Book,Page,LineNumber,Text 10,0024,001,ประโยคภาษาบาลี จำเป็นที่ผู้ศึกษาจะต้องหาตัวประธานเอง การที่จะ 10,0024,002,หาให้ถูกต้อง จำเป็นที่จะต้องรู้จักวิธีเลือกใช้ ตามหลักที่ท่านวางไว้ 10,0024,003,มีอยู่ว่า ต้องสังเกตดูที่ศัพท์กิริยา กิริยาศัพท์ใด ประกอบด้วยวจนะ 10,0024,004,ฝ่ายไหน ก็ต้องประกอบตัวประธานให้ตรงกันกับวจนะของกิริยาศัพท์ 10,0024,005,นั้น ถ้า วจนะ ของนามที่เป็นประธานของกิริยากับกิริยาไม่ตรงกัน 10,0024,006,เป็นอันไม่ถูกต้อง ใช้ไม่ได้ ฉะนั้น วจนะของตัวประธานในประโยค 10,0024,007,กับ วจนะ ของกิริยาต้องลงร้อยกัน คือ ถ้าเห็นกิริยาเป็นเอกวจนะ 10,0024,008,ก็ต้องหาตัวประธานให้เป็น เอกวจนะ ตาม ถ้าเป็นพหุวจนะ ก็ต้อง 10,0024,009,หาให้เป็น พหุวจนะ ให้กลมกลืนเป็นอย่างเดียวกัน จึงจะนับว่าถูก 10,0024,010,ต้อง เช่นอุทาหรณ์ในประโยคว่า อลงฺกโต เจปิ สมญฺจเรยฺย ซึ่งท่าน 10,0024,011,มิได้วางตัวประธานไว้ด้วย เมื่อเป็นเช่นนี้ ก็ต้องดูที่กิริยา คือ สมญฺจ- 10,0024,012,เรยฺย เมื่อเราแกยออก ก็จะเห็นเป็น เอยฺย วิภัตติ ปฐมบุรุษฝ่าย 10,0024,013,เอวจนะ ฉะนั้น จึงต้องประกอบตัวประธานให้เป็น เอววจนะ ตาม 10,0024,014,จึงได้ตัวประธานเป็น ชโน หรือคำอื่น ๆ อีก เช่น ปุคฺคโล มนุสฺโส 10,0024,015,ฯลฯ แล้วแต่จะเหมาะแก่เนื้อความในที่นั้น ๆ ขอแต่ให้ วจนะ 10,0024,016,ลงกับกิริยาแล้วเป็นใช้ได้ แต่ที่จะหาตัวประธานให้ถูกต้องแน่นอน 10,0024,017,ยังต้องอาศัยบุรุษเป็นเครื่องชี้อีกต่อหนึ่ง ซึ่งจะกล่าวข้างหน้า. 10,0024,018,ประธานเอกวจนะหลายตัว 10,0024,019,ได้กล่าวแล้วว่า ประธานเป็นเอกวจนะ กิริยาก็ต้องเป็นเอก- 10,0024,020,วจนะตาม แต่ถ้ามีประธานเอกวจนะหลายตัว นับตั้งแต่ ๒ ขึ้นไป 10,0024,021,"และประธานนั้นประกอบด้วย จ ศัพท์ ซึ่งแปลว่า ""ด้วย"" หรือ"