Book,Page,LineNumber,Text
12,0027,001,"ฉะนั้นจึงกล่าวรวมกันได้ว่า ""เป็นของที่เขาทำให้พากย์ที่เป็นกรรมวาจก "
12,0027,002,"และเหตุกรรมวาจก."" "
12,0027,003,[ ๓ ] บทนามนามที่ประกอบ ปฐมาวิภัตตินี้ ไม่กล่าวว่าเข้า
12,0027,004,กับบทใด เพราะเป็นประธาน. แต่ในเวลาสัมพันธ์นิยมว่า 'ใน' กิริยา
12,0027,005,คุมพากย์ เช่น ปุตฺโต สยกัตตา ใน ชายติ. กลฺยาณกมฺมํ วุตตกัมมใน
12,0027,006,กาตพฺพํง สงฺโฆ วุตตกัมม ใน าเปตพฺโพ. ส่วนในนามพากยางค์
12,0027,007,และคุณพากยางค์ เรียกว่า ลิงคัตถะ ลอย ๆ.
12,0027,008,ตัวอย่างในพากย์เหตุกรรมวาจา ในแบบว่า สงฺโฆ าเป-
12,0027,009,ตพฺโพ ผู้ที่เพ่งพิจารณาคงสงสัยว่า าเปตพฺโพ เป็นสกัมมธาตุ
12,0027,010,เมื่อเป็นเช่นนี้ ควรจะยกตัวกรรมคือสิ่งที่พึงให้รู้ขึ้นเป็นประธาน ตาม
12,0027,011,ที่กล่าวแล้วข้างต้น แต่ไฉนจึงยกการีตขึ้นกล่าวเป็นประธาน ดุจพากย์
12,0027,012,ที่ใช้ อกัมธาตุ. ข้อนี้ไม่มีคำแก้อย่างอื่น นอกจากว่าข้างต้นกล่าว
12,0027,013,ตามนิยมของพากย์เหตุกรรมวาจก [ ดูในอาขยาต ]. แต่พึงทราบว่า
12,0027,014,ไวยากรณ์อันบริบูรณ์นั้นเกิดทีหลังภาษา เพราะฉะนั้น ภาษาจึงมีใช้
12,0027,015,แผกจากกฎไวยากรณ์อยู่บ้าง ซึ่งมักเป็นโวหารเก่า เช่น อุ. นี้. การ
12,0027,016,ใช้เช่นนี้ แม้ในธัมมปทัฏฐกถา ก็มีบ้าง แต่น้อย เช่น:-
12,0027,017,อหํ อิมาย นิพฺพุตปทํ สาวิโต. [ สญฺชย. ๑/๘๐ ] เราอน
12,0027,018,นางกิสาโคตมีนี้ ให้ได้ฟังซึ่งบทว่า ดับทุกข์แล้ว.
12,0027,019,อสฺสุตปุพฺพํ สทฺทํ ตยา สุณาปิตมฺหา. [ สามาวตี. ๒/๔๔ ]
12,0027,020,เราเป็นผู้อันท่านให้ได้ฟังเสียงที่ไม่เคยฟังแล้ว.
12,0027,021,น ตฺวํ มยา เวรวจนํ วทาปิโต. [ โชติกตฺเถระ. ๘/๑๘๓ ]