segment_id	start_time	end_time	set	text
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00000	1320	1859	train	Góðan dag.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00001	2644	7627	train	Í þessum fyrirlestri er fjallað um hljómendur, sem er heiti sem er oft haft
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00002	8192	16351	train	sameiginlega um nefhljóð, hliðarhljóð og sveifluhljóð, sem eiga ýmislegt sameiginlegt,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00003	16939	24390	dev	andstætt lokhljóðum og önghljóðum, sem stundum er kölluð hindrunarhljóð.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00004	25554	32482	train	Og þetta vísar til þess að, að hindrunin sem verður á vegi loftstraumsins í hljómendunum
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00005	34128	41193	train	er minni heldur en í hindrunarhljóðunum, sem sagt, lokhljóðum og önghljóðum.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00006	44100	45899	train	Byrjum á nefhljóðum.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00007	47629	50479	dev	Nefhljóð eru mynduð þannig að
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00008	52148	58387	train	gómfillan er látin síga en það er lokað fyrir loftstraum einhvers staðar í munnholi.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00009	59938	60708	eval	Þannig að
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00010	61876	62715	train	öfugt við það sem að
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00011	64878	67657	train	gildir um lokhljóðin, þar sem að, að
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00012	69102	72342	train	þessi lokun stöðvar loftstrauminn algjörlega,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00013	73856	74516	train	þá
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00014	75138	76651	train	þá stöðvar lokun
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00015	77568	82697	eval	ekki loftstrauminn hér, vegna þess að hann á sér greiða leið upp
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00016	82871	85510	train	í nefhol og út um nefið, þannig að
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00017	86469	89655	eval	hér heyrist hljóð meðan á munnlokuninni stendur.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00018	92285	93032	dev	Það er, það er,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00019	97036	104020	train	sem sagt innbyrðis munur nefhljóðanna stafar af því að lokunin verður á mismunandi stöðum.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00020	106362	113022	train	En nefholið, það virkar sem hljómhol í öllum nefhljóðum. Það er að segja,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00021	114304	118263	train	loftið í nefholinu er, það eru sveiflur í því,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00022	119918	122618	train	vegna þess að loftstraumurinn fer þar í gegn.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00023	123488	129399	eval	Þannig að nefholið virkar sem hljómhol og munnholið fram að lokuninni
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00024	130663	134053	train	virkar líka sem hljómhol. Það er að segja í varamæltum nefhljóðum
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00025	134472	135383	train	þá er
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00026	136294	140523	train	allt nefholið og allt munnholið, sem sagt fram að vörum,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00027	141589	146929	eval	hljómhol, það eru sveiflur í, í loftsameindunum, öllu þessu svæði.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00028	149430	153540	dev	En í til dæmis uppgómmæltum eða gómfillumæltum nefhljóðum
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00029	154045	155809	train	þá er það nefholið, eftir sem áður,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00030	156314	163902	dev	en bara sá hluti munnholsins sem að nær fram að lokuninni við uppgóm eða gómfillu.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00031	166365	172456	train	Það er hins vegar að, rétt að hafa í huga að nefholið er mjög stórt
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00032	173979	174428	train	og
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00033	175872	177791	train	það þýðir að
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00034	179102	181433	train	hlutfallslegur munur
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00035	181972	185893	train	nefhljóðanna, innbyrðis munur nefhljóðanna, verður frekar lítill.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00036	186279	198160	train	Sem sagt, af því að nefholið er, er alltaf hljómhol, svo bætist við það eitthvað af munnholinu, en, en, það,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00037	199026	202198	train	vegna þess hvað, hve nefholið er stórt, þá breytir það ekki
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00038	203457	204778	eval	geysilega miklu um
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00039	205958	210848	train	mögnunareiginleikana hversu stór hluti munnholsins bætist við. Og þess vegna er
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00040	212096	215246	train	til dæmis miklu minni heyranlegur munur á milli
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00041	216192	220427	train	varamæltra og tannbergsmæltra nefhljóða, [m] og [n],
