O +6 O +0 O +omwe O +adumphidwa O +, O +adatero O +Chadza B-PER +. O + +Senior O +Chief O +Lukwa B-PER +wa O +ku O +Kasungu B-LOC +adati O +mwa O +mafumu O +opitirira O +200 O +a O +mdera O +lake O +, O +mafumu O +6 O +okha O +ndiwo O +alowa O +mukalembera O +wa O +anthu O +olandira O +chakudya O +kutanthauza O +kuti O +midzi O +yambiri O +yasiyidwa O +ndipo O +avutika O +. O + +Mfumu O +yaikulu O +Chindi B-PER +ku O +Mzimba B-LOC +adati O +iye O +adangomva O +kuti O +anthu O +ena O +alembedwa O +maina O +ndipo O +kuti O +ena O +ayamba O +kulandira O +chakudya O +koma O +osadziwa O +komwe O +zikuchokera O +ndi O +momwe O +zikuyendera O +. O + +Adalembana O +okha O +komweko O +ife O +sizidatikhudze O +ayi O +komanso O +zoti O +anthu O +akulandira O +chakudya O +tikungomva O +. O +Mwachitsanzo O +, O +ndidangomva O +mphekesera O +kuti O +cha O +ku O +Edingeni B-LOC +anthu O +adalandirako O +chimanga O +koma O +ndilibe O +umboni O +, O +adatero O +Chindi B-PER +. O + +Mneneri O +wa O +nthambi O +ya O +Dodma B-ORG +Jeremiah B-PER +Mphande I-PER +adati O +njira O +yomwe O +ikugwiritsidwa O +ntchito O +posankha O +anthu O +ndiyamakono O +komanso O +yothandiza O +kuchepetsa O +chinyengo O +ndi O +katangale O +yemwe O +adalipo O +kale O +. O + +Njirayi O +yomwe O +akuitcha O +Unified B-ORG +Beneficiary I-ORG +Registry I-ORG +( O +UBR B-ORG +) O +imatenga O +kaundula O +wa O +anthu O +ovutika O +nkuwayika O +mmagulu O +potengera O +mavutikidwe O +awo O +ndipo O +kuchoka O +apo O +amazindikira O +thandizo O +loyenera O +kupereka O +ku O +maguluwo O +. O + +Kuchoka O +pa O +mndandandawu O +, O +amthandizi O +pakhomo O +, O +amatengapo O +anthu O +awo O +, O +a O +ntchito O +za O +chitukuko O +amatengaponso O +ndipo O +ofunika O +thandizo O +la O +chakudya O +nawo O +amachoka O +momwemo O +. O +Njirayi O +imachepetsa O +kulakwitsa O +kowonjezera O +kapena O +kuchotsera O +anthu O +mu O +kaundula O +, O +adatero O +Mphande B-PER +. O + +Malingana O +ndi O +DC O +wa O +mboma O +la O +Lilongwe B-LOC +, O +Charles B-PER +Makanga I-PER +, O +bomali O +lidatsatadi O +njira O +yatsopano O +pofuna O +kuthetsamavuto O +ena O +omwe O +adalipo O +mnjira O +yakale O +monga O +kulowetsa O +ndale O +za O +pamudzi O +mupologalamu O +. O + +Chomwe O +chimachitika O +mundondomeko O +yakale O +nchakuti O +mafumu O +amayenera O +kugwirira O +ntchito O +limodzi O +ndi O +makomiti O +monga O +Village B-ORG +Development I-ORG +Committee I-ORG +( O +VDC B-ORG +) O +ndi O +Area B-ORG +Development I-ORG +Committee I-ORG +( O +ADC B-ORG +) O +koma O +pamakhala O +kuyendana O +mmbali O +. O + +Tili O +ndi O +zitsanzo O +zambiri O +zomwe O +kumapezeka O +kuti O +mfumu O +payekha O +walemba O +maina O +kapena O +anyamata O +ena O +a O +mukomiti O +alemba O +maina O +kwa O +okha O +ndiye O +zimasokoneza O +pologalamu O +, O +adatero O +Makanga B-PER +. O + +Akhalenso O +ndi O +moyo O +wautali O +Tsiku O +limenelo O +ndidakwiya O +zedi O +pa O +Wenela B-LOC +. O +Mkwiyo O +wanga O +udali O +waukulu O +zedi O +moti O +ndidafuna O +kuphulika O +. O +Inde O +, O +udali O +mkwiyo O +waukulu O +zedi O +moti O +kuchita O +chibwana O +nzimbe O +ndithu O +ikadamera O +pamsana O +! O +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Mminibasi O +imene O +ndinkaitanira O +nthawi O +imeneyo O +munkalira O + +nyimbo O +ya O +King B-PER +Yellowman I-PER +, O +inde O +, O +mmodzi O +mwa O +oimba O +chamba O +cha O +dancehall O +kuchokera O +ku O +Jamaica B-LOC +. O +Mutu O +wa O +nyimboyo O +ndi O +Zungguzungguguzungguzeng O +. O +Amene O +sakuidziwa O +nyimbo O +imeneyi O +ngoyenera O +kudzidabwa O +chifukwa O +inetu O +ngakhale O +ndili O +kwathu O +kwa O +Kanduku B-LOC +, O +mawu O +ake O +ndinkawadziwa O +bwino O +: O +Zungguzungguguzungguzeng O +Zungguzungguguzungguzeng O +Seh O +if O +yuh O +have O +a O +paper O +, O +yuh O + +must O +have O +a O +pen O +And O +if O +yuh O +have O +a O +start O +, O +yuh O +must O +have O +a O +end O +Seh O +five O +plus O +five O +, O +it O +equal O +to O +ten O +And O +if O +yuh O +have O +goat O +, O +yuh O +put O +dem O +in O +a O +pen O +And O +if O +yuh O +have O +a O +rooster O +, O +yuh O +must O +have O +a O +hen O +, O +now O +: O +Chidandikwiyitsa O +kwambiri O +chidali O +chakuti O +mminibasimo O +mudatsika O +munthu O +wachialubino O +. O +Mzibambo O +adabopha O +ulusi O +mochititsa O +kaso O +. O +Atatsika O +munthuyo O +, O +anthu O +adayamba O +kuliza O +malikhweru O + +. O +Ena O +adali O +kukuwa O +: O +Mamiliyoni O +awo O +! O +! O +! O +Mawu O +amenewa O +ndiwo O +adandikwiyitsa O +zedi O +. O +Ndidagwira O +mmodzi O +mwa O +anthu O +amakuwawo O +. O +Ndidamulawitsa O +makofi O +. O + +Kupusa O +! O +Amene O +mukukuwa O +zopusazi O +ndinu O +oipa O +, O +chimodzimodzi O +amene O +amapha O +maalubino O +ati O +kuti O +akachite O +zizimba O +. O +Kulemera O +kwake O +kuti O +? O +Ndipo O +chuma O +chake O +chodyedwa O +ndi O +njenjete O +chomwechi O +? O +ndidafunsa O +mozaza O +. O + +Nditapita O +kumalo O +aja O +timakonda O +, O +ndidapeza O +akuvina O +nyimbo O +ya O +Kenneth B-PER +Ninganga I-PER +ndi O +Geoffrey B-PER +Zigoma I-PER +. O +Koma O +kudali O +dansi O +yotha O +malo O +. O +Ndipo O +mawu O +anthetemya O +a O +Zigoma B-PER +adanditenga O +mtima O +osakhala O +masewera O +. O + +Mayo O +mayo O +, O +mayo O +mayo O +ndathera O +pano O +! O +Takondwera O +mwalowa O +mbanja O +aye O +. O + +Itatha O +nyimboyo O +, O +wapamalopo O +, O +Gervazzio B-PER +, O +adatsegula O +wailesi O +kuti O +timvere O +nkhani O +. O + +Mwina O +nkumva O +kuti O +Moya B-PER +Pete I-PER +wanenapo O +chiyani O +za O +kubedwa O +, O +kuphedwa O +ndi O +kunyozedwa O +kwa O +maalubino O +, O +adatero O +. O + +Woweruza O +milandu O +wina O +walamula O +kuti O +munthu O +amene O +anaba O +munthu O +wachialubino O +wina O +akaseweze O +kundende O +zaka O +ziwiri O +, O +adali O +kutero O +wowerenga O +nkhani O +. O + +Abiti O +Patuma B-PER +adakwiya O +. O +Mtima O +wake O +umachita O +kumveka O +kugunda O +ngati O +uphulika O +! O +Zaka O +ziwiri O +basi O +? O +Munthuyo O +amafuna O +akagulitse O +munthu O +wachialubinoyo O +kuti O +achotse O +ziwalo O +zina O +ati O +zizimba O +ndiye O +kungomupatsa O +zaka O +ziwiri O +kundende O +? O +Munthu O +wakuba O +ngombe O +akupatsidwa O +zaka O +7 O +koma O +wakuba O +munthu O +mnzake O +kungopatsidwa O +zaka O +ziwiri O +basi O +? O +adazaza O +. O + +Nanenso O +mkwiyo O +udachititsa O +mwazi O +wanga O +kuthamanga O +. O + +Zilango O +amati O +zizichititsa O +ena O +kuti O +asayerekeze O +kupalamula O +. O +Chilango O +ngati O +ichi O +chingaopseze O +ena O +? O +Enatu O +akufukula O +mitembo O +ya O +maalubino O +ati O +zizimba O +. O +Ayi O +ndithu O +, O +ufiti O +wotere O +wafika O +povuta O +, O +ndidatero O +. O + +Mkwiyo O +wandizinga O +. O +Mtima O +wanga O +ukupweteka O +. O +Ndikumva O +kutentha O +ngati O +munthu O +wodya O +nsima O +yamoto O +, O +ndiwo O +zake O +khwanya O +wothiridwa O +tsabola O +wakambuzi O +wochuluka O +komanso O +atakhala O +padzuwa O +la O +12 B-DATE +koloko I-DATE +masana I-DATE +. O + +Mmutu O +mwanga O +mudayamba O +kuyenda O +nyimbo O +ya O +Salif B-PER +Keita I-PER +. O +Ngati O +mu O +Africa B-LOC +muli O +anthu O +odziwa O +kuimba O +, O +Salif B-PER +Keita I-PER +ndi O +mmodzi O +mwa O +iwo O +. O +Ngakhale O +ndi O +wachialubino O +, O +Salif B-PER +ali O +ndi O +luso O +ndipo O +amadziwika O +padziko O +lonse O +lapansi O +chifukwa O +cha O +nyimbo O +zake O +zogwira O +mtima O +. O +Ndimukumbuka O +bwino O +chifukwa O +tsiku O +lomwe O +adabwera O +ku O +Malawi B-LOC +ndidanyamula O +zikwama O +ndi O + +magitala O +ake O +kulowera O +ku O +French B-LOC +Cultural I-LOC +Centre I-LOC +. O + +Nyimbo O +yake O +idali O +ya O +Folon O +, O +imene O +adaimba O +ndi O +wotchuka O +winanso O +, O +Youssour B-PER +Ndor I-PER +. O + +Koma O +abale O +nkhanza O +izi O +ziyenera O +kutha O +. O +Momwe O +ndikuonera O +mchitidwe O +wonyansawu O +udayamba O +kalekale O +. O +Ndikumbuka O +kalekale O +tinkauzidwa O +kuti O +ma O +alubino O +amangosowa O +, O +samwalira O +. O +Ndiye O +kuti O +nkhanzazi O +zidayamba O +kale O +. O +Anthu O +akuba O +anzawowa O +adayamba O +izi O +kalekale O +, O +adatero O +Abiti O +Patuma B-PER +. O + +Achenjeza O +zobzala O +chinangwa O +cha O +matenda O +Katswiri O +oona O +za O +tizilombo O +toononga O +komanso O +toyambitsa O +matenda O +ku O +mbewu O +wa O +kunthambi O +ya O +kafukufuku O +ya O +Bvumbwe B-ORG +Research I-ORG +Station I-ORG +, O +Dr O +Donald B-PER +Kachigamba I-PER +, O +wati O +alimi O +apewe O +kubzala O +mbewu O +ya O +chinangwa O +chomwe O +chikuonetsa O +zizindikiro O +za O +matenda O +. O + +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Pamene O +mvula O +ikugwa O +ndipo O +Madera O +ena O +imagwa O +mocheperako O +, O +alimi O +ena O +padakalipano O +ali O +pa O +kalikiliki O +kubzala O +mbewuyi O +kuti O +adzapeze O +chakudya O +ngakhalenso O +kugulitsa O +. O + +Kachigamba B-PER +adati O +matenda O +a O +chinangwa O +omwe O +azunguza O +kwambiri O +mmaiko O +ambiri O +a O +mu O +Africa B-LOC +kuphatikizapo O +Malawi B-LOC +ndi O +a O +khate O +( O +cassava O +mosaic O +) O +komanso O +oola O +( O +cassava O +brown O +streak O +) O +. O + +Matenda O +a O +khate O +amapangitsa O +masamba O +a O +chinangwa O +kukwinyana O +pomwe O +matenda O +a O +kuola O +amapangitsa O +mtengo O +wa O +chinangwa O +kuoneka O +okandikakandika O +komanso O +chinangwa O +chenichenicho O +chimaola O +mkati O +mwake O +, O +adatero O +katswiriyu O +. O + +Khate O +la O +chinangwa O +limachititsa O +masamba O +kukwinyika O +Iye O +adalangizanso O +kuti O +ngati O +mbewu O +zina O +zayamba O +kuonetsa O +zizindikirozi O +pamene O +zili O +mmunda O +, O +mlimi O +akuyenera O +kuzizula O +ndi O +kuzitaya O +zikadali O +zazingono O +kuti O +zisakhale O +gwero O +la O +matendawa O +ku O +mbewu O +zina O +. O + +Katswiriyu O +adaonjeza O +kuti O +kachilombo O +kotchedwa O +gulugufe O +oyera O +ndi O +komwe O +kamafalitsa O +matendawa O +mmunda O +wa O +chinangwa O +. O + +Gulugufeyu O +payekha O +sioopsa O +koma O +kuipa O +kwake O +ndi O +kwakuti O +amafalitsa O +matendawa O +mmunda O +wa O +chinangwa O +choncho O +chofunika O +ndi O +kungoonesetsa O +kuti O +mmunda O +mulibe O +matenda O +, O +adatero O +katswiriyu O +. O + +Mkulu O +oona O +za O +mbewu O +za O +gulu O +la O +chinangwa O +ndi O +mbatata O +kunthambiyo O +, O +Miswell B-PER +Chitete I-PER +, O +adati O +matendawa O +ndi O +ofunika O +kuwapewa O +chifukwa O +kupanda O +kutero O +, O +mlimi O +akhonza O +kupeza O +zokolola O +zochepa O +kwambiri O +. O + +Alimi O +akuyenera O +kupewa O +matenda O +a O +chinangwa O +chifukwa O +ena O +mwa O +matendawa O +, O +mwachitsanzo O +khate O +, O +limatha O +kupangitsa O +chinangwa O +kuti O +chisabereke O +nkomwe O +kotero O +mlimi O +akhonza O +kungotaya O +mphamvu O +zake O +pachabe O +, O +adatero O +mkuluyo O +. O + +Mphatso B-PER +Jalasi I-PER +, O +yemwe O +amachita O +bizinesi O +yolima O +ndi O +kugulitsa O +mbewu O +ya O +chinangwa O +mboma O +la O +Zomba B-LOC +wati O +matendawa O +akupangitsa O +kuti O +mbewu O +ya O +chinangwa O +ikhale O +yoperewera O +. O +Iye O +adati O +kuperewera O +kwa O +mbewuyi O +ndi O +komwe O +kunamupangitsa O +kuti O +ayambe O +kulima O +ndi O +kugulitsa O +mbewu O +ya O +chinangwa O +. O + +Iye O +adati O +akuvutika O +kuti O +achulukitse O +mbewu O +ya O +chinangwa O +yopirira O +ku O +matendawa O +chifukwa O +siichita O +bwino O +kuchigawo O +cha O +kummwera O +. O + +Ngakhale O +pali O +mbewu O +yopirira O +ku O +matendawa O +, O +mbewuyi O +ndiyosankha O +madera O +komanso O +ndi O +yowawa O +kotero O +pakufunika O +mbewu O +yosawawa O +komanso O +yosasankha O +Madera O +, O +adatero O +Jalasi B-PER +. O + +TUM B-ORG +imemeza O +sitalaka O +ya O +aphunzitsi O +lolemba B-DATE +Makolo O +, O +katswiri O +apempha O +boma O +lichitepo O +kanthu O +Sukulu O +za O +boma O +za O +pulayimale O +ndi O +sekondale O +mdziko O +muno O +zikuyembekezereka O +kuima O +kuyambira O +mkucha B-DATE +Lolemba I-DATE +ngati O +aphunzitsi O +angayambedi O +sitalaka O +pofuna O +kukakamiza O +boma O +kuti O +liyankhe O +madandaulo O +awo O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Akufuna O +zawo O +: O +Aphunzitsi O +kunyanyala O +ntchito O +mmbuyomu O +Chikalata O +chomwe O +bungwe O +la O +aphunzitsi O +la O +Teachers B-ORG +Union I-ORG +of I-ORG +Malawi I-ORG +( O +TUM B-ORG +) O +lalembera O +boma O +ndi O +nthambi O +zosiyanasiyana O +chati O +aphunzitsi O +onse O +msukulu O +za O +boma O +za O +pulayimale O +ndi O +sekondale O +ayamba O +kunyanyala O + +ntchito O +mkucha B-DATE +uno I-DATE +ngati O +boma O +silipereka O +yankho O +logwira O +mtima O +pa O +madandaulo O +omwe O +bungweli O +lidapereka O +kuboma O +. O + +Mtsogoleri O +wa O +bungwe O +la O +TUM B-ORG +Chauluka B-PER +Muwake I-PER +adati O +mwa O +madandaulowa O +, O +undunawu O +udangoperekako O +ndalama O +zokapumira O +kusiya O +mavuto O +enawo O +osayankhidwa O +mogwira O +mtima O +. O + +Bungwe O +la O +TUM B-ORG +lidapereka O +madandaulo O +24 O +ku O +unduna B-ORG +wa I-ORG +zamaphunziro I-ORG +ndipo O +ena O +mwa O +iwo O +ndi O +kutsitsa O +aphunzitsi O +omwe O +adakwenzedwa O +pantchito O +; O +kulephera O +kuonjezera O +malipiro O +aphunzitsi O +omwe O +adakwenzedwa O +mchaka B-DATE +cha I-DATE +2013 I-DATE +; O +kulephera O +kulipira O +aphunzitsi O +a O +msukulu O +za O +sekondale O +ndalama O +zomwe O +amayenera O +kulandira O +pokapuma O +; O +komanso O +kulephera O +kulipira O +aphunzitsi O +a O + +kupulayimale O +ndalama O +zamgonagona O +. O + +Nkhaniyi O +yakhudza O +makolo O +omwe O +ali O +ndi O +ana O +msukuluzi O +ndipo O +katswiri O +pa O +zamaphunziro O +, O +Benedicto B-PER +Kondowe I-PER +, O +wati O +nkhaniyi O +yafika O +apa O +kaamba O +ka O +kulephera O +kwa O +unduna B-ORG +wa I-ORG +zamaphunziro I-ORG +kupereka O +chilimbikitso O +kwa O +aphunzitsi O +. O + +Kondowe B-PER +wati O +ngakhale O +malipiro O +a O +aphunzitsi O +ali O +ochepa O +, O +boma O +litamawalipira O +munthawi O +yake O +ndi O +kuwapangira O +zinthu O +zina O +zingonozingono O +moyenera O +, O +aphunzitsiwa O +akhoza O +kukhala O +ndi O +chilimbikitso O +pantchito O +yawo O +. O + +Iye O +adati O +ndondomeko O +ya O +maphunziro O +mdziko O +muno O +ndi O +yothinana O +mwakuti O +kuimitsa O +maphunziro O +ndi O +sabata O +imodzi O +kapena O +ziwiri O +ndi O +nkhani O +yoopsa O +kwambiri O +pamaphunziro O +kwa O +makolo O +, O +ophunzira O +ndi O +aphunzitsi O +. O + +Choyamba O +, O +kukakhala O +sitalaka O +, O +sukulu O +zambiri O +zimabweza O +ana O +kuopa O +zipolowe O +. O +Pamenepa O +muganizire O +makolo O +kumbali O +ya O +ndalama O +zoyendera O +ndi O +zina O +zomwe O +adali O +atagula O +kale O +. O + +Kwa O +ana O +, O +nchosokoneza O +kuyamba O +kuwaphunzitsa O +kenako O +aime O +chifukwa O +ena O +amavutika O +kutolera O +zinthu O +msanga O +. O +Kwa O +mphunzitsi O +, O +ntchito O +yomwe O +akadapanga O +pasabata O +ziwiri O +ndi O +yambiri O +ndiye O +pofuna O +kuti O +agwirane O +ndi O +ndondomko O +, O +amaphunzitsa O +mongowaula O +ana O +bola O +amalize O +, O +adatero O +Kondowe B-PER +. O + +Lameck B-PER +Majawa I-PER +, O +kholo O +lomwe O +lidalankhula O +ndi O +Tamvani B-ORG +Lachiwiri B-DATE +bungwe O +la O +TUM B-ORG +litatsimikiza O +za O +sitalakayi O +, O +adati O +boma O +likadagonjera O +aphunzitsi O +nkuwapatsa O +zofuna O +zawo O +kuti O +sitalakayi O +isachitike O +ndipo O +mavuto O +omwe O +angadze O +ndi O +sitalakayi O +apeweke O +. O + +Iye O +adati O +maphunziro O +akulowabe O +pansi O +chifukwa O +ngakhale O +popanga O +ndondomeko O +ya O +chuma O +cha O +dziko O +lino O +unduna B-ORG +wa I-ORG +zamaphunziro I-ORG +umaganiziridwa O +ngati O +umodzi O +mwa O +maunduna O +omwe O +amapatsidwa O +ndalama O +zambiri O +. O + +Izi O +si O +zoona O +, O +ayi O +, O +nthawi O +ndi O +nthawi O +tizimva O +nkhani O +imodzimodzi O +popanda O +kupanga O +njira O +zothetsera O +mavuto O +amenewa O +? O +Tatopa O +nazo O +izi O +, O +aganizepo O +bwino O +ndi O +kupangapo O +kanthu O +kuti O +sitalakayi O +isachitike O +, O +adatero O +Majawa B-PER +. O + +Kholo O +lina O +, O +Grace B-PER +Chawinga I-PER +, O +adagwirizana O +ndi O +Majawa B-PER +kuti O +njira O +ndi O +imodzi O +yokhayo O +yopereka O +zomwe O +aphunzitsi O +akufuna O +boma O +liwachitire O +kusiyana O +nkumakokanakokana O +, O +zomwe O +adati O +nkuphwanya O +ufulu O +wa O +ana O +olandira O +maphunziro O +apamwamba O +. O + +TUM B-ORG +yapereka O +kalata O +yake O +ku O +ofesi O +ya O +mlembi O +wamkulu O +wa O +boma O +, O +mlembi O +wa O +nthambi O +yopereka O +ndalama O +za O +boma O +, O +mlembi O +wa O +unduna O +wa O +zantchito O +, O +kubungwe O +la O +Maneb B-ORG +, O +nthambi O +yoyanganira O +ntchito O +ya O +uphunzitsi O +, O +likulu O +la O +mabungwe O +a O +anthu O +apantchito O +ndi O +kumaofesi O +oyanganira O +za O +maphunziro O +mmaboma O +. O + +Mkalatayi O +, O +TUM B-ORG +yati O +aphunzitsi O +onse O +msukulu O +za O +boma O +za O +sekondale O +ndi O +pulayimale O +ayamba O +kunyanyala O +ntchito O +Lolemba B-DATE +ngati O +boma O +silipereka O +yankho O +logwira O +mtima O +pa O +madandaulo O +omwe O +bungweli O +lidapereka O +kuboma O +. O + +Mneneri O +wa O +unduna B-ORG +wa I-ORG +zamaphunziro I-ORG +Manfred B-PER +Ndovie I-PER +adauza O +nyuzipepala O +ya O +The B-ORG +Nation I-ORG +kuti O +undunawu O +sungakwanitse O +kuthana O +ndi O +zonse O +zomwe O +aphunzitsiwa O +akufuna O +koma O +pangonopangono O +. O + +Adanena O +izi O +zokambirana O +zomwe O +zidaliko O +pakati O +pa O +bungwe O +la O +TUM B-ORG +ndi O +nthumwi O +za O +boma O +kuyambira O +Lachinayi B-DATE +sabata I-DATE +yatha I-DATE +zisadachitike O +ndipo O +pamapeto O +pa O +zokambiranazo O +, O +TUM B-ORG +idati O +boma O +silidawayankhe O +momveka O +bwino O +ndipo O +pachifukwachi O +sitalaka O +ikhalapo O +baso O +. O + +Zokambiranazi O +zitatha O +, O +Muwake B-PER +adauza O +nyuzipepala O +ya O +The B-ORG +Nation I-ORG +kuti O +boma O +lili O +ndi O +ndalama O +za O +aphunzitsi O +zokwana O +K1 O +. O +4 O +biliyoni O +zoyanganirira O +mayeso O +a O +MSCE O +omwe O +sadatuluke O +; O +K246 O +miliyoni O +za O +aphunzitsi O +omwe O +adakwenzedwa O +koma O +samalandira O +molingana O +ndi O +giredi O +yawo O +; O +komanso O +K103 O +miliyoni O +za O +aphunzitsi O +opuma O +ndi O +omwe O +adamwalira O +. O + +Kondowe B-PER +adati O +ngakhale O +nkhaniyi O +ndi O +yobwezeretsa O +maphunziro O +mmbuyo O +, O +aphunzitsi O +ali O +ndi O +mfundo O +zokwanira O +zochitira O +sitalaka O +kaamba O +koti O +nthawi O +zambiri O +boma O +siliika O +chidwi O +pa O +mavuto O +awo O +. O + +Pachiyambi O +, O +TUM B-ORG +idakonza O +zoyamba O +sitalaka O +Lolemba B-DATE +lathali I-DATE +tsiku O +lotsegulira O +sukulu O +koma O +zidalephereka O +chifukwa O +aphunzitsi O +adati O +adali O +asadalandire O +chidziwitso O +chenicheni O +ndipo O +sukulu O +zambiri O +aphunzitsi O +adaphunzitsa O +. O + +Lamulo O +latsopano O +la O +zipani O +alikambirana O +Dziko O +lino O +lili O +ndi O +zipani O +zoposa O +40 O +. O +Komatu O +mwa O +zipanizi O +zisanu O +zokha O +ndi O +zomwe O +zimakangalika O +pomwe O +zina O +zili O +ziii O +ngati O +madzi O +a O +mfiliji O +kudikira O +nthawi O +ya O +zisankho O +. O +Komatu O +mchitidwewu O +ukhala O +mbiri O +yakale O +malinga O +ndi O +lamulo O +latsopano O +la O +zipani O +lomwe O +aphungu O +a O +Nyumba B-ORG +ya I-ORG +Malamulo I-ORG +akuyembekezera O +kukambirana O + +akakumananso O +mwezi B-DATE +wa I-DATE +May I-DATE +. O + +Malinga O +ndi O +mtsogoleri O +wa O +Nyumba B-ORG +ya I-ORG +Malamulo I-ORG +, O +Kondwani B-PER +Nankhumwa I-PER +, O +aphungu O +adzakambirana O +za O +lamuloli O +mwezi B-DATE +wa I-DATE +May I-DATE +chifukwa O +pamene O +aphungu O +akukumana O +panopa O +, O +nthawi O +ndi O +yochepa O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Kupereka O +ndalama O +, O +zinthu O +zina O +kwa O +ovota O +kudzaletsedwa O +Tikadakonda O +tikadakambirana O +za O +lamuloli O +koma O +nthawi O +yangochita O +njiru O +. O +Imeneyi O +ilowanso O +pamndandanda O +wa O +zokambirana O +za O +mwezi B-DATE +wa I-DATE +May I-DATE +, O +adatero O +Nankhumwa B-PER +. O + +Ndi O +lamuloli O +, O +zipani O +zizikakamizika O +kuonetsa O +kuti O +zikugwira O +ntchito O +yake O +, O +monga O +kupanga O +nawo O +zisankho O +, O +komanso O +kupanga O +misonkhano O +yaikulu O +ya O +mamembala O +mchipani O +ndi O +cholinga O +choonetsa O +kuti O +zikugwiradi O +ntchito O +zotumikira O +anthu O +. O + +Zikapanda O +kukwaniritsa O +izi O +, O +mpamene O +mkulu O +woyanganira O +zipani O +azizichotsa O +mkaundula O +. O + +Lamulo O +latsopanolo O +lidzachotsa O +lamulo O +lakale O +la O +zipani O +lomwe O +limaona O +kulembetsa O +kwa O +chipani O +ndi O +ndondomeko O +zotsatira O +. O + +Mwa O +zina O +, O +lamulo O +latsopanolo O +lomwe O +lili O +ndi O +magawo O +8 O +likuunikira O +zingapo O +, O +monga O +kukhazikitsa O +ofesi O +ya O +wolembetsa O +ndi O +kuthetsa O +zipani O +, O +zipani O +kulongosola O +bwino O +momwe O +zimapezera O +ndalama O +komanso O +kuti O +mamembala O +azidziwa O +momwe O +ndalama O +za O +chipani O +zikuyendera O +. O + +Lamulolo O +likutambasulanso O +za O +kayendetsedwe O +ka O +zisankho O +monga O +kuthana O +ndi O +mchitidwe O +wopereka O +ndalama O +ndi O +zinthu O +zina O +kwa O +ovota O +nthawi O +ya O +chisankho O +komanso O +kukhala O +membala O +wa O +zipani O +zingapo O +. O + +Polankhulapo O +za O +kufunika O +kwa O +lamuloli O +, O +mkulu O +wa O +bungwe O +limene O +muli O +zipani O +zosiyanasiyana O +la O +Centre B-ORG +for I-ORG +Multiparty I-ORG +Democracy I-ORG +( O +CMD B-ORG +) O +, O +Kizito B-PER +Tenthani I-PER +adati O +adati O +padakalipano O +mamembala O +a O +zipani O +alibe O +mphamvu O +zenizeni O +mzipani O +mwawo O +, O +zimene O +lamulolo O +likufuna O +kusintha O +. O + +Bungwelo O +ndi O +lomwe O +lakhala O +likukambirana O +ndi O +mbali O +zonse O +zokhudzidwa O +momwe O +lamulolo O +lidzathandizire O +zipani O +kukwaniritsa O +ntchito O +yoimirira O +anthu O +komanso O +kupereka O +umwini O +wa O +chipani O +kwa O +mamembala O +. O + +Zimaoneka O +ngati O +atsogoleri O +ndi O +amene O +amakhala O +ndi O +mphamvu O +zambiri O +mchipani O +. O +Lamololi O +lithandiza O +kusintha O +zimenezi O +. O +Kuonjezera O +apo O +, O +ndale O +zathu O +Mmalawi B-LOC +muno O +zakhala O +kwambiri O +zodalira O +ndalama O +. O +Panthawi O +ya O +chisankho O +, O +zipani O +, O +komanso O +amene O +akufuna O +kuimira O +zipani O +pamipando O +yosiyanasiyana O +amakhala O +akupereka O +ndalama O +ndi O +zinthu O +zina O +ncholinga O +chokopa O +anthu O + +kuti O +awavotere O +, O +adatero O +Tenthani B-PER +. O + +Iye O +adati O +mchitidwewu O +umapangitsa O +ndale O +kukhala O +zodula O +, O +komanso O +anthu O +omwe O +ali O +ndi O +ndalama O +kukhala O +ndi O +mwayi O +wolowa O +mmaudindo O +ngakhale O +nthawi O +zina O +anthu O +oterowo O +amakhala O +opanda O +masomphenya O +a O +mmene O +angathandizire O +anthu O +kudera O +kwawo O +. O + +Lamuloli O +lithandiza O +kuthetsa O +mchitidwe O +umenewu O +. O +Likufunanso O +zipani O +zandale O +zizinena O +komwe O +zimapeza O +ndalama O +ncholinga O +chothetsa O +mchitidwe O +wa O +katangale O +, O +adaonjezera O +Tenthani B-PER +. O + +Koma O +mmodzi O +mwa O +akadaulo O +pa O +ndale O +mdziko O +muno O +Rafiq B-PER +Hajat I-PER +adati O +palibe O +chaphindu O +chomwe O +lamulo O +latsopanolo O +liphule O +chifukwa O +lamulo O +lomwe O +lilipo O +lakanika O +kugwiritsidwa O +ntchito O +bwino O +. O + +Hajat B-PER +adati O +mwachitsanzo O +lamulo O +lakaleli O +limati O +chipani O +chilichonse O +chizipereka O +kwa O +mkulu O +wakalembera O +wa O +zipani O +momwe O +achitira O +pa O +chuma O +chaka O +chikamatha O +ndipo O +kuti O +ngati O +satero O +chipanicho O +chizithetsedwa O +. O + +Komatu O +izi O +sizili O +choncho O +. O +Ngati O +tikukanika O +kukwaniritsa O +zinthu O +ngati O +izi O +, O +ndiye O +lamulo O +latsopanoli O +tidzaligwiritsa O +ntchito O +bwanji O +? O +adadabwa O +Hajat B-PER +. O + +Iye O +adati O +aphungu O +ayenera O +kutenga O +nthawi O +yaitali O +kukambirana O +zinthu O +monga O +za O +kuba O +ndalama O +mboma O +( O +cashgate O +) O +, O +njala O +ndi O +zina O +osati O +za O +lamulo O +la O +zipanili O +. O + +Tiyeni O +tiyangane O +njira O +zogwiritsa O +ntchito O +lamulo O +lakale O +lomweli O +, O +adatero O +Hajat B-PER +. O + +Komatu O +Tenthani B-PER +adatsutsa O +izi O +polongosola O +kuti O +lamuloli O +ndi O +losiyana O +kwambiri O +ndi O +lakaleli O +chifukwa O +layesera O +kukonza O +zimenezi O +ndipo O +akukhulupilira O +kuti O +lidzagwiritsidwa O +ntchito O +bwino O +. O + +Choti O +anthu O +adziwe O +nchakuti O +lamulo O +lilipo O +pano O +lidapangidwa O +mwachangu O +kwambiri O +ncholinga O +choti O +mchaka B-DATE +cha I-DATE +1993 I-DATE +anthu O +athe O +kulembetsa O +zipani O +kuti O +zikapange O +nawo O +chisankho O +cha O +1994 B-DATE +. O +Mmalo O +ambiri O +, O +lamulo O +lili O +panoli O +silinaunike O +bwino O +maka O +pankhani O +ya O +kayendetsedwe O +ka O +zipani O +, O +komanso O +kuumiriza O +kuti O +zipanizo O +zitsatire O +malamulowo O +, O +adalongosola O +Tenthani B-PER +. O + +Mudali O +mu O +basi O +ya O +National B-ORG +Shamuda I-ORG +Drake B-PER +ndi O +mtolankhani O +wa O +wailesi O +ya O +Galaxy B-ORG +yemwe O +tsopano O +ali O +pabanja O +ndi O +mkazi O +wake O +Madalitso B-PER +Moyo I-PER +. O +Momwe O +Drake B-PER +amayamba O +ulendo O +wake O +wochokera O +ku O +Lilongwe B-LOC +komwe O +amakaona O +mchimwene O +wake O +kupolisi O +ya O +Kawale B-LOC +, O +sadadziwe O +kuti O +nkupeza O +nthiti O +yakeyo O +. O + +Naye O +Madalitso B-PER +, O +pamene O +amachoka O +ku O +Dwangwa B-LOC +komwe O +amagwira O +ntchito O +kukampani O +yopanga O +shuga O +ya O +Illovo B-ORG +ulendo O +wa O +ku O +Mzuzu B-LOC +kukaona O +abale O +patsiku O +lokumbukira O +anthu O +amene O +adafera O +ufulu O +wa O +dziko O +lino O +pa O +3 B-DATE +March I-DATE +, O +samadziwa O +kuti O +nkupeza O +wachikondi O +. O + +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Drake B-PER +ndi O +Mada B-PER +adamangitsa O +ukwati O +ku O +Mzuzu B-LOC +Awiriwa O +adakhala O +mpando O +woyandikana O +mubasi O +ya O +National B-ORG +Bus I-ORG +Company I-ORG +koma O +sanayankhulitsane O +, O +kufikira O +pamene O +adafika O +pamalo O +ochita O +chipikisheni O +apolisi O +a O +Matete B-LOC +. O + +Apa O +mpamene O +tidayamba O +kulankhulana O +ndipo O +adandifotokozera O +komwe O +amalowera O +. O +Macheza O +adapitirira O +ndipo O +titafika O +pa O +Bandawe B-LOC +, O +ndidamufunsa O +ngati O +angandipatse O +nambala O +yake O +ya O +foni O +yomwe O +adandipatsa O +ndikutsika O +basi O +pasiteji O +ya O +kwathu O +ku O +Malaza B-LOC +ku O +Chintheche B-LOC +, O +adafotokoza O +Drake B-PER +. O + +Drake B-PER +adamuimbira O +foni O +usiku O +omwewo O +kuti O +amve O +wayenda O +bwanji O +koma O +sadakambe O +zambiri O +. O + +Drake B-PER +adati O +patadutsa O +masiku O +angapo O +, O +adamuyimbiranso O +kumpatsa O +moni O +, O +apa O +adali O +njoleyo O +idali O +itabwerera O +ku O +Dwangwa B-ORG +ndipo O +adayankhulitsana O +ngati O +ongodziwana O +chabe O +. O + +Koma O +nditakhala O +masiku O +angapo O +, O +mtima O +wanga O +udayamba O +kukankha O +mwazi O +ndipo O +ndidamuyimbira O +kuti O +ndikadakonda O +titakumana O +bwino O +ndi O +kukambirana O +nkhani O +ina O +. O +Iye O +adati O +adalibe O +mpata O +chifukwa O +ntchito O +yawo O +amagwira O +sabata O +yonse O +, O +koma O +nditalimbikira O +adangoti O +ndidzapite O +nthawi O +ya O +nkhomaliro O +ndipo O +tidzakambirana O +kwa O +mphindi B-DATE +30 I-DATE +zokha O +, O +adatero O +Drake B-PER +. O + +Ndipo O +tsikuli O +litakwana O +Drake B-PER +adakampezadi O +Mada B-PER +akadali O +kuntchito O +ndipo O +atakumana O +adamtengera O +kunyumba O +kwake O +komwe O +kudalinso O +anzake O +ena O +awiri O +. O +Apa O +adamkonzera O +chakudya O +ndipo O +adakambirana O +uku O +akudya O +. O + +Adandifunsira O +banja O +, O +ndipo O +ndidamuuza O +kuti O +ndikaganize O +kaye O +, O +adatero O +Mada B-PER +. O + +Patatha O +masiku O +atatu O +, O +Drake B-PER +adakokanso O +chingwe O +ndipo O +cimwemwe O +chidadzala O +tsaya O +Mada B-PER +atanena O +kuti O +walola O +. O + +Abusa O +mayi O +Agness B-PER +Nyirenda I-PER +ndiwo O +adamangitsa O +ukwati O +ku O +Zolozolo B-ORG +CCAP I-ORG +mumzinda O +wa O +Mzuzu B-LOC +ndipo O +madyerero O +adali O +kusukulu O +ya O +sekondale B-ORG +ya I-ORG +Katoto I-ORG +. O + +Afisi O +a O +ku O +ntcheu B-LOC +abwereranso O +? O +MAyi O +adaphedwa O +, O +ana O +ake O +anayi O +ndi O +mlamu O +wake O +adavulazidwa O +. O +Pano O +ziweto O +10 O +zagwidwa O +mmidzi O +14 O +ya O +mwa O +T O +/ O +A O +Phambala B-PER +mboma O +la O +Ntcheu B-LOC +. O + +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Alenje O +aboma O +amene O +adapitako O +kukasaka O +afisiwa O +, O +adangokhalako O +masiku O +atatu O +ndi O +kuchokako O +, O +lero B-DATE +anthu O +agwidwa O +ndi O +mantha O +. O + +Mkulu O +woona O +nyama O +za O +kuthengo O +ndi O +nkhalango O +Bright B-PER +Kumchedwa I-PER +adati O +nkhaniyi O +adaimva O +ndipo O +lipoti O +la O +momwe O +alenjewo O +adayendera O +lidatumizidwa O +. O + +Harrison B-PER +Lano I-PER +, O +mmodzi O +mwa O +olumidwa O +ndi O +fisi O +mchipatala O +Tikukonza O +zoti O +tibwererenso O +kumudziko O +. O +Chomwe O +tikuyangana O +panopa O +ndi O +ndalama O +. O +Zonse O +zikatheka O +, O +tibwerera O +konko O +, O +adatero O +Kumchedwa B-PER +. O + +Koma O +iye O +adati O +anthu O +aleke O +kuyenda O +usiku O +komanso O +asalole O +kuti O +ana O +aziyenda O +okha O +kuopa O +ngozi O +. O + +Kodi O +afisi O +a O +ku O +Ntcheu B-LOC +amene O +adatchuka O +mzaka O +za O +mma O +1990 B-DATE +ayambiranso O +? O +Ili O +ndiye O +funso O +la O +anthu O +a O +mbomali O +. O + +Bambo O +wa O +ana O +ovulazidwawa O +akuti O +moyo O +wawo O +uli O +pachiswe O +ndipo O +boma O +likuyenera O +lichite O +kanthu O +kupulumutsa O +anthuwa O +. O + +Bamboyu O +, O +Alfred B-PER +Thala I-PER +, O +wa O +mmudzi O +mwa O +Thala B-LOC +akuti O +chivulazireni O +ana O +ake O +ndi O +kupha O +mkazi O +wake O +, O +anthu O +akukhala O +mobisala O +. O + +Pano O +akumayenda O +mmagulu O +, O +tsiku O +lililonse O +afisi O +akumamveka O +akulira O +kuyambira O +cha B-DATE +mma I-DATE +5 I-DATE +. O +Tili O +ndi O +mantha O +kuti O +tsiku O +lililonse O +tingaonenso O +ngozi O +ngati O +yomwe O +idachitika O +, O +adatero O +Thala B-PER +. O + +Iye O +adati O +chiphereni O +mkazi O +wake O +pa O +2 B-DATE +December I-DATE +chaka I-DATE +chino I-DATE +, O +mudzi O +wawo O +mwagwidwa O +ziweto O +6 O +. O + +Sabata B-DATE +yatha I-DATE +yomweyi O +adzagwira O +nkhumba O +kunyumba O +kwanga O +. O +Mbuzi O +agwira O +mwa O +anthu O +ena O +mmudzi O +momwemu O +. O +Komanso O +mudzi O +woyandikana O +ndi O +ife O +agwira O +mbuzi O +zinayi O +. O + +Akumafika O +pakhomo O +, O +sungatulukenso O +kuopa O +kuti O +akugwira O +, O +uwu O +ndiye O +ukumakhala O +mwayi O +wawo O +kuti O +agwire O +ziweto O +, O +adatero O +Thala B-PER +. O + +Ngoziyo O +itachitika O +, O +alenje O +a O +boma O +adafikako O +koma O +adangokhala O +masiku O +atatu O +nkuchokako O +zomwe O +sizidakomere O +anthu O +akumeneko O +. O + +Tsiku O +lililonse O +afisi O +amadutsa O +koma O +sadaphe O +ngakhale O +fisi O +mmodzi O +mpaka O +adapita O +. O +Tidawauza O +kuti O +asachoke O +koma O +sadamvere O +ndipo O +adapita O +, O +adatero O +Thala B-PER +. O + +DC O +wa O +boma O +la O +Ntcheu B-LOC +Paul B-PER +Kalilombe I-PER +adati O +nkhaniyi O +adaimvanso O +moti O +panopa O +akukambirana O +ndi O +oyanganira O +za O +nkhalango O +ndi O +nyama O +zakuthengo O +kuti O +athandize O +. O + +Nkhani O +yoti O +afisi O +avuta O +kuno O +tidaimva O +ndipo O +tikulumikizana O +ndi O +alenje O +kuti O +atithandize O +, O +adatero O +Kalilombe B-PER +. O + +Koma O +Senior O +Chief O +Kwataine B-PER +ya O +mbomali O +yati O +ngakhale O +afisiwa O +avuta O +, O +anthu O +asaganize O +kuti O +afisi O +amene O +adatchuka O +padzana O +abwereranso O +. O + +Afisi O +a O +nthawi O +imene O +ija O +adali O +odabwitsa O +chifukwa O +amayenda O +masana B-DATE +. O +Amakhoza O +kufika O +pamaliro O +nkugwira O +munthu O +. O +Amene O +aja O +adapita O +chifukwa O +zimaonetsa O +kuti O +akuchokera O +ku O +Mozambique B-LOC +. O +Afisi O +awawa O +kulipo O +akuchoka O +, O +adatero O +Kwataine B-PER +. O + +Komabe O +Thala B-PER +akupenekera O +kuti O +alipo O +akufuna O +kuwachita O +chipongwe O +anthu O +a O +midzi O +yawo O +. O + +Alenje O +amatchera O +mfuti O +, O +amaikapo O +nyama O +kuti O +adye O +, O +upeza O +angodya O +nyama O +inayo O +koma O +nyama O +yomwe O +yayandikira O +kotulukira O +zipolopolo O +samadya O +. O +Awa O +ndi O +afisi O +enieni O +? O +Ndikukaikira O +. O + +Afisi O +enieni O +amathawa O +anthu O +komanso O +amayenda O +usiku O +wokhawokha O +dzuwa O +likalowa O +, O +koma O +awawa O +akudabwitsa O +chifukwa O +akuyenda O +masana B-DATE +, O +adaonjeza O +. O + +Basi O +ayisempha O +Tsiku O +limenelo O +sitidakhale O +pa O +Wenela B-LOC +. O +Palibe O +ojiya O +, O +osolola O +, O +osenza O +ndi O +oitanira O +amene O +adatsala O +pa O +Wenela B-LOC +. O + +Tidakwera O +galimoto O +la O +mkulu O +wina O +kulowera O +ku O +Lilongwe B-LOC +. O +Si O +kuti O +timapita O +kuja O +kulikulu O +la O +boma O +kumene O +masamu O +ogula O +mmera O +asokonekera O +. O + +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Sindingakambe O +nkhani O +imeneyo O +chifukwa O +tonse O +tikudziwa O +kuti O +lingaliro O +la O +Dizilo O +Petulo O +Palibe O +, O +malinga O +ndi O +kufotokoza O +kwa O +Joloji O +Chiponda B-PER +, O +lidali O +logula O +chimangacho O +ku O +Brazil B-LOC +. O +Zoona O +mpaka O +kuoda O +chimanga O +ku O +Brazil B-LOC +! O +Nkhani O +ya O +chimangayi O +kwa O +ine O +ndiyongotaya O +nthawi O +. O +Ngati O +Moya B-PER +Pete I-PER +adalamula O +asilikali O +ake O + +kukwidzinga O +uja O +wogina O +ndi O +amayi O +oposa O +100 O +bwanji O +akulephera O +kulamulanso O +amene O +akuganiziridwa O +kukazinga O +mmera O +wa O +tonse O +pano O +pa O +Wenela B-LOC +? O +Zosamveka O +konse O +kuti O +mzimayi O +woti O +akufuna O +kugula O +chimanga O +choti O +adye O +pakhomo O +pake O +, O +mmalo O +mopita O +yekha O +kumsikako O +kutuma O +wina O +kuti O +akamugulire O +kenako O +nkumadandaula O +kuti O +waberedwa O +! O +Abale O +anzanga O +, O +tingoyerekeza O +kuti O + +mwalemba O +wantchito O +, O +ndiye O +mukumukaikira O +kuti O +anaba O +ndiwo O +. O +Kenako O +mukuuza O +akazi O +kapena O +amuna O +anu O +kuti O +afufuze O +momwe O +anabera O +ndiwozo O +, O +wantchito O +wanu O +akapita O +pachulu O +nkumakuwa O +kuti O +: O +Sindinabe O +ine O +! O +Sindinabe O +! O +Chomwe O +ndimadabwa O +pano O +pa O +Wenela B-LOC +nchakuti O +nchifukwa O +chiyani O +aliyense O +amafuna O +kutalika O +zala O +pankhani O +za O +chimanga O +? O +Tidamvapo O +kuti O +Adona O + +Hilida B-PER +adagulitsa O +matani O +ochuluka O +kupita O +nawo O +ku O +Kenya B-LOC +. O +Nanga O +za O +Thursday B-DATE +Jumbo B-PER +uja O +naye O +adadyapo O +zake O +za O +chimanga O +. O +Za O +makuponi O +ndiye O +ndisachite O +kunena O +. O + +Nsataye O +nazo O +nthawi O +izo O +. O + +Chaka B-DATE +chino I-DATE +talowa O +Talowa O +ndi O +adani O +omwe O +Akufuna O +moyo O +wanga O +Kuti O +aononge O +Chauta O +thandizeni O +Iyi O +ndi O +nyimbo O +imene O +tinkamvera O +mugalimoto O +ya O +mkulu O +amene O +adatitenga O +. O +Tidafika O +kubwalo O +la O +mpira O +latsopano O +kumene O +zipolopolo O +ndi O +nyerere O +zimamenyana O +. O +Inu O +, O +munthu O +nkupha O +nyerere O +poyiwombera O +! O +Ndidangomva O +kuti O +ena O +adathyola O +mipando O +, O +kutenga O +makalilole O +ndi O +zina O +zotero O +! O + +Komanso O +abambo O +ena O +ankalowa O +kuzimbudzi O +za O +akazi O +! O +Utatha O +mpira O +, O +sindikudziwa O +kuti O +udatha O +bwanji O +, O +Abiti O +Patuma B-PER +adandikoka O +kuti O +timuthawe O +mkulu O +uja O +. O + +Tidakakwera O +basi O +imene O +sindikuyidziwa O +bwino O +. O +Mudali O +anyamata O +a O +Chimwemwe B-PER +kwambiri O +. O +Iwo O +amangoti O +5 O +kwa O +1 O +, O +5 O +kwa O +1 O +. O +Onse O +atamuona O +Abiti O +Patuma B-PER +adakuwira O +limodzi O +: O +Abiti O +Patuma B-PER +! O +Yo O +- O +yo O +- O +yo O +! O +Wina O +adamukumbatira O +, O +wina O +kumupsopsona O +patsaya O +. O + +Osadanda O +, O +mwayiphula O +basi O +! O +Ndikuthangatani O +nonse O +mbasi O +momwe O +muno O +, O +adatero O +Abiti O +Patuma B-PER +. O + +Koma O +abale O +! O +Kudalitu O +kulandirana O +! O +Basi O +imamveka O +ndithu O +kuti O +mashoko O +siali O +bwino O +komabe O +mmodzimmodzi O +adali O +kulandira O +chithandizo O +kuchokera O +kwa O +Abiti O +Patuma B-PER +. O + +Adati O +tinyamuke O +, O +ulendo O +wobwerera O +pa O +Wenela B-LOC +. O + +Tili O +mnjira O +, O +yemwe O +amaoneka O +kuti O +ndi O +mkulu O +wa O +anyamatawo O +adati O +: O +Tikakafika O +ku O +Mwanza B-LOC +, O +tikadzera O +kwa O +Ayaya B-PER +tikayamike O +chifukwa O +watithandiza O +kupeza O +basi O +. O + +Ulendo O +wa O +kwa O +Ayaya O +sunatheke O +chifukwa O +basi O +idatchona O +pa O +Manjawira B-LOC +. O +Poyamba O +tinkadya O +kanyenya O +kuti O +mwina O +iyenda O +. O +Kenako O +kudali O +kusaka O +mango O +, O +ngumbi O +ndi O +zina O +mpaka O +mdima O +udagwa O +. O + +Siteshoni O +ya O +Nkaya B-PER +ifewetsa O +maulendo O +Gawo O +lachiwiri O +lomanga O +siteshoni O +ya O +sitima O +ya O +Nkaya B-PER +mboma O +la O +Balaka B-LOC +layamba O +ndipo O +ntchitoyi O +ikuyembekezeka O +kutha O +mu O +November B-DATE +chaka I-DATE +chino I-DATE +. O + +Mneneri O +wa O +bungwe O +loona O +sitima O +zapamtunda O +la O +Central B-ORG +East I-ORG +African I-ORG +Railways I-ORG +( O +CEAR B-ORG +) O +Chisomo B-PER +Mwamadi I-PER +wati O +gawoli O +likatha O +, O +anthu O +amene O +amagwiritsira O +ntchito O +sitima O +zapamtunda O +athandizika O +chifukwa O +sitima O +zizinyamula O +katundu O +wambiri O +komanso O +ziziyenda O +mwachangu O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Mwamadi B-PER +: O +Samalani O +njanji O +Mu O +June B-DATE +chaka I-DATE +chino I-DATE +, O +bungweli O +lidamaliza O +gawo O +loyamba O +lomwe O +kudali O +kumanga O +njanji O +zinayi O +kuti O +sitima O +zapamtunda O +zizidutsana O +pamalopa O +. O + +Gawo O +lachiwiri O +lidayamba O +litangotha O +gawo O +loyamba O +lomwe O +kukhale O +kumanga O +njanji O +ina O +yotalika O +ndi O +makilomita O +awiri O +komanso O +kumanga O +njanji O +zinayi O +zomwe O +zizithandiza O +kusungirako O +sitima O +komanso O +kumasula O +mabogi O +. O + +Njanji O +zimenezi O +ndizomwe O +tizimasulira O +sitima O +ngati O +ili O +ndi O +vuto O +komanso O +kusungirako O +sitima O +. O +Pamene O +tikupanga O +izi O +, O +sitima O +zina O +zizitha O +kumayenda O +mopanda O +kusokonezedwa O +. O +Izi O +sizimachitika O +poyamba O +chifukwa O +tidalibe O +malo O +, O +koma O +tsopano O +izi O +ziyamba O +kuchitika O +popanda O +vuto O +lililonse O +, O +adatero O +Mwamadi B-PER +. O + +Padakali O +pano O +, O +malo O +amene O +amangepo O +njanjizi O +asalazidwa O +kale O +komanso O +katundu O +wafika O +kuti O +ntchitoyi O +iyambe O +tsiku O +lililonse O +. O + +Njanji O +yopita O +ku O +Nkaya B-PER +ndi O +imeneyi O +Mwamadi B-PER +akuti O +gawoli O +likatha O +, O +anthu O +amene O +amagwiritsira O +ntchito O +sitima O +asangalala O +kwambiri O +komanso O +bizinesi O +izichitika O +mwachangu O +. O + +Zonse O +zikatha O +, O +ndiye O +kuti O +Nkaya B-PER +akhala O +malo O +akulu O +pomwe O +sitima O +zizisemphana O +komanso O +kumamangirira O +mabogi O +. O +Sitima O +yochokera O +ku O +Mwanza B-LOC +, O +Blantyre B-LOC +, O +Liwonde B-LOC +komanso O +Kanengo B-LOC +zizidutsana O +pa O +Nkaya B-PER +komanso O +titha O +kumamanga O +mabogi O +. O + +Chawomola O +chipande O +: O +Mwa O +anthu O +133 O +345 O +olembetsa O +25 O +150 O +okha O +avota O +Kwatsala O +utsi O +wokha O +, O +nsima O +yapsa O +, O +chapakula O +chipande O +ndipo O +pakula O +mtanda O +pagwera O +chipani O +cha O +MCP B-ORG +chomwe O +chateteza O +mpando O +wa O +phungu O +wa O +kumadzulo O +kwa O +boma O +la O +Mchinji B-LOC +ndi O +kupata O +makhansala O +awiri O +mchisankho O +chachibwereza O +chomwe O +changothachi O +. O + +Lachiwiri B-DATE +lapitali I-DATE +, O +zipani O +zinayi O +mwa O +zipani O +50 O +zomwe O +zili O +mdziko O +muno O +zimalimbirana O +mpando O +wa O +phunguwu O +ndi O +makhansala O +anayi O +a O +mmawodi O +a O +Kaliyeka B-LOC +ku O +Lilongwe B-LOC +, O +Bunda B-LOC +ku O +Kasungu B-LOC +, O +Bembeke B-LOC +ku O +Dedza B-LOC +ndi O +Sadzi B-LOC +ku O +Zomba B-LOC +potsatira O +imfa O +za O +omwe O +adali O +mmipandoyi O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Ansah B-PER +( O +C O +) O +: O +Tichita O +kauni O +wamphamvu O +Powomola O +zonse O +Lachitatu B-DATE +, O +chipani O +cha O +MCP B-ORG +chidateteza O +mpando O +wa O +phungu O +ku O +Mchinjiko B-LOC +kudzanso O +kulanda O +mpando O +wa O +khansala O +wa O +Kaliyeka B-LOC +womwe O +udali O +mmanja O +mwa O +chipani O +cholamula O +cha O +DPP B-ORG +ndi O +mpando O +wa O +khansala O +ku O + +Bembeke O +womwe O +udali O +mmanja O +mwa O +woima O +payekha O +. O + +Mwachaje B-PER +satafuna O +. O +Nacho O +Chipani O +cha O +DPP B-ORG +sichidabwereko O +chabe O +chifukwa O +chidapambana O +mipando O +ya O +makhansala O +mmadera O +a O +Sadzi B-LOC +komanso O +Bunda B-LOC +pomwe O +zipani O +za O +PP B-ORG +ndi O +UDF B-ORG +sizidaphule O +kanthu O +pazisankho O +zachibwerezazi O +mmadera O +onsewa O +. O + +Menyani O +: O +Zaonetsa O +kuti O +MCP B-ORG +ndi O +chipani O +champhamvu O +Ngakhale O +anthu O +osiyanasiyana O +ayamikira O +momwe O +zisankhozi O +zayendera O +, O +bungwe O +loyendetsa O +zisankho O +la O +Malawi B-ORG +Electoral I-ORG +Commission I-ORG +( O +MEC B-ORG +) O +ndi O +akatswiri O +ena O +ati O +kuchepa O +kwa O +anthu O +omwe O +adaponya O +voti O +ndi O +utsi O +wofunika O +kuunika O +pomwe O +ukuchokera O +. O + +Mwa O +anthu O +133 O +345 O +omwe O +amayembekezeka O +kuponya O +voti O +, O +anthu O +25 O +150 O +okha O +ndiwo O +adavota O +mmadera O +onse O +asanu O +ndipo O +wapampando O +wa O +bungwe O +la O +MEC B-ORG +, O +Jane B-PER +Ansah I-PER +, O +adati O +izi O +nzofunika O +kauni O +wamphamvu O +. O + +Tikuyenera O +kubwerera O +kwa O +Amalawi O +kukawafunsa O +pomwe O +pali O +vuto O +kuti O +asamabwere O +mwaunyinji O +kudzavota O +ngati O +momwe O +amabwerera O +kumisonkhano O +ya O +kampeni O +, O +adatero O +Ansah B-PER +. O + +Kasaila B-PER +: O +DPP B-ORG +idachitabe O +chamuna O +Katswiri O +wa O +zandale O +kusukulu O +ya O +ukachenjede O +ya O +Chancellor B-ORG +College I-ORG +, O +Boniface B-PER +Dulani I-PER +, O +adati O +gwelo O +la O +vutoli O +ndi O +khalidwe O +la O +andale O +omwe O +amaonetsa O +chibale O +nthawi O +ya O +kampeni O +nkusintha O +mawanga O +zikawayendera O +. O + +Anthutu O +amafuna O +zotsatira O +osangoti O +kankheni O +kenako O +mukakwera O +mmwamba O +ubale O +watha O +. O +Pokhapokha O +khalidwe O +lotereli O +litasintha O +, O +vuto O +lothawa O +kuvota O +silingathe O +, O +adatero O +Dulani B-PER +. O + +Mkulu O +wa O +mgwirizano O +wa O +mabungwe O +okhudzidwa O +ndi O +zisankho O +wa O +Malawi B-ORG +Electoral I-ORG +Support I-ORG +Network I-ORG +( O +Mesn B-ORG +) O +, O +Steve B-PER +Duwa I-PER +, O +adati O +ichi O +nchizindikiro O +choti O +anthu O +adataya O +chidwi O +ndi O +zisankho O +. O + +Iye O +adati O +palibe O +chomwe O +chingalimbikitse O +anthu O +kukaponya O +voti O +pomwe O +nthawi O +ndi O +nthawi O +amakhumudwitsidwa O +ndi O +atsogoleri O +omwe O +adawasankha O +, O +makamaka O +pakayendetsedwe O +ka O +zinthu O +. O + +Ndanga B-PER +: O +Izi O +zadutsa O +tiyangane O +zakutsogolo O +Vuto O +lalikulu O +nkusaganizira O +anthu O +omwe O +amaponya O +voti O +. O +Anthuwa O +amakhala O +ndi O +zambiri O +zochita O +koma O +amalolera O +kuzisiya O +kuti O +akaponye O +voti O +ndi O +chiyembekezo O +choti O +atumikiridwa O +bwino O +, O +ndiye O +zikapanda O +kuyenda O +momwe O +amayembekezera O +, O +zotsatira O +zake O +zimakhala O +zimenezi O +, O +adatero O +Duwa B-PER +. O + +Mfundozi O +zidagwirizana O +ndi O +zomwe O +Tamvani B-PER +wapeza O +kuchokera O +kwa O +anthu O +osiyanasiyana O +omwe O +akuti O +adatopa O +nkuika O +anthu O +mmpipando O +koma O +mapeto O +ake O +nkulandira O +chipongwe O +. O + +Tikaunika O +bwinobwino O +, O +timaona O +kuti O +zomwe O +timauzidwa O +pakampeni O +si O +zomwe O +timaona O +zisankho O +zikapita O +ndiye O +pena O +pake O +munthu O +umalingalira O +kuti O +bola O +nthawi O +yako O +uigwiritse O +ntchito O +ina O +, O +adatero O +Adam B-PER +Potani I-PER +, O +wochokera O +kwa O +Kaliyeka B-LOC +. O + +Naye O +Maria B-PER +Silungwe I-PER +wa O +ku O +Nchezi B-LOC +ku O +Lilongwe B-LOC +, O +adali O +ndi O +ndemanga O +yomweyo O +koma O +iye O +adawonjezera O +kuti O +andale O +ena O +akasankhidwa O +amafuna O +kuti O +anthu O +omwe O +adawasankhawo O +ndiwo O +aziwatumikira O +mmalo O +moti O +iwo O +ndiwo O +azitumikira O +anthuwo O +. O + +Chisankho O +chisadachitike O +, O +Tamvani B-ORG +adacheza O +ndi O +zipani O +zonse O +zomwe O +zimapikisana O +nawo O +ndipo O +zotsatira O +zidasonyeza O +kuti O +chipani O +chilichonse O +chidali O +ndi O +chiyembekezo O +chotenga O +mipando O +yonse O +. O + +Chitatha O +chisankho O +, O +tidafunsanso O +ndemanga O +za O +zipanizi O +ndipo O +kudaoneka O +kuti O +zotsatirazi O +sizidasinthe O +maganizo O +a O +zipanizi O +pa O +za O +tsogolo O +lawo O +. O + +Mneneri O +wa O +chipani O +cha O +MCP B-ORG +, O +Alekeni B-PER +Menyani I-PER +, O +adati O +zotsatirazi O +zidasonyeza O +kuti O +chipanichi O +nchamphamvu O +chifukwa O +chidatenga O +mipando O +yambiri O +ngakhale O +kuti O +chimapikisana O +ndi O +chipani O +cholamula O +pambali O +pa O +zipani O +zina O +. O + +Iye O +adati O +chisankhochi O +chidali O +ngati O +liwiro O +la O +mumchenga O +loyamba O +mosiyana O +chifukwa O +ena O +adali O +ndi O +mpata O +wogwiritsa O +ntchito O +zipangizo O +za O +boma O +nthawi O +ya O +kampeni O +pomwe O +zina O +amadalira O +mthumba O +mwawo O +. O + +Mneneri O +wa O +chipani O +cha O +DPP B-ORG +, O +Francis B-PER +Kasaira I-PER +, O +adati O +chipanichi O +chidachita O +chamuna O +chifukwa O +chidapita O +kumpikisanowu O +chitataya O +makhansala O +ake O +awiri O +ndipo O +chidakwanitsa O +kupezanso O +makhansala O +ena O +awiri O +kutanthauza O +kuti O +mphamvu O +sizidasinthe O +. O + +Ken B-PER +Ndanga I-PER +wa O +chipani O +cha O +UDF B-ORG +adati O +madzi O +apita O +ndipo O +kwatsala O +tsopano O +nkuunika O +pomwe O +chipanichi O +chidafooka O +kuti O +zomwe O +zachitika O +ulendo O +uno O +sizadzachitikenso O +mtsogolo O +. O + +Tidayesetsa O +kuti O +amve O +maganizo O +a O +chipani O +cha O +PP B-ORG +koma O +wogwirizira O +mpando O +wa O +mtsogoleri O +wa O +chipanichi O +, O +Uladi B-PER +Mussa I-PER +, O +sadayankhe O +foni O +yake O +yammanja O +maulendo O +angapo O +. O + +Ngati O +sipangaonekenso O +ngozi O +ina O +kapena O +wina O +kutula O +pansi O +udindo O +wake O +, O +ndiye O +kuti O +chisankho O +china O +chidzakhalako O +mchaka B-DATE +cha I-DATE +2019 I-DATE +pomwe O +Amalawi O +adzasankhe O +mtsogoleri O +wa O +dziko O +, O +aphungu O +a O +Nyumba B-ORG +ya I-ORG +Malamulo I-ORG +komanso O +makhansala O +. O + +40 O +awaganizira O +kugwa O +mndenge O +yamatsenga O +Anthu O +40 O +mboma O +la O +Ntchisi B-LOC +akuwaganizira O +kuti O +adagwa O +mndege O +yamatsenga O +yomwe O +anthuwo O +adakwera O +akuchokera O +kotamba O +. O + +Nkhaniyi O +idadzidzimutsa O +anthu O +ambiri O +okhala O +mmudzi O +mwa O +Chikuta B-LOC +mdera O +la O +mfumu O +yaikulu O +Chilooko B-PER +mbomali O +Lachitatu B-DATE +pa I-DATE +17 I-DATE +August I-DATE +pomwe O +chinthu O +china O +chachilendo O +, O +chomwe O +akuchiganizira O +kuti O +ndi O +ndege O +ya O +ufiti O +, O +chidagwa O +mmudzimo O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Phiri B-PER +: O +Nayi O +ndenge O +ya O +matsenga O +Malingana O +ndi O +singanga O +Pilirani B-PER +Phiri I-PER +wa O +mmudzi O +mwa O +Ziwanda B-LOC +mdera O +la O +tidaitenga O +pamodzi O +ndi O +amfumu O +a O +mmudzimo O +nkupita O +nayo O +kupolisi O +ya O +Kamsonga B-LOC +komwe O +ndipo O +apolisi O +adatiuza O +kuti O +, O +ngati O +singanga O +, O +ine O +ndi O +amene O + +ndingathe O +kuononga O +ndegeyo O +ndipodi O +ndidakaonongadi O +poitentha O +, O +adatero O +Phiri B-PER +. O + +Titamfunsa O +kuti O +adadziwa O +bwanji O +kuti O +mndegemo O +mudali O +anthu O +40 O +, O +Phiri B-PER +adati O +adaunika O +ndi O +galasi O +lake O +lomwe O +amaonera O +zamatsenga O +ndipo O +onse O +amene O +adali O +mmenemo O +akuwadziwa O +ndipo O +achikhala O +kuti O +boma O +limavomereza O +bwenzi O +akuluakuluwo O +atawatumizira O +nuclear O +kuti O +akhaule O +chifukwa O +akumaphunzitsa O +ana O +ufiti O +koma O +ndikatero O +ndiye O +kuti O +ndiika O +miyoyo O +ya O +makolo O + +a O +anawo O +pachiopsezo O +chifukwa O +abale O +a O +mfitizo O +akhoza O +kukawachita O +chipongwe O +. O + +Ngakhale O +ena O +akuti O +ufiti O +kulibe O +, O +kunja O +kuno O +kukuchitika O +zoopsa O +ndipo O +zimatengera O +singanga O +amene O +adazama O +kuti O +adziwe O +zomwe O +zikuchitika O +, O +adatero O +singangayo O +. O + +Mkulu O +wa O +polisi O +pa O +Kamsonga B-ORG +Police I-ORG +Unit I-ORG +, O +Inspector O +Kennedy B-PER +Kwalira I-PER +, O +adatsimikiza O +za O +nkhaniyi O +. O + +Iye O +adati O +nkhaniyi O +adailandiladi O +ndipo O +ngati O +apolisi O +sakanatha O +kutengapo O +gawo O +pankhaniyo O +koma O +kuuza O +singangayo O +kuti O +ndi O +amene O +adakatha O +kuononga O +ndegeyo O +chifukwa O +malamulo O +a O +dziko O +lino O +savomereza O +kuti O +kunja O +kuno O +kuli O +ufiti O +. O + +Anatchezera B-PER +Za O +chikondi O +ndi O +chibwenzi O +Agogo O +, O +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Kodi O +chibwenzi O +ndi O +chikondi O +ndi O +zosiyana O +bwanji O +? O +Mwina O +funso O +limeneli O +likhoza O +kuoneka O +ngati O +lopanda O +nzeru O +koma O +kwa O +ine O +ndi O +lofunika O +kwambiri O +. O +Funso O +lina O +ndi O +loti O +kodi O +ngati O +mwamuna O +amakonda O +kulonjeza O +chibwenzi O +kapena O + +wachikondi O +kuti O +adzakwatirana O +chonsecho O +mkazi O +samamulonjeza O +mwamuna O +wake O +, O +ndiye O +pamenepa O +mwamuna O +angathe O +kupitiriza O +chibwenzi O +kapena O +angomusiya O +? O +LF O +, O +Area B-LOC +12 I-LOC +, O +Lilongwe B-LOC +Wokondeka O +LF O +, O +Munthu O +utha O +kukhala O +ndi O +abwenzi O +ambirimbiri O +koma O +wachikondi O +mmodzi O +. O +Nthawi O +zambiri O +anthu O +satha O +kusiyanitsa O +pakati O +pa O +chikondi O +ndi O +chibwenzi O +. O +Chikondi O +ndi O +chozama O + +kuposa O +chibwenzi O +; O +chikondi O +chimachoka O +pansi O +pa O +mtima O +ndipo O +nthawi O +zambiri O +anthu O +awiri O +akakondana O +maka O +pakati O +pa O +mwamuna O +ndi O +mkazi O +amagwirizana O +mzambiri O +moti O +nchifukwa O +chake O +mapeto O +ake O +amalolerana O +ndi O +kulumbira O +kuti O +adzakhala O +limodzi O +mpaka O +moyo O +wawo O +wonse O +mbanja O +, O +pamene O +chibwenzi O +mumatha O +kugwirizana O +pa O +zina O +koma O +kusiyana O +mzambiri O +zochitika O +. O + +Nchifukwa O +chake O +munthu O +utha O +kukhala O +ndi O +abwenzi O +ambiri O +ngakhale O +uli O +pabanja O +, O +monga O +ndanena O +kale O +, O +koma O +amene O +umatherana O +naye O +nkhazi O +zakukhosi O +ndi O +zakumphasa O +ndi O +mmodzi O +yekha O +, O +wachikondi O +wako O +. O +Funso O +lako O +lachiwiri O +yankho O +ndi O +loti O +pachikhalidwe O +chathu O +mwamuna O +ndiye O +amafunsira O +mkazi O +ndipo O +ndi O +iyeyo O +amene O +amauza O +mkazi O +za O +cholinga O +chake O + +pachibwenzi O +chawocho O +. O +Akazi O +ambiri O +amakhala O +ndi O +manyazi O +kunena O +kuti O +alola O +chibwenzi O +chonsecho O +mkati O +mwa O +mtima O +wawo O +alola O +kale O +. O +Ndiye O +munthu O +wamwamuna O +uyenera O +kumvetsa O +ndi O +kufatsa O +; O +osapupuluma O +chifukwa O +ukhoza O +kutsekereza O +mafulufute O +kuuna O +poganiza O +kuti O +mkazi O +sakunena O +chilichonse O +. O +Pamene O +pali O +chikondi O +sipasowa O +, O +zochitika O +zimasonyeza O +zokha O +kuti O +apa O + +pali O +chikondi O +ngakhale O +wina O +asanene O +. O + +Amandikonda O +koma O +ine O +ayi O +Ndili O +ndi O +mwamuna O +amene O +akufuna O +akaonekere O +kwathu O +koma O +sindimamukonda O +kwambiri O +ngakhale O +kuti O +iyeyo O +amandikonda O +kwambiri O +. O +Ndiye O +akuti O +andikwatira O +zaka O +zinayi O +zikubwerazo O +. O +Pano O +ndakumana O +ndi O +wina O +koma O +akuti O +andikwatira O +zaka O +ziwiri O +zikubwera O +kutsogolo O +. O +Ndiye O +nditani O +, O +agogo O +? O +LC O +, O +Area B-LOC +49 I-LOC +, O +Lilongwe B-LOC +Zikomo O +LC O +, O +Mwana O + +wanga O +, O +chimene O +ukufuna O +sindikuchidziwa O +. O +Iwe O +ukufuna O +kukwatiwa O +ndi O +mwamuna O +wotani O +? O +Wokukonda O +kapena O +amene O +akufuna O +ukwati O +pompanopompano O +ngakhale O +sakukonda O +? O +Vuto O +ndi O +chiyani O +ndi O +mwamuna O +amene O +ukuti O +amakukonda O +ndipo O +akufuna O +kudzamanga O +nawe O +banja O +zaka O +zinayi O +zikubwerazi O +? O +Nchifukwa O +chiyani O +udamulola O +poyamba O +ngati O +sumamukonda O +? O +Ndiye O +pano O + +ukuti O +wapeza O +mwamuna O +wina O +amene O +akuti O +akukwatira O +zaka O +ziwiri O +zikubwerazi O +, O +makamaka O +ukufuna O +kuti O +ndikhuthandize O +chiyani O +pankhani O +imeneyi O +? O +Zonse O +zili O +ndi O +iwe O +mwini O +, O +koma O +chomwe O +ndingakulangize O +ndi O +choti O +si O +amuna O +onse O +amene O +amakhala O +ndi O +chikondi O +chenicheni O +. O +Wina O +atha O +kunena O +kuti O +tikwatirane O +lero O +ndi O +lero O +, O +koma O +mumtima O +mwake O +mulibe O +chikondi O +, O + +pomwe O +wina O +anena O +kuti O +tikhale O +pachibwenzi O +zaka O +zinayi O +kenako O +tidzakwatirane O +pazifukwa O +zina O +ndi O +zina O +. O +Pa O +Chichewa O +pali O +mawu O +oti O +lero O +ndi O +lero O +linadetsa O +mnthengu O +, O +komanso O +ukasauka O +sunga O +khosi O +mkanda O +woyera O +udzavala O +. O +Enanso O +amati O +kuona O +maso O +a O +nkhono O +nkudekha O +. O +Mawu O +onsewa O +akutiphunzitsa O +kuchita O +zinthu O +mofatsa O +kuti O +tione O +ubwino O + +patsogolo O +, O +osati O +kuchita O +zinthu O +mwakhamanikhani O +. O +Tsono O +monga O +ndanena O +kale O +, O +zili O +ndi O +iwe O +mwini O +chifukwa O +ukudziwa O +chomwe O +ukufuna O +. O +Koma O +ndikanakhala O +ndili O +ine O +, O +ndikanamupatsa O +mpata O +mwamuna O +woti O +waonetsa O +chikondi O +chenicheni O +kwa O +ine O +ngakhale O +anene O +kuti O +atenga O +nthawi O +kuti O +andikwatire O +. O +Chikondi O +chenicheni O +sichimaona O +nthawitu O +paja O +. O + +Kaneneni O +akakuchitikirani O +nkhanza O +, O +apolisi O +auza O +ana O +Pamene O +dziko O +lino O +limakumbukira O +masiku O +16 O +othana O +ndi O +nkhanza O +za O +mbanja O +, O +apolisi O +amema O +atsikana O +kuti O +azikanena O +akachitidwa O +nkhanza O +kwa O +makolo O +awo O +kapena O +kupolisi O +. O + +Mkulu O +woyanganira O +zapolisi O +ya O +mmudzi O +mdziko O +muno O +, O +Yunus B-PER +Lambat I-PER +, O +adanena O +izi O +pokumbukira O +maikuwa O +, O +amene O +adayambira O +pa O +25 B-DATE +November I-DATE +mpaka I-DATE +pa I-DATE +10 I-DATE +December I-DATE +kusukulu O +ya O +Blantyre B-ORG +Girls I-ORG +. O + +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Patsikulo O +, O +apolisi O +komanso O +akuluakulu O +a O +makampani O +osiyana O +adapita O +kukapereka O +uphungu O +komanso O +kuthokoza O +atsikana O +amene O +adakhoza O +bwino O +mkalasi O +. O + +Tadala B-PER +: O +Nkhanza O +zisatilepheretse O +Mtsikana O +amene O +adasangalatsa O +anthu O +patsikuli O +ndi O +Tadala B-PER +Kadzakalowa I-PER +wa O +zaka O +11 O +amene O +adakhala O +nambala O +wani O +musitandede O +8 O +. O + +Tadala B-PER +, O +yemwe O +akukhumbira O +atadzagwira O +ntchito O +ya O +udotolo O +, O +adaponderera O +ophunzira O +140 O +mkalasi O +mwawo O +. O + +Polankhula O +za O +tsikuli O +, O +Tadala B-PER +adati O +iye O +ndi O +wokondwa O +kuti O +akuluakulu O +adapeza O +chabwino O +kuwafotokozera O +ufulu O +wawo O +komanso O +zomwe O +angachite O +ngati O +ufulu O +wawo O +waphwanyidwa O +. O + +Ndimafuna O +kudzakhala O +dotolo O +, O +izi O +sizingatheke O +ngati O +wina O +akupondereza O +ufulu O +wanga O +. O +Ndadziwa O +ufulu O +wanga O +, O +komanso O +zomwe O +ndingachite O +ngati O +wina O +atandiphwanyira O +ufuluwo O +, O +adatero O +iye O +. O + +Iye O +adalangiza O +atsikana O +anzake O +kuti O +asiye O +kumwa O +mowa O +ponena O +kuti O +izi O +zingasokoneze O +tsogolo O +lawo O +. O + +Akhumudwa O +ndi O +kutsika O +kwa O +nandolo O +Alimi O +a O +nandolo O +ena O +mboma O +la O +Mulanje B-LOC +, O +ati O +ali O +ndi O +nkhawa O +ndi O +kutsika O +mtengo O +kwa O +nandolo O +modzidzimutsa O +pamsika O +zomwe O +zikukayikitsa O +alimiwo O +ngati O +apindule O +naye O +chaka B-DATE +chino I-DATE +. O + +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Mmodzi O +mwa O +alimiwo O +, O +Henry B-PER +Kapalasa I-PER +, O +wa O +mmudzi O +mwa O +Chabwera B-LOC +kwa O +T O +/ O +A O +Mabuka B-PER +mbomalo O +, O +adati O +nandolo O +watsika O +mtengo O +kwambiri O +padakalipano O +zomwe O +alimi O +sadayembekezere O +kuti O +zingatero O +popeza O +malonda O +adayamba O +bwino O +mmadera O +ambiri O +. O + +Pamene O +ena O +akolola O +nandolo O +, O +wina O +akadali O +mmunda O +kuti O +aume O +bwino O +Kapalasa B-PER +, O +yemwe O +ndi O +gogo O +wa O +zilumika O +zoposa O +90 O +, O +adati O +chiyembekezo O +chake O +pa O +mbewuyo O +chayamba O +kumira O +mmadzi O +popeza O +lingaliro O +loti O +apeza O +makwacha O +a O +nkhaninkhani O +pakutha O +pamsikawo O +, O +ayamba O +kukayikitsa O +. O + +Kuno O +alimi O +ambiri O +tapeza O +nandolo O +wochuluka O +koma O +tsopano O +tagwira O +njakata O +ndi O +momwe O +zilili O +pamsika O +popeza O +miyezi O +yapitayi O +nandolo O +tinkagulitsa O +pa O +mtengo O +wa O +K600 O +pa O +kilogalamu O +koma O +tsopano O +lero B-DATE +wafika O +pa O +K300 O +pa O +kilo O +. O +Kutsika O +kotereku O +sikunachitikepo O +nkale O +lonse O +, O +adatero O +Kapalasa B-PER +. O + +Iye O +akuganiza O +kuti O +mchitidwewu O +nkubera O +alimi O +omwe O +amadalira O +ulimi O +wokhawo O +pa O +chaka O +kuti O +apeze O +makwacha O +otukulira O +banja O +lake O +. O + +Chaka B-DATE +chino I-DATE +chimanga O +sichinachite O +bwino O +kudera O +lino O +moti O +anthu O +ambiri O +tayamba O +kale O +kukumana O +ndi O +mavuto O +adzaoneni O +ndi O +kukwera O +kwa O +mtengo O +wa O +chimanga O +popeza O +thumba O +la O +chimanga O +cholemera O +makilogalamu O +50 O +lafika O +kale O +pa O +K12 O +0 O +. O +Maso O +athu O +adali O +nganganga O +pa O +nandolo O +kuti O +mwina O +tikagulitsa O +tipeza O +ndalama O +zogulira O +chimanga O +, O +koma O +pamenepa O +tasowa O +pogwira O +, O +anadandaula O +iye O +. O + +Kapalasa B-PER +akufunitsitsa O +boma O +likadalowererapo O +msanga O +ncholinga O +choti O +alimi O +apeze O +phindu O +lokwanira O +pa O +ulimiwo O +. O + +Gogoyo O +akuganiza O +kuti O +kupanga O +magulu O +zingathandize O +alimiwo O +kupeza O +phindu O +lamnanu O +pa O +ulimiwo O +. O + +Alimi O +ambiri O +mboma O +la O +Mulanje B-LOC +adakolola O +nandolo O +wochuluka O +ndiponso O +wina O +adakali O +mminda O +kulindira O +kuti O +awume O +moyenera O +. O + +Masiku O +apitawo O +mkulu O +wa O +bungwe O +la O +alimi O +a O +nandolo O +la O +Nandolo B-ORG +Association I-ORG +of I-ORG +Malawi I-ORG +Susan B-PER +Chimbayo I-PER +adapempha O +alimi O +kuti O +asagulitse O +msanga O +nandolo O +wawo O +, O +komanso O +kuti O +akonze O +magulu O +kuti O +azikagulitsa O +ku O +makampani O +kumene O +mtengo O +umakhalako O +bwino O +. O + +Akwiya O +ndi O +bungwe O +la O +MEC B-ORG +Mpungwepungwe O +umene O +ukuchitika O +kubungwe O +loyendetsa O +zisankho O +la O +Malawi B-ORG +Electoral I-ORG +Commission I-ORG +( O +MEC B-ORG +) O +wakwiyitsa O +zipani O +zotsutsa O +komanso O +omenyera O +ufulu O +omwe O +apempha O +kuti O +zinthu O +zikonzedwe O +msanga O +kubungweli O +kuti O +ntchito O +yochititsa O +zisankho O +isaime O +chifukwa O +kutero O +nkuphwanya O +ufulu O +wa O +anthu O +wosankha O +atsogoleri O +awo O +. O + +Mneneri O +wa O +chipani O +cha O +Peoples B-ORG +Party I-ORG +( O +PP B-ORG +) O +Ken B-PER +Msonda I-PER +, O +komanso O +wa O +chipani O +cha O +UDF B-ORG +Ken B-PER +Ndanga I-PER +kudzanso O +mkulu O +womenyera O +ufulu O +wa O +anthu O +, O +Unandi B-PER +Banda I-PER +, O +apempha O +bungweli O +kuti O +likonze O +zinthu O +msanga O +kuti O +zipani O +zonse O +zikhale O +ndi O +chikhulupiriro O +pa O +bungweli O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Msonda B-PER +: O +Sitikukondwa O +nazo O +zimezi O +Ndemanga O +za O +akuluakuluwa O +zikudza O +pamene O +kubungweli O +kwachitika O +zingapo O +monga O +kulephereka O +kwa O +zisankho O +zachibwereza O +mmadera O +asanu O +; O +kusokonekera O +kwa O +ndalama O +; O +kutumizidwa O +kutchuthi O +kwa O +akuluakulu O +ena O +a O +bungweli O + +mokakamizidwa O +; O +komanso O +pamene O +bungweli O +likutha O +masiku O +opanda O +wapampando O +chimwalirireni O +mwadzidzidzi O +amene O +adali O +mtsogoleri O +Maxon B-PER +Mbendera I-PER +. O + +Msonda B-PER +adati O +zomwe O +zikuchitika O +ku O +MEC B-ORG +zikuonetseratu O +kuti O +bungweli O +silikugwira O +ntchito O +mokomera O +zipani O +zotsutsa O +. O + +Kutumiza O +ogwira O +ntchito O +ena O +kutchuthi O +ndi O +nkhani O +yabwino O +, O +chifukwa O +tikufuna O +tidziwe O +momwe O +ndalama O +[ O +zoposa O +K15 O +miliyoni O +] O +zidasowera O +. O +Koma O +vuto O +lathu O +ndi O +kuimitsa O +zisankho O +[ O +zapaderazi O +] O +kuti O +zisachitike O +. O + +Ife O +sitikukondwa O +nazo O +, O +zikuonetseratu O +kuti O +bungweli O +likunjenjemera O +ndi O +boma O +. O +Ichi O +nchipongwe O +kuti O +zisankho O +zapadera O +zisachitike O +. O +Tadandaula O +nazo O +, O +adatero O +Msonda B-PER +. O + +Iye O +adati O +kusachititsa O +zisankho O +zapaderazi O +ndi O +kuwaphwanyira O +ufulu O +anthu O +a O +maderawo O +chifukwa O +ntchito O +zachitukuko O +komanso O +zakumtima O +kwawo O +sizingapherezere O +kaamba O +kosowa O +wokatula O +nkhawa O +zawo O +ku O +Nyumba B-ORG +ya I-ORG +Malamulo I-ORG +kapena O +kukhonsolo O +. O + +Naye O +Ndanga B-PER +adati O +chikuwadandaulitsa O +iwo O +si O +kuimitsidwa O +kokha O +kwa O +zisankho O +chachibwereza O +, O +koma O +kuti O +izi O +zingakhudze O +chisankho O +cha O +2019 B-DATE +. O + +Ntchito O +yochititsa O +chisankho O +simangochitika O +tsiku O +limodzi O +, O +ndi O +ndondomeko O +yomwe O +imachitika O +kwa O +nthawi O +yaitali O +. O +Nanga O +poti O +anthu O +ena O +kulibeko O +, O +ntchito O +igwirika O +bwanji O +? O +Izi O +tikudandaula O +nazo O +, O +adatero O +Ndanga B-PER +. O + +Mogwirizana O +ndi O +akulu O +a O +zipani O +ziwirizi O +, O +Banda B-PER +adati O +kutumizidwa O +kutchuthi O +kwa O +akuluakulu O +ena O +komanso O +kusowa O +kwa O +mtsogoleri O +wa O +bungweli O +ndi O +nkhani O +yaikulu O +komanso O +yodandaulitsa O +. O + +Mwachidule O +, O +izi O +zikutanthauza O +kuti O +tilibe O +bungwe O +loyendetsa O +zisankho O +. O +Bungweli O +limakhalapo O +ngati O +lili O +ndi O +mtsogoleri O +komanso O +ena O +omuthandizira O +. O +Ndiye O +bungwe O +lilipo O +? O +akudabwa O +Banda B-PER +. O + +Koma O +mkulu O +wa O +nthambi O +yoona O +za O +chuma O +kubungweli O +, O +Linda B-PER +Kunje I-PER +, O +akuti O +anthu O +asadandaule O +chifukwa O +zonse O +zilongosoka O +. O + +Palibe O +chovuta O +ndipo O +zipani O +zisadandaule O +, O +adatero O +Kunje B-PER +. O + +Malamulo O +a O +zisankho O +amati O +pasadutse O +miyezi O +itatu O +dera O +lisadachititse O +chisankho O +chopeza O +mtsogoleri O +chichokereni O +kapena O +chimwalirireni O +mtsogoleri O +amene O +adalipo O +. O +Kunje O +aadati O +akudziwa O +za O +izi O +komabe O +sangachitire O +mwina O +. O + +Inde O +taphwanya O +lamulo O +koma O +sitingachitire O +mwina O +chifukwa O +pali O +zifukwa O +zomveka O +zomwe O +zatilepheretsa O +kuchititsa O +zisankhozi O +, O +adatero O +Kunje B-PER +. O + +Emmanuel B-PER +Ngwira I-PER +: O +Katswiri O +wa O +vimbuza O +Gule O +wa O +vimbuza O +si O +wachilendo O +kwa O +Amalawi O +ambiri O +. O +Takhala O +tikuona O +guleyu O +akuvinidwa O +mmawailesi O +akanema O +osiyanasiyana O +. O +Lachinayi B-DATE +lapitali I-DATE +mtolankhani O +wathu O +Martha B-PER +Chirambo I-PER +adacheza O +ndi O +katswiri O +wa O +guleyu O +Emmanuel B-PER +Ngwira I-PER +yemwe O +amavina O +vimbuza O +. O +Ngwira B-PER +ndi O +mtsogoleri O +wagulu O +lovina O +la O +Kukaya B-LOC +lomwe O +lidayamba O +mchaka B-DATE +cha I-DATE +2005 I-DATE +. O + +Kucheza O +kwawo O +kudali O +motere O +: O +Ngwira B-PER +: O +Ndimadzichepetsa O +Kodi O +Emmanuel B-PER +Mlonga I-PER +Ngwira I-PER +ndi O +ndani O +? O +Ndine O +mzibambo O +wa O +zaka O +43 O +. O +Ndili O +pa O +panja O +ndi O +ana O +atatu O +. O +Mkazi O +wanga O +ndi O +namwino O +pa O +chipatala O +cha O +Rumphi B-LOC +. O +Ndimachokera O +mmudzi O +mwa O +Zinyongo B-LOC +Makwakwa I-LOC +, O +T O +/ O +A O +Mpherembe B-PER +mboma O +la O +Mzimba B-LOC +. O +Timakui O +ku O +Elunyeni B-LOC +. O +Uku O +nkomwe O +ndakulira O +, O +kuphatikizirapo O +ku O + +Chikwawa B-LOC +ndi O +mzinda O +wa O +Mzuzu B-LOC +. O +Moti O +sukulu O +yanga O +ya O +sekondale O +ndidaphunzira O +pa O +sukulu B-ORG +ya I-ORG +Katoto I-ORG +ndipo O +kuchoka O +apo O +ndakhala O +ndikuchita O +maphunziro O +osiyana O +osiyana O +okhudza O +za O +maimbidwezi O +. O +Ndine O +mkhirisitu O +wa O +mpingo O +wa O +Katolika O +. O + +Ndili O +ndi O +certificate O +yochokera O +ku O +sukulu B-ORG +ya I-ORG +ukachenjede I-ORG +ya I-ORG +Pretoria I-ORG +koma O +ndinkaphunzilira O +konkuno O +ku O +Centre B-ORG +for I-ORG +Indigenous I-ORG +Instrumental I-ORG +for I-ORG +African I-ORG +Dance I-ORG +Practices I-ORG +. O +Ndidachita O +maphunzirowa O +kwa O +zaka O +ziwiri O +. O + +Kupatula O +apo O +ndilinso O +ndi O +certificate O +mu O +zoimbaimba O +yochokera O +ku O +Chancellor B-ORG +College I-ORG +. O + +Mbanja O +la O +mai O +wanga O +ndidabadwa O +ndekha O +pamene O +powerengera O +ku O +banja O +lina O +ndingati O +tilipo O +anthu O +asanu O +. O + +Udayamba O +bwanji O +kuvina O +vimbuza O +? O +Izitu O +nza O +mmagazi O +. O +Zidachokera O +ku O +makolo O +chifukwa O +choti O +mai O +anga O +adali O +a O +Vimbuza B-PER +. O +Iwo O +sankavina O +ayi O +; O +koma O +adali O +ngati O +asinganga O +chifukwa O +ankalota O +ndipo O +munthu O +wolotedwayo O +amabweradi O +kudzafuna O +mankhwala O +kwa O +iwowo O +mpaka O +kuchira O +. O + +Nanga O +udayamba O +liti O +? O +Ndidayamba O +kuvinaku O +mchaka B-DATE +cha I-DATE +1995 I-DATE +pomwe O +wansembe O +wina O +wampingo O +wa O +katolika B-ORG +Reverend O +Alex B-PER +B I-PER +Chima I-PER +yemwe O +adali O +ndi O +gulu O +lake O +la O +Kukwithu B-ORG +Troop I-ORG +patchalitchi O +ya O +St B-ORG +Peters I-ORG +mu O +Mzuzu B-ORG +Diocese I-ORG +. O + +Atandiona O +kuti O +ndili O +ndi O +maluso O +osiyanasiyana O +, O +adanditenga O +dziko O +lonse O +la O +Malawi B-LOC +kuchita O +kafukufuku O +wa O +zomwe O +zimachitika O +kuti O +munthu O +azivina O +. O +Adatifunsa O +ngati O +wina O +mwa O +ife O +ali O +ndi O +gule O +woti O +gulu O +lathu O +lingamavine O +, O +ndidayambitsa O +guleyu O +ndipo O +ndidaphunzitsa O +anthu O +nyimbo O +. O + +Kuchokera O +nthawi O +imeneyo O +ndidayambapo O +kupititsa O +patsogolo O +luso O +langa O +. O + +Kodi O +muli O +ndi O +vimbuza O +kapena O +? O +Ayi O +ndithu O +. O +Ine O +ndimangovinapo O +ngati O +gule O +basi O +. O +Ndilibe O +vimbuza O +ndine O +wabwinobwino O +ndithu O +ndilibe O +mizimu O +yoipa O +. O +Ngakhale O +mutapita O +kumalo O +osungirako O +zinthu O +zakale O +zopatsa O +chidwi O +a O +Mzuzu B-ORG +Museum I-ORG +, O +mukapeza O +kuti O +kuli O +zithunzi O +zanga O +zomwe O +adajambula O +nditapambana O +pampikisano O +womwe O +udachitika O +ku O +Rumphi B-LOC +. O +Ndidapikisana O + +ndi O +asinganga O +34 O +. O + +Kodi O +nchifukwa O +chani O +mumavina O +guleyu O +? O +Pali O +zifukwa O +zinayi O +zomwe O +ndimavinira O +guleyu O +monga O +: O +Kusangalatsa O +anthu O +, O +kuwaphunzitsa O +zosiyanasiyana O +kudzera O +mmagule O +, O +kusunga O +chikhalidwe O +komanso O +kupititsa O +patsogolo O +chikhalidwe O +. O + +Kodi O +anthu O +amati O +chani O +za O +inu O +. O + +Kuchokera O +kubanja O +langa O +, O +ndakhala O +ndikunenedwa O +kuti O +bwanji O +ndimavina O +magule O +osiyanasiyana O +. O +Anthu O +amandiyankhula O +zambiri O +zosiyanasiyana O +ndipo O +amanditenga O +ngati O +sindimadziwa O +zomwe O +ndikuchita O +koma O +ineyo O +ndimakhulupilira O +kwambiri O +mizimu O +. O +Mayi O +ndi O +bambo O +anga O +adamwalira O +kalekale O +komabe O +ndimakhulupilira O +kuti O +mizimu O +yawo O +imanditeteza O +. O +Ichi O +ndi O +china O +mwachifukwa O +chomwe O + +ndimavina O +modzipereka O +kwambiri O +ndipo O +anthu O +amandipatsa O +ndalama O +zambiri O +. O + +Mumavinanso O +magule O +anji O +? O +Mwa O +ena O +ndimavina O +mganda O +, O +malipenga O +ndi O +chilimika O +zochokera O +ku O +Nkhata B-LOC +Bay I-LOC +, O +mapenenga O +a O +ku O +Karonga B-LOC +, O +beni O +kuchokera O +ku O +Mangochi B-LOC +komanso O +mwinoghe O +a O +ku O +Chitipa B-LOC +. O + +Chenjerani O +, O +2017 B-DATE +tisatuwe O +ndi O +njala O +Lero B-DATE +ndi O +tsiku O +lakutha O +kwa O +chaka B-DATE +cha I-DATE +2016 I-DATE +. O +Pomwe O +masiku O +athera O +kuchitseko O +ndipo O +chaka B-DATE +cha I-DATE +2017 I-DATE +chili O +pamphuno O +, O +akadaulo O +ena O +a O +zaulimi O +ati O +alimi O +asagone O +mchaka O +chikudzachi O +kuti O +mwina O +mavuto O +a O +njala O +amene O +akhala O +akupana O +Amalawi O +zaka O +ziwiri O +zapitazi O +asatisautsenso O +. O + +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Yemwe O +anali O +mkulu O +wa O +mgwirizano O +wa O +mabungwe O +a O +zaulimi O +la O +Civil B-ORG +Society I-ORG +Agriculture I-ORG +Network I-ORG +( O +CisaNet B-ORG +) O +, O +Tamani B-PER +Nkhono I-PER +- I-PER +Mvula I-PER +adati O +mphamvu O +zili O +mmanja O +mwa O +alimi O +kuti O +chaka B-DATE +chikudzachi I-DATE +kusakhale O +njala O +. O + +Mu O +2015 B-DATE +, O +mtsogoleri O +wa O +dziko O +lino O +, O +Peter B-PER +Mutharika I-PER +adalengeza O +kuti O +dziko O +lino O +lili O +pangozi O +kaamba O +ka O +madzi O +osefukira O +amene O +adasautsa O +mchakacho O +. O +Koma O +paulimi O +wa O +2015 B-DATE +- I-DATE +2016 I-DATE +, O +mvula O +idadula O +msanga O +zimene O +zidachititsa O +kuti O +zokolola O +zitsike O +. O + +Anthu O +kumalo O +ogulira O +feteleza O +a O +Optichem O +mwezi B-DATE +watha I-DATE +Njala O +yakhudza O +Amalawi O +6 O +. O +8 O +miliyoni O +chaka B-DATE +chino I-DATE +moti O +mabungwe O +, O +boma O +ndi O +ena O +akhala O +ali O +pakalikiliki O +kuthandiza O +Amalawi O +ndi O +chakudya O +. O + +Pomwe O +mvula O +chaka B-DATE +chino I-DATE +yadza O +ndi O +mkokomo O +, O +mantha O +ali O +chaka O +chikudzachi O +kuti O +mwina O +anthu O +aonanso O +mdima O +ndi O +njala O +yomwe O +ingagwe O +. O + +Koma O +Nkhono B-PER +- I-PER +Mvula I-PER +akuti O +mantha O +angathedi O +kuchuluka O +ngati O +alimi O +angaseweretse O +mvula O +yomwe O +ikugwayi O +. O + +Tidauzidwa O +kale O +kuti O +chaka B-DATE +chino I-DATE +kuli O +La O +Nina O +ndipo O +mwaona O +nokha O +momwe O +mvula O +ikugwera O +mmadera O +onse O +a O +dziko O +lino O +. O +Sitikuyenera O +kuyiseweretsa O +. O +Aliyense O +abzale O +nthawi O +yabwino O +kuti O +ikamasiya O +, O +mbewu O +zikhale O +zili O +pena O +, O +adatero O +Nkhono B-PER +- I-PER +Mvula I-PER +. O + +Iye O +adati O +ndi O +bwinonso O +alimi O +abzale O +mbewu O +zosiyanasiyana O +kuti O +chimanga O +chikavuta O +adzaone O +populumukira O +. O + +Ngati O +tili O +ndi O +La O +Nina O +, O +ndiye O +kuti O +tilandira O +mvula O +yambiri O +, O +mvula O +imeneyi O +tisangoyirekerera O +, O +tiyeni O +tibzale O +mbewu O +zina O +monga O +mpunga O +, O +chinangwa O +, O +mbatata O +ndi O +zina O +kuti O +madziwa O +atithandize O +, O +adatero O +Nkhono B-PER +- I-PER +Mvula I-PER +. O +Mkulu O +wa O +bungwe O +la O +Farmers B-ORG +Union I-ORG +of I-ORG +Malawi I-ORG +( O +FUM B-ORG +) O +Alfred B-PER +Kapichira I-PER +Banda I-PER +wati O +chaka O +chikudzachi O +pali O +chiopsezo O +cha O +njala O + +chifukwa O +boma O +silinaikepo O +mtima O +pantchito O +yogawa O +makuponi O +ogulira O +feteleza O +ndi O +mbewu O +zotsika O +mtengo O +. O + +Tikunena O +pano O +, O +madera O +ena O +sanalandirebe O +makuponi O +. O +Ichi O +ndi O +chiyambi O +cha O +njala O +. O +Alimi O +ambiri O +abzala O +, O +chimanga O +chawo O +chakula O +kwambiri O +moti O +chikufunika O +feteleza O +koma O +nzachisoni O +kuti O +feteleza O +wa O +makuponi O +sadafike O +. O + +Achikhala O +boma O +lidachfulumira O +ndi O +ndondomeko O +ya O +feteleza O +, O +si O +bwezi O +tikudandaula O +ndipo O +bwezi O +tikunena O +molimbika O +kuti O +chaka B-DATE +chikubwerachi I-DATE +sitikhala O +ndi O +njala O +monga O +zidalili O +zaka O +zapitazi O +, O +adatero O +Banda B-PER +. O + +Mchaka O +chikuthachi O +, O +kudagwa O +dzombe O +limene O +lidachecheta O +mbewu O +zambiri O +komanso O +lidaika O +pachiopsezo O +Amalawi O +amene O +ankadya O +dzombe O +lophedwa O +ndi O +mankhwala O +amene O +adapoperedwa O +. O + +Nayo O +misika O +ya O +Admarc B-ORG +idatsegulidwa O +mochedwa O +mchakachi B-DATE +ndipo O +chimanga O +chimnagulitsa O +mokwera O +kuposa O +kwa O +mavenda O +. O +Thumba O +lolemera O +ndi O +makilogalamu O +50 O +limagulitsidwa O +pa O +mtengo O +wa O +K12 O +500 O +. O +Izi O +sizidakomere O +Amalawi O +ndipo O +mapeto O +ake O +samapita O +kukagula O +chimangachi O +. O + +Sitalaka O +pa O +Wenela B-LOC +Lidali O +Lachinayi B-DATE +usiku I-DATE +ndipo O +tidali O +malo O +aja O +timakonda O +pa O +Wenela B-LOC +kukambirana O +izi O +ndi O +izo O +. O +Adachuluka O +adali O +madilaivala O +ndi O +makondakitala O +a O +minibasi O +. O + +Ife O +ojiya O +, O +osenza O +ndi O +osolola O +tidalipo O +ochepa O +. O + +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Apapa O +afune O +asafune O +, O +mawa B-DATE +kulibe O +woyendetsa O +minibasi O +kuchoka O +pano O +pa O +Wenela B-LOC +, O +adayamba O +nkhani O +mmodzi O +mwa O +madalaivala O +. O + +Komatu O +tikanaganiza O +kale O +. O +Mawalo O +msuzi O +tikaupeza O +kuti O +? O +adafunsa O +kondakitala O +wina O +. O + +Koma O +akanadziwa O +! O +Anzakewo O +adamuukira O +, O +kumuthira O +maphuzo O +, O +monga O +achitira O +anthuwa O +pamsewu O +! O +Nkhani O +yavuta O +ndi O +ya O +msuziyo O +! O +Mabwana O +aja O +akamangala O +papolisipa O +kuti O +akatigwira O +tizilipira O +ndife O +osati O +mabwanawo O +. O +Msuzi O +uzikwaniranso O +apapa O +? O +adafunsa O +wina O +bata O +litabwerera O +. O + +Koma O +inuyo O +chikuvuta O +nchiyani O +makamaka O +kuti O +zifike O +apa O +? O +adafunsa O +Abiti O +Patuma B-PER +. O + +Kodi O +ndiwe O +mlendo O +? O +Apolisi O +ayamba O +kugwiritsa O +ntchito O +malamulo O +amene O +akutipweteka O +kwambiri O +. O +Sitikufuna O +zimenezo O +, O +adatero O +wina O +. O + +Kodi O +malamulowo O +ali O +mmabuku O +? O +adafunsanso O +Abiti O +Patuma B-PER +. O + +Kodi O +ukufuna O +kuvuta O +bwanji O +? O +Kapena O +ndi O +zibwenzi O +zako O +? O +Malamulowo O +ndi O +wokhazikika O +kungoti O +samawagwiritsa O +ntchito O +ndiye O +pano O +akufuna O +kutifinya O +, O +adayankha O +mkulu O +wina O +, O +mmaso O +muli O +gwaaa O +! O +Komatu O +tinzeru O +tikucheperako O +apapa O +. O +Ndikuona O +kuti O +mutichedwetsa O +nazo O +. O +Tsono O +mukayamba O +kuchita O +zionetsero O +zokwiya O +ndi O +malamulo O +okhazikika O +, O +simukuona O + +kuti O +masiku O +akubwerawa O +nawo O +ogwiririra O +adzachita O +zionetsero O +kuti O +chilango O +cha O +zaka O +14 O +kwa O +opezeka O +olakwa O +chakula O +kwambiri O +? O +adaponya O +funso O +lina O +Abiti O +Patuma B-PER +. O + +Onse O +adangoti O +duuu O +! O +Ngati O +malamulo O +mukuona O +kuti O +akhwima O +kwambiri O +, O +mukadakambirana O +ndi O +aphungu O +anu O +kuti O +akasinthitse O +izi O +ku O +Nyumba B-ORG +ya I-ORG +Malamulo I-ORG +. O +Wina O +akhoza O +kubwerapo O +ndi O +Minibus O +Regulations O +Bill O +. O +Osati O +zanu O +za O +umbuli O +mukuchita O +apazi O +, O +adapitiriza O +. O + +Palibe O +, O +kaya O +wina O +afune O +kaya O +asafune O +, O +ife O +tikukachita O +zionetsero O +basi O +, O +adatero O +wina O +, O +akutulutsa O +chikwanje O +. O + +Adachinola O +pamsewu O +. O + +Mawa B-DATE +lake O +ndiye O +kudali O +moto O +. O +Ndidaona O +anthu O +akuyenda O +wapansi O +kuchoka O +ku O +Ndirande B-LOC +mpaka O +mtauni O +. O +Ochokera O +ku O +Machinjiri B-LOC +adali O +kukwera O +malole O +. O +Ku O +Manja B-LOC +ndi O +Chimwankhunda B-LOC +ndiye O +tidamva O +za O +kuphwanyidwa O +kwa O +galimoto O +zina O +. O +Eyi O +! O +Eyi O +Eyiiiiii O +! O +Posafuna O +kutsalira O +, O +zigandanga O +za O +ku O +Machinjiri B-LOC +zidaotcha O +khoti O +chaka B-DATE +chatha I-DATE +zidathira O +moto O + +maofesi O +apolisi O +atatu O +. O +Ati O +kusafuna O +kumangidwa O +. O + +Pomwe O +moto O +umazilala O +Loweruka B-DATE +, O +madalaivala O +aja O +adagwirizana O +zokweza O +mtengo O +wa O +minibasi O +. O + +Abiti O +Patuma B-PER +adati O +ndimuperekeze O +ku O +Queens B-ORG +. O +Pa O +Mibawa B-LOC +, O +adati O +mtengo O +wakwera O +kuchokera O +pa O +K200 O +kufika O +pa O +K250 O +. O + +Chifukwa O +? O +adafunsa O +. O + +Kaya O +, O +adayankha O +kondakitala O +. O + +Abiti O +Patuma B-PER +adalipira O +K500 O +ya O +anthu O +awiri O +. O +Kenaka O +adatangwanika O +pa O +WhatsApp B-ORG +. O +Sindikudziwa O +ankalemba O +chiyani O +, O +koma O +uthenga O +womaliza O +udali O +woti O +: O +Tikumana O +pachipatala O +pasiteji O +. O + +Titafika O +pasitejipo O +, O +tidapeza O +kuti O +amalankhula O +ndi O +anzake O +awiri O +. O + +Kwerani O +ndalipira O +kale O +kuchoka O +mu O +Blantyre B-LOC +ya O +anthu O +awiri O +. O +Asakulipiritseninso O +ameneyu O +. O +Akachita O +makani O +, O +manambala O +aapolisi O +aja O +si O +nkhani O +. O +Anthu O +ogenda O +kupolisi O +chamba O +chili O +mthumba O +awa O +, O +adatero O +Abiti O +Patuma B-PER +. O + +Lonjezo O +la O +jb O +Lasanduka O +loto O +Bambo O +ake O +adamwalira O +, O +chiyembekezo O +chidali O +pa O +bambo O +womupeza O +, O +nawonso O +adamukhumudwitsa O +pomugwiririra O +nkumupatsa O +pathupi O +ndipo O +bwalo O +la O +milandu O +lidamugamula O +kuti O +akaseweze O +kundende O +zaka O +13 O +. O +Moyo O +wakhala O +wowawitsa O +; O +loto O +lodzakhala O +wapolisi O +lidasanduka O +la O +chumba O +. O + +Escom B-ORG +in O +free O +- O +for O +- O +all O +fuel O +scam O +Wait O +gets O +longer O +Secrecy O +over O +party O +funders O +Koma O +pa O +18 B-DATE +March I-DATE +2013 I-DATE +, O +chiyembekezo O +cha O +Zione B-PER +( O +tangomupatsa O +dzinali O +) O +chidatukusira O +pamene O +yemwe O +adali O +mtsogoleri O +wa O +dziko O +lino O +Joyce B-PER +Banda I-PER +adamulonjeza O +kudzamulipirira O +maphunziro O +ake O +mpaka O +kuyunivesite O +. O + +Malinga O +ndi O +mphunzitsi O +wa O +Zione B-PER +, O +Dziwa B-PER +Nazombe I-PER +- I-PER +Mbewe I-PER +, O +Banda B-PER +adalonjeza O +Zione B-PER +patsiku O +lomwe O +amayendera O +ku O +One O +- O +Stop O +- O +Centre O +kuchipatala O +cha O +Queen B-ORG +Elizabeth I-ORG +Central I-ORG +mumzinda O +wa O +Blantyre B-LOC +. O + +Patsikulo O +ogwira O +ntchito O +ku O +One B-ORG +Stop I-ORG +Centre I-ORG +adandiimbira O +kuti O +apulezidenti O +akhala O +akuyendera O +malowo O +ndiye O +akufuna O +Zione B-PER +akalankhule O +zomwe O +zidamuchitikira O +. O + +Ndidapita O +naye O +ndipo O +apulezidenti O +adafika O +mchipinda O +chathu O +momwe O +adacheza O +ndi O +Zione B-PER +yemwe O +panthawiyo O +adali O +ndi O +zaka O +13 O +. O +Atamufunsa O +za O +sukulu O +, O +iye O +adati O +akufuna O +apitirize O +. O +Apa O +mpamene O +apulezidenti O +adati O +amulipirira O +sukulu O +yake O +, O +adatero O +Nazombe B-PER +- I-PER +Mbewe I-PER +. O + +Tsogolo O +sakuliona O +: O +Zione B-PER +( O +kumanzere O +) O +ndi O +aphunzitsi O +ake O +Mayi O +Nazombe B-PER +- I-PER +Mbewe I-PER +Iye O +adati O +Banda B-PER +adauza O +mayi O +Lingalireni B-PER +Mihowa I-PER +amene O +adali O +nawo O +panthawiyo O +kuti O +ndiwo O +azilumikizana O +nawo O +pankhani O +ya O +thandizolo O +. O + +Chimwemwe O +chidadza O +ngati O +mmawa B-DATE +kwa O +Zione B-PER +, O +zoti O +adachitidwa O +chipongwe O +ndi O +bambo O +ake O +, O +zidaiwalika O +. O +Tsopano O +loto O +lodzakhala O +wapolisi O +lidayamba O +kuoneka O +tsogolo O +lake O +. O + +Ndidali O +ndi O +chimwemwe O +. O +Titangotuluka O +, O +ndidaimbira O +foni O +malume O +anga O +ku O +Balaka B-LOC +komanso O +kudziwitsa O +anzanga O +akusukulu O +zomwe O +apulezidenti O +adandilonjeza O +, O +ndidasangalala O +kwambiri O +, O +adatero O +Zione B-PER +. O + +Chidatsala O +nkuti O +Zione B-PER +, O +yemwe O +panthawiyo O +adali O +Sitandede O +8 O +, O +akhoze O +mayeso O +. O +Ndidakalimbikira O +kusukulu O +ndipo O +ndidakhozadi O +, O +adatero O +. O + +Apa O +mpamene O +mphunzitsiyu O +adakambirana O +ndi O +Mihowa B-PER +kuti O +Zione B-PER +akalowe O +Fomu O +1 O +kusekondale O +. O + +Ndidapita O +kuofesi O +kwawo O +ndipo O +tidakambirana O +poti O +panthawiyo O +nkuti O +Zione B-PER +adali O +asadabereke O +, O +adati O +tidikire O +abereke O +kaye O +kuti O +abwerere O +kusukulu O +, O +adatero O +Nazombe B-PER +- I-PER +Mbewe I-PER +. O + +Pa O +9 B-DATE +January I-DATE +2014 I-DATE +, O +mwana O +adabadwa O +ndipo O +ati O +adagwirizana O +kuti O +pakatha O +miyezi O +7 O +Zione B-PER +akayambe O +sukulu O +. O +Mu O +July B-DATE +mwana O +adamuleketsa O +kuyamwa O +kuti O +abwerere O +kusukulu O +. O + +Nazombe B-PER +- I-PER +Mbewe I-PER +adayesera O +kutsatizira O +nkhaniyo O +koma O +sinaoneke O +mutu O +wake O +. O + +Ndidapita O +kuofesi O +kwawo O +ndipo O +adati O +andiimbira O +. O +Poona O +kuti O +sakuimba O +, O +ndidapitanso O +ndipo O +adandiuza O +kuti O +ndisiye O +nambala O +aimba O +, O +koma O +sadaimbe O +. O +Ndidadzapitanso O +pamene O +adati O +ndilembe O +nkhani O +ya O +Zione B-ORG +ndipo O +aitsatizira O +koma O +sizidatero O +mpaka O +lero O +pamene O +ndatopa O +, O +adatero O +Nazombe B-PER +- I-PER +Mbewe I-PER +. O + +Ngakhale O +mphunzitsiyu O +adalembera O +ofesi O +ya O +Mihowa B-PER +kalata O +zokumbutsa O +za O +lonjezolo O +, O +komabe O +palibe O +chidachitika O +mpaka O +lero B-DATE +. O + +Msangulutso B-ORG +utaimbira O +foni O +Mihowa B-PER +, O +iye O +adati O +tilankhule O +ndi O +Levi B-PER +Mwase I-PER +amene O +amayendetsa O +nkhaniyo O +. O +Koma O +Mwase B-PER +adati O +sindine O +mneneri O +wa O +Joyce B-PER +Banda I-PER +, O +imbirani O +mneneri O +wake O +Tusekere B-PER +Mwanyongo I-PER +. O + +Mwanyongo B-PER +adati O +nzovuta O +kuti O +anene O +chifukwa O +chenicheni O +chomwe O +lonjezolo O +silidatheke O +koma O +wati O +mwina O +padalibe O +kulumikizana O +kwabwino O +. O + +Mayi O +Joyce B-PER +Banda I-PER +akhala O +akuthandiza O +ndipo O +mpaka O +lero B-DATE +akuthandizabe O +ana O +ambiri O +asukulu O +. O +Nkutheka O +kuti O +padalibe O +kulumikizana O +kwabwino O +ndi O +mtsikanayo O +, O +adatero O +. O + +Koma O +mthandizi O +wa O +Banda B-PER +, O +Andekuche B-PER +Chanthunya I-PER +, O +akuti O +ndondomeko O +zoyenera O +sizidatsatidwe O +nchifukwa O +mtsikanayu O +sadathandizidwe O +. O + +Samayenera O +apite O +kwa O +Mihowa B-PER +koma O +abwere O +kwa O +ine O +kapena O +kwa O +Levi B-PER +[ I-PER +Mwase I-PER +] O +. O +Ngati O +akufuna O +kuthandizidwa O +akuyenera O +atsatire O +ndondomeko O +, O +adatero O +. O + +Njovu O +zikamamenyana O +udzu O +ndiwo O +umavutika O +. O +Kuponyerana O +Chichewaku O +sikukuthandizabe O +Zione B-PER +amene O +pano O +akusungidwa O +ndi O +banja O +lina O +ku O +Chirimba B-LOC +mumzinda O +wa O +Blantyre B-LOC +. O + +Banja O +lomwe O +likusunga O +Zione B-PER +silingakwanitsenso O +kumutumiza O +kusukulu O +. O +Bambo O +wa O +pabanjapo O +, O +Evance B-PER +Milanzie I-PER +wati O +moyo O +wa O +Zione B-PER +wafika O +pomvetsa O +chisoni O +. O + +Ndi O +mwana O +wanzeru O +, O +zangovuta O +kuti O +lonjezolo O +silidatheke O +, O +adatero O +Milanzie B-PER +. O + +Aka O +si O +koyamba O +kuti O +mtsogoleri O +wa O +dziko O +alonjeze O +mwana O +koma O +osakwanitsa O +lonjezolo O +. O +Mu O +2004 B-DATE +, O +mtsogoleri O +wakale O +Bingu B-PER +wa I-PER +Mutharika I-PER +adalonjezanso O +Marietta B-PER +Mhango I-PER +wa O +mmudzi O +mwa O +Mawelera B-LOC +kwa O +Paramount O +Kyungu B-PER +mboma O +la O +Karonga B-LOC +kuti O +adzamulipirira O +sukulu O +. O + +Mutharika B-PER +adalonjeza O +Marietta B-PER +pamsonkhano O +kuti O +adzamulipirira O +atanena O +bwino O +ndakatulo O +, O +koma O +ngakhale O +adatsindika O +za O +thandizolo O +, O +izi O +sizidatheke O +ndipo O +lero B-DATE +Marietta B-PER +akutuwa O +. O + +Kodi O +izi O +zimatero O +chifukwa O +chiyani O +? O +Mphunzitsi O +wa O +zandale O +kusukulu O +ya O +Chancellor B-ORG +Collage I-ORG +Joseph B-PER +Chunga I-PER +akuti O +mtima O +wofuna O +awaone O +ndi O +omwe O +umachititsa O +. O + +Amafuna O +kuti O +mwina O +aoneke O +kuti O +ali O +ndi O +mtima O +wabwino O +, O +cholinga O +akalonjeza O +apateko O +mavoti O +chifukwa O +cha O +mtima O +womwe O +aonetsa O +, O +koma O +nzachisoni O +, O +adatero O +Chunga B-PER +. O + +Pamene O +izi O +zili O +chonchi O +, O +Zione B-PER +ndi O +wokhumudwa O +ndipo O +zasokoneza O +moyo O +wake O +. O +Katswiri O +kumbali O +ya O +kaganizidwe O +ka O +munthu O +, O +Chiwoza B-PER +Bandawe I-PER +akuti O +Zione B-PER +kukhala O +wachichepere O +, O +izi O +zingakhudze O +moyo O +wake O +. O + +Atsatsidwa O +kugula O +anthu O +kawiri O +Njonda O +ina O +yomwe O +ikuchita O +bizinesi O +yake O +ya O +golosale O +ndi O +chigayo O +pa O +boma O +ku O +Dowa B-LOC +yadandaula O +kuti O +anthu O +akuiwonongera O +mbiri O +chifukwa O +yatsatsidwapo O +anthu O +kawiri O +konse O +. O + +Stanley B-PER +Ishmael I-PER +adauza O +Msangulutso B-ORG +kuti O +zimenezi O +ndizongofuna O +kumuonongera O +mbiri O +yake O +chifukwa O +iyeyu O +sagula O +anthu O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Anthu O +akakhala O +, O +basi O +amangoganiza O +kuti O +timapanga O +zimenezo O +, O +koma O +sichoncho O +. O +Sindipanga O +zimenezo O +, O +adatero O +Ishmael B-PER +. O + +Malinga O +ndi O +Ishmael B-PER +, O +miyezi O +yapitayo O +, O +amayi O +ena O +adafika O +pagolosale O +yakeyo O +kukatsatsa O +amuna O +awo O +pomwe O +sabata B-DATE +yatha I-DATE +mnyamata O +wina O +adamutsatsa O +msuweni O +wake O +wa O +zaka O +20 O +pomutchula O +kuti O +nkhuku O +yoyera O +. O + +Ishmael B-PER +adalongosola O +kuti O +adadzidzimuka O +sabata B-DATE +yathayi I-DATE +ataitanidwa O +ndi O +mzake O +wina O +kuti O +kwabwera O +kalata O +yake O +kuchokera O +kwa O +mkulu O +wina O +wa O +zaka O +26 O +wochokera O +mmudzi O +mwa O +Chinyanya B-LOC +T O +/ O +A O +Chiwere B-PER +mboma O +la O +Dowa B-LOC +. O + +Mkalatamo O +adalongosola O +zoti O +wakhala O +akulota O +katatu O +konse O +ndikumufunsa O +ngati O +ali O +ndi O +nkhuku O +yoyera O +, O +adalongosola O +Ishmael B-PER +. O + +Iye O +adati O +apa O +awiriwo O +adamuitanitsa O +mkuluyo O +kuti O +adzawalongosolele O +zomwe O +amatanthauza O +mkalatamo O +. O + +Apa O +adatiuza O +kuti O +umphawi O +wamuvuta O +ndipo O +ali O +ndi O +munthu O +woti O +akufuna O +kundigulitsa O +. O +Izi O +zidandiopsa O +ndipo O +ndidakaitula