Book,Page,LineNumber,Text
17,0028,001,อุบาย   ช่วยขวนขวายให้กิจธุระของผู้อยู่ได้อำนาจสำเร็จได้โดยกำลัง  
17,0028,002,ปัญญา  ชื่อว่า  เป็นที่พึ่งซึ่งผู้น้อยได้ด้วยดีแล้ว.
17,0028,003,ฝ่ายราชอาณาจักร    ทรงตั้งพระราชหฤทัยจะบำรุงรักษารัฐ-
17,0028,004,มณฑลให้สมบูรณ์และเพิ่มพูนสุขสมบัติแห่งข้าขอบขัณฑสีมา  ทรง
17,0028,005,พระราชอุตสาหะเสด็จพระราชดำเนินสู่ประเทศชวา  อันเป็นอาณา-
17,0028,006,เขตต่างประเทศ  เพื่อได้ทอดพระเนตรเห็นกิจการนั้น   ๆ   อันจะเป็น
17,0028,007,อุปการะแก่พระราโชบาย  เป็นเหตุต้องทรงลำบากพ้นประมาณ  ถึง
17,0028,008,ในกาลปางหลัง  ก็ได้เสด็จพระราชดำเนินสู่ต่างประเทศเป็นหลายครั้ง
17,0028,009,ตลอดถึงทวีปยุโรปเป็นที่สุด   ไม่มีพระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใดในทวีป
17,0028,010,เอเซียเบื้องบุรพทิศ   ได้เสด็จพระราชดำเนินไกลถึงเช่นนี้  นอกจาก
17,0028,011,งานพระราชสงคราม   ก็ไม่มีพระองค์ใดได้เสด็จถึงแดนต่างประเทศ
17,0028,012,นี้เป็นพระเกียรติยศพิเศษ  มีปรากฏในพระราชพงศาวดารสืบไป.  อีก
17,0028,013,ประการหนึ่ง  โปรดเกล้า  ฯ   ให้ออกโฉนดที่ดินในมณฑลกรุงเก่าไว้
17,0028,014,เป็นสำคัญ  เพื่อป้องกันพิพาทด้วยเรื่องที่ดิน   และทรงตั้งพระราช
17,0028,015,บัญญัติว่าด้วยลักษณะเก็บเงินค่านาให้เป็นระเบียบ  และป้งอกันสัตว์
17,0028,016,พาหนะจากโจรภัย   นี้หมวดกสิกรรม   หรือกล่าวโดยคำเก่าว่า
17,0028,017,สัสสเมธัง  สังคหวัตถุ   คือพระปรีชาฉลาดในการบำรุงธัญญผล.  อีก
17,0028,018,ประการหนึ่ง   ทรงแก้ไขวิธีเก็บเงินค่าดีบุกภาคหลวง  และค่าเปลี่ยน
17,0028,019,ตราดีบุกในมณฑลภูเก็ต  วิธีเกิดภาษีไม้กระยาหลวง  และค่าเปลี่ยน
17,0028,020,ตราดีบุกในมณฑลภูเก็ต  วิธีเก็บภาษีไม้กระยาเลย  และวิธีเก็บภาษี
17,0028,021,ต้นตาลโตนด   ให้สะดวกแก่ผู้ค้าขาย  นี้หมวดพาณิชกรรม  กล่าว
17,0028,022,ตามคำโบราณว่า   สัมมาปาสัง  สังคหวัตถุ   คือกิจการดุจบ่วงสำหรับ