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00042	220508	225849	train	heldur en á milli, til dæmis samsvarandi lokhljóða, [pʰ] og [tʰ],
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00043	227187	229660	train	þó að þó að í raun og veru myndunarlegur munur sé
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00044	232509	233019	train	hliðstæður.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00045	235792	236391	train	Og,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00046	238664	239594	train	það eru,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00047	241384	246422	train	í nefhljóðum, eru, eða nefhljóðin hafa fjóra myndunarstaði,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00048	248077	251991	train	svona nokkurn veginn þá sömu og lokhljóðin,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00049	253006	263190	train	það er að segja það eru varamælt, tvívaramælt nefhljóð, tannbergsmælt, framgómmælt, og uppgómmælt eða gómfillumælt hljóð og
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00050	265086	270393	eval	á hverjum þessara myndunarstaða eru tvö hljóð, óraddað
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00051	270448	271733	train	og raddað.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00052	274196	274826	train	En
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00053	276576	277318	train	þetta er sem sagt,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00054	279038	281798	train	formendur nefhljóðanna eru lágir
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00055	282273	283561	train	af því að,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00056	286210	287078	eval	af því hvað
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00057	288752	290340	train	hljómholið er stórt.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00058	291896	299795	train	Það er talað um það í öðrum fyrirlestrum, að stórt hljómhol, í stóru hljómholi þá magnast lág
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00059	299796	305091	train	tíðni, litlu hljómholi há tíðni, þess vegna eru formendur nefhljóða lágir.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00060	306362	312812	train	Og eins og ég var að segja vegna þess að, að nefholið er svo stórt þá verður hlutfallslegur innbyrðis munur nefhljóðanna
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00061	313600	314440	train	lítill.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00062	317944	320429	train	Og í samfelldu tali þá, þá
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00063	320430	327734	train	hverfa nefhljóðin stundum sem sjálfstæð hljóð, það er að segja, stundum verður ekki algjör lokun í munni.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00064	328853	330146	train	Þannig að, að
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00065	332140	337989	train	í staðinn fyrir að nefhljóðin séu sjálfstæð hljóð með lokun í munni og opnu út um nefið,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00066	338944	339633	train	Þá
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00067	340749	344215	train	verður nefopnunin, eða sem sagt,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00068	344230	348129	train	sig gómfillunnar með loftstreymi um nefið, það verður
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00069	349440	350429	train	samhliða
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00070	353161	354871	train	hljóði, öðru hljóði,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00071	356672	365822	train	sérstaklega undanfarandi sérhljóði. Þannig að í staðinn fyrir að menn segi „eins“ og „bangsi“
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00072	366900	372890	dev	þá segja menn „eins, eins, eins, bangsi, bangsi“. Sem sagt
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00073	373068	376850	train	þarna verður enginn, ekki fullkomin lokun í munni
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00074	377856	393096	train	en það verður samt opna, gómfillan sígur samt og opnar meðan á sérhljóðinu, undanfarandi sérhljóði stendur, og það breytir hljómi sérhljóðsins af því að nefholið bætist þá við sem hljómhol.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00075	398583	400264	train	Hér sjáum við
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00076	401412	411233	train	stöðu talfæranna, stöðu vara og tungu við myndun íslenskra nefhljóða, þetta er nú nokkuð hliðstætt og við myndun
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00077	413092	415760	dev	lokhljóða með sama myndunarstað.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00078	417626	420449	train	Hér eru varamælt [m] og [m̥],
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00079	421147	422138	train	raddað og óraddað,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00080	422644	424991	train	tannbergsmælt [n] og [n̥],
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00081	425856	427986	dev	framgómmælt og uppgómmælt.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00082	430576	433713	train	Athugið þó að snertiflötur tungunnar við góminn
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00083	434305	438031	dev	er minni en í samsvarandi
