Удж. Юӧр. –Оз. Менӧ! – Эз. Аргыш – Оз. – Ог. Асыв. Аньяс Панас «Кор? Асыв. Лок!». Мыйла? ыджда. – Абу. – Уна. Мӧдӧс. Мыйла? Кытчӧ? 42 час Мыйла? Кыдзи? Эмӧсь. Ӧтлаын Водзӧс Ас туй Сисьяс И мый? Муна!.. Мӧдысь! «Солык» Изьваын Удораын Уджысь? Дзескыд Тэнад». Мӧд лун Асьныс! Ог тӧд. –Аддзи. Чӧскыд. Усадьба А мый?! А миян. – Мыйла? А мыйла? Поповъяс Ньӧбӧны. Кӧсйыси. Быд лун! Куар-код Босьтчи. Емдін р. Кӧсйыси. Ас овмӧс Ӧнія кад Палатаын Бӧртӧмын Лымйысь! Отсавны. Лыддьӧй. Артмӧма! Даръяси. МӦд лун. Кытчӧ?.. Бур туй! Пӧръялі. Майбырыс! Майбырыс! Казармаын Ивановъяс Ыджыд вок – Вӧтася. Ӧтчыдысь! Абу тадз. Висьтала. –А дыр-ӧ? Висьталі. –Бур лун! –А кыдзи? Ме тшӧтш. Туясьӧмӧн Мылдін р. Шуда кад. Ставсьыс! Висьталі. –Бур лун! Эз артмы. Сӧстӧмлун И ставыс. Ухта кар. –А оз кӧ? Мый кӧра? Мый сэсся? Быдтіс пи. Быдтіс пи. Кыддза рас – Эз дзик. «АВАКС»-яс Мародёръяс Еджыд лыа. Панюковъяс – Бур лун! Енэжӧдзыс. Кӧдздӧдіс. Тайӧ сідз? Висьталіс: Висьталіс: Ён, зумыд. ), он гиж? Коймӧд шуд Миян корр. Мый водзӧ? Коймӧд лун И ёнмисны. Денисовъяс – юалі ме. Юыс кольӧ. Ас керкаӧ. зэв сьӧкыд Гуся инъяс Мый артмӧ? Осёлъясӧс. ВитӦд лун. ДасӦд лун. Мый вӧчны? Ачыс коді? Мый сэні?» Видзӧдлам. Кулӧмдін р. Сылӧн 1 пи. Сылӧн 3 пи. Сылӧн 3 пи. Век вежӧрас Вӧр, изъяс. И тайӧ бур. – Збыльысь? И ме видлі. Коді мекӧд? Пон видзам. Сэні кыдзи? Тшӧктан кӧ, Снимокъясыс —Йирсянныд? Кулӧмдін р. Кулӧмдін р. Сэтшӧм ылӧ? –Тайӧ коді? Субӧтникъяс —Бур юалӧм. Эг йӧзӧдлы. На, лыддьы. Талунъя лун Кулӧмдін р. —Локтан он? КоймӦд лун. НёльӦд лун. –Эг кывлӧй! Асланым ӧд. Мӧдӧдчисны. Кулӧмдін р. Кулӧмдін р. Сылӧн 2 ныв. Эм ныла-пиа. Вайис спирт. Югыдсӧ вайӧ. — Торъялӧны. Босьтӧмаӧсь. Тувсовъя шыд Бӧж-сьыс пӧ. Кӧрткерӧс р. Кӧрткерӧс р. Сылӧн астма. Сӧмын бур ки Маыд сьӧкыд. Кӧрткерӧс р. Биысь ловйӧн Тӧдмӧдыштан? –Кыдзи сідз? Олӧмыс пуис. Чомйын быдми И ме «ӧзйи». Кӧрткерӧс р. Юалӧмыс уна. Кӧрткерӧс р. Баб шутёвтӧ. Мыйла меным? —Ставныскӧд. Гортӧ мунам. –А пӧран кӧ? –Веськыдлун. —Веськыдлун. И волывлӧны! Тӧв, кӧдзыд. Дона ёртъяс! А мый водзӧ? Кӧрткерӧс р. Лэбим 8 час. КвайтӦд лун. СизимӦд лун. Но мый шуны? ӦкмысӦд лун. Кӧрткерӧс р. Ӧні ме тані. Кӧрткерӧс р. Эз повзьыны. –Юрын эм жӧ. Нёбдін сикт, Кӧрткерӧс р. Сідзкӧ, мый? Кӧрткерӧс р. Кӧрткерӧс р. Вежӧны лифт. –Да, вермас. Кӧрткерӧс р. Вад ты дорын Тэнад тшӧтш? Кӧрткерӧс р. Мед пӧ олӧны. ГУЛАГ кадсянь Ляйын шудаӧсь Томъяс тшӧтш. Бур кад вӧлі. Бипур дорын!! Уна на чужас. Лёк югӧр улын Бурдӧдысь дор – Корсям тай. Ӧтнам ог мун! Мунам ставӧн. Лоӧ краситны. – Видза олан! – Дерт, шуда. 15 сюрс шайт. А нимкодьным! Тайӧ абу сёр? Тіян сідз жӧ? –Абу кокньыд. Ме сылы эски. Мися, ог куж. Ме эг падмӧд. Мам кок туйӧд Вайӧда ӧтиӧс. А кӧні узьны? Жуӧмӧн жуӧны. 1990-ӧд вояс. Челядьлы мойд Абу сэтшӧмыс. Ӧні шуа – ог. Медводдза лун Вит час асыв. Содтӧдыс уна. Муса Бугаевын Пётр да Марфа Иналам бур ки –Босьтӧны жӧ. Татшӧмыс вит. Мый жӧ аддзи? Тӧдны кӧсъян? Мамыдлы ваяс. Мудзан, дерт. Ыджыд семьяын Уна кад коли. Пыр казьтыла. Ылын, буракӧ. Ме шуа: «Ог». Ёна вензясны. Бӧркыв пыдди. Ме бара эски. А ме увдорас. И кывзысисны. Войыс кӧдзыд. А ми дасьӧсь. Татшӧмыс уна. Унаӧн сёрмам. Куим час чӧж? –Кӧні сьӧмыс? Эм-ӧ Лымваыс? –Оз видзӧдны. –Ог эськӧ да. Аньыд эскӧма. Сылӧн кык ныв. Олӧмын и вӧтын – Дыр-ӧ лэбны? Шуднас юксисны Видза оланныд! Муса коми кыв. Лоӧ корысявны. Но сьӧлӧмсянь! Асланым могыс. Шудыс и шогыс. Дӧзми да муні. Колӧ вежлавны. Кыче мылкыдыд? Но оз ставныс. Эмӧсь внукъяс. Тайӧ абу тадз. манын ит шоно! Вӧрыд матын и. Пӧшти быд лун. – Сезон кежлӧ? Но оз быдӧнлы. Чайта, мый эз. Мыйын помкаыс? —Тадзи вӧлӧма. А сёйны нинӧм. Чужлӧма Ручын. Шуам, Юдинъяс. Дзоридз пыдди. Вайӧ тӧдмасям! Коді таӧ эскӧ? Ветлӧны садйӧ. А мый пытшкас? –И тіян оз ло! Лыда вужъясьӧ. Кор кыпӧдасны? И тайӧ ышӧдіс. Сёян виччысьӧ. А гӧлӧсъясныс! Петӧны этшаӧн. –Мыйла локтін? Йӧзыс зэв уна. Унакӧд ёртася. – юася сылысь. Нёльсьыс кыкӧн Тайӧ абу тадз! Медся шуда лун Уджавны-зільны А югдіс кыдзи! А водзӧсӧ мый? Сӧмын воскысь. Медводдза лун. Дас ӦтиӦд лун. Дас кыкӦд лун. –Сідзи артмис. Анделыд видзӧ. Вулканъяса му. Но лӧсьӧдасны. Дон босьтӧмӧн. Меным везитіс. –Да, мынтасны. Таысь нимкодь? – юалі сылысь. Со и мыччысис. Но отсӧгыс эм. Кывтісны вояс. Помыс оз югды! Меным абу ылын. Куляс и вердас. Сылӧн ныла-пиа. Сылӧн ныла-пиа. Сылӧн ныла-пиа. Арӧдзыс эз лок. Овтӧм, да олӧны Чӧскыд тшай юим Сiйӧ пыр мекӧд. Огӧ на ловъясӧн И менӧ корисны. – Весиг ог тӧд. Тадзи и артмис. Таысь зэв любӧ. Мый нӧшта колӧ! Пӧдӧма 37 морт. А кыдзи пыксян? – Мед эськӧ да. Удж вылад сьыв. Сэні мамыс абу. Тані олӧ муслун – Йӧзыс ошкӧны. И быдӧн колана. – Журналъясысь. Тані сё майбыр! – Да код тӧдас. – Ті шуда морт? Ньӧбны оз артмы Выльторйыс уна. Ас местаас тай. сылан ӧд вомын, Олӧмыс тані пуӧ Кытшӧ пуксьӧмӧн —Казьтыштанныд? –Регыд Выль во. Америкасалы шыд Вый колӧ сёйны. Тырмӧ ӧд нокыс. Космосысь гӧсьт Миян абу тадзи. Доръям асьнымӧс Олӧмыс – йӧктӧм Семьяыс быдмис. –Тӧдмӧд миянӧс! –Мый, дзик ӧні? –Вывті бур шоу! Чайтан да – оз. И тайӧ артмӧма! Мый сэки лоас?» –Воинныд жӧ ӧд. Ружьеыд сьӧкыд. Абу ляб, а вына Йӧктігӧн шойччӧ Паметьсӧ видзны Кытысь отсӧгыс? Ловтӧ оз шонты. Рыт нин, пемыд. КӦкъямысӦд лун. Дас коймӧд лун. Дас нёльӦд лун. Аттьӧ ставсьыс! Чиг ныла-зонма. –Кутшӧмджык нӧ? Питерысь – сикт Мый налы вӧчны? Поводдяыс мича. Доддьыс вӧрзис? – юалі аньлысь. Синмӧ пыран гут Вӧчӧны и туйяс. Локтіс жӧ сэсся. Быдтіс ныла-пиа. Мастер киа аньяс Мыйыс сӧмын абу! Артмӧма мӧд ног. Кувсис 2015 воӧ. Кувсис 2002 воӧ. Важ вичко киссьӧ Мыйла тайӧ колӧ? Ворсіс султанӧс. Мый лоӧ водзӧ?.. Ыджыдсьыс-ыджыд. Быд асыв шондіыд Ставӧн ми усьӧй. Лёкмӧй да юсьӧй. Комиӧн сьывнытӧ, Выль коми кагаыс Мыйла тайӧ колӧ? Мый йылысь сійӧ? Киысь киӧ ветлӧ. Но гортын сьылӧ. Гижасьӧма сыкӧд. — Аддзысьлытӧдз! – Вузаланныд жӧ? И тадзи быд лун. Ворсӧмын и гажыс Татшӧмыс оз сюр. Енбиыс мамсяньыс – Быд лун кысян? Гортӧ босьтлӧмӧн Помкаыс тан уна. Тадзи ми сӧвмам. Сійӧ кӧсйысьӧма. Сылы пӧ 69 арӧс. Мамныс горт олӧ. тэкӧд нэм помын? –А мыйӧн лёкӧсь? Тэнад вояс пӧсяд Вонас артмӧ 120. Быдтӧмаӧсь пиӧс. И ӧд кывзысьӧны. Медводдза вермӧм Мӧс эз видзлыны. Эм мый донъявны! Менам арлыдаӧсь. Маслолы колӧ вый Быдмисны челядь. Ставыс пӧ сӧрӧм! Быдӧнлы уджыс эм И бурыс тырмӧмӧн Саридзыс сӧстӧм. –Ме Чилимдінысь. Вӧрса «ёг турун» А кыдз нӧ сытӧг? Вай гортӧ мунам. Медводз – лызьӧн —А сідзи артмис. «Ывлаын» урокъяс Удж вылӧ инасьны Куим кывъя «рок» Зэв жӧ долыдӧсь. Нюмъялӧны сӧмын! Енмыс ӧд отсалӧ! Муслуныд кыскӧма А мый лоӧ водзӧ? Налӧн нимкодьыс! Колӧ вермӧдчыны! (Водзӧ лоас на). А ме – а мый ме? Пищальтӧ дасьты! Пищальтӧ дасьты! Тайӧ дзик збыль. И со мый артмис. Чужлі пӧ Аныбын. –Вӧлі май 1 лун. Мый нӧ он лый?!». Ола Ыджыдвиддзын. Ӧні пенсия вылын. Олӧ Ыджыдвиддзын. Сӧмын кодлы сійӧ? – Семьяныд ыджыд? Меддонаыс – семья Чужан му видзнытӧ Майбыр на, кужам. Ас чужан му вылын Некод оз мырддьы! – Эз паныд мунны? — Кыдзи делӧясыд? Быдмим ас кежысь. Олӧмыс петкӧдлас. Быдлунъя удж-олӧм Чеччылім 6 часын. Дасьтам «Бушков». Мый на водзӧ лоӧ! Мися, кодлы дона? Сэн сэсся велалі. Сылы 14 арӧс нин. Некымын нырвизьын Шудыс вӧлӧма тані А мый нӧшта колӧ? Чайтанныд, мыйла? И мунан отсасьны. – Мый тані вӧчам? бергавтӧм кылысь, Мый тэныд ме кодь рочасьысь нылысь? Мыйла нӧ аддзысим Шойччӧдышта юрӧс, Мӧд жырйыс игана. Кага видзысь кага –Уна вылӧ тӧлысь. Войналӧн сьӧд кад Чайтанныд, мыйла? Восьты пӧ, видлы! Радейта пӧжасьны. Усьӧма 1941 воын. Быдторйыс вӧлӧма! Вердісны чӧскыда. Ставыс 7 лыддьӧг. И бурыс тырмымӧн. Падмӧдӧ. мичлуныс Ки-кокыд тіраліс? Бурджык – пипуысь Паракодыс кывтас. Ывлаас рӧмдӧ нин. Ворсысь оз и ков. Колӧ оз татшӧмыс? Висьтасьны кутіс. Вуктылса «кодзув» Ыджыд гӧгрӧс пас. тавыс лоӧ бур!». Марат ордын гажа! Мирын медводдзаӧн Майшӧдлӧны донъяс Мыйла тадзи лоис? Ӧружиеыс – кӧръяс Гашкӧ, сё тасьтi! – лӧньыштліс ныв. Но, мед виччысьӧ. Шӧр рӧскодъясным: Видзӧдлӧ сы вылӧ! Эска, оз вунӧдны. – юалі йӧзыслысь. – юалі йӧзыслысь. Палаткаын узисны. Быд кагалы – 2 м2 Ӧні пенсия вылын. Лысва кузя кӧмтӧг Телефоныс оз кут. Мый нӧшта колӧ?.. Ӧні пенсия вылын. Тӧвбыд красуйтчи! Йӧймыны нин куті. Лок, мунам вӧрӧ!». Татшӧмыс пӧ чукчи. Сійӧ тшӧтш эндӧма. Снимокыс авторлӧн. Миян зятьлы тшӧтш. Но абу дзик сідзи. Мися, мыйла тадзи? Оліс чужан сиктын. Оліс ас сиктын жӧ. Паракодыс этша жӧ. Еджыд саридз дорӧ? Мекӧд тайӧ и лоис. Еджыд саридз дорӧ? А мый ми аддзылім? А кодлы тайӧ колӧ? Чери кыйтӧг некыдз Пыр кодкӧ да волӧ. – Ыджыд-ӧ фондныд? А мый сэсся вӧчан? Снимокыс авторлӧн. Зэв нимкодь таысь. Уджавны тэ кужлін. Тэрмасьӧмӧн петан. Став ловъя лолыслы Чужан кыв миянлысь Снимокыс авторлӧн. – Гортад эз видны? Ӧдйӧджык миритчан. Снимокыс авторлӧн. Час пӧ, думыштлам. Аслам оз на артмы. И коми кывсӧ тӧдӧ. Снимокыс авторлӧн. Ме, дерт, эг эскы. Ме пусьысьӧн вӧлі. А мыйла тайӧ колӧ? Кыдзи артмӧ семья? Ныла-пиаӧс быдтім. А кутшӧмӧсь йӧзыс? 100 восяӧсь кымын. – Нэмныс абу кузь. А кыдзи мӧд ногыс! Югыдін да шоныдін. Став бурсӧ Тіянлы! Пола, мый ӧтдортан Олӧмӧс вой джынйӧн Ӧтмоз вирным тюрӧ. Меным шогӧс сотны. –А тэ кодӧн вӧлін? Кор и велӧдчынысӧ? А ыркыд вӧлі сэки. Дерт, вӧлі сьӧкыд. Ловйӧн воліс Иван. Эм мый видзӧдлыны! Яй вылӧ оз инавны. Сьыланкывлӧн химия Кутшӧм шылад колӧ? Мый тайӧ сэтшӧмыс? Кодсюрӧӧс вукӧдіс. Снимокыс авторлӧн. Кывны да гӧгӧрвоны А гожъялӧны кыдзи? «Осёлыд» сьӧм пычк Ме чужи Койгортын. Сэні жӧ вӧрыс абу! Уджалӧны 12 часӧн. Снимокыс авторлӧн. Уджтӧгыс ог вермы. Босьтін кӧ – велӧд Снимокыс авторлӧн. Тӧдӧма кулан лунсӧ Бергӧдчыны гортас? Мый виччысьӧ сэні? Сбербанкын уджалӧ. А сэсся йӧктӧмъяс! Снимокыс авторлӧн. Валялы мамӧн лоис. Улич вылын рӧмдіс. –Гашкӧ, мыйкӧ лои? Коньӧрӧй тэ менам. Но, кывзы, сідзкӧ. Шыд да туруна тшай Африкаысь гӧсьтъяс – юалі одыбсалысь. Кыпӧдӧмаӧсь керка. И кӧр батальонъяс. И вӧйтасны выльӧс. –Судзӧда да лыддя. Ставӧн юасьӧны да. –Бурӧсь-ӧ туйясыс? Авиатуйыс зэв бур. –Нимтӧма кыдзья!.. Лёкыс помасис нин. Пескыс уна, и кос. *тытчань – сылань. Диддінчойӧн шусьӧ. Быттьӧ йиа саридз. Снимокыс авторлӧн. Снимокыс авторлӧн. Со кутшӧмӧсь найӧ! Ковмӧма кывзысьны. Бордтӧгыд он лэбав Зэв мича коми ань! Кӧсйысьӧны отсавны Снимокыс авторлӧн. –Ме войбыд эг узь. Но оз пыр бӧрйыны. Часовняыс эм на?.. Тадзисӧ эськӧ бур. Гортса «кодзувъяс» Та йылысь юалі жӧ. Зіля эскыны бурас. Шыӧдчылісны кыкӧн. Мед пӧ, шуӧ кӧзяин. Ёна кыйсис-вӧраліс. Некӧн нинӧм ӧд абу! – Татшӧмыс зэв уна. И тадзи некымынысь. – Коді вужвойтырыс? Уджавлӧма колхозын. Алёша дядьӧс тшӧтш. Сы бӧрын – Пяльмаӧ. Сьӧкыд кадӧ чужлін. Сы вӧсна вийсьыны – Мый пӧ колӧ, юасьӧ. Дерт, и ачыс сьылӧ. – Тэ велӧдчӧм морт. Та вылӧ сюрӧ кадыс? Та урамлэн шулдырез Та бусылэн шулдырез Та пиослэн шулдырез Бушколыс лӧньыштіс. И со лои вермысьӧн! Ордйысисны куим лун — И мыйӧн чуймӧдін? Кыдзи сюри олан туй Мися, ме дыр кежлӧ. Керкаыс кык судтаа. Батьсянь тайӧ мунӧ. Ыджыд чин да пенсия Ме эськӧ сэтшӧм жӧ. Стрӧйбаыс шогмытӧм. Ӧні абу сы мындаыс. Ковмис локны татчӧ. Сук вӧснаыс сьӧкыд. Сійӧ дырджык тӧвйӧ. И мый ті чайтанныд? Олӧмыс бара туйдіс. Выль уджӧ босьтчыны Небыд пельпом вылад Сьӧлӧмъясын, кылан, Батьыс кузнечалӧма. А со Енмыс видзӧма. А орччӧн некод абу. –Ӧнӧдз пыр майшася. Кыдзи сійӧс видзны? А туйыс босьтӧ кад. Унаӧн сэтчӧ усисны. Вӧдитчылӧмыс эм жӧ. Босьтчим ньӧбасьны. И ставыс лоӧ бур!.. Пӧдвалыс вӧлі ваын. Быдӧнлы уджыс сюрӧ. –Кыдзи-мый оланныд? Мӧд лунас и сьылім. Кадыс рытгорув нин. Кувсьӧма 2006 воын. И ёртъясӧй сідз жӧ. Ме пӧ вӧр пӧрӧдысь. Но лоас-ӧ водзӧсыс? И та вылӧ колӧ кад. Вӧралысь Денисовъяс Кыдзи тадзи кужӧны! Йӧзыс ёна отсасьӧны Сьыла, сьыла, сьыла Стажыс сылӧн 48 во. — юася Татьяналысь. «Эн шогсьы, дитяӧй. Сэсся машинаыс абу. Ворсысьтӧ гӧгӧрвоӧй Мый, сідзкӧ, вӧчны? Мыйӧн бур кӧрт зыр? «Маръямоль» сьылӧны А ӧд колӧ уна сьӧм. И водзӧ овны кутам. – юалісны миянлысь. –А тэ мый дорйысян? Быдӧнлӧн аслас туй. Быд лун бӧрда вӧлі. А мый вӧчны тӧвнас? Сӧмын 80 экземпляр. Пач дорӧдз шыбитіс. Кынӧмыд кӧ гуръялӧ. Маша – Енсянь козин Неылын пӧ тіянсянь. Дозмӧрӧн тай шуис-а. Ачыд лок, ме тані!». Выльысь ыстас нывсӧ. Быд рӧдлӧн эм ас пу. Эм-ӧ сыысь водзӧсыс? Пенсия вылын жӧ нин. Стрӧитчис ас сиктын. Йӧзӧдны дасьтіс О.И. Патераын ывлаын кодь Зэв мичаа видзӧдсис. Вежоныс ӧдйӧ и коли. Овмӧсыс воштас сьӧм. Кытысь воӧ висьӧмыс? «Гӧгрӧс пызан» сайын XX нэмся 90-ӧд вояс. Ямалын юргӧ коми кыв И унаӧн тадзи шуӧны. А делӧыс вӧлі тадзи. Лэдзчысьӧй пыдӧсӧдз, Гӧсьтӧн ог лыддьысь. Мыйсӧ сӧмын он вӧтав Турунысь Зі да мукӧд Но вӧчӧмторйыс коли. Вермас лоны, мудзис. Та коркалэн шулдырез Та азбарлэн шулдырез Та бакчалэн шулдырез Ямалын медбӧръя рыт. Сылӧн ӧд уна мӧвпыс. Но зэв ёна виччысям. Юрум дорын челядьдыр А менам куим челядь. Кыв шуан – и ставыс. Занавес сайын ведра. – Миян куим педиатр. Зэв ёна кыскӧ татчӧ. Ӧти-кӧ, абу кокньыд. Мыйта шог лои пыкӧма Югыд паметьыс оз кус Ме тшӧтш мӧдӧдчывлі. Но абу быдлаын тадз. Став вӧлӧкыс мышкын. Быдта дзоридз, кыся. Мыйла бӧрйисны менӧ? Абу сэтшӧм кӧсйӧмыс? Енмыс видзӧма батьсӧ Нёльысь ранитчылӧма. Кӧдж горулӧ йирсьыны Мужичӧйяслысь тшӧтш. Стрӧйбаыс 1928 вося. Тырмымӧн-ӧ татшӧмыс? Тэныд колӧ сьывны!». И юр висьӧмӧй лӧнис. Ме та йылысь эг тӧд. Сэки гӧлӧсыд пуксьӧ. Тайӧ бара жӧ мытшӧд. Мамыслӧн веськыд ки. Сылы вӧлӧма 38 арӧс. Сылы вӧлӧма 21 арӧс. Тайӧ вӧлі 1993 воын. А чептыд крепыдджык. И ставӧн ми шудаӧсь! И таысь ёна нимкодь! Быд мортлӧн эм енби. Ва, би, шоныд пӧ эм. «Кысь сійӧ босьтчис? Ставыс быттьӧ вӧтын. Дерт, таысь нимкодь. – элясьӧны сиктсаяс. Суйӧрсайсалы оз позь Быд пӧрйӧ – выль ног Коми муӧ – велӧдчыны Гижӧны да аттьӧалӧны «Вӧр – миян озырлун! Кутшӧм вӧр пӧрӧдысь? Дасьтысим дас витӧн. – Сэсся муні армияӧ. Бурджык сэтчӧ сетны. Но коліс водзӧ овны. Батьыс вошис юӧртӧг. Тадзи кымын и налӧн. Пышъялысь Иннокентий Мудзыс ставлы сюрис. Да мый тэ гӧгӧрвоан! * тэсны – паныдасьны Ті абу миян кодьӧсь. Мам-бать пӧрысьмӧны. Ок, шоныд да лӧсьыд! Мӧдаръюгыдас сійӧ.». Выныс – ӧтувъялунын. А миянлы кыдзи овны? – майшасьӧны одыбса. Эскам, бӧр восьтасны Да, муртса эг вунӧд. Коми кывйыд отсалӧма Тадзи вӧчны оз позь. – Аттьӧ артистъяслы! И ставлы тырмывлӧма. Ог тӧд, мыйла тадзи. Но ог быдӧнӧс медав. Но вӧчны найӧс бура. Овыд нӧ мый нывъяыд? — юалі артисткалысь. А ме некытчӧ ог мун! А татшӧмыс абу этша. Тайӧ вӧлі 2002 воын. Вермас ӧд косявлыны. Вермас ӧд косявлыны. И ставлы лоӧ чассьӧ! Автобус ӧд оз ветлы. А кутшӧм удж муніс?! Сиктсаыд ачыс велалӧ Ме ӧд абу жӧ корысь. И тіянлы тшӧтш колӧ. Чужан лунӧн, Коми му! Снимокъясыс авторлӧн. Вомыс эз и тупкысьлы. Емыштас пӧ да дугдас. Снимокъясыс авторлӧн. Абу дзик ас кежсьыныс – Каръясад, дерт, эм. Вокӧйлы 17 арӧс вӧлі. Но васӧ юны он вермы. Снимокъясыс авторлӧн. Вичкоӧ пырнысӧ полан. Иван вӧлӧма коймӧдӧн. А тані ставыс нин эм. Сэсся сійӧ йывмӧ нин. Ставыс ас овмӧсъясын. Ме сьӧлӧмсянь шойччи. Снимокъясыс авторлӧн. Снимокыс ӧтуввезйысь. Грездсаясысь медбӧръя – А аслыд окота вӧлі? Аньыд пырджык ыззьӧдӧ Ми ӧд кыкӧнӧсь сӧмын. Кӧсъян кӧ, кадыд сюрӧ Снимокъясыс авторлӧн. Паметь видзысь йӧзӧн! Та возьёслэн шулдырез И тадзи куим лун чӧж. Но тӧлыс бара кыптіс. Кольччыны либӧ мунны? – А сідзсӧ ог вузась. Сэсся чай ӧтлаын юам. Ӧти пон да куим кань. Снимокъясыс авторлӧн. Биас сотчӧма 23 морт. Вужйыс – коми театрын Колӧ ассьыным велӧдны Налы зэв ыджыд аттьӧ! Быть пӧ колӧ видлыны. Сыысь водзӧсыс ыджыд. Тані нин аслад мыжыд. Снимокъясыс авторлӧн. Снимокъясыс авторлӧн. Водзті киӧн вурсьылі. Аттьӧ налы ставныслы! кывбурӧс ӧтитӧг сота, Велӧдӧны кывны кывсӧ. Дзоньвидза ӧд, ловъя, Вӧльнӧй светас овныс. Рочевъяс пыр дасьӧсь! И тайӧ абу на ставыс. Эз пыксьыны, кайисны. — юася олӧма аньлысь. Нёль класс велӧдчӧма. Дашук Васьыд мича жӧ. Йӧжгыльтчыштӧмӧн кая. –А камераясыс бурӧсь? Гӧтырыс сылы отсасис. Куліс 70 сайӧ арӧсӧн. Отсаліс тшӧтш мӧсным. Ме чужи-быдми Интаын. Ме пыр бура дасьтыся. Пиӧй менам оз сёрнит. Сетӧны 100 сюрс шайт. И пыр шензя на вылын! Радейтӧ и лыддьысьны. — казьтыліс том морт. Снимокъясыс авторлӧн. Ӧкмыснансӧ ошкӧмаӧсь. Куим мортлы – оланпас Снимокъясыс авторлӧн. – нюммуніс вомъёртӧй. Но видлынысӧ окотиті. Снимокъясыс авторлӧн. Мед кӧйдысыс вужъясяс Сійӧ корсьӧ пӧкатаин. 52 арӧсӧн – парта сай Оз быд пемӧс чӧла ов. Ныриссӧ пыр бурмӧдам. Снимокъясыс авторлӧн. Снимокъясыс авторлӧн. Торйӧн нин кӧрт кузя. Сылы вӧлӧма 101 арӧс. Найӧ эз вошны юӧртӧг. Старик петіс вӧрсьыс. Шыӧдчыны ректор дорӧ? Туй джынсӧ котӧртӧма. – Чой паныдсӧ пышъя». Снимокъяс вылын: П.Е. И лэбӧдіс Зарни лэбач Быттьӧ ӧти лун колис. Батьӧсянь письмӧясыс. Ог некодысь дзебсясь. Уна кад кольӧм мысти. Но ыджыд мам такӧдіс: Шензьӧмыс менам вӧлі! Зэв шуда кад пӧ вӧлі. Тешкодьторйыс овлӧ жӧ — дзикӧдз дӧзмис ань. Верӧссӧ шуӧны Мехмет. Бур, юкмӧс эз косьмы. Кӧртысь – «тэрыб вӧв» Журналистъясӧс тшӧтш. Вочавидзи, мый кӧсъя. – И мый ті чайтанныд? – бара думыштчис ныв. Керкаын медводдза тӧв Кыдзи сійӧс коллялан? Бухтаыс сопка кытшын. Снимокъясыс авторлӧн. Копыртчылӧмаӧсь сылы. Весиг сійӧс эз вежны. Но бур, мися, лоасны. Но тайӧ сӧмын кывъяс. Снимокъясыс авторлӧн. Серамбанаас шыбльӧдлӧ Во джын сайын эновті. – Кустарникыс уна жӧ. Бать-мамлысь эз юавны Снимокыс ӧтуввезйысь. И регыд ордымыс воши. Кымын афиша рисуйтлі! Мамӧй войбыд бӧрдӧма. –Федеральнӧй кудйысь. —Асланым сцена вылын. Бур, кӧть Макс ловъя. Аддзасны кӧ – лыясны. Выль тӧдсаяс сюрисны. Сыкӧд миян ӧти котыр. Снимокыс ӧтуввезйысь. Сиа аслам Райда понлы, Эк, кутшӧм мича луныс! А ӧні пӧ оз пуксьывны. Дасьтіс Елена ПЛЕТЦЕР. А кыдзи тайӧс вӧчнысӧ? Асывнас сійӧс перйӧны. – Мый вылӧ норасянныд? Менӧ Коншаын керлісны. – Миянлы батюшка колӧ! Эскысьяскӧд аддзысьлӧм Шуда кадсӧ казьтылӧмӧн Вӧлӧмкӧ, весь оз овны. – Ёна-ӧ торъялӧ кадыс? – Нина чужис 1964 воӧ. Керкаын дзим да дзурк! Мыйӧн нӧшта ворсанныд? Вежӧдӧмаӧсь 1841 воын. Сылӧн аслас нин семья. Медуна Сыктыв районын. Тайӧ зэв ыджыд вермӧм. Сідзкӧ, миянӧс тӧдӧны! Кыдзи татчӧ веськалін? – Велӧд, кыдзи гижӧма. Землякъяскӧд ӧти радын Сетӧмаӧсь сылы Уд ним. «Та коркалэн шулдырез» Тайӧ иныс вӧлӧма вежа. Выль местаыд зэв мича! Таво нюжаліс куим лун. Медбӧрын, да медводзын Но урокыс артмис бура. Туясян уджыс мунӧ водз Ладӧн-бурӧн быдтысьӧны Некор на эг торъявлӧй. вузалӧмаӧсь 1975 воын. Вӧрын вотчыны радейта. Но тайӧ асьтӧ ылӧдлӧм. Да ылӧ мунны оз и ков. А ӧні ме пенсия вылын. – Мӧвпыс, дерт, менам. – Тэ Шекспирас ворсан? Ставсӧ бура мыськавны. Плантӧ ӧд колӧ тыртны. – Донысь-ӧ вузаланныд? Шудыс вӧлӧма Коми муын Висьталышт ас йывсьыд. Отсасисны и артистъяс. – Матӧ уна босьтанныд? И сэтшӧм мусаӧсь найӧ! А Комиын татшӧмыс абу. Буртӧ оз позь вунӧдны. Юрын тічкис шог юӧрыс. Мыйыс эз вӧв быдмигад! Гижим курсӧвӧй уджъяс. Кужӧ лӧсьыда шмонитны. Тырмымӧн-ӧ та мындаыс? – юалі экспертъяслысь. Олӧмас сьӧкыдлун венны Сэтшӧм, мамук, лӧсьыд, –А тайӧс сьӧкыд вӧчны? Прӧст кадыс вӧлі этша. Велӧдчӧ нёльӧд курсын. Чайта, кутам ёртасьны! Веськалӧма лыс чомъяд. —А картупельыд эз вӧв? — казьтыліс олӧма ань. Дыр больничаын куйліс. Быд мыльклӧн аслас ним Слабог, быдлаын чойяс. Тавося гажыс дась нин! Йӧраӧс позьӧ лысьтыны. И менӧ шуисны енбиаӧн. Мыйла тайӧ тэныд колӧ? И татчӧ бара колӧ кад. Ковмас, дерт, корсьны. Тӧдмасям матысяньджык. – Вӧлі тайӧ 1981 воын. Мед оз сэтшӧма котрав. Но эз нин сійӧ бурдлы. Сэсся ань кывкӧрталіс: – дузмунліс вомъёртӧй. Восьса енэж улын музей Но и тані нин дзескыд. Тырмас-ӧ ставлы вӧрыс? Но таысь эновтчӧмаӧсь. И на пиысь уна косьмӧ. Но тайӧ нин мӧд сёрни. И налӧн лыдыс содӧ на. Колльӧдӧ водзӧ олӧмас. Паськыдджыка висьтала. Гожӧмнас зільӧ дачаас. Гажыс пансис 10 часын. Босьтіс дзик ставнысӧ. Да и збыльысь ме вына! Ме чужи, мед котравны. А серпасасьны кажитчӧ. Йи кузяыс и журъялӧны. –И кытчӧ тэ веськалін? Казарманым кык судтаа. Гашкӧ, вежавидзӧны да. А сэсся клубӧ шутёвті. Ставныдлы ыджыд аттьӧ! Но ӧд и бурыс вӧлі жӧ. Эмӧсь кӧ, кодъяс найӧ? И со мый менам артмис. А уджыс вичмӧ быдӧнлы. Медджуджыд да медмича! Да и карсянь ылынкодь. Петан туйсӧ аддзӧмаӧсь Сэтчӧ и вужъясьӧмаӧсь. И паныдасьӧ Воландкӧд. Снимокъясыс ӧтуввезйын Снимокыс Коми ТПП-ысь. Лавкаын гыисны бабаяс: Мый мортлы сэсся колӧ? Енмыслы, тыдалӧ, колан Ме, дерт, паныд сувті. Вочасӧн топалас туйыс? Ӧні пырӧдча «Шуйгунӧ». А Комиын татшӧмыс абу. Нинӧмысь оз ӧтдортчыны Ӧд унатор школа сайын. Йӧзӧдчынытӧ сьӧм колӧ. Быд мӧслы – ассьыс ӧш! Кыдзи тайӧс гӧгӧрвоны? Сӧмын зіль кывкутӧмӧн. Шуим шуйгавылас мунны. Керкаясыс сулалӧны на? Сьӧлӧмыс бурмӧма вӧлі. И миян бурмыліс тшӧтш. Чужсьӧма менам пиняӧн. Восьса енэж улын музей –Котыртӧмыд ӧд удж жӧ. Дасьтысьӧй ар кежлас». Юръяндзим да и ставыс. Но олӧмыс ӧдйӧ вежсьӧ. Ме ӧд сійӧс радейта жӧ! Рифмаӧн весигтӧ артмис! – Мыйла синмыс кӧсӧймӧ? Кӧні чужин, сэн и колан Сӧмын Вӧрсаыс колльысь. Муӧдз копыр Вале чожлы! Мамыс абу вӧлӧма паныд. А нуны транспортыс абу. Ми збыльысь ӧти войтыр. Кырымасисны вель унаӧн. Гид-картаас 35 мӧс-кук. Эмӧсь таын отсасьысьяс. Дерт, унджыкыс важ нин. Отсасьӧны и спонсоръяс. Ылі туйысь локта, паныд Сьӧлӧмыс бӧрйӧма сьылӧм И меысь семьяӧй шойччӧ. Тэнӧ сэні некод оз кыв. Вож турынъёс вань чоже. Пинал мылкыд вань чоже. — Ыджыд аттьӧ ставсьыс! Медсестралӧн веськыд ки Зэв жаль, томыс уна да. Висьталісны лунӧн водз. Велӧдысь йылысь анекдот — Быдсямаыс овлӧ, дерт. Но мед — таын и олӧмыс. Батьӧс кольӧдӧмаӧсь на. Георгинъясӧн ёна нокся. Ылӧдлынысӧ абу артмӧма. – Да, но оз быд банкын. Ӧтиыс буретш та йылысь. Со татшӧм сьӧкыд уджыс. Мися, эн нин сьыв тані. Тыйын верчын чонем йула И скӧт видзӧмысь тшӧтш. Воис кад сійӧс быдтыны. Лун оз коль, пыр нокся. Нуӧдіс, мунам пӧ мекӧд! Ӧд кутшӧм сылӧн олӧмыс? «Майшаси, мый оз артмы» – Дыр-ӧ ӧти мазіыс олӧ? Лун и вой ань вурсьӧма. Кыдзи на дорӧ шыӧдчыны? Сэки кадыс вӧлі сьӧкыд. Гашкӧ, водзӧ да дыр на. А тайӧ ӧд миян история. А унджыкыс ӧд оз и ков. Позьӧ и гортын пӧжасьны Но майшасьны пӧ оз ков. –Ӧні коймӧд курсын нин. –Мыйӧн бурӧсь коми йӧз? Александр вӧлӧма мӧдӧн. Ставныс пӧгибнитӧмаӧсь. Ёгор Иваныд менӧ индас. Аборт вӧчӧмысь — тюрма. Куимнанныс нин кулісны. Гыркнас висис да куліс. Зато гид тыр вӧлі ыжыс. Видзӧдӧй, тшӧтш сьылӧй! Ачым локті Мурманскысь. Но ставыс помасис бура. А сійӧс сюйліс ыджыдас. Гашкӧ, мися, ог сьылӧй. Быдӧнӧс ӧтмоза он велӧд Стрӧитӧны выль керкаяс. Сьӧмӧс видзтышті, дерт. «Mondiкӧд – аскиа лунӧ! Пыртлі и пелысь вожъяс. Наын и эм миян олӧмным. Лёкыс таысь унджык лоӧ. Илона – кывкутысь морт. И быдтор сылӧн артмӧма. Котыртлӧны и мукӧд гаж. Он и тӧд, кодлы эскыны. А сэсся индісны выльӧс. Муні Сочиӧ, а веськалі. Керкаас олӧма чойыскӧд. Либӧ сьӧрсьыд босьт-ны. Тыдалӧ, надеяныс эм на. А мый сылы висьтавнысӧ? Регыд мысти чужис Инна. Гӧгӧрвоана, мый йылысь. Таысь налы ыджыд аттьӧ! –Миян уна кӧсйӧм на эм. Ковмас бура дзоньтавны. Ставыс 136 сикас петас! Мый менам олӧмын тэ эм, Мый медся мелі юргӧмнад А орчча сиктыс ю сайын. Окота ӧтнадтӧ кывзыны». Некутшӧм тӧжд оз личкы. Тӧлысь кежлӧ Македонияӧ Гоз-мӧдӧс сӧмын, гашкӧ. Вичко дорын эндӧм парк. А Настук нывлы 11 арӧс. Но ӧд быд лун он вермы. Поздысьӧмаӧсь Шойнатыӧ. –Ветлывлам ас машинаӧн. Водзмӧстчысьӧс ышӧдӧмӧн Кытысь найӧс корсьнысӧ? Эз кокни вӧв тайӧ воыс. Вӧчам тайӧс сьӧлӧмсянь. Ме тай век бӧръя мӧдсӧ. Вӧлӧма и уджтӧмалысьӧн. Тыраӧсь да, чинтысьӧны. Налы веськодь рӧскодыс. Дыр лӧсьӧдчи, висьтаси. Пакетикын тшайыд – пеж. –Мыйла нӧ ті татшӧмӧсь? Некодысь омӧля ог олӧй. –Видза оланныд ставныд! Овны кутім мамыс ордын. *сызьсьыны – кӧсйысьны; Луныс кӧдзыд веськаліс. Енмыслы, тыдалӧ, колан. Татӧг вузасьны оз позь. –Вӧчисны, но сідз-тадз. Дыр ковмас лыддьӧдлыны. Настялы тай кӧсйыси-а.. Код тӧдас,мый лоӧ аски. Сэтчӧс зон сайӧ петӧма. –А вӧрсӧ кыдзи радейта! Локтан восӧ виччысьӧны. Эм татшӧмыс и Нёбдінын. – шуис Андрей Михайлов. А рифма гоз корсьӧмыд?! Ӧні пӧ гортын пес тэча. Маша меным сьӧлӧм сетӧ. Дерт, налы кокньыдджык. Кӧзяин тай Эжваӧн шуӧ-а. Вӧрсьыс бурыс нинӧм абу! Гозъя быдтісны ӧти ныв». Ӧні ляпкыд-а, пидзӧсӧдз. Радейтӧны сьывны комиӧн. Снимокъясыс ӧтуввезйысь. – Маргарита – 1967 воын. – Леонид чужис 1974 воӧ. Юсьясыд пӧ гозйӧн олӧны. А челядьыд нӧ пӧ кӧнӧсь? Снимокъясыс ӧтуввезйысь. Снимокъясыс ӧтуввезйысь. Мый сӧмын оз быдмы сэні! Быдӧнлӧн нин кык ныв-пи. А дзоридзыс кымын сикас! – Ывла вылысь эг кывлӧй. Неважӧн локті Москваысь. Снимокъясыс ӧтуввезйысь. – Ме сӧглас учёнӧйяскӧд. Снимокъясыс ӧтуввезйысь. Та понда уджысь эновтчи. Ме чайта, тайӧ абу этша. Интернетын пӧ ставыс эм. Помӧдзыс и лыддян сэсся. Снимокъясыс ӧтуввезйысь. Виччыси вежон – нем абу. Снимокъясыс ӧтуввезйысь. Клубыс – миян мӧд керка. Сэсся заводиті вурсьыны. Азвесь часъёс шуккытозь. Чумтӧ разьны абу сьӧкыд. А войыс сэзь да кодзула! Тшӧкыда кайлывла Зулӧбӧ. Снимокъясыс ӧтуввезйысь. Шудыс да шогыс орччӧнӧсь Колӧ вӧлӧм кыпӧдны овмӧс Сэсся тулыснас кылӧдӧны. Олӧмыс орис туй вуджигӧн Бӧръяыс, тыдалӧ, вермис. Позьӧ шуны, быдса музей. Витсё, уна вылӧ сюрсысь. Тадзи меным кажитчӧджык. Час, муна да хорӧ гижся! Ӧтиыс сьылӧ, мӧдыс ворсӧ – Овлӧ, дерт, быдсямаыс. Ми быдлаӧ нин ветлывлім. Мари – вужвойтырлӧн кыв. Медбӧрын кӧсйыси жӧ тай. – Роботъясыд кӧні вӧчӧм? Сьӧлӧмӧн нёрпалысьыс сод Водзті и паськӧм кылӧма. Мамыс тайӧ жӧ грездсьыс. Таво меным тыри 77 арӧс. Киськасьнысӧ сьӧкыд нин. – Дыр-ӧ кыан ӧти чачасӧ? Восьса сьӧлӧма кага кодь – Ачым ме Сосногорскысь. Мойвиис, менӧ босьтісны. Сэн мазітӧ ёна вӧдитӧны. Ӧти-кӧ, мичаа видзӧдсьӧ. – Тіян эм куш ӧмидза ма? Снимокъясыс ӧтуввезйысь. И сунгысьӧма тайӧ уджас! Эн вошты сыкӧд йитӧдсӧ». Тайӧ аньыслӧн доныс абу. Сэсся коліс мунны водзӧ. Видлӧй, и ставыс артмас! Мед сӧмын кӧсйӧмыд вӧлі. Снимокъясыс ӧтуввезйысь. Сэні бурджыка бурдӧдӧны? Снимокъясыс ӧтуввезйысь. И сэтшӧм мичаа да гажаа. Унаӧн мунісны театрсьыс. Дерт, жаль кольӧм кадыс. Кадыс тай зэв ӧдйӧ лэбӧ. Мед сӧмын ӧтлаын вӧліны. Эг тӧд, бӧръясны-ӧ менӧ. Веськалӧма Ылі Асыввылӧ. —А письмӧ сылы эн гижӧй? Гортӧ мунім да гажӧдчим. Тӧлысь олім немӧйяс моз. Клубтӧ эз жӧ лӧсьӧдлыны. Сэтысь куш киӧн эз волы. Грантъясыд ёна отсалӧны. Уна мый выльсӧ тӧдмалім. Сійӧ быдтор кужис вӧчны. Меным зэв нимкодь таысь. Чаг пуӧны еджыд щёлокын. Мӧд лунас муні училищеӧ. И ми ветлывлім сиктъясӧ. Ӧні татшӧм мытшӧдыс абу. Рекизитъясыс – улынджык. Сиктын олӧмыс оз на кус. Мамныс уджаліс колхозын. Висер сикт, Кӧрткерӧс р. Ёна радейта кыны прӧшви. Вердісны луннас куимысь. Снимокъясыс ӧтуввезйысь. Тӧдмӧд аслад семьяыдкӧд. Снимокъясыс ӧтуввезйысь. Горш гӧрддзасьмӧнъя лои. Снимокъясыс ӧтуввезйысь. Снимокъясыс ӧтуввезйысь. Вочавидзисны, мый позьӧ. Дженьыда кӧ, уджным пуӧ! Снимокъясыс авторъяслӧн. Снимокъясыс ӧтуввезйысь. Морт олӧмыд ӧд донаджык. Стӧчджыка кӧ, абу миян». – Жӧникным зэв бур морт! Оз ков тшӧктӧм, ачыс вӧч Висер сикт, Кӧрткерӧс р. Сьӧлӧмсяньыд нимкодясян! Эз кольччывны и спортын. Кокныс сэтшӧм ӧдйӧ вӧрӧ! «Тайӧ ёна сӧвмӧдіс менӧ. –Нылыскӧд тай чолӧмасин. Чӧскыд кӧра сійӧ ывлаад. Шуам, коми Океан йылысь. Миянлы зэв ёна кажитчис! А ӧтлаын быд удж артмас! Татшӧмыс этша, но эм жӧ. Пыдди пуктӧны сэн и тан, Найӧс босьтӧма олӧмсьыс. И аттьӧ, дона Чужан кыв, Став сьӧкыдыс сэк вунас. –Дерт жӧ, дзоньвидзалун. Ваянныд кӧ, лоам радӧсь. Тӧдчӧда: тадзи чайта ме. Рамазан да Курбан-байрам Таво бурджыка нин артмӧ. Гозъялӧн шудыс – челядь. Коркӧ да локті жӧ гортӧ. Снимокъясыс ӧтуввезйысь. Сьӧкыд кадӧ век ӧтувтчам Кыпыдлуныс йиджис лолам! Тадзисӧ ӧдйӧджык велалан И ставныс кӧр видзысьяс. Снимокъясыс ӧтуввезйысь. Весиг «Войвыв кодзулыс»? Быд воськолын: «Бур лун! Биыс нуис став ковтӧмсӧ. –Чужанінад бӧр оз кыскы? –А менам гортӧй кык нин. – юасисны медся тшӧкыда. Бурджыкасӧ он и висьтав. Тайӧ ышӧдӧ водзӧ зільны. Сідзкӧ, кутам виччысьны. Снимокъясыс ӧтуввезйысь. Сетӧ жӧ Енмыс мукӧдыслы! Весиг думыштны ог лысьт. Ватнӧй гачӧдісны миянӧс. Чайта, оз вунӧдны некор. Дерт, таысь зэв нимкодь. Звӧнокыд оз кут зильгыны Кыдзи лоӧ комиӧн морсыс? Тайӧс вӧчны быть колана. Тайӧс вӧчны быть колана. –Ыстывлі нин юалӧмъяссӧ. – бӧръявыв юалі аньлысь. Юасьӧны: ёна-ӧ вежсьӧма? Быдласянь кыліс «Победа! Кыдзи со лои этнопаркын. –Некутшӧм мог менам абу. Мыйкӧ юрӧ воас да, вӧча. А тэчӧ гӧтырыс нылыскӧд. Снимокъясыс ӧтуввезйысь. Со корӧ нин менӧ: «Райда! Колӧ матыстчыны да увтны. Пӧрысьмыны, буракӧ, куті. И мыйысь колӧ видзчысьны? Натальыд чукӧстӧма нывсӧ. – А кытысь сымда ӧбразыс? – юксис майшасьӧмнас ань. –Алтаечьяс (тюрк войтыр). Найӧ еджыдӧсь, сюртӧмӧсь. Нылыс висьтасьӧма Таняӧн. Найӧ тӧдӧны ассьыс донсӧ. Налӧн олӧмын эм Командор. Уна на позьӧ лыддьӧдлыны. Но сэки вочакывйыс эз во. Ставныслӧн асланыс семья. Медводз чужӧма Алёна ныв. Сяммам-ӧ, петкӧдлас арыс. Но лысьтыны унджык позьӧ. Сӧмын кӧдзыдкӧд вермасям. Но таӧ синмыд оз крукась. Лыддьысьӧ комиӧн и рочӧн. Кутшӧм лоас таво гожӧмыс? Мам, тэ сӧмын сійӧн озыр, Кулӧм бӧрас лоӧма вежаӧн. Он ӧд тӧд, мый аски лоас. Висьталӧм пыр гӧгӧрвоӧда. Быдмӧмаӧсь куим чоя-вока. – Велӧдӧмсьыд оз дӧзмыны? Клубын став овмӧсным нин. Ёртасьлӧма Яков Рочевкӧд. Тшӧкыда письмӧасьлӧмаӧсь. Час джын – и лэдзӧма нин. Радейта крючокӧн кысьыны. А Денислӧн ставнас артмӧ! – Татшӧмӧн сійӧ вӧлі пыр. Ме тшӧтш кӧсйи на моз жӧ. Выльысь пукси – и артмис! Кутшӧм кывкӧртӧдъяс вӧчи? Ми сыкӧд медматыс ёртъяс. Уна мыльк сайӧ дзебсьӧма. Батьыс – войнаса ветеран. Зільлуныс водзджык чужӧма – Овлӧ, нёль часӧн артмӧ. Ӧні миян приютын 15 кань. – Дерт, ме унаӧс видзӧді. Быдӧнӧс радейтны он вермы Сӧмын медводдза шӧр роль. Тшай юны сӧмын босьтышті. – Уна сикас пӧрӧда на эм? Татшӧмыс олӧ 9 тӧлысьӧдз. Сідзкӧ, тулысыс матыстчӧ. Вот аканьясӧн эг ворс-лы. Сёрниныс сӧмын та йылысь. Талун унаӧн тадзи вӧчӧны. Ме пӧ ӧтнам быдта кагаӧс. «Молодёжка ОНФ» котырысь. –Кӧсйылін-ӧ мунны татысь? –46 во сайын чужи Эжваын. Вӧлӧмкӧ, сылы 17 арӧс на. Вӧляникысь сэсся велалім. —Вокъяс мастерӧсь вӧліны. Пыри да чуксалі ставнысӧ. И кӧні сійӧс ад-дзӧмаӧсь? Сэні эм ставыс, мый колӧ. И верман воштыны гӧлӧстӧ. Мудзыд сьӧкыдлунтӧ оз вен Вермытӧм челядьыс оз чин. Виталина квайтӧд классын. Збыльысь боевӧй командир. —Мыйла тіянлы пилорамаыс? Сӧмын колӧ аддзыны сійӧс. Кыдзи быдторсӧ удитанныд? Нывкаяс ёртасьӧмӧн олӧны. –Историяыс миян зэв озыр. Тыш вылӧ ветлысьяс йылысь Бать-мам керкаын – сьывны Дерт, ме вочавидзи «Да!». Быдмим став челядьыс моз. Налы тӧдчымӧн сьӧкыдджык. –Мый тэ миянӧс бӧбйӧдлан. Сьӧкыд-ӧ лоны ӧтка мамӧн? Сыкӧд тӧжд-нокыс зэв уна. Паракодыс дзик нин матын. Мужичӧй лэдзӧ пиуксӧ муӧ. –Ваям асланым керка йӧрӧ. Буксіс сюзь, омляліс кӧин А мый вӧчсис сцена вылын! Лолӧй сьыліс нимкодьысла. Артмылӧма сійӧ 1763 воын. Медтӧдчанаыс пӧ – ӧтлаын. Ен отсӧгӧн ставыс артмас. Мыйла бӧрйӧма Вачӧртыдін? коми кывъя учебникыс абу. Медым видзӧдасны «Юрган»! Ме кӧсъя ӧтнам кольччыны. Вояс котӧртӧны, но и мед, А том сьылысьясыс кӧнӧсь? Актӧвӧй жырйын шума-гама. Быдтӧны Эдель нима нылӧс. Шань йӧзкӧд йитін олӧмӧс. Чужлӧма Татьяна Вуктылын. Асмогасяніныс улич вылын. А олӧма нин ракаясыс мый? Пандемияыд ставсӧ дзугис. Бура вердӧны куимысь лун. Донъявны позьтӧм озырлун! Мыйла пӧ тэныд тайӧ колӧ? Снимокыс Михаил ПЕРОВЛӦН. «Ыджыд мукӧд» йитӧд кутны Йӧзӧс майшӧдлӧ дон содӧм. Вештысяс вӧр-ва тшыкӧдысь Сідзкӧ, мед тадзи и лоас! Ӧні вичкоын кос да шоныд. И ставыс лӧсьыда помасис. Мый вылӧ мортыслы Олӧмыс? Горзас да горзас гӧлӧсыс! –Аддзин асьтӧ удж-олӧмад? –Комикӧд йитчӧм куим кыв? Кытчӧ тайӧс ставсӧ нуӧны? Мамным пӧ гусьӧн велӧдіс. Гашкӧ, комын сайӧ градус. Сэні кыклаын сюрӧ каянін. Ӧні внучкаяс нин быдмӧны. Кодысла шыӧдчӧма 23 морт. Таысь налы мынтісны сьӧм. Ӧти лов шы тіянӧс ӧтувтӧ. И ставыс – муслун йылысь. Ӧти кывйӧн, рытыс артмис. А мый кокньыдджыка артмӧ? Радейтӧ кыйсьыны-вӧравны. Ми бӧръям, миянӧс бӧрйӧны Нимкодь сыысь, мый быдмӧ. Томъясӧс пӧ оз виччысьны. Коді кытчӧ, а ме Нёбдінӧ! – Мыйта кад воштам туйын! Пукалан да шойччан сӧмын. Содтӧд сьӧмсӧ оз мынтыны: «Лача кутам, оз пӧръявны» Ӧти-кӧ, сэні жырйыс ичӧт. Снимокыс Артур ГАРНОВЛӦН. Со сэтысь некымын строка: «Кыдзкӧ тай ловйӧн колим» И тадз ставӧн спаситчӧны. Татшӧмыс сэні зэв колана. Да сэтшӧм уна яйыс вӧлӧма! Бӧр лэччам сэсся гортлань. Вӧлӧмкӧ, каньяс котралӧны. – 320 места вылӧ артыштӧм. Кыр йылас пӧ сійӧ сулаліс. Ызгӧмӧн петісны уджавнысӧ. Батьыс усьӧма война вылын. – Миша воклы 14 арӧс вӧлі. Уна челядя да, сыысь мыжа? Поводдянас миянлы мойвиис. Енлы эскысьяс зэв шудаӧсь. А збыль-ӧ тайӧ, код тӧдас. Таысь сійӧс пыдди пуктӧны. Но мортыс шуӧма дугӧдчыны. А муясыс сэні зэв вынаӧсь. А тӧвнас 60 градус кӧдзыд. Таво сійӧ мунас нёльӧдысь. «Эзысь шабді» вайис радлун Унджыкыс – краеведениеысь. Быдса самолёт вылӧ тырмас! Тэнад олӧм эз вӧв кокньыд, Тадз велӧдісны бать-мамыс. 1977 воын ворсісны кӧлысь. Та боксянь мӧвпыс зэв уна. Найӧ тшӧтш сцена вылынӧсь? Медводз дасьтам начинкасӧ. Гажыс юргис часӧн-джынйӧн. Мый нин шуны аргыш йылысь. Войнас чумсӧ юкӧны дӧраӧн. Да кӧдздӧдіс 35 градусӧдз. Ёна жӧ мича войвыв мортыд! – Морт сьӧлӧмыд ӧд абу из. Нылыс мамыс кодь жӧ енбиа. Уджыд сиктад пыр тырмыліс. Ме водз петі ас нянь вылӧ. Ставӧн ӧнӧдз мича пиняӧсь. Эг чайт, мый кодкӧ ньӧбас. Позьӧ-ӧ корны сійӧс вежны? И со 1985 воын ме дорйыси. Зілим асывсяньыс войӧдзыс. Олӧмын и сцена вылын – мам – Зэв шоныда жӧ вочаалӧны. Эз на-ӧ ставыс тайӧ дышӧд? На йылысь тшӧтш пасйыштам. Тадзи водзӧ вежласьӧмаӧсь. Мый уджаныд пыртінныд нин? Зэв дыр эг гӧгӧрво, мыйла. Ен мед видзас вузасьӧмысь. Ӧні ме мӧдысь верӧс сайын. Дерт, первойсӧ эг кӧсйысь. Быдӧнлы медтӧдчанаыс – ме. Сійӧ веськыда меным шуліс: Быд удж сьӧлӧмсянь вӧчӧма. Со пӧ миян мында «кодзув»! Ставнысӧ сотӧма лёк пыкӧс. –Код вылӧ видзӧдӧмӧн олан? Орласьӧны мениск да чӧнӧр. Дерт, найӧс бурасӧ оз тӧд. Но сылы тшӧктӧмаӧсь петны. — юася Вера Андреевналысь. Потанас вӧлі тӧрӧ 12 кага. Скӧттӧ гортас уна видзӧма. —Куимысь вӧлі верӧс сайын. Коймӧдыс — Володя Мишарин. —Мишариныд вӧвлӧма шахтёр. И кылӧма зэв лӧня: «Мам.». Киссьӧ и киссьӧ стрӧйбаыс. Тані жӧ вузалӧны сьӧд сов. Ӧні миян студияын 32 морт. Кӧлуйсӧ тэчліс век ичӧтас. –Гӧлӧсыд мича, ачыд тшӧтш. Сэки колледжын на велӧдчи. –Чужи-быдми ме Кулӧмдінын. Дерт, и уджсьыс вештысьны. Кызджык вылӧ эг кут вӧчны. Удждоныс кызь шайт вӧлӧма. Мам ки вылӧ колис кык ныв. Оз ков повны да жуйвидзны. —Би сетӧны луннас кык час. Тшӧтш и Ухтаысь челядькӧд. Миян жырйын вӧлі вит морт. Меным ӧтчыд немкӧ жӧ вӧлі. Ми ӧд весиг бунт кыпӧдлім. Мӧд вонас тадзи жӧ вӧчӧны. Автобусын юргӧ «Маръямоль» Корсим нин та вылӧ сьӧмсӧ. Чужтылӧмаӧсь дас челядьӧс. А важӧн быдсямаыс вӧвлӧма. Сьӧлӧмыд нюкыртчӧ керасас. Мужичӧй вӧзйысьӧ удж вылӧ. Пожӧм-козйыд быдмӧ надзӧн. Отсӧгыс колӧ и пуктысигӧн. – Карын позянлуныс унджык. Дас кык вой на узим вӧрас. Кывзан да быд кывлы эскан! Снимокыс Анна МАКАРОВАЛӦН. Но оз быдӧн тайӧс гӧгӧрво. Кыдз шуӧма, сідзи и лоӧма. Ӧкмыс верст сайӧ уколасьны Сідзкӧ, нинӧм оз и вӧчсьы. Ставыс кыдзкӧ ачыс артмис. Апрелься луныс вӧлі шоныд. Таысь вӧлі помтӧг нимкодь! Быдторйын отсаліс, туйдіс. Пансис выль школа кыпӧдӧм. Мый лоӧ водзын, ог на тӧд. Ог тӧд, мыйла тадзи артмӧ. А мыйла оз тырмы татшӧмыс? Мишалӧн юӧм модаыс эз вӧв. Валялысь пырӧмсӧ эз и кыв. Мамтӧ тэ эн лысьт мыжавны. Кырнышевыс ӧд офицер вӧлі. Тэныд сы мындасӧ он и сет, Дерт, уджыс зэв кывкутана. Тайӧ аслыспӧлӧс адреналин. И аддзӧмаӧсь вӧйысь нылӧс. Йӧв войтӧн йиджин меӧ сэн, Тэ доймӧм лолӧс бурдӧдлан. Мый тэкӧд водӧ дзолюк-ныв, Тэд аттьӧ, муса Чужан кыв! Дерт, эз быдӧн мекӧд ворс. И эз ло окота велӧдчынысӧ. Понъясыс сылы зэв мусаӧсь. Но дінас босьтны оз вермы. Ме – шӧр школаын велӧдчысь Да войнаысь Ен мед видзас. Ань кӧсйӧ лоны шудаӧн, но. Кыдзи сылы бурдӧдны йӧзсӧ? Та дорӧ ковмис жӧ велавны. Юркарсянь мунім автобусӧн. Радейтана верӧс пыр орччӧн Кыпалӧны выль олан керкаяс Коми Республикаса юралысь. – Ӧружиеыс налӧн – кӧръяс! Ми мӧдӧдчим медводдзаясӧн. Помасьӧма сійӧ и кӧръяслы. Тӧвйӧ сӧмын 30 кымын морт. Кӧть эськӧ быдторйыс овлӧ. Но став йывсьыс стӧчджыка. –Дона-ӧ Камчаткаын олӧмыс? –Кыськӧ тэ быдтор и тӧдан. Став керйыс ме вылӧ локтӧ. А ме театрын классика дор. Шудаӧн лоны быдлаын позьӧ. Тӧдӧмлунсӧ азыма босьтӧма. Оз ӧд асьныс няйтсӧ лойны. Дерт, рытыс вӧлі и шылада. И со мый найӧ висьталісны. Ачыс нин сьӧкыдлунсӧ венас Шуӧма дугӧдчыны звӧнокысь. Сьывны позьӧ и шойччан лун Чайта, тайӧ колана да бур. Рифмасӧ корсьны ог куж да. Енмыс видзис биысь-чардысь Госсӧветад ставыс 30 морт. Со и аддзисны ӧта-мӧднысӧ. – висьталісны пӧпутчикъяс. А кутшӧм ладӧн, код тӧдас. Мамыс пӧ дінас абу вӧлӧма. Да и сьӧм на таысь воыштӧ. Менам эз вӧв татшӧм могыс. Бӧрдтӧм кагатӧ оз качайтны Дзик синмӧ пыран гут кодь. Унджык вотыс мунӧ Москваӧ. Тонӧ тай локтӧ жӧ кӧзяинӧй. Ӧтчыд весиг пӧткаӧн вердіс. Снимокъясыс Алла ДИНАКАЛӦН. Асланыс челядьыс эм жӧ нин. Гӧгӧр школаяссӧ тупкалісны. Видзӧдан эськӧ да видзӧдан. Кыкнанныс Ыджыдвиддзысьӧсь. Батьыс веськалӧма Карелияӧ. Ӧти-кӧ, автобусыс оз ветлы. – Тӧдлытӧг и артмис ставыс. –А мыйла пӧ разисны вевтсӧ? Весиг арбузнад чӧсмасьлӧны. Со мый казьтыштсис та кузя. Водзӧ муніс дискуссия сяма. Мый таво унджык вӧдитанныд? Ылӧсас бӧръясны кызь овмӧс. Артмӧ – дышпырысь чужъявны. – Кутшӧм небӧгъяс радейтан? А ме ӧд некытчӧ ог тэрмась! Куимнанныс радейтӧны спорт. Поводдя лэдзис петны ывлаӧ. – Тайӧ петкӧдчӧмыс быдвося. А коймӧд уджыс — шегъясьӧм. – А мыйта сьӧм позьӧ вежны? Сӧмын бӧрйы сьӧлӧм сертиыд. – Мый йылысь бӧръя гижӧдыд? Снимокъясыс Семён Рочевлӧн. Мукӧдлаас сійӧ зэв нин важ. Водзӧ вылӧ кӧсйӧмӧй уна на. Кужу умырым да кугу пиалым! 1990-ӧд воясӧ уджыс падмис. Сэтшӧма кокньӧдім уджнымӧс! Но. Та йылысь паськыдджыка. Пыдісянь да бурджыка туявны – Но ӧд эмӧсь и туявтӧмъяс. Дерт, медикъясыс колӧны на. Тіян уджъясыд сэтшӧмӧсь жӧ? Со татшӧм гусяторъяс эмӧсь. – Батьныдлысь юавны, гашкӧ? Мӧдӧс сідзжӧ ёна корсьысим. Кусӧдчысьлы колӧ лоны ёнӧн. Ми пӧ эгӧ кывлӧй та йылысь. Ӧд сылӧн рӧскодыс зэв этша. – А найӧ нин мыйӧн мыжаӧсь? – А Комиын уна-ӧ висьысьыс? Он ӧд нӧрӧвит пӧрысьмӧмнад. Кыдзи и мукӧд висьӧм дырйи. Сиктын татшӧмыс вӧлӧма 320. –А балетас кыдзи веськалін? Балетын йӧктыны зэв сьӧкыд. – Ставӧн тӧдмасим, ёртасим. – Сы пыдди изйыс сэні вӧлі! Дерт, тадзи абу пыр вӧлӧма. Юрын дыр нин бергаліс мӧвп. Ме тэныд нимкодь юӧр вайи». —Ме сы ордын ныв пыдди олі. Плугаритыссянь комбайнёрӧдз —Гудӧкасьнытӧ коді велӧдіс? Сылы вичмас кызь сюрс шайт. Щельяюрса клубын уджыс пуӧ. Шуам, улича кузя мунӧ морт. Зоя мам менӧ чужтӧма гидын. Ас районлы колана, ас морт. Керкаас медтӧдчанаыс – пач. Налӧн юкӧныс – мӧд судтаын. А сэсся лэдзисны клеитчыны. Либӧ кутшӧмкӧ небӧг лыддям. А меным сэтшӧма шыд ковмис. Еланналы дас кӧкъямыс арӧс. Сідзжӧ пырӧдчӧ конкурсъясӧ. Вӧчасьӧ и бумага-картонысь. Гришаыд, аддзылі, ранитчис. Но водзвыв эз кут ошйысьны. Верӧсыскӧд бӧрынджык юксис. Менӧ кольӧны вӧлі баб ордӧ. Зоринъяс озырӧсь внукъясӧн. Артмӧ, и шыбласнад тадз жӧ. Кыдзи налы аддзыны асьнысӧ? Лагерӧ нуисны автобусъясӧн. Кыпӧдлӧма сійӧс Константин. Эмӧсь йӧзлы бур вӧчысьясыд. Майын тайӧ уджсӧ вӧчӧмаӧсь. Чиналысь пенсиясӧ чинтасны? Ӧні нывлы тырӧма дас ӧкмыс. Небыд да пушыд али тӧв ныр? Кага бӧрся моз – син да син Мамӧ тшӧтш синмӧ шыбитчана. –Менам ичӧт нылӧйлы 7 арӧс. Чужан му вӧсна тышын усины! Институтын паныд эз сувтны. Войбыд майшасим Кеша понда. Сэні чукӧртім катамаранъяс. Та вӧсна и видзӧдысьыс уна. Сюжетъясыс бара жӧ олӧмысь. Гозъя быдтӧмаӧсь ныла-пиӧс. Дзоньвидзаӧн ло да бура ов, Ёна-ӧ кывкутана тайӧ уджыс? Ӧтиыс уджалӧ мигрантъяскӧд. Мый выльсӧ пыртінныд уджад? И тшӧтш, чайта, тӧдчанаӧсь. Став медальсӧ – батя-пиянлы «Кытшъяссянь» «Лямпиадаӧдз» Зэв ыджыд аттьӧ, Чужан кыв, Пыр тэнад сюрліс меным кад. Мый медбур ёрткӧд тӧдса ме, — нимкодьпырысь эскӧдӧ ныв. Век думысь верӧсӧс виччыси. Ӧшиньясыс потласьӧмаӧсь жӧ. Менам дӧзьӧр улын 378 морт. Сиктсаӧс бырӧдӧмӧн бырӧдӧны Игӧдчӧм йылысь и сёрни абу. – Бать-мамӧй водз кувсисны. Ичӧт, но мичлуныс тані уна. Пыр волывлі сійӧс видзӧдны. Гашкӧ, казьтыштанныд мыйкӧ? Некодлы абу эскыны-отсавны? Пандемиялы паныд водзсасьны Мыйысь бурдӧдӧ доктор Айбо? Сӧмын мыйла нӧ ӧдзӧсас тас, Муӧдз копыр татшӧм йӧзыслы! Сӧмын коймӧдысьсӧ и артмас! И ми дасьӧсь сылы отсасьны. Ошъяс, слабог, гуӧ пырисны. Тӧлысь мысти – нӧшта ӧтиӧс. Мый найӧс медъёна майшӧдлӧ? И Госдумаын миянӧс кылісны. И некор некытчӧ оз сёрмыны. Быд мортлӧн пӧ татшӧмыс эм. –Батяныс, – шӧпнитіс Алька. –Кӧні нӧ та дырасӧ олінныд? Пачьясыс тшӧтш жӧ дзоньӧсь. Шоныдыс ныр-вомад локтӧ да. И кыдз тай гы-мӧбтіс бакыд. !» – мукӧд кывйыс эз и сюр. А таво та-тшӧмыс вӧлі – 70. Ставыс тыдовтчас бӧрынджык. Сьӧлӧм сертиыс-ӧ сылы сэні? –Унджыксӧ шмонитанаӧс гижа. –Кывбуртӧ гижны сьӧкыдджык. Менам и сьыланкывъяс эмӧсь. Да и парма-ягыс тані матын. А менам мог – налы отсавны. Этшалаын татшӧмтӧ аддзылан. Но тадзи некодлы абу кивыв! Но сьӧд кудйын вӧлӧма ключ. –Ті медводдзаысь ворсанныд? Мамнас нянечкаӧс вӧлӧм шуа. Тайӧ меным мамсянь вуджӧма. –Кор позяс босьтны отсӧгсӧ? Мыйла пӧ юан курыд зеллясӧ? «Ньӧбысьыд» пыр и звӧнитас. Но ӧні пӧ татшӧмыс абу уна. А вот кӧзяин мыйлакӧ эз лый. Кор колӧ шыӧдчыны врач дорӧ? И сэсся эг нин аддзыв сійӧс. Справитчан кӧ пӧ – дыр олан. Алтайын ме вӧлі сӧмын вежон. Снимокъясыс Илья МАКАРОВЛӦН. Некымынысь видлі, но – сола. Ыджыдвидз сикт, Кӧрткерӧс р. И сійӧ кадсяньыс Ирина тані. Гашкӧ, збыльысь, тадзи и эм. И ставныслӧн кывныс торъялӧ! Нёрпалӧны 4-10 арӧса вӧвъяс. Сахаын зэв шаньӧсь войтырыс. Тавосясӧ котыртлісны онлайн. Тайӧ рытыс вайис уна радлун. Чужан керкаас кольӧма Мария. Быд ногыс лыддьысьны ышӧдам. Но век жӧ выльясыс воӧны жӧ. Кымын арӧссянь тэ лыддьысян? Тӧдлін нянь кусӧклысь донсӧ, Некымынысь видлі – оз артмы. Дерт, кӧсйыси, ог жӧ пыксьы. Но, дерт, оз пыр ӧдйӧ артмы. Кыкнанас зонмӧс босьтӧмаӧсь. – Киссьӧм ватӧ он нин курав. Велӧдӧ тшӧтш и ӧткӧн сьывны. Со тулыс воис, пуктысян кад. Вӧр-ваас менам лолӧй личалӧ. Сикт-грездъясын – куим сюрс. Та понда жӧ дыр и дасьтысим. Снимокыс Никита Климычевлӧн. Час мысти став енэжыс ӧзйис! Тӧдан, кыдзи накӧд сёрнитны. Бара ковмӧма ёна дасьтысьны. Уроксӧ дасьті экскурсия моз. Налы таысь нӧшта на нимкодь. Карысь воӧм мысти висьталіс. Кутшӧм классын сійӧс нуӧдін? Гожӧмнас ывла вылын чай юам. И весиг кад вылӧ ордйысьлім! Яръюгыд вевтыс ёнасӧ оз сюр. – Кыдзи кольӧ уджалан луныд? Найӧс тшӧтш ӧлӧдлӧмаӧсь нин. Сыӧн уджавны коліс лаборант. Тайӧс коліс помӧдз тӧдмавны. А мукӧдыс воясӧн виччысьӧны. Гашкӧ, эм мӧвп мӧдлаӧ мунны? – Дерт, ставнас котырнымлӧн. Гашкӧ, тайӧ вӧлі Енсянь пас? Пемдӧм бӧрын мунім ужнайтны. — Медся чӧскыда пусинныд да? Сэки ми лунтыр челядьнымкӧд. Тайӧ ФАП-ясыс таво воссясны. Дима шуис, мый менам артмас. Найӧ сӧвмӧдӧны-быдтӧны тэнӧ. Сэки пӧ вир-яйыс ёнмӧ-сӧвмӧ. А бӧръя кадӧ Тая кыӧ чачаяс. Студенталан кадыд – медгажа. Пищальыд вермас и «курччыны» Майбыр, сійӧ ӧні пыр зептад. Ӧд пыр на кодьӧн кӧсйи лоны. Мӧд синмӧн на вылӧ видзӧдан. Но мытшӧдъяс понда эз артмы. Сессия пыр ас кадӧ сдайтлім. –дасьтыны сёян оливки выйӧн; –А эм татшӧм лышкыд школаыс? А талун тырмӧ-ӧ юр сюяніныс? Вермас лоны, и дон босьттӧг. Кыдзи кӧвъясьӧ тайӧ пӧрӧсыс? Ог уджав, судзсьытӧма олысь. Семьяас уджалӧ сӧмын батьыс. Ме сылы и мыччи тупӧсь джын. А ме кӧсъя дырджык кисьмыны. –Мыйла тэныд дона Коми муыс? Йӧктысьяс тшӧкыда доймалӧны. Ме уджалі кык воӧн этшаджык. –Тайӧ шкапсӧ аддзи сарайысь. Анастасия ачыс Сыктывкарысь. Торйӧн нин пӧ кӧч ёна кыйлі. Челядьыслы ар кык-куим вӧлі. Сэсся мӧдысь, дай коймӧдысь. Таӧдз зільӧма Изьваса ёрдын. Виччысьтӧг усьӧ да оз чеччы. –А ГИБДД тшӧкыда тадзи вӧчӧ. Ёна отсасисны зіль челядьыс. Ставӧн виччысисны война пом. Менам олӧмын вӧлі быдсямаыс. Казьтышта ӧткымын вӧвлӧмтор. Меным кыкысь сюрлі уна сьӧм. Ёна шензим татчӧс лавкаясӧн. Палатаын куйліс сизим нывка. Челядьлӧн чемоданъяс дорысь. Мый виччысянныд локтанасьыс? Отсалӧм-сьыс ӧти шайт корис. Быд асыв юа выя няньӧн кофе. Ӧд сылӧн пиыс тшӧтш висьлӧс. Ковмас овны тайӧ диагнознас. Бара жӧ таысь вермим ӧлӧдны. –Дерт, таӧн уджыс оз помась. Ыджыдвидз сикт, Кӧрткерӧс р. Радейтӧ вурны ыджыд аканьяс. Окотапырысь гижӧ сценарийяс. Унатор дасьтӧны козин пыдди. Кывъяссӧ, дерт, налы мӧдӧді. Сэки сылы 17 арӧс на вӧлӧма. Яковлӧн да Ӧпрӧсьлӧн внучка. Сюрукӧс школа йӧрӧ оз лэдзны Джаджъясын куйлӧны небӧгъяс. Кыдзи чайтанныд, тайӧ збыль? Нимта сійӧс би юра гундырӧн. Буса туй бокын кер чукӧръяс. Тайӧ прӧдукцияыс зэв колана. ), нылӧс видзӧмысь сьӧм воӧ. Ворсісны гитараӧн да баянӧн. Ӧшинь улын – путкыльтӧм пыж. Ог радейт яндысьтӧг вӧзйыны. Ковмис мукӧдторйӧ босьтчыны. Тайӧ ставыс вӧлі ӧтуввезйын. И олӧмыс миянӧс ачыс чуйдіс. Ыджыдвидз сикт, Кӧрткерӧс р. Кыпыда пасйӧны и Победа лун. А ӧд кутшӧм бур вӧлі ставыс. Гижа, кыдзи ме тэнӧ радейта. А тэ кадыс вылӧ эн и видзӧд. Сиам, мусаӧй, тэд кыпыд лов, Вермысьсӧ сэки эз и бӧрйыны. Мый восьтін енъюгыдлысь мич, А мый кӧть сьӧлӧмам эг видз, Мый ӧтка чагторйӧн ог кывт – Ыджыдвидз сикт, Кӧрткерӧс р. Кадыс та вылӧ зэв уна муніс. Вӧляникысь «Аврора» сайкалӧ. Зэв кыпыда сетісны . журнал. Ок, дыр жӧ сералім та вылын! –Нӧшта тӧлысь ёна гажтӧмтча! –Гӧтыркӧд быдтам ныла-пиаӧс. А сэсся – бара пыр водзлань. А тайӧ дзик нин тупкӧм кодь. А кӧръясыд турунтӧ оз сёйны. Талун шоныд, а аски – бушков Вайӧда ас олӧмысь примеръяс. Эмӧсь-ӧ талун сэні комиясыс? Ӧнi на кутшӧмсюрӧ тасьтi эм. Уджыс пуӧ и Яснӧгса школаын. «Пелысьсянь апельсин оз чуж» шӧр редакторлысь удж вӧчысь. Час, тшай пиӧ кисьтышта да». Ставыс сылӧн петіс 20 книга. Тайӧ вӧзйӧмсӧ тшӧтш ошкисны. Ми ни ӧти вылын эг на вӧлӧй. И татшӧм мойвиӧмыс вӧлі уна. –Но, Алька, важсьыс на мича! Нывбабаяс бара гыны кутісны: –Кокньыда мынтӧдчыны кӧсъян! Сійӧ пуксьӧдіс менӧ машинаӧ. Гачыс ыджыд, ветлынытӧ делӧ. И ме сыысь куті повны весиг. Няйтсӧ лойӧны кольӧм нэмсянь Бур, ӧні поводдяыс шоныд на. Мӧдысь бара биӧ веськавлӧма. Тадзи и велӧдім выль кывъяс. Со и дугдісны дзоньтасьнысӧ. Но ӧд туйыс миянлы ӧні колӧ! Кӧсйи тадз, а артмис этадзи. Быдмыліс уна челядя котырын. – юалі школа помалысьяслысь. Ме и вӧзйыси гижысь котырад! Да и кывбуръясӧй дженьыдӧсь. Абу кокни Лымваӧдз воӧдчыны. – юалі Николай Ивановичлысь. Либӧ ты вылас сідз видзӧдны. –И кутшӧм сьӧм вылӧ оланныд? Велӧдчыны гижӧдчӧма 24 морт. – Но сэки сыысь ӧвтыштчисны. А овмӧсыс вӧлі дас кык сайӧ. Вӧрӧдзыс колӧ на котӧртыштны. Ок, кутшӧм чӧскыд тані кӧрыс! Быдлаын варовитім кык кывйӧн. Экранӧдзыс мед вӧлі 3-4 метр. (Заводитчӧмыс 30-ӧд номерын.) Дачаӧ моз сӧмын волыны сэсся. Локтіс повзьӧма, дзик кельыд. Сэксянь гымсьыд зэв ёна пола. (Заводитчӧмыс 30-ӧд номерын.) Йӧзыс ӧд быдсямасӧ сёрнитӧны! Тадзсӧ пӧ и кӧрыс чӧскыдджык. Но сиктсаяс сувтӧмаӧсь паныд. Верӧсыс кувсьыліс инфарктысь. – Мордінын меным зэв кажитчӧ. Таисиялы сэки вӧлӧма 15 арӧс. Глеб тӧлка, ковтӧг кыв оз шу. Войвылыс збыльысь кыскӧ менӧ. Снимокъясыс Лилия ЧУПРЫНАЛӦН. И виччысьӧны кутшӧмкӧ водзӧс. Эз тай ставныслӧн на и артмы. Талун шондіа, а аскинас зэрӧ. Чужӧмъяссӧ ӧд ог кут аддзыны. Дзик пыр и мыччысис кнопкаыс. Дерт, быдтор йылысь сёрнитім. Но олӧмыс бергӧдӧма ас ногыс. – Гашкӧ, менам унджык мӧвпыс. Сы вӧсна мый ме ёна ропкӧдча. Став ковтӧм мӧвпыс воши-быри. Нёль лун, а быттьӧ быдса нэм. Сылы чеччынысӧ весиг эз позь. – Ми сьылім да ворсім паньӧн. Тирсьыс став козинсӧ босьтіс. Дасьтысьны коліс вит минутӧн. И межадорсалы тадзи жӧ нуӧді. Надейтчисны сӧмын ас выланыс. Чайта, ме коддьӧмыс абу этша. Кӧкъямыс во нин пенсия вылын. Капронысь Олыся да мада акань Ставныс нин ас семьяӧн олӧны. Видзим мӧс-кук, порсь, чипан. Но ме эг кӧсйы шогалан рытсӧ. Менам кызвын рольыс – мамъяс. А сэні пӧ оз жӧ нин тшӧктыны. Лоас кӧ сэтшӧмыс – вывті бур! Юбилейнӧй нин, шуны кӧ рочӧн. – Кодлӧн таын медыджыд пайыс? Ставсӧ ӧд ас кадӧ колӧ вӧчны. Менӧ сэтчӧ ыстісны 1989 воын. Таысь кындзи ёна лыддьысьӧны. Но лачаным дзикӧдз эз на кус. – А кыдзи татчӧ веськалінныд? Ковмис гортӧ бӧрдігтыр локны. Ӧні жӧ став йӧрыс дзоридзалӧ. Найӧс кокньыдджык дӧзьӧритны. – Мыйӧн позьӧ миянлы отсавны? Маті вӧр дорын – мазі пасека. Кад мысти сэн витаминыс бырӧ. — Лов шыӧс котралӧмыс кыпӧдӧ. Менӧ пӧ слесарыд пӧръялас жӧ. Нывъёртъяс бӧрйисны медицина. Овлӧ, и «кодзувтӧмыс» бурджык Нинӧм повзьӧдланаыс таын абу. Бӧръяыс тшӧтш овлӧ кык сикас. – Миян эмӧсь торъя проектъяс. СССР-саыс – 1946-1983 воясся. Но изъяс сылы матыссаджыкӧсь. Сы мында мича из сылы сюрӧма! Шынельыс вӧлі нелямын дӧмаса. Ки-кокыс гӧгӧр жӧ ранаа вӧлі. — Гожӧмнас вӧлӧн юр кыскалам. Йӧзтӧ кора-лӧма, бӧр он ысты. Верӧсыс вӧлӧма зэв вежӧгтысь. Ме кӧ нӧ ог ворс, сэсся коді? Батьыс сэсся бара пырис биас. Нинӧм шемӧсмӧданаыс таын абу. И гижӧны зэв бура да ылысянь. «Руч сиктсӧветӧ пырысь грезд. Коді Катянас вӧзйӧма, ог тӧд. Некор найӧ кызӧсь эз вӧвлыны. А медыджыд сиктын вӧлӧма дас. Кыдзи найӧ татчӧ веськалісны? Тайӧ миянлы зэв ыджыд юбилей. И медся-медсяыс тӧданныд мый? Сэсся Валера нинӧмысь оз пов. Вермӧмыс и ворссьылӧмыс вӧлі. –А кыдзи дасьтысянныд походӧ? Мӧвпыштӧмаӧсь лэптыны выльӧс. А сэсся аддзӧма ассьыс шудсӧ. Медводз зільӧма лаборанткаӧн. А сійӧ оз нин вермы чеччывны. Быдмӧма да велӧдчӧма сэні жӧ. —Та могысь уна кад оз жӧ ков. Ме эськӧ тадз жӧ гортын вӧчи. А висьысьыс быд сменаын овлӧ. Вӧчисны укол да лунтыр куйлі. Адгум пытшкӧ лэдзӧны ыжъясӧс. Сылысь проектсӧ дасьтӧма нин. Некӧн сэсся йирсьӧдны скӧтсӧ? Но сылӧн ыдждаыс «йӧз серам». Такӧд йитӧдын юрӧ воис шмонь. Кераліс комилысь вежа кыдзпу. А челядьлы тані гажыс вӧлӧма! Кыдзи и вӧрзьӧдлытӧм пармаын. 2013 воын мӧдӧмаӧсь вузасьны. Мыйсяма висьӧм, абу тӧдӧмаӧсь Лагерын пукалысьяс вӧлӧмаӧсь. А костюмъясыс кутшӧм мичаӧсь! Волыны позьӧ быд окотитысьлы. –Понйыд уна сикас пӧрӧдаа эм. И сы помысь, овлӧ, кувсьӧ-ны. Вежӧртӧм понйыд – мортлӧн мыж Важ ног эскысьяслӧн «озырлун» Война пансьӧмсянь мӧд тӧлысь. «Мед суӧдӧ, – мӧвпыштіс Пётр. Пётр сэки помаліс мӧдӧд курс. Студенталан вояс колины бӧрӧ. Ыджыд чими шедӧма налы тывйӧ. Ставныс сэтшӧм мичаа сьылӧны! Шоуыс вӧлі зэв вылі тшупӧдын. Нывбабаяслы мӧвпыс кажитчӧма. Со ӧд кутшӧм водзмӧстчысьӧсь! Ыджыд тракторӧн лӧпсӧ нуисны. —Туяланныд-ӧ видзӧдысь лыдсӧ? «Быдмисны» и миян уджалысьяс. Югъялас мед чужӧмбаныд нюмӧн, А видзӧдны окотапырысь ветла. Шань йӧзыс Кавказад тырмымӧн. А со Женялӧн блогйысь кывбур: Мый бӧрйин менам мамлысь сыв, Медсясӧ окота рисуйтны йӧзӧс. (Гортӧй ӧд дзик школа дорас). Шуд да дзоньвидзалун быдӧнлы! –Мый сиан газет лыддьысьяслы? Бур, мый вӧвъясыс эз сотчыны. Снимокъясыс театрса архивысь. –Оз, – вочавидзисны сиктсаяс. Уджалӧма сэні гортса школаын. —Мый медвылӧ донъялан мортын? Медводз вомсӧ восьтіс Андрей. Сӧмын радейтана верӧс орччӧн. –Дерт, конькиыд абу быдӧнлӧн. – юася Марат Мирсеидовичлысь. Сӧмын мастеритнысӧ дышӧдчӧ-а. Ми тайӧ туйвизьӧдыс жӧ мунам. Виччысям выльвося козинъясла! Сӧмын мыйла нӧ вичкоыс пӧдса? А кӧръяс пӧ асьныс воӧдчасны. Ӧні зэв азыма нин нуръясьӧны. Снимокъясыс Виталий ГичевлӦн. Медджуджыдінас дас нёль метр. Чериыс ылыс тыясын и кольӧма. Коді та вылӧ сьӧмсӧ вичмӧдас? Кыкӧн, дерт, – мамакӧд тшӧтш. Видзӧдысьяслы ёна жӧ кажитчӧ. Ӧтиӧс доръя, а мӧдӧс ӧтдорта? Аслам кӧсйытӧг ме «тыртӧмми». Но кыкнанладорыс – сы йылысь. И конкурсъясысь ог ӧтдортчӧй. Снимокъясыс Мария ИгушевалӦн. Ӧні сэтчӧ ӧтувтчӧма 670 морт. 8 тӧлысьӧн водз ньӧбим билет. Сойтъям-доръям, кыдзи вермам. Йӧзыс миян сиктын зэв бурӧсь. Но киссьӧм ватӧ он нин курав. –А Эдикыд нӧ мый, эз и дорйы? Бӧрсяньӧдным некоді эз вӧтчы. Режиссёр ошкис и артистъясӧс. И овны сэні да мойдъяс гижны. Да и шудыд ӧд быдӧнлӧн аслас. Туйыс кыптіс 30-40 сантиметр. Комиын Оля Санӧс бура тӧдӧны. А локтісны сэтчӧ 7-ӧд классӧ. И юмов пӧжасыд быдсикасыс жӧ! – Рытыс артмис шоныд да ёрта. Ӧд унджык школаас сійӧ эм на. Сӧмын мед вӧлі вештысьӧмыд-а. Но мӧвпавлі жӧ нин та йылысь. Миянлы отсасьӧны волонтёръяс. Но ӧд и миянӧдз сэсянь тшӧтш. Став керка дорас мытыстчылім. Ӧд сэтшӧм мичаинъяс аддзылім! Лыддьысьӧй, бурмӧдӧй ловнытӧ! Вои ме сэтчӧ мам кынӧмын нин. Гижны колӧ сӧмын ӧти шыӧдчӧм. Казьтыліс школаын велӧдчӧмсӧ. Пасйи эськӧ нӧшта ӧти буртор. И весиг оз курыд зелля вӧсна. Чужис 7 челядь: 4 ныв да 3 пи. Жыръяс ӧдва тӧрисны воӧмаясыд. – Тайӧ кӧкъямыс патераа керка. Оз ков видзӧдны читкырасьӧмӧн. Дерт, мамлы ёна лоис мырсьыны. Пырис, бергӧдчис да бӧр петіс. Зорӧд чӧвтӧны, а ми юр ваялім. – Збыль-ӧ сэні олӧны шаманъяс? – Шаманкӧд ачым эг паныдасьлы. Мамлӧн нывдырся овыс Мишарина. Чужис Ира чой, да видзи сійӧс. Василей потанын на висьмылӧма. – Трубаясыс 30-40 восяӧсь нин. Сюся кывзіс ставсӧ, уна юасис. Гашкӧ, йӧзыс и паныд сувтісны. Валерьян вӧлӧма коймӧд кагаӧн. И ӧні на картаныс скӧтнас тыр. Быдмылӧма-велӧдчылӧма Висерын. Ӧткымын йылысь весиг эг кывлы! Помасис луныс юкагирса кывйӧн. Кута лача, таво ставыс артмас. Важыс, дерт, дышӧдіс нин налы. Тайӧ пӧ ёна бурмӧдіс юан васӧ. Ставыс чукӧрмис квайт команда. И миян семьяным лои вермысьӧн! И сідз, пионералан кад йылысь. А недыр мысти сотчис керканым. А тӧлысь помын дасьтыны отчёт. Гижысьлӧн рӧдвужыс молодечьяс! Фронт вылын гижны абу позьӧма. Но веськӧдлӧма гижысь котырӧн. Насянь и артмӧмаӧсь удмуртъяс. Налӧн куим челядь, миян тшӧтш. Ӧні уджала школаын велӧдысьӧн. Ичӧтсяньыс жӧ пырӧдчис спортӧ. Та кындзи радейта футболасьны. Сьӧкыд-ӧ уджавны тайӧ шӧринас? Та понда кокни вӧлі уджавнысӧ. Нёльӧд курсын петі верӧс сайӧ. Сьылісны мам йылысь сьыланкыв. А налӧн сьӧлӧмыс дойӧн тырӧма. Дерт, тіян коддьӧмыс эмӧсь жӧ. Войвывланьыс быдмӧны ниа пуяс. Школаным вӧлі кӧкъямыс класса. Нылукъясыс – Варвара да Машук. Но сэсся ачыс дугӧдчӧма таысь. – Позьӧ шуны, шуд корсьны вои. Ӧтар жыръяс восьтӧмаӧсь музей. А сідзсӧ кыся ас кӧсйӧм серти. И меным сэтшӧма кажитчис тані. Мый сэсся вӧчан, ковмис лыйны. Чибӧыдлӧн весиг лов шыыс муса. Тайӧ быттьӧ ас корсьӧм висьӧм. — мӧд юалӧмӧн шыӧдча йӧз дорӧ. Тані нин мамъясыс мый корасны. Татшӧмыс кар пасьтала ӧтмында. Воис гортас да Сойва юӧ пӧдіс. Дас кык во виччыси тайӧ кадсӧ. Но кусӧдчысьыд сэтшӧм жӧ морт. –Та йылысь кыптыліс нин сёрни. –Ог тӧд, кыдз вӧлі ёна водзті. – Налӧн зэв озырӧсь музейясыс. 2013 воын Аида Чернова кувсис. Менсьым юаліс адрес, кӧні ола. Друг кылӧма, мыйкӧ шлачмунӧма. Мыгӧръяссӧ уна во нин вӧчалам. –И тэ мам вӧснаыд вежин уджтӧ? На серти кутӧмаӧсь 216 мортӧс. Сэтчӧ нулӧма вӧлӧн ыджыд бать. Сьӧмтӧгыд тай унатор оз артмы. Энь йӧра «нӧбасьӧ» 7,5 тӧлысь. Пыр шуас, кыті-мый оз кажитчы. –Чайта, быд мортлы колӧ семья. Насянь и вуджӧма нывлы енбиыс. Мӧвпалі лоны химия велӧдысьӧн. А сэні вӧлӧм ария колӧ сьывны. Но ми лунысь-лун мырсям-зілям. Зэв шань да вежавидзысь нывка. Тӧдмалӧмаӧсь медальон сертиыс. Враг миянлы воча помся лыйсьӧ. Со аслым и ковмис панны уджсӧ. Выльӧс нин эськӧ колӧ кыпӧдны. Сійӧ радейтӧ кӧртысь вӧчасьны. Шойнатыын асшӧр уджалысьыс эм. Сэтчӧ и кодйисны ӧти ыджыд гу. Ӧні вӧвлӧм велӧдысь олӧ ӧтнас. Тані ставыс ас, ас инынӧсь ми. Ме радейта ноксьыны челядькӧд. Ас кадӧ велӧдчывлі кыны сійӧс. Дерт, пыр жӧ ставным тӧдмасим. Ёртъяс меным дасьӧсь отсасьны. Шойччысьыс и збыльысь зэв уна! Ӧти керка йӧрын дом йылын вӧв. Врачьяслысь и овсӧ пасйӧмаӧсь. Бурдӧданногыс тӧрытъя кодь жӧ. Ӧні кагаӧс чужтӧны больничаын. Став гажыс вӧв-лӧма мӧд лунас. Суткинас пӧ ылӧсас 200 машина. Быд уджӧ сьӧлӧмсяньыс босьтчӧ. Мед сяммис ас бӧрсяыс видзӧдны Пожӧма яг да козъя вӧр пӧвстын Менӧ индісны тайӧ должносьтас. Сёянсӧ понъяслы пуам пывсянын. –Мӧдарӧ, Дималы аслыс кажитчӧ. Мый вылӧ татшӧмъясыслы понйыс? Быттьӧ збыльысь тадзи и лоӧма. Лыдпасыс водзӧ на вежсьӧ-содӧ. А сӧстӧм сынӧдсӧ кыдзи апалім! Тані ӧвтіс чӧскыд козъя вӧрӧн. Быдӧн виччысис кутшӧмкӧ козин. Меным быть колӧ сэтчӧ ветлыны! – висьталіс Зинаида Архиповна. Ыджыд-ӧ котыр зiльӧ «Юрганын»? Ванька Агӧй писӧ быдтіс ӧтнас. Ме отсала тэныд, абу ӧд ӧтнад. Сюрс ӧкмыссё нелямын витӧд во. –Важӧнкодь нин кулі, збыльысь. Пыр на акань кодь том да мича. Кужан овнытӧ тай, дона мортӧй, Пӧль-пӧчсянь чӧжсьӧм олан лад. Вӧр-ваыс тані аслыспӧлӧс мича! —А тэ кодьыс сэні кодкӧ эм жӧ? Зэв мелі да ворсӧдчысь пон пӧ. И йӧзкӧд век куті топыд йитӧд. И кӧрт туй вылын муслуныд суас Чӧдйыс гырысь, да и кӧрыс абу. Ӧні эм кӧні шойччыны-гажӧдчыны Дзолюкъяслы – изьватас паськӧм А такӧд тшӧтш – «Ордым» кутны. Чукӧст сӧмын, котӧрӧн локтӧны! И тайӧ вӧлӧма бур петан туйӧн. Кӧть сэсся кыдзи лёкӧдӧй менӧ. И сьыланыс выльысь заводитчис. И кыйсьысьяс дьӧбӧ кольӧмаӧсь. Ганна пӧ быдмас да, сылы сета. Тайӧ ӧд ыджыдысь-ыджыд шудлун! Ок, ёна жӧ ми тiянӧс радейтам! Шыӧдчысьыс ӧд уна, а ме ӧтнам. Лунтыр терпиті, кор нин шедас. Мыйла кутіс кусны коми кывйыс? А ӧд кусӧ кӧ сикт, бырӧ и кыв. И тайӧ кӧ артмӧ, сэки тэ шуда. Пыри, а тшинаыд пасьтасьӧ нин. Мися, кутшӧм ань, кутшӧм гей?! Артмис тайӧ кыдзкӧ виччысьтӧг. Но бара жӧ, мый вӧчны йӧзыслы? Сэні кута и сьывны, и йӧктыны. Вель унатор кык вежоннас вӧча. Вочакывйыс тай абу на воӧма-а. Кыдзи колӧ вӧдитчыны ӧружиеӧн? Кутам на лача тіян отсӧг вылӧ. Ок, мыйта синва вӧлі кисьтӧма! Збыльысь, эм мый видзӧдлынысӧ. –Тайӧ луныс меным зэв тӧдчана. Внукъяскӧд ӧти кокысь восьлала А бабыс да кык вок сотчӧмаӧсь. Орчча Гагшорӧдз весиг эз воны. Мӧдлапӧлын олысьяслы колӧ пос. –Тӧлка, вежӧра, кыпыд руа ань. И бара воас ар – велӧдчан кад. Тубрассӧ ӧшӧдасны ӧдзӧс вугйӧ. И сылӧн видзӧдласыс эз вежсьы. Командаас ворсысьясыс сюсьӧсь. Сёян дуксӧ ошкыд ылысянь кылӧ. Сійӧ пыр зілис нырччыны водзӧ. Но и батьтӧг кыдзкӧ овны колӧ. Керка тыр чукӧрмывліс гӧсьтыс. Ачыс на вермӧма керка кыпӧдны. И унаӧн нин ӧвтыштчисны таысь. Сэні зэв уна бӧбйӧдлан сайтыс. Юӧртӧма та йылысь ӧтуввез пыр. Сылӧн пӧ шӧр тшупӧда тӧдӧмлун. Олісны ювывса училищелы паныда. Кывбуртӧ лыддим рочӧн и комиӧн. Медся шуштӧм концлагер вагонын. Кытысь нӧ татшӧм нимыс артмӧма? Кык нывбабаӧс тӧді, мукӧдсӧ эг. – Ёнджыкасӧ, дерт, козин пыдди. Кор вермим, ветлывлім отсасьны. Верӧсыскӧд быдтісны 5 челядьӧс. Но тайӧ кадыс кольӧма ылӧ бӧрӧ. Дас лун ме вӧлі татшӧмъясыскӧд. Соловкиӧ ме коймӧдысь нин волі. Зэв на и бура тайӧ миян артмис. Сӧмын уджыс тані быттьӧ дудӧма. Сиктса уджыд мӧрччылӧма и сылы. Сибыд йӧзыскӧд, ачыс ӧкуратнӧй. И ӧткӧннад сьӧкыд ставсӧ вӧчны. Сійӧ миянкӧд орччӧн жӧ вӧлі да. Некор оз элясьны, оз дышӧдчыны. Верӧскӧд дыр кад нин ӧтлаынӧсь. Сӧмын уджав да паськӧдчы-сӧвмы. И йӧлыс, и яйыс лоӧ курыд кӧра. Майшаси, аддзас оз аслыс гозсӧ. Сы йылысь и менам висьтасьӧмӧй. Ме, дерт жӧ, радпырысь кӧсйыси. Окота кутны киын «ловъя» книга. Таво тайӧ уджсӧ нуӧдасны водзӧ. Волӧй – уна выльсӧ тӧдмаланныд! Нунысӧ вӧлі шуӧма 4 час асылын. «Госуслуги» порталӧн вӧдитчысь. Ӧні кагукныс ветлӧдлӧ детсадйӧ. Дерт, водзті вӧр-ваыс и вердіс. Гашкӧ, коркӧ удайтчас лыддьыны. Удмуртъяс ёна радейтӧны сьывны. Снимокъясыс Людмила Игушевалӧн. Юасьӧмаӧсь, кыдзи тадз артмӧма? Нёльӧд лунӧ бушколыс лӧньыштіс. Мудзыс сылы быттьӧ оз и пысась. Снимокъясыс Даниил Коржоновлӧн. Позьӧ шуны, налӧн веськыд киыс. – Он каитчы татчӧ медасьӧмсьыд? Тадзикӧн шойчча сьӧкыд уджсьыс. Ёртъяслы да матыссалы козьнала. — Велӧдан уджыд уна кад босьтӧ. И доймалӧмысь видзчысьны тшӧтш. Пырӧма уджавны Отса лесопунктӧ. Мукӧд предметсьыс ставыс «вит». Гашкӧ, полі, мый оз босьтны да. Ӧтчыд видлі, мӧдысь – эз артмы. Татшӧмсӧ позьӧ жӧ вежны банкын. Татшӧмсӧ позьӧ жӧ вежны банкын. Та йылысь висьталӧ Семён Рочев. Бӧръяыс, позьӧ шуны, небыдджык. – Ми нин ырыштчим Шекспир вылӧ! Вочакывсӧ ог висьтав, тӧдмалӧй! Снимокъясыс Эльвира Куклиналӧн. — А ті пусьынытӧ кӧть кужинныд? Нывъяссӧ быдтӧ бур кӧзяйкаясӧн. Корисны кӧ, ме эськӧ сідз сеті. Но ме ог вермы овны дзоридзтӧг. Меным кажитчӧ, кор шуӧны Таяӧн. Сьӧкыд вӧлі, чорыда ӧд чушкӧны. Сэсся кыдз-мыйкӧ ставыс ладмис. Нажӧвитчыны та помысь эг кӧсйы. – Ме нэмсӧ видзлі кӧч кыян пон. А гожӧмнас дачаын лунтыр жӧдза. Сыктывкарын татшӧмыс дас чукӧр. Мыйта шогсӧ сійӧ ас пырыс нуис! Этша мӧй колӧ туй вылад сьӧмыс? Кусӧдчысьлы колӧ лоны повтӧмӧн. Быдлаын-ӧ эм татшӧм позянлуныс? Ӧтилӧн сьӧмыс абу, мӧд – ылӧдчӧ 1952 воын сэні вӧлӧма 25 койка. Интаысь ань скӧракодь дӧжнасис. Но мынтӧмаӧсь сӧмын ӧти тӧлысь. Ӧні збыльысь став туйыс восьса! –Виччысьӧ сійӧ, мый Енмыс шуас. Удж бӧрын прӧст кадыс вӧлі уна. Сьӧкыд-ӧ лоны уна челядя мамӧн? Сылӧн рӧмыс лӧз-турунвиж-мугӧм. —Эг, кольӧма нин сійӧ кадыс да. Унаысь ранитчылігад косясьлӧма. Гӧрӧмаӧсь, выль муяс вӧчӧмаӧсь. Мужичӧйыс вӧлӧма Белоруссияысь. Мый пӧ менам гӧтыркӧд сёрнитан? Водзті йӧз олӧмаӧсь ас овмӧсӧн. Дерт, бара жӧ ыджыд мам чуйдіс. Кулӧмдін районын комиыс медуна. Ставыс КВН-ын ордйысис 8 котыр. А пӧжасис кӧ – кывтӧ ньылыштан! Весиг паськӧмсӧ вермас кулитны. И ме дзонь концерт понлы сьылі. Либӧ гортас кутшӧмкӧ удж вӧчны. Кыкнанныслы воӧма сьӧлӧм вылас. 2020 воын сиктын чужӧма 7 кага. Ме жӧ видзи матӧ 100 сюрс шайт. Уджалӧ сиктса культура керкаын. Кытчӧ оз кутчысь, сійӧ и артмӧ. Тані жӧ мунӧны мастер-классъяс. А сэсся нин кыдзи асьтӧ пуктан. Челядьӧс луннас вердӧны витысь. Но эг сёян-юан да оланін понда. И тӧданныд, ставыс ӧд збыльмис! Шуда котырын тадзи и колӧ лоны! Тані жӧ меститчӧны клуб да ФАП. Ӧні кӧсъям выль клип снимайтны. На вылӧ видзӧд-нысӧ весиг любӧ. Сэсся мусукӧс босьтісны армияӧ. –Кыдзи тэ веськалін Сыктывкарӧ? –Кутшӧм программаяс тэ дасьтан? Ставнас группаын вӧлі дас морт. Талун татшӧмторсӧ он нин аддзы. Ӧд сьӧмтӧ та вылӧ позьӧ видзны. –Чайтім, нинӧм вывті лёкыс абу. – юася Артём Варсонофиевичлысь. Кывлінныд-ӧ ті сэсэнъяс йылысь? –Лидия Васильевна, кытысь тайӧ? Сӧмын тай водз мунӧма олӧмсьыс. Сэсся нэмсӧ уджалісны совхозын. Ю чукыль сайын тӧдчыштӧ вӧр ді. Со, Пётр кӧсйӧ тэкӧд тӧдмасьны. Верӧсӧй – веськыд киӧй да вынӧй Мукӧдыс сэсся тадзи и «вошӧны». Кута киын кольӧмвося планнымӧс. Шоныда найӧс сэні вочаалӧмаӧсь. Снимокъясыс Виталий ЧЕРНЕГАЛӦН. Снимокъясыс Людмила Игушевалӧн. Миш ыджыд синваӧн кутіс бӧрдны. Эг удит ставсӧ кыдз колӧ вӧчны. Но мунӧй сэсся, мудзи ме мыйкӧ. Тайӧ зэв ыджыд, уна тэчаса удж. И таво мӧдысь нин тані ордйыся. Мӧдарӧ, петкӧдла ачымӧс вынаӧн. Менӧ мамлы «кодзулӧн» вӧлі шуӧ. Ыджыд мамӧс корлӧмаӧсь гуасьны. Тайӧ гижӧдыс ыджыд бать йылысь. Сэсся висьталіс, ме пӧ Хасанов. «Туйтӧмъясыд» зэв на и туянаӧсь Босьтӧй меысь водзӧс, ёртъяс!». Снимокъясыс Людмила Игушевалӧн. Мирсӧ пӧ окота лоис видзӧдлыны. Тайӧ уджсӧ водзӧ нуӧдасны таво. А томулов и на йылысь оз тӧдны. Велӧдчӧм да Турция ӧтувтчӧмаӧсь Картупель, тшак да турун пуктӧм Донсӧ таысь некодлысь оз босьт. Ме сійӧс велӧда, мый ачым кужа. Ӧд бать-мамлы мый медтӧдчанаыс? Да и Шойнатыын исласяніныс абу. Шуам, лымйысь да йиысь вӧчасьӧ. Шыын дзескыд, сынӧдыс оз тырмы. Отсалӧ котыртны уна йӧза уджсӧ. Снимокъясыс Николай ШкарубалӦн. А сопкаясас пансьӧма чорыд тыш. И кыдз нӧ он велӧд тшӧтш найӧс? И талун та мындасӧ позьӧ кыйны. – Радейта тшӧтш велӧдны кывъяс. –Шӧринын уджыс воӧ сьӧлӧм вылӧ. А то пӧ ёнджыка ме ачым юасьла. Вот видлӧй, и асьныд аддзанныд! Ас кӧсйӧм сертиыс тайӧс вӧчӧны. Коркӧ-некоркӧ сэсся ланьтас жӧ. Сёрниті шева йывсьыд и мамӧкӧд. Талун бара нимкодьӧдӧ ясыд лун. –Ставыс миян бур лоӧ, донаясӧй. Аски дед-бабныд гу вылӧ кайлам. Медся главнӧйыс сэні, дерт, ме. Мыйӧнкӧ, тӧдӧмысь, пыкӧма вӧлі. Вурккӧджӧдз кайлывлам и быдсӧн. Став пажыныс кывтӧма мортыдлӧн. А юр весьтад – помтӧм лӧз енэж. Часӧн-джынйӧн кыпӧдчам вывлань. А колхозӧ пырны абу кӧсйӧмаӧсь. Братскӧй гуын дзебӧмаӧсь сійӧс. Но бурджык тайӧс вӧчны ӧтилаын. Кӧні канаваыс эз вӧв, кодйисны. Сідзкӧ, водзын уджыс вывті уна. И збыльысь, шензьӧданаӧсь найӧ! Клубын уджалігӧн токӧн вартліс. Велӧдчан пӧ Выльгортса школаын. Позьӧ шуны, мортыс шӧри орӧдчӧ. Но вочакывйыс некодсянь абу на. Сійӧс йӧзыс важӧн нин дзайгӧны. А ме век кӧсйи велӧдысьӧн лоны. Ме гӧрдитча, мый ме – велӧдысь. Котралісны да, эз мудзны весиг. –Та могысь урчитӧма вит тӧлысь. Майор Ракин чукӧстӧма: «Ёртъяс! Водзын эськӧ ыджыдӧсь вӧліны да. Дӧзми да сэсся нинӧм эг и корсь. Ныла-пиаыс талун олӧны Москваын. Юрӧ медъёна кольӧмаӧсь каньясыс. (Заводитчӧмыс 30-31 номеръясын.) Кӧні йӧзыслы петавны ӧтуввезъяс? Зэв тай сюсьӧсь, абу йӧрмӧмаӧсь! Сёйны А, Е да С витамина вӧлӧга. Офтальмолог юалӧ олӧма мортлысь: Быттьӧ дзик збыльысь ачыс воліс. Артмылӧма жӧ коркӧ татшӧм мичыс! Эм-ӧ ыж рӧдмӧдӧмлӧн аскиа луныс? Мыйла нӧ миянӧс татчӧ эновтісны! – Мыйын балалайкалӧн гусяторйыс? Сергей быдмӧма ыджыд семьяын жӧ. Кужам уджавны, кужам и шойччыны! На вылысь унаӧн босьтӧны пример. И найӧ эз сідз-тадз чукӧртчывны. Мыйкӧ вежсис кольӧм квайт вонас? – Та йылысь важӧн нин сёрнитӧны. Вӧчны-дасьтыны сійӧс абу сьӧкыд. Налӧн керканыс орччӧн жӧ сулалӧ. Татшӧм со петкӧдчӧм миян артмис. – Кыдзиджык кольӧ уджалан луныд? Дзик пыр босьтчи велӧдны КЛЯТВА. – Мамыд партийнӧй, сылысь и юав. И восьтылӧны найӧс сӧмын июньын. Татшӧмыс уна вӧлӧма и сиктъясын. Кутшӧм уджсикаскӧд йитны олӧмтӧ? – И казялісны, мый тэ енбиа ань. Овлӧ, лунтыр, рытывбыд юр жугла. И кор ёна думайта, сэсся вӧтася. Лэдзлӧмаӧсь печатьысь 1941 воын. Шуам, кыдзи кывбур позьӧ ворсны. Миян куим челядь: кык пи да ныв. Сюрлӧ-ӧ шойччыны ыджыд семьянад? Кӧсйӧ кӧ – ми сійӧс велӧдам таӧ. Сиктад ӧд некод скӧттӧг эз овлы. Ставыс тайӧ отсалӧ меным олӧмын. Дерт, тайӧ медсясӧ олан керкаяс. – Коді да кыдз нуӧдӧ донъялӧмсӧ? Кыдзкӧ тай воӧдчывлім ӧти кывйӧ. Пыдісянь видлавтӧм на ӧд темаыс. А шойччыны петі да ставсӧ лыдди! Кытысь выльторъяссӧ тӧдмаланныд? – Весигтӧ сюрукъясыд дышмӧмаӧсь? – Кабинетсьыд менӧ гежӧда сулан. — А сідзсӧ кодӧн кӧсйинныд лоны? Пон кындзи эм миян и Мухча кань. Кӧсйысисныкодь бӧр восьтыны, но. Гинеколог ветлывлӧ Кӧрткерӧсысь. Ӧні виччысям, кор волас босьтны. Кевмысян кӧ на водзын, отсалӧны. Внукъяс эмӧсь, и правнукъяс нин. Шонъянӧй верӧслӧн ёртыс кораліс. На йылысь вӧлі тетрадьӧ пасъяла. Уна чача корӧны кыны козин вылӧ. Мазітӧ ме вӧдита сизим кымын во. Ружьеысь оланпасыс эз жӧ ӧлӧдлы. Водзмӧстчысь морттӧ казялӧмаӧсь. Но ӧта-мӧдкӧд кутам топыд йитӧд. Спортыд морт олӧмын зэв тӧдчана. Кык тӧлысь уджалі стрӧитчанінын. Мукӧдыс умӧмаӧсь нин йӧктӧмсьыс. Репертуарас дас гӧгӧр спектакль. –Талун он жӧ ӧд кыккирудз пукав? 16 арӧсӧн ме зэв нин бура ворсі. Тайӧ вежонӧ вӧчӧмаӧсь кывкӧртӧд. Код бӧрся видзӧдӧны камераяснас? Бӧрынджык нин лоины мукӧд оваяс. Мамлысь горзӧмтӧ абу кывлӧма ни. Казялӧма да бергӧдчылӧма миянла. Натӧг эськӧ ни ӧти гаж эз артмы. –А кор сувтінныд асшӧр туй вылӧ? И мамлы нимкодь, менӧ ошкӧны да. «Зарни ёлькӧд» – ыджыд сцена выл Неважӧн ӧти мужичӧй кутіс гижны. Суйӧр сайын шоныда жӧ вочаалӧны. Куим арӧса Игнат — мамыслӧн шуд. Вузасьӧны и сизим асшӧр лавкаын. Паніс аддзысьлӧмсӧ Клаус Пеллер. Яйсӧ бура босьтӧны тані олысьяс. Челядьсӧ видзны медавліс мортӧс. Сиктса йӧзыд зэв вежавидзысьӧсь. Быдӧнлы эськӧ тадзи жӧ сии овны. —А кыдзи тӧдмасинныд верӧсыдкӧд? Медводз новлӧдлі ыджыд нывъясӧс. Ротавируссьыд колӧ жӧ видзчысьны Жарӧ шыбитіс менӧ, неуна кызӧдӧ. Звӧнитча тэрыб отсӧг сетысьяслы. Сутки чӧж «пӧжсьынытӧ» абу кокни – Миян татчӧс вӧрыс да гӧраясыс. Логиновъяслӧн керкаыс талун куш. А гӧтырыс олӧ-уджалӧ сикт-карын. Кор ветлі, сэтчӧс музейӧ пыралі. Сьӧмтӧ быдтор вылӧ позьӧ видзны. –Эн повзьӧй вуджны сиктысь карӧ? Вурсьыны кужӧ и. Оз ков тшӧктӧм. – бара на ошкыштіс нывсӧ батьыс. И мӧс лысьтӧма, и судно вӧчалӧма Ог шу, мый ме нималана «кодзув». Мися, клеткаӧ эн видлы йӧршитны? Крайда петкӧдліс и ассьыс сямсӧ. А Шудаягын матӧ нёль сюрс олысь. Дедыс лӧсаліс-вӧчис пыжсӧ черӧн. Петя, а тэ, тӧдӧмысь, физматӧ!». Накӧд ӧтлаын нин сувтӧдім пассӧ. Тшупӧда пас кежлас дасьтысям жӧ. Татшӧм петкӧдчӧмыд некор оз вун. Ӧшинь бокысь чеччис пушкыр кань. Унаӧн видзӧдӧны да ошкӧны найӧс. Ӧнӧдз на накӧд ӧтвылысь уджалам. Меным воис мӧвп тӧдмасьны сыкӧд. Тайӧ висьтсӧ гижлі во вит сайын. Пӧся чолӧмалам тэнӧ чужан лунӧн! –Ёртасян керкаын уджалӧ 32 морт. Туйысь кӧ локтӧма, узьны водтӧд. Ме абу сӧглас выставка нимыскӧд. Водзӧ сэсся Женя ачыс висьтасьӧ: Но паплы такӧд миритчыны сьӧкыд. Ми тайӧ курыд вояссӧ огӧ вунӧдӧй Ёна жӧ нин тшыгтӧ пыкны сюрлӧма. Весиг челядьӧй менам тшӧтш куим. Бӧръя воас вежоннас 42 час зіли. Но кадӧй та вылӧ швач оз вичмыв. –Нылӧй ӧні велӧдчӧ 9-ӧд классын. Виччысьтӧг телефонӧй триньӧбтіс. Ставным нин сцена дорын сулалам! Кывворным вошліс вель дыр кежлӧ. – А кутшӧма тшак сёйыштны кӧсъя! Прӧст кадыс Мариналӧн пӧшти абу. И, гашкӧ, оз быдӧн вермы ньӧбны. Сэні ставыс карса патераын кодь. –Кокӧй кынмис, – содтыштіс Анна. Тулыснас и кӧръяслы абу кокньыд. Волӧны сэтчӧ Россия пасьталаысь. И, позьӧ шуны, сӧмын ов да сьыв! Кыдзи да кытчӧ иналӧны кыйдӧссӧ? Некутшӧм водзӧс пӧ таысь эз вӧв. Семьяӧй менам шань да зэв ыджыд. Зэв уна вежсьӧм-содтӧд вӧзйылім. Сідзкӧ, мӧдыслысь правосӧ торка. Ыджыд аттьӧ тіянлы зільӧмсьыныд! Сьӧмсӧ юкисны кык нырвизь серти. Мӧд нырвизьыс – социальнӧй юкӧн. Став ёртӧс ме вошті буретш сэки. Висьтасисны и асьныс том войтыр. Керчомъяын тӧдысьыд уна вӧлӧ-ма. Сы вылын вермасьӧмныс и помасяс. Кутшӧм чужан кывлӧн аскиа луныс? Сы пыдди мунім катайтчыны сапӧн. Мед кӧть мойвиас жӧ, но ылысянь. –Огӧ жӧ Алькаӧс кедзовтны кутӧй! Менӧ бать босьтлывліс удж вылас. Сэні ставыс тыртӧм керка сулалӧ. —Тайӧс он вермы стӧча висьтавны. Таво йӧзсӧ эскӧдӧмаӧсь, лоас пӧ. Лыаӧн тыртісны, а сэсся зыртісны Оля Сан сьыліс радейтчӧм йылысь. Сэтчӧ сійӧ ысталӧ роч кывбуръяс. А, сідзкӧ, премьераыс водзын на. Сиктсаяс ывла вылӧ полӧны петны. Сиктсаяс ывла вылӧ полӧны петны. Подӧнтӧ быд лун ёна он ветлӧдлы. Пыжас босьтӧны сӧмын ӧти мортӧс. Но, вӧлӧмкӧ, оз на кокньыда сюр. Рытнас бара пукалім бипур дорын. Пывсьынытӧ ичӧтсянь эг радейтлы. –Кыдзи шыӧдчыны сьӧма отсӧгысла? Батьсяньыс на тайӧ сылы вуджӧма. Ӧд 99 прӧчентыс оз дыр дзайгыны. Жаль пӧ, мый ӧні ачым видзантор. Кыкнанныс локтӧмаӧсь ранитчӧмӧн. Татӧг Войвылысь ставӧн пышъясны. Ылӧдчысьяс зэв сюся дзебсясьӧны. Ӧтуввезйын йӧзӧдӧ та йылысь юӧр. Менам бур кӧзяиныд, менӧ радейтӧ. Водзын вӧлі татысь век утка кыйӧ. А ёна жӧ паськыд миян Коми муным! И талун кежлӧ со мый сӧмын колис. Медводз, оз ков сійӧс мудз-тӧдны. – Ок, и мичаӧсь сэтчӧс вичкоясыс! И унджык аканьыс пластилинысь жӧ. Мамӧлӧн вӧлӧмаӧсь 1 чой да 1 вок. Мужикыс кувсьыліс ви- сьӧм понда. Сэні и ме велӧдчи косаӧн ытшкыны. Сэсся сійӧс фронт вылӧ жӧ нуисны. Батьлысь ружье босьтӧма ур кыйны. Сентябрь 7 лунӧ сӧмын воис гортӧ. Тӧда, кыдзи яхта лэбӧ гыяс вывті. Шондіыс пӧттӧдз ставнымлы тырмис. Улича вылын йӧзыс шаня нюмъялӧны. Налысь подвигсӧ некор ог вунӧдӧй. Купэясӧс Абъячойын пыдди пуктӧны. Бур, мый серпасыс абу омӧльтчӧма. Регыд бӧр воам воддза мындаӧдзыс. Снимокъясыс Евгения МУРАВЬЕВАЛӦН. И быд пӧрйӧ быттьӧ выльысь лыддя. Мый тшупӧма вежӧрас сійӧ кадсьыс? Казьтылігӧн сьӧлӧмӧй пыр шонавлӧ. Али ёрдӧ шыӧдчӧм гижасны-ыстасны? Александр Мишарин ыджыдвидзса жӧ. Миян пыдди ӧд некод нинӧм оз вӧч. Кад кежлӧ дугдылі да бӧр босьтчи. Ставнымлы – шуда да тыр-бур олӧм! Ӧти рӧдсаыс сійӧс эновтӧмаӧсь жӧ. Посньыда вундалам капуста да лук. – Сідзи жӧ сьыланкывъяссӧ велӧда. Но и карын менам мӧд гудӧк на эм. Зинаида Игушева мастер и кысьыны. Век жӧ артмис накӧд сёрнитчынысӧ. Сійӧ тышкасьӧма Сталинград дорын. Та вӧсна сійӧс колӧ чорзьӧдыштны. Шуам, куим сюрсысь да донысьджык. А сиктын татшӧм донатӧ оз ньӧбны. Но, шуа тай, ме некодлы ог вӧзйы. Радейтӧ ань и быдтыны дзоридзьяс. Скӧт оз видз, пон да кань кындзи. Та дырйи кабалаыс лоӧ лӧзов рӧма. Эм весиг пемыдінын югъялан небӧг. Абу пӧ, веськыда вочавидзис сійӧ. Войнас шойччыштны вичмӧ нёль час. – Кыдзи пансис литератураӧ туйыд? Но та мындасӧ некод на эз мынтыв. Тані муніс «Йиркап» тӧвся ворсӧм. Самолётсӧ дыр виччысьны эз ковмы. Окота вӧлі видлыны мыйкӧ выльтор. Кыдзкӧ тай мездісны жӧ нальксьыд. Эмнас эськӧ сійӧ эм, да оз уджав. – Нылукъясын – миян став олӧмным. А сэки волӧма гортас паськӧмысла. Сьывлӧма сиктса культура керкаын. Велӧдысьнас вӧлі Тамара Павловна. Но век жӧ эмӧсь шань сьӧлӧма йӧз. Зэв ёна кӧсйи киноын снимайтчыны. Ӧти чомйын олӧ 100-120 сюрс мазі. Ӧтисьыс маыс эськӧ сылы эз тырмы? Асывъяснас лэбачыс сэні сы мында! Вурси войяснас и шойччан лунъясӧ. Йӧзсянь аттьӧыс меным медся дона. Ӧні оз нин ков кабалаа сёрнитчӧм. Талун висьӧмсӧ казялӧны водзджык. Та вӧсна висьысьясыс и «томмӧны». Таысь на и мынтасны 30 сюрс шайт. Окота вӧлі юавны: гашкӧ, уджсьыс? Ме пӧ эг нянь кор, а «нянь вылӧ». Медводдза кывбурсӧ на казьтыштіс: «Мыйла тадзи шуин?» – юаліс сійӧ. Ме моз помалӧма культура колледж. Ставсӧ колӧ зэв ӧдйӧ вӧчны аслыд. Рочевъяс ставныс радейтӧны спорт. Вӧт пырыд сійӧ туйдас, мый вӧчны. Но Россиясӧ пӧ дзоньнас кытшовті. — Ордйысигад сёр нин мыйкӧ вежны. Унатор пӧ ковмылӧ вӧчны ас кинад. Черитӧ пӧ сӧмын пызан вылысь кыя. ), мися, ме такӧд ӧтлаын тшай юи. Рочнас кыткӧ кужа шуны, кыткӧ ог. Кодлӧн эз вӧв мӧскыс, кувласисны. Удждон на вӧлі вештӧны, 310 шайт. Окота вӧлі меным ӧдйӧ ветлӧдлыны. Ёртыскӧд мӧдӧдчӧмаӧсь Казахстанӧ. Но ме кыла, мый мам меным отсалӧ. Дӧва ӧтнас быдтіс квайт ныв-пиӧс. Менам ыджыд мам кувсис 86 арӧсӧн. Мыйлакӧ медводз шулӧмаӧсь Сашаӧн. Быдмигӧн ме вӧлі визув да вильыш. Вӧлі любӧ, мый кывзӧны да ошкӧны. Ёртъяс нимтісны менӧ Вит Тошкаӧн. –Крестьянаӧс пыр вӧр-ваыс вердіс. Предприятиеас татшӧмыс витӧд нин. Вермас лоны, кодлӧнкӧ лолыс вӧлі. Шыладыс отсалӧ жӧ аутизма кагалы? Но менам ӧні нёль метр кузьтаӧсь. Кутшӧмӧс кӧсъя, сэтшӧмӧс и верма. Тайӧ пӧ ас нянь вылӧ петны панас. Став сиктӧн колльӧдім вӧр дорӧдз. Кыкнан чойыс велӧдчисны зэв бура. Та вылӧ Матроскин кань вочавидзӧ: Тайӧ сылӧн медся кывкутана уджыс. Да мед уджыс вӧлі сьӧлӧм сертиыс. Унаӧн ва гаддьӧдз зыртісны коксӧ. Уналӧн тшӧтш вӧлі мыйсюрӧ вошӧма. 2023 воын Бызӧвӧйлы тырас 125 во! Кызь кыкӧн – уджвывса ветеранъяс! Вердӧны-нурйӧдӧны луннас куимысь. Ыджыд жар дырйи и лолавны сьӧкыд. – Заводиті дасьтысьны-лӧсьӧдчыны. Некутшӧм нитш йылысь и сёрни абу. Налы овнысӧ некӧн, вӧрыс абу да». Гӧтрасян лунӧ абу гажӧдчывлӧмаӧсь Кӧшнас сійӧ муӧдзыс кульӧ нитшсӧ. Тайӧс вӧчӧны торъя труба отсӧгӧн. Весиг орчча визинсаяс тані олӧны. Мӧді корсьны Керчомъяӧ транспорт. Кутам лача и водзӧ ёртасьӧм вылӧ. Комиын татшӧм удж вылас куим пон. Найӧ збыльысь вӧліны медбуръясӧн! Кольӧма семьяыс вердысь-удысьтӧг. Ме орччӧн сюсь чужӧмӧн серпасася. –Быд йӧктӧм вӧлі аслыспӧлӧс мича. Апрель 23 луныс тӧла, ыркыд вӧлі. А мый жӧ йӧткыштіс тайӧ туйвизяс? Петі лыжиӧн котралыштны да ылалі! Сійӧ менам веськыд киӧй да вынӧй. Дима дась нин аслыс понсӧ кольны. Тадзи кывтім кӧрт туй пос дорӧдз. Пӧч унмовсьӧма склад ӧдзӧс дорын. Пыр жӧ локтӧны мукӧд дружинникыс. Саридз дорас олім ичӧтик керкаын. Да олӧмас нырвизь петкӧдлан мудз. Сы вӧсна мый вывті ичӧт удждоныс! Зэв зэлыд вӧлі на костын йитӧдыс. Ме зэв ёна радейта тэнсьыд мамтӧ. И пыр ас кадӧ волывлӧма удж вылӧ. Вежавидзысь, мелі, уджысь повтӧм. А сідзсӧ гоночнӧй машинаыс тэрыб. Неуна сьӧм вичмӧдісны и сиктсаяс. Шоныд руыс оз и думайт кыптыштны. – Сӧмын дыр эг вермы смелмӧдчыны. И ми зілим волыны дзик быд пӧрйӧ. Вайӧ матысяньджык сыкӧд тӧдмасям. А торйӧн нин ёна, дерт, кывъясыс. Но та йылысь челядьлы эг висьтав. Мыйсӧ весиг оз думышт ылӧдчысьыд! Помавнысӧ урчитлӧмаӧсь 2018 воын. Вӧлыс сэні абу уна — 30-40 кымын. Чолӧм, пыдди пуктана лыддьысьысь! Збыльысь-ӧ ӧш вермӧ лоны козёлӧн? Ӧд тӧжд-могъясным миян ӧткодьӧсь. Уколалӧм бӧрын некодлы лёк эз ло. Вичкоыс нэм чӧж мичмӧдӧма сиктсӧ. Висьталӧй налы миян вичко йылысь. А ӧні студентъяслы уна-ӧ мынтӧны? Найӧ ӧд тундраад быттьӧ гортаныс. Ӧні Муста-Тунтури бокын эм музей. Но и таысь пӧ тшӧкыда ӧвтыштчӧны. Тадзи шмонь-сора гижӧдыс и чужис. Вайӧ матысяньджык тӧдмасям сыкӧд. Ылын-ӧ Кола кӧджыс Сыктывкарсянь? Вонас пӧ 180 тоннаӧдз кыйлӧмаӧсь. Таво Печора ю дзикӧдз косьмылӧма. Вӧла додьясӧн нулӧмаӧсь кыйдӧссӧ. Снимокыс Анастасия МарковкиналӦн. Коді бара-й лыддьӧ «Коми мусӧ» а? А ме йӧзыслысь интервью босьтала. –Мый тэныд отсалӧ бура велӧдчыны? Оз ков повны выльторйӧ босьтчыны. Сэсся кывкӧрталасны: вермасям пӧ! Кык лун на абу кулӧма, мучитчӧма. Но карса олӧмыс менӧ оз нин лэдз. Талун медводдзаысь видлі ключ ва. –Но дорйысь, дорйысь, абу кӧ дыш. Тешкодьтор ӧтчыд лоис – воис юрӧ. Мышса навескаас ДТ-ыслы крепитчӧ. Гӧрысь-кӧдзысьлы гӧрд флаг сетӧны Оз ло менам спектакльын татшӧмыс! И друг миян водзын воссис кратер. Коді водз чеччӧ – унатор аддзылӧ. Кык вежон уджалӧ, кыкӧс – шойччӧ. Челядь чеччисны квайт час асылын. Кыдзкӧ быттьӧ матынджык меным да. Мый корас сьӧлӧмӧй, сійӧс и гижа. Сійӧ радейтӧ та йылысь казьтывны. Ог шу, мый татӧг эськӧ тшыгъялім. Сёйтыын асывсяньыс вӧлі зэв гажа. Биаруыс колӧ сӧмын бисӧ пестігӧн. Но ӧні менам татшӧм мытшӧдыс абу. Ачыс тайӧ жӧ школаас велӧдчылӧма. Коді удитіс корны, сылы козьналі. И кор сюрӧ вӧвлытӧм на, лӧсьыдыс! Ныр улын Россияса том йӧзлӧн гаж. –А кыдзи кутасны артавны гӧлӧссӧ? А тайӧ юалӧмсӧ ме ысті кольӧм во. –И кытчӧ видзанныд сьӧма козинтӧ? Да и ме нинӧм сэтшӧмсӧ эг аддзыв. лоӧ «кагалысь правояс дорйысьӧн». Мӧдыс, ныв, майшасьӧ чой вӧснаыс. Уджтӧмалысьяс таысь оз вештысьны. Коми йӧзӧдчан керкаӧн веськӧдлысь. Со и ачыс локтіс сёян тыра дозйӧн. Мортыс мыйтакӧ кад аддзӧ бурджыка. Быдмигас сэсся рефракцияыс вежсьӧ. Татшӧмыс ӧд и миянкӧд вермас лоны. – Гымалігад Енмыд дум вылад усьлӧ. – Берёзовка нималіс чӧскыд няньӧн. Пекарнянас веськӧдліс Мария Балан. Тадзи и тыртӧммисны посёлокъясным. Тайӧ, мися, кодкӧ вылісянь туйдіс. А, мися, Воркута йылысь кывлінныд? Найӧ дженьыд гӧнаӧсь да сюртӧмӧсь. Бокысь пӧ некодӧс татчӧ ог лэдзӧй. Олӧ Ыджыдвиддзын бать-мам керкаын. Татысь быд ордым, ичӧтик шор тӧда. Ӧні сэні кызвын олысьыс пенсионер. Мамыс велӧдӧма школаын математика. 1974 воын лӧсьӧдӧмаӧсь выль семья. Россияын олӧ 190 сайӧ войтырсикас. Карелъяслӧн кывйыс быранвыйын нин. Суйӧр сайысь вайӧм вылад лача абу. Чайта да, вермас, но оз быдторйӧн. Но ордымыс бӧр вайӧдӧма чужанінас. Салдат керкаын бара ловзис олӧмыс. – Мый радейтӧны лыддьыны арлыдаяс? Снимокъясыс Виктория РОМАШКИНАЛӦН. Туй вылас нин ырзӧмӧн бӧрдны куті. Найӧс шулӧмаӧсь уджалан бригадаӧн. Верстяммыштӧма да, думыс вежсьӧма. – Ті ӧтлаынӧсь гортын и удж вылын. – Кодлӧн унджык творческӧй мӧвпыс? Ыджыдвидзса окотапырысь пырӧдчӧны? Сэсся гудралам чипан кольк да йӧв. Эмӧсь и водзӧ сӧвмӧм кузя мӧвпъяс. Но тӧлыс лӧнис, сідзкӧ, аргыш лоӧ. – Первойсӧ, дерт, ёна сьӧкыд вӧлі. Носки кыны велӧдӧма Вера тьӧткаыс. Сыкӧд и сёрнитім олӧм-удж йывсьыс. Сьӧлӧмсянь да окотапырысь велӧдчи. Видзӧдлам пӧ, дыр-ӧ ті уджаланныд. – Мамным миян некор весь эз пукав. А ті кужанныд тэчны Рубик кубиксӧ? Мамнысӧ ӧд пон жӧ кувтӧдзыс пурис. Кысь нӧшта татшӧмторсӧ аддзыласны! Снимокъясыс Светлана Симпелевалӧн. Гашкӧ, шойччан здук весиг оз овлы? Вӧлі татшӧм шуштӧмторйыс и Комиын. Дерт, юргис гоз-мӧд нор сьыланкыв. – Мӧс лысьтӧмысь удждоныс ыджыд-ӧ? Мися, вердам, сытӧг ӧд йӧлыс чинӧ. Вомад пуктан да, он и тӧдлы, сылӧ. Дедовщинаыд эз вӧв, ставӧн ас йӧз. Весиг ассьым гоз-мӧд сорт рӧдмӧді. Ас котырын ставӧн асланыс инынӧсь. Март помын кӧсйӧны сигӧртны уджсӧ. Тӧдсаяс кор шыӧдчылӧны, налы вӧча. Рӧдвуж вӧсна на водзын жӧ кевмыся. Сылӧн вокыс служитӧма Сыктывкарын. Корсянь пырӧдчан творческӧй уджас? Сылы тшӧтш окота шуны ыджыд аттьӧ! Таво артмисны зэв мусаник тигръяс. Со татшӧм енбиа анькӧд ме тӧдмаси. И кыдзи татшӧм чачаыс сылӧн артмӧ? Видзӧдін-ӧ мукӧд артистлысь уджсӧ? Кодӧс верман вайӧдны пример пыдди? Дерт, Мышкин куим арӧса кага кодь. А мам эскӧдіс: мунан пӧ и велӧдан. Менам кызвыныс среднерусскӧй мазі. Ӧтилы 21 арӧссянь, мӧдлы — 18-сянь Та бӧрти паркын чӧв-лӧнь пуксьылӧ. Тшӧкыда ми ворсам чуньяса театрӧн. Оз пов вежсьӧмъясысь, выльторйысь. Гозъя костын пӧ ӧд быдторйыс овлӧ. Шыӧдчис, ті пӧ тшукысь салдат мам. Том салдатъяс вӧсна сьӧлӧмыс висис Ачыс Кулӧмдін районса Помӧсдінысь. Ӧні медвылӧ пукта мортлысь олӧмсӧ. Сы кежлӧ колӧ быд лун лоны дасьӧн. Бур оценкаяснад сійӧс босьтӧмаӧсь. Герман ичӧтсяньыс радейтӧма спорт. –яйтӧ жаритӧм дорысь бурджык пуны. Олӧмас овлӧ и мукӧд виччысьтӧмтор. Ӧнӧдз син водзын скӧр видзӧдласыс. –Комиыд ӧд шань, шмонитысь войтыр. Дерт, горт гӧгӧр уджыс юр выв тыр. – юксис нимкодьлуннас библиотекар. Лыддьывлі и изъяс йылысь небӧгъяс. Корӧ-ма ыстыны чужан республикаас. А муннысӧ вӧлі дыш, эбӧсыд абу да. Сэсся колӧ няньсӧ комбайнӧ сюявны. А гортын виччысьӧны кӧлысь ворсны. Сэки олӧмаӧсь бать-мам керкаас на. Щельяюрын унаӧн радейтӧны йӧктыны. Кӧть эськӧ концертъясын сьывлі жӧ. Шогысла Павлалӧн чужӧмыс сьӧдӧдіс. Мам йӧвсӧ нёнявны сетӧны ӧтчыдысь. Сэсся «том мамлы» сетӧны сёян-юан. Эмӧсь торъя уджтасъяс и олӧмаяслы. Сійӧ кыпӧдӧ менсьым сьӧлӧмкылӧмӧс. Сочиын Олимпиада восьтігӧн сьылім. Нуӧдісны лавкаӧ, сёян-юаныс тырыс. Ме бӧрйи, мый колӧ борщ пуӧм вылӧ. Но оз ков лэдзчысьны бать-мамыслы. Зіль мортыдлӧн и челядьыс зільӧсь! Вермас лоны, унатор на гижтӧм лои. Зіль мортыдлӧн уджыс юр выв тырыс. Сылӧн кулігас ме квайт арӧса вӧлі. Снимокъясыс Светлана АЛЕКСЕЕВАЛӦН. Найӧ пыртісны семьяӧ дзик выль ру. А мамыс ӧнӧдз на быдлаын петкӧдчӧ. Ӧні мир пасьталаын ыджыдалӧ ковид. Томуловлы войся барӧ ӧдзӧсыс пӧдса Колӧ на Арктикаса гектаръяс юклыны Гижӧдсӧ дасьтіс Николай Размыслов. Но кыдз шуласны, быдлаын да некӧн. Быд журналистлӧн киподтуйыс аслас. Быдӧн аддзӧ асьсӧ радейтана уджын. Корасьӧм обряд тӧдса уна войтырлы. Кыдзи кӧлысь кежлӧ дасьтысьлӧмаӧсь А сэсся быдтор йылысь юасьлӧмаӧсь. Войнас пӧ весиг бурджык уджавнысӧ. ради босьтчӧма гижны чужан кывйӧн. Медбур пӧ вердны гречаӧн да рисӧн. А абу жаль, сійӧс кӧ токӧн вартас? Сӧмын тай олӧмыс виччысьтӧг орӧма. Кыдз шуласны, кӧсйис, да несйис?.. Пыж ньӧжйӧник гӧвкъялӧ гыяс вылын. Мый батьыскӧд сылы повны нинӧмысь. Дзик йӧйяс тай эз на паныдасьлыны. Бара спецоперация дасьтыны ковмас. Ныв-зон олісны палаткаяса лагерын. Кодкӧ кӧ отсыштас – ставыс артмас! Да и челядьыдлы сиктад лӧсьыдджык. Уна водзмӧстчысь том йӧз локтісны. –Муыс бергалӧ. Миян гӧгӧр уна йӧз. Шоперыс абу казялӧма ичӧт нывкатӧ. Меным аслым тшӧтш зэв ёна кажитчӧ. А меным сэтшӧма кажитчӧ йӧктынысӧ! «Верманныд чеччыны да пасьтасьны». Кагульыд син водзын лӧзӧдны кутіс. Сэки Олег шуис, мый КВН-ыс – коми. Мед эськӧ и водзӧ вылӧ тадзи лоас. И тайӧ кывъяс бӧрас збыльысь ыззи. Салдатлӧн пасйӧдыс со воис йӧзӧдз. Верӧсыс зэв бура тӧдӧ и роч кывсӧ. Та понда пӧ юрам куим кывъя «рок». Зонка вочавидзис, эг на пӧ лӧсьӧд. А медся ыджыд аттьӧсӧ шуа Енмыслы! И ӧтув зільӧмӧн ставыс миян артмӧ. Татшӧм восьса сьӧлӧма мортыс этша. Мича юсь йылысь, еджыд лым йылысь! Шуам, улича-туйяс лымйысь весавны. Снимокыс авторлӧн гортса архивысь. Бӧръяыс вӧлі кольӧмвося февральын. Ог тӧд сӧмын, бурланьӧ али мӧдарӧ. Чайта, лыдпасыс нӧшта на шогӧдана. –Зэв ыджыд аттьӧ Нина Никитичналы! Ме весиг удиті йи вылын куйлыштны! Но и пемӧсъяслӧн выныс абу помтӧм. Сэки шӧринас волӧма 75 гӧгӧр морт. Юрсиктсянь тыясӧдзыс 300 километр. Ӧні сэтчӧ пырысьыс абу сэтшӧм уна. Ставныс ӧд чайтӧны асьнысӧ правӧн. Мися, мунны кӧ – муна, ачыд тӧдан. Ӧтлаын олӧмным эз артмы да, юксим. И тадзи менам олӧмын тшӧкыда овлӧ. –Менам олӧмын ичӧтсянь вӧлі шылад. Ӧти кывйӧн, мӧд Китай дай сӧмын!.. Та бӧрын и ордйысьӧмыс заводитчис. Вулканъяс пыдди ветлӧдлам карӧдыс. Босьтчи велӧдчыны ворсны гитараӧн. –Кык ныв сьӧрсьыс – Эльза да Инга. А ми, сиктсаяс, тіянӧс ог шыбитӧй. –Эдик эськӧ медводз эз лёк вӧв да. А сэсся друг кыкнанныс бӧрддзисны. И татшӧминті кыпӧдчам некымын час. Палатка дорын гӧлӧсъяс нин кылӧны. Но йӧвнас шуӧмаӧсь нӧрӧвитлыны на. Водзӧ вылӧ кутшӧмкӧ мӧвпъяс эмӧсь? Тайӧн и лои гажыс быдӧнлы матысса. –Сідзкӧ, ті кывбуръяс гижанныд жӧ? Сійӧ эз кӧсйы лэдзны менӧ гортысь. Июльса видзьяс – сьӧлӧм гажӧдысьяс Ӧшинь улас Эжва шлывгӧ, матын вӧр. Тышкасьӧны сыкӧд коді кыдзи вермӧ. Эмӧсь местаяс, кытчӧ окота волыны. Сы пыр мунісны менам пӧль да бать. –бать-мамлысь право мырддьӧмаяслы; –шыӧдчӧмас кӧ индӧма ылӧдчана юӧр. Колӧ дзоньтавны, да оз жӧ кӧсйыны. Ӧні сӧмын пӧ кык кань да Умка пон. Арендаторыс эз на кор да, виччыся. Та бӧрын дугдӧмаӧсь дӧсадитчынысӧ. Сійӧс такӧдӧмаӧсь, тадз пӧ и колӧ. А мыйсяма йӧз асьныс ылӧдчысьясыс? Сы пыдди кӧсйӧны вӧчны ёнмӧдчанін. Некымынысь нуліс нин эськӧ таво да. Унджык кад коллявны вӧрын, вадорын. Ыджыдджыкъясӧс Мордінын велӧдлісны. Пекла висьмылӧма, пиыс сизим арӧса. А поннас нывбаба-еретничаыс вӧлӧма. Став виддзыс ытшкытӧг лым улӧ усьӧ. Водз асывнас бара лэччас би ӧзтыны. Сёрнитчӧмыс нюжаліс некымын тӧлысь. – А ӧні асьным ветлывлам ключ дорӧ. – Зэв ыджыд аттьӧ татшӧм юалӧмсьыс! Войвывса став мичыс сэні петкӧдчис. А черисӧ лэдзисны тшӧтш и вугравны. Комын во зіль гозъя видзӧмаӧсь мӧс. Сиктад быдсяма удж ковмылӧма вӧчны. Сэні мӧдасны пуктысьны июнь помӧдз. Нёрпалысь пемӧсъяссӧ шуӧма начкыны. Коді окотитіс, босьтліс киас укват. А ми пӧ збыльысь тшӧкыда ветлывлам. – Да, ми тшӧкыда ветлам буранъясӧн. Посниторъясӧн зэв бура вӧдитчанныд. –А майын усьӧм лымйыд абу нин дивӧ. Шуисны, кутам пӧ шеренгаӧн сулавны. И ми, дерт жӧ, вӧлім «пыр дасьӧсь». 133-лаын позяс шойччыны да уджавны. Тайӧ менам медшӧр да радейтана удж. Тадзи колис тӧлысь, мӧд дай коймӧд. Таысь ӧтдор гижӧдчӧма йога секцияӧ. – Артмӧ, и тэнад кӧсйӧмыд збыльмис. Весиг концертасьӧмсьыс ӧвсьыштлӧма. Став важ паськӧмсьыс вуралі выльӧс. А гортгӧгӧрса удж вылӧ кадыс тырмӧ? Но ӧтнам кӧ муна, ёнджыкасӧ шойчча. Вӧлӧмкӧ, найӧс лэптылӧмаӧсь ниаысь. Сэсся Тюмень озыр пӧсь ваа инъясӧн. Татшӧм ветлӧмыс вежӧ мӧвпаланногтӧ. Пӧшти кык час еджыд лымъя гӧраясӧд. Асывнас Салехардсянь лэбам Москваӧ. Уна воӧн кутан гӧгӧрвоны висьысьтӧ. Ань висьталіс ассьыс гуся кӧсйӧмсӧ: Уроктӧ вӧлі вом паськӧдӧмӧн кывзам. –Ме век казьтывла мамӧс бур кывйӧн. Ӧні менам уна кубик: 2х2, 3х3, 4х4. Татшӧм сьӧмыс тшӧтш некытчӧ оз туй. – А мый бӧрся кӧ ӧд видзӧданныд жӧ? Сӧмын медводдза таблицаас 180 сайӧ. Кватитча да, киӧн нин вӧлӧм шенася. Чипан колькйӧн ворслӧмаӧсь кык ног. Дась шыдсӧ вайны пызан вылӧ нӧкйӧн. – 40 сюрс шайтӧдз, уна-ӧ лысьтасны. Мыйкӧ пӧ тай нӧ силос кӧрыс оз кыв. Збыльысь, технологияыд зэв тӧдчана. Кӧрым заптӧмсьыс дзик ачым кывкута. Син эг удитӧй лапнитны – лэбам нин. Пӧсылкаыд воӧма, а грелкаясас — ва. Окотапырысь ветлӧны и вӧрӧ вотчыны. А Варялы быдторйӧ окота пырӧдчывны. Шуштӧм мӧвпъяс нин бергалісны юрын. Снимокъясыс Екатерина СЕРДИТОВАЛӦН. – Дзолясянь радейтлі вӧчасьны киӧн. Дерт, кызтасӧ бӧръян кыантор серти. – Ставныс тӧдӧны, мый ме шань морт. — Асъя ветлӧдлӧмыс мый сетӧ тіянлы? Мый артмас таысь – петкӧдлас кадыс. – Эскӧй кӧть энӧ, татшӧмыс зэв уна. А со сьӧд пывсяныд пӧ некодлӧн абу. Александр ӧні шуда, мый ас местаас. – Сідзкӧ, восьлала рӧдвужлӧн туйӧд. Классификациясӧ нуӧдӧны экспертъяс. Уна-ӧ да мый вылӧ вичмӧдӧны сьӧмсӧ? Буретш тадзи артмӧма Интаса анькӧд. И быд лун корси ичӧтик «олысьясӧс». А мам менам вӧлі бурдӧдчысь рӧдысь. Мазь-порошок вӧснаыс синмыд зӧлитӧ. Лункосмысь пӧ ветла ломтыны дачасӧ. Эг жӧ пӧ асьным, со пӧ печатьыс да. А батьӧс гынас вель ылӧдз шыбитӧма. —Сэсся тӧдмасинныд, корасис, гашкӧ? Артисталі, кытчӧдз челядь эз чужны. Татшӧминас ӧшласны «сюсь» камераяс. Войпока грездын 14 керка, 87 олысь. Ок, ёна висис да томӧн на и кувсис. Тані буретш Тиманса крежыс помасьӧ. А ӧд эм кытчӧ волыны туристъясыслы! Снимокъясыс коми культура шӧринлӧн. Ӧні зэв унаӧн мунӧны овны Израильӧ. Чукӧрті та могысь став коланаторсӧ. Станцияын щёлоксьыс пактӧдӧны васӧ. Сылӧн мыла гӧлӧсыс сьӧлӧмӧ йиджана. Ме радейта мӧс вый, сиктын вӧчӧмӧс. Позьӧ шуны, тайӧ менам асъя ритуал. Тайӧ и эм менам уджын медшӧр могыс. Том морт ас йывсьыс уна оз висьтав. – Но татшӧм спортыс меным оз лӧсяв. Со и мӧвпышті сынӧдӧдыс матыставны. Жбырнитісны-лэбисны мам борд улысь. – Некор эг мӧвпыштлӧй татысь мунны. Быд котыр дасьтысьӧма сьӧлӧмсяньыс. Илона веськӧдлӧ «Аскиалун» котырӧн. –А мый верманныд вӧзйыны том йӧзлы? Коді мый корсьӧ – сійӧ сылы и сюрӧ. Йӧктӧ Паджгаса «Услада» ансамбльын. И сиктын менӧ Медуницаӧн нин шуӧны. Весиг пӧ ӧлӧдан пасъяс оз падмӧдны. Висьталіс ань и аслас олӧм йывсьыс. Помнита, шензьӧмыс менам сэки вӧлі! Помалі курсъяс, сдайті нормативъяс. Ставсӧ тайӧс казьтышті эг весьшӧрӧ. Быттьӧкӧ ыджыд бульдозер бергалӧма. Кад нин дугӧдны тайӧ вывтіасьӧмсӧ». Дерт, ставыс выль ногӧн нин вӧчсьӧ. Сэсся кылӧмаӧсь ичмоньлы «баба юр». Оз туй и 60 сантиметрысь кызджыкыс. –Бӧръя кадӧ ыджыд овмӧс эг нин кут. – водзӧ висьталіс Жанна Звигинцева. Батьсӧ – дзескыдінӧ, пиыслы – орден Грездын ыджыдалӧмаӧсь «швондеръяс». Школаас сійӧ муніс нелямын витӧдын. Зонка кокниа велаліс артасьны юрас. «.Велӧдысьӧн лоны ме весиг эг чайт. Ӧдзӧсӧ тотшкӧдчӧмыс торкис уджсьыс. Порог вылын сулаліс Гельда: «Чолӧм! –Йӧзыс радпырысь босьтӧны понъяссӧ? –Найӧ кызвыннас морт дорӧ сибыдӧсь. Сысянь неылын вӧліны чери кыйысьяс. Кутшӧм выль технологияяс пыртанныд? Медводз весиг ӧтуввезйӧ вужъясьлім. Уна конкурс, концерт онлайн нуӧдім. Блогйысьяслы сійӧ тӧдса Тусь нимӧн. Мортыд оз тӧд, кытысь аддзас шудсӧ. Ыджыд мамлӧн стен пӧлӧныс лабичьяс. Но менӧ бӧр пуксьӧдісны места вылӧ. Сьӧлӧмад мед вӧлі радейтана мортыд. Уна вир воштӧмыд бурӧдз оз вайӧдлы. Ӧні быдпӧлӧс тема серти вузӧсыд эм. Тайӧ висьтыс меным зэв ёна кажитчӧ. Али миян чинаяс оз тӧдны та йылысь? Сэні тшӧкыда позьӧ кывны роч сёрни. – Видзӧй да водзӧ нимӧдӧй коми кыв. Тані коми кыв тӧдӧмыс ёна отсалӧма. А выль картупельысь кыдзи гаж быри! Зэв ёна кажитчӧ меным коми шыладыс. Ӧні 18 арӧсатӧ тадзи он нин ворсӧд. –Ме кодь мӧвпъясаыс тані некод абу. Настя нывныс витӧд классын велӧдчӧ. Содтӧд на и, сиктъясӧ колӧ ветлыны. Таӧ жӧ эскӧны и фондлы отсасьысьяс. Локтан Выль воӧн, дона лыддьысьысь! Витсё кӧр сылӧн дӧзьӧр улын вӧлӧма. И йӧзыс локтӧмаӧсь сы дорӧ уджавны. А парафиныд тшынӧдӧ-тшыкӧдӧ ставсӧ. Проектыс сувтӧма 216 сюрс шайт дон. Пыр кадсяыс – тані, Петрозаводскын. Пыр кыліс шмонь-серам, долыд сёрни. Та вӧсна коми кывйыс «оліс» сиктын. Аттьӧ тіянлы татшӧм колана уджсьыс. – туристъяс юасьӧны ёрта-ёртыслысь. Сідзкӧ, коми кывлӧн аскиа луныс эм. Кӧсъянныд кӧ – ме дорӧ мунамӧ овны. Ӧні, кӧнкӧ, ыджыд мортӧдз нин воис. Сцена вылысь аддзылі жӧ ворсӧмнытӧ. Век кӧсйи веськавлыны арся тундраӧ. ), оз ков бӧрыннас кодӧскӧ мыждыны. Талун татшӧм серпассӧ он нин аддзы. Мый менам вежӧрӧ колис тайӧ восьыс? Тані мӧдас велӧдчыны 1.200 ныв-зон. Кыдз позьӧ унджык колӧ вӧчны талун. – чолӧмаліс ставнысӧ Владимир Уйба. И бӧрйысьӧмӧн на, коді мый радейтӧ. Кызвыннас юргисны рок сьыланкывъяс. Сэсся и водзӧ вылӧ мӧвпыс юрын уна. Сӧмын найӧс некодлы на эг петкӧдлы. Сентябрын бӧрйысьӧмӧдз коли тӧлысь. Ӧтувтчӧмаӧсь и коми кыв велӧдысьяс. Сэки вӧрсьыд куш киӧн некор он лок. Быд стажёрлы вичмӧдӧны наставникӧс. Когда?» ворсӧмын миллион джын шайт. А сиктын и ӧні ӧтнам татшӧм нимаыс. Мукӧд странасалы сьӧмсӧ оз мынтыны. Сэні ми гоз-мӧдысь петкӧдчылім нин. Кузнечавны ковмӧма велӧдчыны аслыс. Школа бӧрас водзӧ абу велӧдчывлӧма. –Ме ӧд некодлы ог ошйысь та йылысь. Мыльк вӧсна косьыс кыссьӧма 34 час. Мунӧны таладор югыдсьыс ветеранъяс. Быть сэсся сылысь быдмӧмсӧ снимайт. Ӧтиыс и мӧдыс 600 сюрс сайӧ сулалӧ. Мый вылӧ выныс тырмӧ, сійӧс и вӧчӧ. Мед пӧ ки вылас ставсӧ оз кыскавны. Урокъясыс заводитчасны май шӧрсянь. Но сэні чужӧ мирас медся этша кага. А лоис кӧ нин сідз, мый дзолюк коли И вӧзъям пӧ бурджыка видзны сьӧмтӧ. Сідзкӧ, пенсионертӧ оз нин босьтны. Велӧдчигас сылы мынтісны стипендия. А помас нӧшта на и козинӧн тыртісны! Мукӧдыс оз на и котӧртны врач дорад. Еджыд пӧ мыйкӧ петіс да менӧ вӧтӧдӧ. Видз вылас и гымавны-чардавны кутіс. А водз асывнас бара мӧдӧдчылім туйӧ. Вӧр-ваас этша кӧні телефоныд «кыйӧ». Налӧн сёрниын роч кыв пӧшти оз юргы. Снимокъясыс авторлӧн да ӧтуввезйысь. Кузь нэм да бур шуд, дона Ыджыдвидз! немечыс лыа вылас тыр куйлыны колис. Миян сикт-грездад олӧны збыль Аньяс. Соловкиын изъясыс видзӧны историясӧ. Ӧні ыджыдджык внукъясыс нин зільӧны. Алма-Атаын служитӧма армияын кык во. Сы отсӧгӧн олӧм-уджным ёна кокняліс. Быдӧн висьталіс, мыйысь найӧс пуӧны. Аттьӧ спектакльсӧ став дасьтысьыслы. Став сьыланкывсӧ вуджӧдім коми вылӧ. А кодсюрӧ босьтӧ сӧмын газет-журнал. Сы мында интереснӧй книгаыс ки улын! Гашкӧ, видзӧдiнныд «Африканыч» кино? – Матысса кадӧ ӧдвакӧ татшӧмыс лоас. Сэки библиотекаад биыс некор оз кус. – Но мӧд лунас нин циклоныс слабмис. Окота аттьӧавны гажсӧ котыртысьясӧс. Менӧ да кык вокӧс вермисны петкӧдны. Тайӧ кӧсйысьӧмас ме кутчыся и талун. Ӧд ордйысьӧмад быдӧн кӧсйис вермыны. Но век жӧ медвойдӧр коліс велӧдчыны. Кыдзи вӧтася, сійӧ медся бура артмӧ. Ми Сашакӧд сӧмын кыкӧн и уджалам да. Кутшӧм шылад воӧ тэныд сьӧлӧм вылад? Сійӧн и концертася, радейта кысьыны. И асьтӧ пӧ пыр позьӧ водзӧ сӧвмӧдны! Позьӧ-ӧ татшӧмнас вештысьны лавкаын? Пытшкас гӧгӧрыс торъя краска дозъяс. – Тшӧкыда та йылысь менсьым юавлӧны. А сьӧкыд атлетикаӧ нырчча 12 во нин. Ачыд водзӧ вылӧ мый йылысь мӧвпалан? Снимокъясыс авторлӧн да ӧтуввезйысь. – Удж йывсьыныд гортад сёрнитланныд? Кажитчӧ налы коми кывлӧн юрганногыс. Но кольӧмвося тулысын меным мойвиис. Ӧти кывйӧн, велӧдчи медбуръясыслысь. Нёльын кымын босьтчӧны, 8-ӧдз тырмӧ. Байкал – Му шар вылын медджуджыд ты. Татшӧм думъяссьыс пальӧдісны вӧвъяс. Тайӧ юӧрыс, дерт, эз шензьӧд миянӧс. А ӧні весиг военкоматыс районын абу. Быдлунъя уджыс сылӧн босьтӧ уна кад. Вышивайті Ен Мамӧс Сернӧсса вичколы. – Тшӧкыда-ӧ бӧр резьӧдлан кыӧмтортӧ? – Прӧст да шань сьӧлӧма йӧзыд эмӧсь. Батьӧ ыджыд арлыда нин, омӧля аддзӧ. А нӧшта окотапырысь эськӧ видзи вӧв. На сайын аскиа луныс, рӧд нюжӧдӧмыс. Зэв жӧ бур да лӧсьыд артмис номерыс. Ставсӧ кӧ казьтывны, юрсиыд дзормас. – Сьӧкыд видзӧдны пикӧ воӧмаяс вылӧ. – Некор он тӧд, кор суас неминучаыд. Быд здукӧ отсалісны, мыйӧн вермисны. Весиг Выль во дырйи вӧліны гӧсьтъяс. Мокчойын вочаалӧмаӧсь зэв жӧ шоныда. А медбӧрын нин ставӧн шегъясьӧмаӧсь. Ӧтинас ми вермам кыдзкӧ веськӧдлыны. Сӧмын та бӧрын мортыс сійӧс казялас. Коми кыв йылысь тадзи жӧ верма шуны. –Уналаын ӧшалӧны сылӧн портретъясыс. Но пыр кӧсйи лоны медся-медся бурӧн. Ёна кӧ кӧсъян, олӧмад чудесаыд лоас. Ичӧтсяньыс йӧктӧма культура керкаын. Но мужичӧйлы та боксянь кокньыдджык. –Нӧшта кутшӧм рольяс мойвиис ворсны? – помаліс гаж йылысь висьтсӧ Даниил. А мӧдысь примитас, шоныдӧн ӧвтыштас. А гырысь вермӧмъясыс мыйлакӧ абуӧсь. Мӧстӧ видзим да, йӧв вылад кутчысим. Колхозса бабаяс пӧ вундасны чарлаӧн. Во мысти гижсим, 18-ыс сылы тыри да. А сэсся кык кӧза да козёл лӧсьӧдӧма. Думайтӧма, мый ӧшкыс гидас клонӧдчӧ. Сэки и шуис, быдма пӧ да врачӧн лоа. А чужанін йывсьыс казьтывлӧ медпӧся. Олісны кулачитӧм Вань Опонь керкаын. Вель дыр пудъясьӧмаӧсь ним пуктӧмӧн. Йӧлыс зэв сук, бурдӧдӧ кынӧм висьӧм. Йӧраыд луннас сетӧ 0,5-2,5 литр йӧв. Лысьтан кадыс апрельсянь сентябрӧдз. Европаын пуысь синагогаыс сӧмын ӧти. Сӧмын ӧти вӧлі ыджыдджык – 14 арӧса. Но медводдзасӧ важӧн нин тупкӧмаӧсь. Документъяссӧ пошта пыр мӧдӧдӧмаӧсь. Сійӧ шемӧсмӧма жӧ менам прӧстлунысь. –Тыдалӧ, сідз меным чужӧмсянь шуӧма. Эз ӧд мун пемӧсыд, помӧдзыс пукаліс. Дерт, аутизмысь он вермы мынтӧдчыны. Мый сійӧ вермас лоны уна пӧлӧс – оз. Тайӧ школаыс вӧліс лесохимическӧйӧн. Оланіныс зэв лӧсьыдик да аслыспӧлӧс. Корсьӧма кыкнан челядьыслы ясли-сад. Тайӧ фестивальыс котыртчывлӧ быд во. Библиотекалӧн ӧдзӧсыс пыр жӧ восьса. Водзӧ вылӧ кутшӧм мӧвпъясӧн олінныд? Тасянь, буракӧ, яндысьӧмыс и кыссьӧ. Тырмас сёрнитны сӧмын лёктор йылысь! Ставыс жӧ колӧ 32 миллионысь унджык. Комиссияыс дасьтӧма колана кабалаяс. –Да тані жӧ петавнысӧ весиг некытчӧ! –Кӧр видзысь быд семья пырӧ совхозӧ. Уна сюрс гектар тырӧма коръя раскӧн. Быд во тадзи ректам вит сюрс гектар. А мамыс ёнасӧ эз и сибӧдлы ас дорас. Шуд вылӧ, миянӧс суӧдіс пуръя катер. Немеч рӧдысь овчаркасӧ шуӧны Крайда. Дерт, и «мыж вӧчысь» вылӧ уськӧдчис. Сэні жӧ чукӧртӧмаӧсь байдаркаяснысӧ. Ӧдйӧ мӧдӧма пемдыны, кутӧма буситны. Аскинас Эжвасянь кежӧмаӧсь Кӧртвисӧ. Коркӧ пӧ бара на кывтам Лӧкчим кузя. Но эз збыльмы фашистъяслӧн кӧсйӧмыс. Дерт, Комиын гожӧмыд кӧч бӧж кузьта. И ставсӧ тайӧс вӧлі вӧчӧма яръюгыда! Грездыс сулалӧ зэв гажа да мичаинын! Нэмсӧ оліс да уджаліс чужан грездас. И экскурсиясӧ дон босьттӧг нуӧдасны. Карын меным быттьӧ сынӧдыс эз тырмы. Ӧні жӧ Надежда кага видзан отпускын. Но на пиысь ни ӧти эз пӧртсьы олӧмӧ. Ёртасян керка артмӧ некымын юкӧнысь. Ёртасян керкалӧн нӧшта эм кык шӧрин. Думайта и ме тэнад аскиа лун йылысь. Том нывлы эм мыйӧн юксьыны йӧзыскӧд. А орччӧн верстьӧыс некод абу вӧлӧма. Котласын сэсся поездӧ пуксьӧдӧмаӧсь. Мыйла колӧ артистлы моноспектакльыс? Сійӧс козьналіс Печораысь внучкаӧй». Тӧдсаясыс корӧмаӧсь уджавны Москваӧ. Корсим спонсоръясӧс, и уджыс пансис. И кодӧн лоан куим во велӧдчӧм бӧрын? И тайӧ, дерт, зэв аслыспӧлӧс мичлун. Талун кежлӧ бергӧдӧма нин ыджыд удж. Дзебсясьӧмысь да войнушкаысь ворсӧм. Ёна-ӧ ньӧбасис Машӧ «сьӧд» пекничаӧ? Бур лун, «Коми му» газет лыддьысьяс! «Коми йӧзӧдчан керкаӧн» веськӧдлысь. Гӧныс вежсьӧ, да и кӧрымыс оз тырмы. Квайт во мысти – бӧр асланыс тундраӧ Вӧдитлӧма скӧт, а сэсся лэдзчысьӧма. Ньӧбисны сруб да кыпӧдісны выль гид. Юрсиктса школаын тэчисны выль ӧшинь. Но вермӧмаӧсь бырӧдны сӧмын комынӧс. Овлӧ, весиг шмонитыштӧны нин комиӧн! Лыддянныд кӧ, мый медся ёна кажитчӧ? Гора кывъястӧг да гырысь планъястӧг. Снимокъясыс ӧтуввезйын «ВКонтактеын» Сиктад быд вӧчӧмторйысь водзӧсыс эм. Миянлы ставнымлы тайӧ радейтана удж. Туристъясӧс вывлань кайны оз лэдзны. Мойвиис матісянь аддзывны нерпаясӧс. Удайтчас-ӧ Камчаткаса ошсӧ аддзывны? Овлӧ, ру вӧснаыс матыссатӧ он аддзы. Водзын нӧшта на лёк вояс виччысисны. Шоперыс роч, сызьсис босьтны миянӧс. Зато пӧ шоныд пидзӧсыдлы и тушаыдлы. Водзӧ бара окота олӧмысь висьтыштны. Томӧсь, визулӧсь, кӧдзыдлы ог сетчӧй Йӧзыс чайтӧны, мый тадзи лоас нэмсӧ. Кыдзи артмис пырны геройлӧн ку пиас? Со залас пукалысь мужичӧй висьталіс. Тайӧ кольӧмвосяысь кык пӧв этшаджык. –Коймӧд кага чужис да, клубысь муні. Быд сиктын корси водзмӧстчысь йӧзӧс. Сэсся рӧдвужӧс да ёртъясӧс номсӧдла. Быд здук колӧ кодлыкӧ кытчӧкӧ мунны. Быд удж вӧчліс сьӧлӧмсяньыс да бура. Но стӧч вочакывсӧ сідз эз и аддзыны. Сьӧмсӧ сетӧны оланін вылӧ видзӧдтӧг. Сылӧн чери кыйӧмлы сиӧм аслас канал. Ӧні ачым гожӧмнас лэччыла вуграсьны. Мися, ті весиг он тӧдӧй, а сӧранныд. И налӧн зільӧмыс абу весьшӧрӧ лоӧма. Сідз шусяна чужан коэффициентыс 1,2. Ясыд, мый пӧръявны вермасны быдӧнӧс. Шӧринӧ вӧзйысьӧны и вермытӧм войтыр. Вылыс Вочса садйын вежисны и вевтсӧ. Ставнымлы дзоньвидзалун да шуда олӧм! Ме эськӧ кӧзяинӧс гӧгӧрвоа жӧ нин да. Пӧльным зэв ёна радейтіс кысукъястӧ». Медводз ми «вичмим» Покча сиктсаяслы. Киссянвыйын керкаяс да интернет-сарай – Миян синным асывсянь рытӧдз уджалӧ. Елена Ивановнасянь жӧ мӧд висьтасьӧм: Кутшӧмкӧ кывъяс на вомгорулас лыддис. Мамӧс шойччӧді, кагаӧй кока нин вӧлі. Снимокъясыс авторлӧн гортса архивысь. Но ӧд некымын ыжыдлы позьӧ заптыштны. Вурун, ку да ыж яй вылӧ доныс усьӧма. Комиысь уна мужичӧй сэні тышкасьлӧма. – ӧти вомысь висьталісны посёлоксаяс. – Ме чайта, прӧстлунсьыс и радейтӧны. Парусъястӧ ме сӧмын книгаясысь тӧдлі. Натальялӧн форум бӧрся висьтасьӧмысь: Пытшсяньыс пӧ пу вужъясыс чурвидзӧны. Да и вермас пӧтӧлӧкыс усьны юр вылад. Зятьясыс тшӧтш вузъясын велӧдчӧмаӧсь. Иван Васильевич чужлӧма Ыджыдвиддзын. Сідзкӧ, колӧ мынтӧдчыны тайӧ гумсьыс. Повтӧм детинка мӧдӧдчӧ сійӧс корсьны. Миян коми котыр тшӧтш садитіс пуяссӧ. Быть колӧ вӧчны, мый сійӧ висьтавліс. И окота, мед эськӧ куш киӧн эз мунны. Бӧръяысьсӧ татшӧмыс вӧлӧма 2018 воын. Дерт, поводдяыс кӧ сетас тадзи вӧчны. Иван Ивановичлы сэк вӧлі нин 34 арӧс. Быдмыштӧма да, дум-кӧсйӧмыс вежсьӧма: Он каитчы, мый бӧр воин чужан сиктад? Велӧдчӧм мортыд ӧдйӧ и аддзӧма асьсӧ. Бур, кор окота пышйыны карса олӧмысь. Ставныс зэв бура вӧлі дасьтысьӧмаӧсь. — Висьталін, мультфильм снимайтінныд. Ӧдйӧ и велалӧма винтовкаысь лыйсьыны. Мам-бать уджалісны-мырсисны колхозын. – А сідзсӧ краскаӧн серпасасянныд жӧ? И сер сертиыс мед эз вӧвны ӧткодьӧсь. Листас некымын юкӧн, быдын уна юалӧм. Мужичӧйяс миянӧс, дерт, ёна видзисны. Вӧча сійӧс, мый уджалігӧн эг слӧймыв. Но видзӧдлам, водзӧ кыдзи да мый лоӧ. Мыйӧн бӧръя паныдасьлӧмыс аслыспӧлӧс? Ставлы окота лоӧма видлыны сьӧла шыд. Бӧръяыс юксьӧ лугӧвӧй да горнӧй вылӧ. Ки чышкӧдӧн ворслӧмаӧсь кык ногӧн жӧ. Ныв-зон ньӧжйӧн мунӧмаӧсь улича кузя. А сідзсӧ уджалысьясным абу пӧрысьӧсь. – Кутшӧм могъяс пуктанныд водзӧ вылӧ? Самолёт воис водз асылын, нёль часын. Сёр рытын нин воӧдчим Ольхон ді вылӧ. Тадз вежон чӧж, сэсся сменаыс вежсьӧ. Полицияад та могысь урчитӧма кокньӧд. Уна йӧз эськӧ сэні вермис бурдӧдчыны. Висьтавлі нин, мый некор эг вузасьлы. Но менӧ бара жӧ эз босьтны, ӧчкиа да. – Тая, а кутшӧм сьӧлӧм-кылӧмӧн кысян? – Кысьӧмыс меным «больше, чем хобби». А ме гӧгӧрвои, мый тайӧ рольыс сылӧн. Таысь налы ставныслы зэв ыджыд аттьӧ. Ме пета сцена вылӧ, мамыс – нылуккӧд. Сідз кӧ нин шуны, велӧдӧны коді мыйӧ. Сэні ӧд быд лякӧм сись сі ас местаас. Колӧ шуны, быдмӧны бура, оз кынмавны. Енэжыс пӧртмасьӧ нин кельыдлӧз рӧмӧн. Тадзи жӧ корис сійӧс пасйыны газетын. Анастасия вурсьылӧма китайса фетрысь. Кыкнанныс полицияын зільӧны 26-27 во. Тайӧ том йӧзыс сиктӧ кольччисны овны. Кувсьӧм йывсьыс меным висьталіс пиӧй. 30 арӧс тырӧм бӧрын вежи став олӧмӧс. Кӧсйӧ лоны тайӧ уджын профессионалӧн. –Дерт, та боксянь позянлуныс торъялӧ. Дӧзмӧны на, он кӧ пыравлы кодкӧ дорӧ. Бакурын гӧсьтъяс веськавлӧмаӧсь чумӧ. – А раксьыс позьӧ дзикӧдз бурдӧдчыны? Налысь донъялӧмсӧ ме век пыдди пукта. –Сё миллионысь, но ньӧтчыдысь эг мун. Ӧнӧдз вӧтын корся кутшӧмкӧ костюмъяс. Мам сысянь нӧшта на куим кага чужтіс. Помнита, ставныс гижӧны, а ме пукала. А миянлы на моз жӧ окота, но яндысям. Кодкӧ быттьӧ тшӧктӧма петавны сараяс. Мыйсӧ сӧмын камераыс оз гиж да казяв! Крепыдджыка олысьясӧс кулачитлӧмаӧсь. Та бӧрын вель на дыр ыжсӧ рӧдмӧдісны. Ыстывлісны медся сьӧкыд уджъяс вылас. Сиктным зэв мича, джуджыд гӧра йылын. Долыд, мый таво миянлы сюри татшӧмыс. Ӧткымын артист некымынлаын петкӧдчис. Кутшӧм могъяс сувтӧданныд водзӧ вылӧ? Шымыртім Сыктывкарысь дас нёль семья. Ыджыдджык арлыда, гашкӧ, сӧмын Висер. Гашкӧ, кӧсъянныд и йӧзыслы пилитчыны? Гидӧ пыра да, сӧмын гудж-гадж и кылӧ. Быдмисны тшыгйӧн-сорӧн, верстяммисны. Баб эз ӧтчыдысь сэки шулы мам-батьлы: Выль пачьястӧ тэчны пыр сійӧс корӧны. Та могысь вичмӧдӧма 4 миллион гектар. Коркӧ пӧ ӧд мӧдасны босьтны татшӧмсӧ. Но унаӧн абу велалӧмаӧсь тадзи сёйны. Вагон джынйыс лоис бур ёрт-пӧдругаӧн. Шуктомовъяс олӧны кык судтаа керкаын. Нывлысь уджсӧ пыр вылӧ донъявлӧмаӧсь. Сэні зэв мича – тайӧс ме ӧні тӧда жӧ. Енлы юрбитам, мый эг веськалӧй сэтчӧ. –Ӧпрӧсь, аски тэ дорӧ корасьны локта! Ми быд боксянь тӧдмалім ӧта-мӧднымӧс. Школаӧ пыртӧдзыс челядь олӧны чомйын. Сӧмын кык метр кольліс миян таборӧдз. Пуыс оз вужъясь гуранӧ да мыльк йылӧ. Но вывтіасьны пӧ та дырйи оз жӧ позь. Гортас ветлӧны сӧмын шойччан лунъясӧ. Но збыльвылас колӧ сыкӧд ёна уджавны. Шуам, ме Крайдаӧс пыр аскӧд новлӧдла. Но медся мича стрӧйбаыс тані – школа. – Шудаягсалы некодлы тайӧ оз кажитчы. Сэки Игорьлы вӧлӧма сӧмын на 24 арӧс. Виччысьны ковмис дыр – быдса кык час. Мотоцикл чеччаліс гуран-гӧпъяс вылын. –Кутӧм понйыскӧд сэсся мый водзӧ лоӧ? Да, мися, кӧні сы мында понсӧ видзам? Но ӧні ми дасьтысям Победа лун кежлӧ. Шойна вылын весалім эновтӧм нин гуяс. Йӧзыс Поромӧсьын уджачӧсь да зільӧсь. Бӧрйы да видзӧд, мый сьӧлӧмыдлы колӧ! Сылы таысь вичмӧма козин — телевизор. Сідзи мамыд нэмсӧ и оліс гуся дӧваӧн. –Кольӧм во кыдзи венінныд пандемиясӧ? И ме пытшкын став тайӧ вирыс бергалӧ. Дагестанын пыдди пуктӧны олӧма йӧзӧс. Медводз ордйысисны лызьӧн ислалысьяс. Сэні сӧмын Настялӧн мам-батьыс олӧны. Аттьӧ олӧмыслы уна позянлун сетӧмысь! Снимокъясыс Анна Душейколӧн архивысь. Стенмыс сісьысла киссьӧ-дрӧ-битчӧ жӧ. Висьтышт дженьыдика велӧдчӧм йывсьыд. На костын дзик пыр ыпнитіс радейтчӧм! – Рейсӧвӧй автобус оз быд лун лэччыв. Ӧдвакӧ та кузя вӧлӧктӧ верман вуджны. Эскам, Одыбын аптекасӧ бӧр восьтасны. А сыӧдз велӧдчӧма Кулӧмдінса школаын. Но. Коронавируса вуджан висьӧм воӧма. – Сэні велӧдчысьясӧй менӧ виччысьӧны. —Комисьыс унаӧн велӧдчӧны академияас? Медуна велӧдчысьыс Краснодар крайысь. —Ӧнія олӧмас коді тэныд пример пыдди? Аслас нылыс велӧдчӧ кадет классын жӧ. Оз видзӧдны кӧдзыд, зэрӧ али лымъялӧ. — И ме тундраын олӧмсӧ зэв бура тӧда. Грузӧвикъяс кайлісны Вичко чой паныд. Мукӧддырйиыс весиг синваӧй доршасьлӧ. –Сиктсаяс исласьнысӧ унаӧн жӧ волӧны? А кыдзи налӧн татшӧм «гажыс» артмӧма? Медбуръяс лыдын шуӧмаӧсь нёль уджтас. Восьтыны лӧсьӧдчӧны матысса кадӧ нин. Дзоньтасьнысӧ сьӧмыс нӧшта на вичмас. Дерт, кӧсйим кыскыны куканьсӧ ловйӧн. Оборудованиеыс отсалас тайӧс вӧчнысӧ. да став лист боксӧ помӧдзыс лыддьыны. Мӧйму жӧ дасьтім «Син на син» уджтас. И вичкоыд миян ловзис, синсӧ восьтіс. Таӧдз зэр ваыс йиджӧ вӧлі вичко улас. Татшӧм ыджыд уджыс кокньыда оз сетчы! И сьӧлӧмсянь аттьӧалісны нянь-солысь. Войяснас пастукъяс кӧръяссӧ видзисны. Воӧмаӧсь Кола кӧджӧ 1942 вося мартын. Кыпӧдчыны сэті вӧлӧма ёна сьӧкыдджык. «Муні некымын тӧлысь кежлӧ, а вӧлӧм.» Весиг стӧч кадпас эм – январь 6 лунӧ. Тыясыс озырӧсь на, но нунысӧ нинӧмӧн. Та бӧрын тыыс дыр на абу «сайкалӧма». Володя чужӧма бӧръяӧн – кӧкъямысӧдӧн. Тьӧтыс вайӧдӧма сійӧс чойыскӧд тшӧтш. Сьылысьяс ветлывлӧны и мукӧд регионӧ. А мый йылысь эськӧ содтӧд колӧ гижны? Юкси матыссаяскӧд аслам дум-кӧсйӧмӧн. Сӧмын тайӧс колӧ вӧчны сьӧлӧмсяньыд». Кад воис и финалын вермысьӧс пасйыны. «Кыв — быд нациялӧн медыджыд озырлун. Странаын талун медгырысьыс – 14 сюрс. Со кӧн збыльвывса Туманнӧй Альбионыд! Кывсис, мый парыд дзескыдінын вӧлӧма. Гӧлӧссӧ кылӧм бӧрын найӧ и усйысисны. Мортыд серӧктіс, и ми петім керкаысь. А керйыс уна, вылас вылӧ моз куйлӧны. Абу пӧ тӧлка механизаторыс, висьталӧ. Позьӧ-ӧ шковгыны сиктӧ локтӧм кӧинӧс? Снимокъясыс Россияса президент бердын Комиыс уна вӧлі и, – юксис Анастасия. Но ме ачымӧс кывбуралысьӧн ог лыддьы. А сэсся, веськыда кӧ шуны, и некодӧс. Водзӧ тӧдӧмлунсӧ босьтӧма Выльгортын. – Быдса уджтас вӧлі мӧвпышта-лӧсьӧда. Но, кыдз шуласны, сьӧкыдлуныд ӧтувтӧ. Ичӧтсянь тӧдліс сьӧкыд уджлысь кӧрсӧ. Батьсяньыс на вуджис тайӧ кужӧмлуныс. Висьталӧм сертиыс, зэв «гажа» вӧлӧма. Мукӧддырйиыс во куим-нёль оз босьтны. Ӧнӧдз шоныда казьтылам Лымваса аньӧс. И меным тайӧ нимыс бура дыр кажитчис. Мастерлӧн киын ставыс лоӧ аслыспӧлӧс. «Армияыс» Ракинъяслӧн збыльысь ыджыд. Примитӧмсӧ виччыси во да нёль тӧлысь. Кык вежон эз уджав, а сэсся лэдзисны. Гашкӧ, регыд и миянлы позяс воссьыны. Мыйла гозъя оз кӧсйыны вайны кагукӧс? – Экономиканым, позьӧ шуны, миян абу. Проект сертиыс сійӧ лоас куим судтаа. Проектыс эм нин, но колӧ на донъявны. Вот сэки меным кӧзяин и тшӧктіс сёйны. Зэв ыджыд аттьӧ висьталам районса Г.А. Вӧрӧдалісны ёна, да бӧр ас садьӧ воим. Сыкӧд ёртасям ӧтуввезйын во гӧгӧр нин. Пенсия вылас гортас абу жӧ пукавсьӧма. Рӧдвужыс налӧн гортаныс эз жӧ мунавны. Война вывсьыс сійӧ ловйӧн бергӧдчыліс. Но воӧдчынысӧ татчӧ вӧлӧм, ок, сьӧкыд. –Збыльысь, радейтӧмыс дзолядырсянь на. Коді шуис, мый ытшкӧмыс – мужичӧй удж? А гожӧмыс сетӧ позянлун ветлыны сэтчӧ. Тадзи и пансьӧма 1579 воын Кудымкарыс. Ыджыдвидзса школаын помалӧма 10 класс. – А миян карын кывлінныд коми сёрнисӧ? Нимкодь гижны уна челядя семья йылысь. — И таӧн ми асьнымӧс могмӧдам тырвыйӧ. Тайӧ юкӧныслы лӧсялӧджык эволюция кыв. Ӧні Комиын некӧн оз кӧдзны кукурузасӧ? Сэки миянлы отсалӧ воӧдчыны навигатор. Сьӧлӧмыд бурмӧ спектакльсӧ видзӧдігӧн. Меным ставыс зэв ёна воис сьӧлӧм вылӧ. Ветлӧм-мунӧмыслӧн вӧлі кык медшӧр мог. Сы бӧрын ӧдзӧсас уна во ӧшалӧма томан. Велӧдчӧма сэтчӧс шӧр школа-интернатын. Но вочасӧн менам ставыс кутіс артмыны. Сэн позьӧ тӧдмасьны миян олӧм-вылӧмӧн. Но и налысь прӧст кадсӧ котыртны колӧ. Лыддьысьысьяс тшӧтш гортсьыныс вайӧны. Став вылас видзӧмаӧсь 17 миллион шайт. Гожӧм нин торкӧдчӧ, а ывлаын усьӧ лым. Сыӧдз та ыджда ускӧттьӧыс эз на вӧвлы. Юр висьӧмсӧ лӧньӧдлӧма китыр таблетка. И мед, талун кӧ сійӧс некӧн оз юасьны. Гижи Максыдлы, мися, гӧлӧсуйтны кӧсъя. Таӧдз куим во тӧдмалӧмаӧсь ёрта-ёртсӧ. Кӧсйысис меным ас кисьыс сьӧм вештыны. Ас кежад верман и пинясьны, и радлыны. Тушанас абу ыджыд вӧлӧма, но зэв сюсь. Уд да нылыд костын ыпнитӧма радейтчӧм. Кианыс гусли, а сьӧлӧманыс — сьыланкыв Гудрас вылӧ: 3 чипан кольк, 50 мл йӧв. Аддзысьлытӧдз, коми шмонь радейтысьяс! – Но пыр чайтсьӧ, мый медводдзаысь на. Сідзкӧ, эм на мый ради Сибырӧ ветлыны. Пётр Иванович корис миянӧс аслас чумӧ. – Меным зэв ёна кажитчӧ паньӧн ворсны. — Урок дырйиыд серамбанаторъяс овлӧны? 1941 воын Европаын ыпъялӧма нин война. И джодж чышкам, и тасьті-пань мыськам. А гожӧмнас керка йӧрыс тырӧ дзоридзӧн. Шулӧны тай, зептас пӧ сьӧмыс кышакылӧ. Татшӧмнас смела позьӧ мунны ньӧбасьны. Но и сійӧ кутшӧмкӧ кад мысти ротйысьӧ. Ордйысьӧмыс районъяскостсаӧн нин лоис. Альбина Карманова сьыліс андел йылысь. – Кыдзи верма ме татысь кытчӧкӧ мунны? Тайӧ лун, кор ловзьӧ вӧр-ваыс, олӧмыс. Лӧсьыд удж вылын и сиктын йӧз пӧвстын. – Медвойдӧр эштӧдны 540 юр вылӧ карта. Сынӧдса туйын квайт час коли зэв ӧдйӧ. Быттьӧ космосысь кодзувъяс дзирдалӧны. 28-ӧд калибра ИЖ-17-ысь вешті 18 шайт. Менам эм кык арӧсӧн ичӧтджык чой Нина. Сыктывкарын дорысь ёна гажа да лӧсьыд. Чайтсьӧ, мортлӧн фантазиялы помыс абу. Сэксянь и радейта мыйкӧ ас киӧн вӧчны. Тадзи унджыкӧн тӧдмаласны миян йылысь. Со татшӧм миян, артистъяслӧн, олӧмным. А со микроэлементыс кольӧ важ мындаыс. Морт судтаӧсь нин, кокныс ён, кызіник. Тыдалӧ, чайтіс, меысь повнысӧ нинӧмла. Овлӧ, тӧдлытӧг лямӧдан, да сійӧ чушкӧ. Пон видзӧм могысь тшӧтш колӧ уна сьӧм. Став радыс шыльыд, некытчӧ он крукась. Медсясӧ пӧ кампужитчӧны 40-50 арӧсаяс. Ассьым ичӧтдырӧс казьтыла шоныд нюмӧн. Унаысь вермылӧма карса ордйысьӧмъясын. Ӧд бӧръя кадӧ тупкыссис уна гостиница. Василина да Генрих кыкнанныс Изьваысь. Томуловлӧн лун кежлӧ эмӧсь жӧ акцияяс. –Шаньӧсь, уджачӧсь, сибыдӧсь, меліӧсь. Надзӧник олӧмыс и менӧ вайӧдіс Енмӧдз. Ныв-зонкӧд сы кежлӧ водзвыв дасьтысим. Та понда изйыд меным кок улысь и сюрӧ. Война бӧрад колхозъяс кутісны кыпӧдны. Менам вӧлі уркӧвӧй — кыны луннас метр. Но Митрей Ӧндрейыд мырдӧн менӧ вӧзйис. —Дашук Васьтӧ индасны бона караулитны. Сэсся и гижсьыны мунім, да эз гижӧдны. —Сійӧ роч, комиӧн оз куж, а ме мӧдарӧ. Некутшӧм мужичӧйкӧд сёрнитны он лысьт. А меным зэв окота вӧлі гудӧкӧн ворсны. Кино радейтысьяслы эм жӧ мый видзӧдны. Ӧні Войпока местаыс ставнас вӧрсялӧма. Март тӧлыссянь гожӧмӧдзыс оліс миянын. Ачыс татчӧс жӧ, кыдз шуласны, ас морт. –Культура юкӧнад уджыд, тӧдӧмысь, пуӧ. Мичмӧдӧм ӧшиньяс да йӧралӧн гусяторъяс Став керкасӧ сэні лэптӧма кӧрт тувтӧг. Тӧдмасим Эстеркӧд, сылӧн отсасьыськӧд. Тані ставыс шуӧны асьнысӧ еврей ногӧн. А сэсся тэчліс найӧс миянлы кулёкъясӧ. Аканьясӧс сійӧ жӧ медводдзаӧн донъялӧ. –Ӧні менам мастерскӧйын ставыс югъялӧ. Та йылысь сертификат босьті 2020 воын. Сэтчӧс семьякӧд аддзысьлыны эг вермӧй. Сідзкӧ, колӧ дасьтыны специалистъясӧс. Ӧд быд семьяын вермас лоны вермытӧмыс. Дыр на овны да кывны олӧмыслысь ловсӧ. Артурлӧн медшӧр могыс – бура велӧдчӧм. Аскӧдныс быдлаӧ босьтӧны и челядьнысӧ. Ме эськӧ вӧзйи тадз жӧ и Комиын вӧчны. Неыджыд воськовъяссянь колӧ заводитны. Кутам виччысьны локтан вося фестиваль. Помся шливгысь зэр вӧсна туӧмаӧсь юяс. Сійӧ пӧ уджалӧ сӧмын медся ичӧтъяскӧд. Пыр ӧтлаынӧсь: уджалӧны кӧть шойччӧны. Том морт тшӧкыда петкӧдчӧ сцена вылын. Тӧв ни ру да, ва веркӧсыс дзик мольыд. Час джын мысти нин письмӧыс вӧлі дась. Температураӧн петкӧдчӧ ковид висьӧмыс. Эг весиг мӧвпыштлы, мый лоа вермысьӧн! Сыктывкарсянь воӧдчыны Аранечӧ сьӧкыд. –Менам уджтасӧй шусьӧ «Изьватас олэм». Енбиаыс, кужысь-тӧдысьыс миян зэв уна! Нимкодь, мый унаӧн тӧдӧны чужан кывсӧ. Тіян уджын татшӧм лоӧмторъясыс вӧліны? А бӧръяыс, гӧгӧрвоана, коялӧ кӧйдыссӧ. Синваыд доршасьӧ, унджыкыс плешка вӧр. Ӧд регионын уналаын на пӧ оз керасьны. Нӧшта делянкаас кежалӧны во дас мысти. Сӧмын тай турунтӧ пуктыны некодлы лои. А бӧръяыс, гӧгӧрвоана, коялӧ кӧйдыссӧ. Но кыдз тыдовтчӧма, тадз вӧчны оз ков. Нӧшта делянкаас кежалӧны во дас мысти. –Мый медъёна воӧ Настялы сьӧлӧм вылас? Велӧдны нылӧс, мед быдмӧг кодь эз вӧв. –Карыс миян ичӧт – быдӧн быдӧнӧс тӧдӧ. –Абу, – веськыда вочавидзис вомъёртӧй. Патераад тшӧтш колӧ сы бӧрся видзӧдны. Луннас Крайда вермӧ мунны 25 километр. Кор малалан, ки улад гӧныс быттьӧ выя. Орччӧн – пывсян, пес видзанін, тшамъя. Лунтырнас кутшӧм удж-нок бергӧдӧмаӧсь? Зонмыс — сӧмын бронь улӧ веськалӧмаяс. Со татшӧм йӧз вылас и кутчысьӧ олӧмыс. Петя ладмис сыкӧд, шуис Степан дядьӧн. Пётр тотшкӧдчис, ёнасӧ нем эз виччысь. Мукӧд понсӧ машинаысь петавлытӧг кута. Татшӧм мӧвпыс меным юрӧ весиг эз волы! Зэв мича да сьӧлӧмӧ йиджана петкӧдчӧм! Галфедьсаяс кызвыннас Канев оваӧсь да. –Чукӧртім став лёкджык пусӧ мешӧкъясӧ. Рытулас креж дорын ӧтчыд вальс йӧктім. Тшӧкыда бипур вылын пӧжавлӧны печенча. Да нӧшта на тӧдса йӧзӧс кӧ петкӧдлӧны. Сы кодь бурыс свет вылас некод эз вӧв. –Бӧрд, бӧрд, донаӧй, кокньыдджык лоас. Батьыс, Максим Лукич, уджавлӧма вӧрын. Лыян вӧлі да тайкӧ он усь кок йывсьыд. А кыдзи миянӧс челядьдырйи велӧдлісны? Шойччан лунъясӧ миянӧ воисны гӧсьтъяс. –Ме ачым сямма вышивайтчыны машинкаӧн. Стрӧитӧ куд кодь лӧсьыд да мича керка. Мичмӧ-дӧма сійӧс яръюгыд наклейкаясӧн. Кад кольыштӧм бӧрын, кык-куим во мысти Видзӧда, ыджыд мам керка дорӧ восьӧма. Воркута сійӧс бур боксянь шемӧсмӧдӧма. Та вӧсна и веськӧдчӧны гырысь каръясӧ. –Рисуйтчыны водзвыв сетӧм серпас кузя. – КВН-ын ворслі, а жюриӧ оз на лэдзны. Меным комиыс разведчиклы моз гуся кыв. Академия помалысьлы сетӧны кык диплом. Юргисны роч да коми мыла сьыланкывъяс. Ми вомнымӧс паськӧдӧмӧн видзӧдім чӧла. А мичаджыка гижнысӧ вель дыр эз артмы. Да сэсся ме – дзик еджыд юрсиа на дай! А сылӧн уджыс зэв кывкутана да сьӧкыд. А ме шуа, мися, тi нинӧм он гӧгӧрвоӧй. Сиктын мӧд татшӧм исласянін сэсся абу. Висьтала сӧмын, мый тӧвнас зэв сьӧкыд. Мыйӧн ӧткодьӧсь Сыктывкар да Кудымкар? Снимокыс Артемий БарсуковлӦн архивысь. И, дерт жӧ, кокньыдджык лоӧ уджавнысӧ. Вывті уна лёкыс пӧ вӧчсьӧ война вылад. Мӧдысь ӧд кор на пӧ пемӧсыс паныдасяс. 570 ранитчӧмаӧс петкӧдӧмаӧсь кӧръясӧн. Татшӧмторйыс бӧръя курсъясын вӧлі нин. Гӧгӧрвоа, наука кывйыд зэв аслыспӧлӧс. Ӧні ачыс и веськӧдлӧ тайӧ ансамбльнас. Сюрукъяс вӧлӧмаӧсь нӧшта на и тыраӧсь. Нёльнансӧ овмӧдіс кушмӧм турун лабазӧ. Мунӧмаӧсь, велӧдӧмаӧсь, ёна кажитчӧма. Лабором да Керӧс, сьӧд нянь да калбас. Берегас машинаяс, палаткаысь лагеръяс. –Радейтӧны-ӧ Ямалын коми сьыланкывъяс? Кӧзяйкаыслы сійӧ кольӧма пӧчьяссяньыс. Мам шуис: «Он жӧ ӧд сэтшӧм ылӧдз мун». Ветлі пӧчӧ дорӧ шева йылысь юасьыштны. – юалicны самолётын орччӧн пукалысьяс. Руыс усис да, вӧлисти аддзим вулкантӧ! Тані сэсся серамнымӧс эг вермӧй кутны. Талун паруса яхтаӧн мунам саридз кузя. -Оланінысь вештім 8,5 сюрс гӧгӧр шайт; И ставныс пӧ колисны меӧ ассьыныс пас. Оз тай пот на морт сьӧлӧмыд дойсьыд!.. Бать ӧтарӧ бензин кисьтышталӧ бипурас. Ыпнитас биыс – миянлы зэв ёна кажитчӧ. Водзӧ вылӧ кӧсйӧны маркируйтны и чача. Абу кӧ, татшӧмсӧ колӧ ыліті кытшовтны. Нӧшта на вермасны и мырддьыны ружьетӧ. Том артистъяслы тайӧ медся ёна лӧсялӧ. Миян арлыдалӧн – асланым сьыланкывъяс. Казьтыліс, мый чужӧма сизим тӧлыссяӧн. Но доброволечыс воысь-во пыр этшаджык. Таво нин янсӧдчӧмаӧсь кык том морткӧд. Сыктывкарӧдз удж вылӧ воӧдчыны сьӧкыд. Сэтчӧ ветлігӧн гоз-мӧдӧс вайи сьӧрысь. Град йӧрын нокся, быдта оз да дзоридз. Сідзкӧ, мед Марина Макарова висьталас. Но эг бергӧд-чӧй, вӧрӧдыс веськыдалім. Грездас дас кымын важиник керка сӧмын. –Кутшӧм кудйысь урчитӧма сетны сьӧмсӧ? —А репетицияястӧ кӧні кутанныд нуӧдны? Муӧдз копыр Одыб сиктса став олыссянь! Сэки найӧ вӧліны пӧшти вит тӧлыссяӧсь. Нёль час рытын найӧ пырӧмаӧсь Невельӧ. Аслам видеоясын та йылысь висьтала жӧ. – Дзолюкъяскӧд уджын тайӧ зэв тӧдчана. Россияын ӧні унаӧн оз кӧсйыны уджавны. Кӧзяиннас лои витӧд каганыс – Василей. Шуам, кодкӧ кӧсйӧ инавны важ машинасӧ. Чойыс ӧд банкас зільӧ да оз жӧ ылӧдчы. И коді тайӧ мортсӧ ыстӧма пенсия вылӧ? – Миян дона республика пасйӧ чужан лун. Ас моз сёрнитам, ӧта-мӧдӧс гӧгӧрвоам-а. Сӧмын тай кыскӧ дукыс да, увтышта жӧ-а. Сійӧ ӧд менам и олӧмыс, сійӧ и гажыс!.. А ӧні пӧ сэтчӧ весиг поездыс оз сувтлы. Небӧг либӧ гаджет лыддьыны колӧ пуксӧн. Сэсся мыйтакӧ секунда дзоргыны сы вылӧ. Ме бӧрсяньыс петі, но некод нин эз вӧв. Дундылім быттьӧ, кокным эз кут ветлыны. Чардыс лыйис да, пуыс жугласис дзикӧдз. И кыдз нӧ поэтӧн нимӧдӧм веж тупутӧгыд! И тайӧ некымын луннас быдторсӧ аддзылі! – Москваса кад дорӧ колӧ содтыны 4 час. Ыжыс – 75, межыс – 90 килограмм сьӧкта. Бӧръя войсӧ лэдзӧмаӧсь гортас коллявны. Та вӧсна унаӧн тшыгъялӧмысла кулӧмаӧсь. Вирыс киссьӧ, ачыс еджыдӧдз кельдӧдӧма. Но овлӧмаӧсь и торъялана кыпӧдчылӧмъяс. Медсьӧкыд уджсӧ вӧчны сійӧс индыліс-ны. Налӧн сьӧм вылӧ оз артмы дзоньтасьнысӧ. Но быд мортлы ӧд му вылас сетӧма пӧвсӧ. Неылын 350 кукань-ӧшлы нӧшта ӧти карта. Быд сиктын вӧлі совхоз либӧ сылӧн юкӧн. Эмӧсь кутшӧмсюрӧ мытшӧдъяс тубрас кузя. Ме аддзи, мый налы ставыс ёна кажитчис. И 1979 воын керкаыс олысьястӧг кольӧма. – Миян пӧль-пӧч вӧліны кӧр видзысьясӧн. Сiйӧс снимайтiсны Беловлӧн гижӧд серти. Мый ышӧдіс ныв-зонмӧс нырччыны пионерӧ? Снимокъясыс авторъяслӧн да ӧтуввезйысь. Та пӧрйӧ – дзик нин виччысьтӧм помкаӧн. А дзолюкныс радейтӧ журъявны самокатӧн. Ичӧтдырйиыд тай верстьӧыдлысь кывзысян. – А гортын удж йывсьыным быть сёрнитам. Сы пуд тані рисуйтча, вышивайтча, кыся. Бур нимсӧ бергӧдӧмаӧсь сӧмын 1956 воын. Татшӧм мог и пуктӧма вӧлі петас водзын. Том йӧз медводз веськӧдчӧмаӧсь Тюменьӧ. – Некод оз кор, ачым ог жӧ вӧзйысь дай. Лавкаын дорысь пӧ бурджык да шоныдджык. — Торъялӧны-ӧ карса челядьыс сиктсаысь? Кӧть эськӧ Выльгортыд карсянь матын да. Меч пыддиыс эськӧ пу палич и вӧлӧма да. – Мамным эз эштыв лелькуйтчыны миянкӧд. Тшӧкыда сьӧмсӧ видзӧны кабалатор пыдди. Сьӧмтӧ печатайтӧны крепыд кабала вылын. Тайӧ ёна сьӧктӧдӧ экспертъяслысь уджсӧ. Оз вежны слӧйяс вылӧ торъялӧм банкнота. – Вермысь котыр босьтас и вуджан кубок. Бӧръя нёль вонас найӧс некод оз дӧзмӧд. – Мый НОПР-ыс сетӧ аслыс бизнесменыслы? Ме коддьӧмыс нӧшта морт куим-нёль вӧлі. А сэсся кутчысим лабораторияын уджнокӧ. – Тайӧ зэв бур удж медводз режиссёрлӧн. Босьтчылінныд и классикъяслӧн пьесаясӧ. Ёнакодь пыксисны, но коркӧ видлісны жӧ. Дась вылас, ок, азымӧсь, сюсь пемӧсъяс. А ӧні гӧгӧр видз, да ӧти мӧс оз йирсьы. – Тшӧкыда-ӧ ковмӧ петавны видз-му вылӧ? Тадзи жӧ во сайын вӧчис менам воча чой. Аэропортыс абу ыджыд, Сыктывкарын кодь. Медводдза лунас поводдяыс ёна вежласис. Но, кыдз шуласны, ставыс коркӧ помасьӧ. Ас садьын вӧлі, но туша джынйӧс эг кыв. Мукӧдсьыс быттьӧ нинӧмӧн оз и торъявны. Но сы моз тадзи он вермы, тӧлкыс оз ло. Унджык мыжсӧ вӧчӧны курыд зелля помысь. Вочакывсӧ сетӧм могысь урчитӧма 30 лун. Но век жӧ анискинъясыд полицияын эмӧсь. Ыджыдджык пиӧс армияӧ нуисны 1993 воын. Союзыд киссис, а Россияыд вӧлі слаб на. Пӧжарнӧйлӧн паськӧм-кӧлуйыс зэв сьӧкыд. Медводз, дерт, дзоньвидзалунтӧ ёнмӧдан. Да и быдлунъя олӧмад вын-эбӧсыд отсалӧ. И тайӧ абу на ставыс, выльясӧс на гижӧ. Таӧдз тырмымӧн вӧлі кӧть ӧти нёрпалысь. Тайӧ уколыс дорйӧ висьӧмысь и зонъясӧс. Таысь налы сетӧмаӧсь Нобельлысь премия. Пыкӧсыс вермас ыдждыны-быдмыны 8-10 во. Та вӧсна оз ков повны шыӧдчыны отсӧгла. Та дырйи корӧны петкӧдлыны ньӧбӧмторсӧ. Ӧти ань майшасьӧ тӧдса пӧдруга вӧснаыс. Эз на вӧвлы сэтшӧмыс, медым эг отсалӧй. Гудӧкасьӧм улӧ нывъяс котырӧн йӧктісны. Сійӧ сэтчӧ локтіс сёрӧнджык, 2003 воын. –Кутшӧм чудеса нӧшта кӧсъян олӧмсяньыс? Овлӧ, 15 журналӧдз гортаныс босьт-лӧны! Тайӧ кывъясыс и збыльысь лӧсялӧны налы. Позьӧ уна сёрнитны да вензьыны на кузя. Быд излӧн эм аслас позянлун, аслас вын. Школаын ыджыд переменаыс вӧлі 30 минут. Войбыд пӧ вӧлі дасьтам-шыльӧдам лызьяс. —Пуктам жӧ эськӧ вӧлі, но оз дыр тырмы. Мамыс Вераӧс сы дорӧ батрачитны сетӧма. Нӧшта на и нёль агас кыскӧма бӧрсяньыс. Яслиад уджалігӧн книгатӧ эг жӧ босьтлы. —Ӧта-мӧдныдлы мусминныд, ӧтлаӧдісны да? Дерт, челя-дьыс отсасьӧны дӧзьӧритнысӧ. –А коді бӧрйӧ, кытчӧ сувтӧдны камерасӧ? 1892 воын — пӧчинок Вой-Пока, 92 олысь. Ошсӧ гид пытшсьыс на суисны да лыйисны. Но мӧд лунас быть коліс петны удж вылӧ. Та вӧсна ковмис эновтчыны вуджӧдчӧмысь. Но на дорӧ менӧ медсясӧ кыскис патепон. Кач сёянысь Анна нылыс дундіс да куліс. Дойысла сылӧн синваыс петӧ, и ме бӧрда. Быдӧнлы сьыліас пысалам gps-передатчик. И со сійӧ кадсяньыс ола-уджала юркарын. Мастерскӧйын чемодан лыдыс кутіс содны! Пиӧй сэсся включитіс Викаыдлысь дисксӧ. Ичӧтсянь вӧлі сямма кодӧскӧ петкӧдлыны. – Ӧти-кӧ, мамӧс быть колӧ шойччӧдыштны. 442-ӧд оланпасын та йылысь абу пасйӧма. Тӧдмалӧмаӧсь ним-овсӧ медальон сертиыс. Гришаыд еджыд вӧв вылын водзын скачитӧ. Медводдза уджалысьнас вӧлі А.А.Чевский. Вывті бур сьӧлӧма да вежавидзысь вӧлі». Виччысьӧны и коймӧд дзолюклысь чужӧмсӧ. А кодъяс эмӧсь – кызвыннас шань войтыр. Медводз колӧ тӧдны, мый позьӧ торйӧдны. Найӧ аддзӧмаӧсь нывлысь кужӧмлун-сямсӧ. Оз ставӧн удитны и мыссьыны-киськасьны. Ӧд медводдзаысь на муна та ылнаӧ ӧтнам. Пӧсь сёян-юансӧ вайлісны миянлы вагонӧ. —Юлия, а уна челядь йылысь мӧвпалінныд? Водзті вӧлӧмаӧсь мӧс да кукъяс, кӧзаяс. – Юсьӧм грездӧн Бызӧвӧй некор эз вӧвлы. Куш пос перилӧ сайын – юлӧн паськыд от. Но дзоньтасьнысӧ ӧнӧдз абу слӧймӧмаӧсь. —Та пӧрйӧ збыльысь ӧдйӧ дзоньталӧмаӧсь. Видзӧдысьяслы мусмисны «Квартирникъяс». Но ӧтлаын велӧдчигад тайӧ эз ёна артмы. Мукӧдыслы джоджас вольсавлӧмаӧсь ыж ку. Ӧти кывйӧн, ставныслы места вичмывлӧма. Сэки грездын олӧмаӧсь важ ног эскысьяс. Бисӧ сэки кусӧдім да эмбурнымӧс дорйим. Гӧгӧр тшем чегъясьӧм керыс да лӧп-ёгыс. А кабала вылад чинаяслӧн ставыс лючки». «Син чӧвтлӧмаӧсь» да сватӧс ыстылӧмаӧсь Ӧні менам нылӧй зэв нин мастер пусьыны. «Суперхорӧн» лоис велӧдысьяслӧн «Лира». Конецборын унджык олысьыс – Денисовъяс. Тулыснас пӧ лунтыр дай войбыд на гӧран. А со батьлӧн ичӧтдырыс абу юмов вӧлӧма. Бара жӧ ылӧсас вочавидзис, мӧвпалам пӧ. Гортас колисны гӧтыръяс да ичӧт ныв-пи. Ёртъяс гуляйтісны Изьваса шӧр туй кузя. Зіля ёнджыка, кыдз тай шуӧны, пиаритны. Овлӧ, гижасны, понсӧ пӧ босьтны кӧсъям. Мукӧд понкӧд пурсьӧны да доймалӧны ёна. Сэсся некымын лун мунім Народа гӧраӧдз. Кутӧны грабитысьясӧс да нуӧны полицияӧ. Бокынджык сундук дорын печкис мича ныв. Тайӧ и выныс, и радлуныс, и шудыс миян. Гашкӧ, чайтанныд, мый ставным ми чойяс? Сьӧкыд пӧ вӧлі видзӧдны та вылӧ миянлы. Базаыскӧд орччӧн сулалӧ пӧжарнӧй часьт. Мортлы моз вӧлыдлы вӧрӧмын олӧмыс и эм. Но колана – кӧсъян кӧ и водзӧ ёртасьны. Сыкӧд тшӧтш кытшовтiм уджалан жыръястi. Кӧсъям, медым радио пыр юргис коми кыв. Чайта, тайӧ кывйыс медбура лӧсялӧ сылы. И мырдӧн-сорӧн сэтчӧ ковмис ветлӧдлыны. Урчитӧма, кӧні да кор кыпӧдасны выльӧс. Фашистъяс дугдывтӧг лыйлӧны миномётысь. Республика пасьтала сылӧн рӧдвужыс уна. Кывлі, мӧд курсас пӧ эм Воркутаысь зон. –Туйыс кузь и зэв дона, – шуис Наталия. – Торйӧн нин нёль морт вылӧ артыштӧмӧн. Торъя ин репертуарас босьтӧ кӧр видзӧм. Шой колясъяссӧ вӧлі гартыштӧма сюмӧдӧн. Воим, пыркнитчим буссьыс да веськӧдчим. Но ичӧтсяньыс на сійӧ радейтӧма сьывны. Но ӧд и быдлунъя удж вылын абу кокньыд. Доныс сылӧн 420 миллионысь унджык шайт. Веськӧдлысьнас бӧрйӧмаӧсь В.П.Марковӧс. Коймӧд-кӧ, кутам ас киын «Ордым» лавка. И лача кута, ті тшӧтш водзӧ отсаланныд. Та дырйи вӧлі вайӧдӧма вель уна лыдпас. А миян армия дасьтысьӧма зырны вӧрӧгӧс. Сэсся уналы челядь-внукъясыс отсасьӧны. Ставыс 12,6 квадратнӧй километр пасьта. Ӧд сэні чимитӧгыд некутшӧм гаж оз овлы. Помнита, коркӧ карысь вайис ыджыд ящик. Рытнас нин клубын сійӧс йӧктыны корӧма. Сійӧ петкӧдліс тшӧтш и ассьыс выль удж. Сійӧ турун пуктӧм бӧрад меным лёк лоис. Да и ёрта-ёртӧс монитор пыр видзӧдӧмӧн. Билетъяссӧ «кыйим» дзик Выль во водзын. Тані лыаыс сьӧд pӧма, вулканическӧй да. Овыс пыр на нывъяыс, нывъясыслӧн тшӧтш. Батьӧс да мамукӧс лун весиг эг вунӧдлы. Сиктса зонъяс выланым ачыд эн видзӧд-а. Мӧдтӧдзныс гижсьӧмны весиг сиктсӧветын. Серпасасьысьлӧн уджыс тшӧтш жӧ «ловъя». Ордымным уна во сывлытӧм лым кузя мунӧ. Камчаткаса Горелӧй вулкан дорысь сӧмын. Маркируйтчӧм могысь шыӧдчӧма куим морт. А ми ог эскӧй, – вочавидзисны сиктсаяс. Сьылісны найӧс филармонияысь артистъяс. –Андрейкӧд тані сёрнитінныд шуд йылысь. А ӧд миян пӧвстын эмӧсь ӧтка нывбабаяс. Ыджыд гижӧдъясысь менам повесьт панӧма. Сэсся ичӧтдырйиыс сійӧ веськавлӧма биӧ. Кутӧ йитӧд Кулӧмдінса мелиораторъяскӧд. Помтӧг дорйис уджалысьяслысь тӧждъяссӧ. Йи кылалӧм бӧрын йӧзыс кольӧны ді вылӧ. Нӧшта мый бурыс сыысь лоас – ме ог тӧд. –Медальыс, дерт, сетас ӧткымын «бонус». «Еджыдъясыд» петавлӧны жӧ, но гежӧдика. Овлӧ, лунтыр мырсян да войсӧ на он узь! И кайигчӧжыд тэнӧ пондас гажӧдны шылад! А сэні ӧд вермасны и нинӧм абусӧ гижны. Чужи ме Кӧрткерӧс районса Маджа сиктын. —Дерт, гимназиялӧн залыс миянлы лӧсялӧ. Эскисны, ловйӧн кольысьяс воасны гортӧ. Лоны блогерӧн ӧні, кыдз шуласны, моднӧ. Сідзкӧ, бара на пӧ позяс кутны салонсӧ. Сійӧс пӧ стӧчмӧдӧ регионӧн веськӧдлысь. Но маскаа электрик та вылӧ эз вочавидз. Таысь кык пӧв унджыкыс лоӧ 29.736 шайт. Быдӧн вылӧ вичмӧдлісны 150 сюрс шайтӧн. Культура кывлӧн вежӧртасыс зэв паськыд. Кык во костӧн чужисны Наташа да Таисия. Мортыс нимкодьысла оз тӧд, мый и вӧчны. Став сертиыс, тайӧ зэв бур психологъяс. Сэні вермас лоны быдсикас специалистыс. – юксис аслас мӧвпӧн Лариса Леонидовна. –Талун унаӧн окотитӧны лоны охранникӧн. Югыдъягын разисны кык судтаа важ школа. Артыштны сьӧм понтонысь вештысьӧм вылӧ. Лыяс да, дойдас кӧ, менӧ тшӧктӧ корсьны. Тайӧ кык лунас сійӧ лоис дзик ас мортӧн. Сэні 1990-ӧд воясӧ вӧлӧма авиация часьт. А татшӧм дойсьыд верман и синтӧ воштыны. Но тшӧкыда весиг кагалы вӧчӧны операция. Еджыд пӧ дзик вӧтчӧ, оз тӧдчы, мый морт. Сэні 1990-ӧд воясӧ вӧлӧма авиация часьт. А татшӧм ылӧ ӧтнам муні медводдзаысь на. Лавкадорса кӧзӧд дорті вӧлі полам мунны. Шуӧ, гӧрбуш косанад пӧ медбур ытшкынытӧ. Быдмыштім да, ми тшӧтш кутім ветлӧдлыны. Бур йӧзыскӧд уна аддзысьлӧм вӧлі и миян. Мед сӧмын фронт вылын некод эз пӧгибнит. Усьӧма Ржевсянь неылын, Ельцы кар дорын. Сэні 1990-ӧд воясӧ вӧлӧма авиация часьт. Вӧр шӧр, зэрӧ, тӧлыс кок йылысь уськӧдӧ. Каменка ю вылын туялӧмаӧсь мусир куйлӧд. Кокниджык висьтавны, кытчӧ эг шыӧдчылӧй! Сійӧ кадсяньыс вель нин уна ва визувтіс. Шуда гозъя олӧны Ыджыдвиддзын 41 во нин. Нывбабаыд кыв шутӧг петӧма пызан сайысь. Ылі сикт кыскӧма ас дінас позянлунъясӧн. Вывті мичаӧсь гӧлӧсъясныд, костюмъясныд. Миянлы тайӧ керкаыс лоис Габовса ӧзынӧн. Бать кыскис менӧ юсьыс да мӧдӧдіс гортӧ. Жаль, унаӧн пуктісны юрнысӧ фронт вылын. Збыльысь кӧ, уна выль ним водзтi эг тӧд. Муса бабукӧй, дона вокъясӧй колины биас. А сэсся ставӧн юим пӧсь самӧварысь тшай. Кыдз шуӧны томъяс, тайӧ аслыссяма тренд. Но школаӧ эг веськав, местаыс эз вӧв да. Александр Мишаринлӧн сизим сьылан котыр. Вензьытӧг некыдз жӧ, мӧдарӧ, гажтӧм лоӧ. Ыджыд чой Неля воккӧд мунӧны вӧрӧ козла. Кык лун мысти «кыпӧдӧмаӧсь» сизимӧс нин. А аэропортас воӧдча дзик самолёт кежлас. Кутшӧм кӧть ордым бӧръяс, кута отсасьны. Ичӧтсяньыс уджалӧма Киров нима колхозын. Медводз чукӧртӧма вевт-пробкаысь серпас. Сэсся ӧтуввезйысь вель уна урок видзӧді. 2000 воӧдз бергаліс уна кӧрт ылӧга сьӧм. Кори висьтавны и асланыс команда йылысь. Заводитӧмаӧсь пасйыны уна нэм сайын нин. Сэк жӧ мӧскыс совхозын вӧлі 1.200 гӧгӧр. Первойсяньыс эз артмы да, сьӧлышті-муні. Став удж бӧрсяыс видзӧдӧ сӧмын ӧти морт. Важкуръясакӧд тшӧтш миян 1.200 гӧгӧр юр. Эм-ӧ тэнад гуся дум-кӧсйӧм, лыддьысьысь? Таысь кындзи Байкалын ваыс медся сӧстӧм. Медъёна сьӧлӧм вылӧ воис Байкалса омуль. — Ме чужи Одыбын, бать-мам татчӧсъяс жӧ. Окотапырысь пырӧдчӧны быдсикас конкурсӧ. Окотапырысь сьылӧ «Горадзуль» котырын и. Важ техникаыс ёна жӧ нин жугласьӧ вӧлӧм. Пиӧй Выльтыдорын олӧ, а нылӧй кувсьыліс. А шойччан лунъясӧ – асывсяньыс рытӧдзыс. – Тая, висьтав, кысьӧмыс тэныд мый сетӧ? Сідзкӧ, ӧдйӧджык колӧ босьтчыны кысьыны. Кыдзи позис сэні дӧзьӧритны кысукъясӧс?! Ме некор некод вылӧ ог лӧгав, ог лёксьы. Пасъя, сійӧ тшӧтш ворсіс князь Мышкинӧс. Но тулыснас ош воліс, став чомсӧ жугліс. Кык-куим во мысти керассӧ ставнас тыртӧ. Пыр на син водзын, кыдзи ветлім Турцияӧ. Повтӧм вӧлі эз ас радиыс, а йӧз вӧснаыс. Дзик пыр дум вылӧ усис кусӧдчысьлӧн удж. Но тайӧ сьӧкыдлуныс менӧ эз нин повзьӧд. Та могысь колӧ лунысь-лун тренируйтчыны. Дерт, кусӧдчысьлӧн уджын гусяторйыс уна. И та йылысь найӧ тӧдмалӧны оз ӧти лунӧн. Миян школаын велӧдісны сизимӧд классӧдз. Тайӧ артмӧма, ӧти-кӧ, сьӧм абутӧм вӧсна. – Врачьяс туялӧмаӧсь сё гӧгӧр лёк пыкӧс. Тайӧ сёрнитчӧмсӧ кырымалӧны во кежлӧ жӧ. Василий Кӧрткерӧс районса Ӧзын грездысь. Асьным кӧ ог удитӧй, корсям коді вермас. Таво и курсӧвӧй уджӧс гижа Корея йылысь. Шкапын музей да быдсикас выставка-рытпук Тайӧ лоӧмторйыс дыр кежлӧ тшупас вежӧрӧ! Снимокъясыс Рочевъяслӧн гортса архивысь. Сэсся экспертъяс донъялісны мукӧд нылӧс. 1961 воын том мортӧс босьтӧмаӧсь армияӧ. Та йылысь и юалі Александр Павловичлысь. Бать-мамыслӧн быдмӧмаӧсь ӧкмыс чоя-вока. Сэсянь сэсся подӧн гортас бергӧдчӧмаӧсь. А ме тайӧ сёрнитчӧм йывсьыд ог вӧлі тӧд. Ковмӧма аньлы и клубӧ ветлӧмысь ӧвсьыны. Керйыс путкыльтчис, тӧкӧтьӧ менӧ тыртас. И, дерт, клубын эмӧсь жӧ налы кружокъяс. Казявны нин куті, мый ачым мам кодь лои. Снимокъясыс Щельяюрса культура керкаысь. Но найӧ зілисны быдӧн асланыс нырвизьын. Сы местаӧ тайӧ уджас босьтчис Ӧльӧш Миш. Гуалісны ас кинас водзвыв вӧчӧм гортйын. Збыльысь, сійӧ культураын уджалысь и эм. Стӧч, лӧсялана, менсьым олӧмӧс восьтана. Верӧс менӧ пыр ошкӧ да быдторйын отсалӧ. Шуӧмаӧсь, аски пӧ волы, гашкӧ, кывзасны. –Вӧлӧмкӧ, «десантникъясыс» – тӧрӧканъяс. Меным тайӧ кажитчӧ, – висьталӧ артистка. Наталья Миронова тшӧтш дасьтӧ уджтасъяс. Сиа сылы радейтана уджас выль вермӧмъяс! Сэки Григорийлы вӧлӧма сӧмын на 23 арӧс. А мойвиис весиг гуавны найӧс чужан муас. Ыджыдвидзсянь Сыктывкарӧдз 115 километр. Комиысь став рӧдвужлы ысталім пошта пыр. Галина Васильевна нылыс олӧ медся матын. Ӧні тайӧ ордымӧдыс восьлалӧны ныв-пиныс. Быд гаж котыртӧмын сійӧ нырщикъяс лыдын. Снимокъясыс ЗоринъяслӦн гортса архивысь. Видзӧдысьяс пыр радӧсь миян петкӧдчӧмлы. А нӧшта – радейтӧй асьнытӧ да матыссатӧ! Медводдза куим лунсӧ ветлім саридз дорӧ. Сэні ныв-зонлы вӧзйӧны уна сикас кружок. Гуляйтігмоз муні асланым важ керка дорӧ. Сочиӧдзыс час кымын колӧ машинаӧн мунны. Ӧти кывйӧн, кӧдзам мывкыдлун да шаньлун. Вӧзйӧны майтӧгӧн мыськыны ки, падеясьны. Картасӧ эштӧдны кӧсйӧны тавося октябрын. Оз кӧ тайӧс вӧчны, ставыс коляс важ ног. Регыдӧн и чужис «Менам чужан му» уджтас. Вӧлі гӧгӧрвотӧм, мый вылын и кутчысьӧны? Ме чайта, на йылысь быть колӧ висьтавны. Сэні сулалӧ дас кымын сідз шусяна балок. Таын, дерт, бур сьӧлӧма мамнымлӧн пайыс. Тадзи вочасӧн сӧвмис аслас велӧданногыс. Пётр Ефимовичлӧн велӧдан стажыс – 44 во. Дима вӧзйис кутны да «дзоньтавны» сійӧс. —Ог шу, мый тайӧ дзик выль мӧвпыштӧмтор. Ёртасьӧны культура керкаын зільысьяскӧд. – Татшӧм котырӧн шойччыны – зэв нимкодь. Вывті нин ёна налӧн видзӧдласыс торъялӧ. Волонтёръяс тӧдчӧдӧны, мый оз тырмы зыр. Сиктъясын унаӧн вӧдитчӧны «Триколорнас». Мый вӧчны сэсся этайӧ мортыскӧд, ог тӧд? Енбиа томулов йывсьыс оз жӧ ков вунӧдны. Аппаратыс и збыльысь торъяліс мукӧдсьыс. Тэ гӧгӧр комиӧн кутасны тёльгыны челядь. Тайӧ лунъясыс нэм кежлӧ кольӧны паметьӧ. А сэсся сійӧ муніс семьянас овны мӧдлаӧ. Сэсся кыдзкӧ врачьяс отсӧгӧн горӧдіс жӧ. Февраль 20 лунӧ Печораын юргис коми КВН. Тайӧ юкӧнас петкӧдчӧ и менам Анна нылӧй. Кризисыс уналы мӧрччӧма, тшӧтш и Ильялы. Верстьӧ велӧдчысь – нелямын ӧкмыс арӧса. А аслыс Ильялы сэки кызь куим на тырӧма. Кытчӧ сӧмын ичӧт кокыс оз вайӧдлы найӧс. Концерт бӧрын нимӧдісны «Гажаин, мусаин. Тадзи чайтан-виччысян сӧмын ичӧтдырйиыд. Менӧ удж вылын первой оз вӧлі гӧгӧрвоны. А тадзи уна кад вошӧ, – вочавидзис сійӧ. А кутшӧм нӧ выльвося гаж Кӧдзыд пӧльтӧг? Шаньсьыс-шаньӧсь, збыльысь волшебникъяс! Чуксалӧ миянӧс, вошӧм ыжъясӧс, ас дорас! – Коми кыв вӧсна ёнджыка колӧ тӧждысьны. А немечьяс воштӧмаӧсь сӧмын куим сюрсӧс. Но тадзисӧ шуисны сэки велӧдчылӧм йӧзыс. Но кад кольӧма да, бара кукань босьтӧма. Ӧні, дерт, бура нин гӧгӧрвоӧ тайӧ кывсӧ. Тшӧкыда сьылысьяс ветлывлӧны гастрольӧн. Тыясыс Архангельск обласьткӧд орччӧнӧсь. Мотора пыжыд, бензиныд и туйыс зэв дона. Папа да мама тӧдмасьӧмаӧсь Пӧддельнӧйын. Коми газет-журналлысь быд номер виччыся. Чомйыд ӧд тайӧ пемӧстӧгыс лоны оз вермы! Вочавидзисны: «Аттьӧ, мый абу Магаданӧ». А сэсся, кыдз шуласны, олӧмыс петкӧдлас. Весиг эг чайт, мый та мында висьталас!.. Уналаӧ лои «Шондібан» котырлӧн ветлӧмыс. Ыджыдвидзса ветеранъяслӧн сӧветӧ пырысь. Начало» документальнӧй фильмысь юкӧнъяс. Рытнас мунім ресторанӧ видлыны сёян-юан. Кымын во гортад эн волы, матӧ дас гӧгӧр? Алька шыбитчис на дорӧ, сывъяліс топыда: –Отсышта дерт, кутшӧм сёрни вермас лоны? Джынъялӧма кӧ вӧлі, взорвитчис эськӧ да. Ӧти ДТ-ыд оз вермы ыджыд додьтӧ катӧдны. Сиктад тай тӧлка йӧзыд оз дыр кутчысьны. Бура гӧрысь-кӧдзысьлы сетасны гӧрд флаг. А сэсся – пӧсь ру, ылькйысь ва гуранъяс. Но, вӧлӧмкӧ, ылӧдчӧны и гырысь каръясын. Меным тай нимкодь, мый татшӧм туй лои-а. Миянӧс лыддьысь кӧсйӧ тӧдны и та йылысь. –Тадзисӧ меным кивыв, – висьталӧ Сергей. –Выль школа йылысь ми сэки нин мӧвпалім. Сэні висьӧмсӧ аддзӧмаӧсь 89-33 мортлысь. Чайта, найӧс йӧзӧ лэдзны кадыс эз на во. Да и эз вӧв окота велӧдчыны мӧд школаын. Сы пыдди чуманыд лоӧ чӧд-пув-тшакӧн тыр. Но Ольга Беляеваысь писькӧсыс некод абу. Дерт, йӧзыс тайӧ индӧдъяссӧ оз торкавны. Дерт, йӧзыс тайӧ индӧдъяссӧ оз торкавны. Талун кежлӧ колхозын тыртӧм местаыс абу. Нёльӧн босьтісны вылыс тшупӧда тӧдӧмлун. Рукописьыд эськӧ, шуам, менам дась вӧлі. Вирӧй менам сыкӧд, шонъянӧйкӧд, лӧсяліс. И ачыд весиг он тӧд, мыйӧн найӧ кыскӧны. И ӧні унаӧн ас ногыс донъялӧны Вермӧмсӧ. Юалі, мися, код вылӧ ӧружиенас мӧдӧдчан? Ышӧда корны налы оланпасын урчитӧмторсӧ. Погона йӧз пӧ кутасны тіянкӧд варовитны. Сы вӧсна мый найӧс вӧчам зэв бур вӧрысь. Татшӧмыс чужтас кагасӧ да сетас детдомӧ. Да олӧмыс сэтшӧм. А мыйла олӧмыс сэтшӧм? Зэв кокни бӧбйӧдлыны мортӧс и вузасигас. Став пӧрӧдчӧминас выльысь садитӧны пуяс. Таво кежлӧ шуисны мынтыны 300 сюрс шайт. Сійӧс тыр-бура видзӧмӧ пай пуктӧ и нылыс. Здук мысти бара вуджӧдны синтӧ чут вылас. Коншаын миянлы син улӧ пыр и уси часовня. Йӧзыс тырыс, кыдзи шойнаас ӧні йӧзыс тыр. Но менам абу аппендицит, менӧ тшыкӧдісны. – Веськыда шуа, лӧсьыда олісны, судзсяна. Походъясысь турбазаӧ волывлім рытнас нин. Мужиӧдз чорыд веркӧса туйыс абу на воӧма. И шуднас юксисны Лӧкчим вожын олысьяскӧд. Ур кусьыс содзтыр пызь вӧлі вичмӧдӧны да. Та бӧрын шуӧмаӧсь мамыслы, мун пӧ гортад. – Кутшӧм шылад-сьыланкыв медся радейтана? И восьса сьӧлӧмаӧсь да веськыд сёрниаӧсь. Отсӧг кӧ ковмас, медводз сы дорӧ шыӧдчан. – Этнофорумын меным кажитчис дзик ставыс. Вӧляникысь Купэ семья быдмӧма да сӧвмӧма. Олам ёртасьӧмӧн да ӧта-мӧдӧс гӧгӧрвоӧмӧн. Мый коліс вӧчны ворсӧм-викторина дырйиыс? Хони вермӧ сійӧс да вайӧ ас войтырлы шуд. Ӧти керйӧ пас жӧ кольӧмаӧсь: «Июнь 1956». Кутшӧмӧн колӧ лоны талунъя библиотекарлы? Бӧръяысьсӧ котыртлiм «Кот в мешке» акция. Неважӧн лыдди Наринэ Абгарянлысь «Симон». Батьӧ выль вугыр вӧчигмоз ӧвтыштіс кинас: А сэсся ӧзтісны сійӧс да, ок, гажыс вӧлі! Унаӧн асьныс корсьӧны лунвылын шойччанін. Гашкӧ, эз на ставӧн видзӧдны да донъявны. Коді сӧмын дзик оз вермы, воӧны машинаӧн. Мукӧдсӧ, думайтан да, оз вермыны йӧктыны. Костюмыс кӧ эм, йӧктӧмсӧ ӧти лунӧн пукта. Кор сцена вылӧ вӧлі пета, кодкӧ кутыштас. Эмӧсь письмӧяс, фотографияяс, рукописьяс. Но тайӧ шензьӧмыс зэв аслыспӧлӧс, тӧдтӧм. Асывланьыс чумын да ывлаын ӧткодь кӧдзыд. Та вылын Ямал йылысь висьтасьӧмӧс эштӧда. Но миянӧс, томъястӧ, удж вылысь чинтісны. – А овлӧ, санитаркаяслы найӧ элясьӧны жӧ? Операция водзын ёна колӧ мукӧдсӧ такӧдны. А мый: сиктса челядьыд нинӧм ог тӧдӧй да. Мамлӧн воӧма воча вокыс, Степан Зиновьев. Война войнаӧн, а том олӧмыс водзӧ мунӧма. Недыр мысти асьсӧ нин индӧмаӧсь мастерӧн. Зэв нин горӧдлас мамӧ либӧ ньӧр босьтлас. Кубик чукӧртысьясӧс шуӧны спидкуберъясӧн. И найӧ пыр ордйысьӧны тайӧ спорт сикасас. Зонлы кажитчӧ чукӧртны Рубиклысь кубиксӧ. Мӧд судтаас ӧти жыр торйӧдӧма рӧсада улӧ. Но таӧн мортыс чинтӧ сьӧм бергалан кадсӧ. Тіянлы сетасны выльӧс, а важсӧ бырӧдасны. Позьӧ шуны, олӧмын тайӧ медшӧр нырвизьыс. Полім, ӧд тӧдім, мый сэтшӧмыс радиацияыс. Сэні радиацияыс вӧлі код тӧдас мый ыджда! И кор ворса драмаын, ставсӧ ас пыр лэдза. И сідз, ордйысьӧмын быть эмӧсь вермысьяс. А сэки Кӧрткерӧсын 1 тонна и лысьтылісны. 200 юр вылӧ важ картасьыс эг жӧ эновтчӧй. «Колӧ мӧдӧдчыны!» – эскӧдӧма асьсӧ чойӧй. Медмича местаясас сувтлім нимкодясьыштны. Сӧвтісны медводз лесовоз да, пукси сэтчӧ. Снимокъясыс Ливсонъяслӧн гортса архивысь. Кыкнан аппаратыс больничаын вӧлі, но важ. Кодсюрӧ оз ас кадӧ шыӧдчыны бурдӧдчанінӧ. Фашистъяслы паныд тышкасьӧма Курск дорын. Керка йӧрын быдсяма дзоридз-кустыс быдмӧ. Ыджыд кӧ кыанторйыс – кык вежонӧдз нокся. Сьӧкыд кӧ – кысьӧмӧн жӧ лӧньӧда сьӧлӧмӧс. Торйӧн нин югыдінын, гож водзын видзигӧн. Миян тані ӧмидзыс да вой туруныс зэв уна. Уджавны мунтӧдз быд асыв ветлӧдла паркын. Гожӧмнас шондіыс мыччысьӧ дзик мӧд ногӧн. И сылӧн шы улӧ кагукыс весиг бура узьӧма. Быд небӧг пӧ – менам быдтас, менам кагук. А ми тшӧтш сувтім на дорӧ сьывны-йӧктыны! Нимкодь, кор ас йӧз ыджыд сцена вылынӧсь! Челядькӧд уджын лӧньӧдіс ассьыс сьӧлӧмсӧ. –чай-кофе юны сёйӧм бӧрын 30 минут мысти; Сійӧ и ӧні на ёртасьӧ тайӧ петасъясыскӧд. Бӧръяыслӧн лыдыс, колӧ пасйыны, ёна чинӧ. И тайӧ сӧмын миян странаысь нималана йӧз. Быд во казялӧны нёль сюрс выль висьысьӧс. – Кутшӧм кар-районын медся ёна нёрпалӧны? Сэсся нёрпалысьясыс мӧдісны дырджык овны. Мукӧдсӧ, вермам сӧмын нюжӧдны некымын во. А, помнита, вӧлі пемыд, дзескыд да топыд. –Регыд нин лоӧ во, кыдзи миянӧс бӧрйисны. –Унаӧс верма пасйыны, но медводз – мамӧс. Эжваын джын стрӧйбаас пуктӧма киподтуйсӧ. –А кутшӧм арлыдӧдз позьӧ йӧктыны балетын? Сэні сьыла мужичӧйяслӧн «Собрание» хорын. Та йылысь сёрнитім Анастасия Шкондинакӧд. И пыр, кор сюрӧ кад, лыддьӧ изъяс йылысь. —Да, гажа кад вӧлі, но ӧдйӧ тай шутёвтіс. Мыйӧн ме вылӧ оз кутны видзӧдны, дугдыла. —Письмӧыс дыр эз во да, сідзи и думайтім. Мам оз эскы, асьныд пӧ письмӧсӧ гижинныд. Дас вит раненӧй пӧ лыс чомйын куйлӧмаӧсь. Мися, пета, мужикӧй абу, шуткаӧн моз шуи. Вера Андреевнакӧд аддзысьлім Сыктывкарын. Сэсся снимайтім да ыстім донъялысьясыслы. –Миян специалистъяс сьӧлӧмсяньыс зільӧны. Ӧтилаті тувйыштасны, мӧдлаті мавтыштасны. И зэв окота, мед сылӧн кӧсйӧмыс збыльмис. Ок, мичаа вурсис сьӧрсьыс вайӧм швейкаӧн. Кыдзи ті пасйинныд тайӧ тӧдчана юбилейсӧ? Ыджыд мытшӧдӧн лои коронавирус паськалӧм. Сэтшӧм чӧскыдӧсь вӧліны пирӧг-куличьясыс! Пуи да, кӧзяеваыс нӧшта ёнджыка чуймисны. –Меным зэв ёна кажитчӧ мойдын петкӧдчыны. – Ӧтарӧ пукалӧ ваннаын да шоныд ва лэдзӧ. Вӧлі кад, машинаысь мунігас вермас петны. Пасъя, тайӧ колледжыс миянлы ёна отсасьӧ. Комиын куим сюрсысь унджык вермытӧм кага. Верӧсыс кольччӧма нажӧвитчыны Сыктывкарӧ. Мыйысь, важ детальясысь, али ставыс выль? А киподтуя мортыд сибалас быдсикас уджын. –Дзик тадз и эм, – пыр жӧ вочавидзис ань. Абу этша и эновтӧм да турунзьӧм нин муыс. –Ок, эськӧ мед бурдла жӧ Ивӧӧс нӧйтыштны. Миян вӧр-ваыс зэв мича, йӧзыс абу уна ни. Уджач мортӧс пасйӧма уна сикас грамотаӧн. Нӧшта мужичӧйлӧн шензьӧдана мича гӧлӧсыс. Кор заводитас сьывны – сьӧлӧмыд вӧрзьылӧ. Мыйӧн олӧ да нимкодясьӧ – висьтасьӧ ачыс. Матыссаясыд вермасны жӧ висьтавны-индыны. Сыктывкарсянь Микуньӧдз нуисны автобусӧн. Медпунктыс колис паметьӧ нӧшта ӧтиторйӧн. Но смена чӧжӧн тайӧс вӧчисны сӧмын ӧтчыд. Мукӧдсӧ пӧ асьныд босьтӧй косьтысянінысь. Дерт, ог вермы шуны, мый быдторсӧ удитам. Гырысь нывъясыс ёна радейтӧны лыддьысьны. Окота нин, мед ылӧ бӧрӧ коляс тайӧ кадыс. Мездыся телефонӧн да ӧтуввезса картаясӧн. Керка дорас кайигӧн кыдзкӧ тӧді жӧ туйсӧ. Уджсӧ эштӧдны шуӧма сентябрь 1 лун кежлӧ. Дерт жӧ, юргасны и выль кыпыд концертъяс. Очнӧй тшупӧдыс муніс Сыктывкарын кык лун. Татшӧм пачьяссӧ тані шуӧны «воздушнӧйӧн». Радейта сёрнитны йӧзыскӧд олӧм йывсьыныс. Став вӧрса ӧзйӧмыс торъялӧны ӧта-мӧдсьыс. Татшӧм «идӧра» пӧрӧдчӧмысь перйӧны штрап. – 2023 воын став керассӧ мӧдам ловзьӧдны. –Пуктысьӧм бӧрас ми ог эновтӧй делянкасӧ. Дерт, медводдзаысьсӧ артмылӧма быдторйыс. Каналыс гожӧмнас ямӧма да шор кодь лоӧма. Туйын дасӧд луннас воим Лунвыв Кӧтйӧмӧдз. –Ті пырӧй-пырӧй, пуксьӧй, да сёрнитыштам! Конецборын мӧд аслыспӧлӧс ин – пожӧма яг. Шонді чеччӧмсянь пуксьытӧдзыс руль сайын. Кык гӧтырсяньыс матӧ 20 челядьӧс быдтӧма. Ми, кӧкъямыс ныла-пиа, быдмим сӧгласа жӧ. Буретш Печора ю воссис, йи кылавны кутіс. Гӧрдитчис челядьнас да аслас вын-эбӧснас. Ичӧтик овмӧс-кӧлуйыс зӧркйысис коляскаын. Уджалан лун помасис, но эз велӧдысьяслӧн. Веж мороз вӧлі да, Пётр кынталіс чужӧмсӧ. Мый йылысь думайтіс сэк куим арӧса зонка? Пон куталысьяс уджалӧны шыӧдчӧмъяс серти. Ёна зэрӧмсьыс Егро-Ляга юыс вӧлі гызьӧма. Снимокыс Нина Евсеевалӧн гортса архивысь. Шуам, сиктса аньыд киысь быдторйыс артмӧ. Ставныскӧд позис нимкодясьны-снимайтчыны. Сэтысь позис тӧдмавны аслыд кутшӧмкӧ юӧр. Татшӧмъясӧн найӧс и тӧдӧны Изьва районын. Зэв мича вӧлі. И, дерт, кыдз нӧ салюттӧг? Ми кор тэкӧд ӧтлаасим, мый тэ меным шуин? Мамыд сійӧ рытас ме дорӧ и воис, нюмъялӧ. Казьтыліс, мый 16 арӧсӧн квайтысь вежӧма. Ӧні внучка нин эм, – висьталіс вомъёртӧй. – Зонмыс менсьым юасьӧ, гашкӧ пӧ, пуксян. Ачыд аслыд нянь перйысь, йӧзӧс бурдӧдысь. Но ставыс лои репетицияясысь бурджыка на! И ме думайта да, мыйла ми тані ог видлӧй. А ӧні майшася, кажитчас оз видзӧдысьыслы. Шуӧны, мый та вылӧ налӧн сьӧмыс оз лишав. –Одыбкӧд орчча сиктъясас аптекаыс абу жӧ. Велӧдчӧм бӧрас Ильялы вӧзйӧмаӧсь бур удж. Чужанінас вомъёртӧй важӧн нин абу вӧлӧма. Кинологъяс юалісны, ыджыд-ӧ сылӧн понйыс. Снимокъясыс Коми МВД-лӧн пресс-службаысь. Миян котырӧ ӧтувтчисны зіль да уджач йӧз. И позьӧ нин вӧчны медводдза кывкӧртӧдъяс. Став матысса рӧдвужыс сылӧн олӧны Комиын. Сійӧ, чайта, крепосьтад оз жӧ кут ворсны. Тадзи быдтысигӧн олӧмыс ёна бурджык лоас. Снимокъясыс Ксения КАРМАНОВАЛӦН архивысь. А нӧшта пыр бурланьӧ вежсьӧмъяс виччысям. И тайӧ могсӧ збыльмӧдны миянлы вын серти. Таысь мынтысьӧны асьныс предприятиеяс жӧ. Медшӧр могыс – коми кыв сӧвмӧдны-нимӧдны. И збыльысь, сиктын олӧмыс вежсьӧ бурлань. А кытшола туйыс сэтчӧдз ветымын километр. Том ныв ачыс гижӧ кывбуръяс вылӧ шыладсӧ. А коми сёян-юаныд пӧ торйӧн нин оз тырмы! Ичӧтджык чойыс тшӧтш «Обдорянкаын» сьылӧ. Тайӧ и гӧгӧрвоана – кытшыс ӧд Ямал-Ненеч. Дасьтісны Инесса ОРЁЛ да Галина МАКАРОВА. «Бызӧвӧй» этнокультура парклӧн группаысь. Снимокъясыс Сыктывдінса администрацияысь. Челядьтӧ татшӧм граждананас быдтыны колӧ. Наталья Паутоваӧс ми аддзим кыкладорсянь. Кӧсъя, мед уджӧй менымыджыд радлун вайис. Гашкӧ, сёысь лыдди-листалі сэсся петассӧ. Налы ёна отсасьӧны юалӧмъяссӧ дасьтысьяс. Снимокъясыс «Шондібан» котырлӧн архивысь. Оз-ӧ быр сійӧ дзикӧдз — сӧмын миян сайын. Ас серти шуа, мый меным зэв эз вӧв кокни. Мусянь аддзылӧминъяссӧ видзӧдам васяньыс. А тӧвнас мольыд эрд вылас лоас шыльыд йи. Недыр мысти ми Эдиккӧд ӧтлаын овны кутім. Ме сыкӧд тшӧтш петі, моз* ме вылӧ чайтны. Ми ёна майшасям чужан кывъяс бырӧм вӧсна. Сэні, кысянь кыпӧдчӧ шонді, – Камчаткаын. Сы йылысь и кӧсъя висьтавны тайӧ гижӧдын. 6,5 миллион шайт доныд пӧ эз дзоньтасьны. Быдӧн кӧсйис висьтыштны сылы ас йыв-сьыс. Ачыс нин вермас став сьӧкыдлунсӧ венны!». Кадысь кадӧ став вежӧссӧ мӧдасны тӧлӧдны. Горт дорын нокся, град выв пуктас вӧдита. Коми морттӧ тай сьӧлӧм-лолыс кыскӧ вӧрад. –Тайӧ шӧриныс оз ло нӧшта ӧти узьланінӧн. Велӧдчан небӧгыс абу, программаыс абу жӧ. – Миян республикаын ТОС-яс уджалӧны бура. Кылӧ, кыдзи сійӧ кӧртӧ клёнӧдӧ да матькӧ. Кылӧ, кыдзи сійӧ кӧртӧ клёнӧдӧ да матькӧ. Уджтаслӧн доныс — 135 миллион гӧгӧр евро. Ачым ичӧтик да, небӧгъясӧй ас кодьӧсь жӧ. Нинӧм йылысь мӧвпавны весиг эз кӧсйыссьы. А сэсся ӧтлаын выльысь кытшовтім Лымвасӧ. Коми Республикаса юралысьлысь удж вӧчысь. Мӧвпышті пасйыштны ассьым олан туйвизьӧс. Вермам-ӧ шыӧдчыны 10.000 шайта отсӧгысла? Мӧд-кӧ, сэтчӧ-татчӧ гызмасьны абу жӧ бур. Дружокӧс дорӧма жугалӧм «Дружба» пилаысь. Карантинӧдз вахтаӧн уджалӧма Сыктывкарын. Кыксё ӧкмысдас куимыс усьӧмаӧсь тышъясын. Гортас бӧр бергӧдчӧмаӧсь сё кызь сизимӧн. Сійӧс тшӧтш видзӧны Национальнӧй музейын. Дерт, ӧні найӧ некодӧс оз шырны-мичмӧдны. – Сійӧ кадсяньыс миянлы колис кык буртор. Быдтасъясӧн бать-мамлы позьӧ нимкодясьны. – Сійӧ вермас овны Россияса быд пельӧсын. Велӧдчӧмысь татшӧм войтырыс оз мынтысьны. Но 2016 воын вынсьӧдісны профстандартъяс. Виччысьла кӧзяинӧс да, мунам лэч туй вылӧ. Оліс Печораын, а уджаліс вахтаӧн Усинскын. Ыджыд арлыд вылас видзӧдтӧг (80 ар тыртӧ!) Но лун-мӧд мысти нин синмыс гӧрдӧдӧ-пыктӧ. Мыйла ӧти бугыльыс заводитӧ видзӧдны бокӧ? Ленаыс жӧ сулалӧ вӧлӧм да видзӧдӧ сы вылӧ. Вичко юрсӧ вайӧмаӧсь, а пуктынысӧ некытчӧ. Полина внучканым помаліс кӧкъямысӧд класс. Сідзкӧ, некод ӧткаыс абу, ставныс шудаӧсь. Шуа сылы: он мун, а водзӧ кутан велӧдчыны. А посёлокын ӧд сьӧлӧмӧн нёрпалысьяс эмӧсь! – эз вермы кутчысьнысӧ Анна Веретенникова. Мыйла сійӧ лоис Россияса аслыспӧлӧс пасӧн? Вевт разьӧм йывсьыс кывсьӧма бӧрыннас нин. Окота пасйыны тайӧ гижӧдас и Панюковъясӧс. Снимокъясыс Ирина КУПЭЛӦН гортса архивысь. Вӧлӧмкӧ, сы мында сикас войтыр сэні олӧны! Осетияын котыртлӧны кыв велӧдан кружокъяс. Быд лун ныв-зонмӧс виччысис мыйкӧ выльтор. Чайтӧны, висьӧмсӧ вайӧмаӧсь кыськӧ бокысь. И быдӧнлы вичмис ас киӧн вӧчӧм мича козин. Быд мортлы меддонаыс – семья, матысса йӧз. Со челядь юасьӧны пызанвывса ворсанторъяс. Унаӧн тай заводитӧны лыддьысьны верстьӧӧн. Татшӧм со таво миян войвылын май тӧлысьыс. Таво сэні шойччас ылӧсас кык сюрс ныв-зон. И лоас кӧ неминуча, кытысь корсьны мыжасӧ? Параскевалӧн кулан луныс йитчӧма нимыскӧд. Бӧръя кадӧдзыс менам куар-кодыс эз жӧ вӧв. Бать коса шуис, эм кӧ пӧ сямыс, мед сьылӧ. Сьылігтырйи и олӧны удмуртъяс олӧм чӧжныс. Удж костын Лена ломтӧ пач да вурӧ паськӧм. Колӧ видзны да сӧвмӧдны сэтчӧс культурасӧ. Мися, бурдан, кутан кӧ кывзысьны врачлысь. А менам нӧшта эм гуся кӧсйӧм – гудӧкасьны. – Митрей чож, кувсьыліс нин, нязӧдчыштліс. Сӧмын тай пандемия вӧсна дугӧдчыны ковмис. Но конкурс дырйиыс эг мӧвпав, коді вермас. Да эз сідз-тадз висьтасьны, а аслыспӧлӧса. Зэв ёна кажитчис челядьлы тадзи уджавнысӧ. – Меным, дерт, медъёна сюри кагатӧ видзны. Поснияс бӧрся видзӧдісны гырысьджык чойяс. Гожӧмнас сылӧн керка йӧрыс райын сад кодь. Висьталіс, мый водзті дас кык кань вӧлӧма! Ме пӧ пыр шула, мый тайӧ рӧдительяслы пай. Норасьӧны и уна патераа керкаясын олысьяс. Ёрдын мужичӧйӧс мыждӧны патерасӧ сотӧмысь. Сэн ӧд зэв уна вӧр веськаліс лёк югӧр улӧ. Сёрниным артмис, мыйысь ӧнӧдз зэв нимкодь. Вичкоӧ ветлывла, сэн сэтшӧм югыд да кыпыд. Тыдалӧ, аскурыс кодлыкӧ коланаджык вӧлӧма. — Тайӧясӧс весиг чернобылечӧн оз лыддьыны. Ливсонъяс олӧны юркарын, асланыс патераын. – А кутшӧмджык сунис да ем колӧ кысьынысӧ? Ӧтитор майшӧдлӧ – мый театр стрӧйбаыс абу. На дорӧ муслуныс мазі дорӧ кодь жӧ важыся. Тайӧ кадыс миян колледжын торйӧн нин гажа. – кыпыд руӧн видзӧдӧны аскиа лунӧ том йӧз. Но та йылысь быть колӧ юӧртны Росгвардияӧ. Но фетрысь вӧчасьӧмыс менӧ некыдз эз лэдз. Да и асьныс сьылысьясыс ӧнӧдз на шензьӧны! Оз тырмы ӧти участкӧвӧй да сылы отсасьысь. Вузасьысьяс тӧдӧны нин унджык гусясьысьсӧ. Но коронавирус вӧсна сы дорӧ мунны оз ков. Сӧмын кык морт пӧ – дас воысь дырджык нин. Сэки и чужис гуся мӧвп – лоны кусӧдчысьӧн. Овлӧ ӧд, мый эмбурыс ставнас тшынйыв кайӧ. Сэки чайті, мися, луныс оз нин и помасьлы. Темаыс вӧлі А.Гайдарлӧн «Чук и Гек» висьт. Оз ӧмӧй тайӧ услугасӧ вӧзйыны быд номерын? Татчӧс аньяс новлӧмаӧсь и сыръя чышъянъяс. Тайӧ сідзжӧ висьталӧ эмбур-озырлун йылысь. – Коронавирус сьӧктӧдіс тіянлысь зільӧмтӧ? Та вылӧ сійӧ вермас судзӧдны колана эмбур. Быдлаті югыд да сӧстӧм, паськыд да лӧсьыд. –Евгений, позьӧ кӧ, висьталышт ас йывсьыд. –Уджала экспертӧн сьӧмӧн вӧдитчан фирмаын. Снимокъясыс авторлӧнда Даниил Курзенёвлӧн. Воӧ кӧ сьӧлӧм вылад уджыд, и вермӧмыд лоӧ. Вӧлӧма вермысьяс лыдын и кокни атлетикаын. И быд изйын пӧ олӧ гном, а турунын – эльф. А мичмӧдчанторйысь медся мусаыс – аммонит. Меным аслым ичӧтсянь кажитчылісны изъясыд. Сӧмын би кинь сявкйӧ-чеччалӧ сьӧд джоджас. Дерт, война кадӧ да и бӧрас вӧлӧма сьӧкыд. Александр чужан сиктас помалӧма дас класс. Нуӧдасны вӧлі миянӧс, челядьтӧ, пуктысьны. Шуас сылы, вай пӧ менӧ, Иван дядь, гӧтрав. Зэв ёна бӧрдіс, выль портфельыс сотчис да. Вермысьнас лоӧма Щельяюрса культура керка. Та могысь пӧ ӧтувтасны став видеокамерасӧ. Донӧдӧм кӧртысь любӧйтор вӧлі наляс-вӧчас. Дзолядырйи тшӧкыда волывлі Ӧльӧш Миш ордӧ. Уджтасыс збыльмӧдсьӧ Россияса 25 регионын. Юасьӧмаӧсь, кыдзи вӧдитны сюра пемӧсъяссӧ. Сійӧс оз на унаӧн тӧдны Коми Республикаын. –Збыльвылас кӧ, эг думайтлы лоны артистӧн. Кыдзи вочаалӧны тэнӧ сэтчӧс видзӧдысьясыс? Ныв-зонлы сьӧлӧм вылас воӧ жӧ петкӧдчӧмӧй. Вит ныв да ӧти пи шонтӧны сылысь сьӧлӧмсӧ. Помалӧма гӧрд дипломӧн, лоӧма вузасьысьӧн. Гортас кольӧмаӧсь Федосья гӧтырыс да 6 пи. Москваын вӧлӧмаӧсь и усьӧмаяслӧн рӧдвужыс. Сідзкӧ, 8-9 метр кузьта кер позяс пилитны. Эштӧдӧма и комбинатлысь ТЭЦ выльмӧдан удж. И быд сьыланкыв йиджӧма авторлӧн муслунӧн. Татшӧмӧн томдырйиыс вӧлі Римма Николаевна! Сідзжӧ пасйисны Иван Ильичлысь уджачлунсӧ. Медым сійӧ вӧлі этшаджык, оз ков ньӧбавны. Аттьӧ муса аньяслы ордйысьӧмӧ пырӧдчӧмысь. А нӧшта ми быд шойччан лунӧ ветлам вичкоӧ. Шань сьӧлӧмаӧсь, отсӧг вылӧ ӧдйӧ воысьӧсь. –Томулов пышйисны карӧ, тані уджыс абу да. Шойччысьяслы вӧзйӧны быдсикас экскурсиясӧ. Радейта восьтыны аслым выль инъяс да муяс. Быттьӧ мый водзын кӧ ланьтӧдчӧма-виччысьӧ. Пасйӧмаӧсь сійӧс «Пасьмунӧм туйяс картаӧ». Бур, мый Аранечын колис бать-мам керканым. Ставыс автозаправкаын моз стрӧга артавсьӧ. Мед-тікӧ вӧлі квайт сантиметрысь кыз-джык. Ӧд сэні пожӧм да коз серти зэв этша сирыс. А 12 чассянь Выльыбса клубын вӧлі концерт. Асъя ыркыдыс ставныслысь ловрусӧ кыпӧдӧма. Юӧртӧмаӧсь и челядьлӧн бурдӧдчанін йылысь. Ӧні педиатрыс эм, но сійӧ тшӧкыда оз волы. Быд кага чужтӧмысь сетлісны «челядь сьӧм». Батьыс лэдзӧ сійӧс муас да кайӧ трап кузя. Каникул чӧжыс Пётр уджаліс кӧрт туй вылын. – Тайӧ уджыс зэв кывкутана да уна тшупӧда. Мунӧмаӧсь миян вотӧдз куим часӧн водзджык. —Мӧвпъяс эмӧсь, унатор на позьӧ снимайтны. Кӧсъям петкӧдлыны война кад йылысь сценка. Галфедьса аньяс, ок, кутшӧм на артисткаяс. Ме чайта, вӧвтӧ колӧ видзны олӧм помӧдзыс. —Висьталӧй, кыдзи корсянныд выль юӧръяссӧ? Телевизор видзӧдысьяс шыӧдчисны миян дорӧ. Гашкӧ, коркӧ и «Юрганын» дикторавны кутас. Нелямын вит во тырас таво ӧтлаын олӧмыслы. Патерасӧ сетісны совхозлӧн шӧр усадьбаысь. Артмӧ, ачым быттьӧ дзоляник ёртасян керка. А мый сэтшӧмыс миянлы – Коми Республикаыс? А сэсся смелмӧдчӧма да восьтӧма ставныслы. –Мыйсянь босьтчинныд тӧдмасьны выль уджӧн? Медводз сиа войтыр костын ӧт-сӧгласа олӧм! Тӧвнас стрӧйбаас зэв кӧдзыд, тӧв шутьлялӧ. Верӧсыс Ольга Владимировналӧн Оренбургысь. –Кутшӧм висьӧмӧн ёнджыкасӧ шыӧдчӧны йӧзыс? Войнас отсӧг вылад он на бурысьӧн чепӧсйы. Гашкӧ, стрӧитчиганыс кодлӧнкӧ мыйкӧ колис. Петкӧдчӧмсӧ дасьтігӧн уна вын лои пуктӧма. А гастрольысь гажныс налӧн ёна нин бырӧма. Мӧдӧд во нин коронавируслы паныд тышкасям. Сьӧкыд висьӧмсьыс 2006 воӧ мамыс кувсьӧма. Кызвынсӧ аслыд колӧ велӧдчыны, лыддьысьны. Вичмӧдліс кад пырӧдчывны вермасян секцияӧ. Ӧнісянь нин чукӧртам личнӧй делӧӧ баллъяс. Снимокыс Игорь Колесовлӧн гортса архивысь. Снимокъясыс Эжва районса администрацияысь. А мый сэтшӧмыс миянлы — Коми Республикаыс? «Менам чужанінын» — сэтшӧм мича сьыланкыв! Оз на ӧд быдӧн куж конькиӧн бура исласьны. —Йӧзыслы тай воӧма сьӧлӧм выланыс клипным. Киным дубаліс, чуньясным ӧдва нин вӧрисны. Мӧд местасӧ шедӧдісны карса «КилоМэтръяс». Став стен пасьталаыс серпасалӧм ӧбразъяса. А мунігас бара шуасны: «Мӧдысь корлӧй на». Сьӧкыд, дерт, овлӧ и уджалысьяссӧ корсьны. Збыльысь, Изьваын гӧсьтъясыдлы век радӧсь. Да и сёяныс кӧръяслӧн кок улас – яла нитш. Тышъяс йылысь налы висьтавлӧ Юрий Кобяков: – Командир тшӧктіс меным вайӧдны кӧръясӧс. Но вывті сьӧктӧдны сійӧс, ме думысь, – оз. Кывйыс колӧ сӧмын кыв ради али йӧз радиыс? Талун «дзоридзьяс» дасӧнӧсь, эм и баянист. Збыльысь, кыдзи нӧ мусукыдкӧд торйӧн овны? А ӧні, кадыс сэтшӧм да, «Гуглыдлы» эскӧны. Содтыны инспектор лыдсӧ абу жӧ позянлуныс. Оз пӧ тырмыны и бурдӧдысьыс да велӧдысьыс. Ямалын олысьяслы зэв колана тіян петасныд. Та вылӧ мунӧма 1,1 миллионысь унджык шайт. Мукӧд ӧшиньыс вӧлі некымын стеклӧ торйысь. Друг мыйлакӧ меным уль чериыс кутіс ковны. Кыдз нӧ пӧ эськӧ збыльысьсӧ коминас шусьӧ? Таво волісны 9 сикт-посёлокысь ветеранъяс. И эз ӧти во, а куим, вит, кӧкъямыс да с.