O +nkhaniyi O +kupolisi O +komwe O +adandiuza O +zochita O +, O +adatero O +Ishmael B-PER +. O + +Iye O +adati O +mkuluyo O +adamtumiza O +msuweni O +wake O +wa O +zaka O +20 O +yemwe O +amamtsatsayo O +kugolosale O +ya O +Ishmael B-PER +ati O +kuti O +akamuone O +. O + +Malinga O +ndi O +Ishmael B-PER +, O +adamuitanitsanso O +mkuluyo O +kuti O +adzalongosole O +bwino O +za O +malondawo O +. O + +Sadachedwe O +ayi O +. O +Adabweradi O +, O +apa O +nkuti O +nditawauza O +kale O +apolisi O +ndipo O +apolisiwo O +adatipeza O +tikukambirana O +za O +mtengo O +womwe O +panthawi O +yomwe O +amammangayi O +adali O +asadatchule O +, O +iyer O +adatero O +. O + +Koma O +Ishmael B-PER +adati O +apolisiwo O +atangofika O +pamalopo O +mkuluyo O +adayamba O +kukana O +kuti O +sichoncho O +, O +koma O +apolisi O +adamumanga O +kuti O +akayankhire O +komweko O +. O + +Pewani O +ngozi O +, O +kuberedwa O +Nyengo O +ya O +Khirisimasi B-DATE +ndi O +Nyuwere B-DATE +kumachuluka O +ngozi O +za O +pamsewu O +, O +mchitidwe O +wa O +umbava O +ndi O +umbanda O +komanso O +ngozi O +zina O +monga O +kumira O +mmadzi O +akusangalala O +. O + +Nthambi O +yoona O +za O +ngozi O +za O +pamsewu O +ya O +Directorate B-ORG +of I-ORG +Road I-ORG +Traffic I-ORG +and I-ORG +Safety I-ORG +Services I-ORG +( O +DRTSS B-ORG +) O +yakhala O +ikupereka O +malangizo O +kudzera O +mnyuzipepala O +kuyambira O +pa O +December B-DATE +14 I-DATE +2016 I-DATE +pofuna O +kuti O +anthu O +adziwe O +msanga O +za O +kapewedwe O +ka O +ngozi O +zisangalalo O +zisadafike O +pachimake O +. O + +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Ngozi O +iyi O +idachitika O +sabata B-DATE +yangothayi I-DATE +Nthambiyi B-PER +yati O +kupatula O +zopangitsa O +ngozi O +zina O +, O +nkhani O +yaikulu O +imakhala O +kuyendetsa O +galimoto O +chiledzerere O +kapena O +galimoto O +zosayenera O +kuyenda O +pamsewu O +zomwe O +zimaononga O +miyoyo O +ndi O +katundu O +. O + +Chikalatacho O +chidatinso O +oyendetsa O +galimoto O +akuyenera O +kupereka O +mpata O +odutsa O +kwa O +anthu O +mmalo O +monse O +mowolokera O +ndipo O +asayankhule O +palamya O +akuyendetsa O +galimoto O +poopa O +kuti O +chidwi O +chawo O +chingathawire O +ku O +lamyako O +mmalo O +moyendetsa O +galimoto O +. O + +Nthambiyo O +idatinso O +okwera O +ali O +ndi O +udindo O +odziteteza O +popewa O +kukwera O +galimoto O +zomwe O +zadzadza O +kwambiri O +ndi O +kupewa O +kukakamiza O +oyendetsa O +kuti O +azithamanga O +ngati O +achedwa O +paulendo O +wawo O +. O + +Nawo O +apolisi O +ati O +anthu O +ali O +ndi O +udindo O +woteteza O +miyoyo O +ndi O +katundu O +wawo O +potsatira O +ndondomeko O +zomwe O +iwo O +amapereka O +chaka O +ndi O +chaka O +monga O +kuonetsetsa O +kuti O +asiya O +munthu O +okhwima O +maganizo O +pakhomo O +akamachoka O +. O + +Mneneri O +wa O +polisi O +James B-PER +Kadadzera I-PER +adati O +nthawi O +zambiri O +chifukwa O +chokomedwa O +, O +anthu O +amasiya O +pakhomo O +palibe O +aliyense O +nkupita O +kokasangalala O +ndipo O +pobwera O +amapeza O +nyumba O +yathyoledwa O +. O + +Njira O +ina O +nkuonetsetsa O +kuti O +pomwe O +ana O +akusewera O +kapena O +kusangalala O +, O +pali O +munthu O +wamkulu O +owayanganira O +kuopa O +kuti O +angabedwe O +kapena O +kuvulala O +ngati O +ali O +okhaokha O +, O +adatero O +Kadadzera B-PER +. O + +Mkangano O +wa O +mafumu O +sukuzirala O +Ntchito O +za O +chitukuko O +zagwedera O +mboma O +la O +Neno B-LOC +, O +Nsanje B-LOC +komanso O +Salima B-LOC +kaamba O +ka O +mpungwepungwe O +wa O +mafumu O +womwe O +sukutha O +. O + +Ku O +Neno B-LOC +boma O +lidathotha O +mfumu O +Chekucheku B-PER +mu O +2014 B-DATE +. O +Mpaka O +lero B-DATE +boma O +silidabwezeretse O +mfumuyi O +zomwe O +zapangitsa O +kuti O +ofesi O +ya O +DC O +ndi O +khansala O +asowe O +wogwira O +naye O +ntchito O +za O +chitukuko O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Chekucheku B-PER +amene O +akudikira O +boma O +limubwezeretse O +DC O +wa O +boma O +la O +Neno B-LOC +, O +khalansala O +komanso O +phungu O +wa O +Nyumba B-ORG +ya I-ORG +Malamulo I-ORG +kumeneko O +akuti O +mdera O +la O +Chekucheku B-PER +chitukuko O +chikuvuta O +chifukwa O +palibe O +mfumu O +yeniyeni O +yomwe O +angagwire O +nayo O +ntchito O +. O + +Nako O +ku O +Nsanje B-LOC +, O +boma O +lidaimitsa O +mfumu O +Chimombo B-PER +ndipo O +lidapatsa O +mphamvu O +Harrison B-PER +Chimombo I-PER +kuti O +abagwirizira O +. O +Mpaka O +lero B-DATE +boma O +silidapezebe O +wolowa O +mmalo O +mwake O +zomwe O +zapangitsa O +kuti O +anthu O +agawanike O +. O + +Mfumu O +Bibi B-PER +Kuluunda I-PER +ya O +ku O +Salima B-LOC +yomwe O +idaimitsidwa O +paudindo O +ndi O +boma O +akuti O +maso O +ake O +ali O +ku O +boma O +kuti O +amubwezeretse O +ufumu O +wake O +chifukwa O +iye O +ndiye O +woyenera O +ufumuwo O +. O + +Boma O +lidaika O +mbale O +wa O +mfumuyi O +kuti O +agwirizire O +ufumuwu O +kufikira O +mpungwepungwe O +utazirala O +. O + +Mafumuwa O +ndiwo O +amathandizira O +kuti O +chitukuko O +cha O +paboma O +lawo O +chiyende O +bwino O +pogwira O +ntchito O +ndi O +makhansala O +, O +ofesi O +ya O +chitukuko O +pa O +boma O +, O +komanso O +ofesi O +ya O +DC O +. O + +Koma O +mneneri O +wa O +ku O +unduna B-ORG +wa I-ORG +za I-ORG +maboma I-ORG +angono I-ORG +Muhlabase B-PER +Mughogho I-PER +akuti O +bata O +lidzabwerera O +pokhapokha O +eni O +banja O +atadya O +khonde O +ndi O +kutulutsa O +munthu O +woyenerera O +amene O +angagwire O +ntchito O +ndi O +boma O +. O + +Tili O +ndi O +gawo O +lothandizira O +komabe O +mphamvu O +zili O +mmanja O +mwa O +abanja O +kuti O +atipatse O +mfumu O +, O +adatero O +Mughogho B-PER +. O + +Mughogho B-PER +akuti O +boma O +silivomereza O +mfumu O +yogwirizira O +. O +Dziwani O +kuti O +boma O +siligwira O +ntchito O +ndi O +mfumu O +yogwirizira O +. O + +Izi O +zikutanthauza O +kuti O +ku O +Salima B-LOC +, O +Nsanje B-LOC +ndi O +Neno B-LOC +kulibe O +mafumu O +omwe O +boma O +lingagwire O +nawo O +ntchito O +. O + +Naye O +DC O +wa O +ku O +Neno B-LOC +Ali B-PER +Phiri I-PER +adapempha O +abanja O +kuti O +atulutse O +munthu O +amene O +angalowe O +mmalo O +mwa O +mfumu O +Chekucheku B-PER +amene O +adachotsedwa O +, O +koma O +mwadzidzidzi O +kudaperekedwa O +maina O +asanu O +. O + +Sizikadatheka O +kuti O +onse O +angakhale O +mfumu O +nthawi O +imodzi O +. O +Zidakanika O +. O +Ndiye O +ndivomereze O +kuti O +mpaka O +pano O +tilibe O +mfumu O +Chekucheku B-PER +, O +adatero O +Phiri B-PER +. O + +Phiri B-PER +adati O +akugwira O +ntchito O +ndi O +makomiti O +azachitukuko O +akumudzi O +chifukwa O +chosowa O +mfumu O +zomwe O +adati O +nzovuta O +. O +Komabe O +chitukuko O +chikutheka O +ngakhale O +zina O +zikufunika O +amfumu O +. O + +Khansala O +wa O +dera O +la O +Chikonde B-LOC +kwa O +mfumu O +Chekucheku B-PER +, O +MacPherson B-PER +Dzimadzi I-PER +adati O +ntchito O +yomanga O +midadada O +pa O +sukulu B-ORG +ya I-ORG +Kalioni I-ORG +ndi O +Chiwamba B-ORG +ikukanika O +chifukwa O +chosowa O +kwa O +mfumu O +Chekucheku B-PER +. O + +Pali O +ntchito O +yotuta O +mchenga O +, O +njerwa O +komanso O +kwale O +yomwe O +ikukanika O +. O +Ndidauza O +mafumu O +angonoangono O +kuti O +atsogolere O +anthu O +awo O +koma O +zikukanika O +chifukwa O +palibe O +wamkulu O +amene O +angawalankhule O +. O +Nthawi O +zina O +ndikumaweruza O +milandu O +ya O +mafumuwa O +akayambana O +nthawi O +zina O +ndikumawatengera O +kwa O +DC O +, O +adatero O +Dzimadzi B-PER +. O + +Ndivomere O +mavuto O +alipo O +chifukwa O +chosowekera O +kwa O +mfumu O +Chekucheku B-PER +, O +adaomba O +mkota O +Dzimadzi B-PER +. O + +Malinga O +ndi O +ndime O +23 O +: O +3 O +gawo O +II O +gawo O +la O +malamulo O +okhudza O +mafumu O +, O +boma O +lidaimitsa O +mfumu O +Chekucheku B-PER +yemwe O +dzina O +lake O +ndi O +Francis B-PER +Magombo I-PER +kuti O +asagwirenso O +ntchito O +za O +ufumuwu O +mboma O +la O +Neno B-LOC +kuyambira O +pa O +15 B-DATE +May I-DATE +2014 I-DATE +. O + +Lachiwiri B-DATE +msabatayi I-DATE +, O +Chekucheku B-PER +adauza O +Tamvani B-PER +kuti O +akudikirabe O +boma O +limuvomere O +kuti O +ayambirenso O +kugwira O +ntchito O +. O + +Ufumu O +umene O +uja O +ndi O +wanga O +ndipo O +ndikungodikira O +mtsogoleri O +wa O +dziko O +lino O +kuti O +andibwezeretse O +pa O +mpandopo O +, O +adatero O +. O + +Ku O +Nsanje B-LOC +mamembala O +ena O +abanja O +la O +mfumu O +Chimombo B-PER +adalembera O +DC O +wa O +bomalo O +, O +komanso O +unduna B-ORG +wa I-ORG +maboma I-ORG +angono I-ORG +kuti O +asabwezeretse O +Chimombo B-PER +amene O +adachotsedwa O +mu O +December B-DATE +2012 I-DATE +. O + +Mfumu O +yochotsedwayo O +, O +Stanford B-PER +Tukula I-PER +, O +idachotsedwa O +pamene O +imaganiziridwa O +milandu O +yosowetsa O +katundu O +. O + +Ku O +Salima B-LOC +boma O +lidaimitsa O +mfumu O +Kuluunda B-LOC +, O +Khadija B-PER +Habib I-PER +Saidi I-PER +, O +mu O +May B-DATE +chaka I-DATE +chatha I-DATE +chifukwa O +chomuganizira O +ziphuphu O +. O + +Mpaka O +lero B-DATE +boma O +silinabwezeretse O +mfumuyi O +ndipo O +mbale O +wake O +wa O +mfumuyi O +ndiye O +akugwirizira O +ufumuwo O +. O + +Pocheza O +ndi O +Tamvani B-PER +Lachiwiri B-DATE +, O +mfumuyi O +idati O +ndikudikirira O +aboma O +kuti O +andibwezeretse O +pampando O +. O + +Koma O +katswiri O +pa O +zandale O +Henry B-PER +Chingaipe I-PER +mmbuyomu O +adauza O +Tamvani B-PER +kuti O +dziko O +lino O +silidafike O +pomagwira O +ntchito O +yake O +popanda O +mafumu O +. O + +Pakufunika O +Chiefs O +Act O +[ O +Malamulo O +okhudza O +mafumu O +] O +atakonzedwanso O +kuti O +tidziwe O +ntchito O +za O +mafumu O +komanso O +za O +mtsogoleri O +wa O +dziko O +pa O +nkhani O +zokhudza O +mafumu O +, O +adatero O +. O + +Sitidafikepo O +pomagwira O +ntchito O +popanda O +mafumuwa O +, O +ndiwofunikabe O +koma O +pokhapokha O +titadziwa O +ntchito O +zawo O +pamene O +tili O +[ O +mu O +ulamuliro O +wa O +zipani O +zambiri O +] O +. O + +Mkulu O +woyendetsa O +nkhani O +zachitukuko O +ku O +Neno B-LOC +, O +Henry B-PER +Chitema I-PER +, O +akuti O +kusowekera O +kwa O +mfumu O +Chekucheku B-PER +kwasokoneza O +nkhani O +zachitukuko O +. O + +Chitema B-PER +akuti O +mfumuyi O +imayenera O +kutsogolera O +anthu O +ake O +ndi O +mafumu O +ake O +kuti O +agwire O +ntchito O +za O +chitukuko O +. O + +Ena O +tikawauza O +kuti O +tigwire O +ntchito O +akumatiuza O +kuti O +iwo O +ndi O +abanja O +lachifumu O +kotero O +sangagwire O +ntchito O +, O +adatero O +. O + +Boma O +la O +Neno B-LOC +lili O +ndi O +mafumu O +anayi O +panopa O +tatsala O +ndi O +ma O +T O +/ O +A O +atatu O +. O +Tilibe O +amene O +angayimire O +anthu O +a O +kwa O +Chekucheku B-LOC +. O +Izi O +zatikhudza O +. O + +Wapitadi O +Gwanda B-LOC +Ngati O +bodza O +Lachisanu B-DATE +lapitali I-DATE +walowadi O +mmanda O +Gwanda B-PER +Chakuamba I-PER +, O +mmodzi O +mwa O +amkhalakale O +pandale O +mdziko O +muno O +. O + +Mmene O +chitanda O +cha O +malemu O +Chakuambayemwe B-PER +mmaboma O +a O +Nsanje B-LOC +ndi O +Chikwawa B-LOC +kuchigwa B-LOC +cha I-LOC +Shire I-LOC +ankamutcha O +Mbuya O +pomulemekeza O +chifukwa O +cha O +zabwino O +zambiri O +zomwe O +adakhala O +akuchitira O +anthu O +a O +kuchigwachi O +ali O +moyo O +, O +chimatsikira O +mmanda O +ku O +Chinyanje B-LOC +kwa O +T O +/ O +A O +Mlolo B-PER +, O +kuseri O +kwa O +nyumba O +yake O +yotchedwa O +Zuwele B-LOC +Castleambiri O +sadathe O +kuigwira O +misozi O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Maliro O +a O +Chakuamba B-PER +adalandira O +ulemu O +wapadera O +poikidwa O +ndi O +asirikali O +a O +nkhondo O +a O +MDF B-ORG +Ndi O +mitima O +yosweka O +ambiri O +adalira O +: O +Wapita O +Mbuya O +, O +wapita O +Mbuya O +! O +Amayi O +a O +Dorica B-ORG +a O +Muona B-ORG +Seventh I-ORG +Day I-ORG +Adventist I-ORG +adaimba O +mobwerezabwereza O +: O +A O +Chakuamba B-PER +ku O +Nsanje B-LOC +, O + +a O +Chakuamba B-PER +ku O +Chikwawa B-LOC +kutanthauza O +kuti O +Chakuamba B-PER +adali O +mwana O +wa O +maboma O +awiriwa O +. O + +Mizwanya O +ina O +yodziwika O +pandale O +yomwe O +idabwera O +kudzaperekeza O +Mwana B-PER +Mphenzi I-PER +ndi O +mtsogoleri O +wakale O +Bakili B-PER +Muluzi I-PER +, O +Sipika O +wakale O +Chimunthu B-PER +Banda I-PER +, O +Brown B-PER +Mpinganjira I-PER +, O +Sidik B-PER +Mia I-PER +, O +Kamlepo B-PER +Kalua I-PER +, O +Nicholas B-PER +Dausi I-PER +, O +Harry B-PER +Thomson I-PER +, O +Bazuka B-PER +Mhango I-PER +, O +akuluakulu O +a O +zipani O +za O +MCP B-ORG +, O +UDF B-ORG +ndi O +DPP B-ORG +ndi O +akuluakulu O +a O +boma O +motsogozedwa O +ndi O +mlembi O +wamkulu O +mu O +ofesi O + +ya O +Pulezidenti O +ndi O +Kabineti O +George B-PER +Mkondiwa I-PER +, O +kungotchurapo O +ena O +pangono O +. O + +Inde O +kudali O +chinamtindi O +cha O +anthuolira O +ndi O +ongoyangana O +, O +amipingo O +yosiyanasiyana O +ndi O +osapemphera O +omwe O +, O +koma O +onse O +okhala O +ndi O +cholinga O +chimodzi O +: O +kudzaperekeza O +munthu O +yemwe O +mbiri O +yake O +sidzaiwalika O +mmbiri O +ya O +dziko O +la O +Malawi B-LOC +ngati O +mmodzi O +mwa O +anthu O +amene O +adamenyera O +ufulu O +wa O +dziko O +lino O +kuchoka O +mmanja O +mwa O +atsamunda O +kufikira O +lero B-DATE +lino O +pamene O +dzikoli O +lili O +paufulu O + +wodzilamulira O +. O + +T O +/ O +A O +Malemia B-PER +amene O +adalankhula O +mmalo O +mwa O +T O +/ O +A O +Mlolo B-PER +pamaliropo O +, O +adati O +ngakhale O +akulira O +, O +koma O +ndi O +osangalala O +kuti O +kudera O +la O +chigwa B-LOC +cha I-LOC +Shire I-LOC +kudachoka O +munthu O +wodzipereka O +ndi O +wokonda O +anthu O +ake O +ngati O +Chakuamba B-PER +yemwe O +dziko O +la O +Malawi B-LOC +silidzamuiwala O +. O + +Sitidzapezanso O +Chakuamba O +wina O +kuno O +. O +Uyu O +ndiye O +adali O +weniweni O +; O +wangwiro O +, O +wachilungamo O +, O +wosaopa O +, O +mkhalakale O +pandale O +. O +Watiphunzitsa O +kukhululukirana O +ndi O +kugwirana O +manja O +ngati O +tifuna O +kuti O +dziko O +lathu O +litukuke O +. O +Uku O +kudali O +kulira O +kwa O +Paramount O +Lundu B-PER +. O + +Ena O +adayerekeza O +Chakuamba B-PER +ndi O +malemu O +Nelson B-PER +Mandela I-PER +mtsogoleri O +wakale O +wa O +dziko O +la O +South B-LOC +Africa I-LOC +, O +pokhululukira O +chipani O +cha O +MCP B-ORG +, O +chomwe O +chidamangitsa O +nkumuponya O +mndende O +kwa O +zaka O +14 O +, O +koma O +atatuluka O +kundendeko O +adalowanso O +chipani O +chomwecho O +nkumagwira O +ntchito O +limodzi O +ndi O +omwe O +adamum O +- O +angitsawo O +. O + +Pa O +ichi O +, O +Malemia B-PER +adati O +Chakuamba B-PER +adali O +munthu O +wosasunga O +mangawa O +ndipo O +ankalankhula O +akaona O +kuti O +zinthu O +zikulakwika O +, O +zomwe O +zinkamuika O +mmavuto O +nthawi O +zambiri O +. O + +Chakuamba O +adali O +wokonda O +sukulu O +ndipo O +kuno O +waphunzitsa O +anthu O +ambiri O +, O +Malemia B-PER +adatero O +. O + +Ndipo O +ena O +mwa O +mafumu O +omwe O +Msangulutso B-ORG +udacheza O +nawo O +adati O +dziko O +lino O +lataya O +mkhalakale O +pandale O +yemwe O +adatengapo O +gawo O +lalikulu O +pothandizira O +kulitukula O +komanso O +yemwe O +adali O +wovuta O +kumumvetsa O +pakachitidwe O +kake O +mundale O +. O + +Inkosi O +Chindi B-PER +ya O +mboma O +la O +Mzimba B-LOC +idati O +idadzidzimuka O +itamva O +za O +imfa O +ya O +Chakuamba B-PER +pawailesi O +Lolemba B-DATE +lapitali I-DATE +kaamba O +koti O +simadziwa O +zoti O +wakhala O +akudwala O +kwa O +kanthawi O +. O + +Chindi B-PER +adagwirizana O +ndi O +mafumu O +anzake O +kuti O +Chakuamba B-PER +adali O +wachitukuko O +. O + +Adali O +munthu O +wabwino O +ngakhale O +munthawi O +ya O +ulamuliro O +wa O +MCP B-ORG +adali O +watinkhanza O +pangono O +. O +Paja O +adadzamenya O +mafumu O +kuno O +kumpoto O +pamsonkhano O +waukulu O +wa O +chipani O +mu O +1973 B-DATE +ku O +Marymount B-LOC +mumzinda O +wa O +Mzuzu B-LOC +, O +adatero O +Chindi B-PER +. O + +Iye O +adati O +mmodzi O +mwa O +mafumu O +omwe O +adapatsidwa O +makofi O +adali O +bambo O +ake O +chifukwa O +adakana O +kupereka O +ngombe O +ngati O +mphatso O +kwa O +Kamuzu B-PER +. O + +Ndipo O +mfumu O +yaikulu O +Mkukula B-PER +ya O +mboma O +la O +Lilongwe B-LOC +idati O +sidzamuiwala O +Chakuamba B-PER +chifukwa O +cha O +momwe O +adagwirira O +ntchito O +panthawi O +yothetsa O +bungwe O +la O +MYP B-ORG +. O + +Mkukula B-PER +adati O +Chakuamba B-PER +ngati O +mmodzi O +mwa O +akuluakulu O +a O +boma O +, O +adalolera O +kukambirana O +ndi O +kulithetsa O +bungweli O +bwino O +lomwe O +popanda O +zipolowe O +zambiri O +. O + +Mmodzi O +mwa O +otsata O +za O +ndale O +mdziko O +muno O +, O +Humphrey B-PER +Mvula I-PER +, O +adati O +Chakuamba B-PER +adamenyera O +ufulu O +wa O +dziko O +lino O +kuchokera O +nthawi O +ya O +atsamunda O +mpaka O +nthawi O +yomwe O +dziko O +lino O +lidathana O +ndi O +ulamuliro O +wa O +chipani O +chimodzi O +. O + +Malinga O +ndi O +Mvula B-PER +, O +Chakuamba B-PER +adali O +wolimba O +mtima O +ndipo O +sadali O +wosankha O +mitundu O +ngati O +momwe O +achitira O +andale O +ena O +omwe O +amakokera O +kwawo O +. O + +Mvula B-PER +adati O +ngakhale O +Chakuamba B-PER +sadapambaneko O +chisankho O +a O +mtsogoleri O +wa O +dziko O +lino O +, O +adatsala O +pangono O +kupambana O +mchaka B-DATE +cha I-DATE +2004 I-DATE +pomwe O +adaimira O +Mgwirizano B-ORG +Coalition I-ORG +. O + +Chakuamba O +adatsikira O +kuli O +chete O +Lolemba B-DATE +lapitali I-DATE +pachipatala O +cha O +Blantyre B-ORG +Adventist I-ORG +( O +BAH B-ORG +) O +mu O +mzinda O +wa O +Blantyre B-LOC +, O +naikudwa O +mmanda O +ndi O +ulemu O +wa O +asirikali O +ankhondo O +. O + +Amalawi O +a O +nsomba O +ali O +kakasi O +ku O +Botswana B-LOC +Ali O +mbuu O +, O +kutuwa O +ndi O +njala O +, O +Patricia B-PER +Mboma I-PER +ndi O +wokwiya O +ndi O +ganizo O +la O +boma O +la O +Botswana B-LOC +loletsa O +kuti O +mdzikomo O +musatuluke O +nsomba O +kukagulitsa O +maiko O +ena O +. O + +Si O +ali O +yekha O +, O +pali O +ena O +a O +dziko O +la O +Zambia B-LOC +komanso O +Botswana B-LOC +. O +Onse O +alipo O +anthu O +60 O +amene O +agula O +nsomba O +zodzadza O +mathilaki O +asanu O +kupita O +ku O +Zambia B-LOC +kukagulitsa O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Zina O +mwa O +nsombazo O +ndi O +zimenezi O +Mboma B-PER +, O +wochokera O +ku O +Blantyre B-LOC +, O +adayamba O +bizinesiyi O +mu O +2014 B-DATE +kukagula O +nsomba O +kunyanja B-LOC +ya I-LOC +Ngami I-LOC +moyandikana O +ndi O +Maun B-LOC +kumpoto O +kwa O +dziko O +la O +Botswana B-LOC +. O + +Koma O +ulendo O +uno O +wakhala O +wowawitsa O +kwa O +abizinesiwa O +pamene O +boma O +laletsa O +kutulutsa O +nsomba O +mdzikomo O +ponena O +kuti O +silikupindula O +pa O +malondawo O +. O + +Kuderali O +anthu O +ambiri O +adapeza O +mgodi O +wopha O +ndalama O +popikula O +nsomba O +zouma O +ndi O +kukazigulitsa O +mdziko O +la O +DRC B-LOC +kapena O +ku O +Kasumbalesa B-LOC +ku O +Zambia B-LOC +. O + +Izi O +zidachititsa O +kuti O +mwezi B-DATE +wa I-DATE +March I-DATE +chaka I-DATE +chino I-DATE +, O +nduna O +ya O +zachilengedwe O +ndi O +nyama O +zakunkhalango O +Tshekedi B-PER +Khama I-PER +, O +mngono O +wake O +wa O +pulezidenti O +wa O +dziko O +la O +Botswana B-LOC +Ian B-PER +Khama I-PER +aletse O +malondawa O +. O + +Pamene O +amaletsa O +malondawa O +, O +nkuti O +Mboma B-PER +komanso O +anzake O +atagula O +kale O +nsombazo O +ndipo O +sadaloledwe O +kuti O +apite O +kukagulitsa O +. O + +Kuyambira O +March B-DATE +mpaka O +lero B-DATE +, O +anthuwa O +akhala O +akubindikira O +ku O +wadi O +ya O +Boseje B-LOC +ku O +Maun B-LOC +. O +Sabata B-DATE +yatha I-DATE +adathamangitsidwa O +pamalopo O +ndipo O +akubisala O +ku O +Kasani B-LOC +kumalire O +a O +Botswana B-LOC +ndi O +Zambia B-LOC +komwe O +akukanizidwa O +kudutsa O +. O + +Tikupempha O +boma O +litilole O +tipite O +kukagulitsa O +nsombazi O +, O +adatero O +Mboma B-PER +. O +Ndaononga O +P30 O +0 O +[ O +K2 O +. O +2 O +miliyoni O +] O +kuti O +ndigule O +nsombazi O +, O +adatero O +iye O +. O + +Nsomba O +zambiri O +zayamba O +kuola O +, O +ntchentche O +zangoumbirira O +mathirakiwa O +. O +Komabe O +sindichitira O +mwina O +achimwene O +, O +ndikuyenera O +kupita O +ndi O +nsombazi O +ndikagulitse O +, O +ndidachita O +kukongola O +ndalama O +yogulira O +nsombazi O +. O +Yochepa O +yomwe O +ndingapezeyo O +ndi O +yomweyo O +, O +adatero O +Mboma B-PER +. O + +Lero B-DATE +vuto O +lina O +labadwa O +pamene O +eni O +galimoto O +akufuna O +kuti O +azipita O +, O +malinga O +ndi O +mabwana O +awo O +. O +Kelvin B-PER +Kambule I-PER +amene O +akuchokera O +ku O +Livingstone B-LOC +mdziko O +la O +Zambia B-LOC +akuti O +bwana O +wake O +wapindira O +mlomo O +wapansi O +. O + +Akuimba O +tsiku O +lililonse O +, O +akuti O +ndichotse O +nsombazi O +ndipo O +ndizipita O +. O +Takhala O +pano O +miyezi O +inayi O +osapanga O +chilichonse O +nchifukwa O +chake O +akwiya O +, O +adatero O +. O + +Thilaki O +iliyonse O +yanyamula O +nsomba O +za O +P500 O +0 O +[ O +K37 O +miliyoni O +] O +ndipo O +anthuwa O +akuyenera O +kulipira O +P12 O +0 O +[ O +K900 O +0 O +] O +kuthiraki O +iliyonse O +ponyamula O +nsombazi O +. O + +Komabe O +boma O +la O +Botswana B-LOC +laponda O +mwala O +kuti O +silisunthika O +pa O +ganizo O +lake O +. O +Sitilola O +kuti O +geniyi O +ipitirire O +, O +mchitidwewu O +wapangitsa O +kuti O +pa O +nyanja O +pachuluke O +asodzi O +opanda O +zikalata O +zowalola O +kuti O +aphe O +nsomba O +, O +adatero O +Khama B-PER +. O + +Izi O +zipangitsa O +kuti O +misozi O +ya O +Mboma O +isaleke O +kukha O +: O +Tsiku O +lililonse O +tikumasonkherana O +P5 O +[ O +K370 O +] O +kuti O +tidye O +. O +Masiku O +akatha O +okhalira O +mdziko O +muno O +tikumapita O +mmaiko O +athu O +kukaonjezeretsa O +masiku O +. O +Adakatimvera O +chisoni O +. O + +Basi O +ayisempha O +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Tsiku O +limenelo O +sitidakhale O +pa O +Wenela B-LOC +. O +Palibe O +ojiya O +, O +osolola O +, O +osenza O +ndi O +oitanira O +amene O +adatsala O +pa O +Wenela B-LOC +. O + +Tidakwera O +galimoto O +la O +mkulu O +wina O +kulowera O +ku O +Lilongwe B-LOC +. O +Si O +kuti O +timapita O +kuja O +kulikulu O +la O +boma O +kumene O +masamu O +ogula O +mmera O +asokonekera O +. O + +Sindingakambe O +nkhani O +imeneyo O +chifukwa O +tonse O +tikudziwa O +kuti O +lingaliro O +la O +Dizilo O +Petulo O +Palibe O +, O +malinga O +ndi O +kufotokoza O +kwa O +Joloji O +Chiponda B-PER +, O +lidali O +logula O +chimangacho O +ku O +Brazil B-LOC +. O +Zoona O +mpaka O +kuoda O +chimanga O +ku O +Brazil B-LOC +! O +Nkhani O +ya O +chimangayi O +kwa O +ine O +ndiyongotaya O +nthawi O +. O +Ngati O +Moya B-PER +Pete I-PER +adalamula O +asilikali O +ake O +kukwidzinga O +uja O +wogona O +ndi O +amayi O +oposa O +100 O +bwanji O +akulephera O + +kulamulanso O +amene O +akuganiziridwa O +kukazinga O +mmera O +wa O +tonse O +pano O +pa O +Wenela B-LOC +? O +Zosamveka O +konse O +kuti O +mzimayi O +woti O +akufuna O +kugula O +chimanga O +choti O +adye O +pakhomo O +pake O +, O +mmalo O +mopita O +yekha O +kumsikako O +kutuma O +wina O +kuti O +akamugulire O +kenako O +nkumadandaula O +kuti O +waberedwa O +! O +Abale O +anzanga O +, O +tingoyerekeza O +kuti O +mwalemba O +wantchito O +, O +ndiye O +mukumukaikira O +kuti O +anaba O +ndiwo O +. O + +Kenako O +mukuuza O +akazi O +kapena O +amuna O +anu O +kuti O +afufuze O +momwe O +anabera O +ndiwozo O +, O +wantchito O +wanu O +akapita O +pachulu O +nkumakuwa O +kuti O +: O +Sindinabe O +ine O +! O +Sindinabe O +! O +Chomwe O +ndimadabwa O +pano O +pa O +Wenela B-LOC +nchakuti O +nchifukwa O +chiyani O +aliyense O +amafuna O +kutalika O +zala O +pankhani O +za O +chimanga O +? O +Tidamvapo O +kuti O +Adona O +Hilida B-PER +adagulitsa O +matani O +ochuluka O +kupita O +nawo O +ku O +Kenya B-LOC +. O +Nanga O +za O +Thursday B-DATE +Jumbo I-PER + +uja O +naye O +adadyapo O +zake O +za O +chimanga O +. O +Za O +makuponi O +ndiye O +ndisachite O +kunena O +. O + +Nsataye O +nazo O +nthawi O +izo O +. O + +Chaka B-DATE +chino I-DATE +talowa O +Talowa O +ndi O +adani O +omwe O +Akufuna O +moyo O +wanga O +Kuti O +aononge O +Chauta O +thandizeni O +Iyi O +ndi O +nyimbo O +imene O +tinkamvera O +mugalimoto O +ya O +mkulu O +amene O +adatitenga O +. O +Tidafika O +kubwalo O +la O +mpira O +latsopano O +kumene O +zipolopolo O +ndi O +nyerere O +zimamenyana O +. O +Inu O +, O +munthu O +nkupha O +nyerere O +poyiwombera O +! O +Ndidangomva O +kuti O +ena O +adathyola O +mipando O +, O +kutenga O +makalilole O +ndi O +zina O +zotero O +! O + +Komanso O +abambo O +ena O +ankalowa O +kuzimbudzi O +za O +akazi O +! O +Utatha O +mpira O +, O +sindikudziwa O +kuti O +udatha O +bwanji O +, O +Abiti O +Patuma B-PER +adandikoka O +kuti O +timuthawe O +mkulu O +uja O +. O + +Tidakakwera O +basi O +imene O +sindikuyidziwa O +bwino O +. O +Mudali O +anyamata O +a O +Chimwemwe B-PER +kwambiri O +. O +Iwo O +amangoti O +5 O +kwa O +1 O +, O +5 O +kwa O +1 O +. O +Onse O +atamuona O +Abiti O +Patuma B-PER +adakuwira O +limodzi O +: O +Abiti O +Patuma B-PER +! O +Yo O +- O +yo O +- O +yo O +! O +Wina O +adamukumbatira O +, O +wina O +kumupsopsona O +patsaya O +. O + +Osadanda O +, O +mwayiphula O +basi O +! O +Ndikuthangatani O +nonse O +mbasi O +momwe O +muno O +, O +adatero O +Abiti O +Patuma B-PER +. O + +Koma O +abale O +! O +Kudalitu O +kulandirana O +! O +Basi O +imamveka O +ndithu O +kuti O +mashoko O +siali O +bwino O +komabe O +mmodzimmodzi O +adali O +kulandira O +chithandizo O +kuchokera O +kwa O +Abiti O +Patuma B-PER +. O + +Adati O +tinyamuke O +, O +ulendo O +wobwerera O +pa O +Wenela B-LOC +. O + +Tili O +mnjira O +, O +yemwe O +amaoneka O +kuti O +ndi O +mkulu O +wa O +anyamatawo O +adati O +: O +Tikakafika O +ku O +Mwanza B-LOC +, O +tikadzera O +kwa O +Ayaya B-PER +tikayamike O +chifukwa O +watithandiza O +kupeza O +basi O +. O + +Ulendo O +wa O +kwa O +Ayaya O +sunatheke O +chifukwa O +basi O +idatchona O +pa O +Manjawira B-LOC +. O +Poyamba O +tinkadya O +kanyenya O +kuti O +mwina O +iyenda O +. O +Kenako O +kudali O +kusaka O +mango O +, O +ngumbi O +ndi O +zina O +mpaka O +mdima O +udagwa O +. O + +Chilengedwe O +chibwerere O +ku O +Mwanza B-LOC +Mapiri O +, O +nkhalango O +komanso O +madambo O +ali O +mbulanda O +. O +Anthu O +adagwetsa O +mitengo O +ndi O +kuotcha O +makala O +. O +Koma O +lero B-DATE +nkhani O +yasintha O +. O + +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Pangonopangono O +boma O +la O +Mwanza B-LOC +layamba O +kuvala O +, O +kubisa O +kusambuka O +kwake O +komwe O +kudadza O +pootcha O +makala O +. O + +Pulogalamu O +yolimbana O +ndi O +kusintha O +kwa O +nyengo O +yomwe O +ikutchedwa O +Enhancing B-ORG +Community I-ORG +Resilience I-ORG +Programme I-ORG +( O +ECRP B-ORG +) O +ndiyo O +ikusintha O +maonekedwe O +a O +bomalo O +komanso O +maboma O +ena O +. O + +Bungwe O +la O +Centre B-ORG +for I-ORG +Environmental I-ORG +Policy I-ORG +and I-ORG +Advocacy I-ORG +( O +Cepa B-ORG +) O +ndi O +lomwe O +labweretsa O +kusinthako O +. O + +Pulogalamuyi O +imalimbikitsa O +anthu O +kuti O +atsatire O +njira O +zosiyanasiyana O +zomwe O +zingawatukule O +uko O +akusamala O +nkhani O +zachilengedwe O +. O + +Alibe O +nthawi O +yootcha O +makala O +: O +Kheli B-PER +ndi O +mkazi O +wake O +kutulutsa O +mbuzi O +Mwa O +zinthuzi O +ndi O +kuchita O +ulimi O +wa O +ziweto O +, O +wa O +kumunda O +, O +kugwiritsa O +ntchito O +mbaula O +zamakono O +, O +kuchita O +bizinesi O +, O +kutsatira O +njira O +zamakono O +zakalimidwe O +monga O +mtayakhasu O +komanso O +kulowa O +magulu O +obwereketsana O +ndalama O +banki O +mkhonde O +. O + +Amene O +akuyanganira O +momwe O +pulogalamuyi O +ikuyendera O +paboma O +ku O +bungwe O +la O +Cepa B-ORG +, O +Stephen B-PER +Chikuse I-PER +akuti O +ngati O +aliyense O +ali O +ndi O +chochita O +, O +nkovuta O +kuti O +mitengo O +isakazidwe O +. O + +Anthu O +alibe O +zochita O +, O +alibe O +popezera O +ndalama O +. O +Kungowauza O +kuti O +siyani O +kudula O +mitengo O +si O +zimveka O +. O +Ndi O +bwino O +kuwapezera O +chochita O +monga O +tikuchitira O +, O +adatero O +Chikuse B-PER +. O + +Izi O +zasintha O +mabanja O +ambiri O +. O +Pakhomo O +pa O +James B-PER +Kheli I-PER +wa O +mmudzi O +mwa O +Sudala B-LOC +kwa O +Senior O +Chief O +Kanduku B-PER +tsopano O +ndi O +pa O +mwana O +alirenji O +. O + +Nzeru O +za O +Cepa B-ORG +, O +lero B-DATE +Kheli B-PER +ali O +ndi O +mbuzi O +10 O +, O +wayamba O +kukolola O +matumba O +50 O +a O +chimanga O +kuchoka O +pa O +15 O +. O +Kheli B-PER +ndi O +banja O +lake O +wabzala O +mitengo O +300 O +; O +akupanga O +ulimi O +wa O +mleranthaka O +komanso O +ali O +ndi O +munda O +wa O +chinangwa O +momwe O +akupha O +ndalama O +. O + +Ndikulipirira O +mwana O +wa O +folomu O +3 O +ndipo O +pa O +telemu O +ndi O +K20 O +0 O +. O +Ndamanga O +nyumba O +ya O +malata O +, O +ndagula O +wailesi O +komanso O +mpando O +wa O +pamwamba O +, O +adatero O +Kheli B-PER +. O + +Nthawi O +yopanga O +makala O +monga O +ankachitira O +kale O +alibe O +, O +ndipo O +nthawi O +zonse O +amakhala O +kumunda O +, O +kubusa O +komanso O +banja O +lake O +limakhala O +kumsika O +kugulitsa O +mandasi O +momwenso O +akupha O +ndalama O +. O + +Monga O +akufotokozera O +mkazi O +wake O +Sineliya B-PER +, O +kale O +amadalira O +makala O +koma O +lero B-DATE +nkhani O +idasintha O +. O +Kale O +, O +timapeza O +ndalama O +pootcha O +makala O +. O +Lero B-DATE +tili O +ndi O +njira O +zambiri O +zopezera O +ndalama O +, O +adatero O +iye O +. O + +Pulogalamu O +ya O +ECRP B-ORG +idakhazikitsidwa O +ndi O +Christian B-ORG +Aid I-ORG +komanso O +Concern B-ORG +Universal I-ORG +( O +Discover B-ORG +) O +koma O +thandizo O +la O +ndalama O +limachoka O +ku O +UK B-LOC +, O +Irish B-LOC +ndi O +boma O +la O +Norway B-LOC +. O +K21 O +biliyoni O +ndiyo O +idaikidwa O +. O + +Nkhani O +ya O +Kheli B-LOC +ndi O +chitsanzo O +chabe O +cha O +zomwe O +zikuchitikanso O +mmaboma O +a O +Nsanje B-LOC +, O +Chikwawa B-LOC +, O +Mulanje B-LOC +, O +Thyolo B-LOC +, O +Mwanza B-LOC +, O +Machinga B-LOC +, O +Balaka B-LOC +, O +Salima B-LOC +, O +Dedza B-LOC +, O +Kasungu B-LOC +ndi O +Karonga B-LOC +komwe O +CEPA B-ORG +ikugwiramo O +ntchito O +. O + +Luso O +la O +mpira O +ndilo O +lidandidolola O +Sabata B-DATE +zitatu I-DATE +zapitazo I-DATE +Sindi B-PER +Simtowe I-PER +adamanga O +ukwati O +ndi O +Ardron B-PER +Msowoya I-PER +, O +mnyamata O +yemwe O +akugwira O +ntchito O +ku O +Inde B-ORG +Bank I-ORG +. O +Kwa O +iwo O +amene O +amadikirira O +pa O +Sindi B-PER +, O +pepani O +, O +mtima O +wa O +njoleyi O +wasankha O +wokha O +. O + +Kodi O +Sindi B-PER +, O +katswiri O +womwetsa O +zigoli O +mtimu O +ya O +Malawi B-ORG +Queens I-ORG +, O +adakumana O +bwanji O +ndi O +wachikondi O +wake O +? O +Ardron B-PER +akuti O +lidali O +tsiku O +lomwe O +adasiya O +ntchito O +yake O +ya O +mbanki O +ulendo O +ku O +BYC B-LOC +kukaonera O +njoleyi O +ikudoda O +osati O +masewero O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Sindi B-PER +ndi O +Ardron B-PER +tsopano O +ndi O +thupi O +limodzi O +Iye O +akuti O +wakhala O +akuwerenga O +munyuzipela O +za O +luso O +la O +Sindi B-PER +kotero O +adaganiza O +zoti O +akadzionere O +yekha O +momwe O +namwaliyu O +amachitira O +. O + +Iye O +adatchera O +mafainolo O +a O +chikho O +cha O +OG B-PER +Issa B-PER +pamene O +timu O +ya O +Sindi B-PER +, O +Tigresses B-ORG +, O +inkakwapulana O +ndi O +Diamonds B-ORG +. O +Ndiyetu O +ati O +udalipolipo O +. O + +Ardron B-PER +atangofika O +pabwalopo O +, O +akuti O +adafunsa O +anthu O +kuti O +amulozere O +Sindi B-PER +. O +Atandilozera O +kuti O +Sindi B-PER +ndi O +uyo O +, O +ndidamuitana O +ndi O +kumupatsa O +moni O +. O +Sindidathe O +nthawi O +chifukwa O +amayenera O +alowe O +mbwalo O +koma O +akadandipatsa O +nthawi O +yaitali O +, O +ndimafuna O +ndipemphe O +nambala O +yake O +pomwepo O +. O + +Masewero O +atayamba O +, O +Ardron B-PER +adasangalala O +ndi O +ntchito O +za O +Sindi B-PER +. O +Akuti O +amati O +akadumpha O +, O +kuthamanga O +, O +kuchinya O +zigoli O +, O +mtima O +wa O +Ardron B-PER +udakanika O +kudzigwira O +ndipo O +adakalephera O +kugona O +. O + +Pakutha O +pa O +sabata O +zitatu O +adali O +atapeza O +kale O +nambala O +ya O +Sindi B-PER +ndipo O +mu O +May B-DATE +2014 I-DATE +macheza O +sadachedwe O +, O +koma O +apo O +akuti O +amangocheza O +ngati O +munthu O +ndi O +mnzake O +. O + +Mu O +August B-DATE +2014 I-DATE +ubwenzi O +udayamba O +. O +Koma O +kuti O +nditulutse O +Chichewa O +zidavuta O +, O +zimaonetsa O +kuti O +aliyense O +amafuna O +mnzake O +koma O +woyambitsa O +amasowa O +, O +adatero O +Ardron B-PER +. O + +Mu O +June B-DATE +ndidamulembera O +uthenga O +wapafoni O +, O +koma O +sadayankhe O +, O +ndiye O +ndidamulemberanso O +wina O +kuti O +darling O +why O +are O +you O +not O +responding O +? O +chiyambi O +cha O +ubwenzi O +wathu O +chidatero O +, O +adatero O +mnyamatayu O +, O +amene O +wachita O +kulowola O +Sindi B-PER +. O + +Ukwati O +udali O +pa O +6 B-DATE +August I-DATE +ku O +Red B-ORG +Cross I-ORG +Church I-ORG +of I-ORG +Christ I-ORG +mumzinda O +wa O +Blantyre B-LOC +. O + +Makuponi O +adza O +ndi O +misonzi O +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Bungwe O +la O +alimi O +la O +Farmers B-ORG +Union I-ORG +of I-ORG +Malawi I-ORG +( O +FUM B-ORG +) O +komanso O +alimi O +ena O +apempha O +boma O +kuti O +likonzenso O +ndondomeko O +ya O +feteleza O +wotsika O +mtengo O +. O + +Pempholi O +ladza O +pamene O +zadziwika O +kuti O +kampani O +zimene O +zidapatsidwa O +mwayi O +wogulitsa O +alimi O +feteleza O +zikulephera O +kufikira O +madera O +onse O +komanso O +kuti O +mitengo O +yawo O +ndi O +yoboola O +mthumba O +. O + +Clara B-PER +Nyandula I-PER +wa O +ku O +Bamba B-LOC +kwa O +T O +/ O +A O +Phambala B-PER +mboma O +la O +Ntcheu B-LOC +wakhala O +akugulira O +feteleza O +wake O +pasukulu B-ORG +ya I-ORG +Matchereza I-ORG +chiyambireni O +ndondomeko O +yotsika O +mtengoyi O +. O +Pasukulupa O +akuti O +pamafika O +feteleza O +wa O +midzi O +20 O +ya O +mwa O +T O +/ O +A O +Phambala B-PER +. O +Chaka B-DATE +chino I-DATE +akuti O +feteleza O +sadafike O +. O + +Banda B-PER +kutha O +mtunda O +atagula O +feteleza O +Chimanga O +chafika O +popota O +, O +koma O +feteleza O +sitinagule O +. O +Pachifukwachi O +, O +tidaganiza O +zopita O +mboma O +la O +Balaka B-LOC +komwe O +tidakagula O +. O +Tidauzidwa O +kuti O +thumba O +ndi O +K7 O +0 O +la O +makuponi O +koma O +kukafika O +uko O +tagula O +thumba O +pa O +mtengo O +wa O +K12 O +0 O +, O +adatero O +Nyandula B-PER +. O + +Kuchoka O +mboma O +la O +Balaka B-LOC +kupita O +ku O +Ntcheu B-LOC +, O +thumba O +limodzi O +akuti O +amalipira O +K1 O +300 O +. O +Zonse O +akuti O +zimalowa O +K14 O +0 O +kuti O +thumba O +likafika O +mmadera O +awo O +. O + +Zandiwawa O +kwambiri O +, O +sindidayembekezere O +kuti O +zifika O +pamenepa O +, O +ndi O +bwino O +ndondomeko O +ingotha O +chifukwa O +sindidaone O +ubwino O +wake O +, O +adatero O +mlimiyu O +. O + +Naye O +Frank B-PER +Banda I-PER +wa O +mmudzi O +mwa O +Namkumba B-LOC +kwa O +Senior O +Chief O +Somba B-PER +mboma O +la O +Blantyre B-LOC +akuti O +nthawi O +zonse O +amagula O +feteleza O +pa O +Mpemba B-LOC +koma O +chaka B-DATE +chino I-DATE +feteleza O +sadafike O +. O + +Banda B-PER +, O +amene O +tidamupeza O +mchikhamu O +cha O +ofuna O +kugula O +feteleza O +kukampani O +yogulitsa O +feteleza O +ya O +Optichem B-ORG +mumzinda O +wa O +Blantyre B-LOC +, O +adati O +ndondomeko O +ya O +chaka B-DATE +chino I-DATE +ndi O +yozunza O +alimi O +. O + +Ndinabwera O +kuno O +kuti O +ndidzagule O +matumba O +awiri O +omwe O +ndi O +K14 O +0 O +, O +koma O +kudabwa O +akundiuza O +kuti O +thumba O +limodzi O +ndi O +K8 O +500 O +, O +adatero O +iye O +. O + +Nako O +ku O +Zomba B-LOC +zasokonekera O +. O +Khansala O +wa O +wodi O +ya O +Mtungulutsi O +ku O +Zomba B-LOC +Lisanjala B-PER +, O +Wilson B-PER +Likusa I-PER +, O +wati O +wodi O +yake O +muli O +anthu O +2 O +0 O +amene O +adalandira O +makuponi O +koma O +matumba O +200 O +okha O +ndiwo O +adafika O +. O + +Nzachisoni O +, O +chifukwa O +ngakhale O +mtengo O +wa O +thumba O +la O +feteleza O +ndi O +K11 O +0 O +komanso O +kuti O +ugule O +ukuyenera O +udutsire O +mwa O +munthu O +wina O +, O +adatero O +iye O +. O + +Senior O +Chief O +Kabunduli B-PER +ya O +mboma O +la O +Nkhata B-LOC +Bay I-LOC +yati O +mavuto O +a O +chaka B-DATE +chino I-DATE +aposa O +a O +zaka O +zonse O +ndipo O +ngati O +boma O +silisamala O +zinthu O +zipitirira O +kuipa O +. O + +Tingolakwapo O +apa O +, O +tatopa O +ndi O +kudikira O +feteleza O +. O +Sitikudziwa O +kuti O +titani O +chifukwa O +madandaulo O +athu O +sakumveka O +. O +Alimi O +sadagule O +feteleza O +mpaka O +lero O +pamene O +chimanga O +chikupota O +, O +ndi O +zoona O +izi O +? O +adafunsa O +Kabunduli B-PER +. O + +Izi O +zakhumudwitsa O +mkulu O +wa O +bungwe O +la O +Farmers B-ORG +Union I-ORG +of I-ORG +Malawi I-ORG +, O +Alfred B-PER +Kapichira I-PER +Banda I-PER +yemwe O +wati O +alimi O +sangapeze O +phindu O +ngati O +boma O +silichotsa O +zotsamwitsazi O +. O + +Iye O +adati O +: O +Alimi O +ambiri O +sadagule O +feteleza O +. O +Ku O +Dowa B-LOC +, O +Kasungu B-LOC +mpaka O +Salima B-LOC +alimi O +akudandaula O +nkhani O +yake O +yomweyi O +. O +Komanso O +ku O +Dowa B-LOC +alimi O +ena O +akugula O +feteleza O +pa O +K24 O +0 O +thumba O +limodzi O +. O + +Uku O +ndi O +kupha O +alimi O +, O +palibe O +tsogolo O +ndipo O +tikupempha O +boma O +kuti O +lithamange O +kumva O +mavuto O +amene O +alimi O +akukumananawo O +ndipo O +akonze O +zinthu O +zisadavutitsitse O +, O +adatero O +Banda B-PER +. O + +Mneneri O +wa O +unduna B-ORG +wa I-ORG +zamalimidwe I-ORG +, O +Hamilton B-PER +Chimala I-PER +, O +wati O +ndondomekoyi O +yabwera O +moyeserera O +kaye O +ndipo O +zomwe O +akufuna O +ndi O +kuthana O +ndi O +chinyengo O +. O + +Tidagwirizana O +kuti O +kampanizo O +zikwanitsa O +kufikira O +alimi O +, O +ndiye O +ngati O +nzoona O +kuti O +alimi O +ena O +mpaka O +lero B-DATE +sadagule O +feteleza O +chifukwa O +akumusowa O +, O +ndiye O +ndi O +zachisoni O +, O +adatero O +Chimala B-PER +pamene O +adati O +unduna O +wawo O +uwunguza O +zotsamwitsa O +zonse O +. O + +Boma O +lidasintha O +ndondomeko O +ya O +zipangizo O +zotsika O +mtengozi O +pamene O +lidaika O +K15 O +0 O +pathumba O +lililonse O +lomwe O +mlimi O +agule O +ndi O +koponi O +. O + +Thumba O +lililonse O +, O +boma O +lidaikapo O +K15 O +0 O +. O +Kusonyeza O +kuti O +mlimi O +azigula O +thumbalo O +motsika O +mtengo O +ndi O +kuponi O +ndipo O +ifeyo O +tidzapatsidwa O +kuponiyo O +ndikulipira O +kampani O +yomwe O +mlimiyo O +adakagula O +feteleza O +wake O +. O + +Izi O +zikusonyeza O +kuti O +mitengo O +izikhala O +yosiyana O +, O +zili O +kwa O +mlimi O +kusankha O +komwe O +akufuna O +kukagulira O +feteleza O +wake O +, O +adaonjeza O +. O + +Mpendadzuwa O +sulira O +madzi O +ambiri O +Mpendadzuwa O +ndi O +imodzi O +mwa O +mbewu O +zimene O +alimi O +angapindule O +nazo O +. O +HOLYCE B-PER +KHOLOWA I-PER +adacheza O +ndi O +Maxwell B-PER +Chimombo I-PER +wa O +mmudzi O +mwa O +Cedrick B-LOC +kwa O +Ngwelero B-LOC +ku O +Zomba B-LOC +amene O +akulima O +mbewuyi O +. O +Adacheza O +motere O +: O +Kodi O +mbewu O +ya O +mpendadzuwa O +imalimidwa O +bwanji O +? O +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Choyamba O + +mlimi O +amaunga O +mizere O +yokula O +ndi O +kutalikana O +ngati O +ya O +chimanga O +. O +Kachiwiri O +, O +mlimi O +amayenera O +kukhala O +ndi O +mbewu O +yabwino O +osati O +yobwafuka O +kapena O +ya O +matenda O +kuopera O +kuti O +ingavute O +kumera O +. O +Akatero O +, O +mlimi O +azingodikira O +mvula O +. O + +Chimombo O +kusankha O +mpendadzuwa O +kuti O +akabzale O +Kodi O +mpendadzuwa O +umabzalidwa O +ndi O +mvula O +yake O +iti O +? O +Mpendadzuwa O +timabzala O +kawiri O +wina O +timabzala O +limodzi O +ndi O +chimanga O +mvula O +yoyamba O +ija O +ikangogwa O +pamene O +wina O +timabzala O +pakadutsa O +mwezi O +ndi O +theka O +chibzalireni O +mbewu O +zina O +zija O +chifukwa O +sumafuna O +madzi O +ambiri O +. O + +Nchifukwa O +chiyani O +mpendadzuwa O +sumafuna O +madzi O +ambiri O +? O +Mpendadzuwa O +umene O +wabzalidwa O +ndi O +mvula O +uja O +ukamakololedwa O +wambiri O +umakhala O +mphwepwa O +chifukwa O +umakhala O +kuti O +udamwa O +madzi O +ambiri O +ali O +mmunda O +pamene O +wabzalidwa O +kachiwiri O +uja O +umakhwima O +mvula O +ikadukiza O +zimene O +zimachititsa O +kuti O +nthangala O +zake O +zikhale O +zangwiro O +zimene O +sizivuta O +malonda O +pa O +msika O +. O + +Mwachitsanzo O +, O +mlimi O +amene O +wabzala O +mpendadzuwa O +ndi O +mvula O +yoyamba O +akhoza O +kukolola O +matumba O +20 O +koma O +akamazapeta O +akhoza O +kutsala O +ndi O +matumba O +14 O +chifukwa O +chimachulukitsa O +matumbawo O +ndi O +mphwepwa O +pamene O +mlimi O +amene O +wabzala O +kachiwiri O +akhoza O +kukololanso O +matumba O +20 O +koma O +akapeta O +mpendadzuwao O +akhoza O +kutsala O +ndi O +matumba O +19 O +choncho O +mpendadzuwa O +wabwinoyu O + +ndi O +wachiwiri O +. O + +Mwachitsanzo O +, O +chimanga O +changa O +ndinabzala O +mu O +November B-DATE +2016 I-DATE +koma O +pano O +ndili O +pakalikiliki O +kulima O +komanso O +kusankha O +mbewu O +chifukwa O +mpendadzuwa O +ndibzala O +kumapeto O +kwa O +January B-DATE +uno I-DATE +kapena O +kumayambiriro O +kwa O +February B-DATE +. O + +Kodi O +mpendadzuwa O +mumabzala O +bwanji O +? O +Timabzala O +motalikana O +masentimita O +75 O +phando O +lililonse O +komanso O +pa O +phando O +pamayenera O +kubzalidwa O +nthangala O +zosaposera O +ziwiri O +kuti O +mpendadzuwa O +ukule O +motakasuka O +bwino O +komanso O +kuti O +usamaphangirane O +chakudya O +cha O +munthaka O +. O + +Mbewuyi O +ikamera O +imayenera O +kumasamalidwa O +bwino O +makamaka O +poyipalira O +mwakathithi O +kuti O +mmundamo O +musakhale O +tchire O +limene O +ndi O +chiopsezo O +cha O +mbewu O +. O + +Dothi O +limene O +limakhala O +bwino O +kulimapo O +mpendadzuwa O +ndi O +lotani O +? O +Mpendadzuwa O +umachita O +bwino O +mdothi O +lililonse O +koma O +dothi O +la O +makande O +ndiye O +pachimake O +chifukwa O +limasunga O +madzi O +pamene O +dothi O +la O +mchengachenga O +mbewuyi O +imabereka O +mosisitika O +chifukwa O +madzi O +amalowa O +pansi O +msanga O +mnthaka O +kusiya O +mbewuyi O +pamoto O +. O + +Kodi O +mpendadzuwa O +umagwidanso O +ndi O +tizilombo O +kapena O +matenda O +? O +Mmmmmm O +pamenepo O +sindikudziwa O +bwinobwino O +chifukwa O +chiyambireni O +mpendadzuwa O +wanga O +sunagwidwepo O +ndi O +matenda O +. O +Chinsinsi O +changa O +ndi O +chakuti O +mmunda O +mwanga O +mumakhala O +mwaukhondo O +nthawi O +zonse O +zimene O +ndikukhulupirira O +zimathandiza O +kupewa O +matenda O +ndi O +tizilombo O +. O + +Ndi O +mavuto O +anji O +amene O +mumakumana O +nawo O +pa O +ulimiwu O +? O +Vuto O +lalikulu O +ndi O +misika O +yodalirika O +ya O +mpendadzuwa O +chifukwa O +kwathu O +kuno O +amatigula O +mpendadzuwa O +ndi O +mavenda O +. O +Kuipa O +kwa O +mavendawa O +ndi O +kwakuti O +iwowo O +ndi O +amene O +amatipangira O +mitengo O +. O +Nthawi O +zambiri O +mavendawa O +akafika O +amatiuza O +kuti O +malonda O +a O +mpendadzuwa O +sakuyenda O +bwino O +kumisika O +ikuluikulu O + +mtauni O +choncho O +atigula O +pa O +mitengo O +yotsika O +. O +Ndiye O +chifukwa O +ife O +kumisika O +ikuluikuluko O +sitimakudziwa O +timangogulitsa O +pa O +mitengo O +imene O +mavendawo O +afuna O +. O + +Mwachitsanzo O +, O +mu O +2016 B-DATE +alimi O +timafuna O +tikumagulitsa O +pa O +mtengo O +wosachepera O +K200 O +pa O +kilogalamu O +koma O +mavenda O +atafika O +kuno O +amatigula O +pa O +K170 O +zimene O +zinatiwawa O +kwambiri O +. O + +Vuto O +la O +kusowa O +kwa O +misikali O +mukuganiza O +lingathe O +bwanji O +? O +Tikupempha O +eni O +makampani O +komanso O +akuluakulu O +a O +zaulimi O +mdziko O +muno O +kuti O +abwere O +kwathu O +kuno O +adzadzionere O +okha O +mmene O +anthu O +tikulimira O +mpendadzuwa O +chifukwa O +kwathu O +kuno O +tiliko O +alimi O +ambiri O +komanso O +adzatipatse O +upangiri O +wa O +mmene O +tingamapezere O +misika O +yodalirika O +ya O +mpendadzuwa O +chifukwa O +mavendawa O +akutidyera O +masuku O + +pamutu O +. O + +Anatchezera B-PER +Ndikufuna O +sukulu O +Zikomo O +Anatchereza B-PER +, O +Ndine O +msungwana O +wa O +zaka O +19 O +. O +Sindidakwatiwepo O +, O +ngakhale O +sukulu O +ndidaisiyira O +Fomu O +1 O +zaka O +zutatu O +zapitazo O +. O + +Sukuluyo O +ndidasiya O +chifukwa O +chosowa O +ndalama O +chifukwa O +makolo O +anga O +adasiyana O +ndipo O +sangathe O +kundithandiza O +. O + +Padakali O +pano O +ndikugwira O +ntchito O +mnyumba O +ya O +munthu O +. O +Izi O +ndidapanga O +chifukwa O +anthu O +amandiuza O +kuti O +ndikwatiwe O +koma O +ine O +sindimafuna O +zimenezo O +. O +Ndimafuna O +kudzakwatiwa O +ntakonza O +tsogolo O +lowala O +. O + +Chikundivuta O +ndi O +nkhani O +imene O +ndili O +nayo O +patsogolo O +langa O +. O +Nditani O +kuyi O +tsogolo O +langa O +likhale O +lowala O +. O + +MN O +, O +Thyolo B-LOC +. O + +MN O +, O +Ndathokoza O +polemba O +uthenga O +wanh O +wogwira O +mtima O +. O +Ndihamike O +chifukwa O +cha O +luntha O +lanu O +pofuna O +maphunziro O +. O +Si O +asungwana O +ambiri O +amene O +ali O +paumphawi O +amene O +amaganiza O +momwe O +mukuchitiramu O +. O + +Si O +zoona O +kuyi O +kulowa O +mbanja O +ndiye O +kuthana O +ndi O +mavuto O +. O +Mwinanso O +kumakhala O +kuonjezera O +mavutowo O +chifukwa O +kumakhala O +kosavuta O +mwamuna O +kuzunza O +mkazi O +amene O +akumuona O +kuyi O +alibenso O +kolowera O +. O + +Popeza O +mwanena O +kuyi O +mukugwira O +ntchito O +, O +langizo O +langa O +likhoza O +kukhala O +lakuyi O +, O +simungagwiritseko O +gawo O +lina O +la O +ndalama O +zimene O +mukulandira O +polipira O +sukulu O +? O +Mutabwerera O +kusukulu O +, O +ngakhale O +mukugwira O +ntchito O +, O +zikhoza O +kuthandiza O +. O +Alipotu O +ambiri O +amene O +leto O +lino O +akuvhita O +bwino O +koma O +sukulu O +adaphunzira O +akugwira O +pakhomo O +la O +munthu O +. O + +Chofunika O +nkuwagoyokozera O +bwino O +abwana O +kapena O +adona O +anu O +kuti O +sukulu O +siyikulepheretsani O +kugwira O +bwino O +ntvhito O +pakhomo O +lawo O +. O +Zabwjno O +zonse O +. O + +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Nsanje B-LOC +yakula O +Anatchereza B-PER +, O +Poyamba O +ndithokoze O +chifukwa O +cha O +kwanu O +kutithandiza O +pamavuyo O +amene O +timakumana O +nawo O +. O + +Ndili O +ndi O +chibwenzi O +chimene O +chakhala O +chikunena O +kuti O +chidzandikwatira O +mu O +2017 B-DATE +. O +Koma O +akangomva O +kankhani O +kakangono O +, O +amakhumudwa O +ndipo O +amathetsa O +chibwenzi O +. O + +Izi O +zakhala O +zikuchitika O +kanayi O +konse O +. O +Nkhani O +yalero O +ndi O +ya O +pa O +Facebook B-ORG +, O +pomwe O +mnyamata O +wina O +wandiyamikira O +momwe O +ndikuonekera O +lachithunzi O +china O +. O + +Bwenzi O +langayo O +akuchita O +nsanje O +kuganiza O +kuti O +ndijuyenda O +ndi O +mnyamatayo O +koma O +ayi O +. O + +Chonsechotu O +ndidamupatsa O +password O +yanga O +kuti O +aziona O +ngakhale O +mauthenga O +anga O +obisika O +. O +Zikundisowetsa O +mtendere O +nditani O +. O + +GK O +, O +Mulanje B-LOC +. O + +GK B-PER +, O +Mwamunayo O +wamukonda O +, O +mpaka O +kumupatsa O +password O +! O +Chikondi O +chiyenera O +khbwezeredwa O +. O +Kodi O +iyeyo O +adakipatsa O +password O +yake O +? O +Ena O +amati O +nsanje O +ndi O +maziko O +a O +chikondi O +koma O +nsanje O +ina O +inyanya O +. O +Nsanje O +ina O +I O +asonyeza O +kuti O +wochita O +nsanjeyo O +ndi O +kamberembere O +chifukwa O +amaganiza O +kuti O +zimene O +amachita O +ndiye O +kuti O +enanso O +akateto O +zili O +choncho O +. O + +Mwachitsanzo O +, O +mwina O +iye O +naye O +amauza O +asungwana O +ena O +kuti O +zithunzi O +zawo O +zikumusangalatsa O +nchokinga O +chakuyi O +awakope O +tsono O +akuona O +ngati O +mnyamata O +aliyense O +akakuuza O +chimodzimodzi O +ndiye O +kuti O +nayenso O +akufuna O +kukukopa O +. O +Pomwe O +si O +zili O +choncho O +. O + +Atenge O +basi O +ndani O +? O +Matimu O +a O +Nyasa B-ORG +Big I-ORG +Bullets I-ORG +ndi O +Mighty B-ORG +Be I-ORG +Forward I-ORG +Wanderers I-ORG +Lolemba B-DATE +akhala O +akukumana O +pampikisano O +wa O +Basi O +Ipite O +Soccer O +Fiesta O +wolimbirana O +minibasi O +ya O +K25 O +miliyoni O +pa O +Kamuzu B-LOC +Stadium I-LOC +mumzinda O +wa O +Blantyre B-LOC +. O + +Mkulu O +wa O +Luso B-ORG +TV I-ORG +Dick B-PER +Juma I-PER +Lachinayi B-DATE +adati O +basiyo O +, O +imene O +idafika O +mdziko O +muno O +Lachinayi B-DATE +, O +ipitirira O +kusungidwa O +ndi O +bungwe O +la O +Football B-ORG +Association I-ORG +of I-ORG +Malawi I-ORG +( O +FAM B-ORG +) O +mpaka O +wopambana O +apezeke O +. O + +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Ilowera O +kwa O +ndani O +? O +: O +Wachiwiri O +kwa O +wapampando O +wa O +Bullets B-ORG +( O +kumanzere O +) O +Austo B-PER +Kasito I-PER +ndi O +Christo B-PER +Kananji I-PER +wachiwiri O +kwa O +mlembi O +wa O +Manoma B-ORG +Basi O +ndi O +imeneyi O +yafika O +lero B-DATE +ndipo O +mawa B-DATE +( O +Lachisanu B-DATE +) O +ikaperekedwa O +mmanja O +mwa O +FAM B-ORG +kuti O +ayisunge O +, O +adatero O +Juma B-PER +. O + +Iye O +adati O +adasankha O +matimuwa O +kaamba O +ka O +mavuto O +a O +mayendedwe O +omwe O +ali O +nawo O +ndipo O +akufuna O +kupereka O +mwayi O +woti O +opambana O +adziombole O +kumavutowa O +. O + +Musasusukire O +dzombeunduna O +Ngakhale O +dzombe O +limaononga O +mbewu O +, O +kwa O +anthu O +ena O +ndi O +ndiwo O +zankhuli O +. O +Koma O +unduna B-ORG +wa I-ORG +zamalimidwe I-ORG +, O +ulimi O +wamthirira O +ndi O +chitukuko O +cha O +madzi O +wachenjeza O +kuti O +anthu O +asasusukire O +dzombe O +lomwe O +lapoperedwa O +mankhwala O +. O + +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Dzombe O +lidagwa O +ndi O +kusakaza O +mmera O +wamthirira O +ndi O +nzimbe O +mmadera O +a O +chigwa B-LOC +cha I-LOC +Shire I-LOC +, O +nkhani O +yomwe O +yadula O +chiyembekezo O +cha O +mpumulo O +pankhani O +ya O +njala O +. O + +Mlembi O +wamkulu O +muundunawu O +, O +Erica B-PER +Maganga I-PER +, O +Lachitatu B-DATE +adati O +ngakhale O +mankhwala O +omwe O +akupoperedwawo O +sapha O +dzombe O +, O +akhoza O +kukhala O +ndi O +zotsatira O +zoipa O +pamoyo O +wa O +munthu O +. O + +Koma O +Lachinayi B-DATE +nyuzi O +ya O +Nation B-ORG +idayankhula O +ndi O +mneneri O +wa O +kampani O +yopanga O +shunga O +ya O +Illovo B-ORG +ku O +Ntchalo B-LOC +mboma O +la O +Chikwawa B-LOC +, O +Irene B-PER +Phalula I-PER +, O +yemwe O +adatsimikiza O +zoti O +kampaniyo O +idapopera O +mankhwala O +a O +fipronil O +omwe O +adapha O +dzombe O +miyandamiyanda O +patatha O +maola O +24 O +chipopereni O +. O + +Maganga B-PER +: O +Musadye O +dzombe O +lopopera O +Mosakaika O +anthu O +ena O +poona O +dzombe O +lakufalo O +amangoti O +laponda O +lamphawi O +, O +ndiwo O +zapezeka O +, O +osadziwa O +kuti O +akuika O +miyoyo O +yawo O +pachiposezo O +. O + +Vuto O +ndi O +lakuti O +anthu O +ambiri O +amakonda O +zinthu O +zobwera O +mosavuta O +pomwe O +ena O +amaona O +ngati O +apeza O +mpamba O +wa O +bizinesi O +ndiye O +, O +ngati O +unduna O +, O +tikunenetsa O +kuti O +dzombeli O +si O +labwino O +kudya O +, O +ayi O +, O +adatero O +Maganga B-PER +. O + +Iye O +adati O +zomwe O +achita O +a O +kampani O +ya O +Illovo B-ORG +nzotamandika O +chifukwa O +kulilekerera O +, O +dzombe O +likadakhoza O +kufalikira O +mmadera O +ambiri O +ndi O +kuononga O +mbewu O +ndi O +zomera O +zina O +. O + +Mfumu O +yaikulu O +Malemia B-PER +ya O +ku O +Nsanje B-LOC +yati O +nkofunika O +kumva O +malangizo O +a O +akatswiri O +monga O +a O +kuunduna B-ORG +wa I-ORG +zamalimidwe I-ORG +kuti O +anthu O +asaononge O +miyoyo O +yawo O +kapena O +ya O +anthu O +ena O +. O + +Dzombe O +ndi O +mtundu O +wa O +ziwala O +zomwe O +zimayenda O +mchigulu O +ndipo O +likangofika O +pamalo O +limaononga O +zomera O +moti O +kulilekerera O +likhoza O +kukhala O +gwelo O +la O +njala O +ndi O +umphawi O +waukulu O +mdziko O +muno O +. O + +Dzombeli O +lidaoneka O +sabata B-DATE +yatha I-DATE +ku O +Bangula B-LOC +mboma O +la O +Nsanje B-LOC +komwe O +lidayambira O +utumiki O +wake O +wosakaza O +mbewu O +, O +makamaka O +chimanga O +chamthirira O +mmahekitala O +30 O +. O + +Sabata B-DATE +ino I-DATE +, O +dzombeli O +lidafika O +mboma O +la O +Chikwawa B-LOC +komwe O +mkulu O +wa O +zamalimidwe O +, O +Ringston B-PER +Taibu I-PER +, O +komanso O +mneneri O +wa O +kampani O +yopanga O +shuga O +ya O +Illovo B-LOC +ati O +laononga O +mahekitala O +405 O +a O +nzimbe O +. O + +Phalula B-PER +adati O +kampani O +ya O +Illovo B-ORG +ili O +kalikiriki O +kupopera O +mankhwala O +mminda O +ya O +nzimbe O +koma O +adati O +mankhwalawo O +sapha O +dzombe O +koma O +kungolifoola O +kuti O +lisiye O +kuwonongako O +. O + +Dzombeli O +lidafika O +usiku B-DATE +wa I-DATE +Lolemba I-DATE +ndipo O +lidagwira O +munda O +wa O +mahekitala O +50 O +a O +nzimbe O +lisadalowerere O +mmunda O +wina O +wa O +mahekitala O +120 O +. O +Kuchoka O +apo O +lidakagwiranso O +munda O +wina O +wa O +mahekitala O +115 O +kufupi O +ndi O +munda O +womwe O +tikuchitira O +ulimi O +wamthirira O +, O +adatero O +Phalula B-PER +. O + +Iye O +adati O +usiku O +womwewo O +kampani O +itaona O +kuti O +dzombelo O +likhoza O +kulowerera O +kumunda O +wamthirirawo O +, O +idayamba O +kupopera O +mankhwala O +koma O +adati O +kuwonongeka O +kwa O +nzimbeko O +sikusokoneza O +makololedwe O +. O + +Mtembo O +usagone O +panoAchipatala O +Pasathe O +tsiku O +mtengo O +wanu O +musadadzatenge O +. O +Uthenga O +omwe O +a O +zipatala O +za O +Rumphi B-LOC +ndi O +Machinga B-LOC +akuuza O +anthu O +chifukwa O +cha O +kuonongeka O +kwa O +malo O +wosungira O +mitembo O +pachipatalapo O +. O + +Pachipatala O +cha O +boma O +ku O +Rumphi B-LOC +, O +zaka O +ziwiri O +zatha O +malo O +osungira O +mitembowa O +atasiya O +kugwira O +ntchito O +pamene O +ku O +Machinga B-LOC +, O +miyezi O +itatu O +yatha O +malowa O +atasiya O +kugwira O +ntchito O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Jobe B-PER +: O +Boma O +lichitepo O +kanthu O +Izi O +sizidakomere O +anthu O +amene O +amagwiritsa O +ntchito O +zipatalazi O +amene O +anena O +kuti O +boma O +ndi O +mabungwe O +alowererepo O +kuti O +zotere O +zisinthe O +. O + +T O +/ O +A O +Nyambi B-PER +ya O +mboma O +la O +Machinga B-LOC +akuti O +pakhala O +povuta O +kuti O +anthu O +azikatenga O +thupi O +la O +malemu O +tsiku O +lomwelo O +chifukwa O +palibe O +amene O +amakonzekera O +maliro O +. O + +Ambiri O +tikukhala O +kutali O +ndi O +chipatalachi O +. O +Zovuta O +zikagwa O +timadalira O +kuti O +pathe O +tsiku O +kuti O +tipeze O +mayendedwe O +. O +Tikuvutika O +chifukwa O +kuchipatalako O +kulibe O +galimoto O +zokwanira O +kuti O +azikatisiyira O +zovuta O +pakhomo O +pathu O +, O +adatero O +Nyambi B-PER +. O + +Mneneri O +wa O +chipatala B-ORG +cha I-ORG +Machinga I-ORG +, O +Clifton B-PER +Ngozo I-PER +akuti O +sangachitire O +mwina O +chifukwa O +ngati O +angasunge O +thupi O +kwa O +nthawi O +ndiye O +kuti O +lingathe O +kuonongeka O +. O + +Kudachitika O +ngozi O +, O +tidasunga O +matupi O +amene O +amakha O +magazi O +. O +Padatha O +masiku O +awiri O +kuti O +matupiwo O +apite O +kukaikidwa O +koma O +kudali O +fungo O +loipa O +. O +Ndiye O +sizithekanso O +kuti O +tisunge O +mtembo O +pokhapokha O +malowa O +atakonzedwa O +, O +adatero O +Ngozo B-PER +. O + +Iye O +adati O +ngati O +atapitirira O +kumagoneka O +mitembo O +ndiye O +kuti O +zingabweretse O +zotsatira O +zoipa O +monga O +matenda O +kwa O +amene O +akugwira O +ntchito O +kumalowa O +. O + +Poyamba O +timasunga O +mitembo O +kwa O +masiku O +oposa O +awiri O +kapena O +atatu O +koma O +akamadzatenga O +mtembowo O +umakhala O +uli O +bwinobwino O +. O +Panopa O +sizingathekenso O +chifukwa O +malowa O +aonongeka O +. O + +Panopa O +uthenga O +omwe O +tikuuza O +anthu O +amene O +amagwiritsa O +ntchito O +malowa O +ndikuti O +sitikwanitsanso O +kuti O +matupi O +azigona O +kumeneku O +. O +Zovuta O +zikachitika O +atha O +kusunga O +koma O +asagone O +chifukwa O +aonongeka O +, O +adatero O +Ngozo B-PER +. O + +Kuchipatala O +cha O +Rumphi B-LOC +, O +anthu O +adasiya O +kugoneka O +mitembo O +chifukwa O +cha O +kuonongeka O +kwa O +malo O +osungira O +mitembo O +. O + +Mneneri O +wa O +chipatalachi O +Bwanalori B-PER +Mwamlima I-PER +akuti O +malo O +osungira O +mitembo O +adaonongeka O +zaka O +khumi O +zapitazo O +koma O +akhala O +akukonzetsa O +mpaka O +2015 B-DATE +. O + +Panopa O +sitingakonzenso O +, O +chifukwa O +pena O +tikakonza O +sichimachedwanso O +kuonongeka O +. O +Apapa O +zavuta O +ndipo O +tasiya O +kugoneka O +mitembo O +chifukwa O +ikumaonongeka O +, O +adatero O +Mwamlima B-PER +. O + +Iye O +akuti O +vuto O +nkuti O +zipangizozi O +zakhalitsa O +. O +Ndikakumbuka O +bwino O +, O +zipangizozi O +zidaikidwa O +mma O +1976 B-DATE +, O +zakhala O +zikugwira O +ntchito O +mpaka O +lero B-DATE +, O +adatero O +Mwamlima B-PER +. O + +Izi O +zakhumudwitsanso O +mkulu O +wa O +bungwe O +loona O +za O +umoyo O +la O +Malawi B-ORG +Health I-ORG +Equity I-ORG +Network I-ORG +( O +Mhen B-ORG +) O +George B-PER +Jobe I-PER +amene O +wati O +aphungu O +a O +Nyumba B-ORG +ya I-ORG +Malamulo I-ORG +akuyenera O +aikambirane O +pamene O +akhale O +akukumana O +. O + +Amene O +adamanga O +nyumba O +yachisoni O +adali O +ndi O +cholinga O +ndipo O +adaona O +kufunikira O +kwake O +. O +Izi O +si O +zoona O +kuti O +mpaka O +malowa O +asiye O +kugwira O +ntchito O +chifukwa O +talephera O +kuwakonza O +. O + +Palibe O +amene O +amayembekezera O +maliro O +pamene O +wapita O +kuchipatala O +. O +Ndiye O +simunganene O +kuti O +maliro O +akangochitika O +basi O +munyamule O +, O +adatero O +Jobe B-PER +. O + +Ku O +Salima B-LOC +nakonso O +akhala O +akukumana O +ndi O +mavuto O +omwewa O +koma O +pano O +zidayenda O +pamene O +malo O +osungira O +mitembowo O +adakonzedwa O +. O + +T O +/ O +A O +Mwanza B-PER +wa O +mbomali O +akufotokoza O +. O +Tidakumana O +ndi O +mavutowa O +koma O +panopa O +zinthu O +zilibwino O +pachipatalachi O +chifukwa O +adakonza O +, O +adatero O +Mwanza B-PER +. O + +Ndale O +pamaliro O +nchitonzo O +Katswiri O +pa O +zachikhalidwe O +, O +Emily B-PER +Mkamanga I-PER +wati O +zomwe O +zakhala O +zikuchitika O +pa O +miyambo O +ya O +maliro O +mdziko O +muno O +ndi O +belu O +lozindikiritsa O +kuti O +andale O +si O +ofunika O +kuwapatsa O +mpata O +wolankhula O +pa O +miyamboyi O +. O + +Mkamanga B-PER +adanena O +izi O +pamene O +mpungwepungwe O +udabuka O +pamaliro O +a O +mayi O +a O +Senior O +Chief O +Lukwa B-PER +ku O +Kasungu B-LOC +pomwe O +phungu O +wa O +deralo O +wa O +chipani O +cha O +MCP B-ORG +Amon B-PER +Nkhata I-PER +adalandidwa O +chimkuzamawu O +ndi O +gavanala O +wa O +DPP B-ORG +Osward B-PER +Chirwa I-PER +pomwe O +mmodzi O +mwa O +akuluakulu O +a O +DPP B-ORG +Hetherwick B-PER +Ntaba I-PER +adathothedwa O +pamaliropo O +. O + +Izi O +zachititsa O +mfumu O +yaikulu O +ya O +Achewa O +ku O +Zambia B-LOC +, O +Malawi B-LOC +ndi O +Mozambique B-LOC +Kalonga O +Gawa B-PER +Undi I-PER +alembere O +mafumu O +a O +kuno O +kuti O +afotokoze O +chimene O +chidatsitsa O +dzaye O +kuti O +mpungwepungwewo O +ugwe O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Mmbuyomu O +, O +Paramount O +Lundu B-PER +idawoozedwa O +pamaliro O +a O +mfumu O +Kabudula B-PER +pomwe O +adanena O +kuti O +chipani O +cha O +MCP B-ORG +sichingalamulirenso O +dziko O +lino O +. O +Ndipo O +kudalinso O +mpungwepungwe O +ku O +zovuta O +za O +anthu O +amene O +adamira O +panyanja O +ku O +Jalawe B-LOC +mboma O +la O +Rumphi B-LOC +pomwe O +achipani O + +cha O +DPP B-ORG +adakhambitsana O +ndi O +a O +Livinstonia B-ORG +Synod I-ORG +ya O +CCAP B-ORG +. O + +Mkamanga B-PER +adati O +nthawi O +ya O +maliro O +, O +anamfedwa O +amakhala O +mchisoni O +ndipo O +khamu O +la O +anthu O +omwe O +limasonkhana O +limadzakuta O +ndi O +kukhuza O +malirowo O +osati O +kudzamvera O +kampeni O +kapena O +mfundo O +za O +ndale O +. O + +Sindidziwa O +kuti O +amaganiza O +bwanji O +. O +Nthawi O +yoti O +mnzako O +akulira O +, O +iwe O +sungasandutse O +guwa O +lochitirapo O +kampeni O +. O +Kuli O +bwino O +andalewo O +asamapatsidwe O +mpata O +nkomwe O +woti O +alankhule O +pamaliro O +, O +adatero O +iye O +. O + +Iye O +adati O +zimamvetsanso O +chisoni O +kuti O +anthu O +ena O +amaveka O +maliro O +dzina O +la O +chipani O +pomati O +maliro O +awa O +ndi O +achipani O +chakuti O +pomwe O +pachilungamo O +chake O +, O +chipani O +chilibe O +maliro O +, O +maliro O +amakhala O +a O +banja O +. O + +Chilowereni O +chaka B-DATE +chino I-DATE +chokha O +, O +malilo O +angapo O +makamaka O +a O +anthu O +akuluakulu O +kapena O +odziwika O +akhala O +akusokonekera O +chifukwa O +cha O +zolankhula O +za O +andale O +. O + +Likodzo O +limatha O +magazi O +mthupi O +Likodzo O +ndi O +matenda O +amodzi O +amene O +akapanda O +kuzindikiridwa O +msanga O +akhoza O +kupha O +munthu O +chifukwa O +amayamwa O +magazi O +. O + +Michael B-PER +Luhanga I-PER +amene O +ndi O +katswiri O +pa O +matenda O +a O +likodzo O +kuofesi O +ya O +zaumoyo O +ku O +Zomba B-LOC +adati O +likodzo O +limafala O +ngati O +munthu O +amene O +ali O +ndi O +likodzolo O +wakodzera O +mmadzi O +ndipo O +nkhono O +zimene O +zimanyamula O +tizilombo O +ta O +nthendayi O +tikhudzanso O +munthu O +wina O +amene O +alibe O +likodzo O +. O + +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Ndi O +bwino O +kupewa O +kukodzera O +mmadzi O +kapena O +kuchita O +chimbudzi O +patchire O +chifukwa O +madzi O +a O +mvula O +akakokolola O +zimenezi O +ndi O +kukathira O +mumtsinje O +ndiye O +kuti O +anthu O +onse O +amene O +akugwiritsa O +ntchito O +madziwo O +ali O +pachiopsezo O +chotenga O +likodzo O +, O +adatero O +Luhanga B-PER +. O + +Luhanga B-PER +: O +Nthawi O +ya O +mvula O +ndi O +yofunika O +kusamala O +Malinga O +ndi O +Luhanga B-PER +likodzo O +lilipo O +la O +mitundu O +iwiri O +: O +la O +mmatumbo O +komanso O +la O +mchikhodzodzo O +. O + +Zizindikiro O +zooneka O +ndi O +maso O +kuti O +munthu O +ali O +ndi O +likodzi O +ndi O +kukodza O +timadontho O +ta O +magazi O +makamaka O +akamamaliza O +kukodza O +, O +adatero O +Luhanga B-PER +. O + +Kupatula O +kutha O +magazi O +mthupi O +, O +likodzo O +limachititsanso O +kuti O +ana O +azikula O +monyentchera O +, O +ana O +amakula O +opanda O +nzeru O +, O +kusabereka O +kwa O +amayi O +, O +khansa O +ya O +khomo O +la O +chiberekero O +, O +kutupa O +kwa O +kapamba O +ndi O +chiwindi O +komanso O +kudzadza O +kwa O +madzi O +mmimba O +. O + +Ndi O +bwino O +kuti O +anthu O +akaona O +kuti O +akukodza O +magazi O +azithamangira O +kwa O +alangizi O +a O +zaumoyo O +kudera O +lawo O +kapena O +kuchipatala O +matendawo O +asanayale O +maziko O +mthupi O +mwawo O +, O +adatero O +Luhanga B-PER +. O + +Katswiriyu O +adati O +anthu O +amene O +ali O +pachiopsezo O +chachikulu O +chotenga O +likodzo O +ndi O +ana O +chifukwa O +amakonda O +kusewera O +mmadzi O +akuda O +a O +mvula O +komanso O +anthu O +amene O +amalima O +mpunga O +kumadambo O +ndi O +mbewu O +zina O +ndi O +amene O +ali O +pachiopsezo O +chotenga O +likodzo O +. O + +Tikulangiza O +anthu O +kuti O +azigwiritsa O +ntchito O +zimbudzi O +akafuna O +kudzithandiza O +chifukwa O +kukodza O +kapena O +kuchita O +chimbudzi O +paliponse O +ndi O +koopsa O +masiku O +ano O +a O +mvula O +, O +adalangiza O +Luhanga B-PER +. O + +Iye O +walangizanso O +kuti O +likodzo O +ndi O +lochizika O +chifukwa O +wodwala O +amapatsidwa O +mankhwala O +a O +praziquantel O +amene O +amathaniratu O +ndi O +likodzo O +mthupi O +. O + +Mtima O +pansi O +, O +makuponi O +akubwera O +Boma O +lati O +anthu O +omwe O +chiyembekezo O +chawo O +chili O +pazipangizo O +zaulimi O +zotsika O +mtengo O +za O +sabuside O +, O +asataye O +mtima O +ndipo O +achilimike O +kukonza O +mminda O +mwawo O +kaamba O +kakuti O +makuponi O +ogulira O +zipangizozi O +afika O +sabata B-DATE +ikudzayi I-DATE +Lolemba I-DATE +. O + +Chilimbikitsochi O +chadza O +pomwe O +anthu O +adali O +ndi O +nkhawa O +kuti O +mvula O +yayandikira O +komanso O +madera O +ena O +yagwa O +kale O +mwa O +ndii O +koma O +tsogolo O +la O +makuponi O +ogulira O +zipangizo O +silimaoneka O +bwinobwino O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Fisp O +fertiliser O +and O +seed O +will O +be O +handled O +by O +private O +traders O +this B-DATE +year I-DATE +Mvulayi O +yagwa O +mmadera O +ena O +mzigawo O +zonse O +kuyambira O +sabata B-DATE +zitatu I-DATE +zapitazo I-DATE +ndipo O +pomwe O +anthu O +ena O +ali O +jijirijijiri O +mminda O +mwawo O +, O +anthu O +ena O +amadandaula O +kuti O +mwina O +mwayi O +wogula O +zipangizozi O +ukhoza O + +kudzafika O +mmera O +utakwinimbira O +. O + +Si O +zongoganiza O +ayi O +, O +taziwonapo O +mmbuyomu O +kuti O +pomwe O +zipangizo O +zikufunika O +, O +kumisika O +kulibe O +kapena O +makuponi O +sadafike O +ndiye O +umayamba O +ntchito O +nkudzakhumudwa O +pambuyo O +, O +adatero O +Ammon B-PER +Yesani I-PER +Bakulo I-PER +, O +mmodzi O +mwa O +alimi O +omwe O +akuyembekezera O +kulandira O +nawo O +makuponi O +kwa O +Chiseka B-LOC +mboma O +la O +Lilongwe B-LOC +chaka B-DATE +chino I-DATE +. O + +Koma O +nduna O +ya O +zaulimi O +, O +mthirira O +ndi O +chitukuko O +cha O +madzi O +, O +George B-PER +Chaponda I-PER +, O +wati O +nkhawayi O +njopanda O +mtsitsi O +kaamba O +koti O +mkati B-DATE +mwa I-DATE +sabata I-DATE +ikudzayi I-DATE +, O +makuponi O +ayamba O +kufika O +ndipo O +azigawidwiratu O +. O + +Ndikunena O +pano O +, O +makuponi O +adindidwa O +kale O +moti O +sabata B-DATE +yamawayi I-DATE +akhala O +akufika O +ndipo O +nthawi O +yomweyo O +azigawidwa O +kuti O +anthu O +ayambe O +kugula O +zipangizo O +. O +Sitikufuna O +kuti O +munthu O +adzadandaule O +patsogolo O +, O +ayi O +, O +adatero O +Chaponda B-PER +. O + +Mndondomeko O +ya O +chaka B-DATE +chino I-DATE +muli O +kusintha O +kungapo O +komwe O +Chaponda B-PER +wati O +kuthandiza O +kupititsa O +patsogolo O +cholinga O +cha O +pologalamu O +ya O +sabuside O +. O + +Kwina O +mwa O +kusinthaku O +ndi O +kukhazikitsa O +mitengo O +yatsopano O +ya O +makuponi O +, O +kutsitsa O +chiwerengero O +cha O +anthu O +omwe O +apindule O +mupologalamuyi O +, O +komanso O +kupereka O +kontirakiti O +kwa O +makampani O +abizinesi O +kuti O +agulitse O +nawo O +zipangizozi O +. O + +Kubwera O +kwa O +makampani O +abizinesi O +ndi O +kumodzi O +mwa O +kusintha O +komwe O +kuthandize O +kwambiri O +ndipo O +kupangitsa O +kuti O +zipangizo O +zotsika O +mtengo O +zizipezeka O +pafupi O +ndi O +anthu O +komanso O +chifukwa O +cha O +mpikisano O +, O +mitengo O +isanyanye O +poti O +aliyense O +azifuna O +kugulitsa O +, O +adatero O +Chaponda B-PER +. O + +Mupologalamu O +ya O +chaka B-DATE +chino I-DATE +, O +mtengo O +wa O +kuponi O +ya O +feteleza O +wokulitsa O +ndi O +wobereketsa O +uli O +pa O +K15 O +0 O +pomwe O +mbewu O +za O +chimanga O +papaketi O +ya O +5kg O +kuponi O +yake O +ili O +pa O +K5 O +0 O +ndipo O +mbewu O +zamtundu O +wa O +nyemba O +zolemera O +2kg O +mpakana O +3kg O +kuponi O +yake O +ili O +pa O +K2 O +500 O +. O + +Chaponda B-PER +adati O +mitengoyi O +ndi O +yomwe O +boma O +likuwonjezera O +pa O +mlimi O +, O +osati O +mitengo O +yogulira O +kumsika O +. O + +Mwachitsanzo O +, O +ngati O +thumba O +la O +feteleza O +lili O +pa O +K18 O +0 O +, O +ndiye O +kuti O +boma O +laperekako O +K15 O +0 O +ndipo O +K3 O +0 O +yotsalayo O +apereke O +ndi O +mlimi O +, O +adatero O +Chaponda B-PER +. O + +Malingana O +ndi O +malipoti O +a O +zanyengo O +, O +chaka B-DATE +chino I-DATE +, O +mvula O +ikhoza O +kugwa O +bwino O +moti O +unduna B-ORG +wa I-ORG +zamalimidwe I-ORG +, O +mthirira O +ndi O +chitukuko O +cha O +madzi O +ukulimbikitsa O +alimi O +kuti O +alimbikire O +ntchito O +za O +mminda O +. O + +Ndalama O +zaperewera O +mmagawo O +ofunikira O +Ngakhale O +maunduna O +a O +zamalimidwe O +, O +umoyo O +ndi O +maphunziro O +alandira O +ndalama O +zochuluka O +kwambiri O +mundondomeko O +ya O +momwe O +boma O +liyendetsere O +chuma O +kuyambira O +pa O +1 B-DATE +July I-DATE +chaka I-DATE +chino I-DATE +mpaka I-DATE +pa I-DATE +30 I-DATE +June I-DATE +chaka I-DATE +cha I-DATE +mawa I-DATE +, O +akadaulo O +a O +nthambizi O +ati O +ndalama O +ndi O +zochepa O +kupititsa O +patsogolo O +ntchito O +za O +maundunawa O +. O + +Izi O +zikudza O +pomwe O +aphungu O +a O +Nyumba B-ORG +ya I-ORG +Malamulo I-ORG +alowa O +mmilaga O +kukambirana O +ndondomeko O +ya O +zachuma O +imene O +nduna O +ya O +zachuma O +Goodall B-PER +Gondwe I-PER +adapereka O +pa O +19 B-DATE +May I-DATE +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Ana O +ena O +akuphunzira O +mzisakasa O +ngati O +izi O +Mwachisanzo O +, O +unduna B-ORG +wamaphunziro I-ORG +wapatsidwa O +K235 O +biliyoni O +, O +koma O +mkulu O +wa O +bungwe O +loona O +zamaphunziro O +la O +Civil B-ORG +Society I-ORG +Education I-ORG +Coalition I-ORG +( O +CSEC B-ORG +) O +Benedicto B-PER +Kondowe I-PER +wati O +kusalana O +pamaphunziro O +kupitirira O +mdziko O +muno O +chifukwa O + +ndalamazo O +sizikwanira O +kuthetsa O +mavuto O +. O + +Kondowe B-PER +adati O +ndalama O +zoonjezera O +zikufunika O +kuti O +ana O +akumidzi O +apeze O +maphunziro O +abwino O +okweza O +umoyo O +wawo O +. O + +Zikungooneka O +zochuluka O +koma O +magawo O +othandiza O +kuti O +tikhale O +ndi O +maphunziro O +abwino O +sadaganiziridwe O +. O +Palibe O +dongosolo O +lolemba O +ntchito O +aphunzitsi O +10 O +0 O +a O +msukulu O +za O +pulaimale O +omwe O +boma O +lidaononga O +ndalama O +kuphunzitsa O +. O +Silidaikenso O +ndalama O +zoonjezera O +malipiro O +aphunzitsi O +omwe O +adakwezedwa O +maudindo O +. O +Mabajeti O +anayi O +apitawo O +boma O +limaika O +K300 O +miliyoni O +yothandizira O +kukhazikitsa O +koleji O + +ya O +aphunzitsi O +a O +ana O +olumala O +koma O +chaka B-DATE +chino I-DATE +ayi O +, O +adatero O +Kondowe B-PER +. O + +Popereka O +ndondomekoyi O +Gondwe B-PER +adati O +unduna B-ORG +wa I-ORG +zamaphunziro I-ORG +walandira O +ndalama O +zochuluka O +polingalira O +kuti O +ukuyenera O +kuonjezera O +zipangizo O +msukulu O +za O +ukachenjede O +ndi O +zophunzitsa O +maluso O +osiyanasiyana O +. O + +Iye O +adati O +kupatula O +apo O +, O +undunawu O +ukuyenera O +kuonjezera O +ndi O +kukonza O +zofunika O +msukulu O +zosiyanasiyana O +kuti O +maphunziro O +apite O +patsogolo O +mdziko O +muno O +. O + +Tikufunitsitsa O +kuti O +mdera O +la O +phungu O +aliyense O +mukhale O +sukulu O +yoyendera O +ya O +sekondale O +ya O +zipangizo O +zonse O +zoyenera O +monga O +nyumba O +yophunzirira O +sayansi O +ndi O +kuwerengeramo O +mabuku O +, O +adatero O +Gondwe B-PER +. O + +Koma O +Kondowe B-PER +adati O +ndalama O +yomangira O +nyumba O +za O +sayansi O +ndi O +zokwanira O +msukulu O +100 O +zokha O +zomwe O +sizifikira O +ophunzira O +a O +kumidzi O +ndi O +maphunzirowa O +. O + +Iye O +adati O +boma O +likuyenera O +kukwaniritsa O +ndondomekoyi O +chifukwa O +chaka B-DATE +chatha I-DATE +lidalonjeza O +kumanga O +nyumba O +zowerengeramo O +zomwe O +silidamange O +mpaka O +pano O +. O + +Mmodzi O +wa O +akatswiri O +a O +zamalimidwe O +mdziko O +muno O +Tamani B-PER +Nkhono I-PER +- I-PER +Mvula I-PER +adati O +ndalama O +ndi O +zochepa O +chifukwa O +akatswiri O +adayerekeza O +K250 O +biliyoni O +kapena O +K300 O +biliyoni O +kuti O +ulimi O +uchite O +bwino O +mdziko O +muno O +. O +Unduna B-ORG +wa I-ORG +malimidwe I-ORG +udapatsidwa O +K192 O +biliyoni O +pa O +ndondomeko O +ya O +chaka B-DATE +chinoyo I-DATE +. O + +Ndizochepa O +, O +undunawu O +ulibe O +ogwira O +ntchito O +50 O +pa O +100 O +ofunikira O +. O +Gawo O +la O +ulangizi O +likufuna O +ndalama O +zambiri O +chifukwa O +limagwira O +ntchito O +ndi O +alimi O +mmidzi O +. O +Ndalamazi O +sizikwanira O +chifukwa O +zofunika O +za O +unduwa O +ndi O +zambiri O +, O +iye O +adatero O +. O + +Mvula B-PER +adaonjezera O +kuti O +ulimi O +mdziko O +muno O +ukhonza O +kupita O +patsogolo O +ngati O +boma O +ndi O +mabungwe O +atagwiritsa O +ntchito O +moyenera O +ndalama O +zomwe O +zili O +mgawoli O +. O + +Ndalama O +zambiri O +sizigwira O +ntchito O +yake O +. O +Malingana O +ndi O +mavuto O +a O +zachuma O +, O +bajeti O +yachepa O +koma O +zochoka O +ku O +mabungwe O +ndi O +zambiri O +zomwe O +zingathandize O +kuthetsa O +njala O +mdziko O +zitalondolozedwa O +bwino O +, O +adatero O +Nkhono B-PER +- I-PER +Mvula I-PER +. O + +Mkulu O +wa O +bungwe O +loona O +umoyo O +wabwino O +wa O +anthu O +la O +Health B-ORG +and I-ORG +Rights I-ORG +Education I-ORG +Programme I-ORG +( O +HREP B-ORG +) O +Maziko B-PER +Matemba I-PER +adati O +aphungu O +ku O +mlaga O +wa O +zaumoyo O +ku O +Nyumba B-ORG +ya I-ORG +Malamulo I-ORG +adziwe O +kuti O +ndalama O +zopita O +ku O +zipatala O +za O +zingono O +komwe O +anthu O +mmidzi O +amapeza O +thandizo O +zachepa O +. O + +Boma O +likulingalira O +zoika O +aliyense O +ali O +ndi O +HIV O +pa O +ma O +ARV O +, O +koma O +bajeti O +ya O +mankhwala O +[ O +K10 O +miliyoni O +] O +siyidakwere O +zomwe O +zikudzetsa O +nkhawa O +ngati O +ikwanire O +. O +Dziko O +lili O +mmigwirizano O +ndi O +mabungwe O +monga O +Global B-ORG +Fund I-ORG +komwe O +tikuyenera O +kupereka O +K11 O +biliyoni O +kuti O +chaka B-DATE +chamawa I-DATE +tilandire O +mankhwala O +a O +chifuwa O +chachikulu O +( O +TB O +) O +ndi O +ma O +ARV O +kuchoka O +pa O +K129 O +biliyoni O +, O + +adatero O +iye O +. O + +Ngozi O +idazamitsa O +chikondi O +chathu O +Anthu O +adavulala O +, O +ena O +adataya O +miyoyo O +yawo O +. O +Koma O +kwa O +Joseph B-PER +Chirwa I-PER +ndi O +Towera B-PER +udali O +mwayi O +kuti O +awiriwa O +akumane O +ndi O +kumanga O +woyera O +. O + +Lero B-DATE +ndi O +thupi O +limodzi O +, O +koma O +nkhani O +yano O +imaseketsabe O +akakumbuka O +za O +ngozi O +yomwe O +idachitika O +mu O +2010 B-DATE +mboma O +la O +Zomba B-LOC +, O +iyo O +idali O +ngozi O +ya O +basi O +. O + +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Towera O +adali O +mbasimo O +ndipo O +adavulala O +ndi O +kutengeredwa O +kuchipatala O +. O +Panthawiyo O +nkuti O +awiriwa O +atakumana O +kale O +ndi O +kupatsana O +manambala O +koma O +zolota O +kuti O +akapizana O +mawu O +a O +chikondi O +panalibe O +. O + +Joseph B-PER +ndi O +Towera B-PER +lero B-DATE +ndi O +banja O +Joseph B-PER +yemwe O +akugwira O +ntchito O +kunthambi O +yoona O +za O +anthu O +olowa O +ndi O +kutuluka O +mdziko O +muno O +atamva O +kuti O +Towera B-PER +wapanga O +ngozi O +, O +adakhudzidwa O +ndipo O +samati O +waimbanso O +liti O +foni O +komanso O +kukamuona O +. O + +Chifukwa O +choimbaimba O +, O +tidakhala O +pachinzake O +kwambiri O +, O +kenaka O +tidayamba O +kufunana O +, O +adatero O +Joseph B-PER +pamene O +adamudikira O +Towera B-PER +achire O +kaye O +kuti O +nkhani O +yachikondi O +ilowe O +mbwalo O +. O + +Joseph B-PER +akuti O +pamene O +izi O +zimachitika O +nkuti O +awiriwa O +atakumana O +kale O +ku O +Masintha B-ORG +CCAP I-ORG +komwe O +onsewa O +amapemphera O +. O + +Apo O +Joseph B-PER +nkuti O +ali O +mtsogoleri O +wa O +achinyamata O +, O +Towera B-PER +adali O +membala O +wagulu O +la O +maimbidwe O +. O + +Komabe O +panthawiyo O +zoti O +angadzakhale O +thupi O +limodzi O +sizimadziwika O +. O +Zidatengera O +ngozi O +ya O +ku O +Zomba B-LOC +kuti O +zenizeni O +zioneke O +. O + +Mu O +2012 B-DATE +Towera B-PER +adali O +atachita O +, O +ndipo O +Joseph B-PER +adaponya O +Chichewa O +. O +Pounguza O +chikondi O +chomwe O +mtsogoleriyu O +adachionetsa O +pa O +nthawi O +ya O +matenda O +, O +Towera B-PER +sadazengereze O +koma O +kuvomera O +. O + +Joseph B-PER +ndi O +oopa O +Mulungu O +. O +Wachikondi O +komaso O +wosamala O +. O +Iye O +amalingalira O +mwakuya O +ndipo O +ndidapeza O +tsogolo O +langwiro O +mwa O +iye O +, O +adatero O +Towera B-PER +. O + +Naye O +Joseph B-PER +adabwekera O +kuopa O +Mulungu O +kwa O +njoleyo O +: O +Towera O +ndi O +oopa O +Mulungu O +, O +ali O +ndi O +maonekedwe O +abwino O +ndipo O +ndisanamepo O +mkazi O +wanga O +ndi O +nthwani O +. O + +Ukwati O +udali O +pa O +31 B-DATE +October I-DATE +2015 I-DATE +ku O +Masintha B-ORG +CCAP I-ORG +ndipo O +madyerero O +adali O +ku O +ku O +Lilongwe B-ORG +Golf I-ORG +club I-ORG +. O + +Nkhanza O +zapolisi O +zanyanya O +Ophunzira O +24 O +a O +kusukulu O +za O +ukachenjede O +apereka O +maina O +awo O +ku O +bungwe O +la O +maloya O +la O +Malawi B-ORG +Law I-ORG +Society I-ORG +( O +MLS B-ORG +) O +za O +nkhanza O +zimene O +achitiridwa O +panthawi O +yomwe O +amachita O +zionetsero O +zokwiya O +ndi O +kukwera O +mtengo O +kwa O +fizi O +. O + +Iwo O +adachita O +izi O +MLS O +itawapempha O +kuti O +apereke O +mainawo O +potsatira O +nkhanza O +zimene O +apolisi O +adachitira O +ophunzirawo O +amene O +akwiya O +kuti O +fizi O +zakwera O +kuchokera O +pa O +K275 O +0 O +kufika O +pa O +K400 O +0 O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Apolisi O +kuponda O +mwana O +akufuna O +kutolera O +mabotolo O +ku O +Kamuzu B-ORG +Stadium I-ORG +Nkhanzazo O +zidafika O +pambalambanda O +kwambiri O +ena O +atajambula O +pa O +vidiyo O +wapolisi O +wina O +ataomba O +khofi O +wophunzira O +wa O +chaka B-DATE +cha I-DATE +chinayi I-DATE +Mayankho B-PER +Kapito I-PER +, O +yemwe O +ndi O +mwana O +wa O +mkulu O +wa O +bungwe O +loona O +zaufulu O +wa O + +anthu O +ogula O +la O +Consumers B-ORG +Association I-ORG +of I-ORG +Malawi I-ORG +( O +Cama B-ORG +) O +John B-PER +Kapito I-PER +. O +Kapito B-PER +wati O +asumira O +apolisiwo O +. O + +Mtsogoleri O +wa O +ophunzira O +ku O +Chancellor B-ORG +College I-ORG +Ayuba B-PER +James I-PER +adatsimikiza O +kuti O +pofika O +Lachitatu B-DATE +chiwerengero O +cha O +ophunzira O +omwe O +adapereka O +maina O +awo O +adali O +atafika O +pa O +24 O +. O + +Talandiradi O +mainawo O +koma O +tikudziwa O +kuti O +chiwerengero O +chayenera O +kukhala O +chokwera O +kwambiri O +chifukwa O +ambiri O +apitapita O +mmakwawo O +. O +Nkovuta O +kuti O +uthengawu O +uwafikire O +, O +adatero O +James B-PER +. O + +Chikalata O +cha O +MLS O +chidapempha O +ophunzira O +amene O +angakhale O +ndi O +umboni O +wa O +nkhanzazo O +kuti O +apereke O +maina O +awo O +. O +Ngakhale O +mneneri O +wa O +bungwelo O +Khumbo B-PER +Soko I-PER +adatsimikiza O +za O +ntchitoyo O +, O +adakana O +kuthirirapo O +ndemanga O +chifukwa O +ati O +akadali O +mkati O +mopeza O +mainawo O +. O + +Nthawi O +ya O +zionetsero O +za O +ophunzirawo O +, O +apolisi O +akhala O +akumenya O +ophunzirawo O +ndipo O +amangapo O +angapo O +pa O +zipolowe O +zomwe O +zakhala O +zikuchitika O +msukulu O +zomwe O +zili O +pansi O +pa O +University B-ORG +of I-ORG +Malawi I-ORG +( O +Unima B-ORG +) O +. O + +Izi O +zili O +apo O +, O +mabungwe O +ena O +a O +zaufulu O +wa O +Amalawi O +ati O +nkhanza O +zankitsa O +kupolisi O +ndipo O +ati O +izi O +zikusemphana O +ndi O +zimene O +amalengeza O +kuti O +adasintha O +. O + +Sabata B-DATE +yatha I-DATE +, O +dotolo O +wodziwika O +bwino O +Dr O +Frank B-PER +Taulo I-PER +adalemba O +pa O +Facebook B-ORG +kuti O +adapeza O +apolisi O +akumenya O +anthu O +amene O +adawapeza O +akungoyenda O +mu O +Limbe B-LOC +mumzinda O +wa O +Blantyre B-LOC +nthawi O +itangokwana O +6 B-DATE +koloko I-DATE +madzulo I-DATE +. O + +Nditawafunsa O +chifukwa O +chiyani O +amamenyera O +anthuwo O +, O +adandikuta O +. O +Nditawauza O +kuti O +ndine O +wakuti O +, O +sadalabadire O +ndipo O +adandionongeranso O +galimoto O +langa O +, O +adatero O +Taulo B-PER +. O + +Posakhalitsapa O +, O +mwini O +malo O +ena O +a O +chisangalalo O +ku O +Chigumula B-LOC +mumzindawu O +, O +Sharat B-PER +Gondwe I-PER +adatinso O +apolisi O +adamumenya O +atabwera O +kudzatseka O +malo O +akewo O +, O +Pitchers B-LOC +Club I-LOC +. O + +Anthu O +ena O +amene O +tidacheza O +nawo O +ku O +Lilongwe B-LOC +nawo O +adasimba O +za O +nkhanza O +za O +apolisi O +. O +Gift B-PER +Potani I-PER +wa O +kumsika O +wa O +ku O +Area B-LOC +24 I-LOC +, O +Andrew B-PER +Mwenye I-PER +wa O +mumsika O +wa O +Tsoka B-LOC +komanso O +Alinafe B-PER +Matthias I-PER +wa O +ku O +Area B-LOC +22 I-LOC +adanena O +kuti O +apolisi O +akumanga O +anthu O +kapena O +kuwakwapula O +kumene O +opanda O +chifukwa O +chenicheni O +. O + +Nthawi O +zina O +amapeza O +anthu O +malo O +omwera O +masanasana O +nkuwaphaphalitsa O +, O +ena O +kutengedwa O +osapatsidwa O +mpata O +wofotokoza O +zomwe O +akuchita O +, O +adatero O +Potani B-PER +. O + +Si O +ana O +a O +sukulu O +kapena O +Amalawi O +wamba O +amene O +akudandaula O +za O +nkhanzazi O +. O +Nawo O +amayi O +oyendayenda O +ati O +amakumana O +ndi O +nkhanza O +za O +apolisi O +akagwidwa O +pantchito O +yawoyi O +. O + +Mneneri O +wa O +bungwe O +loyimilira O +amaiwa O +, O +Zinenani B-PER +Majawa I-PER +, O +adati O +pakati O +pa O +apolisi O +pali O +Chichewa O +choti O +Dzipulumutse O +kutanthauza O +kuti O +wogwidwayo O +apereke O +kena O +kake O +kapena O +akakhala O +mzimai O +asinthitse O +thupi O +lake O +ndi O +ufulu O +. O + +Apolisi O +akatigwira O +vakabu O +amati O +dzipulumutse O +wekha O +kutanthauza O +kuti O +akufuna O +ndalama O +ndipo O +ngati O +palibe O +amamumenya O +kapena O +kumugona O +mzimai O +popanda O +chitetezo O +chilichonse O +ndiye O +poti O +ndi O +wapolisi O +, O +kokanena O +kumasowa O +, O +adatero O +Majawa B-PER +. O + +Mkulu O +wa O +bungwe O +la O +zaufulu O +la O +Centre B-ORG +for I-ORG +Human I-ORG +Rights I-ORG +and I-ORG +Rehabilitation I-ORG +( O +CHRR B-ORG +) O +Timothy B-PER +Mtambo I-PER +adati O +apolisi O +akadaunika O +mofatsa O +magwiridwe O +awo O +antchito O +kuti O +pomwe O +akuteteza O +miyoyo O +ndi O +katundu O +, O +asamaphwanye O +ufulu O +wa O +ena O +. O + +Mneneri O +wa O +apolisi O +mdziko O +muno O +Nicholas B-PER +Gondwa I-PER +adaikira O +kumbuyo O +apolisi O +ndipo O +adati O +akugwira O +ntchito O +yawo O +potsata O +malamulo O +. O +Mawuwo O +adadza O +pomwe O +apolisi O +adalengezanso O +kuti O +akufufuza O +za O +wapolisi O +wothyapa O +khofi O +mwana O +wasukulu O +. O + +Tikafika O +poponya O +utsi O +okhetsa O +misozi O +ndiye O +kuti O +zionetsero O +zafika O +pa O +zipolowe O +pofuna O +kuteteza O +anthu O +amene O +sizikuwakhudza O +ndi O +katundu O +wawo O +. O +Komanso O +kumanga O +ena O +mwa O +anthuwo O +kumakhala O +kuziziritsa O +zipolowezo O +, O +adatero O +Gondwa B-PER +. O + +Admarc B-ORG +isagulitse O +chimanga O +kunja O +Bungwe O +la O +Admarc B-ORG +lisatengeke O +ndi O +zakuti O +dziko O +lino O +likhoza O +kukolola O +chimanga O +chochuluka O +chaka B-DATE +chino I-DATE +nkugulitsa O +chimanga O +kunja O +padakalipano O +, O +mkulu O +wa O +mgwirizano O +wa O +mabungwe O +a O +zaulimi O +la O +CisaNet B-ORG +Tamani B-PER +Nkhono I-PER +- I-PER +Mvula I-PER +watero O +. O + +Nkhono B-PER +- I-PER +Mvula I-PER +adauza O +Tamvani B-ORG +pomwe O +Admarc B-ORG +ikulingalira O +zogulitsa O +chimanga O +chimene O +lidagula O +ku O +Zambia B-LOC +kumaiko O +a O +Kenya B-LOC +ndi O +Tanzania B-LOC +. O +Izi O +zadza O +pomwenso O +mtsogoleri O +wa O +dziko O +lino O +Peter B-PER +Mutharika I-PER +atalamula O +asilikali O +kuti O +akhamukire O +kumalire O +a O +dziko O +lino O +ndi O +kugwira O +ofuna O +kugulitsa O +kunja O +chimanga O +mozemba O +. O +Lamulolo O +lidadza O +apolisi O +atagwira O +galimoto O +17 O +zimene O +zimafuna O + +kutulutsa O +chimanga O +mozemba O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Zina O +mwa O +galimoto O +zimene O +zidagwidwa O +Iye O +wati O +mmera O +omwe O +uli O +mminda O +usapereke O +chiyembekezo O +chabodza O +kuti O +Admarc B-ORG +igulitse O +kunja O +chimanga O +. O + +Njala O +ikadalipo O +. O +Zonse O +zidzadziwika O +bwino O +kafukufuku O +womaliza O +wa O +zokolola O +akadzatulutsidwa O +. O +Posakhalitsapa O +timasaka O +chimanga O +Amalawi O +atasauka O +ndi O +njala O +, O +choncho O +kuchigulitsa O +panopa O +kunja O +ndi O +chibwana O +cha O +mchombo O +lende O +, O +adatero O +Nkhono B-PER +- I-PER +Mvula I-PER +. O + +Iye O +adati O +chimanga O +sichingasowe O +msika O +ngakhale O +mdziko O +momwe O +muno O +, O +koma O +phuma O +silingathandize O +konse O +. O + +Pamene O +boma O +lakhwimitsa O +chitetezo O +kuti O +chimanga O +chisatuluke O +, O +pakuyeneranso O +kukhala O +chitetezo O +momwe O +chimanga O +chikugulitsidwira O +mdziko O +momwe O +muno O +. O +Pali O +vuto O +lalikulu O +pamene O +chimanga O +chochokera O +kumwera O +chikukagwidwa O +ku O +Karonga B-LOC +, O +adatero O +mkuluyo O +. O + +Iye O +adatinso O +mpofunika O +kuti O +boma O +kudzera O +ku O +unduna O +wa O +za O +malonda O +kapena O +malimidwe O +azipereka O +ziphaso O +zapadera O +kwa O +anthu O +ofuna O +kuchita O +malonda O +achimanga O +. O + +Ndipo O +polankhula O +pomwe O +amakhazikitsa O +ntchito O +ya O +magetsi O +mmidzi O +, O +Mutharika B-PER +adati O +ngakhale O +maiko O +a O +Kenya B-LOC +ndi O +Tanzania B-LOC +ati O +akufuna O +kugula O +chimanga O +kuchoka O +ku O +Admarc B-ORG +, O +salola O +kuti O +izi O +zichitike O +. O + +Zidachitikapo O +mmbuyomu O +kuti O +pamene O +tili O +ndi O +chimanga O +chochuluka O +tidachigulitsa O +ku O +Kenya B-LOC +koma O +chaka B-DATE +chotsatira I-DATE +kudali O +njala O +yadzaoneni O +mpaka O +kumakagulanso O +ku O +Kenya B-LOC +komweko O +, O +adatero O +Mutharika B-PER +, O +nkupemphanso O +Amalawi O +kuti O +asagulitse O +chimanga O +chawo O +kwa O +mavenda O +koma O +kudikira O +misika O +ya O +Admarc B-ORG +itsegulidwe O +. O + +Wapampando O +wa O +nthambi O +yoyanganira O +ntchito O +za O +Admarc B-ORG +James B-PER +Masumbu I-PER +adati O +mapulani O +ogulitsa O +chimanga O +ku O +Tanzania B-LOC +ndi O +Kenya B-LOC +alipo O +koma O +akudikira O +kuti O +alimi O +akolole O +kaye O +. O + +Panopa O +, O +pologalamu O +yonse O +yaima O +chifukwa O +tikufuna O +tiyambe O +takolola O +kuti O +tiwone O +chakudya O +chomwe O +alimi O +akolole O +kuti O +tidziwe O +pomwe O +chitetezo O +cha O +dziko O +chilili O +kumbali O +ya O +chakudya O +kenako O +tidzapanga O +ganizo O +lenileni O +, O +adatero O +Masumbu B-PER +. O + +Iye O +adati O +kugulitsa O +chimangachi O +sikuzungulira O +mutu O +koma O +kuti O +bungweli O +lili O +ndi O +ngongole O +yofunika O +kubweza O +ndipo O +ndalama O +zobwezera O +ngongoleyi O +zikhoza O +kupezeka O +msanga O +pogulitsa O +chimangachi O +. O + +Polankhulapo O +pa O +ganizoli O +, O +wapampando O +wa O +komiti O +yoyanganira O +za O +malimidwe O +mnyumba O +ya O +malamulo O +Joseph B-PER +ChintantiMalunga I-PER +adati O +ganizo O +la O +Admarc B-ORG +lofuna O +kugulitsa O +chimangacho O +ndi O +labwino O +polingalira O +kuti O +akufunika O +kubweza O +ngongole O +zomwe O +adatenga O +zogulira O +chimangacho O +. O + +Wachiwiri O +kwa O +mlembi O +wamkulu O +wa O +chipani O +cha O +Malawi B-ORG +Congress I-ORG +Elsenhower B-PER +Mkaka I-PER +adati O +ngati O +mpata O +ogulitsa O +chimangacho O +ungapezeke O +, O +Admarc B-ORG +igulitse O +koma O +ndondomeko O +yake O +iyende O +moyera O +. O + +Ndi O +ganizo O +lofunikira O +koma O +ziyende O +mwachilungamo O +komanso O +zisakwirire O +nkhani O +ya O +kagulidwe O +ka O +chimanga O +ku O +Zambia B-LOC +yomwe O +ikadali O +ikuyenera O +kuoneka O +mapeto O +ake O +, O +adatero O +Mkaka B-PER +. O + +Pali O +malipoti O +akuti O +chaka B-DATE +chino I-DATE +anthu O +pafupifupi O +1 O +miliyoni O +akhala O +ndi O +njala O +mdziko O +la O +Tanzania B-LOC +pomwe O +dziko O +la O +Kenya B-LOC +lawona O +ngamba O +yomwe O +silidawonepo O +kutanthauza O +kuti O +njala O +ivuta O +mdzikolo O +. O + +Malingana O +ndi O +mgwirizano O +wa O +maiko O +a O +mu O +Common B-ORG +Market I-ORG +for I-ORG +East I-ORG +and I-ORG +Central I-ORG +Africa I-ORG +( O +Comesa B-ORG +) O +maiko O +amayenera O +kugwirana