segment_id	start_time	end_time	set	text
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00000	1410	9179	train	Í fimmta kaflanum þá erum við að talað um aðferðir, það er að segja rannsóknaraðferðir sem við notuð til þess að, að skoða heilann.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00001	8788	21376	train	Í þessum kafla þá lesið þið ekki allan kaflann, stundum segi ég ykkur að þið eigið að lesa allan kaflann en ég er kannski með meiri áherslu á eitthvað eitt heldur en annað.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00002	20986	34371	train	En í þessum kafla þá ætla ég að sleppa ykkur alveg við suma hluti, þannig að þið lesið bara þær blaðsíður sem eru gefnar upp hér og hitt er þá ekki, ekki hluti af námsefninu í námskeiðinu.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00003	33892	37680	train	En endilega að lesið það bara ef þið hafið áhuga á því.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00004	40957	58496	train	Brottnám í tilraunaskyni er í rauninni ein elsta og vinsælasta aðferðin sem er notuð til að kanna virkni heilans en þá er skemmdur eða fjarlægður hluti af heilanum og kannað hvaða áhrif það hefur á hegðun dýrsins.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00005	59264	67453	eval	Það er þá gert ráð fyrir að, að þessi hegðun hafi virkni sem dýrið getur ekki lengur framkvæmt, að því sé þá stýrt af þessu svæði sem var fjarlægt eða skemmt.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00006	68766	79506	train	Ef við tökum dæmi: dýrið getur ekki lengur séð eftir að, að tiltekið svæði er skemmt. Þá gerum við ráð fyrir að þetta svæði stýrir sjóninni eða einhvers konar sjón úrvinnslu.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00007	81384	89769	train	Þið munið kannski eftir þessu í fyrsta kaflanum þá var talað um þarna Pierre Flourens og svona tilraunir og svo Paul Broca.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00008	90129	106108	train	Hann var þá í rauninni að gera sambærilegar tilraunir á fólki, nema hvað að hann var að skoða fólk sem hafði fengið heilablæðingu og í heilablæðingum þá gjarnan skemmist einhver ákveðin svæði í heilanum, einhver lítill hluti.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00009	105569	114409	train	Og hann rannsakaði fólk sem fékk blæðingu sem olli því að, að það átti erfitt með að tala eða tjá sig eftir á.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00010	115626	134406	train	Hann gerði þá athugun á hegðuninni, hegðunarbreytingunni hjá þessu fólki, og svo eftir að fólk dó þá fékk hann heila þeirra til krufninga og gat þá skoðað hvaða svæði það var nákvæmlega sem skemmdist hjá þessu fólki sem missti, missti málið það átti erfitt með, með að tjá sig.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00011	136375	149094	train	Og svo líka töluðum við aðeins í þriðja kaflanum um, um, um Phineas Gage sem fékk járnrör í gegnum heilann og skemmdi þarna hluta af ennisblöðunum og hann varð breyttur, breytt manneskja, persónuleiki hans breyttist í kjölfarið.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00012	148645	157941	train	Þannig að þessar aðferðir eru gamlar og hafa, hafa kennt okkur mjög mikið um heilann og virkni hans.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00013	161187	165747	train	Við erum að tala hérna um, sem sagt, brottnám í tilraunaskyni.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00014	164427	172866	eval	En yfirleitt er í rauninni ekki um eiginlegt brottnám að ræða núorðið í svona rannsóknum.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00015	172295	181735	train	Það er að segja, það eru yfirleitt ekki skorin úr ákveðin svæði í heilanum heldur er skemmd hluti af heilanum.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00016	181316	188685	train	Og það eru aðallega tvær aðferðir notaðar við það: raftíðni og eitrunarskaði.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00017	190080	213241	train	Og sem sagt í raftíðniskaðanum þá er stálvír, hann er einangraður nema bara rétt á oddinum, svo er bara borað inn í heilann, vírinn þræddur að því svæði sem vísindafólkið vill rannsaka og svo er gefinn straumur með svona hárri en, en, en breytilegri tíðni.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00018	212670	220895	train	Þá myndast hiti í kringum oddinn á, á þessum vír og þá skemmist allt sem þar er í kring.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00019	220355	235792	train	Það skemmast allar frumur, allar taugafrumur, hvort sem, hvort sem þetta eru frumubolir, símar eða hvaða hlutar frumunnar þetta eru það skemmist í rauninni þá allt á ákveðnu svæði í kringum oddinn.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00020	235568	237857	train	Ókei, þannig að það er raftíðniskaðinn.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00021	237857	253487	train	Eitrunarskaðinn aftur á móti, hann er gerður þannig, það er líka svona borað, borað inn í, inn í heilann á þeim stað sem þú vilt skemma, en svo er sýra, amínósýru, kainic sýru, sprautað þar inn.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00022	254463	264689	dev	Hún hefur þau áhrif, hún er tekin upp í frumubolum og hún skemmir þess vegna bara frumubolina sem eru á þessu svæði.