Book,Page,LineNumber,Text 09,0007,001,กัมมธารยสมาสนี้ เป็นทั้งสมาสนาม และสมาสคุณ วิธีใด 09,0007,002,เมื่อสำเร็จรูปวิเคราะห์ มีตัวประธานในบทปลงนั้น เช่น วิเสสน- 09,0007,003,บุพพบท อุ. มหนฺโต ปุริโส=มหาปุริโส คำว่าบุรุษเป็นประธานในบท 09,0007,004,ปลงได้ ไม่ต้องหาบทอื่นมาเป็นประธานอีกทอดหนึ่ง. วิเสสนุตตร- 09,0007,005,บท อุ. สตฺโต วิเสโส=สตฺตวิเสโส คำว่าสัตว์เป็นประธานในวิเคราะห์ 09,0007,006,ได้. สัมภาวนบุพพบท อุ. ขตฺติโย (อหํ) อิติ มาโน=ขตฺติยมาโน 09,0007,007,คำว่ามานะเป็นนามนาม เป็นประธานในรูปวิเคราะห์ได้. อวธารณ 09,0007,008,บุพพบท อุ. พุทฺโธ เอว รตนํ=พุทฺธรตนํ คำว่ารตนะเป็นนามนาม 09,0007,009,เป็นประธานในรูปวิเคราะห์ได้ ไม่ต้องใช้บทอื่นเป็นประธาน กัมม- 09,0007,010,ธารยะดังว่ามานี้ เป็นสมาสนาม. 09,0007,011,ส่วนวิธีที่เมื่ออนุบทและบทปลงของสมาส ไม่มีศัพท์เป็นประ- 09,0007,012,ธาน ต้องหาศัพท์อื่นมาเป็นประธาน จึงเป็นสมาสคุณ เพราะสำเร็จ 09,0007,013,รูปแล้ว เป็นวิเสสนะคือคุณบทของศัพท์อื่น เช่น วิเสสโนภยบท 09,0007,014,อุ. อนฺโธ จ พธิโร จ=อนฺธพธิโร อนฺธ และ พธิร ทั้ง ๒ ศัพท์ 09,0007,015,เป็นคุณนาม เป็นประธานในตัวเองไม่ได้ ต้องหาศัพท์อื่นมาเป็น 09,0007,016,ประธานให้เหมาะสมกันดับวิเคราะห์นั้น คือ ให้ลิงค์วจนะวิภัตติ 09,0007,017,อย่างเดียวกัน ทั้งให้รูปความเหมาะกัน เช่นคำว่า ทั้งบอดทั้งหนวก 09,0007,018,ใช้ศัพท์อื่นนอกจากสัตว์และมนุษย์แล้ว วัตถุอื่นจะเป็นอย่างนั้นไม่ 09,0007,019,ได้ ต้องหาศัพท์ซึ่งเพ่งเอามนุษย์หรือสัตว์ ซึ่งเป็นผู้บอดและหนวก 09,0007,020,ได้ นอกจากนั้นต้องระวังใช้ลิงค์ วจนะ วิภัตติ ให้ตรงกันอีก ฉะนั้น 09,0007,021,วิเสสโนภยบท จึงเป็นสมาสคุณ. ส่วนวิเสสโนปมบท เป็นสมาส