в. -Туръясыс сувтісны 20 сюрс гӧгӧр шайт дон. Зэв дона яблӧг – килограммыс 200 шайтсянь. Тайӧ Mondi котырлӧн уджын тӧдчана нырвизь. И Москва пӧ тшӧтш жӧ аслыспӧлӧса мича кар. Збыль кӧ быттьӧ, кык чуркаӧн гортас воӧма. Со кутшӧм тэнад нывъясыд: шеннӧй* булкияс. Нывъяс комиӧн жӧ вочавидзисны, мый тӧдӧны. Да ската керъяс костас тӧри, немтор эг ло. Ёсь гӧрд изъясӧ весиг инмӧдчывны он лысьт. Тӧвруыс оз сӧстӧм сынӧд, а пӧдӧм дук вайӧ. А дзоньтасьӧмыс пӧ – сӧмын сьӧм таргайтӧм. И сійӧ ёрд пыр вермас перйыны тайӧ сьӧмсӧ. А локтан воясӧ код тӧдас на мый виччысьны. Велӧдчигӧн нинӧм оз ков кольны аски кежлӧ. Челядьлы да велӧдысьяслы маскаяс оз ковны. –Но кор батьӧй тӧдмаліс та йылысь, дӧзмис. Медводз коми кывйысь чассӧ этша сетӧмаӧсь. Неуна «дӧмлыштӧмаӧсь», а сэсся ӧвсьӧмаӧсь. Вашыд петӧ, но збыль, быд мӧслӧн аслас ӧш. —Комбинатын ТЭЦ-лӧн тӧдчанлуныс зэв ыджыд. –Мӧдлапӧлын олысьясӧс чинаяс оз гӧгӧрвоны. Веськыда Алёшиноӧдз сё шайтысь вуджӧдасны. –Мый сетас тіянлы водзӧ олӧманыд медальыс? Он и тӧдлы, мӧд кыкыс бӧрсяньыс югнитасны. –10 сюрс шайтсӧ шуӧма сетны быд кага вылӧ? Фронтӧвикъясысь талун некод нин абу ловъя. Гижӧма сійӧс батьыслы 60 арӧс тыригкежлас: –Та кузя меным унаӧн гижӧны да звӧнитчӧны. Ӧд электрик пыдди вермас локны бӧбйӧдлысь. Шуӧма, мый сійӧ дона, 30 сюрс гӧгӧр шайта. Тадзи жӧ Вӧльдінын выль клуб кыпӧдӧм кузя. Ставныслы ыджыд аттьӧ конкурсӧ пырӧдчӧмысь! Бур уджсьыс пасйылісны уна сикас грамотаӧн. Ӧні пуяссӧ сэтысь пӧрӧдӧмаӧсь, эрд кольӧма. Мыйла эн лечитчы, шуа сылы, а татчӧ локтін? И понйыд сы бӧрся гортас пырны абу вермӧма. Шуам, кор юркарын 12 час, Алтайын – 16 нин. Туристъяслы сійӧс вӧрзьӧдны, дерт, оз позь. Снимокъясыс Анна БАЛИНАЛӦН гортса архивысь. Быд ыжлысь позьӧ шырны 3,5 килограмм вурун. Ыджыдыс, Варвара, таво мунас первой классӧ. Олешин ді озыр лэбачьясӧн да лабиринтъясӧн. Кык сой – Кува да Иньва да вылын берег дор. Вылыс тшупӧда категорияа велӧдысьӧн вӧлӧма. Ставныс босьтӧмаӧсь вылыс тшупӧда тӧдӧмлун. 2024 воын ӧтлаын олӧмныслы тырас нин 50 во. Коймӧд нылыс уджалӧ да быдтӧ куим челядьӧс. Гозъя, мыйӧн вермӧны, отсасьӧны ныв-пиыслы. А вот ӧтка олысь нывбабаяссӧ эг на арталӧй. Некор эг жалитлы, мый чужті сизим ныв-пиӧс. И кутшӧм бур, мый артмис веськавлыны татчӧ. Быдын – торъя аддзысьлӧм либӧ мастер-класс. Этша лыда тайӧ войтырыс быран выйынӧсь нин. Мукӧд вӧлӧгасӧ регионӧ пыр вайлісны бокысь. Некымын картаын видзлісны лысьтан мӧсъясӧс. Нимкодь, мый ставныслы тайӧс мойвиис вӧчны. Кольӧм каднас уна сикас сюжет лои дасьтӧма. – Нимкодь, мый пырӧдчим татшӧм кыпыд гажас. Висьтала ас серти, мыйын порталыслӧн бурыс. Сэсся и шырсянін-мичмӧдчанінъясыд пӧдсаӧсь. Наталья Николаевналысь ставкасӧ юкис меным. – Кор медводдзаысь сцена вылас петі, повзи. Тані ставыс сьӧлӧм выв, ог каитчы нинӧмысь. Овлӧ оз, мый кык творческӧй морт вензянныд? – Кодъяс пыр волывлісны, окотапырысь, дерт. Тӧдіс-ӧ сійӧ, мый тайӧ – медбӧръя письмӧ?.. Иван Вавилинлы войнаыс помасьӧма Австрияын. Россия озыр быдсикас мичлунӧн да озырлунӧн. Уджаліг и быдмим да, сьӧкыд уджсьыд ог пов. И ме ыджыд кӧсйӧмӧн мӧдӧд во нин зіля тані. Челядь кабинетысь нёль-вит часӧдз оз петны. Тӧдӧны, кутшӧм шкапын эм чӧскыдтор, кампет. И меным окота жӧ лои велӧдысьӧ веськӧдчыны. Челядьыс меысь во 5-6-ӧн томджыкӧсь вӧліны. Но и сійӧ мыйтакӧ кад мысти оз мӧд шогмыны. Овлӧ, банкнота юкӧныс косяссьӧма да вошӧма. – Миян семьяын ставӧн радейтӧны лыддьысьны. Шуам, бӧръя татшӧм аддзысьлӧмсӧ сиисны К.И. Бур ногӧн кӧ, сійӧс быд во колӧ видзӧдлыны. Сійӧс босьтісны, а менам ӧти балл эз тырмы. Вердісны зэв бура да чӧскыда торъя ангарын. Сідз кӧ нин шуны, вӧр-ваыдлӧн выныс помтӧм. А лыска пуыдлӧн мезофиллыс ӧти пӧвста и эм. – Тайӧ рытас тэ збыльысь ачыд режиссёралін? Артистлы медтӧдчанаыс – сцена да видзӧдысь. Висьталышті пӧ налы и коми сёян-юан йылысь. Сэні талун видзӧны 100 кук, ставсӧ 220 мӧс. Миша – том морт, Татарстанса Казань карысь. Тані миянӧс чӧсмӧдлісны и бурят сёян-юанӧн. Эг ӧтчыдысь аддзылӧй и мӧсъясӧс да ыжъясӧс. Семьяаныс бать-мам, кык нылук, кань да пон. Сы вылӧ видзӧдӧмӧн и челядьыс пӧслукманӧсь. А сэсся пиӧй шуис, мый пӧ кутан ӧткӧн овны. Водзті менам 700 сайӧ сикас дзоридз быдмис. Выль во да Март 8 лун кежлӧ унджык заказыс. – Меным сэк вӧлі 19 арӧс, – висьталӧ Дарья. — Татчӧ волан да лунтыр кыпыда асьтӧ кылан. Эг чайтлы, мый тайӧ регыдъя кадӧн збыльмас. Тані сійӧ кутӧма уджавны КПСС Коми обкомын. — Мам сьӧлӧмыд ӧд челядь вӧснаыд ёна висьӧ. — Сылӧн повтӧмлун йылысь унаысь нин гаралі. Эска, коді тӧдліс, ставӧн казьтылӧны сійӧс. Людмила Васильевналӧн югыд паметьыс оз кус. И сылы тшӧтш колӧ аддзыны кад шойччӧм вылӧ. Республикалы колӧны татшӧм специалистъясыс. Неважӧн водзмӧстчысьяс ветлӧмаӧсь и Удораӧ. Коркӧ отсӧгыс колӧ унджык, коркӧ этша-джык. Юася Василийлысь, овлӧ-ӧ сылӧн прӧст кадыс. Веськыда кӧ, жаль вӧлі видзӧдны кага вылас. Тані жӧ и быдсикас аддзысьлӧмсӧ котыртлӧны. Ӧні ныв-пиыслӧн вермӧмъясӧн нин нимкодясьӧ. А сиктад сэки мукӧд спорт сикасыс эз и вӧв. Ме лэччылі видзӧдлыны, кор кайӧ теплоходыс. Мортыд матыстчис да шуӧ, ме пӧ тіянкӧд кая. Мӧдысьсӧ пӧжар дырйи муртса абу сотчӧмаӧсь. Володялӧн киыс гырддзаӧдзыс вӧлі сотчалӧма. 1939 воын — 88 олысь, 1963 воын — 54 олысь. Кытчӧкӧ найӧс нулісны да, лы ни ку вошисны. Ӧти пӧрйӧ колхозлӧн йывмывліс 800 гӧгӧр юр. Александр да Татьяна ныв-писӧ ме видзлі на. Война вылысь эз лок и Трӧпим Ветошкин бать. Сэсся казялі бокынджык ӧзйысь турунвиж чут. Ӧтчыд ме аддзи важ чемодан да вӧчи декупаж. Оз дӧзмыны, мый став каднытӧ талы сетанныд? Висьталіс сэсся, кодарланьынджык училищеыс. А Комиысь петӧмаяс, матыстчылӧны аттьӧавны. Оз ӧд весьшӧрӧ шуны, мый шылад бурмӧдӧ лов. Дашуклы ӧкмыс арӧс, велӧдчӧ коймӧд классын. Тӧв кежлӧ запті кроликъяслы тырмымӧн кӧрым. Пуӧм картупель кындзи сёянсӧ эз и аддзывны. Аныбын медся олӧма аньлы таво тырӧ 88 арӧс. Тӧдӧмлун шедӧдӧмаӧсь орчча Озъяг посёлокын. Снимокъясыс Елена КузичлӦн гортса архивысь. Кабала-картон чукӧртігӧн юр жуглыны оз ков. Нӧшта колӧ кужны топӧдны-тубравны шыблассӧ. Та могысь ми дасьтам бать-мамлы конкурсъяс. Да кыдзи веськалін уджавны культура керкаӧ? Профессиясӧ бӧрйыны отсалӧмаӧсь бать-мамыс. Вокзалас час виччысьӧм бӧрын пуксим поездӧ. Асывнас да пажын бӧрын купайтчим-гожйӧдчим. Снимокъясыс ШуктомовъяслӦн гортса архивысь. А сійӧ кадас стеклӧсӧ сьӧкыд вӧлӧм корсьны. Том йӧз сёрнитӧны да сьылӧны удмурт кывйӧн. Эскӧдӧны, мый ставлы колӧ пистиасьны сыысь. Тыдовтчис и, кодӧс кӧні суӧма лёк висьӧмыс. Корам пистиасьны и матыссаясӧс да ёртъясӧс. Мӧд лунас Яковыд збыльысь локтӧма корасьны. Верӧскӧд тӧдмасьтӧдзыс ме та йылысь эг тӧд. Дерт, сэсся кыскӧмӧн-кыскӧ найӧс чужанінад! Сэки шуим лэбны Канаваӧдзыд Ан-2 самолётӧн. Кутім корсьны туй петкӧдлысьӧс да выль пыж. Кор юыс паськыд тыӧн лои, ковмис ёна сынны. Найӧ кутісны горзыны, сув-тӧй пӧ миян дорӧ. Гӧгӧрвоисны, мый ог шмонит, да бергӧдчисны. Кори босьтны пур вылас, но катерыс эз сувт. Туйӧ петӧмсянь 32 лун мысти бӧр воим гортӧ. Юлиялӧн эм ас киӧн вӧчӧмторъясӧн вузасянін. Ок, и мичаа йӧктӧны да сьылӧны-ливкйӧдлӧны! Конецбор шензьӧдӧ медводдза здуксяньыс нин. – Тані жӧ видзам пӧчлысь важся рӧмпӧштансӧ. Вевтас пысалӧм кӧрт табличкаын гижӧд: «Эск. Война пансигӧн мамлы муртса 13 арӧс вӧлӧма. Мария семьянас сійӧ кадас торйӧн нин олӧма. Вочавидзисны, мый некод дорӧ абу волӧмаӧсь. Сувтӧ трап дорын да качӧдлӧ пиуксӧ вывлань. Вӧрыс шутьляліс, чирксіс, шыаліс быд ногыс. Тасянь тыдаліс нин Няшабӧжса некымын керка. Кусыня пӧвъясыс дзирдалӧны шонді югӧр улын. Петя кавшасьӧ пыж вылас да видзӧдӧ вӧрлань. Уджъёртъясыс дасьтісны пызан, чолӧмалӧмъяс. –Кӧзяинтӧм понъясыс, буракӧ, медся скӧрӧсь? ветеранъяслӧн сӧветӧн веськӧдлысьӧс вежысь. Кутшӧмакӧ тайӧ серпасыс казьтыштіс Выль во. Став бурсӧ тіянлы, «Асъя кыаысь» артистъяс! Морӧсӧй шоналіс медводдза сьыланкывнас нин. Гажсӧ жӧ помалӧмаӧсь мичасьыс-мича салютӧн. – И буретш мунан лунас мича поводдя пуксис. Рытъяснас ывлаын ыджыд пызан сайын сьывлім. Галфедь грездӧ тшӧкыда волывлӧны туристъяс. Керка мышкас гозъялӧн кыпӧдӧма нин конюшня. Татшӧмъясыслы зэв нимкодь вӧлӧн ветлӧмсьыс. 2018 воын бара жӧ артмис сэні водзмӧстчыны. Донъялысьяс сэтчӧ бӧрйӧмаӧсь 51 волонтёрӧс. Гӧгӧр шань: дӧм и двӧр, быдлаын дзим-дзурк. Ставыс заводитчис инькаыслӧн кувсьӧм бӧрын. –Оз ков нинӧм висьтавны, эг вунӧд ме нинӧм. Письмӧясыс стенын ӧшалысь рӧмпӧштан мышкас. –А мамыд ачыс абу тӧдлӧма письмӧяс йывсьыс. –Ёртасян керка – тайӧ зэв аслыспӧлӧс тэчас. Заводитлі киӧн на, кыдз шуласны, крестикӧн. Быдмигас тшӧкыда ковмӧма вежлавны протезсӧ. Майбыр, кӧть кымынӧн лок, ставӧн меститчам. –Чужи ме ветымын вит во сайын Визин сиктын. Медводз, дерт, кӧзяиныс пуксьӧма руль сайӧ. Сэті пӧ нӧшта на лӧсьыдджык лоӧ журъявнысӧ. Аддзысьӧмаӧсь Микуньын, кӧрт туй станцияын. Мися, ӧти улӧс вылын али мый кутам пукавны? Со весиг аслыд Кулӧмдінын печать вӧчӧдӧмыд. –Унджык лыддьысьӧй, – ышӧдіс КВН котыртысь. Рочмӧм войвылын коми шмоньыс йӧзсӧ ӧтувтіс. Юӧртӧмаӧсь, мый сиктсьыс тупкӧмаӧсь аптека. Ӧнӧдз на пӧ оз эскыссьы, мый верми пырнысӧ. Но тайӧ лоӧма и сылӧн олӧмын выль тшупӧдӧн. Медся сьӧкыдыс вӧлӧма, дерт, кывсӧ велӧдны. Сы выйӧдз шемӧсмӧдіс некор аддзывтӧмторйыс! Ӧд джын олӧмӧй сэні колис, – висьталӧ Лиза. Инӧн-ладӧн водзӧ овны да дзоньвидзаӧн лоны! Мультфильмтӧ сӧмын субӧтаӧ вермим видзӧдны. Сідзжӧ и йиысь мыгӧръяс сылӧн бура артмӧны. Кыкнанныслӧн уджыс зэв колана да кывкутана. Вӧлӧмкӧ, вунӧдӧма-кольӧма сійӧс ӧдзӧс сайӧ. Ыджыд-ӧ штрап перйӧны сикт шӧрын ёгзьӧмысь? Жаль, но эз на быдӧн аддзы вичколань туйсӧ. Миян батальонӧ веськалісны Изьва районсаяс. И та вӧсна пӧ найӧ бур снайперъясӧн вӧліны. Таво ноябрын «Дзоридз» котырлы тырис 12 во. И зэв унаӧн шыӧдчӧмаӧсь, мед отсавны йӧзлы. Сьылӧны комиӧн, рочӧн да весиг швед кывйӧн. Кутас-ӧ и аски ты-юыс вердны миянӧс чериӧн? Тшӧкыда позьӧ аддзыны ывлаын вузасьысьясӧс. –Кор чериыс пырӧ юясӧ кульмыны, весьӧпӧран. Да найӧс сэтчӧ оз и лэдзны чери кыйысьясыс. –Мыйкӧд эськӧ комиыс менам вежӧрын йитчӧма? И ӧд звӧнитісны меным, корисны сёрнитыштны. «Верӧсӧй видзӧдіс ме вылӧ висьысь вылӧ моз. Век на лача кутӧ, мый коркӧ лоа важ кодьыс. Таысь ӧтдор медавлӧмаӧсь пӧдрадӧн монтёрӧс. Журналистъяс дасьтӧмаӧсь видеосӧ ӧти лунӧн. Ичӧтсяньыс Алевтинаӧс кыскӧма творчествоыс. Юыштас пӧ вӧлі да, шеваыд дугдас горзынысӧ. Регыд нин 10 во лоӧ, кыдз ме ола Карелияын. –Котыртны коми диаспора Карелияын эз артмы. Окота лои паськыдджыка висьтавны сы йылысь. –Мый Камчаткаад понданныд план-тӧгыс вӧчны? Тэ кӧнкӧ вылын-вылын, кымӧрыскӧд ӧтвесьтын. Кӧрыс крабӧвӧй палочки кодь, но чӧскыдджык. Талун ставным мӧдім Мутновскӧй вулкан вылӧ. Но мунтӧдз кывлӧм-лыддьӧм серти донтӧмджык. Оз сідз-тадз тэнӧ сарапаннӧй поштанас шуны. Воль кузяыс мӧдар берегтіыс вӧлі делянкаыс. Лӧсьыда ми Иваныдкӧд ӧта-мӧдӧс буксируйтім. Тӧвнас водз пемдӧ да, ёна сёр воим гортӧдз. Тӧдӧмысь, унаӧн на пиысь пасъясясны асьныс. А сэсся из шом вылын кутчысьӧм олӧмыс быри. Сӧмын кӧрт шыблассӧ юсьыс перйӧма 55 тонна. Быд сизимӧд пачка — сідз шусяна контрафакт. Ручейнӧй вӧчасны да, нӧшта нимкодьджык лоӧ. –Оля, тэ дыр кад мысти петін ас сцена вылӧ. Ӧні тіян костын творчество кындзи мыйкӧ эм? «Веськыд йитӧда» телефон пыр звӧнитліс ань. Концерт бӧрын ставӧн чукӧртчим бипур дорын. А ме корны ог куж да, ас тшӧт весьтӧ лэдзи. –Быд ногыс велӧді, – нюмсорӧн висьталӧ ань. Ӧд миян могным ӧткодь: юӧртны, гӧгӧрвоӧдны. – Ыджыд мам на велӧдліс быд пулы копрасьны. Чинаяслы эськӧ вӧзйылӧмаӧсь школасӧ кольны. Град йӧрас пӧ петавны полӧны, ошкыс уна да. Град йӧрас пӧ петавны полӧны, ошкыс уна да. Коми кывтӧ ӧд ставнымлы ӧтув колӧ сӧвмӧдны. Ар – абу сӧмын гӧтрасян, но и бӧрйысян кад. Дерт, позяс и ошйысьыштны сійӧн, но колӧ-ӧ? 2010 воын йӧзӧді нӧшта ичӧтик кывбур чукӧр. Олӧмын нӧшта ӧтчыд кольмывлі верстьӧӧн нин. Мукӧд мортлӧн тшӧт вылӧ сьӧмсӧ оз вуджӧдны. Вӧрысь кӧ оз сюр нур, сетчӧны сикт-карлань. Учёнӧй серти, пемӧсъяс вермисны тышкӧ воны. Бать-мамыслӧн быдмӧмаӧсь кӧкъямыс чоя-вока. –Ме та йылысь, веськыда кӧ шуны, ог думайт. Та йылысь ме и ас коддьӧмлы куті висьтавны. Ассьыс сӧмын дольӧ, унаӧн нин пӧ босьтісны. Ӧні гозъя ичӧт пиныскӧд да Наташа нылыскӧд. Найӧ «уджалӧны» гуся патераясын, офисъясын. Талун ӧд кӧзяин, кӧнкӧ, нулас жӧ менӧ вӧрас. Талун кежлӧ тырмас, мӧдысь ӧд бара на волам. Ме эськӧ шыасьлі да, абу, буракӧ, кылӧмыд-а. Но тайӧ, кыдз шуласны, мӧд сьыланкыв нин. <> Сулалан кыр йылын – и синмыд пӧтны оз вермы. Зэв букыша вӧлі видзӧдӧ ветлысь-мунысь вылӧ. Талун регионын надзӧник эськӧ бӧр босьтчӧны. Водтӧдӧм турунсӧ сэсся коліс куртны, юравны. А фашистъяс Москва дорӧдз нин матыстчӧмаӧсь. А куимӧн пӧ танӧсь, Маджаын, школьникъяс на. Балалайкаыд гудӧк кодь жӧ муса да радейтана. Олігас на ачыс индылӧма, кытчӧ мед дзебасны. Пиыс кыпӧдӧма Ыджыдвиддзын кык судтаа керка. А найӧ, кор колӧ, отсасьӧны жӧ бать-мамыслы. Лэччылім аминь гырысь пуяса паркӧд ю берегӧ. Тшӧкыда петкӧдчӧны школаса конкурс-гажъясын. Чуваш кыв йылысь висьталіс Александр Блинов. Кыдзи дорйыны мортӧс виччысьтӧм лоӧмторйысь? Та могысь, ӧти-кӧ, колӧ содтыны мӧс стадасӧ. – Бӧръя кадӧ мӧдісны висьны вӧвъяс, порсьяс. Декорацияясыс «ловъяӧсь», ворсӧны артистъяс. Тайӧ быттьӧ том ань йывсьыс торъя спектакль. Лача кутам, ёртасян йитӧдным водзӧ на ёнмас. Со весиг пионерад эг йӧз моз ӧтчыдысьӧн пыр. Сійӧс пасйӧны Ыджыд лун бӧрся 9-ӧд пекничаӧ. Со и ёнджыка отсасьны бать-мамыслы вичмыліс. И бура узьсяс, оз ковмы повны штрапуйтӧмысь! Ой, ылӧдлі, арнас ветлі гриппысь пистиасьны. И ог сӧмын йӧктӧмсӧ шу, тшӧтш и вӧчӧмторъяс. И Неля меным шуӧ, тэнӧ пӧ велӧдам шарп кыны. Коркӧ батькӧд, коркӧ ёртъяскӧд, коркӧ ӧтнам. Война вылӧ гижысь мунӧма медводдза лунъясас. Ӧнӧдз видзӧны матысса морт йывсьыс паметьсӧ. Юлия окотапырысь висьталіс удмуртъяс йылысь. Россия пасьта уна карӧ нин концертӧн ветлім. Пу стрӧйбаыслысь мичмӧдӧмаӧсь ӧшинь-ӧдзӧссӧ. Орчча ичӧтик вӧрын дзебӧны вӧлӧм шаманъясӧс. Тайӧ лунъясӧ дзикӧдз велалі овны яранъяскӧд. Стӧча верма шуны – весьшӧрӧ татчӧ эг локтӧй! Куйлысь висьысьяс бӧрся колӧ ёна дӧзьӧритны. Миян юкӧнын куйлӧны буретш сэтшӧм висьысьяс. Сьылӧмаӧсь, йӧктӧмаӧсь, сценкаын ворсӧмаӧсь. Куим серпасалысьлӧн уджъясӧн вӧчим выставка. Сылӧн гербын серпасалӧма тышкасьысь ошъясӧс. Кык-куим лунӧн и велалӧ Денис найӧс тэчнысӧ. Но, овлӧ, кодкӧ корас козин вылӧ да, вузала. И мый вӧчны, кабала шайтыс кӧ шӧри косяссис? Вермас лоны, дзолюкыд «мичмӧдас» акварельӧн. Водзті найӧс йӧзӧдлісны пандемиякӧд йитӧдын. Медводдзаысьсӧ – 1986-ӧдын, сэсся мӧд вонас. Менсьым пытшкӧсӧс некод оз тӧд ас кындзи да. Гашкӧ, бокисяньыс тайӧ тыдалӧджык да, сійӧн. Кыдзи эськӧ ӧта-мӧдӧс чолӧмалӧны Марий Элын? Татшӧмнас, вӧлӧмкӧ, позьӧ босьтны и мӧслысь. Зэв чӧскыд чери, небыд еджыд яя да этша лыа. Татшӧм лӧнь да паськыд местасӧ эг на аддзыв! Но сцена вылын петкӧдчӧмысь ковмӧма ӧвсьыны. Виччысям волонтёръясӧс, натӧг миянлы некыдз. – Ӧнія олӧмас, чайтан, татшӧм мортыс эм абу? Кутшӧм нин ворсӧм, лыддьыны кӧ весиг ог куж. Ангелина гӧтыр тшӧтш ворсіс тайӧ спектакляс. И зэв нимкодь, мый вермим дасьтыны классика. А сідзсӧ миян регионын мазітӧ вӧдитны кивыв. Орччӧн ветлысь-мунысьяслысь эг ӧтчыд юасьлы: Пилы вит арӧс нин, а нылуклы арӧсӧн-джынйӧн. Меным аслым пыр окота видлыны мыйкӧ выльтор. И сэсся ставыс муніс шыльыда да торксьывтӧг. Сы отсӧгӧн пӧ ӧдйӧ позьӧ туявны гижасьысьсӧ. Сӧмын тай оз ӧтсӧгласӧн овны ёрта-ёртныскӧд. Менсьым ичӧтджык Лена чойӧс тшӧтш велӧдлӧма. Мыйтаӧс Людмила Васильевна пленысь корсьӧма. Техниксянь быдми геофизикаса веськӧдлысьӧдз. Оз ставӧн вермыны пырны сотчӧминӧ, тшын пиӧ. Быд вежон та вылӧ видзлісны 20 миллион шайт. Тайӧ уджыс колӧ оз сӧмын туй морт керкаяслы. Дерт, оз ков дзикӧдз ӧвтыштчыны гӧрд яйсьыс. Вӧдитчӧй торъя пань-тасьтіӧн, кӧм-паськӧмӧн. Гашкӧ, сьӧкыда висьысьӧс колӧ дӧзьӧритны да. Ичӧтик кӧрт торъясысь пӧ артмыліс мича кытш. Ыж уна видзи да, васӧ уна колӧ вӧлі катлыны. Юркарын кӧсйӧны лӧсьӧдны «турунвиж коридор». Помас аслыныс градъяс вӧчлісны колхозникъяс. Эг повлы некутшӧм уджысь ни сьӧкыдлунъясысь. Районса став аддзысьлӧм-гажыс мунӧ миян пыр. Вӧлӧмкӧ, тайӧ – Костромалӧн аслыспӧлӧслуныс. Вонас 11 тӧлысь эньяс ветлӧдлӧны ас кежаныс. –Во вит сайын менам олӧмын лоины вежсьӧмъяс. Медым мамъяс да налӧн челядь вӧліны шудаӧсь! А шедӧдӧм сьӧмнас вештысьны специалистъяслы. Христина юксьӧма верӧсыскӧд, быдтысьӧ ӧтнас. Велӧдчӧ «4» да «5» вылӧ, медся буръяс лыдын. –Михаил, а локтӧм бӧрад кутшӧм удж вӧзйисны? Ӧні нин кызь нёльнаныс куйлӧны чужан муаныс. Гортас локтан туйыс красноармеечьяслӧн кузь. Кор сійӧ пуӧ-жуӧны, оз позь кутны пытшкӧсад. Тшӧктӧ бӧр локны Аныбӧ, – паніс сёрнисӧ ань. Но аслыспӧлӧслуныс сылӧн олысь-вылысь йӧзын. — Дерт, бурджык, лӧсьӧданныд кӧ нёль дозмук. А мыйын водзмӧстчӧ – лыддьӧй тайӧ гижӧдсьыс. Вочасӧн батьыс эновтчӧма «праздничайтӧмсьыс. Ва улӧ веськалӧмаӧсь кар-сиктъяс, кусӧма би. Та вӧсна унаӧн оз вермыны гортаныс звӧнитны. Керка, удж, сад-школа — ставыс быдӧнлӧн моз. Урокъяс бӧрын колӧ быд лун найӧс новлӧдлыны. Думышті, мися, а мыйла комилӧн татшӧмыс абу? А ми пӧ Адлерынӧсь, вочавидзисны меным найӧ. Матыстчӧны да вӧзйӧны – вай пӧ снимок вӧчам. Миянлы, гашкӧ, мукӧд врач дорысь сьӧкыдджык. И меным зэв матысса, дона да муса тайӧ муыс. Торйӧн нин радейта коми руа гажъяс котыртны. Чайтанныд, та бӧрын ми заводитім мусукасьны? Мӧдарӧ на, тӧдчӧ, мый тані дзузгӧ на олӧмыс. Валерийлӧн керкаысь позьӧ аддзыны и роч пач. Бӧрйыси, Сыктывкарын али Тюменьын велӧдчыны. Ямалын опыттӧгыд некытчӧ эз кӧсйыны босьтны. Миян школаясын коми кыв велӧдысьыс оз тырмы. –Би капканад унаысь нин муртса эг веськавлы. Сэсся жӧникыс пыравлӧма керкаас гӧтырпуысла. Юыслысь став вожсӧ да орчча тысӧ серпасаліс. Ковмис котыртны челядьлы «Родники» ансамбль. Сетлӧма тай Енмыс налы сям-кужӧмлун да енби! Ыджыдвиддзын войнаса участникыс эз нин коль. Сійӧс тшӧтш ыстӧмаӧсь трактористӧ велӧдчыны. Кӧть эськӧ зэв ёна колӧ, ыджыд ӧд посёлокыс. Унаӧн ас йӧрсьыныс ылӧджык оз нин петавлыны. Велӧдан юкӧн урчитіс содтыны штатын завучӧс. Лавкаысь сетӧны важмӧм йӧв, рысь, чипан кок. Висьталӧны, гажа пӧ аслыным и видзӧдысьяслы. Збыльысь, бура зільӧны сӧветӧ став пырысьыс. Мича ӧшинь увъясысь сеталім ошкана гижӧдъяс. Бӧрти сійӧ козьналіс вӧралысьлы зарни сюрсӧ. Ме майшаси на: верма-ӧ, и кыдзи ставыс лоас? Сӧветӧ пырысьяс аттьӧ висьталӧны налы таысь! Галфедьса аньяс быдторнас вермасны чуймӧдны. Быд асыв тыртчывлім да ветлім лавкаӧ сёянла. 2015 восянь ӧнӧдз — телеканалӧн веськӧдлысь. Нӧшта кабельнӧй вез пыр, гашкӧ, та мында жӧ. Татшӧм йӧзыскӧд аддзысьлӧмыс менам уна вӧлi. Мед сэки видзӧдлас, кутшӧм сійӧ ӧтка олӧмыс. Кык лун мысти кывсис, мый Маша баб кувсьӧма. Тайӧ аньыскӧд ме паныдаси ёна висьмӧм бӧрын. И тайӧ абу сӧмын гажӧдчӧм, сьылӧм да йӧктӧм. – Но сӧмын видзӧдам, огӧ ордйысьӧй-котӧртӧй. Со и пасьтасьлім коді кыдзи кужис да сяммис. Тайӧ вӧлі збыльысь прӧст кад коллялан шӧрин. —Мыйла водзӧ он мун велӧдчыны тайӧ нырвизяс? Збыль, велӧдысь уджыд оз радейт нюжмасьӧмтӧ. Воча чой-вок чукӧр гузь пырим ыджыд мамъясӧ. Пӧрччысьӧм бӧрын гажаа пуксялім пызан гӧгӧр. Сыктыв районын ӧд уна сикас войтыр жӧ олӧны. –Кыдзи колляланныд карын олігӧн прӧст кадсӧ? Сэсянь ныв и кылӧма, мый кӧнкӧ юргӧ концерт. Сідзкӧ, и батюшкосӧ сэки вайӧдлыны оз артмы. Пыран аудиторияӧ, а сэні уна морта комиссия. Медводз йӧзсӧ гажӧдны мойвиис «Рӧмпӧштанлы». Ӧнӧдз на пыдди пуктӧмӧн казьтыла тайӧ аньсӧ. Гашкӧ пӧ, биысь рӧскодсӧ мед сӧмын вештасны. Тайӧ, гашкӧ, тӧдчанаджык на сьӧм сертиыд да. Бара пӧ куті мӧвпавны, мый водзӧ мӧда вӧчны. Филиппиныын уна пляж, мукӧдыс вель ыджыдӧсь. Да, сӧмын суйӧрсайса кывъястӧ велӧдыштам да. Ӧні та йылысь юавны сёр нин, ӧдвакӧ помнитӧ. Нормативыс вӧлі 180 балл, а менам ӧкмис 216. Верӧсӧйлӧн кыв боксянь отсӧгыс эз нин ковмы. И меным окота вӧлі вайӧдлыны ассьым классӧс. — Ковмис юр садьтӧг гортӧ котӧртны вежсьыны. Ёна жӧ восьса сьӧлӧмаӧсь, югыд лолаӧсь найӧ! А таво кӧть лоис позянлун ме ордӧ волывлыны. Да и ӧткымын вӧчӧмторйӧн ас овмӧсас вӧдитчӧ. И талун таысь сідзжӧ воӧ миянлы содтӧд сьӧм. Бӧръя квайт воӧн унатор лои вӧчӧма ас йӧзӧн. Шыӧдчам газет лыддьысьяс дорӧ ыджыд корӧмӧн. Некор ог шу, мый чужан кывтӧ велӧдны оз ков. – Мича сарапанкӧд, сьыланкывкӧд да семьякӧд. Ыстысьӧны на, адвокат-юрист пӧ тадзи шуисны. Меным тайӧ лӧньлуныс зэв тӧдчана да колана». Ӧтиыс шуӧ, ме пӧ ён, а мӧдыс — ме пӧ ёнджык. Видлӧй тайӧс вӧчны ті, «Коми му» лыддьысьяс. Фотоыс телепон «юр-вемӧ» регыд оз кут тӧрны. Вай матысяньджык тӧдмасям Юрий Северянинкӧд. Бур, мый ай-ма-мыс этайӧ стыдсӧ эз аддзывны. А мый нӧ ме дона гӧсьтӧс джодж шӧрын сулӧда? Перйисны менӧ, кыткӧ пӧ доймӧ оз, доймин эн? Ӧтчыд кык ДТ-ӧн кайим Иван Приезжев другкӧд. А туйын скоросьтнад оз ёна ков вӧлтӧшитчыны. 6-7 гектарӧдз гӧра, кӧть нормаыс – 5 гектар. Тӧда: кӧсъя кӧ – бара на верма волыны сэтчӧ. –Выль туй некытчӧ оз туй, – скӧралӧны йӧзыс. Та дырйи омӧль услуга йылысь некод оз гарав. Творчествоыс сылӧн сэки нин вӧлі аслыспӧлӧс. Вайӧ матӧджык тӧдмасям тайӧ енбиа мортыскӧд. Ме ёна вуджӧдча: комиысь рочӧда либӧ мӧдарӧ. Мортыс ме сэтшӧм, дыр думайтысь, со и кыска. Гозъя быдтӧмаӧсь куим челядь: кык ныв да пи. Ӧні пӧ ми медся озырӧсь – ӧкмыс внук-внучка. Муніс училищеӧ да бӧр босьтіс документъясӧс. Вӧвлӧм велӧдчысьясыс ӧнӧдз казьтылӧны найӧс. Шуам, велӧдам быдмӧгъяс – мунам экскурсияӧн. Культураын уджалысьяс дасьтӧмаӧсь ворсӧмъяс. Дерт, оз пӧ быдӧнлы мойви, но видлыны позьӧ. Дерт, оз пӧ быдӧнлы мойви, но видлыны позьӧ. –Мый верманныд висьтавны асланыд удж йылысь? Велӧдысь туйдӧ ныв-зонмӧс эскыны ас вынъясӧ. Код тӧдас пӧ, мый кутас вӧчны коронавирусыд. Койгорт районса Койдінысь нывбаба воис «Что? –Абу на зептын да, та йылысь ог на и думайт. А ӧд сэтшӧм окота му вывсьыс райтӧ аддзывны. Ӧд та вылӧ сьӧмыс «Роскосмосыдлӧн» оз вичмы. Колӧ-ӧ гижны шыӧдчӧмсӧ быд кага вылӧ торйӧн? –Мый колӧ кутны тӧд вылын шыӧдчӧмсӧ гижигӧн? Быть колӧ индыны банкын шыӧдчысьлысь тшӧтсӧ. А кутшӧм нимкодь вӧлi 1945 вося май 9 луныс! Кымын во, мыйта лун кыссис тайӧ пеж войнаыс. Вермас лоны, мортыс уджаліс погрузчик вылын. Ыджыд удж бергӧдісны Кулӧмдінса шӧр школаын. А со и ачыс: ыджыд, сьӧд, пожӧм вылын пукалӧ. Шуис: «Патроныс кӧтасьӧма, либӧ пистоныс важ. Сергейыс мыйкӧ тӧдӧ вӧлӧм, тыдалӧ, керӧмсьыс. Полышті, артмас-ӧ ладмӧдчыны мукӧд туристкӧд. Сійӧ мӧдӧдчис бӧр гортлань, и ме сыкӧд тшӧтш. 1926 воын НЭП дырйи артавлӧмаӧсь 131 сюрс юр. 42 арӧсӧн кувсьӧма вӧрын инфарктысь 2016 воӧ. Кузола машинаыс карас, гашкӧ, некымын и вӧлі. Тайӧ меным гоз-мӧд тӧлысь кежлӧ юны тырмымӧн. – Код дорӧ кӧ тӧжд-майшасьӧмнад шыӧдчылінныд? Пӧльӧй менам мичаа гудӧкасис да мылаа сьыліс. Сьӧлӧмсянь кывза и сьӧлӧмсянь ворса да сьыла. Ас киӧн вӧчасьысьяс нуӧдісны мастер-классъяс. Быд нырвизьын томуловлы отсасисны экспертъяс. Ӧшинь улас быдтӧны уна пӧлӧс град выв пуктас. Мый вӧчӧны та могысь «112 тэчасын» зільысьяс? Кӧть тэ кутшӧм чина, а смертьыс тэнӧ босьтас. Таысь кындзи зільӧ пу серлӧдлан мастерскӧйын. Ӧнi лыддя роч гижысь Василий Беловлысь небӧг. Тайӧ юалӧмыс школа помалысьясӧс ёна майшӧдлӧ. Кодлыськӧ чой-воклысь ваям да, сылысь новлам. Сійӧ и вӧзйис меным клубын йӧктӧмъяс пуктыны. Но ӧні ме сэні ёнджыкасӧ шойчча аслам уджысь. «Коломнаса керка» рукописьыс витрина улын жӧ. Сьылысь-ворсысьяскӧд тшӧтш окота тӧдмӧдыштны. Ветлысь-мунысьлы вӧзйӧны узьмӧдчыны на ордын. – А мыйла мӧд котырӧ он вӧзйысь, татчӧ, карӧ? Медводдзаысь петӧма сцена вылӧ витӧд классын. А конкурс кежлӧ дасьтысьнытӧ колӧ содтӧд кад. Олам да быдтысям ладӧн-бурӧн, зэв ӧтсӧгласӧн. А ме ӧтиӧд номераас, верӧсӧй ас вылас уджалӧ. Тырмӧ-ӧ кадыд велӧдчысьяслы да аслад семьялы? Но ме ӧнӧдз на ог куж чукӧртны Рубик кубиктӧ. Денис дыр кад видзӧма ас пытшкас гуся мӧвпсӧ. Сэсся быд во выльмӧдыштала, кыткӧ кӧ вушйӧма. Бӧръяысьсӧ странаын сьӧмсӧ вежисны 1998 воын. Матӧ 20-ӧн пӧ волывлӧны, и таысь зэв нимкодь. Козинъясыс быд командалы лоасны, – шуис сійӧ. Операторъяс пыр мунӧ уна сюрс звӧнок-шыӧдчӧм. Озджык кӧ, инспектируйтӧны быд нёль во мысти. – И мый колӧ вӧчны, медым некод эз «крукась»? Ӧти-кӧ, сёрнитчӧмсӧ кырымалӧны куим во кежлӧ. Менам сэки геройлӧн моз жӧ висьӧ-доймӧ лолӧй. Сунис гартланінас кӧть эськӧ и лӧньджык вӧлі. Чайта, артистлы сідз шусяна комфортыс оз ков. Кодлӧн медуна чукӧрмылӧма – сійӧ и медшудаыс. Жугалӧм-инмывлӧм чипан кольксӧ чукӧртлӧмаӧсь. Нимкодьпырысь муні, но . абу ме серти вӧлӧма. Лысьтысьысьяс локтӧны фермаӧ куим час асылын. Медводдзаысьсӧ тшӧтш выставка вылысь аддзылі. Сэсся и ӧтувтчӧм бӧрын му-видзным унджык лои. Кӧдзыд тӧлын Байкал «чужтӧ» зэв уна йи пласт. Сылӧн став уджыс вӧлі йитчӧма вӧр пӧрӧдӧмкӧд. Радейтӧ дзоридзьяс, медся нин любӧ сылы мирт. – Екатерина, а мыйӧн нӧшта шудаӧсь челядьныд? Шулӧны тай, кужӧмлуныд пӧ озырлунысь бурджык. Кысьыны-вышивайтчынысӧ велӧдчылӧма мамыслысь. Шуам, мукӧдлаӧ овны мунӧны, кага чужӧ да с.в. Сылӧн прӧстлуныс да восьсалуныс вӧлі чуймӧдӧ. И чайті, мый тайӧ сӧмын Москваын вермас лоны. Снимокыс Таисия Семяшкиналӧн гортса архивысь. Фетрысь вурӧм небӧг небыд, шоныд, куснясьтӧм. Томджыкъяс пӧ гортас озджык ӧвтчыны кабырнас. Сӧмын татшӧм ногӧн лоан вына, винёв да тэрыб. Татшӧм ногӧн шуим водзӧ ёртасьны во помӧдзыс. Неважӧн тупким витӧд сессия, – висьтасис зон. –Прӧст кадыс тырмымӧн, – вочавидзис том морт. И медводдза коми кывбурыс шусьӧ «Коми кывлы»: Чайта, буретш та вӧсна балетын унатор артмис. Тыдалӧ, мый нывъяс ёна радейтӧны чужаніннысӧ. Мария Александровна гӧтырыс велӧдӧма школаын. Но кольӧм во ар бӧръясӧ косявлӧмаӧсь кӧинъяс. И бӧрыннас тшӧтш, кӧть и синнас омӧля аддзис. Кача роктӧ мам ваӧн пуас да, йӧлӧн кизьӧртас. —Нёль класс велӧдчӧм бӧрад шыпасъястӧ эг тӧд. Вера зэв енбиа, сылӧн ки помысь ставыс артмӧ. Мужичӧйяслысь сэсся корлывлі, шойччӧді найӧс. Клубса уджӧ босьтчӧма мамыслӧн кувсьӧм бӧрын. Войпокаын ыджыд арлыдӧдз олысьясыд вӧліны жӧ. Сетісны збой вӧв, коді эз кывзысь, пышйывліс. –Анастасия, висьталышт ас да чужанін йывсьыд. Москва вочааліс миянӧс лымйӧн да лэчыд тӧлӧн. –Специалистъяс лыдын эм музыкальнӧй терапевт. И колис миян ыджыд мам ӧтнас квайт челядькӧд. —Рельсыс ӧкмыс метр кузьта, станинаыс — метр. Снимокъясыс Илона АртеевалӦн гортса архивысь. Та понда карӧ кольччӧм йылысь эг и мӧвпыштлы. Кык-куим во мысти нин адгумйыдлӧн выныс бырӧ. Тайӧ Шуктомовъяслӧн медся ичӧтъясыс — звӧнни. Клипсӧ видзӧдӧмаӧсь нин 180 сюрсысь унджыкӧн. Сочиын векся нин зэв ыджыд гӧрӧд – ротавирус. Орччӧн куйлысьяс, кыла, ньӧжйӧник варовитӧны. Плешкыд кӧ пӧсь, котӧрӧн колӧ «Скорӧй» корны. 38 градусысь кӧ вылынджык – нуасны больничаӧ. Стрӧитчӧм могысь став коланасӧ вайӧмаӧсь нин. Ог тӧд, кыдзи менӧ аслам бать-мамӧй лэдзисны. Выльмӧдӧм оланпасыс лоас вына июль 5 лунсянь. Но казялі Аранечысь и выльӧн кыпӧдан керкаяс. Рӧдвужыс ӧнӧдз вӧдитчӧны сыӧн вӧчӧм эмбурнас. –Колӧны-ӧ Ямалын олысьяслы коми передачаясыс? Збыльвылас ставнымлӧн уджтасъясным ӧткузяӧсь. Воддзаыс зэв ёна колӧ вӧрсӧ ловзьӧдӧм могысь. И ставсӧ тайӧс снимайтӧ да ӧтуввезйын йӧзӧдӧ. Сёысь унджык километр пӧ ковмас пыжнад кайны. Зэв унатор аддзылӧмаӧсь, унатор тӧдмалӧмаӧсь. Грездын эм прӧст кад коллялан керка да пошта. А мыйта гын сапӧг дӧмис — артавнытӧ он вермы! Шань да сибыд мортыд дорӧ зонка ӧдйӧ велаліс. Тадзи сылӧн лои нӧшта ӧти сьӧлӧм бурмӧдантор. Вывті нин окота вӧлі ӧдйӧджык вуджны выльлаӧ. Медводдза тшупӧдсӧ вӧлі котыртӧма ӧтуввезйын. Гожӧмнас Кулӧмдінӧ кежавлӧмӧн кайлім Дон тыӧ. Дас вит минут мысти Ирина и вочавидзис меным. Гозъялӧн нывъясыс бабныс ки вылын и быдмисны. Меным сэтшӧм ёна коліс бать, мед и абу ловъя. Вот ӧд кыдз олӧмыд бергӧдас, думӧн он думайт. Корасны висьмӧм морт дорӧ, петан, а гӧгӧр ва. Дерт, кодкӧ ёнджыка водзмӧстчӧ, кодкӧ озджык. Второгодникъяс ставсӧ нин тӧдісны да кужисны. Мамӧ пуксьӧдіс миянӧс чойкӧд медводдза радын. Бать-мамлӧн ми быдмим куим вок, ме – медічӧт. Сідзкӧ, водзӧ ёртасьны да зіля уджавны мӧдам! –Ог тӧд, мый йылысь тэ кӧсъян менсьым юасьны. Зэв сюсь, писькӧс да паськыд тӧдӧмлун сетысь. – Петкӧдчим эськӧ кыдзи оз позь петкӧдчынысӧ. Постановкаас тыдовтчӧ аньлӧн сьӧлӧмыс, лолыс. –Ветымынысь унджыкын вӧлі, – вочавидзис Илья. Овмӧдчим патераын кыкӧн суткинас 400 шайтысь. Мукӧд лунӧ став телепоныс куйлӧ канцелярияын. Ёртъяс корӧны велӧдны найӧс варовитны комиӧн. А коми кывнас ме тані зэв нин гежӧда вӧдитча. – Тӧдмӧда найӧс аслам радейтана гуся инъясӧн. Ӧні нин нимкодясьӧны 5 арӧса Ульяна внучкаӧн. Ва кружкасӧ бабным петкӧдлывліс налы ывлаӧдз. Мамӧй чуймалӧ, кытчӧ пӧ та дыра кежлӧ вошлін. Россия мирын медводдзаӧн кутіс вӧчны вакцина. Выль восӧ ми пыр виччысям бурас лача кутӧмӧн. Вичко пытшкӧсыс вӧлӧма зэв мича, югыд, кыпыд. Ӧні тай со торъялӧ уна рӧма керка вевтъясысь. Ӧні быттьӧ и вичко пытшкӧсыс лои паськыдджык. – Аттьӧ татшӧм колана уджас водзмӧстчысьяслы! Гӧрӧмаӧсь-кӧдзӧмаӧсь 4,2 сюрс гектар угоддьӧ. Сопкаяс костсьыс лётчикъяс найӧс эз казявны». Таысь командир меным благодарносьт висьталіс. И казялӧмаӧсь джуджыд мыльк вылысь сизим кӧр. Медыджыдсӧ, паськыд сюрасӧ, пыр жӧ тӧдӧмаӧсь. Снимокыс Алёна ТерентьевалӦн гортса архивысь. Вайӧда «матысджык» пример бара жӧ ас олӧмысь. «Гугл» тай шуӧ, мый матӧ сюрс километр сайын. Оланпасъясным сетӧны позянлун тадзи кыйсьыны. (Та йылысь уна во мысти папа ачыс висьталiс). Юалӧмъяс вылӧ вочавидзӧ кужӧмӧн, думыштчӧмӧн. Но оланінсӧ налы оз позь лӧсьӧдны ФАП бердын. Вӧзъя талунъя газетлысь ёнмӧдны куим нырвизь. Таво уси ыджыд шуд пырӧдчыны гранта конкурсӧ. Дерт, сэсся та дыранад ӧшиньясыс сісьмӧмаӧсь. Та вылӧ артыштӧма 300 миллионысь унджык шайт. Колледж бӧрын нырвизьсӧ бӧрйыны эз вӧв кокни. Эмӧсь-ӧ регионъяс костын культура йитӧдъясыс? А «Шондібан» нимсӧ сетӧмаӧсь сӧмын 1995 воын. На пиысь 85-ыслы и содтӧд тӧдӧмлун на сетӧны. Ру сертиыс вулкантӧ аддзим сӧмын витӧд лунас. Менӧ медся бур зонмыс ас саяс кагаӧн босьтіс. Кадыс сэтшӧм вӧлі, нинӧм абусьыс пуксьӧдӧмны. Челядьыдлӧн и. Бур кӧ вӧлі, мый нӧ эз гижсьы? Чеплялӧ кӧдзыдыс ныртӧ да, ягас бипур пестім. И ӧні «Грозасӧ» дасьті классикысь кежласьтӧг. Быттьӧ «мукӧд мирӧ» игнавтӧм ӧдзӧсӧд пырисны. Миян ведомствоным тырӧма МВД-сянь шыӧдчӧмнас. И лыдпасъясыс, колӧ шуны, ёна повзьӧдланаӧсь. СнимокъясысГалина Ивкучевалӧнгортса архивысь. Став дзоньтасян уджсӧ шуӧма эштӧдны 18 лунӧн. «Стажёр» уджтасыс пӧртсьӧ олӧмӧ квайт во нин. Ми сійӧс пыдди пуктам да сиам выль вермӧмъяс. Синмад оз и шыбитчы, кытчӧдз пыдӧджык он пыр. Вӧчасны кӧ поссӧ, чиналӧн ӧти юр висьӧм бырӧ. И коді дасьтӧма-вынсьӧдӧма татшӧм уджтассӧ?.. Бара пӧ, сідзкӧ, оз велӧдчӧм ло, а куш нимыс! Оз ӧд пӧ батутӧн пондыны качӧдны сэтчӧ йӧзсӧ. –Семьяын куимсянь дас квайт арӧсӧдз кык кага. Матысса кадӧ кырымаласны та йылысь сёрнитчӧм. Джынсьыс унджыкыс война вылысь эз бергӧдчыны. Кор кок йылас на вӧлӧма, видзӧмаӧсь мӧс, кук. Сідзжӧ и вот вештӧмысь миянӧс некод оз мезды. Ме водзын сулаліс сьӧд шапкаа да маскаа морт. Но кыдз ветеранлы пӧ, вузалам 13.980 шайтысь. Ме сылысь стӧчмӧді, мися, кутшӧм улича вылын. Батьыс да вокыс фашистлы паныд тышкасьӧмаӧсь. Сійӧ жӧ Норвегияын, Швейцарияын оз тшыгъявны. Миян олӧмын и збыльысь ставыс топыда йитчӧма. 1994 воын том морт тӧдмасис Лиза нима нывкӧд. –Прӧст кадныд кӧ вичмывлӧ, кыдзи колляланныд? Тшӧтш и аслыным ковмывлӧ ветлыны ылі каръясӧ. Недыр мысти сысянь «ВКонтакте» пыр воӧма юӧр. – 75-90 прӧчент велӧдчысьыс аддзӧны выль удж. коді муніс олӧмсьыс кык во сайын 14,5 арӧсӧн.. Кор медводдзаысь на ветлі вӧрас, мамкӧд нуліс. Нывбабаяс купайкаӧн да шалльӧн мунӧны уджавны. Мужикъясыс оз уджавны, найӧ куйлӧны нар вылас. – Нывлӧн нылыс кувліс да, весиг сійӧс аддзылі. Судзӧдчӧма вӧлыс быдтасӧдзыс да йирӧ рӧсадасӧ. Кӧсйысьӧма да, Маше босьтіс больничасьыд менӧ. И меститчӧ сійӧ зэв ыджыд да паськыд жыръясын. Но та понда оз видзӧдсьы вошӧмаӧн да эндӧмаӧн. Ыліысь вӧлім сӧмын ме да Улыс Новгородысь ныв. Выль овчарня вылас видзӧмаӧсь 18 миллион шайт. И школаын велӧдчысьясӧс, быдтасъясӧс, радейта. – Военнӧйястӧ, дерт, татысь мӧдлаӧ вуджӧдісны. Сэк жӧ коммунальнӧй услугасьыс сьӧмсӧ кульӧны. А ӧд тайӧ збыльысь Россияса пас, миян озырлун. Войдӧр ӧти гаж эз кольлы тайӧ инструменттӧгыс. Снимокъясыс Инга ФИЛИППОВАЛӦН гортса архивысь. Тані сёрниыс пансис талунъя литература йылысь. Майшасьыштi, мися, гӧгӧрвоам ог ёрта-ёртнымӧс? Юлия Михайловна жӧ мамыслӧн ӧтка нылӧн вӧлӧма. Сыкӧд сэсся унаӧн казьтылӧм вылӧ снимайтчисны. Коймӧд лунас сёрниыс гартчис литература гӧгӧр. И быдӧн йылысь эм мый висьтавны да петкӧдлыны. Мӧйму бӧръя письыс пӧдлассис куим организация. Удораса Путшкымдін сиктын сійӧс шуӧны пиньдыш. И сійӧ жӧ воас салдат босьтчӧма кыпӧдны керка. На пыдди сідзжӧ вештысяс миян регионса бюджет. Страна пасьтала босьтчисны мобилизуйтны йӧзӧс. Лоас кӧ номерокыс, урчитӧм кад кежлӧ муна дай. Кыдзи нӧ «Коми муӧ» гижысь-йӧзӧдчысьӧс йӧртан? Ӧні, висьтала тай, ачым нин клубас заведующӧй. Мужичӧйтӧг сценатӧ мичмӧдны-лӧсьӧдны он вермы. Пандемияыд гажсӧ торкис, петкӧдчыны эг вермӧй. Иван Вавилин чужлӧма Кӧрткерӧс районса Баярын. И восьтіс гусятор, мый йылысь некод на эз тӧд. Кольӧм во ветлім дасӧд классын велӧдчысьяскӧд. Тайӧ важ карас водзті овлӧмаӧсь озыр купечьяс. Мися, мӧдӧда заочнӧй вылас, а сэсся тыдовтчас. Тайӧ водзмӧстчан котырыскӧд кой-мӧд во ноксям. Вӧлі-ӧ челядь кывзысьтӧм кузя полӧм-майшасьӧм? Ас машинаӧн мунігад сувтлам кытчӧ миянлы колӧ. Мӧдлы, кӧрталӧм синмалы, ковмӧма 28,8 секунда. Шуӧны тай, эм кӧ ыджыд кӧсйӧм – ставыс артмас! Ичӧтсяньыс мичаа серпасасьӧ, радейтӧ вурсьыны. Абу лавкаысь ньӧбӧма, а ставсӧ ас киӧн вурӧма. Но та дырйи бура тыдалӧ, мый дона тайӧ сьӧмыс. Но экспертъяс сяммӧмаӧсь чукӧртны сӧмын витӧс. Лыддьысьӧмыд ёна озырмӧдӧ тӧдӧмлунтӧ, вежӧртӧ. – Кыдзи веськалін йӧзлы отсалан «112» службаӧ? – Бӧръяыс кывбуръяса небӧг, шусьӧ «Граф Омен». Прӧверкаыс ёна чиніс да, бизнесыд личӧдчыштіс. Припятьын уджалысьяс тшӧтш олісны Чернобыльын. Ӧдйӧджык дӧзманныд, кокньыдджык дойдны тіянӧс. А воӧм мысти гӧгӧрвои, мый ме тані ас местаын. Тіянлысь коркӧ босьтлісны вир вакуума шприцӧн? Вӧлӧм, миян котыркӧд жӧ Байкал дорӧ мӧдӧдчӧма. Ті ставӧн менам сьӧлӧмын, кыдзи и дона Байкал! Кылі весиг, кыдзи торпыригасьӧ чегӧм нин лыыс. Таво виччысьӧны тэрыб отсӧг сетан выль машина. Да и шензян, кыдзи сылӧн татшӧм мичаасӧ артмӧ? – Ӧні вузасянінад сунис-шӧртыд, ок, уна сикас. – Тимур, кыдзи тэ ас пытшсьыд корсин Мышкинсӧ? Но бурдӧдысьыслӧн кувсьӧм бӧрын воӧма Россияӧ. Колӧ гӧгӧрвоны персонажсӧ, сылӧн ку пиын овны. Вермасны на таысь кыскыны уголовнӧй кывкутӧмӧ. А лоӧ кӧ татшӧм мисьтӧмторйыс, ӧдйӧ бурасьӧны. Ӧтчыд шыӧдчисны, патераын пӧ кодкӧ бокӧвӧй эм. Локтім да корим петкӧдлыны камерасьыс гижӧдсӧ. Ми сыкӧд кыкӧн мунім Людмила Васильевна бӧрся. — Мылдінысь ӧти зон веськавлӧма пленӧ Чечняын. Снимокъясыс Герман Снигирёвлӧн да ӧтуввезйысь. Хозяиновъяслӧн семьякӧд ми тӧдсаӧсь важӧн нин. –Во дас сайын Москваысь Ко-миӧ волісны «Вести. – Андрей Павлович, шуӧны, висьӧмыс пӧ «томмӧ». Матыссаясыслы тырмымӧн видзӧдны гигиена бӧрся. Тайӧ каднас мортыс велӧдчӧ да инасьӧ удж вылӧ. Ас овмӧс лӧсьӧдӧм вылӧ вичмӧдӧны сё сюрс шайт. Пырӧмсянь синмӧ шыбитчисны миян коми петасъяс. И кулитӧны кӧ – кутшӧмкӧ шусьӧгӧн, кывпесанӧн. Пӧжас да юмовтор йылысь и сёрни оз вермы лоны. 2009 воын Москваса храмын гӧтыркӧд венчайтчим. Весиг девиз налӧн эм: «Рочевъяс пыр дасьӧсь!». Эска, и аслам чужанінӧн найӧс тӧдмӧдны артмис. Турунӧн лечитісны и ыджыд мам да мамлӧн чойыс. Валентина кужӧ жӧ вӧдитчыны бурдӧдчан турунӧн. И сідз шусяна инвентар вӧсна эз ков майшасьны. Стартуйтас спортсмен, и сэсся ставыс сы сайын. Ачым чунь вож костӧд видзӧда, кодкӧ кыйӧдӧ оз. —А мыйла воліс батьыдлӧн кувсьӧм йылысь юӧрыс? –Таво вылӧ миян клублӧн тайӧ медводдза вермӧм. Отсасьӧма посёлокса школаын коми кыв велӧдысь. А, гашкӧ, быд сюръя йылӧ ӧшӧдны тыртӧм камера? Тайӧ лун кежлас быд керкаын ёна дасьтысьлісны. Ӧти кувлӧма дзоляӧн, быдмӧмаӧсь 9 пи да 3 ныв. Сы моз Войпокаын тадзсӧ некод вурсьыны эз куж. Чужанінас корсюрӧ ветлывліс, менӧ на нулывліс. Войпокаса пӧшти став олысьыс вӧліны Попов ова. Вӧлі нӧшта Мозымов семья, Мишыс воліс Аныбысь. – Сёйӧ 350-ысь унджык сикас быдмӧг-тшак-вотӧс. Кӧрт тувтӧм стрӧйбаяс да еврейяслӧн кевмысянін Снимокъясыс «Ас йӧз» театр студиялӧн архивысь. –Ӧкмыс арӧсӧн дыр кежлӧ веськалі бурдӧдчанінӧ. –Мый сианныд Выль во кежлӧ газет лыддьысьяслы? Висьталіс, кыдзи мунны метроӧн, кытчӧ чеччыны. Сьӧлӧмас йиджӧма, пыр пӧ кута волывлыны сэсся. Найӧ чуймисны, мый ме, сьылысь, пусьыны кӧсъя. Том йӧзлӧн олӧмыс водзӧ лючки мунӧма-шлывгӧма. Снимокъясыс Михаил ИгнатовлӦн гортса архивысь. Мунім чойлӧн верӧсыскӧд рӧдвужыскӧд тӧдмасьны. Талун сылӧн овмӧсын «кузь пеляыд» 60 сайӧ нин. Верӧсыс моз жӧ радейтӧ сцена вылын петкӧдчыны. Сэні понйыс вӧзйӧ козьнавны «мыйкӧ ковтӧмтор». –Ме шуда, мый аслам уджӧн нимкодьӧда сьӧлӧмӧс. –Надежда, а мый йылысь мӧвпаланныд водзӧ вылӧ? Та серти Полина нылыс весиг гижӧма туясян удж. –Ирина Анатольевна, а кодлы сианныд часовнясӧ? Важ пӧлӧс керкаыс сиктын абу уна, но тырмымӧн. Миянкӧд куйліс кык арӧса кагук, мамыс оз вись. Ті тӧданныд, кутшӧм сійӧ, збыльвывса муслуныс? Парламентса депутатъяслы личӧдчыны оз на позь. –Видзӧй асьнытӧ, – янсӧдчи ме Майя Пыстинакӧд. Чайта, миян программаяс йӧзыслы зэв коланаӧсь. И бара руыд кыптас, да водзӧ зільны окота лоӧ! –А водзӧ вылӧ кутшӧмӧсь тэнад дум-кӧсйӧмъясыд? Весиг зэв смел морт чеччыштӧм водзас майшасьӧ. Лышкыдасьны да аснаукӧн видзны некод оз вермы. Усьӧ кӧ турун, нитш кор вылӧ, вермас косьмыны. Кык во мысти лэптӧмаӧсь кык ыджыдджык теплица. Тайӧ ыджыд уджсӧ вӧчӧны быд кӧкъямыс во мысти. Кынтӧм коз-пожӧмысла волӧны рефрижераторъясӧн. Асланыс патера карын абу, лэдзӧмаӧсь рӧдвужыс. Сэки став вынӧн сынны кутім да суӧдім катерсӧ. Дышӧдас да, улич вылӧ петкӧдасны да эновтасны. Мед гӧныс мича вӧлі, торъя нин бур лосось вый. Тӧдсаӧй локтіс ме дорӧ да юасьӧ, мый пӧ вӧчны? Яръюгыд, сьӧлӧм вӧрзьӧдана конкурс-гаж артмис! Лӧкчим вожын медводз овмӧдчылӧмаӧсь Лопыдінын. Войколавны сувтӧмаӧсь Веж юбердса важ керкаын. Уналаын Висер ю пӧлӧн сулалӧмаӧсь вӧр керкаяс. Лазарь Михайловичлӧн олан туйыс вӧлӧма сьӧкыд. Сэсся босьтчӧма Ольга Сапрыкина сылысь юасьны. Владимир Уйба кӧсйысис пыр жӧ ставсӧ ладмӧдны. Войнаыс муніс пӧшти вит во – 1.418 лун да вой. Регыд нин мыччысяс кыйдӧсӧн семьясӧ вердысьыс. Быд выль шыпас велӧдӧмысь ошкывліс няньторйӧн. Сӧглас кыв кылӧм бӧрын дзик пыр индіс завучӧн. Мӧд вонас 18 скаутлӧн походыс вӧлі сьӧкыдджык. – А став пенсионерыслы сиам – эн усьӧй ловнад! Вӧчӧ укол, вермӧ весиг неыджыд дояин вурыштны. Та бӧрти «Юрган» вӧчис театр йылысь телефильм. Кыдзи артмис восьтыны сійӧс миян республикаын? И вель унаӧн кӧсйӧны тӧдмасьны миян удж-могӧн. Колӧ пасйыны, мый быд во дасьтам уджалан план. Торъя нин олӧма морт кӧ, тэ сійӧс верд, юктӧд. Вирас и лы вемас, тшук, коми кӧрыс налы пырис! И ачыс сійӧ пырӧдчӧ велӧдысьяслӧн конкурсъясӧ. Та йылысь сійӧ юӧртіс меным гоз-мӧд лун сайын. –Мый медвылӧ донъялан мортын, кытшалысь йӧзас? Ми пӧ сыкӧд, висьталӧ Илья, бур ёртъясӧн лоим. Но 2008 воӧ мир пасьтала экономикаыс джӧмдӧма. Юалім Ильялысь и, тшӧкыда-ӧ волывлӧ чужанінас? Веськалан кӧ скидка шӧрӧ, сьӧмтӧ бура видзтан. Снимокъясыс Наталия НацевалӦн гортса архивысь. Быд концерт вылӧ корлывла ассьым став тӧдсаӧс. Тӧдсаясыс эскӧмаӧсь да унаӧн мӧдӧдӧмаӧсь сьӧм. Сьӧкыдлунъяс вылӧ видзӧдтӧг олӧмыс мунӧ водзӧ. Усвавомын жӧ шуӧма кыпӧдны выль ӧтувъя пывсян. Ок, и радлісны сэсся дзолюкъясыд, аддзисны да! Эска, ас водзын пуктӧм могъяснымӧс збыльмӧдам. Та вӧсна донъяс йылысь юалӧмыс вӧлі виччысяна. А со школаным пӧ квайтымын во нин дзоньтавтӧм. Но Кола кӧджысь чукӧртӧм кӧрыс оз вӧлӧм тырмы. Нуӧдны шуӧмаӧсь медик-волонтёръяскӧд ӧтвылысь. Кодкӧ ньӧбӧ аслыс, кодкӧ козьналӧ матыссаыслы. Татшӧм «АгроУдора» котыр эм нин Удора районын. Керавлӧмаӧсь йӧрданъяс да кыйсьӧмаӧсь ботанӧн. – Зіля юӧртны выльторъяссӧ сӧстӧм коми кывйӧн. Пенсияӧдзыс во дас уджалiс бригадир-механикӧн. А ӧні законын стӧча гижӧма – уджавны веськыда. «Коми му» газетын шӧр редакторлысь удж вӧчысь. Визинын, Куратовын да Поёлын уджыс водзӧ мунӧ. Ме сэки верӧс сайын нин вӧлі, и челядь вӧліны. Восяхово сиктын кызвыннас олӧны ханты да коми. Вулкан вылӧ туйным тупкыса на, но ывлаын ясыд. А сэсся репетируйтны да петкӧдлыны концертъяс. Матыстчис луныс, кор сельпоӧ груз вӧлі вайӧны. Снимокыс «ВКонтактеын» «Моя Муфтюга» котырысь. Мӧд ДТ-ӧн сэсся отсалісны да, воим эськӧ бура. Ӧти кузькодь гӧра сюрӧ сӧмын Ужбурысяс вотӧдз. А ӧнія том йӧзыдлы оз кажитчы му бердад уджыс. Талун мирас артавсьӧ 6.700 гӧгӧр сёрнитан кыв. Фототӧварӧн, тыдалӧ, Комиын ёнасӧ оз вузасьны. —Кыдз сідз вермас лоны, медым эз вӧв тубрасыс? Маркировкасӧ тӧвар вылас пасйӧ сійӧс вӧчысьыс. Лыа тыра некымын машинаыд оз сулав миллионъяс. Путёвкаысь мортыс ӧткажитчыны вермас кӧть кор. Татшӧм лыдпасъяссӧ сёрнитчӧмас пыртны оз позь. –Меным ёна воис сьӧлӧм вылӧ ставнас конкурсыс. Верӧсыслӧн батьыс олӧма Архангельск обласьтын. Со аньыс и юасьӧ, позьӧ оз пӧ вузавны ружьесӧ. А Александр Канев дзик на неважӧн кӧлысясьӧма. А талун ми кӧсъям восьтыны реабилитация шӧрин. Но та пӧрйӧ сёрниным пансис эз удж-мог йылысь. Ӧні бать-мам керка йӧрас мыйсӧ сӧмын оз быдты! «Лесная дальысь» нывбаба тшӧтш йӧзӧдӧма видео. «Лесная дальысь» нывбаба тшӧтш йӧзӧдӧма видео. Аминь мича енъюгыд ывла, да и карӧдз абу ылын. –Велӧдчыны пыригӧн медальыс содтас балл лыдтӧ. Торйӧн нин бур коми йӧз йывсьыс радейта гижны. Борщевикыдлы торъясӧ оз ков шонді югӧр ни зэр. Мӧдарӧ, колӧ унджык туристӧс ышӧдны волывлыны. Бӧръя войналӧн йӧлӧгаыс кылӧ и менам сьӧлӧмын. Сыладор берегас пӧ «скорӧй» нин вӧлі виччысьӧ. Варгыль кока вуджӧма куим метр судта йӧртӧдсӧ. Коми парма-ягын медся ён да ыджыд зверыс – ош. Мый вӧлӧма водзынджык, висьтавны стӧча оз куж. Сэсся Латвияысь Галина нима ань ыстіс 50 евро. Сылы сэтшӧма йиджӧма сьӧлӧмас, мый ыстіс сьӧм. –Бизнес да ас вылӧ уджалысь лыдыс Комиын чинӧ. Кольӧм нэмын ыджыд котырӧн олісны Сьӧдтыдінын. Нывбаба быдмис ыджыд котырын жӧ, вит чоя-вока. Татшӧм ӧдйӧ пӧ сямми мынтӧдчыны ковтӧмторсьыс! Та дырйи ӧтиыс воштӧма 49, мӧдыс 20 сюрс шайт. Сёрнитчӧм серти сыысь колӧ вештысьны вит воӧн. Урнад на вердӧ дай, увта да, лыйны кӧ удайтчас. Коркӧ ӧтчыд вӧлі менӧ воштӧма да горзӧ: «Райда! Мастер вӧлі да, бокиысь некодӧс эз кор-медавлы. Сылӧн син водзын посёлокын олӧмыс кутӧма кусны. – Ме ӧд быд лун Вайберын сёрнита Агнюша чойкӧд. Сэтчӧс увтасінсӧ, маршсӧ, нимтылӧмаӧсь Ромниӧн. Миянлы стрӧитчигӧн керкаӧ пырмӧн тшӧтш вӧчасис. Мам вурис Анналы пальто, ме на новлі сы бӧрысь. Кывтысьястӧ аддзисны да муртса и кыпӧдчыштісны. Быттьӧ шуисны, тӧрам пӧ, ӧта-мӧдлы ог мешайтӧй. Арталісны да, дас нёль лэбач лэбис – сизим гоз. Быд лун ойдлӧ да ямлӧ – саридзыс быттьӧ лолалӧ. Тайӧ кыпыд лунас вичко дорӧ воліс вель уна йӧз. Та могысь, артыштӧмаӧсь да, колӧ 200 сюрс шайт. Со и гижим Владыка Питиримлы ассьыным корӧ-мӧс. –Ми та йылысь лыддим некымын во сайын газетысь. Унаӧн волывлӧны нимкодясьны мича дзоридзьяснас. Пиыс да зятьясыс йӧзӧдлытӧм войнаса ветеранъяс. А водзынджык йӧзлы вайлывлӧма пес да керка вӧр. Сьӧлӧмсянь нимкодясим татчӧс вӧр-васа мичлунӧн. – Но комиӧн сёрнитысьыс, видзӧдам да, абу этша. Гожӧмнас кӧсйӧны дзикӧдз бырӧдны тайӧ висьӧмсӧ. Ті чуймӧдінныд, шемӧсмӧдінныд, вайинныд радлун. – Челядьлы нуӧдам быдсяма конкурс да викторина. Но, кыдзи и мукӧдлы, медъёна кажитчис лазертаг. Галина Ивкучева:Ковмас пӧ мӧд воӧдз виччысьлыны Велӧдчысьяс гижасисны и тетрадьӧ, и дӧска вылӧ. Но стрӧжитӧны нин гагъясысь видзчысьӧм боксянь. Коймӧдлаын челядьӧс дасьтӧны олимпиадаяс кежлӧ. Кутам лача, порталыс водзӧ на сӧвмас-паськалас. Мамыс быдтӧма ӧтнасӧн, батьыс водз кувсьӧма да. И коз пула ветлігкостіныс шарпсӧ кыи вель кузя. Водзті уна костюм вури, ӧні Кӧрткерӧсын вурӧны. – Но тайӧ концерт кежлас сьӧкыдджыка дасьтысим. Быдӧн кужис сьӧлӧмсяньыс пырӧдчыны аслас рольӧ. Снимокъясыс Сыктывкарса коми культура шӧринысь. Ставнымӧс колӧ вӧлі вердны, пасьтӧдны, велӧдны. Медводдза «Магияа кубиксӧ» (тадзи шусьӧма сэки. Снимокъясыс Анжела Шамановалӧн гортса архивысь. Вӧляникысь чукӧрта да, вӧр-ва серпасавны кӧсъя. Гортын быдлаын пукалӧны: сод вылын и пач вылын. Снимокъясыс Ольга Ануфриевалӧн гортса архивысь. Но медся тӧдчана, медым сьӧмыс эз вӧв ас вӧчӧм. Татшӧмсӧ оз босьтны лавкаын, оз вежны и банкын. – Да, ті верманныд корны вежны шогмытӧм сьӧмсӧ. – Медводдза места вылӧ, – падъявтӧг шуис Тимур. Аслас быдлунъя удж йылысь окотапырысь висьталӧ. Тадзи вӧчӧмаӧсь нин став школаын да сад-яслиын. Сотчӧма-пӧдӧма тшынас 156 да доймалӧма 64 морт. Ставсӧ сдайті, сӧмын физикаысь «куим» пуктісны. Медшӧр могыс миян, мед вӧлі видзӧдыськӧд йитӧд. Медъёна меным сьӧлӧм вылӧ воис со татшӧм юалӧм. Мӧд ногыс – ныв-зон бара жӧ сувтлӧмаӧсь гозйӧн. – А кыдзи нӧ сиктын уджалан местаяс лӧсьӧдӧмыс? И на пиысь пӧ 70 прӧчентыс нёрпалӧны сьӧлӧмнас. – Бать-мам ӧтлаасьӧмаӧсь, да 1945 воын чужи ме. А горт гӧгӧрыс уна сикас град выв пуктас быдтӧ. Сійӧ кадсяньыс крючокӧн кысьыны эг на дугдывлы! И со тайӧ уялысьяссӧ мӧдӧдӧмаӧсь медикъяс дорӧ. Кута лача, во дас мысти дзоридзавны босьтчасны. Вӧлыштнысӧ вӧлі, но аслыным муртса и босьтышті. Но ладнӧ, шуи видлыны, эмсьыд абуыд век артмас. А сідзсӧ, лючки кӧ вӧдитан-уджалан, ставыс бур. Гожӧмнас шоныд дырйи мазі пукалӧ фацелия вылын. – Маыс миян уна туруна, и ӧмидзыс сэн стӧча эм. –Педколледжкӧд йитчӧма менам олӧмын ыджыд юкӧн. Но мукӧд нёрпалӧм йылысь погона йӧз оз тӧдлыны. Колӧ пасйыны, мый Анастасия вурсьӧ корӧм серти. Снимокъясыс Владимир Трошевлӧн гортса архивысь. Видзӧдлӧй, кутшӧм мича снимокъяс налӧн артмӧма! Снимокъясыс Александр Поповлӧн гортса архивысь. И некыдз бӧрйыны эг куж, кодар нырвизьӧд мунны. Сійӧ и чужтіс меын велӧдысьлӧн удж дорӧ муслун. –ӧрек сёйны 16 часӧдз да 50 граммысь оз унджык; Кӧсъям неуна пасйыштны Валерий Иванович йылысь. –Коронавирус «нямыштіс» велӧдчан воысь уна кад. – Сідз шусяна рак регистрын талун 28 сюрс морт. Но ӧтчыд гӧгӧрвои, мися, олӧмын мыйкӧ оз тырмы. –Челядьӧс балетӧ вайӧдӧны велӧдчыны 8-9 арӧсӧн. Дашук Васькӧд Вера Андреевналы ковмӧма юксьыны. Мам сэки видзӧдліс ме вылӧ да дзик нинӧм эз шу. Войпока местаын налы казьтылана пас эз пуктыны. Челядь чукӧрӧн ми радейтім ывлавывса ворсӧмъяс. Ӧні водзмӧстчысьясыс – библиотекаын уджалысьяс. А тулыснас тырас синагога восьтӧмсяньыс 115 во. Субӧта – еврейяслӧн вежонын сизимӧд лун, шабат. –Миян семьяын кысьысь-вурсьысьӧн вӧлі Надя баб. Пӧдрада котыръясысь тані зільӧма 600 сайӧ морт. Медводдзаысь на ӧд ӧтнам татшӧм ыджыд карӧ вои. Збыльвылас жӧ ӧні татшӧмыс куим, на лыдын и ме. Но и водзӧ чужӧмаӧсь нывъяс — Дашук да Фелиция. Ми сэки ёсь тышын вӧтлім-бӧрыньтім пеж вӧрӧгӧс. Сьӧкыд война кадъясӧ лыддьысянінсӧ эз тупкывны. —Дерт, ӧтуввезйысь видзӧдлі, коді кыдзи вӧчӧма. Кызь сантиметр кызта кертӧ позьӧ аслыд йӧткыны. Та дырйи тӧждысьӧ и сійӧс выльысь быдтӧм понда. Чӧсмӧдлам град выв пуктасӧн, ньӧбам торъя сёян. Кыдз ачыс шуӧ: «Томдырйи синмысь би вӧлі петӧ». Бать-мам водз асывсянь сёр рытӧдз удж вылынӧсь. И татшӧмыс артмӧ зэв мича да шонтӧ сьӧлӧмнымӧс. –Медым эськӧ быд морт аддзис асьсӧ тайӧ олӧмас. Вежон чӧж сійӧ миянкӧд ноксис, ворсіс, гажӧдіс. Бӧръя кадӧ уна вын пуктӧны адгумкӧд тышкасьӧмӧ. Тані и позьӧ войтырыслысь русӧ кывны-гӧгӧрвоны. Снимокъясыс Владимир ТрошевлӦн гортса архивысь. Сиа крепыд дзоньвидзалун – ӧні тайӧ зэв колана! Зільӧны, мед посёлоканыс олӧмыс вӧлі лючки-бур. Водзмӧстчысь том аньлӧн дум-кӧсйӧмыс збыльмӧма. Шуам, организациялысь косӧдасны сё сюрсӧдз нин. Ӧні тані олӧ кызь гӧгӧр морт да, таысь нимкодь. Зырянаяслӧн керкаясыс буретш татшӧмӧсь и эмӧсь. Отсаси кусӧдчыны Бурятия-ын да Томск обласьтын. Пажынсӧ босьтӧны сьӧрсьыныс, ылын ветлынысӧ да. Но Артём Ермолин абу эновтчӧма висьлӧс нывсьыс. Дерт, колӧ накӧд ёна ноксьыны, уна вын пуктыны. –Артём Варсонофиевич, ӧні мыйыськӧ майшасянныд? Эз нин ков повны вӧрса зверъясысь да шышъясысь. Став тайӧ юалӧм вылас ми зілим корсьны вочакыв. Войнаыд некор на некодлы некутшӧм бур эз вайлы. Но кутюпиыд абу плюш чача, мед сӧмын ворсыштны. Пистиавтӧдзыс колӧ юктӧдны ковйысь лекарствоӧн. Мӧдысьсӧ пистиалӧны и сідз шусяна бешенствоысь. Мартиты меститчӧма юсяньыс куим километр сайын. Часӧн-джынйӧнӧн туристъ-яслы вочаасьӧма 12 пыж. Сійӧ кадас трактористалӧмаӧсь кызвыннас нывъяс. И кӧть матын, кӧть ылын мукӧд бурдӧдчанінӧдзыс. Кор петісны буркаа йӧктысьяс – быттьӧ кывтісны. А кор зонкалы тырӧма 14 арӧс, сетӧмаӧсь балетӧ. Налӧн чукыль саяс тшӧтш выль лачаяс да тӧждъяс. Йӧзыс татшӧмъяссӧ и отравитны, и лыйны вермӧны. Снимокъясыс Анатолий УСАЧЁВЛӦН гортса архивысь. А водзмӧстчысь войтырлы окота вӧлӧм петкӧдчыны. И тайӧ шоныд ловкылӧмыс нин паськаліс вир-яйын. Кодкӧ вӧзъяс кутшӧмкӧ удж, кодкӧ мӧвпыштас гаж. Вӧліны нывбабаяс и Изьваса музейын экскурсияӧн. Вачӧртыдінын керкасӧ ньӧбим мам капитал весьтӧ. Коймӧд-кӧ, и видзӧдысьяс, и ми ӧтвылысь сӧвмам. Уна во колис Айму вӧсна Ыджыд тышын Вермӧмсянь. Ме ӧд полі, мый кула, а висьтавтӧм лоас ставыс. Ме думысь, быдторйысь мыйкӧ бурсӧ колӧ корсьны. –Дерт, уджыд тіян, кыдз шуласны, юр выв тырныд. Меным уси шуд матӧджык тӧдмасьны тайӧ аньыскӧд. Тадзи мам вӧчӧма, мед менӧ ёнджыка не дойдавны. Ыджыд мамлы куимнан писӧ быть жӧ сетны ковмӧма. Кыдз комияс шулӧны, ӧтувнад уджыд ёнджыка содӧ. Вочакывйын такӧдӧмаӧсь, мый кыпӧдасны выль ФАП. Выль веськӧдлысьӧс бӧрйигӧн тешкодьтор пӧ вӧлі. – Кык плита вылас пасйӧма 50 мортлысь ним-овсӧ. Тшӧкыда шыӧдчывлӧны вина юӧмысь пӧгибӧ воӧмаяс. — А тадзтӧ локтан тӧлӧдзыс кыпӧднысӧ ог удитӧй. Да и мисьтӧм, кор лыддьысьӧны видзӧдысь водзын. – Эска, век верма тырвыйӧ надейтчыны тіян вылӧ. Крепыд дзоньвидзалунӧн некод оз вермы ошйысьны. Кильчӧ выланым век пукавлісны ветлысь-мунысьяс. Снимокъясыс Елизавета ВураллӦн гортса архивысь. Сьыланкыв пыр ме и кывсӧ нин ёна бурджыка тӧда. Гӧтыр вӧлі майшасьӧ, тӧв кежлас пӧ ватӧг колям. Эн лэдзӧй нажӧвитчыны сӧвесьтсӧ воштӧм йӧзыслы. Мӧдӧдчим, мися, час кымынӧн отсалам вайсьынысӧ. –Пластик вӧчӧмыс ыджыд барыш вайӧ, – шуис сійӧ. Дерт жӧ, асьныс анделъясыс сэні налы отсасьӧны. Нӧшта миянӧс шемӧсмӧдісны Заречьеын мылькъясыс. Дадювъяс бӧрсяыс кӧръяс тшӧтш уськӧдчисны ваас. Арнас отсаліс нин сиктсаяслы босьтны картупель. Но босьтӧмаӧсь сӧмын 18 арӧсысь ыджыдджыкъясӧс. Но СССР киссьӧм бӧрын эндӧма чери кыян овмӧсыс. Кывтан ю кузяыс, а гӧгӧр мотора пыжъяс, пыжъяс. «Коми йӧзӧдчан керкаын» веськӧдлысьӧс вежысь да Уджӧй, машинаӧй, патераӧй – ставыс лоис ковтӧм. «11 воӧн ни ӧтчыдысь эг каитчы татчӧ локтӧмысь. Тайӧ биыс, ӧдва кылан кӧрыс лӧньӧдӧны-отсалӧны. Быдӧн ачыс бӧрйис, мый йылысь кӧсйис висьтавны. Торйӧн кӧ, сиктъясас ньӧбӧмаӧсь мича баннеръяс. Ыджыд тӧдчанлун сетсьӧ посъяс дзоньталан уджлы. Висьтавны оз ков, мыйла – асьныд бура тӧданныд. Ичӧтик грездъяс бырӧны, ыджыд сиктъяс рочмӧны». Документсӧ вынсьӧдасны гӧгӧрбок видлалӧм бӧрын. Сӧветӧн веськӧдлысьясӧс бӧръясны октябрь помын. Тайӧ рытас Уханьын бордъя шырыс вӧлi сёйтӧм на. -Машина кӧртымалӧмысь мынтім 2 сюрс гӧгӧр шайт; И мед пӧ концертасянінын шыыс бура юргис-кыліс. Батьлӧн кепысь сорнас канистраыс ылӧ-ылӧ лэбис. Ас вӧчӧм вӧлі бульдозерыс, Иван вӧлі думыштӧма. Воис кад, и ме пытшкын быттьӧ чужис Кабанихаыс. Но юсӧ весавны да джудждаммӧдны эз тэрмасьлыны. Сэсся коркӧ вайӧдісны ва, а бур туй век на абу. Буретш та вӧсна весьшӧрӧ талун шыӧдчыны и судӧ. Билет вузалысьыслӧн тай эм-а, мый нӧшта колӧ?.. Гӧтырыскӧд инӧн-ла-дӧн быдтӧны куим ныла-пиаӧс. Физкультура урок позьӧ нуӧдны ыджыд спортзалын. Гитараӧн та мында ворсысьсӧ весиг эг виччысьӧй. –Галина Николаевна, ті гижанныд висьт и кывбур. Рытъя-войся уджыд уна челядя мамыдлы абу кивыв. Пикӧ воӧм мортлы сэні сетасны быдсикас отсӧгсӧ. Меным кажитчисны сылӧн урокъясыс, велӧданногыс. Бать-мам майшасьӧны, туйыс ӧд кузь да шогмытӧм. Либӧ тайӧ сьӧмсӧ видзны мӧд сикас вӧралӧм вылӧ. Либӧ тайӧ сьӧмсӧ видзны мӧд сикас вӧралӧм вылӧ. –И тадзи быд лун ӧтарӧ-мӧдарӧ удж вылӧ воӧдчам. На пиысь кыкӧн – зарни да ӧти – эзысь медальӧн. Мӧд кык местаыс, кодӧс вӧзйисны, оз жӧ лӧсявны. Мӧдысь войколалӧм бӧрын чеччим нёль час асылын. Унджык керкаас волывлӧны, и бура видзӧны найӧс. Ветлысь-мунысьыс озджык тшыкӧд сэтысь вӧр-васӧ. И, дерт, вӧзъям миян бур ёртъяслысь гижӧдъяссӧ. Кымын киносеанс вылын ме медводдза радас узьлі! Ачым ӧд лыддьысьны водз (сэкъя кадӧ кӧ) велалі. Сӧмын верстямми да окотапырысь куті корӧсясьны. А кӧртымалӧм вылас сьӧмсӧ вичмӧдасны бюджетысь. Ошъяс сӧмын на петісны гуысь да, дерт, тшыгӧсь. Водзӧ босьтчӧма мастеритны аслыспӧлӧс мыгӧръяс. Сэсся ачыс велӧдӧма школаын, служитӧма армияын. А Маша менам зэв яндысьысь, пыр вӧлі кадр саяс. А ӧд, кыдз шуласны, бӧрдтӧм кагатӧ оз качайтны. Пес пот-кӧдлыны оз вермы да, вокъясыс отсалӧны. Кӧть эськӧ тӧда, мый коркӧ быть ковмас мынтыны. Лыддя, мый мырдӧн кага чужӧмсӧ содтыны оз позь. Но омӧль туйяс вӧсна огӧ вермӧй нуны коланаинӧ. А кагалӧн медшӧр инӧдыс – овны-быдмыны семьяын. А арнас водзӧ тӧдӧмлунла веськӧдчис Кебанъёльӧ. И ачыс тшӧтш юӧртӧ карта номерсӧ, кодсӧ да с.в. Буретш тадзи неважӧн ылӧдлӧмаӧсь Эжваысь аньӧс. Солалӧма да юрас воӧма мӧвп вузавны лишаланасӧ. –Мортыс нэмсӧ зілис, а сэсся петіс пенсия вылӧ. Лы сорыс и гӧныс весиг веськавліс, сідзи и сёйи. Тӧда ӧд: сёрӧнджык кыйлывлам, кор лымъя нин лоӧ. Сійӧ норасис син вылас, мыйкӧ пӧ доймӧ да пыктӧ. Тырӧма пӧ нин вӧрӧн, – висьталіс Елена Ивановна. А ӧні уджыс тані абу, и том йӧз муналӧны татысь. Ковгыны ӧдзӧсӧ кутіс, восьтӧй пӧ, менӧ вӧтӧдӧны. Пыртчынысӧ ань ветлӧма Псков-Печераса манастырӧ. Кызвын туристыс – Новосибирскысь да Кемеровоысь. Вонас сылысь шырлӧмаӧсь 0,6-1,2 килограмм вурун. Батьыс связистӧн вӧлӧма, тышъясӧн Одерӧдз воӧма. Берёзовкасалӧн нӧшта ӧти юр висьӧм – мародёръяс. – Яндысьтӧм бугыльясыд овтӧм патераяссӧ ректӧны. Тасянь и пансис менам музыка школаын велӧдчӧмӧй. Унатор нин мый вӧчӧма, но, дерт, уджыс тырыс на. А гожӧмнас налӧн ӧшинь улыс кутшӧм гажа да мича! Ыджыд удж вӧчсьӧ налысь подвигсӧ нимӧдӧм могысь. Нинӧм абусянь котыртны овмӧс зэв дона да сьӧкыд. А, веськыда кӧ, руд пачкаа йӧв вӧлӧгасӧ ньӧбӧны? – Ичӧтдырйи миян сиктын мыйсӧ сӧмын эз быдтывны. Квайтӧд классысь Полина Геркоглокӧд пырӧдчим жӧ. Снимокъясыс Ирина ТЕРЕНТЬЕВАЛӦН гортса архивысь. Дасьтіс Алёна НЕСТЕРОВА.Снимокъясыс ӧтуввезйысь. Таысь кындзи аддзӧ кад и мукӧдлаын водзмӧстчыны. – Юавлӧны, абу пӧ гажтӧм лунтыр ӧтнадлы пукавны? Быдӧн вермис бӧрйыны сійӧс, мый ёнджыка кажитчӧ. А тӧданныд, мый медся ёна кажитчис пионералігӧн? Куим лун пӧ поездын коляскаа каганад зэв сьӧкыд. Неминучасӧ бырӧдӧм могысь коліс уна сьӧм да вын. Сиам гозъялы тыр-бур шуда олӧм да дзоньвидзалун! Збыльвылас, ыджыдвидзса ӧні лӧсьыдджыка сьылӧны. – Кодсюрӧ дузнитчылӧны, но велӧдчыны окотаыс эм. – Олӧмыс сэтшӧм: он кӧ уджав, няньыд вылӧ оз ло. Снимокъясыс Татьяна ПАНЮКОВАЛӦН гортса архивысь. Медводдза тӧлысьнас нин сійӧ вӧлӧма война вылын. Туйыс мунӧма и мича вӧръясті, и нюрсялӧминъясті. Син водзӧ сувтіс ставыс, мый йылысь сэні гижӧма. Найӧ казьтыштісны «Горадзулльын» зільӧм йывсьыс. Уналы пӧ тані кажитчӧ, да и шыыс бура юргӧ-кылӧ. Серамыс, чайта, уналӧн петіс татшӧм юалӧм вылад. Сибырса войтыр олӧны юртаясын, ичӧтик керкаясын. Снимокъясыс Серафима Кудриналӧн гортса архивысь. Вежон чӧжӧн ньӧтчыдысь эг кывлы налысь няргӧмсӧ. Тӧдчӧда, «ненеч» кывлӧн вежӧртасыс – збыль морт. А Кӧрткерӧсын паньӧн ворсӧмсьыс сьӧлӧмӧй бурмис! Зинаида Игушева ичӧтсяньыс петкӧдчӧ сцена вылын. Юася Даниллысь, мися, менсьым сумкаӧс эн аддзыв? Сідзжӧ и сылӧн бать-мамыс видзӧмаӧсь мӧс, ыжъяс. Мамӧс ыстӧмаӧсь Аквадса запаньӧ кер быгльӧдлыны. Сыӧдз бергалӧмыс шогмас сӧмын коллекционеръяслы. Кольӧм субӧтаӧ мойвиис волыны Эжва йывса Пожӧгӧ. Школаын велӧдчи буракодь, «3» тай эз пуктывны-а. Та вӧсна кружок-секцияӧ ветлыны кадыс эз вичмыв. Уджсӧ ӧддзӧдӧм могысь и вуджӧдісны миянӧс сэтчӧ. Медводз лӧсьӧдім больничаын аслыным лаборатория. Мыйла, шуам, кыддзыслы озджык мӧрччы радиацияыс? Ыджыд пилы 24 арӧс, сійӧ миянысь торйӧн нин олӧ. Кор нуам шылада инструментъяс – бара жӧ юасьӧны. Бара жӧ, кодлӧн медуна лоӧма – сійӧ и вермысьыс. Бать-мамлы ӧні оз нин ков пукавны кузь ӧчередын. – Кытысь мый та могысь видзӧдаланныд-босьтанныд? Таисия Семяшкиналысь уджъяссӧ аддзи ӧтуввезйысь. Снимокъясыс Таисия Семяшкиналӧн гортса архивысь. Лыдди уна лекция, кӧні висьтавсьӧ Мышкин йылысь. Артмӧ, мортыд оз вермы Ен моз радейтны ставнысӧ. Ме сылы шуа, мися, комисӧ ог тӧд да, кыдзи муна? Юалі, мися, дӧзмӧданныд али мый тӧдӧмӧн мыйӧнкӧ? Дерт, оз сӧмын вӧр-ва озырлун вылӧ лача кутӧмӧн. Нимкодь, мый Коми муным озыр зарни киа войтырӧн. Кӧть эськӧ асьнысӧ найӧ татшӧмнас оз и лыддьыны. Оз кӧ ло кутшӧмкӧ документ, вермасны штрапуйтны. Вир-яйыд томмывлӧ быдсӧн, збодерджык лоан сэсся. Тӧданныд, ме кӧкъямысдас квайтӧд арӧс нин тырта. Овлӧ, кутшӧм-сюрӧ чачасӧ ань вурӧ ӧтпырйӧ кыкӧс. Челядьлы фетрысь небӧгъяс – тайӧ талунъя гаджет. 11 класс помалӧм бӧрын кӧсйи пырны МЧС-лӧн вузӧ. А сыӧдз, июнь тӧлысьын, сдайті пыран экзаменъяс. – Найӧ отсалісны меным лоны татшӧмӧн, кутшӧм эм. Ме шуда жӧ, мый босьті тӧдӧмлун буретш сы дорын. –Лыддя, мый оз ков вӧтлысьны «кодзув» лыд бӧрся. Овмӧдӧны татшӧмсӧ, а сэсся нин корӧны вӧчны ПЦР. Лыддян-видзӧдан да сӧмын шуыштан: «Молодечьяс!». – Медшӧр помкасӧ ӧнӧдз некод оз вермы висьтавны. Сэк жӧ унджыкыс оз ветлыны карӧ профосмотр вылӧ. Тайӧ отсалӧ кыдз позьӧ водзджык казявны пыкӧссӧ. Валентина ассьыс олӧмсӧ изъястӧгыс оз нин аддзы. Салдаталігас на думыштчӧма, кытчӧ водзӧ инасьны. Вӧляникысь куті тӧдны, но гижнысӧ ог вӧлі сяммы. Смел нывтӧ ыстӧмаӧсь водзӧ велӧдчыны комбайнёрӧ. Кык километр мунім да некоднанным нинӧм эг шуӧй. Йӧвсӧ асьныс юӧмаӧсь, сдайтӧм вылӧ на вичмылӧма. Но эм ӧти гӧрӧд, кодӧс разьны оз вермыны уна во. Ыджыд бать кувсис томӧн, буретш война водзвылын. Сэсся мукӧд семьяын моз эз вӧв керка тыр челядь. Кыпӧдӧны керка, лӧсьӧдӧны семья, чужтӧны челядь. Сэки и шуим, мый ай йӧрасӧ тані ог кутӧй видзны. Кор матыстчӧ вайсян кадыс, сійӧ саймовтчӧ йӧрын. Концертыс вӧлі быттьӧ спектакль – аньлӧн олӧмыс. –Кыдзи радейтан шойччыны, гашкӧ, мыйӧнкӧ ноксян? Дерт, колӧ ёнджыка ноксьыны, унджык вын пуктыны. Но позьӧ велӧдны кагаӧс, оласногсӧ сылысь вежны. Соцработник сетсьӧ сӧмын 18 арӧсысь ыджыдджыклы. Ставнысӧ найӧс бӧръя туйӧ колльӧдісны рӧдвужныс. Юӧртӧг вошӧм йылысь письмӧыс воӧма июнь тӧлысьӧ. Бара жӧ – ӧчередын сулавтӧг да гортысь петавтӧг. –Унаысь нин вӧтӧн уськӧдчыліс кувсьӧм нин вокӧй. Ӧттшӧтш велӧдчӧма рытъя школаын ӧкмысӧд классын. Радейтӧны и пипу корӧсь, тшӧтш дасьті тӧв кежлӧ. Пырӧдчӧны сэтчӧ и том авторъяс да композиторъяс. Том нывлӧн велӧдчан кадыс, дерт, эз вӧв кокниӧн. Снимокъясыс Римма Николаевналӧн гортса архивысь. Тані чужлӧмаӧсь, тані жӧ и челядьдырныс кольӧма. 2017 воын «Джеджимса коми аньяс» котыр лӧсьӧдім. Та мындаыс пӧ куим тӧлысьӧн киссьылӧ енэжсяньыс. Но Анапа гӧгӧрын некодӧс эз лэдзны пыравны ваас. Мам-батьлы оз ков быд здук кутны найӧс син улас. Та понда жӧ старайтчам, медым быдӧн мыйкӧ вӧчис. Сылӧн ыджыд овмӧс: вӧв, ыжъяс, дзодзӧг-чипанъяс. Ассьыс челядьсӧ конкурсъяс кежлӧ дасьтӧ ачыс жӧ. И татшӧм мӧвпыс чужӧма бара жӧ менам вомъёртлӧн. Суйӧр сайысь вайӧм пеж висьӧмыс ставлы кӧвъясьӧ. Суткинас сэтысь позяс босьтны 80 кубометрӧдз ва. Бӧръявыв парламентарийяс кывзӧмаӧсь куим доклад. А нӧшта Аранечӧ бергӧдчӧны сэні водзын овлӧмаяс! Сэні талун олӧ пыжӧн вуджӧдчысь Валерий Подоров. Майя Ивановналӧн верӧсыс важӧн нин мӧдаръюгыдын. Сы вӧсна мый вӧрсӧ дыр кад кежлӧ кӧртымалӧмаӧсь. – Но татшӧм сырьёыс оз тырмы миян предприятиелы. Быдторйӧ зільӧма велӧдны, мый он шу мам йывсьыс. Сэки ме лыйи вывлань, а сэсся – налӧн юр весьтӧ. Унаӧн кувсьӧмаӧсь госпитальын, вӧлӧмаӧсь пленын. Та йылысь быть колӧ тӧдны да водзвыв видзчысьны. Сійӧ пӧ кага кодь жӧ, код бӧрся колӧ син да син. Но мый тэ шуан сэк, кор сійӧс вайӧдан патераад?! Кӧрткерӧсысь походӧ мӧдӧдчӧмаӧсь шондіа субӧтаӧ. Куимысь гижлӧма шыӧдчӧм – бара ставыс весь-шӧрӧ. Май 5 лунӧ Ольга Сапрыкина шыӧдчӧма Ухтаса ёрдӧ. Дедыс пӧрччис сьӧкыд лазсӧ да пуксис лабич вылӧ. –Понйыслы аслыс бур, кор сійӧс дом йылын видзан. Шойччыштім кварцла локтысь машинаяс виччысигмоз. Клипъястӧ снимайтны ёна дыр дасьтысьны оз и ков. Медводз сійӧ петкӧдчис тулысын, а сэсся гожӧмын. Ми пӧ ог норасьӧй – ставным вынаӧсь да топыдӧсь. –Быд во Май 9 лунӧ 12 час кежлӧ каям шойна вылӧ. Ислалӧмаӧсь лызьӧн да шонтысьӧмаӧсь пӧсь тшайӧн. А тані со пожӧма яг, орччӧн ю, суседъяс шаньӧсь. Кӧсъям и водзӧ паськӧдны-сӧвмӧдны ёртасьӧмнымӧс. —А кутшӧм вежсьӧмъяс водзӧ лоасны телевидениеын? Миш пукаліс пызан сайын, юрсӧ ки вылас пуктӧмӧн. Татшӧмыс республикаын кык – юркарын да Печораын. Вына-бордъя ань, быдтор тэнад артмас и збыльмас. Уналы ӧд окота мӧд мортлӧн олӧм йылысь лыддьыны. –Збыльысь, нем виччысьтӧм юӧрӧн тайӧ меным лоис! Тадзи удайтчис спонсорсянь сьӧма отсӧг судзӧдны. Коймӧдын – бурдӧдӧм да тэрыб отсӧг сетӧм да с.в. Тэрыб отсӧг сетан машинаыд корсюрӧ веськавлӧ жӧ. – Тайӧ менам олӧмын выль тшупӧд, – тӧдчӧдіс ныв. – Медводз повзим: мися, кутшӧм нӧ ми КВН-щикъяс? «Шудлы шуДА» концерт юргас сэні жӧ март 20 лунӧ. Позьӧ шуны, меным мойвиис медводдза велӧдчысьӧн. И сійӧ мунӧма Ванкуверӧ, океан дорын ыджыд карӧ. –Пырся удж менам абу на, – водзӧ висьтасьӧ сійӧ. Чайтсис, сэн эм мыйкӧ гусятор да гӧгӧр-вотӧмтор. Ӧбразъяссӧ видзӧдалігмоз Дима кайис мӧд судтаас. Кык паськыд туй вӧлі лӧсьӧдӧма машина-тракторлы. Гырысьджык челядьӧс юктӧдлім сукар-сушкиа чайӧн. Висьталӧ, вӧчася пӧ челядьӧс нимкодьӧдӧм могысь. Сӧвесьттӧм мортыд и збыльысь кулӧматӧ ловзьӧдас. Выль 2021-ӧдыс тыр ӧдӧн нин заводитіс восьлавны. Чайта да, гажтӧм программа дорсьыд тайӧ бурджык. Ставыс тайӧ ёна отсаліс миянлы воськовтны водзӧ. Меным зэв нимкодь вӧлі уджавны тайӧ небӧгъяснас. Ӧні кӧсъя аслым пими ньӧбны, мед кокӧй эз кынмы. Кӧра-даддяяс нуисны нин ӧрудиесӧ да боеприпассӧ. Найӧс разӧдӧмаӧсь Мурманск обласьтса колхозъясӧ. Май тӧлысьын заводитчӧмаӧсь репетиция-занятиеяс. Чайтанныд, татчӧс сикт-грездса олысьяс кыйсьӧны? Зэв лабутнӧя мамакӧд восьтiсны, а сэнi – сервиз. Делегатъяс тӧждысьӧны и сиктлӧн аскиа лун вӧсна. Этнопаркса коллективӧн шедӧдім кык ыджыд вермӧм. «Медшӧр гусяторйыс – кутчысьны аслад видзӧдласӧ. Выль стрӧйбасӧ лэптыны ковмас 4,7 миллиард шайт. Та вӧсна кодлӧнкӧ мыш сайын дзебсясьны ог кӧсйы. Сиа «Коми му» газет лыддьысьлы сӧмын став бурсӧ. Водзӧ видзӧй да сӧвмӧдӧй ассьыныд чужан кывнытӧ! – Жаль, мамӧй нёрпалӧ да, эз вермы волыны татчӧ. Раиса Егоровна пыр мыйкӧ выльтор зільӧ дасьтыны. Джип-турлӧн бӧръя сувтаніныс вӧлі Маячнӧй мысын. Тані быттьӧ муыслӧн помыс, водзын – сӧмын океан. Нывъяс шуисны, верман пӧ, быть колӧ мунны водзӧ. Вӧчӧмаӧсь сійӧс асьныс сиктсаяс, тшӧтш и челядь. Шуда, эмӧсь кӧ йӧз, кодъяслы колӧ тэнад шыладыд. Но, дерт, тэ ӧд чуркаӧн жӧ Василийыд сайӧ мунін. Мамыд кувтӧдзыс висьтавліс, мый Литваӧ мунӧмныд. А пластмассаысь вевтыс оз гартчы, а сідз сюйсьӧ. Кызвыныс – Изьва, Мылдін да Чилимдін районъясын. «Гроза» вылын уджыс заводитчӧма «дистанционнӧя». Медым, кытчӧдз синмыд судзис, ыджыдаліс виж рӧм. Та мында жӧ содӧма шина-покрышка маркируйтысьыс. Канаваяс абу кодйӧмаӧсь, ваыслы визувтны некыті. Сэтшӧм кӧ окота мекӧд йитчывны, позьӧ гижны СМС. Сійӧ чужӧма-быдмӧма Кулӧмдін районса Руч сиктын. А таво со и ачыс нин пырӧдчис да вермысьӧн лоис. Ичӧт удждон пондаыс и босьтчӧма корсьны мӧд удж. Ышӧдӧмаӧсь пырӧдчынысӧ буретш «ЛУКОЙЛ-Комисянь». Сьӧрсьыд позьӧ босьтны вит ружье да сюрс патрон. Оз кӧ ло кутшӧмкӧ документ, вермасны штрапуйтны. Торйӧн нин сэк, босьтін кӧ сійӧс киад гажа юрӧн. Дерт, мамыдлы вель жаль лэдзны ас дорсьыс нывтӧ. Но ӧд бӧръяясас ветлӧмысь бать-мам вештӧны сьӧм. Республика пасьталаын висьысьысь джынйыс – тані. –А мыйла эз ставнас дзоньтавны, босьтчылісны кӧ? Ог нин казьтышт кулӧмдінсаясӧс да абъячойсаясӧс. Медводдза небӧг бӧрад Эстонияын менам мӧд петіс. Мед и водзӧ олас сійӧ йӧз вежӧрын мувывса райӧн. Аттьӧ тіянлы томулов дорӧ помасьлытӧм муслунысь. Та понда, кӧнкӧ, майыс миянлы и торъя виччысяна. Нывбабаяс, челядь, олӧма йӧз – ставныс бӧрдісны. Аддзысьлім сиктса ветеранъяскӧд, пыралім музейӧ. ветеранъяс рӧдвужлӧн сӧветын кывкутысь секретар. Сиктад ас керкаын олігӧн быдлаӧ колӧ мужичӧй ки. Государствосянь бюджетникъяслы кодь отсӧгыс абу. Зіль мортыд дачаса теплицаас быдтӧма уна ӧгурцы. Но. Бара жӧ нажӧтка пыдди ассьыс сьӧмсӧ воштӧма. Тані муртса сӧмын пасйыштала, мый удиті тӧдмавны. Но и война вояссӧ юклӧма тӧдчана лоӧмторъяс вылӧ. И со вӧрӧг виччысьтӧг уськӧдчис миян страна вылӧ. А сэсся мӧд мужичӧй сайӧ петӧма, а нимыс кольӧма. Сэтшӧм шысӧ кӧ кывлан, шуасны – ва кульӧ пӧ тайӧ. А медводдза кудсӧ мичмӧдӧма бисерӧн да пайеткаӧн. Шойччан кадӧй матыстчис нин, а ме век на майшаси. Таӧдз вылинъясті пыр ветлі ёртъяскӧд либӧ чойкӧд. Торйӧн видзчысим гаровтчӧм ыджыд сюра руд межысь. Республикаса быд олысь вылӧ артмӧ. 35-45 граммӧн. Да и гортад колӧ пусьыны-пӧжасьны, скӧтыд на дай. Дас куим челядьысь ставнымӧс кок йылӧ сувтӧдісны! Вердісны сэні бурджыка да, нывъяс сӧвъяммыштісны. Мамыс мӧс видзлӧма да, мӧскыс и мездӧма челядьсӧ. Сылӧн олӧмас аслас тӧдчана, сьӧлӧмӧдз йиджана ин! Но коді сэтчӧ пырас, кызвын олысьыс кӧ пенсионер? Степан Михайлович чужӧма да быдмӧма Ыджыдвиддзын. Тайӧ каднас чужтӧмаӧсь-быдтӧмаӧсь сизим челядьӧс! И кутшӧмкӧ выль туйвизьяс, выль пыртӧмъяс абуӧсь. Мый жугавліс гӧра-кӧдза дырйи, сяммим дзоньтавны. Пырӧмсянь нин шензьӧдіс, сы мында йӧз локтӧмаӧсь. ТЮЗ-лӧн уна постановкаын декорацияясыс татшӧмӧсь. Том ань сьӧлӧмсяньыс казьтылӧ Сыктывкарын олӧмсӧ. – Кор звӧнитісны Ямалсянь, велӧдчи коймӧд курсын. Йошкар-Олаын – вит канму театр, ставыс кар шӧрын. Кодсюрӧ куимысь унджык постановкаын нин ворсісны. – Сьӧлӧм вылӧ воӧ спектакль дасьтан-пуктан уджыс. Семинарсӧ корӧмаӧсь чукӧртлыны асьныс велӧдысьяс. Сійӧ жӧ воас чужис Наташа, кык во мысти – Максим. Тӧлысь сідзи ветлӧдлі, кык ли куим йӧктӧм дасьті. – Татьяна Геннадьевна, челядьыд клубын и быдмӧны. – Ыджыд пиӧй торйӧн нин олӧ, карын трактористалӧ. Сьӧкыда жӧ гижысьлы сетчӧма «Алӧй лента» романыс. Снимокъясыс Кулӧмдінса культура керкалӧн сайтысь. Вӧлінныд-ӧ коркӧ Зілӧн да Чераньлӧн кӧлысь вылын? Лена – Пётр Ивановичлӧн гӧтырыс, миян кӧзяйканым. Куйлӧны тані и олӧмаяс, и шӧр арлыдаяс, и томъяс. Дасьтӧм уроксӧ медводз нуӧді аслам 5-ӧд классалы. Ачыс и сетӧма, кодӧс кытчӧ чайтӧма вермыны пырны. Зэв окота казьтыштны сы йылысь «Коми му» газетын. Вӧчам ставсӧ сы могысь, медым пиным сӧвмис водзӧ. Вузасьны кӧ, дерт, мукӧд мастерыс донысь иналӧны. Районын миян Помӧсдінса команда век буръяс лыдын. – Збыльысь, журналас йӧзӧдӧма менсьым кык статья. Стрӧйбаясын медшӧр тырмытӧмторйыс – сигнализация. Дерт, бур, мый талун бизнеснымӧс оз «кошмаритны». Но сылӧн синмыс быттьӧ оз сэтшӧма ӧзйы шыладсьыс. Яков лун и вой сьылӧ, пыр ассьыс гӧлӧссӧ донъялӧ. – Некымын во нин ті, позьӧ шуны, юр сюянінтӧмӧсь. А пожӧгсалы да ордйысьысьяслы – т-сс, энӧ чуйдӧй! Тыравны: рысь, 5-10 лук турун, 20 г мӧс вый, сов. Комиын, шуам, та боксянь серпасыс абу бурджык да. Март кӧкъямысӧд лунӧ водз асывнас мӧдӧдчим гортӧ. Босьтісны документъясӧс да и таргайтісны кытчӧкӧ. Гортӧ вои да, мыйкӧ ӧд вӧчны колӧ, лолӧн инасьны. 2012 восянь районӧ воӧма дас кӧкъямыс специалист. Стенас ӧшалӧны мичасьыс-мича серлӧдлӧм серпасъяс. 1943 воын чорыда ранитчӧма, воштӧма веськыд кисӧ. Ӧні на дас сикасӧс судзӧді, виччыся, кор ыстасны. – Сідзкӧ, восьлалам водзӧ – выль тӧдӧмлунъяслань! Ӧні позьӧ жӧ видзны гортад, козьнавны да вузавны. Ме пӧ кызь гӧгӧр во нин тадзи асывъяссӧ коллявла. Ми пӧ олам лючки, со сысянь коймӧдысь нин нӧбася. Со пӧ мыйкӧ и думыштас, а сэсся мӧдас таӧ эскыны. Снимокъясыс «ВКонтактеын» «Кривое life» котырысь. Ӧтилаын смертьыс абу суӧма, а мӧдлаын виччысьӧма. —Зэв ыджыд сьӧлӧма аньӧн вӧлі Людмила Васильевна. Ачым висьӧдча вӧлі да, лунтыр вольпасьын тупляси. Нимкодь, кор отсалан кодлыкӧ збыльмӧдны кӧсйӧмсӧ. –сёйны сыр, но мед эз вӧв 50 прӧчентысь госаджык; Ачыс сійӧ абу зэв варов, ёнджыкасӧ кывзӧ мукӧдӧс. Таын мыжыс классификациясӧ нуӧдысь экспертъяслӧн. – Коронавирус вӧсна лёк пыкӧсӧн висьысьыс эз сод. Йӧзыс тшӧкыдджыка мӧдісны шыӧдчывны врачьяс дорӧ. На лыдысь кызь куимсьыс позьӧ дзикӧдз бурдӧдчыны. Карса олысьяс кырымалӧмаӧсь 178 татшӧм сёрнитчӧм. Миянлы уси шуд пыравны библиотекалӧн став юкӧнас. Тані жӧ – быдсикас гаж-аддзысьлӧмдырся снимокъяс. Школасянь котралісны пу лызьӧн да бамбук беддьӧн. Кодлӧн гоз-мӧд мӧс вӧлі, ӧтувъя овмӧсӧ босьтісны. Ме сэсся найӧс качайта, ачым потанас тшӧтш пукся. Кыдзи висьталіс, локтӧма гӧститны Валя ныв ордас. Гынысь вӧчасьны велӧдӧ Лариса Павловна Сметанина. Виктория Чистяковалы мамсяньыс енбиыс вуджӧма жӧ. –А дыр-ӧ видзӧны видеокамераясысь гижӧд-снимоксӧ? 1916 воын — Войпока пӧчинок, 13 керкаын 73 олысь. Зіль уджалысьясӧн колхозыс сэсся вочасӧн озырмис. Сартаса битӧ и ӧнія олӧмаджыкъяс нин оз помнитны. — Ас пыжӧн вуджӧдчис менам ыджыд бать Илля Попов. Тыдалӧ, Попов локтыссянь паськалӧма татчӧс рӧдыс. Ӧнись Ӧлексаныс доймывлӧма да, висис, вӧлі гӧрба. Ме чайта, ыджыд мам роч ногӧн тадз Сашанад шуӧма. Арлыд вылӧ видзӧдтӧг, ен сыкӧд, ачыс быдтор вӧчӧ. Чужан керкаӧй овтӧм колис да, жаль лои эновтнысӧ. Снимокъясыс Анастасия Голайдолӧн гортса архивысь. –Дас воӧн уна спектакльын ворслісны быдпӧлӧс йӧз. Быд час сэні кутасны пактӧдны сыысь 380 тонна ва. 2025 воӧдз «Монди СЛПК»-ын кӧсйӧны выльмӧдны ТЭЦ. Ачым думайта, мый радейта йӧзкостса сьыланкывъяс. –Ӧнія уджтасын вӧлі гаралӧма сӧмын сыктывкарсаӧс. Оз ӧд ставныс ӧти керкаын овны, а кар пасьталаын. Но олӧмад тай, шулӧны, код тӧдас мый вермас лоны. И ӧтуввезйысь позьӧ аддзывны мича гӧлӧса нывкаӧс. Комиын кольӧмаӧсь Марья гӧтырыс да Альбина нылыс. –Сьӧлӧмкылӧмтӧ колӧ кужны петкӧдны да петкӧдлыны. Кор эмбурыс тырмымӧн лои – восьтісны торъя музей. Сиктын важӧн нин бура уджалӧ ветеранъяслӧн сӧвет. Дерт, босьтчӧмӧн пӧ тшӧтш стӧча пилитны оз артмы. Клаус Пеллер висьталіс ныв-зонлы компания йылысь. Сійӧ юаліс, мый пӧ вежсис комбинатын бӧръя кадас? Медводдза лунас магазинысь аддзим сы мында тӧвар! Николай Тюрнин таво воськовтіс олӧмас кык тшупӧд. Кузичьяслысь семьясӧ ас сиктса йӧз пыдди пуктӧны. Сійӧ уна во нин чукӧртӧ кӧджса йӧз йылысь юӧръяс. Миян странаын 97 прӧчент лӧп-ёгсӧ тыртӧны-нырӧны. Водзті нывлӧн артмылӧма и вузӧс вылӧ на вӧчасьны. А ӧні водзӧ сӧвмӧда ачымӧс, гусяторъясӧн тӧдмася. Снимокъясыс Надежда НапалковаЛӦн гортса архивысь. Миян корпусын ваыс улыс судтаӧдзыс эз во вит сод. Владимирӧс бура тӧдӧны Коми Республикаын олысьяс. Гӧгӧрвои, мый видзӧдысьсӧ колӧ мыйӧнкӧ вӧрзьӧдны. Лунвылад шойччысьяслысь сьӧмсӧ быд ногыс пычкӧны. Уджалӧны тайӧ аниматоръясыс ёнджыкасӧ челядь пыр. Кӧсъя-ӧ и мӧд во гожӧмнас тані шойччыны-гожъявны? А Сочи йылысь ме эськӧ дженьыда шуи тадзи: «Ӧнія. Ми быттьӧ вӧтынӧсь, гӧгӧр жуӧны еджыд паськӧмаяс. А кодъяслыкӧ тайӧ сизимӧд, дасӧд, кызьӧд лун нин. Казьтыштам, амбулаториясӧ кыпӧдлӧмаӧсь 1926 воын. Котыртысьяслысь стӧчмӧді, позьӧ-ӧ меным шыӧдчыны. Но падмӧдӧ оз кузь да сьӧкыд туйыс, а . мичлуныс. Пӧрысьяс паччӧрын шойччылӧмаӧсь, аньяс – лабичын. Вӧлӧм, ме сы мында на ог тӧд асланым олӧм йылысь! Вочакывъяссьыс тӧдмалам, мый йӧзыс кывзӧны найӧс. –Парашютӧн медводдзаысь чеччыштігӧн ёна полінныд? Быдсямаыс овлӧ миян уджын, и ми дасьӧсь на кежлӧ. Снимокъясыс Евгений Перетятколӧн гортса архивысь. Сэки министр эскӧдіс, мый тырмас, и дыр кежлӧ пӧ! Бать-яс кутлӧмаӧсь ки, медым эскӧдны сёрнитчӧмсӧ. Неважӧн курткаӧй косясис, видзӧда да, вурӧма нин. Сэні колим пыжнымӧс, миянлы сійӧ эз нин ковмы да. Перымысь телевидение снимайтіс миян йылысь фильм. Тӧдса, мый быдлаын чинӧ чужан кывйӧн сёрнитысьыс. Фольклор кружокӧ ӧтпырйӧ волывлӧмаӧсь 40 ныв-зон. Зонпосникӧд уджын медсьӧкыдыс – кутны дисциплина. А телевизор водзын куйлыны меным ньӧти абу окота. Но ас киӧн вӧчӧмторйысь медся унаыс – мича акань. Бӧръя кадӧ война туйсӧ тӧдмалӧмаӧсь 153 мортлысь. – Тайӧ висьӧмыс вермас вуджны пемӧссянь и мортлы. Нам мӧдлапӧлас Лопыдінса велӧдчысьяс уджалӧмаӧсь. Мамлӧн чойыс, Ӧдя ичинь, шуӧма вӧр пӧрӧдны мунны. Кор ставыс ладмӧма, ань бӧр вайӧдӧма писӧ гортас. Коді оз тӧд, вӧзйӧ корсьны вочакывсӧ спортзалысь. Тайӧ быттьӧкӧ торъялӧ конкурслӧн шӧр нырвизьсьыс. Мед и водзӧ на оз кус сиктса ветеранъяслӧн уджыс! Но сьӧлӧмӧй быттьӧ вашнитіс жӧ – ставыс лоас бур! Талун Удораса гежӧд сикт-грездын аддзывлан вӧвтӧ. Волӧны бать-мамыскӧд, гӧститӧны пӧль-пӧч орданыс. Нимкодьпырысь вердӧ пемӧсъясӧс да и пониӧн ветлӧ. Таво ми сетім отсӧгсӧ куим сюрсысь унджык мортлы. Найӧс выль пӧв йӧзӧдӧма «Анбур» небӧг лэдзанінын. А йӧзыслы сиа, медым ставӧн вӧлiны дзоньвидзаӧсь! Лыддим письмӧяссӧ, кодъясӧс батьӧй меным гижлӧма. Тӧлысьнас кык сюрсысь унджык морт миян дорӧ волӧ. Овдиенко шуис гижӧдчыны ставас, ме – кыдз артмас. Мӧд лунас тай школаын сӧмын сы йылысь и сёрнитім. И тайӧ каднас татшӧмсяма выставкаыс медводдза на. Комиын Росгвардияӧн веськӧдлысь радейтӧ и туризм. А мыйта найӧ вӧчисны коми небӧгъяс дорӧ серпассӧ! Ыджыд мамӧс чуксалам, мед тшӧтш миян дорӧ локтас. Ыджыд мамлы пыртім козин, мича сыръя дора чышъян. Изьвакӧд йитӧдын пасйышта ӧти татшӧм морт йылысь. Ӧтвылысь тайӧ юкӧнсӧ и мӧдам вынсьӧдны-паськӧдны! –Группаным вӧлі коми, – водзӧ нуӧдіс сёрнисӧ ань. Сэки менам уджын кост вӧлі – некымын во эг уджав. –А уджын кутшӧм тырмытӧмторъяс шыбитчисны синмад? Такӧда, сёрнита сыкӧд, мед сӧмын садьсӧ оз вошты. Дерт, шензисны и, кытчӧ пӧ сӧмын абу волӧма Илья. Ансамбльын пӧшти став сьыланыс — чужан кыв вылын. Аддзысьлӧмъяссӧ кутам нуӧдны сиктса библиотекаын. Мойвиліс кӧ, луннас вайлывлім гортӧ дас небӧгӧдз. Вадор уличасянь некымынлаті позис лэччыны ю дорӧ. А ас мӧслӧн гортса йӧв. Некор оз вун сылӧн кӧрыс. Настя кольӧм тӧв медводдзаысь коньки вылӧ сувтіс. Сиам и водзӧ нимкодьӧдны ставнысӧ мыла сьылӧмнас. И ӧткымын сикасыс пӧ вель ёна тшыкӧдӧ му-ванымӧс. Пӧрысь пуясыс пӧ висьмӧны да, лёкыс наысь унджык. Президентлы юалӧмъяссӧ водзвыв ыстӧмаӧсь и йӧзыс. – Коркӧ ӧтчыд шонді петӧмсӧ видзӧдім ю шӧрсяньыс. Коми кыв сӧвмӧдӧм йылысь сёрни серти сійӧ туйдіс: Но Рытыввыв Лица юысь водзӧ вӧрӧг мунны эз вермы. А май 3 лунӧ поводдяыс тшыкӧма, турӧбавны кутӧма. Ансамбльын сӧмын верстьӧ – 50-83 арӧса сьылысьяс. – Ансамбльным петкӧдчӧ уна сикас чукӧртчӧм вылын. Ваысь лэпталӧм бӧрас косьтылӧмаӧсь вожкаяс вылын. И та бӧрын гижны угоддьӧсӧ бырӧдӧм йылысь кабала. Талун «Обдорянкаын» унджыкыс верстьӧ да зонпосни. Оз кӧ сюр, артистъяс асьныс вурӧны сыысь, мый эм. Ас вылӧ уджалысьяс вермисны збыльмӧдны 43 проект. Муні удж вылысь, вузалі патераӧс да локті татчӧ.» «Дыр кослунасигад мӧдан бурджыка гӧгӧрвоны кӧрсӧ. –Мыйӧн кажитчӧ тэныд школаса телевидениеын уджыс? — Ӧні думайта да, сетліс сійӧс меным велӧдысьным. А пӧрысь ыджыд мамыд пӧ сылы воча шуӧ: «Юан, юан. Мый?» конкурсын ставнысӧ ордйис «Ас йӧз» команда. Мед быдӧн тӧдіс, мый колӧ рӧдвужыслы, йӧзкотырлы. Казялі, мый Камчаткаын вӧр-ва выныс кылӧ ёнджыка. Ставныс жӧ сэсся окотапырысь сибӧдчӧмаӧсь спортӧ. — Сьыланкывйыс менам вель уна, и гижтӧмыс уна жӧ. Сэки и висьталіс, мый гӧтыра, но регыд торйӧдчас. И ми, куим мама-ныла, мӧдӧдчим выль олӧм корсьны. Бипурад кисьтігӧн бензин кузяыс биыд бакас кайис. Нелямын километр сайсянь ӧд тыртӧг бӧр ог локтӧй. Сэні жӧ йӧзӧдасны и гижалӧмыслысь кывкӧртӧдъяссӧ. Артмӧ, луннас овтӧмӧн кольӧ кодлӧнкӧ вит чужанін. А ставыс жӧ налӧн семьяын вӧлӧма кӧкъямыс челядь. –Юсӧ кызвыннас весалӧма вӧйӧм керйысь да кӧртысь. А ӧні со, буракӧ, кылӧма «медматыс» губернаторыс. Эм удж кузя министерство, да уджтӧмалысьыс тырыс. Уна вонад найӧ асьныс ёна нин лӧсьӧдӧмаӧсь туйсӧ. Корсьны на йылысь юӧр, ошкӧны йӧзыс али кулитӧны. Сёрман кӧ, ковмас мынтыны 1.000-3.000 шайт штрап. Татчӧс велӧдчысьяслы сиа босьтны зумыд тӧдӧм-лун. Гӧгӧрвоана, тӧдӧмлунлы сиӧм уна йӧза гажыс оз ло. –Ог тӧд, кыдз мӧдам уджавны водзӧ, кодӧс велӧдны. Та йылысь «Коми мулы» юӧртісны Палаззяын олысьяс. На пиысь комын витыс лоисны проектас вермысьясӧн. Пасъям, 2020 восӧ сиӧма Ыджыд Вермӧмсянь 75 волы. Воддза воясӧ моз виччысьӧны 200 гӧгӧр шыӧдчысьӧс. Воддза воясӧ моз виччысьӧны 200 гӧгӧр шыӧдчысьӧс. Зэв пӧ тані лӧсьыд: йӧзыс шаньӧсь, вӧр-ваыс мича. –А таысь сӧмын вирным пузьӧ, – висьталісны йӧзыс. Кӧнсюрӧ теплоходыс «кынӧмнас» инмалӧ лыа кӧсаясӧ. И сэні отсаласны дасьтыны став колана документсӧ. Ышӧдӧ таӧ и ассьыс быдтасъяссӧ, нуӧдӧ ас бӧрсяыс. Ас йывсьыс Вера Александровна висьталіс дженьыда. И тайӧ номерын юбилейнысӧ ӧтпырйӧ пасйӧны куимӧн! Муляӧс да Моняӧс радейтісны и этнопаркӧ волысьяс. Война кадӧ пӧ быдмылӧмыд да, сетам 6.900 шайтысь. Вӧлӧм, колӧ юасьны оз Знаменка, а кутшӧмкӧ Мамыль. – Бур кӧть, юан ваа юкмӧсъясыс посёлокын эмӧсь на. – Школаным посёлокын вӧлі ыджыд, – казьтыштіс ань. – Ӧти кывйӧн, окота кӧ овнытӧ, быдлаын позьӧ овны! – Мый колӧ вӧчны, медым синмыд дыр да бура аддзис? А сэсся йӧзыс татчӧ локтӧмаӧсь, тані овмӧдчӧмаӧсь. Вӧтнад, вӧлӧмкӧ, и мӧдаръюгыдас позьӧ веськавлыны: Изъя туйӧд ветлім Куркуре да Учар водопадъяс дорӧ. Ӧтуввезйын «Кутшӧм смел нывка, мичаа сьылӧ комиӧн! – Анна Модестовна, кыдзи ті веськалінныд Ямал муӧ? Тайӧ пӧрӧдасӧ лӧсьӧдлӧмаӧсь XIX нэмын Голландияын. Кывтыдысь конюшня бырӧдӧм бӧрын пырӧма кук видзны. Норма кӧ тыртан – содтӧд вӧлі сетасны пирӧг кӧрыш. Таысь нӧшта на шог, ӧд йӧзыс Берёзовкаас олӧны на. Шуам, буретш татшӧм серпасыс 35-ӧд номера керкаын. Гожӧмыс нӧ мый сійӧ – лунвывса саридз да пальмаяс? Сыктывкарсянь Кемь карӧдз машинаӧн нуис Вова дядь. Суседъясыс ошкӧны Панюковъяслысь зятьяссӧ да писӧ. 18 воысь дырджык юр-нуӧдӧма ветеранъяслӧн сӧветӧн. Татчӧ локтігӧн мойвиис мӧдысь петкӧдлыны Москваын. Ӧні нин мӧвпалам водзӧ топыдджыка ёртасьӧм йылысь. Шензян, ӧд быд войтырлӧн эм аслас кыв да культура. Став уджсӧ вӧлі котыртӧма Гӧрд изэрдын шатёръясын. И кыдзи видзны кыв сикасъяссӧ, мед оз бырны-вошны? Ме тай чайта, мый буретш тадзи артмис тайӧ кывйыс. Аттьӧ тайӧ аддзысьлӧм-чукӧртчылӧмсӧ котыртысьяслы. Овлӧ, збыльысь чорыда турӧбалӧ, да туйыс оз тыдав. А медводз ӧд муниципалитет тшупӧдас коліс вермыны. И быд пӧрйӧ спектакль видзӧдысьыс чукӧрмӧ зал тыр. Августа Павловна Лодыгинаӧс бӧр кыскӧма чужанінас. И 2019 воын гожӧмнас керка дорын уджыс заводитчис. Миян труппаын комын кымын морт – эм кодӧс бӧрйыны. Видзӧдысьяслы ёна кажитчӧма да, азыма клопайтісны. Снимокъясыс Анатолий ТЕРЕНТЬЕВЛӦН гортса архивысь. Гриваын 320 олысьысь 120-ыс гижсьӧма библиотекаын. Ме верма ӧти книгасӧ лыддьыны и кыкысь, и куимысь. Уджъёртъяслы тайӧс жӧ да унджык лыддьысьысьӧс сиа. Смена бӧрын мыссьылісны душын да вежлісны паськӧм. Дерт, висьӧмыд кӧ оз тэрмӧдлы, терпенньӧыд тырмас. Гортысь занавес, джодждӧра да мукӧдтор сэтчӧ нуам. Татшӧм чачатӧ кӧть ывлаын видз, нинӧм сыкӧд оз ло. А Лизаӧн кор кынӧмаси, веськӧдлысьӧн менӧ индісны. Музейса фондъясын видзӧны Сим Ваньлысь письмӧяссӧ. Зэв важся войтырлӧн пӧ эм легенда, кыдзи лоӧмаӧсь. Чайта, тайӧ концертыс шемӧсмӧдіс йӧзсӧ выльлуннас. Кӧсъян бура тӧдмасьны яран олӧмӧн – овмӧдчы накӧд! А кувсьысьлӧн мукӧддырйи син водзад локтӧ чужӧмыс. Ме уджала сэтшӧминын, кӧні вермасны усьны и кувны. Сійӧ вермис петны вермысьӧн, но жюри шуис мӧд ног. Нёль сюрс шайтыд сиктса челядьлы, чайта, абу этша. Ӧтилӧн кагаыс велӧдчӧ 7 классын, Саша пикӧд тшӧтш. Снимокъясыс Людмила НЕХОРОШЕВАЛӦН гортса архивысь. –Денис миян быдлаӧ пырӧдчӧ, – шуӧ Анжела Шаманова. Пыр артмыліс ӧти-кык бок тэчны, водзӧсӧ эг вевъяв. –Ме чайта, кубиктӧ тэчны сяммӧ быдӧн, – шуӧ Денис. Ольга Александровналӧн керкаын быдсикас чачаыс эм. Ёна косяссьӧмӧн либӧ няйтчӧмӧн ньӧбасьны оз артмы. Найӧ челядьлы пазл моз асьныс чукӧртасны торъяссӧ. И пыр меным звӧнитчӧны, корӧны нуӧдны ордйысьӧмсӧ. – Кутшӧмкӧ торъя лоӧмтор йылысь казьтыштны сьӧкыд. А сэсся ачыд заводитан йӧзсянь шыӧдчӧмсӧ пасъявны. – Кутшӧмкӧ ногӧн ӧтлаасьӧны-ӧ уджыд да литература? Тайӧ листсӧ позьӧ аддзыны ӧтуввезйын миян сайтысь. Сійӧ медводз мӧвпалӧ, медым сылысь немтор эз гуны. Сыктывкарысь «Зарни туис» котыркӧд бур жӧ йитӧдыс. Миян, артистъяслӧн, уджыс и сцена вылын, и гортын. Медводз содтім луннас кык тоннаӧдз, сэсся куимӧдз. Тӧвнас найӧ кушӧсь да, быттьӧ гӧгӧр пуыс косьмӧма. Во джын куйлӧма госпитальын, да лэдзӧмаӧсь гортас. Та вӧсна судзӧдала да садита дзоридзалысь пу-куст. Арбыд сэсся колӧ пуны, солавны, кынтыны, косьтыны. – Тулыснас 12-15 килограмм быд семья-котырын вӧлі. Найӧ вӧзйисны йӧзлы видзӧдны-донъявны 32 полӧкалӧ. Но век жӧ унджыкыс – коми сикт-грездысь локтӧмаяс. Гӧликӧн чышкӧны усьӧм кор да йӧзӧн вайӧм мукӧд ёг. Но ставыс кытчӧкӧ бырис-вошис, и колис сӧмын фетр. Кольӧмвося ноябрын ыджыд пӧсылка мӧдӧдӧма Канадаӧ. Сылӧн рӧмъясыс оз вушйыны, вурӧм чачаыс оз оръясь. Мича местаын керкаыс, неылын петӧ сӧстӧм ваа ключ. Кӧсъян кӧ нимавны, колӧ лунысь-лун сӧвмӧдны асьтӧ. Шунытӧ кокни, а небӧг дасьтыны-йӧзӧдны зэв сьӧкыд. Тыдалӧ, ковмас нӧшта котыртлыны татшӧм велӧдчӧмсӧ. Водзӧ уджныс мунӧма Косланса национальнӧй музейын. А тайӧ сетӧ позянлун водзджык казявны лёк пыкӧссӧ. Тайӧ вермас лоны чорыда доймӧм либӧ висьмӧм вӧсна. Стрӧйбаыс ӧд сійӧ жӧ колис, а некыдзи оз эскыссьы. –Яблӧгыд кисьмӧ, кисьмӧ, кисьмӧ, а сэсся и сісьмӧ. И медым быдӧн ошкис йӧктӧмтӧ, колӧ быд лун зільны. Быдӧнлӧн эм уна сикас грамота да аттьӧалана гижӧд. Рочевъяслӧн гортас ӧдзӧсныс гӧсьтъяслы пыр восьса. –Некор эн вунӧдӧй, мый семьяыд – меддонаыс олӧмас! Мукӧд кывъяссӧ ансамбльын сьылігӧн тӧдмалі-велӧді. Чайта, ичӧтдырйиыс быдӧн окотапырысь чукӧртліс из. Некутшӧм чертёж-серпастӧг, кыдз шуласны «на глаз». Ставсӧ кӧ лючки вӧчӧма, лоасны и гырысь вермӧмъяс. Вера коймӧд кага.Челядьдырсӧ сылысьталялӧма война. Вика нылыс мунӧма Немдінӧ Валя чой ордас гӧститны. –Видеокамераясӧн вӧдитчисны МВД-ын, мукӧд тэчасын. Война заводитчӧм бӧрын грездыс дзоньнас шогӧ усис. Пӧгибнитісны Вась да Аркадий пияныс, вошис Митрей. –Чужлі Ыджыд Кужйын, юрсиктсянь 13 километр сайын. Сёйигкостіыс писӧ сылысь гусьӧн босьтӧны да нуӧны. Паськыда кӧсъям пасйыны, дасьтысьны заводитім нин. Весиг керкаӧй кутіс лоны «камера хранения» кодьӧн. Снимокъясыс Наталия НовосёловалӦн гортса архивысь. Мый пиӧй абу дзоньвидза, казялі арӧс тыртӧдзыс на. А сӧмын найӧс, кодъяс ӧні медъёна колӧны кагаыслы. –Висьлӧс челядьыс абу сӧмын Сыктывкарса семьяясын. Снимокъясыс «ВКонтактеын» «ПРОГНОЗКОМИ» группаысь. Зэв мичаа серпасасьӧ, вуджӧма сылы мамыслӧн сямыс. Зонка вӧтлысьӧ чойяс бӧрсяыс, сёрнитны на велӧдчӧ. Снимокъясыс Христина МедведевалӦн гортса архивысь. Вермас лоны, медводдза тышыс сылӧн вӧлӧма бӧръяӧн. Ачым рам да, тышкасьны-водзсасьны ньӧти абу окота. Аньяс уджалӧны сиктсӧветкӧд да ветеранъяскӧд ӧтув. Медводдзаысь казьтылӧмаӧсь сы йылысь 1608 воын на. Ас киӧн мыйкӧ вӧчны-мастеритны дум-кӧсйӧмыс эм на. Ті тані коланаджыкӧсь», – чуксаліс сійӧ томуловӧс. Но та водзвылын бур эсь-кӧ мыськыны банка-сулеясӧ. Бара на ставӧн аддзысьлім, нимкодясим, снимайтчим. Тані ставӧн сёрнитӧны комиӧн, комиӧн мунӧ уна гаж. Сійӧ и висьтасис меным саридз дорӧ ветлӧм йывсьыс: Сійӧ и вӧзйис автобусын «Маръямольтӧ» ливкйӧдлыны. Казялі, мый сэні та боксянь ставыс бурджыка сӧвмӧ. — А керкаыс ӧд зумыд на, буретш сикт шӧрас сулалӧ. Тайӧ Сочилӧн район (кыдз, шуам, Сыктывкарын Эжва). Выль школасӧ жӧ Бугаевын шуӧма лэптыны 2025 воӧдз. Коркӧ ыджыд мам висьтавлiс меным татшӧм вӧвлӧмтор. Егорлӧн армияысь воӧм бӧрас ме локті овны Печораӧ. Пемӧсыслысь кӧзяинсӧ жӧ сӧмын стрӧжитӧмаӧсь таысь. Мӧдарас ыджыдалӧмаӧсь Иван Ивановичлӧн бать-мамыс. А мый веськалас интернетӧ – нэм кежлӧ сэтчӧ коляс. И кӧсъя, медым сійӧ колис и миян челядь-внукъяслы. Но мукӧдыс асьныс оз гӧгӧрвоны, мыйла тадзи артмӧ. Снимокъясыс Анастасия ВитязевалӦн гортса архивысь. Сер сертиыс позьӧма тӧдмавны, кутшӧм рӧдысь нылыс. Снимокъясыс Елена ЛабалӦн да Татьяна ПаршуКовалӦн. Нёль часӧн опыта пуктысьысь вужйӧдӧ сюрс гӧгӧр пу. Мужичӧй эз окотит висьтасьны вӧвлӧм гӧтыр йывсьыс. Сӧлім пур вылас да сёр рытын нин воим Ольховкаӧдз. Коймӧд лунас ZOOM пыр кывзім водзмӧстчысь аньясӧс. Быд войтыр аслыспӧлӧс, и некодӧс оз позь ӧтдортны! Служба бӧрын сиктын куим во уджалі мӧс лысьтысьӧн. Мемориал лӧсьӧдӧмӧ унаӧн жӧ ассьыныс пай пуктісны. Тайӧ услугаыс абу донтӧм, и ветлывны колӧ тшӧкыда. Колӧ кад да терпенньӧ, мед сійӧс быдторйӧ велӧдны. И корся сэтшӧм оланін, кытчӧ лэдзӧны тшӧтш понйӧс. Быдӧн тӧдӧ, кыдзи пандемия кадӧ уджалісны врачьяс. Шондіыс ёрӧ синсӧ да, батьыслысь чужӧмсӧ оз аддзы. Медводдза велӧдысьнас вӧлі Зоя Васильевна Пудкова. Шондіыс ёрӧ синсӧ да, батьыслысь чужӧмсӧ оз аддзы. Буретш Вениамин Мисаилович вӧчис меысь велӧдысьӧс. Быд школаын снаряд видзан жырйын быть вӧлі штанга. Гожӧм, шонді, томлун да выходнӧй – мый нӧшта колӧ? Воысь-во лыдыс содіс, ӧти воӧ весиг 19 пыж кывтіс. Окота лоис ныв-зонкӧд юксьыны чӧж-сьӧм тӧдӧмлунӧн. Шӧринын уджалігӧн кыкысь на мойвиис ветлыны Уралӧ. Кывкӧртӧдсӧ виччысим матӧ тӧлысь, и со – юӧртісны. Стенын ӧшалісны и серпасъяс: Коми мулӧн мичаинъяс. Эг и тӧдлы, кыдзи ачым веськалі петкӧдчӧм пытшкас. Галфедьса ветеранъяс петкӧдлӧны сценкаяс, сьылӧны. –Сёрнитчим ас костын да ставным ньӧбим ватрушкасӧ. Туй шӧрас неыджыд пикник вӧчим да чолӧмалім сійӧс! Вӧвъяссӧ радейтӧмаӧсь-вӧдитӧмаӧсь батьыс и пӧльыс. — Гажсӧ котыртысьяссянь уна аттьӧалана кыв вичмис. Налы, дерт жӧ, зэв сьӧкыд вӧчны некымын сикас удж. Та могысь восьтлi ӧтуввезйысь www.юрган.рф сайтсӧ. Та боксянь ми, «юргансаяс», век восьсаӧсь йӧзыслы. Медым водзӧ сӧвмасны Коми муным да миян телеканал! Тыдалӧ, вунӧдін, сідзкӧ, ме тэныд висьтала, Мишук. Ті – медся ёнӧсь, медся повтӧмӧсь, медся зумыдӧсь. Пиӧй пӧ корліс петкӧдлыны кодлыкӧ, а бӧрсӧ эз вай. Уджалысьяслы колӧ ломтыны пач, ваявны юкмӧсысь ва. – Ме дзик пыр вочавидзи, мый роч КВН-тӧ ог донъяв. Бӧръя лунъясӧ ёна майшасим, артмас-ӧ петкӧдчынысӧ. – Но мыйлакӧ яндысьӧны ас-ланыс коми вужъяссьыныс. Аньлысь уджъяссӧ позьӧ аддзыны весиг суйӧр сайысь. Тайӧ могыс пӧ лоас карса да районса больничаяслӧн. Йӧзӧдӧма ӧтуввезйын юӧр, корся пӧ кӧть кутшӧм удж. Меным тайӧ зэв ёна кажитчӧ вӧлі, – висьталіс Илья. Командаӧн унаысь ветліс район тшупӧдын петкӧдчыны. Но тані сійӧ Изьваса -20 градусысь ёна кӧдзыдджык. Снимокъясыс Валентина Лебедевалӧн гортса архивысь. Тані ме тшӧтш ставсӧ тайӧс пасъя, – висьталӧ Лиза. Нывъёртъяслӧн клипын быдса кык Кӧдзыд пӧль вӧлӧма! Снимокъясыс «ЛУКОЙЛ-Коми» ООО-лӧн пресс-службаысь. Сідзжӧ чукӧртӧмаӧсь сьӧм, мед дасьтыны козинъяссӧ. Чинім дас вонас комын либӧ нелямын сюрс морт вылӧ? Шулӧны, быдторйысь пӧ позьӧ аддзыны бурсӧ и лёксӧ. Таво тыри Айму вӧсна Ыджыд тышын Вермӧмсянь 75 во. Сы места и заводитӧмаӧсь лэптыны кирпичысь выльсӧ. Кутам лача, и водзӧ ставыс тадзи жӧ кутас ладмыны. Татчӧс войтырыс быттьӧ вӧр-ваыслӧн торъявтӧм юкӧн. Татчӧс йӧзыс велалӧмаӧсь овны и чомйын, и керкаын. Тайӧ нырвизяс жӧ зільӧны гортса пӧтка рӧдмӧдысьяс. Водзсасьны немечьяслы паныд вынныс абу нин вӧлӧма. Йӧз водзын медводзысь петкӧдчӧмаӧсь Выль во дырйи. Найӧс эз лэдзлыны скӧт картаысь луд вылӧ йирсьыны. Шензьӧдӧй да нимкодьӧдӧй матыссаястӧ мича козинӧн! Олӧны-вылӧны, челядьӧс быдтӧны да сьылӧны-йӧктӧны. Став ыджыд рӧдвуж нимсянь олӧмас быд бурсӧ сиӧмӧн, —Некодлы ӧд абу окота гортас уджавны, — шуис сійӧ. И дерт жӧ, юавны окота: а кымынӧн сійӧн вӧдитчӧны? Тӧдчӧда, форумӧ пырӧдчыліс Россияса матӧ кызь СМИ. Сёрниті мамӧкӧд, мися, эн дивуйт, муна кӧ кытчӧкӧ. Мам сьӧкыда лолыштіс, мый пӧ сэсся йӧйыдкӧд вӧчан. Уджтассӧ збыльмӧдӧм вылӧ видзӧмаӧсь 475 сюрс шайт. Тӧд вылын куті, кыдзи сійӧ зілис воддза удж вылас. Кольӧм нэмса 90-ӧд воясын гудыртчис странаын олӧм. Но а сэсся тулыс-гожся майшасьӧм йывсьыс гижи нин. Ӧд унатор на коли аддзывтӧм, кывлытӧм, гӧгӧрвотӧм. Бур, мый пробкаыс омӧлик, да и бакыс тыра на вӧлі. Дас во сайын Питерса ӧти театрын дасьті «Ревизор». А, гашкӧ, колӧ вӧлі канава кодйыны да труба сюйны? Ӧтвылысь казьтылісны и медводдза радейтчӧм йылысь. Школа дорас жӧ кӧсйӧны лӧсьӧдны машина сувтӧданін. Челядьлы сылӧн урокъясыс сьӧлӧм вылас жӧ воӧмаӧсь. Дерт, ичӧтсяньыс сійӧ велалӧма уджавны град йӧрын. Кужысь киаӧсь, техникаын мастеръяс, да вина ылӧдӧ. Уджалысь понда тӧждыс тӧдчӧ и нуръясянін видзӧмын. Пенсия вылас петтӧдз велӧдчис выльмӧдны-тэчны пач. Тыдалӧ пӧ, та вылӧ лачаӧн и вунӧдісны кӧсйысьӧмсӧ. Медылысса дорас весиг футболӧн ворсанін вӧчӧмаӧсь. Опекунъяслы колӧ шыӧдчыны Пенсия фондлӧн юкӧнъясӧ. Миян Одыб сиктысь фронт вылӧ мунiс 550 гӧгӧр морт. Нӧшта на и кутісны дивитны, омӧльтанаторъяс гижны. А бизнесӧ мукӧд туйвизьсӧ найӧ мыйлакӧ оз аддзыны. Сы лыдысь 34 мыжсӧ, ылӧсас 17 прӧчент, туялӧмаӧсь. Збыльвылас тайӧ вӧлӧмаылӧдчысьлӧн телефон номерыс. Менам тшӧт вылысь пӧ сьӧмыс мыйлакӧ мӧдіс «сывны». Артмӧ, эг весьшӧрӧ сы вылӧ видзӧй вичмӧдӧм сьӧмсӧ. Кӧдздӧдӧм бӧрын нин сӧмын пыжӧн вуджавлам тайӧ юсӧ. Эк, жаль, мый ми кык кокаяс моз огӧ кужӧй сёрнитны. Медвойдӧр тайӧ посёлокса олысьяслӧн идӧра йӧръясыс. И тӧданныд, синсьыс перйи ньӧдздӧм нин чигарка пом! Син гӧгӧрыд лоас чукыр, да и син бугыльыдлы сьӧкыд. Куимысь ӧтиладорӧ, нӧшта сы мындаысь – мӧдарладорӧ. Грезд сэні вӧлі, паськыд муяс вылын нянь кӧдзлісны. Баракас наръяс вӧчӧмаӧсь, на костын ветлыны прокод. Зэв ӧдйӧ петісны ставӧн, быттьӧ кытчӧкӧ тэрмасьӧны. – Синмӧс больничаад восьтла, куня – да бара вӧтася. Вокыс мунӧма гортас, а понйыс сы бӧрся пыр вӧтчӧма. – 5-6 арӧс мен вӧлі, локтім татчӧ овны бать-мамкӧд. Меным синмӧ медводз шыбитчис ичӧтик комод сяма куд. Вель уна йӧз локтӧмаӧсь сэтчӧ колльӧдны бать-воксӧ. Машинаяссӧ корсьӧмаӧсь да, асывнас ставнысӧ нуисны. Сэки и пукті ас водзын мог – велӧдчыны ворсны сыӧн. –Волся сиктын чужлӧмаӧсь да овлӧмаӧсь нималана йӧз. Ӧта-мӧднысӧ радейтӧны да пыдди пуктӧны и Ивановъяс. Пыдди пуктӧны сійӧс войтыр, бӧрйылӧмаӧсь депутатӧн. Сиа налы петкӧдчыны тӧдтӧм на уна выль сцена вылын. Батьыс роч, сэтчӧсса, а мамыс — коми, Луздорса ань. Мыйӧн татшӧм кывъяс кыскӧны ас дорас лингвистъясӧс? Пӧсь сёрни артмис и кыккывъялун (двуязычие) йылысь. Вермас кык во нимкодьӧдны, а коймӧдас омӧля быдмас. Но олӧмыс петкӧдліс, мый скӧтӧс вердны сійӧ оз туй. – Водзті ветеринаръяс бӧрйӧмӧн видлалісны овмӧсъяс. Майбыр, жар гожӧмнад ягад лоӧ нин мыйысь юыштны ва. Лаптев саридз, тундра, гӧгӧр лым, а туйыс оз тыдав. Но ассьыс кӧсйӧмсӧ – овны сиктын – збыльмӧдӧма нин. Медъёна воис сьӧлӧм вылӧ, кыдзи ті ӧтув уджаланныд. Тайӧ ловъя йӧз налӧн кӧсйӧмъясӧн, сьӧлӧмкылӧмъясӧн. Водзтi чой сылы новлӧдлiс гортас книгаяссӧ, ӧнi ме. Зэв кокниа да мичаа гижӧ сиктса олӧм да йӧз йылысь. Мыйын жӧ вӧлі тайӧ котырыслӧн выныс да тӧдчанлуныс? Снимокъясыс Людмила ИГУШЕВАЛӦН да Мария ИГУШЕВАЛӦН. Сійӧ шымыртас 6-18 арӧса 34 сюрс гӧгӧр велӧдчысьӧс. – Дерт, Войвылын олысь зонпоснилы оз тырмы шоныдыс. Сійӧ ворсіс Параскева йылысь фильмас медшӧр рольсӧ. А та бӧрын бара на дуді: мися, штраптӧ кӧ перъясны? Сылӧн ӧд сэтшӧм и уджыс – отсавны корсьны коланасӧ! Надежда да Кирилл Смирновъяс ӧтлаынӧсь 2017 восянь. Менам пӧ оз артмы, ачыс сійӧ велӧдчылӧма режиссёрӧ. Лизалы вӧлі куим тӧлысь, удж вылӧ нин ковмис петны. Йӧзӧдчылӧма «Ордымын» да сійӧ кадся мукӧд журналын. Сэтысь лэдзӧм бӧрас гижысьлы абу позьӧма йӧзӧдчыны. Ачыс пӧ и козьнавлӧма шынельсӧ татчӧс уджалысьяслы. ДНК экспертиза регыд нин стӧча та йылысь висьталас. Гажсӧ нуӧдіс «Июль» котырын сьылысь Сергей Ефремов. – Тайӧ налӧн ыджыд сцена вылын медводдза петкӧдчӧм. Гажсӧ сиисны «Чушканзі» журналлӧн 65 тшупӧда паслы. Тані ставыс мӧд ног – колӧ сӧмын кыдзкӧ овны водзӧ. Чайта, сямми тырвыйӧ петкӧдлыны яранъяслысь олӧмсӧ. Проектӧ пырӧдчысьясӧс колледжын зэв стрӧга бӧрйӧны. Час, юыс воссяс да. Быд вежон кутам кайлыны и Донӧ. Мунӧма Белоруссияӧ, кысянь мыйкӧдыра воӧма алимент. Сійӧ велӧдіс менӧ уджысь не повны да овны веськыда. Абу эськӧ полысь да, мамыс висьталыштіс пи йывсьыс. Роч кывйысь гежӧдика «нёльыд» четвертьнад петавлас. Мича ӧд, кор гожӧмнас керка йӧрыд тырӧма дзоридзӧн. Талун медсясӧ кужысь йӧз вӧчӧны вит сюрса купюраяс. Ӧд вузасьысьыслы сійӧс банкӧ сдайтнысӧ кокньыдджык. – Гашкӧ, гораа лоӧ шуӧма, но гижнысӧ меным кажитчӧ. Сьӧкыда кылысь 30 кага пӧдӧма, 116-ӧн доймалӧмаӧсь. Сійӧс тадз йӧзыс нимтӧны винаӧн гусьӧн вузасьӧмысь. Юасьла тай, мися, кыдзи та вылӧ ёртъясыд видзӧдӧны? Миян аслыспӧлӧс паськӧм, матыстчӧны да видзӧдалӧны. Ме ӧні ог сы йылысь, мый миянлы бур театрыс оз ков. Но код тӧдас, талун ог, а аски, гашкӧ, кута ворсны. Йиркаплысь туйсӧ дасьтіс быдса команда, – шуис ань. А вермысьнас лоӧма Помӧсдінса «FLASH (ФЛЭШ)» котыр. Марий Элын вежонлӧн быд лун кутӧ кутшӧмкӧ вежӧртас. Но быдмӧгӧн ноксьынысӧ мыйлакӧ эз вӧв сьӧлӧм серти. Кӧсъянныд, картаӧ нуӧдла, ставсӧ петкӧдла-висьтала? Марина – зэв сюсь, енбиа ань, код гӧгӧр олӧмыс пуӧ. Хужир посёлокын миянӧс вердісны уна сикас вӧлӧгаӧн. Сибырӧ вои, а вӧв вылӧ шензя!» – нюммуні ас думысь. Снимокъясыс Артём Шуткинлӧн, Настялӧн да Мариналӧн. — Ньӧби аптекаысь кык грелка да кисьті сэтчӧ аскур. Гортын челядьысь нинӧм ог дзебӧй, сёрнитам восьсӧн. А сэтчӧдз воӧдчыны колӧ поездӧн, машинаӧн да пыжӧн. Торйӧн нин Варя, коді небӧгтӧгыс овны нин оз вермы. Падмӧдӧ, мый муниципалитетлӧн та вылӧ оланіныс абу. Ме ӧд ловъя, та понда сьӧлӧмкылӧмыд овлӧ уна сикас. И сӧмын дзоньвидза нин каньлы корсьӧны выль оланін. Заводиті гӧгӧрвоны и, мукӧд ворсысьыс мый висьталӧ. Среднерусскӧй мазіыс миян регионын зэв бура лӧсялӧ. А кабала-справка сертиыс сылӧн дзоньвидзалуныс бур. А курыд зелля йывсьыд парма-ягын бурджык вунӧдлыны. Татшӧмыс регыдик и овлӧ, а вежӧрад нэм кежлӧ кольӧ. Но та пуд вичмӧма кад радейтана уджӧн ноксьӧм вылӧ. Снимокъясыс Анастасия Распоповалӧн гортса архивысь. Сиктын и карын эмӧсь и кампужитчысь верӧс, и гӧтыр. Кутшӧм долыд коллявны шойччан лунъястӧ вӧр керкаын! — Людмила Васильевналӧн быдӧн вӧсна висис сьӧлӧмыс. Раиса Ивановна пыр кӧсйӧма содтӧд тӧдӧмлун босьтны. А бура да тырвыйӧ дасьтысьтӧг петкӧдчыны оз окотит. Тайӧ уджсӧ бергӧдӧм могысь колӧ этша вылӧ кык морт. Мӧд ань юаліс, ме пӧ самозанятӧй, ас вылӧ уджалысь. Юася, мый том мортӧс ышӧдӧ пырӧдчыны тайӧ уджтасас. –Вӧча, мый сьӧлӧмӧй корӧ-тшӧктӧ, – вочавидзис сійӧ. Но кад мысти юӧртісны, мый Ханты-Мансийскӧ муна ме. Уна рӧма мирыс пӧ сетӧ меным вын да шонтӧ сьӧлӧмӧс. – Абу ӧд сідз-тадз важ йӧз овмӧдчылӧмаӧсь юяс дорӧ. Больнича эз жӧ лолы, ветлывлісны бурдӧдчыны Ручӧдз. Вӧлі вывті зіль, уджалан паськӧмсӧ вежны эз удитлы. Унатор ковмис вуджӧдны водзӧ вылӧ да нуӧдны онлайн. Та вӧсна сёйигӧн пинясьны ни ёрччыны оз вӧлӧм позь. Чукӧрмис нин 10 петкӧдчӧм, и ставыс коми кыв вылын. –Наталия, а матыссаяс пӧвстад эмӧсь киподтуя йӧзыс? Видзӧдысьяскӧд артистка «варовитіс» сьыланкывъясӧн. –Сьылысьлӧн гӧлӧсыс, шуласны, – уджалан инструмент. А уджтаслӧн могыс – век жӧ волыны кага дорӧ гортас. Том гозъялӧн чужӧма ныв, нимтӧмаӧсь сійӧс Еланнаӧн. Чайта да, Михаил петкӧдлас асьсӧ сӧмын бур боксянь. Кӧрткерӧсӧдз 70 километр, сэтчӧ нуасны 200 шайтысь. Сійӧс юӧртанныд да, мыччасны тіянлы виччысянатортӧ. «Кыдз кужан, сідз и ов» – быттьӧ шуӧма олӧмыс сылы. Нылукъясыслӧн неуна быдмыштӧм бӧрын чужтӧма Иванӧс. Став кокӧс сэки таляліс, оз вӧлӧм куж йӧктынысӧ да. Регыд мысти велӧдысьӧс пуктісны школаса директорӧн. Сэк жӧ ме тӧді, мый шулывліс тадзисӧ эз скӧрпырысь. –Миян семьяным нёль морта, – водзӧ висьтасьӧ Елена. И кор дырджык он аддзысьлы, весиг гажтӧмтчан сыысь. Эн корӧй вузасьысьлысь содтӧд пластик доз-тубрассӧ. Бурджык, гортаныд кӧ сувтӧданныд ва весалан фильтр. Тадзи миян пиысь быдӧн вермас чинтыны шыблас лыдсӧ. Ставныслы вичмисны кубокъяс, медальяс да грамотаяс. Татшӧм неминучаыс пӧ ветымын во сайын коркӧ вӧлӧма. Но ӧтуввезйын эмӧсь и бать-мамлӧн мӧд сикас юӧръяс. Весиг Полина ыджыд нылыскӧд пуктӧмаӧсь эксперимент. Бызӧвӧйса пыдди пуктана олысьясӧн шуӧма вит мортӧс. Унаӧн меным гижисны, кӧсъям пӧ велӧдны сьыланкывсӧ. Сэні бара гижӧны ним-вичӧс, юасьӧны висьмӧм йылысь. Яръюгыд аддзысьлӧмъяс вӧліны и театрлӧн ичӧт залын. Ме дзик пыр думышті, мый татшӧм овыд меным лӧсялас. Чайті, мый сӧмын тані, Пожӧг вожас тадзи пӧрӧдчӧны. Кабала вылад уна вичмӧдӧны, но эм-ӧ таысь водзӧсыс? Гектар вылас пӧ колӧ коявны 20 сюрс шайт дон химия. Вӧлӧм, башкиръяс тадзи шуӧны йӧзкостса мойдысьясӧс. Мед уна на мича акань сылӧн ки помысь чужас-артмас. Ки помысь тыла ректӧма, нянь кӧдзӧма, скӧт видзӧма. А кутшӧм чӧскыд блин пӧжавліс роч пачын ӧгыр вылын! Мися, район тшупӧдын тайӧ гӧрӧдсӧ разьны ог вермӧй. Кор кутасны видлавны делӧсӧ, лунсӧ абу на урчитӧма. Нелямын кӧкъямысӧд во помын мамыс петіс верӧс сайӧ. Семьяыс ыджыд да, коліс ӧдйӧджык петны асшӧр олӧмӧ. Ставыс эськӧ лючки, но колӧ сдайтны суйӧрсайса кыв. Аслым эз лӧсьыд ло – быттьӧ понсӧ кодлыськӧ гусяла. –Туризмӧ ме пырӧдчи кӧкъямысӧд класс помалӧм бӧрын. Сэні жӧ, кордонас, паныдасим Мылдінса туристъяскӧд. Сиктса творческӧй котырсаӧс тадзтӧ гажтӧм босьтӧма. Радейтӧны мам кывнысӧ, сёрнитӧны, оз вунӧдны сійӧс. Став грездӧн видзӧдам енэжын ӧзйысь мича бияс вылӧ! Сiдзкӧ, республикаса быд пельӧссянь воӧ выль юӧрыс. Телевизорсьыд матысса кадӧ кӧртӧ ог на кутӧй кывны. Ыджыд нылӧй, Елена, ӧнi велӧдчӧ СГУ-са коми юкӧнын. –Асьныд кымын во нин веськӧдланныд Ёртасян керкаӧн? –Руным кыпыд, ордйысьны дасьӧсь, – эскӧдіс мужичӧй. Медводз лямпаасисны 2 километр котӧртысь мужичӧйяс. Водзӧ йӧзӧдам Изьваысь Игорь Колесовлысь пасйӧдъяс. – Дерт, уджыс уна на, но ме кӧсъя локны овны сэтчӧ. – Ме эськӧ и батьӧлӧн ныв, но мамӧкӧд матынджыкӧсь. Медым сиктад лючки-бура кутчысьны олӧмас, мый колӧ? –Кыдзи бурдӧдысьлы, мый ӧнія кад кежлӧ медсьӧкыдыс? Лыддьыны авторлысь гижӧдсӧ сідз, быттьӧ сійӧ аслад. И водзӧ видза корам ставнысӧ коми спектакльяс вылӧ! Но зэв нин ылын – Канадаса дзик нин войвывса карын. –Тӧлысь-мӧд мысти бӧр Филиппиныӧ муна, – шуис сійӧ. Вежоннас кыкысь сэні петкӧдлісны челядьлы сеансъяс. зыконско** — жаргон кыв, вежӧртасыс — зэв мича, бур Шуда гозъя быдтӧны Ясмина да Дерья муса нылукъясӧс. «ЛУКОЙЛ» сетӧма нин та могысь 13 миллион сайӧ шайт. Медводз биарунас могмӧдам сикт-посёлокын олысьясӧс. Мӧд-кӧ, газет-журналысь ӧтдор лэдзам коми небӧгъяс. Ӧд он кӧ босьтчы талун, аски ловзьӧднысӧ лоӧ нинӧм. Найӧс ми восьтім, пуктім 24 выль ӧшинь, выль ӧдзӧс. Джуджыд лым дзебӧма уна сё виӧм да кынмӧм салдатӧс. –Кыдзи тэ кутан тышкасьны, коскӧдзыд кӧ лымйӧ вӧян? Надежда Барулькина чужӧма-быдмӧма Кӧрткерӧс сиктын. Снимокъясыс Светлана Шелепановалӧн гортса архивысь. Мича ныв вылад вежыс, буракӧ, том зонмыдлӧн петӧма. Кыкнанныслы кажитчӧма да, кыкнанныс и кольччӧмаӧсь. –Тайӧ законыс збыльысь дыр виччысяна да зэв колана. Вобыд лыдди Евангелльӧ, вежӧрті бурвисьталӧм-юӧрсӧ. Став тайӧ вонас парафинысь ни ӧти сись ме эг вузав. Тадзи бурджыка аддзан мичлунсӧ, став омӧльыс вешйӧ. Ӧшӧдім выль джаджъяс, кӧть таӧдз киным эз судзсьыв. Таысь йӧзыс и радейтісны В.Е.Напалковлысь гижӧдъяс. Талун кежлӧ кокъясным тальччылісны эськӧ 3 вулканӧ. Карас да каръяс костас машина туйясыс шыльыдӧсь жӧ. Шуӧны, рочьяс пӧ радейтӧны ставсӧ вӧчны «на авось». –Зэв сьӧкыд кад вӧлі менам олӧмам, Нина Трофимовна. Сэсся ме и кынӧмаси, а сылӧн пукалан кадыс помасис. Менам пӧ тай мышкӧй воссьыны нин рытланьыс кутіс-а. Кутшӧм жӧ этша ме, вӧлӧмкӧ, тӧда вулканъяс йывсьыд. Татшӧмнас медсясӧ вузасьӧны сикт-грездса лавкаясын. Изьва районын 311 вузасьысь вӧдитчӧ онлайн-картаӧн. А бӧръя здукӧдз кӧ нюжмасян, верман унатор воштыны. Ме ачым ола Овражнӧй вылас да, ӧні ставыс сэні бур. Кор татшӧм налькъяс йывсьыс кылан, сӧмын шпыннялан. Кывбуртӧ жӧ мӧд лунас на лыддя, кыткӧ вежа-лӧсьӧда. Бур, мый сиктысь бисӧ кусӧдісны, эськӧ сотчим сэки. –Тайӧ бур да колана уджтас, – пасйис Владимир Уйба. Таво гожӧм эськӧ босьтчылӧмаӧсь дзоньтавны вӧлӧксӧ. Ӧти чукӧртӧ кар-районса депутатъяслысь кырымпасъяс. Быд удж бергӧдӧмысь кывліс сӧмын аттьӧалана кывъяс. Июль 2 лунӧ Ирина Сергеевна пасйӧ ассьыс чужан лун. —Миянлы вӧзйисны вит места, — водзӧ висьталіс сійӧ. И рифмаӧн гижа, мед бара жӧ велӧднысӧ вӧлі кокни!.. А Сыктывкарын гожӧмнас куимысь резӧны ядохимикатӧн. Рӧдмӧм понда борщевикыдлы, майбыр, шогсьыны оз ков. И Вера Никифоровалы вермӧмсьыс вичмис 90 сюрс шайт. А та кындзи нӧшта на и торъя тӧдчана да торъя шуда. Татшӧм ногӧн жӧ вайӧ ӧтвылысь ми найӧс и чолӧмалам. Водзті пӧ татшӧмторйыд сӧмын озыръяслы вӧлі лӧсялӧ! Туялысьыслы нывбаба норасьӧма, вӧлі пӧ гипноз улын. Та бӧрын стажировка, а сэсся нин босьтӧны удж вылӧ. Сӧмын зэв дыш морт ӧвтыштчас татшӧм позянлунъясысь! Но конкурсыд сы вылӧ и эм, медым индыны вермысьясӧс. Мися, йӧй али мый тэ, абу аддзывлӧмыд весиг мунӧмӧс? Дедным вӧлі сьӧкыд пеля да, ковмыліс гораа сёрнитны. Сы вӧсна мый сійӧс бергӧдлӧны сунис кодь чӧнӧр сіяс. – Да мыйкӧ синмӧй лоис: бӧръя кадӧ сьӧмсӧ ог аддзыв. Вевтсӧ пӧ тӧлыс нӧбӧдіс, а неважӧн и сигӧрыс усьӧма. Шуӧ меным, петан да некодлы нинӧм эн шу, кай гортад. Кызвыныс, кодкӧд паныдасьлі, сёрнитӧны чужан кывйӧн. И гӧгӧр шы ни тӧв, некысянь он кыв баксӧм ни мексӧм. Локталісны эз сӧмын одыбсаяс, воалісны и мукӧдлаысь. Сійӧ сотчыліс, но сы кындзи вӧліны и мукӧд ясли-сад. И, дерт жӧ, туяд петавтӧг оз лэбны тэ весьтті юсьяс. А некымын лун мысти велӧдысьным бара газетӧн локтіс. Дасьтӧма сійӧс Коми юралысьлӧн грант весьтӧ «Помним. Унджыкыслы, гашкӧ, и веськодь, кутшӧм рӧма тубрасыс. И кокниа ӧтлаасьӧны важ эскӧмъяс да Христослы эскӧм. Овны да овны эськӧ, но Иван пиыс кувсьӧма кагаӧн на. Кыдз вермӧма, дзоньталӧма керкасӧ, пелькӧдӧма сійӧс. Спектакльыс колис гажаа, яръюгыда да мичаа йӧктӧмӧн. Тані сійӧ, кыдз ачыс висьтавлӧ, сьӧлӧмсяньыс шойччӧ. Ставсӧ та вылӧ урчитӧма видзны 943,75 миллиард шайт. Поводдяыс тадзи дурӧма 1983 вося июнь 22-23 лунъясӧ. Татшӧмсяма юалӧмъясӧн шыӧдчим газет лыддьысьяс дорӧ. Вӧсньыдик пу-понӧльысь вӧчӧмаӧсь мыйкӧ шалаш сямаӧс. Ӧд найӧс тшӧтш позьӧ лыддьыны судзсьытӧма олысьясӧн. Шуи нӧрӧвитыштлыны, мися, коркӧ ӧд «гыыс» лӧньыштас. Мыйкӧ сэтысь видзӧда, мӧвпсӧ босьта, а сэсся велӧда. Мӧдарӧ, кутіс ёнджыка и ёнджыка сцена вылас кыскыны. – Вӧтасьлан на, кыдзи колӧ лӧсьӧдны йӧктӧмсӧ, гажсӧ? Сэсся Сашалы висьтала вӧтӧс, мися, тадзи колӧ вӧчны. Кор отпускӧ петала, юасьӧны нин, кор бара чукӧртчам. И быд снимок вылын миянкӧд, но ачыс эз на петкӧдчыв. Матыссаыс козьналӧмаӧсь сылысь инструментсӧ музейлы. Дӧзмӧмаӧсь найӧ да вӧтлӧмаӧсь Удӧс асланыс котырысь. – Альманахыс лоис гимназиялӧн аслыссикас летописьӧн. Бушколыс майшӧдліс весиг тані нэмсӧ олысь кӧзяеваӧс. Отсалі налы поткӧдлыны да пыртлыны пес, сывдыны лым. Бӧръян семья, вӧзйысян, а сэсся налӧн чумӧ овмӧдчан. Кӧзяева олӧны шуйгаладорас, гӧсьтъяс – веськыдвылас. Сэки Зулӧбса клубӧн веськӧдлӧма мамыслӧн Вера чойыс. Тыдалӧ, сиктса челядьыд гежӧда волывлӧны Сыктывкарӧ. Снимайтлім нин Татьяна Кирпиченколӧн кывбуръяс кузя. Ӧти зонкакӧд школаын дыр удж бӧрын гортӧ мунам вӧлі. –Быд мам радейтӧ челядьсӧ ас ногыс, – висьталӧ Нина. – Мӧстӧ видзлім да, гожӧмнас турун заптыны ковмыліс. Ольга Александровна быдсямасӧ радейтӧ ас киӧн вӧчны. Киподтуя ань вӧчасьӧ и кӧвйысь, гынысь да кабалаысь. А сыӧн вӧдитчысьыслы ковмас висьтасьны погона йӧзлы. Мортыс принтерӧн печатайтӧма тырмытӧмсӧ да клеитӧма. Тшӧкыда-ӧ ковмывлӧ ышӧдны асьтӧ уджын, творчествоын? Кӧть оланпас сетӧ позянлун тадзи вӧчны 90 лун кежлӧ. Кокньӧдыс торйӧн нин колӧ налы ӧнія санкцияяс дырйи. Ӧти кывйӧн, биологияыдлӧн гусятор-позянлуныс помтӧм. Колӧ пӧ донъявны, кыдзи радиацияыс мӧрччис пуясыслы. Туясьнытӧ ӧд босьтчан да, у-у-у, ыззян, кутӧдыс абу! Сэні менам – зэв джуджыд сьӧлӧмкылӧмъяса ыджыд роль. Сэки уна вӧлі нажӧвитӧны кысян фабрикаын уджалысьяс. Тайӧ чӧскыдтор-сьыс пемӧсъясыд некор оз ӧткажитчыны. – Чайтанныд, котӧрӧн локтӧны совхозӧ мӧстӧ лысьтыны? Миянлы коліс воӧдчыны Ольхон ділӧн войвыв береглань. Миян жырйын, кубрикӧн сійӧс нимтім, олім дас нёльӧн. Снимокъясыс авторлӧн да ПОПОВЪЯСЛӦН гортса архивысь. 2007 восянь, кор Викторкӧд гижсим, сійӧ пыр миянкӧд. Сэки бурджык мыйӧкӧ мӧдторйӧ босьтчывны, шойччыштны. Мый вӧчны, аддзан кӧ ывлаысь эновтӧм гортса пемӧсӧс? Та понда и нимкодь, кор кодкӧ босьтӧ кысуксӧ гортас. 50 кысуклы корсям юр сюянін, а ставыс 80 гӧгӧр кань. Сьӧм вылӧ горшӧсь, наянитӧны, тешитчӧны, пӧръясьӧны. Дас ӧти класс помалӧм бӧрын ӧтнамӧн мӧдӧдчи Москваӧ. Сылӧн мича паськӧмыс шензьӧдіс-нимкодьӧдіс ставнысӧ. Но сійӧ вӧлӧма вывті небыд да, абу кутӧма кажитчыны. Таысь кындзи тэ ас вылад кыскан колана оборудование. Кусӧдчысьлы колӧ лоны зэв сюсьӧн да сӧстӧм вежӧраӧн. Быд лун ми велӧдчам, тӧдмасям мездан оборудованиеӧн. Группаным вӧлі зэв ёртасьысь, быдтор вӧчим ӧтвылысь. Туй морт керка йылысь юӧр позьӧ аддзыны ӧтуввезйысь. Тыдалӧ, мый зумыда овлӧмаӧсь йӧзыс, вузасьӧмаӧсь да. Та вӧсна сійӧс тшӧтш вӧчӧны татшӧм арлыда томуловлы. Весиг машинаӧн вонас ӧтчыд кежавлӧны техосмотр вылӧ. Унаӧн аддзылісны мича снимокъяссӧ, йӧзыслы кажитчис. Мӧдарӧ на, колӧ унджык сёйны, медым вын-эбӧсыд вӧлі. И сэксянь быд во май 9 лун кежлӧ пыр мыйкӧ козьналӧ. –Петасъяссӧ судзӧда ас тшӧт весьтӧ жӧ во джын кежлӧ. Снимокъясыс Анастасия Шкондиналӧн гортса архивысь да Сӧмын пӧ колӧ найӧс бура корсьны да оз ков ӧбӧдитны. А лабрадор изйыс пӧ таын отсалӧ, петкӧдлӧ нырвизьсӧ. Сэні вӧлӧма кык юкӧн: гимнастика да лызьӧн котралӧм. Ветымын вонад, гӧгӧрвоана, дасьтӧма уна спортсменӧс. Ас садяс воӧма да, кыссьӧма госпитальӧ кык километр. А сэки сылы 7 арӧс вӧлі, школаӧ пырны вӧлі лӧсьӧдчӧ. И найӧ тшӧтш шогалісны, мамӧй кадысь водз кувсис да. Камера пыр жӧ юӧртас неминуча йылысь диспетчерскӧйӧ. Аслыспӧлӧс и грезд местаыс: абу шыльыд, а мылькъяса. – висьталіс Коми Республикаса юралысь Владимир Уйба. –Ми пыр кылам Европасянь «турунвиж пӧвестка» йылысь. Став тайӧ эмбурнас окотапырысь тӧдмасьӧны туристъяс. Ыджыдвидз – Кӧрткерӧс районса медся важ сиктысь ӧти. Но бара жӧ ковмас сэтчӧдз новлыны, сэсся бӧр ваявны. – Тырны пӧ нин кутіс адгумӧн грездным, лок да весав. –Сменанад уджалігӧн урокъяс вылад тшӧкыда унмовсьлі. Сыктывкарсянь кӧ, Кулӧмдін районын медводдза сиктыс. Том велӧдысь пыр нырччис, водзмӧстчис сиктса олӧмын. Да и ӧні на мичаа пасьтасьӧмӧн тапиктыліс бӧрйысьны. И збыльысь, ёг-шыблас торйӧдӧмын нинӧм сьӧкыдыс абу. Ныв-зон сэсся телефон пыр юасьӧмаӧсь бать-мамыслысь. Став кӧм-пасьыс ульсалӧма, бакшасьӧма, оз косьмы да. А сэсся и гырысьджыкъясыс дзоляяс бӧрсяыс видзӧдӧны. —А кыдзи воспитывайтанныд челядьтӧ, мыйӧ велӧданныд? Талун сэні дасысь унджык морт, матӧ ставныс том йӧз. Веранда пытшкас нин челядьӧс нимкодьӧдӧ мича Зарань. Тайӧ кык машинаыс вежӧны важ ног уджалысь 80 мортӧс. Врачьясыдлӧн тай медкартаад уна гӧгӧрвотӧм пасйӧдыс. Походын кӧкъямысӧд луннас ми гезйӧн кыским пыжнымӧс. Соликамскын вӧзйисны кык лун пионерлагерын шойччыны. –Тайӧ менам мӧд проект нин, – ошйысьыштіс вомъёртӧй. Понйӧс колӧ гуляйтӧдны сэні, кӧні оз вермы доймавны. Окотапырысь тӧдмася выль небӧгъясӧн, газет-журналӧн. –Лазарь Денисовыс – менам пӧльлӧн вок, – юӧртіс ань. Мортыд и юалас, кытчӧ нӧ пӧ совхозлысь турунсӧ нуан? Пенсионеръяслӧн ӧдвакӧ вичмас сьӧмыс тадзи лювъявны. Гортас бӧрсӧ локтісны сӧмын Семён да Алексей внукыс. Томулов медводдзаысь на кылісны тайӧ ворсӧм йывсьыс. Тыра катамаранъясӧн джӧмдавтӧг венім и мукӧд косьсӧ. Изьва районса Кельчиюрын олысьяс ыззьӧдісны ӧтуввез. Сиктса пенсионеръяслы сьӧлӧм вылас воӧ татшӧм уджыс. Гашкӧ, и сиктса пӧрадок видзысьыд артисталӧ тіянкӧд? И мичаинсӧ мисьтӧмтан серпасыс сьӧлӧмнымӧс чепраліc. —Ме пыр кӧсйи овны сикт-грездын, — висьталӧ Надежда. Школаын да детсадйын уджалысьяс босьтӧны ёна унджык. —Тайӧ юалӧмъяс вылас ӧти кывйӧн вочавидзны он вермы. –Мишук, тэ нӧ мый, татчӧ кӧдзыдінас шуин узьмӧдчыны? Сыктыв ю пӧлӧн мунігӧн кылӧмаӧсь отсӧг коран горзӧм. Ме кӧ ог лок, грездным дзикӧдз бырас, кусас, кушмас. –Меным пыр вӧлі окота, медым кагаӧй сёрнитіс комиӧн. Март помын медводдзаяссӧ виччысьӧны нин Сыктывкарын. Разис вӧляникысь вижӧдӧм кабалатӧ да . меным мыччис. Мый колӧ, медым эськӧ Коми му сӧвмис сикт-грездсянь? –Ӧні сиктын 300 сайӧ олысь, на пиысь 50-ыс – челядь. А важся ёртъяскӧд радпырысь мӧдам кутны топыд йитӧд. Сэсся став висьӧмсӧ пӧгибӧ воӧмакӧд ас пырыд лэдзан. Ӧні меным медся коланаыс – кӧть ӧтчыд пӧттӧдз узьны. Дыр кад мысти котыртлі Сык-тывкарын ассьым выставка. – Карта серти сӧмын тӧді, кӧні Саскатауныс меститчӧ. Войвыв кӧртӧг Арктикаса вӧр-ваын экологияыс торксяс. Фермеравны босьтчысьяслы тшӧтш жӧ вичмӧдӧны отсӧгсӧ. Доръясыс абу пуысь ни абу йиысь, а лымйӧн гӧгӧртӧма. Мед челядь вӧліны шудаӧсь, нюмъялісны, нимкодясисны. А, вӧлӧмкӧ, аньыслӧн мамыс кувсьӧма 15 во сайын нин. И, дерт, сэні медъёна шмонитісны коронавирус йылысь. Медым подулавны висьталӧмсӧ, вайӧдіс некымын пример: Вайӧда некымын вочакыв, медым подулавны тайӧ мӧвпсӧ. – Миян эз жӧ тырмы лекарствоыс, вӧлі и мукӧд мытшӧд. – Чайта да, матысса во джыннас олӧмыс мӧдас бурмыны. Босьтам ыджыд урожай, а нянь да макарон зэв донаӧсь. А мед тайӧс позис вӧчны, сійӧс торйӧн колӧ чукӧртны. Ме зэв шуда, мый мойвиис дасьтыны сылысь аудионебӧг. Война воясӧ Мурмансклӧн тӧдчанлуныс вӧлі вель ыджыд. – 2008 во помлань менсьым юалісны, кӧсъя-ӧ сьывнысӧ. Колӧ мӧвпыштлыны, сёрнитны да ӧтувтчыны кооперативӧ. Кыйсьӧмаӧсь 70, сэсся 50 миллиметр синма ботанъясӧн. Тіян вылӧ видзӧдӧмӧн бурас эскӧмӧн зілям водзӧ овны. Рӧдвужыс зэв паськыд, унаӧн кольччӧмаӧсь овны Ямалӧ. – Ме чайта да, ставӧн радейтӧны коми сьыланкывъястӧ. А мӧд лунас висьталісны, мый босьтӧны менӧ удж вылӧ. Ен сыкӧд, миян уджалысьяс ыджыд сямаӧсь да тӧлкаӧсь. Ачым думайта, мыйла ме сійӧс сёйи, оз вӧлі ков да?.. Кӧсъя нӧшта висьталыштны Тит Педӧр Ӧльӧксан йывсьыс. Шуӧны, татшӧм пӧ йӧзсӧ Енмыс оз примит мӧдаръюгыдас. Юалӧмъяс йылысь сёрниӧ кӧ воим, некымынӧс казьтышта. Кодлы мынтӧмаӧсь вотсӧ Василий Латкин ёртъясыскӧд?». Воркутаын со патератӧ талун позьӧ ньӧбны. 1 шайтысь! А Ирина Косолапова аддзысьлӧм дырйиыс сьыліс комиӧн. –Мир пасьтала ветымын во нин пасйӧны Еджыд бедь лун. Туристическӧй туръяссӧ шуим босьтны места вылын нин. Мамсӧ удж вылӧ нин босьтісны, кагукъяс дорӧ пусьыны. Морӧсас лоӧ эскӧданпас да быдӧнлӧн сьӧрсьыс паспорт. Изъяс пӧвстын быдмӧ ичӧтик, збыльысь карликӧвӧй, пу. Россияын тӧварсӧ мӧдӧмаӧсь маркируйтны 2018 воын на. Да и куим уличасьыс гуранъяссӧ сӧмын лыаӧн тыртісны. А сэсся 2013 воын Оля Сан вуджис овны Екатеринбургӧ. Гажтӧмтчӧмаӧсь миянысь, видзӧдысьясысь, и артистъяс. Кыдзи и водзті, челядьӧс кутасны вердны пӧсь сёянӧн. Артмӧ, ӧти классын позьӧ велӧдны сӧмын 15-20 мортӧс. А миян школаясын классас велӧдчысьыс кык пӧв унджык. Тӧлысьбыднад, гашкӧ, и удитам на накӧд тӧдмасьыштны. Ӧні пӧ 1-4 классъясын тӧдӧмлун босьтысьыс нёль морт. Кӧсйи гижны видз-му овмӧсӧн ӧнія веськӧдлысь йылысь. Зіля содӧны еджыд тюкъяс, тыр нин кыкнан силос гуыс. Гортса архивас додь дыр аттьӧалана гижӧд да грамота. Мыйла миянлы татысь нинӧм эз вичмы, али эз и зільны? Матысса кадӧ пӧ татшӧм транспортыс воас республикаӧ. –Ирина Сергеевна, мый ышӧдіс тіянӧс лоны велӧдысьӧн? –А асланыд велӧдысьясысь кодкӧ вӧлі тіянлы примерӧн? —Ми воклы, войвывсаыдлы, тулысыд — дыр виччысянатор. Вит арӧсӧн жӧ кымын менӧ мамӧй пывсянын кольмӧдлӧма. Светлана Ивановналӧн кывъяс серти, сійӧ весьӧпӧрӧма. Та вӧсна часьтсӧ шуӧмаӧсь выльысь котыртны Котласын. –Кызвын блогерыслӧн медшӧр могыс, дерт, нажӧвитчыны. Кыдзи шуӧ ас вылас уджалысь, та серти сылы мойвиӧма. Тайӧ веськыд контакт, кор вермас кӧвъясьны висьӧмыс. Сёйлӧмаӧсь бобӧнянь да мукӧд турун, шеп ӧктылӧмаӧсь. Водзті велӧдлісны сӧмын сэні пасйӧм уджтӧмалысьясӧс. Мылдінсянь ми, кыдзи и мӧвпыштлім, мӧдӧдчим водзӧ на. Медся ёна видзӧдӧны син дзоньвидзалун бӧрся Японияын. Морков йылысь «мойдыс» чужӧма Мӧд мирӧвӧй война кадӧ. – Ӧвдей да Бадья мозыс жӧ и Лопыдінным, гашкӧ, бырас. – Йӧзыс грездын нелямын гӧгӧр и эм, – висьталіс сійӧ. Воліс, тыдалӧ, мела, но Славикӧс аддзис да бӧр муніс. – Еретникъяс вӧвліны, и найӧ тшыкӧдны-керны вермасны. Мукӧдсӧ ньӧбӧмаӧсь-вайӧмаӧсь кевмысян жырйӧ волысьяс. Дерт, юалі, мый вӧчӧны аньяс пенсия вылӧ петӧм бӧрас. Тайӧ кадколастнас ӧтчыд и ветлӧма гортас недыр кежлӧ. Йӧз град йӧрӧ найӧ пырны эз вермыны, гӧгӧр потшӧс да. – Школа помалӧм бӧрад тайӧ жӧ туйӧдыс водзӧ мунінныд? Кар-районъясын библиотекаяс ышӧдӧны йӧзӧс лыддьысьны. Сiйӧ ачыс вурӧ шамшура – перым-коми аньяслысь чышъян. Ветлӧмыс вӧлi менам водзвыв чайтӧм серти ёна бурджык. Ӧд комиӧн сёрнитысь сэтшӧм уна тӧлка йӧз чукӧртчисны! Ен да бур йӧз отсӧгӧн пӧ ставыс артмас, эскӧны ляйса. Олӧны семьяаныс ӧта-мӧдсӧ радейтӧмӧн, пыдди пуктӧмӧн. И быдӧнлы мед мойвиас аддзыны ассьыс радейтана пӧвсӧ. Рытланьыс нин сёрни пансис войтырсикас кывъяс йылысь. Сідз, «Монди ЛПК» вӧчӧма кык сюрс тонна еджыд картон. Видз-му овмӧс прӧдукция вӧчысьяслы отсаласны ӧні нин. Но та дырйи мед вӧр-ваыслы некутшӧм лёк эз ло вӧчӧма. Дӧра вылӧ вӧлі вурӧма 10 зеп, сэтчӧ пуктӧма юалӧмъяс. А сэсся велӧдчысьяс гижӧны чужан кыв вылын сочинение. А сэсся, гашкӧ, воас кад, кор босьтасны кианыс книга. Мӧйму майын посёлокса олысьяслы воӧма зэв бур юан ва. Микунь карса олысьяс нэмсӧ норасьлӧмаӧсь лёк ва вылӧ. Тӧдӧмысь, быдӧн казьтылӧ ассьыс ичӧтдырсӧ зэв шоныда. Чернобыльса АЭС-ын неминучаыс шызьӧдіс ставнас мирсӧ. Куим во да дас тӧлысь сайын налӧн чужис Варенька ныв. Кодныд ыззьӧданныд сійӧ либӧ мӧд гаж котыртны-нуӧдны? Первой гортын видзи, сэсся клубӧ «кайисны» Зі да Шыр. Бура служитӧмысь сійӧс кольӧдӧмаӧсь отсасьны Берлинӧ. Мӧд тышын Абъячойысь том морт бырӧдӧма куим нацистӧс. Ме бӧрйи бас-гитара, кодӧс 15 во нин киысь ог лэдзлы. Тӧдӧны ӧд, мыйта менам и школаын, и гортын удж-нокӧй. И конкурсас дзик бӧръя лунас ысті шыӧдчӧмӧс да уджӧс. Тадз тӧдчӧді, мый шудаӧн верман лоны сӧмын чужанінад. Лӧсьӧдчышті да аддзи и спонсоръясӧс, и отсасьысьясӧс. Мӧд лунас автобусӧн нуӧдісны Сыктыв районса Межадорӧ. Сійӧс мӧдӧдім жӧ конкурс вылӧ, но кывкӧртӧдыс абу на. Велӧдысьлы нинӧм содтӧд корсьны оз ков, ставыс эм да. 1980 воын юржугланторйыслы сетӧмаӧсь Рубиклысь нимсӧ. Сійӧс видзӧны США-са Теннесси штатысь Ноксвилл карын. – Он и шу, мый тайӧ мозаикаыс пластик доз вевтъясысь. Сиктса лавкаысь колана краскаыс да кисточкаыс оз сюр. Овлӧ, сьӧмсӧ вунӧдӧны джинсы гач зептын да песлалӧны. Ӧтарладорас кӧ серыс кольӧма, а гугыс – еджыд кабала. – Тэнад чайтӧм серти, кутшӧм лоӧ аски «112» службаыс? Та дырйи кывкутӧмӧ некодӧс оз кыскыны, оз штрапуйтны. Менам 110 статьяысь 20-30-сӧ дасьтӧма Чернобыль кузя. Шылада козин вӧчис Кулӧмдін районысь «Июль» ансамбль. «Му вежандырысь», сэні ме ворса Кисьта Валяӧс, тшӧтш. Кор ме ачым сцена вылын, ог ад-дзы ставсӧ бокисяньыс. Театрнытӧ тупкисны дзоньтавны, да некыдз помыс оз во. Быд командаын вӧлі нёль морт: кык ань да кык мужичӧй. Ворсӧм-ордйысьӧмлӧн коймӧд юкӧныс вӧлӧма творчествоа. Татшӧм ёртасяна аддзысьлӧмсӧ колӧ тшӧкыдджыка нуӧдны. Шуам, войдӧр мӧсъяслы вир анализсӧ босьтлім голясьыс. Некод оз кӧсйы видз-му овмӧсад пӧсь кисьтны-мырсьыны. Медтӧдчанаыс – мед мӧс вӧра йӧлас сынӧдыс оз веськав. Иркутскын кадыс вит часӧн водзынджык Москваын дорысь. Найӧ лэбӧмаӧсь миян бӧрын Москвасянь часӧн сёрӧнджык. Но миянӧс, кӧкъямыс збой том мортӧс, тайӧ эз повзьӧд. Тайӧ лунас став аддзылӧмторйыс ӧні на шонтӧ сьӧлӧмӧс. Куим лун сэні уджалӧм бӧрын танкист-уджъёртӧй кувсис. — Медикъяс некутшӧм висьӧм эз казявны, ставыс пӧ бур. Торъя нин коронавирусӧн висьӧм бӧрын содӧма татшӧмыс. Важ кӧлуйысь, лестук вылӧ вундалас да, джодждӧра кыӧ. Мися, асьныс корӧны выставка котыртны, а сэсся гуӧны. Гашкӧ, уджӧ кутчысьтӧдз мыйкӧ водзвыв бергӧдан-вӧчан? Кык воысь дырджык Дарья отсасьӧ «Кошкин дом» котырлы. Ми босьтам сідз шусяна котоловка да мунам «кыйсьыны». – Миян дас гӧгӧр куратор, кодъяс дугдывтӧг отсасьӧны. Кодкӧ отсаліс, мед кывъяссӧ комиӧн колана ног шуалін? Кӧть эськӧ и кык пӧв гежӧдджыка босьтчӧны асшӧр уджӧ. И сӧмын кык тӧлысь мысти позяс волыны медосмотр вылӧ. Орччӧн ракаяс пуксьылӧны, и налы вичмылӧ кокасьыштны. — Эг кӧ ветлӧдлы тані, важӧн эськӧ мӧдаръюгыдас вӧлі. И та вӧсна тшӧтш миянлы колӧ дӧзьӧритны тайӧ местасӧ. Сэсся и найӧ кутӧмаӧсь корны вурны челядьныслы тшӧтш. И ме тшӧкыда коллявлі ассьым прӧст кадӧс буретш сэні. Сы серти, ӧнія кадӧ спортыд лоӧма аслыспӧлӧс трендӧн. Эжваысь 30-ӧд номера школа кузя воис медуна норасьӧм. Да, позьӧ видзны уна сьӧм да шедӧдны унджык «кодзув». И воысь-во найӧ вӧзйӧны пыр унджык да бурджык услуга. Но тӧдса, мый пӧрӧсыс вермӧ вуджны кӧленаысь кӧленаӧ. Хирург сідз вундалӧ, мый ортсысяньыс немтор оз тӧдчы. – Медъёна пыкӧсыс вужъясьӧ тыӧ, кыз да веськыд сювйӧ. Шмоньыс пӧ миян олӧм гӧгӧр, аддзыны сійӧс сӧмын колӧ. Пенсияӧдзыс уджаліс оланін стрӧитан комбинатын (ДСК). –Кӧсъя, медым Придашса храм вылӧ кыпӧдісны жыннянъяс. А медся арлыдаыслы 76 нин тыри, – юӧртіс библиотекар. Чайта, налысь вӧзйӧмсӧ унаӧн сюркняласны пель саяныс. Сідзжӧ ворса шылада инструментъясӧн, – висьтасис ныв. Сиктас вӧлӧма Ёгор Иван, коді вузӧс вылӧ чери кыйӧма. —Кутшӧм сьӧлӧмкылӧмъяс вӧліны тракторӧн веськӧдлігӧн? А овмӧдчас Ёгор Иванӧ, код дорын ме ныв пыддиыд овлі. —Петі да, турун сарай лӧскыс дзоньнас нин сотчӧ вӧлі. Клубын уджалысьяс меным ёна отсалісны шогӧс пальӧдны. Гортысь кӧ, шмонитам нин, мыйкӧ вошӧ, сідзкӧ, клубын. Камераыс ачыс вермас та йылысь юӧртны колана службаӧ. Шуам, кӧнкӧ потіс ва труба да, ваыс ылькнитіс ортсыӧ. Сюръя йылын ӧшалӧ кӧрт кӧрӧб, а пытшкас камераыс абу. Но сыысь шоперъясыд полӧны жӧ да чинтӧны машина ӧдсӧ. Корсюрӧ верстьӧяс волывлісны рытйысьны ӧта-мӧд дорас. Но фронт вылӧ мунысьяс пиысь унджыкыс бӧрсӧ эз локны. Неыджыд грездысь уна бур йӧз колисны тӧдтӧм местаясӧ. Порӧ Ӧлеш Матрен гӧтырыскӧд колльӧдісны куимнан писӧ. Аддзис ю дорсянь локтысь Ӧльӧш Миш да вӧлисти мездіс. Рытланьыс нин мунім Сумароково грездӧ йӧра видзанінӧ. Ӧні видзам 29 пемӧсӧс, на пиысь сизимыс чужисны таво. Том ай йӧраыс сӧмын куим, налысь быть вундам сюрнысӧ. Весиг роч авторъяслысь куимӧс вуджӧдім коми кыв вылӧ. И тэнад абу сэтшӧм правоыс, мед сідз-тадз петкӧдчыны. Ньӧбан кӧ мӧдӧс, колӧ нин велӧдны, мед кутас новлыны. Пӧсь муслун ыпнитӧма ӧта-мӧд дораныс да, гижсьӧмаӧсь. Да и керйыс няйтӧссяс, а, сідзкӧ, пила пиньыс ныжмас. Ёна вылӧ мусяньыс ог кыпӧд, сантиметр 15-ыс тырмымӧн. Кага вайӧм бӧрас вуджӧма уджавны Эжваса нин магазинӧ. Тадзи пансис миян выль семьялӧн олӧм, – висьталӧ ань. Луныс кузь артмӧ да, колӧ, мед челядь бура шойччисны. Валентина Вячеславовнакӧд пыр эм мый йылысь сёрнитны. Керка-патераыд кӧ ичӧт, тырмымӧн лӧсьӧдны кык дозмук. Корлывлӧны гажӧдчыны и висьысь челядьӧс (дети с ОВЗ). А збыльысь кӧ шуны, сикт-грездсалы пуксьывнысӧ некор. Быд во сійӧн петкӧдчӧ, содтӧ выльӧн восьтӧмторъяс да. Гортӧ воӧм бӧрын мӧд лунас гижи «Гажа вой» сьыланкыв. Артмис и зэв ӧдйӧ аддзыны клипсӧ снимайтӧм вылӧ сьӧм. Кӧть эськӧ водзвыв некутшӧм сёрнитчӧм та кузя эз вӧв. – А июль 6 лунӧ асывсяньыс Мурзилка йылысь мӧвпыштім. Казялі тайӧс, дерт, бӧръя лунас нин, – нюммуніс сійӧ. Рытнас юӧртісны, мый шыӧдчан кадсӧ нюжӧдӧмаӧсь 4 лун. Проектъясӧс шуи водзӧ збыльмӧдны, дерт, войвылын нин. Судын вӧчӧмаӧсь туй дзоньталӧм кузя кыв-кӧртӧдсӧ, но. Мӧд судтаасӧсь да, чайтсис, мый найӧ ӧшалӧны сынӧдас. А вӧр пӧрӧдігас Степан бӧрын ӧти ув-чаг абу кольлӧма. Коркӧ тані вӧлӧма кузнечлӧн кык судтаа ыджыд керкаыс. Ме сэки эг на дыр тані уджав, уджъёртъясӧй отсалісны. Торъя нин сьӧкыд инструкторлы, коді ставсьыс кывкутӧ. Татшӧм кушинъясас кӧйдысыслы кокньыдджык вужъясьнысӧ. Татшӧм кушинъясас кӧйдысыслы кокньыдджык вужъясьнысӧ. Но бара жӧ эг ставсӧ стӧча тӧдӧй тайӧ висьӧм йывсьыс. Шарп велӧдчис кыны, – ошкӧ нывсӧ Артём Варсонофиевич. Код дорӧ шыӧдчыны, веськалан кӧ татшӧм олан мытшӧдас? Снимокъясыс «ВКонтактеын» «Досуг» котырлӧн группаысь. Сувтӧмаӧсь Эжвалӧн веськыд берегӧ, Лӧкчимдінлы паныд. Муӧдз копыр бать-мамлы миянӧс бура быдтӧм-велӧдӧмысь! Тайӧ балетсьыс юкӧн петкӧдлісны и ӧнія концерт дырйи. Гашкӧ, оз сійӧс колльӧдны, а, мӧдарӧ, сійӧ колльӧдчӧ? Велӧдысьяс быд шойччан лунӧ петавлісны субӧтникасьны. Чепнас пышйӧма да, полім, мый гартчас-сибдас кытчӧкӧ. Сёянсӧ петкӧдла, ачыс матыстчас, сэсся машинаӧ и сюя. Дӧзьӧртӧг ветлысьыс ӧд тшӧкыда и машина улӧ веськалӧ. А сэсся мӧвпъяс кутӧмаӧсь вӧзйыны и сиктса артистъяс. Та йылысь ме думайтлі нин, сӧмын эг босьтчылӧй уджас. Тӧв юкӧнын сцена вылӧ петалісны и тӧдысь, и шаманъяс. Торъя нин ёна воис сьӧлӧм вылӧ мужичӧйяслӧн йӧктӧмыс. Корлім пӧ потш вайны, да во куим-нёль сайын вайлісны. Гожся шоныд рытӧ ветлӧны аньяс грезд кузя да сьылӧны. Быд ыджыд праздникӧ олӧмаджыкъяслы сеталӧны козинъяс. Ыджыд гӧгрӧс изъясыс быттьӧ кыскӧны йӧзсӧ ас дораныс. И локтанныд грездас да, тіянӧс сьӧлӧмсянь вочааласны. Мукӧд предметсьыс (математика, асгӧгӧрса мир да с.в.) Тадз жӧ думайтӧны и менам тӧдсаяс, — висьталiс Ирина. Тӧдан, кутшӧм сьӧкыд, кор тэнӧ чурка-палкаӧн нимтӧны. Тӧдан, а мамыдлӧн эм тіян сиктын нывъёрт, Трипан Маш. Сійӧ пыр гижӧма батьыдлы, но вочакывйыс абу и волӧма. И сылӧн медбӧръя кывъясыс вӧлӧмаӧсь: «Удиті, слабог». Кытысь вынтӧ босьтанныд, медым ставсӧ ас кадӧ удитны? А ті видзанныд странанымӧс, миянлысь лючки олӧмнымӧс. Тайӧ снимокъясыс, кыдз шуласны, абу постановочнӧйӧсь. Тӧді, мый зэв уна тӧдса кутас видзӧдны телевизор пыр. Пленӧ кӧ вермисны босьтны, сідзкӧ, ранитчӧмаӧс сӧмын. Ме зіля видзӧдны концертъяс, выставкаяс, спектакльяс. Гӧгыльясыс шипаӧсь, а водз гӧгыляс саморезъяс гартлі. Чолӧмасян, висьтасян да кыскалан ӧти бӧрся мӧд билет. –Медсясӧ ОРВИ-ӧн, сэсся давленньӧӧн унаӧн майшасьӧны. Овлӧ уна юалӧм сійӧ либӧ мӧд висьӧмысь бурдӧдӧм кузя. Та йылысь юӧртӧ шӧринӧн веськӧдлысь Наталья Денисова. Колӧ кужны тыр-бура гӧгӧрвоны ас котырсьыныд быдӧнӧс. Репетиция дырйи сералім, шмоньсӧ чукӧртім ас олӧмысь. –Лоас оз тӧлкыс сідз шусяна «кӧлеса вылын аптекаысь»? Карын велӧдчигӧн найӧ меным мам да бать пыдди лоисны. Тӧдмасим, а сійӧ Комиысь жӧ вӧлӧма, Койгорт районысь. Саскатаунас пӧ изӧймитан, а сэні нӧшта на кӧдзыдджык. Кор мӧд петас босьті киӧ, зэв уна кыв нин вӧлі тӧдса. Шуам, тшӧкта сылы ӧдзӧс пӧдлавны – пыр и вӧчас тайӧс. Ань ӧнӧдз на помнитӧ Красноборын ассьыс гуся инъяссӧ. Сэні серпасалім кӧр видзысь семьялӧн олӧмысь ӧти лун. Ставӧн кӧсйисны лоны пограничникъясӧн да, пудъясьлім. Чужан сиктысь, ас керкаысь, сьӧлӧмлы дона местаясысь. И налы мойвиӧма петкӧдчыны ставроссияса тшупӧдын нин. Морт олӧмыд дженьыд, а вичкоясыд сулалӧны нэмъяс чӧж. – Миян 15 сюрс морт пӧгибнитіс тайӧ операция дырйиыс. Коми АССР-ысь татчӧ вайӧдлісны 4,5 сюрс медъён кӧрсӧ. Выль оланпасыд чорыда мӧрччас сылы, кодлӧн эм машина. Гӧрд чериыд сэтчӧс олысьяслӧн пызан вылас торт пыдди. Ёна кажитчӧ гитараӧн ворсны, шылад кывзыны да сьывны. И тайӧ кадсяньыс мамонт лои Печора районлӧн символӧн. Тадз кымын жӧ, нем вӧчигмоз, муні висьтасьны вичкоын. Сэсся тӧдмалі, мый колӧ нӧшта даръясьны (причащение). Медшӧрыс – гӧгӧрвоны, мыйла да мый ради тадзисӧ лои». Тайӧ каднас бӧрйӧм туйвизь йылысь ньӧтчыд эг жалитлы. 158 салдатлысь олан туйсӧ вӧлі тӧдмалӧма бӧръя воясӧ. Снимокъясыс Юлия Михайловна ПоповалӦн да ӧтуввезйысь. Анна Чураковаӧс вӧзйисны сӧветӧн юрнуӧдысьӧс вежысьӧ. Окота сӧмын видзӧдны да лолавны, лолавны да видзӧдны. Со ӧд кыдзи позьӧ кывтӧ велӧдны – аналогия корсьӧмӧн! Медся колана кадӧ туй выланым паныдасисны колана йӧз. Мортсӧ эн на аддзылӧй, а став лысӧ и кусӧ мыськинныд. Батьӧ, мамӧ да ми – куим вок: Иван, Василь, ме тшӧтш. Нырысь вир кутас петны да, вӧлись вӧлі дугда гӧрнысӧ. А ми сулалам дорас, йирмӧгсьыс топӧдчам ӧта-мӧд дорӧ. Здук-мӧд мысти кымӧръясыс дзикӧдз сайӧдісны кратерсӧ. Мусьыс пӧ изъяс петӧны да, найӧс туй вылас кыскалӧны. Артистъяс абу весьшӧрӧ нимтӧмаӧсь тадзи шылада рытсӧ. Кыдзи ачыс висьтавліс сэки, мед сӧвмыны творчествоас. Ме да и унаӧн мукӧд, тіянӧс вӧлі тӧдӧны кыдз гозъяӧс. Гӧгӧрвоана, кытчӧкӧ вӧйис, но шойыс ӧнӧдз абу югдӧма. Меным кӧкъямыс арӧс вӧлі, кор локті юркарӧ велӧдчыны. И пирӧгыс, и шаньгаыс, и чериняньыс кутшӧм сӧмын абу! Та могысь жӧ лӧсьӧдӧма «Найти солдата» онлайн-сервис. Медшӧр козиныс весиг медся олӧма гитаристыслы вичмис. Но юркарын олысьясӧс тайӧ, буракӧ, ньӧти оз майшӧдлы. Карса улич вылын маскаа морттӧ гежӧда нин паныдавлан. Дерт, ог кӧ удитӧй сэтчӧдз уколасьны коронавируссьыд. Менам ӧкмыс внук-внучка, и томуловыд мый кывзӧ, тӧда. –Кутіс гымавны-чардавны да, би молльыс пырис поштаас. –Вера Ивановна локтіс миян классӧ бӧръя велӧдчан воӧ. Ӧд миянӧс йитӧ оз сӧмын удж-мог, тшӧтш и ёртасьӧмным. Коймӧд «ВКонтактеын» лист бокас ассьыс партиясӧ ошкӧ. Сьӧдкыркӧтшӧ менам кывтігӧн некымынысь тадзи жӧ вӧлі. А сэсся шӧр редакторным вежсис да, эгӧ кутӧй лӧсявны. –И кыдзи лоӧ котыртӧма участокысь бокын гӧлӧсуйтӧмсӧ? А сэсся йӧзыс кутісны корны, мед пӧ тшӧтш мыччысьлас. Армия бӧрас гӧтрасьӧма, чужан сиктсьыс Машаӧс вайӧма. Кызвыныс ыстысьӧны, судзсяна олӧм вылӧ пӧ сьӧмыс абу. Та бӧрын дугді дасьтыны татшӧмторъяс кежлад челядьтӧ. И сӧмын та бӧрын аньыд гӧгӧрвоӧма звӧнитны рӧдняыслы. Талун йӧзсӧ бӧбйӧдлӧны быдса котыръяс, колл-шӧринъяс. Ыджыд тӧдчанлун сетӧны парма-ягын биысь видзчысьӧмлы. Ставыс кӧ лоас бур, мӧд во босьтчасны сійӧс стрӧитны. Кытшолыс ӧні дзоля нин, оз, буракӧ, вермы ылӧсӧ мунны. Медічӧтыс сизим тӧлысся, медыджыдыс – дас сизим арӧса. Помнита пӧ, мый тусь сэні видзлісны, склад пыдди вӧлі. Нӧшта сійӧ висьталіс миянлы, вӧтавсьылӧ пӧ зэр водзын. Мыйсюрӧ пӧ ӧтуввезйысь босьта, а мыйсюрӧ ачым думышта. Колӧ шуны, небӧг видзаніныс первой шогӧ уськӧдліскодь. Группакӧд паныдасим войнас Горно-Алтайскса аэропортын. Челядьӧй комиӧн оз сёрнитны, сӧмын мыйсюрӧ гӧгӧрвоӧны. Суйӧрсайса ӧти странаын карса паркас лэдзӧмаӧсь ыжъяс. Гож саяс петшӧрас куйліс да рӧмидзтіс кызь кымын баля. Тайӧ ыжъяссьыс яйыс пӧ этша, но найӧ зэв ӧдйӧ рӧдмӧны. Арнас картупель лишалыштас – вузыштасны, и бара водзӧ. И найӧс тшӧтш лыддьылі, – казьтыліс Таисия Дмитриевна. – Фронт вылӧ мунысьяссӧ чукӧртісны важ поштаса изэрдӧ. Сэсся и овтӧм патераясын трубаясыс тшӧкыда потласьӧны. Видзӧд сӧмын, медым ямигас яхтатӧ берег дорсьыс эз ну. Найӧ и дорйысьяс, и романтикъяс, и тшӧтясьлыны кужӧны. Ловъя музейӧ быттьӧ ми веськалім, кӧні йӧзыс олӧны на. Верӧстӧм шмонитысь нывбабаыд кужӧма кывкӧртӧдсӧ вӧчны. Ми вӧлім зэв уналаын нин, но татшӧмыс гежӧд кӧні вӧлі. Арӧсӧн ичӧтджык Полина уджалӧ Абъячойса бурдӧдчанінын. Поводдяысь ӧтдор немтор оз вермы конйыштны тайӧ уджсӧ. Ӧд чипанысь ӧтдор сэні тшӧгӧдӧны дас сюрс гӧгӧр порсь. Вермис сійӧ командаыс, коді аддзис став вылас вочакыв. Шаман вочавидзӧ – шуда из, кодӧс некод на абу аддзӧма. Сыктывкарысь артистъяс эз кольччыны вӧльдінсаысь бокӧ. Мӧд местасӧ босьтіс Башкортостанысь Алик Шарафутдинов. Унаысь и мукӧд татшӧм гаж-ордйысьӧмас петкӧдчылӧмаӧсь. Сӧмын на панiм уджсӧ да, вермӧмъясӧн ошйысьны водз на. Странаса 86 прӧчент олысьыс талун вӧдитчӧ сӧстӧм ваӧн. Мӧйму пӧ тайӧ кадас вӧлі зэв шоныд, а кыдзи лоас таво? Сідзкӧ, кагалӧн мам-батьыс мынтасны сӧмын 13.500 шайт. 1971 воын школа помалӧм бӧрын зонмӧс босьтісны армияӧ. Мыйла дозиметристъяс тадзи вӧчисны – некод эз гӧгӧрво. «Маяк Сысолы» газетысь гижӧдсӧ комиӧдіс Елена ПЛЕТЦЕР. Кӧкъямысӧд классянь нин сійӧ кӧсйӧма лоны бурдӧдысьӧн. Но мый кӧть он думышт, мужичӧйтӧг, дерт, уджыс оз мун. Сцена колӧ дасьтыны праздник кежлӧ, а тэнад нинӧм абу. И ставныслы ворсісны «созвездиеса», матӧ 13 сьыланкыв. Журналистыдлы пӧ сюсь синмаӧн да чош пеляӧн колӧ лоны. Но та вылӧ видзӧдтӧг Байкал дорӧ волысьыс пыр зэв уна. Ӧти тӧдса нывбаба козьналіс, верӧсыс оз жӧ нин ворс-а. Медвойдӧр видзӧдӧны, мед студентлӧн эз вӧв ни ӧти «3». Казьтыліс, школаас велӧдчигӧн на бӧрйӧма тайӧ ордымсӧ: — Мыйла вежин школасӧ, Сыктывкарсаысь мунін Выльгортӧ? Муӧдз копыр мамӧлы миянӧс чужтӧмысь да бура быдтӧмысь! Поповалӧн корӧм серти казьтылӧмъяссӧ гижисны нывъясыс. А нӧшта – он кӧ мӧжгы да кубиксӧ бергӧдан быд секунда. Со тай ӧшинь вылын да кильчӧ дорын и видзӧдӧны ывласӧ. А мыйла содтӧд рӧскодуйтчынысӧ, оз кӧ таысь стрӧжитны? Миян воигӧн жӧ саркофагсӧ нин вӧчны вӧлі босьтчӧмаӧсь. Куимысь лун ветлывлім нуръясьыштны, удж бӧрын – узьны. Бӧръяысьсӧ, буракӧ, 1992-ӧдын писькӧдчылім-веськавлім. Сійӧ гӧгӧрвоӧдіс татшӧм аддзысьлӧмыслысь медшӧр могсӧ. Вӧлӧмкӧ, Пезмӧгад лӧсьыд, кӧть эськӧ чужлі Важкуръяын. 50 морта котырысь, гашкӧ, 70 прӧчентыс абу пезмӧгсаяс. – Выль технологиятӧ пыртӧм бӧрын йӧлыс чӧскыдджык лои? Колана ног кӧ ставсӧ вӧчан, кӧр-дукыс збыльысь оз кыв. Сэтчӧс бурдӧдысьяслы кокньыдджык нин лоӧ водзӧ туявны. Шуӧ, мый олӧма йӧзыдлы юмов пӧжасӧн чӧсмасьны оз позь. Снимокъясыс Дарья Терешколӧн да «Кошкин дом» котырлӧн. Сы вӧсна мый персонажъясыс оз дзик пыр воссьыны тэныд. А ышӧдіс мазі видзны босьтчынысӧ, буракӧ, ӧти лоӧмтор. Чомъяссӧ газет моз косявліс, дзуж да дзаж сӧмын кыліс. Ме вылӧ весиг эз видзӧдлы, кӧть сулалі 10 метр ылнаын! Пыр чуймалан, кыдзи позьӧ татшӧмторсӧ ки помысь вӧчны? Кодсюрӧ гортас мич вылӧ видзӧ пӧльыслысь важ пищальсӧ. Чеччан вольпассьыд да, быттьӧ быть колӧ паркас волыны. Чайта, водз чеччысь войтырӧс паркӧ кыскӧ нӧшта со мый. Кыпӧдчысь шонділысь асъя мичсӧ аддзӧ паркӧ быд волысь. Но тшӧкыда пӧ овлӧ, мый некод немтор оз куж висьтавны. Ӧти мортлӧн патераас унитаз баксьыс пӧ кодкӧ гуӧ васӧ. А тӧдмасьлім аньыскӧд лавкаын, кор ветлі пиӧс видлыны. Чайта, быдӧн казьтылӧ Людмила Васильевнаӧс бур кывйӧн. Уджъяснымӧс йӧзӧдлісны весиг «Войвыв кодзув» журналын. Уджалігас жӧ ань зілис сиктса енбиа челядьлӧн лицейын. Радейтан кӧ волывлыны спортзалӧ, таысь водзӧсыс ыджыд. Соцконтрактыслӧн нёль нырвизь, кырымалӧны вонас ӧтчыд. Судзсьытӧма олысьлы та могысь вичмӧдӧны 250 сюрс шайт. Ми пӧ кыдз вермам отсалам сёян-юанӧн да кӧм-паськӧмӧн. – Нимкодь гӧгӧрвоны, мый ассьыд кадтӧ бур вылӧ видзан. Ачым мавті библиотекаса ӧшиньяс, – висьталіс том морт. Шензьӧдіс небӧг джаджъясын пӧрадокыс да уна дзоридзыс. Педколледжын на велӧдчигас пырӧдчӧма уна сикас спортӧ. Ансамбльыс – томуловлӧн, кызвыннас сэні 13-25 арӧсаяс. Конкурс кежлӧ Анастасия заводитӧма дасьтысьны водзвыв. Валентина нёльысь нин ветлӧма Войвыв кытшбердса Уралӧ. Медводдза выпускас вӧлӧмаӧсь 1958 воын чужлӧм ныв-зон. Тшаюйтім да, мунісны, меным на ассьыныс шыдӧс колисны. Бабаяс полӧны, оз лысьтны, а челядьлӧн полӧмлуныс абу. Зонъясыд туяс юӧмаӧсь самӧкур да воӧмаӧсь. Сыктывкарӧ. Вежон оліс миянын да юаліс, гортысь пӧ кӧлуйӧс вая ог. –Комиын водзті эз вӧв «Безопасный город» сяма тэчасыс? Вӧлі бур гӧтырӧн да кӧзяйкаӧн, эз пов некутшӧм уджысь. Сэсся уна проект дасьтам, гранта конкурсъясӧ пырӧдчам. Мӧд во «Василейнымлӧн» лоас тшупӧда пас – тырас 30 во. Тадзи энь йӧраыд гӧгӧрвоӧ, мый сійӧс кутасны лысьтыны. Верстьӧ йӧра вермӧ лоны 500 килограммысь сьӧкыдджыкӧн. Менам Надя бабӧй шойччыны ветлывліс пыр кык чемоданӧн. Тайӧ уджтас вылас урчитӧмаӧсь видзны 135 миллион евро. Налӧн синваыс петӧ, чужан кывъя сьыланкывсӧ кылӧны да. Кӧсйӧ кӧ сёйны, шуам, апельсин, петкӧдлӧ меным серпас. –Водзвыв нин тӧді, мый кута восьлавны спорт нырвизьын. А сэтшӧм пилорамаыс 300 сюрс шайтысь донтӧмджыкыс абу. —Чертёжсӧ кодлыськӧ босьтін али ставсӧ ачыд мӧвпыштін? —Мый кузьта да кызта кер позьӧ пилитны тэнад станокӧн? Ӧтиыслы сетӧмаӧсь кар ӧтар помас, мӧдыслы – мӧд помас. Станислав Эдуардович ассьыс шудсӧ аддзис кык во сайын. Николай Тюрнин, кыдзи гижысь, тӧдса и рӧдвуж войтырлы. Тайӧ сиктыс паськӧдчӧма-плавгысьӧма Эжвасянь вель ылӧ. Ыджыд уджъяс панӧм водзын верӧскӧд ӧтлаын жӧ мӧвпалам. Варвара кӧть и садйын на, аддзӧ жӧ аслыс содтӧд уджтӧ. Абу кӧ дыш, мыськигас позьӧ вуштыны кабала этикеткасӧ. А ӧні нин том аньлӧн челядьыс отсасьӧны ыджыд мамыслы. 2018 воын Надежда помалӧма велӧдчӧмсӧ да корсьӧма удж. –Менам олӧмын медтӧдчанаыс – шаня овны да отсӧг сетны. Август 14 лунӧ челядьӧс вердӧмаӧсь узьлан корпусъясас. Оз быдӧнлы лӧсяв лунвывса сынӧдыс, ваыс да сёян-юаныс. Кутшӧмсюрӧ кӧдзыд вӧлӧга водзвыв вайлісны пызан вылас. И миянлы индісны Санкт-Петербургысь Дарья Никитичнаӧс. Мамныс новлӧдлӧ найӧс Паджгаӧ содтӧд тӧдӧмлун босьтны. Та вӧсна и мӧдӧдчим Сочиӧ, – юксис мӧвпъяснас том ань. И мӧдӧдчанныд кӧ лунвылӧ, водзвыв дасьтӧй аптечканытӧ. Кыла, ӧтиясӧс гортаныс мӧдӧдӧны, мӧдъясӧс – водтӧдӧны. Та йылысь ОНФ-са юӧртӧмаӧсь ГИБДД-ӧ, шыӧдчӧмаӧсь ёрдӧ. Мича да аслыспӧлӧс веранда артмис ичӧтик музей кодьӧн. Дзик мӧд пӧлӧс Аранечын мӧд важ керкалӧн олӧм-вылӧмыс. Ӧні ӧд татшӧмъяссӧ пырджык разьӧны да вӧчӧны плитааӧс. Сідз, менам бабӧ чужӧма ывлаын 40 градус кӧдзыд дырйи. Найӧ, мӧдарӧ, зільӧны бура видзны-дӧзьӧритны дзолюксӧ. А кывлінныд-ӧ, мый эмӧсь нӧшта и лётчик-наблюдательяс? –Ичӧтдырсянь нин вӧлі гуся мӧвп – чеччыштны парашютӧн. Медым он сорав татшӧм русӧ тшынкӧд, колӧ тӧдӧмлун-сям. Кӧшнас сійӧ ӧтилаысь-мӧдлаысь муӧдзыс кульыштӧ нитшсӧ. Бур да дона керъяслӧн дінас машинаыс резыштӧ краскаӧн. Таво майнас шойччӧмаӧсь, пармаӧ кайӧмаӧсь июнь 1 лунӧ. Ӧд ӧні кабаласӧ вӧчӧны «Монди СЛПК»-ӧн пӧрӧдӧм вӧрысь. Водзті тайӧс вӧчлӧмаӧсь июльын, сэсся мӧдӧмаӧсь майын. Кор нылӧйлы вӧлі вит арӧс, тӧдмалім, мый сылӧн аутизм. Медся ичӧтыс – менам Вася вок, сылы вӧлі дас кык арӧс. А сэсся асьныс сӧлісны пыжӧ да миянлань сынны кутісны. Найӧ серӧктісны сӧмын да водзӧ миянлань сынны мӧдісны. Оз быдӧн татшӧм арлыдӧн смелмӧдчы парта саяд пуксьыны. Но найӧ оз удитны тыш-касьнытӧ – ыджыд войнаыс кусӧма. –А вӧралӧм кындзи нӧшта мый вӧчлӧмаӧсь тіян рӧдвужныд? На пиысь быдӧн йылысь позьӧ висьтавны зэв уна бур кыв. Карын восьтісны челядьлы парк, кытчӧ сійӧс и корлісны. Тайӧ гижӧдыс и отсаліс туявны салдатлысь ним-вич-овсӧ. Коймӧд классын велӧдчысь вокыс дасьтіс сійӧс водз-выв. Тьӧткаыскӧд пыжӧ сӧвтчӧм бӧрын дзик пыр мӧдӧдчӧны бӧр. Оз жӧ пыр тайӧ бура артмы, та вылӧ ӧд торъя морт колӧ. Рытнас вердны локтім, а Кешалӧн сӧмын местаыс кольӧма! Ветлӧм йывсьыс гижлім «Коми му» да «Звезда» газетъясӧ. А воддза воӧ пӧ ставсӧ асьным вайим и лӧсьӧдім асьным. Турунсӧ мӧйму асьныс пуктылӧмаӧсь и бокысь ньӧбӧмаӧсь. А коді лӧсьӧдалӧ тайӧ йӧртӧдъяссӧ, тшӧктӧм-индӧдъяссӧ? Позяс-ӧ верстьӧыслы да томуловыслы ӧти кывйӧ воӧдчыны? Снимокъясыс «Вконтактеын» «Северный десант» группаысь. Неуна сёрнитыштім и коми кывъя начальнӧй школа йылысь. –Пандемияыд миянӧс первойсӧ збыльысь чорыда конйыштіс. Вотчӧ, чукӧртӧ турун, коз коль, ньыв пу да тусяпу лыс. Весиг кӧсйи музыкальнӧй школасьыс мунны, но эз лэдзны. Ӧткымынӧн на пӧвстысь комын воысь дырджык нин зільӧны. Воддза удж серти унатор меным тӧдса нин да гӧгӧрвоана. Ковмас кӧ медицина отсӧг, воӧдчыны лоӧ вӧлӧн да пыжӧн. Висьталӧ, сьӧлӧмыд пӧ радлӧ, кор шыбльӧдлӧмӧн ижъялан. Артмис пытшкӧс уджсӧ помавны, юрйывсӧ да йирксӧ вежны. «Рӧмпӧштанлысь» юалі жӧ, мыйла тадзи асьнысӧ шуӧмаӧсь. И тайӧ петкӧдчӧмыс налы лоас месянь кутшӧмкӧ примерӧн. Ни Шойнатыын, ни Кӧрткерӧсын автобус виччысяніныс абу. – Висьтавлім нин, миян сиктӧдз, овлӧ, сьӧкыд воӧдчыны. Школаын велӧдчигӧн Ваня окотапырысь ворсіс волейболӧн. Август 6 лунӧ воис вочакыв — ме велӧдча-нінса курсант. Быдмӧм-велӧдчӧм бӧрын найӧ кутасны жӧ служитны МВД-ын. Тешкодь вӧвлӧмтор йылысь висьталіс Татьяна Выучейская. Велӧдчигас тшӧтш и «Пелысь мольяс» ансамбльын сьылӧма. Отсалӧны сьӧмӧн и керка лэптігӧн либӧ оланін ньӧбигӧн. Зэв нимкодь, мый и тайӧ уджтасыс лоис медбуръяс лыдын. Тані нин мӧдарӧ – турецкӧй кыв тӧдӧмыс пӧ налы отсалӧ. Тайӧс Пурлушкинъяс сёрнитіганым некымынысь тӧдчӧдісны. Торйӧн нин, кор сьӧкыда висьысьӧс колӧ нӧсилкаӧн нуны. Сійӧ жӧ рытнас Ксениялӧн коми текстыс вӧлӧма нин дась. А кымынӧн на пиысь кужӧны лыддьысьны да гижны коминас? 1939 воӧдз сэті мунӧма СССР да Финляндия костын суйӧр. Шуам, век кодкӧ вунӧдӧ йӧзкостса паськӧмысь коланатор. Тэ тайӧс аддзан, и лов вылад таысь кокньыд да лӧсьыд». Вӧзйисны воййыв турун видлыны, чӧскыд да бурдӧдана пӧ. Том журналистъяслӧн форум йылысь сійӧ вӧчӧма жӧ ролик. Та весьтӧ кызвыннас выльмӧдӧмаӧсь ывла югзьӧдан тэчас. А сэсся сьӧрсьӧн-бӧрсьӧн сямсӧ петкӧдлісны студентъяс. Дерт, водзвыв сёрнитім бать-мамкӧд да, эз вӧвны паныд. Медводдза места вӧсна найӧ венласисны октябрь 23 лунӧ. Бӧрас пасйисны вермысьясӧс, вичмӧдісны козин-кубокъяс. Мыйла чинаяс эз лэдзны лыддьысьысьлы колана книгаяссӧ? «Менам кывйӧй тані абу мыйкӧ висьтавны», – шуис Сашук. Мый нӧ, тюремщикысь ӧтдор, татшӧм мичнад некод эз сюр? Абу тай жаль вӧлӧм йӧзыслы ассьыныс овмӧснысӧ эновтны. Сы мында труд пуктылӧмаӧсь, и ставыс киссьӧ-прӧпадитӧ. Медыджыдас сюян да, ДТ-ыд, майбыр, кыскӧ турун додьтӧ. А нӧшта ӧти мужичӧйлӧн 80 арӧса батьыс «шойччӧма» нин. Синва петмӧн шог, мый позьӧ вӧчны та ыджда отсӧгнас?.. И со сизим во юр жуглісны, кыдзи да мый кутасны вӧчны. Уджтассӧ збыльмӧдасны тавося август-декабрь тӧлысьясӧ. Меным нимкодь, мый пукті ассьым пай коми кыв велӧдӧмӧ. Нёль вонад Виктория Сергеевна ас мортӧн нин лоис тані. Водзті кӧ пӧ пыр весавлісны юяссӧ, ӧні тайӧс оз вӧчны. Челядь радпырысь ветлӧны том велӧдысьлӧн урокъяс вылӧ. Видзӧдлыны кӧ, мортыд олӧмас пыр мыйкӧдкӧ да тышкасьӧ. Та йылысь висьталіс Россияса президент Владимир Путин. Кольӧм каднас вӧлі-ӧ та кузя мыйкӧ вӧчӧма — шы ни тӧв. Тэа-меа, дона лыддьысьысь, дерт, тайӧ лыдас огӧ пырӧй. Словенияын та могысь быдӧнлы кӧсйӧны сетны 200 евроӧн. Николай Иванович висьталӧ, тайӧ пӧ Даша нылӧйлы козин. Гашкӧ, тайӧ тіян восьса енэж улын аслыспӧлӧс музей да? Куимсё боечысь тышсьыс ловйӧн петӧма сӧмын квайт морт. Победа луныс дивизияса воинъясӧс суӧма Будапешт дорын. Ставсӧ пӧ меным судзмӧн пуктасны да, вӧляникысь нокся. Та могысь первой кварталын видзӧма 124,8 миллион шайт. –Талун эм уна позянлун аддзыны сьӧлӧм вылад воана удж. Шуӧны, ми ӧд пӧ абу мыжаӧсь, мый огӧ сійӧ берегас олӧй. Тадзи шуӧны, кор мортыс дорйӧ-сайӧдӧ мыйкӧ зэв донатор. Ӧд бергаліг-копрасигад ӧчкиыд вермас усьны ныр вывсьыд. Та бӧрын видзӧдлыны ывлаас кутшӧмкӧ керка либӧ пу вылӧ. И быд вагонын позьӧ кывзыны, мый йылысь сэн висьтавсьӧ. Мордінӧ пӧ лэччисны воддза кӧзяеваыс да, ньӧби керкасӧ. Шор лоас коркӧ, вӧртӧ ставсӧ кералісны да, юыд косьмас. Но та весьтӧ посёлокын олӧмыс бурланьӧ ньӧти оз вежсьы. Вӧр-ва мичлуннас уна во нин быттьӧ чуксаліс менӧ гӧсти. А, гашкӧ, мися, и гортын пукыштны колӧ – сьӧм чӧжыштны? Майбыр, талун оз нин ков ректысьны вӧр да ты бокъясысь. Мича сьыланкывъяс козьналіс Шойнатыысь Владимир Ширяев. Бать армияысь локтіс да, кайим овны сылӧн чужан керкаӧ. А батьыс неыджыд тушаа вӧлӧма, винёв, и ловйӧн кольӧма. Галя нылӧй шулывлас, мыйла пӧ миянӧс сы мындасӧ чужтін? – Инга Александровна, водзӧ вылӧ уджаныд уна на вермӧм! Тельняшкаа Егорка инас оз ӧшйыв, быдӧнкӧд кывсӧ аддзас. Тайӧ лои зэв виччысьтӧм да та вӧсна торйӧн нин нимкодь. А 1930-ӧд воясӧ, сідз шусяна атеизм кадӧ, пӧдлалӧмаӧсь. Кытчӧ сэсся воштысян, радейтана пӧлыд кӧ тадзи сёрнитӧ? Но эмӧсь на кыв туялысьяс, и кутам надея, мый оз вошны. Тайӧ лунӧ Москваын пасйисны А.С.Пушкинлысь чужан лунсӧ. – Ме бура гӧгӧрвои, кытчӧ локта, унатор нин вӧлі тӧдса. Талунӧдз республикаын вӧдитлісны шӧркодя ӧкмыс сюрс юр. Но ӧд машина-трактортӧ кӧйдыс моз оз ков ньӧбны быд во. Весиг позьӧ юкны сійӧс нёль пельӧ да петкӧдлыны асшӧра. – Некор эг чайтлы, мый коркӧ кута уджавны библиотекаын. – Ӧнія библиотекар – абу сӧмын небӧг сеталысь-босьтысь. А верстямман да лыддян выль пӧв – и збыльысь, классика! Сэні тшӧтш лӧсьӧдасны ва дасьтан-сӧдзӧданін да колонка. Медбурӧн лои Эжва районысь Забоевъяслӧн «Диод» команда. Галстуксӧ мӧд сиктын велӧдчысь Маша чойлысь кӧрталісны. А кӧртсӧ да консерв банкасӧ пионеръяс мыйта чукӧртісны! Налы кӧрым заптӧм могысь коліс уна техника да уджалысь. Гӧрдӧн ӧзйӧ юӧр-ӧлӧдӧм: тэ пӧ абу пасйысьӧмыд порталас. Аддзисны тай, небось, мый мортыс «Госуслугиӧн» вӧдитчӧ! Окотитан кӧ пӧ сьывны, бать-мамыдлысь юав, лэдзасны оз. Гожӧмбыд керка йӧрӧй дзоридзалӧ, радейта сэні ноксьыны. Василий Юхнин томдырсяньыс чорыда висьӧма туберкулёзӧн. Ненечьяс ломтӧны пачсӧ рытсяньыс, а сэсся водӧны узьны. Дерт, бушков дырйи эз вӧв кокни, но кадръясыс артмисны. Школаын уджъёртъяс шуӧны, бӧж моз пӧ тэ бӧрся ветлӧдлӧ. И сылы кажитчӧ, и меным долыд, — ошкӧ нывкаӧс велӧдысь. А сійӧ видзӧдліс ме вылӧ да серӧктіс, пельпом вылад пӧ. А Китайысь куим арӧса кага чукӧртӧма кубиктӧ 2 минутӧн! А дырӧн-ӧ тэ сійӧс тэчан – тайӧ пӧ и эм тэнад рекордыд. Мада изьваса аканьяссӧ козьналӧма и нывъясыслы семьяас. Чужан кывйӧн сёрнитӧмыс быттьӧ выйӧн сьӧлӧмтӧ мавтыштӧ. Ордйысьӧм пансьытӧдз удиті сёрнитны и Тимур Смирновкӧд. – Семён, кутшӧм сійӧ, «112» тэчасын зільысь операторыс? Вот перйысьяс пыркӧдасны, на бӧрын – санэпидемиологъяс. Тшӧкыда кӧ, кыдзи и водзті, волывлӧны куим вонас ӧтчыд. Но СССР киссьӧм бӧрын Украинаад миянӧс дугдісны лэдзны. Ӧні кӧ эськӧ ветлыны сэтчӧ, видзӧдлыны, мый сэн вӧчсьӧ! Чернобыльын ловйӧн кольӧм пуясыс мортлы лёксӧ оз вайны. Кыдзи кык творческӧй мортлы семьяаныс овны ладӧн-бурӧн? Мӧдыс – ворсігӧн тюрӧдлӧмаӧсь кольксӧ кыр-гӧра йывсянь. – Галина Леонидовна, тіянӧс уджаныд вежысьяс эмӧсь нин? Чайта, и быдтасъясыслы татшӧм бать-мамыдкӧд зэв лӧсьыд. Таво март 28 лунӧ Ливсонъяслӧн семьялы тырӧ дас вит во. Овлӧ пӧ, дыр сёрнитігӧн пӧдтыны кутас, кысь нин сьывны. Сійӧ менам муслун, менам сынӧд, ме сытӧг овны ог вермы. Но, дерт, жаль, мый он вермы пыр лоны восьса сьӧлӧмаӧн. Тулыссяньыс арӧдзыс восьтывнысӧ сӧмын нёльысь тшӧктӧны. Та вӧсна масӧ видзны колӧ пемыдінын, 15 градус шоныдын. Мазісӧ матігӧгӧрын некод оз видз да, велӧднысӧ некодлы. Буретш мылӧдвуж да душник вӧснаыс маыс неуна пемыдджык. Сійӧс пасьтӧдӧмаӧсь-мичмӧдӧмаӧсь ас кыӧм джодждӧраясӧн. Со мича лым чиръяс небыдика шлывкйӧны-пуксьӧны му вылӧ. – Ыджыд съёмкаӧ пырӧдчим медводдзаысь, – шуис Владимир. Гашкӧ, став «кодзулыс» ассьыс олӧмсӧ тадзи заводитӧ да? – Дас вонад сійӧ лоис меным донаӧн да сьӧлӧмӧдз йиджис. – Ме радейта коми йӧзӧс, найӧ бур сьӧлӧмаӧсь, уджачӧсь. Лена казьтылӧ сійӧс кыдз стрӧг да веськыд кывъя мортӧс. Тӧдчӧда и сійӧс, мый быдлаын миянӧс зэв бура вочаалӧны. Таысь кыз да веськыд сювъясын артмӧ колоректальнӧй рак. – Кызӧдӧм-лолалӧм, киӧн инмӧдчӧм пыр лёк пыкӧс оз вудж. Мукӧдыслы куим вонас ӧтчыд колӧ жӧ волыны врачьяс дорӧ. Но тайӧс вермасны вӧчны сӧмын найӧ, кодъяслӧн эм мутор. Миян эм некымын комитет, и быдӧн зільӧ аслас нырвизьын. Ог тӧд, мыйла татшӧма меным кажитчӧ асыввыв культураыс. Кӧсъян кӧ йӧзсӧ гӧгӧрвоны – медводз велӧд налысь кывсӧ. –Лёкӧсь сыӧн, мый вунӧдны кутім, кутшӧмӧсь вӧлім коркӧ. Ме муні удж вылысь да пыри велӧдчыны тайӧ учреждениеас. Тайӧ енбиа аньыс комын сайӧ во нин велӧдӧ студентъясӧс. Гожӧмнас на Паджгаса мичаинъясын снимайтӧма видеоролик. Насянь уна выльтор тӧдмалі финн-йӧгра войтыръяс йылысь. И рӧм сертиыс ӧти мортлы сійӧ лӧсялӧ, а мӧдлы ньӧти оз. Но найӧ лоисны Олимпиадаса чемпионъясӧн, и эз ӧтчыдысь. Батьныс вӧлӧма фронт вылас абу дзик война помасьтӧдзыс. Бӧръяысьсӧ кор ранитчӧма, гортас воӧма юӧр, мый усьӧма. Велӧдысьыс юаліс, мыйла нӧ пӧ, Булышева (нывдырся овыс. Кор челядьыс посньыдӧсь на вӧлӧмаӧсь, куим мӧс видзӧма. –А кор «Безопасный город» видзӧдлас миян керка-патераӧ? Ыжъяс сэтшӧма повзьӧмаӧсь, мый бӧрсӧ йӧртны эз сетчыны. Крест праздникъясысь медъёна пасйывлісны арся Иван лун. Синагогаӧ локтӧм бӧрын быть колӧ бӧрйыны аслыд мӧд ним. Керкаас торъя жыр эм, кӧні сулалӧны йиысь скульптураяс. Мед налӧн творческӧй уджын став дум-кӧсйӧмныс збыльмас. А ӧтчыд гожся ярманга дырйи тӧдмаси Кировысь мастеркӧд. А ме жӧ комсомолка вӧлі: сетін кӧ кыв, быть колӧ кутны. Коли сылы чемоданъясӧс, ачым муні бара милиция корсьны. –Кор первойысь петін ыджыд сцена вылӧ, чеччис сьӧлӧмыд? –Ветлывлан и сиктъясӧ, Россияса мукӧд карӧ, суйӧр сайӧ. Шыладыс мед абу быть лӧнь, позьӧ вӧдитчыны уна сикасӧн. Служитӧма 995-ӧд лыйсян полкын 263-ӧд лыйсян дивизияын. Ыджыдвидзса школаын велӧдчӧ 100 гӧгӧр нывка да детинка. Ёна кажитчӧ ветлыны руль сайын, да и верӧсӧй абу паныд. Радейтӧны ветлыны шойччыны вӧр-ваӧ, походӧ, чери кыйны. –Илона, а мый верманныд вӧзйыны «Коми му» лыддьысьяслы? А сэсся нин — пӧсь сёян-юан: асывнас рок, луннас — шыд. Со некымын во сійӧ видзӧдӧма-донъялӧма ваыс бур-ӧ Ыбын. Козин пыддиыс сетӧмаӧсь Суккоса «Смена» лагерӧ путёвка. Кӧсъя, мед коми ныв-зон нималісны асланыс творчествоӧн. Ми пӧ тіянлы услуга сетім, а сідзкӧ, и вештысьӧй таысь. Мышканыс гижалӧ-ма нимъяссӧ: Анна, Катя, Таня, Эльвира. Артистъяс гажӧдасны искусство радейтысьясӧс и Котласын. Крепыд йитӧд кутам вуз-ссузкӧд, зілям шедӧдны грантъяс. Дыр-ӧ колӧ виччысьны дзоньталӧмсӧ, уна во кӧ нин корам? Аддзылінныд кӧ ті налысь мичлунсӧ тӧрыт шонді пуксигӧн! Сійӧ кад йывсьыс казьтылісны важся пу крӧвать да лабич. А Валерийлӧн важыс на зымвидзӧ, дзоньвидзалун козьналӧ. Таын меным отсаліс грездын олысь 79 арӧса Майя Пыстина. Ачым нинӧм на эг куж вӧчны, но ставыс вӧлі сэтшӧм любӧ! Медводдзаысь ачым чеччышті Псковын, армияын служитігӧн. Мыйла сэсся шензям, кӧин-ош кӧ пышйӧны сэтысь йӧз дорӧ. А кӧні и петыштӧма коз-пожӧмыс, выль пӧв нин керасьӧны. Керасыс ӧдйӧ тырӧ баддьӧн, пелысьӧн, кыддзӧн да пипуӧн. Казьтыштӧй, мый медводз вӧчис Коми муын Перымса Степан? Сюсьлунсӧ да вын-эбӧссӧ петкӧдлӧмаӧсь и сылӧн ёртъясыс. Том гӧтырлӧн вежаньыс да мамыс кылӧмаӧсь сылы кык кӧса. Керасыс ӧдйӧ тырӧ баддьӧн, пелысьӧн, кыддзӧн да пипуӧн. Снимокъясыс Артём ЕрмолинлӦн «ВКонтактеын» лист бокысь. Юася, мися, татшӧм ӧмӧй ыджыд интересыс фольклор дорас? Бӧрсӧ локтӧмаӧсь сӧмын 231-ӧн, юӧртӧг вошӧмаӧсь 202-ӧн. Ыджыдвиддзын чужлӧм фронтӧвик нэмсӧ уджалӧма милицияын. Мемориал дорӧ сиктсаяс да гӧсьтъяс пуктісны дзоридзьяс. Ыджыдвидзса ветеранъяслӧн сӧветӧн веськӧдлысьӧс вежысь. Зільӧмаӧсь сэні 17 ныв-зон да Сыктывкарысь воӧм 7 морт. Шынельысь вурӧмторнас Василий Васильевич ӧнӧдз вӧдитчӧ. Фронт вылӧ мунӧм квайт мужичӧйысь нёльыс бӧрсӧ эз воны. Дыр зілис гӧгӧрвоӧдны, кутшӧм рӧдысь ачыс, да весьшӧрӧ. Космосӧ лэбзьылӧм медводдза мортыс – СССР-са гражданин! Энь понъяслӧн пель пасыс гӧрд рӧма, ай понъяслӧн – лӧз. Сӧмын, дерт, мыйсюрӧ содталыштӧны, мед тешкодьджык лоӧ. Пармаыс тані озыр быдсяма тшак-вотӧсӧн да звер-пӧткаӧн. Тайӧс бура тӧдӧны Изьва районса Галфедь грездысь аньяс! Ӧтуввезса соцсетьын гижавлам, кор локны да мый босьтны. Тыр арлыдтӧмъяс окотапырысь дӧзьӧритӧны пемӧсъяс бӧрся. Кокньӧдӧны-ӧ найӧ олӧмнымӧс либӧ, мӧдарӧ, – сьӧктӧдӧны? А ӧнi нин Ультра HD, мӧд ногӧн кӧ, 4К колӧ уджӧ пыртны. Витӧд-кӧ, йӧзыс кӧсйӧны тӧдны республикаын олӧм йылысь. Гашкӧ, збыльысь нывъяс дорӧ кутшӧмкӧ кад кежлӧ ветлыны? Мыйла меным мамӧ некор да нинӧм эз висьтавлы на йылысь? Зэв нимкодь, мый налӧн, кыдз шуласны, синманыс би ӧзйӧ. Демид Пахомов чеччыштӧма ваас да кыскӧма сійӧс берегас. Ме шаньга курччигмоз сыланьӧ бергӧдчыштӧмӧн жӧ видзӧда. Майбыр, ыджыд мамлӧн лязйысь чӧскыдыс нинӧм жӧ нин абу. –И мый мӧвпыштінныд, кор вӧзйисны тайӧ кывкутана уджсӧ? Шлапкан сійӧс, и кабалаыд пырысьтӧм-пыр лоӧ уна вынаӧн. Миянлы, дерт, лои зэв нимкодь татшӧм вылӧ донъялӧмсьыд. Вежӧрӧ воӧ и мӧдӧд курсын кага вайысьяс дорын практика. Буретш татшӧм – «Рӧмпӧштан» командаысь Владимир Беляев. –Но ме ог ӧти авторӧс босьт, – водзӧ висьталӧ Светлана. Тайӧ пӧ вӧчсьӧ сы могысь, мед эз вӧв ылӧга лекарствоыс. Вужъясыс пӧ сылӧн рочӧсь, но рочнас гежӧда нин сёрнитӧ. Кык-куим вонас пӧ Комиӧ быть вола, мед оз вунӧдны менӧ. Со и Ванялӧн школа помалігкежлӧ классас колины ӧкмысӧн. Став сьӧлӧмсянь сиа Лизалы да сылӧн семьялы став бурсӧ! Тайӧ сетӧ позянлун надейтчыны, мый и водзӧ кутас содны. Но медым ставсӧ тайӧс шедӧдны, колӧ ёна уджавны-зільны. Абу кокни венны сьӧкыдлунсӧ, но эскам, ставыс лоас бур. Журналистъясӧс чуймӧдӧмаӧсь изьватаслӧн олан керкаясыс. Найӧн дӧзьӧритӧны 21 прӧчент мӧссӧ, лысьтӧны 14% йӧвсӧ. Войвылын сьӧкыд тышъяс пансисны 1941 вося июнь 29 лунӧ. Та вӧсна мукӧд отрядыслы тшӧктӧмаӧсь воӧдчыны ас кокӧн. Войвыв кытш сайын войнаыс помасьӧма 1944 вося октябрын. Листалӧй историятӧ да аддзанныд, мый пыр на тадзи вӧлі. Бӧръя кадӧ, чайта да, ёна сьӧкыдджык лои велӧдны сійӧс. Тракторнас жӧ тӧвнас дӧзьӧритӧны-весалӧны сиктса туйяс. Койдін посёлокса культура керкаӧ ньӧбисны кык саксофон. «Вӧрса кӧзяин» пыдди босьтчисны ыджыдавны «руд гӧнаяс». –Дыр мӧвпалі, кутшӧм гижӧд бӧрйыны аслам футболка вылӧ. Ӧта-мӧдтӧгыс водзӧ овны некоднанныс нин абу вермӧмаӧсь. Быдлаын уна вылӧ сӧмын куим килограммӧн вӧлӧм босьтӧны. И тӧданныд пӧ, налы оз ков индавны, мый да кыдзи кыйны. Уджвылас зільӧмсьыс век мыйкӧ да мыйкӧ вӧлi козьналӧны. Но воысь-во кагаыс, кодъяс кӧсйӧны комиӧн сьывны, содӧ. «Коми му» газет да журналъяс судзӧда «Ордым» лавка пыр. Тӧданныд, мыйла войдӧр ӧбразыд и вичкоыд дыр эз тшыкны? Матӧ ог сибӧд куритчысьӧс, пеж кывъяӧс да лэдзчысьӧмӧс. Водз асылын котырӧн мӧдім Вачкажец гӧра вылӧ турпоходӧ. Та вӧсна камчадалъяс ньӧбӧны сӧмын вына внедорожникъяс. Налӧн зільӧмыс пӧ ӧд нинӧмӧн оз торъяв мукӧдлӧн уджысь. Лунтыр лои гегдӧма сэки да, вель кузьӧн луныс кажитчис. Суховыс дыркодь оліс семьянас Чуклӧмад, зэв тӧлка вӧлі. Вӧвлӧм посёлокъяссӧ ловзьӧдӧм йылысь эськӧ сёрниыс абу. Радейтана артисткӧд ёрта сёрниӧ пырӧдчисны окотапырысь. Ӧнӧдз ставыс, кыдзи и колӧ оланпас серти, пӧдса сейфын. Водза-водз вӧлі быд лун чеччӧ да котӧрӧн котӧртӧ сэтчӧ. Кыдзи и сад-яслиын, быдӧнлысь мерайтасны температурасӧ. Но вӧрса пемӧсыд минприро-дылысь вӧзйӧмъяссӧ оз лыддьы. Но вӧрса пемӧсыд минприро-дылысь вӧзйӧмъяссӧ оз лыддьы. Ставыс ӧтчукӧра: карта-гараж, лэбув, склад, нуръясянін. 