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00084	440195	441905	train	lokhljóðum. Þetta eru sem sagt,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00085	443086	447071	train	eins og „melur“ og „heimta“,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00086	447728	452284	train	hér er „njóta“ og [n̥] „hnjóta“,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00087	453318	460204	train	[ɲ] [ɲ], „ingi“ og „banki“, og [ŋ] [ŋ]
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00088	460834	464072	dev	„þang“ og „seinka“.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00089	466093	467041	train	Við getum svo,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00090	469341	472552	train	við getið svo skoðað, hérna,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00091	479503	481030	train	myndun þessara hljóða, það er
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00092	482518	485158	train	hægt að skoða hér, skoða spænsk hljóð,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00093	486047	488978	eval	þau eru ekki endilega nákvæmlega eins og þau íslensku en samt
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00094	490066	494115	train	nægilega nærri til að sé hægt að hafa gagn af þessum myndum.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00095	495006	498156	train	Hérna er, eru varamæltu lokhljóðin.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00096	501106	501826	train	staða
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00097	502692	506506	train	það er sem sagt, hér sjáið þið, gómfillan sígur, það er lokun við varir,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00098	507482	509582	train	staða tungunnar skiptir svo sem ekki máli.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00099	512054	513551	train	Hér eru, það eru
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00100	513664	517881	train	fleiri, miklu fleiri afbrigði í spænsku, við þurfum ekki að hafa áhyggjur af þeim. Hér eru tannbergsmælt
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00101	518568	519898	train	nefhljóð [n].
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00102	523455	526948	train	Þarna lokar tungubroddurinn við tannbergið en gómfillan sígur líka.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00103	527834	529632	train	Hér er svo framgómmælt.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00104	533660	536060	train	Hér er reyndar snertiflötur
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00105	537344	539480	train	tungunnar við góminn mjög stór,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00106	540459	542205	train	stærri heldur en var sýnt
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00107	542720	546500	dev	á myndinni á glærunni áðan og, og stærri heldur en venjulega er gert ráð fyrir að sé í íslensku.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00108	547546	549255	eval	Og svo er hér
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00109	552346	554426	train	[ŋ], uppgómmælta hljóðið.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00110	563416	564736	train	órödduðu hljóðin eru,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00111	565588	567839	train	þetta eru allt saman rödduð hljóð, órödduðu hljóðin eru nú
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00112	568973	569970	train	mjög svipuð.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00113	575003	575903	train	Hérna getum við svo
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00114	577451	580510	train	borið saman aðeins stöðu
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00115	582546	589448	eval	talfæranna, stöðu vara, tungu og gómfillu, við myndun lokhljóða,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00116	591726	594172	train	önghljóða hér í miðjunni, og svo
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00117	594173	596156	train	nefhljóða lengst til hægri,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00118	597591	599976	train	með mismunandi myndunarstaði. Það er að segja
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00119	600264	604423	train	myndun, vara myndun, tannbergsmyndun myndun,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00120	604441	620316	eval	framgómmyndun og uppgóm- eða gómfyllumyndun. Þetta er nú bara svona sett hér til þess að, að þið getið séð, glöggvað ykkur á muninum á þessum, þessum hljóðum, athugað sem sagt að
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00121	620317	625343	train	það sem að skiptir máli hér í nefhljóðunum er að gómfillan
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00122	626898	628818	train	opnar alltaf upp í nefhol,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00123	631573	632231	train	og í,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00124	633848	634958	train	en í bæði
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00125	637273	644747	train	lokhljóðum lengst til vinstri og nefhljóðum lengst til hægri er lokað algjörlega fyrir loftstrauminn í munni.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00126	646892	648781	train	í önghljóðunum aftur á móti,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00127	649595	657107	train	hér í miðjunni, þá er ekki algjör lokun heldur, heldur þrengt að loftstraumnum.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00128	659549	664551	train	Athugið líka að, að tungustaðan er ekki