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00023	264149	281127	train	Ef það væru til dæmis símar á taugafrumum sem, þar sem frumubolirnir, þú getur verið með frumuboli kannski aftarlega í, í, í höfðinu eða í heilanum, svo liggja símarnir um eitthvert svæði kannski alveg fram, framar í heilann.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00024	281067	293190	train	Segjum að svæðið sem við værum að rannsaka væri þarna einhvers staðar í miðjunni, ef við mundum nota raftíðniskaða á það svæði, þá myndum við skemma allt á  þessu svæði, þessu svæði þarna í miðjunni.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00025	292620	312870	train	Bæði þar sem, þær frumur, þar sem þær taugafrumur sem væru með frumubolina sína á því svæði og líka þessar taugafrumur sem ættu kannski uppruna sinn, væri með frumubolina í, hérna. hnakkanum og bara símarnir mundu liggja þarna um þetta miðjusvæði.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00026	312422	312870	eval	Raftíðni skaðinn myndi skemma þær líka.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00027	312422	326855	train	Þannig að eitrunarskaðinn gerir það nefnilega ekki, hann skemmir þá bara þær frumur sem eru með með frumuboli á því svæði sem kainic sýrunni er sprautað.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00028	326375	359814	train	Þannig að þessi aðferð er sértækari og gefur í rauninni nákvæmari upplýsingar, við getum þá ályktað að svæðið þar sem sýrunni var sprautað að það skemmi, skemmi taugafrumur sem eru með, eigi upptök sín þar, eru með frumubolina þar á því svæði og þá getum við frekar ályktað að á því svæði séu taugafrumurnar sem stýra tiltekinni hegðun sem mögulega dýrin gæti misst í kjölfarið á þessum, þessari skemmd sem  við værum að framkalla.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00029	362355	366074	train	Ég hef verið að tala hérna um að bora inn í heilann á dýrum.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00030	366975	377081	train	En til að gera það þurfum við, það þarf ákveðin tæki og, og, og upplýsingar um heilann svo það sé hægt að bora inn í heilann á rétta staði.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00031	376422	402081	train	Það er í kennslubókinni lýst nokkuð vel, svona, það sem kallast hnitastungu [HIK:aðg] aðgerð og tækjabúnaðinum sem er notaður og svona ákveðnum kortum sem eru þá sett upp af heila dýrsins til þess að hægt sé að finna út hvar, hvar við erum staðsett og hvar eigi að bora til þess að, til þess að hitta á réttan stað.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00032	401391	417153	train	Og þannig að þessum aðferðum er almennt beitt þegar verið er að framkvæma þennan heilaskaða, það er að segja það er notað kort, ákveðið hvar nákvæmlega á að, að framkvæma skemmdina.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00033	418288	429874	train	Dýrunum er gjarnan komið fyrir í svona, hérna, þetta er svona eins og þvingur til þess að hægt sé að bora inn í gegnum höfuðkúpuna og inn á réttan stað í heilanum.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00034	429093	443339	train	Og þessar sambærilegar aðferðir eru líka notaðar ekki bara til þess að bora inn og skemma eitthvað því að stundum er verið að bora inn í heilann til að koma fyrir rafskautum ef þarf að örva ákveðin svæði.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00035	442800	447526	train	Við skoðum það aðeins, hérna, betur líka á eftir í, seinna í kaflanum.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00036	449913	458271	train	Þegar við erum að bora í gegnum heilann þá gefur alveg augaleið að við getum skemmt eitthvað út frá boruninni.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00037	457581	478060	train	Ef við ætlum að skemma með til dæmis vír eins og við skoðuðum hérna áðan, eitthvað svæði djúpt inni í heila, þá þurfum við samt að fara í gegnum ekki bara höfuðkúpuna heldur í gegnum fullt af heilavef og heilavefur er náttúrulega bara frumur og þá getum við alveg skemmt fullt af taugafrumum í, í þeirri aðgerð.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00038	478848	484096	train	Þannig að það er eitthvað sem kallast falskur skaði sem við getum gert í svona rannsóknum.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00039	483408	504500	train	Það er í rauninni farið í gegnum öll þessi sömu skref, það er að segja að, að, að, hérna, bora í gegnum,  gegnum höfuðkúpuna, gegnum heilann, koma fyrir vír á sama stað og, og, og væri gert í raunverulegu rannsókninni nema hvað það verður ekki settur þá þessi straumur á vírinn.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00040	504139	510228	train	Þannig það væri ekki skemmt svæðið heldur bara farið í gegnum, gegnum þessa aðferð.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00041	509747	519592	dev	Og þá myndi það í rauninni virka eins og, eins og, eins og viðmiðunarhópur í, í svona það sem þið eruð búin að læra um svona í tengslum við sagnfræðirannsóknir.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00042	520193	541722	train	Þá væri þetta svona eins og viðmiðunarrannsókn, þannig að ef einhver ákveðin skemmd verður við það bara að bora þessa leið í gegnum, gegnum heila þá gætur maður ekki dregið þá ályktun af alvöru rannsókninni að, að, að það, sá skaði sem verður sé bara vegna skemmdar á svæðinu sem er skemmt, skiljið þið?
