Mchoro rasmi wa Rais wa Jamhuri ya Kijeshi ya Nigeria, Rais Muhammadu Buhari uliopigwa na Bayo Omoboriowo kupitia Wikimedia Commons, 29 Mei 2015, (CC BY-SA 4.0).
Naijeria siku ya Ijumaa ilitangaza kuwa serikali ilikuwa imeufunga mtandao wa Twita nchini humo, siku chache baada ya mtandao wa Twita kufuta twiti ya kutishia sana iliyoandikwa na Rais wa Naijeria Muhammadu Buhari iliyoonesha kuwa serikali ingetumia nguvu dhidi ya kabila la Igbo.
Mpaka kuondoa ujumbe huo, ujumbe huo unaendelea kusambaa kwenye mitandao ya kijamii, ukiwaelezea kumbukumbu za mapigano ya wenyewe kwa wenyewe ambayo yalisababisha zaidi ya watu milioni moja kupoteza maisha.
Kwa upande mwingine, ujumbe huu uliibua harakati katika mitandao ya kijamii kuwaunga mkono wa-Naijeria kutoka kabila la Igbo.
Mfululizo wa twiti uliwekwa Juni 1, 2021, Buhari alitishia kuwatawanya wa-Naijeria kutokea Mashariki ya nchi hiyo katika lugha wanayoielewa, akirejea vita vya wenyewe kwa wenyewe vilivyotokea kati ya miaka ya 1967-1970 katika Jamhuri ya Ki-Biafra, kusini mashariki mwa Naijeria.
Mfululizo wa twiti hizo ulikuja kufuatia mfululizo wa mashambulizi dhidi ya taasisi za serikali na vyombo vya usalama katika eneo hilo, mashambulizi yaliyoshutumiwa na kikundi cha watu wenye silaha kinachohusishwa na kundi la watu wenyeji la Biafra (IPOB), ambalo ni kikundi kinachounga mkono harakati za kujitenga (selfie) za watu wa Biafra.
Mradi wa IPOB ulikanusha kuhusika na shambulio hilo, linasema Sauti la Marekani.
Kwa sasa mtumiaji wengi wa mitandao hiyo ni vijana sana kiasi cha kutokuwa na uelewa wa uharibifu na upotevu wa maisha uliotokea wakati wa Vita vya wenyewe kwa wenyewe nchini Nigeria, ujumbe wa Twita wa Buhari unasema:
Mchoro wa ujumbe wa twita wa mshambulizi wa Rais wa Naijeria Buhari
Kwa hiyo twiti hizo zilirudisha mtazamo uliotolewa na mfanyakazi anayeonekana kukerwa sana na Buhari katika bunge la Naijeria Abuja, kuhusu wimbi la mashambulizi ya kivita dhidi ya maafisa wa uchaguzi.
I think we have given them enough latitude.
Wamefanya uamuzi wao, walitaka kuuangamiza nchi, alisema, akijaribu kuwakumbuka wapinzani wa kujitenga:
Mtu Buhari alitoa matamshi hayo mwenyewe.
Naijeria, m Jenerali mstaafu, alitumikia jeshi wakati wa vita vya wenyewe kwa wenyewe nchini Naijeria.
Kwa mujibu wa Chima J. Korieh, Profesa wa Historia ya Afrika katika Chuo Kikuu cha Marquette nchini Marekani.
Kwa wa-Naijeria wengi, vita dhidi ya ukanda wa Biafra una generally regarded as an unfortunate episode best forgotten, but for the Igbo people who fought for secession, it remains a life-defining event, asserts Nigerian writer Adaobi Tricia Nwaubani.
(Maelezo: Mwandishi ni kutoka kabila la Igbo.)
Mkakati wa Twita kuhusu vitendo vya chuki huzuia twiti zinazotangaza vurugu au vitisho kwa watu kwa sababu za rangi, makabila, asili ya taifa.
Kwa Twiti kama hizo, kama za Buharis, ama hufuatwa na kampuni ya teknolojia au mtumiaji hulazimika kuondoa maudhui yanayovunja sheria.
Kwa Lai Mohammed, Waziri wa habari wa Naijeria, alielezea kuondolewa kwa twiti ya rais na kampuni ya vyombo vya habari vya kijamii kuwa ni jambo linalohisiwa sana:
Msaada wa Twita Nchini Naijeria Unatia shaka, asema Lai Mohammed pic.twitter.com/6hbAKsnjVM
Na twiti za udhalilishaji wa kijinsia bado zinaonekana
Uchunguzi uliofanywa na mtaalam wa masuala ya mitandao ya kijamii mfanyakazi wa Kitengo cha Utafiti wa Afrika cha Digitali (DigiAfricaLab) unaonyesha kuwa twiti ya udhalilishaji ya Buhari bado inaonekana kwenye mitandao mbalimbali ya tarehe mbili baada ya kufutwa na mtandao wa Twita, shauri ya Twita:
Kwa zaidi ya masaa 30 baada ya Twita kufuta Twiti iliyoandikwa na rais wa Naijeria @MBuhari kuashiria kuvunja sheria zake, Twiti hiyo iliyofutwa inadaiwa KUVUnja sheria za Twita ISIBLE across numerous timelines due to Quote Tweets!
Wakiweka saini kwenye akaunti tofauti kwa kutumia vifaa tofauti, DigiAfricaLabLab Lab ilikuwa na uwezo wa kuona zaidi ya twiti 17,000 zilizonukuliwa zilizofanywa na watumiaji wa mitandao hiyo kabla kampuni ya mitandao ya kijamii haikuondoa twiti za matusi za matusi hizo kwenye ukurasa wa Twita wa @MBuhari na @NGRRRRR, ambazo zote zingetokana na ujumbe wa Twita wa Rais Buhari.
Kama vile haitoshi, DigiAfricaLab iliweza kubofya na expand taarifa ya twiti hiyo ya Rais Buhari.
Mtumiaji wa Twita anaweza kuona ujumbe huo hata kwa watumiaji wa mtandao wa twita kwa sababu zana ya Twita, kama inavyoitwa, Intaneti Intaneti (Application Programming Interface (API) inategemea zana za ki third-party ambazo huunganisha zana za Twita na zana nyingine za Twita kwa kutumia anwani ya URL.
Ni kwa sababu nyingine, kwa mujibu wa J. D. Biersdorfer wa gazeti la New York Times, was that deleted tweets may still be cached away and therefore available to show up in
Mchanganyiko na #IAmIgboToo alama ishara ya twita
Utumiaji mbaya wa twita wa Rais Buhari ulisababisha malalamiko kutoka kwa watumiaji wa mtandao wa twita wa Naijeria ambao walitumia alama habari ya #IAmIgboToo kuonyesha kutokuridhishwa na tukio hilo.
Kwa nyongeza, watumiaji wa Twita kutoka sehemu mbalimbali za kikabila pia walitumia majina ya Igbo kuonyesha mshikamano wao na watu wa Igbo.
Kwa uchambuzi uliofanywa mnamo Juni 4, 2021 na Global Voices kwenye zana ya Masoko Makuu ya Mtandao imegundua kuwa katika siku saba zilizopita, alama habari ya #IAmIgboToo ilikuwa na 508 mentions, 319,200 interactions, 457,500 reach, and 313,100 shares kwenye mitandao ya Twita na Instagram.
Mchoro picha wa muktadha wa yanayotajwa kwenye alama ishara ya #IAmIgboToo
Mwanharakati wa haki za binadamu Aisha Yesufu akichukua jina la Igbo Somtochukwu, yenye maana ya “niungana na Mungu”, akitoa lawama kwa tuhuma za mwaka 1967 (mapigano ya wenyewe kwa wenyewe) kutoka kwa Rais Buhari kwa watu wa Igbo alisema kuwa shambulio kwa watu wa Igbo ni shambulio kwangu:
Kwa jina langu ni Aisha Somtochukwu Yesufu.
Mgeni yeyote kwa watu wa Igbo ni tisho kwangu.
Mshambulio kwa watu wa Igbo ni shambulio kwangu.
Nilaani vitisho vya mwaka 1967 vinavyotolewa kwa Rais Buhari kwa watu wa Igbo
Kwa nini Wanaijeria ni zaidi Wanaijeria kuliko Wanaijeria mwingine yeyote?
Naijeria mwanasanaa wa muziki wa hip-hop na mtayarishaji wa rekodi Jude Abaga (M.I Abaga) alielezea nia yake ya kuitaka nchi hiyo ibadilike mbali na matamko haya ya kikatili:
Naijeria inawapenda watu wa Igbo katika mazingira yaliyopitwa na wakati ambao wataiacha na kizazi cha zamani na machungu
Mwanharakati wa #EndSARS Rinuola [Rinu] Oduala, aliyejitambulisha kwa jina la Igbo, yenye maana kiongozi wa majeshi, alikumbuka kwa fahari mchango wa wanawake wa Igbo katika historia ya Naijeria, akirejea Novemba 1929 wakati waasi wa wanawake wa Aba:
I remember the Aba Women Rebellion where at least 25,000 women Igbo waliandamana kupinga ukandamizaji wa kikoloni.
Natoka katika nchi hiyo hiyo pamoja na wanawake hao wenye nguvu, nikiwa nimezaliwa kwa kujiamini na nguvu katika miaka ya unyanyasaji na uvunjifu wa haki za kijamii.
Kwa jina langu ni Rinu Ochiagha Oduala.#IAmIgboToo
Blossom Ozurumba, mtafsiri wa lugha ya Igbo wa Global Voices, anasema kuwa ukatili huanza na kukosekana kwa ubinadamu:
Watumiaji wa teknolojia ya kuvuna ubinadamu hufanya iwe rahisi kuondoa hofu ya kimaadili inayohusishwa na mauaji, kunyanyapaa, au kutesa wengine kwa sababu ya utambulisho wao wa kikundi.
Na kama hawajaonekana kama binadamu, ni rahisi kuhalalisha vitendo vya kuwanyamazisha.
Na udhalilishaji, kwa mujibu wa Ozurumba, unafanya iwe rahisi kuondoa hofu ya kimaadili inayohusishwa na mauaji, kunyanyapaa watu au kuwatesa wengine kwa sababu ya utambulisho wao wa kikundi.
Kwa hisani ya makeitkenya, CC PDM 1.0
Mnamo tarehe 27 Machi, mijadala mizito ilizuka katika mitandao ya kijamii nchini Kenya kuhusu matamshi yaliyotolewa na watangazaji watatu wa radio wakati wa kipindi cha taa chakula cha mchana.
Kwa kipindi hicho wenyeji walikuwa wakijadili kesi inayoendelea mahakamani inayomhusisha Eunice Wangari, mwanamke aliyesukumwa na kuanguka kutoka kwenye jengo la ghorofa 12 na mwanaume ambaye alikuwa naye kwa siku kadhaa.
Mnamo tarehe 23 mwezi wa Julai katika mtandao wa Twita, wa-Kenya waliokasirishwa waliwapongeza watangazaji Shaffie Weru, Joseph Munoru, na Neville Muysa kwa maoni yao kuhusiana na suala la unyanyasaji wa kijinsia, na kuwataka waathirika kuacha kuhusika na unyanyasaji wa kijinsia.
Uffie anasisitiza kwamba mwanamke aliyesukumwa na kuanguka kutoka ghorofa ya 12 ya jengo lililopo Nairobi CBD baada ya kusema kuwa hapakuwa na mpango nao wa kimapenzi ni kwa sababu alikuwa mtoro sana na alikuwa na uwezo wa kujitegemea sana.
Walikuwa wanajeshi wa kutuliza ghasia za kweli!
the case divided online users as a section of citizens took side with the hosts.
Na ingawa watatu walifukuzwa kazi na kituo cha redio, waliibua mtazamo wa jinsi gani mtandao wa intaneti nchini Kenya ulivyokuwa mgongano dhidi ya wanawake.
Kama kweli kuna watumiaji wa intaneti milioni 21.75 nchini Kenya, ambao ni asilimia 40 ya idadi ya watu nchini humo, kwa mujibu wa takwimu za mwaka 2021 zilizotolewa na shirika la utafiti la DataReportal.
Mnamo mwaka 2016, takribani watu milioni 11 walitumia mitandao ya kijamii, ongezeko la asilimia 2.2 ikilinganishwa na mwaka 2020.
Kwa mujibu wa ripoti nyingine ya Mtandao wa Mawasiliano ya Simu za Kiganjani (GSMA), wakati umiliki wa simu za mkononi kwa wanaume ni kiwango kinacholingana sana na wanawake, ambapo ni asilimia tano pekee ya wanaume na wanawake wanamiliki au kupata kifaa hiki, na hivyo kuwa kati ya watumiaji watatu wa mtandao wa intaneti nchini Kenya ni mwanamke.
Kwa kuwa sehemu ndogo ya mtandaoni, wanawake nchini Kenya mara nyingi wamekuwa wakilengwa kwenye udhalilishaji kwenye mtandao.
Na ingawa mwaka 2018 nchi ilipitisha sheria dhidi ya udhalilishaji wa mtandaoni ambayo inatafsiri hali ya mtu kuwa ni kuwasiliana na wengine kwa namna ambayo inawezekana kusababisha hasira au hofu ya ghasia au uharibifu au kupotea kwa mali ya mtu huyo ambapo adhabu ni kifungo cha mpaka miaka 10 gerezani, vitendo vya udhalilishaji mtandaoni bado vinazidi kushika kasi.
Mpaka sasa tunaeleza matukio mengine mawili makubwa katika miezi 12 yaliyopita ambayo mitandao ya kijamii ilitumika kama jukwaa la kuwabughudhi wanawake nchini Kenya.
Mgonjwa wa COVID-19
Mwezi Machi 2020, Brenda Ivy Cherotich alijikuta kuwa mgonjwa wa kwanza wa COVID-19 nchini Kenya.
Na baada ya kurejea katika hali nzuri, alikuja kuzungumzia safari yake wakati dunia ilipokuwa inaanza kuelewa virusi vya barua pepe.
Kwa hiyo Cherotich hakupokea mapokezi mazuri kama alivyotarajia.
Na baada ya kufanya mahojiano na vyombo vya habari mwezi Aprili 2020, alikabiliwa na unyanyasaji wa mtandaoni na upinzani mkali kutoka kwa wa-Kenya wanaotumia mtandao wa Twita kwenye mtandao wa intaneti (au kwa jina maarufu la #KOT, ambalo mara nyingi hutumika kuelezea jumuiya ya wa-Kenya walio imara mtandaoni wanaojulikana kwa kuandamana dhidi ya makundi mbalimbali au watu binafsi) ambao walitafuta kuharibu na kuhoji ukweli nyuma ya habari yake.
Wadhalilishaji wengine wa mtandaoni waliingia ndani ya maisha yake binafsi, na mazungumzo yake binafsi na picha zake zilipandishwa sana, bila shaka baada ya kuwekwa pembeni na rafiki au mpenzi wake.
Na mtindo wake wa nywele unaonekana kama vile Corona yenyewe
Kwa kukerwa na jambo hili, Waziri wa Afya wa Kenya Mutahi Kagwe alijitokeza kumtetea Brenda, akitoa wito wa kukamatwa kwa wavunjaji wa mtandao na kuutumia ujumbe huu wa kashfa kama jitihada za aibu za kuzorotesha juhudi za serikali za kupambana na COVID-19.
Mtaalam wa Afya Mutahi Kagwe anaalika polisi kuwakamata watumiaji wa mitandao ya kijamii kwa kosa la kumpiga risasi Brenda
Kwa kuwa hiyo haikuishia hapo, mhanga mwingine baadaye alijikuta kwenye #KOT attacks: mtangazaji wa runinga Yvonne Okwara alikuwa shabaha ya kumtetea Brenda na kuimarisha utetezi wa wizara kwa kuwakamata wadhalilishaji wa mtandaoni.
Msichana huyu ninapinga vikali dhana ya Yvonne Okwara.
Kwamba ujumbe wako haupo upande wa kisiasa.
Kwa hakika ni ya kuamsha hisia na kuamsha mbingu za juu.
Kwa kuongea hapa, sauti yako ilikuwa wapi pale mwanamke mwenzako alipokuwa amemvua M MAN (Lonyangapuo) akiwa uchi na kusambaza picha zake za uchi?
Mkahawa huu ni na sumu
Kwa hiyo Okwara aliwataka waone wadhalilishaji kwa kuwalenga wanawake.
Ni dhahiri kuwa Brian Orinda, m-Kenya wa tatu aliyeugua maradhi ya COVID-19, na ambaye alikuwa akichukua safari ya kupona bega kwa bega na Brenda, hakupata matibabu yanayofanana na hayo.
Picha hii ilichochea vidole vya wapinzani wa keyboard warri ambao walikuwa na siku nzima kwenye Twita wakimchafua Okwara.
Kucheza kadi ya kijinsia kila wakati.
Mwanzoni kabisa wanawake wanapaswa kulinda utu wao kama sehemu ya kwanza.
Na kuweka picha za aina hii na kusambaza habari hizo ni kinyume cha maadili.
Mtindo wa kijinga na kijinga kutoka Okwara.
Wakiwa shallow, unajiuliza kama Corona aliwaibia tu akili.
Mwingine kati ya wanaume alikuwa ni mtumiaji wa mtandao juzi.
Kutokea hapo, ghafla anakuwa na mshangao wa kuchagua matokeo ya ugomvi wake.
Ni mapema mwaka 2021, msemaji wa Ikulu, Kanze Dena alijikuta akikabiliwa na pilipili mijadala ya mitandaoni nchini Kenya.
Kwa namna alivyotoa taarifa kwa waandishi wa habari katika tukio, wanyanyasaji wa mtandaoni walimfanyia aibu kwa kuzidi uwezo wake.
Mjadala huo ukawa wa haraka kwenye mitandao ya kijamii, ambapo sehemu ya wa-Kenya na watu maarufu wa vyombo vya habari wakikuja kumtetea Dena.
Mzee sana, ndefu na mfupi!
Nani aweka viwango vya namna wanawake wanavyopaswa kuonekana?
Kwa nini ni tatizo letu kuwa @KanzeDena ameongezea uzito kiasi?
Kwa hakika, ana mama mpya, lakini, hana yeyote anayeweza kumpa ufafanuzi!
Naomba ape mapumziko, tafadhali!
Na hii ni kilio kipya na hatuna budi kujizuia
Kwa mujibu wa makala iliyoandikwa na The Elephant, moja ya machapisho muhimu kabisa ya kidigitali nchini Kenya, ilieleza kwamba mitandao ya kijamii mtandaoni nchini Kenya na duniani imegeuka kuwa majukwaa ya kutengeneza maoni yenye sumu na unyanyasaji.
Ni vigumu kuamini kwamba mitandao ya kijamii imekuwa ni zana muhimu kwa maendeleo ya kijamii na kitaaluma, na hasa kwa wanawake.
Mnamo wakati huu, wanawake wengi wameshajijengea biashara zao mtandaoni na, wakati huo huo, wamejifunza namna ya kuwasiliana na wengine.
Mtu wengi huwa anatafuta wateja wa kununua na kuuza bidhaa zao mtandaoni.
Mwingine anatafuta majukwaa ya kukuza mawazo, yanayoweza kufikia mamia, kama sio mamilioni ya miradi ya kijamii ambayo si tu inayasaidia kukua kwa uchumi bali pia itawawezesha vijana kiuchumi.
Wao pia wamejifunza namna ya kuongeza ujasikaji wao mtandaoni.
Kuwe na shaka wakati huo, mitandao ya kijamii imeibuka kama nafasi nzuri ya kufanya biashara.
Mchoro huu ni muhimu kwa wanawake kuwezesha uchumi na uwekaji bayana wa mambo.
Kwa Chanzo: Tembo
Kwa wanawake kushiriki katika mazungumzo ya maana mtandaoni kuhusu mada zinazoathiri maisha yao, mtandao lazima uwe sehemu salama zaidi ya wakati huu.
Na bendera yenye rangi za upinde wa mvua.
Mpiga picha wa Marco Verch ambaye ni mtaalamu wa kupiga picha kwenye mtandao wa Flickr, CC BY 2.0.
Naijeria ya Karibea, mara kwa mara, imekuwa ikisoma sheria zao ili kutafakari usawa zaidi kwa watu wa mapenzi ya jinsia moja kwa kuondoa vifungu vya sheria vilivyoandikwa wakati wa ukoloni.
Kwa mwaka 2016, Belize ilikuwa ni kile kiitwacho Belize.
Ni miaka miwili baadae, Trinidad na Tobago vilifuata mkondo huo, lakini madhara makubwa ya kuvunja vipande kadhaa vya sheria yamekuwa yakithiri katika kutekelezwa.
Mnamo miaka mitatu baada ya mahakama kugundua kuwa sheria za nchi hiyo zisizo za kikatiba, Sheria ya Usaliti wa Amani (EOA) ya Trinidad na Tobago hatimaye imekwishaanza kurekebisha kanuni zake zinazohusiana na masuala ya mahusiano ya kimapenzi.
Kwa lengo la Sheria hiyo ni kuzuia aina fulani za ubaguzi na kuhamasisha usawa wa fursa baina ya watu wenye hali tofauti.
Kwa kufikia lengo hili, Tume ya Equal Opportunity na Tume ya Equal Opportunity ziliundwa ili kushughulikia masuala hayo lakini mpaka sasa, hakuna chombo chochote kimoja kilichofanikiwa kushughulikia masuala ya ubaguzi wa kijinsia.
the current laws only cover discrimination based on sex, race, ethnicity, origin, religion, marital status, or disability in matters of employment, training, education, and like.
Msukumo wa kurekebisha sheria ya sasa umeibuka baada ya Scotiabank Trinidad na Tobago kutangaza mapema Aprili 14 kwamba itaongeza manufaa yake ya kiafya kwa wafanyakazi wenye mahusiano ya jinsia moja, kwa namna ile ile ambayo ilitoa fursa kwa wafanyakazi wa kisheria wa wafanyakazi wa mahusiano ya jinsia moja.
Sifa hiyo iliibua mjadala wa nchi nzima na ilisifiwa na Chemba ya Kimarekani ya Biashara (AMCHAM) na Ian Roach, mwenyekiti wa Tume ya Uhuru wa Kupata Wananchi, ambaye katika mahojiano na siku ya Trinidad na Tobago Newsday alibainisha:
Msukumo huu ni mzuri kwa sekta binafsi na hasa kwa benki, ambayo ina makundi mengi ya wafanyakazi.
Kwa hiyo, ni muhimu wengine wafuatilie hatua hiyo, kwa kuzingatia sheria hiyo.
Kwa upande wake, Jaji Mkuu Faris Al-Rawi alisema kuwa anaongwa mkono na mkakati wa ushirikiano wa taasisi ya Scotiabank na kwamba anaendelea kuwa wazi katika kufanya kile kinachotakiwa ili kushughulikia tofauti za ubaguzi zilizopo.
Msimamo wa Al-Rawi ni tofauti na msimamo wake baada ya hukumu ya Mahakama Kuu ya mwaka 2018; mara baada ya uamuzi usio wa kikatiba kutolewa, serikali ilitangaza nia yake ya kukata rufaa.
Kufuatia hilo Trinidad na Tobago kwa hakika zimefanikiwa kwa kiasi kikubwa linapokuja suala la unyanyasaji kwa wanachama wa jumuiya ya mashoga na wasagaji, jambo ambalo kwa hakika lina maana kubwa kwa sababu ya misingi ya kidini bado ipo.
Mwitio wa waziwazi juu ya tangazo la Scotiabank kwenye majukwaa ya mitandao ya kijamii kama Facebook ulikabiliwa na upinzani mkali.
Kwa upande mwingine, watu wa mapenzi ya jinsia moja wanaendelea kukabiliwa si tu na unyanyapaa, lakini pia vitendo vya matumizi ya nguvu, wengi wao wakiishia kuuawa.
Na hivi karibuni, mauaji ya Marcus Anthony Singh, mwanachama wa chama cha wapenzi wa jinsia moja, yaliibua majadiliano ya mtandaoni kuhusu ukweli wa maisha yanayowakabili watu wengi wa mapenzi ya jinsia moja kwa sababu ya usalama na unyanyapaa.
Kumekuwa na majadiliano hayo kwenye mtandao wa Spaces, ambayo yanatoa jukwaa la sauti pekee kwa ajili ya majadiliano salama na elimu.
Kwa upande wa Jaji Mkuu Al Rawi ambaye hakutoa mwanya wa muda ambao marekebisho ya sheria yatafanyika, kwa jumuiya ya mashoga na washirika wake, matumaini yamebaki kwamba hatua za makampuni ya sekta binafsi kama vile Scotiabank hivi karibuni yatafuatiwa na serikali na hatimaye kuleta mabadiliko ya kijamii.
Mhandisi wa Kifaransa na mwanzilishi wa /e/ Foundation Gaël Duval.
Mchoro umetumiwa kwa ruhusa.
Kwa makampuni ya intaneti na teknolojia, kukusanya takwimu za watumiaji wa mitandao hiyo inabaki kuwa moja ya vyanzo vyao vikuu vya mapato.
Kwa mfano, mtindo huu wa kibiashara unajumuisha hatari ya kiusalama kwa watumiaji, kama inavyodhihirishwa na kesi za matumizi yasiyoeleweka, matukio makubwa ya uvujaji habari na matukio ya udukuzi.
Mnapatikana kwa njia inayoheshimika kwa ajili ya kuimarisha haki za watumiaji wa mtandao?
Ni makampuni kama Google na Apple yamekuwa yakijikita katika kukusanya takwimu za mtumiaji wa mtandao kila siku, kwa kutumia simu za kisasa na ukusanyaji wa taarifa kutoka kwenye programu zinazotumia mtandao kwa muda mrefu: mawasiliano ya mtumiaji na ajenda, kwa mfano.
Mnaa nyingi za simu zinafuatilia mahali ulipo mtumiaji kwa muda halisi, wakati zana za afya na michezo zinafuatilia kwa makini taarifa za kibayometriki.
Kwa mujibu wa takwimu hizi, utafiti unafanyika na kuchambuwa, inasemekana kujaribu kutoa huduma zilizo tailored and sophisticated.
Kwa hakika, watumiaji wengi hawana hakika kwamba wanatoa taarifa za utajiri huo kwa makampuni yanayotoa huduma na wamiliki wa majukwaa, bila malipo.
Mnaharakati wa haki za faragha, kama vile Austrian Max Schrems, wameonyesha kusikitishwa sana na mswada huu.
Utafiti huo unaonesha madhara yanayojitokeza mara kwa mara ya ukiukwaji wa haki za faragha na kudhalilisha wengine.
Mnamo mwaka 2016 ilifahamika zaidi kwa kashfa ya Facebook inayofahamika kama Cambridge Analytica ambayo Kampuni ya ushauri ya Kiingereza ya Cambridge Analytica ilipata taarifa binafsi za watumiaji wapatao milioni 87 bila ridhaa, ili kutoa msaada wa uchambuzi kwa ajili ya kampeni za uchaguzi wa Rais wa Ted Cruz na Donald Trump.
Kwa upande wake Schrems anasema kuwa aliwatahadharisha wawakilishi wa Facebook kuhusiana na matumizi mabaya ya taarifa za Cambridge Analytica, lakini hakuweza kuwashawishi kuchukua hatua:
Kwa upande wao [wawakilishi wa Facebook] walisema wazi kuwa kwa maoni yao, kwa kutumia jukwaa hili, unasaini hali ambayo watu wengine wanaweza kutengeneza kitu na kukusanya taarifa zako.
Na kwa nini ujali kuhusu faragha yako kama wewe hauna cha kuficha, baada ya yote?
Whistleblower Edward Snowden alijibu swali hili kwenye mjadala wa Reddit mwaka 2015:
Na kusisitiza kuwa haujali haki ya faragha kwa kuwa huna cha kuficha si tofauti na kusema hujali haki ya uhuru wa kujieleza kwa kuwa huna chochote cha kusema.
Uhatarishaji halisi unahusishwa na matumizi ya majukwaa ya teknolojia ya habari
Mhandisi wa program za kompyuta wa Kifaransa na mtaalamu wa takwimu Gaël Duval amekuwa akihusika kwa miaka mingi katika utengenezaji wa zana huru, ikiwa ni pamoja na usambazaji wa Mandrake Linux wa operating system (ukitokana na chimbuko la Linux) ambazo zinaweza kurekebishwa kisheria na kutumiwa na wengine.
Na ndipo Duval alipoamua kujenga programu ambayo ingewapa watumiaji wa simu za kisasa ulinzi wa taarifa zao: /e/OS.
Waandishi wa Global Voices walizungumza naye ili kuelewa ni kwa jinsi gani teknolojia ya mawasiliano inavyoathiri maisha, na kuonyesha fursa na hatari.
Ufuatao ni mtazamo wake kuhusu mabadiliko ya teknolojia kama hizi:
Na hili ni swali la kiPhilosophi.
I personally have very mixed feelings about it because I've always been passionate about technology.
Kwa wakati huo huo, nafikiri kuwa wakati mwingine hali ni mbaya sana, na ninakumbuka wakati ulipotafuta kituo cha kupiga simu ili kupata mawasiliano.
Kulikuwa na maisha ya kujali na ya kutunza zaidi.
Mtoto wadogo wanaweza kushangazwa kujua kuwa mpaka nilipokuwa na umri wa miaka mitano, hapakuwa na simu ya mkononi wala televisheni.
Kwa hiyo wakati mwingine najihisi kuwa aliishi sehemu ya maisha yangu katika ulimwengu tofauti kabisa, ambao haupo tena.
Na kwa upande mwingine, ni jambo la kusisimua kuona kile tunachoweza kufanya kwa kutumia teknolojia ya kisasa, kama vile kuwa na simu ya video ya hd pamoja na mtu mwingine kutoka upande mwingine wa dunia, na kuona magari ya umeme ambayo, angalau, hayaechanganyi mafuta na [zaidi ya] kunyonya upepo wetu.
Kwa wale ambao bado wanakumbuka nyakati tofauti, wanakabiliwa na hatari ya kujitegemea kwa teknolojia ya habari.
Kwa mwaka 2018, utafiti ulionyesha kuwa matatizo ya akili ya watoto yanatokana na matumizi makubwa ya simu za mkononi, utafiti ulio shown to cause issues including attention deficit disorder (ADD) and depression.
Kwa mujibu wa taarifa ya mwaka 2020 iliyochapishwa na Common Sense Media, takribani asilimia 50 ya vijana wa eneo la Los Angeles hujisikia kutegemea simu za mkononi.
Na hatari inherent in our use of such technology was recently openly acknowledged by insiders from industry in the Netflix documentary The Social Dilemma, ambayo ina washuhuda wa zamani wa wafanyakazi wa zamani wa Big Tech ikiwa ni pamoja na Google, Twitter and Facebook wakieleza namna walivyojitafutia watumiaji wa mitandao hiyo kuwapatia faida.
Kufuatia hilo, baadhi ya serikali zimeitikia kwa kubomoa sheria za kulinda makampuni ya teknolojia ili kuongeza uelewa wa watumiaji na kuweka wajibu zaidi kwenye makampuni ya teknolojia.
Mwezi Mei 2018, Umoja wa Ulaya ulipitisha Kanuni ya Ulinzi wa Haki za Binadamu (GDPR).
Mkataba huu unaongeza vikwazo kadhaa katika usimamizi wa takwimu, kama vile kuwaomba watumiaji kupewa kibali kisicho wazi kwa ajili ya kutumia takwimu zao na kuwaomba makampuni kuondoa takwimu hizi baada ya kipindi cha miaka mitatu bila majadiliano.
Na pia imeanzisha faini kubwa kwa wale ambao hawaheshimu sheria hizo.
Kwa kweli, utekelezaji wake umeonekana kuwa mdogo kutokana na kukosekana kwa rasilimali za kufanya hivyo miongoni mwa mamlaka za serikali za mitaa, na kwa hakika, utaratibu huu unatumika tu katika nchi wanachama wa Umoja wa Ulaya.
Na zana ya kuwawezesha watumiaji
Mwelekeo huu wa hali ya hewa uliosukumwa na Duval wa hitaji la kutengeneza zana ambayo itawawezesha watu kudhibiti takwimu zao wenyewe, kama anavyoeleza:
Mkakati wetu ni data yako, kwa sababu taarifa zetu binafsi zinamilikiwa na sisi, na wale wanaojifanya hawapaswi kufanya hivyo ni ama wao wanapinga uhuru na demokrasia, au wao wana biashara inayochochewa na matangazo kwa sababu taarifa binafsi zinaweza kusaidia kuuza matangazo kwa gharama kubwa zaidi.
Na hivyo ndivyo kompyuta aliyoitengeneza inavyofanya kazi:
Na /e/ ni mfumo wa kidigitali unaotoa huduma za simu za kisasa ambazo hazitumii taarifa zozote binafsi, kama vile kuperuzi, ukaribu wako na mahali uliko, ikiwa ni pamoja na kuheshimu faragha ya watumiaji wa huduma hiyo.
Mvutano huo hautaangalia taarifa za mtumiaji kwa lengo lolote.
Sio tu kwamba inatoa huduma za msingi za mtandaoni kama vile anwani ya barua pepe, kiasi cha uhifadhi, kalenda, namna ya kuweka kumbukumbu ya mawasiliano yako kila kitu kinachohusishwa na mfumo wa kielektroniki wa simu za mkononi.
Naye Duval alisema kwamba linapokuja suala la data binafsi, Google na Apple wanafanana sana na hivyo data hizi zinazoathiri mtindo wa biashara ya Google,ambao hujikita kwenye kuuza matangazo, wakati Apple, pamoja na kudai kulinda faragha ya watumiaji wake, hupokea kiasi kinachokadiriwa kuwa dola bilioni 8 mpaka dola bilioni 12 za Marekani kila mwaka kwa ajili ya kununulia zana za Google kwa kutumia iPhone na iPad.
Duval anaongeza:
Utumiani simu ya iPhone, mtumiaji hutuma takribani MB 6 za taarifa binafsi kwa Google, kwa siku.
Kwa watumiaji wa simu za mkononi, ni mara mbili ya gharama hiyo kwa watumiaji wa simu za mkononi.
Kwa upande mwingine, vifaa vya Apple ni kama sanduku lililofungwa, bila ya uwazi kuhusu yale yanayoendelea ndani.
Kwa hiyo inakupasa kuwaamini.
Sisi, kwa upande mwingine, tunasaidia kudhibiti faragha: kila kitu /e/OS na nyenzo za za cloud (nyenzo za kutengeneza bidhaa) ni za wazi.
Mgogoro unaweza kuhojiwa na wataalamu na kukaguliwa.
Kwa mukhtadha unaokua huku ukitegemea simu za kisasa, ni wazi kuwa sheria za kulinda faragha za watumiaji hazitoshi kukuza uelewa na kuwawezesha watumiaji kutumia zana au maarifa sahihi ili kulinda faragha yao, na hapa ndipo ambapo zana ya kidijitali inayowafanya watumiaji waelewe na kuwajibika inaweza kuwa na nafasi muhimu.
Mvua ya habari na uelewa ni muhimu ili kuzuia kuenea kwa virusi vya COVID-19.
Mpaka hapa Kenya, wafanyakazi wa huduma za afya wa Kenya wanaielimisha jamii juu ya COVID-19.
Kwa hisani ya Victoria Nthenge na Trocaire ina leseni ya CC BY 2.0
Nauli za kutoa kinga kwa ugonjwa wa COVID-19 zimegubikwa na madai ya kuwepo kwa udanganyifu, kukosekana kwa mawasiliano na rushwa makubwa yaliyowaacha raia masikini na wazee wakisubiri kwa misururu mirefu nje ya hospitali za umma hata wakati nchi ikihangaika na wimbi la pili la maambukizi na vifo.
Na wakati huo huo, mamia ya wa-Kenya wanaounganishwa vizuri wanalipa kiasi kikubwa cha dola za Marekani mpaka dola za Marekani kwanza kwa ajili ya kujikinga mapema na homa ya kubughudhiwa, kama ilivyowekwa kwenye akaunti za mashahidi waliopo kwenye mtandao na habari zinazotangazwa na vyombo vya habari vya Kenya na hata vile vya kimataifa.
Ni mapema mwezi Machi mwaka huu, Kenya iliweza kupatikana kwa zaidi ya dosari milioni 1 za chanjo ya Oxford-AstraZeneca kupitia mradi wa Kusambaza Chanjo za COVID-19, mradi unaofadhiliwa na Shirika la Afya Duniani unaofahamika kama COVAX.
Mtoaji huo uli marked the start of a campaign to offer the vaccine free of charge at select hospitals, public and private.
Mradi huo uligawanywa katika awamu tatu: wafanyakazi wa afya, usalama na maafisa wa uhamiaji, raia wenye umri wa miaka 58 na wazima wenye hali fulani ya matibabu, na raia wengine wenye hali ngumu kama vile wale wanaoishi kwenye makazi yasiyo rasmi.
Naijeria iko imara kupokea dawa milioni 24 kupitia COVAX.
Mradi wa kuwapa chanjo asilimia 50 ya raia wa nchi hiyo ifikapo mwezi Juni 2022 kwa kutumia mchanganyiko wa chanjo ya COVAX na michango inayotoka katika nchi nyingine, anaripoti The Washington Post.
Kwa kupitia taarifa kwa vyombo vya habari, Mwakilishi wa UNICEF nchini Kenya Maniza Zaman alifurahia kuwasili kwa chanjo hayo nchini Kenya.
Mpaka kufika kwa chanjo hizi, UNICEF pamoja na washirika wake wanadumisha ahadi ya taasisi ya COVAX kuhakikisha kuwa watu kutoka nchi zisizo na utajiri hawabaki nyuma katika mpango huu wa kusambaza chanjo zinazonesha maisha, alisema.
Mpaka hivi punde, mpango huu wa kupangilia majira matatu ya zoezi ulipamba moto mara tu zoezi hilo lilipoanza kwa sababu ya uamuzi wa dakika ya mwisho wa serikali wa kupangilia hatua mbili za pili kama majibu ya pili ya zoezi hilo, unapokosa maslahi ya kisiasa, na serikali kushindwa kuwashirikisha wananchi wake.
In his article questioning what is going on with Kenyas COVID-19 vaccine drive, Patrick Gathara, mwandishi aliyeko Nairobi na mchora katuni za kisiasa mwenye tuzo alibaini:
Siasa kwa sauti na kujidai kwamba ni lazima viongeze kipaumbele ili kuhamasisha imani miongoni mwa watu, hata kama Wizara ya Afya ilikuwa inaarifu kwamba ilipokabiliana na upinzani mdogo.
Kufuatia kuwa serikali imepuuzia haja ya kueleza mpango wake kwa wananchi, kulikuwa na mkanganyiko mkubwa kuhusu wapi na lini watu waliotegemewa kuingia kwenye mstari huo.
Mpaka kufuata maelekezo ya serikali ya kuwapa kipaumbele wananchi wenye umri zaidi ya miaka 58, vyombo vya habari vya Kenya viliripoti kuwa wafanyabiashara na wanasiasa ambao sio katika kigezo hiki wamepata njia ya kumaliza tatizo hili mapema, na hivyo kusababisha mpasuko miongoni mwa matajiri na matajiri.
Kwa upande mwingine, raia watarajiwa wenye sifa na raia maskini wa Kenya, ambao hawaunganishwa na hawana fedha za kulipia hongo, mara nyingi husubiri katika mstari siku nzima kuanzia saa 11 alfajiri, na barua zao hutakiwa kurudi siku iliyofuata kwa sababu dawa zimekwisha, kwa mujibu wa The Washington Post.
Kuwe na mlango mwingine kwa ajili ya marafiki zao, Mary Njoroge, mwenye umri wa miaka 58, mmoja wa walimu, aliliambia gazeti la The Washington Post.
Na bila ya Mungu kukusaidia katika mchakato huu, unachopaswa kufanya ni kufanya gani?
Kama ilivyotokea katika hospitali nyingine ya serikali iliripotiwa na @_Sativa, mtumiaji wa mtandao wa Twita anayeishi Nairobi, Kenya.
Katika ujumbe wa Twita, alielezea uzoefu wa shangazi yake, ambaye ni mwalimu katika miaka ya 60.
Kwa wakati watu wazee wakisubiri katika misafara, muuguzi aliwaita majina na vijana walikuja uwanja wa mapambano kwa ajili ya kupata chanjo.
Na shangazi yake alipouliza nini kinaendelea, muuguzi alimpa namba ya simu ili aweze kutuma pesa, alisema katika mtiririko wake wa Twita.
Mfuatia kuongezeka kwa shauku kutoka kwa watu kwa ajili ya kupiga vita chanjo, Katibu Mkuu wa Baraza la Mawaziri la Kenya wa Afya, Mutahi Kagwe aliviambia vyombo vya habari:
I think somewhere along the line we seem to have developed some confusion that anybody can walk into a vaccination centre and I get vaccines. I think somewhere along the line we seem to have developed some confusion that anybody can walk into a vaccination centre and
Nataka kuweka wazi kabisa, wale wanaosafiri kwa ndege wanatakiwa kuzingatia kwamba kila dola wanayoitumia na ile dola ambayo wameitumia lazima iwe ikilinganishwa na mtu aliye na sifa.
Wazazi wa Taifa la Kenya Rais Alfred Obengo aliwataka wa-Kenya ambao hawapo kwenye orodha ya vipaumbele kuepuka kuingia kwenye foleni kupokea chanjo.
In providing clarity on how the Kenya could have avoided this confusion in its rollout plan, Gathara anamalizia makala yake kwa kusema:
Mchanganyiko huu unaweza kuepukwa kama serikali ya Kenya na washirika wake wa kimataifa, ikiwa ni pamoja na Shirika la Afya Duniani na serikali za magharibi, wangekuwa wahanga wa Kenya kama partners in the rollout rather than colonial subjects to be brutalised and exploited.
Kwa masikitiko kwa Wakenya, nchi yao ya kikoloni haijui namna ya kuchukua hatua za tofauti.
Mwezi Desemba mwaka jana, macho ya dunia yalilivuta Argentina mara baada ya utoaji mimba kuruhusiwa nchini humo.
Na kwa kiwango gani wasichana na wanawake wanalazimishwa kuwa ma-mama katika sehemu nyingine za dunia?
Mtazame au sikiliza toleo la kipindi hiki cha Global Voices Insights (ambalo kwa kawaida hutangazwa moja kwa moja wakati wa Aprili 7), ambapo mhariri wetu wa Amerika ya Kusini Melissa Vida anaungana kwenye majadiliano makali kuhusu haki za uzazi na wataalamu mbalimbali pamoja na wanaharakati:
Kwa Debora Diniz (Brazil): mwanasayansi anayeendeleza miradi ya utafiti juu ya maadili ya biolojia, haki za binadamu na afya.