O +manja O +wina O +a O +kapezeka O +ndi O +vuto O +ngati O +la O +njala O +. O + +Masiku O +apitawo O +, O +apolisi O +adagwira O +galimoto O +zomwe O +zimafuna O +kutulutsa O +chimanga O +kupititsa O +ku O +Tanzania B-LOC +kudzera O +mmaboma O +a O +Karonga B-LOC +ndi O +Chitipa B-LOC +. O + +Mneneri O +wapolisi O +James B-PER +Kadadzera I-PER +adati O +galimotozo O +ndi O +chimanga O +chomwe O +akuzisunga O +kudikira O +upangili O +wa O +boma O +kuti O +chimangacho O +atani O +nacho O +ndipo O +eni O +galimotozo O +adzazengedwa O +mlandu O +ofuna O +kuzembetsa O +chimanga O +. O + +Akuganizira O +mwana O +kupha O +bambo O +ake O +Kudalembedwa O +mBaibulo O +kuti O +masiku O +otsiriza O +mitundu O +idzaukirana O +ndipo O +ana O +nawo O +adzaukira O +makolo O +awo O +koma O +osati O +momwe O +zafikira O +Mponda B-PER +T O +/ O +A O +Nyoka B-PER +mboma O +la O +Mchinji B-LOC +. O + +Mwana O +wina O +kumeneko O +akumusunga O +mchitokosi O +pomuganizira O +kuti O +adapha O +bambo O +ake O +pankhani O +ya O +malo O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Mneneri O +wapolisi O +mbomalo O +, O +Moses B-PER +Nyirenda I-PER +, O +watsimikiza O +kuti O +apolisi O +akusunga O +Christopher B-PER +Chirwa I-PER +wa O +zaka O +56 O +pomuganizira O +kuti O +adapha O +bambo O +ake O +Pataleo B-PER +Chirwa I-PER +wa O +zaka O +90 O +, O +powanyonga O +pakhosi O +malingana O +nzotsatira O +za O +kuchipatala O +. O + +Ndi O +mmene O +nkhani O +yonse O +ilili O +, O +tikukaikira O +mwana O +wa O +malemuyu O +pa O +zifukwa O +zingapo O +. O +Choyamba O +, O +adali O +limodzi O +tsiku O +lomwe O +malemuyo O +adakapezeka O +atafa O +. O +Chachiwiri O +, O +malemuyo O +adapezeka O +ali O +ndi O +chingwe O +mkhosi O +koma O +pamalo O +oti O +munthu O +sangadzimangilire O +ndipo O +chomaliza O +, O +achipatala O +adatsimikiza O +kuti O +malemuyo O +adafa O +kaamba O +kokhinyika O +, O +adatero O +Nyirenda B-PER +. O + +Nthawi O +zambiri O +, O +anthu O +omwalira O +kaamba O +kodzimangilira O +, O +amapezeka O +akulendewera O +, O +kutanthauza O +kuti O +sikelo O +ya O +thupi O +lonse O +imathera O +pakhosi O +pomwe O +padina O +chingwe O +chodzimangiliriracho O +. O + +Chomwe O +chidazizwitsa O +anthu O +pa O +imfa O +ya O +bamboyu O +nchakuti O +adapezeka O +atakoledwa O +chingwe O +mkhosi O +ngati O +adadzimangirira O +koma O +thupi O +lonse O +lili O +pansi O +ngati O +wakhala O +tsonga O +ndipo O +nthambi O +yomwe O +idagwira O +chingweyo O +ili O +yowetezeka O +. O + +Patsikulo O +, O +lomwe O +ndi O +pa O +16 B-DATE +July I-DATE +, I-DATE +2016 I-DATE +mmawa I-DATE +, O +Nyirenda B-PER +adati O +mwanayo O +adauza O +bambo O +ake O +kuti O +apite O +kudimbako O +akaunikirane O +za O +malire O +koma O +bamboyo O +sadabwerere O +mpaka O +pomwe O +adapezeka O +atafa O +mmunda O +wina O +wa O +mphepete O +mwa O +njira O +. O + +Nyirenda B-PER +adati O +apolisi O +atafika O +pamalopo O +adatenga O +mtembo O +wa O +bamboyo O +nkupita O +nawo O +kuchipatala O +kuti O +akaupime O +pomwe O +mwanayo O +adapita O +naye O +kupolisi O +kuti O +afufuze O +nkhani O +yonse O +mwaufulu O +. O + +Kupewa O +kutsegula O +mmimba O +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Nthenda O +ya O +kutsegula O +mmimba O +ndi O +imodzi O +mwa O +matenda O +omwe O +amakonda O +kufala O +kwambiri O +mnyengo O +ino O +ya O +mvula O +. O + +Malinga O +ndi O +dokotala O +wa O +pachipatala O +cha O +St B-ORG +Lukes I-ORG +mboma O +la O +zomba B-LOC +Siwale B-PER +Shaime I-PER +, O +kutsegula O +mmimba O +ndi O +pamene O +munthu O +akuchita O +chimbudzi O +cha O +madzi O +mopitirira O +kanayi O +pa O +tsiku O +. O +Iye O +adati O +, O +nthawi O +zambiri O +chomwe O +chimayambitsa O +matendawa O +ndi O +tizilombo O +tingonotingono O +tosaoneka O +ndi O +maso O +tomwe O +pa O +Chingerezi O +amatitchula O +kuti O +germs O +. O + +Zithaphwi O +zimasunga O +majelemusi O +otsegula O +mmimba O +Nyengo O +ino O +ya O +mvula O +, O +matendawa O +amachuluka O +chifukwa O +tizilomboti O +timakonda O +kupezeka O +pamalo O +a O +chinyontho O +ndipo O +timafala O +mosavuta O +ndi O +madzi O +komanso O +ntchetche O +, O +adatero O +dotoloyo O +. O + +Shaime B-PER +adati O +mvula O +ikagwa O +, O +madzi O +othamanga O +amakokolola O +tizilomboti O +pamalo O +onyasa O +ndi O +kukatisiya O +mmisinje O +, O +mzitsime O +ndi O +malo O +ena O +okhala O +madzi O +. O + +Munthu O +akamwa O +kapena O +kugwiritsa O +ntchito O +madzi O +oterewa O +, O +tizilomboti O +timalowa O +mthupi O +mwake O +ndi O +kuyambitsa O +matendawa O +, O +adatero O +Shaime B-PER +. O + +Iye O +adaonjezanso O +kuti O +ntchentche O +zimachuluka O +kwambiri O +nthawi O +ya O +mvula O +ndipo O +zimakatenga O +tizilomboti O +pamalo O +pomwe O +pali O +nyansi O +ndi O +kukaziika O +pa O +chakudya O +. O + +Ntchentche O +zikamva O +fungo O +la O +chinthu O +choola O +zimathamangira O +ndi O +kukatera O +pomwepo O +, O +pochoka O +zimanyamulapo O +tizilomboti O +ndi O +kukatiika O +pa O +chakudya O +ndipo O +wodya O +chakudyachi O +akhonza O +kutsegula O +nacho O +mmimba O +, O +adatero O +Shaime B-PER +. O + +Iye O +adati O +ngakhale O +matendawa O +ndi O +oopsa O +, O +ndiopeweka O +ndipo O +ukhondo O +ndiye O +chida O +cha O +mphamvu O +. O + +Anthu O +akuyenera O +kusamba O +mmanja O +ndi O +sopo O +akangochoka O +kuchimbudzi O +, O +asanakhudze O +chakudya O +, O +akasintha O +mwana O +thewera O +, O +pofuna O +kuyamwitsa O +komanso O +kudyetsa O +mwana O +; O +kukhala O +ndi O +chimbudzi O +cha O +ukhondo O +pakhomo O +, O +kupewa O +kuchita O +chimbudzi O +paliponse O +, O +kusamala O +ndi O +kutaya O +zinyalala O +moyenera O +, O +kuvindikira O +chakudya O +, O +kutsuka O +zipatso O +asanadye O +, O +komanso O +kuteteza O + +madzi O +akumwa O +pophitsa O +kapena O +kuthira O +mankhwala O +opha O +majeremusi O +, O +adatero O +dotoloyo O +. O + +Zili O +bwinoPAC O +Nduna O +yakale O +ya O +zaulimi O +George B-PER +Chaponda I-PER +yamangidwa O +patatha O +masiku O +43 O +kuchokera O +pamene O +nthumwi O +kumsonkhano O +wa O +Public B-ORG +Affairs I-ORG +Committee I-ORG +( O +PAC B-ORG +) O +lidapatsa O +boma O +masiku O +30 O +kuti O +limange O +ndi O +kuzenga O +mlandu O +ndunayo O +poyiganizira O +kuti O +idachita O +zachinyengo O +. O + +Imodzi O +mwa O +mfundo O +zimene O +nthumwizo O +zidamanga O +pamsonkhano O +umene O +udachitika O +mumzinda O +wa O +Blantyre B-LOC +pa O +7 B-DATE +ndi I-DATE +8 I-DATE +June I-DATE +, O +idali O +yoti O +Chaponda B-PER +amangidwe O +malinga O +ndi O +kafukukufuku O +amene O +makomiti O +a O +Nyumba B-ORG +ya I-ORG +Malamulo I-ORG +adachita O +ndi O +kupeza O +kuti O +ndunayo O +idachita O +za O +chinyengo O +pogula O +chimanga O +ku O +Zambia B-LOC +. O +Komiti O +ina O +imene O +adakhazikitsa O +mtsogoleri O +wa O +dziko O +lino O +Peter B-PER +Mutharika I-PER +idapezanso O +kuti O + +Chaponda B-PER +adachita O +ukapsala O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Chaponda B-PER +( O +Kumanja O +) O +ndi O +Tayub B-PER +kufika O +kukhoti O +Lachinayi B-DATE +Bungwe O +la O +ACB B-ORG +Lachitatu B-DATE +lidamanga O +Chaponda B-PER +limodzi O +ndi O +mkulu O +wa O +kampani O +ya O +Transglobe B-ORG +Rashid B-PER +Tayub I-PER +komanso O +wapampando O +wa O +bungwe O +loona O +za O +malonda O +a O +mbewu O +zosiyanasiyana O +la O +Grain B-ORG +Traders I-ORG +Association I-ORG +of I-ORG +Malawi I-ORG +, O + +Grace B-PER +Mijiga I-PER +Mhango I-PER +. O + +Lachinayi B-DATE +, O +oyimira O +Chaponda B-PER +adapempha O +bwalo O +la O +majisitileti O +kuti O +lichotse O +chikalata O +choti O +mkuluyo O +amangidwe O +koma O +bwalolo O +lidakana O +pempholo O +choncho O +adagonanso O +mchitokosi O +. O +Mhango B-PER +adapatsidwa O +belo O +Lachitatu B-DATE +. O + +Ndipo O +madzulo B-DATE +a O +tsiku O +lomwelo O +, O +bwalolo O +lidapereka O +belo O +kwa O +Chaponda B-PER +ndi O +Tayub B-PER +. O + +Mneneri O +wa O +PAC B-ORG +Peter B-PER +Mulomole I-PER +adati O +akuyembekezera O +kuti O +ACB B-ORG +ipitiriza O +ntchito O +imene O +ayiyambayi O +mpaka O +kumapeto O +kuti O +chilungamo O +chidziwike O +. O + +Uku O +ndiko O +kukhala O +. O +Aliyense O +aziyesedwa O +ndi O +mlingo O +umodzi O +chifukwa O +palibe O +yemwe O +ali O +pamwamba O +pa O +malamulo O +. O +Chiyembekezo O +chathu O +tsopano O +nchoti O +momwe O +zateremu O +, O +ACB B-ORG +ikoka O +nkhaniyi O +mpaka O +kumapeto O +, O +adatero O +Mulomole B-PER +. O + +Mkulu O +wa O +bungwe O +la O +Centre B-ORG +for I-ORG +the I-ORG +Development I-ORG +of I-ORG +People I-ORG +( O +Cedep B-ORG +) O +, O +Gift B-PER +Trapence I-PER +, O +wati O +zomwe O +yachita O +ACB B-ORG +zaonetsa O +kuti O +bungweli O +layamba O +kugwira O +ntchito O +mosaopsezedwa O +. O + +Uku O +ndiye O +timati O +kukula O +. O +Bungwe O +la O +ACB B-ORG +siliyenera O +kugwira O +ntchito O +mwamantha O +kuopa O +maina O +. O +Apa O +tikuyembekezera O +kuti O +zonse O +ziyenda O +bwino O +mpaka O +chilungamo O +chioneke O +, O +adatero O +Trapence B-PER +. O + +Mwezi B-DATE +wathawu I-DATE +, O +Chaponda B-PER +adanena O +poyera O +kuti O +iye O +ndi O +wokonzeka O +kunjatidwa O +ngati O +Amalawi O +akuona O +kuti O +ndiwolakwa O +koma O +iye O +adabwereza O +kuti O +akudziwa O +kuti O +akufera O +kuthandiza O +Amalawi O +omwe O +akadafa O +ndi O +njala O +. O + +Aliza O +abale O +pa O +Khrisimasi B-DATE +chifukwa O +cha O +mowa O +Chaka O +chilichonse O +, O +25 B-DATE +December I-DATE +ndi O +tsiku O +lachisangalalo O +koma O +chaka B-DATE +changopitachi I-DATE +lidali O +lachisoni O +mbanja O +la O +a O +Moses B-PER +a O +kwa O +Chinthambwe B-LOC +mfumu O +yaikulu O +Chilowoko B-PER +mboma O +la O +Ntchisi B-LOC +. O + +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Patsikulo O +, O +mmodzi O +mwa O +a O +pabanjalo O +, O +Steven B-PER +Moses I-PER +wa O +zaka O +47 O +, O +adamwalira O +atamwa O +mkalabongo O +wochuluka O +komanso O +osadyera O +. O + +Mngono O +wa O +malemuyo O +yemwe O +amakhala O +kufupi O +naye O +ku O +Area B-LOC +25 I-LOC +mumzinda O +wa O +Lilongwe B-LOC +, O +Amos B-PER +Moses I-PER +, O +adati O +mbale O +wakeyo O +adavomereza O +za O +nkhaniyo O +ndipo O +adati O +adamva O +kuchokera O +kwa O +wina O +kuti O +mbale O +wakeyo O +sanali O +bwino O +. O + +Amos B-PER +: O +Idali O +imfa O +yowawa O +Iye O +adati O +mmbuyomo O +sadalandireko O +lipoti O +lilironse O +loti O +mbale O +wakeyo O +samamva O +bwino O +ndipo O +atamva O +uthengawo O +adathamangira O +kunyumba O +ya O +malemuyo O +komwe O +adakapeza O +atauma O +kale O +. O + +Tidamupeza O +atauma O +pamphepete O +pake O +pali O +mabotolo O +a O +mkalabongo O +, O +ena O +mulibe O +kanthu O +ena O +osayamba O +. O +Idali O +imfa O +yowawa O +, O +adatero O +Amos B-PER +. O + +Mneneri O +wapolisi O +ya O +Kanengo B-LOC +, O +Alfred B-PER +Chimthere I-PER +, O +adatsimikiza O +kuti O +bamboyo O +adamwalira O +kaamba O +ka O +mowa O +. O + +Titalandira O +uthenga O +wa O +imfayo O +, O +tidathamangirako O +ndipo O +titatengera O +mtembowo O +kuchipatala O +cha O +Kamuzu B-ORG +Central I-ORG +, O +madotolo O +adatsimikiza O +kuti O +imfayo O +idachitika O +kaamba O +ka O +mowa O +oposa O +mlingo O +, O +adatero O +Chimthere B-PER +. O + +Aaron B-PER +Tsokwe I-PER +, O +yemwe O +amagulitsa O +kanyenya O +mumsika B-LOC +wa I-LOC +Nsungwi I-LOC +komwe O +malemuyo O +amakonda O +kumwera O +mowa O +adati O +mkuluyu O +amakonda O +mowa O +wa O +kachasu O +ndi O +wa O +mmasacheti O +ndipo O +ngakhale O +amakonda O +mowa O +choncho O +, O +adalibe O +mbiri O +ya O +ndewu O +. O + +Anthu O +ambiri O +tidamuzolowera O +kuti O +amakhala O +chiledzerere O +. O +Iye O +kwake O +kudali O +kulongolola O +, O +osati O +ndewu O +, O +adatero O +Tsokwe B-PER +. O + +Mkulu O +wa O +bungwe O +lolimbana O +ndi O +mchitidwe O +ogwiritsa O +ntchito O +mankhwala O +ozunguza O +bongo O +la O +Drug B-ORG +Fight I-ORG +Malawi I-ORG +yemwenso O +amayendetsa O +mgwirizano O +wolimbikitsa O +kuti O +pakhale O +ndondomeko O +zoyendetsera O +kagwiritsidwe O +ntchito O +ka O +mankhwala O +wa O +Malawi B-ORG +Alcohol I-ORG +Policy I-ORG +Alliance I-ORG +, O +Nelson B-PER +Zakeyu I-PER +, O +adati O +imfa O +zotere O +zikunka O +patsogolo O +kaamba O +kosowa O +ndondomeko O +zoyenera O +. O + +Iye O +adati O +izi O +zikadatha O +boma O +likadakhala O +ndi O +ndondomeko O +zoyenera O +komanso O +njira O +zamphamvu O +zoonetsetsa O +kuti O +ndondomekozo O +zikugwiradi O +ntchito O +. O + +Timatsogoza O +kunena O +kuti O +anthu O +azidyera O +akafuna O +kumwa O +mowa O +mmalo O +mongoletsa O +kuti O +anthuwo O +asamamwe O +, O +adatero O +Zakeyu B-PER +. O + +Mneneri O +wa O +polisi O +mdziko O +muno O +James B-PER +Kadadzera I-PER +adauza O +Msangulutso B-ORG +Lachinayi B-DATE +kuti O +ali O +mkati O +mosonkhanitsa O +ngozi O +zomwe O +zachitika O +mkatikati O +mwa O +nyengo O +ya O +zisangalalo O +ntchito O +yomwe O +ikukhudza O +kusonkhanitsa O +chiwerengero O +cha O +imfa O +zokhala O +ngati O +ya O +Steven B-PER +. O + +Iye O +adati O +apolisi O +amagwira O +ntchito O +usana O +ndi O +usiku O +kuwonetsetsa O +kuti O +anthu O +akutsatira O +malamulo O +ndi O +cholinga O +chopewa O +zinthu O +zosakhala O +bwino O +monga O +imfa O +zopeweka O +ngati O +za O +uchidakwa O +. O + +Malamulotu O +alipo O +monga O +pamlingo O +wa O +zaka O +zovomerezeka O +kumwa O +mowa O +, O +nthawi O +yomwera O +mowa O +komanso O +mamwedwe O +oyenera O +. O +Ichi O +nchifukwa O +chake O +nthawi O +zina O +apolisi O +amayendera O +malo O +omwera O +kufuna O +kuona O +ngati O +ndondomeko O +zikutsatidwa O +, O +adatero O +Kadadzera B-PER +. O + +Fodya O +wobwerera O +kumsika O +amugulitsa O +Mkulu O +wa O +bungwe O +la O +Tobacco B-ORG +Association I-ORG +of I-ORG +Malawi I-ORG +( O +Tama B-ORG +) O +, O +Graham B-PER +Kunimba I-PER +, O +wati O +fodya O +yemwe O +anabwerera O +pamsika O +chaka B-DATE +chino I-DATE +tsopano O +amugulitsa O +. O + +Iye O +adati O +ngakhale O +zinthu O +zinavuta O +, O +bungwelo O +lidayesetsa O +kukambirana O +ndi O +boma O +, O +bungwe O +la O +Tobacco B-ORG +Control I-ORG +Commission I-ORG +( O +TCC B-ORG +) O +ndi O +ogula O +kufikira O +tsopano O +fodya O +yense O +amugulitsa O +. O +Mwa O +magawo O +100 O +alionse O +a O +fodya O +wofika O +kumsika O +, O +70 O +akhala O +akubwezedwa O +chaka B-DATE +chino I-DATE +, O +ndipo O +alimi O +ambiri O +manja O +anali O +mkhosi O +kusowa O +chochita O +naye O +. O + +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Alimi O +a O +fodya O +ngati O +uyu O +ayenera O +kukhala O +ndi O +zitupa O +Kunimba B-PER +wati O +malonda O +a O +fodya O +mchakachi B-DATE +anavuta O +kwambiri O +chifukwa O +fodya O +analimidwa O +wochuluka O +kwambiri O +kuposa O +mlingo O +omwe O +ogula O +amafuna O +. O +Kafukufuku O +akusonyeza O +kuti O +dziko O +la O +Malawi B-LOC +limayenera O +kulima O +fodya O +okwana O +makilogalamu O +158 O +. O +1 O +miliyoni O +koma O + +chaka B-DATE +chino I-DATE +tinakolola O +makilogalamu O +205 O +. O +53 O +miliyoni O +. O + +Ngakhale O +fodyayu O +amugula O +, O +mitengo O +yake O +inali O +yotsika O +kwambiri O +. O +Izi O +zapangitsa O +kuti O +dziko O +lino O +lipeze O +ndalama O +zochepa O +ku O +ulimiwu O +kusiyana O +ndi O +chaka B-DATE +chatha I-DATE +. O +Kafukufuku O +akusonyeza O +kuti O +chaka B-DATE +chatha I-DATE +dziko O +la O +Malawi B-LOC +lidapeza O +K216 O +. O +8 O +biliyoni O +kuchokera O +ku O +fodya O +, O +koma O +chaka B-DATE +chino I-DATE +tapeza O +K162 O +. O +6 O +biliyoni O +. O + +Pamenepa O +ndiye O +kuti O +boma O +lapeza O +ndalama O +zochepa O +komanso O +msonkho O +wochokera O +ku O +ulimiwu O +wachepa O +ndipo O +mwachidziwikire O +chuma O +cha O +boma O +chakhunzidwa O +, O +adatero O +Kunimba B-PER +. O + +Mkulu O +wa O +bungwe O +la O +Farmers B-ORG +Union I-ORG +of I-ORG +Malawi I-ORG +( O +FUM B-ORG +) O +, O +Alfred B-PER +Kapichira I-PER +- I-PER +Banda I-PER +, O +wavomereza O +za O +kugulitsidwa O +kwa O +fodyayu O +ndipo O +adati O +fodyayu O +amugula O +mongolanda O +. O +Fodya O +wambiri O +amugula O +pamtengo O +wa O +K553 O +pa O +kilogalamu O +ndipo O +wina O +amugula O +kuchepera O +apo O +, O +adatero O +Kapichira B-PER +- I-PER +Banda I-PER +. O + +Mmodzi O +mwa O +alimi O +omwe O +anakhudzidwa O +ndi O +vutoli O +, O +Isack B-PER +Banda I-PER +wa O +mboma O +la O +Dowa B-LOC +, O +wati O +zomwe O +wakumana O +nazo O +mchakachi O +zayamba O +kumupatsa O +maganizo O +osiya O +ulimiwu O +chifukwa O +sanapeze O +phindu O +lililonse O +. O + +Ulimi O +wa O +fodya O +umalowa O +zambiri O +komanso O +umalira O +zipangizo O +zochuluka O +ndi O +zokwera O +mtengo O +moti O +ndikawerengetsa O +zonsezi O +palibe O +chimene O +ndaphula O +koposa O +ndingoleka O +, O +adatero O +Banda B-PER +. O + +Bungwe O +la O +Tama B-ORG +likuchenjeza O +kuti O +mlimi O +amene O +sanalandire O +chilolezo O +kuchokera O +ku O +TCC B-ORG +asalime O +fodya O +chifukwa O +sadzagulidwa O +kumsika O +. O + +Bungweli O +lati O +izi O +zithandiza O +kuti O +fodya O +yemwe O +alimidwe O +chaka B-DATE +chino I-DATE +asapyole O +mlingo O +omwe O +dziko O +la O +Malawi B-LOC +likuyenera O +kulima O +. O +Kunimba B-PER +adati O +alimi O +omwe O +alandira O +chilolezochi O +apatsidwa O +mlingo O +wa O +fodya O +yemwe O +akuyenera O +kulima O +. O + +Tikuwalangiza O +alimi O +onse O +kuti O +asatire O +mlingo O +omwe O +TCC B-ORG +yawapatsa O +ndipo O +asapyole O +, O +kuopa O +kuchulutsa O +zokolola O +zomwe O +zingapangitse O +kuti O +malonda O +adzavutenso O +chaka B-DATE +chamawachi I-DATE +, O +adatero O +Kunimba B-PER +. O + +Agwira O +othandiza O +akunja O +kupeza O +zitupa O +zaunzika O +Mmiyezi O +iwiri O +yokha O +chiyambireni O +kalembera O +wa O +zitupa O +za O +unzika O +, O +Amalawi O +ena O +ayamba O +kugwidwa O +akuthandiza O +nzika O +za O +mayiko O +ena O +kupeza O +zitupazi O +. O + +Akuluakulu O +ena O +ati O +uku O +nkusowa O +chikondi O +ndi O +dziko O +lawo O +la O +Malawi B-LOC +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Ntchito O +ya O +kalembera O +ili O +mkati O +mchigawo O +cha O +pakati O +Nzika O +zitatu O +za O +ku O +Mozambique B-LOC +zagwidwa O +kale O +mboma O +la O +Dedza B-LOC +pomwe O +zimafuna O +kulembetsa O +mkaundulayu O +pamalo O +olembetsera O +a O +Umbwi B-LOC +mothandizidwa O +ndi O +mayi O +wa O +Chimalawi O +. O + +Mneneri O +wapolisi O +ku O +Dedza B-LOC +Edward B-PER +Kabango I-PER +adati O +nzika O +za O +ku O +Mozambique B-LOC +ndi O +Samalani B-PER +Joseph I-PER +wa O +zaka O +21 O +, O +Patrick B-PER +Machaka I-PER +wa O +zaka O +32 O +, O +Chewami B-PER +Ali I-PER +wa O +zaka O +25 O +ndipo O +onse O +ndi O +ochokera O +ku O +Angonia B-LOC +, O +mchigawo O +cha O +Tete B-LOC +ku O +Mozambique B-LOC +pomwe O +mzimayiyo O +ndi O +Angellina B-PER +Lameck I-PER +wa O +zaka O +36 O +wochokera O +mmudzi O +mwa O +kapalamula O +ku O +Dedza B-LOC +. O +Iwo O +akaonekera O +kukhoti O +posachedwa O +. O + +Mneneri O +wa O +nthambi O +yoyendetsa O +kalemberayu O +ya O +National B-ORG +Registration I-ORG +Bureau I-ORG +( O +NRB B-ORG +) O +Norman B-PER +Fulatira I-PER +watsimikiza O +kuti O +mzimayi O +wa O +ku O +Malawi B-LOC +wamangidwa O +limodzi O +ndi O +nzika O +za O +ku O +Mozambique B-LOC +pomuganizira O +kuti O +amafuna O +kuzithandiza O +kupeza O +zitupa O +za O +unzika O +. O + +Iye O +adati O +mayiyo O +akumuganizira O +mlandu O +wofuna O +kuthandiza O +nzika O +za O +dziko O +lino O +kupeza O +zitupa O +zaunzika O +popereka O +umboni O +wabodza O +, O +motsutsana O +ndi O +malamulo O +a O +pulogalamuyi O +. O + +Boma O +likufuna O +kuthandiza O +Amalawi O +popangitsa O +zitupazi O +chifukwa O +nzika O +za O +maiko O +ena O +zakhala O +zikuwadyera O +masuku O +pamutu O +ndiye O +Amalawi O +omwewo O +akuthandizanso O +alendowo O +kupanga O +chinyengo O +, O +kumeneku O +nkusowa O +umunthu O +, O +watero O +Fulatira B-PER +. O + +Iye O +wati O +kuthandiza O +nzika O +za O +mayiko O +ena O +kulembetsa O +mwachinyengo O +ndi O +mlandu O +pa O +malamulo O +a O +nthambiyo O +ndipo O +munthu O +akhoza O +kukasewenza O +zaka O +5 O +ndi O +kupereka O +chindapusa O +cha O +K1 O +miliyoni O +akapezeka O +wolakwa O +. O + +Kabango B-PER +wati O +awiri O +mwa O +anthuwo O +adapezeka O +ndi O +zitupa O +za O +unzika O +za O +mdziko O +la O +Mozambique B-LOC +ndipo O +adavomera O +kuti O +amafunadi O +kupeza O +zitupa O +za O +unzika O +wa O +Malawi B-LOC +. O + +Titawafusa O +bwinobwino O +adaulula O +kuti O +cholinga O +chawo O +chidali O +choti O +azitha O +kulandira O +thandizo O +la O +zaumoyo O +mzipatala O +za O +ku O +Malawi B-LOC +mosavuta O +. O +Akuti O +kwa O +iwo O +, O +thandizo O +la O +msanga O +la O +za O +umoyo O +amalipeza O +ku O +Malawi B-LOC +, O +adatero O +Kabango B-PER +. O + +Iye O +adati O +anthuwa O +akuimbidwa O +mlandu O +wopereka O +umboni O +wabodza O +kwa O +akuluakulu O +a O +kalembera O +zomwe O +zikutsutsana O +ndi O +gawo O +43 O +la O +malamulo O +oyendetsera O +ntchito O +za O +NRB B-ORG +. O + +Pochita O +kalemberayu O +, O +nthambiyo O +ikufuna O +umboni O +ochokera O +kwa O +mafumu O +kapena O +zitupa O +zina O +monga O +zoyendera O +, O +zoyendetsera O +galimoto O +, O +zakubadwa O +kapena O +ukwati O +, O +zomwe O +zikusonyeza O +kuti O +munthu O +ndi O +Mmalawi O +. O + +Apa O +zikutanthauza O +kuti O +wofuna O +kuthandiza O +alendo O +kupeza O +zitupa O +za O +unzika O +, O +awathandize O +kupeza O +umboni O +onsewu O +, O +zomwe O +zikutanthauzanso O +kuti O +mkatikati O +mwa O +dongosololo O +mwadutsa O +katangale O +omwe O +ndi O +mlandu O +wina O +pa O +malamulo O +a O +dziko O +lino O +. O + +Mneneri O +wapolisi O +, O +James B-PER +Kadadzera I-PER +, O +wati O +mchitidwewu O +ndi O +wobwezeretsa O +zinthu O +mmbuyo O +chifukwa O +njira O +ya O +zitupayi O +ndi O +imodzi O +mwa O +njira O +zomwe O +boma O +likufuna O +kuti O +lizidziwira O +nzika O +zake O +kupangira O +pa O +mavuto O +komanso O +kowopetsa O +nzika O +za O +mayiko O +ena O +kupanga O +zaupandu O +mmawanga O +Amalawi O +. O + +Zitupazi O +zikulowa O +pambiri O +chifukwa O +kuchitetezo O +nako O +zikukhudzako O +. O +Mmbuyomu O +tidali O +ndi O +vuto O +loti O +nzika O +za O +mmaiko O +ena O +zimatha O +kupanga O +chiwembu O +nkumaoneka O +ngati O +Amalawi O +ndiye O +zimayipitsa O +mbiri O +yathu O +. O + +Ntchito O +ya O +zitupayi O +ikayenda O +bwinobwino O +ndiye O +kuti O +mavuto O +onsewa O +adzatha O +chifukwa O +tizidziwana O +kuti O +uyu O +ndi O +Mmalawi O +kapena O +ongobwera O +kotero O +chitetezo O +chikhwima O +komanso O +mbiri O +yathu O +siyionongeka O +, O +watero O +kadadzera O +. O + +Nduna O +ya O +za O +mdziko O +ndi O +chitetezo O +Grace B-PER +Obama I-PER +Chiumia I-PER +wati O +Amalawi O +akuyenera O +kukhala O +ndi O +mtima O +wokonda O +dziko O +lawo O +pothandiza O +boma O +kukwaniritsa O +ndondomeko O +zomwe O +cholinga O +chake O +nkuwatumikira O +mwaukadaulo O +. O + +Pologalamu O +ya O +zitupa O +si O +ya O +munthu O +kapena O +mtundu O +ayi O +koma O +ya O +Amalawi O +ndiye O +tikuyenera O +kugwirana O +manja O +tonse O +nkuthandizana O +ndi O +boma O +kuti O +pologalamuyi O +iyende O +bwino O +chifukwa O +patsogolo O +ndife O +tomwe O +tidzaimve O +kukoma O +, O +watero O +iye O +. O + +Gwamba B-PER +wochokera O +kubanja O +loimba O +Mdziko O +muno O +muli O +oimba O +osiyanasiyana O +. O +koma O +kukamba O +za O +oimba O +nyimbo O +zauzimu O +, O +Gwamba B-PER +ndi O +mmodzi O +mwa O +oimba O +amene O +akusintha O +miyoyo O +ya O +anthu O +pa O +Malawi B-LOC +pano O +. O +STEVEN B-PER +PEMBAMOYO I-PER +adacheza O +naye O +motere O +: O +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Gwamba B-PER +: O +Ndi O +nyimbo O +zokoma O +kwambiri O + +Gwamba B-PER +, O +ndimasule O +kuti O +ndikudziwe O +bwinobwino O +mmachezawa O +. O + +Dzina O +langa O +lonse O +ndi O +Duncan B-PER +Gwamba I-PER +Zgambo I-PER +omaliza O +mbanja O +la O +ana O +anayi O +ndipo O +kwathu O +ndi O +mboma O +la O +Rumphi B-LOC +ku O +mpoto O +kwa O +dziko O +la O +Malawi B-LOC +. O + +Anthu O +ambiri O +amangoti O +Gwamba B-PER +, O +tawauze O +kuti O +kodi O +Gwambayo B-PER +ndi O +wotani O +ndipo O +amakonda O +chiyani O +. O + +Zikomo O +kwambiri O +, O +Gwamba B-PER +ndi O +dzina O +lomwe O +ndimatchukadi O +nalo O +ngati O +oyimba O +koma O +munthune O +ndimapanga O +zambiri O +monga O +mabizinesi O +ndi O +zina O +. O +Kuimbaku O +ndi O +chimodzi O +mwa O +zochita O +zomwe O +ndimapanga O +pamphepete O +pa O +mabizinesi O +. O + +Kodi O +iweyo O +zoimbazi O +udayamba O +bwanji O +? O + +Funso O +labwino O +ndipo O +anthu O +ambiri O +amandifunsa O +zimenezi O +moti O +ndikayankha O +iweyo O +ndiye O +kuti O +ndayankha O +anthu O +ambiri O +nthawi O +imodzi O +. O + +Munthune O +ndimachokera O +ku O +banja O +la O +zoimbaimba O +. O + +Malume O +anga O +, O +Bright B-PER +Nkhata I-PER +, O +adali O +munthu O +waluso O +kwambiri O +pa O +zoimba O +moti O +ambiri O +amamudziwa O +bwino O +. O + +Kupatula O +apo O +, O +malume O +anga O +ena O +, O +Bernard B-PER +Kwilimbe I-PER +, O +nawonso O +ndiwokonda O +zoimba O +kwambiri O +moti O +oimba O +ena O +mMalawi O +muno O +adaphunzira O +kwa O +anthu O +awiri O +amenewa O +. O +Mwachidule O +, O +zoyimbazi O +ndi O +za O +mmagazi O +osati O +kuchita O +kuphunzira O +kapena O +kukakamiza O +ayi O +. O + +Watulutsa O +chimbale O +posachedwapa O +, O +kodi O +udachitulutsa O +liti O +ndipo O +chimatchedwanji O +? O +Chimbale O +chimenechi O +chikutchedwa O +Jesus O +is O +my O +Boss O +kutanthauza O +kuti O +Ambuye O +Yesu B-PER +ndi O +bwana O +wanga O +. O +Ndi O +nyimbo O +ya O +uzimu O +yokoma O +kwambiri O +ndipo O +ili O +ndi O +tanthauzo O +ndi O +chiphunzitso O +chapamwamba O +kwa O +okhulupilira O +. O + +Chimbale O +chimenechi O +chidakhazikitsidwa O +pa O +24 B-DATE +December I-DATE +2016 I-DATE +ku O +Bingu B-ORG +International I-ORG +Convention I-ORG +Centre I-ORG +( O +BICC B-ORG +) O +ija O +ena O +amati O +5 B-ORG +Star I-ORG +Hotel I-ORG +. O + +Chimbalechi O +chili O +ndi O +nyimbo O +zingati O +ndipo O +zina O +mwa O +izo O +ndi O +ziti O +? O +Chimbalechi O +chili O +ndi O +nyimbo O +11 O +ndipo O +papita O +luso O +ndikudzipereka O +kuti O +chituluke O +ndi O +kumveka O +momwe O +chimamvekeramu O +. O +Kudatengera O +kudzipereka O +kwa O +anthu O +angapo O +monga O +oimba O +, O +ojambula O +ndi O +azipangizo O +omwe O +. O +Muli O +nyimbo O +monga O +Anabwera O +Yesu B-PER +yomwe O +ndimayikonda O +kwambiri O + +komanso O +ndiyo O +yoyambirira O +. O +Mulinso O +nyimbo O +yotchedwa O +Bwana O +yomwe O +adathandizira O +Lulu B-PER +ndipo O +nayonso O +ndi O +nyimbo O +yokoma O +kwambiri O +. O +Mwachidule O +, O +nyimbo O +zomwe O +zili O +mchimbalechi O +nzokoma O +zokhazokha O +. O + +Akufuna O +chakudya O +ku O +Nsanje B-LOC +Ngakhale O +maboma O +ambiri O +zikuoneka O +kuti O +apata O +chakudya O +mnyengo O +ya O +ulimi O +yangothayi O +, O +anthu O +ena O +mboma O +la O +Nsanje B-LOC +ati O +akufuna O +thandizo O +la O +chakudya O +lomwe O +mabungwe O +ndi O +boma O +amapereka O +lipitirire O +kwa O +miyezi O +ina O +itatu O +chifukwa O +sanakolole O +chimanga O +chokwanira O +ndipo O +ali O +pa O +njala O +. O + +Phungu O +wa O +dera O +la O +kummwera O +kwa O +bomali O +, O +Thomson B-PER +Kamangira I-PER +, O +adanena O +izi O +pamsonkhano O +wa O +chitukuko O +omwe O +nduna O +yofalitsa O +nkhani O +Nicholas B-PER +Dausi I-PER +idachititsa O +podziwitsa O +anthu O +pulojekiti O +ya O +boma O +yoonetsetsa O +kuti O +netiweki O +ya O +lamya O +ikupezeka O +mmaboma O +onse O +mosavuta O +yotchedwa O +Malawi B-ORG +National I-ORG +Fibre I-ORG +Backbone I-ORG +sabata B-DATE +yatha I-DATE +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Dausi B-PER +: O +Tiyesetsa O +anthu O +asafe O +Kamangira B-PER +adati O +ngamba O +yomwe O +inagwa O +chimanga O +chitangomasula O +ngayaye O +inasokoneza O +mbewu O +mbomalo O +. O + +Tikusowa O +zambiri O +koma O +pakali O +pano O +vuto O +ndi O +la O +njala O +. O +Izi O +ndi O +kaamba O +ka O +ngamba O +osati O +madzi O +osefukira O +. O +Mabungwe O +asiya O +kupereka O +chakudya O +, O +koma O +tikuwapempha O +kupitiririza O +kwa O +miyezi O +itatu O +kuti O +tipulumuke O +ku O +njala O +yomwe O +itisause O +posachedwapa O +, O +adatero O +Kamangira B-PER +. O + +Pothirira O +ndemanga O +, O +khansala O +Robert B-PER +Chabvi I-PER +adati O +anthu O +mderalo O +chaka O +chinonso O +zawavuta O +kumunda O +ndipo O +boma O +ndi O +mabungwe O +awapase O +zida O +zochitira O +ulimi O +wamthirira O +. O + +Sikuti O +ndife O +opemphetsa O +koma O +chimanga O +chatilakanso O +chaka B-DATE +chino I-DATE +. O +Boma O +ndi O +mabungwe O +tipatseni O +zida O +za O +ulimi O +wamthirira O +zoyendera O +mphamvu O +ya O +dzuwa O +kuti O +tilimenso O +uku O +mukutipatsa O +thandizo O +la O +chakudya O +. O +Pokhala O +kumudzi O +, O +anthu O +alibe O +chuma O +chogulira O +chimanga O +kwa O +mavenda O +kapena O +ku O +Admarc B-ORG +, O +adatero O +Chabvi B-PER +. O + +Poyankhapo O +, O +Dausi B-PER +adati O +anthu O +asadere O +nkhawa O +chifukwa O +mtsogoleri O +wa O +dziko O +lino O +Peter B-PER +Mutharika I-PER +achita O +zotheka O +kuti O +aliyense O +asafe O +ndi O +njala O +. O + +Izi O +zikusemphana O +ndi O +lipoti O +la O +boma O +la O +mu O +February B-DATE +lomwe O +linati O +chimanga O +chikololedwa O +chochuluka O +matani O +3 O +. O +2 O +miliyoni O +kusiyana O +ndi O +chaka B-DATE +chatha I-DATE +2 O +. O +3 O +miliyoni O +. O + +Malinga O +ndi O +mkulu O +wa O +Farmers B-ORG +Union I-ORG +of I-ORG +Malawi I-ORG +( O +FUM B-ORG +) O +Alfred B-PER +Kapichira I-PER +Banda I-PER +nzosadabwitsa O +kuti O +anthu O +ena O +ku O +Nsanje B-LOC +adandaule O +za O +njala O +. O + +Zolosera O +pa O +zokolola O +sizimasonyeza O +momwe O +zinthu O +zilili O +, O +adatero O +iye O +. O + +Chipembedzo O +chikukolezera O +kupemphapempha O +mmisewu O +Kukhulupirira O +chipembedzo O +kukukolezera O +mchitidwe O +wopemphapempha O +mmisewu O +, O +zimene O +zachititsa O +kuti O +ntchito O +yochotsa O +opemphawa O +ivute O +, O +watero O +mkulu O +wa O +bungwe O +limene O +limachotsa O +ana O +mmisewu O +la O +Chisomo B-ORG +Childrens I-ORG +Club I-ORG +. O + +Ngakhale O +boma O +lakhala O +likulengeza O +kuti O +aliyense O +wopezeka O +akupemphetsa O +mmisewu O +adzamangidwa O +, O +izi O +sizikutheka O +. O +Sabata O +zingapo O +zapitazo O +, O +bomalo O +limalengeza O +mozungulira O +mzinda O +wa O +Blantyre B-LOC +kuti O +aliyense O +wopezeka O +akupereka O +ndalama O +kwa O +opemphetsa O +adzamangidwa O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Akuti O +mawu O +a O +Mulungu O +amavomereza O +kupereka O +kwa O +opempha O +Koma O +mkulu O +wa O +bungweli O +Auspicious B-PER +Ndamuwa I-PER +wati O +ganizo O +lochotsa O +opemphetsa O +mmisewu O +silingakwaniritsidwe O +chifukwa O +zipembedzo O +zambiri O +zimalimbikitsa O +kupereka O +. O +Iye O +adati O +chikhulupiriro O +chopereka O + +chidayala O +nthenje O +pakati O +pa O +Akhristu O +ndi O +Asilamu O +. O + +Opemphetsawo O +amadziwa O +kuti O +akapita O +mmisewu O +, O +akakumana O +ndi O +anthu O +opemphera O +ndiponso O +a O +chisoni O +omwe O +akawapatse O +ndalama O +. O +Ana O +ena O +tikawatenga O +timawapatsa O +zofunikira O +pamoyo O +wawo O +, O +koma O +ena O +okonda O +ndalama O +ndi O +kudana O +ndi O +sukulu O +amathawa O +nkubwerera O +mmisewu O +. O +Akanakhala O +kuti O +anthu O +sapereka O +ndalama O +, O +vutoli O +bwenzi O +litatha O +, O +adatero O +Ndamuwa B-PER +. O + +Akhristu O +akuganiziridwa O +kukolezera O +mchitidwewu O +pofuna O +kukwaniritsa O +mawu O +a O +pa O +Machitidwe O +a O +Atumwi O +20 O +: O +35 O +omwe O +akuti O +: O +Mzinthu O +zonse O +ndakuonetsani O +kuti O +mwakugwira O +ntchito O +molimbika O +chomwechi O +, O +muthandize O +ofookawo O +, O +ndipo O +muzikumbukira O +mawu O +a O +Ambuye O +Yesu B-PER +. O +Pajatu O +iye O +anati O +, O +Kupatsa O +kumabweretsa O +chimwemwe O +chochuluka O +kuposa O +kulandira O +. O + +Ndamuwa B-PER +adati O +Asilamu O +akutichita O +izi O +chifukwa O +cha O +Zakati O +yomwe O +ndi O +imodzi O +mwa O +ngodya O +za O +chipembedzo O +chawo O +yomwe O +achuma O +amatenga O +phindu O +lomwe O +apeza O +ndi O +kugawirako O +osowa O +. O + +Koma O +mlembi O +wa O +Blantyre B-ORG +City I-ORG +Presbytery I-ORG +yomwe O +ndi O +gawo O +la O +Sinodi B-ORG +ya I-ORG +Blantyre I-ORG +mbusa O +Baxton B-PER +Maulidi I-PER +adati O +mpingo O +umathandiza O +osowa O +osati O +kulimbikitsa O +mchitidwewu O +chifukwa O +nthawi O +ya O +Yesu B-PER +opemphetsa O +adaliponso O +. O + +Iye O +adati O +vuto O +ndi O +kusathandiza O +anthuwa O +mokwanira O +powapatsa O +njira O +zoyenera O +za O +kapezedwe O +ka O +chuma O +. O + +Kulumala O +, O +ulesi O +ndi O +umphawi O +zimachititsa O +anthu O +kupita O +pamsewu O +. O +Koma O +palinso O +olumala O +ochuluka O +omwe O +akugwira O +ntchito O +ndi O +kumathandiza O +alungalunga O +. O + +Akhristu O +sangasiye O +kuthandiza O +ena O +. O +Chofunika O +ndi O +kupeza O +njira O +zokhazikika O +zoti O +azidalira O +osati O +kupempha O +. O +Munthu O +wopemphetsa O +yemwe O +Petulo B-PER +mBaibulo O +adamuchiritsa O +sadabwerere O +pamsewu O +chifukwa O +adamuthandiza O +moyenera O +, O +adatero O +Maulidi B-PER +. O + +Ndipo O +Sheik O +Alli B-PER +Makalani I-PER +wa O +pa O +mzikiti O +wa O +pa O +Mangochi B-LOC +pa O +boma O +adati O +Zakati B-PER +siyikukhudzana O +ndi O +anthu O +opemphetsa O +chifukwa O +Chisilamu O +chimalimbikitsa O +kugwira O +ntchito O +komanso O +kholo O +kusamalira O +ana O +ake O +. O + +Wololedwa O +kupempha O +ndi O +mwana O +wamasiye O +yemwe O +alibe O +womuthandiza O +ndi O +wolumala O +woti O +sangagwire O +ntchito O +. O +Koma O +thandizo O +lake O +siliyenera O +kupempha O +kumsewu O +. O +Amatengedwa O +ndi O +kukasamalilidwa O +kumalo O +oyenera O +. O +Sitikondwera O +ndi O +opemphetsa O +mwadala O +, O +iye O +adatero O +. O + +Maulidi B-PER +ndi O +Makalani B-PER +adapempha O +mabungwe O +, O +azipembedzo O +ndi O +boma O +kuti O +apeze O +njira O +zokhazikika O +zothandiza O +osowa O +. O + +Mneneri O +wa O +nthambi O +ya O +zosamalira O +anthu O +Lucy B-PER +Bandazi I-PER +adagwirizana O +ndi O +pempholo O +, O +koma O +adati O +ambiri O +kupemphetsa O +ndi O +khalidwe O +chabe O +chifukwa O +adapindula O +mundondomeko O +za O +boma O +zowathandiza O +kuima O +paokha O +. O + +Pali O +njira O +ya O +mthandizi O +, O +feteleza O +wotsika O +mtengo O +ndi O +zina O +mmatumba O +a O +chitukuko O +. O +Undunawu O +umapereka O +ukadaulo O +wa O +ntchito O +za O +manja O +kwa O +omwe O +ali O +ndi O +ulumali O +kudzera O +ku O +Malawi B-ORG +Council I-ORG +for I-ORG +the I-ORG +Handicapped I-ORG +( O +Macoha B-ORG +) O +ndi O +Mulanje B-ORG +School I-ORG +for I-ORG +the I-ORG +Blind I-ORG +komwe O +amaphunzira O +kusoka O +, O +kuluka O +, O +ukalipentala O +ndi O +ulimi O +. O +Akamaliza O +amapatsidwa O +zipangizo O +zoyambira O +moti O +ambiri O +akupemphetsa O + +mmisewu O +adapindula O +mu O +ndondomekozi O +, O +iye O +adatero O +. O + +Bandazi B-PER +adati O +aliyense O +opereka O +ndalama O +kwa O +opemphetsawa O +akuthandizira O +kuphwanya O +lamulo O +. O + +Mavuto O +omwe O +amawapititsa O +mmisewu O +sangathe O +ndi O +kupemphetsa O +. O +Ndondomeko O +za O +boma O +ndi O +zofuna O +kuti O +apeze O +zochita O +zokhazikika O +zomwe O +zipaso O +zake O +sizingaoneke O +nthawi O +yochepa O +. O +Ndi O +udindo O +wa O +aliyense O +kuonetsetsa O +kuti O +anthu O +osowa O +akukhala O +umoyo O +wabwino O +, O +osati O +mmsewu O +, O +adatero O +Bandazi B-PER +. O + +Anatchezera B-PER +ANATCHEREZA I-PER +Akundikakamira O +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Ndili O +ndi O +mkazi O +yemwe O +ndili O +naye O +mwana O +mmodzi O +. O +Vuto O +lake O +ndi O +limodzi O +: O +amakhalira O +kunyoza O +makolo O +ndi O +abale O +anga O +. O +Amati O +banja O +sakulifuna O +koma O +ndikati O +amange O +zake O +, O +amakakamira O +. O +Ndichitenji O +? O +H O +, O +Blantyre B-LOC +. O + +Zikomo O +H O +, O +Kodi O +banja O +lanu O +mudamangitsa O +kuti O +? O +Kodi O +mudangogwiriziza O +kwa O +ankhoswe O +? O +Ngati O +ndi O +choncho O +bwanji O +osakatula O +nkhawazo O +kumeneko O +? O +Ngati O +mudamangitsa O +kumpingo O +, O +mukhonzanso O +kupita O +uko O +akakuthandizeni O +. O + +Banjatu O +sakakamiza O +ndipo O +apapa O +zikuonetseratu O +kuti O +mkazi O +wanuyo O +ali O +ndi O +chibwana O +komanso O +musakaike O +, O +ameneyo O +ali O +ndi O +wina O +amene O +amamulimbitsa O +mtima O +. O +Nkutheka O +kuti O +winayonso O +ali O +pabanja O +ndipo O +amamunamiza O +kuti O +adzasiya O +mkazi O +wake O +ndi O +kutengana O +ndi O +wanuyo O +. O + +Izi O +si O +nkhambakamwa O +, O +ndipo O +mumufufuze O +bwino O +mayendedwe O +ake O +. O +Samalani O +naye O +mudzalirira O +kuutsi O +atakubweretserani O +kwayauotche O +. O + +Akuti O +ndidzamukwatire O +iyeyo O +basi O +Zikomo O +agogo O +, O +Bambo O +ndi O +mayi O +anga O +adasiyana O +ukwati O +ndipo O +adakwatirana O +ndi O +mkazi O +wina O +yemwe O +analinso O +ndi O +ana O +ena O +. O +Mmodzi O +mwa O +anawo O +ndi O +wamkazi O +ndipo O +ndamulera O +mpaka O +kusukulu O +ya O +ukachenjede O +kumene O +akuphunzira O +panopa O +. O + +Vuto O +langa O +nali O +, O +iyeyo O +akuti O +sakufuna O +adzamve O +zoti O +ndakwatira O +mkazi O +wina O +chifukwa O +amandikonda O +kwambiri O +. O +Iye O +adati O +adzamuikira O +chiphe O +mkazi O +amene O +ndingadzakwatire O +. O + +Iyeyo O +akuti O +ndi O +bunthu O +ndipo O +akuti O +sadzalola O +mwamuna O +aliyense O +kudzamuyamba O +koma O +ine O +ndekha O +. O +Iyeyotu O +amati O +palibe O +chibale O +pakati O +pa O +ine O +ndi O +iyeyo O +. O +Ndichitenji O +? O +TD O +, O +Lilongwe B-LOC +. O + +TD O +Monga O +ndanena O +, O +banja O +sakakamiza O +. O +Chikondi O +chili O +ngati O +fupa O +, O +ukakakamiza O +, O +mphika O +umasweka O +. O +Apatu O +mlongo O +wanuyo O +ayenera O +kuti O +palibe O +angakakamize O +wina O +kukonda O +mnzake O +, O +mapeto O +ake O +ndi O +ngozi O +. O + +Chomwe O +muyenera O +kumuuza O +nchakuti O +, O +si O +kuti O +munthu O +akakuchitira O +zabwino O +ndiye O +kuti O +nawenso O +udzikakamize O +kubwezera O +zabwino O +, O +kuphatikiza O +zimene O +zili O +zosadziwika O +bwino O +. O +Tamvapo O +za O +amayi O +ena O +amene O +apatsidwa O +mimba O +komanso O +matenda O +ndi O +abambo O +ena O +amene O +amawathokoza O +powapatsa O +ntchito O +. O + +Mumuuzitse O +kuti O +pamene O +mumamuthandiza O +, O +si O +kuti O +mumayembekezera O +kuti O +adzabwenza O +china O +chake O +. O + +Tionana O +2019 B-DATE +Mafumu O +Mafumu O +achenjeza O +kuti O +aphungu O +omwe O +sakufuna O +kumva O +madandaulo O +awo O +pankhani O +ya O +lamulo O +lokhudza O +malo O +a O +makolo O +adzakumana O +ndi O +chipande O +pachisankho O +cha O +2019 B-DATE +. O + +Izi O +zidanendwa O +Lachitatu B-DATE +pomwe O +mafumu O +ochokera O +mbali O +zosiyanasiyana O +motsagana O +ndi O +womenyerera O +ufulu O +wa O +anthu O +pankhani O +malo O +mmaboma O +a O +Thyolo B-LOC +ndi O +Mulanje B-LOC +, O +Vincent B-PER +Wandale I-PER +, O +adakapereka O +chikalata O +cha O +madandaulo O +awo O +ku O +Nyumba B-ORG +ya I-ORG +Malamulo I-ORG +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Mafumu O +kuchokera O +zigawo O +zonse O +mdziko O +muno O +patsiku O +la O +chionetsero O +Nkhani O +yomwe O +mafumuwa O +ikuwapweteka O +ndi O +yosintha O +lamulo O +lokhudza O +malo O +a O +makolo O +omwe O +iwo O +akuti O +amayenera O +kukhala O +pansi O +pa O +ulamuliro O +wawo O +pomwe O +lamulo O +latsopanoli O +likuti O +anthu O + +azikhala O +ndi O +ulamuliro O +pamalo O +otere O +. O + +Lamuloli O +lidasinthidwa O +mNyumba B-ORG +ya I-ORG +Malamulo I-ORG +ndi O +kuvomerezedwa O +ndi O +mtsogoleri O +wa O +dziko O +lino O +Peter B-PER +Mutharika I-PER +mwezi B-DATE +wa I-DATE +September I-DATE +chaka I-DATE +chino I-DATE +, O +koma O +mafumuwa O +akufuna O +kusinthaku O +kubwezedwe O +mpaka O +iwo O +adzafunsidwe O +maganizo O +awo O +pankhaniyi O +. O + +Gululi O +, O +lomwe O +lidakumana O +ndi O +mavuto O +kuti O +lipereke O +madandaulowo O +ku O +Nyumbayi O +, O +lidanyamula O +zikwangwani O +zochenjeza O +kuti O +aphungu O +omwe O +adasintha O +lamuloli O +adzawafuna O +mu O +2019 B-DATE +chisankho O +chikafika O +. O + +Mafumu O +kuchokera O +zigawo O +zonse O +mdziko O +muno O +patsiku O +la O +chionetsero O +Zikwangwani O +zina O +zidati O +: O +Akuluakulu O +a O +zamalo O +yeserani O +kubwera O +mmadera O +mwathu O +mudzaone O +chidameta O +nkhanga O +mpala O +komanso O +, O +A O +Pulezidenti O +ndi O +aphungu O +ikani O +maso O +anu O +pa O +2019 B-DATE +. O + +Mudandaulo O +lawo O +mchikalata O +chomwe O +adapereka O +kwa O +aphungu O +ndipo O +adalandira O +ndi O +mtsogoleri O +wa O +mbali O +yotsutsa O +boma O +yemwenso O +ndi O +pulezidenti O +wa O +chipani O +cha O +Malawi B-ORG +Congress I-ORG +Party I-ORG +( O +MCP B-ORG +) O +, O +Lazarus B-PER +Chakwera I-PER +, O +mafumu O +adati O +malo O +a O +makolo O +ndi O +awo O +osiyiridwa O +ndi O +makolo O +. O + +Pothirirapo O +ndemanga O +, O +Wandale B-PER +, O +yemwe O +akuyimirira O +anthu O +a O +ku O +Thyolo B-LOC +ndi O +Mulanje B-LOC +, O +adachenjeza O +boma O +kuti O +lisiye O +kupondereza O +anthu O +chifukwa O +cha O +malo O +awo O +omwe O +. O + +Atalandira O +chikalata O +cha O +madandaulocho O +, O +Chakwera B-PER +adatsimikizira O +mafumu O +ndi O +gululo O +kuti O +madandaulo O +awo O +akafika O +mNyumba B-ORG +ya I-ORG +Malamulo I-ORG +kuti O +akaunikidwe O +. O + +Koma O +ndunda O +ya O +zamalo O +ndi O +chitukuko O +cha O +mmidzi O +, O +Atupele B-PER +Muluzi I-PER +, O +akutsindika O +kuti O +lamulo O +latsopanoli O +ndi O +lopindulira O +anthu O +akumudzi O +powapatsa O +mphamvu O +zolamulira O +malo O +omwe O +akugwiritsa O +ntchito O +. O + +Lamulo O +lakale O +limatanthauza O +kuti O +malo O +a O +makolo O +ndi O +a O +gulu O +, O +choncho O +munthu O +sangamasuke O +kupanga O +nawo O +chitukuko O +chenicheni O +. O +Chomwe O +lamulo O +latsopanoli O +likubweretsa O +nchakuti O +munthu O +azikhala O +ndi O +makalata O +osonyeza O +umwini O +moti O +akhoza O +kukatengera O +ngakhale O +ngongole O +ku O +banki O +ngati O +chikole O +chifukwa O +pali O +umboni O +kuti O +ndi O +malo O +ake O +, O +adatero O +Muluzi B-PER +. O + +Iye O +adati O +lamuloli O +likuperekanso O +mpata O +kwa O +achinyamata O +ndi O +amayi O +okhala O +ndi O +malo O +mdzina O +lawo O +kutanthauza O +kuti O +amayi O +ndi O +ana O +amasiye O +azikhala O +otetezedwa O +kunkhanza O +zolandidwa O +malo O +. O + +Tipulumutseni O +ku O +ukwati O +wa O +ana O +Amati O +ana O +ndi O +tsogolo O +la O +mawa B-DATE +. O +Koma O +zikuchitika O +ku O +Neno B-LOC +zikukaikitsa O +ngati O +adzakhaledi O +atsogoleri O +mawa B-DATE +. O + +Kumeneko O +ukwati O +wa O +ana O +akuti O +wafika O +pa O +lekaleka O +ndipo O +ngati O +boma O +ndi O +mabungwe O +sachitapo O +kanthu O +, O +zinthu O +zifika O +poipitsitsa O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Lachinayi B-DATE +sabata I-DATE +yatha I-DATE +bungwe O +la O +Save B-ORG +the I-ORG +Children I-ORG +lidaitanitsa O +Nyumba B-ORG +ya I-ORG +Malamulo I-ORG +ya O +ana O +komwe O +anawa O +adatula O +nkhawa O +zawo O +kwa O +atsogoleri O +. O +Nyumbayo O +idakumana O +masiku O +awiriLachinayi O +mpaka I-DATE +Lachisanu I-DATE +. O + +Momwe O +zimachitikira O +sizimasiyana O +ndi O +momwe O +imakhalira O +Nyumba B-ORG +ya I-ORG +Malamulo I-ORG +ya O +dziko O +lino O +chifukwa O +mudali O +sipikala O +komanso O +aphungu O +. O + +Zonsezi O +zimachitika O +ndi O +ana O +amboma O +la O +Neno B-LOC +amene O +amachokera O +msukulu O +zosiyanasiyana O +za O +mbomalo O +. O + +Malinga O +ndi O +mlangizi O +wa O +ana O +ku O +bungweli O +, O +Thandizolathu B-PER +Kadzamira I-PER +, O +anawa O +adachita O +kusankhana O +kuti O +apeze O +owayimira O +pa O +sukulu O +yawo O +. O + +Amasankha O +phungu O +wawo O +amene O +akawalankhulire O +mnyumbayi O +ikamakumana