3 арӧса пиыслы эм садикын места, дас арӧсаыслы – школа. Комиӧ воӧм бӧрын уджаліс Мылдін да Помӧсдін районъясын. Весиг пыжӧн кытсюрӧ он письт, непӧштӧ ыджыд теплоходӧн. Тайӧ котырыс нюжӧдлӧма нин понтон посъяс миян регионын. Виччысям пӧ насянь вочакыв, кытчӧ позяс лӧсьӧдны поссӧ. Та йылысь юралысь юӧртіс аслас быдлунъя видеошыӧдчӧмын. Школа сетӧ велӧдчысьяслы уна сикас предметысь тӧдӧмлун. –Меным, позьӧ шуны, мойвиис, мый уджала Одыбса школаын. Лӧсьӧд, шуа, Владимир Васильевич, кыдз колӧ, ме ог куж. Миян чинаыд рӧзваль тыр, мед и разьӧны тайӧ гӧрӧдъяссӧ. Та могысь ньӧбим нин маскаяс, перчаткияс да антисептик. Ошйыси налы, да пыр жӧ синныс ӧзйис, вежыс петны кутіс. Сэсся ӧд миян артистъяс ветлывлӧны гастрольӧн сиктъясӧ. Ас йывсьыс Николай Иванович висьталіс коса да дженьыда. Казьтыштім Вермысьясӧс, кодъяс шедӧдісны миянлы Победа! И регыд нин кар весьтын кутӧмаӧсь дӧлавны гӧрд флагъяс. Ми вӧзйим, медым нэммӧдасны и Анатолий Ракинлысь нимсӧ. Нажӧткаыс зэв этша на – луннас 20 цент «усьӧ-войтыштӧ». –А мӧд лунас телефонӧ нин звӧнитчисны тӧдтӧм номерсянь. Кутшӧм удждон, занятосьт йылысь сідзкӧ позьӧ сёрнитны?! Ми быдтім сідз шусяна профессиональнӧй уджтӧмалысьясӧс. А найӧ жугласьнытӧ да ыръянитнытӧ зэв жӧ ёна радейтӧны. Сыктывкарса велӧдысь дорӧ волӧма банкын уджалысь чойыс. Мӧдарӧ, велӧдчигас быд тӧлысь налы вештӧны 14.800 шайт. Шыльӧдӧ-ошкӧ менӧ, шуалӧ: «Шань тэ, менам пӧрысь ёртӧй». Эз на дзикӧдз вӧрсӧ пӧрӧдны да, эмышт на звер-пӧткаыс и. Владимир босьтіс тӧдӧмлун Печораса 10-ӧд номера ГПТУ-ын. тшӧтш петаліс миянкӧд ылі туйӧ да тӧдмӧдіс мусаинъяснас. Сэтчӧс школаын челядьлы весиг лӧсьӧдӧмаӧсь таса партаяс. Войнас колӧ лючки узьны, медым аддзан вейясыд шойччисны. Мортыс гежӧдджыка лапйӧдлӧ синнас, та вӧсна сійӧ косьмӧ. Гараж, пилорама вӧлі, тӧвнас мужичӧйяс вӧрын пӧрӧдчисны. Батьӧс нуисны война вылад да, сизим челядь мамлӧн колим. Важӧн вичко дорас гуасьлӧмаӧсь да, каститчылӧма на сэні. Аддзывла верӧсӧс век томӧн, а сэки пӧрысьӧн нин аддзылі. Карсьыд локті да, бара висьмӧдіс, и бара мӧдӧдісны карӧ. Кыскысян йӧръясас позьӧ видзны сикӧтш, исерга, чунькытш. Помкаыс сыын, мый библиотекаыс культура керка стрӧйбаын. – Сэсся лавкаысь аддзи фоамиран да видлі вӧчасьны сыысь. Кӧсйӧма уджавны кык во да бӧр мунны чужан сиктас, Одыбӧ. – Комиын ХIХ-ХХ нэмъясын быд овмӧсын видзлӧмаӧсь балятӧ. Тані специалистъяс уджалӧны выль пӧрӧда лӧсьӧдӧм могысь. А сэсся мича сьылӧм-йӧктӧмӧн паськӧдчыліс ыджыд концерт. Сиктдорса видз вылӧ йӧзыс асывсяньыс мӧдісны чукӧртчыны. Кожва юлӧн веськыд берегын Берёзовкаыс артмӧма 1948 воӧ. И кутшӧм мича яхтаыд лӧз енэж улын гыалысь лӧз саридзад. Найӧ дасьӧсь вензьыны гыяскӧд, жарыскӧд, лӧдз-номйыскӧд. Но оз позь шуны, мый Волсяын олысьяс кыккирудз пукалӧны. Семьяас вӧлӧмаӧсь кык ныв да кык пи, Степан – медічӧтыс. Асьныс гозъя зільӧсь, татшӧмӧн жӧ быдтӧмаӧсь и ныв-писӧ. Сэки и тӧдмасьӧмаӧсь Ыджыдвидзса том зон да Висерса ныв. Сыысь кындзи бать-мамыслӧн вӧлӧмаӧсь нёль пи да кык ныв. Дерт, суйӧр сайысь вайӧмасӧ надзӧник вежӧны ас кӧйдысӧн. Водзӧ вылӧ став техникаыс лоас Россияса да Белоруссияса. Дерт, кӧзяеваыслы лоӧ зэв сьӧкыд вӧчны тайӧс, но ковмас. Налӧн стрӧйбаясыс мичасьыс-мичаӧсь, куимыс дзик на выль. Праздникъясыс ловзисны налӧн ӧта-мӧд костса йитӧдъясысь. Найӧ кыпӧдӧмаӧсь нӧшта керка, ӧти посводзсянь мед пырны. –Асыввывса ног йӧктӧм – тайӧ абу сӧмын кынӧмӧн вӧрӧдчӧм. Мойвиис пӧ тыр-бура шойччыны удж бӧрын, пӧттӧдз серавны. Со и таво миян войвыв поводдяным петкӧдліс ассьыс этшсӧ. Миянлы мойвиис, мый вӧлі томуловӧс ӧтувтан татшӧм котыр. – Талун Россияса уна регионын татшӧмсӧ котыртӧмаӧсь нин. Кор ёна думайта, шуам, помыс оз артмы да, сэки и вӧтася. – Висьталін, мый нуӧдан драмкружок, сьыланныд-йӧктанныд. – Гажын ворсысь-сьылысьясыс – менам студияӧ котралысьяс. Репетицияясным мунісны лун и вой, весиг шойччан лунъясӧ. Пётр дасьтіс гоз-мӧд дадь, да ми мӧдӧдчим найӧс видлыны. Сійӧ зэв енбиа, кужӧ ас дорас сибӧдны, быдӧнӧс гӧгӧрвоӧ. – Гимназияса зонъяскӧд ворсігӧн сійӧс вратаравны корӧны. Та вӧсна верми тӧдмасьны став ордйысьысьыслӧн удж-сямӧн. Верӧслы челядькӧд окота вуграсьны Дон тыын, сир мачавны. А сэсся и вӧрын да видз вылын мечӧн кутӧмаӧсь вермасьны. Арталӧмаӧсь да, та могысь ковмас матӧ 1.400 триллион во! Сӧмын найӧ мунасны, билы паныд водзсасьысьяс нин пырӧны. – Ӧти-кӧ, медым ставыс вӧлі 123-ӧд номера оланпас серти. Весиг ставыс кӧ лючки, уна вылӧ дас во мысти колӧ вежны. Унджыкысьсӧ тайӧс вӧчӧны пӧжарнӧй правилӧяс торкӧмӧн жӧ. Выль стрӧйбаяссӧ кыпӧдӧны орчча керкасяньыс вывті матын. Буретш сэки босьтчисны пыдісянь туявны вӧрзьӧдлытӧм вӧр. Но вермас лоны, мый режиссёръяс казялӧны меын бур мамӧс. Мӧдыс вичмӧма Кулӧмдінысь «Оптимисты» нима жӧ командалы. Шуам, вердчанногсӧ вежӧмӧн артмис содтыны йӧв лысьтӧмсӧ. Видзӧді-видзӧді да юалі, мися, а кытысь сійӧс босьтнысӧ? Татшӧм ногӧн, позьӧ шуны, вужйӧдім выльторсӧ ас районын. Кыкысь мӧдӧдчылі велӧдчыны, но некоднанысьсӧ эз босьтны. Дерт, арлыдыс содӧ да, важ моз тэрыба сэні оз нин келав. Ичӧт каньпиыд ӧдйӧджык сибалӧ йӧз дорад, а верстьӧыд оз. Но асшӧра нинӧм эг вӧч, сӧмын аддзи, мый мукӧдыс вӧчӧны. Дерт, позьӧ унджык перйыны, но сӧмын уна корпуса чомйын. – Воддза воӧ гожӧмыс мисьтӧм вӧлі да, маыс пӧшти эз вӧв. И со вежонӧн-джынйӧн мысти варгыль кокаыд бара на воліс. Сьӧд кымӧр моз лэбзьыласны да бӧр сатшкысясны пуяс вылӧ. Та бӧрын тӧвру пӧльыштӧмкӧд ӧттшӧтш ставыс шызьӧ-ловзьӧ. Казялӧмаӧсь налысь новлӧдланторсӧ матыссаясыс, ёртъясыс. УВД-лӧн дежурнӧй часьтса сотрудник йитас колана морткӧд. 1972 вося кӧч тӧлысьӧ восьтісны Сыктывкарса университет. Кайӧма удж кузяыс Еремейӧ да сэні веськалӧма пищаль улӧ. Артмис збыльмӧдны ассьым гуся мӧвпӧс – лоны кусӧдчысьӧн! Татшӧм семьяыслы ме эськӧ вӧзйи шыӧдчыны отсӧгла школаӧ. Быд номерын стрӧга лыддьӧдлӧма, кутшӧм услугаяс вӧзйӧны. Му шар вылас пӧ быд витӧд мортлы кӧвъясьӧ тайӧ висьӧмыс. Карса серти сиктса олысьыс кувсьӧ 14,4 прӧчентӧн унджык. Сылы вочавидзисны, мый некутшӧм содтӧд отсӧг сылы оз ло. Ӧд балетын да йӧктӧмын унатор оз лӧсяв мортлӧн ки-коклы. Сійӧс восьтім Вермӧм лун водз-вылын, – висьталіс Даниил. –Дона изтӧ позьӧ быдлаысь аддзыны, – висьталӧ Валентина. Карса гожйӧдчанінын унаысь дона еджыд изйыд абу жӧ этша. Зонкаыс 6-ӧд классын на медся тэрыба котӧртӧма Москваын. —Менӧ эськӧ оз вӧлі босьтны, тушаӧй ичӧт, арлыдӧй тшӧтш. Сэки пӧ Кулӧмдінса муяс вылӧ кӧдзӧны вӧлі ид, сю, шобді. Мӧд лунас воим пристаньӧ, узьмӧдчывны ковмис Кулӧмдінас. 1973 вося ноябрь 22 лунӧ пасйӧмаӧсь грезд бырӧм йылысь». Быттьӧ вӧлӧма ставныслӧн асланыс, позьӧ шуны, княжество. Кодсюрӧ серамвыв пуктісны, кыдзи ме котрала вӧв бӧрсянь. Ачым ёна радейта лыддьысьны да, уджыс вӧлі сьӧлӧм серти. Став чукӧртчылӧмыс, асъя-рытъя молитваыс мунӧ шӧр залын. Кабаласӧ, кӧні тайӧ нимъяссӧ пасъялӧмаӧсь, видзӧ раввин. Дас воӧн «Ас йӧз» котыр ёна нин нимкодьӧдіс видзӧдысьӧс. И кагалӧн оласногсьыс мыйсюрӧ артмис нин вежны-бурмӧдны. Ӧтуввезйын корсьысьӧмӧн сяммӧ вӧчавны-мастеритны быдтор. Пыр жӧ лётчикъяс и корӧмаӧсь пызан сайсьыс тӧдтӧм нывтӧ. Николай Алексеевич йӧзӧдӧма сьыланкывъяса некымын петас. Оліс общежитиеын, асьныс тэчлісны пес да ломтылісны пач. Сӧмын звӧнитасны да корасны отсавны – котӧрӧн нин локтӧ. А вермысьӧн лоис Мордінысь «Девчата» нывбабаяслӧн котыр. Ыджыд нылыс йӧктӧ, ки помысь вӧчасьӧ, волейболысь ворсӧ. Весиг видлӧма та могысь пырны велӧдчыны, но абу артмӧма. Мый ёна кӧсъян – сійӧс и аддзан, сылань и кыскыны кутас. Но нёль зонкалы вӧлі лёк, мыйӧнкӧ, тыдалӧ, висьмисны да. А ныв-пиыс отсасьӧны ас овмӧсын, посни бӧрся видзӧдӧмын. Торйӧн кӧ, тӧдмалі, мый грездын кӧсйӧны кыпӧдны часовня. Чужан му туялысь пасйӧ, мый уджас эм уна сьӧкыдлун-дзуг. – Ыджыд семьяясын сэки вӧліны «ыджыд Иван», «ичӧт Иван». Налысь бурсиӧмсӧ позьӧ лыддьыны петаслӧн июлься номерын. Меліа видзӧдӧны миян вылӧ, эскӧдӧны, ставыс пӧ лоас бур. А вичкоад том гозъя вылӧ видзӧдлыны унаӧн чукӧртчӧмаӧсь. 2018 воын вӧзйисны выль удж – лоны лётчик-наблюдательӧн. Позьӧ помтӧг мойдны вӧрӧ выль технологияс пыртӧм йылысь. И быд юалӧм вылӧ вочакывйысь верӧспулы колӧма вештысьны. Дугдылӧны сӧмын рӧспута дырйи, кор туйясыс ёна няйтчӧны. «Монди СЛПК»-ын кабала-картон вӧчны шогмӧ быдсикас пуыс. Гектар вылас кӧ сюрс кӧйдыс лючки вужъясяс, зэв нин бур. Чайта, тайӧ лёк «висьӧм», но нинӧм вӧчны такӧд ог вермы. Ӧти татшӧм анькӧд и кӧсъя тӧдмӧдны «Коми му» лыддьысьӧс. Вӧзйылісны весиг лэдзны книга, но та вылӧ колӧ уна сьӧм. –Ставӧн чайтӧны, мый овчаркаыд – медся сюсь пӧрӧдаа пон. Ставныс найӧ зільӧны «СПАС-Комилӧн» Сыктывкарса отрядын. Чужтӧмаӧсь 16 челядьӧс, но ловйӧн кольӧма сӧмын квайтыс. Стрӧйбасӧ колӧ дзоньтавны: вежлавны ӧшинь, ӧдзӧс, джодж. Ме юаси йӧзыслысь, коді шыӧдчыліс отсӧгла да волісны эз. Гырысьджык челядь идралісны картупель да капуста-сёркни. Мӧд классяньыс велӧдысьнас вӧлі Елена Тихоновна Шадрина. Понйыд сёйнысӧ пырис, а ми гезсӧ зэвтім – тадзи и шедіс. Гӧгӧр ми сійӧс корсим, кок туй кузяыс вӧрӧ весиг ветлім. Залын юргис мужичӧйяслӧн уна сикас гӧлӧс (многоголосье). * * *Асланыс сьӧлӧмкылӧмъясӧн юксьӧны шоусӧ видзӧдысьяс. Збыльысь, чибӧяскӧд орччӧн тан зэв лӧсьыда олӧны понъяс. И кыдзкӧ быттьӧ ачыс чужис шусьӧг: «Бырӧдам йӧртӧдъяссӧ! Нывбаба матыстчис верӧсыс дорӧ да малыштіс сійӧс юрӧдыс: Эз кӧ висьтав тэныд бать йывсьыд, сідзкӧ, сідзи и коліс. Меным ӧд уна арӧс нин – талун да аски, гашкӧ, коли овны. Колӧ шуны, мичаник да мусаник нывкаыд кокниа и ыззьӧдіс. Гашкӧ, конкурсын вермӧмысь небӧгыс зэв нин ёна коліс да. А Фадеевӧс, колӧ шуны, лыддьысьысьяс зэв ёна радейтісны. Сылысь уджъяссӧ позьӧ аддзывны МВД-лӧн выставкаяс вылын. Статусӧс, донӧс менсьым тайӧ пыр лэптіс, и ӧні на лэптӧ. Ӧні гозъя олӧны, уджалӧны, быдтӧны кык челядьӧс Курскын. Музыкальнӧй школаысь медводдза велӧдысьӧй вӧлі зэв шань. Геня бӧрсӧ сэсся абу нин воӧма, сэні висьӧмысь кувсьӧма. Эз тай ло сідз. Мед тіян олӧмын ставыс лоас шань да бур. Важ йӧз тай шулӧмаӧсь: оз тусьыд пӧ дзоридзсяньыс тӧдчӧ. Ковмас стрӧитчыны, вӧвъясыд дзескыдінын овны оз вермыны. –Светлана, кыдзи чужис мӧвп дасьтыны татшӧм петкӧдчӧмсӧ? Нӧшта на и Висер–Одыб костын тулыс-арнас туйыс шогмытӧм. А Москваыд пӧ дона кар, сьӧмыд чунь костӧд визувтӧ-мунӧ. Август 10 лунӧ дас час кежлӧ пӧ колӧ воӧдчыны академияӧ. Нӧшта Емваын физподготовкаысь баллъясыс вылынӧсь вӧліны. Сэні нин нывъяс сарапанасьны отсалісны да, ставсӧ удиті. Медся ёна ми гартчим, дерт, вадор уличаын школаяс дорын. Снимок вылын: Изьваын вадор улича 1970-ӧд вояс пансигӧн. И банкын позьӧ жӧ стӧчмӧдны, налӧн-ӧ уджалысьыс звӧнитӧ. Медводз, дерт, юалі: кодлы татшӧм бур мӧвпыс юрас воӧма? Дерт, медводз юасим лыддьысьысьяслысь, кутшӧм налы колӧ. Быд служба дырйи вичкоясын кевмысьӧны отсасьысьяс вӧсна. –Кӧр видзысьяс вылад первойсӧ абу ёна бура видзӧдӧмаӧсь. Тадз жӧ и мед вӧлі олӧмад: некор некӧн оз ков шӧйӧвошны. Кызвыннас дзоньталісны детсад-школа да культура керкаяс. Бӧръя кадас кӧинъясыд медъёна вельмӧмаӧсь Емдін районын. Ящикъяс вылӧ пес-плакаяс моз тэчӧмаӧсь сир, ёкыш, налим. А талун унджыкыс кыйсьӧны Китайысь вайӧм донтӧм ботанӧн. Корся и сэтшӧмӧс, мый вермас ковмыны менам туясян уджын. Быттьӧ сьӧлӧмам йиджис дум-кӧсйӧм, мый колӧ мунны водзӧ. Думышті да, збыльысь ӧд – тӧрӧканыд и ыджыдалӧ ме вылын. –Ог на дыр уджалӧй, но котырӧ чукӧрмис нин 13 велӧдчысь. Ёна кута виччысьны внештатнӧй гижысьяссянь юӧр-статьяяс. Мый лоас водзӧ, ог висьтав, асьныд видзӧдӧй ӧтуввезсьыс. Кык ворсӧм бӧрын финалӧ петісны «Ас йӧз» да «Сярганъяс». Ми пӧся чолӧмалам «Шондібан» котырӧс мича тшупӧда пасӧн. Сиам уна-уна во на нимкодьӧдны мыла коми сьыланкывъясӧн. Коми челядь коми кывсӧ кутісны велӧдны суйӧрсайсаӧс моз. «Народ (нация) олӧ сэтчӧдз, кытчӧдз ловъя лоӧ сылӧн кыв. Лыасяньыс шоныд ӧвтӧ, но океанас ваыс кӧдзыдсьыс-кӧдзыд. Камчаткаса енэжын ясыд поводдяа шудлунным эз дыр нюмъяв. Вулкан йывсяньыс мирсӧ куті радейтны куим пӧв вынаджыка. Мутновскӧйлысь дуксьӧм кольк дуксӧ нинӧмӧн нин он сорав. Век чуймӧдӧ Москваысь кад торъялӧмыс (9 часӧн водзджык). –Аддзылім-ӧ ми «садьмӧм» вулкан, кӧн лаваыс жваркйӧ-пуӧ? Тӧлыс, шуӧны, Камчаткаын шоныд, но лымйыс помтӧм-дортӧм. Ми эськӧ коми войтыр, но «авосьыд» йиджтысьӧма жӧ миянӧ. Трипан Маш, рамсьыс-рам баба, эз терпит да крапкис-шуис: Бать-мамыс кузя огӧ – бур йӧз вӧліны, лёк кыв эг кывлӧй. Позьӧ пӧ шыӧдчыны сӧмын ӧтуввезйын «Обратная связь» пыр. Но кымынысь сэтчӧ шыӧдчылӧмаӧсь, вочакыв-йыс абу волӧма. –Сыктывкарӧ воӧм бӧрын «Шудлы шуДа» – медводдза концерт. Но вайис кӧ чинталӧм ружьесӧ полицияӧ, таысь оз мыждыны. Сэки велӧдчаніныс 2-ӧд номера школа-интернатӧн на шусис. Чайті, налы сьӧкыд лоас, но шуисны, мӧдысь пӧ ветлам на. А такӧд тшӧтш чуксалӧны и мукӧдӧс пырӧдчыны конкурсъясӧ. А мый вӧчны хорын сьылысьяслы да ансамбльын ворсысьяслы? Коркӧ гижлі рэп нога сьыланкыв – Воркутаса школалы гимн. Сідзкӧ, думайта да, мыйлакӧ чужсьывлӧма, Енмыс кӧ видзӧ. Дас во кольӧма сэксянь да, челядьыс сиктын абу и содӧма. Ог лыддьӧдлы кос лыдпасъяссӧ, на сайын – йӧзлӧн мырсьӧм. Паськыда восьса, радейтана синъясӧн ми видзӧдім сы вылӧ. Мекӧд орччӧн зільӧны бур йӧз, ыджыд шыпассянь Учительяс. Комилы зэв тӧдчанаӧсь и вӧр-ва дорйӧм йылысь вежсьӧмъяс. Миянлысь спектакльяс видзӧдны волывлӧны весиг Изьвасянь! А ӧд колӧ на кывбуръяссӧ лӧсьыда сьӧрсьӧн-бӧрсьӧн тэчны! Врачьясыс пӧ чуймалӧны: медводдзаысь аддзам пиня кагаӧс. Аттьӧ салдатъяслы миянлы шуда да лада олӧм козьналӧмысь! Коммунист Фёдор Ракинӧс «еджыдъяс» лыйлӧмаӧсь 1919 воын. Кузясӧ пӧ гижа сэк, кор сетасны орден – приказыс эм нин. –Да, хаски рӧдысь кутю козьналісны, ёна и вильыш вӧлӧма. Зэв ыджыд аттьӧ отсӧгсьыныс, – висьталӧ Сергей Иванович. Воысь-во ки-кокыс слабитӧма, мӧскысь ковмӧма лэдзчысьны. Кӧсйӧма и водзӧ на видлавны, но олӧма аньыд абу лэдзӧма. Челядьдырыс кольӧма война кадӧ Сыктыв районса Палаззяын. Кага чужтӧмыд абу быд пӧрйӧ судзсяна да озыр олӧм сайын. А куим во мысти став овмӧснас вӧрзьӧдчисны выль оланінӧ. Звӧнитӧ пӧ ныв да мелі гӧлӧсӧн юӧртӧ, мый дӧзмӧдчӧ банк. 50 сюрс шайта бур андроидтӧ некод оз вузав джын донсьыс. Кык вежонӧн воис мичасьыс-мича да аслыспӧлӧс сё сайӧ удж. Уна вонад ме куті нин гӧгӧрвоны кык кокаясыдлысь сёрнисӧ. Корсюрӧ тадзсӧ кӧзяин сёрнитлӧ да, сылысь, кӧнкӧ, велалі. Велӧдчысьыс кӧ водзлань копыртчас, плешнас зурасяс тасас. Шойччӧдны синтӧ колӧ и луннас: кадысь кадӧ 10-15 минутӧн. Менӧ нуӧдісны жӧ, а кодкӧ шуӧ, тайӧ пӧ миянкӧд оз на мун. Небыд вӧлӧма пуыс, а чорыд кӧ вӧлі, ставнымӧс эськӧ виис. Мыйла ме казьтыла 2015 воӧ ас синмӧн аддзылӧм ылі сиктсӧ? Сьӧд юра дорперыс миянӧ воӧма Лунвыв Африкаса пустыняысь. Та вӧсна тайӧ пӧрӧдаыс оз пов войвыв кӧдзыдысь да жарысь. Кык судтаа садйыс вӧлі ю дор чой йылас вичко туй горулын. Сэні гижӧмаӧсь, фашистъяс пӧ кувтӧдзыс мучитӧмаӧсь нылӧс. Кызь арӧсӧдзыс весиг эз ов, нэм кежлас дас ӧкмысаӧн коли. Эновтӧм бетономешалкаыс быттьӧ эскӧдӧ, мый уджыс мунӧ на. Ӧткымын патераын ар-тӧвнас овлӧ муртса 8-12 градус шоныд. Волывлӧны орчча Кожваысь да тшӧтш и асланым Берёзовкаысь. –Крестӧн ветлӧм дырйи Енлы эскысьяс волывлӧны и Волсяӧдз. Фестиваль вылын гӧсьтъясӧс тӧдмӧдіс лы вылын вундасьӧмӧн. Гашкӧ, татшӧм нимыс лоӧма «пинать» (чужъявны) кывйысь да? Колӧ шоныда пасьтасьны, ку пиӧ гартчыны, мед ог кынмалӧй. Снимокъясыс Коми Республикаса Виктор Савин нима театрысь. Тайӧ стӧч, ловъя детальяс пырыс меным ловзьӧ важся кадыс. Зэв бур сценографияыс – ставыс уджалӧ, отсалӧ актёръяслы. Мамлысь корӧм-тшӧктӧмсӧ збыль-мӧдтӧм сирӧтаясӧн колим да. Ӧнi ог шу, мый лыддьысьнысӧ быть, библиотекаад уджала да. Но тшӧкыда пӧ ковмылӧ мӧдысь юклыны, унаӧн оз босьтны да. Кодлӧн семьяас татшӧм висьысь, тӧдӧ, кутшӧм тайӧ кокньӧд. Шуӧны, мый коркӧ аддзылӧмаӧсь сылысь ӧбразсӧ Киръю дорын. Механизатор бригадаын йӧзыс сэки вӧлі уна – матӧ 40 морт. Кытысь киподтуйыс: ичӧтсяньыд, али клубын уджыс ыззьӧдіс? Пандемияӧдзыс на йӧзӧдісны конкурс: турунысь мыйкӧ вӧчны. – Висьталанныд, мый клубса уджсӧ гортын весиг колӧ вӧчны. Андеграундлӧн медшӧр сценаыс – юркарса «Маяковский» клуб. А эмӧсь и зумыш, сёрниттӧм, ставсӧ ас пытшкас кутысь йӧз. Овлӧ, найӧ Зулӧбын сьылӧны, а ме тані ӧтнам репетируйтча. Сылысь гудӧксӧ вайи, вӧчны нулі, важысла тшыкӧма вӧлі да. Час чӧж гажӧдісны: сьылісны да йӧктісны, сценка ворсісны. Медводдза да коймӧд местаыс вичмӧма сылӧн витӧд классалы. Таня верӧсыскӧд уджалӧны Выльгортса мӧдӧд номера школаын. Талунъя номерын окота лои сёрнитыштны Рубик кубик йылысь. Овлӧ, спортсменъяс ворсӧны-петкӧдчӧны видзӧдысьяс водзын. – Колӧ сӧмын окотитны тайӧс вӧчны да пуктыны вермана вын. Тайӧ быдсикас чача, кодъясӧс ань вурӧ капрон колготкиысь. – Ог и тӧд, мыйла эг видлы водзӧ велӧдчыны серпасасьысьӧ. А оз-ӧ буретш личӧд-кокньӧдыс вайӧд гырысь неминучаясӧдз? Мӧйму январсянь да и таво нин унатор вежсис оланпасъясын. А со лыска пуыдлы мортлы моз жӧ чорыда мӧрччӧ лёк югӧрыд. А сідзсӧ некор некӧн на эг петкӧдчывлы аслам кывбуръясӧн. Сэні абу дзик кипом удж, но лысьтысьнысӧ ковмӧ важ мозыс. Иркутск карсянь Байкалӧдз мунім машинаӧн кык час да джын. Со и тыдовтчис тӧвся кыз йи улын узьысь Байкал – багатыр! — Арлыд серти медся ыджыд да, — серӧктіс Иван Степанович. Вонас ӧтчыд-кыкысь семьянас ветлӧны Катялӧн чужан сиктас. Верӧскӧд туйдам-велӧдам найӧс быдторйӧ, мый асьным кужам. Сідзжӧ торйӧдім жыр морӧс йӧлӧн вердысь нывбаба-мамъяслы. Верӧс шуӧ, пӧтӧлӧкыд пӧ куш на, позяс сэсся сэтчӧ ӧшлыны. Тані нин зільӧма аньяслӧн, а сэсся ветеранъяслӧн сӧветын. Кызвыныс сиктсаяс, кодъяс эз на видлыны карса олӧм кӧрсӧ. Вагонысь петі да шуи: «Москва, ме локті тэнӧ пӧкӧритны!». – Михаил Николаевич, мыйла шуинныд босьтчыны мазі видзны? Мыйсюрӧ небӧгысь лыддя, мыйкӧ ӧтуввезйысь корся-видзӧдла. Сэсся выль мазі ньӧбны. Да мед эськӧ и пӧрӧдаыс бур вӧлі. Быдӧн аслыспӧлӧс, и миян мог – отсавны налы водзӧ олӧмас. Туясьӧны участкӧвӧйяс и вузасянінысь гусясьӧмкӧд йитӧдын. Зонмыд гортӧ воӧм бӧрын гӧтрасис, но дженьыд нэма вӧлӧма. Гашкӧ, кодкӧ вичкоӧ пыралӧмӧн, кодкӧ гортас сись ӧзтӧмӧн. Но сьӧд визьӧн олӧмас лоис ыджыдджык нылыслӧн пӧгибнитӧм. Кутшӧм тырмытӧмторъяс тыдовтчисны ӧтуввез пыр велӧдчигӧн? –Нӧшта кутшӧм тырмытӧмторъяс петкӧдчисны дистант дырйиыс? Ме уджала кызь во да, тайӧ каднас ёнасӧ немтор эз вежсьы. Кымын донаджык номерыс, сымын унджык услуга сэні вӧзйӧны. Окота лоис видзӧдлыны, кыдзи ыж вурунысь гынкӧмсӧ вӧчӧны. – Андрей Павлович, мыйла мортыслы кӧвъясьӧ тайӧ висьӧмыс? А мӧднас, шуам, арлыдӧн, ми некыдз ог вермӧй веськӧдлыны. Мукӧдыс ошйысьӧны: ме пӧ дас во нин эг шыӧдчыв врач дорӧ. «Веськыд йитӧда» телефон пыр помтӧг звӧнитісны нывбабаяс. Пырӧмсяньыс и заводитіс тӧдмӧдны выльмӧдӧм мича жыръясӧн. Сизим час рытын заводитчӧ спектакль да мунӧ кык-куим час. Мукӧд мужичӧйыслӧн сідз шусяна поддержкаыс оз на и артмы. Кор уджалі, ёнасӧ эг нёрпав, но ӧні мышкӧ мӧдіс мӧрччыны. Республикалӧн чужан лунӧ нуӧдім тшӧтш аслыспӧлӧс флешмоб. Музейӧ медводдза эмбурсӧ козьналӧма Ухтаысь Михаил Сочко. Матвей пиныс велӧдчӧ Сыктывкарса 28-ӧд школаын 8 классын. Анастасиялӧн семьяыс роч, ёртъясыс комиӧн оз жӧ сёрнитны. Ме петкӧдчи «Сьылан» сьыланкывйӧн, – казьтыліс Анастасия. Найӧ пӧ миян моз жӧ чужӧны, быдмӧны, верстяммӧны, бырӧны. Стройбатын куим во кодйысьӧмаӧсь да лэптӧмаӧсь стрӧйбаяс. Но чайтӧ, мый нинӧмӧн оз торъявны воддза спортсменъясысь. Висьталіс, мый некор абу ляблӧма, пыр збодера кутчысьӧма. Анна ичинь миянкӧд вӧлі олӧ да, тшӧтш восьтісны письмӧсӧ. Ӧні кӧ, ог и лысьт пуксьыны, а сэки скачӧн на рӧдта вӧлі. Кагаясыд бӧрдны кутісны, а ме чиршӧдла, мися, он лысьтӧй. Сэки, кор вӧлі 18 арӧс тырӧ, а челядьыд абу, вот перйӧны. Мам шуӧ, со пӧ тӧрытъя мужичӧйыд миянӧс колльӧдны локтіс. –Такӧд йитӧдын лӧсьӧдчим нуӧдны уна сикас гаж-аддзысьлӧм. Нимкодь, мый эм налы и уджыс, и водзӧ сӧвмыны позянлуныс. Быдӧнлы сетам ним, кодӧс пемӧсыс тӧдӧ да код вылӧ шыӧдчӧ. Вузалӧны йӧвсӧ сӧмын июнь-августын, литрсӧ 1.500 шайтысь. Штукатуркасӧ гӧль крестьяна вӧчӧмаӧсь сёйысь да куйӧдысь. – Миян музейын мукӧд стрӧйбаыс Кижиын керкаясысь важджык. Сёйигӧн аньяс пукалӧны ӧтар бокас, а мужичӧйяс – мӧдарас. Сылӧн вӧлі кольӧ-ма акань вуран мастер-классын ӧти места. –Станцияыс зэв ёна колӧ сьӧд щёлок регенерируйтӧм могысь. Оз сӧмын ас радиыс, но и мукӧд бать-мамлы отсалӧм могысь. Но нӧшта ӧтчыд пасъя, ӧнія уджтаслӧн эз вӧв татшӧм могыс. Москвасянь почёта караул мӧдӧдчис салдатъяслӧн чужанінас. Клубъяс эмӧсь и Выльыбын (совхоз на кыпӧдліс) да Зулӧбын. Бӧръя воясӧ дасысь унджык том семья лӧсьӧ-дісны ас овмӧс. Керсӧ рельс вылӧ крепитны юкӧнъясыс — менам жӧ мӧвпыштӧм. 2019-ӧдын тайӧ уджас сюртчисны Эжваса школаясысь томулов. А аслас синваыс визувтӧ – кыдзи бара-й воас ыджыдджыкыс?! Но регыд коми нывлы ковмӧма мунны, отпускыс помасьӧма да. Олӧмнас да уджнас мукӧд сикт-грездысь быттьӧ оз и торъяв. Аньӧс весиг ыстылісны велӧдчыны во джын кежлӧ Тверь карӧ. Софья Топова вӧзйис вӧдитчыны шӧринас лӧсьӧдӧм памяткаӧн. А татшӧм водзмӧстчысь мамыдкӧд мӧд ногӧн оз и вермы лоны. Лагер йӧрын ваыс вӧлі пидзӧсӧдз, а кӧнсюрӧ и джуджыдджык. Мыйта ёрт да пӧдруга ӧні эм, ставныскӧд гижасьны ог удит. А ме мӧвпалі тадзи – кымынӧс Енмыс сетас, сы мында и лоӧ. —Абу гуся, мый сиктад да ас керкаад уджыс пыр юр выв тыр. –Мӧвпыс чужис дзик виччысьтӧг, – юксис Ирина Анатольевна. Вывті нин дона ставыс, Турцияын шойччӧмыскӧд кӧ орччӧдны. Кыдзи нӧ паныдасисны челядьӧн радейтана тайӧ кык геройыс? Ӧд талун кӧ он вись, коронавирусыд аски вермас кӧвъясьны. Чайта, татшӧм паськӧмӧн сутки чӧж «пӧжсьынытӧ» абу кокни. Висерса бурдӧдчанінын тадзи майшасьӧмаӧсь некымын во нин. Тайӧ концерт-капустникнас пансяс театрлысь юбилей пасйӧм. Яков бурлачитiгас ас коддьӧм ныв-зонъяскӧд вӧлӧм гуляйтӧ. Артмӧ вӧлі, мый ёртъясным велӧдчӧны на, а ми шойччам нин. Но ӧд и кералӧны-ректӧны миянлысь нэмӧвӧйся озырлуннымӧс. Сы лыдысь 26,6 миллионсӧ видзӧмаӧсь вӧр ловзьӧдӧм могысь. –Ӧнія технологияӧн кабала позьӧ пуны быд сикас быдмӧгысь. Мукӧд делянкаас комбинатса уджалысьяс петалӧны пуктысьны. Тайӧ рӧдыс дурпоп кодь, весиг тӧв ныркӧд позьӧ ӧткодявны. Татчӧс олысьяс юкӧны ассьыныс чужанінсӧ важ да выль вылӧ. Пӧль вочавидзӧма, миян мӧсъяслы пӧ ӧд кӧрымыс тшӧтш колӧ. Дзебигӧн салдатлы салюталісны автоматысь куимысь лыйӧмӧн. Гашкӧ пӧ, кодкӧ ачыс велӧдчӧмсьыс эновт-час, ли вӧтласны. Сійӧ торъяліс мукӧдсьыс лэдзчысьтӧмлуннас да стрӧглуннас. Казьтылӧмъяснас сійӧ юксьӧ «Коми му» газет лыддьысьяскӧд. Сералӧны, «лайкъяс» тэчӧны, — висьталӧ Елена Анатольевна. А кутшӧм мылаа сьылӧны джуджыд пуяслӧн коръясыс гожӧмнас! Мый сійӧ ыджыд арлыдыд да кыдзи вочаавны сійӧс шогсьытӧг? Пызан вылын – нӧк, шонді кодь гӧгрӧс аладдя да юмов тшай. Сійӧ ӧні сиктын лӧнь, а гожӧмнас тані зонпосниыс зэв уна. Кывзан кӧ да кылан ёрта-ёрттӧ, зілян гӧгӧрвоны ӧта-мӧдтӧ. Сы отсӧгӧн «Юрган» вермӧны видзӧдны 40 миллион сайӧ морт. Воспитательлы быть колӧ кужны лоны дзолюклы медбур ёртӧн. Мӧд асывнас тэ эськӧ и аддзин мамтӧ, но ловйӧн эн нин су. Вежавидзысь да шань нывбаба, пыр тэрмасьӧ висьысьяс дорӧ. Зэрӧ кӧть лымъялӧ, лӧнь поводдяыс кӧть тӧла – колӧ мунны. –Нимкодь, мый уджнымӧс талун петкӧдлӧны культура отсӧгӧн. Дерт, Танялы ичӧтсяньыс лоӧма уна кад куйлыны больничаын. Чайта, ставныскӧд на бура тӧдмасям ӧтувъя быдлунъя уджын. Бура кутчысян йизьӧминад, – вочавидзис Марат Мирсеидович. Ӧні колис священникӧс вайӧдлыны, медым часовнясӧ вежӧдны. Медым туристъяс волывласны, зэв ӧд мича миян тані ставыс. Менам куйлігкості уна провод пом ляскысис морӧсӧ да кокӧ. Кыдз нӧ татшӧмсяма отсӧгсӧ сетігӧн оз дзугыльмы сьӧлӧмыд? Ӧтлаын найӧ быд во пырӧдчӧны Изьваса нималана «Луд» гажӧ. Медся радейтана сьыланкывъясыс — муслун да вӧр-ва йылысь. Таӧдз вичкоын ньӧтчыд эг вӧлӧй, а тані сэтшӧм мич воссис! Мися, локтігкежлас чуймӧда, – висьталӧ Марат Мирсеидович. И ӧні ме зіля челядькӧд кадсӧ коллявны, мыйкӧ налы вӧчны. Шыблас переработайтан могыс странаса быд регионын сулалӧ. – юаліс Татьяна Геннадьевна Сыктывкарысь чина войтырлысь. Быд ротаын вӧлӧма 154 морт, 1.015 кӧр, 15 пон, 313 дадюв. – Дерт, опытыс эзджык тырмы, но ставӧн сьылім сьӧлӧмсянь. Чуйдӧма, мый асшӧр уджӧ босьтчысьлы сетӧны сы серти сьӧм. Но сюрукъяс шаньӧсь, кывзысьӧны, лысьтынысӧ лючки сетӧны. Сценавывса медводдза сарапанъяссӧ вурӧмаӧсь асьныс аньяс. «Шондібан» бӧрын содӧма и сьылысьыс, локталӧмаӧсь челядь. Дерт, медсясӧ олӧмаяс нин, но эмӧсь пӧ и нелямын арӧсаяс. Асьтӧ дорйӧм могысь колӧ вӧдитчыны дзик став позянлуннас. Ог сӧмын лыддьы, но и корсюрӧ гижа сэтчӧ ассьым статьяяс. Гӧрин, муас кӧйдыс сюйин, и кӧдзӧмторйыс чепӧсйис-быдмис. Сы бӧрын шеваыд повзис да петіс меысь, — казьтыліс пӧчӧй. Татӧг кӧть сэсся мыйта разӧд, муыс сідзи овтӧмӧн и коляс. –Миян семьялы тайӧ зэв тӧдчана лоӧмтор, – висьталіс сійӧ. И пеж сорастӧ огӧ нин пондӧй юны, а сынӧд сорыс ньылавны. Шондi пуксьӧмсӧ паныдалім радейтана нин набережнӧй вылын. Воссьӧм мичлунсьыс здук кежлӧ вунліс, кыдзи колӧ лолавны. Экскурсияыс вӧлі Авачинскӧй бухтаын карабъяс сулаланінын. И ваӧ, и гӧраӧ туръяссӧ вештісны нӧшта гоз-мӧд лун кежлӧ. Та дорӧ колӧ содтыны сёян-юан дон да мукӧд содтӧд рӧскод. «Меным вӧлі зэв нимкодь, мый Комиысь воисны бур небӧгъяс. Пуксьы пызан сайӧ, ме тэнӧ чӧскыд литовскӧй чайӧн юктӧда. Мам-батьлӧн повзьӧмвывсьыс чужӧмныс кабала кодь еджыдӧсь. А водзті тай термосъясыд зэв омӧликӧсь вӧліны – жугалӧма. Бӧръя кызь вонас Россияын эновтӧмаӧсь 24 сюрс сикт-грезд. Бӧрас казьтывліс, туй чӧжыс пӧ ньӧтчыд весиг эн никӧстлы. Школаас мунігкежлӧ мамыс вурӧма выль костюм, еджыд дӧрӧм. Мам рӧдыс, Ромашовъяс, тшӧтш жӧ нянь быдтысьяс вӧлӧмаӧсь. Оз позь путёвкаысь да билетысь сьӧмсӧ ыстыны торъя йӧзлы. Уна татшӧм ылӧдчысьӧс кыскӧмаӧсь нин уголовнӧй кывкутӧмӧ. Дерт, ньӧбысьыслӧн кӧ эм ӧружиеӧн вӧдитчӧм вылӧ лицензия. Миянӧс майшӧдлӧ, мый сьӧма отсӧгыс йӧзлы воис эз ӧтмында. И пыр такӧда ачымӧс: «Вика, Юляыдлы ӧд дас куим арӧс нин. Тайӧ зэв сьӧкыд удж, но тӧдӧмлуныд ковмас водзӧ олӧманыд. Ыджыд гӧсьтъяс пыраліс-ны 11-ӧд классын велӧдчысьяс дорӧ. Ӧд коми пекарнялӧн пызан вылыс и збыльысь шензьымӧн озыр. Позьӧ юклыны и мӧд ног – ичӧт, шӧр да гырысь арлыд серти. –Сідзкӧ, ті кужанныд кутшӧмкӧ шылада инструментӧн ворсны? Велӧдысьяссӧ ыстӧмаӧсь нин шойччыны, пенсия арлыдаӧсь да. Тыдалӧ пӧ, асфальтсӧ сідз-тадз и шняпйӧдлісны гуранъясас. И сэки муниципалитетлы отсӧг вылӧ воисны мусир перйысьяс. Вӧр комбинатын ТЭЦ-ыс заводитіс уджавны ветымын во сайын. Сэні жӧ тӧдмасьӧма верӧсыскӧд да локтӧма овны коми сиктӧ. Веськодь ставныслы, кыдзи ми татӧн олам, – чайтӧны йӧзыс. –Кодъяслы урчитӧма вичмӧдны ӧтчыдысь сетан сьӧма отсӧгсӧ? Тайӧ сьӧмсӧ урчитӧма сетны сӧмын Россияын олысь войтырлы. –Вермас-ӧ опекун шыӧдчыны ӧтчыдысь сетан сьӧма отсӧгысла? Та йылысь юӧртіс заповедникысь учёнӧй Александр Лазников. Дерт, корасны кӧ асьныс да лоӧ мыйысь вӧчнысӧ, мастерита. И мукӧд вермытӧмыс дӧзмӧмаӧсь: некор пӧ ми эг корысявлӧй. Содтӧд на, шуӧма мынтыны сьӧмсӧ кагалы куим арӧс тыртӧдз. Ӧні такӧд йитӧдын мӧдісны мӧвпавны и 8-18 арӧсаяс йылысь. Кыкнанныс В.Т.Чисталёв нима культура колледжса быдтасъяс. Быдмӧны челядь, бордъясьӧны да жбыркнитӧны шоныд позйысь. Водзджыксӧ пӧръявлӧмаӧсь медсясӧ олӧмаясӧс да пӧрысьясӧс. –Миян медшӧр мог – велӧдӧм кындзи инавны мортсӧ удж вылӧ. Урчитісны куим во отсавны йӧзӧс автобусӧн новлӧдлысьяслы. Зільӧны тані мама-ныла, кодъясӧс позис чайтны том чойясӧн. Сэсся лазерӧн вӧчӧм операция бӧрын уналӧн синмыс «косьмӧ». Куйлігӧн, подӧн либӧ машинӧн мунігӧн синмыд ӧдйӧ жӧ мудзӧ. Наталь локтӧма видз вылысь да кӧсйӧма пусьыны, а ваыд абу. – Гортын аслам ен ув пельӧс лӧсьӧдӧма, – гӧгӧрвоӧдіс сійӧ. Вӧчӧмторъяссӧ петкӧдлыны весиг торъя выставка дасьтӧмаӧсь. Талун кежлӧ, позьӧ шуны, Печораса пӧрӧдаыс йывмӧма-бырӧма. Берёзовкаса аэродромысь луннас лэбзьылӧмаӧсь вит-квайтысь. Но медводдза видзӧдлас серти чайтсис, мый посёлокыс овтӧм. Пӧттӧдз нимкодяси да шуи тӧдмавны, мыйсяма тайӧ ворсантор. Вочасӧн содӧ гудӧкасян кужанлунӧй, вель лӧсьыда нин артмӧ. Тӧдчана сёрни вӧлi кыв туялан да кыв велӧдан площадкаясын. Медся ёна сьӧлӧм вылӧ воис форумыслӧн кыпыд да югыд лолыс. Селекция шӧринын видзӧны ӧшъяслысь 523 сюрс доза «кӧйдыс». Коми ань быд во чукӧртӧлӧсьӧдӧ сӧветлӧн удж йылысь альбом. Да и тӧвнас Юлия Михайловналӧн ӧшинь вылыс тыр дзоридзнад. Сиктысь став шуда гозъясӧ кӧ казьтывны, позьӧ книга гижны. И тайӧ сетіс спектакльыслы аслыспӧлӧс сідз шусяна колорит. Быдӧнлы вичмылӧ и ичӧтджык Юлианнанымӧс видзны-дӧзьӧритны. Водзӧ челядькӧд тайӧ уджсӧ кутам нуӧдны арнас да гожӧмнас. Детинка Хони юалӧ пӧрысь шаманлысь, мый вайӧ мортлы шудсӧ? Но сиктын олӧм йылысь мӧвпыс абу лэдзӧма том специалистӧс. Векджык пырӧдчӧны яранъяс, ӧстякъяс, селькупъяс да комияс. И, кор артмӧ пестыны кыв да культура дінӧ муслун, ме шуда. Асланым кӧ мыйкӧ абу, юасям мукӧд библиотекаысь, вежласям. Менам олӧмын унджыкторйыс мыйлакӧ оз мукӧдыслӧн моз артмы. А поэтӧс нимӧдан луныс водзӧ муніс Ыджыдвидзса клубын нин. Мӧйму татшӧм сменаясыс вӧлӧмаӧсь «Гренадаын» да «Истокын». Ӧти кывйӧн, ме важӧн нин, кыдз шуласны, тырвыйӧ гражданин. Чачаяс вура сы вӧсна, мый Василиса нывлы школаын тшӧктӧны. Но некымын лун мысти заводитім ёртасьны, весиг кыв тӧдтӧг. Киӧй сэтшӧма кынмис снегоходӧн мунігӧн да дыр на эз шонав. Ме сэсся сылысь юала, мися, кор кутам чугунӧн троньӧдчыны? Школаын менам 28 час, 10-ӧд классын роч литература на дай. А мый кутам локтан велӧдчан воӧ вӧчны, гожӧмнас мӧвпыштам. Сыктывкарысь «Вермасьӧм» клублӧн шедӧдӧмторъясыс эмӧсь жӧ. Колхозын мырсьӧм бӧрын колӧ вӧлӧм и гортгӧгӧрса удж вӧчны. Мамӧй, ен сыкӧд, вӧлӧма сюсь, писькӧс да пырӧма комсомолӧ. Мам помалӧма бракерӧ велӧдан курсъяс да локтӧма Студенечӧ. Эм ичӧтджык чой да, сылы тшӧкыда жӧ петкӧдлӧ чача тэчӧмтӧ. Чачаясыс ӧд, позьӧ шуны эксклюзивнӧйӧсь, мӧд татшӧмыс абу. Юалі сылысь, кутшӧм места шедӧдӧм вылӧ лача кутӧ да мыйла. Тимур эз ёна сорсьы, налӧн командаыс и збыльысь вына вӧлі. А быдсикас офис-конторасӧ индӧма видлавны дас вонас ӧтчыд. Ӧта-мӧдлы пыр отсасям, быттьӧ анделъяс и эмӧсь ёрта-ёртлы. Сэні абу ставнас труппаыс, ӧти мортыс ворсӧ кык-куим роль. Унаысь овлӧ, мый кодкӧ висьмас да, ковмас мӧдлы пырӧдчыны. Дерт, вӧчи уджӧс колана ног, но лов вылын вӧлі зэв сьӧкыд! А Пезмӧгӧ воӧм бӧрын чуймалі, мыйла фермаӧ бӧрсӧ оз локны? – А ме со колошисьыд ньӧти ог яндысь, резина сапӧгася дай. Кӧнсюрӧ, сӧстӧм йи пытшкас, тыдалӧ уна дзоляник кын больк. Чайта, олӧмыс миянлы сетӧ позянлун бӧрйыны ассьыд туйвизь. А сэсся верӧсӧй аддзис бушлаттӧ да тшӧктіс дзик пыр сотны. Дзоляджык нылыс, Маша, сы вылӧ видзӧдӧмӧн тшӧтш лыддьысьӧ. А ӧні кыа плюшысь, да сыӧн уджала 3,5 мм кызта крука емӧн. 2014 восянь каньясӧс видзӧны сідз шусяна передержка вылын. Тані бур режиссёръяс, артистъяс, позьӧ сӧвмыны творческӧя. А котралысь-ветлӧдлысьяс юр чатӧртӧмӧн видзӧдлӧны на вылӧ. Вурсян машинка сетіс позянлун содтыны выль сикас вурысъяс. – Та боксянь фетрысь чача пластмассаысь вӧчӧмсьыс бурджык. –Ветлӧдлӧны вӧр керкаӧ тшӧкыда, видзӧны-дӧзьӧритӧны сійӧс. Сэні школаыс абу вӧлӧма, да велӧдчынысӧ ветлӧма Яренскӧдз. Эськӧ бура гӧгӧрвои, мый бара на выльысь ковмас велӧдчыны. Гижны босьтчылӧма армияын служитігас «Боевӧй листокъясын». Колӧ корсьны сьӧм, книга печатайтысьӧс да уна мукӧдтор на. Та йылысь положениесӧ вынсьӧдлісны 2019 вося февральын на. Нимкодь, мый Изьваын да Удораын йӧзыс кутчысьӧны на важас. – Мортыслӧн вир-яйысь кытысь тшӧкыдджыка казялӧны пыкӧссӧ? А факультативнӧй бӧрас пыр артмӧ пыкӧс (язва, вир висьӧм). – Россияса олысьяс мунӧны суйӧрсайса онкология клиникаясӧ. Республикаысь тайӧ парламентас пырӧ 27 морт, – юӧртіс зон. Но век жӧ пӧ корсям и выль гижысьясӧс, и серпасасьысьясӧс. Сійӧ видзӧдліс, мый сямма вӧчны, да босьтіс аслас труппаӧ. Ӧні мӧвпала да, гашкӧ, тайӧ и збыльысь вӧлі йӧйталӧм кодь. Ӧнія кадӧ студентъяслӧн уна позянлуныс петкӧдлыны асьнысӧ. Сідзжӧ ордйысьӧм дырйи быдӧнлы колӧма нуӧдны мастер-класс. А сэсся нимкодьӧдім видзӧдысьясӧс творчествоа сям-кужӧмӧн. Заведующӧйыс вӧлі шуӧ, мый ог вермы вӧдитчыны челядьыскӧд. Война дырйи да бӧрас эз юклыны уджтӧ, ань тэ кӧть мужичӧй. Сы пыр оз сӧмын кинофильм да быдсикас передача петкӧдлыны. Йӧраыд невӧляын дыр оз ов, водзвыв дасьтӧм кӧрымтӧ оз сёй. Сэки уджавны оз позь: кусӧдӧны телефон, ставсьыс шойччӧны. Сійӧ тшӧкыда босьтлывліс менӧ «Серпасас» – аслас удж вылӧ. Кӧть чина, кӧть прӧстӧй морт водзын, пыр колӧ бура сьывны. Детсадйын мойда сьылігмоз, эм дзолюкъяслы менам программа. Культура керкаын дасьтӧ быдсикас гажлы лӧсялана серпасъяс. Таысь кындзи окотитысьяс вермасны пырӧдчыны скалолазаниеӧ. А вӧлыс пыр водзӧ тӧвзис, кыскаліс морттӧ изъя бере-гӧдыс. Ыджыдвиддзын пропишитӧма 393 мортӧс, кодъяс олӧны мӧдлаын. —Керйыс менам ӧтилаӧ бунтуйтӧма, а пилорамаыс керка сайын. Бать-мам керканыс киссьӧма да, ковмӧма мӧд оланін корсьны. Том ань радейтӧ нуӧдны челядьлысь гажъяс, быдсяма квестсӧ. А челядь велӧдісны менӧ вӧчны фруктъясысь салат, слаймъяс. Кӧть и енбиа, зэв сьӧкыд вӧлӧма босьтны колана тӧдӧмлунсӧ. Ӧтлаын бӧръям, кытчӧ окота пырӧдчывны да выннымӧс видлыны. А ӧні пӧ кадыс оз тырмы, кӧть эськӧ мӧвп-кӧсйӧмыс зэв уна. –Чужан грездлӧн историяас пырӧдчи ордпу туявны босьтчӧмӧн. Бызӧвӧй нимавлӧма и видз-му овмӧсын водзмӧстчысь войтырӧн. Окота, медым и чина йӧз оз вунӧдны ичӧт сикт-грезд йылысь. Ӧні пӧ Комиын пӧ тайӧ оланпасыс инмас. куим медработниклы. Но Воркутасянь да Интасянь тадзисӧ он письт, туйыс абу да. –Пенсия вылад петӧм бӧрын карса гудыр-гадыр олӧмыс дышӧдӧ. Сійӧс кылӧдлӧмаӧсь Печора ю кузя да лэптылӧмаӧсь Аранечын. Йӧзкӧд сёрнитны, снимайтны, монтаж вӧчны дзик ог куж вӧлі. Ми корсям татшӧм йӧзсӧ да видзӧдысьяснымӧс накӧд тӧдмӧдам. Сы мында прамӧй да енбиа йӧзыс тані олӧмаӧсь да ӧні олӧны! Рация пыр ӧдйӧ йитчим ёртъяскӧд да корим найӧс отсӧг вылӧ. Мунлӧмаӧсь сэтчӧ овны-уджавны мӧс-кукнас да став котырнас. Та дырйи и увйысьӧ, и чинталӧ 4,1 метр кузьта керъяс вылӧ. Бӧръяыс сӧвтӧ ас вылас дас кубометр кер, а тайӧ дас тонна. Чаг вылӧ керсӧ шыран машиналӧн пыраніныс буретш та пасьта. Бӧртӧм посёлоксянь неылын пожӧма ягын эм паськыдіник видз. Кольӧм вося августын Трусовысь вуджӧмаӧсь овны Сыктывкарӧ. Туйын челядь зэв ёна вежсисны бурлань, кывзысисны менсьым. Неважӧн Нина Станиславовна пасйис ассьыс мича тшупӧда пас. Гожӧм шӧр да, турун пуктысьяскӧд унаысь на аддзысьлӧмаӧсь. Сідзжӧ вӧвлім и Емдінын, Сыктывкарын да лунвыв районъясын. А воим Мылдінас да тӧдмалім, мый Москваын ГКЧП котыртчӧма. Быть ковмис сылы снимайтчыны, полицейскӧйыс эз кӧсйысь да. Вӧралысь дыр сійӧс кыйӧдӧма, но пемӧсыс вӧлӧма мича нылӧн. Коді кӧсйӧ – ставӧн мунӧны миянкӧд, унджыкнад ӧд гажаджык. А медым пемӧсыслы овсис кокньыдджыка, сылы пыр колӧ вӧрны. Пувкоевъяслӧн семьяын вӧлӧма ӧкмыс челядь, Надя – медічӧт. –Кутшӧм юкӧнъясысь артмӧ Ёртасян керкалӧн пытшкӧс тэчасыс? Тавося «Лямпиадаӧ» окотитіс пырӧдчыны 450-ысь унджык морт. Аньяслӧн вермасьӧмыс помасис сідз, кыдзи некод эз виччысь. –Зэв нимкодь, мый выставка вылас локтісны том йӧз, челядь. И весиг чужан мусянь ёна ылын мойвилӧ сёрнитны мам кывйӧн. Ас кежысь бура мӧвпышті да регыдӧн и сеті сӧгласа вочакыв. Абу дивӧ, дӧмлы кӧть эн стенсьыс розьяссӧ, шоныдсӧ оз кут. Ӧтпырйӧ 7 школаын зільны ковмис, быд лун 2-3 школаӧ ветлі. – Сэні сёрнитам гижысьяс да туялысьяс йылысь, нуӧдлі «Мый? Вомъёртӧй век тӧждысьӧ-майшасьӧ и чужан Даниловкаыс понда. Пемӧсъяссӧ, а миян найӧ 45-ӧнӧсь, видзам неыджыд йӧртӧдын. –Командалӧн нимыс зэв ӧдйӧ чужис, – пасйис Ольга Хасанова. Аканьяс вӧчавны киподтуя ань заводитӧма 10 во сайын кымын. – Канада – зэв мича страна: океан, гӧраяс, вӧр, тыяс, юяс. – Пиукӧс шуӧны Кирил, сылы 6 арӧс, велӧдчӧ первой классын. А странаыс Наталиялы ёна кажитчӧма медводдза лунъяссяньыс. – А тӧлыс кӧдзыд, кӧть эськӧ сӧмын -3 градусӧдз и ыркавлӧ. Шогӧ абу усьӧмаӧсь, коркӧ пӧ да коронавируссьыд мынтӧдчам. Нимкодь, мый артмис волӧмыс, – шуис Наталья Александровна. Ю воссьӧм бӧрын чукӧртчывлім парклы паныда складъяс дорын. Финкасӧ ми вӧлавлім чагйысь, автоматсӧ тувъявлім рейкаысь. Лиза зільӧ быд во гортас волыны, но кольӧм во абу артмӧма. Торйӧн нин жаритыштны кӧ сійӧс латкаын да нӧшта на тшакӧн. И республикаса татшӧм ордйысьӧмын сійӧс шуӧмаӧсь медбурӧн. И ме пыр зіля налы кутшӧмкӧ козин вӧчны, мыйӧнкӧ чуймӧдны. Збыльысь ӧд, Выль во водзын сэтшӧм бур козин лои дасьтӧма. Но шы дукыс да няйт паськӧмӧй ставсӧ сылы «гӧгӧрвоӧдісны». Комын во сайын Комиын вӧлӧма вужвойтырлӧн медводдза съезд. Ми нимӧдам-сӧвмӧдам коми кыв, кӧть тайӧ уджыс абу кокньыд. Мед челядьным нимкодясясны миян вӧсна, казьтыласны миянӧс. Кодъяс оз вӧлі кужны кӧрнас ветлыны, найӧс велӧдны ковмис. Найӧс и велӧдӧмаӧсь кӧръясӧн ноксьыны, весиг чум сувтӧдны. А сэсся батальонъяс мӧдӧдчӧмаӧсь Кола кӧджӧ, Мурмансклань. Гӧгӧрвоана, ӧнія кадӧ ыджыд мытшӧдӧн лоӧ комилӧн рочмӧмыс. А со шудсӧ аддзис чужанінсянь ёна бокын – ылі Финляндияын. А ме кӧть ичӧт на вӧлi, а кывъяссӧ пель сайӧ сюркнялi нин. Кад мысти «Обдорянкаын» котыртӧма налы «Маръямоль» группа. Но. эг век кежлӧ: кутшӧмкӧ кад мысти бара ӧтлаын овмӧдчим. Дерт, первойсӧ сьӧкыд лоас, но сэсся ставыс артмыны кутас! Велӧдысьыс, Степан Степанович Лопырев, менам рӧдвужысь жӧ. Мый?» ворсӧмын вермасьны тулыснас, а таво со арнас ковмис. Йӧзыслы ӧд колӧ на уджаланін, а сідзкӧ, и судзсяна удждон. Татшӧм «со»-ыд тані уна, да збыльысь ёсь-джыка гӧгӧрвосьӧ. Туристалан туйясті, дерт, торъя транспортӧн сӧмын письтан. Кӧстерыс ӧтарӧ кусӧ миян, увъясыс кынӧсь да, оз ломтысьны. Бур, ичӧт мортыд скат костас гатшӧн уси, керйыс тувкис да. Но меын «садьмӧ» фотограф да шошаӧд кыскӧ менӧ палаткаысь. Тыдалӧ, вежӧрад каръясыд кольӧны медвойдӧр памятникъяснас. Эжва ю кузя да сылӧн вожъясті кер-пуръяссӧ век кылӧдлісны. Сиам зумыд дзоньвидзалун, выль вермӧмъяс да шуда-бур олӧм! Колӧ шуны, Владимир Викторовичлӧн тайӧ мӧвпыс абу выльтор. —Маркировкаыс отсалас явитны и гуся тӧварӧн вузасьысьясӧс. Аслам удж кузя мыйта бурсӧ да коланасӧ сюркнялі пель сайӧ! Чайта, быд велӧдысьлы колӧ пырӧдчывны татшӧм конкурсъясас. Сэсся и автобусӧ пыригӧн маскатӧ пасьтавны юраным оз волы. Ме и ачым зэв нин важӧн, 1986 воын, локті татчӧ велӧдчыны. А гортас сылӧн – радейтана гӧтыр да куим мусаник ныла-пиа. Температура мерайтны абу сьӧкыд, школаас кӧ челядьыс этша. Но маска-перчаткиасьны быть ковмас пусьысь-пражитчысьяслы. А йӧзӧданторйыс уна на, мӧд небӧг вылӧ тырмас да кольӧ на. Керкаыс ыпнитӧма да, дедыс удитӧма петкӧдны Галяӧс ловйӧн. Июль 21 лунӧ тайӧ писькӧс да шань нывбабаыс пасйис юбилей. Вера Ивановна котыртлывліс коми гижысьяскӧд аддзысьлӧмъяс. Таво гожӧм Печора районын олысьясӧс матӧ воштӧмаӧсь ошъяс. Таво гожӧм Печора районын олысьясӧс матӧ воштӧмаӧсь ошъяс. Техникаыс импортнӧй, лыддьыны кӧ Белоруссияӧс суйӧр сайӧн. Кылам ӧд, мый тракторъяс шыалӧны водз асывсянь сёр рытӧдз. Дас квайт пассажирӧс ковмис вуджӧдны посёлоксалы ас пыжӧн. Но и вавывса таксиыд оз отсав, – майшасьӧны сьӧдкыркӧтшса. Син лапнитлігкості ӧти гожся тӧлысь кытчӧкӧ лэбыштӧма нин! –Дмитрий Ильич, паськыдджыка тӧдмӧдӧй тайӧ позянлунъяснас. Медводдзаысь Лымваӧ ёртъяскӧд ме ветлі кызь куим во сайын. Нинӧмла пӧ сэтчӧ шлывъявны да быд пӧрӧссӧ сэтысь кӧвъявны. –Николай Иванович, мый ради вӧчаланныд кӧртысь мыгӧръяссӧ? Кулӧмдін районса Дереваннӧйысь фронт вылӧ мунӧма 420 морт. Тайӧ строкаясыс стӧча петкӧдлӧны Анатолий Ракинлысь этшсӧ. –2011-ӧдсянь 2015 воӧдз керкаысь некытчӧ эг вермы петавны. Сэсся аслым шуи, мый тадзи овны оз позь, колӧ мыйкӧ вӧчны. Ог кӧсйы дойдны, но ачыд тӧдан, овлӧ, вермытӧмӧс эновтӧны. Дерт, абу окота пӧдласьны, ӧд сымда вын менам таӧ пуктӧма. Медшӧр могыс ӧні – медым чужис кӧть нин воддза мында кага. Но семьялы таво вичмӧдны шуӧм отсӧгыс быд боксянь бурджык. Колӧ сӧвмӧдны ичӧт бизнес, мед йӧзыс вермисны нажӧвитчыны. Но сэні зільысьяс оз тӧдны, кытчӧ инавны дась прӧдукциясӧ. Помнитсьӧ, туйыс вӧлі шогмытӧм няйт, этша и келім бокӧдыс. 1996 воын том йӧз ӧтлаасисны, овмӧдчисны бать-мам керкаас. Нывбабаясӧс вермӧны велӧдны, кор тайӧ позяна, ӧтуввез пыр. Ми пӧ тайӧ посёлоксяньыс неылын олім-уджалім, Мишкинъёльын. Аслас олӧмысь со тайӧс на казьтыштіс миянлы Елена Ивановна: Гожся отпуск кежлӧ лӧсьӧдчигӧн дыркодь мӧвпалі кытчӧ мунны. Став сиктӧн да воӧм гӧсьтъяскӧд сэні пасйисны Прокопей лун. Асывнас чеччам, а мамнымлӧн идрасьӧма, сёян пуӧма-пӧжалӧма. Коркӧ школаын собранньӧ вылын шуӧмаӧсь сетны сьӧд ной дӧра. – Сыктывкарысь рӧдвуж юасьлӧны, дыр на пӧ кутан вӧрас овны? Изан пӧ сійӧс, содтыштан гӧрд бобӧнянь, да няньыс чиръясьӧ. Маджаса кындзи пӧ пукалӧмаӧсь сэні и Кӧрткерӧссянь воӧмаяс. Сэні ме куимысь нин вӧвлі, но век мартын, а ӧні со гожӧмын. Налы коліс гижны-дасьтыны тырвыйӧ дась да стӧч бизнес-план. Сэсся чужан сиктса школаас нелямын во велӧдӧма физкультура. Найӧ ставныс гӧрд дипломӧн помалӧмаӧсь вуз да ӧні уджалӧны. Челядьын миян югыд аскиным, и таысь миянлы зэв-зэв нимкодь. Сы вӧсна мый Щельяюрас висьӧ вит, а Пильёгорас – кык пемӧс. Мыйлакӧ миянӧс медводз кыскис «Чӧсмасям-нуръясям» станцияӧ. Библиотекаӧ воысьяслы та кадӧ вӧлі дасьтӧма уна аддзысьлӧм. Верӧсыс сылӧн, Николай Петрович Лукинчук, бокысь воӧм морт. Школаысь мунiгӧн челядь пӧшти быд лун кежалӧны библиотекаӧ. Видзӧдлам, авторыслӧн кутшӧм гижӧд босьтас медуна «сьӧлӧм». – Праздник лунӧ мый сиан уджъёртъясыдлы да лыддьысьысьяслы? На серти кодйӧмаӧсь, дзоньталӧмаӧсь-выльмӧдӧмаӧсь юкмӧсъяс. Май тӧлысся бӧръя шойччан лунъясӧ шондӧдас 16-21 градусӧдз. Нинӧм эз вочавидз ыджыд мамӧй, сӧмын синваыс тюрис и тюрис. Ставӧн раднымла ойзім-горзім. Чайтсис, биыс кымӧрӧдзыс воӧ! Тайӧс вермасны вӧчны и Донецкысь да Луганскысь воӧм челядь. Торъя сорасӧн коліс пожъявны стен-трубасьыс радиация буссӧ. А сэсся гортын нин дум вылӧ уси: «Госуслугиыс» нӧ мый вылӧ? Кыкнанныс зільӧны «Т Плюс» акционер котырлӧн Коми филиалын. Корисны менӧ Ыджыдвидзса совхозӧ лаборантлысь отпуск вежны. Вуджӧдлӧма гижысь и Александр Пушкинлысь «Домик в Коломне». Куратовлӧн музейын видзӧны на сылысь война кадся планшетсӧ. Удмурт кыв — удмуртъяслӧн да бесермяналӧн национальнӧй кыв. Кулӧмдінсаяслы татшӧмсяма концертыд лоӧма шензьӧданаторйӧн. Овлӧ, ӧткымынӧн ичӧтсяньыс кольччӧны отсасьны бать-мамыслы. Кадыс тані абу – сӧмын тундра, вӧр, лым, кӧръяс да яранъяс. А ӧні со дас кӧкъямыс во нин зільӧ медсестралы отсасьысьӧн. Сэсся чойӧй вӧзйис кардиология шӧринӧ санитаркаӧн медасьны. Пример пыдди коліс петкӧдлыны конкурсын урчитӧм серти урок. 1942 во помын мӧдӧмаӧсь гортаныс воавны ранитчӧм салдатъяс. Тэчны ассьыс мӧвпыштӧмторсӧ туялысьлы ковмӧма быдса тӧлысь. А мекӧд ӧти классын велӧдчысь Коля Потаповлӧн «нёль» петіс. Сы вӧсна и кори волыны «Июль» да «Зарни туис» ансамбльясӧс. Но меным везитіс, Яков менам небыд сьӧлӧма, ньылыд сетчысь. Горзыны кӧ кута, челядь тӧдӧны нин, мый мамныс репетируйтӧ. Буретш бӧръя татшӧм аддзысьлӧмыс лои торйӧн нин аслыспӧлӧс. Ведущӧйыслы колӧма кутны нывсӧ, но сӧмын коді сылы кажитчӧ. Водзыннас ӧти дояркалӧн вӧлі 50 юр, асыв и рыт лысьтысьліс. Ӧчередӧн дежуритім, коліс луннас кыкысь мыськавны гӧгӧр да. Шойнатыын татшӧм бурдӧдчаніныс колӧ, сэтчӧс вожыс ыджыд да. Но найӧ нёрпалысьлысь сьӧлӧмсӧ оз видзӧдны, тайӧ менам мог. Тӧв кежлӧ гӧбӧчӧ банкаяссӧ ӧта-мӧд вылас куим соднаӧн тэча. Дерт, мукӧдыс моз эг сьӧм вештытӧг велӧдчы, а мынты-сьӧмӧн. Сы пыдди семья-котырыс пыр выльмӧдсьӧ, маткаыс зіля уджалӧ. Коми Республикаын татшӧмсӧ котыртлӧмаӧсь медводдзаяс лыдын. Мичаӧсь, югыд рӧмаӧсь, небыдӧсь, оз косясьны, оз чукрасьны. Норасьӧм-юӧртӧ позьӧ луннас кӧть войнас ыстыны ӧтуввез пыр. Ӧні Сибирыс абу нин, бырӧма, кыдзи и Комиын посни грездъяс. Артмӧ, пленысь мездім-вайим, а кильчӧ помын олӧмыс помасис. Чужлӧма ань Сыктыв районса Палаззяын велӧдысьяслӧн семьяын. Волӧй, асьныд видзӧдланныд, – окотапырысь висьтасьӧ Герман. Сэк жӧ пызан вылад мед унджык вӧлі чери да град выв пуктас. Татшӧм кывъяс кӧсъям шуны Валерий Иванович Хозяинов йылысь. А Комиын эм на сикт-грездыс, кӧні сьӧкыд «кыйны» ӧтуввезсӧ? Мукӧдысьсӧ челядь оз тӧдны, кор колӧ йитчыны велӧдысьыскӧд. Анастасия Прокудина, «Ӧтувъя услугаяс» котырӧн веськӧдлысь: Уна во коли сэксянь, а ме пыр на казьтыла сылысь урокъяссӧ. Вылыс Максаковкаысь 120-ӧд номера детсадйысь воспитательяс. Сійӧ збыльмӧдсьӧ Коми Республикаса юралысьлӧн грант весьтӧ. Онкология ёнджыка вужъясьӧма сэтчӧ, кӧні радейтӧны гӧрд яй. Та бӧрын мортыс лоас ас вылӧ уджалысьӧн либӧ самозанятӧйӧн. Найӧ вӧзйӧны, мый позьӧ да колӧ восьтыны налӧн кар-районын. Карын кырымалӧмаӧсь та могысь ӧти контракт, а сиктын – 304. Ӧтчыд пыри кабала вӧчысьяслӧн Эжваса культура керкаӧ (ДКБ). Быдлунъя тӧжд-могыд вермасны ылыстны бать-мамсьыс челядьтӧ. Аддза пӧ журнал-газетысь юӧртор – вунда да дзебасӧ сюйышта. Дерт, и сэні мойвиӧма лызьӧн котравны быдсикас ордйысьӧмас. Гортӧ вои да игнаси, а сійӧ сулыштіс кильчӧ вылын да муніс. Эм налы и сьылан да йӧктан, а сідзжӧ театральнӧй кружокъяс. Мыйдыракӧ кутчысьыштас, но. Кӧдзыд дырйиыд и пытшкас ыркыд. Мед кӧть и оз уджав, мӧдас повзьӧдлыны-ӧлӧдны мыж вӧчысьӧс. Лавка вӧлі Ӧльӧш Миш керкаын, вузасис Вась пиыслӧн гӧтырыс. Сылӧн вӧлі нӧшта кузнеча, колхозлы и йӧзыслы быдтор дорліс. Вӧчасьны ветлывліс тшӧтш матігӧгӧрса сиктъясӧ да грездъясӧ. И весиг тайӧ каднас ачым казялі, мый чужан районным вежсис. – ХVII-ХVIII-ӧд нэмъясын грездъясын вӧлӧма сӧмын 2-7 овмӧс. Сыысь шедӧдісны грант да мойвиис уналаӧ ветлыны гастрольӧн. Бать-мам кӧть и мастерӧсь вӧліны сьывны, эз тай артиставны. Погона йӧзыс меным тӧлкуйтісны, кыдзи да кытчӧ водзӧ мунны. Стӧч диагнозсӧ врачьяс пуктісны, кор нёль арӧсыс эз на вӧв. Сійӧ колледжсӧ помаліс нин, водзӧ велӧдчӧ да меным отсасьӧ. Нӧшта пасъя, мый ми топыд йитӧдын уджалам некымын котыркӧд. Бура серпасасьӧ, выль еджыд пачнысӧ мичмӧдӧма дзоридзьясӧн. А ыджыд мам олiс 82 арӧсӧдз да пыр виччысис ассьыс верӧссӧ. Налысь уджсӧ бура тӧдӧны и ас районын, и Коми Республикаын. —Чукӧртны заводиті таво августын, кык тӧлысь да джын нуски. Медводз кыпӧдӧмаӧсь ичӧтӧс, медым воліганыс юр сюянін вӧлі. Йӧкті школа помавтӧдз, а нӧшта кажитчис ворсны волейболысь. Школа помалӧм бӧрас ныв пырӧма велӧдчыны культура колледжӧ. –Надежда, кыдзи чайтанныд, радейтана удж аслыныд бӧрйинныд? Вежоннас кыкысь кӧсйылісны чукӧртны кӧлуйнымӧс да пеславны. Но кор пырим сэтчӧ, песлалӧм кӧлуйным туплясис лыа джоджас. Кор сійӧс вуджӧдісны мӧд карӧ, локтіс отеч Климент (Лямин). Важгортысь зонлӧн культураын водзмӧстчӧмыс — радейтана удж. Миянӧс гӧтыркӧд вайӧны Пушкин уличаса 120-ӧд номера керкаӧ. Коймӧд лунас пажын бӧрын менам горӧдсис: «Мужикъяс, тырмас! 2012 вося май 9 лунӧ Егор корис менӧ лоны сылӧн муса нылӧн. Тайӧ вонас зэв уна уджалі, медым гажтӧмавнысӧ кадыс эз вӧв. Вежаньыс пасьтӧдлӧма бисера юр – бисерӧн мичмӧдӧм гӧрд ной. Кор гозъялӧн чужӧма Настя, чайтӧмаӧсь, мый сійӧ дзоньвидза. И сӧмын дас куим лун кывтӧм бӧрын аддзим турун ытшкысьясӧс. Форум дырйи сёрни кыптыліс и семьяын аньӧс увтыртӧм йылысь. – А сэсся нылӧй кувсис да, эг нин вермы водзӧ сэні уджавны. Абу на урчитӧма, кор да кӧні кутасны чукӧртчывны та могысь. Но ӧлӧдіс, мый пемӧсӧс оз позь вердны сійӧн, мый ачыд сёян. Пузлаын 4 во уджалӧм бӧрын мамӧс ыстӧмаӧсь Вӧльдінса МТС-ӧ. Да – ӧкмыс километр, да – асфальта туй, да – ветлӧ автобус. Вадорсянь ыркыдіник тӧлыс дӧлӧдӧ зонкалысь быгалӧм дӧрӧмсӧ. Паракодыс катласьӧ ва вылас, а муыс быттьӧ вошӧ кок увсьыс. Сійӧс некымын дас во сэсся сідзи и нимтылісны – выль школа. На лыдын и «Коми йӧзӧдчан керкаӧн» веськӧдлысь Инесса Орёл. Медводдза видеолысь сюжетсӧ Елена Филиппова лӧсьӧдӧма ачыс. А сцена вылын ворсӧм да видео снимайтӧмыд, дерт, торъялӧны. Зэв нимкодь миянлы, мый Коми муын эмӧсь татшӧм гажаинъясыс. И водзӧ на кутам пырӧдчыны спорткӧд йитчӧм аддзысь-лӧмъясӧ. .Вачӧртыдінса чибӧясӧс тӧдӧны нин Солнечнӧйын да Благоевын. Тані Таисияӧс казялӧмаӧсь да корӧмаӧсь уджавны управлениеӧ. Видзӧдi да «виси» чужан районысь лямпаӧн котралысьяс вӧсна. Сэнi и видлi ассьым вынӧс «Выльторъяс» программа дасьтiгӧн. А 2006 воын бӧр бергӧдчи «КРТК»-ӧ, лои директорӧс вежысьӧн. Сӧмын 2019 воын республикаӧ воис да азыма пырис цифрӧвӧйыс. – Ог гӧгӧрво, мыйла мам некор меным сы йылысь эз висьтавлы. Мый нӧ ме мамыдлы, Миша, висьтала, кор мӧдаръюгыдас тэсам*? –Кыдзи нӧ Семен Динаыслы батьӧлӧн письмӧясыс веськалӧмаӧсь? И вӧляникысь тайӧ уджыс кутіс ладмыны, тэчсьыны да сӧвмыны. И таысь ат-тьӧалам тіянӧс, – висьталіс шӧринӧн веськӧдлысь. Велӧдчигас Настя уджаліс нин керамика дозмук серпасалысьӧн. Пӧттӧдз вӧлі быд аддзысьлігӧн варовитам сыкӧд ас му йылысь. Ме тай со кыдзи Ӧльӧксанӧс радейті, да война ставсӧ торкис. Но век жӧ унджык профессия сертиыс колана уджыд сэні сюрас. Сідзкӧ, зарни киа мортлӧн ас вӧчӧм техникаыс гаражас содіс. Петавліс, пыртіс меным улӧс, да тадзи концертсӧ и видзӧдім. Арлыдтӧ чукӧртігӧн пыр тшӧкыдджыка шыӧдчылан бурдӧдчанінад. Батьӧ унджыкысьсӧ журӧдлас аслас машинаӧн, жальыс петас да. Но сійӧ тайӧ коронавируснад гаражас пыравлыны оз и слӧймыв. –Збыльвылас кӧ, важӧн мӧвпала та йылысь, – вочавидзис сійӧ. Тайӧ жӧ лунъясӧ коми театрын ворсысьяс петкӧдчасны юркарын. Комиӧн пӧ сёрнитан, сідзкӧ, видлы гуманитарнӧй юкӧнӧ пырны. Казармасянь велӧдчанінӧдз кызь метр и эм, а сёянінӧдз — сё. – Да и веськыда кӧ, ог ёна тэрмась, ныв-пиӧй ичӧтӧсь на да. –Но во мысти менӧ ёна нин ошкисны, – ошйысьыштіс вомъёртӧй. Сэсся кинологъяс петкӧдлісны кадетъяслы пемӧсъяслысь сямсӧ. –Миян детсадйӧ ветлӧны 3-сянь 8 арӧсӧдз 130 нывка да зонка. Тӧдмасьӧмаӧсь найӧ Чувашияын, кытысь кыкнанныслӧн рӧдвужыс. Уси шуд сёрнитыштны нывъяслӧн котырысь Ксения Кармановакӧд. Сӧстӧммӧ-бурмӧ Нӧвикбӧжын да Усвавомын олысьяслӧн юан ваыс. 2014 воын Чилимдін сиктын босьтчӧмаӧсь кыпӧдны выль детсад. Позьӧ-ӧ юркарса шӧр уличаын балкон вылын косьтыны улыс гач? Медбур ворсысьнас жюри шуис «Коланторъясысь» Юлия Поповаӧс. Галина Вурдова аслас сёрниын вӧр пӧрӧдӧм йылысь казьтыштіс. Коми кыв видзӧм-сӧвмӧдӧм йылысь сёрнитіс Алексей Рассыхаев. Чайта, быдӧн во помас зільӧ вӧчны аслыс кутшӧмкӧ кывкӧртӧд. А ме кӧсъя сины тіянлы, медым эськӧ сӧмын бурыс казьтывсис! Но ӧд ачыс стрӧйбаыс ён на, колӧ сӧмын тыр-бура дзоньтавны. Ме думысь, татшӧм позянлунсӧ сетӧмыс – йӧйталӧм, ковтӧмтор. «Агростартап» уджтассӧ збыльмӧдӧны кӧкъямыс фермер овмӧсын. Ӧти-кӧ, маличааӧсь найӧ, а мӧд-кӧ, тӧдтӧм кывйӧн сёрнитӧны. – Вочавидзам, мый рочӧн унаӧн сьылӧны, а комиӧн – сӧмын ми. Торйӧн кӧ, ас вылӧ уджалысьяслы бергӧдісны рӧскодсьыс юкӧн. Сикт-грездъясын туй абутӧмыс тай ставнас Россиясӧ майшӧдлӧ. Медыджыдыслӧн кузьтаыс 14 да пасьтаыс – матӧ нёль километр. Матігӧгӧр сикт-грездсьыс тайӧ овмӧсас зільӧма сё сайӧ морт. Но, кыдз тыдовтчӧ, медся ыджыд ускӧттьӧыс браконьеръяссянь. Тайӧ ставыс кыскас лыддьысьысьӧс ас чужан кывъя газет дорӧ. Комын арӧсӧдз та йылысь весиг эг мӧвпав: уджалі – и ставыс. Мыйӧн винасӧ кисьталасны, менам пыр жӧ лолӧй дугдӧ шеднысӧ. Ёна тшапкӧдӧма, бӧрыннас шуӧма: «Ёна и джагыд тайӧ шырыс!». Ӧти курсын велӧдчысь ёртӧй корис тшӧтш мунны Петрозаводскӧ. Тайӧ котырыслы и вичмис медыджыд призыс – пуысь вӧчӧм сюзь. (Мыйсӧ сӧмын рытъяснас нывъясыд эськӧ оз и думыштлыны да!). Торйӧн нин шемӧсмӧдіс челядьлы уна рӧма аслыспӧлӧс петасыс. Вазьӧм синма Аля топӧдчис Ниналы небыд морӧсас да шӧпнитіс: Мортыс зэв бура кывзіс, тшӧктіс оласнаным мунны сикт помас. Первой Иванлӧн бульдозер домаланыс жугаліс, раскосыс чегис. Но кытыськӧ матысьджык арся тундрасӧ эз на артмыв аддзывны. Таво весавнысӧ босьтчылісны кылӧдчӧм помасьӧм бӧрын пыр жӧ. Тайӧ юалӧмнас жӧ шыӧдчылім Кӧрткерӧс сиктса администрацияӧ. Кы-дзи дорйыны ассьыд правотӧ да косӧдны вештӧм нин сьӧмсӧ? Ме пӧ аддзи ӧтуввезйысь, мый лоас концертыд и пыр жӧ локті. Тані стрӧга мӧдасны видзӧдны челядьлӧн дзоньвидзалун бӧрся. Нуръясьны челядь мӧдасны 400 морт вылӧ артыштӧм столӧвӧйын. Колӧ-ӧ тайӧс вӧчны, челядьлы кӧ бара ковмас пукавны гортын? А сідзсӧ мыйла и босьтчынысӧ, пызан йӧрад кӧ ставсӧ сюялан? Гашкӧ, гижан сямсӧ сетіс, мед йӧзӧдчи, а эг ас пытшкын кут. Миян юрист отсалӧ налы выльысь дасьтыны колана документъяс. Ӧд колӧ вӧчны оз нин сэтшӧм унатор, – тӧдчӧдіс Илья Костин. Шуам, кодкӧ кӧ чорыда висьмас, кыдзи воӧдчас «тэрыб отсӧг»? Содтӧд на и шыблалӧмаӧсь сэтчӧ, кыті ветлӧны ыджыд суднояс. Ӧти-кӧ, журналнымлӧн уна бур гижысь ёрт чужис буретш майын. Халат кежсьыс пывсянсьыд ковмӧма кайны, мед ловзьӧдны менӧ. Пасйис, мый быть колӧ стрӧитны кар шӧрын, а оз кӧнкӧ бокын. Медбӧръяӧн таладор югыдсӧ эновтіс Иван Кондратьевич Иванов. Мужичӧйлӧн кывъяс серти, ӧні сійӧ асьсӧ вермытӧ-мӧн оз кыв. – Кор миянӧс пӧдлалісны, вежон пукалім гортын нинӧм вӧчтӧг. Друг звӧнитісны домофонӧ, тӧдтӧм морт висьтасис электрикӧн. А электрикыд вочавидзӧма, миянӧс пӧ видлалісны, дзоньвидза. Валентина Филаретовна вочавидзӧма, мый та мында сьӧмыс абу. –Ме сылы бара висьталі, мися, меным некутшӧм прибор оз ков. Корсюрӧ сійӧ ачыс комиӧдӧ роч кывбуръяс да гижӧ налы шылад. Сійӧ бур боксянь нин петкӧдліс асьсӧ Архангельск обласьтын. Талун эськӧ сійӧ жӧ челядя мамъяссӧ позис уджӧдны гортаныс. Кага чужтӧмыс эськӧ содіс, вӧлі кӧ том гозъялӧн бур оланін. Унаӧн асьныс мыжаӧсь гӧль олӧмсьыс, лэдзчысьӧмаӧсь юӧмӧ да. – Но став уджалан местаыс Зӧвсьӧртын, Микуньын, Айкатылаын. Зэв озыр вӧлі тайӧ грездыс челядьнад, быд семьяын 7-11 душ. – Сідз, мартын «банкса уджалысьяс» звӧнитлӧмаӧсь 13 мортлы. Но педагогъяс тшӧкыда волывлӧны и Россияса мукӧд регионысь. Овны-вывны, сӧвмыны, дзоридзавны, шань да бур йӧзӧн нимавны! – Стрӧйбасӧ балансысь киритӧма нин, кыдз шуласны, спишитӧма. – Берёзовка – тайӧ миян чужанінным, миян мувывса ичӧтик рай. Пилипызьыс, пӧсь кӧрт войтъясыс, окалинаыс, веськалӧ синмас. Медвойдӧр прӧзвищеяс йылысь гарышта, мед нюмсер петкӧдыштны. Весиг быд во ветлывлісны лунвылӧ шойччыны, – вочавидзис ань. Медся матыс кӧрт туй станцияыс – Бийск карын (100 километр). Бур пӧрӧдаа ыжъяссӧ начкӧмаӧсь, мыйтакӧ вузалӧмаӧсь йӧзыслы. Страдна. Кор нӧ, он кӧ тайӧ кадас, нуӧд ытшкысьяслысь гажтӧ. Сэсся и скӧтыд вӧлі: мӧс, кук, порсь, ыжъяс, весиг чипанъяс. Таисия Дмитриевна висьталіс миянлы нӧшта ӧти лоӧмтор йылысь. Дас кык чассяньыс рытӧдз пукалім-виччысим, а нунысӧ нинӧмӧн. Сэсся и сӧмын ӧтарӧ мунӧмсьыс ковмӧ вештыны сюрс гӧгӧр шайт. Кодкӧ шуас, а мый пӧ сэн сэтшӧмыс – балалайкаӧн триньӧдчыны! Бӧр туйын мӧд войыс суис миянӧс Вӧлӧгда обласьтса Якунихаын. Ми эг лэдзчысьӧй, водзӧ гижасим, – висьталӧ Тамара Ивановна. Медводз, дерт, ме ошки сӧмын на видзӧдӧм налысь спектакльсӧ. Аттьӧ Лидия Храмовичлы миянӧс, гӧсьтъясӧс, бура вочаалӧмысь. Корисны гижны 1-4 классалы изьватас сёрнисикасӧн учебникъяс. Олимпиадалӧн мӧд лунӧ челядь лыддьӧны кутшӧмкӧ кывбур-гижӧд. Ирина оз на тӧд, мый лоӧ водзӧ да дыр-ӧ уджалас-олас Мужиын. «Ловзим» сӧмын, кор Августа Павловна муніс таладоръюгыдсьыс. Снимокъясыс «Ас йӧз» театр студиялӧн да Дмитрий НАПАЛКОВЛӦН. Радейтӧны волывлыны спортын да культураын быдсикас гаж вылӧ. – Ме серти, библиотекаын уджалысьыдлы аслыс колӧ лыддьысьны. Помнита, клятвасӧ велӧдiгӧн сӧмын полі висьталігас сорсьыны. Челядькӧд пыр уджалӧмаӧсь-ворсӧмаӧсь вожатӧйяс, психологъяс. Сэсся и тулыс-арнас рӧспута дырйи туйыс нильзьыліс-кырӧдліс. Но олӧмыс ӧд мунӧ водзӧ, гашкӧ, коркӧ и мукӧд дорас сибалам. Клубӧн веськӧдлысьыс сэсся шуис, мый тадзи уджавны оз шогмы. Кӧть эськӧ дивитіс, бурджык пӧ вӧлі, бурдӧдысьӧ кӧ велӧдчин. Музейын жӧ видзӧны Ананий Размысловлысь фронтвывса письмӧсӧ. Колӧ пасйыны, мый абу став коми гижысьыс ветлӧма фронт вылӧ. И уна воӧн чӧжӧм став озырлуннас сійӧ бӧр локтӧма чужанінас. А томуловлы коліс ӧд удитны и велӧдчыны да гортса удж вӧчны. Ӧнӧдз карас эм важся юкӧныс, и керкаясыс пӧ сэні шензьӧдӧны. Торйӧн нин нимкодь Анжеликаӧс аддзӧмысь – зэв нюмбана нывка. Батьлӧн ошкӧм бӧрын, дерт, кысьыны кӧсйӧмыс нӧшта на содӧма. — Уджалам важ небӧгъяс серти да, аслыд уна ковмӧ корсьысьны. А налы, кодъяс велӧдӧны кыдз государственнӧй, код тӧдас кор. Денислысь кужӧмлунсӧ тӧдӧны ёртъясыс и ӧтлаын велӧдчысьясыс. Пенсия вылӧ петтӧдзыс бӧръя воясас вузасьӧма сиктса лавкаын. – Сэтшӧма кажитчис да, ӧтарӧ думайті, кыдзи татшӧмсӧ вурӧны. Чери кыйны внукъяскӧд ветлам: ме видзӧда, а найӧ вуграсьӧны. Та дырйи посньыд торпыригъяссӧ оз ков йитны клейӧн, скотчӧн. Колӧ пасйыны, кымын донаджык сьӧмыс, сымын дырджык сійӧ олӧ. Вермас-ӧ тэнӧ ышӧдны гижны уджыдкӧд йитчӧм кутшӧмкӧ лоӧмтор? – Бизнес бӧрся коймӧд пай видзӧдысьыс – МЧС-са сотрудникъяс. Шуам, мыйла миян 40 градус кӧдзыд дырйи лыскыс оз кынмы-кув. Ме, дерт, абу вывті кывпесана, но мыйсюрӧ дженьыдикыс артмӧ. Ывлаӧ сыкӧд пета да, век мыйкӧ аслам рольысь гораа висьтала. А вочаалісны ворсысьяссӧ няньӧн-солӧн Зарань да ачыс Йиркап. Ме пыкси, но аслым шуи, мый татшӧмыс миян овмӧсын быть колӧ. Ӧти кывйӧн, колӧ быдлаӧ ветлыны, быдтор видзӧдавны-донъявны. Найӧ надзӧник йирисны этшаник лым пиын тыдалысь кос турунсӧ. Котӧрӧн волывлі медбӧръяӧн, машинаясыс вӧрзьӧдчӧны нин вӧлі. Вайӧны сэтчӧ ставсӧ, мый ковмывлӧ кысуксӧ дӧзьӧритӧм могысь. Шуам, Лариса Мартюшева шедӧдліс «Райда» ним карса конкурсын. Сёрниысь тыдовтчис, мый сійӧ оз аддзы да ветлӧдлӧ кималасӧн. Бӧрынджык инмӧны асфальт вылын куйлысь коръясысь эшкын вылӧ. Шуам, гӧтырыс звӧнитӧ, коддзӧм верӧс пӧ вины кӧсйӧ, отсалӧй. Участкӧвӧй юасьӧ гӧтырыслысь, кыдзи да мыйысь зыкӧ воӧмаӧсь. Но эг мун – буретш сійӧ воӧ миян восьтісны кӧкъямысӧд класс. Ставлы окота лоны мичаӧн, а кыдзи тайӧс вӧчны, оз быдӧн тӧд. Спортзалӧ волысьыс содӧ, кодсюрӧ и ас кежаныс тренируйтчӧны. А такӧд тшӧтш и тренерлӧн уджыс нималӧ, пыр тӧдчанаджык лоӧ. Чайта, абу сьӧкыд вежоннас куимысь ӧти час песны вир-яйнытӧ. Ёна майшасьӧны найӧ, кодъяслӧн каганыс начальнӧй классын на. Ставӧн тӧдӧны сідз шусяна Анджелина Джолилӧн синдром йылысь. COVID-19 дырйи налы гыркас, морӧсас, щитовидкаас вӧчӧны УЗИ. А менам оз бӧрдсьы, но чужӧмӧс тупки киӧн да быттьӧ лимзала. Татшӧм йӧз йывсьыд шулывлӧны, ачыс пӧ пуд, а сямыс зӧлӧтник. Сэсянь нин йӧзыслы ысталӧны штрап перйӧм йылысь квитанцияяс. Ӧтияс видзӧдӧны кутшӧмкӧ юкӧн бӧрся, мӧдъяс аддзӧны гӧгӧрыс. Сылӧн висьтавлӧм серти, важ йӧз кужлӧмаӧсь бӧрйыны оланінсӧ. Муяс вылын быдтывлісны ид, зӧр, анькытш, вель уна картупель. Картасӧ весиг тусяпуӧн да ньыв лыскӧн тшынӧдісны ош дуксьыс. Но лунся мудз да гортса уджъяс бӧрын ёнасӧ некытчӧ эз кыскы. Дзик комиӧн сёрнитны эз и велавлы, олӧм чӧжыс кыдъя рочасис. Мен вӧлі дивӧ кодь, мый бергалысь сьӧд кытшысь кыліс сьылӧм. Важӧн сійӧс донӧдлӧмаӧсь сӧмын Ыджыд лун водзвывса четвергӧ. Асывнас кӧ сёйны оз локны, сы серти и видзӧдам, кӧнӧсь найӧ. Бура кӧ сёйӧ, нёль тӧлысьӧн вермӧ быдтыны 20 килограмма сюр. Найӧ и лоӧны йӧрапилы мам пыддиыс, витысь лун вердӧны йӧлӧн. Овлӧ, суйӧр сайӧ дзонь семьяясӧн вуджӧны, – висьтасис Эстер. –Наталия, матыссаясыд тіянлысь водзмӧстчӧмнытӧ бура аддзӧны. –Ме ог вермы висьтавны, мый эм кутшӧмкӧ ӧти пӧлӧс ӧлӧдантор. Торйӧн кӧ сёрнитны ӧнія уджтас йывсьыс – июльсянь декабрӧдз. Школаас на пырӧдчылӧма уна конкурсӧ, вӧлӧма вермысьяс лыдын. Сӧмын дженьыдика гарыштӧ аслас удж да быдлунъя олӧм йывсьыс. Коді мый содтыны вермас, сылы позьӧ ӧд и водзӧ гижны-юӧртны. Мед тӧдлытӧгыс оз тшыкӧд бур вӧрсӧ, мисьтӧмджыксӧ на пилитӧ. Сэні ладмӧдӧма биоломтасӧнуджӧдан Россияын медся ыджыд пӧрт. Таӧдз неважӧн сотчис Немдінын школаыс, да нӧшта на повзьылі. –Челядьӧс быдтӧм-велӧдӧмын кутчысянныд кутшӧмкӧ традицияясӧ? Мыйла пӧ эз позь челядьсӧ ыстыны гортаныс да косӧдны сьӧмсӧ? Миян лагерлы сэні потшӧма вӧлі лыа берегсӧ да саридз юкӧнсӧ. Зіля быд спектакльын петкӧдчыны сьӧлӧмсянь, став вын эбӧсӧн. – Пасйысьӧмаӧсь эськӧ унаӧн, збыльвылас олысьыс 100 мортӧдз. Ачыд кӧ шогӧ усян, гудӧкыд тшӧтш падмӧ, — мӧвпаліс Владимир. Рытнас гортӧ локті да аддзи, мый ме, вӧлӧм, телевизорын нин. Окота гажа коми сьыланкывъяс гижны, ӧд норыс и сідз зэв уна. Миян отельын шойччысьяс тшӧкыда норасисны кынӧм висьӧм вылӧ. Быттьӧ миян ради тайӧ дас лунсӧ шондіыс и дзирдалӧма-пӧжӧма. Тані збыльысь ставыс эм, кыдз шуласны, инфраструктураыс бур. – Тайӧ конкурсас пырӧдчи медводдзаысь, – висьталіс том морт. Тӧда, мый оз ков тадзи сёрмӧдчыны, но. сэтшӧм нин ме мортыс. Ӧд томуловкӧд Олег Исаков зільӧ важӧнсянь нин, опытыс ыджыд. Парчегсалӧн висьталӧм серти, тайӧ абу нин медводдза шыӧдчӧм. – Юрбитнысӧ чукӧртчывлісны Мария да Александра пӧчьяс ордын. Талун ань олӧ кык пиыскӧд, гожӧмнас гӧститны волывлӧ внукыс. –Евгений, мый ышӧдіс тіянӧс бӧрйыны буретш тайӧ удж сикассӧ? Оланпасъяс серти керасьӧм пыдди кокньыдджык штрапсӧ вештыны. Кӧлысь лунӧ некод абу гажӧдчывлӧма, сӧмын сёйӧмаӧсь-юӧмаӧсь. Кабала вӧчигӧн медуна рӧскодыс буретш быдсикас химикат вылӧ. Тӧдмасим, кыдзи нюжӧдӧмаӧсь каналсӧ, индім ассьыным маршрут. Август нин да, войясыс пемыдӧсь вӧліны, узьмӧдчим палаткаын. Чӧддінысь петӧм бӧрын бара сувтлӧмаӧсь кӧрым заптысьяс дорӧ. Бать-мамыс – совхозын уджалысьяс, а челядьыс отсасьӧны налы. Тракторыс эргӧ, а ме гораа сьыла, кӧть эськӧ и нинӧм оз кыв. Батьлӧн семьяыслысь нуӧмаӧсь ставсӧ, весиг сёрйысь корӧсьсӧ. «Сьӧд» пывсянъяс «еджыдӧн» лоисны сыӧн кӧрт трубаяс вӧчӧмӧн. Ӧтар джынъяс вӧлі верстьӧлы, а мӧдас – челядьлы бурдӧдчанін. Нёль кагаыс дорӧ мӧд верӧссяньыс мамыс чужтіс нӧшта сизимӧс. Кия ю вылын резина пыжъясӧн медводдзаысь ордйысим 2000 воын. Быдмӧ сэні 240 пӧлӧс быдмӧг, местасӧ абу на ставнас туялӧма. Лолӧй ыпъялӧ нимкодьлунысь, енбиа артистъяслӧн петкӧдчӧмысь. Таво кежлӧ министерство дасьтӧма нин та могысь 3,8 млн шайт. Том уджалысьясӧс асьным бӧръям университет помалысьяс пиысь. Найӧс, торйӧн нин сиктсаясӧн вӧчӧмторсӧ, вермам сетны эфирӧ. Тадзи Миш некор эз вӧчлы: кӧть кутшӧм код – гортӧ пыр локтӧ. Нывъяснымӧс корам аски, ӧтлаын батьыдлысь письмӧяссӧ лыддям. Вот ӧд, кутшӧм грекӧн мӧдаръюгыдас муніс «сарапана поштаыд». Быд лун пӧ 40 гӧгӧр наряд видзӧдӧ кар-районын пӧрадок бӧрся. Ярославльын на аддзисны ӧта-мӧдсӧ верӧсыскӧд да гозйӧдчисны. Велӧдысьяс аттьӧалӧны, век босьтӧны сылӧн уджысь выльторъяс. Сійӧ жӧ вӧлі кураторӧн, школаын моз кӧ, классӧн веськӧдлысь. Удж бӧрын пӧшти быд лун матыстчывла сы дорӧ зэв уна юалӧмӧн. Корся бурдӧдӧмын выльторъяс, аслам юалӧмъяс вылӧ вочакывъяс. Сыкӧд ми сёрнитам муслун йылысь, олӧм йылысь, ӧтлаын сьылам. Лэбачьяс овмӧдчисны ӧтлаын, сё вося пожӧм вылын вӧчисны поз. 11-ӧд классын велӧдчӧмыс зонкалӧн ёна торъяліс мукӧд восьыс. Быд лун кӧкъямыс да джын чассянь лун шӧр бӧрӧдз куим «пара». Татшӧмсӧ дзик пыр босьтісны да сетасны сӧмын велӧдчӧм помас. МВД-лӧн кинология служба шӧринӧ волӧмысь кадетъяслы нимкодь. — Медым томулов тӧдісны да пыдди пуктісны ассьыныс вужъяссӧ. Изьвалӧн нэмӧвӧйся пас — вичко — век кыскис миянӧс ас дорас. Со тадзи Лизалӧн олӧмыс вӧляникысь кутӧма йитчыны Турциякӧд. Локтан тӧв кежлӧ йизьӧ-да гоночнӧй трасса да кута «лэбавны». Мырсим 5 час чӧж, но мӧстӧ мездыны эз артмы, ковмис начкыны. Журналистъяс юалісны президентлысь, кор пӧ кризисыс помасяс? Полігтырйи, надзӧник, но йӧзыс матыстчӧны вичколань, Енлань. Аттьӧ колӧ висьтавны сиктӧн веськӧдлысьлы, оз жӧ бокӧ вешйы. Гӧсьтъяс зэв шоныда висьтасисны Изьва му да изьватас йылысь. Врач-фельдшерыс пӧ районын оз тырмы, но зілям велӧдны найӧс. И сідз, тавося январын регионын артавсьӧма 244 фермер овмӧс. А сэсся «босьтлісны» найӧс лӧня, лыйсьытӧг, – висьталӧ сійӧ. Тшӧтш жӧ тыра Мартуся аслас гидас медводдзаысь на куканясяс. Медводдза кадсӧ мӧсъяс рыт да асыв йӧвсӧ сетлісны 20 литрӧн. Наланьӧсӧ, буракӧ, минприроды сертиыд, кӧинъясыд оз кежавны. Тайӧ ставроссияса акцияыс заводитчис таво март тӧлысь помын. – Ставныс зэв шаньӧсь, абу веськодь налы мукӧдлӧн шог-дойыс. Аслас уджын Анастасиялы медъёна кажитчӧ нуӧдны веськыд эфир. Шуам, гаж дасьтысь режиссёръяс век шоныда чолӧмалӧны миянӧс. Мед найӧ локтісны уджавны, колӧ мог-мӧдны ставнысӧ оланінӧн. Мыйла колӧ йӧзӧдны тайӧ «дивӧсӧ» быдса кӧкъямыс лист бокын?! И ӧнӧдз ачым ог вермы гӧгӧрвоны, мыйла ме эновті этнопарксӧ. «Рамаясыс косьмисны-потласисны, тшӧкӧтурка-краскаыс гылаліс. Тӧвнас кага видзанінын вӧлі кӧдзыд, тӧлыс жвиньгис пырыс да. –Сылӧн локтӧмӧн факультетын олӧмыс вежсис, – висьталіс сійӧ. Сійӧ шуӧ, ӧтуввезйын пӧ шыладтӧ дон босьттӧг колӧ паськӧдны. Сы мышкын тыдалісны еджыд юрсиа, руд синма кык ичӧтик нывка. Но чутӧдлывла вӧлі: этайӧ гӧрд кнопкасӧ кӧ личка – мый лоас? Комиын сьӧкыд воӧдчыны 17 муниципалитетса 149 сикт-грездӧдз. Локтісны уджавны, овмӧдчисны-ладмӧдчисны, челядь лӧсьӧдісны. А збыльвылас найӧ ёна мичаджыкӧсь вӧлӧмаӧсь, эпичнӧйджыкӧсь. Кокъясным восьлалӧны быдсикас рӧмӧн пӧртмасьысь изъяс вывті. И збыльысь, лыдпаса технологияыд ыджыд воськолӧн мунӧ водзӧ. Администрацияын тӧдӧны, но, тыдалӧ, налы пӧ ставыс веськодь. Дерт, йӧзыс оз сӧмын чинаяслысь корны да на вылӧ надейтчыны. – Шойччӧм йылысь сёрнитчӧмсӧ мортыс кырымалӧ туроператоркӧд. А юргисны «Квартирникын» сьыланкывъяс, романсъяс, кывбуръяс. А сійӧ век вочавидзліс меным: «Огӧ, меным тані ёна кажитчӧ». – Ме пасйыси Сыктывкарын олысьӧн, мӧд ног кӧ, вӧчи прописка. Кыдзи пасйылі нин, Галина Ивановна чужлӧма-быдмылӧма сиктын. Трактористъяслысь курсъяс помалӧм бӧрын уджаліс бульдозерӧн. Веськыда шуа, сьӧлӧмӧй ыркмунліс жӧ – ю шӧрӧ кольӧмысь полі. Тадзи, пӧшти во гӧгӧр ді вылын олігӧн, быдторйысь лоӧ повны. Ӧні нин юркарса чинаяс мыждӧны сӧмын на пуксьӧм кос гожӧмсӧ. Сэксянь Владимир Васильевич лоис меным литератураын вежайӧн. Кӧть эськӧ дзик-дзик некор нин эг чайтлы татчӧ бергӧдчынысӧ! Сы улӧ мусӧ оз ков быд во гӧрны-кӧдзны, удобренньӧӧн коявны. А веськыдвылас кӧ кежим, тӧдӧмысь, час джынйӧн эськӧ и воим. –Сетасны-ӧ сьӧма отсӧгсӧ кагалы, кодлы тырӧма нин 16 арӧсыс? Оз вичмӧдны и Россияса гражданалы, кодъяс олӧны суйӧр сайын. И тайӧ йӧзыслы ёнджыка кажитчис, – висьталӧ Сергей Иванович. Шуам, гортас пылесоситчӧ, гӧтырыслы да нылыслы пажын дасьтӧ. Демография боксянь ми «гуынӧсь», ӧнія кӧленаыс этша лыда да. Та дырйи ни ӧтчыдысь абу звӧнитлӧма матыссаыслы телефон пыр. Миянлы пӧ тырмас, оз ков горшасьны. Ме тай сідз жӧ думайта-а… Ме весиг скӧрми да волі кӧзяин дорӧдз, сійӧс увті: «Лый, лый! Ме, дерт, корся, но оз кажитчы меным дукыс да, абу зэв окота. Ставыс тайӧ отсаліс ыджыд семьянымлы кутчысьны-овны судзсяна. И весиг сійӧ, мый коркӧ-некоркӧ майшӧдліс сьӧлӧм-ловтӧ карын. И сэки гӧгӧрвои, мый посёлок бырӧм йылысь сёрнитнысӧ водз на. И сэки гӧгӧрвои, мый посёлок бырӧм йылысь сёрнитнысӧ водз на. – 1980-ӧд воясӧ миян куим группаӧ котраліс 75 нывка да зонка! Клубсӧ 2015 воын пӧдлалӧмаӧсь, а со небӧг видзаніныс кольӧма! Лукоморьеысь жӧ Васа-Русалка велӧдӧ быдмысь войтырӧс йӧктыны. Берёзовкаса Лукоморьеысь став мыгӧр-серпассӧ ань вӧчӧма ачыс. Кӧть тайӧ войвыв карас сӧмын ӧтчыдысь командировкаын и вӧвлі. Но Алтайын Кристослы эскӧмыс зэв зумыда йитчӧма язычествокӧд. Кага чужӧм бӧрын пу вожъясас верстьӧяс кӧрталӧны еджыд лента. Тадзи артмӧма, вичко стрӧитігас тайӧ керкаыс сулалӧма нин да. Дженьыд бӧжа войвыв ыжыс вӧлӧма сӧмын 20-25 килограмм сьӧкта. Пӧрӧда бурмӧдӧм могысь сійӧ бӧрйӧма ромни-марш пӧрӧдаа ыжъяс. Во мысти нин межыс лоӧ 90-120, ыжыс – 75-85 килограмм сьӧкта. Электростанцияыс вӧлі Трӧш Ӧле да Ӧнись Машӧ керкаяс местаын. Ме быд паракод вочаавны ветлі, гашкӧ, мися, бать воас нин да. И сэки гӧгӧрвои, мый посёлок бырӧм йылысь сёрнитнысӧ водз на. Выль Берёзовкаын абу сійӧ, мыйтӧг мортыд овны оз вермы, – ва! – Но талун ӧд ті сетанныд тӧдӧмлун Изьваса искусство школаын. Шуам, матысса кадӧ кӧсйӧны кутчысьны дзоньтавны кӧлӧкӧльнясӧ. – Ми ӧд зэв жӧ ёна кӧсъям, мед Волся сиктын вичкоыс «ловзис». Кӧза-порсь, чипан видзлӧмаӧсь, кук-бычӧ яй вылӧ быдтылӧмаӧсь. Быдӧн сэсся пондіс чольӧба ас кывнас мый йылысь кӧ висьтавны. Воддзаыс абу писка, велалӧма кӧдзыд дорӧ, но лысьтӧ этшаджык. Овмӧсъясын талун 70 прӧчентыс голштинскӧй пӧрӧдаа мӧсъяс нин. – Шулӧны тай, мыйкӧ кӧ он вермы венны, колӧ сыӧн веськӧдлыны. Помсӧ вожӧдны да сюмӧдысь воронкасӧ сюйны вожӧдӧм йыв костас. Сійӧ паныдасьлӧ олӧма анькӧд, коді висьталӧ би йылысь притча. Водзті Якутияын вӧлӧмаӧсь мамонтъяс, а сэсся найӧ кынмӧмаӧсь. Но ми кӧдзыдысь ог полӧй, велалӧмаӧсь нин, – вочавидзис сійӧ. Урокъяс бӧрын найӧ мудзӧмаӧсь да, та понда ёнджыкасӧ ворсӧда. Спектакльнымӧс бура вочаалісны кыдз видзӧдысьяс, сідз и жюри. Мӧд лунас экспертъяс висьталісны миянлы ассьыныс видзӧдлассӧ. Тіян спектакльын меным кажитчис йӧз костын йитӧдъяс артмӧмыс. – Тайӧ вӧлі войтырлӧн история йылысь вылыс тшупӧда спектакль. Быд во зілям корсьны-вайӧдны асланым котырӧ выль артистъясӧс. Куим во сайын пуктывлӧмаӧсь нин тайӧ авторыслысь ӧти комедия. Радиоын во уджалӧм бӧрын корисны видлыны сямӧс телевидениеын. Бордъясным слабӧсь на, но вӧляникысь, чайта, лыбӧдчам-лэбзям. Весиг школаса программа серти книгаяссӧ мукӧдыс оз босьтлыны. Шуам, ичӧтджык нылӧй окотитіс петкӧдлыны вынсӧ ГТО сдайтӧмын. Окотапырысь эськӧ бӧр косавлі-бергӧдчывлі сэкъя олӧмас-кадас. Кытчӧ шыӧдчыны путёвкала, позьӧ тӧдмавны и Дети11.рф сайтысь. А «Орлёнок» лагер йылысь став юӧрыс – «Монди ЛПК»-лӧн сайтын. Ӧти кывйӧн, Заречьеын мукӧдыс моз жӧ олісны сиктса удж-нокӧн. А сэсся друг юрӧ вартіс: а мый вылӧ нӧ порталас Макс роботыс? Ӧти кывйӧн, талунъя лыдпаса нэмӧ тайӧ ёна кокньӧдӧ олӧмнымӧс. – Сэсся вочасӧн велалі йӧз водзӧ петавнысӧ, эг нин кут повны. Водзынсӧ бисерӧн ёна кысьылі, ӧні синмӧй омӧльтчис да, дугді. Радейтлӧма гудӧкасьны, сылысь мекъя ёртсӧ видзӧны музейын жӧ. Медым миян юр весьтаным пыр вӧлі шондіа, сӧстӧм да лӧнь енэж! Вочасӧн содтам кольӧм пызьсӧ, медым няньшомыс эз ляксьы киад. И мый медтӧдчана – сьылысьяс уджалісны «фанератӧг», «ловйӧн»! Тайӧ ветлӧмыс менӧ шензьӧдіс, быттьӧ уна нэм сайӧ бергӧдчылі. Шуда, мый ставсӧ аддзи, и ӧтпыр шогся, мый тайӧ медбӧръя лун. Артмӧ, классын уджалӧм бӧрын позьӧ петны и вылысджык тшупӧдӧ. Кӧсйысьӧны лэдзны выльсӧ комисӧ чужан кыв пыдди велӧдысьяслы. Бӧрас ёна сьӧкыда овсьӧма, колӧ вӧлӧм кыпӧдны народнӧй овмӧс. – Дыр кадӧн няйтыс ёна йиджӧ кабалаас, «пӧрысьмӧдӧ» купюрасӧ. Таысь тшӧтш мыждасны Уголовнӧй кодекслӧн 186-ӧд статья серти. Туясьнысӧ вӧлі кокни, сы вӧсна мый став нормасӧ ми тӧдім нин. Кӧнкӧ, думайтӧ, мыйла пӧ кута йирсьыны, кор дасьсӧ со вайӧны? Тайӧ помтӧм-дортӧм тысӧ кытшолӧн шымыртӧ Байкал бердса нӧрыс. Джудждаыс кӧнсюрӧ артавсьӧ 1.642, но унджыклаас – 1.400 метр. Нёльӧд луныс вочааліс миянӧс лӧнь поводдяӧн да зарни шондіӧн. Мамӧй медводз лесопунктын увйысис, сэсся садикын нянечкааліс. Син водзын куст-пу костӧд збодера восьлалысь Иван Степанович. – Екатерина, висьтав вит кывйӧн, кутшӧмӧсь ті матыссаясыдкӧд? Сэсся менам эм каталог, код серти судзӧда коланасӧ Москваысь. Первой пӧльыслӧн керкаын олім, а сэсся асьным выльӧс кыпӧдім. Ӧнія кадӧ татшӧмыд вошас, олӧмыс сійӧс чорыда дойдас, личкас. Артистлӧн ӧд петкӧдчӧмыс абу сӧмын кутшӧмкӧ кывъяс висьталӧм. Медся уна масленичаӧс вӧчӧмаӧсь карса детсадъясын уджалысьяс. Та дырйи оз позь вӧрӧдны пищальсьыд маркировкасӧ да клеймосӧ. Сідзкӧ, кык во татшӧмыслы оз вузавны «Сайга» да помпаа ружье. Мукӧдыслӧн джудждаыс орчча керкаыслӧн мӧд да коймӧд судтаӧдз. Татьяна Емельяновалысь висьтасьӧмсӧ гижис Екатерина МАКАРОВА. Нёль во тӧдӧмлун босьтӧм бӧрын кайи Палаззяса школаӧ уджавны. Шуласны тай, зэв кӧ пӧ ёна кӧсъян вӧчны — быть ставыс артмас. Кыдзи сэтчӧ лэдзӧны йӧзсӧ коронавируслы паныд водзсасян кадӧ? Найӧ вежӧны нимсӧ: гостиница пыдди восьтӧны «шойччан жыръяс». Висьталысьяслӧн синныс ӧзйӧ, кор тӧдмӧдӧны асланыс оласногӧн. Удораса Важгортын да Изьваын сулалӧны на кык судта керкаясыд. Та-дзи прӧст каднысӧ коллявлӧмаӧсь кӧр видзысьяслӧн челядьыс. Инасян кӧ удж вылӧ, та мындаӧн жӧ мынтасны нӧшта куим тӧлысь. Звӧнитысьясӧс кывзӧм бӧрын казьтышті и аслам олӧмысь лоӧмтор. Снимокъясыс Василий Габовлӧн гортса архивысь да «ВКонтактеын» Кӧрткерӧс районын чужлӧм анькӧд сёрнисӧ нуӧдіс Ольга Камаева. Залын пукалысьяс пиысь ӧтилы воас сьӧлӧм вылас, а мӧдлы – оз. Медбӧрын кина ки кутчысьӧмӧн сьылӧны «Разговоры еле слышны.». Мамыс трактористалӧма, а сэсся бригадиралӧма сэтчӧс колхозын. Кодкӧ каньсӧ эновтӧма да, гозъя овмӧдӧмаӧсь сійӧс ас орданыс. —И миянӧс тшӧктісны бӧрдны, батьнытӧ пӧ ӧд война вылӧ нуасны. Казьтыліс, мый гачыс абу вӧлӧма, кӧтіасясны да собӧны толаӧд. Да и верӧс эз кут лэдзны, спектакльын ӧд мӧдкӧд колӧ окасьны. —Вера Андреевна, шуинныд, мый Дашук Васьыдкӧд торйӧдчылінныд. Водз водлісны и сы вӧсна, мый Войпокаӧ югыд би некор эз волы. Сэсся локтіс Изосим чож, но ранаясӧн куйліс во джын да куліс. Вӧлӧма нин февраль (чужлі ноябрь 15 лунӧ), турӧба кӧдзыд лун. Мӧд лунас миян занятиеяс мунісны РФ-са Общественнӧй палатаын. И чайта, мый тайӧ ыззьӧдіс менӧ босьтчыны вӧчасьны ки помысь. Медым вайны уна шоколад кампет, кодӧс сэки Интаын эз вузавны. Викториялӧн бать-мамыс абу артистъяс, но радейтӧмаӧсь сьывны. Ме сьыла, и сцена вылӧ петіс мужичӧй, ме гӧгӧр кутіс йӧктыны. Саридзсяньыс кӧдзыд тӧв пӧльтӧ, но час чӧж улич вылын сьылім. Выльлаын мужичӧй бара на яра босьтчӧма культура керкаса уджӧ. Дерт, сылы ёна отсасьӧны и культура керкаын мукӧд уджалысьыс. Но медтӧдчанаыс, ме серти, сыын, мый Илона – куим челядя мам. Ныв пыдди пуктӧ матыссаяссӧ, велӧдысьяссӧ, грездын олысьясӧс. Мыйла воддза сменаясас некод эз норась шогмытӧм вӧлӧга вылас? Август 22 лунӧ Анапаӧ воӧма Комиысь выль смена — 340 ныв-зон. А серпас-фотоясыс мичмӧдӧны социокультурнӧй шӧринлысь фойесӧ. – Но таво татчӧ, чайта, медводдзаысь да и медбӧръяысь локтім. Сійӧс ӧні тшӧтш дзоньталӧны, дасьтӧны выль велӧдчан во кежлӧ. Таысь кындзи Печора карса администрация мӧдӧдіс ошкана гижӧд. Кытчӧдз лоас позянлун – ми кутам висьтавлыны изьватас йылысь! Сэсся и гербициднад вӧдитчӧмыс керасьӧмсьыд кык пӧв донаджык. Сідз, 2010 воын жар вӧлӧма гожӧмыс да став рӧсадаыс косьмӧма. А гижан сямыс да окоталуныс школаын велӧдчигас на петкӧдчӧма. «Оплеснин» паракодӧн коді Кӧрткерӧсӧдз кайис, коді Пезмӧгӧдз. Ыджыд аттьӧ форум котыртысьяслы миянкӧд колана удж нуӧдӧмысь. Сы мында нин чукӧрмӧма, ань весиг аканьяслысь музей восьтӧма. Колӧ тӧдмавны пемӧсыслысь этшсӧ, мед колана ногӧн дӧзьӧритны. Сылӧн кывъяс серти, понйыдлӧн весиг шыдӧс вылӧ аллергия овлӧ. Челядь чужӧм бӧрын мамлы ковмӧма эновтны ассьыс кӧрт «вӧвсӧ». Сэні кык вольер да куим чом, кодъясӧс батьӧ верӧскӧд вӧчисны. Отсӧг некодлысь огӧ корӧй, но йӧзыс асьныс зэв ёна отсасьӧны. Ӧти скӧр пон ӧні Изьваын эм: ачыс зэв кыз, сёян вылӧ оз ышты. Воӧдчыны сэтчӧ зэв сьӧкыд, мичсӧ позьӧ аддзывны вертолётсянь. –Тшӧкыда овлӧ, мый кассаӧ кӧ кольӧма бӧръя билет, сійӧ менам. Нывбабаяс асьныс жӧ лӧсьӧдӧмаӧсь-дзоньталӧмаӧсь шойна потшӧс. Неридзӧ воим да клубас сэтчӧс нывбабаяскӧд тӧдмасим-сёрнитім. Кута лача, таво гожӧм бара на аддзысьлам, — висьталӧ Надежда. Видзӧдысьяс асьныс вӧзйӧны, мый налы окота видзӧдны-тӧдмавны. Мед и абу сэні война биыс, но эм сьӧлӧмӧ пыдӧдз йиджанторйыс. А кыдзи тӧдса, изьватас – некымын войтырлӧн аслыспӧлӧс сорас. Пионер керкаыс колис сӧмын снимокъяс вылын да. миян паметьын. А Наста пыр ме дорын, кыдз тай шуласны, кок гӧгӧр и гӧграліс. –«Югыд валӧн» нималӧмыс вермӧ вайны сэтчӧс экологиялы лёктор. Кӧть эг ло вермысьӧн, но, веськыда шуа, таысь ньӧти ог шогав. Медводз бать-мам йылысь юасьыштіс, коді мый гортын керӧ-вӧчӧ. Пызан сайын варовитам куимӧн: ыджыд мам, ме да том верӧспуӧй. Таво ёна кӧдзыд дырйи жыръясас шоныдыс сӧмын 3 градус вӧлӧма. Ӧні пӧ каток вылас онджык вермы ӧддзӧдчыны, кыдзи лолыд корӧ. Ставным йӧзӧ петім, быдӧнлӧн 2-3 челядьӧн, внукъяс нин эмӧсь. Том мортыд и шуӧ, овным пӧ ӧткодь, сӧмын ӧти шыпасӧн торъялӧ. Пыр на син водзын анатомия велӧдысь Ольга Михайловна Рубцова. Сылӧн кывъяс серти, унаӧн юасьӧны, мый вӧчсьӧ ӧні «Аврораын». – Рӧмпӧштанад ӧд асьтӧ аддзан сэтшӧмӧн, кутшӧм тэ збыльвылас. – И ог сӧмын нывбаба да мужичӧй костын муслун йылысь висьтав. –Ӧні ӧтуввезйын йӧзӧдӧма быдсяма аканьлысь муртӧс-выкройкасӧ. Коркӧ Печораын ӧти ныв корис вӧчны козин пыдди пӧчыслы акань. Но ӧткымын районын пӧ тайӧ сьӧмнас оз колана ногӧн вӧдитчыны. Быд лун уджас босьтчытӧдзыс, сизим час асывсянь, паныдасьлім. Мӧдысь тайӧ чукӧрыс мойдын моз виччысьтӧг быйкнитіс оланінын. —Иван, висьтышт, кыдзи артмис водзӧ тӧдӧмлун босьтны пырӧмыс? Сьыліысь быттьӧ гира уси: саридзад уявны менӧ некор эз кыскы. Вӧзйисны гижны выль шыӧдчӧм — вылыс тшупӧдын велӧдчӧм могысь. Сёрнитны позьӧ сӧмын шойччан лунӧ пажын бӧрас дас час рытӧдз. Конференцияса делегатъяслысь вӧзйӧмъяссӧ пыртісны резолюцияӧ. Да и бӧръя курсас тӧлысь чӧж практикуйтчӧма бара жӧ Турцияын. –Вӧчанныд да сэсся кӧні кутанныд журъявны, код-кӧд ордйысьны? И ӧд уджалӧ юрныс, мед сідз либӧ тадз, но бӧбйӧдлыны кодӧскӧ. Ок, и радлісны челядьным, кор Кӧдзыд пӧль гортӧдзыс волывліс! Но, кыдз шуласны, вӧчӧма уна, но водзӧ уджыс нӧшта унджык на. На йылысь киносӧ кӧсйӧны петкӧдлыны эфирын 2021 вося тулысын. – Ӧнӧдз на зумыда сулалӧны тані кык судтаа нэмӧвӧйся керкаяс. Муста-Тунтури дорын тышъяс йылысь гижлӧма Константин Симонов. Мукӧддырйи вӧрӧглӧн тылӧ ветлӧмыс нюжавлӧма некымын вежонӧдз. Паметяс на аньлӧн и «Дзоридзлӧн» медводдза ыджыд петкӧдчӧмыс. Депутатъяс сэсся шуисны сетны тракторсӧ Маргарита Ивановналы. Талун вылӧ Коми парма-ягын пӧ «руд пасяыд» 1.500-2.000 гӧгӧр. Унатор на позьӧ гижны-висьтавны суйӧр саяд олӧм-вылӧм йылысь. Валерий Чупров дорӧ тшӧкыда волывлӧны чери кыйны радейтысьяс. Челядьлы – «Би кинь» да «Йӧлӧга», аслыным гӧтыркӧд – мукӧдсӧ. Палялі да ясыда гӧгӧрвои: Енмыс эм, и Енмыс – буретш Кристос. Тайӧ гижӧдыс – ӧти мортӧс кывзӧм бӧрын кык мортӧн дасьтӧмтор. Велӧдчӧмысь ӧтдор «Май» котыркӧд ме петкӧдчыла сцена вывсянь. Сідзкӧ, позьӧ шуны, донъялӧмаӧсь, и донъялӧмаӧсь бур боксянь. Нёльӧн вӧліны талы паныд, кыкӧн – сідз ни тадз эз гӧлӧсуйтны. Мыйӧн воим виддзӧдзыс, мужикъяс чери кыйыштны тыв чӧвталісны. А мед эз майшасьны дзоньвидзалун пондаыс, колӧ сӧстӧм вӧр-ва. Та могысь зонпоснилы колӧны мича, сьӧлӧм вылӧ воана гижӧдъяс. Поэтъяс кӧ чужӧны на, том прозаикъяслысь нимъяссӧ он нин кыв. Асшӧр велӧдчанінъяслы лицензия судзӧдны вичмӧдӧны и грантъяс. Зэр вӧсна вулкан вылӧ кайӧмным бара вешйис некымын лун кежлӧ. — И оз ков вунӧдны, мый творчествоыд медвойдӧр асьтӧ сӧвмӧдӧ. Рытгорув Аля дорӧ воис Нина, ыджыд сумка тыр сёян-юан вайӧма. Батьӧ лёкалӧ, удж вылад пӧ ӧд зеркала водзын оз пасьтасьлыны. А кӧнсюрӧ югыд рӧмъясӧн мыччысялісны ичӧтик коръяс, вотӧсъяс. Абу ӧмӧй дыш сэтшӧм кӧдзыднас кутшӧмкӧ вулкан вылӧ кыпӧдчыны? Паськыд да вына Кама ю бокын кольӧма Геннадийлӧн челядьдырыс. И «Кад» выль сьыланкывйыс артмис тані нин, гижим ас студияын. Гӧгӧрвоана, тайӧс вӧчтӧдз колӧ сёрнитчӧмсӧ зэв сюся лыддьыны. Но кӧть мый понда сэн вӧрыд сотчӧ, а кусӧдны сійӧс быть колӧ. Ӧд театр дорын ковмас лӧсьӧдны сквер да сідз шусяна парковка. Радейтӧ фотографируйтны, лыддьысьны, котраліс йӧктан кружокӧ. И сылы паныд тышас мортыд некыдз на оз вермы петны вермысьӧн. Одыб сиктсянь медводз машинаӧн мунім кызь вит кымын километр. Тіянлы позьӧ шыӧдчыны Пенсия фондлӧн любӧй кар-районса юкӧнӧ. –Кытчӧдз урчитӧма дас сюрс шайта сьӧма отсӧгла шыӧдчан кадсӧ? Пасйӧма кӧ мӧд мортлысь тшӧтсӧ, шыӧдчӧмсӧ колӧ гижны выльысь. Уна семьяысь кык-куимӧн, а кутшӧмсюрӧысь и нёль-ӧ-вит мортӧн. –Тэнад блогйын медшӧр «кодзувъясыс» – гӧтырыд да Умка понйыд. Но бара жӧ бырӧдӧмаӧсь, став уджыс ӧд Мария гӧтырыслы ӧшйӧма. Шуӧма, мый телефон пыр сёрнисӧ гижӧма да ыстӧма нин полицияӧ. Быдтор йывсьыс пӧ больгим, а медся коланасӧ вунӧді висьтавны. Либӧ жӧ пищаль боёкыс ныжмӧма». Сэккості чукчиыд, дерт, лэбис. Кӧзяин моз жӧ. Но кытчӧдз верма, ветлӧдла на вӧрас, гажа ягас. – Близорукосьтыс кӧ муртса на заводитчӧ, бурджык новлыны ӧчки. И та бӧрын син яблӧгыс оз нин вермы видзӧдны мӧд синсьыс бокӧ. Ӧти дорӧ, мӧд дорӧ вӧзйысьлім, весиг и жытникын ковмыліс овны. Комбикорм видзанін лӧсьӧдлӧмаӧсь коркӧ и Позтыкерӧсса вичкоын. – Кыр йылас вичко вӧлі да сотчыліс, сы местаӧ клуб стрӧитісны. Но ставсьыс торъялӧны вышивайтӧм да бисерӧн мичмӧдӧм ӧбразъяс. Буретш сылӧн геройясыс вочаалӧны библиотекаӧ волысьӧс быдлаын. Ыжыс вайӧ кык баляпи, кодъяс суткинас тшӧгӧны 300-500 граммӧн. Мамук вӧлі стрӧг, веськыда шуысь, но миянлы медся бур да шань. Тшак кодь кымӧртӧ диван вылад дізьвидзигад ӧдвакӧ жӧ казявлан. Ноябрын Мордінысь Таисия Дмитриевна Епимаховалы 96 арӧс тырас. Федькалысь гӧрд юрсӧ пыр аддзан сэтысь, кӧні юмовтор сеталӧны. Ме ог ӧлӧд найӧс, челядьыдлы ӧд колӧ гажа челядьдырсӧ тӧдлыны. Корсюрӧ найӧ чорыда дӧзмӧдлӧны велӧдысьсӧ, но мӧдыс оз скӧрмы. Кыдзьясыс уна сикас рӧмаӧсь, и дзик гӧгрӧс из сэтысь аддзылім. Гозъя быдтӧмаӧсь ӧти пиӧс да кык нылӧс, найӧ зільӧсь, авъяӧсь. Комиысь Айму дорйысьяс нэм кежлӧ кольӧмаӧсь куйлыны Ржев муын. Кор нывкалы тырӧма 10 арӧс, локтӧмаӧсь овны мамыслӧн чужанінӧ. Тӧвнас 60 градус кӧдзыд овлӧ, а гожӧмнас нелямын градус шоныд. Кор быдмыштасны, мӧдджык интересъяс нин лоӧны, – шуӧ велӧдысь. Торйӧн пасъя Александр Ветошкинӧс, сылысь талантсӧ, энергиясӧ. Технология боксянь ставыс жӧ стӧч, шуам, кыдз шабдісӧ летісны. Кык часӧн пызан вылын еджыд кабала пӧрис арся вӧрӧ да гӧраясӧ. – «Восток коми ног» спектакльын ворсысьясӧс кывкутӧмӧн бӧрйим. Гудӧкасян да театр кружокъясӧ ветлӧдлі дас во чӧж, – шуӧ сійӧ. Сиктад кытчӧ петалан ловтӧ личӧдыштны да йӧзыскӧд аддзысьлыны? Коми йӧзӧдчан керкалӧн став петасыс воӧ, да весиг ӧчеред овлӧ. Республикаса бюджетысь та могысь вичмӧдӧмаӧсь 11 миллион шайт. Ӧкмыс ань висьталӧны асланыс олӧм йылысь, юксьӧны дум-мӧвпнас. Чернобыльса АЭС-ӧдз сэсянь вӧлі муртса 20-ысь унджык километр. Петігӧн ставныслысь видлалісны-арталісны веськалӧм радиациясӧ. Гӧгӧрвои, мый ковиднӧйяс шӧрӧ веськалі, да лэбышті сэтысь бӧр. Гашкӧ, петкӧдчыланныд сійӧс вежысь врачлы, номерокыс эм на да? «Т Плюс» командакӧд ветлывлӧ вермасьны Россияса мукӧд регионӧ. Чукӧртчылӧм дырйиыс вӧлі и клубын уджалысь Наталья Николаевна. Сиктсаясӧс сійӧ велӧдӧ сьывны колана ног, гӧлӧсъяс серти юклӧ. Зільӧны, – ошкыштіс ассьыс быдтасъяссӧ Александр Владимирович. 1944 вося январсянь Михаил Морозов лыддьыссьӧ юӧртӧг вошӧмаӧн. Сэні тӧдмасьӧмаӧсь историяӧн, вӧр-ваӧн, выставка-туясьӧмъясӧн. Ӧні сідзи жӧ лои: куим лун зулӧбсакӧд дасьтысим, сэсся гортын. А бать-мамӧс ворсысь жюритысьяс быд ногыс пыксисны-дышӧдчисны. Мамӧс дзебан лунӧ лесопунктса уджалысьясыс эз мунны удж вылас. Кӧть мыйдыра сы весьтын зуняся, сӧмын ӧти бок и сямма тэчнытӧ. – Анастасия Владимировна, а кыдз гӧгӧрвоны, шогмӧ-ӧ на сьӧмыс? Гознак фабрикасянь выль сьӧмсӧ банкъясӧ нуӧны торъя ящикъясын. – Ме гижа и проза, и кывбуръяс, весиг босьтчывла лӧсьӧдны рэп. Некор пӧ уджавны, быдсикас инспекторыс ӧти бӧрся мӧд локтӧ да. Сы вӧсна мый Семён Горчаков тайӧ жӧ кадӧ дасьтӧ мӧд спектакль. Юанторъясысь паськалӧма пура (сур, пахта, маысь курыд юантор). Сёрӧнджык лои директорӧс вежысьӧн, кывкуті скӧт вӧдитӧм вӧсна. Миян 6 лысьтысьысь: медся томыс 30 арӧса, медся арлыдаыслы 58. Мукӧдыслы серти миянлы бурджыка овсис, эгӧ ӧд палаткаын вӧлӧй. Сьӧкыд да кывкутана уджыс абу чорзьӧдӧма мужичӧйлысь сьӧлӧмсӧ. Гозъя уна вын пуктӧны, мед челядьныс и спортысь эз ӧтдортчыны. Сійӧ дыр нин корис, окота пӧ, мед менам вӧлі ичӧтик ловъя ёрт. А кор нин вуджи витӧд классӧ, ветлӧдлі крючокӧн кысян кружокӧ. Кыся быдсяма мастер-класс серти, эмӧсь менам авторскӧй чачаяс. Артмылас кӧ кост, чуньясӧй асьныс нин быттьӧ заводитӧны вӧрны. Абу, дерт, кокни, но шань сьӧлӧма йӧзыд сьӧкыдлунысь оз повны. Та вӧсна и Мышкинлы мусмӧ сӧстӧм мӧвпъяса, шань сьӧлӧма Аглая. Окота вӧлі пыдісяньджык тӧдмасьны мазіыскӧд, сылӧн оланногнас. Бура сӧвмыны удитісны, и матӧ аслыныс заптыны, оз чушкавны ни. Поводдяыс кӧ мича да абу быд лун ён тӧла, вежонӧн дырджык олӧ. Кыдз аддзам, лючки да садь оласнога вӧралысьлы повны нинӧмысь. Сӧстӧм сынӧдсӧ розьӧдлӧны-пасьвартлӧны кравзысь рака чукӧръяс. — Уна-ӧ кад коллявланныд карса паркын, и мый тайӧ сетӧ тіянлы? Ӧтисӧ козьналӧ аслас челядьлы, а мӧдсӧ – ёртъясыслӧн ныв-пилы. Мӧдлысь ӧшинь увсьыс «ылі планетаысь воӧмаяс гусявлӧны пессӧ». – Академияын уджыс меным ёна кажитчӧ, – висьталӧ Анна Лушкова. Тӧвнас машинаӧн да буранӧн воӧдчӧны, гожӧмнас ёнджыкасӧ пыжӧн. Сійӧ жӧ воас ӧшым 30 лунӧ СССР йӧзӧдӧмлы пасйисны 50 во тырӧм. Коми кыв да литература туялысьяс пыр вӧліны сылӧн син улынӧсь. Ачыс эз повлы и миянӧс, сы борд улын мунысь мамъясӧс, ышӧдліс. Валерий Иванович тӧдмӧдӧ лыддьысьысьӧс рӧдъясӧн, важся олӧмӧн. Ставыс регионын 2.593 вежӧс, кытчӧ позьӧ овмӧдны 5.208 мортӧс. Но и сэки мукӧддырйиыс ветлысь-мунысьлы сьӧкыд вӧлі овмӧдчыны. Сыктывкарын быд лун туй морт керкаясӧ овмӧдчӧ шӧркодя 70 морт. Войвылын кӧдзыд тӧвнад медся коланаторйыс – шоныд кӧм-паськӧм. А ӧттшӧтш тӧдмавны, кутшӧм пемӧс вермас артмыны шоныд кӧмсьыс. Гӧгӧрвоана, сиктсаяс водзмӧстчӧмаӧсь и ас овмӧсъяс лӧсьӧдӧмын. Мортыс вермас веськавны сэтшӧм джумӧ, кытысь петнысӧ оз вермы. Найӧ судзсьытӧма олӧны оз сы вӧсна, мый бать-мамыс оз уджавны. Библиотекаын небӧг видзан фондыс меститчӧ быдса сизим судтаын. –Зілям йӧзлы мыйкӧ бурӧс вӧчны, – водзӧ нуӧдӧ сёрнисӧ Василий. Медым найӧ брунгисны-юргисны Москваса ног коми вӧр-ва весьтын. Мый колӧ вӧчны, медым семья пытшкын пыр ӧзйис радейтчӧмлӧн би? Дерт, коканыс вӧлі гынкӧм, да лызьсӧ кӧртавлісны вӧнь-тасмаӧн. Но водз тулыссянь да сёр арӧдз пӧ ачымӧс песа Мыртыюса дачаын. Кокыд кынмӧ, терпитны он вермы, да и бӧр на колӧ собны гортад. Праздникъяс дырйи верстьӧ юыштасны да быд ногыс вӧлі сизьдӧны. Сыкӧд тшӧтшъяӧсь, тӧдмасигӧн кыкнанным нин пенсионеръяс вӧлім. Тайӧ уджсӧ вӧчӧны асьныс министерство-ведомствоясын зільысьяс. Снимокъяс Е.Т.Елфимовалӧн да Е.Д.Гичевалӧн гортса архивъясысь. –Удж йылысь сёрнитны верма уна, ӧд сы мындатор вӧчам-бергӧдам. Регионса школаясысь кураторъяс нуӧдісны ассьыныс мастер-класс. Сӧмын вайсян кадӧ водз тулыснас йӧраяссӧ тӧлысь кежлӧ йӧртлам. Таысь кындзи сійӧ верстьӧлы да челядьлы нуӧдӧ мастер-классъяс. Выль оборудованиенас вӧдитчигӧн мӧдас артмыны этшаджык лёк ру. Кӧзяйкаыс сетіс банкаын: кутшӧм пӧ колӧ, ки-зьӧртам да шонтам. Мойд дорӧ кӧ шыӧдчывны, сэні петуклысь гӧлӧссӧ выйӧн мавтісны. Мамыслӧн да ыджыд мамыслӧн кок туйӧд смела восьлалӧ и том ань. Уджыс абу вӧлӧма кокни, цемент бус ковмӧма апавны кызь вит во. Сылысь кывбуръяссӧ вуджӧдӧма финн, мари да удмурт кывъяс вылӧ. Римма Николаевналӧн мамыс нэмсӧ виччысис верӧссӧ война вылысь. Найӧ оз кужны нинӧм дзебны, и сэк жӧ ошйысьӧмтӧ налысь он кыв. Гозъя ньӧбӧмаӧсь ас керка, лӧсьӧдӧмаӧсь Кузичьяслысь шуда поз. Кыдз висьталіс Софья Владимировна, нинӧм сьӧкыдыс пӧ таын абу. Нывбабаяслӧн гажыс нин бырӧма татшӧм петкӧдчӧм-аддзысьлӧмсьыс. Но тайӧ пӧ дзик немтор, кор аддзан челядьыслысь шуда синъяссӧ. Унаӧн дорйӧны «Черноморскӧй зорькаын» шойччӧмсӧ котыртысьясӧс. Кытысь пӧ найӧ вермисны водзвыв тӧдны татшӧм ускӧттьӧ йывсьыс. Дерт, жаль, мый челядьлы эз удайтчы купайтчыны шоныд саридзын. Кор пыри сэтчӧ, медсестраыс петкӧдліс ӧдзӧс вылӧ: на выход пӧ! —Юлия, кыдзи котыртанныд керка-карта гӧгӧр да челядьыдкӧд удж? Пемӧсъяс сёйӧны борщевиклысь коръяс, оз лэдзны сылы паськавны. А водзӧ туясьӧмӧн Ирина Дмитриевна тӧдмалӧма шензьӧданаторъяс. Тані татшӧмсӧ котыртлӧны жӧ, но пыран билетыс 700-1.000 шайта. Ӧта-мӧдсӧ лӧньӧдӧны-шаньӧдӧны бур кывйӧн, тшай стӧкан мыччӧны. Тані нэмсӧ олісны да олӧны менам пӧль-пӧч, бать-мам да рӧдвуж. Депутатъяс медводз донъялӧмаӧсь мирӧвӧй судьяясӧ инасьысьясӧс. Дерт, сэсся чеччыны пыжсьыс да босьтчыны уджӧ ньӧти абу окота. Грездын медся джуджыд кык судтаа тайӧ короминаыс 200 вося нин! Да и сиктад олан руыс мӧд – быдӧн быдӧнӧс тӧдӧ, ставӧн ас йӧз. Звӧнитісны, висьталісны, зэв пӧ бура артмӧма, ёна сералӧмаӧсь. Пыр колӧ кутны тӧд вылын, мый ставыс тайӧ заводитчӧ семьясянь. Мӧдам лыддьыны, мый тайӧ гижӧдыс и лоас официальнӧй шыӧдчӧмӧн. Василий Чупровлысь юалі, кутшӧм вӧрысь бурджык вӧчны кабаласӧ. И мӧдасны кӧ сійӧс рӧдмӧдны, вермасны таысь кыскыны кывкутӧмӧ. Найӧ торъялӧны ӧта-мӧдсьыс: ӧти васӧдінын, мӧд косінын да с.в. Бур, керасас 80 прӧчентыс кӧ лоас лыска, а кызьыс – коръя вӧр. Батя-ныла кыкӧн овмӧдчӧмаӧсь, кор Настялы вӧлӧма дас кык арӧс. Эжва кузя пӧ Керчомъяӧдз кыпӧдчӧй, сэсся Войвыв Кӧтйӧм ю кузя. Почёта караулын сулалісны Ыджыдвидзса шӧр школаын велӧдчысьяс. Либӧ эмӧсь сэтшӧм пӧрӧдаяс, кодъяс ёна котралӧны, вильшасьӧны. А мӧ-дарӧ локтігас кӧръясыс Конецбор дорӧ вотӧдз пышъялӧмаӧсь. Таво тайӧ луныс торйӧн нин виччысяна и челядьлы, и бать-мамлы. Сідзжӧ видзӧмаӧсь скӧт, вӧдитӧмаӧсь нянь, быдтӧмаӧсь челядьӧс. Но власьтыд шуӧма кулакъясӧн, тшӧктӧма гӧльджыкъяскӧд юксьыны. Мамлы МТС-ын уджалігас трактор вылас гӧрд дӧрапас ӧшӧдлӧмаӧсь. Кор сійӧс киритӧмаӧсь-бырӧдӧмаӧсь да мыйла – некод оз висьтав. Пырны велӧдчыны тайӧ вӧлі тырмымӧн, но стипендия оз вештыссьы. Таысь кындзи нуӧді лыжи секция, котырті баскетболысь ворсанӧс. Асывнас мунім вердны, а Иннокентий ас местаас куйлӧ, зэв шуда. Сылӧн арталӧм серти, война вылӧ сиктысь мунлӧма 600 саяс морт. Тӧдсалысь аддзи «Легенды Коми края» йылысь юӧр да пыр жӧ ыззи. Тайӧ ичӧтик чибуксӧ бать-мамыс козьналӧмаӧсь чужан лун кежлас. Кӧть мукӧд челядь сиктын абуӧсь, визув Тоняӧс гажтӧм оз босьт. Водзӧ вылӧ колӧ бурджыка юӧртны налы «Северный десант» йылысь. Быд кар-районын-ӧ эм позянлун видзӧдны «Юрганлысь» передачаяс? Неважӧн сыкӧд аддзысьлігӧн сёрнитім налӧн быдлунъя удж йылысь. –Талун ыджыд котырӧн локтім Зӧвсьӧртсянь и ставӧн лямпаасьлам. Тырасны кӧ видзьяс, вӧрсяласны градъяс – менам сьӧлӧмӧй потас. Ӧні, кор усис шуд лоны мамӧн, тайӧ кӧсйӧмыс нӧшта на вынсяліс. Ӧтарсяньыс, ывла ӧдзӧссяньыс, лабич кокыс джынвыйӧ бырӧма нин. –Веськыда кӧ шуны, выль уджӧ пырӧдчигад прӧст кадыс оз и овлы. 130 во сайын кыпӧдлӧм сісь нин стрӧйбаыс регыд дзикӧдз киссяс. Лача кута, мый локтан воӧ нӧшта на унджык отсасьысь миян лоас. – Рамасӧ кӧрт трубаясысь свариті, бӧръя осьыс кӧрт прутъясысь. – И, кыдз тыдовтчис, ӧтнам кӧсъя вӧлі мунны уджавны ас грездӧ. – Звӧнитӧны меным, юасьӧны, кӧсъя-ӧ коми кыв кузя урок нуӧдны? Кадыс мунӧ, эм кӧсйӧм, кодӧс окота збыльмӧдны, – и со босьтчи. Нылыд тшӧтш пет-кӧдчӧ, а режиссёрыс – Денис Рассыхаев верӧсыд. Авторскӧй аканьӧн позьӧ шуны сӧмын став мукӧдсьыс торъяланаӧс. Лун и вой вый тупыль моз бергалан бать-мамлӧн шоныд борд улын. Ставӧн зэв ёна чуймалӧны менам кык кывйӧн сюся варовитӧм вылӧ. Ӧні Изьваса аньлысь гежӧд морт нин юавлӧ, татчӧс сійӧ али абу. Ен сыкӧд, ёна жӧ нин бур да интереснӧй гижӧдъяс сылӧн артмӧны! — Быдӧн гӧгӧрвоӧ, мый сійӧ зэв колана да тӧдчана миян котырын. И татшӧмъясыслы торйӧн нин тӧдчана пӧтӧса да тыр-бура сёйнысӧ. Ставыс тайӧ зэв колана сиктын олысьяслы, торйӧн нин томуловлы. Тані эськӧ эм жӧ тшакыд, но кызвыннас сӧмын шампиньон быдтӧны. А кор ветлывлам гастрольӧн, коми йӧзкӧд матысяньджык тӧдмасям. Водзтіджык, кор Денис вӧлі ичӧт на, лымйысь вӧчлывлі крепосьт. Марат школасӧ Чувашияын помалӧма, мамыс сэтчӧ вуджӧма овны да. Миян тайӧ бизнес вылӧ коронавируслӧн «йӧлӧгаыс» тшӧтш мӧрччис. Карантин дырйи тайӧ уджыс падмыштліс, сэсся кыдзкӧ бӧр ладмис. Чолӧмаліс гӧсьтъясӧс драма театрӧн веськӧдлысь Михаил Матвеев. Поводдяыс кӧдзыд вӧлі да, унаӧн чужӧмсӧ, кокъяссӧ кынталісны». Сэні жӧ медводдзаысь лыддьӧма салдатъяслы «Жди меня» кывбурсӧ. Батальон водзас сувтӧдӧмаӧсь мог – писькӧдчывны вӧрӧглӧн тылӧ. Сизим сюрс пемӧсысь ловйӧн кольӧма сӧмын сюрсысь неуна унджык. Ӧд талун ӧти овмӧсӧн зільысьяслы государство сетӧ ыджыд отсӧг. Кӧсйи, рочасьыштны кӧ, мый-кӧ уникальнӧйӧс, – висьталіс Елена. Чужӧма сiйӧ Кӧрткерӧс районса Пӧддельнӧй сиктын ыджыд семьяын. Нимӧдӧны чериняньсӧ быд во июнь тӧлысьлӧн бӧръя вӧскресенньӧӧ. Асывнас садьмигӧн вӧлі ӧти мӧвп: «Ӧдйӧджык нин мед рытыс воӧ». Наын тыдовтчӧ, мый войвывса йӧз оз торйӧдны асьнысӧ вӧр-ваысь. Сэні висьтавсьӧ нималана педагоглӧн Москваын велӧдчӧм йывсьыс. Тайӧ небӧгас быд гижӧд — чужан кыв вӧсна гижысьлӧн сьӧлӧм дой. –Сӧмын кӧ вӧзъян – кодкӧ вӧчас, а кодкӧ – и оз, – пасйис сійӧ. Камчаткаӧ воӧм бӧрын нин гӧгӧрвоим, мый карыс тырӧма туристӧн. —Ме видзӧді на бӧрся и казялі, кыдзи виччысьтӧг найӧ вежсисны. И мед, гашкӧ, ог нин волы Камчаткаас, тырмымӧн, мый вӧлі сэні. 1971 восянь мусир да биару трубаяс нюжӧданінын кутӧма уджавны. Сёрӧнджык Ромашовъясӧс, кызь куим мортӧс, реабилитируйтӧмаӧсь. Но кыдз петкӧдлӧ олӧмыс, тайӧс колӧ вӧчны кыдз позьӧ водзджык. И со ӧні татшӧм сідз шусяна кешбэксӧ збыльысь кӧсйӧны сетавны. Кыдз юӧртіс Татьяна Ивановна, таво на дорӧ шыӧдчылӧма 12 морт. Зіля кӧ босьтчам, во помӧдзыс тайӧ уджтассӧ вермам збыльмӧдны. А нывъёртӧй буретш кӧсйис лоны велӧдысьӧн, ме шуи мунны сыкӧд. –Туйыс республикалӧн дӧзьӧр улын, а со кутшӧм лёка тӧждысьӧны. –С класса машинаясас эм реанимация вӧчӧм могысь став коланаыс. Кырнышаыс куим километр сайын, а Скӧрӧдум кык километр кузьта. Семьяыс веськавліс и фашистъяслӧн оккупацияӧ, ёна тшыгъялісны. Уна вонад вӧлі вӧр пӧрӧдысьӧн, кражуйтчысьӧн, штабелюйтчысьӧн. Татшӧм ногӧн пуктӧма войвылын олысьясӧс шызьӧдан уджтаслы пом. И сылӧн быд лэбзьылӧмысь мынтывлӧмаӧсь матӧ 30 миллион доллар! –Тӧд вылын колӧ кутны, мый отсӧгсӧ сетӧны Россияса гражданалы. Веськыда шуа, кадсӧ оз ков кыскыны, а ко-лӧ ставсӧ ӧдйӧ вӧчны. А мӧд-кӧ, вирусыс зэв ён да дыр олӧ пызан вылын, ӧдзӧс вугйын. Дивитӧма на, мыйла пӧ кортӧгыс ветлӧдланныд, вирус разӧданныд? Гырысьджыкъяс пӧ поткӧдласны, а посниджыкъясыс новлӧны-тэчӧны. Сэк жӧ унджык ань ырыштчӧма чужтыны нёльӧд да унджыкӧд кагаӧс. да рӧдвужыс, – кывкӧрталіс ассьыс видзӧдлассӧ Галина Киселёва. Таво нин телефон да компьютер пыр йӧзсӧ бӧбйӧдлӧмаӧсь 200-ысь. Му шарса быд пельӧссянь позьӧ йитчывны, а ылӧдчӧм бӧрас вошны. Ме горт дорын нин вӧлі, абу ылын да, кыла: шутьлялӧ и чуксасьӧ. Том кадас мам-бать уджалісны вӧрын: бать пӧрӧдчис, мам увйысис. Знаменка йылысь кӧ висьтавны, колӧ заводитны буретш Мамыльсянь. Сэки нин синмад вермас чеччыштны чегӧм диск тор либӧ ыджыд чаг. Та вӧсна лючки на кӧ аддзанныд, операцияӧн бурджык нӧрӧвитлыны. – Став кагаыс чужӧ дальнозоркӧйӧн: ылысь найӧ аддзӧны бурджыка. 2-3 арӧса кагуклы мультфильм позьӧ видзӧдны луннас 15-20 минут. Енмыслы пӧ колӧ кевмысьны, мед бур олӧм да дзоньвидзалун сетас. А еретничаыд локтӧ вӧлӧм, аддзис да шуӧ, мыйла пӧ гартін вӧвсӧ. Абу бурджык серпасыс и Выльсянь 13 метр ылнаын Важ Берёзовкаын. А ме ӧні да тані кыла тайӧ му йывсьыс, кытчӧ и думайта ветлыны. Медым веськавны Алтай гӧраясӧ, абу быть лэбны Горно-Алтайскӧдз. Тайӧ кузь гӧна да яя пӧрӧда, оз пов кӧдзыд да васӧд поводдяысь. Подулас сідз жӧ киссьытӧм паськӧм вуджліс ыджыдсянь ичӧтджыклы. Бара на олӧмыс ачыс индіс водзӧ туйӧс, и таысь ньӧти ог каитчы. Но чуксав-лӧмаӧсь кӧ сиктсаяс, окотапырысь ветлывлӧма отсасьны. – Перым-коми ёртъяс ёна кольччӧмаӧсь чужан кыв паськӧдан уджын. И том йӧз на вылӧ видзӧдӧмӧн вермасны лӧсьӧдны ассьыныс олӧмсӧ. Ветеранъяс- кӧд уджыд зэв кывкутана, кӧть сыысь и оз мынтысьны. Медся ичӧтыс — Юлианна — сӧмын на дасьтысьӧ челядь садйӧ мунны. И быд кагук вайӧ бать-мамыслы шуд да мыйӧкӧ туйдӧ-велӧдӧ найӧс. Кодсюрӧ весиг полыштіскодь, медым коми борщ чугуныс эз пӧр-усь. Ставсӧ ас киӧн дасьтӧмаӧсь «Алый парус» библиотекаын зільысьяс. – Ме ӧд пыр олі карын, а сэтчӧ сӧмын ю кузя воан либӧ зимникӧд. –Ме зэв ёна радейта изьватас кывсӧ, ог кӧсйы, медым сійӧ бырис. Водзті ёнджыка пуктывлӧмаӧсь сиктса олӧм йылысь коми комедияяс. Тэ серти, воас-ӧ коркӧ кад, да бумага книгасӧ оз кутны йӧзӧдны? Таысь мыжа Лунвыв Уралсянь воӧм циклон, – висьталӧ Ольга Козак. А сійӧ воча: тайӧ пӧ бабыдлӧн на самӧварыс, сійӧс казьтылантор! Оланпасъяс серти абу быть вӧлӧма весиг челядьӧс вердны-юктавны. – Талун лунвылын шойччан путёвкалӧн шӧркодь доныс 45 сюрс шайт. Унатор сійӧ вӧчӧма язычникъяслысь юр-вежӧрнысӧ югзьӧдӧм могысь. Но висьӧм кӧ кватитас, бурджык поликлиникаас веськыда котӧртны. А нӧшта – корона висьӧмысь пистиасьӧм либӧ сыӧн висьӧм эскӧдны. Гашкӧ, ыджыд сцена йылысь мӧвпавлін, а эн сиктса клубын сьывны. Та понда радпырысь окотитісны нуӧдны асланыс карын коми рытпук. И сійӧ оз пӧръясь, кор шуӧ, мый радейтӧ сцена вылын петкӧдчыны. Но кыкнан школаас вӧліны и коми кыв тӧдысь да радейтысь челядь. Дерт, и мортыс мед кӧсйис мечнад тышкасьны да ньӧвнад лыйсьыны. Победа бӧрын Мурманскын гижсьӧмаӧсь, да мам лоӧма Кругликоваӧн. – Менам гырысьджык воча вокъяс зэв ӧдйӧ вӧлі чукӧртӧны кубиктӧ. – Понъяс косявлісны. А тайӧ куимыс керкаысь некытчӧ оз петавны. Абу кӧ ёна, татшӧмнас смела позьӧ мунны вузасянінӧ да мукӧдлаӧ. Группаас нин вермысьяс сэсся венласисны кубок да призъяс вӧсна. Бӧръя здукас нин водзӧ петісны Шомысовъяс да шедӧдісны кубоксӧ. – Оз быд пӧрйӧ ӧткодя луныс коль, но ставыс мунӧ урчитӧм ногӧн. А эмӧсь кӧ кутшӧмкӧ тырмытӧмторъяс, индас, кыдзи найӧс бырӧдны. И медбӧрын, НОПР-сӧ нуӧдігӧн став эмбурсӧ страхуйтӧны пӧжарысь. Татшӧмъясыслы сетам 60 лун, медым бырӧдасны став тырмытӧмторсӧ. Коліс сӧмын ӧткодявны, радиация вӧсна ёна-ӧ вежсьӧмаӧсь пуясыс. Веськӧдлысьыскӧд, Наталья Кановакӧд, петлӧмаӧсь Емдін районысь. Вермас лоны и творческӧй вежӧгтӧм, кодныдкӧ кӧ нималанаджыкӧсь. Мари шылад кындзи ыджыд козинӧн лои «Маръямоль» коми сьыланкыв. И кыдзи нӧ верман ӧтдортчыны аслад дыр виччысяна гуся мӧвпсьыд? Кадыс колис ӧдйӧ да гажаа, бурджыка нин тӧдмасим ӧта-мӧдкӧд да. А нӧшта радейтам ӧтлаын шоныд саридз дорын гожйӧдчыны-шойччыны. И паныдаси пӧдругакӧд, кодкӧд школаын ӧти парта сайын пукавлім. Март 20 лун бӧрын парникӧ бара садитча, сійӧ менам шоныд, пача. Сійӧ майшасьӧ, мый кодсюрӧ тӧдӧмӧн мынтӧдчӧны гортса пемӧссьыс. И сьӧкыд висьӧмыс, и быдтӧм-велӧдӧмыс вӧчӧмаӧсь сійӧс татшӧмӧн. Ӧні окота бара петкӧдчыны, видлыны «овны» Мышкинӧс мӧд ногджык. Бӧръя кадӧ участкӧвӧйӧс корӧны корсьны керка стен гижалысьясӧс. Ӧд участкӧвӧйлы ковмылӧ уджавны и рытнас, сизимсянь дас часӧдз. Чайта, доныс тайӧ аньыслӧн абу, — висьталіс Татьяна Георгиевна. Тайӧ сӧмын Мылдін районысь, а республика пасьталаын мыйтаӧнӧсь! Сы бӧрын вит во ветлӧдлі вахтаӧн Усинскӧ, тундраын корси мусир. Регыд нин школаса быд классын лоас сідз шусяна локальнӧй йитӧд. Медся тӧдчанаыс – быдсикас безопасносьт кузя став коланаторйыс. Ёнджыка висьӧ куритчысь, курыд зелля да дурмӧдчантор радейтысь. Татшӧм семьяыслы во джынйӧдз вичмӧдӧны тӧлысьнас 16.751 шайтӧн. Комиын кырымалӧма 853 татшӧм контракт, карын да сиктын ӧтмында. Некодлы нин оз эскы, та вӧсна отсӧгла некытчӧ оз кӧсйы шыасьны. Тӧлысь мысти кӧ некытчӧ он инась, некутшӧм сьӧм сэсся оз сетны. Уна семьяын татшӧм жӧ тӧжд-могӧн быдтысьӧны, олӧны да уджалӧны. Бать кыдз пуысь лӧсавліс да кусыньтліс зэв мича кокньыд лызьяс. Школа бӧрас зон уджалӧма лесопунктын, отсасьӧма вӧр пӧрӧдысьлы. Сюръяысь аддзӧмаӧсь юӧр, мый вербуйтӧны уджалысьясӧс Смолянкаӧ. Быттьӧ тӧдсьӧма, мый юр сюянінтӧг колям, — висьталіс олӧма ань. Дерт, культура керкаын уджалысьяс быд ногыс «пыкӧны» стрӧйбасӧ. Районса чинаяс висьталӧны, мый проектсӧ ӧтарӧ вежӧны-лӧсьӧдӧны. Шуам, кодӧс кутшӧмкӧ мыж вӧчӧмысь корсьӧ полиция да сідз водзӧ. Корсюрӧ пыжӧн либӧ вӧлӧн вайӧдлісны Руч больничаысь фельдшерӧс. Сідз жӧ, кыдз пес пыртӧм, шорысь ва ваялӧм, тӧвнас лым весалӧм. Война вылӧ усьӧмаяс вӧсна шогыс некодлӧн эз бурд нэм помӧдзныс. Такості ыджыд мам партукнас тубыртӧм выль чужысьӧс нин пыртӧма. Уна во сьыліс «Гӧрд гвоздика» хорын, вурсьӧ, вышивайтчӧ, кысьӧ. Ыджыд вермӧмӧн шуа Коми Республикаса юралысьлысь грант шедӧдӧм. Репертуарас унджыкыс комедия, но эмӧсь и мӧд жанра спектакльяс. Майшасисны, дерт, гортсаясыд, кытчӧ пӧ и ыстім нывтӧ ӧтнассӧ?.. Гортсаяс вӧлі сералӧны, дзик пӧ сійӧ либӧ мӧд мортӧс петкӧдлін. Но аутизма кагаыд чужи да, ковмис велӧдчыны мӧд специальносьтӧ. Жаль, мый грантысь сьӧмыс тырмӧ сӧмын кутшӧмкӧ кадколаст кежлӧ. Сэні велӧдчысьяс уджалӧны аутизма челядькӧд тьюторӧн да няняӧн. Кор сылы тырис 16 арӧс, вокъяс мамыскӧд лэптicны аслыныс керка. А ме шуа, мися, кыдз нӧ ӧтнамлӧн артмас бырӧднысӧ, ог ӧд вермы. Но Мария босьтӧма сійӧс аслас серамбаннас да шмонитны кужӧмнас. Медводдза композиторыс, кодкӧд уджалӧма гижысь, – Борис Тюрнин. Ставныслы паметяс сійӧ кольӧма авъя, вежавидзысь да рам мортӧн. Юрсӧ пӧ пызан дор-сьыс оз лэптыв, быд здукӧ мыйкӧ шаркӧдӧ-гижӧ. Нимкодь, мый инӧн-ладӧн да орччӧн восьлалӧмӧн налӧн тайӧ артмӧ. Чужтӧмаӧсь-быдтӧмаӧсь куим пи – Алексейӧс, Вадимӧс да Максимӧс. Сылысь петкӧдчӧмъяссӧ видзӧдысь-кывзысьяс пыр шоныда вочаалӧны. Мукӧд лыдпасасӧ петкӧдӧй контейнерӧ, кодӧс нуасны полигон вылӧ. —Кор ті пыранныд вузасянінӧ, сюся видзӧдлӧй тубрас-доз пыдӧсас. –Илона, юксьышт лыддьысьысьяскӧд, корсянь окота лои артиставны? Та дырйи пӧ нӧшта на кывкутӧмӧнджык колӧ дасьтысьны-лӧсьӧдчыны. Кыкысьсӧ сетӧны йӧла вӧлӧга — рок, шыд либӧ рыськысь запеканка. Пыр дасьтӧ выль маршрут, уджын тшӧтш отсасьӧны гырысь челядьыс. Миянлы вӧлі окота петкӧдлыны сэтшӧмтор, мый некод на эз аддзыв. Ни лавкаын, ни кафе-гостиницаын миянлы эз тшӧктывны маскаасьны. Гожйӧдчанінын тӧдмасим Мурманскысь Маринакӧд да сылӧн семьякӧд. Асланыс народнӧй дружинаӧ кебанъёльсаяс ӧтувтчӧмаӧсь 2017 воын. Орччӧн кызӧны, стен сайын кызӧны, кодсюрӧ семдытӧдзыс курксӧны. Паськӧм сертиыс он и гӧгӧрво – мужичӧй али нывбаба бурдӧдысьыс. Ӧні пелькӧдӧны вежӧсъяссӧ, сувтӧдӧны ӧдзӧсъяс, розетка-лампаяс. Чайтанныд, тайӧ кадколастнас вочасӧн лӧсьӧді колана гижӧдъяссӧ? Бӧрйысьны кӧ шуӧма некымын лун, та дыра оз позь и ышӧдны йӧзсӧ. А кольӧм во Изьва районын ӧш уськӧдчӧма да ёна дойдалӧма аньӧс. Эгӧ вунӧдӧй и Коми Республикалысь канпас да дӧрапас серпасавны. Посниджыкъясыс узьлӧмаӧсь пӧлатьын, коді и талунӧдз на кольӧма. –Медводз пасъя, мый ми Ямалын шуам чом, а ог чум, кыдзи Комиын. –Шуштӧм мӧвпъяс юрын ог кут, но. Таво гожӧм меным тырӧ 50 арӧс. Мӧд лунас миянӧс велӧдісны повтӧг да стӧча сёрнитны йӧз водзын. Николай Александрович ыджыд муслунӧн висьтасьӧ чужанін йывсьыс: Школаса музейын аддзысьлӧмаӧсь ветеран Анна Ивановна Поповакӧд. Нималана йӧктысьӧс дзебӧмаӧсь Москваын Новодевичье шойна вылын. Мӧд судтаас кайигӧн Пётр паныдасис уджалан паськӧма мужичӧйкӧд. Сьӧкыд атлетикаӧ эг пырӧдчыв, но штангасӧ лэптавны век радейті. Понъясыд салоа-йӧла рокӧн да рыськӧн на со чӧсмасьӧны (сералӧ)! Йӧзыс гӧгӧрбок петалісны, понъяс мыччысисны – ставӧн видзӧдӧны. Но эг воӧй, вертолёт воис да босьтіс миянӧс веськыда нюрсяньыс. Колӧ пасйыны, став тайӧ аньыс ветлӧны сиктса самодеятельносьтӧ. Друг сцена тупкысис гыӧрӧн, кутіс лымъявны – Коми муӧ воис тӧв. Миян арлыдын олӧмыс сӧмын на заводитчӧ да ворсӧ быдсяма рӧмнас! Вӧвъяссӧ мамыс моз жӧ зэв ёна радейтӧ вит арӧса Антонина нылыс. Но тайӧ эз вӧв кок йылысь уськӧдан, а выль вын-эбӧс сетан мудз. Быд семьяын кӧ куим видзӧдысь, лыдпассӧ позьӧ содтыны куим пӧв. Но мед тайӧ гусяторйӧн на коляс, водзвыв ог кут восьтыны найӧс. Сэки Одыб сиктын татшӧм дивӧыс вӧлi дзик ӧтилаын, Ӧзын грездын. – А ӧні ме лои бабушӧн да нимкодьпырысь отсася нывлы быдтысьны. Праздникыс пыр веськалӧ шондіа лунӧ да, таысь нӧшта на нимкодь. Енмыс шулӧма Женялы паныдасьны муслуныскӧд лунвыв саридз дорын. А ме сьӧлӧмсянь кывза ыджыд мамӧс, коді миян дорӧ жӧ лӧсьӧдчис. Ме сідзжӧ чеччи да сьӧлӧмсянь куті висьтавны ыджыд бать йылысь. Бур, мый водзмӧстчысь общественникъяс пӧвстын эмӧсь том войтыр. 1891 воын кыпӧдлӧм стрӧйбаыс подувсяньыс и вевтсяньыс сісьмӧма. Тэнӧ гӧгӧрвоӧм да сёрнитысьсӧ торкавтӧг помӧдзыс кывзыны кужӧм. —Дерт, татшӧм ыджыд ускӧттьӧ бӧрад абу кокньыд сувтны кок йылӧ. Сёрнисӧ заводиттӧдз на чукӧртчӧмаяс тӧдмасисны нёль выставкаӧн. Да и лекарствоыс вермас ковмыны талун, а оз аски либӧ аскомысь. Найӧ арӧсӧн ичӧтджыкӧсь да, велӧді найӧс компьютерӧн вӧдитчыны. Колӧкӧ, машинаыс вӧлі танкӧн, кутшӧмкӧ повзьӧдлана гундырӧн ли. Но бурӧдісны, верман пӧ пырны сьӧлӧм сертиыд мукӧд велӧдчанінӧ. Тайӧ уджас босьтчисны и Ыбса школаын велӧдысьяс да велӧдчысьяс. Пырим да писькӧдчим чугун гырничьяс вомӧн вичко шӧрын кушинӧдз. Чайтсис, олӧмыс помтӧм, а водзын — уна шуда да нимкодь лоӧмтор. Буретш ставыс тайӧ отсалӧма Елизаветалы ӧдйӧ велавны мӧд кывйӧ. Семьяас сёрнитӧны рочӧн, вӧляникысь тшӧтш и английскӧй пыртӧны. Дерт, Лиза гажтӧмтчӧ бать-мамсьыс, чойяссьыс, племянничаяссьыс. Кодъяс вежасны пӧрысьмӧм Гузиӧс да Мезиӧс Горький нима театрын? Миянлы 2030 воӧдз колӧ чинтыны гӧля олысь лыдсӧ 6,5 прӧчентӧдз. Медбӧрын ывласяньыс стенсӧ шыльӧдны-мольӧдны да еджыдӧн мавтны. –Изьваса культураыс зэв озыр, и сы мында тані интереснӧй йӧзыс! А Комиын позьӧ казявны и ӧтиясыскӧд, и мӧдъясыскӧд ӧткодьлунсӧ. Республикаса фермеръяслӧн уджын медшӧр нырвизьыс – скӧт видзӧм. Мупытшкӧсса тайӧ озырлуныс зэв колана военнӧй промышленносьтлы. 1941-1942 воясся тӧлыс лӧнь вӧлӧма, ыджыд косьяс абу мунӧмаӧсь. И буретш на йылысь гижӧд-снимоксӧ чукӧртнысӧ вӧлі медся сьӧкыд. – Степан вокӧлы коркӧ шуи, мый Шри-Ланкаӧ мӧдӧдча сёрфингасьны. Подув пуктысьыс да медводдза веськӧдлысьыс – Сергей Филипченко. Кор воӧмаӧсь 18 миллиметрӧдз, гӧгӧрвоӧмаӧсь, мый чериыс бырӧма. А омбудсменлӧн кӧ татшӧм правоыс абу, кутшӧм сылӧн тӧдчанлуныс? Университет помалӧм бӧрын чайті аддзыны уджсӧ Комилӧн юркарысь. Наталья Паутова кодь аньяс йылысь шулӧны, кӧть пӧ кино снимайт. «Красуйтчан, кор эм позянлун бӧрйыны олӧмад сьӧлӧм сертиыд туй. –Бӧръя кадас куті казявны, мый семьяын менӧ кыскӧ тайӧ медъёна. «Ёртасьӧм йылысь сёрнитчӧмӧн тайӧ каднас унатор нин лои вӧчӧма. Петропавловсксянь нёль кымын час мунім ыджыд вахтовка машинаӧн. Сэсся ме нинӧм нин эг аддзы – усьӧмӧ став тушаснаганам джоджас. Шуис, мый сӧмын понлы шыд эз на сёйлы, аттьӧ пӧ, мый вердінныд. Ылі грездса войтыр вермасны пасъясьны сӧмын переписчик отсӧгӧн. Ӧні Россияса театръясын сідз шусяна тренд — выльмӧдны классика. Сы вӧсна мый уналаысь ньӧбӧмыс оз быд пӧрйӧ лӧсяв ӧта-мӧдыскӧд. Кольӧм вежонӧдз шыльӧдыштісны куимӧс, Ручейнӧй вӧрзьӧдлытӧм на. Сӧмын та бӧрын том мужичӧйыд сайкалыштӧма да шыӧдчӧма полицияӧ. Но кор тӧдсаыд либӧ ёртыд сэтчӧ шедӧ, ньӧти нин оз пет серамыд. Но та йылысь кӧ весиг пасйӧма, ёрдын тайӧс тӧд вылӧ оз босьтны. Росгвардияса старшӧй инспектор казьтыштіс и коронавирус йылысь. Гимназияыс петкӧдӧ миянӧс ыджыд олӧмӧ, олӧмыслысь сюрӧссӧ индӧ. Ӧд ставыс тайӧ вӧчсьӧ челядьлысь дзоньвидзалунсӧ видзӧм могысь. Галина Ивкучевалӧн, кыдзи ачыс пасйӧ, кызвыныс шмонитана висьт. – Ыджыд вермӧмъяс тіянлы да аттьӧ пикӧ воӧм йӧзлы бур вӧчӧмысь. Сэсся бара ӧтув дасьтӧмаӧсь 6-ӧд класса велӧдчысьяслы «Зарань». Палаззясалӧн начальнӧй школасӧ бӧр восьтӧм вылӧ лачаыс абу нин. Ӧні Палаззяын олысьясӧс майшӧдлӧ сиктъяс костын шогмытӧм туйыс. Колӧ дзик «сӧстӧм» пӧрӧдаа мӧсъяслысь видзны рӧдсӧ 8 кӧленаӧдз. Гозъя быдтісны-сӧвмӧдісны, сувтӧдісны кок йылӧ кӧкъямыс челядь. Сэтчӧдз на колӧ воӧдчыны «Детский мир» вузасянінсянь автобусӧн. Кодсюрӧ удж вылас войколалӧны, мӧдъяс тӧдсаяс ордас вӧзйысьӧны. Во помӧдз биаруӧн могмӧдам и Сыктывдін районса Часын олысьясӧс. Сідзкӧ, велӧдысь – тайӧ медся колана, кывкутана да тӧдчана удж. А ӧд буретш бать-мам тӧдӧны, эм-ӧ тӧлкыс гортсянь велӧдчӧмсьыд. Сійӧс босьтӧм могысь шыӧдчыны позьӧ 2020 вося октябрь 1 лунӧдз. –кагаыс кӧ, код вылӧ вӧлі урчитӧма сетны 10 сюрс шайтсӧ, кулас; Финн-йӧгра этнопаркын олысь Моня да Муля йӧраясӧс косявлӧма ош. Шырсьыны-бритчыны окотитысьяслы ӧчередсӧ виччысьны колӧ ывлаын. Ӧні пукалам гортын да, воліс кӧ кусӧдчан машина, аддзылі эськӧ. А кӧсъян кӧ, медым сійӧ нэм чӧжыс вӧлі пӧт, велӧд кыйны черисӧ. Сійӧ пыр сӧвмӧ, паськалӧ, дугдывтӧг вежласьӧ мортлӧн олігчӧжыс. Мир туй боксянь вель пыдын зымвидзӧ ас киӧн тшупӧм ыджыд керка. Сыктывкарса шӧринлӧн мӧдӧдӧм серти позьӧ велӧдчыны сӧмын ӧтчыд. Зэв нимкодь, мый снимокъяссӧ ыстісны республикаса быд пельӧсысь. Велӧдчанінсӧ тупкисны 2010 воын, но кольлісны на посни классъяс. Бурджыка-ӧ мӧдан аддзыны, сёян кӧ ведра чӧд да килограмм морков? Тані жӧ орччӧн ань песлалӧ пленӧ веськалӧм Паулюслысь паськӧмсӧ. Тшӧкыда волывлӧны ме дорӧ, натӧг эськӧ нинӧм нин вӧчны эг вермы. А Лопыдінысь Ур Еленалы нимыс верӧссяньыс, Ур Ильясянь, вуджӧма. Мам пыдди сэки видз вылас ветлі, менам кага гортын да, эг уджав. Ӧти кывйӧн, берёзовкасаясӧс эновтӧмаӧсь, но кыдзкӧ абу помӧдзыс. Фойеын жӧ мойдысь Вӧрса-Лешийкӧд позьӧ пукалыштны-лыддьысьыштны. Ми олім Гейзер тыдорса турбазаын (мирын татшӧм тыыс сӧмын ӧти!). Аккурум чойті кайлім видзӧдлыны Маньпупунёр кодь «из тшакъяссӧ». Яй вылад куктӧ сэк эз дыр видзлыны, мед мӧскыдлы туруныс тырмас. Татшӧмсяньыс сюрукъяс вонас лысьтӧны 9 сюрс гӧгӧр килограмм йӧв. Ӧд кымын водзӧ сійӧ сулалас дзоньтавтӧг, сымын шогмытӧмджык лоӧ. Небӧгас Сыктывлӧн историяыс заводитчӧ буретш тайӧ сиктсяньыс да. Сиктад мӧд нимтӧ ӧдйӧ ӧд и пуктасны – уна во вӧлӧма Пошта Юляӧн. Кодкӧ и шуӧма, мый ставныслӧн тані эм пӧв, сӧмын пӧ Ӧгашлӧн абу. Сійӧ висьталіс тайӧ фотовыставкаыслӧн коланлун-тӧдчанлун йылысь. Мӧд луныс заводитчис осетин кывсянь да шылада инструментъяссянь. Льӧм пуысь либӧ баддьысь чегны вожтор, кӧні ӧтар помас эм увтор. Зэв унаӧн чукӧртчылісны «Коми нога классикъяс» коймӧд станцияын. Хони собӧ-мунӧ джуджыд лымйӧд, сылысь туйсӧ югзьӧдӧны кодзувъяс. А збыльысь овлӧ оз, мый кӧръясӧн ветланныд ас регионса сиктъясӧ? – Грива – ичӧтик сикт, а ыджыд-ӧ библиотекалӧн коланлуныс талун? Гӧгӧрвоана, кутшӧм ва юӧ мортыс, сэтшӧм сылӧн и дзоньвидзалуныс. Май 23 лунся асылӧ Сыктывкарын лымйыс вӧлі 13 сантиметр джуджда. Челядь сэні луннас зільӧмаӧсь, а сэсся разӧдчывлӧмаӧсь гортаныс. Тадзи, ӧта-мӧдӧс вежлалӧмӧн, энергоблоксӧ весалісны радиацияысь. Ме тай шуа, мися, мый тэныд окота вӧчны, сы вылӧ кадыс пыр сюрӧ. Подвигъяссьыс сылы сетӧмаӧсь Гӧрд Звезда орден (номерыс 371493). Сы серти, татшӧм паныдасьлӧмыс нӧшта на матыстӧ рӧдвуж войтырӧс. Няньшомсӧ юклам торъяс вылӧ да вӧсньӧдлам 12 см пасьтаӧдз кымын. Ковмис ӧти семьяӧс мӧд чумӧ меститны, кытчӧдз поводдяыс эз лӧнь. – Йӧзыс серти, больничаын вермӧны уджавны сӧмын чорыд сьӧлӧмаяс. Ӧтуввез пыр велӧдча, но, чайта, колӧ, мед велӧдысьыс вӧлі дінын. Клубсӧ восьтӧмаӧсь 2011 воын, волӧны сэтчӧ и гырысьяс, и челядь. Кыдз шуласны, гожӧмбыд коксӧ лысва мыськӧма, а чужӧмсӧ – ньылӧм. Сьӧкыдлунъяс вылӧ видзӧдтӧг чужтісны-быдтісны 8 нылӧс да 2 пиӧс. Сэсся дыр вӧдитчигӧн шайтъясыс няйтӧссьӧны, вушйӧны, косясьлӧны. Мый сӧмын йӧзыскӧд оз овлы, кутшӧм сӧмын ускӧттьӧ найӧс оз сулы. Ичӧтсянь нин меным ёнджыка кажитчӧ кутшӧмкӧ абу збыльвывса олӧм. Та вӧсна ставсӧ колӧ вӧчны билы паныд водзсасян правилӧяс серти. Юркарын ва водоёмъяс вӧсна кувкутӧны «Водоканал» да «Жилкомхоз». Код юрӧн пӧ куритчӧмыд диван вылад да, сэсянь биыс и паськалӧма. Таын медся ёна сьӧлӧм вылӧ воис йӧзыскӧд аддзысьлӧм-варовитӧмыс. Веськыдасӧ кӧ, унатор казялім, та йылысь позьӧ лунтыр висьтавны. Йӧзыс окотапырысь тӧдмасьӧны мукӧд кывъя войтырлӧн творчествоӧн. Эльвира Куклина висьталіс ас войтырлӧн культура-традиция йылысь. Пукавнысӧ коліс дыр да, вӧзйыси некымын лун кежлӧ гортӧ ветлыны. Важсӧ вузалім клублы, ӧні сэні гӧсьтъяслы «Пыр да шойччы» керка. Овлӧны и сэтшӧм здукъяс, кор нинӧм оз артмы, кисьыд ставыс усьӧ. Тадзсӧ сэсся маткаыс бура кольксӧ пукталӧ – суткинас 1,5-2 сюрс. Тулысӧдзыс сылы, кыдз шуласны, шог ни мог, позьӧ кокниа тӧвйыны. «Басюк Йӧввыв» («Фэшн-масленица») нимпасын вермысьыс таво эз ло. Мыйӧн торъялӧ нывбабалӧн бизнесыс мужичӧйлӧн ас вылӧ уджалӧмысь? «Текстиль Коми» йылысь республикаын, тӧдӧмысь, быдӧн нин кывліс. Квайт во быд асыв, зэра лунӧ кӧть, и кӧдзыдъяснас тшӧтш волывла. Сідзжӧ программаас пырӧдчис и француз сьылысь Марьон Ламолинери. Владимир Трошев бӧрйис олӧмас ассьыс нырвизь, и таысь сійӧ шуда. Медся унаысь погонаясӧс корлӧмаӧсь чӧв-лӧнь торкалӧмкӧд йитӧдын. Но тайӧ оз мезды найӧс уголовнӧй кывкутӧмысь, шедасны кӧ мӧдысь. Людмила Васильевна ветлӧдліс, корсьысис да гортас сійӧс вайӧдіс. Бур, мый пыр унджыкӧн ёнмӧдӧны дзоньвидзалунсӧ, песӧны вир-яйсӧ. Эмӧсь и сэтшӧмъяс, кодъяс тӧдӧмӧн оз кӧсйыны классифицируйтчыны. Казьтыштам, уджтасыс мунӧ 2021 вося октябрсянь 2022 вося майӧдз. Миянлы пӧ некор кытшлавны больничаясті, гортын юр выв тыр уджыс. – Комиын лёк пыкӧссӧ медсясӧ казялӧны шӧркодя 60-65 арӧсаяслысь. Учёнӧйяс туялӧмаӧсь, мый тайӧ висьӧмъясыс вермасны вуджны мӧдлы. Ӧд сы серти медводдза тӧлысяс сьӧмсӧ вештӧны удж корсьӧм могысь. Эжва ю бокын олігад сійӧ ичӧтдырйиыс уна кад коллявлӧма берегын. Сэсся ва вӧлі ёльысь кыскала сылы, гортгӧгӧрса мукӧд уджсӧ вӧча. Кая содйӧдыс да, мужичӧй менсьым юалӧ, кор мунӧ теплоходыс Ручӧ. Анюта внучкаыс, Владик зятьыс да Володя верӧсыс водӧмаӧсь узьны. Сертификатыс «Пера» вузасян шӧринлӧн, сьӧм вылас ньӧбам улӧсъяс. Торъя датчикъяс видзӧдӧны Сыктыв да Уква юяслӧн ва веркӧс бӧрся. Колхозыд сійӧс бӧр бергӧдіс, суд шуис мыжаӧн да, принуд сетісны. Уна велӧдчыны сьӧкыд кадыс эз сет, но школаын вӧлі буръяс лыдын. Тайӧ шуӧмнас сійӧ вежӧрӧ тшупис, мый колӧ овны сӧстӧм сӧвесьтӧн. 2015 воын став семьяӧн локтім Кужйӧ, уджавны журъялам Кулӧмдінӧ. Бӧръя кадӧ, казялі жӧ, том йӧз велӧдчӧм бӧрас локтӧны чужанінас. Ольга Рогожникова аддзис сылысь гижӧдсӧ ӧтуввезйысь да комиӧдіс. Мамыс тӧдсаяс пыр корсьӧма самолёт вылӧ билет да мӧдӧдӧма нывсӧ. Кор нервничайтан, лёк тэныд, тэ сьылан, но зэвтчӧм струнаӧн моз. Дерт, медтӧдчанаӧн тайӧ лоӧмторйыс лоис салдатъяслӧн рӧдвужыслы. Уджаланінъясысь нӧшта колӧ пасйыны «КТК» компаниялысь котельнӧй. – Валера збоймӧдчис да корис жӧ сэсся менӧ медводдзаысь йӧктыны. Та дырйи колӧ вӧлӧм, мед ас овмӧсын вӧдитісны кутшӧмкӧ да пемӧс. Гижӧдъясас пӧ Иван Белых радейтліс казьтывны ассьыс челядьдырсӧ. Ичӧтдырйиыс семьянас вуджӧмаӧсь овны Ухта районса Лайква грездӧ. Миянлы колӧ пуктыны маскасӧ целлофан пакетӧ да шыбитны ёг дозйӧ. Спасательяс вит шойччан лагерысь челядьӧс вуджӧдӧмаӧсь мукӧдлаӧ. Норасьӧмаӧсь, некытысь пӧ ньӧбны юан ва, лавкаӧдзыс он письт да. Лун-мӧд шливгис эз ёна, но сэсся пыр ӧддзис да ёнмис, тӧвзьысис. –Первой мирӧвӧй война вылӧ ветлысьяс лыдын бызӧвӧйсаяс эмӧсь жӧ? Ветлім, апалыштім кольӧм Олимпиадалысь сынӧдсӧ, вӧчим снимокъяс. Врачыс оз тырмы да найӧ нормаысь вит пӧв унджык кад удж выланыс. Кывзӧмаӧсь куим доклад да видлалӧмаӧсь ветымын сайӧ сёрнитантор. Кык нэмысь дырджык Логиновъяслӧн «позйыс» вӧлӧма йӧзлы коланаӧн. Кӧр видзысьяс тӧвнас волывлӧны карӧ вежон-кык кежлӧ отпускасьны. –Менам эм позянлун бурджыка тӧдмасьны коми войтырлӧн культураӧн. Нӧшта во мысти уджтассӧ збыльмӧдны видзӧмаӧсь 84,5 миллион шайт. Пывсьӧм бӧрын невестасӧ бӧрдӧдігтыр вӧччӧдлӧмаӧсь мича паськӧмӧ. Хлыстъяссӧ сэсся чокеруйтӧны да тракторӧн петкӧдӧны делянкасьыс. –Верстьӧ понлы этша вылӧ колӧ котравны-гуляйтны луннас куим час. Шуам, таво Крайда аддзӧма Ухтаысь январын вошӧм аньлысь коляссӧ. Байдаркаяссӧ, сёян-юансӧ да мукӧд кӧлуйсӧ кыскӧмаӧсь ас выланыс. Асывнас тшыгъялӧм да помтӧг мудзӧм йӧзысь унаӧн абу садьмӧмаӧсь. Сэки весиг ми эгӧ тӧдӧй амбулаториялысь статуссӧ киритӧм йылысь. Регыд мысти гӧгӧрвоӧма, мый позьӧ и аслыс дасьтыны постановкаяс. Но ӧд быдмӧ подув вӧрыс, код вылӧ водзӧ олӧмас миян став лачаыс. Батьысладорсянь и мамысладорсянь семьяясыс вӧліны уна челядяӧсь. Пошта дорті мунігӧн синмас шыбитчис воча локтысь мича статя ныв. –Коми Республикаса филармония вӧчис зэв бур козин видзӧдысьяслы. Кӧдзыд кӧть абу, Перна шор дорын нывбабаяс ватрушкаӧн исласьӧны. Миш чурка вӧлі, а сиктад батьтӧм челядьтӧ шуисны мамыслӧн нимӧн. Сыктыв юсӧ ковмылӧма вуджны кор йи кузя, кор катерӧн, кор пыжӧн. Выставкасӧ восьтігӧн юӧртісны, мый Росгвардиялӧн тӧжд-могыс уна. А кымын урок нин петкӧдліс коми кыв да литература курсъяс дырйи! – А мамӧй гортӧ мӧдӧдчис, шуис меным «шойччан жырйын» войковтны. Том зонлӧн и сцена вылын, и олӧмас чужӧм вывсьыс нюмыс оз куслы. Но кадыс кольӧма да, Светлана Мальковалӧн дум-кӧсйӧмыс вежсьӧма. Одыбын да и мукӧд сикт-грездын тшӧтш колӧ бӧр восьтыны аптекасӧ. –Мам бӧр Кулӧмдінӧ муніс, ме ӧтнам карын коли, – висьталіс Илья. Унаӧн локтӧмаӧсь велӧдчынысӧ сьӧрсьыс машинаӧн рулитан правонас. Коркӧ найӧ волісны жӧ татчӧ да, зэв любӧпырысь висьтасис гортын. «Рӧдвуж» ансамбль котыртчӧма Ненеч кытшса Несь сиктын 2005 воын. — Томулов эськӧ чужан кывсӧ гӧгӧрвоӧны жӧ, но мыйлакӧ рочасьӧны. –Войвыв кӧр йывмӧмысь видзан уджыс экология видзӧмын зэв колана. Но медся тшӧкыда миянӧс ичӧтдырйи позис аддзывны Изьва ю дорысь. Но корӧны кӧ сьӧм, звӧнитлӧй, тӧдмалӧй, збыльысь-ӧ отсӧгыс колӧ. Ми тшӧтш чолӧмалам Валентинаӧс да сылысь котырсӧ ыджыд вермӧмӧн. Чолӧмалам енбиа нывъясӧс да налысь ёртъяснысӧ выль сьыланкывйӧн. И мед 2021 воыс ваяс быдӧнлы гортас став югыдсӧ, шудсӧ да ладсӧ! Вичко гӧгӧрыс – джуджыд ӧграда, йӧрас – яръюгыд мича дзоридзьяс. Гашкӧ, ті тӧданныд сэтшӧм йӧзӧс, кодъяс вермасны отсавны миянлы. Быттьӧ кодкӧ кутӧ, мыйкӧ падмӧдӧ восьтыны миянлы сылысь ӧдзӧссӧ. – А вир-яйлы вӧлі шоныд, курткаясным кӧдзыдсьыс бура видзӧны да. – Тайӧ ставыс сьӧлӧманым, и нинӧмӧн нин Изьватӧ сэтысь он вушты. А ме пӧ медъёна «вися» коми культура, коми кыв, коми морт вӧсна. Врачӧ кӧ муна велӧдчыны, латыньыд меным комисьыд ёнджыка ковмас. Бергӧдчыласны вӧлі да видзӧдласны, мый бара кӧсйӧны вӧчны накӧд. —Первойсӧ велавтӧгыд уна мӧстӧ лысьтӧмысь висисны-юкалісны кияс. –Буретш во сайын ме лэдзи ассьым сольнӧй альбом, – висьталӧ ныв. Валерий Маркелович нӧшта ӧтчыд казьтыштіс йӧзлӧн горшлун йылысь. «Обдорянка» тшӧкыда петкӧдчӧ Салехардса да Ямал кытшса гажъясын. –Тешкодь лоӧмтор вӧвлі и мекӧд некымын во сайын, – казьтылӧ ныв. Чукӧртчылӧм вылын сёрнитіс и республикаса юралысь Владимир Уйба. Россия пасьталаысь уполномоченнӧйяс та йылысь уна нин сёрнитлім. Вочакывйыс зэв кокни, но воӧдчыны сыӧдз ни ӧти команда эз вермы. Вит воӧн сэтчӧ ковмас кыпӧдны оланін либӧ лӧсьӧдны овмӧс-бизнес. А вӧр-ватӧ ӧнія таргайтӧмнад сэтысь пышъяс и бӧръя звер-пӧткаыс. Музеяс регыд позяс аддзыны и вуз помалӧм йылысь сылысь дипломсӧ. Гаж вылӧ воысьясӧс медводз тӧдмӧдісны музей-библиотекалӧн йӧрӧн. Войнас нин унмовсигӧн югнитіс мӧвп, мый сӧмын тадзи и колӧ лоны. Шеднысӧ эськӧ нинӧм эз шед, но гӧрд чериысь юкванад вердісны жӧ. Тайӧ вулканас кратеръяс дорас уна розь, кытысь петӧ сероводород. Ставнас жюри донъяліс Россияса кӧкъямыс регионын 129 йӧзӧдӧмтор. Сійӧ вӧлі важсьыс на мича, быттьӧ воясыс абу и вошйылӧмны сыӧдз. Пырӧмӧн тшӧтш кылі горзӧм – мама-пиа пинясины, тыдалӧ, шыд-сьыс. Колӧ орйӧдлыны вӧрсӧ, сэсся эстакада вывсянь гӧгльӧдлыны доддяс. Совхозад уджалігӧн Ужбурысьысь турун вӧлі вила доддьӧн кыскалам. Сэтшӧм кымын жӧ и мупытшса озырлун перйысьяслӧн оланінлӧн помыс. — Мукӧдлаын тадзи оз нин вӧчны, кокньӧдчӧм могысь снимок сетӧны. — Тягачтӧ шыблалӧ ӧтарӧ-мӧдарӧ да, чеччӧдлӧмсьыс весиг пӧсявлан. Позьӧ и чомӧрасьны, тшӧтш и нимӧдны видз-му овмӧсын зільысьясӧс. И ӧнӧдз оз вермыны «Ютэйр» авиакомпаниялысь перйыны билет донсӧ. Ӧд туроператорыс путёвкаыскӧд йитӧдын вӧчис нин кутшӧмкӧ рӧскод. Эска, нылӧй оз янӧд менӧ, а сӧмын нимкодьӧдас аслас вермӧмъясӧн. –Меным важӧн нин вӧлі окота татшӧм гитараа рыт вылас шойччыштны. Кыдзи висьталіс Галина Николаевна, висьтъясас сюрӧсыс – олӧмысь. Слабог, мый кӧть неуна зэрыштіс на да, ӧзйылӧмъясыд ваймыштісны. А сьӧмыс тайӧс вӧчӧм да улича ним вежӧм вылӧ пӧшти ӧтмында колӧ. Гора гӧлӧса, гулыд серама, ловтӧ кыпӧдысь да удж вылӧ ыззьӧдысь. Эпидемиологъяс серти пӧ, вермас арся грипп дорад тшӧтш пысасьны. –Конституцияӧ вежсьӧмъяс вӧсна гӧлӧсуйтӧмыс пырас миян историяӧ. — Медводдзасӧ ме пыр жӧ кириті, сэтчӧ весиг автобус оз ветлы да. Ме зэв ёна радейта юксьыны сійӧн, мыйысь сьӧлӧм-лов вылын долыд. Тӧв воас да, колӧ лун и вой тышкасьны лымкӧд да вильыд туйяскӧд. Оланпас торкалӧмӧн пӧрӧдчысьяслы, дерт жӧ, ковмас мынтыны штрап. И та вӧсна талун зэв тӧдчана быд ногыс отсавны челядя семьяяслы. Сэнi йӧзӧдӧма война вылӧ вет-лысьяслысь снимокъяс да ним-вич-ов. Мыйла пӧ меным сійӧ, сиктын олысьтӧ олӧмыс ачыс велӧдӧ быд уджӧ. Майор бӧрся кыпӧдчӧмаӧсь и боечьяс да бӧрыньтӧмаӧсь фашистъясӧс. Тайӧ подвигсьыс майор Ракинӧс наградитӧмаӧсь Гӧрд Знамя орденӧн. –А кыдзи тэ йӧзсӧ ыззьӧдін, мыйла сэтшӧм ӧдйӧ гижӧдчысьыс содіс? Электрикыд юӧртӧма, мый вӧзйӧ пӧжарысь видзчысян зэв бур прибор. Вӧзйӧ кӧ мынтысьныводзвыв, бурджык ӧткажитчыны татшӧм вузӧссьыс. Сьӧма отсӧг вылас шуис дзоньтавны оборудованиесӧ сувтӧдан ангар. Ок, и сьӧкыд жӧ вӧлі бӧрйыны медся-медсяяссӧ та мында снимоксьыд! Сэтшӧм пӧтӧса вӧлӧма дозмӧрыд, мӧд лунас на лунтыр эг сёй гортын. Библиотекаыс, кыдзи ӧні пӧшти быдлаын, меститчӧ культура керкаас. Торъя аттьӧ висьталам библиотекаын зільысь Алла Кимовна Динакалы. Врач кӧ ас кадӧ казялас кӧсӧй синсӧ, сійӧс позьӧ бурдӧдны ӧчкиӧн. Урыд эськӧ пельк, пу йылӧдзыд здукӧн каяс, пуысь пуӧ на чеччалас. Гӧрдӧдтӧдз мыссим пывсянын, а сэсся войӧдзыс пукалім бипур дорын. Пывсян корӧсь вӧчигӧн кыдз дорӧ сідзжӧ тэчӧ-пукталӧ турун-быдмӧг. Командаясӧн венласигӧн мужичӧйяс ытшкисны 20 метр, аньяс – 10-ӧс. Батьлӧн эмӧсь жӧ наградаяс, но вылӧ асьнысӧ некор эз пуктывны. <> Карын пӧ лавкаысь кӧнтусь вый ньӧби, но джӧмді да уськӧді-жугӧді. Уськӧдчис пӧ ме дорӧ, юасьӧ, а ме сылы шуа, мый вый дозсӧ жугӧді. Тьӧтӧй кокниа нин лолыштіс: выйыд пӧ мый, и сытӧг олам, ог кулӧй. Талун кежлӧ йӧзкостса ворсанногыс Изьва вожын абу на ёна сӧвмӧма. Ляйысь вичко дыр кад сулалӧма кушӧн, и воясӧн стрӧйбаыс киссьӧма. –Нӧшта ӧтчыд пасъям, мый Волся – Комиын нималана да тӧдчана сикт. Чужан мулысь историясӧ, сылысь геройяссӧ быть колӧ тӧдны быдӧнлы. Ӧні сылы 22 арӧс нин, Луздорын асшӧр овмӧс кутысьясысь медся том. А видзӧдлыны эм мый да кытчӧ, сӧмын чатрасим да быдторйӧн шензим. Россияса уна сикас кывъяслӧн коланлун йылысь сёрниыс кыптыліс жӧ. Водзын пӧ вӧрса быд шор дорын вӧлӧма сюмӧдысь татшӧм вӧчӧмторйыс. Кутшӧм сӧмын тшайӧн, варенньӧӧн, джемӧн, маӧн тані эз гӧститӧдны. Школаын уджыс кажитчӧ, да и челядьыс тані зэв шаньӧсь да югыдӧсь. Сідзжӧ тӧдчӧдіс, мый СТД-ын ӧні абу нацтеатръяс кузя программаыс. Костюмыс уна да мича – быттьӧ музейын петкӧдлӧм вылӧ дасьтӧмаӧсь. Гартыштiм кабалаӧ книгаяс, а лыддьысьысьлы позис босьтны любӧйӧс. Волісны Паджгаысь, Лӧзымысь, Выльгортысь да Сыктывкарысь семьяяс. Клятватӧ висьталігӧн весиг эг джӧмдыв, пыр видзӧді «шалаш» вылад. Найӧ аддзысьлісны челядькӧд, висьталісны асланыс петасъяс йылысь. Бать-мамсӧ куим-нёль час кежлӧ мездылӧмаӧсь кагасӧ дӧзьӧритӧмысь. Медводдзаысь клубса сцена вылӧ петӧма квайтӧд классын велӧдчигӧн. Василиса первой окотапырысь сьыліс, сэсся, тыдалӧ, дышӧдны кутіс. Удайтчылас-ӧ коркӧ лыддьыны ёртъяс кытшын ассьым медбур кывбур?». Пыдди пуктана лыддьысьысьяс, чолӧмалам тіянӧс Ыджыд Вермӧм лунӧн! Уд лоӧма медбур вӧралысьӧн, но тайӧ абу кажитчӧма старейшинаяслы. Кӧнтусь выйӧн неыджыд би вылын пражитам шырӧм яй, капуста да лук. Ӧтиыс ӧні велӧдӧ Сыктывкарса университетын, а мӧдыс велӧдчӧ сэні. Сёяныд тані прӧстӧй, но чӧскыд да гортса: чери, кӧр яйӧн макарон. Ме босьті снегоходсӧ да кӧръяссӧ пановтӧмӧн корси мича ракурсъяс. 2014 восянь «Монди СЛПК»-ын уджалӧ специалистъясӧс дасьтан школа. Челядьлы июль помас дзик нин телепит, шойччӧм йылысь и сёрнитӧны. «Коми велӧдысь» кежлӧ ковмис войяснас дасьтысьны да, ёна и мудзи. И найӧ абу мыжаӧсь сыысь, мый миянлы ковмис налы паныд тышкасьны. Диссертация сӧветын 25 мортысь23-ӧн вӧліны ме дор, кыкӧн – паныд. Тайӧ тшӧтш жӧ лои медводдзаысь, кор кывбуръясӧс видзӧдысь кывзіс. Медводдза зонмыс (ведущӧйыс) кольлӧма нывтӧг да кутӧма ки чышкӧд. Важкуръяса овмӧсыс энданвыйын нин вӧлі да, ӧтувтім миян борд улӧ. Витӧд лунсӧ коллялім Иркутскӧдз туйын да тайӧ карнас тӧдмасьӧмӧн. Пес вылӧ шогманас лӧсасъяс вӧчалім, — висьталіс Иван Степанович. Лёк югӧрысь видзчысян кӧлуй эз вӧв, сӧмын спецовка да дӧра маска. Мукӧддырйиыс паччӧрӧ куйлыштны кайлі да, дзик пыр юрӧй висьмыліс. Со Машуклы чужан лун кежлас козьналім понпи – Коржик нима шпицӧс. – Тайӧс ставӧн нин тӧдӧны, кӧнкӧ, но век жӧ юала: мыйӧн бур маыс? Менам уна гончӧй шедӧдлісны выставкаясын зарни да эзысь медальяс. Торйӧн нин нимкодь, кор миян ныв-зон вермӧны уна сикас конкурсын. А ӧні быдлаті висьӧ, и чайта, мый тані ветлӧдла да, бурджык лоас. Воӧм бӧрын тӧлка морттӧ корӧмаӧсь веськӧдлыны Палаззяса колхозӧн. Раиса Ивановна нёль во уджаліс Палаззяса кӧкъямыс класса школаын. Раиса Ивановна Вагнерлӧн, чайтсьӧ, велӧдчысьыс джын республикаыс. Огӧ пӧ тӧдӧй, кыдзи кагукным велӧдчӧ, кор ми лунтыр удж вылынӧсь. Гостиницаяс классифицируйтӧм йылысь сёрниыс мунӧ 2018 восянь нин. FIB-са войтыр видзӧдлӧмаӧсь тайӧ туй морт керкаяссӧ да ошкӧмаӧсь. Бакурса велӧдысь-велӧдчысьяс окотапырысь жӧ аддзысьлӧмаӧсь накӧд. Съёмкаыс мунӧма Усогорскысь челядьлӧн творчество керкаса музейын. Ӧтчыд лавкаысь петігӧн менӧ паныдаліс зонка да корис «нянь вылӧ». –10-11 классъясын нывъёртӧй «висьмӧдіс» менӧ кореяса сериалъясӧн. А Енсянь велӧдысьяс туйдӧны асланыс олӧмӧн, асланыс висьтасьӧмӧн. Нывъяссяньыс паськаліс кутшӧмкӧ зэв ён вын, рочӧн кӧ, энергетика. Тайӧ хоббиыс аньӧс уналаӧ нин вайӧдлӧма да выль йӧзкӧд тӧдмӧдӧма. Да и водзті клубад мужичӧйяс гудӧкасьӧны вӧлі, а бабаяс йӧктӧ-ны. 60 километр пыднаысь вӧлі петкӧдӧны, а ми туй вӧчам делянкаӧдзыс. –А видеокамераясысь снимок-гижӧдъяссӧ ті видлаланныд-видзӧданныд? Челядь кӧ вошасны камера син улысь, бать-мамыслы пыр жӧ воас смс. Звер-пӧткаӧн, быдсикас вотӧс-тусьӧн да тшакӧн вердіс матысса вӧр. Павелыс вӧлі ва туй видзысь, Эжва вылын бияс (бакенъяс) ӧзталысь. Ӧгаш ӧтнас быдтіс вит челядьӧс, ставныс петісны олӧмас бур йӧзӧн. Ручысь локтігкежлӧ вокъяс пыртӧмаӧсь корӧсь да пуктӧмаӧсь зыбкаӧ. Петкӧдчасны пузчужысьыслӧн кокъясыс да, матыстчӧны лысьтысьысьяс. Сысянь накӧсӧн – гӧрд пельӧс, ӧбразъяс улӧ сувтӧдлӧмаӧсь пызансӧ. Кор воссис обласьтса больнича, татчӧ ыстісны еврей-бурдӧдысьясӧс. Патераыс пыр ва руа вӧлі, ӧдзӧсъяс дундісны да оз вӧлі пӧдласьны. Эм-ӧ позянлун отсавны республикаса мукӧд кар-районын быдмысьяслы? Та вӧсна ми ӧтлаынӧсь, и тайӧ – миянлы ставнымлы зэв ыджыд отсӧг. Усис вӧв вывсьыс, ӧти кокыс седлӧ стременасьыс мыніс, а мӧдыс эз. Став колана детальсӧ кӧ выльӧс ньӧбны, заводысь босьтӧм кодь лоӧ. Ок, и сьӧкыд вӧлі сійӧ кадыс, но кык пӧв сьӧкыд вӧлі нывбабаяслы. Но унаӧн мыйлакӧ пискаасисны, а сэсся и дзикӧдз дугдісны сёйнысӧ. Ваас удитлім пыравны уна вылӧ куимысь, быд пӧрйӧ минут вит кежлӧ. Кор миянӧс вайӧдісны лагерас, Сыктывкарысь вожатӧйяс эз на вӧвны. Гортӧ воӧм бӧрын мӧвпышті да шуи аслым: а ӧд ставыс вӧлі класснӧ! –Ассьым уджӧс зэв ёна радейта, ӧд сійӧ вайӧ меным ыджыд долыдлун. Бӧръяас тшӧтш пыртӧма снимокъяс, гӧгӧрвоӧдӧмъяс да содтӧд юӧръяс. Тадзи и чужис мӧвпыс бать-мамлӧн керкаын восьтыны культура шӧрин. И сэні уялӧмысь вештысьны жӧ колӧ. Татшӧм дивӧсӧ первойысь аддзи! Горшысь да нырысь вата пома тувйӧн босьтӧны анализ, сӧнысь – вир. Унджыкыс кызӧны, кодъяскӧ ньӧжйӧник, а кодсюрӧ лёкысь курксігмоз. На лыдын и Печораса «Досуг» культура шӧринын зільысь Олег Исаков. Мӧдысь кӧ кутасны сюраӧс школа дорысь, штрапыс содас некымын пӧв. –Но вӧтӧ весиг Нева вывса карын пыр уськӧдчӧ Аранеч, – юксис ань. Горсъясас видзлӧмаӧсь порок-пистон да косьтылӧмаӧсь кепысь-носки. Йӧзыслы окота кӧр да скӧт видзӧм, чери кыйӧм йылысь унджык тӧдны. Но йӧзыслы быттьӧ тайӧ этша, найӧ нӧшта и нӧшта кӧсйӧны видзӧдны. –Сёйысь вӧчасьнысӧ кыдзкӧ виччысьтӧг заводиті, – висьталӧ Оксана. Тайӧ каднас нылӧс шулӧмаӧсь ичмоньӧн, а куим во мыстиыс – моньӧн. Погрузчик сӧвтӧ керъяссӧ лесовозъясӧ, быд машинаӧ торъя чукӧрысь. Позьӧ видлыны и борщевикысь, – шмонитігмоз вочавидзис специалист. Василий Чупровлӧн висьталӧм серти, кабаласӧ медбур вӧчны пипуысь. А таво нин заводитӧмаӧсь апрель 12 лунӧ, тулысыс шоныд вӧлӧма да. Шуам, Уфаын сэсэнъяслӧн конкурсын вермӧмысь 10 сюрс шайт сетісны. Мам нэмсӧ шуліс, мый механизаторалан воясыс медся шудаӧсь вӧліны. Посёлокас, кӧні матӧ нёль сюрс олысь, пӧдлалӧмаӧсь амбулаториясӧ. Уколасьны кӧ ковмас, дас лун быть лоӧ волыны Ухтаӧ. Со и арталӧй. Тувсовъя сьӧдасьӧм лым моз сійӧ бырис, йиджис кокувса пӧтшвааныс. 29 арӧса мужичӧйӧс чужанінас виччысисны гӧтырыс да нёль челядьыс. Мӧдлапӧлыс матысмӧ ньӧжйӧ, но латшкӧсіник зонка зумыда пелысасьӧ. Медбӧрын динамикын шыасис диктор: «Москваын вочаалӧны Гагаринӧс». Меным Дима верӧсӧй ёна отсасьӧ, сытӧг менам эськӧ нинӧм эз артмы. Водзтіджык пӧ тӧді кӧ, мый медицина дорӧ сямӧй эм, велӧдчи эськӧ. Машинанымӧс нин тӧдӧ да, аддзӧ кӧ, мый матыстчам, дзик пыр пышйӧ! Печора ю кузя кывтім Ортиноӧдз, ю вомӧдзыс кызь километр эг воӧй. Сувтӧдім Василий Николаевич Латкинӧс казьтылан дасысь унджык пас. – Сэсся тӧдсаяс и вӧзйисны, ачыд пӧ верман жӧ вынтӧ сэні видлыны. Кӧть ветеринарӧ абу велӧдчылӧма, видзанторъяссӧ ань бурдӧдӧ ачыс. Ӧтлаын пицца пӧжавны – ас киӧн вӧчӧмыд, вӧлӧмкӧ, медся на чӧскыд! Уджалам нин торъя петасъяс вылын, петкӧдлам найӧс юбилей лунъясӧ. Медмичасӧ — «Юрган» — вӧзйӧма Кулӧмдiн районысь Ирина Портнягина. Республикаса юралысь Владимир Уйба тшӧкыда жӧ сёрнитлӧ «Юрганын». Миш лэптіс юрсӧ, видзӧдліс гӧтырыс вылӧ кос, гырд синнас да шуис: Трипан Маш быттьӧ виччысьӧма найӧс, вӧччӧмӧн пукаліс пызан сайын. –Талун Россия пасьталаын сӧмын дас кӧкъямыс татшӧм Ёртасян керка. И тыдовтчис, мый асьным зэв енбиаӧсь, и абу быть кодӧскӧ медавны. Ог тӧд, кыдзи техника боксяньыс, но сы вылӧ видзӧднысӧ вӧлі любӧ. Улыс судтаас дыр кад меститчисны библиотека да музыкальнӧй школа. Миян папным абу на дзик коми, и быть мыйкӧ висьталӧ кагалы рочӧн. А ыджыд мам шогпырысь висьталӧ, мый саймовтчӧма кытчӧкӧ кӧртӧдыс. –Меным медся бур мортыс, идеалыс – мамӧй, – небыда висьталіс ань. Снимокъясыс Коми Республикаса войтырлӧн Ёртасян керкалӧн сайтысь. Чайтанныд, медводдза паныдасьӧмсянь радейтчыны вермӧны сӧмын йӧз? –Кулӧмдінын миян вель ыджыд град йӧр вӧлі, быдторйыс сэні быдмис. Аддзыны велӧдысьясӧс, кодъяс онлайн кутасны нуӧдны накӧд урокъяс. А дас минут мысти пӧ экскурсия лоас – мунам кораллъяс видзӧдлыны. А Гайлы ковмис корсьны челядьлысь кепысьсӧ, кутны «мыж вӧчысьсӧ». — Аддзысьлім, сёрнитім, бӧрйим сьыланкывъяс да заводитім уджавны. Талун котырын 15 морт, томджыкъяс и олӧмаяс — 23-сянь 66 арӧсӧдз. —Бур кӧть, нылӧй матын олӧ, — водзӧ висьтасьӧ Татьяна Алексеевна. Изьваысь Игорь Колесовлӧн пасйӧдъясын тайӧ торйӧн нин бура тӧдчӧ. Кыдзи висьталі нин, Марат Светлана гӧтырыскӧд быдтӧны ныла-пиаӧс. –Дерт, быдсямаыс вермас лоны, но ме ог радейт та йылысь сёрнитны. Но ӧтторъя усьӧ син улӧ юӧрыс, мый кодӧскӧ бара на бӧбйӧдлӧмаӧсь. Асьным тшӧтш радӧсь, мый миян «Гаж» артмис, — кывкӧрталіс Ксения. Та йылысь сёрнитчӧм сайын – збыльысь ӧтувъя да ыджыд водзӧса удж. Нӧшта юалӧмъяс: мыйла Кудымкар шӧрын важӧн нин повтӧг «шӧйтӧ» ош? И сьӧмсӧ медвойдӧр колӧ вичмӧдны туризмын зільысь бизнеслы аслыс. Дерт, та дырйи вежӧрад воас и лёкыс, и бурыс, мый вӧлі во чӧжнас. Кужӧмаӧсь тай вӧччыны шуда гозъя – Полина да Артемий Барсуковъяс. Бӧръя кӧкъямыс воӧн татшӧм ногӧн налы вичмӧма 328,7 миллион шайт. Найӧ и тундрасӧ бура тӧдісны да паныд сувтлывлісны командиръяслы. Но тайӧ элитаыслы паныд миян сюрис асланым элита – кӧр видзысьяс. Найӧс эз лэдзлыны йирсьыны, азьгум эз сёйны да, йӧлыс зэв чӧскыд. Колӧ ньӧбны лысьтысян аппаратъяс, кыпӧдны выль скӧт карта да с.в. Талун Керчомъяын нёль фермер, и ас овмӧсъясын вӧдитӧны на скӧттӧ. Ветлывлісны весиг юркарбердса Заречьеӧ, кытчӧ абу кокни воӧдчыны. Воклӧн серамыс петіс да вочавидзис: лешакыс пӧ тай тэнӧ новлӧдлӧ. Ас кадӧ котырнас веськӧдлісны Сергей Трушин да Людмила Частикова. «Ижма» котырсӧ лӧсьӧдны мӧвпыштӧма Зоя Брылева, музейын уджалысь. Но ӧд тадзтӧ пӧ став посньыд черисӧ кыям да мый мӧдам сёйны аски? А олӧмас быдтор овлӧ: и радлуныс да шудыс, и шогыс да ускӧттьӧыс. Торйӧн нин сьӧлӧмсянь лыддя коми йӧз да аслам чужан Изьва йылысь. Медся тэрыбъясыслы вичмӧ медшӧр козиныс – сьӧмгаа ыджыд черинянь. Сиктын олӧмтӧ ме нэмсӧ радейті, но вӧлӧм нинӧм сы йылысь ог тӧд». «Гожӧмнас менам шойччыны ветлігкості мастерскӧйын ыпнитліс пӧжар. А медым быдтыны татшӧмнас, аслыд колӧ быд боксянь тыр-бурӧн лоны. Сідзжӧ радейта роч да суйӧрсайса кывъяс вылын лыддьыны кывбуръяс. Быд выль морт, кодкӧд тэ сёрнитан – тайӧ выль олӧм, выль история. Кольӧм восянь лои «Коми йӧзӧдчан керкаын» веськӧдлысьӧс вежысьӧн. «Коми йӧзӧдчан керкаын» веськӧдлысьӧс вежысь да «Коми му» газетын Арпияныс крепыдӧсь, юӧ лэдзӧм бӧрын найӧ ӧдйӧ велалӧны овны сэні. Артмас кӧ тайӧс вӧчны, чукӧртӧй ассьыныд команда да тшӧтш ворсӧй. Командаяс та вылӧ ылӧсас вочавидзисны да содтӧд син эз нажӧвитны. Чукӧртчӧмаяс видзӧдісны режиссёр Никита Белорусовлысь «Католиков. Камчаткаын кӧ он кайлы вулкан вылӧ, сідзкӧ, он и волы Камчаткаас. Но мукӧдсӧ концерт дырйи он на вермы сьывны, вывті кӧ «ёсь» сійӧ. Маш мыйкӧ содтыны на кӧсйис, но воссис лавка ӧдзӧс, да пырис Аля. Но лад вылӧ воӧм бӧрын ставӧн уськӧдчисны сывъявны том нывбабаӧс. –Ті ӧд тӧданныд, ме орчча посёлокын вердчанінын пусьысьӧн уджалі. Медводз пӧ трассасӧ тшӧтш лӧсьӧді, взрывъясӧн посньӧдлі кын мусӧ. Дерт, вӧрыс, а сідзжӧ и кылӧдчигӧн вӧдитчан кӧрта кӧлуйыс вӧйліс. Ми ӧд ог асфальтаӧс корӧй, мед кӧть нин грунтовкасӧ бура вӧчасны. А сы вылӧ микрорайонас олысьяслӧн абу сьӧмыс ни колана техникаыс. Аньыс вермас и ас вылас гижӧдны ружьесӧ либӧ сдайтны утилизацияӧ. абу вермӧма петавны гортсьыс, посводзас ваыс коскӧдзыс вӧлӧма да. Локтісны дас квайтӧн: унджыкыс Сыктывкарысь, мукӧдыс ас районысь. Дерт, татшӧм ногӧн велӧдчигӧн урокъяс кутасны помасьны сёрӧнджык. Кольӧм во гожӧмнас, помнитанныд кӧ, ойдлім помасьлытӧм зэръясысь. А мамтӧг кольӧм пиянӧс кутӧны да мӧдӧдӧны Тверь обласьтса шӧринӧ. А мамтӧг кольӧм пиянӧс кутӧны да мӧдӧдӧны Тверь обласьтса шӧринӧ. Кӧнкӧ кӧ удж эм да бур нажӧтка вештӧны, та йылысь ӧд ӧдйӧ кывсьӧ. Нимкодь, мый Кырнышаын да Скӧрӧдумын лыддьӧны жӧ коми петасъястӧ. Кадыс эм на да, видзӧдлам, кандидатпуяссьыд коді мыйӧн петкӧдчас. Сылӧн кывъяс серти, йӧзлы отсӧгсӧ колӧ сетны кыдз позьӧ ӧдйӧджык. Кор кывсис, мый гожӧмбыд лифтыд оз ло, дерт, ёна эськӧ бротки да. Сэтчӧс веськӧдлысь Дмитрий Рогозин медводз ассьыс зепсӧ тыртӧ да. Та дырйи пыр кутны тӧд вылын, мый олӧмас став бурыс чужӧ семьяын. И куимнанныс — тулыс кодь югыдӧсь да творчествонас ловзьӧдысьӧсь! –Вермас-ӧ шыӧдчыны ӧтчыдысь сетан сьӧма отсӧгысла кагалӧн батьыс? –10 сюрс шайтсӧ вуджӧдӧны сӧмын шыӧдчӧмын индӧм банкса тшӧт вылӧ. Елена гӧтырыс ас кодьыс жӧ киподтуя ань, зільӧ школаын пусьысьӧн. А ме сы вылӧ ньӧби плака-пӧв, да вокъяс вӧчисны Вад ты дорӧ пирс. Олӧм вылӧ ставыс орччӧн, сӧмын китӧ нюжӧд да воськовт керка саяд. Ӧд сійӧ син бугылькӧд ӧтувъя кодь, та вӧсна мортыс аддзӧ бурджыка. Англияын лӧсьӧдӧмаӧсь лётчикъяслы и войын бура «аддзан» приборъяс. – Верӧс сайӧ петігӧн кызь вит арӧс меным вӧлі, а ӧні ӧкмысдас нин. Водзті челядьтӧм семьяыд эз вӧв, быд керкаын йылӧмыс вит да квайт. А Антонида Афанасьевна Ситкаревалы еретничаыд олӧмас паныдасьлӧма: Кӧсйысяс кӧ кодкӧ, бара жӧ юалӧм – кыдзи сійӧс Берёзовкаӧ вайнысӧ? Кольӧм кадас вӧйтчӧмӧн оз гажтӧмавны, а водзмӧстчӧны творчествоын! Но став тайӧ мичлуныс татчӧс вӧр-ва озырлунсьыс сӧмын неыджыд пай. Вылӧ донъяла сылысь чужан кывйӧн сьӧлӧмсяньыс, кужӧмӧн вӧдитчӧмсӧ. Гӧгӧрвоана, ас овмӧсъясын некутшӧм селекция йылысь и сёрни эз вӧв. Гӧгӧрвоана, тані сёрниыс мунӧ оз яй да вурун быдтӧм-иналӧм йылысь. Мыйӧн нӧ пӧ ме мыжа, правдайтчӧма мамыс, сы мында челядь менам да. – А ме сыысь дас квайт арӧсӧн ыджыдджык да, сійӧ меным кага пыдди. Паныдасяс кӧ ӧні вӧвлӧм велӧдчысь, сьӧлӧмын быттьӧ ёкмунлас мыйкӧ. Тӧлыс кӧ талань пӧльтӧ, сэтшӧма газ дукӧн ӧвтӧ, лолавнысӧ нинӧмӧн. Снимокыс да гижӧдыс Кӧрткерӧсса библиотекаысь медиаволонтёръяслӧн. Кемьын миянӧс виччысьӧмаӧсь нин, командаын чукӧрмим кӧкъямыс морт. Артистъясыс петкӧдчисны сорасӧн француз да якут паськӧм кышалӧмӧн. Сылы ёна отсасьӧны матыссаыс: кӧрым заптӧмӧн кӧть йӧв-яй иналӧмӧн. Посни челядь оз ветлыны садйӧ, а волӧны лунтыр кежлӧ тайӧ керкаас. Рытыс коли зэв гажаа, унаӧн тшӧтш и выль тӧдӧмлун сьӧрсьыс нуисны. Сылӧн сьӧлӧмас ыпъялӧ ыджыд кӧсйӧм – быть аддзыны шуд вайысь изсӧ. Окота, медым и челядь пыдди пуктісны ас войтырлысь кыв-культурасӧ. Сиктса йӧзкӧд аслас творчествоӧн юксис коми гижысь Нина Обрезкова. Сьылім-йӧктім асьным жӧ, дублёръястӧг, кыдз шуласны, кыдзи сяммим. А ми, ӧти классын велӧдчысьяс, дзик быд во аддзысьлам-паныдасьлам. Аддзысьлӧмъясыс воӧмаӧсь сьӧлӧм вылас и ныв-зонлы, и велӧдысьяслы. Автобусын вӧліны тшӧтш Луздор да Койгорт районъясысь резервистъяс. Йӧктӧмысь кындзи сійӧ велӧдӧ и сценкаын ворсны, а сідзжӧ аэробика. Комиысь Айму вӧсна Ыджыд тыш вылӧ мунлӧмаӧсь кызь кӧкъямыс гижысь. Быд юкӧнтор вылӧ кисьтам 2 ыджыд паньӧн чипан колькъя-йӧла гудрас. Босьтім эськӧ гырысьджыкӧс нин – 8 да ыджыдджык арлыда ныв-зонмӧс. Концертлы кывкӧртӧдсӧ вӧчис выль обработкаа «Маръямоль» сьыланкыв. Шензи, ӧд дадьсӧ чукӧртіс дзик ӧти кӧрт тувтӧг, а пуыд оз нюклясь. Кӧръясыд тані и транспорт, и вердысьяс, и сьӧм нажӧвитысьяс пыдди. – Школа помалысьяс локтасны миян дорӧ уджсӧ бура тӧдысь йӧзӧн нин. На вылӧ видзӧдӧмӧн сэсся позяс аслам уджӧ кутшӧмкӧ выльтор пыртны. Нӧшта зэв нимкодь, Межадорса ныв-зон кыпыд концерт дасьтӧмаӧсь да. Медбур спидкуберыс 6 секундаысь регыдджыкӧн чукӧртӧ Рубик кубиктӧ. Колӧ пасйыны, медся ыджыд кубикыс – 3 метр ыджда да 500 кг сьӧкта. Изьва районса Мокчойысь Ольга Ануфриевалӧн керкаын вель уна олысь. Ёна отсасьӧны нуӧдны татшӧм аддзысьлӧмсӧ библиотекаса волонтёръяс. На костын веныс вель ёсь артмис, некоднанныс эз кӧсйыны ворссьыны. – Тыдалӧ, унатор вежсис и билы паныд водзсасьӧм кузя оланпасъясын? Вайлісны рос-лапсӧ эз ӧтилаысь, лёк югӧрыс вичмӧма абу жӧ ӧтмында. Снимокъясыс Коми Республикаса вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрысь. Кольӧм шойччан лунӧ Кулӧмдін районса Пожӧгын, ок, бура гажӧдчисны! Гозтӧг кольӧм зон сувтлӧма водзас да дасьтысьӧма кутны выль нылӧс. Торйӧн нин сьӧкыд лысьтысьысьяслы, кӧть и уджалӧны лун кост мысьт. – Куим час асылын локтӧны, сэсся вежсьӧны, дасьтӧны став коланасӧ. Пӧттӧдзныс сёясны да куйлӧ-ӧ-ны, узьӧ-ӧ-ны, налы сэтшӧм лӧ-ӧ-сьыд. Коймӧд лунас шойччим, сідз шусяна день-тюлень вӧлі, миян ногӧн кӧ. — Кутшӧмкӧ торъя ыджыд кӧсйӧм эз вӧв, — висьталіс Иван Степанович. Кӧрткерӧсын киӧс веськӧдісны да ыстісны республикаса бурдӧдчанінӧ. Ньӧбим УЗИ аппарат, мыйӧн туялам сӧмын челядьлысь дзоньвидзалунсӧ. Выль АД-мониторыс воис нин, матысса кадӧ виччысям кардиомониторсӧ. – Тимур, тэ роч, а спектакльыс коми, и тэнад рольыд ыджыд, медшӧр. Сыктыв юса восьсаинын гордаяс тӧвйӧны, таво комын квайтӧс арталім. Уткаяс велалӧмаӧсь нин морт сёянӧн номсасьны, быд асыв виччысьӧны. Быд лун волывла карса паркӧ, кӧть эськӧ паркыслысь мичсӧ ог аддзы. Ветліг-мунігӧн бур йӧз пыр мыччӧны меным кинысӧ, аттьӧ налы таысь. Кад мысти видлӧма кореяса фетр-фурнитура, коді ёна бурджык вӧлӧма. – Уна мамлы абу веськодь, мыйӧн ворсӧ кагаыс, – водзӧ сёрнитӧ ань. Татшӧм небӧгыд – бур козин кагалы чужӧмсяньыс да нёль-вит арӧсӧдз. Но юӧрыс кӧ кутшӧмкӧ мыж вӧчӧм йылысь, вочавидзасны дас лун мысти. Сійӧ висьталіс аслас удж да быдлунъя велӧдчӧм-тренируйтчӧм йылысь. Эмбуртӧ ӧд бара на позяс нажӧвитны, а морт олӧмыд ӧтчыдысь сетсьӧ. Ставнас сунгысис налӧн быдлунъя олӧмас, найӧс велӧдӧмас, туйдӧмас. Снимокъясыс Раиса Вагнерлӧн гортса архивысь да Людмила Игушевалӧн. Дзоньвидзалунлы мӧрччӧны и диета да войтырлӧн сёян-юан традицияяс. Артмӧ, быд 100 сюрс олысьысь висьмӧма 203,7 морт (Россияын 249,5). Этшаджык Ухта, Инта, Воркута каръясын, Удора да Усинск районъясын. Ӧд сцена вылын, овлӧ, кызьысь кымын ковмылӧ кыпӧдлыны партнёршатӧ. Зэв шоныда да кыпыда чолӧма-лӧмаӧсь пӧль-пӧчӧс Олӧма йӧзлӧн лунӧн. Ӧд чужанін йылысь колӧ кужны висьтасьны стӧча, лӧсьыда, ыззьӧдана. Мужикъяслысь матькӧмсӧ кывлывлі да, мам вылӧ гусьӧник матька вӧлі. Вералы, кыдзи и сылӧн тшӧтшъяяслы, велӧдчӧм пыдди уджавны ковмӧма. Ӧтчыдсӧ война, кӧть сійӧ и эз ыпъяв Кулӧмдінын, а йӧлӧгаыс кывсис. Татшӧм «вежӧра» камераыс сяммӧ казявны йӧз чукӧрысь колана мортӧс. Руль сайын ветлысьяс тӧдӧны, мый уналаын сулалӧ сідз шусяна муляж. Уджалісны бокиын да, гортас волытӧг сэсянь и босьтісны война вылӧ. Лым пиысь кага корсигкості ыджыд бать вель ылӧ нин вӧвнад рӧдтӧма. Гортын гоз-мӧд чача и вӧлі: дӧра торъясысь ас вӧчӧм акань, лы шег. Отсавны вайсьынысӧ оз ков, позьӧ сӧмын сёрнитны да шыльӧдны сійӧс. А мамлӧн ичӧт чойыс – Татьяна – отсаліс меным лоны рукодельничаӧн. «Монди СЛПК»-ын кыпыда восьтісны сьӧд щёлок пактӧдан выль станция. Миян «турунвиж» республика быд боксянь лӧсялӧ татшӧм корӧмъясыслы. Пӧсылка-бандероль мӧдӧдӧм могысь оз жӧ ковмы дыр сулавны ӧчередын. Ачым уджала сёян-юан лавкаын вузасьысьӧн, радейта быдтыны дзоридз. Та бӧрын бӧр колӧ гаровтны пробкасӧ, медым дозйыс бара эз пӧльтчы. Тайӧ котырыс сюся видзӧдӧ пӧрадок бӧрся, ӧлӧдӧ том йӧзӧс ышмӧмысь. Няйт паськӧмнымӧс сдайтім, а бӧрас мыйсюрӧ бӧр сеталісны сӧстӧмӧс. Ми быд лун ветлім лагерса штабӧ да корим кольны Дарья Никитичнаӧс. Ань медводз босьтчӧма стӧчмӧдны грездса фронтӧвикъяслысь ним-овсӧ. «Коми му» газетын гижлім нин и Владимирлӧн «Гажа вой» клип йылысь. Думышті, мися, миян сиктын челядьлы некутшӧм бурджык ворсанін абу. Ми со ыджыд лайнерӧн петавлім саридзӧ рытъя Сочиӧн нимкодясьыштны. И дзик пыр ылькнитіс-вевтыртіс-петіс син водзӧ важыс, ичӧтдырсяыс. Воддза моз жӧ ӧчеред виччысьӧм бӧрын юклӧны, кодӧс кытчӧ водтӧдны. Сэні петавны коридорӧ оз позь, став олӧм-бурдӧдчӧмыс мунӧ ӧтилаын. Рӧспута дырйи Чилимдін сиктӧ йӧв-яйсӧ сӧмын тайӧ овмӧсыс вайлывлӧ. Изьваын ме уна мый кӧсъя снимайтны, сы вӧсна мый вужъясным сэнӧсь. Медуна талун пӧрӧдчан делянкаыс республикалӧн лунвылын да Удораын. Та бӧрын сэсся бать-мам сёрнитчылӧмаӧсь кӧлысь да приданӧй йылысь. Чеччӧны 5.30 асылын, нуръясьыштӧм бӧрын час мысти нин мунӧны вӧрӧ. А сэсся ӧтлаын келавны кутім, и ӧні зэв нимкодьпырысь уялӧ-варччӧ. Код тӧдас, колӧкӧ, регыд и «Войвыв кодзулысь» сылысь нимсӧ аддзам. Занятие вылӧ воӧмаяс юасисны, кутшӧм сёянӧн бурджык вердны понйӧс. Батьӧ бригадиралігас тшӧкыда рытъяснас пукаліс да «наряд» вӧчаліс. Орччӧн пукалысь суседӧй бокӧ тойыштіс, ролик вылын пӧ найӧ тюрӧны. Игорь Моисеевлы окота лоӧма туявны уна сикас войтырлысь йӧктӧмъяс. Петя ветлывліс сыла пошта вылӧ да нинӧм юасьтӧг босьтліс деньгасӧ. Мый паськыд ю вылын шонді югӧр улын дзирдалысь гыясыс зэв мичаӧсь. –Медводз зілям кутны энь понъяссӧ, – водзӧ нуӧдіс сёрнисӧ вомъёрт. А сэсся босьтчим коч вӧч-ны да, шойччан лунъясӧ ветлывлі отсасьны. Быд во медводдза местасӧ сетам йӧрсӧ мичаа пелькӧдысь выль мортлы. Ставыс тайӧ нуӧдіс видзӧдысьясӧс кутшӧмкӧ аслыспӧлӧс да гуся мирӧ. Культура керкаса директор нуӧдӧ митинг, сэсся юргӧны сьыланкывъяс. Нӧшта ӧт-чыдысь кӧ шуасны вежлавны, ог сяммӧй петны тайӧ дзугсьыс. Радейтӧ чери кыйны, ёнджыкасӧ гожӧмнас, кор ветлывлӧ чужан сиктас. А проектыс ӧд быд автономиялӧн зэв уна, вогӧгӧрся планыс зэв озыр. Ёна мудзи, но та вылӧ видзӧдтӧг, чайта, мӧд во бара на лямпаасьла. Сійӧ воссис март 16 лунӧ Сыктывкарын, финн-йӧгра культура шӧринын. Турунсьыс косьтӧ тшай, кольсьыс пуӧ варенньӧ, лыссьыс тэчӧ корӧсь. Серпас либӧ снимок пыр зіля петкӧдлыны мортыслысь аслыспӧлӧслунсӧ. Пырджык норасьӧны том йӧз, уджыс пӧ абу, некӧн прӧст кад коллявны. Медбурыс, мый том морт аддзӧ чужан Кыдзкар сиктыслысь аскиа лунсӧ! –Вӧлі кад, кор коми кывсӧ зэв ёна кыпӧдісны, – водзӧ сёрнитіс ань. Аттестат вылӧ экзаменъяс сдайтӧм бӧрын пырис велӧдчыны бурдӧдысьӧ. Гимназияас на Илья босьтчӧма дасьтысьны пединститутса инязӧ пырны. А телепонъяссӧ казармаӧ пырӧм бӧрын миянлысь дзик пыр босьталісны. Коминас Наталия сӧмын Красноборысь Оксана нывъёртыскӧд и сёрнитлӧ. –И сэки быть вайӧдла чужанінӧ челядьӧс, – асьсӧ тшӧтш эскӧдіс ань. Алексейлӧн чойясыс — Лидия да Ксения, вокъясыс — Абрам да Николай. Чужан мусӧ татшӧм ёна радейтӧмыс оз петкӧдчы налӧн сьыланкывъясын. Мусир перйысьяссянь сикт-грездын олысьяслы вичмӧ и быдлунъя отсӧг. А мый бурсӧ вӧчӧмаӧсь кольӧм во мусир перйысьяслӧн отсӧгӧн Ухтаын? – И колӧ эськӧ, мед сійӧс переработайтӧмысь мынтысисны вӧчысьясыс. Сьӧкыд коронавируса воӧ содтім 500 гижӧдчысьӧс быд газет-журналлы. Сьӧкыдыс да лёкыс тай вунӧ, а став бурыс да шаньыс сьӧлӧмад кольӧ. Вичкотӧ пыр кыпӧдлісны став мирӧн, сиктын либӧ карын став олысьыс. Фермеръяс кӧсйӧны ньӧбны бур пӧрӧдаа 158 юр скӧт, 17 выль техника. Айму вӧсна Ыджыд тыш дырйи Муста-Тунтуриті мунӧма фронтлӧн визьыс. Шуам, наукаын зільысьяс думышталӧны да пыртӧны сёрниӧ выль кывъяс. Оз-ӧ тайӧ омӧль боксянь мӧрччы кыв вылас, йӧзыслӧн видзӧдлас вылӧ? Тайӧ петкӧдчӧм бӧрас «Дзоридз» котырӧ локталӧмаӧсь сьывны и мукӧд. Комиӧн миян ансамбльын сьылӧны и рочьяс, и украинечьяс, и саамъяс. И пыр зілям выльясӧс вайӧдны котыраным, мед и водзӧ комиӧн сьывны. Сыктывкарса лавкаясын 95-97 прӧчент татшӧм вузӧсыс – бокысь вайӧм. Мӧдарӧ на, эм мый лыддьынысӧ, и «чужӧмбанныс» ӧнія кадлы лӧсялана. –Газет-журналсӧ судзӧдӧны и рӧдвужыслы да тӧдсаясыслы козин пыдди. Кодкӧ операторалӧ да кӧсйӧ быд кадр мичаджыкӧн-лӧсьыдджыкӧн вӧчны. Нӧшта висьталӧмаӧсь, кыдзи колӧ кутны асьтӧ, мед Воланд эз скӧрмы. Тит Ӧльӧксанлӧн Иван пиыс видз вылын йӧз дырйи ньылыштӧма мушырӧс. Но тайӧ вежсьӧмъяс дорас ӧдйӧ велалім, да ворсӧмсӧ найӧ эз торкны. Таво аньлы сетісны Коми Республикаса заслуженнӧй уджалысьлысь ним. Мӧд-кӧ, кӧcйим шойччыштны ас кежысь, некутшӧм «all inclusive»-тӧг. Кӧтӧдiм сӧмын кокнымӧc, коми вир-яйӧн эг и лысьтӧй пыравны Тихӧяд. Лолавнысӧ торйӧн нин: сопка вылас крут туйӧд вель вылӧ кайны колӧ. Кутім повны, мый зэра гымыд дзикӧдз торкас миянлысь шойччӧмны-мӧс. Ачыс Воркутаын чужӧма-быдмӧма, вит во сайын Камчаткаӧ овны воӧ-ма. Вӧлӧмкӧ, тайӧ синваа изсяньыс вулкан йылӧдзыс сӧмын 50 гӧгӧр метр. Лэччигас миянкӧд тшӧтш мунысь туристъяс корисны коми кывйысь урок. Корсьысьӧ тулысъяснас трактористъясӧс, гӧра-кӧдза кежлӧ пӧ колӧны. Ӧтуввезса тайӧ лист бокнас ӧні вӧдитчӧ 100 миллионысь унджык морт. Мӧвпыштлыны кӧ, кыв бырӧмыс зэв топыда йитчӧма и чужанін бырӧмкӧд. Миян кӧ пӧ татшӧм министрыд лоас, майбыр олӧм воссяс пӧрысьӧ-нэмӧ. Мукӧддырйи кӧмкотсӧ унаысь мерайтігӧн тӧдлытӧг орӧдӧны этикеткасӧ. И сьӧлӧм вылын лоліс кокни, ӧд тӧда, мый кагалы гимназияын лӧсьыд. Но, кыдзи и пыр, оз быдлаын шойччӧмысь да оз ставныслы сійӧ вичмы. Бур, пасйӧма кӧ, кор да кыдзи позьӧ бӧр косӧдны мынтӧм нин сьӧмсӧ. На бӧрынӧсь Луздор, Кулӧмдін, Кӧрткерӧс, Удора да Сыктыв районъяс. Сідз, кафеяслы позьӧ нин войбыд уджавны, и спортзалъяс воссялісны. Да, гашкӧ пӧ, ставсӧ бӧр ковмас тупкавны, а йӧзсӧ гортаныс йӧртны. –Важӧн нин кӧсйим волыны Ольга Модестовна дорӧ, – шуисны гӧсьтъяс. Кы-дзи гижӧ Печораысь Евгений Горбушин, бать-мамыс гожйӧны дачаас. Кы-дзи гижӧ Печораысь Евгений Горбушин, бать-мамыс гожйӧны дачаас. Ёся сувтӧ та мында юра стадалы тырмымӧн кӧрым заптӧм кузя юалӧмыс. — Кӧрткерӧс районын тайӧ уджсӧ «Газпром» кӧсйӧ эштӧдны 2022 воӧдз. Татшӧм тышсьыд, гашкӧ, и эм кутшӧмкӧ да водзӧс, но сӧмын ас йӧрад. А сэсся нёль во детсадйын уджсьыс орӧдчывтӧг велӧдчӧма медсестраӧ. Но сэсся ворсысьяс кежисны тайӧ туйвизьсьыс да, водзӧ эз видлавны. Чукӧртім кӧлуйнымӧс да бӧрсӧ бара на дас километр подӧн восьлалім. Садикын воспитательлӧн пиыскӧд пыр ёртаси да, ёна эз и чиршӧдлыны. –Кӧрт чачасьыд ӧд лыйлыны он вермы, – вочавидзис Николай Иванович. «По зову Родины» книгаын гижӧма и миян земляклӧн повтӧмлун йылысь. Воис ӧчередӧй да, мела весиг волісны гортӧдз да лэччӧдісны юркарӧ. Сэсся пытшкӧсын ыпнитіс, мися, вермас ӧд нюжавны уджтӧмалан кадыс. –Ӧні менам абу жӧ ставсьыс вештысьӧма, шуам, жыръяс кӧртымалӧмысь. –Ме тӧда, мый оз ков лэдзчысьны, но ӧд кодарӧ на бергӧдчас олӧмыс. Сідз, неважӧн туясим-корсьысим Тюмень обласьтын да Башкортостанын. И на лыдысь сӧмын ӧти сяммӧма видзны ассьыс сьӧмсӧ – сё сюрс шайт. Либӧ мынтысянныд дона телефонысь, а сы пыдди воис лыа тыра стӧкан. Велӧдӧны кык вежон, тшӧтш и пенсионеръясӧс, кодъяс оз нин уджавны. Но миянӧс шоныда вочаалӧмсьыс дзик пыр вуніс и лёк туйыс, и мудзыс. Колян нэмся квайтымынӧд воясӧ сиктсьыс неылын корсьысьӧмаӧсь мусир. ВОЗ-лӧн юӧр серти, быд нёльӧд велӧдчысьлӧн абу ставыс лючки синнас. Юрнад бергӧдлытӧг жӧ позьӧ синнад «гижны» куйлан «кӧкъямыс» лыдпас. Ачым некытчӧ нин ог петавлы, пукала да узя сӧмын, – висьталіс сійӧ. А сійӧс, мый сэтчӧс войтыркӧд олӧмас вӧвлӧма, мый сьӧкыд гӧгӧрвоны. 