Mhadhiri wa Chuo Kikuu cha Brasilia, pia ni mtafiti katika Chuo Kikuu cha Brown, na ni mwanaharakati wa haki za uzazi.
Na makala zake kuhusu utoaji mimba, ndoa za jinsia moja, nchi isiyo na dini na utafiti wa kutengeneza viungo vya ugonjwa wa kurefusha maisha (UKIMWI) zimepokea tuzo nyingi za kitaifa na za kimataifa na pia zimewekwa kwenye mashindano mengi.
Wazazi wa mpango Joy Asasira (Uganda): Shirika linaloongoza kwa afya ya uzazi wa mpango barani Afrika, haki za binadamu, na mtetezi wa haki za kijinsia na mipango ya utetezi ya kidunia, kampeni, na ufuatiliaji wa hatua za maendeleo na uratibu.
Kwa mara ya kwanza Joy alitunukiwa tuzo ya Mwandishi bora Mwanamke wa Haki za Binadamu kwa mwaka 2018/2019 na kutambuliwa kama kiongozi wa endelevu woman leader katika Global Health Mkutano wa Wanawake Leaders katika Mkutano wa Afya Duniani (2017) katika Chuo Kikuu cha Stanford.
Ni Emilie Palamy Pradichit (Thailand): mwanzilishi na Mkurugenzi wa Taasisi ya Manushya, ambayo aliianzisha mwaka 2017 (Manushya ina maana ya 'Hali ya Binadamu kwa Kiswahili'), lengo ni kuimarisha nguvu ya jamii za mahali hapo, hasa wanawake wapigania haki za binadamu, ili waweze kupigania haki zao, usawa na haki za kijamii.
Na ni mwanasheria wa haki za binadamu wa kimataifa aliyebobea katika upatikanaji wa haki kwa jamii zinazopuuzwa.
Mtumiaji wa R Umaima Ahmed (Pakistan): mwandishi huru wa habari.
Mwanzoni alikuwa Mhariri Mtendaji wa Mtandao wa Intaneti kwenye gazeti la The News siku ya Jumapili na pia gazeti la Nation.
Wazoea zaidi ya miaka kumi katika masuala ya maudhui, magazeti na mitandao ya kijamii.
Kujikita sana kwenye masuala ya usalama wa kidijitali, masuala ya wanawake, na haki za wanyama.
Na ni mchangiaji wa Global Voices.
Dominika Lasota (Poland): mwanaharakati wa haki za kijamii mwenye miaka 19 ambaye ni miongoni mwa wanachama wa Vuguvugu la Ijumaa kwa Matumaini na Mgomo wa Wanawake.
A mobile money agent waits for clients in Dar es Salaam, Tanzania.
Kwa mujibu wa kanuni za maudhui ya mwaka 2020, maoni binafsi yanazuiwa kutokana na ada za kurefusha na mamlaka ya serikali kuondoa maudhui yaliyokatazwa.
Mchoro na Fiona Graham/WorldRemit kupitia Flickr, CC BY SA 2.0.
Nakala hii ni sehemu ya UPROAR, mradi mdogo wa vyombo vya habari unaoishinikiza serikali kushughulikia changamoto za haki za kidijitali wakati wa Tathmini ya Jumla ya Mara kwa Mara (UPR).
Mwanzoni mwa mwezi Machi,Tanzania walianza kudodosa afya na eneo la Rais John Magufuli, raia wengi waliingia kwenye mitandao ya kijamii wakionesha mashaka na matakwa yao.
In response, the government issued threats of mass arrests to anyone who used social media to share false information about president.
Kwa haraka mamlaka zilianzisha Sheria ya Makosa ya Mtandao ya Tanzania ya 2015, na Kanuni za Mawasiliano ya Kieletroniki na Posta za 2020 (Maudhui ya habari za mtandaoni) kuwakamata na kuwaweka kizuizini wale waliovunja sheria hizo.
Ni mara kadhaa serikali imekuwa ikitumia sheria za uhalifu wa mtandaoni na taratibu za maudhui mtandaoni kukandamiza na kupunguza haki za kidigitali na uhuru wa kujieleza Tanzania, na hapa safari haikuwa tofauti yoyote.
Mnamo tarehe 17 Machi, Rais wa mpito, Samia Suluhu Hassan alifunua kwenye kituo cha televisheni cha taifa kwamba John Magufuli amefariki.
Mwishoni baadae, Hassan aliapishwa kama rais wa sita wa Tanzania.
Kwa wakati huo, watu wasiopungua wanne walikamatwa katika maeneo mbalimbali nchini Uganda kwa kusambaza uvumi kuhusu afya ya Magufuli na mahali alipo.
Kwa sasa wengi wanajiuliza kama Tanzania itapitia upya sheria za kudhibiti maudhui ya mtandaoni katika kipindi hiki cha baada ya Magufuli, au kama sheria hizo zitaendelea kuwepo mpaka 2025 –ni kipindi ambacho Magufuli ametumikia nchi hiyo kwa kipindi cha kipindi cha Hassan.
Mwanzoni mwa mwezi Machi, Innocent Bashungwa, Waziri wa Habari, Utamaduni, Sanaa na Michezo wa Tanzania alitoa tahadhari kwa vyombo vya habari kuacha kuenea kwa uvumi kuhusu whereabouts of Magufuli, ambaye hakuonekana hadharani tangu Februari 27.
Kwa nyongeza, Waziri wa Sheria na Masuala ya Katiba, Mwigulu Nchemba, pia alitisha watumiaji wa mtandao kwa kifungo kupitia akaunti yake ya Twita kwa kusambaza uvumi usio na maana, hasa akitaja Kifungu cha 89 cha Sheria ya Makosa ya Jinai na Kifungu cha 16 cha Sheria ya Makosa ya Mitandao.
Nahodha wa Polisi Ramadhani Kingai alionyesha kuangalia kwenye anuani ya mtandao wa twita ya Kigogo, jina ambalo kwa Kiswahili lina maana ya ofisa wa ngazi ya juu, ambaye mara nyingi huweka wazi uovu wa serikali.
Mnaharakati wa haki za binadamu wamelaani hatua hizi pamoja na hali ya hewa ya hofu iliyotokana na sheria hizi na subsequent threats of enforcement.
Kwa mfululizo wa matukio ya haki za kidijitali, EPOCA 2020: Kuna zaidi ya makatazo juu ya haki za kidijitali
Wa-Tanzania wameshuhudia maendeleo makubwa ya mtandao wa intaneti, mawasiliano na teknolojia katika muongo uliopita.
Mpaka sasa, serikali mara nyingi huwa na nafasi ya kuhamasisha makampuni ya vyombo vya habari na majukwaa huru na vyombo vya habari vya kujitegemea havina tofauti katika maana ya mtazamo na uwakilishi.
Na mtandao wa intaneti ulitoa nafasi mpya kwa wanablogu vijana wa Tanzania na wanaharakati wa mitandaoni kufanya sauti zao zisikike, lakini serikali haijaupokea ukweli huu mpya.
Mnamo mwaka 2010, Tanzania ilichapisha Sheria ya Mawasiliano ya Kielektroniki na Posta, sheria ya kwanza ya aina yake nchini humo.
Mpaka mwaka 2018, sheria mahususi zilihusu maudhui ya habari za mtandaoni zilitolewa kupitia Kanuni za Mawasiliano ya Kielektroniki na Posta (Maudhui ya habari za mtandaoni), 2018.
Ni dhahiri kuwa sheria hizi zinakusudiwa kudhibiti na kudhibiti raia wanaotumia mitandao ya kijamii, hasahasa, na kupigana na masuala kama vile matamshi ya chuki na upotoshaji wa taarifa.
Mpaka hivi karibuni, kanuni hizi zilitumika si tu kwa vyombo vikuu vya habari bali pia kwa wanablogu na watoa huduma za maudhui, ambao walishangazwa na uamuzi huo mpya wa kulipa dola za kimarekani 900 ili kupata leseni.
Mhusika wa tukio hili ni pamoja na yeyote anayetengeneza runinga au redio.
Uamuzi huo wa ghafla ulisababisha mitandao ya kijamii nchini Tanzania kuwa gizani kama ambavyo wanablogu wengi na watoa maudhui walivyokata tamaa kufuatia gharama kubwa zilizoambatana nazo.
Mnamo Machi Mosi, wanasiasa na wadau wa mitandao ya kijamii walizikosoa sheria hiyo kwa kuminya uhuru wa vyombo vya habari vya mtandaoni na vile vya kiraia.
In 2020, Tanzania ilitoa sheria mpya ya EPOCA, iliyotungwa chini ya Kifungu cha 103 cha Sheria ya Mawasiliano ya Kieletroniki na Posta, 2010, iliyotungwa mwezi Julai, 2020, na ilitangazwa kupitia Gazeti la Serikali kwenye Tamko la Notice 538.
Kumekuwepo na tofauti kadhaa kati ya matoleo ya EPOCA ya mwaka 2018 na 2020.
Mwanzoni, Mamlaka ya Mawasiliano Tanzania (TCRA) ilirekebisha ada zilizokuwepo kwa makundi mengine matatu chini ya maudhui ya mtandaoni: habari & habari za hivi karibuni, burudani na elimu au dini, na iliongeza kuweka vizuizi kwa makampuni binafsi yanayotoa maudhui ya mtandaoni.
Kwa mujibu wa EPOCA 2020, Sehemu ya VI, Ibara ya 116:
Mtu yeyote anayetoa huduma za mtandao bila kupata leseni yoyote ya mtu binafsi, atakuwa na hatia na atakuwa na hatia kwa kosa la kulipa faini isiyo chini ya shilingi milioni 6 za Tanzania [Dola za Marekani 2,587] au kifungo jela kisichopungua miezi kumi na mbili au vyote viwili kwa pamoja
Kwa upande mwingine, TCRA ilipanua orodha zaidi ya maudhui yaliyokatazwa ikiwa ni pamoja na, miongoni mwa mambo mengine, maudhui yanayohamasisha au kuhamasisha utumiaji wa simu, upelelezi, wizi wa taarifa, ufuatiliaji, upigaji picha na kuingilia mawasiliano au mazungumzo bila haki.
Kwa upande mwingine, EPOCA 2020 ilipunguza muda ambao mmiliki wa leseni hiyo anapaswa kuwajibika dhidi ya ukiukwaji wa maudhui kwa kujaribu kusimamisha au kufunga akaunti.
Kufuata mwongozo wa leseni za mwaka 2018, mmiliki alilazimika kuwa na leseni kwa masaa 12.
Mnamo mwaka 2020, chini ya sehemu ya III, Ibara ya 11, muda wa kupokea taarifa ikipungua na kuwa na masaa mawili.
Kushindwa kuheshimu sheria ndani ya kipindi hicho ku gives authorities permission to intervene, either by suspending or removing an account.
Mnamo tarehe 23 Machi, Global Voices ilizungumza na wataalamu kadhaa wa haki za binadamu ambao walilaani marekebisho yaliyofanywa na EPOCA ya mwaka 2020, kwa kusema kuwa marekebisho hayo yanakinzana na haki za kidijitali na jumuiya za kiraia.
Kwa upande mwingine, wanadai kwamba sheria hizi zinaendeleza zaidi haki za kidijitali na kuwafanya wanablogu na waandishi kujimilikisha maudhui yao ya mtandaoni.
Mgogoro mkubwa hapa ni kuwa mamlaka haya hayana ulinzi dhidi ya udhalilishaji, na kwa hali ilivyo sasa, inaleta athari mbaya kwa uhuru halisi wa kujieleza nchini Tanzania, alisema mtaalam wa haki za binadamu ambaye aliomba kutokutajwa jina.
Kwa Post-Magufuli: Mustakabali wa haki za kidijitali nchini Tanzania
Mpaka wa utawala wa Magufuli, haki za kiraia, vyombo vya habari na mitandaoni zimepungua kwa kasi huku kukiwa na taratibu za kuzuia uhuru wa kujieleza wa mtandaoni.
Kwa baada ya kifo cha Magufulis isiyotarajiwa, wengi sasa wanajiuliza kuhusu mustakabali wa haki za kidijitali nchini humo baada ya miaka sita ya utawala wa kiimla wenye mrengo wa kiimla.
Kwa upande wake Global Voices ilizungumza na maafisa kadhaa wa serikali kuhusu hali ya kutokutajwa kuhusu kanuni zilizopo hivi sasa na nini kitakachoathirika kwa haki za binadamu katika mitandao ya kidijitali.
Mtaalamu mmoja wa haki za binadamu nchini Tanzania aliiambia Global Voices, kwa masharti ya kutokutajwa jina:
Waratibu hawana haki kwa sababu hakuna yeyote anayeweza kufanywa kuwa wahalifu, kwa sababu raia wengi hawaelewi maana ya kanuni hizi.
Mwingine alipendekeza kwamba serikali imeiona mitandao ya kijamii kuwa ni kitukoo.
Aliwaonya wananchi kuchukua tahadhari wanapozungumza kwenye majukwaa ya umma kwa kuwa serikali inaweza kupata taarifa zote kwa kupitia mmiliki wa majukwaa hayo.
Mkataba wa EPOCA 2020 unafanya pasiwe na uwezekano wa kutokufaidi kwenye mtandao, chini ya kanuni namba 9(e), ikiambatana na wito uliotolewa kwa watoa huduma za intaneti kuwaandikisha watumiaji kwa kutumia vitambulisho vilivyotambuliwa, ku assign static IP addresses to their computers and put camera surveillance to record the activities in their premises, kwa mujibu wa uchambuzi huu uliofanywa na Baraza la Habari Tanzania.
Mkakati huu unakuza udhalilishaji wa kijinai, kuzuia kufahamika, na kutoa adhabu kali kwa ukiukwaji wa taratibu na kutolewa mamlaka ya kuondolewa kwa maudhui kwa TCRA na wafasiri.
Ni dhahiri kuwa, sheria ya haki za digitali ya EPOCA hainakubaliana na viwango vya kimataifa vya haki za kidijitali.
Mpaka wote, sheria hizi zinateka haki ya uhuru wa kujieleza na uhuru wa vyombo vya habari Tanzania.
Mpaka sasa, serikali ya Tanzania inapaswa kuheshimu na kudumisha haki ya uhuru wa kujieleza na ushiriki wa watu wote ikiwa ni pamoja na waandishi wa vyombo vya habari, mashirika ya kiraia, na upinzani wa kisiasa, kwa mujibu wa katiba ya Tanzania na vilevile makubaliano ya kimataifa na ya kikanda.
Kuwepo kwa haki hizi ni muhimu kwa haki za kupiga kura.
Kwa haki za kiteknolojia, Tanzania ipo njia ndefu kwa haki za kiteknolojia.
Kwa kuapishwa tena kwa Rais Hassan, je Chama tawala cha Mapinduzi kitaendelea kunyamazisha na kukandamiza haki za kidijitali nchini?
Ujumbe wa Mhariri: Mwandishi wa makala hii angependa kutokufahamika kwa sababu ya kiusalama.
Sio kitu kilichoendelea Tanzania kwa muda mrefu kiliweza kutokea, mwaka 2015, wakati Rais John Magufuli alipochukua madaraka mwaka 2015.
Kwa Hapa Kazi Tu, au Tufanya Kazi Hapa kauli mbiu ya marehemu Magufuli, inayoonekana kwenye vifupisho vya kijani na njano, ikiwa na rangi za chama tawala cha Magufuli, CCM.
Picha ilipigwa na Pernille Baerendtsen na kutumiwa kwa ruhusa yake.
Mpaka sasa, maelfu ya watu wanajikusanya kwenye viwanja vya michezo, viwanja vya ndege, na vioo vya barabarani ili kukutana na kumwona mwili wa Rais John P. Magufuli, wakati mwili wake ukisafirishwa kwa ajili ya taratibu za mazishi ya juma moja huko Dodoma, mji mkuu, visiwa vya Zanzibar, Mwanza, na Chato, makazi yake huko Ziwa Victoria, ambako atakuwa amezikwa na maombolezo.
Kwa mara nyingine, Magufuli alitangazwa kufariki akiwa na umri wa miaka 61, mnamo tarehe 17 Machi katika hotuba yake kwenye televisheni ya taifa iliyotolewa na Rais aliyekuwepo wakati huo Samia Suluhu Hassan, na kuhitimisha wiki za utata kuhusu hali yake ya kiafya na mahali alipo.
Watuhumiwa wengine wanasema alifariki kwa sababu ya matatizo ya moyo yaliyokithiri:
Nakala ya kifo kwa rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania.
Na kifo cha ghafla cha Magufuli, hata hivyo, kimewaacha Watanzania na wengine, wakidodosa kuhusu mustakabali wa siasa na madaraka katika nchi hii ya Afrika Mashariki.
Mnamo Ijumaa, Hassan aliapishwa kama rais wa sita wa Tanzania, akihistoria kuwa rais wa kwanza mwanamke wa Tanzania, rais wa kwanza aliyezaliwa katika visiwa viwili vya Zanzibari, na mwanamke wa kwanza mwanamke wa Tanzania anayetumikia kifungo hicho cha juu.
Na kupitia katiba ya Tanzania, Hassan atatumikia nchi kwa kipindi cha miaka mitano ya Magufuli hadi mwaka 2025.
Kwa kipande kidogo cha video kilichosambazwa sana kwenye mitandao ya kijamii, Hassan anapinga shaka yoyote katika uwezo wake wa kuongoza kama mwanamke:
Kwa wale ambao wana mashaka kuwa mwanamke huyu ataweza kuwa Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania ningependa kuwaambia kuwa mtu huyu anayesimama hapa ni rais.
Ku repeat that this person standing here is the president of the United Republic of Tanzania, [and] happens to be a woman.
Wa-Tanzania wanaomboleza Magufuli na kushuhudia mabadiliko haya ya ghafla, wengi wamemkaribisha Hassan.
Kwa upande wake, mwanasiasa wa upinzani Zitto Kabwe, kiongozi wa chama cha ACT Wazalendo, anaona matumaini katika historia ya Hassan ya uanaharakati na kufanya kazi kama mwanachama wa taasisi za kiraia.
M historia nzuri ya Rais @SuluhuSamia katika dakika 20, alishiriki mwenyewe (kwa maneno yake mwenyewe).
Mtu huyo anasema alikuwa mwanaharakati.
Mfanyakazi huyo alikuwa mfanyakazi wa umma.
Mshukuru Chambi kwa kufanya sure ninaona hili.
Msishindwa kusikiliza.
Mpaka Hassan anajulikana zaidi kama kiongozi wa kutengeneza makubaliano, akitoa wito wa umoja na utulivu wakati wa kipindi cha mpito, Magufuli alijulikana pia kama mchora propaganda, hadhi ambayo aliipewa mwanzoni kama Waziri wa Kazi kwa ufanisi wake katika kutengeneza barabara.
Mkumbukamo Magufuli
Kwa heri, Kanga anamkumbuka hayati John Magufuli, rais wa tano wa Tanzania, aliyefariki Machi 17, 2021.
Kwa heri baba yetu, Mungu ajalie / Tutaendelea kumkumbuka shujaa wetu.
Na wa-Tanzania na wa-Afrika wengi wanamkumbuka Magufuli kwenye mitandao ya kijamii kwa yote mabaya na mazuri.
Wabaya na Wema wa Magufuli ni sawa na hivyo, na inamaanisha kwamba kumbukumbu anazoacha nyuma ni ngumu lakini na thamani.
the pro-Magufuli and the anti-Magufuli camps will never agree and the debate will go on for years.
Uamuzi wa Magufuli ulipata umaarufu mapema katika kipindi cha urais wake kutokana na ahadi yake dhahiri dhidi ya rushwa.
Msukumo wake katika kukuza miundombinu na maendeleo ya viwanda vilipigania wengi wa-Tanzania matarajio ya kujitegemea baada ya miongo ya kutegemea misaada ya kimataifa.
Kwa mfano, mwezi Aprili uliopita, Magufuli alikataa ombi la Marekani bilioni 10 kutoka China kwa ajili ya mradi wa bandari kubwa jijini Dar es Salaam, akisema mtu mzaha pekee angekubaliana na masharti hayo.
Mjadala huu ulimtangaza Rais Magufuli kabla ya uchaguzi wa mwaka jana.
Na inasomeka hivi: Uliahidi Umetenda Tunatushukuru, kwa Kiswahili, au Uliahidi, tulipeleka, na tunashukuru, kwa Kiingereza.
Mradi huo unaonesha mafanikio ya Magufuli kwa ujenzi wa barabara (barabara), ndege (ndege), madaraja (daraja) na treni za kisasa (reli ya kisasa).
Picha ilipigwa na Pernille Baerendtsen na kutumiwa kwa ruhusa yake.
Mkakati wake dhidi ya rushwa pia ulileta mwito kwa hadhira ya nchi za Magharibi, na vyombo vya habari vilianza kuandika mawazo yake kwa mtazamo chanya.
Kwa wengine, Magufuli ana remembered as a true African statesman and a pan-African putting Africa first.
Mwingine anamkumbuka kama Rais aliyepaza sauti kubwa ambaye alitetea uraia zaidi ya jingine lolote:
Mna watching Tanzania mourning John Magufuli.
We denounced his autocratic ways, populism & sneered at his unscientific bent, but clearly, with the man and woman on the street, the fellow alikuwa maarufu.
Kwa upande mwingine, Magufuli alitumia mfumo wa utawala wa kiimla wakati ambapo haki za binadamu na uhuru wa kujieleza vilipata kupotea.
Kwa kipindi cha miaka sita iliyopita, Shirika la Haki za Binadamu, Amnesty International, Kamati ya Kulinda Waandishi wa Habari, Global Voices na mashirika mengine ya kiserikali nayo yamekuwa yakifuatilia kwa makini maendeleo ya hifadhi ya haki za kiraia na binadamu.
Ni Tanzania iliyobaki kwenye nafasi sita kwenye orodha ya tovuti ya Freedom House ikiasuring demokrasia na uhuru kati ya mwaka 2020 na 2021.
Sisi bungeni mwezi Januari 2019 lilipojadili Sheria ya Vyama vya Siasa, iliyosababisha kuzuiwa kwa vyama vya upinzani, ilitafsiriwa kama nasibu wakati choi alipoingia bungeni.
Utawala wa Magufuli mara nyingi ulitumia sheria kama Electronic and Postal Communication (Maudhui ya habari za mtandaoni) (EPOCA), au Sheria ya Makosa ya Mtandao kuzuia sauti za upinzani na upinzani wa umma.
Kwa mujibu wa kanuni zilizotengenezwa mwaka 2020 zilizuia raia kusambaza habari za jamii ambazo zinaweza kusababisha vurugu au matatizo ya umma na habari kuhusu mlipuko wa ugonjwa hatarishi pasipo kupata idhini ya serikali kutoka kwa maafisa waandamizi.
Mnamo mwaka jana, wananchi hawakuweza kuongea kuhusu tetemeko lililoikumba sehemu ya pwani nchini humo, yaani, tulichoweza kusema ni kwamba tetemeko hilo lilifikia Tanzania miezi kadhaa baadae.
Na katika kipindi cha majuma mawili ya utabiri wa hapa na pale kuhusu hali ya afya ya Magufuli katika mwezi Machi, watu wasiopungua wanne waliripotiwa kukamatwa kwa kutuma ujumbe wa Twita kuhusiana na afya ya rais huyo mgonjwa.
Mtu huyu alifariki kwa sababu ya COVID-19, ndugu zangu?
Kwa ujumla, Magufuli aliripotiwa kufa kwa matatizo ya moyo jambo ambalo kwa takribani miaka kumi amekuwa akipata matibabu.
Na kifo cha ghafla cha Magufuli kiliwaacha wengi wakijiuliza ikiwa huenda alishindwa na ugonjwa wa COVID-19.
Mpaka wengi si kwa uchache, hadhira ya nchi za Magharibi, Magufuli atumbuke kwa kudanganya kuhusu COVID-19.
Mwanzoni mwa mwaka, Tanzania iliweka taratibu na miongozo ya kuzuia kuenea kwa virusi hivyo, lakini Magufuli, mara kwa mara, alishutumu kuwa kufungwa kwa vituo hivyo ni tishio kwa uchumi kuliko virusi hivyo.
Kwa ujasiri alitoa mwongozo wa kimataifa juu ya itifaki ya afya ya jamii kama vile kuvaa vitambaa, kuonekana kwenye mitandao na pia kutumia chanjo wakiwasihi wananchi kutumia maombi na njia za kitaalamu badala yake.
Kwa baada ya Magufuli kuzuia kuchapishwa kwa takwimu za COVID-19 mwaka jana mwezi Aprili, alisisitiza kuwa COVID-19 kiliweza kufikiwa kwa maombi.
Kwa baadae, alitangaza kuwa Tanzania sasa haina COVID-19.
Kwa kuwa haiwezekani kusema namna gani COVID-19 kinavyoathiri Tanzania, kamwe haikuathiri kabisa.
Mnamo Januari, vuguvugu jipya la COVID-19 lilipoonekana nchini, Watanzania wengi walishirikisha shuhuda kwenye mitandao ya kijamii wakiwa na maradhi ya kuzaliwa na dalili zinazofanana na COVID-19.
Kwa kufahamu kwamba inaweza kuhukumiwa kwa kujadili COVID-19, watu waliandika maandiko ya mpya au awamu mpya ya virusi vya utapiamlo na kuvuta matatizo ya hewa.
Kwa upande wake, Magufuli aliweka pembeni msimamo wake wa kupinga vitendo vya ukaguzi kwenye hotuba yake kutoka nyumbani kwake mjini Chato, Januari 27, :
Mzungu angeweza kuja na mifumo ya chanjo, inampasa atolee chanjo dhidi ya UKIMWI; inampasa atolee chanjo dhidi ya kifua kikuu; inampasa atolee chanjo dhidi ya malaria
Kwa hiyo, ilikuwa ni muhamisho mkubwa kutoka kwa mtangulizi wa Magufuli, Jakaya Kikwete, ambae amekuwa balozi wa kimataifa kwa ajili ya kutoa kinga mwaka 2016.
Mwezi uliopita, Magufuli alikiri kwamba nchi yake ilikuwa na tatizo la mlipuko wa virusi vya Ebola, akiwataka Watanzania kuvaa vitambaa vya kufunika uso vilivyotengenezwa nchini humo.
Ulimchukua kifo cha Makamu wa Rais wa Zanzibar Seif Sharif Hamad, kinachoonekana, kuvunjamwafaka wa Magufuli.
Na maafisa wengine wa ngazi za juu kutoka katika uongozi wa kisiasa na walio karibu na Magufuli pia wamefariki kutokana na ugojwa huu.
Na kambi ya watu inaendelea kukusanyika kutoa heshima zao kwa marehemu Rais, kifo chake pia kimepelekea ahueni kadhaa.
Kwa muda mfupi baada ya kifo cha Magufuli, mwandishi Elsie Eyakuze alijitokeza kwenye mitandao ya kijamii kuzungumza waziwazi kuhusu namna ilivyokuwa kuishi kufuatia janga hilo nchini Tanzania, akiwa na rais aliyeonyesha kutokujali kabisa virusi vya ebola.
Katika mtiririko usiokwisha wa Twita, aliandika:
Mpaka sasa.
Kwa habari halisi nimekuwa na kushindwa kueleza kwa muda mrefu.
Mgeni huyo ametumia jina la #thread.
Mwezi Machi mwaka 2020, homa ya Covid19 ilianza kusambaa duniani kote.
Mradi huu haukuidharau Tanzania.
Kwa hiyo, mwezi Aprili wa 2020 tulisimamisha jitihada zote za wananchi kusitisha kuenea kwa bahari nchini humu.
Katika moja ya twiti zake za mwisho, anauliza:
Kwa nini alifariki Covid19, tho.
Kwa kweli, alifanya.
Na yeye pamoja na yeye.
Mnamo majira ya mapumziko.
Mtanzania.
Na zaidi.
Mnaataka kuzungumzia lakini hawana jinsi unavyotaka kuzungumzia, au siyo?
Mwingine ni Simulizi.
Kusema ukweli ni kwamba.
Kwa mara ya kwanza, rafiki anawasiliana na mtu mwingine.
Mnaweza?
Ninawezaje kulifanya kuwa binafsi?
Kama unataka kufanya hivyo, tafadhali fanyeni.
Mpaka wakati mwingine.
Kwa siku za usoni.
Na katika barua ya wazi kwa Magufuli, Eyakuze anaeleza kutokufanana kwa mawazo ya Magufuli, lakini pia anarejea imani aliyokuwa ameikikosa Magufuli kwa nyakati tofauti na inayomsamehe.
Mtanzania wanakuja kuelewa ugumu na uzito mkubwa wa kifo cha Magufuli na kumbukumbu alizoacha kwa uchungu wa mbeleni na matarajio yake kwa siku za usoni.
Nani mwenye mamlaka ya kuamua kile kinachoonekana au kisichoonekana kwenye mtandao?
Na hili ni swali la msingi lililoulizwa na mwanaharakati na mwandishi Jillian C. York katika kitabu chake cha hivi karibuni cha Silicon Values,* kilichoandaliwa tayari kwa ajili ya kuachiwa tarehe 23 Machi, 2021.
Mnamo Jumatano, Februari 10 saa 8 mchana GMT, Jillian atakuwa akishirikiana na Mkurugenzi Mtendaji wa Global Voices Ivan Sigal kwa majadiliano ya moja kwa moja kwa njia ya video kuhusu kitabu hicho, ambapo, kama anavyobainisha kwenye sehemu ya mwanzo, anatarajia kulielezea historia ya jinsi majukwaa makubwa ya mawasiliano ya Silicon Valley yalitengeneza mfumo mahususi, mfumo unaotawala namna tunavyoweza kujieleza mtandaoni.
Waandishi wa Global Voices, Jillian, ambaye ni Mkurugenzi wa Taasisi ya Kimataifa ya Uhuru wa Kujieleza katika Electronic Frontier Foundation, pia ni mwanachama wa siku nyingi wa Global Voices, ambapo alikata meno yake kwa kuandika kuhusu haki za kidijitali na uhuru wa kujieleza katika muktadha wa Mashariki ya Kati.
Mkao huo ni bure na upo kwa umma na utatangazwa moja kwa moja kwenye Facebook, YouTube, na Twitch.
We look forward to having you join us on Wednesday, February 10 at 2:00pm GMT (bofya hapa kubadilisha kwenda kwenye muda wa nchi yako)!
Na kuuza kitabu hiki kupitia kiungo hiki inazisaidia kuisaidia Global Voices.
Mtu akiangalia simu yake ya kiganjani nchini Tanzania, Desemba 9, 2018.
Mchoro na Riaz Jahanpour, kwa USAID Tanzania / Mawasiliano ya Kidigitali kupitia Flickr, CC BY 2.0.
Kwa mara ya kwanza, ugonjwa wa ebola uliripotiwa nchini Tanzania katikati ya mwezi Machi, 2020.
Mpaka mwishoni mwa mwezi Aprili, nchi hiyo ilitangaza kuwa haina maambukizi ya virusi vya Ebola.
Kwa mwezi huo huo, Kassim Majaliwa, Waziri Mkuu wa nchi hiyo, aliiambia bunge kuwa kuna kesi 66 tu za virusi vya ebola nchini humo, lakini hawakutoa taarifa za kina.
Na tangu wakati huo, serikali imekuwa kimya kwa ugonjwa wa kipindupindu huku ikitumia siasa kali ya kung'ang'ania na hakuna taarifa zimetolewa kwa umma kuhusiana na maambukizi au vifo.
Mpaka leo, shughuli nyingi zinaendelea kuwa za kawaida, zikijumuishwa na sekta ya utalii nchini Tanzania, zikivutia maelfu ya wageni kwenye viwanja vya ndege ikiwa ni pamoja na maagizo kadhaa ya kiafya yakiwa yameanza.
the airport in Zanzibar received the lowest rating on COVID-19 health and safety measures by Skytrax COVID-19 Airport Safety rating, ambayo ni tathmini ya pekee na uthibitisho wa hali ya hewa airport health and safety measures during the pandemic.
Kwa mujibu wa taarifa yao, matukio mapya ya mtaratibu huu wa ki-Afrika ya Kusini yalithibitishwa na wasafiri wawili waliokuwa wakisafiri kwa ndege iliyokuwa ikisafiri kuelekea Denmark mapema Januari 19, kutoka Tanzania.
Kufuatia tamasha la kila mwaka la muziki la ki-Afrika lililotarajiwa, Sauti za Busara, litafanyika katikati ya mwezi Februari huko Zanzibar, zikisaidiwa na Umoja wa Ulaya huko Tanzania pamoja na balozi kadhaa za ki-Ulaya, pamoja na hatari ya mifumo mpya ya homa ya ki-CV inayoenea nchini Uingereza, Afrika Kusini na Brazil.
Mnamo Januari 24, Kanisa Katoliki la Arusha lilitoa barua kwa wahudhuriaji kutangaza uwepo wa COVID-19 nchini Tanzania, na kuwasihi wanachama kufuata hatua zote zinazotakiwa za kiafya ili kuzuia kuenea kwa virusi hivyo katika makanisa.
Ukimya kuhusu takwimu za COVID-19 uliibua mashaka miongoni mwa wataalamu wa afya ya jamii na wanaharakati wa haki za binadamu, ambao huzuiliwa kuongea au kuzungumza kuhusu takwimu hizo katika mitandao ya kidijitali.
the country updated its 2018 Electronic and Postal Communications (Maudhui ya Mtandaoni) Regulations in July, prohibiting any content with information with regard to the outbreak of a deadly or contagious disease in the country or elsewhere without the approval of the respective authorities.
Kufuatia vikwazo vya awali vya kuzuia kuenea kwa virusi vya UKIMWI, shule, vyuo vikuu, ofisi na shughuli nyingine za kijamii zimerejea kuwa kawaida.
Kwamba virusi vya Ebola vinaendelea kuenea katika eneo hilo.
Kwa mara ya kwanza Rais John Magufuli ameonesha kutokuwa na imani na vifaa vya uchunguzi na wataalamu baada ya vipimo vya kificho vinavyosemekana kufanywa kwa kutumia papaya na hata panya ili kutoa matokeo chanya.
Mpaka kutolewa kwa takwimu hizo kumesababisha mtafaruku usiohitajika na baadae, serikali ilimuachia kazi Nyambura Moremi, mkurugenzi wa kituo cha afya cha taifa, kwa madai ya kudanganya matokeo ya utafiti.
Mtiririko wa habari wa Wizara ya Afya ya COVID-19 ulivunjwa.
Mwezi Juni, Magufuli alimshangilia Mungu kwa kuikomesha virusi hivyo nchini Tanzania, kufuatia swala la kitaifa la siku tatu.
Mtakatifu huyo alitoa tangazo hilo hadharani wakati wa ibada yake ya Jumapili, wakati huu ambapo wahudhuriaji walikuwa wakijisikia kuheshimika, akitoa madai kwamba Mungu alikuwa amejibu maombi yao.
Kufuatia, aliwapongeza wahudhuriaji kwa kutovaa vitambaa vya kufunika uso, pamoja na wito wa Shirika la Afya Duniani kuvaa vitambaa ili kuzuia kuenea kwa virusi vya UKIMWI.
Na Magufuli, aliyepachikwa kwa jina la bulldozer kutokana na msimamo wake mkali dhidi ya rushwa, alichaguliwa kwa mara ya pili mwezi Oktoba 2020 wakati wa uchaguzi huo ambao ulikosolewa vikali kwa kukosoa upinzani na upinzani.
Na kabla ya uchaguzi, Watanzania walishuhudia mtandao wa intaneti kuzimwa na upatikanaji wa mitandao yote muhimu ya kijamii ikiwa ni pamoja na Instagram, WhatsApp na Twitter. Ni days before the elections, Tanzanians experienced an internet shutdown with access denied to all the major social media platforms including Instagram, Katika kurasa za mitandao ya kijamii kama vile WhatsApp and Twitter.
Kwa sasa, Watanzania wengi hawawezi kupata huduma ya Twita bila ya kutumia Mtandao Huru wa Intaneti (VPN).
Kwa kipindi cha miaka mitano iliyopita, utawala wa Magufuli umeporomoka katika misingi ya kidemokrasia na kiraia na imebobea sana katika uhuru wa kujieleza na kupata habari katika nyanja za kidigitali.
Mnamo kukiwa na msimamo wa serikali kuu ya kukataa kutoa taarifa za COVID 19 ambazo serikali haijathibitisha, ikiwa ni pamoja na wananchi wa kawaida na waandishi wa habari na wataalamu wa afya kuzuiwa kutoa maoni yoyote kuhusiana na COVID 19 kwenye mitandao ya kidigitali, au kupata taarifa.
Kwa mujibu wa daktari mmoja kutoka hospitali moja ya taifa alizungumza na Global Voices kwa masharti ya kutokutajwa jina, akihofia kuzabwa.
Mpaka kufuata nchi nyingine zenye jopo la taarifa za COVID-19 ambapo huwa wanatoa taarifa mara kwa mara kuhusu COVID-19, Tanzania inatengeneza tovuti yenye taarifa za COVID-19 chache na zilizopitwa na wakati.
the denial has been convincing that its now widely accepted by Tanzanians, including medical experts, who disgard basic safety measures like wearing face masks and social distancing.
Na Global Voices ilitembelea hospitali kubwa kama vile Muhimbili, hospitali ya serikali ya wagonjwa Dar es Salaam, ambao ni mji mkuu wa kiutamaduni, na pia Hospitali ya Benjamin Mkapa mjini Dodoma, ambao ni mji mkuu wa kisiasa, na kushuhudia hatua chache kuchukuliwa ili kukomesha kuenea kwa ugonjwa wa kipindupindu.
Kwa mfano, watu wanaruhusiwa kuingia hospitali bila kuvaa matambarati, kuna taratibu za kujilinda na kujifua na zile ambazo zipo pale wanapokosa maji au zimeharibiwa, jambo ambalo lilitiliwa bayana kwenye kliniki kwa ajili ya wanawake wajawazito huko Muhimbili.
Utawala wa Magufuli umeonyesha kutojali athari za virusi vya Ebola kwa raia wa kawaida, wizara nyingi za serikali na idara zinakubaliana kwamba COVID-19 bado inaweza kupatikana.
Kwa upande wake, Waziri wa Fedha wa Tanzania aliwasihi wafanyakazi wa wizara hiyo kuchukua tahadhari zote dhidi ya virusi vya ugonjwa wa kipindupindu, huku akisema kuwa COVID-19 sio suala kubwa hapa Tanzania.
Simu ya mnato iliyopigwa kutoka katika gazeti la Mwananchi.
Kwa mfano, wakati Magufuli alipoapishwa kwa mara ya pili mwaka jana, mamlaka za serikali zilifanya juhudi za kuzuia kuenea kwa ugonjwa wa COVID-19, wakiwataka wahudhuriaji wote kuhakikisha kwamba joto lao limepitiwa na kusafisha mikono kwenye vituo vya afya kwa kutumia zana ya usafi wa mikono.
Mnamo Januari 25, Waziri wa Fedha wa Tanzania Dk Philip Mpango aliwasihi wafanyakazi wake kuchukua tahadhari dhidi ya COVID-19 na vilevile kukana uwepo wake nchini Tanzania, wakati wakiwa kwenye mkutano uliofanyika mjini Dodoma, mji mkuu wa nchi hiyo.
Mtaalam wengi kwenye sekta wanaogopa kuzungumza, wakihofia kulipiza kisasi.
Kwa upande mwingine Global Voices ilizungumza na mtaalamu mmoja wa kitabibu aliyeamini kwamba Tanzania inaweza kuwa inakabiliwa na mlipuko wa pili wa maradhi hayo lakini taarifa hizi zilifichwa wazi kutoka kwa umma.
Na mtaalamu huyo hakutaka kutajwa kwa jina, akihofia kuadhibiwa.
Mtaalamu mwingine wa tiba aliiambia Global Voices katika mazingira ya usiri kwamba watu lazima wafahamu hali yao ya kinga dhidi ya virusi vya COVID 19 ili waweza kuchukua hatua za kuzuia kuenea kwa virusi hivyo kwenye jamii zao.
Umesema kuwa kuwa kuwaacha watu wasio na taarifa nyingi ni jambo gumu na anatumaini kwamba Watanzania wote watajaribu kujilinda kwa kuchukua tahadhari zote zilizoshauriwa na Shirika la Afya Duniani (WHO).
Mtu huyu aliiambia Global Voices:
Na siasa zimechukua nafasi ya kushughulikia suala zima la COVID [-19] na sasa wanacheza mchezo wa hatari, lakini watu watakapoanza kufa basi wataanza kuwafukuza wafanyakazi wa afya.
Kwa mujibu wa daktari mwingine wa Global Voices aliyeongea kwa usiri alisema kwamba ingawa kuna matumaini fulani ya kupata chanjo, kugomewa kwa Tanzania kunaweza kupunguza upatikanaji wa chanjo hayo, kwa sababu serikali haijachukua hatua zozote za kuipatia kwenye soko la dunia, badala yake ni kuwekeza kwenye maambukizi ya njia za kawaida.
Mwezi Desemba 2020, msemaji wa Wizara ya Afya Gerald Chamii alitoa wasiwasi na chanjo zinazoenezwa duniani, aliuambia Afrika ya Mashariki:
Kwa kawaida, huwa haichukua muda chini ya miezi sita kutafuta chanjo au kinga kwa ugonjwa fulani.
We have fared on our own since the pandemic spread, I am not sure if it is busara to have a vaccine imported and distributed to the citizens without undertaking clinical testing to approve if it is safe for our people. We have fared on our own since the pandemic spread, I am not sure if it is wise to have a vaccine imported and distributed to the citizens without undertaking clinical testing to approve if it is safe for our people.
Upatikanaji wa habari ni muhimu kwa demokrasia na maendeleo.
Mpaka sasa sheria za mtandao nchini Tanzania zimetumika kujaribu kunyamanzisha sauti za watu na wale ambao wamekuwa wakidai kwamba Tanzania haisaidii kushughulikia tatizo la COVID-19.
Na uhuru wa kujieleza, ikiwa ni pamoja na haki ya kupata, kupokea na kusambaza taarifa, unalindwa na sheria za kimataifa.
Kwa Tanzania, haki ya kupata na kusambaza habari, inatambuliwa katika Ibara ya 18(1) na 18(2) ya Katiba ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania.