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00043	541573	568154	train	Þannig að það þarf að rauninni að bera þá rannsóknina þar sem er borað í gegnum höfuðið og heilann og svæðisskemmt, það þarf að bera þá rannsókn saman við þennan falska skaða, það sem er farið í gegnum öll sömu skref nema tiltekna svæðið í heilanum er ekki skemmt og, og skoða í rauninni hvaða áhrif þessi, þessi falski skaði getur þá haft mögulega á hegðun hjá dýrinu.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00044	571697	597388	train	En þegar er búið að fara í gegnum þessi skref, það er að segja að skemma eitthvert ákveðið svæði í heilanum, skoða hvaða áhrif það hefur á hegðun dýrsins, þá er gjarnan skoðaður heilinn, það er að segja eftir dauða dýrsins og þá og er notað það sem kallast svona vefjafræðilegar aðferðir til þess að, til þess að hægt sé að skoða þá, skoða, skoða heilann og sneiðar í heilanum eftir, eftir dauðann, dauða dýrsins.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00045	598272	607815	train	Það sem er gert er að fyrst er blóðinu hjá dýrinu, því er skipt út fyrir vökva.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00046	607605	614235	train	Þannig að það er saltlausn gjarnan dælt inn til þess að, að, að dæla blóðinu út.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00047	613725	619461	train	Sem er gert til þess að hægt sé að sjá betur öll, öll svæði í heilanum.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00048	620498	624467	dev	Að því loknu þá er heilinn settur í festi.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00049	626187	635312	train	Algengast er formalín og tilgangurinn með þessum festi er að geyma heilann svo hann skemmist ekki.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00050	638376	651466	dev	Það eru í líkamsvefjum og þar með talið heilanum, þá eru er svona náttúruleg ensím sem sjá um að brjóta niður vefina, breyta í rauninni heilanum bara í graut á einhverjum tíma.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00051	653765	667755	train	En ef þessi ensím eru skemmd þá brjóta þau ekki heilan niður og það er einmitt það sem festirinn gerir, hann, hann eyðileggur þessi ensím til þess að koma í veg fyrir að þau brjóti heilavefinn niður.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00052	667186	685226	train	Festirinn passar líka að bakteríur og mygla myndist ekki í þessum, þessum heilavef og þannig að, þannig að festir, það er algengasti festirinn er formalín, hann hefur þá, þá þetta hlutverk til þess að varðveita heilann.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00053	688188	694756	train	En svo er að því loknu þá er gjarnan notaður vefjaskeri svokallaður.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00054	694067	702672	train	Það er til þess að skera þá bara heilann í mjög þunnar sneiðar og svo ertu að skoða sneiðarnar undir, undir smásjá.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00055	702672	709337	train	Þegar verið er að  skoða heilavefinn í smásjá þá getur verið rosalega gagnlegt að lita hann.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00056	709068	718962	dev	Af því ef maður skoðar heilavefinn ólitaðan þá sér maður svona frekar grófa mynd af, af, af heilanum eða þessum, þessum, þessum heila, hérna, þessum heilasneiðum.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00057	721942	753360	train	En það er hægt að nota ýmsar aðferðir til þess að lita og það fer svolítið eftir því hverju maður er að leita að, það er að segja hvað maður vill sjá og þá eru þessi lita, litaefni sem notuð eru ólíkt gerð þannig að, að til dæmis metelín blár, sem er, er mikið notaður, hann er tekinn upp í kjarnanum og umfrymi fruma, ekki bara taugafrumu heldur allra fruma í heilavefnum.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00058	753091	769255	train	Og við sjáum þarna á þessari mynd þá erum við að sjá hvernig, af því við vitum líka að, að [HIK: tauga] frumubolir, til dæmis á taugafrumum, þeir raða sér svona utan með heilanum.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00059	768535	781937	train	Og það er það sem við sjáum þá hérna á myndinni, þetta er svona eins og, eins og, hérna vegur eða rammi þarna í, í ystu lögunum meðan það er mun minni litur tekin upp þarna í miðjunni.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00060	781488	786628	train	Þetta verður svona eins og ljós fjólublár litur og það er einmitt þarna þar sem símarnir eru.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00061	786268	796966	train	Þannig að þá sjáum við þá getum við greint frumubolina og svo símana með því að lita með, með, með tilteknum, tilteknum efnum.