O +. O +Adasankhanso O +sipikala O +wawo O +. O +Awatu O +ndi O +masukulu O +ambiri O +a O +mboma O +lino O +, O +adatero O +Kadzamira B-PER +. O + +Mnyumbayi O +, O +anawa O +adalankhula O +Chingerezi O +ndi O +Chichewa O +osachita O +mantha O +ngakhale O +holo O +ya O +Neno O +idakhoma O +ndi O +anthu O +ofuna O +kudzaonera O +nkhumanoyo O +. O + +Nkhani O +zidamanga O +nthenje O +mnyumbayi O +zidali O +zodandaulira O +boma O +komanso O +mabungwe O +kuti O +awapulumutse O +ku O +maukwati O +a O +ana O +omwe O +akolera O +mbomalo O +. O + +Anawa O +adapemphanso O +kuti O +boma O +liwamangire O +sukulu O +zabwino O +ndi O +kuikamo O +zipangizo O +zoyenera O +. O + +Sipikala O +wa O +nyumbayo O +, O +Trifonia B-PER +Kaduya I-PER +, O +wa O +zaka O +14 O +ndipo O +akukalowa O +folomu O +2 O +pa O +sekondale B-ORG +ya I-ORG +Chiwale I-ORG +, O +adati O +akuluakulu O +asiye O +kuimba O +nyimbo O +ndipo O +ayambe O +kuchita O +. O + +Timalankhula O +koma O +palibe O +chimachitika O +. O +Nkhumano O +ino O +tikufuna O +akuluakulu O +athu O +ayambe O +kuchita O +, O +adatero O +. O + +Mwana O +wa O +zaka O +14 O +umupeza O +wakwatiwa O +kale O +. O +Kodi O +apa O +palinso O +lonjezo O +loti O +mawa O +tidzakhala O +atsogoleri O +? O +adadabwa O +sipikalayu O +. O + +Wotsogolera O +komiti O +yokhudza O +ana O +ku O +Nyumba B-ORG +ya I-ORG +Malamulo I-ORG +, O +Richard B-PER +Chimwendo I-PER +Banda I-PER +, O +adalonjeza O +sipikala O +Kaduya B-PER +kuti O +nkhawa O +zawo O +ziyankhidwa O +. O + +Alankhula O +mopanda O +mantha O +. O +Izi O +ndi O +zomwe O +tikufuna O +kuti O +zithandizire O +chidwi O +chathu O +chofuna O +kuthandiza O +ana O +. O +Amve O +kwa O +ine O +kuti O +tichitapo O +kanthu O +, O +adatero O +Banda B-PER +. O + +Iye O +adati O +Nyumba B-ORG +ya I-ORG +Malamulo I-ORG +ya O +dziko O +lino O +ikamakumana O +adzatenga O +ena O +mwa O +anawa O +kuti O +akalankhule O +kunyumbayi O +cholinga O +aphungu O +akadzimvere O +mavuto O +amene O +anawa O +akukumana O +nawo O +. O + +Kuikira O +kumbuyo O +khalidwe O +loipa O +Zimanenedwanenedwa O +zinthu O +ngati O +izi O +kwa O +amayi O +okwatiwa O +: O +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Osamasiyira O +Anaphiri O +kuti O +azingophikira O +abambo O +, O +kenaka O +akulandani O +banja O +Osaleka O +kudzisamalira O +chifukwa O +bamboyo O +maso O +alunjika O +pena O +Pakhomo O +kumasamalira O +chifukwa O +uve O +umathamangitsa O +bambo O +Izi O +ndi O +zitsanzo O +chabe O + +, O +koma O +pali O +zambiri O +zomwe O +mzimayi O +amachenjezedwa O +kuti O +asamalitse O +pofuna O +kusunga O +banja O +. O + +Tikaonetsetsa O +palibe O +vuto O +ndi O +kusamala O +pakhomo O +, O +kudzisamalira O +ndi O +zina O +zotero O +, O +koma O +nzolakwika O +kuika O +zinthuzi O +ngati O +zida O +zothandizira O +kuti O +bambo O +akhazikike O +pakhomo O +. O + +Chifukwa O +polankhula O +moterendipo O +izi O +zimalankhulidwa O +kwambiri O +mmalo O +achilangozotimakhala O +ngati O +tikuvomereza O +kuti O +zina O +mwa O +izi O +ndi O +zifukwa O +zoyenerera O +popangitsa O +kuti O +bambo O +azinka O +nachita O +zibwenzi O +chifukwa O +mkazi O +wake O +walephera O +penapake O +kunyumba O +. O + +Kunena O +zoona O +abambo O +ena O +amakhala O +ndi O +zofooka O +zina O +zikuluzikulu O +zomwe O +amayi O +amazipirira O +mmakomomu O +osaganizirakonso O +kuti O +mwina O +apeze O +mpumulo O +popeza O +chibwenzi O +. O + +Nchifukwa O +chiyani O +zimaoneka O +zabwinobwino O +kuti O +abambo O +azilephera O +kupirira O +nkhani O +ngati O +za O +chakudya O +nkufika O +pomasirira O +Naphiri B-PER +kuti O +mpaka O +apange O +naye O +chibwenzi O +chifukwa O +waphika O +bwino O +? O +Abambo O +otere O +ngachimasomaso O +ndipo O +amakhala O +kuti O +Naphiriyo B-PER +amamusirira O +kale O +. O +Ndiye O +malankhulidwe O +omamuuza O +mkazi O +kuti O +akulekerera O +amakhala O +akuikira O + +kumbuyo O +makhalidwe O +onyansa O +. O + +Pali O +abambo O +ena O +autchisi O +, O +ena O +oti O +akavula O +nsapato O +fungo O +nyumba O +yonse O +. O +Sudzamupeza O +mayi O +akuti O +bola O +Joni B-LOC +okonza O +maluwa O +amadzisamalirako O +. O +Mmalo O +mwake O +mayi O +amayesetsa O +kuti O +akonze O +nsapato O +ndi O +sokosi O +za O +mwamuna O +wake O +kuti O +fungo O +lichepe O +. O + +Koma O +mzimayi O +akamveka O +thukuta O +, O +ndiye O +bambo O +ali O +ndi O +chifukwa O +chomveka O +bwino O +choti O +akasake O +chibwenzi O +? O +Osamuuza O +mkazi O +wako O +za O +vuto O +lake O +nkuthandizana O +naye O +kupeza O +njira O +zothetsera O +fungo O +la O +thukutalo O +bwa O +? O +Mundimvetse O +, O +sindikuti O +amayi O +atayirire O +, O +koma O +tizindikire O +kuti O +amayi O +amakhala O +ndi O +zofooka O +. O +Tsono O +zofooka O +za O +amayi O +zisakhale O +zifukwa O + +zokwanira O +zoti O +abambo O +azinka O +nasaka O +akazi O +ena O +. O + +Idali O +nthawi O +ya O +mapemphero O +Mtsikana B-PER +akadzakulembera O +SMS O +yoti O +I O +care O +for O +you O +ndiye O +kuti O +zatheka O +chifukwa O +uthengawu O +ndi O +waukulu O +kwambiri O +. O +Zidayambanso O +choncho O +ndi O +Alison B-PER +Banda I-PER +wa O +Dziko B-ORG +FM I-ORG +yemwe O +akukaveka O +mphete O +Chifundo B-PER +Namale I-PER +pa O +30 B-DATE +July I-DATE +2016 I-DATE +. O + +Awiriwatu O +akuti O +akhala O +akukumana O +nthawi O +ya O +mapemphero O +ku O +Calvary B-ORG +Family I-ORG +Church I-ORG +ku O +Falls B-LOC +mumzinda O +wa O +Lilongwe B-LOC +. O +Inde O +ndi O +nthawi O +ya O +mapemphero O +komabe O +Alison B-PER +amaponya O +maso O +moti O +pa O +30 B-DATE +July I-DATE +kuli O +kanthu O +ku O +Area B-LOC +36 I-LOC +kulikulu O +la O +dziko O +lino O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Alison B-PER +ndi O +Chikondi B-PER +amangitsa O +woyera O +ku O +Lilongwe B-LOC +Mapemphero O +ali O +apo O +, O +Alison B-PER +akuti O +mmutu O +mwake O +mudabwera O +mawu O +achikondi O +kuti O +akuyenera O +aponye O +pa O +namwaliyu O +. O +Zidatheka O +koma O +adamukana O +. O + +Mphini O +yobwereza O +ndiyo O +imawala O +, O +adabweranso O +ndi O +nzeru O +zina O +koma O +namwaliyo O +adapukusabe O +mutu O +kukanitsitsa O +kuti O +sakufuna O +zachibwana O +. O + +Mkazi O +adavuta O +kuti O +alole O +, O +amaona O +ngati O +poti O +ndine O +wotchuka O +sindili O +siliyasi O +, O +adatero O +Alison B-PER +wa O +mmudzi O +mwa O +Kapindula B-LOC +kwa O +T O +/ O +A O +Kaomba B-PER +mboma O +la O +Kasungu B-LOC +. O + +Ndidayata O +chikhulupiriro O +. O +Kenaka O +kudabwa O +wanditumizira O +uthenga O +ati O +wandisowa O +. O +Ine O +chiyani O +? O +Kenakanso O +watumiza O +uthenga O +wina O +ati O +I O +care O +for O +you O +. O +Ndidadziwiratu O +kuti O +basi O +ndawina O +mtima O +wake O +, O +adatero O +. O + +Mosachedwa O +, O +akuti O +adapanga O +kaulendo O +kuti O +akumane O +ndi O +namwaliyu O +, O +yemwe O +ndi O +wa O +mmudzi O +mwa O +Gonjo B-LOC +kwa O +T O +/ O +A O +Mthiramanja B-PER +mboma O +la O +Mulanje B-LOC +, O +ndipo O +pa O +19 B-DATE +February I-DATE +adakumana O +ndi O +namwaliyu O +kuseli O +kwa O +NBS B-ORG +Bank I-ORG +mumzindawo O +ndipo O +chibwenzi O +chidayamba O +. O + +Chifundo B-PER +amene O +ndi O +mphunzitsi O +kukoleji O +ya O +Exploits B-ORG +University I-ORG +akuti O +adalola O +Alison B-PER +chifukwa O +cha O +khalidwe O +lake O +. O + +Ndinene O +chiyani O +ine O +? O +Alison B-PER +ndi O +munthu O +wolemekezeka O +, O +wokonda O +, O +wansangala O +, O +ndipo O +pali O +zambiri O +zomwe O +ndinganene O +zokhudza O +mnyamatayu O +. O +Pamene O +ndimati O +ndimudziwe O +kaye O +ndi O +pamenenso O +ndimagwera O +mchikondi O +, O +komanso O +amakonda O +Mulungu O +, O +adatero O +Chifundo B-PER +. O + +Chipatala O +cha O +boma O +chitsekedwa O +loweruka O +Miyoyo O +ya O +anthu O +pafupifupi O +50 O +0 O +ozungulira O +chipatala O +cha O +Mkanda B-ORG +Health I-ORG +Centre I-ORG +mboma O +la O +Mchinji B-LOC +imaikidwa O +pachiopsezo O +Loweruka B-DATE +chifukwa O +sichitsekulidwa O +patsikulo O +mosemphana O +ndi O +dongosolo O +la O +unduna B-ORG +wa I-ORG +zaumoyo I-ORG +. O + +Mneneri O +wa O +unduna B-ORG +wa I-ORG +zaumoyo I-ORG +Adrian B-PER +Chikumbe I-PER +adauza O +Msangulutso B-ORG +Lolemba B-DATE +kuti O +chipatalacho O +chimayenera O +kutsekulidwa O +ndi O +Loweruka B-DATE +lomwekuchoka O +mmawa B-DATE +mpaka O +nthawi O +ya O +nkhomaliro O +. O +Kuposera O +apo O +, O +madotolo O +amayenera O +kusamala O +odwalika O +zedi O +kapena O +a O +matenda O +obwera O +mwadzidzidzi O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Ngakhale O +izi O +zili O +choncho O +, O +chipatalachi O +chimalandiranso O +odwala O +kuchokera O +mzipatala O +zina O +zazingonozingono O +5 O +, O +omwe O +akafika O +pamalopa O +Pachiweru B-LOC +, O +amakhala O +kakasi O +. O + +Kafukufuku O +wathu O +wasonyeza O +kuti O +chipatalachi O +sichimatsekulidwa O +Loweruka B-DATE +chifukwa O +mkulu O +woyanganira O +pamalopa O +, O +yemwe O +sitimutchula O +dzina O +, O +amapemphera O +tsikulo O +. O + +Ndipo O +kusatsekulidwa O +kwa O +chipatalachi O +kukuchititsa O +ena O +mwa O +anthu O +ofuna O +thandizo O +kupita O +kuzipatala O +zomwe O +si O +zaboma O +kapenanso O +chipatala B-ORG +cha O +Tamanda B-ORG +chomwe O +chili O +mdziko O +la O +Zambia B-LOC +. O + +Bambo O +wina O +, O +yemwe O +adakana O +kutchulidwa O +dzina O +, O +adati O +mwana O +wake O +wa O +zaka O +12 O +amene O +adafika O +naye O +pachipatalapo O +kumapeto O +kwa O +2015 B-DATE +adamwalira O +kaamba O +kosowa O +chisamaliro O +. O +Iye O +adati O +adapita O +ndi O +mwanayo O +akuonetsa O +zizindikiro O +za O +malungo O +Lachisanu B-DATE +nthawi O +itadutsa O +11 B-DATE +koloko I-DATE +usiku I-DATE +koma O +dotolo O +adakana O +kuwathandiza O +usikuwo O +. O + +Adakana O +kudzuka O +ndipo O +patadutsa O +maola O +awiri O +mwanayo O +adamwalira O +. O +Apa O +tidapempha O +mlonda O +kuti O +akawauze O +kuti O +mwanayo O +watisiya O +ndipo O +atithandize O +koma O +adangomuuza O +kuti O +tizipita O +kumudzi O +, O +adatero O +bamboyo O +, O +Wina O +mwa O +okhudzidwa O +ndi O +vutoli O +, O +yemwe O +ndi O +mphunzitsi O +pa O +sukulu O +ya O +sekondale O +mderalo O +, O +adati O +wabwererapo O +kawiri O +konse O +mchaka B-DATE +chathachi I-DATE + +pachipatalachi O +. O + +Ulendo O +wina O +, O +mwezi B-DATE +wa I-DATE +October I-DATE +, O +ndidabwerera O +ndi O +mwana O +wanga O +wa O +zaka O +zitatu O +yemwe O +amadwala O +mphumu O +. O +Chifuwachi O +chitakwera O +cha O +mma O +7 B-DATE +koloko I-DATE +usiku I-DATE +wa O +Loweruka B-DATE +, O +ndidathamangira O +kuchipatala O +komwe O +ndidapezako O +anthu O +ena O +awiri O +odwala O +akudikirira O +, O +adatero O +iye O +. O + +Iye O +adaonjeza O +kuti O +atabwera O +mkulu O +wa O +pachipatalapo O +, O +adawanyengerera O +kuti O +awathandize O +ndipo O +adangowalembera O +enawo O +kuti O +azipita O +chipatala O +cha O +kuboma O +. O + +Koma O +mwana O +wanga O +adakanitsitsa O +kumulemba O +mpaka O +adatibweza O +, O +adatero O +munthuyo O +yemwe O +wakana O +kutchulidwa O +dzina O +. O + +Iye O +adapita O +kuchipatala O +cholipira O +komwe O +adalipira O +K4 O +500 O +. O + +Mkulu O +wa O +komiti O +ya O +kayendetsedwe O +ka O +chipatalacho O +ya O +health B-ORG +advisory I-ORG +committee I-ORG +( O +HAC B-ORG +) O +Thomas B-PER +Bisiketi I-PER +adatsimikiza O +kuti O +odwala O +saonedwa O +patsikulo O +ndipo O +mbali O +ya O +amayi O +obereka O +yokha O +ndi O +yomwe O +imakhala O +ikugwira O +ntchito O +. O + +Mkulu O +wachipatalapo O +sagwira O +ntchito O +patsikuli O +, O +koma O +ife O +ngati O +a O +HAC B-ORG +timaoona O +ngati O +ndi O +momwe O +zipatala O +zonse O +zaboma O +satsegula O +Loweruka B-DATE +, O +adatero O +Bisiketi B-PER +. O + +Malinga O +ndi O +wapampando O +wa O +komiti O +ya O +chitukuko O +kwa O +mderali O +Anorld B-PER +Chitedze I-PER +, O +chipatalachi O +chakhala O +chisakutsekula O +Pachiweru O +kwa O +zaka O +zitatu O +tsopano O +. O + +Iye O +adati O +chipatalachi O +chili O +ndi O +ogwira O +ntchito O +asanu O +okha O +, O +omwe O +atatu O +aiwo O +ndi O +anamwino O +, O +ndipo O +awiri O +ndi O +olembera O +odwala O +. O + +Mkulu O +wachipatalachi O +amatiyankha O +kuti O +amapita O +kutchalitchi O +Pachiweru O +ndipo O +chipatala O +satsekula O +. O +Koma O +ife O +timadabwa O +kuti O +bwanji O +sauza O +ena O +omutsata O +kuti O +azithandiza O +anthu O +patsikulo O +? O +adatero O +iye O +. O + +Popheramphongo O +, O +Mfumu O +yaikulu O +Mkanda B-PER +idati O +kafukufuku O +wake O +wasonyeza O +kuti O +chipatalachi O +sichitsekulidwa O +Pachiweru O +ndipo O +odwala O +ochokera O +mzipatala O +zazingono O +zozungulira O +deralo O +monga O +Kazyozyo B-ORG +, O +Kaligwazanga B-ORG +ndi O +Gumba B-LOC +, O +amawapatsa O +bedi O +podikira O +Lolemba B-DATE +. O + +Odwala O +akabwera O +Lachisanu B-DATE +, O +samawaona O +tsiku O +lomwelo O +. O +Iwowa O +amapatsidwa O +bedi O +mpaka O +Lolemba B-DATE +. O +Sitikudziwa O +kuti O +nkutani O +. O +Chaka B-DATE +chatha I-DATE +tidapempha O +kuti O +atichotsere O +, O +koma O +tangodabwa O +kuti O +wagoneranso O +. O +Pano O +nzeru O +zatha O +, O +idatero O +mfumuyo O +. O + +Iyo O +idati O +masiku O +ena O +mkuluyo O +amatha O +kungothandiza O +owadziwa O +kapena O +munthu O +akamkomera O +mtima O +. O + +Iye O +adati O +nkhaniyi O +idakafika O +ku O +likulu O +kwa O +bomalo O +ndipo O +adamkhazikako O +bwalo O +pamaso O +pa O +akuluakulu O +a O +boma O +ndi O +dotolo O +wamkulu O +wa O +bomalo O +yemwe O +pano O +adasamukira O +ku O +boma O +lina O +. O + +Atsekera O +wogwiririra O +Gogo O +wa O +zaka O +80 O +Bambo O +wa O +zaka O +54 O +yemwe O +adagwirira O +gogo O +wa O +zaka O +80 O +ku O +Dowa B-LOC +amulamula O +kuti O +akaseweze O +zaka O +ziwiri O +ndi O +theka O +atamupeza O +wolakwa O +pamlanduwu O +. O + +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Khoti B-LOC +la I-LOC +Msongandewu I-LOC +, O +lomwe O +lili O +ku O +Mvera B-LOC +mbomalo O +lidapereka O +chilangocho O +kwa O +mkuluyo O +, O +Biwi B-PER +Ephraim I-PER +wa O +zaka O +54 O +, O +koma O +anthu O +ozingwa O +ndi O +zimene O +adachitazo O +ati O +chigamulocho O +nchofooka O +. O + +Anthu O +a O +mmudzi O +mwa O +Nyemba B-LOC +kwa O +Mfumu O +Yaikulu O +Chiwere B-PER +mbomalo O +adaima O +mitu O +ndi O +zomwe O +Ephraim B-PER +adachita O +pogwiririra O +gogoyo O +potengera O +danga O +kuti O +gogoyo O +adaledzera O +. O + +Chomwe O +chaimika O +mitu O +anthuwa O +nchakuti O +bamboyu O +ali O +pabanja O +ndipo O +ali O +ndi O +ana O +7 O +. O +Anthu O +a O +mmudzimo O +ati O +sakumvetsa O +chomwe O +chidamukopa O +bamboyu O +kunyazitsa O +gogoyo O +. O + +Mmodzi O +mwa O +anthuwo O +, O +Joel B-PER +Machira I-PER +, O +adati O +: O +Izi O +zikachitika O +, O +timaganizira O +masilamusi O +kapena O +kukhwima O +chifukwa O +munthuyu O +ali O +ndi O +banja O +ndipo O +ngati O +mthupi O +munatentha O +akadatha O +kupeza O +mpumulo O +kunyumba O +kwake O +. O + +Kaponda B-PER +: O +Gogoyo O +adapita O +kokamwa O +Ndipo O +Rose B-PER +Thodwa I-PER +adati O +mkuluyo O +adayenera O +kulandira O +chilango O +chokhwimirapo O +. O + +Uku O +nkuvula O +mtundu O +chifukwa O +gogo O +wa O +zaka O +80 O +ndi O +mtsitsi O +wa O +anthu O +ambiri O +ndiye O +kumupanga O +chipongwe O +nzosamveka O +, O +adatero O +Thodwa B-PER +. O + +Mneneri O +wa O +polisi O +mbomalo O +, O +Richard B-PER +Kaponda I-PER +adati O +patsiku O +la O +chipongwelo O +, O +gogoyo O +adapita O +kukamwa O +mowa O +mmudzi O +mwa O +Chiponda B-LOC +mdera O +lomwelo O +ndipo O +pobwerera O +, O +bambo O +wachipongweyo O +amamuzemberera O +. O + +Atafika O +mmudzi O +mwa O +Chifisi B-LOC +, O +adambwandira O +gogoyo O +nkumukokera O +patchire O +pomwe O +adamuchita O +chipongwecho O +ndipo O +achipatala O +cha O +mishoni O +cha O +Mvera B-ORG +adatsimikiza O +kuti O +adagwiriridwa O +, O +adatero O +Kaponda B-PER +. O + +Ephraim B-PER +amamuzenga O +mlandu O +wogwiririra O +zomwe O +zimatsutsana O +ndi O +ndime O +132 O +yamalamulo O +ndipo O +iye O +adakana O +mlanduwo O +koma O +woyimira O +boma O +Sergeant O +Benedicto B-PER +Mathambo I-PER +adabweretsa O +mboni O +zitatu O +mkhothimo O +. O +Iye O +adati O +chilango O +chokhwimitsitsa O +chimene O +akadalandira O +nkukhala O +kundende O +moyo O +wake O +onse O +. O + +Wolakwayo O +adapempha O +ogamula O +mlanduwo O +majisitileti O +Amulani B-PER +Phiri I-PER +kuti O +amuganizire O +pogamulapo O +chifukwa O +ali O +ndi O +banja O +lofunika O +chisamaliro O +komanso O +ndi O +wamkulu O +. O + +Popereka O +chigamulocho O +, O +Phiri B-PER +adati O +zomwe O +adanena O +Mathambo B-PER +nzomveka O +komanso O +potengera O +umboni O +omwe O +udaperekedwa O +mkhotimo O +, O +Ephraim B-PER +akuyenera O +kukakhala O +kundende O +zaka O +ziwiri O +ndi O +theka O +akugwira O +ntchito O +yakalavulagaga O +. O + +Milandu O +mbweee O +! O +mu O +2016 B-DATE +Chapita O +chaka B-DATE +cha I-DATE +2016 I-DATE +chomwe O +dziko O +lino O +lidaona O +ina O +mwa O +milandu O +ikuluikulu O +ikulowa O +mmabwalo O +a O +milandu O +ndi O +kuweruzidwa O +. O + +Umodzi O +mwa O +milanduyi O +udali O +wa O +yemwe O +adali O +nduna O +ya O +za O +chilungamo O +zaka O +zapitazo O +yemwenso O +ndi O +kadaulo O +pa O +malamulo O +, O +Ralph B-PER +Kasambara I-PER +. O + +Kasambara B-PER +, O +pamodzi O +ndi O +Pika B-PER +Manondo I-PER +komanso O +MacDonald B-PER +Kumwembe I-PER +adayankha O +mlandu O +woti O +adakonza O +chiwembu O +chofuna O +kupha O +mkulu O +woyendetsa O +ndondomeko O +za O +chuma O +wakale O +Paul B-PER +Mphwiyo I-PER +mu O +2013 B-DATE +. O + +Kasambara B-PER +( O +wasuti O +) O +kupita O +kundende O +Mwezi B-DATE +wa I-DATE +July I-DATE +, O +bwalo O +la O +milandu O +lalikulu O +mumzinda O +wa O +Lilongwe B-LOC +lidamupeza O +Kasambara B-PER +wolakwa O +pamlanduwo O +ndipo O +mwezi B-DATE +wa I-DATE +August I-DATE +adagamulidwa O +kukasewenza O +jere O +kwa O +zaka O +13 O +. O + +Manondo B-PER +ndi O +Kumwembe B-PER +adagamulidwa O +kukasewenza O +jere O +zaka O +15 O +ndi O +11 O +aliyense O +pa O +milandu O +iwiri O +: O +yochita O +upo O +pofuna O +kupha O +komanso O +mlandu O +wofuna O +kupha O +Mphwiyo B-PER +panja O +pa O +nyumba O +yake O +ku O +Area B-LOC +43 I-LOC +mumzinda O +wa O +Lilongwe B-LOC +usiku O +wa O +September B-DATE +13 I-DATE +chaka I-DATE +cha I-DATE +2013 I-DATE +. O +Milanduyi O +asewenza O +paderapadera O +. O +Pamodzi O +, O +Mandondo B-PER +ndi O +Kumwembe B-PER +asewenza O +zaka O +26 O +. O + +Mlanduwutu O +tsopano O +uli O +kubwalo O +la O +apilo O +. O + +Mchakachi B-DATE +tidaonanso O +fisi O +wa O +ku O +Nsanje B-LOC +, O +Eric B-PER +Aniva I-PER +, O +akukalowa O +mchitokosi O +pogona O +ndi O +amayi O +104 O +mbomali O +. O + +Aniva B-PER +yemwe O +ndi O +wa O +zaka O +45 O +, O +wochokera O +mmudzi O +mwa O +Tosina B-LOC +kwa O +mfumu O +yaikulu O +Mbenje B-PER +, O +mbomalo O +adapezeka O +wolakwa O +pa O +milandu O +iwiri O +yokhudza O +kuika O +miyoyo O +ya O +ena O +pachiswe O +potsatira O +miyambo O +ya O +makolo O +. O + +Aniva O +adanjatidwa O +pomwe O +adauza O +wailesi O +ya O +atolankhani O +a O +British B-ORG +Broadcasting I-ORG +Corporation I-ORG +( O +BBC B-ORG +) O +za O +ufisiwu O +mwezi B-DATE +wa I-DATE +July I-DATE +. O + +Ngakhale O +Aniva B-PER +adaukana O +mlanduwu O +pa O +November B-DATE +22 I-DATE +, O +woweluza O +milandu O +Innocent B-PER +Nebi I-PER +adamugamula O +kukasewenza O +zaka O +ziwiri O +ku O +ndende O +. O +Padakali O +pano O +, O +womuyimira O +Michael B-PER +Goba I-PER +Chipeta I-PER +wachita O +apilu O +. O + +Nawo O +mlandu O +wa O +mtsogoleri O +wagulu O +lomenyera O +ufulu O +wolanda O +malo O +mmaboma O +a O +Thyolo B-LOC +ndi O +Mulanje B-LOC +la O +Peoples B-ORG +Land I-ORG +Organisation I-ORG +( O +PLO B-ORG +) O +Vincent B-PER +wandale I-PER +udali O +mkamwamkamwa O +mwa O +anthu O +mchakachi B-DATE +. O + +Alandira O +K14 O +biliyoni O +yotukulira O +maphunziro O +Maiko O +ndi O +mabungwe O +omwe O +amathandiza O +boma O +ati O +apereka O +thandizo O +la O +K14 O +biliyoni O +ku O +unduna O +wa O +zamaphunziro O +zotukulira O +maphunziro O +msukulu O +za O +pulayimale O +. O + +Lonjezoli O +lili O +mumgwirizano O +wa O +pakati O +paboma O +la O +Malawi B-LOC +ndi O +maiko O +a O +Norway B-LOC +ndi O +Germany B-LOC +kudzanso O +banki O +yayikulu O +padziko O +lonse O +ya O +World B-ORG +Bank I-ORG +ndi O +bungwe O +la O +United B-ORG +Nations I-ORG +Childrens I-ORG +Fund I-ORG +( O +Unicef B-ORG +) O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Haugen B-PER +: O +Tiyamba O +chaka B-DATE +chino I-DATE +Mbali O +ziwirizi O +zidasayinirana O +mgwirizanowu O +Lachitatu B-DATE +pasukulu O +ya O +pulayimale B-ORG +ya I-ORG +Muzu I-ORG +mboma O +la O +Lilongwe B-LOC +ndipo O +oyimirira O +mayiko O +ndi O +mabungwewa O +, O +Kikkan B-PER +Haugen I-PER +, O +yemwe O +ndi O +kazembe O +wa O +dziko O +la O +Norway B-LOC +adati O +ndalamazi O +ziyamba O + +kufika O +chaka B-DATE +chino I-DATE +. O + +Gawo O +loyamba O +libwera O +chaka B-DATE +chino I-DATE +ndipo O +lichokera O +ku O +Norway B-LOC +, O +World B-ORG +Bank I-ORG +ndi O +Unicef B-ORG +ndipo O +gawo O +lachiwiri O +lidzabwera O +2018 B-DATE +ndipo O +lidzachokera O +kudziko O +la O +Germany B-LOC +, O +adatero O +Haugen B-PER +. O + +Iye O +adatsindika O +kuti O +izi O +sizikutanthauza O +kuti O +maiko O +ndi O +mabungwewa O +ayambiranso O +kupereka O +thandizo O +lomwe O +ankapereka O +ku O +bajeti O +ya O +Malawi B-LOC +ndipo O +adasiya O +pa O +zifukwa O +zosayendetsa O +bwino O +ndalama O +za O +mbajeti O +. O + +Mkulu O +wa O +bungwe O +la O +mgwirizano O +wa O +mabungwe O +omwe O +amayanganira O +za O +maphunziro O +, O +Benedicto B-PER +Kondowe I-PER +, O +adati O +nkhaniyo O +ndi O +mayeso O +aakulu O +ku O +unduna O +wa O +zamaphunziro O +ndi O +boma O +la O +Malawi B-LOC +. O + +Oyendetsa O +pulogalamu O +ya O +thandizo O +la O +mumgwirizanowu O +akuyenera O +kuzindikira O +kuti O +tsogolo O +la O +thandizo O +lina O +mtsogolo O +likhala O +mmanja O +mwawo O +chifukwa O +ntchito O +zawo O +ndizo O +zingakope O +mayiko O +ndi O +mabungwe O +ena O +kuti O +alowererepo O +, O +adatero O +iye O +. O + +Nduna O +ya O +zamaphunziro O +ndi O +sayansi O +Emmanuel B-PER +Fabiano I-PER +adati O +boma O +la O +Malawi B-LOC +kudzera O +muunduna O +wake O +lionetsetsa O +kuti O +thandizoli O +labweretsa O +kusintha O +mmaphunziro O +a O +ku O +pulayimale O +mdziko O +muno O +. O + +Boma O +, O +sukulu O +ndi O +makolo O +atenga O +nawo O +mbali O +pachitukuko O +chilichonse O +chomwe O +chikhazikitsidwe O +mmapologalamu O +a O +mumgwirizanowu O +ndiponso O +liziyesetsa O +kupereka O +upangili O +ndi O +zofunika O +kuwonjerapo O +mmapologalamuwo O +, O +adatero O +iye O +. O + +Sindidalakwe O +, O +watero O +Wandale B-PER +Mtsogoleri O +wa O +gulu O +lomenyera O +ufulu O +wolanda O +malo O +mmaboma O +a O +Thyolo B-LOC +ndi O +Mulanje B-LOC +la O +Peoples B-ORG +Land I-ORG +Organization I-ORG +( O +PLO B-ORG +) O +Vincent B-PER +Wandale I-PER +, O +yemwe O +bwalo O +la O +milandu O +la O +Blantyre B-ORG +Magistrate I-ORG +lidampeza O +wolakwa O +pamilandu O +itatu O +ndi O +kumugamula O +kuti O +akhale O +miyezi O +18 O +asadapalamulenso O +, O +wati O +iye O +sadalakwe O +ndipo O +achita O +apilo O +kubwalo O +la O +milandu O +lalikulu O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Wandale B-PER +, O +yemwe O +pa O +1 B-DATE +September I-DATE +chaka I-DATE +chino I-DATE +adamemeza O +anthu O +kukalowerera O +esiteti O +ya O +tiyi O +ya O +Conforzi B-ORG +mboma O +la O +Thyolo B-LOC +ati O +ponena O +kuti O +malowo O +ndi O +a O +makolo O +awo O +, O +adapezeka O +wolakwa O +pamilandu O +yolowerera O +malo O +a O +eni O +popanda O +chilolezo O +komanso O +kupanga O +upo O +woipa O +. O + +Ndipo O +Lachiwiri B-DATE +lapitali I-DATE +, O +Wandaleyu O +adagamulidwa O +ndi O +woweruza O +milandu O +wamkulu O +pabwalo O +la O +milandu O +la O +Blantyre B-LOC +, O +Thokozani B-PER +Soko I-PER +. O + +Polankhula O +ndi O +Msangulutso B-ORG +Lachinayi B-DATE +lapitali I-DATE +, O +Wandale B-PER +adati O +sadakhutire O +ndi O +chigamulocho O +chifukwa O +padali O +zolakwika O +zingapo O +. O + +Ine O +ndikukhulupirira O +kuti O +sindidalakwe O +ndipo O +pachifukwa O +ichi O +, O +ndikasuma O +kuti O +bwalo O +lalikulu O +liunikenso O +chigamulo O +chomwe O +adandipatsa O +. O +Pali O +zinthu O +zina O +zingapo O +zomwe O +sadaziyanganitsitse O +poweruzapo O +ndipo O +ndikukhulupirira O +kuti O +bwalo O +lalikulu O +likaziunika O +zimenezi O +, O +adatero O +Wandale B-PER +. O + +Iye O +adati O +mwachitsanso O +, O +bwaloli O +silidampeze O +kuti O +upo O +omwe O +adapangitsa O +udali O +utiuti O +ndipo O +ankatani O +. O +Iye O +adati O +izi O +zidalibe O +umboni O +weniweni O +. O + +Ndipo O +chachiwiri O +iye O +adati O +abwaloli O +sadapenzenso O +umboni O +kuti O +iye O +adapita O +nawo O +kuesiteti O +ya O +Conforzi B-ORG +ati O +kaamba O +koti O +iyeyo O +kudalibe O +kumaloko O +patsikulo O +. O + +Chachitatu O +ndi O +choti O +ifetu O +anthuwa O +tidawalembera O +kalata O +kuwadziwitsa O +za O +dongosolo O +lathu O +, O +koma O +iwowa O +sadayankhe O +zomwe O +kwa O +ife O +tidatanthauzira O +kuti O +ativomereza O +kukalowa O +kumalowa O +. O +Sitikumvetsa O +chifukwa O +chomwe O +abwalo O +akunenera O +kuti O +tidaphwanya O +lamulo O +pomwe O +anthu O +tidawadziwitsa O +bwino O +lomwe O +, O +adalongosola O +motero O +. O + +Ndikukhulupirira O +kuti O +sangakandilowetsenso O +jere O +chifukwa O +mlanduwu O +ngwaungono O +komanso O +palibe O +adagwiritsa O +ntchito O +malo O +a O +Conforzi B-ORG +komanso O +nkhaniyi O +ndi O +ya O +gulu O +, O +adatero O +Wandale B-PER +. O + +Polankhulapo O +, O +mlembi O +wa O +bungwe O +loona O +za O +malamulo O +mdziko O +muno O +la O +Malawi B-ORG +Law I-ORG +Society I-ORG +( O +MLS B-ORG +) O +, O +Khumbo B-PER +Soko I-PER +, O +adati O +Wandale B-PER +ngati O +munthu O +wina O +aliyense O +ali O +ndi O +ufulu O +wokasuma O +ngati O +sadakhutitsidwe O +ndi O +chigamulo O +. O + +Chonona O +chifumira O +kudzira O +Tikamakamba O +za O +kufunika O +kuti O +pasamakhale O +kusiyana O +pa O +mwayi O +womwe O +amayi O +ndi O +abambo O +akupatsidwa O +, O +titamakumbuka O +za O +mwambi O +uwu O +wakuti O +chonona O +chifumira O +kudzira O +. O + +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Izitu O +zikutanthauza O +kuti O +kusintha O +kwenikweni O +pakhalidwe O +la O +anthu O +kwagona O +pa O +momwe O +anthu O +akuleredwera O +mmakomo O +mwawo O +, O +mmadera O +momwe O +tikukhala O +, O +mmipingo O +komanso O +kusukulu O +. O +Chimodzimodzinso O +nkhani O +ya O +kuthetsa O +nkhanza O +mmabanja O +komanso O +nkhanza O +zina O +zomwe O +anthu O +amakumana O +nazo O +kaamba O +koti O + +ndi O +aakazi O +kapena O +aamuna O +, O +tikumbuke O +ndithu O +kuti O +nthawi O +youmba O +khalidwe O +la O +munthu O +ndi O +nthawi O +yomwe O +akukula O +. O + +Mwachitsanzo O +, O +anthu O +ambiri O +- O +abambo O +ngakhalenso O +amayi O +- O +amene O +amakhala O +ndi O +mtima O +woderera O +amayi O +, O +amakhala O +kuti O +adakula O +pakati O +pa O +chikhalidwe O +chomwe O +chimaonera O +amayi O +pansi O +. O +Anthu O +oterewa O +amavuta O +kuti O +akhale O +pansi O +pautsogoleri O +wa O +mzimayi O +chifukwa O +amangoona O +kuti O +munthu O +amene O +akuwalamula O +sakuyenera O +kutero O +. O + +Chikhalidwe O +cholakwikachi O +chimakhala O +chokhazikika O +mmitu O +mwawo O +ndipo O +kukonza O +kwake O +akakula O +kumakhala O +kovuta O +. O +Tsono O +udindo O +wambiri O +wokonza O +makhalidwe O +olakwikawa O +uli O +mmanja O +mwa O +makolo O +poonetsetsa O +kuti O +nzika O +zomwe O +mukulera O +zikhale O +ndi O +zikhulupiriro O +komanso O +makhalidwe O +oyenerera O +osapondereza O +, O +kuzunza O +kapena O +kuderera O +anthu O +ena O +kaamba O +ka O +momwe O +adabadwira O +. O + +Amayi O +amene O +azunzika O +mmabanja O +ndipo O +ali O +ndi O +ana O +aamuna O +, O +akhoza O +kuonetsetsa O +kuti O +mwana O +amene O +akulera O +uja O +asadzakhale O +ngati O +bambo O +ake O +kuti O +adzazunzenso O +mkazi O +wake O +akakula O +. O +Ana O +aamuna O +aphuzitsidwe O +kulemekeza O +munthu O +wamayi O +. O +Adziwe O +kuti O +kusiyana O +kwawo O +ndi O +munthu O +wamkazi O +kwagona O +pa O +kaumbidwe O +ka O +ziwalo O +zawo O +pakabadwidwe O +. O + +Zikakhala O +nzeru O +ndi O +machitachita O +ena O +palibe O +kusiyana O +. O +Auzidwe O +ana O +aamuna O +kuti O +mzimayi O +ndi O +muthu O +ngati O +iwo O +. O +Si O +chida O +chongoti O +wina O +akafuna O +agone O +nacho O +kapena O +kumamunyozetsa O +kumamuimbira O +miluzi O +akamayenda O +mmisewumu O +. O + +Chimodzimodzinso O +ana O +akazi O +tiwaphunzitse O +kuti O +ali O +ndi O +kuthekera O +kofikira O +komanso O +kukhala O +chilichonse O +chomwe O +angafune O +pamoyo O +wawo O +. O +Tiwaphunzitse O +atsikana O +kuti O +asadalire O +thumba O +la O +munthu O +wammuna O +chifukwa O +chomwe O +bambo O +akuchita O +kuti O +apeze O +ndalama O +pakhomo O +iwonso O +akhoza O +kupanga O +. O + +Mtsikana O +asalunjike O +nzeru O +zake O +pa O +thupi O +lake O +. O +Pali O +luso O +, O +nzeru O +ndi O +zinthu O +zina O +zomwe O +anadalitsidwa O +nazo O +kuti O +zipindulire O +iye O +komanso O +dziko O +. O + +Aphunzitsidwenso O +mwana O +wamkazi O +kuti O +asalole O +munthu O +aliyense O +kumukokera O +pansi O +kapena O +kumuchitira O +nkhanza O +- O +angakhale O +mbale O +kaya O +mwamuna O +wake O +. O +Mwanayo O +auzidwe O +akali O +wamngono O +kukana O +ndi O +kusapirira O +mtundu O +uliwonse O +wa O +nkhanza O +. O + +Kuvulaza O +namfedwa O +Ndinali O +pa O +maliro O +ena O +masiku O +apitawa O +komwe O +amfumu O +adaganiza O +zokhutula O +nkhawa O +zawo O +za O +anamfedwa O +tili O +kumanda O +. O +Amfumuwo O +adati O +sadakondwe O +ndi O +momwe O +bambo O +wa O +malemu O +ankathamangira O +thamangira O +pamaliro O +mmalo O +mosiira O +ena O +kuti O +amuthandize O +. O + +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Polankhula O +, O +amfumuwa O +adadzudzula O +bamboyo O +akuti O +chifukwa O +ali O +ndi O +chizolowezi O +chochita O +zinthu O +mwayekha O +posafuna O +kuthandizidwa O +ndi O +ena O +. O +Aka O +sikanali O +koyamba O +kumva O +anamfedwa O +akudzudzulidwa O +mokhadzula O +mokhudzana O +khalidwe O +lawo O +pamudzi O +. O + +Ena O +amadzudzulidwa O +kaamba O +kosapezeka O +maliro O +akagwera O +anthu O +ena O +. O +Ena O +amadzudzulidwa O +chifukwa O +chophonya O +ndondomeko O +kapena O +miyambo O +ina O +yokhudza O +maliro O +. O +Ndaonaponso O +anamfedwa O +ena O +ataphikiridwa O +nsima O +pamaliro O +nkuwasiira O +kuti O +adye O +okha O +ati O +chifukwa O +iwo O +akapita O +kumaliro O +a O +ena O +sadya O +chakudya O +. O + +Pamene O +anthu O +tikukhala O +mmagulu O +, O +sipangalephere O +wina O +kulakwitsa O +kapena O +kulakwira O +ena O +. O +Nthawi O +zina O +pa O +zifukwa O +zomwe O +sitidziwa O +ena O +sachita O +nawo O +zoyembekezeka O +pagulu O +ngati O +kudya O +nsima O +pamaliro O +. O +Osakhala O +kuti O +akudana O +ndi O +nsimayo O +koma O +anthufe O +timayenda O +ndi O +matenda O +osiyanasiyana O +omwe O +nthawi O +zina O +salola O +ena O +kumangodyapo O +chisawawa O +. O + +Ena O +kungodya O +za O +mchere O +kaya O +mafuta O +ndiye O +kuti O +aputa O +zosaputa O +mthupi O +. O +Sangakwanitse O +kulengeza O +za O +matenda O +awo O +kwa O +aliyense O +kuti O +awamvetsetse O +, O +nthawi O +zina O +kachetechete O +amangopewa O +zakudya O +zomwe O +sizinaphikidwe O +mwa O +dongosolo O +lomwe O +adapatsidwa O +kuchipatala O +. O + +Yakhota O +pangono O +nkhaniyi O +, O +apa O +pagona O +nkhani O +lero B-DATE +ndi O +pa O +funso O +ili O +kuti O +nchi O +chifukwa O +chiyani O +amfumu O +ngakhalenso O +atsogoleri O +a O +mmadera O +ndi O +midzi O +yomwe O +tikukhala O +amafuna O +kumudzudzula O +namfedwa O +panthawi O +imene O +akumva O +kale O +kupweteka O +kotaya O +mbale O +wake O +? O +Amene O +mwaferedwapo O +mukudziwa O +kuwawa O +kwa O +imfa O +. O + +Anatchezera B-PER +Chikondi O +amatero O +? O +Agogo O +, O +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Ndine O +mtsikana O +wa O +zaka O +20 O +ndipo O +ndili O +kukoleji O +. O +Ndili O +ndi O +chibwenzi O +chomwe O +tidagwirizana O +kuti O +tidzamange O +banja O +mtsogolo O +muno O +. O +Mnzangayu O +amati O +akufuna O +kuti O +adzandidziwire O +mbanja O +chifukwa O +akayamba O +kundigona O +panopa O +atha O +nane O +filimu O +. O +Ndiye O +akuti O + +poti O +iyeyu O +ndi O +munthu O +pena O +zimavuta O +ndiye O +akuti O +akufuna O +apeze O +mkazi O +woti O +azigonana O +naye O +popewa O +kugonana O +ndi O +ine O +kuti O +inyeyo O +adzandikwatire O +. O +Kodi O +kumeneku O +ndi O +kukonda O +? O +Ndithandizeni O +, O +agogo O +, O +nditani O +. O + +Ndine O +L O +, O +Lilongwe B-LOC +Wokondeka O +L O +, O +Bwenzi O +lakolo O +ndi O +munthu O +wachilungamo O +, O +inde O +, O +koma O +chilungamo O +chake O +chaonjeza O +. O +Munthu O +wotere O +osamukhulupirira O +chifukwa O +ndi O +kamberembere O +. O +Iyeyu O +wanena O +chinthu O +chanzeru O +kwambiri O +kuti O +pakalipano O +musamagonane O +chofukwa O +akuopa O +kuti O +akatero O +atha O +nawe O +chilakolako O +chifukwa O +wakudziwa O +. O +Koma O +akuti O +akufuna O +apeze O +mkazi O +wina O + +wapambali O +kuti O +azikapumirako O +poti O +iye O +ndi O +munthu O +, O +nanga O +iwe O +wakuuza O +kuti O +nawe O +utha O +kupeza O +wina O +woti O +uzicheza O +naye O +pamene O +mukudikira O +kuti O +mudzakwatirane O +? O +Akunama O +ameneyo O +; O +akufuna O +kuti O +azioneka O +ngati O +munthu O +wokhulupirika O +pomwe O +ndi O +wachimasomaso O +ndi O +akazi O +ena O +. O +Tikamati O +kudzisunga O +ndi O +nonse O +awiri O +, O +osati O +wina O +aziti O +mnzangawe O +udzisunge O +koma O + +ine O +ndikayendayenda O +. O +Kunjaku O +kwaopsatu O +, O +ndiye O +wina O +azipanga O +dala O +zachibwana O +ngati O +zimene O +akunenazo O +, O +si O +zoona O +ayi O +. O +Ngati O +ndi O +wachilungamo O +, O +iyenso O +ayenera O +kupirira O +kuchilakolako O +cha O +thupi O +kufikira O +tsiku O +lomwe O +mudzalowe O +mbanja O +. O +Koma O +ngati O +adayamba O +kale O +zogonana O +ndi O +akazi O +ena O +, O +mchitidwe O +umenewo O +sadzausiya O +. O +Ndiye O +, O +kunena O +zoona O +, O +mwamunayo O + +sali O +woyenerera O +kumanga O +naye O +banja O +chifukwa O +alibe O +chikondi O +chenicheni O +ndi O +iwe O +. O +Amati O +mbuzi O +ikalawa O +mchere O +sigwirika O +! O +Safuna O +zoyezetsa O +Anatchereza B-PER +, O +Ndakhala O +ndili O +pachibwenzi O +ndi O +mtsikana O +wina O +kwa O +chaka O +chimodzi O +ndipo O +timakondana O +kwambiri O +. O +Ndine O +Mkhristu O +ndipo O +ndikhulupirira O +kuti O +sibwino O +kumagonana O +ndi O +wachikondi O +wako O +musadalowe O +mbanja O + +lomanga O +. O +Ndakhala O +ndikumva O +malangizo O +oti O +masiku O +ano O +ndi O +bwino O +kukayezetsa O +magazi O +musanaganize O +zolowana O +, O +koma O +mnzangayu O +nditamuuza O +zimenezi O +adati O +ine O +zimenezo O +ndiye O +ayi O +. O +Kumufunsa O +chifukwa O +chake O +adati O +ineyo O +ngati O +ndikudzikaikira O +ndipite O +ndikayezetse O +, O +osati O +iyeyo O +. O +Akuopa O +chiyani O +? O +MJ O +Lilongwe B-LOC +Odi O +MJ O +, O +Akuopadi O +chiyani O +ameneyo O +? O + +Pati O +bii O +, O +pali O +munga O +, O +ife O +akale O +timatero O +. O +Chilipo O +chimene O +akuopa O +chifukwa O +akanakhala O +kuti O +ali O +bwinobwino O +, O +si O +bwenzi O +akuchita O +kukanira O +patalitali O +kuti O +ine O +toto O +, O +pita O +wekha O +. O +Kudziwa O +mmene O +munthu O +ulili O +usanalowe O +mbanja O +ndi O +chinthu O +chabwino O +kwambiri O +, O +makamaka O +masiku O +ano O +pamene O +kuli O +mliri O +wa O +kachilombo O +ka O +HIV O +/ O +Aids O +. O +Mundimvetse O +bwinobwino O + +pamenepa O +: O +si O +kuti O +munthu O +akapezeka O +ndi O +HIV O +ndiye O +kuti O +sayenera O +kukwatira O +kapena O +kukwatiwa O +, O +ayi O +. O +Munthu O +aliyense O +ali O +ndi O +ufulu O +wokhala O +pabanja O +, O +koma O +zimakhala O +bwino O +kudziwa O +mmene O +mthupi O +mwako O +mulili O +pofuna O +kukonza O +tsogolo O +la O +banja O +lanu O +. O +Ngati O +wina O +apezeka O +ndi O +kachilombo O +kapena O +matenda O +ena O +kumphasa O +mumadziwa O +chochita O +pofuna O +kudziteteza O + +kuti O +nonse O +mukhale O +moyo O +wathanzi O +. O +Komanso O +ngati O +mukufuna O +mwana O +mbanja O +mwanu O +madotolo O +amadziwa O +njira O +zokuthandizirani O +kuti O +mwana O +wanu O +asatenge O +nawo O +kachilomboko O +. O +Chachikulu O +ndi O +chikondi O +pakati O +panu O +- O +pali O +chikondi O +palibe O +mantha O +. O +Mufotokozereni O +wokondedwa O +wanuyo O +zimenezi O +kuti O +amvetsetse O +, O +koma O +ngati O +akumenyetsa O +nkhwangwa O +pamwala O +, O +musiyeni O + +ameneyo O +, O +muyangane O +wina O +amene O +angakumvetsetseni O +pankhani O +yoyezetsa O +magazi O +. O + +Nsalu O +ya O +lekaleka O +Anatchereza B-PER +, O +Ine O +ndi O +mwamuna O +wanga O +takhala O +pabanja O +zaka O +ziwiri O +ndipo O +nthawi O +yonseyi O +takhala O +tikugwiritsa O +ntchito O +njira O +zolera O +chifukwa O +mwamuna O +wanga O +amati O +nthawi O +yoti O +tikhale O +ndi O +mwana O +sinakwane O +- O +titoleretolere O +kaye O +kuti O +tisadzavutike O +tikadzakhala O +ndi O +mphatso O +ya O +mwana O +mnyumba O +mwathu O +. O +Kunena O +zoona O +zimene O +amati O +titoleretolere O + +kaye O +sindikuziona O +, O +komanso O +anthu O +kunjaku O +ndiye O +akumatiseka O +ndi O +kumatinyogodola O +kuti O +sitibereka O +. O +Ine O +ndiye O +ndatopa O +nazo O +zimenezi O +. O + +KB B-PER +Mzimba B-LOC +KB O +, O +Nkhani O +yanu O +ndi O +yovuta O +kuimvetsa O +, O +komabe O +ndikuthandizani O +. O +Choyamba O +, O +kodi O +pamene O +mumagwirizana O +zomanga O +ukwati O +wanu O +, O +mudayamba O +mwakhala O +pansi O +nkukambirana O +za O +mapulani O +anu O +pa O +nkhani O +yokhala O +ndi O +ana O +kapena O +izi O +munagwirizana O +mutalowana O +kale O +? O +Ndikufunsa O +chifukwa O +ukwati O +ndi O +anthu O +awiri O +. O +Ine O +ndikuona O +ngati O +mwamuna O +wanu O +chilipo O +chimene O + +sakufuna O +kuti O +mudziwe O +ndipo O +akunamizira O +kuti O +nonse O +mukulera O +. O +Zaka O +ziwiri O +mukutolera O +za O +mwana O +? O +Mukutolera O +chiyani O +? O +Mwanena O +kale O +kuti O +palibe O +chimene O +mukuona O +kuti O +mwatolerapo O +mpakana O +pano O +. O +Mumufunse O +ameneyo O +kuti O +nthawi O +yakwana O +tsopano O +kuti O +mulandire O +mphatso O +yomwe O +mwakhala O +mukuiyembekeza O +ija O +. O +Mumuuze O +kuti O +simupanganso O +zolera O +koma O +zenizeni O + +, O +mumve O +chimene O +ayankhe O +. O +Ngati O +pali O +vuto O +lomwe O +akuchita O +nalo O +manyazi O +kukuuzani O +, O +mumuuze O +kuti O +asaope O +chifukwa O +inu O +ndi O +thupi O +limodzi O +- O +mavuto O +ake O +ndi O +anu O +omwe O +. O +Kuli O +asinganga O +odziwa O +kusula O +kunja O +kuno O +! O +Akakanika O +, O +kuchipatala O +amathandizanso O +! O +Ndani O +safuna O +mwana O +? O +Sakundilankhula O +Zikomo O +Anatchereza B-PER +, O +Ndili O +pabanja O +ndi O +mkazi O +wina O +ndipo O + +timakondana O +kwambiri O +. O +Koma O +akwawo O +sagwirizana O +nawo O +ndipo O +ngakhale O +akumane O +panjira O +salankhulana O +. O +Ngakhale O +ine O +ndikawalankhulitsa O +sandiyankha O +. O +Ndichitenji O +chifukwa O +ndikuopera O +mawa B-DATE +atadwala O +kapena O +kumwalira O +kumene O +. O +Thandizeni O +. O + +Luso O +losema O +ziboliboli O +Luso O +longosema O +lafika O +apa O +? O +Basitu O +ntchito O +zake O +Namalenga O +kuti O +nafenso O +tikhale O +ndi O +popezera O +ndalama O +. O + +Escom B-ORG +in O +free O +- O +for O +- O +all O +fuel O +scam O +Wait O +gets O +longer O +Secrecy O +over O +party O +funders O +Malo O +anu O +amenewa O +? O +Amenewa O +ndi O +malo O +anga O +komanso O +mkulu O +wanga O +amene O +ndikugwira O +naye O +ntchitoyi O +. O + +Mudatsegula O +liti O +malo O +ano O +? O +Alick B-PER +kuonetsa O +chipembere O +chomwe O +adasema O +Adatsegulidwa O +mu O +2012 B-DATE +, O +koma O +ndidayamba O +kusema O +ziboliboli O +mu O +1998 B-DATE +. O +Nthawiyo O +ndimagwira O +ntchitoyi O +ndikukhala O +ku O +Mua B-ORG +kenaka O +ndimapangira O +kunyumba O +kwanga O +. O +Mu O +2012 B-DATE +ndi O +pamene O +timatsekula O +malo O +ano O +. O + +Mumasema O +chiyani O +? O +Timasema O +mtundu O +ulionse O +wa O +zinyama O +omwe O +munthu O +akufuna O +, O +chifaniziro O +cha O +munthu O +, O +mayi O +Maliya B-PER +, O +chifaniziro O +cha O +anthu O +a O +mtundu O +wa O +Chingoni O +, O +galimoto O +ndi O +zina O +zambiri O +zomwe O +sindingakwanitse O +kuzitchula O +zonse O +. O + +Mukugwiritsa O +ntchito O +mtengo O +wanji O +? O +Pali O +mitengo O +yambiri O +yomwe O +anthu O +amagwiritsa O +ntchito O +koma O +ife O +timakonda O +mtengo O +wa O +mtumbu O +. O + +Mumagwiritsira O +zida O +ziti O +popanga O +katunduyu O +? O +Mukakadula O +mtengowo O +, O +mumayenera O +kuyamba O +kusema O +ndi O +sompho O +, O +chikwanjenso O +chimafunika O +, O +tchizulo O +, O +sandpaper O +, O +polish O +ndi O +zida O +zina O +ndi O +zina O +kuti O +chomwe O +tikusemacho O +chioneke O +bwino O +. O + +Ndaona O +chifaniziro O +cha O +nyama O +ya O +chipembere O +, O +zimatenga O +masiku O +angati O +kuti O +mupange O +? O +Nanga O +mumagulitsa O +bwanji O +? O +Pakutha O +pa O +sabata O +ziwiri O +timakhala O +tamaliza O +kupanga O +chipembere O +. O +Chimenechi O +chikugulitsidwa O +K15 O +0 O +. O +Chifaniziro O +cha O +mayi O +wa O +mtundu O +wa O +Chingoni O +timagulitsa O +K20 O +0 O +. O + +Khirisimasi B-DATE +ya O +Niko B-PER +Nthawi O +ija O +yafikanso O +. O +Niko B-PER +adali O +pa O +Wenela B-LOC +tsiku O +limenelo O +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Abale O +anzanga O +, O +ndikuthokoza O +Mulungu O +amene O +wandilola O +kuti O +ndifike O +tsiku O +la O +lero B-DATE +! O +Komatu O +palibe O +munthu O +waimva O +kukoma O +Khirisimasi B-DATE +kukoma O +ngati O +Niko B-PER +. O +Mwamuiwala O +uja O +ankathandiza O +gogo O +uja O +kuwerenga O +zaka O + +zambirizo O +? O +Mwamuiwala O +Niko B-PER +ankakhala O +kumbuyo O +kwa O +gogoyo O +makamaka O +tsiku O +lija O +adandipeza O +ndikulima O +kwathu O +kwa O +Kanduku B-LOC +? O +Tsonotu O +sindinena O +za O +Tomasi B-PER +Akwino I-PER +wanzeru O +zozana O +. O +Sindinganene O +za O +Niko B-PER +yemwetu O +ngakhale O +Chichewa O +chake O +nchozama O +zedi O +. O + +Niko O +, O +mwaitha O +. O +Mwachoka O +kumpando O +wosunga O +zisinsi O +, O +mwafika O +kumpando O +woulula O +zinsinsi O +. O +Mukamva O +bwa O +? O +adafunsa O +Abiti O +Patuma B-PER +. O + +Mwanaaaa O +! O +Nkuuze O +inetu O +ndili O +okondwa O +zedi O +. O +Mukakhala O +enanu O +mukadawerenga O +1 O +mpaka O +10 O +koma O +ine O +ndikuti O +penda O +, O +penda O +kuwiri O +, O +mwanangu O +, O +wansiira O +kansonjo O +, O +njonjonjo O +, O +mbiringo O +, O +njoli O +, O +sansamera O +, O +khumi O +lagwa O +, O +adayankha O +Niko B-PER +. O + +Zinthutu O +zimasintha O +. O +Malisani B-PER +, O +Malisani B-PER +! O +Zoona O +Moya B-PER +Pete I-PER +nkumutaya O +Malisani B-PER +? O +Ndazitaya O +ndekha O +. O +Chilungamo O +chidaphetsa O +msemamitondo O +, O +adatero O +Malisani B-PER +atafika O +pamalo O +paja O +timakonda O +. O + +Gervazzio B-PER +adaika O +nyimbo O +ya O +Fumbi B-ORG +Jazz I-ORG +Band I-ORG +: O +Mmene O +ntchito O +yanga O +yatha O +Mwayesa O +nkhani O +? O +Funani O +ina O +nkhani O +anzanga O +Sankhani O +ina O +, O +anzanga O +! O +Palibe O +icho O +ndidatola O +. O +Kodi O +si O +uyu O +Maliseni B-PER +adasambwadza O +Lazalo B-PER +Chatsika I-PER +masiku O +apitawo O +? O +Kodi O +siyemweyu O +ankanena O +kuti O +Moya B-PER +Pete I-PER +akukumana O +ndi O +anthu O +ofunika O +? O +Kodi O +si O +yemweyo O +zidamutsamwa O +atanena O +kuti O + +Moya B-PER +Pete I-PER +ali O +bwino O +chonsecho O +atabwera O +mwini O +wake O +adatiuza O +tonse O +pa O +Wenela B-LOC +kuti O +nyamakazi O +inamugwira O +ntchafu O +? O +Kodi O +Niko B-PER +, O +izi O +adalankhula O +Chatsika B-PER +mukuti O +nazo O +bwanji O +? O +Nanga O +enatu O +akuti O +akusankhani