Kama vile haitoshi, haki hizi ni za kibinafsi zaidi kuliko zinavyostahili kuwa haki katika uhalisia.
Kufuatia kutengwa kwa ugonjwa wa COVID 19 na sheria zikiwa zimetengenezwa kuzuia ubadilishaji wazi wa taarifa na maoni kuhusu ugonjwa huo kwenye mitandao ya kijamii, watanzania wameachwa na hali ya kutokupata habari na wengi wanaogopa kuongea.
Mfululizo wa makala hizi ni mfululizo wa makala zinazochunguza kuingilia interference with digital rights under lockdowns and beyond during the COVID-19 pandemic in nine African: Uganda, Zimbabwe, Mozambique, Algeria, Nigeria, Namibia, Tunisia, Tanzania and Ethiopia.
the project is funded by the Africa Digital Rights Fund of The Collaboration on International ICT Policy for East and Southern Africa (CIPESA).
Picha inayoonesha kumaliza mafunzo ya polisi nchini Msumbiji | screen shot, 19 August, STV Youtube, taken by the author.
Mchoro kutoka kwa Polisi wa Msumbiji (PRM) ambao umesambazwa katika vyombo vya habari mwanzoni mwa mwezi Agosti umeonyesha kuwa wanafunzi 15 walikuwa wajawazito katika shule ya mafunzo ya polisi huko Matalane, wilaya ya Maputo.
the document states that the pregnancies resulted from the students sexual relations with their instructors, without specifying whether these relations were consensual. the document states that the pregnancies resulted from the students sexual relations with their instructors, without specifying whether these relations were consensual.
Na zaidi ya hilo, inaeleza kuwa wanafunzi wajawazito hawataweza kuendelea na mafunzo hayo kwa sasa, na watalazimika kurudi kwenye maeneo yao wanayoishi kwa kutumia ruzuku inayotolewa na polisi.
Mwishowe, inasema kwamba wafundishaji wa tukio hilo watasimamishwa kazi.
Wakiulizwa kuhusu kesi hiyo na gazeti la O País mnamo Agosti 8, Kamanda wa Polisi Bernardino Rafael alisema kwamba wale wanaohusika watakabiliwa na hatua za kinidhamu za kushughulikia makosa yao.
Kwa hakika, haikuchukua muda mrefu kabla kesi hii haijasambaa kwenye mitandao ya kijamii.
Watumiaji kadhaa wa mtandao walionyesha wazi kupinga hatua hizo na pia kudai haki kwa wanawake.
Kupitia mtandao wa Facebook, mwanaharakati Fátima Mimbire aliandika:
Mtatilia maanani suala hili la Matalane kwa umakini unaotakiwa.
Mnafadhaishwa sana na habari hii ya wanafunzi 15 wajawazito waliokuwa katika Kituo cha Mafunzo cha Matalane.
Kusema ukweli ni kwamba jambo hili lina uzito mkubwa.
Ni suala lenye uzito kwa sababu, kama katiba yenyewe inavyosema, mafunzo hayo yanahusisha wafundishaji.
Kwa sasa, mtu mmoja anayeshikilia mamlaka kwa mtu mwingine anamfanya awe na mimba, na matokeo yake ni mchakato mdogo?
Kumbukumbu hii inanikumbusha mwalimu aliyetoa wito wa kujamiiana kwa wanafunzi ili kubadilishana daraja ama la kutokudhalilishwa kwenye darasa kwa sababu, kwa mtazamo wa mwalimu, walikuwa wajinga, badala ya kushitakiwa alihamishiwa kufundisha mahali pengine.
Kwa hiyo, anaendelea na maisha yake ya kinyonyaji.
Picha hiyo ya Txeka, jumuiya ya wanaharakati wa wanawake, pia walilaani jambo hilo kwenye mtandao wa Twita:
Mgogoro wa Matalane
Kwa kuijenga jamii ya haki za kijamii, katika kutetea haki sawa kwa raia, inahitaji elimu iliyo kwenye mifumo mizuri, yenye uelewa wa kisayansi na maadili, elimu ya uraia na elimu ya uzalendo.
Mgogoro wa Matalane
Ulaani unyanyasaji dhidi ya wanawake ni jambo la kawaida katika jamii za chauvinist/patriarchal societies, inayofahamika kwa kuwashusha wanawake na kukubali matakwa ya wanaume, jambo ambalo linapelekea hukumu kuhusu mwenendo wa mwenendo wa mwenendo na kupunguza vitendo vya mwenendo wa mwenendo wa mwenendo.
Mhadhiri wa Chuo Kikuu Carlos Serra alisema:
Kwa nini ni Matalane?
Ukiangalia kwamba ni tip of the Iceberg, tumepangwa ku reproduce Matalane.
Nafikiri siku ambayo wanaanza kusimulia simulizi zao, kuanzia enzi za utoto mkubwa.
Ni vivyo hivyo kwa mwandishi wa habari na mwanaharakati Selma Inocência:
Kwa bahati mbaya, walimu wachache sana wanafikishwa mahakamani, kupelekwa mahakamani na kuhukumiwa.
Mwanafunzi hawa ndio wanaowajibika kwa wasichana wengi kupoteza maisha.
Naona shule haiko salama.
Kwa mujibu wa takwimu zinaonesha kuwa mamia ya wasichana hupata ujauzito shuleni, hasa wanavyoombwa na wafasiri, walimu na wakuu wa shule.
Mgomo huo pia unaendela kushinikiza adhabu kwa maafisa wa polisi wanaohusika.
Mpaka sasa, zaidi ya watu 3,800 wametia saini tamko hilo.
Kwa serikali, kesi hii ina uzito mkubwa na inachunguzwa kwa kina kwenye ngazi ya wizara na na kitengo cha Polisi cha Jamhuri ya Msumbiji.
Kusema ukweli ni kwamba serikali haitaweza na haitaweza kuvumilia hali kama hii.
Mkataba huu lazima upehusiwe na ni sawa kwetu sote.
Na hakuna mtu yuko juu ya sheria.
Wachunguzi wa kina wanaendelea kutathmini undani wa suala husika, wakitafuta kulinda hali ya kisaikolojia na kihisia ya wanawake wajawazito, kwa sababu wanastahili heshima ya binadamu
Mgogoro mwingine:
Msumbiji pia inajumuisha na matukio ya unyanyasaji dhidi ya wanawake wa Msumbiji, matukio ambayo mengi yamekuwa hayaandikishwe na vyombo vya habari.
Mmoja wapo ya matukio yaliyonaswa na vyombo vya habari katika siku za hivi karibuni ni suala la Alberto Niquice, Naibu Katibu wa chama cha Frelimo cha Msumbiji (Frelimo), anayekabiliwa na mashtaka ya jinai kwa kubaka mtoto mwenye umri wa miaka 13 mwaka 2018.
Mwishoni mwa mwaka huu, taasisi 30 za kiraia za Msumbiji zilidai kusimamishwa kwa Niquice, ambaye alichaguliwa tena mwaka 2019.
Na hata hivyo, naibu huyo amekabidhiwa madaraka na anaendelea na majukumu yake kama kawaida kwenye Baraza la Mawaziri.
Mgogoro mwingine ulioandikwa na vyombo vya habari ulikuwa ni ule wa unyanyasaji wa ndani uliofanywa na Josina Machel, mtoto wa rais wa kwanza wa Msumbiji, Samora Machel.
Mwezi Oktoba 2015, Josina alivamiwa na mchumba wake wa miaka mitatu, Rofino Licuco, na kumacha akatoweka machoni kwa jicho moja.
Naye Licuco alihukumiwa miaka 3 na miezi minne gerezani pamoja na kulipa fidia ya meticais milioni 300 (sawa na dola za kimarekani milioni4.2) kama fidia kwa Josina.
Kwa hakika, Rofino alikata rufaa kwa kukata rufaa hiyo na, mwezi Juni mwaka huu, mahakama kuu ya rufaa iliiongezea hukumu hiyo kwa sababu ya kwamba hapakuwa na ushahidi mwingi.
Kwa ajili ya kutoa misaada Jumanne hii, changia kwa Global Voices: https://globalvoices.org/donate/
Mnamo mwaka wa 2020 umekuwa kana kwamba haujaisha.
Kufuatia hayo yote, sisi wa Global Voices tumeendelea kuchapisha habari zinazohusiana kutoka kwenye kona nne za dunia, tukiwaletea wasomaji wetu mitazamo ya kipekee kuhusu masuala kama vile janga la COVID-19, harakati ya kudai haki za makabila, maandamano katika nchi kama vile Belarus na Thailand, na mengine mengi zaidi.
Mjumuia wa wanablogu, waandishi, waandishi na wanaharakati wa haki za kidijitali wamekuwa wakifanya kazi kwa miaka 16 iliyopita kujenga madaraja katika nchi na lugha mbalimbali na kutetea uhuru wa vyombo vya habari, uwazi wa mtandao wa intaneti, na haki ya kila mmoja, mahali popote, kujieleza.
Mchangie kwa Global Voices Jumanne hii kwa ajili ya kutoa misaada
Mradi wetu na jumuiya yetu ya kimataifa ya wachangiaji ni ushahidi kuwa mahusiano ya binadamu katika misingi mbalimbali ya tofauti wanaweza kubadili namna watu wanavyoelewa dunia.
Kwa hiyo, tusaidie kuendeleza kazi hii muhimu.
Mchango: << Changia katika Sauti za Dunia >>
Naijeria 2004.
Ni lazima uwe mwanafunzi wa chuo kikuu kutumia mtandao wa Facebook, Twita haikuwepo, na watumiaji wa mtandao wa twita bado wanaishi zaidi kupitia hadithi za fairy tales.
Mkono wetu ulikuwa wa kipuuzi, mvujo ulikuwa ni kitu unachopigia simu mtaalamu wa majitaka, na bado kuna mambo ambayo amazon.com hawakuwa wanayauzibia.
Kulikuwa na aina mbalimbali za tovuti za habari zinazojitegemea, kublogu kulikuwa hai na inaendelea vizuri, na tuliweza kujadiliana mtandaoni.
Uanahabari wa Sauti za Dunia ulianzishwa.
Kwa hiyo, imeongeza miaka 15 tangu tulipokuwa huko!
In dog years, thats 110.
In the internet years, its practically a millennium.
Mnamo leo, tunachukua muda wa kuwashukuru wachangiaji na wasomaji wetu na waungaji mkono kwa kutuletea Global Voices nguvu na nguvu ya kudumu.
Kwa kuanzia mwaka 2004, tumekuwa tukisaidia kutengeneza habari kubwa zaidi duniani.
We've published almost 100,000, sections devoted to empowering local and underrepresented communities to use digital media and to defending online rights, as well built a community of translators working in We've published almost 100,000, sections devoted to empowering local and underrepresented communities to use digital media and to defending online rights, as well built a community of translators working in
Sio uwe na nyenzo, Global Voices isingeweza kuwa na habari kama hizi.
Kwa msaada wetu tunaweza kuwafanya wawe 15.
Kwa kweli tunamaanisha kuwa tunahitaji msaada wako.
Mchanganyiko kutoka kwa watu mbalimbali unatusaidia kulinda uhuru wetu na kuturuhusu kufanya hatari ili kukua na kubadilika.
Kwa hiyo tuunge mkono leo!
Mchangie sasa!
Msafiri wakivuka mpaka kati ya Ghana na Togo, Afrika Magharibi, mnamo Januari 25, 2016.
Picha na Enock4seth kupitia Wikimedia Commons, CC BY-SA 4.0.
Mtawala wa Afrika wamechukua hatua madhubuti, za awali kuzuia kuenea kwa COVID-19.
Kwa hakika, Vituo vya Afrika vya Kupambana na UKIMWI (ACDC) viliundwa kikosi chake cha kukabiliana na maambukizi ya virusi vya COVID-19 mapema mwezi Februari 5, kabla bara halikuwa na maambukizi yoyote.
Mpaka leo, Afrika ndiyo eneo ambalo halikuwa na athari kidogo zaidi ya yote duniani, ambapo takribani matukio 1,293,048 ya COVID-19 yamethibitishwa na matukio 1,031,905 yamefichwa, kwa mujibu wa CDCP.
the continent has less than 5 percent of reported cases and less than 1 percent of all deaths.
Mpaka sasa, wakati nchi za Afrika zikiongozwa na Umoja wa Afrika zikikamilisha kuondoa vikwazo vya COVID 19 na kujiandaa kufungua upya uchumi wao na mipaka yao, serikali nyingi zinatumia teknolojia mpya.
Nahitaji la teknolojia ya umoja, ya Afrika itakayoweza kufuatilia kuenea kwa dawa hizi na kuziunganisha vituo vya kupima VVU barani Afrika imesababisha matumizi ya PanaBIOS, teknolojia ya kufuatilia afya ya binadamu inayofadhiliwa na Umoja wa Afrika.
Mradi wa PanaBIOS unatoa zana tumizi ya simu za mkononi na za kwenye mtandao inayotumia nyenzo za uchunguzi kuwafuatilia na kuwafuatilia watu wanaokabiliwa na hatari mbalimbali za kiafya na kuweka kumbukumbu za vipimo kutoka sehemu zao za asili mpaka kwenye sanaa za kitalii.
Na teknolojia hiyo ilitengenezwa na Koldchain, kampuni ya ki-Kenya, na ilifadhiliwa na AfroChampions, ambao ni ushirikiano wa wazi na binafsi uliokusudiwa kukusanya rasilimali za ki-Afrika na taasisi ili kusaidia kuanzishwa na mafanikio ya sekta binafsi za Afrika.
Kwa sasa Ghana ni nchi pekee ya ki-Afrika inayotumia teknolojia ya PanaBIOS ili kufungua mipaka yake.
Na PanaBIOS ensures that travelers are able to use test results from one country to satisfy port clearance requirements in another country through their personal PanaBios app or by adding a system-generated SMS/USSD pass
Na maafisa wa afya wa mijini wanatumia toleo la zana ya utoaji huduma ili kuthibitisha matamko ya kiafya katika namna ya kawaida katika nchi mbalimbali.
Mkakati wa kulinda taarifa na haki za faragha
Waafrika Union na the Africa CDCP wanazihamasisha nchi wanachama kuungana na jukwaa la simu za mkononi la PanaBIOS jukwaa ambalo litawezesha matokeo kutoka katika vifaa barani kote kuunganishwa.
Mpaka hivi karibuni, taasisi za afya za kidijitali zimeibua maswali mengi kuhusiana na upatikanaji na faragha ya taarifa.
Kutekelezwa kwa vitendo vya ufuatiliaji na udhibiti kunaweza kupunguza hofu na kutishia uhuru wa raia, hasa katika bara la Afrika ambapo nchi 27 kati ya nchi 54 barani humo zina uwezo wa kufanya kazi kabisa katika sheria za kutunza faragha.
Na baadhi ya nchi za ki-Afrika, kama Ghana, zimeanzisha sheria mpya inayompa mamlaka ya dharura ya kupambana na kipindupindu kwa kuyaamuru makampuni ya simu ili yapatie taarifa za wateja binafsi kama vile taarifa za wateja, takwimu za wateja wa simu, takwimu za taarifa za mtumiaji wa simu, takwimu za fedha za mtumiaji wa simu, na anwani za mfanyabiashara wa fedha za simu.
Mkakati wa kutunza taarifa na faragha, mbinu zote za kukuza taarifa zinazotumiwa na PanaBIOS ni kwa kutumia taarifa zilizokusanywa.
Kwa hiyo takwimu zinazokusanywa zinakusanywa kwa ajili ya uchambuzi wa takwimu na siyo takwimu binafsi zinazotumiwa kuwalenga watu wa kawaida unless its for contact tracing purposes, where it would be required reach out to suspected or infected people.
Kwa kuhakikisha kuzuia uvunjaji wa haki za faradha, Umoja wa Afrika, PanaBIOS, na washirika wake wanalazimika kupendekeza namna itakavyofuata sheria mbalimbali za kulinda haki za faradha, kuhakikisha upatikanaji wa taarifa sahihi na kuepuka usambazaji wa taarifa kwa ajili ya matumizi ya biashara.
Kwa sasa, mtandao huo hauna sera ya faragha inayoeleweka kwa umma, ambayo inaeleza watumiaji wake kuhusu ukusanyaji na usambazaji wa taarifa zao.
Na changamoto ni namna sera hiyo ya faragha itakavyofikia tamko mbalimbali, ya bara, ya kitaifa na regional data protection laws kama vile Makubaliano ya Umoja wa Nchi za Afrika juu ya usalama wa Mtandao na Haki za Binadamu, Sheria ya Maendeleo ya Nchi za Afrika ya Kusini (SADC) ya sheria ya kulinda taarifa binafsi, Sheria ya Jumuiya ya Kiuchumi ya Nchi za Afrika ya Magharibi (ECOWAS) Ibara ya A/SA.1/01/10 juu ya Protection of Personal Data Within ECOWAS na Mpango wa Jumuiya ya Afrika Mashariki juu ya Haki za Mitandao.
Msaada wa kiteknolojia unasaidia Afrika kufanikiwa kwa COVID-19
Na zaidi ya PanaBIOS, nchi mbalimbali za kiAfrika zimeanza kuchukua hatua za kiteknolojia kukabiliana na janga la COVID-19 ili kuzuia kuenea kwa janga hilo.
Kwa mfano, wanasayansi kutoka Senegal walitengeneza kikombe cha kupima kiwango cha COVID-19 kwa dola moja na vifaa vya upasuaji wa aina ya 3D kwa wagonjwa.
Naijeria Wellvis, kampuni ya ki-Naijeria, ilitengeneza Zana ya Kujikinga na virusi vya COVID-19, zana bure mtandaoni ambayo itawasaidia watumiaji kujiainisha kwenye kundi la hatari la virusi hivyo kwa kufuata dalili na historia ya virusi hivyo.
Naijeria ya Afrika Kusini imetumia mtandao wa Whatsapp kuleta chatbot ambayo inaweza kujibu maswali ya kawaida kuhusu imani za ajabu kuhusu ugonjwa wa COVID-19, dalili na matibabu yake.
Na nchini Uganda, wanawake masoko walitumia zana ya Market Garden kuuza bidhaa zao kutokea majumbani kwao kupitia zana hiyo, na kisha magari ya pikipiki yalitumia huduma hiyo kuwafikia wateja wao.
Mpaka sasa kumekuwa na mafanikio makubwa katika udhibiti na udhibiti wa maambukizi ya virusi vya COVID-19 hasa kwa vijana wanaonyanyasika, uwezo mdogo wa kufanyiwa uchunguzi na ufuatiliaji wa vifo, na uwezekano wa kuwepo kwa dawa za kukinga maambukizi ya virusi vya SARS-CoV-2 miongoni mwa baadhi ya Waafrika.
Na hata hivyo, ni wazi kuwa ubunifu wa kiteknolojia barani Afrika ni sababu kubwa ya mafanikio yake katika kudhibiti COVID-19, ikizingatiwa pia uamuzi wa uongozi mapema katika kipindi hiki kimbunga.
Kwa muhtasari Solomon Zewdu, Naibu Daktari wa Mfuko wa Bill & Melinda Gates alieleza jinsi, mwezi Januari, hata nchi nyingi za Magharibi zilivyokuwa zikisitisha mpango wake, Ethiopia ilianza upigaji picha katika uwanja wa ndege wa Addis Ababa.
Mnamo tarehe 21 Machi, Rwanda ilikuwa ndio nchi ya kwanza ya Kiafrika kufungiwa, na nchi nyingine nyingi za Kiafrika zilifuata: Afrika ya Kusini ilitekeleza mpango wake wa kufungiwa wakati ambapo kulikuwa na matukio 400 tu na vifo wawili tu.
Kwa idadi inayofanana na hiyo, Italia ilikuwa na zaidi ya matukio 9,000 na vifo 400 wakati ilipoingilia kati.)
Kwa kulinganisha na ugojwa huu, idadi ya wagonjwa na vifo vinavyotokana na maambukizi barani Marekani ni mara sita ya ule wa Afrika.
Kwa mujibu wa wataalamu wa afya ya jamii walitabiri kuwa maafa ya namna hii yangaliathiri bara la Afrika kwa miili iliyokuwa imetawanyika mitaani.
Mpaka sasa ni wazi, Afrika imethibitisha vinginevyo.
Kwa mujibu wa Factcheck Lab, shirika lililoko Hong Kong na mshirika wa habari wa Global Voices ambamo mwandishi ni mwanachama.
Na tangu Septemba 22, taarifa na makala za mitandao ya kijamii zinazosambazwa katika mtandao wa intaneti unaotumiwa na wazungumzaji wa Kichina ni dhahiri kwamba Shirika la Afya Duniani (WHO) Chief Scientist, Dr. Soumya Swaminathan, alisema kuwa chanjo za COVID-19 nchini China zimethibitisha kuwa zina madhara.
Nakala hizi pamoja na makala nyingine zinaonyesha chanzo cha video ya dakika moja iliyoandaliwa na Shirika la Televisheni la China Central Television kwa ajili ya mpango wa kubadilishana video wa Kichina Miaopai.
Nakala hiyo inaonesha hotuba ya Mkurugenzi Mkuu wa Shirika la Afya Duniani Tedros Adhanom Ghebreyesus kuhusu umuhimu wa uundaji wa chanjo ya COVID-19, ikifuatiwa na maoni ya Dkt. Swaminathan.
Na katika video ya CCTV, ambayo picha zake zinasema mkuu wa utafiti wa Shirika la Afya Duniani (WHO): Chanjo za UKIMWI Nchini China zimethibitisha kuwa zina madhara (), hii ni hotuba ya Swaminathan:
Na kama unavyofahamu, wana mpango wa kuendeleza chanjo shirikishi na ambao baadhi ya wagombea wa chanjo wako katika hatua za juu za majaribio ya kinga, kwa hiyo jambo hili pia linavutia sana kwetu, kwa hiyo tunaendelea kuwafuatilia kwa karibu.
Na baadhi ya wagombea wao wamethibitisha kufanya vizuri kwenye majaribio ya kisaikolojia yanayoendelea.
Na hata hivyo, hotuba ya mwanzo ya Dkt. Swaminathan imehaririwa.
Kama vile hukumu yake ya mwisho, katika uhalisia, ilianza na neno kama, na muziki wa nyuma wa video unamfanya ionekane kama vile anatoa ushahidi badala ya kuthibitisha.
Mtazamo kamili wa Dkt. Swaminathan ni ufuatao:
We've been engaged in discussions with China for the last several months because, kama unavyojua, wana mpango wa kuendeleza chanjo ambao ni wa kiwango cha juu sana na ambao wagombea wao wa chanjo wapo katika hatua za juu za majaribio na kwa hiyo hiyo jambo hili linavutia sana kwetu sote tunafuatilia kwa ukaribu kabisa.
We've had very constructive and open discussions with them and they have always been reiterating their commitment to global access if some of their candidates actually prove to be successful in the clinical trials that are going on [emphasis added Wedding].
Mpaka sasa mazungumzo yanaendelea, bado ni ya wazi na tuna matumaini kwamba nchi nyingi zitaungana.
Msemo huo ulitolewa katika mkutano na waandishi wa habari wa WHO uliofanyika Septemba 21.
Kwa taarifa zaidi kuhusu tukio hilo la saa moja na dakika 30 zinaweza kupatikana hapa.
Kusanyiko hilo la mkutano lililenga kutoa taarifa za hivi karibuni kuhusu mradi wenye thamani ya dola za Marekani 18 ili Shirika la Afya Duniani (WHO) na mashirika mengine kupanga chanjo kwa ajili ya siku za usoni ya COVID-19 duniani kote.
Mpaka sasa, nchi 156 zimejiandikisha kwenye mpango huo; neither China nor Marekani ni miongoni mwao.
Na kama ilivyotarajiwa, video hiyo ya CCTV, pamoja na taarifa za habari na machapisho yaliyotokana na video hiyo, imevutia wengi wanaounga mkono kipekee kuwa Taifa.
Nakala ya Weibo na Daily Economic News ina zaidi ya wafuatiliaji 337,000.
Na hapa chini unaweza kusoma maoni yaliyopata umaarufu zaidi:
Mnajivunia sana, nchi yangu.
Ni kipindi kizuri kabisa cha maadhimisho ya Siku ya Uhuru na Sherehe za Mvua ya kipupwe.
Usifikiri kasi ya China ni kasi gani.
Najivunia sana nchi yangu ya asili.
Uwekezaji wa China unaokoa dunia yote.
Na baada ya wachunguzi kuonyesha kuwa maneno ya Dkt. Swaminathans yaliteguliwa, baadhi ya vyombo vya habari, ikiwa ni pamoja na CGTN na CCTV, vilifuta makala zao za mitandaoni.
Mmoja wao ni Chama cha Vijana wa Kikomunisti cha China, ambacho makala yake kiliwekwa kwenye mtandao wa Twita na mtumiaji wa twita aitwaye @Emi2020JP kabla ya kupotea kwenye mtandao wa Weibo:
@EdwardLowassa wapaswa kwanza kujipatia chanjo.
Na kama @Emi2020JP, watumiaji wengi wa mtandao wa twita wanaamini kuwa Shirika la Afya Duniani (WHO) lilikuwa likisaidia China kuharibu video hiyo, na Tedros alitoa maoni yenye hasira huko Tedros:
Na Tedros ni mchokozi wa chooni!
Nitalipa ili Tedros apate matibabu kidogo za ziada!
Kwa siku ya jana mama yangu aliniambia, taarifa za ndani zinasema Marekani ita kununua idadi kubwa ya chanjo kutoka China.
Kama wanataka kuishi katika maisha yao ya kimapenzi.
Wanafanya kazi nzuri sana, kuanzia kutangaza kuenea kwa VVU mpaka kutangaza chanjo za ki-China!
Na ingawa makala nyingi za Kichina zimefutwa, copy-cats bado zinasambaa kwenye mitandao ya kijamii, kama vile hii public post on WeChat.
Waandishi wa habari wanaouunga mkono msimamo wa Beijing nchini Hong Kong, kama vile Speak Out HK (na Today Review (), nao pia wamechapisha habari kwa kutumia picha za video hiyo.
Ni karibu ya chanjo 200 zinazotokana na virusi vya COVID-19 katika majaribio ya kitaalamu duniani kote, na kadhaa huwa zinazalishwa na makampuni ya Kichina.
Ni hawa ambao mpaka sasa wameshafanikiwa kupitia mashitaka ya kwanza ya phase 3.
Kuandamana kupinga kifo cha daktari Silvio Dala jijini Luanda.
Picha na Simão Hossi, CC-BY 3.0
Kwa mamia ya Waangola waliingia mitaani tarehe 12 Septemba katika miji ya Luanda, Benguela, na katika miji 15 mingine kupinga unyanyasaji wa polisi.
Mgomo huo ulifanyika kufuatia mshtuko wa habari kuwa Silvio Dala, daktari wa afya mwenye umri wa miaka 35, amepoteza maisha tarehe 1 Septemba akiwa chini ya ulinzi wa polisi.
Kwa mujibu wa mamlaka, Dala aliacha kazi yake katika gari kutoka Hospitali ya David Bernardino Paediatric mjini Luanda, alikokuwa akifanya kazi kama mkurugenzi wa dawa pale aliposimamishwa na maafisa wa polisi kwa kuwa hakuwa amevaa matambara.
Uganga huyo alipelekwa kwenye kituo cha polisi cha Catotes, kwenye mtaa wa jirani na jiji la Rocha Pinto, pale alipoonyesha dalili za uzembe na akaanza kuficha, baada ya kuanguka vibaya, tukio lililosababisha majeraha madogo kichwani, taarifa rasmi ya polisi ilieleza.
Mwingine alisema kuwa Dala alifariki wakati maafisa wa polisi walipompeleka hospitalini.
Kwa upande wake Umoja wa Madaktari wanapinga toleo hili.
Naye rais wa mashirika hayo, Adriano Manuel, aliiambia Sauti ya Amerika (VOA) kwamba kuna tofauti katika maelezo ya serikali yanayoonyesha kwamba daktari huyo alifanyiwa unyanyasaji wa kimwili.
Kwa upande wake Manuel aliiambia Deutsche Welle (DW) kwamba sababu ya kifo iliyoelezewa na polisi siyo sababu halisi ya kifo.
Nani yeyote ambaye ni daktari na anayesoma magonjwa anajua kwamba hili siyo kilichomwua Silvio.
Kwa DW, chanzo kutoka Wizara ya Mambo ya Ndani kilisema kwamba uchunguzi wa akili, uliofanywa bila kuwepo kwa familia na mwendesha mashitaka, ulihitimisha kuwa daktari hakuwa mwathirika wa udhalilishaji.
Kwa upande wake Umoja wa Vijana wamesema utachukua hatua za kisheria dhidi ya polisi.
Kwa upande mwingine, serikali ya Angola ilitangaza kuundwa kwa tume pamoja na Wizara ya Afya kuchunguza suala hilo.
the protesters also did not believe the police's version of Dala's death.
Sifa zilizotumika wakati wa maandamano jijini Luanda, katika maeneo mbalimbali ya jiji, zilisema: Hakuna tena mauaji, unalipwa ili kulinda, hunalipwa ili kuua, mimi ni Silvio Dala, walimwua Silvio Dala.
Kwa upande mwingine, kulikuwa na wito kwa Waziri wa Mambo ya Ndani Eugénio Laborinho kujiuzulu.
Mgomo huo uliandaliwa na Umoja wa Madaktari na pia na jumuiya mbalimbali za kiraia na mashirika.
Kuandamana kupinga kifo cha daktari Silvio Dala jijini Luanda.
Picha na Simão Hossi, CC-BY 3.0
Kuandamana kupinga kifo cha daktari Silvio Dala jijini Luanda.
Picha na Simão Hossi, CC-BY 3.0
Na tangu kuanza kwa ugonjwa huu nchini Angola, kumekuwa na matukio kadhaa ya matumizi ya nguvu kupita kiasi yanayoripotiwa wakati wa kudhibitiwa kwa taratibu kali, na wakati mwingine kusababisha vifo vya raia.
MSpeaking to Lusa, mwimbaji, Brigadeiro 10 Pacotes, ambaye jina lake halisi ni Bruno Santos, alitoa wito kwa Lugarinho kujiuzulu pamoja na shule bora za mafunzo ya polisi kuboresha uwajibikaji wao.
Kama kweli polisi ni taasisi ambayo lazima iwapa raia imani, leo tunaishi katika hali mbaya sana ambapo raia wote wanagopa pale wanapokutana na polisi, alisema.
Kuandamana kupinga kifo cha daktari Silvio Dala jijini Luanda.
Picha na Simão Hossi, CC-BY 3.0
Mnamo majira ya saa 1 jioni, watu wengi walijitokeza kwenye mtandao wa Facebook na WhatsApp kuandamana kufuatia tukio hilo.
Kupitia mtandao wa Facebook, mwanaharakati na msomi Nuno Álvaro Dala aliandika:
the NATIONAL POLICE IS RESPONSIBLE FOR THE DEATH OF THE DOCTOR SILVIO DALA
Mchoro una nguvu na uwepo wazi sana.
Kwa nini sote tunataka haki itendeke.
Mkosi wa Polisi wa Taifa lazima kulipa fidia kwa ajili ya makosa waliyofanya.
Mtu hawapaswi kuendelea namna hii.
Kupitia mtandao wa Twita, Isabel dos Santos, mwenyekiti wa zamani wa kamati ya wakurugenzi (PCA) wa kampuni ya mafuta ya taifa Sonangol, ambaye pia ni mtoto wa rais wa zamani José Eduardo dos Santos, alisema:
@EuSouSilvioDala sábado anunciada manifestação pacífica e silenciosa pelo Sindicato Nacional dos Médicos de Angola (SINMEA),convidando todos profissionais de saúde, umoja wa wafanyakazi wa sare na sociedade civil, dhidi ya violência policial em memória de Sílvio Dala, 12:30hLargo da Mutamba pic.twitter.com/blRs117IdY
Kwa hali ya sasa Isabel Dos Santos (@isabelaangola) September 11, 2020
Nakuita #IamSilvioDala.
Mnamo Jumamosi Umoja wa Madaktari wa Angola (SINMEA) ulitangaza maandamano ya amani na kimya kimya, wakitoa wito kwa wataalamu wote wa afya, vyama vingine na asasi za kiraia, kupinga matumizi ya nguvu dhidi ya polisi kwa kumbukumbu ya Silvio Dala, saa 6:30 mchana Largo da Mutamba
Picha kutoka kwenye kichwa cha habari: Waangola wameingia mitaani kupinga matumizi ya nguvu kupita kiasi yanayofanywa na Polisi na kutoa wito wa kumalizwa mauaji
Kwa upande mwingine, Alejandro, pia kupitia Twitter, alihoji ushiriki wa wanablogu wa Angola katika shauri hili:
Kwa nini George Floyd alifariki, os chamados Influencers Angolanos mostraram o seu apoio ao movimento Black Lives Matter, mas com a morte do medico angolano Sílvio Dala os tais irmãos influencers não fazem nada en relação a perda!
Ale Alejandro (@AlejandroCutieG) Septemba 7, 2020
Mnamo George Floyd alipouawa, wale wanaojulikana kama Waangola wenye msimamo mkali walionesha kuunga mkono harakati za Black Lives Matter, lakini kufuatia kifo cha daktari wa Angola Silvio Dala, ndugu hawa hawafanyi lolote kuhusu kupoteza maisha yao!
Hachalu Hundessa kwenye mahojiano na OMN kupitia Firaabeek Entertainment / CC BY 3.0.
Mhariri anaweka bayana kuwa: Hii ni uchambuzi wa sehemu mbili kuhusu Hachalu Hundessa, mwanamuziki maarufu wa Oromo ambaye mauaji yake yaliyachochea vurugu za kikabila kuingiliwa na upotoshaji wa taarifa mtandaoni.
Usomaji wa Sehemu ya II hapa.
Iconic Ethiopian singer Hachalu Hundessa gained prominence for using his creative talent to raise the consciousness of the Oromo people.
Mtu huyo aliuawa katika vitongoji vya mji mkuu wa Ethiopia, Addis Ababa, mnamo Juni 29.
Mchana wa siku hiyo, saa 9:30 jioni, wakati Hachalu alipokinzana na gari lake, mtu aliyejulikana kwa jina la Tilahun Yami alionekana kwenye gari lake na kumpiga risasi kwenye chest za wasanii hao.
Walishikiliwa kwenye hospitali jirani zaidi, ambapo baadaye alitangazwa rasmi kuwa amefariki dunia.
Na baadae lilifahamika kuwa risasi hiyo iliharibu vibaya kabisa mifumo ya ndani yake.
Msaidizi wa polisi wa Addis Ababas alitaarifu kuwa watu wawili waliokamatwa waliwekwa kizuizini.
Na baada ya siku chache, mamlaka za serikali zilimshtaki mshukiwa huyo pamoja na washukiwa wengine wawili.
Mwanzoni mwa mauaji yake, nchi imehangaika kuelewa kuhusu machafuko yaliyofuatia.
Kiukweli wa mauaji ya Hachalu bado hakijajulikana wazi, na baada ya tukio hilo, uvumi ulianza kusambaa kwa wanasiasa na wanaharakati wakiwapepea mvutano uliokuwepo muda mrefu kati ya watu wa Oromo na Amahara, makundi mawili makubwa zaidi ya kikabila nchini Ethiopia.
Mnamo siku hiyo, waombolezaji walifurika katika mitaa ya Addis Ababa na miji na mitaa katika jimbo la Oromia.
Mchana uliofuata, Shirika la Habari la Oromia (OMN), kituo cha televisheni cha setilaiti ambacho Hachalu alikuwa akihojiwa mara ya mwisho na yenye maudhui mazito, kilitoa habari za mtandaoni na televisheni wakati ambapo kikamata chake kikihamishiwa kutoka Addis Ababa kwenda kwenye mji wa Hachalus, Ambo.
Msafara huo wa mazungumzo ya televisheni uligeuka kuwa vita vibaya kati ya mamlaka ya serikali na wanasiasa wa upinzani kuhusu mahali ambapo Hachalu angezikwa, na OMN iliingilia kati habari hiyo na kuanza kutangazwa tena jijini Addis Ababa.
Kwa uchache watu wasiopungua kumi waliuawa na kadhaa kujeruhiwa mjini Addis Ababa.
Ugomvi huo ulipelekea kukamatwa kwa wanasiasa kadhaa wa upinzani akiwemo Jawar Mohammed, kiongozi wa OMN, na mwanasiasa wa upinzani Bekele Gerba, ambao wote walishtakiwa kwa kosa la kuchochea vurugu.
Na mtafaruku uliibuka baada ya mamlaka za serikali kumpeleka mwili wa Halachu Ambo kwa helikopta, ambapo vyama vyenye siasa viliendelea kupambana, vikikataa wanafamilia waliofariki kutoa maziko stahiki.
Kwa wakati huo huo, hofu na vurugu zilizuka.
Uvamizi wa siku tatu uliizingira sehemu za Oromia na Addis Ababa, kwa gharama kubwa: watu 239 walifariki; mamia ya wengine walijeruhiwa na zaidi ya watu 7,000 walikamatwa kwa kosa la matumizi ya nguvu na uharibifu wa mali zenye thamani ya mamilioni ya ndege wa Ki-Ethiopia.
Mnamo Juni 30, serikali ililazimika kuzima mtandao wa intaneti ili kujaribu kuzuia wito wa matumizi ya nguvu katika mitandao ya kijamii uliodumu kwa majuma matatu.
Na idadi kadhaa ya watu waliuaw kwa risasi na kuuawa na vikosi vya usalama vya serikali, lakini vyombo kadhaa vya habari ikiwa ni pamoja na Voice of America na Addis Standard viliripoti kuwa, makundi ya watu wenye hasira kutoka kikundi cha kabila la Oromo, yalishambulia miji na majiji yote ya kusini mwa Oromia, ikiwalenga familia zisizo za kiislamu katika eneo hilo.
Mfululizo wa vurugu ulitokana na misingi ya kikabila ya Amahara-Oromo, lakini dini zinaweza kuwa zimechangia zaidi kwa sababu ya uelewa finyu wa ukabila: jamii za kusini mashariki mwa Oromo huweka bayana utambulisho wa kikabila wao usually combine the religion of Islam and the Afan-Oromo language.
Mkulima mmoja wa eneo hilo anasemekana kusema eti tulidhani Hachalu alikuwa ni Oromo baada ya kutazama mazishi ya Hachalu yaliyotangazwa kwa televisheni yakifuatiwa na tamaduni za Kanisa la Orthodox Tewahedo nchini Ethiopia.
Kwa mujibu wa taarifa, wahanga wengi wa unyanyasaji huo wa kutisha walikuwa ni Wakristo Amhara, Wakristo wa Oromos na watu wa Gurage.
Kama mashuhuda wa tukio hilo wanasema kuwa, makusanyiko hayo yaliharibu na kuchoma vitu, walifanya mauaji ya halaiki na vifo na kuwaacha wahanga wasiojulikana.
Kwa bahati mbaya mahojiano ya kitaaluma
Mnamo habari za mauaji ya Hachalus kutokea kwa mara ya kwanza, vyombo vya habari vya Oromo vilishusha habari za mahojiano ya moja kwa moja na wenyeji wa OMN Guyo Wariyo, ambayo yalirushwa wiki moja kabla Halachu hajauawa.
Na wakati wa mahojiano, Guyo mara kadhaa alimuuliza Hachalu maswali kuhusu shukrani yake kwa chama tawala, akimzuia mara kadhaa kupingana na majibu yake.
Hachalu kwa kiasi kikubwa alikanusha ushirikiano wowote na chama tawala, lakini pia decried the deeply discordant and fractionalized Oromo political parties, demonstrating his staunch independence as a thinker and musician a quality that made him a target for online abuse until the day of his murder.
Kwa kipindi fulani, hata hivyo, Guyo alimwuliza Hachalu kuhusu uvunjifu wa haki za kihistoria unaodaiwa kufanywa dhidi ya watu wa Oromo na Menelik II, Mfalme wa Ethiopia wa zama za kati ya miaka 19 aliyeijenga Ethiopia ya kisasa.
Kufuatia hili, Hachalu aliwashtua baadhi ya wasikilizaji alipojibu kuwa farasi aliyeonekana kuwa mwenye sifa zaidi katika sanamu ya Meneliks jijini Addis Ababa alikuwa ni mkulima wa Oromo anayeitwa Sida Debelle, na kwamba Menelik alim robba farasi hiyo.
Mjadala huu ulivutia applause na kukosolewa vikali kutoka kwa watoa maoni kwenye mtandao wa Facebook na Twita.
Na Hachalu alipouawa juma moja baadae, wanajamii wengi wa Oromo walio ughaibuni walihisi kwamba ukosoaji wa Hachalus kwa sanamu ya Menelik II ulifurika wafuasi wa serikali ya Ethiopia, jambo ambalo linaweza kuwa limepelekea yeye kuuawa.
Mnamo kwenye mitandao ya kijamii, raia wa Oromo walijikita zaidi kwenye maoni yanayohusiana na kauli ya Hachalus Menelik, jambo ambalo liliwapelekea wengi kuamua wenyewe njia iliyovuka mipaka ya kampeni ya usambazaji wa taarifa zisizodhibitika.
Mjadala mwingine uliobakia una contains other loaded issues of division and contradictions within the Oromo community.
Kwa kipindi chote cha mahojiano, Guyo aliwachambua Hachalu kuhusu mageuzi ya kisiasa yanayoendelea nchini humo, akiwa na wasiwasi na serikali kuhusu Waziri Mkuu Abiy Ahmed, yeye mwenyewe ni raia wa Oromo, na kama serikali imedhamiria watu wa Oromo kutathmini serikali baada ya waziri mkuu kuwa madarakani mwaka 2018.
Kwa hiyo Hachalu alisisitiza kuwa hakushiriki katika siasa za Oromo siasa za ki-Oromo lakini hata hivyo aliwakosoa wale wanaohoji kuhusu utambulisho wa Abiys Oromo.
Na alitetea msimamo wake dhidi ya viongozi wa juu wa upinzani wa Oromo waliokuwa wakitaka ushirika na chama cha Tigrai cha Ukombozi (TPLF), ambacho kiliwahi kuwa chama kikuu ambacho kilikuwa na historia ya kujulikana sana kama chama cha kimapinduzi cha EPRDF ambacho kwa sasa hakijajulikana kama chama cha kimapinduzi cha watu wa Oromo (EPRDF).
Kama chama cha upinzani, TPLF kiligeuka kuwa chama cha upinzani baada ya Abiy kuiharibu chama cha EPRDF.