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00129	664590	670087	train	endilega nákvæmlega sú sama og á þeim myndum sem við höfum sýnt hér.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00130	670328	673726	dev	Sem sagt það getur verið að það séu myndir sem,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00131	674893	687218	dev	myndir sem eiga að sýna sama hljóð, sýni svolítið mismunandi tungustöðu og það er vegna þess að, að það getur verið munur þar á og það er ekki bæði, sem sagt getur verið munur,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00132	687274	688778	train	svolítill munur milli einstaklinga
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00133	689545	689933	train	og
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00134	691032	692566	train	munur hjá sama manninum,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00135	693287	694917	train	innbyrðis munur, en, en
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00136	695511	696652	train	svona í stórum dráttum
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00137	697472	699150	train	er er hérna.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00138	700118	703151	train	Eða þetta sýnir sem sagt muninn á hljóðunum,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00139	703471	705596	train	en áttum okkur á því, áttum okkur á því
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00140	706795	710424	train	myndirnar eru ekki alltaf fullkomlega nákvæmar, en þær eru nógu nákvæmar.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00141	714620	715190	dev	Þá
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00142	716298	718284	train	eru það hliðarhljóð
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00143	719344	720394	dev	og það sem að,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00144	722684	724034	train	það sem einkennir hliðarhljóð
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00145	724670	725404	dev	er að
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00146	727100	728149	train	tungunni er lyft upp
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00147	728960	732313	dev	að tannbergi eða að gómi, og
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00148	732452	736139	train	hún lokar fyrir loftstrauminn um miðjan munn.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00149	738908	739418	train	En
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00150	739934	740498	train	hins vegar
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00151	741458	744157	train	leggjast brúnir tungunnar ekki alveg upp að jöxlunum
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00152	746260	750879	train	og opna þess vegna fyrir loftrás til móts við öftustu jaxla,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00153	753723	755357	train	yfirleitt til annarrar hliðar
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00154	756267	758368	train	og oftast hægra megin.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00155	760998	761748	train	Það eru þó
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00156	763264	770012	train	til, hjá sumum er þetta þó vinstra megin og einstöku sinnum báðum megin,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00157	770983	772924	train	að það er sérstaklega í óraddaða ellinu.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00158	775900	783751	train	Við höfum sem sagt bæði óraddað og óraddað l í íslensku, í orðum eins og [l] „líta“ og [l̥] „hlíta“.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00159	786554	788051	dev	Við sjáum hér, þetta er,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00160	788254	791103	eval	hér er eins og sé horft upp í góminn
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00161	792963	793414	train	og
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00162	796134	812963	train	hér er, skyggða svæðið sýnir hvar tungan snertir góminn og, og tennurnar og lokar fyrir loftstrauminn, það er lokað hér algjörlega við tannbergið. Reyndar getur lokunin verið svolítið, á svolítið misjöfnum stað og tekið eitthvert mið af
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00163	814345	815153	eval	hljóðunum í kring, af
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00164	816390	820680	train	því l er eina hliðarhljóðið í íslensku þá hefur það svolítið svigrúm.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00165	821288	823154	train	En örin hérna sýnir svo
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00166	824064	828204	eval	hvar er opin loftrás. Það er,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00167	830048	830647	train	hérna,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00168	831488	835478	train	sjáið að lokunin, eða þar sem tungan leggst ekki upp að jöxlunum hér aftast,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00169	836795	839849	eval	hérna hægra megin, eins og hún gerir hérna vinstra megin.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00170	842039	842970	train	Við getum
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00171	845276	847651	dev	skoðað hérna, haldið áfram að nota
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00172	848492	849735	dev	spænskuna hérna.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00173	850522	854918	train	Spænskan hefur reyndar miklu fleiri hliðarhljóð heldur en íslenska en við getum
