Book,Page,LineNumber,Text
44,0037,001,ตํ ตํ อตฺถมเวกฺขิตฺวา ภุมฺเมน กรเณน จ
44,0037,002,อญฺตฺถ สมโย วุตฺโต อุปโยเคน โส อิธ.
44,0037,003,ท่านพระอานนท์พิจารณาถึงอรรถนั้น ๆ แล้วกล่าว
44,0037,004,สมยศัพท์ไว้ในสุตตันตปิฎก และอภิธรรมปิฎก ด้วย
44,0037,005,สัตตมีวิภัตติและตติยาวิภัตติ สมยศัพท์นั้น ท่าน-
44,0037,006,พระอุบาลีกล่าวไว้ในวินัยปิฎกนี้ ด้วยทุติยาวิภัตติ.
44,0037,007,ส่วนพระโปราณาจารย์ทั้งหลายพรรณนาไว้ว่า นิเทศนั่นเป็นความ
44,0037,008,"ต่างกันเพียงโวหารว่า ยสฺมึ สมเย, ว่า เตน สมเยน, หรือว่า เอกํ สมยํ"
44,0037,009,มีอรรถเป็นสัตตมีวิภัตติทุก ๆ บท. เพราะฉะนั้น แม้เมื่อท่านกล่าว เอกํ
44,0037,010,สมยํ ก็พึงทราบความว่า เอกสฺมึ สมเย ดังนี้.
44,0037,011,บทว่า ภควา เป็นคำบ่งถึงครู. จริงอยู่ ชาวโลกเรียกครูว่า ภควา.
44,0037,012,ก็พระผู้มีพระภาคเจ้านี้เป็นครูของสรรพสัตว์ เพราะเป็นผู้วิเศษโดยคุณ
44,0037,013,ทั้งปวง เพราะฉะนั้น พระองค์ บัณฑิตจงเฉลิมพระนามว่า ภควา
44,0037,014,แม้พระโปราณาจารย์ทั้งหลายก็กล่าวไว้ว่า
44,0037,015,ภควาติ รจนํ เสฏฺํ ภควาติ วจนมุตฺตมํ
44,0037,016,ครุคารวยุตฺโต โส ภควา เตน วุจฺจติ.
44,0037,017,คำว่า ภควา เป็นคำประเสริฐสุด คำว่า ภควา
44,0037,018,เป็นคำสูงสุด พระผู้มีพระภาคเจ้านั้น ผู้ควรแก่ความ
44,0037,019,เคารพโดยฐานครู เพราะฉะนั้น พระองค์ บัณฑิต
44,0037,020,จึงเฉลิมพระนามว่า ภควา ดังนี้.
44,0037,021,ในคำเหล่านั้น คำกล่าวว่า ประเสริฐสุด ท่านกล่าวว่า เสฏฐะ
44,0037,022,เพราะเพียบพร้อมด้วยพระคุณอันประเสริฐ. อีกอย่างหนึ่ง อรรถชื่อว่า