Kwa upande mwingine Hachalu alizungumzia ukatili wa kisiasa katika mkoa wa Oromia, akimlaumu mamlaka ya serikali na wanamgambo wa kikundi cha ki-OLF cha mrengo wa kulia kiitwacho Oromo Liberation Front (OLF) (kikundi chenye msimamo mkali kinachofahamika kwa jina maarufu kama OLF-Shane).
M Following Hachalus murder, the government able to acquire and release the full 71-minute interview to the public. Kufuatia mauaji ya Hachalus, serikali iliweza acquire and release the full interview to the public.
Kipande hicho kilichopotea kilikuwa na maelezo ya Hachalus kuhusu vitisho vya kuuawa aliopokea kutoka sehemu za magharibi mwa Oromia, ambapo wanamgambo wa msimamo mkali wa OLF-Shane walikuwa wakifanya kazi.
Kwa maoni yake, Hachalu alisema anaamini kuwa asingeweza kushambuliwa kwenye mitandao ya kijamii kama asingesifiwa OLF-Shane.
Mgombezi huyo alizungumzia mgogoro wa moja kwa moja aliokuwa na Getachew Assefa, mkuu wa usalama na uelekezaji wa nchini Ethiopia wakati wa kipindi cha TPLF.
Mtangazaji Guyo aliyeutangaza mahojiano haya katika ukurasa wake wa Facebook na kuwa must-see TV katika siku chache kabla ya kutangazwa kwake, amekamatwa na serikali inachunguza vipindi vyote vya dakika 71 za mahojiano ili kupata taarifa zaidi zinazoweza kusaidia kufahamu ukweli kuhusu mauaji ya Hachalu.
Naweza kusoma zaidi kuhusu madhara ya mauaji ya Hachalu Hundessa katika sehemu ya II.
Mchoro kutoka kwenye video ya mtandao wa YouTube kuhusu wanawake kudhalilisha sehemu za siri.
WaKIMWI COVID-19 imeathiri haki za wanawake katika Mashariki ya Kati na Afrika Kaskazini (MENA), kutokana na kuongezeka kwa unyanyasaji wa ndani na kukosa ajira.
Na pia kuna sehemu ndogo zaidi inayoonekana ambapo wanawake wanaathirika: female genital mutilation (FGM), hii inatokana na kukosekana kwa jitihada za kukabiliana na maambukizi kutokana na janga.
Mwezi Aprili, Umoja wa Mataifa ulitangaza kuwa kutokana na kudorora kwa mipango ya kuzuia maambukizi yatokanayo na kimbunga, ambapo kutakuwa na matukio milioni mbili ya FGM yangetokea katika muongo ujao ambao vinginevyo wangeweza kutokea.
Mtiririko wa sehemu za siri ni utaratibu unaohusisha kuondolewa kwa sehemu au sehemu zote za sehemu za siri, au kujeruhiwa kwa sehemu za siri za siri wanawake kwa sababu zisizo za kitaalamu, kwa mujibu wa Shirika la Afya Duniani (WHO).
Na shughuli hiyo, iliyo na asili ya mila na desturi za kuchukiza, utamaduni na imani za kidini katika bara la Afrika, Mashariki ya Kati na Asia, kwa kawaida hufanywa na wakunga wa kitamaduni au watoa dawa kwa kutumia knives, razors au glasi.
Mfano wa FGM, ikiwa ni pamoja na kukata sehemu za siri za kijinsia, inafahamika sana kama moja ya dalili za ukatili wa aina yake dhidi ya wasichana na wanawake, hata hivyo inazuririka sana katika eneo la Mashariki ya Kati.
Mkakati huu unakadiriwa kuwa unawaathiri angalau wanawake milioni 200 duniani kote.
Na suala hili linafafanuliwa kwenye video hii ya UNICEF:
Na katika eneo la Afrika Kaskazini na Mashariki ya Kati, Ujauzito wa Kike wa jinsia (FGM) ni tatizo ambalo linaathiri zaidi nchi za Misri, Sudan, Yemen, Iraq na Djibouti.
Carlos Javier Aguilar, mshauri wa Mkuu wa Mkoa wa Ulinzi wa Watoto, anaeleza zaidi.
Naijeria inaongoza kwa vitendo vya kukatisha sehemu za siri (FGM) ambapo inakadiriwa kwamba asilimia 98 ya wanawake kati ya miaka 15 na 49 wanakumbana na kukatwa sehemu za siri.
In Djibouti, wastani wa watu 93 wameathirika, Misri, asilimia 91, Sudani, asilimia 88, Mauritania, asilimia 69, Yemen, asilimia 19 na Iraq, asilimia 7, kwa mujibu wa takwimu za hivi karibuni zilizotolewa mwezi Juni na Mfuko wa Takwimu ya Watu wa Umoja wa Mataifa (UNFPA).
Na utaratibu huu unatofautiana kwa mujibu wa kada ya kijamii, ukabila na elimu katika kila nchi, huku kukiwa na tofauti kubwa kati ya maeneo ya mijini na vijijini.
Mkatalia wa aina hii mara nyingi hutokea katika familia masikini, zisizo na elimu katika maeneo ya vijijini.
Naijeria, matukio ya FGM yanaonekana zaidi kwenye maeneo ya pwani lakini hayana nafasi kwenye maeneo ya kaskazini.
In Iraq, practice is more prevalent in northern Kurdish provinces.
Na katika Misri, idadi hii ni kubwa miongoni mwa wasichana wanaoishi katika tabaka la juu kabisa nchini Misri.
Mmauritania, zaidi ya asilimia 90 ya wanawake kutoka familia masikini wamesalimika FGM ukilinganisha na asilimia 37 ya wanawake kutoka familia tajiri zaidi.
Mkataba wa FGM: Ni ukiukwaji wa haki za binadamu wachache
Mhimili na upeo wa FGM/C unaweza kupuuzwa kwa sababu taswira rasmi ya kimataifa ya FGM/C bado haijakamilika, hii ni kwa mujibu wa ripoti ya pamoja iliyotolewa mwezi Machi, iliyoandaliwa na Equality Now, End FGM European Network na US End FGM/C Network.
Mnamo tarehe hii, ripoti imeonyesha kuongezeka kwa ushahidi kuwa desturi hiyo pia inafanyika katika maeneo mengine ikiwa ni pamoja na Mashariki ya Kati na Asia, na dunia imeonesha kupuuzwa na FGM.
Mtafiti mdogo uliofanywa na shirika la Utafiti la Marekani (FGM) nchini Irani, pamoja na nchi za Ghuba ya Uarabuni kama vile Kuwait, UAE, Oman, na Saudi Arabia.
Kwa upande wake Divya Srinivasan kutoka Equality Now aliliambia Reuters kwamba alishangazwa na matokeo ya tafiti ndogo kutoka maeneo kama Saudi Arabia na Oman, ambayo si nchi ambazo kwa kawaida huja ku mindani unapofikiria suala la FGM.
Na taarifa hiyo, iliyochapishwa wakati wa mgogoro wa COVID-19 katika Mashariki ya Kati, haikuonekana kwenye vyombo vya habari vya Kiarabu au hata kutafsiriwa katika Kiarabu, ikiwa na habari ndogo sana za FGM katika Kiarabu.
Kwa kukosekana kwa uelewa wa jamii unaweza kuendeleza mtazamo kuwa FGM sio suala la kutilia maanani.
Msimamo wa Kijamii
Kwa nchi za Mashariki ya Kati, miiko dhidi ya miili ya wanawake na masuala ya kujamiiana huzuia majadiliano ya wazi, ya umma kuhusu masuala nyeti sana kama FGM, ambayo mara nyingi hujikita katika utamaduni, dini na imani za kitamaduni.
In Misri, kwa mfano, Wakristo na Waislamu wote wanaamini kuwa circumcision of girls prevents them from vice and makes them more attractive for future husbands; mothers fear that their daughters cant get married if they have not been cut, according to a report by Stop FGM Middle East, campaign created in 2013 to raise awareness about FGM and whose aim is to get the message out that FGM sio barani Afrika, bali pia katika nchi nyingi za Mashariki ya Kati na Asia.
Mradi huu unatafuta takwimu zaidi za FGM na umetengeneza kitunao cha utafiti ili kuwasaidia watu binafsi na makundi kutengeneza utafiti mdogo tu wa FGM.
Mpaka kuwepo kwa tukio muhimu ambalo husababisha vichwa vya habari kugonga vichwa, kama kifo cha hivi karibuni cha msichana mwenye miaka 12 aliyefariki nchini Misri ya Kusini mwezi Februari, watu huweza kukwepa kulizungumzia tukio hilo.
Kwa upande wake Ghida Hussein, mwanafunzi raia wa Misri anayetafiti FGM, aliiambia Global Voices:
Kwa kuwa hatuzungumzii, ni kama vile tatizo halipo.
Kwa kawaida FGM hufanyika kimya kimya nyuma ya milango iliyofungwa.
Wanafanya hivyo mbali na maeneo yenye elimu zaidi ya mjini ambako wanaharakati na wanasiasa wamekaa.
Na FGM ni suala lenye utata na kama haitakuwa na ufuatiliaji wa kimataifa na wafadhili, si seen seen locally as a priority by an overwhelming male political class.
Kwa kuvunja miiko na kuongea kuhusu vitendo vya kutetea haki za binadamu kunaweza kuwaweka wazi wanaharakati wa haki za binadamu na wahanga kwa kuongea chuki na kusababisha vurugu.
Mnamo Oman, mwanaharakati wa haki za wanawake Habiba al Hinai, mwanzilishi wa Asasi ya Haki za Binadamu ya Omani (OAHR), alifanya utafiti jijini Oman mwaka 2017 na kugundua kuwa asilimia 78 ya wanawake wamekatwa.
Na baada ya kuchapisha habari zake mtandaoni, Habiba alipokea mashambulizi na vitisho:
Niliweka matokeo yangu mtandaoni na majibu yalikuwa makubwa.
I was attacked by religious conservatives who say female circumcision is a form of Islamic worship. I was attacked by religious conservatives who say female circumcision is a form of Islamic worship.
Inchini Oman, ambako FGM haitambulishwi rasmi, hakuna ulinzi wala msaada kwa waathirika.
Habiba anaongeza kwenye taarifa hiyo:
Kwa namna gani unaweza kumuomba mtu aliyenusurika kuongea dhidi ya FGM na kisha kukutana na matokeo yake ya ukosoaji na udhalilishaji wa mtandaoni, familia yake na kabila lake linaweza kumkamata, labda mume wake atahiana naye bila msaada stahiki.
Msitarajie wanawake hawa waunganishe na kuikabili jamii.
Mradi wa FGM: Too slow, too inadequate
Kwa nchi ya Yemen na Umoja wa Falme za Kiarabu, FGM imepigwa marufuku kwenye vifaa vya matibabu, lakini si kwenye nyumba.
Mmauritania, kuna sheria za kuzuia biashara, lakini siyo kuzuia biashara hiyo kwa kiwango kizuri.
In Iraq, FGM imezuiwa kutumika katika mkoa wa Kurdish Autonomous lakini bado ni halali katika maeneo ya kati ya Iraq.
Mpaka sasa kumekuwa na mafanikio makubwa ya kukomesha FGM.
Mfuatia miaka ya utetezi kutoka kwenye mashirika ya kutetea haki za wanawake, Misri ilipiga marufuku vitendo hivyo mwaka 2008.
Msudan, katika mpito wa kisiasa baada ya miaka 30 ya utawala wa kiimla, ni mwanzo wa kuipinga FGM mwezi Aprili.
Mkakati huu wa sheria bado unabaki kuwa changamoto kubwa kwa sababu FGM bado ina kiwango cha juu cha kukubalika na kuendelezwa.
Kwa kuwa sheria ni muhimu sana, hazitoshi.
Mpaka sasa Marekani zinahitaji mikakati ya kitaifa ambayo inajumuisha mapendekezo kutoka kwa polisi, mahakama, viongozi wa dini, watoa huduma za afya na vyama vya kiraia.
Mfululizo wa matukio ya migogoro ya kikanda na utawala wa kiimla imepelekea uchelevu wa mageuzi, ikiwa ni pamoja na kuzuia kampeni na raslimali za kupambana na ukiukwaji wa haki za wanawake.
Kwa sasa, huku dunia ikiwa na mtazamo juu ya COVID-19 na athari zake za kiuchumi, miradi mingi inayotetea haki za wanawake ikiwa ni pamoja na kutoa huduma za kijamii kwa wanawake walio kwenye hali mbaya imeahirishwa au siyo tena kipaumbele.
Kwa familia nyingi kuporomoka chini ya kiwango cha umaskini na wasichana kutolewa nje ya shule au kulazimika kuingia kwenye ndoa za mapema, FGM pia inawezekana kuendelea kutokea pasipo kutoa taarifa katika eneo hilo.
Kwa ruhusa ya The SignalNg, Abubakar Idris Dadiyata, image used with permission from The SignalNg.
Naijeria Abubakar Idris Dadiyata, mhadhiri na mkosoaji mkubwa wa serikali ya Naijeria, alitekwa nyara nyumbani kwake mapema tarehe 1, Agusti, 2019 katika mtaa wa Barnawa, kaskazini magharibi mwa Naijeria.
Na kipindi cha mwaka mmoja baada ya kutekwa kwake, Dadiyata bado hajulikani alipo.
Wa-Naijeria Abubakar Idris (Didiyata) alitekwa nyara kutoka nyumbani kwake katika jimbo la Kaduna, Nigeria.
Na alipo, bado hajulikani alikozaliwa na bado hajulikani alikoishi.
Na familia yake na marafiki zake wanadai majibu ya swali lililouliza: @dadiyata yuko wapi?
Kwa hali ya kutekwa, Abubakar ni mhanga wa kitendo cha kupotea kwa mtu kwa nguvu.
Kwa upande wake Dadiyata alifundisha katika Chuo Kikuu cha Shirikisho la Dutsinma, Jimbo la Katsina.
Kwa kuwa mwanachama wa chama cha upinzani cha Peoples Democratic Party, Dadiyata mara nyingi alikuwa akipiga soga na wanachama wa chama tawala cha All Progressive Congress katika mitandao ya kijamii.
Msomaji wajiitaye Apprehension rises over the abduction of a Nigerian criticist
Kwa pamoja mamlaka za majimbo na zile za serikali zimetingwa na shughuli za kimkakati.
Mwezi Agosti 1, 2019, Premium Times iliripoti kuwa, Dadiyata alichukuliwa kwa nguvu na wahamiaji waliokuwa wamemteka mara tu alipowasili nyumbani kwake, mwaka mmoja uliopita mnamo Agosti 1, 2019.
Mke wa Kadija, Dadiyatas anakumbuka katika mahojiano na BBC kwamba mumewe alikuwa anapiga simu, gari lake lilikuwa linapita, wakati alipokamatwa na walezi wake.
Na ingawa Kadija hakuweza kusikia chochote kilichokuwa kinatokea kupitia simu au akina nani alikuwa akiongea, alikumbuka kuwa wakubwa wa mumewe walikuwa wamemfuata, walikuwa wamekuja nyumbani humo.
Mke wa Dadiyatas alishuhudia kutoka chumbani mwake wakati walipomfukuza mumewe.
Mbaya zaidi, bado hakuna taarifa kuhusu mahali walipo Dadiyatas.
Mnasikitisha, Kadija aliiambia BBC, huku watoto wao wakiendelea kujiuliza kuhusu baba wao aliyepotea.
Na badala ya kumtafuta Dadiyata, vyombo vya usalama vya Naijeria vinajishtaki kwa namna yoyote ya kujihusisha na kuhusika na kupotea kwa Dadiyata.
Naijeria Idara ya Usalama wa Taifa (DSS) mwezi Januari ilikanusha kuwa Dadiyata alikuwa kwenye ulinzi wao.
Kwa mujibu wa Shirika la Usalama la Taifa hilo linasema kwamba ingawa Dadiyata amechukuliwa kutoka kwenye nyumba yake na watu wenye silaha haina shaka kwamba watu hao walikuwa wafanyakazi wa DSS.
Ni vivyo hivyo, Aisha Dikko, mwanasheria mkuu wa jimbo la Kaduna, alikanusha kufahamu walipo au kuhusika yoyote katika kutekwa kwa Dadiyatas.
Kuto lolote kinyume chake ni kukana ukweli unaojaribu ku stretch the fact that he was abducted within Kaduna State to mean the involvement of the state government, alisema Dikko.
Kwa hakika, matamshi haya ya DSS na Serikali ya Jimbo la Kaduna hayana sababu ya kupunguza uchungu wa mke wa Dadiyatas na watoto wao wawili wala kuboresha hali ya uhuru wake.
Naijeria kudai kuachiliwa kwa Dadiyatas bado inarudiwa rudia kwenye mtandao wa twita katika alama habari ya #OneYearWithOutDadiyata, kufuatia wa-Naijeria kudai kuachiliwa kwake.
Kwa upande wake Bulama Bukarti alilalamikia athari zilizompata Dadiyata:
Kwa namna gani raia wa Naijeria anaweza kupotea kwa namna hiyo.
Ni lazima tuendelee kufanya kila kitu ili kumudu Dadiyata kuunganishwa na familia yake.
Kwa nini kuweni na nafasi ya aina hii ya ukatili.
Ni dhahiri kuwa, wale walioteka Dadiyata watalipa gharama.
Ni kama sio sasa, ni baadae.
Mtumiaji huyu wa Twita alinyongwa baada ya kusikia mahojiano ya mke wa Dadiyata:
Kwa mara ya kwanza nilifadhaishwa kusikia mke wa Dadiyatas akiongea na @bbchausa, asubuhi ya leo.
Na yote anayapinga ni kwa wamiliki wake kumsamehe na kumruhusu arudi tena kwenye familia yake na hasa watoto wake wadogo.
Akin Akíntáyọ cannot understand how Dadiyata can disappear without a trace for a year:
Ni swali moja, je, inawezekana vipi Dadiyata na gari lake kutoweka bila kuwepo kwa taarifa yoyote kwa mwaka mmoja nchini Naijeria na serikali haijali kabisa suala hili, kutafuta kumfukuza badala ya kuwajibika wote kwa kumfukuza, hasa pale walipolenga ukosoaji wake?
Mbaya zaidi, inaonekana kana kwamba hakuna anayejali kuwatafuta wakosoaji.
Wapristi Chidi Odinkalu katika mahojiano na Vyral Africa anasema kuwa, taasisi za serikali na mashirika ya serikali yametingwa na kuepuka lawama na haifanyi chochote kinachotakikana. Mwanaharakati wa haki za binadamu Professor Chidi Odinkalu katika mahojiano na Vyral Africa anasema kuwa:
Mpaka na kusema kuwa hawajui aliko. Hakuna mtu amefanya jitihada za kutuambia yale waliyoyafanya ili kumtafuta na jinsi ilivyo kwamba hawamwajibiki.
Mnaarufisha namna gani sisi ni wachache tu kama raia.
Mdogo tu wawezao tukifanya ni kuuliza Dadiyata ni nani na kwa nini serikali yetu haiwezi kumpata.
Naijeria: Shule za watoto wa shule katika jimbo la Kaduna, Nigeria.
Picha na Jeremy Weate, Januari 15, 2010 kupitia Flickr / CC BY 2.0.
Mnamo Agosti 24, kundi la watu wenye silaha liliishambulia shule moja ya sekondari huko Kaduna, kaskazinimagharibi mwa Naijeria, mauaji ya mtu mmoja na kutekwa kwa wanafunzi wanne na mwalimu, wana mujibu wa Mtandao wa habari wa Naijeria, SaharaReporters.
Kwa mujibu wa gazeti la Premium Times, washambulizi wa risasi waliwasili katika kijiji cha Damba-Kasaya wilayani Chikun kwenye Jimbo la Kaduna State, majira ya saa 4:45 asubuhi kwa kutumia pikipiki walivamia jamii kwa mara ya kwanza, ambapo waliripotiwa kuua Benjamin Auta, mkulima.
Na kisha wa bunduki wali proceeded to Prince Academy Secondary School, where they abducted teacher Christianah Madugu, and four students: Favour Danjuma, 9, Miracle Danjuma, 13, Happy Odoji, 14, and Ezra Bako, 15.
Naijeria, Happys father, Isiaka Odoji, aliliambia Daily Trust, gazeti la kila siku la Naijeria, kuwa wanamgambo hao wanadai fidia ya naira milioni 20 (karibu dola za kimarekani 53,000) kuwatia huru watoto wao kiasi kikubwa ambacho hawawezi kukimudu.
the kidnapped students in the last year of junior secondary school were writing their final examinations.
Kwa sababu ya homa ya ugonjwa wa COVID-19, wanafunzi waliokuwa wanatoka kwenye darasa pekee waliruhusiwa kurudi shuleni.
Kwa pamoja serikali kuu ya shirikisho na jimbo la Kaduna serikali zimeendelea kimya kuhusu majaliwa wa wanafunzi hao na mwalimu wao.
Mchana wa kawaida nchini Naijeria
Mtumiaji wa Twita Ndi Kato aliliita tukio hili kuwa ni la kusikitisha kwa taifa:
Kwa sasa katika jimbo la Kaduna state, watoto katika darasa la kurejea shuleni waliokuwa wanaambiwa kurudi tena shuleni walitekwa na wanajeshi wenye silaha.
Mtu mmoja aliripotiwa kuuawa.Mvulana mdogo, maisha yake yakatwa. wengine wamechukuliwa na huenda hatutaweza kuwasikia tena.
Kwa nini jambo hili liangushwe kwenye taifa lolote?
Na bado ni siku ya kawaida nchini Naijeria Chima Chigozie alitwiti:
Mmoja wa watoto wa shule alitekwa nyara kaduna, na mmoja wa vijana wa shule aliuawa kwenye misururu hiyo.
Kwa upande mwingine maisha ya wavulana yalikatwa, watoto wa shule wanashikiliwa kwa hofu. Hili lilimazeshe taifa lakini hakuna, hili ni siku ya kawaida nchini Naijeria.
Jaja anailaumu siasa kwa kutokuwepo kwa uelewa wa umma na hasira kwa watoto waliotekwa nyara:
Ni dhahiri kuwa, wasichana hao waliotekwa na magaidi wa Kaduna Boys hawatapata kuungwa mkono na kusikilizwa kama wanavyofanya wasichana wa Chibok kwa sababu kwanza, wao ni wavulana, na pili, GEJ hakuwa Rais.
Naijeria Goodluck Ebele Jonathan (GEJ) alikuwa rais wakati, mwezi Aprili 2014, wanafunzi 276 wa shule ya sekondari ya serikali waliotekwa nyara na wanamgambo wa Boko Haram kutoka katika mji wa kaskazini mashariki wa Chibok.
Kutokea huko kulipelekea vuguvugu la mtandaoni la #BringBackOurGirls ambalo liliitafuna mamilioni ya watu duniani kote.
Kwasoma zaidi: Wanaijeria wanasherehekea kuachiliwa kwa wasichana 82 wa Chibok kutoka kwenye makazi ya Boko Haram
Mnamo Februari 19, 2018, Boko Haram pia waliteka nyara wasichana 110 wa Chuo cha Sayansi na Teknolojia cha Girls Science and Technical College kilichopo Dapchi, Jimbo la Yobe, kaskazini-mashariki mwa Nigeria.
Kwa kusoma zaidi: Msichana wa Nigeria aliyetekwa nyara na Boko Haram atuhumiwa kuuawa kwa kuteswa
Mtekaji wa watoto wa shule ya Damba-Kasaya na mwalimu wao ni jambo lililojitokeza ghafla.
Mwingine kabisa ni kuwa, katika kipindi hiki, wale waliohusika na tukio hili baya si Boko Haram bali wanamgambo wenye silaha.
Kwa nini wanaendelea na kazi zake huko Kaduna?
Wapiganaji wa kikundi (Banditry violence) waliongezeka katika majimbo ya kaskazini magharibi mwa Naijeria, Kaduna, Niger, Sokoto, Kebbi na Katsina.
ACAPS, chombo huru cha kufikiria misaada ya kibinadamu, inasema kuwa machafuko haya ya kutumia silaha hayahusiki na harakati za kigaidi za Boko Haram huko kaskazini mashariki:
Na machafuko hayo ya ugomvi yalianza tangu uwanzi wa mwaka 2011 na kuongezeka zaidi kati ya mwaka 2017 hadi 2018 ikiwa ni pamoja na kupigwa kwa ng’ombe, kutekwa kwa dhamana, matumizi ya nguvu kupita kiasi na mauaji.
Na kufikia mwezi Machi 2020, zaidi ya watu 210,000 wameachwa bila makazi.
Waishio vijijini wameachwa katika mikono ya vikundi hivi ambao, kati ya Januari na Juni mwaka huu, wamekuwa wakiua watu wasiopungua 1,126 kaskazini mwa Naijeria.
Mji wa kusini mwa Kaduna unaathiriwa vibaya zaidi, ambapo watu 366 wamepoteza maisha katika kipindi cha nusu ya mwaka 2020, linasema shirika la kutetea haki za binadamu, Amnesty International.
Naijeria Chikun LGA, nyumbani kwa wanafunzi hao waliotekwa, limekuwa na mfululizo wa mashambulizi ya kigaidi ambayo yamesababisha vifo, kutekwa na jamii 45 kuachwa bila makazi na kujengwa tangu mwaka 2019, kwa mujibu wa Umoja wa watu wa Southern Kaduna.
Mji wa kusini mwa Kaduna wanadai kuwa makampuni hayo ni wafugaji wa kabila la Fulani, katika mpango wa ku grabia ardhi, kwa idhini ya serikali za shirikisho na state.
Kwa upande wake, Gavana wa Jimbo la Kaduna, Nasir El-Rufai alikana kuwa mauaji hayo yalikuwa na lolote kuhusiana na u grabwaji wa ardhi wala nia yoyote ya kikabila.
Kwa bahati mbaya, tarehe 22 Agusti, serikali ya jimbo la Kaduna ilipunguza usiku wa kuanzia saa 12 jioni mpaka saa 4 asubuhi, amri ambayo iliwekwa katika baadhi ya maeneo ya jimbo hiyo kuzuia vitendo vya ugaidi.
Mpaka sasa, Luka Binniyat, msemaji wa Umoja wa Wazawa wa Kusini mwa Kaduna (SOKAPU) analalamikia kuwa njaa pia inatupiga kwa sababu hatuwezi kwenda kwenye mashamba yetu. Watu hawa hawana msaada.
Napole Henry Swapon na mwanasheria Imtiaz Mahmood.
Mkusanyiko wa picha zilizosambaa kwenye mitandao ya kijamii.
Kupitia mtandao wa Facebook, watu wawili walikamatwa mnamo Mei 14 na 15, kufuatia maoni waliyokuwa wameyatoa kupitia mtandao wa intaneti.
Na kukamatwa kwao kulichochea hasira na wasiwasi katika mitandao ya kijamii.
Mkamataji wa Mshairi Henry Swapon
Mnamo Mei 14, mshairi na mwandishi wa habari Henry Swapon alikamatwa akiwa nyumbani kwake huko Barishal city, kusini mwa Bangladesh.
Mtu huyo ametuhumiwa kukiuka sheria ya Bangladesh ya Usalama wa Kidijitali.
Na mwanachama wa jamii ndogo ya Kikristo nchini humo, Swapon awali alifunguliwa mashitaka, pamoja na kaka zake wawili Alfred na Jewel Sarkar, kwa kusababisha hisia za kidini kwa wote, Wakristo na Waislamu kwenye mitandao ya kijamii.
Mshairi na mhariri wa Bangladesh Henry Swapan amekamatwa, chini ya sheria ya usalama wa kidigitali!
@freethepoetbangladesh #bangladeshiblogger #FreedomOfSpeech pic.twitter.com/MGoCec2nsR
Kwa mujibu wa the Dhaka Tribune, Swapon aliandika makala kwenye mtandao wa Facebook akimkosoa Lawrence Subrata Howlader, Askofu Mkuu wa Kanisa Katoliki la Barishal.
Mhubiri huyo alichaguliwa kuendesha programu iliyokuwa imepangwa katika kanisa moja la kanisa la mahali hapo Katoliki tarehe 22 Aprili, 2019, siku moja baada ya mashambulizi ya kigaidi nchini Sri Lanka.
Wanablogu Swapon alihisi Askofu harusi hiyo aliahirisha maadhimisho hayo kwa sababu ya kuheshimika kwa mamia ya watu waliouawa kwenye mashambulizi hayo.
Wakristo wengine walikasirishwa na maneno aliyoitoa Askofu na baadhi yao hata walimtukana kifo.
Wa- Swapon amekuwa mkali katika mitandao ya kijamii kupinga vitendo vyote vya uvunjifu wa haki na ufisadi katika mji wake.
Mtumiaji wa mtandao Swakrito Noman aliandika katika ukurasa wake wa Facebook:
Mnamo Bangladesh, mbinu za kuwashambulia wanaharakati wakiwa na madai ya kudhuru hisia za kidini zimekuwa ni chache sana kwa waanaharakati wa Kiislamu.
Kwa sasa tunaona kuwa Wakristo wahafidhina nao pia wapo katika mstari huu.
Nadhani wale wanaohisi namna hii kusikia kukosolewa ni wagonjwa wa akili.
Na serikali inapaswa kuandaa huduma za matibabu kwa wagonjwa hawa.
Sisi twashutumu vikali kukamatwa kwa mwandishi wa mashairi Henry Swapon na twataka aachiwe huru bila masharti.
Mkamataji wa mwanasheria Imtiaz Mahmood
Kwa saa za mchana tarehe 15 Mei, polisi walimkamata mwanasheria mkuu wa mahakama na mwandishi wa habari Imtiaz Mahmud katika kesi iliyofunguliwa mwaka 2017 chini ya Sheria ya Habari na Mawasiliano ya Bangladesh ambayo sasa imethibitika kuwa mwananchi mmoja, Shafiqul Islam, alitumia mtandao wa Facebook kutishia hisia za kidini na kusababisha ghasia za kijamii katika eneo la kusini mashariki la Chittagong.
Kupitia mahakama ya Khagrachhari, Imtiaz Mahmood alipata dhamana ya kusubiri wakati kesi hiyo ilipoanza kusikilizwa, lakini mahakama ya Khagrachhari ilitoa agizo la kumkamata mwezi Januari 2019
Kwa upande wake Mahmood alitoa maoni kuhusu migogoro ya kikabila iliyoibuka baada ya bicycle raia wa Bengali kuuawa huko Khagrachhari, na kusababisha kundi la raia wa Bengali kuchoma nyumba kadhaa na maduka ya wenyeji wa eneo la Rangamati eneo la Chittagong.
Kwa mujibu wa vyanzo vya ndani vya Dhaka Tribune, polisi hawakuchukua hatua yoyote ya kudhibiti hali hiyo.
Mnamo mwaka 2013, mamia ya kesi za kisheria zinazofanana na huo zilifunguliwa kuanzia 2013 hadi 2018, wakati sheria ya habari na mawasiliano ilipochukua nafasi ya sheria ya usalama wa kidigitali.
Uharibifu wa mitandao ya kijamii nchini Bangladesh.
Na polisi wameshafanya ukamataji wa pili ndani ya muda wa chini ya sheria ya usalama wa mtandao.
Mtangazaji Imtiaz Mahmood alikamatwa kwa kosa la kuvunja sheria ya TEKNOHAMA jumatano asubuhi.
@Freedomofexpression #ICTLawhttps://t.co/eH8H38unCr
Kwa upande wake mwandishi Meher Afroz Shaon aliandika katika ukurasa wake wa Facebook:
Kwa asili yake anaipenda milima na watu wanaoishi huko.
Mtu huyu anaandika kuhusu haki zao.
Mpaka sasa sijawahi kuona maneno ya kikatili kwenye maandiko yake.
Upo kitu kisicho sawa, kinachosababishwa na makosa makubwa.
Natumaini makosa yatatokea haraka.
Wazi: Nimeona makala nyingi kwenye mtandao wa Facebook zenye maneno ya kikatili na maneno yanayotumia nguvu katika habari hizo.
Mtu anapowashtaki, je anataarifu ya kukamatwa imetolewa haraka?
Watumiaji wengi wa mtandao wameonesha kukata tamaa dhidi ya mashambulio hayo mawili, huku wengine wakidai kuwa sheria hiyo ibatilishwe.
Mfanyakazi wa ndani wa Bangladeshi Leesa Gazi alitwiti:
Kwa kweli ni aibu.
Na kwa hivyo serikali ya Bangladesh haiwezi kuhakikisha usalama wa raia bali imewashinikiza kuwakamata watu chini ya Sheria ya Ulinzi ya Kidijitali ambayo, kwa njia hiyo, inapingana sana na kiini cha katiba ya Bangladesh.
Kupitia hapa https://t.co/1sFKY10OPV
Kwa upande wake mwandishi wa habari Probhash Amin aliandika kwenye mtandao wa Facebook:
Na baada ya mshairi Henry Swapon, mwanasheria Imtiaz Mahmood (alikamatwa).
Kwa taratibu, uhuru wa maoni umekuwa ukipokonywa.
I want to repeal of all draconian acts.
Mnahitaji uhuru wa kujieleza.
I want immediate release of Henry Swapon and Imtiaz Mahmood.
Mpaka kukiwa na wasiwasi na matarajio yake kwa uhuru wa kujieleza, bunge la Bangladeshi lilipitisha sheria ya usalama wa mtandao mwezi Septemba 2018.
Na sheria hiyo ilichukua nafasi ya Sheria ya Habari na Teknolojia ya Upelelezi, ambayo pia ilitumiwa kama zana ya kunyamazisha maoni mabaya mtandaoni.
the Act criminalizes various types of online speech, ranging from defamatory messages to speech that injures religious values or sentiments introducing hefty fines.
Sifa hiyo pia inaruhusu kifungo cha muda mrefu gerezani kwa kutumia intaneti kutengeneza ghasia za umma, na kwa kukusanya, kutuma au kuhifadhi nyaraka za serikali za kidigitali kwa kutumia kifaa cha kidijitali.
Kwa mujibu wa Baraza la Wahariri Bangladeshi, sheria hiyo inapingana na uhuru uliolindwa na katiba, uhuru wa vyombo vya habari na uhuru wa kujieleza.
Na zaidi: Watetezi wa uhuru wa habari wanasema Sheria mpya ya Ulinzi wa Kidijitali ya Bangladesh iko tayari kwa matumizi
Mkakati huo pia unatoa nguvu kabisa kwa vyombo vya sheria kuanzisha uchunguzi dhidi ya mtu yeyote ambaye kazi zake zinaonekana kuwa zenye madhara au yanayotishia.
Mji wa Khartoum, Sudan.
Mchoro kupitia mtandao wa Flickr na Christopher Michel chini ya CC BY 2.0.
Na baada ya mapinduzi ya Sudan, serikali ya mpito ya Sudan imesaini mkataba wa amani na chama cha Sudani ya mageuzi, kikundi kikuu cha waasi kinachoendelea kufanya kazi hata baada ya kiongozi wa zamani Omar al-Bashir kuwekwa madarakani mwaka jana.
Mkataba wa amani wa kihistoria, ulitiwa saini tarehe 31 Agosti katika jiji la Juba, Sudani Kusini, na ulipata misaada ya kikanda na kimataifa kutoka nchi za Troika, Umoja wa Ulaya, Misri na nchi za ki-Guba.
Na wakati huu wa kusisimua pia umebadilishwa na kipindi cha mafuriko kihistoria kilichoikumba sehemu za Sudani na kusababisha kupungua kwa kasi kwa uchumi ambao tayari umeshakabiliwa na matatizo.
Kwa upande mwingine, raia wa Sudani wanaotumia mitandao ya kijamii walikaribisha habari hizo.
Waleed Ahmed, mwanablogu wa Kisudani, aliandika:
Kwa leo tunatoa, tunarudi nyumbani.
Kwa sasa, chama cha Sudani Liberation Movement/Army (SLMA) kinachoongozwa na Minawi kimetangaza kusitishwa kwa mapigano kuunga mkono harakati za mapinduzi ya tarehe 16 Disemba, 2019, yanayoongozwa na Minawi.
Mmoja Arko Minawi, kiongozi wa SLMA, aliandika:
Kwa nini ni vigumu kumpata mtu kama Arko Minawi?
Msafara wa jana utaiweka Sudan katika mwamko mpya, kwa vyama, watu wa Sudan, vyama na asasi za kiraia, kwa ushirikiano na marafiki na jirani zetu wa eneo hilo.
Mtu lazima tutengeze jukwaa lililo imara kwa ajili ya historia mpya kwa nchi yetu.
Kwa upande wake, Waziri Mkuu wa Sudani Abdalla Hamdok aliukaribisha makubaliano ya amani, akisema:
I dedicate the peace that we signed today in the brotherly State of South Sudan, kwa watoto wetu waliozaliwa katika makambi ya uhamishoni na kambi za hifadhi, kwa akina mama na akina baba zetu walioishi katika vijiji na majiji yaliyojaa udadisi wa mwezi Desemba, ahadi ya kurudi, ahadi ya haki, ahadi ya maendeleo, na ahadi ya usalama.
Mkataba huo uliwezesha makundi ya upinzani kuwa na uhuru katika maeneo yao yaliyo chini ya uangalizi wa serikali ya shirikisho.
Mradi huu utahakikisha kuwa theluthi ya wabunge wanakaa kwenye maeneo ya waasi ili kutafakari mahitaji na masuala yao.
Mkataba utawahakikishia haki na usawa kwa wale waliokuwa wanatekwa na utawala wa zamani, mara nyingi kwa kuwa wasio Waislamu na Wasio Waarabu.
Na hii si makubaliano ya kwanza ya amani katika historia ya Sudani.
Watumiaji wengine wa mtandao wanasema kwamba mikataba ya amani inaendelea nchini Sudani, na inaweza ikawa haitaleta amani na utulivu.
Inbal Ben Yehuda aliandika:
Mtu a tukio linalotokea mara moja katika kila miaka 5-9 ni tukio la kihistoria.
Mkataba wa amani wa Abuja 2006
Mkataba wa amani mjini Doha 2011
Kufikia makubaliano ya amani mjini Juba mwaka 2020
Mnaa bora kusubiri kabla ya kusherehekea.
Incomplete agreement
Kufuatia dakika hii ngumu, vikundi viwili vikuu vya upinzani havikutia saini makubaliano: Chama cha SLMA, kinachoongozwa na Abdul Wahid al-Nur, na chama cha Sudan Peoples Liberation Movement-North (SPLM-N), kinachoongozwa na Abdelaziz al-Hilu, vyote vikiwa vimepotea kwa maswali kuhusu utaratibu wa kuzijumuisha majeshi pamoja na utambulisho wa nchi.
Kwa mujibu wa Sudan Tribune, siku tatu baada ya kusainiwa kwa amani, Waziri Mkuu wa Sudani Abdalla Hamdok alisafiri kwenda Addis Ababa, Ethiopia, kukutana na al-Hilu kujadili masuala mbalimbali ya kikatiba.
Waziri mkuu Abdallah Hamdok siku ya Jumatano alifanya mkutano wa siri na Abdel Aziz al-Hilu katika jitihada za kuvunja mfarakanao katika mazungumzo ya amani yanayotangazwa na serikali ya Sudani Kusini.https://t.co/IrNxxW9a0M pic.twitter.com/VgtyDZxfv3
Mkutano huu ulipelekea kusainiwa kwa makubaliano ya pamoja ya kurekebisha kanuni za mazungumzo ya amani mjini Juba.
Uanahabari wa kijamii nchini Sudani ulikuwa na nakala iliyosambazwa ya makubaliano hayo kwa lugha ya Kiingereza, ikiwa na lengo la kifungu cha 3 kikijishughulisha na mada ya dini na serikali:
Mradi wa nchi ya kidemokrasia ni lazima uanze nchini Sudani.
Kwa ajili ya Sudani kuwa nchi ya kidemokrasia ambapo haki za raia wote zimelindwa, katiba ya nchi hiyo inapaswa kuwa na misingi ya kutengana kwa dini na dola wakati ambapo haki ya kusimamia mambo yenyewe haina budi kuheshimiwa.
Wa-Sudani uhuru wa kuamini na kuabudu na kufanya shughuli za kidini shall be guaranteed in full to all Sudanese citizens.
Kwa hakika serikali haitaweza kuanzisha dini rasmi. Hakuna raia atakayebaguliwa dhidi ya dini yao.
Naijeria waligawanyika katika makundi mawili yanayozungumzia suala hili: Awali wanaona kutengana kwa dini na dola kama njia ya kulinda haki za binadamu;kwanza wanasema serikali ya mpito haina haki ya kuamua mambo haya bila idhini ya raia kupitia uchaguzi wa kidemokrasia.
Na baada ya mkutano huo, akaunti ya mawaziri wakuu kwenye mtandao wa Twita ilichapisha toleo la Kiarabu la makubaliano yaliyotofautiana na ile ya Kiingereza iliyokuwa inachezwa kwa pamoja na tamko la pamoja la vyombo vya habari.
Kwa vile document ya Kiingereza ilisisitiza kutofungamana kwa dini na nchi kama jambo lisilotarajiwa, document ya Kiarabu ilipendekeza mjadala wa suala hilo likiwa lina utata.
Mpasuko kati ya nyaraka hizo mbili vinaibua maswali kuhusu mustakabali wa makubaliano haya.
Na mafuriko ya kihistoria, mafuriko ya kihistoria
Kwa wakati ambapo amani imeleta habari za furaha nchini Sudani, mto wa Nile unaendelea kufurika, na kuingiza kwenye janga la kibinadamu ambalo halijawahi kutokea.
Kwa mujibu wa Taarifa ya Baraza la Taifa la Ulindaji la Wananchi la Sudani tarehe 8 Septemba, madhara yaliyotokana na mafuriko ya madini ya Nile yalifikia vifo 103, majeruhi 50, vifo 5,482 vya mifugo, 27,341 vya nyumba kubwa, 42,210 ya nyumba ndogo, uharibifu wa vituo 179 vya serikali na mali binafsi, upotevu wa maduka 359 na maduka na uharibifu wa vizigo 4,208 vya kilimo.
Kwa upande wake YouStorm kwenye mtandao wa Twita alionesha video akilinganisha Basin na Nile Basin kuanzia Julai 16 mpaka Agosti 16:
Mfuriko kwenye Mfereji wa Nile nchini Sudani tarehe 16 Julai ukilinganisha na tarehe 30 Agosti #Sentinel2 kaskazini ya Khartoum.