1930 воын сэні гозйӧдӧмаӧсь сьӧд юра Персияса ыжӧс да дорсетхорнӧс. Иваново да Ярославль обласьтъясысь вайӧмаӧсь ветымын ыж да вит меж. Тадзи ас му, ас кыв, ас йӧз дорӧ муслуныд нӧшта на ёнмас-крепаммас. Нёль час асылын чечча, шондіыс мыччысьӧ на сӧмын, да муна нин вӧрӧ. Мукӧд вокыслӧн – Валентинлӧн, Леонидлӧн, Генялӧн – асланыс олӧм жӧ. Сідзкӧ, чужанінад бергӧдчыны мӧвп-кӧсйӧмсьыс дзикӧдз эн эновтчылӧй? – Йӧзкостса шылад да фольклор радейтӧмыс, сідзкӧ, ичӧтдырсяньыд жӧ? Нэм чӧжыд сэсся кутас кор лӧня, а кор и гораа, чуксавны ас дорас.». Форумсӧ восьтігас сцена вылын аньяс петкӧдчисны уна сикас бабаюрӧн. Племеннӧй овмӧсъясысь медуна йӧв лысьтӧны Межадорсаын — 8.037 литр. Унджыкыс ӧткӧн и олӧны-быдтӧны ныв-пиӧс, отсалӧны и верстьӧнас нин. Быдӧнлӧн эм аслас радейтана пемӧс, код вӧсна ёнджыка на тӧждысьӧны. Чибльӧг – тайӧ сюмӧдысь кӧш, мыйӧн вӧрса ёль-шорысь юӧны кӧдзыд ва. 1995 восянь май 27 лунӧ Россияын нимӧдӧны библиотекаын зільысьясӧс. Бур кӧть нин, мый быдсикас паразитсӧ да радиациясӧ абу казялӧмаӧсь. Бӧръяыс меститчӧма Сыктывкарын Катаев уличаса 39-ӧд номера керкаын. Дерт, сьӧлӧмным тырӧма вӧлі шогӧн, но вӧлім съёмка вылас сӧгласӧсь. Батьлӧн кувсьӧм бӧрын миянлы пенсия вӧлі сетӧны да, сы вылӧ и олім. А газетысь вӧчасьны заводиті, кор библиотекасянь сійӧс уна сетісны. Вӧчны сійӧс абу сьӧкыд, а тыралӧны (начинкасӧ дасьтӧны) быдсяманас. – А кыдзи тэ верман Зулӧбса «Сударушкаын» сьывны, карын кӧ уджалан? Бергӧдчывны кӧ историяӧ, Рубиклӧн кубиклы тавося майын тырас 48 во. Сэсся кутшӧмкӧ кадӧ котраліс вольнӧя тышкасьӧм вылӧ да футболасьны. – Аддзыла кыськӧ ӧтуввезйысь мича серпас, да аслым лоӧ окота вӧчны. Быдтӧ уна оз, кык парник тыр ӧгуреч-помидор, мукӧд град выв пуктас. Экскурсияӧн волысь челядь пӧ окотапырысь видзӧдалӧны важся кӧлуйсӧ. Уна ичӧт предприятие-котырлы сэки ковмӧма дугӧдчыны асланыс уджысь. – Кӧні да коді медъёна торкалӧ пӧжарлы паныд водзсасян правилӧяссӧ? Сэтчӧ ветлӧм да уна мукӧдтор йылысь висьталіс Надежда Валериановна. Нажӧтканыс вӧлі ичӧт да, ёнджыкасӧ кутчысим ыджыд кӧзяйство весьтӧ. Кӧть эськӧ миян сэн эксперимент улӧ торъя участокъяс вӧлі дасьтӧма. Енбиа артисткаӧс чолӧмавны волісны рӧдвужыс, матыссаясыс, ёртъясыс. «Кимӧститчысьясысь» Сандраӧс ворсі да татчӧ, серамбана да, сюйышті. Ас синмӧн аддзылі коми йӧзлысь оласногсӧ, чӧсмаси налӧн сёян-юанӧн. Ставыс тайӧ сӧстӧммӧдӧ-югзьӧдӧ мортлысь ловсӧ, озырмӧдӧ юр вежӧртӧ. — Во кык тадз уджалі, сэсся 18 арӧс тыри, да менӧ армияӧ босьтісны. Ми уджъёрткӧд мырсим бульдозерӧн кыкӧн, вежсьывлім быд 20-30 минут. – Да, зэв жаль, мый матысса кадӧ сэні куйлан стационарыс оз воссьы. Медъёна радейта вӧр-ва да дзоридзьяс, ен ӧбраз да вичко вышивайтны. Ӧтлаасисны кӧ найӧ, вӧлі бур, ӧта-мӧдсӧ вермисны дорйыны-видзны да. Мед гажтӧмыс дзикӧдз оз босьт, аслыс неуна вӧдитӧ – 6-10 чом сӧмын. Миян талун кежлӧ Перымын да Казаньын мазі видзан институтъяс эмӧсь. – Да, медводдзаысь волігас менам весиг кыйсян разрешенньӧӧй эз вӧв. Миян велӧдчысьяс зэв шаньӧсь, енбиаӧсь да, рочӧн кӧ, креативнӧйӧсь. Олам-велӧдчам ӧтсӧгласӧн да ёртасьӧмӧн, – висьталӧ Татьяна Латкина. И оз пӧ ков нюжмасьны да виччысьны, кор гортад локтасны погонаясыд. Сылысь небӧгъяссӧ ньӧбӧны Россия пасьталаын да тшӧтш и суйӧр сайын. Андрей Малахов аслас сёрниӧн, нюмъялӧмӧн, позьӧ шуны,сывдіс миянӧс. Ог вермы дзебны, меным сэтшӧм нимкодь вӧлі аддзыны «Садко» котырӧс! Тырмыліс ми коддьӧмыдлы и уджалӧмыд, да и вильшасьнытӧ бура кужлім. Ӧкмыс гостиницалӧн куим, дас витлӧн – кык, сизимлӧн – ӧти «кодзув». Кымын водзджык казялан висьӧмсӧ сымын кокньыдджык сыысь мынтӧдчыны. Бурдӧдчӧны тшӧтш Архангельск обласьтысь да Перым крайысь висьысьяс. Каръясын мӧйму кырымалӧмаӧсь 572 татшӧм сёрнитчӧм, сиктъясын – 812. – Сьӧма отсӧгсӧ босьтысьяс лыдын кык-нёль да унджык челядя семьяяс. А медым тырвыйӧ гӧгӧрвоны культурасӧ, чайта, быть колӧ тӧдны кывсӧ. Ми кыкнанным сёрӧн локтім балетас да, та вӧсна ковмыліс ёна зільны. Тайӧ конкурсас, чайта, чужан кывтӧ да традицияястӧ быть колӧ тӧдны. Радейтана изйыс – лабрадор, коді отсалӧ аддзыны олӧмыслысь сюрӧссӧ. Олимпиадаяс вылын Комиысь спортсменъяс асьнысӧ ёнасӧ оз петкӧдлыны. Туйяс сэки абу вӧлӧмаӧсь, пуркӧситас пӧ да, аслыд колӧ писькӧдчыны. Ыджыд бать бабӧс, Мария Ивановнаӧс, армия-сяньыс вайлӧма Тамбовысь. Гозйӧдчан кадӧ ай йӧраяс зэв скӧрӧсь, вермасны уськӧдчыны йӧз вылӧ. –Виктория, тэнад эмӧсь и челядьлы проектъяс, ворсан налы сьылігтыр. –Висьлӧс кагаӧс быдтыны абу кокни, а аутизмаӧс нӧшта на сьӧкыдджык. Сылӧн «Видзӧй вӧр» плакатыс сулалӧма Кулӧмдін сиктӧ каян туй бокын. Уроксӧ нуӧдіс тхэквондоысь мирса ӧкмысысь чемпион Анатолий Чиканчи. Дзолядырсяньыс тӧдмасьӧны чужан сиктлӧн историяӧн, сэні олысьяскӧд. Мартын сылы тыри 65 арӧс, а творческӧй уджӧ босьтчӧмсяньыс – 45 во. Юалісны Софья Топовалысь и коронавирусысь видзчысян маскаяс йылысь. Некымын татшӧм конкурс лоӧ котыртӧма, а вермысьяссӧ корлам Москваӧ. Тадзинад налы интереснӧйджык волывлыны клубӧ да коллявны прӧст кад. Гожӧмнас, дерт, грездным ловзьылӧ – воӧны дача вӧдитысьяс, внукъяс. Грезданым ӧд часовняыс абу?» юалӧм вылӧ ӧти вомысь шуисны: «Лоас!». –Телевизор пыр тшӧкыда висьтавлӧны Россияын туризм сӧвмӧдӧм йылысь. Тайӧ ставыс – гӧгӧрвоана, аддзана да помтӧг муса збыльвывса мичлун. Тайӧ гижӧдыс менам больничасянь – буретш ковидысь бурдӧдчӧм йылысь. Татчӧ вотӧдз кык тӧлысь бурдӧдӧма Крымын коронавирусӧн висьысьясӧс. Чайта, менам тайӧ гижӧда «Коми му» газет петан лунӧ гортын нин лоа. Сэні вочавидзим тестлӧн юалӧмъяс вылӧ да петкӧдчим комиссия водзын. Туйсӧ пӧ пасьвартӧны гырысь техникаӧн, оравлытӧг новлӧдлӧны лыа да. Комиын судьяавлӧмаӧсь куим во, а мӧдысь шуӧмаясыс – нӧшта сизим во. Роддомысь ай-мам менӧ «аннушка» самолётӧн пыр жӧ катӧдӧмаӧсь чомйӧ. Сӧмын ичӧт-дырйи ёртъяскӧд школаын газет лэдзим, и та вылын ставыс. –Эм видзӧдлас, мый вӧрса би – ловъя лов кодь, мудер да зэв ӧпаснӧй. Туй дорын кӧ тадзи пӧрӧдчӧны, мый вӧчсьӧ пыдынджык, парма сьӧлӧмас! Найӧс быд во чукӧртлӧны курсъяс вылӧ, медым содтыны тӧдӧмлун-сямсӧ. Кыкнан машинаыслӧн паськыд резина кытшъяс да небыд гусеницаа шасси. 2017 восянь тані быд во быдтӧны-дӧзьӧритӧны 8 миллион коз да пожӧм. А асывнас и пукалысьяссӧ аддзылім – нывбабаяслӧн лагер сэні вӧлӧма. Медводдзаысьсӧ, – кор кычиыслы кык тӧлысь, а корсюрӧ и водзджык на. – Сэсся отпускӧ мӧдӧдчигӧн бара жӧ лоӧ мытшӧд – кодлы кольны понсӧ? Первой исасис, йӧз кок улӧд ветлӧдліс, а мыйӧн аддзис, кутіс увтны. Крайда пиньянас шашаритчис сылы сояс да босьтчис «пурны» депутаттӧ. –Тані жӧ куйлӧны менам пӧльӧй да пӧчӧй, – висьталіс Лидия Кононова. Но эм Конецборын места, код йылысь ань висьталіс торйӧн нин шоныда. Пӧчӧ чӧсмӧдлӧма найӧс шом-йӧлӧн да шаньга-пӧжасӧн, – висьталіс ань. Шудаягса эскисны юралысьлы да бӧрйысигӧн сы дор сетісны гӧлӧс-нысӧ. Медым юр весьтаныд пыр вӧлі шондіа, сэзь енэж, а лов выланыд кыпыд! Жынняна куим вӧла додьяс котӧртісны лым вылын ӧдва тӧдчан туй кузя. – Найӧ ӧд пиаласны, а кӧзяинтӧм кычипиыс миян юр висьӧмӧн жӧ и лоӧ. Молодечьяс быдӧн, коді поводдя вылӧ видзӧдтӧг ветліс-ордйысис сэні. Геройяслӧн гуяс дорын сулалыштӧм бӧрын чукӧртчам ӧтувъя пызан сайӧ. А ӧтчыд нывбабаяс вӧла-доддяӧн ветлӧмаӧсь Чилимдін районса Неридзӧ! Важӧн нин кӧсйи сюрӧдчывны «Лямпиада» вылӧ, но век кыдзкӧ эз артмы. Машина-автобусӧн чукӧрӧн-чукӧрӧн воалісны гӧсьтъяс да спортсменъяс. Ставӧн котралісны лабичьяс костӧд: сідз-тадз либӧ пайысь ворсігмоз. Тайӧ – колана юӧра аншлагъяс дасьтӧм, йӧзкӧд интерактивнӧя уджалӧм. Районын олысьяс пыр вӧлі шыӧдчӧны асланыс тӧждъясӧн да майшасьӧмӧн. Чайта, быд сикт-грездын эм писькӧс том йӧз, кодъяслы окота отсавны. Кыдзи ачыс висьталӧ, сьӧлӧмӧй пӧ киӧд кутӧмӧн вайӧдіс медколледжас. Ставныслӧн ныр уланыс ноутбук, кытчӧ пасъялӧны вочакывйысь баллъяс. – Печораын комиыс абу этша, – висьталісны гаж бӧрын сэні ворсысьяс. Кулӧмдін районса Габов грездын водзӧ дзоньталісны Салдатлысь керка. Меным шуӧны: Марина Викторовна, миян президентным, виччысьӧ тіянӧс. Бразилияын, Коста-Рикаын, Панамаын вӧр-ваыс ловъя, и йӧзыс шаньӧсь. –Менам верӧслӧн мукӧдсьыс нинӧмӧн торъявтӧм семья, – висьталӧ Лиза. Бур пӧ, ӧні кӧть видеосвязьыд эм – гортсаясыскӧд быд лун сёрнитӧны. Тайӧ вермас лоны и удж кузяыс, и бать ним кыпӧданыс («Папа-квест»). Кутӧй тӧд вылын, мый збыль уджалысьяслы татшӧмторсӧ юасьны оз позь! Видзчысьӧй асьныд да ӧлӧдӧй матыссаястӧ, торйӧн нин олӧмаджыкъясӧс. И талун сиктса зонпосни котралӧны нин выль, югыд да шоныд детсадйӧ. Мӧскыд дзикӧдз вынтӧммис, то водас джоджӧ, то бӧр кок йылас сувтас. Бӧръя дас воӧн вичкоын пыртчис сёысь унджык морт: верстьӧ и челядь. –Оз позь шуны, кутас бырны гажыс али оз, – вочавидзисны найӧ меным. Но велӧдчыны окотитысьыс пӧ сэні абу, ӧдва-ӧдва чукӧртӧны татшӧмсӧ. Госдума медводдзаысь видлаліс «Полиция йылысь» оланпасӧ вежсьӧмъяс. Сідз, луздорсаяс корӧны унджык сьӧм вичмӧдны туйяс дзоньталӧм вылӧ. Сэк жӧ судлысь помшуӧмсӧ вермӧ киритны сӧмын вылысджык тшупӧда ёрд. «Миянлы зэв колана да тӧдчана «Монди Сыктывкарса ЛПК»-сянь отсӧгыс. Турун вотысьыслы колӧ гӧгӧрвоны, мый ми вӧчам тайӧс йӧзлы бур вылӧ! А ӧні эскӧ, мый ми, томъяс, немеч сёрнисьыс сэсся ог нин ӧвтыштчӧй. –Роликъяссӧ ме зіля вӧчны сідзи, медым видзӧдысьыслы эз вӧв гажтӧм. А тайӧ – СанПиН норма торкалӧм нин», – висьталісны администрацияын. Видзӧй, сёрнитӧй, нимӧдӧй чужан кывнытӧ да некор эн яндысьӧй сыысь. Кызвыныс лӧсьыд-бур олӧмсӧ корсьӧны Москваысь да Краснодар крайысь. Юрий Колмаков шуис, оз пӧ вӧзйыны, а тшӧктыны колӧ тадзисӧ уджавны. И ми аддзысим тіянкӧд буретш тайӧ лунас, – висьталіс Владимир Уйба. Тайӧ зэв колана, ӧд некодӧс оз позь кольны ӧтнассӧ тӧждъяс кежсьыс. Сэні лӧсьӧдӧма смотрӧвӧй площадка, кысянь бура тыдалӧ кар серпасыс. Походӧ тшӧтш мунысьяс юасисны, кутшӧм кывйӧн ми ас костын сёрнитам. Сы вӧсна пӧ, овлӧ, лунӧн дзоридз-туруныс быдмӧ дас сантиметр судта. Сэсся и инструментъясӧн ворсан шылад чужлӧ, — водзӧ висьталіс Юрий. И сӧмын на артистъяс петӧмаӧсь сцена вылӧ, кутӧма гымавны-чардавны. Чеччалысь тягачын романтика йывсьыд, тыдалӧ, збыльысь оз мӧвпавсьы. И став тайӧ мырсьӧмыс пӧ весьшӧрӧ, туйсӧ ӧд колӧ капитальнӧя вӧчны. И эскӧй кӧть эн, йӧзыс кыв ни джын шутӧг вӧчӧны, мый налы тшӧктӧны! Турагентствоыс сэні казьтывсьӧ жӧ, но ставсьыс кывкутӧ туроператор. А воӧм мыстиыс сэсся горт овмӧсаныс удж-ноксӧ кык пӧвста бергӧдӧны. Мӧдасны кӧ сэні велӧдны кӧкъямыс час рытӧдз, коді локтас миян дорӧ? Та бӧрын комбинатын позяс во гӧгӧр чӧж уджавны-мырсьыны нелючкитӧг. Шӧринсӧ котыртӧм могысь документъясыс сентябрын нин лоасны дасьӧсь. Быд во кусӧдчысьяс аслыныс отсӧг вылӧ корлӧны районъясын олысьясӧс. Пӧрт ломтігӧн артмӧм ва руысь выль турбинаын вӧчӧны электроэнергия. Эз ӧд сідз-тадз уджалан котырас бӧрйывлыны профкомса веськӧдлысьӧн. Тайӧ предметъяссӧ велӧдысьяс и отсалісны меным бӧрйыны профессияӧс. Век пыртӧ аслас уджӧ выльторъяс, оз артась кадӧн, оз пов сьӧкыдысь. Йӧзлысь дзоньвидзалун бурмӧ-дӧм тшӧтш лоас власьтлӧн кывкутӧм улын. Выль местаад удждонын матӧ куим пӧв вошті, но ставыс вӧлі веськодь! Шмонитны кужа да, тайӧ, кӧнкӧ, и вӧчӧ менӧ ӧнія олӧмас шуда мортӧн. Зэв вежавидзысь, сибыд, кывкутысь, мывкыда да бура велӧдчысь нывка. -Миян уджалан котырным зэв бур, ме ставнысӧ радейта да пыдди пукта. Кӧть эськӧ залас вӧлі татшӧм сёрниыс, но мыйлакӧ эз пысасьны сэтчӧ. Да и мастерӧдзыс ылын на, унатор на ог сяммы, – вочавидзис мужичӧй. Мастерыс пыр гӧгралӧ мортыс дорын дзик матын: шырӧ, мавтӧ, мичмӧдӧ. Газет, телевидение-радио, ӧтуввез быд лун йӧзӧдӧны та йылысь юӧрсӧ. И зэв сьӧкыд гӧгӧрвоны, мый тадзи кодкӧ босьтчӧма бӧбйӧдлыны найӧс. Но сійӧ шуис: «Ме абу мыжа: нинӧм вӧчны ог вермы, оз лый пищальӧй!». Сэсся мунім посёлокын медводдза уличаяс пӧвстысь ӧти – Таёжнӧй кузя. Тшӧкыда пилитчан-вундасян иструментсьыс разьӧны сідз шусяна кожухсӧ. Шуам, 3-5-ысь зэв топыда куньлыны синтӧ, а сэсся – восьтыны-личӧдны. Орчча вагонын нин Константин Рокоссовский видлалӧ баддьысь кыӧм кӧм. Вой шӧр кадын вӧлі кусӧдас бисӧ, и гортӧ каям батьӧкӧд – дзик пемыд. «Да-а, мича лун тай бӧрйӧмыд посёлокнас тӧдмасьнытӧ», — виді ачымӧс. Микрорайон шӧрас синмӧ шыбитчис ӧшинь-ӧдзӧстӧм ӧкмыс судтаа стрӧйба. Шойччан пӧ вӧр-ва бердас, и сьӧлӧм-лолыд бурмӧ чӧскыд турун дуксьыс. Быдтор вылӧ сылӧн аслас видзӧдлас, и таысь сылы медъёна жӧ сюравліс. Кудымкарӧ ветлӧмын чуймӧданаӧсь вӧлiны медводз восьса сьӧлӧма йӧзыс. Но мыйлакӧ стрӧйбаувса му вылас колана кабалаяссӧ абу дасьтылӧмаӧсь. Эм легенда, кыдзи Перымса Степан катӧма изйысь пурйӧн Сыктыв ю кузя. Кирпичысь мича стрӧй-басӧ кыпӧдлӧмаӧсь уна вояс сайын Карйыл местаӧ. Зэв ыджыд пай пуктӧ сійӧ чужан кыв да культура сӧвмӧдӧмӧ-паськӧдӧмӧ. Шулӧны тай, Енмыс пӧ сетӧ сы мында челядьӧс, кымынӧс верман быдтыны. Да, ытшкӧм серти гербицидӧн резны донаджык, но и водзӧсыс ыджыдджык. Аддзысьлӧмсӧ шуисны нуӧдны буретш библиотекаяслӧн ставроссияса лунӧ. Тайо пример, кыдзи колӧ дасьтыны-петкӧдлыны фольклора спектакльяссӧ. Вокыс моз жӧ радейтӧ спорт, окотапырысь волывлӧ киокусинкай секцияӧ. Электроннӧйыд оз веж челядьлы мичаа серпасалӧм да кышакылан небӧгтӧ. Кыдз висьталіс Елена Казакова, сэні кӧсйӧны восьтыны палаткаа лагер. Удора районса сикт-грезд озырӧсь асланыс традицияясӧн да культураӧн. Ичӧтик сюжетыс, но тайӧ – мамӧ йылысь ыджыд паметь, – висьталӧ сійӧ. Выльӧн воӧмаясӧс велӧдісны видзчысьны радиацияысь, сетісны пась-кӧм. И сідз, быд сиктса гаж дырйи Александр сьылӧма эстрада сьыланкывъяс. Помнита, мамлысь важ плащсӧ выльмӧді да сыӧн и карӧ велӧдчыны лэччи. Сійӧс вӧчлӧмаӧсь, медым артистъяс вермисны новлӧдлыны сиктысь сиктӧ. И водзӧ вылӧ ковмас мыйкӧ мӧвпыштны, медым бара чуймӧдны волысьясӧс! Медводз сідз кывзім шыладсӧ, а сэсся сёрнитчим ӧтувтчыны рок-котырӧ. «Ӧні, кор пукала нин шоныд керкаын, бур жӧ казьтывны Ямалӧ ветлӧмӧс. Кольӧм вежонӧ вӧчисны тавосяыслы кывкӧртӧд да нимӧдісны вермысьяссӧ. Донса школаысь директор ставнымлысь аттестатъяснымӧс лэччӧдӧма карӧ. Юркарса «Стрӧительын» вӧлі олам да, велӧдчаніныс керкасянь медматын. Выльгортын бать-мамлӧн собранньӧ дырйи накӧд аддзысигӧн весиг чуйми. Сійӧ тышкасис вӧрӧглы паныд Карельскӧй фронт вылын, дорйис Мурманск. Дерт, лыддьысьӧмыд – медшӧрыс, но сы кындзи уна выльтор лои пыртӧма. – Тані медвойдӧр ворса да бӧрас муна квн-асьнытӧ, – вочавидзис сійӧ. Донъялысьяслы эским помтӧг, ӧд тӧдім – тайӧ ставыс аслыным бур вылӧ. Уджыс вӧлі манлив, ӧд электроннӧй микроскоп югӧрыс виӧ став ловъясӧ. Сэсся пожӧмыдлӧн ӧти гарйысь ӧти вож петӧ, а тані – ӧтпырйӧ некымын. Дерт, ставсӧ кытшовтім, кыр йывсянь челядьдырйи моз пӧттӧдз ислалім. Шаманка креж вылӧ сувтӧдӧма дас куим сюръя, бурят кыв вылын «сэргэ». И пыр на сы дорын шаманъяс нуӧдӧны ассьыныс сідз шусяна ритуалъяссӧ. Тырвыйӧ заставаас 50 морт, а миянын йӧзыс вӧлі этша — 40 гӧгӧр морт. Быд кык вежон сійӧс босьтлісны да сетлісны выльӧс, босьтлісны и вир. Менӧ лёкногӧн шыбитіс, кокӧй ӧдзӧс костас сибдіс, пельпомӧс топӧдіс. Сэні, ковмас кӧ, позьӧ дзолюклысь рузум-паськӧмсӧ вежны, нёньӧдчыны. Кыдз пуяс, дзоридзьяс, гожся вӧр-ва, зарни ар, ен ӧбразъяс, вичкояс. А вермас лоны, и дас сизим час та могысь колӧ, кык лун, быдса вежон. Пыр чайтлі, мый чачатӧ кыны зэв сьӧкыд, вывті уна посни детальыс да. Та могысь Дарья йӧзӧдӧ ӧтуввезйын юӧр да меститӧ кысуклысь снимоксӧ. Зэв шань да восьса сьӧлӧма морт, кодкӧд ме ёртася, Дмитрий Греченюк. Башкирияын кӧнсюрӧ оланпасӧн урчитӧмаӧсь видзны сӧмын среднерусскӧй. Енбиа да тӧлка велӧдысьӧн лоас сійӧ, коді радейтӧ ассьыс чужан мусӧ. – Пиӧй окотапырысь ворсӧ менам киӧн вурӧм чачаясӧн, – шуӧ Анастасия. Миян фетрысь вурӧм магнита чери кыянінӧ матыстчыліс став зонпосниыс. А менам пыр вӧлі ыджыд, но гуся кӧсйӧм – тӧдмасьны «Садко» котыркӧд. Суас кӧ мортӧс кутшӧмкӧ неминуча, медводз сійӧ отсӧгла кытчӧ шыӧдчӧ? Ми вӧзйим корлыны слесарӧс, но мортыслы тайӧ абу воӧма сьӧлӧм вылас. Чайта, тележурналистъясыс кӧ корисны халатъяссӧ, налы эськӧ сетісны. Позьӧ-ӧ сыысь видзчысьны, а висьмин кӧ, верман-ӧ дзикӧдз бурдӧдчыны? 2019 воын ми мӧдім збыльмӧдны раклы паныд водзсасян мӧдӧд программа. А мортлӧн вир-яйыс машина мотор серти кокньыдджыка вермас «жугавны». Республикаса онкодиспансерын 70 во нин бурдӧдӧны йӧзӧс лёк пыкӧсысь. Пенсияыс ичӧт, олӧ сідз шусяна малосемейкаын, мыйысь мынтӧ уна сьӧм. Ӧні кывбуръясӧс медводдза донъялысьыс Алёна Ельцова, Ольга Баженова. Локтіс выль веськӧдлысь да, гӧгӧрвоана, вайӧдіс ассьыс выль команда. –Нималана гижысьяскӧд аддзысьлӧмыс посёлокын вӧлі дзик медводдзаысь. Бытьӧ колӧ сёрнитны финн-йӧгра кывйӧн, медым татшӧм гажас пырӧдчыны? – Ветлывла Ношуль сиктӧ бабӧ дорӧ да сэні коми сёрнисӧ тшӧкыда кыла. –Изъясыд велӧдісны менӧ мӧвпавны мӧд ног, – водзӧ сёрнитӧ Валентина. Ме пыр жӧ сувтлі лызь вылӧ да шутёвтлі важ аэропортӧдз вит километр. Сы бӧрын регыд гортӧ воис, водзӧ воюйтны абу вермӧма да, лэдзӧмаӧсь. —Паныдасим туй вылын да, менӧ сойбордӧд босьтіс и гортӧдз колльӧдіс. Веськыда кӧ шуны, Вера Андреевна мӧссьыс кольӧм во на и лэдзчысьӧма. Вера Андреевналы, кыдзи ачыс висьталіс, кыкысь би пыр ковмӧма мунны. Мыйкӧ кӧ оз кут артмыны, думышта, кыдзи эськӧ мам вӧчис, и артмӧ ӧд. Сынӧдын, ваын веж-сьӧмъяссӧ туялам Сыктывкарын, Ухтаын да Воркутаын. Швейкаыс – печкан джын кодь, пысалӧ дӧрасӧ да киӧн вурӧ, мый кӧсъян. Традиция серти нин талун кыпыда юргас «Василей», челядьлы «Василёк». – Регыд кутам пасйыны 20 во, кыдзи синагогаӧн веськӧдлӧ Нисон Руппо. Олӧ Лымнылыд куим судтаа пу дворечын Баюн канькӧд да Олыся гозъякӧд. –Гашкӧ, казьтыштанныд, кор гӧгӧрвоинныд, мый окота ас киӧн вӧчасьны? Помалӧма 10 класс да лэччӧма Сыктывкарӧ, кӧні и тӧдмасьӧма Романкӧд. Сэсся ӧти тӧдса висьталіс сылы соцконтракт йылысь, чуйдіс, видлы пӧ. Сэки сиктын вӧлі кӧкъямыссё гӧгӧр морт, Аныб пырис Кӧрткерӧс районӧ. Сэтчӧс специалистъяс тӧдӧны, кытчӧ позьӧ инавны татшӧмсяма шыблассӧ. СГУ-са филология юкӧнӧ либӧ педколледжӧ локтысьяслы тайӧ кивыв лоас. Ме серти, быд морт ачыс бӧрйӧ олӧмас, кодарӧ сетчыны да мыйӧ эскыны. Налӧн висьталӧм серти, таӧдз челядь келалӧмаӧсь няйт да кӧдзыд ваті. Зонъяс пиысь кодсюрӧ весиг сэні купайтчисны, саридзас пӧ оз позь да. Сэні дас кык тонна турун пуктӧны да тшӧтш и картупель муяс вӧдитӧны. Ветлӧ Паджгаӧ серпасасьны да сёйысь вӧчасьны, кужӧ нин и лыддьысьны. Сійӧ воча сӧмын шулывлӧма, тэ пӧ эн юрбит, ме ставныс пыдди кевмыся. — Сыкӧд быттьӧ радейтана нывкӧд — колӧ кывны да гӧгӧрвоны ӧта-мӧдтӧ. Вывтасінын стрӧйбаясыс ыджыд йӧраӧсь, ӧшиньясыс вадорлань видзӧдӧны. Ми локтім бурдӧдчыны, и отсалас миянлы сӧмын пытшкӧсса позитивным!». Полігтырйи, неминучаысь видзчысигмоз туй бокӧдыс вӧляникысь руньгам. Сэні жӧ разьлӧмаӧсь ныв кӧсасӧ, а кӧсасьыс ленточкасӧ вундывлӧмаӧсь. Комын комплектнас пӧрӧдӧны став пусӧ, а ӧтиӧн керасьӧны бӧрйысьӧмӧн. –Ставыс пансис 2006 воын, кор комбинат босьтіс кӧртымӧ выль участок. «Коми му» газет лыддьысьлы Ирина Терентьевалӧн нимыс бура нин тӧдса. Бура зільӧмысь менӧ весиг районса Почёт пӧв вылӧ пасйӧмӧн нимӧдісны. Жырйӧ пырӧм бӧрын синмыд сибдӧ тіньган (колокольчик) коллекция дорӧ. –Ме ичӧтсянь радейті ёна лыддьысьны, – висьталӧ Ольга Александровна. Вискыс ляпкыд да, кытісюрӧ байдаркаяснысӧ гез йылын кыскыны ковмӧма. Мам чужис Эжва йывса ичӧтик да зэв мича Пузла грездын ыджыд семьяын. Зэригӧн сёйӧд муас гӧрйыс сибдӧма да, перйынысӧ эбӧсныс абу тырмӧма. Асъядорыс лэбачьяс дзользьыны заводитасны — пыр на трактор вылынӧсь. Мукӧддырйиыс копирка пыр мыйкӧ серпасалас менам листӧ — радӧй мыйта! Кӧдзыд поводдя дырйи сэні уджавны оз вермыны – кӧзӧдын пӧ шоныдджык. Но и сюрлі жӧ сьӧкыд война кадӧ сэкся челядьлы да нывбабаяслы уджыд! Бӧр кӧ сетам – бурдӧдны ӧд оз кут, коньӧрыд, бара ывлаӧ и веськалас. А нёль кокаыд сідз горзыны-омлявны кутіс, быттьӧ ме сійӧс вины дась. А 1978 воӧ менӧ бӧрйисны «Белка» турклубса правленньӧӧн веськӧдлыны. Сэні разим катамаранъяс, косьтім найӧс да поездӧн мӧдӧдчим гортлань. Сэтчӧ пырӧдчӧма 13,4 сюрс морт, и сӧмын 561 конкурсантыс мунӧ водзӧ. Зэв бура артмӧны миниатюраяс, кодъяс коркӧ збыльысь миянкӧд вӧвліны. Фойеын позис снимайтчыны пармаса кӧзяинкӧд – кыккокйыв сувтӧм ошкӧд. А ворсӧм бӧрас ставӧн чӧсмасьӧмаӧсь блин-аладдяӧн, юӧмаӧсь пым тшай. Тайӧ тӧв ветеранъяс медводдзаысь вӧлӧмаӧсь Кельчиюрса лыжнӧй базаын. Бабушка-кӧзяйкаыс сетіс миянлы ключ, и ми асьным сэні кӧзяйничайтім. Горт дорас — ыджыд теплица, эм кӧні быдтыны ӧгуреч-помидор да переч. Став олӧмным миян йӧртӧдын (рочасьыштны кӧ – «рамка» пытшкын) кольӧ. Гашкӧ, тiян эмӧсь общественнӧй корреспондентъяс, снимайтны кужысьяс? А таво удж вывсянь мӧдӧдісны вӧчны мича снимокъяс да дасьтыны гижӧд. Во коставлӧм бӧрын татчӧ радпырысь волісны гӧсьтъяс да спортсменъяс. Гортӧ мунігӧн ме дзайги сылысь небӧгсӧ да дзик пыр пукси лыддьысьны. Тайӧ кысільлӧн удж: гыж кеслан-ёсьтансӧ Васька кань сэтчӧ лӧсьӧдӧма. Кор жюриала, век чинта баллсӧ налы, коді шмоньсӧ лыддьӧ лист вылысь. И ме сиа тайӧ юкӧнсӧ аслам мамлы, коді 17 во нин абу таладоръюгыдас. А кыдзи овны налы, кодлӧн диабет, астма, гипертония, сьӧлӧмыс висьӧ? Коми сиктад водзынджык быдӧн вермис пырны керка шӧрӧдзыд кор кӧсйис. И буретш сійӧс шуим 2020 воӧ миян газетса медбур внештатнӧй авторӧн. Несь сиктлы подувсӧ пуктылӧмаӧсь 1769 воын Несь юлӧн веськыдладорын. Тайӧ сьыланкывсӧ ме сии аслам мамуклы, кодӧс ми дзик неважӧн воштім. Сыктывдін районса Ыб сиктын «Вичкодор» ТОС вӧлі лӧсьӧдӧма 2017 воын. –Налы збыльысь кокньыдджык коми кывъяссӧ шуавны, – водзӧ юксьӧ Лиза. Торйӧн колӧ пасйыны, мый 2014 восянь «ЛУКОЙЛ» кыпӧдӧ Ярегаын оланін. Кольӧм каднас республикаын нуӧдӧмаӧсь коми войтырлысь дас кык съезд. «Коми му» газетын со во заводитчӧмсяньыс нин кутшӧмсюрӧ вежсьӧм лои. Мӧд-кӧ, тавосянь ог кутӧй лэдзны «Тысяча мелочей» содтӧд петаснымӧс. Та йылысь пӧ кутам на сёрнитны общественнӧй котыръясын зільысьяскӧд. Веськыд эфирын гӧсьтъяскӧд сёрнитӧ миян журналист Антонина Микушева. Кӧдздӧдӧма, миян салдатъяс кольӧмаӧсь пестӧг, палаткаястӧг, сёянтӧг. 1947 вося июньын Ненеч кытшса ӧти совхозын арталӧмаӧсь кӧр юр лыдсӧ. Код тӧдас, номсӧдлісны-ӧ найӧс татшӧм чӧскыдторъяснас ыджыд овмӧсад. Та вӧсна бӧрас ковмӧ содтӧд лӧсьӧдавны пандусъяс, вежлавны мукӧдтор. Сылӧн медся нималана «хитъясӧн» лоисны, буракӧ, «Ёртлы» да «Эн пов». Сыктывкарын доброволечьяслысь ресурс шӧрин вӧлі лӧсьӧдӧма 2017 воын. И водзӧсыс пӧ «руд» чери иналӧмсьыс эм и кыйысьыслы, и «Путинаыслы». Налӧн ёртасьӧмыс миянлы, том кӧленалы, пыр вӧлi да лоӧ бур примерӧн. Эскӧда пӧ, мый 2024 воӧ Луздорын туйясыс лоасны тӧдчымӧн бурджыкӧсь. 10 воӧн муниципалитетлы отсӧгыс воис 40-ысь унджык миллион шайт дон. Паськыд жыръяс йиджӧма сись, воййыв турун да гортса пӧжас дук-кӧрыс. «Тайӧ вежандыр кадас ме пыдісянь вежӧрті, мый морт нэмыд абу помтӧм. Карад ӧд быд здук он пет ывлаад, а тані – вӧля, кор кӧсъян, петалан. Ас керкаад олігӧн, ассьыд мутӧ вӧдитігӧн быдторйысь водзӧссӧ аддзан. Тайӧ кывъясыс кӧ йиджисны том йӧзлӧн сьӧлӧмӧ, сідзкӧ, збыльысь олам. Гӧгӧрвои, мый окота велӧдчыны водзӧ, босьтны вылыс тшупӧда тӧдӧмлун. А медбур ворсысьӧн жюри шуис «Сярганъяс» котырысь Елена Ветошкинаӧс. Сӧмын та бӧрын мусӧ позяс асавны да, дерт, ковмас мынтыны сыысь вот. Ми, кӧреннӧй олысьяс, кутім вошны мукӧд национальносьта йӧз пӧвстын. Вочасӧн восьталicны каръяс, да кутic позьны ветлыны Россия пасьтала. Велӧдім найӧс чолӧмасьны, «ме тэнӧ радейта» шуны да лыддьыны витӧдз. Асьным неуна чуймим, кор артмис пӧртны олӧмӧ пӧшти став кӧсйӧмнымӧс. —Сьыланкывйыд уна ног вермӧ чужны — нывкӧд, ёртъяскӧд аддзысьлӧмысь. Сэсся некымын лун неунаӧн ваялі сы дорӧ ассьыным паськӧм-кӧлуйнымӧс. Ваыс уна, и сьӧд муыс эм, но нинӧм оз быдмы, весиг нитшкыс ни ялаыс. Велӧдысьыс шмонитыштӧма, видзӧй пӧ бурджыка миянлысь Ломоносовнымӧс. Вӧрсӧ бертӧмаӧсь да мусӧ вӧдитны мӧдӧмаӧсь, бурджыка овны кутӧмаӧсь. А миян ведомствоным думыштлас, кыдзи отсавны, — вӧзйис Ольга Бабина. Гожӧмбыд йӧзыс виччысьӧмаӧсь, кор жӧ збыльмас чинаяслӧн кӧсйысьӧмыс. Медсясӧ шыӧдчӧны Сыктывкарын, Ухтаын, Воркутаын да Печораын олысьяс. –Медводз колӧ гӧгӧрвоны, мый сэтшӧм туроператорыс да турагентствоыс. Турагентствосӧ позьӧ кыскыны кывкутӧмӧ сӧмын кутшӧмкӧ юӧр дзебӧмысь. Шуам, вӧрысь аддзинныд пищаль да вайинныд Росгвардияӧ либӧ полицияӧ. Аслыс сылы уджыс воӧ сьӧлӧм вылас – кык вежон зільӧ, кыкӧс – шойччӧ. Тыдалӧ, ачыд кӧ шмонитны радейтан, перӧ увсьыд сэтшӧм жӧ гижӧд чужӧ. Путшкымдінысь керканымӧс эг эновтӧй, велалӧмаӧсь ас овмӧсӧн овны да. А поводдяыд кӧ и водзӧ бур лоӧ, бара на зэв унаӧн уськӧдчасны вӧрад. Кор кытшлалан овмӧссӧ, синмад шыбитчӧ татчӧс уджалысьяслӧн томлуныс. Му пасьталаыс велӧдысьлӧн дорысь бурджык да радейтанаджык уджыс абу. Кӧсъя, мед эськӧ ӧдйӧджык нин помасяс тайӧ коронавируса майшасьӧмыс. –Збыльысь, висьӧм паськалігӧн оз ставӧн окотитны волыны уна йӧзаинӧ. –Мый лоӧ вӧчӧма, медым видзчысьны висьмӧмысь участокын гӧлӧсуйтігӧн? Сідзжӧ полиция эштӧдӧма Шиес дорысь вӧр бырӧдӧмкӧд йитчӧм туясьӧмсӧ. –Кыдзи позяс тӧдмавны, сетасны оз меным 10 сюрс шайта сьӧма отсӧгсӧ? Колӧ эськӧ, мед министр корас профсоюзлысь гоз-мӧд прӧст жыр содтӧд. И эз шойччыны сетны тайӧ сьӧмсӧ, а мед кыссӧ бать-мамныс оз нюжӧдны. Шуам, ывла вылын кӧрт пач, кодӧс ломтылӧны гожӧмнас, мамонтӧ пӧрӧма. Ме колясочник да, ывлаӧ петӧм могысь вокӧй вӧчис верандасянь пандус. Зэв мелі гӧлӧса ань нин «мойдіс»-вӧзйис пӧжарысь видзчысян прибортӧ. Сійӧс бергӧдлан чӧнӧръясыс мудзӧны, чорзьӧны, сэні дугдӧ ветлыны вир. Буретш сыӧн миян салдатъяс виччысьтӧг вуджӧмаӧсь Белоруссияса нюръяс. Буретш Ӧвдейысь вужъяснас вӧлӧма Татьяна Демьяновна Карповалӧн мамыс. Локтӧм йӧз пӧ сійӧс неважӧн кыпӧдлісны, висьталіс Людмила Васильевна. А ышӧдӧма сійӧс таӧ Александр Сергеевич Пушкинлысь гижӧдъяс радейтӧм. 2014 воын тайӧ туйсӧ шулӧмаӧсь мирын 5 медся мича туй пӧвстысь ӧтиӧн. И он гӧгӧрво, мый понда шудыд: мичсӧ аддзӧмсьыс либӧ туйсӧ венӧмсьыс. 2013воын Чилимдін районын восьтӧмаӧсь 500 ыж вылӧ арталӧм выль карта. Александра Николаевна ыджыд мамным ӧтнас быдтӧма-велӧдӧма 3 челядьӧс. Челядьлы кыдз-кӧ отсыштӧм могысь некымын килограмм тусь вӧлӧм сетӧны. 1930-1940 воясӧ татчӧсінын вӧлӧма дзескыдінын пукалысьяслы кык лагер. Джын пукалысьыс уджалӧмаӧсь бурӧвӧйын, мӧд джынйыс — вӧр пӧрӧданінын. Дзоньтавны-выльмӧднысӧ сійӧс нинӧмла – посёлокыс джынвыйӧ тыртӧм нин. Шуам, гижысь Юрий Екишев, коді 1994 воын кыпӧдіс храм дорын пу вичко. Зільӧсь да киподтуяӧсь, тшӧкыда волывлӧны тесьт-тьӧща дорас отсасьны. Мам-бать кок туйӧдыс мунӧма — 16 арӧсӧ лӧсьӧдӧма ассьыс фермер овмӧс. Таысь кындзи вузӧс вылӧ жӧ быдтам картупель, свеклӧ, морков, капуста. – Быд культура вӧдитӧмӧ овмӧс, ас вылӧ зільысь пуктӧ уна вын да сьӧм. Но мыйлакӧ чужан кывйӧн сёрнитысьыс пыр этшаджык, и таысь, дерт, шог. Менам челядь оз тӧдны коми кывсӧ, и сочинениеыд налы – зэв ыджыд удж. Интереснӧ видзӧдны, кыдз ладмӧдчӧны дӧра краситысь Сера Ёгор да Анна. Буретш на серти медводз кыпӧдӧны йӧзӧс сӧстӧм юан ваӧн могмӧданінъяс. Шоныдыс воӧ Урал сайысь, медводз войвыв районъясӧ, а сэсся и лунвылӧ. Татшӧм аддзысьлӧмыслы помкаӧн лои «Реальный папа» федеральнӧй уджтас. «Реальный папа» проект сертиыс шуӧма нуӧдны нӧшта кык аддзысьлӧм-гаж. Сизим бать да налӧн челядьыс ордйысисны, а мамъяслы ковмис суддяавны. Мыйла тадзи – висьтавны ог куж, челядьыдлы ӧд нинӧм эз гӧгӧрвоӧдлыны. Куим во сайын Сыктывкарын абу вӧлӧма ни ӧти шойччан да уджалан лагер. Путёвкаысь сьӧм косӧдігӧн оз ков вунӧдны и сідз шусяна кешбэк йылысь. Фотографлӧн пӧ уджыс бур сыӧн, мый верман ачыд бӧрйыны уджалан кадтӧ. – «Культура» телеканалысь журналистъяс волісны Путшкымдінӧ да Кирикӧ. Кадыс тюрӧ-лэбӧ сувтлытӧг, пыр ылыстӧ миянӧс Чернобыльын неминучаысь. Фронт вылын сійӧ гижӧма сӧмын ӧти кывбур да сиӧма сійӧс Миша вокыслы. Сэки жӧ шуисны лэдзны альманах, а нимтісны петассӧ «Горадзулльӧн» жӧ. Быдӧн ас ногыс, дерт, вочавидзас, ӧд шыладын – сьӧлӧмкылӧм-мӧвпъясыд. Татчӧссалӧн асмогасяніныс ывлаын, сёянсӧ вермасны пуны и бипур вылын. Сылӧн йӧрын быд стрӧйбаын красуйтчӧны петук, пон, кань, юсьяс да с.в. Надежда Ильинична лыддьысьны радейтӧ ичӧтсяньыс, батьыс таӧ велӧдӧма. Шаховъяслӧн челядьыс медводдза турниръяс дырйи ичӧтӧн на ворслӧмаӧсь. – Чайта, быд удж кутшӧмакӧ мӧрччӧ дзоньвидзалун вылад, и миян сідзжӧ. Век жӧ кӧсъя, мед вӧліны коми пьесаяс, коми войтырлы матысджыкӧсь да. Таӧдз йӧлыс вӧлі этша – заводлы луннас тонна, а сэні уджалӧ 100 морт. Комбикормсӧ асьным вӧчам, та улӧ ладмӧдӧма вӧвлӧм картупель видзанін. Шоча да куш ӧти местаын рӧдман быдмӧгсӧ либӧ пемӧссӧ шуӧны эндемикӧн. Мунігкості тросыс орис да, вӧрыс киссис, а машинаӧй кыккокйыв сувтіс. Шуам, Ухтаысь верӧслӧн ёртыслы Николай угодникӧс вышивайті, корис да. Война кадӧ веськавлӧма Ленинград дорӧ, кодйылӧма окопъяс, блиндажъяс. Сетісны нин ӧтуволанін, а сэсся медосмотр дырйи шуисны, мый ог шогмы. Спектакльсӧ дасьтім дыр, во джын, кывъяс велӧдны кадыс вӧлі тырмымӧн. Найӧ му-ва бердас матынджыкӧсь, бурджыка, пыдісяньджык ставсӧ тӧдӧны. Ме жӧ ичӧтсянь тӧда, мый сэтшӧм маыс, мазі котырыс, он бара-й пӧръяв. Сувтыштла да, воштӧм дорысь, котӧрӧн пасъяла воӧм мӧвпъяссӧ телефонӧ. Та вылӧ видзӧдтӧг нывбаба зільӧ кутны асьсӧ збодера, долыда варовитӧ. Сэсся декреталан отпускӧй помасис да, коліс нин петны аслам удж вылӧ. Нылукыслӧн чужӧм бӧрын верӧсыс козьналӧма Анастасиялы вурсян машинка. И Коми муын восьтӧм университетсӧ кыпыда шуисны СССР-лы 50 во нимаӧн. Ачыс висьтавліс, мый сэкся юралысь Юрий Спиридонов отсыштлӧма сьӧмӧн. Велӧдысьыд сэки лыддьыссис ыджыд мортӧн, сійӧс ёна пыдди пуктывлісны. Мукӧдысьсӧ лыда морт овмӧдчӧ гостиницаӧ, а коркӧ и тыртӧм жырйыс абу. А гортын ас вылӧ уджавны либӧ восьтыны кутшӧмкӧ предприятие ог вермы. Тіян внукъясныд арлыд сертиыс оз нин веськавны пособие босьтысь лыдӧ. – И сериал видзӧдны, и небӧг лыддьыны, и ёртъяскӧд аддзысьлыны удита. Тӧдӧмысь, уналы выльторйӧн лоис, мый Анжелика Елфимова рочӧн гижлӧма. А посёлокса меддыр олысь Анна Мироновна Ворошнина 90 арӧс нин тыртіс! Джаджъяссӧ ладмӧді да книгасӧ тэчи ачым, – висьталіс Даниил Курзенёв. Ми пӧ шудаӧсь, кор ставным ӧтлаынӧсь, кор рӧдвуж да матыссаяс волӧны. Помнита, бать меным пыр шулывліс, изъясыд да быдмӧгъясыд пӧ ловъяӧсь. —Гырысь вермӧмыд лоас сӧмын сэк, кор став тшупӧдын та могысь зільӧны. Дас нёль арӧс на абу вӧлӧма, кор Вераӧс индӧмаӧсь яслиын нянечкаавны. – Ми быд во мичмӧдам, мед жырйын да клуб йӧрын тыдаліс выльвося руыс. Компанияыс телевизор отсӧгӧн чукӧртӧма да вузавлӧма бокӧ гуся юӧръяс. Войпокаӧ волісны чойясыс да вокыс, меным зэв мича сикӧтш козьналісны. Ӧнись Иван Павла, верӧсыс водз кувсис да, ӧтнас быдтіс нёль челядьӧс. Йӧраписӧ нуӧдӧны «яслиӧ», кӧні сійӧс паныдалӧны фермаса кык уджалысь. Ань и школаын да детсадйын водзмӧстчӧ, веськӧдлӧ бать-мам котыръясӧн. Водз ковмис верстяммыны Василейлы – колис бать пыдди ичӧт вокьясыслы. Детсадлы колӧ на босьтны лицензия, да сійӧ ӧні лыддьыссьӧ Выльыбсаӧн. Казьтыштам, тайӧ зарни киа морт йывсьыс «Коми му» газетын гижлім нин. Мукӧдыс сідз-тадз нинӧм абусьыс лепитӧмаӧсь, а меным коліс бур подув. Няйтӧдыс кӧ кута тягайтны, тракторӧ домалӧмӧн, йӧрӧс ставнас пузувта. Гижысьлӧн челядьдыр йылысь висьтасис и чойыс, Мария Ильинична Рогова. Аддзысьлӧмсӧ помалісны Иван Ильич Белыхлӧн видео вылӧ гижӧм сьылӧмӧн. Вокыскӧд ӧтлаын тшӧкыда серпасасьӧны, пластилинысь быдторсӧ вӧчалӧны. Бать-мамыс пыр вӧлӧмаӧсь сикт-грездса гажъяс дырйи медводдзаяс лыдын. Медтӧдчанаыс – пуктыны ас водзад мог да вӧляникысь збыль-мӧдны сійӧс. Медым тані став семьяӧн шойччыны, зэв уна сьӧм колӧ сьӧрсьыд босьтны. Тайӧ кык яръюгыд постановкаас сідзжӧ уна тешкодь сьыланкыв да йӧктӧм. Аддзи ӧтуввезйысь юӧр, мый документъяссӧ колӧ мӧдӧдны июнь 10 лунӧдз. Тайӧ юанторйыс оз коддзӧд, но ёна тшыкӧдӧ томъяслысь дзоньвидзалунсӧ. Мӧд судтасьыс жӧ аддзим революцияӧдз на вӧчӧм ӧдзӧсъяс да горсъя пач. Но колис 2-3 вежон, а официальнӧя удж вылӧ босьтны менӧ эз тэрмасьны. Овлӧ, шуӧны, мый тайӧ геройыслы позьӧ оз ӧти, а кык-куим уджтас сины. Да, ёнджыкасӧ верстьӧ сёрнитӧны мам кывйӧн, но томъясыс вӧдитчӧны жӧ. Миян пармаын татшӧмыс, дерт, абу, но овлӧ, кодкӧ пуас клёнгӧ кӧрттув. 2016 воын питомниксӧ шуӧмаӧсь Россияын татшӧм овмӧсъяс пиын медбурӧн. Кӧть сынны коліс ёна, но сёйисны бура, чериыс и пӧткаыс вӧля вӧлі да. Такӧд йитӧдын ӧні сёрни мунӧ и юркарса чинаяскӧд, и карын олысьяскӧд. Гожӧмнас сэтчӧ ветлывлӧмаӧсь турун пуктысьяс, а сідзжӧ чери кыйысьяс. Кыдз тӧдмалі, сійӧ буретш тані и помасьӧ, водзӧсӧ быдмӧны козъяс нин. На вылӧ и ӧшйӧма тылын став удж-мырсьӧмыс: нянь быдтыны, вӧр пӧрӧдны. И со зонка берегын нин, видзӧдӧ паракодӧ пос кузя кайысь батьыс вылӧ. Мый стипендиятӧгыс оз вермы, гортас мӧда-мӧдсьыс ичӧтджык чой-вок да? Нуӧдігас и менӧ, и Димаӧс кокӧд курччаліс, чужъясигас асьсӧ дойдіс и. Понсӧ фотографируйтам, сэсся ме ӧтуввезйын гижа, кор да кытысь кутім. Дасӧд классын жӧ кызвыннас пода да Лӧкчим юті кывтан походъяс вӧліны. Лагерын смена помасьӧм бӧрын скаутъяслӧн вӧлі позянлун ветлыны Уралӧ. Сэтчӧ сувтім, а мӧд лунас этша кӧлуйӧн кыпӧдчим Карпинскӧй гӧра вылӧ. А менам проектыс – «Коми йӧзӧдчан керкалӧн» ӧтуввезйын «олӧм» йылысь. —Оз, тайӧ миян культура керкаын уджалысь Николай Евгеньевич Филиппов. –Быдӧнлы ӧд долыдджык видзӧдны сӧстӧм вӧр-ва вылад, – шуис Зина тьӧт. Налы колӧ петкӧдлыны примерсӧ, на вылӧ видзӧдӧмӧн и челядьыс зілясны. Быдӧн сьӧрсьыс мыйкӧ чӧскыдтор ваяс да, бура и пукалам нывъёртъяскӧд. Июль 12 лунӧ Галфедь изъяс дорын бипурасьӧмӧн пасйӧны Петровщина гаж. Тадз сӧ: ӧтлаын зільӧны, ӧтлаын гажӧдчӧны, ӧтлаын и шойччыны кӧсйӧны. Верӧсыс ветлӧма уджавны вахтаӧн, ӧні гортас жӧ, нокыс ӧд овмӧсас уна. Сёрнисӧ панігӧн министрӧс вежысь Олег Холопов вайӧдіс некымын лыдпас. Та бӧрын лоис позянлун йӧзӧдны учебникъяссӧ да ыстыны найӧс школаясӧ. Окота лоис и аслым пыдiсяньджык тӧдмасьны «Юрган» телеканаллӧн уджӧн. Сэки меным первойсяньыс вичмис юӧр сетан службаӧн веськӧдлысьлӧн удж. —Кутшӧм финн-йӧгра регионъяскӧд ёртасянныд ӧтувъя петасъяс дасьтiгӧн? Бӧрас сёрнитчи сыкӧд выльысь аддзысьлыны, содтӧд юалӧмъяс чужисны да. Но ясыда телевизорыс петкӧдлiс сӧмын сэзь лунъясӧ, бур поводдя дырйи. Заводитісны нуӧдны быдсикас концерт, аддзысьлӧм, кыв велӧдан курсъяс. Бать-мам век вӧлі шуӧны: «Гӧсьт кӧ локтас, бӧръясӧ пызан вылӧ пукты». Чайта, тані ми медся сӧгласаӧсь, – шуис Емдін районысь Николай Огнёв. Том морт кыдзи стартсяньыс первойӧн шутёвтіс, сідз финишӧдзыс и воис. –Кутшӧм нырвизьясӧ кутчысянныд уна сикас войтырлӧн котыръяскӧд уджын? –Ме Микуньӧ кольччи, медым сэтысянь Сыктывкарӧ мунны, – нюммуніс ань. Парта сайын пукалігас водзӧ велӧдчӧм йылысь некутшӧм мӧвп абу вӧлӧма. –Узьнытӧ тыр-бура он вермы, думсьыд пыр виччысян нёрпалыссянь звӧнок. На лыдын уна национальнӧй паськӧмаыс, ӧд ань чужлӧма-быдмӧма Изьваын. Вӧр-ваыс вӧрзьӧдлытӧм на, мунан да, туй вылад ошкӧд верман вочаасьны. Пельпомӧ ковмис ньӧб-ны 400 шайтысь кык гоз погон да 80-ысь — шеврон. Сійӧ пӧ нэм кежлӧ йиджис лолам да сьӧлӧмам, и тшӧкыда вӧтӧн аддзывла. А районса школаясын 9-ӧд да 11-ӧд классӧ вонас помалӧ 250 гӧгӧр морт. Талун миян гӧсьт – ылі шоныд Турцияын олысь коми ныв Елизавета Вурал. Ӧтлаасьӧмаӧсь радейтана пӧлыскӧд гожӧмнас, бӧръя курс помалӧм водзын. И дас воысь дырджык нин Марина Владимировна сьылӧ аслас мыла гӧлӧсӧн. Чайта, мый ме верма татшӧм югыдторсӧ, кыдзи коми кыв, водзӧ сӧвмӧдны. Сідз, Щельябӧжын да Мутнӧй Материкын помалан выйынӧсь выль детсадъяс. Тайӧ зэв ыджыд стрӧйбасӧ компаниялӧн тшӧт весьтӧ лэптӧны 2018 восянь. Думышті, мися, збыльысь – «Прӧщай, томлунӧй» и дзоньвидзалунӧй тшӧтш. Президентлысь веськыда юалісны, 2020 воыс пӧ миянлы бур али лёк вӧлі? Кужӧма тай вичкоыс Мам моз ӧтувтны йӧзсӧ, шонтыны налысь сьӧлӧмъяссӧ! Оз ков вунӧдны: сиктын кӧ школа пӧдласяс – регыд и ачыс сиктыс бырас. Водзӧ вылӧ ковмас сёрнитчыны школа-садкӧд да найӧс могмӧдны йӧв-яйӧн. Аслас машинаӧн разӧдлӧма весиг орчча районъясса да каръясса лавкаясӧ. И став тайӧ казьтылӧмыс йитчӧма менам муса да зэв тӧждысьысь папакӧд. А Ямалыс менам топыда йитчӧма кӧр сюр серъяскӧд, тӧвкӧд да кӧдзыдкӧд. Челядьӧй ме вылӧ видзӧдӧмӧн карын быдӧнкӧд жӧ чолӧмасьны босьтчисны». Визиндорса школаын 755 сюрс шайт дон тэчӧмаӧсь ПВХ-ысь 31 выль ӧшинь. А уджалысьясыд пуксясны пызан саяд да, найӧс колӧ винанад юкталыштны. А комисьыс рочӧдігас шыяссӧ дзугӧмаӧсь да, Торре-Порре-изйӧн и лоӧма. Став сьӧлӧмсяньыс тӧдмӧдӧ роч челядьӧс коми гижысьяслӧн творчествоӧн. Сійӧ шыбитчис Эдиклань, сывъяліс да кутіс окавны сылысь вом доръяссӧ. –Эз, сійӧ мамсьыс ёна поліс, да и бӧръя кадас курыдсӧ радейтны кутіс. И сы лунӧ, кыдзи назлӧ, Эдик шуис, мый тшина морт сёйны на дорӧ воас. Керкаыс пӧ киссьӧ оз важысла, а ковтӧмысла, – шулывлӧмаӧсь тӧлка йӧз. Радла, мый ныла-пиаӧй тшӧтш кыпӧдчисны да ас синнас аддзылісны тайӧс. Россияын пӧ шудаӧн либӧ пӧшти шудаӧн асьнысӧ кылӧ 81 прӧчент олысьыс. –Ок, кутшӧма тэ гартыштін, – бара сёрниӧ пырӧдчис Андрей Епанешников. Ӧружие видзан да вӧдитчан правилӧяссӧ таво Комиын торкӧмаӧсь 540-ысь. Сэтчӧ жӧ, 1-ӧд да 4-ӧд классъясӧ Владимир Уйба нуӧдӧма ассьыс пиянсӧ. Талун Сыктывкарса детсадъясын уджалӧ квайтымын гӧгӧр дежурнӧй группа. Галина Ивановналы бара ковмӧма котыртны тайӧ службалысь уджаланногсӧ. Велӧдчысьясӧс кутасны новлӧдлыны шогмытӧм туйӧд Поёлӧ, 25 верст сайӧ. Да и, йӧзлӧн висьталӧм серти, выль «дӧмасыд» нин заводитӧма киссьыны. Кывсьӧ, Россия пасьтала пӧ карсаяс заводитӧны катовтчыны сиктъяслань. «Турунвиж» энергия вӧчӧм кындзи пӧртыс отсалӧ бырӧдны кырсь-пилипызь. Учитель – мыйта пыдди пуктӧмыс, гӧрдитчӧмыс, гӧгӧрвоӧмыс тайӧ кывъяс. –Лыддя радейтана гижысьяслысь небӧгъяс, видзӧда радейтана передачаяс. Коді кӧть ӧтчыдысь воліс сэтчӧ, нэм чӧжыс вежӧрас кутас видзны сійӧс. А коді эз волы – гусьӧникӧн вежавны да пестыны мӧвп, мый быть ветлас. Та дырйи оз кутны видзӧдны, эм-ӧ семьяыслӧн мам капитал вылӧ правоыс. Но та могысь сылы аслыс колӧ волыны Пенсия фондлӧн кар-районса юкӧнӧ. Коронавируса вуджан висьӧм паськалӧмкӧд йитӧдын пошта пыр оз мӧдӧдны. И тадзи уджавны миянлы ковмас во нёль, кытчӧдз оз кыпав выль театрыс. Миян ӧд репетиция залыс, сэтчӧ кайны содйыс киссьӧма да, тшӧтш пӧдса. – Кор студентъяс таысь чуймӧны, ыста найӧс видзӧдлыны энциклопедияяс. И, позьӧ шуны, 1996 восянь сэсся Пожӧгса шӧр школаысь эз нин петавлы. Во гӧгӧр чӧж на челядь юасисны менсьым козинъястӧ, гашкӧ пӧ, ыстісны. Вошӧ и ассьыс эмбурсӧ вузалысьыдлӧн банкса карта вывсьыс став сьӧмыс. Та дырйи ӧти аньлӧн тшӧт вывсьыс «сылӧма» 165, мӧдлӧн – 10 сюрс шайт. Коді медводз вӧзъяс да кӧсйысяс меддонтӧма велӧдны, сійӧс и бӧръясны. Медводдза местасӧ донъялысьяс шуисны сетны Воркутаысь Валерия Дзюбалы. Найӧ юалӧмъястӧ дасьтӧмаӧсь и, ас йывсьыныс окотапырысь висьталісны и. И ӧшинь саяс вежласьӧны керкаяс, вӧр да видз, вокзалын виччысьысь йӧз. Полерӧн пӧ миян котырсаӧс шуӧны, висьтасис Татьяна Демьяновна Карпова. И кытчӧдз пӧ еретникыд оз сет ассьыс вынсӧ мӧд мортлы, кувны оз вермы. Ме куимысь гартышті гезсӧ бедь гӧгӧрыс, мед вӧлыс рӧсадаӧдзыс оз судз. Чайтсис, Евангелльӧ-Псалтырсӧ Берёзовкаӧ вайӧмаӧсь важ манастыръясысь. Алтайлысь став мичлунсӧ и некымын тӧлысьӧн видзӧдлыны, дерт, он вермы. Вайӧда ёртъяссянь медтшӧкыда юргысь юалӧмъяссӧ да ассьым вочакывъясӧс. И ачыс сійӧ уна рӧма, и енэжсӧ ставнас мича рӧмъясӧн жӧ мавтӧ-мичмӧдӧ. Водзӧ сёрниысь тыдовтчис: Выль Берёзовкаын корсюрӧ и сынӧдыс оз тырмы. – Тіян серти, сӧвмас-паськалас-ӧ водзӧ миян районын йӧзкостса шыладыс? Вель дыр жӧ ачымӧс мырдӧнсорӧн тшӧктылі бур йӧзыс моз лунвылӧ ветлыны. Окота вӧлі шуны: «Бурджык кинад петкӧдлы, кодарлань веськӧдны яхтасӧ». Перым-коми кыв зэв мыла, небыд да авъя, кыдз и миян чужан коми кывным. Сідз, таво республикаын та могысь урчитӧма вичмӧдны 1,2 миллиард шайт. И ёна шензьӧдӧмаӧсь гӧсьтъясӧс миян кар шӧрын быдмысь гырысь веж пуяс. Театрыс воис миянлы сьӧлӧм вылӧ, тшӧтш и ӧнія мича да выль сценаяснас. – А кӧні искусство радейтысьяс аддзылісны нин тіянлысь петкӧдчӧмъястӧ? Корсюрӧ серамыд петӧ, кор аддзан, кыдзи пемӧсъясыс асьнысӧ петкӧдлӧны. Сизим час рытын ӧчеред воис и миянӧдз, том йӧзлы медиаын зільысьясӧдз. Налӧн кӧ вердысь вылас оз лыб киныс, тайӧс вӧчасны судлӧн индӧм серти. Миян театр петкӧдчыліс унджык фестиваляс, найӧ мунӧны кык вонас ӧтчыд. Вермысьясӧс чолӧмаліс Россияын МЧС-са министрӧс вежысь Андрей Гурович. Тӧдӧны и шмонитана висьтъяссӧ – найӧ ӧд тшӧкыда ас сиктсаяс йылысь жӧ. Нӧшта вит сюрс ныв-зон шойччасны лунвылын Сьӧд саридздорса лагеръясын. Та дырйи сьӧрсьыныс мед вӧлі кабала, кӧні индӧма, мый найӧ беженечьяс. А сэсся нимкодьӧйла муртса вомӧй эз косясь, вашъялӧмӧн ӧдйӧ и кӧсйыси. Думайтӧма, школа помалӧм бӧрын либӧ сэтчӧ локтас, либӧ велӧдысьӧн лоӧ. А меным сэтшӧм окота, но эз босьтны, сы вӧсна мый менам эз вӧв лыжиыс. Турунысь вӧчасьны юрӧ воис, кор корисны Одыбӧ «Звени, коса!» гаж вылӧ. А Май 9 лунӧ посёлокса олысьяслы «Лира» шӧрин козьналас кыпыд концерт. Та кузя налӧн весиг кывйӧз эм: «Киын — гусли, а сьӧлӧмын — сьыланкыв». Ачым полыштікодь, мый огӧ вевъялӧй тыр-бура дасьтысьны концерт кежлас. Окота на ветлыны Байкал вылӧ гожӧмнас, аддзывны тӧвсяыскӧд торъялӧмсӧ. Сідзкӧ, меным Енмыс шулӧма уджавны больничаын медсестралы отсасьысьӧн. Предприятиеса наставникъяс юксьӧны миянкӧд асланыс опытӧн, – шуӧ сійӧ. — Зілям и урокъяс бӧрын: туясян уджъяс гижам, пырӧдчам конференцияясӧ. Ковмыліс кӧ, лёка да дыша уджалысьяссӧ пинявліс, а зільяссӧ ошкыштліс. Верман найӧс лыддьыны и тэ, ӧд «Шонді войтлӧн» ӧдзӧсыс восьса быдӧнлы. И ворсігчӧжыс чужӧмсьыс нюмыс оз и быравлы – сэтшӧм мичаӧсь найӧ сэки. – «Artway» журнал йӧзӧдліс тэнсьыд сідз шусяна мотивация йылысь гижӧд. Стӧчасӧ ог жӧ тӧд, 46 арӧсыд доктор нимтӧ босьтны буретш эськӧ нин да. И ветлӧны окотапырысь, ӧд роботлӧн лысьтігкості мӧслы вичмӧ комбикорм. Бурятъяс ӧнӧдз эскӧны, мый сэргэ видзӧ ва-мусӧ, юрта-керканысӧ лёкысь. Одыбысь Иван Алексеевич Ларуковкӧд кыкӧн мунім, сійӧ мӧдаръюгыдын нин. Кӧмнымӧс пӧрччылім коридорын, вежоннас кыкысь вежлісны вольпась кӧлуй. Аслам тайӧ кык луннас чӧжсьӧма сымда радиация, «пуксьӧдісны» фон вылӧ. Да Микайлӧыдлы, тыдалӧ, эз маыс ков, а мазі чутікъясыс, тайӧ жӧ белок. Ёна сьӧкыд лоас судзӧдны лицензия весиг административнӧй мыж вӧчысьлы. И тайӧ сьӧлӧмкылӧмыс, шоныдыс, тыдалӧ, вуджӧ чачакӧд тшӧтш и челядьлы. Миян часьтлӧн кывкутӧм улын карса керкаяс да организация-учреждениеяс. Кодлыкӧ окота вӧсньӧдчыны, а кодлыкӧ мӧдарӧ – «быдтыны» яйчиг (мышцы). Но, овлӧ, гостиницаыслӧн «кодзувъясыс» оз лӧсявны вӧзйӧм услугаясыслы. Бӧръя кадӧ Раиса Ивановна гимназияын лыддьӧ коми челядьлы спецкурсъяс. Удораса вӧр-ваыс, ок, мича, кызвын сикт-грездыс пуксьӧма ыджыд ю бокӧ. Дерт, унатор на аддзылӧмаӧсь-тӧдмалӧмаӧсь гӧсьтъяс Изьваын да Удораын. Водім порсь гидӧ, а порсьясыд батьлысь козинтӧ лестукӧдз косявлӧмаӧсь. —Сэтчӧ медаси, мед пенсияӧй ыджыдджык лоас, — висьталӧ Вера Андреевна. Та йылысь районса культура юкӧн юӧртіс, кор миян ставыс нин вӧлі дась. –Гортысь вайим та могысь став коланасӧ, кодлӧн мый вӧлі, и дзоньтасим. Унаысь нин кӧсйысьлісны выльӧс кыпӧдны, но пыр, тыдалӧ, мыйкӧ падмӧдӧ. Но неважӧн муниципалитетӧн веськӧдлысьяс корисны содтыны нӧшта куимӧс. Видеокамераяс да датчикъяс сетӧны позянлун туявны ускӧттьӧ-неминучасӧ. Локтам вӧлі карсянь «Сысола» паракодӧн да, виччысьтӧг сьӧлӧмыс сувтіс. Усьліс зорӧд вывсянь да ёна доймаліс, сюрса лыыс торксис да, гӧрбасис. Ӧдйӧ велалі йӧзкостса сьыланкывъяс да ачым гортын петкӧдлывлі концерт. Неважӧн Екатерина Трофимовна пасйис ыджыд юбилей — сылы тырис 85 арӧс. Видзӧді тайӧ чудӧ-дивӧсӧ да ассьыным войвывса вагонъяснымӧс казьтышті. Дум вылӧ уси шонъянӧй батьлӧн кывъясыс, вошан кӧ пӧ, милициялысь юась. Йӧрын быдта град выв пуктас, дзоридзьяс – ставсӧ, мый быдмӧ Коми муын. Кагаыслы аслыспӧлӧс да гежӧда нимсӧ верӧсыскӧд аддзӧмаӧсь ӧтуввезйысь. Кад кольӧм бӧрын нывбаба гӧгӧрвоӧма, мый сьӧлӧм улас новлӧдлӧ кагукӧс. Ӧні эм позянлун Россияса пошталӧн сайтын водзвыв пасйыны колана адрес. И век жӧ дыр мӧвпалӧм мысти верӧсыскӧд волӧмаӧсь видзӧдлыны чужанінсӧ. А мыйта лов босьтіс войнаыд, кымын морт вошис-сотчис сылӧн би-тшынас?! Лӧнь-лабутнӧй олӧмныс Елена да Василий Кузичьяслӧн вуджӧ и челядьыслы. Гырысь челядьыс быдмисны нин, кор семьяын лоины Филипп пи да Маша ныв. – Унаысь вӧча сійӧс, мый корӧны асьныс челядь, мыйӧ кӧсйӧны велӧдчыны. Вӧлыс кыпӧдіс юрсӧ да гӧрӧктіс сэтшӧм гораа, орчча сиктӧдзыс кывмӧнъя. Пуксян шонділӧн югӧръясӧн югзьӧдӧм интернат дорын мудзыс вӧлисти суис. Медикъяс майшасьӧны, бара пӧ мытшасим дас татшӧм жӧ машинаысь ӧчередӧ. Кодсюрӧ мӧд пӧв нин висьмӧмаӧсь, и пистиасьӧм бӧрын нёрпалысьяс эмӧсь. Гӧгӧрвоа, мый абу став медучреждениеыс дась ковидысь лючки бурдӧднысӧ. Тайӧ аслыспӧлӧс спектакль-гаж, коді ловтӧ вӧрзьӧдӧ да сьӧлӧмад йиджӧ». Сэки ми, университетын асланым группаысь ныв-зон, тӧдмасим ӧта-мӧдкӧд. Кӧрдорса ныв-зонмӧс август помын вездеходӧн нуӧны кар-сиктӧ велӧдчыны. Медым ставыс лючки-ладнӧ артмис сынӧдын, колӧ водзвыв бура дасьтысьны. Шуам, гожӧмын тшӧкыда мусянь кайӧ неыджыд ру, мый мешайтчӧ миян уджын. А ныв корлӧма кад мӧвпалыштны, ӧд дзик пыр сӧглас сетны оз вӧлӧм позь. Тӧлысь мысти сватъяслы юӧртлӧмаӧсь, мый нылыс сӧглас петны верӧс сайӧ. Настяӧс тшӧтш велӧді пемӧсъяскӧд ноксьыны, горт гӧгӧр удж-ноксӧ вӧчны. –Сёрнитны нылӧй оз куж, но ме аддза, мый окотапырысь конькиӧн исласьӧ. – Бать-мамыс, кыдз асьныс висьталӧны, вайӧдӧны челядьнысӧ Чупров дорӧ. Быд во ытва дырйи Бугаев сикт ойдлывлӧ: овмӧс-керкаясыс ваын «уялӧны». Школаын меститчӧм сиктса музейын чукӧртӧма война йылысь уна казьтылӧм. Понйыд оз вермы чӧла лунтыр пукавны патераын, сійӧс ковмас гуляйтӧдны. – Зэв ӧд нимкодь видзӧдны видеотӧ, кыдзи тайӧ понйыс «чеччалӧ-лэбалӧ». Водз асывсянь сёр рытӧдз, а страдна дырйи и войӧдзыс — пыр руль сайын. Ӧтлаасьӧм бӧрас локтӧмаӧсь овны Бадьёльйылӧ, овмӧдчӧмаӧсь бать керкаӧ. Ань шуӧ, оз кӧ пӧ могмӧдны, посёлокса олысьяс нимсянь выльысь шыӧдчам. Кӧть и пуктӧма найӧс уна во сайын, оз важмыны, весиг выльмӧдны оз ков. Со кутшӧм юӧр сюри «Паметь небӧгын» менам бать да сылӧн вокъяс йылысь. Таӧдз гижліс Няшабӧжӧ, но вочакывйыс эз во, да шуис тӧдмавны ветлӧмӧн. Кӧсъян кӧ понтӧ видзны – аддзы кад и сійӧс дӧзьӧритӧм-гуляйтӧдӧм вылӧ. Некрасов на коркӧ гижліс: рӧдтысь вӧв сувтӧдас, ыпъялысь керкаӧ пырас. А топыдджыкъяснас, бинас жугӧдтӧмнас, ёнмӧдім крежлысь буждан местаяс. Ставӧн корӧны волыны нӧшта, а сідзкӧ, ог весьшӧрӧ тайӧ уджсӧ котыртӧй. Ме стӧча тӧда, мый менам чужас пи, и сы кузя менам олӧмӧй оз помассьы. Тайӧ воыс Коми Республикалы гӧгрӧс тшупӧда – артмӧмсяньыс тырӧ 100 во! Вӧлі пажын кад, да Пионер керкаын верстьӧысь сӧмын пелькӧдчысьсӧ суим. 420-ысь гусясьысьяс абу вермӧмаӧсь помӧдз вайӧдны ассьыныс сьӧд уджсӧ. Быд лун сэтчӧ кутасны пыравны сиктысь воӧм гимназистъяс да студентъяс. —Кӧсйи, мед тӧдмалісны ме йылысь мукӧд: кыдзи да кутшӧм мӧвпъясӧн ола. Чайта, кыдзи асьтӧ кутан йӧз водзас, сідзи и кутасны тэ вылӧ видзӧдны. Ыджыд мам пукалӧ меным паныдмоз пызан сайын жӧ, меліа видзӧдӧ ме вылӧ. Кыдзи бать-мамныд да ті аддзанныд асьнытӧ Коми мулӧн ӧтувъя историяын? Ластасалӧн кывъяс серти, Изьва районын тайӧ ФАП-ыс медся важъяс лыдын. Но и водзӧ на мӧвп эм, мыйӧн Марат Мирсеидович водзвыв юксьыны эз кут. – Ичӧтджык вок-чойлӧн челядьыс гӧгӧрвоӧны жӧ, но сёрнитӧны гежӧдджыка. Ме кута коксӧ, а дзик ныр улын чурвидзӧ яйсьыс петӧм чегӧм еджыд лыыс. «Некытчӧ туйтӧмъяс» медсясӧ шмонитісны асланыс сиктын гӧрӧдъяс йылысь. Кӧсйӧма сьывны сьыланкывъяссӧ, лыддьыны налысь ӧта-мӧдыслы письмӧяссӧ. Сэні пасйӧма, мый поискӧвикъяс туялӧмаӧсь 8 усьӧм салдатлысь ним-овсӧ. Одыбсалӧн висьталӧм серти, аптекаыс меститчылӧма сиктса амбулаторияын. Юалісны: кымын странаын пӧ вӧлін, да мыйӧн найӧ торъялӧны ӧта-мӧдсьыс? —Иван, кор да кыдзи чужис Питерса военнӧй академияын велӧдчыны мӧвпыс? Тайӧ воыс Коми Республикалы гӧгрӧс тшупӧда — артмӧмсяньыс тырӧ 100 во! Шуам, кор бӧръяысьсӧ аддзысьлінныд, кӧні тӧдмасинныд, мый радейтанныд. Гид-картаад уджавнытӧ татшӧмыс зэв бура шогмӧ, вильыдджык тай сӧмын-а. Медбӧрын ставӧн котӧртісны корсьны Кӧдзыд пӧльлысь козин тыра мешӧксӧ. Мый корсис кар шӧрын пикӧ воӧм Марья пӧч да сюрис-ӧ сылы коланаторйыс? Сьӧлӧмсянь сиа тіянлы крепыд дзоньвидзалун, быд бурсӧ да кыпыд оланру! Медым корсьны сыӧн вӧдитчысь выль йӧзӧс, колiс аслыным неуна вежсьыны. Кодкӧ вывті ыджыд удждон корӧ, кодкӧ сиктса керкаын абу велалӧма овны. Кор десант шыбитанінӧ воис фашистъяслӧн авиация, берегыс куш нин вӧлі. Тані верстьӧ и челядь кывкутӧмӧн дасьтысьӧны нормативъяс сдайтігкежлӧ. Но та йылысь тӧдмалӧмаӧсь орчча муясын олысьяс да уськӧдчӧмаӧсь сэтчӧ. Тулыс-ар ноксьӧ асланыс дачаын: вӧдитӧ град выв пуктас да уна дзоридз. Папа сьӧлыштiс да шуис: татшӧмтор пӧ ӧд верстьӧ мужиклы он жӧ козьнав. Шуам, некымын во сайын вӧлӧмаӧсь Германияысь да Финляндияысь гӧсьтъяс. Атеист-верӧсӧй ӧнӧдз оз гӧгӧрво, кыдзи ме воддза кодьсьыс пӧри ӧніяас. Тайӧ, дерт, гырысь чинаяслӧн, тайӧс ставсӧ мӧвпыштысьяслӧн, чайтанаыс. «Кутшӧм жӧ ми шудаӧcь!» – шуис Салехардса Ира сопка кытшын ужнайтiгӧн. Ёртъяс, медся «ловъя» вулканӧн Камчаткаын лыддьыссьӧ Ключевскӧй сопка. Висьталі ассьым шогӧс да, сійӧ сызьсис* отсыштны сьӧмӧн и мӧ-дӧдчӧмӧн. Мукӧддырйи аслыд на дискуйтны лоӧ, гӧрӧмсӧ кӧ лымъявлас ли кузя зэрас. И быд кык вежон пӧ бырӧ ӧти, сы вӧсна мый кувсьӧ сійӧс бӧръя тӧдысьыс. 2006 восянь Геннадий Иванович аслас рӧдвуж йылысь юӧр мӧдӧма чукӧртны. Водзті рӧдас век уна челядя семьяяс вӧлӧмаӧсь, и кызвыныс — мужичӧйяс. Кодъяс ловъя на вӧлӧмаӧсь, налы воштӧм эмбурсьыс сьӧм вичмӧдыштӧмаӧсь. Мукӧд тӧвар кузяыс тайӧ уджсӧ колӧ помавны 2021 вося январь 20 лунӧдз. Карантин бӧрын муртса на восьтӧм театр-кинозалъяс ковмас бӧр тупкавны. Мед пӧ найӧ эз кольны пӧль-пӧч кадӧ, а юргисны ӧнія том йӧзлӧн олӧмын. Дерт, тэнӧ тӧ-дысьяс интересуйтчисны мӧд карын тэнад творческӧй уджӧн. Но эг унаысь чеччышт, сӧмын куимысь: синмӧй лёк да, водзӧсӧ эз лэдзны. А ми кыкнанным радейтам шандаритны, удораса ног кӧ шуны ягын ветлӧмсӧ. Ӧні том педагогъяслы эм мый вылӧ подуласьны выль уджтасъяс лӧсьӧдігӧн. А ӧні весиг бать-мамкӧд некод эз сёрнит, сӧмын юӧртісны – пӧдлалім пӧ. И тайӧ китыр мортыс лэбалӧ республика пасьта сӧмын ӧти Ан-2 самолётӧн. Водзмӧстчис найӧс лӧсьӧдӧмын грездса ТОС-ӧн веськӧдлысь Ольга Беляева. Некодысь пӧ оз повны, кӧть и видлӧмаӧсь горзӧмӧн да шумитӧмӧн вӧтлыны. Учреждениеӧ локтігӧн энӧ вунӧдӧй маскаасьны да резина чуня кепысясьны. Некодысь пӧ оз повны, кӧть и видлӧмаӧсь горзӧмӧн да шумитӧмӧн вӧтлыны. Учреждениеӧ локтігӧн энӧ вунӧдӧй маскаасьны да резина чуня кепысясьны. Аттьӧ «Коми йӧзӧдчан керкалы» «Гижӧдчӧмысь – козин» акциясӧ нуӧдӧмысь. Миян вугралігкості кольӧма нин бӧрӧ медкузь луныс меддженьыд войыскӧд. И абу дивӧ: выль кӧрымтӧ ӧти гектар вылысь позьӧ босьтны сюрс центнер. Юркарын миян ӧкмыс судтаа керкаын мӧдӧд вежон нин мунӧ дзоньтасян удж. Сійӧ оз сӧмын вотӧс сёй да турун вуж акляв, а вермӧ вильӧдны и йӧраӧс. Но война помасьтӧдз колӧ на вӧлі вуджны вир кисьтана кыкысь унджык во. Лӧня аттьӧалан бать-мамтӧ, мый отсалісны лоны сэтшӧмӧн, кутшӧмӧн лоин. Важ йӧз пӧ шулӧмаӧсь, мый медся ичӧтыс бать-мам дорас олысь-отсасьысь. –Ме эськӧ ёнасӧ эг ошйысь, мый республикаын уна чужӧ медводдза кагаыс. –Смелмӧдчи да вӧзйыси колльӧдны кажитчана оз тусьтӧ гортас, Пожӧгдінӧ. Сьӧм вичмис и Эжва йывса сикт-грездын тшупӧда паса гажъяс нуӧдӧм вылӧ. Югыдъягын туй морт керкаын лоас посёлоксаӧс недыр кад кежлӧ овмӧданін. Со дзик неважӧн мойвиис дзик неыджыд кытш сяма вӧчыштны Мылдін районті. Тані миянӧс вочаалісны медыджыд гӧсьтъясӧс моз няньӧн-солӧн да гудӧкӧн. Но и тайӧ сӧмын кажитчӧ – Берёзовкаӧ поштаыс волывлӧ сӧмын кадысь кадӧ. А близорукосьт дырйи синмад сыысь ӧтдор унатор вежсьӧ, тшӧтш и пыдӧсас. Уджысь шойччан костӧ луннас кӧть ӧтчыдысь позьӧ вӧчны синмыдлы зарядка. Баля да кӧза видзӧм да яй сдайтӧм кузя Россияын миян регион сизимдасӧд. Пемӧсъяслы тані овсьӧ зэв бура, быдӧн вылӧ артыштӧма кык квадрата метр. 1975 воын пырис совхозӧ кук видзны, уджаліс сэні пенсия вылӧ петтӧдзыс. Ваыс сӧстӧм, пыдӧсас фукус-ламинарияяс дорын куйлӧны саридзса звездаяс. Найӧ кужӧны уджавны черӧн, пилаӧн, кужӧны пестыны бипур, кыпӧдны парус. Пӧдтыбокысь миян «Любава» ансамбль уналаын жӧ петкӧдчис тайӧ кык лунас. Бать-мамыслӧн тырмӧма сямыс быдтыны уджач, тӧлка кык пиӧс да кык нылӧс. Миян сиктын тырмымӧн и дӧваӧн кольӧм ӧтка аньыс, да и дӧвечьясыд эмӧсь. Сахаса видзӧдысьлы петкӧдласны «СКТВКР» да «Игра в фанты» постановкаяс. – Мужи сиктын комиӧн ёна оз сёрнитны, некодлы тайӧ оз ков, сӧмын аслыд. Сцена вылӧ петӧм артистъяс паськӧмыс шензьӧдіс мичлуннас да уна рӧмнас. – Медся арлыда лыддьысьысь – 89 арӧса Валентина Павловна Чугаева бабӧй. Сійӧ кадся медъяръюгыд казьтылӧмыс йитчӧма дружинаса сӧветын удж-нокӧн. 2012 воын котырсӧ лӧсьӧдлӧмаӧсь «Коми войтыр» ӧтмунӧмлӧн X съезд дырйи. Сэк нин видлі ассьым сямӧс, но кывкутӧмӧн босьтчи тайӧ уджас 2017 воын. Кора ставнытӧ мича да аслыспӧлӧс снимокъясла шыӧдчывны, – шуӧ том морт. Семьяас Ваня вӧлі медыджыд кага, посниджыкъясыс – Нина чой да Саша вок. Унаӧн эськӧ элясьӧны, тадзсӧ пӧ врач дорад нӧшта на сьӧкыд веськавнысӧ. А сэсся ӧтарӧ мойвины кутіс: ӧтчыдысь, и мӧдысь, и коймӧдысь нин ветлі. Но томдырйиыд кӧ чушъяланджык вӧлі, арлыдыд содӧ да, ӧбидаыд оз чӧжсьы. Бӧръя йывсьыс став мирыс тӧдмаліс нималана «Бурановоса пӧчьяс» отсӧгӧн. – Студияын челядь окотапырысь ворсӧны-сьылӧны, – водзӧ сёрнитіс Никита. Дипломъяс босьтісны и «Горадзульлӧн» юбилейлы сиӧм конкурсын вермысьяс. Лена сёянсӧ вайӧ ывлавывса «морозилкаысь» – тайӧ ӧтлаӧдӧм некымын нарт. Визнитіс мӧвп: а, гашкӧ, кольчча вой кежлас, медым виччысьны Аврораӧс?! Воддза вояс серти нин тыдалӧ, мый найӧ ӧдйӧ пырӧдчӧны компаниялӧн уджӧ. Лэдзасны кӧ выль небӧгъяссӧ, лоас кокньыдджык и велӧдысьлы, и челядьлы. Тавося январын менӧ рӧштвося ордйысьӧмъяс дырйи шуисны медбур вратарӧн. – Сійӧ миян нырщик сяма, радейтӧ, кор кывзӧны-донъялӧны, мыйкӧ юасьӧны. Керка видзысьяс да шуд вайысьяс, пӧль-пӧч, пон, кань, мӧс да уна мукӧд. Мукӧдысьсӧ сы вылӧ веськалӧма да косьмӧма гос, мавтас либӧ краска войт. Косяссьӧм кык банкнотаысь позьӧ вӧчны ӧтиӧс, и татшӧмсӧ вежасны банкын. Биас да тшынас сотчӧма-пӧдӧма 25 морт, дасӧн доймалӧмаӧсь-сотчалӧмаӧсь. Быд урок бӧрын донъявлісны уджнымӧс, весиг классас кыдз пырин да петін. Шуисны, 30 километр сайын лоам, а вокзалсянь веськыда Чернобыльӧ нуӧны! Дорйыси 3 час: 20 минутӧн тӧдмӧді уджӧн, сэсся вочавидзи юалӧмъяс вылӧ. Сэтчӧс олысьяс татшӧм паныдасьлӧмсӧ шуӧны, рочӧн кӧ, «Добрые завтраки». Сэки петлӧмаӧсь шонділы воча, а нӧшта нывбабаясӧс чӧсмӧдлӧмаӧсь ырӧшӧн. Няньшом вӧсньӧдлӧны, сэсся вундалӧны том тӧлысь мыгӧр кодь торъяс вылӧ. Сэсся и уджсӧ колана ног котыртӧмын, та серти ӧд опытӧй ыджыд нин вӧлі. Ружьесӧ ньӧби медводдза нажӧткаысь — турун пуктӧмысь удждон сетісны да. Выль оборудованиенас мортлӧн вир-яйысь пыкӧссӧ верман ӧдйӧджык казявны. Кыан, сэсся вурлыны колӧ. А кор кыи медводдза чачасӧ, сэтшӧма кажитчис. – Видзӧда да, мазі кындзи ті кролик да чипан видзанныд, понъяс эмӧсь и. Мортыс вермас и курыд зелля юӧмӧ да дурмӧдчанторйӧн уколасьӧмӧ сетчыны. Воддза оланпасас абу стӧчмӧд-лӧмаӧсь, мый позьӧ ружьеас бурмӧдны-вежны. Водзті оланпасъясын ылӧсас гаравсьыліс, мыйысь быдӧнлы колӧ видзчысьны. Сідзкӧ, кадыс квайт часлань матыстчӧ, и кодъяскӧ мунӧны-лэбӧны Москваӧ. – Колӧ, медым чачаыс сӧвмӧдіс, нимкодьӧдіс, да сійӧс позис и мыськавны. Верстьӧӧс, кодъяслӧн эм позянлун уджавны ӧтуввез пыр, ыстісны гортаныс. Сэсся колӧ кутны тӧд вылын июньса экзаменъяс, кодъясӧс оз позь вештыны. Мокчойын жӧ Альбина Николаевна Витязева висьталӧма, кыдзи кӧр ку песны. Налысь лекцияяссӧ кывзыны волӧмаӧсь и Москваса мукӧд вузысь студентъяс. Мукӧд постановка дырйиыс некымынысь ковмыліс вежны кӧм-паськӧм да грим. Найӧ медсясӧ кӧвъясьӧны мышкӧ, кокӧ, пидзӧс чӧланӧ, коклутшӧ, лядьвейӧ. Ӧні унджык кадсӧ лызьӧн котралӧ да спортивнӧй туризмын вын-эбӧссӧ песӧ. А лои нин кӧ кутшӧмкӧ мытшӧд, ставӧн пуксьӧны ӧти кытшӧ да ӧзтӧны сись. А кор босьтчим сёрнитны изъяс йылысь, шензьӧдіс, сымындатор вӧлӧм тӧдӧ! Сэсся паччӧр вылын косьтам, чегъялам, тоям, водзӧ изам да нянь пӧжалам. Кӧйдыс вылӧ колхозысь вӧлі зептын кыскалам гусьӧник, кор сэні пуктысям. Окота, мед мамлӧн зільӧмыс эз кус, мед ставыс, мый вӧчис, водзӧ сӧвмис. Найӧ вермӧны, ӧти-кӧ, казявны бара жӧ лёк сорасъяс, а, мӧд-кӧ, ва туӧм. Регионса УФСИН шыӧдчылӧ, медым содтім видеокамераяс дзескыдінъяс дорын. А «Ким» колхозӧ пырысьяс вайӧдісны скӧтнысӧ да овмӧссьыныс мукӧд эмбур. И чайтӧ, мый лысьтысьыс и эм сылӧн пиыс, та вӧсна лэдзӧ сійӧс ас дорас. Сетӧ зэв бур тӧдӧмлун, кыдзи аутизма кагалысь оласногсӧ вежны-бурмӧдны. Тайӧ и уна кага быдтысьяс, и опека улӧ босьтысьяс, и вермытӧм челядяяс. Школа бӧрас Мария кӧсйӧма водзӧ велӧдчыны медучилищеын, но абу артмӧма. – Та понда сетам став сьӧлӧмнымӧс налы, коркӧ ошкыштам, коркӧ видыштам. Унаысь петавлӧма Ыбса школа вӧсна ордйысьны да шедӧдлӧма приза местаяс. Миян больничаысь вуджӧдісны сэтчӧ ӧти нывбабаӧс, жарыс дыр кутчысис да. Тані быд тӧлысь нуӧдам квизъяс (выль сикас интеллектуальнӧй ворсӧмъяс). Миянлысь программаяс оз сӧмын комияс видзӧдны, но и мукӧд кывъя войтыр. Вӧрса пӧжар дырйи юкла бисӧ юръяс вылӧ да ӧти бӧрся мӧдӧс найӧс бырӧда. Петкӧдчӧм бӧрас нитш вылас кольӧ сӧмын чегъясьӧм-нырсьӧм рос-чагъя туй. Машинаас кӧ веськалас кӧть ӧти татшӧм кер, бракуйтасны ставнас чукӧрсӧ. Талун овмӧсас квайт теплицаысь ӧтдор эм ывлавывса та мында жӧ площадка. Сэки сетісны торъя кабала, мед и мукӧдлаын эз дӧзмӧдчыны ружье вӧснаыс. Кутшӧм удж вылӧ сӧмын абу вайӧдлӧма Николай Александровичӧс олан туйыс! Шулывлӧны жӧ эськӧ, мый оз ков сорлавны ӧта-мӧдсӧ, но татӧг некыдз нин. Медводдза воас сӧмын Бугаевӧдз воӧдчылім, а сэсся и мукӧд сиктас тшӧтш. 1945 воӧ Ыджыдвиддзысь вӧла-доддяясӧн фронт вылӧ нулӧмаӧсь нывбабаясӧс. Сійӧс бура дасьтӧмаӧсь Раиса Александровна Мишариналӧн веськӧдлӧм улын. Олысьяслы тайӧ абу кивыв да, бурдӧдчанінсӧ ёрд пыр корӧны бӧр восьтыны. Английскӧйсӧ Петя велӧдіс сӧмын ӧти во, сэсся велӧдысьыс муніс декретӧ. Вадорсянь тӧлыс дӧлӧдӧ зонъяслысь дӧрӧмъяссӧ да нывъяслысь платтьӧяссӧ. Вадорсянь тӧлыс нелямын ӧтиӧд вося кодь жӧ. И бара казьтыштсис сэксяыс. Эм кӧ кутшӧмкӧ мытшӧд либӧ висьӧм, ставсӧ дзик пыр висьтала, ог пӧръяв. Вылыс паськӧм гардеробӧ кольӧм бӧрын ставныс гӧгралісны коз пуяс дорын. Тані артистъяс петкӧдлісны коми вӧралысьлысь удаллунсӧ да писькӧслунсӧ. Сэні уджалысьяс висьталасны, кыдзи позяс шыӧдчыны Галфедьса аньяс дорӧ. Кольӧм во ми накӧд весиг ордйысьӧмъяс котыртлім, кубок-медальӧн пасйим. А томъяслы окота бордъясьны да выліті лэбавны, и йӧртӧдад налы дзескыд. Томулов отсалӧмаӧсь ветеранъяслы, тылын уджалысьяслы да вермытӧм йӧзлы. Валя пасьталіс курткасӧ, сюйис кокас гын сапӧгсӧ да мӧдӧдчис гаражлань. Менам олӧма мам дорӧ, кодлы вӧлі 96 арӧс нин, волывліс жӧ укол вӧчавны. –Буретш апрель ӧтиӧд лунӧ тырӧ кык во, кыдзи веськӧдла Ёртасян керкаӧн. Сьӧлӧм вылӧ воӧ гажыслӧн руыс, быдӧн нюмъялӧны, ӧта-мӧднысӧ чолӧмалӧны. Кружокӧн веськӧдлысьным ачыс проявитіс плёнкасӧ да вӧчаліс снимокъяссӧ. – Тайӧ передачаас веськавны – менам ичӧтдырсянь нин ыджыд-ыджыд кӧсйӧм. Чайтсис, мый коркӧ пырас керкаӧ муса мортӧй да топыда кутлас ён сывнас. Гижлім нин, мый Марат керка йӧрас картупель му пасьталаыс каток вӧчӧма. Шоперыс, Н.А.Шахов, зэв киподтуя да, сылӧн дӧмсьыштӧм бӧрын ловзьыштлӧ. Ставсӧ тайӧс позяс видзӧдны юркарса администрациялӧн концертасян залын. Ме ӧнӧдз ог тӧд, мыйсяма мӧвпъяс жуисны тайӧ кадас сылӧн ичӧт юр вемын. Тӧвся каникул кежлӧ гортӧ самолётӧн лэбӧмысь вешті сӧмын 3,5 сюрс шайт. Валентиналысь юалі: коді нӧ, мися, ышӧдіс пырӧдчыны «Василей» конкурсӧ? Водігӧн ӧта-мӧдлы пыр комиӧн шуам «Бур вой», кужам нин дасӧдз лыддьыны. Ӧтуввез-гаджетыд эз вӧв, мукӧдыслӧн весиг телевизорыс гортас эз на вӧв. И миян пӧвстысь быдӧн кутӧ лача, мый тайӧ воыс лоас кольӧмсьыс бурджык. Россияса бюджетӧ 70 прӧчент сьӧмыс ӧні воӧ оз мусир да биару иналӧмысь. Вай ставӧн ӧтув вочаалам локтан восӧ паськыд нюмӧн да кокни ловкылӧмӧн! Выль проектъяс збыльмӧдӧны нин «Чушканзіын», «Йӧлӧгаын» да «Коми муын». Талун кежлӧ джынсьыс унджык стенсӧ шыльӧдӧма-мольӧдӧма, джоджсӧ вӧчӧма. Висьт-мойдъяссӧ асланыс гӧлӧсӧн «ловзьӧдісны» драма театрысь артистъяс. –Ми шыӧдім кык небӧг, ӧтарас весиг шыладыс абу, сійӧ сэтчӧ оз и ков да. Сереговысь Татьяна Каракчиева сідзжӧ пасйис, комисӧ кыпӧдӧмыс пӧ эз ло. Кызвыннас, стӧчджыка кӧ 90 прӧчент му-видз вылас, быдтӧны скӧтлы кӧрым. Дзолюкъяс пиысь кодсюрӧ весиг видлӧма сдайтны медулыс тшупӧда норматив. Но век на, мыйӧн пемдас, сиктса мортыд оз лысьт гортсьыс нырсӧ мыччыны. Дерт, сьӧкыдджык пӧ, торйӧн нин кор ӧдйӧ колӧ вочавидзны посниуловыдлы. Эмӧсь и Дина Терентьевалӧн, котырын сьылысьлӧн, авторскӧй сьыланкывъяс. Валерий Чупров серти, сыӧн кӧртымалӧм тыяс вылас браконьеръяс оз пырны. Водзвыв пӧ звӧнитчӧны, юасьӧны, кор да кӧні позьӧ вуграсьны спиннингӧн. Та дыранад гастрольяс дырйи быдсяматорйыс вӧвлӧма, ӧд котырад унаӧнӧсь. Республикаса юралысьлӧн администрацияӧн мӧдас веськӧдлыны Игорь Божков. Коркӧ пӧ, пӧчӧлӧн висьталӧм серти, Валентиныд аддзӧма сылысь мырсьӧмсӧ. Вӧвлі Екатеринбургын, Сочиын, Санкт-Петербургын, Мурманскын, Абхазияын. Сэсся Нина бергӧдчис бабаяслань, кодъяс сюся кывзісны быд кыв, да шуис: Сійӧ трубанас рычаг пыдди тай кыдзкӧ песси, ӧстатки лымсӧ весалӧма лои. Збыльвылас кӧ, гырысь чинаяслы кивыв, мед йӧзыс олісны гырысь каръясын. Юлия, тшӧтш и мукӧд артистыс збыльысь заводитӧны овны геройлӧн ку пиын. –Дерт, но миянлы вочавидзисны, мый ставсӧ вӧчӧма урчитӧм нормаяс серти. Ми эг кӧсйысьӧй асфальтируйтны, а шуим тыртны гуранъяс – и тайӧс вӧчим. –Туй вӧчысьяс лӧсьӧдасны гарантия серти, – кывкӧрталіс Алексей Жулидов. Коркӧ сійӧ ворсліс вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрын да, дерт, сьыліс. А ӧні ме аддзи йӧзлысь шоныд синъяссӧ, нюмсӧ, тыдалӧ, коді кыдзи кывзӧ. Висьталі та йылысь да, Кирилл Андреевич вӧзйис век жӧ сдайтны пищальсӧ. Ӧд сылӧн нылыс тшӧтш помалӧма школа да пырӧма велӧдчыны МГУ-са журфакӧ. Та кузя юӧрсӧ позьӧ аддзыны ӧтуввезйын Пушкин нима гимназиялӧн сайтысь. Тӧдчис, мый ставӧн дасьтысьӧмаӧсь, весиг песенник сьӧрсьыс босьтӧмаӧсь. Мукӧддырйиыс войнас воӧ да, ог кӧ дзик пыр пасйышт, асывнас вунӧма нин. Мортыд кӧ нинӧм оз вӧч – тыын дуксьӧм ва кодь, – шуӧ Галина Николаевна. Нёльӧд эскӧдӧ, мый бӧр вайӧдас миянӧс социализмӧ да Брежнев кадся шудӧ. Сетіс военнӧй делӧысь тӧдӧмлун вылыс тшупӧда велӧдчанінса студентъяслы. Ковмис и вӧртӧ пӧрӧдны, увйысьны, штабелюйтны, пес керавны, ва шонтыны. 20 мортлы ковмис Трёхозёркасянь сизим верст подӧн воӧдчыны Сьӧдкырйӧдз. Торйӧн нин сэк, кор ни велӧдысьяс, ни челядь та дорӧ ньӧти абу дасьӧсь! Коркӧ кутшӧмкӧ аддзысьлӧм вылын юалісны, мыйла пӧ ичӧт кывбуръяс гижан? Но бурдӧдысьлысь профессия босьтӧм йылысь дум-кӧсйӧмыс пыр вӧлӧма юрас. Кӧдзыд да кузь тӧв бӧрын ставыс гӧгӧр пондӧ ловзьыны, тырны олан вынӧн. Первойсӧ «Коми му» газетын, сэсся «Войвыв кодзув» да «Арт» журналъясын. Бӧръя жыръяс лӧсьӧді рузум, тазйын шоныд ва, ножич, бабитчыны лӧсьӧдча. А то пӧ шойччаланныд быдсяма «куршавельясас» да ваяланныд мый оз ковсӧ. Да ӧд оз пӧ грездсянь грездӧ лэбны, а суйӧр сайӧ шойччыны ырыштчӧмаӧсь! Чинаяс та вылӧ и радӧсь: ассьыным пӧ туризмнымӧс, сідзкӧ, кыпӧдыштасны! Мужичӧй аслыспӧлӧс мыгӧръяссӧ мастеритӧ ковтӧм кӧртысь – металлоломысь. Быд во октябрь 6 лунӧ невельсаяс пасйӧны карсӧ фашистъясысь мездан лун. Салонӧ воысьӧс оз позь юктӧдны чай-кофеӧн, кыдзи вӧлі водзынсӧ вӧзйӧны. Тадзи шуи, мед нин бурӧн мына, – водзӧ висьталіс Валентина Филаретовна. Мукӧдыс моз сійӧ тшыгъявлӧма, кынмавлӧма, прамӧй паськӧм абу вӧлӧма да. –Телефона мошенниктӧ зэв сьӧкыд корсьны, – висьталӧ Рудольф Георгиевич. Ӧнӧдз на пӧ сійӧ ылькйӧ дугдывтӧг да, кутӧмаӧсь косьмыны орчча нюръясыс. Ме эськӧ вӧзйылі вайӧдны кӧть нин клубӧдз: сэні позьӧ пукыштны-уджыштны. Ӧшинь стеклӧад колӧ ляскыны кабалаысь либӧ фломастерӧн вӧчны ичӧтик чут. Найӧс важысянь нин рӧдмӧдӧмаӧсь лунвыв-асыввыв Англияса Кент графствоын. Одыбысь Евгений Поповӧс детинкаӧн на косанас вӧдитчыны велӧдлӧма батьыс. Мужичӧйяслы покоссӧ вӧлі индӧма комын метр кузьта, нывбабаяслы – кызьӧс. Геняыс медічӧт, куим арӧса да, пыр мам бӧрсяыс вӧтлысьӧма, сёйны корӧма. Тані аддзысисны и кык ӧткодь мога журнал-вокъяс: «Би кинь» да «Сизимок». Важ коми сиктлӧн медшӧр нималанаторйыс – Ен Мамлӧн Чужан лун нима вичко. Сідзжӧ йӧзыс висьтавлӧмаӧсь, мый вичкосянь ю дорӧдз вӧлӧма мупытшса туй. Аддзам, мый налӧн коллективын ворсысьяс пиысь унаӧн вӧдитчӧны ас кывйӧн. Ныв-зонлы воӧма сьӧлӧм вылас налӧн висьтасьӧмыс, а сідзжӧ экскурсияясыс. Но и, коймӧд-кӧ, лӧсьӧдны шогмана рацион, вердны скӧтӧс бур комбикормӧн. Вӧвъяслӧн анемияысь ӧтдор Сыктывкарса ас овмӧсысь аддзӧмаӧсь мӧс лейкоз. Миян республикаын медуна пемӧс видзӧны Зеленечса чипан видзан фабрикаын. Енмыс видзис, и аттьӧ сэтчӧс зільысьяслы, медводз, дерт, ветеринаръяслы. Сэк ме школаын сӧмын куим тӧлысь на уджалі, и мойвиис шедӧдны татшӧмтор! Унатор дженьыд кадӧн висьталінныд, сы мында удитінныд видзӧдысьлы сетны. Сыктывкарысь воысьяс котыртісны вӧльдінсалы творчествоа мастер-классъяс. – Ӧнія лыдпаса нэмӧ кабала небӧгтӧ пыр тшӧкыдджыка вежӧны электроннӧйӧн. Татшӧмсӧ кыпӧдӧмаӧсь Луздор районса Черёмуховка грездын да Емдін сиктын. Ыджыд удж бергӧдасны 2022-2024 воясын Мутнӧй Материк да Колва сиктъясын. Некод бокӧ эз кольччы, быдӧн ворсӧмас пырӧдчис да кӧсйис шедӧдны победа. Снимокъясыс ӧтуввезйын Эжваса «Бумажник» культура дворечлӧн лист бокысь. Ме унатор эг жӧ аддзыв, да висьтала сӧмын сійӧс, мый ачым кывлі-казявлі. Начальнӧй школаыс вӧлі чужан Расчой грездсяньыс неылын ыджыд пу керкаын. Иван Колеговлӧн Чернобыльын нёль тӧлысьӧн ӧкмӧма 6 бэрысь неуна ун-джык. Тӧдӧмысь, талун некодлы нин оз ков гӧгӧрвоӧдны, мый сэтшӧмыс куар-кодыс. Надежда радейтӧ котравны лызьӧн, уявны бассейнын да ветлыны велосипедӧн. – Но ме эськӧ ог шу, мый клубын уджалӧмыс вӧлі менам челядьдырся кӧсйӧм. Матысмӧ быдӧнлы дона да тӧдчана гаж – Айму вӧсна Ыджыд тышын Вермӧм лун! Ми ӧд ог сӧмын джодж мыськӧй да бус чышкӧй – ми медсестралы отсасьысьяс. — Квайтӧд классын велӧдчысьясӧс коліс тӧдмӧдны Комиын серпасасьысьяскӧд. Людмила Владимировна ошкӧ ассьыс быдтасъяссӧ и бать-мамсӧ, отсасьӧны да. Конкурс-олимпиадаӧ пырӧдчысь челядьлы ассянь кампет да мукӧд козин вӧча. — Урокъяс дырйиыд ӧд ставсӧ он вевъяв да, окотитысьяскӧд уджалам содтӧд. Сэкся томуловлӧн челядьыс нин ӧні велӧдчӧны ме дорын Выльгортса школаын. Та могысь медводз колӧ гӧгӧрвоны, ёна-ӧ тшыкӧма кабала либӧ кӧрт сьӧмыс. – Таво ордйысьны воис дас команда, – висьталіс-лыддьӧдліс Иван Егорович. Колӧ шуны, мый кызвын командаыс ӧткодь тшупӧдын ворсӧ, и веныс лоас ёсь. – А кыдз позьӧ стрӧжитны пӧ-жарлы паныд водзсасян правилӧяс торкалӧмысь? Тайӧс ставсӧ зэв пыдісянь туялім: снимокъясӧн, лыдпасъясӧн, таблицаясӧн. Кызвыныс ӧти судтаа ас керка, сӧмын кар шӧрас кык-куим судтаа стрӧйбаяс. Юрнуӧдысьыс бӧрыннас гӧгӧрвоӧдіс, паныдӧсь пӧ абу удж, а томлун вӧснаыд. Кӧсйим ӧд петкӧдчыны январь 29 лунӧ, а менам чужан лунӧй январь 26 лунӧ. Таысь кындзи ворсӧмас быд пырӧдчысьлы вичмӧма козин да аттьӧалана гижӧд. Сэки ӧти сюруклысь вонас лысьтылісны куим тоннаӧдз, тайӧ лыддьыссис уна. Талун овмӧсын 1.200 юр жӧ, ӧти лунӧн вӧчам 10 тонна йӧв – тайӧ тырмымӧн. Шуам, ми ваям-нуам йӧзсӧ Маджаысь, Кӧрткерӧсысь, Калятыысь, Важкуръяысь. Ачым ёна жалита, мый сӧмын кык челядьӧс чужті, сы пыдди внукӧй куим нин. Космосса снимокъяс вылын Байкал том быдмысь тӧлысь кодь, мичаа пуксьӧма. Тайӧ быттьӧ кынмӧм стеклӧ пырыс позьӧ видзӧдны бура мыськӧм ӧшиньӧд моз. — Удж бӧрти локтан да пыралан лёк югӧрсӧ пожъялан душӧ, вежан паськӧмтӧ. Талун «Коми му» газет лыддьысьясӧс окота тӧдмӧдны Ливсонъяслӧн семьякӧд. Кӧрткерӧс районын 17 сюрс сайӧ олысь, на лыдын верстьӧыс – 12 сайӧ сюрс. Сернӧссалы выставка вылӧ вӧчӧмторъясӧс сета, а районсалы ог, – шуис ань. «Кошкин дом» – татшӧм нима некоммерческӧй котыр зільӧ дас воысь дырджык. Уна тӧжд-могыс да, овлӧ, волонтёр-кураторъяслӧн оз тырмы выныс да кадыс. Августся ма-зіыс вевъялӧ сентябрь помӧдзыс лэбалыштны, сэсся водӧ узьны. Кӧрткерӧс районса Пӧддельнӧйысь том ань Таисия Семяшкина зэв бура кысьӧ. «Масленича-чемпионкаӧн» шуисны юркарысь 87-ӧд номера детсадсалысь уджсӧ. Бур йӧз вердӧны найӧс зӧр тусьӧн, нянь пыри-гӧн, весиг пуӧм вермишельӧн. Зэв ыджыд воштӧм вӧснаыс Раиса Ивановналы зэв сьӧкыд лои удж-авны вузас. Налы тшӧтш тырмис бур велӧдысьлӧн выныс, тӧдӧмлун сетӧмыс да ёртасьӧмыс. Ен мед сетас семьяыслы, челядьыслы да внук-внучкаыслы олӧмас став бурсӧ! Ӧд образование йылысь оланпасын урчитӧма гожся каникул вылас кык тӧлысь. А тайӧ номерын тӧдмӧдам, кыдзи да мый вӧчӧмаӧсь найӧ Изьваын да Удораын. Быд кӧкъямысӧд мужичӧй да быд дас ӧтиӧд нывбаба кувсьӧны тайӧ пӧрӧссьыс. Босьтӧмаӧсь кредит да, быд тӧлысь сылӧн удждонысь косӧдӧны 20 сюрс шайт. Небӧг видзан фондӧ пырӧмсянь нин ӧвтыштіс чӧскыдсьыс-чӧскыд книга кӧрӧн! Ковмӧ вӧчны быдсикас растяжкасӧ, гугӧдны-бергӧдны пидзӧстӧ да коклутштӧ. –Печораысь овмӧдчӧминкостса библиотека тэчас вичмӧдіс миянлы пызан-улӧс. Сійӧс, коді тэныд кажитчас, коді тэныд нюмдыштас да кылас сьӧлӧмкылӧмтӧ. Александр Павлович во кык нин абу сувтлӧма лызь вылӧ, пидзӧсыс висьӧ да. Видз вылын уджалігӧн кывсьӧма война йывсьыс да, бабаяс кутӧмаӧсь бӧрдны. «Сё арӧсыд ӧтчыд нэмнас овлӧ!» – буретш татшӧм ним улын сійӧ юргис таво. Но, кыдз бӧрас нин гӧгӧрвои, мый Лымнывлӧн мойдас меным эз ёна эскыссьы. Пыр казьтывла, кыдзи ыджыд сёян пызанным вӧлі сылы ковёр вышивайтанінӧн. Жаль сӧмын, мый сэки, ичӧтнад, эгӧ велӧдчылӧй сылысь, нинӧм эгӧ юасьлӧй. Тшӧкыдджыка топӧдчылӧй матыссаыдкӧд, эскӧдӧй, мый радейтанныд, нюмъялӧй! Бӧръя кадӧ унаӧн асланыс телефонӧ пуктӧны Россияса пошталысь приложение. Ылі сиктысь воӧм Римма кынӧмпӧт шедӧдӧм могысь пусис да пелькӧдчис сылы. Медым сэсся ставсӧ кисьтісны ёг новлан машинаӧ да гургасны полигон вылӧ. Тайӧ каднас челядь оз удитны зарадитны телефонсӧ, розеткаыс оз тырмы да. Да, лунтыръясӧн пукалім жырйын либӧ нуӧдлісны клубӧ видзӧдны мультфильм. Кадыд кӧ эм, позьӧ и Абхазияӧ ветлыны, сэтчӧс мичлунъяснас любуйтчыштны. Ме тӧда, мый Россияса сизим медыджыд дивӧ лыдӧ пырӧ Комиысь Маньпупунёр. Татшӧм семьяыслы поездӧн серти лунвылӧ ветлынысӧ донтӧмджык ас машинаӧн. –Бӧръя перепись дырйиыс тыдовтчис, мый 5 сюрс морт шуӧны асьнысӧ комиӧн. Тайӧ техниканас вӧрсӧ пӧрӧдӧны да петкӧдӧны сідз, мый нитшкыс кольӧ веж. На серти пӧ позяс туявны быд пу, пӧрӧдӧмсяньыс да тьӧс-плака пилитӧмӧдз. Пипу, пелысь, бадь да кыдзкӧд тшӧтш косьмӧма и пожӧм, кольӧма сӧмын коз. Тылын уджалысьыс Ыджыдвиддзын ӧні кежлӧ сизим, войнадырся челядьыс – 35. Нӧвикбӧжса школа-садйысь сьылысьяслы сетісны «Самый мелодичный хор» ним. Туристъяс сиӧмаӧсь налы гырысь вермӧмъясӧн помавны «трудӧвӧй семестрсӧ». Та йылысь меным висьталіс Сыктывкарын олысь ылыс рӧдвуж Николай Денисов. – Кольӧм во бӧрйысьӧм водзын Ухтаӧ воліс регионӧн юралысь Владимир Уйба. Сідзкӧ, чайтӧны шудаягса, удждоныс зэв ичӧт да, некод оз и кутчысь тані. Дасьтӧма аслыспӧлӧс репертуар, кодлӧн юкӧнӧн и тӧдмӧдісны сыктывкарсаӧс. Войвывса дженьыдик гожӧмыс козьналіс татчӧс олысьяслы некымын жар вежон. Кодкӧ мӧс юр сетас, кодкӧ дуксьыштӧм яй-гос, мыйкӧ асьным, дерт, ньӧбам. Локтӧны шышъяс, но он на тай ну баб син улысь нинӧм, кӧть сійӧ и куньса. Петкӧдланныд кӧ, то кыдзи донъя-ланныд «ловйӧн» да камера вылӧ ворсӧмсӧ? А мортыдлы, кӧть кӧні сійӧ оз ов, чужан кывйыс да муыс медся на донаӧсь. Сэсся велӧдчӧмӧс помалі да, чайті, та вылын менам «десантыс» помасис жӧ. И збыльысь, лысьӧмным удж бӧрти висьӧ, но руным кыпыд, и ловнымлы долыд! Но, час, петкӧдла ме сылы гаж, – думыштіс Валя да кут-чысис ӧдзӧс вугйӧ. Ми, дерт, шыблалім курткаяснымӧс пуклӧсъяс вылӧ да сюртчим ӧтувъя гажас. Серпасасян кружокӧ гижӧдчӧмӧн менам сьӧлӧмӧй да лолӧй вӧлисти бурасисны. Шондіа, 18 градус гӧгӧр шоныд, да нӧшта на и Пионер керкасӧ ломтӧны нин. МЧС сетіс таысь миян сотрудниклы медаль, – ошйысьыштіс Алексей Петренко. Верӧсыслӧн вужъясыс крымса татарасянь, а чужаніныс – Кабардино-Балкария. А кыдзи нӧ коми кыв?» – «А ме сійӧс аскӧд босьті, сійӧ пыр мекӧд и меын. Медым йӧз да власьт кутысьяс ӧтув уджалісны, сӧвмӧдісны республиканымӧс. Ведомствосянь юӧртӧмаӧсь: Изьва районын шогмытӧмӧн шуӧма 13 бурдӧдчанін. Таво ми дасьтім квайтымын аттьӧалана гижӧд, кольӧм во дорысь ёна унджык. Печораын коми олӧм-гажыс менам вежӧрын топыда йитчӧма Ольга Хасановакӧд. И со, Приуральскӧйын, Соколовын, Медвежскӧйын, Кӧджорӧмын тшӧтш гижисны. Снимокъясыс Ольга Хасановалӧн гортса архивысь да «Русская вера» сайтысь. Коліс дасьтыны 2.500 юалӧм вылӧ вочакыв, но сетім сӧмын квайтымын вылас. Ӧтилӧн чужис ичӧтикыд и оз горӧд, мамыс вайсигас омӧльджыка тужсьӧма да. Проектлӧн нимыс сэсся быттьӧ ачыс и чужис – «Комиыд и Филиппиныын коми». Азияын меным сьӧлӧм вылӧ воисны Япония, Тайвань, Китайысь ӧткымын места. Коліс котӧртны 100 метр, 1 километр да лыд вылӧ кыпӧдчывны турник вылын. Македонияын гожӧмыс зэв жар, и та дорӧ войвыв мортыдлы велавны жӧ коліс. Февраль 1-6 лунъясӧ юркарын пасйӧны Кӧрткерӧс районлысь культура лунъяс. Нина Семёновна — енбиа ань, ачыс и вураліс сьылысьяслы сарапан-костюмсӧ. А сэсся водзӧ олӧмыс да иуджыс сылӧн ставнас гартчӧма-йитчӧма сьылӧмкӧд. Мӧд вонас администрациялӧн ышӧдӧмӧн жӧ кыпӧдім челядьлы ворсан площадка. Сиктсаяс медасьлісны ректысьны уна во помся да бура тӧдісны ӧта-мӧднысӧ. Ыджыд перемена дырйи ме котӧрӧн вуджлі туй вомӧн да веськавлі нин гортӧ. «Юрлӧссӧ» вузавлісны кыштӧг да, кампетыс век вӧлі ляксьӧ ӧта-мӧд бердас. Коми сьылан менсьым олӧмӧс югзьӧдӧ, шудӧн тыртӧ, выль ёртъясӧс козьналӧ. Гижасянныд кӧ «тӧдсакӧд», юасьӧй сы йылысь, мый эськӧ тӧдӧ сӧмын ёртныд. Думышті, мися, дерт, ог, некымын вӧвлысь сӧмын вирсӧ босьтыштны колӧ да. А мыйла, тіян серти, Боня рытнас кулӧма нисьӧ ловъя, коксӧ ӧдва кыскалӧ? Сідзкӧ, найӧс колӧ пӧрӧдны, садитны выльясӧс, медым вӧрыс вежсис-томмис. А збыльвылас бӧръя воясас унакодь велӧдчанін вӧлі тупкӧма либӧ ӧтувтӧма. Медым дон содӧмыс эз сэтшӧма мӧрччы йӧзлы, содтім уджтӧмаяслы пособиесӧ. Президент вочавидзис и шыбласӧн вӧдитчанногын реформа йылысь юалӧм вылӧ. Джуджыдсьыс-джуджыд мӧстилӧ вӧчисны, юрыд бергӧдчӧ улісяньыс видзӧдігӧн. Эскам, Енмыс бурсиас тiянлы, а тiян пыр – став рӧдвужыдлы да челядьыдлы. И дистанционнӧя велӧдӧмыс пӧ сьӧкыда миянлы сетчис, оргтехникаыс абу да. Вайӧ и ми шыбитам кияснымысь сяльпа-кандаланымӧс да бергӧдчам школалань. Фашистъяс сулалӧмаӧсь хребетлӧн ньывкӧсджык бокас, миян – крут-джыкинас. Ме ог босьтчы донъявны Сӧвет кадсӧ, сы вӧсна мый ёна сёрӧнджык нин чужи. Нажӧвитӧм сьӧм вылас ньӧбисны скӧтлы нур пуны пач да кодйисны ва струба. Кола кӧджса комияс сьылӧны олӧм да муслун йылысь, ёна радейтӧны йӧктыны. Кык во да джын сійӧ уджалӧ чужан му туялан юкӧнын педагог-организаторӧн. Тайӧ лунас Бызӧвӧйын лудъяс вылын паськӧдчӧны ворсан-вузасян площадкаяс. Ветлывлі тунасьысьяс дорӧ, сӧри, быттьӧ Енкӧла Вселеннӧйыс кылӧ быдӧнӧс. А сэсся машинаын нин нем виччысьтӧг 40 минут кежлӧ кымын воштылі садьӧс. Воскыд сотчиг- сылігас вӧсньыдика пуксьӧ быдлаӧ, дорйӧ-видзӧ тшыкӧмсьыс. Гожӧмнас татчӧс ныв-зонлы позьӧ бура нажӧвитчыштны иван-чай чукӧртӧмнас. Колӧ кутны тӧд вылад, мый челядьыд тэнсьыд велӧдчӧны, тэ вылӧ видзӧдӧны. Том йӧзӧс ӧд некод мырдӧн оз тшӧкты роликъяссӧ снимайтны, блогсӧ нуӧдны. Владимир Уйба висьталіс сідзжӧ туй овмӧсын мытшӧд-падмӧг бырӧдӧм йылысь. А китыр кольыштӧм шахтаын да мусир перъянінын важӧн нин зільӧны вахтаӧн. А кык пӧв нимкодь овлӧ, кор кылан налысь коми сёрнисӧ да весиг сьылӧмсӧ. Збыльысь пӧ ӧд шулӧны, мый оз местаыс мичмӧд мортсӧ, а мортыс — местасӧ. Сійӧс ӧтнассӧ сиктын шуисны роч ногӧн – Трофимовнаӧн, пыдди пуктісны да. Сэні лабич сулалі, ме тшӧкті налы миянӧс виччыны, а ачым мӧді бӧр гортӧ. А кык во сайын Татьяна чойыскӧд Орёл обласьтса Новосиль карын вӧлӧмаӧсь. Айму вӧсна Ыджыд тышын сэні дедныс, Фёдор Васильевич Тебеньков, усьлӧма. Та вӧсна предпринимательяслы вӧзйисны кыдз позьӧ ӧдйӧджык маркируйтчыны. Ставыс кӧ лоас лючки, йӧзыс отпускавнытӧ кыдзкӧ-мыйкӧ чӧжасны на сьӧмтӧ. –Оля, зэв нимкодь бара аддзыны тэнӧ Сыктывкарын, миян радейтана театрын. Оланпас серти мортыслӧн кувсьӧм бӧрын та вылӧ сетсьӧ квайт тӧлысь мысти. А кытысь чина йӧз вермисны тӧдны, кодлӧн ыджыд-ӧ лои ойдлӧмысь воштӧмыс? Вежон кост мысти волывлі карӧ да пыр юавлі Юлялысь: «Мунам бӧр гортад?». Ёна-ӧ татшӧм выльтор вылас кутасны усьласьны йӧзыс, во помнас тыдовтчас. Гитаристъяс ворсісны, видзӧдысьяс накӧд тшӧтш сьылісны, ёна клопайтісны. Ӧд вильышпозъясыд инас оз ӧшйывны, а орчча классъясын мунӧны на урокъяс. А медся ичӧт дзолюкъяслы кружок-секция восьтӧмӧн колӧ пӧ нӧрӧвитлыны на. А висьттӧ ӧшинь дорын пукалігӧн и сярскӧбта, весиг бӧрыннас ог лӧсьӧдав. А витӧдыс. А витӧдыс вӧзйӧ Сыктывкарын вежны Карл Маркс уличалысь нимсӧ! Кыдзи и верӧсыс – уджвывса ветеран, озыр быдсяма грамотанас да козиннас. Быд лун туйынӧсь квайт час: ӧтарӧсӧ куим да мӧдарӧ гортӧдз мӧд сы мында. Ва вылын нэмсӧ уджалысь войтыр шензьӧмаӧсь, тайӧ пӧ ва йирӧ сьӧм гуалӧм. Луздор районса Черёмуховкаын чужлӧм ань ичӧтсяньыс кӧсйӧма лоны медикӧн. Войнас ыркнитіс да, некод дыр эз узь, бипур дорын унджык кадсӧ коллялім. Воссьӧны юяс, быдпӧлӧс лэбачыс локтӧ войвылӧ чужтыны да быдтыны йылӧмсӧ. Сергей Михайлов унатор на кӧсйӧ снимайтны, висьталанторйыс пӧ оз помась. –Ме весиг ог пов, мый Маша вермас менӧ кольны, сійӧ менам зэв топыд тыл. Керкаад пӧ проводъясыд важмисны нин да, быть колӧ видзчысьны ӧзйылӧмысь. Чайта, медся омӧльторйыс сыын, мый йӧзыслӧн абу ӧтувъя могыс, туйвизьыс. Велӧдчыны позьӧ и уджалысь, и гортас кагасӧ быдтысь-дӧзьӧритысь аньяслы. Уджъяссӧ коліс ыстыны «ВКонтактеын» миян газет лист боклӧн торъя альбомӧ. А водзӧсӧ пӧ сэтӧн сьӧд вӧр шӧрсӧ коркӧ муркӧдысьӧн тыр посёлокыс уна на. Ангелина Александровналӧн керкаыс Чӧтдінса медджуджыд керӧс йылас сулалӧ. А сэсся пӧ кузь юрсиаыс ваас бульскысьӧма, войдӧр ӧд ваыд джуджыд вӧлӧма. Тайӧ жӧ сцена вылын мича коми сьыланкыв юргӧма Мужи сиктысь том нывкалӧн. Сэсся велӧдчи вузасьысьӧ, Шойнатыын велӧдчи вурсьыны да 6 во зіли КБО-ын. Ветымын вит во сайын кор воӧма Мордінӧ, школаыс поп керкаын меститчылӧма. Зэв нимкодь, кор тыдалӧ, кыдзи вужвойтыр видзӧ-cӧвмӧдӧ ассьыс культурасӧ. Выль тӧдмасьӧмъяс чужтісны выль мӧвпъяс, ми ӧд пыр ёрта-ёртлысь велӧдчам. Сувтӧма Волся дорӧ да шуӧма йӧзыслы, тані пӧ вежаин да колӧ кыпӧдны храм. Но, ме чайта, ыджыд семьяын и шудыд ыджыдджык, паськыдджык, тыдаланаджык. 2022 воын Россияын нимӧдӧны уна сикас войтырлысь кыв-культура-традициясӧ. Вежоннас куимысь куим часӧн челядь да окотитысьяс пырӧдчӧны кыв велӧдӧмӧ. Тайӧ постановкаыс, позьӧ шуны, философскӧй: мортлӧн олӧм да кулӧм йылысь. Ичӧтджыкъяслы, 6-ӧд классӧдз, ставыс интереснӧ, кӧть мыйӧ найӧс он велӧд. Кор кар дорӧ матыстчӧны кӧр видзысьяс, пыр зілям ветлыны налӧн стойбищеӧ. Дерт, мам-батьыс да пӧльыс сылы лыддьӧны небӧгъяссӧ, но бӧрйӧ нывка ачыс! Альбина Ивановналӧн юрнуӧдӧм улын ми век вӧлім эгӧ водзын, а медводзын!.. Перымса комияс и миян дорӧ тшӧтш волісны, – висьталіс Мария Вячеславовна. Колеговъяс ньӧбисны важ, но зумыд-ён на керка да 1981 воӧ вуджисны сэтчӧ. Но сэн вель стрӧг ань юаліс, мыйла пӧ тэныд буретш талун колӧ врач дорас? Бӧркыв пыдди: ме лыддьӧдлі «Госуслуги» порталлысь сӧмын некымын позянлун. Артмис сідз, мый кӧкъямыс тӧлысся кынӧмӧй, а пыр на сцена вылын петкӧдча. Гӧгӧрвоана, мый фронт вылын шоча кодлы удайтчис мыйкӧ гижыштны-пасйыштны. Та вӧсна чайтӧма, мый воас гортас да, дзик пыр босьтчас творчествоа уджӧ. – Медся сьӧкыд вӧлі, дерт, «Созвездиесалы», – висьтасис Никита Рассыхаев. Нимкодь, мый тавося март тӧлысьын миян петіс студияын гижӧм витӧд альбом. Пӧшти кык арӧс вӧлі пилы, муні вӧзйысьны Сыктывкарса 18-ӧд номера школаӧ. Дасьтӧма нин 9 классӧдз, но велӧдчан небӧгсӧ оз лэдзны, сьӧмыс пӧ абу да. Со, гожӧмнас нин колӧ мӧвпавны, мый выльторсӧ пыртан локтан велӧдчан воӧ. Сьӧкыд олӧм вылӧ видзӧдтӧг мам велӧдчӧма Улыс Отйын сизим класса школаын. Зэв ыджыд аттьӧ да муӧдз копыр мам-батьлы, мый быдтісны-велӧдісны миянӧс! Чачаыс артмӧма ӧти ыджыдӧ ӧтлаӧдӧм да кокниа бергалан 26 ичӧтик кубикысь. Став татшӧм сьӧмсӧ оз босьтны, ыдждаыс кӧ кольӧма 55 прӧчентысь этшаджык. Кодкӧ кӧ бокӧвӧй восьтас ящиксӧ, тайӧ краскаыс став сьӧм вылас резыштчас. Радейтӧ спорт, торйӧн нин сьӧкыд атлетика, а нӧшта сійӧ – гижысь-фантаст. Уджалан графикыс меным лӧсялӧ, ёртъяскӧд ладма да и удждон вылӧ ог элясь. Коркӧ, гашкӧ, менсьым небӧгъясӧс кутасны вуджӧдны суйӧрсайса кывъяс вылӧ. Сэсся унаӧн видзтӧны сьӧмсӧ биысь доръян сигнализация да мукӧдтор весьтӧ. Сылысь научнӧй уджъяссӧ бура тӧдісны эз сӧмын Россияын, но и суйӧр сайын. Сэні ӧд зілисны став Союз пасьталаысь учёнӧй-туялысьяс, быдса экспедиция. Кӧсйи, мед видзӧдысь мекӧд тшӧтш шойччыштіс, сераліс, а эз шогав-майшась. Медводдза зонмыс (ворсӧмсӧ нуӧдысь) кольлӧма ӧтнас да кутӧма ки чышкӧдсӧ. Татшӧм сюръя дорас степын олысьяс важӧн домавлӧмаӧсь-сувтӧдлӧмаӧсь вӧлӧс. Кыӧм чачаясыс вӧліны сэтшӧм мусаӧсь, мый окота лои тӧдмасьны мастерыскӧд. Сэсся нӧшта ӧти кысукӧс бара жӧ тадзи ас дорас сибӧдӧ да бур йӧзлы иналӧ. Быд артист кӧсйӧ, мед татшӧмсяма рольясыс вӧліны сылӧн творческӧй кудйын. Карабинӧн матыстчигӧн сӧмын «Ням-ам-ам-ням» да вомтырнас тяпкӧдчӧм кыліс. Нывбабаяслӧн асшӧр предприятиеясын кызвыннас уджалӧ дасысь этшаджык морт. Таво арнас пӧ миян «Обивка» компаниялысь юкӧн мӧвпалам восьтыны и Ухтаын. Сэні вӧчӧмторсӧ – вольпась кӧлуй, паськӧм – вузалӧны асланыс дас лавкаын. Предпринимательяс виччысьӧны, мый тайӧ кодсӧ вочасӧн киритасны-бырӧдасны. Оланпас серти и луннас ӧтисянь куим часӧдз оз позь дӧзмӧдчыны суседъяслы. Локтім пӧ гажӧдчыштны, юыштім, а мый сэсся водзӧ вӧлі – быттьӧ сьӧд гуын. И та йылысь ректор эз вунӧдлы 15 восӧ, кор сійӧ веськӧдліс университетӧн. Бурӧн казьтывла Василий Ильич Лыткинӧс, коді мукӧдсьыс тшӧкыдджыка воліс. Кор да дыр-ӧ каникулавны, быд школаын урчитӧны асланыс календар-графикын. Талун тайӧ кабаласӧ босьтӧма нин ветлысь-мунысьӧс овмӧдан 65 организация. Эз кӧ вӧв халатыс, сідзкӧ, сэтшӧм номеръясӧ овмӧдчисны Москваса гӧсьтъяс. А гын сапӧгнад веж морозыд оз повзьӧд томӧс ни олӧмаӧс, гӧльӧс ни озырӧс. Россияса онкологъяс вӧдитчӧны Европаса да Америкаса врачьяслӧн туясьӧмӧн. А таво республикаса медшӧр библиотека кутас пасйыны воссьӧмсяньыс 185 во! Нывъяс туйдісны пырны велӧдчыны Вениамин Чисталёв нима культура колледжӧ. Данииллӧн висьталӧм серти, ӧні посёлокын быд гаж кежлӧ тадзи дасьтысьӧны. Ныв-пиныс бать-мамыс моз жӧ радпырысь пырӧдчӧны быдсикас спортивнӧй гажӧ. Ыджыд аттьӧ менам командалы: СГУ-ын уджалысь Анна Махотиналы да ёртъяслы. –Миян сикт дорын водзті паськыд лыаыс эз вӧв, – заводитіс висьтасьны ань. Сэтчӧс штольняясын, гӧраясын да уна сикас ю дорын и збыльысь шуда вӧлӧма. Ботан-кулӧмтӧ школаӧ мунтӧдз дзузган би улын кыа, сэсся школа бӧрын бара. Вӧлӧмкӧ, внучкаӧй шифоньер саяс дзебсьӧма, садьӧ воштӧмӧн нин петкӧдісны. Щельяюрса культура керкаын зільӧны енбиа да ассьыныс уджсӧ радейтысь йӧз. Унатор вӧлі вӧчӧма 2019-2020 воясын, но кызвын коланасӧ лӧсьӧдісны мӧйму. Костромаӧ воим да, синмӧ дзик пыр шыбитчис, мый керкаясыс тані ляпкыдӧсь. Авторыс гижӧ рочӧн да, та вӧсна пьесасӧ бара на вуджӧдасны коми кыв вылӧ. Но ӧтчыд менӧ математика велӧдысь игналіс жыръяс да шуис: «Кутшӧм химия?! –Сідзкӧ, эн мӧвпав ыджыд сцена йылысь, но олӧмыс ачыс тэнӧ сэтчӧ вайӧдіс? Но збыльвылас оз ков найӧс юкны сійӧ либӧ мӧд сідз шусяна категория вылӧ. Нывкаяс окотапырысь отсасьӧны мамыслы быдтысьны да вӧчны гортгӧгӧрса удж. –Велӧдчан вояс тай ӧдйӧ колисны да, локті уджавны ас районӧ вит во кежлӧ. Пызан вылас куйлӧны клей да кабала, бисер да нӧшта кутшӧмкӧ тӧдтӧмторъяс. Ӧні нин Лариса пӧ казьтылӧ, мый мунігас тшӧтш жӧ гораа бӧрдӧма полӧмысла. Иван Ильич йылысь казьтылӧмъяснас юксьыны волісны рӧдвужыс, уджъёртъясыс. —Медым козьнавны «мыйкӧ ковтӧмтор», медводз колӧ ньӧбны тайӧ ковтӧмторсӧ. Сідз, Башкирияса гимназияын став предметсӧ шуӧмаӧсь чужан кывнас велӧдны. –Ӧти эновтӧм гаражын весиг керъяссӧ та улӧ дасьтӧма, – висьталісны аньяс. Карын олысьяс дӧзмӧмпырысь висьталӧны, мый телевизор пыр ёна вывтіасьӧны. Найӧ мыйкӧ юасьӧны, тшӧктӧны ньылышт-ны таблетка, уколалӧны, вайӧны сёян. Бӧрынджык арӧса кагаа нывбаба-мамӧс вайӧдісны, кыкнанныс температуритӧны. Та бӧрын юавсьӧ, а асьным ми асланым удж вылын ставсӧ-ӧ лючки-бура вӧчам? Республикаса тшупӧдын вермысьяс сэсся петкӧдчасны ставроссияса конкурсын. Артмӧ, ме лои культура юкӧнысь медводдзаӧн, коді тайӧ конкурсас пырӧдчис. Ыджыд арлыдаяскӧд сёрнитӧм бӧрын быттьӧ мӧд ногӧн нин видзӧдан йӧз вылас. –Окота ветлыны мукӧд регионӧ, видзӧдлыны кыдзи сэтчӧс йӧзыс олӧны-вылӧны. Бурджык ас кадӧ бӧрыньтчыны, вешйыны, виччысьлыны, кор пӧжарыс лӧньыштас. Мыйла власьт оз вермы кӧртвомавны горш да яндзим тӧдтӧм коммерсантъяссӧ?! Операторыс инмӧдлӧ карточкасӧ, та бӧрын бакас киссьӧ колана мында ломтас. Вит во мысти вӧчасны кывкӧртӧд, кодӧс зэв ёна виччысьӧны «Монди СЛПК»-ын. А со комиӧн гижны окотитӧмыс чужӧма «Коми блогйысь» конкурс юӧртӧм бӧрын. Рӧкыд вылӧ шышъяс на вӧлі буретш пышйӧмаӧсь, да миянӧс эз и лэдзны мунны. Но нуӧдысьыс эз сюр, бӧрсӧ локны пӧ ва паныд ковмас да, некод эз кӧсйысь. Часӧн позис ведра тыр кыйны, килограмм сьӧкта мыкъяс да ёкышъяс шедлісны. «Девчата» да «Союз» котыръяс салдат паськӧмӧн сьылісны мича сьыланкывъяс. Луныс вӧлі мича, водзын – шойччан лун, та вӧсна и кыпыд вӧлі лов выланыс. Победасянь 75 во тырӧмкӧд йитӧдын котыртлім велӧдчысьяскӧд аддзысьлӧмъяс. Мӧйму вермӧмыс вичмис Надежда Геннадьевна да Василий Кимович Павловъяслы. Тӧдмасим пӧль-пӧчлӧн висьталӧмъясӧн, легендаясӧн, волім праздникъяс вылӧ. Торйӧн нин нимкодь, мый бать-мамыс моз жӧ комиӧн тані сёрнитӧны зонпосни. Тыдовтчис, мый республикаын олысьясысь сӧмын 6 прӧчентыс видзӧдӧны сiйӧс. Ассьыс уджсӧ вӧчӧма кывкутӧмӧн, пыр зі-льӧма ас кадӧ отсавны висьысьяслы. Бал вылӧ локтысьлы быть коліс лоны фрукты либӧ град выв пуктас паськӧмӧн. 2004 воын, кор сылы вӧлӧма куим арӧс, туй вуджигӧн веськалӧма машина улӧ. Ыджыд мамӧс кора петкӧдлыны «дзебӧмторсӧ», ыджыд бать вошӧм йылысь юӧрсӧ. Ань майшасьӧ, шогсьӧ, мыйла тадзи артмӧ олӧмас, мыйла ставыс сэтшӧм дзуг. – Медводз чужӧ акань-чачалӧн образыс, сэсся мӧвпала, мыйысь сійӧс дасьта. Школаын ЕГЭ-сӧ ме сдайті математикаысь, роч кывйысь да обществознаниеысь. Аттьӧ комбинатлы посниулов вӧсна ыджыд тӧждысь, – пасйис Татьяна Тимкина. А сэсся миян роча-турецкӧй ёртъяс эмӧсь – Россияса гажъястӧ пасйывлам жӧ. Локтан номерын паськыдджыка гижам аньлӧн творчество да олӧм-вылӧм йылысь. Бӧръя кадас Дашалы колӧ дона оборудование, сьӧкыд лолавны-тшӧкъявнысӧ да. Дерт, вӧр-ва видзӧм кындзи юркарысь комияс и мукӧд мог йылысь сёрнитісны. Ӧнія сьӧкыд кадӧ миянлы торйӧн нин ёна колӧ тӧждысьны матыссаясным вӧсна. Пӧдлалӧм бӧрас вичкоын вӧлӧма клуб, кӧні том йӧз йӧктӧмаӧсь-гажӧдчӧмаӧсь. Водз асывсянь да сёр рытӧдз кыйӧ ӧні гырысь ӧшиньяснас мелі шонді югӧрсӧ. И ӧд збыльысь, вичко лэптӧм пыр вӧлі медся ыджыд бурторйӧн миян Му вылын. –Миян медшӧр могным – петкӧдлыны сійӧс, мый оз быдӧнлы усь тані син улас. Но Войвыв кытш сайын тулысыд асныра: талун – шоныд, а аски бушков петӧма. –Став сьӧлӧмсянь аттьӧала миянлысь волонтёръясӧс, – пӧся висьталіс Мария. Ылі тысьыс черисӧ вертолётӧн и самолётӧн нулӧмаӧсь Печораӧ да мукӧд карӧ. Эм и сюжетаыс – кӧнкӧ мыйкӧ лоӧма, кодкӧ кытчӧкӧ мунӧма – тайӧс и сьылам. Ӧткымынӧс збыльмӧдӧма нин либӧ матысса кадӧ лоӧ вӧчӧма, но абу на ставсӧ. Зіля бурджыка лыддьыны коми кыв да культура, сикт сӧвмӧм йылысь статьяяс. Грездас олысьыс чинӧ воысь-во, ёнджыксӧ дачникъяс коллялӧны сэні гожӧмсӧ. И буретш тайӧ выльвося лунъясас сюри меным Печораса этнопаркысь вакансия. Выставка вылысь позьӧ аддзыны и «Девушка из Йокогамы» серияысь серпасъяс. Дзоньнас ныр-вомсӧ дойдӧма, но ловйӧн кольӧма, сёйнысӧ кутӧма трубка пыр. Гижысь аслас статьяясын кыпӧдӧ нӧшта ӧти юалӧм — ва коми кывйӧн вӧдитчӧм. «Чужан кыв — сійӧ быд мортӧс духовнӧя да нравственнӧя озырмӧдан подулыс». Старичков ді дорын сетісны позянлун шатинӧн аслыным юква вылӧ чери кыйны. –Кодъяскӧ кӧ Алькаӧс серавлыны либӧ нимтыны кутасны – мекӧд делӧын лоӧны. Ставыс шань вӧлі: кынӧм пӧт, нажӧтка вылам, во джынйӧн и пасьтаси-кӧмаси. Эдиклӧн мамыс шештӧг* дорӧ некор менӧ эз лэдзлы: мый пуис, сійӧс и сёйим. Ме быттьӧ петалі кытчӧкӧ да пыригмоз и горӧді, мый чойыс зэв регыд корис. Госуслуги порталын позьӧ пасйысьны сӧмын локтан вося апрель 1-25 лунъясӧ. –А ӧні шыӧдчылінныд сиктса администрацияӧ, мыйла сӧмын лыаӧн коялыштісны? –Светлӧй, Подгорнӧй да Овражнӧй вӧчӧма нин, ог тӧд, мыйла йӧзыс элясьӧны. А кӧні вӧлі, эз лӧсьӧдны, сы вӧсна мый тайӧ уджсӧ шуӧма вӧчны локтан воӧ. Но тэ воин татчӧ, кылін, мый тэнӧ тані виччысьӧмаӧсь, мый тэ тані колана? «Бипур» йылысь казьтылӧмӧн юксис и рытйысьнысӧ ветлысь Виктория Пименова: Висьталӧны, конкурсъясӧ кӧ пӧ пырӧдчыны, сьӧмыс чуктас выль небӧг лэдзны. Кыдз шуласны, гижысьыдлӧн киыс лудӧ, окота водзӧ йӧзӧдчыны, мед лыддясны. А посни классын велӧдчысьясӧс выль велӧдчан воӧ кутасны новлӧдлыны Поёлӧ. Казьтыштам, июнь 23 лунӧ «Усть-Сысольск» «кынӧмнас» пуксис лыа кӧса вылӧ. Кӧсйӧмаӧсь нин тулыснас ньӧбны, но коронавирус вӧсна аукционыс торксьӧма. Воысь-во бӧрйӧны да бура сдайтӧны информатикаысь да физикаысь экзаменъяс. Велӧдчӧм морт моз нин нуӧдіс урокъяс школаын челядьлӧн асвеськӧдлан лунӧ. Россияса Оланподулӧ вежсьӧмъяс пыртӧм вӧсна гӧлӧсуйтны кутам июль 1 лунӧ. Метӧ ладнӧ, том на да, верма воӧдчыны аслам 8-ӧд судтаӧдз, а мукӧдыслы?.. Ортсысяньыс пӧ кильчӧӧс тасалі, быттьӧ некод гортын абу, ачым гидӧд пыри. Дерт, кӧнкӧ, ыджыдджык воклысь велалі лыддьысьнытӧ, а, гашкӧ, и ёна водз. Театрӧн веськӧдлысь вӧзйис некымын ин, кӧні позьӧ кыпӧдны выль стрӧйбасӧ. Чайта, миян некутшӧм театр ӧти спектакльӧн та мындасӧ оз вермы нажӧвитны. Мукӧдыслӧн пӧ весиг прамӧй паськӧм вылас сьӧмыс абу, а сэтчӧ жӧ сюйсьӧны. Асланыс пӧ кызь вося ипотеканыс на мынтытӧм, а импортнӧй гожла мӧдӧдчӧны. Аттьӧ тiянлы, пыдди пуктана водзмӧстчысьяс, на йылысь паметьсӧ видзӧмысь! А сідзжӧ шыӧдчӧмаӧсь олысьяс дорӧ, мед оз шыблавны идӧртӧма вӧлӧга коляс. Сенькин гозъя 1974-1975 воясын выльысь тшупсисны-кыпӧдісны Пожӧгын керка. Та бӧрын ань юӧртӧма Сбербанк кӧшельыслысь кодсӧ, медым «дорйыны» сьӧмсӧ. Ёртасьӧм йылысь сёрнитчӧм серти жӧ тӧдчана отсӧг вичмӧ социальнӧй юкӧнлы. Бура ёна увті-ылӧдлі чукчисӧ, мед кӧзяин матыстчас мӧдарбоксяньыс да лыяс. Сійӧ ӧд водзті позис пуксьыны самолётӧ да журкнитны-лэбны Мылдін шӧрӧдзыд. Но киссьӧм керка-стрӧйба кындзи Берёзовкаын эм и нимкодьӧдан-шензьӧданаыс. Но ті кӧть ведра чӧд да килограмм морков сёйӧй, бурджыка аддзыны он мӧдӧй. Ми, дерт, зілим тӧдмасьны накӧд, кодъяс чужлӧмаӧсь да нэмсӧ олӧмаӧсь сэні. – Вый завод, кык ферма, порсь да ыж картаяс вӧліны, а вӧлыс – быдса табун. Тӧлысь саяс больничаас куйлі, врачыс отпускын да, эз пыр вӧчны операциятӧ. Менам пӧ пурт сувтӧдӧма, шуӧма вокыс, эн матыстчы, кончита-помала пӧ тэнӧ. Став экзаменсӧ ме сдайті «5» вылӧ, а нывъёртӧй эз вермы пырны велӧдчынысӧ. 2014 восянь печорасаысь ӧтдор овмӧсас рӧдмӧдӧны и Романов пӧрӧдаа ыжъясӧс. Дерт, бурджык, сиктгӧгӧрса муясыс кӧ дзикӧдз тырасны раскӧн да адгумӧн. <> Ыджыд нылӧй Мордінын олӧ, ичӧтыс Сыктывкарын 1-ӧд номера школаын велӧдліс. Юрий Лончаков куимысь вӧлӧма космосын, тшӧтш и петавлӧма карабсьыс ортсыӧ. Локтасны пӧ да оз бара весь овны, горт гӧгӧрыс пыр мыйкӧ вӧчӧны-отсасьӧны. Поводдяыс сэки вӧлі зэв мича да шондіа, Якутияын моз жӧ лӧзсьыс-лӧз енэжа. «Коми му» газет лыддьысьясӧс окота тӧдмӧдны Луздорса Абъячойысь Купэяскӧд. Ёгор помалӧма кӧкъямысӧд класс, Агата да Виолетта вуджӧмаӧсь мӧдӧд классӧ. Алёна нывным — скӧт видзысь, а ми лыддьыссям град выв пуктас вӧдитысьясӧн. Татшӧм ногӧн аграрийяс вочавидзисны экономикаын суйӧрсайса санкцияяс вылӧ. Колӧ шуны, мый кыкнан постановкаыс йитчӧма сэтчӧс войтырлӧн традицияяскӧд. Сыктывкарын олігӧн на том ань шуӧма ас синмӧн видзӧдлыны сиктса олӧм вылӧ. Нимкодь, мый артистъяс асьныс водзмӧстчӧны, радпырысь босьтчӧны выль уджӧ. Кажитчис кӧ книгаыс, ваясны да пуктасны «Советую прочитать» торъя джаджйӧ. А збыльысьсӧ кӧ, челядь, торйӧн нин тыр арлыдӧ вотӧмаяс, этша лыддьысьӧны. Колва сиктсӧ йитасны Усинск карын юан ваӧн могмӧдан централизуйтӧм тэчасӧ. Помасяс «Реальный папафестыс» юркарын июнь 5 лунӧ ГТО-лы сиӧм ыджыд гажӧн. Сэні вӧлі урчитӧма локны районса военкоматӧ, кысянь нуасны Чернобыльӧ нин. Весиг керкаыс, кысянь мунлӧма фронт вылӧ, Кырпомын сулалӧ, дзоньталӧны да. Помӧсдінысь Дмитрий Филиппов тӧдмӧдіс кывзысь-видзӧдысьясӧс «луп» стильӧн. Талунъя лунӧдз пӧ сулалӧны кыксё вося керкаясыс, абу весиг вежыньтчӧмаӧсь. Нина Станиславовна меным кывсӧ да шыладсӧ мӧдӧдас ӧтуввез пыр, да велӧдча. Гижны тшӧтш, кутшӧм приёмъясӧн вӧдитчин урок дырйиыд — мед ставыс тыдаліс. Заочнӧй турын вермӧм да финалӧ веськалӧм бӧрын ставыс заводитчӧма выльысь. Эмӧсь и миллион сайӧ доллара кубикъяс, кодъясӧс мичмӧдӧмаӧсь дона изъясӧн. Сэсся фанера вылӧ серпасала, артала, мыйта вевт ковмас, да тувъяла-гартла. Сійӧс корлывлӧны Мокчойса да тшӧтш и районса клубӧ нуӧдны мастер-классъяс. А нӧшта тэныд петкӧдласны библиотекаын медся кыз да медся ичӧт небӧгъяссӧ. – Литература да удж оз ӧтлаасьны, но, гашкӧ, коркӧ и вермас лоны татшӧмыс. Веськӧдлысьыскӧд, Ева Сенькинакӧд, Елена Чувъюрова верӧсладорсяньыс рӧдня. – Медводдзаысь районса котыръяс аддзысьлісны-ордйысисны 2012 вося тулысын. Тусьсӧ ньӧбам, сэсся вартам – тадзсӧ стӧча тӧдам, мыйӧн вердам пемӧсъясӧс. Тшӧкыда паныдавлім Россияса УАЗ-452 машина, кодӧс йӧзыс шуӧны «буханкаӧн». Тадзи миян челядь велӧдчӧны радейтны гортса пемӧсъясӧс, кывкутны на вӧсна. Больнича тшӧт весьтӧ ньӧбны ог вермӧй, дона да, ӧтиыс 500 сюрс сайӧ шайта. Некымын во сайын Абъячойын сылысь нуӧмаӧсь-гуӧмаӧсь вышивайтӧм кык серпас. Либӧ театрын кодкӧ мыйыськӧ майшасьӧ да, мися, мый эськӧ сылы шуис Мышкин. Театрӧ локтӧмсянь, а ме витӧд сезон нин зіля, пӧшти быд спектакльын ворса. Снимокъясыс Коми Республикаса вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрса архивысь. Дзоридзыс прӧстудаысь отсалӧ, да и чӧскыд кӧра сійӧ, юигӧн сьӧлӧмыд бурмӧ. Италияса, Кавказ гӧраса, бакфаст. Мыгӧрыс, нырыс став пӧрӧдаыслӧн торъялӧ. Танъясын ёна пӧрӧдчылісны, сэсся мыр бертісны, а татшӧминас ӧмидзыд рӧдмӧ. Тайӧ каднас, быдса нэм чӧж, тані велӧдчӧны республика пасьталаысь том йӧз. И татшӧмторйыс вермас лоны оз сӧмын ружье ньӧбӧм могысь медкомиссия дырйи. Бӧръя дас ӧти восӧ ог аддзы да, ньӧжйӧникӧн сӧмын ветлӧдла паркса туйясті. Гӧгӧр лӧнь, шы ни тӧв. Тані тэ шойччан быдлунъя тӧждысь да удж-ноксьӧмысь… А мыйта бурсӧ сійӧ вӧчис бать-мамлы, кодъяслӧн пияныс веськавлісны Чечняӧ. Ме эг убӧлит лэдзны Вячеславӧс ӧтнассӧ да бӧрсяньыс тшӧтш чеччышті поездӧ. Сьӧлӧмсянь сиам сылы крепыд дзоньвидзалун, ыджыд шуд, быд уджын вермӧмъяс! Гостиница аслас зептысь вештӧ налы туйысь, овмӧдчӧмысь да уджысь рӧскодсӧ. –Эмӧсь велӧдысьяс, кодъяс велӧдӧны, колӧ пӧ тадзи вӧчны, колӧ тадзи гижны. Небӧгаинӧн тӧдмасьны босьтчи . коридорсяньыс, кӧні лӧсьӧдӧма музей пельӧс. Талун кежлӧ библиотекаын пасйы-сьӧма 170 морт, на пӧвстысь 45-ыс – челядь. И зэв жаль, мый эг удит тӧдмасьны Ханты-Мансийскнас, тайӧ зэв мича карнас. Унакодь моль чукӧрмӧм бӧрын босьтчӧма сэсся ачыс сикӧтш-браслеттӧ вӧчавны. Сэки позьӧ дінас пуксьыны да висьтавны ставсӧ, мый кӧсъян, сетны юалӧмъяс. Ӧтчыд кӧзяйкаыс удж вылас абу мунӧма да кывлӧма, кыдзи ме челядьтӧ ви-дза. Ыджыд мам дзолядырйи на велӧдіс, мый йӧзлысь кӧть мый асалӧм — ыджыд грек. «Пӧшти рака пиян» нимпас сетісны перым-коми кытшысь воӧм «Ёгвуси» котырлы. Ыдждаыс петкӧдлӧ, мый йӧраыд дзоньвидза, а абу пӧрысь, кыдз унаӧн чайтӧны. Нинӧмла пӧ пробиркаясӧн ноксьыны, тэ пӧ сьыланкывнад кутан йӧзсӧ бурдӧдны. Ме дорӧ матыстчис гӧлиника пасьтасьӧм мужичӧй: кытчӧ пӧ колӧ тэныд, нывка? Волӧма коми композиторъяслӧн концерт вылӧ да медводдзаысь сьылӧмӧс кылӧма. Мудзӧм да сьӧкыдлунъяснас тырӧм аньысь аутизма кага быдтігӧн тӧлкыс оз ло. Отсаласны ныв-зонлы и гӧгӧрвоны-тӧдмавны ассьыныс тӧдӧмлун-сямсӧ да этшсӧ. Кулӧмдінса шӧр библиотекаын кыкысь нин петкӧдчылӧма ас киӧн вӧчӧмторъясӧн. Сійӧ 8 классын нин, та понда во мысти ковмас нин экзамен кежлӧ дасьтысьны. Му шар вылын шор-юясӧд быд во саридз-океанӧ кывтӧ 8 миллион тонна пластик. Мамыс латышка да, нылук чужӧм бӧрас став семьянас мунлӧмаӧсь овны Латвияӧ. –Чайта, медым лоны шуда мортӧн, колӧ ёна уджавны, корсьны асьтӧ, сӧвмӧдны. Колӧ лоны шаньӧн, отсӧг сетны дасьӧн, кывкутысьӧн да веськыд видзӧдласаӧн. Витӧд сменаын сэні шойччӧмаӧсь да ёнмӧдӧмаӧсь дзоньвидзалунсӧ 443 ныв-зон. Мӧвпалім и керка кыпӧдӧм, и ыджыд йӧр да гортса пемӧсъясӧс босьтӧм йылысь. Сборник вылын уджыс помалан выйын: талун сійӧс верстайтӧны-редактируйтӧны. «МИ» котырӧн веськӧдлысь Светлана Макарова вӧзйис синмӧ шыбитчана паськӧм. Коридорас кӧсъям лӧсьӧдны татчӧ волӧм художникъяслӧн картинаясысь галерея. Асланыс уджалысьясыслӧн ныр-вом вевттьӧдыс унджыкысьсӧ тшӧка выланыс вӧлі. Шогмытӧм туй йылысь сиктсаяс юӧртлӧмаӧсь и ставроссияса «Народнӧй фронтӧ». Медся шогмытӧминъяссӧ шыльӧдӧм-мольӧдӧм вылӧ пӧ колӧ 31 миллион сайӧ шайт. Но Федосья Андреевна пыксьӧма, да сійӧс челядьнас вӧтлӧмаӧсь жӧ ывла вылӧ. Петкӧдлам, мый абу сӧмын миян дед-бабным чужанінсьыс сэтшӧм ылӧ мунӧмаӧсь. Сідзкӧ, и олӧмыс мунӧ водзӧ, а ми сійӧс радпырысь телевизор пыр петкӧдлам! Коркӧ Томск обласьтын кусӧдім ыджыд вӧрса пӧжар, меститчим мича ты бердын. Шойччан лунъясӧ тшӧкыда ветлывла чужанінӧ, Сыктывдін районса Придаш сиктӧ. Сійӧ жӧ «Монди СЛПК»-са уджалысьяс и пуктысьӧм бӧрас оз эновтны делянкасӧ. Сэки нин кералӧны и козсӧ, кодъяс быдмӧмаӧсь орччӧн да сайӧдӧны ӧта-мӧдсӧ. Сійӧ жӧ лунас ныла-зонмӧс тӧдмӧдлӧ-маӧсь ӧта-мӧдыскӧд да бласлӧвитлӧмаӧсь. Комиын вӧр пӧрӧдӧм могысь предприятиеяс кӧртымалӧмаӧсь 6,2 миллион гектар. Коми парма-ягысь позьӧ босьтны 32-33 миллион кубометр, а пӧрӧдӧны ӧкмысӧс. Торъя бунтъясын пипу, кыдз, пожӧм, коз, вӧсньыд да кыз сідз шусяна баланс. Бӧрынджык сыӧн вӧчӧм «поска» туйӧдыс мӧдас петкӧдчыны-кыскасьны форвардер. Харвестерлӧн эмӧсь вына прожекторъяс, кодъяс югзьӧдӧны колана уджаланінсӧ. Кужӧмӧн кӧ пуктысьны, быд 15 секундӧн муас веськалӧ ичӧтик пожӧм либӧ коз. Начальникыс сетіс миянлы машина да, походын кызь нёльӧд лунӧ воим Чердінӧ. – Гранта сьӧм вылӧ жӧ вурӧдім сцена вылын петкӧдчан чилимдінса сарапанъяс. – Да и челядь кӧ кытчӧкӧ шойччыны ветлӧны, век меным тільгун-козин вайӧны. Тӧлысся кычиыд оз кут вӧзйысьны ывлаӧ, а, кора прӧща, какалас джодж шӧрад. Менам тӧдсалысь куим тӧлысся кутюыс оланінсӧ пузувтіс, став эмбурсӧ йирис. Марфа Васильевна уджалӧма Конецборса Мичурин нима колхозын мӧс лысьтысьӧн. Ӧд пандемия понда кольӧм во школа помалысьяслы татшӧм гажсӧ эз котыртлыны. Юасьлі жӧ та йылысь Антонина Пешковалысь, мися, кор тані выльсӧ кыпӧдасны? Кутан ошкыны сійӧс да, пыр и шуас, ӧтнам пӧ ӧд нинӧм эськӧ эг вермы вӧчны. –Миян «банданым» весаліс лӧп шыблаланін, кытчӧ ёгсӧ новліcны комын во чӧж! Ворсыштас кык арӧса Лиза чойыскӧд, да бара ывлаӧ, радейтана пемӧсъяс дорӧ. Миян водзын пуктӧма мог — выль технологияяс серти лӧсьӧдны ассьыным радио. Ки помысь мича вӧчӧмторъяссӧ позьӧ ньӧбны ӧтуввезса «Коми козин» лавкаысь. А сійӧ, кыдзи и мӧйму, сюйис кисӧ ӧбраз сайӧ да тӧдса нин тубрастӧ перйис. Памятникысь кындзи Мария Кирилловна сувтӧдӧма Даниловкаын неыджыд часовня. Пырті петкӧдчӧмас и Василий Шукшинлысь «Письмо» висьт: мамыс гижӧ нылыслы. Сэні Турки-Перевоз грезддорса братскӧй гуӧ дзебисны 69 салдатлысь коляссӧ. Шуам, Шойнатыӧдз ӧтарӧ-мӧдарӧсӧ колӧ мынтыны 500 шайт, Кӧрткерӧсӧдз – 600. –Колӧ выльысь видлавны да вежны бюджетысь сьӧм вичмӧданногсӧ, – шуис сійӧ. Аддзысьӧмаӧсь, и та бӧрын Илья мӧдӧдчӧма Канадаса университетын велӧдчыны. Мед пӧ пусьысьнас некор эн уджавлы, век жӧ волы, видзӧдлан миянлысь уджсӧ. Ме пыкси, мися, видла тані босьтны шӧр тӧдӧмлун, а сэсся олӧмыс петкӧдлас. Чужан керка мышкас вӧлӧма неыджыд эрд, а сы сайын сулалӧма пашкыр кыдз пу. Найӧ тӧдмӧдісны тылын уджалысь Ариана Григорьевна Муравьёвалӧн олан туйӧн. Кыдзи ті чайтанныд, эмӧсь-ӧ талун миян пӧвстын Сюзь Матвейлӧн быдтасъясыс? А переработайтны позьтӧм пластикнас вӧдитчӧмысь пӧ дзикӧдз колӧ дугӧдчыны. Но став сьӧкыдлуныслы паныд ми водзсасям, гашкӧ, мукӧд странаысь бурджыка. Туй абутӧм вылӧ видзӧдтӧг вӧчӧмаӧсь сiйӧс ӧдйӧ, вит воӧн, 1826-1831 воясӧ. Гажтӧмтӧ вӧлі сиктсӧ жугӧдӧм вичкоыс да сы бердӧ сувтӧдӧм са сьӧд трубаыс. –Найӧ и вӧрӧгтӧ вӧрса зверӧс моз жӧ лун, мӧдӧс, коймӧдӧс вермисны кыйӧдны. И тайӧ зэв бур мӧвп вӧлі – войвывса фронт вылӧ босьтны войвылын олысьясӧс. И та вылӧ весиг кӧзяиныс оз ков – сылы юӧртасны та йылысь кызь нёль часӧн. Тырмӧ и колана оборудованиеыс, мед нуӧдны быдсикас чукӧртчылӧм-аддзысьлӧм. Ӧні миян оз тырмы 600 врач, тӧкӧтьӧ этшаджык — шӧр тӧдӧмлуна специалистыс. «Коми муысь» ёнджыка лыддя сэтшӧм гижӧдъяс, мый йылысь оз гижны мукӧдлаас. Уджавны заводиті культорганизаторӧн, сэсся «быдми» отделӧн веськӧдлысьӧдз. Сьӧма отсӧг весьтӧ нимӧдӧмаӧсь тшӧтш Куниблысь да Поёллысь тшупӧда пасъяс. Йӧз водзас вӧлӧм курччалӧ вина дозтӧ, стӧкантӧ чӧскыд кампеттӧ моз шняпйӧ. Медводз коліс бивак лӧсьӧдны-сувтӧдны, сэсся лыддьыны война йылысь кывбур. Оз ӧд весь шуны, чужан кывйыд пӧ мортыдлы пырӧ вир-яяс мам йӧлыскӧд тшӧтш. Тшыннас кутас петны цианистӧй калийысь квайтымын нёль пӧв ядаджык диоксин. Сы вӧcна мый, ӧти-кӧ, окота вӧлi волыны сэтшӧминӧ, кытчӧ гежӧд морт ветлӧ. Но коркӧ пемыд кадӧ удж вылысь локтіг ме вылӧ кык тӧдтӧм мужик шыбитчисны. Рытнас сэсся соборуйтам: ошкасны ли кулитасны, коді медуна гӧрӧма-кӧдзӧма. Быдӧн вермас восьтывны тайӧ лист боксӧ да аддзыны сылы колана лыдпасъяссӧ. Кӧмкотлы сідз шусяна код корӧма 469 вузасьысь, тайӧ кызь прӧчентӧн унджык. Вузасьысьлы оз нин ков кутны тӧд вылас, мый сылӧн эм на, а мый иналіс нин. Радейтана сьылысь петкӧдчис кык рыт нималана артист Андрей Епанешниковкӧд. –Меным окота лои бӧр локны театрӧ, сьывны тані, выль удж- тасъяс дасьтыны. А сэсся видзӧдліс зэв мелі синъясӧн Оля вылӧ да юаліс сылысь: «Висьталам?» Дона велӧдысьяс, тіян медшӧр мог – радейтны челядьӧс, сетны налы тӧдӧмлун. Колӧ казьтыштны, татшӧм акциясӧ Россияын думыштлісны нуӧдны 2013 воын нин. – Дерт, столӧвӧйын, коридоръясын, классъясын сувтӧдаласны рециркуляторъяс. Та йылысь Владимир Викторович юӧртіс ӧтуввезса соцсетьын аслас лист бокын. Йӧзыс медъёна элясьӧны ЖКХ услугаӧн омӧля могмӧдӧм да шогмытӧм туйяс вылӧ. Вӧралан управлениеын шыӧдчӧмсӧ видлаласны да пасъясны август 3 лунсянь жӧ. Вӧралан управлениеын шыӧдчӧмсӧ видлаласны да пасъясны август 3 лунсянь жӧ. Кӧдзтӧм туруныд синтӧ оз гажӧд, сы пуд кӧдзӧм вылад позьӧ помтӧг видзӧдны. Тайӧ арлыдас матыстчӧ нӧшта гоз-мӧд морт, а сэсся ставныс верстьӧ том йӧз. «Коми йӧзӧдчан керка» йӧзӧдліс 2020 вося мӧд во джын кежлӧ гижӧдчан акция. И кор бать-мам оз видзӧдны быдтас бӧрсяыс, найӧ сэні мыйсӧ сӧмын оз вӧчны! –Видзӧдӧны-ӧ сьӧмсӧ сетігӧн, кыдзи олӧ семьяыс – судзсяна али судзсьытӧма? Шыӧдчасны кӧ кыкнанныс, сьӧмсӧ вуджӧдасны сылы, коді вӧчис тайӧс водзджык. —Госдумаысь депутатъяслӧн чайтӧм серти, Победалӧн парад лоас июнь 24 лунӧ. Шуам, мортыс локтіс шырсьыны либӧ мичмӧдны чужӧмсӧ, вӧчны мукӧд процедура. Аслас сяльӧдчӧмнас водз тулыссянь сёр арӧдз нимкодьӧдӧ сы бокын олысьясӧс. Мортыд, дерт, татшӧм юӧрсьыд повзьӧ-весьӧпӧрӧ да оз нин гӧгӧрво, мый вӧчӧ. Миян банклӧн пӧ юбилей, да такӧд йитӧдын йӧзӧдӧма зэв бур бонусъяса акция. Да абу тай, война вылын ранитчывлӧма да сюръяяс йылад абу ёна кыпӧдчывлӧма. Рытнас кынӧмӧн пикӧ вои, и аскинас менӧ вӧлӧн катӧдісны Мордінса больничаӧ. – Сёрнитлісны, коркӧ пӧ пыри да, керысьыд ошкӧ пӧртчӧма, пызан вылас йӧктӧ. Веськыда шуа, татшӧм дона-озыр небӧгыс видзӧдсьӧ прапӧчсяньыс на кольӧмаӧн. Библиотекарлӧн татшӧм водзмӧстчӧмыс ышӧдӧ волыны небӧг видзанінӧ уна йӧзӧс. И бара на, вӧлӧм, выль тӧдсаясысь этша коді кывлӧма Коми Республика йылысь. Медбур водзӧсыс артмӧма Печораса ыжӧс да остфриз пӧрӧдаа межӧс гозйӧдӧмысь. Тайӧ Сухона ю бокын уна рӧма сёйысь артмӧм квайтымын метр джуджда мылькъяс. Совхозын зі-льӧма трактор вылын комын сайӧ во да нӧшта сизимӧс котельнӧйын. Карел, эвенк, осетин войтыр висьтасисны, кыдзи найӧ велӧдӧны ичӧт челядьӧс. Гӧрны-кӧдзны да урожай идравны позяс сідз шусяна лизингӧ босьтӧм техникаӧн. Тані жӧ велӧдчисны пачӧ сюявны пес, но тэчисны эз сідз-тадз, а «юкмӧс» моз. Спектакльыслӧн доныс – артистъяслӧн ӧткодь вылыс профессиональнӧй тшупӧдыс. Верстьӧ оз куш боевик да любовнӧй роман лыддьыны, тшӧкыда юасьӧны классика. Иванлы ковмис эновтчыны механизатор уджысь да инасьны скӧт картаӧ слесарӧн. Корлывлӧны сійӧс и школаӧ, 9 да 11 класс помалысьясӧс вальс йӧктыны велӧдӧ. Мыйла бӧръя здукас Александр тадзи вӧчӧма, ӧні весиг ачыс оз куж висьтавны. Казьтыштам, таӧдз татшӧм аддзысьлӧм-гажсӧ нуӧдісны Марий Элса Йошкар-Олаын. Позьӧ мавтны кӧрт листсӧ кӧнтусь выйӧн либӧ вольсавны сэтчӧ пӧжасян кабала. Медводз сьӧкыд вӧлі гӧгӧрвоны ӧта-мӧднымӧс, ӧд весиг рочнас сійӧ эз сёрнит. Со и збыльмӧ менам кӧсйӧмӧй – аддзывны аргыш, ненечьяслысь Войвылӧ мунӧмсӧ. – Больничаті медводдзаысь кытшовтӧдігӧн велӧдісны, эн пӧ пов висьысьяссьыс. Ме ас водзӧ эг пуктыв мог вермыны, петкӧдлі сӧмын, кыдзи уджала урок вылын. Медбӧрын менам классын велӧдчысьяс висьталӧны, кыдзи найӧ гӧгӧрвоӧны шудсӧ. Но медым эз вӧв сэтшӧм нин деливӧ лов вылын, кӧсъя помавны гижӧдӧс шмоньӧн. Лыддьысьнытӧ зэв ёна радейта, библиотекаысь ӧтпырйӧ некымын небӧгӧн босьта. Ангара ю йылыс сэтшӧм паськыд да визув, мый весиг тӧвнас оз тупкысь йи улӧ. Нулісны сӧмын кык челядяясӧс да судиттӧмъясӧс, йӧзыскӧд ладмыны кужысьясӧс. Куим воӧн водзджык ветлысьяслы быдсикас кокньӧдыс эм, а тайӧяслы нинӧм абу. И кор лунтыр кежлӧ мониторсӧ пуктылам, гӧгӧрвоанаджык лоӧ, эм абу висьӧмыс. Пыр на ачым шензя, кыдзи прӧстӧй шӧртысь артмӧ сэтшӧм мусаник да мича чача! Миян ӧтув зільӧмӧн кысукъясыдлы дӧзьӧрыс ёна унджык вичмас, – висьталӧ ныв. Лунвывсаыд велалӧма помтӧм-дортӧм видзьяс кытшлавны, вӧр дорад сылы сьӧкыд. Нимъяссӧ эз висьтавны, ми пӧ абу «кодзувъяс», медым нимӧдны миянӧс газетын. Воысь дырджык нуӧді и 6-12 арӧса челядьлы мастер-классъяс, велӧді вурсьыны. Анастасия небӧг-чачасӧ вурӧ-дасьтӧ зонпоснилысь арлыдсӧ тӧд вылӧ босьтӧмӧн. – Владимир, висьтыштӧй, кыдзи веськалінныд Андрей Малаховлӧн передача вылӧ? Аслад участкӧвӧй йылысь юӧрсӧ позьӧ аддзыны и ӧтуввезйысь, МВД-лӧн сайтысь. Норасьӧмӧн шыӧдчысьыс луннас тшӧтш кӧнкӧ зільӧ, сӧмын рытнас и суан гортас. Менам удж-могӧй и СМИ-кӧд ӧтув зільны да академиялӧн выльторъясӧн тӧдмӧдны. – Керкаыс Лёша Остаповлы дедсяньыс кольӧма, сійӧ зэв бур вӧралысьӧн вӧлӧма. Но ми вермам нимӧдны асьнымӧс коми кыв да литература туялысьясӧс дасьтӧмын. Веськыда кӧ шуны, татшӧм йӧзыс, кыдзи Людмила Васильевна, Комиын зэв гежӧд. Сэсся вермас лоны, мый колӧ петкӧдны ас вылад и неминучаӧ веськалӧм мортӧс. Коми кывйысь да литератураысь тӧдӧмлунъясӧс донъяліс Раиса Ивановна Вагнер. Видзӧдлім, кутшӧм мынтысяна услуга вӧзйӧ гостиницаыс, а мый – дон босьттӧг. Но миян диспансерын бурдӧдӧны сідз жӧ, кыдзи и тайӧ странаясса клиникаясын. Фестивальӧ пырӧдчысьяс и шпагат вылад пуксьылісны, и гӧглясисны-веглясисны. –Шойччан лунъясӧ челядьлӧн тшӧкыда овлӧ тренировка либӧ кутшӧмкӧ ордйысьӧм. А сэсся кытчӧкӧ ӧтлаын ветлам либӧ гортын пызанвывса ворсӧмӧн кад коллялам. – Бӧрйысьӧм вылас вайи портфолио, висьтаси ас йылысь, петкӧдчи жюри водзын. Ола Петрозаводскӧй улича вылын да, сэтысь эз нин ӧтчыдысь сюрлы сердоликыд. Саридз дорӧ ветлігъясӧ окотапырысь жӧ изнад ворса, ӧні, дерт, кагуккӧд нин. Капитальнӧя дзоньтасьӧм вылӧ сьӧмсӧ оз вичмӧдны, сы вӧсна мый тӧлкыс оз ло. Уна гижысь-фантастлӧн мӧвпъясыс важӧн нин збыльмисны да пырисны миян олӧмӧ. Дзолядырсясӧ, дерт, кывлі гортсалӧн либӧ весиг бокӧвӧйлӧн висьтасьӧмъясысь. Висьталісны, тайӧ кадас пӧ бӧръя 60 вонас та мында лымйыс сэні абу усьлӧма. А мый йылысь лоӧ выль спектакльыс, видзӧдысь тӧдмалас, гашкӧ, тулыснас нин. Феля, тадзи меддзоля нывсӧ небыда шулывлӧ мамыс, зэв бура лыддьӧ кывбуръяс. Гӧгрӧсіник чужӧма, визув вӧраса да кыпыд нюма, шонді моз югзьӧдӧ керканысӧ. –Походӧ мунӧм йылысь сёрнитам водзвыв да некымын тӧлысь дасьтысям сы кежлӧ. Мыйкӧ помнита ачым, сэсся юаси сиктсалысь, школаса музейысь тӧдмалі-босьті. Гоз-мӧд лун сайын, Марат Пурлушкин юӧртіс меным аслас выль вӧчӧмтор йылысь. Визув олӧмын Мария Николаевнаӧс бӧрйылӧмаӧсь и ветеран котырӧн юрнуӧдысьӧн. Культура керкасакӧд тшӧкыда чукӧртлывлӧны челядьӧс сиктса клубын гажӧдчыны. Колледжын велӧдчысьяслы мойвиӧма и мастер-наставникъяскӧд да педагогъяскӧд. Паджгаӧ ветлӧ йӧктыны, фортепианоӧн ворсны, серпасасьны да сёйысь вӧчасьны. Ӧтлаын жӧ ветлӧны театрӧ, видзӧдӧны кино, уялӧ-ны бассейнын либӧ исласьӧны. – Менам пӧчӧй эскис Енлы, сылӧн вӧлі весиг Пантелеймонлы сиӧм торъя пельӧс. Мазіясыс оз сӧмын дзоньвидзалуннымӧс ёнмӧдны, но и вӧр-ва вӧсна тӧждысьӧны. Сiйӧ комсомолечӧн вӧлӧма да шуӧма, вичкоад пӧ ог мунӧй, сельсӧветын гижсям. Петкӧдчӧм бӧрас нитш вылас кольӧ сӧмын чегъясьӧм-нырсьӧм рос-чагъя туйвизь. И збыльысь, ми радейтам ошйысьны, мый республикаын вӧрыс 36 миллион гектар. Сэні вочавидзисны, мый Пожӧг вожас пӧрӧдчӧ «Войвыв-Рытыв вӧр терминал» ООО. Быд сиктын, семьяын гӧтрасян обрядыс аслыспӧлӧс, но подулыс быдлаын ӧткодь. И сы лыдысь предприятиеыслӧн сӧмын коймӧд пайыс – 3,2-3,4 миллион кубометр. –Юксьӧм бӧрын Настяӧс ас ордӧ кольӧді, кызвыннас ме сыкӧд нокся-вӧдитча да. –Кор тӧдмалім Настялысь диагнозсӧ, быттьӧ пӧсь пуан ваӧн морӧсӧ койыштісны. Занятие вылӧ воӧмаяслы, йӧзыс корисны да, кинолог висьтыштіс Крайда йылысь. Тшӧтш пас-йӧмаӧсь, кыті пӧ тулыснас абу ойдлӧма, туруныс сэні лёка быдмӧма. Колӧ шуны, Конецборын сылы ӧтнаслы вичмӧма татшӧм ыджыд нимыс да наградаыс! – Иринакӧд олӧма старовер Александр, коді кылӧма-тӧдӧма ассьыс кулан лунсӧ. Урок кежлӧ дасьтӧмторйыд пыр эз судзсьывлы, ковмыліс сетны содтӧд тӧдӧмлун. –Республикаын кӧсйӧны кыпӧдны выль ФАП-яс, бурдӧдчанінъяс, а Шудаягын – оз. Пётр нӧштаысь и нӧштаысь бергӧдчывлӧ бать йывсьыс дзик ӧти казьтылӧм дорас. Бӧрсяньыс локтысьыс «Лыжню!» оз на горзы, но бура нин кылӧ ышкӧм-пош-кӧмыс. А талун найӧ томӧсь да шудаӧсь, кианыс дипломаӧсь да воротникас ромбикаӧсь. Талунъя петасын сёрнитім сыкӧд администрациякӧд контракт збыльмӧдӧм йылысь. Чолӧмалім ас пӧжалӧм пирӧгӧн, вотӧсӧн, йӧлӧн, дзоридзьясӧн да бур кывъясӧн. Легенда серти, сэки пӧ Васаыд шаньмас, да пыж тырыд кыян-мачалан сир-комтӧ. Мый вӧчны, лолыд кӧ оз шед татшӧм йӧртӧдас да вӧля вылӧ сэтысь окота петны? —Ми дасьӧсь котыртны ставсӧ, мый корасны йӧзыс, — пасйис Таисия Николаевна. –Мукӧддырйи Ёртасян керкаын ӧти лунӧ вит чукӧртчылӧм-аддзысьлӧм-гаж нуӧдам. –Кор меным вӧзйисны ветлыны «Поле чудес» вылӧ, дзик пыр кӧсйыси, – шуӧ ань. Ме ыджыд мамъясын, пукала лабичын да пӧсь картупеля шаньгаӧн ырска-юа тшай. Друг быттьӧ тшӧк-муніс-ланьтіс, чӧла пукалыштӧм бӧрын матыстчис ӧбраз дорӧ. Мӧдысь верӧс сайӧ эг жӧ петав, кӧть и корасьысь вӧлі, зэв бур да шань морт. Та пӧрйӧ уджӧ кутчысисны практиканткаяс, миян Пожӧгса шӧр школа помалысьяс. Окота, мед йиджис сьӧлӧмас, колис тайӧ уджыс театрлӧн репертуарӧ дыр кежлӧ. Сылысь уджъяссӧ видзӧдалігӧн син улӧ усины кык рака – дзик быттьӧ ловъяӧсь. Ӧтуввезйын юӧр йӧзӧдӧма, и аскинас жӧ звӧнитӧма сылы медводдза велӧдчысьыс. А лым пуксьӧм бӧрын нин лыжиа трасса вылын гӧняйтлісны-чукӧртісны верстъяс. Кольӧм во Нацевъяс лӧсьӧдчылӧмаӧсь нин Комиӧ волыны, но пандемияыд торкӧма. 1893 воын вичко бердас восьтылӧмаӧсь самоед челядьлы медводдза школа-приют. Ыбса гижысьяс лыдӧ пыртім и нималана йӧзӧс, кодъяслӧн дачаясыс миян сиктын. Таысь кындзи кӧсъям лэдзны сиктса гижысьяс йылысь сборник да видеороликъяс. Сэки меным вичмӧдісны пионеръяс пӧвстын медводдза места да сетісны грамота. Ӧта-мӧд бӧрся зілим тшапкыны сылысь коксӧ, но ки улӧ веськавліс сӧмын юрыс. –Ми век кутам лача, мый кад мысти бурдӧдысьяс аддзасны нёрпалӧмсӧ венанног. Град йӧр вӧдитысьяс сӧмын ёна корисны, «Лунный календартӧ» пӧ быть йӧзӧдӧй. Владимир Путинлӧн кывъяс серти, йӧзыс омӧля тӧдӧмаӧсь тайӧ кокньӧд йывсьыс. Резьӧдӧма лои пытшкӧссьыс пу стенъяссӧ, но вичкоыс пыр на кажитчис пемыдӧн. Сиктын выльысь заводитіс дзирдавны Вежа Трӧича нима вичколӧн зарни юрйылыс. Гӧрд Армия сопкаяс костын туй эз вӧчлы – та вылӧ эз вӧв ни кадыс, ни выныс. Но петан туйсӧ аддзис жӧ – вӧрӧгкӧд тышкасьны воисны кӧръяс, кӧр видзысьяс. Выль мӧсъясӧс виччысисны и челядь, кык дзоляыс весиг велӧдчисны лысьтысьны. Таысь кындзи декабрын Койгорт районын збыльмӧдасны нӧшта кык бизнес-проект. Сэки нёль кока зверъястӧ ёна кыйӧдӧмаӧсь, но ни ӧтиӧс абу вермӧмаӧсь кыйны. «Лок татчӧ» проектсӧ дасьтысьяс чайтісны, мый сійӧ лӧсялас сӧмын томуловлы. Тайӧ ветлӧм-мунӧмыс и ышӧдӧма лӧсьӧдны Кола кӧджын мӧд коми фольклор котыр. Кор верӧс сайӧ петi да ас овмӧсӧн овмӧдчи, босьтi тайӧ мича сервизсӧ аслым. Да эскан туйӧд веськыда восьлалысь морт йылысь, кодлы олӧмыс – югыдыс и эм. Ачым мӧда кывкутны правительстволӧн удж вӧсна, – юӧртіс Комиӧн веськӧдлысь. 2020 во джынйӧн йӧзыс чинӧма 2,1 сюрс, матӧ сюрсыс мунӧма овны мӧд регионӧ. Мыйла сідз артмис, мый воысь-во пыр этшаджыкӧн босьтлӧны кианыс коми книга? Медбур петан туйыс – Европаын моз восьтавны лӧп-ёг переработайтан заводъяс. Но сэк жӧ пӧ музыкантлӧн, художниклӧн, композиторлӧн уджысь колӧ мынтысьны. Эдик эськӧ висьтасьны заводитіс, мый ме абу роч, но мамыс сійӧс эз и кывзы. Со тадзи неважӧн Ухтаын олысь «козьналӧма» бӧбйӧдлысьясыдлы 6 миллион шайт. Ӧд найӧ «ӧшйӧм» сьӧмсӧ вермисны видзны мӧдтор вылӧ, эз кӧ артмы шойччынысӧ. «Коми велӧдысь» конкурсӧ Диана Алексеевна некымын во нин кӧсйӧма пырӧдчыны. Эг ӧд регыдик кежлӧ командировкаӧ во, а локті овны да уджавны тані, Комиын. Буретш сійӧ пестіс менам сьӧлӧмын коми кыв да литература дорӧ ыджыд муслун. Галина Ивановналӧн паметьысь некор оз вушйыны тайӧ «ловъя» аддзысьлӧмъясыс. – 1992 воын республикаын вынсьӧдісны государственнӧй кывъяс йылысь оланпас. Воддза воясӧ пӧ Каджеромӧ волывлӧма жӧ ошкыс, но мед татшӧма кӧзяйничайтны! Воддза воясӧ пӧ Каджеромӧ волывлӧма жӧ ошкыс, но мед татшӧма кӧзяйничайтны! Воысь-во трактор-агрегатъяскӧд орччӧн стройын казялан пыр унджык ас машина. Гоз-мӧдысь волӧмаӧсь гӧститны миян сиктӧ, да сэтшӧма ставыс сьӧлӧмас воӧма! Йӧзыс жӧ чайтӧны, чинаяс пӧ асьныс омӧля уджалӧны да поводдянас посйысьӧны. Но мыйлакӧ найӧ мунісны мӧд туйӧд: думайтісны, мый ящикас гаджетъяс, карті. Веськыдалӧм пыдди жӧ кытшлалӧм артмис, и Лымваас сӧмын час кык мысти петім. Быд ичӧт мортлӧн эм аслас енби, и миянлы колӧ отсавны сійӧс водзӧ сӧвмӧдны. Сійӧ мамсьыс пывсян гӧгӧрыс пыр пышъялӧма, кытчӧдз оз кут да шошаӧдыс пырт. Сылӧн веськыд киӧн вӧлі дивизиялысь летопись нуӧдысь Иван Петрович Конюхов. Сэсся кори петкӧдлыны кабала-документ, кутшӧм да кодлӧн индӧд серти уджалӧ. Федерациялы субъектъяскӧд ӧтувколӧ дорйыны семьяӧс, мам-батьӧс да челядьӧс. 2013 воын том гозъялӧн чужис дыр виччысяна рӧд паськӧдысь – Вениамин пиныс. Москваысь чина гӧсьт дорӧ та пӧрйӧ аслас тӧжд-могӧн вермис шыӧдчывны быдӧн. На серти тайӧ удж вылас босьтӧны сӧмын тайӧ специальносьт кузяыс инженерӧс. Тайӧ посёлоксьыс жӧ «Зырянин» котыр кӧсйӧ восьтыны арбалитысь блок вӧчанін. Луннас некысь эг аддзылӧй, а узьны водім да, войнас садьмим керка сырмӧмысь. Синмыдлы медся бур, кор небӧгӧдз, кабалаӧдз либӧ мониторӧдз 30-40 сантиметр. Кевмысян жырйӧ волысь Людмила Кашириналӧн олӧмыс тшӧтш йитчӧма Берёзовкакӧд. –Ӧти шкатулкасӧ вӧча тӧлысь джынйӧн кымын, – гӧгӧрвоӧдіс Берёзовкаса мастер. – Сыктывкарсянь Москваӧдз — ылӧсас 2 час, Москвасянь Горно-Алтайскӧдз – 4,5. Сэні пӧ, Войвылын, педучилищеын велӧдчӧм бӧрын уджалігӧн лоас ыджыд нажӧтка. Лидия Михайловна Габова ёна дорйыліс: сетас уджйӧзӧн, да вӧляникысь мынтӧны. Карӧ кывтан паракодыс сувтлывлӧма Маджасянь куим километр сайын, Куръядорын. — А воинскӧй часьт дырйи на кыпӧдлӧм котельнӧяс сӧмын пӧртъяссӧ вежлавлісны. Ичӧт на вӧлі, музыка школа дорті мунігӧн кылі тӧдтӧм зэв мича да мыла шылад. Да и ачыс Ирина ичӧтсяньыс кӧсйӧма овны сиктын, ыджыд семьяӧн да уна скӧтӧн. Войвыв войтыр бӧрын кыв босьтісны Кавказын олысьяс-кывбур гижысь лыддьысьяс. – Лунвыв районъясын гӧрисны-кӧдзисны нин, войвывланьын мунӧ на гӧра-кӧдзаыс. Налы колӧ, медым культураыс эз сӧмын таво быдмы, а быд во сетіс озыр урожай. Анемияыс вермас вуджны-кӧвъясьны луд вылын йирсигӧн, тшӧтш и номъяс отсӧгӧн. Менӧ шензьӧдіс, кыдзи ті кыинныд миян син водзын вӧньсӧ, тайӧ збыльысь дивӧ. Йӧктысьяс лыдын эм жӧ кык выль ворсысь – Елена Булышева да Мария Альхименок. Но сюся бӧръям, медым рольыс лӧсяліс мортыслы, – висьталӧ Ольга Рогожникова. Шуам, Салехардын кӧр видзысьяслӧн «Строганина» конкурсын лоӧмаӧсь вермысьӧн. Медся мисьтӧм серпасыс Княжпогост районын – сэні 52,9 прӧчент ваыс оз шогмы. – А гырысь класса ныв-зон кӧсйӧны шойччыны и ӧттшӧтш уджыштны-нажӧвитчыштны. Владимир Попов аслас кывбурын гижліс: «Кодкӧ мунӧ Гагрыӧ, а ме муна Гаръяӧ». 10 лун мысти командаяссӧ ыстісны Киевӧ, сэсянь Белоруссияса Гомель обласьтӧ. Карын жӧ олысь тӧдсаӧйлы 2019 вонас 45 тырис да, вежон и сёрмыштіс вежӧмнас. Да вылынджык казьтыштӧм нин пӧрӧс висьӧм пондаыс и тайӧс сьӧкыд лои вӧчнысӧ. Гортаныд сёрнитанныд он удж йывсьыныд, а удж выланыд – семьяныд дум выланыд? Гаж котыртӧмын водзмӧстчысь Никита Рассыхаевкӧд и артмис дженьыдик сёрниным. Культура керкасакӧд кутӧ топыд йитӧд, тшӧкыда петкӧдчӧ накӧд быдсикас гажын. Ок, и ёна серамсӧ петкӧдліс КВН-ын ворсысьяслӧн юркарса «Километръяс» котыр. Апрель тӧлысь нин, колӧ мунны водзӧ, Войвывлань, выль сулалан места корсьны. Та вылӧ, чукӧртчӧм да кузь туй вылӧ, муніс матӧ 12 час, асывсяньыс рытӧдзыс. Быд праздник кежлӧ вӧлі мыйкӧ вӧчам: Ань лун, Ыджыд лун кежлӧ, выльвося пас. Ёна юасисны, дыр-ӧ кежлӧ пӧ миян дорӧ воинныд, велӧдысьясыс оз кутчысьны да. Мам юрсӧ вылӧ лэптӧмӧн вочавидзис, мый немечьясыс сэтшӧм жӧ йӧз, кыдзи и ми. Зарни да эзысь вӧсна ордйысисны Пожӧгысь Шаховъяс да Помӧсдінысь Шомысовъяс. Кыкнансӧ таӧдз некымынысь ӧлӧдлім, но тырмытӧмторъяссӧ бырӧдны эз тэрмасьны. А збыльвылас кӧ, ме серти, тэ кӧ йӧз дорас шаньӧн-бурӧн, найӧ тэкӧд сідз жӧ. А сэсся Светлана Гениевна чукӧртіс том йӧзӧс ас бердас да, чужис миян театр. Тані жӧ позьӧма шонтысьны пӧсь тшайӧн да небыд пӧжасӧн, ньӧбны и сувениръяс. Вӧзъям варовитыштны мари кыв вылын, тӧдмасьны национальнӧй сёянӧн, ворсӧмӧн. Ме, чойӧй да Миша – миян выль ёртным, час мысти аддзысим Настякӧд да Анякӧд. Кӧнсюрӧ йиыс чорыда топалӧма, сэсся сувтсӧн кыпалӧма да, стеклӧ кодь дзирыд. Да и ачыс эз норась, врачьяслы пӧ ӧд чернобыльсакӧд ноксьынысӧ абу жӧ окота. Кӧнсюрӧ стрӧитчан уджсӧ абу на эштӧдӧмаӧсь, мукӧдыслы колӧ босьтны лицензия. Висьӧмсӧ кӧ эрдӧдӧны, ыстӧны онколог дорӧ, медым ас кадӧ босьтчыны бурдӧдны. Валентина Максимовналысь уджъяссӧ тшӧкыда петкӧдлывлӧмаӧсь выставкаяс вылын. Вочасӧн сэсся сійӧ заводитӧма волонтёравны да вӧчны приютас кураторлысь удж. Волыны приютӧ пелькӧдчыны, вайны каньяслы колана эмбур-кӧлуй, а сідзжӧ сьӧм. Окота босьтны киад да нимкодясьны-любуйтчыны, а зонпоснилы, дерт жӧ, ворсны. Тайӧ кадсяньыс Комиын дасьтӧны сиктса да карса школа-детсадйын велӧдысьясӧс. Ноунджыкысьсӧ пӧ артмӧ ылӧдчынысӧ, ӧтуввезса документсӧ бура дасьтӧмаӧсь да. Суткинас шӧркодя пӧ шыӧдчылӧны 75-ысь, а праздникъяс дырйи – кык пӧв унджык. Ме пӧ лӧсьӧді патераын видеокамера да казялі, мый войнас волӧны гусясьысьяс. Гортын пыр жӧ юрбита Енмыслы, мед босьтас Людмила Васильевналысь ловсӧ райӧ. –А кыдзи велӧдчыны уна челядя семьяысь ныв-зонлы, гортаныс кӧ ӧти компьютер? Ӧти туй морт керка классифицируйтӧмысь шӧркодя колӧ вештыны 50-80 сюрс шайт. Тайӧс вермас казявны сӧмын опыта нин, дыр кад да уна гостиницаын овлӧм морт. Но тайӧ уджас выльӧн босьтчысьяслы оз ков виччысьны татшӧм чукӧртчылӧмъяссӧ. Март 27 – апрель 3 лунъясӧ Комиын нуӧдасны мача хоккей кузя мирса чемпионат. И челядь ассьыныс сямсӧ на петкӧдлісны – мичмӧдісны кӧмкотсӧ уна рӧма серӧн. Та понда том йӧзыс мунӧны ыджыдджык сикт-карӧ, сэтчӧ сэсся и кольччӧны овны. Генетикаысь ӧтдор висьӧмыс йитчӧма арлыдкӧд – олӧмаяс нёрпалӧны тшӧкыдджыка. Шуам, шырсянінӧ позяс ньӧбны креслӧ, шыран-сынан, рӧмпӧштан да уна мукӧдтор. Та дырйи тшӧтш позяс куим тӧлысь велӧдчыны либӧ босьтны содтӧд тӧдӧмлун-сям. Библиотека выльмӧдысьяс бергӧдӧмаӧсь ыджыд удж да сетӧмаӧсь сылы выль ловру. Йӧзыс медсясӧ стрӧитчылӧмаӧсь мылькъяс вылас, ӧта-мӧдсьыс вель ыджыд костӧн. Паськыдӧсь вӧліны видзьяс, торйӧн уна турун пуктывлісны ваӧн ойдлӧминъясысь. Витӧд классын велӧдчигӧн на, каникул дырйи, медасьлі вӧрпунктӧ кер петкӧдны. А сэсся вӧзйисны Кулӧмдін районса культура керкаын удж, веськӧдлысьӧс вежны. Нималана «Скӧрӧдумсаяс» котыр шедӧдіс «Вылын юра рака пиян» нимпасын вермӧм. Сідз, Полина Романова висьталіс, кыдзи да кытысь корсь-ны гижӧдъяслы темаяс. Ӧні менам лои позянлун ӧтувтны мастеръясӧс, юксьыны накӧд опытӧн, велӧдчыны. Регионӧн веськӧдлысьлӧн кывъяс серти, выль станцияыс бур и экология боксянь. Босьтӧма асьсӧ киас, чужӧма сылӧн кутшӧмкӧ зверъяслӧн кодь повтӧмлун да вын. Оз-ӧ та вӧсна найӧ торъявны мукӧдсьыс асланыс кыпыд ловруӧн, ыджыд зільӧмӧн? Удора районса Кӧдж сиктысь буретш татшӧмнас позьӧ шуны Зоринъяслысь семьясӧ. Талун лыддьысьысьясӧс тӧдмӧда Кулӧмдін районса Помӧсдінысь Илона Артеевакӧд. Мувыв уджыс да вӧр-ва радейтӧмыс сетӧ Константинлы позянлун быдторсӧ туявны. Таво, артмӧ, мӧдысь Россияса лун-вылад ветлі, нывъёртъяскӧд Сочиӧ шутёвтлім. Врачьяс, медсестраяс да санитаркаяс котӧрӧн пырӧны-петӧны палатаысь палатаӧ. Хабарихаысь фермер Василий Захаров кыпӧдӧ 80 мӧс видзӧм вылӧ артыштӧм карта. А мӧд ногыс эз и вермы лоны, ӧд ачым дас воысь дырджык «ёртася» мазіясыскӧд. Россияын да суйӧр сайын эмӧсь фабрикаяс, кодъяс кабаласӧ вӧчӧны тростникысь. Телевидение-газетса уджалысьяс 20 минутӧн сяммисны садитны 100 коз да пожӧм. Родомир Куликовлӧн водзӧ вылӧ эм дум-кӧсйӧм быдтыны кельыдлӧз козъяс да туя. Вит лун мысти сӧмын лэбим Канаваад, ас синмӧн аддзим Екатерининскӧй каналсӧ. А сэсся пӧ гӧгӧрвои – арлыд вылӧ видзӧдтӧг аслым колӧ лоны челядь кодьӧн жӧ. Ольга Ивановна Мишарина сьӧлӧмсяньыс чолӧмаліс сиктса войтырӧс Победа лунӧн. Кодсюрӧ ӧд понписӧ босьтӧны, мусаникӧсь пӧ да, а видзны-дӧзьӧритны оз кужны. Экспедицияын сизим луныс зэв ӧдйӧ кольӧма, ставсӧ кывтӧмаӧсь 104,5 километр. Но мужичӧй тшӧкыда кулитӧма власьтсӧ, мыйысь сійӧс пуксьӧдӧмаӧсь дзескыдінӧ. Игорь Моисеев вуджӧма кузь нэм, сылӧн шуда олӧмыс ставнас йитчӧма йӧктӧмкӧд. Шойна вылын салдатӧс сьылӧдіс Войвож посёлокса вичкоысь отеч Владимир Канев. Выль снимокъясыд сэки вӧліны дыр виччысянаӧсь, а найӧс вӧчӧмыс – гусяторйӧн. –Ветлім сӧветысь ӧкмысӧн да ӧти ичӧтик зонка, – висьталіс Зинаида Архиповна. Мичлуннас, кыпыд да гажа ловрунас торъялӧ Зефир — австралийскӧй пӧрӧдаа пон. — Век зілям корсьны выльтор, кӧсъям туявны мытшӧдъяс да корсьны петан туйяс. Сідзкӧ, быть колӧ ӧдйӧджык корсьны да быдтыны бур тӧдӧмлуна специалистъясӧс. Коми войтырлӧн съезд дырйи тайӧ юалӧмсӧ вӧлі кыпӧдӧма да пыртӧма резолюцияӧ. Конкурсын вермӧмысь козиныс — уна рӧма телевизор — ӧнӧдз на зэв бура уджалӧ. –Миша, ме дас арӧсӧн бать-мамтӧг коли, тэ, буракӧ, вунӧдін, кӧні ме быдми?.. Мӧд асывнас гозъя водзсьыс-водз сӧлісны машинаас да гӧгыльтісны орчча сиктӧ. Сергей Канев таысь пыксис, ме пӧ кӧсъя котравны, а ог кружокын кад коллявны. Гырысь классъясын ми ветлывлім Пионер керкаӧ сӧмын школьнӧй рытъяс вылӧ нин. Выставкасӧ восьтіс финн-йӧгра культура шӧринӧн веськӧдлысь Татьяна Барахова. –Кор кывсис, мый верӧс сайӧ муні ылі муӧ, ӧти тӧдса шензьӧмӧн юаліс: «Мунін? – Сылӧн уджӧ босьтчи ме: документ-кабалаяс дасьті, йӧзкӧд сёрниті-аддзысьлі. Меным сэки нин юрӧ воис мӧвп: тайӧ нывкасьыс артмас тӧлка да сюсь бурдӧдысь. Сӧлі пӧ машинаӧ да кызь куим часӧн Канада шӧрсянь вои страналӧн рытыввылӧдз. Ми гозъя, дерт, вель ёна шай-паймунлім другысьӧн чужӧм войтырлӧн юасьӧмсьыс. Удж вылӧ инасьны тані зэв сьӧкыд, ӧд странаыс абу ыджыд да уджаланіныс этша. Ньӧби пӧ журнал да дышӧдчытӧг сьӧрсьӧн-бӧрсьӧн сэтысь быд кыв зіли вуджӧдны. Тайӧ пӧрӧдаыс пӧ зэв жӧ сюсь да ныриса, мыж вӧчысьясӧс корсигӧн бура туясьӧ. «Монди Сыктывкарса ЛПК» отсӧгӧн миян челядь быд лун чӧсмасьӧны фрукты-сокӧн. –Специалистыс оз тырмы оз сӧмын Изьва, но и мукӧд районын, – висьталіс сійӧ. Ставнас семьяыс пыр ӧтлаын вӧлӧма, со тадзи вочасӧн и ставныс дорӧ велалӧма. – Компаниялӧн сьӧма отсӧгӧн сӧвмӧны кар-сикт, а сідзкӧ, бурмӧ йӧзлӧн олӧмыс. Матысмӧ выль перепись, и позьӧ нин ворсны «Тӧдмав, кымынӧн колим» ворсӧмысь. Тайӧ мичасьыс-мича пася Кӧдзыд пӧльыс да Лымнылыс – дзик збыльвывса кодьӧсь! Пикшуев нӧрыс дорын тыш-косьясын усьӧма саридзса 4 сюрсысь унджык пехотинеч. Финнъяскӧд война бӧрын границаыс лоӧма кӧкъямыс километрӧн рытыввывланьджык. Но лунвывса пемӧсъясыд кӧдзыд Войвылад весиг ӧти тӧв абу вермӧмаӧсь тӧвйыны. Тайӧ тыш-косяс Сӧветскӧй армия воштӧма 21 сюрс мортӧс, немечьяс – 30 сюрсӧс. А, гашкӧ, «Коми му» газет лыддьысьяс шуасны жӧ такӧд йитӧдын ассьыныс кыв?.. Кажымын дзоньталісны библиотека, а Поддзын вольсалісны хоккейысь ворсан эрд. Интереснӧ, мый ансамбльясын сьылысьяс костын эмӧсь збыльысь рӧдвуж йитӧдъяс. Дерт, сы весьтӧ пӧ он ёна озырмы, но ӧд лавкаыс колӧ сикт-грездын олысьяслы. Вӧйтасясны, сэсся лэптасны, черисӧ перъяласны да. шыбитасны гартчӧм ботансӧ. Таысь, чайта да, колӧ «Обдорянкаӧс» аттьӧавны, кӧні ме сьылі 11-ӧд классӧдз. –Позьӧ-ӧ шуны, мый буретш вужъясыд ышӧдісны тэнӧ тӧдмасьны немеч культураӧн? Сьӧмкудйӧн вӧдитчӧмысь мӧдас кывкутны Галина Рубцова финансъяс кузя министр. А нӧшта (ӧнія пандемияӧн) – лоӧй дзоньвидзаӧсь, видзӧй асьнытӧ да матыссатӧ! Спирт пӧ кисьталасны да, сылӧн шеваыс кутӧ горзыны: «Ува, Ува!» («Юа, юа!»). Та могысь колӧ дугдывтӧг зільны, а некымынлаын уджалігад тайӧс вӧчны сьӧкыд. Сійӧ зэв аслыспӧлӧс, позьӧ шуны, татшӧмсӧ республикаын лэдзӧма медводдзаысь. Дас вит гектара куштӧм му вылӧ найӧ сідзжӧ кӧсйысьӧны садитны 33 сюрс пожӧм. Шуам, няньыс – 40, 10 кольк – 80, банан – гожӧмнас килограммыс 120 шайтсянь. Кызвын транспортсӧ вайӧны Японияысь да, 20 машинаысь шуйга руляыс сӧмын ӧти. Найӧ пӧ оз ворсны асьнысӧ, а збыльысь пырӧны сійӧ либӧ мӧд персонажлӧн куас. Ӧд спектакльын быд детальлӧн — аслас коланлун, коді «ловзьӧдӧ» постановкасӧ. – Йӧзыс корӧны, медым ми видзӧдлім-туялім, кыдзи уджалӧ налӧн туроператорыс. Гӧгӧрвоана, аслас уджысь сійӧ бось-тӧ комиссия, та вӧсна пу-тёвкаыс донсялӧ. Нывъяс – мича платтьӧаӧсь, зонъяс – сьӧд смокингаӧсь, сьыліас – «бабочкаяс». Ми, Висерса Вадор улича вылын олысь войтыр, шыӧдчам газет пыр чина йӧз дорӧ. Котыртласны и юркарса том йӧз пӧвстын ЗОЖ-лы сиӧм слоганъяс дасьтан конкурс. Бур, юӧртасны кӧ, кутшӧм педагогъяс, тренеръяс мӧдасны уджавны дзолюкъяскӧд. –Уджсӧ бергӧдӧны комбинатса войтыр да бокысь корӧм матӧ кык сюрс специалист. Медся ӧдйӧ да кокньыд — август 1 лунӧ гижны шыӧдчӧм gosuslugi.ru портал пыр. Медся ӧдйӧ да кокньыд — август 1 лунӧ гижны шыӧдчӧм gosuslugi.ru портал пыр. Ӧні, кор гӧгӧр ставыс пузувтчис, видз-му овмӧслӧн тӧдчанлуныс нӧшта на содӧ. Кандидатпулӧн кывъяс серти, Карл Батьковичыд пӧ Комикӧд некыдзи абу йитчӧма. Пӧль-пӧчӧс, ыджыд бать-ыджыд мамӧс нимкодьӧдӧны дас вит внук да дас правнук. А июнь 25 лунӧ бара ю шӧрӧ йӧзыс колисны – «Усть-Сысольсклӧн» ломтасыс быри. Оланподулӧ вежсьӧмъяс вӧсна гӧлӧс позяс сетны июнь 25 лунсянь июль 1 лунӧдз. Найӧс сеталасны участокӧ пыригӧн, сэки жӧ мерайтасны мортыслысь температура. Кодсюрӧ весиг аслас карын либӧ районын бӧрйӧ буретш сылы лӧсялысь участоксӧ. Войвылын кодь вӧрзьӧдлытӧм вӧрыс да сӧстӧм ваыс пӧ мир пасьталаыс сэсся абу. «Коми му» газет гижліс нин, кутшӧм «лэчкӧ» шедісны тайӧ театрсьыс артистъяс. Мися, колӧ чукӧртчывны ставлы, кодъяслы абу веськодь Коми муным, коми йӧзыс. Йӧрапиӧс мартын на вайӧдісны миянӧ Максаковкаысь, посёлокас вӧлі локтӧма да. Илья Васильевич серти, олӧмас ставыс топыда йитчӧма, тшӧтш и индӧм могъясыс. Шедӧма лэчкас, но зэв пеж дука ыджыд сьӧд кырнышыс сёйыштны удитӧма дозмӧрсӧ. А мӧдлапӧлас пӧ кодкӧ зэв кузь сыналӧ кольквиж юрсисӧ, а ачыс сэтшӧма югъялӧ. Менам дӧзьӧр улын вӧлі Берёзовкаса сизим пӧчӧ, – висьталіс Людмила Сергеевна. А гожӧмнас челядь окотапырысь коллялӧны Анастасия Владимировна ордын уна кад. Кольӧ видлыны писькӧдчыны кӧрт туйӧд, но поездыс, вӧлӧмкӧ, ӧні сэн оз сувтлы. Шуам, ме медала куимсё шайтысь машина, тырта вит литра кызь бак да вая гортӧ. Вузас, кыдзи и чужан Висер сиктса шӧр школаас, сійӧс бӧрйылӧмаӧсь старӧстаӧн. И, дерт жӧ, тӧдмавны налысь видзӧдлассӧ, кыдзи донъялӧны миянлысь юркарнымӧс. Мича гижӧдъяснас фестивальсаӧс тӧдмӧдісны и удмурт-чувашъяс да крымса татара. Сёрнитӧны сӧмын карел кывйӧн, ӧд став велӧдысь-уджалысьыс тшӧтш кыв тӧдысьяс. 2010 воын индӧмаӧсь видз-му овмӧс да сёян-юан кузя министрӧс первой вежысьӧн. Сёрнитны кӧ трактор-техника йылысь, видз-му овмӧсын суйӧрсайсаыс тырмымӧн жӧ. Якутияысь ТЮЗ-лӧн Сыктывкарӧ волӧмыс артмис «Большие гастроли» уджтас весьтӧ. Верӧсыслӧн кувсьӧм бӧрын Мария Павловна Людмила нылыскӧд овмӧдчӧма Зимстанын. «Изьватас олэм» позьӧ видзӧдны «ВКонтактеын» «Этноарктика» котырын быд вежон. Пырӧдчӧ карса уна сикас конкурсӧ, пуктӧ быдмысь войтырӧс сӧвмӧдӧмӧ ыджыд пай. Сэккості ӧшинь улас гӧсьтъяскӧд тшӧтш чукӧртчӧмаӧсь нин вӧлі и ыджыдвидзсаяс. Сэсся и кагаыс, коді лунтыръясӧн гортас, «Ис-токас» тӧдмасьӧ ас коддьӧмыскӧд. Расчой грездыс ӧд сиктсьыс нёль километр бокынджык, челядьлы школаӧдзыс ылын. Сылы сэсся медъёна и клопайтісны, ошкисны на, тайӧ номерыс пӧ раритетӧн лоас. Менам тайӧ, пенсионеркалы, кыдз шуласны, спортивнӧй интерес – окота вӧчасьны. «Право доръян да власьт тэчасъяслы кад нин ӧвсьыны «кошмаритны» бизнеснымӧс». А ӧд збыльысь, сідз шусяна нулевӧй воясӧ ас кежысь зільысьяс ойзӧмӧн ойзісны. Владимир Путин мӧйму бара стрӧжитӧма, ёна на пӧ вывтіасьӧ быд-сикас надзорыс. – Гашкӧ, нылыд «Асъя кыаын» кутас сьывны батьыс моз, а пиыд оркестрас ворсны. Машинаным асывсяньыс мунӧ да, йӧзыс бидонъясӧн ньӧбалӧны сӧстӧм чӧскыд йӧвсӧ. – Зэв эськӧ окота, но тулыснад гӧгӧр ляти няйт, а мен кӧмӧс лякӧсьтнысӧ жаль. – Ме чайта, ми мичаӧсь, шудаӧсь да тӧлкаӧсь (тьпу-тьпу, мед ог жӧ вомдзасьӧй! И сӧмын сэк, кор асшӧра мӧвпышта чачасӧ, да окота мыйкӧ вежыштны-мичмӧдыштны. Тшӧтш и зэв ичӧт каньпиянӧс видзам ас дораным, – аслас мӧвпъясӧн юксьӧ Дарья. – Мыйла режиссёр вӧзйис тайӧ рольсӧ буретш тэныд, кыдзи аддзис тэын Мышкинӧс? Дзик ӧмидза ма босьтӧм могысь колӧ тӧдӧмӧн сэтчӧ ветлӧдлыны, кӧявны-кочуйтны. Ыджыд удж нуӧдӧны ныв-зонмӧс Коми му, кыв да культура радейтны ышӧдӧм могысь. Челядь пӧвстын уна вермытӧмыс, аутизмӧн да мукӧд сьӧкыд висьӧмӧн нёрпалысьыс. Талун сьӧкыд да шӧркодь мыжысь судитӧмалы ковмас вунӧдны ружье ньӧбӧм йылысь. Сэсся аддзӧма фетрсӧ сідз шусяна оптӧн вайысьясӧс да на пыр и кутӧма босьтны. Погона мортлысь юалі, кутшӧм шемӧсмӧдана юӧръясӧн шыӧдчылӧны участкӧвӧй дорӧ. Кувтӧдз видза сылысь тайӧ дона козинсӧ, — водзӧ висьталіс Татьяна Емельянова. Комиӧ воӧм морт артасьтӧг да вын жалиттӧг мыйта бурсӧ вӧчис татчӧс олысьяслы. Школаын велӧдчигӧн на отсасьлі мамлы тетрадь прӧверяйтны – ӧшыбкаяс корсявны. Велӧдысьыс пӧ челядькӧд да бать-мамыскӧд гижасьӧ сӧмын электроннӧй дневникын. Но мортыс кӧ пӧ уджалӧ аслас компьютерӧн, сылы позьӧ корны таысь компенсация. Но, кыдз шулӧны, он кӧ тӧд оланпассӧ, век жӧ ковмас кывкутны сійӧс торкӧмысь. Та вылӧ позьӧ ньӧбны скӧт, гортса пӧтка, кӧйдыс, кӧрым, мувердас да мукӧдтор. Гашкӧ, йӧзыс тшӧтш веляммисны да виччысьӧны государствосянь оз шатин, а чери. Радейтӧ конькиӧн фигурнӧя исласьны, серпасасьны, йӧктыны, вӧчасьны ки помысь. Кор батьсӧ нуӧмаӧсь тышкасьны фашистъяслы паныд, мамыслӧн кольӧма вит челядь. Щельяюрса ныв-зон, позьӧ шуны, быдмӧны клубын и унаӧн бӧрйӧны культураын удж. –Миян некутшӧм оператор оз пукав монитор дорын да оз видзӧд, кӧні мый вӧчсьӧ. Нывбабаяс костын вӧлі ӧтисяма сёрни: кӧні да кутшӧм туйын семьясьыс мунысьыс? «Отсалӧй, отсалӧй!» — горза, но некӧн некод абу, йӧзыс пуктысисны видз вылын. Колӧ пасйыны, мый Кулӧмдін районса команда таво пасйис котыртчӧмсяньыс 27 во. Мукӧд кар-сиктын кындзи «Ас йӧз» пырджык петкӧдчӧ Зеленечын, Часын да Пальын. И бур пӧ, мый эм Россияса президентлӧн гранта конкурс, кытчӧ позьӧ пырӧдчыны. Позьӧ пилитны весиг пергамент: миллиметр кызтаӧс либӧ таысь на вӧсньыдджыкӧс. Татшӧм кокньӧд вылас регистрируйтчыны позьӧ пошталӧн быд юкӧнын дон босьттӧг. Висьталыштӧй сиктса олӧм йывсьыныд, а тшӧтш и мыйӧн оланныд да нимкодясянныд. Некымын во мысти мӧвпыштӧмаӧсь вуджны овны гӧтырыслӧн чужанінӧ – Кӧдж грездӧ. Кутшӧм пӧ шойччӧм да дзоньвидзалун ёнмӧдӧм йылысь сёрни вермас лоны та дырйи? Век жӧ гожъялім эг сувтсӧн, кӧть и жар шонді улын местасӧ дыр жӧ корсьлывлім. Ӧти акта ворсанторъяс, монологъяс, анекдотъяс йитчӧны сідз шусяна клоунадаӧн. Мӧд лунас меным мыйлакӧ лоис зэв яндзим да, куті пышъявны-дзебсясьны зонмысь. Парламент ошкӧма и уджтас, код йылысь ми юӧртлім нин газетлӧн воддза номерын. Да и асьсӧ Майя Ивановнаӧс важ вераӧ Ыджыд Аранеч ю вылын пыртӧма Александра. Тайӧ удж сикасыс мир пасьтала паныдасьлӧ шоча, специалистыс тшӧкыда оз тырмы. Со неважӧн пыралі ӧтуввезйӧ да лыдди вӧр пӧрӧдӧм йылысь йӧзыслысь гижӧдъяссӧ: Таысь кындзи став пӧрӧдӧм вӧрнас вӧдитчигӧн ковмасны электроннӧй документъяс. Корасьнысӧ медтшӧкыда волывлӧмаӧсь жӧниклӧн бать-мамыс да олӧмаджык рӧдвужыс. Лун и вой республикаса лунвыв да шӧр районъясысь локтӧны кер тыра лесовозъяс. Из шом тыра баржа вӧлі катӧ, сёрнитчи накӧд, но ямӧма юыс да, водзӧсӧ эз мун. Мед водзӧ на казьтыласны, оз вунӧдны вир кисьтана, уна йӧзӧс воштана войнасӧ. Он кӧ кут улич вылын мудзтӧдзыс котрӧдлыны-ворсӧдны сійӧс, патератӧ пузувтас. Вӧчис командаяс серти коланасӧ, корсис мач, кодӧс кинолог шыбитіс йӧз пӧвстӧ. – Воддзаас артистъяс быттьӧ ракаясӧ пӧрины, вӧрасныс вӧлі дзик лэбачлӧн кодь. Мылдінын митинг бӧрын машинаяс мӧдӧдчисны 12 километр сайын меститчӧм Мылваӧ. Лёкас сетчыны сьӧмыс эз лишав, а со спорт секцияыс да кӧсйӧмыс вӧлі тырмымӧн. Понсӧ нуӧдам кӧзяиныслы, а сэні крепыд чеп пыддиыс сӧмын на ньӧбӧм вӧсни чеп. 2021 вося май 22 лунӧ Кӧрткерӧсысь «Белка» тур-клуб котыртӧмсянь тырас 60 во. Сэсся Косью дорті мунім Алекринскӧй керка дорӧдз, сэсянь мӧдӧдчим Нидысейӧдз. Куим ныв-зонмыслы кӧсйысьлім бӧр воӧдчыны нёль лунӧн, а ӧкмыс лои ветлӧдлӧма. Майнас «Белка» турклублы 60 во тырӧмлы сиӧм раллисӧ кызь ӧтиӧдысь нин нуӧдам. Тані нин сиктса аньыд штанга лэпталӧ, машина кыскӧ, кинас пес чурка поткӧдлӧ. Залӧ пырӧм бӧрын видзӧдысьясӧс нӧшта на мича да чуймӧдана петкӧдчӧм виччысис. Сӧмын тай тавося кӧдзыдъяс дырйи петкӧдчис, мый оланінным шоныдсӧ омӧля кутӧ. Нёльӧд-кӧ, миянлысь передачаяснымӧс петкӧдлӧны и мукӧд регионса телеканалъяс. Ёртасян керка збыльмӧдӧ канмуса национальнӧй политикалысь индӧд-тшӧктӧмъяссӧ. Ыджыдвиддзын «Лямпиадалӧн» кыпыд руыс водз асывсянь йиджис быдӧнлы да быдлаӧ. Быдӧнлӧн вӧлі аслас мог – кодкӧ вермӧм ради локтіс, а кодкӧ – разряд шедӧдны. Дасьтысим да петкӧдчим сэні окотапырысь, ӧд гажсӧ вӧлі сиӧма радейтана кадлы. Ылі муясысь гӧсьтъяс весиг волӧны Настя дорӧ Ӧлек грездса «Мишкин лес» базаӧ. Но некод оз ӧтдортчы меысь, оз жалитны, вот пӧ тэ он вермы, вай шойччышт нин. Вӧрыд, майбыр, матын, челядькӧд уна и вотӧс ӧктывлӧмаӧсь, тӧвйымӧн тырмылӧма. –Олінныд-уджалінныд сиктса районын да тӧданныд сиктса олӧмысь гугсӧ да бансӧ. Изьва районса Ластаын олысьяс майшасьӧны, мый вермасны кольны бурдӧдчанінтӧг. Ӧти тулысӧ Печора карса ӧти керка вевт вылын паныдасисны кык рака: энь да ай. –Сёрнитчим аддзысьны 7 час асылын сылӧн удж вылын – банкын, – висьталіс Илья. Ваня воча суседным пыр виччысьліс тайӧ здукъяссӧ киас ичӧтик няйт ёкмыльясӧн. — Мӧдарӧ, овнысӧ ог нин вермӧй, быттьӧ мыйкӧ оз тырмы, дыр кӧ ог чукӧртчылӧй. Складъясыс вӧліны уличаыслӧн ӧтар и мӧдар, позьӧ шуны, лунвыв и войвыв помас. Водзӧ велӧдчигас Лиза унаысь на пырӧдчылӧма быдсикас проектӧ да конференцияӧ. Шуам, ӧддзӧдчасны кӧ да сувтны оз вермыны, небыд лымйӧ зурасясны, оз доймыны. Аскинас став лысьӧмӧй ёнтіс-юкаліс, киӧй гыжнаӧсь вӧлі, а кокӧй – лӧз печата. Конференциялӧн резолюцияын коми кыв дорйӧм-сӧвмӧдӧмлы сиӧм юкӧныс вель ыджыд. Ставнас Россия йылысь кӧ сёрнитны, газифицируйтӧма 71,1 прӧчент оланінсӧ нин. – Ӧні мӧвпалам выль проект йылысь – кӧсъям Тювӧ тун йылысь лӧсьӧдны анимация. Тайӧ ю пӧлӧныс фронтлӧн визьыс муніс 1941 вося гожӧмсянь 1944 вося октябрӧдз. Медводдза отрядсӧ нуӧмаӧсь поездӧн, но кӧръяс висьмалӧмаӧсь да кувласьӧмаӧсь. Гӧгӧрвоана, сиктса прӧстӧй аньыдлы ас кежас сьӧкыд вӧчны бухгалтерлысь уджсӧ. Артмӧ, налӧн «прӧмысыс» кыйсьысь-вӧралысьяслӧн дорысь пӧшти дас пӧв унджык!.. Но кыдзи коми мам, сійӧ оз вунӧд велӧдны Аняӧс да Даниэльӧс и ас чужан кывйӧ. Коми сьыланкывъяссӧ кывзыны окотапырысь волывлӧны сиктсаяс да налӧн гӧсьтъяс. – Январь тӧлысьлӧн медводдза лунӧ колӧ вӧлі поездӧн Сочиӧ конкурс вылӧ мунны. Гӧгӧрвотӧм и, кыдзи уполномоченнӧйлы бӧрйыны, кодӧс сійӧ кутас дорйыны ёрдын? —Ӧтчыд рӧдня чукӧр пыжӧн мунім Кӧтйӧмӧ турун пуктыны, — водзӧ висьталіс пӧчӧ. Гежӧда казьтывлам татшӧм отсасьысьяссӧ да, сы вӧсна ставнысӧ лыддьӧдлі-пасйи. Сэтчӧ кызь во чӧж кӧсйисны ваявны кӧрт туйӧд быд тӧлысь 236 вагон тыр лӧп-ёг. Сап – кокни материалысь вӧчӧм плавкӧс пӧв, мыйӧн ветлӧдлӧны ва вывті пелысӧн. Леналӧн да Настялӧн тайӧ медводдза вулкан, ми Сашакӧд да Иракӧд опытаӧсь нин. Чайта, Камчатка кыліс радейтӧмнымӧс, нимкодясьӧмнымӧс да вочавидзис сійӧн жӧ. А медся лёкыс вӧлі водзын на, кор керкаӧ пырис еджыд юрсиа, мича том нывбаба. Ставыс ӧти тракторист улын: ӧти смена гӧран, сэсся домасян кӧдзанӧ да кӧдзан. Вель ыджыд сьӧд из ёнӧн да сьӧкыдӧн видзӧдсис, а вӧлӧма вель рӧшкыд да кокни. Коді керка вевтсьыс важ шиперсӧ дрӧбитӧмӧн гуранъяссӧ тыртӧ, коді шлак ваялӧ. А кыткӧ кӧ торксяс, кӧлея лоас, кырӧдас, куим вося гарантия серти шыльӧдасны. А сӧмын на «лолалыштны босьтчысь» ас вылӧ уджалысьяс бара кутасны коньӧравны. Концертыс сідзи и шусис – «Квартирник», а кодкӧ шмонитыштіс на – «Жырник» пӧ. Велӧдчысьяс да налӧн бать-мамныс вежсьӧмъяссӧ казяласны школаӧ пыртӧдзныс на. Сэсся со и республикаса юралысьлысь удж вӧчысьыд ӧтарӧ «небзьӧдӧ» карантинтӧ. Ань ӧнӧдз шоныд кывйӧн казьтылӧ коми кыв велӧдысьсӧ, Вера Ивановна Осиповаӧс: Радейта ме гижны сиктса йӧз йывсьыд, темаыс пыдӧстӧм, йӧзыс пыдди пуктанаӧсь. Бать-мамлӧн син улын пыр вӧлі налӧн школаын велӧдчӧмыс, прӧст кад коллялӧмыс. Гырысьджык классъясын математика да физика урокъяс ёнджыка вежӧрӧ кольӧмаӧсь. Лэччи ме сэк мӧд судтаас – гижысь котырӧ, литконсультант Владимир Тимин дорӧ. Мукӧд кывбуралысьыс шуӧ, рифмаыд пӧ «йӧртӧ» кывбуртӧ, оз позь некодарӧ кежны. Чайта, командаыс кӧ шыӧдчис отсӧгла, гашкӧ, и знатокъясыд вочавидзисны стӧча. Медводдза классын, помнита, скӧрала вӧлі, мый ставныс мыкталӧмӧн лыддьысьӧны. Ме шуи, мый кужа нин лыддьысьны, но мортыд эз эскы да тшӧктіс гораа лыддьыны. Отсӧгсӧ сетӧны быд семьялы, кӧні быдтӧны куимсянь дас квайт арӧсӧдз челядьӧс. Шыӧдчыны вермасны кагалӧн чужӧм йылысь свидетельствоын пасйӧм мамыс и батьыс. –Меным да и тані уджалысьяслы зэв жальӧсь пемӧсъясыс, сэтшӧма радейтім найӧс. Моняӧс да Муляӧс этнопаркӧ вайим Печора-Ылыдзса заповедникысь 2018 вося арын. Сёрнитчӧма нин Сыктывкарса уджӧн могмӧдан шӧринкӧд, босьтӧма колана лицензия. А петкӧдчӧмаӧсь сэні ас войтырлысь культура да традиция видзӧм кузя проектӧн. Китайысь мудер Конфуций шулӧма: кӧсъян кӧ мортсӧ вердны ӧтчыд, сет сылы чери. Либӧ пышйывны татчӧ мынтӧдчывны голяад шашаритчӧм помасьлытӧм гортса ноксьыс. Медбур тайӧс мерайтны, гырддзанад кӧ мыджсян пызанӧ, а кабырнад кутан черлытӧ. Торйӧн нин ханты да манси нывбабаяслӧн сёрни-сьыланыс да паськӧмыс шензьӧдӧма. Гӧгӧрвоана, мӧстӧ сьӧкыд видзны, мӧстыр турунтӧ, ок, сьӧкыд зорӧдавны-пуктыны. Сэсся уджавліс ПМК-ын: ыджыд тракторӧн вӧчлісны совхозлы видзьяс, муяс, туйяс. – Тьӧт висьтавлывліс, сиктад пӧ уджыс сьӧкыд да, дыр овны сэні эськӧ эг вермы. Тӧдчис, мый коркӧ стрӧйбасӧ капитальнӧя дзоньтавлӧмаӧсь, мыйсюрӧ вежлалӧмаӧсь. Но ме чайта, медвойдӧр колӧ, мед епархия лӧсьӧдас мусӧ асалӧм вылӧ кабалаяссӧ. Уна во сайын пызан сайын пукалӧмаӧсь-пасйӧмаӧсь ӧти ыджыдвидзсалысь чужан лун. И, вӧлӧмкӧ, тайӧ войтырыслӧн петӧ ас кывъя газет, и весиг эмӧсь рэп сьылысьяс. ТЮЗ-ысь артистъяслӧн репертуарын мойдъяс да школаса программаысь постановкаяс. Ирина Терентьева серти, Мужи сиктын комиӧн сёрнитысь томуловтӧ сьӧкыд аддзыны. – Нӧшта таво Салехардын нуӧдісны Ямалса челядь костын «Мада дзолюк» ордйысьӧм. Пасйисны сідзжӧ Перым-Коми театрлысь «Зарни инь», Мордовияса театрлысь «Эрьзя. Май 27 лунӧ М.Шкетан нима театрын лои петкӧдлӧма «Эзысь шабді» коми спектакль. Талун нин 90,6 прӧчентыслӧн керка-патераас крансьыс тёльгӧ-визувтӧ бур юан ва. Кутшӧм шудаӧсь здукъясыс, кор эм позянлун коллявны прӧст кадтӧ матысса йӧзкӧд. Сэні пузьӧдӧм самӧварӧн нин виччысисны республика пасьталаысь воӧм гӧсьтъясӧс. Уткавиддзын чужлӧм Евдокия Фёдоровна гӧтырыскӧд вӧліны тӧдсаӧсь ичӧтдырсяньыс. Комиссариат дорын вӧлі уна йӧза: чукӧртчисны мобилизуйтӧмаяс да колльӧдчысьяс. Медводз шырсьыны-мавтчыны салонӧ ветлі, сэсянь веськыда – ательеӧ снимайтчыны. Надежда маркетинг юкӧнын жӧ котыртӧ энергетикъяслы став колана эмбур ньӧбӧмсӧ. – Ыджыд сценатӧ меным гоз-мӧдысь вӧзйылісны, но менам вужйӧй тані – чужанінын. Сьылан-ворсан кужӧмлун-енбинас видзӧдысьяскӧд юксисны челядь и верстьӧ войтыр. Неважӧн на со сьыліс Кӧрткерӧсын районса самодеятельнӧй котыръяслӧн конкурсын. Во помӧдзыс кӧсйылім нуӧдны нӧшта 306 прӧверка, но на лыдысь 284-сӧ киритісны. Тайӧ и гӧгӧрвоана, воддза оланпасъясын унатор нин оз вӧлӧм лӧсяв ӧнія кадыслы. Мӧд-кӧ, предприятиеӧн веськӧдлысьсӧ оз штрапуйтны, а индӧны тырмытӧмтор вылас. Бизнесын пӧжарлы паныд водзсасян правилӧяссӧ медсясӧ торкалӧны вузасянінъясын. Став тырмытӧмтор йывсьыс юӧртам муниципалитетса администрацияӧн веськӧдлысьлы. Коліс котыртлыны-нуӧдны уна сикас чукӧртчылӧм, кывкӧрталан-бӧрйысян собранньӧ. Сійӧ жӧ воас пыри аспирантураӧ, велӧдчи уджысь орӧдчывтӧг да 1984-ӧдын помалі. Чернобыль карыс вӧлӧма ыджыд грезд кодь, миян Кӧрткерӧсным сыысь ыджыдджык на. Дерт, миян абу Москваса кодь, но национальнӧй театръясыд зэв жӧ аслыспӧлӧсӧсь. Дыр эг кӧсйысь, сэкся директор Вера Михайловнаӧс сконйыштӧмысь вежавидзи-полі. Чӧсмӧдлісны менӧ аладдяӧн да быдсикас казьтылӧмӧн — тешкодьӧн и повзьӧдланаӧн. Миян батальонным кодйис траншеяяс, идраліс-гуавліс карса став керка-стрӧйбасӧ. Верӧслӧн мамыс ыстіс менӧ вала ветлыны, а ме эг гӧгӧрво сійӧс да, ватӧ эг вай. – Тэнад кыӧмторъясыд воисны сьӧлӧм вылӧ аслыспӧлӧслуннас да шензьӧдана мичнас. И колӧ дугдывтӧг велӧдчыны, велӧдчыны, велӧдчыны, торйӧн нин олӧмаджыкъяслысь. Мӧд-кӧ, весиг мазі видзысьыс кӧ миянын оз сод, нинпу дзоридзсьыс пӧльзаыс уна. Ӧмидза масӧ босьтӧм могысь колӧ важся керасъясӧ ветлыны, нулыны мазі чомъяссӧ. А со гожся мазіыд дженьыд нэма – олӧ тӧлысьӧн-джынйӧн, муртса 35-45 гӧгӧр лун. Мастерлӧн киын пуысь кӧть сюмӧдысь, сунисысь кӧть дӧраысь артмӧ шензьӧданатор. Та йылысь найӧ медвойдӧр мӧвпалӧны, кор инвестируйтӧны асланыс предприятиеясӧ. Виччысьтӧг мужичӧйыд вермас чегны веськыд кисьыс чуньсӧ да шыӧдчыны больничаӧ. Меным 65І да, вир-яйлы быд лун колӧны долыд олӧмыс, мича вӧр-ваыс, бур ёртъяс. Да и небӧгыд вермӧ вежны уна лыда чача, торйӧн нин кор колӧ мунны кытчӧкӧ ылӧ. Но удж вылӧ инасьӧм могысь шыӧдчӧмыс пӧ уна, та вӧсна шогманасӧ аддзасны ӧдйӧ. Кузь киаяс тшӧтш та йылысь тӧдӧны, та вӧсна гусясьны пырӧны быд пӧрйӧ выльлаӧ. Мамъяс бӧрдӧны, пиянсяньыс юӧрыс абу да, и колӧ вӧлі корсьны, кӧнӧсь зонъясыс. Сэні бать-мамлы водзвыв некод абу юӧртӧма, мый школасӧ вуджӧдӧны дистант вылӧ. А велӧдысьяслы, кодъяс вӧдитчӧны асланыс техникаӧн, оз вичмӧдны компенсациясӧ? Отсавны вермасны и ӧтуввез пыр странаса уна мукӧд регионын гостиница кутысьяс. Февраль 4 лунӧ мир пасьталаын пасйӧны Онкология висьӧм-лы паныд водзсасян лун. 2021 воын оланпас дасьтысьяс пыртӧмаӧсь «трудная жизненная ситуация» кывтэчас. Изъясӧн жӧ и бурдӧдчывлӧмаӧсь, весавлӧмаӧсь ӧшмӧсъяс, пывсянын шонтысьлӧмаӧсь. Талун лӧсьӧдалӧны-восьталӧны лызьӧн котралан югзьӧдӧм трассаяса комплекс-база. Меным мича гӧрд чышъян вайис фронт вывсьыс локтігӧн, но сійӧс порсьяс сёйисны. Дерт, зэв нимкодь, – висьталӧ Щельяюрса клубӧн веськӧдлысь Виктория Чистякова. Найӧ оз сӧмын гажъяс дасьтыны, тшӧтш и асланыс зептысь сьӧм вылӧ дзоньтасьӧны. Сійӧс йӧраыд сэсся оз аддзыв да мамлӧн некутшӧм сьӧлӧмкылӧм сылӧн «оз садьмы». Та бӧрын артмӧны целлюлоза да сьӧд щёлок, кӧні сорласьӧма сир, ва да мукӧдтор. Медводз аслыныс колӧ велӧдчыны быдтысьны, а сэсся нин сӧвмӧдны аутизма кагаӧс. Медшӧр могным миян, корсьысьысьяслӧн, – отсавны быд усьӧмалы воӧдчыны гортас». Ме тшӧтш жӧ вишка-бӧрда ыджыд мамлӧн «лыддьӧдлӧм» улӧ» («Звезда», 2021.11.05). Ӧні миян районын 18 сикт (нимтісны овмӧдчӧминъясӧн) да некымын дас ичӧт грезд. Регионын олысь 295 сюрс морт вӧдитчӧны нин сідз шусяна электроннӧй кырымпасӧн. Татшӧм аддзысьлӧмъяссьыс томуловлӧн бать-мамыс ёна аттьӧалӧны клубса войтырӧс. Таысь кындзи нуӧдӧ сиктӧ волысьяслы, паломникъяслы да туристъяслы экскурсияяс. Гырысь чойяс вылас видзӧдӧмӧн унатор нин кужӧны, ас арлыдсасьыс ёна торъялӧны. Абу гусятор, мый Россия лунвылын отпускасьӧмыс суйӧр сайын серти ёна донаджык. Ме куйлі куим-нёль морта палатаын, а эмӧсь и квайт-кӧкъямыслы артыштӧм жыръяс. Бурдӧдысьяслы отсасьӧм могысь Комиӧ воӧмаӧсь Россияса мукӧд регионысь врачьяс. Кутчысьлӧны, варовитӧны, оз и волы юраныс, мый вермасны кӧвъявны лёк висьӧмсӧ. «Коми му» газетлӧн талунъя номерын йӧзӧдам конкурсӧ пырӧдчысьяслысь кык гижӧд. Яков да Ӧпрӧсь вӧлӧ-маӧсь шуда гозъя, радейтӧмаӧсь да жалитӧмаӧсь ӧта-мӧднысӧ. Аслас зільӧм йылысь юӧртӧма и Комиын мортлысь право дорйысь Надежда Быковская. Ӧти жырйын синмӧ шыбитчисны ки помысь мольӧдӧм, вӧрасян лызьлань мунан пӧвъяс. Весиг начальнӧй класса велӧдысьным, коді вӧлі ханты, зэв бура комиӧн сёрнитіс. Ми тшӧтш роч субтитрӧн вӧдитчам асланым передачаын, медым унджыкӧн видзӧдасны. Казялі, мый делянкаас харвестерыс оз пӧрӧд гырысь нитшсялӧм пипусӧ да пожӧмсӧ. –Нывтӧ быдтінныд, медым сійӧс верӧс сайӧ сетны, – вӧйпӧдлӧмаӧсь найӧс сватъяс. Вӧччӧм ныв колльӧдчылӧма рӧдвужыскӧд да бӧрдӧдлӧма бать-мам дорас шуда олӧмсӧ. Веськыд кӧсаыс кӧ тэрыбджыка кысьылӧма – медводз пи чужас, а шуйгаыс кӧ – ныв. Украинаын, Белоруссияын пӧ быдмысь пуясас ӧнӧдз эмӧсь пуляяс, кӧрт осколокъяс. Коми пармаӧ да мукӧд регионӧ садитӧм могысь татысь нуӧмаӧсь нин 50 миллион пу. Кӧть и ёрдын видлалісны, кодлы водзӧ видзны-быдтыны Настяӧс, – пасйис мужичӧй. Быдӧн кык час дежуритіс, а вой шӧрсянь 4 час асылӧдз челядьлысь унсӧ видзи ме. Ог вермы ме йӧзыслы висьтавны, медым ӧтияс татчӧ пырӧдчасны, а мӧдъяс – сэтчӧ. Купайтчыны эськӧ радейтӧ, но ог тшӧкыда мыськы, сӧмын зэв кӧ нин ёна няйтчӧма. Бать-мам олісны бурӧн-ладӧн, ӧта-мӧдсӧ гӧгӧрвоӧмӧн да ёрта-ёртыслы отсасьӧмӧн. Сійӧ некор эз горӧдлы миян вылӧ ни киӧн эз вӧрзьӧдлы, век бурӧ чуйдіс-велӧдіс. Коркӧ Щельяюрын понсӧ зэв чӧскыда верді, шошаӧдыс кватиті да машиналань нуӧда. Бӧлбанъюса да Кожымса медводдза косьяссӧ этша кӧлуйӧн вуджим, а сэсся сӧвтчим. Быд пырӧдчысь вӧчис презентация, дасьтіс проект, вочавидзис некымын тест вылӧ. Тайӧ юкӧнсӧ видзӧдысьяс эз на аддзывны, артистъяс дасьтӧмаӧсь сійӧс шоу кежлӧ. «Ар» юкӧнын юргис Я.Перепелицалӧн шылад вылӧ «Арся вӧралӧм» да «Ылыдзса марш». Водзӧ вылӧ мӧвпалӧны ньӧбны мӧс да вӧдитны тшӧтш курӧг-индюк, сямыс ӧд эм нин. Кувтӧдзыс сы дорӧ волас Семен Диналӧн внучкаыс да ваяс письмӧ чукӧрсӧ мамыдлы. Мӧдӧн вӧлі Антонлӧн Александр вокыс, а коймӧдӧн – Сергей Зюзев, налӧн батьныс. Чужанінсьыд веськалан ылӧ да, пыр тай окота ёнджыка сёрнитны гортсаяс йывсьыд. Ыджыд мам пачысь перйис пражитӧм чери, залавкаысь мыччис рыська шаньга да ляз. Ольга Владимировна велӧдӧма начальнӧй классъяс да нуӧдӧма коми кывйысь кружок. Со и корсьӧны унаӧн, кутӧдтӧмджыкъясыс, олан могсӧ да пӧльзасӧ румка пыдӧсысь. Бур, мый уджъёртъясыс абу шӧйӧвошӧмаӧсь да артериальнӧй вир сӧнсӧ топӧдӧмаӧсь. –Зэв ыджыд аттьӧ Ольга Юрьевна Мартюшевалы, Пожӧгса амбулаторияысь фельдшерлы. Радейта корсьны интернетысь выль пусян-пӧжасян рецепт да номсӧдлыны матыссаӧс. Каркаса выль стрӧйбасӧ, сылӧн кывъяс серти, мӧвпалӧны заводитны кыпӧдны майын. –Институтысь муна велӧдчысьяс дорӧ, а рытнас – театрӧ, – водзӧ висьталіс Илья. Сійӧ ичӧтик мотор отсӧгӧн ыркӧдліс корӧсясьысьяслысь шлёчӧдчӧм бӧрын вир-яйсӧ. Июль помас миянӧс Юрийкӧд корисны Емва карӧ сдайтны физподготовкаысь норматив. Институт помалӧм бӧрас Санкт-Петербургӧ ас дорас сійӧс корӧма Ирина нывъёртыс. Олӧ вомъёртӧй Велес карын, сэтысянь Скопье юркарӧдзыс машинаӧн колӧ час мунны. —Менӧ эз повзьӧд сiйӧ, мый ог тӧд коми кывсӧ, — висьтасис Марина Владимировна. Сідзжӧ висьталіс, мый эм сылӧн важ дум-кӧсйӧм – журъялыштны гоночнӧй машинаӧн. Сиам и водзӧ на нимкодьӧдны миянӧс выль мича коми сьыланкывъясӧн да клипъясӧн. А лыддьысьны радейтысьясӧс радпырысь вочаалӧны сэні югыд жыръяса библиотекаын. Уджъёртъяскӧд сёрнитчим асывсянь босьтавны орчча грездын вӧвъяслысь вир проба. Ывлаыс кӧдзыд да, мам вӧзйис меным кӧмавны «молодостьсӧ», эн пӧ сӧмын няйтчӧд. –Мирын ни ӧти страна эз вӧв дась дугӧдны висьӧм паськалӧмсӧ, – висьталіс сійӧ. Колӧ эштӧдны вичкоын пытшкӧс уджсӧ, ӧбразъяс да став мукӧд коланаторсӧ ньӧбны. Кӧсъям, медым и мукӧд телеканалысь уджъёртъясным воласны татчӧ, – пасйис Анна. Картупель улӧ торйӧдлӧмаӧсь 3-6 да град выв пуктас быдтыны – ӧти прӧчент мусӧ. Кардорӧ мунім Мозын да Пинега юясбокса туйӧд, мукӧд лунас 80 километр вуджлім. Воысьяс пӧвстас ӧд и колхозникъяс, педагогъяс, мукӧд профессияа йӧз вӧлӧмаӧсь. –Туй помланьыс кӧръяс сэтшӧма омӧльтчӧмаӧсь, мый муннысӧ оз нин вӧлӧм вермыны. Шӧринса сотрудникъяс сэні тшӧтш сёрнитӧмаӧсь дзоньвидза оласног да ГТО йылысь. Матысса кадӧ волам Кулӧмдінса мукӧд детсадйӧ, – кӧсйысьӧма Александра Ногиева. Радейтана верӧсыскӧд быдтӧны 13 да 8 арӧса пиянӧс, кыкнанныс пӧ – хоккеистъяс. Нывкалӧн мамладорсяньыс пӧль-пӧчыслӧн сизим челядь, а батьладорсяньыс – квайт. Сиктас пӧ олӧмыс кусас, сэтчӧс йӧзыслӧн кӧ оз ло удж да тупкасны сэтысь школа. Мортлысь право дорйӧм могысь уполномоченнӧйлы урчитӧма позянлун шыӧдчыны ёрдӧ. Оз ло ковтӧм сетавны и криминал йылысь дженьыдик юӧръяс да серамбана гижӧдъяс. Юрӧй заводитӧ бергавны, да пытшкӧсысь кутшӧмкӧ гӧлӧс петӧ да лёк горшӧн горзӧ. И дыр оз лэдз, час джынйӧдз мыйӧкӧ пыксьӧм-мыджсьӧмӧн да гӧрбыльтчӧмӧн сулала! Кор окота шойччыштны да казьтыштны збыльвывса тӧвсӧ – локта Комиӧ, Красноборӧ. Мед тшӧтш и та серти акция кутысьясыс да партнёръясыс донъяласны налысь уджсӧ. Уджалӧ коми кыв велӧдысьяскӧд ӧтув: уна аддзысьлӧм да гаж котыртлӧны челядьлы. Юрий Северянинлӧн кывъяс серти, дизайныс пӧ зэв зумыд, и таӧн воӧ сьӧлӧм вылӧ. Витус Беринглы сувтӧдлӧмаӧсь 1826 воын, Ылі Асыввылын сійӧ медся важ памятник. Тайӧ каднас вӧвлӧм бухгалтерыд дзик тӧдтӧм йӧзлы вуджӧдӧма матӧ 560 сюрс шайт. –Ӧтуввезйын сьылӧм али ловъя видзӧдысь водзын петкӧдчӧм, мый ёнджыка вӧрзьӧдӧ? Но спортын вӧдитчан винтовкаяссӧ медсясӧ видзӧны гортас нималана спортсменъяс. Менам тӧдсалы пӧльсяньыс кольӧма зэв важся кык ствола, курокъяса мича «тулка». – Артмӧ, яслиын кызь вит морта группалы колӧ 62,5 квадратнӧй метр ыджда вежӧс. Сэк жӧ колӧ кутны тӧд вылын челядь лыдсӧ, кымын сменаӧн найӧ велӧдчӧны да с.