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00174	855586	857226	eval	skoða l-ið hér.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00175	867072	868001	dev	Við getum líka
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00176	868619	869921	train	athugað að
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00177	875354	876095	eval	það eru
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00178	878263	880513	train	í, alþjóðlega hljóðritunarkerfið,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00179	880657	885533	train	það er, hefur verið minnst á það áður, hefur verið talað um hljóðritun, að
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00180	887309	889725	eval	það er, l er
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00181	890530	892007	train	flokkað sem
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00182	894362	896642	train	hliðmælt nálgunarhljóð
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00183	897424	898046	train	en
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00184	899486	908606	train	óraddaða l-ið, það er kannski, sem er venjulega hljóðritað, sem sagt, með tákninu fyrir raddaða l-ið.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00185	910267	914159	train	Þessi hér og bara settur hring, hringur undir til þess að tákna raddleysi.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00186	916352	917730	eval	Íslenskt óraddað l
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00187	919444	927963	eval	gæti kannski alveg eins talist hliðmælt önghljóð og væri þá hljóðritað svona,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00188	929894	932688	eval	bara svona til að benda á þetta en ekki,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00189	934264	935374	eval	ekki til þess að
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00190	936704	939020	eval	mæla með að því sé breytt.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00191	943899	944829	train	Svo eru það sveifluhljóð.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00192	946603	947083	train	Í
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00193	949050	949920	train	sveifluhljóðunum
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00194	951296	952785	train	þá myndast
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00195	953513	960605	train	sveiflur eða titringur á milli, milli tungunnar og tannbergsins eða, eða úfsins
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00196	962024	963604	train	í einstökum tilvikum, komum að því á eftir,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00197	964242	970068	train	yfirleitt milli tungubrodds og tannbergs. Og þannig opnast og lokast loftrásin á víxl.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00198	972928	982827	train	Það er hins vegar, eins og er nefnt í fyrirlestri um hljóðritun, þá er stutta r-ið í íslensku oft, virðist oft bara vera ein sveifla. Það er að segja,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00199	984448	986283	eval	tungunni er slett
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00200	986665	990277	train	einu sinni í tannbergið og lokað fyrir örstutta stund
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00201	991194	991914	train	og,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00202	994630	995710	train	og opnað síðan aftur
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00203	995749	998850	train	en, en, en þetta er ekki endurtekið.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00204	1001180	1001930	train	Þess vegna
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00205	1004679	1005640	dev	væri kannski
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00206	1007096	1013904	eval	nær, að minnsta kosti stundum, að tala um íslenskt stutt r sem svokallað sláttarhljóð,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00207	1014784	1023213	train	sem er, er tákn hljóðritað eins og, eins og hér er sýnt og höfum hér í alþjóðlega kerfinu hérna.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00208	1025718	1029196	eval	Það er enginn vafi á því að, að langt r í íslensku er sveifluhljóð,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00209	1030394	1035117	train	Það er stuttar stundum, en, en stundum væri það stutta kannski frekar sláttarhljóð.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00210	1039214	1039723	train	Svo er þess
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00211	1041023	1045440	eval	að geta að sumir nota,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00212	1046493	1050498	train	eða í máli sumra kemur fyrir úfmælt sveifluhljóð.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00213	1051672	1052286	train	Það er að segja,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00214	1053420	1054086	train	þá
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00215	1055122	1057288	dev	eru sveiflurnar ekki
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00216	1059048	1067419	eval	milli tungubrodds og tannbergs heldur milli upptungunnar og úfsins,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00217	1067858	1072597	train	myndast sveiflur þar á milli. Þetta er hljóðritað sem, sem stórt r