Mnaarifiwa #EOBrowser @sentinel_hub #Sudanfloods pic.twitter.com/l8LRNBFY9m
Mnamo Septemba 3, Gavana wa jimbo la Sinnar Ustaz Elmahi Sulieman alitoa wito kwenye mtandao wa Facebook:
Mfumuko wa damu hii usiku uliotokana na mvua kubwa iliyoambatana na mvua kubwa, iliyopelekea kuanguka kwa vifua na utepe, na ndipo maji yalipoanza kufurika jiji hilo na makazi yake, pamoja na maeneo ya jirani ya Umm Benin.
Kwa hiyo, tunazindua maelekezo kwa vyombo rasmi na pia, tunatoa wito kwa mamlaka za kiraia na mashirika yote kuja kwa ajili ya kuwaokoa raia mapema iwezekanavyo, na kutoa malazi, madawa na chakula.
Mgogoro ni wa kusikitisha:
Nile | Jimbo la Sinnar state | Singa city Hali ni ya kutisha baada ya mvua kuvunja ukingaji wa maji wa jiji hilo, hali iliyoruhusu maji ya aina ya Blue Nile kuingia jijini.
Msudani kutoka Kisiwa cha Tuti wametengeneza kikinga ili kuzuia maji ya mafuriko kutofikia katika sehemu za visiwa hivyo.
Kulikuwa ni tukio la kishujaa, kama alivyoelezea Hassan Shaggag:
Wao ndio watakaoijenga Sudani na sio wale wanaopigania madaraka sasa.
M-Sudani wanakosa mahitaji ya msingi kama vile mikate, gesi, madawa na umeme na kukatika kwa umeme kwa takribani masaa sita kila siku.
Mfumuko wa bei ya paundi nchini Sudani umezidi kiwango cha asilimia 202, kwa mujibu wa Profesa Steve Hanke.
Mpaka sasa, serikali ya mpito haijaweza kubaki na udhibiti wa soko hilo.
Na kwa kuwa imekuwepo tena na matumaini ya amani, je ni mipango gani ya serikali ya kuwafanya raia wajipatie maisha mazuri zaidi?
Mtawala wa wanafunzi Jutatip Sirikhan alijipaka rangi nyeupe katika ishara ya maandamano baada ya kuachiwa kwake.
Picha kwa hisani ya Prachatai
Kwa kifupi makala hii ni ya Prachatai, tovuti huru ya habari nchini Thailand, iliyohaririwa na kuchapishwa tena na Global Voices kama sehemu ya makubaliano ya kushirikiana maudhui.
Naijeria mkuu wa Umoja wa Wanafunzi wa Thailand (SUT) Jutatip Sirikhan amekamatwa wakati akielekea chuo kikuu mnamo Septemba 1 kufuatia ushiriki wake kwenye maandamano ya umma ya tarehe 18 Julai.
Kupitia huko, Jutatip alikamatwa akiwa kwenye taksi wakati akielekea kwenye darasa la Chuo Kikuu cha Thammasat na Chuo Kikuu cha Tha Prachan mjini Bangkok.
Uanaharakati huo ulifanyika moja kwa moja kwenye mtandao wa Facebook saa 8:50 mchana tarehe 1 Septemba wakati maafisa wa polisi waliokuwa wamevaa kiraia walipomzuia teksi iliyokuwa imembeba na kupeleka hati ya kukamatwa.
Kwa hiyo, Jutatip alipelekwa katika kituo cha polisi cha Samranrat.
Wafisadi walimfuata katika taksi nyingine kuelekea kituoni, kwa kuwa hakujisikia salama kusafiri katika gari binafsi walilolileta polisi kumkamata.
Kwa hiyo amekuwa akitumia mtandao wa Facebook akisoma passages kutoka kwenye tafsiri ya Ki-Thai ya Thomas Paines Common Sense wakati wa safari ya kwenda kituo hiki.
Kwa hiyo alipelekwa kwenye mahakama ya jinai ya Bangkok na alipewa dhamana na kuachiwa saa 12:20 jioni akiwa chini ya uangalizi wa mhadhiri katika Chuo Kikuu cha Thammasat.
Kwa mujibu wa sheria hiyo, mtu binafsi hakuwa akikamatwa na kuachiwa huru mara moja kwa dhamana ya kiasi cha Baht 100,000 (sawa na dola za kimarekani 3,190).
Mnamo Julai 18, Jutatip ndiye mwanaharakati wa 14 aliyekamatwa kwa kushiriki maandamano ya umma.
Na washiriki wengine kumi na watano katika maandamano hayo pia wamepokea summons na kuripotiwa kwenda kituo cha polisi cha Samranrat ili kusikiliza mashitaka yao hapo Agosti 28.
Kwa upande mwingine, Jutatip alishitakiwa kwa uchochezi na kuvunja amri ya Dharura na Sheria ya Ugojwa wa Magonjwa, kati ya mashtaka mengine.
Kwa mara ya kwanza, Jutatip alionekana mbele ya Mahakama ya Jinai baada ya kuachiwa kwake na alitoa hotuba fupi kwa vyombo vya habari.
Wachunguzi wanaweza kuondolewa, lakini hatuwezi kupindua uvunjaji wa haki
Sikuwa na mpango wa kukimbilia nchi kwa kuanzia.
Najua nina hatia ya kukamatwa.
Namekuwa nikisubiri kukamatwa kwa muda mrefu, lakini mpaka leo haijatokea.
Kwa kila mtu anapokamatwa, kutakuwa na kero dhidi yetu kwamba hatukuandamana kwa amani.
Ni mwanafunzi na nimewahi kubughudhiwa na polisi kwa miezi kadhaa, kwa miaka mingi.
Na kwa nini hakuna fidia kwangu?
Utaratibu huu kwa nini lazima kuwepo kwa fidia kwa polisi ambao ni watumishi wa utawala wa kiimla?
Kwa kweli linapaswa kutolewa summons kwanza, lakini kilichonitokea ni kuwa polisi walinileta hati ya kukamatwa na kuniweka kizuizini.
Kutokuwa na haki kwa kila mwanafunzi.
Nao walinifuatilia kwa kutumia ishara ya simu, na pia kunifuatilia kutokea wapi ninapokaa.
Kutishia nyumba yangu, kutishia familia yangu, walichukua hatia kutoka kwenye nyumba yangu, kwa hiyo sasa imebidi tuzidishe maandamano yetu.
Na kila kitu kinasaidiwa na Katiba.
We pay our taxes.We must receive protection from the state, not harassment from the state.
Kwa hiyo leo ninalazimika kujieleza kwa ishara kwamba tunaweza kufanya hivi.
Mtu hawezi kusimama imara katika haki zetu na uhuru.
Mchoro unaoweza kutumika kutenganishwa na maji ya kuchezea pia unaweza kufanywa.
Kwa mara nyingine, Jutatip alijimwagia kofia ya rangi nyeupe wakati akiwa ameshika mkono katika ishara ya heshima ya vidole vitatu ya Hunger Games.
Kwa kusema kuwa rangi nyeupe inawakilisha usawa na haki, na kwamba wanataka haki irudi.
We are showing that this is freedom, this is the kind of expression we can do.
Na kama kwa sasa ndiyo inaporusha matofaa kwetu, ni namna ya kuonyesha kwamba tunaweza kurusha matofaa saa yoyote.
Mtu anaweza kurusha rangi kwa wale walio na mamlaka, kwa sababu wale walio na mamlaka huwa wanatupigia mashtaka ya kisheria, huwa wanatupigia risasi bila kutuacha.
Mtambo unaweza kuondolewa, lakini hatuwezi kuchafua ukatili.
Kwa furaha, Jutatip alimshukuru wahadhiri aliyekuja kumwachia dhamana yeye na watu waliokuja kumwunga mkono na waliosaidia kuisafisha mtaa uliokuwa umejaa mafuta ya pembeni kwake mbele ya pazia lililokuwa mbele ya Mahakama.
Ni hatutasikoma kupigana mpaka tutakaposhinda katika kila kitu, pamoja na mageuzi ya kifalme na katiba mpya, Jutatip alisema.
Mchoro kutoka kwenye video ya YouTube na watoa Video Volunteers.
Mkala hii iliandikwa na Grace Jolliffe na ilionekana kwa mara ya kwanza kwenye Video Volunteers, shirika lililoshinda tuzo la kimataifa la uandishi wa jamii lililoko nchini India.
Nakala iliyohaririwa kidogo imechapishwa hapa chini kama sehemu ya makubaliano ya kushirikiana kwa maudhui.
Kwa kuwa India inapitia uchaguzi mkuu katika awamu saba kuanzia Aprili hadi Mei 19 ili kuichagua bunge la saba (Lok Sabha), baadhi ya wapiga kura wa India wamechukua hatua isiyo ya kawaida ya kugomea mchakato wa uchaguzi.
Msoma zaidi: Kile unachotakiwa kukifahamu kuhusu uchaguzi mkuu wa India wa 2019
In Goa, jimbo la kusini magharibi mwa India, wakazi wa kitongoji cha kikabila katika baa ya Canacona (district subdivision), kijiji cha Marlem kilikataa kupiga kura tarehe 23 Aprili wakati wa hatua ya tatu ya uchaguzi mkuu, wakidai kwamba serikali haikuwa makini katika matatizo ya kijiji hicho.
Mgogoro wao mkubwa ni kuwa, vifaa vya msingi, kama barabara na maji, havijatolewa na serikali.
Mchoro wa video na mwandishi wa habari wa jamii Devidas Gaonkar, mwanachama wa kabila la aboriginal shepherd tribe of Goa inayoitwa Velip, aliandaa maandamano ya wanakijiji:
In video hii, Pandurang Gaonkar, mkazi wa kijiji cha Marli, anaeleza kwamba:
Mto Tirwal kuelekea Marlem ni mtambo wa saa tatu za setilaiti, ambao bado haujakamilika.
Mpaka leo, hakuna hatua yoyote imechukuliwa na mamlaka hizo.
Mtu anatoa ahadi za uongo na sio kutekeleza ahadi hizo.
Kwa sababu hii, hatujapigia kura zetu.
Mji wa Marlem umekuwa ukiishi katika kijiji hiki kwa zaidi ya miaka 20.
Mnamo mwaka wa 1968, Idara ya Msitu ilitangaza kuwa kijiji cha Marlem kilikuwa sehemu ya Hifadhi ya Wanyama.
Mchoro huu unaifanya ujenzi wa barabara, au kazi zozote za maendeleo katika eneo hili, kuwa suala gumu sana.
Kwa mujibu wa taarifa, mradi wa kutengeneza mtandao wa umeme wa chini kwa ajili ya kupeleka umeme kwenye eneo hilo ulifikiwa, lakini wakati utafutaji wa chanzo ulipoanza, taratibu za ukataji zilisitishwa kufuatia upinzani uliotoka kwa Idara ya Kilimo ya nchi hiyo.
Mchoro mwingine wa kughafirika kwa idadi ya watu wa sehemu hiyo ni kutokuwepo kwa barabara stahiki.
Mtu anapaswa kuegemea barabara ndefu na iliyoharibika ili kufika kwenye nyumba ya kwanza huko Marlem kutoka barabara kuu.
Mwishowe, ugawi wa umeme na maji salama ya kunywa bado ni changamoto kwa wanakijiji.
Mpaka walipotangaza malalamiko yao hadharani na mara kwa mara, lakini wakishindwa kupata majibu yoyote, wakazi wa Marlem, kadhalika wakazi wa vijiji vingine viwili waliamua kuto kupiga kura katika uchaguzi ili kuvuta usikivu wa mamlaka zinazohusika na masuala yao.
Na maafisa wa upigaji kura walikuja kuongea na sisi, lakini uamuzi wetu wa kutokupiga kura bado unaendelea, aliongeza Pandurang.
Isidore Fernandes, mjumbe wa chama cha upinzani (Indian National Congress) katika bunge la Cancona, pia alikutana na wenyeji wa hapo.
M baada ya kusikia malalamiko yake aliahidi kuwaunga mkono juhudi hizo.
Mpaka sasa ni muhimu kwa serikali yoyote kutoa barabara, maji na umeme kwa wananchi.
Mpaka sasa, maafisa wote wa serikali wametelekeza huduma hizi katika kijiji cha Marlem, alisema Fernandes.
Kwa sasa, kugomea uchaguzi kumekuwa ni njia ya kuandamana, ingawa kupiga kura siyo lazima nchini India.
Ukiachana na Goa, vijiji vilivyoko katikati ya jimbo la Madhya Pradesh, magharibi ya Maharashtra, na jimbo la Odisha, wako katika mtindo huu ili kupata masuala yanayoshughulikiwa na mamlaka zinazohusika.
Mpaka sasa, hakuna mgomo huo wowote ambao umetokana na hatua zilizochukuliwa na upande wa serikali.
Mwishowe, wapiga kura wanatumia mbinu hizo kama namna ya kuonyesha kughafirika kwa maafisa na wanasiasa ambao mara nyingi hutokea katika jamii ambazo hutelekezwa kabla ya uchaguzi, kwa matumaini ya kupata kura, lakini ambao mara nyingi hushindwa kutoa huduma wakati uchaguzi unamalizika.
In the end, if boycotting elections does not heed changes in society, what else can members of neglected communities do to get the attention of those supposed to hear them and take proper action?
Uandishi wa habari Amade Abubacar.
Picha: Screengrab, caiccajuda/Youtube.
Mwadishi wa habari Amade Abubacar na Germano Adriano, ambao walikamatwa mapema mwaka huu wakati wa kuandika habari za mgogoro wa kijeshi huko kaskazini mwa Msumbiji, waliachiwa huru wakisubiri mashitaka tarehe 23 Aprili, 2019.
Naye Amade, ambaye huchangia kwenye vyombo vya habari vya ndani ya nchi hiyo ikiwa ni pamoja na Zitamar News na A Carta, alishikiliwa hapo Januari 5 wakati akiwahoji wa ndani watu waliopoteza makazi katika wilaya ya Macomia ya Cabo Delgado, jimbo la kaskazini mwa nchi hiyo.
Kwa upande wake, Germano, mwandishi wa redio ya jamii ya Nacedje, alitoweka tarehe 6 Februari na alikutwa na hatia na kuwekwa kizuizini tarehe 18 Februari.
Kwa mujibu wa Taasisi ya Vyombo vya Habari ya Afrika ya Kusini (MISA), Amade na Germano wanatuhumiwa kwa kusambaza ujumbe wa kudhalilisha dhidi ya wanajeshi wa Jeshi la Ulinzi la Msumbiji kupitia ukurasa wa Facebook uliotangaza mashambulizi yaliyotokea vijijini katika wilaya ya Macomia.
Na waandishi hao waliachiwa huru kutoka gereza la mji wa Mieze huko Pemba, mji mkuu wa Cabo Delgado, na watakuwa kwenye uangalizi wa karibu wanaposubiri kesi zao mbele ya mahakama ya mji wa Cabo Delgado.
Mkataba wao wa kwanza umepangwa kusikilizwa hapo Mei 17.
Kwa kuanzia 2017, vikundi vya watu wenye silaha wamekuwa wakifanya mashambulizi kwenye vijiji vya Cabo Delgado, wakiwachoma nyumba na kuwafukuza wakazi.
Na zaidi ya watu 90 wamepoteza maisha tangu mashambulizi hayo yalipoanza, kwa mujibu wa polisi.
Mpaka leo, hakuna kundi lolote lililotangaza kuhusika na mashambulizi haya.
In Desemba 2018, gazeti la A Carta de Moçambique liliweka wazi uwepo wa ukurasa wa Facebook, utumiaji wa kurasa hiyo unaonekana kughushiwa na jina, hali iliyopelekea kusifiwa kwa mashambulizi ya makundi ya kijeshi huko Cabo Delgado.
Usipojulikana ama la kwamba tuhuma dhidi ya Amade na Kijerumanio zinahusiana na ukurasa huo huo.
Kwa upande wao, timu ya kuwatetea waandishi wa habari inasema kuwa hakuna uhusiano kati yao na shughuli yoyote haramu kupitia mtandao wa Facebook.
Na mfululizo wa mashitaka dhidi ya waandishi hao umeonekana kuwa na mwelekeo wa kasoro.
Na baada ya kumkamata Amade, polisi walimweka katika mahabusu ya kijeshi.
Walishikiliwa kwenye gereza la kijeshi, ambapo alitumia siku 12 kuongea kabla ya kuhamishwa kwenye gereza la kiraia.
Na waandishi hao walifunguliwa mashtaka mnamo Aprili 16, kinyume na tarehe ya mwisho ya siku 90 iliyowekwa katika sheria ya Mozambican ya kuruhusu kuwekwa kizuizini katika kesi ya Abubacar.
In proceedings during their pre-trial detention, waandishi hao wawili walituhumiwa kwa makosa ya kukiuka sifa za serikali kwa kutumia njia za kidijitali na kuchochea uhalifu kwa kutumia njia za kidijitali.
MISA inaeleza kwamba imeshirikiana nao kwa njia ya ujumbe wa kashfa dhidi ya wanajeshi wa Jeshi la Ulinzi la Msumbiji kupitia ukurasa wa Facebook uliotangaza mashambulizi yaliyotokea vijijini katika wilaya ya Macomia.
Kwa mujibu wa shirika la kutetea haki za binadamu la Amnesty International, Abubacar alikabiliwa na tatizo la kukosekana kwa chakula pamoja na kukataa huduma za matibabu.
Na familia yake ililiambia gazeti la @Verdade kwamba walisimamishwa kwenda kumtembelea Abubacar wakati wote kipindi hicho Abubacar alipokuwa kizuizini.
Na kilichowatokea waandishi hawa huenda kikawa ni moja ya mienendo ya vitisho dhidi ya wafanyakazi wa vyombo vya habari kaskazini mwa Msumbiji.
Kwa mujibu wa sheria, mwandishi huru wa habari za uchunguzi Estácio Valoi alikamatwa na kuwekwa kizuizini hapo Disemba 2018, vilevile huko Cabo Delgado kwa kutumia lugha za kijinga.
Na baadae aliachiwa huru bila mashtaka yoyote lakini vifaa vyake vya kazi vinaendelea kubaki katika mikono ya jeshi.
Mpiga kampeni ya kudai haki
Cídia Chissungo, mwanaharakati na mwandaaji wa kampeni ya #FreeAmade, alisherehekea habari hii:
Na #AmadeAbubacar na #GeramanoAdriano hatimaye wameachiwa huru baada ya kutumikia kifungo cha miezi minne jela.
Kwa kweli tunapaswa kusherehekea lakini hatutasahau jinsi ambavyo kila kitu kilivyoanza.
We said a long time ago:Journalism is not a crime
Mshukuru kwa mikono yenu#FreeAmade #CaboDelgado #WanafanyakaziKwaJustice pic.twitter.com/Lhb0b1ALCi
Angela Quintal, mratibu wa mpango wa Afrika kwa ajili ya Kamati ya Kulinda Waandishi (CPJ), alitoa maoni:
Mpaka sasa kuhakikisha mashitaka yanasimamishwa na kwamba #AmadeAbubacar ataendelea na uandishi wa habari bila hofu ya kufungwa.
Na ukweli kwamba alilazimika kushikiliwa bila kufunguliwa mashitaka kwa siku 106 kabla ya kuachiwa dhamana si jambo linalopingwa.
Kwa vyovyote hajapaswa kukabiliwa na mashitaka yoyote!
Mchoro wa kiongozi wa Mapinduzi ya Irani Imam Khomeini kwenye ukuta wa jengo lililoko Sanandaj, mji mkuu wa jimbo la Kurdistan, kama seen through an open window.
Picha na Jordi Boixareu.
Watumiaji haki miliki Demotix
Ni mmoja wa waanzilishi wa Global Voices Ethan Zuckerman anayetafsiri bridge figures kuwa ni watu ambao wanajivunia sana kuelezea utamaduni wa asili yao kwa watu wa jamii nyingine.
Na wazo hili lilitengenezwa kwa kupitia asili yake ya Global Voices, ambayo inafafanua kazi na maadili ya jamii.
Kwa kuwa habari zetu za Iran zinalenga kuunganisha pengo kati ya mitazamo ya nje kuhusu Iran na nchi yenyewe, Global Voices Iran imeanzisha mfululizo wa mahojiano na waandishi na waandishi mbalimbali wa Iran wanaofanya kazi hii.
Ni kwa nini mahojiano haya yafanyike ili kuelewa ni kwa namna gani na kwa nini takwimu hizi, ambazo zinatengeneza kazi ya kutokueleza vikwazo na ugumu wa nchi ambayo imegubikwa na mambo mengi yanayopingana, zinaeleza Irani kwa wananchi wasio na Irani.
Golnaz Esfandiari: Ninadhani matumizi ya mitandao ya kijamii nchini Iran na umuhimu wake inaongezeka
Kwa upande wake Golnaz Esfandiari ni mwandishi wa habari mwandamizi wa Radio Free Ulaya/Radio Liberty, na mmoja wa waandishi wachache wa habari wanaoishi nje ya Irani anayeandika kwa Kiingereza kuhusu nuances natricacies ya jamii ya Irani na siasa.
Mchoro umetumiwa kwa ruhusa ya Golnaz Esfandiari.
Usomaji wa zaidi: Ninazungumza na Golnaz Esfandiari, Bridge ya Uandishi wa Habari wa Kiingereza kuelekea Irani
In an interview with Global Voices, alisema:
I think the use of social media in Iran and its significance is increasing.
Msemaji wa serikali wanakiri hilo na pia ninaona watu wengi zaidi ndani ya nchi wakitumia mitandao ya kijamii na simu za mkononi.
Kwa kweli nafikiri kuwa, tangu mwaka 2009, matumizi ya mitandao ya kijamii yameongezeka kwa kiasi kikubwa kabisa.
WaIrani wengine waliniambia walijiunga na Twita baada ya kusoma madai ya Mapinduzi ya Twita nchini Irani.
Mtandao wa kijamii umewezesha mazungumzo na kusambaza maudhui ambayo yamepigwa marufuku au ambayo yamechukuliwa kuwa nyeti, watu wanaweza kujadili miiko ya mambo kwa uwazi na kwa uwazi.
Mlinzi pia wanapinga sera za nchi na huwa na tahadhari katika mitandao ya kijamii mara kwa mara.
Kwa Kelly Golnoush Niknejad: Wewe ni mwandishi wa habari, lakini pia ni mtaalamu wa saikolojia, profesa, na pia ni msomaji wa akili na mawazo.
Kama mjasiriamali wa vyombo vya habari wa Irani Kelly Golnoush Niknejad ni mwanzilishi wa Tehran Bureau, shirika la habari linalomilikiwa na gazeti la The Guardian linaloripoti habari za Irani na wale wa Irani ughaibuni.
Na mradi wake ni miongoni mwa vyanzo vya habari vinavyoongoza kwa kutoa mtazamo wa kipekee kuhusu utamaduni wa nchi, siasa, na watu wake.
Mchoro na Kelly Golnoush Niknejad na umetumiwa kwa ruhusa.
Usomaji wa zaidi: Jinsi Kelly Golnoush Niknejads Tehran Bureau Bridges Irani na nchi za Magharibi
Kufuatia imani potofu ambazo wa-Irani wana kuhusu Irani, alieleza:
Mpaka kuja Irani, mara nyingi huwa ninajikuta nikijikuta naenda mpaka 1979, na kisha kueleza mabadiliko ambayo yalifanyika muongo mmoja baada ya mwingine, ili kuelewa hali halisi ya mambo ilivyo sasa.
Na wakati mwingine ni vigumu kwa Wairani wenyewe kuamini nini kinaendelea nchini Irani, achilia mbali washirika wasio wa Irani.
Kwa nini ni muhimu kulitangaza habari za Iran kuanzia ya chini mpaka ya juu, kwa kuwaorodhesha maisha ya raia wa kawaida.
Na kuripoti juu ya kutangazwa kwa viongozi wa serikali huenda ni aina ambayo haina mvuto wala uelimishaji wa aina ya uandishi wa habari.
Ni kwa sababu hiyo hata watu wa weledi sana wanaofuatilie habari za Irani hawana wafahamu ni nini kinaendelea huko.
Kwa kweli, kama wangifuatilia taarifa za Tehran Bureau though, wangepata mtazamo wa aina yake.
Nina Ansary: Ninaamini kuwa wanawake watakuwa mstari wa mbele katika mabadiliko yoyote nchini Irani
Ni Nina Ansary ndiye mwandishi wa Jewels of Allah: The Untold Story of Women in Iran, kitabu cha kwanza cha kuelezea harakati za kisiasa zinazoongoza kwa usawa wa kijinsia kuanzia karne ya 19 mpaka sasa.
Jewels of Allah cover
the book explains how women have shaped Irans recent history, and continue to do so, while working to establish their rights and the usawa in a society that has traditionally marginalized them.
Kusoma zaidi: Nina Ansary Mwandishi wa Kijinsia wa Irani Nina Ansary kwenye Mkesha wa Mabadiliko nchini Irani
Kwa upande wake Ansary alisema alikuwa na matumaini yenye tahadhari kuhusu mustakabali wa Irani na nafasi ya wanawake katika utawala huo:
Mnaa kwa sababu tu ninaona ujasiri wao.
Na hii ni kwa sababu uanaharakati wa kike umeshapata matokeo ya kiwango cha chini: wanawake hawakuruhusiwa kutumikia kama majaji, lakini wanaruhusiwa sasa kutumikia kama majaji wa uchunguzi.
Kwa miaka kadhaa, wanawake hawakuruhusiwa kuingia katika maeneo fulani ya masomo, na kwa miaka kadhaa, wameweza kuingia katika maeneo yaliyo na udikteta na yanayotawaliwa na wanaume kama vile zana za afya na uhandisi.
I'm cautiously optimistic, but I believe women will be at the forefront of any change in Iran.
Saeed Kamali Dehghan: Wanaiona Irani kama mtu mweusi na mweupe, na Irani si kama hiyo.
Mtindo huu ni tofauti, ni mtindo wa mvua.
Mnamo na zaidi ya dondoo 800 zinazohusiana na Iran katika jina lake, Saeed Kamali Dehghan ni mwandishi wa kwanza wa staff journalist wa gazeti la The Guardian aliyejitolea kuuhabarisha Iran, na mmoja wa raia wachache wa Iran wanaoajiriwa na taasisi kubwa ya habari inayotumia lugha ya Kiingereza.
Mchoro umetumiwa kwa ruhusa ya Saeed Kamali Dehghan.
Mchanganyiko wake mkubwa unahusiana na ukiukwaji wa haki za binadamu nchini Iran, lakini kama alivyosema katika mahojiano ya simu, tatizo kubwa katika mashirika mengi ya habari ya magharibi ni kuwa wanaiona Iran kama nyeusi na nyeupe, na Iran si kama hiyo.
Mtindo huu ni tofauti, ni mtindo wa mvua.
Usomaji wa zaidi: Saeed Kamali Dehghan anaripoti habari za Irani kwa jarida la The Guardian
Mnamo kuhusu ugumu wake wa kuitangaza nchi ambayo anaipenda sana, Saeed anaeleza:
M-Irani nina upendo wa kihisia kwa nchi yangu, lakini wakati ninapoandika habari ninarudi nyuma na kujaribu kutenda haki.
Kwa hiyo, nimeruhusiwa kutoa maoni yangu pale ninapoandika makala za maoni, na pia nimeshawahi kufanya hivyo.
Niliandika kuhusu kwa nini Canada inaichukulia vibaya Irani, jambo ambalo limepelekea waziri wa mambo ya nje wa Kanada kunituhumu kwenye mtandao wa Twita kwa kufanya kazi kwa mamlaka ya Irani.
Nimekuwa nikishambuliwa na baadhi ya watu wanaonitenga kwa kufanya kazi kwa ajili ya Wairani na wengine wanaonitenga kwa kufanya kazi kwa ajili ya Waingereza.
Natumaini ni dalili kwamba ninafanya kazi yangu vizuri!
Mmarekani Omid Memarian: Kugeuza hasira za milipuko kuwa kitu cha kujenga, kuiweka katika muktadha wa maana na kusichukulia kama jambo la kudharau mtu binafsi, ni sanaa.
Kwa upande wake Omid Memarian, mwandishi wa habari wa Iran anayeishi New York.
Kwa zamani, Omid Memarian alikuwa mwandishi wa habari aliyekuwa akisomwa sana ndani ya Irani, na hivi sasa anafanya kazi nchini Marekani kuandika habari za Irani kwa ajili ya hadhira ya Kiingereza na Kipersia.
Kama mwandishi wa ndani na nje ya Irani, mazungumzo yetu yatakayofanyika kwa minajili ya kuishughulikia habari za Irani kwa hadhira tofauti, na uzoefu wake kama mwandishi wa ndani ndani na nje ya Irani.
Usomaji wa zaidi: Mwandishi wa habari wa Iran Omid Memarian
Kwa upande wake Memarian anaelezea uzoefu wake wa kuandika na kuripoti jamii za kiraia kama mwandishi wa habari nchini Iran:
Wapo, na bado wapo watu nchini Iran wanaoamini kuwa kwa kuwawezesha mashirika ya kiraia, vyama vya kisiasa na vyombo huru vya habari, Jamhuri ya Kiislamu inaweza kubadilika kwa taratibu kutoka ndani.
Kwa upande mwingine, kuna nguvu zinazojaribu kuwaonesha kuwa vipo kinyume, na namna mojawapo ya kufanya hivyo ni kwa kuifanya mazingira yawe ya hatari kiasi kwamba hakuna anayejaribu kuwa na ufanisi katika shughuli mbalimbali.
Mpaka niliposisitiza kuendelea na kile nilikuwa nikikifanya, kwa kuandika na kutangaza mambo niliyonayo, nilikamatwa na kuwekwa kizuizini.
Ni wakati mgumu kupita kiasi kwamba Irani siyo nchi ya kipekee: ya kipekee ni kwamba watu wengi hawajui kuhusu Irani.
Kwa sasa tupo katika wakati wa mageuzi katika sera ya nje ya Marekani.
Kwa wiki kadhaa tangu kumalizika kwa kipindi cha urais wa Obama, kuna uwezekano mkubwa kuwa Marekani itaamua kuondoka kwenye mradi wake wa kimaeneo wa kuwa karibu na mpinzani wake wa muda mrefu, Jamhuri ya Kiislamu ya Irani.
Mwanzo wa Urais wa Donald Trump, ambao unapangwa kuwa sura isiyo ya kawaida ya U-Rais wenye msimamo mkali na ufuatiliaji wa karibu, nilifikiri ni wakati muafaka wa kukaa na mwandishi wa habari na mwandishi Hooman Majd.
Na vitabu vyake, makala na maoni yake vimeeleza magumu ya Iran ambayo ilipata kuandikwa sana kwenye vyombo vikuu vya habari vya Marekani wakati wa kipindi cha Bush, ambapo kauli za kihawkish dhidi ya serikali ya Irani zilikuwa halluki ya sera ya mambo ya nje na uonyeshwaji wa habari za Irani mwanzoni mwa miaka ya 2000.
Kwa sasa, Hooman Majd anajulikana kuwa sauti ya Irani kwa ulimwengu wa Magharibi.
Nafasi ya Majd iliyopigwa na Ken Browar, imetumiwa kwa ruhusa.
Msomaji wa zaidi: Ninazungumza na Hooman Majd, Bridge kati ya Irani na Ustreami wa Marekani
Ingawa dhana potofu kuhusu Irani zimeifundisha tangu kitabu chake cha mwaka 2008 kilicholenga kuondoa dhana potofu kuhusu jamii ya Irani kwa hadhira ya Kimarekani:
Mtukufu Ahmadinejad ndiye alikuwa wa kwanza kujitangaza katika vyombo vya habari, jambo ambalo ndio chanzo chenye msisimko mkubwa.
Wamarekani wenye asili ya Marekani na Waafrika wenye asili ya Irani wameandika mengi kuhusu utamaduni huo katika miaka ya hivi karibuni, na kuna safari nyingi kati ya Irani na Marekani, miongoni mwa wote, wamarekani wenye asili ya Marekani na Wairani wenyewe.
Kwa kiasi fulani wanaielewa vizuri zaidi na kumekuwa na vitabu kadhaa.
Naijeria siyo nchi ya kipekee: ya kipekee ni kwamba watu wengi hawajui kuhusu Irani.
Waandamanaji mjini Rio de Janeiro: Silaha yetu ni elimu | Picha: Marianna Cartaxo / Mídia NINJA/Imetumiwa kwa ruhusa
Mnamo Mei 15, maelfu ya raia wa Brazil waliingia mitaani katika majimbo yote 26 na Wilaya ya Shirikisho kupinga hatua ya serikali ya Bolsonaro kutumia fedha za nchi kwa ajili ya elimu ambayo itaathiri vyuo vikuu na shule nyingi.
Mwishoni mwa mwezi Aprili, serikali ya Brazil ilitangaza kupungua kwa asilimia 30 kwa kile kinachoitwa bajeti ya kujitegemea, ambayo imedhamiri kwa matumizi ya umeme, maji, ujenzi wa kawaida, pamoja na utafiti.
Kulingana na bajeti ya taifa kwa ajili ya elimu ya juu, kukosekana kwa elimu ya juu kunaweza kufikia asilimia 3,5.
Mpaka sasa, serikali imesitisha fedha kwa ajili ya udhamini wa shahada za uzamili 3,500 zilizofadhiliwa na umma kwa ajili ya wanafunzi waliosoma shahada ya uzamili.
Na kutokea mtaa wa Paulista huko Sao Paulo, eneo la mkusanyiko wa watu wa kawaida la kukutana ili kufanya maandamano, mpakani mwa ardhi ya wenyeji ya Alto Rio Negro, karibu na mpaka wa Colombia, watu walijitokeza kwenda kupigania elimu ya umma.
Mnamo Viçosa, Minas Gerais, umati wa watu wapatao 5000 waliandamana wakiwa na miamvuli chini ya mvua kubwa.
Wapiga picha za video kutoka kwenye eneo la maandamano makubwa la watu waliokusanyika huko Av Paulista mjini São Paulo ili kupinga kusitishwa kwa ufadhili wa elimu na sayansi.#15M #TodosPelaEducação #TsunamidaEducação #NaRuaPelaEducação #MarchaPelaCiência pic.twitter.com/BmHEYBuF9F
Kwa https://globalvoices.org/wp-content/uploads/2019/05/WhatsApp-Video-2019-05-15-at-21.00.30.mp4
Kwa ujumla Brazil ina vyuo vikuu 69 vya shirikisho na idadi kubwa ya vyuo vikuu vya jimbo, vyote vinatoa elimu ya shahada ya kwanza na nyingine ya uzamivu, huku zikitoa huduma nyingi zinazotokana na jamii kama vile masomo ya juu, ofisi za ushauri wa kisheria, na mahospitali.
Mwanzoni, katazo hilo lilikuwa linahusisha vyuo vikuu vitatu tu, lakini baadae lilisogezwa kwenye mtandao mzima wa taifa.
Kwa upande wake Waziri wa Elimu wa Bolsonaro Abraham Weintraub anasema kuwa haya cuts but a contingency of expenses.
Kusitishwa kwa uanachama wa Weintraub kulihalalisha kusitishwa kwa uanachama huo kwa kuwa vyuo vikuu vya umma ni sehemu za vurugu.
Kwa ku asked by reporters to name examples of such mayhem, he mentioned  presence of social movements in campuses, and parties with naked people.
Kuteuliwa kwa Weintraub kama waziri mapema mwezi Aprili kufuatia utawala mdogo wa mtangulizi wake kuhusika na mfululizo wa mashitaka.
Kwa kila waziri mpya huwa anatoa sauti za njama za upande wa kulia, kama vile crack cocaine ilianzishwa nchini Brazil kama sehemu ya njama za kikomunisti, na kwamba anataka kukomesha utamaduni wa ki-Marx kwenye vyuo vikuu.
Na baadhi ya wahadhiri wa vyuo wamesema kuwa kufungwa kwao kunaweza kuwazuia kufungua milango yao mapema kabla ya kipindi cha pili cha mwaka huu wa 2019.
Kwa mujibu wa Mwanasheria Mkuu wa Serikali, Ofisi ya Mwanasheria Mkuu wa Serikali imetuma taarifa kwa mwanasheria mkuu huyo kudai kwamba kusimamishwa kwa mashitaka kuvunja Katiba ya Brazili.
Kupitia Rio de Janeiro unaonekana KUBWA!
Ni maelfu ya maelfu ya watu wanakusanyika kwenye Avenida Presidente Vargas wakati usiku unapofika ili kupinga kusitishwa kwa bajeti kwa sekta ya sayansi na elimu.#15M #TodosPelaEducação #TsunamidaEducação #NaRuaPelaEducação pic.twitter.com/8MIn91crKX
Mtafiti katika Chuo Kikuu cha Minas Gerais (UFMG) wanaotafiti makundi ya WhatsApp nchini Brazil wamegundua mazungumzo kwenye vyuo vikuu juu ya zana hiyo ya ujumbe mfupi wa maneno katika siku zilizofuata tangazo la kupunguza bajeti ya serikali.
Mtafiti huo ametengeneza zana ambayo inafuatilia makundi kwenye mtandao wa Whatsapp na inatumika sana na mashirika yanayochunguza taarifa nchini Brazil.
Kwa upande wake mtafiti mkuu Fabrício Benevuto alisema kupitia ujumbe wa Facebook mnamo tarehe 8 Mei:
Na picha hizo zinaonyesha matukio ya kutembea monographies/dissertation/events mocked by their titles and topics.
Upo picha za uchi wa watu wakiwa uchi kwenye mikutano (hii siyo hata kwenye vyuo vikuu) na maandamano na utani wenye ujumbe unaosema wanafunzi wa vyuo wanachukua miaka 12 kuhitimu kwa sababu wanakabiliwa na matumizi ya madawa ya kulevya kila wakati.
Kwa hakika ni jitihada zilizopangwa.Ni kazi ya kitaalam.
Ulikuwa ni mtindo sawa na ule wa kampeni za uchaguzi.
Nani anaweza kufadhili kiwanda hiki cha upotoshaji wa taarifa?
Na makala iliyoandikwa na tovuti ya Ciência na Rua (sayansi katika mitaa ya Kireno) inadai kuwa vyuo vikuu vya umma vinazalisha asilimia 95 ya tafiti za kisayansi nchini Brazili.
A study by the United States consultancy Clarivate Analytics in 2018 points out that on the top 20 universities with the most prominent research production, 15 ni sehemu of the federal network.
Mnamo siku ya maandamano, Waziri Weintraub alitakiwa kuthibitisha kuhusiana na kusitishwa kwa bajeti ya bunge la chini.
Kwa nini Bolsonaro ni adui wa Elimu?
Kuelimika ni act of Love and Courage#TsunamiDaEducacao pic.twitter.com/sEEOb5wDxz
Na wakati huo huo, Bolsonaro alikuwa Texas, Marekani, ambako alikutana na rais wa zamani wa Marekani George W. Bush.
Kwa kuuliza kuhusu maandamano hayo, rais alisema:
Mpaka sasa ni jambo la kawaida [maandamano ya maandamano yanatokea], sasa, wengi wa watu hawana wanamgambo wakiwa hawana kitu chochote ndani ya vichwa vyao.
Sikiliza matokeo ya mara 7 na 8, hawatajua.
Sikiliza kuhusu muundo wa maji, hawajui, hawajui chochote.
Nao ni wajinga, wanyoofu, na wanatumiwa vibaya na kikundi cha wachache kinachotawala vyuo vikuu nyingi vya shirikisho nchini Brazil.
Uwitware Tumusiime mwandishi wa Uganda Gertrude Uwitware Tumusiime ameshakumbana na maumivu makali ya kufanya kazi kama mwandishi mwanamke nchini Uganda.
Kwa mnato wa The Other Side: Gertrude Uwitware Tumusiime kwenye YouTube.
Ingawa waandishi wanawake nchini Uganda wanakabiliwa na udhalilishaji kwa kutumia nyenzo za kidigitali za kuripoti, kuchangia maoni na hata kupata taarifa wanakabiliwa na mashambulizi na kubughudhiwa kwa kufanya uchunguzi na kuchapisha makala nyeti za kisiasa.
Na udhalilishaji wa mtandaoni umekuwa ni namna mpya ya kufuatilia yanayoendelea mtandaoni.
Mwanandishi wanawake wanapaswa kubeba madhara mara mbili ya udhalilishaji wa kijinsia wa mtandaoni pamoja na vitisho vinavyohusiana na taswira ya kisiasa.
Na vitisho hivi vinavyoendelea kuwalazimisha waandishi kujitoa kwenye mazungumzo ya umma na hivyo kuacha kazi za uandishi wa habari zilizotawaliwa na wanaume.
Kutozwa kodi: Mtanziko kwenye mitandao ya kijamii nchini Uganda
Picha kwa hisani ya Joy Doreen Biira, mwandishi wa habari.
Picha na Wazabanga kupitia Wikimedia Commons CC BY 3.0.
Mwezi Novemba 2016, mwandishi wa habari wa Uganda Joy Doreen Biira, aliyekuwa akifanya kazi kwenye Mtandao wa Televisheni wa Kenya (KTN) nchini Kenya, alirudi nyumbani Uganda kwa sherehe za kitamaduni.
Kwa wakati Biira akiwa nyumbani, vikosi vya usalama vya Uganda vilipambana na wanachama wa chama cha kifalme cha Rwenzururu katika mkoa wa Rwenzori magharibi mwa Uganda, na makazi yao yaliteketezwa kwa moto.
Kwa mujibu wa taarifa zilizotolewa, vurugu hizo zilisababisha vifo 62, wakiwemo polisi 16.
Kwa upande wake Biira aliitikia uvamizi huo wa kijeshi kwa kutuma maoni yake kwenye mtandao wa Facebook Novemba 27:
Ni jambo la kusikitisha sana ninalolishuhudia leo kwa macho yangu sehemu ya kasri ya ufalme, Rwenzururu Kingdom, likiteketea kwa moto.
Mnisikia kama vile ungalitazama urithi wako ukiharibika mbele ya macho yangu.
Mnamo siku hiyo hiyo, Biira alikamatwa na kutuhumiwa kusambaza picha picha za kushtukiza za baada ya mapambano kati ya vikosi vya usalama na mlinda usalama wa enzi za wafalme wa nchi hiyo ya Rwenzururu kwenye mtandao wa Whatsapp ambao watumiaji wake wengi ni wa-Twitter.
Mfalme huyo pia aliweka kwenye Instagram video inayoonesha kuteketea kwa bomu la mfalme na pia aliandika kuhusu tukio hilo kwenye mtandao wa Facebook, CPJ iliripoti.