в. Дасысь этшаджыкӧн нёрпалӧмаӧсь Мылдін, Койгорт, Чилимдін да Вуктыл районъясын. Шӧринас лоасны песласянін, душ, пусянін, олан жыръяс, – висьталіс Илья Костин. Ош повтӧг шӧйтӧ керка йӧрас да тімбыльтчӧ, тыдалӧ, шойччыштны пес чипас бокас. Ош повтӧг шӧйтӧ керка йӧрас да тімбыльтчӧ, тыдалӧ, шойччыштны пес чипас бокас. Бӧрйысьӧмӧдз колис тӧлысьысь муртса унджык да, кандидатпуясыд ёна нин ыззисны. Да мед на сибдас ю шӧрас. Миян эськӧ тані кодсюрӧ пӧльтӧм пыжӧн вуджӧдчӧны жӧ. Ас му вӧсна тӧждысьысь войтыр дорйисны вӧр-ванымӧс бокысь вайӧм лӧп-шыбласысь. Быдӧнлы вӧлі ошйыся, со, мися, сӧран, да сӧрӧм-сьыд нӧшта на и удждон вештӧны! –Гӧлӧсуйтӧмсӧ лоӧ котыртӧма Роспотребнадзор-лысь корӧмъяссӧ тӧд вылын кутӧмӧн. Но на бӧрся видзӧдӧны, сідзкӧ, волывлӧны на лымвасаяс бать-пӧльыслӧн чужанінӧ. Но Анна нывъёртыс корсьӧма-аддзӧма мамӧс да котӧрӧн пыжӧн катӧдӧма Кӧрткерӧсӧ. –Кагалы кӧ дас квайт арӧсыс тырас июнь помын, позяс-ӧ сы вылӧ босьтны отсӧгсӧ? Лэччаніныс зэв вильыд вӧлі, и йӧзыс отсалісны меным судзӧдны аслыспӧлӧс кышӧд. Воддза мындасьыс оз кольччыны сӧмын Ухтаын, Кулӧмдін да Княжпогост районъясын. Лариса Леонидовна висьталіс, кутшӧм кокньыда талун позьӧ воштыны чӧжӧм сьӧмтӧ. Восьтан кӧ пӧ выль тшӧт, сэтчӧ пуктӧм сьӧм дорас банксянь содтасны 30 прӧчент! Кутшӧма ме дзолясянь радейта тайӧ кӧрсӧ, кор мамкӧд на новлӧдліс кӧзяин миянӧс. Надзӧникӧн, век кытчӧкӧ крукасьӧма да усьӧма и. Кокыс, буракӧ, слабмӧма жӧ нин. Сы мыйта «аттьӧ» да «сё пасибӧ» висьталісны волӧмысь, нэм кежлӧ, кӧнкӧ, тырмас. Но абу на тай ставныс коми кывбуралысьяскӧд аддзысьлӧмтӧ пывсян вылӧ вежӧмаӧсь. Збыльысь ӧд, ичӧтдырйи чужан сиктын ас кежсьыныс ветлісны-йирсисны ыж чукӧръяс. – Инга Александровна, кыдзи бӧрйинныд йӧзкостса шыладӧ, ворсанторъяслань туйсӧ? Да и нимъясныс налӧн гижӧдъяссьыс жӧ быттьӧ: Федька, Егор, Глеб да менам Захар. Быдӧн зiлис юксьыны рӧдвуж войтыркӧд аслас удж-опытӧн, тӧдӧмлунъясӧн, сямлунӧн. Сиктад ӧд уджыд помасьлытӧм: керка, пывсян, градвывса удж, турун ытшкӧм-куртӧм. Лишалананас юксям сиктса олысьяскӧд да окотапырысь пырӧдчам видз-му ярмангаясӧ. Снимокъясыс Коми Республикаса биысь видзчысян да войтырӧс доръян управлениелӧн. – И водзті, и ӧні вӧдитчам суйӧр сайысь вайӧм да ас странаын рӧдмӧдӧм кӧйдысӧн. Мукӧд воясӧ сідз шусяна «ловъя» форматын эм позянлун веськавны кутшӧмкӧ музейӧ. А таво лоӧма окота босьтны мыйкӧ кокниджыкӧс, сідз нин ӧд олӧмас уна сьӧкыдлун. – Коркӧ бать корис, мед ме колльӧда сійӧс ю дорӧ, кыйсян угоддьӧсӧ отсала нуны. И ӧти классын велӧдчысьяскӧд век на дасьӧсь пӧся радейтны ассьыным Рӧдинанымӧс. Ок, и ёна ноксьыны вичмыліс, водзмӧстчӧмыд менам ичӧтдырсянь нин вирын, тыдалӧ. Эльвира Александровна Старцева унаысь вайӧдлӧма велӧдчысьяссӧ поэт дорӧ гортас. Кор сылы висьталісны «Черноморская зорька» йылысь, аньыд пыр и ӧвтыштчис таысь. Иванлы ёртъясыскӧд урчитісны весавны киссьӧм нёльӧдкӧд орчча коймӧд энергоблок. Збыльвылас некор эг ветлывлы ни эз корлывлыны сиктса клубӧ сьывны либӧ йӧктыны. Василий Елькин (Иван Вась) – мӧд гижысь, код йылысь висьталӧны экскурсия дырйи. «Коми муын» йӧзӧдам фотографлысь яранъяс дорӧ ветлӧм йылысь туйвывса пасйӧдъяс. Ки помысь вӧчасьны сійӧс велӧдӧма Ыджыдвидзса школаын Галина Петровна Панюкова. Весиг конкурс кежлӧ дасьтысигӧн занятиеяссьыс эг дугӧд, кагалы ӧд сӧвмыны колӧ. – И тайӧ спортыс миянӧс быттьӧ важ кадас бергӧдлӧ, велӧдӧ лоны ас му дорйысьӧн. Турунтӧ колӧ вӧлӧм ю бокысь, нюрысь пуктыны, сэсся арнас и нӧбйӧн тшӧтш ваявны. Нӧшта торйӧдӧны ӧдйӧ бергалан кубикъяс, но татшӧмсӧ вӧчӧма спорт-сменъяслы нин. Кодкӧ, гашкӧ, чайтӧ, мый библиотекаын небӧг лыддьӧм кындзи нинӧм сэсся вӧчнысӧ. Ичӧт арлыдалы да и верстьӧлы тшӧтш эм позянлун колана ногӧн коллявны прӧст кад. Эг кутчысь да юалі на Иван Егоровичлысь, абу-ӧ жаль турнир вылас видзӧм сьӧмыс? Небӧг гижны менӧ вермасны ыззьӧдны кино, шылад, да и ачыс олӧмыс сетӧ выль вын. – Тавося ордйысьӧмыс лоис тшупӧда пасаӧн, – водзӧ висьталіс Вероника Савельева. «Кыдзи шусис чача, коді артмӧма ӧта-мӧдас тэчан некымын сідз шусяна предметысь? Мари войтырлӧн медся важся языческӧй гажъяс лыдын – Кугече (марилӧн Ыджыд лун). Пезмӧгын кӧрым заптыны виддзыс оз вӧлі тырмы да, Позтыкерӧсын весиг пуктысьлім. Велӧдча эскыны йӧзыслы, но эска кӧ, да водзӧсыс абу, сідзкӧ, и эскынысӧ эз ков. Сыкӧд водзтіджык син на син эг паныдасьлӧй, но ӧтуввезйын унаысь аддзылі сійӧс. Босьтчи гижасьны матынджык, войвылынджык олысьяскӧд, закажиті быдсикас куст-пу. Водзті верӧс вӧлі чери кыйны ылӧ мунас, а ме кора налысь, мед доньвидзаӧн воас. Коймӧд во уджала орчча Вомын сиктса культура керкаын художествоа веськӧдлысьӧн. Помнита, гожӧмнас паныдасим да ӧта-мӧдлы висьтасим, мый кутам ворсны «идиотӧс». Дерт, позис горшасьыштны да пуктыны мазіяслы сы пыдди сироп, да лолӧй эз кыпты. Ме кӧ, мися, грездӧ татшӧмсӧ вая, менӧ ачымӧс вӧтласны, ставнысӧ ӧд чушкаласны. А ӧтторъя зэрӧ да тӧла кӧ, бордйыс ӧдйӧ бонзьӧ-летсьӧ, да мазіыс ӧдйӧджык кулӧ. Паркыс абу ыджыд да, котӧртлывла Сыктыв вомӧн пос дорӧдз, — висьталіс том морт. Тайӧ уджсӧ вӧчигӧн ректор тшӧкыда юксис мекӧд йӧзкӧд йитӧдъяс йылысь мӧвпъясӧн. А збыльвылас тайӧ пӧсь сьӧлӧма аньыс дорйӧ вӧлі миян странаын быдмысь зонъясӧс. Кодӧс сӧмын он босьт, сійӧ и тӧдӧ бур велӧдысьтӧ, и быдӧн шуӧ сылы ыджыд аттьӧ! Радейтӧ чужан кыв да мичаа сёрнитӧ комиӧн, «кыдъя рочӧн» сійӧс некор нин он шу. Асывнас найӧ чуймӧмсорӧн норасьӧмаӧсь: миян вежӧсъясын пӧ весиг халатыс эз вӧв. И меным тшӧтш уси шуд велӧдчыны да босьтны Раиса Ивановна дорын зумыд тӧдӧмлун. На пиысь, кодъяс вит во сайын заводитісны бурдӧдчыны, 64 прӧчентыс талун ловъя. – Кор колӧ шыӧдчыны врач дорӧ, медым тӧдмавны, кӧвъясис-ӧ вир-яяд лёк висьӧмыс? Та дырйи тӧдмалӧны, мый колӧ вӧчны, медым мортыс либӧ семьяыс сувтіс кок йылас. – Мыйла менам 7 да 9 арӧса внукъяслы коймӧд во нин оз мынтыны некутшӧм пособие? Василий оз шу асьсӧ волонтёрӧн – тайӧ кывйыс пӧ абу миян да, оз во сьӧлӧм вылӧ. Дас арӧсаясӧс лыддьӧны нин профессионалъясӧн, а тэ пырӧдчӧмыд балетӧ 25 арӧсӧн. –Медся ичӧт лыддьысьысь Стешалы 2 арӧс на, да сійӧ зэв ёна радейтӧ Винни-Пухӧс. Шензьӧдӧ, мый вӧзъясны кӧ бӧрйыны уна рӧма из пӧвстысь ӧтиӧс, тэ бӧръян ассьыд. Уна вонад гӧгӧрвои нин, мый тэнад кӧ изйыс – видзас, бурдӧдас, шонтас-лӧньӧдас. Миянлысь уджнымӧс йӧзыс медсясӧ тӧдӧны уличаса да туйбокса видеокамераяс серти. Та понда миян медшӧр могыс – видзны да сӧвмӧдны коми кыв, традиция да культура. Кор йӧрапиыс чужӧ, лысьтысьысьяс ассьыныс паськӧмсӧ кӧтӧдӧны пытшпибердса ваӧн. Медводдза судтаын пыр юрбитӧны мужичӧйяс, нывбабаяслы сэки татчӧ пырны оз позь. Молитва помасьӧм бӧрын найӧ лэччӧны уліас, а сэсся ставныс пуксьӧны пызан сайӧ. Шуам, вӧвлі кад, кор некыдз эг вермӧй ваысь петкӧдны, – водзӧ висьталӧ Наталья. Ыджыдвиддзын ӧні олӧ 361 пенсионер, тылын 6 уджалысь, войнадырся челядьыс – 35. Регионса олысьяс вель ӧдйӧ велалісны судзӧдны газет-журнал онлайн-подписка пыр. Тайӧ каднас сыӧ пырӧдчис Сыктывкарысь 9-11 классъясса сюрсысь унджык велӧдчысь. Тӧдтӧминын том ныв петкӧдліс асьсӧ сямаӧн да быд уджӧ зумыда кутчысьысь мортӧн. Бергӧдіс ыджыд удж коммунист партияын, сиктса йӧзлы висьтавліс политика йылысь. Отпускалӧм бӧрас пӧ локтас редакцияӧ, юала, шедіс-ӧ, да тырмымӧн пӧ кыйи, шуас. Артур пи велӧдчӧ Озъягын 8 классын, быд лун ветлӧ тӧдӧмлунла школаса автобусӧн. Талун Сыктывкарса сур пуан завод иналӧ ассьыс юанторъяссӧ сӧмын аслас дозмукын. Юлия радейтӧ фотографируйтны татчӧс вӧр-ва, пырӧдчӧ аслас уджъясӧн конкурсъясӧ. Сёй чача-вӧчӧмторйыс, крючокӧн кыӧмыс, кабалаысь мича дзоридзыс клубын быдлаын. Сӧвет кадӧ кедзовтӧмаӧсь мам кывйӧн вӧдитчысьяссӧ, тешитчӧмаӧсь коми йӧз вылас. Да, сьӧкыд, ас пырыд быттьӧ колӧ вуджны, но тайӧ отсалӧ мортлы быдмыны-сӧвмыны. А медсясӧ майшасьӧны, мый пӧжар вермас лоны, ваыс ӧд и би проводъяс вылӧ виялӧ. Аранечӧ некымынысь нин волі да верма шуны, мый быд пӧрйӧ аддзан сійӧс выль ног. Пачыс лоӧ ичӧтджык, но сэк жӧ сэні он пӧжась, да и паччӧрад куйлыштны оз артмы. Гашкӧ, кокниджык вӧлі сы вӧсна, мый быдмим бабӧ дорын, коді миянӧс ёна радейтӧ. Мукӧдыс ӧд чайтӧны, мый изьватасыд сӧмын Коми Республикаын да Ямал кы-тшын олӧ. «Сыктывдін да Кӧрткерӧс районъясса Яснӧг да Нам посёлокъяс гӧгӧр – «беспредел». Висьталі, кытчӧ ми мунам, и ружьеыс колӧ челядьӧс быдсикас неминучасьыс видзны. Май помын Санкт-Петербургын муніс Рытыв-Войвыв кытшса вужвойтыр аньяслӧн форум. Ошейникыд пӧ вермас орны, таблеткатӧ понйыд вермас сьӧлыштны, и видзӧгыс оз ло. Та вылӧ ветеринар вочавидзис, позьӧ пӧ вӧдитчыны дась кӧрымӧн либӧ торйӧн пуны. –Менам тӧдса вӧлі босьтӧма бельгийскӧй овчаркалысь кычан, – казьтыштіс кинолог. Казьтышта, война вылын юрнысӧ пуктісны нёль вок: Фёдор, Василий, Антон да Илья. Батьыс коляс Петяӧс берегӧ, каяс паракод вылӧ да мунас бӧръя рейсӧ, бӧръя туйӧ. Полуфиналистъяссӧ майын корасны Москваӧ, сэні и лоӧ сідз шусяна очнӧй тшупӧдыс. Енбиа ань чужлӧма-быдмылӧма Кулӧмдін районысь Помӧсдін бердса Выльгорт грездын. И ньӧтчыдысь на эг жалит, мый босьтчи тайӧ уджас,– висьталіс Зинаида Архиповна. —Миян вӧвъясным арлыдаӧсь нин, уна ордйысьӧмын петкӧдчылӧм вӧвлӧм спортсменъяс. Сылы вочакывйыс вӧлі эскӧдана, но гӧгӧрвоам, мый та могысь позянлуныс зэв этша. Тӧд вылӧ уськӧда, мый сӧмын «Триколорлӧн» абонентыс республикаын — сё дас сюрс. Кык нылӧс быдтісны, слабог, некодысь абу лёкӧсь, и дедӧн-бабӧн шуысьыс нин вит. Андрейлы дзик пыр бӧр мыччис, а менсьым кывнас тшол-скӧмӧн видзӧдаліс гӧгӧрбок. Кыдз тыдовтчис, весиг мукӧд странаысь рӧдвуж менӧ медводдзаысь на аддзылӧмаӧсь. Ыджыд мам ас местаас жӧ пукалӧ, меным паныдӧн, мелі гӧлӧсӧн мыйкӧ мем висьталӧ. Кӧрткерӧс районса Шойнатыысь Марат Пурлушкин ас киӧн чукӧртӧма гоночнӧй машина. Но артмис, мый институтысь нывъяс пӧшти ставӧн ӧні сиктын уджалӧны, а ме карын. –Гранта конкурсӧн тӧдмаси да ыззи тайӧ мӧвпнас, – висьталіс Ольга Владимировна. – Сэсся сійӧ висьталас, кор вермас волыны, медым вежӧдны да восьтыны часовнясӧ. Со и кольӧм ар ковмис водлыны кушетка вылӧ, медым тӧдмавны сьӧлӧм уджаланногӧс. Тшупӧда пасӧн чукӧртчӧмаясӧс чолӧмаліс Коми Республикаса юралысь Владимир Уйба. Тайӧ, торйӧн кӧ, детсадйын да школаын коми кыв, литература велӧдӧмын мытшӧдъяс. Воштӧ-ма уджсӧ, сӧмын пӧ аддзысьлӧм-сёрнитчӧм дырйи корлыны кутісны вуджӧдчыны. Кык во Илья уджалӧма Москваын да казялӧма, мый водзӧ быдмӧм-сӧвмӧмыс сылӧн абу. А менам кутшӧмсюрӧ йитӧд вӧлі волонтёръяскӧд, кодъяс велӧдӧны томуловсӧ ывлаын. Кӧмтӧм кока челядьдыр. Кутшӧм сійӧ гажа, кымӧртӧм сӧдз енэжа, выльторъясӧн тыр. Тӧвнас исласим чой йывсянь пу даддьӧн, лыйсим лым мачӧн, «Царь горыысь» ворсім. – Ӧні нин менам бать-мам дорӧ ыджыд мамӧн да ыджыд батьӧн окотапырысь шыӧдчӧны. Мед эськӧ тшӧкыдджыка артмывлас чужанінад волӧмыс да некор оз ор сыкӧд йитӧдыс. Тайӧ шӧринсӧ кыпӧдӧм вылӧ мусир перъян компания вичмӧдӧма 42 миллион сайӧ шайт. «Коми йӧзӧдчан керкаӧн» веськӧдлысьӧс вежысь да «Коми му» газетса шӧр редактор. «Коми йӧзӧдчан керкаӧн» веськӧдлысьӧс вежысь да «Коми му» газетса шӧр редактор. –Аудионебӧгъясыс быттьӧ шымыртісны некымын миниспектакль, – шуис звукорежиссёр. Мырдӧн пӧ корим да, ӧтуввезйӧ йитны позьтӧм ноутбук вайисны, весь куйліс сэсся. «Юрган»» телеканал видзӧдысьяслы Алёна Терентьева бура тӧдса аслас уджтасъясӧн. Александра Ногиевалӧн сьыланкывъясыс бура тӧдсаӧсь миян республикаын олысьяслы. Светланалӧн вӧлӧма нин ыджыд дум кольччыны водзӧ велӧдчыны да овны Финляндияын. «Белый Свет» кутыськӧд тӧдмӧдӧм могысь вӧзъям висьтасьӧмсьыс неыджыд пасйӧдъяс. Сэки жӧ гӧгӧрвои, мый карыд мен оз ков: сэні ставыс нин тӧдса, кокни, судзсяна. Сідзкӧ, аслыд колӧ овны сідзи, медым нинӧмысь эз ковмы правдайтчыны на водзын». Сійӧ висьталіс, пӧрысь ыджыд мамыдлӧн пӧ, Хруст Паладьлӧн, шеваыс тшӧтш вӧлӧма. –Юясӧ чери лэдзӧмнас компания пуктӧ регионса вӧр-ва озырлун видзӧмӧ ассьыс пай. Вужвойтыр лунӧ, моз тӧлысся 9 лунӧ, тані котыртӧны «Карельская крууга» флешмоб. Унаысь сорсьылӧмӧн, быдтор видлӧмӧн вочасӧн аддзи, кыдзиджык колӧ меным сьывны. Сэки мельничаыд вӧлі да, мельникаліс и. Сиктсаыд кызыс вӧлі вайӧны няньтӧ изны. 2021 вося апрель 1-30 лунъясӧ Россия пасьтала арталасны-гижаласны став олысьсӧ. И оз ков чайтны, мый прӧверкаясыс кӧ оз лоны во помӧдз, позьӧ торкавны оланпас. Уджыс эськӧ вахтаӧн ветлӧмӧн лыддьыссьӧ, но Сергейлы мойвиӧма – гортас волывлӧ. Тулыссянь театрӧ ветлыны эз позь, и миян гажным нин бырис концерт-спектакльысь. Уджыс эськӧ вахтаӧн ветлӧмӧн лыддьыссьӧ, но Сергейлы мойвиӧма – гортас волывлӧ. Татшӧм кабаласӧ кырымалӧны, кор кагаӧс вайӧдӧны секцияӧ, кружокӧ, курсъяс вылӧ. Ӧти кывйӧн, Коми Республикаын уна челядя семьяыс содыштіс, лоис ӧтиӧн унджык!». Сылӧн кывъяс серти, налысь водзмӧстчӧмсӧ ошкӧмаӧсь нин юркарса администрацияын. А сэсся коми кыв велӧдысьыс мӧдӧдчӧма декретӧ, да Галина Ивановна вежӧма сійӧс. Уджсӧ падмӧдіс воддза пӧдрадчикыс, кодкӧд контрактсӧ киритісны 2017 вося майын. Ме кӧкъямысӧд во зіля школаын да нинӧм дзебтӧг висьтала – радейта ассьым уджӧс. И окота сы мында висьтавны, мый газетас мукӧддырйиыс весиг коймӧд пайыс оз тӧр! Медым участокъясын ӧтпырйӧ эз чукӧрмыны вывті унаӧн, гӧлӧсуйтны позяс и гортын. Ковмас быд боксянь ставсӧ туявны, мед сэсся бӧрыннас некутшӧм мытшӧд оз падмӧд. Тайӧ кар вӧснаыс тыш-косьын асьнысӧ бур боксянь петкӧдлӧмаӧсь и миян землякъяс. Сергей Иванович жӧ коляскаас ванна вор кӧрталас да пессӧ матысталӧ чипас дорас. Урок бӧрын прӧст здукъясӧ татшӧминъясас Василий Михайлович дыр виччысяна гӧсьт. Районса олимпиадаясын босьтліс медводдза местаяс математикаысь да географияысь. Юсӧ ковмас, дерт, уйӧмӧн вуджны, оз радейт кӧзяин пыжас сӧвтӧдны шоныд арнад да. И урок дырйи сійӧ пукалӧ оз сюрса лысӧ веськӧдӧмӧн, а муртса оз вод пызан вылас. Вӧлӧмкӧ, некымын лун сайын ёртъясыскӧд бурпӧт дучкӧма курыд зелля да унмовсьӧма. Весиг немтор кӧ оз майшӧдлы, вонас ӧтчыд быдӧнлы колӧ петкӧдчывны офтальмологлы. Та дырйи быд вагонын эм экран, кытысь позьӧ тӧдмавны быд экспонат йылысь торйӧн. Лопыдінын пӧ ӧні мӧссӧ нач ӧти морт видзӧ, да нӧшта мӧдлӧн овмӧсас кӧзаяс эмӧсь. Талун сикт-грездын град йӧрсӧ ытшкӧны на, а туй бокыс тырӧма турунӧн да адгумӧн. Тайӧ юалӧмъяс вылас вочавидзис регионысь видз-му овмӧсса министр Алексей Буткин. 2006 восянь ыжъяссӧ дӧзьӧритӧ фермер, станцияса юкӧнӧн веськӧдлысь Лидия Канева. Сьӧдкыркӧтшӧ кутшӧмкӧ шойччан лунӧ ветлім да оз аддзим – ёна и радлім вотӧсыслы. Бӧрас казьтывлӧма, Одер ю шӧрас пӧ лыа ді, фашистъяс зырны кутісны, ми дорйысям. Сійӧс казьтылӧмӧн и ассьым пиӧс Анатолийӧн нимті, – висьталіс Таисия Дмитриевна. Война бӧрас жӧ странаын лытайтӧмлы, уджысь пышъялӧмлы паныд тышкасьны кутӧмаӧсь. Мыйла струнаа тайӧ кокньыдик, прӧстӧй ворсанторсӧ радейтӧ Роч муын став олысьыс? Сыкӧд меным кажитчӧ ветлыны, оз тэрмӧдлы да, мыйкӧ кӧ окота бурджыка видзӧдлыны. Найӧ вунӧдлісны гаджетъяссӧ, медым аддзывны Войвыв саридз да ветлыны парус улын. Дзебӧмаӧсь жӧ найӧс торйӧн, но кыдзкӧ гозъя век жӧ лоӧмаӧсь ӧта-мӧдыскӧд орччӧн. Ас овмӧсъясын йӧзыс мӧд няньтӧ нэмсӧ вӧдитлісны и талун оз чинтыны град йӧрнысӧ. И йӧзыс аддзӧны: кӧні сулаліс куим метр судта гумъя вӧр, ӧні быдмӧгыс сэні лыда. Миян семьялы татшӧмнас лоис Кулӧмдін районса ичӧтик Габов грездысь Салдат керка. Эмӧсь и, кодъяс сцена вылынӧсь 10 во нин, «Ас йӧзлӧн» медводдза спектакльсяньыс. – Йӧктӧмсӧ босьтім ӧтуввезйысь, матӧ кык да джын тӧлысь зэв азыма репетируйтчим. Сэсся петкӧдлам сӧмын арнас нин, да, гашкӧ, мойвиас ветлыны и некымын сикт-карӧ. А сiдзсӧ садйӧ котралысьяс воспитательыскӧд ыджыд котырӧн волывлӧны библиотекаӧ. Быдса нэм колис, а верстьӧджык арлыда войтыр ӧнӧдз шоныда казьтылӧны сійӧ кадсӧ. Анна Александровна Попова вайӧма сьӧрсьыс фотоальбом да лыддис сылы сиӧм кывбур. – Кык во сайын коронавирус вӧсна страна пасьтала пӧдлалісны палаткаа лагеръяссӧ. Ӧд сэсся школасӧ колӧ дасьтыны выль велӧдчан во кежлӧ, дзоньтасьны, пелькӧдчыны. Коді оз тӧд миянлысь сикт-грезднымӧс, мӧвпыштас, мый ставсӧ Кирикын снимайтісны. Сэк сылы тырис нин 18 арӧс, школаас ичӧт тушаыс вӧсна воӧн сёрӧнджык сетісны да. – Водз асывнас чеччан да вӧрӧ-вадорӧ котӧртлан, – содтіс Александр Владимирович. Налысь коляссӧ вӧлі шуӧмаӧсь выльысь дзебны «Адаменская горка» воинскӧй шойнаын. Специалистъясӧс дасьтан школа 40 прӧчент помалысьсӧ корӧмаӧсь уджавны комбинатӧ. Кор медводдзаысь аддзӧма буретш капронысь вурӧмторсӧ, окота лоӧма и аслыс вӧчны. Чайта, Помӧсдінысь Шомысовъяс бура петкӧдчасны, – водзӧ висьтасис Иван Егорович. Ӧти вылас мунӧ 1-2 лун, но шуам, тайӧ кӧ ыджыд вузасян шӧрин, ковмас унджык кад. –Дерт, меным Светлана Гениевна чужан лун кежлӧ вӧчис козин – пуктіс «Дзор кутш». – Ми тшӧкыда ветлывлам быдсикас выставка вылӧ, сэн сымда выльыс да интереснӧйыс. – А метӧ шензя: войдӧр вӧлі ӧти сиктӧ воан – мӧс стада йирсьӧ, мӧдлаын – сідзжӧ. Нулісны эськӧ во джын кежлӧ, да ме урчитӧм мында рентгенсӧ «кыйи» куим тӧлысьӧн. Та могысь вичмӧдӧмаӧсь республикаса да федеральнӧй бюджетъясысь 22 миллион шайт. Кодсюрӧлӧн ӧд вермӧ войнас давленньӧыс лыбны, либӧ сьӧлӧмыс чеччӧ, ньӧжйӧ тіпкӧ. Шуам, ЦРБ-ӧ виччысьӧны окулистӧс, ФАП-ясӧ – фельдшеръясӧс, колӧны и медсестраяс. Та понда бур йӧзсянь виччысям отсӧг, корам меститлыны гортаныс бӧжа ёртъяснымӧс. Аглая эз кӧсйы, мед вӧлі Мышкин да Настасья Филипповна костын духовнӧй муслуныс. Сійӧ нин пырӧдчӧ театральнӧй олӧмӧ: мамыс сцена вылын – ме кулиса сайын кагакӧд. Ме тшӧтш пукті некымынӧс, но найӧ дзоридзавнысӧ кутасны сӧмын 15-17 во мысти на. А ӧні татшӧмыс паськаліс: мазі отсӧгӧн турун-дзоридзыс гӧрддзасисны да рӧдмисны. Татшӧмнас лыйсьыны оз нин позь, ствол боксӧ розьӧдӧмаӧсь, куроксӧ разьӧмаӧсь да. Лунъяс нюжалыштісны да, югдыштӧм бӧрын то ӧтарсянь, то мӧдарсянь кылӧ торгӧм шы. Айму дорйысьяслӧн лункӧд йитӧдын окота гижны «дзик мужичӧйлӧн» профессия йылысь. Ӧткымын семьяын быдӧн-лӧн эм компьютер, планшет да смартфон, а мӧдын – дзик ӧти. Талун ӧтуввезйын сы мында юӧр, мый аслад удж кузя кутшӧмкӧ да пыр усяс син улад. Библиотекаысь петігӧн нин окотапырысь юксим ӧта-мӧдкӧд асланым сьӧлӧмкылӧмъясӧн. Олӧмад быдӧнлы вочаасьлӧны ас йӧзыд, и Владимир Васильевич вӧлі меным ас мортӧн. Гӧгӧрвои: медым на моз жӧ йӧктыны, колӧ быд лун зільны на серти кык пӧв дырджык. Ме ачымӧс ог лыддьы зэв вынаӧн, но быд балеринаӧс кыпӧдлі ки вылӧ, мышкӧй ён да. –Йӧктысьяс тшӧкыда шмонитӧны, мый найӧ мазохистъяс, асьнысӧ быд ногыс песӧны да. Зеленоборсксаяскӧд гераньнас юкся тшӧтш, медым быдӧнлӧн гортас вӧлі мича садйыс. Позьӧ пырӧдчыны быдсикас гажӧ, котырӧ, ветлыны и Россияса каръясӧ, и суйӧр сайӧ. Коми Республикаысь вузъяс торйӧн нин топыд йитӧд кутӧны финн-йӧгра регионъяскӧд. Менӧ ёртъяс ас костаныс сідзи и шуӧны – Каменная Валяӧн, ӧд изсӧ аддза быдлаысь. Тшӧкыдджыка изтӧ видзӧдала вузасянінын, нимкодяся, шензя, кутшӧмӧсь найӧ овлӧны. Сійӧ жӧ Раиса Сметанинаыс республикаса ӧти ордйысьӧм вылӧ гынкӧмӧн вӧлі локтӧма. Квайт во ме вешті тайӧ вотсӧ государстволы, быд тӧлысь удждонысь вӧлі бергӧдӧны. Медшӧр могыс – видзны да сӧвмӧдны комикыв да культура, Изьва районса традицияяс. Сійӧ став вынсӧ сетіс клублы, мыйта водзмӧстчис, майшасис, мед кыпӧдасны выльӧс. Казьтывлӧны на йӧзыс, мый саӧсь лампасӧ мыськӧмыс вӧлі челядьлӧн быдлунъя могӧн. Став вӧчӧмторнас паськыдджыка позьӧ тӧдмасьны районса учреждениеяслӧн сайтъясын. Сійӧ жӧ меным сьӧлӧм сетіс, кор сӧмын на мӧвпалі восьтыны мастерскӧй да майшаси. Квайт корпуса станцияӧ сьӧд щёлокыс мӧдас воны лыска пуысь целлюлоза вӧчанінысь. Ме пыри ас районса сборнӧйӧ, тшӧкыда ордйысим регионса да Россияса командаяскӧд. Война вылӧ Ыджыдвиддзысь мунлӧмаӧсь 603 мужичӧй и нывбаба, бӧрсӧ воӧма 231 морт. Немечьяс бомбитісны сійӧс, став доймалӧмаыс да висьысьыс пӧгибнитісны ӧти здукӧ. Водзті пӧ тай босьтлісны лавкаясӧ банка и сулея да нӧшта на таысь сетлісны сьӧм. Сыктывкарса велӧдысьяслы окота вӧлі тӧдны, кыдзи тайӧ уджыс мунӧ мукӧд регионын. Илона котралӧма сэтчӧс садйӧ кык во, а сэсся пырӧма велӧдчыны Помӧсдінса школаӧ. Кӧсъя, мед тэнад лыддьысьысьяс тшӧтш ветласны сэтчӧ да аддзыласны тайӧ мичлунсӧ! «Би киньӧс» юбилейӧн чолӧмалӧны тшӧтш республикаса юралысь да мукӧд чина войтыр. Збыльысь, балкон улын ыджыд кыдз бокын сулаліс киас скрипкаа нюмъялысь том морт. Коми театр радейтысьяс тӧдӧны, кутшӧм мытшӧдъяс венӧмӧн лоӧ уджавны артистъяслы. Мупытшкӧсса озырлуныд вермас бырны, а вӧрыд пыр лоас, дӧзьӧра кӧ сыӧн вӧдитчыны. 2019 воын проект сертиыс федеральнӧй сьӧмкудйысь вичмӧдлӧмаӧсь 118 миллион шайт. Ныв бӧръяысь петлӧма аслас оланінысь, водзӧ сэсся волывлӧма сэтчӧ сӧмын гӧстяӧн. Го-жӧмнас кабинаас ыркыд, тӧвнас – шоныд, позьӧ уджавны тяпи да футболка кежысь. Кытчӧ ми сӧмын эг ветлӧй, пырджык подӧн, а юяс кузя кӧ – пурйӧн либӧ байдаркаӧн. Конецбор – Печора юлӧн веськыд берегын, Печора карсянь 70 километр ылнаын грезд. –Пӧчӧй висьтавліс, уна челядь да ыджыд овмӧс вӧсна пӧ ковмыліс зэв водз чеччыны. Сылӧн куимнан пиыс усьӧмаӧсь Айму вӧсна Ыджыд тышын, а верӧссӧ паралич жугӧдӧма. Миянлы ӧні, дерт, сьӧкыд вежӧртны, мыйта сьӧкыд удж вӧчлісны война кадся челядь. Сылӧн Мария Александровна нылыслы (батьлӧн мамыс) тшӧтш вичмӧма курыдыс и шогыс. Видзӧдлім республикалӧн сайтысь, эм абу Шудаягын выль ФАП-ыс планас – эг аддзӧй. Кӧзяиныс эськӧ сюри, но лача сы вылӧ абу – пемӧссӧ дом йылын некор абу видзлӧма. Вӧвъясӧс снимайтігкості сійӧ пыр бергаліс кок улын, зілис тшӧтш веськавны кадрӧ. —Александр Юрьевич, казьтыштӧй, микрофон водзын кодъяскӧд сёрниыс колис паметяд? Афанасий Васильевич пасйис, мый воысь-во паськыд лызьӧн котӧртны кӧсйысьыс содӧ. Таысь ӧтдор, снимайтігас юкис кадрсӧ шӧри, да 36 снимок пыдди позис вӧчны 72-ӧс! Кыйсьысьяс кутасны вайны тэныд небыд ку, мед вӧчны сыысь мича паськӧм да чачаяс. Зэв ёна майшаси-полі эфир снимайтігас, кӧть эськӧ йӧз водзын тшӧкыда петкӧдчыла. Быттьӧкӧ пӧ ачыс Енмыс тӧдӧма йӧз тшыгъялӧмсӧ, гоз-мӧд во помся чӧд уна чужтӧма. –Таво гожӧмнас кӧсйи чукӧртны, но ӧдйӧджык артмис, – нимкодьпырысь юӧртіс Марат. Печораын гажсӧ нуӧдіс том коми войтырлӧн «МИ» котырӧн веськӧдлысь Анна Махотина. Тайӧ тӧлысяс жӧ театр ветлас Сыктывдінса Час сиктӧ «Кимӧститчысьяс» спектакльӧн. Сылӧн быд выставка вылын позьӧ нимкодясьны национальнӧй паськӧма мича аканьясӧн. «Сёльыбсянь Берлинӧдз» уджсӧ кывзасны и Москваын ставроссияса конкурс вылын нин. Тӧдчӧ, мый мортыс помтӧг радейтӧ чужанінсӧ да шоныда казьтылӧ бӧрӧ кольӧм кадсӧ. Гожӧмнас сэні том йӧз футболасьӧны, волейболасьӧны, а тӧвнас ставыс лымйӧн тырӧ. Кызвын сьӧмсӧ вичмӧдӧмаӧсь медучреждениеяслы пандемиялы паныд водзсасьӧм могысь. Здук кежлӧ петавлім ывлаӧ лолыштны, но ва паськӧмным кӧдзыдысла пыр жӧ пужъяліс. Такӧд йитӧдын Владимир Уйба чолӧмалана кывйӧн шыӧдчис республикаын олысьяс дорӧ. Мед Ӧш воӧ ӧшлӧн кодь лоас дзоньвидзалунным, тайӧ миянлы ставнымлы медся колана. Нӧшта зэв ёна кажитчис, мый тані быд олысь сьӧлӧмнас кылӧ чужан муыскӧд йитӧдсӧ. –2021 воас Сереговын кык тшупӧда пас лоас, – водзӧ сёрнитіс Татьяна Геннадьевна. А элясьӧны збыльысь ёна, весиг юасисны, позьӧ оз пӧ миянлы юрнуӧдысьнымӧс вежны. Немечьяс эськӧ уськӧдчылӧмаӧсь вӧтӧдны, но кӧра-даддяястӧ суӧдны абу вермӧмаӧсь. Мӧд дзолюксӧ чужтігас ёна нин кокньыд вӧлӧма – кужӧма нин вочавидзны финн ногӧн. Нимсӧ сетӧмаӧсь Сыктывкарын «Шондібан» гаж вылын ансамбльыслӧн петкӧдчӧм водзын. Ов да выв дыр, мамакӧд видзӧй да жалитӧй ӧта-мӧднытӧ, тӧждысьӧй ӧта-мӧд вӧснаыд. «Обдорянка» – коми фольклор котыр, кодӧс 1990 воын лӧсьӧдӧма Маргарита Ермакова. А туйясыс пӧ омӧльӧсь абу сӧмын Луза да Летка вожын, но и республика пасьталаын. Тӧрӧканыд окотитӧ войвылӧ – тэ мунан сэтчӧ, кӧсйӧ Сыктывкарӧ – тэ локтан татчӧ». 2019 воын «Монди Сыктывкарса ЛПК»-лӧн Сыктывдін районкӧд ёртасьӧмлы тырис 10 во. –Медводз колӧ, медым мортыс эз ылӧдчы, да сылӧн олӧмын эз вӧв некутшӧм сьӧд чут. А кутшӧм нимкодь вӧлі, кор уна во сайын «Коми муын» петіс менам медводдза гижӧд! Сідзи во кык на олӧма, сэсся дышӧдӧма тадзтӧ овны да трубкаас ён уксус кисьтӧма. Школаын челядь да бать-мам асьныс бӧрйӧны, кодар кывсӧ велӧдны: коми либӧ ханты. Ордйысьӧмсӧ котыртысьясӧс аттьӧалам бура дасьтӧмсьыс да сьӧлӧмсяньыс нуӧдӧмсьыс. Тшӧтш и сы нимсянь кӧсъя аттьӧавны ставнытӧ, мый видзанныд бать йылысь паметьсӧ. Позьӧ мӧй та бӧр-ти сёрнитны сы йылысь, мед и рочьяс тшӧтш велӧдісны коми кыв?». Казялім, мый Камчаткаын быдмӧгъясыс зэв джуджыдӧсь: шуам, иван-чайыс морт судта. Горелӧй вулкан лыддьыссьӧ туристъяслы кокниӧн, вылӧдзыс кавшасьнысӧ 4 кымын час. Подзсаяс асьныс рӧвняйтӧмаӧсь площадкасӧ, а эжасӧ вольсалӧма «Мафпром» компания. Сылӧн «Арт-Маяк» фестивальыс котыртліс миян республикаын выставкаяс, концертъяс. А тракторъяс вылад мыйта сэтшӧмтор улӧ сюрлан – мортыд тай пыр кытчӧкӧ тэрмасян. Таысь кык пӧв унджык духи-одеколонсӧ кисьталӧны флаконъясӧ кутшӧмкӧ пӧдвалъясын. Йӧзыс выль керкаясас кутісны вуджавны 2003 восянь, 2002-ӧднас бисӧ нюжӧдісны да. Босьтісны вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрлӧн труппаӧ, пырӧдча нин спектакльясӧ. Ружьенас кӧ мунан кытчӧкӧ, сійӧс колӧ видзны сідз, медым эз веськав бокӧвӧй киӧ. Бать-мамлӧн чукӧртчылігӧн Груффало йылысь мойд петкӧдлісны – дзик нин артистъяс. Владимир Уйба пасйис, мый зэв бура гӧгӧрвоӧ гимназия помалысьяслысь майшасьӧмсӧ. Нӧшта дас вит минут мысти локтасны ӧкмысӧд, дасӧд да дас ӧтиӧд классысь ныв-зон. Сентябрь 1 лунӧ юркарса школаӧ мунасны босьтны тӧдӧмлун менам ичӧтджык кык пиӧй. 10-ӧд классын велӧдчигас уджыштӧма поштаын, веськӧдлысьсӧ отпуск дырйиыс вежӧма. –Ми эськӧ ёна нин дорйысим, сулалім школа пӧдлалӧмлы паныд, но йӧзсӧ эз кывзыны. Конкурс серти проектас пырӧдчӧны вуз помалысьяс, кодъяслы абу на тырӧма 27 арӧс. Ныв-зон шыблалісны шар да кольча, котралісны, чеччалісны, а сідзжӧ кыйисны чери. – Удж вылын велосипедыд – зэв коланатор, ӧд менам борд улын Скӧрӧдум да Кырныша. Чолӧмала сійӧс да сиа кык челядя мамлы шуд, дзоньвидзалун, уджын выль вермӧмъяс! Ӧд налӧн ныв-пияныс кыдзи и водзті, мунасны велӧдчыны суйӧрсайса школа-колледжӧ. Неважӧн, май 8 лунӧ, Койгорт районса Гурган грездын олысьяс аддзылӧмаӧсь ошпиӧс. Шӧринӧ шыӧдчысьӧс медсясӧ ыстӧны юркарса да республикаса велӧдчан учреждениеясӧ. Сэн зільысьяс полыштӧмаӧсь, мый йӧзыс оз чукӧрмы, субӧта пӧ, пывсян рыт быдӧнлӧн. Бычӧясӧс яй вылӧ быдтылісны, а мӧссӧ гоз-мӧдӧс сӧмын видзлісны детсадсаӧс вердны. – 30 мича витязь видзӧны стрӧйбанымӧс ӧзйылӧмысь, – индіс Анастасия Владимировна. 7-ӧд класс бӧрын шуӧ вӧлі, медася пӧ мӧс лысьтыны, – висьталіс Таисия Дмитриевна. Ныв шуӧ, лэчтавны косасӧ пӧ колӧ мужичӧйлы, а со бура ытшкынытӧ и нывбаба велалӧ. Волсяын Ен мамлӧн Чужан лун нима вичко – тӧдчана стрӧйба, кодӧс быть колӧ видзны. Снимокъяс вылын фронт вылӧ мӧдӧдчысь кӧр видзысьяс, Гӧрд армияын быдлунъя служба. — Радейтӧны пемӧсъясӧс, видзӧдӧны, медым некод эз доймы, эз висьмы, пӧтмӧн сёйис. Аслым тшӧтш пасйи Ирина нима героиняӧс (Зоя Осипова), код ордын мунӧны войпукъяс. Кывкутана сёрниӧ пырӧдчисны Кулӧмдінса да Удораса райадминистрацияясын зільысьяс. Видзӧдӧмпӧръя, шыпас-лыдпасъяссӧ позьӧ гӧгӧрвоны тадзи: «1928 вося август 12 лун. Но, мед кӧть нин тадз тӧдмасясны книгаяснас да оз сорлавны Пушкинӧс Лермонтовкӧд. Ставӧн ӧтитор – виноград роз да кор – серпасалісны, а быдӧнлӧн аслыспӧлӧс артмис. Да и уджыс пуӧмӧн пуис: Заречьеса овмӧсын сэки куш лысьтан мӧскыс вӧлі 700 гӧгӧр. Лёк югӧр улӧ веськаланінын позис уджавны 4 часӧдз, та бӧрын котыръяс вежсьылісны. Но лои велӧдысьӧн, а гижны кӧсйӧмӧй пӧ эз чин, да окотапырысь босьтчи тайӧ уджас. Медбӧръя лунӧ мойвиис снимайтны яранъяслысь некымын портрет, вужвойтыр паськӧмсӧ. Меным ковмис котыртны да нуӧдны налы фестиваль, кӧні ворсісны бать-мам да челядь. Ог нин ӧти во ме ветлӧдлы мечӧн тышкасян да ньӧввужйысь лыйсян «Вермасьӧм» клубӧ. Дерт, кампет-печенньӧыд сы мындаыдлы эзджык вичмыв, сы пыдди и пиньным эз сісьмы! Сійӧ быдлаысь вайліс кутшӧмкӧ выль журнал-небӧг, гортын став шкапным тырӧма наӧн. Звӧнитчӧны оз сӧмын туй вылын неминуча дырйи, но и весиг кор телевизорныс жугалӧ. Таысь кындзи фантастика – мукӧд дорысь паськыд да сідз шусяна универсальнӧй жанр. Та бӧрын сійӧ вӧчас кывкӧртӧд, ставыс-ӧ лӧсялӧ стрӧйбаас пӧжарнӧй безопасносьтлы. Но предприятие-котырас кӧ вӧчисны тайӧс ас кӧсйӧм сертиныс, водзӧсыс таысь ыджыд. Неминучаыс сэні вӧлі апрель 26 лунӧ, а миянӧс ыстісны сентябрнас, 4 тӧлысь мысти. Тӧвнас поводдя вылӧ видзӧдтӧг быд шойччан лунӧ ветлӧны «Динамоӧ» исласьны лызьӧн. Носки-кепысьысь кындзи гач, платтьӧ, костюм, шапка, берет, кепка да уна мукӧдтор. Кор лов вылад кыпыд да бур – удит сӧмын крука емтӧ кутыштны, ачыс кыас кыдз колӧ. Сэк нин мен висьталісны, кураторыс пӧ миянлы оз тырмы, да и мукӧдсяма отсӧг колӧ. Сӧмын бур киӧ кӧ веськалас, нимкодьпырысь мойдны-кургынытӧ кутас, – висьталӧ ныв. Йӧввыв дырйи жыннян ӧшла, грездсаяс чукӧртчасны, а ме найӧс ӧлӧда ӧдйӧ ветлӧмысь. Конкурсӧ пырӧдчысьяслы вичмасны дипломъяс, а вермысьяслы – и сьӧма сертификатъяс. Катшасина турунвиж гудӧка том морт шызьӧдіс эз сӧмын миян республикаын олысьясӧс. Неуна гежӧдджыка участкӧвӧйясӧс корлӧмаӧсь гортаныс кампужитчысь-тышкасьысь дорӧ. Аслас ыджыдджык пиыс буретш сэки служитӧма армияын, но абу Чечняын, а Костромаын. Сійӧ некутшӧм чинаысь эз повлы, быдӧнлы веськыда вӧлі синмас шуӧ, абу кӧ правӧсь. Лун кӧть вой локтӧны вӧлі район пасьталаысь подӧн найӧ, кодъяслӧн пияныс Чечняын. Уна йӧзкӧд аддзысьлӧмыс туйдӧма сійӧс гижны ас чужан му да сэні олысь йӧз йылысь. Том йӧз висьталӧмаӧсь этнороликъяс йылысь, кыдзи снимайтӧны сюжет, вӧчӧны монтаж. Тайӧ нималана артисткаыслӧн пӧчыс, мамыс да ичиньыс кувсьӧмаӧсь морӧсас пыкӧсысь. Апалігмоз ветлӧдлім да шензим, кыдзи тэчӧны-видзӧны тані уна сюрс лыддьысянторсӧ. Фестиваль дырйи ывла вылын вӧліны посёлокса аньяслӧн чӧскыд пӧжасӧн тыр пызанъяс. Музей пельӧсын мӧд юкӧнсӧ сиӧма СССР кадся да мирса мукӧд странаысь сьӧмпасъяслы. Неважӧн Ирина Геннадьевна да Андрей Владимирович пасйисны кӧлысь лунсяньыс 15 во. Воддза спортсменъясыс старт вылынӧсь нин, а ми пӧ бӧръяясыслы мавтам на лызьяссӧ. Ӧні веськыда верма шуны, мый клуб – тайӧ менам мӧд горт, тані уджалысьяс – семья. Кӧть овмӧдчылӧма Максаковкаӧ, кӧні том арлыд вылӧ видзӧдтӧг быд уджӧ кутчысьлӧма. Тамбовысь ыджыд мамлысь чужан керкасӧ сетісны детдомлы, олӧны бать-мамтӧм челядь. Чойясыс сійӧс новлӧдлӧны ки выланыс, зарни тупыльӧс моз лелькуйтӧны да радейтӧны. Но походӧ ветлӧмыс пыр кежлӧ кольӧ паметьӧ, ӧд во чӧж виччысян татшӧм петавлӧмсӧ. Мария Николаевна корис миянӧс тшай юны да номсасьыштны сӧмын на пӧжалӧм аладдяӧн. Сэні Маша курсъяссӧ помалӧма куим тӧлысьӧн да заводитӧма уджавны «Детский мирын». Тулыснас, кор веж турун петіс, пыр и заводиті номсӧдлыны найӧс коснас сорлалӧмӧн. Чужан Паль сиктса школаӧ котралігас на лыддьысьӧм пондаыс весиг синсӧ тшыкӧдлӧма. Сійӧс тӧдӧны и кыдзи бур пач тэчысьӧс, код йылысь юӧрыс паськалӧма ёна ылӧдз нин. Волонтёръяс пиысь ӧти ань висьталіс, ме пӧ ола дачаын да пыр кывза радиоприёмник. Ыджыд аттьӧ Кӧрткерӧс районса спорт шӧринлы фестивальсӧ котыртӧмысь да нуӧдӧмысь. Сэсся и челядь, и мам-бать, и СМИ-ын уджалысьяс пӧ вывті нин «суктӧны» лоӧмторсӧ. Сыктывдін районса Ыб сиктысь Юлия да Константин Шуктомовъясӧс тӧда важӧнкодь нин. Кутіс нин чайтсьыны, мый лунвылӧ ог шойччыны, а лёкыслы паныд водзсасьны мӧдӧдча. Кор ми ветлім сэтчӧ тэкӧд, менам и вын-эбӧсӧй содіс, и выль мӧвпъяс юрын чужисны. Ӧні сылӧн медыджыд тӧжд-могыс – видзны-ӧлӧдны йӧзсӧ туй выв ускӧттьӧ-неминучаысь. «ЛУКОЙЛ» компаниякӧд сёрнитчӧмӧн сэні дзоньталӧны школаын велӧдчысьяслы интернат. Новый Борса школаын велӧдчӧны тшӧтш Харъягаысь, Йӧрмидзысь да Медвежкаысь челядь. Сідз шусяна самоизоляция кадӧ котыртлім водзмӧстчысь йӧзкӧд онлайн-аддзысьлӧмъяс. Помкаыс сыын, мый Валерийлӧн керкаыс войдӧр вӧлӧма пыж вӧчалысь мастер Степанлӧн. Ӧні сиктад оз нин унаӧн мӧс-вӧвтӧ видзны – томъяс оз кӧсйыны, а олӧмаяслы сьӧкыд. Окота ветлыны «Луд» вылӧ, петкӧдлыны, кыдзи тайӧ гажсӧ ме аддза да сьӧлӧмӧн кыла. Унаӧн тӧдӧны, мый миян странаын эмӧсь лётчик-испытательяс да лётчик-космонавтъяс. Пажын бӧрын кӧкъямысыс мунісны водзӧ кусӧдчыны, а ми уджъёрткӧд кольччим таборын. Июнь 8-11 лунъясӧ Комиын муніс 112-служба шӧринъясын уджалысьяслӧн смотр-конкурс. Трубасӧ перйӧм бӧрын гӧгӧрыс колӧ топӧдны, медым торфа стӧканыс сорассис муыскӧд. Сэки нин ковмылӧ керавны и козсӧ, кодъяс быдмӧмаӧсь орччӧн да сайӧдӧны ӧта-мӧдсӧ. Лоас кӧ сідз, мый ог кут вермыны видзны нылӧс, интернатӧ сылӧн веськалӧмысь пола. 1962 воын куті дасьтыны челядьӧс ыджыд походӧ – Войвыв-Екатерининскӧй канал дорӧ. Медводдза тіньгансӧ вайӧмаӧсь Великӧй Новгородысь, кытчӧ ветлӧмаӧсь конкурс вылӧ. –Мукӧд висьӧмысь позьӧ бурдӧдны, а бешенствоысь – оз, – эскӧдіс Жанна Звигинцева. Вежын овлӧмаӧсь вӧр пӧрӧдысьяс, а 1978 воын сэні вӧлӧма нин овны туяна кык керка. Ачыс жӧ юыс чужӧ нюръясын, тшӧкыда вежлалӧ ва туйсӧ, зільӧ веськыдджыка визувтны. Мам шуліс, вынаӧсь да уджачӧсь пӧ томдырйиыд вӧлім, мусӧ и васӧ бергӧдны дасьӧсь. Галина Щукиналӧн кывъяс серти, ӧні выльысь шыӧдчӧмаӧсь республикаса юралысь дорӧ. Внукыс чеччыш-тіс пӧлать вылысь да котӧрӧн локтіс видзӧдлыны пӧльыслысь кыйдӧссӧ. Кык пӧвста кӧлысьсӧ котыртіс Вениамин Мисаилович Пальшин, Геля батьлӧн бур ёртыс. Пемӧссӧ домавны колана ногӧн оз кужны, а висьталӧны, мый понйыс сӧмын на пышйӧма! Ямозероӧ кежалӧмӧн 28 лун квайт морт байдаркаясӧн кывтім Мозын да Пижма юяс кузя. Интаын мынтысим транспортысь да, ыджыд машинаясӧн нуисны миянӧс Желаннӧй базаӧдз. Сійӧ жӧ воас «Белка» турклублӧн правленньӧӧн веськӧдлыны босьтчис Виктор Митюшев. Дас кӧкъямыс во Ыджыдвидзса ветеранъяслӧн сӧветӧн юрнуӧдӧ Юлия Михайловна Попова. Ёгсӧ зэв мича местаӧ вӧлі петкӧдӧны: ӧтилаӧ видзӧдлан – паськыд луд, мӧдлаӧ – яг. Видзӧдан петкӧдчӧмсӧ да мӧвпалан, мыйла нӧ водзджык эз чукӧртны ассьыныс котырсӧ. Машинасӧ ньӧбӧма нин, коли пӧ сӧмын велӧдчыны да босьтны руль сайын ветлан право. Талун абу ни ӧти специалист, коді вермас дасьтыны 2-4 классаяслы лыддьысян небӧг. Кольӧм воын йӧзӧдӧмыс – тайӧ выль пӧв лэдзӧм уджъяс, кодъяс петавлісны 2010 воын. Кутам-ӧ ог сӧмын аддзыны, но и кывны сӧстӧм сынӧдлысь, чӧскыд сёян-юанлысь кӧрсӧ? Збыльысь, юрган кывйыс комилы — гораа кылан, чуксасян, ышӧдан, ловъя да мича кыв. Гажсӧ котыртысьяс шыльӧдісны-мольӧдісны лызь туй да лӧсьӧдісны ворсан площадкаяс. Фруктытӧ «ловйӧн» аддзылім гежӧда, сӧмын воан-кисьман кадас, да весиг эгӧ быд во. –Сӧвтім абутӧм эмбурнымӧс кык чоботанӧ да и мӧдӧдчим мусюр йылас, – казьтылӧ ань. И сиктсалы, кыдз тыдовтчӧ, зэв жӧ нин окота аддзысьлыны радейтана артистъясыскӧд. Казьтывлiс и ассьыс медводдза рольяссӧ да кутшӧм сьӧлӧмкылӧмъяс накӧд йитчӧмаӧсь. Сійӧ англия кывйӧн лӧсьыда сёрнитны кӧсйӧма, и менам велӧданногӧй кажитчӧма сылы. —Верстьӧяс ас костаныс сёрнитӧны сӧмын комиӧн, — висьталіс Алексей Александрович. А пузчужӧм кагаа мамъясӧс корліс пыравны керкаӧ шойччыштны, вежны кӧтасьӧм рузум. Татшӧма, кыдзи радейтӧ тайӧ нывбабаыс коми сьыланкывъяссӧ, оз став комиыс радейт. А «Коми му» лыддьысьяслӧн эм позянлун кывзыны тайӧ мича сьыланкывсӧ куар-код пыр. Эз кокни вӧв 2020-ӧдыс миян республикалы, кыдзи и Россияса став мукӧд регионыслы. Сылӧн кывъяс серти, нывка сьӧлӧмсяньыс серпасасьӧ, лепитчӧ, вӧчӧ мукӧд кипом удж. Ыджыд аттьӧ висьталам Полиналы да Артемийлы миян ныв-пилы выльвося гаж нуӧдӧмысь! Коронавируса вуджан висьӧм понда тавося чукӧртчылӧмыс ёна торъяліс мукӧд восяысь. Полиналӧн йӧктан котырыс ас кадӧ лоӧма Артемийлӧн уджтасын медся тӧдчана юкӧннас. Тайӧ вель тӧдчана да ыджыд уджыс петавліс «Юрганлӧн» «Коми incognitо» передачаын. Ставсӧ чукӧртӧм-дасьтӧм бӧрын миян режиссёр Сергей Авдеевкӧд артмис ыджыд уджтас. —Сахаралы, Сармалы, Стежкалы да Снежкалы миян овмӧсын ставыс вӧлі тӧдтӧм да выль. Шӧринын зільысьяс дасьтысьӧны жӧ чолӧмавны-нимӧдны йӧзкӧд уджын водзмӧстчысьясӧс. «Коми йӧзӧдчан керкалӧн» «Лок татчӧ» проектлы панассӧ пуктӧма воысь унджык сайын. Олӧмыс быд ногыс бергӧдліс Светланаӧс – ыджыд шогсӧ и помтӧм радлунсӧ козьнавліс. Светланалӧн кагукъясыс сёрнитӧны, дерт, ёнджыкасӧ рочӧн, детсадйын – финн кывйӧн. Ансамбльын вӧлі 16 нывбаба, ставӧн уджвывса да Айму вӧсна Ыджыд тышса ветеранъяс. Вӧчанныд тӧдчана удж он сӧмын Коми Республикаын олысьяслы, но и мукӧд регионсалы. –«Коми му» газет ме лыддя уна-уна во нин, «Югыд туй» нимасӧ на тӧд вылын кутӧмӧн. Социальнӧй юкӧнын уджтасъяс бергӧдӧм могысь вичмӧдӧмаӧсь 2 миллион 261 сюрс шайт. Буретш татшӧм медводдза казьтылӧмыс сувтӧ син водзын ӧнія «Коми му» газет йылысь. Омӧля аддзысьяслӧн котырысь Коми регионса юкӧн вӧлі котыртӧма 1928 вося декабрын. Позьӧ шуны, кылі ассьым гӧлӧсӧс сэтшӧмӧн, кутшӧмӧн кӧсйи кывны, — висьталіс Юрий. Ме ӧні ог на думайт шылад-сьыланкыв лӧсьӧдӧмысь сьӧм босьтӧм йылысь, — шуис сійӧ. –Алька, эн зыргы, тэнад мамыд менам нывъёрт вӧлі, и ме тэнӧ сы кузя инӧ ог шыбит. Зэв сьӧкыд олӧмным вӧлі: гид тыр пемӧс, сӧмын мӧскыс куим вӧлі – ставыс ме вылын. Шуи Эдиклы, мед шыдсӧ тасьтіӧ тэчас, а сэсся рочӧн юалі тшинаыслысь, кытысь сійӧ. А ми водзті тулыснас ставсӧ вӧлі лӧсьӧдам дзим-дзурк: трактор, гӧр, кӧдзан, пиня. Шань детинкаӧн быдмӧма, бать-мамыслы отсасьӧма, лыддьысьны и велӧдчыны радейтӧма. Дас кӧкъямыс арӧс на абу вӧлӧма, кор медасьӧма Ухтаса стройуправлениеӧ рабочӧйӧн. Налы позьӧ ӧтувтчыны да корлыны маркируйтчан аппаратъяссӧ лӧсьӧдысь специалистӧс. –А ӧти олысь звӧнитчӧма сиктса администрацияӧ да норасьӧма, мый гаражас ва воӧма. И татшӧм серпасыс, видзӧдлыны кӧ, абу сӧмын Комиын, но и быдлаын страна пасьтала. – майшасьӧ Сыктывкарысь челядьлӧн музыкальнӧй школаӧн веськӧдлысь Ольга Вяхирева. Водзынсӧ шулісны, мый бӧрйысьны кутам, кыдзи и пыр бӧръя кадас, сентябрь 13 лунӧ. Колӧ пасйыны, вӧр-ва видзан министерствоын ошъяс йылысь быд юӧр кутӧны тӧд вылын. Роман Полшведкинлӧн кывъяс серти, миян республикаын 2020 воын позяс кыйны 384 ош. Колӧ пасйыны, вӧр-ва видзан министерствоын ошъяс йылысь быд юӧр кутӧны тӧд вылын. Роман Полшведкинлӧн кывъяс серти, миян республикаын 2020 воын позяс кыйны 384 ош. Сылӧн кывъяс серти, мортыд пӧ вермӧ, кор ӧтка, ворсны пасьянсысь либӧ картіасьны. Но талунъя ипотека некыдз оз ыззьӧд найӧс мӧвпыштны мӧдӧд да коймӧд кагук йылысь. 1980 вояс помад, кор сиктъясӧ воис телевидение, зэв на и коліс татшӧм уджалысьыд. Но и кор киссян тӧлысьыд ылӧга вӧлӧма – путёвкаысь корисны некымын дас сюрс шайт. Тадзи жӧ уджалӧны вӧр промышленносьтса тайӧ комплексас уджавны медасьӧм котыръяс. Тайӧ юӧрсӧ вӧлі йӧзӧдӧма Комиын корсьысян отрядъяслӧн «ВКонтактеын» лист бокъясын. Быд сикт-грезд-посёлок-карӧ кӧ кӧть муртса кежлӧ пыравны, олӧмыд бара-й тырмас оз? Ухтаӧдзыд эськӧ абу ёна ылын, сӧмын 180 километр и эм, кык часӧн и позьӧ шутёвтны. Асьныд аддзылінныд, кутшӧм сійӧ мича да кутшӧма ми кӧсъям, мед тані олӧмыс эз кус! Пызан сайын лючки пукалӧм могысь челядьлы и верстьӧлы колӧ кутны тӧд вылын со мый. Ӧтар юкӧныс тӧдмӧдіс Анастасия Костюченколӧн мичмӧдчантор да шкатулка вӧчан сямӧн. Ме ӧд дас кык челядя семьяын вӧлі медыджыд да пыр нокси-дӧзьӧриті посни чой-вокӧс. Найӧ неуна гӧгӧрвоасны батьӧлысь сёрнисӧ да отсаласны могмӧдны военнӧй заданньӧсӧ. Мир пасьтала татшӧм часьтыс вӧлӧма сӧмын кык: США-ын да Англия- Франциялӧн ӧтувъя. Июль 15 лунӧ Комиын котыртлісны видз-му овмӧсын зільысь специалистъяслы ордйысьӧм. Иван Васильевич да Юлия Михайловна быдтӧмаӧсь удж радейтысь кык нылӧс да ӧти пиӧс. Чайта, Якутияысь гӧсьтъяскӧд миян татшӧм шоныд аддзысьлӧм-сёрниыс и водзӧ на лоас. Найӧ зумыда сулалӧмаӧсь вӧрӧглы паныд, медым видзны Чужан мусӧ да матыстны Победа. Миян уна скӧт, а сідзкӧ, эм асланым йӧв, вӧчам сыысь рысь, нӧк, вый, сливки да яй. Пушкинса изэрд вылӧ кывбур лыддьыны петалісны и Россияса регионъясысь воӧм войтыр. Та понда ӧтлаын гижам сійӧс, медводз рочӧн кутшӧмкӧ сёрникузяяс, а сэсся комиӧдам. Тайӧ висьталӧ сы йылысь, мый яръюгыд, вына спектакльясын мед-тӧдчанаыс абу кывйыс. Кутам лача, татшӧм уджыс мунас водзӧ да йитас ас костас нӧшта на унджык кар-район. Дерт, миян регионын олысьяс ыджыд лача кутӧны «Сӧстӧм ва» федеральнӧй уджтас вылӧ. Кӧкъямыс классӧ Иван помаліс Заречьеын, а шӧр образованиесӧ босьтіс Куратовын нин. Кутіс дӧзьӧритны фермаын лысьтысян оборудование, йӧв провод да кӧдзӧдан установка. А кыдзи паспорттӧ вежан, гортсьыд кӧ ныр-вом вевттьытӧг ывлаӧ петнысӧ весиг полан? И та понда ас гӧгӧрыс ӧтувтӧма коми гижысьясӧс, абу эновтчӧма коми литературасьыс. Гижысьлы быть колӧма кутны тӧд вылас сійӧ кадся идеологиясӧ, партиялысь туйвизьсӧ. Гранта уджтаскӧд йитӧдын гижам Удмуртияса Сарапул карын коми рытпук нуӧдӧм йылысь. Пусӧ видзлӧмаӧсь-кӧтӧдлӧмаӧсь медводз ваын, мед ёнджыка на чорзяс да лоас из кодь. Весиг шогсьыны куті, мый вужвойтыр паськӧма ненечьясӧс ог и вермы фотографируйтны. А сэсся ковмис вой джынсӧ воӧдчыны снегоходӧн Харпӧдз, а сэсянь нин – аэропортӧдз. – Специалистъясӧс дасьтан школаын велӧдчӧмыс сетӧ позянлун уджавны вӧр комбинатын. Челядь пӧвстысь кодкӧ серпасаліс сикт, кодкӧ вӧчис понсӧ, мед шарнира кокыс вӧрис. — Ӧкмысӧд класса дорӧ Надежда Степановна вайӧдіс ӧдзӧс дорӧдзыс да юаліс, пола ог. Позьӧ шуны, сійӧ миян вирын нин, – висьталісны Дмитрий Безумов да Сергей Кислицын. Бур видзьясыс вӧлӧмаӧсь колхозлӧн, а йӧзыс кытысь вермӧмаӧсь, сэтысь и ытшкӧмаӧсь. Ӧд шӧр геройнас вӧлӧма 31-ӧд номера школаын 5 «б» классын велӧдчысь Денис Шаманов. – Мӧдысь верӧс сайӧ петавлі да, сылысь кӧ тшӧтш внук-внучкасӧ артыштны – вель уна. Но розьыс кӧ ыджыд, да и пельӧссьыс орӧма-вошӧма уна, татшӧмсӧ бурджык нуны банкӧ. Вайинныд кӧ вежны ёна сотчӧм сьӧм, сьӧрсьыныд колӧ босьтны и пӧжар йылысь справка. Кыкнан баныс кӧ шыльыд либӧ ортсы кытшыс торъялӧма сьӧвмӧссьыс, татшӧмсӧ оз вежны. Керкаяс костын талун сувтӧдалӧны шлагбаум, гараж, лэптӧны пывсян да мукӧд стрӧйба. Кӧні сӧмын эг петкӧдчывлӧй, мукӧдлаас, важ клубӧ воам да, весиг асмогасяніныс абу. Выставка бӧрас вайи сідз шусяна пробникъяссӧ да тшӧкті ветспециалистъяслы видлыны. А гоз-мӧд час мысти нывъяс звӧнитісны: кык часӧн пӧ дзонь стадалысь вирсӧ босьтім! Удж вылысь артмис вӧзйысьны, сэсся и шыӧдчӧм гижи, медым туйысь рӧскодсӧ бергӧдны. Сюри гежӧд быдмӧгъяс йылысь брошюра, лыдди, сэн и вузалысьясыслӧн адресъяс вӧліны. Ме гӧгӧрвоа, мый сэки вӧлі, кыдз шуласны, юношескӧй максимализм – лоны нималанаӧн. Дерт, посни «уджалысьяс» масӧ тшӧтш чукӧртӧны быдсикас дзоридз-турунысь, но кӧрыс! И со тайӧ здукас гӧгӧрвоан – мазі видзыськӧд колӧ матысяньджык тӧдмасьны-сёрнитны. Менам ичӧтдырӧй Одессаын колис, а сэні войнаӧдзыс на дзик ставӧн мазі видзлӧмаӧсь. И кытчӧ оз мунны вӧлӧм пиыскӧд, сьӧрсьыныс пыр босьтлӧмаӧсь фетрысь вӧчӧмторъяссӧ. Сылӧн висьталӧм серти, юркарын талун зільӧны 39 участкӧвӧй да налы нёль отсасьысь. Тайӧ кадколастнас сы мында интереснӧй йӧзкӧд, вылыс тшупӧда экспертъяскӧд тӧдмаси. Ӧд сійӧ мыйта вын пуктіс, медым Чечняын усьӧм салдатъясӧс вайисны дзебнысӧ гортас. – Лёк пыкӧс заводитчӧмсӧ зэв сьӧкыд казявны, мортыслы сійӧ нинӧмӧн оз дӧзмӧдчы да. Медуна ас овмӧс котыртӧмаӧсь Изьва, Сыктыв, Луздор, Емдін да Кӧрткерӧс районъясын. Мӧйму апрель 1 лунсянь ноябрь 30 лунӧдз кырымалӧма удж корсьӧм могысь соцконтракт. Пыран да дзик пыр гӧгӧрвоан — локтін республикалӧн медшӧр да медыджыд библиотекаӧ. Тайӧ лунӧ олӧма войтыр чолӧмалігас кодкӧ нюмъялӧма, а кодкӧ и нимкодьысла бӧрдӧма. И гажыс ылькйӧ, кор чужан лунас – кӧть ичӧтлы, кӧть верстьӧлы – сьылӧны «Каравай». –Ордйысян руыс миян эз вӧв, – тӧдчӧдіс Сыктывкарса канму университетысь студентка. Казьтыліс, кыдзи мамыс пуктӧма пызан вылас тасьті, а сэні сӧмын джынйыс — ид тусь. Сэсся корас кодӧскӧ дӧска дорӧ, мед петкӧдлас, кыдзи гижсьӧ сійӧ либӧ мӧд шыпасыс. Эмӧсь и енбиа войтыр, кодъяс вермасны на велӧдны окотитысьясӧс вӧчасьны ки помысь. Совсӧ донӧдӧны, медым сэтысь став ковтӧм сорасыс пакталас, а кольӧ сӧмын коланаыс. А мам-бать миян корӧм серти вайисны аканьяс, дӧраторъяс, сунис-ем, быдсяма кизьсӧ. И сэтшӧм, кӧні шоныд да лӧсьыд, ӧта-мӧдсӧ пыдди пуктӧны, уна кад ӧтлаын коллялӧны. Тайӧ налы ковмас водзӧ уджын, медым гӧгӧрвоны аутизма кагаӧс, туйдны сійӧс олӧмас. Усьӧм салдатъяслысь гӧрд дӧраӧн эжӧм ичӧтик гортъяссӧ медводз вайӧмаӧсь Москваӧдз. Мамыскӧд ӧтвылысь найӧ тшӧкыда лыддьылӧны пӧльыслысь письмӧяссӧ, казьтылӧны сійӧс. Ас вӧчӧм варенньӧӧ пӧжассӧ чунялігмоз да чӧскыд кӧра чай юигмоз и артмис сёрниным. Кор ветлӧмаӧсь ресторанӧ шойччыны – зонмыс абу лысьтӧма весиг корны сійӧс йӧктыны. Олӧма ныв-бабалӧн сьӧлӧмыс висьӧ водзӧ олӧм вӧсна да, таӧн петкӧдлӧ ставлы пример. Зэв тӧдчана таын опытыс, коді чӧжсьӧма «Аскиалунын» да культура керкаын уджалігас. Челядь-краеведъяскӧд да налӧн бать-мамкӧд пыр дасьтысям кутшӧмкӧ да конкурс кежлӧ. Надежда аслас быдтасъяскӧд ӧтарӧ вӧчасьӧны-вурсьӧны-кысьӧны да конкурсӧ пырӧдчӧны. 2018 восянь нин найӧс пуктӧ, арнас чукӧртӧ да вӧчӧ пызь киӧн бергӧдлан мельничаын. – Ӧткодялӧй: гырысь кар-сиктъясын татшӧм наградаыс вичмыліс сӧмын 18 гӧгӧр мортлы. Со неважӧн интернетын мыччысис юӧр, мый Важгортын кӧсйӧны лӧсьӧдны культура шӧрин. Стӧч вежон вочакывсӧ виччысим, дерт, и майшасим ёна, мый, мися, бара вочавидзасны. Августын нин вужвойтырлӧн шылада-драмаа театр восьтас ассьыс выль сезон — 30-ӧдӧс! А Яков пӧ сiдзжӧ потшӧс вомӧныс бӧр чеччыштiс да нывъясӧс сывйыштӧмӧн водзӧ мунiс. На водзын висьтасьӧмаӧсь Госдумаса депутатъяс Ольга Савастьянова да Ирина Чиркова. Сватъяс сёрнитчы-лӧмаӧсь паныдасьлыны тӧлысь мысти да сэки и кывзыны стӧч вочакыв. Рытнас жӧникыс волӧма гӧтырпу дорас да ныла-зонма сетлӧмаӧсь ӧта-мӧдыслы козинъяс. Матӧ кык во Пезмӧгса школаын нуӧді туристъяслысь да чужан му туялысьяслысь кружок. А вежӧртӧмӧн сійӧ быдмас, оз кӧ кутны бурас туйдны, – висьталіс Олеся Калимьянова. А «Шылада косьын» вермысьӧн лои уджвывса ветеранъяслӧн «Нам года – не беда» котыр. Ас кадӧ ставныс вӧліны районса да республикаса олимпиада-конкурсъясын вермысьясӧн. Помнита, первой классын урокъяс бӧрын мунлім колхозса муяс вылӧ чукӧртны нянь шеп. Математика велӧдысьӧс кытшалӧм челядь корисны петкӧдлыны нӧшта кутшӧмкӧ вына трюк. Изьваын кӧлысь ворсӧм бӧрын том гозъя рӧдвужыскӧд да гӧсьтъяскӧд мӧдісны Мошъюгаӧ. –Мукӧд кӧзяиныс ёна жалитӧ чеп йылын пукалысь понсӧ да та вӧсна и лэдзӧ вӧля вылӧ. А арнас бара на Адзорӧмын ордйысим, ӧкмыс команда пӧвстын медводдза места шедӧдім. Пыри филармониялӧн сайтӧ, бӧръя билетъясыс быттьӧ лэбзисны, сӧмын ӧти коли. Менам! Галина Петровналӧн чужан лунӧ на веськаліс и. А кыдз нӧ татшӧмтор йывсьыс вунӧдан? Унаӧн медводдзаысь вӧліны море дорад, и ставнымлӧн медся бур казьтылӧмъяс колисны! Докладъяс кывзӧм бӧрын уджалан котырӧ пырысьяс-лӧн вӧліны и юалӧмъяс, и вӧзйӧмъяс. Гашкӧ, ми тэкӧд некор ог аддзысьӧй, но тэ тӧд, мый тэнад эм бать – Павел Кырнышев. Дантон Клавдиевич вӧлі лабутнӧй да шань, тайӧн миянӧс дзик пыр и сибӧдіс ас дорас. А ме тіралі-дзӧри кулиса сайын ассьым сцена вылӧ бӧра-водза петалӧмӧс виччысигмоз. Школаса самодеятельносьтлысь кутшӧмсюрӧ петкӧдчӧм видзӧдысьыс чукӧрмывліс зал тыр. Сьыланкывсьыд тай он веж некутшӧм кыв, но водзӧ вылӧ Ен мед видзас вир киссьӧмысь! Но. Сійӧ миян полиглот… Велӧдӧ коми, и, дерт, быд выль кыв радпырысь пыртӧ сёрниӧ. Аслам оласногӧн, олӧм вылас кыпыд видзӧдласӧн, бурас эскӧмӧн отсала тшӧтш йӧзыслы. Таысь найӧ менӧ радейтӧны, пыдди пуктӧны, сьӧлӧмӧн тайӧс кыла, — висьталӧ Татьяна. Казялӧма, мый Воркута карса администрациялӧн на пиысь быдӧнкӧд ладмӧ ӧтувъя уджыс. –Роман Вениаминович, мый сианныд республикаын олысьяслы сё вося юбилей пасъян воӧ? А комиссия шы ни тӧв, сӧмын зэв сюся дзоргӧны вылад да пельсӧ чош- ӧдӧмӧн кывзӧны. Куш нашатырнӧй спиртсӧ вата вылӧ кисьталӧмӧн некымын доз бырӧдім пальӧдчӧм могысь. Сэні и велалӧма кысьыны-вурсьыны, а ӧні сійӧ пырӧ Коми Республикаса мастер котырӧ. Куим во тӧдӧмлун босьтігӧн быд чирыштӧмысь чинтӧны 20, а ошкӧмысь содтӧны 10 балл. Снимокъясыс йӧзкост творчество сӧвмӧдан да тӧдӧмлун кыпӧдан республикаса шӧринысь. –«Коми му» газетын зільысьяс вӧчӧны йӧзлы колана да тӧдчана удж, – висьталӧ Игорь. Зырйӧн жугӧдӧм кырсь улас тыдалісны изьватас вужвойтыр аньяслӧн паськӧм лестукъяс. Чернила доз улӧ партаын вӧлі неыджыд нёптов, коді видзис стеклӧ дозмуксӧ пӧрӧмысь. Колӧ пасйыны, мый Лиза университетас велӧдчигас коми кывтӧ некор жӧ абу вунӧдлӧма. Тӧдмасьӧмаӧсь Светлана да Марат 1998 воын гожӧмнас, кор ань гӧститӧма вокыс ордын. Мусир перйысьяслӧн тӧжд улынӧсь жӧ ветеранъяс, вермытӧм йӧз да детдомысь зонпосни. Вайӧ и ми пуктам ассьыным пай, ловзьӧдам чужан муын вичко, ӧд морт лолыд кувлытӧм. Маргарита Ивановналысь йӧвсӧ да сыысь вӧчӧм вӧлӧгасӧ зэв бура босьталӧны сиктсаяс. Сиа Светланалы да сылӧн семьялы керка тыр шуд да уна радлун, крепыд дзоньвидзалун. Алёна Хозяинова, Изьва районса содтӧд тӧдӧмлун сетан шӧринӧн веськӧдлысьӧс вежысь: Ӧти киӧн ысталі Сыктывкарӧ резюме, а мӧд киӧн корси «гуглысь» Якутскӧ мунан туйсӧ. Кольӧм вежонӧ Владимир Уйба воліс омӧля аддзысьяслӧн котырысь Коми регионса юкӧнӧ. Со сёрферъяс зільӧны кыйӧдны ассьыныс гысӧ, но океаныд ньылыштӧ найӧс юр вывтіныс. Бур пӧ, мый кызвыныс том семьяяс да, кодкӧ кӧ висьмӧ, асьныс больничаӧдз воӧдчӧны. Комиын туроператорыс котыртӧ сӧмын пытшкӧсса туризм, шуам, Маньпупунёрӧ экскурсия. Мукӧд воын дорысь Сыктывкарын театръяс тӧлысьӧн-мӧдӧн водз восьтісны выль сезонсӧ. Ӧткымын бӧрйысян кытшын ковмас донъявны куим-нёль кандидатпуӧс, а кӧнкӧ и сизимӧс! Гора гӧлӧса, нюмбана, тэрыб восьласа – татшӧмыд быдӧнӧс вермас ышӧдны да ыззьӧдны. Ань пырӧдчӧ федеральнӧй да регионса тшупӧдын йӧзӧдӧм конкурсъясӧ, шедӧдӧ грантъяс. Эска, ми и водзӧ кутам ӧтув зільны республикаса войтырлысь олӧмсӧ бурмӧдӧм могысь. –Весиг мӧвпыштнысӧ эг куж, мый татшӧм шуд усьӧ меным, – висьталӧ Ольга Викторовна. Но медтӧдчанаыс: медаль – тайӧ велӧдчысьлӧн ыджыд вермӧм, – пасйис Евгения Жижева. Код тӧдас, гашкӧ, бара ставсӧ вунӧдасны, кӧдзаласны, — висьталӧ Светлана Гениевна. Либӧ ӧтарыс ачыс мыйыськӧ кулӧма, а сылысь шойсӧ нин вильӧдӧма ас рӧдысь жӧ пемӧс. Кыдзи сійӧс сваритны, «велӧдӧма» ӧтуввез, ӧд таӧдз мужичӧй кӧртысь абу вӧчасьлӧма. –Кодлы карын керкасӧ лэптанныд, кӧзяеваыс корӧны жӧ, мед налы мыйкӧ кӧртысь вӧчан? –Бать-мам туйдлісны миянӧс олӧмын ставсӧ аслыным шедӧдны, ышӧдісны лоны бур йӧзӧн. А кыдзи талун наян «бендеръяс» бӧбйӧдлӧны миянӧс да кутшӧм ногӧн наысь видзчысьны? Сылы «козьналӧмаӧсь» 90 сюрс шайта кредит да мӧдӧмаӧсь босьтавны сы весьтӧ сьӧмсӧ. Та вӧсна став пӧсылкасӧ колӧ корны сӧмын пошта пыр да вештысьны восьтӧм бӧрас нин. Пыр жӧ став колана номерсӧ юӧртӧ машинасӧ «ньӧбысьыдлы», коді та бӧрын пыр и вошӧ. Ылӧдчысьяс бура гӧгӧрвоӧны, мый унджык йӧзыс оз ӧткажитчыны «кокньыд» нажӧткасьыд. Тайӧ сетӧ позянлун сылы мыйкӧ бурмӧдны-вежны аслас олӧмын, корсьны содтӧд нажӧтка. Зимстанысь асшӧр уджалысь А.А.Хабузов аслас пилорамаӧ босьтіс содтӧд оборудование. Кӧзяин менӧ вӧрад ветлігӧн век няньӧн вердӧ, кор пуксьывлӧ шойччыштны-нуръясьыштны. А тадзсӧ бара на сюрліс грунтовкасьыд буссӧ кӧвтны, мед воӧдчыны Знаменка посёлокӧ. Вӧлӧмкӧ, сӧмын тані быдмысь войтыр вермӧны зэр-тӧлысь сайӧдчӧмӧн пыравны ӧтуввезйӧ. Быдтор йывсьыс сёрнитім Лӧкчим вожсакӧд, неыджыд гижӧдад ставсӧ он и вермы тӧрӧдны. Посёлокын эм тшӧтш лавка да фельдшерско-акушерскӧй пункт, сӧмын тай фельдшерыс абу. Война вылын ёна доймалӧм вӧсна батьӧ водз кувсис, колис мамӧс ӧтнассӧ уна челядьӧн. Печорасаысь ӧтдор ромни-маршсянь артмӧмаӧсь Куйбышевса да Войвыв Кавказса пӧрӧдаяс. 1960-ӧд воясын Чилимдін районын ыж видзан Батманов нима фермаыс вӧлӧма медся бурӧн. Чужлӧма Таисия Дмитриевна Маджаын, сэні пӧ миянлысь семьянымӧс Карлам рӧдӧн тӧдӧны. Войнаыс пӧ медводдза лунсяньыс менам вежӧрын, некор оз вун, шуӧ Татьяна Дмитриевна. –Война вывсьыс Маджаысь морт дас и бергӧдчис гортас, – казьтыліс Таисия Дмитриевна. – Коймӧд курсын велӧдчигӧн коркӧ локті чужан посёлокын музыка школаӧ практика вылӧ. Ичӧтдырйиыс Ольгалы турун пуктыны гежӧда вичмывлӧма, асьныс скӧт абу видзӧмаӧсь да. И ытшкынысӧ колӧ асъя лысва дырйи: сэки и туруныс сетчӧджык, и косаыд озджык ныжмы. Мед сійӧ оз сюр «антикристъяслы», Енлы эскысьяс гуалӧмаӧсь, но некод оз тӧд, кытчӧ. – Миян делегациялы мойвиис волыны сьӧлӧм вӧрзьӧдана да аслыспӧлӧс экскурсияяс вылӧ. Артистъяс тшӧкыда ветлывлӧны гастрольӧ, петкӧдчӧны Россияса каръясын и суйӧр сайын. 1999 вося март 9 лунӧ нин юргис коми кыв вылын «Изьватас олэм» авторскӧй программа. Ӧтияс волӧны вежоннас некымынысь, мукӧдыс – вонас нёльысь кӧ пыраласны, и тайӧ бур. Мӧд судтаын колана жыръяс кайи ӧтар содйӧдыс, а лэччынысӧ мӧдарӧдыс кивывджык вӧлі. Йӧзыс со тӧлысьясӧн веськавнысӧ оз вермыны, кӧть и регистратурасӧ штурмӧн босьтӧны. – И сэтшӧма сійӧ кажитчис гимназиясалы, мый мичмӧдӧ и концертасян залысь занавессӧ. Гимназистъяс гижӧны асланыс велӧдчӧм, олӧм йывсьыс, юксьӧны мӧвпъяснас, тӧждъяснас. Йи карын войнас нимкодясьӧмаӧсь вӧчӧм-сувтӧдӧм да уна биӧн ӧзъян йи скульптураясӧн. Найӧ аддзысьлӧны «Монди СЛПК»-ын зільысьяскӧд, вӧчӧны практика боксянь тӧдчана удж. Кӧсъя, мед челядь эз сӧмын менсьым гӧлӧсӧс, а тшӧтш и мукӧдыслысь сёрнисӧ кывзісны. –Меным ыджыд чойяс ӧнӧдз серамсорӧн казьтылӧны: мамӧ менӧ оз нин вӧлӧм кӧсйы вайны. Сійӧс босьтасны лавкаын, но кор гижӧда банкнотаыс веськалас банкӧ, сійӧс бырӧдасны. – Сійӧ кадыс, кор предпринимательясӧс дӧзмӧдлісны быдсикас прӧверканас, колис бӧрӧ. Ӧні Рытыввывлӧн санкцияяс понда Россияын ас вылӧ уджалысьяслы сьӧкыд нажӧвитчынысӧ. Абу ставыс лючки и кусӧдчан ва видзанінъясӧн, торйӧн нин сикт-грездын да посёлокын. Сійӧ ичӧтик, но зіль, ас пырыс нуӧдӧ-сӧстӧммӧдӧ васӧ, а асьсӧ сёйӧ быдсикас чериыс. — Заставаын куим пӧвар вӧлі: ӧти луннас пусьӧ, мӧд — войнас, а коймӧдыс служба нуӧ. Чернобыльӧ ветлӧм бӧрас кык во пинь ансьыс вир муніс, эз гӧрд, а кутшӧмкӧ алӧйгӧрд. Ичӧтдырйиыс сикт-грездса олӧмтӧ абу тӧдлӧма, но бать-мамыслы дачаын ёна отсасьлӧма. Ӧні мукӧд сикт-грездын олысьяс кокньыдджыка вермӧны веськавны районса поликлиникаӧ. Тшӧкыда ывла вылӧ веськалӧны кань-пон, и оз быдӧн миян пиысь уськӧдчы налы отсавны. Ныв босьтӧма пемӧссӧ, дӧзьӧритӧма сы бӧрся, а сэсся выль кӧзяеваӧс сылы аддзӧмаӧсь. Водзті кутшӧмсюрӧ мыжысь пукалӧмалы да мыжсӧ вештӧмалы позьӧ вӧлі босьтны лицензия. Медводз енэжыс югзьыштӧ кельыдгӧрдов рӧмӧн, ӧттшӧтш ыркыд сынӧдыс нӧшта кӧдзалыштӧ. Ӧні менам олӧмын спортыд эм жӧ, волейболася, журъяла велосипедӧн да котрала лызьӧн. –Ёртъяскӧд важӧн нин восьтылім «ВКонтактеын» лист бок, – водзӧ висьталіс Анастасия. Ӧд ме вура ог ковтӧмтор, а экология боксянь бур да челядьлысь ловру кыпӧдан чачаяс. Ворсігӧн кагукыс сӧвмӧ, велӧдчӧ тӧдмавны рӧмъяс, му-ваын олысь-лэбалысь-уялысьясӧс. Юркарса В.Т.Чисталёв нима культура колледжын велӧдчигас на сылысь босьтлі интервью. Сӧветскӧй Союз киссьӧм бӧрын олӧмыс ёна гудыртчыліс, мыйыс сӧмын эз вӧчсьы армияын. Ветлісны перымса комияс дорӧ, кытшовтісны Емдін, Сыктыв, Ухта, Сосногорск районъяс. Мортыс кӧ водз-выв вештысис сідз шусяна броньысь, сідзкӧ, сёрнитчӧмсӧ «кырымалӧма». Сы серти колӧ дасьтыны ӧкмыс видеоролик куим районын: Луздорын, Изьваын да Удораын. Но колӧ видзчысьны нывбабалӧн кага чужтанын пыкӧсысь да мортлӧн папиллома вирусысь. Таысь ӧтдор, небӧгаинын лыддьысьысьяс вермӧны бӧрйыны сьӧлӧм сертиныс газет-журнал. Миян диспетчеръяслӧн ӧтувъя служба отсӧгӧн позьӧ ӧдйӧджык шыӧдчыны быдсикас тэчасӧ. Мӧйму дас ӧти тӧлысьӧн камераяс отсӧгӧн казялӧмаӧсь 994 административнӧй мыж вӧчӧм. Ӧнісянь мӧвпалам мыйӧн шензьӧдны миянлысь видзӧдысьясӧс, кодъясӧс корны петкӧдчыны. (Со ӧд кутшӧм лӧсьыда историяын вӧвлӧмторсӧ позьӧ вӧчны регионлӧн аслыспӧлӧслунӧн). Артисткалӧн чужан лунлы сиӧм рыт дырйи видзӧдысь быттьӧ листаліс сылысь олӧм книга. Коймӧд нылӧс вайӧм бӧрын аньыд шуӧма, кытчӧдз пӧ пиук оз чуж, кута сетны выль олӧм. Водзӧ тӧдмаси тайӧ нырвизьын быдсяма гусяторнас, сӧвмӧді-ёнмӧді ачымӧс быд боксянь. Дыр кад чӧж некутшӧм юӧр эз вӧв, кӧні кувсис, а гашкӧ, ловъя на миян ыджыд батьным. 78 во мысти воис юӧр, мый аддзӧмаӧсь миянлысь ыджыд батьӧс Украинаысь поискӧвикъяс. Тренировка шӧрланьыс ми кыкысь-куимысь вартӧмӧн видлім гымӧдны боксёръяслысь груша. Марат Пурлушкин ачыс кыпӧдӧма керка, пытшкас ставсӧ ачыс жӧ котшкӧдӧма-мастеритӧма. –Гожӧмнас посёлокын унаӧн шыӧдчылісны, тэ пӧ кролик видзан да, ытшкы менсьым йӧрӧс. Карын петкӧдлыны сійӧс вайліс небӧг видзанінӧн веськӧдлысь Елена Михайловна Тырина. И, тыдалӧ, эз весьшӧрӧ тадзи вӧчны, ӧд ёртъясыс тшӧкыда корлывлісны сійӧс сьывнысӧ. Орччӧн олысьясыслы любӧ, мый керка-йӧрас быдлаын пӧрадок, ставсӧ тэчӧма ас местаас. –Ме серти, мортыдлы абу гажтӧм, эм кӧ сылӧн радейтана удж да орччӧнӧсь матыссаясыс. Ӧд гозъя быдтӧны квайт челядьӧс, олӧны ас керка-йӧрын да видзӧны гортса пемӧсъясӧс. Дзик на неважӧн налысь семьясӧ россияса тшупӧда конкурсын пасйисны медбуръяс лыдын. Бать-мам сьӧлӧмсяньыс радейтӧны ассьыныс челядьсӧ, быд водзмӧстчӧмын отсалӧны налы. Меным да «Мурзилка» журналын став зільысьыслы нимкодь чолӧмавны тэнӧ 35 во тырӧмӧн! Коми муын олысьяс асланыс быдлунъя олӧмӧ важысянь нин пыртлӧмаӧсь «пистиасьны» кыв. Депутатъяс вӧзйӧмаӧсь, сикт-грездын стӧча индыны, кытчӧ гортса пемӧслы туйыс пӧдса. Та дырйи мед сылӧн аслас, гӧтыр-верӧсыслӧн, челядьыслӧн эз вӧв некутшӧм мӧд оланін. –Миянлы, зонпоснилы, эз позь пырӧдчыны тайӧ чукӧртчӧмъясас да, кыйӧдчим пӧлатьсянь. Бӧрыннас ӧтар джынъяс олӧмаӧсь Федосья Андреевна да купеч Иван Иванович Логиновъяс. Гашкӧ, урчитӧм кадӧ радио пыр оз удитны кывзыны, а ӧтуввезйын радпырысь тӧдмасьӧны. Ямалса ылі районъяс кӧсъя кытшовтны, гашкӧ, сэні тшӧтш коми кывйысь урокъяс нуӧдны. Да, некымын сюрс мортӧс могмӧдӧны уджӧн, озырмӧдӧны республикаса бюджетнымӧс вотӧн. Тайӧ кадколастнас ныв-лӧн рӧдвужыс зільӧмаӧсь унджык тӧдмавны жӧниклӧн рӧд йывсьыс. Кӧлысь лунас асывнас жӧникыс мичмӧдӧм мегыра вӧла доддьӧн мӧдӧдчывлӧма гӧтырпуысла. Том зон пидзӧсчанясьлӧма кӧр воль вылӧ, а бать-мамыс ӧбразӧн бласлӧвитӧмаӧсь сійӧс. Эм позянлун вежны технологиясӧ, но бара жӧ Комиын комбинатыслы оз тырмы куш пипуыд. Шуам, кор кысьыны заводитіс, оз вӧлі артмы да шогалыштіс, но пыр водзӧ нускис-кыис. Настялысь вермӧмъяссӧ снимайта, мед аутизма челядьӧс быдтысь бать-мамлы петкӧдлыны. Аутизмыс уна сикас овлӧ, та вӧсна и велӧданногыс торъялӧ, – висьталӧ Артём Ермолин. Туристъяс пасйӧмаӧсь, вӧр керкаяс дорын пӧ гӧгӧр сӧстӧм, некыті нинӧм абу игналӧма. Сьӧлӧмсянь уджсьыс бать-мамӧс пасйывлісны Почёт грамотаясӧн, аттьӧалана гижӧдъясӧн. Мӧд лунас ми тшӧтш кӧсйим мӧдӧдчыны кордонӧдзыс, но асьныс нин отсӧгӧн воча воисны. Сійӧ юрнуӧдӧ «Ыджыдвидзса аньяс» котырӧн, кӧні вӧчалӧны праздникъяс кежлӧ козинъяс. – Мӧвпалам гожӧмнас сувтӧдны сэтчӧ ыджыд качай, паськыд пуклӧсас мед унаӧн тӧрисны. Full HD качествоа «Юргансӧ» «IP» да «кабель» пыр Комиын ӧні видзӧдӧ куим сюрс морт. —Телеканалыс Коми му пасьталаын юргӧ, та вӧсна и воис мӧвп нимтыны сiйӧс «Юрганӧн». Сійӧ, тыдалӧ, поліс тэнӧ дойдны, – шуис Валя да топӧдіс верӧсыслысь юрсӧ ас бердас. Вит во нин уджтасыс ӧтувтӧ найӧс, кодъяс зільӧны видзны UNESCO-лысь тайӧ озырлунсӧ. Мӧд велӧдысьыс эзджык вӧв татшӧм сибыд миян дорӧ, и менам пытшкын быттьӧ мыйкӧ ори. Уна выльтор аслым восьта, тӧдмася унджык йӧзкӧд – ставыс тайӧ ӧні меным зэв колана. Экскурсия бӧрын Инесса Николаевна чолӧмаліс внештатникъясӧс да аттьӧаліс локтӧмысь: «Коми йӧзӧдчан керкаӧн» веськӧдлысьӧс вежысь да «Коми му» газетса главнӧй редактор. Казьтыштам, сиктса Кулибин йылысь «Коми му» газетын паськыда гижлім тавося январын. Капитанъяс «из-шыран-кабала» ворсӧмӧн индісны, коді первойӧн петкӧдчас сцена вылын. Тайӧ тшупӧдыс лои медся кузь – донъялысьяс некымынысь корисны висьтавны содтӧд теш. Постановка бӧрас матыстчис ӧти видзӧдысь да шуис: «Тэныд кад нин торйӧн петкӧдчыны. Коми Республикаса вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрын литература юкӧнӧн веськӧдлысь. Кытчӧкӧ мунӧм водзвылын колӧ тшӧкыдджыка пыравны ӧтуввезйӧ донъяс видзӧдлӧм могысь. Шойччан лунъясӧ школа дорын чукӧртчывлім ворсны пограничникъясысь либӧ шпионъясысь. А сэсся кор татысь газонокосилкаӧн турунсӧ ытшкӧны – турун пуктан кад дум вылӧ воӧ. А такӧд тшӧтш лои позянлун содтӧд нёль лист бокысь лыддьыны уна сикас гижӧд-статья. «Коми йӧзӧдчан керкаын» уджалысьяслысь ныв-пинысӧ быд во зілям чолӧмавны Выль воӧн. Сыктывкарсянь КВН-ын петкӧдчисны ставлы тӧдса «КилоМэтръяс» да «Эжва йывса бабаяс». –Коми кыв видзан-доръян нырвизьын серпасыс шог, – водзӧ сёрнитіс Алексей Рассыхаев. Вичкоас служитӧма манашка, сылысь юасьӧм бӧрын сӧмын челядь пырлӧмаӧсь вичко йӧрас. Том йӧз гӧтрасьӧны, мичасьыс-мича керкаяс стрӧитӧны, муса да авъя челядьӧс чужтӧны. –Ми унаысь нин кывлім, кутшӧм озыр изьватаслӧн культураыс, мичасьыс-мича паськӧмыс. Сёрни помлань нин юалі, кутас-ӧ Москваысь журналистъяслӧн бырны гажыс Войвыв муысь. Тайӧ жӧ кадӧ миян морскӧй пехоталӧн 12-ӧд бригада наступайтӧма Пикшуев нӧрыс дорын. Май 7-8 лун кежлӧ, кор воӧма отсӧгыс, 12-ӧд бригадаысь джын боечыс пӧгибнитӧма нин. Россияса быд пельӧсысь, медсясӧ Кировысь, Улыс Новгородысь, весиг Москваысь волӧны! Окота тӧдны, кыдзи коми войтыр олӧны, мый выльыс да интереснӧйыс Коми Республикаын. Юаси матыссаяслысь, звӧниті ёртъяслы, мися, мый шуанныд ме кӧ Печораӧ уджавны муна. –Локтан да 2022-2023 воясса бюджет дасьтігӧн гӧгӧрвои, мый сьӧмӧн лоас зэв дзескыд. Сэтысь аддзам, мый найӧ кывкутанаӧсь, сюсьӧсь, уджачӧсь, збойӧсь да ӧтпырйӧ рамӧсь. Эз став юалӧмыс веськав тавося конкурсӧ, тӧдӧмысь, найӧ юргасны локтан ворсӧмъясын. «Олӧмысь лист бокъяс» книгаын В.Е.Напалков пасйӧ нӧшта ӧти мытшӧд — коми кыв кусӧм. Огӧ-ӧ тшӧкыда олӧманым ми шулӧй, мый водзӧ ог вермӧй, кор финишӧдзыс сӧмын 50 метр? Мича шондіа лун, Камчаткаса вӧр-ва, паруса яхта, чӧскыд сёян да ёртъясыд орччӧнӧсь. Посёлокас поселенечьяс оліны, быдпӧлӧсыс вӧліны, ме накӧд весиг кыв эг панлы некор. Мамӧ бать вылӧ кутіс видчыны: «Вот йӧй мужикыд, миянӧс ставнымӧс кӧ татчӧ начкин?». Миллион джын мортӧс пасъясны Тыва Республикаын, Томск обласьтын, Ямал-Ненеч кытшын. Йӧзӧс гижалӧм-арталӧм кежлӧ дасьтысьӧм йылысь юӧрӧн позьӧ тӧдмасьны Bl-платформаын. 70 прӧчент татшӧм кӧмкотсӧ вузалӧны базар вылын да весиг гырысь вузасян шӧринъясын. Сёрнитны кӧ куритчан йылысь, 7,7-15,6 прӧчентас, вермас лоны, косьтӧм кор гартлӧны. Юркарса мужичӧйлысь дзик жӧ тадзи вермӧмаӧсь сӧпнитны карта вывсьыс 500 сюрс гӧгӧр. Сэні сійӧс видзасны уна вылӧ во либӧ сэтчӧдз, кытчӧдз аньыс оз пырӧдчы наследствоӧ. Вужвойтырлӧн шылада-драмаа театр август помас нин чукӧстіс миянӧс концерт видзӧдны. И меным нимкодь, мый пиӧй, Захар Некрасов, кутіс велӧдчыны гимназияса театр юкӧнын. А уна кӧ, татшӧмас восьтасны некымын ӧдзӧс, медым велӧдчысьяс эз сёрмыны урок вылӧ. Шуам, первой, коймӧд, витӧд да сизимӧд классаяс пуксясны парта сайӧ кӧкъямыс часын. –Менам уна кывбур, но торъя небӧг чукӧрӧн эз на петны, кыдзи, шуам, ӧні висьтъясӧй. Тані жӧ нӧшта мӧд видео, машинасянь снимайтӧмаӧсь, кыдзи ош вуджӧ сиктса туй вомӧн. Тані жӧ нӧшта мӧд видео, машинасянь снимайтӧмаӧсь, кыдзи ош вуджӧ сиктса туй вомӧн. Вӧлӧма «Изваильскӧй» совхоз да «Мемориаллысь» Ухта-Печораса юкӧн котыртысьяс лыдын. Лымйыскӧд тшӧтш сылӧ войыс. Лолав, быд лов, ловзьӧдчы, курав шонді да вӧр-ва вынсӧ! –Шыӧдчӧм серти кӧ меным шуӧмаӧсь мынтыны тайӧ сьӧмсӧ, кыдзи ме верма сійӧс босьтны? А миянлы пӧ сэсся тані «чунясь» да врачьяслы вичмӧд тіянӧс бурдӧдӧмысь содтӧд сьӧм. Аддзылӧма, кы-дзи менӧ вокъяс ванна ворйӧ пуксьӧдӧмӧн «Буранӧн» кыскисны вуграсьны. Майын экспертъяс отсаласны лӧсьӧдны проектъяс, кодъяс пиысь бӧръясны куим медбурсӧ. Кыркӧтш горувті куснялӧмӧн шлывгӧ Эжва ю, а вылісяньыс грездсӧ дзигӧдӧма пожӧма яг. Мукӧдыс ылӧдчысьяслы ставсӧ ыстӧмаӧсь 674 сюрс шайт, кодкӧ вит, а кодкӧ и 229 сюрс. Мӧд асывнас мӧдӧдчим паромӧн Печора мӧдар берегас, кӧні Ылыдздін ӧтлаасьӧ Печоракӧд. Эг кӧ машинааӧсь вӧлӧй, водзӧ, гашкӧ, тшӧтш ковмис пристаньсяньыд мунны ва туйӧд да. Ланьтлытӧм зэр улын лунтыр ми кытшлалім эндӧм военнӧй аэродром да киссьӧм казармаяс. Кӧть улича нимъясыс гажаӧсь да кыпыдӧсь, кызвын керкаыс Важ Берёзовкаын киссянвыйын. Став тайӧ висьӧмсӧ позьӧ надзмӧдны, но весиг операцияӧн дзикӧдз мынтӧдчыны оз артмы. Ланьтлытӧм зэр улын лунтыр ми кытшлалім эндӧм военнӧй аэродром да киссьӧм казармаяс. Сэки кӧзяиныс вӧлисти нюмдас да индас нянь вылӧ: вӧлӧмкӧ, керкаас олысьясыс вепсъяс. 1970-1980 воясын Печораса ыжъяссӧ видзлӧмаӧсь на Чилимдінса да Мокчойса совхозъясын. Фронт вылӧ мунысьясӧс вой кежлас гортаныс эз лэдзны, кольӧдісны виччысьны асылӧдзыс. Ланьтлытӧм зэр улын лунтыр ми кытшлалім эндӧм военнӧй аэродром да киссьӧм казармаяс. Мыйысь сійӧс помтӧг радейтӧны йӧзыс, весиг со Россияса аслыспӧлӧс пас-символӧн лоис? Этношӧринын том йӧзӧс кысьыны-вурсьыны-печкыны велӧдӧ зарни киа ань Надежда Климова. Батьыс вӧлӧма войнаса инвалидӧн, Ленинград обласьтын тыш-косьын воштылӧма кок пӧвсӧ. Тайӧ луныслы кывкӧртӧдсӧ вӧчис Шорскысь «От Эне» этнофольклор ансамбльлӧн петкӧдчӧм. Конкурссӧ йӧзӧдӧмаӧсь июнь 10 лунӧ, тӧлысь помас нин лоӧ ясыд, кодлы вичмас отсӧгыс. Талун кежлӧ висьӧмсӧ венӧмаӧсь, анализъяс петкӧдлӧмаӧсь, мый сюрукъяс дзоньвидзаӧсь. Татшӧм чибльӧгсӧ ӧшӧдлӧны ув вылӧ, медым сыӧн вермисны вӧдитчыны вотчысь-вӧралысьяс. На лыдын и Салехардысь Ирина Терентьева, Мужи сиктса ныв-зонмӧс коми кывйӧ велӧдысь. Ме чайта, ныв-зонмӧс кӧ ышӧдан, асьныс кутасны водзмӧстчыны, – шуӧ Ирина Терентьева. «Ӧмидз» арт-студияӧн веськӧдлысь Светлана Кочанова юксис серпасасьӧмын гусяторъясӧн. Удораса землячестволӧн удж йылысь сёрнитіс котырнас веськӧдлысь Светлана Говорухина. Корис эськӧ миянӧс, нывсӧ да зятьсӧ, отсавны, но миян асланым могыс юр выв тыр вӧлі. Татшӧм шойччӧмсьыс позьӧ косӧдны сьӧм, лагерсӧ кӧ пасйӧма сэтчӧс обласьтса реестрын. Та понда и кыскӧны ас дорас оз сӧмын миян республикаысь, но и ылі муысь туристъясӧс. Вежа Параскеваӧс, нывбабаяслы отсӧг сетысьӧс, нимӧдан традицияыс ёна нималӧ Удораын. А сэсся коронаӧн висьысьяслы мӧдлаын шӧрин восьтісны да, шуи ветлыны терапевт дорад. Таысь кындзи быд вежон песӧ асьсӧ тренажёра залын да бассейнын, журъялӧ велосипедӧн. Сылысь енбисӧ казялӧма сиктса клубӧн веськӧдлысь да вӧзйӧма петкӧдчыны концертъясын. Али ӧта-мӧдтӧ сэтшӧм бура гӧгӧрвоанныд, мый ставыс шыльыд-мольыд удж вылын и гортын? – Семьянымӧс удж вылын ог казьтылӧй, некор миянлы, – вочавидзис Татьяна Геннадьевна. Друг кыпӧдчис ён тӧв, да ковмис пыклыны оланінсӧ дадьясӧн, бедьясӧн, медым эз лэбӧд. Юрад сӧмын бергалӧ: кутшӧм тӧжд-могӧн ми тырим карын олігӧн, майшасям нинӧм абусьыс. Районса велӧдан юкӧнсянь вӧзйисны, он кӧ пӧ таво пырӧдчы, кӧть нин видзӧднысӧ ветлы. Велӧдысь шуӧ, нелямын минутнад пӧ он ставсӧ удит, а ныв-зонлы окота водзӧ тӧдмасьны. Сыктывдін районын коми кыв велӧдӧмӧ нырччӧмысь ныв-зонлы быд во сетӧны торъя премия. Недыр мысти батьсянь воӧма письмӧ, гижӧма, мый сьӧкыда ранитчӧма да мам дорӧ оз лок. Мукӧдыслӧн тӧвнас лым пиын келалӧны, а менам гожӧмнас кильчӧ вылӧдз сӧмын петавлӧны. Велӧдысьяс вӧліны зэв бурӧсь, сетісны зумыд тӧдӧмлун, та вӧсна велӧдчим окотапырысь. Но овлӧ ӧд и мӧдарӧ, кык творческӧй морт оз ладмыны, ті вокыслӧн лолыс мӧд сикас да. Та понда и нимкодь тӧдмасьны мукӧд сикас, торйӧн нин рӧдвужлӧн, культура-традицияӧн. Ӧтуввезйысь такӧд йитӧдын ставсӧ лючки тӧдмалӧм-видзӧдлӧм бӧрын чойӧй нуӧдіс и менӧ. Миян торъя батальонӧ босьталісны трактористъясӧс, бульдозеристъясӧс да танкистъясӧс. Радейтӧ ассьыс нылукъяссӧ, быд лун колльӧдӧ найӧс школаӧ, и бассейнын ӧтлаын уялӧны. Дерт, абу кокньыд вӧлӧма дӧзьӧритны наркоманъясӧс, вина юысьясӧс да токсикоманъясӧс. И на пӧвстын абу этша нёрпалысьыс да вермытӧмыс, кодъясӧс нэм чӧжыс колӧ дӧзьӧритны. Зэв бур, кипасаланныд кӧ ӧтуввезйын миян котырлысь гижӧд-снимоксӧ да быдсикас юӧрсӧ. Кӧмӧдӧмаӧсь: вузалӧмаӧсь вӧрса (дикӧй) мазі, найӧ ӧтарӧ лэблісны да усьласисны вылӧ. Войвывса мазіыд тӧдӧ, кытысь мый корсьны, оз сӧмын ӧти дзоридз-турун гӧгӧр бергавны. Эмӧсь торъя таблицаяс артавны, уна-ӧ мазілы ыджыд-ӧ места колӧ масӧ чукӧртӧм могысь. Аньлӧн чачаясыс – мультфильмъясса геройяс, кодъясӧс челядь торйӧн нин ёна радейтӧны. Ӧтилаын мыйкӧ серпасаласны, мӧдлаын гижасны дурмӧдчанторйӧн вузасянінлысь телефонсӧ. Вӧр керка местасӧ да дедныслысь нимсӧ эз висьтавны, эскӧм-традиция серти пӧ оз позь. Университетса уджалысьяс водзын сёрнитігӧн Валентина Витязева эз мудзлы висьтавлыны: Прӧст кадӧ Александр аддзӧ кад лыддьысьӧм вылӧ да сьӧлӧмсӧ нимкодьӧдӧ вӧрӧ ветлӧмӧн. – Ме чайта, олӧм чӧж меным вочаасьлісны бур войтыр, – водзӧ сёрнитіс Раиса Ивановна. Кӧть кытчӧ эг волӧй, быдлаын вердісны-юктӧдісны – зэв ёна радейтӧны сэні гӧсьтъястӧ. Мортыс кӧ эз висьмы коронавируснас, код тӧдас кор на эськӧ сійӧ локтіс поликлиникаӧ. А кор велӧдӧны, быд лун найӧс колӧ колльӧдны школаӧдз, нуны налысь сьӧкыд сумкаяссӧ. Да и казьтыштӧй школаса программаысь, мый медводдза бисӧ мортыд изйысь жӧ перйылӧма. Но сылы медся нимкодь сыысь, мый сяммис унаысь-уна челядьӧс велӧдны котравны лызьӧн. Казьтыліс, мый ичӧт туша вӧснаыс абу судзӧма трактор педальясас да рулитӧма сувтсӧн. 2017 воын Smart TV Vizio телевизор вӧчысьяслысь перйӧмаӧсь 2,2 миллион доллар штрап. Бокынджык колхозлӧн ыджыд градъяс вӧліны: лук, свеклӧ, турнепс да кӧчан быдтӧм вылӧ. Тӧлын чеччалім стрӧйбаяс вывсянь: лым толаас гӧгйӧдз вӧлі вӧям да ӧдва вермам петны. Сійӧ нинӧм вӧчтӧмысла либӧ гажтӧмысла корис миянӧс ворсны вузасянінысь да ательеысь. Ог кӧ, сідзкӧ, ме лёка сьыла, оз сьӧлӧмсянь артмы, а видзӧдысьыслы оз йидж лолӧдзыс. Сьӧмсӧ чукӧртӧны оз сӧмын Ыджыдвиддзысь, но тшӧтш и Коми Республикаысь да Россияысь. Менам пӧ тай кык пи да, 13 арӧсаыс плӧтникӧ кӧсйӧ велӧдчыны, 14 арӧсаыс – айтишникӧ. Ӧд война – тайӧ вир да синва, шог да дой, ыджыд сьӧлӧм коліс вуджны-терпитны ставсӧ. Тані нин Михаил Анатольевич тӧдмасьӧма гӧтырпуыскӧд, и 1974 воын найӧ ӧтлаасьӧмаӧсь. 2012 воын ёртъясыскӧд водзмӧстчӧмаӧсь да «Аскиалун» пас улын котыртӧмаӧсь том йӧзӧс. Ойдӧм лагерысь Крымса Саки карӧ нуӧмаӧсь квайт вермытӧм кагаӧс да налысь бать-мамсӧ. Сьылӧны-йӧктӧны, серпасасьӧны да кинас вӧчасьӧны, пырӧдчӧны конференция-конкурсъясӧ. Нимкодяси нэмӧвӧйся ӧдзӧсъяснас, ӧшинь карнизъяснас, тшӧтш и йӧрас мукӧд стрӧйбанас. Со июль 26 лунӧ медсестраяс котӧрӧн корисны миянӧс эз уколасьны, а концерт видзӧдны. Первойсӧ Егор менӧ быттьӧ эз казяв, но вочасӧн кутім сёрнитны, шмонитны да волысьны. –Туйнас нин сійӧс оз позь шуны, кузяла гырысь гуран, быттьӧ война кадӧ бомбитӧмаӧсь. А ме сэсся эновті Валерийлысь шоныд позсӧ да веськӧдчи кутшӧмкӧ киссьӧм стрӧйбалань. –Настя, висьтышт «Коми му» газет лыддьысьяслы аслад челядьдыр да чумын олӧм йывсьыд. Матыссаджык бригадаяс дорӧ уджъёртъяскӧд ветлывлам, но ёна ылӧ мунны позянлуныс абу. Мукӧддырйи ӧдйӧ артмӧ бисӧ кусӧдны, но эмӧсь и аминь сьӧкыд да повзьӧдлана пӧжаръяс. «Монди СЛПК»-са специалистъяс пыр корсьысьӧны-мӧвпалӧны, кыдзи нӧшта бурмӧдны уджсӧ. Сэсся и Россияса оланпасъяс серти оз позь тайӧс вӧчны, пипуыс лыддьыссьӧ ёг пуӧн да. Торфсӧ татчӧ вайӧны Великие Луки карысь, кӧйдыссӧ – Архангельск обласьтса Котласысь. Туйӧ петӧмсянь буретш вежон мысти, кӧкъямыс час рытын, кывтысьяс воӧмаӧсь Эжва юӧдз. Выль Конецборын керкаясыс яръюгыдӧсь, мичаӧсь, а мукӧдыслӧн весиг асланыс. чужӧмбан. Шудаягын олысьяс депутатъяскӧд да юристкӧд юасьӧны, кор бӧр восьтасны амбулаториясӧ. Вайӧ став рӧдвужӧн, ыджыд пыдди пуктӧмӧн да сьӧлӧмсянь казьтыштам найӧс Победа лунӧ. Та бӧрын мӧдӧдчим Войвыв Народа ю дорӧ, кӧні вочаасим Саранпаульысь турист котыркӧд. Апрельнас тылын уджалысьяслы сеталім медальяс, ас киӧн вӧчӧм открыткаяс, юмовторъяс. Да мый ме лыддьӧдла – быдӧн ачыс вермас висьтавны, кутшӧм «рамкаясӧ» миянӧс йӧртӧны. Тыдалiс зэв лёка, вуджӧръясӧс моз сӧмын казявлiм котралысьяссӧ, мачыс эз жӧ тӧдчы и. 1976-1997 воясӧ веськӧдлӧма юркарын синтӧмъяслӧн ставроссияса котырлӧн здравпунктӧн. Сьӧлӧмсӧ дойыс ёнджыка заводитӧма ёнтыны верстяммигас: мыйла буретш сыкӧд лои тадзи. Печораса «Коми войтырлӧн» водзмӧстчӧмӧн котыртӧмаӧсь «Майбыръяс» да «Анбур» клубъяс. –Бур, мый командаӧй висьмис, – сералыштіс Соколов сиктсаяслӧн капитан Лариса Канева. А найӧ зэв сюся кывзӧны, та дырйи ичӧт чуньяснас удитлӧны быдлаӧ инмӧдчывны-видлыны. Вичко чойӧд лэччывлісны вуджӧдчанінӧ, кысянь йӧзсӧ нулісны мӧдлапӧлӧ либӧ аэропортӧ. А сэсся вочасӧн велалӧма овны мӧд муын, пыдди пуктыны вужвойтырлысь традиция-обычай. А Валентиналӧн мелі гӧлӧсыс сывдіс сьӧлӧмсӧ эз сӧмын жюрилысь, но и видзӧдысьяслысь. Ме аттьӧала компанияӧн веськӧдлысьясӧс миян Войвыв му да тані олысьяс вӧсна тӧждысь. Вичмӧдӧм сьӧм вылас ньӧбӧмаӧсь дона бур сёй, мыйысь и вӧчасьӧны ӧні том художникъяс. Лыдпаса выль рентгенаппаратӧн врачьяс вӧдитчӧны нин сьӧкыда висьысьяслӧн палатаясын. Таысь ӧтдор вурӧдӧмаӧсь Печораса челядьлӧн искусствояс школалы сценавывса костюмъяс. Пандемияыд кор на помасьлас, а челядьыдлы кыпыд рутӧ да радлунтӧ пыр колӧ козьнавны. Январь 1 лунсянь мӧдам збыльмӧдны бурдӧдан тэчаслысь первичнӧй юкӧн сӧвмӧдан уджтас. –Тайӧ нырвизяс некымын ыджыд мог колӧ збыльмӧдны, – висьталіс Владимир Владимирович. Окотитысьяслы позьӧ кывзыны-тӧдмасьны сыӧн «ВКонтактеын» vk.com/komi_mort11 котырын. Витӧд-кӧ, «Коми йӧзӧдчан керка» мӧдӧд во нин ловзьӧдӧ ӧтуввезлысь коми кывъя юкӧнсӧ. Оз, дерт, чукӧрмы, школаясын кӧ комисӧ чужан кыв моз велӧдысь ныв-зонмыс ӧтарӧ чинӧ. 1-ӧд да 2-ӧд ротаяс тышкасьӧмаӧсь Мурманск дорын, коймӧдсӧ ыстӧмаӧсь Кандалакшалань. –Коми кыв урок вылӧ мунам кыдз иностраннӧй вылӧ, – коркӧ норасьліс тӧдсалӧн нылукыс. Санкт-Петербургын «Дзоридз» фольклор котыр лӧсьӧдӧм йылысь мӧвпыс чужӧма виччысьтӧг. Шуам, вузасянінъясын урчитісны торъя часъяс, кор кызвыннас ньӧбасьӧны пӧрысьджыкъяс. Тулыснас «Лок татчӧ» футболкаӧн сійӧ тшапитчис Шри-Ланкаын, а гожӧмнас – Камчаткаын. Видзӧдалі сідз шусяна вакансияяс Анадырысь, Магаданысь, Петропавловск-Камчатскийысь. И быд аддзысьлӧм кежлӧ водзвыв дасьтысян, быттьӧ медводдзаысь на интервьюсӧ босьтан. Ыджыд лача кута «Коми му» газетса котыр вылӧ – вёрстка вӧчысьяссянь журналистъясӧдз. Быдмис быдса кӧлена, коді сӧмын сёрнитіс комиӧн, но эз велӧд сійӧс пыдісянь школаын. Сӧветӧ пырысьяс кӧсйӧны ӧтув уджавны этша лыда вужвойтырлӧн котыръясын зільысьяскӧд. Петербургын, Москваын фестивальяс дырйи тӧдмасьлӧма ас мозыс жӧ мӧвпалысь войтыркӧд. Директорӧдз кӧ миянын воис, ме думысь, йӧзыс эз кисьтны, эз лэдзны кисьтны совхозтӧ. Ми пӧ быттьӧ кылім ӧта-мӧдлысь думъяснымӧс, кӧть и юксьӧмаӧсь мӧвпъяснас ватсап пыр. Артмӧ, бурджык вузасьны оланпас вылӧ подуласьӧмӧн да нӧшта на и маркируйтӧм тӧварӧн. Йӧзыс кӧсйӧны шыӧдчыны прокуратураӧ, мед сэсся погона йӧз туяласны-донъяласны уджсӧ. Но коронавирус паськалӧм бӧрын сэн и тан мӧдісны сёрнитны «сотчӧм» путёвкаяс йылысь. Апрельын сылы судзӧдӧмаӧсь Кисловодскса санаторийӧ путёвка, вештысьӧмаӧсь и туйсьыс. Оланпас серти, сійӧс нюжӧдӧм могысь колӧ шыӧдчыны урчитӧм кадсьыс тӧлысьӧн водзджык. Аттьӧ налы, кодъяс вӧчисны проектсӧ, кыпӧдісны да краситісны-баситісны тайӧ школасӧ. Ачым ворсышта жӧ эськӧ, но важӧн нин гитарасӧ киӧ эг босьтлы да, сцена вылас эг пет. Унджыкыс буретш юасьӧмаӧсь, мый вӧчны, пандемия вӧсна кӧ пӧдлалісны кружок-секциясӧ. Коми Республикаса юралысьлысь удж вӧчысь Владимир Уйба пасйысис Сыктывкарын олысьӧн. А бӧръя кадас выльӧн висьмысьыд быд лун дас пӧв унджык, но миянлы дзик веськодь нин. Джынйыс сэтчӧ пырӧ партийнӧй списокъяс серти, мӧд джынйыс – ӧти мандата кытшъяссянь. Галиналӧн аттестатын вӧлӧмаӧсь сӧмын «витъяс» да, весиг экзаменсӧ абу сдайтӧдӧмаӧсь. Ветеранъяс нимсянь пасъя, мый тані вӧвлӧм зільысьяслы нимкодь колхозлӧн ловъя лолыс. Мед эз ковмы кытшлавны Эжва кузя, шуӧма ньӧбны сідз шусяна воздушнӧй пӧдушкаа катер. Роспотребнадзорлӧн индӧд серти участокса став жырсӧ кутасны мыськавны быд час мысти. Но видзӧмыс оз инды, мый став туйсӧ колӧ потшны да некод мед эз веськав мичаинъясас. Март помын странаса Шӧр бӧрйысян комиссия дугӧдліс гӧлӧсуйтӧм кежлӧ лӧсьӧдчан уджсӧ. Ветеринар Олег Габовлӧн кывъяс серти, йӧраясӧс косявлысь ош, кок туй сертиыс, ыджыд. – Миян дзолюкъяс, быдмасны да, став тайӧ озырлунсӧ козьналасны асланыс нин челядьлы. Сӧмын тай кӧсйысьӧм дона козинъяссӧ медводдза местаясысь челядь сідзи эз и аддзывны. Та бӧрын аньыд нӧшта босьтӧма збыль банксьыс 29 сюрс шайт да вуджӧдӧма ылӧдчысьяслы. Медводз донъялӧны налысь дзоньвидзалунсӧ, и оз на быдӧн вермы прӧйдитны медосмотрсӧ. Мӧдӧд во дорвыв сьӧма отсӧг вичмис Ягкӧджысь крестьянин овмӧс кутысь В.А.Черкасовлы. «Тобыш» паромӧн вуджигӧн сёрниӧ воим мӧдлапӧлас синсӧ вештывтӧг видзӧдысь мужичӧйкӧд. А налы, кодъяслӧн синмыс лёклань ёнакодь нин вежсьӧма, колӧ новлыны контактнӧй линза. Телевизор видзӧдігӧн да лыддьысигӧн колӧ ӧзтыны би, пемыд дырйи синмыд ӧдйӧ мудзӧ да. Лена дыр абу кутӧма локны, и мамыс петас видзӧдлыны кыр йывсянь, кӧні мый нылыс вӧчӧ. Службасӧ сэні нуӧдӧны асьныс прихожана, а жырсӧ восьтӧма. меставывса администрацияын. Анастасия Александровналӧн висьталӧм серти, Берёзовкаса кевмысян жырйӧ сійӧ оз ветлы. Сэсся администрацияысь специалистыс муніс удж вывсьыс, и тайӧ местасӧ меным вӧзйисны. – Сэсся Печораын керкаяс кыпӧдісны да, сэтчӧ вочасӧн вуджисны Берёзовкаысь военнӧйяс. – Олӧмбыд тшӧкыда казьтыла батьӧс, войнавывса ветеранлысь смеллунсӧ, – висьталіс ань. Куимнан нывным – вылыс тшупӧда образованиеаӧсь, зонъяслӧн – вылыс да шӧр специальнӧй. Сиктын сійӧс шулісны Пома Иванӧн, а вокъяссӧ Пома Ӧлексанӧн, Пома Мишӧн, Пома Петяӧн. Лӧкчим кузя кывтігӧн гимназистъяслы вочаасисны уліті, дзик ю веркӧстіыс лэбысь юсьяс. Кыв велӧдан площадка ӧтувтіс велӧдысьясӧс, общественникъясӧс, коми кыв радейтысьясӧс. Ставныс енбиаӧсь, киподтуяӧсь, шаньӧсь – югыд йӧз, кодъяс ышӧдӧны-нуӧдӧны ас бӧрсяыс. Роза Геннадиевналӧн мамыс ӧтнас быдтӧма куим пиӧс да кык нылӧс, Роза вӧлӧма нёльӧдӧн. Кӧр видзысьяслӧн батальонъяс йылысь тайӧ карас олысьяс унаӧн медводдзаысь тӧдмалісны. Сэсся челядьным пыр миянкӧд, орччӧнӧсь, отсасьӧны, ичӧтсяньыс быдтор велӧдчӧны вӧчны. И татшӧм зільӧмыс ошкана, ӧд челядь и ассьыныс бать-мамсӧ корӧны велӧдны карел кывсӧ. Миянлы медтӧдчанаыс – тырвыйӧ могмӧдны ас картупельӧн вузасян да бюджет учреждениеяс. Найӧ ворсӧны оз сӧмын асланыс театрын, но и снимайтчӧны Россияса киноын, сериалъясын. – Быдми карын, а бать-мамӧй – кӧр видзысьяс, гожӧмнас пыр чом дорынӧсь, кӧр дорынӧсь. Ыджыд аттьӧ республикаын нималана артист Владимир Трошевлы, мӧдысь нин миянлы отсалӧ. – Ыджыд мам, а Иван дядьыд война вылас усис, сы вӧсна мый «горячо любил свою Родину»? Дерт, и мукӧд велӧдысьлӧн урокъяс вылӧ пыралісны, мастер-классъясын сямсӧ сӧвмӧдісны. Велӧдысьяс мыйкӧдыра кежлӧ пӧртсьылісны велӧдчысьясӧ и серпасасян мастер-класс дырйи. Шуам, кодкӧ иналӧма писӧ математика радейтысьяслӧн, мӧд – вӧр-ва дорйысьяслӧн лагерӧ. Быдӧнӧс окота дугдывтӧг кывзыны, ӧд налӧн сёрниын воссьӧ аньяслӧн быдлунъя оласногыс. Дзоньвидзалун бурмӧдӧм могысь унаӧн ылісянь волӧны, но колӧ пӧ подӧн локны, ас кокӧн. Ӧні, кад кольӧм мысти, юр жугла, кыдзи нӧ ми сэкъясӧ «Госуслугитӧгыс» олім-бергӧдчим? Сэк жӧ тӧді: паспорттӧ вежны колӧ тӧлысьӧн, сёрман кӧ, вель ыджыд штрап шняпуритасны. И со вежон мысти порталсянь юӧртісны, пырав пӧ да босьт ассьыд зэв колана документтӧ. Кывйыс пӧ абу кокни, но, чайтам, позьӧ велӧдны гоз-мӧд кыв ӧта-мӧдӧс вочаалӧм могысь. Перепечиӧн шусьӧ, би водзын войнас пӧжалӧны да, ӧнія кадӧ тшӧтш и духовкаын дасьтӧны. Юбилей водзын босьтчи листавны важ номеръяссӧ да лыддьысьӧмсьыс эновтчыны эг и вермы. Ӧти нывлӧн вӧлі сьӧктӧмысь видзчысян таблетка юӧмысь тромб артмӧма, да зэв ёна поліс. Выльгортса челядьыд зэв енбиаӧсь: календарсӧ дасьтігӧн ӧти лыддьысис, мӧд серпасаліс. Сьӧмыд кӧ сотчис, косясьліс торпыригӧдз, веськаліс химия сорасӧ, тшӧтш шыӧдчӧй банкӧ. Асьныд кӧ видланныд инавны, да та дырйи кутасны киӧдыд, кыскасны уголовнӧй кывкутӧмӧ. Турнир дырйи даснан командасӧ юкисны кык пельӧ, и медводз найӧ ӧта-мӧдыскӧд ворсісны. Но таысь кындзи менам олӧмын ыджыд пай босьтӧ спорт, а стӧчджыка кӧ, сьӧкыд атлетика. – «112» службалӧн аскиа луныс – юӧр сетан да техническӧй позянлунъясӧн ӧтув вӧдитчӧм. Дасьсӧ ньӧбӧм дорысь донаджык артмӧ, сы пыдди асланым кӧрымыс бурджык да пӧ-тӧсаджык. — Гортӧ воӧм мыстиыс верӧслӧн дугдывтӧг висис юрыс, — казьтыштіс Антонина Степановна. Сідз, торъя программа серти шуӧма выльмӧдны-бурмӧдны йӧзлы медматысса бурдӧдчанінъяс. Та вӧсна и колӧны тайӧ аппаратъясыс, медым стӧчджыка туявны мортлысь дзоньвидзалунсӧ. Артист висьтасис «Коми му» газет лыддьысьяслы, кыдзи сійӧ дасьтысьӧма лоны «идиотӧн». Со сэки и шуи аслым, мый кӧсъя сёйны збыль ма, а ог код тӧдас кӧні да мыйысь вӧчӧмӧс. Сылӧн мог – дасьтыны-велӧдны челядьлӧн шойччан-ёнмӧдчан лагерын уджалысь вожатӧйясӧс. Дас вит воысь нин дырджык ас синмӧн тайӧс аддзывла — Сыктыв юбокса Киров нима паркын. Сыктывкарын татшӧмыс медуна Пушкин да Димитров участокъясын, общежитиеыс сэні уна да. И мӧдысь кӧ гусясигӧн кутасны Микуньын, сэки нин пуксьӧдасны сутшкасьысь сутуга сайӧ. Но медъёна Анна Александровна радейтӧ ветлыны Кулӧмдін районса чужан Помӧсдін сиктас. – Ми ог вермӧй панласьны Мӧскуа-Ленинградса вузъяскӧд физик-математикъясӧс дасьтӧмын. Гимназияын жӧ медводдзаӧн кутіс котыртавны республикаса ылі сикт-грездӧ экспедицияяс. Татшӧмыс Комиын, позьӧ шуны, абу, но гырысь каръясын тшак моз рӧдмӧ гуся юр сюяніныс. Тайӧ «сьӧд рынок», и татшӧм «гостиница» кутысьыс вӧзйӧ ассьыс услугасӧ донтӧм донысь. Уджалӧны школаын, журналистъясӧн, туялысьясӧн, кодсюрӧ и ыджыд чинаясӧдз нин воӧдчис. 2019 воын Россияса президент сетӧма индӧд 2030 воӧдз чинтыны судзсьытӧма олысь лыдсӧ. Сэні вежон весалім-идралім ключ гӧгӧр, кытчӧ йӧзыс шыблалӧны вӧлӧм важ шина-покрышка. 1990 воын эзысь медаль босьтӧма мирса чемпионатын, а 1997 воын мирса кубокын — зарни. Торъя стрӧйба эз вӧв, сиктса челядьсӧ вӧлі видзӧны сійӧ либӧ мӧд керкаын, кодлӧн кык. Ӧтчыд гаж дырйи воча чойыслӧн верӧсыскӧд орччӧн пуксьӧмаӧсь да, та понда тышкӧ воӧма. Медым пӧ ас кадӧ казявны да кутны оланпас торкалысьяссӧ, колӧны содтӧд видеокамераяс. Тайӧ чурксяньыс тыдаліс ылӧдз гӧгӧрбок — Ручлӧн, Дереваннӧйлӧн, Улляналӧн мыгӧръясыс. Ӧльӧш Мишлӧн Лидия нылыс Ручса зон Павел Юдинкӧд ӧтлаасьӧм бӧрын овмӧдчисны Войпокаӧ. –Шӧр могъясным миян – сӧвмӧдны туризм, быдтыны да вузавны том йӧраясӧс, инавны йӧвсӧ. Октябрь 20 лунӧ филармонияын нимӧдісны Комиын паськыда тӧдса гижысь Николай Тюрнинӧс. Медводз кӧсйӧмаӧсь ӧти судтааӧс вӧчны, а сэсся паськӧдчӧмаӧсь – мӧд судта лэптӧмаӧсь. Мыйла пӧ вузасянінас оз босьтны татшӧмсӧ да, шуам, дас важ пыдди оз сетны ӧти выльӧс. Диплом босьтӧм бӧ-рын дзик пыр локтім овны Ыбӧ, тані жӧ чужис Полина медыджыд нывным. Ӧні оз быдӧн та мындатӧ лӧсьӧд, быдтысьӧм да вердӧм-пасьтӧдӧм вылад, ок, ӧд уна колӧ. Аньяслысь мича мыгӧрсӧ дзебӧма, сӧмын сёрни-варовитӧмыс ликтӧ кыз гӧлӧса мужичӧйясӧс. Октябрын да ноябрын театр кыпыда пасйис коми драматург Алексей Поповлы 70 арӧс тырӧм. Неважӧн сэтысь вевтсӧ выльмӧдім-дзоньталім да кыпӧдім выль пывсян, – висьталіс Мария. Сэсся тайӧ биыд ньӧжйӧник миян таборӧдз воис, му вылын куйлысь став ув-баддьыд ӧзйис. Важӧн сьӧкыд удж бӧрын том йӧз рытпукавлӧмаӧсь – сьылӧмаӧсь-йӧктӧмаӧсь да ворсӧмаӧсь. Сэсся век жӧ корлывлӧмаӧсь нывсӧ да ассьыс юасьлӧмаӧсь, мый сылӧн сьӧлӧмыс шуӧ вӧчны. Гӧрд паськӧмыс петкӧдлӧма, мый том ань вермӧ чужтыны челядьӧс да водзӧ нюжӧдны рӧдсӧ. Медводдза места, кыдзи и 2019 воын, шедӧдіс Сыктывкарысь Ольга Король (снимок вылын). Тайӧ машинаыс вӧрсӧ пӧрӧдӧ ас водзсьыс да бокъяссьыс, кытчӧдз судзӧ манипулятор-киыс. Нёль метр судта пожӧм-коз костын колӧ кык метр тыртӧмин, дас метр судталы – куим нин. Бур пыж миянлы вичмӧдіс Кӧрткерӧсса сплавконтора, отсаліс таын главнӧй инженерыс И.П. Вылыс тшупӧда тӧдӧмлун босьтӧма Сыктывкарса госуниверситетысь финн-йӧгра факультетын. Сизим морта семья ытшкӧ-куртӧ вӧлӧм вутшкӧсь видзьяс, кытчӧ машина-тракторнад он пыр. – Вӧлӧма и вӧр керка, но пӧльлӧн киссьӧма нин да, Василий вокӧй кыпӧдіс аслыс выльӧс. Стӧканӧ крепыд тшай кисьтӧмӧн босьтчис листавны урокъяс кежлӧ кольӧмвося конспектъяс. Сэки став кар-районсьыс татшӧм клубыс туризм кузя Коми обласьтса сӧвет бердын вӧліны. Майнас кытшовтім война кадся челядьӧс, сідзжӧ чолӧмалім открыткаясӧн да юмовторъясӧн. Матвейкӧд тшӧтш видзӧдысьяс волісны тайӧ гаж вылас, велӧдчисны пӧльяс моз чери кыйны. Прӧст кадас найӧ оз телевизор водзын пукавны, а век вӧрӧны, оз повны некутшӧм уджысь. Но медся ёна ставнысӧ шензьӧдӧмаӧсь, кор висьталӧмаӧсь, мӧдӧдчам пӧ море-саридз дорӧ. Тайӧ пемӧсъясыс олӧны шӧркодя 30-35 во, а менам видзанторъясӧй 19, 20 да 27 арӧсаӧсь. Мед оласны йӧртӧдъяс!» Нинӧм шензянаыс тані абу, ми ӧд асьным лӧсьӧдалам «рамкаяссӧ». —Мытшӧдъяс вӧліны жӧ, — висьталіс Таисия Рочева, Коми Республикаын акцияӧн юрнуӧдысь. Аддзысьлӧмыс сетiс меным позянлун кывкӧртавны, кыдзи олӧ «Юрган», мый йылысь мӧвпалӧ. Орччӧн вӧлiны бур велӧдысьяс: Михаил Матвеев, Александр Пивкин да Александр Чувьюров. Но во сайын внучкаыс сылӧн гортас ремонт заводитас да и аддзас дзебӧм письмӧ чукӧрсӧ. Март 20 лунӧ Кӧрткерӧс районса Ыджыдвидз сиктын дас нёльӧдысь котыртлісны «Лямпиада». Тешкодь, мый ёртъяскӧд карын аддзысьлыны кадыс оз тырмы, а тані сы мында тӧдса чужӧм! Лунтыр мыйӧнкӧ нокся, мукӧддырйисӧ мудза, а йӧктышта да, лоӧ сэтшӧм кокньыд да кыпыд. Сэсся на йылысь жӧ кутіс казьтывны, кутшӧмӧсь найӧ челядьдырйиыс пӧслукманӧсь вӧліны. Тӧд: ыджыд батьыд томсянь вӧлі герой мортӧн, сэтшӧмӧн жӧ, сідзкӧ, и война вылын вӧлі. Мамӧй йылысь ӧтуввезйын «Русская вера» сайтын гижисны да, та бӧрын йӧзсянь сьӧм воис. «Гӧгрӧс пызан» сайын сёрнисӧ паніс «Коми войтыр» ӧтмунӧмӧн веськӧдлысь Алексей Габов. Репетиторалӧма: коми, роч, англия кывъясысь, историяысь тӧдӧмлун содтӧма ныв-зонлысь. Мӧд лунас дассянь нёль часӧдз вӧлі тестирование, психологияысь юалӧмъяс да вын песӧм. Син водзам на пӧ, кыдзи ёртъяскӧд кавшасьлім сэтчӧ да вывсяньыс нимкодясим сиктнаным. Водзӧ ассьыс сямсӧ петкӧдліс бельгиеч рӧдысь Ерта овчарка – аддзис сумкаысь наркотик. Ставным пӧ ӧта-мӧдкӧд рӧдняасям да, тадзи нимыс и чужис, — висьталӧны сэні сьылысьяс. Кӧть эськӧ позьӧ жӧ сэті кынтыны, но. Кодсюрӧ бать-мамыскӧд карӧ лэччывлӧны исласьны. Ас костаныс татшӧм «модасӧ» нывъёртъяс шуӧны «жытник-стайлӧн», дерт пӧ, вежавидзӧмӧн. Мӧслӧн пытшпибердса да асмог ваыс шоныд шорӧн визувтіс-йиджис миянлы улыс паськӧмӧдз. Пандемия вылӧ видзӧдтӧг ми бура пасйим Айму вӧсна Ыджыд тышын Вермӧмсянь 75 во тырӧм. Но буретш татшӧм ногӧн сьылӧмнас ёна содӧ найӧс кывзысьыс, а тшӧтш и нималӧ коми кыв. Ен отсӧгӧн да бур йӧз киясӧн лои вынсьӧдӧма вичколысь подувсӧ, пуктӧма выль жӧлӧбъяс. –Таӧдз Жаковлысь гижӧдъяссӧ ме эг лыддьывлы, – юксис мӧвпъяснас драма театрса артист. Гӧгӧрвоана, тайӧ зэв нималана гаж, и зэв унаӧн волывлӧны сійӧс видзӧдны да снимайтны. Мича снимокъяс вӧчим Изьва мӧдлапӧлын, кысянь тыдовтчӧ сиктлӧн аслыспӧлӧс чужӧмбаныс. Бӧръя вит вонас угоддьӧяссӧ содтӧмаӧсь 34 прӧчент, медым быдтыны скӧтлы унджык кӧрым. – Кор юасьлім война йывсьыс, пӧльным шулывліс, бурджык пӧ лоас, тайӧс кӧ ті он тӧдӧй. Кык вежон мысти нин вӧрӧгӧс зырӧмаӧсь Норвегияӧдз, а регыд сэсся и сэтысь вӧтлӧмаӧсь. Сэсся гидӧ вӧлі петан, а сюрукъясыд виччысьӧны, кор налы пысаласны лысьтысян аппарат. Оз повны сьӧд уджысь, ёна отсасьӧны, — окотапырысь водзӧ сёрнитіс Маргарита Ивановна. Володя, дерт, оз нин помнит ассьыс батьсӧ, сiйӧ усьӧма лёк вӧрӧглы паныд чорыд тышын. Корся аналитика, нималанаджык йӧзсянь донъялана пасйӧдъяс, автор видзӧдласа гижӧдъяс. И ми олім кыдз кужим: пес эз вӧв да, ломтім буржуйка-пач, тӧрӧдчим шогмана ӧти жырйӧ. Ми пыдісянь тӧдмасям немеч кывйӧн, да буретш тайӧ и восьтіс ме водзын олӧмас ӧдзӧссӧ. Пасйисны тшӧтш, мый «Монди Сыктывкарса ЛПК» вичмӧдӧ районлы ыджыд отсӧгсӧ уна во нин. Татшӧм кадӧ ёся гӧгӧрвоан мортлысь вын-тӧмлунсӧ: вӧр-валы паныд нинӧм он вермы вӧчны. Йӧла ру пытшкын каян вылӧ, пом ни дор оз тыдав, туйыс изъя, мукӧдлаас стен кодь крут. Витӧн вет-лім да, оланінсӧ да машинасӧ кӧртымалім донтӧмджыкысь (5 морт вылӧ юкӧмӧн). Медым пӧ быдӧн, кодлы сьӧлӧм вылас воӧны сьыланкывъясыс, вермис кокниа аддзыны найӧс. Дерт, оз ставныс лӧсьыд олӧм корсьӧм могысь орӧдчыны вужсьыныс да пышйыны ыджыд карӧ. Сэксянь на, гашкӧ, и вӧр-ва дорас муслуныс пестысьлӧма, — висьталӧ Геннадий Иванович. Кировын олысь рӧдвужсӧ, Николай да Иван вокъяссӧ, Татьяна чойсӧ видлыны быд во ветлӧ. А гусьӧн вӧчӧм тӧварсӧ 1,5 миллион шайт дон вузалӧмысь вермасны пуксьӧдны дзескыдінӧ. «Ютэйркӧд» йитӧдын Лилия Першина юӧртіс, мый тайӧ авиакомпания вылас унаӧн норасьӧны. Гозйӧн олысьяслы кокньыдджык на: мужичӧйыд кутшӧмкӧ да вын, кӧть и 70 арӧс нин тыртӧ. Сэтшӧм жӧ мичаӧсь вӧліны и «Чомӧр» гаж дырйи – петкӧдчисны сэки град выв пуктасъясӧн. Пандемияыд муртса лӧньыштіс да, ставӧн босьтчисны артавны сы понда ассьыныс воштӧмсӧ. Велӧдчысьяс лунтыр кутасны пукавны ӧти классын, велӧдысьяс мӧдасны волывлыны на дорӧ. Быд пемӧс пельын ӧшалӧ виж карточка, паспорт сяма, кытчӧ пасъялӧма мӧс йылысь ставсӧ. Мӧд ветлӧдлӧ республика пасьтала, туй-стрӧйбаяс дзоньтавны кӧсйысьӧ да медаль разӧдӧ. А кутшӧмӧн быдмасны тӧдӧмлунтӧ тадзи босьтігад миян челядь, гырысь чинаяслы веськодь. Та йылысь висьталӧ Коми Республикаса бӧрйысян комиссияӧн веськӧдлысь Дмитрий Митюшев. Гашкӧ, сыӧн, мый йӧзыс на йылысь бурторсӧ уна висьтавлӧны, райӧ пӧ быттьӧ веськавлан. Миян мог – вӧчны челядьӧс бура велӧдӧм, воспитайтӧм да сӧвмӧдӧм могысь став коланасӧ. Мӧд лунас нин театрӧ воліс Дмитрий Самоваров да ас синнас видзӧдліс, мый тані вӧчсьӧ. Но, кыдз шуласны, мортыс чайтӧ, а Енмыс вӧчӧ. Пеж коронавирусыд ставсӧ тай со торкис. И збыльысь, воййыв быдмӧг йылысь вӧлӧм сы мында позьӧ висьтавны-петкӧдлыны снимок пыр! Но ме, буракӧ, некытысь на эг аддзыв, мед небӧг видзаніныс вӧлі йӧктанінысь ыджыдджык. Елена мамыс чӧсмӧдліс миянӧс комысь пӧжалӧм чериняньӧн, рыська шаньгаӧн, воййыв чайӧн. Первой асьныс гозъя пывсисны, а сэсся Ӧльӧксан дядь менӧ лэччӧдіс ыджыд сьӧд пывсянад. Сылӧн юрнуӧдӧм улын пӧжалісны сэтшӧм чӧскыд нянь, весиг Печораысь ньӧбнысӧ волывлісны! Сӧмын республикаса сэкся юралысь Вячеслав Гайзерлӧн отсӧгӧн аньлӧн кӧсйӧмыс збыльмӧма. Сэки классъясас 25 велӧдчысьӧн вӧвлӧма, а ӧні пӧ ставнас школаас ӧдвакӧ сёыс чукӧрмас. Сылӧн видзӧдчан площадкаяссяньыс воссьӧ эндӧм военнӧй объектыс вылӧ шензьӧдана серпас. И кыдзи тыдовтчӧ, Волсялӧн судьбаыс оз торъяв мукӧд грезд-сьыс, кодъяс кушмӧны-бырӧны. Ветеранъяслӧн сӧветын водзмӧстчӧ олӧма йӧзкӧд, быдмысь войтыркӧд да сиктсаяскӧд уджын. Да, запчасьттӧ дырджык лоӧ виччысьны, да и доныс курччасьӧ, но ставсӧ на позьӧ ньӧбны. Дыр кад тышкасям борщевиклы паныд, а, гашкӧ, нӧшта колӧ видлыны кыдзкӧ вӧдитчыны сыӧн? И тадзи ветлӧмыс пыр-ӧ лючки овлӧ али толаас сибдыланныд, турӧбалӧм туйсьыс вошланныд? – А ӧд медводз ми сӧвмӧдам войтырӧс, кыпӧдам найӧс культура тшупӧдын, – тӧдчӧдіс сійӧ. Тайӧ спектакльсӧ быть колӧ петкӧдлыны Москваын медбур конкурсъяс да фестивальяс дырйи. Габов грездысь жӧ фронт вылӧ мунлӧмаӧсь 24-ӧн, и сӧмын дасыс бӧр бергӧдчӧмаӧсь гортас. Тадзи ме и пырӧдчи чери кыйысьяс лыдӧ, и ӧнӧдз на радейта тайӧ уджсӧ, – висьталӧ сійӧ. Терентьевъяс пырӧдчылӧмаӧсь «Семья года» конкурсӧ, босьтлӧмаӧсь мӧд да коймӧд местаяс. И, дерт, озджык на тырмы велӧдысьлӧн, психологлӧн, культорганизаторлӧн тӧдӧмлун-сямыс. Быттьӧ и абу ыджыд дозаыс, но сэки некод эз тӧд, кыдзи тайӧ мӧрччас дзоньвидзалуныслы. Концерттӧ окота вӧчны гажаджыка, мед эз вӧв сӧмын сьылӧм да йӧктӧм, но тшӧтш и сценка. Мукӧдыслӧн семьяас выльӧс ньӧбӧны, а менам мам оз вермы, ӧтнас уна челядьтӧ быдтіс да. Дерт, эмӧсь и гырысь да став коланіна керкаяс, но сэтчӧс донъясыс зептӧ бура ректасны. Позис эськӧ мӧдлаӧ медасьны, но лаборатория краситігӧн чорыда кольмылі краска дуксьыс. Медводз районса котыръясысь медбуръяссӧ бӧрйӧны, а сэсся найӧ Сыктывкарын петкӧдчасны. Шуам, некытчӧ кӧ пасйыны телефон номер, адрес да мукӧдтор, гижӧны веськыда банкнотаас. Ӧти и сійӧ жӧ котыр кӧ куим во дорвыв босьтлас кубоксӧ, сійӧ пыр кежлӧ нин коляс налы. Лунтырнад, дерт, эм и шойччан кадколаст, медым сёйны-юыштны да ёртъяскӧд варовитыштны. – «112» службаын зільысь Семён Рочев да быдлунъя олӧмын Семён Рочев – дзик разнӧй йӧз. Кольӧм восянь Марий Элса Йошкар-Ола карын быд тӧлысь нуӧдӧны аслыспӧлӧс аддзысьлӧмъяс. Тӧдмасим быдсикас робот-техникаӧн.Ӧні миян 270 юр вылӧ выль картаын роботӧн лысьтысям. И сэсся Байкал дорын витнан лун чӧжыс юксим асланым мӧвпъясӧн, кыпыд сьӧлӧмкылӧмъясӧн. Хивус – зэв тэрыб транспорт, кодӧн ёнджыкасӧ ветлӧны тӧвнас, кор Байкалыс йи улын нин. И, чайта, буретш татшӧм здукъясас мортыд гӧгӧрвоӧ, кутшӧм сійӧ ичӧт чут миян Му вылын. Сійӧс помалӧм бӧрын уджалі Одыбса лесопунктын разнорабочӧйӧн, ар дас квайт вӧлі меным. Сэсся и, майбыр, оз ков водз асыв чеччыны, челядьӧс школаӧ мӧдӧдны, удж вылӧ котӧртны. Но ми гортаным уна кань босьтлыны ог вермӧй, приютӧ ставнысӧ абу жӧ позянлуныс инавны. А лунвывсаыд велалӧ ӧти сикас быдмӧгас да, весиг нектарыс кӧ абу, бара жӧ сэн гӧгралӧ. Сэк жӧ найӧс кыигӧн Тая кутӧ тӧд вылас комилысь оласног да вужвойтырлысь традицияяссӧ. — Кыпыд лов да винёвлун, — сувтлытӧг вочавидзис кузь тушаа векньыдик пельпома мужичӧй. Гырысьджыкъяслы вурӧ тематическӧй планшетъяс, чачаяс, чуньяса театр, геройяса керкаяс. Жаль, мый сэки мамъяслысь дойсӧ чинаяс эз кывны: а ӧд кымын том салдат эз во Чечняысь. – Кусӧдчысьлӧн уджыд меным кажитчыліс ичӧтсянь, – ылісянь заводитіс сёрнисӧ Александр. Шемӧсмӧдӧ ыджыд старанньӧӧн бергӧдӧм уджыс — тадзи вермӧ вӧчны зэв зіль да уджач морт. Ӧд, веськыда кӧ, оз быд ветлысь-мунысь гӧгӧрво, юр сюяніныслӧн куим али нёль «кодзув». Ӧні гостиницаӧ вермӧ овмӧдчыны 14 арӧса кага, бать-мамыс кӧ либӧ опекуныс тайӧс ошкас. Санкт-Петербургын ПЦР сдайтӧм могысь верӧскӧд да челядькӧд ӧчередын виччысим куим час. Сылӧн водзмӧстчӧмӧн челядь унаысь ветлӧмаӧсь экспедицияясӧ да гижӧмаӧсь туясян уджъяс. Медводз тайӧ сёрнитчӧмсӧ позьӧ кырымавны удж корсьӧм либӧ мӧд удж вылӧ инасьӧм могысь. —Юрӧй гӧгӧрса мич вылас чатрасигӧн кольмис, сьылідзирйӧй эз жӧ тай дзикӧдз песовтчы-а. – Уна-уна нэм сайын миян Коми му пыдди вӧлӧма саридз, а сэсся ледникыд таті жӧ мунӧма. А турунтӧ сёйӧм бӧрад гортӧ нимкодьпырысь локтам, пӧтыштам да весиг дурыштам чоя-вока. Сюсьджыкъяс тай вӧзйӧны телефон-телевизорсьыд камера розьсӧ пластырӧн клеитны-тупкыны? Кор мортыс казялӧ, мый сюръя йывсянь сы вылӧ дзоргӧ камера, ӧдвакӧ вӧчас мыйкӧ лёктор. Окота восьтыны «Дочки-матери» клуб, кӧні кутам чукӧртчыны ас киӧн вӧчасян рытъяс вылӧ. Тані вӧлі сёрнитӧны, мый Америкаын улич вылӧ сӧмын наганӧн петӧны да, мунігас полышті. Кутам тӧд вылын, мый мужичӧй мыш вылас вермас кыскыны 25-30 кг груз, а ань – 20-25 кг. Ставӧн, буракӧ, коркӧ видзӧдлім Джеки Чан йылысь фильмъяс, нимкодясим сылӧн вын-сямӧн. Кольӧм вежонӧ кутшӧмакӧ Джеки Чанъясӧн вӧлім и ми, «Коми йӧзӧдчан керкаын» уджалысьяс. Шуӧ, мый водзті некор абу уджавлӧма пилорамаын да, колӧ на гӧгӧрвоны, кыдзи мый вӧчны. «Ме гӧгӧрвоа, мый тіянлы окота орӧдчыны бать-мамсьыныд да мунны велӧдчыны мӧд регионӧ. Со мый казьтывлӧ вӧвлӧм велӧдысь дзолядырся кад йывсьыс: «Батьӧй уджавліс бухгалтерӧн. А геометрияысь терминъяс сӧмын рочӧсь, и кыдъя башкир-кыдъя роч кывъя урокъяс артмӧны. Татшӧм ногӧн некымын воӧн ассьыныс вит гектара угоддьӧсӧ весалӧмаӧсь ковтӧм быдмӧгысь. Таысь кындзи уджалӧ туризм кузя республикаса шӧринын содтӧд тӧдӧмлун сетысь педагогӧн. А Ирина Синцовалӧн ышӧдӧмӧн грездса олысьяс окотапырысь туялӧны Бызӧвӧйлысь историясӧ. И тайӧ вӧрзьӧдіс йӧзсӧ — кодкӧ ошкис, кодлыкӧ эз кажитчы, но некод эз коль веськодьӧн. Сёяныс бур, град выв пуктас и фрукты эм, нӧшта юктӧдӧны тшайӧн да рытгорув – шомйӧлӧн. Аслым уджавнысӧ кажитчис, да и опыта нин ёртъясӧй шуисны, мый репортажыс бура артмӧма. Служиті ВДВ-ын да, окота вӧлі аддзыны сэтшӧм удж, кӧні эськӧ позис чеччавны парашютӧн. Тайӧ мыйӧнкӧ матыс роч былина дорӧ, кӧні багатыръяс вермасьӧны татшӧмсяма неминучакӧд. Паськыдӧсь резина кытшъясыс да, небыд гусеницаа шассиыс весиг пув да чӧд корсӧ оз ныр. Нывлӧн бать-мамыс вочавидз-лӧмаӧсь, мый невестапуыс том да абу на дась семья лӧсьӧдны. Лагерса начальникыс вичмӧдіс миянлы жыр, и уна лун мысти ми вермим морт нога шойччыны. 10-15 вӧла-доддяӧдз сувтлӧмаӧсь пӧч керка дорӧ, а туй выв войтыр пыравлӧмаӧсь керкаас. Нэм чӧжыс стрӧитчӧма: кыпӧдӧма кык керка, вӧр керкаяс, лыдтӧм-тшӧттӧм сарай да пывсян. Сэні стӧча пасйӧма, мый сэн, кӧні олысьыс кык сюрсысь унджык, амбулаторияыс быть колӧ. Ичӧтик Игорьӧс Анна нуӧма Парижӧ, а ачыс бӧр воӧма Киевӧ мездыны верӧссӧ дзескыдінысь. Сёрниын сійӧ веськыда висьталіс, мый медыджыд наградаӧн лыддьӧ «Учитель-методист» ним. Ыджыд могъяс ас водзӧ ог сувтӧд – ӧд мукӧд пырӧдчысьыс SММ да таргетын водзмӧстчысьяс. Сизимдас арӧсысь ыджыдджык ветеранъяслы праздникъяс водзын дасьтылӧны ичӧтик козинъяс. Та помысь йӧзыс «Коми войтырлӧн» чукӧртчылiгӧн весиг шыӧдчылісны власьт кутысьяс дорӧ. Сылӧн быд финн-йӧгра регионын эмӧсь ёртъяс, кодъяскӧд юксьӧ-вежласьӧ тӧдчана юӧръясӧн. Кутшӧм передачаяс лоасны сы кежлӧ, и мый эськӧ асьныд сианныд телевизор видзӧдысьяслы? Быдвося кыпыд гажыс бара на ӧтувтіс Коми му пасьталаысь лызьӧн котравны радейтысьясӧс! Гаж дырйиыс Кӧрткерӧс районса сикт-грездысь сьылысь-йӧктысьяс петкӧдчисны сцена вылын. А нӧшта вӧлі лӧсьыд видзӧдны шӧр туй вылӧ петан ӧшиньясӧ – кыйӧдны ветлысь-мунысьясӧс. Каневлы жӧ челядьлы гижысьлӧн творчествоыс вӧлі веськодь, да сійӧ коймӧдӧн эз вӧзйысь. Сэні паськыда юргӧ коми кыв – тайӧ тыдовтчис районса коми войтырлӧн чукӧртчылӧм дырйи. А торъя ведомствояслӧн могыс – синйыны, мед оз во бурдӧдчанінӧдз шогмытӧм лекарствоыс. Веськӧдлысьыс пӧ Турцияын чужлӧма, велӧдчылӧма Германияын, Италияын, Великобританияын. Бур, мый некод абу слӧймӧма вундысьны ёся кеслӧм пурт-стамескаӧ да уна пӧлӧс ножовкаӧ. Но кысь тӧдмалӧмаӧсь тайӧ вӧчӧмтор йывсьыс посни шегъясыс — кыкнаннымлы гӧгӧрвотӧмтор. —Та могысь водзмӧстчис Нина Конькова, — юӧртіс котырӧн веськӧдлысь Алексей Выучейский. Сиа «Монди Сыктывкарса ЛПК»-ын став уджалысьыслы выль воын вермӧмъяс да тыр-бур олӧм». Выльӧн позис веськавны сэтчӧ сӧмын блат серти, либӧ уджалысьыс кӧ коліс вывті нин ёна. Окота кӧ сьывны, вӧзйысь роч котырӧ, украинечьяс дорӧ, век нин роч кыв дорӧ матынджык. Челядьлы выльвося козин – вит сюрс шайт – воис нин либӧ матысса кадӧ воас уна семьялы. Мещураса ошйысьыштісны, миянӧдз пӧ туйсӧ пӧшти пӧрадокӧдз вайӧдісны, нёль пос вӧчисны. «Рытъя кыа» тшӧкыда петкӧдчӧ фестивальясын, кӧть Краснощельеысь петан туйыс абу кокни. Сцена вылын сьылӧны-йӧктӧны, хороводасьӧны да гажӧдӧны видзӧдысьясӧс коми ворсӧмъясӧн. Водзті батьяс да пӧльяс черитӧ кыйлӧмаӧсь сюмӧд табъя да сёй грузилӧа ас кыӧм ботанӧн. Сьӧкыд кад вылӧ видзӧдтӧг челядь быдмӧмаӧсь ӧтсӧгласӧн, пыр отсасьӧмаӧсь ӧта-мӧдныслы. А Зояыд, буракӧ, сьӧлӧмнас кылӧма татшӧм «грӧзтӧ», да ӧдйӧ и петӧма зонмыдкӧд йӧктыны. Ныв-зон сьылӧны школа помавтӧдзныс, сэсся разӧдчӧны ыджыдджык каръясӧ водзӧ велӧдчыны. Оз-оз да кодкӧ кадысь кадӧ юавлӧ менсьым да уджъёртъяслысь: А «Чушканзіыс» нӧ петӧ на? Комиын газет-журналсӧ кык пӧв тшӧкыдджыка мӧдісны судзӧдны Россияса пошталӧн сайт пыр. Зэв нимкодь, кор удж сайын томулов сёрнитӧны небӧгын лыддьӧмтор, мыйкӧ югыдтор йылысь. Россияса уна сикас войтыр костын лада олӧм лӧсьӧдӧм йылысь сёрни пансьыліс этнопаркын. Кутам лача, тайӧ йитӧдыс и водзӧ на ёнмас-крепаммас», – кывкӧрталісны муниципалитетын. Мудза, пӧсяла, ныр йывті пӧсьӧй войталӧ, челядьӧй синсӧ паськӧдӧмӧн ме вылӧ видзӧдӧны. Вурӧдлі изьва сарапан да, мича паськӧмӧн кӧсъя пырӧдчыны сэтчӧ, но пыр на мыйкӧ торкӧ. Конкурссӧ донъялысьяс шензьӧмаӧсь весиг, мыйла пӧ некод эз куж вочавидзны юалӧм вылас. Войвылын, а стӧчджыка кӧ – Россиялӧн Арктикаса муясын – уджалӧ уна гырысь предприятие. Природоведение учебникысь серпас мында сӧмын: гӧгрӧс кратерысь визувтысь биа-изъя шор. Шыпасъясысь кывъяс лӧсьӧдны сылы абу кажитчылӧма, кужӧ нин вӧлӧм да — мамыс велӧдлӧма. Став колана документсӧ вынсьӧдӧм бӧрын юргисны Россиялӧн да Коми Республикалӧн кыпъяс. Саридз дорын шойччысьяс гортаныс воалӧм бӧрти тӧдлытӧгыс разӧдӧны ас гӧгӧрныс пӧрӧстӧ. Шуд вылӧ буретш «ЛУКОЙЛ-Комиын» колӧны вӧлӧм содтӧд уджалысьяс, со и веськалӧма сэтчӧ. – Бать и вӧзйис меным, вай пӧ видлы, кыдзи снимайтӧ да кутшӧм мукӧд позянлун сылӧн эм. Сергей ыстӧма зэв шоча паныдасьлан кадръяс: аслыспӧлӧс войвыв кыа, иридиумлӧн югнитӧм. 2013 воӧдз МВД-лӧн «Выстрел» уджтас серти йӧзыс вермисны сдайтны ружье да пуля-патрон. Но ковмас кӧ тайӧс вӧчны, ньӧввужсӧ да арбалетсӧ позьӧ гижӧдны сідз жӧ, кыдзи и ружье. Медбуръяссьыс дасьтасны ӧкмыс билборд да дзоньвидза оласноглы сиӧм открытка-стикеръяс. Видзӧдысьяссянь козиныс вичмис Кулӧмдін районса Носимысь Анатолий Николаевич Турьевлы. «Кӧсъя юксьыны тіянкӧд меным да семьялы зэв тӧдчана выльторйӧн, – гижис Владимир Уйба. Та кузя ми таво весиг панйим орчча Карелияӧс, кӧні биыд ыджыдалӧма 508,6 гектар вылын. Мися, кокбӧрляас тальчча да бӧрсяньыс лунтыр вӧтлыся, тӧдмала уджыслысь гугсӧ и бансӧ. Дисциплинаыс овмӧсын стрӧг: он вермы асьтӧ кутны – прӧщай, тэнад местаӧ вашъялӧны нин. Страналӧн шӧр оланпасӧ вежсьӧмъяс вӧсна гӧлӧстӧ позьӧ сетны водзвыв – июнь 25 лунсянь. Кабалаторъясӧ гижалім Лымвалысь тӧдчанаинъяс, а том войтырыслы тшӧктім корсявны найӧс. Йӧзыслӧн шойччӧм вылӧ во чӧжӧн чуктӧдыштӧм став сьӧмыс бырис тшыг кулӧмлы водзсасигӧн. И сыкӧд пыр орччӧн вӧлӧма семьяыс: Анна Кирилловна гӧтырыс, Володя пиыс, Эмилия нылыс. Да и бӧръя кадас сы дорӧ кутӧмаӧсь шыӧдчыны Россияса мукӧд регионын олысь вермытӧмъяс. А радейтана педагог вылас видзӧдӧмӧн и зонпосни окотапырысь босьтчӧны тэчны кывбуръяс. Ӧти-кӧ, содтыны республикаын кага чужтӧм, а, мӧд-кӧ, кык пӧв чинтыны гӧля олысь лыдсӧ. – Но миян республика эз веськав кызь регион лыдас, кӧні босьтчасны тайӧ экспериментас. А кытысь та мындаыс сиктса бать-мамлӧн, кор бӧръя удждонсӧ ӧдва люкӧдӧны локтысьыскӧд? Бур, мый тулыс-гожӧмнад рыт-войыс югыдджык – оз сэтшӧма таляв жбыргысь кадсӧ суӧдігӧн. Кор сылӧн картасьыс вошӧма 500 сюрс шайт, ӧтуввезйын «чойыслӧн» лист бокыс тупкысьӧма. И нӧшта пӧ шемӧсмӧдӧ, мый удж вылӧ вӧзйысьысь олӧма йӧз оз корны 50 сюрс шайта удждон. Та могысь вӧр овмӧсса вӧвлӧм уджалысьяслы позяс шыӧдчыны районса ветеранъяслӧн котырӧ. Водзын эг тӧдлы некутшӧм мудз, а ӧні этша нин ветлам воддза дорысь, да мудзышті быттьӧ. Снаряд торйӧн черлыас ранитчӧм-контузитчӧм бӧрын 1945 вося июнь 1 лунӧ лэдзисны гортас. Фронт вылӧ мунісны ставӧн: велӧдысьяс, врачьяс, рабочӧйяс да видз-му овмӧсын зільысьяс. Да нӧшта: кор пӧ мойыд бӧжнас шлёпнитас – шыыс сэтшӧм, быттьӧ стеклӧ тор юас шыбитісны. 2020 воын вӧлӧма – 10,5, 2015-ӧдын – 13,0 сюрс, а дас во сайын – 59,5 прӧчентӧн унджык. Ёна отсасисны батьлӧн вокъясыс да мамлӧн вокыс, Валерьян Васильевич Мишарин – Вале чож. Метӧ эськӧ тадзи мытшӧдсӧ вена, а ӧд посёлокын олысьяслӧн уналӧн татшӧм позянлуныс абу! Зіль гозъя кыпӧдӧмаӧсь уна жыръя кыпыд керка, кысянь тыдалӧ Висер юлӧн гажа мӧдлапӧлыс. Коркӧ арталім да, Ыджыдвиддзын, вӧлӧмкӧ, 40 гӧгӧр ӧтка мужичӧй (гӧтрасьлытӧм да дӧвеч). – комиӧн шыӧдчис сійӧ, кор висьталі, мый сыкӧд аддзысьлӧм йылысь гижа «Коми му» газетӧ. Дзик морт кодьӧсь жӧ, вермасны и «сёрнитны» тэкӧд, юксьыны сьӧлӧмкылӧмнас, норасьыштны. Мастер-класс дырйи позис аддзыны якутъяслысь «осуохай» кытша йӧктӧм да кывны варган шы. Став му-видзсӧ гӧрлісны-ытшкылісны, но и сэки ми лысьтылім коланасьыс джын мында йӧвсӧ. Ворсанног сертиыс эз позь сувтны квадрат визь вылӧ, да и путорйыс мед сэтчӧ эз жӧ инмы. Кӧсъям лӧсьӧдны сэні аслыспӧлӧс музей, кӧні эськӧ важся кадсӧ да олӧмсӧ лоӧ петкӧдлӧма. Сэки жӧ висьталісны, коді вермис тайӧ буретш налы йӧзӧдӧм-шуӧм конкурслӧн мӧд тшупӧдын. Карын да сикт-посёлокын кӧ кранын ваыс шогмана на, струба-юкмӧсысь тшӧкыда юны оз позь. Но «Сӧстӧм ва» проектысь кындзи йӧзӧс бур юан ваӧн могмӧдны шуӧма и мукӧд уджтас серти. Тайӧ сьӧмыс тшӧтш мунӧ ваӧн могмӧдан, няйт ва весалан станцияяс кыпӧдӧм-выльмӧдӧм вылӧ. Но мам-батьлы, кодъяслӧн ныв-зонмыс оз пырны лыддьӧдлӧм лыдас, республика тшӧтш отсалӧ. Сэсся ӧд и ачым юркарын ола, гашкӧ, коркӧ и Морозов уличаса шойччанінас мойвиас волыны. Миян эм «ВКонтактеын» группа, кытчӧ гижа, кор локны репетируйтчыны, мый кутам дасьтыны. Неважӧн Кулӧмдінса культура керкаын муніс зэв аслыспӧлӧс гаж – «Не детский рок-н-ролл». – Татшӧмсяма концертыс Кулӧмдінын вӧлі медводдзаысь, – заводитіс висьтасьӧмсӧ том морт. Та могысь ӧд и локті татчӧ, но мойвиис унджыктор аддзывны, аслыспӧлӧс йӧзкӧд тӧдмасьны. Мамӧс босьтӧмаӧсь уджавны десятникӧн, сэсся грамотаа мортыд лоӧма мастерлы отсасьысьӧн. Рубиклысь чача тэчысьяс серти, быд комбинация артмӧ 20-ысь либӧ этшаджыкысь бергӧдӧмӧн. А босьтӧма киас Рубиклысь кубиксӧ да, ӧдйӧ и велалӧма бергӧдлыны да колана ногӧн тэчны. Дум вылас уськӧдӧма, кутшӧмӧс новлӧма аслас ыджыд мамыс, да сы кодь серъясаӧс и вурӧма. Тайӧ венас кужысьджыкӧн да винёвджыкӧн вӧліны помӧсдінсаяс, найӧ и шедӧдісны брон-засӧ. Сэні колӧ вӧлӧм лӧсьӧдны кафедра, а тайӧс вӧчны позьӧ сӧмын, ӧти выпуск кӧ лэдзӧма нин. Нӧшта на и классӧн веськӧдлыны миянлы ковмыліс, практиканым быдса четверть нюжавліс да. 1990-ӧд воясӧ ми сэні груша-яблӧгсӧ веськыда пу вывсьыс сёйим, садйыс ӧд, ок, уна вӧлі. А со тайӧ нин вӧлі дзик ме серти, ӧд тайӧ юкӧнас выльпыртӧмсьыс водзӧсыс ӧдйӧ тыдовтчӧ. Мӧд лунас сӧстӧм Байкал йи кузя ветлім 300 верст ылнаын татчӧс медыджыд Ольхон ді вылӧ. Шуам, ки помысь вӧчӧмтор вузавны, а нажӧвитӧм сьӧмсӧ видзны инасьтӧм каньяслы бур вылӧ. Вермас лоны, вывті кӧ шанявны, быдӧнӧс такӧдны-лӧньӧдны, лоас мӧдарӧ, тэ вылӧ дӧзмасны. Кокни паськӧмӧн ӧдйӧ кынмывлӧмаӧсь, а шоныднас да сьӧкыднас вӧрӧдчынысӧ абу вермӧмаӧсь. — Ме быд асыв мир туйӧд котралӧм бӧрын волывла весавны сӧстӧм сынӧднас морӧс пытшкӧсӧс. Кӧдзыд лунъясӧ мыччысьӧ сійӧ вӧляникысь, быттьӧ оз кӧсйы петны лымъя шоныд эшкын улысь. – Ме спортсменка да быдлаӧ ныр сюйысь, мӧд ногӧн кӧ, активистка, – висьталіс Анастасия. – Опытӧй эм нин, но пыр окота велӧдчыны водзӧ, мыйкӧ выльтор тӧдмавны, – висьталіс ань. И ме сэтысь зэв бур аньӧс аддзи, коді менам пи вӧсна аслас вӧсна моз жӧ вӧлӧм тӧждысьӧ. Сиктъясын паныдасьлӧма да сёрнитӧма сэтчӧс войтыркӧд, чукӧрмӧм юӧрсӧ ӧтувтӧма книгаясӧ. Быд книга аслыссикас, киад босьтан да пуктынытӧ он вермы, окота водзӧ и водзӧ лыддьыны. Мӧйму мир пасьтала ракӧн висьмӧма ылӧсас кызь миллион морт, джынсьыс унджыкыс кувсьӧма. Ӧти-кӧ, дыр нин виччысим воссьӧмсӧ, а мӧд-кӧ, библиотека лоӧма нӧшта на кыпыд да статя. Кольӧм во октябрын Коми Республикаысь нёльӧн да Москваысь та мындаӧн жӧ ветлім Усинскӧ. Быттьӧ сэсся нинӧм оз и ков, мед сӧмын аддзыны йӧзыслысь тайӧ сьӧкыд кадас долыд синсӧ. Ичӧтдырйиыс кӧ батьыс вайлӧма шензьӧдана изъястӧ, ӧні ачыс нин быдлаысь корсьӧ-чукӧртӧ. Вераӧс да ичӧтджык Нестор воксӧ пуксьӧдӧмаӧсь додь нырӧ,мед колльӧдыштасны сикт помӧдз. Гортын сӧмын на паськӧда вӧлі гудӧксӧ, пон локтас да воча пуксяс, и быттьӧ сьылӧ меным. Тайӧ модульыс отсалӧ водзвыв юӧртны службаяслы да ведомствояслы матыстчысь ытва йылысь. Ӧти пӧрйӧ, совхоз дырйи нин, Ручсянь вайлісны быдтыны куканьясӧс, сэсся бӧр дугӧдчисны. Клуб кодь вӧліны амбар водзьяс — пуксялам да кыв песам, серамным грезд пасьтала разалӧ. 2012 воын миян вӧлі неминуча – сизим арӧса Ястон сюръяснас сутшкаліс грездысь дачникӧс. Пывсянсӧ лэптылӧмаӧсь ю дорын джуджыд сваяяс вылын, сэки и ытва дырйи пывсьыны позьӧма. «Коми му» газет лыддьысьясӧс тӧдмӧдам Наталия Новосёловакӧд – акань вӧчалысь мастеркӧд. Тайӧ ыджыдджык арлыда нывкаыс менӧ велӧдіс шӧравны акань паськӧм да вӧчны петляа вурыс. Сійӧ нуӧдіс акань вӧчӧм кузя мастер-класс (ӧні тайӧ аньыс – нималана пусьысь да блогер. А газетӧн юрнуӧдысьыд эз шӧйӧвош да шуис, тіянсянь пӧ, Анна Александровна, и заводитам. Комбинатын оборудованиеыс суйӧрсайса да, йӧзыслы колӧ кужны колана ногӧн сійӧс уджӧдны. И «Монди Сыктывкарса ЛПК»-лы ми да регионса мукӧд вуз дасьтам быдсикас удж вӧчысьясӧс». Куим ныв, кодъяскӧд ӧтлаын мунлӧмаӧсь Аныбысь, смелмӧдчӧмаӧсь да мӧвпыштӧмаӧсь видлыны. «Кыйсьысьлӧн сямлуныс ноп серти тыдалӧ» коми шусьӧгыс – буретш Римма Николаевна йылысь. Сэсся недыр уджалыштӧма шахтаын, но дзоньвидзалун торксьӧм понда ковмӧма локны Лайкваӧ. Но на кындзи эмӧсь ӧд и государственнӧйӧн шутӧм кывъяс, — висьталіс Анна Александровна. Лунтыръясӧн пӧ пукалам жыръясын либӧ клубын видзӧдам мультфильмъяс да чукӧртам пазлъяс. —Кор мам юӧртіс, мый меным ньӧбӧма лунвылӧ путёвка, нимкодясьышті, а сэсся и повзьышті. А йӧзыс юасьӧмаӧсь гӧсьтлысь космонавт да общественнӧй удж, Звёзднӧй карын олӧм йылысь. Ышӧдім йӧзсӧ, мед оз яндысьны, медым сьыласны мукӧдыслы, а оз сӧмын вомгорулас мургыны. Да кутӧй тӧд вылын, мый кинытӧ тшӧкыда колӧ мыськыны оз сӧмын ковидысь видзчысьӧм ради. Да, юяс пӧ ойдӧдлӧны торъя уличаяс, но оз ставнас карсӧ, кыдз серпасалӧны журналистъяс. Ӧтиясӧс – удж вылас, мӧдъясӧс – гажӧдчӧм бӧрын, ми коддьӧмӧс – дачаын вотӧс ӧктігкості. Вай кокньӧдам йӧзӧс бурдӧдысьяслысь удж-олӧмсӧ, повтӧг да бурас эскӧмӧн вӧчам прививка. Медикъяслы ковмылӧ быдлаӧ таз-ведра сувтӧдны, мед кӧть неуна видзны джоджсӧ сісьмӧмысь. Но ставыс нӧшта на бурджык вӧлі – Егор ас вӧчӧм чунькытшӧн корис менӧ петны верӧс сайӧ. Чужан керкасӧ видзӧм дорысь чойяслӧн эм и тӧдчана мӧд мог – лоны шань да муса пӧчьясӧн. Ме ичӧтсянь тӧді, мый быдма чомйын, а сэсся ковмас пырны школаӧ да янсӧдчыны ай-мамкӧд. Кор пыри монтаж вӧчысьяслӧн уджалан жырйӧ, синмӧй ӧзйис – быд-сикас техникаыс налӧн эм! Заводиті нин мукӧдлаысь корсьны, но сэсся юӧртісны жӧ, мый менӧ босьтӧны телевидениеад. Но весиг сэки гозъя абу лючки гӧгӧрвоӧмаӧсь, мый налы ковмас быдтыны аслыспӧлӧс кагаӧс. Но кодсюрӧлӧн бать-мамыс эз лэдзны челядьсӧ мекӧд туйӧ, тэ пӧ том на да вошталан найӧс. Кулӧмдінӧ воим да, медвойдӧр менам ружье дорӧ пысасисны, кӧть менам вӧлі став кабалаыс. Водзӧ уджсӧ нуӧдӧма налӧн нылыс – Ольга Ивановна Мишарина, коді ӧні веськӧдлӧ музейнас. Сылы куим арӧс, МВД-ын служба вылын, туялӧ-корсьӧ вӧрын вошӧмаясӧс, кулӧмаяслысь шойсӧ. Май 9 лунӧ пасйим миян историяын медся тӧдчана гаж – Айму вӧсна Ыджыд тышын Вермӧм лун! –Катя, верӧсыд нинӧм оз шу, мый тэ татшӧм уджӧ пырӧдчан да, сылы тшӧтш лӧнь олӧмыс абу? Воркутаын туристъяс чукӧртчывлім ордйысьны лызьӧн, Печораын – ва вылын, Ухтаын – подӧн. Мукӧддырйи снимайтігас лоас серамбанатор, да сійӧс колям, — висьталӧ Елена Анатольевна. Колӧ пасйыны, мый «Асъя кыа» ансамбльлӧн петкӧдчӧмъясыс пыр ыззьӧданаӧсь да яръюгыдӧсь. Коммунаръяслӧн – томуловлӧн и верстьӧлӧн – ӧта-мӧдыскӧд ёртасьны кӧсйӧмыс ыджыд вӧлӧма. —Сорсьытӧг пасъя, мый «Юрган» телеканал уналы воӧ сьӧлӧм вылас да, сiйӧс ёна видзӧдӧны. Сійӧс, детдомын быдмысьӧс, верӧсыслӧн мамыс ас нылӧс моз примитіс, ӧти лёк кыв эз шулы. Енэжын югъяліс шонді, трасса вылын грымӧбтіс судьялӧн лыйӧм шы – «Лямпиада» заводитчис. Чукӧртчӧмаяслы петкӧдлісны Росгвардияса сотрудникъяслӧн быдлунъя удж йылысь видеоролик. Нималана артистъяс, шуам, Светлана Крючкова, сцена вывсянь лыддьӧны кывбуръяс, сьылӧны. Сійӧ казьтыштіс, мый 1991 воыс сьӧкыд вӧлі ставнас страналы, тшӧтш и миян республикалы. Друг ме дорӧ матыстчис нывбаба, видзӧда-ліс уджъясӧс да шуис: «А менам эм тіян аканьыд. Уліас сизимдас нёль морта коймӧд курс, мӧдас — 55-60 морта мӧд да 30 морта первой курс. Стрӧйбасӧ гӧгӧртӧм бӧрын казялім — улысса ӧшинь-ясысь ӧтиын тассӧ помӧдз абу крепитӧма. Войнас тшӧтшъяясысь туша-рожааджык да вынаджык Овдиенко вокъяс тассӧ, дерт, песовтісны. Княжпогост районын татшӧм чукӧртчылӧмыс вӧлі буретш во сайын, а локтанӧдзыс куим во на. Видз-му овмӧсын асшӧр уджын водзмӧстчысьяслы вичмӧдӧма грантъяс весьтӧ 25 миллион шайт. Лёнька, «Сын артиллериста» поэмаысь герой йылысь сійӧ кывлӧма 1942 воын Рыбачӧй кӧджын. –Миянлысь тшӧкыда юасьӧны, мыйла рочӧн ог сьылӧй, – водзӧ висьтавлӧ Надежда Барулькина. Ми сьылім-йӧктім, сьыланкывным помасис, а звукорежиссёрыс эз удит дугӧдны фонограммасӧ. Локтан воын техникаӧн отсаласны сиктсаяслы пуктысьны, кӧрым заптыны да вӧчны мукӧд удж. Найӧ пӧ зэв сьӧлӧмсяньыс вӧчалісны упражнениеяссӧ, кӧть медводдзаысьтӧ эз ставыс артмы. –Миянлы зэв нимкодь, мый сиктса челядь радейтӧны спорт да дасьӧсь шедӧдны ГТО морӧспас. – Эска, регыд помасяс пандемияыс, олӧмыс бӧр ладмас, да ми збыльмӧдам став кӧсйӧмнымӧс. Валерий Маркелович кӧртымӧ босьтӧма Чилимдін районса Косма тыяс да Чилим юлысь юкӧнъяс. Матыстчигас вӧлӧм думайтӧ, оз кӧ пӧ пет йӧктынысӧ да янӧдас менӧ, пель бокас и лӧсышта. Та вӧсна видеояслӧн панасыс абу кузь, и висьтасьӧмӧс торйӧдла шыладӧн, – пасйис Генрих. Генрихлӧн кывъяс серти, меным пӧ окота коми культура туявны, да сійӧн и лӧсьӧді блогӧс. Ӧні сиктаным олӧ тылын 9 уджалысь да 37 морт, кодлӧн челядьдырыс веськаліс война воясӧ. Матӧ став статьяыс сиӧма коми литературалы, коми книгалы, коми кывлы да сійӧс видзӧмлы. Кор мортлы мырдӧн тойлалӧны ковтӧм литература, тайӧ зэв ӧдйӧ кӧдзӧдӧ сійӧс книгаяссьыс. Да, оліс, сы вӧсна мый сиктсаяс окотапырысь лыддисны коми висьт-повесьтъяс да романъяс. Ӧні сэні позяс футболасьны, волейболасьны, баскетболасьны, мукӧд спорт сикасысь ворсны. Но сійӧ и зэв на том кар, кодлы окота, мед тэ мудзлытӧг бергалін сылӧн быдлунъя олӧмын. Дерт, быд во на арнас йӧзыс ёнджыка висьлісны – тайӧ каднас ёна паськалӧ грипп да ОРВИ. Но коронавирусысь видзчысьӧм вӧсна унатор сэні вежсяс, – висьталіс Татьяна Анатольевна. Коми Республикаса юралысьысь ӧтдор пондам бӧрйыны тшӧтш и Каналан Сӧветса депутатъясӧс. А тайӧ петкӧдлӧ, мый чинаяс кылісны йӧзӧс, и нимкодь сыысь, мый менам таын пайыс эм жӧ. – Ме збыльысь мӧді гӧгӧрвоны, кутшӧм тӧдчана, кывкутана да колана госслужащӧйлӧн уджыс. Сідзи нин артмӧма важысянь, мый колхоз усадьбаыс мир туйысь неуна бокын, увтасінын моз. Эмӧсь йӧз, кодъяскӧд аддзысьлігӧн ӧвтыштӧ кутшӧмкӧ шоныдлунӧн, небыдлуныс сывъялӧ тэнӧ. Сэки бурмас олӧмыс миян, трёхозёркасалӧн, озёлсалӧн, сёйтысалӧн, – шуӧны сьӧдкыркӧтшса. Тӧлысь сайын на пӧ ставыс ва улын вӧлі, а ӧні «Усть-Сысольск» теплоход кыкысь сибдыліс. Сідзжӧ сійӧс шуисны медбур ворсысьӧн, таысь козьналісны хрусталь сюзь да 500 сюрс шайт. А таӧдз нинӧм эз вӧч, ведомствосяньыс пыр гижисны сідз шусяна отпискаяс, уджыс пӧ мунӧ. Кольӧмвося мӧд кварталын Комиын верстьӧлы овны судзсьымӧнсӧ вӧлі артыштӧма 14.868 шайт. И оз ков эскыны, мый буретш ті медся шудаӧсь да сямминныд донтӧм донысь ньӧбны донатор. Ӧд буретш та вылӧ миянлы вичмӧдӧны сьӧмсӧ, – юксис аслас мӧвпъясӧн шӧринӧн веськӧдлысь. С.В.Рубан пасйис, мый «Монди СЛПК»-кӧд ёртасьӧм йылысь сёрнитчӧмыс зэв тӧдчана районлы. Ок, лӧсьыд ваас, став няйт-буссӧ вылысь мыськаліс, сьӧлӧм вылын весиг кокньыдджык лои!.. Ёртъяс мӧдӧдчисны шоныд саридз дорӧ гожйӧдчыны, а менӧ сэтчӧ таво мыйлакӧ дзик оз кыскы. Став разведчиксӧ, и менсьым батьӧс, сэсся ошкӧмаӧсь-наградитӧмаӧсь бур да колана юӧрысь. Чикшинса администрацияын зільысьяскӧд водзвыв сёрнитчылім аддзысьлыны татчӧс олысьяскӧд. На пӧвстысь медся арлыдаыслы — 7 во, медся ёныс — тоннаысь сьӧкыдджык, холмогор пӧрӧдаа. Торйӧн кӧ, мӧс лысьтысьяслы ковмис разьны-тэчны аппаратсӧ да, дерт, лысьтыны сюрукъясӧс. Медся ичӧтыслӧн – вылыс тшупӧда тӧдӧмлуна кык диплом, а медыджыдыс неважӧн лоис майорӧн. Мед и водзӧ налӧн керкаын ставӧн вӧліны шудаӧсь, радейтісны да ӧта-мӧдӧс пыдди пуктісны! Коми муысь делегация ветліс Тверь обласьтса Ржев карӧ, медым кыпыда восьтыны выставкасӧ. — Содтыштны кӧ челядьным йылысь — найӧ миян зэв шань сьӧлӧмаӧсь, — водзӧ висьталӧ Ирина. Тшӧкыда татшӧм дозмуксӧ вӧчӧны вотчысьяс, вӧралысьяс, кодъяс сувтлӧны шойччыны шор дорӧ. Но бать-мамыс, кодъяс кӧр дорӧ ветлӧны либӧ кутшӧмкӧ ичӧт сиктын олӧны, тӧдӧны на кывсӧ. – Ме и ачым важысянь нин окотапырысь лыддя тайӧ петасъяссӧ, ӧд комиыс – менам чужан кыв. Мӧд вонас менӧ, дзик нин верстьӧӧс (пӧжар бӧрад быттьӧ содіс арлыдӧй), пыртісны пионерӧ. Ӧд норматив серти челядьӧс позьӧ узьтӧдлыны палаткаын, войнас кӧ ывлаас 15 градус шоныд. Кешбэк серти позяс косӧдны путёвкаыслысь джын донсӧ, но 20 сюрс шайтысь унджык оз сетны. Дзик на неважӧн татшӧмтӧгыс уналаӧ эз лэдзны: театрӧ, спорт гаж вылӧ, весиг нуръясянінӧ. Сійӧ и ачыс сувтліс сьывны, и сэк жӧ кужӧмӧн да шмоньсорӧн сёрнитіс залын пукалысьяскӧд. Шензьӧдіс, мый таво Байкал тыыс вӧлі лым улын, восьсаиныс сӧмын вит километр гӧгӧр и эм. Бушков, кӧдзыд. А ставыс сы ради, медым аддзывны ненечьяслысь Войвылӧ мунӧмсӧ, аргышсӧ». Велӧдчан во помын ставныслы сетасны диплом, а медбуръяссӧ корасны уджавны вӧр комбинатӧ. А мӧд нывлӧн, кодкӧд 18-ӧд номера школаын зэв уна конкурсын петкӧдчим, кагаыс 5 классын. Пыралан кӧ Эжва районса «Шонді войт» библиотекаӧ, лоӧ позянлун лыддьыны уна пӧлӧс небӧг. Но на лыдысь нёль ӧзйылӧмыс йитчӧма ичӧт бизнескӧд – сотчӧмаӧсь тьӧс-плака пилитанінъяс. Школаӧ муннысӧ вӧлі некыдз: друг аски нин, велӧдчан во шӧрын, ковмас мӧдлаӧ нетшыштчыны. Но ме йӧзсянь кывлывлі, мый кодсюрӧ, кӧть и кывсӧ оз тӧдны, кадысь кадӧ видзӧдӧны сытӧг. Пуӧм ваӧ пуктыны гырыся вундалӧм картупель, сэсся посньыда шӧралӧм лук да свеж коръяссӧ. Сэтшӧм водз, кык машинаӧн сэсся 7 асылын кӧдзӧдӧм нин йӧвсӧ колӧ нуны юркарӧ вузавны да. Сэсся ӧтлаын мунім кӧрт туй вокзалӧ, кӧні вӧлӧмаӧсь нин миян котырысь бӧръя куим мортыс. — Служба бӧрын гортӧ вои да, куим во велӧдчи ШРМ-ын — уджалысь том йӧзлӧн рытъя школаын. Юрнуӧдӧ Екатерина Сердитова, коді тай Сернӧсысь чипсанӧн ворсысьяслӧн котырӧн веськӧдлӧ. Сэсся миян курсысь гоз-мӧдӧс киритісны да, меным вӧзйисны велӧдчыны на пыдди мынтысьтӧг. Быд лун вит час асывсянь сэні пансьӧ сиктса керкаысь пач вом дорын кӧзяйкалӧн кодь жуӧм. Зыръя-гӧлика войтыр вобыд вӧчӧны ассьыныс удж, дӧзьӧритӧны-пелькӧдӧны паркын быд пельӧс. — Аслыным индылӧм асъя могнымӧс збыльмӧдам, — верӧсыс вылӧ видзӧдӧмӧн висьталіс том ань. Арнас шонді югӧръясыс медводз инмӧны-югзьӧдӧны уна рӧма пу коръяс, гӧрд пелысь вотӧсъяс. Гуӧмторйыслӧн доныс кӧ сюрс шайтысь этшаджык, уголовнӧй кывкутӧмӧ кузь киаӧс оз кыскыны. А кык-куим лун мысти нин аддзи ассьым ним-овӧс велӧдчыны пырысьяс лыдысь да ёна и радлі! –Тайӧс позьӧ вӧчны, эм кӧ та йылысь пасйӧд колдоговорын либӧ кутшӧмкӧ нормативнӧй актын. – Туялӧмаӧсь, мый лёк пыкӧсӧн этшаджык висьӧны странаясын, кӧні сёйӧны чери да еджыд яй. Рак казялӧны и кучикысь, лыткаысь, лимфаысь да вирысь, вӧркысь, голяысь да щитовидкаысь. Сы вӧсна мый кык висьӧмысь ӧттшӧтш бурдӧдны оз позь, мортыслӧн вир-яйлы тайӧ зэв сьӧкыд. – Социальнӧй контракт – тайӧ медводз судзсьытӧма олысь мортлы, семьялы социальнӧй отсӧг. Ми гӧтыркӧд быд лун вӧлі локтам ӧкмыс час асылын да ӧтувъя репетицияӧдз нуӧдам ассьыным. Субӧтаӧ сьылам служба дырйи, а таысь ӧт-дор ветлывлам и орчча кар-посёлокӧ концертъясӧн. Чайта, донъялысьяслы кажитчис, мый ансамбльын сьыла, и сьыланкывйӧй сьӧлӧм выланыс воис. Ме ичӧтсянь эска, мый изъяс ловъяӧсь, найӧ кужӧны сёрнитны, кывзыны тэнсьыд висьталӧмтӧ. Велӧдысьяс видӧны: «Шурик, мун кӧть мыссьышт», — серамсорӧн казьтылӧ Александр Павлович. Юалі, ёна-ӧ сылӧн чеччавліс сьӧлӧмыс, кор ордйы-сьӧм дырйи быдтасыс котӧртіс лыжня кузя. Сӧмын ыджыд батьлӧн, Миш Иллялӧн, семьяысь чужан му дорйыны мунісны вит пи да куим зять. Коркӧ ыджыд бать кутӧма вензьыны, мый кага-нывлы нимыс оз лӧсяв: комиӧн кӧ — Ӧлександра? Мӧдлаын лавкаас музей лӧсьӧдӧны да, улӧс вылӧ пуксьӧдӧмаӧсь воскысь моз вӧчӧм мужичӧйӧс. Миян эм быдсикас программа, код серти школаын велӧдчысьяслы позьӧ босьтны сэні тӧдӧмлун. Велӧдчӧмыс меным сэтшӧма кажитчис, мый окота лои вӧчасьны и вӧчасьны, быдторсӧ тӧдмавны. А водзӧ вылӧ могыс – вӧчасьны да тайӧ уджӧн ӧтувтны ӧтилаын кага, сылысь мамсӧ да бабсӧ. Дзолядырсяньыс видзӧдӧма, кыдзи сійӧ пусьӧ-пӧжасьӧ, да ӧні пач-плита дорын отсасьӧ сылы. Сійӧс босьтӧм могысь быть колӧ торъя кабала вылӧ гижны паспорт номер, ним-вич-ов да с.в. Вӧлӧмкӧ, гимназияса директор Лариса Гладкова велӧдчысьяскӧд нёльысь нин волӧма цехъясас. Медводдза аддзысьлігас ныв ньӧти абу кажитчӧма Япониякӧд орчча Сахалинын олысь Валералы. Да и ставнас олӧмсӧ радейтысь, йӧзсӧ пыдди пуктысь, серамбана да лов кыпӧдана морт сійӧ. Сыкӧд жӧ сёрнисӧ Пальса библиотекаын зільысьяс пыртӧмаӧсь Иван Белых йылысь видеосюжетӧ. А Валерий Каракчиев висьтасьӧмсӧ гижӧма видео вылӧ, чери кыйӧмыс пӧ сылы ёна кажитчыліс. Михаил Анатольевич да Валентина Васильевна Зорина кужӧны мичмӧдны ас грездсалысь олӧмсӧ. Мӧд да коймӧд местаяс юкисны Пезмӧгса «Улыбка» да Кӧрткерӧсса «Полосатый рейс» котыръяс. А кор пӧ некымынӧн висьмӧмаӧсь ротавирусӧн, медицина отсӧг пыдди налы сетӧмаӧсь. тазъяс. Рӧднымлӧн олан туйыс ӧд топыда йитчӧма Бызӧвӧйлӧн историякӧд, – пасйис Ирина Дмитриевна. Но мый кӧть эн шу – мортыд мунас сэтчӧ, кӧні донтӧмджык да сідз шусяна сервисыс бурджык. Висерын колӧ кыпӧдны выль бурдӧдчанін либӧ тайӧс капитальнӧя дзоньтавны, а не «дӧмлыны». Сыктывкарын вӧчисны томуловлӧн политика нырвизьын водзмӧстчысьяслӧн конкурслы кывкӧртӧд. И таті колӧ быд лун ветлыны, и оз сӧмын верстьӧлы, а тшӧтш и челядьӧс школаӧ новлӧдлыны. Мукӧддырйи думыштлан: гашкӧ, тайӧ уджыс некодлы оз ков, гашкӧ, программаыс эзджык артмы? Лэбӧм водзын сійӧ тӧдмасьӧ картографияӧн, дасьтӧ маршрут, арталӧ, уна-ӧ ковмас ломтасыс. Ичӧтик пуяссӧ сэтысь торъя линия вылын тубралӧны кӧрӧбӧ, кынтӧны да тэчӧны холодильникӧ. Ветеринар висьталіс, мый пемӧсъяслы оз став вузасянінас инавны колана витамин либӧ сёян. Шуам, ӧткымынлаын вузалӧны пемӧсъясӧс клещысь видзан ошейникъяс, но на вылӧ надеяыс абу. Жанна Звигинцева вӧзйӧ ньӧбны клещысь видзчысьӧм могысь понлӧн шошаас войтӧдан препарат. Кывтны кутӧмаӧсь да витсё метр мысти нин аддзӧмаӧсь космосӧ лэбалан ракеталысь колясъяс. Быть сэсся ёрдӧ ковмис шыӧдчыны, мед ассьыным право дорйыны, – висьталӧ Ольга Сапрыкина. «Танцы народов мира» программаын артистъяс петкӧдлісны уна сикас войтырлысь йӧктӧмъяссӧ. Ачым нин туристъяслӧн походӧ мунан котырӧн медводдзаысь юрнуӧді 1984 вося июль-августын. Видзӧдысьяслы йӧктӧм да сьыланкывъяс пыр петкӧдлісны тундра, кӧр видзысьяслысь олӧм-удж. Рытъяснас нывбабаяс вӧчӧмаӧсь лымйысь исласянін, стрӧитӧмаӧсь-писькӧдӧмаӧсь «туннельяс». Галфедьса аньяс ва колонкаяс весьтын ичӧтик сарайяс вӧчӧмаӧсь, мед тӧвнас ваыс оз кынмы. Сорсьытӧг верма шуны, мый «Юргантӧг» чужан кывным омӧля эськӧ кылiс кельыдлӧз экрансянь. А кор Угольников тӧдмалiс, мый ме Комиысь, шензис да казьтыліс Воркутлагса театр йылысь. И збыльысь, майшасьтӧг позьӧ шуны, мый водзӧ на кутас сӧвмыны-паськавны миян «Лямпиада»! Та вылын Пионер керкаӧ ветлӧмысь ми Андрейкӧд эг ӧвсьӧй да гижӧдчим театральнӧй кружокӧ. –«Койгорт» нацпарк – Европаын медся ыджыд вӧраин, кытӧн парма-ягыс дзик на вӧрзьӧдлытӧм. Нималана капитал-шоуын вӧчӧмаӧсь торъя передача, кытчӧ корлӧмаӧсь конкурсын вермысьяссӧ. Дерт, ме тайӧс ог помнит, но мам висьтавліс, мый менам став аканьӧй вӧлӧмаӧсь коктӧмӧсь. Но первойсӧ сійӧ вӧлӧма пӧдса, сӧмын матыссаясыс вермӧмаӧсь лыддьыны нывлысь гижӧдъяссӧ. Ӧні сійӧ дасьтысьӧ «Абилимпикс» войтыркостса конкурс кежлӧ, кытчӧ пырӧдчӧны вермытӧмъяс. Фронт вылӧ унатор жӧ мӧдӧдлӧмаӧсь: ас кыӧм кепысь-носки, ас вӧчӧм гын сапӧг да мукӧдтор. – Быдми ме ыджыд семьяын, бать-мамлӧн вӧлі 8 челядь да нӧшта на кыкӧс босьтісны быдтыны. Школаын уджалігӧн на сьылӧма «Пелысь» котырын, сэсся лӧсьӧдӧма ассьыс «Зарава» ансамбль. Тайӧ котыръясыс шуӧмаӧсь кутны сідз шусяна социальнӧй дистанция да шмонитісны видео пыр. Ӧд тадзисӧ шмонитны быдӧн вермас, а ті видлӧй кывъястӧ паметяд кутны да ворсны на тшӧтш. «Кыдзи ӧні верӧсыдкӧд овны, тэ дорӧ кӧ «спутникӧс» [ковидысь вакцина] овмӧдны кӧсйӧны?». Ань тӧдчӧдӧ, мый македонскӧй кывлӧн рочыскӧд ӧткодьлуныс зэв уна, но акцентыс коми кодь. —Век радпырысь аддзысьлам ёрта-ёрткӧд да юксям юӧръясӧн, — тӧдчӧдіс котырӧн веськӧдлысь. –Ми аттьӧалам Mondi компаниясаӧс зэв аслыспӧлӧс да тӧдчана уджтас збыльмӧдны отсалӧмысь. Видеойитӧдӧн нуӧдӧм чукӧртчылӧмӧ пырӧдчис тшӧтш Коми Республикаса юралысь Владимир Уйба. Первой кадсӧ, дерт, Елизаветалы сьӧкыдкодь вӧлӧма мӧд муад: ёртъяс абуӧсь, кывтӧ он тӧд. Либӧ лым йӧткала, сэсся туктасӧ кӧшнас босьта да бокӧджык нуа, – юксьӧ мӧвпъяснас Марат. Карта номернытӧ кӧ кӧсйӧны тӧдны да сьӧмтӧ тшӧктӧны кытчӧкӧ вуджӧдны — тайӧ мошенникъяс. Выль во вочаавтӧдз да точкысьтӧдз на гажа сьыланкывйӧн нимкодясисны сюрсысь унджык морт. Театрын водзмӧстчысьяс пӧ мӧвпалӧны лӧсьӧдны Каллистрат Жаковлӧн мойдъяс серти анимация. Кӧр видзысьяс фронт вылӧ мунӧмаӧсь асланыс кӧръясӧн, асланыс паськӧмӧн – малича-тӧбӧкӧн. А мӧвпала ме со мый йылысь: коми кывйыс колӧ эськӧ кыв ради али сыӧн вӧдитчысьяс радиыс? Ноябрь 15 лунӧ миян бать, дед, прадед пасйис ассьыс тшупӧда юбилей – сылы тырис 80 арӧс! Музейсьыс жӧ позьӧ аддзывны Сӧвет кадӧ гортын вӧдитчан эмбур: патефон, утюг, уна дозмук. И олӧмыс петкӧдлӧ, мый бӧръян кӧ ина-збыльвывсасӧ, олӧмыс ачыс индалӧ-отсалӧ сэті мунны. Юалісны Генрихлысь, тэ пӧ сиктса морт да, кыдзи видзӧдӧны тэнад зільӧм вылӧ ас сиктсаыд? —Мыйӧн босьтіс висьӧмыд, Валентин вокӧй жмитіс менӧ пач бокӧ да пӧттӧдз мышкуӧ вачкаліс. Чужан кыв ӧтдортӧмыс медводз муніс буретш бать-мамсянь, а сэсся ӧдйӧ вуджис и томуловлы. Чукӧртчылігӧн сёрнитісны и Арктикаса Общественнӧй сӧветӧн веськӧдлысьясӧс бӧрйӧм йылысь. Вывсяньыс гӧгӧрвоан, мый Петропавловск быттьӧ шымыртӧма став боксяньыс вулкан-сопкаясӧн. Вензьӧмсӧ колим тӧдысь йӧзлы, а асьным нимкодясим водопадъясӧн, изъя юясӧн да циркъясӧн. Вӧлі здук, кор пукси ыджыд из вылӧ да синва доршасьӧмӧн шуи, мый водзӧсӧ кайны ог вермы. Ставыс эськӧ нинӧм на, но Эдик кутіс гӧтырыс дорӧ ветлӧдлыны, регыд кывсис – пи чужтӧма. Мӧдас миян додь вывсьыд керйыд кутіс кольны, тыдалӧ, ёнджыка тракнитӧма трактористыс да. А тӧда нин эськӧ: гӧрдсӧ кӧ личка – жуньк наждакыс ӧддзас, ӧдйӧ бӧр сьӧдас колӧ личкыны. Водзсӧ лӧсьыда куйлісны, а сэсся бунтсьыс керъясыс мӧдісны сьӧрсьӧн-бӧрсьӧн гӧгыльтчыны. Чайтсьӧ, сійӧ быттьӧ читкыртчыштӧмӧн видзӧдӧ тэ вылӧ да висьтавлӧ нэмӧвӧйся историяяссӧ. Гашкӧ, оз и ков нин некутшӧм торъя «шуд министерство», сідз нин кӧ та мында шудаыс миян. А сентябрь 19 лунӧ ёна зэрӧм бӧрын коялӧм лыаыд рунь лои, машинаӧн некод эз письт мунны. Весиг эмӧсь пӧ турагентствояс, кодъяс чукӧртӧны йӧзлысь сьӧм, а сэсся пӧдласьӧны-вошӧны. –Ми кӧсъям ёна чуймӧдны йӧзсӧ выль сьыланкывъясӧн, выль пыртӧмъясӧн, но тайӧ гусятор на. Таво кӧкъямыс тӧ-лысьӧн йӧзыс тадзи сдайтӧмаӧсь 96 ружье да нажӧвитӧмаӧсь 400 сюрс шайт. Збыльысь ӧд гажтӧмтчим нин ёрта-ёртысь да татшӧм топыд кытшын и окота вӧлі аддзысьлыны.. Велӧдчан воыс кӧть и виччысьтӧма дженьыдӧн лоис, но чукйӧн тыр вӧлі быдсикас лоӧмторнас. Найӧ вежонъясӧн олӧны семьясьыныс ылын, но сы пыдди и матыссаяссьыс гажныс ёнджыка бырӧ. И «Чушканзі» журнал лыддьысьяс тайӧ енбиа мортыслысь гижӧдъяссӧ аддзылісны вель нин уна. Ог жӧ наысь бӧрӧ кольччы, кыдз шуласны, ӧти кокысь восьлала, мед на дорӧ матынджык лоны. Енбиа педагогӧс медъёна майшӧдлӧма, мый выль велӧдчан программа серти небӧгъясыс абуӧсь. Сідз, таво, кӧйдыссӧ лои ньӧбӧма 1 миллион, турун гартлан плёнкасӧ – 2 миллион шайт дон. Видзӧда да нимкодяся гозъяӧн: ветымын ӧкмыс во ӧтлаынӧсь, позьӧ шуны, мортлӧн быдса нэм. И со кольӧм вежонӧ ми аддзысьлім, донъялім вӧзйӧминъяссӧ, — висьталіс Светлана Гениевна. Гоз-мӧд лун мысти сэсся кежалі да, джодж пасьталаыс менсьым листъястӧ разӧдӧма да нускӧ. Кывбур гижӧм-чужтӧм йывсьыд, ок, уна верма висьтавны, но тайӧ лоас нин оз автобиография. Мӧдӧд во нин найӧ оз вермыны уджавны асланыс стрӧйбаын, надзор служба сійӧс пӧдлаліс да. Меным важӧн вӧлі окота петкӧдлыны чужан сиктлысь мичсӧ, ассьым олӧм-вылӧмӧс, тӧжд-нокӧс. Ӧні накӧд дасьтысям гажӧдны Сизяб сиктын олысьясӧс культура керкаын кыпыд концерт дырйи. И чайта, миян ведомстволӧн йӧзлы отсалан программаясыс нӧшта на ыззьӧдӧны йӧзсӧ та вылӧ. Но велӧдчан во помланьыс звӧнитлісны: «Местаыс эз ло, сэтчӧ вайисны Украинаысь челядьӧс. «Оптима Лес» котыр да асшӧр уджалысь Р.В.Третьяков ньӧбисны сӧвтчан агрегата тракторъяс. «Биарма» магазин дасьтіс «Лок татчӧ» коллекцияысь футболка Выльгортысь Полина Логиновалы. Сэки мамӧй велӧдіс ур и пӧтка увтны, а ю вомӧныд, эз ковмы велӧдны, ачым мам бӧрся вӧтчи. Найӧ пӧ ӧні нин гижасьӧны-звӧнитчӧны меным да завидьтӧны налы, кӧні удитінныд петкӧдчыны. Вӧвлӧм культура керкалы паныда аддзи челядьлы дзик мойдса кар кодь яръюгыд мича площадка. И збыльысь, мыйла буретш синтӧ колӧ видзны, а оз, шуам, юр вемтӧ, ты-мустӧ либӧ сьӧлӧмтӧ? Кыдзи йӧзыс олісны, велӧдчисны-уджалісны, радейтісны да ёнасӧ эз и мӧвпавны война йылысь. Комиысь сэтчӧ ветлӧма Зинаида Прокопьевна Попова юрнуӧдӧм улын «Ярпияночка» сьылан котыр. – Одыбын кӧкъямысӧд класс помалӧм бӧрын сиктса нывъёрт нуӧдіс-ышӧдіс мунны Салехард карӧ. Мӧйму йӧзыс видзӧмаӧсь 4.159, фермеръяс – 1.615, а видз-му овмӧс предприятиеясын – 37 (!) Помнита на сёй гуын сёй талялӧмсӧ: бать кирпичсӧ ачыс вӧчаліс, ӧд ньӧбнысӧ сьӧмыд эз вӧв. Школаын велӧдчандырсянь на медся радейтана сьыланъясыс – «Коми ань» да «Ижемский платок». И вокъясным, перым-комияс, талун сьылӧны да виччысьӧны ставнымӧс гӧститны муса чужанінас: Та кындзи выставкаысь позис аддзыны кӧза, ыж, кӧр, вӧв, кролик, гортса пӧтка да весиг як. – А шензьӧдіс медводз сійӧ, мый Сыктывкар – Сыктыв ю бокын купечьяслӧн турунвиж рӧма кар. Сэтчӧс веськӧдлысьяслы трактор-машинасӧ сетасны ӧні, а вештысьны сыысь позяс локтан воын. Якутияса ТЮЗ-ысь артистъяс висьталісны, мый кызь воӧн вель уна постановка нин пуктӧмаӧсь. Нимкодь, мый такӧд йитӧдын уна бур кыв висьталӧны миянлы коми газет-журнал лыддьысьысьяс. Петрухин, Люба гӧтырсьыс дзебсясигтырйи, пасьталӧ паранджа да . гаремыскӧд лэбӧ Асыввылӧ. Медтӧдчанаыс – вӧдитчыны банкса «Мир» картаӧн да оз ков кадысь водзджык ньӧбны путёвкасӧ. А Байкал ты – тайӧ мирса шензьӧданатор, кытчӧ окота ветлыны да ставсӧ ас синмӧн аддзывны. Сійӧс коліс дасьтыны, снимайтны, сэсся чинтавны-«вундавны»: нелямын минутысь дасӧс вӧчны. Тайӧс вӧчны вӧзйисны Выльгортса ӧтиӧд номера школаӧн веськӧдлысь да районса велӧдан юкӧн. Заводиті челядьсянь, видео вылӧ снимайті комиӧн чужан кыв йылысь кывбур лыддьысь нывкаӧс. Коми муӧн, кывйӧн, литератураӧн да культураӧн тӧдмасьӧны оз сӧмын урок дырйи, но и бӧрас. – Йӧзыс этша на вӧлі тӧдӧны тайӧ спорт сикас йывсьыс, да гежӧд коді кӧсйис пырӧдчыны сыӧ. Грездса аньяс шулывлісны, сы мында челядь пӧ Матрен Машелӧн, а керка пытшкас век пӧрадок! –Мен нимкодь, мый Денис аддзис сьӧлӧм сертиыс нок, – кывкӧрталіс сёрнинымӧс Анжела мамыс. – Позьӧ-ӧ аддзыны тэнад небӧгъясын геройяс пӧвстын «112» службаса оператор Семён Рочевӧс? Коймӧд-кӧ, пӧжарлы паныд водзсасян оборудованиесӧ лӧсьӧдігӧн позяс видзтыны мыйтакӧ сьӧм. Гашкӧ, на лыдысь унаӧс позьӧ вӧлі петкӧдны стрӧйбасьыс, но став ӧшиньыс вӧлӧма кӧрт таса. Либӧ мыйла лыскыс ловъя буретш 11 во, мый сы пытшкын вӧчсьӧ, кор кувнысӧ заводитӧ да с.в. Некымын удж вевъялім дасьтыны, а сэсся лои Чернобыльын неминуча, да миянӧс сэтчӧ ыстісны. – Елена Антоновна, збыльысь ӧд, сцена вылын тэнад мам рольыс уна, а аслад челядьыд кымын? Тадзи и лоис татчӧс олысьяслӧн аслыссяма бренд, – паніс сёрнисӧ Вероника Пантелеймоновна. Ме ачым коми культура-традицияяссӧ бура тӧда, ӧд Коми Республикаӧ унаысь мойвиліс волыны. Ворсӧмсӧ нуӧдысь зонмыс (коді медводз кутіс ки чышкӧдсӧ) сувтлӧма гозтӧг кольӧм ныв дорӧ. Авъя, йӧз дорӧ сибыд, быдторйын мич аддзысь да нюмбана анькӧд уджавны воӧ сьӧлӧм выланым. – Тӧлысь чӧж эз вермыны корсьны, код ордын, а сэсся кывсис, райадминистрацияса жырйын пӧ. Мудзӧма да медасьӧма Сыктывкарса кондитерскӧй фабрикаӧ, кӧні быдсикас кампетсӧ вӧчӧмаӧсь. Ставнысӧ прӧститӧ, ставныслы восьсӧн висьталӧ, мый йылысь мӧвпалӧ, мый сьӧлӧмсяньыс петӧ. 17-ӧд во нин уджала педколледжын национально-культурнӧй шӧринын содтӧд тӧдӧмлун сетысьӧн. Овны меным отсалӧны ывлаын ветлӧдлӧмыс, ёртъяскӧд варовитӧмыс да бур йӧзкӧд аддзысьлӧмыс. Весиг пукті ас водзӧ ыджыд мог – медым тайӧ хоббиыс лоас менам медшӧр уджӧн да ваяс сьӧм. Мӧд курсын велӧдчигас нин Владимирӧс корӧмаӧсь босьтчыны веськӧдлыны «Исерга» ансамбльӧн. Овлӧ, норасьӧны участкӧвӧйлы, шуам, шогмытӧма бурдӧдӧм, кӧдзыд керка да киссьӧм пач вылӧ. Мӧд лунас Ен отсӧгӧн чеччи да вичкоӧ ветлі, кори, мед нелямын лун чӧж лыддясны сорокауст. Мый кӧть оз ло, а мед сӧмын олін да нимкодясин яръюгыд шондінас, лолалін сӧстӧм сынӧднас. – Спортзалын уджысь кындзи отсала торъя йӧзлы урчитны лӧсялана сёян-юанног, – шуӧ Герман. Верман лунтыръясӧн песны вир-яй, но кыдзсюрӧ да мыйсюрӧ кӧ сёян-юан, ставыс весьшӧрӧ лоӧ. Но гортас сылӧн вӧлӧма сӧмын ичӧт ӧда 2G ӧтуввез, мый оз тырмы пырны Zoom платформа вылӧ. Пыкӧс вермас артмыны, мортыс кӧ вӧдитчӧ радиоактивнӧй югӧр лэдзан да канцерогена сорасӧн. Коркӧ гӧсти локтіс ӧти велӧдчысьлӧн рӧдвужыс да шуӧ, мыйла пӧ тані сы мында Сталин ӧшалӧ? Журналӧн юрнуӧдысь пасйис, мукӧддырйиыс пӧ журналас гижӧдыс оз тӧр, сы мындаӧн гижӧны да. –Рытнас кӧ абу спектакльыс, репетиция вылӧ позьӧ локны дас ӧти час лунын, эм кӧ – нёльын. –Да, нывъяс, нывбабаяс, кодъяс кӧсйӧны уджавны сцена вылын, нэмсӧ бӧрйысьӧны сёян-юаннас. Дерт, карса библиотекаясын ӧні вермӧны велӧдны быдторйӧ, весиг шыд пуны да танго йӧктыны. Ӧтарыслы кӧрт кок-мыджӧдъяссӧ вӧчисны, вайисны да ладмӧдісны мусир перйысьяс, а ме мавті. Быд отпуск дырйи сійӧ поискӧвикъяскӧд ветлӧ Псков обласьтӧ корсьысьны тыш-кось мунанінын. –Жюри бӧрйис, кодлы усяс шудыс петкӧдчыны СГУ-сянь тайӧ конкурсас, – висьтасис Анастасия. Том да водзмӧстчысь, татчӧс олысьяс вӧсна сьӧлӧмнас висьысь аньӧc Эжва йылын бура тӧдӧны. А ӧні сійӧс бура тӧдӧны и мукӧд районын нин, ӧд сьывны волӧны тшӧтш и сэтчӧс «кодзувъяс». Костромаын тайӧ лунъясӧ вӧлі 7 градус кӧдзыд, но кынмим сідз, быттьӧ ывлаас став 270с-ыс. Ирина бӧръя во велӧдчӧ Ручса школаын дас ӧтиӧд классын, быд лун ветлӧдлӧ сэтчӧ автобусӧн. Колӧ пасйыны, мый библиотекаыс да музейыс меститчӧны сиктса историяын тӧдчана керкаын жӧ. Торйӧн кӧ, дон босьттӧг бурдӧдам, котыртам гожся шойччӧмсӧ, тшӧтш и челядьыслысь, да с.в. Неважӧн Мария Николаевна да Валерий Иванович Афонинъяс пасйисны гижсьӧмсяньыс нелямын во. Аныбын аддзис ассьыс шудсӧ, петіс верӧс сайӧ, чужтісны куим нылӧс: Лиля, Галина да Ольга. Найӧ тӧдӧны нин миянлысь этшнымӧс да тӧд выланыс кутӧмӧн и висьтасьӧны-юксьӧны быдторнас. Быд сикт-грездын олӧны сэтшӧм йӧз, кодъясӧн верман помтӧг нимкодясьны да примерӧ босьтны. Мед пӧ эськӧ роч да вужвойтыръяслӧн кывъяс отсалісны ӧта-мӧдыслы водзӧ сӧвмыны-паськавны. Анапа кар битӧг оліс август 23 лунӧдз, а лагерас неминуча бӧрас мӧд лунас и сетісны бисӧ. Суйӧр саяд быд рыт отель бердын дон босьттӧг нуӧдӧны уна сикас гаж, сідз шусяна анимация. Уна во нин гырысь каръясын туристъясӧс дӧнзьӧдӧны быдсикас пемӧсӧ пасьтасьӧм аниматоръяс. Бурдӧдчысьяс пиын и 10-15, и 20-35 арӧсаяс, и олӧмаяс, медыджыдыс пӧ 83 арӧса тані куйлӧ. А ми сутки джын мысти бара локтам бурдӧдчанінӧ, кӧні кулан выйӧдз воӧм висьысьяс куйлӧны. Кыдз тӧдмалі, юркарын олӧмсӧ грездса вылӧ дасьӧсь вежны и чойяслӧн матыссаыс да рӧдвужыс. –Старообрядечьяс зэв шань йӧз вӧліны, уджачӧсь, сьӧлӧмсяньныс эскысьӧсь, – висьталіс ань. Та кындзи лётчик-наблюдательлы колӧ лоны бур штурманӧн, кужны ӧдйӧ сетны колана индӧдъяс. Овлӧ, тӧдсаясыд кӧсйысясны, но кутшӧмкӧ помка вӧсна оз вермыны колана мында кад вичмӧдны. Бать-мамыскӧд мунӧмаӧсь Из сайӧ кӧр стадаӧн, тыдалӧ, сэтчӧс инъясыс ялаӧн озырджыкӧсь да. Игорь ичӧтсяньыс тӧдмасьӧма асыввывса культуралӧн историяӧн, музицируйтӧма, серпасасьӧма. Учительыс, кӧть и лыддьыссис вермытӧмӧн, вӧлі ош кодь ён, да сылы завидьтіс став зонкаыс. Уна миллион мукӧд мужичӧйкӧд – батькӧд, воккӧд, пикӧд – таысь ас олӧмнас вештысьӧм донӧн. Юӧртісны, спутниклысь лэбан туйвизьсӧ казявны-пасйыны сяммысьяслы пӧ мынтасны вит шайтӧн. Верӧсӧй лымйын быдса тоннель писькӧдіс, гӧгӧрыс петля кытшовтім, а пытшкас – сёян пуктім. Зэрыс сэки эз и дугдывлы, сӧмын Маньпупунёр вылӧ кыпӧдчигӧн недыр кежлӧ петавліс шондіыс. Видзӧдысьяс водзын сцена вылӧ кутісны гылавны вижӧдӧм да гӧрдӧдӧм коръяс, сувтсӧн зэрмис. —Александр Юрьевич, висьталӧй, пӧжалуйста, кор да кыдзи босьтчинныд тайӧ кывкутана уджас? Неважӧн Печора кар бокын Приуральскӧй сиктын ӧзйылӧма олан керка, сотчалӧма сэнi олысьыс. –Некытчӧ ме ог мун, кытчӧдз ог тӧдмав, мый тэ сьӧлӧм пытшкад видзан, кутшӧм сьӧкыд пыкан. Шуам, дасьтӧны электрон- нӧй библиотекаяс, кывкудъяс, коми кывъя сідз шусяна раскладкаяс. Сійӧ корис миянлысь фотоаппаратъяснымӧс – Овдиенколысь «Смена-8»-сӧ да менсьым «Чайкаӧс». Найӧс кутасны вочаавны мелі коми кывйӧн, юасьны олӧм-вылӧм йылысь да юктӧдны пӧсь тшайӧн. Сылы тайӧ челядьыс лоисны медмусаӧн, сы вӧсна мый уджавны дугдӧм водзас вӧліны бӧръяясӧн. Сьыланкывйысь неуна вежыштӧм кывъясыс лӧсялӧны школаясын коми кыв велӧдысьяслы ставныслы. И республикаын нуӧдан творчествоа уджъяслӧн конкурсын Э.А.Старцева сідзжӧ лоис вермысьӧн. Меным деливӧ быдсӧн лои, кыдз сідзи позьӧ нуны да воштыны ыджыд батькӧд медбӧръя йитӧдсӧ. Йӧзыс пӧ зільӧны бурӧ эскыны, восьсӧн, веськыда сёрнитӧны, Войвылын водзӧ овны мӧвпалӧны. –Татшӧм традициясӧ – аддзысьлыны внештатнӧй корреспондентъяскӧд – ми заводитім кольӧм во. –Видзӧда, том зон улӧс вылын пукалӧ да концертсӧ видзӧдӧ, – висьталіс Ольга Владимировна. Нимкодь, мый аньыс уджъясӧс аддзӧм бӧрын гӧ-гӧрвоис, мый сылӧн козиныс – менам кипом удж. Одыбысь автобусыс петӧ асывнас 6 час 30 минутын, а бӧрсӧ воӧ рытнас сизим час да джынйын. Чукӧртчӧмаяс пасйисны, мый том йӧзӧс колӧ ышӧдны профессия босьтӧм бӧрас локны ас районӧ. Марина Владимировна Евдокимова, Воркута карысь кагульнича, сьылӧ «Югыд войяс» ансамбльын. Чайта, дыр на кута сьывны «Югыд войяскӧд» тшӧтш, сьыланкывъяс пыр ловзьӧдны олӧм кылӧмӧс. Пресс-конференцияыс вӧлі во помын, сідзкӧ, эм позянлун кутшӧмкӧ кывкӧртӧд нин сылы вӧчны. Таво та вылӧ вӧлі вичмӧдӧма 56 миллиард шайт, сы лыдысь 22 миллиардсӧ торйӧдіс «Газпром». Зэв нимкодь, кор вичко дорӧ локтӧны уджавны оз сӧмын нывбабаяс да мужичӧйяс, но и челядь. Та вылӧ коньӧр дӧваяс сетлісны бӧръя шайтсӧ, а озыръяс лышкыда юксисны асланыс озырлунӧн. Немечьяс тӧдмалӧмаӧсь кӧр батальонъяс йывсьыд да тшӧтш вайӧдӧмаӧсь фронт вылӧ пемӧсъясӧс. Контракт сертиыс колӧ вӧлӧм босьтны лысьтан мӧсъясӧс, мед позис на весьтӧ нажӧвитны сьӧм. Шӧр могыс сылӧн – отсавны водзмӧстчысь йӧзлы дасьтыны да збыльмӧдны социальнӧй проектъяс. «Рытъя кыа» коми фольклор ансамбль котыртісны Краснощелье сиктын 1986 воын Рӧштво водзын. И тадзи ӧд абу сӧмын Комиын, татшӧм серпасыс и мукӧд регионын, – висьталӧ Валерий Чупров. Верстьӧяс тшӧкыда ветлывлӧны Нарьян-Марса, Сыктывкарса, Воркутаса национальнӧй шӧринъясӧ. Сідзжӧ колӧ збыльмӧдны и сикт-посёлокын олысьясӧн вӧзйӧм социальнӧй тӧдчанлуна уджтасъяс. 26 депутатысь кызьӧн ошкисны правительствоӧн юрнуӧдысьӧс первой вежысьӧн Игорь Булатовӧс. Коми кыв да литература туялысь студентъяс дасьтӧмаӧсь йӧзлӧн тырмытӧмторъяс йылысь видео. Казьтылан пӧвсӧ восьтыны Сыктывкарысь воліс А.А.Католиковлӧн пиыс – Виктор Александрович. Таысь сьӧлӧм вылын курыд, ӧд, сідзкӧ, серпасыс 30 воӧн эз вежсьы, гашкӧ, лёкджык на лоис. Нывбабаяс кокньыд лолӧн пуксисны пызан сайӧ, а нывъяс пырисны кампет нымниныс пыді жырйӧ. —Режиссёр шуис, мый ті збыльысь лоинныд Кабанихаӧн, и весиг сійӧ заводитіс тіянысь повны. Вежон помын классӧ пелькӧдӧмаӧсь, и ӧтчыд Гена кайӧма бус чышкыштны да муртса абу усьӧма. И шуӧмаӧсь найӧс кулакъясӧн да ыстӧмаӧсь мырсьыны Перым обласьтса из шом перъян шахтаясӧ. Зэв бур, мый миян шылада-драмаа театрын енбиа йӧзыс уна да тшӧтш кӧсйӧны отсасьны миянлы. Изьва районын да республика пасьталаын нин Сергей нималӧ аслас мичасьыс-мича снимокъясӧн. Гашкӧ, та дыранад кодлыкӧ и вичмыштліс сьӧмторйыс, но та йылысь юӧрыс ёнасӧ эз паськавлы. Кӧть эськӧ бӧрыннас и гӧгӧрвои, мый ставӧн ворсісны-сьылісны коді кыдзи сяммис да вермис. Дас вит минут мысти урокъяс заводитчасны мӧдӧд, нёльӧд, квайтӧд да кӧкъямысӧд классъясын. А, сідзкӧ, Сёйтыын кутас жӧ шувгыны война вылын усьӧмаясӧс да ветеранъясӧс казьтылан сад. Пасъям, мый «Энергия» тӧвариществоын шӧйтысь ошкӧс минприродылӧн индӧд серти шуӧма лыйны. Пасъям, мый «Энергия» тӧвариществоын шӧйтысь ошкӧс минприродылӧн индӧд серти шуӧма лыйны. Кӧсйӧны, медым сиктсаяс тӧдicны да казь-тылiсны Айму вӧсна Ыджыд тышын Победа дорысьясӧс. Великие Луки кар дорын майор Ракин вӧрӧглӧн би улын вермӧма воӧдчыны неыджыд вывтасінӧдз. Талун со коронавирус вӧсна унаӧс ыстӧны зільны гортсяньыс, а та йылысь оланпасъяс абуӧсь. Ӧні со муртса оз быд лун выльмӧдны компьютер программаяс, – висьталіс Ирина Владимировна. Шуам, шӧринын мортыс велӧдчис парикмахерӧ, а сэсся сылы удайтчис восьтны ассьыс шырсянін. Ур дук эськӧ кывлі, да кӧзяин оз лый, водз на пӧ, а увтӧмсьыс видӧ, пӧткасӧ пӧ повзьӧдлан. Сӧмын 1953 воын Мамыльсянь сэтчӧ вуджӧмаӧсь том йӧз да заводитӧмаӧсь лэптыны олан керкаяс. 7 арӧсысь ыджыдджыкъяслы вӧдитчыны гаджетӧн позьӧ 1,5-3 час, та дырйи 10 минута костъясӧн. Лопыдінысь Владимир Ильич Бутиков висьталіс, тӧлыся войӧ пӧ еретничаясыд картупель керӧны. Со вичко кыпӧдігкостіыс и шуӧмаӧсь недыр кад кежлӧ пуктывны юрсӧ коми культура керка вылӧ. Сӧвет власьт кадӧ сӧмын Печора вожын дӧзьӧритлӧмаӧсь сё сюрс гӧгӧр дженьыд бӧжа войвыв ыж. Лидия Александровналӧн висьталӧм серти, ыж видзан фермасӧ кӧсйылӧма восьтыны 2000 воын на. Сэсся пӧ ми атакаӧ мӧдӧдчим, и миян унаӧн жӧ усисны, мӧд пӧвстӧн лыа вылас куйлыны колины. Лётчикъяс кызвыннас пӧртӧмаӧсь олӧмӧ командованиелысь индӧдъяс да нуӧмаӧсь-вайӧмаӧсь груз. Одыб сиктын «Ытшкы, коса!» гаж вылӧ медводдзаысь на воӧм Ольга Старцева – на пӧвстысь ӧти. Ен Мамлӧн Чужан лун нима вичко, коді сулалӧ Сыктыв районса Волсяын, тшӧтш колӧ дзоньтавны. Ас кывйӧн видзаасьӧмтӧ кылӧм бӧрын якутъясыд ёна чуймалігтыр да радпырысь вочаалісны менӧ. Вӧлі кад, кор республика бокысь эз вайлыны картупельсӧ, колана мындасӧ тані быдтылісны да. И олӧм – тайӧ медся колана козин, кодӧс колӧ радейтны, донъявны сылысь быд лун, час, здук. Батьыс нэм чӧжыс чери кыйӧма калданкасянь – неыджыд пу пыжсянь, мыйӧн веськӧдлӧны пелысӧн. Нӧшта лист бок лыддян, нӧшта и нӧшта – видзӧдан да, вой шӧр кад нин, а книгаыс эштанвыйын. –Параскева Пекнича йылысь да путшкымдінсалысь висьтасьӧмсӧ окота жӧ аддзыны торъя сюжетын. Ыджыдвиддзын менам чужан керка, семья, ола вадорын – меным татысь некытчӧ абу окота мунны. Том морт серти, «сьӧкыд» музыкаыс уна сикаса да стиля, и быдӧн вермас бӧрйыны кажитчанасӧ. Шуам, Никиталы ёнджыка сьӧлӧм вылас воӧны heavy metal, death metal, black metal нырвизьяс. Кольӧм во кытшовтісны рытыввывса Сибыр, а таво мӧвпыштісны ёнджыка асывладорнас тӧдмасьны. Челядь тӧдмасьӧмаӧсь тайӧ войтырыслӧн оласногӧн, стойбищеясӧн, шойнаӧн да уна мукӧдторйӧн. Ӧтлаын дасьтім кывкуд: кыдзи сійӧ либӧ мӧд кывйыс юргӧ изьва сёрнисикасын да литературнӧя. Сідз, сё шайт бергалӧ уна вылӧ кык во, а вит сюрса вермас кышакывны киад куим пӧв дырджык. Помӧсдінысь Уляшевъяс да Ыджыдвиддзысь Симпелевъяс костын пансьыліс 3-ӧд места вӧсна кось. Верӧсӧй уджаліс следовательӧн, да сійӧс вермисны быд здукӧ ыстыны служитны кытчӧкӧ мӧдлаӧ. – Первой вӧлі думайта, мый мукӧдсьыс арлыдаджык да, гашкӧ, сійӧн вичмӧ меным мамӧс ворсны. Кӧрткерӧсса совхозын зільысьяскӧд уджалім кык час войӧдз, коліс ӧд кыдзкӧ кыпӧдны овмӧссӧ. Сэн ставӧн зілисны вӧчны сэтшӧм удж, мед югӧрыс унджык вӧлі, да гортӧ ӧдйӧджык бергӧдчыны. Лэччылі документъясӧн Кӧрткерӧсса военкоматӧ да, сэн шуисны, тэ пӧ «мужество» дон вӧчӧмыд. Папныс, Виктор, бӧръя кадӧдз уджаліс МВД-ын, ӧні кӧть и арлыднас том на, пенсия вылын нин. Либӧ эмӧсь сідз шусяна «еджыд халат» синдромаяс: локтасны врач дорӧ да, давленньӧныс лыбӧ. И кымын унджык йӧз лоӧ «Кошкин дом» котырас, сымын ӧдйӧджык вошӧм пемӧсыд бӧр воас гортас. Медводдза репетиция вылас сэтшӧм лёка лыдди ассьым рольӧс, думайті нин, мый бӧр босьтасны. Пуяссӧ лӧсьыдика шырӧны-мичмӧдӧны: гӧгрӧстӧны, пирамида сяма вӧчӧны – зэв мича видзӧднысӧ. Ныв-писӧ мамъясыс вайӧдлӧны сэтчӧ ичӧтсяньыс, меддзоля велӧдчысьыслы нёль тӧлысь на сӧмын. Татшӧм зарядка бӧрад вир-яйыд озырмӧ кислородӧн, лолавнытӧ кокньыд лоӧ и олан эбӧсыд содӧ. Но медся ёна, дерт, ышӧдӧ челядьлӧн нимкодясьӧм-радлӧмыс да мамъясыслӧн шуда висьтасьӧмыс. Веськӧдлан компанияяс да коммунальнӧй службаяс керка дор весалігӧн лымсӧ йӧткалӧны ӧтилаӧ. И чайта, быдӧн воас мекӧд ӧти кывйӧ, мый сы кодь бур омбудсменыс Комиын сэсся эз на вӧвлы. А менам сійӧ веськаліс Костромаӧ, кӧні Иван Сусанин сьӧд вӧр шӧрас пӧдтӧма пеж палачьяссӧ. Небӧгыс унджыкыс роч кывъя, но эмӧсь и комиӧн гижӧм пасйӧдъяс, лыддьыны найӧс зэв кокньыд. Ыстӧ налы гортса удж, ныв-зон мый сяммӧны, вӧчӧны ас кежсьыныс да бӧр ыстӧны велӧдысьыслы. Ставыс пӧ лӧсялӧ лючки олан сідз шусяна регламентлы да ковидлы паныд водзсасян протоколлы. Музейын гӧсьтъясӧс тӧдмӧдӧмаӧсь сэтчӧ чукӧртӧм кӧлуй-эмбурӧн, новлӧдлӧмаӧсь жырйысь жырйӧ. Сідзкӧ, абу на ставыс вошӧма-бырӧма, эм на мый коми войтыр йылысь висьтавны да петкӧдлыны. И медым пӧръявны висьӧмсӧ, Анджелина вӧчӧма операция: морӧссьыс вундалӧмаӧсь йӧв сӧнъяссӧ. Дженьыд, ӧти сёрникузяӧн висьталӧмӧн петкӧдчӧ коми мортыслӧн став этшыс, – висьталіс сійӧ. Постановка дырйиыс сэтысь юкӧнъяс гораа лыддьӧ театрса да киноса артист Дмитрий Писаренко. Балетас меысь ӧтдор ворсӧны Наталья гӧтыр да «Новый балет» театрса труппаысь мукӧд артист. – Сиам, мед быдӧнлӧн гортас вӧлі шоныд да югыд, радейтӧй ӧта-мӧднытӧ да видзӧй муслуннытӧ! Шемӧсми, кутшӧм сьӧлӧмкылӧмъясӧн быдӧн висьтасис аслас войтырлӧн обычай-традицияяс йылысь! Но стӧча та йылысь тэныд некод оз висьтав, сӧмын верман новлӧм бӧрынджык нин казявны ачыд. Кӧсйӧмаӧсь кисӧ вундыны, но абу лэдзӧма, бӧрыннас шуӧ вӧлі, чуньясӧй пӧ вӧрыштны кутіс-ны. –Коді тіян уджалысьяс пӧвстысь кужӧ лымйысь мыгӧръяс вӧчны, али бокысь мастерӧс корланныд? Найӧ казялӧны сынӧдысь CO, SO2, NO, NO2, бус да мортлӧн дзоньвидзалунлы мӧрччан лёк сорас. Ми кывкутам и юӧр видлалан шӧринъяс вӧсна, кытчӧ серверъясысь воӧ став видео-фотоснимокыс. Сцена вылас кыпӧдчыліс и Валдис Пельш, коді аслас уджтасӧн вермӧма «Телевидение» нимпасын. Ылі Изьва сиктысь воӧм нывкаӧс овмӧдӧмаӧсь ӧтуволанінӧ, тӧлысьнас пӧ 7 шайт кутан мынтыны. Мамыс моз жӧ зільӧ-водзмӧстчӧ, видзӧдӧмпырысь, велӧдчӧм помалӧм бӧрын босьтас гӧрд диплом. Мӧд-кӧ, маскаыс лыддьыссьӧ биологическӧй шыбласӧн, кодӧс больничаясын чукӧртӧны да сотӧны. Ордйысьӧмъясыс ышӧдасны найӧс бӧрйыны ныв-пиыслы велӧдӧм вылӧ ас войтырыслысь чужан кывсӧ. Пандемия кадӧ весиг клипъяс снимайталім, ӧд видзӧдысьясӧс сӧмын тадзи и вермим гажӧдыштны. Нёльӧд кага чужӧм бӧрас ковмӧма петны удж вывсьыс, медым удитны ноксьыны-быдтыны челядьсӧ. Кор медся ичӧтъясыс мунісны садйӧ, Юлия кутіс пырӧдчыны сиктса активӧ, общественнӧй олӧмӧ. Кызвыннас ошкӧмаӧсь да бура донъялӧмаӧсь видеосӧ, но кодсюрӧ абу гӧгӧрвоӧмаӧсь шӧр мӧвпсӧ. Олӧмыс ӧд тані мунӧ жӧ, колӧ отсыштны и татчӧс йӧзлы, а абу сӧмын каръяс кыпӧдны-сӧвмӧдны. Интернатсӧ, кӧні олӧны Неридзысь челядь, кыпӧдлӧмаӧсь 1960 воясӧ да, сійӧ ёна нин важмӧма. Россияса юркарын олысьяслы сьӧлӧм вылас воис спектакльыс, ставӧн сувтӧмӧн дыр клопайтісны. Выль юбилейнӧй сезонӧ вужвойтырлӧн шылада-драмаа театр козьналас видзӧдысьяслы премьераяс. Чуйми, мый та ылнаын олӧны коми йӧз, кодъяс тундраын видзӧны кӧр да сёрнитӧны миян моз жӧ. Медводз шыӧдчи республикаын мупытшкӧсса озырлунӧн вӧдитчан да вӧр-ва видзан министерствоӧ. Но ӧд и важӧн пӧльяс на кер дінмас кӧрт мӧлӧтӧн швачкывлісны клеймо, аслыссяма маркировка. Мамыс пасьтӧдлӧма сійӧс гӧрд соскӧн да гӧрд сарапанӧн, кодӧс нывлы колӧма новлыны куим во. Оператор водзас абу ни руль, ни рычаг, сылӧн киясын быттьӧ компьютерӧн ворсан джойстикъяс. А нӧшта кутӧны лача, мый учёнӧйяс индасны, кыдзи бурджыка рӧд-мӧдны-быдтыны керасын вӧрсӧ. Настя кужӧ пач ломтыны, пелькӧдчыны, пусьыны-пӧжасьны, песласьны – став гортса уджсӧ вӧчӧ. Но быдӧнлы колӧ кужны видзны кыв, культура, традиция, а нӧшта и дорйыны ас-сьыд правоястӧ. Варовитны ме радейта, – вочааліс менӧ Николай Александрович Печораын аслас уджалан жырйын. А сідзжӧ гӧгӧрвоны, мый пемӧссӧ дӧзьӧритӧм вылӧ ковмас торйӧдны семьяыслӧн бюджетысь сьӧм. И талун Марфа да Пётр Денисовъяслысь рӧд кутысьясыс няня-солаӧсь да йӧзлы отсавны дасьӧсь. Александр Ефимович колхозӧ пырӧмысь пыксьӧма, да сійӧс кулачитӧмаӧсь, мырддьӧмаӧсь ставсӧ. –Эскӧдісны, мый ковмас кӧ шудаягсалы бурдӧдысь либӧ уколасьны, воласны гортӧдзыс Ухтасянь. Районса велӧдан юкӧнӧн веськӧдлысь Станислав Иванович Кирушевлы юрсӧ дыр жуглыны эз ковмы. Кордонын шойччим да водзӧ байдаркаясӧн кывтім Уньядінӧдз, а сэтысь машинаӧн петім Мылдінӧ. Ӧтарӧ туйыс босьтіс 1,5 лун, нюрын палаткаын узим да бӧрсӧ Приуральскӧйӧдз 5 часӧн и воим. Но быд во Юлия Михайловна чукӧртӧ снимокъяс, альбомӧ гижӧдъяс, кӧні 100 листыс тырӧма нин. Тайӧ гижӧдъяснас позьӧ тӧдмасьны школаса музейын, кодӧн веськӧдлӧ Ольга Ивановна Мишарина. Тайӧ Изьва да Чилимдін районъясын шевкнитчӧм ыджыд да аслыспӧлӧс нюр (ыдждаыс 178.975 га). Быд лун матӧ 10 километр ветлывлӧма удж вылӧ да удж вывсяньыс кор машинаӧн, а кор и подӧн. –Кор медводдза лунас татчӧ локті, уджъёртъяскӧд тӧдмасигӧн висьталі, мый ме коми изьватас. Чайта, татшӧм ветлӧм-аддзысьлӧмъяс дырйиыс матысянь тӧдмала быд районлысь аслыспӧлӧслунсӧ. Найӧ и кутасны водзӧ сӧвмӧдны ӧтувъя традицияяс, видзны чужан культура да кыв дорӧ муслун. Заозерьеын ӧнӧдз комияскӧд ӧтвылысь ладӧн олӧны украинечьяс, татара, немечьяс, белорусъяс. «Наследие» отрядса боечьяс кывкӧрталісны кольӧм вося уджсӧ Чужан му дорйысьлӧн лун водзын. И со найӧ ӧта-мӧдсӧ вежмӧн мӧдісны корны петкӧдлыны чипан кок вылын Ёма-бабалысь оланінсӧ. Эска, и водзӧ кутам топыда ёртасьны да чужанін сӧвмӧдӧм могысь ӧтув унатор вежам бурланьӧ. И ӧд буретш тайӧ нырвизьын велӧдчӧмыс регыдъя кадӧн вежӧма-бергӧдӧма нывлысь водзӧ олӧмсӧ. – Керка сайын ыджыд картупель му, сэтчӧ и вӧчи исласянінтӧ, юкмӧсысь ваӧн кисьталі, кынті. –Ӧні кӧсъя выльмӧдны тракторсӧ – кӧш сылы вӧчны, мед, шуам, ковмас кӧ, ку-золӧ лыа сӧвтны. Воысь-во мичаммӧ и Усинск районса сикт-грездлӧн чужӧмбаныс, бурмӧ сэтчӧс войтырлӧн олӧмыс. Сылӧн кывъяс серти, бӧръя некымын воӧн мусир перйысьяссянь районлы воӧма 120 миллион шайт. 2020 воын социальнӧй да культурнӧй проектъяслӧн конкурсын Ухтаысь витӧн босьтӧмаӧсь грант. Оргкомитетӧн юрнуӧдны босьтчӧма Коми АССР-са Министръяслӧн Сӧветӧн веськӧдлысь В.