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00218	1075914	1077564	train	og hljómar
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00219	1079339	1084004	train	einhvern veginn þannig að í staðinn fyrir „fara“ segja menn „fara“,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00220	1084983	1086952	dev	„fara“, eða eitthvað í þá átt,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00221	1089543	1090232	train	og
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00222	1092724	1093743	train	það er,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00223	1095986	1097350	train	en þetta er aftur á móti,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00224	1098870	1109489	train	þó að þessu bregði fyrir í íslensku, þá er þetta ekki talið eðlilegt íslenskt mál, málhljóð. Þetta er yfirleitt litið á þetta sem talgalla, kallað kverkmæli eða gormæli eða talað um að menn skrolli
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00225	1110315	1112875	train	og, og yfirleitt reynt
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00226	1113641	1118183	train	að leiðrétta það eða, eða útrýma því.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00227	1119524	1120154	train	Og
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00228	1122438	1123248	train	við getum
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00229	1124668	1127988	train	aðeins skoðað þetta hérna í,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00230	1129584	1130453	dev	í spænskunni
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00231	1131762	1135117	dev	þar sem að, að við höfum
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00232	1139187	1140249	train	r-ið hér.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00233	1142925	1149558	train	Segi það er ekki, þetta er ekki hvað, þetta er ekki nákvæmlega eins og íslensku hljóðin en nægilega líkt, hérna.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00234	1151378	1157280	train	Sjáið þarna þessar sveiflur tungubroddsins við tannbergið en sláttarhljóðið væri svona.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00235	1160364	1161444	train	Bara ein snerting svona.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00236	1165214	1166054	train	Og
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00237	1168508	1169197	dev	síðan
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00238	1170800	1173708	train	getum við aðeins farið hérna yfir í þýskuna
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00239	1175361	1177184	dev	og athugað þar
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00240	1181358	1184215	train	úfmælta hljóðið. Það er reyndar
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00241	1185482	1195975	train	ekki flokkað þar sem úfmælt sveifluhljóð heldur úfmælt önghljóð sem er
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00242	1199208	1204930	train	hljóðritað sem r á hvolfi. Þið sjáið það hér. Þetta er sem sagt úfmælt sveifluhljóð sem
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00243	1207360	1208310	train	venjulega er talað um,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00244	1209893	1212012	train	venjulega sagt að úfmælta hljóðið,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00245	1212847	1221988	train	kverk mælishljóðið í íslensku sé úfmælt sveifluhljóð en hugsanlega gæti það einnig flokkast sem úfmælt önghljóð eins og í þýskunni.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00246	1223177	1224256	eval	Og það er þá,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00247	1229009	1231956	train	getum við skoðað og hlustað á hér.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00248	1232939	1237075	train	Það sem að skiptir máli er að það, það myndast öng eða
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00249	1237110	1241574	train	sveiflur hér milli aftasta hluta tungunnar og, og úfsins.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00250	1251024	1251894	train	Hér er svo,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00251	1253697	1258362	train	getum við svo séð aðeins hljóðrófsrit með
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00252	1260488	1262018	train	þessum þremur flokkum hljóða.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00253	1262848	1264048	train	Þetta eru orðin „ara“,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00254	1264375	1265894	train	„ana“ og „ala“,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00255	1266745	1271802	train	og takið eftir hvað r-ið er stutt.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00256	1272650	1275207	train	Það er væntanlega bara ein sveifla hér.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00257	1275689	1277231	eval	Ef þið berið r-ið saman hér,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00258	1277499	1279047	dev	það er auðvelt að sjá
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00259	1280128	1287538	dev	h r-ið er vegna þess að við sjáum hin reglulegu bönd í sérhljóðanum sitthvorum megin við, r-ið er mjög stutt,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00260	1288052	1292617	train	en n-ið og l-ið eru miklu lengri.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00261	1295136	1298850	train	Og við, maður sér hér, þetta eru rödduð hljóð allt