Kwa mujibu wa ripoti ya mwaka 2018 ya Freedom House, maafisa wa usalama wa Uganda walidaiwa kumlazimisha Biira kufuta machapisho kwenye mitandao ya kijamii na vifaa vyake vya kidijitali pia vilikamatwa.
Mfalme Mkuu wa Afrika Biira alishitakiwa kwa kosa la ugaidi kufuatia kupigwa kwa filamu kinyume cha sheria kufuatia uvamizi wa jeshi kwenye makazi ya Mfalme Mkuu, kitendo kinachoadhibiwa kwa kifo chini ya Sheria ya Kupambana na Ugaidi.
Kwa bahati mbaya, siku moja baadaye, aliachiwa kwa dhamana.
Mkasa wa Biiras ulisababisha lawama kwenye mitandao ya kijamii kupitia alama habari kama #MfungueniJoyDoreen na #JournalismIsNotaCrime.
Mtumiaji huyu wa mtandao alikosoa tabia ya Rais wa Uganda Yoweri Museveni kuwanyamazisha waandishi wa habari:
Ni lazima Rais @Kaguta Museveni aacha kuwanyamazisha waandishi wa habari.
Mpaka sasa ni kama vile hakuna ukiukwaji kabisa wa sheria katika bara letu. pic.twitter.com/SGUX985cM0
Kwa upande wake, mwanasheria wa Biiras, Nicholas Opiyo, alituma ujumbe kwenye twita kuhusu tuhuma zilizomkabili Biiras:
Nakala ya hati ya polisi iliyokutwa Joy kwa kosa la kuhusika na ugaidi (jambo la ajabu!)
Kwa sababu uandishi si ugaidi @KTNKenya @KTNKenya #FreeJoyDoreen pic.twitter.com/g5v7cgGryn
Kwa upande wake, Opiyo aliiambia Global Voices kwamba kesi ya Biiras ilisimamishwa na kufunguliwa mwezi Machi 2017 baada ya mamlaka za serikali kuchunguza kesi hiyo na hakukupata ushahidi wa kumshitaki katika mahakama ya sheria.
Kulingana na matukio mengine mengi, mtu anapitiwa kuwa huru lakini huwa anabaki na hisia za kutokuwa na haki, udhalimu, na maumivu, alisema Opiyo, ambaye pia ni mkurugenzi mtendaji wa Chapter Four Uganda, shirika la haki za binadamu.
Opiyo added that spending a few days in jail and enduring pain of being locked up never leaves you.
Ni kwa ajili ya mashambulizi ya mtandaoni yaliyokusudiwa.
Kwa waandishi wanawake ambao hushuhudia vitendo vya udhalilishaji mtandaoni ni nadra sana kuona haki ikiwa linapatikana na wakati mgumu kulalamikia hatua za kisheria kushughulikia malalamiko yao.
Mwezi Aprili 2017, Gertrude Tumusiime Uwitware, mtangazaji wa habari wa NTV Uganda, alitetea Stella Nyanzi, Profesa aliyeshutumiwa na utawala wa Museveni kwa kushindwa kutekeleza ahadi ya kampeni ya kusambaza pamba za wanawake maskini.
Na mamlaka za serikali zilimlazimisha Uwitware kufuta kurasa zake za Twita na Facebook na kutoa maoni yake kama namna ya kumuunga mkono Nyanzi.
Napokea vitisho kupitia mtandao wa Facebook na baadae akatekwa na washambuliaji ambao hawakujulikana kwa masaa nane, hii ni kwa mujibu wa ripoti ya haki za binadamu ya mwaka 2017.
Kutekwa na nyasi hao walidaiwa kumhoji kuhusu uhusiano wake na Nyanzi, na kumtukana vibaya na kukata nywele zake.
Kwa kusoma zaidi: Je,  vagina ni neno chafu?
Na vita kati ya mwanaharakati wa ki-Ganda aliyepachikwa jina la Stella Nyanzi vinaendelea
Uwitware baadae alikutwa katika kituo cha polisi mjini Kampala.
Na hata hivyo, serikali haijatoa taarifa za hivi punde kuhusu uchunguzi unaoendelea kuhusiana na tukio hilo la kutekwa kwake.
Kuanzia hivi karibuni, waandishi wa habari za kisiasa hasa wale wanaoandika juu ya siasa za vyama vya upinzani, mara nyingi hupata vitisho zaidi ya uanahabari wa aina nyingine yoyote.
Kwa mujibu wa Mukose Arnold Anthony, Katibu wa Usalama wa Habari na Haki za Binadamu wa Chama cha Waandishi wa Habari cha Uganda (UJA), aliongea na Global Voices kupitia mtandao wa WhatsApp mnamo Aprili 3.
Kama suala linapokuja suala la udhalilishaji wa kijinsia mtandaoni, waandishi wanawake wana hofu ya kujificha ingawa wachache wanajaribu kujificha kimya kimya, Anthony alisema.
Mwanandishi wanawake wa habari wanaweza kukabiliwa na athari za kisaikolojia ziada, kuvunja faragha yao, kupoteza utambulisho, kukosa uhamasishaji, kuchuja habari na kupoteza mali yao, kwa mujibu wa utafiti wa UNESCO kuhusu uhuru wa kujieleza barani Afrika uliochapishwa mwaka 2018.
Na, kwa mujibu wa Mtandao wa Haki za Binadamu kwa Waandishi wa Habari nchini Uganda mwaka 2018, asilimia 12 ya waandishi wanawake wamekuwa wakitendewa vibaya na kuvunjwa, ikiwa ni pamoja na vitisho vya kuuawa.
Nafasi tatu ya waandishi wanawake wamekumbana na ukiukwaji wa taratibu za uandishi wa habari zinazoelekezwa na vyombo vya dola kama vile polisi, wawakilishi wa wilaya na maafisa wengine wa usalama.
Mshambulio na unyanyasaji
Uandishi wa habari nchini Uganda Bahati Remmy amekuwa akikabiliwa na mashambulizi na unyanyasaji wa kijinsia katika kazi yake kama mwandishi mwanamke.
Picha kupitia ukurasa wa Bahati Remmy Paydesk, imetumiwa kwa ruhusa.
Kama mwandishi wa habari mwanamke nchini Uganda Bahati Remmy, ambaye kwa sasa anafanya kazi nchini Marekani, aliiambia Global Voices kwamba aliamua kuacha kuripoti habari nchini Uganda kwa sababu alijisikia kufungwa baada ya kukutana na msiba wa kutisha wakati alipokuwa anaandika habari za uchaguzi wa Uganda mwaka 2016.
Kwa mara ya kwanza, polisi wa Uganda walimkamata Remmy wakati alipokuwa anatoa matangazo ya moja kwa moja kwenye kituo cha televisheni cha NBS kinachomilikiwa na mtu binafsi aliyejifungulia mashitaka akituhumiwa kwa kumkamata nyumbani mwanasiasa wa upinzani Dk. Kizza Besigye katika mji wa Kasangati.
Kwa upande wake Remmy aliiambia Global Voices:
Wapolisi walishiriki kwenye mapigano na sio kuruhusu waandishi wa habari yeyote kuandika habari zinazohusu Besigye.
Ni kwa mujibu wa Remmy, polisi walinyakua sehemu zake za siri kwenye gari la polisi, walimvua akiwa kwenye gari la polisi na kumwazia kwenye gari la polisi na kuweka mwili wake uchi kwenye kamera.
Mlinzi huyo alifuatiliwa na kunyanyaswa na maafisa wa polisi kwenye mtandao wa Facebook kwa sababu serikali ya Uganda ilidhani kuwa alikuwa amejidanganya na Besigye kwa lengo la kuinua taswira ya nchi hiyo.
Msichana huyo aliiambia Global Voices kwamba nyaraka zisizo na maana zilizoachwa hapo kwenye mlango wake zimetishiwa kumteka kama alikataa kuonesha route ya Besigyes kutokea nyumbani kwake.
Infuatia kukamatwa kwa Remmys, Mtandao wa Haki za Binadamu kwa Waandishi wa Habari Uganda ulifanya utafiti ili kutathmini maoni ya wananchi kuhusu mkasa huo.
Mnauliza: Polisi wa Uganda walidai kuwa mwandisshi wa kituo cha televisheni cha NBS Bahati Remmy hakutii amri za kisheria na vilevile aliwazuia maafisa wa polisi kufanya kazi zao bila malipo na hivyo kumkamata?
Sikubaliani na pendekezo hili?
Magambo Emmanuel aliandika:
Kumekuwepo na dhana potofu na uongo wa jumla kwa sababu kuna video zinazoonesha jinsi Bahati alivyokamatwa.
Waandishi wa Habari wasiwache kuacha kufyatua matatizo yao kwa waandishi wa habari wasio na hatia.
Davide Lubuurwa aliandika:
Kwa yeyote anayejaribu kuwafahamisha watu jinsi dola inavyokuwa, lazima aweke kizuizini.
Mgogoro mkubwa unakuja Uganda hivi karibuni.
Kusumbua zaidi ni kuwa, yeyote anayejaribu kusema jambo ambalo haliungi mkono utawala uliopo, anakuwa taken a rebel so the Ugandan people must wake up.
Mwanandishi wanawake nchini Uganda wameacha kuripoti habari zinazoikosoa serikali kwa sababu wanaogopa mashambulizi na unyanyasaji unaofanywa na serikali.
Siasa za vyombo vya habari zimeeleza kwamba serikali na maafisa wa usalama mara kwa mara huwaita wahariri na kuwafundisha kuacha kuchapisha habari zinazoikosoa serikali.
Ushambuliaji wa aina hii mara nyingi huwa hauripotiwi hasa kwa wanawake jambo ambalo pia limeifanya iwe vigumu kuelewa undani wa tatizo hili.
Kama Remmy aliipeleka serikali ya Uganda kwenye Tume ya Haki za Binadamu ya Uganda, lakini mpaka leo, hakuna taarifa yoyote juu ya shitaka lake.
Ni dhahiri kuwa tume hii haina uhuru unaotakiwa kutawala na kuwatetea wale wanaowasilisha malalamiko dhidi ya serikali.
Na wanachama wake saba, ikiwa ni pamoja na mwenyekiti wake, wameteuliwa na rais, kwa idhini ya bunge.
Na wana upendeleo mkubwa, Remmy alisema, akiongeza: Wana rekodi mbaya na zaidi ya mambo wanayotaka kusikia ni kesi zinazoletwa na serikali.
Na vitisho vingi wanazokabiliana nao waandishi wanawake mtandaoni vina uhusiano na udhalilishaji wa nje ya mtandao.
Kwa mujibu wa Remmy, haki, mateso na heshima ya waandishi wanawake lazima yazingatiwe mara zote kwa sababu mashambulizi dhidi ya wanawake yanainyamazisha vyombo vya habari kwa ujumla.
Wakati wa kupangilia uchaguzi wa Rais na wabunge utakaofanyika mwaka 2021, mashambulizi na unyanyasaji dhidi ya waandishi wanawake wa habari unahitaji kusitishwa kwa sababu yanaathiri upatikanaji wa habari, uhuru wa kujieleza na haki za demokrasia kwa raia wa Uganda.
Kufoka kwa uhuru wa vyombo vya habari kunabaki kuwa tatizo kubwa katika mfumo wa nchi, Remmy aliiambia Global Voices.
Mfululizo huu ni mfululizo wa makala zinazoitwa The identity matrix: kanuni ya kudhibiti vitisho vya mtandaoni yanayosababisha uhuru wa kujieleza barani Afrika. Makala hizi zinakabiliwa na mjadala unaohusiana na utambulisho wa watumiaji wa mtandaoni unaochochewa na chuki zinazotokana na lugha au asili ya mtu, taarifa zisizo sahihi na unyanyasaji (hususani dhidi ya wanaharakati wanawake na waandishi) unaojulikana wazi katika mitandao ya kidigitali ya nchi saba za ki-Afrika: Algeria, Cameroon, Ethiopia, Nigeria, Sudan, Tunisia na Uganda.
the project is funded by the Africa Digital Rights Fund of The Collaboration on International ICT Policy for East and Southern Africa (CIPESA).
Na miamba ya miti imeelekea kwenye ukuta wa karne ya 15 kwenye kisiwa cha Kilwa Kisiwani, Tanzania.
Kwa mwaka 1981, mabaki ya kisiwa hicho maarufu cha Swahili Sultanate katika bahari yalitambuliwa kama Hifadhi ya Urithi ya Dunia ya UNESCO.
Mchoro na David Stanley, Januari 1, 2017, CC BY 2.0.
Naye wahariri wanasema: Insha hii binafsi iliandikwa kufuatia kampeni ya kwenye mtandao wa Twita iliyoandaliwa na Global Voices kusini mwa Jangwa la Sahara Afrika na Rising Voices ambapo kila baada ya wiki, mwanaharakati wa lugha mmoja alishirikisha mitazamo yake kuhusu kuunganishwa kwa haki za kidijitali na Lugha za ki-Afrika kama sehemu ya mradi, Utambulisho wa Kumbukumbu: Udhibiti wa mtandao kwa ajili ya namna ya kujieleza barani Afrika.
Kwa mujibu wa Shirika la Elimu Sayansi na Utamaduni la Umoja wa Mataifa (UNESCO), utofauti wa lugha na utamaduni ni mambo yenye umuhimu wa kimkakati kwa watu duniani kote kuimarisha umoja na ushirika wa jamii.
Mchanganyiko huu wa lugha na utamaduni umellemelea mkutano mkuu wa UNESCO kutangaza Siku ya Kimataifa ya Lugha Asili (IMLD) mwezi Novemba 1999, inayoadhimishwa kila mwaka Februari 21.
Mpaka ili kuendeleza IMLD, Umoja wa Mataifa (UN) ulitangaza Mwaka wa Kimataifa wa Lugha za Asili (IYIL 2019),ili kuvuta hisia za watu kuhusu kutoweka kwa lugha za asili ulimwenguni.
Mpaka leo, kuna zaidi ya lugha 7,100 zinazozungumzwa duniani, kati ya lugha hizo asilimia 28 zinazungumzwa barani Afrika pekee.
Na pamoja na hali hii, Kiingereza kinatawala mitandao ya kijamii katika eneo hili.
Mpaka miaka ishirini iliyopita, asilimia 80 ya maudhui ya mtandaoni yalikuwa ya Kiingereza pekee.
Mpaka sasa, hata hivyo, Maudhui ya Kiingereza mtandaoni inasemekana kuwa yamepungua kati ya asilimia 51 hadi 55.
the million-dollar question, therefore, is: Could this sharp drop be an indicator that people now favor their native languages online over English, considering that less than 15 percent of the world population speaks English as their first language?
Mshariki: Unakuja kuzaliwa?
Mwahili unatambuliwa kama moja ya lugha rasmi ya Umoja wa Afrika (AU), mbele ya Kiingereza, Kireno, Kifaransa na Kiarabu.
Naijeria pia ni lugha rasmi ya Umoja wa Afrika Mashariki (EAC).
Mmoja wa nchi wanachama wa Jumuiya ya Afrika Mashariki, Rwanda, ilishuhudia bunge la chini kupitisha sheria inayoifanya Kiswahili kuwa lugha rasmi mwaka 2017 sambamba na Kinyarwanda, Kifaransa na Kiingereza.
Kufuatia lugha hiyo kutumika kwa malengo ya kiutawala, Kiswahili itajumuishwa kwenye curriculum ya shule za Rwanda.
Mpaka Uganda, serikali mwezi Septemba 2019 ilipitisha uamuzi wa kuundwa kwa Baraza la Taifa la Kiswahili.
Mfunguo wa 6 (2) wa Katiba ya Uganda pia unafafanua kwamba Kiswahili ni lugha ya pili rasmi nchini Uganda kutumika katika mazingira haya kama Bunge linavyoweza kuruhusu kwa mujibu wa sheria.
Katika mwaka 2018, Afrika Kusini, ambayo ina lugha 11 rasmi, iliamua rasmi kutumia Kiswahili kama lugha ya kupendekeza katika curriculum yake, kuanzia mwaka 2020.
In 2019, Jumuiya ya Maendeleo ya Afrika ya Kusini (SADC) iliamua kutumia Kiswahili kama lugha yake ya nne rasmi.
Nafasi ya kutokuonekana Kiswahili mtandaoni
Picha na Rachel Strohm, Septemba 20, 2019, (CC BY-ND 2.0)
Kufuatia Swahili kuwa lugha inayozungumzwa zaidi katika bara la Afrika, huku takribani wazungumzaji milioni 150 wakiwa katika bara la Afrika Mashariki, kwenye majimbo makubwa, kusini mwa Somalia, na baadhi ya sehemu za Afrika Kusini, uwezo wake wa kuonekana mtandaoni ni dhahiri.
Kwa upande wake John Walubengo, mhadhiri wa Chuo Kikuu cha Multimedia nchini Kenya, anatoa maoni katika gazeti la kila siku la Kenya, kwamba kutokuwepo kwa utofauti wa lugha na utamaduni wa mtandaoni kunajenga jamii yenye mtazamo wa kuangalia mambo kwa mbali.
Walubengo anabashiri kwamba utamaduni nyingi wazawa huishia kurejea kwenye utambulisho wao kwa utamaduni wa Kiingereza wa kufanya mambo.
Kwa masikitiko makubwa hali hii inaweza kubadilika tu kama civilizations ya kisasa yatapigania kurejesha utambuzi wao wa utambuzi wa mtandaoni na nje ya mtandao, anasema.
Na bado ni matumaini na matumaini mapya.
Upo baadhi ya asasi zinazojitolea kuwa mstari wa mbele katika kutangaza na kuendeleza Kiswahili mtandaoni.
the Internet Corporation for Assigned Names and Numbers
Mradi wa ICANN (ICANN), shirika la kimataifa linaloratibu mfumo wa majina ya mtandaoni (DNS), ISP (ISP) mawasiliano na alama za mtandaoni zinazojitegemea, ulianzisha mfumo wa majina ya kimataifa (IDNs) ambayo yanawezesha watu kutumia majina ya mtandaoni kwa kutumia lugha na maandishi wa mahali.
Wazo hili huundwa kwa herufi tofauti za kiingereza, kama vile Kiarabu, Kichina, au Kicyril.Haki hivyo herufi hizo huandikwa kwa mfumo wa Unicode na hutumiwa kama utaratibu unaohitajika na IDN, seti ya makubaliano yanayoelezwa na Tume ya Uarchitecture ya Intaneti (IAB), na vikundi vingine; Tume ya Utafiti wa Intaneti (IETF) na Vikosi vya Utafiti wa Intaneti (IRTF).
the Universal Acceptance Steering Group (UASG)
Mradi wa UASG ni timu ya viongozi wa kwenye mtandao inayoshughulika na masuala ya mawasiliano, inayofadhiliwa na ICANN, inayoandaa jamii mtandaoni kwa ajili ya wateja bilioni ijayo wa intaneti.
Mkakati huu unafikiliwa kupitia mchakato unaojulikana kama Ukubaliji wa Dunia (UA) ambao unahakikisha kwamba matumizi ya intaneti na mifumo ya kompyuta yanashughulika na maeneo yote ya juu (TLDs) na barua pepe zinazotokana na maeneo hayo kwa ufanisi mkubwa ikiwa ni pamoja na zile zenye lugha zisizo za Kiingereza na zile zenye urefu wa herufi tatu.
Kwa hiyo UA inawahudumia watu wazima mtandaoni duniani kote kwa kutumia lugha zao za asili na kwa kutumia tovuti ambazo zinaenda sambamba na sifa zao za kitamaduni.
Mkakati huu, tunakuza mtandao wa intaneti wenye lugha nyingi kadhalika.
ICANNWiki
Ni shirika lisilo la kibiashara ambalo hutoa huduma za wiki zinazoendeshwa kwa jamii kupitia ICANN na Utawala wa Mtandao wa Intaneti, imekuwa ikishirikiana kwa muda mrefu na mashirika, taasisi za elimu na watu binafsi nchini Kenya na Tanzania.
Mradi huu umewawezesha Waafrika wa Mashariki kujenga, kutafsiri na kuongeza nyenzo za Wiki katika muono wao wenyewe, lugha na mtazamo.
Mradi huu wa Kiswahili ambao mimi binafsi ni mmoja wapo, umeimarisha pengo kubwa la upatikanaji wa taarifa katika masuala ya Utawala wa Intaneti kwa kutayarisha maudhui ya ICANNWiki ili kukuza ushirikiano wa nchi husika katika jamii zinazolengwa.
Kumbukumbu za wazawa
Mradi wa Uhamiaji Lab ni jumuiya ya washiriki wanaojitolea na wanaosaidia kutafsiri na uhamiaji wa mafunzo ya usalama wa kidigitali na zana kama vile TOR, Signal, OONI, Psiphon.
Mkakati huu unajikita kwenye masuala ya usalama, faragha na kuficha utambulisho wa mtandaoni kwa kuhakikisha kwamba wanaharakati wa lugha wana sehemu salama ya kupata habari mtandaoni.
Mradi wa Uhamiaji Lab umetafsiri zaidi ya zana 60 za usalama katika zaidi ya lugha 180 tofauti kutoka duniani kote, miongoni mwazo ni Kiswahili.
Mtandnao wa Jamii wa Kondoa (KCN)
Mradi wa KCN ni mtandao wa kwanza wa kijamii kudhibiti matumizi ya sehemu nyeti za televisheni (TVWS), teknolojia ya mawasiliano ya sauti ambayo inatumia baadhi ya sehemu za spectrum ya redio kwenye nyanja ya Frequency  470 mpaka 790 ili kushughulikia upatikanaji wa huduma ya intaneti hata vijijini Tanzania.
Mradi wa KCN unatoa mafunzo kwa wananchi wa vijijini kutengeneza na kuhifadhi maudhui yanayolingana na mazingira ya kazi yao.
Kwa upande wake Matogoro Jabhera, mwanzilishi wa KCN na mhadhiri wa Chuo Kikuu cha Dodoma, Tanzania, aliiambia Global Voices katika mazungumzo yake ya Skype, kwamba anaamini kuwa maudhui ya nchini humu yanatoa hamasa kwa watu wengi zaidi walio mbali na mtandao wa intaneti kuingia mtandaoni kwa sababu wanaweza kuunganishwa na habari zao za nyumbani [] ikilinganishwa na hali ya sasa ambapo maudhui zaidi yapo katika lugha ya Kiingereza.
Watumiaji wa mtandao wa intaneti the next billion multilingual users on the internet
Mpaka sasa dunia inategemea kuunganisha watumiaji bilioni zijazo wa mtandao wa intaneti na watumiaji milioni 17 wa mitandao hiyo wanakadiriwa kuunganishwa mtandaoni kwa kutumia lugha hiyo kama utambulisho wao wa kidijitali.
Kwa hiyo, kutokuwepo kwa maudhui ya kutosha nchini humo kunaweza kuwa na madhara makubwa shauri ya ujumuishaji wa kidijitali.
Mradi huu utaathiri haki za kidijitali kwa kiasi kikubwa, upatikanaji wa mtandao wa intaneti, haki ya kupata taarifa mtandaoni, na haki ya kutumia lugha zao za asili ili kutengeneza, kusambaza na kusambaza habari na uelewa kupitia mtandao wa intaneti.
Kuwepo kwa hali hii inabidi kuanzisha mipango ya kuendeleza matumizi na utoaji wa huduma za TEKNOHAMA, ikiwa ni pamoja na matumizi ya lugha za asili, ili kuhakikisha kuwa kila mtu anapata kujumuishwa kidijitali.
Mjadala huu, ukiambatana na hatua kama vile uanzishwaji wa mafunzo ya kidijitali na vifaa vya kujifunza, na mafunzo ya kitaaluma kwa watu wa vijijini ya masuala ya TEKNOHAMA, inaweza kuzalisha mapinduzi ya kidijitali, na hivyo kukuza haki za kidijitali watumiaji wa intaneti na kuondoa mgawanyiko wa kidijitali.
Mwishowe, mchakato huu utahadharisha kulinda, kuheshimu na kutangaza lugha zote za ki-Afrika na lugha chache kwenye mtandao wa intaneti kama ilivyoelezwa katika kanuni za Azimio la Afrika la Haki za Mitandao na Uhuru.
Mchango wa Alama ya Utambulisho Matrix unafadhiliwa na Mfuko wa Haki za Afrika wa Digitali kwa ajili ya Mpango wa Sera ya Kimataifa ya TEHAMA kwa Afrika Mashariki (CIPESA).
Msala wa intaneti wa TEDGlobal.
Mchoro wa Creative Commons uliopigwa na mtumiaji wa Flickr, Erik (HASH) Hersman, Juni 3, 2007.
Mpaka (CC BY 2.0)
Waandishi wa Global Voices walio Kusini mwa Jangwa la Sahara wakishirikiana na Rising Voices wataendesha kampeni ya Twita kama sehemu ya mradi huo, The identity matrix: Mfumo wa kudhibiti tishio la mtandaoni la namna ya kujieleza barani Afrika, kuanzia Aprili 20 mpaka Mei 22, 2012.
Kusoma zaidi: The Identity Matrix': Mradi mpya kwa ajili ya nyanja za kidijitali za Afrika
Kwa kuendeleza Mkono wa Uhuru: Siasa na haki za kidijitali barani Afrika, mradi huu wa wiki tano wa kupitia mitandao ya kijamii utahusisha majadiliano ya kuchambuwa katika @GVSSAfrica yanayowahusisha wanaharakati watano wa lugha wa ki-Afrika ambao watajikita katika kuingilia baina ya lugha na haki za kidijitali.
Mchango wa Alama ya Utambulisho Matrix unafadhiliwa na Mfuko wa Haki za Kidigitali Afrika wa Mfuko wa Haki za Kidigitali wa Pamoja na Sera ya Kimataifa ya TEHAMA kwa Afrika Mashariki na Kusini mwa Afrika (CIPESA).
Kwa nini Global Voices ni sehemu ya malipo kwa ajili ya Mfuko wa Haki za Kidijitali wa Afrika?
Kwa msaada huo wanaharakati wata-twiti katika lugha za ki-Afrika kama vile Bambara, Igbo, Khoekhoe, N|uu, Kiswahili, Yorùbá, ikiwa ni pamoja na Kifaransa na Kiingereza.
Na pia watashirikisha uzoefu na uzoefu wao kwa kutumia lugha zinazoshughulikia changamoto na vitisho vinavyokabili haki za kidijitali.
Mjadala utahoji jinsi gani tishio la kutokuwa na upande katika mtandao linaathiri maudhui ya kidijitali katika lugha za ki-Afrika; upanukaji wa habari katika lugha za ki-Afrika katika majukwaa mbalimbali ya kidigitali na kile ambacho makampuni au asasi za kiraia zinakifanya kuhusu jambo hili; madhara ya kutokuwepo kwa mtandao wa intaneti katika sehemu ambazo kuna jumuiya kubwa ya wazungumzaji wa lugha za ki-Afrika; umuhimu wa na changamoto kwa haki ya kupata habari katika sehemu zenye vifaa vya kidijitali katika lugha za ki-Afrika.
Na pia wataangalia sera za kampuni, na pia changamoto zinazoendelea zinazoweza kuathiri namna raia wanavyoweza kujieleza kwa uhuru katika lugha zao.
Kwanaa na watangazaji wa Twita wa #IdentityMatrix
Na mazungumzo ya Twita yataendeshwa na Denver Toroxa Breda (Khoekhoe/N|uu/Kiingereza) kutoka Afrika Kusini, Adéṣínà Ghani Ayẹni (Yorùbá/Kiingereza) kutoka Naijeria, Kpénahi Traoré (Bambara/Kifaransa) kutoka Burkina Faso, Roseblossom Ozurumba (Igbo/Kifaransa) kutoka Naijeria na Bonface Witaba (Swahili/Kiingereza) kutoka Kenya.
Na baadhi ya waandamanaji walishiriki kwenye kampeni ya mtandaoni ya @DigiAfricanLang katika kuadhimisha mwaka wa Kimataifa wa Lugha za Asili 2019.
Mnamo Aprili 20-24: Denver Toroxa Breda (@ToroxaD)
Mji wa Denver Toroxa Breda.
Mchoro umetumiwa kwa ruhusa.
Picha: Breda, lugha za Khoe na utamaduni Kuwiri au mwanaharakati, ni mwandishi anayetetea kui rasmi kwa lugha za Khoekhoe na N|uu, mbili kati ya lugha za kwanza kabisa nchini Afrika Kusini.
Naijeria Khoekhoe inazungumzwa nchini Namibia, inasoma shuleni, na bado haijatokea Afrika Kusini, ni watu 2,000 tu ndio wanaozungumza lugha hiyo, si rasmi, haiko shuleni.
M-N|uu una mzungumzaji mwema, sio rasmi na mashuleni, ni lugha inayo hatari sana kuipoteza maisha.
Naijeria Kpénahi Traoré.
Mchoro umetumiwa kwa ruhusa.
Mnamo Aprili 27- Mei 1: Kpénahi Traoré (@kpenahiss)
Mtoto Kpénahi Traoré alizaliwa nchini Ivory Coast lakini alikuwa raia wa Burkina Faso.
Kwa sasa ni mhariri mtendaji wa RFI mandenkan, chumba cha habari cha lugha ya ki-Bambara kwenye Radio France Internationale (RFI).
Na imekuwa ni uzoefu mzuri kwa Traoré kufanya kazi katika lugha ya Bambara.
Na kabla ya hapo, alifikiri kuwa haikuwa rahisi kufanya uandishi wa habari mjini Bambara.
Mto Samogo ni lugha aliyozaliwa mama yake Traoré, hata kama alikulia katika lugha inayoitwa Dioula huko Côte d'Ivoire na Burkina Faso.
Kwa nini wa-Malagasi wanaiita Bambara, wa-Guyana wanasema lito, wengine wanasema mandingo.
Mwezi Mei 5 - 6: Blossom Ozurumba (@blossomozurumba)
Kumbukumbu ya Blossom Ozurumba.
Mchoro umetumiwa kwa ruhusa.
Mji wa Ozurumba pia unafahamika kwa jina la Asampete, ambalo linaweza kutafsiriwa vibaya kutoka lugha ya Igbo kumaanisha jina jema.
Ozurumba anasisimka kuhusu utamaduni na lugha za Igbo na anawajibika kuhakikisha kwamba watu kadhaa wanasomea au waweze kuongea kwa baadhi au kwa mengine, kuandika na kusoma.
Mmoja wao hata hivyo, Ozurumba ni mwanzilishi wa Igbo Wikimedians User Group na anawezekana kabisa kuanza mazungumzo kuhusu Mfuko wa Wikimedia bila hata ya prompting.
Na anaishi Abuja, Naijeria, na anaipenda hali ya utulivu na inayosumbuliwa ya jiji.
Mnamo Mei 11-15: Ọmọ Yoòbá (@yobamoodua)
Adéṣínà Ayẹni.
Mchoro umetumiwa kwa ruhusa
Adéṣínà Ayẹni, anayefahamika pia kama Ọmọ Yoòbá, ni mwanahabari na mtetezi wa utamaduni ambaye alichukua jukumu la kuaminika kupitia vyombo vya habari katika kuhifadhi, kusambaza na kueneza urithi wa kiutamaduni wa Yorùbá katika mitandao ya intaneti na nje ya mtandao.
Kwa kuwa msanii wa sauti, ametengeneza matangazo mengi yasiyohesabika ya Yorùbá kwa ajili ya kampeni za redio nchini Naijeria na TVC.
Kwa sasa ni mwanzilishi wa Hifadhi ya Utamaduni ya Yobamoodua, jukwaa linalojikita katika kuendeleza na kukuza utamaduni na lugha ya Yorùbá.
Ọmọ Yoòbá pia ni msimamizi wa lugha katika tovuti ya Global Voices Yorùbá.
Kwa sasa ni mfundishaji wa lugha ya Yorùbá katika tribalingua.com ambako anafundisha wanafunzi kutoka duniani kote.
Kama mfasiri wa kujitolea, amefanya kazi na Localization Lab, jumuiya ya kimataifa ya wafasiri wa kujitolea na watumiaji wa mradi, watengenezaji na wafasiri wa kawaida ambao wanafanya kazi kwa pamoja kutafsiri na kupanga zana za usalama wa kidigitali na ufuatiliwaji wa kidigitali.
Ni mkusanyiko wa vidirishaji vilivyoandikwa kwa jina la: Ẹyà Ara Ẹdá Ọmọ Ènìyàn, ambao ni mkusanyiko wa vidirishaji vilivyoandikwa kwa maana ya sura halisi ya mwili wa mwanadamu na viungo vya mwili wa binadamu vinavyofanya kazi wonders kwa kila sehemu ya mwili.
Mtafiti huyo ni miongoni mwa wanaofadhiliwa na Mfuko wa Firebird kwa ajili ya Tafiti za Hali za Binadamu.
Mnamo Mei 18-22: Bonface Witaba ( @bswitaba)
Kwa Bonface Witaba.
Mchoro umetumiwa kwa ruhusa.
Witaba ni mwandishi, mtengenezaji na mtetezi wa maudhui ya ndani, mfunzaji, mtafiti na mshauri katika masuala ya Utawala na Mawazo ya Sera ya Mtandao.
Na ni mwanzilishi mkuu wa ICANNWikiWikiSwahili, tovuticyclopedic website yenye madhumuni ya kuendeleza, kutafsiri, na kuelekeza makala 10,000 za utawala wa mtandaoni na muhtasari kwenda kwenye lugha ya Kiswahili kwa ajili ya wazungumzaji milioni 150 wa Swahili ifikapo mwaka 2020.
Kwa nyongeza, Witaba inaendesha mradi wa vijana wa utawala mtandaoni wenye lengo la kuwawezesha wanafunzi, wasomi, na watu wanaofanya kazi katika sekta binafsi na; au serikali, kupitia mafunzo ya kitaalam ya utawala mtandaoni.
Mnamo Novemba 18, 2017, waandamanaji walidai kuondolewa madarakani kwa Rais Robert Mugabe ambaye wakati huo alifariki dunia.
Mtumiaji wa Flickr aitwaye Zimbabwean-eyes (Picha kwa matumizi ya umma).
Ni mapema asubuhi ya Novemba 15, 2017, wa-Zimbabwe waliamka na habari kuwa kiongozi huyo wa zamani, Robert Mugabe, alikuwa amepingwa kwa mapinduzi ya kijeshi, na alikuwa akiwekwa kizuizini kutoka nyumbani pamoja na familia yake kwenye makazi ya Rais, Ikulu.
Mjeshi Mkuu Sibusiso Moyo, ambaye sasa ni Waziri wa Mambo ya Nje, alitangaza kwenye Televisheni ya Taifa kwamba rais alikuwa salama chini ya dola na kwamba hali imefikia kiwango kingine.
Kwa haraka sana kufuatia tangazo la kifo cha Jenerali Moyos, wa-Zimbabwe kwa ujasiri kabisa walitumia mitandao ya kijamii hususani WhatsApp, Twitter na Facebook kupata habari mpya zinazohusiana na tukio hili.
Na umaarufu huu mpya wa mitandao ya kijamii katika kupata habari na kuhamasisha maandamano uliibuka kwa mara ya kwanza miongoni mwa wa-Zimbabwe, walipovamia mitaa na kumsukuma Mugabe madarakani.
Kwa upande wake, serikali mpya, inayoongozwa na Emmerson Dambudzo Mnangagwa, ilijitambua nguvu ya mitandao ya kijamii.
Kwa kuwa waziri wa zamani wa usalama wa nchi, Mnangagwa pia alitambua umuhimu na thamani ya upotoshwaji wa taarifa katika mazingira ya kisiasa ya Zimbabwe.
In a calculated move to consolidate newfound political power and ensure an electoral victory during the presidential and legislative elections scheduled for next year, Mnangagwa aliagiza chama chake kinachotawala ZANU PF (Zimbabwe African National Union-Patriotic Front) party youth league to enter the social media and online firmment and batter the opponent, back in March 2018.
In post-Mugabe Zimbabwe, this has exacerbated a mis- and disinformation crisis, leaving Zimbabweans with few credible and accurate sources of information to stay informed about countrys transition and and anti-government protests.
Ingawa serikali mpya ililaani habari bandia zinazosambazwa kwenye mitandao ya kijamii ambazo ilidhaniwa kuwa zinatishia hali ya mambo kama ilivyo, serikali mpya ilitumia mbinu mpya za kupambana na wananchi kwa lengo la kuupotosha ukweli kuhusu namna serikali inavyokabiliana na maandamano ya kupinga serikali.
Kwa nini ni vikwazo dhidi ya uhuru wa kujieleza mtandaoni?
Mpaka sasa Zimbabwe imeshuhudia kuongezeka kwa matumizi ya mtandao wa intaneti na mitandao ya kijamii katika miaka michache iliyopita.
Usambaaji wa intaneti uliongezeka kwa asilimia 41.1, kutoka asilimia 11 ya watu kufikia asilimia 52.1 kati ya mwaka 2010 hadi mwaka 2018, wakati kwenye simu za mkononi usambaaji wa intaneti uliongezeka kwa asilimia 43.8 kutoka 58.8 mpaka asilimia 102.7 katika kipindi hicho hicho.
Mchanganyiko huu una maana kwamba nusu ya watu hawa wameunganishwa na mtandao wa intaneti, ukifananisha na asilimia 11 tu mwaka 2010.
Kwa bahati mbaya habari na uvunjifu wa taarifa vimeanza kusambaa kutokana na sababu kadhaa: usambazaji wa habari uliokithiri katika vyombo vya habari, serikali kupitisha udhibiti wa serikali kwenye mitandao ya kijamii, matumizi mabaya ya mbinu rasmi za mawasiliano na uelewa mdogo wa kidijitali kati ya watumiaji wa mtandao.
Waandamanaji wanaoipinga serikali mwezi Januari 2019, wakati vikosi vya usalama vya nchi vilipokamata na kuwapiga mamia ya waandamanaji, habari za kudhibitiwa huko zilitegemeana na madai ya serikali kwamba ni habari potofu au ndio ukweli wa kukanusha serikali.
Kwa nini serikali imezuia upatikanaji wa huduma za intaneti ili kukwamisha mtiririko wa habari na kusababisha mkanganyiko mkubwa.
Kwa upande wao, wao na wafuasi wao waliendelea pia kuweka wazi taarifa potofu kuhusu maandamano hayo na kukataa taarifa zenye ukweli au taarifa zilizopotofu kuwa ni habari potofu.
Ingawa wananchi wamekuwa wakizichukulia kauli za jumla zilizotolewa na mawaziri wa serikali kama sera rasmi.
Kwa mfano, Naibu Waziri wa Mawasiliano Energy Mutodi alitaka kuwashawishi watu kuwa kila kitu kilikuwa ni kawaida na kwamba video na picha za askari wanaopeleleza mitaa zilikuwa ni kazi za watu wachache tu wanaojificha.
Ni wazi kuwa Mutodi aliupotosha taifa zaidi pale alipodai kwenye kituo cha televisheni cha taifa kwamba hapakuwa na mtandao wa intaneti ila network.
In case another suspected case of possible government-sanctioned disinformation, mamilioni ya watu wamesitisha matumizi ya mitandao ya kijamii wakati wa maandamano ya Januari.
Mwingine alitumia zana tumizi za mtandao wa intaneti (VPN) ili kujihabarisha, lakini ujumbe ulisambaa kuwa kutumia zana hizo zingepelekea kukamatwa kwa watu, hali iliyoongeza hali ya tahayaruki na wasiwasi.
Mwezi Machi 2019, Shirika la Haki za Binadamu (HRW) lilitwiti taarifa inayokemea serikali matumizi ya ghasia za kutisha wakati wa maandamano ya Januari, wafuasi wa serikali waliingia kwenye mtandao wa Twita kutamka na kushambulia HRW.
Mtumiaji mmoja wa mtandao wa twita alitwiti kwamba shirika hilo linaeneza uongo na kulielezea HRW kama shirika la ukoloni lacolonial organization hired to malign countries innocent to push the US's hegemonic goals.
Mtu mwingine alirudia serikali claims and blamed the violence on rogue elements who are trying [sic] destroy the president image of the president.
Kutokuwepo kwa taarifa sahihi kuhusu sera za serikali na matukio mengine ya faida kwa umma yameendelea zaidi ya maandamano ya Januari.
Kwa hivi karibuni, wanachama wa chama tawala cha ZANU PF walitumia mtandao wa Twita kuwasiliana na umma kuhusiana na kupotea kwa Dr. Peter Magombey, ambaye ni rais wa Shirikisho la Madaktari wa Hospitali nchini Zambia (ZHDA).
Mwezi wa Septemba 14, 2019, alitekwa kufuatia tangazo la mgomo katika sekta ya afya.
Msaidizi wa ZANU PF kwa masuala ya vijana alimuelezea Magombey kama mbwa mwitu na aibu kwa taaluma hiyo.
Watumiaji wa akaunti hiyo ya ZANU PF Patriots walisema kuwa utekaji wake huo ulikuwa batili.
Na wengine walisambaza madai ya uongo kuwa madaktari waliwaua wagonjwa wengi kutokana na mgomo huo, ikiwa ni pamoja na zaidi ya watu 500 kwenye hospitali moja.
Ugomvi wa kihistoria wa Zimbabwe
Ni dhahiri kuwa udhibiti wa vyombo vya habari nchini Zimbabwe unatokana na sera za kikoloni za karne ya 20, ambazo zilisababishwa na matumizi ya nguvu kupita kiasi yanayoweza kutumiwa na mamlaka ya kisiasa.
Kuongozwa na Ian Smith, serikali ya Rhodes ilithamini propaganda na udhibiti wa taarifa kama silaha ya uchaguzi, si tu kuunga mkono tawala zinazoaminika kuwa na uhalali bali pia kusambaza taarifa zisizo sahihi kuhusu vita.
Na serikali ya ukoloni ilipitisha sheria kadhaa ili kuzima uhuru wa kujieleza au kukinzana na sera za Smith za kibaguzi na walitumia sheria hizo kuwalenga viongozi wa ukombozi.
Mfungo wa taarifa umekuwa ni kawaida hata kabla ya uhuru mwaka 1980, na hii ndiyo imeweka mkazo kwa serikali katika masuala ya sera ya mawasiliano na usimamizi wa vyombo vya habari kwa miaka mingi ijayo.