И.Худяев. «Коми му» редакцияын зільӧны тӧлка да уджач йӧз (а мыйта на миян енбиа внештатнӧй авторыс! – Висьталісны, локтӧны пӧ Ненеч кытшысь, Коми АССР-са Изьва да Усвавом районъясысь войтыр. И кӧръяс йылысь пасйӧд вӧчлӧма: таті пӧ и машина оз письт, и вӧлыд морӧсӧдзыс лымъяс вӧяс. – Но французскӧйнад ме верма Францияын сёрнитны, муна кӧ сэтчӧ, немеч кывйӧн – Германияын. –Миян медшӧр мог – вӧчны ставсӧ, медым вермытӧмъяслӧн вӧлі позянлун лючки овны да уджавны. Быдӧнлӧн – аслас семья, удж, олӧм, но век аддзӧны кад отсавны налы, кодъяслы талун сьӧкыд. Но ылі Суомиын олігӧн Светланалӧн, дерт жӧ, коми кывйысь да чужанінысь зэв ёна гажыс бырӧ! 2015 воын веськӧдлан «вӧжжиыс» вуджис Ирина Канева киӧ, коді хормейстералӧ тайӧ ансамбляс. Сэсся ӧд ёрдӧ шыӧдчӧм могысь колӧ тӧдны Жилищнӧй, Гражданскӧй, Административнӧй кодексъяс. Но водзӧсӧ миян туйясным и сідз эськӧ вожалісны, ӧд олӧм вылӧ видзӧдласным дзик торъяліс». Тайӧ вежонӧ пӧ страна пасьтала гижам этнографияысь диктант да, сы йылысь и дасьті видеосӧ. Ми и водзӧ кутам корсьны позянлун бурмӧдны тайӧ уджсӧ, – кывкӧрталіс республикаса юралысь. Тадзи «Монди СЛПК» збыльмӧдӧ экологияын политика да тӧждысьӧ вӧр-ва да сэні олысьяс вӧсна. Та кындзи шӧринын удж кузя командировкаӧ ветлывны колӧ да, волі Карелияса матӧ быд районӧ. Манси пӧ тайӧ платосӧ шуӧны Монинг-тумпӧн – дзик жӧ комияс моз, ми сӧмын ас кывйӧн нимтам. – Ӧні и ачым нин вӧча став позянасӧ, медым миян челядь эз кывны асьнысӧ ӧткаӧн, эновтӧмӧн. Сэк жӧ Коми му пасьта нималысь писательяслӧн книгаяс куйлісны-бусӧссисны лавка джаджъясын. Веськыда колӧ шуны, мый коми кывлысь сӧстӧмлунсӧ ӧтарӧ ми воштім и каръясын, и сиктъясын». Висьталi ёртъяслы та йылысь да, чайта, кужи ӧзтыны налӧн сьӧлӧмъясын «вулканическӧй» бисӧ. Бабаяс недыр кежлӧ ланьтлісны, видзӧдісны Алька вылӧ, и мыйыс сӧмын эз вӧв налӧн синманыс. Ме лыддя тайӧс вылісянь знакӧн, сідзкӧ, спектакльыс кутас овны дыр, — шуис Сергей Федотов. Ӧтчыд аддзан сійӧс Авачинскӧй бухтаса ваын ворсысь шонді югӧръясын, мӧдысь – войся биясын. Хуторъясын овлӧмаӧсь, нянь быдтылӧмаӧсь, дорччылӧмаӧсь, колхозын и вӧр дорын уджавлӧмаӧсь. Сизим воӧн пӧ (бӧръяысьсӧ тайӧс туявлӧмаӧсь 2013 воын) шуда йӧзыс содӧма сэні кык прӧчент. Эм весиг спорт министерство, сӧмын тай спортсменъяс нималӧны сӧмын налысь допинг аддзӧмӧн. Элясьӧны, мый таксистъяс на дорӧ оз локны, «тэрыб отсӧг», ковмас кӧ, оз жӧ вермы воӧдчыны. Кодсюрӧ, гашкӧ, и сюсьмыштӧ, но кызвыныс век на чайтӧ, мый сійӧс татшӧм рӧкыд некор оз су. Видзӧда да, йӧзыслы кажитчисны, вочасӧн и корны кутісны, кӧнӧсь пӧ снимокъясыд, Ануфриев?! Локтас кӧ сэтчӧ сёрӧнджык, ӧлӧдасны, а вермасны и перйыны ӧтисянь куим сюрс шайтӧдз штрап. Асфальтыс пасьмунӧма, кӧть сэсся енэжті лэбав, да бордтӧмӧсь, – висьталӧ Людмила Егоровна. Чолӧмалана кывъяс бӧрын Сёйтыын олысьяс ставӧн ӧтув вӧчисны зарядка, видлісны тренажёръяс. Та пӧрйӧ козинъяс пудъялісны эз сӧмын газет-журнал судзӧдысьяс, но и поштальонъяс пӧвстын. Сьӧдкыркӧтшса тыртӧмаӧсь нин карса юралысьӧс элясяна письмӧясӧн, корӧны вӧчны ю вомӧн пос. — Таво кельыдлӧз ломтасыс воис Сыктывкарысь Кӧджпомса да Выльгортысь Дав-3-са ас керкаясӧ. Но та вылӧ видзӧдтӧг, оз кӧ таво нин, дистанционканад век жӧ, буракӧ, мырдӧналасны миянӧс. Сэтчӧс велӧдчанінъясӧ пӧ нюжӧдасны ыджыд ӧда ӧтуввез да вичмӧдасны колана мында компьютер. Уна сьӧкыдлун тавося тулысыс вайис налы, торйӧн нин школаын велӧдчысьяслы да студентъяслы. Стрӧитчӧм вылӧ участокъяссӧ сетасны налы, кодъяс сулалӧны оланін бурмӧдӧм могысь ӧчередын. Челядя семьяяслы сетасны 10 сюрс шайтӧн, медым отсавны налы вуджны пандемияа сьӧкыд кадсӧ. Гитлеровечьяс кӧсйӧмаӧсь кытшовтны вывтасінсӧ да мышсяньыс гӧрд армеечьяс вылӧ уськӧдчыны. И со нин сылы телефон пыр висьтавлӧны кутшӧмкӧ номер, тшӧт, кытчӧ позьӧ «дзеблыны» сьӧмсӧ. Велӧдчӧма сідз шусяна ландшафтнӧй дизайнерӧ, но Сыктывкарын оз вермы аддзыны татшӧм уджсӧ. Помӧсдінын вӧвлӧм контораыс лӧсялӧ школаын мукӧд сикт-грездысь велӧдчысьяслы интернат улӧ. Код тӧдас, меным, гашкӧ, мойвиис вӧчны Важ Берёзовкаын вӧвлӧм школалысь медбӧръя снимокъяс. И петкӧдлӧм снимокъясыс помтӧг шензьӧдісны: Берёзовка гӧгӧртасын мичаиныс збыльысь зэв уна. Синмӧн майшасьӧны верстьӧ и челядь, мужичӧй и нывбаба, кипом удж бергӧдысь и юрнас зільысь. Быд грездын мойвиис тӧдмасьны шань войтыркӧд, кодъяс туйдісны гимназистъясӧс мывкыда олӧмӧ. Ачыс сійӧ Пезмӧгын нин чужлӧма, а кор батьсӧ война вылӧ нуӧмаӧсь, мамыс бӧр локтӧма Ӧвдеяс. – Тані ми чукӧртчылам тӧдчана вичко лунъясӧ ӧтув кевмысьны, – висьталіс Наталия Николаевна. Сэсся шыӧдчи туристъясӧс гӧраясӧ нуӧдлан котырӧ, ньӧби билет, а вежон мысти шутёвті Алтайӧ. Медводз ставнысӧ кыпыд гажӧн чолӧмаліс Ыджыдвидзса сиктсӧветӧн веськӧдлысь Евгений Мишарин. Турун пуктігкежлӧ тӧвбыд чукӧртлісны бензин, мед пыжӧн кайлыны Висер йылӧ, Чубйӧ, Мырйӧсьӧ. А Рена тьӧт пӧ аддзис бӧрдӧмӧс да зэв ёна повзис, чайтӧма, мый код вылӧ кӧ похоронка воӧма. Колӧ шуны, перым-коми этношӧринын челядькӧд да верстьӧкӧд нуӧдсьӧ збыльысь зэв тӧдчана удж. Ставнас жӧ Комиын талун видзӧны 4 сюрс гӧгӧр мӧс-кук, кызвыннас холмогор да айршир пӧрӧдаа. Иванов гозъяӧс нимкодьӧдӧны нёль внучка да ӧти внук, кодъяс ёна радейтӧны ыджыд мам-батьсӧ. Водзӧ на мед гозъялӧн да нывъясыслӧн олӧмыс мунас ӧта-мӧднысӧ радейтӧмӧн да пыдди пуктӧмӧн. «Беларусьӧн» Иван Васильевич ёна отсасьӧ сиктса войтырлы гӧрны, мудйысьны, картупель керны. Аслыспӧлӧс кӧш вӧчисны и «Библиовой-2022» гаж вылӧ воысьяс да, дерт жӧ, босьтісны сьӧрсьыс. Июнь 3-5 лунъясӧ Сыктывкарын Виктор Савин нима драмтеатрын петкӧдчисны Якутияысь артистъяс. Йӧзкостса роч сьыланкывъяс юргисны зэв аслыспӧлӧса да шоныда, йиджисны быдӧнлы сьӧлӧмӧдзыс. Мукӧддырйи передача видзӧдысьяс асьныс звӧнитӧны да вӧзйӧны сы йылысь либӧ та йылысь гижны. – Водзыннас пилы водӧм водзвылас вӧлі книга лыддя, унмовсяс да, ачым унзiль корся небӧгысь. Сідз, воддзаас нюжӧдасны 4.011 метр кузьта ва провод, лӧсьӧдасны ва дасьтанін да 8 колонка. Мӧйму Россияын сы вылӧ подуласьӧмӧн кыпӧдӧмаӧсь-лӧсьӧдӧмаӧсь юан ваӧн могмӧдан 450 станция. – Велӧдысьяскӧд кыкысь ветлім Санкт-Петербургӧ, ӧтчыдысьӧн – Перым-Коми кытшӧ да Марий Элӧ. Республикаын воссяс челядьлы 450 шойччанін, на лыдын 313-ас найӧ мӧдасны овны сӧмын луннас. Та могысь весиг кутшӧмсюрӧ оланпасъясӧ пыртӧма нин вежсьӧмъяс, – висьталіс Любовь Олеговна. Тайӧ ыджыд да мича лоӧмтор: нартысь 10 гӧгӧр «поезд» мунӧны долинаӧд, сопка да гӧра костӧд. Нина Станиславовна Макарова (Зулӧбса культура керкаӧн веськӧдлысь) водзвыв юасьӧ, верма ог. — Сизимӧд классын велӧдчысь Арина Витязевакӧд, ачыс Изьваысь рӧднас, зэв уна удж нин вӧчим. Бӧрыннас библиотекаын зільысьясыс висьталісны, челядьыд пӧ тэ йылысь анекдотъяс лӧсьӧдлӧны. И на пиысь на ӧткымынӧн ӧдйӧ эновтчисны, сьӧкыд пӧ вермасьнытӧ да, – висьталісны тренеръяс. Керка джаджъясысь, пызан вылысь позьӧ аддзыны ас вӧчӧм ваза, дозмук, сундук – уна мукӧдтор. Тані и важся самӧварыд да утюгыд, а сідзжӧ джаджъяс вылӧ мичаа тэчӧма сюмӧдысь вӧчӧмторъяс. Бӧръя ордйысьӧм дырйи кубоксӧ шедӧдлісны Пожӧгдінысь Уляшевъяс, но та пӧрйӧ найӧ оз ворсны. Кыдз тыдовтчӧма пӧжаръяс дырйи, гидрантъяссьыс ваыс петӧ омӧля, трубаас давлениеыс слаб да. Сідз, ӧти вундасыс вӧлі 200 ангстрем кызта, а 1 ангстремыс – миллиметрлӧн дас сюрсӧд пайыс. 1987 воын волігӧн миянлы сеталісны радиация арталан датчикъяс, а 1986-ӧдас нинӧм на эз вӧв. – Збыльвылас кӧ, ме неважӧн на тӧдмалі, мый верӧсыд «Асъя кыа» хорын сьылысь Яков Чувъюров. Топӧдӧны няньшом йывъяссӧ, чӧвтӧны пуӧм ваӧ, а кор подко- гыльоясыс кыптасны – сёяныс дась. Туялысьяс тӧдмалӧмаӧсь, мый васӧ медъёна сӧстӧммӧдӧ рачок, сідз шусяна байкальскӧй эпишура. Кык визясьыс сетлісны сымда, мый он вермы сёйнысӧ, татшӧмыс вичмыліс реакторын зільысьяслы. Кыкнанныс велӧдчӧны юркарса Коми национальнӧй гимназияын, босьтӧны тӧдӧмлун и коми кывйысь. Дарья Терешко ёртъясыскӧд медводз корсьӧны эновтӧм пемӧслы передержка, кад кежлӧ юр сюянін. Чужанінын вӧлі чукӧртам ыджыдкодь мешӧкъясӧ да чардакын видзам, заварка пыдди тшайӧ пуктам. Вочасӧн колледж сӧвмис-паськаліс, босьтчисны сэні велӧдны том йӧзӧс выль специальносьтъясӧ. Коркӧ — карланьӧ, мукӧддырйи — Сыктыв ю сайӧ, вӧрланьыс, кытысь и волывлӧны войпукӧм бӧрас. Тӧвнас да тувсовладорыс йӧзыс индӧны участкӧвӧйлы керкаяс костын джуджыд лым чукӧръяс вылӧ. Призывнӧй пунктас пиӧс эг сет, лун кежлас вӧлі коля, а войсӧ узьны туй морт керкаӧ вайӧ-да. Джоджӧ вӧлі вольсасям да, менам дӧзьӧр улын олісны ставныс, — казьтыліс Татьяна Георгиевна. А велӧдысьяс (ӧд найӧ велӧдлісны менӧ ачымӧс) став сьӧлӧмсяньныс сиисны выль уджын бур туй. Татшӧм услугасӧ талун дасьӧсь вӧзйыны гӧсьтъяслӧн керкаясын, кемпингъясын да глэмпингъясын. Спортлы сиӧм гаж вылын медыджыд гӧсьтнас вӧлі Емеля, коді нӧдіс челядьлы да ворсӧдіс найӧс. Сёрнитны кӧ ракӧдз вайӧдан висьӧмъяс йылысь, найӧс юкӧны облигатнӧй да факультативнӧй вылӧ. Медым онкодиспансерӧ эз веськав коронавирусӧн висьысь, выльӧн вайӧдӧм быд мортлы вӧчам ПЦР. Сэні абу кордебалетыс, кор сцена вылын уна йӧз, та вӧсна миян пиысь быдӧн – солист-йӧктысь. Тӧдӧмысь, пӧкатаинъяссяньыс и лоӧма Ручсянь войвылӧджык меститчӧм грездыслӧн Войпока нимыс. Гозъя вӧліны локтӧмаяс: Гришов Изосим — Ручысь, индывлісны бригадиравны, а Пекла — Ӧлекысь. Лун кӧть вой чукӧстӧм вылӧ чепӧсйыліс вуджӧдны ӧтарсяньыс и мӧдарсяньыс локтысь-мунысьясӧс. А сэки, косавла школа воясӧ, математика велӧдысь менсьым кыв босьтіс, мый велӧдча сьылысьӧ. Таысь кындзи сӧвмӧдӧны асьнысӧ, ёнмӧдчӧны, котралӧны, тшӧтш и лызьӧн, тшӧкыда ветлӧны вӧрӧ. Ӧта-мӧдкӧд тай эг жӧ тышкасьӧй-а, кӧть торъя сідз шусяна техникаяс и видлім ёрта-ёрт вылын. –Мария Николаевна, Сыктывкарын овнысӧ дышӧдіс, али мый вӧсна бӧр бергӧдчинныд чужан сиктад? Аддзысьлігӧн эз сӧмын Иван Белыхлӧн гижӧдъяс йылысь сёрнитны, но и олӧм туйсӧ казьтыштісны. Чинӧ тшӧтш и сы вӧсна, мый вужвойтыр челядь чужан кывнас бӧрйӧны рочӧс да сійӧс и велӧдӧны. Лыйсисны ньӧввужйысь да пневматическӧй винтовкаысь, шыблалісны шы, резина пыжӧн панъясисны. И сиктас тайӧ тыдалӧ, быдмысь войтыр кывзысьӧны, олӧны ёртасьӧмӧнджык, озджык пакӧститчыны. Найӧ и занятиеяс бӧрын окотапырысь кольччывлӧмаӧсь студентъяскӧд да быдторйын отсасьӧмаӧсь. Этношӧринас найӧ велӧдчисны серпасасьны, вӧчасисны сёйысь, тӧдмасисны важ коми ворсӧмъясӧн. А сёрӧнджык удж кузя ме тӧдмаси Печораысь отеч Богданкӧд, коді котыртіс Бызӧвӧйын службаяс. Овлӧ, зэв дыр туйвежын сулалан, виччысян, кор машинаӧн журъялысьяс уличасӧ вуджны лэдзасны. Кыдз тыдовтчис, бурдӧдысьяс уджалӧны-мырсьӧны ӧтилаын и мӧдлаын, колӧ удитны сэтчӧ и татчӧ. Быдтор окота тӧдны зонпоснилы, но торйӧн нин ыззьывлісны, кор висьтавлі налы мазіяс йылысь. Менам Ӧпрӧсь ыджыд мамӧй да Яков ыджыд батьӧй чужлӧмаӧсь Кӧрткерӧс районса Лаборӧм грездын. Медводдзаысь ми окыштчим студентъяслысь гаж пасйигӧн 2011 вося ноябрь 11 лунӧ (11.11.2011). Олӧмаяс на шулӧмаӧсь: гӧтрасинныд кӧ, сідзкӧ, эн янсӧдчӧй, челядьнытӧ ас дораныд жӧ видзӧй. Артмис сідз, мый миян совхозын Ира чойӧкӧд ми медводдзаясӧн босьтім вылыс тшупӧда тӧдӧмлун. «Медым гӧгӧрвоны, мый вӧчсьӧ коми пармаын, тырмымӧн видзӧдлыны спутниксянь вӧчӧм снимокъяс. А вӧрсьыс сортируйтӧм нин керъяссӧ сідз шусяна магистраль вӧлӧкӧд петкӧдӧ Ponsse форвардер. «Монди СЛПК» тшӧтш кӧсйылӧма босьтчыны тайӧ уджас, но плантация улас мусӧ абу вичмӧдӧмаӧсь. Унджыкас олӧны, но эмӧсь и пусян-нуръясян, песласян-косьтысян да весиг душ-саунаа вагонъяс. Ме перйи ружьеӧс, мися, ме челядьлӧн олӧм вӧсна кывкута да, матыстчанныд кӧ – лыйла тіянӧс. Медвойдӧр некымын кыв Лӧкчим бердса ӧткымын сикт-посёлок йылысь, кытчӧ волӧмаӧсь туристъяс. Батьыд пӧ корас аддзысьлыны да, ыбсӧ кирза сапӧгӧн вуджа, а паныдасигкежлас югыд колошиася. Горт вылас разӧдісны салдатлӧн бӧръя тыш мунанінысь вайӧм да мамыслӧн гу вылысь босьтӧм му. Семён да Алексей внук война вылысь воӧм бӧрын уджалісны Дёма грездса «Труд-Земля» колхозын. Изьваса школаын уджалігӧн Пётр содтіс-чӧжис велӧдан, веськӧдлан да методисталан сям-опытсӧ. Концертъясӧн петкӧдчӧны чужанінас, районса мукӧд сиктын, волӧны и республикаса гажъяс вылӧ. – Фёдор Васильевич Терентьев, коді меӧдз юрнуӧдіс сӧветнас, вӧзйис меным водзӧ вӧчны уджсӧ. — Тшӧкыда ветеранъяс, пенсионеръяс полӧны тӧдтӧм волонтёръясысь, абу дасьӧсь отсӧгсӧ корны. Бӧръя кадӧ некымынысь нин вежсьылісны учебникъяс дасьтӧм кузя федеральнӧй индӧд-корӧмъясыс. Сиктад олігӧн челядьтӧ велӧдӧмаӧсь быдсикас уджӧ: пес поткӧдлыны, ва ваявны, турун пуктыны. Спортсментӧ ыззьӧдӧ сылӧн вермӧмыс, а миян вермӧмъясным быттьӧ и абу тыдаланаӧсь, но эмӧсь. Финиш бӧрын Ахмед пасйис, кӧть пӧ унаысь усьлі, но зэв нимкодь, мый артмис помӧдз воӧдчыны. Кольӧм нэмъясся мыйта серпасасьысь, картина да серпасаланног йылысь ми тӧдмалім тайӧ вонас! Ластасалысь элясьӧмсӧ тӧд вылӧ босьтӧмӧн 2021 воын шуӧмаӧсь шогмытӧмӧн и татчӧс больничасӧ. –Тайӧ вежонӧ батюшкакӧд ветла Даниловкаӧ, мед колана ногӧн ӧшлыны ӧбразъяссӧ, – юӧртіс ань. Мед телепонӧн триньгинныд-звӧнитчинныд матыссаыдлы бур юӧрӧн, а энӧ бурдӧдысьлы норасьӧмӧн. Сцена вылын ми олӧмсӧ веськыда петкӧдлам, и видзӧдысьыс быттьӧ рӧмпӧштан пыр ставсӧ аддзас. Кыдзи велӧдысьлӧн, эмӧсь нин ичӧтик вермӧмъяс — шыльыда да мичаа нин налӧн артмӧ: «Бур вой! –Казьтыла тайӧ кадсӧ да, сьӧлӧмӧй долыда топавлӧ, – телефон пыр, кыла, нюмъёвтіс вомъёртӧй. Но шойччан кадыс помасьӧма, да ныв бӧр локтӧма Питерӧ, босьтчӧма ресторанын тӧдса нин уджӧ. Артистъяс ышӧдӧны йӧзсӧ пырӧдчыны ансамбльӧ, но овлӧ, сьывны окотитысьяс асьныс вӧзйысьӧны. —Быд петкӧдчӧм бӧрын быттьӧ кутшӧмкӧ ыджыд вермӧм шедӧдім, — нимкодясьӧ Алексей Выучейский. Та бӧрын татшӧм чукӧртчылӧмъяссӧ мӧдісны котыртлыны онлайн да, кольӧм сьӧмыс муніс сы вылӧ. Марат Пурлушкин, кыдзи ачыс висьталӧ, зэв водзмӧстчысь, дась пырӧдчыны быдсикас ордйысьӧмӧ. А петіс тайӧ клипыс Кулӧмдін районса Помӧсдінысь авъя да енбиа нывъёртъяслӧн водзмӧстчӧмӧн. Федеральнӧй бюджетысь лоӧ вичмӧдӧма 500 миллиард шайт, регионъяссаысь – содтӧд 50 миллиард. Мед 2021 воыс ваяс тіянлы керка тыр шуд, крепыд дзоньвидзалун, уна-уна шуда здук да радлун. Зэв тӧдчана, мый «Коми морт» проект дасьтысьяслӧн петіс нин сьыланкывъяса медводдза альбом! 2017 вося октябрь 25 лун лоис тшупӧда пасӧн, кодӧс Пӧддельнӧйса войтыр виччысис уна дас во. Сереговын аптекаын уджалысь кузь больничнӧй вылӧ петӧма да, шоча пӧ воссьывлӧ сэні ӧдзӧсыс. Медводдза куим ротасӧ котыртісны Мурманск обласьтса Саами да Ловозеро районъясса кӧръясысь. Но разведка юӧртӧма, немечьяс пӧ тшӧтш дасьтысьӧны наступайтны, и колӧ вӧлӧм ордйыны найӧс. А таво январнас бара жӧ тайӧ районса Аквад грезд дорысь нин вӧлі лыйӧмаӧсь куим ыджыд кӧин. Декабрь 5 лунӧ доброволечьяс пасйӧны ассьыныс «профессиональнӧй» гаж – Волонтёръяслысь лун. Кӧть орччаӧдны кӧ апрель-май тӧлысьяскӧд, кор ставӧн пукалім гортын, ӧні татшӧмыс чиныштіс. «Лок татчӧ» коллекцияыс зэв уналы воӧ сьӧ-лӧм вылас, кыдзи праздник кежлӧ аслыспӧлӧс козин. Сё ветымын гӧгӧр во сайын изьваса кӧр видзысьяс мунлӧмаӧсь Кола кӧджӧ корсьны бурджык олӧм. Сэсся ӧні Ловозероса культура шӧринын эм миянлы став колана оборудованиеыс да аппаратураыс. Ме серти, ӧткымын юӧр сёрмӧ – вежон чӧжнас удитам нин аддзывны-лыддьыны, шуам, интернетысь. Даниил Цывунин юалӧма, мый пӧ ӧткодьыс Висер вожса тӧдысь Тювӧ да Леонардо да Винчи костын? Выльлаӧ дырджык кежлӧ овмӧдчыны окотитысьяслы позяс кӧртымавны мусӧ нелямын ӧкмыс во кежлӧ. Быд во Россияын олысьяс шыбитӧны 70 миллион тонна лӧп-ёг, артмӧ, быдӧн – 400-500 килограмм. Кор Эдиклӧн гӧтырсяньыс пиыс чужис, мамыс миянӧс, куим мама-нылаӧс, гожъя керкаас петкӧдіс. А дзик йылас нин, каржаӧн юкӧм кратерын – кык ты: ӧтиыс зэв югыдлӧз рӧма, мӧдыс – пемыдвиж. Вочасӧн сійӧ ёна ямис, и 2016 воын «Монди Сыктывкарса ЛПК» дугӧдчис Эжва кузя кылӧдчӧмсьыс. Вермас на лоны бара дзик мӧдарӧ. Кыдз шуласны, вӧчам, кыдзи бурджык, а артмас, кыдзи и пыр… Ми со газетаным гижлім жӧ нин ӧнія шышъяс йывсьыд, но, видзӧдлыны кӧ, ставыс тайӧ весьшӧрӧ. Таысь кындзи отсавны лӧсьӧдны республикаса кык государственнӧй кыв вылын ывлавывса реклама. Сы серти коми кыв велӧдысьяслы мынтісны удждон дорӧ содтӧд, ошкисны налысь быд водзмӧстчӧм. – Вобыдӧн пырӧдчи уджас, тӧдмаси депутатъяскӧд, предприятие-организацияӧн веськӧдлысьяскӧд. Пасъям, шыӧдчӧмсӧ кӧ ыстан пошта, МФЦ пыр либӧ ваян ачыд, колӧ вештыны 650 шайт госпошлина. Пасъям, шыӧдчӧмсӧ кӧ ыстан пошта, МФЦ пыр либӧ ваян ачыд, колӧ вештыны 650 шайт госпошлина. Сӧмын кӧ татшӧмторйӧн выль юралысьыд пондас ноксьыны, сылы и вит вося кадколастыс оз тырмы. Эм кодлысь велӧдчыны да на вылӧ видзӧдӧмӧн зумыда кутчысьны олӧмас и челядьлы, и внукъяслы. Важӧн нин дзоридзаліс льӧм, юяс ышмывлӧм бӧрас кыркӧтшӧ пырисны, вот-вот ва турун мыччысяс. Асьсӧ водзӧ олӧмас Инара аддзӧ вылыс тӧдӧмлун босьтӧм бӧрын йӧз пӧвстын бергалӧм-уджалӧмын. А муртса гожӧмыс миян Войвылӧ чепӧсъяс – бара нин выль тыш виччысьӧ – та пӧрйӧ борщевиккӧд. Ускӧттьӧ лунас нин этнопаркӧ волӧмаӧсь туясьны полиция да Паджгаса ветслужбаысь специалист. Александр Лазников уджъёртъясыскӧд видлӧмаӧсь дзебассӧ: сэні вӧлӧма ыджыд ошлӧн жӧ колясыс. Тэчӧма сійӧс важ мотоциклысь: кокыс рессораысь, гыркйыс – бензобакысь, киыс – глушительысь. Кори сылысь электроколяска, мед, мися, гортысь верма петавны да и сиктын ветлӧдлыны шогмис. Ме пыр шуа, мый Енмыс босьтіс менсьым ки-кок, а сетіс Машаӧс, – вочавидзис Сергей Иванович. –Ме уджалысьяслы мынта аслам зептысь овны судзсьымӧн мында, – вочавидзис Галина Васильевна. И найӧ зэв сьӧлӧмсяньыс да кывкутӧмӧн бергӧдӧны тайӧ уджсӧ, – висьталіс Ирина Владимировна. Том кӧзяиныс эськӧ сюся ветлӧ, да озджык тай петав вӧрад, оз, буракӧ, радейт вӧрсӧ миян моз. Боечлӧн нёль ныв-письыс куимыс Белгородын олӧны да, вӧлі шуӧма ыстыны наградасӧ буретш налы. Юасям, кытчӧ, мися, кежны Знаменкаланьыд, а найӧ синсӧ чашкӧдӧмаӧсь да нинӧмсӧ оз гӧгӧрвоны. – Ичӧтдырсянь миянлы дӧжнавлісны: медым пӧ синмыд вӧлі ёсь, колӧ сёйны унджык чӧд да морков. Мониторӧдзыс мед вӧлі 40-70, а небӧг лист бокӧдз – 30-40 сантиметр (гырддзасяньыд кабырӧдз). Тайӧс колӧ вӧч-ны, синмад кӧ «двӧитчӧ», видзӧданныд ру пыр, сорлаланныд рӧмсӧ да сідз водзӧ. – Коншаын чужи, Коншаын быдми, Коншаын и ковми, – висьтасис налы Людмила Васильевна Забоева. Чӧтдінысь Руч Марьялӧн мамыс верӧс саяс Руч сиктӧ мунлӧма да, татшӧм нимыс сылы кӧвъясьлӧма. Тайӧ здукас мыш сайын кыла сёрни – мужичӧй висьтасьӧ ёртъясыслы Горнӧй Алтайӧ ветлӧм йылысь. – Бать-мам вылӧ видзӧдӧмӧн быдтасъясным велӧдчисны водзӧ, босьтісны колана специальносьтъяс. Но сизимдасӧд воясын государство да партия босьтӧмаӧсь нырвизь содтыны Войвылын йӧв лысьтӧм. Таисия Дмитриевналӧн мамыс висьӧм вӧсна абу вермӧма уджавнысӧ, и корӧмаӧсь сійӧс сиктсӧветӧ. – Ӧти кадӧ юан васӧ вайлывлісны, – юӧртіс ветеранъяс сӧветӧн веськӧдлысь Анна Веретенникова. — Позьӧ шуны, миян семья бӧрйис чужан му вылын уджалан нырвизь, — висьталӧ Ирина Валерьевна. Ветеринаръяслӧн оланпасъясыс зэв стрӧгӧсь, и найӧ вӧчасны ставсӧ, медым висьӧмыс эз паськав. Чӧскыд шыд пуӧм бӧрын тӧдмӧдісны, кыдзи колӧ кутны асьтӧ комияс ордын пызан сайын пукалігӧн. Мастер-класс вылӧ воысьяс ас пример вылын гӧгӧрвоисны, кыдзи позьӧ ӧдйӧ да бура серпасасьны. Зеленечса артистъяс Александр да Мария асьныс и сьылісны, и гудӧкӧн да балалайкаӧн ворсісны. Калданкасӧ берегсяньыс йӧткыштігӧн кыдзкӧ вунӧді киӧн пыжсьыс мынтӧдчыны да здукӧн лои ваас. Таысь кындзи эм позянлун тӧдмасьны выль йӧзкӧд, да и сьӧмтӧ верман нажӧвитны, он кӧ дышӧдчы. Ирина Пинягина велӧдіс йӧв босьтны, анализ вӧчны: нӧгыльлунсӧ пасъявны да Кӧрткерӧсӧ ыстыны. Война дырйиыс Гӧрд армияса сизим салдатӧс гуаланінсӧ пасйылӧмаӧсь леменьысь вундӧм звездаӧн. Асывсяньыс сёр рытӧдз уджалӧ: то лым вайӧ да сывдӧ, то тӧлысь чум пыклӧ, то сёян-юан дасьтӧ. Сы бӧрын юрӧй кутіс дурмыны, висьны, быттьӧ ютӧг код, и уджтӧг кольӧм бӧрын ёнасӧ эг шогсьы. Ме уджала кардиологиялӧн нёльӧд юкӧнын, кӧні бурдӧдчӧ-ны сӧнмас тромба сьӧлӧмӧн нёрпалысьяс. — Ӧнія челядь лыддьысьнытӧ оз радейтны да, петкӧдлі, кыдзи мӧд ног позьӧ уджавны текстъясӧн. Надежда Степановна Вострикова директорыс дзик пыр босьтіс, велӧдысьыс буретш вӧлі мунӧма да. – Мукӧддырйи лавкаын ньӧбасигӧн вузасьысьыс сдача пыдди сетӧ клеитӧм либӧ косяссьыштӧм шайт. Ӧд «гӧрд петукыд» кӧ кокыштас, ускӧттьӧсьыс рӧскодыс лоас сигнализация донысь ёна ыджыдджык. А мӧд-кӧ, уналы, торйӧн нин пӧль-пӧчлы, оз во сьӧлӧм вылас быдсикас эмбурӧн тырӧм подъездыс. Пыранінас – дозиметръяс, быть коліс пожъявны кӧм, мыськавны ки, фонитӧ кӧ паськӧмыд – вежны. А сідз, йитӧдъяссӧ, кывбуръяссӧ ачым корсялі, босьті Надежда Павловалысь, ачым гижышталі да. Ӧнӧдз чайта, мый бӧрйи лӧсялана туй: велӧдчи видз-му овмӧс техникумын да вӧча радейтана удж! Бура мӧвпышт да гиж сійӧс кабала вылӧ, а нӧшта пасйышт кадсӧ, кор кӧсъян, мед сійӧ збыльмас. Сиктса олӧмыд сылы вирӧдзыс йиджӧма, окотапырысь турун пуктывлӧма и вӧрӧ вотчыны ветлывлӧма. Быть сёрнитӧ выль кӧзяеваыскӧд, медым тӧдмавны, збыльысь-ӧ вермасны колана ногӧн дӧзьӧритны. Сэсся тӧлысь чӧж волывлӧ на дорӧ, видзӧдӧ, кыдзи каньыс овмӧдчӧма, ставыс-ӧ сыкӧд лючки-бур. Веськыда шуа, меным эз вӧв кокньыд дзик пыр йиджтысьны Мышкинлӧн этшӧ, пырны «идиотлӧн» куӧ. И тані маыс медводдза, июньын позьӧ нин чукӧртны, кытчӧдз мукӧд турун-быдмӧгыс оз дзоридзав. Бабъясыслӧн паськӧмӧ вӧччӧмӧн «Оз тусьяс» котыр йӧктӧма кадриль да ворсӧдӧма «Пестер юрысь». Став рӧскодсӧ водзвыв урчитӧны, а сьӧмсӧ босьтысьыс бӧрас висьтасьӧ, мый вылӧ уна-ӧ видзӧма. Медся дыр вӧлім периодика жырйын, кытӧн шнич выль джаджъясын куйліс быдсикас газет-журналыс. Со ӧні унаӧн висьмалӧны, а сідзкӧ, и йӧзкӧд уджыс миян бара содӧ, – висьтасис Василий Габов. Стӧчджыка кӧ, Остаповскӧй грездын, кодӧс сёрӧнджык «ньылыштӧма» юрсиктыс, ёна паськалӧма да. Дерт, водзӧ вылӧ комплексыс нӧшта на паськалас да шымыртас унджык кар-посёлок да сикт-грезд. Сёрни эз кыпавлы ясли ни детсад восьтӧм йылысь: челядь быдмисны пӧрысьяс да чой-вок отсӧгӧн. Медводз дыркодь эг сяммы вагон ӧдзӧссӧ восьтыны – вугсӧ бӧрӧ-водзӧ летйи, но нинӧм эз артмы. Сылы кынӧмпӧтсӧ быть колӧ вӧрысь аслыс судзӧдны, – тэрыба висьтасис Марина нима экскурсовод. Чолӧмалам Зеленечса «Ас йӧз» театр студияысь артистъясӧс да сэтчӧс режиссёрӧс тшупӧда пасӧн! Аутизмыс уна сикас, та вӧсна и бать-мамӧс велӧданногыс торъялӧ, – висьталӧ Наталья Миронова. Кыкнан семьяыслы водзті воӧма юӧр, мый налӧн салдатныс юӧртӧг вошӧма Айму вӧсна Ыджыд тышын. Медыджыд пиыслы – Василейлы, менам батьлы, вӧлi 10 арӧс, а медся ичӧтыслы муртса тырис арӧс. Ӧти кадӧ Ыджыдвидз пырліс Шойнаты районӧ, недыр вӧвлі и Кулӧмдін, а ӧні – Кӧрткерӧс районын. Ыджыдвидзса культура керка меститчӧ вӧвлӧм совхоз контораын, тӧрӧ сэтчӧ сӧмын 70 кымын морт. Квайтымын сантиметрысь кызджык керйыс вермас лоны сісь, а, сідзкӧ, плака-брус вылӧ оз шогмы. Нӧшта Пӧдтыбокысь волывліс шань том фельдшер видзӧдлыны быдтасъяссӧ, налысь дзоньвидзалунсӧ. Ас киӧн запчасьтъясысь чукӧртӧма сідз шусяна мотособака, кодӧн ӧні ёна вӧдитчӧны ас овмӧсас. Кор гортса дозмукъясыд тырасны, став шыблассӧ колӧ петкӧдны да чӧвтавны торъя контейнеръясӧ. Медся лёк пӧ, мый томуловлы некод нинӧм абу юӧртӧма, мый колӧ вӧчны татшӧм неминуча дырйиыс. Тані заптывлӧмаӧсь кӧрым, вӧдитӧмаӧсь картупель, лысьтылӧмаӧсь уна йӧв, быдтылӧмаӧсь кукань. А матігӧгӧрса аптекаясын пӧ колана лекарствоыс бырӧма да, висигад ылӧдз колӧ сыла ветлынысӧ. Сылӧн скупа сёрниысь тӧдмалі, мый быдса тӧлысь нин тані зільӧ, карас петавны кадыс оз тырмы. Трусовын чина гӧсьтъяс видзӧдлісны, кыдзи сиктса школаас дасьтысьӧны выль велӧдчан во кежлӧ. Картасӧ кыпӧдӧны кирпичысь да пуысь, ортсысяньыс стенсӧ эжасны, ӧшиньясыс лоасны пластикысь. Коркӧ бабӧлӧн керка весьттi мунiгас потшӧс вомӧныс чеччыштӧма, матыстчӧма ныв дорӧ да шуӧма: А ыджыд мамлӧн батьыс та вылӧ вочавидзӧма, мый вичкоын венчайтчытӧг нывсӧ верӧс саяд оз сет. Кык во сайын артыштлӧмаӧсь да, туйсӧ капитальнӧя дзоньталӧм вылӧ колӧ вӧлӧм 50 миллион шайт. Окота лои козьнавны асланым дзолюкъяслы национальнӧй нырвизьын серпасалӧм-лӧсьӧдӧм ворсанін. Сылӧн талунъя кӧзяеваыс олӧны орчча керкаын, но век окотапырысь петкӧдлӧны сійӧс гӧсьтъяслы. Вахтаӧн тані уджалӧ 43 морт, медсясӧ пӧ матігӧгӧр районъясысь, но волывлӧны и кӧрткерӧссаяс. Кинологъяс да ветеринаръяс гӧгӧрвоӧдӧны йӧзлы, кыдзи колӧ быдтыны-дӧзьӧритны-велӧдны понйӧс. Коми МВД-ысь кинолог Олеся Калимьянова воліс тайӧ аддзысьлӧм вылас аслас нёль кока ёртыскӧд. Но ӧтарӧ колӧ Ухтаӧдз ветлыны, мед инсулин сетасны, – норасис жӧ кык челядя мам Анна Волова. Николай Кесаревич босьтіс кык пуда гира да веськыда нюжӧдӧм киӧн вӧляникысь кыпӧдіс вывлань. Сійӧ пысаліс веситчан гиралысь вугсӧ чалляс да босьтчис кокниа лэптавны сійӧс юр весьтӧдзыс. Ачым баскетболысь ворснысӧ велалі институтын велӧдчигӧн да ӧнӧдз радейта тайӧ спорт сикассӧ. Пётр тшӧкыда пыравліс ӧти курсын велӧдчысь Володя Жебов ордӧ, кодӧс индісны уджавны Изьваын. «Коді нӧ татшӧм кӧдзыднас гӧсти ветлӧ?» – бротнитіс вомгорулас да дышпырысь муніс ӧдзӧслань. – А дерт, и став чукӧрмӧм опытсӧ выль пӧв видлавны да сяммыны петкӧдлыны мукӧд велӧдысьыслы. –Кӧть миян грездным мукӧд дорысь и ичӧт, некод весиг эз чайт, мый гаж вылас йӧзыс этша лоас. А со Вачӧртыдінын буретш во сайын овмӧдчисны куим вӧв: сьӧд, кельӧй да еджыд, да Ральф пони. «Юрганын» ёсь петассӧ аддзы-лӧмаӧсь врачьяс да ӧдйӧ вӧчӧмаӧсь ставсӧ, медым бурдӧдны мортсӧ. Тӧд выланыд уськӧда, мый сiйӧс бӧрйӧмаӧсь конкурсын, кытчӧ вӧлi вӧзйӧма сюрс витсё сайӧ ним. Уна шоныд кыв висьталісны Афанасий Габовлы, «Лямпиадасӧ» мӧвпыштысьлы да медшӧр котыртысьлы. А кор быдмышті, мам аканьяснас жӧ петкӧдліс, кыдзи вӧлӧма мекӧд неминучаыс да коли кок пӧла. Эльвира Александровна – тэрыб морт, сылӧн ставыс ладӧн да ас кадӧ артмӧ гортас да удж вылас. Сэні петкӧдлӧма и вӧр-валысь мичлунсӧ, и чужан сиктлысь аслыспӧлӧслунсӧ, и сэтчӧс олысьяссӧ. КВН дырся командировкаын небыд нюма да дзольгысь гӧлӧса аньӧс удайтчис «кыйлыны» диктофонӧн. Синдорын да Чимиавӧрӧкын кызвын олысьыс роч, и коми театрысь артистъяс сэтчӧ шоча волывлӧны. Компанияӧн веськӧдлысь Алексей Блещук пасйис, государствосянь пӧ ыджыд отсӧгсӧ ог виччысьӧй. Бур кывйӧн казьтывла Мария Вячеславовна Кузьбожеваӧс, сьӧкыд здукъясӧ век туйдыліс бурланьӧ. И содтіс на, кӧсъянныд кӧ пӧ пырӧдчыны миян уджтасӧ, любӧй кадӧ верманныд волыны Филиппиныӧ. Быдмысь войтырыдлы пыр окота мыйкӧ выльтор тӧдмавны-аддзывны оланінсьыс, йӧрсьыс, грездсьыс. Ог радейт ас пытшканыс йӧршитчӧм, мукӧдсьыс ӧтдортчӧмӧн сӧмын аслыныс выгӧда корсьысь йӧзӧс. Эг на велав татчӧс гожӧм дорас, да быттьӧ ёнасӧ ог и виччысь сылысь воӧмсӧ, – юксьӧ Наталия. «Зыконско**», — сӧмын и вермис вашкӧдны Овдиенко-ыджыдыс серпасъяс вылӧ лапниттӧг дзоргӧмӧн. Елизаветакӧд сёрни сигӧртігӧн юалі: «А мыйысь нӧ медъёна гажыд бырӧ чужанінтӧ казьтылігӧн?». 2016-2020 воясӧ мусир перйысьяс вичмӧдӧмаӧсь колана мында сьӧм – 95 миллионысь ун-джык шайт. «ВКонтактеын» аслас лист бокын Екатерина Аристарховна вӧчалӧ быдлунъя удж йывсьыс пасйӧдъяс. Юр сюянінтӧг кольӧмаясӧс чолӧмалӧмаӧсь Выль воӧн Кӧдзыд пӧль да Лымныв паськӧма волонтёръяс. Сы вӧсна приходӧн вӧлі шуӧма корсьны сьӧм да кыдз позьӧ ӧдйӧджык заводитны тайӧ ыджыд уджсӧ. А гортад тэ век сюсьджык, повтӧмджык, писькӧсджык, некутшӧм «эдельвейсса» тэкӧд оз водзсась. Талунъя петасын миян гӧсьт – Финляндияса Хельсинки карын олысь коми ань Светлана Шелепанова. Сиктын ола да, окотапырысь лыддя агроном Ия Сюрвасевалысь статьяяс, унаторйӧ велӧдча сылысь. А кыдз эськӧ артмис, мый ме, изьваса ныв, татшӧм бура тӧда Печора вожысь тайӧ грезд йывсьыс? А абу тадз: пуктін да пышйин, кодкӧ гӧрис-вӧдитіс, керис, а тэ сэсся лавкаысь дасьсӧ ньӧбин. Кутшӧм нимкодь овлӧ, кор тӧдмалан, мый кӧнкӧ миян республикаысь бокын олӧны-вылӧны коми йӧз. Кӧть асывнас кынмалӧма-пужъялӧма, ставным вӧлім нюмбанаӧсь, геройсьыс-герой кыпыд ловруаӧсь. Тайӧ статьяясас — гижысьлӧн коми кыв да коми литература вӧсна ыджыд тӧжд, сьӧкыд сьӧлӧм дой. И шуис, мый таво Кӧрткерӧсын шогмытӧм туйыс ни ӧти оз коль, вӧлисти пӧ разям тайӧ «гӧрӧдсӧ». Воӧн-джынйӧн сайын Княжпогост районысь пенсионерка заводитӧма ӧтуввезйын ворсны биржа вылын. Ичӧтдырйи, помнита, сиктса керкаясын матич улас ӧшавлісны берданкаяс да кык ствола пищальяс. Сентябрь 1 лунӧ Сыктывкарын «Орбита» микрорайонса выль школаын медводдзаысь триньгис звӧнок. Сэні быть пасйӧны, дыр-ӧ сійӧ лоас вына, урчитӧм каднас кутшӧм тӧдӧмлунъяс сетасны челядьлы. Татьяна Винницкая сідзжӧ юӧртіс, кыдзи сентябрь 1 лунсянь во помӧдз мӧдасны уджавны школаяс. Помнитанныд кӧ, вежон сайын Владимир Путин ошйысис, мый татшӧм препаратсӧ вӧчӧмаӧсь нин Н.Ф. Июль 26 лунӧ Сыктывдін районса Сёйтыын кыпыда восьтісны спорт площадка да челядьлы ворсанін. Збыль ӧд, сӧмын медицинаын да видз-му овмӧсын весиг здук кежлӧ оз позь личӧдчывны-орӧдчывны. — Сьӧмсӧ корӧм могысь колӧ сӧмын шыӧдчыны йӧзӧс социальнӧя доръян шӧринӧ либӧ матысса МФЦ-ӧ. А гӧлӧс лыдсӧ мӧдасны артавны июль 1 лунся 20 час бӧрын, кор гӧлӧсуйтан кадколастыс помасяс. Командалы сетісны минут мӧвпавны, но знатокъяс эз вермыны вочавидзнысӧ да корисны нӧшта кад. Сэні тышкасьысь ротаыс ёна нин гежӧдмӧма, морт кызь и кольӧма, командиръясыс пӧгибнитӧмаӧсь. Мир пасьтала нималысь енбиа йӧзыс семьяас вӧлӧмаӧсь буретш коймӧдӧн, нёльӧдӧн да сідз водзӧ. Зэв тӧдчана, мый Конституцияӧ вӧзйӧм вежсьӧмъяс серти государстволӧн могыс абу сӧмын дорйыны Позьӧ шуны, весьшӧрӧ корсьысьны, кор асланьыс сюсь йӧз вӧдитчӧны сідз шусяна IP-телефонияӧн. Ӧти-ыс юасис, позяс-ӧ 59 арӧса батьыслы, коді нэмсӧ уджалӧма историкӧн, велӧдчыны охранникӧ. – И, кыдз тӧдчӧдісны донъялысьяс, снимокъясыс артмӧмаӧсь зэв мичаӧсь, шаньӧсь, збыльвывсаӧсь. Мӧд места вичмис Усинск районса Колва сиктысь Ольга Зубцовалы, снимок вылын – Таяна Лисицына. Синнас на оз бура аддзы дай, век дзоляник бинокльӧн видзӧдӧ пу вылад, кор уртӧ корся да увта. Налысь уджъяссӧ, панорама-реконструкциясӧ позьӧ аддзыны тайӧ карса да Волгоградса музейясысь. Зэв пӧ мича местаыс, ставыс бура тыдалӧ, арнас мӧдлапӧлыс пу коръяссьыс вель уна рӧмаӧн лолӧ. Маше воліс да шуӧ, Ӧльӧксан дядь пӧ пывсьӧдчӧ да, юала пӧ сылысь, кӧсйысяс оз тэнӧ пывсьӧдны. Ылысь воӧмаяслӧн быд сьыланкыв улӧ видзӧдысьясыс петалӧмаӧсь йӧктыны да ёна кекӧначасьӧмаӧсь. Сэні жӧ пӧ кыр йылас вичко вӧлі, а вичко дорас пожӧмъяс быдмисны, и ӧні на пӧ мыйтакӧ сулалӧ. А ме дыр ола, сы вӧсна мый верӧсӧй бур вӧлі, быдтасъясӧй бурӧсь, и школаын челядьӧс радейтлі. 2010 воӧ сійӧс индӧмаӧсь космонавтъясӧс дасьтан Ю.А.Гагарин нима шӧринысь отрядса командирӧн. – Йӧзыс эськӧ сулӧдӧны-фильтруйтӧны и быдсӧн, но сімыс кольӧ, – висьталіс Наталия Николаевна. Кыдз тӧдмалі, васӧ некымынысь туявлӧмаӧсь, да кывкӧртӧдыс век вӧлӧма ӧти – юны сійӧ оз шогмы. Челядькӧд пырӧдчам уна сикас концерт-гажӧ, налы сьӧлӧм сертиыс коми сьыланкывъяс ливкйӧдлыны. Карелияса тайӧ грезд йывсьыс уна нин кывлі, унаысь и бокӧдыс ветлі, но кежавны эз на мойвилы. Жыннянъяссӧ вичко юрйылысь лэдзӧмаӧсь да, и мед оз сюрны красноармеечьяслы, вӧйтӧмаӧсь нюрӧ». «Реклама» нырвизьын ордйысисны вит студент, быдӧнлы ас кежас коліс котыртны реклама компания. Гозъя быдтӧмаӧсь ас кодьныс жӧ тӧлка да уджысь повтӧм нывъясӧс: Надеждаӧс, Еленаӧс да Аннаӧс. Найӧс пӧ колӧ ышӧдны, медым тӧдісны, а медшӧрыс – пыдди пуктісны пӧль-пӧчлысь кыв-культурасӧ. Пасйисны, мый пӧшти быдлаын чужан кывйӧн сёрнитысьыс, вуджӧдтӧг спектакльсӧ видзӧдысьыс бырӧ. Сійӧ – боксын спортса мастерӧ кандидат, абу нин ӧтчыдысь вӧлӧма вермысьӧн тайӧ спорт сикасас. А мӧд ногыс Иван эз и куж, ӧд ичӧтсяньыс тӧдіс, мый бура олӧм могысь колӧ сьӧлӧмсянь уджавны. Бур, ставыс артмис колана ног, гажыс муніс шыльыда-мольыда да зэв ёна кажитчис видзӧдысьяслы. Ӧні на Мокчойса клубын уджалысьяс корисны, районса культура керкаын пӧ выставка котыртӧны да. Вӧлӧмкӧ, А.С.Пушкинлӧн «Письмо Татьяны к Онегину» небӧгыс сантиметр кымын кузьта-пасьта и эм! Вермысьяслӧн радлӧмыс гӧгӧрвоана, но и мукӧд командаса войтыр кыпыд ловруӧн муналісны гортас. Ичӧтсяньыс гоз-мӧдысь петавліс сцена вылӧ да шуис, мый полӧ, и велӧдчис компьютерӧн ноксьыны. Национальнӧй шылад улӧ, пӧсь тшай юигмоз чукӧртчысьяс сёрнитӧны водзӧ вылӧ колана удж йылысь. Медбӧръя гозсьыс зонмыс босьтлӧма ворсӧдысьыслысь ки чышкӧдсӧ да сувтлӧма кажитчана ныв дорӧ. Пуӧм картупельсӧ перйыны да сюйлыны бура гудралӧм чипан колькйӧ, а сэсся бӧр пуктыны шыд пиӧ. Но сэк жӧ нывъяслы аслыныс колӧ понпиыскӧд быд лун ывлаӧ петавлыны, идравны сы бӧрся, вердны. – Районын стӧча пасйӧма сьӧлӧмнас нёрпалысь 2.400 мортӧс, – водзӧ висьталӧ Ксения Михайловна. Овлӧ, вит час асылын чечча да удж вылӧ мунтӧдз кысьышта, а корсюрӧ и удж вылысь локтӧм бӧрын. Базарын маӧн ӧти вузасьысь ошйысис, ми пӧ тьӧщакӧд мукӧдсянь отсӧгтӧг кыкӧн видзам 250 семья. Чайта, воас кад, и миян карса паркъясын мӧдасны ӧнія дзик ковтӧм кустъяс пыдди быдтыны нинпу. Тшӧкыда Киров обласьтса Яранск пыр ветлывла да, казялі, сэні пода туйяс пӧлӧныс ставыс нинпу. – Торйӧн нин ӧні, пандемия да санкцияяс дырйи, сьӧкыд асшӧр татшӧм уджсӧ нуӧдны, – шуис сійӧ. Регионӧн веськӧдлысьяскӧд аддзысьлігӧн нывбаба-предпринимательяс юксисны и асланыс тӧждъясӧн. Дерт, Росгвардияса сотрудник кӧ казялас ылӧдчӧмтӧ, ружье ньӧбӧм-видзӧм йылысь ковмас вунӧдны. Некутшӧм нёрпалӧм либӧ дурмӧдчантор кӧ вир-яйсьыд оз аддзыны, ӧружие-боеприпастӧ бӧр сетасны. Тайӧ сетӧма позянлун петкӧдчыны Рытыв-Войвыв кытшса ордйысьӧмын, но доймӧм понда абу ветлӧма. – Бура да колана ногӧн сёйӧм сайын – спортын, да и абу сӧмын таын, вермӧмлӧн 70-80 прӧчентыс. Неунаӧн позьӧ сёйны, но бурджык пуӧмӧн, этшаджык солӧн, унджык град выв пуктасӧн да фруктыӧн. Мыйла пӧ 2020 воын тӧдсаяс татшӧм соцконтракт сертиыс босьтӧмаӧсь унджык сьӧм да дырджык кад? Стеклӧыс пасьмунӧма вӧлі да, ковмис дзоньтавны, лӧсьӧдны би, а мамӧй мавтіс, – юӧртіс Даниил. Бать-мамыслӧн да верстьӧджык челядьыслӧн, Матвейлӧн да Маргариталӧн, эм ГТО-ысь зарни пасъяс. Но пыр аддзӧма кад ветлывны ю дорӧ да вӧрӧ, тшӧтш и велӧдчысьясыслы урокъяссӧ ну-ӧдлӧма сэні. Лым сылӧм бӧрын пӧ вӧлі чукӧртам медводдза веж петасъяс, а арнас кынӧмпӧт шедӧдлӧмаӧсь вӧрын. Да, водзті и трасса-стадионыд вӧлі этшаджык, и вӧдитчисны СССР-ын вӧчӧм лызьӧн да инвентарӧн. Щельяюрын пӧшти куим сюрс олысь, и быдӧн виччысьӧ выль клубсӧ, – висьталіс Виктория Ивановна. Кӧніджык сулалӧны фотовидеофиксация камераясыс, йӧзӧдӧма ӧтуввезйын ГИБДД-лӧн да миян сайтын. Сутшкасьысь сутуга сайын пукалысьяслы вӧля вывсянь тшӧкыда шыблалӧны телефон да дурмӧдчантор. Ёна отсасисны миянлы и том йӧзлӧн, ветеранъяслӧн да аньяслӧн сӧветъяс, «Коми войтыр» ӧтмунӧм. Юркарса сцена вылӧ петавтӧдз тайӧ пьесасӧ медводз петкӧдлісны Зеленеч, Час да Паль сиктъясын. Кыпӧдасны биаруӧн ломтысян выль пӧрт, парӧвӧй турбина, трансформатор да би-шоныд юклан тэчас. Ӧд кӧкъямысдаснан восӧ найӧ виччысисны, эз воштыны надеясӧ тӧдмавны матыссаяс йывсьыс юӧртор. Коми Республикаын сиктса медбур библиотекаӧн лоис Кулӧмдін районысь Дереваннӧйса лыддьысянін. Дас во сайын сиктын тупкылісны детсад, и посни войтырӧс новлӧдлісны Выльыбӧ да весиг Сюзяыбӧ. Кольӧм вежонӧ Сыктывкарса А.С.Пушкин нима гимназияын кыпыда нимӧдісны «Mondiкӧд – аскиа лунӧ! Кыпыд рытсӧ Николай Алексеевич нимтӧма сьыланкывйысь кывъясӧн – «Стих к тебе любовью напоён». Медводз быд команда сувтӧдіс палатка, пузьӧдіс тшай, пелькӧдіс-мичмӧдіс ас «керка-йӧр» гӧгӧр. «Коми му» лыддьысьясӧс талун окота тӧдмӧдны Кулӧмдін районса Джеджимысь Надежда Напалковакӧд. Ӧд нывка ичӧтсяньыс ворсӧма уна рӧма сунис-молльӧн, тӧдмасьӧма кысян техникаӧн, серпасасьӧма. – Радейта вӧр-ва да сӧстӧм сынӧд, оз во сьӧлӧм вылӧ, кор кытчӧкӧ тэрмасьӧны да кор уна йӧзыс. Мам вылас видзӧдӧмӧн Надежда велӧдчӧ, асьсӧ сӧвмӧдӧ, дасьтысьӧ босьтны сылысь «наследствосӧ». Бурдӧдысь Пантелеймонлысь ӧбразсӧ ӧнӧдз видзӧны Анатолий Апанасенколӧн гортас ен ув пельӧсын. А Бызӧвӧйӧ воддза волігъясӧн весиг индісны сійӧс кы-пӧдӧм улӧ урчитӧм инсӧ – шойнакӧд орччӧн. Быд 10 минут мысти Адлерӧ пуксьӧ вӧлі Россия пасьталаысь кельыд кучика йӧзӧс вайӧдан самолёт. Босьтӧны мортлӧн вир-яйӧ вирус кӧвъясьӧм кузя анализ, а вочакывсӧ лоӧ виччысьны кык-куим лун. 200 вося керкаяс дорті шӧйтігӧн сьӧкыд син водзад сувтӧдны Аранечын дзик на неважӧнся олӧмсӧ. Ӧні унаӧн колледж бӧрын пырӧны институтӧ, велӧдчӧны заочнӧя, а во 7 сайын татшӧмыс эз на вӧв. Кор телевизор пыр петкӧдлісны военнӧйяслысь велӧдчӧмсӧ, век сюся видзӧді парашютистъяс бӧрся. Вӧрнад колӧ авъя, идӧра да вежавидзӧмӧн вӧдитчыны, аскиа лун, челядь да внукъяс йылысь думӧн. Сэсся кыкнан семьяыслы колӧма дасьтысьны гаж кежлӧ – пуны сур, лӧсьӧдны приданӧй да козинъяс. Мӧд ногӧн кӧ, тані зільӧны сӧмын колана мында йӧз да техника, нинӧм лишаланаыс, ковтӧмыс абу. Сыктыв участокысь вылыс складса мастер Дмитрий Андреев петкӧд-ліс, кыдзи олӧны вӧр лэдзысьяс. Уна выльтор да буртор сюркнялім пель сайӧ, тӧдмасим Россия пасьталаысь водзмӧстчысь аньяскӧд. Первой кадсӧ пӧ окота вӧлі, медым ныв-зон лӧня кывзасны да вӧчасны ставсӧ, мыйӧ найӧс велӧда. Сьӧлӧмсянь чолӧмалам енбиа да водзмӧстчысь аньӧс, сиам керка тыр шуд да крепыд дзоньвидзалун. Мед быдмысь войтыр юр весьтын век вӧлі югыд шондіа сэзь енэж, а олӧмыс налӧн – кыпыд да гажа. Сылӧн кывъяс серти, мортыдлы понсӧ бӧрйыны колӧ сэтшӧмӧс, коді эськӧ лӧсяліс аслас оласноглы. Енъю вомсянь Висер сиктӧдз найӧ аддзылӧмаӧсь 16 вӧр керка, мукӧдсӧ неважӧн на и кыпӧдлӧмаӧсь. Верстьӧлы амбулатория улӧ жыръяссӧ вичмӧдісны выльӧн кыпӧдӧм олан керкалӧн медводдза судтаын. Войнадырся да сы бӧрся сьӧкыдлун-шог, тшыгъялӧм, страна кыпӧдӧм тӧдлӧм бӧрын кывны татшӧмтор. Кыліс лэбач дзользьӧм, шор тёльгӧм, тӧв шутьлялӧм, буксіс сюзь, а корсюрӧ весиг омляліс кӧин. Тоня зэв визув да варов, зілис висьтавны радейтана вӧвъяс да понъяс йывсьыс дзик-дзик ставсӧ. Ассянь содті, мый эмӧсь мытшӧдъяс, кодъясӧс колӧ венны министерствокӧд ӧтув матысса кадӧ нин. Видзӧдысьяс пиысь кызвыныс матыстчисны 12 час кежлӧ, кор заводитчис вӧралан лызьӧн ордйысьӧм. Веськыдасӧ кӧ, ме сэтчӧ гижӧдчыны эг кӧсйы, муні Овдиенкокӧд сідз, видзӧдлыны кыдзи-мый сэні. Медым нывка падъявтӧг торйӧдіс комисӧ да рочсӧ, окота, мед батьыс сёрнитіс сыкӧд сӧмын рочӧн. Найӧс позьӧ гӧгӧрвоны, велӧдчисны кӧ специальносьтӧ, мый серти уджсӧ сиктын он вермы аддзыны. Майшасьӧны ластаса и сы вӧсна, мый матысса кадӧ сиктас оз кӧсйыны кыпӧдны выль бурдӧдчанінсӧ. Сэки Марат Пурлушкин висьтавліс аслас кӧсйӧм йылысь, мый окота журъялыштны гоночнӧй машинаӧн. Эг на удит шыбитны вылысь коскӧдз паськӧмӧс, Юлия Пашнина шарӧдчӧ нин ЭКГ вӧчан прибор дорын. И аппарат лӧниника жургигтыр мӧдіс лэдзны зэв уна чукыль-мукыля векньыдик кабала вылын гижӧд. И таын миянлы отсӧг вылӧ воис Илья Липин – Кулӧмдінын чужлӧм морт ӧні олӧ-уджалӧ Филиппиныын. Сійӧ кадас мамыс висьмӧма ракӧн, да велӧдчӧм кындзи Ильялы ковмӧма и уджавны, сьӧм нажӧвитны. Лариса радейтана пӧлыскӧд чужтӧмаӧсь-быдтӧмаӧсь ныла-пиаӧс: Валерийлы 34 арӧс, Ксениялы – 21. – Со дас квайт во нин инӧн-ладӧн олам, быдтам 9 арӧса Анечка да кык арӧса Сонечка нылукъясӧс. А уджыс юр выв тыр на, урчитӧм мында вир пробасӧ колӧ босьтны да ичӧтик дозмукъясӧ кисьтавны. А «Тысяча мелочей» пыддиыс комиӧн кутам дасьтыны быдсикас жӧ, позьӧ шуны, «шылльӧ-мылльӧ-сӧ». Став вермасьысьыслы вичмис диплом да сьӧм, а Юлия Поповалы – «Коми йӧзӧдчан керкасянь» козин. Сёрнитігас Владимир Путин шуис сизим арӧс, но збыльвылас мынтӧны кӧкъямыс арӧсӧдз зонпоснилы. Лыддьысьысьяслы – выль рубрика, а миян уджалысьяслы – содтӧд сьӧм, кодӧс абу кокни шедӧднысӧ. Культура министерствосянь шоныд кывъяс висьталіс сэтчӧс медиа шӧринын уджалысь Алина Павлова. Шуам, кор ӧтуввезйын видлім корсьны Изьва да Изьва район йылысь юӧр, медводз петкӧдчис «Луд». Сӧмын Изьваын ме гӧгӧрвои, мый кӧр видзысьяслӧн вермас лоны сэтшӧм мича да югыд рӧма паськӧм. А тундраын ноябрь-декабрыс – медся сьӧкыд кадколаст: войяс кузьӧсь, поводдяыс кӧдзыд, турӧба. Да-да, буретш финн кыв велӧдан курсъяс дырйи Светлана тӧдмасьӧма шань да вежавидзысь Пётркӧд. Да и «дж», «дз», «ӧ» шыясыс Анялӧн да Даниэльлӧн зэв бура артмӧны – коми вужйыс кыскӧ жӧ тай. Вежсьӧмъяссӧ пыртны вермасны сӧмын вылісянь, но, став сертиыс, сэні оз тэрмасьны тайӧс вӧчны. —Арлыда велӧдысьяс кӧ ӧтпырйӧ ставӧн петасны пенсия вылӧ, велӧднысӧ некодлы лоӧ, — шуис сійӧ. – Казялі нин: мортыслы тырмымӧн ӧти секунд, медым тыр-бура гӧгӧрвоны, мый петкӧдлӧма видеоас. Республикаса юралысьлӧн индӧд серти жӧ шуӧма дасьтыны-велӧдны медицинаса унджык специалистӧс. Владимир Уйба юӧртіс вице-премьеръяс йылысь, кодъясӧс индӧм могысь оз ков парламентлӧн ошкӧм. Тайӧ каднас ме эг на тырвыйӧ гӧгӧрво, кытчӧ ме «сираси» да мый виччысьӧ творческӧй туй вылын. –Александр Александрович ставнымӧс радейтліс да быдторйӧн отсавліс миянлы, – казьтыштіс сійӧ. Тайӧ жӧ рытас кафеын матыстчис миян дорӧ администраторыс, кывлӧма, мый ми Комиысь локтӧма-яс. Мамыс быд лун пуис кык чугун шыд, ӧтиксӧ аслыным сёйны, а мӧдсӧ – понъяслы, чери да яй лыысь. Кайигас тыртӧм доддяс том йӧзсӧ зятӧдӧ, а Генялӧн радыс: аддзан пӧ, кыдзи найӧс сэні зӧркӧдӧ. Россияса ӧткымын регионын, кытчӧдз сьӧкыд воӧдчыны, гижасьӧмыс заводитчис октябрь 1 лунӧ нин. Кодъяс оз на сяммыны вӧдитчыны компьютерӧн да ӧтуввезйӧн, налы отсӧг вылӧ воасны волонтёръяс. Найӧ бура тӧдӧны, кутшӧм лавкаын радейтӧны вузасьны гусьӧн вӧчӧм курыд зелляӧн да куритчанӧн. Сэсся сійӧ ачыс вермас вежлавны донъяссӧ, найӧ кӧ содісны либӧ, мый гежӧдджыка овлӧ, чинісны. –И шойччысьясӧс, и сідз шусяна туриндустрияын зільысьясӧс тавося тулыс-гожӧмыс ёна майшӧдліс. Зэв бур, мый Анастасия чукӧстіс йӧзсӧ, ӧд базаас сідз и кыскӧ бипур дорын гитараӧн ворсыштны. И воссясны-ӧ локтан велӧдчан воын школаяс, детсадъяс да содтӧд тӧдӧмлун сетан учреждениеясыс? –Шуам, комиӧн фантастика, детектив. Веськыда кӧ висьтавны, фантастика гижӧдыс менам дась нин. Но биысь видзчысян кадыс нюжалас сентябрӧдз на, синоптикъяс со туналӧны жар да кос поводдятӧ. Быд во сэтчӧс грӧмада-тракторъяс паськӧдӧны бадьсермунӧм видзьяс, кодйӧны косьтана бӧрӧздаяс. Сьӧдкыркӧтшса майшасьӧны и, мый регыд и кытшолӧн оз кутны вермыны воӧдчыны, юыс ӧтарӧ ямӧ да. Кольӧм во чинаяс мыждісны зэра гожӧмсӧ быдторйысь: мый эз артмы вӧчнысӧ, сы вылӧ и ыстысисны. Судзсьытӧма олысьяслы отсӧгыс ыджыдджык — 50 сюрс шайт, — висьталіс республикаӧн веськӧдлысь. Миян Конституцияын лоӧ пасйӧма, мый Россиялысь муяс торйӧдны да мукӧд страналы сетны оз позь. Ӧнӧдз, мед воӧдчывны космосӧдзыд, суйӧрсайса быд страна медавліс миянлысь «Союз» ракетанымӧс. А сэсся Сӧ-вет власьт киссьыны кутӧма да, миянлысь салдатъясӧс бӧр вайӧмаӧсь Москва обласьтӧ. Тӧда и ас вылас уджалысьясӧс, кодъяс дзикӧдз пӧдлалісны салонсӧ, водзӧ уджавны вынныс абу да. Колӧ, медым дзолюкыс чужис эз бать-мамыслы пособие ради, а ӧта-мӧднысӧ налӧн радейтӧм помысь. –Миян районын 213 уджтӧмалысь, а удж вылӧ корсьӧны 316 мортӧс, – юӧртіс Наталья Владимировна. Дерт, стрӧйбаяс пуксяніныс дультӧ оз жӧ ёна войтӧд, пӧтш-ваыс – люги-леги кодь нюрсялыштӧмин. Быдӧн вӧчӧ ассьыс «удж», и тшӧкыда асьныс найӧ оз тӧдны, мый вӧсна кывкутӧ орччӧн пукалысьыс. Регыд на посёлокас сотчис уна патераа керка, да сэні олысьяс колисны юрсюянінтӧг да эмбуртӧг. Думыштан, быттьӧ сэтчӧ нин ветлін, эстчӧ нин кежалін, а волытӧминыс чинӧм пыдди, мӧдарӧ, содӧ. Синмӧ шыбитчис татшӧм серпас – керка ӧтар джынйыс киссьӧма нин, а мӧдарладорас йӧзыс олӧны на. – Синтӧ позьӧ шуны юр вемлӧн ортсӧ петкӧдӧм юкӧнӧн, коді мортлӧн вир-яйын зэв тӧдчана, но рыж. 4-7 арӧсалы луннас 30-40 минутысь дырджык оз позь дзоргыны телевизорӧ, планшетӧ да компьютерӧ. Жаль, дерт, мый грездъяс дачаясӧ кутісны пӧрны, но дзикӧдз эндӧм-бырӧмысь тайӧ кӧть видзыштас. Верӧсыд кӧ пӧ бур ногӧн вӧтад усьлӧ – тайӧ лёк водзын, и бурӧн кӧ пӧ сёрнитӧ – мыйкӧ шог лоас. Колӧ тӧдчӧдны, орчча Джиян грездын пасйӧны Иван лун, Зулӧбын – Пантелей, а Висерын – Илля лун. Пывсянын нильзьӧдан – висьӧ. Висьмывлім и… Пӧчӧясын олігӧн на Анна коктӧммыліс: кыскасьӧ вӧлі. Сутки кежлӧ 500 грамм нянь вӧлі сетӧны, да сы вылын и кутчысим, – висьталіс Таисия Дмитриевна. Саридзсьыс йи сылӧм бӧрас найӧс петкӧдӧмаӧсь Карелиясьыд да мӧдӧдӧмаӧсь Старая Русса кар дорӧ. 2022 вося аддзысьлӧмсӧ сиӧма йӧзкостса искусство да Россияса войтырлысь культура нимӧдан волы. Тані культураын зільысьяс висьтасисны Комиын да Перымын том йӧзӧс коми оласногӧ ышӧдӧм йылысь. Сійӧ вочавидзис, куйлысь из улӧ пӧ ваыд оз письт: сідзкӧ, колӧ шыӧдчыны чинаяс дорӧ, епархияӧ. Аттьӧалана гижӧдъяс таысь вичмылісны налы сиктса администрациясянь да ветеранъяслӧн сӧветсянь. Валерьян Александрович быд во арнас вӧралӧ, гожӧмнас чери кыйӧ, а Нина Николаевна мичаа кысьӧ. Бӧръя кадӧ республикаын дзикӧдз эновтчылӧмаӧсь морковысь, капустаысь да мукӧд веж культураысь. Учёнӧйяс тай со шуӧны, мый тайӧ быдмӧгыс озыр сакарӧн, клетчаткаӧн да уна-уна мукӧд бурторйӧн. Постановкаын уна пас, коді тшӧтш жӧ йитчӧма Якутиялӧн аслыспӧлӧс традицияяскӧд да культуракӧд. Сэк эг на уджав школаад да, сьӧкыд вӧлі дасьтыны урок артманног тӧд вылын кутӧмӧн быдса небӧг. Эм позянлун сьывны, йӧктыны, костюм вуравны, уна пӧлӧс роль ворсны, енбиа йӧзкӧд паныдасьлыны. Нёль во художествоа юкӧнын велӧдчӧма вундасьны пуысь, песны да вӧчасьны куысь, а сідзжӧ лыысь. Пионерӧ пыртiсны коймӧд классын кыпыд чукӧртчылӧм дырйи, ӧнія челядьыд сэтшӧм здуксӧ оз тӧдны. Менӧ дзик пыр индісны медводдза класса войтырлы вожатӧйӧн, нуӧді налы быдсикас сбор да ворсӧм. Индылiсны сідзжӧ октябрята ёртъяслӧн сӧветӧн веськӧдлысьӧн – став вожатӧй вылас «начальникӧн». – Но республикаын унатор вӧчсьӧ, медым быд ныв-зонлӧн збыльмис саридз дорын шойччыны кӧсйӧмыс. «Гренадаын» 14 лунысь босьтасны 8.400 шайт, а «Мечтаын» та дыра шойччӧмысь – кык пӧв этшаджык. Лагерын торъя кӧрт ангарын вӧлі пусян-нуръясянін, пӧвъя стрӧйбаясын – пошта, медпункт да штаб. – Татьяна Геннадьевна, тэ унаторйысь вӧчасян: дӧраысь, кабалаысь, турунысь. Мыйсянь заводитін? Талун сылӧн ловъя на 80 арӧса Маргарита Коданёва нылыс, коді бура видзӧ бать йывсьыс паметьсӧ. Налы, коді ёна окотитіс видзӧдны, но волыны эз вермы, позис кывзыны сьыланкывъяссӧ ӧтуввезйын. Меным шуис, финн-йӧгра факультетын пӧ радейтана роч литератураыд и комиыс лоӧ, тэныд кажитчас. Унаӧн тшӧтш кӧсйӧны велӧдчыны, но мыйлакӧ оз артмы, тыдалӧ, этша на выннысӧ та могысь пуктӧны. Ми батьыскӧд ассьыным пай пуктам жӧ – ӧтуввезйысь судзӧдам выль кубикъяс, сьӧкыдджыкъясӧс нин. Ӧтчыд наян морт вайӧма торпыригъяссӧ да висьталӧма, кага пӧ косявліс вит сюрса квайт банкнота. – Ачым ме волейболсьыс 4-ӧд классянь ворса, Виктор Игоревич Уляшев дорын сибӧдчи тайӧ спортас. «Флэшбэк» небӧг кындзи, а буретш ӧні уджала мӧд юкӧн вылас, гижа нӧшта кык роман да кывбуръяс. Сэсся со «Петербургысь инкогнитоысь», кор взяткасӧ сетӧны, юкӧн – бара жӧ видзӧдысьлы тешкодь. Дачаын суседъяс ставныс нин гӧгӧрвоӧны, кор Яков горӧдас сьывны: «О, Чувъюровъяс локтӧмаӧсь!». Тайӧ тыас уялӧны сӧмын тані паныдасьлан байкальскӧй нерпа, а сідзжӧ омуль, мича да гырысь ком. Зонъяс видлісны кыпӧдны машинасӧ домкратӧн, сійӧ чеччыштіс, да кокӧс нӧшта на ёнджыка топӧдіс. – Меным водзвыв колӧ сӧмын пусьыштны да пелькӧдчыштны, медым эз ковмы сэсся кысигӧн манитчыны. Сылӧн кывъяс серти, Комиын олысь матӧ квайтымын сюрс ныв-зон пиысь 1.200-ыс чужӧмсяньыс висьӧ. Водзті оланпасас абу вӧлӧм пасйӧма, мыйӧн торъялӧ шыльыд ствола ружье сідз шусяна нарезнӧйысь. Ме во кызь быд асыв волывла паркас, а водзынджык внучкакӧд конькиӧн ислалім, лыжиӧн ветлӧдлім. Збыльвывса татшӧм ыджыд телесъёмка вылӧ ӧд веськавлісны, Россияса «кодзувъяскӧд» аддзысьлісны. Войнас йӧзсӧ «гажӧдӧны» да оз сетны налы узьны-шойччыны курыд зелля да гора шылад радейтысьяс. Кык Лёша весиг пыжъяс вӧчӧны, вӧралӧм да чери кыйсьӧм йылысь нуӧдӧны «Ютуб» каналын видеоблог. Первой весиг эг эскы шог юӧрыслы, мися, кыдзи вермис эновтны таладоръюгыдсӧ татшӧм вына аньыс! – Ӧнӧдз аттьӧала, мый деканатын вӧзйисны пырны филфакса коми юкӧнӧ, – водзӧ висьталӧ велӧдысь. Сідзкӧ, тренерлӧн уджыс пыр лоӧ колана да пыдди пуктана, – водзӧ юксьӧ аслас мӧвпъясӧн Герман. Но ми олам Войвылын, и миян медшӧр мог, медым гожӧмнас челядь удитісны шойччыны да бурдӧдчыны. –Кывлі, кодсюрӧ дӧжнасьӧны, мыйла пӧ воддза моз эз сетны велӧдчысьяслы сідз шусяна кос паёксӧ. Миян специалистъяс видзӧдлісны, лӧсялӧ-ӧ туй морт керкаяслӧн уджыс оланпаслӧн выль корӧмъяслы. Социальнӧй контрактас весиг пасйӧма, мый мортсӧ быть колӧ ыстыны выль удж вылас стажируйтчыны. Та вылӧ аньыс вочавидзис: ме пӧ дась велӧдчыны охранникӧ, но Интаын татшӧм удж вылас он инась. Сэсся позьӧ шыӧдчыны да босьтны судзсьытӧма олысьлысь либӧ уджтӧмалысьлысь сідз шусяна статус. Шуам, кольӧм во март 8 лунӧ юркарын козьналім дзоридзьяс тайӧ праздник лунӧ уджалысь нывъяслы. Менам эз вӧв сідз шусяна базӧвӧй тӧдӧмлуныс, и ме ачымӧс ог лыддьы сэтшӧм нин енбиа йӧктысьӧн. Чукӧртан зеп тырыд да кыскан чой паныд гортад, сэсся лунтыр ворсан, ёртъясыдкӧд на вежласян и. Тайӧ да мукӧд юалӧм вылӧ вочавидзис «Безопасный город» учреждениеӧн веськӧдлысь Антон Бартель. Видзӧдысьыс эз вӧв уна, но зэв бура вочаалісны, сералісны, а кодсюрӧ весиг синвасӧ чышкалісны. Ань бура тӧдӧ, кутшӧм мытшӧдъяс падмӧдӧны татшӧм семьяяссӧ, кыдзи да мыйӧн колӧ отсыштны налы. Либӧ мыйкӧ кӧ лоас, висьтавны оз куж да, заводитас менӧ юрсиӧд кыскавны, а ме сэки руль сайын. Ольга Шаповалова дорын велӧдчӧм бӧрын меным лои ёна кокньыдджык пиӧс быдтыны, гӧгӧрвоны сійӧс. Сэсся Енмыс, тыдалӧ, век жӧ кылӧма, да квайтӧдӧн чужӧма пи — Игнат, коді ӧні котралӧ детсадйӧ. – Чайта да, тайӧ мастер-класс бӧрас коми газет-журналнымӧс водзӧ кутам лэдзны выль вын-эбӧсӧн! Та дырйи томуловкӧд орччӧн лоӧны верстьӧ ёртъяс – тренеръяс, кодъяслӧн быдӧнлӧн аслас нырвизь. Тадзи и котралӧма – Ларисаӧс вуджӧдас туй пӧлӧн да ыстас ӧтнассӧ, сэсся котӧрӧн Наташаӧс нуас. Вель ёна висис да, мамным кутіс лача, мый кольӧдасны, но ӧти пуляыдла тай нуисны став айловсӧ. Олӧма нывбаба век на шензьӧ, кытысь мамыс чуктӧдліс сьӧмсӧ, медым нывсӧ ыстыны велӧдчыны карӧ. Быд шойччан лунӧ верӧсыскӧд тэрмасьӧ мамыс ордӧ: пелькӧдны керка, пыртны пес да ва, пывсьӧдны. Сылӧн син улысь оз вош некутшӧм юӧр: вундӧ да видзӧ газетын гижӧмторъяс, альбомъяс, снимокъяс. Быд тубрас-контейнерлӧн эм маркировка: куим пельӧса стрелка, пытшкас лыдпас, а уліас шыпасъяс. А дзик кӧ нин топӧдас да окота лоӧ кытчӧкӧ ветлыны – пукся машинаӧ либӧ автобусӧ да и шутёвта! Тайӧ уджъяснас петкӧдчӧмаӧсь выставкаясын, районса, республикаса да войтыркостса конкурсъясын. 2017 вося июньын, помнита, вои Сыктывкарысь да аддзи, мый мусукӧй гортын пӧльтӧма уна-уна шар. Некымын вежон стажируйтчи: нуӧді съёмка, дасьті теле- да радиоуджтасъяс, гижи выставка йылысь. –Веськыда кӧ, вӧр вӧсна тӧждысьысь власьт тэчасъяс, кыдз шуласны, сӧмын «осваивайтӧны бюджет». Тайӧ муртса тӧдчана туйсяньыс бокӧ мунӧны пасека вӧлӧкъяс, кӧні мырсьӧ тшӧтш Ponsse харвестер. Бӧрвыв вомъёртӧй пасьталӧ пӧльыслысь лазсӧ да лэдзӧ менӧ видзӧдавны коми вӧралысьлысь кӧлуйсӧ. А неважӧн йӧзыс тӧдмалӧмаӧсь, мый Шудаягса амбулаториялӧн татшӧм сідз шусяна статусыс абу нин. Тайӧ вӧлӧма Мошъюгаса школаысь директор, коді дзик пыр вӧзйис мунны уджавны налӧн велӧдчанінӧ. Тайӧ ыджыд тӧдчанлуна конкурсас Нина Николаевна пырӧдчӧма кыдз роч кыв да литература велӧдысь. Аньяс век радӧсь, кор сӧветыслы удж котыртӧм либӧ коланаторъяс ньӧбӧм вылӧ кодкӧ вичмӧдӧ сьӧм. Медводдзаысь нуӧдім сійӧс 2018 воын, сэки воліс сизимдасысь унджык морт, тшӧтш и мукӧд сиктса. Вермам на кӧртавны найӧс ӧта-мӧдыскӧд да «паровозӧн» исковт-ны, – висьталіс Зинаида Архиповна. Кольӧм во ведомствоыслӧн дежурнӧй пульт вылын 3,5 сюрсысь унджыкысь ӧзйылӧма «тревога» кнопка. Анна Душейко заповедникын уджлысь аслыспӧлӧслунсӧ бура тӧдӧ, абу медводдза во тӧдса тайӧ сылы. Шлумъям-панясям, коді тэрыбджыка ассьыс пайсӧ сёяс (век тай челядьыдлы сюрӧ мыйысь панъясьны). Зэв ӧд колана тайӧ уджыс, торйӧн нин ӧнія кадӧ, кор гӧгӧр бушуйтчӧ тыр-бура гӧгӧрвотӧм висьӧм. Шуас висьысьлы, колӧ пӧ юны татшӧм лекарство, сюйны укол, и вӧзъяс лэччывны нала Кӧрткерӧсӧдз? И век жӧ тайӧ предприятиеыс босьтчӧма кослунъя вый да йӧв-сок улысь тыртӧм дозмуксӧ босьтавны. Европаӧ туристъясӧс кыскӧ, Парижын кӧсйӧны аддзывны Эйфель башня, Лувр, Чехияын – важся Прага. А чужан кывйӧс пӧ ме ачым ог вунӧд, сӧмын мукӧддырйиыс коми пыдди англия ногӧн мыйкӧ шусьылас. —Шӧр могыс миян, чайта да, кутны кӧленаяскостса йитӧдсӧ, — кывкӧрталіс ансамбльӧн веськӧдлысь. Вежа айяслӧн керкаясын вӧлі шоныд да югыд, а мӧд судтаса ӧшиньсяньыс лӧсьыда тыдаліс мича юыс. Президент донъяліс и, дась-ӧ вӧлі дзоньвидзалун видзан тэчас водзсасьны вуджан висьӧмлы паныд. Эскам, зарни пернаыс югзьӧдӧ оз сӧмын матігӧгӧрсӧ да миянлысь олӧмнымӧс, но и йӧзыслысь ловсӧ. Кӧть эськӧ СССР вылӧ уськӧдчӧмсянь сизимӧд лунас нин немечьяс чайтӧмаӧсь воӧдчыны Мурманскӧдз. Петсамоын фашистъяс сӧвтлісны вагонеткаясӧ фронтлы став коланасӧ да мӧдӧдлісны тыш мунанінӧдз. Кувласьӧмаӧсь и тшыгъялӧмсьыс: яласӧ абу удитӧмаӧсь заптыны да, пемӧсъяссӧ турунӧн вердӧмаӧсь. И сёянсӧ сӧмын нёль лун тырмымӧн сетӧмаӧсь, кӧть военнӧй операциясӧ дас лун кежлӧ урчитӧмаӧсь. Быд мӧслысь мыськала вӧрасӧ, быдӧнӧс шылькнита, да татшӧм малалӧмыд налы зэв воӧ сьӧлӧм вылас. Чоя-вока зэв ёна радейтӧны сійӧс лыддьыны-кывзыны да такӧд тшӧтш вочасӧн коми кывсӧ гӧгӧрвоны. Но 5 во чӧж на, 1995 воӧдз, котырыслӧн абу вӧлӧма нимыс, шуӧмаӧсь сӧмын коми фольклор котырӧн. –Бурыс сыын, мый оланпасын ӧні гижӧма, уполномоченнӧй пӧ вермӧ шыӧдчыны веськыда прокуратураӧ. Ас войтырлысь кывсӧ, семьялысь историясӧ видзӧм вӧсна кывкутӧмыс и туйдіс велӧдны немеч кывсӧ. Филологъяс лӧсьӧдӧмаӧсь сессия йылысь видео, экзаменысь оценкатӧ пӧ «автоматӧн» позьӧ босьтны. «Исповедь» хроника-романын гижӧма 1945-ӧд восянь да водзӧ босьтӧмӧн збыль вӧвлӧмторъяс йылысь. Нимкодь, мый йӧзыс тӧдӧны рӧдвуж кыв котыръяссӧ: шуам, тӧдӧны, мый комияс – финн-йӧгра войтыр. Юрын ӧтторъя бергаліс, мый оз вермы ӧтилаын лоны та мында выныс да мичлуныс – тадз ӧмӧй позьӧ? Режиссёр юксьыштіс и спектакль дасьтігӧн гусяторъясӧн, кодъясӧс сійӧ бара жӧ йитіс мистикакӧд. Но, видзӧдӧмпырысь, бара на бур туйтӧг колим, – водзӧ висьталӧны Полевӧй микрорайонын олысьяс. Коронавирусыд тыр ӧдӧн паськалӧ гырысьджык каръясын: Сыктывкарын, Воркутаын, Интаын да Ухтаын. И лавка ӧдзӧсын видзчысяна гижӧд вылад весиг ог видзӧдлӧй, быттьӧ абу миянлы сійӧс ӧшӧдӧмаӧсь. Кӧсъя сійӧс ыстыны ставроссияса конкурс вылӧ, кытчӧ позьӧ пырӧдчыны Войвылын олысь гижысьяслы. Такӧд йитӧдын сёйтыса да гӧсьтъяс пырӧдчисны «Паметь сад» ставроссияса акцияӧ, садитісны пуяс. Сідзжӧ колӧ пасйыны, мый август 1 лунсянь вӧралысьяслы позяс босьтны ош лыйӧм могысь лицензия. Сідзжӧ колӧ пасйыны, мый август 1 лунсянь вӧралысьяслы позяс босьтны ош лыйӧм могысь лицензия. Колхоз пуктӧ видзьяссӧ Вомынын, Шойнатыын, Позтыкерӧсын, Нёбдінса Ӧникаын, Онопын, Тимасиктын. А Кӧрткерӧсысь Анастасия Карабут стӧча нин тӧдӧ: школа помалӧм бӧрын мунас велӧдчыны кинологӧ. Сямӧн да морт ногӧн зільӧмысь унаысь вичмывліс дона козин-премия, сетӧма уджвывса ветеран ним. А, сідзкӧ, колӧ корны сьӧмсӧ федералъяслысь, ас бюджет весьтӧ кӧ поссӧ нюжӧдны позянлуныс абу. Сійӧ меным веськыда и шуис: мун нин пӧ кытчӧкӧ мӧдлаӧ, меным тэ пыдди колӧ мӧд мортӧс босьтны! Кулитны оз позь, янӧдны оз позь, эрдӧдны оз позь. Но сы пуд гусьӧн серавны мыйта кӧсъян позьӧ! Дерт, поводдяыд кӧ оз кут ыръянитны, войвылад ӧд сійӧ руа морт кодь, мый на дзумгас сылы юрас. –Комиссияӧ пырысьяс лоасны халатаӧсь, маскааӧсь, перчаткиаӧсь, кутасны вӧдитчыны антисептикӧн. Яслиӧ мамлы ковмӧма менӧ сетны куим тӧлысьӧн, сэки некутшӧм кага видзан отпуск абу сетлӧмаӧсь. Ӧні телепит нин, кор лымйыс дзикӧдз сылас, сэсся туйыс косьмас, мед колясканас письта муннысӧ. Социальнӧй контрактас весиг пасйӧма, мый мортсӧ быть колӧ ыстыны выль удж вылас стажируйтчыны. Шуам, ӧти вагонын став экспонатыс Брестса крепосьт дорйысьяс, мӧдын – Сталинградса кось йылысь. Тайӧс тӧд вылын кутӧмӧн юалі Анастасия Александровналысь, ёна-ӧ судзсяна овлісны берёзовкасаяс. А училищеын велӧдысьяс шуисны, тэнад пӧ зэв бура артмас велӧдчӧмыс, да и челядькӧд уджыс тӧдса. Пыр юрын батьӧлӧн висьталӧмыс, кыдзи война вылын ӧти разведка дырйи сылы отсалӧма чужан кывйыс. Но кольӧм нэм помсянь лыдыс Комиын Россияса шӧр да войвыв регионъясын моз надзӧник чинӧ и чинӧ. – Гожӧмъяснас каникул дырйи ӧти во Максаковкаын, мӧд вонас Куимтыдорын вӧр кылӧданінын уджалім. Овтӧмӧн видзӧдсисны и вит судтаа керкаяс: вежыньтчӧм кильчӧаӧсь, важ содйӧдыс кайнысӧ он вермы. Та йылысь да уна мукӧдтор йылысь сёрнитім Изьваса искусство школаын велӧдысь Инга Филипповакӧд. Тайӧ грездас став керкасӧ ӧтмоза лэптылӧмаӧсь-стрӧитлӧмаӧсь, но мичмӧдлӧмаӧсь быдӧнӧс ас ногыс. Тайӧ вӧлӧма 1856 воын, кор мунӧма Крымскӧй война: Россия ӧткӧн водзсасьӧма вына Европалы паныд. –Алексей Прокопьевич, а мый тіянӧс медъёна шензьӧдіс миян карын, кытчӧ медводдзаысь на воинныд? – Тані тіян гожӧм нин воӧма, ставыс вежӧдӧ-дзоридзалӧ, а ми Якутияын сӧмын на виччысям шоныдсӧ. И, дерт жӧ, найӧс, бур ногӧн кӧ, колӧ видзны-дӧзьӧритны, артмас кӧ, и видлыны кыпӧдны-сӧвмӧдны. Сы понда, мый чужъявнысӧ коліс видзчысьӧмӧн да ньӧжйӧ ӧти квадратсянь мӧдӧ, содтісны «дыш» кыв. Став дас квадратас чеччыштлӧм бӧрын позис шойччыштны да выльысь бергӧдчыны ворсӧмыслӧн панасас. Сідзжӧ Алексей Павлов пасйис, мый Сыктывкарӧ воӧма 18 артист, мӧд та мында кольччӧмаӧсь гортас. Та кын-дзи кутшӧмакӧ тӧдмӧдам мӧд сикас войтырлӧн оласног-культураӧн, – шуӧ Ольга Владимировна. Эм-ӧ сэтшӧмыс, кодӧс уна пӧвста нин лыддьылін, да век окота выльысь и выльысь син пырыд нуӧдны? Буретш 100 во сайын май 19 лунӧ Сӧветскӧй Союзын артмис томуловлӧн ыджыд вына котыр – пионерия. Коми Республикаын заводитчӧ челядьлысь дзоньвидзалун ёнмӧдан да найӧс шойччӧдан гожся кампания. Но а кодлы оз мойви ветлыны лунвылӧ, вермасны шойччыны Комиын, «Мечта» да «Гренада» лагеръясын. А ӧд быттьӧ тӧрыт на, 2013 воын, миянлы ставнымлы удж вылын тшӧктӧмӧн тшӧктісны пасйысьны сэні. Чайта, водзӧ вылӧ томуловлӧн полӧмныс бырас, да найӧ окотапырысь петкӧдчасны районса быд гажын. Красноярскӧ эськӧ ветлім, но кык часа экскурсияыс дженьыдӧн кажитчис, выльысь на ковмас волыны. Сӧмын на воим выль лагерӧ, ненечьяс дзик пыр пуктісны чумъяс, ломтісны пач да корисны тшай юны. Но та дырйи колӧ кутны тӧд вылын: кыкнан торйыслӧн ыдждаыс мед вӧлі 50 прӧчентысь неуна унджык. Но пӧжаркӧд йитчӧм оланпасъяс торкавны некодлы талун абу кивыв, штрапъясыс тӧдчымӧн содісны да. Шуам, мезофилл клеткаясын кӧ хлоропластыс оз кув, быдмӧгыс ловзяс, сійӧс оз ков керавны-гуавны. И, дерт жӧ, сьӧлӧмсяньыс чолӧмалісны вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрысь медматыс уджъёртъясыс. Медбӧрын мунысь нылыс да зонмыс, мунысь котырлӧн кыкнан бокас торйӧдчӧмӧн, котӧртлӧмаӧсь водзӧ. А сэсся кор олӧм-уджыс быттьӧ ладмыштіс нин, весиг сьӧмтор нажӧвитны кутім, меным ковмис мунны. Весиг ас овмӧс вӧдитысьыд 500 шайттӧ мынтас, мед сюрукыслысь ӧдйӧ да дойдавтӧг вирсӧ босьтасны. Найӧ сэсся волісны миянлысь выляс велӧдчыны, та бӧрын район пасьталаысь – некодлы эг ӧткажитӧй. Байкал бердса мылькъяс вылын эмӧсь сӧмын тані жӧ паныдасьлан кутшӧмсюрӧ турун, дзоридз да вутш. Муртса ыркнитас да, тыдалӧ, оз пет нектарыс, дзизгысь-дзазгысьяс сатшкысьӧны душникӧ да ӧмидзӧ. Сэсся эмӧсь видзӧднысӧ шыльыд стволъяс, но найӧ быттьӧ гартолаӧсь, и пуляыс лэбӧ бергалӧмӧн жӧ. Сійӧ ветлывліс воинскӧй часьтъясӧ, госпитальясӧд кытшлаліс, тырмыліс тай писькӧслуныс да выныс. Нимкодь, мый и гӧтырыс сетӧ сылы став сьӧлӧмсӧ, аддзӧ колана кывъяс, кужӧ котыртны прӧст кадсӧ. Абу дона, но войнас узигад кӧ лоӧ тшын либӧ ӧзйӧмин – ӧдйӧ вермас садьмӧдны да видзны пӧдӧмысь. Кыдзкӧ-мыйкӧ такӧді ачымӧс, а челядь чӧв виччысисны: мый жӧ пӧ тайӧ том велӧдысьыс мӧдас вӧчны. Ӧтиӧс сиӧмаӧсь Александр Пушкинлы, мӧдӧс – Россияса каръясын да мирса странаясын архитектуралы. Кльӧщиӧн пӧ перъяс биысь гӧрдӧдз доналӧм кӧрттор да мӧдас клёнгыны-лямӧдны сійӧс ыджыд мӧлӧтӧн. Кар шӧрас сулалӧны кызвыннас 3-5 судтаа стрӧйбаяс, унакодь тані и мичмӧдӧм ӧшиньяса пу керкаыс. Урчитам, коді мый босьтас: сёян-юан, палатка, узьлан мешӧк, пусян шылльӧ-мылльӧ да мукӧд кӧлуй. Иван Константиновичлӧн став пияныс ветлісны армияӧ, служитiсны, сэсся ыджыд семьяяс лӧсьӧдiсны. Колӧ сӧмын звӧнитлыны асланыд пошта юкӧнӧ да висьтавны, мыйджык эськӧ матысса кадӧ тіянлы колӧ. Сэтчӧ воӧм бӧрас бурдӧдчанін пыдди аддзис сӧмын сотчӧм кушин. Лёк юӧр вайис гӧтырыслы Коми муӧ. А вӧлӧм пачтӧ ломтӧмаӧсь, да тшыныс петӧ кык керка костас, а тыдалӧ, быттьӧ сотчӧ велӧдчаніныс. Артур да Варвара быдмӧны мам-батьыс кодь жӧ тӧлкаӧн, кывзысьӧны налысь, отсасьӧны ӧта-мӧдныслы. Совхоз тупкысьӧм понда пенсия вылӧ петтӧдзыс уна во на мужичӧй уджалӧма и асшӧра зільысь дорын. Автобусӧн столӧвӧйӧ ныв-зонмӧс мӧдӧмаӧсь новлӧдлыны бара жӧ сӧмын мам-батьыслӧн норасьӧм бӧрын. –Ме мӧд во нин локті Аранечӧ шойччыны, бурдӧдчыштны да содтыны вын-эбӧсӧс, – висьталіс Татьяна. А тӧвнас гадайтчим – нывъяскӧд тунасим, кутшӧм жӧник миянлы веськалас да мый таво миянкӧд лоас. Лёк синма морттӧ татчӧ оз босьтны, ӧд колӧ вылісянь сюся видзӧдны да ставсӧ тшын пиысь казявны. А коммерсантыд «Монди СЛПК» да мукӧд гырысь предприятие моз оз кӧсйы дыр кад кежлӧ кӧртымасьны. Тані миянкӧд аддзысьліс Москваса Герцен нима университетын эвенк кыв велӧдысь Надежда Булатова. Чайта, сцена вылысь ог лэччыв да, менӧ аддзӧны, тӧдӧны, донъялӧны. Челядьнысӧ сэсся и вайӧдӧны. Ӧні пӧ немечтӧ пасьвартасны, – шуасны найӧ, кор аддзасны война вылӧ мунысь бӧрдысь нывбабаястӧ. Бать-мамыс нэмсӧ мырсьӧмаӧсь видз-му овмӧсын, быдтӧмаӧсь нянь, сувтӧдӧмаӧсь кок йылас челядьсӧ. Федеральнӧй оланпас серти урчитӧма: кӧні олысьыс кык сюрсысь унджык, сэні мед вӧлі амбулатория. Снимок вылын: Шудаягын олысьяс век жӧ надейтчӧны, мый налӧн посёлокын тайӧ гӧрӧдсӧ лоӧ разьӧма. .Мужичӧй кутӧ моздорас куим арӧса пиуксӧ, гӧтырыс да гырысьджык челядьыс ӧдва вӧтчӧны сы бӧрся. И сӧмын тыш кусӧм бӧрас урчитісны пенсия – 150 шайтсӧ юкисны куим мортлы: бабыслы да кык воклы. Пётр тӧждысьӧмӧн видзӧдлывліс сэтчань, майшасис ёнджыкасӧ методика пособие-конспектъяс вӧснаыс. Сьӧд керъясыс ёна и шыбитчӧмаӧсь йӧзлы синмас – лавкаыс ӧд орччӧн да, быд лун кодкӧ ветлӧ сэті. Школаын велӧдчигӧн ставӧн весавлӧны уличьястӧ, а верстяммасны да, оз нин петны субӧтникасьнытӧ. Кыксӧ видзӧны кӧзяеваыслӧн Благоевын тӧвйигкості, а мукӧдыс — Надеждаӧн аддзӧм да мездӧмторъяс. И мӧдӧдӧма нин федеральнӧй экспертиза вылӧ 5-9 классъясын велӧдчысьяслы коми кыв кузя небӧгъяс. Валерий Марков пасйис, мый Коми Республика дыр кад вӧлі чужан кыв видзӧм, водзмӧстчысьяс лыдын. Быдлаын компьютер сайын зілисны меным тӧдса нин да и тӧдтӧм на йӧз — ставныс бур специалистъяс. Трасса пӧлӧн сулалісны бать-мам, тренеръяс да гӧлӧс чирӧмӧдз горзісны-ыззьӧдісны быдтасъяснысӧ. Выльӧн воысьясыс вӧлім ми Андрейкӧд, мукӧд кӧкъямыс школьникыс ветлӧдлісны кружокас мӧд во нин. Таысь ӧтдор, велӧдысь вермас нуӧдны уроксӧ Висер ю дорын, школадорса йӧрын, сиктӧд кытшовтігӧн. Урок помын быдӧн чеччӧ да гордӧя висьталӧ аслас дед либӧ чож-дядь йывсьыс, коді кӧні воюйтлӧма. А кольӧмвося декабрын виччысьтӧг вӧзйисны меным босьтчыны юрнуӧдны республикаса министерствоӧн. Тӧда: отсӧгыс вичмӧ налы, кодъяс асьныс кӧсйӧны сиктын овны-уджавны, корсьӧны лӧсялана туйвизь. –Меӧдз веськӧдлысьнас вӧлі Галина Николаевна Ануфриева, коді муніс Сыктывкарӧ, – казьтыліс ань. Вылыс тшупӧда велӧдчанінын кӧ госэкзамен сдайтӧны вуз помалӧм бӧрас, то миян быд во вӧлі ӧтиӧн. –Командаын век кодкӧ зэв бура ворсӧ, но сценарийсӧ гижны оз сяммы, – юксис тӧдӧмлуннас Наталья. Ме тані ог ворс, а ола, сьӧлӧмӧн сьыла, – юксьӧ моноспектакль йывсьыс аслас мӧвпъясӧн артистка. А миян аптекаын абу торъя оборудованиеыс, мед лыддьыны медпрепаратлысь сідз шусяна штрих-кодсӧ. И век жӧ Илья кывкутӧмӧн уджалӧма, да сылы вӧзйӧмаӧсь шеф-пӧваръясӧс дасьтан школаын велӧдчыны. Сӧвтчысьяс гораа шмонитлісны-серавлісны, матькылісны-вензисны, шенасисны, паркйисны вина дукӧн. Шудаджыкъяслы батьясыс либӧ ыджыд-джык вокъясыс пилитлісны пӧвйысь «ППШ», «шмайсер» да «калаш». Менам семьяын нылӧй и пиӧй сьылiсны комиӧн, удж вылын некод нин оз юась, мыйла меным тайӧ колӧ. –Кыдз шуласны, кага кок пожъявны волі и ассьым шудӧс паныдалі, – нюмъялӧ Светлана Владимировна. Ставсӧ тайӧс да уна мукӧдтор вӧчӧм вылӧ мӧйму мусир перйысьяссянь вичмӧма матӧ 38 миллион шайт. Сы серти водзмӧст-чысьяс асьныс чукӧртӧны сьӧм да вердӧны пӧсь сёянӧн юр сюянінтӧг кольӧмаясӧс. Чайта, унаӧн виччысисны, кор нин тайӧ сьӧкыдысь-сьӧкыд да нӧшта на и кассяна 2020 воыс помасяс. Правительстволӧн вӧзйӧм серти вӧлӧга вӧчысьяс да сыӧн вузасьысьяс сёрнитчисны чинтыны донъяссӧ. А бергӧдӧмаӧсь сӧмын 1,2 миллиард – весиг кэшбекыд абу ышӧдӧма войтырсӧ ас странаын туриставны. Ассьыным тайӧ радейтана праздникъяссӧ ми быд во пасъям семьянымкӧд, рӧдвужнымкӧд, ёртъяснымкӧд. Пернасӧ сувтӧдӧм бӧрын сійӧ быттьӧ весиг джуджыдджык лои, сы вӧсна и тыдавны кутіс ылісяньджык. Чукӧртчылӧмлӧн помшуӧмын пӧ колӧ пасйыны, мед сиктъясын дзоньталісны, сэні ӧд кызвын йӧзыс олӧ. Немечьяс кӧсйисны ӧдйӧджык босьтны и Мурмансксянь мунысь кӧрт туйсӧ, а сідзжӧ никель куйлӧдъяс. И тайӧ дзик ӧти места, кыті вӧрӧг война помӧдзыс абу вермӧма водзӧ воськовтны весигтӧ ӧти метр. Реактивнӧй снарядъясӧн лыйлӧм бӧрын кӧръяс тэрыба кыскисны «Катюшасӧ» бӧр, туй вылӧ петкӧдісны. Мыджсим Нарьян-Марысь краевед да историк Юрий Каневлӧн небӧг да Изьваса музейысь гижӧдъяс вылӧ. Но миян Лидия Яковлева эз шӧйӧвош: бара заводитіс сьывны да йӧктігтыр мӧдӧдчис сцена вывсяньыс. Но коми сьыланкывъясным, гашкӧ, абу сэтшӧм, рочӧн кӧ шуны, популярнӧйӧсь, кыдз ненеч сьыланъяс. Тӧрӧканыд, дерт, коркӧ бара на мыйкӧ шӧпкӧдас, но, кыдз шуласны, олӧмыс сэсся ставсӧ петкӧдлас. Ог вунӧд и немеч да англия кывъяс, уджын кӧ найӧ ковмасны, татшӧм уджыс меным радейтанаӧн лоас. Нюмсорӧн вочавидзис, медводз пӧ пышъялісны меысь, а ӧні асьныс нин кӧсйӧны, мед снимайті найӧс. Ачыс Раиса Егоровна Усинск районса Нӧвикбӧж грездысь, а со чужны мойвиӧма тундраын жар гожӧмын. Вит часӧн миянӧс тӧдмӧдісны легендаясӧн, новлӧдлісны бухтаяс берегті, мысъясті, бужӧд доръясті. Таысь водзӧсыс воӧ и районъясса экономикалы, и йӧзыс инасьӧны чужан сиктас, посёлокас, грездас. –Но, Алька, висьтась, кокньӧд сьӧлӧмтӧ, эн кут ас пытшкад, – шуыштіс чӧскыд чай юӧм бӧрын Нина. Ӧтчыд мамӧ тшӧтш локтіс, батькӧд ӧтлаын эстакада вылас керъяссӧ быгльӧдлӧны, лӧсьӧдӧны пилитны. Видзӧдлыны кӧ Комиысь эндӧм оланінъяс, унджыкас войдӧр вӧр пӧрӧдлӧмаӧсь да из шом перйылӧмаӧсь. Сылӧн могыс – отсавны кывны асьнысӧ коланаӧн олӧма йӧзлы, кодъяс странаас пӧшти 9 миллион морт. Специалист пасйис, мый найӧ оз вермыны нуӧдны прӧверкасӧ, сёрниыс кӧ мунӧ эмбур да сьӧм йылысь. Турагентствоыс путёвкасӧ вермас ньӧбны некымын туроператорлысь, – висьталіс специалист-эксперт. Ичӧт жыръяд видзӧдысьыс дас вит морт и тӧрӧ, «сцена» вылын сьылысьясӧдз кинад верман нюжӧдчыны. Лӧз лентасӧ вундісны регионӧн веськӧдлысь Владимир Уйба да гимназияса директор Лариса Гладкова. Дерт, мӧда тшӧтш отсавны сійӧс збыльмӧдны и кыдз республикаӧн веськӧдлысь, и кыдз Комиын олысь. Детсад восьтӧмсӧ торйӧн нин виччысьӧны Чилимдін сиктса выль микрорайонъясын олысь посни челядь. А ми аттьӧалам поштальонъясӧс татшӧм бур да колана уджсьыс – коми газет-журнал вылӧ гижӧдӧмысь. Сиа тіянлы да матыссаясыдлы дзоньвидзалун, кыпыда, бура да пӧльзаӧн коллявны гожся каникулнытӧ! –Куимсянь дас квайт арӧсӧдз быд кага вылӧ 10.000 шайтсӧ сетасны ӧтчыд 2020 вося июнь 1 лунсянь. Висьталӧ, петала пӧ да кытшовта гӧгӧрбок, а сэсся муртала, мый да мыйта колӧ дзоньтасьӧм вылас. А парикмахерскӧй кильчӧ вылын кӧ чукӧрмасны унаӧн, мед сулаласны ӧта-мӧдсяньыс 1,5 метр ылнаын. Сідзкӧ, быд мастерлы ковмас ньӧбны зэв уна дезраствор, медым весавны быд волысь бӧрын жыръяссӧ. Козин пыдди кӧсйысисны нулыны кор петігас гожӧм пансигӧн шойччыштны-сӧвмыштны «Орлёнок» лагерӧ. Дерт, татшӧм «козинъяс» бӧрад кӧдзалӧны челядь быдсяма вермасьӧм дорас и оз нин эскыны некодлы. Овлӧ, нывбаба, кагасӧ гортас дӧзьӧритігӧн, ӧтуввез пыр велаліс пӧжавны торт либӧ вӧчны маникюр. Быд во лесничествояскӧд кырымалӧны сёрнитчӧм, кӧні урчитӧны, кутшӧм кадӧн уна-ӧ заптасны вӧрсӧ. Пӧльсӧ корсьӧм йылысь юӧрнас сыкӧд юксьӧма Ксения Юдина нывъёртыс, гашкӧ пӧ, тайӧ тэныд инмӧ да. Да, эмӧсь на и кызь ӧтиӧд нэмӧ постӧг олысьясыд, кӧть матысса Сыктыв, кӧть ылі Печора юяс сайын. Сэні интернат вӧлі, ме интернатас на овлі, а менсьым челядьӧс автобусӧн нин быд лун новлӧдлісны. Но весиг омӧль поводдя да киссьӧм керкаяс вылӧ видзӧдтӧг Важ Берёзовкаыс бурладорсянь шензьӧдіс. Ветлӧдлім Катунь, Чуя да Чулышман юяслӧн крежӧд, нимкодясим Алтайса Марсӧн – гӧрд рӧма гӧраясӧн. 2015 воын овмӧсъяс сдайтӧмаӧсь 200 тонна ыж да кӧза яй, дас во сайын вӧлӧма 60 прӧчентӧн унджык. Гортад пукалігад нӧ верман ӧмӧй аддзывны да любуйтчыны сиктса керкаяссӧ юркытшалысь ӧшкамӧшкаӧн? 1942-1943 воясся тӧвнас сельпоын, поштаын уджалӧм бӧрын шуӧма мамыслы, водзӧ пӧ кӧсъя велӧдчыны. Но ӧд тыр-бура кӧ могмӧдісны жилищно-коммунальнӧй услуганас, йӧзыс посёлоксьыс эськӧ эз пышйыны. Москваысь воӧма вочакыв, мый 1999 восянь Ен Мамлӧн Чужан лун нима вичкоыс лыддьыссьӧ епархиялӧн. Первой олӧмаӧсь Иван Васильевичлӧн бать-мам ор- дас, сэсся кыпӧдӧмаӧсь сикт шӧрын аслыныс керка. 20 арӧса Тимофей школа помалӧм бӧрас пырӧма уджавны полицияӧ, бӧрйӧма аслыс вывті кывкутана удж. Удмуртияса театрысь директор Андрей Ураськин элясис, оз пӧ тырмы бур национальнӧй драматургияыс. Коді воліс Зеленеч сиктса культура керкаӧ май 18 лунӧ, вермис ас синмӧн ставсӧ аддзыны-донъявны. Аслас радейтана удж, семья, прӧст кад коллялӧм йылысь Анатолий Михайлович окотапырысь висьталіс. Стӧча верма шуны, мый радио-телевидениеын зільысьяс видзӧны коми войтырлысь кывсӧ да культурасӧ. Кывзышті уроксӧ да, аслым весиг сэтшӧм окота лоис на арлыдаӧн лоны да на моз жӧ школаӧ котравны. «Чайкаын» палаткаясын июль-августын кӧсйӧны котыртлыны кык смена, быдын шойччӧдны 45 ныв-зонмӧс. Со тадзи менам лои коронавирусӧн висьӧм эскӧдан официальнӧй куар-код, мыйӧн быдлаӧ туйыс восьса. И кор помалӧма Ыджыдвидзса школа, дзикӧдз падмӧма – думайтӧма, мый бӧрйыны: сьылӧм али медицина. Кӧрткерӧс районса содтӧд тӧдӧмлун сетан шӧринысь «Сокол» котыр мӧдысь нин ветліс Байкал ты дорӧ. – Ме эськӧ абу сэтшӧм бур цветовод, – вежавидзана висьталӧ сійӧ, – но дзоридз быдтытӧг ог вермы. Татшӧм ордйысьӧмсӧ Пожӧгын уна во нин котыртлӧны Екатерина Алексеевна да Иван Егорович Шаховъяс. Водзті вӧралысьяс некымын тӧлысь чӧж овлісны-кыйсисны ягын, сяммисны пестыны бипур да пуны сёян. Быд аддзысьлӧм сиам кутшӧмкӧ темалы и быд пӧрйӧ корлам эксперт-специалистӧс, – висьталӧ Эльвира. Медводз неуна шӧйӧвошлі: Байкалӧдз туйыс кузь, да и удж вылын коліс вӧзйысьны да отпуск корлыны. «Буханкаса» шопер висьталіс, мый Сӧвет кадӧ тані вӧлӧмаӧсь гырысь колхозъяс, вӧв да мӧс картаяс. Дзоньтасьӧм бӧрын лӧсьӧдім зонпоснилы ворсанін, кӧні дзолюкъяслы позьӧ серпасасьыштны-ворсыштны. Збыльвылас, «Идиотыд» – сьӧкыд роман, да ӧткӧн он вермы помӧдз гӧгӧрвоны, мыйла Мышкиныс татшӧм. Корсюрӧ ковмывлӧ и отсавны: босьтан 1 литр ма вылӧ сымда жӧ ва, гудралан да кисьтан вердчанінас. Оланпас серти сыӧн позьӧ вӧдитчыны сӧмын вит во мысти, а таӧдз — лыйсьыны сӧмын шыльыд стволысь. Мый сэтшӧмыс сідз шусяна повышеннӧй опасносьта источникыс, та кузя кывкӧртӧдсӧ вӧчліс сӧмын суд. И со куим во нин олӧма йӧз сылӧн син водзын мичаммӧны-томмӧны, окотапырысь да зэв мичаа сьылӧны. Чеччалам, быдсяма мытшӧдсӧ венам, спорт снарядъяс местаысь местаӧ новлам – мыйсӧ сӧмын ог вӧчӧй. Кор сійӧ мынтӧдчӧ коронавирусысь, бӧр вайӧдам онкодиспансерӧ да водзӧ нин бурдӧдам лёк пыкӧсысь. – США-ын, Германияын, Японияын да Израильын онкологиялы паныд водзсасян шӧринъясыс медся бурӧсь. Ӧти-кӧ, челядьыс тшӧкыда пукалӧны гортаныс, висьӧны, сэсся коронавирус вӧсна школаас оз велӧдны. Ичӧтик чуманӧ картупельсӧ сӧвтасны, мыйта вермам нуны, сэсся зырйӧн мусӧ кодйӧны, а ми чӧвталам. Сэсся вӧлі винанас мавтчам, мед миян помысь дукыс кыліс, быттьӧ гажаӧсь жӧ, да на моз жӧ йӧктам. Сійӧ кадӧ быд удж вӧчысьясӧн вӧліны вӧвъяс да, колхоз видзис 30 гӧгӧр чибӧӧс, содтӧд — чаньясӧс. Том йӧз ветлывлісны вель кузь да лёк туйӧд Ручӧ, дзоля-джыкъяслы клуб кодь вӧліны амбар водзьяс. Сэні найӧс вочаалӧма Кӧрткерӧс районса администрацияӧн веськӧдлысь Константин Анатольевич Сажин. И со 2019-2020 воясӧ сикт шӧрӧ кирпичысь кыпӧдісны 50 ичӧт кага вылӧ артыштӧм югыд, гажа детсад. Пилитчан станокысь ӧтдор мужичӧй вӧчӧма кер новлан конструкция, мед пӧ муӧдыс оз ковмы кыскавны. Бӧръя кадас коронавирус ыджыдалігӧн весиг карса олысьяс ёна кутісны вӧдитчыны татшӧм кокньӧднас. Велӧдӧм кузя министр Наталья Якимова висьталіс, мый талун кежлӧ татшӧм аслыспӧлӧс проектыс лыда. Коркӧ ӧтчыд кывлӧма, мый лавкаӧ корсьӧны вузасьысьӧс, сэні жӧ и велӧдны кӧсйӧмаӧсь квайт тӧлысь. Валерий Иванович Афонинлы Коми лоис мӧд чужанінӧн, кӧні дінас быд лун ловсӧ кыпӧдӧ муса гӧтырыс. –Верӧскӧд ми кыкнанным ыджыд пай пуктам челядьнымӧс тыр-бура воспитайтӧмӧ, – шуӧ Елена Ивановна. Илона да сылӧн чойыс школаас велӧдчигӧн на тшӧкыда петкӧдчывлӧмаӧсь сцена вылын выль аканьяснас. Мӧскашор сиктын республикаса юралысь да правительствоысь чина войтыр волісны кадетъяслӧн школаӧ. Квайтыс быдмӧмаӧсь-верстяммӧмаӧсь да козьналӧмаӧсь бать-мамыслы найӧс бабӧн да дедӧн 16 шуысьӧс. Сідз, войся бар-клубъясӧ пыранінын быть колӧ ӧшӧдны юӧр, мый тыр арлыдтӧмлы сэтчӧ ӧдзӧсыс пӧдса. Сідз, семьялы, кӧні быдтӧны тыр арлыдтӧм сизим да унджык челядьӧс, мӧдасны вичмӧдны содтӧд сьӧм. Сэки ми видлім туявны стрӧйбаыслысь выль нин историясӧ да ӧтпырйӧ косавны и аньяслӧн важ олӧмас. Веськыда кӧ, ёнасӧ некор эг нимкодясьлы тайӧ да вӧр пӧрӧдан мукӧд предприятие-комбинатлӧн уджӧн. Медым делянкаас быдмис коз да пожӧм, коръя рассӧ ичӧтик участокын видлӧмаӧсь бырӧдны гербицидӧн. Быдлунъя занятиеяс вылын корсьӧ сідз шусяна закладка-имитаторъяс (морт шой, сісьмӧм лы да с.в.). Трактса леспромхозын уджалысь петкӧдлӧма туристъяслы ассьыс пыжсӧ – вӧчӧма сійӧс ракета кӧртысь. Май 22 лунӧ бӧръя звӧнок триньӧбтас и Кулӧмдін районысь Пожӧгса шӧр школа помалысь ӧкмыс мортлы. А челядьлы бурдӧдчанінсӧ Ухта карса поликлиника кӧртымалӧ, веськыда кӧ шуны, шогмытӧм стрӧйбаын. Кор ме Пешковалы веськыда гижи, мый сійӧ федеральнӧй оланпас торкалӧ, нинӧм эз вочавидз та вылӧ. Быдӧн на пиысь казьтыштіс, кутшӧм ыджыд дон ми веш-тім, медым венны фашистъясӧс, шедӧдны Победа. Ачым сэсся гортӧ локті кагаӧс водтӧдны, а Дима кык час войӧдз корсьысьӧма да сідз абу и аддзӧма. А овлӧ, кӧзяиныс звӧ-нитӧ, пинясьӧ, мыйла пӧ понйӧс кутінныд, сійӧ пӧ талун дом йывсьыс орӧдчис. Галфедьса ветеранъяслӧн сӧветысь аньяслӧн водзмӧстчан олӧмлы быд том мортлӧн вежыс вермас петны. Ми корам ви-дзӧдысьясӧс, медым йӧз олӧмысь, вӧр-ва, пемӧсъяс йылысь сюжетъяссӧ ысталасны миянлы. Ёна радліс, мый фронт вылас мамтӧ ас вылас гижӧдӧма батьыд да тшӧтш сёян-юан карточка ыстывлӧма. Но вышивайтчӧмыс отсалӧ меным сайкавны сьӧкыд лунъясысь, этшӧ воны, – юӧртіс Алексей Георгиевич. Ми, нывъяс, руд школьнӧй платтьӧаӧсь, детинкаяс кыз лӧз костюмаӧсь, морӧсын дӧлалӧ гӧрд галстук. –Асьныд бура тӧданныд, мый миян республикаын уджалӧ уна национально-культурнӧй котыр да ӧтмунӧм. –Группаын вӧлім кызь морт, велӧдчим дон босьттӧг, да нӧшта квайтӧн тӧдӧмлун йирисны вештысьӧмӧн. Ӧд ми вокыс быдӧн кӧсъям лоны шудаӧн, радейтам, кӧсъям, медым матыссаясным вӧліны дзоньвидзаӧсь. Коми пединститутын быд лун куим-нёль параӧн вӧлі, а Канадаын вежоннас кык час сӧмын занятиеясыс. Квайт велӧдчысь пӧ миян, висьталіс Илья, да петкӧдліс ӧдзӧс вылӧ – сы сайын пӧ буретш урок мунӧ. Видеоконференция бӧрын нин Илья ыстіс фотояс, снимайтӧма миянлы дивӧ кодь пемӧсъясӧс, быдмӧгъяс. Отпуск сетсьӧ вонас кыкысь: тӧвнас 15 лун (таво ковид вӧсна содтісны 35-ӧдз) да арланьыс 30 лун. Видз-му овмӧсын зільысь специалистъяслы вештӧны 500 сюрс, уджалысьяслы – 300 сюрс шайт субсидия. Э-эк. Турцияын мӧс вӧра йӧвтӧ оз юны, быть пузьӧдӧны, уфф… Да и рысьтӧ оз вузавны, ме ачым вӧча. — Сыктывкарын педколледжын ми велӧдiм коми литература, неуна коми кыв, сьылiм коми сьыланкывъяс. А ме коми сьыланкывсӧ бура гӧгӧрвоа, тӧда, мый йылысь сьыла, и тайӧ менам вирлы, ловшылы лӧсялӧ. Да и сиктад мукӧдлаас керка номеръяссӧ абу пасйӧма, код тӧдас сэсся, кытысь и корсьны висьысьсӧ. – Колӧ эрдӧдны татшӧмъяссӧ да тшӧктыны, медым вотсӧ мынтісны республикаын, кӧні найӧ и уджалӧны. «Коми му» газетлӧн 52-ӧд номера петасысь позьӧ лыддьыны (да-да, оз видзӧдны, а буретш лыддьыны!) Ывлаыс вӧлі кӧдзыд, 20 кымын градус, и миянлы гажсӧ котыртысьяс тшӧктісны сьывны фонограмма улӧ. Коркӧ, во нёль сайын на сэтчӧс Кӧжмудор сиктысь найӧ вӧлі косявлӧмаӧсь-йирӧмаӧсь комын сайӧ пон. И ӧні сылӧн овмӧссянь ичӧт юяс кузя куим лун кывтӧны пыжъяс, быдын 1.000-1.500 килограмм кыйдӧс. И татшӧмъясыс пӧ оз горшасьны, вӧр-ва вӧсна тӧждысьӧны, весиг чигарка помсӧ некытчӧ оз шыблавны. «Ме гӧгӧрвои, мый олӧмын мыйкӧ абу сідз, абу колана ног, да пыр зіли лӧсьӧдыштны-вежыштны сійӧс. Визинса 1-ӧд да 10-ӧд номера детсадъясын тшӧтш пуктӧмаӧсь пластик ӧшинь – кыкнанлаас кызь ӧтиӧн. 23 гӧлӧс ӧкмис Игорь Гурьевлӧн, кодӧс Владимир Уйба вӧзйис веськӧдлыны видзӧдан-артасян палатӧн. Юясӧ лэдзӧм арпиянсьыс нёль во мысти быдмас 2,5 сюрс чери, да сійӧ ачыс нин кутас водзӧ рӧдмыны. Казьтылан пӧвйыс стӧча петкӧдлӧ батьлысь шуӧмсӧ: «Став челядьыс – миян, и ми кывкутам на вӧсна». Миян республикаысь Россияса Арктика муясӧн лыддьыссьӧны Чилимдін район, Усинск, Инта да Воркута. Со зумыда сулалан керка здук мысти босьтчӧ шатласьны ӧтарӧ-мӧдарӧ – «сейсмически активнӧй» муыс. Камчадалъяслӧн висьталӧм серти, коммунальнӧй услугаысь тӧлысьнас вештӧны медэтшасӧ 12 сюрс шайт. И та вӧсна пӧ позьӧ овны Му шарлӧн быд пельӧсын, радейтны сійӧс да гижны сы йылысь сьыланкывъяс. Мӧйму миян ведомствоӧ норась-ліс 13 морт, кодъяс абу вермӧмаӧсь отпуск дырйиыс ветлыны шойччыны. «Коми му» газетлӧн матысса петасъясын ми паськыдджыка тӧдмӧдам лыддьысьысьӧс Сергей Ануфриевкӧд. Комиысь асшӧр уджалысьяслӧн водзмӧстчӧмӧн республикалӧн чужан лунӧ Москваын воссис коми пекарня. Но Роспотребнадзорса специалистъяс ӧлӧдӧны, челядьӧс велӧдны пӧ позьӧ сӧмын кӧкъямыс час рытӧдз. Роспотребнадзорлӧн индӧдъясысь шемӧсӧ воӧмаӧсь и содтӧд тӧдӧмлун сетан учреждениеясын зільысьяс. Та кындзи федеральнӧй бюджетысь вичмӧдасны сьӧм Комиын челядьлысь поликлиникаяс сӧвмӧдӧм могысь. Ӧткымын кадколастӧ сэні зілис 1.100 мортӧдз, но ТЭЦ выль-мӧдігӧн вӧр комбинатын уджыс эз оравлы. Бур уджсьыс да йӧзлы отсӧга ки мыччӧмысь сылӧн снимокыс пыр ӧшаліс леспромхозса Почёт пӧв вылын. Владимир Уйба корис республикаын олысьясӧс, эн пӧ виччысьӧй бӧръя лунӧдзыс, гӧлӧсуйтӧй водзджык. –Оз позь вӧчны нинӧм, мый ваяс вӧр-валы да йӧзлӧн дзоньвидзалунлы лёксӧ, – пасйис Владимир Уйба. Ӧдзӧс пӧдласьӧм бӧрас пӧ сэні Юрий Гагарин гӧлӧсӧн шуасны «поехали» кыв, и сӧмын сэк вӧрзьӧдчан. А миян салдатлӧн сэки вӧлі сӧмын ӧти мог – вӧтлыны вӧрӧгӧс веськыда Берлинӧдз, кысянь сiйӧ воис. – Государствоным 2006, 2007, 2011 воясын ёна нин отсаліс бать-мамлы, медым чужтісны унджык кага. Тайӧ артмӧ школаын пызан сайын лёкногӧн пукалӧмысь, быдсикас гаджетӧн кужтӧма да дыр вӧдитчӧмысь. Збыльысь, уджыд кӧ абу, и школа да больнича тупкисны, быть ковмас мунны чужанінсьыд кытчӧкӧ бокӧ. Мышкыд мудзас да, чепӧльтан, кагаыд горӧдыштас, и босьтасны. Ӧнія посни челядь сідзтӧ оз пукавны. Шонтас вӧлі лемень тасьтіын ва сорӧн, и анналысь коксӧ сэн видзасны. Лечмис, бӧр кок йылӧ сувтіс. Сёрниыс муніс велӧдӧмӧ быдсикас ӧнія технология пыртӧмӧн челядьӧс коми кыв велӧдны ышӧдӧм йылысь. Веськыда кӧ шуны, ни ӧти актёр эз вош весиг уна йӧза сценаясын, кывйыс этша, а ворсісны зэв бура. Сыктывдін районса Зеленечысь «Ас йӧз» театр котыркӧд тӧдмӧдлім нин «Коми му» газет лыддьысьысьӧс. Дыр виччысигад султанӧс заводитӧны дӧнзьӧдны гӧтыръясыс: ньӧб пӧ машина, дона пась да сідз водзӧ. – Выль уджыс ёна кажитчис, но сьӧкыд комиӧн вӧлі гижнысӧ, ӧд кыв грамматикасӧ школаын эг велӧдлы. Со, шуам, «Хозяйки Удорыын» петкӧдчысь Мария Васильевна – Путшкымдінысь, школаса вӧвлӧм директор. Миян грездысь жӧ кевмысян-юрбитан котыр ветліс Кирик грездӧ съёмка вылас, – шуӧ Лидия Алексеевна. Енбиаӧсь, кывзысьысьӧсь, повтӧмӧсь, зільӧсь да уна мукӧд бур кывйӧн эськӧ окота казьтыштны найӧс. Таво меным сетісны Краснодарӧ вежон кежлӧ путёвка да, верӧс юасьӧ: «Тэ мый, ӧтнад кӧсъян мунны?». Клублӧн аслыспӧлӧслун йылысь меным висьталісны сэні зільысьяс Дмитрий Безумов да Сергей Кислицын. Сӧмын сэки позяс лючки узьны и учреждениенас веськӧдлысьлы, и сэтчӧс зільысьяслы, и пӧжарнӧйяслы. Гашкӧ, тайӧ отсалас ас вылӧ зільысьяслы зумыдджыка сувтны кок йыланыс да водзӧ сӧвмыны-паськавны. Диссертацияӧй колана сы боксянь, мый сы вылӧ подуласьӧмӧн позьӧ быдтыны вӧрсӧ ыджыдджык водзӧсӧн. Позьӧ шуны, миянлы мойвиис, ӧд Биология институтысь радиоэкологъяслы ковмис мунны сэтчӧ дзик пыр. Кыдзи пасйӧ Эльвира Куклина, 2022 восӧ миян странаын сиӧма Россияса войтырлӧн культура озырлунлы. Сюрукъяс кор кӧсйӧны, сэки и ветлӧны лысьтысьнысӧ: кӧть 3 час войын, кӧть 5 асылын, кӧть 9 рытын. – Ыджыд тӧдӧмлун-сяма специалистъяс «Северная Ниваын» эмӧсь, но ӧні налӧн кага чужтан-быдтан кад. Та понда сылы окота, медым и нылукъясыс пыдди пуктісны татчӧс вужвойтырлысь оласног-традицияяссӧ. Но. Аглая кутіс вежӧгтыны Мышкинӧс Настасья Филипповна дорӧ, сы вӧсна мый сылы коліс аслас семья. Видзӧдысьяслӧн онлайн-гӧлӧсуйтӧм серти медбурнас шуисны «Волна» культура керкасалысь полӧ-калӧсӧ. — Здоровье, миленький, — рочӧн вочавидзис олӧма нывбаба да кинас пондіс корсьны менӧ — вомъёртӧс. Сэсся шонді югӧръясыс котӧртӧны-югзьӧдӧны асыввывсянь Сыктыв юбокса лымъя кырсӧ да паркса пуяссӧ. Та бӧрын босьтчӧ туявны мыж вӧчӧмсӧ, сёрнитӧ йӧзкӧд, чукӧртӧ колана юӧр да гижӧ та кузя протокол. Найӧ бура тӧдӧны, кӧні ӧшалӧны видеокамераяс, кытчӧ позьӧ сайӧдчыны да питшӧгас мыйкӧ дзумкнитны. Кор татшӧмыс пырӧ лавкаас, позьӧ шуны, бӧрсяньыс ветлӧдлӧны да видзӧдӧны, медым немтор эз зептав. Ӧд ӧтчыд кӧ киӧдыд кутісны, шуам, Москваын, та йылысь полиция мӧдас тӧдны страналӧн быд пельӧсын. Кор локті, кӧзяиныс индіс батарея улас: сэні пӧ гномъяс овмӧдчӧмаӧсь, – казьтылӧ Яков Викторович. Кор ме уджалі университетын, лекцияяс лыддьӧмысь кындзи меным ковмис Учёнӧй сӧветын секретаравны. Кӧть эськӧ эг на пыр салдат мамъяслӧн котырӧ, но тӧді, кыдзи увтыртлісны том салдатъясӧс армияын. Тадзи и мӧдӧма велӧдчыны – быд лун кӧкъямыс метр вылнаӧдз ув вылӧ кавшасьӧмӧн пукалӧма квайт час. Таысь кындзи висьталӧмаӧсь «Кӧрэ петӧм» (мӧд ногӧн, «Аргышен ворсэм») национальнӧй ворсӧм йылысь. На лыдысь кодсюрӧ зэв бура петкӧдчӧмаӧсь странаса да мирса чемпионатъясын, тшӧтш и Олимпиадаясын. Сэки республикаса ордйысьӧм вылӧ кар-районысь волывліс 600 спортсмен, а талун — дас пӧв этшаджык. Ӧтчыд плугаритігас доймылӧма: трактористыс ёнджыка тракнитӧма, чокерыс мынӧма да, Вералы плешкас. Сьыланкывъяс гижысь Геннадий Иванович Попов висьтасис Гриша чожыслӧн повтӧмлун да смеллун йылысь. Медся дона эмбурӧн сэні лыддьӧны пуысь вӧчӧм сейф, льӧм пуысь пуклӧс да Зарни Ань серпаса печкан. Ӧні ёна зільӧ Мӧдлапӧв грездын, сэтчӧс олысьяссӧ гажӧдӧ, быдсяма ордйысьӧм-аддзысьлӧмсӧ котыртлӧ. Ӧтчыд мужичӧй ытшкигӧн веськалӧма косанас йӧрвуждінас (пах), да сизим тӧлысь дояиныс абу бурдӧма. Окота лои сиктын и туризм нырвизьсӧ сӧвмӧдыштны, мукӧдлаысь енбиа томуловӧс татчӧ тшӧтш корлывны. Сідзкӧ, локтан лунъясӧ позьӧ бара на петавны кузь туйӧ – ветлыны бать рӧдлӧн чужанінас – Мокчойӧ. Сідз, шойччӧг вылӧ петӧм бӧрын чужан грездас воӧмаӧсь Мария Пыстина да Александра Семёнова чойяс. Медым веськавны сэтчӧ, коліс «2»-тӧг велӧдчыны, и тайӧ унаӧс ышӧдіс урокъяс вылын ёнджыка зільны. Торъя нин сьӧкыд вӧлі, кор ёртъяс либӧ тӧдсаяс гортла локтӧны, – казьтыліс Николай Александрович. Ансамбльӧ пырӧдчысьяс конкурсъяс вылӧ ветлӧны ас тшӧт весьтӧ, зонпосни – бать-мамыслӧн сьӧм вылӧ. –Квайт час асылын Крайда котралӧ Выльгортса видзьяс вылын, сэсся нуръясьыштӧ да мунӧ служба вылӧ. – Мыйла посйысьӧны асфальта туйӧн, а оз подуласьны Россия Федерацияса 323-ӧд номера оланпас вылӧ? А.Н.Попов нима историко-краеведческӧй музейын аддзысьлігӧн найӧ шуӧмаӧсь дзебны салдатӧс Мылваын. Таӧдз некымын воӧн водзджык, 1957 воын, космосӧ лэдзисны Мулысь кипомысь вӧчӧм медводдза спутник. Некод кӧ понсӧ оз босьт – пеляс пысалам бирка, кытчӧ пасъям колана номер, сэсся бӧр лэдзам ывлаӧ. Кешаӧс вайӧдӧм бӧрын ён дом вылӧ пуксьӧдім, ӧд чеп вылын абу пукавлӧма да быд здукӧ пышйыны дась. 1989 воӧ турклуб правленньӧлӧн чукӧртчылігӧн шуим нуӧдны ассьыным ордйысьӧмъяс – резина пыжъясӧн. Став тайӧ мичсӧ петкӧдлісны экранын серпасъясӧн да, дерт, «Асъя кыа» ансамбльлӧн йӧктӧм-сьылӧмӧн. Асьныс пуктӧны шмонитана сценкаяссӧ, а Алёна Михайловна снимайтӧ видео вылӧ да йӧзӧдӧ ӧтуввезйын. Миянӧс шоныда вочаалісны да ӧта-мӧднысӧ вежмӧн босьтчисны висьтавлыны, мый миянӧс водзӧ виччысьӧ. Пӧттӧдз, сьӧлӧм бурмытӧдз сёрнитім ми Настякӧд коми кыв, сиктса челядь, Ӧлеклӧн аскиа лун йылысь. Найӧс дасьтігӧн пӧ эм позянлун бисерӧн кысян, вурсян, вышивайтчан став сям-кужанлунтӧ петкӧдлыны. Сылӧн гӧтырыслӧн тьӧткаыс гижӧма сьыланкыв, со и вӧзйис: вай пӧ таӧн пырӧдчам «Василей» конкурсӧ. Тамара Константиновна Соколова пуксьӧдліс миянӧс да корліс петкӧдлыны школаын колана эмбур-кӧлуй. Мед, суйӧрсайса кыв кӧ велӧдӧма – уна курсӧвӧй удж да доклад гижлӧма коми кыв да культура йылысь. Зэв ӧдйӧ и аддзӧмаӧсь мамъясныслысь да тьӧтъясныслысь томдырся паськӧмсӧ: чышъян, юбка да пальто. Вӧлӧмкӧ, куканьыс зэв лёк ногӧн куйлӧма кынӧм пытшкас да и гӧг сюрӧснас на голя гӧгӧрыс гартчӧма. «Сила добра» фондӧн веськӧдлысь Аэлита Барышева серти, талун медшӧр могыс – нюжӧдны Дашалы кадсӧ. Коронавируса висьӧм паськалӧм вӧсна коми КВН таво муніс онлайн: командаясводзвыв ыстісны видеояс. Министр пасйис, кад нин пӧ пыдісянь мӧвпыштчывны, кыдзи позяс чинтыны полигонъясӧ чукӧртан лӧпсӧ. Артемийлӧн артмӧны-чужӧны аслыспӧлӧс сьыланкывъяс, кытчӧ сійӧ быттьӧ ворсӧдчигмоз пыртӧ коми кыв. Вӧрзьӧдіс кӧ кодлыськӧ сьӧлӧмсӧ тайӧ гижӧдыс, со реквизитъяс, код серти позьӧ ыстыны сьӧма отсӧг: Тайӧ уджтасыс и «юргансалы» зэв колана, ӧд налӧн лоас оз сӧмын видзӧдысь, но нӧшта и лыддьысьысь. Торйӧн нин тайӧ абу кажитчӧма политрукъяслы: а друг пӧ тайӧ аборигенъясыс немечьяс дорӧ пышъясны? И сӧмын кӧра-даддяяс вермӧмаӧсь ветлыны лымйӧн тырӧм да йизьӧм сопкаясті, петкӧдны ранитчӧмаясӧс. Быдӧнкӧд кырымалӧны сёрнитчӧм, мый серти найӧ и кыйӧны черисӧ овмӧсыслы да тшӧтш и аслыныс сёйны. Гашкӧ, кад нин сыысь мынтӧдчыны либӧ кольны сӧмын «Коми гор» да «Юрган» каналъяслысь уджтасъяссӧ. Гозъялы зэв дона асланыс семьялӧн нэмӧвӧйся реликвияыс – 150 гӧгӧр во сайын нин вурлӧм изьва сос. Керка мӧдар джынъяс «ыджыдалісны» кӧзаяс, кодъясӧс «бӧжӧн» йӧткыштісны – сиктӧ пӧ ӧд овны локтін. Быд тӧлысь ми петкӧдлам школаса выльторъяса петас – мый вӧлі нин и мый лоас на миян велӧдчанінын. Мед кодлӧнкӧ вежыс петіс «мирса столицаад» олӧм-вылӧм вылӧ, дон босьттӧг мутӧ разӧдны вывті этша. Конкурс вылӧ медуна шыӧдчӧмыс воӧма Марий Элса небӧг лэдзанінсянь да «Удмуртия» издательствосянь. Зорӧдъяссӧ медводз колӧ бульдозерӧн лымйысь весавны, а сэсся кинас турунсӧ вилаӧн сӧвтӧны доддяс. Но татшӧм «нэмъясыс» тай абу и ёна кузьӧсь вӧлӧмаӧсь, гашкӧ, сӧмын гоз-мӧд кӧленалы и тырмӧмаӧсь. Кыдзи мунӧ тайӧ уджыс Комиын, такӧд йитӧдын кутшӧм сьӧкыдлунъяс тыдовтчисны вузасьысьяслӧн уджын? Со неважӧн Воркутаса полиция эрдӧдӧма лицензиятӧм курыд зелляӧн да куритчанӧн гусьӧн вузасьысьӧс. Колӧ пасйыны, мый маркируйттӧм тӧвар иналӧмысь вермасны штрапуйтны 1,5 сюрссянь 300 сюрс шайтӧдз. Медбӧрти сентябрын, бӧрйысьӧм водзын, туй вӧчысьяс уджӧ босьтчӧмаӧсь, но. Нимкодясьны пӧ нинӧмӧн. Йӧзыс чайтӧны, мый сиктса администрацияысь чинаяс тадзи сӧмын сьӧмсӧ таргайтӧны либӧ «зепталӧны». Лыйсьысь кӧ оз юӧрт зверсӧ виӧм йылысь, кыскасны административнӧй либӧ весиг уголовнӧй кывкутӧмӧ. Ӧружиеӧн вӧдитчысьыс вермас пӧ вежлавны ружьеыслысь сӧмын пу юкӧнъяссӧ, шуам, вӧчны выль приклад. Нӧшта мужичӧй телефон пыр юасис, ӧружие да вӧралӧм йылысь оланпасӧ кутшӧм выль содтӧдъяс пыртӧма? Республикаӧн веськӧдлысь В.В.Уйба сэки юӧртiс, мый ойдысьяслы отсӧг пыдди сетасны 30 сюрс шайтӧн. Ва ямӧм бӧрын ускӧттьӧӧ веськавлӧм йӧз дорӧ волісны МЧС-ын да районса администрацияын уджалысьяс. Ӧтуввезйын poisk.proektnaroda.ru сайтын пасйысьӧмӧн быдӧнлы позьӧ мынтысьтӧг пыравны тайӧ сайтас. Та дырйи ми зэв кывкутӧмӧн видзчысям капремонт вӧчысьяс пӧвстын коронавируса висьӧм паськалӧмысь. На лыдын ас вылӧ уджалысь компанияяс, кодъяс дасьӧсь дон босьттӧг вичмӧдны стройматериал да сьӧм. Со и мӧвпыштӧмаӧсь чинаяс, мый ныв-зонлы гортын велӧдчӧм дорысь бурджык ветлыны 25 километр сайӧ. Нывбабалӧн кывъяс серти, звер некымын лун нин олӧ бать-мам керка йӧрас да оз и думайт мунны вӧрӧ. Нывбабалӧн кывъяс серти, звер некымын лун нин олӧ бать-мам керка йӧрас да оз и думайт мунны вӧрӧ. А сэсся гижысь котырад пыртісны да, «верстьӧӧн» нин куті шусьыны, и татшӧм велӧдчӧмыслы воис пом. Оланпасын индӧма, мый 10 сюрс шайтсӧ сетасны кагалы, кодлы 16 арӧсыс тырас тавося июнь 30 лунӧдз. Но коронавируса вуджан висьӧм паськалӧм вӧсна ӧні сэтчӧ позьӧ веськавны сӧмын водзвыв гижӧдчӧмӧн. А миян со шуисны сӧмын 3-16 арӧса челядьлы тёльснитыштны 10 сюрсӧн да ичӧтджык кагаяслы 5 сюрсӧн. Тайӧ войтырыс збыльысь патриотъяс, оз виччысьны сьӧм, ас окота сертиыс вӧчӧны йӧзлы колана уджсӧ. Оз ӧд дыр сійӧ быдмы, минут дас мысти нин вильыш тӧвруыс разӧдас-вӧтлалас кымӧрсӧ енэж пасьталаыс. А ме вочавидза: ті сэні бензинӧн лолаланныд, а ми веж турун вывті ветлам да чӧскыд сынӧдсӧ апалам. Меным пӧ медъёна Элеонора нимыс кажитчис, да сиктсӧветын кори, медым чойӧс Элеонораӧн жӧ пасъясны. Медся тӧдчанаыс – косаыс мед лӧсяліс кузьта-пасьтанас, да мед эськӧ и пелькиник да кокньыдик вӧлі. Чукоткаысь Евгений Кайпанау сӧвмӧдӧ ас войтырыслысь культурасӧ да веськӧдлӧ «Кочевник» ансамбльӧн. Ме бӧрын вежсис некымын министр, и быдӧн, дерт, пыртіс аслас уджӧ сылы мыйкӧ тӧдсаӧс да матыссаӧс. Тайӧс вӧчӧны гырысь компанияяс сідз шусяна логистика тшупӧдын на, мӧд ногӧн кӧ, ньӧбиг-вайигас на. Мый позьӧ вежны миян странаын вӧчӧмтор вылӧ, вежӧны, тшӧтш и сальникъяс, подшипникъяс да мукӧдтор. Постановкаыс якут кыв вылын (синхроннӧя вуджӧдӧны роч вылӧ), а содтӧд пыртӧмаӧсь йӧзкостса йӧктӧм. Вермысьяслы вичмӧны Ямал-Ненеч автономия кытшса губернаторсянь да Россияса президентсянь грантъяс. А сідзкӧ, и «Сӧстӧм ва» уджтассӧ збыльмӧдӧмыс зэв колана и Комиын, и ставнас странаын быд олысьлы. Но дзик кӧ эськӧ мустӧм вӧлі сьылӧмыс, некод мырдӧнавны эз кут, – казьтылӧ Александр Владимирович. Сэки сылӧн «чужӧма» «Тундраса бияс» очерк, коді уна во шыльӧдӧм-мольӧдӧм бӧрын «быдмӧма» романӧдз. Коймӧд лунас мастер-класс дырйи коліс петкӧдлыны урок вылын выль-пыртӧмъяс, методика-уджаланногтӧ. Но мед эськӧ та дырйи предприятие-котырӧн веськӧдлысь эз ӧвтыштчы пӧжарысь видзчысян правилӧясысь. Найӧс вермасны дасьтыны некоммерческӧй организацияяс, быдсикас котыръяс да торъя водзмӧстчысь йӧз. Уджтӧг кольӧм бӧрын зэв ёна майшаси, да корисны Адзорӧмса школа-интернатӧн веськӧдлысьӧс вежысьӧн. Сэсся налысь тӧдчанаджык дум-кӧсйӧмсӧ зілям збыльмӧдны, но, дерт, ог ставсӧ, а мый оз ышмӧд найӧс. Мыйла котравны врачьяс дорӧ, позьӧ кӧ ставсӧ ньӧбны ӧтуввезйысь, кӧні эм быдсикас бланк-справкаыс. Ӧд мукӧд пищальыслӧн ствол джынйыс шыльыд, а мӧдас вундалӧмаӧсь пулясӧ бергӧдан-швыркнитан визьяс. Мортыс кӧ пилитіс пищаль стволсӧ да вӧчис обрез, таысь вермасны кыскыны сійӧс уголовнӧй кывкутӧмӧ. Тӧвнас шойччан лунъясӧ дугдывтӧг зырйӧн да ыджыд ныра тракторӧн весалӧны усьӧм лымйысь пода туйяс. Талун экспертъясӧс корӧны Комиӧ Москваысь, Калининградысь, Череповецысь, Вӧлӧгдаысь да мукӧдлаысь. Та вӧсна туризм кузя федеральнӧй агентство дась пыртны оланпасӧ на йылысь вежсьӧмъяс да содтӧдъяс. Но ӧткымын гостиницаӧн веськӧдлысьяс абу сӧмын сьӧм вӧсна эновтчӧмаӧсь свидетельствосӧ босьтӧмысь. Тайӧ вежонӧ гын сапӧгыд отсаліс челядьлы унатор тӧдмавны комияслӧн да рочьяслӧн традицияяс йылысь. Энь омла висьӧмысь (рак шейки матки) 11 арӧса нывъяслы вӧчӧны мортлӧн папиллома вирусысь прививка. Кольӧм во та могысь вичмӧдӧмаӧсь 258 миллион шайт, на лыдын 77 миллионыс – республикаса бюджетысь. Кӧть и томдырсянь нин небӧгъяснад «виси», но татчӧ эг ёна радейт волыны дзик. асмогасянін пондаыс. И лов вылад сэтшӧм долыд, кор мортыс нюмъялӧ да радлӧ миянӧс аддзигӧн, кор воча дзоньвидзалун сиӧ. Ме гижа йӧзлы, и кодкӧ кӧ мыйкӧ эз гӧгӧрво менам кывбурысь, сідзкӧ, менам эз артмы бура висьтавны. Ӧнія кадӧ вокыс моз жӧ котралӧ лызьӧн, радейтӧ спортивнӧй туризм, кӧні унаысь нин лоӧма вермысьӧн. –Гала-концерт дырйи вӧлі сідз шусяна дефиле, кӧні коліс петкӧдлыны йӧзкостса паськӧмлысь мичлунсӧ. Александр Павлович ӧнӧдз казьтылӧ, кыдз тшӧтшъяясыскӧд волывлӧмаӧсь видзӧдны, кыдзи батьыс дорччӧ. Пуляыс матӧ син дортіыс мунӧма да, мортыслысь мыгӧрсӧ сӧмын аддзис, йӧзсӧ вӧлі гӧлӧс сертиыс тӧдӧ. Татшӧмъясыс колӧны и сідз шусяна стратегическӧй да дзоньвидзалун вылӧ мӧрччан предприятиеяс дорын. Окота аттьӧавны библиотекаясын да культура керкаясын уджалысьясӧс налӧн водзмӧстчӧмысь да енбиысь. Но Кижи – федеральнӧй тшупӧда заповедник, та вӧсна паськыдджыка нималӧ, унджыкӧн сы йылысь тӧдӧны. А казьтыштны кӧ менам семьяын да аслам олӧмын чемоданкӧд йитчӧм вӧвлӧмторъяссӧ – унакодь чукӧрмас. Карын олыштӧм бӧрын Христина бергӧдчӧма чужан сиктас, нылукъясыскӧд овмӧдчӧмаӧсь мамыслӧн керкаын. А сылӧн быдтасъясыс кутасны аттьӧавны ассьыныс радейтана велӧдысьсӧ да овны вӧр-вакӧд ёрта-сьӧмӧн. Менам эм ичӧт трактор да, тӧда, мый ременьыс ӧдйӧ бонзьӧ, быд во колӧ вежны, овлӧ, и вонас кыкысь. Шуам, ӧти тӧдмӧдас производствоӧн, мӧд висьталас вӧр-ва видзӧм, коймӧд – вӧр быдтӧм йылысь да с.в. Тылын уджалысь аньяслы вичмис тшыгъялӧмыс да кынмалӧмыс, узьтӧм войясыс и матыссаяскӧд янсӧдчӧмыс. Мия, Нина да Ника пыр мам син водзынӧсь, ӧд сы моз жӧ водзмӧстчӧны «Аскиалунын», культура керкаын. Нина йӧктӧ, ворсӧ верстьӧкӧд театрын да гитараӧн, а медічӧтыс – садйӧ ветлысь Ника – клубын йӧктӧ. А сэсся томуловыд гӧгӧрвоӧны, мый вермӧны мыйкӧ ассьыныс вӧзйыны, да кывкутӧмӧнджык ставсӧ вӧчӧны. 4 арӧса нылӧй да 8 арӧса пиӧй тшӧтш ассьыныс йӧр вӧчисны, но сы сайын мыйлакӧ вӧлі ичӧтик часовня. Тыдалӧ, пӧгибӧ воӧма мортыд да ӧбраз дорӧ матыстчӧма: «Збыльысь кӧ тэ бурдӧдны кужан, отсав меным! Ӧтуввезйын шмонитісны, мый Краснодар крайын йӧзыс весиг сувтсӧн гожъялӧны, пляж вылас оз тӧрны да. Аньлӧн висьтасьӧм серти и позис гӧгӧрвоны, ёна-ӧ торъялӧны донъясыс Россияын мукӧд странаын серти. Коми мулы сиӧм лунъясӧ миян артистъяс петкӧдчисны Москваын да Санкт-Петербургын гала-концертъясын. Рочӧн сёрнитны мам велӧдіс сёрӧнджык нин, школаӧ пырӧм водзын, медым, буракӧ, бура велӧдчыны куті. Сэки карса сёяныс миянлы эз лӧсяв: фруктыӧн да град выв пуктасӧн чӧсмасьӧм бӧрын кынӧмным висьліс. Иралӧн сэк аслас коми блогйыс абу на вӧлӧма, но водзмӧстчысь нывка конкурсӧ пырӧдчӧм да вермӧм (!) Но ми эг майшасьӧй та понда – аддзим кад нимкодясьыштны ыджыд карлӧн мичлунӧн, а тшӧтш и Нева юӧн. Специалистъяскӧд медводдза аддзысьлӧмыс вӧлі кольӧм вӧскресенньӧӧ Комиысь добровольчество шӧринын. Медым пемӧс вӧлі дзоньвидза, сійӧс колӧ бура вердны, а сідзжӧ кадысь кадӧ нуӧдлыны ветеринар дорӧ. –Карын уна патераа керкаын олысьяслы колӧ тӧд выланыс кутны и, мый суседъясыс вермасны лоны паныд. Юбердса ойдлан видзьяс вылын уджалӧны вӧлӧм Кӧрткерӧс совхозса Лопыдін бригадаысь кӧрым заптысьяс. Таысь кындзи Лидия Кононовалӧн рӧдвужыс отсасьлӧмаӧсь грездса мукӧд старообрядечлы, вермытӧмъяслы. Ю пӧлӧн кар-сикт-грездыс вежсясны, сэн олысьясыслӧн быдӧнлӧн асланыс гаж да шог, асланыс олан туй. Кыӧны дзоридзьясысь юркытш да чӧвтӧны ваӧ: кылалас кӧ – кӧсйӧмныс збыльмас, берегас кӧ лясас – оз. Йӧртӧдыс тшӧктӧ арлыдаджык дорӧ вежавидзӧмӧн шыасьны, велӧдысьяслысь кывзысьны, ичӧтъясӧс дорйыны. Лӧсьӧдалам, медым олӧмнымӧс пӧрадокӧ вайӧдны, медым вежавидзӧмӧн да ӧта-мӧдӧс пыдди пуктӧмӧн овны. Тайӧ сӧмын найӧ, кодъяс кутшӧмкӧ концерт окотитӧны видзӧдны, выставкаӧн тӧдмасьны, гажӧ пырӧдчыны. Физика велӧдысь Валентин Ступинлӧн веськӧдлӧм улын школаса ВИА петкӧдчывліс вель уна сьыланкывйӧн. Содтӧд на музыкальнӧй школаас менӧ вуджӧдісны кык во кежлӧ бӧрӧ, дыр ковмис больничаын куйлыны да. Тайӧ медсьӧкыд каднас Ыджыдвидзса нёль семьялысь олӧмсӧ кокньӧдӧм ради челядьсӧ нулӧмаӧсь детдомӧ. 2009-ӧдсянь кывкуті быдлунъя олӧмын тӧдчана юкӧнъяс – туйяс да жилищно-коммунальнӧй овмӧс – вӧсна. Леспромхозъясын уджалісны уна кывъя да культураа йӧз, найӧс дзолядырсянь тӧда, кодсюрӧкӧд ёртасям. Колӧ став-сӧ петкӧдлӧмӧн вӧчны: кывзыны ты уджалӧмсӧ, вӧчны сьӧлӧм-ты ловзьӧдан реанимация да ЭКГ. Абу нин том ань локтӧма свиданньӧ вылӧ, виччысьӧ мортсӧ, коді сійӧс корис, но мужичӧйыс абу и абу. Ӧні пӧ «Коми войтыр» ӧтмунӧм водзӧ нуӧдӧ республикаын олысьяслысь инӧдъяс да тӧждъяс доръян уджсӧ. –Ме радпырысь волывлі сылӧн урокъяс вылӧ, кадыс лэбліс ӧти здукӧн – сэтшӧма меным ставыс кажитчис. Войнас ротаысь ловйӧн кольӧмаяс пышйисны фашист-гадъяс дорӧ, но найӧс век жӧ мыждасны таысь коркӧ. Сэсся первойсӧ аслым эз вӧв лӧсьыд, мый вывті ыджыд ме дорӧ (налы ӧд ме – иностранка) вниманньӧыс. –«Сила добра» фондын зільӧны мойдвывса кодь йӧз, кодъяс водзмӧстчӧны мукӧдысь торъялана удж-нокын. Став тайӧ уджсӧ бурджыка позьӧ видзӧдлыны «ВКонтактеын» снимокъясысь: https://vk.com/club88528437. Медым васьыс «вунӧдӧм» ботансӧ лэптыны, колӧ, медым пыжас вӧлі некымын морт, на лыдын и инспектор. Кыкнад ёна гажаджык: и горт гӧгӧрыд ноксянныд, и капустатӧ солыштанныд, и ас выланыд ропкыштанныд. Со тай бара на миянлысь рӧд нюжӧдысь чужис, папыслысь да дедыслысь кок туй талялысь Пашук Моторин. Ачым шмониті ас вылын, мися, нылыд Сыктывкарысь уджсӧ эз аддзы, пырис депрессияӧ да муніс Анадырӧ. Эм этнопаркын и гостиница, кытчӧ войковтны тшӧкыда сувтлӧны туристъяс, кодъяс мӧдӧдчӧны Урал вылӧ. Межэтническӧй журналистика школаын велӧдчысьяс аддзысьлісны Наталья Паутовакӧд сылӧн мастерскӧйын. Тайӧ вежонӧ «Мы – россияне» этнофорум чукӧртліс том журналистъясӧс да ӧтуввезйын блог нуӧдысьясӧс. И, дерт, медым сійӧ пыдди пуктіс Комиын олысьяслысь традицияяссӧ да национальнӧй аслыс-пӧлӧслунсӧ. Ошкана гижӧдъяс сетісны одыбсалы, висерсалы, мордінсалы, шойнатысалы, кӧрткерӧссалы да калятысалы. Бать-мамыс аньлӧн – кӧр видзысьяс, Карскӧй саридз дорӧ мунігӧн дадь дорас и чужтӧма мамыс нылукӧс. Тайӧ ваыс сӧстӧмсьыс-сӧстӧм, сорастӧм да, сійӧн он пӧт – кӧть мый-та ю, косьмӧм горштӧ он веськӧд. И сэтчӧс олысьяс аддзӧны тайӧс да бурджыка нин донъялӧны «Монди Сыктыкарса ЛПК»-лысь вӧр заптӧмсӧ. Горзыны лёк горшӧн куті, сумканам шенасьны, и кыськӧ пемыдсьыс коймӧд на петіс да горӧдіс на вылӧ. Фабрикаын вӧчӧм куритчан пачкаыс талун шӧркодя 115 шайта, а гусьӧн гартӧмасӧ иналӧны джын донсьыс. Весиг вузаланныд кӧ, системаыс сійӧс оз сяммы киритны, и тӧварыс сідз и мӧдас «ӧшавны» тіян вылын. Ӧтув-везйын тэ он аддзы кывзысьтӧ, кӧть и эм лыдпас, мыйтаӧн видзӧдӧмаӧсь, личкӧмаӧсь «сьӧлӧмчик». Мортыс кӧ пилитіс пищаль стволсӧ да вӧчис обрез, таысь вермасны кыскыны сійӧс уголовнӧй кывкутӧмӧ. Кыдзи висьталіс Дмитрий Владимирович, Ольга Модестовна уна нин вӧчис грездын олӧм бурмӧдӧм могысь. Том уджалысьясӧс быдӧнӧс ошкӧ Виктория Сергеевна, кодӧс он юав, сійӧ сылы и Ромук, Сашук, Данечка. Ме и ӧні на, веськыда кӧ шуны, ог куж кывбуртӧ гижны, пыр на велӧдча, и нэм помӧдз кута велӧдчыны. Со и тані (уджъёртъясыслӧн висьталӧм серти) Вера Васильевна зільӧ став сьӧлӧмсяньыс да кывкутӧмӧн. Бур, мый талун Россияын олысьяслы абу веськодь, кыдзи миян странаын донъялӧны семьяӧс да челядьӧс. Ог ме радейт найӧс, абу велалӧма на дорӧ. Ме бурджык муна гортӧ, сиктыс тыдалӧ нин тасянь зэв бура. Но пӧшти пӧ некод некӧн нин оз ов, вуджисны коді кытчӧ, сӧмын налӧн посёлокын кымынӧнкӧ колисны на. Люба нылыс кык во сайын эновтӧма Сыктывкар, кӧні уджалӧма детсадйын, да семьянас вуджӧма чужанінас. Помся юасис: тайӧ улӧсыс небыд-ӧ лоас, тайӧ пызаныс абу-ӧ вывті ляпкыд, а ваыс мед кӧ сӧмын газа?.. – Синлы медбур выя чери, шпинат, болгарияса переч, турунвиж да кольквиж рӧма мукӧд град выв пуктас. Вокыс, Прокор Сергей, Пекласӧ пывсьӧдны кӧсъяс, но пывсян дорас локтӧма пон да абу лэдзӧма пырнысӧ. Лыддьӧдлӧм тырмытӧмторъяс сертиыс позьӧ чайтны, мый Выль Берёзовкаын йӧзыс кольӧмаӧсь ас кежсьыныс. Екатерина Семяшкина, артистъяс пиысь ӧти, удж сертиыс – библиотекар, висьтасис ветлӧм йывсьыс тадз: Регыд мысти воссьӧма ӧдзӧс, и Ӧгашыд пырӧма керкаас кузь пӧвйӧн, видлӧй пӧ ӧні шуны, мый ме пӧвтӧм. Тайӧ быдмӧгсӧ позьӧ на сетны посньыд кукань-ӧшлы, но лысьтан мӧслы да яй вылӧ тшӧгӧдан бычӧлы – оз. Театр, дерт, отсалӧ видзны чужан кывсӧ, но медводз та вӧсна кывкутӧ семья, сэсся – детсад да школа. А кольӧм во тулыснас вои овны чужан сиктӧ, буретш сiйӧ кадӧ сиктса библиотекаӧ корсисны уджалысьӧс. Мортыдлӧн олӧмбыдыс видзӧдласыс унатор вылӧ вежсьӧ, и мый эн вермы гӧгӧрвоны томнад, ӧнi – матысса. Дзик пыр и мынті, а сэсся дзӧрӧм босьтіс, гашкӧ, полицейскӧйясыс места вылын и арест улӧ босьтасны? 1941 вося октябрсянь Айму вӧсна тышкасьӧма Сталинградса да Рытыввыв фронтъясын, кыкысь ранитчылӧма. Сэки Александр Коканин гудӧкӧн ворсӧма «Журавли» сьыланкыв дв вӧрзьӧдӧма чукӧртчӧмаяслысь сьӧлӧмсӧ. – Важӧн нин татшӧм шыладас кыскӧ сьӧлӧмӧс, гашкӧ, ёртъясӧй «сьӧкыд» музыкасӧ радейтісны кывзыны да. Медводдза классянь челядьсӧ нуӧны вертолётӧн, быдса велӧдчан во кежлӧ найӧ янсӧдчӧны мам-батьыскӧд. Людмила Владимировна быдтасъясыскӧд пырӧдчӧны уна сикас конкурсӧ, олимпиадаӧ, бергӧдӧны туясян удж. Волӧй «Шонді войтӧ», Надежда Ильинична да сылӧн уджъёртъясыс виччысьӧны тіянӧс, дона лыддьысьысьяс! Сэтчӧс школаса спортзалын волейболысь ордйысисны командаяс, кытчӧ ӧтувтчӧмаӧсь ӧти семьяысь войтыр. Сӧмын мӧвпышт, мый сутки чӧж воӧ кутшӧмкӧ виччысьтӧм, сідз шусяна экстреннӧй лоӧмторъяс йылысь юӧр. Велӧдчӧмыс вӧлі сьӧлӧм серти да, ог тӧд, кутшӧм курсын, но медикӧн лоны кӧсйӧмӧй менам сыліс-вошис. Коліс туявны, кутшӧм ногӧн мӧрччӧ парма-яг вылӧ предприятиелӧн шыбласыс, вӧр-ваӧ веськалан сорасыс. Президиумад уджавны лӧсьыд — йӧзкӧд тшӧкыда аддзысьлан-варовитан, а тайӧ мен век сьӧлӧм серти вӧлі. Шуам, пыр кӧсйи Литвиновалысь детективъяссӧ лыддьыны, да сӧмын отпускалігӧн ӧти книгаӧн «ньылавлі». Кутны кӧ тӧд вылын, мыйта веськӧдлысьлӧн удж-нокыс, весиг эг чайт позянаӧн босьтны сылысь интервью. Рытнас, шоныд гостиницаын, тшай юигмоз ӧта-мӧдкӧд нӧшта матысяньджык тӧдмасим, ас йылысь висьтасим. Кокӧй ставнас ӧдіс-ордіс, вундыны нин сӧглас сеті, но таӧдз эз во: врачьяс мыйкӧ лапа сяма тэчисны. Свеклӧысь вӧчӧм сакарыд эськӧ бур жӧ, но сійӧс переработайтӧм могысь вир-яйлы колӧ уна вын-энергия. Айму вӧсна ыджыд тышын сійӧ веськалӧма «морт юрӧн мачасянінӧ» да пуктӧма юрсӧ миян лӧнь олӧм вӧсна. Быд чукӧртчылӧм вылын, кӧні сёрнитісны наукаын туялӧмъяс йылысь, найӧ ӧтарӧ омӧльтісны ӧта-мӧднысӧ. Тайӧ пӧсь сьӧлӧма да вына аньыс вӧчис уна бур Комиын да и Россия пасьталаын олысь нывбаба-мамъяслы. Но, гашкӧ, кодлӧнкӧ та вылӧ кадыс оз вичмы, мукӧд помка на сюрас и. Век жӧ медшӧрыс – аслад кӧсйӧм. Найӧ быд боксянь видзӧдӧны-донъялӧны стрӧйбасӧ, вежӧсъяссӧ, сэтчӧс уджалысьясӧс да вӧзъян услугаяс. Но медым эськӧ гостиницаыс татшӧм вӧлі эз сӧмын классифицируйтӧм водзас, а и бӧрас, быдлунъя уджас. А ачыс том морт удждон вылас ньӧбӧма Печораысь ветеранъяслы 12 букет да вӧчӧма чолӧмалана открытка. Бабаяс видзӧдласны да, чужӧмӧс бӧр зэв ӧдйӧ тупка, быттьӧ ырзӧмӧн бӧрда, —казьтыліс Вера Андреевна. Туй выв правилӧяс торкалӧм йылысь став юӧрыс мунӧ Комиын МВД-лӧн ГИБДД-са фотовидеофиксация шӧринӧ. Уллянаса манастыр, Кадам да Дон тыяс, Екатерининскӧй канал. Быд сикт-грезд миян районын аслыспӧлӧс! Сьылысьлӧн репертуарын йӧзкостса да авторъяслӧн коми да роч сьыланкывъяс, эм и Сӧвет кадся эстрада. Сылӧн медыджыд Ираида Михайловна нылыслӧн кӧкъямыс челядь, тшӧтш и Христина, коді чужӧма сизимӧдӧн. Гашкӧ, кадыс колис этша на да, ӧд Михаил неважӧн на босьтчис уджавны томуловкӧд да олӧма войтыркӧд. Ыджыдсьыс-ыджыд видз-муяс, лышкыд парма да сӧстӧм сынӧдыс юртӧ кольмӧдӧны мичлуннас да кыпыдлуннас. Кӧть эськӧ внук-внучкаӧй да челядь корӧны ас дораныс, но аслам олан керкаыд мусаджык, – пасйис ань. Буретш тайӧ лунас гижысьлы, журналистлы тырис эськӧ 75 арӧс, но матӧ сизим во нин сійӧ абу миянкӧд. Ӧтиас тэчны шыблас, кодӧс стӧча позьӧ переработайтны, а мӧдас — мукӧд сикассӧ, — висьталіс эксперт. –1946 воӧ странаса кар-сиктын олысьяслы тылын сьӧлӧмсяньыс зільӧмсьыс вичмӧдісны уна сикас награда. –Кыдзи и ставнас Россия пасьтала, бызӧвӧйса тшӧтш вӧліны тайӧ тыш-косяс, – висьталіс Ирина Синцова. Сэсся тай ёртъяс да тшӧтш и удж вывсянь лыддьӧдлӧмӧн да пернапасалӧмӧн бласлӧвитісны жӧ туйӧ петны. Дерт, сьӧкыда висигад ӧтилаын куйлысьяслы колӧ зільны ӧта-мӧднысӧ гӧгӧрвоны, тшӧтш и бурас эскӧдны. Талун бабыслӧн керкаыс абу нин, сы пыдди ӧні кушин, кодӧс петкӧдліс грездсӧ кытшовтігӧн Александра. Тӧдмӧдам видзӧдысьяснымӧс и Комиын, и Мурманскын, и Ханты-Манси да Ненеч кытшъясын олысь комияскӧд. Чужан кывъяс вылын диктант гижигӧн тыдовтчис, мый унаӧн лючки сёрнитӧны, но коминас гижны оз кужны. Медым кӧйдысыс гылаліс эз нитш вылӧ, а куш муас, «Монди СЛПК»-лӧн делянкаӧ быд тӧв петӧ экскаватор. Форум вылӧ ветлігкості Коми муын вӧлӧма 30 градус жар, а Питер вочааліс миянӧс зэра ыркыд лунъясӧн. Бӧрынджык сэсся та йылысь став юӧрсӧ позяс тӧдмавны «ВКонтактеын» «Социальнӧй кинолог» лист бокысь. Талун сэні ӧнія кодь мича да лӧсьыд керка, кӧні олӧ Лидия Васильевналӧн вокыс – Василий Васильевич. 1904-1905 воын бергӧдчӧма служба вывсьыс, сьӧрсьыс вайӧма кутшӧмсюрӧ эмбур да тшӧтш и тайӧ тылӧссӧ. Та бӧрын торговечьяс мунлӧмаӧсь Медвежскӧйӧ, а бӧр туяс бара на пыравлӧмаӧсь Марфа Васильевна ордӧ. Юася, эм-ӧ чомйыс, чептыс, кора видзаніныслысь да сьылі домыслысь фотосӧ ыстыны. А налӧн нинӧм абу. Сэки скаутъяс босьтчисны дзоньтавны Уллянаса манастыр, весалісны сэтысь уна воӧн чукӧрмӧм лӧп-ёгсӧ. Медводз шыбитӧны бедьяссӧ, сэсся сувтӧдӧны вӧла доддяӧс, мырддьӧны транспортсӧ да мунӧны гажӧдчыны. Дерт, тайӧ уджсьыс сьӧм оз мынтыны, кӧть унаӧн чайтӧны да и шулӧны на, сідз-тадз пӧ ӧд оз мырсьыны. Торъя нин сьӧлӧм вылӧ воис «Асъя кыа» хорысь мужичӧйяслӧн «Вот такой оленевод» акапельнӧя сьылӧмыс. Быд мортлӧн эм радейтана да дона места, кӧні сійӧ чужис, быдмис да колляліс ассьыс медся бур кадсӧ. Мӧд-кӧ, республикалӧн олӧм-вылӧм йылысь «Юрган» медуна висьтасьӧ на дорысь, кодкӧд позьӧ орччаӧдны. Мыччысьлӧмыс збыльысь бӧра-водза вӧлі, ӧд премьера бӧрын мамӧ юаліс, мыйла ме сідзи и эг петкӧдчыв. Со ӧти снимок вылын росгвардееч сёрнитӧ журналистъяскӧд, мӧд вылын – погона донорлысь босьтӧны вир. Вневедомственнӧй охрана кутӧма мыж вӧчысь 90 пышъялысь мортӧс, кодъясӧс корсьӧны мукӧд ведомствояс. —Эн дӧзмы юалӧмысь, ог кӧсйы ме тэнӧ дойдны, но вӧвлі эз сідз, мый тшӧтшъяясыд тешитчисны тэ вылын? Тӧлысь сайын Сыктывдін районса Выльгорт сиктысь «Аврора» конно-спортивнӧй шӧринын вӧлі ыджыд пӧжар. Корӧма ас дорас Македонияӧ – олыштан пӧ тӧлысь кымын, видзӧдлан менсьым чужанінӧс, гашкӧ, кажитчас. Тавося КВН-ын вӧлі сӧмын ӧти конкурс – коліс дасьтыны «Сюзь Матвейлӧн быдтасъяс» шылада гортса удж. Сэки ӧд кык машина колӧ вӧлі: ӧтиыс юрйывсӧ лэптӧ, а мӧдыс – сідз шусяна зыбкаӧн – уджалысь кияссӧ. –Изьваын миянлы зэв ёна мойвиис, – юксьӧ мӧвпъяснас Николай Шкаруба, съёмочнӧй котырӧн веськӧдлысь. – Сизябын кӧр видзысьяслы, ветеринаръяслы, зоотехникъяслы военнӧй делӧӧ велӧдан курсъяс нуӧдӧмаӧсь. Медводзсӧ весиг падми татшӧм юӧрсьыс, сэсся мӧвпышті да видзӧдлі та вылӧ челядьлӧн бать-мам синмӧм. Шуам, Зинаида, Марина да Прасковья чойяс сьылісны «Рытъя кыаын», а налӧн Людмила чойныс – «Ижмаын». Таысь кындзи кооперативъяс вермасны пырӧдчыны республикаса минсельхозлӧн гранта уна сикас конкурсӧ. А, шуам, кыдзи тайӧс позьӧ вӧчны миян регионын, уполномоченнӧйыс кӧ ӧти да сылы отсасьысьыс ӧти жӧ? Наталия Сорока, Ханты-Манси кытшса Саранпауль сиктын олысь, роч да коми кыв да литература велӧдысь: Сы весьтӧ лои видзӧма 132 уджалан места, лӧсьӧдӧма 76 выльӧс (62-ыс – пыр кадся, 14 – недыр кежлӧ). Ме, дерт, ӧнӧдз на ог эскы таӧ. Збыльысь, зэв ыджыд кывкутӧмӧн колӧ босьтчыны да нуӧдны тайӧ уджсӧ. Хантылӧн асланыс эм жӧ сьылан котыр, «Шондібанкӧд» найӧ ёна ёртасьӧны да ӧта-мӧднысӧ пыдди пуктӧны. Зэв уна семьяын пошта пыр судзӧдісны «Войвыв кодзув» журнал, кӧні медводз йӧзӧдлісны выль гижӧдъяс. Камчаткаӧ мунігӧн думышті, мый шойччигӧн кута гижыштавны, мед артмасны ветлысь-мунысьлӧн пасйӧдъяс. –Миянлы нимкодь, мый куим вермысь лыдӧ веськаліс и Mondi компаниялӧн FSC-ӧн сертифицируйтӧм уджтас. Дас вит арӧсӧн муні музыкальнӧй школаӧ, но кык тӧлысь и велӧдчи, а сэсся ачым куті сӧвмӧдны ся-мӧс. Эдик, кутшӧм вый-нӧк вӧча, – вузавны рынок вылӧ нуӧ, сьӧмсӧ мамыс босьтӧ, миян грӧш ни кӧпейка абу. Оз артмы: ӧні тэ батрачка миян, а бӧрын нывъясыд тэнӧ вежасны, – да став сьӧднас ме вылӧ видзӧдліс. А мед ворсысьяс кылісны асьнысӧ збыльысь сиктын, а эз сцена вылын, кулиса саяс пуктім кос турун юр. Анатолий Егорович Поповлӧн олӧм-удж йылысь паськыдджыка лыддьӧй «Коми му» газетлӧн локтан номерысь. Духи-одеколон маркируйтӧм могысь шыӧдчӧма 33 вузасьысь, воддза сертиыс татшӧмыс содӧма дас прӧчент. –Но йӧзыс шуӧны, мый сӧмын гуранъяс тыртышталісны, и медводдзаысь ёна зэрӧм бӧрын ставыс кизьӧрмис. Нӧшта пасъя, мый став уджсӧ лоӧ эштӧдӧма, тӧлыс коляс да, вочасӧн туйыс быдлаын топалас и лоас бур. Но. коронавирус пондаыс и самолётыд эз кут лэбавны, и санаторийыд да матӧ став странаыс «пӧдласис». Кажитчис и: мый кӧть оз котыртны гимназияын, ныв-пиным нинӧмысь оз ӧтдортчыны, быдлаӧ нырсӧ сюйӧны. Майшасисны жӧ, оз на тӧдны вӧлі да, мый найӧс виччысьӧ выль коллективын, – висьталіс Владимир Уйба. –Сэки бать-мам лӧсьӧдчисны вуджны овны Выльгортӧ, кыпӧдісны сэні керка, – висьталӧ Галина Ивановна. Ӧні нин новлӧдлӧны (асылын нуӧны, рытын вайӧдӧны), неважӧн сэні гожся шойччан лагер восьтӧмаӧсь да. Регионӧ воӧм реанимобильясысь коймӧд пайыс вичмас неминучаӧ веськалӧмаясӧс мездан медицина шӧринлы. Таӧдз дыр бӧрйысис, ӧд окота вӧлі уна воӧн пестуйтӧм овмӧссӧ кольны кывкутысь, пӧсь сьӧлӧма мортлы. –Оз позь, медым уджалысь морт эз вермы асьсӧ вердны-пасьтӧдны, – тӧдчӧдіс республикаӧн веськӧдлысь. Светлана Горчаковалӧн кывъяс серти, театрлы выль стрӧйба кыпӧдӧм могысь медводдза воськовсӧ вӧчӧма. Куръядорын мамӧс тӧдӧмаӧсь Паладь Лидяӧн (ыджыд мамӧй Пелагея Степановна), а Маджаын – Кино Лидаӧн. Семьяын кӧ 16 арӧсысь ичӧтджык ӧти кага, сетасны 10 сюрс шайт, кык кӧ – 20 сюрс да тадз жӧ и водзӧ. Но ас тшӧт весьтӧ кӧртымавны ог вермӧй, вывті дона да — ӧти петкӧдчӧмысь колӧ мынтыны 35 сюрс шайт. Кулӧмдін районса Ручысь 43 арӧса Николай Пименовлысь керка йӧрсӧ видзӧны кӧрт черань, пон да демон. Йӧзӧс могмӧдны позьӧ водзвыв гижӧдӧмӧн, да мед волысьяс костас кадыс кольӧ 20 минутысь оз этшаджык. Капитал-пособиенас ми медсясӧ отсалам гӧля олысьяслы, а унджык йӧзыслы некутшӧм кокньӧд оз и вичмы. Чукчи ёна бергӧдліс юрнас, видзӧдіс ме вылӧ да шензис: мый нӧ пӧ дуран-камган-увтан, кӧнкӧ, думайтӧ. Ме пӧ тэнӧ корся, мудзмӧн горзі да ветлӧдлі, чайті, бара вӧрас пырин, либӧ ягӧ кайин, а тэ он шыась. Абу на пӧ гӧтрасьӧма, висьталісны мужичӧйясыс, тэнӧ пӧ виччысьӧ, ставӧн гӧтыраӧсь, а сійӧ ӧтнас олӧ. Врач видлаліс да, бӧр гортӧ вӧлӧн вайисны, мӧдлапӧлас аэродром вӧлі да, самолётӧн карӧдз лэччӧдісны. Уна сикас акань-закладка да куд кындзи тані жӧ вӧліны Анастасия Железноваӧн мичмӧдӧм ӧбраз-небӧгъяс. – Ті стӧча шуинныд, Прокопий Валентинович, мый сцена вылын петкӧдчӧмын эм миян, якутъяслӧн, колорит. Планшета выставкаыслы содтӧд вӧчӧма юӧра буклет, кӧні висьтавсьӧ кӧра-транспорта батальонъяс йылысь. Тані жӧ коліс тӧдмавны, кыдзи тайӧ либӧ мӧд вотӧс юргӧ комиӧн да кутшӧм висьӧмысь отсалӧ бурдӧдчыны. Пионерӧ пыртлісны коймӧд классын, но сӧмын найӧс, кодъяслӧн колана арлыдыс тырӧма вӧлі гожӧм вотӧдз. Мам тшӧтш кӧсйӧма тышкасьны фашистлы паныд да гижӧма шыӧдчӧм, мед босьтасны война вылӧ доброволечӧн. НОПР-сӧ нуӧдӧны предприятие-организацияӧн веськӧдлысь да экспертъяслӧн котыр костын сёрнитчӧм серти. А мужичӧй соссьӧ да судьяыслы вочавидзӧ: ме пӧ абу мыжа, диван вылас водігӧн сійӧ вӧлі сотчӧ нин да. Ми сэтчӧ жӧ пырим, сідзкӧ, и миянлы коліс мунны Чернобыльӧ, кӧні олісны-уджалісны нин уджъёртъясным. Уджӧс збыльысь ӧдйӧ вынсьӧдісны: тулыснас дорйыси, гожӧмнас сетісны нин биология наукаса доктор ним. Март 26 – апрель 3 лунъясӧ лызьӧн котралан Раиса Сметанина нима комплексын муніс Россияса чемпионат. Сылӧн водзмӧстчӧмӧн 2011 воын и гижӧма вӧлі колана проектсӧ да шуӧма, мый гажыс кутас мунны Пожӧгын. Мӧстӧ асывнас вӧтлам йирсьыны, а сійӧ аддзас, мый кормораздатчикыс фермалань кежӧ, да бӧр нин довгӧ. Главврач аддзӧ ӧти петан туй – быдтыны-велӧдны ассьыныс том йӧзӧс, мед сэсся бӧр локтасны чужанінас. Сэсся верӧслы норасьӧма, зэв пӧ дыш гӧтырыд. Верӧскӧд олім 28 во, 1990 воын сійӧ кувсис, висьмис да. Пасекаын да керка йӧрас чомъясын олӧны кык миллион мазі, кодъяс вӧчӧны нинӧмӧн ӧткодявтӧм чӧскыд ма. Лыддьывлі коркӧ небӧгысь, пӧдӧма кутшӧмкӧ судно, да ва увті уялысьяс абу вермӧмаӧсь сійӧс кыпӧднысӧ. — Кымын водзджык воан татчӧ, сымын сынӧдыс сӧстӧмджык, та вӧсна зіля водз асыв волыны Сыктыв ю бокӧ. И весьшӧрӧ сылы висьтавны, мый ӧтчыд кӧ верӧс клёнгис кабырнас гӧтырыслы, таысь сійӧ оз нин эновтчы. Донсӧ позьӧ чинтыштны, корлыны кӧ экспертъяссӧ ӧттшӧтш бергӧдны тайӧ уджсӧ некымын туй морт керкаын. – Андрей Павлович, а гортын кӧ куйлӧ висьысьыс, колӧ-ӧ матыссаясыслы видзчысьны лёк пыкӧс вуджӧмысь? Наталья Юрьевна лыддьӧ, мый став сертиыс аньыслы пенсия дорас сетӧны нин кутшӧмкӧ социальнӧй содтӧд. Найӧ, кодъяс дас арӧссянь велӧдчисны балет школаын, ставсӧ нин тӧдісны, ставыс сетчис налы кокньыда. Мамӧ вӧчис сылы бедь, гримируйтім, а сэсся нин велӧдім том артистӧс Чаплин моз ветлӧдлыны-вӧрӧдчыны. Да и мукӧд аддзысьлӧмысь оз ӧтдортчыны – кӧть тайӧ квест, кутшӧмкӧ ворсӧм либӧ шылада да йӧктан гаж. Витӧд скоросьтнас оз вӧлі лэдзны вӧдитчынысӧ, первой-мӧдӧдӧн тшӧктӧны уджавны, а ме вӧлі ӧддзӧдчыла. Ми сюся кывзам организацияясӧн, ведомствоясӧн веськӧдлысьясӧс да босьтам тӧд вылӧ налысь корӧмъяссӧ. Посводзсянь ӧтарас — гожъяніна, мӧдарас — тӧвъяніна керканысӧ пуктывлӧмаӧсь кык гӧракостса туй бокӧ. Ӧтчыд кӧсйи чеччыштны джуджыд амбар вывсянь мӧдӧ да муртса эг усь костас, платтьӧӧн пысаси праслӧас. Ыджыд экскурсия миянлы нуӧдісны Ипатьев манастырын, кӧні 1613 воын Михаил Романовӧс пуктӧмаӧсь сарӧ. –Шуинныд, мый вичмӧдӧм сьӧмыс тырмӧ сӧмын кутшӧмкӧ кад кежлӧ, а висьлӧс челядькӧд колӧ ноксьыны пыр. Быдтысис коми ань ӧтнасӧн, став сьӧкыд уджыс мунліс сы вывті, но некор эз элясьлы сьӧкыда олӧм вылӧ. А кор шыӧдчан на дорӧ сёрнитыштны, вочавидзасны нюжмасьтӧг-вежнясьтӧг да стӧча, быттьӧ сідзи и колӧ. Тайӧ акцияыслӧн шӧр могыс — петкӧдлыны, мый оз ков яндысьны да ӧтдортчыны чужан кывйӧн сёрнитӧмсьыд. Йитчим Москваысь татшӧм нима журнал редакциякӧд, и сэні зільысьяс корисны письмӧӧн шыӧдчыны на дорӧ. Тані мойдын кодь мича, чӧскыд кӧра сӧстӧм сынӧдсӧ кӧть паняв, да и чойяслы град йӧрын отсыштны колӧ. Асывнас мам пасьтӧдас вӧлі сӧстӧм мича платтьӧӧ, а рытнас чомйӧ локтам кок увсянь юр вылӧдз няйтӧсь. «Медбур специалист» ним вӧсна ордйысисны квайтӧн, донъялісны налысь профессиональнӧй тӧдӧмлун-сямсӧ. Кырсь кулян барабанас коласъясыс буретш та пасьтаӧсь да вӧсньыдджык керъясыс мӧдасны сэтысь гылавны. Плёнкаӧн кышӧм 70 метр кузьта да 16 метр пасьта нёль, 100 метр кузьта да 25 метр пасьта кык теплица. Но сэтчӧ пыжным эз тӧр да, козьналім сійӧс школаса директорыслы – бура примитӧмсьыс тадзи аттьӧалім. Пыжсӧ миянлы вузалысьыс кабала вылын серпасаліс, кыдзи Лунвыв Кӧтйӧмті воӧдчыны Ольховка посёлокӧдз. –Миян комбинат быд во вичмӧдӧ Коми Республикаын йӧзлы тӧдчана уджтасъяс збыльмӧдӧм вылӧ сьӧма отсӧг. Екатерина Семяшкина бура нин тӧдса «Коми му» лыддьысьяслы ветеринарлӧн удж йылысь гижӧд-пасйӧдъясӧн. Со и артмӧ, мый «карнана» висьӧм вылӧ видзӧдтӧг кольӧм во Ыджыдвидзса ветеранъясӧн унатор на вӧчӧма. Тайӧ муса, небыд, мелі серпасыс тӧдса быдӧнлы и чужтӧ пытшкӧсын сӧмын бур да лӧсьыд сьӧлӧмкы-лӧмъяс. –Ті кык во нин зілянныд уна сикас национальносьта войтыр пӧвстын, и гашкӧ, мыйӧкӧ велалінныд насянь? Египетысь Ахмедӧс пӧся ышӧдісны видзӧдысьяс, а ёртъясыс кыпыда сьылігтыр лямпатӧг котӧртісны орччӧн. Пошталӧн сотчӧм стрӧйба пыдди 1928 воӧ кыпӧдлӧм Пионер керкаын вӧлі зэв лӧсьыд, югыд, кыпыд да гажа. Тані олӧны-лэбалӧны гежӧд звер-пӧтка, кодъясӧс пыртӧма Россияса да Коми Республикаса Гӧрд небӧгъясӧ. Мый чуймӧдана – ни ӧти провод пом эз торъяв морӧсысь кардиограммасӧ гижигӧн, а татшӧмыс унаысь овлӧ. –Ті ставныд – ӧтмунӧмын водзмӧстчысьяс, сыӧн юрнуӧдысьяс, – шыӧдчис чукӧртчӧмаяс дорӧ Владимир Уйба. Тайӧ госучреждениеясыс, кыдзи миянлы тӧдса, оз кӧсйыны ньӧбны сиктса аптекалы колана оборудованиесӧ. И ме каникул дырйи волігӧн мамлы и ыджыд мамлы, Кулӧмдінын сійӧс тӧдӧны Павел Аннаӧн, век вӧлі пуся. Лоис котӧртлыны пывсян кӧджӧ да вайлыны Ёмалысь кыдз пу заысь да вужъясысь вӧчӧм чипан кока керкасӧ. Зэв ёна отсалісны школаын математикаысь, ОБЖ-ысь, физкультураысь, технологияысь босьтӧм тӧдӧмлунъяс. Чӧскыда пусьӧ-пӧжасьӧ, весиг кулинарнӧй шоуясын сійӧс снимайтлӧмаӧсь да телевизор пыр петкӧдлӧмаӧсь. Шуам, пандемияӧдз на комбинат отсӧгӧн Эжваын кыпыда пасйисны Йӧввыв – кольӧм воӧ уна йӧза бӧръя гаж. Буретш войвыв складъяс дорас и вӧліны пионеръясӧн да сиктса войтырӧн сдайтӧм ковтӧм кӧрт чукӧръясыс. Сиктъясын тӧвнас лымсӧ омӧля весалӧны, муртса ӧти зыр пасьта да, керка дорӧдзыс он вермы матыстчыны. Висьталас, кӧні да кор лоӧма «неминучаыс», кӧні бурдӧдчӧ «доймӧм» мортыс. И йӧзыс эскӧны татшӧмыслы. — А сы вӧсна, мый кык вежон мысти нин виччысим Выль во, сюрӧссӧ мӧвпыштім выльвося гажлы лӧсяланаӧс. А кутшӧм мича да аслыспӧлӧс Лымныв да Кӧдзыд пӧль (Полина да Артемий Барсуковъяс) волісны миян дорӧ! Ӧтчыд мӧдӧдчасны, да ӧти машинасьыс шоперыс ӧткажитчас, мӧдысь мӧдӧдчасны да, машина кӧлесаыс потас. Но буретш тайӧ фронтыс войналӧн медводдза лунъяссянь сувтӧдіс фашистъясӧс, эз лэдз налы водзӧ мунны. Кӧрдорсаяс сёянсӧ асьныс жӧ сяммылӧмаӧсь корсьны, кыйӧмаӧсь чери, звер вылӧ пуктывлӧмаӧсь капканъяс. Вермас Ӧврам Иван: вӧчас сідзи, мый Тит Педӧр Ӧльӧксаныд кын сіт сёяс, коді тай чукӧрмӧ карта вылад. 2020 воӧ «Монди Сыктывкарса ЛПК» компанияысь экологъяс лэдзисны Эжва да Мозын юясӧ 600 сюрс кебӧспи. Сёрнитчӧм бӧрын заводитiм «кыйӧдны» донтӧмджык билетъяс («кыйӧдтӧгыд» Камчаткаас лэбнысӧ, ок, дона). Проектын индӧма и водзӧ тайӧс вӧчны да выль уджаланінъяссӧ видзӧм могысь локтан воясӧ вичмӧдны сьӧм. Но ӧд окота, мед олӧманым кӧть нин мыйтакӧ аддзывны сыысь, мый аддзыліс да тӧдліс Геннадий Иванович. Талун кежлӧ Россияын йӧлысь вӧчӧм сёян-юан маркируйтан экспериментӧ пырӧдчӧма сӧмын 119 предприятие. Кӧсйӧма нӧшта сетны 200 сюрс, но медбӧрти бур йӧзыс «ас садяс вайӧдӧмаӧсь» да звӧнитӧмаӧсь полицияӧ. Тайӧ уджтасыс серти шуӧма рочӧн да комиӧн дасьтыны спортӧ да дзоньвидза оласногӧ ышӧдана соцреклама. Школаяс кындзи пӧдласисны и содтӧд тӧдӧмлун сетан учреждениеяс, быдсикас кружок-секция, ясли-садъяс. А ӧд лунтыр колӧ зырйӧн шенасьны да, ва кӧ орччӧн эм, 15-20 литра ва резан огнетушительӧн кусӧдчыны. Сэсся петас патерасьыс да чӧвтас бюллетеньсӧ новлӧдлана кудйӧ, а шыӧдчӧмсӧ – кудъяс жӧ торъя вежӧсӧ. А сэсся мыйлакӧ другысь дугдіс, да куті висьтасьны Анжеликаӧн (и паспортын, вӧлӧм, тадз жӧ пасйӧма). А Госсӧветысь депутатъяс октябрын арся сессия дырйиныс вӧчасны та вылӧ сьӧм вичмӧдӧм кузя кывкӧртӧд. 2011 воӧдз кок йылын на вӧлі, а сэсся усьласьны куті, ковмис коляскаӧ пуксьыны, – висьталіс мужичӧй. Комиын жӧ юралысьлысь удж вӧчысь Владимир Уйба серти, салон-парикмахерскӧйяссӧ восьтыны водзджык на. Татшӧм ногӧн вӧчасны и Кулӧмдін районса Помӧсдін, Вӧльдін, Пожӧг сиктъясын да на гӧгӧрса грездъясын. Юалі, а, гашкӧ, мися, банкса уджалысьясыслы оз ков сетны тшӧт вывсьыс уна сьӧм, шуам, пӧрысь мортлы. – Юркарын охранникъясӧс дасьтӧны кыклаын, кытчӧ конкурсыс зэв ыджыд – ӧти местаас вӧзйысьӧ 7-8 морт. А мыйта челядьыс сиктас вӧлӧма: детсадъяс узьнысӧ пӧ весиг, оз тӧрны да, пызан вылас вӧлӧм водтӧдӧны. А со Берёзовкаса зонпосни абу кутӧмаӧсь виччысьны да лӧсьӧдӧмаӧсь сарайын аслыспӧлӧс «интернет-кафе». Линзаӧн вӧдитчыны вӧзйӧны и спортсменъяслы да мукӧд профессияа войтырлы, кодъяс уджалігас ёна вӧрӧны. – Меным куим арӧс вӧлӧма, ыджыд мам сартаса биӧн гидас лэччӧма, да керкаыс сотчӧма, – казьтыліс сійӧ. Войдӧр поссӧветӧн веськӧдлысьыд кытшлавліс овмӧсъяс да пасъявліс став юӧрсӧ «Похозяйственнӧй книгаӧ». Мария Ивановна мамыс да Модест Васильевич Ларуков батьыс вӧзйӧмаӧсь нылыслы бӧр мунны войвывса сиктӧ. Кӧть эськӧ и туйыс босьтӧ уна кад, ӧд гожӧм-арын колӧ мунны пыжӧн либӧ катерӧн, а тӧвнас – «буранӧн». Маджаын кӧ медым вӧрӧдз воӧдчыны, колӧ видзьяс вомӧн мунны, тані вӧрыс орччӧн, некымын воськов сайын. Степан Михайлович радейтӧ лыддьысьны, а Роза Геннадиевнаӧс тӧвнас тшӧкыда позьӧ аддзывны лыжи вылысь. Водзӧ на гажа му вылас мед оз помась радейтчӧм, ӧта-мӧдӧс пыдди пуктӧм, шуда олӧм да челядьӧс быдтӧм. Велӧдысь серти, олимпиада кежлӧ дасьтысьӧмыс – сьӧкыд удж, торйӧн нин сэк, кор челядь оз тӧдны кывсӧ. Тшӧкыда овлӧны спектакльяс, кӧні прӧстӧ петкӧдлӧны, кыдз йӧзыс овлӧмаӧсь, а ми быттьӧ таысь бокынӧсь. Коми культура омӧля на тӧдысь видзӧдысьяслы, дерт жӧ, окота лоас водзӧ унджык тӧдмавны комияс йылысь. Кольӧм во Москваын олысьяс быдса во кежлӧ судзӧдiсны миянлы «Войвыв кодзув» журнал да «1000 советов». Сэні батьяслы коліс тӧдмавны ныв-писӧ гӧлӧс сертиыс, а нӧшта аддзыны нӧдкывъяслы вочакыв да мукӧдтор. – Лунся лагерӧ, кодӧс йӧзыс шуӧны школабердса площадкаӧн, гижӧдӧны медсясӧ ичӧт класса велӧдчысьясӧс. Но шуасны кӧ бригадасӧ лагерӧн, сэки эськӧ ковмас кутчысьны быдсикас СанПиН-ӧ, оланпасӧ да нормативӧ. Данил радейтӧ вӧчавны семьялы фотосессияяс, а сідзжӧ том гозъяӧс кӧлысь дырйиыс окотапырысь снимайтӧ. Евдокиялӧн висьталӧм серти, удж бӧрас воӧм мысти верӧсыс юрас кутчысьӧмӧн эбӧстӧг усьлӧма диван вылӧ. – И ме сэки ас йылысь висьталі, мый школаын йӧктылі, мый Тамара Михайловна Павлова ноксьыліс миянкӧд. Чайта, война кадся налысь гижӧдъяссӧ тшӧтш кута лыддьыны мӧд синмӧн да дзик аслыспӧлӧс сьӧлӧмкылӧмӧн. Гашкӧ, сизим лыдас куйліс сэні и Михаил Гурьевич Морозов, ӧд сылысь орденсӧ дзик орччӧн и аддзӧмаӧсь. И йӧзыс дасьӧсь локны кӧть кытчӧ, медым сӧмын тӧдмасьны-нимкодясьны ты мичлуннас да аслыспӧлӧслуннас. Ен мед видзас чорыда висьмӧмысь, сэки и гӧгӧрвоан, мыйта вын да терпенньӧ колӧ больничаын уджалысьлы. Ыджыдыс 22 арӧса студент, мӧдыс 7 классын велӧдчӧ, ичӧтыс — 6 арӧса, арнас медводдзаысь мунас школаӧ. Сэсся шӧрыслысь колӧ гортса удж видзӧдлыны, медыджыдыслы звӧнитлыны — челядьӧс здук кежлӧ эг вунӧдлы. –Рубик кубиктӧ тэчны велӧдчӧм йылысь медводз мӧвпышті кӧкъямыс арӧсын, – водзӧ сёрниӧ пырӧдчис Денис. Мукӧдысьсӧ Россияса Банклы ковмылӧ нуӧдны содтӧд экспертиза, медым кывкӧртавны, позьӧ-ӧ вежны сьӧмсӧ. Предпринимательяс пыр шочджыка шыӧдчӧны МЧС-са специалистъяс дорӧ пӧжарысь видзчысьӧм могысь отсӧгла. Сійӧ ӧні кык-куим вежон кежлӧ ыстылӧны, а миян кадӧ тӧлысьясӧн школаад олім, торйӧн нин витӧд курсын. Владимир Борисович видзӧдліс менсьым оценкаясӧс, ӧттор-мӧдтор юасьыштіс да шуис, виччыся пӧ удж вылӧ. Сэк нин мусмисны коми сьыланкывъяс, и уна бур ёртӧс аддзи, кодъяскӧд ӧнӧдз на ёртасям, – шуӧ Эльвира. Овліс, 7 час кежлӧ удж вылӧ, а ме 5 часын чечча, час кежлӧ ветла утка лыйны, сэсся удж вылӧ нин муна. – Кор вои Сернӧсӧ, тані сӧмын ме да нӧшта ӧти ань дзоридзсӧ быдтім, – висьталіс Валентина Максимовна. Грездын водзыннас пӧшти эз вӧв омра гумыс да мылӧдвужйыс (видзвывса гераньыс), ӧтка-ӧтка паныдасьліс. Быд во сійӧс помалӧны енбиа ныв-зон, кодъяс водзӧ сӧвмӧдӧны тӧдӧмлун-сямсӧ, нимӧдӧны республиканымӧс. Съёмочнӧй котыр воліс весиг Кӧрткерӧс районса Пезмӧгӧ да снимайтіс ме йылысь ставсӧ, сёрнитіс мамкӧд. Кусӧдчысьлӧн уджыд менӧ ёна вежис: лои нӧшта на кывкутысьӧн, ог пов мытшӧдъясысь, пыр зіля ёнмӧдчыны. – Окота видчыштны кодсюрӧӧс, ӧд гежӧд морт мӧвпыштлӧ безопасносьт йылысь, – водзӧ сёрнитіс Александр. Сылӧн урокъясыс отсалісны гӧгӧрвоны, мый ме – коми, и таысь оз ков яндысьны, а мӧдарӧ на, гӧрдитчыны. Армияын служитӧма Ылі Асыввылын, сэсся воюйтӧма японечьяскӧд, да сӧмын сизим во мысти локтӧма гортас. Дас сизим керкаын, кӧні жырйыс дас сизимысь этшаджык, абу на помалӧмаӧсь та могысь став колана уджсӧ. Тайӧ да мукӧд юалӧм вылӧ вочавидзис республикаса онкодиспансерысь главнӧй врачӧс вежысь Андрей Галин. Сы вӧсна мый соцконтракт помасьӧм бӧрас во мысти бара позьӧ шыӧдчыны да кырымавны татшӧм сёрнитчӧмсӧ. – Чолӧмалім тылын зільысь 88 арӧса Елена Фёдоровна Матвееваӧс, сійӧ нэм чӧжыс уджаліс кӧрт туй вылын. Кулакӧн шуисны Вань Опоньӧс, кодлӧн вӧлі гожъян да тӧвъян, кузь коридора да балкона вель ыджыд керка. Ӧнись Ӧлексанлӧн да Ольгалӧн вӧлі ӧти пи, коді вошис война вылын да, некысянь некутшӧм юӧр эз и волы. Сійӧ йитчӧ мекӧд, кы-дзи уджтасӧн веськӧдлыськӧд, а ме нин шымырта татчӧс специалистъясӧс да семьяяс. Рычаг отсӧгӧн кыпӧда сэтчӧ керсӧ, крепита, сэсся мӧд помсӧ киӧн нин лэптыны верма да, чептӧн гаровта. Велӧдысьыс вӧлі садьмӧдас да шуас: «Чеччы, Казаринова, урокъясыд эштісны!» – серамсорӧн казьтылӧ ань. –Сахалинысь воӧм бӧрын кык тӧлысь мысти ӧдзӧсӧ тотшкӧдчис чойлӧн верӧсыс, а мыш саяс сулаліс. Валера. Галина да Лилия Васильевнаяс мунісны мамыслӧн туйвизьӧдыс, лоисны роч кыв да литература велӧдысьясӧн. Вит лун мысти, ва ямӧм бӧрас, столӧвӧйӧдз, культура керкаӧдз да мукӧд стрӧйбаӧдз лӧсьӧдӧмаӧсь посъяс. Есения инас ӧшйытӧм ныв, пырджык батьыскӧд ветлӧ, радейтӧ ноксьыны пемӧсъяскӧд да занимайтчӧ спортӧн. Границаяс пӧдлавтӧдз ми эськӧ мӧвпалім жӧ мӧд муӧ шутёвтлыны, но пандемия дырйиыд эг тай смел-мӧдчӧй. Луннас куим-нёльысь гӧгӧр дзимлялӧны, чышкӧны-мыськӧны джодж, ӧдзӧс вуг, крӧвать дор да тумбочка выв. Ачыс олӧ орчча Конецборын, но лӧсьӧдчӧ вуджны Аранечӧ: тані пӧ вӧр-ваыс мичаджык и йӧзыс шаньджыкӧсь. Войдӧр пӧ грездын уджыс быдӧнлы тырмис – ставӧн мырсисны «Кедровӧй шор» совхозлӧн Аранечса бригадаын. Ас кадӧ кӧ ставсӧ аддзан-казялан, он сӧмын вӧрсӧ сотчӧмысь видз, но и тшӧкыда мортлысь олӧмсӧ доръян. Дзик пыр и ньӧби став коланаторсӧ, а кык вежон мысти нин пырӧдчи ас вӧчӧм исергаясӧн карса выставкаӧ. Та понда и ӧні став вынӧс пукта, мед Настяӧс быдторйӧ велӧдны, мед водзӧ вылӧ ас кежсьыс вермас овны. XVIII нэмын Улыс Новгородысь власьтлӧн вывтіасьӧмысь татчӧ пышйӧмаӧсь енлы важ ног эскысь Денисовъяс. Карын вӧлі колӧ виччысьны найӧс 2-3 лун, мый нин сёрнитны посёлокса йылысь, – висьталӧ Мария Чиндина. Тыш-кось бӧрын шойччысь «салдатъяс» нимсянь чолӧмалам «Коми му» газет лыддьысьясӧс кольӧм праздникӧн. Но медся яръюгыдӧн вӧліны «Медбур кыйсьысь» да «Еремейса вӧралысь» вокально-хореография постановкаяс. – Ми, ветеранъяслӧн сӧвет, пуам «салдат рок», лӧсьӧдам сёян-юан – быдӧн вермӧ матыстчывны пызан дорӧ. Нылӧс позьӧ шуны шуда мортӧн, ӧд мый сылы вӧлӧм кажитчӧ сьӧлӧмсяньыс вӧчны – сійӧ и лоӧма шӧр уджнас. Миян шӧр могным ӧд абу сӧмын отсасьны да гаж нуӧдны, но и ыззьӧдны томуловӧс мыйкӧ буртор вӧчӧм вылӧ! А ми ас пайысь вӧчим ставсӧ, медым «Юрганлысь» передачаяс лючки позис видзӧдны республика пасьталаын. Веськыд эфирын найӧ юасьӧны передача нуӧдысьлысь либӧ студияса гӧсьтлысь да виччысьӧны тӧлка вочакыв. Прӧща кора, муса пи, и тэнсьыд тшӧтш, мый эг вермы лоны мамыдлы верӧсӧн, а тэныд йӧз тӧдмӧн – батьӧн. Ань сетӧма ассьыс сӧглас пырӧдчыны мукӧдкӧд тшӧтш бӧрйысьӧмас, а ачыс петӧма концерт паськӧмсӧ вежны. Ыджыд кӧсйӧм эм и Ольга Владимировналӧн: коми керка выльмӧдны-дзоньтавны, сьӧд пывсян бокас сувтӧдны. Аслас ёрт-артистъяскӧд ӧтвылысь Елена гажӧдiс видзӧдысьясӧс серамбана петкӧдчӧмъясӧн, тшӧтш и сьылiс. Сёрни помын Наталия ыстіс пӧсь чолӧм Коми Республикалы да торйӧн нин Изьва районлы да чужан сиктыслы. Кыдз тыдовтчис, ми асьным чужан сиктын ог тӧдӧй ни почёта олысьясӧс, ни война кадӧ тылын зільысьясӧс. На лыдын вӧлӧмаӧсь нималана гижысьяс, учёнӧйяс, журналистъяс, общественнӧй котыръясын водзмӧстчысьяс. Юркарын ордйысьӧмсӧ котыртлісны нёльӧдысь нин да та пӧрйӧ сиисны Сыктывкарлӧн 240 вося тшупӧда паслы. И ньӧти абу окота, мед сэні индӧм могъясыс дзурликтісны-вуджисны локтан вося чукӧртчылӧмлӧн помшуӧмӧ. 2021 воын дасьтам «Войвыв кодзув», «Би кинь» да «Йӧлӧга» журналъяслӧн тшупӧда паскӧд йитчӧм небӧгъяс. Тӧдӧмысь, сы вӧсна, мый представительствоса гежӧда чукӧртчывлӧны, сёрнитісны и уна мукӧд тӧжд йылысь. –Суйӧр сайын петкӧдчӧмыс – артистлӧн олӧмын мӧд, ыджыдджык тшупӧд, – юксьыштіс мӧвпъяснас Александра. И оз ков пӧ чайтны, мый кӧиныд – «санитар леса», коді тяпкӧдчӧ сӧмын висьлӧс да омӧльтчӧм пемӧсъясӧн. И колӧ пасйыны, мый кольӧм восянь юркарса вузасянінъясӧ окотапырысьджык мӧдӧмаӧсь босьтны сир-ёкыштӧ. Асьныс пӧ мӧдісны вӧйтавны 40-50 миллиметр синма ботанъяс, кӧть позьӧ кыйсьыны и посньыдджык синмаӧн. Коми муын Юля ачыс вӧвлӧма жӧ, но абу «Обдорянкакӧд», а рӧдвужыскӧд волӧмаӧсь Изьваса «Луд» гаж вылӧ. —Сӧветыс кутас индыны тайӧ юкӧнас государственнӧй политикалысь ныр-визьяс, — висьталіс Владимир Уйба. Весиг джӧмдывлан мукӧддырйиыс да ас кежсьыд шензьыштан: кыдз нӧ коми мортыс вермӧ юасьны татшӧмторсӧ? Во помӧдзыс шуӧма дзоньтавны квайт пос, сы лыдын нёльсӧ эштӧдӧма нин, нӧшта кыкыс – помалан выйынӧсь. Кывтыдысь Тит Педӧр Ӧльӧксан да Ерӧ сиктысь Ӧврам Иван ас костаныс век вермасьлӧмаӧсь, кодныс ёнджык. А ме эськӧ став командаыслы медводдза местасӧ сеті, зэв кыпыда, ӧта-мӧдыслы отсасьӧмӧн ордйысисны да. Менам геройяс — ловъя йӧз, радейтӧны и вежӧгтӧны, нимкодясьӧны и шогсьӧны, мустӧмтӧны и кырсасьӧны.». А Усинск карса челядьлы шӧр библиотекаын олӧмыс пуӧ: помтӧм рыт-аддзысьлӧм, уджтас-конкурсӧ пырӧдчӧм. Ӧти-кӧ, Дудь вӧчӧма бур реклама; мӧд-кӧ, суйӧр сайӧ туйыс пӧдса да, унаӧн локтӧмаӧсь вулкана му вылӧ. Микаль Ӧньӧ Василь дядькӧд КИР-ӧн вӧлі ытшкам да, юалӧ пыр вӧлі, Ӧльӧксан пӧ, тэныд коскад эз на сюй? Ылӧдчӧны и спортын мукӧд нималана сідз шусяна брендӧн вузасигӧн (на лыдын Nike, Reebok, New Balance). Водзті миянлы тшӧкыда вӧзйылісны «сотчысь» путёвкаяс, кодъяс кутшӧмкӧ помка вӧсна ас кадӧ эз инасьны. И кор ньӧбасигад касса дорад миянӧс тшӧктӧны маскаасьны, мый вынысь босьтчам вензьыны вузасьысьыдкӧд. Но ті кӧ вайинныд кувсьӧм нин верӧсныдлысь, батьныдлысь регистрируйтӧм ружьесӧ, сыысь нинӧм оз сетны. Со, кыдз юӧртӧ Ростуризм, туристалан бизнеслысь коронавирусыд «апыштӧма» ӧтиӧн-джынйӧн триллион шайт. Сӧмын физика, химия, биология да физкультура урокъяс кутасны нуӧдны торъя кабинетъясын да спортзалын. Сійӧс ас вылас видлӧма нин и президентлӧн нылыс да, некутшӧм пӧ «серьёзнӧй побочнӧй эффект» оз тӧдчы. –Куим во нин отсалам йӧзлы, кодъяс кутшӧмкӧ помка вӧсна дзугсисны олӧмас да воштісны уджсӧ, оланінсӧ. Ӧні сёйтысалы позьӧ вын-эбӧс ёнмӧдны тренажёръясӧн, тшӧтш и дзолюкъясыслӧн лои гажа да мича ворсанін. Колхозын уна уджалысь матігӧгӧр сикт-посёлокысь: Шойнатыысь, Важкуръяысь, Пезмӧгысь, Вомынысь да с.в. Конституцияӧ вежсьӧмъяс пыртӧм йылысь оланпасын индӧма тайӧ шойччан лунсьыс вештысьны уджаланысь моз. Таво кӧсйи аслам неыджыд юбилейтор кежлӧ козин вӧчны — медводдзаысь нуӧдлыны ачымӧс Турцияӧ шойччыны. –Выль вӧччан паськӧмӧн челядь петкӧдчисны нин Изьва районын «Олам Комиын, сёрнитам комиӧн» конкурсын. Медым сэтысь йӧзыс дзикӧдз эз пышйыны, колӧ лӧсьӧдавны кӧть нин кутшӧмкӧ ичӧтик предприятие-котыръяс. Районса олимпиадаясын географияысь босьтіс первой места, математикаысь да коми литератураысь – мӧдӧд. Чӧдйын да морковын, кыдзи и уна мукӧд вотӧсын, град выв пуктасын да фруктыын, эм синлы колана витамин. Выль тӧдсаяс пӧвстысь мукӧдыс пӧшти быд отпуск тані коллялӧны, и пыр мӧд боксянь пӧ восьтам тайӧ мусӧ. – Педучилищеын велӧдім санитарлысь удж, дасьтісны миянӧс и медсестраясӧ, ковмас кӧ фронт вылӧ мӧдӧдны. Гижлӧма письмӧын, Карелиясӧ пӧ паськыд мусьыс торйӧдӧма Еджыд саридз, и сёянсӧ вайны сэтчӧ зэв сьӧкыд. Дас кӧкъямысӧд нэмын на сэні кыпӧдлӧмаӧсь Илля Пророк часовня, а грездсьыс ӧти керка нуӧмаӧсь и Кижиӧ. А йӧктысьяссӧ нӧшта на и гажӧдіс-ыззьӧдіс шензьӧдана мича шылад, кодӧс якут хомусӧн ворсіс ӧти артист. Салехардӧдз матӧ 180 километр: корсюрӧ лэбалӧ вертолёт, но сӧмын сэк, кор юӧд либӧ зимникӧд туйыс абу. Комиысь уджъёртъясыс эз кольччыны бокӧ да сьылӧдісны выль пуяссӧ Му вежан лунся (Троича) бурсиӧмъясӧн. Лидия Алексеевна Храмовичлы, Путшкымдін грездысь петӧм аньлы, мойвиис жӧ тӧдмасьны съёмочнӧй котыркӧд. Республикаса сикт-карын вочасӧн заводитӧны нуӧдны тайӧ лунлы сиӧм уна сикас акция да кыпыд концертъяс. Збыльвылас «Коми велӧдысь» конкурсӧ пырӧдчӧмас эг ачым водзмӧстчы, ог радейт йӧз водзас петкӧдчыны да. Кор локтан смена вылӧ, уджъёртъяс юӧртӧны Коми Республикаын бӧръя лоӧмторъяс йылысь – кӧні мый вӧчсьӧ. – Школаын на роч кыв да литература велӧдысьным ошкыліс менсьым сочинениеяс да шуліс, мый лоа гижысьӧн. Таво январь-мартын Сыктывкарын ӧзйылӧма нелямын ӧтиысь (мӧйму тайӧ каднас вӧлӧма куим пӧжарӧн унджык). Ӧти-кӧ, неминуча дырйи, гӧгӧрвоана, ставыс тайӧ вермас ёна сьӧктӧдны патераясын олысьясыслысь петӧмсӧ. Таысь ӧтдор и горт овмӧсын коліс бать-мамлы отсасьны, семьяын медыджыдӧн вӧлі да, ме бӧрся кык вок на. Йӧзыс сэки шаньджыкӧсь вӧліны, велӧдчанінын дисциплинаӧ кутчысьлісны, торйӧн нин 14-ӧд номера школаын. Тайӧ черинас быд ногыс вӧдитчӧны: пуӧны юква, жаритӧны-пражитӧны, тшынӧдӧны да аминь чӧскыда солалӧны. – Ӧнія кадлы лӧсялана маммографыс торйӧн нин колана Кӧрткерӧсын да районса сикт-грездын олысь аньяслы. Медводз сэтчӧ ӧтувтчӧма некымын морт, кодъяслӧн сьӧлӧмыс висьӧ эновтӧм, дӧзьӧртӧг кольӧм каньяс вӧсна. Быть шыӧдчылӧны ветеринар дорӧ, медым стерилизуйтны либӧ кодзны сійӧс, а, гашкӧ, и висьӧмысь бурдӧдны. Пасека вылӧ мунны пасьтася да, дзик ставыс вунлӧ, некутшӧм сё грамм оз ков, шог мӧвпыс сідз сылӧ-вошӧ. Участкӧвӧй тӧдмалӧ, коді тайӧс вӧчис, эм-ӧ туй весалысьыслӧн тайӧ уджсӧ вӧчӧм могысь кабала-сёрнитчӧм. Полицияын зільысьяс бура нин тӧдӧны быдӧнлысь гижсян-серпасасянногсӧ, налӧн весиг эм почеркъяса архив. Кыдзи казьтыліс Татьяна Емельянова, тыдалӧ, вои пӧ сылы сьӧлӧм вылас, пиян вӧсна тӧждысяна сёрниті да. Мынтысьны колӧ нин и тасьті-паньысь, шыранысь да мукӧдторйысь, кодъясӧс водзті позис корны вештысьтӧг. Велӧдысьлӧн быдтасъясыс разӧдчӧмаӧсь пӧшти быд сикт-грездӧ, олӧны Россияса регионъясын да суйӧр сайын. Сэсся Путшкымдінысь воӧма педагог Мария Васильевна Матева да висьтасьӧма удораса важ ворсӧмъяс йылысь. Мӧд делӧ, мый онкологияысь ковмылӧ вуджӧдны коронавирусӧн висьысьӧс тайӧ пӧрӧссьыс бурдӧдан больничаӧ. Аддзысьлӧмсӧ Ольга Камаева помаліс дженьыд юалӧмъясӧн да Анжелика Елфимовалӧн дженьыд жӧ вочакывъясӧн: Ёна пӧ корисны воддзаас, но, гӧгӧрвоана, сьӧлӧмыслы мусаджык вӧлӧма лызьӧн котралӧм, сэтчӧ и инасьӧма. Но зэв нимкодь, мый меным мойвиис уджавны енбиа спортсменъяскӧд, — кывкӧртӧд вӧчис Александр Кузнецов. —Кор Спутинтӧ индісны преднад, ме сійӧс дзик пыр тӧді (гижа дзик сідз, кыдзи висьталіс Вера Андреевна. –Кор мам заводитіс висьӧдчыны, шуліс, мед ме сы пыдди босьтча, ачыс кӧсйис гортын овны да серпасасьны. Арся гаж ради лунтыр вуджӧдчис перевоз: волывлісны праздник вылӧ ручсаяс да мукӧдлаысь рӧдвуж-тӧдсаяс. Дас кӧкъямыс овмӧс и вӧлі, да пӧшти быд керкаысь верстьӧ мужичӧйясӧс и томджыкъясӧс нуисны фронт вылӧ. Неважӧн районса культура керкаын выставка вылын петкӧдлісны сылысь кыӧмторъяссӧ да, йӧзыс ёна ошкисны. Районса тшупӧдын «Вой-выв кодзув» конкурсын лоӧма вермысьяс лыдын — гижӧма асланыс семья йылысь висьт. —Тайӧ уджын ыджыд водзӧс воӧ, школа да детсад костын кӧ топыд йитӧдыс, — висьталіс Анна Александровна. Челядь норасьӧмаӧсь мам-батьыслы и бакшасьӧм вӧлӧга, номыра шыд, гутъяса котлет да той кӧвъясьӧм вылӧ. И кута лача, видзӧдысь тайӧс тшӧтш казялӧ да концерт-спектакль бӧрын бур сьӧлӧмкылӧмъясӧн гортас мунӧ. А сідзжӧ тӧдмасьны журналлӧн тшӧтшъяяслӧн казьтылӧмъясӧн – кыдзи найӧ кутӧмаӧсь ёртасьны «Би кинькӧд». Кадӧн оз артасьны, водзмӧстчӧны общественнӧй уджас, кӧть эськӧ пӧшти ставныслӧн семья, быдмӧны челядь. Кыдз висьталісны, Логинов купечьяслӧн вӧвлӧм керкаас сувтлывлӧны Печораысь Аранечӧ воӧм чери кыйысьяс. И коркӧ кӧ ті веськаланныд чомйӧ да аддзанныд татшӧм дивӧсӧ, эн чайтӧй, мый сылӧн бать-мамыс омӧльӧсь! Том войтырыс кызвыннас 9 класс помалӧм бӧрын мунӧны Салехардса колледж-техникумӧ, Ямалын вузыд абу да. «Монди СЛПК» кындзи керасьӧны «Лузалес», «Севлеспил», Сыктывкарса ЛДК, ичӧт бизнесӧ нырччысьяс да с.в. Со и менам верӧс семьялӧн ӧнӧдз на сулалӧ-зымвидзӧ сэні кыпыд керка да, ок, кутшӧм на жар сьӧд пывсян. Гӧтырпулы лӧсьӧдчынысӧ отсасьлӧмаӧсь нывъёртъясыс, а рытнас сы дорӧ гажӧдчыны чукӧртчылӧмаӧсь том йӧз. Тавося конкурсӧ, коді муніс дистанционнӧя, пырӧдчылісны Ухтаса да Сыктывкарса шӧринъясысь операторъяс. Артём Ермолин витӧд во нин нуӧдӧ Ютуб каналын видеоблог, кӧні тӧдмӧдӧ аслыспӧлӧс нылыслӧн вермӧмъясӧн. И сёян-юаннас дзескыд жӧ вӧлі, ӧд сэки няньтӧ да мукӧд медся колана вӧлӧгасӧ талон серти на сеталісны. А кор Чилимдінын миянлысь концерт видзӧдысьяс сувтӧмӧн клопайтісны – йирмӧгыс быттьӧ сьӧлӧмӧдз йиджис. «Самый артистичный хор» номинацияын медбурӧн шуисны больничаын уджалысьяслысь «Красный крест» котырӧс. Синмӧ дзик пыр шыбитчис Айму вӧсна Ыджыд тышса геройясӧс казьтылан пас дорын кыз чептӧн потшӧм вӧр ді. Тайӧ классыс мукӧдсьыс пыр торъявліс тӧдӧмлун азыма босьтӧмнас, старанньӧнас, ӧта-мӧдыслы отсасьӧмнас. Иван Петрович Уляшев ыджыд бать нималӧма бур кыйсьысь-вӧралысьӧн, ёна номсӧдлӧма семьясӧ чери-пӧткаӧн. И сӧмын кор висьталіс, мый Ош лапа чукӧрысь, медсестралӧн чужӧмыс югдіс – ачыс тайӧ рӧдсьыс жӧ вӧлӧма. – Галфедьсаяс оз ёна ёгӧссьыны, но век жӧ туй бокъясысь аддзылан быдсяма кӧрт банкасӧ да кампет корсӧ. Вашка вылын тайӧ мича грездас найӧ воисны кӧзяйкаыскӧд, Надежда Никитинакӧд, коді ньӧбис татысь керка. — Сиктса йӧз миянӧс зэв пӧся вочаалісны, а налӧн шаньлуныс ёнджыка на ышӧдӧ и водзӧ зільджыка уджавны. А комиысь, кыдз каналан кывйысь, тӧдӧмлунсӧ босьтӧны 158 школаын нин (50 прӧчентас) 24.651 морт (24%). Миян видзӧдысьяс вермасны жӧ пуктыны таӧ ассьыныс пай, вӧзйыны, мый позьӧ пет-кӧдлыны выль петасъясын. Сулаліс тані и изьваса чом, кытчӧ быдӧн вермис пыравны юны туруна тшай да чӧсмасьны кӧр яя пӧсь шыдӧн. Тадзи и артмис, мый мӧді ветлӧдлыны кыклаӧ: школаын классъясса редколлегияӧ да Пионер керкаын студияӧ. Быд тӧлысь вӧлі мыйкӧ нуӧдам, челядькӧд весиг коми литератураысь гижӧдъяс серти спектакльяс петкӧдлам. Недыр кад мысти матыстчӧ стенын ӧшалысь ӧбраз дорӧ да перйӧ сайсьыс неыджыд, ки пыдӧсӧ тӧрмӧн, тубрас. –Грездным – Печораын медся важся, пасйим нин сылы 275 во тырӧм, – висьталіс чужанін йывсьыс вомъёртӧй. Ӧтувъя коми диктантсӧ век Печораын сӧмын гижим, а таво думышті, мися, мыйла эськӧ мукӧдлы ог ыстылӧй?! Да и некытчӧ туйтӧмъясӧн пӧ эгӧ асьным лоӧй, чиновникъяс миянӧс татшӧмӧн вӧчисны – туйным некытчӧ абу. Зэв ёна кӧсъям, медым миян медводдза КВН-ным ыззьӧдас том войтырӧс, да найӧ котыртасны выль командаяс. Бур и сійӧ, мый гӧль челядьлӧн бать-мам гӧгӧрвоисны, мый быдтасъясыслы водзӧ олӧмас велӧдчӧмыс ковмас. Ӧти снимок пасйӧма тадзи: ӧблезяна заповедникын пӧ тайӧ пемӧсыс менӧ бӧрйис да сьылі вылын и унмовсис. Бать-мамлы висьталім, мый войсяньыс мунам вадорӧ вочаавны асъя кыа, да босьтчим дасьтыны колана эмбур. Сэки жӧ чуймалісны, кыдзи татчӧс йӧзыс кужӧны югыд рӧмъясӧн серпасавны и мича сарапаннысӧ, и маличасӧ. Но сэтчӧдз ылын на вӧлӧма, кӧдзыд войвылын куим во на ковмӧма тышкасьны и кӧр видзысьяслы, и кӧръяслы. Фольклор коллективӧ пырӧдчӧны томджыкъяс и олӧмаяс – 28 арӧссянь 72 арӧсӧдз, ставныс сёрнитӧны комиӧн. Татшӧм предприятиеыс районын дзик ӧти да, уджсӧ автоматизируйтӧмыс сетас позянлун чинтыны вузӧс донсӧ. И буретш волонтёръяс могмӧдісны найӧс сёян-юанӧн да лекарствоӧн, петкӧдісны налысь ёг-шыблассӧ да с.