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00262	1298869	1301396	eval	saman þannig í, í n-inu hérna og
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00263	1301397	1305635	train	l-inu hérna eru þessi dökku bönd,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00264	1308053	1314548	eval	lóðréttu bönd en, en þið sjáið að, að styrkurinn er minni heldur en í sérhljóðunum í kring.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00265	1321109	1322039	train	Hér er svo
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00266	1324352	1325072	train	myndað
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00267	1327047	1331530	train	hliðarhljóðið, rödduðu og órödduðu hliðarhljóði í framstöðu,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00268	1334400	1337130	train	hér er orðið „laða, laða“,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00269	1338247	1344856	dev	og þið sjáið [ð] er raddað, þannig að það er röddun alveg frá byrjun,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00270	1345936	1353074	train	en maður sér samt greinilega hvar skilin eru milli hliðarhljóðsins og sérhljóðsins, hvar sérhljóðið tekur við.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00271	1354944	1355710	train	Svo eru
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00272	1357662	1358482	train	tvær
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00273	1359753	1364282	train	myndir, tvö hljóðrofsrit með orðinu „hlaða“ með óraddaða hliðarhljóðinu.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00274	1365632	1370522	train	Og það er vegna þess að, að framburðurinn í þessum
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00275	1371835	1374851	train	samböndum með órödd, órödduðum hljómendum í upphafi,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00276	1375317	1377542	train	virðist geta verið dálítið mismunandi.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00277	1378966	1380584	train	Í sumum tilvikum
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00278	1382464	1385963	train	og kannski, og yfirleitt er nú gert ráð fyrir því í hljóðritun, að, að
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00279	1387118	1390993	train	það sé um að ræða algjörlega óraddað hljóð, [l̥] [l̥] [l̥]
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00280	1391310	1397011	train	„hlaða“, og við sjáum það hér, sem sagt að, að,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00281	1398623	1401669	train	hér, hér er
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00282	1402218	1405037	train	óraddað hljóð. Við sjáum það eru engin regluleg
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00283	1406652	1408631	train	bönd. En,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00284	1410655	1413048	train	og svo tekur a-ið við.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00285	1415028	1417025	train	Í seinna dæminu,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00286	1418230	1419518	train	þá er aftur á móti
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00287	1422666	1429625	train	eins og seinni hlutinn af hljóðinu, því hljóði sem er á undan sérhljóðinu, það er greinilegt hvar sérhljóðið hefst.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00288	1430129	1433368	train	En það er eins og seinni hlutinn af því sé raddaður.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00289	1433653	1436574	train	Þar að segja ef við berum þessa mynd
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00290	1437593	1440225	train	sjáum við þá sem er lengst til vinstri, þá er það sem er næst
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00291	1440264	1441440	train	á undan sérhljóðinu
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00292	1442562	1446990	train	alveg eins eða nokkurn veginn eins en það sem er hérna allra fremst er
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00293	1447752	1449910	train	eins og það sem er í myndinni
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00294	1450752	1451502	train	þarna í miðjunni.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00295	1451993	1452557	train	þar að segja,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00296	1454800	1459145	train	þarna virðist orðið hefjast á órödduðu [l̥] [l̥],
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00297	1459944	1462445	eval	en svo tekur við raddað l
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00298	1462465	1464714	train	þegar nær dregur sérhljóðinu.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00299	1466322	1467230	train	Þess vegna er þetta hljóðritað
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00300	1467231	1471241	train	svona með órödduðu l-i fyrst, síðan rödduðu og svo kemur sérhljóðið.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00301	1472576	1486410	train	Ég tek fram að ég geri ekki ráð fyrir og ætlast ekki til að þetta sé hljóðritað svona, ætlast ekki til að menn fari að greina þarna á milli greina hvort að hliðarhljóðið sé, eða hljómandinn þarna í upphafi sé raddaður að einhverju leyti,
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00302	1486951	1493621	train	þetta er bara til að, að benda á að framburðurinn getur þarna verið svolítið mismunandi.
fa3499a8-5c86-4ed6-850a-2543899c6b6c_00303	1496530	1502411	train	Og þá skulum við láta lokið umfjöllun um hljómendur.