Kwa kuwa mwandishi mashuhuri wa habari na mwandishi wa Afrika Kusini, hayati Heidi Holland, aliandika katika kitabu chake kilichopata umaarufu mkubwa, Dinner with Mugabe: The Untold Story of a Freedom Fighter Who Became a Tyrant:
Mtu wengi katika ngazi za juu za ZANU PF wameishi maisha ya kila siku na unyanyasaji kama vile ni kawaida.
Kwa hakika, vita vya bush, au Chimurenga la pili, kamwe haijawahi kumalizika nchini Zimbabwe.
Mpaka leo, Mnangagwa anaendelea na kumbukumbu hii, akijaribu kuwanyamazisha wakosoaji wake kwa kutumia mbinu za mtandaoni na kuzimwa kwa mitandao ya intaneti.
Ni mfululizo wa makala zinazochunguza uwezekano wa kuingilia haki za kidijitali kupitia njia kama vile kuzima mitandao na kutoa habari mbaya wakati wa matukio muhimu ya kisiasa katika nchi saba za Afrika: Algeria, Ethiopia, Msumbiji, Naijeria, Tunisia, Uganda, na Zimbabwe.
the project is funded by the Africa Digital Rights Fund of The Collaboration on International ICT Policy for East and Southern Africa (CIPESA).
Waandamanaji katika Maandamano ya Wanawake Mei Mosi jijini Kampala, Uganda.
Kwa hisani ya Katumba Badru, imetumiwa kwa ruhusa.
Mpaka Uganda mtandao wa intaneti umekuwa uwanja wa vita ambapo serikali imejaribu kuwanyamazisha wananchi walioendelea kutumia mtandao wake kutoa maoni yao.
Kwa miaka mingi, serikali ya Uganda imetumia mbinu mbalimbali kunyamazisha wapinzani wa kisiasa na kuiweka madarakani chama tawala cha NL (National Resistance Movement) na Rais Yoweri Museveni madarakani.
Mnamo majina ya kufungia tovuti za vyombo vya habari, kuchuja ujumbe wa simu za mkononi na kufunga majukwaa ya mitandao ya kijamii.
Kwa jinsi uchaguzi mkuu wa mwaka 2021 unavyokaribia, mamlaka za serikali zinatarajiwa kuendelea kutumia mbinu kama hizo.
Uteuzi wa Uchaguzi wa mwaka 2016 umesitishwa
Na wakati wa uchaguzi mkuu wa 2016, serikali ya Uganda iliamua kuzima majukwaa yote ya mitandao ya kijamii mara mbili.
Ufungiaji huo wa kwanza ulifanyika Februari 18, 2016, katika mkesha wa uchaguzi wa rais, na uliathiri majukwaa ya mitandao ya kijamii pamoja na huduma za fedha za simu za mkononi.
Mkatazo huo ulidumu kwa siku nne mfululizo.
Mnamo Mei 11, 2016, majukwaa ya mitandao ya kijamii ikiwa ni pamoja na Facebook, WhatsApp na Twitter na huduma za kutuma na kupokea pesa kwa njia ya simu za mkononi kwa mara nyingine tena yalifungwa.
Nakala hizo zilidumu kwa siku moja na zilifanyika siku moja kabla Rais Museveni hajaapishwa kwa muhula wake wa tano kama Rais.
Mseveni amekuwa madarakani tangu mwaka 1986.
Msukumo wa upinzani katika utawala wake unaongezeka: Kwa mujibu wa matokeo ya umma yaliyotolewa mwezi Aprili 2019, kwa ujumla wa-Ganda walio wengi walipinga uamuzi wa 2017 wa kuondoa ukomo wa umri wa miaka 75 kuendelea kugombea urais, uamuzi ambao ungeruhusu m-Ganda aliye na umri wa miaka 74 kugombea tena katika uchaguzi wa 2021.
Kwa kipindi chote cha kufungiwa kwa mitandao hiyo mwaka 2016, serikali ya Uganda ilieleza kuwa masuala ya usalama wa taifa ndio yaliyosababisha kufungwa kwa mitandao hiyo.
Mvutano huo uliagizwa na vyombo vya usalama vya Uganda na Tume ya Mawasiliano Uganda (UCC), inayodhibiti sekta ya mawasiliano, machapisho ya mtandaoni, matangazo ya redio na televisheni, tasnia ya filamu, huduma za posta na posta.
Kwa bahati mbaya, Februari 18, 2016, MTN Uganda, kituo cha huduma za mawasiliano, kilitoa tamko kwenye mtandao wa Twita kuthibitisha kwamba UCC, tume huru ya mawasiliano na usalama wa umma kilielekeza MTN kuzima mitandao ya kijamii na huduma za fedha za simu kwa sababu ya tishio la kutishia usalama wa umma na usalama.
Na hali hii pia iliathiri makampuni mengine ya simu kama vile Airtel, Smile, Vodafone, na Africel.
Mnamo siku hiyo hiyo, Rais Museveni aliwaambia waandishi wa habari kwamba ameamuru kufungiwa kwa mitandao ya kijamii: Hatua lazima zichukuliwe kwa usalama ili kuwazuia watu wengi kuingia kwenye matatizo, ni za muda kwa sababu watu wengine wanatumia njia hizo kwa ajili ya kudanganya uongo, alisema.
Mnamo Machi 17, katika tamko rasmi wakati wa delibera ya Mahakama Kuu ambapo ushindi wa Rais Museveni wa mwaka 2016 ulihojiwa, mkurugenzi wa UCC Godfrey Mutabazi alieleza kwamba alipokea maelekezo kutoka kwa Inspekta Jenerali wa Polisi, Kale Kayihura, kufunga mitandao ya kijamii na huduma za fedha za simu za mkononi kutokana na wasiwasi wa kiusalama.
Na kufungwa kwa mitandao hiyo kuliingilia haki za na maisha ya wa-Ganda wanaotumia majukwaa ya mtandaoni na mitandao ya kijamii kupata habari, kutoa maoni na kufanya biashara mtandaoni kila siku.
Kwa kipindi cha majuma kadhaa kabla ya uchaguzi wa 2016, wa-Ganda walituma twiti na mdahalo kuhusu uchaguzi huo kwa kutumia alama habari kama #UgandaDec
Nafasi ya uraia wa wananchi wa Uganda kwenye mtandao ilichochewa na midahalo ya kwanza ya urais iliyotangazwa moja kwa moja kupitia vipindi vya televisheni, ya kwanza ilifanyika mwezi Januari na ya pili, juma moja baadae.
Kwa kuwa mitandao ya kijamii imefungwa, wa-Ganda wengi wameendelea kuandika maoni yao kuhusiana na uchaguzi huo kwa kutumia mitandao binafsi au VPN.
Mnamo siku ya uchaguzi, raia walikuwa na uwezo wa kushirikishana habari za matukio ya kuchelewa kwa vifaa vya kupigia kura katika vituo mbalimbali, taarifa za vitendo vya uchaguzi, na matokeo ya awali ya uchaguzi kwa njia za mitandao ya kijamii.
Mwanharakati wa haki za binadamu wanasema kuwa kuzimwa kwa mawasiliano wakati wa uchaguzi kunasababisha kudorora kwa mawasiliano, hasa wakati ambao upatikanaji wa habari na uelewa wa wananchi unahitajika zaidi.
Kufungwa kwa mitandao kunawazuia watu kuwasiliana kuhusu masuala yanayogusaguso wao, kama vile afya, kukutana na marafiki zao pamoja na kubadilishana maoni kuhusu mambo ya kisiasa, Moses Owiny, mkurugenzi mtendaji wa Kituo cha Mambo ya Nje, jukwaa huru la uchambuzi wa sera linalofanya kazi nchini Uganda na Tanzania, aliiambia Global Voices katika mahojiano.
Kwa mujibu wa Owiny, kufungwa kwa mitandao kimsingi inakusudia kukomesha upinzani katika siasa unaotokana na hofu inayotazamwa na serikali kwamba raia wanaona maslahi nayo wana uwezekano mkubwa wa kuudhihaki umma, shutuma anazoamini hazina msingi na si yenye msingi katika ukweli bali ni kutokana na dhana.
Nafasi ya Uganda ya kufungia majukwaa na tovuti
Mnamo Aprili 14, 2011, Tume ya mawasiliano ya umma (ISP) ilitoa wito wa kufungia mtandao wa Facebook na Twita kwa masaa 24 ili kuondoa mawasiliano na kushirikishana taarifa.
Uamuzi huo ulikuja katika hali ya joto la wapinzani waliotembea kwenda kazini kufuatia kupanda kwa bei za mafuta na vyakula.
the regulator stated that security agencies requested block to minimize social media use in order to prevent violence. the regulator stated that security agencies requested the block to minimize social media use in order to prevent violence.
Mnamo mwaka 2011, uchaguzi huo uliangaliwa kwa kutumia ujumbe mfupi wa maneno (SMS) ambao ulibeba maneno fulani ikiwa ni pamoja na Misri, risasi na nguvu ya umma.
In the lead up to the 2006 elections, the UCC instructed ISPs to block access to the website of Radio Katwe for publishing malicious and false information against the ruling National Resistance Movement and its presidential candidate, according to a 2015 ICT policy briefing by Collaboration on International ICT Policy for East and Southern Africa (CIPESA).
Na mamlaka za Uganda zilizuia upatikanaji wa kituo hicho cha redio na tovuti ya Daily Monitor kwa kuchapisha matokeo ya kujitegemea ya uchaguzi.
Kwa haraka majukwaa ya vyombo vya habari yalihamishwa lakini baada ya tume ya uchaguzi kutangaza matokeo rasmi.
Kuwepo kwa uchaguzi wa 2021: mbinu zikiwa zimefanana?
Mwezi Mei 2013 Rais Museveni.
Mtu huyu amekuwa madarakani tangu mwaka 1986.
Picha kwa hisani ya: Ofisi ya Mambo ya Nje na Jumuiya ya Madola kwenye Flickr [CC BY 2.0]. Tangu mwaka 2016, mamlaka zimeendelea kupambana na wanasiasa na waandishi wa habari.
Kwa sasa Robert Kyagulanyi, anayefahamika kama Bobi Wine, mwimbaji na kiongozi wa chama cha upinzani cha People Power, ambaye pia ni mbunge, ameshatangaza nia yake ya kugombea urais.
Mtu Wine kwa sasa anakabiliwa na mashtaka ya jinai kwa kumdhihaki rais na kama atakamatwa, hataachiliwa huru kugombea.
Kulingana na Shirika la Kutetea Haki za Binadamu (Human Rights Watch), mwaka 2018 serikali iliwalenga wanachama sita wa upinzani akiwemo Bobi Wine na Francis Zaake, kuelekea uchaguzi utakaofanyika Agosti 15 mjini Arua (northern Uganda).
Na maafisa wa polisi na jeshi waliwatia nguvuni kundi hilo pamoja na watu wengine 28 mnamo Agosti 13, 2018, na kuwashitaki kwa kosa la uhaini.
Na baadae waliachiwa kwa dhamana.
Mnamo siku hiyo hiyo, polisi pia waliwakamata waandishi wa habari wawili, Herber Zziwa na Ronald Muwanga, kwa sababu waliandika habari za uchaguzi huo na vurugu zinazohusiana, ikiwa ni pamoja na kupigwa risasi na mlinda usalama wa Bobi Wines.
Kwa kusoma zaidi: #FreeBobiWine: Maandamano yaimaminika kufuatia utesaji na kukamatwa kwa askari kijana wa kisiasa nchini Uganda
Kwa jinsi uchaguzi wa 2021 unavyokaribia, mamlaka za Uganda inaweza kuendelea kudhibiti upinzani wa kisiasa, ikiwa ni pamoja na kuvinjari mitandao ya kijamii.
In fact, since the 2016 elections, there has been no change in the legal framework that allows the government to restrict the rights to freedom of expression and Kwa hakika, since the 2016 elections, there has been no change in the legal framework that allows the government to restrict the rights to freedom of expression and Kwa hakika, since the 2016 elections, there has been no change in the legal framework that allows the government to restrict the rights to information online.
Kwa mujibu wa Taarifa ya Uhuru wa Mtandaoni ya mwaka 2016, Sheria ya Communications ya 2013 inaipa mamlaka kubwa na majukumu yake chini ya kifungu cha 5 kinachoruhusu regulatory Communications kukagua, ku inspect, license, kufuatilia, kudhibiti, na kusimamia huduma za mawasiliano na kuweka taratibu, kufuatilia na kuhakikisha unafiki unaohusiana na maudhui.
Na kwa ombi la serikali, UCC ilitumia kipengele hiki kuamuru ISP kufungia upatikanaji wa mitandao ya kijamii na huduma za fedha za simu za mkononi wakati wa uchaguzi wa mwaka 2016.
Mradi wa serikali unaendelea kutumia silaha kudhibiti mijadala ya wazi na kukanyamazisha upinzani wa kisiasa, hususani katika kipindi cha uchaguzi.
Mwiny anahoji kwamba serikali inaweza kuzima mtandao wa intaneti katika wakati wowote unaofikiriwa ni muhimu: Ambapo usalama wa utawala na ule wa raia wake utaongezeka, na ambapo usalama wa utawala utaongezeka, basi mhimili wa utawala na usalama wake utachukua mfano.
Mradi wa mashirika yasiyo ya kiserikali na wapigania haki za binadamu wamekuwa wakiandaa nchini Uganda ili kuruhusu vitendo vya kufungiwa kama ambavyo vilifanyika mwaka 2016 visivyofanyika tena.
Kwa pamoja mashirika kadhaa yaliandika barua ya pamoja kwa Umoja wa Afrika na vyombo vya ndani ya nchi wakiitaka serikali ya Uganda kusimamisha upatikanaji wa mtandao wa intaneti katika uchaguzi wa mwaka 2016.
Ufuatiliaji Uganda Unwanted Witness iliipeleka serikali ya Uganda mahakamani, sambamba na watoa huduma za mtandao na mwendeshaji mashtaka, mwezi Septemba 2016.
Mradi wa kuzima mtandao wa internet uliopangwa na serikali ulikiuka haki za wa-Ganda kupigania uhuru wa kujieleza na kutoa maoni ambao zimelindwa na kifungu cha sheria namba 2(1) cha katiba ya mwaka 1995.
Na hata hivyo, jaji alitoa hukumu kwamba waombaji walishindwa kuthibitisha ukiukwaji wowote uliotokana na kufungwa kwa mtandao huo, Unwanted Witness Uganda aliiambia Global Voices.
Achieving uninterrupted access to the internet particularly during the upcoming elections will require more advocacy.
Kwa upande wake, Owiny anapendekeza haja ya wanaharakati wa haki za kidijitali kufanya majadiliano ya kina kati ya serikali na sekta binafsi ili kuonyesha madhara ya kufungwa kwa sekta binafsi kwa sababu sekta binafsi inatishiwa na serikali.
Mnamo mwaka 2005, Uganda ilikuwa ni kati ya nchi za kwanza za Afrika kusimika sheria ya haki ya kupata habari, iliyofahamika kama Sheria ya Upatikanaji wa Habari mwaka 2005.
Kwa mujibu wa sheria, serikali inaahidi kutoa huduma bora, yenye ufanisi, uwazi na zinazowajibisha ambazo zitawezesha umma kupata huduma na kushiriki kwenye maamuzi yanayowaathiri kama raia wa nchi hiyo.
Naije serikali itafanikiwa kutimiza wajibu wake kuhamasisha haki ya kupata habari?
Utatekelezaji wake utaimaisha ahadi zake?
Ni mfululizo wa makala zinazochunguza uwezekano wa kuingilia haki za kidijitali kupitia njia kama vile kuzima mitandao na kutoa habari mbaya wakati wa matukio muhimu ya kisiasa katika nchi saba za Afrika: Algeria, Ethiopia, Msumbiji, Naijeria, Tunisia, Uganda, na Zimbabwe.
the project is funded by the Africa Digital Rights Fund of The Collaboration on International ICT Policy for East and Southern Africa (CIPESA).
Msomaji wa Chuo cha Muziki cha Dhow Countries (DCMA) wakisikiliza tamthilia, kuimba, kucheza na muziki wa ala kwenye nyumba ya kihistoria ya Customs, Stone Town, Zanzibar, 2019.
Picha kwa hisani ya DCMA.
Ni maelfu ya wageni wanaotembelea jiji la kihistoria la Stone Town, Zanzibar, wamefuatilia sauti za muziki kwenye Chuo cha Muziki cha Dhow Countries Music Academy (DCMA), shule ya muziki inayohamasisha na kutunza utamaduni wa kimuziki wa visiwa vya Kiswahili pembezoni mwa Bahari ya India.
Kwa kuanzia mwaka 2002, shule hiyo imekuwa ikihamasisha na kuhifadhi mchanganyiko wa kipekee wa Zanzibar wa utamaduni wa Kiarabu, Kihindi na Kiafrika kupitia muziki.
Na baada ya miaka 17 shule hiyo inakabiliwa na mgogoro wa kifedha unaotishia kuzifungwa.
Si chini ya asilimia 70 ya wanafunzi wake wote wa muda wote ambao hawana ajira ya kutosha hawawezi kugharamia masomo yao, kiasi cha ongezeko la dola za Marekani 13 kwa mwezi, kwa mujibu wa taarifa rasmi ya shirika hilo la DCMA.
Kwa kuwa shule hiyo imepokea msaada kwa miaka mingi kutoka kwa wafadhili wa kimataifa na misaada ya kidiplomasia, wanakabiliwa na changamoto ya upatikanaji wa fedha ambazo zinaweza kuwalazimisha kufunga milango yao kwenye Jengo la Kihistoria la Customs House.
Kwa kuwa hakuna fedha za muhimu kuendelea, wanafunzi na wafanyakazi wa DCMA wana hofu kwamba sauti zenye utu zinazomiminika kupitia hallways za taasisi hii isiyo ya kihistoria ambayo inatengeneza visiwa hivyo kutazamwa.
Siyo tu kwamba shule hii inalifundisha na kuhamasisha utamaduni wa jadi na urithi kwa njia ya muziki, lakini pia ni nyumbani kwa wanamuziki vijana wadogo ambao wanatafuta njia mbadala ya kujikimu kama wabunifu.
Msomi wa DCMA akijifunza sheria ambayo ni kifaa kinachotumika kwenye nyimbo za kitamaduni za taarab.
Picha kwa hisani ya DCMA.
We [tumeanza] kukabiliana na wakati mgumu wa changamoto kubwa ya kifedha, alisema Alessia Lombardo, mkurugenzi mtendaji wa DCMA, katika video rasmi ya DCMA.
Ni kuanzia sasa mpaka miezi sita ijayo, hatuna uhakika kuwa tutaweza kuhakikisha mishahara inayotolewa kwa walimu na wafanyakazi.
Kwa sasa, walimu wa shahada 19 na wafanyakazi wa ndani wapo chini ya mishahara yao kwa zaidi ya miezi mitatu kwa sababu ya school struggles to secure strong funding partnerships and explore sustainable funding models for a school.
Ufilipino ingawa inafahamika kama kivutio cha watalii kutokana na pwani yake na hoteli za kifahari, watu wengi wa maeneo hayo wanahangaika na ukosefu wa ajira hata kama umaskini umepungua kwa kiasi fulani, kwa mujibu wa Benki ya Dunia.
Kwa miaka 17, DCMA imefanya kazi bila kuchoka kulinda na kulinda urithi tajiri wa Zanzibari kupitia muziki.
Mji wa waimbaji maarufu wa Kiarabu Siti Binti Saad na Fatuma Binti Baraka, au Bi.
Kama sehemu ya Kidude, Zanzibar ni sehemu yenye mahadhi ya muziki ambao uliibuka kupitia ushirikiano wa kitamaduni na ushirikiano wa bahari ya Kiswahili kwa mamia ya miaka.
Kwa sasa, wanafunzi wanaweza kujifunza mbinu za muziki wa kitamaduni kama vile taarab, ngoma na kidumbak, pamoja na vyombo kama vile ngoma, qanun na oud, kama wahamiaji na watafsiri wa utamaduni na tamaduni mbalimbali.
Mchezaji wa Violin, Neema Surri, akiwa DCMA, amekuwa akijifunza Violin tangu akiwa na umri wa miaka 9.
Mnajua vijana wengi wanaopenda kusoma muziki lakini hawawezi kulipa ada ndogo ya ada ya masomo kwa kuwa bado ni masikini na hawana ajira, alisema Surri katika video ya DCMA.
Msomaji wa Chuo Kikuu cha DCMA wakiwa katika Ukumbi wa Old Customs House, mahali ambapo shule hiyo ipo, katika mji wa Stone Town, Zanzibar, 2019.
Picha kwa hisani ya DCMA.
Na baada ya kuhitimu mafunzo ya DCMA, vyeti na masomo ya kitaaluma, wanafunzi wengi wa DCMA huendelea kuonesha maonyesho kwenye majukwaa ya kimataifa kama vile bendi zenye tuzo na wasanii wa kujitegemea.
Naijeria Amina Omar Juma, mwanafunzi wa zamani wa DCMA na mwalimu wa sasa wa DCMA, hivi karibuni alirudi kutoka ziarani nchini Afrika Kusini akiwa na kundi lake lililokubalika sana, Siti na Bendi, linalojulikana kwa fusing the roots by blending traditional taarab sounds with contemporary, layered rhythms.
Na wenzake, ambao pia ni wanafunzi wa zamani wa DCMA, walizindua albamu yao ya kwanza, Fusing the Roots, mwaka 2018, wa going on to perform at Sauti za Busara, tamasha kubwa la muziki la Afrika Mashariki mwaka huo.
Mnaa Siti na Nielewe (Understand Me) pamoja na video ya muziki, ikionesha baadhi ya vipande vya muziki kutoka Zanzibar wakati huo huo akisimulia habari ya mwanamke anayekutana na unyanyasaji wa ndani na ndoto za maisha yake kwenye muziki, karibu sana na Omar Juma mwenyewe:
Usomaji wa zaidi: Wanawake wa Afrika Mashariki walio kwenye ulimwengu wa muziki wakiimba dhidi ya utawala wa wanaume
A historia ya kuvuka mipaka ya kiutamaduni na ushirikiano
Kwa mujibu wa DCMA, zaidi ya wageni 15,000 wamepita katika jengo kuu la muongozo huu kufurahia maonesho, warsha na masomo na kukutana na wanamuziki wazuri wa kizazi cha muziki cha DCMA ambao ndio mustakabali wa utamaduni na urithi wa Zanzibar, kwa mujibu wa DCMA.
Mchoro unaochochewa na historia tata ya uhusiano wa Kihindi, Kiarabu na Afrika, shule hiyo inaadhimisha miaka mingi ya ushawishi wa nchi za dhow, kwa hamasa ya utamaduni ulioenea kupitia bahari ya India na Gulf ya Persia.
Mji wa Omani, ambao ni jeshi kubwa la baharini katika karne ya 17 hadi 19 lilibadilisha makazi yake ya madaraka kutoka Muscat kwenda Zanzibar mwaka 1840.
Kutokea katika mji wa Stone Town, wafalme wa Omani walitegemea mifumo mikubwa ya biashara ya baharini ikiwa ni pamoja na kaptula, dhahabu na nguo, zilizo na nguvu ya upepo mkubwa unaosababisha maporomoko makubwa ya kimichezo wa Kiarabu yanayotiririka kupitia bahari ya Indian Ocean, kuanzia India mpaka Oman hadi Afrika Mashariki.
Ni vijana wadogo wa Zanzibari wanaotambua umuhimu wa kuunganishwa na yaliyopita ili kuamua mustakabali wao na muziki uliotengenezwa leo unaonyesha sauti ya kutaka kuunganisha zamani na mpya.
Mnamo hivi karibuni, wanafunzi na walimu wa DCMA waliunda TaraJazz, ambao ni mchanganyiko wa tamaduni za kiutamaduni na muziki wa kisasa.
Kibao chao cha violinist, Felician Mussa, 20, amekuwa akisoma Violin kwa miaka 3.5 tu; TaraJazz ni moja ya matambiko ya bandia yanayovuta watu wengi katika visiwa hivyo, kama ilivyowekwa picha na mpiga picha Aline Coquelle:
the Swahili coast tells the story of epic cultural exchanges and the DCMA continues this tradition through its musical collaborations.
Kwa kila mwaka, shule hiyo hushirikisha mradi unaoitwa Swahili Encounters, unaohusisha wanamuziki maarufu wanaotokea Afrika, Mashariki ya Kati, Ulaya na Marekani Kaskazini akiwa na wanafunzi wa DCMA kutengeneza michoro ya asili ya muziki ndani ya kipindi cha wiki moja.
Mwishoni mwa makutano, ushirikiano mpya unafanyika kwenye Sauti za Busara, na ushirikiano huu unageuka kuwa urafiki wa kudumu unao transcend the boundaries of language and culture, proving music is a universal language.
Kwa kila wiki DCMA hutoa maonyesho ya moja kwa moja kwa njia ya video-onyesho ya vipaji vya wanafunzi pamoja na ushirikiano na watalii wanamuziki, Mji wa Stone Town, Zanzibar, 2019.
Mchoro kwa hisani ya DCMA.
Mradi wa DCMA unatambua kuwa muziki unawawezesha na kuwaunganisha watu katika tamaduni mbalimbali na pia unaajiri vijana wenye vipaji wanaoishi katika uchumi unaokabiliwa na changamoto na nafasi chache za ajira.
Kwa wanafunzi 1,800 waliopata mafunzo kwenye kituo cha mafunzo cha DCMA, hii ndiyo nyumba pekee ya muziki wanayoifahamu, ambapo wanaweza kujifunza na kukua kama wanamuziki wa viwango na wasanii.
Msafiri mmoja kutoka Hispania, ambaye alitembelea DCMA hivi karibuni aliandika katika mtandao wa TripAdvisor: Binafsi, kukutana na wanamuziki hao ilikuwa ni sehemu nzuri ya muda wangu kwenye kisiwa hiki.
Kwa kuwa sekta ya utalii Zanzibar inazidi kuimarika kwa kasi, Baraza la DCMA linaamini kuwa muziki unabeba jukumu muhimu katika sherehe, uhifadhi na kuhamasisha utamaduni wa Kiswahili, urithi na historia.
Naija ni zaidi kidogo kuliko pwani yake na hoteli za kifahari, ni mahali ambapo kuna moto wa vipaji unaochochewa na historia isiyo ya kawaida ya ushirikiano na kiutamaduni.
Ujumbe wa Mhariri: Mwandishi wa makala hii amejitolea DCMA.
Msumbiji: Wahudumu wa afya wakijiandaa kuingia katika eneo ambako wagonjwa wa Ebola hupata matibabu.
Mchoro wa Flickr na EC/ECHO/Cyprien Fabre, Agosti 2, 2014.
Kwa hisani ya (CC BY-NC-ND 2.0)
Mnamo Agosti 12, Shirika la Afya Duniani (WHO) lilitangaza maendeleo mazuri katika majaribio ya dawa zinazopimwa kwa ajili ya kukabiliana na Ebola nchini Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo (DRC Congo).
Na Shirika la Afya Duniani (WHO) lilisisitiza kuwa, dawa za Ebola zimeonyesha hatua ambazo zinaleta wagonjwa matumaini ya kupona, na zaidi lilithibitisha kuwa kati ya dawa hizo mbili kati ya nne zilizofanyiwa majaribio ni zenye ufanisi zaidi katika kukabiliana na ugonjwa wa ebola.
Nani yuko nyuma ya kinga ya Ebola?
Ni Profesa aliyeteuliwa Jean-Jacques Muyembe-Tamfum, mkurugenzi mkuu wa Taasisi ya Taifa ya Utafiti wa Biometriki (INRB) Jamhuri ya Kongo, ambaye amewekeza kwa kiasi kikubwa katika maisha yake ya kizima kukabiliana na virusi vya ugonjwa huo.
Na wakati vyombo vya habari vya kimataifa vimekuwa vikiangalia kwa uzito ugonjwa wa Ebola unaosababisha maradhi hayo nchini Kongo, hakuna kinachoendelea kuhusu mwanasayansi wa ki-Kongo aliyegundua tiba yake.
Kwa upande wake Muyembe-Tamfum alitangaza: Hatutasema tena kwamba EVD [Ebola virus disease] sio curable.
Mnamo kutumia kazi ya Muyembe-Tamfum ya bila kuchoka, wanasayansi walitafiti dawa nne kwa ajili ya matibabu ya Ebola: ZMapp, remdesivir, mAb114 na REGN-EB3.
Kwa mujibu wa majaribio ya kitabibu yaliyofanywa na washiriki 499 ilionyesha kuwa wagonjwa waliokuwa wanatibiwa REGN-EB3 au mAb114 walikuwa na uwezekano mkubwa wa kupona ukilinganisha na wale waliokuwa wanatibiwa kwa dawa hizi mbili.
Uchunguzi huo ulifanywa chini ya mwamvuli waInstitut National de Recherche Biomédicale (INRB), Wizara ya Afya ya Kongo na mashirika matatu ya kibinadamu:  Alliance for International Medical Action (ALIMA), Shirika la Kimataifa la Madaktari (IMC) na Médecins Sans Frontières (MSF).
Msayansi wa Kikongo nyuma ya matibabu ya Ebola
Mtu Muyembe-Tamfum amekuwa akitafiti ugonjwa wa Ebola tangu kulipuka kwa mlipuko wa kwanza unaofahamika nchini Kongo DRC mwaka 1976 wakati aliposafiri kwa ndege kwenda kwenye eneo la mlipuko wa kwanza.
Kupitia tovuti ya Institut National de Recherche Biomedicale katika Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo, Dr Jean-Jacques Muyembe na timu yake wamegundua njia mpya ya kukabiliana na Ebola inayoweza kupunguza dalili ndani ya muda mfupi.
Mhadhiri wa magonjwa ya miamba katika Hospitali ya Chuo Kikuu Kijeshi cha Kinshasa nchini Kongo, amekuwa akifanya kazi kwa miaka 40 iliyopita kutafuta kinga ya ugonjwa huo.
Mnamo mwaka 1995, alifanya kazi na Shirika la Afya Duniani (WHO) katika kutekeleza taratibu za kuchunguza na kukabiliana na mlipuko wa Ebola mjini Kikwit, Kongo DRC.
Mhadhiri Muyembe-Tamfum (aliyekuwa akipiga simu) akiongea katika tukio la elimu ya umma huko Beni, Kivu ya Kaskazini, Kongo, mwezi Septemba 2018.
Mchoro MONUSCO/Aqueel Khan (CC BY-SA 2.0)
Wakiwa wamegundua ugonjwa huu, watu walioambukizwa na Ebola sasa watakuwa na imani zaidi na uwezekano wa kupona na watakuwa na uwezekano mkubwa wa kwenda hospitali kwa ajili ya matibabu.
Mpaka sasa ambapo asilimia 90 ya wagonjwa wanaweza kwenda kwenye kituo cha upasuaji na kuokolewa kabisa, wanaweza kuanza kuamini na kujenga imani kwa watu na jamii.
Jean-Jacque Muyembe-Tamfum
Kwa nini matibabu ya ugonjwa wa Ebola ni muhimu?
Mtiririko wa kwanza wa ugonjwa wa Ebola ulitokea mwaka 1976 Karibu na mto Ebola nchini Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo.
Kwa mujibu wa vituo vya kukabiliana na ugojwa huu (CDC), tangu wakati huo, virusi vya Ebola vimeanza kujitokeza katika hifadhi ya asili (ambalo halijajulikana bado) kwa lengo la kuwaambua watu barani Afrika.
Mlipuko wa vikundi vya maambukizi ya virusi vya Ebola tangu mwaka 1976.
Mnara wa vituo vya kukabiliana na ugojwa huu
Kwa kipindi cha 2014 na 2016 kulikuwa na zaidi ya visa zaidi ya 28,600 vya Ebola ndani ya Afrika Magharibi.
Kwa mujibu wa ripoti ya mwaka 2015 ya Shirika la Afya Duniani (WHO):
Mwezi Oktoba 2014, Senegali ilikuwa na kesi moja ya maambukizi ya Ebola na hakuna kifo kilichotokea.
Kama sehemu ya kazi za uchunguzi wa aina yake duniani, Shirika la Afya Duniani (WHO) lilitangaza kusitishwa kwa Nigeria kwa ugonjwa huu.
Kwa mwezi Januari 2015, Mali ilikuwa na matukio 8 yaliyoripotiwa na vifo 6.
Mpaka sasa, matukio mengi ya kutisha yalitokea kati ya Machi na Juni 2016 katika nchi tatu: Sierra Leone: zaidi ya visa 14,000 na vifo 4,000; Liberia: zaidi ya visa 10,000 na vifo 3,000; Guinea: visa 3,800 na vifo 2,500.
Msimamo wa hali ya hewa duniani kuhusu Ebola
Ibola's ravaging of African countries generated global panic and hysteria in 2015 when two patients died in the United States and one each nchini Spain and Germany. Ebola's ravaging of African countries generated global panic and hysteria in 2015 when the two patients died in the United States and one each in Ebola's ravaging of African countries.
Na GabyFleur Böl, mtafiti katika taasisi ya taifa ya tathmini ya hatari huko Berlin, Ujerumani, alibainisha matukio mengine huko Hispania, Ujerumani, Uingereza, Italia na Uswisi.
Kwa wakati huo, ugonjwa wa Ebola ulikuwa considered a death sentence due to the lack of an effective treatment.
Kwa mujibu wa Böl, kiwango kubwa cha vifo vya watu vilivyotokana na Ebola na pia wakati mwingine habari zinazotangazwa sana za maradhi hayo husababisha mashaka kuenea duniani kote.
Wazo hili liliungwa mkono na utafiti wa mwaka 2017 ambapo Hal Roberts, Brittany Seymour, Sands Alden Fish II, Emily Robinson na Ethan Zuckerman walichambua habari zaidi ya 109,000 zilizochapishwa katika vyombo vikuu vya habari nchini Marekani na kwenye blogu kati ya Julai mpaka Novemba 2014, zikijikita zaidi kwenye habari za Ebola.
Kugundua kwamba maeneo matatu yanayohusika na mlipuko wa Ebola kwenye vyombo vya habari na blogu nchini Marekani yalitokea kuanzia Julai 27, Septemba 28, na Oktoba 15, 2014:
Mnamo Julai 27, taarifa zilikuja kusambaa kufuatia maambukizi ya kwanza ya wagonjwa wa Marekani nchini Liberia.
Mnamo Septemba 30, vyombo vya habari viliripoti kwamba ugonjwa wa Thomas Duncan huko Texas ulikuwa wa kwanza kwenye ardhi ya Marekani.
Mnamo Oktoba 12, ripoti za ugonjwa wa Ebola ziliongezeka zaidi kufuatia maambukizi ya kwanza ya mfanyakazi wa afya nchini Marekani.
Na baada ya Oktoba 12, mfululizo wa matukio mengine yanayohusiana na magonjwa ya Msumbufu wa led to continuous coverage that gradually lessened in intensity over time.
Uanahabari wa Marekani unaweza kuwa uliandika habari za Ebola kwa kina sana kwa sababu ya uwepo wa ugonjwa huo nchini Marekani.
In addition, with a more interconnected army of digital networks, the Ebola epidemic Ebola epidemic became more amplified in Europe and US.
Na hata hivyo, kile kinachobaki ni kama uvumbuzi wa tiba unaofanywa na Waafrika kutoka Kongo DRC kwenye ugonjwa huu wa Afrika utapata ufuatiliaji wa kutosha kama ilivyokuwa mwaka 2017.
Kwa hisani ya Erick Kabendera wakati wa kikao cha kuwashauri waandishi wa habari mwaka 2012 jijini Dar Es Salaam.
Picha ilipigwa na Pernille Baerendtsen na kutumiwa kwa ruhusa yake.
Mnamo Julai 29, polisi sita waliokuwa wamevaa kiraia walimkamata Erick Kabendera akiwa nyumbani kwake jijini Dar es Salaam, Tanzania na kumpeleka kwenye mahabusu ya polisi.
Uamuzi wa Jeshi la Polisi unasema Kabendera alishindwa kuheshimu amri ya kuchunguza hadhi ya uraia wake wa Tanzania.
Kwa wiki iliyopita, polisi walimkamata Kabenderas nyumbani kwake mara mbili, walichukua pasi yake ya kusafiria na nyaraka nyingine za kibinafsi na kuhoji familia yake.
Na kufikia Agosti 5, mamlaka ziliamua kuingilia kati, kumshtakiwa Kabendera kwa utakatishaji wa fedha haramu, kukwepa kodi kwa kiasi cha dola za Kimarekani 75,000, na vitendo vya ujambazi wa kihalifu, kwa mujibu wa nakala ya mashtaka iliyopatikana na Kamati ya Kulinda Waandishi wa Habari.
Kwa mujibu wa taarifa za polisi, Kabendera alitekeleza makosa hayo kwa kipindi cha miaka minne kuanzia mwaka 2015.
Kwa tuhuma hizi, Kabendera anaweza kuhukumiwa mpaka miaka 15 jela na hata anaweza kuachiwa huru.
Maofisa wa Afrika Kusini, wakiwa na msimamo mkali kuhusu "Occupy Wall Street" na namna Rais wa Tanzania anavyoheshimiwa na kuheshimiwa.
Ni kwanza wanamteka mwandishi wa habari, wanapokuwa na kilio wanamtaka adanganye kuwa yeye si Mtanzania, hata hivyo, kilio hicho hakiki, anatuhumiwa kwa kosa la jinai na kuvunja sheria ya kodi.
Mtu, kutana na Erick Kabendera, kosa lake ni uandishi wa habari.
Na uhuru wa habari umezorota kwa kiwango kikubwa katika Tanzania ya Magufuli, CPJ inaripoti.
Mwakilishi wa CPJ Kusini mwa Jangwa la Sahara Muthoki Mumo anasema:
Mpaka wiki iliyopita, mamlaka zimekuwa zikitafuta namna ya kuhalalisha kukamatwa kwa mwandishi huyu makini wa habari aliye huru.
Kwa mara ya kwanza walidai kuwa Erick Kabenderas ni raia wa nchi hiyo, lakini leo wamepanda mashtaka makubwa sana, ambayo yanazua swali kuhusu lengo lao la kumshikilia.
Kwa kuwa mwandishi wa habari, Kabendera amekuwa mkosoaji mkubwa wa utawala wa Rais John Magufuli na mara nyingi amekuwa akiongea kwa ajili ya uhuru wa vyombo vya habari.
Kupitia vyombo vya habari vya kimataifa na vya ndani kama vile The Guardian, African Arguments na The East African.
Jebra Kambole, ambaye ni mwanasheria wa Kabenderas, anasema kwamba serikali pia ilimtuhumu Kabendera kwa uchochezi kwa kuchapisha makala yenye kichwa cha habari John Magufuli anazilaumu uhuru wa Tanzania, kwenye jarida la The Economist, lakini hata hivyo, shitaka hilo lilifutwa.
Mpaka tu: Mwandishi wa habari wa Tanzania Erick Kabendera kushitakiwa kwa uchochezi kufuatia makala iliyochapishwa katika gazeti la Economist lenye kichwa cha habari John Magufuli anaizingira uhuru wa Tanzania. maelezo kutoka kwa Jebra Kambole yanasema kwamba Bw. Kabendera amekataliwa dhamana.
Mrengo wa uraia unaolengwa kama chombo cha ukandamizaji
Kabenderas anasema hii si mara ya kwanza kwa serikali ya Tanzania kuhoji uraia wa Kabenderas.
Kwa mwaka 2013, serikali ilikuwa na tuhuma dhidi yake lakini kesi hiyo baadae ilitupiliwa mbali, kwa mujibu wa gazeti la The Citizen.
Kabendera alidhani wakati huo ambapo mamlaka zilitoa wito wa kufahamu uraia wake kama njia ya kumnyamazisha.
Mwezi uliopita, gazeti la The Citizen liliripoti kuhusu matukio mengine kadhaa ambapo serikali ilitumia swali la uraia kama zana ya kuwanyamazisha wakosoaji wa serikali nchini Tanzania.
Aidan Eyakuze, mkurugenzi mtendaji wa Twaweza, shirika la kijamii linalojikita kwenye sauti za raia, anasema mamlaka zilimkamata pasi yake ya kusafiri na kumzuia kusafiri wakati wakichunguza hali ya uraia wa Eyakuzes.
Mpaka wiki mbili kabla, Twaweza alitoa matokeo yaliyotokana na utafiti ulioitwa “Kusema ukweli kwa nguvu”?
Mtazamo wa wananchi juu ya masuala ya siasa nchini Tanzania.
Kwa mujibu wa makala hiyo hiyo, Tume ya Sayansi na Teknolojia (Costech) ilidai kuwa utafiti huo haukuwa umehakikishwa na kutishia hatua za kisheria lakini baadae ilitupilia mbali madai hayo.
Mnamo miaka ya hivi karibuni Tanzania imeanzisha mfululizo wa marekebisho na sheria zinazowalenga wanablogu na vyombo vya habari, mashirika ya kiraia, mashirika ya arts na utamaduni na wasomi na watafiti katika kile kinachoaminika kuwa ni jaribio la kujaribu kudhibiti maelezo ya Tanzania na kuchochea uvunjifu wa uhuru wa kujieleza na upinzani wa kisiasa.
Na zaidi: Je wanablogu wote Tanzania watalipa au kushinikiza kupungua kwa kodi ya wanablogu?
@FreeErickKabendera pic.twitter.com/L7eX9spEud — FreeErickKabendera (@FreeErickKabendera) October 14, 2015
Ni maelfu ya waandishi wa habari, watetezi wa haki za binadamu na viongozi na raia wanaoguswa na hali ya mambo walifurika kwenye mitandao ya kijamii kumuunga mkono Kabendera:
Kwa upande wake AFEX Africa inaziita mashitaka hayo kama kitendo cha dhati cha kuvunja haki za binadamu:
Mpaka sasa ni siku tisa na polisi wa Tanzania bado wanamkamata mwandishi wa habari za uchunguzi, Erick Kabendera.
@AFEXafrica inazitaka kusitishwa kwa kitendo hiki cha kijinga cha ukiukwaji wa haki za binadamu: https://t.co/7UFZkzYzwV @MRA_Nigeria @FXISouthAfrica @gmpressunion #FreeErickKabendera #NoImpunity
Kwa mujibu wa AFEX (@AFEXafrica) August 6, 2019
Kabendera, ambaye mara nyingi huwa ni mwongozo wa waandishi wenye nafasi katika uandishi wa habari, alihamasisha twiti hii kutoka kwa mwanafunzi wa zamani:
Sijawahi kukutana na Erick Kabendera mara moja katika maisha yangu, na kwa dakika chache zaidi ya 80.
