Book,Page,LineNumber,Text 17,0023,001,ให้เกษมสำราญนิราศภัย มีข้ออุปมาอุปไมยแสดงไว้ในพระบาลี 17,0023,002,จตุกกนิบาต อังคุตตรนิกาย ว่า คุนฺนฺเจ ตรมานานํ เป็นต้น 17,0023,003,ความว่า เมื่อโคทั้งหลายข้ามฟากอยู่ ถ้าโคผู้นำฝูงไปคด โคทั้งปวง 17,0023,004,นั้นก็ไปคดตามกัน ถ้าโคผู้นำฝูงไปตรง โคทั้งปวงนั้นก็ไปตรงตามกัน 17,0023,005,ข้อนี้ฉันใด 17,0023,006,เอวเมว มนุสฺเสสุ โย โหติ เสฏฺ€สมฺมโต 17,0023,007,ในหมู่มนุษย์ก็อย่างเดียวกัน ถ้าท่านผู้ได้รับสมมติให้เป็นใหญ่ประพฤติ 17,0023,008,ไม่เป็นธรรม น่าที่ประชาชนเหล่านี้จะประพฤติไม่เป็นธรรมบ้าง ถ้า 17,0023,009,ท่านจะประพฤติเป็นธรรม น่าที่จะประพฤติเป็นธรรมบ้าง ถ้าพระ 17,0023,010,ราชาไม่ตั้งอยู่ในธรรม รัฐจังหวัดทั้งปวงก็อยู่ไม่เป็นสุข แม้แต่สมเด็จ 17,0023,011,พระโลกนาถผู้ประเสริฐเลิศลบศาสดาทั้งปวงในพิภพ ก็ยังทรงสักการะ 17,0023,012,เคารพพระธรรมเป็นใหญ่ มีเรื่องเล่าไว้ว่า เมื่อครั้งพระองค์แรกตรัสรู้ 17,0023,013,เสด็จประทับอยู่ ณ ร่มไม้อชปาลนิโครธ ใกล้ฝั่งแม่น้ำเนรัญชรา ณ อุรุ- 17,0023,014,เวลาประเทศ พระองค์ทรงดำริเห็นว่าความไม่มีที่เคารพเชื่อถือเป็น 17,0023,015,ความลำบาก และทรงเลือกหาผู้ที่พระองค์ควรสักกาเคารพ ก็มิได้พบ 17,0023,016,สมณพาหมณ์ผู้ใดผู้หนึ่ง ซึ่งทรงคุณคือศีลสมาธิปัญญาและวิมุตติพิเศษ 17,0023,017,ยิ่งกว่าพระองค์ แต่ดังนั้นก็ยังทรงสักการเคารพพระธรรมที่พระองค์ได้ 17,0023,018,ตรัสรู้เองเป็นใหญ่ ข้อนี้เป็นประเพณีของพระพุทธเจ้าทั้งหลาย เย จ 17,0023,019,อตีตา สมฺพุทฺธา พระสัมพุทธเจ้าทั้งหลายใดได้มีในอดีตล่วงไปแล้วด้วย 17,0023,020,เย จ พุทฺธา อนาคตา พระพุทธเจ้าทั้งหลายใดยังจะมีในอนาคตด้วย.