O +kuti O +muchititse O +nkhani O +youlula O +zinsinsi O +ikhale O +yovuta O +, O +mukutipo O +bwanji O +? O +adafunsa O +Abiti O +Patuma B-PER +. O + +William B-PER +the I-PER +Conqueror I-PER +, O +whose O +cause O +was O +favoured O +to O +by O +Moya B-PER +Pete I-PER +, O +requested O +quiet O +clearly O +stated O +sequentially O +created O +when O +Thomas B-PER +Tatertoot I-PER +took O +taut O +twine O +to O +tie O +ten O +twigs O +to O +two O +tall O +trees O +, O +adayankha O +Niko B-PER +. O + +Sindidatolepo O +kanthu O +. O +Mwina O +chifukwa O +ndidali O +kulingalira O +ngati O +mkazi O +wanga O +wokondeka O +Nambe B-PER +walandira O +kuponi O +. O + +Kuthimathima O +kwa O +magetsi O +kwakhudzanso O +akumidzi O +Ndi O +Lolemba B-DATE +mmbandakucha O +wa O +pa O +12 B-DATE +September I-DATE +, O +nthawi O +yangokwana O +kumene O +4 B-DATE +koloko I-DATE +koma O +magetsi O +azima O +kale O +mboma O +la O +Mulanje B-LOC +. O +Chiyembekezo O +nchoti O +posakhalitsa O +ayaka O +. O + +Gulu O +la O +alimi O +lopanga O +tsabola O +wa O +Zikometso B-ORG +Hot I-ORG +Chilli I-ORG +Sauce I-ORG +, O +maso O +akudikira O +kuti O +mwina O +magetsi O +ayaka O +nthawi O +iliyonse O +. O +Poyembekezera O +, O +asakaniza O +kale O +tsabola O +kuti O +magetsi O +akangoyaka O +ayambe O +kuphika O +mmakina O +awo O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Akadadziwa O +akadaphika O +therere O +! O +Magetsi O +sadayake O +tsiku O +lonse O +. O +Pofika O +7 B-DATE +koloko I-DATE +mmawa I-DATE +wa O +Lachiwiri B-DATE +, O +magetsi O +kuli O +chuu O +, O +zomwe O +zapangitsa O +kuti O +akataye O +zosakanizazo O +. O + +Umu O +ndi O +momwe O +zikukhalia O +kwa O +anthu O +akumudzi O +amene O +sangakwanitse O +kupeza O +injini O +ya O +magetsi O +( O +generator O +) O +. O + +Makampani O +a O +alimi O +akulephera O +kuyendetsa O +malonda O +awo O +, O +zinthu O +zasokonekera O +chifukwa O +cha O +kuthimathima O +kwa O +magetsi O +, O +komwe O +kukulowa O +mwezi O +wachiwiri O +tsopano O +mdziko O +muno O +. O + +Nalo O +bungwe O +lopanga O +ndi O +kugulitsa O +magetsi O +la O +Escom B-ORG +laneneratu O +kuti O +mavutowa O +anyanyira O +miyezi O +ikubwerayi O +chifukwa O +cha O +kuchepa O +kwa O +madzi O +omwe O +amapukusa O +makina O +opangira O +magetsi O +ku O +Nkula B-LOC +ndi O +ku O +Tedzani B-LOC +mumtsinje I-LOC +wa I-LOC +Shire I-LOC +. O + +Monga O +akufotokozera O +wachiwiri O +kwa O +mkulu O +wa O +Zikometso O +, O +Amos B-PER +Ambali I-PER +, O +pasabata O +amapanga O +mabotolo O +a O +tsabola O +2 O +100 O +, O +koma O +pano O +akupanga O +osaposera O +500 O +. O + +Timagwira O +ntchito O +Lolemba B-DATE +mpaka I-DATE +Lachisanu I-DATE +, O +koma O +masiku O +onsewa O +kukukhala O +kopanda O +magetsi O +. O +Mapeto O +ake O +tayamba O +kugwira O +usiku O +wokhawokha O +komanso O +Loweruka B-DATE +masana I-DATE +pamene O +magetsi O +akumayaka O +. O + +Sizikupanganika O +, O +pena O +kukukhala O +kopanda O +magetsi O +tsiku O +lathunthu O +, O +zomwe O +zasokoneza O +bizinesi O +yathu O +. O +Kangapo O +konse O +tataya O +tsabola O +patatha O +masiku O +awiri O +popanda O +magetsi O +kupangitsa O +kuti O +tsabola O +wathu O +aonongeke O +, O +adatero O +Ambali B-PER +. O + +Nawo O +a O +Talimbika B-ORG +Agro I-ORG +- I-ORG +Processing I-ORG +and I-ORG +Marketing I-ORG +Cooperative I-ORG +Society I-ORG +, O +amene O +amapanga O +mafuta O +ophikira O +a O +Sunpower B-ORG +mboma O +la O +Salima B-LOC +, O +akuti O +magetsi O +akazima O +, O +amagulula O +makina O +awo O +ndi O +kuchotsa O +mpendadzuwa O +yense O +. O + +Fanny B-PER +Jodani I-PER +ndi O +mmodzi O +mwa O +akuluakulu O +pa O +Talimbika B-ORG +ndipo O +akuti O +patha O +miyezi O +iwiri O +magetsi O +akuzimazima O +ndipo O +tsiku O +lililonse O +akumazima O +isadakwane O +4 B-DATE +koloko I-DATE +nkumayaka O +6 B-DATE +madzulo I-DATE +. O + +Apapa O +tayamba O +kugwira O +ntchito O +usiku O +, O +komabe O +zikuvuta O +chifukwa O +pena O +kukumakhala O +kopanda O +magetsi O +. O +Magetsi O +akazima O +sitigwira O +ntchito O +ndipo O +timagulula O +makina O +athu O +, O +kuchotsa O +mpendadzuwawo O +, O +adatero O +. O + +Talimbika O +imapanga O +malita O +500 O +patsiku O +ngati O +magetsi O +akuyaka O +, O +koma O +pano O +tsiku O +likutha O +osapanga O +mafuta O +. O + +Ali O +ndi O +antchito O +oposa O +11 O +amene O +akufunika O +malipiro O +, O +kodi O +akumawalipira O +bwanji O +? O +Mkulu O +wa O +Talimbika B-ORG +, O +Pharison B-PER +Chiwoko I-PER +, O +akuti O +ili O +ndi O +vuto O +lalikulu O +. O + +Magetsi O +akamayaka O +bwino O +, O +timapanga O +ndalama O +yoposa O +K3 O +miliyoni O +pamwezi O +. O +Mwezi B-DATE +unowo I-DATE +ngakhale O +K1 O +miliyoni O +sikwana O +. O +Timaononga O +K700 O +0 O +kuti O +tilipire O +antchito O +. O +Mutha O +kuona O +kuti O +mwezi B-DATE +uno O +ngati O +anthu O +alandire O +ndi O +mwayi O +, O +akutero O +Chiwoko B-PER +. O + +Nako O +ku O +Dowa B-LOC +zinthu O +sizili O +bwino O +. O +Watson B-PER +Kamchiliko I-PER +mkulu O +wa O +Madisi B-ORG +Agro I-ORG +- I-ORG +Processors I-ORG +Cooperatives I-ORG +, O +omwenso O +amapanga O +mafuta O +ophikira O +, O +wati O +pali O +mantha O +kuti O +angachotse O +antchito O +ena O +ngati O +sizisintha O +. O + +Timapanga O +malita O +2 O +0 O +patsiku O +. O +Lero O +zasintha O +, O +tikumapanga O +malita O +2 O +0 O +pasabata O +, O +bizinesi O +yasokonekera O +. O +Tili O +ndi O +ogwira O +ntchito O +amene O +akulandira O +K150 O +0 O +, O +kodi O +awa O +tingawalipirenso O +? O +adatero O +Kamchiliko B-PER +. O + +Nako O +kuchigayo O +kwasokonekera O +. O +Kamchiliko B-PER +akuti O +anthu O +akugona O +kuchigayo O +kudikira O +kuti O +magetsi O +ayake O +pa O +boma O +la O +Dowa B-LOC +. O + +Pena O +amayaka O +cha O +mma O +10 B-DATE +koloko I-DATE +usiku I-DATE +, O +anthu O +amagona O +kuchigayo O +kuti O +akayaka O +agaitse O +, O +adatero O +. O + +Kwa O +T O +/ O +A O +Phambala B-PER +mboma O +la O +Ntcheu B-LOC +, O +eni O +zigayo O +za O +dizilo O +apezerapo O +mwayi O +ndi O +kuzimazima O +kwa O +magetsi O +pamene O +akweza O +mtengo O +kuchoka O +pa O +K300 O +thini O +kufika O +pa O +K350 O +. O + +Koma O +uthenga O +kuchokera O +kubungwe O +la O +Escom B-ORG +sukupereka O +chiyembekezo O +kwa O +anthuwa O +. O + +Mkulu O +wa O +bungweli O +, O +John B-PER +Kandulu I-PER +, O +akuti O +izi O +zikhala O +zikuchitika O +kuyambira O +mwezi B-DATE +uno I-DATE +mpaka O +December B-DATE +pamene O +mvula O +idzakhale O +itayamba O +. O + +Kandulu B-PER +akuti O +izi O +zili O +chonchi O +chifukwa O +mlingo O +wa O +madzi O +a O +mumtsinje B-LOC +wa I-LOC +Shire I-LOC +ndi O +wotsika O +ndipo O +kutsikaku O +kupitirira O +pokhapokha O +mvula O +itayamba O +. O + +Chifukwa O +cha O +izi O +, O +tingokwanitsa O +kutapa O +135 O +megawatts O +mmalo O +mwa O +361 O +megawatts O +zomwe O +zichititse O +kuti O +magetsi O +akhale O +akuzimazima O +, O +adatero O +Kandulu B-PER +. O + +Tidasala O +masiku O +52 O +kuti O +Mulungu O +atiunikire O +Nthawi O +zambiri O +, O +anthu O +timatenga O +banja O +ngati O +sitepe O +pamoyo O +wathu O +basi O +koma O +tikalingalira O +momwe O +banja O +la O +mbusa O +komanso O +mlembi O +wa O +mkulu O +wa O +mpingo O +wa O +CCAP B-ORG +Reverend O +Vasco B-PER +Kachipapa I-PER +Banda I-PER +ndi O +mkazi O +wake O +Madalitso B-PER +Nyoli I-PER +, O +mibadwo O +yobwerayi O +idzazindikira O +momwe O +banja O +la O +umulungu O +limakhalira O +. O + +Awiriwa O +akuti O +adakumana O +mu O +1992 B-DATE +onse O +atasankhidwa O +kupita O +kusukulu O +ya O +sekondale B-ORG +ya I-ORG +Mitundu I-ORG +ndipo O +chikondi O +chawo O +chidayamba O +mu O +1994 B-DATE +koma O +uku O +sikudali O +kuyamba O +kwa O +banja O +poti O +zambiri O +zidadutsapo O +. O + +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Rev O +. O +Kachipapa B-PER +adati O +mizati O +itatu O +ndiyo O +idagwira O +ntchito O +kuti O +awiriwa O +atseguke O +mmaso O +kutidi O +adalengedwa O +kudzakhala O +limodzi O +ndi O +kutumikira O +Chauta O +ngati O +bambo O +ndi O +mayi O +komanso O +odyetsa O +ndikusamala O +nkhosa O +zake O +. O + +Kachipapa B-PER +ndi O +Madalitso B-PER +: O +Lero B-DATE +ndi O +banja O +Mzati O +woyamba O +, O +ineyo O +ndidadwala O +tikadali O +kusukulu O +mpaka O +ndidapita O +kunyumba O +. O +Nditapeza O +bwino O +nkubwerako O +, O +Madalitso B-PER +adabwera O +kudzandizonda O +ndipo O +aka O +sikadali O +komaliza O +. O +Pamenepa O +ndidazindikira O +kuti O +ndi O +umunthu O +weniweni O +, O +adatero O +Kachipapa B-PER +. O + +Iye O +adati O +chikondichi O +sichidasanduke O +mapeto O +azonse O +ayi O +koma O +chiyambi O +cha O +kudzifunsa O +ndi O +kupempha O +utsogoleri O +wa O +Mulungu O +. O + +Mchaka B-DATE +cha I-DATE +1997 I-DATE +, O +tonse O +awiri O +tidayamba O +mapemphero O +ndi O +kusala O +kwa O +masiku O +52 O +( O +Loweruka B-DATE +lokhalokha O +) O +kupempha O +Mulungu O +kuti O +atiunikire O +ngatidi O +tidali O +oyenera O +kukwatirana O +. O +Ndi O +mzati O +wachiwiri O +ndipo O +mzati O +wachitatu O +udali O +nthawi O +yomwe O +ine O +ndimapanga O +maphunziro O +a O +zaubusa O +ku O +Zomba B-LOC +, O +mkazi O +wanga O +adali O +atayamba O +kale O +ntchito O +ndipo O +adandithandiza O +kupereka O + +malowolo O +ake O +omwe O +, O +adatero O +Kachipapa B-PER +. O + +Iye O +adati O +Chauta O +atavomereza O +zonse O +, O +ndondomeko O +zoyenera O +zidatsatidwa O +kufikira O +nthawi O +ya O +chinkhoswe O +mchaka B-DATE +cha I-DATE +1998 I-DATE +ndipo O +kenako O +ukwati O +woyera O +ku O +Ntchisi B-ORG +CCAP I-ORG +. O + +Ndimakonda O +mkazi O +wanga O +kwambiri O +chifukwa O +cha O +mtima O +wake O +wabwino O +, O +amakonda O +kupemphera O +kwambiri O +ndipo O +simkazi O +wanga O +chabe O +koma O +mzanga O +muuzimu O +, O +adatero O +Kachipapa B-PER +. O + +Nawo O +mayi O +a O +kunyumba O +akuti O +( O +Madalitso O +) O +akuti O +abusawa O +ndi O +bambo O +wabwino O +wokonda O +banja O +lawo O +ndi O +wodziwa O +kusamala O +. O + +Ndi O +bambo O +abwino O +kwambiri O +odziwa O +udindo O +wawo O +ndiokonda O +banja O +lawo O +komanso O +kusamala O +ana O +awo O +. O +Timapemphera O +limodzi O +, O +kuyenda O +limodzi O +, O +kudya O +limodzi O +mwachidule O +timapangira O +zinthu O +limodzi O +, O +adatero O +mayiwo O +. O + +Apolisi O +akupitirirabe O +kuphwanya O +malamulo O +A O +polisi O +atatu O +agwidwa O +ndi O +kutsekeredwa O +mchitolokosi O +chawo O +chomwe O +mumzinda O +wa O +Zomba B-LOC +powaganizira O +kuti O +adathandizira O +mayi O +wina O +yemwe O +akuti O +adaba O +ndalama O +mdziko O +la O +South B-LOC +Africa I-LOC +kutuluka O +mchitolokosi O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Apolisiwa O +ndi O +Sub O +Inspector O +Khudze B-PER +, O +Sergeant O +Mbalame B-PER +ndi O +Mankhwala B-PER +omwe O +akuganiziridwa O +kuti O +adathandiza O +mayiyo O +yemwe O +akuti O +adaba O +ndalama O +zokwana O +pafupifupi O +K17 O +miliyoni O +kwa O +bwana O +wake O +mdzikolo O +. O + +Izi O +zidachititsa O +apolisi O +a O +dzikolo O +kulumikizana O +ndi O +a O +dziko O +lino O +omwe O +mwaukadaulo O +wawo O +adamugwira O +mayiyo O +, O +koma O +ena O +mwa O +apolisi O +omwewo O +akuti O +adapezerapo O +mwayi O +wotakata O +ndipo O +anamutulutsa O +mwamseri O +. O + +Ndipo O +ku O +Zomba B-LOC +konko O +wapolisi O +wina O +, O +yemwe O +akungodziwika O +kuti O +Kalipinde B-PER +, O +adamangidwanso O +poganiziridwa O +kuti O +adachita O +zakatangale O +. O + +Izitu O +zachitika O +patangodutsa O +sabata B-DATE +imodzi I-DATE +wapolisi O +winanso O +, O +Constable O +Kamoto B-PER +atatsekeredwa O +mchitolokosi O +cha O +polisi O +ya O +Soche B-LOC +mumzinda O +wa O +Blantyre B-LOC +pomuganizira O +kuti O +adasowetsa O +mfuti O +ataledzebwa O +pamalo O +ena O +omwera O +mowa O +. O + +Pakadalipano O +apolisi O +akuti O +mfuti O +idasowayo O +idapezeka O +. O + +Ngakhale O +izi O +zikuchitika O +, O +anthu O +mdziko O +muno O +amadalira O +apolisi O +pankhani O +yosungitsa O +lamulo O +komanso O +chitetezo O +. O + +Kwa O +zaka O +zingapo O +tsopano O +, O +apolisi O +akhala O +akupezeka O +ndi O +milandu O +yosiyanasiyana O +, O +monga O +kulowetsa O +anthu O +omwe O +alibe O +ziphaso O +mdziko O +muno O +podzera O +njira O +zosavomerezeka O +, O +umbava O +ndi O +umbanda O +komanso O +kuzunza O +ena O +mwa O +anthu O +omwe O +amagwidwa O +akuyenda O +usiku O +. O + +Ndipo O +nthawi O +yonseyi O +, O +boma O +komanso O +akuluakulu O +awo O +akhala O +akutsimikizira O +mtundu O +wa O +a O +malawi O +kuti O +izi O +zikhala O +mbiri O +yakale O +kaamba O +koti O +kagwilidwe O +ntchito O +ka O +apolisiwa O +kanaunikidwanso O +. O + +Polankhulapo O +mneneri O +wa O +polisi O +mdziko O +muno O +James B-PER +Kadadzera I-PER +adavomereza O +kuti O +ena O +mwa O +apolisi O +akupitirizabe O +kuswa O +malamulo O +ndi O +kusasunga O +mwambo O +. O + +Kadadzera B-PER +adati O +koma O +akuluakulu O +a O +apolisiwa O +sakusekerera O +izi O +ndipo O +akulanga O +opezeka O +akuswa O +malamulowo O +pogwiritsa O +ntchito O +njira O +ziwiri O +. O + +Iye O +adati O +ena O +akumalangidwa O +pogwiritsa O +ntchito O +njira O +zawo O +za O +polisi O +pomwe O +ena O +akumalangidwa O +pogwiritsa O +ntchito O +malamulo O +a O +dziko O +lino O +. O + +Mwachitsanzo O +apolisi O +anayi O +omwe O +sindiwatchula O +maina O +awo O +, O +adatsekeredwa O +mumzinda O +wa O +Zomba B-LOC +titalandira O +dandaulo O +lakuti O +adakhudzidwa O +ndi O +zakatangale O +, O +ndipo O +alangidwa O +potengera O +malamulo O +a O +dziko O +lino O +, O +pomwe O +Kamoto B-PER +akulangidwa O +pogwiritsa O +ntchito O +malamulo O +athu O +, O +adatero O +Kadadzera B-PER +. O + +Iye O +adakana O +kuyankhulapo O +mwatsatanetsatane O +za O +milandu O +ya O +anayiwa O +. O + +Kadadzera O +ngakhale O +izi O +zili O +chomwechi O +, O +chiwerengero O +cha O +apolisi O +opezeka O +akupalamula O +chikuchepera O +. O + +Koma O +musaiwale O +kuti O +ngakhale O +alipo O +apolisi O +omwe O +akugwira O +ntchito O +yawo O +molimbika O +ndi O +modzipereka O +, O +aliponso O +ena O +omwe O +akuswa O +malamulo O +. O +Choncho O +tili O +ndi O +nthambi O +yoyangana O +kagwiridwe O +ka O +ntchito O +mwaukadaulo O +ya O +Profession B-ORG +Standard I-ORG +Unit I-ORG +( O +PSU B-ORG +) O +yomwe O +ikulimbikitsa O +kusunga O +mwambo O +mupolisi O +, O +adatero O +Kadadzera B-PER +. O + +Ndipo O +nduna O +ya O +za O +mdziko O +Grace B-PER +Chiumia I-PER +adati O +atsirirapo O +bwino O +ndemanga O +pankhanizi O +akamva O +tsatanetsatane O +wa O +nkhani O +zomwe O +zidachitika O +ku O +Zombazi B-LOC +kuti O +akhale O +ndi O +umboni O +wonse O +. O + +Sindidalandire O +lipoti O +lililonse O +lokhudza O +nkhani O +za O +ku O +Zombazi B-LOC +. O +Ndifufuze O +kaye O +kuti O +zidayenda O +bwanji O +, O +adatero O +Chiumia B-PER +. O + +Koma O +mkulu O +wa O +bungwe O +lopereka O +upangiri O +ndi O +thandizo O +pa O +maufulu O +a O +anthu O +la O +Centre B-ORG +for I-ORG +Human I-ORG +Rights I-ORG +, I-ORG +Education I-ORG +, I-ORG +Advice I-ORG +and I-ORG +Assistance I-ORG +( O +CHREAA B-ORG +) O +, O +Victor B-PER +Mhango I-PER +, O +adati O +mchira O +wanyani O +udakhota O +pachiyambi O +pomwe O +ena O +mwa O +apolisiwa O +ankalembedwa O +ntchito O +. O + +Mhango B-PER +adati O +ambiri O +adalowa O +ntchitoyi O +chifukwa O +chodziwana O +ndi O +ena O +mwa O +andale O +ndipo O +alibe O +chidwi O +chenicheni O +chogwira O +ntchito O +yachitetezo O +koma O +kudzilemeretsa O +. O + +Iye O +adati O +enanso O +mwa O +apolisiwa O +amaona O +ngati O +lamulo O +silingawakhudze O +ndipo O +akhoza O +kupalamula O +ngakhale O +kuzunza O +anthu O +umo O +angathere O +popanda O +kulandira O +zilango O +zamtundu O +uliwonse O +. O + +Akavala O +yunifolomu O +ija O +ndi O +kutenga O +unyolo O +mmanja O +amaona O +ngati O +basi O +palibe O +angawakhudze O +, O +adatero O +Mhango B-PER +. O + +Iye O +adati O +nzamanyazi O +kuti O +ena O +mwa O +apolisiwa O +akumafika O +pamlingo O +wochita O +nawo O +za O +umbava O +ndi O +umbanda O +mmalo O +moteteza O +anthu O +. O + +Agulitsa O +chimanga O +kudziko O +la O +tanzania B-LOC +Pomwe O +boma O +lili O +pakalikiriki O +kuitanitsa O +chimanga O +kuchokera O +kunja O +pofuna O +kupulumutsa O +Amalawi O +ku O +galu O +wakuda O +yemwe O +wadutsa O +madera O +ambiri O +mdziko O +muno O +kaamba O +ka O +kuchepa O +kwa O +mvula O +chaka B-DATE +chatha I-DATE +, O +zamveka O +kuti O +Amalawi O +ena O +agundika O +kugulitsa O +chimanga O +chawo O +kudziko O +la O +Tanzania B-LOC +. O + +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Themba O +la O +Mathemba O +( O +Paramount O +Chief O +) O +Chikulamayembe B-PER +ya O +mboma O +la O +Rumphi B-LOC +yauza O +Tamvani B-ORG +, O +kuti O +alimi O +ambiri O +mdera O +lake O +agulitsa O +chimanga O +chawo O +mozemba O +kumavenda O +ochokera O +mdziko O +la O +Tanzania B-LOC +mmalo O +mogulitsa O +kumisika O +ya O +Admarc B-ORG +. O + +Iye O +adati O +izi O +zikuchitika O +ngakhale O +ena O +mwa O +anthu O +ake O +ali O +pachiopsezo O +chachikulu O +chokulukutika O +ndi O +njala O +. O + +Chikulamayembe B-PER +: O +Kulankhula O +ndiye O +tikulankhula O +koma O +ena O +samamva O +Chimanga O +chidachitako O +bwino O +pangono O +chigawo O +cha O +kumpoto O +, O +kuphatikizapo O +boma O +la O +Rumphi B-LOC +, O +koma O +makomo O +ambiri O +avutikabe O +ndi O +njala O +. O +Izi O +zili O +chomwechi O +chifukwa O +chimanga O +chambiri O +chalowa O +mdziko O +la O +Tanzania B-LOC +, O +adatero O +Chikulamayembe B-PER +. O + +Mfumuyi O +idati O +kumbali O +yake O +ikuyesetsa O +kuchititsa O +misonkhano O +kuuza O +anthu O +za O +kuipa O +kogulitsa O +chimanga O +kunja O +pomwe O +mdziko O +muno O +muli O +njala O +yadzaoneni O +. O + +Ambiri O +akumvetsa O +, O +koma O +ena O +amakopekabe O +ndi O +mitengo O +yokwera O +yomwe O +mavenda O +akunjawa O +amapereka O +powagula O +poyerekeza O +ndi O +ya O +Admarc B-ORG +koma O +amaiwala O +kuti O +nthawi O +yanjala O +adzagulanso O +chimanga O +chomwecho O +kwa O +mavenda O +omwewo O +pamtengo O +wokwera O +kwambiri O +, O +adatero O +Chikulamayembe B-PER +. O + +Iye O +adapempha O +boma O +kuti O +lichitepo O +kanthu O +pokhwimitsa O +chitetezo O +mmalire O +a O +dziko O +lino O +ndi O +maiko O +oyandikana O +nawo O +kuti O +chimanga O +chosowachi O +chisamatuluke O +chisawawa O +. O + +Pakalipano O +, O +boma O +la O +Malawi B-LOC +layambapo O +kuitanitsa O +chimanga O +kuchokera O +kumaiko O +ena O +monga O +ku O +Brazil B-LOC +, O +Ukraine B-LOC +, O +Mexico B-LOC +ndipo O +china O +chayamba O +kale O +kulowa O +mdziko O +muno O +kuchokera O +ku O +Zambia B-LOC +. O + +Anthu O +oposa O +6 O +. O +5 O +miliyoni O +mdziko O +muno O +alibiretu O +chakudya O +moti O +akufunika O +thandizo O +mwachangu O +, O +malinga O +ndi O +lipoti O +la O +Malawi B-ORG +Vulnerability I-ORG +Assessment I-ORG +Committee I-ORG +( O +Mvac B-ORG +) O +. O + +Powunikira O +izi O +, O +ndondomeko O +ya O +zachuma O +ya O +dziko O +lino O +idaika O +padera O +ndalama O +zokwana O +K35 O +biliyoni O +zogulira O +chimanga O +mdziko O +muno O +komanso O +kumaiko O +akunja O +chokwana O +pafupifupi O +matani O +1 O +miliyoni O +choti O +anthu O +adzadye O +njala O +ikafika O +posauzana O +. O + +Chanda B-PER +Kasolo I-PER +, O +mmodzi O +mwa O +akuluakulu O +omwe O +ali O +mukomiti O +ya O +pulezidenti O +wa O +dziko O +la O +Zambia B-LOC +yoyanganira O +chimanga O +ndi O +zina O +zotere O +lotchedwa O +Presidential B-ORG +Multi I-ORG +- I-ORG +Agency I-ORG +Taskforce I-ORG +on I-ORG +Maize I-ORG +, I-ORG +Maize I-ORG +Products I-ORG +and I-ORG +Food I-ORG +Security I-ORG +, O +adatsimikiza O +kuti O +dziko O +lino O +lidaitanitsadi O +chimanga O +chopitirira O +matani O +500 O +0 O +, O +ndipo O +matani O +150 O +0 O +, O +adatumizidwa O +kale O +sabata B-DATE +zitatu I-DATE +zapitazo I-DATE +. O + +Iye O +adati O +chimangachi O +chikugulidwa O +pamtengo O +wa O +pafupifupi O +$ O +15 O +( O +MK11 O +250 O +) O +pathumba O +la O +makilogalamu O +50 O +lililonse O +. O + +Koma O +pomwe O +ena O +ku O +Rumphi B-LOC +akugulitsa O +chimanga O +kwa O +mavenda O +a O +ku O +Tanzania B-LOC +, O +Lachinayi B-DATE +sabata I-DATE +yatha I-DATE +boma O +la O +Zambia B-LOC +lidalanda O +matani O +90 O +a O +chimanga O +kudzanso O +matani O +30 O +a O +ufa O +omwe O +ena O +amafuna O +kulowetsa O +mdziko O +muno O +mozembetsa O +. O +Mu O +April B-DATE +dzikolo O +lidagwiranso O +galimoto O +zikuluzikulu O +28 O +zitanyamula O +chimanga O +chomwe O +amafuna O +kulowa O +nacho O +mdziko O +muno O +mosatsata O +ndondomeko O +. O + +Kasolo B-PER +adati O +Amalawi O +asabwekere O +chimanga O +cholowa O +mdziko O +muno O +mozembetsedwa O +chifukwa O +chikumagulitsidwa O +pamtengo O +wodula O +kwambiri O +. O + +Akumachigula O +pamtengo O +wa O +K80 O +ya O +Zambia B-LOC +( O +yomwe O +ndi O +pafupifupi O +K5 O +678 O +ya O +Malawi B-LOC +) O +ndipo O +akuchigulitsa O +mokwera O +kwambiri O +kwa O +Amalawi O +mboma O +la O +Mchinji B-LOC +, O +adatero O +Kasolo B-PER +. O + +Iye O +adati O +boma O +la O +Zambialo B-LOC +ndi O +lokhumudwa O +ndi O +mchitidwewu O +chifukwa O +ukulowetsa O +pansi O +chuma O +cha O +maiko O +awiriwa O +. O + +Pokambapo O +za O +mmene O +zilili O +mdziko O +muno O +, O +Symon B-PER +Vuwa I-PER +Kaunda I-PER +, O +mmodzi O +wa O +alangizi O +a O +pulezidenti O +wa O +dziko O +lino O +, O +adauza O +atolankhani O +kuti O +chigawo O +chakumpoto O +, O +makamaka O +boma O +la O +Mzimba B-LOC +, O +kuli O +chimanga O +chambiri O +zedi O +chomwe O +bungwe O +logula O +ndi O +kugulitsa O +mbewu O +kwa O +alimi O +la O +Agriculture B-ORG +Development I-ORG +and I-ORG +Marketing I-ORG +Corporation I-ORG +( O +Admarc B-ORG +) O +silitha O +kugula O +chonse O +. O + +Koma O +Kaunda B-PER +adangoti O +kakasi O +, O +kukaninka O +kuyankha O +atamufunsidwa O +kuti O +nchifukwa O +chiyani O +boma O +likulimbana O +ndi O +chimanga O +chakunja O +pomwe O +likukanika O +kugula O +chimanga O +chamnanu O +chomwe O +iye O +akuti O +chilipo O +mboma O +la O +Mzimba B-LOC +. O + +Ndipo O +zidali O +zamanyazi O +pomwe O +atolankhani O +adafika O +ku O +depoti O +ya O +Admarc B-ORG +mumzinda O +wa O +Mzuzu B-LOC +komwe O +adapezako O +matani O +2 O +800 O +okha O +. O +Malowa O +amadzadza O +ndi O +matani O +10 O +0 O +. O + +Kafukufuku O +wa O +Mvac B-ORG +adati O +boma O +la O +Mzimba B-LOC +ndi O +limodzi O +mwa O +maboma O +omwe O +akhudzidwe O +ndi O +njala O +mwa O +anthu O +12 O +pa O +100 O +alionse O +pomwe O +anthu O +16 O +pa O +100 O +alionse O +avutika O +ndi O +njala O +mboma O +la O +Rumphi B-LOC +. O + +Koma O +mavuto O +aakulu O +ali O +mmaboma O +a O +Nsanje B-LOC +ndi O +Chikwawa B-LOC +komwe O +, O +malinga O +ndi O +lipoti O +la O +Mvac B-ORG +, O +pafupifupi O +anthu O +90 O +pa O +100 O +alionse O +alibiretu O +chakudya O +moti O +ngati O +slandira O +thandizo O +la O +chakudya O +msanga O +ambiri O +afa O +ndi O +njala O +. O + +Maboma O +ena O +komwe O +galu O +wakuda O +wavuta O +kwambiri O +ndi O +Balaka B-LOC +, O +Blantyre B-LOC +, O +Zomba B-LOC +, O +Machinga B-LOC +, O +Mangochi B-LOC +ndi O +Thyolo B-LOC +mchigawo O +cha O +kummwera O +. O + +Chokhumudwitsa O +kwambiri O +nchakuti O +mbewu O +zina O +monga O +chinangwa O +, O +mbatata O +ya O +kholowa O +ndi O +kachewere O +kudzanso O +mapira O +, O +zomwe O +anthu O +amapulumukirapo O +chimanga O +chikalephereka O +, O +nazonso O +sizidachite O +bwino O +kaamba O +ka O +chilala O +. O + +Mzungu O +wolemba O +dikishonale O +ya O +Chichewa O +Dikishonale O +kapena O +kuti O +buku O +lotanthauzira O +mawu O +ndi O +imathandiza O +anthu O +kupeza O +matanthauzo O +a O +mawu O +omwe O +akuwavuta O +kuti O +amvetsetse O +zomwe O +nkhani O +ikukamba O +. O +Nthawi O +zina O +pamakhala O +dikishonale O +yotanthauzira O +mawu O +a O +chilankhulo O +china O +kupita O +mchilankhulo O +china O +. O +Mmodzi O +mwa O +anthu O +omwe O +dikishonale O +yotanthauzira O +Chichewa O +mChingerezi O +ndi O + +mzungu O +wa O +ku O +Netherlands B-LOC +Steven B-PER +Paas I-PER +yemwe O +pano O +ali O +ndi O +zaka O +74 O +zakubadwa O +ndipo O +wayenda O +ndi O +kuzungulira O +kwambiri O +pakati O +pa O +Achewa O +. O +STEVEN B-PER +PEMBAMOYO I-PER +adacheza O +naye O +motere O +: O +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Paas B-PER +: O +Ndinkavutika O +pophunzira O +Chichewa O +Ndiuzeni O +mbiri O +yanu O +. O + +Dzina O +langa O +lonse O +ndi O +Steven B-PER +Paas I-PER +ndipo O +ndidabadwa O +mu O +1942 B-DATE +kwathu O +ku O +Netherlands B-LOC +. O +Ndimagwira O +ntchito O +za O +Mulungu O +imene O +ndidadzapezekera O +ku O +Malawi B-LOC +kuno O +. O + +Ndinu O +mzungu O +, O +ganizo O +lotanthauzira O +mawu O +a O +mChichewa O +lidabwera O +bwanji O +? O +Chidwi O +chophunzira O +Chichewa O +chidakula O +kwambiri O +mmbuyomu O +. O +Pophunzira O +chilankhulochi O +ndinkakumana O +ndi O +zokhoma O +chifukwa O +kudali O +kovuta O +kumvetsetsa O +mawu O +ena O +. O +Ichi O +chidali O +chipsinjo O +chachikulu O +zedi O +moti O +zidandipangitsa O +kuyamba O +kulemba O +mawu O +ndi O +matanthauzo O +ake O + +ndikawamva O +koyamba O +. O + +Mawuwa O +munkawamva O +kuti O +? O +Monga O +ndanena O +kale O +, O +munthune O +ndine O +mtumuki O +wa O +Mulungu O +ndiye O +ndimakumana O +ndi O +anthu O +osiyanasiyana O +omwe O +amakhala O +ndi O +mawu O +osiyanasiyana O +. O +Kupatula O +apo O +, O +ndimakonda O +kuyenda O +mmadera O +kufufuza O +zomwe O +anthu O +amachita O +ndiye O +zina O +mwa O +zomwe O +zili O +mbukhuli O +ndi O +zochitika O +mmadera O +makamaka O +ozungulira O +malo O +a O +Achewa O +omwe O +ndimacheza O +nawowo O +. O + +Sipangalephere O +mavuto O +, O +mudakumanapo O +ndi O +mavuto O +otani O +? O +Monga O +mudziwa O +kuti O +nthawi O +zambiri O +anthu O +amakhala O +otchingira O +kwambiri O +makamaka O +pa O +zokhudza O +miyambo O +yawo O +kotero O +nthawi O +zina O +pofufuza O +, O +anthu O +ena O +amatha O +kuona O +ngati O +ndikuwafwala O +ndiye O +poteropo O +sizimayenda O +bwino O +mpakana O +ena O +omvetsetsa O +alowererepo O +ndi O +kundithandiza O +. O + +Makamaka O +bukuli O +lidalembedwa O +motani O +? O +Ndimalemba O +liwu O +la O +Chichewa O +nkulitanthauzira O +kenakonso O +lomwelo O +nkulilemba O +mChingerezi O +nkulitanthauziranso O +kuti O +onse O +Achewa O +ndi O +Azungu O +apindule O +nalo O +komanso O +kwa O +ena O +, O +akhoza O +kuphunzira O +Chingerezi O +kapena O +Chichewa O +mosavuta O +poligwiritsa O +ntchito O +. O + +Zidakukomerani O +bwanji O +kukhazikitsa O +bukhu O +lolumikiza O +zilankhulo O +ziwiri O +? O +Ndiyambira O +pa O +Malembo O +Oyera O +omwe O +amapezeka O +pa O +Genesesi O +11 O +pomwe O +anthu O +adaganiza O +zomanga O +nsanja O +yokafika O +kumwamba O +ndipo O +Mulungu O +adawasokoneza O +ndi O +zilankhulo O +zosiyanasiyana O +kuti O +pulani O +yawo O +isatheke O +. O +Pamenepa O +pali O +phunziro O +lakuli O +ndipo O +nkofunika O +ndithu O +kuti O +anthu O +ngakhale O +ali O + +a O +zilankhulo O +zosiyanasiyana O +, O +pakhale O +njira O +yoti O +azimvana O +mosavuta O +. O +Mukadzalimvetsetsa O +buku O +, O +mudzaona O +kuti O +mposavuta O +munthu O +kumvetsetsa O +nkhani O +mChichewa O +kapena O +mChingerezi O +poligwiritsa O +ntchito O +. O +Apa O +ndiye O +kuti O +anthu O +azilankhulo O +ziwirizi O +athandizika O +. O + +Msonda B-PER +: O +Tsamba O +loyoyoka O +mu O +PP B-ORG +? O +Nthawi O +yomwe O +anthu O +akuchoka O +mchipani O +cha O +Peoples B-ORG +Party I-ORG +( O +PP B-ORG +) O +chitangogwa O +mboma O +, O +mneneri O +wa O +chipanichi O +, O +Ken B-PER +Msonda I-PER +, O +yemwe O +ali O +ndi O +lilime O +lakuthwa O +komanso O +amayankhula O +mokhadzula O +, O +amawayerekeza O +anzawowo O +ngati O +masamba O +ouma O +amenene O +akuyoyoka O +mmitengo O +nthawi O +ya O +chilimwe O +. O + +Lero B-DATE +zagwa O +pamphuno O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Wachoka O +mu O +PP B-ORG +: O +Msonda B-PER +Kodi O +pano O +Msonda B-PER +nditsamba O +louma O +limene O +lathothoka O +mchipani O +chakale O +cholamula O +kuti O +zichitire O +ubwino O +chipanichi O +? O +Wogwirizira O +utsogoleri O +wa O +PP B-ORG +, O +Uladi B-PER +Mussa I-PER +akuti O +Msonda B-PER +, O +ngati O +wina O +aliyense O +, O +ali O +ndi O +ufulu O +wochoka O +mu O +chipanichi O + +. O + +Msonda B-PER +akunenetsa O +kuti O +iye O +ndi O +katakwe O +pandale O +ndipo O +kuchoka O +kwake O +mchipanichi O +sikutanthauza O +kuti O +ukatakwe O +wake O +pandale O +watha O +, O +ayi O +, O +koma O +akumvera O +zimene O +Mulungu O +wake O +akumuyankhula O +. O + +Iye O +dzana O +Lachinayi I-DATE +adalonjedza O +kuti O +auza O +mtundu O +wa O +Malawi B-LOC +zifukwa O +zochokera O +mchipanichi O +ndi O +zomwe O +akulingalira O +kuchita O +pamoyo O +wake O +mtsogolomu O +pamsonkhano O +wa O +atolankhani O +mumzinda O +wa O +Blantyre B-LOC +, O +koma O +dzulo O +, O +iye O +adasintha O +thabwa O +ndi O +kuuza O +atolankhani O +kuti O +msonkhanowu O +walepheleka O +atamvera O +malangizo O +a O +mbusa O +wake O +. O + +Abusa O +anga O +andiuza O +kuti O +ndisapangitse O +msonkhano O +wa O +atolankhaniwu O +. O +Akuti O +ndidekhe O +kaye O +mpakana O +nthawi O +yoyenerera O +yokhazikitsidwa O +ndi O +Mulungu O +itakwana O +. O + +Ndikupempha O +anthu O +kuti O +andimvetsetse O +. O +Monga O +mmene O +ndanenera O +kale O +, O +ndikufuna O +kuzamisa O +moyo O +wanga O +wa O +uzimu O +komanso O +kukhala O +ndi O +nthawi O +yokwanira O +ndi O +banja O +langa O +, O +Msonda B-PER +adatero O +. O + +Mkuluyu O +adati O +adayankhulana O +ndi O +mtsogoleri O +wa O +chipani O +cha O +PP B-ORG +, O +Joyce B-PER +Bandaamene I-PER +ali O +kunja O +kwa O +dziko O +lino O +komwe O +akhala O +chigonjereni O +pazisankho O +za O +mu O +2014za B-DATE +kuchoka O +kwake O +. O + +Msonda B-PER +adati O +Banda B-PER +adamupempha O +kuti O +asachoke O +msanga O +kufikira O +iyo O +atabwerera O +ku O +Malawi B-LOC +, O +koma O +idati O +izi O +sizikadagwirizana O +ndi O +chikonzero O +chake O +chopempha O +Mulungu O +kuti O +amutsogolere O +pa O +za O +tsogolo O +lake O +mundale O +komanso O +muuzimu O +. O + +Iye O +adati O +zomwe O +amayankhulira O +anzake O +powayerekeza O +ngati O +masamba O +ouma O +amene O +akuthothoka O +mumtengo O +nthawi O +ya O +chilimwe O +zidali O +gawo O +la O +ntchito O +yake O +potumikira O +chipani O +. O + +Ngati O +mmeneri O +wa O +chipani O +, O +ndimayenera O +kuyankhulira O +chipani O +komanso O +kupereka O +chithunzithunzi O +chabwino O +cha O +chipanichi O +kumtundu O +wa O +Malawi B-LOC +. O +Koma O +izi O +sizikusonyeza O +kuti O +ine O +ndi O +tsamba O +louma O +lomwe O +latha O +ntchito O +. O + +Poti O +ndanena O +kuti O +ndikufuna O +ndizame O +muuzimu O +kaye O +, O +za O +ine O +akambe O +ndi O +anthu O +. O +Ndale O +ndazisiya O +kale O +apo O +, O +koma O +mtsogolomu O +mundiona O +ndikuzapanga O +nawo O +mpikisano O +pachisankho O +cha O +aphungu O +a O +ku O +Nyumba B-ORG +ya I-ORG +Malamulo I-ORG +mu O +2019 B-DATE +, O +Msonda B-PER +adatero O +. O + +Mkuluyu O +, O +yemwe O +wakhala O +akusintha O +zipani O +komaso O +amadziwika O +kwambiri O +ndi O +dzina O +loti O +Foot B-PER +Soldier I-PER +, O +akuti O +panthawi O +yoyenera O +adzauza O +anthu O +dongosolo O +limene O +akupempha O +Mulungu O +kuti O +amukonzere O +. O + +Msonda B-PER +, O +yemwe O +lilime O +lake O +lamuikako O +mmavuto O +potengeredwa O +kukhoti O +atamemeza O +anthu O +kuti O +azipha O +anthu O +amene O +amagonana O +amuna O +okhaokha O +kapena O +akazi O +okhaokha O +, O +adalowa O +mu O +chipani O +cha O +PP B-ORG +mu O +January B-DATE +2012 I-DATE +, O +chipanichi O +chisanalowe O +mboma O +koma O +mayi O +Banda B-PER +ali O +wachiwiri O +kwa O +mtsogoleri O +wa O +dziko O +lino O +malemu O +Bingu B-PER +Wa I-PER +Mutharika I-PER +. O + +Iye O +adasankhidwa O +kukhala O +mneneri O +wa O +PP B-ORG +ndipo O +udindowu O +udapitirira O +chipani O +cha O +PP B-ORG +chitalowa O +mboma O +potsatira O +imfa O +ya O +Bingu B-PER +wa I-PER +Mutharika I-PER +. O + +Msonda B-PER +, O +yemwe O +adakhalakonso O +wothandizira O +mmeneri O +mchipani O +cha O +UDF B-ORG +asadalowe O +PP B-ORG +, O +wakhala O +akusowetsa O +mmtendere O +chipani O +cholamula O +ndi O +kuyankhula O +kwake O +kokhadzula O +, O +ndipo O +kumayambiriro O +a O +chaka B-DATE +chino I-DATE +, O +adauzapo O +mtsogoleri O +wa O +dziko O +lino O +Peter B-PER +Mutharika I-PER +kuti O +atule O +pansi O +udindo O +wake O +kaamba O +koti O +alephera O +kukonza O +vuto O +la O +zachuma O +ndi O +zina O +. O + +Izi O +anayankhula O +kumsonkhano O +wa O +anthu O +onse O +okhuzidwa O +wa O +Public B-ORG +Affairs I-ORG +Committee I-ORG +( O +PAC B-ORG +) O +mu O +mzinda O +wa O +Blantyre B-LOC +, O +ndipo O +kuyankhula O +uku O +kudakwiyitsa O +nduna O +zambiri O +zomwe O +zinkatenga O +nawo O +gawo O +kumsonkhanowu O +. O + +Chipani O +cha O +PP B-ORG +chakhala O +chikutaya O +atsogoleri O +ake O +ofunikira O +kwambiri O +kuphatizapo O +Sidik B-PER +Mia I-PER +, O +yemwe O +adatula O +pansi O +udindo O +wake O +ngati O +pulezidenti O +wothandizira O +mchigawo O +cha O +kummwera O +chisankho O +za O +2014 B-DATE +chitatsala O +pangono O +. O + +Gondwe B-PER +azaza O +pamsonkhano O +Nduna O +ya O +za O +chuma O +Goodal B-PER +Gondwe I-PER +Lolemba B-DATE +idazaza O +pamwambo O +wosayinirana O +pangano O +la O +ngongole O +ndi O +banki O +ya O +zachitukuko O +mu O +Africa B-LOC +ya O +African B-ORG +Development I-ORG +Bank I-ORG +( O +AfDB B-ORG +) O +itazindikira O +kuti O +akuluakulu O +a O +kuundunawu O +sadabweretse O +mapepala O +osayinira O +panganolo O +. O + +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Ndunayi O +imayembekezera O +kusayinira O +pangano O +la O +ndalama O +zokwana O +US O +$ O +22 O +miliyoni O +( O +pafupifupi O +K16 O +biliyoni O +) O +mmalo O +mwa O +boma O +ndi O +oyimilira O +bankiyi O +Andrew B-PER +Mwaba I-PER +ku O +likulu O +la O +undunawu O +ku O +Lilongwe B-LOC +. O + +Adakwiya O +: O +Gondwe B-PER +Cholinga O +cha O +ndalamazi O +nkupititsira O +ntchito O +za O +ulimi O +patsogolo O +ndi O +kutukulira O +achinyamata O +paulimi O +. O + +Gondwe B-PER +adakhumudwa O +ndi O +kulephera O +kwa O +akuluakulu O +a O +kuundunawu O +kuzindikira O +kuti O +mwambowo O +udayamba O +palibe O +mapepala O +ofunikirawo O +ndipo O +adadula O +mkamwa O +oyendetsa O +mwambowo O +Alfred B-PER +Kutengule I-PER +kuti O +za O +mapepalawo O +zilongosoke O +. O + +Zitheka O +bwanji O +kusayinirana O +pangano O +popanda O +mapepala O +ofunikira O +? O +Tisayina O +pati O +? O +Mapepala O +ali O +kuti O +apa O +? O +Adafusa O +Gondwe B-PER +. O + +Ndunayi O +itangolankhula O +izi O +, O +kudali O +yakaliyakali O +akuluakuliwo O +kuthamangathamanga O +mmawofesi O +kusaka O +mapepalawo O +kuti O +mwambo O +upitilire O +ndipo O +pomwe O +mapepalawo O +amapezeka O +, O +makina O +achinkuza O +mawu O +omwe O +amagwiritsidwa O +ntchito O +pa O +mwambowo O +adasiya O +kutulutsa O +mawu O +. O + +Apolisi O +akuthetsa O +milandu O +ku O +Nthalire B-LOC +Apolisi O +ena O +ku O +Nthalire B-LOC +mboma O +la O +Chitipa B-LOC +akuweruza O +ndi O +kuthetsa O +milandu O +osaipititsa O +kubwalo O +la O +milandu O +. O + +Izi O +zidadziwika O +sabata B-DATE +yapitayi I-DATE +pomwe O +bungwe O +la O +National B-ORG +Initiative I-ORG +for I-ORG +civic I-ORG +Education I-ORG +( O +Nice B-ORG +) O +lidachititsa O +msokhano O +mderalo O +. O + +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Aka O +si O +koyamba O +kuti O +nkhani O +zotere O +ziphulike O +papolisipo O +. O +Mmodzi O +mwa O +akuluakulu O +a O +bungwe O +la O +Catholic B-ORG +Commission I-ORG +for I-ORG +Justice I-ORG +and I-ORG +Peace I-ORG +( O +CCJP B-ORG +) O +mbomalo O +, O +John B-PER +Moyo I-PER +, O +atalandira O +malipotiwo O +adaitanitsa O +mkulu O +wapolisiyo O +mwezi B-DATE +wa I-DATE +June I-DATE +chaka I-DATE +chatha I-DATE +. O + +Tidawaitanitsa O +kumsonkhano O +umene O +onse O +okhudzidwa O +akadakhalako O +koma O +poyamba O +adati O +ndiwotangwanika O +. O +Tidakonza O +tsiku O +lina O +ndipo O +tidachita O +kukawatenga O +. O +Adavomera O +kuti O +zimalakwika O +ndipo O +adati O +izi O +zitha O +, O +adatero O +Moyo B-PER +. O + +Koma O +mkulu O +wa O +polisi O +ya O +Nthalire B-LOC +Ben B-PER +Mwaliwa I-PER +adati O +pamsonkhano O +watsopanowu O +iyeyo O +padalibepo O +. O + +Ine O +ndikudziwa O +za O +msonkhano O +wa O +chaka B-DATE +chatha I-DATE +omwe O +lidakonza O +ndi O +bungwe O +la O +CCJP B-ORG +. O +Pamsonkhanowu O +tidalonjeza O +kuthetsa O +mchitidwewu O +. O +Mbuyomu O +madandaulo O +amenewo O +adalipo O +koma O +zoti O +pano O +kukumalandiridwa O +ndalama O +ndinamapo O +, O +adatero O +Mwaliwa B-PER +. O + +Atafunsidwa O +ngati O +akumatumiza O +milandu O +ku O +bwalo O +la O +milandu O +, O +iye O +adavomera O +kuti O +polisi O +ya O +Nthalire B-LOC +ikumatumiza O +milandu O +kubwalo O +la O +milanduyi O +. O + +Malinga O +ndi O +ofisala O +wa O +bungweli O +mboma O +la O +Chitipa B-LOC +, O +Amos B-PER +Ngoma I-PER +, O +akomiti O +za O +chitukuko O +komanso O +anthu O +okhudzidwa O +adatambasula O +pamsonkhano O +wapadera O +sabata B-DATE +yatha I-DATE +kuti O +milandu O +ikumathera O +kupolisi O +komwe O +apolisiwa O +akumapatsidwa O +ndalama O +potengera O +ndi O +kukula O +kwa O +mlandu O +. O + +Apa O +tidapempha O +oweruza O +milandu O +mderali O +kuti O +azipita O +kupolisi O +tsiku O +ndi O +tsiku O +kukatenga O +malipoti O +a O +anthu O +otsekeredwa O +mchitokosicho O +kuti O +aziunika O +omwe O +angapatsidwe O +belo O +pasanathe O +maola O +48 O +, O +adatero O +Ngoma B-PER +. O + +Kutulutsidwa O +kwa O +anthu O +asanatengeredwe O +kukhoti O +kwachititsa O +kuti O +bwalo O +la O +majisitileti O +ku O +Nthalire B-LOC +lisamalandire O +milandu O +zomwe O +zikupereka O +mafunso O +kwa O +ena O +mwa O +anthu O +ogwira O +ntchito O +pabwalopo O +chifukwa O +Nthalire B-LOC +ndi O +tauni O +yaikulundithu O +, O +imenenso O +ili O +mmalire O +a O +dziko O +lino O +ndi O +la O +Zambia B-LOC +ndipo O +kupalamula O +nkwakukulu O +. O + +Malinga O +ndi O +ena O +mwa O +ogwira O +ntchito O +pabwalopo O +omwe O +sadafune O +kutchulidwa O +maina O +poopa O +kuchitidwa O +chipongwe O +, O +bwaloli O +limayembekezera O +kumazenga O +milandu O +itatu O +kapena O +inayi O +pa O +tsiku O +. O + +Koma O +padakalipano O +palibe O +ngakhale O +mlandu O +ndi O +umodzi O +omwe O +ukutumizidwa O +kubwaloli O +. O + +Tikakafufuza O +kupolisi O +timapeza O +kuti O +anthu O +ali O +mchitokosi O +ndithu O +; O +koma O +milanduyi O +ikumathera O +konko O +, O +adatero O +anthuwo O +. O + +Pomwe O +CCJP B-ORG +adachititsa O +msonkhano O +mu O +June B-DATE +, O +mfumu O +Chipuwe B-PER +idati O +mwana O +wake O +wamwamuna O +adauzidwa O +kuti O +apereke O +K60 O +0 O +kuti O +akatenge O +njinga O +yake O +yomwe O +idali O +mmanja O +mwa O +apolisi O +kaamba O +koti O +adachita O +nayo O +ngozi O +. O + +Ndipo O +nawo O +a O +bwalo O +la O +milandu O +pa O +nthawiyo O +adanenetsa O +kuti O +iwo O +adadziwa O +kuti O +china O +chake O +si O +chili O +bwino O +kupolisi O +chifukwa O +samalandira O +milandu O +ngati O +momwe O +zilili O +pano O +. O + +Mneneri O +wa O +apolisi O +mchigawo O +cha O +kumpoto O +, O +Peter B-PER +Kalaya I-PER +, O +adati O +ngakhale O +ofesi O +ya O +polisi O +ya O +Chitipa B-LOC +ikumamvera O +za O +nkhaniyi O +mmisonkhano O +ndipo O +palibe O +wapitako O +kukawadandaulira O +za O +nkhaniyi O +. O + +Pena O +pake O +tikudziwa O +kuti O +anthuwa O +amaopa O +chifukwa O +nkhani O +za O +katangale O +zimakhudza O +anthu O +awiri O +. O +Nawonso O +amaopa O +kuti O +ziwakhudza O +, O +adatero O +Kalaya B-PER +. O + +Shuga O +apezeka O +posachedwaIllovo O +Mkulu O +wa O +kampani O +yopanga O +shuga O +ya O +Illovo B-ORG +Malawi I-ORG +Mark B-PER +Bainbridge I-PER +wati O +kampaniyo O +iyesetsa O +kuti O +shuga O +azipezeka O +chaka O +chonse O +osati O +kumasowa O +momwe O +zakhalira O +sabata O +zingapo O +zapitazi O +. O + +Bainbridge B-PER +adanena O +izi O +Lachitatu B-DATE +pomwe O +nduna O +ya O +zokopa O +alendo O +ndi O +malonda O +Joseph B-PER +Mwanamvekha I-PER +adayendera O +kampaniyo O +kuti O +akamvetsetse O +za O +gwero O +la O +kusowa O +kwa O +shugayo O +. O +Kusowa O +kwa O +shuga O +kudachititsa O +kuti O +ogulitsa O +akweze O +kuchoka O +pa O +K750 O +kufika O +pakati O +pa O +K950 O +ndi O +K1 O +200 O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Ogwira O +ntchito O +ku O +Illovo B-LOC +pakalikiliki O +kupanga O +shuga O +Malinga O +ndi O +Bainbridge B-PER +, O +chaka B-DATE +chino I-DATE +kampaniyo O +inagulitsa O +shuga O +olemera O +matani O +244 O +0 O +, O +pomwe O +dziko O +lino O +limalira O +matani O +160 O +0 O +ndipo O +anadabwa O +kuti O +shugayo O +akusowa O +bwanji O +. O + +Tinali O +ndi O +shuga O +wokwanira O +chaka B-DATE +chino I-DATE +ngakhale O +mvula O +siyinagwe O +bwino O +nthawi O +yomwe O +timabzala O +nzimbe O +. O +Ogulitsa O +ena O +amagula O +shuga O +wochuluka O +nkumusunga O +zomwe O +zimadzetsa O +mavuto O +ngati O +awa O +, O +adatero O +iye O +. O + +Iye O +adati O +padakalipano O +, O +kampaniyo O +ikuyesetsa O +kuti O +iwonjezere O +shuga O +amene O +imapanga O +kuti O +azikwanira O +chaka O +chonse O +. O + +Mwanamvekha B-PER +adati O +ndi O +wokondwa O +chifukwa O +kampaniyo O +yalonjeza O +kuti O +izipanga O +matani O +650 O +a O +shuga O +patsiku O +, O +pomwe O +dziko O +lino O +limalira O +matani O +411 O +patsiku O +. O + +Tazindikira O +kuti O +pali O +shuga O +wochepa O +pamsika O +, O +zimene O +zachititsa O +kuti O +mtengo O +ukwere O +. O +Kwa O +amene O +akukweza O +shuga O +mopweteka O +Amalawi O +, O +malamulo O +agwirapo O +ntchito O +. O +Tili O +ndi O +chiyembekezo O +kuti O +Illovo O +ikwaniritsa O +lonjezo O +lake O +kuti O +shuga O +ayambe O +kupezeka O +, O +adatero O +Mwanamvekha B-PER +. O + +Pomwe O +Amalawi O +akudikira O +shugayo O +kuti O +ayambe O +kupezeka O +, O +Amalawi O +amene O +tidacheza O +nawo O +anadandaula O +ndi O +kusowa O +kwa O +shugako O +, O +ponena O +kuti O +izi O +zikuchititsa O +moyo O +kuthina O +. O + +Mmodzi O +mwa O +Amalawiwo O +, O +Joana B-PER +Chimphamba I-PER +wa O +kwa O +Senti B-LOC +ku O +Lilongwe B-LOC +, O +adati O +abizinesi O +ena O +kumeneko O +akumaphwatula O +paketi O +ya O +kilogalamu O +imodzi O +ndi O +kuigawa O +pawiri O +. O +Gawo O +lililonse O +akuligulitsa O +K600 O +kapena O +K650 O +. O + +Izi O +zikutanthauza O +kuti O +yomwe O +timagula O +K780 O +pa O +paketi O +tikugula O +K1 O +200 O +kapena O +K1 O +250 O +. O +Nanga O +akapitirira O +kusowa O +shugayu O +, O +zitithera O +bwanji O +? O +adadabwa O +iye O +. O + +Chimvano B-PER +Moyo I-PER +wa O +ku O +Area B-LOC +25 I-LOC +wati O +poyamba O +sadakhulupilire O +atatuma O +mwana O +kukagula O +shuga O +Lamulungu B-DATE +lapitali I-DATE +ndipo O +pobwera O +adamuuza O +kuti O +adagula O +pa O +mtengo O +wa O +K970 O +chikhalirecho O +, O +amagula O +pamtengo O +wa O +K780 O +. O + +Iye O +wati O +atapita O +kukatsimikiza O +kumsika O +, O +adapeza O +kuti O +magolosale O +ambiri O +alibe O +shuga O +ndipo O +pomwe O +adamupezapo O +adamutsimikizira O +kuti O +shuga O +akusowa O +ndipo O +akapezeka O +akukhala O +okwera O +mtengo O +. O + +Mmodzi O +mwa O +anyamata O +ogwira O +ntchito O +mushopu O +yaikulu O +ya O +Spar B-ORG +mumzinda O +wa O +Lilongwe B-LOC +adati O +patenga O +nthawi O +shopuyi O +isanalandire O +shuga O +kuchokera O +ku O +Illovo B-LOC +. O + +Iye O +adati O +anthu O +ambiri O +akhala O +akubwerera O +mushopuyi O +akafuna O +shugayo O +ngakhale O +kuti O +eni O +ake O +adapereka O +kale O +oda O +ya O +katunduyu O +koma O +sadanene O +kuti O +shugayo O +samabwera O +chifukwa O +chiyani O +. O + +Ndipo O +mumzinda O +wa O +Blantyre B-LOC +, O +anthu O +ochuluka O +amakhamukira O +kusitolo O +zosiyanasiyana O +monga O +Shoprite B-ORG +kumene O +kumakhala O +miyandamiyanda O +ya O +anthu O +pamzere O +kufuna O +kugula O +shuga O +akapezeka O +. O + +Davie B-PER +Chilikumwendo I-PER +wa O +ku O +Namiyango