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00062	799961	810422	eval	Nú eru við sem sagt búin að vera að skoða hvernig má skoða heilann í, eftir, eftir dauða dýrsins. En við viljum gjarnan geta  skoðað heilann, lifandi heila.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00063	809972	810422	eval	Og við höfum nokkrar leiðir til þess.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00064	814464	816023	train	Fyrst er það tölvusneiðmynd, það er CT.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00065	815153	831697	train	Tölvusneiðmyndatæki notast þá við röntgengeisla, röntgengeislanum er beint í gegnum þann líkamshluta sem verið er að skoða, sneið af líkamsvef er, er það orðað þarna.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00066	831307	845860	eval	Þannig að, að geislanum er beint gegn, hann er numinn hinum megin af tölvusneiðmyndatækinu og þá mun, numið hversu mikill, mikil geislun er í gegn.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00067	845440	857246	train	Og það er hægt að  nota þær upplýsingar til þess að búa til mynd, eins og við sjáum hérna á, á, að neðan hérna á glærunni.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00068	858624	866513	dev	Þannig að, að, af því það er sem sagt mismikið af geisla sem fer í gegn eftir því í hvaða vef við erum að fara í gegnum.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00069	866092	875801	train	Og þarna sjáið þið einmitt á þessari mynd, þarna er teiknað upp, teiknar, teiknar tækið í rauninni upp mynd þarna af, af heilavef.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00070	877312	883312	train	Þarna sést munurinn á frumubolunum sem liggja utar og, og, og svo símunum fyrir innan.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00071	882892	894942	train	Við sjáum þarna heilahólfin í miðjunni sem eru þá vökvi og þarna er einmitt verið að greina heilaæxli og þá sér maður það litað þarna vinstra megin.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00072	900575	909725	eval	Segulómun er gjarnan notuð líka til að skoða heila og heilavef, gefur nákvæmari mynd af heilavefnum en, en CT sem við vorum að skoða hérna áðan.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00073	909365	915150	train	Í segulómun þá er sterkt segulsvið sent í gegnum líkamsvefinn.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00074	916875	922245	train	Það hefur áhrif á, á hvernig vetnisatóm snúast.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00075	924946	945270	train	Segulómtækið, það nýti sér þessa, þessa eiginleika vetnisatómanna og notar, notar það til þess að teikna upp mynd af heilanum vegna þess að vetnisatóm eru sem sagt í ólíkum styrk í ólíkum vefjum líkamans.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00076	944520	954216	train	Þannig að þá er hægt að nota þær upplýsingar til þess að, að, að skrá og teikna upp mynd af heilanum.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00077	955404	969653	train	Og svo er þriðja leiðin sem gjarnan er notuð, það er að segja mun sjaldnar en, en, en hinar tvær sem við nefndum hérna áðan. Það er sveimisegulómskoðun, hún er aðallega notuð í rannsóknarskyni enn sem komið er.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00078	970744	978153	train	Sú að notast við MRI tæki, eins og við vorum að tala um hérna áðan, segulómtæki, en það er aðlagað.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00079	980214	986754	train	Þessi greining gengur út á það að, að greina í rauninni síma, hvernig þeir liggja og þið sjáið það þarna á myndinni.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00080	986754	991883	dev	Það er að segja hvernig taugasímar liggja hjá fólki.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00081	993940	1004625	train	Þá er tækið stillt þannig að það getur numið stefnu vatnssameindanna sem eru í mýlisslíðrinu, mýlisslíðrið sem liggur utan um taugasíma á taugafrumum.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00082	1005429	1025122	dev	Og stefna þessara vatnssameinda er alltaf í þá átt sem taugaboðin berast og það er hægt að stilla, sem sagt, segulómtækið þannig að það taki upp þessa stefnu og þá er hægt að teikna upp svona kort af taugasímum og stefnu þeirra, hvaðan símarnir eru að fara og hvert þeir eru að fara.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00083	1025122	1029137	train	Og þá er hægt að teikna upp svona fallegar myndir eins og við sjáum hérna að neðan.
1fa9e8f2-1a0b-44a0-9aa4-a2466c7a1a90_00084	1028718	1042115	train	Og þetta getur verið mjög gagnlegt til þess að skilja svona ferli í heilanum og hvernig, hvernig taugafrumur tengjast, hvert þær liggja, hvar, hvar er upphafsstaður og annað slíkt.