Nakuja kama mhadhiri mgeni katika darasa langu (Kitivo cha Uandishi wa Habari na Mawasiliano ya Umma- @UniofDar).
Na licha ya muda mfupi alioutumia nasi, nilijifunza mengi sana kutoka kwake.
Mtu huyu alinihamasisha kweli!
Kwa hisani ya #100K4Erick
Mtumiaji mwingine wa mtandao anaonesha kwamba kukamatwa kwa Kabendera na mashtaka yaliyokithiri ni onyo kwa raia wengine:
Namtetea Kabendera kwa sababu tu ni m-Tanzania au kwa sababu tu ni mwandishi wa habari. Ninamtetea kwa sababu ninaishi Tanzania ambako Erick anaishi.
Mpaka leo haki zake zisipotezewe, na mimi ni kimya, inawezekana hata kesho, haki zitazuiwa mimi pia.
Kwa nini mtu yuko salama wakati Uvunjaji wa sheria unatawala?
Mimi na sisi sote ni Ivan Golunov.
Nipeperushi lililotolewa na Meduza na Meduza, imetumiwa kwa ruhusa
Kwa Mu-Rusi, expression meaning boiling pointthe point when enough has become enoughis perhaps the best way to convey how an increasing number of Russians feel about the arrest of Ivan Golunov.
Kwa upande wake Golunov, mwandishi mashuhuri wa habari za uchunguzi, aliwekwa kizuizini mnamo Juni 6 mjini Moscow kwa kile kinachoonekana kuwa tuhuma za biashara ya madawa ya kulevya na umiliki.
Kwa mara ya kwanza Golunov alikamatwa na kuzuiwa kuonana na mwanasheria, kinyume na sheria za Urusi.
Kwa upande wake, mwanasheria alithibitisha kwamba alijeruhiwa vibaya wakati akiwa mahabusu.
Na baada ya kupelekwa hospitali, aliamriwa na kuwekwa chini ya ulinzi nyumbani kwake mnamo Juni 8.
Kwa kiasi fulani, polisi wa Urusi walizalisha picha kwenye mahabusu ya madawa ya kulevya ambayo kwa upande wao waliitafuta kwenye nyumba ya Golunov, lakini picha hizo baadae zilitawanyika.
Waandishi wa habari wanaomwunga mkono Putin wa Russia Today pia walithibitisha kuwa picha hizo hazikupigwa kwenye makazi ya Golunovs.
Kwa madai hayo Golunov anaweza kuhukumiwa kifungo cha mpaka miaka 10 hadi 20 gerezani.
Kwa umri wa miaka Thirty-six-year-old Golunov anafanya kazi na Meduza, moja ya majukwaa huru ya habari mtandaoni yanayotumia lugha ya Kirusi.
Ni dhahiri kwamba Meduza alisajiliwa nchini jirani ya Latvia, lakini anaendesha ofisi yake pamoja na waandishi kadhaa wa habari mjini Moscow.
Mtawala wa dola Golunov ameongoza na kuchapisha uchunguzi kadhaa ukishinikiza kufahamika kwa matukio ya rushwa yanayohusisha maafisa wa ngazi za juu.
Kufuatia kukamatwa kwa Golunov, Meduza ameachia makala za Golunov chini ya leseni ya Haki Miliki Huru na kuhamasisha vyombo vya habari na watu binafsi kuchapisha tena habari hizo, mradi ambao umefadhiliwa kipkamilifu na Global Voices.
Mmoja wapo wa taarifa zake muhimu ni zile zinazoelezea kwa kina namna Naibu Meya wa Moscow, Pyotr Biryukov, alivyorahisisha mikataba ya serikali kwa familia yake, na namna mpango wa kuimarisha ubora wa miji wa Moscow ulivyokuwa ukizingatia bajeti zilizo mfululizo.
Kwa nini alikuwa akifanya kazi hiyo hata kabla ya kushikiliwa kwake ilimakinikia ukiritimba wa huduma za mazishi jijini Moscow.
Siyo tu kwamba kukamatwa kwa Golunov kumeibua hisia za mshikamano na siyo tu wanahabari, wanaharakati na wanasheria, lakini pia waigizaji, waimbaji maarufu, na watu maarufu kutoka nje ya mifumo ya kiliberali ya Moscow na Saint Petersburg.
Mnamo Juni 10, magazeti matatu yaliyoongoza ya agreed to publish editions with identical front pages in support of Golunov.
Mnamo mwaka huu magazeti yaliuzwa kwa wakati ambao kwa kawaida hayakuwahi kutokea.
In a rather ironic u-turn, vyombo vya habari vinavyounga mkono msimamo wa Putin, ikiwa ni pamoja na Channel One, ambacho ni kituo kikuumbelewa zaidi cha televisheni nchini Urusi, pia vimetoa wito wa kufanyika kwa uchunguzi wa haki.
Mnamo Juni 12 ni siku ya Urusi, ambapo maandamano na maandamano ya umma yanayokubaliwa na mamlaka za nchi hiyo yatafanyika.
Kwa mujibu wa sheria ya Urusi, maandamano ya umma yanahitaji ruhusa.
Mfuasi wa Golunov wametangaza kwamba wataendesha maandamano yao bila kupata ruhusa rasmi.
Kwa mujibu wa waangalizi wa Kremlin wanasema serikali ya Urusi inatafuta kufuta mashitaka hayo dhidi ya mwandishi huyo kabla ya tarehe 20 Juni.
Mnamo siku hiyo, Rais Vladimir Putin, ambaye umaarufu wake umeshuka kufikia historical low in the country, will host the Direct Line, kipindi cha maongezi chake cha kila mwaka ambapo huwa anajibu maswali wananchi kwa njia ya simu na vyombo vya habari vya mtandaoni.
Uandishi wa Kenya Binyavanga Wainaina katika Tamasha la Brooklyn, 2009.
Wainaina, mwenye umri wa miaka 48, alifariki siku ya Jumanne Mei 22, mjini Nairobi, Kenya.
Kwa hisani ya Nightscream, CC BY 3.0 kupitia Wikimedia Commons.
Si muda mrefu zaidi ya masaa 24 tangu mwandishi wa Kenya Binyavanga Wainaina kuacha dunia hii, lakini mchango wake na matokeo yake yanaendelea kubadilisha mambo duniani kote.
Mtu huyu asiye na siasa kali, mshairi asiye na mapenzi ya jinsia moja alitangaza convention na challenged the status quo, triggering a literary revolution that would open the door to thousands of aspiring gay writers ready to change the narratives in and about Africa.
Naye mwandishi, muelimishaji na mwanaharakati wa mashoga, Binyavanga Wainaina, 48, alifariki siku ya Jumanne, Mei 22, jijini Nairobi, Kenya, baada ya kuugua kwa muda mrefu.
Niliyopitia haya yamenifanya nifikiri: maisha yako yatakuwaje wakati yanamalizika?
Kwa kifo cha Binyavanga, ndugu zangu walinifanya nifikiri kuhusu nani hasa miaka mitano iliyopita, na pia kuhusu nani alikuwa kwetu kama waafrika vijana wenye kujaa hamu ya mabadiliko katika bara letu na maisha yetu.
Ni Fungai Machirori (@fungaijustbeing) May 22, 2019
Kwa dakika chache, marafiki, wafuasi na watu wanaompenda Wainainas walifurika kwenye mitandao ya kijamii kutoa pole na heshima zao huku wakihoji ipi uandishi wake uliokuwa na athari zaidi.
Wainaina amejulikana zaidi kwa insha yake ya kufikirisha kuhusu Afrika, aliyochapishwa kwenye gazeti la Granta mwaka 2006.
Mwingine zaidi alifahamika kwa makala yake ya mwaka 2012, aliyoipa jina la One Day I Will Write About This Place, na insha yake, Mimi ni shoga, mum, iliyochapishwa kwa wakati mmoja kwenye Chimurenga na Afrika Ni Nchi mwaka 2014.
Wainainamesababisha mtafaruku mkubwa kwenye mtandao wa Twita baada ya watu tried to parse fact from fiction, and subsequently, jarida la Time lilimuita Wainaina mmoja wa watu 100 wenye ushawishi zaidi duniani.
In How to Write About Africa, Wainaina ameutetea vyombo vya habari vya kimagharibi na kukusanya misaada vyote hivi mjini Nairobi kwa kuendeleza imani potofu kuhusu bara la Afrika kwa kutumia mtindo wa mzaha.
Ni vigumu kuwa na picha ya Waafrika anayefaa kwenye gazeti lako la vitabu, au kwenye kitabu hicho, isipokuwa kama Mafrika huyo ameshinda Tuzo ya Nobel.
An AK-47, prominent ribs, breasts uchi: use these.
Si unapotaka kujumuisha Waafrika, hakikisha unampata mmoja kwenye mavazi ya Kimasai au Kizulu au Dogon.
Na kejeli yake ilikuwa inaendesha kitambaa cha juu, anaandika mwandishi wa Kinaijeria Nwachukwu Egbunike.
Mnamo akitajwa sana na wanataaluma, mashirika yasiyo ya kiserikali na wafanyakazi wa misaada, insha hiyo pia ilichapishwa kama kitabu chake kidogo cha maandishi kimesababisha mabadiliko makubwa katika taswira ya Afrika na iliendelea kusambaa, kushangaza na kuchelewesha.
Katika hatua hiyo, mwandishi wa habari Pernille Bærendtsen anaandika:
Kwangu, insha hii imenifuatilia tangu nilipoipokea kama zawadi mwaka 2008 na rafiki yangu wa Kikenya.
Kwa hakika mimi ni miongoni mwa kundi la watu ambao Binyavanga alizungumzia: Mfanyakazi wa maendeleo anayeajiriwa na AZISE ya Kidenishi nchini Tanzania akiandika kuhusu athari zake.
Na hili lilikuwa katika wakati ambao sekta ya maendeleo na utoaji wa misaada ziliimarisha propaganda yake kwa favor of fundraising at the cost of unfolding the diversity on the ground.
Nilikuwa na sababu nyingi za kujisikia kufadhaishwa, lakini pia nilikuwa na muda wa kupanga namna ya kubadili mwelekeo.
Mwanzoni Binyavanga alieleza katika jarida la Bidoun jinsi insha hii ilivyotokea na kuonekana kuwa na matokeo mawili: Kwa kuweka wazi na kuelezea hali ya kutokuwa na usalama kwa wanamuziki wa riwaya, wafanyakazi wa mashirika yasiyo ya kiserikali, wanamuziki wa muziki, wanaharakati wa kihafidhina, wanafunzi na wandishi wa safari, waliosoma viongozo hivi vya namna au pengine namna ya kutokuandika kuhusu Afrika, na kisha akaanza kuomba ruhusa yake hiyoidhishwa.
Wainaina, mwana wa baba wa Wakenya na mama wa Kiganda, aliendelea kupambana na ubaguzi wa kijinsia kuhusu Afrika kupitia kitabu chake cha mwaka 2012 cha groundbreaking 2012 cha, One Day I Will Write About This Place.
Kama mtaalamu wa masuala ya kifahari, aliweza kuwafuatilia wasomaji wake kuanzia wakati wa utoto wake kwenye miaka ya 70 nchini Kenya mpaka wakati wa siku za masomo yake nchini Afrika Kusini, ambapo aliishi kwa miaka mingi akiwa uhamishoni.
Mkosoaji waliichukulia kitabu hicho kama kilicho dhahiri na kilicho huru, lakini Wainaina baadae alikiri kwamba uamuzi huo uliacha ukurasa muhimu katika maisha yake ya kimapenzi.
Mkiwa mmoja wa watu wa mapenzi ya jinsia moja, Wainaina alikuwa Mw-Kenya wa kwanza kuonekana hadharani kama msagaji kwenye mitandao ya kijamii na kusababisha mpasuko mkubwa wa maoni katika jamii.
Mtu huyu alizingatia kipengele kilichopotea kwenye kitabu chake cha kumbukumbu.
Wainainafikiria kujitokeza na kuwa shoga kwa mama yake anayekufa.
Na insha yake ilikuwa katika wakati muafaka kwa kuwa mawimbi ya harakati za kupinga ushoga na sheria zilikuwa zinapendekezwa nchini Uganda na baadae Tanzania, ambapo vitendo vya ushoga vilikuwa vikichukuliwa kama kosa la jinai.
Usomaji wa zaidi: Msimamo wa Tanzania kuhusu ushoga unaonyesha kushika kasi kwa ajenda ya siasa za kikandamizi
Kama ilivyo kwa waandishi wengine walioishi uhamishoni, Wainaina alirudi nyumbani, na kama Nanjala Nyabola anavyoonyesha kwa BBC kwenye Twita, mabadiliko hayo yalikuwa makubwa:
Kwa wale miongoni mwetu waliokulia na "waandishi bora wa Kenya" (whatever that means) wanaoishi uhamishoni, wamefungwa na kuteswa, au ni maskini na hovyo wala kutazamwa sana, au walifuatilia vikubwa, alirudi na huo ulikuwa mkubwa.
Mlikuwa mtu mkweli, lakini nafikiri kwa sababu hii anastahili shukrani zisizokoma.
Kama tunataka kualika hali ya mambo, ni lazima tuwazuie hisia zetu
Ni wakati ambapo Binyavanga kwa kejeli alivutiwa na makundi mbalimbali ya watu wa kimataifa aliyoyakosoa, huko nyumbani ali felt the pressure of not fitting the set frames.
Kwa nini Binyavanga alitaka watu wawe na uhuru wa kujieleza, wabunifu na kufikiri.
Kwa Courageously within a growing community supportive of LGBTQ he insisted on bending those frames.
In response to all the noise and pushback, that same year Wainaina produced We Must Free Our Imaginations, mfululizo wa makala sita za Youtube zilizokuwa na undani wa mawazo yake kuhusu uhuru na hisia.
Nataka kuishi maisha ya uhuru wa kufikiri, aliweka bayana katika sehemu ya 1.
I want this generation of young parents to have their kids see Africans writing their own stories that simple act is the most political act one can have.
I want to see a continent where every kind of persons imagination does not have to look for being allowed.
I am a Pan-Africanist, nataka kuona bara hili likiwa linabadilika.
Wainaina mara nyingi alihamasisha nia yake ya mabadiliko kupitia harakati zake za usomaji, elimu na uongozi.
Kwa mwaka 2002, mara baada ya kushinda Tuzo ya heshima ya prestigious Caine kwa insha yake, iitwayo Discovering Home, alitumia tuzo hiyo kumfadhili mwanablogu mwenzake Kwani?
Nakala ya Fasihi inayokuza sauti mpya na mawazo mapya yanayoibuka kutoka barani kote.
Kwani?
Uchapishaji na Mtandao wa Kisomali uliendelea ku evolved over time into a publishing house and literary network that connected emerging and established writers from Lagos to Nairobi, Mogadishu to Accra.
Usomaji wa zaidi: "Tunafanya kazi ili kuzuia milipuko': neno lililosemwa katika Afrika Mashariki
Kupitia mtandao wa twita wakati wa maadhimisho ya Siku ya UKIMWI nchini Kenya mwaka 2016 mara nyingi mtu huyo alikuja na hisia za kuchanganyikiwa, kupambana na maumivu.
Wainaina alikuwa mtu ambaye alikuwa na utata ambaye alihangaika na ugonjwa wa depressi na ambaye mara nyingi alikabiliana na wajibu wake kama mtu maarufu.
Ni kweli kuwa Wainaina alikuwa na mashabiki wengi lakini pia alikabiliwa na wakosoaji wengi kama mwandishi mashuhuri wa Kenya Shailja Patel, aliyemtuhumu Wainaina kwa vitendo vya udhalilishaji wa makusudi.
Mtumiaji wa Twita Néo Músangi anapatwa na mkanganyiko wa namna ya kutokuwa na upande upande upande wa Wainaina kwenye twiti hii:
Mpaka sasa, sina hamasa ya kutosha kwa ajili ya kujihusisha na michezo hii, na kwa hiyo ninahuzunisha kwa binya, kama rafiki zangu wa karibu walio kwenye maisha yangu yote na ambaye ninajihusisha na masuala ya kijinsia.
Naasalala milele kwamba aliwaumia wengine.
I am sorry that he human-ed in those ways.
Kwa hakika angependa sisi wapate usafi.
Mtangazaji Bwesigye Mwsigire, mkurugenzi wa Tamasha la Writivism Festival nchini Uganda, pia alizungumzia utata huu katika makala yake kwenye ukurasa wa Facebook:
Mtindo wake ulikuwa ni uvunjaji sheria.
Uvunjaji wa sheria unaopendeza na unazuia ushoga.
Na watu ambao tunawaza kwa sababu ya kazi zao na mawazo ni watu baada ya wote.
Nao ni binadamu.
Kwa nini ever ready to love them in their complexity?
Kwa sasa, mengi yamesemwa kuhusu yeye.
Wapo wanaosema kuwa hakuna haja ya kurudia kile kilichosemwa.
Msemo wa udhalilishaji ambao aliuunga mkono umekuwa ukitokea.
Kufariki kwake hakuondoa maumivu ambayo mtu anaweza kuyayapata kufuatia kifo chake.
Mpo mmoja tu wa Binyavanga Wainaina.
Mtoto wa kale kwa sasa.
Na tusherehekea maisha yake.
Mnaa wa ubunifu
Kwa upande wake, mwanaharakati wa Kenya Boniface Mwangi aliandika kwenye mtandao wa twita kwamba baada ya kuandika salamu za rambirambi kwa Wainaina, maoni ya hofu, chuki dhidi ya watu wa mapenzi ya jinsia moja yalimharibu ujumbe wake:
Wainaina alikuwa mbunifu wa ubunifu ambaye anapaswa kutumbukwa:
Niliandika ujumbe mfupi kwenye mtandao wa Facebook kuhusu #RIPBinyavanga na maoni https://t.co/yZ3MoWBnD7 yalikuwa ya kiovu kuliko niliyowahi kusoma.
Mhalifu wanaoharibu kodi zetu na kuua watu hawajisikii chuki nyingi.
Wakweli ni kwamba, Binya alikuwa mbunifu wa ubunifu na kwamba atakumbukwa kwa kusoma na kukumbuka.
Mpigania haki za wanawake wa Uganda na mwandishi Rosebell Kagumire anaeleza mafunzo aliyojifunza kutoka kwa Wainainas ya ujasiri wa kuzungumza:
Kwa hiyo msiruhusu hofu hiyo.
Kwa hiyo usimweke vikwazo.
Nasema hayo ambayo yanahitaji kusemwa.
Mnaapendekeza kuandika tena.
Naishi kwa ukweli wako na kwa moyo wako.
Mpaka mwishowe utapovuta pumzi yako mwisho kutakuwa na mamilioni ya maneno ulizozitoa sana.#RIPBinyavanga
Na kupitia maisha yake na barua zake, alijitolea yeye pamoja na wengine wengi kufikiri maisha yalikuwa kama inavyoweza vinginevyo, na kupitia maombi yake ya haraka yaliyochochewa na fikra za kitaaluma:
Kwa siku moja nitaandika kuhusu nywele zako zazuri
Mna siku moja nitaandika kuhusu kicheko chako
Mna siku moja nitaandika kuhusu namna unavyoshindwa kuwa wa serikali
Mnaa siku moja nitaandika kuhusu furaha yako katika kufikiri
Mna siku moja nitaandika kuhusu kukataliwa kwenu
Mpaka leo, naandika asante
Ni mwandishi wa Kenya Yvonne Adhiambo Owuor ambaye pia ni mwandishi wa Dust, na rafiki wa fasihi kwa Wainaina, alitoa maneno ya mwisho:
Nani alikueleza kwamba unaweza kuondoka?
Ninapozea mwili wako nyakati za usiku bila kutoa maelezo mapya?
Wakiwa wamekaa chini, macho yao ikiwa yakipigia, alisema, "Wewe una sekunde tatu tu kwa ajili ya kurekebisha upuuzi huu."
Ninyi, pale. Ninyi! Ni nani aliyekuambia naweza kuondoka?
Ninapozea mwili wako nyakati za usiku bila kutoa maelezo mapya?
Kwa nani hivi sasa tunaenda kwa hofu na ku trembling with first draft manuscripts?
Mpaka sasa akiwa ni miongoni mwa nyota, unaweza kujiunga na Planet Binya kwa nyaraka kamili za kazi zake.
Ni ukurasa wa mbele wa gazeti la Jornal de Angola kufuatia ushindi alioupata kampuni ya Telstar.
Na Dércio Tsandzana, 19 Aprili 2019 na imetumiwa kwa ruhusa
Waangola, João Lourenço, mnamo tarehe 18 Aprili, alisitisha tenderi ya wazi kwa kampuni ya nne ya simu za mkononi nchini humo, akidai kwamba mshindi wa mradi huo wa Telstar hakuwa na vigezo vyote vya kuhakikisha huduma hiyo inapatikana.
Mamuzi wa rais unaonesha kugawanyika kwa serikali ya Angola.
Kwa mujibu wa gazeti la Portuguese Observador, kampuni hiyo ya Telstar ilianzishwa mwezi Januari 2018 kwa kiasi cha Kwanza 200,000 (karibu dola 600 za kimarekani), na wamiliki wake ni mkuu, Manuel João Carneiro (takribani asilimia 90) na mfanyabiashara mkubwa, António Cardoso Mateus (takribani asilimia 10), kulingana na gazeti la Portuguese Observador.
Nafasi ya Manuel João Carneiros ilitolewa na rais aliyepita José Eduardo dos Santos, kwa mujibu wa chanzo cha habari cha Angolan online Club Net.
Mradi wa Observador uliripoti kuwa makampuni 27 yalishiriki katika mchakato wa tenderi uliofunguliwa na Wizara ya Mawasiliano na Sayansi ya Habari chini ya José Carvalho da Rocha.
Mnamo tarehe 25 Aprili, João Lourenço alitia saini amri ambayo inaweka sheria mpya za kufungua ufadhili mpya, kwa mujibu wa gazeti la Jornal de Angola.
Na baada ya matokeo ya tender hiyo ya kwanza kutangazwa hadharani, Waangola wengi walihoji uadilifu wa mchakato huo.
Mwingine, kwa mfano, alidokeza kuwa mshindi wa Telstar hakuwa na tovuti.
Kwa upande wake, Skit Van Darken, mhariri na mwandaaji wa tukio, alisema kwenye Facebook:
Ni kampuni ya Telstar Telecommunications Ltd, iliyoundwa tarehe 26 Januari 2018, yenye malipo ya Kwanza 200,000 kwa mujibu wa gazeti [la habari] Diário da República, ambalo wamiliki wake ni Jenerali Manuel João Carneiro (takribani asilimia 90 ya malipo), anayestaafu, na António Cardoso Mateus (10 kwa asilimia).
Kwa kiasi kikubwa mmiliki amehusishwa na kampuni ya Mundo Startel, kampuni ndogo ya kuendesha mradi, iliyosajiliwa na INACOM, regulator wa mawasiliano, ikiwa na leseni ya simu, pamoja na kuwa imekwisha muda wake.
Mfanyabiashara ambao hawana tovuti!
MNAMPINGA KINACHOENDESHWA NA WANAFAMILIA WENGINE
Naijeria hii NI KAWAIDA
Kwa upande mwingine, Joaquim Lunda, mwandishi wa habari na mchambuzi wa shughuli za mitandao ya kijamii, alisifu hatua za Rais na hata kufikiri kuwa waziri huyo alikuwa na hatari ya kutimuliwa kazi kwa sababu za kushindwa kwa wizara hiyo:
I appreciate, and it is praiseworthy, the decision taken by the president of the republic, João Lourenço, to annul the public tender which awarded the Angolan company Telstar leseni for the fourth telecommunications operator
Kwa hakika kulikuwa na maswali mengi na vifungu vingi vya maelezo ili kufafanua suala hilo.
Mtu haonekani kulipiza mfano wa kampuni hii iliyoundwa mwaka 2018 iliyokuwa na kiasi cha kwanzas 200 thousand kwanzas ili kuweza kupewa mfano wa namna hiyo.
I am completely certain that the days of the Waziri of Telecommunications and Information Technology, José Carvalho de Rocha, are numbered.
Kushindwa kwa ANGOSAT 1, na pia hili tunalolishuhudia leo, si uhakika kama matarajio yetu yatafanya.
Na tuufurahie onesho hilo kwa utulivu!!
Kwa mara nyingine, Rais alieleza kwamba uamuzi huo ulikuja baada ya waziri huyo anayeongoza mradi huo mwaka 2017, kuwezesha setilaiti ya Angosat 1, iliyokuwa na changamoto kadhaa.
Kwa Adriano Sapiñala, naibu kiongozi wa chama kikuu cha upinzani nchini Angola, kesi hii inaonyesha hali ya sintofahamu miongoni mwa serikali:
Sisi JLo [João Lourenço] has to organize his team well because yesterday the minister responsible was saying that the time for complaints had ended and so Telstar would have gone ahead with its next steps given that it was the winner of the fraudulent tender and Mpaka leo JLo comes na annuls the tender!!
Ucommunicate so badly?
Kwa sasa ama Waziri anaifanya nafasi yake ipatikane (kwa kuachia madaraka) au JLo inaweza kumfukuza kazi kwa sababu kama alifuta mkataba huo ni kwa sababu haukwenda vizuri na kumathiri yeyote asiye na hatia, wanahitaji kutambua wajibu!!
Kwa mara ya kwanza, Blanka Nagy alikuwa akizungumza katika mkutano wa hadhara mwezi Januari 2019.
Picha na Márk Tremmel, CC BY-NC-SA 2.5.
Sifa hii iliandikwa na Tamás B. Kovács na kutafsiriwa na Anita Kőműves kwa ajili ya uandishi wa habari za uchunguzi za Hungaria yasiyo ya kibiashara, Atlatszo.
Nakala hii iliyohaririwa inaonekana hapa kama sehemu ya ushirikiano na Global Voices.
Kwa mujibu wa vyombo vya habari vinavyoishabikia serikali, vimezindua mashambulizi mapya dhidi ya Blanka Nagy, mwanafunzi wa shule ya sekondari ambaye alitokea kupinga serikali kwenye maandamano mbalimbali tangu mwishoni mwa mwaka 2018.
Kwa muda wote, Nagy amekuwa akikabiliana na ukosoaji mkubwa wa kiintelejensia wake na hata unyanyasaji wa kijinsia, huku chombo kimoja cha habari kikimwita kijana.
Ni dhahiri kuwa ameshafungua kesi na hata kushinda mashitaka ya kashfa dhidi ya vyombo mitatu vinavyoishabikia serikali ambavyo alidai kuwa alishindwa shuleni: Lokál, Ripost, na Origo.
Kwa bahati mbaya, baada ya Nady kushinda kesi yake dhidi ya Origo, kituo hicho kilizindua shambulio jingine, kwa kuchapisha taarifa za shule yake.
Kwa upande wake Nagy aliliambia Atlatszo kwamba anamfikiria kumshtaki Origo kwa mara nyingine kufuatia habari hizi za hivi karibuni.
Kwa muda mfupi uliopita, Blanka Nagy alifahamika sana nchini Hangari baada ya kutoa hotuba kwenye maandamano ya kupinga serikali, rally ambayo aliwakosoa wanasiasa mashuhuri kwa kutumia lugha ya kufichua.
Msemo wake wa kinyama ulitawala fikra za watumiaji wengi wa mitandao ya kijamii na video yake ilisambazwa sana mtandaoni.
Mpaka miezi miwili baada ya video yake kusambaa kwenye mitandao ya kijamii, vyombo vya habari vinavyounga mkono serikali na watetezi wa makosa yake kama vile Zsolt Bayer vilizindua mfululizo wa mashambulio dhidi yake.
Na vyombo vya habari vilisema kwamba alikuwa abazini katika somo nyingi alizojifunza shuleni na kwamba alikuwa ame missed many days of school.
Mwanzoni walimwita pia kuwa yeye ni mwigizaji asiye na kipaji na pia ni mwerevu.
Kwa hiyo, mwanasheria wake alifungua nakala ya masomo yake ya kitaaluma na mahakama ili kuthibitisha kuwa hawezi kushindwa katika darasa lake na kwa hiyo masomo ya shule yalianza kutumiwa na wanasheria wa Origo.
Na chombo hicho kimeamua kuchapisha takwimu zake kutoka kwenye rekodi yake, wakidai kwamba Nagy ameshindwa katika historia ya kipindi cha mwisho na anaelekea kushindwa katika masuala mengine kadhaa vile vile.
Kwa wakati #Hungarys pro-govt media ilipodanganya kuhusu mwanaandamanaji Blanka Nagy, alishitakiwa kwa udhalilishaji na alishinda.
Kwa hivyo wameamriwa kutoa marekebisho, hata hivyo wamekataa na kubana matumizi ya mtandao.
Na kituo cha televisheni cha TV2 kilitumia sehemu nzima ya habari kudhihaki kiwango cha mwanafunzi huyo, kwa kutaja nyaraka kutoka mahakamani lakini sio uamuzi wake https://t.co/MyllWb2Jwh
Mnamo Aprili 5, 2019 Joost (@almodozo) aliandika:
Kama mwanasheria wangu na mimi ninafikiria kuishtaki chombo cha habari kilichochapisha taarifa za shule yangu, Nagy alimwambia Atlatszo katika mahojiano.
Kwa kusema kwamba Origo hakuwa na haki ya kuchapisha nakala hizo.
Kulingana na ushahidi huo, yeye na mwanasheria wake hawakuwa wakifikiri kwamba Origo alikuwa na haki ya kuona nakala ya ushahidi wakati walipofungua mashitaka mahakamani.
Na madai yao ya hivi karibuni siyo kweli hata hivyo, alisema.
Nashindwa kwa darasa langu la historia, kinyume na yale wanayoyasema.
Kupitia tovuti ya Moving Images, Moving People, Moving People's Parliament, Moving People's Parliament, Moving People's Parliament, Moving People's Parliament, Moving People's Parliament, Moving People's Parliament, Moving People's Parliament, Moving People's Parliament, Moving People's Parliament, Moving People's Parliament, Moving People's Parliament.
Na kinachosemwa ni uongo mtupu.
Mnajisikia aibu kama ingekuwa kweli kwa sababu nina mwalimu wa historia miongoni mwa mababu zangu, alisema.
I think all this verbal aggression against me is very strange but I am no longer bothered by it.
Uthibitisho ni kuwa, niliogopa kushika nafasi za juu za chama tawala, Fidesz.
Wakweli kwamba Zsolt Bayer mwenyewe alinishambulia na kwamba vyombo vya habari vinavyounga mkono serikali vinatumia mbinu za udanganyifu kwa minajili ya kujaribu na kuchuja nithibitisha hilo, aliongeza.
Mtoto wa shule ya sekondari Blanka Nagy: Fidesz ni ugonjwa unaochosha, unaochefua, usio na sura mbaya na wenye maambukizi.
Kupitia kundi hili la nzige la nzige, serikali hii ya ki-oligarchi inajaza mifuko yao kwa ajili ya siku zao za zamani, wakati huohuo utaishia kwenye umasikini kama mnyenzo.
Na ndivyo alivyokisema ukweli.
Na hizi ndizo Nchi za Hangari.
Na udhalilishaji na utoaji wa habari potofu ni silaha zinazotumika sana kwenye vyombo vya habari vinavyoishabikia serikali ya Hangari.
Mkakati mmoja wa upinzani alijibu vyombo hivyo kwa kumkamata mwandishi kwa tuhuma za udhalilishaji wa kishujaa.
Kwa mujibu wa takwimu za hivi karibuni zilizopatikana na Atlatszo, vyombo maarufu vya habari vya propaganda vimepoteza kesi nyingi, na vimepewa mamlaka ya mahakama kutoa marekebisho kwenye habari zao 109 wakati wa mwaka 2018.
Ni vigumu kushikilia mawazo yetu, kwa hiyo wanaweka risasi #SOSNicaragua inasomeka bango hili la mwaandamanaji wakati wa maandamano kwa wafungwa wa kisiasa mjini Managua.
Kuanzia mwezi Agosti, 2018.
Picha: Jorge Mejía Peralta (CC BY 2.0)
Na tangu maandamano makubwa kumkosoa rais Daniel Ortega yalipolipuka nchini Nicaragua mwezi Aprili 2018, serikali imepiga marufuku maandamano, kuwekwa kizuizini kwa maelfu bila ya kufunguliwa mashtaka, na kufungwa kwa vyombo mbadala na vile vikuu vya habari.
Kwa kuwa jitihada za mazungumzo mpaka sasa zimeshindwa, mustakabali wa Nicaragua bado ni suala linaloendelea kuwa wazi.
Mgomo huo ulianzishwa kama hatua ya kupinga mabadiliko ya bima za jamii ambayo ingepunguza kodi za mapato wakati akipunguza faida ya pensheni.
Kwa namna ya kwanza crackdowned by the authorities paved the way for a nationwide call for the resignation of President Daniel Ortega na mke wa Rais Rosario Murillo.
Mahesabu yanayotolewa kuhusu idadi ya vifo vilivyotokana na maandamano hayajatolewa, na hayajafanyiwa marekebisho tangu mwaka uliopita kwa sababu vikwazo vya utoaji taarifa vimeongezeka.
Mwezi Desemba 2018 serikali ilifuta mashirika kadhaa yasiyo ya kiserikali ambayo yalikuwa yakifuatilia matumizi ya nguvu na uvunjifu wa haki za binadamu, ikiwa ni pamoja na Kituo cha Haki za Binadamu cha Nicaragua (Cenidh) na Taasisi ya Maendeleo ya Demokrasia (Ipade).
Na pia, mwezi Disemba, vikundi viwili vilivyoundwa na Tume ya Pamoja ya Marekani ya Haki za Binadamu (IACHR)Mfumo maalum wa kufuatilia Taratibu kwa Nicaragua (MESENI) na kikundi cha Taratibu Maalum walifukuzwa kutoka nchini humo, na hivyo kuiacha Nicaragua katika hali ya sintofahamu bila waangalizi wa haki za binadamu walio huru na kufungua hatua mpya ya ukandamizwaji, kwa mujibu wa mwanaharakati wa haki za wanawake na muelimishaji wa Nicaragua María Teresa Blandón.
Msomaji wajiandikishe zaidi: Sisi ni wahanga ambao wanasaidia wahanga': Kusanya kumbukumbu za ukiukwaji wa haki za binadamu nchini Nicaragua
the lowest estimate of the casualties, acknowledged by the government in August 2018, amounted to 197.
Makadirio ya shirika la kutetea haki za binadamu la Amnesty International, hata hivyo, imekadiria kuwa kumekuwa na vifo 322 kati ya tarehe 18 Septemba 2018, wengi wao wakiwa wamesababishwa na milipuko ya risasi kichwani, shingoni na kwenye sehemu za siri za mwili.
Mnamo Aprili 2018, mwanablogu Ana Siú aliandika hivi karibuni kwenye Medium kuhusu uzoefu wake kuhusiana na maandamano hayo ya Aprili 2018.
Mlioona rafiki yangu kutoka Chuo Kikuu akishambuliwa na genge la mtandao wa Instagram.
I heard her name and struggle to avoid being hurt [] Finally, the man in the motorcycle [that attacked her] let her go, but he took phone.
Mtu huyo hakugundua kuwa bado yuko hai.
Na ndipo aliposema Tusonge mbele!
We have to take these phones to be checked.
Na hali hii iliendelea kwa dakika 20.
Na pia anatafakari kuhusu maandamano ya Mei 30, maandamano ya kihistoria yaliyofanyika katika siku ambayo Nicaragua ina celebrates Mother's Day ambapo watu 15 waliuawa:
Mnamo siku hiyo tuliona mabadiliko ya maandamano.
Sisi miongoni mwetu tuliokuwa kwenye maandamano ile kubwa tuliona namna wanavyowaua vijana.
Na hii ilikuwa mara ya kwanza kwa waandamanaji kushambuliwa kwa risasi.
I had never felt so close to death.
Mnamo wanafunzi walipojiwekea kizuizini katika vyuo vikuu katika mji mkuu wa Managua, wafanyakazi wa vijijini walifunga barabara katika maeneo ya mashamba makubwa.
Mwezi Juni, waandamanaji wa Masaya waliutangaza mjini Mashariki mwa nchi kuwa ni territory ya kidikteta.
Kwa hiyo, serikali imewanyamazisha waandamanaji hao, waliojijengea vizuizi ili kujilinda na kujibu mashambulizi ya polisi.
Na waandamanaji waliendelea kujihusisha na mbinu za kikatili na mapambano ambayo yalisababisha vifo vya maafisa 22 wa polisi kufikia mwezi Agosti 2018, hii ni kwa mujibu wa taarifa za serikali.
Inti ya majira ya kati mwaka 2018, polisi walipeleka askari katika kile kinachoitwa Operation limpieza (safisha-safisha) ili kuvunja mipaka na kuwashitaki wahusika wa tukio hilo.
Kwa mujibu wa taarifa zinasema maafisa wa polisi walifanya kazi kwa ushirikiano na makundi mithili ya wanajeshi.
Kwa nini wanafunzi wengi, viongozi wa harakati za kimakundi, watetezi wa haki na waandishi wa habari wengi walilengwa kwenye kampeni za kupinga na kunyanyaswa, na wengine walituhumiwa kwa ugaidi.
Na hata wataalamu wa afya waliowahudumia watu waliojeruhiwa katika machafuko walipata madhara.
Kwa mujibu wa Shirika la Madaktari la Nicaragua, madaktari wapatao 240 walifukuzwa kazi katika hospitali za umma na kliniki kwa madai ya kufanyia uchunguzi.
Kwasoma zaidi: Waandamanaji na Wanahabari wa Nicaragua wakabiliwa na mashambulio makali mitaani na mitandaoni
Kwa mfano, mwezi Septemba, maandamano yalifanywa kama kinyume cha sheria, kwani shughuli zote za mitaani kwa sasa zinahitaji ruhusa kutoka kwa mamlaka, ambazo mara nyingi hukanwa.
Mnamo Februari 27, 2019, majadiliano yalirudiwa tena kati ya serikali na chama cha upinzani, Alianza Cívica por la Justicia y la Democracia (Shirikisho la Haki na Demokrasia), kufuatia kuachiliwa kwa watu mia moja kutoka gerezani.
Na tofauti na majaribio yaliyopita katika majadiliano, hata hivyo, hii haikuwahusisha viongozi wa harakati za kimabavu na wanafunzi, kwa kuwa baadhi yao wamewekwa ndani, na wengine wako uhamishoni.
Ujasiri mpya hautakuwa mwanzo tu wa jambo jipya
Kama mgogoro nchini humo unavyoingia katika mwaka wake wa pili, joto la kushinikizwa na wasiwasi kuhusu mustakabali wa Nicaragua umeveyed kupitia alama ishara ya #SOSNicaragua, ambayo inatumika kila siku kufuatia madai ya serikali, picha za wahanga na maelezo ya wanafunzi waliofungwa pamoja na familia zao.
Usomaji wa zaidi: Wanaharakati wa nchi za nje wa Nicaragua wakibeba madhara makubwa
Na kituo cha habari cha Nicaragua Niú kiliwahoji wa-Ni Nicaragua waliofanya maandamano mwezi Februari katika nchi jirani ya Costa Rica, na walizungumzia matatizo ya maisha ya uhamishoni.
Naijeria Donaire, mwanafunzi anayesema kuwa alikimbia nchi baada ya kushiriki maandamano ya amani, aliiambia Niú jinsi ilivyo vigumu kujisikia kama sehemu ya jamii inayotimiza wajibu wake katika maisha ya kawaida, baada ya kujificha kwa muda mwingi, kukimbia au kuandamana.
Kwa upande mwingine Madelaine Caracas, msemaji wa kikundi cha wanafunzi kinachofahamika kama Muungano wa Wanafunzi wa Demokrasia, pia alishirikisha Niú matarajio yake kwa mabadiliko nchini Nicaragua, ambayo yalienda mbali na kuondoka Ortega:
“Tunahitaji kufuta” udikteta, ubaguzi wa rangi, uhuru binafsi na magonjwa mengine ambayo yameingilia tu utamaduni wa kisiasa wa nchi hii.
Ninaamini zaidi kuliko wakati mwingine wowote kwamba Ortega ataondoka mwaka huu [] na kwamba nitarudi Nicaragua mwaka huu.
Kwa sababu nina hakika Ortega yuko nje ya anga internationally and economically; na pia kwa sababu wale wote walioshiriki katika maandamano ya mwezi Aprili waliandaliwa kuliko wakati mwingine wowote.
M duru ya mwisho ya majadiliano kati ya serikali na upinzani ilifikia tamati tarehe 3 Aprili, kwa makubaliano yaliyofikiwa kuhusu mada mbili kati ya zile nne zilizojadiliwa.
Kwa upande wake, serikali imeahidi, kwanza, kuwaachia huru wafungwa wote wa kisiasa na, kwa upande mwingine, kuheshimu uhuru wa raia.
Kwa upande mwingine hakukuwa na makubaliano yoyote yaliyofikiwa kuhusu upatikanaji wa haki kwa wahanga wa unyanyasaji au kuahirishwa kwa uchaguzi wa 2021.
Kwa upande mwingine, kikundi cha upinzani cha Civic Alliance kilionyesha, hata hivyo, kuwa serikali imeshindwa hata kuheshimu makubaliano yaliyofikiwa.
Kwa mujibu wa ripoti ya polisi, ukandamizaji wa waandamanaji wa amani umeendelea.
Mpaka kufikia Aprili 6, ni watu 50 tu kati ya wafungwa wa kisiasa zaidi ya 600 waliachiwa huru, na wale waliokuwa wamewekwa chini ya ulinzi wa nyumbani waliwekwa kizuizini.
Na baadae, mnamo Aprili 17, kufuatia vitisho vya Marekani, zaidi ya wafungwa 600 waliachiliwa kumaliza hukumu zao kwa kuwekwa chini ya ulinzi wa nyumbani, ingawa lakini kwa mujibu wa Civic Alliance, wanachama 18 tu wa kikundi hicho walikuwa kwenye orodha ya wafungwa wa kisiasa ambao walitegemea kuuawa gerezani.
Kwa akili za watu kama Felix Madariaga, viongozi wapya wa Nicaragua wanaendelea gerezani hivi leo.
Kwa upande mwingine, makundi ya upinzani yanatoa mwito wa maandamano kuadhimisha kumbukumbu ya matukio ya Aprili 2018.
Na kukataliwa na mamlaka za serikali kutoa ruhusa kwa maandamano, kutakuwa na matumizi mapya ya nguvu ya polisi.