B-LOC +mu O +mzinda O +wa O +Blantyre B-LOC +adati O +wasiya O +kumwa O +tiyi O +chifukwa O +ndalama O +ya O +shuga O +siyikukwanira O +. O + +Shuga O +yemwe O +akupezeka O +akugulitsidwa O +pamtengo O +wokwera O +. O +Padakalipano O +tizigwiritsa O +mchere O +mphala O +ndipo O +tiyi O +adzamwedwa O +shuga O +akayamba O +kugulitsidwa O +pa O +mtengo O +woyenera O +, O +adatero O +Chilikumwendo B-PER +. O + +Nawo O +ochita O +malonda O +mumzindawu O +ati O +kusowa O +kwa O +shuga O +kukusokoneza O +bizinezi O +chifukwa O +amadalira O +yemweyi O +popanga O +phindu O +lochuluka O +. O +Mmodzi O +mwa O +iwo O +, O +Clement B-PER +Chafoteza I-PER +wa O +ku O +Chilobwe B-LOC +, O +adati O +shuga O +wochepa O +yemwe O +akupezeka O +akugulidwa O +modula O +ndipo O +anthu O +wamba O +akukanika O +kuagula O +. O + +ACB B-ORG +idayamba O +kale O +kufufuza O +Chaponda B-PER +Nthambi O +yofufuza O +za O +ziphuphu O +ya O +Anti B-ORG +- I-ORG +corruption I-ORG +Bureau I-ORG +( O +ACB B-ORG +) O +yati O +idayamba O +kale O +kufufuza O +nkhani O +ya O +momwe O +bungwe O +la O +Admarc B-ORG +lidagulira O +chimanga O +mdziko O +la O +Zambia B-LOC +. O + +Mkulu O +wa O +ACB B-ORG +Lukas B-PER +Kondowe I-PER +adanena O +izi O +Lachitatu B-DATE +, O +patangotha O +masiku O +angapo O +kuchokera O +pomwe O +komiti O +imene O +lidasankhidwa O +ndi O +mtsogoleri O +wa O +dziko O +lino O +Peter B-PER +Mutharika I-PER +kuti O +lifufuze O +ngati O +nduna O +ya O +za O +malimidwe O +George B-PER +Chaponda I-PER +ikukhudzidwa O +pankhani O +yoti O +bungwe O +la O +Admarc B-ORG +lidasokoneza O +zina O +pogula O +chimangacho O +kupyolera O +mu O +kampani O +ya O +Kaloswe B-ORG +Courier I-ORG +and I-ORG +Commuter I-ORG +Services I-ORG +ya O +ku O +Zambia B-LOC +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Afufuzidwe O +: O +Chaponda B-PER +Mwa O +zina O +, O +gululo O +, O +limene O +limatsogoleledwa O +ndi O +Anastazia B-PER +Msosa I-PER +, O +lidapempha O +Mutharika B-PER +kuti O +ACB B-ORG +ifufuze O +momwe O +nkhaniyi O +idayendera O +. O +Koma O +Kondowe B-PER +adati O +adayamba O +kale O +izi O +. O + +Tidayamba O +kale O +ngakhale O +mtsogoleri O +wa O +dziko O +lino O +asadakhazikitsenso O +komiti O +yapadera O +. O +Choncho O +tingopitiriza O +basi O +, O +adatero O +Kondowe B-PER +. O + +Polankhula O +ndi O +mtolankhani O +wathu O +, O +Kondowe B-PER +adati O +adangomva O +pawailesi O +za O +kupsa O +kwa O +ofesi O +ya O +Chaponda B-PER +Lachiwiri B-DATE +ndipo O +adati O +akudikira O +lipoti O +la O +momwe O +maofesi O +a O +Chaponda B-PER +ndi O +akuluakulu O +ena O +adapsera O +. O + +Sitikudziwa O +ngati O +zomwe O +tikadafuna O +mkafukufuku O +wathu O +kumeneko O +, O +zaonongeka O +nawo O +ndi O +motowo O +, O +adatero O +Kondowe B-PER +. O + +Motowo O +udaononga O +ofesi O +ya O +nduna O +Malinga O +ndi O +mkulu O +wa O +apolisi O +Lexten B-PER +Kachama I-PER +amene O +adafika O +pamalo O +a O +ngoziyo O +adati O +apolisi O +akufufuzabe O +chidayambitsa O +motowo O +cha O +mma O +11 B-DATE +koloko I-DATE +mmawa I-DATE +. O + +Motowo O +udadzetsa O +mtsutso O +pakati O +pa O +Amalawi O +pamene O +ena O +ankati O +udabuka O +pofuna O +kusokoneza O +umboni O +pomwe O +ena O +ankati O +ndi O +ngozi O +chabe O +. O + +Polankhulapo O +, O +mmodzi O +wa O +a O +mabungwe O +omwe O +si O +a O +boma O +omwe O +adakatenga O +chiletso O +mwezi B-DATE +watha I-DATE +kuti O +ndunayi O +ayiimitse O +kaye O +pantchito O +mpaka O +kafukufukuyu O +atachitika O +Moses B-PER +Mkandawire I-PER +adati O +kuyaka O +kwa O +ofesiku O +kukufunika O +kufufuzidwanso O +mwapadera O +. O + +Mkandawire B-PER +, O +yemwe O +ndi O +mkulu O +wa O +bungwe O +loona O +za O +kakhalidwe O +ka O +anthu O +ya O +Church B-ORG +and I-ORG +Society I-ORG +mu O +sinodi B-ORG +ya I-ORG +Livingstonia I-ORG +, O +adati O +pakadalipano O +ndi O +zovuta O +kuloza O +zala O +munthu O +kuti O +ndiye O +wayatsa O +motowo O +. O + +Sitingaloze O +zala O +munthu O +kuti O +ndiye O +wayatsa O +moto O +; O +koma O +chofunika O +ndi O +kafukufuku O +wina O +kuti O +ofesiyi O +idayaka O +bwanji O +panthawi O +ngati O +ino O +pomwe O +ili O +mkamwamkamwa O +mwa O +anthu O +? O +Bwanji O +siyidayake O +ofesi O +ya O +zofalitsa O +nkhani O +kapena O +ofesi O +ina O +? O +Kodi O +tingati O +izi O +zangochitika O +? O +adadabwa O +Mkandawire B-PER +. O + +Iye O +adati O +chopweteka O +kwambiri O +nchoti O +failo O +ndi O +uthenga O +wambiri O +waboma O +waonongeka O +ndi O +motowo O +zomwe O +zingasokoneze O +ntchito O +za O +boma O +zomwe O +zimayenera O +kupitilizidwa O +ndi O +anthu O +osiyanasiyana O +. O + +Izitu O +nzopweteketsa O +ana O +athu O +chifukwa O +tawaonongera O +uthenga O +wofunika O +womwe O +akadadzaugwiritsa O +ntchito O +mtsogolo O +muno O +kaamba O +koti O +zinthu O +zathu O +zambiri O +sizili O +pa O +intaneti O +n O +gati O +maiko O +aanzathu O +, O +adatero O +Mkandawire B-PER +. O + +Komabe O +Mkandawire B-PER +adayamikira O +Mutharika B-PER +pokhazikitsa O +komiti O +yapaderayo O +komanso O +adayamikira O +zotsatira O +za O +kafukufukuyo O +ati O +popeza O +adangotsimikizira O +zomwe O +mabungwe O +omwe O +siaboma O +akhala O +akunena O +kuti O +Chaponda B-PER +ngofunika O +kufufuzidwa O +bwino O +. O + +Malinga O +ndi O +lipotili O +Chaponda B-PER +akuyenera O +kufufuzidwa O +pa O +momwe O +adalowerererapo O +kuti O +kampani O +ya O +Transglobe B-ORG +ikhale O +nawo O +mgulu O +logulitsa O +boma O +chimanga O +. O + +Pali O +kukaikitsa O +pa O +njira O +yomwe O +kampani O +ya O +Transglobe B-ORG +idapezera O +chiphaso O +chotumizira O +chimanga O +kuchokera O +mdziko O +la O +Zambia B-LOC +kubweretsa O +kuno O +, O +choncho O +Chaponda B-PER +akuyenera O +kufufuzidwa O +mbali O +yomwe O +adatengapo O +, O +idatero O +lipotilo O +. O + +Lipotili O +lidatinso O +bungwe O +la O +ku O +Zambia B-LOC +la O +Zambia B-ORG +Cooperative I-ORG +Federation I-ORG +lomwe O +adali O +pamgwirizano O +ndi O +bungwe O +Admarc B-ORG +loperekera O +chimanga O +chokwana O +matani O +100 O +0 O +, O +lidangoperekapo O +matani O +4 O +0 O +okha O +. O + +Padakalipano O +komiti O +yapadera O +ku O +Nyumba B-ORG +ya I-ORG +Malamulo I-ORG +, O +Lachitatu B-DATE +limayembekezera O +kutulutsa O +zotsatira O +zake O +. O + +Poyankha O +mafunso O +a O +komitiyo O +sabata B-DATE +yatha I-DATE +, O +Chaponda B-PER +adati O +nkhaniyo O +siyimamukhudza O +kwambiri O +chifukwa O +gawo O +lake O +lidali O +kukambirana O +ndi O +nduna O +ya O +malimidwe O +ku O +Zambia B-LOC +kuti O +boma O +la O +Malawi B-LOC +likufuna O +chimanga O +. O +Za O +ndondomeko O +yogulira O +chimangacho O +, O +iye O +adatero O +, O +idali O +mmanja O +mwa O +Admarc B-ORG +. O + +Dziko O +lathu O +lidali O +pamoto O +wa O +njala O +. O +Ngati O +nyumba O +ikupsa O +, O +mukhonza O +kuthyola O +zitseko O +ndi O +mawindo O +kuti O +mupulumutse O +mwana O +amene O +angafere O +momwemo O +. O +Ndondomeko O +zina O +sizinatsatidwe O +chifukwa O +tidali O +pampishupishu O +, O +Chaponda B-PER +adatero O +. O + +Boma O +lifalitsa O +lipoti O +la O +zotaya O +mimba O +Boma O +latulutsa O +lipoti O +la O +zotsatira O +za O +kafukufuku O +wa O +wokhudza O +za O +Malamulo O +ochotsa O +mimba O +yemwe O +bungwe O +lapadera O +lofufuza O +za O +malamulowo O +lidachita O +mu O +2015 B-DATE +. O + +Lipotilo O +lidaperekanso O +maganizo O +ake O +kuti O +Malamulo O +okhudza O +kuchotsa O +mimba O +asinthidwe O +kuti O +azilola O +amayi O +amene O +atenga O +pakati O +atagwiriridwa O +, O +ngati O +mayi O +atenga O +mimba O +atagonana O +ndi O +mbale O +wake O +, O +komanso O +ngati O +mimba O +ingadzetse O +paumoyo O +ndi O +maganizo O +a O +mzimayi O +. O +Padakalipano O +Malamulo O +a O +dziko O +lino O +amangolola O +kuchotsa O +mimba O +ngati O +iyika O +pachiopsezo O +moyo O +wa O +mayiyo O + +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Chavula B-PER +kuonetsa O +lipotilo O +Wachiwiri O +kwa O +mkulu O +wa O +zosintha O +Malamulo O +ku O +Law B-ORG +Commission I-ORG +, O +Edda B-PER +Chavula I-PER +, O +unduna B-ORG +wa I-ORG +zamalamulo I-ORG +udzatulutsa O +bilo O +yokhudza O +msinthowo O +ndipo O +aphungu O +a O +kawakambirana O +. O + +Takondwera O +kwambiri O +chifukwa O +boma O +tsopano O +lavomereza O +lipotilo O +, O +limene O +a O +Law B-ORG +Commission I-ORG +adachita O +atatumidwa O +ndi O +Unduna B-ORG +wa I-ORG +Zaumoyo I-ORG +, O +adatero O +Chavula B-PER +. O + +Mwa O +zina O +, O +lipotilo O +lidapeza O +kuti O +kuli O +imfa O +zochuluka O +za O +amayi O +ofuna O +kuchotsa O +pakati O +mobisa O +amene O +amagwiritsa O +zinthu O +zina O +monga O +zitsamba O +, O +mitengo O +, O +mawaya O +ndi O +zina O +zotere O +. O +Amayiwo O +akapita O +kuchipatala O +, O +achipatala O +amakachotsa O +zotsalira O +za O +khanda O +lotaidwalo O +koma O +ena O +amapita O +kuchipatala O +mochedwa O +, O +zimene O +zimadzetsa O +imfa O +. O + +Mkulu O +wa O +mabungwe O +ounikira O +kuti O +amayi O +asamachotse O +pakati O +moika O +miyoyo O +yawo O +pachiswe O +la O +Coalition B-ORG +for I-ORG +the I-ORG +Prevention I-ORG +of I-ORG +Unsafe I-ORG +Abortions I-ORG +( O +Copua B-ORG +) O +Simon B-PER +Sikwese I-PER +adati O +akondwa O +ndi O +kuvomereza O +kwa O +lipotilo O +. O + +Takondwa O +ndipo O +tikuyembekeza O +kuti O +aphungu O +adzakambirana O +za O +lamuloli O +mtsogolomu O +. O +Malamulo O +amene O +alipo O +pano O +amaika O +pachiopsezo O +miyoyo O +ya O +amayi O +ndi O +asungwana O +, O +adatero O +Sikwese B-PER +. O + +Malinga O +ndi O +kadaulo O +wa O +zaumoyo O +wa O +amayi O +Dr O +Chisale B-PER +Mhango I-PER +wa O +ku O +College B-ORG +of I-ORG +Medicine I-ORG +, O +kafukufuku O +adasonyeza O +kuti O +mimba O +141 O +0 O +zidachotsedwa O +mu O +2015 B-DATE +. O + +Ngati O +madotolo O +komanso O +a O +zakafukufuku O +, O +tidapeza O +kuti O +chipembedzo O +sichilepheretsa O +amayi O +kuchotsa O +mimba O +. O +Ngakhale O +Malamulo O +akhwime O +chotani O +, O +amayi O +amachotsabe O +mimba O +. O +Izi O +zimangochititsa O +kuti O +achotse O +mimbazo O +modzivulaza O +, O +adatero O +Mhango B-PER +. O + +2017 B-DATE +yatilandira O +ndi O +zigumula O +Pangotha O +sabata B-DATE +chilowereni I-DATE +chaka B-DATE +cha I-DATE +2017 I-DATE +, O +koma O +malipoti O +a O +ngozi O +zakudza O +ndi O +mvula O +mmaboma O +osiyanasiyana O +atopetsa O +kale O +. O + +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Nyumba O +, O +sukulu O +, O +misewu O +, O +katundu O +ndi O +zakudya O +za O +anthu O +ena O +zaonongeka O +ndipo O +Amalawi O +ena O +ali O +pamavuto O +kaamba O +ka O +ngozizo O +. O + +Lachitatu B-DATE +lapitali I-DATE +, O +nyumba O +32 O +zidasasuka O +kudzanso O +zipupa O +zina O +kugwa O +kaamba O +ka O +mvula O +ya O +mphepo O +ya O +mkuntho O +yomwe O +idagwa O +kwa O +mfumu O +yaikulu O +Mkukula B-PER +mboma O +la O +Dowa B-LOC +komwe O +idaononga O +katundu O +ndi O +chakudya O +. O + +Mlatho O +wa O +pa O +Jalawe B-LOC +ku O +Rumphi B-LOC +udaguvukira O +mvula O +itakokolola O +zoulimbitsa O +Agulupu O +aakulu O +a O +Mengwe B-LOC +omwe O +dera O +lawo O +lidakhudzidwa O +kwambiri O +adati O +mvula O +ndi O +mphepozo O +zidayamba O +mma O +3 B-DATE +Koloko I-DATE +masana I-DATE +a O +tsikulo O +ndipo O +mmudzimo O +mudali O +kokakoka O +anthu O +kusowa O +kolowera O +ndi O +pogwira O +. O + +Chakudya O +chathu O +monga O +ufa O +, O +pogona O +ndi O +zofunda O +komanso O +katundu O +wina O +ofunika O +zidaonongeka O +pangoziyo O +moti O +ndi O +mwayi O +kuti O +palibe O +yemwe O +adavulala O +, O +adatero O +Mengwe B-PER +. O + +Mkulu O +wapolisi O +mbomalo O +Felix B-PER +Phiri I-PER +adakafotokozera O +ofesi O +ya O +DC O +momwe O +zinthu O +zilili O +apolisi O +atakayendera O +madera O +okhudzidwawo O +kuti O +athandizane O +zochita O +. O + +Lachitatu B-DATE +lomwelo O +, O +anthu O +7 O +adavulala O +pamalo O +okwerera O +basi O +a O +Mibawa B-LOC +mumzinda O +wa O +Blantyre B-LOC +mvula O +yamphamvu O +itazula O +chimtengo O +chomwe O +chidali O +pafupi O +ndi O +malowo O +nkuwugwetsera O +pa O +maminibasi O +7 O +. O + +Lachiwiri B-DATE +, O +mvula O +ina O +ya O +mphamvu O +idakokolola O +mlatho O +wa O +Jalawe B-LOC +omwe O +umalumikiza O +maboma O +a O +Rumphi B-LOC +ndi O +Karonga B-LOC +pa O +msewu O +wa O +M1 B-LOC +. O + +Malingana O +ndi O +DC O +wa O +mboma O +la O +Rumphi B-LOC +Lusizi B-PER +Nhlane I-PER +, O +mvula O +yamphamvu O +idagwa O +usiku B-DATE +wa I-DATE +Lachiwiri I-DATE +zomwe O +zidapangitsa O +kuti O +madzi O +aziyenda O +mwamphamvu O +mpakana O +kufowola O +mizati O +ya O +mlathowo O +omwe O +udakokoloka O +. O + +Ngozi O +zina O +zokhudzana O +ndi O +mvula O +yamkuntho O +zidachitika O +tsiku O +loyembekeza O +kulandira O +chaka O +cha O +tsopano O +pa O +31 B-DATE +December I-DATE +, I-DATE +2016 I-DATE +mdera O +la O +mfumu O +yaikulu O +Nanseta B-LOC +mboma O +la O +Thyolo B-LOC +komwe O +nyumba O +114 O +zidaonongeka O +. O + +Kauni O +yemwe O +khonsolo O +ya O +boma O +la O +Thyolo B-LOC +adachita O +wasonyeza O +kuti O +chiyambire O +mvula O +ya O +chaka B-DATE +chino I-DATE +, O +nyumba O +1 O +0 O +ndizo O +zakhudzidwa O +ndipo O +izi O +zapangitsa O +kuti O +mavuto O +a O +malo O +okhalapo O +akule O +mbomali O +. O + +Pa O +31 B-DATE +December I-DATE +, I-DATE +2016 I-DATE +pomwepo O +, O +nyumba O +96 O +zidaonongeka O +ndi O +mvula O +yamkuntho O +yomwe O +idagwa O +mboma O +la O +Karonga B-LOC +ndipo O +a O +komiti O +ya O +zachitetezo O +ya O +District B-ORG +Civil I-ORG +Protection I-ORG +( O +DCPC B-ORG +) O +adati O +izi O +zidafikitsa O +chiwerengero O +cha O +nyumba O +zokhudzidwa O +pa O +424 O +mbomali O +. O + +Komitiyo O +idati O +midzi O +ya O +Mwamutawali B-LOC +, O +Mponera B-LOC +ndi O +Mwandovi B-LOC +ndi O +ina O +mwa O +midzi O +yomwe O +yakhudzidwa O +ndi O +mvula O +zolusazi O +mbomali O +ndipo O +zina O +mwa O +zomwe O +zaonongekeratu O +ndi O +sukulu B-ORG +ya I-ORG +pulaimale I-ORG +ya I-ORG +Chisumbu I-ORG +ndi O +msika O +wa O +Jetty B-LOC +. O + +Nthambi O +yoona O +zanyengo O +mdziko O +muno O +idalengeza O +kumayambiriro O +a O +Mvula B-PER +kuti O +chaka B-DATE +chino I-DATE +dziko O +lino O +liyembekezere O +mvula O +yamkuntho O +chifukwa O +cha O +mphepo O +ya O +La O +Nina O +yomwe O +nthawi O +zambiri O +imabweretsa O +mvula O +yamtunduwu O +. O + +Pankhaniyi O +, O +mneneri O +wa O +nthambi O +yoona O +ngozi O +za O +dzidzidzi O +Jeremiah B-PER +Mphande I-PER +adati O +ndilokonzeka O +kulimbana O +ndi O +zotsatira O +za O +Mvula O +ya O +mtunduwu O +itati O +yabwera O +chifukwa O +ilo O +mothandizana O +ndi O +maiko O +ena O +komanso O +mabungwe O +adakhazikitsa O +kale O +ndondomeko O +zoyenera O +. O + +Avulaza O +shehe O +akuitanira O +mapemphero O +Nthawi O +ikamathamangira O +5 B-DATE +koloko I-DATE +mmawa I-DATE +, O +anthu O +achipembedzo O +cha O +Chisilamu O +amadzutsidwa O +kuti O +akachite O +mapemphero O +kumzikiti O +pamene O +shehe O +kapena O +mwazini O +( O +muezzin O +) O +amakhala O +akukuwa O +. O + +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Koma O +zachitika O +ku O +Nkhotakota B-LOC +si O +ndizo O +komwe O +anthu O +achiwembu O +avulaza O +shehe O +amene O +amaitanira O +mapempherowo O +. O + +Ali O +mu O +ululu O +: O +Shehe O +Ainani B-PER +kulandira O +chithandizo O +mchipatala O +Mneneri O +wa O +polisi O +ya O +Nkhotakota B-LOC +, O +Williams B-PER +Kaponda I-PER +, O +wati O +izi O +zidachitika O +mmawa B-DATE +wa O +Lachitatu B-DATE +lapitali I-DATE +ndipo O +sheheyu O +adamugoneka O +mchipatala O +cha O +Nkhotakota B-LOC +. O + +Kaponda B-PER +adati O +sheheyu O +dzina O +lake O +ndi O +Namandwa B-PER +Ainani I-PER +, O +wa O +zaka O +57 O +, O +amene O +akuchokera O +mmudzi O +mwa O +Malenga B-LOC +kwa O +Senior O +Chief O +Malengachanzi B-PER +mbomalo O +. O + +Ainani O +adadzuka O +mmawa O +pamene O +amamemeza O +anthu O +achipembedzo O +cha O +Chisilamu O +kuti O +adzuke O +akapemphere O +kumzikiti O +wa O +Malenga O +. O + +Chu O +uyu O +mpaka O +liti O +? O +Njala O +yayamba O +kuluma O +mmadera O +ena O +koma O +ngakhale O +zili O +chonchi O +, O +boma O +lati O +anthu O +asayembekezere O +kuti O +misika O +ya O +Admarc B-ORG +itsegulidwa O +msanga O +kaamba O +koti O +ntchito O +yogula O +chimanga O +ikadali O +mkati O +. O + +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Nduna O +ya O +zamalimidwe O +, O +mthirira O +ndi O +chitukuko O +cha O +madzi O +George B-PER +Chaponda I-PER +idauza O +nyuzipepala O +ya O +The B-ORG +Nation I-ORG +posachedwapa O +kuti O +boma O +silingatsegule O +misika O +lisadamalize O +kugula O +poopa O +kuti O +mavenda O +angagule O +chimanga O +ku O +Admarc B-ORG +nkukagulitsanso O +ku O +Admarc B-ORG +komweko O +. O + +Kuti O +titsegule O +msika O +pomwe O +tikugula O +, O +anthu O +adzagula O +nkutigulitsanso O +chifukwa O +Admarc B-ORG +imagulitsa O +pamtengo O +otsika O +. O +Zinthu O +zikalongosoka O +, O +tidzalengeza O +za O +tsiku O +lotsegulira O +msika O +wa O +Admarc B-ORG +, O +adatero O +Chaponda B-PER +. O + +Gondwe B-PER +: O +Mtima O +pansi O +Pakalipano O +, O +anthu O +ambiri O +, O +makamaka O +mboma O +la O +Nsanje B-LOC +kuchigwa I-LOC +cha I-LOC +Shire I-LOC +komwe O +njala O +yafika O +kale O +povuta O +, O +akupulumukira O +mbatata O +ndi O +zomera O +mumtsinje B-LOC +wa I-LOC +Shire I-LOC +zotchedwa O +nyika O +zomwe O +mmiyezi O +ikudzayi O +ziyambe O +kusowa O +malingana O +nkuti O +mbewu O +ngati O +izi O +zimapezeka O +panyengo O +yochepa O +. O + +Koma O +njalayi O +sikuti O +yakhudza O +madera O +akumidzi O +okha O +ayi O +, O +koma O +ngakhale O +mmatauni O +ndi O +mizinda O +ina O +mdziko O +muno O +. O + +Maria B-PER +Kalowekamo I-PER +, O +yemwe O +ndi O +kholo O +la O +ana O +anayi O +koma O +mwamuna O +wake O +adamwalira O +ndipo O +akukhala O +kwa O +Chinsapo B-LOC +mumzinda O +wa O +Lilongwe B-LOC +, O +adati O +nkhawa O +yake O +ili O +pakuti O +mbewu O +ngati O +mbatata O +zikayamba O +kusowa O +adzavutika O +kwambiri O +kusamalira O +ana O +akewo O +. O + +Panopa O +zikuoneka O +ngati O +zopepukirako O +pangono O +chifukwa O +zakudya O +zina O +monga O +mbatata O +zikadapezeka O +mmisikamu O +koma O +zikangoyamba O +kusowa O +, O +kukhala O +mavuto O +adzaoneni O +. O +Boma O +likadapanga O +zoti O +zinthu O +zisadafike O +poterepa O +, O +chimanga O +chifikiretu O +mmisika O +ya O +Admarc B-ORG +, O +adatero O +Kalowekamo B-PER +. O + +Chisomo B-PER +Mwale I-PER +wa O +ku O +area B-LOC +25 I-LOC +mumzinda O +womwewu O +, O +adati O +polingalira O +nyimbo O +ya O +nthawi O +zonse O +ya O +manyamulidwe O +a O +chimanga O +popita O +mmisika O +ya O +Admarc B-ORG +, O +bungwe O +la O +Admarc B-ORG +likuyenera O +kupangiratu O +ndondomeko O +zoyenera O +. O + +Vuto O +lalikulu O +lomwe O +limakhalako O +nkulephera O +kukonzekera O +mokwanira O +. O +Mwachitsanzo O +, O +misika O +ya O +Admarc B-ORG +ikayamba O +kugulitsa O +chimanga O +kumakhala O +nkhani O +zosakhala O +bwino O +monga O +za O +chinyengo O +, O +nkhanza O +ndi O +mavuto O +a O +zamayendedwe O +. O +Ino O +ndiye O +nyengo O +yabwino O +yokonza O +zinthu O +ngati O +zimenezi O +, O +adatero O +Mwale B-PER +. O + +Pa O +za O +tsiku O +lotsegula O +misika O +ya O +Admarc B-ORG +ndi O +kukonzekera O +kuthana O +ndi O +mavuto O +omwe O +anthu O +akuti O +amakumana O +nawo O +pokagula O +chimanga O +, O +mneneri O +wa O +bungwe O +la O +Admarc B-ORG +Agnes B-PER +Chikoko I-PER +adangoti O +titsate O +zomwe O +idanena O +nduna O +. O + +Koma O +nduna O +ya O +zachuma O +Goodall B-PER +Gondwe I-PER +adati O +anthu O +asade O +nkhawa O +kwambiri O +pankhani O +yopeza O +chimanga O +chifukwa O +boma O +lakhazikitsa O +ndalama O +zokwana O +K13 O +. O +2 O +biliyoni O +zoti O +zithandize O +anthu O +ovutika O +kupeza O +ndalama O +zogulira O +chimanga O +kudzera O +mupologalamu O +yogwira O +ntchito O +zachitukuko O +ndi O +yothandiza O +anthu O +okalamba O +ndi O +ovutikitsitsa O +. O + +Mavuto O +onsewo O +tidawawerengera O +kale O +moti O +panopa O +tawonjezera O +thumba O +la O +ndalama O +zomwe O +anthu O +amalandira O +akagwira O +ntchito O +zachitukuko O +za O +Public O +Works O +Programme O +komanso O +zomwe O +timapatsa O +anthu O +ovutika O +kwambiri O +podzera O +mupologalamu O +ya O +Social O +Cash O +Transfer O +, O +adatero O +Gondwe B-PER +. O + +Iye O +adati O +K11 O +biliyoni O +ndi O +ya O +pologalamu O +ya O +ntchito O +zachitukuko O +pomwe O +K2 O +. O +2 O +biliyoni O +ndi O +yogawira O +anthu O +ovutikitsitsa O +mupologalamu O +ya O +Social O +Cash O +Transfer O +yomwe O +cholinga O +chake O +chenicheni O +nkuthandiza O +anthu O +kugula O +chimanga O +. O + +Malungo O +atheretuUnduna O +Pamene O +dziko O +limakumbukira O +ntchito O +yothana O +ndi O +malungo O +Lachiwiri B-DATE +, O +boma O +la O +Malawi B-LOC +lati O +likuyesetsa O +kuti O +malungo O +mdziko O +muno O +atheretu O +. O + +Bungwe O +la O +zaumoyo O +pa O +dziko O +lonse O +la O +World B-ORG +Health I-ORG +Organisation I-ORG +( O +WHO B-ORG +) O +lidapatula O +25 B-DATE +April I-DATE +chaka I-DATE +chilichonse I-DATE +kukhala O +tsiku O +lokumbukira O +nthendayi O +, O +imene O +imatengera O +kuli O +chete O +anthu O +ambiri O +, O +makamaka O +amayi O +oyembekezera O +ndi O +ana O +a O +mu O +Africa B-LOC +. O +aria O +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Ndipo O +pamene O +mutu O +wa O +chaka B-DATE +chino I-DATE + +Kuthetseratu O +Malungo O +ukukhudza O +dziko O +la O +Malawi B-LOC +kwambiri O +, O +WHO B-ORG +idalengeza O +kuti O +dziko O +lino O +, O +limodzi O +ndi O +Kenya B-LOC +komanso O +Ghana B-LOC +, O +akhala O +maiko O +oyamba O +padziko O +lapansi O +kulandira O +katemera O +wa O +malungo O +kuyambira O +chaka B-DATE +cha I-DATE +mawa I-DATE +. O + +Woimira O +WHO B-ORG +pankhani O +yolimbana O +ndi O +malungo O +mdziko O +muno O +, O +Wilfred B-PER +Dodoli I-PER +adati O +ndondomeko O +ya O +katemerayu O +ndi O +yongoyesera O +chabe O +koma O +wati O +ali O +ndi O +chikhulupiliro O +kuti O +ndi O +wothandiza O +makamaka O +kwa O +ana O +. O + +Uku O +nkubowoleza O +chinsinsi O +chothana O +ndi O +malungo O +. O +Tikuyembekezera O +kuti O +ana O +120 O +0 O +a O +pakati O +pa O +miyezi O +isanu O +ndi O +25 O +mmadera O +osankhidwa O +alandira O +katemerayu O +, O +adatero O +iye O +. O + +Unduna B-ORG +wa I-ORG +zaumoyo I-ORG +wati O +katemerayu O +athandiza O +kuchepetsanso O +imfa O +zodza O +ndi O +malungo O +ndi O +pafupifupi O +40 O +pa O +imfa O +100 O +zomwe O +zimagwa O +pakati O +pa O +ana O +ndi O +chiyembekezo O +choti O +mtsogolo O +muno O +vutoli O +lidzatheratu O +. O + +Undunawu O +watinso O +wakhazikitsa O +kafukufuku O +wofuna O +kupeza O +momwe O +vuto O +la O +malungo O +lilili O +mdziko O +muno O +pofuna O +kuonjezera O +mapologalamu O +ena O +oyenera O +kuti O +dziko O +la O +Malawi B-LOC +likwanitse O +cholinga O +cha O +mutu O +wa O +chaka O +chinowo O +. O + +Mkulu O +woyanganira O +ntchito O +zaumoyo O +muunduna O +wa O +zaumoyo O +Dr O +Charles B-PER +Mwansambo I-PER +wati O +kafukufukuyu O +achitika O +mmadera O +osankhidwa O +ndipo O +achitidwa O +ndi O +madotolo O +omwe O +adaphunzitsidwa O +bwino O +ntchito O +ya O +zaumoyo O +makamaka O +zokhudzana O +ndi O +malungo O +. O + +Kafukufukuyu O +akhudza O +kuunika O +kagwiritsidwe O +ntchito O +ka O +masikito O +otetezedwa O +, O +kaperekedwe O +ka O +thandizo O +la O +mankhwala O +a O +malungo O +, O +kuyeza O +malungo O +ndi O +kuchuluka O +kwa O +magazi O +mmatupi O +mwa O +ana O +omwe O +atenge O +nawo O +gawo O +mu O +kafukufukuyu O +, O +adatero O +Mwansambo B-PER +. O + +Mu O +uthenga O +wa O +tsiku O +lokumbukira O +matenda O +a O +malungo O +, O +unduna O +wa O +zaumoyo O +udati O +mzaka O +zisanu O +zapitazi O +, O +imfa O +zodza O +ndi O +malungo O +zachepa O +ndi O +60 O +pa O +imfa O +100 O +zomwe O +zinkachitika O +ndipo O +undunawu O +wati O +ichi O +nchifukwa O +cha O +kuyenda O +bwino O +kwa O +mapologalamuwa O +. O + +Chifukwa O +cha O +mapologalamu O +monga O +kugawa O +masikito O +onyikidwa O +mmankhwala O +, O +kupopera O +mankhwala O +mmakomo O +ndi O +kulimbikitsa O +amayi O +oyembekezera O +kuyezetsa O +malungo O +ndi O +kulandira O +thandizo O +nthawi O +yabwino O +, O +imfa O +zodza O +ndi O +malungo O +zatsika O +, O +chidatero O +chikalatacho O +. O + +Mkulu O +wa O +bungwe O +la O +zaumoyo O +la O +Malawi B-ORG +Health I-ORG +Equity I-ORG +Network I-ORG +( O +MHEN B-ORG +) O +George B-PER +Jobe I-PER +wati O +ndondomeko O +zomwe O +unduna O +wa O +zaumoyo O +uli O +nazo O +ndi O +zabwino O +. O + +Iye O +adati O +njuga O +yagona O +pa O +momwe O +ndondomekozi O +zikuyendetsedwera O +ndi O +maphunziro O +a O +zaumoyo O +omwe O +anthu O +akulandira O +kuti O +azitha O +kutsatira O +bwino O +ndondomekozi O +kuti O +zipindule O +. O + +Ndondomekozi O +nzabwino O +koma O +mpofunika O +kuunika O +kuti O +anthu O +akuphunzitsidwa O +mokwanira O +? O +Ndikunena O +izi O +polingalira O +zomwe O +zikuchitika O +mmaderamu O +kuti O +ena O +akugwiritsa O +ntchito O +masikito O +omwe O +amalandira O +powedzera O +nsomba O +ndi O +kupangira O +madimba O +, O +adatero O +Jobe B-PER +. O + +Senior O +Chief O +Mwadzama B-PER +ya O +ku O +Nkhotakota B-LOC +idavomereza O +kuti O +pakadali O +vuto O +lalikulu O +pakati O +pa O +anthu O +kutsatira O +malangizo O +makamaka O +pakagwiritsidwe O +ntchito O +ka O +masikito O +a O +udzudzu O +ngakhale O +kuti O +pangonopangono O +anthu O +ayamba O +kumvetsetsa O +. O + +Poyamba O +kudali O +zikhulupiliro O +zoti O +mankhwala O +a O +masikitowa O +amafowola O +anthu O +koma O +pano O +ambiri O +akumvetsetsa O +kufunika O +kogona O +mmasikito O +. O +Tidakhazikitsanso O +malamulo O +kuti O +opezeka O +akugwiritsa O +ntchito O +masikito O +powedzera O +nsomba O +kapena O +kupangira O +dimba O +, O +tizimulambalala O +pakabwera O +mapologalamu O +ena O +ndiye O +anthu O +akuwopa O +, O +adatero O +Mwadzama B-PER +. O + +Padakali O +pano O +, O +nduna O +ya O +zaumoyo O +Peter B-PER +Kumpalume I-PER +yati O +dziko O +lino O +lasayina O +pangano O +ndi O +dziko O +la O +China B-LOC +kuti O +akatswiri O +a O +ku O +China B-LOC +abwere O +kudzathandiza O +pakafukufuku O +wa O +mankhwala O +a O +zitsamba O +ochiza O +malungo O +. O + +Mankhwalawo O +alipo O +ndipo O +timawagwiritsa O +ntchito O +, O +koma O +tikufuna O +kupeza O +kuti O +mankhwala O +omwe O +angagonjetse O +malungo O +ndi O +ati O +ndipo O +tingawakonze O +bwanji O +mmafakitale O +kuti O +akhale O +osavuta O +kugwiritsa O +ntchito O +, O +adatero O +Kumpalume B-PER +Dziko O +la O +China B-LOC +lidagonjetsa O +kale O +malungo O +ndipo O +wachiwiri O +kwa O +nduna O +ya O +zaumoyo O +ndi O +kulera O +mdzikolo O +Wang B-PER +Guogiang I-PER +adati O +izi O +zidatheka O + +pogwiritsa O +ntchito O +mankhwala O +a O +zitsamba O +. O + +Akufuna O +fisi O +alangidwe O +koopsa O +Magulu O +omwe O +amalimbikitsa O +maufulu O +a O +amayi O +ati O +mpofunika O +mkulu O +woimira O +boma O +pa O +milandu O +Director B-ORG +of I-ORG +Public I-ORG +Prosecutions I-ORG +( O +DPP B-ORG +) O +Mary B-PER +Kachale I-PER +atengere O +nkhani O +ya O +Eric B-PER +Aniva I-PER +kubwalo O +lalikulu O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Aniva B-PER +, O +yemwe O +adanjatidwa O +zaka O +ziwiri O +kukagwira O +ntchito O +ya O +kalavulagaga O +kundende O +atapezeka O +wolakwa O +pamlandu O +wotenga O +mbali O +pa O +miyambo O +yoopsa O +pokhala O +fisi O +wochotsa O +fumbi O +ndi O +kulowa O +kufa O +mboma O +la O +Nsanje B-LOC +. O + +Adampatsa O +zaka O +ziwiri O +: O +Aniva B-PER +Nkhani O +ya O +Aniva B-PER +idagwedeza O +dziko O +atabwera O +poyera O +nkuulula O +kuti O +wakhala O +akugwira O +ntchito O +ya O +ufisi O +kwa O +nthawi O +yaitali O +ndipo O +adagonana O +ndi O +amayi O +ndi O +atsikana O +oposa O +100 O +. O + +Koma O +magulu O +a O +amayi O +, O +motsogozedwa O +ndi O +mabungwe O +a O +Malawi B-ORG +Human I-ORG +Rights I-ORG +Resource I-ORG +Centre I-ORG +( O +MHRRC B-ORG +) O +, O +NGO B-ORG +Gender I-ORG +Co I-ORG +- I-ORG +ordination I-ORG +Network I-ORG +( O +NGO B-ORG +- I-ORG +GCN I-ORG +) O +ndi O +African B-ORG +Womens I-ORG +Development I-ORG +and I-ORG +Communications I-ORG +Network I-ORG +( O +Femnet B-ORG +) O +, O +ati O +chigamulo O +chomwe O +Aniva B-PER +adalandira O +lachiwiri B-DATE +lapitali I-DATE +nchochepa O +. O + +Maguluwa B-PER +ati O +potengera O +mlandu O +wa O +Aniva B-PER +, O +ufulu O +wa O +amayi O +sudalemekezedwe O +kotero O +amayenera O +kulandira O +chilango O +chokhwima O +osati O +zaka O +ziwiri O +basi O +. O + +Ndife O +okhudzidwa O +kuti O +munthu O +yemwe O +ali O +ndi O +kachilombo O +ka O +HIV O +komwe O +kamayambitsa O +matenda O +a O +Edzi O +ndipo O +amapitiriza O +kugona O +ndi O +amayi O +ndi O +ana O +achichepere O +mpaka O +zaka O +12 O +angalandire O +chilango O +chochepa O +chonchi O +. O + +Ndi O +uthenga O +wanji O +omwe O +tikupereka O +kwa O +abambo O +ena O +akhalidwe O +longa O +lomweli O +? O +Zaka O +ziwiri O +basi O +mlandu O +wonsewu O +? O +Uku O +nkunyoza O +amayi O +ndipo O +bwalo O +la O +milandu O +likuyenera O +kuunikapo O +bwino O +nkusintha O +chigamulochi O +, O +adatero O +mkulu O +wa O +bungwe O +la O +MHRRC B-ORG +Emma B-PER +Kaliya I-PER +. O + +Mabungwewa O +adati O +ngati O +nkhani O +yoyamba O +ya O +mtunduwu O +yoweruzidwa O +pogwiritsa O +ntchito O +lamulo O +latsopano O +la O +za O +ufulu O +wa O +anthu O +, O +Aniva B-ORG +amayenera O +kulandira O +chilango O +choletsa O +khalidweli O +. O + +Naye O +mkulu O +wa O +zophunzitsa O +anthu O +kubungwe O +la O +Femnet B-ORG +, O +Hellen B-PER +Apila I-PER +, O +adati O +apa O +dziko O +la O +Malawi B-LOC +waphonya O +mwayi O +waukulu O +wopera O +chenjezo O +kwa O +anthu O +omwe O +salemekeza O +ufulu O +wa O +amayi O +potsatila O +miyambo O +. O + +Bwalo O +la O +Magistrate O +ku O +Blantyre B-LOC +lidagamula O +Aniva B-PER +lachiwiri B-DATE +lapitali I-DATE +kuti O +akagwire O +ntchito O +yakalavulagaga O +kundende O +atavomera O +kuti O +amachita O +mwambo O +wa O +fisi O +akudziwa O +kuti O +ali O +ndi O +kachilombo O +ka O +HIV O +. O + +Aphungu O +aunguza O +njira O +zokhaulitsira O +auve O +Uve O +wanyanya O +mdziko O +muno O +koma O +pano O +zafika O +poti O +wina O +akalowa O +nazo O +kundende O +! O +Nyumba B-ORG +ya I-ORG +Malamulo I-ORG +yati O +nyansi O +zamgonagona O +zomwe O +zili O +mmakhonsolo O +osiyanasiyana O +zikubweretsa O +fungo O +loipa O +komanso O +zikuika O +moyo O +wa O +anthu O +pachiwopsezo O +. O + +Chakwera B-PER +akwanitse O +malonjezoHRDC B-ORG +Masankhidwe O +a O +nduna O +autsa O +mapiri O +pa O +chigwa O +Malonjezo O +ayamba O +kuoneka O +Pachifukwa O +ichi O +, O +aphungu O +a O +ku O +Nyumbayi O +agwirizana O +zoti O +akambirane O +zokhazikitsa O +malamulo O +omwe O +azipereka O +mphamvu O +zonjata O +munthu O +wopezeka O +akuchita O +utchisi O +. O + +Nkhaniyi O +idalandiridwa O +ndi O +manja O +awiri O +ndi O +aphungu O +osiyanasiyana O +phungu O +wa O +pakati O +mboma O +la O +Lilongwe B-LOC +Lobin B-PER +Lowe I-PER +ataiyambitsa O +Lachinayi B-DATE +mNyumbayi O +. O + +Lowe B-PER +adati O +nzokhumudwitsa O +kuti O +fungo O +loipa O +lili O +ponseponse O +mmakhonsolo O +kaamba O +koti O +akuluakulu O +ake O +amalephera O +kuchotsa O +zinyalala O +komanso O +zoipa O +zochoka O +mmakampani O +ndi O +mmafakitale O +zikumathera O +mmitsinje O +. O + +Iye O +adati O +izi O +zikuchitika O +kaamba O +koti O +palibe O +lamulo O +loletsa O +anthu O +kuchita O +uve O +monga O +momwe O +zimakhalira O +mmaiko O +ena O +. O + +Vuto O +ndi O +loti O +tilibe O +malamulo O +ngati O +mmaiko O +a O +anzathu O +nchifukwa O +chake O +anthu O +amangotaya O +zinyalala O +chisawawa O +ngakhale O +kukodza O +kumene O +anthu O +amangokodza O +momwe O +afunira O +chifukwa O +palibe O +chilango O +chilichonse O +chomwe O +angalandire O +, O +adatero O +Lowe B-PER +. O + +Phungu O +wa O +ku O +Mpoto B-LOC +cha I-LOC +ku O +Madzulo I-LOC +kwa O +boma O +la O +Salima B-LOC +, O +Jessie B-PER +Kabwila I-PER +, O +adavomereza O +izi O +ponena O +kuti O +chomvetsa O +chisoni O +kwambiri O +nchakuti O +akuluakulu O +ena O +amaphunziro O +awo O +akuchita O +nawo O +uve O +woterewu O +. O + +Iye O +adati O +uve O +wotere O +kuulekerera O +ukhoza O +kusokoneza O +ntchito O +zokopa O +alendo O +kaamba O +koti O +anthu O +obwera O +amafuna O +malo O +ndi O +zinthu O +zaukhondo O +kuopa O +woyandikana O +nawo O +nyumba O +. O + +Lipoti O +loyamba O +likusonyeza O +kuti O +iye O +adayamba O +kugonana O +ndi O +ana O +akewo O +mchaka B-DATE +cha I-DATE +2014 I-DATE +kutanthauza O +kuti O +wina O +ali O +ndi O +zaka O +6 O +pomwe O +wina O +adali O +ndi O +zaka O +4 O +, O +Namwaza B-PER +adatero O +. O + +Chiyambireni O +zolaulazi O +, O +mkuluyo O +akuti O +wakhala O +akuopseza O +ana O +akewo O +kuti O +asadzayerekeze O +kutsina O +khutu O +aliyense O +za O +nkhaniyi O +. O +Koma O +poti O +amati O +tsoka O +chimanga O +chilinda O +moto O +, O +anawo O +adatopa O +ndi O +uvewo O +. O + +Namwaza B-PER +adati O +aka O +si O +koyamba O +kuti O +mkuluyo O +amveke O +ndi O +mbiri O +yomwa O +mazira O +akewo O +. O + +Akuti O +mayi O +wa O +anawo O +, O +yemwe O +ndi O +mkazi O +wake O +, O +adawapezapo O +mwezi B-DATE +wa I-DATE +October I-DATE +chaka I-DATE +chino I-DATE +akuluwo O +ali O +ndi O +mwana O +wa O +zaka O +7 O +akupanga O +naye O +zadama O +, O +koma O +banjalo O +lidakambirana O +za O +nkhaniyo O +ndipo O +idangofera O +mmazira O +. O + +Akutitu O +atakambirana O +, O +bamboyo O +adapepesa O +komanso O +adaopseza O +mayiyo O +kuti O +akadzangoyerekeza O +kuulula O +adzamukhaulitsa O +ndiye O +chifukwa O +cha O +mantha O +, O +adakhaladi O +chete O +, O +adatero O +Namwaza B-PER +. O + +Iye O +adati O +koma O +pa O +November B-DATE +22 I-DATE +ndi O +pomwe O +oyandikana O +nawo O +nyumba O +adalimbikitsa O +mayiyo O +kukanena O +nkhaniyi O +kupolisi O +. O + +Namwaza B-PER +adati O +anawo O +adapita O +nawo O +kuchipatala B-ORG +cha I-ORG +Kasungu I-ORG +komwe O +adakawayesa O +ndi O +kuti O +akalandire O +thandizo O +ngati O +nkoyenera O +ndipo O +apolisi O +akuyembekezera O +zotsatira O +. O + +Tsiku O +lomwe O +mwanayo O +adakaulula O +za O +khalidwe O +la O +bamboo O +akewo O +ndi O +lomwe O +bwalo O +la O +milandu O +la O +magisitireti O +mumzinda O +wa O +Blantyre B-LOC +lidagamula O +Eric B-PER +Aniva I-PER +, O +fisi O +wa O +ku O +Nsanje B-LOC +, O +kuti O +akagwire O +ndende O +zaka O +ziwiri O +. O + +Magulu O +osiyanasiyana O +, O +makamaka O +omenyera O +ufulu O +anthu O +, O +sadakondwe O +ndi O +chigamulochi O +ponena O +kuti O +ndi O +chochepa O +ndipo O +chosakwanira O +kuthetsa O +khalidwe O +lophwanya O +ufulu O +wa O +amayi O +ndi O +asungwana O +. O + +Mmodzi O +mwa O +omwe O +adadzudzula O +chigamulochi O +ndi O +mkulu O +wa O +bungwe O +la O +Malawi B-ORG +Human I-ORG +Rights I-ORG +Resource I-ORG +Centre I-ORG +( O +MHRRC B-ORG +) O +Emma B-PER +Kaliya I-PER +yemwe O +adati O +chigamulochi O +nchosaopsa O +kwa O +abambo O +akhalidweli O +. O + +Mkuluyu O +amachokera O +mmudzi O +mwa O +Chiswe B-LOC +, O +mfumu O +yaikulu O +Chikumbu B-PER +mboma O +la O +Mulanje B-LOC +ndipo O +apolisi O +ati O +adzaonekera O +kukhothi O +kafukufuku O +akatha O +. O + +Anachezera B-PER +Zidatheka O +! O +Zikomo O +Anatchereza B-PER +, O +Ndafuna O +ndikuthokozeni O +kwambiri O +chifukwa O +cha O +malangizo O +anu O +. O +Pano O +tidamanga O +banja O +ndi O +mtsikana O +wa O +ku O +Machinga B-LOC +uja O +ndipo O +pano O +tikukhala O +ku O +Phalombe B-LOC +bwinobwino O +. O +Ndathokoza O +pondithandiza O +maganizo O +. O + +Chifundo O +Makisi B-PER +, O +Phalombe B-LOC +Zikomo O +a O +Makisi B-PER +, O +Nkhani O +yosangalatsa O +! O +Inenso O +ndathokoza O +kwambiri O +kuti O +mutatsatira O +malangizo O +anga O +mwalongosola O +zonse O +za O +banja O +ndipo O +pano O +zonse O +zatheka O +bwinobwino O +. O +Zonyandiritsa O +kwambiri O +. O +Izi O +ndi O +zimene O +timafuna O +, O +paja O +amati O +mutu O +umodzi O +susenza O +denga O +. O +Munthu O +ukazingwa O +umayenera O +kupempha O +nzeru O +kwa O +ena O +monga O + +akuluakulu O +ndipo O +nthawi O +zambiri O +malangizo O +awo O +amakhala O +aphindu O +ukawatsatira O +. O +Ndiye O +ndasangalala O +zedi O +kuti O +ndinatha O +kukuthandizani O +pamoyo O +wanu O +wa O +banja O +. O +Ambuye O +akutsogolereni O +mzonse O +kuti O +banja O +lanu O +likhale O +lolimba O +ndiponso O +langwiro O +komanso O +lachitsanzo O +kwa O +ena O +. O + +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Amanditukwana O +Ine O +ndidapeza O +mwamuna O +woti O +timange O +banja O +koma O +tikuyendetsa O +chibwenzi O +, O +khalidwe O +lake O +amangonditukwana O +ndi O +abale O +anga O +ngati O +anafuna O +kuti O +tionane O +ine O +nkulephera O +. O +Agogo O +, O +ndithandizeni O +, O +kodi O +pamenepa O +nditani O +? O +AM B-LOC +Area I-LOC +49 I-LOC +, O +Lilongwe B-LOC +Zikomo O +AM O +, O +Pa O +Chichewa O +pali O +mawu O +oti O + +ali O +dere O +nkulinga O +utayenda O +naye O +. O +Ndikhulupirira O +tanthauzo O +la O +la O +mawu O +amenewa O +umalidziwa O +. O +Mwachidule O +, O +ndinene O +kuti O +kufunikira O +kokhala O +pachibwenzi O +anthu O +musanakwatirane O +nkoti O +mumatha O +kudziwana O +makhalidwe O +ndi O +zofuna O +musanaganize O +zolowa O +mbanja O +. O +Khalidwe O +ndi O +lofunika O +kwambiri O +paumunthu O +. O +Tsono O +munthu O +wakhalidwe O +labwino O +ungamudziwe O +bwanji O + +? O +Munthu O +wakhalidwe O +labwino O +ndi O +woti O +sachita O +kapena O +kunena O +zinthu O +zodandaulitsa O +kwa O +ena O +. O +Wakuba O +, O +wachiwerewere O +, O +wotukwana O +, O +wamiseche O +, O +waumbombo O +kapena O +wochita O +zinthu O +zina O +zolaula O +tinganene O +kuti O +ndi O +wamakhalidwe O +abwino O +? O +Osatheka O +! O +Ndiye O +apa O +wadzionera O +wekha O +khalidwe O +la O +bwenzi O +lakolokukonda O +kutukwana O +. O +Kodi O +mukadzakwatirana O +adzasintha O + +khalidwe O +limenelo O +? O +Kaya O +! O +Uyu O +wadzionetsa O +kale O +mawanga O +ake O +ndipo O +usataye O +naye O +nthawi O +, O +musiye O +chifukwa O +si O +munthu O +womanga O +naye O +banja O +ameneyo O +. O +Munthu O +wotukwana O +mkazi O +kapena O +abale O +ake O +ndi O +munthu O +wopanda O +khalidwe O +. O +Ndiye O +iyeyo O +ungalimbe O +mtima O +kukwatirana O +ndi O +munthu O +woteroyo O +? O +Ine O +ndikuti O +asakutayitse O +nthawi O +, O +peza O +wina O +wamakhalidwe O + +abwino O +. O + +Ndinalakwitsa O +kumuuza O +? O +Agogo O +, O +Ndakhala O +pachibwenzi O +ndi O +mkazi O +wina O +kuyambira O +2012 B-DATE +koma O +pamene O +ndinkamufunsira O +nkuti O +ndikumwa O +ma O +ARV O +koma O +chaka B-DATE +chino I-DATE +mpamene O +ndamuuza O +kuti O +ndili O +choncho O +. O +Padalibe O +kusintha O +pachikondi O +chathu O +koma O +vuto O +lidabwera O +atapita O +ku O +Blantyre B-LOC +. O +Ali O +konko O +andandiuza O +kuti O +adakayezetsa O +magazi O +ndipo O +sadamupeze O +ndi O +kachilombo O +ka O +HIV O +. O + +Kuchokera O +pompo O +chikondi O +chidasintha O +, O +sitimakondana O +monga O +mwakale O +moti O +pano O +adakali O +ku O +Blantyre B-LOC +. O +Kodi O +mwina O +ndidalakwitsa O +kumuuza O +za O +mmene O +ndilili O +? O +Chonde O +ndithandizeni O +. O + +Ana O +avala O +umasiye O +Makolo O +akali O +moyo O +Nthawi O +ya O +nkhomaliro O +yakwana O +, O +pamsika O +wa O +Manje B-LOC +mumzinda O +wa O +Blantyre B-LOC +ambiri O +akudya O +nsima O +pamene O +ena O +akusaka O +chakudya O +. O + +Pa O +Wenela B-LOC +pasintha O +zedi O +ANatchereza B-PER +Tidakumana O +ku O +sukulu O +ku O +Chiradzulu B-LOC +Kuponya O +maso O +patali O +pali O +ana O +atatu O +, O +Fakili B-PER +wa O +zaka O +8 O +, O +Pemphero B-PER +, O +7 O +, O +ndi O +Yamikani B-PER +4 O +. O +Pemphero O +lawo O +nkuti O +apeze O +chakudya O +. O +Anawa O +aima O +pafupi O +ndi O +mpanda O +wa O +mfumu O +Misesa B-PER +. O + +Tikufuna O +tipemphe O +mango O +, O +tilibe O +chakudya O +, O +adatero O +Fakili B-PER +, O +uku O +akutonthoza O +Yamikani B-PER +amene O +akulira O +chifukwa O +chomukaniza O +kutoleza O +makoko O +a O +mango O +. O + +Uwu O +ndiye O +umasiye O +omwe O +anawa O +auvala O +makolo O +awo O +ali O +moyo O +. O +Zonsezo O +zikuchitika O +chifukwa O +makolowo O +sakumwetsana O +madzi O +. O +Kumenyana O +kwa O +njobvu O +, O +wovutika O +ndi O +udzu O +. O + +Fakili B-PER +akulephera O +kufotokoza O +bwinobwino O +chomwe O +chidachitika O +kuti O +ayambe O +kukhala O +moyo O +wovutika O +choncho O +. O + +Fakili B-PER +( O +Kumanja O +) O +ndi O +abale O +ake O +Yamikani B-PER +ndi O +Pemphero B-PER +Amayi O +sakutifuna O +. O +komanso O +ababa O +adachoka O +koma O +pena O +amatisaka O +, O +adatero O +iye O +. O + +Mfumu O +Misesa B-PER +ikuti O +anawa O +si O +achilendo O +mdera O +lake O +. O + +Gulupuyu O +akuti O +patha O +mwezi O +anawo O +akungoyendayenda O +mdera O +lake O +. O +Kunyumba O +kwanga O +agona O +masiku O +awiri O +, O +adatero O +iye O +. O + +Uko O +atawathyolera O +mango O +kuti O +azikukuta O +, O +Misesa B-PER +adati O +banja O +la O +makolo O +a O +anawo O +lidatha O +ndipo O +kuchokera O +pa O +nthawiyo O +, O +anawo O +akhala O +akuzunzika O +. O + +Ndidawaitana O +onse O +kuti O +tikambirane O +koma O +zidakanika O +. O +Mkazi O +akuti O +iye O +adapeza O +banja O +lina O +ndipo O +sangasunge O +anawa O +pamene O +bamboyo O +ali O +ndi O +chidwi O +chowasunga O +koma O +akuti O +sangathe O +chifukwa O +alibe O +pokhala O +komanso O +ntchito O +idatha O +, O +adatero O +Misesa B-PER +. O + +Lolemba B-DATE +Msangulutso B-ORG +udakumana O +ndi O +bambo O +wa O +anawa O +. O +Bamboyo O +, O +Dave B-PER +Singano I-PER +adati O +mtima O +wosunga O +anawo O +ali O +nawo O +koma O +sangathe O +chifukwa O +alibe O +thandizo O +. O + +Zikundiwawa O +kuti O +anawa O +akuzunzika O +komabe O +palibe O +chomwe O +ndingachite O +chifukwa O +ndilibe O +thandizo O +. O +Ndilibenso O +pogona O +, O +ndiye O +ngakhale O +ndiwatenge O +akagona O +potani O +? O +adatero O +Singano B-PER +. O + +Bamboyu O +adati O +patha O +zaka O +zitatu O +chisiyirane O +ndi O +mkazi O +wake O +. O +Iye O +adati O +adathetsa O +banja O +lake O +pomuganizira O +mkaziyo O +kuti O +akumuyenda O +njomba O +. O + +Panthawiyo O +ndinkagwira O +ntchito O +ya O +ulonda O +. O +Ndiye O +anthu O +ena O +adanditsina O +khutu O +kuti O +ndikachoka O +kukumabwera O +mwamuna O +mnyumbamo O +. O +Nditakambirana O +ndi O +mkazi O +wanga O +sitidamvane O +ndipo O +banja O +lidatha O +, O +adatero O +. O + +Singano B-PER +akuti O +adagwirizana O +ndi O +mkazi O +wake O +komanso O +amfumu O +kuti O +anawo O +akakhala O +ndi O +mkaziyo O +ndipo O +iye O +azipereka O +thandizo O +. O + +Panthawiyo O +zidachitika O +momwemo O +, O +koma O +kungotha O +miyezi O +yochepa O +adasintha O +pamene O +adati O +sangakwanitse O +kukhala O +ndi O +anawo O +poti O +wapeza O +mwamuna O +wina O +. O + +Ndidakhala O +ndi O +anawo O +komabe O +nanenso O +zidandisokonekera O +, O +ntchito O +idatha O +, O +adandichotsa O +palendi O +. O +Ndikadatani O +? O +adatero O +Singano B-PER +. O + +Iye O +adati O +patha O +chaka O +chimodzi O +tsopano O +anawa O +akukhala O +wokha O +, O +komabe O +ndikapeza O +thandizo O +ndimawasaka O +. O +Monga O +dzana B-DATE +[ I-DATE +Lamulungu I-DATE +] I-DATE +ndidawatenga O +ndipo O +ndidakagona O +nawo O +ku O +Chilobwe B-LOC +kwa O +mnzanga O +, O +adatero O +iye O +. O + +Naye O +mkazi O +wa O +bamboyu O +akuti O +adauza O +bwalo O +la O +mfumu O +Misesa B-PER +kuti O +sangatenge O +anawo O +chifukwa O +adakwatiwanso O +. O + +Adauza O +bwalo O +kuti O +anawa O +sakuwatenga O +, O +patsikulo O +adabwera O +ndi O +mwamuna O +wake O +watsopanoyo O +. O +Nditamuitananso O +kuti O +tidzakambirane O +sadabwere O +mpaka O +lero B-DATE +, O +adatero O +Misesa B-PER +. O + +Gawo O +60 O +loteteza O +ana O +, O +limati O +kholo O +lolephera O +kusamala O +ana O +ake O +liyenera O +kunjatidwa O +. O + +Misesa B-PER +akuti O +nkhaniyi O +idapita O +kupolisi O +ndipo O +apolisi O +adanjata O +bamboyo O +koma O +adamutulutsa O +tsiku O +lomwelo O +. O +