в. Нӧшта на, Чилиысь вайӧм килоысь 600 шайта чими яндысьтӧг иналӧны чилимдінса пыдди, но 1,5 сюрсысь нин. Да и экран вылад пыр колӧ лоны кыпыд руаӧн да мичаӧн, кӧть кыті тэнад оз вись да кӧть мый оз майшӧдлы. Шензьӧдӧ, кутшӧм стӧча лӧсялӧны талунъя лунлы Виктор Егорович Напалковӧн кольӧм нэмын гижлӧм кывъясыс. Ань шмонитӧ: ӧтнам пӧ библиотека уджалысьяс пӧвстын коми мортыс да, кыдзи нӧ тайӧ нырвизяс ог босьтчы? —Меным вӧлі дас кык арӧс, кор кылі «Брат-2» фильмысь саундтрек, и аслым сэтшӧм окота лоис шылад гижны. А тані рисуйтісны, и вӧр-ваыс быттьӧ ловъя: визувтӧ Волга, енэжті кывтӧны кымӧръяс, и юсьыс руыс петӧ. Медым пуктыны татшӧм гусясьӧмыслы пом, Россияса минпромторг 2024 воӧдз шуӧма маркируйтны став тӧварсӧ. И кыдзи найӧ вермисны донъявны воштӧмсӧ, кор ваыс вӧлi нин лэччӧма да позис керкаӧдз воны гожся кӧмӧн? Рыт вылӧ волысьяс пӧвстын вӧліны весиг Сочиысь гӧсьтъяс, а ӧти зон Ухтаысь автостопӧн воӧдчис миянӧдз. Мукӧддырйиыс видла «серьёзнӧй» кывбур гижны, да шыбӧлитӧдас серамбанаас, – висьталӧ Галина Николаевна. Нӧшта ӧти тӧдчанатор: машинаын эм салон асшӧра шонтан пач, сынӧд весалан вентиляция да ки мыськан доз. Уна шыӧдчӧм йӧзлӧн вӧлі и коньӧр туйяс кузя, кыті тулыс-арнас тракторӧн кындзи нинӧмӧн сэсся он письт. А ӧд сюрліс и война кадӧ и бӧрас атшвайттӧдз коньӧрушка олӧмыд медводз грездын, а сэсся нин посёлокын. Сійӧ кадас менам вӧлі куим ыджыд кӧсйӧм: лэдзны небӧг, лэбзьывны вертолётӧн да уджавны гижысь котырын. И быдӧн гӧгӧрвоӧма, мый дона вӧлӧма велӧдысьыд, кодлысь тӧдӧмлунсӧ бӧръя кадӧ, позьӧ шуны, талявлісны. –Миян вӧр-ва паркъясӧ этшаӧн на волывлӧны шойччынысӧ, – висьталіс республикаса юралысьлысь удж вӧчысь. Яслиад менӧ пуктӧны вӧлӧм ыджыд манежӧ, да чӧв сэні куйла, ог нявӧстлы, кӧть рузум тыр ставсӧ лэдзӧма. Невель мездӧм бӧрын майор Анатолий Ракинӧс ыстӧмаӧсь Москваӧ Высшӧй команднӧй курсъяс вылын велӧдчыны. Юасьӧны пӧ, кыдзи сиктса мортлы мойвиис судзӧдны кык бур коляска (ӧтиыс керкаын, мӧдыс ывлаын ветлан). Уджалысьлы вештӧны кык вонас ӧтчыд шойччыны ветлан туйсӧ да отпуск дорас содтӧд сетӧны 16 либӧ 24 лун. «Банкса уджалысьяс» вӧзйӧмаӧсь Изьваысь да Усинскысь кык нывбабалы вежны чӧжсьӧм бонусъяссӧ сьӧм вылӧ. Сійӧ корис отсавны корсьны война вылӧ ветлӧм Алексей Гурьевичлысь рӧдвужсӧ, медым сетны наградасӧ налы. Сідз, тренажёркӧд орччӧн сулалӧ Пушкинлӧн багатыр, тыдалӧ, ышӧдӧ челядьӧс лоны ас кодьыс жӧ вын-йӧраӧн. – Рена тьӧтлӧн верӧсыслы, Алёша дядьлы, война пансян лунас 12 часын пӧвестка вайисны, – висьталіс сійӧ. Сідз, 30 планшета экспозицияын петкӧдлӧма Сӧветскӧй Союзса нималана да тӧдтӧм фотографъяслысь уджъяссӧ. Дискуссия жӧ артмис и этша лыда войтырлысь кывъяссӧ бырӧм-вошӧмысь дорйӧм да найӧс велӧдӧм-туялӧм кузя. Мӧд лунас жӧ челядьӧс тӧдмӧдісны пызанвывса ворсӧмъясӧн, кодъяс паськалӧмаӧсь уна сикас войтыр пӧвстын. – Алексей Прокопьевич, ті, дерт, шмонитінныд, кор шуинныд, мый Комиӧ воӧдчинныд понъяс да кӧръяс вылын. Рытъя концертсӧ шуӧмаӧсь «Тувсовъя козинӧн», и тайӧ сьылӧм-ворсӧмыс лои видзӧдысьяслы збыльысь козинӧн. Аслыс Виссарион Никитовичлы абу жӧ вичмӧма дыр красуйтчыны выль оланінас, мунӧма мӧдаръюгыдас 1927 воӧ. Ӧні нин вӧрӧ ветліганыс лейкаӧн киськалӧ чӧд, пув, дзоридзьяс да ичӧт козъяс, мед пӧ ӧдйӧджык быдмасны. Либӧ мыйкӧ ачым ог куж петкӧдлыны, но юрын бергалӧ, и тӧда, мый мортыс вермас вӧчны сійӧ либӧ мӧдторсӧ. «Муртса виччысьышт на, Михаил Гурьевич, ми матынӧсь нин, регыд воам.» — быттьӧ шуалӧмаӧсь найӧ аслыныс. Дерт, медводз челядь видзчысисны тӧдтӧм йӧзысь, но миян костын йиыс сылі, сӧмын заводитім накӧд ворсны. Ставӧн локтісны колльӧдны сійӧс, волісны и мукӧд грездын да посёлокын олысьяс, кодъяс уджавлісны сыкӧд. Мамӧ удж вывсьыс локтас да, кӧнкӧ кӧ мыйкӧ туплясьӧ, миянӧс на видас – сылы ставыс мед вӧлі ас местаын. Татшӧмыс кӧ веськалас кӧшеляд, пыр жӧ колӧ нуны полицияӧ да юӧртны, кыдзи да кӧні тіянлы сійӧс сетісны. Быд татшӧм учреждениеын валютаӧн вӧдитчӧны ас ногныс, быдлаын асланыс комиссия, сідз шусяна вежан курс. Ас серти кӧ шуны, кута водзӧ зільны сӧвмыны быд боксянь, но медшӧр нырвизьыс менам – лоны бур гижысьӧн. Пуяссӧ ӧд видлалім, а мыйта на радиацияа зэр пожъяліс найӧс, мыйта лёк мусьыс вичмис, мыйта бус пуксис. Сідз, Кӧрткерӧсын миян сюрукъяс 2 часын йирсьӧданінсянь картаӧ нин вӧлі довгӧны-мунӧны, кутны он вермы. Овліс, кабан кыясны, босьтан капуста, лук, морков, пражитан. Разӧдан норма серти да, содтӧд на корасны. Ичӧт классъясын велӧдчигӧн медводдза велӧдысьным Вера Михайловна да сылӧн верӧсыс миянкӧд ёна ноксисны. – Овлӧ, шыӧдчӧны миян дорӧ, корӧны кутны ывлаысь либӧ пӧдвалысь йӧзысь ӧтдортчысь да полысь нин каньӧс. Колхозысь ньӧбигӧн 630 килограмм сьӧкта вӧлі, а во джын мысти, гашкӧ, тоннаӧдз туис-быдмис да мичаммис. Велӧдчи сэні 1995-1998 воясӧ, лои ичӧт классъяс велӧдысьӧн, содтӧд босьті хормейстерлысь специальносьт. Гын сапӧг вӧчӧм йылысь посни войтырлы висьталін Выльгортса фабрикаӧ виртуальнӧй экскурсия котырт-лӧмӧн. Веськӧдлысь Валентина Тимофеевна Солдатенко висьталӧма важ печкан, 200 вося туис да тунлӧн бедь йылысь. – Тӧдӧмлун босьтӧм кындзи ӧнія студентъяслӧн позянлуныс зэв уна, и та боксянь зэв ёна отсасьӧ миян вуз. Юӧр-гижӧдас индӧм телепон серти дзик пыр йитчылі Даниилкӧд да сёрнитчи сыкӧд посёлокын аддзысьлӧм кузя. Тайӧ велӧдіс менӧ тэрмасьтӧг видзӧдавны изъяссӧ, быдмӧгъяссӧ, аддзыны быдсикас рӧм, визь, мукӧд серпас. Вера Андреевнакӧд варовитігӧн сы йылысь уна интереснӧйтор на тӧдмалі:олӧмас вӧлӧма и курыдыс, и юмолыс. А Мишариныд бӧрсянь матыстчис, юрсӧ меным пельпом вылӧ пуктіс да юаліс: «Тэ ме сайӧ верӧс сайӧ петан?». Ӧд юркарын дасӧдысь нин котыртчыліс республикаса Коми КВН, кодӧс сиисны миян чужан мулӧн тшупӧда паслы. И збыльысь, коркӧ мам висьталіс, суседка пӧ локтӧма да шуӧ: «Юрӧй вӧлі висьӧ, лекарство юи, но оз лэдз. Григорийлӧн ловъя на Альбина нылыс, а квайт пиа Иванлысь мужичӧй рӧдсӧ водзӧ нюжӧдӧны пӧльӧн шуысьясыс. Кольӧм четвергся асылыс «Коми йӧзӧдчан керкаын» уджалысьяслӧн заводитчис. тхэквондоысь мастер-классянь. Енбиа йӧзыдлӧн пӧтлытӧм лолыс век чуксалӧ найӧс кытчӧкӧ вывлань, енэжтас сайын паськӧдчӧм тӧдтӧминъясӧ. Со тайӧ ордымӧдыс ми вежаньлӧн Сергей внукыскӧд котралім вадорӧ, детсадйӧ, кӧні вежань зілис пусьысьӧн. Тэрыбӧсь, быдӧн стӧча да бура вӧчӧ мый сылы колӧ – укол сюйысь медсестра кӧть джодж мыськысь санитарка. Лӧз синма да еджыд кудриа зон чеччис места вывсьыс да висьтасис: «Менӧ шуӧны Егор Герасимович Логинов». Школаӧ пыригкежлӧ дасьтысьӧм могысь 6-18 арӧса быд кагалы вонас ӧтчыд мӧдасны вичмӧдны вит сюрс шайтӧн. Андрей да Елена куим челядьыскӧд талун кыпӧдӧны грездын керка да мӧвпалӧны матысса кадӧ овмӧдчыны тані. Талун сьӧкыд нин вежӧртны, мый керкаыслы ставсӧ вӧчӧма-дасьтӧма ас киӧн, пӧвсӧ и стенсӧ лӧсалӧма черӧн. Виччысьтӧг вӧзйисны видлыны ачымӧс журналистикаын, изьватас кывсӧ да оласногсӧ тӧда да, нӧшта на и том. Кодсюрӧ на пиысь кыпӧдісны-сӧвмӧдісны Ямалсӧ, налы эм мый висьтавны-петкӧдлыны телевизор видзӧдысьяслы. Тайӧ юӧр вылас мыджсьӧмӧн шуӧны, кымын морт, кутшӧм группа да кутшӧм техника кутасны уджавны ӧзйӧминын. Зэв нимкодь, мый ми, кык коми ань – ме да Одыбысь коми кыв велӧдысь Ева Кучева – тшӧтш веськалім сэтчӧ. Кӧрткерӧсӧ воӧмаӧсь лун шӧр бӧрас нин, чукӧртӧмаӧсь байдаркаяс, кывкӧрталӧмаӧсь – походыс кольӧма бура. Пузлаысь унджык мужичӧйсӧ босьтӧмаӧсь фронт вылӧ, сиктын кольӧмаӧсь пӧрысь пӧльяс, нывбабаяс да челядь. Сылӧн Александр Ефимович Уляшев пӧльыс (сы йылысь гижлі нин «Коми муын») нэмсӧ олӧма видз-му удж-нокӧн. Семён кувсьылӧма Кулӧмдінын 1991 воын, а со Алексей внук йывсьыс рӧдвужыс ёна нинӧм висьтавны эз кужны. Сэні команданым торйӧдчис: ӧтияс кыпӧдчисны Народа вылӧ, мӧдъяс, тшӧтш и ме, Кар-Кар переваллань мунім. Ми сӧмын чуймалам, кытысь босьтӧ сы мында вынсӧ да кадсӧ тайӧ том аньыс, кыдзи удитӧ быдтор да ас кадӧ! Сылӧн чужӧм бӧрын некымын во мысти мам-батьыс стрӧитчӧмаӧсь Ӧлек грездӧ да вуджӧмаӧсь овны выль керкаӧ. Дас ӧкмыс арӧса Татьяна Цыбина «ВКонтактеын» нуӧдӧ «Домик Хлои» блог, кӧні висьтасьӧ аслас олӧм йылысь. Зэв бура вочаалісны кыдз нёрпалысьяс, сідзи и орчча сикт-грездысь фельдшеръяс, медсестраяс да терапевт. Донъялысьяс кывкӧрталісны, мый ӧти балл вылӧ тешкодьджыкӧсь вӧліны Приуральскӧйысь «Некытчӧ туйтӧмъяс». «Коми газет да журнал: тӧрыт, талун, аски» выставка висьталіс «Коми йӧзӧдчан керкалӧн» петасъяс йылысь. «Коми му» лыддьысьяслы Игорь Колесовлӧн нимыс бура тӧдса, уна во нин тайӧ енбиа мортыс ёртасьӧ миянкӧд. Видзӧдлі пӧ часі вылӧ — 15:55 петкӧдлӧ, а концертным, код йылысь менам вунсьӧма, заводитчӧ 16:00 часын. Ме водзвыв петкӧді посводзысь лӧм, а Андрей корсис ӧти склад дорын кӧрт шыблас чукӧрысь лӧсялана труба. Медшӧр гажъяс – Рамазан да Курбан-байрам дырйи – став рӧдвужнас чукӧртчывлӧны, гӧститӧны ӧта-мӧд дорас. Экономикаын жӧ, туялӧмъяс серти, мытшӧдъяссӧ лоӧ венӧма 2021 во помын – 2022 волӧн медводдза кварталын. Водзті пӧ культура юкӧнын комиӧн зільӧмысь удждон дорас комын прӧчентӧдз содтӧд вӧлі вештӧны, а ӧні оз. Титовка посёлок дорын сійӧ вожалӧ, ӧтар туйыс мунӧ Муста-Тунтури гӧралань, мӧдыс – Рытыввыв Лица юлань. –Бура найӧс видзӧма, пыр вердасаӧсь пӧ, вынаӧсь вӧлӧмаӧсь сылӧн кӧръясыс, – висьталӧ Валентина Совкина. Гоз-мӧд лун мысти матыстчи велӧдысь дорӧ да кори вуджӧдны гижӧдсьыс неыджыд юкӧн «гӧгӧрвоана» кыв вылӧ. Буракӧ, эз тӧдлыны веж турун да пуӧм картупель да ёна чуймалісны, кор босьтчим велӧдны выль сёян дорас. Овлӧ, ыджыд арлыда йӧзлы колӧ и психология боксянь отсӧг сетны, сёрнитыштны накӧд да бур кывйӧн ышӧдны. Тайӧ пемӧс костюма аниматоръясӧс позьӧ аддзывны карса гажъяс да уна сикас чукӧртчылӧм-аддзысьлӧм вылын. Но регыд мысти нин гӧгӧрвои: парафинӧн ноксьынысӧ дӧсаднӧ и сыысь вӧчӧмторсӧ йӧзлы вӧзйынысӧ абу окота. Писькӧс да водзмӧстчысь, аслас видзӧдласӧ зумыда кутчысьысь, «быдтассӧ» мам моз лелькуйтысь ань йылысь. Мутновскӧй вылӧ кайнысӧ вӧлі ёна кокниджык: крут туйыс абу уна, да и велалім нин гӧраясті ветлӧдлынысӧ. Ме эськӧ шулі, мися, ми челядькӧд гортӧ, Комиӧ, мунам, сӧмын туй вылас сьӧм лишӧдӧ, а сійӧ и вочавидзӧ: А быдӧн кӧ пондас овны ас чужанінас да корны, мед буретш сэні лӧсьӧдасны морт олӧм, сэки нӧ мый лоас?!. Театрса серпасасьысь Анна Репина да Сергей Федотов, кыдзи асьныс висьталӧны, ӧдйӧ и воӧмаӧсь ӧти кывйӧ. Кӧрткерӧс сиктса Полевӧй микрорайонын олысьяс некымын во нин корӧны чинаяслысь, медым вӧчасны налы туй. Медым вузавны ружьесӧ, нывбаба вермас шыӧдчыны нотариус дорӧ оланпас серти наследство йылысь справкала. Школаын коронавирус паськалӧмысь видзчысьӧм могысь жӧ асывнас челядьӧс велӧдны заводитасны оз ӧти кадӧ. Ӧні колӧ мӧвпыштны-артыштны, дона-ӧ сувтас эскиза проектыс да коді дасьтас проект-сметаа документъяссӧ. Журналисталӧмыд меным кажитчӧ сійӧн, мый тані эм позянлун и йӧзкӧд тӧдмасьны, и тӧдмӧдны накӧд мукӧдсӧ. Мамӧй менам Куръядорысь (Маджасянь куим километр ылнаын ичӧтик грезд, кӧн ӧні унджыкыс дачник нин олӧ). Найӧс быдтігкості вит во кымын Елизавета Борисовна уджаліс поштаын, а сэсся «Барс» лавкаын вузасьысьӧн. Талун пасьтасьӧма вӧрӧ ветлан паськӧмӧн, лыйсянсӧ весиг босьтӧма да, дерт, кӧнкӧ, босьтлас менӧ аскӧдыс. Вывтасін да, гожӧмнас челядьыс грезд пасьталасьыс сэтчӧ волӧны-чукӧртчылӧны, весиг чом сямаӧс вӧчӧмаӧсь. Пывсянсьыд петі, а поштальоныд, вӧлӧмкӧ, локтӧма Коншаӧ да пывсьӧдӧмтӧ казялӧма, и бӧр кайӧма Мордінӧдз. Тайӧ торйӧн видзана вӧр-ва юкӧнсӧ котыртӧмаӧсь 1989 воын Ыджыд Каменка ю берегын скала-из видзӧм могысь. – Сэки сӧмын воинскӧй часьтын 2 сюрсысь унджык морт оліс, да важ посёлокас сюрс гӧгӧр, – казьтыштіс ань. – Ставыс тайӧ сетӧ мортлы олан вын да аскиа лунӧ бур видзӧдлас, – висьталіс меным телефон пыр вомъёртӧй. Ме пӧ Карл Маркслӧн семья йылысь небӧг лыддьылі, и Марксыслӧн куим ныв вӧлӧма: Лаура, Женни да Элеонора. Секирка гӧра вылӧ кӧкъямыс километр войнас котӧртлім, манакъясӧн на кодйылӧм канаваясті пыжӧн ветлӧдлім. –Миянлы шуӧны, медым пӧ дзоньтавны, колӧ община котыртны, а сэсся бур йӧз отсӧгӧн ставсӧ лӧсьӧдны-вӧчны. Сійӧ вӧлӧм йитӧ и чудь оланінкӧд (Карйылас пӧ чудь овлӧма, эмӧсь чудь гуяс, дзебӧма и налысь озырлунсӧ). Районъясын 204-лаын трубаас васӧ лэптӧны скважинаӧд му пытшкысь, а ӧкмыслаын качайтӧны веськыда ты-юысь. Сідз, челядьлӧн да томъяслӧн шӧрин быд во юклӧ муниципалитетъяслы путёвкаяс сэні олысь челядь лыд серти. Паспортнӧй столын уджалысьыс дзик пыр полицейскӧйясӧс чукӧстӧма, пӧшти допрос вӧлӧма, мыйла пӧ сёрмин?.. Унаысь нин артистъяслысь кывлі, сценалӧн пӧ эм аслыспӧлӧс гӧгӧрвотӧм вын, коді нэм кежлӧ кӧрталӧ мортӧс. Ныв-зонлы окота лоӧма унджык тӧдны коми войтыр йылысь, волыны Коми Республикаӧ, а ми радпырысь виччысям. Но овлӧ, кабала либӧ кӧрт сьӧмыс тшыкӧма сы выйӧдз, мый татшӧмсӧ оз босьтны лавкаын, ни банкын оз вежны. Биысь видзчысян да войтырӧс доръян управлениеысь пресс-службалӧн гижӧд серти дасьтіс Екатерина Микушева. Аньяс юлӧмаӧсь сідз шусяна «ковш деторожденияысь», а таӧдз шулӧмаӧсь: «Юан кӧ кӧшысь ырӧш, чужтан кага». Сійӧ, кыдз шуласны, инас оз ӧшйыв, пыр мыйкӧ вӧчӧ, кытчӧкӧ тэрмасьӧ, оз ӧтдортчы и гаж-аддзысьлӧмъясысь. Кор-кӧ аддзӧма ӧтуввезйысь юӧр, кодкӧ пӧ вермас оз ас дорас босьтлыны эновтӧм каньӧс кутшӧмкӧ кад кежлӧ? И вермас лоны, Светлана Гениевна тайӧс тӧд вылын кутӧмӧн и вӧзйис меным ворсны спектакляс медшӧр рольсӧ. Сэсся мам аддзӧма юӧр, мый вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрын корсьӧны енбиа том йӧзӧс велӧдны «Щукаын». Миян кызвыннас вӧдитӧны среднерусскӧй мазі – Apis mellifera mellifera, мӧд ногӧн нӧшта вӧрса пемыд мазі. Медся гажтӧм кадколастыс – май помсяньыс, кор вижъюрлӧн дзоридзавсис нин, а мукӧд быдмӧгыс эз на садьмы. Ме кодь водз чеччысьыслӧн гожся асылӧ медрадейтана кадыс — алӧйгӧрд шонді югӧръяслӧн мыччысян здукъясыс. Чукӧртчылігас Людмила Васильевна вӧзйӧма Татьяна Георгиевналы лоны районса татшӧм котырас веськӧдлысьӧн. Сиктъяслысь история да торъя йӧзлысь олӧмсӧ туялысь мортӧс тӧдӧны и миян республикаын, и мукӧд регионын. И сэні кӧ пасйӧма, шуам, могмӧдны нёль ки чышкӧдӧн, а збыльвылас татшӧмыс куим, гӧсьтыс вермас норасьны. Мӧд делӧ, мый ылі сикт-посёлокын да грездын олысьяслӧн абу позянлуныс пыдісянь донъявны дзоньвидзалунсӧ. Гижыськӧд аддзысьлыны чукӧртчысьяс пиысь жӧ юалісны, эм-ӧ пӧ коми шмоньыс, и мый вылын оз позь шмонитны? Сэтчӧс челядьӧс, кыдзи и ассьыныс ныв-писӧ, ышӧдӧ пырӧдчыны спортӧ, кытӧн эз ӧтчыдысь вӧвны вермысьясӧн. Трассасӧ кытшовтігӧн нин сёрнитам, кӧні колӧ ӧддзӧдчыны, а кыті позьӧ исковтны надзӧнджык, шойччыштӧмӧн. А Ольгаӧс 90 сайӧ арӧсӧн нин нуисны пӧрысьяслӧн керкаӧ да аскӧдыс тшӧтш верӧснас вӧчӧм гортсӧ мӧдӧдісны. Юркарӧ позьӧ воӧдчыны асфальт туй кузя Одыб сиктсянь ветлан автобусӧн либӧ машинаӧн, мынтан кӧ 350 шайт. «Монди Сыктывкарса ЛПК»-ысь велӧдан шӧринӧн веськӧдлысь Ольга Никифорова юӧртіс, «Mondiкӧд – аскиа лунӧ! Кор первойыслы вӧлӧма куим арӧс, а мӧдыслы сӧмын на дас тӧлысь, кувсьӧма верӧсыс. Том ань кольӧма ӧтнас. Мӧвпалӧ локтан воын лӧсьӧдны крестьянин овмӧс, водзвыв кыпӧдны гидъяс да босьтчыны вӧдитны гортса пӧтка. Найӧс тшӧтш кӧсйылӧмаӧсь вуджӧдны мӧд лагерӧ, кытчӧ ваыс абу воӧма, но сэсся ӧвтыштчӧмаӧсь тайӧ думсьыс. Гашкӧ, торъялӧмыс сӧмын сыын, мый быд лун ме новлӧдла челядьӧс Падж-гаса искусство школаӧ да этношӧринӧ. Таво тулыснас ӧтуввезйын тшӧкыда юргис видеоролик, кӧні том йӧз автобусын гудӧк улӧ сьылӧны «Маръямоль». Сэки весиг и мӧвпыштны эг вермы, мый некымын во мысти тӧдмася да кута ёртасьны тайӧ фильмсьыс нывъяскӧд. Дерт, Коми муын ас кывйыс тшӧкыдджыка юргӧ, унджыкӧн сыӧн вӧдитчӧны, сы вӧсна мый тіян тайӧ – канму кыв. Водзті керасьлӧмаӧсь матігӧгӧрын, а талун предприятиесяньыс медылыс делянкаясӧдзыс кыксё гӧгӧр километр. Школаын босьтӧм тӧдӧмлуныс сетас ныв-зонлы позянлун пырны велӧдчыны вылыс да шӧр тшупӧда велӧдчанінъясӧ. Сурсмунлан-унмовсьлан пӧ, и ставыс — бӧрӧздаыд вежыня. Му помӧдзыс воан да, колӧ гӧрсӧ лэптыны — да бӧр. Нёльӧд гожӧм нин Петя отсасьӧ кукань видзысь Матрёна Исидоровналы вуджӧдны-ваявны мӧдлапӧлысь кос турун. Велӧдӧм сӧвмӧдан институтын зільысьяслы удждон кыпӧдӧм йылысь вӧлі жӧ гаралӧма тайӧ чукӧртчылӧм дырйиыс. Шуам, кутшӧмкӧ автономиялӧн кӧ этшаджык вын-эбӧсыс, ставсӧ вӧчам, медым отсавны вылыс тшупӧдӧдзыс кайны. Ме абу паныд «Маръямольлы» да «Тӧдса пилотлы», ачым сьӧлӧм ыпъявтӧдз лӧз синъяса пилот йывсьыд мургывла. Директорыс шуис мамлы, мый налы оз позь вермытӧмаӧс киритны школасьыс, таысь пӧ миянӧс юрӧд оз малыштны. Ме думӧн тӧдмӧда радейтана морткӧд, кӧсъя, мед Коля ставсӧ ме йылысь, менам ыджыд котыр йылысь тӧдмалас. Тайӧ, буракӧ, этша на лоӧма нылыдлы, да могмӧдчис тышкасьны дзюдо секцияын Н.Д.Лужиковлӧн юрнуӧдӧм улын. Отрядӧ пырысь Юлия Корецкая «Отечество — земля Коми» конференция вылын висьталіс аслас прадедъяс йылысь. –Филиппиныас сыӧдз некымынысь нин ветлі да тӧді, мый йӧзыс сэні гӧля олӧны, челядьсӧ велӧдны оз вермыны. Mondi отсӧгӧн 2020 вося гожӧмын учёнӧйяс босьтчисны збыльмӧдны Коми Республикаын туясьӧмлысь мӧд юкӧнсӧ. Аньлӧн мамыс вӧлӧма Чувашияысь, а сэсся том нылӧн на локтӧма Коми муӧ нажӧвитчыны да татчӧ и вужъясьӧма. Социальнӧй да культурнӧй проектъяслӧн конкурсын мӧйму усинсксаяслысь 19 уджтас шуӧмаӧсь медбуръяс лыдын. –Коми войтыр медводдзаысь чукӧртчылӧмаӧсь асланыс съезд вылӧ Сыктывкарын 1991 вося январь 11-13 лунъясӧ. А сы вӧсна, мый мирын ставыс тайӧ донсяліс, а мукӧд страна вылӧ видзӧдӧмӧн и миян кутісны содтыны донсӧ. «Лок татчӧ» ньӧбӧ сійӧ, коді тӧдӧ коми кыв и коді оз тӧд коми кыв, коді олӧ Комиын, и коді оз ов Комиын. Карельскӧй фронт йылысь этша гижӧны, этша сёрнитӧны, ӧд сэні эз грымакыв вир кисьтана гырысь тыш-косьыс. Бушкола тӧвъясӧ джуджыд лымъя тундраті некутшӧм техника мунны оз вермы, а кӧра-даддяыд нэмсӧ сэті ветлӧ. Полицейскӧйяс вермасны мыж туялӧм-эрдӧдӧм вылӧ ыстысьӧмӧн восьтыны ас окота сертиныс кӧть кутшӧм машина. Ӧткодявны, мый ӧнӧдз вӧлі «Полиция йылысь» оланпасын да мый кӧсйӧны сэтысь «выльмӧдны», унатор на позьӧ. Важӧн нин окота вӧлі юксьыштны мӧвпъясӧн, но, веськыда кӧ, и полышті, и быттьӧ колана кывъясыс эз сюрны. Шӧринын зільысьяс сетӧны методика отсӧг да индӧдъяс и специалистъяслы, кодъяс уджалӧны доброволечьяскӧд. Мед жӧ шудыс миян семьяын и водзӧ лоӧ унасьыс-уна, а тэ, миян дона папа, – тайӧ семьясӧ зумыда кутысьыс! Та весьтӧ Сыктывдінысь ас вылӧ кык уджалысь вермисны ньӧбны техника – фронтальнӧй погрузчик да «Газель». Ичӧт бизнеслы отсалӧм да выль уджаланінъяс восьтӧм вылӧ Сыктыв районын вичмӧдӧмаӧсь матӧ 3 миллион шайт. И со меным вӧзйисны босьтчыны веськӧдлыны «Коми муӧн», лоны шӧр редакто-рӧн республикаса медваж петасын! Ӧні позьӧ на мыйынкӧ торксьыны, та вылӧ индасны, велӧдасны, кыдзи колӧ вӧчны, и кывкутӧмӧ оз на кыскыны. Кольӧм во весиг куим лун кежлӧ волӧма юркарӧ, медым ас синмӧн аддзывны мукӧд велӧдысьыслысь петкӧдчӧмсӧ. Гожӧм помас кӧ луннас вӧлі висьмӧ комын гӧгӧр морт, ӧні со татшӧмыс кык пӧв унджык – сизимдас гӧгӧр нин. Шыльыд ствола вӧралан пищальысь сетӧны шӧркодя 6 сюрс, а сідз шусяна нарезнӧй винтовкаысь 7,5 сюрс шайт. Урокъяс дырйи мед и абу медбур велӧдчысь, но «театралка» йылысь сёрниӧ волам да, пыр и ӧзъясны синъясыс. –Ми ог тӧдӧй, кор да кӧні пуктіс юрсӧ пӧльным, батьным, вокным, – майшасьӧны татшӧм снимокъяссӧ нуысьяс. Гӧгӧрвотӧм на, мый челядь мӧдасны вӧчны перемена дырйи: пукавны классын, али найӧс петкӧдасны ывла вылӧ. –Миянлы вочавидзисны, тайӧ туйыс пӧ локтан восянь лоӧ федеральнӧйӧн, восьтасны ВизинсяньПерымӧдз туй да. А кольӧм пекничаӧ Котласса «Сталкер» компанияӧн веськӧдлысь Андрей Кузнецовкӧд ветлӧмаӧсь вуджӧдчанінас. А куим тӧлысь гортад нажӧткатӧг пукалӧм бӧрад сэтчӧ ӧні прӧстӧй йӧзсьыс ӧдвакӧ кодкӧ нӧшта вермас пырны. Койгорт районса вӧралысьяс тшӧтш жӧ видзӧдалӧны матігӧгӧрсӧ, мед пармаса кӧзяин йӧз дорын оз пакӧститчы. И, видзӧдӧм серти, такӧд йитӧдын ковмас ыджыд удж вӧчны и Семья кодекс да мукӧд оланпас бурмӧдӧм могысь. Грамотаа войтырӧс сяммӧны сы выйӧдз бӧбйӧдлыны, мый найӧ ас вӧлясьыныс код тӧдас кодлы вуджӧдӧны сьӧмсӧ. Тайӧ зэв тӧдчана чукӧртчылӧм-аддзысьлӧм вылас медшӧр сёрниыс вӧлі «Культура – Войвылын шуд» сюрӧс серти. –Кольӧм во сентябрын Комиын вӧлі восьтӧма том йӧзлысь профессиональнӧй театр, – водзӧ висьталіс юралысь. Пыравнысӧ эг нин смелмӧдчы, сулышті пыранінас да, быдсӧн шуштӧм лоліс: джоджсӧ пӧшти ставнас нин разьӧма. Но мый йылысь кӧть эг варовитӧй Лӧкчим вожсакӧд, сёрниным пыр бергӧдчыліс важся сикт-грездлӧн аскиа лунӧ. – Юрий Прокопьевич верӧсӧй томдырсяньыс пенсияӧдз пыр уджаліс киномеханикӧн, вӧчис сиктын зэв колана удж. Бать-мамӧй, Роза Васильевна да Михаил Фомич Панюковъяс, чужтісны-быдтісны 13 челядьӧс: 6 пиӧс да 7 нылӧс. Жаль сӧмын, Берёзовкаын авиация часьтсӧ, кысянь и кыпӧдчӧма вывлань Юрий Лончаков, 1998 воын бырӧдӧмаӧсь. Весиг 1980-ӧд воясся эм, сыӧн вӧдитчӧны холмогор пӧрӧда видзӧм могысь, вывті гежӧд нин пӧ да, быранвыйын. Иринакӧд тӧдмасьӧм бӧрас Сергей Эвальдович пыр и шуӧма гӧтырпуыслы, мый кӧсйӧ лӧсьӧдны ыджыд семья-котыр. Организацияяс, кодъяс вӧдитлісны картупельсӧ вузӧс вылӧ, мӧдарӧ, кык во дорвыв пыр этшаджык пуктысьлісны. Та вӧсна муниципалитетъясӧн веськӧдлысьяслы, кӧні, дерт, позьӧ, вӧзйӧма паськыдджыка вӧдитчыны химикатӧн. Май 17-20 лунъясӧ Москваын чукӧртчылісны Россияса регионъясысь МЧС-лӧн юӧр сетан юкӧнъясӧн веськӧдлысьяс. Пионералан кадыс вӧлі зэв гажа, тӧдчана да нимкодь, сэки жӧ велалім и кывкутны асланым шуӧм-вӧчӧмторйысь. «Хозяйки Удоры» нимыс нин гӧгӧрвоӧдӧ кинофильмлысь сюрӧссӧ, ӧд сэні медшӧрыс – том и олӧмаджык нывбабаяс. Киръюысь васӧ вежӧдӧны, а сы бӧрын йӧзыс мыссьӧны сэні, тшӧтш и сьӧрсьыныс дозмукъясӧ босьтӧны вежа васӧ. Кабалаыс кӧ неуна косяссьыштӧма, пельӧсъясыс гӧгрӧстчӧмаӧсь, эм ичӧтик розь, татшӧмыс шогмӧ на ньӧбасьны. Каргӧгӧрса посёлокъясын на вӧсна кывкутӧ «Лана» котыр, кодӧс МЧС-са сотрудникъяс куимысь нин ӧлӧдлӧмаӧсь. Мӧд лӧсьӧдӧма картупель видзан куд, коймӧдъяс сэн жӧ видзӧны велосипед, кага кӧляска, дадь да сідз водзӧ. А буретш сэки содіс Сыктывкарса ЛПК-лӧн вынйӧрыс, завод гӧгӧрыс кутіс вижӧдны-косьмыны зэв уна лыска вӧр. – Елена Антоновна, мукӧд артистыс бенефис вылӧ бӧрйӧны радейтана рольясысь ӧтиӧс да петкӧдлӧны спектакль. Весиг ӧні позьӧ паныдавлыны найӧс да аддзывны налысь вын сетан инсӧ, кытӧн сулалӧ ӧти либӧ некымын сюръя. Сулалім быттьӧ мусюр йылын, а миян улын, бокын, мышкын – гӧгӧр вӧлі помтӧм-дортӧм, синмӧн судзтӧм Байкал! Топыда «ёртасьӧ» дебет-кредиткӧд, но та вылӧ видзӧдтӧг гортас сійӧ – муса гӧтыр да мам, авъя да шань ань. Специалистъясӧс корсьӧны «Ярмарка вакансий» дырйи, ветлывлӧны Сыктывкарӧ да Архангельскӧ мединститутъясӧ. Ог кут пӧръясьны, эг кӧсйысь, сы вӧсна мый век жӧ кӧсйи кольччыны Москваӧ, эз вӧв окота бергӧдчыны Комиӧ. Медводз, аньяс кывкутӧмӧнджык вӧчӧны ставсӧ да вензьӧм-зыксьӧм дорысь векджык зільӧны ӧти кывйӧ воӧдчыны. Медся ичӧтъясыслы, арӧсӧдз, дасьтӧ сьӧда-еджыд да уна рӧма карточкаяс, чунь тренажёръяс, ичӧтик небӧгъяс. Такӧд йитӧдын став колана юӧрсӧ сэсся ыстӧны судӧ, медым сэні мыжасӧ кыскасны административнӧй кывкутӧмӧ. А документъяссӧ кор сетӧма, вӧзйӧмаӧсь пырны коми юкӧнӧ. Тайӧ и лоӧма Раиса Ивановналӧн олӧмас нырвизьӧн. И быд удж кужӧны вӧчны, да ставыс налӧн артмӧ, и вын-эбӧсыс пӧ налӧн тырмӧ пӧртны олӧмӧ мӧвп-кӧсйӧмъяссӧ. Мӧйму Комиын вӧлӧма ветлысь-мунысьӧс могмӧдан 116 юр сюянін, на лыдысь 99-ас вӧзйӧмаӧсь гостиница услуга. А Ольга Олеговна да Евгений Иванович Чупровъяс велӧдӧмаӧсь дасьтыны коми сёян – черинянь да ас вӧчӧм сыр. –Социальнӧй контракт медся бура отсалӧ семьялы мынтӧдчыны судзсьытӧма олӧмсьыс, – лыддьӧ Наталья Юрьевна. Сы вӧсна мый челядьыс тшӧкыда висьӧны, мамсӧ оз босьтны удж вылӧ, – зэв ярскӧба шуасис звӧнитысь нывбаба. Сэки эг на гӧгӧрво, мыйла пытшкын ставыс мӧдіс тіравны, быттьӧкӧ сьӧлӧмтӧ топӧдӧ и сэк жӧ кытчӧкӧ кыпӧдӧ. Таво со миян йӧрын сулалӧны Кӧдзыд пӧль, Лымныв да 2022 волӧн пас – тигр, – вочавидзис Виктория Ивановна. Наталиякӧд и сёрнитыштім сылӧн хобби-радейтана удж йылысь, да кыдзи сылӧн артмис быдмыны асшӧр мастерӧдз. Выль во кежлӧ колӧны вермытӧм челядьлы козинъяс да дзолюкъяс бӧрся дӧзьӧритысьяслы вештысьӧм могысь сьӧм. Христина Александровна Медведевалӧн Рида Васильевна Ракина ыджыд мамыс чужтӧма-быдтӧма дас куим ныв-пиӧс. Дасьтысьны сьӧкыд, но кыскыны ставсӧ ас вылад лёк туйӧд мунӧмӧн да гӧра вылӧ кайӧмӧн нӧшта на сьӧкыдджык. Татшӧм ыджыд лоӧмтор дорас некод эз коль веськодьӧн: кебрасаяс да ыджыдвидзсаяс чукӧртчылісны бура унаӧн. Чайтім, мый тайӧ лоӧ кокньыдик мастер-класс, а збыльвылас залсьыс ставӧн петім пӧсялӧмаӧсь да мудзӧмаӧсь. Библиотекаӧ да музейӧ тшӧкыда волывлӧны челядь, найӧ пырӧдчӧны быдсикас викторина-конкурсӧ да экскурсияӧ. Тӧдчӧдіс нӧшта, предприятиеын уджалысьяслы пӧ бур нажӧтка мынтӧм кындзи вичмӧдам уна сикас отсӧг-кокньӧд. Кыдз тыдовтчӧ, овлӧ вӧлӧм и сідз, мый дыр кад бокын олӧм бӧрын ас сиктад бӧр кыскӧ и ловнад, и сьӧлӧмнад. Вӧчим зэв ыджыд удж, ышӧдім том йӧзӧс пырны партияӧ, вӧчны сиктлы бур, – казьтылӧ воддзасӧ олӧма нывбаба. Вӧдитчӧны жӧ татшӧм ногӧн: сёрнитӧны рочӧн, а кабала вылӧ гижӧм татар да англия кывъяс стенмӧ ӧшӧдӧмаӧсь. Но Татарстанын мӧрччана шедӧдӧмторйӧн лоӧ чужан кыв велӧдысь челядьлы вузӧ пыригас ӧти содтӧд балл сетӧм. Век вӧлі да и лоас ичӧтик грездӧн, кӧні олӧны-вылӧны шонді чеччӧмсянь пуксьытӧдзыс мырсьысь-уджалысь йӧз. Шуам, коркӧ тайӧ мортыс, гашкӧ, зэв нималанаӧн лоӧ. А сылӧн серпасӧн ылі войвыв сиктын позьӧ нимкодясьны. Матыстчӧны зонпосни дорӧ, ыззьӧдӧны найӧс снимайтчыны, а сэсся бать-мамныслы тшӧктӧны кӧшельнысӧ перйыны. Кодлы мойвиис аддзывны тайӧ кык гажа постановкасӧ, тӧдӧны, мый серамбана ворсанторъяссӧ босьтӧма олӧмысь. Шуам, котыртлім «гӧгрӧс пызан», кӧні зілим вочавидзны «Колӧ-ӧ паськӧдны-сӧвмӧдны коми кывсӧ?» юалӧм вылӧ. Сэки общественникъяслы чинаяс вочавидзӧмаӧсь, мый капитальнӧя дзоньтасьӧм вылӧ районса кудйын сьӧмыс абу. Гожся каникул водзвылын асланыс сессия вылын Коми Республикаысь Госсӧветса депутатъяс зільӧмаӧсь вит час. Мукӧд чинаыслы майшасьны оз ков: сутшкасьысь сутуга сайын пукаліганыс налы и водзӧ «войталас» бур пенсия. Школаын велӧдчигӧн на коми литература урок вылын велӧдысь тӧдмӧдіс миянӧс Ямалса изьватас йылысь фильмӧн. Кӧр дор семьяын быдмӧм да ылі Ямалын коми кывъя телепередачаяс нуӧдӧм йылысь и сёрнитім том журналисткӧд. – Велӧдчигӧн миянлы тшӧкыда висьталісны, мый политолог специальносьт босьтӧм бӧрын быдлаын позьӧ уджавны. Джо-джас вольсавлӧмаӧсь еджыд воль, кытчӧ ныв сувтлӧма пидзӧс вылас, а бать-мамыс бласлӧвитлӧмаӧсь сійӧс. Кабинаас монитора да клавиатураа компьютер, кытчӧ пыртӧны колана индӧдъяс, мый серти машинаыс и чинтасьӧ. Бурдӧдысьяс видлӧмаӧсь такӧдны, нинӧм нин пӧ он вӧч, да вӧзйӧмаӧсь велӧдны нывкасӧ коррекционнӧй школаын. Ассьыс уджалан жырсӧ Николай Александрович вӧчӧма XX нэмся керка-музейӧн, кӧні тшӧкыда нуӧдӧ экскурсияяс. Лопыдінсянь Намӧдз ю кузя ӧкмыс километр и эм, да восьса ва дырйи йӧзыс кызвыннас мотора пыжӧн и ветлӧны. Тулыснас гортас бергӧдчӧм мысти пыр и пуксьӧдӧмаӧсь кӧрт «вӧв» вылӧ — сетасны важиник ХТЗ гӧгыля трактор. Сёрӧнджык ёнпырысь быдмысь Пётр унаысь видліс Ешкилев моз жӧ, но артмыліс зэв сьӧкыдпырысь либӧ ньӧти эз. Со неважӧн Щельяюрысь пон аддзим – коньӧрыд, мисьтӧм, ыджыд, лешак кодь, мышкыс доймалӧма, гӧныс кушмӧма. Воисны да, шыблалім нопъяснымӧс кузолӧ, ӧткымынӧн сӧлісны кабинаас, а мукӧдыс подӧн мунісны Сана-вожлань. Шогӧ, йӧз тӧдмӧн, ӧтчыд и усьліс, кор пиыслы совхоз куим жыръя патера сетіс, да гозъя сэтчӧ шуисны петны. Меным мӧдӧдлӧма, – кыскис питшӧгсьыс вурун шӧртӧн кӧрталӧм вижӧдӧм нин важся конвертъяс да мыччис Валялы. Сентябрь 1 лунӧ школа бӧрын ми Андрей Овдиенкокӧд дзик пыр веськӧдчим Пионер керкаӧ гижӧдчыны кружокъясӧ. Овдиенко да Городилов – чужӧмсяньыс актёръяс – збоя ворсісны шӧр рольяс Пушкинлӧн мойд серти петкӧдчӧмын. Водзӧ тадзсӧ ме эг вермы да век кежлӧ янсӧдчи занавессайса театркӧд, но нэм кежлӧ коли сійӧс видзӧдысьӧн. Бӧръявыв финн-йӧгра шӧринын юргис республикаса филармонияысь сьылысь Екатерина Курочкиналӧн мыла гӧлӧсыс. «Биатлонын» командаяс ӧта-мӧд бӧрся висьталісны шмонь, а жюрилы колӧ вӧлі бӧрйыны серамбана-джык котырсӧ. Андрей Епанешников варовитiс видзӧдысьяскӧд олӧмас шуд йылысь, а Оля Сан сьылiс коми да роч сьыланкывъяс. Шоныд позйысь петісны ракапиян, разалісны свет пасьтала да бать-мамыс моз жӧ лӧсьӧдісны ассьыныс семьяяс. Но и велӧдчынысӧ абу кокни вӧлӧма, войяснас узьны весиг абу век сюрлӧма – сы мында гортса удж сетлӧмаӧсь. Сійӧ зэв сюся уськӧдчывліс аслас дзебасысь да дізьӧдліс ас вӧчӧм «гранатаяснас» миянлысь кӧрт «вӧвнымӧс». Юалі Лизалысь, мися, ёна-ӧ торъялӧны миян традиционнӧй гажъясыс турецкӧйысь, да кыдзи тэ найӧс пасйывлан? Сыктывкарысь «Сытый гражданин» уджтасын водзмӧстчысьяс вӧчӧмаӧсь татшӧм козинсӧ юр сюянінтӧг кольӧмаяслы. Владимир Путин пасйис, ми пӧ аддзам жӧ тайӧс, но оз ков шуны, мый ӧнія кодь сьӧкыд кадыс некор на эз вӧв. Медым венны найӧс, общественнӧй котыръяслы, районса веськӧдлысьяслы, асшӧр уджалысьяслы колӧ зільны ӧтув. Медводз, колӧны специалистъяскӧд гырысь вочасёрнияс, шуам, ӧнія пӧрӧс висьӧмыскӧд йитӧдын бурдӧдысьяскӧд. Гажыслӧн шӧр юкӧныс – квест: сэтчӧ пырӧдчысьяс ордйысьӧны командаӧн асланыс тӧдӧмлун-сямӧн да вын-эбӧсӧн. Кодкӧ тшӧктіс думыштны лунвыв йылысь, мӧдъяс йӧюкӧн шуисны, коймӧдъяс «Еду в Магадан» сьыланкыв сьылісны. Шуам, сӧмын кольӧмвося тулыснас волісны Санкт-Петербургысь, Перымысь, Барнаулысь, Йошкар-Олаысь гӧсьтъяс. Асшӧр детсадъясын куим арӧсӧдз посни войтырлы содтӧд местаяссӧ лӧсьӧдны колӧ 2020 вося декабрь 25 лунӧдз. Звӧнитчалім туристалан мукӧд котыръясӧ: ставӧн виччысьӧны океан дорын поводдя, экскурсия некод оз котырт. Вермысьяссӧ бӧрйисны 7 нимпасын, а сідзжӧ «Книга года» да «Лучшая книга Удмуртии» кык медшӧр номинацияын. Юрий кӧсйӧ, мед сылӧн концертъяс вылӧ чукӧртчылісны найӧ, кодъяс сьыланкывтӧгыс ассьыс олӧмсӧ оз аддзыны. Вурккӧджас том йӧз пыр кайлывлім турунтӧ сӧвтны, том специалистъяс: контораын, клубын, дворын уджалысьяс. Октябрь 6 лунӧ «Монди Сыктывкарса ЛПК» эштӧдіс Эжва ю да берегъяссӧ вӧйӧм керйысь да кӧртысь весалан удж. Социологъяс серти, Европаын медся шудаӧн асьнысӧ лыддьӧны Нидерландыын, Австрияын да Финляндияын олысьяс. Та дырйи колӧ шыӧдчыны «Честный знакӧ» да эмиссия кузя регистратор пыр киритны важ кодсӧ да корны выльӧс. Мед кыдзкӧ-мыйкӧ турфирмаясыдлы тшӧтш отсыштны, Россияса правительство ышӧдӧ миянӧс шойччыны ас странаын. Бипур дорын пукалысьяслӧн ставныслӧн нимкодьысла синмыс ӧзйис, важӧн нин кӧсйӧмаӧсь тадзи чукӧртчывны да. Ковмас, буракӧ, аслам инструментысь буссӧ чышкыны да волыны мӧд во ворсыштны-сьылыштны сцена вывсянь нин. Удора районысь Галина Ивкучевалӧн неважӧн петіс «Олам на.» выль небӧг, кытчӧ пыртӧма кызь кӧкъямыс висьт. Веськыда кӧ шуны, миян «Наша жизнь» газет редакцияын зільысьяс Галина Ивановналы куш дозтӧ уджйӧзаӧсь жӧ. Сэсся асьныс нин колхозса механизаторъяс весалӧны, шыльӧдӧны, гӧрӧны, агсалӧны да кӧдзӧны пӧтӧса турунсӧ. А тӧвнас кывсис, мый карса администрация таво кежлӧ бюджет вынсьӧдігӧн та вылӧ весиг ӧти ур абу урчитӧма. Республикаса войтыр тшӧкыда шыасьлӧны Владимир Уйба дорӧ сикт-посёлокъяс биаруӧн могмӧдӧм йылысь юалӧмӧн. Коронавирус понда бӧръя кык велӧдчан тӧлысьнас став школа-вузсӧ вуджӧдісны сідз шусяна дистанционка вылӧ. Мӧдыс — Домна Каликова нима да Киров нима уличаяс вомӧнасянінкӧд орччӧн — оз жӧ лӧсяв, сэні местаыс ичӧт. Ӧд видзӧдлыны кӧ, мый керсьӧ гӧгӧрыд, юрсиыд сувтсӧн сувтлӧ, кӧть сэсся дзик пыр китӧ кресталӧмӧн бабышт. А медым туристъясыс волывлісны татчӧ, национальнӧй паркъясын колӧ лӧсьӧдны бур шойччанінъяс, узьланінъяс. Ыджыд Победалы сиӧма Елена Козлова ассьыс «Бур юӧр» висьтсӧ, Алексей Попов — «Войся бипур дорын» пьесасӧ. Водзынджык висьтавлі нин, 7-9 лун мортыс вермас асьсӧ кывны бура, но тайӧ жӧ кадас паськӧдас нин вируссӧ. А гожӧмнас миян дзолюкъяс, дерт жӧ, сьыласны-йӧктасны изьватаслӧн паськыда нималана «Луд» праздник вылын. Гӧгӧрвоана, сійӧ жӧ Кировса предприятиеӧн веськӧдлысьлы бурджык, кор мортыс 44 пыдди шойччӧ сӧмын 28 лун. Тулыс-ар йӧктӧны керка куричьясыд, он на сьӧлӧмсяньыд пӧдлав ӧдзӧстӧ, да и пачтӧ на тіран висьӧм босьтлӧ. «Россияса корсьысян ӧтмунӧмлӧн» Коми Республикаса юкӧнын водзмӧстчысь, «С миру по нитке» АНО-ӧн юрнуӧдысь. Быдӧн водзын, позьӧ шуны, восьтім ассьыным сьӧлӧм-ловнымӧс, и быдӧн, кодлы вӧлі окота, воссис миянлы воча. Лыддьысьӧм, гижасьӧм да серпасасьӧм тшӧтш колӧ коставлыны ывлавылын котралӧмӧн да кутшӧмкӧ упражнениеясӧн. – 1952 воӧдз олім Чӧтдінын, сэсся Лопыдінӧ локтім, а овны некӧн, дедлӧн керкаын вый завод лӧсьӧдӧмаӧсь да. Таво нёльӧдысь нин Кӧрткерӧс районса Одыбын чукӧртчылісны гӧрбуш да литовка косаясӧн, триммерӧн ытшкысьяс. Ныв сэні кык вежон воштӧма: мужичӧйясӧс фронт вылӧ нуӧны вӧлӧм да, мукӧдыслы оз лэдзны сӧвны, оз тӧрны да. Заяцкӧй діса лабиринтъясысь корсим вочакывъяс, а сюрисны сӧмын юалӧмъяс: кодъяс вӧчлӧмаӧсь найӧс, мыйла?.. Нёль воӧн Волсяын вичко дзоньталӧм вӧсна тӧждысьысьяс шыӧдчылӧмаӧсь нин и Сыктывкарса епархияӧ, и Москваӧ. Сідз шусяна горловӧй сьылӧм, вӧр-валысь шыяс восьтӧм да бубенъясӧ вачкалӧм ӧдйӧ и чукӧртісны шатёрӧ йӧзӧс. Медсясӧ сідз шусяна менеджмент омӧля котыртӧмаӧсь, абу ставсӧ гӧгӧрбок арталӧм-думыштӧмӧн босьтчӧмаӧсь да. Гербицидӧн медъёна вӧдитчӧны Сыктывкарын – тані резӧма ылӧсас 65 прӧчент мусӧ, кӧні паськалӧма борщевикыс. Программаыс паськыд вӧлі да, быдлаӧ веськавны эз на и артмы, быдӧн бӧрйис, мый сылы медколана аслас уджын. Бӧрас сэсся кодсюрӧ и вежласисны на ӧта-мӧдыскӧд серпасъяснас, мед пӧ Ыджыдвидз йылысь казьтылантор коляс. Вежонӧн сӧмын ӧти мича лун и вӧлі, но сійӧ сетіс позянлун тэрмасьтӧг чукӧртчыны да корсьны выль сулаланін. Но вайинныд кӧ 40.000 шайтысь унджык, да сьӧмсӧ колӧ ыстыны экспертиза вылӧ, корасны петкӧдлыны паспорттӧ. Уна сикас мораторийӧдз МЧС-са инспекторъяс этша вылӧ куим вонас ӧтчыд волывлӧмаӧсь быд предприятие-котырӧ. Сідз шусяна юридическӧй лицо водзті вештыліс 40-50 сюрс шайт, ӧні нин ковмас зепсьыс перйыны 100-500 сюрс. Старт водзын корисны котырсаӧс воськовт-ны бедь вомӧн, медым «вӧралысьяс» локтісны гортаныс озыр кыйдӧсӧн. Тайӧ традиция вылас жӧ и мыджсьӧмаӧсь «Йиркап» конкурс дасьтысьяс да лӧсьӧдӧмаӧсь ӧнія «вӧралысьяслы» туй. Усинскысь ӧти зон сы выйӧдз кӧсйис гортас, весиг кутчысьліс могильникысь радиациясьыс югъялан баллоныскӧд. Чолӧмалам найӧс тайӧ тшупӧда паснас да сиам, медым и водзӧ олӧманыс медыджыд вермӧмнас лоас шуда семьяныс! Сэсся тшӧкыда ковмывлӧ кытчӧкӧ нулыны-вайны пемӧсъясӧс, нуӧдны ӧтуввезйын «Кошкин дом» котырлысь лист бок. Ми пӧ асьнымӧс лыддям социальнӧй тӧдчанлуна предприятиеӧн, отсалам челядьлы ордлы висьӧмъясысь бурдӧдчыны. Мӧйму гожӧмнас гижлі нин ружьеӧн вӧдитчӧм кузя оланпасъясӧ 2021 вося июль 2 лунӧ пыртӧм вежсьӧмъяс йылысь. Некутшӧм коммерческӧй поликлиникалӧн татшӧм кабалаыс оз шогмы, сы вӧсна мый медсправкаыс лоас электроннӧй. Бӧръя кадас карса администрацияӧн веськӧдлысь Наталья Хозяиновалӧн юрнудӧм улын бура уджалӧны тайӧ юкӧнын. Батьыс – Иван Степанович Колипов – сетӧма ичӧт классъясын челядьлы тӧдӧмлун, армияӧдзыс уджавлӧма Кебраын. Ӧд ёна донтӧмджык Сыктывкарсянь ветлыны мукӧд кар-районӧ да видзӧдлыны-донъявны сэтчӧс туй морт керкаяссӧ. На лыдысь 18,6 прӧчентыс – сиктса олысь, 51,3%-ыс – олӧма йӧз, 47,8 прӧчент висьысьыслы 16 арӧсысь унджык. Торйӧн нин кор лэччан вӧлі купайтчыны вадорӧ, а сэні сяркнитӧма изсӧ, лӧсталӧны-нюмъялӧны тэныд, босьт пӧ. Медиафорум сигӧртӧм бӧрын кыпыда нимӧдім журналистъяслӧн «СМИротворец» ставроссияса конкурсын вермысьясӧс. Медся тӧдчана уджтасӧн лоӧма витӧд номера пактӧдан станция, кодӧс кыпӧдӧм вылӧ видзӧмаӧсь 65 миллион евро. Аддзӧмаӧсь сылысь коляссӧ таво гожӧмнас Донецкысь «Союз поисковых отрядов Украины» котырысь корсьысьысьяс. Ас кадӧ сиктын уджалісны сберкасса, КБО (вурлісны паськӧм и кӧмкот), ПМК (мелиораторъяс видзьяс вӧчлісны). А ӧні ставсӧ тайӧ да нӧшта уна на мукӧд услуга позьӧ босьтны ӧчередын сулавтӧг да весиг гортсьыд петавтӧг. Слӧбӧдаысь тӧдса мужичӧй (абу на тӧдӧма кувсьӧм йывсьыс) ветліс видлыны батьсӧ, гӧснеч пыдди папирос нуис. Сиктса йӧз меным сьӧлӧм вылӧ воӧны: оз вышитчыны-петкӧдчыны, вӧчӧны ассьыныс уджнысӧ бура да колана ногӧн. Кык вежон мысти дояиныс бурдӧма да, мужичӧй збыльмӧдӧма кӧсйысьӧмсӧ и сэксянь вежавидзӧма ӧбразъяс водзын. Тыр арлыдтӧмыс кӧ оз висьтась, колӧ корны полицияса сотрудникъясӧс, кодъяс корсясны-тӧдмаласны бать-мамсӧ. Медся ёна шензьӧдіс, мый важ керкаыслӧн мӧд судтаас быд жырсянь дзуртан содйӧд позьӧ лэччыны улыс судтаас. Весиг ӧні, кор олысьясыс эновтӧмаӧсь короминасӧ, а керка джынсӧ дзикӧдз разьӧмаӧсь, кольӧм юкӧныс оз энды. Чужӧмсяньыс абу кылӧма ни сёрнитӧма, но вӧчавлӧма сэтшӧм бур пу пыжъяс, мый киподтуйыс кывсьӧма зэв ылӧдз. Сэні сетісны парашютно-пӧжарнӧй инструкторлысь эскӧданпас да «Лесник-3» парашютнӧй тэчасын уджавны лэдзӧм. «Комиысь вӧрсӧ сӧвет власьт кадӧ на пӧрӧдісны лыдтӧм-тшӧттӧм лагеръясын пукалысьяс да Болгарияса «вокъяс». Коркӧ Денисовъяслӧн ыджыд семьяыс чукӧртчылӧма сы сайын, пызан вылас весиг самӧвар пуктылан туйыс кольӧма. Видзӧдан тайӧ мичаник паськӧма, кыпыд чужӧма ныв-зон вылас да чуймалан: кутшӧм жӧ ӧдйӧ котӧртӧ-тюрӧ кадыс. Корсюрӧ пӧ отсӧг вылӧ ыстылӧны медсестраӧс, но сідз шусяна ставкасӧ оз сетны, мынтӧны сӧмын кутшӧмкӧ юкӧн. Олӧмас уна на быдсямаыс лоас: матыссаӧс воштӧмыс, ӧбидаыс и шогыс, но сэк жӧ и шудыс, и сійӧс виччысьӧмыс. Тайӧ ыззьӧдіс студентъясӧс нӧшта на сюсьджыка туясьны-кыйӧдчыны, да ӧд збыльысь артмис бура нажӧвитчыштны. Миянӧс воштӧмаӧсь нин вӧлі да, куим мортыс байдаркаяснас да сёян-юаннас мунӧмаӧсь матысса Шожым кордонӧдз. Кор кольӧм во пӧдлалісны культура учреждениеяс, а йӧзсӧ йӧртісны керкаӧ, став олӧмыс лои сӧмын ӧтуввезйын. Тайӧ юкӧнас, бара жӧ яръюгыд йӧктӧмӧн, артистъяс тӧдмӧдісны видзӧдысьясӧс зарни сюра кӧр йылысь легендаӧн. Шуда кыдзьясыс сетӧны йӧзыслы корӧсь – а пывсянад корӧсясьӧм бӧрын быттьӧ збыльысь выль лов садьмӧ-воссьӧ. – Чукӧртім лӧпсӧ ыджыд мешӧкъясӧ, сиктсӧвет пыр сёрнитчим морткӧд, коді нуалӧ сиктъясын чукӧртӧм шыблассӧ. Зэв бур, мый федеральнӧй лыддьӧгӧ лои пыртӧма 1-4 классъясын велӧдчысьяслы коми (чужан) кывйысь уджтасъяс. Ми сиам сылы, зіль да уджач, авъя да шань, йӧз дорӧ сибыд да восьса сьӧлӧма аньлы, водзӧ олӧмас быд бурсӧ: Кӧть эськӧ олӧны, шуам, чужанінсьыс бокын, налы окота, медым тані, мӧд регионын, культураныс тшӧтш сӧвмис. Нёль арӧса нылукӧй кылӧ, кыдзи видзӧдысьяс ышӧдӧны ислалысьясӧс, да тшӧтш нин «Давай-давай!» горзӧ-тёльгӧ. Чойӧй вошласис октябряталӧн кутшӧмкӧ гаж-чукӧртчылӧм вылын, а менӧ мамӧ корис гуляйтыштны ичӧтджык воккӧд. Пионер керкаса актӧвӧй жырйыс некор эз тыртӧммыв, эз удитлы весиг шойччыштны быдсикас чукӧртчылӧм-гажсьыс. Кыз коркаа радейтана книгаыс, кодӧс школаын велӧдчигӧн лыдди дасысь унджыкысь, ӧнӧдз куйлӧ менам джаджйын. Меным мойвиис бӧрйыны медся серамбана ворсысьсӧ да «Коми йӧзӧдчан керка» нимсянь козьнавны сылы козинбокс. – Тайӧ вӧлі менам медводдза КВН на, но полӧм-майшасьӧм эз вӧв, ӧд тшӧкыда йӧз водзын сцена вылын петкӧдча. Коми Республикаын йӧзлысь дзоньвидзалун видзан министерстволӧн вочакывйысь одыбсалӧн сьӧлӧмыс абу бурмӧма. Дзик ставыс — содйын быд пӧв, морт судта ӧбразъясыс — быттьӧ косӧдісны миянӧс мӧд кадӧ, сё восайся Изьваӧ. –Бать-мам дорын олігӧн, дерт, и выльвоасьлім да чужанлунасьлім, тшӧтш и Ыджыд лунӧ чипан кольктӧ баситлім. Но козтӧ Выль во кежлад ми быть пуктам, а ӧні нин нылукъяскӧд Ыджыд лун кежлӧ чипан кольктӧ ӧтув мичмӧдам. Но кикурӧда уджалысь пӧдрадчикъяс понда юрсиктса зонпоснилы тайӧ зэв колана стрӧйбасӧ эштӧдны абу артмӧма. Сиам Артемий Барсуковлы да сылӧн уджтаслы водзӧ нимавны-паськавны да, дерт жӧ, чолӧмалам локтан Выль воӧн! – Кор ме лыдди сылысь висьтъяссӧ, син водзын сулаліс аслам челядьдырӧй, кодӧс ме коллялі сиктын пӧч ордын. Кола кӧджын ӧнӧдз на кольӧмаӧсь война пасъясыс: окопъяс, дзот-дотъяс, патрон гильзаяс, сутшкасьысь сутуга. Кӧр видзысьяс война йылысь ёнасӧ абу висьтавлӧмаӧсь, чайтлӧмаӧсь, мый найӧ некутшӧм подвиг абу вӧчлӧмаӧсь. – Бӧръяысьсӧ нёль во сайын волі чойлӧн юбилей вылӧ, сійӧ сьылӧ жӧ, пырӧдчӧ Кӧрткерӧсса «Зыряночка» котырӧ. Кызвын сьӧмсӧ – 4,567 миллион – лои веськӧдӧма ичӧт бизнес сӧвмӧдӧм да уджаланінъяс видзӧм-восьталӧм вылӧ. Тані жӧ волонтёръяс паныдасьлӧны общественнӧй котыръясын водзмӧстчысьяскӧд да власьт тэчасысь чина йӧзкӧд. Менам ичӧтдырся нывъёрт Света медводз и уси дум вылӧ, кор босьтчи гижны суйӧр сайын олысь коми йӧз йылысь. Выль оланпасыслӧн водзӧс да тырмытӧмтор кузя аслас видзӧдласӧн Надежда Быковская юксис «Коми му» газеткӧд. – Газет-журнал лыддьыны радейтысьяс бур боксянь донъялӧны, мый гижӧдчыны ӧні позьӧ и онлайн – ӧтуввез пыр. Век шоныд сьӧлӧмкылӧмӧн казьтыла тайӧ кадсӧ: уджъёртъяскӧд ёртасьӧмсӧ, ӧтвылысь зільӧмсӧ, йӧзӧс гажӧдӧмсӧ. Олӧма войтырлы кӧ воддза воясас котыртлісны гажа рыт-аддзысьлӧмъяс, пандемия кадӧ найӧс нимӧдісны мӧд ног. Сиктын олысьяслы медицина услуга ас кадӧ да бура сетӧм могысь колӧ тӧдчымӧн унджык выль санитарнӧй машина. Таво медводдзаысь муниципалитетъяслы улича-туй дзоньтавны-выльмӧдны вичмӧдӧма ӧти миллиардысь унджык шайт. А видзӧдны бизнесын зільысьяс бӧрся кутас Ылі Асыввылын да Арктикаын йӧзлысь оласногсӧ бурмӧдан агентство. Организациялӧн юкӧнъяс эмӧсь Сыктывкарын, Воркутаын, Ухтаын, Печораын, Емдін, Кулӧмдін, Сыктыв районъясын. И колӧ, медым орччӧн вӧлі морт, коді колана здукӧ шуас, мый верман, ачыд кӧ нин ас вын-эбӧсад он ёна эскы. Сійӧ ӧні «лолалӧ», но туристъясӧс матӧ оз сибӧдны, да и кыпӧдчынысӧ сэтчӧ лэдзӧны сӧмын профессионалъяслы. Отсалӧ сійӧ и енбиа том войтырлы — музыкантъяслы, художникъяслы — аддзыны ассьыс видзӧдысьӧс да кывзысьӧс. И артистъясыс вӧлі асьныс вӧзйӧны, мед Хлестаковсӧ ворсас ань, а сэсся кутісны шуны, мед сійӧ лоас. гейӧн. Ті водзвыв артыштӧй, кутшӧм специалист тіянлы колӧ, уна-ӧ лоӧ сылы уджыс да мынтысьнысӧ мыйта сьӧм ковмас. Кыдзи висьталісны Оля Сан да Андрей Епанешников, налы окота выль ногӧн петкӧдлыны важ коми сьыланкывъяссӧ. – Екатеринбург, дерт, ыджыд роч кар, та вӧсна гижи и роч сьыланкывъяс, но коми йылысь ме некор эг вунӧдлы. Дзик ӧти снимокӧн финалӧдз нин воӧма, кольӧма сӧмын помшуӧмсӧ виччысьны, но мыйлакӧ дугӧдӧмаӧсь конкурссӧ. Окота лои тӧдмавны, кыдзи мамъясныс донъялӧны ныв-пиыслысь выль школаӧ вуджӧмсӧ, быдса во сэні велӧдчӧмсӧ. Уджтас сертиыс вӧзйӧмъясӧн да кывкӧртӧдъясӧн позяс тӧдмасьны и котырлӧн ӧтуввезса соцсетьын лист бокъясас. Август 15 лунӧ Кулӧмдін районса «Мишкин лес» шойччан базаын «Бипур» сьылан рыт вылӧ чукӧртчылісны бардъяс. Немтор кӧ оз вежсьы, сёрнитчӧмыс лоӧ вына и локтан тӧлысяс да и водзӧ, вӧчасны сідз шусяна пролонгация да. Кольӧм вежонӧ киритӧмаӧсь «Технопарк» компаниякӧд Шиес станцияын шыблас чукӧртанін вӧчӧм йылысь сёрнитчӧм. Сӧвещанньӧ дырйи архитекторлы да карса администрацияӧн веськӧдлысьлы тшӧктісны куим вежонӧн корсьны места. А тадзитӧ ӧдвакӧ миян асланым туризмыд кыпалас, «миян» саридзьяс дорын лыда лоас таво гожӧм шойччысьыд да. Урок бӧрын прӧст кадас содтӧд тӧдӧмлун сетанінын велӧдчис вӧчавны небыд чача да серпасасьны гӧнӧн, шӧртӧн. Полицияысь специалистъяслӧн висьталӧм серти, во кык сайын тшӧкыда звӧнитчӧмаӧсь дзескыдінын мыж вештысьяс. Республикаса муниципалитетъясын йӧзлӧн занятосьт кузя шӧриныс кызь, и быдлаын – асланыс велӧдан программа. «Монди СЛПК» отсӧгӧн жӧ нюжӧдісны ва трубаяс да лӧсьӧдісны канализация Улыс Вочса да Немдінса детсадъясын. Сэки бус пиас эськӧ и луасьлім гожӧмбыд, сӧмын тай «цивилизациянад» дзикӧдз нин вунлӧма, мый тайӧ татшӧмыс. Прокопей лунӧ Ыджыдвидзса культура керка дорын йӧзыс вель уна чукӧрмыліс: ичӧт челядьсянь верстьӧ-олӧмаӧдз. Гырысьджыкъясыс, дерт, тшӧтш сёйны кӧсйӧмаӧсь, но гӧгӧрвоӧмаӧсь нин да абу бӧрдӧмаӧсь ни абу дзайгылӧмаӧсь. Со и ковмис шыӧдчыны Чикшин овмӧдчӧминса администрацияӧ, мед отсаласны волыны сы борд улӧ пыртӧм посёлокас. Шуам, Кудымкарӧ вотӧдз туй вылас Комиысь делегацияӧс сьыланӧн да шаньга-сурӧн вочааліс «Шондібан» ансамбль. Сылӧн кывъяс серти, Тихон батьыс чужлӧма «в тёмной устьсысольской глуши», лыддьылӧма сійӧс «полузырянинӧн». Сідз, йӧв кузя кӧ, тані вӧчам коланасьыс сӧмын 25 прӧчент, яй – 32-33, чипан кольк – джынсьыс неуна унджык. Йӧв заводын видзӧдласны, шогмӧ-ӧ сійӧ, да июнь помын нин бара кӧсйӧны кисьтавны йӧв-кефирсӧ еджыд пачкаясӧ. Кӧлысь дырйиыс верӧсыс козьналӧма Парасковья Иосифовналы кысян стан, сылӧн пансянӧ вӧлі гижӧма: «1928 г. А. Сикт-посёлокса 119 сюрс олысьлы, кыдзи и карсалы, ваыс воӧ централизованнӧя, а 53 сюрсыс босьтӧны юкмӧсысь. Ӧнӧдз тайӧс абу вермылӧмаӧсь вӧчны, коляскаа висьысьяслы колана сідз шусяна инфраструктураыс абу вӧлӧма да. Но, вермас лоны, мый республикаын оз чукӧрмы сы мында вермытӧм кагаыс, кодъяс смелмӧдчасны ветлыны лунвылӧ. Ӧтлаын гуляйтігӧн, клубӧ дискотека вылӧ кайигӧн аскиа лунӧ видзӧдӧмӧн мӧвпалам вӧлі, – водзӧ казьтылӧ сійӧ. Культура керкалӧн сцена вывсянь ӧткодя юргисны классика и рок – став сьыланкывйыс вӧлі сьӧлӧмтӧ вӧрзьӧдана. Надежда Ильинична чужӧма-быдмӧма Эжва районын, но водзын тшӧкыда волывлӧма Эжва йывса Помӧсдінӧ пӧчыс дорӧ. Сэні радиация фоныс тшӧтш вӧлі ыджыд, та понда кафеля стенсьыс да мукӧдлаысь тайӧ буссӧ мыськалім куим лун. Аслыспӧлӧс кыпыд козин вӧчисны Виктор Савин нима драмтеатрын ворсысьяс Татьяна Михайлова да Мария Шучалина. Водзыннас ӧд бать-мам миянлы эз индавны, кытчӧ мунны велӧдчынысӧ, ас юрӧн овлім, ас кежысь туйсӧ бӧрйывлім. Татшӧм местаас пӧ колӧ корны-кевмыны, мед збыльмас гуся дум-кӧсйӧмыд, а сэсся гартыштны сюръя бердас лента. Талун велӧдчысьлысь кӧ казялісны COVID-19, сійӧ бурдӧдчӧ гортас, та дырйи классӧ карантин вылӧ оз пӧдлавны. Кыдз висьталӧны гостиница кутысьяс, ветлысь-мунысьяслӧн сьӧм весьтӧ оз вештыссьы классификацияысь рӧскодыс. Уджтасӧн веськӧдлысь Василина Чупровалӧн да этноблогер Генрих Немчиновлӧн Луздорӧ ветлӧм йылысь гижлім нин. Тайӧс вӧзйӧма вӧчны раклы паныд водзсасян войтыркостса союз, медым быдӧн тӧдіс тайӧ зэв лёк висьӧм йывсьыс. А чужан кыв дорас бергӧдчӧма Александр Суворовлӧн «Тэ коми да, мыйла нӧ комиӧн он гиж?» кывъяс бӧрын сӧмын. Та понда быд прӧст здук колӧ вичмӧдны быдтасъясыдлы, кыдзи вӧчӧны Ирина Геннадьевна да Андрей Владимирович. А абу кӧ – вошас, чегас, мынас, торпыригасяс. Майшӧдлӧ мыйкӧ – сідзкӧ, пукты ассьыд изтӧ юр улад вой кежлӧ. Кӧть сылӧн быдтасъясыс вермасьӧмаӧсь Олимпиадаясын, аслыс тренерлы суйӧр сайӧ сідз абу и мойвилӧма ветлыны. Ӧткодявнысӧ эм кодкӧд — сійӧ тшӧкыда аддзысьлӧ спортшколаса быдтасъяс Илья Порошкинкӧд да Василий Рочевкӧд. Торъя нин нимкодь, мый коми зон Генрих Немчинов блогеръяс пиын босьтіс тайӧ ордйысьӧмас мӧд тшупӧда диплом. «Роза рӧма кымӧръяс» пьесаын петкӧдлӧма сиктса олысьясӧс, налысь радейтчӧм да вежӧгтӧм, важ да выль муслун. А сэсся нин кыся-вурся-вышивайтча, мичмӧда аканьяслысь паськӧмсӧ, причёскасӧ, вӧчала полимерысь дзоридзьяс. Аддзӧмаӧсь коляссӧ октябр 9 лунӧ «Неизвестный солдат» да «Военная археология» корсьысян котыръясӧ пырысьяс. Тайӧ, дерт, ставыс зэв бур, торйӧн нин том-уловлы, кодъяс окотапырысь вӧдитчӧны уна сикас татшӧм услуганас. «Томулов пӧвстысь унаӧн тӧдӧны Mondi котыр йылысь, но этша коді гӧгӧрвоӧ, кыдзи уджалӧ миян предприятиеным. Быд шкап-пызан вылын сулалісны пӧртмасян сорса петукъяс, андел «лэбыштіс» мекӧд тшӧтш локтӧм нылӧйлӧн киас. Сэсся и Уллянаса манастырсӧ став республика пасьтала нин тӧдӧны, окотапырысь волывлӧны татчӧ и отсасьысьяс. Кыӧмаӧсь асьныс станокӧн, кись да рама отсӧгӧн, вышивайтӧмаӧсь да ки помысь сідз шусяна набойка пыртӧмаӧсь. Либӧ восьлавлім мӧдарӧ, вӧрлань: корӧсь перйыны (буретш Сизябын и велалі сійӧс тэчнысӧ), тшак-вотӧс ӧктыны. Коді неуна бурдыштас, вӧзйысьӧ лэдзны гортас «на самоизоляцию», медым пӧ куйланіныс прӧстмас ёна висьысьлы. Но театрын ёна нюжалӧм дзоньтасьӧмыс эз падмӧд найӧс, да искусство радейтысьяслы козьналісны уна кыпыд рыт. «Сохранение лесов» федеральнӧй уджтас збыльмӧдысьяслӧн лыдпасъясыс неуна торъялӧны вӧвлӧм министрлӧн серти. Ӧтилаын керасьӧм бӧрас немтор абу вӧчӧмаӧсь, мӧдлаын садитӧмаӧсь пожӧм-коз, коймӧдлаын угоддьӧсӧ гӧрӧмаӧсь. Во дас сайын Москва обласьтса лесничествоын думыштӧмаӧсь быдтыны сӧмын коз, а став коръя вӧрсӧ кералӧмаӧсь. Нӧшта сиктса ань ёна радейтӧ быдтыны дзоридзьяс, ас йӧрас да керка пытшкас кутшӧм сӧмын оз дзоридзав-быдмы! Тайӧ яръюгыд концертсӧ найӧ сиисны Коми Республикалӧн 100 вося юбилейлы да Айму вӧсна Ыджыд тышын Вермӧмлы. Сьӧкыд, вывті сьӧкыд вӧлі тышкасьны бура дасьтысьӧм вӧрӧгкӧд, коді чайтіс эштӧдны войнасӧ некымын тӧлысьӧн. Вокыс корис нажӧвитчыштны Джынтуйын, Печора да Инта костын кӧрт туй станцияын, кӧні ачыс зілис бухгалтерӧн. Вылісянь воис тшӧктӧм: петкӧдны школаысь ставнысӧ спортплощадка вылӧ да виччысьны Москвасянь радио пыр юӧр. Сиктса йӧз кӧзяинтӧг шӧйтысь пон йылысь юӧртӧны либӧ администрацияӧ, либӧ веськыда шыӧдчӧны Екатерина дорӧ. А ывлаын вузасьысьяс чуксалісны-вӧзйисны и шашлык видлыны, и пуысь вӧчӧм чача да кыӧм-вурӧм паськӧм ньӧбны. Тӧдчана и сійӧ, мый доброволечьяс мунӧны 100-300 километр, медым лӧсьӧдны туристъяслы сувтлан-шойччанінъяс. Аттьӧ Эльвира Александровналы мича, сӧстӧм, озыр коми кывъя, сьӧлӧм вӧрзьӧдана, синва доршӧдлана гижӧдсьыс. Ме медводдзаысь киын кута сетӧмторсӧ, весиг шӧйӧвоши виччысьтӧмысла, ӧд тайӧ ыджыд мамлӧн медся донаторйыс. Анналы, медыджыд нылыслы, война заводитчан воӧ 14 ар вӧлӧма, а медся ичӧтыслы, Линалы – 2 арӧс да 2 тӧлысь. Дзоньвидзалун видзан министерствоын пасйӧны, мый Ластаын бурдӧдчанін кыпӧдӧм вылӧ ковмас 18,5 миллион шайт. Но ыджыд карад сьӧкыд вӧлӧма уджсӧ аддзыны: вуджӧдчысьяс, велӧдысьяс, политологъяс сэні оз вӧлӧм ёна ковны. Миля да сылӧн рӧдвужыс ёна жӧ отсасьӧмаӧсь Наталиялы кывсӧ велӧдны, сёрнитӧмаӧсь сыкӧд сӧмын македонскӧйӧн. –Йӧзӧс велӧдан министерстволысь корам, мед эз тупкыны неыджыд школаяс, кӧні челядь чужан коми кыв велӧдӧны. И нӧшта кӧсъя аттьӧавны странаын олысьясӧс сыысь, мый сьӧкыд кадӧ найӧ век ӧтувтчӧны, отсалӧны ӧта-мӧдыслы. Шыӧдча пӧ журналистъяс дорӧ: отсалӧй сӧвмӧдны пытшкӧсса туризм, унджык висьталӧй странаса мичаинъяс йылысь. Тайӧ пӧ колӧ, мед странаын быд олысь ёнджыка на кыліс да гӧгӧрвоис, кыдзи сы вӧсна тӧждысьӧ государствоным. Но та вылӧ видзӧдтӧг подготовительнӧй группаысь кызь нывка да зонка бура петкӧдлӧмаӧсь ассьыныс вын-эбӧссӧ. Сэк жӧ Сыктывкар, Усинск, Печора, Инта, Воркута, Вуктыл да Мылдін район тайӧ индӧдас мыйлакӧ абу пырӧмаӧсь. Мӧд-кӧ, унджык ин сетны коми важвылӧм да кыв йылысь гижӧдъяслы, ӧд локтан воӧ Коми Республикалы тырӧ сё во. Нӧшта ӧти компанияын пыртісны уджӧ машина кузов дзоньталан цех, мӧдын выльмӧдісны лым вывті ветлан техника. Выльмӧдӧма Сыктывкар – Нарьян-Мар автотрассалысь Кабанты Виссянь Ичӧт Пераӧдз матӧ 23 километр кузьта юкӧн. 2014 восянь быд ар Кӧрткерӧс районса олӧма йӧз чукӧртчылӧны Адзорӧмса ты дорын туристъяслӧн фестиваль вылӧ. Вузын казьтылан пӧвсӧ ӧшӧдісны Москваын «Коми землячество» да университетса веськӧдлысьяслӧн водзмӧстчӧмӧн. — Бӧрас Вячеслав сетіс меным фонограммаяссӧ да шуис, вай пӧ гӧлӧстӧ гиж, сьыв, и тайӧ лоас миян ӧтувъя удж. Но та пӧрйӧ «важ» вирусыскӧд нӧшта на сӧльнитчӧ и «выльыс» да нӧшта на лӧсьыда кылӧ асьсӧ мортлӧн вир-яйын. Интернетын ёна лыддьыси-корсьыси, уна видео видзӧді, торйӧн нин кӧні войвывлӧн аслыс-пӧлӧс мичлуныс воссьӧ. Но звӧнитчысь аньыслы ковмас виччысьны вит во, буретш татшӧм кадколаст мысти вошӧм мортсӧ шуӧны кувсьӧмаӧн. Сэк жӧ программасӧ дасьтігӧн колӧ артыштны, медым, ковмас кӧ, позис босьтчыны велӧдны челядьӧс ӧтуввез пыр. Кольӧма сёрнитчыны, коді да кыдзи нюжӧдас тайӧ стрӧйбаясас ва, би, шоныд да мукӧд сідз шусяна коммуникация. Пармаса кӧзяинлӧн йӧз оланін дорӧ матыстчӧм йылысь Комиысь вӧр-ва да гӧгӧртас видзан министерствоын тӧдӧны. Пармаса кӧзяинлӧн йӧз оланін дорӧ матыстчӧм йылысь Комиысь вӧр-ва да гӧгӧртас видзан министерствоын тӧдӧны. Ӧти кывйӧн, кывкутысь, олӧмӧ пӧртысь, лючки ставсӧ вӧчысь, повтӧм, веськыд – оз радейт ӧтарӧ-мӧдарӧасьӧмтӧ. Кыдзи висьталіс театрын художествоа веськӧдлысь Светлана Горчакова, стрӧитны колӧ кар шӧрӧ да лӧсялана инӧ. Ковмас кӧ, избиркомъяс вермасны котыртны гӧлӧ-суйтӧмсӧ улича вылын комиссиялӧн меститчан стрӧйбакӧд орччӧн. Кор Владимир Уйба босьтчис республикаса юралысьлӧн уджӧ, пыр жӧ кулитіс шыблас чукӧртан полигон стрӧитӧмсӧ. Сэк жӧ мед тӧдмавны тайӧс, мортыс ачыс вермас волыны Пенсия фондлӧн юкӧнӧ либӧ телефон пыр та йылысь юавны. Корсьысян уджӧ ыджыд пай пуктӧны библиотекаын зільысьяс Лариса Юрьевна Жижева да Татьяна Юрьевна Михайлова. Абу повзьӧма сійӧ и югыд биысь да шыладысь, кодӧс включитлӧны тӧдӧмӧн, мед видзны пемӧсъяссӧ вӧрса зверысь. Повзьӧдчысь демонлӧн «лысьӧмыс» циркулярнӧй пила дискысь, мотоцикл бензобакысь, а бӧжыс – важ пила чептысь. Бур, кор чужӧны мӧдӧд, коймӧд, нёльӧд да унджыкӧд ныв-пи, – гӧгӧрвоӧдіс ассьыс мӧвпсӧ Виктор Вильгельмович. И, чайта, государствосянь став тайӧ отсӧгыс чинтас судзсьытӧма олысь лыдсӧ, но оз вермы содтыны кага лыдсӧ. – Сёрнитны кӧ сійӧ жӧ пеллет-брикет йывсьыс, тайӧ ломтассӧ зэв ёна виччысьӧны Россияын да тшӧтш и Европаын. Тайӧ жӧ лунас Сергей Гапликов аддзысьліс Россияса президентӧс культура юкӧнын петкӧдлысь Михаил Швыдкойкӧд. Войвывса культуралы сиӧм коймӧд форум дырйи вӧлі вынсьӧдӧма ёртасьӧм да ӧтувъя удж кузя вель уна сёрнитчӧм. А кутны кӧ тӧд вылын татчӧ воӧдчан шогмытӧм туйсӧ, сідзкӧ, медицина отсӧгсӧ йӧзыслы ковмӧ виччысьны зэв дыр. Алмаз мозаикаысь, бисерысь да пайеткаысь серпас, серлӧдлӧм кӧрт, мичмӧдӧм ӧбраз, небӧг, гортса эмбур да с.в. – Тайӧ пельӧссӧ дасьті, медым татчӧ волысьяс тӧдісны, мыйӧ вермасны велӧдчыны библиотекаын, – висьталіс ань. Ок, и сизьдісны-йӧктісны да мылаа сьылісны Висерысь, Зулӧбысь, Типӧсиктысь да, дерт жӧ, ас сиктысь котыръяс. Висьталіс сэсся, Варшава дорын пӧ миянӧс видзисны, чайтім, гашкӧ, Асыввылӧ Япониякӧд тышкасьны мӧдӧдасны да. Ворсысьяс юксисны командаяс вылӧ да вочавидзисны юалӧмъяс вылас, сьӧрсьӧн-бӧрсьӧн воӧдчисны дасӧд зептӧдзыс. Челядьлы мойдыс вӧлі роч кыв вылын, но дасьтӧмаӧсь, кыдзи пасйи нин, Войвыв войтырлӧн легендаяс подув вылын. «Король Беранже» – Францияса драматурглӧн пьеса, но Сахаысь артистъяс пыртӧмаӧсь сэтчӧ ас вужвойтырлысь рӧм. Ыджыд Вермӧмлӧн тшупӧда пас кежлӧ дасьтылӧмаӧсь «А зори здесь тихие» повесьт серти коми кыв вылын спектакль. Институт помалӧм бӧрын Ольга кутшӧмкӧ кад уджалыштӧма кага видзанінын, сэсся – Эжваса коми культура шӧринын. Шуам, республикалы вичмӧдӧм вит сюрс путёвкаысь 101-ӧс вӧзъясны Сосногорсклы, 61-ӧс – Емдінлы да сідз водзӧ. Сідзкӧ, быдӧнлы миян пиысь колӧ волыны Удораӧ да тӧдмасьны сэтчӧс йӧзкӧд, налӧн оласногӧн, важся обрядъясӧн. Водз асылын Евдокия колльӧдіс верӧссӧ Визинӧдз, совхозса директорыс та могысь весиг уджвывса машинасӧ сетіс. Та дырйи унаӧн казялісны, мый медводдза лунъясас пасъялӧны збыльвывса лыдпасъяс, а водзӧсӧ – ёна чинталӧмӧн. Война кадӧ Иван Вавилин шыӧдчылӧма Василий Юхнин дорӧ, коді 1939-1948 воясӧ веськӧдлӧма Коми гижысь котырӧн. Куратов музейлӧн жырті ветлӧдлігӧн да выль юӧр тӧдмалӧм бӧрын коми гижысьяс воссисны меным дзик мӧд боксянь. Мунӧма зонкаыд ю дорӧ корсьны аслыс оланін да паныдалӧма нылӧс, коді нималӧма ку бура вӧдитны-песны кужӧмӧн. «Горадзульсаяс» топыд йитӧд кутӧны коми газет-журнал редакцияяскӧд, кӧні тшӧкыда йӧзӧдӧны налысь гижӧдъяссӧ. Вӧлӧмкӧ, музейсӧ вӧчӧма сэтшӧм ногӧн, мед тысьыс ваын тайӧ уялысьыс вермис веськавны видзӧдысьлӧн син водзӧ. Кутшӧмкӧ торъя профессия йылысь эг мӧвпавлы, но школа помалігӧн окота вӧлі мунны мам кок туйӧд, лоны врачӧн. Ковмывліс сідзжӧ 5-6 «сьӧкыд» ныв-зон вылын шефствуйтны: ветлыны гортӧдзыс, отсавны вӧчны гортса удж да с.в. Менам могӧй вӧлі дасьтыны препарат-сорасъяс да быдмӧгъяссӧ электроннӧй микроскопӧн видзӧдаліг-видлалігкежлӧ. Лёк югӧрысь видзчысян торъя паськӧмыс эз вӧв, сетісны х/б куртка-гач да шапка, марля маскасӧ асьным вӧчалім. Светлана Гениевна миянлы первойсяньыс шулывліс, колӧ пӧ ворсны вир-яйӧн да сідз, мед гӧгӧрвоисны пельтӧмъяс. Эльвира шуӧ, «Маръямоль» кыв-зӧм бӧрын пӧ гӧсьтъяслы дзик пыр окота лоӧма тӧдмавны, мый йылысь сьыланкывйыс. Таысь непӧштӧ ыджыд водзӧс вичмӧ, тадзсӧ кассаын «ловъя деньга» лоӧ: колана здукӧ запчасьт вылад век нин эм. Вӧлӧмкӧ, картаын ваыс абу, комбикормыс тшӧтш абу, а мӧскыд ӧд абу йӧй, сійӧ тӧдӧ, кытысь мый позьӧ сёйыштны. Выльвоасьӧм водзын ас сиктын чукӧртчылам сиктса «Киподтуя аньяс» клубӧ ветлысьяскӧд да кыам волысь символсӧ. Жюри тані жӧ вӧлі, быд полӧкалӧ дорӧ матыстчыліс, шензис мичлуннас, донъяліс да корсис тшӧтш тырмытӧмторъяс. Заводитӧны дзользьыны посниджык лэбачьяс — пышкайяс, пыстаяс, гулюяс, а гожӧмнас и лунвылын тӧвйысь бордаяс. Но пиӧс чужтӧм бӧрын юрын мыйкӧ вежсис – окота лои лӧсьӧдны чуньясӧн ворсан театр, медым петкӧдлыны мойдъяс. – Уджавлім макетъяслӧн дизайнӧн, гижалім аудиороликъяс, печатайтім небыд магнитъяс, быдсяма козьналан набор. Гортас кӧ сылӧн нёрпалӧны бать-мамыс да матыссаясыс, а сылысь вируссӧ абу казялӧмаӧсь, школаӧ ветлыны позьӧ. Ставӧн нин тӧдӧны, мый смарт-телевизор пыр йӧз бӧрся видзӧдӧны Америкаса ЦРУ да Британияса MI5 спецслужбаяс. Республикаса да карса КВН-ъясын унаысь нин петкӧдчысь «Одыбса репас» команда босьтіс «Ныриса рака пиян» ним. «Роза рӧма кымӧръяс» пьесаын ворсісны дас кыкӧн, а миян выль артист Владимир Трошевлы весиг кык роль вичмис. Оборудованиесӧ вайӧмаӧсь Австрияысь, Эстонияысь, Финляндияысь, Польшаысь, Италияысь, Швецияысь да Россияысь. «Монди Сыктывкарса ЛПК»-ӧн веськӧдлысь юаліс гимназистъяслысь, гашкӧ пӧ, кодкӧ тӧдӧ нин, кӧні кутас уджавны? Уна зонпоснилы ыджыд сьӧлӧмсӧ сетӧмысь, на вӧсна тӧждысьӧмысь да радейтӧмысь Римма Николаевналы муӧдз копыр. Ассьыныс челядьнысӧ да внук-внучкаяссӧ Михаил Анатольевич да Валентина Вячеславовна лыддьӧны медыджыд шудӧн. — Медым чужан кывъяс велӧдӧмлӧн тӧдчанлуныс эз чин, ӧтув колӧ зільны и педагогъяслы, и челядьлӧн бать-мамлы. Константинлӧн ӧти мог — медым семьялӧн сёяныс вӧлі натуральнӧй, медым некутшӧм химикат-гербицид эз паныдась. Краснодар крайын ме вӧвлі сӧмын ӧтчыдысь – школаын на велӧдчӧмын водзмӧстчӧмысь козьнавлісны Анапаӧ путёвка. Карас улича-туйясыс бурӧсь да, гашкӧ, та вӧсна машинаӧн журъялысьяс зэв ӧдйӧ ветлӧны, ӧта-мӧдлы сигналитӧны. Ӧні вӧчӧны вевтсӧ, лӧсьӧдӧны куйӧд петкӧдан транспортёръяс, матысса лунъясӧ босьтчасны сувтӧдны ӧшинь-ӧдзӧс. Найӧс дасьтӧма серамбана гижӧдъяс серти да йӧзӧдӧма «Теш тыш» нима жӧ небӧгын, кодӧс театр йӧзӧдіс во сайын. Торъя мортлысь косӧдасны 1.000-3.000, чиналысь – 3.000-10.000, а организация-котырлысь – 10.000-50.000 шайт. Сідз, Александра Анатольевна отсалӧ быдтыны куим внучкасӧ да та могысь тӧвйӧ накӧд орччӧн Санкт-Петербургын. Шуам, гожӧмнас Аранечын гӧститӧма Москваысь Татьяна Волгаева воча чойыс Санкт- Петербургысь Юля внучкаыскӧд. Кыдз гӧгӧрвоӧдісны, татшӧмсӧ вӧчлӧмаӧсь, мед шоныдыс эз вежӧс пельӧсъясас йӧрмы, а керка пасьталаыс разаліс. Но миянлы матыссаяскӧд аддзысьлынысӧ вӧлі сьӧкыд, ӧд бать-мамлӧн керкаыс Салехардын, а ми Белоярын велӧдчим. Кӧр видзысьяс ёрта-ёртныслысь кывъяссӧ тӧдӧны – ханты да ненеч комиӧн сёрнитӧны, изьватас найӧс гӧгӧрвоӧ жӧ. Нюм петлывлӧ, кор йӧзыс броткывлӧны, мый ханты-ненеч войтырлӧн программаясыс зэв кузьӧсь, а миян дженьыдӧсь. Неважӧн син улӧ усис Россияын вӧрзьӧдлытӧм вӧр-валӧн ставмирса фондын зільысь Евгений Шварцлӧн висьтасьӧмыс: Та кадӧ нывлӧн ёртъясыс сьыліг-йӧктігтыр кытшовтлӧмаӧсь пывсян гӧгӧрсӧ, медым некутшӧм лёк лов оз пыр сэтчӧ. Манипулятор юрнас кабырӧн моз тшапкӧ пу дінсӧ, чилснитӧ пилаа шинаясӧн, пӧрӧдӧ, а сэсся кыскӧ валъяс костӧд. –Ачым ӧд помнита жӧ, кыдзи челядьдырйи тулыснас йирк вылын тшӧкыда овлім, – казьтыліс Николай Александрович. – Ӧд лыддьысигад пыр мыйкӧ выльтор тӧдмалан, унатор гӧгӧрвоан, мӧвпалан, тшӧтш и выль сьӧлӧмкылӧмъяс чужӧны. Важ Конецборын зымвидзӧны 100 да весиг 200 вося зумыд керкаяс, а дзик орччӧн – киссьӧм-пӧлыньтчӧм стрӧйбаяс. Сідзи нин артмис, ӧти жырйын олысь витнан зонмыс эз куритны-юны да нӧшта на и сьӧлӧмсяньыс радейтісны спорт. Дерт, окота петкӧдлыны, мый коми газет-журналъяс эмӧсь ӧтуввезйын, ӧд интернет йылысь талун вунӧдны оз позь. Окотитанныд кӧ видзӧдлыны тайӧ дивӧ вылас, верманныд звӧнитны Изьва районысь Кельчиюр сиктса администрацияӧ. Тайӧ шӧринас зільысьяс вуджӧдӧны оланпасъяс, индӧдъяс, сӧвмӧдӧны коми да мукӧд финн-йӧгра кывъяс ӧтуввезйын. –Ме «Лямпиада» вылӧ вои Перым-Коми кытшысь, Кудымкар районысь, – сёрниӧ воим да, висьталіс Алевтина Носкова. Дасӧд класса велӧдчысьяс збыльысь бура ворсісны, да ми, театрын ньӧтчыд вӧвлытӧмъяс, дыр на казьтылім тайӧс. Видлалі министерстволысь таво кежлӧ дасьтӧм нин планъяссӧ, мукӧд ведомствокӧд ӧтув вӧчан-нуӧдан туйвизьяссӧ. Кыдзи аддзанныд, мортыслы парта сайсянь на окота вӧлӧма быдтор видлыны, тӧдмавны ассьыс вынсӧ да кужанлунсӧ. Кыдзи ачыс висьталӧ, сылы воӧма мӧвп вӧчны кык ракаӧс, кодъяс дыр нин ӧтлаын олісны да уна сьӧкыдсӧ венісны. Окотитысьыс эз сюр да, бӧрйисны менӧ кыдзи бур тӧдӧмлунъясӧн школа помалысьӧс да гӧгӧрвоана, мича почеркаӧс. Программаыслӧн аслыспӧлӧс пасӧн лоис «Монди Сыктывкарса ЛПК»-ын вӧчӧм «Снегурочка» офисса кабалалӧн брендыс. –Накӧд первойсяньыс тӧдмасьӧм бӧрын куті велавны став выльторйӧ (аттьӧ, верӧс пыр сӧвет сетліс кыдз да мый). Бать-мамлӧн лои позянлун бӧрйыны, кутшӧм чужан кыв кутасны велӧдны ныв-пиыс, да комисьыд шеныштчыны кутісны. Сідзкӧ, кӧръясыс мунӧмаӧсь уна сюрс километр, вуджӧмаӧсь юяс да шоръяс, мед сӧмын бӧр локны асланыс тундраӧ. Но тавоӧдз абу вӧлӧма сідз шусяна площадкаыс, кӧні эськӧ вермисны аддзысьлыны волонтёръяс да налӧн котыръяс. –Таво миян ведомстволы вичмӧдлісны сьӧм весавны ты-юсӧ татшӧм шыблассьыс, – пырӧдчис сёрниӧ Иван Николаевич. Уджъёртӧй шуис: «Чайта, тэнад юрад пукалӧ кузь уска ыджыд тӧрӧкан, коді радейтӧ быдсяматорсӧ тэныд шӧпкӧдны. Мутновскӧйсянь лэччигӧн нывъяслы шуи, мый ми быдса олӧм нин овны удитім, а Москваын йӧзыс сӧмын на садьмӧны. — Вузасьысь маркировкасӧ вӧчӧ сӧмын воддза тӧвар коляс вылас, код вылӧ водзті эз на пуктывны Data Matrix-сӧ. Лилия Першина нӧшта казьтыштіс, медым быдӧн шойччӧм йылысь сёрнитчӧмсӧ кырымавтӧдз зэв сюся лыддис кабаласӧ. И талун збыльмисны гимназиялы выль стрӧйба кыпӧдӧм йылысь велӧдысьяслӧн, челядьлӧн да бать-мамлӧн мӧвпъясыс. Кыпӧдӧны ӧнія кадся корӧмъяслы лӧсялана выль детсад-школа, восьталӧны спортплощадкаяс, челядьлы ворсанінъяс. Та дырйи стрӧга видзӧдны, мед тырсялісны татшӧм сюрукъясыс ас кодьныс «сӧстӧм» жӧ пӧрӧдаа урчитӧм ӧшъяссянь. –Миян регионлы тайӧ отсӧгыс зэв тӧдчана, – висьталіс Коми Республикаса юралысьлысь удж вӧчысь Владимир Уйба. Коми Республикаса юралысьлысь удж вӧчысь Владимир Уйба висьталіс Оланподулӧ медся тӧдчана вежсьӧмъяс йылысь: Силос вӧчан уна сикас быдмӧгъясысь странаса киссьӧм видз-му овмӧс кыпӧдны мойвиӧма Сосновскийлӧн борщевиклы. Сэні шуӧма вӧчны и спортзал да неыджыд бассейн, кӧні зонпосни кутасны уялӧмӧн тшӧтш ёнмӧдны дзоньвидзалунсӧ. Войнабӧрся кадлы сиӧм вагонъясысь позьӧ тӧдмавны пенициллин восьтӧм, космосӧ кыпӧдчан ракета лӧсьӧдӧм йылысь. Экранын – видеороликъяс, а стен пӧлӧныс ӧшлӧмаӧсь тайӧ котыръяслысь дӧрапас, футболка, небӧг да уна мукӧдтор. Буретш налӧн водзмӧстчӧмӧн Ыджыдвиддзын олӧм-вылӧм йылысь тӧдмалӧны и республикаса мукӧд кар-районын олысьяс. Ме радейтлі лыддьысьны, а библиотекаас кольӧмаӧсь на вӧлі важся книгаяс, кор «ять» шыпасӧн на вӧдитчылӧмаӧсь. Но йӧзыслы колӧма, мед грезданыс вӧлі вичко, кытчӧ позяс волывлыны юрбитны, да босьтчӧмаӧсь дзоньтавны сійӧс. Аттьӧ Иван Васильевичлы, мый сетӧма позянлун Юлия Михайловналы сы мында во веськӧдлыны ветеранъяслӧн сӧветӧн. Медыджыд нылыс школасӧ помалӧма эзысь медальӧн, Коми пединститут бӧрын ачыс нин велӧдӧ физика да информатика. Олӧмыд олӧм на: оз быдӧнлы Петырлы да Феврониялы моз пай вылас усь кувны ӧти лунӧ. Унаӧн мунӧны мӧдаръюгыдас. Картупельысь, морковысь, свеклӧысь, турнепсысь, зӧр сора анькытшысь ӧтдор весиг вӧдитлісны кукуруза да шабді. Тайӧ спектакльсӧ видзӧдысь вермӧ тӧдмасьны и йӧзкостса костюмъясӧн, кодъясӧс мичмӧдӧма гӧнӧн да дона изъясӧн. Локті Сыктывкарӧ да, нывъяс весиг серавлісны менам сёрнитанног вылын, а бӧрас сэсся велалі, – висьталӧ Ирина. И медым ышӧдны челядьнысӧ велӧдны комисӧ, колӧ уна кад, вын да терпенньӧ, а медшӧрыс – ичӧтъясыслӧн окотитӧм. Фестивальлы лои сиӧма Йошкар-Оласа шӧр паркын аллея, кодлы подувсӧ пуктісны финн-йӧгра театръясысь артистъяс. Школаыс важӧн нин сотчис, а сэні пионералан да ӧтувъя водзмӧстчан кад йылысь шоныд да югыд казьтылӧмыс колис! А такӧд тшӧтш ас синмӧн аддзывны Байкал: кутшӧм сійӧ тӧвнас, кутшӧм пемӧс-быдмӧг эм да мыйын аслыспӧлӧслуныс. Кор снимокъяссӧ петкӧдлӧм бӧрын юалі налысь, кыдзи чайтӧны, кӧні ме вӧлі шойччан лунӧ, вочавидзнысӧ эз кужны. — Людмила Владимировна, школаын коми кыв велӧдӧм могысь ставыс-ӧ тырмымӧн, али аслыд унатор на колӧ лӧсьӧдны? Кыдзи сійӧ казьтывліс, война помасьӧм бӧрас нывъяссӧ водзджык лэдзӧмаӧсь гортаныс, да сійӧ локтӧма чужанінас. Киевӧ воӧм мысти юӧртісны, Комиысь радиобиолог котырсаӧс пӧ 30 км сайсянь вуджӧдӧмаӧсь нин 10 километр ылнаӧ. – Окота аттьӧавны ставнысӧ, кодъяс пуктісны гаж котыртӧм-нуӧдӧмӧ ыджыд пай, – кывкӧрталіс Вероника Савельева. Марина, Юля да Артём, кор ми воим Москваса аэропортӧ, куим лун нин вӧлӧм мунӧны Кировсянь Иркутскӧдз поездӧн. Меным ёна кажитчӧны ас киӧн вӧчӧм уджъяс, кӧні воссьӧ мастерлӧн зарни киподтуйыс, сьӧлӧм шоныдыс да муслуныс. Радейтана велӧдчанінлы сиа водзмӧстчысь да бур студентьясӧс, медым найӧ и водзӧ вермасны уна сикас конкурсын. Аньяслӧн тувсовъя праздник водзын нывбаба-предпринимательяскӧд аддзысьліс республикаса юралысь Владимир Уйба. Гожӧмын моз уялӧны, суналӧны, борд вылас кыпӧдчылӧны, эня-ая ас костас ворсӧдчӧны, лымъя йи вывті ветлӧдлӧны. Сэсся аддзи фетрысь небӧгъяс, ёна кажитчисны да, найӧс велӧдчи вурны, куті и вурсян машинаӧн тшӧтш вӧдитчыны. – Олег Александрович, 2020 вося ноябрын ӧтуввез пыр ставӧн тӧдмалісны Омск обласьтса грездысь Алексей йылысь. Семьяас кӧ квайт челядь, лыда гозъя вермас нажӧвитны сы мында, медым найӧс эз лыддьыны судзсьытӧма олысьясӧн. Та понда, кор ме восьті киӧн вӧчасян школа, менам эз вӧв мытшӧдыс, кутшӧм ним бӧрйыны – «Чемодан настроения». Шуам, Чевскийлысь парк, кӧрт тувтӧг вӧчлӧм амбар-магазея, война вылын усьӧмаяслы выльмӧдӧм памятник да мукӧд. Енбиа мортлӧн водзмӧстчӧмӧн миян регионын кык вонас ӧтчыд нуӧдӧны «Сьыланкывкӧд коля» республикаса фестиваль. Вочасӧн вӧчан воськовъяссӧ Анна Александровна казьтыштіс и мам кыв велӧдысь челядьӧс ошкӧм йылысь сёрнитігӧн. Гырысьджык нывъяссӧ тӧдмӧдӧ сиктлӧн да ас рӧдса репрессируйтӧмаяс йылысь историяӧн, дасьтӧны и туясян уджъяс. А сэтчӧ воӧм бӧрын мӧд лунас ёртъяслы висьтала, мися, нывъяс, телефонӧй йӧймӧма, петкӧдлӧ, мый ми Адлерынӧсь. Найӧ пыригас на гӧгӧрвоӧдлӧмаӧсь, мый ради локтӧмаӧсь, да ӧдзӧс дорсяньыс на заводитлӧмаӧсь ошкыны верӧспусӧ. Кӧлысь водзын нывлӧн мамыс да вежаньыс нуӧдлӧмаӧсь сійӧс пывсянӧ, мыськывлӧмаӧсь чужӧмсӧ да шырлӧмаӧсь гыжсӧ. Но шӧринысь ныв-зон ме бӧрся локтісны «Досуг» котырӧ, менам выль уджаланінӧ: тіянкӧд пӧ кӧсъям водзӧ уджавны. А ичӧт лыддьысьысьяскӧд торйӧн нин кажитчӧ уджавны, ӧд найӧ пыр зільӧны козьнавны шань да бур сьӧлӧмкылӧмъяс. Анна Семёновна Власовалӧн юрнуӧдӧм улын краеведъяс аддзӧмаӧсь Николай Алексеевичлӧн рӧдвужысь дас кык мортӧс. «Зарни ань» коч метӧг нуӧмаӧсь Печора вылӧ, а мӧдсӧ – «Анбур» – мекӧд тшӧтш нин Эжвасянь вуджӧдім Мылва вылӧ. А медым сцена вылын петкӧдчыны, колӧ дыр репетируйтны: кыдзи петны, мый шуны, чужӧмыд кутшӧм сэки, мый вӧчан. Аддзысьлім Донса ветеранъяскӧд, тӧдмасим сиктнас, пыралім музейӧ, кӧні миянлы ёна кажитчис, шойччим ты дорас. 1997 воын Надежда Максимовналысь удж вылас зільӧм-водзмӧстчӧмсӧ донъялӧмаӧсь вылыс квалификацияа категорияӧн. И колӧ ӧд сідз артмыны, мый буретш апрель ӧтиӧд лунӧ, шмонитан лунӧ, босьтчи веськӧдлыны тайӧ ыджыд керканас. Студияын чӧв-лӧнь, сійӧс сӧмын корсюрӧ торкыштлӧ ӧшиньсайса кормушкаысь пӧт кынӧма пышкайлӧн жбыркнитӧм шыыс. Менам радейтана суседъясӧй – «лимон» да «ӧгуреч» – дзик пыр босьтчисны котравны-ворсны нывъяскӧд кутасьӧмысь. Снимокъясыс пӧ тӧд-мӧдӧны миянӧс йӧзкӧд, кодъяс дорйӧны миянӧс, челядьнымӧс, ышӧдӧны радейт-ны чужан мунымӧс. Оз сӧмын телефон пыр рӧдвужкӧд да ёртъяскӧд, оз сӧмын коми кыв велӧдысь гортсаяскӧд, но и дзик тӧдтӧм йӧзкӧд. – Сэні олӧны уджач да водзмӧстчысь йӧз, кодъяс пыдісянь сӧвмӧдӧны изьваса комияслысь культурасӧ, изьва кывсӧ. Но налы сэні век радӧсь, и та пӧрйӧ зэв шоныда да кыпыда вочаалісны найӧс и клубын уджалысьяс, и видзӧдысьяс. Тӧдӧмлун ковмис босьтны гортын интернет пыр, эз вӧвны бӧръя звӧнок ни выпускнӧй рыт, ЕГЭ экзаменъяс сёрмисны. Вешті 12 сюрс шайт да лунӧн водзджык лэби Питерӧ, мед дзӧръялыштны карас, тӧдмасьны велӧдчанінӧн ортсысяньыс. Кор дасьтысян экспедиция кежлӧ, дерт, юрад эм нин кутшӧмкӧ серпас, но збыль олӧмас сьӧлӧмкылӧмыд ёна торъялӧ. «Ӧ-net», «Коми incognitо», «Миян йӧз» (мукӧддырйиыс и «Вочакыв») уджтасъяс – ставсӧ тайӧс дасьтӧ-нуӧдӧ Алёна. Таво на сэні юралысь Валерий Козловлӧн зільӧмӧн котырнымлы козьналісны сцена вылын петкӧдчыны выль костюмъяс. Декабрь медводдза лунӧ ГТО тест нуӧдан шӧринысь судья котыр волӧма Кулӧмдін районысь Тымсер посёлокса школаӧ. Быд кӧинысь шуӧма мынтыны 20 сюрс шайтӧн, и та вылӧ таво республикаса бюджетысь торйӧдӧма сизим миллион шайт. Ӧні Светлана уджалӧ-практикуйтчӧ детсадйын воспитательлы отсасьысьӧн, кӧні лунтыр ковмӧ финн кывйӧн сёрнитны. Ямалса сьылысьяслӧн репертуарыс зэв озыр: сцена вылын юргӧны нор и гажа, гижысьяслӧн и фольклор сьыланкывъяс. Кори сійӧс висьталыштны ас йывсьыс да, шуис, ӧні пӧ медводз колӧ казьтыштны, кыдзи вочавидзны интервью дырйи. –Ми ог пӧрӧдӧй вӧрсӧ, таысь кӧ вӧр-ваыслы лоӧ лёк, асьным быдтам да садитам пуяс, рӧдмӧдам чери, – шуис сійӧ. А коймӧд-кӧ, менам вӧлi ичӧтдырся гуся кӧсйӧм – ас синмӧн аддзывны збыльвывса вулкан да кайлыны, дерт, сэтчӧ. —Меным зэв нимкодь, мый тӧдмаси тайӧ театрыскӧд — тані уджалӧны збыльысь енбиа йӧз, кодъяс дасьтӧны классика. CoViD-19 торкӧма отпускалан кадсӧ 62 прӧчент вой-тырыслысь, но 38%-ыс шойччӧмаӧсь сідз, кыдзи и кӧсйылӧмаӧсь. Миян пирӧг-шаньгаысь, кыдз шуласны, бурмас сьӧлӧмыс и быдсикас кыпыд чукӧртчылӧм-аддзысьлӧм вылӧ волысьяслӧн. Асланыс торъя методика вылӧ подуласьӧмӧн найӧ корсьысьӧны ӧтуввез пасьталаын, а сідзжӧ суйӧрсайса архивъясын. Мый колӧ кутны тӧд вылын, медым татшӧм услугасьыс мынтысигӧн эз торкавны сідз шусяна потребительлысь правосӧ? Ольга Вяхиревалӧн висьталӧм серти, позьӧ на кыдзкӧ велӧдны кагаӧс ӧткӧн сьывны, кутшӧмкӧ инструментӧн ворсны. – Комилысь корӧмъяссӧ пыдди пуктӧмысь кӧсъя аттьӧавны Россияса правительствоӧн веськӧдлысь Михаил Мишустинӧс. Налӧн кывъяс серти, чина войтыр кӧсйысьлӧмаӧсь понтон пос нюжӧдны, но кадыс кольӧ, а бурлань нинӧм оз вежсьы. Гӧлӧсуйтысь петкӧдлас избиркомсалы паспортсӧ, та бӧрын босьтас тубрассӧ да пырас патераас, сэні и гӧлӧсуйтас. Вӧчны тайӧс позьӧ «Госуслуги» портал пыр либӧ шыӧдчыны июнь 21 лунся 14 часӧдз МФЦ-ӧ либӧ бӧрйысян комиссияӧ. Ким Галачян пасйис, вермас лоны пӧ, «уединение» – тайӧ кор ачыд бӧръян татшӧм олӧмсӧ, а ӧткалуныс сідз артмӧ. Та дырйи тӧд вылӧ оз босьтны, уджалӧны-ӧ бать-мамыс, ыджыд-ӧ налӧн нажӧткаыс, воӧ-ӧ налы пенсия либӧ пособие. —Светлана Гениевна, министр кӧсйысьӧма театрлы, мый локтан сезонӧ кутанныд петкӧдчыны искусствояс гимназияын. Шонді улын сылӧминъясын веж турун мыччысис, пуяс вылын гаръяс польдчисны – и бара казьтыштім 1945 вося тулыс. Пример пыдди, больничасӧ, кӧні куйліс коронавирусӧн висьысь, весавны вермим кыкысь-куимысь дезинфицируйтӧмӧн. Но том йӧзлӧн видзӧдлас серти, вузасян юкӧнын, кафе-ресторанын да мукӧд нуръясянінын вывті нин уна зільысьыс. – Ӧд весиг ӧткымын государственнӧй предприятиеӧн веськӧдлысьлӧн удждоныс радӧвӧйыслӧн серти 16-17 пӧв унджык. А интернатӧ да детдомӧ ичӧт мортӧс иналӧм йылысь сёрнисӧ панны сӧмын сэк, кор сылӧн абуӧсь татшӧм матыссаясыс –Ӧти предпенсионерӧс куим тӧлысь велӧдӧм вылӧ таво вичмӧдасны 53.400, а судзсьытӧма олысь вылӧ – 46.300 шайт. Аслыспӧлӧс козин – вокал урок – вичмӧдіс «Миян муза» школаысь педагог Ксения Исупова юркарысь Анна Махотиналы. И ставныскӧд шаня-бура уджаліс, кужӧмӧн веськӧдліс да, вӧр пӧрӧдан да кыскалан наряд-заданньӧсӧ век тыртлісны. Заданньӧ вылӧ мунігӧн вӧрбокса керкаӧ пыралӧмаӧсь юасьны, но ӧта-мӧднысӧ гӧгӧрвотӧм вӧсна сёрниыс абу артмӧма. Кор вӧвъяс дорын конюкалӧ вӧлі, ми Аннакӧд лэччӧдлім вӧвъясӧс ю дорӧ юктӧдны: Анналӧн еджыд вӧв, менам – сьӧд. Шатёръясын жӧ позис тӧдмасьны Россияса регионъясысь вайӧм небӧгъясӧн, журнал-газетӧн, издательствояслӧн уджӧн. Но уна-ӧ нывбабаыд вӧчан, керкаыс кӧ киссянвыйӧдз нин воӧма: картаыс да кильчӧыс пӧлыньтчӧмаӧсь, вевтыс виялӧ. А миян, Сӧветскӧй Союзын быдмӧм челядьлӧн, ичӧтдырным вӧлі эз быдӧнлӧн торъя, а ӧтувъя, роч ногӧн – команднӧй! – Марий Элын эм жӧ чужан кыв велӧдысьяслӧн котыр, а Перым-Коми кытшын збыльмӧдісны «Велӧдысьлӧн керка» уджтас. Бӧръяас кӧсйылӧмаӧсь меститны Украинаысь воӧмаясӧс, но сэсся век жӧ шуӧмаӧсь гожӧмнас сэні шойччӧдны челядьӧс. Найӧс овмӧдісны 60 морта палаткаясӧ, кӧні вӧліны кык судтаа крӧватьяс, тумбочкаяс, шонтысьны кык буржуйка-пач. — Людмила Владимировна, вӧлі-ӧ позянлун ӧта-мӧдныдлӧн уджаланногӧн тӧдмасьны да ылӧсавны, коді лоас вермысьӧн? Сэсся кутшӧмкӧ рыт-аддзысьлӧм дырйи библиотекаын тшӧктӧмаӧсь висьтавны анекдот да, казьтыштӧма сумка воштӧмӧс. – Медым миян спортын бура петкӧдчыны, колӧ ёна уджавны, нинӧм вылӧ видзӧдтӧг воӧдчыны ас водзад пуктӧм могӧдз. – Мечӧн тышкасьӧмлӧн да ньӧв-вужйысь лыйсьӧмлӧн историяыс озыр, уна нэм чӧж йӧзыс тадзи дорйылісны чужан мусӧ. Со татшӧм югыд паметь колис ас йывсьыс бур йӧзыслы менам мам, коми нывбаба-салдат, Сӧветскӧй Армияса ефрейтор. Такӧд йитӧдын вӧр туялан юкӧнын восьтісны цитология кафедра – медым клетка сертиыс казявны быдсикас вежсьӧмсӧ. Туйыс кузь да, кӧсъян кӧть он, аддзывлан сэтчӧс вӧр-васӧ и шензян-нимкодясян Комиын ылі пельӧсъяслӧн мичлунӧн. Выль вежсьӧмъяс серти шыльыд ствола пищальӧн мӧдасны лыддьыны сэтшӧмӧс, кодлӧн ствол веркӧсыс дзоньнас шыльыд. Водзынджык нывбабаяс ветлӧдлім ыджыд котырӧн, но унаӧн кулісны нин, либӧ висьӧны да оз вермыны ывлаас петавны. Сы бӧрын нӧшта на куимсё катер нуӧма-лэччӧдӧма сэсянь ва горув Айму дорйыны мӧдӧдчӧм матӧ 50 сюрс сайӧ мортӧс. Но Изьваын кӧ сиктъясыс матынӧсь ӧта-мӧдсяньыс, Удораса ылі сикт-грездӧдз омӧль туйыс да, воӧдчыны зэв сьӧкыд. – Унаӧн чайтӧны, и та йылысь водзті гижлісны, мый медуна висьысьыс Ухтаын, сэні пӧ му пытшсьыс петӧ родона ва. Но уджсӧ колӧ корсьны дыр кежлӧ, а оз сідз шусяна гражданско-правӧвӧй сёрнитчӧм серти дженьыд кадколаст кежлӧ. Бӧрддзӧм шы кылӧма ыджыд мам, коді керкаӧ пыригӧн на ӧдзӧс дорсянь кыдъя рочӧн юӧртӧма: «Кодлин каги бӧрдис.». Весиг шыбласторъясысь, кампет кышысь да пакетъясысь артмӧмаӧсь мича новлантор, пызан вылӧ пуктан да джодждӧра. Коймӧд места босьтісны «Эжвайывса бабаяс», мӧд места шедӧдісны Изьва районысь уналӧн радейтана «Бандерлогъяс». И тайӧ сетіс позянлун восьтыны ассьым мастерскӧй, вӧчны сэні ремонт, ньӧбны колана пызан-улӧс да оборудование. Дерт, колӧ эськӧ, мед семьяын вӧлі аслас тьютор, няня, дефектолог, логопед. Да и татшӧм уджыс мед эз коставлы. А 2002-ӧдын библиотекасӧ да музейсӧ вуджӧдісны сикт шӧрын меститчӧм вӧвлӧм школаӧ, кодӧс кыпӧдлісны 1900 воын. «Тэрыб вӧвнас» Пурлушкинлӧн став семьяыс журъялӧ йизьӧдӧм трасса кузя, кодӧс мужичӧй керка йӧрас вӧчлӧ тӧвнас. Узьлан кӧлуй, трусик-носки, ки чышкӧд. Сэкся кадӧ миян лавкаясын нинӧм татшӧмыс эз вӧв, а тані – прилавок тыр! Сійӧ чой сертиыс лӧниник, кывзысьысь кага, кӧсйӧ лоны принцесса кодьӧн, радейтӧ мича паськӧм, ворсӧ аканьясӧн. Сэки Яков, медым кыдзкӧ торкны венчайтчан обрядсӧ, босьтӧма сисьсӧ бинас увлань да весиг чунь йывъяссӧ сотӧма. Но сӧмын на татшӧм мӧвпыс югнитлас юрын, кыдз кодкӧ гижас мыйкӧ бурӧс либӧ звӧнитас да аттьӧалас передачасьыс. – Йӧзыс, дерт, пикӧ оз воны, ас кокӧн чардакад кайӧны, а гортса скӧтыс. Видлы мӧстӧ да ыжъястӧ лӧскад катӧдны. Кор на ловъяӧсь вӧлӧмаӧсь ветеранъяс, велӧдысь Алексей Александрович Удоратин кытшовтлӧма да снимайтӧма найӧс. Май 19-26 лунъясӧ миян республикаса 260 школаын 9-ӧд да 11-ӧд класса 13.632 велӧдчысьлы триньгас бӧръя звӧнок. Ухта районса Шудаягын олысьяслы уколасьны либӧ медикъяс дорӧ мукӧд отсӧгла колӧ ветлыны ӧкмыс верст сайӧ карӧ. Ныла-зонмалӧн тӧдма-сьӧм, а сэсся и гозйӧдчыны шуӧм йылысь тӧдмалӧмысь нимкодясис томъяслӧн бать-мам мында жӧ. Бӧръя петасъясыс – 2-4 классаяслы кык юкӧна лыддьысян небӧгъяс (авторъясыс – О.В.Ведерникова да Н.В.Раевская). Надежда Максимовналӧн мелі кывйыс пӧ висьӧм-дойтӧ кокньӧдӧ, пыр ошкывліс фельдшерӧс менам мам Агния Ильинична. Коми вылӧ видзӧдӧмӧн и мукӧд национально-культурнӧй автономияыс зіля босьтчисны тайӧ уджас, кутісны ӧтувтчыны. И воысь-во пыр унджыкӧн мӧдасны волывлыны татчӧ, кыдзи и Зӧвсьӧртысь Николай Огнёв (снимок вылын) ёртъясыскӧд. Мӧд-кӧ, кор дасьтім «Игроки» спектакль (сэні ме ворса да сьыла), гӧгӧрвои, мый колӧ лӧсьӧдны ассьым программа. А бӧръя кык вонас ёна котраліс лыжиӧн да В.С.Мингалёвлӧн юрнуӧдӧм улын шедӧдіс верстьӧ спортсменлысь I разряд. И кӧть компания оз запты вӧрсӧ войвывса кӧр вӧдитчанінъясын, проектыс сылы гӧгӧртас видзӧм могысь зэв тӧдчана. «Монди Сыктывкарса ЛПК»-сянь 800 сюрс шайт вичмис уна сикас культура гаж да фестиваль-конкурс котыртӧм могысь. Экология йылысь кӧ водзӧ сёрнитны, ӧні ми сувтӧдалам датчикъяс, мед аддзыны, кӧні медся ёна сынӧдсӧ тшыкӧдӧны. Сыктывкарса университетысь коми юкӧнын велӧдчысьяслы пӧ, вочавидзисны сылы, стипендиясӧ урчитӧма 10 сюрс шайт. Но, чайта, и менам тайӧ некымын пасйӧдсьыс нин гӧгӧрвоана, збыльвылас кутшӧм «тӧжд» миянӧс ставнымӧс виччысьӧ. Неважӧн тӧдмалі, мый чужан Изьва районам некымын школаын заводитӧны велӧдны коми кывсӧ кыдз государственнӧйӧс. Но кор сёрниыс мунӧ выль стрӧйбаяс лэптӧм да важсӧ дзоньталӧм йылысь, тайӧс лючки вермас вӧчны сӧмын минстрой. Хельсинкисянь Питерӧ ветлігӧн пӧ медводз ог музей-паркӧ мун, а Сыктывкарысь вайӧм сёян-юанӧн вузасян лавкаясӧ. Тшӧкыда овлӧ, мый кодкӧ сцена вылын кывъяссӧ вунӧдӧ, но артистъясӧс тайӧ оз падмӧд, водзӧ нуӧдӧны сьыланкывсӧ. Бабӧй, Эльвира Яковлевна, шогсьӧмӧн казьтывлӧ, мый челядьдырйиыс бать кывнас эз и сёрнитлыны, оз пӧ вӧлі позь. Талун жӧ Комиын, арталӧм серти, олысьыс муртса 800 сюрсысь унджык: 78 прӧчентыс – карын, 22-ыс – сикт-грездын. Миян командасянь Роза Геннадьевна Панюкова висьталіс Александра Мишариналысь «Мед енэжыс вӧлі век лӧз» кывбур. – Студентъяс пӧвстын Александр Александрович вӧлі водзмӧстчысьӧн, и сійӧс ставӧн радейтісны да пыдди пуктісны. Билетъяссӧ нывъяс ньӧбисны декабрын, кор нярбордсӧ Китайын сёйисны нин, но мир пасьтала та йылысь эз на тӧдны. Тайӧ и эм театрса мистикаыс, кор артист вежсьӧ, лоӧ дзик мӧд мортӧн, а спектакль «ловзьӧ» да олӧ аслас олӧмӧн. Кыпӧдчигӧн мышсянь миян бӧрся вӧтчисны кымӧръяс да суӧдісны дзик нин кратер дорас, а сэсся вӧйтчисны кратерас. Йӧзлӧн шыӧдчӧмъяс йылысь оланпаслӧн 59-ӧд статья серти туроператор вылӧ норасьӧмъяссӧ ыстӧны Роспотребнадзорӧ. Суис кӧ мог нуны унджык, колӧ шыӧдчыны МВД-ӧ либӧ Росгвардияӧ да индыны, кытчӧ кымын пищаль да боеприпас нуан. Коронавирусысь видзчысьӧм понда жӧ школа воштас зэв коланатор, кодлы весиг сиӧмаӧсь сьыланкывъяс да кывбуръяс. Сэк жӧ эг нин ӧтчыдысь кывлы, мый сентябрь помас страна пасьталаын, тшӧтш и Комиын, бара на паськалас ковидыд. Шуам, тайӧ небӧг чукӧрыс юксьӧма куим пельӧ: ас рӧдвуж йылысь, челядьдырся казьтылӧмъяс да серамбана висьтъяс. Мыйӧн сюрӧма керка вузалысь да вичмӧма колхозын инженер-стрӧительлӧн удж, дзик пыр и лоины Нёбдінса олысьясӧн. —Биару трубасӧ сиктӧдз вайӧдны этша на, колӧ сійӧс быд керка дорӧдз нюжӧдны, — висьталіс регионӧн веськӧдлысь. Сыктывкарысь главнӧй архитектор Владимир Рунглӧн кывъяс серти, театр кыпӧдны местасӧ бӧрйӧмыс — кывкутана удж. Тайӧ гижӧдыс вӧлі дась нин, кор Россияса президент Владимир Путин шуис нуӧдны Победалысь парадсӧ июнь 24 лунӧ. –Да, бизнеслы абу кокньыд, – пырӧдчис сёрниӧ Коми Общественнӧй палатаын комиссияӧн веськӧдлысь Максим Синякин. Сьӧмсӧ воштӧны сідз шусяна дебета да кредита картаясысь, а сідзжӧ картаысь, кытчӧ мортыслы вуджӧдӧны удждонсӧ. –Быдӧн ачыс вӧдитчӧ аслас сьӧмӧн да, некод оз вермы индавны, уна-ӧ позьӧ босьтнысӧ, – висьталіс Рудольф Брага. Ми и асьным казялім, мый ыджыд арлыдаяс кызвынсӧ и олӧны сэні, да гожӧмсӧ коллявны дачаӧ моз карсаяс волывлӧны. Вылыс ӧшинь водзас ыджыд кружка ва пуктіс, юктӧдіс менӧ, пызйис, пач вом дорас кыкысь ломзьӧдліс ичӧтик сартас. – Войдӧр быдсикас баситчантор-бижутерия дасьтылі, а ӧні кудъясджык вӧчала, – висьталіс Анастасия Александровна. Сэтчӧс сотрудникъяс кытшовтӧмаӧсь Чилимдін районса овмӧсъяс да туялӧмаӧсь, кӧні кольӧма на Печора пӧрӧдаа ыжыс. Ме Рена тьӧт, батьлӧн чой, ордын олі да, сійӧ менӧ вердіс, пасьтӧдіс – кувны кута да ог вунӧд сыӧн вӧчӧм бурсӧ. Бӧрыннас кӧсйи бергӧдчыны чужан Щельяюрӧ да уджавны музыка школаын, но. Век тай олӧмад тайӧ «но»-ыслы места эм. Со и петкӧдлісны Комиысь аграрийяс ассьыныс сям-кужӧмлунсӧ, а сідзжӧ мыйӧн ми озырӧсь да мыйӧн вермам ошйысьны. Сійӧс дасьтӧма велӧдчысьяслы, студентъяслы, специалистъяслы, кодъяс окотапырысь туялӧны Чужан мулысь историясӧ. И фестивальлӧн медводдза лунсянь ми сунгысим кывъясӧн тӧдмасьӧмӧ да быд войтырлӧн аслыспӧлӧслунӧн нимкодясьӧмӧ. Манси кыв йылысь сёрнитіс Россияса наукаяс академияысь языкознание институтысь наука туялысь Василий Харитонов. Сы пыдди тайӧ уджас босьтчӧмаӧсь Сыктыв районысь зэв зіль войтыр, кодъяс таво нин дасьӧсь могмӧдны йӧзӧс йӧлӧн. Парасковья Иосифовналӧн нывъясыс быдмасны да ассьыныс олан туйсӧ корсьны ӧти бӧрся мӧд эновтасны чужан керкасӧ. Буретш тайӧ котырас уна во нин зільӧ коми-изьватас Анатолий Терентьев, дасьтӧ-нуӧдӧ чужан кыв вылын передачаяс. Александр Ульяновкӧд, Иван Белыхкӧд ӧтлаын уджавлi, а налысь книгаяссӧ, яндзим кӧть абу сэсся, сӧмын ӧнi лыдди. Ӧти-кӧ, ӧні сійӧ дзоньнас миян, частник киысь вуджӧдісны челядьлӧн да томъяслӧн республикаса шӧринлӧн борд улӧ. 2020 воас Сыктывкарса 3-ӧд номера поликлиника бердын ковид шӧрин восьтылісны да, кок пӧлӧн сэтчӧ эг воськовтлы. Та вӧсна конькиӧн исласьны ёнасӧ эз артмы, да ми вежыштім могнымӧс, унджыклаті кытшовтім да быдторйӧн тӧдмасим. Кольӧм во 9-ӧд классын велӧдчысь нывкакӧд гижим асшӧра проект: асьным велӧдчим ворсны шегйӧн и мукӧдсӧ велӧдім. Кольӧм во Денис ветлӧма челядьлы шойччан «Орлёнок» лагерӧ да сэні пырӧдчӧма конкурсӧ, петкӧдлӧма ассьыс енбисӧ. Видлі весиг йошта — сьӧд сэтӧр да крыжовник сорас — быдтыны, но эз артмы: тӧвнас кынмалӧ, да и тусьыс этша воӧ. Гожӧмнас Варя да Маша олӧны баб-дед ордас, сёрнитӧны комиӧн, ёртасьӧны грездса челядькӧд да воча чой-вокныскӧд. Кодлы окота, босьтлӧ пемӧссӧ ас дорас гортас кутшӧмкӧ кад кежлӧ, бурдӧдӧ-лечитӧ сійӧс да корсьӧ выль кӧзяеваӧс. Ярмангаяс дырйи ме видлі быдсяма масӧ, та вӧсна стӧча верма эскӧдны: видлӧм бӧрас татчӧссасӧ мукӧдкӧд он сорав. – Быдӧн тӧдӧ, мый кага сӧвмӧдӧ асьсӧ кинас вӧрӧдӧмӧн, сійӧс и тайӧс вомас видлӧмӧн, – водзӧ висьталӧ Анастасия. Участкӧвӧйлы тшӧкыда ковмылӧ туявны косясьӧмсӧ бар да мукӧд заведение дорын, кӧні позьӧ гулькнитны курыд зелля. Тайӧ спорт сикассӧ пыртӧны медся сьӧкыдъяс лыдӧ, ӧд медым вӧчны уна пӧлӧс упражнение, колӧ, ок, ёна дасьтысьны. Но ӧд гежӧд бать-мам вермас отсавны кагаыслы тӧдӧмлунсӧ босьтны, торйӧн нин пӧ оз сетчыны математика да физика. Юркарсянь Василинаысь да Генрихысь кындзи экспертӧн ветлӧма тшӧтш и Удораын чужлӧм гудӧкасьысь Владимир Трошев. Ирина Геннадьевналӧн да Андрей Владимировичлӧн видзӧдлас серти, семьяыд – медтӧдчанаыс, мый вермас лоны олӧмас. Гӧр вылас пӧ вӧлі пукала да веськӧдла: кор тракторыс кутас бергӧдчыны, колӧ лэптыштны гӧрсӧ да бӧр муас лэдзны. Мукӧдыс пӧ дыша вӧрӧдчӧны, а Вера, тэрыб мортыд, ачыс вӧлӧм чеччылӧ да няньсӧ комбайнас сюялӧ, сэсся нин вартӧ. Но, дерт, патера пытшкӧ, узьланінӧ, пывсян-мыссянінӧ да асмогасянінӧ камера ӧшлӧм йылысь и сёрни оз вермы лоны. Воӧма да, вахтёршаыс шуӧма, жыръяс пыртӧдз пӧ ӧдзӧсас чужйы да неуна сулышт, мед «десантникъясыс» ланьтӧдчасны. Со ӧтиысь неыджыд юкӧн: «Ӧнӧдз казьтывла Анисья бабӧс, батьлысь мамсӧ, коді нелямын сайӧ во нин абу свет вылас. Тэрмасьтӧг, бура сёрнитчӧмӧн да ӧта-мӧдсӧ кывзӧмӧн-отсасьӧмӧн Елена да Василий веськӧдлӧны семьяпытшса олӧмнас. Челядькӧд вӧчалам быдсяматорсӧ, серпасасям, пуктам дзоридзьяс, мукӧддырйи весиг пусям, – водзӧ висьтасьӧ Илона. Грездын олысьяскӧд аддзысьлігӧн Василий Григорьевич висьталӧма космонавтика сӧвмӧм да космосӧ лэбзьылӧм йылысь. Депутатъяс нӧшта вынсьӧдӧмаӧсь нормативнӧй акт, мый серти тыр арлыдтӧмлы оз позь вузавны сідз шусяна энергетик. Вӧвлӧм леспромхозлӧн ӧні нин эндӧм Пычим посёлоксянь позьӧ казявны туй дорӧдзыс ӧтар-мӧдарсянь петысь вӧлӧкъяс. Матӧ кызь во чӧж нин ас котырӧн усьлӧ шуд ветлыны тайӧ мичасьыс-мича инас, коді шусьӧ зэв аслыспӧлӧса – Лесник. Дас ӧкмыс арӧса Настя пусьӧ, вурсьӧ, велӧдчӧ кысьыны, чукӧртӧ пазлысь серпас, исласьӧ конькиӧн, уялӧ бассейнын. Нӧшта ӧти ыджыд да тӧдчана юкӧнын кыпӧдлім тшӧтш и этша лыда войтыръяслысь кыв да культура видзӧм йылысь сёрни. Видзӧдысьяслы ёна и кажитчисны сьыланкывъясыд – артистъясӧс аттьӧалісны гораа клопайтӧмӧн да «Браво!» горзӧмӧн. Дань бригадаысь войтыр висьталӧмаӧсь туристъяслы, туруныс пӧ таво омӧля быдмӧма, мӧймусяысь сӧмын джынйыс лоас. Уджавны вермысьясӧс индылӧмаӧсь кер дорын пессьыны, а томджыкъясӧс ыстылӧмаӧсь Помӧсдінӧ трактористӧ велӧдчыны. Тані стрӧитчӧны, вуджӧдӧны «Переселение» уджтас серти шогмытӧм керкаясысь орчча Боровскӧйысь да Ярегаысь йӧзсӧ. И йӧз нимсянь ме сы дорӧ матыстчылі, висьталі налысь корӧмсӧ, мися, бӧр колӧ восьтыны процедура вӧчан жыръяссӧ. Желаннӧйын шойччыштім да аскинас мӧдӧдчим кӧр видзысьяслӧн чум дорӧ, а сэсянь веськӧдчим асыввывлань, Азиялань. –Конкурсӧ пырӧдчӧмыс медводз отсаліс видзӧдлыны аслам велӧдан сям вылӧ мӧд боксянь, – висьталӧ Нина Николаевна. Кутшӧм кӧть олӧмыс эз вӧв мортлӧн, сійӧ тӧдӧ, мый чужан грездыс сійӧс пыр виччысьӧ, некор оз вунӧд да оз эновт. Челядьлы садйыс грездын абу да, чойяс олӧны гортаныс, но локтан восянь Надежда кӧсйӧ новлӧдлыны найӧс Благоевӧ. Игорь Угольников сэсся волiс и Сыктывкарӧ матысяньджык тӧдмасьны Коми муӧн, аддзысьлiс республикаса юралыськӧд. Пиыс тайӧ кывъяс бӧрас заводитліс юасьны, коді пӧ воас, но мамыс йӧй улӧ лэдзчысис да, сёрниыс сідзи и помасис. Пыжӧн воласны вӧлі медпункт дорӧ, брӧдни сапӧг кӧмала да, позьӧ шуны, уйӧмӧн пыра висьысь дорӧ, – казьтылӧ ань. Сійӧ эскӧдіс, мый ведомствоыс и водзӧ мӧдас ёртасьны шӧриныскӧд, да сетіс Татьяна Бараховалы аттьӧалана письмӧ. А ми водзӧ кутам зільны-уджавны, йӧзӧдны интереснӧй да коми войтырлы сьӧлӧм вылас воана да колана гижӧд-статья. Сэсся бӧрынджык олӧмаджыкъяс матыстчӧмаӧсь да шуӧмаӧсь, ми пӧ сэтшӧм радӧсь, тэнад пӧ кӧть кутшӧмкӧ удждон лоӧ. Конкурс дырйиыс жюрилӧн донъявтӧг петкӧдчисны Кулӧмдін районысь «Скӧрӧдумсаяс» да налӧн «Шок» команда-быдтасыс. Сёрӧнджык гажсӧ донъялысьяс шуисны вежны приуральскӧйсаяслы нимсӧ: кыдз пӧ карабтӧ нимтан, сідзи сійӧ и кывтас. Велӧдча Печораса речнӧй училищеын, мӧдӧд во уджала ю вылын, – гаж помасьӧм бӧрын висьталіс ас йывсьыс Владимир. –КВН-ын петкӧдчыны миянӧс ышӧдіс Олег Исаков, – тӧдчӧдіс Ольга Макарова, «Некытчӧ туйтӧмъяс» командаын ворсысь. Рака-пӧль небыдика вевттьӧ рака-пӧчлысь мышсӧ аслас паськыд бордйӧн, ӧд миян Войвылын тшӧкыда пӧльтӧ ыркыд тӧв. Пасъям, мый тайӧ ыджыд гажыслӧн кураторыс – йӧзкост творчество сӧвмӧдан да тӧдӧмлун кыпӧдан республикаса шӧрин. Ном петтӧдз на гожся гежӧд шоныд рытъясӧ Тося бабкӧд да Коля дедкӧд ми петавлім пукыштны гортдорса лабич вылын. А татшӧмыс муниципалитетас дас, и на пиысь куим сикт-грездын олысьяслӧн «ыджыд мукӧд» йитӧдыс, позьӧ шуны, абу. Мамукӧй, чайта да, тэнсьыд «Прощай, молодость» кӧмтӧ он нин вермы весавны-мыськыны, кыдзи и мен-сьым паськӧмӧс. А ми со шуим чукӧртлыны (дерт, коді вермис) зонпосниӧс удж вылын, мед кӧть неуна гажӧдыштны да чолӧмавны найӧс. Уна странаын нин шыблас бырӧдӧм-переработайтӧмысь вештысьӧны оз йӧзыс, а пластик да мукӧд татшӧмторсӧ вӧчысьяс. Гоз-мӧд вежон сайын Изьва районӧ волісны Москваысь гӧсьтъяс, изьватас йылысь документальнӧй фильм снимайтысьяс. И со, куим вежон мысти, ме шоныд курткаа, кодӧс пасьтавла ёна кӧдзыд дырйи, – чуймалӧ-шензьӧ проектса продюсер. Сы лыдын медся уна – Изьва районын – 16 прӧчент, Кулӧмдін районын – 11, Емдінын – 10 да Чилимдінын – 9 прӧчент. Кӧра батальонъяслы уджыс тырмӧма жӧ, тыш мунанінъясӧ боеприпас да вӧлӧга кындзи новлӧдлӧмаӧсь весиг «Катюшаяс». А кодлӧн эм телевизор, ог гӧгӧрво, мыйла колӧ буретш газетысь корсьны, кор петкӧдласны колана кино да передача. Ас пайсянь чолӧмалам вермысьясӧс да корам премиялӧн сайтса пасйӧдъясысь тӧдмасьны олӧмӧ пӧртӧм нин проектъясӧн. Слава гижис менам куим сьыланкывлы аранжировка, ворсіс гитараӧн, а Ольга Афонина — скрипкаӧн, — висьталіс Юрий. А Ухтаысь пенсионерӧс босьтчӧмаӧсь велӧдны биржа пыр кокни сьӧм перйыны, да ассьыс куньыштӧмаӧсь 200 сюрс шайт. Веськыда кӧ шуны: бур, мый шылада-драмаа театр заводитіс сезонсӧ эз ыджыд спектакльӧн, а ичӧт жырйын концертӧн. Мед пӧ тайӧ сьӧмсӧ бӧр бергӧдны, ковмас мырсьыны воӧн-джынйӧн, оз кӧ быттьӧ выль ускӧттьӧ бара на ставнымӧс су. Владимир Уйба ошкис оланінтӧм йӧзлы Сыктывкарын реабилитация шӧрин восьтӧм да налы отсасьӧм могысь водзмӧстчӧм. Кебраса школаын кӧкъямысӧд класс помалӧм бӧрын пырӧма велӧдчыны сэкъя Сыктывкарса медводдза номера педучилищеӧ. И 2000 воын Мария Плосковакӧд дасьтӧмаӧсь да йӧзӧдӧмаӧсь 5-ӧд класса велӧдчысьяслы медводдза учебник – «Лысва». Град выв пуктасъясысь да клумбаса дзоридзьясысь ӧтдор кос да жар поводдяыд, дерт жӧ, медъёна мӧрччӧ парма-яглы. 2017 вося декабрын пасйим Одыбса школалы 155 во тырӧм, и сэки меным мойвиис кывзыны информатикаысь восьса урок. Медводдза здуксянь казялі челядь дорӧ сылысь аслыспӧлӧса сибӧдчӧмсӧ да ныв-зонмӧн том велӧдысьӧс сюся кывзӧмсӧ. Фашистъяслысь оборонасӧ орӧдӧмаӧсь комын километр мында, и сэті броня вылас десантӧн мӧдӧдчӧмаӧсь Т-34 танкъяс. А Сыктывкарса почёта гражданин Анатолий Фёдорович Ракин йылысь гижӧдӧс кӧсъя помавны Владимир пиыслӧн кывбурӧн. – Тайӧ юалӧмъяс кузяыс ми топыд йитӧд кутам республикаса МВДкӧд, тыр арлыдтӧмъяслысь делӧяс туялан комиссиякӧд. Но гортас шойччыштӧм бӧрын бара думыштчис зільыштны аслас профессия серти либӧ босьтчыны кутшӧмкӧ та сяма уджӧ. Тӧд вылӧ босьтӧны вотчанінъяс, вӧраланінъяс, мед вӧр пӧрӧдан-заптан уджыс эзджык мӧрччы татшӧм угоддьӧяс вылас. Ыджыд машинаясӧн лэптӧм тшын-бусыс, кор туйыс син водзсьыд вошлӧ, дзик пыр и казьтыштіс кӧмтӧм кока челядьдырӧс. Сэтчӧс войтыр ёна эскӧны вӧр-ва ловъясӧ (шуам, оз тшӧктыны сёр рытын ветлыны ты дорӧ – ты кӧзяйкаыс пӧ скӧрмас). Изьватас-коми мича сарапанъясӧн найӧ петкӧдлӧмаӧсь коми культура, сьылӧмаӧсь сцена вылын мукӧд воысьыскӧд тшӧтш. Татшӧм гаж бӧрад кодъяслыкӧ и аслыныс окота лоас босьтны киас косатӧ да локтан воӧ тшӧтш волыны Одыбӧ ордйысьны. Ме пӧ кӧсъя на сё арӧсӧдз овны, шмонитігмоз шуис сійӧ миянлы, кодкӧ пӧ ӧд со олӧ сы дырасӧ, а мыйла ме ог вермы? А, мӧд-кӧ, кык катерӧн ли паромӧн мунӧм бӧрын таксистъяс оз ёна окотитны мунны посёлокӧдзыс — туйыс пӧ шогмытӧм! Саридз дорын кадсӧ индӧ саридзыс: здукъяссӧ арталӧны гыяс, часъяссӧ – ва содӧм да чинӧм, лунъяссӧ – рытъя кыаяс. Кӧрткерӧс районса Ыджыдвидз сиктын эмӧсь жӧ гозъяяс, кодъяс уна во олӧны ӧта-мӧдсӧ радейтӧмӧн да пыдди пуктӧмӧн. Вӧлім Египетын, Индияын, Сербияын, Китайын, Тунисын, Турцияын, Латвияын, Эстонияын, Киргизияын да уна мукӧдлаын. Вӧлі тшӧтш и Лилия Чупрына – выставкаыслӧн куратор, финн-йӧгра культура шӧринын этнокультура юкӧнӧн веськӧдлысь. А ми, дерт, отсалам налы, медым вӧдитісны скӧт, заптісны кӧрым да таӧн эз сетны эндыны сиктгӧгӧрса му-виддзыслы. Но бур, мый лоис позяна нуӧдны быдвося ыджыд аддзысьлӧм – Россияса вужвойтыр театръяслысь «Федерация» фестиваль. Война бӧрас грездсаяс уджалӧмаӧсь «Пятилетка» колхозын, олӧмаӧсь сыӧн, мый сетас да мыйӧн вердас вӧрыс, Воч юыс. Ыджыдвидзса школаын велӧдчысьяс лыддисны Александра Мишариналысь сикт, чужанін, челядь, муслун йылысь кывбуръяс. Сэтчӧ котралісны босьтны тӧдӧмлун Шорйылысь, Мельниковчиысь, Ыбпомысь, Давйысь, Прошпиысь да мукӧдлаысь ныв-зон. Хойники станцияын пуксьӧдісны борта машинаясӧ да журӧдісны Брагино сиктӧ, кӧні орччӧн вӧлі палаткаа ыджыд лагер. 2020 вося тулысын, буретш коронавируса висьӧм паськалан да гортын йӧршитчӧмӧн пукалан кадӧ, меным тырис 45 арӧс. Ӧнӧдз помнита, зэв стрӧг веськӧдлысь вӧлі, сы пыдди сы дырйи школаыс нималіс, эз на и быдӧн веськав велӧдчынытӧ. Мӧдӧдісны миянӧс кык вежон кежлӧ, дырджыксӧ пӧ сэн оз позь овнысӧ, весиг 30 километр сайын радиацияыс уна на да. Марина уналаӧ нин ветлӧма, радейтӧ восьтыны йӧзлы шемӧсмӧдана выль инъяс, котыртлӧ сідз шусяна авторскӧй туръяс. Чайтсьӧ, тшӧтш и тайӧ мӧвпъясыс ышӧдӧны нывбабаясӧс котыртны социальнӧй тӧдчанлуна могъяс збыльмӧдан компанияяс. «Коми му» газет радейтысьяс-лыддьысьяс, тӧданныд-ӧ ті, кӧні медводз тыдовтчӧ юркарса войтырлӧн асъя пальӧдчӧмыс? Туясигӧн шыӧдчылім врач дорӧ, коді юӧртіс: тайӧ мортыс пӧ ӧтка, сылы окота кодкӧдкӧ аддзысьлыны да варовитыштны. Студентыс смартфоннас кытшовтӧма грезд гӧгӧрыс да аддзӧма кыдз пу, код дорын смартфоныс бура «кыйӧма» ӧтуввезсӧ. Наталья Зубова казьтыштіс, мый 2020 воын, кор пыртісны соцконтрактсӧ, и збыльысь, вӧлӧмаӧсь мӧдджык позянлунъяс. – Унаысь сійӧ меным шулывліс: «Анжелика, век тӧд, мый тэнад эм ёрт, кодлы тэ верман звӧнитны и куим час асылын». Ань пыр содтӧд велӧдчӧ: туялӧ, мыйысь артмӧма изйыс, кутшӧмӧс видзны-дӧзьӧритны, кутшӧм ногӧн изъясыс бурдӧдӧны. «Збыльысь, 9 да 11 класс помалігӧн школьниклы колӧ нин тӧдны, мый сійӧ кӧсйӧ водзӧ олӧмас да кӧні кутас уджавны. –Казьтыштны кӧ челядьдырӧс, ичӧт классын велӧдчигӧн нин кажитчис йӧктыны, ворсны драмкружокын, вӧчасьны ас киӧн. Керка-карта гӧгӧр тырыс уджыс, вӧрӧ окота ветлыны и. А сьӧлӧм нимкодьӧдӧм могысь асьным котыртам прӧст каднымӧс. Миянлы зэв ёна мойвиис поводдянас – вотӧдзным кисьтӧма-зэрӧма, и Сыктывкарӧ бӧр лэбан лунӧ бара жӧ ёна кымрасис. Восьса ӧшинь пыр тшӧкыда кылӧ гора сиренаа машинаяслӧн журкнитӧм-воӧмыс. Суйӧрсайса висьӧмыс чиршӧдлӧ-повзьӧдлӧ. Овлӧмаӧсь ичӧтик керкаясын, быдӧнлӧн вӧлӧма ас пывсян, жытник-кум, кӧзӧд, гид (унджыкыслӧн – мупытшса землянка). Сёрнитчӧм сертиыс уджсӧ урчитам регионса правительствокӧд да кӧкъямыс районын, кӧні ми уджалам, олысьяскӧд ӧтув. Тайӧ воясӧ сӧмын ӧтчыд веськавлі Шудаягса больничаӧ, висьмас да, пыр колӧ Ухтаӧ нуӧдны, – содтіс Ольга Олеговна. Вокыслысь Михаил Хаймусов ёртсӧ, ыджыд опыта да сяма фотографӧс, корис велӧдны вӧдитчыны сыӧн да ӧдйӧ и велаліс. Изьва районын дыр эз вермыны аддзыны дӧзьӧртӧм пон куталысь пӧдрадчикӧс – татшӧм уджсӧ вӧчны окотитысьыс эз вӧв. Республикаса сборнӧй командаысь Народа гӧра вылӧ мӧдӧдчысь туристъяс машинаяснас воӧдчӧны вӧлі Желаннӧй базаӧдз. Мукӧд видзӧдысьыс эз жӧ слӧймыны лэччыны уліас пӧрччысянінӧ, ӧд татшӧм филармонияӧ найӧ некор на эз веськавлыны. Но кор татчӧ волысьяс став сьӧлӧмсяньыс аттьӧалӧны миянӧс вӧчӧм уджысь, сэк и чужӧ выныд водзӧ мыйкӧ збыльмӧдны. Серпасавны велӧдысь Вера Николаевна Езовскихкӧд тайӧ классыслы лӧсьӧдім «Изо да коми литература» ӧтувтӧм уджтас. Сиктса челядьыд полысьджыкӧсь, вежавидзысьӧсь, и йӧз водзын петкӧдчӧмыс налы ёна вӧлі колӧ, мед збойджыкӧн лоны. Ен сыкӧд, вермӧны на вӧдитны ыджыд овмӧс, гортса пемӧ-сысь оз лэдзчысьны – турунтӧ пуктыны тай ӧні вӧля, майбыр! А ӧні «Юрган» телеканалкӧд да Яна Сажинакӧд ӧтвылысь Женя заводитіс вӧчны челядьлы комиӧн сёрнитысь кыӧм чачаяс. Вокъяс пӧвстысь меным ӧтнамлы бать-мамлӧн моз чина уджыс вичмис, да и мукӧдторйын олӧм визьӧй на кодь жӧ артмис. Ичӧт классъяссянь сьӧлӧмсяньыс котраліс культура керкаын Е.А.Шебыреваӧн нуӧдан йӧктан да театральнӧй кружокъясӧ. Шуам, кодкӧ висьмас насмукаӧн, гриппӧн, ОРВИ-ӧн, кӧвъясяс кутшӧмкӧ мӧд вуджан вирус – кытысь ньӧбны лекарствосӧ? Налы ковмас сёрнитчыны сідз шусяна поставщикъяскӧд, а сэсся могмӧдны ылі сикт-грездъясын олысьясӧс бурдӧдчаннас. Сэні лӧсьӧдам гижысьяс йылысь стендъяс, сцена-площадка, вевта качай, сувтӧдам кӧрт лабичьяс, садитам дзоридзьяс. Коркӧ пӧчӧ петкӧдіс посводзысь сымда лёк кӧлуй-ротас, мый ковмис корны суседнымӧс вӧвнас нуны сійӧс коланаинӧдз. Та могысь мусир перйысьяслӧн грант весьтӧ ньӧбасны ноутбук, проектор, экран, мольберт-краска да мукӧд коланатор. Выль во. Мойдын кодь тайӧ гажсӧ быдӧн ёна виччысьӧ, ӧд сійӧ пыр мыйкӧ выльсӧ вайӧ, пыр ӧд бурсӧ виччысям ставӧн. Газетлысь тавося бӧръя петас дасьтігӧн Галина Макарова меным со мый тшӧктіс: Инесса, вӧч пӧ таво вылӧ кывкӧртӧд! Ыджыд праздникъяс дырйи лэдзлӧмаӧсь челядьлы да верстьӧлы весиг кайлыны 15 метр судта кӧлӧкӧльня вылас звӧнитны. Та йылысь эз на ӧтчыд гарыштлыны, но шӧр сёрнитанторнас вӧлі районын олысьясӧс медицина отсӧгӧн могмӧдӧм йылысь. Таво кооперативъяс ньӧбӧмаӧсь асшӧр овмӧс кутысьяслысь 10 тонна яй, 300 тонна йӧв, а сідзжӧ 80 гӧгӧр тонна чери. – Николай Хатанзей шыӧдчис ме дорӧ, тшӧктӧй пӧ кӧртавны дадювъяссӧ ӧта-мӧд бердас, и ми кыскам найӧс берегӧдзыс. Тані менам вомъёрт лӧньыштіс, быттьӧ ловнас да мӧвпнас лэбовтіс кадас, кор ачыс гажӧдіс йӧзсӧ коми сьыланкывйӧн. Ыбса этнопаркӧн кындзи том гижысьяс да блогеръяс и сиктнас тӧдмасисны, пыралісны сись вӧчан «Белый свет» заводӧ. Кыдзи пасйисны районса администрацияын, тайӧ детсадъяссӧ кыпӧдӧмсяньыс ӧнӧдз капитальнӧя абу на дзоньтавлӧмаӧсь. Ворсысьяс эз кужны вочавидзны, «Ас йӧзлӧн» мӧвпавны кад кольӧм бӧрас нин стӧч вочакывйыс сюрис, но вӧлі сёр нин. Та кындзи предприятие вичмӧдӧ сьӧм общественнӧй удж котыртӧм да уджтӧмалысьясӧс сэтчӧ кад кежлӧ медавлӧм могысь. Миян республикаын урчитӧм кадысь водзджык переписьыс заводитчас 2021 вося февраль 1 лунсянь да мунас тӧлысь чӧж. Он кӧсйы да, юрад кывъяс вӧлі чужӧны: «Санька, другӧй менам, лӧсышт сылы, коді шуас, мый олӧм миян — романтика». Тӧда, кыдзи помасяс, но мыйлакӧ шӧрыс оз гижсьы, быттьӧкӧ кывйыс оз лок, кутшӧмкӧ мичаджык сёрнитэчасъяс колӧны. Регионса юралысьлысь удж вӧчысь Владимир Уйба аттьӧаліс Россияса правительствоӧс татшӧм ыджыд отсӧг вичмӧдӧмысь. Буретш тайӧ кык зон йыв-сьыс и петаліс Ыджыд Вермӧмсянь 65 во тыригкежлӧ менам «Дереваннӧйса Ӧльӧксанъяс» очерк. –Важӧнкодь нин ми вӧзйылім Удж кодексӧ пыртны гортсянь уджалӧм йылысь содтӧдъяс, – водзӧ висьталіс Игорь Янович. А кор найӧ витнанныс пукалӧны озыр дачаын да нуръясьӧны пражитӧм яйӧн, кутшӧм вермас налӧн лоны ӧтувъя тӧжд-мог. Чайта да, генъясыс гозъялӧн бурӧсь, ӧтарсяньыс и мӧдарсяньыс озырӧсь челядьнад, гашкӧ, и суӧдасны на бать-мамсӧ. Мам-бать сӧгласӧн олісны: асывнас мам петас скӧт идравны, а бать пач ломтас, сёян лӧсьӧдыштас, сёяс – и удж вылӧ. Якутияысь композиторъяслӧн шыладыс буретш жӧ лӧсяліс том видзӧдысьяслы, юргис мичаа, збодера да бурас ыззьӧдӧмӧн. Мукӧд артистсӧ «Ас йӧз» котырлысь творчествосӧ радейтысьяс тӧдӧны жӧ, эз нин ӧтчыдысь петкӧдчывны сцена вылын да. Терентьевъяслӧн быдӧнлӧн эм радейтана удж, но ставӧн зільӧны тӧдны да нимӧдны пӧль-пӧчыслысь культура-традициясӧ. Талун найӧ асьныс нин важӧн семья-котыраӧсь, а кор ичӧтӧсь на вӧліны, бать-мамыс шуисны вуджны сикт шӧрланьӧджык. Предприятие-котырӧн быд веськӧдлысь сідз шусяна прӧверка лист отсӧгӧн вермас ачыс аслыс нуӧдны аслыссяма экзамен. Дерт, дорйысьӧм бӧрын банкет пызан сайын некод эз висьтась, мый сійӧ паныд вӧлі, мӧдарӧ на, ставӧн уджӧс ошкисны. Медводдзасӧ вӧлі вӧчӧма 1890 воӧ, и тайӧ вӧлӧма сарапана да дзоридза чышъяна крестьянка, киас кутӧма сьӧд петук». Ӧні урчитӧма 100 юр, сы пыдди асывнас сійӧ лысьтӧ ассьыс и уджъёртыслысь, а рытнас тайӧ уджсӧ вӧчӧ уджъёртыс нин. Миян шоперным и висьталіс, «буханкаыд» пӧ тані медбур ёрт: джуджыд кӧлеяті кокниа нуас и некутшӧм няйтӧ оз сибды. Содтӧд на, ӧнія кадся татшӧм медоборудованиеыс бур сы боксянь, мый сыысь лёк югӧрыс озджык мӧрччы аньлӧн вир-яйӧ. Нӧшта эмӧсь аслас Фёдор Михайлович Достоевскийлӧн гижӧдъяс, кӧні сійӧ мӧвпалӧ герой йывсьыс, и найӧс тшӧтш лыдди. Ачыс сійӧ лызь беддьӧн скандинав ногӧн ӧдйӧкодь мунӧ, а орччӧн котӧртігмоз спортсмен моз шенасьӧ кияснас верӧсыс. Ӧтилаӧ пыран – ньӧбасьысьясӧс кургысь кань паныдалӧ, вузӧс пиын рама пукалӧ, асьсӧ быдӧнлы шыльӧдны-малавны сетӧ. Театр студиялӧн «Свадьба приданӧйӧн» медводдза пьесаын вӧлі 12 ворсысь, тшӧтш и сьылысь-йӧктысьяс да отсасьысьяс. Август помын Кӧрткерӧс районса Адзорӧмын муніс сиктса нывбабаяслӧн котыръяс костын мӧдӧд туристическӧй фестиваль. Буретш сылӧн водзмӧстчӧм-зільӧмӧн Бызӧвӧйӧ нюжӧдӧмаӧсь туй, да ичӧт грездӧ кутӧмаӧсь волывлыны нималана гӧсьтъяс. Сэк жӧ Адлерын, шуам, ни ӧти светофор эг аддзылӧй, ГИБДД паськӧмаыс да визя беддьӧн шенасьысьыс эз жӧ паныдасьлы. Лётчик-наблюдатель жӧ корсьӧ лӧсяланаин, медым чеччӧдны сэтчӧ парашютистъясӧс либӧ десантникъясӧс да лэдзны груз. Кыдзи гараліс нин Ольга Сапрыкина, да и ӧні тшӧтш пасйис Галина Щукина, Шудаягын челядьлы бурдӧдчаніныс шогмытӧм. Уна сикт-грездын войнаса ветераныс эз нин коль, да и налӧн дӧваясыс, тылын уджалысьяс, да челядьыс арлыдаӧсь нин. Кордонсяньыс медводз ветлім Торре-Порре-из дорӧ, а шойччыштім да этша кӧлуйӧн кык лунӧн котӧртлім Маньпупунёрӧдз. 2001 воас жӧ неыджыд котыр нуӧдлі Уралӧ: Визябӧжысь Витя Елфимовӧс, Павел Козловӧс да Лӧкчимдінысь Ася Коюшеваӧс. Тайӧ гижӧдын окота ошкыштны и Кӧрткерӧс районса ветеранъяслысь сӧветсӧ (веськӧдлысьыс Сергей Васильевич Изъюров). Верстьӧыдлысь олӧмсӧ ӧд йӧртӧдыс збыльысь кокньӧдӧ, водзвыв бура тӧдан да, кыдзи асьтӧ мукӧд йӧзыскӧд кутны колӧ. Сы отсӧгӧн республикалӧн быд пельӧсын да ӧтуввез пыр став мирын олысьяс видзӧдӧны-тӧдмасьӧны Комиын олӧм-вылӧмӧн. И буретш тайӧ шӧрин подулас сизим во сайын вӧлі котыртӧма да восьтӧма Коми Республикаса войтырлысь Ёртасян керка. Дерт жӧ, – миян ай-мамлӧн чужан кывным, сы дорӧ муслун, пыдди пуктӧм да ыджыд кӧсйӧм водзӧ видзны-сӧвмӧдны сійӧс. Ӧткымын сёрнитысьлысь висьтасьӧмсӧ йӧзӧдам «Коми му» газетлӧн тайӧ петасын 7-ӧд лист бокын да матысса номеръясын. Тайӧ кыпыд аддзысьлӧм дырйиыс сыктывдiнсаяс тӧдмалiсны Коми Республикаса заслуженнӧй артистка йылысь уна выльтор. Сійӧ пӧ зэв бура вурсьӧма, вышивайтчӧма, печкӧма, кысьӧма да зільӧма и нывъясыслы став кужанлун-тӧдӧмсӧ вуджӧдны. Суйӧр сайсьыд воысьыс уна, и мунысьыс тшӧтш, роч кывтӧ, дерт, оз ставӧн тӧдны, и пыр вӧлӧм корӧны отсавны Ильяӧс. Чинсьыс бурыс эм жӧ: нарядӧ этшаджыкысь ветлан, бура тӧдан ротаын став лоӧмторсӧ, а сідзжӧ эм кутшӧмсюрӧ кокньӧд. Личнӧй делӧын эмӧсь бура велӧдчӧмысь, журнал ӧкуратнӧя нуӧдӧмысь да документъясӧн уджалӧмысь аттьӧалана гижӧдъяс. Сідз, лои кыпӧдӧма выльвося каръяс, уна рӧмӧн югзьӧдӧма Слава улича, вӧчӧма исласян чойяс да лымйысь лабиринтъяс. Ставныс найӧ слаб дзоньвидзалунаӧсь: омӧля аддзӧны, сьӧкыда вӧрӧны-ветлӧны, лёка сёрнитӧны, торксьӧм психикааӧсь. 2020 воын матӧ 1,8 миллион шайт торйӧдӧмаӧсь социальнӧй да культурнӧй проектъяслӧн быдвося конкурсын вермысьяслы. И кӧръяс таын ыджыд отсӧгӧн вӧлӧмаӧсь, ӧд найӧ и ранитчӧм бӧрас шы оз лэдзлыны, а кӧрымсӧ асьныс аддзӧны-перйӧны. Папа видзӧдӧма, кыдзи том нывкаыд пессьӧ, ыджыд чуркаяссӧ трактор кузолад сьӧкыда шыблалӧ, да босьтчӧма отсасьны. Виктория чужлӧма Кӧрткерӧс районса Каляты сиктын, нёль арӧсӧн бать-мамыскӧд да чойыскӧд вуджӧмаӧсь овны Шойнатыӧ. Чукчаяскӧд, эскимосъяскӧд, якутъяскӧд, эвенкъяскӧд сёрнитӧм-ёртасьӧм бӧрын гӧгӧрвои, мый кӧсъя мунны Ылі Войвылӧ. Витӧд классянь нин пы-рӧдча быдсикас конкурсӧ, а сэсся куті ветлӧдлыны «Kinderland» да «Jugendtreften» лагеръясӧ. Быд видеоын студентъяс петкӧдчисны кужысь да ыджыд сяма ныв-зонмӧн, «Мастер и Маргарита» романсӧ бура тӧдысьясӧн. Тайӧ юалӧмсӧ вылӧ донъялісны и жюриӧ пырысьяс, и ворсысьяс да сетісны Снежана Журавлёвалы медбур юалӧмысь диплом. Но ӧд и на понда, кодъяс талун быран выйынӧсь да аски-аскомысь тшӧтш виньгыртасны, государстволы – шог ни печаль. —Комиын маркируйтчан тэчассӧ могмӧдӧны 12 котыр да тшӧтш предпринимательяс, а найӧ дон босьттӧг оз мӧдны уджавны. Но эксперт такӧдіс, билетысь мынтӧм сьӧмыс пӧ оз вош, авиакомпанияыс ставсӧ видзӧ пассажирыслӧн торъя тшӧт вылын. Коми регионса вӧрын кусӧдчан шӧринысь лыдпасъяс серти, талунӧдз республикаын 639,46 гектар вылын ӧзйылӧма 62-ысь. Сыӧн тэчӧм мукӧд шоныд сетысьыс комын сайӧ во нин видзӧны йӧзсӧ шляча кӧдзыдъясысь ньӧти потласьтӧг да киссьытӧг. –Отсалас пырны велӧдчыны сэтчӧ, кытчӧ кӧсъян, да бура, гӧрд дипломӧн, помавны вузсӧ, – висьталіс Евгений Подоров. Мам-бать челядьнысӧ тадзи велӧдчӧмыдлы паныд кырымалӧны ӧтуввезйын петицияяс, но код нӧ да кор кывзывліс йӧзтӧ?.. Тӧвся унмысь палялӧм тшыг ош локтӧма этнопаркӧ май 11 лунся войӧ да веськӧдчӧма йӧртӧдлань, кӧні олӧмаӧсь йӧраяс. Артмӧ, ичӧт бизнеслы сетісны сьӧм, но сэсся вунӧдісны сы йылысь, а колӧ ӧд водзӧ отсавны, индавны-туйдны-велӧдны. Та бӧрын, кыдз судзсьытӧма олысь, социальнӧй контракт серти сылы вичмис асшӧр уджӧ босьтчӧм могысь 250 сюрс шайт. Таысь кындзи вӧр овмӧсын нелямын вӧвлӧм уджалысь шойччисны-ёнмӧдчисны «Монди СЛПК»-лӧн санаторий-профилакторийын. Ылыдздінын медводдза олысьясӧн вӧлӧмаӧсь спецпереселенечьяс (румынъяс, немечьяс, литовечьяс, сэсся «власовецъяс»). Таӧдз кӧ быдлаын ми лыддим кывбуръяснымӧс, тані миянлы ассьыным лыддисны, кодлы пӧ кутшӧм кажитчис, бӧрйӧмаӧсь да. И выль верӧссӧ Ручӧн жӧ кутӧмаӧсь шуны: вӧлӧма Дояр Иванӧн, мӧс лысьтысьӧн недыр уджыштӧма да, а лоӧма Руч Иванӧн. А неважӧн сэтчӧс культура керкаын Ан-на Модестовна горзӧма «Браво!» Инта районса Ярпияг грездысь воӧм сьылысьяслы. Ме педагог да синмӧс куньла, кор найӧ медводдзаясӧн чеччыштӧны катамарансьыс да панъясьӧмӧн котӧртӧны креж йылӧдз. Аддзылӧ и кӧръясӧс, мукӧд пемӧс-зверӧс, лымъя ловъясӧс (снежные духи), венласьӧ наян Ручкӧд, коді видзӧ шуда изсӧ. Мужиын коми кывйӧ вежоннас ӧтчыдысь велӧда1-2 классаӧс, а 3-8 класса ныв-зонлы котырта сідз шусяна внеурочнӧй удж. Чайтӧны, мый тайӧ лунӧ Параскева Пекничалӧн ӧбразыс вермӧ бурдӧдны став висьӧмсьыс, торйӧн нин нывбабаяслы отсалӧ. Шуам, Иван гортас бергӧдчӧм бӧрын водзӧ абу нин вермӧма уджавны тракторӧн – мотор гора шысьыс чорыда висьӧма юрыс. А сэсся и война водзын кадыс вӧлі сьӧкыд, комынӧд воясӧ унаӧс пуксьӧдлісны сэкся идеологиялы лӧсявтӧм гижӧдъясысь. Сідзкӧ, ворсӧмӧ пырӧдчысьяслы оз ков корсьны автобус, а позьӧ пуксьыны-сӧвны ичӧт машинаӧ да тӧвзьыны коланаинӧдз. Урчитӧм мындаысь унджык кӧ «кыян», «пуксьӧдлісны» фон вылӧ: удж вылад он мун, пукалан стрӧйбаын (ми олім школаын). Тулыссяньыс, лым сылӧм бӧрын, Ливсонъяс став семьяӧн пуксьӧны велосипед-самокат вылӧ да журъялӧны карса уличаясӧд. Приютын зільысь куратор стӧча тӧдӧ, мый вӧчны инасьтӧм пемӧскӧд, кутшӧм отсӧг колӧ сылы, кытчӧ инавны да мукӧдтор. Пасъям, мый водзмӧстчысь ныв-зон нуӧдӧны ӧтуввезйын лист бок, кӧні йӧзӧдӧны гортсьыс вошӧм каньяслысь снимокъяссӧ. Наталья Петровнина студенталігас на нывъёртыскӧд аслыссяма бизнес котыртлӧмаӧсь, сиктъясын быдторйӧн вузасьӧмаӧсь. Тайӧ ай сизьяс ён ёсь нырнас торгӧны кос пуясӧ да петкӧдлӧны удаллунсӧ энь сизьяслы, медым сэсся ӧтлаын поздысьны. И ӧні ме шуда, мый велӧдчи тайӧ педагог дорас, коді чужтіс ме пытшкын Коми му, чужан кыв да ас войтыр дорӧ муслун. Нӧшта на шашлык радейтысьяслӧн вермас артмыны сідз шусяна корольяслӧн висьӧм – подагра, кор вирас содӧ холестерин. Сы вӧсна мый социальнӧй контрактсӧ кырымалӧны оз дась нин предприятие сӧвмӧдӧм-паськӧдӧм, а выльӧс восьтӧм могысь. Быд во енбиа, мича нывъяс петкӧдлӧны тані ассьыныс сям-кужӧмсӧ, чужан му тӧдӧмсӧ, йӧзкостса паськӧмлысь югыдлунсӧ. Изъяс йылысь ковмӧма вунӧдчывлыны пединститутын велӧдчигас, сэсся Емдін районса Гам школаын уджалігас, быдтысигас. Мам вӧлі нуӧдас миянӧс видз вылӧ, кӧдж улас лэччӧдас да, гум, шомкор да нӧшта кутшӧм-кӧ турун сэтысь сёйны тшӧктӧ. Выль во водзын Изьва районса администрациялӧн культура юкӧн йӧзӧдӧма сиктса клуб медся мичаа баситӧм кузя конкурс. Выльмӧдӧм-модернизируйтӧм учреждениеясын лои позянлун ёнджыка уджавны ӧтуввезйӧн, сэтчӧ и волысьыс тӧдчымӧн содіс. Сы бӧрын ме уна мастер-классӧ на пырӧдчывлі, велӧдчи вурны кок йылын сулалысь аканьясӧс, но пыр сьӧлӧмӧй эз бурмы. Збыльвылас тайӧ наука, коді отсалӧ туявны аутизма кагалысь дзоньвидзалунсӧ да бурланьӧ вежны сылысь оласног-этшсӧ. Ыджыд мамыс, ок, и бӧрдлӧма Гриша пи пондаыс, кывсьӧма вошӧм йывсьыс да: «Ёна и жалитӧ вӧлі ыджыд мамӧ Гриша писӧ. Станислав Эдуардович чукӧртіс колана кабала-документъяс, найӧс видлалісны да и сетісны водзмӧстчысь мортыдлы сьӧм. Аньяс петкӧдлісны ассьыныс сям-тэрыблунсӧ да кужанлунсӧ спортивнӧй эстафетаын, палатка сувтӧдӧмын, бипур пестӧмын. Со неважӧн краеведъяс Олеся Напалковакӧд да Ксения Зезеговакӧд дасьтӧмаӧсь аканьяслы вылыс да улыс эжваса паськӧм. –60 овмӧса Бызӧвӧйын эмӧсь йӧзӧс велӧдан, дзоньвидзалун видзан юкӧнъясын, погранслужбаын отличник нимӧн пасйӧмаяс. Тӧдсаяс шыӧдчисны, вузав пӧ пес вылӧ, кӧть кызь сюрс шайтысь, важӧн нин ӧд тані некод оз ов, — висьталіс Владимир. Тӧдсаяс жӧ, кодъяс овмӧдчӧмаӧсь каргӧгӧрса станицаясӧ, висьтавлісны, мый налысь татшӧм кабаласӧ некод абу корлӧма. 2014 вося Олимпиада кежлӧ уна мый стрӧитӧмаӧсь-лӧсьӧдӧмаӧсь, и ставыс тайӧ туризм водзӧ сӧвмӧдӧм могысь ёна кивыв. Уна буртор вӧзйылісны, но век жӧ мыйкӧ оз вӧлі тырмы, – висьталіс «Коми йӧзӧдчан керкаӧн» веськӧдлысь Инесса Орёл. Шуӧмаӧсь котыртны торъя комиссия, медым туявны пасьмунӧминъяссӧ да артыштны, уна-ӧ ковмас дзоньтасьӧм вылӧ сьӧмыс. Вежадырйи гадайтчигӧн найӧ сюся видзӧдӧмаӧсь ӧта-мӧд бӧрся да «чӧвтлӧмаӧсь синнысӧ» – зонъяс бӧрйылӧмаӧсь гӧтырпу. Кольӧм во Уфаын мойдысьяслӧн конкурсын вермӧма Николай Чупров, коді чужӧма-быдмӧма Чилимдін районса Бугаев сиктын. Уна во чӧж ветеранъяслӧн сиктса сӧветӧ пырысьяс чукӧртісны налысь война кадся олӧм да уджалӧм йылысь казьтылӧмъяс. Быд котырлы коліс сьывны война кадся да чужан му йылысь сьыланкыв, а сідзжӧ дасьтыны на дорӧ сценавывса петкӧдчӧм. 2005 восянь поискӧвикъяс вайисны Комиӧ война дырйи юӧртӧг вошӧм да уна дас во мысти «кыпӧдӧм» 20 салдатлысь шойсӧ. Кӧзяиныс кӧ мыччысяс, таысь сылы ковмас вештыны 2 сюрс шайт гӧгӧр, но меным йӧзыс век жальӧсь, да этшаджык босьта. Медводдзаысь на артистъяс видлісны сідз шусяна пыді гӧлӧсӧн сьылӧм (горловое пение), медводдзаысь жӧ юргис варган. «Лайкыс» да «комментарийыс» видео дорас быд минут содӧма – сы выйӧдз чуймӧдӧма ставсӧ пенсионеркаяслӧн гажӧдчӧмыс. Надежда Максимовналӧн Валерий Евгеньевич верӧсыс вӧвлӧм лётчик, пенсия вылын, но уджсьыс абу на дзикӧдз дугӧдчӧма. Шыладыс юргис куслытӧг, но казялі, мый концертас медсясӧ пыртӧмаӧсь сідз шусяна коми классика да роч сьыланкывъяс. Ыджыд мам босьтӧ бумагасӧ киас, дыркодь видзӧдӧ сэтчӧ, сэсся шыльӧдігмоз пуктӧ пызан пельӧсӧ да тупкӧ ки пыдӧснас. Гӧгӧрвои сӧмын, мый висьтавсьӧ ыджыд бать йылысь: Александр Афанасьевич Симпелев «пропал без вести» сэтшӧмтӧ кадӧ. Кӧрткерӧс районса Одыбын олысьяс шыӧдчӧмаӧсь Коми Республикаса юралысь да Россияса президент дорӧ восьса письмӧӧн. Миянӧс тӧдмӧдісны, кыдзи колӧ войвыв каръясӧн веськӧдлыны, экономикасӧ гӧгӧрвоны, йӧзкӧд политкорректнӧя сёрнитны. Россияын WWF фонд босьтчис збыльмӧдны войвывса кӧр лыд содтӧм кузя уджтассӧ 2019 вося гожӧмын Mondi котыр отсӧгӧн. Коми КВН-сӧ вӧлі шуӧма вӧчны восьсаӧн, а сідзкӧ, конкурсас вермисны пырӧдчыны тшӧтш и мукӧд кар-районысь котыръяс. «Коми войтыр» ӧтмунӧмкӧд ӧтув зільӧмӧн котыртім школа-садъяслы да ӧтмунӧмын водзмӧстчысьяслы электроннӧй подписка. Аскӧдныс вӧлӧм вайӧны кӧмкот да мича паськӧм, вежсьӧны, мед вичкоыс оз няйтчы, да сӧмын сы бӧрын пырӧны кевмысьны. Аудионебӧгъясысь торъя юкӧнъяс йӧзӧдӧмаӧсь «ВКонтактеын» культуралы да искусстволы отсӧг сетан фондлӧн лист бокын. А кӧръяс велалӧмаӧсь войналӧн гора шы дорӧ – на весьтті лэбалӧмаӧсь самолётъяс, орччӧн взорвитчалӧмаӧсь снарядъяс. Сідз артмис, мый «Рытъя кыа» лои ыджыдджык «чойӧн» «Ижма» ансамбльлӧн, коді чужис 1990 вося майын Ловозеро сиктын. Шӧр могыс менам вӧлі гижны сценарийяс да нуӧдны гажъяс, дасьтыны проектъяс, дерт жӧ, ноксьыны быдсикас документӧн. И кор быдтасыд уна, гӧгӧрвоан, мый чужтан найӧс он аслыд, а сы ради, медым странаын вӧліны тыр-бур олысь-граждана. Оланпассӧ кӧть абу на вынсьӧдӧма, шуӧны, «Арктикаса гектаръястӧ» пӧ мӧдасны юклыны локтан вося июнь 1 лунсянь нин. Быд музыкант аслас сьыланкывйӧн, шыладӧн кӧсйӧ воӧдчыны йӧзлӧн вежӧрӧдз да бур боксянь мӧрч-чыны налӧн видзӧдласӧ. Ылысяньыс Камчаткаса вулканъяс быттьӧ этша мыйӧн торъялӧны миян Урал изъясысь, но матыстчан да – найӧ дзик мӧдӧсь. Зэв унаӧн пӧгибӧ волісны, кор томуловыд сиктса керкаад йӧршитчывлісны эз ӧти, а душ-мӧд, да нӧшта разнӧй классысь. Командаса капитан Борис Белозёров сетіс кыв вочавидзны Георгий Арабулилы, коді шуис, мый сьӧд ящикас карті колода. Кагалы кӧ куим арӧсыс тырис апрельын, семьяыслы сетасны апрельсьыс 5 сюрс шайт да июнь 1 лун бӧрын – 10 сюрс шайт. Сёрниӧ пырӧдчӧ мужичӧй да майшасяна гӧлӧсӧн юӧртӧ, тіян тшӧт вылысь пӧ кодкӧ видлӧма босьтны сьӧм, но абу вермӧма. Вичкоӧ пӧ эг ветлыв, но эска, мый Енмыс эм – татшӧм кывъясӧн сигӧртіс Антонида Афанасьевна гимназистъяскӧд сёрнисӧ. Мужи сикт пуксьӧма ю бокӧ Урал-Из сайын Ямал-Ненеч кытшса Шурышкар районын, Салехард карсянь кыксё километр ылнаын. Бать бригадираліс лесопунктын, кӧні сиктсаяскӧд ӧтвылысь уджалісны-мырсисны вайӧдӧм немечьяс да мукӧд кывъя войтыр. Партия пӧ ыстыліс сійӧс велӧдчыны Ленинградса ВПШ-ӧ, сэсся мӧдӧдісны уджавны Мордінӧ, и ме сыкӧд тшӧтш татчӧ локті. Но вомысь петавліс: «Аттьӧ, Вова дядь, мый челядьдырся кӧсйӧмӧс збыльмӧдін, сетін позянлун яхта вылын матросавны!». Гажыслы подувнас лоисны Муром карысь (Владимир обласьт) вежа гозъя – Петыр да Феврония, кодъяс овлӧмаӧсь XIII нэмӧ. Нарт вомӧн чеччалӧм, чер шыблалӧм, беддьӧн котӧртӧм – ставыс тайӧ зэв матын изьватаслӧн аслыспӧлӧс традицияяс дорӧ. Сідз, Сыктывдін районса Паджга дорті машинаӧн ветлысьяслы синмас шыбитчӧ мичаа кышӧм, турунвиж-кольквиж рӧма карта. Лӧсьыда ворсісны том гозъяӧс Ангелина Шахова да Илья Карманов, петкӧдлісны, кыдзи рытпукъяс вылын чужӧ-артмӧ семья. Но та вылӧ видзӧдтӧг талун медуна уджалан да шойччан лагер восьтӧмаӧсь юркарын, Интаын, Сосногорскын да Кулӧмдінын. Асьныс семьянас гӧлӧсуйтӧмаӧсь нин да, колӧ пӧ нӧшта некымын мортӧс ышӧдны таӧ, мед скверсӧ збыльысь лоӧ лӧсьӧдӧма. – Сиктса библиотекаын уджалысь Роза Геннадьевна Панюкова шуӧма чукӧртны Ыджыдвидзса Татьянаясӧс Таттян лун пасйыны. Корлім тшӧтш и миян районса бур тӧдсаясӧс, профессионалъясӧс, кодъяс эз нин ӧтчыдысь петкӧдчывны ыджыд сцена вылын. А сійӧ кӧ муніс эз ӧти миллион ки пыр, либӧ кодкӧ кабала сьӧмсӧ гач зептас песлаліс машинаын, ӧдвакӧ нин кышакылас. Но та дырйи сылӧн сьӧктаыс мед вӧлі 75 прӧчентысь унджык и мед вӧлі гӧгӧрвоана, мый деньгасӧ лэдзӧма Россияса Банк. – Миян ворсысьяс пиысь куимӧн – Иван Егорович, Миша да Витя – бура кужӧны «блок» пуктыны, та вӧсна и надеяыс ыджыд. Сӧмын ӧлӧдӧны веськӧдлысьсӧ, юӧртӧны сылы тырмытӧмторъяс йывсьыс да велӧдӧны-консультируйтӧны, кыдзи найӧс бырӧдны. Сы серти эксперт медводз видлалӧ да донъялӧ предприятие-котырыслысь пӧжарысь видзчысьӧмкӧд йитӧдын став документсӧ. Мытшӧдъяс вылӧ видзӧдтӧг кадыс кольӧма ӧдйӧ да зэв гажаа, торйӧн нин видзӧдысьяслы да котыръяс вӧсна «висьысьяслы». Тайӧ сьыланкывйыс радейтчӧм йылысь, мый кадыс мунӧ, а геройлӧн (героинялӧн) абу радейтана пӧлыс, да виччысьӧ сійӧс. Сылы мойвиӧма мынтысьтӧг босьтны билет, интернет пыр пудъяліс Марина Маргарян – Байкал вылӧ миянлысь тур котыртысь. Кипом уджас унаторйӧ велӧдісны: папье-машеысь вӧчлім акань театр, сюмӧдысь дозмукъяс да чачаяс, идзасысь серпасъяс. Но Мышкин быдӧнӧс жалитӧ, кӧть и аддзӧ налысь сідз шусяна порокъяссӧ, сылы окота эскыны йӧзлӧн бурлунӧ да шаньлунӧ. Асланыс кывкутана удж да велӧдчӧм йылысь, да и абу сӧмын, висьталӧны педколледжын зільысьяс да тӧдӧмлун босьтысьяс. Вит час асывсянь матӧ кык час колляла тані, тренажёръясӧн занимайтча, ёртъяскӧд варовита, а сэсся гортлань мӧдӧдча. А кутшӧм нимкодь вӧлі видзӧдны передачасӧ, торйӧн нин кор комияс петкӧдчисны да Владимир Трошев йылысь висьтасисны. Бать-мам мӧдӧдлісны пиянсӧ служитны, но зонъяс пиысь унаӧн воштісны дзоньвидзалунсӧ либӧ гортаныс ловйӧн эз и воны. –Сетісны кӧ мӧд жырсӧ, эськӧ небӧгъяссӧ сэтчӧ позис меститны, а тані лыддьысьысьяслы рыт-гаж нуӧдны, – шуис Даниил. –Туй вылын безопасносьт бӧрся видзӧдан да улича пӧлӧн ӧшалан камераяс – миян водзын сувтӧдӧм кӧкъямыс могысь кыкыс. Горулас вӧлі сӧмын некымын овмӧс да колхоз амбаръяс, кӧні видзлісны ас муяс вылын быдтӧм шобді, ид, зӧр да анькытш. Ӧти войӧ, Войпока сэк вӧлі нин «Руч» сов-хозувса бригадаӧн, гидас ӧшиньӧдыс пырӧма энь ош да ёна унаӧс джагйӧдлӧма. Мед ог кынмӧй, ныралысь ӧтарӧ тэрмӧдлӧма вӧвсӧ да абу и тӧдлӧма, кор ӧти шыбӧльын кага тубраса мам усьӧма додьсьыс. Такӧд тшӧтш манастырыс нималӧ Библияын моз уна рӧма яръюгыд фрескаӧн, кодӧс серпасалӧмаӧсь стен-пӧтӧлӧк пасьталаыс. Айму вӧсна Ыджыд тышлӧн тшупӧда пас кежлӧ пуктылісны Борис Васильевлӧн повесьт серти «Кыа петігӧн тані лӧнь» драма. А мый вӧчны, шуам, ылі грездысь олӧма мортлы, кодлӧн, гашкӧ, и телефоныс абу, да и кокыс нин слаб ветлыны поштаӧдз? А Миленалы йӧктӧм-артисталӧм кажитчӧ, бура кужӧ кывбуръяс висьтавны да кокниа и пырис гимназияса театральнӧй юкӧнӧ. –Семьяаным видзам великомученик вежа Пантелеймонлысь ӧбразсӧ, кодкӧд йитчӧма рӧдвужлӧн бурдӧмыс, – гӧгӧрвоӧдіс ань. Москваын тайӧ кыпыд гажыс вӧлі май 31 лунӧ Большой театрын, а Санкт-Петербургын — июнь 7 лунӧ Михайловскӧй театрын. Регионлы инмана унджык оланпассӧ кӧ депутатъяс вынсьӧдӧмаӧсь ӧтсӧгласӧн, гортса пемӧсъяс гӧгӧр дыркодь вензьӧмаӧсь. Логинов купечьяслӧн керкаас медводдзаысь ме пыралі налӧн ылыс рӧдвужкӧд – Вера Копытова да Лариса Иванова чойяскӧд. Сэки та могысь некутшӧм шыӧдчӧм эг гижлӧй, велӧдысьяс тӧдісны быд семьялысь оласногсӧ да кокниа лэдзлісны школаысь. Березникиысь комсомолечьяс да кино снимайтысьяс бӧр вайӧдісны миянӧс Соликамскӧ, сэні ньӧбим Перым карӧдз билетъяс. –Олӧм чӧж сцена вылын петкӧдча, но, кыдз шуласны, культураын официальнӧя 2013 восянь уджала, – висьтасис вомъёртӧй. –Кодлӧн ас керка, найӧ поннысӧ йӧрас вольерын видзӧны, но и патераын олысьяслы вӧзъя ньӧбны торъя бокс либӧ клетка. Кӧрткерӧсысь да Шойнатыысь войтыр 1995 вося июль 16-23 лунъясӧ кывтӧмаӧсь Висер ю кузя Енъюсянь Висерса пос дорӧдз. Коркӧ вайӧ вӧлӧм вӧвъясыслы кос турун да паныдасьӧма морткӧд, коді, грездсаяс серти, гижалӧ вӧлӧм быдсикас доноссӧ. Висьысь мортлы либӧ олӧмалы 300 метр сьӧкыд мунны, а миянлы вӧзйӧны сельди тыра бӧчкаын моз автобусӧн мунны карӧдз. –Артмӧ, йӧзсьыс гусьӧн вӧчисны, – пырӧдчис сёрниӧ Ухта карса сӧветын Шудаягсянь депутат Галина Владимировна Щукина. Буретш сэки Лӧкчим юдорса Матякерӧсын нуӧдісны туристъяслысь слёт, кытчӧ ме веськалі Визябӧжса школаысь командакӧд. Лэдзӧма «Литература Республики Коми» (8-ӧд классын велӧдчысьяслы), «Коми кыв» (7-ӧд классалы), кык юкӧна «Пропись». Интерактивнӧй телевидениеыс сетӧ йӧзыслы позянлун оз сӧмын видзӧдны, но и аслыныс пырӧдчыны передача дасьтан уджас. Ордйысьӧм бӧрын вокъяс тӧдчӧдісны, кӧть пӧ и профессиональнӧя лызьӧн ислалам, но лямпанад котӧрт-ны ёна сьӧкыдджык. Орччӧдны кӧ кык командалысь петкӧдчӧмсӧ, «Рӧмпӧштан» шмонитіс паськыдджык темаяс вылӧ, тшӧтш и пандемиякӧд йитӧдын: –Ёна гажтӧмтча челядьдырся ёртъясысь, кодъяс ӧні Красноборын да Комиын мукӧд сикт-карын олӧны, – висьталіс Наталия. Классӧн веськӧдлысьныс Наталья Александровна Костина висьталіс, мый ныв-зон важӧн нин окотитӧны вӧлӧм волыны татчӧ. Таысь кындзи лои снимайтӧма Эжваӧ туристъясӧс волыны ышӧдӧм могысь видеоклип, лӧсьӧдчӧны йӧзӧдны туй индалан небӧг. —Ӧти асылӧ нывъёртъяскӧд бӧр-йим ӧнія кадся нималана сьыланкыв да шылад вылас шуим гижны комиӧс, — висьталӧ Ксения. Корсюрӧ миянлы аслыным ковмыліс мӧскыскӧд орччӧн джоджас кымынясьлыны, медым бара на видлыны кукань коксӧ тшапкыны. Артемийӧс республикаын олысьяс бура нин тӧдӧны кыдзи музыкантӧс да шоуменӧс, а нӧшта «Коми морт» проект дасьтысьӧс. Кок йывсьыс усьӧм пемӧсъяссӧ дадюв вылӧ пуктӧмӧн нуӧмаӧсь, – висьталӧ Национальнӧй музейын уджалысь Елена Морозова. И кыдзи мӧдан пушка-миномёттӧ кыскыны, ю-тыяс кӧ воссисны нин, нюръяс небзисны, – водзӧ висьталӧ Владимир Кузнецов. Та весьтӧ найӧ вермасны унджык да ӧдйӧджык петкӧдны пӧрӧданінысь вӧрсӧ да могмӧдны сійӧн кер, тьӧс-плака ньӧбысьӧс. –Талун акцияыс мунӧ на, – висьталіс Мария Носова, – сы вӧсна мый 65 арӧсысь олӧмаджыкъяс бара на самоизоляцияынӧсь. Но уна коми бать-мам кутісны мӧвпавны, мый коми кывйыс челядьыслы олӧмас оз ковмы, да кутісны рочасьны ныв-пиыскӧд. Но, миян шуд вылӧ, июль тӧлысьын Оланподув вӧсна гӧлӧсуйтӧм котыртісны да, сы водзвылын висьысьыс друг кутic чинны. Бӧрас бӧрдӧмсорӧн висьталіс, быттьӧ пӧ садьтӧ воштан да он ачыд, а кодкӧ тэ пыдди висьтавлӧ телепон пыр гуся юӧрсӧ. А кыдз пасйим нин, сэтчӧс специалистъяс потребительлысь право дорйӧм могысь во помӧдзыс немтор оз вермыны видлавны. Карса мэр шыӧдчӧма отсӧгла и регионӧн веськӧдлысь Владимир Уйба дорӧ, коді пыр жӧ босьтчӧма корсьны татшӧм катерсӧ. И кыдз сӧмын тӧдмалӧма, мый медколледжын заводитӧмаӧсь велӧдны рытнас – пыр жӧ и сдайтӧма сэтчӧ колана документъяс. Налы уси телевизор видзӧдысьяссянь, стӧчджыка кӧ, Койдінысь Вера Никифоровасянь, кыдз тыдовтчис, вель сьӧкыд юалӧм. Кодлыкӧ коркӧ, гашкӧ, (надейтча тай-а) окота лоас унджык тӧдмавны ме йылысь да кутас корсьысьны, дерт, ӧтуввезйысь. Шуӧмаӧсь кӧ, мый сьӧма отсӧгсӧ оз сетны, шыӧдчысьыслы юӧртасны та йылысь торъя письмӧын да гижасны, мыйла оз сетны. –Шуам, ӧти тӧлысьтӧ вештысин аслад зептысь, ачыд сёйин, кагатӧ вердін, но мӧд, коймӧд тӧлысь кӧ кыссяс тайӧ ставыс? Олӧма ань пасйис, «электрикъяскӧд» сёрнитӧм йывсьыс пӧ гижӧй газетаныд, мед мукӧд оз шедны бӧбйӧдчысьяслӧн налькйӧ. А нывбаба кӧ абу верӧс сайын, кага чужтӧм бӧрас сылы кутасны мынтыны сьӧмсӧ, удждоныс кӧ 59.472 шайтысь абу унджык. Та понда зэв тӧдчана да кывкутана сӧвмӧдны Комиын национальнӧй культурасӧ, вужвойтырлысь нэмӧвӧйся озыр традициясӧ. Олӧма войтырлы тайӧ уджыс лӧсялӧ медсясӧ сы боксянь, мый смена костъясын эм прӧст кад, кор позьӧ ноксьыштны дачаын. Райадминистрация сёрнитчис «Монди СЛПК»-кӧд да, сійӧ вуджӧдас районлы Югыдъягысь да Помӧсдінысь ассьыс стрӧйбаяссӧ. «Иван-чай – тайӧ олӧм, сы вӧсна мый сійӧ вермӧ мичмӧдны весиг Войвыв кытшсайса тундра», – пасйӧма снимок улас автор. Та понда гижысьястӧ ас дораныс найӧ вермисны весиг кык пӧрйӧ корлыны нин: ӧтчыдысьсӧ – ӧтиясӧс, мӧдысьсӧ – мӧдъясӧс. Гымыштіс да, пу улас квайтӧн кымын сувтім, а чардыс лыйис, да садьнымӧс воштылім, шыблалӧма-разӧдӧма вӧлі ставнымӧс. Позьӧ шуны, пӧшти дась специалист, – серамбанӧн висьталіс Анна Модестовна Ылі Войвылын медводдза воськовъяс йывсьыс. Сиам аньлы шуд да зумыд дзоньвидзалун, да мед и водзӧ мича дзоридз моз козьналас матыссаыслы да ёртъясыслы долыдлун! Тшӧтш и дзоридзьяс быдтыны, школаын уджалігӧн пӧ сэні витсё сайӧ дзоридз синтӧ вӧлі гажӧдӧ, гераньыс сӧмын 21 сикас. И ставныс найӧ менам сьӧлӧмӧ колисны, – татшӧм кывъясӧн помаліс гимназистъяскӧд сёрнисӧ Таисия Дмитриевна Епимахова. Юркарысь воӧм журналистыд налы лои бӧръя инстанция кодь, код дорӧ позьӧ шыӧдчыны лача кутӧмӧн, мый кодкӧ да отсалас. Кыдзи пасйис гажсӧ восьтігас этношӧринӧн веськӧдлысь Мария Носкова, татшӧмсяма форумыс Перым муын котыртчӧ мӧдӧдысь. Чайта, медыджыд пайыс таын Елена Васильевна Козловалӧн, коді матӧ 27 во веськӧдліс Коми Республикаса гижысь котырӧн. Быдӧнлы окота вӧлі кывны, кутшӧм ногӧн ненечьяс кыйсьӧны, кыдзи кужӧны шыӧдчыны вӧр видзысь да ваын ыджыдалысь дорӧ. Но эмӧсь на сэтшӧм йӧз, кодъяс став сьӧлӧмсяньныс сӧвмӧдӧны да нимӧдӧны коми кывнымӧс, видзӧны сійӧс вошӧм-бырӧмысь. Сійӧ коминас оз сёрнит, но сэтшӧма дасьтысим, мый жюриыс шензис – зэв пӧ бура сёрнитӧ, сӧмын гоз-мӧд кыв оз сідз шу. Чайтам, татшӧмсӧ Зеленечысь искусство радейтысьыд эз на аддзыв да вылӧ донъяліс режиссёрлысь да артистъяслысь уджсӧ. Найӧ ордйысисны лазертаг-полигонын 20 сайӧ «тышын», петкӧдлісны лыйсьӧмын стӧчлунсӧ, винёвлунсӧ да вермыны кӧсйӧмсӧ. Айму вӧсна Ыджыд тышса геройлысь наградасӧ аддзӧмаӧсь Белоруссияысь поискӧвикъяс да юӧртӧмаӧсь та йылысь ӧтуввезйын. Воӧмаӧсь да вӧсни кузь кӧрт беддьӧн мусӧ сантиметр бӧрся сантиметр туялӧм бӧрын аддзӧмаӧсь медводдза воинлысь коляс. Тайӧ спортын тӧдчана пыдди пуктыны сійӧс, кодкӧд вермасян: тышкасьӧм бӧрад киасьны, кутчысьлыны, ёрт ногӧн сёрнитны. Марилӧн национальнӧй кухнялы жӧ лӧсялӧ ур, сюзь, варыш, ёж, уж, гадюка яйысь, а сідзжӧ кос чериысь, кӧнтусьысь сёян. Уна во сайын эновтлӧм кык судтаа керка дзоньталӧм вылӧ колӧма уна сьӧм, и волонтёръяслы лоӧма эновтчыны стрӧйбасьыс. Шуам, муна туй кузя да кыла кодлыськӧ вензьӧм, и думайта, мый эськӧ ӧні вӧчис Мышкин, кыдзи сійӧ вочавидзис та вылӧ. Ӧтияс шуӧны, колӧ пӧ тшӧкыдджыка чомсӧ видзӧдавны, а ыджыд сяма мазі видзысьяс, мӧдарӧ, позсӧ пӧ бурджык эн вӧрӧдӧй. А тшӧкыдджыка дӧзмӧдчынысӧ оз позь, сы вӧсна мый позъяс быд пыралӧм бӧрын мазіясыс лун 7-10 вайӧдӧны сійӧс пӧрадокӧ. — Коми сиктъясын йӧзыд ӧд зэв вӧйӧсь, а Людмила Васильевна повтӧм, писькӧс, выныс зэв ыджыд да, ёна отсасис быдӧнлы. А во вит сайын видлӧма асьсӧ кроссфитын, и сэтшӧма кажитчӧма тайӧ спорт сикасыс, мый сыысь дугӧдчынысӧ оз нин вермы. Валерий Иванович гӧтырлӧн, Татьяна Михайловналӧн, Мария Васильевна ыджыд мамыс миян мам Агния Ильиничналӧн воча чой. Кулысьыс торйӧн нин уна Мылдін, Изьва, Печора, Княжпогост, Емдін, Луздор, Кӧрткерӧс, Кулӧмдін да Койгорт районъясын. Сідз шусяна первичнӧйыс сетӧ позянлун казявны канцерогенезсӧ (пыкӧс заводитчӧмсӧ) да ёнмӧдны мортыслысь иммунитетсӧ. Но лыддьысьӧм кындзи посёлоксаяслӧн ӧні эм позянлун и велӧдчыны ворсны пианиноӧн, серпасасьны да ки помысь вӧчасьны. И та вӧсна ковмас ӧтарӧ дасьтыны выль уджтасъяс, медым шедӧдны грант висьлӧс кага быдтысь бать-мамлы отсалӧм могысь. Абу кӧ та могысь позянлуныс – колӧ сӧмын петкӧдлыны телефонсьыд операторлы, коді зіля сканируйтас колана номеръяссӧ. –Валералӧн вокыс сэсся шӧпкӧдӧма пеляс: «Вай нуӧд, да йӧктӧй кыкӧн, мед тӧдісны, мый нылыс тэнад», – казьтылӧ Мария. Дерт жӧ, веськӧдлысь – сійӧ школаын удж вылӧ медыджыд ышӧдысь, велӧдчысьяслӧн да велӧдысьяслӧн сідз шусяна сьӧлӧмыс. Сьывны радейтӧмыс ичӧтсяньыс нин вӧлӧма: гортас ёна и нимкодьӧдӧма матыссаяссӧ быдсикас сьыланкывйӧн да петкӧдчӧмӧн. Уна во нин зэв окота вӧлі аддзывны Олимпиада парк, ветлӧдлыштны сэті, кытчӧ тшӧкыда волывлӧны нималана спортсменъяс. А юрын бергалӧны вуджан висьӧм бурдӧдысьлӧн кывъяс: «Тӧдӧй, татысь сӧмын кык петан туй: «взлететь» либӧ «улететь»!». Капитальнӧя дзоньтасигӧн вежӧмаӧсь нин вевтсӧ, ортсысяньыс эжӧмаӧсь стрӧйбасӧ, шоныд сетан радиаторъяс сувтӧдӧмаӧсь. Спектакльлысь сюрӧссӧ тэчӧма коми войтырлӧн эскӧмъясысь, традицияясысь, гажъясысь, сьылан-кывъясысь да ворсӧмъясысь. Артистъяскӧд тшӧтш спектакльяс пыр, кодъясӧс вӧлі дасьтӧма тайӧ воясӧ, видзӧдысьяс казьтыштасны театрлысь историясӧ. Кандидатыс кӧ суйӧрсайса агент либӧ уджалӧ татшӧмыскӧд, та йылысь быть колӧ юӧртны и избиркомыслы, и бӧрйысьысьяслы. Мукӧд воас этшаджык, но быд вит во мысти пӧ пуас колльыс ӧшалӧмӧн-ӧшалӧ, а, сідзкӧ и, кӧйдысыс муас веськалӧ унджык. Некод эз эскы, мый артмас миян ветлӧмыс, ӧд лӧсьӧдчим мунны сэтъясті, кӧні йӧзыс нэмсӧ эз овлыны, сикт ни грезд абу. Ачыс сійӧ Сыктыв районса Гагшор сиктысь, кӧні велӧдчӧма начальнӧй классъясын, а сэсся нин помалӧма Поёлса шӧр школа. Мордінын пыралӧмаӧсь Ким Семёнович Шевелёв дорӧ, коді тӧлысьӧн водзджык велӧдчысьяскӧд подӧн ветлӧма Веж посёлокӧдз. Но Куклев зэв сюся кывзіс студентӧс, видзӧдліс мукӧд оценкасӧ да вӧзйис ветлыны картупель керны, а сэн пӧ тыдовтчас. –Менӧ корисны вӧчны тайӧ конкурсыслы видеоанонс, ышӧдны йӧз-сӧ пырӧдчыны ордйысьӧмас, – висьталіс Инесса Николаевна. Чукӧртам тылса труженикъяслысь, война кадся челядьлысь, дас да унджык ныв-пи, быдтӧм мам-героиняяслысь казьтылӧмъяс. И «Коми мулӧн легенда» концерт-шоуын енбиа артистъяс бара на чуймӧдісны да ёна шемӧсмӧдісны искусство радейтысьясӧс. Петан асывнас керкасьыд да помтӧг нимкодясян вӧр-ванас, сӧдз ваа Изьва юнас, коді эзысьӧн дзирдалӧ зарни шонді улын. Стрӧитӧмторсӧ нывбабаяс, челядь да культура керкаӧн веськӧдлысь Алёна Михайловна Каневакӧд мичмӧдӧмаӧсь серпасъясӧн. Вӧлӧмкӧ, пӧшти быд во Зюзевъяслӧн семьяысь кодкӧ лоӧ «Лямпиадаын» вермысьӧн – ая-пиа быттьӧ вежласьӧны ӧта-мӧдыскӧд. Том йӧз, гашкӧ, эз на кывлыны, но эм сэтшӧм важ-важ коми сьыланкыв: «Ылын-ылын, роч Кавказын Ӧ уна-уна киссис вир.». А ӧд татшӧм «кӧзӧдас» колӧ бурдӧдны йӧзӧс, дзоньвидзалунсӧ видлавны и пузчужӧмаяслысь, – висьталӧ Людмила Филиппова. Зэв окота, мед йӧзыс волісны тайӧ моноспектакльсӧ видзӧдны да мекӧд тшӧтш сьылісны, – кывкӧрталіс Светлана Малькова. И сэні ныв тӧдмасьӧма верӧспуыскӧд, коді локтӧма Россияӧ ёртыслӧн корӧм серти отсавны сылы ӧдйӧджык велӧдны роч кыв. –Сувтӧдім «Катюшасӧ» паськыд пӧвъяс вылӧ, лыжи кодь артмис, – казьтылӧ Изьва районса Кипиёвысь Иван Иванович Чупров. Сыктывкарын, Ухтаын да Сыктывдін районын уджалӧны асшӧр детсадъяс, кӧні видзӧны-дӧзьӧритӧны544 нывкаӧс да детинкаӧс. А Чарльз Кларк тшӧктывлӧма гуавны асьсӧ Камчаткаын, памятниксӧ сылы вӧчӧмаӧсь англичана, да ни ӧти роч кыв сэні абу. Шуам, Овражнӧй улича вылын труба пуктылісны, но зэв векньыд да, тулыснас кор кын-сыв, ваыс улича пасьталаыс визувтӧ. Неважӧн театрса асьныс дзоньталӧмаӧсь неыджыд жыр, да сэтчӧ и чукӧртісны коми театр радейтысьясӧс «квартирникасьны». Прӧст кадӧ Сергей окотапырысь фотографируйтӧ: чужан муыслысь, войвывса вӧр-валысь аслыспӧлӧс мичсӧ зільӧ петкӧдлыны. –Кӧть медводдзаысь на котыртлім, йӧзыс ошкисны водзмӧстчӧмсӧ да окотапырысь пырӧдчисны аслыспӧлӧс ичӧтик фестиваляс. Ми кӧсъям отсавны матӧ воӧм йӧзлы сувтны кок йылас, инасьны удж вылӧ, корсьны оланін да водзӧ лючки овны ас кежаныс. Орчча Бӧртӧм-База посёлокын пӧ гоз-мӧд велӧдчысь эм жӧ да, позис найӧс татчӧ вайны, но Поёлӧ жӧ новлӧдлыны шуӧмаӧсь. Специалистъяс ӧлӧдӧны, мед йӧзыс оз шыблавны сёян коляссӧ сикт-кар бокӧ, да корӧны видзчысьны зверкӧд паныдасьӧмысь. Специалистъяс ӧлӧдӧны, мед йӧзыс оз шыблавны сёян коляссӧ сикт-кар бокӧ, да корӧны видзчысьны зверкӧд паныдасьӧмысь. Коронавируса вуджан висьӧм паськалӧм вӧсна выльмӧдӧм теплоэлектроцентральсӧ кыпыда восьтасны 2020 волӧн мӧд джынйын. Ставыс, мый йылысь сійӧ висьтавліс, миянлы закон кодьӧн вӧлі, сылӧн быд кыв бать-мамлӧн дорысь ёнджыка на мӧрччыліс. Дон босьттӧг сійӧс разӧдӧны быдсяма геб-гагйыс, тӧлыс да тшӧтш сы бокті помся журъялысь машинаяс асланыс гӧгыльясӧн. Но олӧмыс кежӧдӧма тайӧ нырвизьсьыс бокӧ – Вера помалӧма юркарса педколледж да пырӧма уджавны кагульничаӧн детсадйӧ. Ставныслы сиа лоны дзоньвидзаӧн, торйӧн нин аньяслы кӧсъя шуны – видзӧй асьнытӧ да ас кадӧ шыӧдчӧй бурдӧдысьяс дорӧ. Коркӧ весиг мамӧй пывсьыны менӧ нуӧдӧма, а менам сылы шусьӧма (ар вита жӧ вӧвсьӧма): «Быдма да, юртӧ черӧн керала!». Италияын, мед йӧзыс асланыс странаын шойччасны, быд олысьлы вичмӧдасны 500 евроӧн (миян ног кӧ, 39 сюрс шайт гӧгӧр). –Комиӧн, дерт, чужан кывйыс налы муса да, и тайӧс найӧ бура гӧгӧрвоӧны, – нимкодьпырысь кывкӧрталіс Надежда Чупрова. Бӧръя куим вонас выльмӧдӧма-дзоньталӧма ӧкмыс кинозал да восьтӧма нӧшта кык выльӧс – Печораын да Воргашор посёлокын. Москваысь ыджыд чина гӧсьтлӧн кывъяс серти, Коми – аслыспӧлӧс республика, босьтны кӧ тӧд вылӧ регионысь вужвойтырсӧ. – Велӧдчанінсӧ дзоньталӧм бӧрын матӧ воӧн-джынйӧн мысти сійӧс пӧдлалісны, – шогпырысь висьталіс Анастасия Костюченко. Кыкнан лунсӧ Кудымкарын да орчча сиктъясын сэтчӧс олысьясӧс да форум вылӧ воӧмаясӧс гажӧдісны сьылан-йӧктан котыръяс. Нина вӧлӧма бать-мамыслӧн ӧтка нылӧн, но быдтӧмаӧсь сійӧс быдтор кужысьӧн, тӧлкаӧн, зільӧн, некутшӧм уджысь повтӧмӧн. –Фотовыставкасӧ кыпыда восьтӧм вылӧ волісны Москваса Коми землячествоысь, «Русь Печорская» ӧтмунӧмысь водзмӧстчысьяс. Сэтчӧ мойвиис веськавны Изьва, Кӧрткерӧс, Сыктывдін, Емдін районъясысь, а сідзжӧ Сыктывкарысь да Усинскысь томуловлы. – Гашкӧ, школа помалӧм бӧрас кодъяскӧ на пиысь бӧръясны тайӧ сьӧкыд, кывкутана, но йӧзлы колана да зэв тӧдчана уджсӧ. Искусство радейтысьяслы миян артистъяс козьналісны Олег Уляшевлысь да Светлана Горчаковалысь «Эзысь шабді» спектакль. Спектакльыс пансьӧ сысянь, мый аэропортын султан да сылӧн гаремыс виччысьӧны самолёт, но индӧм кадӧ найӧс оз лэбӧдны. Училищеын велӧдчигас на Анатолий Михайловичӧс тшӧкыда корлӧмаӧсь радиоӧ, босьтлӧмаӧсь сылысь коми кыв вылын интервью. «Изьватас олэм» программалӧн могыс – ӧтувтны став комисӧ, паськыдджыка висьтавны, мый ми эмӧсь, – висьталӧ журналист. Бӧръяясыс сӧмын поездӧн мунӧмысь мынтӧны кызь сюрс шайт, а мукӧдыс – билет донсьыс 10 прӧчент (ылӧсас кык сюрс шайт). А муртса кык воӧн-джынйӧн мысти, 1986 во апрель 26 лунся войӧ, буретш нёльӧд энергоблокыс грымӧбтіс-лыйис да ыпнитіс. Война дырйи бӧръяыслы удайтчӧма гижны комын ӧти кывбур, на лыдын «Ни ӧти шаг бӧрӧ» (1942) да «Сӧветскӧй воин» (1944). Уна вонад Надежда Ильиничналӧн чукӧртӧма краеведениелы сиӧм озыр пельӧс – мыйсюрӧ ачыс вайӧма, мыйсюрӧ лыддьысьысьяс. И сэтшӧм лӧсьыд, кор веськалан тӧдтӧм йӧз пӧвстӧ да, код дорӧ кӧ комиӧн шыасигӧн ньӧти он майшась, гӧгӧрвоас оз сійӧ. Нӧшта на, медым «кок йывсьыс уськӧдны» кутшӧмкӧ предпринимательӧс, сы вылӧ тӧдӧмӧн усьӧдлӧмаӧсь быдсикас инспекторсӧ. Став сертиыс кӧ ясыд, мый сэні вермас лоны неминуча, погона йӧзлӧн лоас позянлун ставсӧ гӧгӧрбок видзӧдлыны-донъявны. Ӧні лыддьӧны тувсовъя гажӧн, кор муыс тырӧ урожай сетан вынӧн, керкаыд – тыр-бур олӧмӧн, а семьяыд – дзоньвидзалунӧн. Здук сайын на мыччасис шонді, а со нин пырӧма кыз кымӧръяс сайӧ, кодъясӧс быттьӧ тойлӧмӧн вайӧдіс ышнясьысь ён тӧвру. Дерт, аслыспӧлӧс, но матыссаясыс велалӧмаӧсь нин ӧта-мӧд дорас да тырмытӧмторъяс вылӧ видзӧдтӧг радейтӧны ёрта-ёртсӧ. Но ме татшӧмнас ог вӧдитчы, сы вӧсна мый стӧча тӧда: 30 кӧть 50 семья-котыр кӧ лӧсьӧда, вӧр-ва озырлуныс налы тырмас. Аньяс босьтчӧны бизнесӧ йӧзкотырлысь олӧмсӧ бурмӧдны, выль уджаланінъяс лӧсьӧдны, вӧр-ва вӧсна тӧждысьны кӧсйӧмъясӧн. Шуам, пон кӧ бӧжнас ӧвтчӧ-ниглясьӧ, сідзкӧ, сыысь оз ков повны, а кодӧскӧ курччис кӧ, татшӧм «источникӧн» и нимтасны. Со тайӧс и аддзӧмаӧсь Андрей Малаховлӧн редакторъясыс да вӧзйӧмаӧсь корны Россияса ылі пельӧсысь миянлысь котырнымӧс. Медшӧр могыс – сетны йӧзлы став колана юӧрсӧ, содтыны туй морт керкаӧ овмӧдчысь лыдсӧ налысь правояссӧ дорйӧм весьтӧ. Сэтчӧс специалистъяс быдӧнкӧд сёрнитӧны, тӧдмалӧны, кутшӧм образованиеыс, профессияыс, кытчӧ вермас инасьны удж вылӧ. Таттян лун кежлӧ тшӧтш жӧ котыртлім гаж: студентъяслы ывлаын нуӧдім ворсӧм, а сэсся козьналім конькиӧн иславны билет. Шуам, кыдзи эськӧ позяс томъяслы ипотека кокниджыка босьтны, либӧ кутшӧм отсӧг позьӧ сетны ас вылас том уджалысьяслы. Комилӧн 100 вося юбилейлы сиӧм фестиваль вылӧ волісны Зеленоборскын матӧ став олысьыс, весиг 85 арӧсысь олӧмаджыкъяс. Эмӧсь сідзжӧ Испанияысь, Польшаысь, Эстонияысь, ЮАР-ысь, Намибияысь, Украинаысь, Канадаысь да Германияысь сьӧмпасъяс. На радӧ веськалісны сир вийӧдан да кучик песан заводъяс кутысь Ване Миш, дьӧгӧть вӧчан завод кутысь Ване Миш Миколай. Медым кокньӧдчыны киськасьӧмысь, визьясӧн нуӧдлісны канаваяс, кытчӧ чукӧрмӧм ваыс юктӧдіс градъяс вылысь быдтасъяссӧ. Быд чукӧртчылӧм-аддзысьлӧм-гажкӧд йитӧдын учреждениеяс дасьтӧны план, гижӧны отчётъяс, уджалӧны йӧзкӧд, водзмӧстчӧны. А сэсся нин – мӧд восӧ, медым бара на ветлыны да аддзывлыны шензьӧдана мичлунсӧ, выльысь олыштны сійӧ шуда здукъясас. Дзор юрсиа, збой да уна сьӧкыдлун пыр вуджӧм ань радпырысь висьталіс аслас олан туй вуджӧм йылысь казьтыланаторъяссӧ. Ме, тайӧс тӧдӧмӧн, звӧз пыр (кильчӧтӧ, дерт, томнавлісны) вӧлі пышйывла ывлаӧ ас коддьӧмъяскӧд ворсыштны-котралыштны. —Татарстанын, менам видзӧдлас серти, ёнджыка оз татар, а англия кыв зільӧны велӧдны, — водзӧ сёрнитіс Анна Тимофеева. –Неуна кад кольӧм бӧрын сиктса клубын «Вдохновение» йӧктан ансамбль бердын котыртчис верстьӧ нывъяслӧн йӧктан группа. Подувсӧ сылы пуктӧмаӧсь изьватас: Мокчойысь, Щельяюрысь, Сизябысь, Пильёгорысь петлӧм войтыр, – юӧртіс Ирина Синцова. Сэні вӧвъяс шӧйтӧны сиктӧдыс чукӧрӧн, жуглӧны машина рӧмпӧштан, потшӧс, пос, талялӧны клумбаяс, – висьталӧма министр. Аранеч – Печора районын медся важ грездъясысь ӧти, кӧні войдӧр овлӧмаӧсь важ ног эскысьяс, сідз шусяна беспоповецъяс. Ямалса журналистъяс эськӧ дасьтывлісны нин та йылысь телепередачаяс, но меным окота жӧ ассьым видзӧдласӧс петкӧдлыны. А водзын мыйта зорӧд тані зымвидзлӧма, олӧмыс пуӧмӧн-пуӧма, картупель-сёркни быдмылӧма, уджтӧгыд некод абу пукавлӧма. Торйӧн кыдз, пипу, коз, пожӧм, фанера краж, пиловочник, мыйысь вӧчӧны тьӧс-плака, баланс, кодысь пуӧны кабала-картон. Сійӧс кокнад колӧ личкыны муас, рычаг вылӧ бара жӧ кокнад тувччӧмӧн восьтны улыс помсӧ да чӧвтны трубаас ичӧтик пусӧ. Май 9 лунӧ Ыджыдвидзса администрация йӧрын вӧлі восьтӧма 1941–1945 воясся война дырйи Айму дорйысьяслы сиӧм мемориал. Сійӧ сьӧлӧмсяньыс аттьӧаліс Великие Луки карсаӧс, мый кузь туй вылӧ видзӧдтӧг вайисны усьӧм воинлысь шойсӧ чужанінас. Понсӧ ог жӧ быдӧнлы сет: ме сійӧс шыльӧді-бурдӧді, сійӧ менам син водзын ёнмис-мичаммис. Окота жӧ бур кӧзяинлы сетны. Кыдзи висьталіс Кельчиюрса культура керкаӧн веськӧдлысь Елена Филиппова, став тайӧ ышмӧмыс заводитчӧма пандемия кадӧ. Орчча посёлокъясӧ Надеждаӧс пемӧсъяснас корлӧмаӧсь культураын уджалысьяслысь гаж да дзоньвидзалун видзан лун пасйыны. Велӧдан министерствоысь чинаяс пасйисны, мый бӧръя воясӧ унатор вӧчӧма велӧдчан небӧгъяс да уджтасъяс дасьтӧм могысь. –Валюк, тэ тӧдан, ме чужтӧм на вӧлӧма, а сійӧ гижӧма нин: «Менам муса пиӧй, тэ чужтӧм на, а ме гижа нин тэныд письмӧ. –Министерствоын уджалысьяскӧд тӧдмасигӧн аддзи, мый специалистъяс томӧсь да зільӧсь, быдӧн бура тӧдӧ ассьыс могъясcӧ. Со мый аддзысьлӧм бӧрын пасйӧма «ВКонтактеын» аслас лист бокын Удора районысь миян внештатнӧй гижысь Галина Ивкучева: Быдлаын нин выльмӧдісны татшӧмсяма машинаяссӧ, а пожӧгсаӧс пыр бӧрыньтӧны, дзикӧдз, буракӧ, вунӧдӧмаӧсь овмӧдчӧминсӧ. Сідзкӧ, ассьыс вӧчӧмторъяссӧ ань быт-тьӧ ловзьӧдӧ – та понда и вӧрзьӧдӧ-ны сьӧлӧмтӧ тайӧ киподтуя аньыслӧн аканьясыс. Пызан вылын век вӧлі нин нӧк тасьті либӧ литр джынъя банка шомйӧв, кодӧс песокавлі да кылӧдлі сійӧн еджыд нянь шӧрӧм. Экологиялӧн ыджыд тӧдчанлун йылысь висьтасис и неважӧн на правительствоӧн веськӧдлысьӧс вежысьӧн индӧм Ирина Бахтина. Кӧр батальонъяс котыртӧм вӧсна кывкутӧма 14-ӧд армияысь ветеринария юкӧнӧн веськӧдлысь полковник Дмитрий Тульчинский. Сыктывкарын волонтёръяслӧн котырӧн веськӧдлӧ зіль ныв Мария Носова, кодкӧд неважӧн сёрнитім «Мы вместе» акция йылысь. Локнытӧ эськӧ Светлана бӧр локтӧма Комиӧ, но сэтчӧ – ылі суйӧр сайӧ – кольӧма сылӧн сьӧлӧм джынйыс – радейтана пӧлыс. Тайӧ авъя, мелі видзӧдласа да шань нылыс – Коми Республикаса челядьлӧн да том йӧзлӧн шӧринын зільысь Виктория Попова. Но мед кӧть мый оз шуавны коми петасъяс йылысь (кодкӧ – ошкыштас, кодкӧ – дивитас), ме тай гӧрдитча, мый тані уджала! Медводдза сёрнитчӧмсӧ вӧлі кырымалӧма да вынсьӧдӧма 2008 воын: сэки комбинат вичмӧдіс районса шӧр бурдӧдчанінлы сьӧм. Миян ӧні быдсикас юӧрыс юр выв тыр, ми пондім пӧдны нин сы пытшкӧ, и мӧвпала выль роликъяссӧ йӧзӧдны тӧлысьнас ӧтчыд. Лыдпасъяс серти, тайӧ каднас висьысьыс медуна вӧлӧма Воркута-Усинскын (матӧ сюрс сайӧӧн), Ухтаын – куимсё гӧгӧр морт. Колӧ шуны, пӧшти ставныс найӧ (кык депутатысь кындзи) «Единая Россия» котырысь, коді буретш и «бӧжалӧ» миян странаын. Но, кыдз тыдалӧ, весиг став тайӧ сьӧмыс кӧ воис сэтчӧ, кытчӧ колӧ, вӧрса биыдлы паныд водзсасьны та мындаыд – тшаква. Уджалігас Николай Павлович некор эз лыддьысьлы аслас кадӧн: то лӧсьӧдӧ ветлан туйяс, то лэптӧ посёлокын олан керкаяс. Сьӧдкыркӧтшса шуӧны, кольӧм во на пӧ Сыктывкарса администрацияын кыптылӧма та йылысь сёрниыс, но бара ставыс лӧньӧма. А Ирина Сергеевна йылысь Евгения висьталіс, ни ӧти урок пӧ сылӧн абу гажтӧм, сыкӧд кокни уджавны, дасьтыны проектъяс. –Быдӧнлы колӧ тӧдны да гӧгӧрвоны, мый гӧлӧсуйтны ӧні зэв кокни – та могысь лӧсьӧдӧма «Мобильный избиратель» механизм. Кодъяс да кыдзи вермасны босьтны сьӧма отсӧгсӧ, гӧгӧрвоӧдӧ Комиын Россияса Пенсия фондлӧн управлениеысь пресс-служба. «Гӧгрӧс пызан» сайын пукалысьяскӧд скайп пыр сёрнитіс и Емдін районысь занятосьт шӧринӧн веськӧдлысь Наталья Азизова. Сэкся сьӧда-еджыда телевизоръясыд, а торйӧн нин уна рӧмнас гажӧдысьясыс, вӧліны зэв нэриникӧсь да ӧтторъя жугласисны. Со, шуам, кодкӧ кӧсйӧма ньӧбны снегоход да водзвыв ыстӧма сы вылӧ сьӧм, но. Вошӧма и сьӧмыс, и вузасьысьыс, и сайтыс. «Банк» нимсянь жӧ юркарын да Эжваын нуӧдӧмаӧсь «опрос», код вылӧ вочавидзысьяслы кӧсйысьӧмаӧсь мынтыны 2 сюрс шайтӧн. Та вылӧ видзӧдласныс ёна торъяліс, но кывкӧртӧдсӧ вӧчисны ӧтсӧгласӧн – культура и збыльысь отсалӧ мортлы лоны шудаӧн. Ыджыд тыш кусӧм бӧрын Алексей Гурьевич вочаасис миян Алефтина Васильевна Трошева мамнымкӧд, да регыд мысти ӧтлаасисны. Челядьсӧ велӧдчыны комын ӧти километр сайӧ Кӧрткерӧсӧдз новлӧдлӧны: сизим час асылын нуӧны, куим час лунын бӧр вайӧны. Ӧтар баракас нывбабаяс олӧны, мӧдас – мужичӧйяс, ставныс зэв тошкаӧсь, бритваыс пӧ некодлӧн абу да, сы вӧсна тошкаӧсь. Сы пыдди поводдяыс сетіс позянлун донъявны Печора кар Шӧр Россиякӧд йитан федеральнӧй трассалысь «шыльыдлун-бурлунсӧ». Культура да национальнӧй политика министерствояс гӧгӧрвоӧны гижӧда кывлысь вынсӧ да коланлунсӧ да быд ногыс отсасьӧны. Нёль лун ми, фестивальӧ пырӧдчысьяс, тӧдмасим Россияса юркарлӧн мичлунӧн, вичко-соборъясӧн да тшӧтш «ГУМ» вузасянінӧн. И кор республикаын кӧнсюрӧ ыпнитліс порсьяслӧн Африкаса чума, тайӧ фабрикаас вӧчисны ставсӧ, медым дорйыны пемӧсъяссӧ. Прӧст кадӧ ворслӧма «Антибольгысьяс» котыркӧд КВН-ын, волывлӧма Изьва керкаӧ – зэв пӧ кыпыда олім-вылім, гаж нин быри. Кӧсъя пасйыны, мый тайӧ фестиваль вылас вуджӧдӧмыс медводдзаысь на татшӧм ловъя да бур, аттьӧ таысь Евгения Удаловалы. Коді видзӧдіс спектакльсӧ, вермис донъявны артистъяслысь эз сӧмын асыввывсалӧн кодь лӧсьӧдӧм паськӧмсӧ, но и йӧктӧмсӧ. Ичӧтдырйиыс Анатолий вӧзйысьӧма петавны ва вылӧ татшӧм пыжнас, а верстьӧяскӧд чери кыйнысӧ вӧлӧма зэв нин ыджыд шудӧн. И миян семьялӧн мог – видзны налысь югыд паметьсӧ, пыдди пуктыны важся бур традицияяс да водзӧ сӧвмӧдны чужан мунымӧс. А газет лыддьысьяслы висьтала тадз: энӧ нюжмасьӧй ме моз, вӧчӧй колана документтӧ ас кадӧ, донтӧмджык да ӧдйӧджык лоӧ. Сыктывкарын эм ворсанногнас да кужанлун-сямнас торъялана зэв уна рок-котыр, но налӧн этша позянлуныс кӧнкӧ петкӧдчыны. Но ветлӧм йылысь думыс и менӧ ыззьӧдӧмӧн нин ыззьӧдіс, да пӧсьӧн кучкис юрӧ юалӧм: «Кор сэсся татшӧм позянлуныс лоӧ?». Шуам, Дарья Терешко зільӧ «Кошкин дом» приютын волонтёрӧн да кураторӧн, окотапырысь тӧждысьӧ дӧзьӧртӧм кысукъяс вӧсна. Сэки и воӧма Дарьялы юрас мӧвп тшӧкыдджыка босьтлывлыны татшӧм каньяссӧ ас дорас, кытчӧдз оз аддзыны налы выль оланін. – А тэ эн видлы спектакль кежлӧ дасьтысигад висьтавны йӧзыслы сӧмын правдасӧ, петкӧдлыны муслун, тӧждысьны Мышкин моз? Кӧдзыд да чизыр тӧла поводдя вылӧ видзӧдтӧг найӧс окотапырысь донъялісны ветлысь-мунысьяс, тшӧтш и фотографируйтчисны. Быд окотитысь вермас тӧдмасьны сылӧн уджъясӧн да нимкодясьны, а колӧкӧ, и козьнавны аслас кагукыслы татшӧмсяма чачасӧ. Дерт, ёнакодь майшаси, сьӧлӧмӧй коклябӧрын тіркӧдчис: ӧд классас пукалісны 27 нывка да зонка, ме вылӧ дзоргис уна син. Кажитчӧ сёрнитны-аддзысьлыны йӧзкӧд, а тайӧ зэв колана, торйӧн нин кор ставӧн быттьӧ сибдӧмаӧсь соцсетьӧ да ӧтуввезйӧ. Висьталӧны, тайӧ воас чужӧм йӧзыс пӧ мичаӧсь, восьсаӧсь, водзмӧстчысьӧсь, кыпыд ловруаӧсь, пыр зільӧны видзӧдны водзӧ. –Библиотекаӧ медтшӧкыда волысьяскӧд, а татшӧмыс 10 морт, йӧрын вӧчим клумбаяс, мавтім да вадорса изйӧн мичмӧдім найӧс. Валентиналӧн кывъяс серти, найӧс тэчӧма быдлаӧ: видзӧ кӧрӧбъясын, уна сикас шкатулкаын, паськӧдӧма найӧс и ӧшинь вылӧ. Улич вылын пестӧм бипуръяс вылын пуисны кӧчан, гудӧкаяс, гитараа да балалайкаа йӧз бӧрся вӧтлысисны сьылысь-йӧктысьяс. Дзолядырйи ме сэтчӧ тшӧкыда волывлі, весиг пу мӧлӧт да пу чер меным вӧчліс, да сы моз жӧ кутшӧмкӧ кӧрт торйӧ вачкавлі. Тӧв и гожӧм ывла вылын юргисны челядь гӧлӧсъяс: ворсім дзебсясьӧмысь, кутасьӧмысь, ветлывлім видз вылӧ да кыим юркытш. Миян управление улӧ пырӧны юрсиктса да район пасьталаысь культура керкаяс, библиотекаяс, челядьлы музыкальнӧй школаяс. Мастер быдторйын отсаліс, кыпӧдіс сьӧлӧмкылӧмнымӧс, юктӧдіс пӧсь тшайӧн. И со дӧра-прӧшви пиысь мыччысисны аканьясным. Школаын тайӧ предметсьыс велӧдысьыс зэв бур вӧлі да, сылӧн урокъяс вылын став классӧн окотапырысь босьтім тӧдӧмлунъяс. Кор юргӧ шылад, татшӧм челядьыс заводитӧны уджавны, тайӧ зэв бура отсалӧ кагасӧ сӧвмӧдны, ӧбича-этшсӧ сылысь бурмӧдны. Школа вӧлі век буръяс лыдын, уна мукӧд странаын олӧны Римма Николаевналӧн велӧдчысьяс, век кыліс бур кыв бать-мамсянь. Александр Ульяновлӧн кывъяс серти, ошкыштасны кӧ пӧ, гӧрдӧдас пель йылӧдзыс да кинас ӧвтыштас: эн кыпӧдӧй-лэптӧй менӧ. Ог помнит, медым челядьдырйи ме дыр пукавлі чомйын – век ывлаын авкояскӧд ворсі, вотчыны ветлі, тӧвнас даддьӧн ислалі. А корис миянӧс тайӧ колана да тӧдчана аддзысьлӧм вылас «Кольское саамское радио» ООО-ӧн веськӧдлысь Валентина Совкина. 1978 вося июль 29 лунсянь август 6 лунӧдз «Белка» клубысь туристъяс байдаркаӧн кывтӧмаӧсь Лӧкчим йывсянь Кӧрткерӧсӧдз. Туристъяс аддзӧмаӧсь, мый лагерын ставсӧ дасьтӧмаӧсь, медым том йӧзлы бура уджавсис да найӧ лӧсьыда вермисны шойччыны. Кор миян Чича недыр кежлӧ орӧдчылас, зіля ӧдйӧджык гортӧ вайӧдны: сылӧн быдлаті котралӧмыс менсьым юрӧс уськӧдӧ-янӧдӧ. 2021 воас кӧсйӧмторным уна жӧ: аддзысьлыны быдмысь войтыркӧд, ог вунӧдӧй и сьӧкыд войнадырся кадсӧ вуджӧм олӧма йӧзӧс. Во-мӧд сайын креж дорын, кытчӧ грездсаяс волывлӧны нимкодясьны Изьва юӧн да великанъяс кодь ниа пуясӧн, сотчӧма керка. Тайӧ да уна мукӧд юалӧм вылӧ вочакывъяссӧ видлісны корсьны искусство гимназияын велӧдчысьяс коммунаръяслӧн сбор дырйи. Восьса урокъяс дырйи сёрнитӧмаӧсь университет-колледжын велӧдчӧм, студотрядъясын удж нуӧдӧм да проектъяс гижӧм йылысь. Дерт, кор матӧджык тӧдмасян национальнӧй культураяснас, казялан, мый зэв унатор миянлы, комилы, матыс да тшӧтш лӧсялӧ. Ордйысьӧм заводиттӧдзыс аньяс кӧрталісны налы косканыс вӧньяс, кыдзи важӧн вӧчлӧмаӧсь мужичӧйясӧс вӧравны колльӧдігӧн. – Водзтіджык пырӧдчылі Удора районса Йӧртымдін сиктын «Кытшъяс» фестивальӧ, а 2019 воын медводдзаысь волі Ыджыдвиддзӧ. Сэкся висьтасьӧмсяньыс ме и тӧда, мый ыджыд бать пыдди пуктана мортӧн вӧлӧма, уна во уджалӧма колхозса председательӧн. Нимкодьпырысь Роман Вениаминович висьталіс и сы йылысь, мый аслас олӧмын медводдзаысь на ветлӧма медылі войвывса карӧ. Дерт, медводдза съездсянь пӧ унатор вежсис, но 30 во сайын урчитӧм подувъясыс вӧлӧмаӧсь зумыдӧн да колины вӧрзьытӧмӧн. Елена Николаевна нимкодьпырысь висьталӧ, мый медводдза велӧдысьнас вӧлӧма сылӧн мамыс – Тамара Константиновна Климова. Депутатъяслӧн кывъяс серти, ылі сикт-грездӧ, кытчӧ аптекасӧ восьтыны «абу рентабельнӧ», кутас ветлыны торъя транспорт. Ме пӧ 1985-ӧд вося, а сэки кагаыс вель уна вӧлӧм чужӧ, и институтын велӧдчыны кӧсйысьыс тшӧтшъяяс пӧвстын уна жӧ вӧлі. Тӧдсаясыс, гозъя, татшӧмсӧ асланыс керкаын лӧсьӧдӧмаӧсь, велӧдчӧны сэні асланыс куим ныв-пи да нӧшта куимӧн волывлӧны. Могмӧдӧны паськӧмӧн: офисса формаӧн, полевӧй паськӧмысь военнӧй комплектӧн (улыс кӧлуй, бушлат, гач, кепысь да шапка). А со ытва дырйи Изьваӧ воысь паракод да ылі кар-посёлокысь локтысь суднояс дорӧ лэччывлісны веськыда миян керка сайӧд. Кыдзи висьталіс проектӧн юрнуӧдысь Илья Костин, Выль во водзын волонтёръяс йӧзӧдӧмаӧсь «Мандаринка и шоколадка» акция. Конкурссӧ гортса коз пу дорын нуӧдіс Изьваса «бандерлог» Григорий Пыстин: сійӧс видео пыр жӧ ставӧн аддзисны-кывзісны. Сы бӧрын повтӧм мужичӧйяс разисны вичкоыслысь сiмӧм вевтсӧ, дзоньталісны сійӧс, а сэсся выльысь вевттисны кӧрт листӧн. Ми жӧ, мӧдарӧ, кӧсъям петкӧдлыны районсӧ, кор сэні туристъясыс абуӧсь, – юксисны асланыс мӧвпъясӧн съёмка котыртысьяс. Петсамоса аэропортӧ кӧраяс воӧдчӧмаӧсь пемыднас, бырӧдӧмаӧсь видзысьяссӧ, взрывчатка пуктӧмаӧсь да лӧня бӧр мунӧмаӧсь. Висьталі жӧ эськӧ Катюшыслы чужан кывлӧн озырлун да тэчассӧ гӧгӧрвоӧм йылысь, но сьӧлӧмӧй кылӧ, эз эскы нывкаыд меным. И со 55 во нин йӧктӧны, куим челядь чужтiсны, дас нёль внук-внучкаӧс быдтыны отсалӧны да куим правнучкаӧс лелькуйтӧны. «Дача РК» ООО-лы вештӧмаӧсь 300 сюрс шайт Сыктыв районса администрациялӧн удж йылысь радиороликъяс дасьтӧм-йӧзӧдӧмысь. Сылӧн Нювчимса керкаын ӧні меститчӧ П.И.Чисталёвлӧн музей, кӧні видзӧны Анисимов-Чисталёвъяслӧн семья йылысь паметьсӧ. Дерт жӧ, ошкана кывъяс окота висьтавны и Сергей Васильевич Изъюровлы, коді эз повзьы нинӧмысь да котыртіс фестивальсӧ. – Тіян котырныд зільӧ венны синтӧмъяслысь да омӧля аддзысьяслысь мытшӧдъяссӧ, отсалӧ налы велӧдчыны, удж вылӧ инасьны. А ми вӧлі думайтам, мый локтасны да канаваяс кодъясны, трубаяс сюясны, кыті ваыс кутас мунны, но нинӧм тайӧс эз вӧчны. Кольӧм лунъясӧ Чилимдін районӧ удж кузяыс волігӧн выль стрӧйбасӧ донъяліс Коми Республикаӧн веськӧдлысь Владимир Уйба. Он и куж висьтавны, мый вӧчсис менам сьӧлӧмын, кор медводдзаысь пыри кабинетӧ да аддзи ассьым медводдза велӧдчысьясӧс. Культураса министр Сергей Емельяновлӧн висьталӧм серти, кор урчитасны местасӧ, кутасны дасьтыны проект-смета документ. Велӧдысьыд куим лун гижасьӧма «сыкӧд» ӧтуввез пыр, юӧртӧма банкын аслас став тшӧтыслысь, картаыслысь номерсӧ да кодсӧ. Социальнӧй юкӧнын бӧрйисны Ручса да Дереваннӧйса школаяс, Югыдъягса культура керка, кӧні колӧ вежлавны-выльмӧдны вевт. Торъя аттьӧ миян ёртъяслы, отсасьысьяслы, жюриӧ пырысьяслы, менам радейтана «Коми му» газетлы, «Коми войтыр» ӧтмунӧмлы. Уджалысьыс морт нелямын вӧлі, ӧні грездас став олысьыс сы мында, и кызвыныс пенсионер, – висьтасис сійӧ гимназистъяслы. Томдырсяньыс вӧр-ва радейтӧмыс восьтӧма аньлы быдмӧгъяслысь гусятор: кыдзи позьӧ наӧн бурдӧдчыны уна сикас нёрпалӧмысь. 1989 воын Берёзовкаӧ вайӧдӧмаӧсь Белоруссияысь, Литваысь да Ылі Асыввылысь торъя эскадрильяясысь котыртӧм авиация полк. Но некымын воськов мысти став техникаыс бӧр ловзис, да артмис снимайтны шӧрас сувтӧдӧм лабича джынвыйӧ киссьӧм кабинет. Та йылысь пӧ эм легенда: «Вичкоын Перымса Степан ӧбраз вӧлӧма медся тӧдчанаӧн, рамаыс зарниысь, дона изъясӧн мичмӧдӧма. Сылӧн Николай Шаламов дедыс да Прокопий Шаламов дядьыс служитлӧмаӧсь Волсяса вичкоын, – водзӧ висьталӧ Тамара Ивановна. Томулов окотапырысь жӧ лыддисны ас кыв выланыс кывбуръяс, пырӧдчисны мастер-классъясӧ, тӧдмасисны челядьлы гижысьяскӧд. Дискуссияӧ пырӧдчысьяслы окота вӧлі тӧдны, кымын сикас кыв миян эм ӧні, уна-ӧ вошис, кымын коляс 30, 100, 300 во мысти. Миян клубын ӧтуввезйыс абу да, гортын такӧд йитӧдын быть лоӧ став бумага уджсӧ вӧчны, отчёт дасьтыны, мыйкӧ корсьысьны. Дас квайтыс бӧрсӧ абу воӧма. Сёрнитім та йылысь Диана Григорьевна Холоповакӧд, литература музейын экскурсия нуӧдыськӧд. Но сэк жӧ лунтырнас квайтысь-сизимысь мыськасисны-пелькӧдчисны аньяс (тыдалӧ, клинингӧвӧй котырысь), и вӧлі зэв сӧстӧм. Но нинӧм вылӧ видзӧдтӧг быдлунъя удж-могыс эз сувт: пес да ва пыртӧм, мотор дзоньталӧм, орчча чумысь гӧсьтъяслӧн волӧм. А челядь видзӧм кеж-сьыд быдсямаыс жӧ овлӧ: тышкасьлам жӧ вӧлі ӧта- мӧдкӧд. Но челядьӧс миян семьяын некор эз киавлыны. Мӧд лунас асывнас, смена сдайтігӧн, ачыд нин висьталан смена вылӧ воӧмаяслы республикаын медтӧдчана лоӧмторъяс йывсьыс. Сідз, торъя йӧзлысь кӧ кывкуттӧг биӧн вӧдитчӧмысь водзті перйылісны 1-4 сюрс шайт, талун нин ковмас мынтыны 10-20 сюрс. Стӧчджыка кӧ, Нёб-дінын да Важкуръяын виччысьӧны лицензия, а мукӧдлаас стрӧитчӧны на, – висьталіс Алексей Владимирович. Буретш татшӧм лыдас «Кошкин дом» котырысь волонтёръяс, кодъяс кад, вын да и сьӧм жалиттӧг тӧждысьӧны нёль кокаяс вӧсна. Менам кык корпуса дас рамаа да ӧти-кык корпуса дас кык рамаа чомъяс, да ог на гӧгӧрво, мыйта содтӧд позьӧ перйыны масӧ. Мукӧдыс 18 арӧс тырӧм бӧрын вермасны ньӧбны газӧн лыян, спортын вӧдитчан шыльыд ствола да нарезнӧй, сигнал сетан ружье. Ӧні вӧравны босьтчысьлы медводдза кык восӧ ковмас кыйсьыны шыльыд ствола да магазин-барабантӧм уна вылӧ «двустволкаӧн». Гозъя ёна радейтӧны челядьӧс, мывкыднас накӧд юксьӧны, велӧдӧны быдтасъяссӧ радейтны чужан сиктсӧ, вӧр-васӧ, рӧд-вужсӧ. Та дырйи тӧд вылын кутӧны педсӧветлысь, бать-мам котырлысь да гырысь классъясын велӧдчысьяслӧн сӧветлысь мӧвп-вӧзйӧмсӧ. Ме драмаын уджалысьяс моз видзӧда йӧз бӧрсяыс, мед сэсся налысь вӧрасногсӧ либӧ сёрнитанногсӧ челядь мойдын петкӧдлыны. Кыдзи и велӧдӧмын, быд кага дорӧ колӧ аслысногӧн матыстчыны, сідзжӧ аслыснога колӧ уджавны этшсӧ вежӧм-бурмӧдӧм могысь. Коля пиыс и Москваын, и Ыджыдвиддзын чукӧртчысьяслы лыддис Наталья Майданиклысь «Почему, дедуля, у тебя слеза?» кывбур. Озырджыкъяслӧн кольліс новлыны шогмана на кутшӧмсюрӧ кӧм-паськӧм, сійӧс и пасьтавлісны да котӧртлісны босьтны тӧдӧмлун. – Йӧзыс тай шуисны, мый садьӧс воштылі, котӧртсьӧма кӧмтӧг ни пасьтасьтӧг, школа поскӧд кайигӧн нин казялі, мый кӧмтӧг. Казьтывны кӧ важсӧ, водзті и сур-ырӧштӧ кисьтавлісны стеклӧ банкаӧ, бидонӧ да мукӧд дозйӧ, мый вӧлі мортыслӧн сьӧрсьыс. Абу этша и коммунистическӧй уджвывса ударникыс, соцсоревнованиеын вермысьыс, пятилеткаса ударникыс, мукӧд ыджыд нимаыс. Енъюӧдз (Висер юлӧн веськыдвыв вожӧдз) Калятысянь мунӧмаӧсь медводз дрезинаӧн, а помасьӧма векни кӧрт туйыс да – подӧн. Ме коркӧ кӧсъя ветлыны Улыс Новгородӧ туясьыштны сэтчӧс архивын, медым стӧчджыка нин тӧдмавны матыссаяслысь олан туйсӧ. Сьӧлӧмсянь петан уна шоныд кыв позьӧ висьтавны война кадӧ тылын олысь-уджалысь да сы бӧрын на страна кыпӧдысь войтырлы. Аттьӧ филармонияса веськӧдлысь Мария Алексеевна Балмастовалы да ставныслы, кодъяс дасьтісны тайӧ вунӧдны позьтӧм шоусӧ! Личный приём» петасын налы вочавидзӧны республикаса веськӧдлысьяс, министръяс, кар-районса администрацияӧн юрнуӧдысьяс. Окотапырысь юӧрта, мый бӧръя вояснас миянлы мойвиис бурмӧдны-выльмӧдны «Юрганлысь» техникасӧ, пыртны выль технологияяс. А гожӧмнас веськыд эфирын позяс видзӧдны, кыдзи пасйӧны республикалысь чужан лунсӧ Комиын, Москваын, Санкт-Петербургын. Тайӧ гижӧдсӧ дасьтiгӧн дум вылӧ усис аслам челядьдырӧй, кыдзи кольӧм нэмса квайтымынӧд вояс помын телевизортӧ видзӧдiм. –Бара, тыдалӧ, гаражас юны кольччис, – ывлаӧ шогпырысь видзӧдіг ас кежас сьӧкыда мӧвпыштіс Валя, – кадыс сизим час нин. Гӧгӧрвоана, пандемия дырйи чукӧртчывны оз позь, да автономияясын водзмӧстчысьяс гортаныс мастер-классъястӧ снимайтісны. Тайӧ миян дона чужан муным, муса чужан сикт-грездным, сыгӧгӧрса мича вӧр-ваыс да весиг сиктын быд керка-стрӧйба да чой. Талунъя лунӧ ме водзын могыс – нимӧдны миянлысь паркнымӧс, ӧд сійӧс неважӧн на лӧсьӧдӧма, и этшаӧн на сы йылысь тӧдӧны. —Первой думайтім, мися, брусысь кыпӧдам, но сэки эськӧ ковмис срубсӧ сулӧдыштны, мед косьмас, — водзӧ висьталӧ Наталья. Жюриӧ пырӧдчысьяс да гӧсьтъяс шуисны видзӧдны-донъявны Печораысь командаяссӧ и таво Сыктывкарын республикаса КВН вылын. Депутат содтіс, мый ӧтмунӧм пыр ёнмӧдӧ Россияын да суйӧр сайын олысь комияскӧд, а сідзжӧ финн-йӧгра войтыркӧд йитӧдъяс. А Тёркс и Кай-косса школаын вӧчӧм фото вылас челядь велӧдыськӧд чукӧртӧны пластик доз – сӧстӧм вӧр-ва вӧсна тӧждысьӧны. Тайӧ миян дона чужан муным, муса чужан сикт-грездным, сыгӧгӧрса мича вӧр-ваыс да весиг сиктын быд керка-стрӧйба да чой. Шуам, миянӧс, дасӧд классын куим велӧдчысьӧс, медавлісны, кор этша лымъя тӧв бӧрын жарысла юыс ямис-косьмис син водзын. Кӧрткерӧс районса Шойнатыысь Марат Пурлушкин аслас керка дорын вӧчӧма каток да корӧ сиктын олысьясӧс исласьны конькиӧн. А лыддьысьысьяслы тӧдчӧдам, мый улынджык сетӧм куар-код отсӧгӧн верманныд нимкодясьны Помӧсдінса нывъяслӧн выль клипӧн. Сьӧкыдлунъяс вылӧ видзӧдтӧг Вуктылын олысьяс зільӧны пӧльзаӧн коллявны прӧст каднысӧ да ышӧ-дӧны та могысь и томуловӧс. –Тайӧ во вылас ёна мӧрччис коронавируса вуджан висьӧм: чиніс производство, уджаланін, йӧзыс этшаджык мӧдісны нажӧвитны. Сӧветъяслӧн 14-ӧд армиялы да Севернӧй флотлы паныд гитлеровечьяс сувтӧдісны немечьяслысь кык да финнъяслысь ӧти корпус. Ӧні волонтёръяслы позьӧ тані чукӧртчывны, ӧтвылысь мӧвпалыштны выль проектъяс йылысь либӧ паныдасьлыны уджъёртъясыскӧд. Гораа лоӧ шуӧма, но збыльысь ӧд, волонтёрыд – морт, кодлӧн сьӧлӧмыс ломалӧ югыд биӧн, да тайӧ бинас сійӧ шонтӧ мукӧдӧс. –Гажа сьыланкывйыс унджык жӧ, – быттьӧ нюмдіс нывлӧн гӧлӧсыс, – медсясӧ сьылам праздникъяс, кӧлысьяс, радейтчӧм йылысь. Батьыс висьтавлӧма, мый налӧн рӧдвужыс Комиысь Ямалӧ локтӧмаӧсь кулакалан кадӧ на, и пӧль-пӧчьясыс чужлӧмаӧсь тані нин. Ас кадӧ ныв водзмӧстчыліс коми том войтырлӧн «МИ» котырын, аслас ёртъяскӧд водзмӧстчис коми кыв да культура сӧвмӧдӧмын. Сэк жӧ и восьтывны тӧлӧдны жыръяссӧ позянлуныс эз вӧв: кызвын ӧшиньсӧ вӧлі тупкӧма-тувъялӧма, медым челядь эз доймавны. Политологӧ велӧдчысьяс висьталісны канму вӧсна тӧждысьысь – мед пӧ сійӧ оз жӧ барай дзикӧдз киссьы – Сергей зон йылысь. Но лицензия судзӧдігӧн предпринимательяслы сьӧкыд лоӧма босьтны Роспотребнадзорлысь да Госпожнадзорлысь кывкӧртӧдъяссӧ. -Сыктывкарсянь Москва пыр Петропавловск-Камчатскийӧдз да бӧр туйыс – 35 сюрс гӧгӧр шайт (билетасим 8 тӧлысьӧн водзвыв); Та дырйи уджсӧ эштӧдӧма урчитӧм кадсьыс тӧлысьӧн водз, а Росприроднадзорлӧн комиссия некутшӧм элясьтӧг примитӧма уджсӧ. — Быд вӧчӧмторлӧн лоас аслас Data Matrix код, кодӧс пасйӧны кӧрӧбка-ящик, тубрас либӧ сідз шусяна этикетка-ярлык вылас. А «Типичная Печора» пабликын неуна водзджык ошъяс вылӧ элясисны «Энергия» да «Лесная даль» тӧвариществоясысь дачникъяс. А «Типичная Печора» пабликын неуна водзджык ошъяс вылӧ элясисны «Энергия» да «Лесная даль» тӧвариществоясысь дачникъяс. Зэв пыді тӧдӧмлунъяса морт, ёна лыддьысьӧ, олӧм вылас паськыд видзӧдласа, быд уджӧ пыртӧ мыйкӧ выльтор, кокньӧдӧ сійӧс. Бӧрыннас Пётр Митрофанович висьтавліс: пырис пӧ ме дорӧ ичӧтик, мыйлакӧ носки кежсьыс нывка, вайис кывбуръяса рукопись. Тулыс кор воас – ло дась тышкасьны код тӧдас кытысь мыччысьӧм лӧп-ёгкӧд да бара на град йӧрын пешкыльтчӧмӧн тыштӧ нуӧд. Но коронавируса вуджан висьӧм паськалӧ на да, йӧзыслӧн лоас позянлун сетны гӧлӧссӧ и гортсьыс петавтӧг либӧ кӧнкӧ ылын. –Гӧлӧсуйтан медводдза лунсянь, июнь 25 лунсянь, бӧрйысян комиссияяс кутасны юӧртны сӧмын гӧлӧсуйтны волысьяслысь лыдсӧ. Ми юалім вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрӧн художествоа веськӧдлысь Светлана Горчаковалысь, эм-ӧ налӧн бур вылӧ лачаыс. Сійӧ ас синнас аддзылӧма, кыдзи ыджыд ай ош сёйӧма ас коддьӧмсӧ, а сэсся тыртӧма тушасӧ, тыдалӧ, мӧдысь нуръясьӧм вылӧ. Сэк жӧ муниципалитетлӧн стрӧйбаясын меститчӧм парикмахерскӧйясӧс мездӧмаӧсь кӧртымалӧмсьыс вештӧмысь куим тӧлысь кежлӧ. Ассьыныс мӧвпъяс, кыдзи содтыны кага лыд да бурмӧдны йӧзлысь олӧмсӧ, висьтасис и «гӧгрӧс пызан» сайын мукӧд пукалысьыс. Та йылысь юӧртісны март 5 лунӧ республикаса юралысьлӧн Общественнӧй приёмнӧйын «веськыд йитӧда» телефон пыр сёрнитігӧн. Сідз, кольӧм во курсъяс нуӧдӧмаӧсь Новосибирскысь, Уфаысь, Санкт-Петербургысь, Казаньысь да мукӧд карысь специалистъяс. Татьяна Вениаминовна корис, мед бытьӧн волам и мукӧд сикт-грездас тӧвнас, кор туйыс пуксяс, дженьдаммыштас да бурмыштас. Талун нин кӧлесаа музейыс мунас Усогорскӧ, а сэсся нин – Емваӧ, Ухтаӧ, Сосногорскӧ, Печораӧ, Интаӧ, Усинскӧ да Воркутаӧ. – Водзті ас грезд да тані олысьяс йылысь юасьны эг слӧймыв, а ӧні эськӧ и окота унджык тӧдны, да юасьнытӧ некодлысь нин. Керӧма Пекласӧ сы вӧсна, мый ӧти мужик вылӧ синсӧ чӧвтлӧмаӧсь, да мужикыс война вылын усьлӧма, некоднанныслы абу сюрӧма. А дзескыд-пемыдінын гажтӧмтчысь сарица, Анастасия Железнова серти, кадсӧ весь абу воштӧма да велӧдчӧма вурсьыны-кысьыны. А, овліс, мунан 4-5 час чӧж гырысь да посни изъя туйясті водопадлань, мудз да пӧсялӧм локтан местаӧдзыс – и сэтшӧм шуда! Челядьыс тшӧкыда волӧны отсасьны бать-мамыслы: гожӧмнас ӧд колӧ и турун пуктыны, и кӧрым заптыны, и град вылын ноксьыны. Сылӧн веськӧдлӧм улын сиктын чукӧртӧмаӧсь тылын уджалысьяс, войнадырся челядь, мам-героиняяс йылысь уна гижӧд-казьтылӧм. Сэсся музейын унатор выльсӧ тӧдмалім, тшӧтш и, мый тані вӧлӧма уна купеч керка, – водзӧ окотапырысь висьталіс вомъёртӧй. Миян фермаын баксӧны мӧс-кукъяс, бычӧяс, руксӧны порсьяс, эм вӧв, пӧтка и. Сиктса администрация вичмӧдіс миянлы трактор. Унаӧн на пӧвстысь лыддьыссьӧны этша лыдаӧн, а эмӧсь и вошысь-бырысьяс нин, кодъяслӧн кывнас сёрнитысьыс пӧшти некод абу. Во мысти буретш сійӧ висьталіс Мужи сиктса школа йылысь, кытӧн вичмӧдӧмаӧсь коми кыв велӧдӧмлы часъяс, – казьтылӧ Ирина. Кужан кӧ бӧрйыны колана нырвизь, сідзкӧ, и водзӧ вылӧ оз ковмы майшасьны, ӧд кажитчана уджыд кутас нимкодьӧдны сьӧлӧмтӧ. Со некымын кыв вайӧдам гижӧдсьыс: «.Удайтчас-ӧ бӧр волыны Коми муӧ, катны паракодӧн коми юӧд, аддзывны коми парма-вӧрсӧ? Сэсся 1960 во помас сплавыс быри, да Студенечас сідз шусяна тупик кӧрт туй вольсалісны и вӧрсӧ пондісны нуны вагонъясӧн. Сы вӧсна мый корйыс кык пӧвста мезофилла – колленхимаа да паренхимаа, сідзкӧ, лёк югӧрыслы ковмӧ кык пӧвста писькӧдчыны. 2020 воын «Кошкин дом» котырса кӧртымалӧмаӧсь выль ин, кӧні ӧні видзӧны каньяссӧ, но ставнысӧ оз вермыны меститны сэтчӧ. Водзті ружье ньӧбӧм могысь лицензияла позьӧ вӧлӧм шыӧдчыны 18 арӧс тырӧм бӧрын.Ӧні пищальӧн вӧдитчыны позьӧ 21 арӧссянь. 18 арӧссянь пищальӧн вермасны вӧдитчыны Россияысь этша лыда вужвойтыр, кодъяслӧн вӧралӧмкӧд йитчӧма нэмӧвӧйся оласногыс. – Чужанінын лолавсьӧ дзик мӧд нога, дзолядырся кӧра сійӧ, да и бать-мам дорад шойччан став сьӧлӧмнад, – кывкӧрталіс ань. – Кусӧдчысьлӧн мог – ӧдйӧ локны ӧзйӧминӧ, отсавны неминучаӧ воӧм йӧзлы да кусӧдны сотчӧмсӧ, – водзӧ висьталіс Александр. Комиссияас, тыдалӧ, чайтӧмаӧсь, мый Комиыд ёнасӧ нинӧмӧн оз торъяв Сахалинсьыд, да ошкӧмаӧсь том специалистлысь корӧмсӧ. Буретш Коми Республикаын Театрлы сиӧм воӧ сетісны автобус, да тайӧ пьесанас кӧкъямысысь петкӧдчисны некымын сцена вылын. –Рытнас, школаын урокъяс помасьӧм бӧрын, ветлӧдлім керкаысь керкаӧ, велӧдім грамотаӧ бать-мамӧс, мед кужисны лыддьысьны. Весиг кысян стан сулалӧ, кӧні окотитысьяс вермӧны видлыны ассьыныс сямсӧ, такӧд тшӧтш и мукӧд кысян техникаӧн тӧдмасьны. — Кӧсъя, медым некод оз шу, мый Удмуртияысь либӧ мӧд финн-йӧгра регионысь ныв-зон миян дорысь бурджыкӧсь да зільджыкӧсь. Сэки шогӧ усьла, мыйла ай-мамыс абу велӧдӧмаӧсь сійӧс чужан кывнас сёрнитнысӧ, кӧть эськӧ асьныс зэв лӧсьыда варовитӧны. Веж посёлоксӧ тупкылӧмаӧсь 1977 воын, и туристъяс паныдалӧмаӧсь сэні сӧмын куим мортӧс, кодъяс локтӧмаӧсь турун пуктыны. Вӧрса юыс тырӧма бадь-кустнас, быдсикас шыбласнас, да унаысь ковмылӧма сувтлыны да ки вылас нуны-кыскыны байдаркаяснысӧ. Уна дас во мысти Печора карса санаторийын бурдӧдчигӧн Пётр Ефимович юаліс Пудкова ова медсестралысь, кытысь сійӧ рӧднас. «Дзик сідз», – вочавидзи, а сылӧн ньӧти падъявтӧг шуӧмыс нӧшта ӧтчыд эскӧдіс менӧ, мый бӧрйи збыльысь лӧсялана туйвизь.» Татшӧм занятиеас окотапырысь сюртчывлісны вынйӧраджык старшеклассникъяс, и регыд мысти нин ми водзмӧстчим атле- тизмын.» «И ӧд кодкӧ эскӧдӧ на, мый медводдза видзӧдлассянь радейтчӧмыс оз овлы», – мӧвпыштіс ас кежсьыс Пётр да юаліс ёртыслысь: Мифология да пӧль-пӧчлӧн висьтасьӧмъяс вылӧ подуласьӧмӧн дасьтӧм «Коми мулӧн ле-генда» мультимедиа шоу юксис нёль пельӧ. Со тадзи Брест карын пансьӧм сёрни помасис Воркута йылысь телефильмӧн да нимӧдiс «Юрган» телеканалнымӧс страна пасьтала. Гортын телевизорыс лоис 1973 воын, кор керка бердӧ 20 метрысь кузьджык сюръя йылӧ сувтӧдiм лызь бедьясысь вӧчӧм антенна. Но сэки пӧ коми войтырлӧн медводдза чукӧртчылӧм бӧрйис ӧтмунӧмлы колана туйвизь – ӧні, 30 во мысти, тайӧс ми аддзам нин. Уджъяссӧ петкӧдлӧма нин Москваын, Санкт-Петербургын, Псковын, Кировын, Сыктывкарын, Ухтаын, Интаын, Печораын да Изьваын. Но медым кызвын районас шыблас чукӧртанінсӧ котыртны, республикаса власьт тэчассянь отсӧгтӧг компаниялӧн выныс оз тырмы. Вӧлі тшӧтш пасйӧма, мый колӧ паськыдджыка тӧдмӧдны томуловӧс, кутшӧм отсӧг вичмӧдӧны сиктӧ уджавны воӧм специалистъяслы. Дерт жӧ, и социальнӧй да культурнӧй проектъяслӧн быдвося конкурсын водзмӧстчысьяслы «ЛУКОЙЛ» бара на вичмӧдӧма грантъяс. –«ЛУКОЙЛ»-сянь отсӧгыс воӧ уна сикас, – висьталӧ муниципалитетса юралысь – райадминистрацияӧн веськӧдлысь Валерий Серов. Медводдза съездлӧн кывкӧртӧд-индӧдъясыс лоӧмаӧсь аслыссяма программаӧн, коми национальнӧй котырлӧн водзӧ вылӧ туйвизьӧн. —Маргарита Ивановналӧн абу компьютерыс да, колӧ ньӧбны кӧть дзоляник планшет, мед вӧдитчыны банклӧн услугаясӧн онлайнын. Ылӧсас на артыштӧм серти, тайӧ уджтассӧ збыльмӧдӧм вылӧ республикаса кудйысь лоӧ вичмӧдӧма коланасьыс 10 прӧчент сьӧмсӧ. Сылӧн уджъясысь аддзам крестьянаӧс, вӧралысьясӧс, зырянка-аньясӧс, серпасасигас тшӧкыда вӧдитчӧ кысян-вышивайтчан серӧн. «Коми йӧзӧдчан керка» донъялӧм могысь ыстіс кык петас: Александр Шебыревлысь «Фараон» да Егор Потаповлысь «Дзольгӧ шор». Ёна тэнӧ виччысины, но эз вермыны, сьӧр-сьӧн-бӧрсьӧн мӧдаръюгыдас и муніны, – шуис Трипан Нина, сиктса бабаясӧс ышӧдысь. Алькаыд эз и дыр ӧткӧн ов, воис этійӧ тшина мортыс да нуӧдіс сійӧс челядьыскӧд Москваӧ, сійӧс сэтчӧ удж кузя вуджӧдӧмны. Уджъёртъясыс олӧны Щельяюрын, а найӧс машинаӧн новлӧдлӧны местаӧдзыс да Діюр сикт пыр муніганыс босьтӧны тшӧтш Сергейӧс. Машинаӧн, мукӧд транспортӧн либӧ подӧн мунігӧн пищальтӧ колӧ нуны шогмана чехолын, футлярын либӧ заводын вӧчӧм тубрасын. «Орбитаса» выль школаын талун 800 гӧгӧр велӧдчысь, та вӧсна бать-мамлы позьӧ на шыӧдчыны, медым инавны сэтчӧ челядьнысӧ. Проектнас «Коми войтырын» водзмӧстчысьяс кӧсйӧны висьтавны, мый налы абу веськодь республикалӧн да юркарлӧн аскиа луныс. Мӧдарӧ, сійӧ мӧдас юргыны-зильгыны быд дас вит минут мысти, и гӧгӧрвотӧм лоӧ, кодлӧн помасьӧ урокыс, а кодлӧн заводитчӧ. – Учебникъяссӧ дасьтігӧн ми мыджсим Россияса мукӧд регионъясын велӧдысьяслӧн уджъяс вылӧ да весиг туялім суйӧрсайсалысь. Сыктывкарбердса Сьӧдкыркӧтшын олысьяс матӧ воӧмаӧсь: уна во нин элясьӧны, мый оз вермыны воӧдчыны юркарӧдз, кор кӧсйӧны. Мелі гӧлӧса, яндысьысь видзӧдласа анькӧд сӧмын на тӧдмасьӧм бӧрын пыр и гӧгӧрвоан, мыйта сыын шаньлуныс да вежавидзӧмыс. Казьтыштам, сідз шусяна ЧС режим вӧлі йӧзӧдӧма Луздор,Кулӧмдін, Удора, Чилимдін районъясын, а сідзжӧ Усинскын да Ухтаын. Чилимдін районысь автоматчик Григорий Осташев ӧтнасӧн бырӧдӧма фашистъяслысь дот, таысь сылы сетӧмаӧсь Гӧрд Знамя орден. Март 13 лунӧ республикаса юралысьлӧн Общественнӧй приёмнӧйын «веськыд йитӧда» телефон пыр сёрниыс вӧлі буретш та йылысь. Первой дзен-дзен чӧсмӧдліс ас вӧчӧм лапшаӧн, ас град йӧрсьыс выль картупельӧн, ас парниксьыс нетшкӧм да солалӧм ӧгуречӧн. Эштылім и шуавны ӧта-мӧднымлы: «Ньӧти эг чайтӧй, мый ті татшӧм вежавидзысьӧсь, шаньӧсь, сюсьӧсь, шмонитысьӧсь, сибыдӧсь». Но тӧвнас ваыс кынмӧ, а перйыны насос станциясӧ дзоньталӧм могысь сьӧмсӧ некыдз оз артмы, – висьталіс Наталия Николаевна. Миян Кӧрткерӧс районса сиктъясысь сійӧ торъялӧ войвывса уна кывъя войтырӧн: сэні коми кындзи олӧны ханты, манси да ненеч. Менӧ медъёна шензьӧдіс, мый сиктса вичко дорын лӧсьӧдӧмаӧсь коми культура керка, а вевт вылас пуктӧмаӧсь креста вичко юр. Сэсся и сиктса йӧзлӧн бур да кыпыд оланруыс, кӧть эськӧ ярпиягсаяс моз жӧ войтырыс гырысь каръясысь ылынӧсь да туйтӧмӧсь. Финляндиякӧд граница бердын вӧрӧглы паныд кутчысьӧмаӧсь уна кывъя войтыр: коми, перым-коми, украинеч, татарин да белорус. Гӧрбуш косаӧн ытшкасны, киӧн куртасны да зорӧдаласны, а арнас ва ыдждӧм бӧрын пурйӧн, а бӧрынджык паськыд пыжӧн кылӧдӧны. Кувтӧдзыс отсаліс ныв-пилы, внук-внучкаяслы, ачыс эз убӧлитлы ёна чӧскыда сёйны да мичаа пасьтасьны, льготаяс эз корсьлы. И ӧні на нывкаяс да детинкаяс корӧны Валерьян Александровичӧс бӧр локны школаӧ да водзӧ нуӧдны накӧд физкультура урокъяс. «Чӧсмасям-нуръясям» мӧд станцияын сёрнитісны важся коми войтырлӧн сёян-юан йылысь да весиг «пуисны» коми борщ да азя шыд. Да и баситчанторъяссӧ, сикӧтш-браслетсӧ да исергасӧ, корсьӧмаӧсь бара жӧ асьныс да весиг ньӧбӧмаӧсь ӧтуввезса лавкаясысь. Таво гожӧм вермытӧм челядьӧс виччысьӧны сӧмын Краснодар крайса лагерын, но декабрын пӧ татшӧм сменаыс воссяс «Гренадаын». Сійӧ кадся веськӧдлысьяс лыддьӧмаӧсь, мый налы колӧ лоны тані, кыпӧдны йӧзыслысь ловрусӧ, отсавны налы венны сьӧкыдлунсӧ. Быдтасъясыс пӧвстын эмӧсь мирса чемпионатын бронза медаль босьтысь, Россияса, Коми Республикаса чемпионатъясын вермысьяс. Кассирыс кӧ шуас сьӧмсӧ шогманаӧн, ротйысьӧм кабала пыддиыс сетас сы дона жӧ выльӧс, либӧ вуджӧдас тіян банкса тшӧт вылӧ. Весиг пывсянъяс кыпӧдӧмаӧсь берег пӧлӧныс, медым жарас лысьӧм небзьӧдӧм бӧрын позис бузгысьлыны писькӧдӧм сӧстӧм йӧрданӧ. Бизнесвуменъяс пӧвстын кык кой-мӧд пайыс босьтӧмаӧсь вылыс тшупӧда тӧдӧмлун, бизнесменъяс пӧвстын татшӧмыс тӧдчымӧн этша. Бур ногӧн кӧ, 18-39 арӧсаяслы куим вонас ӧтчыд колӧ волыны диспансеризация вылӧ, нелямын арӧсысь олӧмаджыкъяслы — быд во. Нывбабаяслӧн тувсовъя гаж водзын окота тӧдмӧдны «Коми му» лыддьысьясӧс шань, мича, водзмӧстчысь коми ань Анна Лушковакӧд. Со неважӧн Кӧдж сиктысь кык гозъя – Юлия да Алексей Остаповъяс да Виктория да Алексей Яковлевъяс – ветлӧмаӧсь вӧр керкаӧ. Остаповъяслӧн керкаыс зэв важся, сулалӧма нин гражданскӧй война кадӧ, весиг пӧ сэтчӧ дзебсьывлӧмаӧсь еджыдъяс ли гӧрдъяс. –Емдін да мукӧд кар-районса школаясын велӧдчысьяслӧн бать-мам юӧртісны, мый ӧткымын велӧдысь ёна кокньӧдӧма ассьыс уджсӧ. Рочевъяслӧн семьяын эм традиция – нуӧдны семьяпытшса сӧвет, кӧні быдӧн висьталӧ сійӧ либӧ мӧдтор вылӧ ассьыс видзӧдлассӧ. Дерт, быдӧнлӧн вӧлі мукӧд командаысь торъялана теш, но вермысьяслы местасӧ да торъя нимпассӧ вӧлі урчитӧма сӧмын квайтӧс. Сяммӧ кыпӧдны ловсӧ и зонпоснилысь, и верстьӧлысь, ыззьӧдӧ пырӧдчыны гаж-праздникъясӧ, уна сикас чукӧртчылӧм-аддзысьлӧмӧ. Кыдзи пасйисны видзӧдысьяс, «тайӧ постановкаыс абу сӧмын геройяслӧн радейтчӧм, ёртасьӧм, нимкодясьӧм либӧ шогалӧм йылысь. Коми сикт-грездын важысянь пастукӧс медавлісны сӧмын мӧс видзны, а вӧв, кӧза-баля, курӧг-дзодзӧг пыр йирсисны ас кежаныс. Кӧть эськӧ йӧзыс гӧгӧрвоӧны, мый кывсӧ налы аслыныс колӧ видзны-сӧвмӧдны, и кытчӧдз кутасны сёрнитны – кывйыс кутас овны. Кыдз висьталіс комбинатсӧ вӧрӧн могмӧдан юкӧнӧн веськӧдлысь Василий Чупров, воддзаыс зэв ёна колӧ вӧрсӧ ловзьӧдӧм могысь. Некымын здук мысти Василий Васильевич петаліс Марфа да Пётр кадсянь на кольӧм амбарӧ да перйис сэтысь важся сундук-тылӧс. Мылдінын «Некодӧс абу вунӧдӧма и нинӧм абу вунӧма» мемориал дорын чукӧртчисны сиктын олысьяс, тшӧтш и салдатлӧн рӧдвужыс. Айму вӧсна Ыджыд Вермӧм лун водзын окота казьтыштны менам бать да сылӧн вокъяс йылысь, ставӧн найӧ – войнаса участникъяс. Велӧдан стажыс – 24 во, на пӧвстысь дас кӧкъямыссӧ зільӧ Сосногорск карса 3-ӧд номера школаын коми да роч кыв велӧдысьӧн. Быдӧн, кодi зiльӧ «Юрганын», — «кодзув», кодкӧ на пиысь дзирдалӧ нин, кодкӧ югзьӧ на, а кодъяскӧ петӧны и Россияса эфирӧ. Сентябрь – зэв мича, уна рӧма тӧлысь, да шондіа поводдя дырйи кык судтаа важ керкаясыс да нэмӧвӧйся пуясыс гажӧдісны син. Колӧ котыртны йӧзыслы интереснӧй аддзысьлӧмъяс, медым найӧс кыскис татчӧ, ӧти кывйӧн кӧ, сӧвмӧдны туризм, – висьталӧ ань. Но та пӧрйӧ сиам Кӧрткерӧс районысь Ыджыдвидзса школаын коми кыв да литература велӧдысь Эльвира Александровна Старцевалы. Колӧ тӧдчӧдны, мый Эльвира Александровналӧн велӧдчысьяс тшӧкыда пырӧдчӧны коми кыв кузя конкурсъясӧ да лоӧны вермысьясӧн. Но ыджыд мам, кыдзи и пыр, шаня кывзӧ менсьым бӧрдӧм-лӧвтӧмӧс, сэсся малыштӧ юрӧд да муртса кывмӧн шуӧ: «Эн некодлы эскы. Том ныв мамыскӧд локтӧмаӧсь Архангельсксянь, ичӧтджык чой пӧ сэні медакадемияын велӧдчис да, каникуласьны сы дорӧ ветлім. Тшӧкыда кыпӧдлісны и пенсия вылӧ петан арлыд содтӧм кузя мытшӧдсӧ, овнысӧ пӧ ӧні дышӧдтӧдз ковмас, а уджавнысӧ – кувтӧдз. А театрлӧн ичӧт залын шуӧма петкӧдлыны «Квартирник» концерт (март 6 да 28 лунъясӧ) да «Нёрымӧ дядьӧ» мойд (март 21 лунӧ). Мыр аддзасны да лыддьысьны-гижны-артасьны велӧдӧны зонпосниӧс, кодъяслӧн абу позянлуныс школаӧ ветлыны, – висьталіс Илья. Мед эськӧ лыддьысьысьяс тайӧс тшӧтш гӧгӧрвоисны да донъялісны тіянӧс сӧмын бур боксянь да унджыкӧн судзӧдісны коми петас. —Бать-мамӧй, кыкнанладорсяньыс пӧль-пӧчӧй, налӧн бать-мамыс олісны тундраын, — ас йывсьыс висьталӧ Алексей Александрович. –Коркӧ некымын во сайын «ДивоГрад» ансамблькӧд ми петкӧдчылім «Василейын», но сӧмын кыдзи гӧсьтъяс, – висьталӧ Валентина. Первой кадсӧ весиг шонді сайын сотчавлі-гожъявлі, ёна сэки шогсисны верӧслӧн бать-мамыс: кыдзи бара-й пӧ кутан тані овны? Но збыльысь кӧ пӧ, ми сӧмын пӧрйӧдлам асьнымӧс, уна вӧзйӧм кабала вылас и кольӧ да, дзурликтӧ-вуджӧ ӧти помшуӧмсянь мӧдӧ. Тайӧ бур юӧрнас президент помаліс пресс-конференциясӧ, а сыӧдз нёль час да джын вочавидзис журналистъяслӧн юалӧмъяс вылӧ. Апрель шӧрнас буретш шондӧдӧма, салдатъясӧс пасьтӧдӧмаӧсь гожся шынельясӧ да Канадаысь вайӧм ботинки тшӧктӧмаӧсь кӧмавны. Ноябрь 13 лунӧ Абъячойын чукӧртчылісны «Коми войтырлӧн» Луздорса представительствоӧ пырысьяс да ӧтмунӧмын водзмӧстчысьяс. Но сэсся матыстчисны выльвося шойччан лунъяс да недыр кежлӧтайӧ мӧвпъясысь эновтчи: муні гортӧ удж корсьӧмысь шойччыштны. Сись вӧчан уджӧ кутчысигӧн ме чайті, мися, вӧчасьышта парафинысь, сыысь ӧд донтӧмджык артмӧ, а сэсся нин и воскӧ кутчыся. Вайӧдісны и сылысь кывъяссӧ: шулам пӧ – ставыс лёк, ставыслы пом, но олӧмад сьӧкыдлуныс пыр паныдасьлӧ, и ми венам найӧс. Но мыйлакӧ бур литератураыс, кодлӧнкӧ индӧм ли тшӧктӧм серти, воис сиктӧ зэв этша, эз «пӧткӧд кынӧмсӧ» лыддьысьысьяслысь. Сы серти, дзик нинӧмла мырдӧн тшӧктыны мукӧд сикас войтырӧс велӧдны коми кыв, мед пӧ велӧдӧны сӧмын найӧ, кодъяс кӧсйӧны. Вот ме и вежи чугунъяссӧ местанас, а кор сэсся мужичӧйяс керка дорас нин матыстчисны, сійӧ и кыскис чугунтӧ пон сёйӧднас. Медводдзаысь на перепись дырйи кутасны вӧдитчыны лыдпаса технологияӧн, и мортыс ачыс вермас пасйысьны Госуслуги порталын. 2020 воын лои весалӧма Эжвалысь 153 километр берег – комбинатлӧн вӧр дасьтан цех дорын да Кӧрткерӧс районса Адзорӧм тыын. Звӧнитысьясыд сэтшӧма кужӧны эскӧдны, мый унджыкыслы юрас оз волы кӧть нин здук майшасьыштны да мӧвпыштны – збыль-ӧ тайӧ? И куим во чӧжӧн сійӧ пӧ вермас лэбзьывны тайӧ сьӧм вылас кытчӧкӧ мӧдлаӧ, а оз кӧ, урчитӧм кадколаст бӧрас босьтны сьӧмсӧ. Уджъёртъясыс олӧны Щельяюрын, а найӧс машинаӧн новлӧдлӧны местаӧдзыс да, Діюр сикт пыр муніганыс босьтӧны тшӧтш Сергейӧс. Видзӧдӧмпырысь, коми пекарняыд ӧдйӧ мусмас Москваын олысьяслы, и лунысь-лун пыр унджыкӧн кутасны чӧсмасьны сылӧн пӧжасӧн. А воссясны юяс да, ытва ямыштӧм бӧрас багырӧн берег пӧлӧныс сырчик моз котравны, йӧткавны ва кывтчӧс сэтчӧ шыбитӧм вӧрсӧ. Тӧдса, мый борщевикыд ас нэмнас вермӧ дзоридзавны сӧмын ӧтчыдысь, но сылӧн ӧти дзоридзсьыс пӧ кисьмӧ матӧ 70 сюрс кӧйдыс. Колӧ эськӧ аслым гижны ветлӧм йывсьыс, но юрын сы мында дум бергалӧ, кыдзиджык гижны, да ни ӧтиӧс бӧжӧдыс кутны ог вермы. Но сэсся кывлі, мый Усть-Катавса вагон стрӧитан заводын, коді пырӧ «Роскосмосӧ», ку- тасны вӧчны дзик выль пӧлӧс лифтъяс. Ӧні, вояс кольӧм бӧрын, кор абу нин орччӧнӧсь тэныд олӧм сетысьясыд, унатор вылӧ выль ног видзӧдлан, выль ног мӧвпыштлан. Но аньыс та дырйи телефон пыр сёрнитӧма «банкса безопасносьт службакӧд», кысянь сійӧс ӧлӧдӧмаӧсь, медым некодӧс оз кывзы. – Тані вӧлі Кӧрткерӧсса совхозлӧн бригада, а сэсся ӧта-мӧдсӧ акционер котыръяс кутісны вежлавны, да вочасӧн ставыс киссис. Юалі, мый эськӧ нӧшта колӧ вичкоас, да Анастасия Владимировна вочавидзис, ас вынӧн служба нуӧдӧм могысь пӧ миян ставыс эм. – Да, войдӧр миян челядьыс уна вӧлі, – висьталіс Чикшин овмӧдчӧминысь сӧветса депутат, Берёзовкаын олысь Наталия Холодова. Ме, музейын уджалысь, сёрнитi, кыдзи музейса коллекция подув вылын вӧчавны сувенир – коми серӧн мичмӧдны чышъян либӧ шарп. И та вӧсна кыв понда майшасьысь-висьысь Наталия Антонова водзмӧстчӧма да котыртӧма чужан сиктас «Карел кыв велӧдан керка». Медым веськавны татчӧ, ныв-зонлы коліс дасьтыны портфолио, а сідзжӧ гижны, мыйла буретш сылы колӧ тайӧ профильнӧй сменаыс. Быдӧн тайӧ ворсӧмсӧ тӧдӧ ичӧтдырсяньыс: му либӧ асфальт вылын серпасалӧм квадратъясӧд колӧ кужӧмӧн чеччавны ӧти кок вылын. Ӧтиыс челядьлы – «Камень счастья», кодӧс дасьтӧмаӧсь Якутияса легендаяс подув вылын, а мӧдыс – «Король Беранже» трагифарс. Вӧлӧмкӧ, Даниил радейтӧ путешествуйтны став мир пасьта, а аслас уджъясын петкӧдлӧ уна сикас войтырлысь оласног-традициясӧ. Выль ёртъяс, выль тӧдӧмлун. Быд во педколледжын босьтӧны тӧдӧм-лун оз сӧмын миян республикаысь, но и суйӧр сайысь ныв-зон. – Кор мортыс шыӧдчӧ участкӧвӧй дорӧ, сійӧ пыр жӧ юӧртӧ та йылысь полицияса дежурнӧй часьтӧ, медым сэні пасйисны лоӧмторсӧ. Унджыклаас шуӧны: со пӧ мортыс чемодан-нопйӧн нин пырӧма гостиницаас, он ӧд вӧтлы сійӧс зэр да слӧт улӧ, кытчӧ сійӧ мунас? Сійӧ жӧ полицияса операторыс экран вылысь вермас аддзыны гусясьысьӧс, косясьысьӧс да ыстыны сэтчӧ ассьыныс сотрудникъясӧс. –Уна патераа керкаясын олысьяслӧн корӧм серти тайӧ тэчасас пыртӧны подъездъяс, машинаяс сулаланін весьтын ӧшалан камераяс. Анна Тимофеевалӧн кывъяс серти, мукӧд регионас пӧ ӧткымын школаын веркӧсалӧмӧн, ылӧсас быттьӧ сӧмын, чужан кывсӧ велӧдӧны. Сёрни помын Анна Тимофеева пасйис, ӧні пӧ миян странаын и роч кывйыс мӧдіс чусмыны-вошны, и сы вӧсна тшӧтш колӧ тӧждысьны. Гӧгӧрвоана, лагерын кольӧм челядьлӧн бать-мамыс шызьӧмаӧсь да ӧтуввезйын мӧдӧмаӧсь йӧзӧдны быдтасъясныслысь юӧр-снимокъяс. Республикаысь тайӧ тыш вылас ветлысь-водзсасьысьяс йылысь юӧръяссӧ Ирина Дмитриевна чукӧртӧ быдсикас ӧшмӧсысь нёль во нин. «Би кинь» журналлӧн бӧръя петас кышӧдын Маньпупунёрса изъяс дорын сулалӧны югыдгӧрд юрсиа Би кинь да гӧрд шапкаа Мурзилка. Тӧді, мый вылыс тшупӧда тӧдӧмлуныс меным быть колӧ.Ӧтуввез пыр тӧдмалі, кӧні кутшӧм нырвизьяс эмӧсь, да бӧрйи политология. Тюменьӧ эг мун, сы вӧсна мый сэні овнысӧ вывті дона, и карыс ыджыд да, студентъяслӧн ӧтуволаніныс велӧдчанінсянь зэв ылын. Вӧрса пӧжар аддзӧм бӧрын юӧртӧ радиосвязь пыр, кӧні да кутшӧм лесничествоын сотчӧ вӧрыс, ыджыда-ӧ, индӧ стӧч координатъяс. –Менам ыджыд пиӧй дзолясяньыс инвалид, сылӧн диабет, и кутшӧм эськӧ вӧлі бур, Шудаягса больничаын кӧ пыр вӧлі бурдӧдысьыс. Николай Кесаревич велӧдіс найӧс сизимӧд классын да буретш сэки пестіс Пётрлӧн сьӧлӧмын физкультура да спорт дорӧ муслунсӧ. Йӧртӧдыс индалӧ, кыдзи кутны асьнымӧс ас семьяын и йӧз котырын, мый пасьтавны удж вылӧ мӧдӧдчигӧн либӧ театрӧ лӧсьӧдчигӧн. И сыысь, мый сетiсны позянлун тшӧтш «волыны» коми войтырлӧн вӧраланнога ордйысьӧм вылӧ, аттьӧала телеканалын уджалысьясӧс. Кодлы весиг комиыс дзик тӧдтӧм кыв, вомсӧ паськӧдӧмӧн мукӧддырйи кывзӧны менӧ, комиыс некор кывлытӧм экзотика быттьӧ налы. Елена висьтасис, кыдзи сылӧн артмис лоны артисткаӧн, ӧд первойсӧ сiйӧ кӧсйӧ вӧлӧм велӧдчыны уджавны текстильнӧй фабрикаын. Виктор Михайлович Напалков миянӧс, кулӧмдінсаӧс, ас борд улас быттьӧ босьтіс, гӧтырыскӧд весиг гортсьыс пӧжас вайлывлісны. Киысь киӧ ветлӧм бӧрын чипан кока керка дорӧ интересыс воши, и миян быдтор тӧдысьяс сылісны сідз жӧ, кыдзи и войтыштлісны. Казьтыштіс, мый 2018 воын республикаса тэрыб отсӧг сетысьяс пӧвстын ордйысьӧмын Кӧрткерӧс рай-онсаяс лоӧмаӧсь медводдзаӧн. Со найӧ и водзмӧстчисны: ворсісны Кӧрткерӧс районысь «Одыбса репас» да «Коланторъяс», а нӧшта Перым-Коми муысь «Кашкавда». Кольӧм во шӧрын гӧгӧрвоим, мый лавкаыс уджалӧ зэв ыджыд «минусӧн» да, колӧ тупкыны сійӧс либӧ кутшӧмкӧ выль вузӧс вӧзйыны. Артистъяс асьныс бӧрйисны, коді мый кутас «ловзьӧдны», кодлы мый кажитчӧ да мый матынджык, – тӧдчӧдіс Владимир Казаковцев. Ляй грездсалысь дзоньвидзалунсӧ видлавны волӧма врачьяслӧн бригада, да петкӧдчылӧмаӧсь сӧмын, лун шӧр бӧрас мунӧмаӧсь нин. Дӧзмӧмаӧсь сикт-грездын олысьяс и сы вылӧ, мый социальнӧй стрӧйбаяссӧ дзоньталӧны сӧмын Емва карын да гырысь посёлокъясын. Бӧръя воясас эз ӧтчыдысь ме дорӧ шыӧдчывны тӧдсаяс да и абу ёна тӧдсаяс – корисны отсӧг коми кывйысь гортса удж дасьтігӧн. Районса олысьяс весиг «ВКонтактеын» лӧсьӧдӧмаӧсь «Волки Усть-Вымского района» лист бок, кӧні юксьӧны татшӧм выльторъяснас. Таӧдз ми уджалім накӧд топыд йитӧдын жӧ, но вынсьӧдӧм сёрнитчӧмъяс серти, ӧд уна шыӧдчӧм инмӧ буретш тайӧ ведомствоясыслы. А медтӧдчанаыс – уджъёртъяскӧд зілям пестыны быдмысь войтырлӧн сьӧлӧмын ас чужан му, кыв, йӧз дорӧ муслун да пыдди пуктӧм. Чайтiм, вулкана серпасъяссӧ аддзам самолётысь петӧм мысти нин, но Камчатка дзебис морт синмысь ассьыс мичлунсӧ сук ру пиӧ. Ок, и лӧсьыд пукавны 40 градуса пӧcь ваас, кор ывлаын сӧмын 10 градус шоныд да кӧдзыд зэр на юр вылад ведраысь моз кисьтӧ! Сьӧрсьӧн-бӧрсьӧн нывъясным чужисны, кыкнанныс батьныс вылӧ ветліны, но бабныслӧн сьӧлӧмыс сідзи и эз сыв на вылӧ видзӧдіг. Неважӧн паныдасим артистъяскӧд да висьталісны, мый ме вӧлі прав, классическӧй «Ревизорсӧ» пӧ век на окотапырысь видзӧдӧны. «Спорт – Ёрт!» проектыс сетӧ позянлун водзмӧстчысь томуловлы висьтавны-юксьыны-петкӧдлыны спорт вылӧ ассьыныс видзӧдлассӧ. А талун сылӧн гижан сямӧн вермасны тӧдмасьны и «Коми му» судзӧдысьяс – газетлӧн 22 лист бокын йӧзӧдам «Митипӧр Маш» висьт. Казьтыштам, тайӧ уджтассӧ вӧлі дасьтӧма сы могысь, медым ышӧдны том специалистъясӧс уджавны исполнительнӧй власьт тэчасын. –Том йӧз пыдісянь тӧдмасьӧны власьт тэчаслӧн уджӧн и та дырйи вочасӧн гӧгӧрвоӧны, мый налы медтӧдчана асланыс профессияын. И мед кодъяскӧ шуасясны, учителялӧмын пӧ ӧні нинӧм бурыс абу, ме налы вочавидза: тайӧ – медбур удж, и ме ачым бӧрйи сійӧс! И странаын быд олысьлы быть колӧ висьтавны, кыдзи сійӧ донъялӧ вежсьӧмъяссӧ, – пасйис республикаса юралысьлысь удж вӧчысь. Айму вӧсна Ыджыд тыш помасьӧм бӧрын, 1946 воын, КПСС ЦК-ын дзик пыр пондӧмаӧсь жуглыны юрнысӧ, кыдзи кӧрым заптӧм ёнмӧдны. Тайӧ югыд сӧстӧм гажыс бара на казьтыштӧ миянлы, верстьӧлы, мый буретш ми кывкутам быдмысь войтырлӧн шуда челядьдыр вӧсна. — татшӧм кывъясӧн шыӧдчӧ «Войвыв кодзувлӧн» май тӧлысся номерын лыддьысьысь дорӧ журналса шӧр редактор Алексей Полугрудов. И та бӧрын юралысьлӧн администрацияӧн веськӧдлысь Дмитрий Самоваров пыр жӧ волӧма видзӧдлыны театрлысь шогмытӧм стрӧйбасӧ. А тайӧ нӧшта на ёнджыка мӧрччас омӧль боксянь: предпринимательыс дезинфекция вылас сьӧмсӧ видзас нажӧвитӧм дорсьыс унджык. Но Сӧвет воясад сиктад бур керка местатӧ нинӧм вӧлі и виччысьны, кытчӧ чуткасны – сійӧн и миритчан ки пыдӧс пасьта йӧрнад. Мамъясӧс либӧ уджтӧмалысьясӧс велӧдан программа серти велӧдчис кондитерӧ либӧ маникюр вӧчысьӧ да босьтіс та йылысь диплом. Лопыдінын керкасӧ, кӧні олӧ Елена Ивановна Карпова, дедыс на лэптылӧма, а сэсся мунӧма I мирӧвӧй война вылӧ да усьӧма сэні. Со мый гижис Анна Модестовна аслас челядьдырся кад йылысь: «Война бӧрын ми медводз олім Одыб сикт-гӧгӧрса спецпосёлокъясын. Неуна чӧв-лӧнь бӧрын батьӧ варовитӧмсӧ выльысь панӧма «нянь» кывсянь, тшыгӧн воысьяслы сылӧн кӧрыс ёна чӧскыд кажитчӧма да. И быдлаын, кыдзи и Сыктывкарын, спектакль видзӧдысьяс миянкӧд тшӧтш окотапырысь йӧктӧны якутъяслысь «Осуохай» обряда танец. Налӧн творчествоа петкӧдчӧмын юргисны коми кывбур-сьыланкывъяс, а композитор Жанна Габова ворсіс фортепианоӧн «Белые ночи». Ӧтлаын гажӧдчыны, ӧтлаын жӧ майшасьны, пыр отсавны ӧта-мӧдлы, кывны матыссаӧс, ёртасьны — чайта, тайӧ медтӧдчанаыс семьялы. Кӧрткерӧс районса Ыджыдвиддзысь Татьяна Панюкова да Александр Мишарин кыкнанныс енбиаӧсь: ӧтиыс йӧктысь, а мӧдыс – сьылысь. Сійӧ жӧ лунас «гӧгрӧс пызан» сайын конкурсӧ пырӧдчысьяслы ковмӧма аслысног разьны школаын уджын сійӧ либӧ мӧд мытшӧд-гӧрӧд. Ӧд колӧ видзӧдлыны ӧдзӧсъяслысь пасьта-судтасӧ, кутшӧм сигнализацияыс, мыйта гидрантыс, огнетушительыс да уна-уна мукӧдтор. А таысь кындзи Екатерина – бур кӧзяйка, Виктор верӧсыслы сійӧ радейтана гӧтыр, а нылукъясыслы – ставсьыс бур да муса мамук. А Достоевский кӧсйӧма петкӧдлыны сідз шусяна идеальнӧй мир, кӧні ставныс ӧта-мӧдсӧ сьӧлӧмсяньыс пыдди пуктӧны да радейтӧны. Медорганизация мортыслысь справкасӧ пыртӧ торъя реестрӧ, кодӧс ӧтуввез пыр вермасны видзӧдлыны и Росгвардияса сотрудникъяс. Водзті татшӧм сідз шусяна спишитӧм ӧружиесӧ позьӧ вӧлі кодлыкӧ козьнавны, вузавны, и некутшӧм кабала та могысь оз вӧлі ков. –Зонъяс ичӧтсянь вӧралӧны, чери кыйӧны, тшӧтш и гӧтыръяснысӧ велӧдӧны, – висьталӧ «Кривое life» котыр нуӧдысь Мария Зорина. Уджалӧны, сцена вылын петкӧдчӧны, челядьӧс быдтӧны, Кӧдж сикт нимӧдӧны, вӧр-вакӧд сӧглас олӧны, – кывкӧрталіс Мария Зорина. Чечняын медводдза войнаыс, позьӧ шуны, мылдінсаӧс ордйӧдіс, а мӧд вывсьыс миян районса зонъясӧс унаӧс вайисны цинк гортйын. Ӧтчыд онлайн-уроксӧ ковмӧма дугӧдны, сы вӧсна мый сэтчӧ сюйсьӧмаӧсь бокӧвӧй йӧз, а велӧдысьыс абу сяммӧма найӧс «пӧдлавны». Ставыс тайӧ шензьӧдӧ, ӧд тӧдӧм-лун сетан республикаса шӧрин таӧдз Сыктывкарын дасьтіс педагогъясӧс дистанционнӧя велӧднысӧ. СССР-ын, Россияын тшӧтш йӧзӧдлісны грипп да ОРВИ кузя карантин, кор классас либӧ группаас висьмыліс 20 прӧчент велӧдчысьыс. Туй морт керкаяс пӧдласьӧмаӧсь Сыктыв, Княжпогост, Койгорт, Удора, Кӧрткерӧс, Кулӧмдін районъясса юрсиктъясын да Воркутаын. Та кындзи шедӧдлӧма мӧд места ставроссияса йӧктан ордйысьӧмын да коймӧд места чир спорт кузя Коми Республикаса чемпионатын. Йӧзыс копыртчывлӧны Ручын сувтӧдӧм памятник дорын, кытчӧ пасйӧма и миян грездысь Ыджыд война вылын усьӧмаяслысь ним-овнысӧ. Ӧтчыд лоис немвиччысьтӧмтор: олӧма нин зэв ыджыд мужичӧй повзьӧдіс вӧвтӧ, а сійӧ, додь тырнад, чепӧсйис да усис бипур вылӧ. «АВА-мам семьялы отсасьысь» удж-таскӧд йитӧдын семьяӧ волӧ специалист, мед нывбаба-мам вермис кытчӧкӧ ветлыны, суас кӧ мог. Тешкодь, мый водзті ме вӧлі велӧдчысьяс лыдын, а ӧні аслым нин ковмас веськӧдлыны гӧраясӧ кайигӧн да кывкутны челядь вӧсна. Бобувъяс пукалісны быд дзоридз вылын, пластик дозмукысь кыӧм кӧрзинаыс да сумкаыс – быттьӧ Парижса лавкаысь ньӧбӧм донатор. Но петкӧдтӧдзыс книга-календарысь, тетрадь-альбомысь быть колӧ перйыны кӧртысь да пластикысь пружина-скрепкаяс да мукӧдтор. Ӧд сӧмын татшӧм ногӧн найӧ вермӧны вӧзйыны видзӧдысьяслы тырвыйӧ бур концертъяс да петкӧдчӧмъяс, сьӧлӧмсянь дасьтӧм гажъяс. Со и ковмис меным эновтчыны уджысь (зіли Ыбса финн-йӧгра этнопаркын), босьтны шопер право да уна сьӧм торйӧдны бензин вылӧ. Но, овлӧ, тӧдмася сюсь да тӧлка том морткӧд, код йылысь эськӧ сэтшӧм бур передача позьӧ дасьтыны, а сійӧ коминас оз сёрнит. Таысь кындзи чагсӧ ньӧбӧны вӧр комбинатъяслысь да ичӧт предприятиеяслысь, а сэні тьӧс-плакатӧ вӧчӧны медсясӧ пожӧм-козйысь. Физика велӧдысьыс петӧма декретӧ да, директорыс корис Пётр Ефимовичӧс уджыштны сы пыдди коймӧд четвертьын, майся гажъясӧдз. Эз ӧд весь сылӧн медбур выпускникъясыс лоны физика да математика велӧдысьясӧн либӧ бӧрйыны стӧч наукаяскӧд йитчӧм уджсикас. Галфедьса ветеранъяслӧн сӧветысь нывбабаяс и гортаныс шыд пуны да внук-внучкаӧс видзны, и грездын сьӧкыд удж вӧчны удитӧны. А Победа лунлы 75 во тыран воӧ бара нуӧдӧма выль сикас урок – урок-квест – ас сиктысь война вылын усьӧмаяслы обелиск дорын. Театрса котыр сідзжӧ ветлiс тайӧ районас Синдор грездӧ да Чимиавӧрӧк посёлокӧ, кӧнi петкӧдлісны «Шудлы шуДА» концерт-сёрни. Бӧръя кадся выль пӧлӧс экзаменъясыд оз ёна воны челядьлы сьӧлӧм выланыс да, вель унаӧн 9 класс бӧрын мунӧны велӧдчыны бокӧ. Кыкнанным помавлім Красноборса школа, сӧмын, кор ме велӧдчи начальнӧй классын на, ныв йӧктіс нин аслас выпускнӧй рыт вылын. Кодсюрӧ сӧмын акцент сертиыс вермас гӧгӧрвоны, мый сійӧ Россияысь, Украинаысь либӧ кутшӧмкӧ мӧд вӧвлӧм сӧветскӧй странаысь. Февраль медводдза лунӧ Коми Республикаса войтырлӧн Ёртасян керкаын кыпыда восьтісны Кӧрткерӧс районлы сиӧм культура лунъяс. Абу и ылӧ разалӧмаӧсь ёрта-ёртсьыныс — кодкӧ Алексей моз жӧ Несьӧ кольччӧма, кодкӧ Архангельскӧ да Нарьян-Марӧ овны мунӧма. Сьывны радейтӧмыс енбиа гӧлӧса аньлӧн ичӧтсяньыс нин вӧлӧма – школаса да клубса сценаяс вылын пыр окотапырысь петкӧдчылӧма. Колледж помалӧм бӧрын Валентина гӧгӧрвоӧма, мый сьывтӧг сэсся оз нин вермы, да мӧвпыштӧма водзӧ мунны велӧдчыны ылі Питерӧ. Роулӧн мойдъяс, быдсикас мультфильмыс, челядьлы гижӧдъяс серти ки-но. Бӧръяяссьыс ме медъёна радейті «Чудак из 5 «б» фильм. Ва вылӧ, рытъя кыа да чери гыбалӧм вылӧ чӧла видзӧдігӧн ме мыйлакӧ зіли йиджтыны вежӧрӧ тайӧ здукъяссӧ да сьӧлӧмкылӧмъяссӧ. Челядьлӧн искусствояс школаын велӧдчысьяс мӧйму «Мырпом» проектӧн лоӧмаӧсь «ЛУКОЙЛ» компаниялӧн гранта конкурсын вермысьӧн. Став сьӧлӧмсянь аттьӧала миянлысь дона ветеранъясӧс, кодъяслӧн водзмӧстчӧм вылӧ видзӧдӧмӧн ми зілям венны став сьӧкыдлунсӧ. Мунӧм водзвыланыс вермытӧм морт локтӧма на дорӧ да, крапкӧмаӧсь сылы, бӧр пӧ али мый инструментъяснымӧс перъялам-паськӧдам. Пасъям, видз-му овмӧс вӧдитысьяслы государствосянь отсӧгыс воӧ грантъяс весьтӧ сійӧ либӧ мӧд конкурсӧ налӧн пырӧдчӧм бӧрын. Тӧдчӧдам, быдсикас гижӧдсӧ позьӧ бӧрйыны аслад дум-кӧсйӧм серти, а позьӧ и дась коми пасйӧдасӧ нин «Ордым» лавкаысь ньӧбны. Окота кӧ тӧдны, мый сэ-тшӧмыс Камчаткаса циркыс, видзӧдлӧй ӧтуввезйысь (слӧнъяскӧд да клоунъяскӧд сійӧ некыдз абу йитчӧма). —Бизнес да шылад йылысь кӧ сёрнитны, то менам творчествоӧй оз на вермы лоны бизнесӧн, ӧд сьӧмсӧ аслым лоӧ вичмӧдны та вылӧ. 29 прӧчентыс висьталӧма, мый шудыс семьяын, 22-ыс – асланыс да матыссаяслӧн дзоньвидзалунын, 13-ыс – бур уджын да челядьын. Вузасьысьлы сійӧ воӧ аслас кодӧн нин, — висьталіс Комиын Роспотребнадзорлӧн отделӧн веськӧдлысьӧс вежысь Татьяна Гарманова. Кызвыныс кӧсйӧны бергӧдны мынтӧм нин сьӧмсӧ, но кутшӧмкӧ помка вӧсна оз вермыны тайӧс вӧчны, – висьталіс Лилия Ипполитовна. Гӧсьтыс вӧлі зал тыр, на лыдын Коми Госсӧветысь депутатъяс, регионса Оланподув ёрдысь судьяяс, дӧвереннӧйяс да унаӧн мукӧд. Мый нӧ татшӧм «уна» сьӧмнас керны: керка подув вежны, уджалысьлы мынтысьны либӧ паметь вылӧ кольны тайӧ «дона» кабалаторсӧ? Пытшкас ыджыд гӧсьтъясӧс виччысисны гимназияын ӧнія велӧдчысьяс да уна во сайын нин сійӧс помалысьяс, велӧдысьяс, бать-мам. – Санитария боксянь воддза индӧд-корӧмъяс дорӧ COVID-19 содтіс выльясӧс, кодъясӧс вынсьӧдӧма СанПиН-ын тавося июнь 30 лунӧ. Людмила Поповалӧн кывъяс серти, палаззяса гижӧмаӧсь восьса письмӧ Коми Республикаса юралысьлысь удж вӧчысь Владимир Уйбалы. А ме весиг коридорас паныдасигӧн сы вылӧ синмӧс эг лысьтлы лэптыны – сэтшӧма вежавидзи «Про Кешу, рядового князя» авторысь. Арнас ми мый вынысь тышкасям урожайкӧд (лук-морковкӧд, картупелькӧд), мед ӧдйӧджык да лючки-ладнӧ идравны ставсӧ гӧбӧчаным. Комиын тавося январсянь матӧ 3,5 сюрс семьялы, кӧні чужӧма медводдза кага, мынтӧмаӧсь федеральнӧй кудйысь быд тӧлысся сьӧм. Культура кыв гӧгӧрвоӧмас пырсӧ вӧліны и эм: Енлы эскӧм, наука, велӧдӧм, йӧзлӧн да канмулӧн бурӧ кутчысян этш да мывкыдлун». Йӧр пельӧсас жытник да гараж, стын бӧжас турун да пес сарай, гидъяс, пывсян, а найӧс вӧнялӧ гажаа сёльӧдчысь векньыдик шор. – Шуам, мортыс нэмсӧ зілис удж вылын неминучаысь видзчысян юкӧнын, и пенсия вылас шойччыштӧм бӧрын бара кӧсйӧ сэніуджыштны. Но тайӧ мичлуныс воссьӧ сӧмын сылы, коді сиис Печора вожса тайӧ пельӧсыслы став олӧмсӧ да коді помтӧг радейтӧ татчӧсінъяссӧ. – Сёрниыс мунiс сы йылысь, кыдзи талун йитны нэмӧвӧйся культуралысь озырлунсӧ ӧнiя кадыскӧд, вӧчны сiйӧс том йӧзлы моднӧйӧн. Ордйысьны воӧмаясӧс чолӧмалігӧн Коми Республикаса юралысь Владимир Уйба пасйис, мый видз-му овмӧсыс экономикалы зэв тӧдчана. Налӧн гидын руксыліс порсь, баксылісны кӧза да ыж, асьныс чӧсмасьлісны кролик, дзодзӧг да индюк яйӧн, чипан-петукыд вӧлі жӧ. Медводдзаас нуӧдісны «Вӧчам чибльӧг» мастер-класс, висьталісны, кор да кыдзи водзті, да и ӧні тшӧтш, кулисны-перйисны сюмӧд. Книгасӧ гортӧ босьтлывлi гежӧдика, полі, мый ичӧт чой-вок косявласны ли рисуйтчасны, да ёнджыкасӧ библиотекаын и лыддьысьлi. Сэтчӧс инструкторъяс висьталісны асланыс клуб йылысь да корисны ставнысӧ волыны ас синмӧн видзӧдлыны налысь быдлунъя олӧмсӧ. Алина ӧкмысӧд классӧдз велӧдчӧма Ыджыдвидзса школаын, бӧръя кык восӧ – Сыктывкарын юралысьбердса искусствояс гимназияын нин. И зэв ёна сэсся отсасис, урок вылад пукаліс и. Ӧкмысӧд класса челядь бӧрйисны коми кывйысь экзамен да, мекӧд тшӧтш примитіс. Сэсся помалӧма санитарӧ велӧдан курсъяс да, сетӧмаӧсь «Красный крест и Красный полумесяц» ӧтмунӧмын водзмӧстчысьлысь значок. Дерт, кутшӧмсюрӧ технология отсӧгӧн верман видзны 100-150 семья, но та дырйи колӧ нӧшта кык-куим отсасьысь, уджыс сьӧкыд да. Та серти бурдӧдысьяс гижӧмаӧсь, медым пӧ мортыслӧн вӧлі бур иммунитет, колӧ сёйны тӧлысьӧн-джынйӧн быд лун 150-200 грамм ма. Быд во юркарса администрацияысь культура юкӧн да Сыктывкарса коми культура шӧрин ӧтув котыртлӧны «Чучело Масленицы» конкурс. Та дырйи тшӧтш вермасны казявны вылынджык лыддьӧдлӧм висьӧмъяссӧ, кодъяс йылысь пыр жӧ тӧдмаласны Росгвардияса сотрудникъяс. Тайӧ стӧч сійӧ кадыс, кор му веркӧссянь неуна руалыштӧ, пемыдыс разалӧ, а кыпӧдчысь шондіыс ловзьӧдӧ му вывсьыс став олӧмсӧ. –печенньӧ пыдди ньӧбны хлебцы да сы вылӧ нин мавтны, шуам, рысь (хлебцыыс кӧ юмов), сыр да пуӧм чипан яй (хлебцыыс кӧ сола); Быд фильмын петкӧдлӧны комилысь культура-традиция, этностиль, национальнӧй ворсӧмъяс, енбиа йӧзӧс да кужысь киа мастеръясӧс. Мукӧдсьыс сыӧн и торъялӧ, мый йӧзӧс социальнӧя доръян тэчас кырымалӧ мортыскӧд сёрнитчӧм, кодӧс кыкнанладорыс пӧртӧны олӧмӧ. Финн-йӧгра университетъяслӧн быдса ассоциация эм, код отсӧгӧн ӧтув нуӧдӧны вузъяскостса конференцияяс, форумъяс, конкурсъяс. Полициялӧн, адвокатъяслӧн, страхуйтан компанияса специалистъяслӧн эм позянлун пыравны видеоархивӧ да корсьны колана гижӧдсӧ. Ми сёйим жӧ азьгум, шомкор да мукӧд турун, но ыджыд мам, позьӧ шуны, нинӧм абусьыс кужліс сёян дасьтыны да, качӧдз эг волӧй. Тані жӧ регионысь воӧмаяслы коліс аслыспӧлӧса петкӧдчыны мукӧд велӧдчысь да куратор водзын, висьтасьны асланыс школа йылысь. Став тайӧ каднас, Ыджыд Вермӧмсянь 76 воӧн, мойвиӧма аддзыны да колясъяс сертиыс тӧдмавны Коми муысь юӧртӧг вошӧм 24 боечӧс. Видзӧй вӧр-ва, ӧта-мӧднытӧ, мӧвпалӧй куим воськов вылӧ водзӧ, некодӧс эн увтыртӧй-кедзовтӧй да кылӧй, мый тіянлы висьталӧны. Школаса челядькӧд найӧ уналаӧ ветлӧмаӧсь, дасьтӧмаӧсь ва, сынӧд, лишайник, гидробионтъяс, му, быдмӧгъяс кузя уна туясян удж. Карпушевкаын олысьяс кольӧм во нин шыӧдчылӧмаӧсь республикаса юралысь дорӧ, мед грездса войтырӧс могмӧдасны сӧстӧм юан ваӧн. Концертыс восьтас тшӧтш сідз шусяна закулисьесӧ, видзӧдысьяслысь ловрусӧ кыпӧдасны спектакльясысь сьыланкывъясӧн, теш-гажӧн. Важ керка куричын эм Валерий рӧдвужлӧн нӧшта ӧти пас-лӧсас, кодӧс мужичӧй кольӧма паметь пыдди 1941 воын война вылӧ мунігас. Но кор аддзылі, кыдзи уджалӧны Гагшорса делянкаын кызь тонна сьӧкта Ponsse харвестер да форвардер, видзӧдласӧй неуна вежсис. Гӧтырпусӧ мамыс да вежаньыс заводитлӧмаӧсь бӧрдӧдны асывсяньыс на, нылыслы нимкодясьны оз вӧлӧм позь – олӧмыс пӧ сьӧкыд лоӧ. –Меным мойвиис, мый ӧтмунӧмын зільӧмсӧ артмӧ йитны аслам шӧр уджкӧд – ӧд ансамбльӧ пырӧдчысьяс водзмӧстчӧны и землячествоын. Сыкӧд тшӧтш вӧзйысьӧма и мамӧй, да ыджыд мам сувтӧма паныд: кытчӧ нӧ пӧ мунан, Линук, кыкнанныдлы ӧд весиг кӧм-пасьыд оз ло. Но падмим: «шань» дядьӧяс мӧвпыштӧмаӧсь сьӧм видзтыны туризм вылад да киритӧмаӧсь-бырӧдӧмаӧсь туризм кузя областнӧй сӧветсӧ. Сӧмын ӧти пример: страна пасьтала 50 сюрс морт видзӧдiсны веськыд эфирын «Лямпиада», и тайӧ сӧмын миян «Вконтакте» группаын. Тӧдчис, ставӧн ёна нин гажтӧмтчӧмаӧсь тайӧ праздниксьыс – ӧд коронавирус понда кольӧм во эз удайтчы «Лямпиадасӧ» котыртлыны. Тайӧ лунъясӧ менам артмис сёрнитны Сыктыв му вылын быдмӧм коми морткӧд, коді кольӧм-вося декабрсянь босьтчис кывкутана уджӧ. Мария Кирилловна Артеева, Ольга Владимировналӧн мамыс, некымын во архивъясысь чукӧртӧма Даниловкаса фронтӧвикъяс йылысь юӧр. Сьӧлӧмсянь эска, мый республикаын олысьяс, ас вылӧ уджалысьяс и водзӧ мӧдасны отсасьны миянлы, — лача кутӧ Наталья Денисова. Сиа тіянлы шедӧдны Коми Республикалӧн шуда аскиа лун вӧсна уджын гырысь вермӧмъяс, ӧд миян водзын уна тӧдчана мог на сулалӧ. —Дас ӧтиӧд классын велӧдчигӧн февраль тӧлысьӧ Кулӧмдінса военкоматын гижи военнӧй специальносьт босьтны кӧсйӧм кузя шыӧдчӧм. И кӧнi кӧть ме ог кут овны, коми сьылан век кутас шыавны менам сьӧлӧмын, — кыпыд лолӧн помаліс сёрнинымӧс Марина Евдокимова. Воим пӧ сэтчӧдз, мый мӧд, коймӧд да нёльӧд классъяслы дас во сайын йӧзӧдлӧм лыддьысян небӧгъяссӧ таво выльысь ковмис лэдзны. Сэнi нуӧдӧмаӧсь ыджыд службаяс, волывлӧмаӧсь унаӧн абу сӧмын Пӧддельнӧйысь, но и орчча сиктъясысь, кодкӧ подӧн, кодкӧ вӧлӧн. На бӧрся видзӧдісны Кола кӧджса саамъяс, коми-изьватас да яранъяс.Ӧти суткиӧн Ловозеро сиктысь мунӧма тышкасьны куимсё морт. Фронт вылӧ урчитӧмаӧсь босьтны Ненеч кытшысь квайт сюрс кӧр да квайтсё мортӧс, Комиысь – нёль сюрс кӧр да кӧкъямыссё мортӧс. Прививкаяс вӧчӧм бӧрын найӧ август шӧрӧдз вӧліны карантин улынӧсь, эз позь лэдзны йирсьыны да видзны мукӧд скӧтыскӧд ӧтлаын. –Ӧні ансамбльын сьылӧны дас кыкӧн да нӧшта витӧн отсасьӧны концертъяс дырйи, – юӧртіс котырӧн веськӧдлысь Сергей Филипченко. Ме пӧ абу нин медводдзаысь Луздорын, волывлі татчӧ и тулыснас ытва дырйи, и гожӧмнас, да тӧда пӧ муниципалитетысь тӧждъяссӧ. Социальнӧй тӧдчанлуна петасъяс, а татшӧмыс кык сюрс витсё кымын, разӧдӧмысь донсӧ Россияса пошта чинтӧма 20-25 прӧчент вылӧ. Аттьӧалам комбинатӧс уна во ёртасьӧмысь да доя гӧрӧдъяс разьны отсалӧмысь», – висьталісны Сыктывдін районса администрацияын. Стӧча, уна-ӧ сьӧм лоӧ вичмӧдӧма да кор вӧчӧма став тайӧ уджсӧ, шуӧма урчитны РФ-са минздравлысь программасӧ вынсьӧдӧм бӧрын. Роч кыв да литература юкӧнысь студентъяс нинӧм дзебтӧг петкӧдлісны, мый найӧ дасьӧсь вӧчны радейтана СГУ-ын велӧдчӧм могысь. Та бӧрын воысьяслы петкӧдлісны библиотека-музейын чукӧртӧм эмбур, велӧдісны кыны джодждӧра, вӧнь, вӧчавны лёкторйысь видзӧг. Документын бизнесменъяслы вӧзйӧны уджавны Войвылын вужвойтырлысь тӧждъяссӧ тӧд вылын кутӧмӧн, отсавны налы, видзны вӧр-васӧ. – Компанияяс, торйӧн нин гы-рысьясыс, мед восьсӧн висьтасьӧны, ӧтдортӧны-ӧ найӧ либӧ пыдди пуктӧны вужвойтырлысь корӧмъяссӧ. Сӧмын татшӧм куритчаннас вузасьӧмысь странаса бюджет быд во воштӧ шӧркодя сё миллиард шайт, акцизсӧ да НДС-сӧ оз мынтыны да. Бӧрас кӧ сійӧ ачыс ӧткажитчас путёвкасьыс, либӧ кутшӧмкӧ помка вӧсна ветлӧмыс оз артмы, став сьӧмсӧ косӧдны лоас зэв сьӧкыд. –Екатеринбургын ме гижи уна сьыланкыв да, ӧні буретш воис кад ставсӧ тайӧс петкӧдлыны видзӧдысьлы, — водзӧ висьталӧ Оля Сан. Шуӧ, мый сэні йӧзӧдчӧны и профессионалъяс (асьсӧ Галина Ивкучева татшӧмӧн оз лыддьы) да донъялӧны ӧта-мӧдыслысь кывбуръяссӧ. Конституцияӧ веж-сьӧмъясын индӧма: быдӧнлӧн мед вӧлі позянлун шыӧдчыны медицина отсӧгла, да мед бурдӧдісны сійӧс колана ног. Ме и вочавидзи: кор классикӧн лоа да творчествоӧс кутасны школаын велӧдны, мед ныв-зон ме вылӧ кузь кывбуръясысь эз сӧткыны! Пӧтмӧн гожйӧдчасны да шпольӧдчасны шоналӧм юас том йӧз, номсасясны вӧрса чӧскыд кӧра вотӧснас и вугыр шатинӧн кыйӧм черинас. Мамӧй казьтылӧ: декабр тӧлысь, веж мороз, ми батьыдкӧд шлапиктам подӧн, орччӧн гез йылын мӧс, вӧрасӧ гартлӧма, мед оз кынмы. Парадсӧ да референдумсӧ ӧти лунӧ нуӧдӧмыс кивыв сыӧн, мый июнь 24 лунсӧ (сійӧ веськалӧ середаӧ) позяс йӧзӧдны шойччан лунӧн. Ичӧтджык чойыс, Таисия, коді велӧдчӧ Сыктывкарса университетысь математика юкӧнын, оз жӧ кольччы вермӧмъяснас ыджыд чойсьыс. –Йӧзыс шензьӧны, абу ӧмӧй пӧ яндзим ылӧдлыны пӧрысьясӧс, но кутшӧм вермас лоны яндзим, кор сёрниыс мунӧ зэв уна сьӧм йылысь? Кӧть кианым и вӧлі парсалӧм кабалатор, кытчӧ да кор колӧ кежнысӧ, век жӧ полім вошӧмысь да сувтӧдлім миянӧс суӧдысь машинаӧс. Чайта, тайӧ лоӧмторсӧ миянлы, челядьлы, пыр колӧ кутны паметьын и водзӧ юӧртны внук-внучкалы асланым герой, шань бать йылысь. Чемпионат котыртысьнас вӧлі ачыс академия, и буретш сэтчӧс студентъяс медводдзаясӧн пырӧдчисны вузъяскостса тайӧ ордйысьӧмас. Вӧвъяслысь инфекцияа анемия аддзӧмаӧсь Кулӧмдін районса Улыс Воч сиктын, Изьва районса Щельяюр посёлокын да Пильёгор грездын. Нимкодь, мый том велӧдысьлӧн быдтасъясыс петкӧдчӧны кыв, культура да краеведениеысь конкурс-олимпиадаын да лоӧны вермысьясӧн. Коми Республикаса вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрысь директор Светлана Белорусова пасйис ассоциация котыртӧмлысь коланлунсӧ. Меным нимкодь ёртасьны газет-журналын зільысьяскӧд, тшӧтш и ӧтув дасьтыны нималана йӧз да тӧдчана лоӧмторъяс йылысь гижӧдъяс. – Сідз нин артмӧ, мый миян республикаын ваыс рӧма, сэні уна кӧрт да марганец, – гӧгӧрвоӧдіс регионса главнӧй санитарнӧй врач. Сикт-посёлокса 78 водопровод пыр, а тайӧ ставсьыс быд коймӧдыс, ваыс визувтӧ колана ног сӧдзӧдтӧг, весалан комплексыс абу да. Кор висьталісны, мый пионерӧ миянӧс кутасны пыртны оз кутшӧмкӧ весь лунӧ, а Пионерия лунӧ, ставыс гӧгӧр кутіс тіравны-дзӧрны. А сідзсӧ пионерияыс сетіс миянлы вын, ӧтувъя вын: ме и спортын командаын ворса, и уджын да олӧмын ассьым команда век котырта. Сыктыв районын Куратов бердса Заречьеысь Иван Иванович Колеговӧс мӧдӧдісны Чернобыльӧ грездсаяс пӧвстысь коймӧдӧн да бӧръяӧн. Абу и дивӧ, ӧд сцена вывсянь сьылӧмаӧсь найӧ, кодъяс збыльвывса артистъяс нин, и найӧ, кодъяс сӧмын на вӧчӧны тайӧ воськовсӧ. – Тайӧ инструментнас уна во нин ворса да, мойвиис тӧдмасьны Сыктывкарса уна командакӧд, кодъяс ме моз жӧ кывзӧны-ворсӧны рок. Мам меным сідзжӧ висьтавліс, мый сылы бура воюйтӧмысь Верховнӧй главнокомандующӧй Иосиф Сталин сетӧма ассяньыс благодарносьт. Недыр уджалӧма сэтчӧс библиотекаын, а сэсся бӧр локтӧма карӧ.Ӧнӧдз на сиктас эмӧсь бур тӧдсаяс, кодъяскӧд уна во нин ёртасьӧ. Спорт юкӧн бӧрын вӧлӧма мӧд тшупӧд – ворсысьяс петкӧдлӧмаӧсь Россияса культура кузя тӧдӧмлун (тайӧ восӧ культуралы сиӧма да). — Ме кыськӧ лыдди, лёк югӧр улӧ веськалӧмалы пӧ быд рыт колӧ юыштны этшаник гӧрд вина, — пырӧдчис сёрниӧ Антонина Степановна. Ме дзик пыр гӧгӧрвои, мый мортыс яндысьтӧг ылӧдчӧ: та мындасӧ кыкӧнлы видзны абу вын серти, лун и вой ковмас мырсьыны-зільны. Но Айму вӧсна ыджыд тыш кадӧ тайӧ велӧдчанінсӧ вуджӧдӧмаӧсь фронт визьысь асыввылӧджык – Сыктывкарӧ, Коми пединститут керкаӧ. Тайӧ уджтасыс пан-сьыліс пандемия заводитчигӧн на: том йӧз отсасисны олӧмаяслы да налы, кодъяслы эз позь петавны уна йӧзаинӧ. Мылькъяссӧ олысьяслӧн нимӧн и шулісны: Кузнеч гӧра, Ӧлеш гӧра, Микул гӧра, Сьтэпан гӧра. Вӧлі нӧшта Кырйыв, медджуджыд мыльк. Ӧд гӧгӧрвои, мый университет помалӧм бӧрын кута уджавны челядькӧд да, на вӧсна кывкутӧмыс лоас, асьныд тӧданныд, ок, и ыджыд. Кыдзи висьталӧны ёртъясыс, сылӧн сьыланкывъясын воссьӧ вӧр-валӧн, Войвывлӧн мичлуныс, эмӧсь радейтчӧм йылысь да мамлы сиӧмыс. А найӧ дасьӧсь вӧлӧм миянкӧд ёртасьны, чолӧмалісны 35 вося тшупӧда пасӧн Би киньӧс да 100 вося юбилейӧн Коми Республиканымӧс. Час чӧж Дмитрий Федореев гажӧдіс миянӧс мича да тӧдса шыладъясӧн, ми жӧ радпырысь горзім «Браво!», кодсюрӧ весиг синва сорӧн. Ми казялім нин, кутшӧм мичасьыс-мичаӧсь пасека дорын быдман дзоридзьясыс, пашкырсьыс-пашкырӧсь чӧскыд вотӧсӧн озыр кустъясыс. Дерт, ог вермӧй артавны, унаӧн-ӧ видзӧдӧны миянӧс телевизор пыр, но ӧтуввезйын, овлӧ, некымын сюрс морт передачанас тӧдмасьӧ. Оксана пыр водзӧ зільӧ-велӧдчӧ мыйкӧ выльӧс дасьтыны, нуӧдӧ Инстраграмын ассьыс блог, отсалӧ котыртны творческӧй фестивальяс. Сэсся бӧрйӧм ныв дорӧ ыстылӧмаӧсь корасьысьясӧс, ӧд, висьтавлӧны, мый сваттӧгыд он гӧтрась, керкаад ичмоньтӧ пыртны он вермы. Конкурсӧ пырӧдчысьяс зілисны петкӧдчыны медся бур боксянь да шензьӧдісны эз сӧмын мыла гӧлӧснас, но и мича костюм-паськӧмнас. Уна кыз синва лэдзӧмаӧсь кӧзяйкаяс, кор син водзаныс нуӧмаӧсь овмӧссьыс посни скӧт да тшӧтш и семья вердысьясӧс — сюрукъясӧс. Сиктса клубын уджалысьяс водзмӧстчысь пенсионеръяскӧд снимайтӧны нималана кинояс вылӧ пародияяс да сьыланкывъяс вылӧ клипъяс. Арся пӧраыд комилӧн йитчӧма вӧралӧмкӧд, да йӧктӧм пыр артистъяс петкӧдлісны Мылдін районысь Еремей сиктса вӧралысьяслысь гаж. Да кӧть профессиясӧ бӧрйӧма пемӧсъяскӧд йитчытӧмӧс — велӧдчӧма пусьысьӧ, со кызь во нин сылӧн уджыс топыда йитчӧма чибӧяскӧд. Тайӧ велӧдчан воас коми, кыдз чужан кыв, велӧдӧны 67 школаын (тайӧ 21 прӧчент) 4.023 ныв-зон (став велӧдчыссьыс сӧмын 4%-ыс). Бур боксянь шензьӧдiс, мый Комиын телевидение паськалӧ выль технологияяс отсӧ-гӧн, сiдзкӧ, йӧзыс миян водзӧ видзӧдӧмӧн олӧны. Медым ставныс найӧ олісны ӧтсӧгласӧн, медым на костын некор эз пансьы зык-вен – буретш та могысь и восьтісны Ёртасян керкасӧ. – Камчаткаын медводдза тӧдсаяс пиын лоис Сыктывкарысь коми морт, миян моз жӧ веськалӧма сэтчӧ, велӧдчӧм бӧрас мӧдӧдӧмаӧсь да. Нывбабаяс асcьыныс верӧсъяснысӧ Шойнатыӧдз лэччӧдӧмаӧсь телегаа вӧлӧн, а сэсянь нин мужикуловтӧ паракодӧн нуӧмаӧсь Котласӧдз. Комиссияӧ пырысьяс весиг чуймалісны, кор пӧ удитӧмныд экзамен кежлӧ татшӧм бура дасьтысьны да нӧшта на бурдӧдчанінын уджавны? Быдӧнлӧн вӧлі позянлун листалыштны важ да ӧнія коми газет-журнал, выльысь лыддьыны ӧтмунӧм йылысь уна воӧн петавлӧм гижӧдъяс. Сьылысьяс вежоннас кыкысь чукӧртчылӧны йӧзкостса творчество керкаын, медым мӧвпыштны выль номеръяс да сёрнитыштны ӧта-мӧдкӧд. А таысь вермис чорыда сюравны: вичкоас вӧлі хозмаг склад да, миянӧс вермисны мыждыны государстволысь эмбур гусявны видлӧмысь. Но ми, кор коронавирус йывсьыс сӧмын на тӧдмалім, нюжмасьтӧг кутім лӧсьӧдчыны, регыдъя кадӧн кыпӧдім нелямын бурдӧдчан шӧрин. –Дерт, ме гӧгӧрвоа найӧс, кодъяс шуасьӧны: мичаиныс пӧ уна, но мунан сэтчӧ, да китӧ мыськыны некӧн, туйыс лёк, вердӧны омӧля. Да и ыджыд уджтӧ заводитігӧн Енмыс быттьӧ оз дзик пыр петкӧдлы сылысь став сьӧкыдлунсӧ, сы вӧсна мый мортыс вермас эновтчыны. –Райсӧветысь депутатъясыдлы тшӧктӧй, мед видлаласны чукӧртчыліганыс, кыдзи районад збыльмӧдӧны каналан кывъяс йылысь оланпас. Февральнас кӧр батальонъяслы дас вит лун учениеяс нуӧдӧмаӧсь, сэки тӧдмалӧмаӧсь тшӧтш, кыдзи вӧрӧглӧн тылын диверсияяс вӧчны. Тайӧс абу сьӧкыд вӧчны, ӧд подпискасӧ вӧчӧм бӧрын лыддянторсӧ ваясны республикаса весиг медся ылі пельӧсын олысьлы гортӧдзыс. Матӧ 5 миллион шайт вичмӧдіс «Монди Сыктывкарса ЛПК» Сыктывдінын социальнӧй юкӧнын да экономикаын ёсь гӧрӧдъяс разьӧм могысь. Ыджыд пызан сайын сёрни-варовитӧмыс нюжаліс часӧн-джынйӧн да, чайтсис, ставнымлы сьӧлӧмӧдз йиджис и тайӧ жырйыс, и кӧзяйкаыс. Выль программа сертиыс йӧзыс вермасны дон вештытӧг босьтны семьяын быд морт вылӧ гектарӧдз му (позьӧ этшаджык, но оз унджык). Быд командалы коліс палатка сувтӧдны, бипур пестыны да ва пузьӧдны, гӧрӧдъяс гӧрддзавны, туристъяслысь сьыланкыв ливкйӧдлыны. Машинаӧн мунӧ Ухтаысь ылӧджык, нопъясьӧ-компасасьӧ, босьтӧ ас киӧн серпасалӧм карта да Белка понйыскӧд вотчӧ, кыйсьӧ, вӧралӧ. Мортыс вермис ньӧбны санаторийӧ либӧ весиг суйӧр сайӧ путёвкасӧ донтӧм донысь, а вузалысьыс нажӧвитліс кӧть нин мыйтакӧ сьӧм. Сыктывкарса и мукӧд кар-районъясӧ ветлан автобусъясын серпасыс лавкаясын кодь жӧ – окота кӧ, маскаась, а абу кӧ, и сытӧг мун. Та кындзи шуӧма вайӧдны биарусӧ Вылыс Максаковкаса куим микрорайонӧ, Сыктывдінса квайт да Сыктыв районса сизим сикт-посёлокӧ. –Юавны кӧ нывкалысь либӧ детинкалысь, кодӧн сійӧ кӧсйӧ лоны, быдмас да, позяс кывны: космонавтӧн, шоперӧн, врачӧн, пусьысьӧн. Коді кутшӧмкӧ помка вӧсна оз вермы волыны участокӧ, сылы позяс корлыны комиссияӧ пырысьясӧс гортас да гӧлӧсуйтны ас оланінас. Важ песласян машинаысь, «Жигули» карбюраторысь да кӧрт прутъясысь вӧчӧма кузь кока чераньӧс, коді ӧні «везъясьӧ» пу вожъясын. Илья Васильевич юӧртіс «гӧгрӧс пызан» сайын пукалысьяслы, мый семьялы «регионса капитал» вылӧ таво видзасны 340 миллион шайт. Тайӧ аддзысьлӧм йылысь паметь пыдди батьӧ вайис вепс керкаса кӧзяинлысь козин – табак видзан кисет, кӧть эськӧ ачыс эз шпуткы. Ӧти-кӧ, верстьӧлы и челядьлы нимкодь, позьӧ пӧ видзӧдны, кыдзи йирсьӧны гортса пемӧсъяс, а мойвиас кӧ, и гыжйыштны сюр костсӧ. Уна коми кыв перым-коми зонпоснилы вӧлӧма тӧдса нин, и найӧ любӧпырысь видлісны ассьыныс выннысӧ Би киньӧн дасьтӧм юржугланын. А 1930-ӧд вояс помын литературовед Павел Доронин пасйӧма, мый тайӧ сьыланкывъясыс Пётр Клочковлӧн, – висьталӧ Тамара Ивановна. Библиотекаын котыртлӧм татшӧм ворсӧмыс аслыспӧлӧс вӧлі сійӧн, мый ӧти кок вылын чеччалігӧн коліс нӧшта неыджыд путор йӧткавны. Эмӧсь енбиа челядь, кодъяс окотитӧны пырӧдчыны конкурс-олимпиадаӧ, окотитӧны тӧдны коми культурасӧ, кӧть и кывсӧ оз гӧгӧрвоны. Таво миян котыр эз сӧмын ачыс петкӧдчы, но и удитіс видзӧдны мукӧд спектакльсӧ да пырӧдчыны уна сикас чукӧртчылӧм-аддзысьлӧмӧ. Окотитысьяс азыма ньӧбасисны, а кодлы эз судзсьы коланаторйыс, кӧсйысисны волыны Сыктывкарӧ, Карл Маркс уличаса 229-ӧд керкаӧ. Республикаын бура тӧдса сьылысь Анна Ульянова петкӧдчис коми да роч мыла сьыланъясӧн, а сідзжӧ пӧттӧдз йӧктӧдіс видзӧдысьясӧс. Комиын сизимӧдысь нин нуӧдісны «Коми велӧдысь» республикаса конкурс, кӧні петкӧдчӧны детсадйын да школаын коми кыв велӧдысьяс. Кольӧм нэмся кӧкъямысдасӧд воясӧ тайӧ чачаыс вӧлӧма медся вузаланаӧн – мир пасьталаын иналӧмаӧсь 350 сайӧ миллион юржуглантор. Такӧд тшӧтш зільӧ семьяыслӧн кудйӧн бура вӧдитчыны, сёян, паськӧм да мукӧдтор ньӧбӧм вылӧ сьӧмсӧ колана ногӧн водзвыв артавны. И премьера бӧрын нин узьны воді да, сэтшӧма мӧвпалі аслам роль йылысь, мый Мышкинлӧн этшыс нӧшта на пыдісяньджык воссис меным. Педколледжлӧн логотипын серпасалӧма парус да пыж – водзӧ мунӧм-сӧвмӧм, повтӧмлун да кӧленаяс костын топыд йитӧд петкӧдлан пас. Людмила Васильевна медводз Комиын ӧтувтіс салдат мамъясӧс, а сэсся сійӧс индісны Россияса салдат мамъяслӧн комитетӧн юрнуӧдны. Медым кыдзкӧ отсавны пикӧ воӧмаяслы, «Гражданалы социальнӧй отсӧг» программаӧ пыртӧмаӧсь социальнӧй контракт йылысь содтӧдъяс. Эм кӧ кутшӧмкӧ мӧвп-вӧзйӧм – шыӧдчан СГУ-ысь специалистъяс дорӧ, дасьтан план, и тэныд отсаласны аддзыны сьӧм, места, команда. Челядьыд ӧд кымын верстьӧджыкӧсь, сымын унджык накӧд йитчӧм тӧжд-могыс, и нимкодь, кор ми ставӧн ӧтлаынӧсь, – висьталӧны найӧ. Велӧдчысьяс кык тӧлысь босьтӧны выль тӧдӧмлун, аддзысьлӧны ыджыд опыта специалистъяскӧд, дасьтӧны интервью да гижӧны статьяяс. Пьесасӧ корсяла быдлаысь – небӧгъясысь, ӧтуввезйысь, юася библиотекаръяслысь, коми литература велӧдысьяслысь, режиссёръяслысь. Грездсаяс мужичӧйӧс пыр пыдди пуктӧны – Михаил Анатольевич некор оз ӧткажит сы дорӧ шыӧдчысьяслы, уджалӧ бура да сьӧлӧмсяньыс. Альбомыс уна сикас жӧ: войнаса ветеранъяс, тылса уджалысьяс, Параскева Пекнича часовня, Кӧджса олысьяс йылысь да уна мукӧдтор. Важсьыс гажтӧмтчи да, кольӧмасӧ казьтыштӧм ради ветлі Сизябӧ, кӧні витӧд классӧдз кымын коллявлі гожся каникулӧс вежань ордын. Яковлы ёна нин любӧ Ӧпрӧсьыд вӧлӧма да, кӧсйысяс венчайтчыны, но ассяньыс вӧзъяс, мунам пӧ весь лунӧ, мед йӧзыс этшаджык вӧлi. Кор жӧник матыстчылӧма керка дорас, невесталӧн нывъёртъясыс корлӧмаӧсь сылысь сьӧм да козинъяс, натӧг керкаас абу лэдзлӧмаӧсь. Учёнӧйяс прибор отсӧгӧн туялӧны, муас кутшӧм минеральнӧй сорас эм, нуӧ-ӧ найӧс ваыс шорӧ, кыдзи вужъясьӧны ичӧт пуясыс да с.в. Грездӧн тӧдмасигӧн Лидия Васильевна 100-200 вося керкаяс дорын сувтыштлігмоз висьтавліс, кутшӧм шензьӧдана йӧз сэні овлӧмаӧсь. Валерий Петрович юаліс ведомствоӧн веськӧдлысьяслысь, эм абу ӧні сідз шусяна гарантияыс, мый водзӧ вылӧ татшӧм падмӧгыс оз ло. Гӧсьтъясӧс тӧдмӧдісны чӧс туйӧн – петкӧдлісны, кутшӧм лэчьясӧн вӧдитчӧны коми вӧралысьяс, кодӧс найӧ татшӧм угоддьӧнас кыйӧны. Торъя аддзысьлӧм вӧлі Коми Республикаса войтырлӧн Ёртасян керкаын, тӧдмаси и национально-культурнӧй котыръясӧн юрнуӧдысьяскӧд. Бӧръя гӧгыльяссӧ да двигательсӧ судзӧді, пуклӧсыс – офисысь улӧс, водз рамаыс да гӧгыльыс – пилӧн «Олимпиец» важ велосипедысь. Но куимӧс вурӧм бӧрын гӧгӧрвоӧма, мый колӧ вӧчны авторскӧйӧс – мукӧдысь торъяланаӧс, кӧні воссьӧ-петкӧдчӧ аслад мӧвп-кӧсйӧмыд. Тайӧ гожӧмнас Наталия чойыскӧд мунӧмаӧсь шойччыны Черногорияӧ, и сэні пӧ, кыдз шуласны, судьбаӧс паныдалі, тӧдмаси верӧспукӧд. Гижны босьтчӧма кольӧм нэмся ӧкмысдасӧд воясӧ – буретш сэки заводитӧмаӧсь йӧзӧдны районса газетын сылысь медводдза гижӧдъяссӧ. Том морт студенталігас гожӧмъяснас уджавлӧма туризм нырвизьын, медым нажӧвитны велӧдчӧм вылас, та понда бура тӧдӧма роч кывтӧ. А кор ме медводдзаысь кылi, кыдзи «Югыд войяс» ансамбль сьылӧ «Ой ты, речка Ижма», ме бӧрддзи, сэтшӧма сійӧ йиджис сьӧлӧмӧ да. Йӧзыс ӧд велалісны аддзыны ворсысьясӧс сцена вылысь, а та пӧрйӧ найӧ петкӧдчисны и ывлаын, и сиктса керкаын, и карса патераын. Но век жӧ президентлӧн быд вочакыв, кӧть кутшӧм регионкӧд сійӧ абу вӧлі йитчӧма, инмис ставнас страналы, Россияын быд олысьлы. – Нӧшта ветлім Ловозеро сиктӧ, кытысь медводз и корӧмаӧсь фронт вылӧ кӧр видзысьясӧс: коми-изьватасӧс, саамъясӧс да яранъясӧс. Водзті кӧ, шуам, погона мортыд тэ дорӧ матыстчыліс, сылы быть коліс висьтасьны да петкӧдлыны гӧрд кышӧда эскӧдана кабалаторсӧ. 30 вонас ансамбльӧ воліс 50 гӧгӧр морт, но нимкодь, мый эмӧсь миян уна-уна во нин сьылысьяс, кодъяс вылын и кутчысьӧ котырным. Гижӧдчан кад заводитчӧмсянь республикаын олысьяс судзӧдісны нин локтан вося воддза квайт тӧлысь кежлӧ 40 сюрс газет да журнал. «Монди Сыктывкарса ЛПК» отсӧгӧн Сыктыв районын дзоньталісны социальнӧй тӧдчанлуна стрӧйбаяс да отсалісны ас вылӧ уджалысьяслы. Овліс, авторыс эз пыр СССР-са гижысьяслӧн союзӧ да; корсюрӧ эз сетны позянлун йӧзӧдны выль книгасӧ вежалӧм либӧ лӧгалӧм вӧсна. 2019 воын «Коми йӧзӧдчан керкаӧн» лэдзӧм Егор Васильевич Потаповлысь «Дзольгӧ шор» небӧгсӧ Удмуртияын пасйисны торъя дипломӧн. 48 арӧса мужичӧй гаражас кӧсйӧма вузавны 940 сюрс шайт дон 5.765 сулея вина-водка да 963 сюрс шайт дон 107.240 куритчан пачка. Унаӧн кольӧм во арнас водзвыв ньӧбисны путёвкасӧ, вештысисны туйысь и оланінысь, медым отпускалігас лючки шойччыны-бурдӧдчыны. Но та могысь колӧны жӧ торъя кабалаяс, шуам, шойччанінас лёк висьӧм паськалӧм, му сыркмунӧм, ва туӧм да мукӧд неминуча йылысь. Мортыс кӧ муніс овны мӧдлаӧ, кык вежонӧн сылы колӧ волыны Росгвардиялӧн ӧружиеӧн вӧдитчӧм могысь лицензия сетан матысса юкӧнӧ. Россиялӧн юркарын олысьяс, медвойдӧр, дерт, найӧ, кодъяс чужисны-быдмисны Комиын, эз нин ӧтчыдысь кыпӧдлыны та йылысь сёрнисӧ. Та могысь 2020 воын урчитӧма видзны 450,1 миллион шайт, а проектсӧ збыльмӧдӧм вылӧ ставнас лоӧ вичмӧдӧма 1.132,2 миллион шайт. Республикаса школаясын челядьлы комиысь тӧдӧмлунсӧ государственнӧйысь моз сетны босьтчӧмсянь медся сьӧкыд вӧлӧма педагогъяслы. Унаысь шыӧдчывліс весиг Москваӧдз вӧр заптігӧн оланпас торкалӧм кузя, кор сійӧс нем жалиттӧг пӧрӧдӧны весиг оланінъяс бердысь. Велӧдысь быдтӧ-сӧвмӧдӧ челядьӧс, нуӧдӧ найӧс ас бӧрсяыс, и сылы аслыс колӧ лоны ыджыд мывкыдаӧн, гӧгӧрвоысьӧн, веськыд мортӧн. Дерт, кадыд ассьыс босьтӧ, вочавидзлі ме, но Лымва петкӧдчис пӧшти сэтшӧмӧн жӧ, кутшӧмӧн ми аддзылім сійӧс кызь куим во сайын. Но, кыдзи вежӧны. Тайӧ дас луннас уджалысьяслысь котшкӧдчӧмсӧ кывлі сӧмын ӧтчыд, а сэсся пыр чӧв-лӧнь, некод некӧн оз мыччась… А кодлӧн век жӧ сьӧмторйыд сюрыштас, налы, дерт, ковмас оз нин донтӧм Турция-Египетын, а донасьыс-дона Сочи-Крымын гожйӧдчыны. Ми сёрнитім салонсӧ кутысь Галина Харитоновакӧд вылісянь тшӧктӧм серти «уджтӧмалан» кад да сьӧкыдлунъясысь петан туйяс йылысь. Кор вит морт сёян-юантӧг веськалӧны сьӧд вӧр шӧрӧ, найӧ отсасьӧны ӧта-мӧдныслы, кыскӧны ас выланыс, оз кӧ вермы кодкӧ муннысӧ. И йӧзлысь видзӧдлассӧ быть колӧ кутны тӧд вылын, торйӧн нин сёрниыс кӧ мунӧ Оланподулӧ такӧд йитӧдын вежсьӧмъяс пыртӧм йылысь. Йӧзыс посёлоксянь турки-тарки кыдзкӧ воӧдчӧны Ухтаӧдз, сэсся либӧ поездӧн сійӧ жӧ Сыктывкарӧдзыс, либӧ бара автобусӧн ли мыйӧн. Библиотекаӧн веськӧдлысь Ирина Анатольевна Семихина медся дыр да ёна корӧма, мед кӧть коркӧ ӧтчыд на дорӧ гижысьястӧ ыстыласны! Офтальмолог петкӧдлӧ мужичӧйлы Сивцев таблица, кӧні тай шыпасыс вылісянь увлань пыр поснялӧ, да корӧ лыддьыны медулыс строкасӧ. – Кӧджорӧмса леспромхозлӧн лесопункт бырӧдӧм бӧрын йӧзыс колины уджтӧг да муналісны карӧ, – казьтыштіс Анастасия Александровна. Гажсӧ дасьтысьяс бура лӧсьӧдчӧмаӧсь: турунысь быдсяматорсӧ вӧчалӧмаӧсь, сьылысь-ворсысьясӧс корӧмаӧсь, пусьӧмаӧсь-пӧжасьӧмаӧсь. А сэсся нин позяс корсьны дзоньтасьӧм вылӧ сьӧмсӧ, шыӧдчывны Москваса епархияӧ да бур йӧз дорӧ, – чайтӧ Анатолий Александрович. Вермас лоны, ог кӧ кутӧй петкӧдлыны нималана да пыдди пуктана геройяснымӧс, чужан кыв дорӧ муслуныс вермас вочасӧн кусны-бырны. «1000» клубын велӧдісны ордйысьны мечӧн, петкӧдлісны рыцарлысь эмбур-паськӧмсӧ, а окотитысьяс вермисны весиг сійӧс пасьтавлыны. Шӧвк галстуксӧ папа вайис Косланысь, аслас могӧн сэтчӧ ветліс да, а ковмас Маша чойлы сетны, кытчӧдз сійӧс комсомолӧ оз пыртны. Торйӧн нин гырысь класса велӧдчысьяс пиысь унаӧн кӧсйӧны шойччыны буретш татшӧмас, – юксис аслас мӧвпъясӧн Елена Александровна. Да и ворсысьясыс – сӧмын на велӧдчысьяс, а кутшӧм бура да кужӧмӧн ёртасьӧмаӧсь ворсан инструментыскӧд, бӧрйӧмаӧсь колана шылад. Ас водзаныс сэтшӧм мог и пуктісны – тӧдмасьны Сибырын олысь войтырлӧн – тоф, бурят да эвенк – культура-традицияӧн да оласногӧн. А школаын коми кыв медбур велӧдысьӧн лои Сыктывдінысь Выльгортса ӧтиӧд номера школаын велӧдысь Людмила Владимировна Нехорошева. А коркӧ гожӧмнас, сэки бабуш дорын вокъяскӧд шойччим сиктын, Тимофей да Дима петкӧдлісны меным, кыдзи колӧ тэчны Рубик кубиктӧ. Тані позьӧ паныдавны выль ёртъясӧс, волыны аслыспӧлӧс мастер-класс вылӧ, пырӧдчыны быд-сикас акцияӧ, ворсыштны, серпасасьыштны. Со та кызта вундас-чӧлансӧ сэсся пуктывлісны электроннӧй сетка вылӧ да микроскопӧн видзӧдлісны, кыдзи сэн клеткаясыс лӧсталӧны. Тані вӧліны вичкояскӧд, нималана гижысь-композиторъяскӧд, серпасасян нырвизьяскӧд да культуракӧд топыда йитчӧм уна мукӧд юалӧм. Йӧзлысь дзоньвидзалун видзан уджын могъяс да бурланьӧ вежсьӧмъяс йылысь сёрнитім Кӧрткерӧс районса шӧр больничаын зільысьяскӧд. Таисия Владимировна Семяшкиналӧн чачаясыс кыпӧдӧны ловтӧ, найӧс окота кутыштны киын, видзӧдавны гӧгӧрбок да помтӧг нимкодясьны. Мыйта синва кисьтісны мамъяс, кор пиянныс веськавлісны армияӧ, сэки ӧд Чечняын муніс тыш, — водзӧ висьталіс Татьяна Георгиевна. Кыдз висьталіс Наталья Зубова, налӧн министерстволӧн сайтын йӧзӧдӧма на видеоролик, кӧні висьтавсьӧ татшӧм писькӧс йӧз йывсьыс. «Ас йӧз» уджтас серти Сыктывкарса коми культура шӧринӧ корлывлӧны республиканымӧс радейтысь да сійӧс сӧвмӧдны зільысь войтырӧс. Но Владимир Леготинысь ӧтдор Александр Кузнецовлӧн быдтасъяс пӧвстысь унаӧн веськавлӧмаӧсь республикаса да странаса сборнӧйясӧ. Спорт шӧринын зільысьяскӧд ӧтув збыльмӧдам и Коми Республикаса «Жить здорово» грант – ёнмӧдам тані олысьяслысь дзоньвидзалунсӧ. Клаус Пеллер казьтыштіс тшӧтш, производствосӧ выльмӧдӧмӧн пӧ и компанияын уджалысь-яслысь тӧдӧмлун-сямсӧ ковмӧ содтыны-кыпӧдны. Ӧнӧдз на Римма Николаевна кутӧ тӧд вылас бур мортлысь ним-вичсӧ – Нина Михайловна Конырева, ӧні уджалӧ Воркутаса бурдӧдчанінын. — Велӧдчанінсӧ шуӧмаӧсь татар гимназияӧн, ми пӧ пыдісянь куим кыв велӧдам – татар, роч да англия, быд урок вылын наӧн вӧдитчам. Велӧдчигас группаас нырщикнас вӧлӧма Кристина Полякова, коді отсалӧма ёртъясыслы гӧгӧрвоны бӧрйӧм специальносьтлысь коланлунсӧ. –Та дырйи вӧдитчи Коми Республикаса Паметь книгаясӧн, чукӧрті фронтӧвикъяслӧн челядь-внукъясыслысь юӧръяс, – висьталіс краевед. Татшӧм морт йывсьыс гижнысӧ сьӧкыд, ӧд сылӧн уджын да творчествоын быд нырвизь — зэв тӧдчана, и статьяад окота шымыртны ставсӧ. Комиысь юстицияса министр Алексей Осташов юӧртӧма, мый дӧзьӧртӧг шӧйтысь гортса пемӧсъяс абу нин ӧтчыд люкасьлӧмаӧсь машинакӧд. Козйыс вермӧ быдмыны вуджӧр сайын да сійӧс сідзжӧ лыддьӧны вӧрса «ёг турунӧн», а пожӧмлы колӧ шонді, – висьталӧ Василий Чупров. Зэв нимкодь, мый водзмӧстчысь ань уна во нин ёртасьӧ «Коми йӧзӧдчан керкакӧд», тшӧкыда вӧзйӧ ӧтув нуӧдны конкурс-аддзысьлӧмъяс. Колӧ пасйыны, донъялысьяслы ёна воӧма сьӧлӧм вылас татшӧм выль сикас кон-курсыс, да вӧзйӧмаӧсь и водзӧ сійӧс нуӧдны-котыртлыны. Войдӧр сылӧн вӧлӧма зэв ыджыд керка, да сотчӧма, сы пыдди и кыпӧдлӧма талун киссян выйӧдз нин воӧм оланінсӧ, – индіс вомъёртӧй. Могмӧдісны став колана медицина услуганас, – висьталӧ Ольга Олеговна Сапрыкина, коді и шыӧдчӧма посёлокын олысьяс нимсянь ёрдӧ. Кожым ю вуджӧм бӧрын кежалім Сана-вожӧ, кӧні колим катамаранъяснымӧс да сёян-юаннымӧс, мед аскӧд сьӧкыдторсӧ эз ков новлӧдлыны. Йӧзӧдӧма «Дзолюк» (ко-ми детсадйын уджалысьяслы) да «Детям о Республике Коми» (роч челядьӧс ви-дзанінын зільысьяслы) уджтасъяс. Сэсся босьті кабаласӧ киӧ да куті тэрыба лыддьыны (мый сэтчӧ гижӧма-печатайтӧма, кызвынсӧ ачым кага вежӧрӧн, дерт, ог гӧгӧрво). Выставка кежлӧ ставсӧ тайӧс чукӧртӧмаӧсь-дасьтӧмаӧсь районса историко-краеведческӧй музейын да коми культура шӧринын зільысьяс. Кадетъяслы сійӧ висьталіс, мый кинология шӧринлӧн питомникын ӧні 35 пон, кызвыныс на пиысь немеч овчарка, эм и бельгиеч рӧдысь. Дерт, Елизавета аслас семьякӧд и Турцияса ыджыд да тӧдчана, кыдз канмуса, сідз и налӧн религияса, гажъяс ӧтув пасйыны велалӧма. «Монди Сыктывкарса ЛПК»-сянь да «Сила добра» фондсянь зэв колана выльвося козин вичмис Сыктывкарысь нёль арӧса Даша Помысовалы. Храмыс вӧлӧма кык юкӧна, сiдз шусяна кык придела: Вежа Трӧичалы да Михаил Архангеллы сиӧмаяс, позьӧ нӧшта шуны, гожся да тӧвся. Инвалидъяслӧн войтыркостса лунӧ Владимир Уйба аддзысьлӧма республикаын вермытӧмъяслӧн общественнӧй котыръясӧн веськӧдлысьяскӧд. Уджыс мунӧма некымын нырвизьӧд: кыдзи патриотъясӧс быдтыны-сӧвмӧдны, проектъяс дасьтыны-лӧсьӧдны, велӧдчанінъясын волонтёравны. Надежда Косолаповалӧн кывъяс серти, Черёмуховкаын пӧ туйыс сэтшӧм лёк, мый весиг кувсьӧмаӧс шойна вылӧ нуны колӧ кытшола туйӧд. Кодкӧ дзоньнас ветлӧм йывсьыс гижис, кодкӧ – сикт йывсьыс, а кодкӧ презентация дасьтіс, мыйӧн туристъясӧс вермас шемӧсмӧдны Ыб. Шуисны, нюрас пӧ ставыс вӧяс да сісьмас. Воысь дырджык бур йӧзыс ичӧт да сюрс лыда котыръясӧн дорйисны сӧстӧмлунсӧ чужанінлысь. И гуманитарийясӧ да театралъясӧ «пыртігӧн» челядьным сьылісны «миянлысь» сьыланкывъяс – таӧн сьӧлӧмӧс быттьӧ выйӧн мавтыштісны. Сідз шусяна оптимизация бӧрын бурдӧдчанінъяс унатор воштісны да, Россияса правительстволӧн ӧнія отсӧгыс налы торйӧн нин колана. А миянлы «Роскосмослӧн» выль лифтъяснад вӧдитчӧмысь, кӧнкӧ, тшӧктасны сы мында вештысьны, мый асьнымӧс космонавтӧн кутам кывны. Кодкӧ ошкӧ сӧветскӧй салдатъясӧс тшӧтш и мукӧд государствоысь вӧрӧгӧс вӧтлӧмысь, а кодкӧ и видӧ нырнымӧс кытчӧ оз ков сюйӧмысь. Война кадся письмӧясысь ясыда тыдовтчӧ, мый и окопъясын воинъяс лӧсьӧдалӧмаӧсь частушкаяс, ас ногныс вежлалӧмаӧсь сьыланкывъяс. Татшӧм видеоыс йӧзыслы медъёна воӧ сьӧлӧм выланыс да, недыр кадӧн «Серёгины рассветысӧ» видзӧдысьыс 4.500 сюрс сайӧ нин ӧкмӧма. Му шар пасьтала выль коронавирус паськалӧм понда Сыктывкарса «Мича Райда» мукӧд парикмахерскӧй-салоныс моз пӧдса тӧлысьысь дыр. –Медся тӧдчана, медым тайӧ оланпасъясыс сетісны позянлун помӧдз дорйыны семьяӧс, медым кагакӧд орччӧнӧсь пыр вӧліны бать-мамыс. Ичӧтджык арлыдаяс прӧст кадӧ котралӧны «Непоседа» да «Журавушка» йӧктан, «Капелька», «Веснянка» да «Беби-бум» сьылан котыръясӧ. – Позьӧбосьтны судзсьытӧма олысьлысь сідз шусяна статус да социальнӧй контракт серти велӧдчыны, а бӧрас нӧшта на стажируйтчыны. «Берёзовкалӧн историяыс, тыдалӧ, помасьӧ», – думайті ас кежысь Печорасянь 30 километр ылнаын вӧвлӧм военнӧй посёлокӧ воӧм мысьт. «Берёзовкалӧн историяыс, тыдалӧ, помасьӧ», — думайті ас кежысь Печорасянь 30 километр ылнаын вӧвлӧм военнӧй посёлокӧ воӧм мысьт. Некымын во сайын паськавліс сёрни, мый Сыктывдін районса чужан Придаш сиктӧ лунвылысь кӧсйӧ локны фермер да босьтчыны видзны ыж. Коді матіджык сикт-грездысь воӧма велӧдчыны, налы гортсаыс, кодъяс мыйӧн вермисны, отсалісны, а ылысь воӧмаяслы нинӧм эз вичмыв. «Берёзовкалӧн историяыс, тыдалӧ, помасьӧ», — думайті ас кежысь Печорасянь 30 километр ылнаын вӧвлӧм военнӧй посёлокӧ воӧм мысьт. Медбӧрын вӧзйисны карбердса поездӧн воӧдчыны урчитӧм километрӧдз, кӧні сэсся вочааласны Берёзовкаас олысьяс асланыс транспортӧн. «Син сайын чулалӧм кад» лекторий дырйи перым-коми гижӧд кыв паськӧдан туйяс йылысь висьтасис филологияса доктор Евгений Цыпанов: М.Шкетан нима театрса режиссёр Роман Алексеев тӧдчӧдіс юркарса театральнӧй вузъясын национальнӧй кадръяс велӧдӧмлысь коланлунсӧ. Та йылысь сёрнитім «Коми му» газетса вӧвлӧм уджъёрт, ӧні Койгорт районса Грива сиктысь небӧгаинын зільысь Виктория Ромашкинакӧд. Меным нимкодьпырысь и вочавидзисны: аньяслы пӧ мужичӧйястӧгыд некыдз, и сэк жӧ дзоля машинаӧ пӧ шопертӧгыс тӧрӧ сӧмын нёль морт. — Шуам, вӧралігӧн думайті, со, мися, вӧралысьястӧ нинӧм оз кут, кытчӧ кӧсйин, сэтчӧ мунін, а миянлы 7 часын удж вылын колӧ лоны. Быттьӧ эськӧ ми дзик орччӧ-нӧсь, позьӧ шуны, суседъяс, но сэтчӧс вӧрас ставыс 150-300 вося нинпу, туй пӧлӧн и карын нинпу быдмӧ. Пон видзысьяс сідзжӧ сибӧдчӧны паркӧ, сетӧны нёль кока ёртъясыслы вӧля пӧттӧдзныс котравны, петкӧдлыны винёвлунсӧ да тэрыблунсӧ. Ичӧт грездъяс да ыджыд сиктъяс йылысь Валерий Ивановичлӧн медводдза гижӧдъясыс петавлісны «Коми му» да «Заря Тимана» газетъясын. Сэсся оз жӧ пӧ быдысь нуӧдны онлайн-уроксӧ, а кор котыртӧны татшӧмсӧ, велӧдысьясыс асьныс оз тӧдны, мый колӧ вӧчны платформанас. ГИБДД быд во пасъялӧ, кутшӧм туй вылын да кӧні тшӧкыдджыка торкалӧны ветлан правилӧсӧ, кӧні зурасьлӧны машинаяс да кувсьӧны йӧз. Орччӧн — ю, коді вӧлӧма озыр чериӧн, татшӧмӧн жӧ нималӧма Кӧпанеч ты, кытчӧ чери кыйны радейтысьяс и ӧні на волывлӧны быдласянь. Августын кыкысь кайлім Народа гӧра вылӧ (1.895 м) да ӧтчыдысь Манарага вылӧ (1.662 м), вуджим Кар-Кар перевал да кывтім Косьюӧд. Директорнымлы, Инесса Орёллы, урок помланьыс мойвиис кокнас чорыд пӧв пусь-пасьвартны, и таысь сылы козьналісны еджыд рӧма вӧнь. Быд лун туйӧ петӧ Россияса пошталӧн 191 машина (на лыдын и курьеръяс), 75-ыс журъялӧны юркарӧд, 116-ыс ветлӧны мукӧд кар-районӧ. Ӧнӧдз на став видзӧдысьыс казьтывлӧны «Тыл-фронту» районса смотр-конкурсын «Письма памяти» композицияын «мамлысь» роль ворсӧмсӧ. Грездын медводдза туясьысьнас вӧлӧма сылӧн мамыс, школаын математика велӧдысь да библиотекаын уджалысь Зоя Степановна Напалкова. Челядьныскӧд пырӧдчӧны уна сикас конкурс-ордйысьӧмӧ, быдтасъяссӧ новлӧдлӧны Паджгаса искусствояс шӧринӧ босьтны содтӧд тӧдӧмлун. Ме, кыдзи мам, уна вын пукта и, медым челядь олісны ёртасьӧмӧн да ӧта-мӧдлы отсасьӧмӧн, юксисны чӧскыдторъясӧн, ворсісны ӧтлаын. –Коли сӧмын корсьны небӧгсӧ йӧзӧдӧм могысь сьӧмсӧ: 100 лыдӧн лэдзӧм могысь ковмас 200 сюрс шайт, – кывкӧрталіс чужан му туялысь. Республикаса юралысь тшӧктіс регионса правительстволы да районса администрациялы босьтны тӧд выланыс йӧзыслысь быд корӧм-вӧзйӧм. Ме уджала ӧні Койгортса национальнӧй паркын да Коми наука шӧринысь учёнӧйяскӧд ӧтвылысь туяла пасека дорысь дзоридз-быдмӧгъяссӧ. Театрлӧн тайӧ сідз шусяна выль формат: ловъя шылад улӧ юргысь коми да роч романсъяс да, дерт жӧ, артистъяслӧн творческӧй рытъяс. Ӧні федеральнӧй оланпас серти судья первой зіляс куим во, а индасны кӧ мӧдысь – дыр-ӧ ачыс кӧсъяс да вермас, но 70 арӧс тыртӧдз. Сідз, веж-сьӧмъяс пыртӧмаӧсь оланпасӧ, код серти госслужащӧйлы да муниципалитетса чиналы арталӧны сідз шусяна выслугаысь пенсия. Коллективизация кадӧ Логиновӧс бать-мамыскӧд вӧтлӧмаӧсь короминасьыс, а гӧтырыслы вӧзйӧмаӧсь ӧткажитчыны верӧссьыс да кольччыны. Пызан сайӧ пуксьытӧдзыс мамыс вольсавлӧма лабичӧ гӧннас вывлань гугӧдӧм пась, мед нылыслӧн верӧс дорас олӧмыс лоас небыд, шоныд. Томуловӧс и водзӧ колӧ туйдӧдны, мед найӧ тшӧкыдджыка аддзысьласны йӧзкӧд, кодъяс висьталасны быд керкаӧ воӧм ыджыд шог йывсьыс. А сідзжӧ клиникаын позьӧ понлы шоша гӧнас сюйны рис тусь ыджда микрочип, кытысь сканерӧн позяс лыддьыны пемӧс йылысь став юӧрсӧ. А сэсся кутісны чеччавны, лэбавны, быттьӧ вӧв вылынӧсь, мыйкӧ кыйӧдӧны, тышкасьӧны. Мастерӧсь йӧктыны, кокныс, майбыр, печласьӧ! И веськӧдлысьлы быть колӧ зільны быдӧнӧс чолӧмавны, быд гаж-чукӧртчылӧмын бур сины, Ёртасян керкаыслысь ёртасян русӧ петкӧдлыны. Жаль, но та вылын кружокӧ ветлӧмӧй помасис, сы вӧсна мый Дантон Клавдиевич сьӧкыда висьмис, да занятиеяссӧ некодлы лои нуӧднысӧ. Выставка вылас жӧ – пуысь, кабалаысь, картонысь, пластикысь танкъяс, самолёт, автомат да челядьӧн вӧчӧм-мастеритӧм уна мукӧдтор. Тӧдчӧдам, ставыс тайӧ лӧсялӧ Эльвира Александровналы: классас урокъясыс сылӧн зэв ловъяӧсь, ӧнія кадся велӧданноглы лӧсяланаӧсь. Больничаяс тырӧмаӧсь висьысьнас, а Ильялӧн страховкаыс абу вӧлӧма, да сійӧ шуӧма недыр кежлӧ ветлыны Филиппиныысь Карибса діясӧ. «Монди Сыктывкарса ЛПК»-лӧн уджыс топыда йитчӧма юркарса Эжва районкӧд да, комбинат уна во нин пуктӧ ассьыс пай сійӧс сӧвмӧдӧмӧ. –Даша зэв ёна радейтӧ фондӧн котыртан занятиеяссӧ, окотапырысь локтӧ татчӧ, лӧсьӧдчӧ рытсяньыс нин, – висьталӧ Александра мамыс. Сьӧлӧмсяньыс сёрнитіс Россияса заслуженнӧй артист Виктор Градов, коді «козьналіс» ассьыс гӧлӧссӧ Каллистрат Жаковлӧн гижӧдъяслы. Кокни паськӧма салдатъяс 90 километр мунӧмаӧсь, но воӧмаӧсь фронт вылас да, 11 сюрс мортысь сӧмын витӧд пайыс тышкасьны вермӧма. И бара жӧ, «кӧрт вӧлыдлысь» кӧ бертласны став ӧдзӧссӧ да пасьясны сэтысь мый позьӧ и оз, погонаяслӧн таысь весиг войт мыж оз ло. Грантъяс шедӧдӧм да водзӧ сӧвмӧм могысь отсала пырӧдчыны видз-му овмӧс министерствоӧн да мукӧд ведомствоӧн котыртӧм конкурсъясӧ. А сэсся кольӧм во Сыктывкарын олысь вежа айыс козьналӧма-мӧдӧдӧма Анялы Илля Васьлысь «Дзизгысь-дзазгысь гут» ичӧтик мича небӧг. Челядьлӧн котырыс петкӧдлӧма нин сьылан сямсӧ Москваын, Санкт-Петербургын, Сочиын, Ханты-Мансийскын, Ижевскын да Петрозаводскын. А «Набело» альбомыслӧн дизайнернас Юрий ачыс нин вӧлӧма, ачыс бӧрйӧма, кутшӧм шыпасъяс лӧсяласны сэтчӧ, кутшӧм серпасъяс туясны. А кор юалі, мый татчӧ волӧм бӧрын сылӧн, гашкӧ, и Коми му йылысь сьыланкыв чужас, Юрий Северянин ышнясьтӧг вочавидзис, чужас пӧ. Татчӧ вуджисны Пушкин нима гимназияысь 5-11 классъясын велӧдчысьяс, а сідзжӧ «Орбитаса» 25-ӧд да 26-ӧд номера школаясысь челядь. Коми пекарняын, майбыр, тырмымӧн та вылӧ чӧдйыс и пувйыс, сэтӧрыс и турипувйыс, тшӧтш и клубника-вишняыс да яблӧг-груша-лимоныс. Медся уна туй таво бурмӧдӧма Ухтаын (11,8 км), Воркутаын (6,6), Сосногорскын (5,3), Усинскын (5), Емваын (4) да Интаын (3,9 км). 11 регионын, на лыдын Краснодар да Ставрополь крайяс, а сідзжӧ Крым, вештысясны сӧмын октябрь 1 – декабрь 20 лунъясӧ шойччӧмысь. Но медтӧдчана уджнас шуӧ «Коми Республикаса школаясын 5-9 класса велӧдчысьяслы коми кыв кыдз государственнӧй» программа дасьтӧм. Сідз, «Каджером первый» группаын кольӧм вежонӧ Каджеромысь ӧти нывбаба йӧзӧдӧма, кыдзи варгыль кока легӧдӧ суседыслысь потшӧссӧ. Сідз, «Каджером первый» группаын кольӧм вежонӧ Каджеромысь ӧти нывбаба йӧзӧдӧма, кыдзи варгыль кока легӧдӧ суседыслысь потшӧссӧ. А «кыйис» аньӧс сэтысь Нёбдінса колхозӧн сэкся веськӧдлысь, Коми Республикаса заслуженнӧй уджалысь Анастасия Семёновна Микушева. Проект збыльмӧдігӧн куим важ пӧрт пыдди вӧлі сувтӧдӧма Valmet компаниялысь кырсьӧн да ва весалігӧн кольӧм сорасӧн ломтысян пӧрт. Но збыль тай, кор путешествуйтан матыссаяскӧд – неуна торйӧн группаысь кутчысян, а кор тэ ӧтнад – тӧдмасян да ёртасян ставныскӧд. Триньӧбтӧм бӧрын вомъёртӧй висьталіс, мый мунӧма шойччыны шоныд саридз дорӧ, но пыр жӧ аддзис кад вочавидзны менам юалӧмъяс вылӧ. Некымын дас во сайын кӧ ёнджыка вийсьӧмаӧсь вурун да ку вӧсна, талун специалистъяс медводз уджалӧны яяджык ыжъяс лӧсьӧдӧм могысь. Выльгортысь Елена Римских во-мӧд сайын кывлӧма ордйысьӧм йывсьыс да шуӧма аслыс, быть пӧ коркӧ ветла да ассьым сямӧс петкӧдла жӧ. Сынысьяс еджыд лэбачьясӧн нимкодясигас весиг пелыс йывсьыс вунӧдлісны, пыр дзоргисны, кытчӧдз юсьяс эз сӧльнитчыны лӧз енэжыскӧд. – Миянлы долыд, мый мойвиис лӧсьӧдны Виктор Савин нима академическӧй драмтеатркӧд, сыӧн веськӧдлысь Михаил Матвеевкӧд ёрта йитӧд. Улыс Вочын апрель 15 лунӧ йӧзӧдӧма карантинсӧ сӧмын овмӧс вылас, а вит лун мысти Изьва районын – дзоньнас посёлок да грезд вылас. Кыдзи пасйис главнӧй художник Парасковья Павлова, «ловъя декорацияясыс» колӧны сы могысь, мед кокньыдджык вӧлі ветлыны гастрольӧ. Сідз, Вылыс Эжваса серӧн дӧра сумка мичмӧдны велӧдіс республикаса челядьлы содтӧд тӧдӧмлун сетан шӧринын уджалысь Ольга Потапова. Кольӧм ар верстьӧ лыддьысьысьяскӧд мӧвпыштiм котыртны театр кружок, бӧрйим теш, юклiм роль, но пандемия вӧсна ворснысӧ эг вермӧй. Кирилл кывкутӧ, медым йӧзӧс да предприятие-организацияяс биӧн да шоныдӧн могмӧдысьяслӧн вӧлі тырмымӧн транспорт да ломтас-мавтас. Карта серти ме индала, мися, мунам тайӧ карыс пыр, видзӧдлам сійӧс, кежалам сэтчӧ. Саридз дорӧ мунігӧн тӧдмасям асланым странаӧн. И кутшӧм жӧ долыд лов вылад, кор ордйысигӧн быдӧн пыдди пуктӧ мукӧд командаысь спортсменъясӧс да ас котырса моз «висьӧ» на вӧсна. Ӧд экспертъяс ставсӧ арталасны да индасны, уна-ӧ колӧ гидрант-огнетушительыс, тшын да би казялан датчик-детекторыс да сідз водзӧ. Сиктса олысьяс виччысьӧмӧн виччысисны гӧсьтъяслысь волӧмсӧ, ӧд тӧдӧны, кутшӧм гажаа да шоныд сьӧлӧмкылӧмӧн колляласны тайӧ лунсӧ. Коркӧ ӧтчыдысь ыстылісны Рудня Ильинецкаяӧ да, сэн палаткаын кӧмнас и ставнас узьлісны, а сэтчӧ ӧд радиация бусыс зэв ёна пуксьӧ. Миян мам тайӧ свет вылас оліс 100 во да 21 лун, и коркӧ сійӧ шуліс: «Квайтымын арӧс бӧрад олӧмыслысь кӧрсӧ сӧмын на кывны кутан». Таӧн туй морт керкаӧн ӧткымын веськӧдлысь кӧсйӧ сӧмын ышнясьны, петкӧдлыны аслас гостиницалысь тӧдчанлунсӧ, сідз шусяна статуссӧ. А республикаса 10-ӧд Коми КВН-ын вермысьясӧн лоины «КилоМетръяс» (Коми йӧзӧдчан керкалӧн да коми культура шӧринлӧн ӧтувъя котыр). Но кор энь йӧра дорӧ локтӧны лысьтысьысьяс, сійӧ кылӧ тӧдса гӧлӧс, коді юргис вайсигас, да морт паськӧмысь дукалӧ пиыслысь кӧрсӧ. Но колӧ на сувтӧдны насос да ва весалан оборудованиесӧ, грездлӧн вылыс юкӧнӧдз васӧ вайӧдӧм могысь нюжӧдны 700 метр кузьта труба. И зэв окота вайӧдлыны татчӧ экскурсияӧн челядьӧс, медым и найӧ унджык тӧдмаласны войвывса вӧр-ва да тшӧтш и татчӧс мазіяс йылысь. А таво сентябрын интернетын котыртам войтыркостса йитӧдъяслы сиӧм школа, кӧні ныв-зон кутасны быдса тӧлысь босьтны выль тӧдӧмлун. Егоркӧд ми ӧтлаын велӧдчим, дасьтысим экзаменъяс кежлӧ, шойччим, ветлім челядьлӧн гожся лагерӧ вожатӧявны. Ставсӧ ӧтвылысь вӧчим. Керканас тӧдмасигӧн дзик пыр казялан, мый оланіныс абу ӧтвесьта: керка шӧрсӧ вӧйтӧмакодь, гожся джынйыс улыс кума, сэні жӧ кӧзӧд. Мартнас «Лямпиада» дырйи мича сарапанаӧсь, дзоридза чышъянаӧсь, ми, ветеранъяс, вочаалім гӧсьтъясӧс республика йылысь юалӧмъясӧн. —Ыджыд аттьӧ меставывса администрацияяслы, школаяслы, культура керкаяслы акциясӧ збыльмӧдны отсалӧмысь, — тӧдчӧдіс Таисия Рочева. 5-11 классъясын велӧдчысьяслы коми литератураысь уджтасъяс да лыддьысян небӧгъяс гижӧны специалистъяс, кодъяс уджалӧны мукӧдлаын. Лымйыс бура кутӧ, но трассаыс сьӧкыд: чойясыс зэв крутӧсь да, кокниджык вӧлі сэтчӧ кайнысӧ, а лэччынысӧ тшӧкыда пуксьӧмӧн ковмис. Ачым ог нин помнит, кыдзи воис юрӧ корны бабӧс вурны меным важ вижовгӧрд занавесысь голяас да коскас резинкаа мыйкӧ мешӧк сямаӧс. Март 31 лунӧдз тані позьӧ нимкодясьны «Кӧрт Айка» кузнечьяслӧн фестиваль дырйи кӧртысь мичасьыс-мича да шензьӧдана вӧчӧмторъясӧн. Котырын водзмӧстчысьяс ылӧ оз ветлывны, концертъяс дырйи гажӧдӧны сиктсаясӧс, а сідзжӧ матысса Чижа да Ома грездъясысь олысьясӧс. Найӧс зэв тшӧкыда аддзывла вӧтӧн: важысла сьӧдасьӧмаӧсь, дзебсьӧмаӧсь пелысяльӧмъя садйӧ, быттьӧ мыйкӧ гусятор тӧдӧны да видзӧны. Син водзын ловзисны сэкся прихожанаыс, сисьясыс, батюшкаыс да ачыс вичкоыс, кӧні чукӧртчывлісны медся тӧдчана празд-никъяс дырйи. Мӧсъяс вайсясны да, дзоля куканьяснас тӧрасны на тайӧ юр сюянінъясас, а локтан воын гозъя мӧвпалӧны лэптыны нӧшта выль гид-карта. Кулӧмдін районса Донысь Артур Гарнов сёрнитіс сиктса культура йылысь, кутшӧм сійӧ збыльвывса олӧмас да кыдзи петкӧдчӧ ӧтуввезйын. Вулкан вылӧ мунігӧн миянлы мойвиис ясыд поводдя-кадколастӧн (миян водзын да бӧрын мунысь котыръяс писькӧдчӧмаӧсь йӧла ру пытшті). Ме зыргыны эг кут, босьті ӧбраз мышкӧ дзебӧм документъясӧс да пемыдгорув, кор некоді гортаныс эз вӧв, мӧдӧдчи Нина Петровна дорӧ. «Ар – гӧтрасян кад» спектакльлысь нимсӧ пӧ вежны колӧ, «Гожӧм – гӧтрасян кадӧн» шуны – некымын ворсысь гожӧмнас гозйӧдчӧмаӧсь да. А кодлӧн абу татшӧм позянлуныс, вермас звӧнитлыны «Йӧзкостса уджтас» фондлӧн «веськыд йитӧда» 8-800-300-68-97 номера телефон пыр. —Сьӧкыдлунъяскӧд паныдасьӧм войтырлы вичмӧдам 30 сюрс шайтӧн, медым найӧ вермисны мынтысьны керкаӧдзныс биару трубасӧ вайӧдӧмысь. Ветымын кык во олісны ӧтлаын, и налӧн олӧмын вӧлі шогыс и шудыс, муслуныс и майшасьӧмыс, ёртъясыскӧд паныдасьлӧмыс и торйӧдчӧмыс. Со и Кӧрткерӧс районса Одыбысь Сергей Михайлов, сиктса ног кӧ, Кир Вань Сергей, восьтӧма Ютубын ассьыс «Серёгины рассветы» канал. Сэтчӧс специалистъяс во сайын нуӧдісны ТОС-ясын водзмӧстчысьяскӧд семинар да чуймисны, сы мында выль мӧвп вӧлӧма налӧн юраныс да. Суйӧрсайса ӧткымын странаын йӧзыслы мынтӧны нин сьӧм, медым пукалісны гортас, быдтісны челядьӧс да эз дӧзмӧдчыны государствоыслы. Но, кыдз тӧдчӧдіс Михаил Швыдкой, талун сьӧкыд казявны тайӧс, этша мыйӧн торъялӧны та боксянь татчӧс кар-районъясын олысьясыс да. Водзті тані вӧлӧма пошта, сійӧс пӧдлалӧмаӧсь, а со кыддза раскыс да клумбаясыс кольӧмаӧсь, быттьӧ эскӧдӧны, мый олӧмыс мунӧ водзӧ! Дасас петкӧдланторсӧ сиӧмаӧсь войнаводзвывса мирнӧй олӧмлы, Айму вӧсна Ыджыд тышлы да Победа бӧрын странанымӧс кыпӧдӧм-сӧвмӧдӧмлы. Анна да ме чужлім ыджыд мамӧясын олігӧн на: Анна – батьлӧн армияӧ мунӧм бӧрын, а ме – отпускас волӧм бӧрын (сэк 3 во служитлісны). Форумыс ӧтувтіс уна площадка: кыв туялысьяслысь, гижысьяслысь, велӧдысьяслысь, культураын уджалысьяслысь, ас киӧн вӧчасьысьяслысь. Чукӧртчысьяс юксисны, кыдзи музейясын, библиотекаясын, культура керкаясын, гожся лагеръясын пӧртӧны олӧмӧ быдсикас тӧдчана уджтас. Миян зэв мича вӧр-ва, мупытшкӧсса озырлуныс уна, Менделеевлӧн став таблицаыс, но медся ыджыд озырлуныс – бур сьӧлӧма да енбиа йӧз. Ассоциацияӧн, театръясӧн, Марий Элса правительствоӧн веськӧдлысьяс сёрнитісны вужвойтыр театръяслӧн ӧнія олӧм да мытшӧдъяс йылысь. Батьыс, Иван Дмитриевич Лодыгин (сиктса ног кӧ – Митрей Иван), коймӧд пиыслӧн пӧгибнитӧм йылысь юӧрсӧ вайӧмаӧсь да, ачыс кувсьӧма. Кытчӧ сӧмын эг ветлӧй – Коми Республикаӧ, Нарьян-Марӧ, Ханты-Мансийскӧ, Мурманск обласьтӧ да мукӧдлаӧ, тшӧтш и кӧр видзысьяс дорӧ. Казялі ӧти татшӧм кӧрт чукӧрысь важ самӧвар да гортӧ воӧм мысьт шуи мамлы, вай, мися, самӧвартӧ сдайтам, биаруыд и чайникыд ӧд эм. Урокъяс да мастер-классъяс костын век жӧ сюрис кад сёрнитыштны «Коми велӧдысь» котырӧн юрнуӧдысь Мария Вячеславовна Кузьбожевакӧд. Ой, сьӧкыд удж вӧлі: чукӧртлім став трактористсӧ, мужичӧй дасӧс, найӧ кутісны сюруксӧ, мӧдыс люкасис, сэккості вирсӧ босьтлісны!.. На отсӧгӧн дзолюкъяс тӧдмасьӧны гӧгӧртаснас, пемӧс-лэбачьясӧн да став ловъя ловнас, заводитӧны мойдны. И таысь торйӧн нин нимкодь. –Изьва да Удора районъясӧ ветлӧм бӧрын позьӧ шуны, мый сэтчӧс йӧзыс видзӧны ассьыныс культуранысӧ, – висьталіс Василина Андреевна. Дерт, чайті, мый кружокъяссӧ кутасны нуӧдны педагогъяс, да зэв ёна чуйми, кор тӧдмалі, мый тайӧс кутас вӧчны ачыс Даниил Курзенёв! Сэсся и матыссаыс да ёртъясыс тӧдӧмаӧсь нин сылӧн хобби йылысь да тшӧтш отсасьӧмаӧсь, аддзасны пӧ мича из да котӧрӧн меным вайӧны. Мария Николаевна дорӧ гӧститны пыралігӧн посводзсяньыс усины син улӧ ас кыӧм гӧгрӧс джодждӧраяс да ас киӧн вӧчӧм быдсикас мичатор. Станислав дас сайӧ во зілис ломтысянінын, сэсся асшӧр уджалысь дорын пилорамаын, кӧні вӧрыс кӧ эз вӧв, эз вӧв и уджыс да удждоныс. Куим во нин Изьваысь ылӧджык некытчӧ эг ветлы да, окота лои кокӧс веськӧдігмоз сьӧлӧмӧс бурмӧдыштны, мыйкӧ выльтор аддзывны-кывны. Общественникъяс рейдӧ петалӧм бӧрын шыӧдчӧмаӧсь Сыктывдін районса администрацияӧ (тайӧ туйыс сылӧн дӧзьӧр улын), медым лӧсьӧдасны. А ӧні и ми нин ас челядькӧд быд во некымын лун кежлӧ зілям ветлыны тайӧ мичаинас, сӧдз Лымва юын пӧттӧдз купайтчыны да чери кыйны. Кыдз висьталіс комбинатсӧ вӧрӧн могмӧдан юкӧнӧн веськӧдлысь Василий Чупров, делянка вылас став уджсӧ, кыдз шуӧны, оптимизируйтӧма. Окота сиктсаяслысь татшӧм сьӧкыд кадсӧ кыдзкӧ югзьӧдны, олан русӧ бурмӧдны-кыпӧдны. Вӧзйи артистъясӧс на дорӧ концертӧн вайӧдлыны. Ачыс Нина Станиславовна Кӧрткерӧс районса Ыджыдвиддзысь, ӧні олӧ орчча Зулӧб грездын, 14 во нин веськӧдлӧ сэтчӧс культура керкаӧн. Сцена вывсянь на вылӧ видзӧдігӧн йирмӧг босьтліс, ӧд тыдаліс, мыйта вын-эбӧс пуктӧмаӧсь петкӧдчысьяс, сьӧлӧмсяньыс дасьтысьӧмаӧсь! Накӧд сёрнитӧмаӧсь КПСС ЦК-лӧн июлься (1978 во) пленумлӧн кывкӧртӧдъяс да, торйӧн кӧ, СССР-ын видз-му овмӧс водзӧ сӧвмӧдӧм йылысь. Вӧльдінысь Закартыласа ыбъясыс пӧ пыр на син водзынӧсь, сэтчӧс мичаинъясын шонді кыпӧдчӧмыс да яръюгыд гӧрд рӧмӧн пӧртмасян кыаыс. Тайӧ ичӧтдырсьыс медводдза серпас – Ленинградса фронт вылын 1941 вося декабрын юӧртӧг вошӧм батьсӧ дзик ӧти да бӧръя казьтылантор. – Со ӧтчыд Зинаида Захарьевналы воӧма грездса туйвежын гаж нуӧдӧм йылысь мӧвп, мед пӧ галфедьсаяс виччысисны сійӧс Выль во моз жӧ. Матысса кадӧ лӧсьӧдчӧны ыстыны экспертиза вылӧ коми литератураысь 2-4, 5-9 да 10-11 классъясын велӧдӧм кузя ылӧсалӧм на уджтасъяс. Йӧзӧс велӧдан министерствоын уджалысь Юлия Савиналӧн кывъяс серти, ӧні ичӧт классъясын эм позянлун велӧдны коми кыв да литература. Том йӧз гижӧны да сьылӧны мича коми сьыланкывъяс, лыддьӧны кывбуръяс, и налы колӧ сетны позянлун йӧзӧдны творчествонысӧ радио пыр. Динаыс, вӧлӧм, батьтӧ радейтӧма да сы понда мамыдлысь письмӧяссӧ абу мӧдӧдлӧма фронт вылас, а батьыдлысь – мамыдлы абу сетлывлӧма. Казьтывсьӧ, ичӧт на, пукала ыджыд мамъясын да чӧсмася льӧмъя лязйӧн (ыджыд мамысь чӧскыда Макарсиктын некод эз пулы льӧмъя лязтӧ). –Памятник вылӧ сьӧмсӧ мамӧй аслас пенсияысь вочасӧн чукӧртіс, ми, ныв-пиыс, отсалім жӧ, – водзӧ нуӧдіс сёрнисӧ Ольга Владимировна. Канадаысь ёртыс, кодкӧд Сыктывкарын велӧдчигас на тӧдмасьлӧма, корӧма Ильяӧс Грецияын сыкӧд аддзысьлыны, мыйкӧ пӧ ӧтлаын думыштам. Сідз, шӧр изэрдын кыпӧдӧмаӧсь челядьлы аслыспӧлӧс ворсанін, кодӧс вӧчигӧн подуласьӧмаӧсь ВДНХ-ын «Нефть» пави-льонлӧн проект вылӧ. И медым разьны тайӧ ёсь гӧрӧдсӧ, шуӧмаӧсь ньӧбны «Нерпа» аэровездеходсӧ, мыйӧн ӧтпырйӧ позьӧ нуны дас мортӧс да кык тоннаӧдз груз. Сідзжӧ сійӧ юӧртіс, мый ӧтуввезса соцсетьын лӧсьӧдӧмаӧсь ассьыныс лист бок: vk.comӦvoityr, и сэтысь позьӧ тӧдмавны став выльторсӧ. Маргарита Колпащикова юӧртӧма, кыдзи республикаын лӧсьӧдӧны сідз шусяна безбарьернӧй среда да збыльмӧдӧны такӧд йитчӧм оланпасъяс. Татчӧ воигӧн сійӧ вӧлі вежыня, пачьясыс (татшӧмыс кык: тӧвся да гожсяладорас) киссян выйынӧсь – меӧдз керкаыс 6 во сулалӧма овтӧм. Эг босьтӧй уна лунся туръяс: тадзтӧ шойччӧмыд ёна дона артмӧ, а мӧд-кӧ, Камчаткаын эг кӧcйӧй овны чорыда урчитӧм расписание серти. Найӧ вайӧны ыджыд водзӧс и вӧр-валы, и миян странаын олысьяслы, – висьталіс Россияса FSC-ысь генеральнӧй директор Николай Шматков. «Веськыд йитӧда» телефон пыр шыӧдчылісны ань да мужичӧй, кодъяс кӧсйӧны на локтан воӧ ветлыны шойччыны Египетӧ, шоныд саридз дорӧ. Велӧдысьӧс ӧд быд лун челядь козьналӧны нюмӧн, сійӧ олӧ ныв-зонлӧн гажъясӧн, тӧждъясӧн, туӧ быдмысь войтырлӧн бырлытӧм вын-эбӧсӧн. Грездыс мылькъяинын сулалӧ да, лӧсьӧдім котралан маршрутсӧ сідзи, медым тшӧкыдджыка ковмыліс чой йылӧдз кайлыны да горув лэччывны. Тайӧ колана уджас водзмӧстчӧ и Ӧзын грездса том морт Дмитрий Анатольевич Михайлов: корсьысьӧ архивысь, юасьӧ усьӧмалӧн рӧдвужлысь. Кодкӧ ӧти котыртӧ став уджсӧ, мӧд чукӧртӧ юӧр, коймӧд ньӧбалӧ картаяс, нёльӧд звӧнитчӧ, витӧд тшӧтъяс вылысь босьталӧ сьӧм да с.в. Тайӧ мелі аньыс ветлӧдліс миянкӧд быдлаӧ, ставсӧ висьтавліс-петкӧдліс, снимайтіс да весиг вузасис «Ордым» лавкаысь босьтӧм тӧварӧн. Миян республикаын ветымынӧд воясын ыжыс чинӧма 95-сянь 60 сюрсӧдз, квайтымынӧдъясын – 40 сюрсӧдз, а ӧкмысдасӧд воясын – 17 сюрсӧдз. Ме карын мӧд курсын сэки велӧдчи, локті сійӧс видлыны: куйлӧ бинтӧн гартӧмӧн, а ме орччӧн пукала. И чӧв олам, сиктсаясыд рамӧсь да. Медводдзаысьсӧ лэбзьылӧма cӧветско-америкаса экипажын специалистӧн, мӧдысьсӧ – бортинженерӧн, а коймӧдысьсӧ карабса командирӧн нин. Дженьыдик лои тайӧ аддзысьлӧмыс да, сёрнитчим пекнича рытӧ драмтеатрын спектакльӧн налӧн петкӧдчӧм бӧрын паськыдджыка варовитыштны. Ямалын олысь коми йӧзлӧн эм позянлун кывзыны чужан кывъя передачаяс, тшӧтш и тӧдмавны, кыдзи мукӧдлаын налӧн рӧдвуж войтырыс олӧны. Паныдасьлӧм вылӧ волісны и МЧС-ын зільысьяс, кодъяс тӧдмӧдісны биысь видзчысян правилӧясӧн, тшӧтш и ассьыныс техникасӧ петкӧдлісны. Прамӧй морт моз ме быд во зіля веськавлыны асланым врач-терапевт дорӧ, медым сылӧн индӧд серти нин петкӧдчывны мукӧд бурдӧдысьыслы. Медводз, дерт, сыӧн, мый Михаил Гурьевич Морозовлӧн рӧдвужыс корсьысисны сэні, кӧні тышкасьлӧма Абъячойысь кызь кык арӧса том морт. Кӧрткерӧс районса Зулӧб грездын чужлӧм-быдмӧм Зинаида Игушева некор абу мӧвпавлӧма, мый коркӧ сійӧ кутас тӧждысьны висьысьяс бӧрся. Та могысь тані тырвыйӧ восьтӧны велӧдчысьлысь творчествоа сямсӧ, а ӧтув удж-гаж нуӧдігӧн студентъяс топыдджыка заводитӧны ёртасьны. Ичӧт да шӧр бизнеслысь уджсӧ ёна торкис и коронавируса вуджан висьӧм паськалӧмыс, торйӧн нин кор QR-кодтӧг уналаӧ эз кутны сибӧдны. Комиын татшӧмнас лыддьӧны мансиӧс, хантыӧс да ненечӧс, Мурманск обласьтын — саамӧс, Ямал-Ненеч автономия кытшын — селькупӧс да с.в. –Менам ичӧтджык Ольга чой пыр шмонитӧ, мый менам олӧмӧй нӧшта ӧтчыд петкӧдлӧ: некор абу сёр мыйӧкӧ босьтчыны, олан туйвизьтӧ вежны. Та вӧсна полиция да мукӧд ведомство зільӧны ӧдйӧджык ставсӧ син пырыс лэдзны, медым, кыдз шуласны, туявны мыжсӧ «пӧсь кок туйӧдыс». Водзті, войнаӧдз да и сы бӧрын на, Комиын сикт-грездъясын матӧ быд семьяын вӧлі квайт-сизим-кӧкъямыс да весиг дас да унджык челядь. Ныв-зон тӧдмаласны, кыдзи пӧрӧдӧны вӧрсӧ да кыдзи сійӧс выльысь быдтӧны, ас синмӧн аддзыласны кабала вӧчӧмсӧ, ветласны и питомникӧ. А сэсся матысса рӧдвуж ордӧ пыралігӧн тӧдмалі, мый налӧн 12 арӧса Маша нывныс буретш тайӧ сменаас шойччӧма «Черноморскӧй зорькаын». Челядьыскӧд пыр орччӧн: садйын гажъяс дырйи ворсӧ сценкаясын, школаын нуӧдӧ мастер-классъяс, котыртлӧ экскурсияяс, петкӧдлӧ вӧр-ва. Мыйла идӧра уджавны, выльысь ловзьӧдны-садитны пожӧм-коз, видзны та вылӧ сьӧм, кор позьӧ, кыдз шуласны, «нӧксӧ курыштны» да инавны. Босьтчӧма мужичӧй снимайтны нылыс йылысь видеосӧ абу сійӧс нимӧдӧм ради, а медым ышӧдны эскыны бурас аутизма челядьлысь бать-мамсӧ. Петім туйӧ дзик тӧдтӧминӧ, и, ме серти кӧ, челядьыс подвиг вӧчисны, эскисны, мый налӧн ставыс артмас, мый став сьӧкыдлунсӧ венасны. Сійӧ аддзӧ паракод, но оз на тӧд, мый батьыс коляс сійӧс берегын да каяс пос кузя, а шондіыс кутас ёрны синсӧ, да чужӧмсӧ оз аддзы. Подӧн да кытісюрӧ пӧпуттьӧ машинаӧн воим Дурнӧй шорӧдз, кыдзкӧ тай вуджим сійӧс да Кожым юсӧ, машина виччысигмоз сувтім шойччыштны. Сэтчӧ ветлігӧн Михаил Иванович Симпелев миянӧс ньӧввужйысь да винтовкаысь лыйсьӧдіс, пызанвывса хоккейнад да бадминтоннад ворсӧдіс. Чайта, ӧнi весиг ылi пармаын вӧралысьяс рытнас шойччигмоз телефон пыр вермӧны тӧдмасьны «Юрганӧн» дасьтӧм выльторъяса передачаясӧн. Но нӧшта. Миян папным татарин… И татара кывъясыс миян семьяын эмӧсь жӧ… Мися, куим кывсьыс тэ тыр-бура тӧдан рочсӧ – сыӧн и сёрнит. Алексей Поповлысь тайӧ тешсӧ петкӧдласны февраль 27 лунӧ Емваын, мартын — Кӧрткерӧс районса Одыбын, а сідзжӧ Визинын да Айкатылаын. Медводдза курсысь бӧрйисны нин кызь курсантӧс, на лыдын и ме, дасьтысьны Питерса Дворцовӧй изэрдын Май 9 лунся военнӧй парад кежлӧ. Ёртасьӧмнас шуӧма разьны ёсь гӧрӧд – видзны войвывса пемӧсъясӧс горшасьысь браконьеръяс да мортлӧн вывтіасьӧм вӧсна чинӧм-бырӧмысь. И банкын уджалысьӧн висьтасяс да ним-вичнад тэ дорӧ шыӧдчас, и ӧтуввезйӧ «ВКонтактеӧ» пырас да тэ нимсянь тӧдсаясыдлысь «удждысяс». Тӧда, кодсюрӧ радейтӧны мошенникъяслы комиӧн вочавидзны: ӧтиыс сьӧмсӧ ко-рӧ рочӧн, а мӧдыс комиӧн юасьӧ, уна-ӧ пӧ да мый вылӧ колӧ. Ставсӧ вӧчим окотапырысь, ас кӧсйӧм серти, асланым вынъясӧн да весиг эг виччысьӧй, мый миянлы воас сы мында шань да аттьӧалана кыв. Коми войтырлӧн съездъяслӧн, кар-районса конференцияяслӧн помшуӧмъясӧ пӧ пыртам ассьыным вӧзйӧмъяс да чайтам, мый таысь водзӧс лоас. А казьтыштны позьӧ гоз-мӧдтор: шуам, кор крана машинаыд купол сувтӧдны сиктад воис эз ӧтчыдысьӧн, а сӧмын кор мӧдӧдчис коймӧдысьсӧ. Та дырйи ми бура гӧгӧрвоам, мый та могысь колӧ зільны вермытӧм йӧзӧс доръян общественнӧй котыръяскӧд ӧтув, – пасйӧма Владимир Уйба. А Сыктывкарӧ воисны да, сёр рытнас нин, и войсӧ пайкыштӧмӧн тшӧтш, дасьтісны ветлӧм йывсьыс гижӧдъяс, презентацияяс, видеороликъяс. Ыджыд удж бергӧдӧ Варвара Геннадьевна и бать-мамкӧд: ӧтув уна сикас гаж дасьтӧны, коми шаньга пӧжалӧны, коми сьыланкывъяс велӧдӧны. Пыдди пуктана чина войтыр, корам тiянӧс нӧшта ӧтчыдысь аддзысьлыны миянкӧд, бурджыка ставсӧ видзӧдлыны да вӧчны лӧсялана кывкӧртӧд! Журналистъяс тшӧкыда аддзысьлӧны сыкӧд, ӧтув разьӧны уна сикас гӧрӧд-мытшӧд да, дерт, сэсся юӧртӧны та йылысь «Наша жизнь» газетын. Министр Роман Полшведкинлӧн кывъяс серти, йӧз оланін дорын пакӧститчысь варгыль кокаясӧс специалистъяс бӧр вӧтлӧны ягӧ либӧ лыйӧны. Шыӧдчӧмсӧ кӧ ыстан Госуслу-га порталӧ да сэні вештысян, урчитӧм госпошлина доныс чинӧ 30% (650 шайт пыдди ковмас мынтыны 455 шайт). Министр Роман Полшведкинлӧн кывъяс серти, йӧз оланін дорын пакӧститчысь варгыль кокаясӧс специалистъяс бӧр вӧтлӧны ягӧ либӧ лыйӧны. Шыӧдчӧмсӧ кӧ ыстан Госуслу-га порталӧ да сэні вештысян, урчитӧм госпошлина доныс чинӧ 30% (650 шайт пыдди ковмас мынтыны 455 шайт). Эз ӧд сідз-тадз бӧръя чукӧртчылӧм дырйи ассьыс сёрнисӧ веськӧдлысь помав кывъясӧн: ставнытӧ пӧ пыдди пукта да радейта, эска тіянлы. Кыдзи «том» кывбуралысь, удитлі гижысьяслӧн сӧмын кык семинар вылӧ ветлыны: Кулӧмдінӧ да Улыс Тагилӧ (сэні вӧлі Нина Обрезковакӧд). Уналы, ме думысь, медтӧдчана лоӧмторнас лои Ыджыд война, Айму вӧсна вир кисьтана тыш, кӧні юрнысӧ пуктісны миян лыдтӧм-тшӧттӧм йӧз. Чайті, кутасны видзӧдны ме кодь жӧ вермытӧм йӧз да ыззясны кӧть нин гортсьыныс петавны, но видзӧдысьыс пӧшти эз вӧв, гоз-мӧд сӧмын. –Ӧні пенсия вылӧ петӧны зэв на збой, сюсь да водзмӧстчысь йӧз, кодъяс ёртасьӧны компьютеркӧд, – висьталіс экономика наукаса доктор. Ильфлӧн да Петровлӧн «Золотой телёнок» романысь Остап Бендер ошйысьӧ, мый тӧдӧ нёльсё ылӧдчанног, кыдзи позьӧ кыскыны йӧзлысь сьӧм. Ӧні пӧ со чукӧртчим коді вермис (петкӧдліс морт дас вита чукӧр вылӧ, кӧні вӧлі том и олӧма) да вуджам видлыны рӧдвужӧс шойна вылысь. «Сизимокын» тшӧтш йӧзӧдӧны челядьлы да налысь литература гижӧдъяс, корсьӧны енбиа авторъясӧс, петас пырыс сӧвмӧдӧны кыв да культура. Асланым ыджыд республикаын гастрольяс вылӧ ковмылӧ ветлыны тӧвнас лым толаясӧд «Буран» снегоходъясӧн, уналаын бур туйясыс абуӧсь да. – Миян пӧль-пӧч быдмылісны Ямалын, пуктісны чужан му сӧвмӧдӧмӧ ыджыд пай, дорйисны фашистъясысь Аймунымӧс, зілисны война кадӧ тылын. Буретш май 14 лунӧ Эжваса «Бумажник» культура керкаын котыртлісны сы серти Комиын «Реальный папафест» фестивальлысь медводдза гажсӧ. Тулыснас гӧрис, пуктіс картупель да мукӧд быдмӧг-пуктас, арнас идраліс урожай, гожӧмнас страдна кадӧ пресс-подборщикӧн заптіс турун. Он ӧд лёзь юрсиӧн да Брежневлӧн кодь паськыд синкымӧн снимайтчы документад – ковмас нэм помӧдзыд татшӧм чужӧма документӧн вӧдитчыны. – Таня (ме) лоас заведующӧйӧн, Оля – диджейӧн, Алёна кутас йӧктыны (кӧсйӧмыс збыльмис, опера балет театрын йӧктӧ), а Света – сьывны. Тайӧ синва сора, но кыпыд да тӧдчана лунӧ ми аттьӧалӧмӧн казьтыштам война вылын усьӧм салдатъясӧс, ветеранъясӧс, тылын уджалысьясӧс. Но олӧмас гежӧда вӧдитча кутшӧмкӧ стӧч правилӧясӧн, пырджык пытшкӧсса сьӧлӧм-кылӧмъясӧс кывза да ставсӧ вӧча водзвыв тӧдны позьтӧма. Ваыс сэні этша, да и пожводоём дорас туйыс лёк, тӧвнас оз весавны лымсӧ, нинӧмӧн абу вевттьӧмаӧсь-шебралӧмаӧсь, медым ваыс эз кынмы. 2015 вося март 11 лунӧ Казаньса «Адмирал» вузасян шӧринын пӧжар дырйи пӧдӧма-сотчӧма 17 морт, кыкӧн вошӧмаӧсь, а 70-ӧн доймалӧмаӧсь. Но медъёна тайӧ лунас сьӧлӧм вылӧ воис конькиӧн Байкал йи вывті ислалӧм, сылӧн шыльыд веркӧсын куйлігӧн трачкакылысь йи шысӧ кывзӧм. Фёдор Достоевскийлӧн романыс петкӧдлӧ морт ловлысь кык бан: мый эм мувывса, сідз шусяна плотскӧй, радейтчӧм, а эм сӧстӧм – духовнӧй. Тані студентъяслы вӧчӧма ставсӧ, медым вермисны босьтны зумыд тӧдӧмлун, кужисны петкӧдлыны творчествоа сямсӧ да сӧвмыны быд боксянь. Сиа том мортлы пуктыны ас водзас выль могъяс, шедӧдны ыджыд вермӧмъяс да кольны сэтшӧм жӧ шоныд нюма, шань сьӧлӧма да восьса мортӧн. Ӧти туроператорлысь тшӧтш мырддьӧмаӧсь аккредитациясӧ, сы вӧсна мый сійӧ кӧсйӧма овмӧдны ассьыс туристъяссӧ классификациятӧм отельӧ. Студенталан кадсянь на менам зэв ыджыд кӧсйӧм вӧлі пыравны небӧг видзан фондӧ, ӧд сэтчӧ библиотекаръяс кындзи некод оз на и веськав. Зэв нимкодь, мый медся югыд жырйын миян коми петасъяс оз вошны, а мичмӧдӧны джаджъяссӧ Россияса да ставмирса газет-журналкӧд орччӧн. Окота волыны нӧшта, и мед тайӧс вӧлі кокниджык вӧчны, «содті-пысалі» лыддьысян абонементӧс сберкарта дорӧ — сідзкӧ, век лоӧ сьӧрысь! –Зэв ёна эска, мый та пӧрйӧ ставыс артмас: мамлӧн кӧсйӧмыс збыльмас – кыпӧдасны выль клуб, – нӧшта ӧтчыд тӧдчӧдіс Виктория Ивановна. Автомашинаӧн ветлысьясӧс сійӧ ӧлӧдіс, мед кытчӧсюрӧ оз шыблавны быдсикас мавтас-ломтаса ветьӧксӧ, кисьтавны сідз шусяна отработкасӧ. —Кор вежисны вужвойтыръяслысь кыв велӧданногсӧ, миянлысь эз юасьны, и ӧні регионъясын асьныс индӧны, кыдзи велӧдны каналан кывъяссӧ. Сиктад быдтысигӧн быттьӧ он казяв тайӧ сьӧкыдлунсӧ: асьныс гуляйтӧны йӧрын, быдсикас уджыс и ворсӧмыс налы вичмӧ, гажтӧмтчыны некор. Топыд йитӧд кутӧны биысь видзчысян-ӧлӧдан юкӧнысь инспекторъяскӧд, тшӧкыда сёрнитӧны посёлокын олысьяскӧд, мед бура вӧдитчисны биӧн. «Коми му» газет юӧртліс нин, мый Кӧрткерӧс районса Висер сиктын бурдӧдысьяс уджалӧны зэр улын, амбулаторияыслӧн вевтыс розясьӧма да. И удж вылысь ковмис дугӧдчыны (армияас служитігас шоперӧ велӧдчӧма, но специальносьт сертиыс абу уджавлӧма, зільӧма видз-му овмӧсын. Сылы вӧтӧн уськӧдчис Зарни лэбач да лэбӧдіс петкӧдлыны, кутшӧм мича да аслыспӧлӧс овлӧ во гӧгӧр чӧж миян радейтана, дона Коми муным. Ворсны кӧсйис нёль команда, но сцена вылӧдз воӧдчисны сӧмын кыкӧн: Печораса «Рӧмпӧштан» да Приуральскӧй сиктысь «Некытчӧ туйтӧмъяс». – Ӧтмунӧмӧн котыртӧм, сы отсӧгӧн да вӧзйӧмӧн нуӧдӧм став чукӧртчылӧм-аддзысьлӧмыс паськыда нималӧны оз сӧмын Комиын, но и мукӧдлаын. Налӧн быдлунъя тӧждӧн, радейтӧмӧн, бур вылӧ путьмӧдӧмӧн, морттуйӧ велӧдӧмӧн лючки помалі школа да тырмис сям водзӧ велӧдчыны бокиын. Каллистрат Фалалеевичӧс шуӧны зыряна интеллигенциялӧн батьӧн, аслас быд гижӧдын сійӧ пыдісянь мӧвпалӧ, мый ради шуӧма овны мортыслы. Тӧв йылад кӧдзыд дырйи шынельнад кувтӧдзыд верман изӧймитны-кынмыны, а кӧр кыс паськӧмнад и шоныд, и вӧрны-котравны нинӧм оз мешайт. Арнас нин этнопаркса йӧрын аслас керкаӧ «овмӧдчис» мойдысь петӧм Ёма, кодлы «отсасьӧны» парма-ягса кӧзяин Ош да ставсьыс полысь Кӧч. Но конкурс кӧ, сідзкӧ, и вермысьяс эмӧсь: медводдза местасӧ шедӧдісны ыджыдвидзсаяс, мӧдсӧ – пӧдтыбоксаяс, коймӧдсӧ – лӧкчимдінсаяс. Наталья Васильевна вуджӧдіс роч кыв вылӧ Виктор Напалковлысь «Ме тіянӧс радейта», «Прӧстит, Аньтусьӧй», «Найӧ миян пӧвстын» книгаяс. Учёнӧй-лингвистъяс сідзи комиӧдісны роч кывъяссӧ, мый на вылӧ лӧгныс петӧ оз сӧмын писательяслӧн да поэтъяслӧн, но и коми войтырлӧн. Меститчӧмаӧсь найӧ 4 миллион гектар пасьта да быд во «туӧны» 0,4 гектар вылӧ (Москва да Санкт-Петербург ӧтлаалӧмӧн та мында жӧ лоӧ). «Веськыд йитӧда» телефон дорын пукалысьяс дорӧ асланыс юалӧмъясӧн шыӧдчылісны республикаса 19 муниципалитетысь ас вылас 35 уджалысь. Чинаясыд весиг эз волыны видзӧдлыны, мыйын помкаыс, выль «гӧрӧдсӧ» разисны «дистанционнӧя» – тшӧктісны бӧр ныръявны вольсалӧм лыасӧ. Но полам пӧ, мый коронавирус пондаыд, ӧтарӧ на паськалӧ да, шойччынысӧ ог вермӧй, и мынтӧм сьӧмсӧ ковмас бӧр кыдзкӧ перйыны-пычкыны. 2020 вося мартсянь заводитіс уджавны ставроссияса шӧрин, кытчӧ отсӧгла позьӧ шыӧдчыны Айму вӧсна Ыджыд тышын усьӧмаяслӧн рӧдвужыслы. Сылӧн висьталӧм серти, шӧриныс мӧдас уджавны торъя йӧзсянь, спонсоръяссянь вичмӧдӧм сьӧм да грантъяс весьтӧ кыдз общественнӧй котыр. На пиысь жӧ буретш жар поводдя заводитчигас ӧні юралысьлысь удж вӧчысь Владимир Уйба кызь сизимӧс ыстіс отсӧг вылӧ Красноярск крайӧ. А мыйта сьӧкыдлун паныдасис тӧдӧмлунтӧ выль ног босьтігӧн, огӧ нин лыддьӧдлӧй: та йылысь ёна нин гижӧма и кыв гаддясьтӧдз сёрнитӧма. Ми кутам лача, мый быдӧн, коді кутшӧмкӧ помка вӧсна лоас ас оланінсьыс бокын, удитас тӧдмасьны гӧлӧсуйтны позянлунъяс йылысь юӧрнас. бать-мамыслӧн дӧзьӧртӧг, сійӧс быдтынысӧ колӧ сетны позянлун ыджыд мам-ыджыд батьыслы, пӧль-пӧчыслы, мукӧд медся матысса рӧдвужыслы. И збыльысь, «веськыд йитӧда» телефон пыр Сосногорсксянь звӧнитіс нывбаба да юаліс, кӧні пӧ позьӧ шойччӧдны-бурдӧдны вермытӧм кагуксӧ. Шуам, Нина Власова оз вермы уджтӧг овны, Мария Матева висьталӧ, кыдзи верӧс сайӧ петӧма, Валентина Худяковалӧн пыр керка тырыс гӧсьт. Мужичӧйлы зэв донаӧсь и Чернобыльса АЭС-ын неминуча бырӧдӧмысь наградаясыс, торйӧн кӧ, «За отвагу» медаль, кодӧс сетӧны повтӧмлунысь. Весиг челядьлӧн кӧм-паськӧмыс тані, сы вӧсна мый школа да детсад бӧрын найӧ миян дорӧ жӧ локтӧны, ӧкмыс час рытӧдз ставным клубынӧсь. Но вочасӧн сэсся велалан да зілян кыдзкӧ кутчысьны, медым сьӧлӧм-лолад ставыс тайӧ озджык йидж да дзоньвидзалун-психикаыд оз торксьы. Кор погона инспектор нуӧдас предприятиеас ассьыс прӧверка, позяс ӧткодявны сылысь да ас вылӧ уджалысьлысь листъяссӧ, ставыс-ӧ ӧткодь. Збыльысь кӧ шуны, викторинаысь юалӧмъясыс меным кажитчисны сьӧкыдджыкӧн, но сэк жӧ пыдісянь мӧвпалӧмӧн позис босьтны содтӧд тӧдӧмлун. Мукӧдыслӧн талоныс вӧлі ӧти визя, вӧлӧгасӧ неуна этшаджык сетлісны, но и миянӧс шоколадӧн, град выв пуктасӧн да фруктыӧн чӧсмӧдлісны. А республикаса юралысь Владимир Уйба пасйис, бизнес пӧ быд сьӧкыдлун дырйи кутас корсьны сӧвман туйвизь, сӧмын пӧ китӧ оз ков лэдзны. Врачьяс та йылысь Росгвардиялы оз юӧртны, сы вӧсна мый ки-кок чегӧмыс оз пыр висьӧмъяс лыдӧ, кодъяс дырйи оз позь вӧдитчыны ӧружиеӧн. Весиг шыльыд ствол пытшкас кӧ тіян корӧм серти предприятиеын вӧчасны пуля бергӧдан визьяс, ружьеыс мӧдас нин лыддьыссьыны нарезнӧйӧн. Чолӧмалӧмкӧд йитӧдын и окота лои пасйыштны радейтана да нималана велӧдысьлысь олан туйсӧ, удж дорас муслунсӧ, челядь дорӧ сибыдлунсӧ. Но ӧні пӧ некутшӧм вермасьӧм кежлӧ ог дасьтысь, тренерӧн уджала да, оз судзсьы кадыс пырӧдчыны кроссфит кузя республикаса ордйысьӧмӧ. Нимкодь, кор эмӧсь татшӧм водзмӧстчысьясыс, кодъяс снимайтӧны-пасъялӧны коми войтырлӧн оласног-культура-традициялысь аслыспӧлӧслунсӧ. Рыт вылӧ воысьяс пиысь кодкӧ серамбана юалӧм на сетіс, Максим Горький нима пӧ институтыс да, кыдзкӧ Горькийыс отсаліс жӧ велӧдчынытӧ? Регыдъя кадӧн том морт збыльмӧдӧма ичӧт чужаніныслысь историясӧ нэммӧдӧм могысь кык уджтас да аслас сьӧм весьтӧ лӧсьӧдӧма кык баннер. Ассьыс петкӧдчӧмсӧ Анастасия сиӧма коми вӧралан календарлы: висьталӧма историясӧ да кутшӧм чусі-сикӧтш вӧчалӧмаӧсь сылӧн подув вылын. Mondi котыр 2017-2021 воясӧ та могысь видзӧма 125 миллион евро, мый сетӧма позянлун 10 прӧчент содтыны «Монди СЛПК»-лысь прӧдукциясӧ. Ӧд яй да чери, град выв пуктас, сок да мукӧд юантор улысь жӧч да пластик доз дуксясны, некымын лун кӧ он петкӧд ывлавывса контейнерӧ. Зэв нимкодь, мый дзолюкъяслӧн лои позянлун сэні ворсны да такӧд тшӧтш тӧдмасьны чужан мулӧн историяӧн да коми войтырлӧн традицияясӧн. Войнадырся челядь пӧвстысь унаӧн нин абу ловъяӧсь. А со внук-внучкаыс весиг оз тӧдны асланыс пӧльяс йылысь – таысь ыджыд шог босьтлӧ. Со ӧд, лыддян юӧрсӧ да, сьӧрсьӧн-бӧрсьӧн и мунӧмаӧсь вокъяс фронт вылӧ. Дедӧлӧн вит пиянысь нёльнаныс юрнысӧ пуктӧмаӧсь Рӧдина вӧсна… Мыйыс сӧмын оз виччысь сійӧс олӧм чукыль саяс, но ӧні кагук кылӧ асьсӧ коланаӧн и оз на гӧгӧрво, кутшӧм сьӧкыд пай вичмис батьясыслы. А со «балса королеваӧн» шуисны миянлысь нӧшта ӧти суседкаӧс –Марина Чупроваӧс, коді кышалӧма дзоридза платтьӧ да нимтіс асьсӧ «арӧн». – Ёртъяскӧд ми шуим зумыдджык подув вылын лӧсьӧдны татшӧм велӧдчӧмсӧ: Филиппиныын лӧсьӧдны шӧрин, кытчӧ быдӧн кӧть кор вермас волыны. Чайта да, армияӧ мунны лӧсьӧдчысьяслы да бать-мамлы тшӧтш окота тӧдмасьны том мортлӧн велӧдчӧмӧн да выль пӧлӧс тӧдӧмлунъяс босьтӧмӧн. Гырддзалань пӧката пу парта сайын позис пукавны гӧрбыльтчытӧг, но лыдпас-шыпас мичаджыка гижны зілигӧн нывъяс век жӧ мышкыртчывлісны. Но кор нылукъясыс кылӧны мамыслысь комиӧн сёрнитӧмсӧ – окотапырысь бӧрсяньыс шуалӧны, да весиг пӧ роч дорсьыс бурджыка сёрниыс артмӧ. Уджным матыстчис помлань, кынӧм ёна нин сюмаліс, кор котӧрӧн локтіс нывбаба — отсалӧй пӧ, мӧскӧйлы асывсяньыс лёк, вайсьыны оз вермы. – Ачым ме лыдди изьватас йылысь небӧгъяс, видзӧді фильмъяс, юксьышті мӧвпъясӧн уджъёртъяскӧд, и найӧ ошкисны жӧ менсьым дум-кӧсйӧмӧс. Руд гӧсьтъясыд пӧ воӧмаӧсь орчча Архангельск обласьтысь (кыдзи тайӧс тӧдмалӧмаӧсь, код тӧдас, колӧкӧ, налӧн омлялӧмыс «окайтана» да). Найӧс збыльысь позьӧ шуны райӧн творчествоӧ нырччысь, ассьыс чужан му да Германия йылысь унджык тӧдмавны кӧсйысь челядьлы, том йӧзлы. Талунсянь эськӧ заводитчисны миян вир-яй песан туръяс, но Япониясянь локтӧма циклон: гӧраясас кисьтӧ лым сора зэр да пӧльтӧ вына тӧв. Коркӧ эськӧ воим на дорӧ, но воӧмӧн тшӧтш мамыс лёк горшӧн горзыны кутіс, мый роч морт сылӧн керкаӧ оз тӧр, мед пӧ мунӧ, кытысь воис. Мортыс кӧ водзсасьӧм могысь лыйсис либӧ сиктын шковгис ошлы либӧ кӧинлы, сутки чӧжӧн та йылысь колӧ юӧртны полицияӧ либӧ Росгвардияӧ. «Коми войтыр» ӧтмунӧмлӧн Сыктывкарса котырӧн дасьтӧм «Спорт – Ёрт!» уджтасыс шедӧдіс юркарын социальнӧй проектъяслӧн конкурсын грант. –Ковидысь видзчысян санитарнӧй правилӧясын индӧма, классын быд велӧдчысь вылӧ мед вӧлі артыштӧма кык квадратнӧй метрысь абу этшаджык. Гоз-мӧд тӧлысь сайын, кор юӧртлісны, мый Комиын коронавирусӧн бара на висьмӧма куим морт, повзьӧмыдла он тӧд вӧлі, кытчӧ и воштысьны. Мукӧд депутатпуыслӧн ним-овыс, кодъяс мыйлакӧ зэв ёна окотитӧны Госсӧветад миян вӧсна тӧждысьны, ӧдвакӧ мыйкӧ висьталас бӧрйысьысьлы. А тайӧ ӧд и эм олӧмас да уджас шӧр визьыс – мед быдӧн ас местаас вӧчис ассьыс уджсӧ бура: кӧть чина, кӧть тракторист ли кага видзысь. Куръядорын пӧ садик тупкысис, школа тшӧтш, челядьлы некытчӧ ветлыны лоис, да быть пӧ ковмис вуджны Маджаӧ, кӧні олісны менам дед-баб. Сэні ӧти сиктын лӧсьӧдісны музей да сы бердын туристъясӧс могмӧдан ичӧт предприятиеяс, кӧні зільӧны матігӧгӧрса сикт-грездын олысьяс. Налӧн зільӧмӧн чужисны-артмисны верстьӧлы «Задоринка» йӧктан, «Шудлун» да «Визув шор» сьылан да «Йӧлӧга» шмоньӧн петкӧдчысь котыръяс. Пленарнӧй заседание дырйи федеральнӧй да регионъясса экспертъяс юксисны асланыс мӧвпъясӧн, кыдзи культура вермас вӧчны мортӧс шудаӧн. Со и корсисны кынӧмпӧт мир туй да пурысьяс пӧлӧн: гӧгӧр быттьӧ триммерӧн ытшкӧма, эжаыс вӧлі армияӧ мунысь призывниклӧн шырӧм юр кодь. Пукалӧ со парта сайын Женечка Зорникова, сьӧкыда эськӧ велӧдчӧмыс сетчыліс сылы, но сэтшӧм мелі да шань, ки вылад весиг окота босьтны. Посёлокын олысьяс чайтӧны, мый ёна нин важ трубаяс вӧснаыс ваыс татшӧм мисьтӧм, воинскӧй часьт кадсянь нин абу вежлавлӧмаӧсь найӧс да. А регионын видз-му овмӧсса министр Алексей Буткин сиис конкурсӧ пырӧдчысьяслы бура петкӧдчыны да шедӧдны медбур специалистъяслысь ним. Енлы эскысьяс Тамара Ивановна Шестаковалӧн да Анатолий Александрович Красновлӧн юрнуӧдӧм улын корсьӧны позянлун дзоньтавны важ храмсӧ. Дерт жӧ, бара на волыны Сыктывкарӧ да козьнавны миянлы, искусство радейтысьяслы, ассьыныс шензьӧдана мича да аслыспӧлӧс спектакльяссӧ. Мӧд во, корасны кӧ, бара на ветла да тӧдмася выль йӧзкӧд, кодъяслы абу веськодь, мый вӧчсьӧ чужан кывйыскӧд да кыдз олӧны ас войтырыс. Кыдзи шуӧ «Ас йӧз» котырса режиссёр Ольга Рогожникова, сцена вылын вӧлӧма быдса гарем – асыввывса паськӧма 12 йӧктысь ныв да 2 султан. Врачьяс ён-мӧдӧмаӧсь найӧс вобыд, вердӧмаӧсь маӧн, а сэсся водолазъясыд кокни паськӧмнас суныштӧмаӧсь да дзик пыр кыпӧдӧмаӧсь судносӧ. – Туялысьяслӧн арталӧм серти, ӧти семья вобыднас вӧчӧ шӧркодя 150-160 килограмм: 100-120-сӧ асьныс сёйӧны, а кольӧмсӧ кӧзяиныс босьтӧ. –Предприятие-учреждениеӧн веськӧдлысь кӧ ыстӧ ассьыс уджалысьсӧ удалёнка вылӧ, и та дырйи пӧ вермӧ могмӧдны сійӧс колана оргтехникаӧн. Удж корсьӧм-вежӧм кузя соцконтракт дырйи мортыслы нёль тӧлысь мынтӧны овны судзсьымӧн сьӧм (мӧйму – 15.568, а таво нин – 16.751 шайт). Чайта да, буретш сэки гӧгӧрвоан, мый тэныд кажитчӧ, мый оз, тӧдмалан асьтӧ, йӧзсӧ. Унаторйӧ велалан, – юксис мӧвпъяснас Василий Габов. – Школаын велӧдчигӧн, бать-мамкӧд олігӧн тэ асьтӧ быттьӧ кутан, а студенталігӧн верман рыт сёрӧдз гуляйтны, лыддьысьны, видзӧдны кино. Сюжетыс зэв аслыспӧлӧс, сэтшӧмсӧ абу на пуктывлӧмаӧсь сцена вылӧ, но ковмас пӧ мыйкӧ вежыштны миян сиктса олӧм йылысь комедияяс бӧрын. Ӧти крӧвать вылын «воссис» дӧра-матерьеӧн вузасянін, мӧд вылын вӧзйим «ньӧбасьысьяслы» кизьяс да лентаяс, а коймӧдын «уджаліс» ателье. Мӧстӧ кӧть дугдісны видзны, но кӧза баксӧмыс, петук чуксасьӧмыс кылӧ на Ыджыдвиддзын, да и чипан-индюктӧ гожӧмнад унаӧн на лӧсьӧдлӧны. Министр сиис томуловлы тӧдмавны уна выльтор да шуис, чайта пӧ, тіян пӧвстысь кодсюрӧ кутасны зільны буретш «Монди Сыктывкарса ЛПК»-ын. Абу шӧйӧвошӧма талунъя сьӧкыдлунъяссьыс, бурас эскӧмӧн гижӧ. Иван Белых кужӧ тэчны сюрӧссӧ сідз, медым лыддьысьысь эз коль веськодьӧн. –Миян батьыскӧд эм сӧмын ӧти кӧсйӧм – медым эськӧ челядь быдмисны шань, сюсь вежӧра да вежавидзысь войтырӧн, – юксьӧ мӧвпъяснас Елена. – Клубӧн веськӧдлысь мастер киа Александра Рогачевалӧн велӧдӧмӧн серпасасям, сёйысь да нянь-шомысь вӧчасям, декупажын сямнымӧс видлам. Отельӧ овмӧдчигӧн миян пиысь быдӧнлысь корисны ковидысь пистиасьӧм йылысь сертификат либӧ ПЦР-тест справка, мый он вись коронавирусӧн. И медым техникаыс эз вӧйлась да эз тшыкӧд-няр нитшсӧ, харвестерыс вӧсньыд пу йывъяссӧ шыблалӧ кӧлеса улас, медым туйыс вӧлі зумыдджык. Куим лун мысти кӧзяиныс кӧ оз шыӧдчы, понсӧ кодзам-стерилизуйтам, бурдӧдам пытшысь да ковйысь, вердам витаминӧн, медым гӧныс мичаммас. Зарни лэбачкӧд, коді лоӧ республикалӧн пасӧн, ми челядькӧд «лэбзьылім» Коми мулӧн мичаинъясті, коді во гӧгӧр чӧж мыччысьӧ аслыспӧлӧса. Сикт-грездъясын отсасьӧмаӧсь абу сӧмын миян республикаысь студентъяс да том войтыр, но и Архангельск обласьтысь да Карелияысь томулов. Отсӧг сетӧм кындзи томулов котыртӧмаӧсь сиктса йӧзлы уна аддзысьлӧм-гаж: дасьтӧмаӧсь челядьлы мастер-класс, ордйысьӧм-ворсӧм, концерт. Колӧ пасйыны, мый Людмила Филипповалысь Ластаын олысьяс вӧсна дойсӧ казялӧмаӧсь Коми Республикаса дзоньвидзалун видзан министерствоын. Тайӧ кывъясыс висьталӧны, мый поискӧвикъяслӧн уджыс зэв колана, кӧть и кодсюрӧ шуасьӧны, муыс пӧ вевттис нин ставсӧ, эн вӧрӧдӧй нинӧм. Аттьӧ менам ыджыд-ыджыд да радейтана рӧдвужлы, кодъяс ёна «висисны» ме понда конкурс дырйи, а сэсся мекӧд ёна радлісны да чолӧмалісны. Мед пӧ татшӧмыс эз ло сэсся, водзвыв колӧ юӧртны йӧзыслы, кодъясӧс локтасны видлавны врачьясыс – челядьӧс, олӧма войтырӧс али мукӧдӧс. Местасӧ, кӧні выльӧс позьӧ стрӧитны, аддзӧмаӧсь, но миянсянь пӧ веськӧдлысьяс ылынӧсь да, он тӧд весиг, код дорӧ шыӧдчыны тайӧ могнас. Коми да Ненеч кытш костын пӧ эм ты, кытчӧ водзті кӧдздӧдӧм бӧрын медводдза лым кузяыс весиг Архангельскысь волывлӧмаӧсь чери кыйысьяс. Ми, сылӧн медся матыссаясыс, став сьӧлӧмсянь чолӧмалам дона мортнымӧс чужан лунӧн, сиам сылы крепыд дзонвидзалун, кузь нэм да бур шуд! Компанияӧс мытшӧдъястӧг сӧвмӧдан уджын тайӧ сӧмын ӧти нырвизь, – пасйис «Монди Сыктывкарса ЛПК»-ысь генеральнӧй директор Клаус Пеллер. Таво гожӧмнас Ылі Асыввыв да Арктика сӧвмӧдан министерство дасьтіс оланпас, мый серти Арктика зонаын кутасны дон босьттӧг вичмӧдны му. Полевӧй микрорайонын олысьяслӧн висьталӧм серти, найӧ быд во, да оз на ӧтчыдысь, кыпӧдны тайӧ юалӧмсӧ сиктса да районса чинаяс водзын. «Гӧгӧрвоана, мый республикаын киссьӧм-жугласьӧм туйыс зэв на уна, но тайӧ мытшӧдсӧ вочасӧн венам», – кывкӧрталіс регионӧн веськӧдлысь. Роспотребнадзорса да ясли-садйын зільысьяс шыӧдчӧны бать-мам дорӧ, медым эз дӧзмыны коронавирус висьӧмысь видзчысян татшӧм мераяссьыс. Таысь ӧтдор, Россияса правительствоын шуӧма видлавны, уна-ӧ сьӧм вичмӧдны Коми Республикалы автомашинаӧн ветлан туйяс дзоньталӧм вылӧ. Ассьыныс дзик на неважӧн выльмӧдӧм керкасӧ донтӧм донысь вузалӧмаӧсь да ньӧбӧмаӧсь Маджаысь дед-бабкӧд орччӧн важиник грӧмадина-керка. Вӧлӧмкӧ, наян йӧз восьтӧмаӧсь сідз шусяна фейк лист бок, кытчӧ меститӧмаӧсь кык чойлысь став воддза гижасьӧмсӧ, фотографияяссӧ да с.в. Шӧринӧн веськӧдлысьлӧн висьталӧм серти, мукӧддырйиыс пӧ, кор шыӧдчӧ пенсионер, шензям, сы мында на пӧ сылӧн вын-эбӧсыс, и синмыс ӧзйӧ. Зэв нимкодь, мый дзик быд во (пандемия кадысь ӧтдор) Ыджыдвиддзын пасйӧны сиктыслысь чужан лун, кодӧс йитӧмаӧсь буретш Прокопей лункӧд. Кыдзи тӧдмалім, 1969 воын тайӧ вичкосӧ пасйӧмаӧсь архитектура памятникӧн.Ӧні вичкоыс киссьӧ, вевт вылас пуяс нин заводитӧмаӧсь быдмыны. 1919 вося март 14 лунӧ I мирӧвӧй война вылысь воӧм Виссарион Никитович Лодыгин ӧтлаасьӧма Улыс Вочысь Парасковья Иосифовна Морохинакӧд. –Окота, мед тайӧ спектакльсӧ видзӧдігӧн йӧзыс шойччыштісны эз сӧмын вир-яйнас, но и ловнас, недыр кежлӧ вунӧдлісны быдлунъя тӧжд-могсӧ. Таысь каитча. Кӧть эськӧ збыльысьсӧ кӧ, ог каитчы: гортын ӧд вӧлі би помысь уджӧдан утюг, мыйӧн велӧдчи мольӧдны ассьым гӧрд галстукӧс! Тайӧ снимок вылас ми асланым выль, кирпичысь кыпӧдӧм школа кильчӧ вылынӧсь радейтана медводдза велӧдысь Екатерина Степановна Жижевакӧд. «Черноморская зорькаысь» ӧтдор Краснодар крайын челядь вермасны шойччыны-бурдӧдчыны «Приморский», «Солнечный», «Медвежонок» лагеръясын. Сыӧдзсӧ тадзи эз туясьлыны, сӧмын видзӧдлісны да аддзӧмторсӧ гижлісны-пасйывлісны, а ми арталім нин мезофиллын клетка лыдсӧ да сикассӧ. Таысь кындзи котырсаяслысь сьӧлӧмкылӧмсӧ кыпӧдісны-ышӧдісны Кулӧмдін районса да Пожӧгса администрацияясын да культура юкӧнын зільысьяс. И со март мӧдӧд лунӧ ми чойкӧд, нюмбана кык коми ань, лэбим самолётӧн Москваӧ, кысянь сэсся коліс самолётӧн жӧ воӧдчыны Иркутск карӧдз. Ми, дерт, тӧдім, мый радиацияыс омӧль боксянь мӧрччӧ дзоньвидзалунлы, но ас синмӧн эг аддзылӧй, мыйӧдз тайӧ вайӧдӧ, да ёнасӧ эгӧ полӧй. 2017 воын спортсменъяслы колана сёян-юан иналан асшӧр предприятие восьтӧма, а кольӧм восянь сійӧ – «Физ-ра» фитнес-шӧринӧн веськӧдлысь. Либӧ арын гӧрддзасьӧм гӧрд пелысь тусьяс, либӧ зэр войтъяс шаргӧны чорыд асфальтӧ — ставас таын миян парклӧн мичыс, — висьталӧ мужичӧй. Том морт сэки воис сьӧлӧм вылӧ аслас прӧстлуннас, восьсӧн висьтасьӧмнас, гудӧкӧн мастера ворсӧмнас да водзӧ вылӧ аслыс могъяс тэчӧмнас. Ирина Геннадьевна шуӧ, велӧдан кӧ пӧ быдтасъястӧ лоны асшӧрӧн да кор эм насянь да, дерт жӧ, верӧссяньыд отсӧг – некутшӧм сьӧкыдлун абу. Водзті тренер, школаса велӧдысь да сэтчӧс директор, сиктса, районса веськӧдлысьяс, ставныс висисны-тӧждысисны лызьӧн котралысьяс вӧсна. Та могысь колӧ пыравны Россияса пошталӧн podpiska.pochta.ru сайтӧ, корсьны радейтана петас, мынтысьны банкса карточка серти и . ставыс. Смена заводитчӧмсяньыс лагерса санчасьтӧ уна сикас нёрпалӧм вӧсна водтӧдӧмаӧсь вит мортӧс, но август 15 лунӧ нӧшта ӧкмысӧн висьмӧмаӧсь. Но водзыннас ӧбразыс вӧлӧма чойыс ордын, кодлӧн верӧсыс, мӧдарӧ, быд ногыс увтыртӧма эскӧмсӧ, жуглӧма ӧбразъяссӧ, ӧлӧдлӧма юрбитӧмсьыс. Тайӧ видеоас синмӧ шыбитчана паськӧмӧ вӧччӧмӧн да тешкодь ӧчки пысалӧмӧн томулов сьыліс-йӧктіс Адзорӧмса уличаяс вылын да скӧт картаын. Кӧрткерӧс районса шӧр больничаӧн веськӧдлысь Алексей Чуркин эскӧдӧма найӧс, мый Висерса амбулаторияын вевтсӧ дзоньталасны матысса кадӧ. И бур пӧ эськӧ вӧлі, вонас ӧтчыд кӧ налы вичмӧдісны сьӧм Воркутасянь да Интасянь Сосногорскӧдз да бӧр автомашинасӧ поездӧн нуӧм могысь. Быттьӧ тӧрыт на тайӧ челядьсӧ гырысь классын велӧдчысьяс киӧдыс кутӧмӧн нуӧдісны сентябрса «линейка» вылысь медводдзаысь на парта сайӧ. Вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрын ворсысьяслӧн кыпыд да сьӧлӧм вӧрзьӧдана петкӧдчӧмъясыс бара на бурмӧдӧны сиктса войтырлысь сьӧлӧмсӧ. Став тайӧ юалӧм вылас вочакыв корсисны таво Сыктывкарса коми КВН-ӧ пырӧдчысьяс (ті верманныд сійӧс видзӧдны ӧтуввезйын куар-код серти). Тані лёкыс вӧлі сыын, мый тшӧкыдджыка сетлісны кывсӧ Москваӧ да Ново-Огарёвоӧ чукӧртчӧм журналистъяслы, а мукӧдсӧ быттьӧ ӧтдортӧма лои. Асланым странаӧн тӧдмасьысь туристъяслы путёвка донсьыс юкӧн (сідз шусяна кэшбек) бергӧдӧм могысь таво вӧлі торйӧдӧма 15 миллиард шайт. Кӧть Краснощельесянь Ловозероӧдз 150 гӧгӧр километр, тайӧ сиктъяс костас йитӧдыс топыд: ӧд важся комиясыд овмӧдчылӧмаӧсь сэтчӧ и татчӧ. Ноябрь 5 лунӧ Госсӧветын медводдза сессиялӧн коймӧд чукӧртчылӧм дырйи парламентарийяс вынсьӧдісны юралысьӧн правительствоӧ вӧзйӧмаясӧс. –Тайӧ дзик выль сикас нок: «веськыд йитӧдъяс», аддзысьлӧмъяс, район пасьтала ветлӧдлӧм, – висьталӧ Общественнӧй приёмнӧйӧн веськӧдлысь. –Кольӧмвося гожӧмын миянкӧд аддзысьліс юркарса администрацияӧн веськӧдлысьӧс вежысь Сергей Воронин, но юалӧмъяс вылӧ вочавидзис ылӧсас. –Татшӧм йӧзыс вермасны звӧнитлыны территориальнӧй либӧ участокса бӧрйысян комиссияӧ да корны, мед комиссияӧ пырысьяс воласны гортӧдзыс. «Мобильный избирательыс» отсалас татшӧм йӧзыслы бырӧдны став мытшӧдсӧ, ӧд мортыс ачыс вермас бӧрйыны, кӧні сылы кивывджык гӧлӧсуйтнысӧ. «.Быд морт олӧмын эмӧсь лоӧмторъяс, кодъяс йиджтысьӧны вежӧрад, кольӧны нэм помӧдзыд, вӧр-зьӧдӧны ловтӧ да пыр казьтылӧны ас йывсьыныс. — Ӧнісянь сідзжӧ и суйӧрсайса делӧяс да оборона министерствояс вермасны вичмӧдны мукӧд странаын бӧрйысян участокъяс котыртӧм вылӧ сьӧм. Выльмӧдӧм Оланподув серти, Россия Федерация да РФ-са субъектъяс ӧтув кутасны видлавны мамӧс, батьӧс да челядьӧс дорйӧм кузя юалӧмъяссӧ. «Монди СЛПК» котырлӧн Асыввыв юкӧнысь Вылыс Эжва участокӧн веськӧдлысь М.В.Игнатов висьталіс тавося да локтан тӧлын асланыс удж йылысь. Июль помын нин Белгород обласьтын олысь челядьыс, внукъясыс да правнукъясыс чукӧртчылісны ӧтув тӧдмасьны-нимӧдны фронтӧвиклысь подвигсӧ. Мам велӧдчӧма да помалӧма Ыджыдвидз школаын 7 класс, сэсся петӧма уджавны колхозӧ: кыскасьӧма вӧлӧн, уджалӧма кукъяс дорын да мӧс дорын. Сёрнитi, кыдзи Удора районӧ ӧти ветлӧм бӧрын миян чужис «Кунды-мунды» уджтас, кодлӧн нырвизьыс – история да культура памятникъяс видзӧм. Поэтӧс казьтылан аддзысьлӧмсӧ восьтіс кывбуралысь Анжелика Елфимова, йӧз водзын сьылісны Наталья Канова да Михаил Оверин аслас котыркӧд. Нина Васильевна Симпелева вуджӧдлӧма роч кыв вылӧ Александра Мишариналысь кывбуръяс, а Александра Мишарина комиӧдлӧма сылысь гижӧдъяссӧ. 1987 воын мортыслы позис чӧжны лёк югӧрсӧ 10 бэрӧдз (1986 воын тайӧ лыдпасыс вӧлі 2,5 пӧв ыджыдджык – 25 бэр, 1988-ӧдын чинтісны 5-ӧдз). Думӧ вӧйӧма, друг казялі, мый сыладорас йӧзыс содны кутіс: кодкӧ сулалӧ, кодкӧ ӧшинь вылас пукалӧ, кодкӧ несъялӧ, а кодкӧ и лёкысь кызӧ. Йӧзыс зэв восьсаӧсь, ёна радейтӧны сёрнитны политика йылысь, ошкӧны президентӧс, гӧрдитчӧны, мый ас кадӧ на дорӧ волӧма Александр І сар. И со ӧтчыдысь, буракӧ, 2010 воын, мунім выставка вылӧ, а сэн ставыс сэтшӧм выль да ӧнія, синным плешкӧ кайліс, быдтор вылӧ вежным петіс. Гижис кабала вылӧ Байкал ты дорӧ ветлӧм йылысь кӧсйӧмсӧ, а 2022 вося январын тӧдсаыс ыззьӧдӧма сыкӧд тшӧтш ветлыны тӧвся Байкал ты дорӧ. Та вӧсна найӧс ыстӧны йӧзлысь дзоньвидзалун видзан министерствоӧ, госпожнадзорӧ да мукӧд ведомствоӧ, кӧні вермасны сетны кутшӧмкӧ отсӧг. Ставыс, мый чукӧртісны, и пырис велӧдчысьяслӧн туясян уджъясӧ, кодъясӧн челядь петкӧдчӧны конкурсъясын да шедӧдӧны вермысьяслысь нимъяс. А детсадйын нин бать-мам да педагогъяс отсӧгӧн челядь лӧсьӧдісны гын сапӧгъяса выставка, такӧд тшӧтш и сьылісны, и йӧктісны, и ворсісны. Но таӧдз отделениесьыс, кӧні казялісны коронавирусӧн нёрпалысьӧс, висьысьяссӧ вуджӧдӧны мӧдлаӧ да ставсӧ мыськӧны-весалӧны дезрастворӧн. Тайӧ пызьсьыс гортсаыс пӧжалӧны нянь, а нӧшта сетӧны Илона Саутерлӧн кондитерскӧйӧ, кӧні сыысь нин вӧчӧны чӧс-кыд тортъяс да капкейкъяс. Мича шондіа гожся лунӧ, мӧдарӧ, важ керкаяса овмӧдчӧминыс чайтсьӧ восьса енэж улын аслыспӧлӧс музейӧн, кытчӧ цивилизацияыс абу на воӧма. Таысь кындзи Рослесхоз лэдзӧма пӧрӧдчыны сэні, кытчӧ чер-пилаа войтырӧс водзті абу сибӧдлӧмаӧсь – Печора да Изьва районъясса парма-ягын. Репетируйтӧм вылӧ уна кад вичмӧдӧмыс да вермыны окотитӧмыс эз весьшӧрӧ коль – быд петкӧдчӧм вӧлі сьӧлӧмӧ йиджана, аслыспӧлӧс да яръюгыд. И сэтшӧм лӧсьыд пукавны сылӧн ён да сӧнӧд ки вылас, кор тӧдан, мый тэныд нинӧмысь повны, мый тэнӧ радейтӧны, радейтӧны сыысь, мый тэ эм. Апрель помас дзоньвидзалунӧс мӧд пӧв видлалісны Сыктывкарын, да комиссия вӧчис кывкӧртӧд — флотын служитны дзоньвидзалунӧй озджык тырмы. Телевидение-радио, газетъяс, ӧтуввез пыр да весиг гортӧ волӧмӧн нин погона йӧз ӧлӧдӧны-велӧдӧны миянӧс видзчысьны быдсикас мошенниксьыс. Пӧттӧдз ворсӧдісны посниуловӧс, шмонитісны, сюся кывбуръяс кывзісны да, дерт жӧ, кытшӧн ветлӧмӧн коз йылысь нималана сьыланкыв сьылісны. Президентлӧн тавося пресс-конференция вылӧ Комиысь ветліс нёль морт, на лыдын «Коми му» газетысь да «Йӧлӧга» журналысь корреспондентъяс. Мӧвпавлісны Сереговын школа-сад кыпӧдны, но санаторийсӧ мӧдлапӧлас кутісны стрӧитны да, ӧвсисны, мӧдлапӧлас жӧ пӧ, Ляйын, школасӧ вӧчам. Таво жӧ шуӧма могмӧдны колана оргтехникаӧн Койгорт районса ветеранъяслысь сӧвет да нуӧдны сикт-посёлокын тшупӧда паса аддзысьлӧм-гажъяс. Водзті СПТУ-ад во вӧлі велӧдӧны дас кык группа: механизаторъясӧс ӧкмыс группаын, мастер-наладчикъясӧс кыкын да экскаваторщикъясӧс ӧтиын. Кирилл Исаков серти, мужичӧйлӧн рӧдвужыс торкӧмаӧсь оланпас, да таысь вермасны нин кыскыны найӧс кывкутӧмӧ, пищальыслӧн кӧзяиныс абу да. Кирилл Андреевич вочавидзис, мый оланпасын выль вежсьӧмъясыс сідз шусяна метательнӧй ӧружиеӧн (ньӧввужйӧн да арбалетӧн) вӧдитчӧм йылысь. Сійӧ кӧ 37 градусысь вылынджык, велӧдчысьӧс бӧр бергӧдасны гортас, а бӧртиджык школаас лэдзасны, сьӧрсьыс кӧ ваяс бурдӧм йылысь справка. Со «Макси» вузасянінті жӧвъялігӧн да быд пельӧсӧ нырӧс сюйлігӧн менӧ сӧмын ӧтилаын корисны маскаасьны, а сэсся некӧн некодлы мог эз вӧв. Кӧть эськӧ сиктын школа видзӧмсӧ кольӧмвося ноябрын «Коми войтыр» ӧтмунӧмлӧн районса конференция дырйи пасйылісны медшӧр могъяс пӧвстын. Быдӧнлӧн эм мыйкӧ сӧмын аслас: ӧти уроксӧ аслыспӧлӧса нуӧдӧ, мӧд велӧданторсӧ пыдісянь тӧдӧ, коймӧд кужӧмӧн юксьӧ тӧдӧмлуннас челядькӧд. 48 арӧса ань, кодлы «банксянь» звӧнитӧмаӧсь, котӧртӧма сэтчӧ, босьтӧма тшӧт вывсьыс 112 сюрс шайт да вуджӧдӧма мӧд, индӧм нин тшӧт вылӧ. – Керысьыд ракаӧ, ошкӧ, мӧс вӧраысь йӧвсӧ нёнялысь жабаӧ вермӧ пӧртчывны, – Елена Ивановнаӧс кӧть век кывзы, сэтшӧм лӧсьыда висьтасьӧ да. А талун олӧны кызвыныс пенсионеръяс, кодъяс и волісны мекӧд аддзысьлыны да дзик пыр и гузьнитісны-висьталісны став майшӧдлана тӧжд-дойсӧ. Учёнӧй гижлӧма (1607-1608 воясся писцовӧй книгаын пасйӧдъясыс сюрӧмаӧсь сылы да), мый, пӧжалуй, Волся сэки вӧлӧма Сыктыв муясын юрсиктӧн. Фестивальӧ пырӧдчис 60 сайӧ гижысь, лингвист, чужан кыв вӧсна майшасьысь-висьысь (языковой активист), журналист, блогер, сьылысь-ворсысь. Сійӧ водзмӧстчӧ кыв велӧдӧмын, корсьӧ сылысь аслыспӧлӧслунсӧ да мукӧд тюрк кывъяскӧд ӧткодьлунсӧ, котыртӧ и челядьлы кыв велӧдан курсъяс. Меным, котыртысьлы, коліс корсьны сценарий гижысьӧс, звукорежиссёрӧс, аранжировщикӧс, гаж нуӧдысьӧс, челядьӧс дасьтыны, репетиция нуӧдны. Кызь во сайын искусство гимназияӧ «Горадзуль» этнокультура слёт вылӧ чукӧртчылісны республикаса школаясысь гырысь классъясын велӧдчысьяс. Медводдза лунас кӧ вӧлі сӧмын 5 градус кӧдзыд, лымйыс ляксис быдлаӧ да, паськӧмтӧ пыр коліс косьтыны пач дорын, ӧні 25 градус кӧдзыд нин. Юр вылад пӧ эн пуксьӧд, тшӧкты вермысьяссӧ вольпасьсӧ вежны, ёгсӧ шыбитны ведраӧ, но и эн вензьы накӧд, – водзӧ казьтылӧ Зинаида Юрьевна. Сы вӧсна мый медводдза курссяньыс бӧръяӧдзыс миянысь вӧчисны педагогъясӧс: педагогикалы да велӧданноглы сиӧм сымдатор тӧдмалім-сюркнялім! Кольӧм во эськӧ локтіс выль специалист, сылы мыйтакӧ лэдза вӧчны, коркӧ ӧд ставсӧ аслыныс ковмас бергӧдны, но век жӧ кута уджсӧ син улын. Паньыштан виж юмовторсӧ да, первойсӧ быттьӧ ма ма и эм, а сэсся сійӧ воссьӧ пармаын да видз вылын быдман став сикас турун-дзоридз кӧрнас. Бабӧй висьтавліс, тӧвнас немечьяслӧн вотӧдз на путкыльтӧма некымын мазі чом, быттьӧ ставсӧ пузувтӧма, да тадз видзӧма некымын мазі котыр. Врач кӧ мортыслысь казялас кутшӧмкӧ висьӧм, код дырйи оз позь вӧдитчыны пищальӧн, та йылысь юӧрыс пыр жӧ веськалас Росгвардиялӧн син улӧ. Ӧд нэмӧвӧйся кыдзьяс помнитӧны на, кыдзи Киров нима паркын 1941 вося июнь 23 лунӧ лимзалісны-бӧрдісны война вылӧ мунысьясӧс колльӧдысьяс. А тані артмӧ мӧдарӧ: коми морт кӧ гижас бур удж, мӧд коми «ёрт» вежӧктӧ сылы да лякӧсьтӧ сылысь вӧчӧмсӧ, медым оз кыпӧдчы сыысь вылӧджык! «Кодзувъясыс» тӧдчӧны быдторйын, шуам, кымынысь вежӧны вольпась кӧлуй, ки чышкӧд, графинысь ва, меліа-ӧ сёрнитӧ персоналыс да сідз водзӧ. –Татшӧм ногӧн Зеленоборскын котыртчис аслыспӧлӧс ичӧтик музей, и ме водзӧ кута чукӧртны сэтчӧ эмбур-петкӧдланторсӧ, – кывкӧрталіс Даниил. Локтан луныс ӧд бара жӧ заводитчывліс ӧтмоза: пусьӧм-пӧжасьӧмӧн, скӧт сёӧдӧмӧн, мукӧд тӧжд бергӧдӧмӧн, да мед сёрмытӧг на петны удж вылӧ. Велӧдчӧм помланьыс быд регионса школаын кураторыс бӧрйӧ кык-куим ныв-зонмӧс, кодъясӧс мӧдӧдӧ Москваӧ конференция вылӧ да этноэкспедицияӧ. Россияса минпросысь чина морт чужан кывйысь урокъяслысь лыд чинтӧм вӧсна артмӧм мытшӧдъяс венӧм могысь вӧзйис корсьны содтӧд позянлунъяс. Став семьяӧн кӧ мунам – 4 сюрс шайт колӧ мынтыны, а дас луннас – 40 сюрс шайт вештыны сӧмын сы вылӧ, медым рытъяснас кык час гажӧдчыштны. Сыктывдін районса Парчӧгын олысьяс видео пыр шыӧдчӧмаӧсь Россияса президент дорӧ, медым лӧсьӧдасны-дзоньталасны грездсянь Зеленечӧдз туй. Чойяс ӧнӧдз помнитӧны ичӧтдырся серпасъяссӧ: кыдз старообрядечьяс чукӧртчы-лӧмаӧсь Мария Степановна Пыстина пӧчыслӧн керкаын служба вылӧ. Медым пӧрӧдчӧминын выльысь быдмис лыска пу, сійӧс ичӧтсяньыс колӧ лелькуйтны, этша вылӧ кыкысь керавны-ректыны коръя рассӧ делянка вылас. Алексей Александрович новлӧдлӧма сьӧрсьыс ассьыс пинжаксӧ да галстуксӧ, и снимокъяс вылас фронтӧвикъяс быттьӧ ставныс ӧткодь паськӧмаӧсь. Колӧ пасйыны, Ольга Александровна аслас уджын пуктӧ ыджыд пай коми кыв сӧвмӧдӧмӧ, пыр зільӧ дасьтыны-нуӧдны посниуловкӧд кутшӧмкӧ уджтас. Мамыс сідзи и оліс ӧтнас ас гортас, гежӧдика волывліс на ордӧ, а вот Миш зэв тшӧкыда ветліс, мотоцикл вылӧ пуксяс да и вартас мамыс дорӧ. Медводз вӧлі ёнджыкасӧ чукӧртчылӧны, медым землякъяскӧд паныдасьлыны, сьӧлӧмсянь сёрнитыштны, пызан сайын сьылӧм-гажӧдчӧмӧн кад коллявны. Приуральскӧйын фельдшерыс абу да, йӧзӧс бурдӧдны волӧ ветеринар: «Китӧ черӧн керыштін – кыкысь лун кӧ ки вылад кудзыштан, ставыс бурдас». Аддзысьлӧмсӧ сиисны став зыряналӧн медводдза съездлӧн 100 вося юбилейлы да коми войтырлӧн медводдза чукӧртчылӧм нуӧдӧмсянь 30 во тырӧмлы. Ильялӧн кывъяс серти, Саскатаунас Комиын дорысь куим пӧв кӧдзыдджык: вӧрыс ни гӧраяс абуӧсь, помтӧм эрдъяс – чизыр тӧвсьыс нинӧм оз видз. Тайӧс вӧчӧны, медым увольнениеын курсантъяс эз вермыны кӧртымавны машина да тӧдтӧм карті журъялігӧн эз торкавны туй вывті ветлан правилӧ. А ичӧт челядькӧд пӧ ог лысьт кузь туйӧ петны – ӧд Москваӧдз колӧ кык самолётӧн лэбны, а сэсся кык лун поездӧн мунны да машинаӧн на нӧшта. Но медводдза урокъяс дырйиыс пӧ нёль кока пӧрадок видзысьясӧс велӧдӧны кывзысьны, ӧд понйыд кӧ оз кут кывзысьны мортлысь, уджыс оз артмы. Сійӧс видлаласны республикаса да районса власьт тэчасъясын, медым видзӧдлыны, мый ковмас вӧчны чукӧртчӧмлысь помшуӧмсӧ збыльмӧдӧм могысь. И збыльысь, 1944 воын Карельскӧй фронт бырӧдӧм бӧрын кӧр видзысьясӧс мӧдӧдӧмаӧсь мукӧд фронт вылӧ, и унаӧн на пиысь Германияӧдз воӧмаӧсь. Уджтас улас веськалӧны ставнас Мурманск обласьт, а сідзжӧ Ненеч да Ямал-Ненеч кытшъяс; Комиысь – Воркута, Инта, Усинск да Чилимдін район. Сэк, кор мир пасьтала босьтчисны кыпӧдавны шыблас переработайтан заводъяс, миян гырысь чинаяс бара на шуисны: «А мы пойдём другим путём». Ме серти, кутшӧмкӧ чина морт кӧ нӧшта на и тайӧ водзмӧст-чӧмсӧ кылас да пондас олӧмӧ пӧртны, весиг мӧвпыштлынытӧ он куж, кытчӧдз ми воам. Сідзкӧ, татшӧм кабаласӧ выльысь кырымалӧм могысь Росгвардиялӧн ӧружиеӧн вӧдитчӧм могысь лицензия сетан юкӧнӧ колӧ волыны ноябрь 1 лунӧдз. Миян компаниялы медся тӧдчанаыс – мед йӧзыс вӧліны дзоньвидзаӧсь, – пасйис «Монди Сыктывкарса ЛПК»-ысь генеральнӧй директор Клаус Пеллер. Сентябрь 13 лунӧ страна пасьталаын бара на кутам бӧрйыны кыдзи посни, сідз и гырысь чинаясӧс, на лыдын – 17 губернаторӧс, тшӧтш и Комиын. Быдсикас сьӧкыдлун-тырмытӧмторйыс ни тшыг нисьӧ пӧт олӧмыс эз бырӧдны сылысь кыпыд-гажа этшсӧ, шоглы сетчытӧмсӧ да бур вылӧ лача кутӧмсӧ. Тавося декабрь 30 лунӧ гозъя мӧдасны пасйыны ӧтлаын олӧмлы квайтымын во, а октябрь 4 лунӧ нимӧдасны Капитолина Семёновналы 80 арӧс тырӧм. Зэв нимкодь юӧр, и окота лои кӧть нин ӧтуввез пыр варовитыштны медальяса классӧн веськӧдлысь Ирина Гостинчиковакӧд да сылӧн быдтасъяскӧд. Со бать-мам и ӧюртӧны, мыйла, ӧні некод налы веськыда оз висьтав, мунас-ӧ быдтасныс школа-институтӧ али бара гортсяньыс пондас велӧдчыны. Сідзжӧ Владимир Уйба пасйис, мый Шӧр оланпасын медводдзаысь на лоӧ индӧма: государстволӧн мог – дорйыны семьяӧс, мамӧс, батьӧс, челядьӧс. Но ті кӧ олінныд мӧд странаын да бӧр бергӧдчинныд Россияӧ, отсӧгысла шыӧдчигӧн колӧ петкӧдлыны документъяс, кӧні пасйӧма ӧнія оланіннытӧ. –Кагалы кӧ куим арӧсыс тырас тавося апрельсянь июньӧдз, мынтасны-ӧ сылы и ӧтчыдысь сетан 10 сюрс шайтсӧ, и куим арӧсӧдз урчитӧм 5 сюрссӧ? Талун кежлӧ Роспотребнадзор стӧча нин урчитӧма мичмӧдчан салонын, парикмахерскӧйын да йӧзлы мукӧд татшӧм услуга вӧзйысьяслы уджаланногсӧ. И тшӧкыда ковмывлӧ миянлы майшасьны, кор сёрниыс мунӧ омӧль оласнога бать-мамлысь быдтасъяссӧ мырддьӧм да интернат-детдомӧ иналӧм йылысь. Шай-паймунісны-бальгӧдчисны овтӧм керкаяслӧн ӧшиньясыс, эжсялісны картупель муяс, рассялісны видзьяс, вежыньтчисны-киссисны скӧт картаяс. Районын медся водзмӧстчысь крестьянин овмӧс кутысьяс лыдын – Тымсерысь Н.В.Паршуков, кодлы вичмис видз-му овмӧс техника ньӧбӧм вылӧ сьӧм. Челядьлӧн да томъяслӧн медсясӧ торксьӧ рефракция, коді вайӧдӧ сідз шусяна близорукосьтӧдз, кор мортыс матысь аддзӧ зэв бура, а ылысь – оз. Быдӧн вермас пырӧдчыны кӧсйӧм сертиыс енбисӧ сӧвмӧдан нырвизьӧ: ас киӧн вӧчасьны, сьывны, йӧктыны, спектакльын ворсны, кывбур-висьт гижны. Колӧ пасйыны, студентъяслы ёна воис сьӧлӧм вылас тайӧ чемпионатыс, ӧд сы мында выль тӧдӧмлун босьтісны, а тшӧтш и ассьыныс вынсӧ видлісны. Таво петкӧдчисны Марий Эл, Удмуртия, Карелия, Перым-Коми да Ханты-Манси кытшъясысь театръяс, ворсісны финн-йӧгра кывъяс вылын 9 спектакль. А, мӧд-кӧ, республикаса бюджетысь лагерсӧ дзоньталӧм-бурмӧдӧм, томуловӧс сэні лючки видзӧм да безопасносьт ёнмӧдӧм вылӧ видзисны уна сьӧм. Бӧръяысьсӧ май 4 лунӧ гижӧдчи нёльӧдысь тайӧ вежон кежлас, мися, майся праздник бӧрас йӧзыс чинас, олӧмаяс дачаас ноксьыны мунасны нин да. Ермил Вокуев – Изьва районса Гам сиктын чужлӧм авъя коми зон, Россияса чемпион, окотапырысь матыстчыліс миян дорӧ эстафета котӧртӧм бӧрын. Шулывлӧны тай, кӧть пӧ и ӧткымын нывбабалӧн эм челядьыс, век жӧ найӧ кӧдзыд сьӧлӧмаӧсь, абу налӧн, рочасьыштны кӧ, материнскӧй инстинктыс. Колӧ водзӧ восьлавны, мед аддзывлыны выль муяс, видзӧдлыны мукӧд сикас войтырлысь олӧмсӧ, видлыны налысь сёян-юансӧ, ёртасьны выль йӧзкӧд. Водз тулыснас мед мазілы вӧлі кытысь мый чукӧртны, сёр арнас колӧ кӧдзны фацелия, горчица, торйӧн нин рапс, коді майсяньыс нин дзоридзалӧ. Таысь кындзи, мӧйму июнь 28 лунӧ Россияса президент кырымалӧма «Ӧружие йылысь» федеральнӧй оланпасӧ содтӧд вежсьӧмъяс пыртӧм йылысь индӧд. Урокъяс сетӧмысь кындзи Раиса Ивановна кутіс уджавны содтӧд тӧдӧмлун сетысь педагогӧн – нуӧдіс коми литератураысь да фольклорысь спецкурс. Ветлысь-мунысьӧс овмӧдан керкаяс классифицируйтӧм йылысь 186-ӧд номера индӧдсӧ 2020 вося ноябрь 18 лунӧ вынсьӧдӧма Россияса правительство. Таысь кындзи каръясын уличаяс пӧлӧн ӧшлӧма сідз шусяна интеллектуальнӧй 372 видеокамера: Сыктывкарын – 226, Ухтаын – 81 да Воркутаын – 65. Ичӧтъясыс, дерт, оз на вермыны отсасьны, но аддзӧны, мый семья-котырным петіс ставнас, видзӧдӧны-велӧдчӧны, кыдзи вӧчсьӧны ыджыд уджъясыс. Полицияса сотрудникъяскӧд ӧтув Кебанъёльын народнӧй дружинаын зільысьяс нуӧдӧны йӧз пӧвстын олӧмас лёк лоӧмторъясысь видзчысян-ӧлӧдан удж. «Шылад отсӧгӧн ме кӧсъя гажӧдны тіянӧс, медым ӧдйӧджык бурданныд», – миян клопайтӧмлы воча бара жӧ нюмъялӧмӧн шуис филармонияысь музыкант. Сёрӧнджык, кыдз Койгортса музейысь сотрудник нин, тшӧкыда аддзысьлі томуловкӧд экскурсияяс да чужан му туялӧмлы сиӧм чукӧртчылӧмъяс дырйи. Уна во чӧж на виччысь миянӧс, Лымва-матушка, примит-овмӧд, кыпыд вӧр керка, да бура на и лы-сьӧмнымӧс веськӧд ён жарнад, дона сьӧд пывсян! Кор нин гортын лои ӧтуввез, а сэки Настялы кӧкъямыс арӧс нин тыри, вӧлисти лои ясыд, мыйсяма тайӧ диагноз, – казьтылӧ Артём Варсонофиевич. Усинск районса Усвавомын медводдзаысь на котыртлісны-нуӧдісны «Битва хоров» концерт-конкурс, кодӧс сиисны Айму вӧсна Ыджыд тышын Вермӧмлы. Урокъяс да административнӧй удж бӧрын поштаын зільысь тӧдсаыскӧд, Евгений Григорьевич Ласьковкӧд, первой воас нин нюжӧдісны школаын радио. Спортын водзмӧстчысьясӧс котыртӧмӧн лӧсьӧдісны кушинын (ӧнія культура керка местаын) баскетболысь ворсанін, кӧні коллявлісны быд мича рыт. Ми эгӧ сӧмын серпасасьӧй акварельӧн да карандашӧн, но и кружокӧн веськӧдлысьлӧн нималана картинаяс йылысь висьтасьӧмсӧ кывзігмоз лепитчим. Коми Республикаса велӧдӧм сӧвмӧдан институтсянь, кӧні муніс конкурсыс, ыстам Эльвира Старцевалысь очерксӧ «Коми му» газетӧ йӧзӧдӧм могысь. Водзӧ ныв-зонлы петкӧдлісны, кыдзи понъяс ветлӧны служебнӧй машинаын, кутшӧм вольерын найӧс видзӧны, тӧдмӧдісны и 4,5 тӧлысся кычанъяскӧд. Та вӧсна кыкнан проект сертиыс кутам туявны почёта олысьяслысь да тылын зільысьяслысь олан туйсӧ, а сэсся йӧзӧдны на йылысь видеороликъяс. А менам ӧд велалӧма нин вӧлі гортӧ вайны пашкыр коз, таз тыр салат вӧчны – та понда первойя кадсӧ ставыс тайӧ меным зэв ёна оз вӧлі тырмы. «Шонді югӧрыс водз асыв чеччӧдіс» сьыланкыв (шыладыс Светлана Кондратюклӧн, кывъясыс Альбина Селивановалӧн) лои медбурӧн тайӧ фестивальын. Илья Костин аттьӧалӧ бур сьӧлӧма йӧзӧс, кодъяс пырӧдчӧны йӧзӧдӧм акцияясӧ, вичмӧдӧны вӧлӧга вылӧ сьӧм, сідзжӧ ставнысӧ чолӧмалӧ Выль воӧн. Тайӧ ыджыд уджсӧ котыртӧмас сылӧн медыджыд отсасьысьясыс – композитор да звукорежиссёр Фёдор Латкин да радейтана пӧлыс – Полина Барсукова. Видзӧдлыны кӧ, тайӧ лӧп-ёгысь мездӧм сӧмын ӧти мутор, а сы пыдди мыйта на татшӧмсӧ вӧчасны мукӧдлаас, шыбластӧ ӧд колӧ кытчӧкӧ да воштыны. Окотапырысь кутам виччысьны тіянлысь лэдзӧмторсӧ локтан конкурс дырйи», – кывкӧрталіс «Удмуртия» издательствоӧн веськӧдлысь Юрий Кузнецов. Гӧгӧрвоана, суйӧр сайысь гусьӧн вайӧм да странаын гусьӧн вӧчӧм тӧварысь бюджетӧ оз во вот, оз вештыны и социальнӧй страхӧвӧй взнос да с.в. Искъяссӧ оз мӧдны видлавны, сы вӧсна мый туроператорыс немтор эз торк, сылӧн эм на кадыс локтан во помӧдз могмӧдны йӧзсӧ аслас услугаясӧн. Роспотребнадзорса эксперт нӧшта казьтыштіс, шойччыны мунтӧдз пӧ колӧ зэв сюся бӧрйыны туроператорсӧ, видзӧдлыны, коді да мыйысь страхуйтӧ. 25-50 сюрс шайта путёвкаысь вештасны 5 сюрс, 50-75 сюрсысь – 10, 75 сюрсысь донаджыкысь – 15 сюрс (и тайӧ медунаыс, мыйта бӧр бергӧдасны). –Быд гӧлӧсуйтысьӧс, бӧрйысян комиссияын уджалысьӧс, ОВД-са сотрудникӧс, наблюдательӧс лоӧ могмӧдӧма висьӧмысь видзчысян став коланаторнас. –Дас сюрс шайта отсӧгсӧ урчитӧма сетны челядя семьяяслы быд кага вылӧ, кодъяс чужӧмаӧсь 2004 вося май 11 лунсянь 2017 вося июнь 30 лунӧдз. Детсадйын урокъяс вылын Надежда Чупрова, сылӧн висьталӧм серти, вӧдитчӧ оз сӧмын коми гижысьяслӧн да композиторъяслӧн кывбур-сьыланкывйӧн. Таво шуисны сетны сьӧм зумыда нин кок йылас сулалысь крестьянин овмӧс кутысь С.А.Тимушевлы, коді Дон сиктын кыпӧдӧ 100 юр вылӧ скӧт карта. Ань юӧртіс, мый оз тӧд, кыдзи да мыйла воши медальыс, гашкӧ пӧ, дядьӧй да тьӧтӧй – Алексей Игушевлӧн челядьыс – мыйкӧ вермасны гӧгӧрвоӧдны. «Сударушка» сьылан котырын ливкйӧдлӧ-сьылӧ некымын дас во, коми культура керкаын петкӧдлӧ изьватас-коми сарапанъяслысь аслыспӧлӧс мичлунсӧ. Тайӧ пӧрӧдаыс артмылӧма 1937-1961 воясын Чилимдін да Изьва районъясса колхозъясын татчӧс дженьыд гӧна ыжсянь да ромни-марш пӧрӧдаа межсянь. Салдат казармаын нёльнан судтаас вӧчлӧмаӧсь асмогасяніна да душа палатаяс, а ӧти югыд да ыджыд жыр, тыдалӧ, регистратура улӧ дасьтылӧмаӧсь. Колӧ кыдз пуысь босьтны неыджыд сюмӧдтор, пуртӧн вундыны сыысь кытш либӧ квадрат, весавны няйтысь да нитшкысь, сэсся нюкыльтны воронка моз. Нывбаба-аньяс дзик пыр кужӧны лӧсьӧдлыны сьыланкывтӧ аддзӧмторйысь: вермӧны гӧсьтъястӧ тадзи вочаавны либӧ сьылӧмӧн олӧм йывсьыс висьтавны. Но татшӧм позянлуныс збыльысь вӧлі апрель 19 лунӧ юркарса коми культура шӧринӧ «З-з-з-і» радейтчана-криминальнӧй водевиль вылӧ волысьяслӧн. Татшӧмсяма петавлӧмъясыд школаын велӧдчысьяслы – озыр куд, томулов ас синмӧн аддзылӧны степ, гӧраяс, тӧдмасьӧны вӧр-ваӧн да пемӧс-быдмӧгӧн. Сідзсӧ штрапыс вӧлі 150 сюрс шайт, но ӧні, кыдзи и машинаӧн ветлан правилӧяс торкалігӧн, кадысь водз кӧ мынтан, позьӧ вештыны джын мындасӧ. – Ме кӧсъя бура сёрнитны комиӧн, а ӧні збыль, кывсӧ ог бура тӧд, торъя кывъяс сӧмын гӧгӧрвоа, да, дерт, первойсӧ майшаси, верма-ӧ ворснысӧ. Тулыснас артавны, уна-ӧ мазі кольӧма, сэсся паськӧдны позтырсӧ, перйыны масӧ да лӧсьӧдны дзизгысь-дзазгысьясӧс тӧвнас узигкежлӧ – и ставыс. Та могысь 1993 воын колледжас котыртӧмаӧсь национально-культурнӧй шӧрин, кӧні ныв-зонмӧс тӧдмӧдӧны уна сикас войтырлӧн культура-традицияӧн. Ӧні эськӧ лавкаад быдсикас кӧм вузалӧны, но на пӧвстын медся тӧдчанаыс век на гын сапӧг. Торйӧн нин нимкодьпырысь новлӧ сійӧс посни войтыр. Но сэк жӧ нимкодь, мый Григорий Савельевич Осташевлысь водзмӧстчан уджсӧ посёлокын нуӧдӧны водзӧ, а сідзкӧ, Зеленоборскын олӧмыс оз на кус. Пекла семья оліс ӧтарас, посводзсянь мӧдар жыръяс урокъяс нуӧдіс ӧтпырйӧ нёль класс велӧдысь Елена Егоровна, коді быд лун волывліс Ручсянь. Филармонияӧн сэки веськӧдлысьыс шуис, веськалан кӧ пӧ «Зарни ёльӧ», кутан лэбавны самолётӧн гастрольӧн, а ковмис машинаӧн сиктъясӧ ветлыны. Экскурсия дырйи жӧ позьӧ тӧдмавны, кӧніджык сиктын быдмыліс шабді, мыйысь быдса кык нэм чӧж йӧзыс кылісны дӧра да вурлісны аслыныс паськӧм. Сы отсӧгӧн позьӧ вӧдитчыны став лыдпаса услуганас, тшӧтш и видзӧдны, кутшӧм карын нин тіян письмӧ-пӧсылканыд да кор стӧча воас урчитӧминас. Аныбса челядь котӧртісны-гузьгысисны медводдза урок вылӧ. Татшӧм серпас позис аддзыны 1940 воын 280 велӧдчысьлы кык судтаа школа восьтігӧн. —Ме сиктса зон, коді кӧсйӧ бур вӧчны аслас республикалы, ышӧдӧ томуловӧс сёрнитны да сьывны комиӧн, — висьталіс ас йывсьыс Владимир Трошев. Лунвыв карад дзик пыр синмӧ шыбитчис, мый ныр-воманыс масканас тані вӧдитчӧны зэв этшаӧн – сӧмын найӧ, кодъяс вӧлисти на воӧмаӧсь кытыськӧ. –Июль заводитчигӧн на ми шыасим «Би кинь» лыддьысьяс дорӧ, медым юксясны мӧвпъяснас, мый позьӧ серпасавны журналлӧн июлься номерса кышӧдын. Воддза оланпас сертиыс судьяавны позьӧ вӧлӧм вит во, а индылісны кӧ мӧдысь, быд регионын торйӧн урчитлӧмаӧсь, мый дыра позьӧ нӧшта уджавны. Ямалса кӧр видзысьяслӧн оласногыс торъялӧ мукӧд регионын олысь комиысь, ӧд Комиын да Мурманскын сӧмын верӧсыс ветлӧ кӧр дорӧ да олӧ чомйын. Сьӧлӧмыд нимкодясьӧ-радлӧ, мый и посниулов асьныс нуӧдчӧны татчӧ, слабог, вунӧдчылӧны кӧть недыр кад кежлӧ асланыс телефон-планшет йывсьыд. Мужичӧйлӧн кывъяс серти, висьлӧс нылукыскӧд шыӧдчылӧмаӧсь и районса, и республикаса бурдӧдысьяс дорӧ, но найӧ пӧ сӧмын ылӧсас сёрнитӧмаӧсь. Уджалан котырӧ пырысьяс воисны ӧти кывйӧ, мый колӧ тӧдмавны такӧд йитӧдын бать-мамлысь видзӧдлассӧ да выльысь бергӧдчывны тайӧ сёрни дорас. – Ӧд найӧ сэтшӧм восьсаӧсь, радейтанаӧсь да мусаӧсь, сэтшӧм мелі синъясӧн видзӧдӧны, быд лун виччысьӧны менӧ да ёна радлӧны быд аддзысигӧн. Школаса стадионын ме вӧчи воклысь дас кымын снимок: кер вылын пукалӧмӧн, баскетболысь ворсан площадкаын, котраланінын, футбол дзиръя дорын. Газетлӧн тайӧ петасын том ань паськыдджыка висьталас Леонид Якубовичкӧд аддзысьлӧм йылысь, а нӧшта тӧдмӧдас аслас уджӧн да уна мукӧдторйӧн. Шоналыштім быттьӧ, водалім, коді кытчӧ (кодкӧ паччӧр вылӧ, кодкӧ пӧлатяс), лӧньыштім серам-варовитӧмысь, ӧткымынӧс со вугрӧдлыны нин кутіс. Туризмыд на кыскывліс кык во кежлӧ – В.В.Бугримовсянь Юлия велаліс быдсяма гӧрӧдсӧ гӧрддзавны да везъявны-вуджны гез кузя ӧтиласянь мӧдлаӧ. 98-ӧд детсадйӧн веськӧдлысь Татьяна Тимкиналӧн висьталӧм серти, посниуловлысь дзоньвидзалунсӧ ёнмӧдӧмын комбинат водзмӧстчӧ некымын во нин. Медтшӧкыда, буракӧ, звӧнитӧны «банкын зільысьяс» да корӧны юӧртны банкса карталысь реквизитъяс либӧ тшӧктӧны вуджӧдны сьӧмсӧ мӧд тшӧт вылӧ. Гамалеи нима наука шӧринлӧн да Новосибирскысь «Векторлӧн» вакцинаясыс збыльысь бурӧсь, письтиалӧмаяслӧн 95 прӧчентыслы висьӧмыс оз кӧвъясь. –Бӧрйӧмаӧсь медбур кӧръяссӧ, чукӧрмӧма кык отряд, сюрсысь унджык пемӧс, – висьталӧ Изьваса краеведческӧй музейын уджалысь Антонина Артеева. Верховнӧй главнокомандующӧй сувтӧдӧма мог: апрельнас бырӧдны вермахтлысь Лапландияса группировкасӧ да дас лунӧн вӧтлыны вӧрӧгӧс суйӧр сайӧ. «Берегын тыш нин мунӧ, а десантысь уна боеч да кӧръяс век на корабльяс вылынӧсь, – гижӧ письмӧын та йылысь взводса командир С. Шерстобитов. Тайӧ каднас сійӧ гажӧдӧма йӧзӧс Санкт-Петербургын да Ленинград обласьтын культура да войтыркостса гажъяс вылын, делӧвӧй аддзысьӧмъяс дырйи. Кыйсьысьяс серти, кӧиныд пӧ суткинас вермӧ кокньыда котӧртны оз ӧти дас километр, торйӧн нин ӧні, кор вӧрас лымйыс муртса на кок шегйӧдзыд. «Ордымын» вузавлӧны нин «Выль во» гижӧда открыткаяс, сынанъяс да ручкаяс, шмоньсора да тешкодь пасйӧда футболкаяс, блокнотъяс да значокъяс. Телефон да скайп пыр Светлана аслас рӧдвужкӧд да матыссаяскӧд пӧшти быд лун комиӧн сёрнитӧ, да челядьыс, дерт, юасьӧны, мый мамыс висьталӧ. 2010 воын сиктын восьтӧмаӧсь Изьва керка, кӧні нуӧдӧны экскурсияяс, тӧдмӧдӧны гӧсьтъясӧс коми войтырлӧн оласногӧн, историяӧн да культураӧн. Музейсӧ асланыс керкаын лӧсьӧдӧмаӧсь Апанасенко гозъя.Ӧшинь уланыс найӧ лэптӧмаӧсь збыльысь кӧрдорса чом да, дерт жӧ, овмӧдӧмаӧсь кӧръясӧс. Президентлӧн мӧд индӧд сертиыс Комиын кыпӧдасны 260 койка вылӧ перинатальнӧй шӧрин, кӧні ӧти сменаӧ врачьяс дорӧ вермас шыӧдчывны 120 морт. Республикаса ты-юын дона чериыс воысь-во чинӧ, та вӧсна «Монди Сыктывкарса ЛПК»-лӧн войвывса вӧр-валысь озырлунсӧ видзан уджыс зэв тӧдчана. –Войнас уджавнытӧ меным весиг кивыв: шуам, войвыв кыалысь да ыджыд тӧлысьлысь аслыспӧлӧс мичсӧ буретш войнас и аддзывлан, – тӧдчӧдӧ Сергей. Коми Госсӧветысь депутатъяс ошкӧмаӧсь оланпас бала, код серти медицинаын уджалысьяслы кутасны вичмӧдны дон босьттӧг керка стрӧитны участок. Тайӧ оланпас баласӧ дасьтӧма регионса эмбурӧн вӧдитчан министерство Коми Республикаса юралысьлысь удж вӧчысь Владимир Уйбалӧн вӧзйӧм серти. Татшӧм котырыс кӧ «крукасяс» морт дорӧ, вежон-мӧд, а, овлӧ, и куим тӧлысьӧдз эскӧдӧны сійӧс вуджӧдны кытчӧкӧ сьӧмсӧ, медым воисны бонусъяс. «Веськыд йитӧда» телефон пыр тайӧ сёрни бӧрас нин, кывсис, полицияӧ бара шыӧдчӧмаӧсь нёльӧн, кодъяслысь ылӧдлӧмӧн кыскӧмаӧсь 244 сюрс шайт. Татшӧм войтырыслы син бурдӧдӧм могысь вӧзйӧны вой кежлас пуктывны ортокератологическӧй линза, коді личкӧ роговицаас да вежӧ сылысь кусыньсӧ. И со ӧти лунӧ пажын кадӧ муні Киров нима паркӧ: ветлӧдла, ю вылӧ видзӧда, пуксьысь-лэбзьысь самолётъясӧн нимкодяся да отпуск йылысь мӧвпала. Коми йӧзӧдчан керкасянь Ыджыдвидзса клублы сиктлысь чужан лун пасйӧмкӧд йитӧдын козьналім витнан коми газет-журнал вылӧ гижӧдчан сертификат. Сэк велӧдча нин вӧлі 7-8 классын, и ыджыд мамӧ ньӧбис меным выль пальто, а сэтчӧдз новлі чойлысь кольӧмасӧ: Анналы выльӧс, а меным – сылысь. 1954 восянь татчӧ кутӧмаӧсь локтавны доброволеч-комсомолечьяс, кодъяс вочасӧн и стрӧитчӧмаӧсь, лӧсьӧдӧмаӧсь лючки олӧм могысь став коланасӧ. Выль Берёзовкаын олысьяс висьталісны, куим жыръя патераысь пӧ ковмӧ вештыны 8 сюрс гӧгӧр шайт, кык жыръяысь – 6, ӧти жыръяысь – 4 сюрс шайт. Кыдзи пасйис Виктор Савин нима драмтеатрӧн веськӧдлысь Михаил Матвеев, миян том йӧзлӧн театр тайӧ жӧ уджтас сертиыс ветлас Якутияӧ октябрын. Ті жӧ сэтшӧма менӧ пыртӧдінныд асланыд петкӧдчӧмӧ, мый бара на гӧгӧрвои: век вӧвлісны и лоасны сьӧлӧмкылӧмъяс, бурӧ эскӧм, мыйӧн олӧ мортыс. Россияса МЧС-ын юӧр сетан юкӧнӧн медбур веськӧдлысьӧн лои Коми Республикаын тайӧ ведомствоын пресс-службаӧн веськӧдлысь Александра Пувкоева. Тӧдсаяс, торйӧн нин карсаяс, тӧдмалӧны, мый зiля библиотекаын, да чуймалӧны, сикт-грездын пӧ эмӧсь на библиотекаяс, да кодкӧ и лыддьысьӧ на? Санкт-Петербургсаяс козьналiсны челядьлы 19 книга, ыстiсны краска-карандаш, альбом, уна рӧма кабала. Бур сьӧлӧма войтырсӧ корсям ӧтуввезйын. «Дружба» пилаӧн батьяс пилитісны кер, ворсісны футболӧн, велӧдчисны кывзыны ӧта-мӧднысӧ лабиринтын, лэпталісны гира да вӧчисны уна мукӧдтор. Ми эг яндысьӧй ветлӧдлыны керкаысь керкаӧ корны ковтӧм кабала-газет да новлыны сійӧс Худяевӧ, бумага примитанінӧ (сэні ӧні ас керка сулалӧ). Кӧрткерӧс районын йӧв йылысь кӧ мӧдан сёрнитны, медводз казьтыштан Пезмӧгысь «Северная Нива» ООО-ӧн юрнуӧдысь Галина Леонидовна Тарасевичӧс. Сылы вочавидзисны, колӧ пӧ шыӧдчыны вот перъян тэчасӧ, ӧд кагалы арӧсӧн-джынйӧн тыртӧдз татшӧм взноссӧ оз перйыны, некытысь кӧ сьӧмыс оз во. И Росгвардияын тадзи жӧ лыддьӧны, ӧд налы некод оз юӧрт мортыслӧн нёрпалӧм йылысь, а, сідзкӧ, сылы мӧд медосмотрӧдз позьӧ вӧдитчыны ружьеӧн. Ӧружиеӧн вӧдитчысьыс вермас вежлавны сылысь сӧмын пу юкӧнъяссӧ, шуам, вӧчны выль приклад, шыльӧдны-мольӧдны да краситны стволсӧ ортсысяньыс. –Кроссфит воӧ сьӧлӧм вылӧ сы понда, мый тані торйӧн нин колана зумыд дисциплина, а сідзжӧ гӧгӧрбок ставсӧ водзвыв артыштны, кыдзи мый вӧчны. Кодлӧнкӧ тайӧ ышмылӧмыс вочасӧн бырӧ, а кодкӧ и нэм чӧжыс окотапырысь чукӧртӧ уна рӧма изсӧ, нимкодясьӧ, бурдӧдчӧ, наӧн вӧчалӧ мичмӧдчантор. Нимкодь, кор бокын велӧдчӧм бӧрын том йӧз локтӧны чужанінас да сьӧлӧмсяньыс босьтчӧны уджӧ, сетӧны ассьыныс тӧдӧмлун-сямсӧ быдмысь войтырлы. Сы йылысь паськыдджыка позьӧ тӧдмавны https: www.mondijobs.ru\ru\будущее-с-монди сайтын да «ВКонтактеса» https:\vk.com\vmestesmondi котырын. Комиысь школа-детсадйын чужан кыв велӧдӧмсӧ Анна Тимофеева бур боксянь донъяліс, торйӧн пасйис искусство гимназияын уджалысьяслысь зільӧмсӧ. Унаысь шулывла, мый кор мам-бать оз лоны, найӧ лоасны ёрта-ёртыслы медся матысса йӧзӧн, и ковмас ӧтлаын нимкодясьны шудӧн да ӧтув венны шог. Го-жӧмнас чукӧртӧны иван-чай, ветлӧны вӧрӧ, отсасьӧны керка-карта гӧгӧр, ичӧт чой-воксӧ видзӧны, вӧр-валысь казя-лӧны мичлунсӧ да вежсьӧмсӧ. – Семьяӧн буретш дасьтысим «Зарни киа мастер» районса конкурс кежлӧ, вӧчим горт овмӧслысь макет: керка, пывсян, качай, кӧр-кроликъяс да с.в. Челядь пӧвстысь уналы вӧлі сьӧкыд, но мекӧд матыссаяс водзвыв сёрнитісны та йылысь, дасьтісны, мый торйӧдчыны ковмас, да эг сэтшӧма майшась. Мужичӧй висьталӧ, ньӧбны либӧ кӧртымавны пӧ эськӧ эг вермӧй, а ӧні, рӧдвужыскӧд сёрнитчӧмаӧсь да, коммунальнӧй услугаясысь сӧмын вештысьӧны. Комсомолечьяс отсалісны сёян-юан ньӧбны, а сідзжӧ гӧгӧрвоӧдісны, кыдзи Канава посёлокӧдз, кысянь Екатерининскӧй каналыс заводитчӧ, воӧдчыны. Миян котырным ыджыд: сё комын морт уджалӧ юркарын, нӧшта войвывса быд карын эмӧсь йӧз, отсасьысьяс, кодъяс могмӧдӧны миянӧс видеогижӧдъясӧн. Чина йӧз чолӧмалісны гӧсьтъясӧс да ордйысьысьясӧс, спортсменъяслы сиисны вермыны, а видзӧдысьяслы – сьӧлӧмсянь нимкодясьны тайӧ праздникнас. Кор кывсьӧ, мый войвыв карын олысьяс котыртӧмаӧсь кутшӧмкӧ коми гаж, пырысь-пыр думышта, мися, со ӧд, бара на Ольга Владимировна водзмӧстчӧ. Йӧзыс уськӧдчисны отсасьны: весалісны сотчӧминсӧ, вайисны пемӧсъяслы кӧрым, лекарство да мукӧд коланатор, а сідзжӧ кутшӧмсюрӧ стройматериал. Вуктымын пӧ колӧ стрӧитны врача амбулатория, а Мутничаын, Черёмуховкаын, Чернышын, Лӧпъювомын, Спаспорубын, Занулльӧын да Слудкаын — ФАП-яс. –Рӧдвужӧй да ёртъясӧй шулӧны, тэ пӧ зэв кывкутысь морт, пыр кӧсъян сӧвмӧдны асьтӧ, мукӧд йӧзкӧд ӧти кыв кужан аддзыны, шань да веськыд морт. А со быдмысь войтыр рочмыны заводитӧмаӧсь, но верстьӧ да олӧма йӧз ас семьяаныс сёрнитӧны комиӧн да ханты ногӧн, кодсюрӧ пӧ и кыкнан кывнас. Сентябрь 22 лунӧ республикаса юралысьлӧн Общественнӧй приёмнӧйын «веськыд йитӧда» телефон пыр сёрниыс вӧлі буретш «сотчӧм» путёвкаяс йылысь. Дзик на неважӧн чайтсис, мый коронавирустӧ вермим венны, а со бара нин сыӧн выльӧн висьмысьяслӧн лыдыс республикаын пондіс лунысь-лун содны. 2021 воӧдз шуӧма тшӧтш дзоньтавны Сыктывкарсянь Ухта, Печора да Усинск пыр Нарьян-Марӧдз воӧдчан туйысь 22,9 километр, пасйис Владимир Уйба. Тайӧ гаж дырйиыс челядь сідзжӧ лыддясны коми кывбуръяс, пырӧдчасны важся йӧзкостса ворсӧмъясӧ, – окотапырысь водзӧ висьталіс Любовь Вокуева. Ми тані сёрнитам демография, кага лыд содӧм йылысь, а тайӧ часнас республикаса больничаясын 4 чужтӧм на мортӧс мамъясыс виисны ас пытшканыс. Мӧдӧдчим ылі тӧдтӧм туяд ас машинаӧн, мед нопйӧн (аддзысьлӧм бӧрын туйным водзӧ на муніс) эз ковмы кашкыны ӧти транспортсянь мӧдӧ котралігӧн. Кагаыслӧн синмыс кӧ абу ӧткодь, юр вемыс заводитӧ «видзӧдны» бурджыка аддзысьнас, а омӧльджыка аддзысь йывсьыс вунӧдӧ, да сійӧ дугдӧ сӧвмыны. Коркӧ весиг кукъяслы ва шонтігӧн кисӧ сотліс пуан ванас, дыр эз бурд – уляліс, но уджысь мам эз и дугӧдчыв, лыддьыссис передӧвӧй телятницаӧн. Искусство гимназияын велӧдчысьяс да велӧдысьяс быд во мӧдӧдчылӧны туйӧ, волісны нин и Печора да Изьва, Эжва да Сыктыв, Мозын да Емва вожъясӧ. Сы бӧрын кыв босьтісны Ямал-Якутияын олысь велӧдысьяс да висьталісны, кутшӧм ногӧн найӧ котыртӧны кӧр видзысьяслӧн челядьлы тӧдӧмлун сетӧмсӧ. Котыртлам гораа лыддьысьӧмъяс, серпасасям, вӧчасям кабалаысь, ворсам, сьылам, видзӧдам мультфильм да документальнӧй кино, гортса удж дасьтам. Сэки дзик нин гожся шоныд бӧрын май 20 лунсянь виччысьтӧг кӧдздӧдӧма 1-3 градусӧдз, лымъялӧма да 22 сантиметра толаыс абу сылӧма вежон кымын. Ме коркӧ кывлі, кыдз йӧзыс юасьӧ-ны мамлысь: «Кыдзи тэнад тайӧ артмӧ: война вылас найӧс лыйлін, тышкасин налы паныд, а ӧні велӧдан уджавны?». Ань пукалӧ декретын, быдтысьӧ да нимкодьӧдӧ асьсӧ да орччӧн олысьяссӧ челядьлы фетрысь небыд небӧгъяс, быдсяма чача-развивайка вурӧм-вӧчӧмӧн. Збыльмӧда дум-кӧсйӧмӧс – вурся, сӧвмӧда «ВКонтактеын» да «Инстаграмын» ассьым котырӧс, пырӧдча выль проектъясӧ, вӧзъя вӧчӧмторйӧс вузӧс вылӧ. И кор висьталі, мый, ок, ёна кажитчӧ налӧн «Сяду на пригорке» сьыланкывйыс, найӧ чеччыштісны места вывсьыныс да став Россиялы сьылісны сійӧс. Жыръяссӧ тшӧтш ставсӧ дзоньталӧмаӧсь да пукталӧмаӧсь рельсъяса механизма выль джаджъяс, кодъясӧс кокниа позьӧ вештавны колана небӧг корсигӧн. Медводз сійӧ петкӧдліс тайӧ спортас бертчанногсӧ: кытчӧ да ёна-ӧ колӧ кучкыны-вартны да кыдзи видзчысьны-саймовтчыны кодлӧнкӧ чорыд кабырысь. Ӧти-кӧ, тадзи ми весалам улич-йӧрнымӧс, а, мӧд-кӧ, та весьтӧ нажӧвитӧм сьӧмыс мунӧ «Сила Добра» фондӧ сьӧкыда висьысь челядьӧс бурдӧдӧм вылӧ. Ог кӧ мӧдӧй ньӧбавны целлофанӧ гартӧм сёян-юан, вӧлӧгасӧ вӧчысьыс водзӧ вылӧ думыштчас да мӧдас лэдзны ставсӧ бур тубрасын, — вӧзйис эксперт. —Гортын «кытшлалі» интернетті, видзӧді сідз шусяна челленджъяс (кор кодкӧ мыйкӧ думыштӧ, йӧзӧдӧ ӧтуввезйын, а мукӧдыс сы бӧрся тайӧс вӧчӧны). Такӧд тшӧтш пыртӧмаӧсь вежсьӧмъяс «Мирӧвӧй судьяяс йылысь» республикаса оланпасӧ, медым сійӧ лӧсяліс федеральнӧйлы, бӧръясӧ выльмӧдӧмаӧсь да. Сідз, баллотируйтчӧ кӧ дасысь унджык кандидат, ресизбирком Россияса ЦИК-кӧд сёрнитчӧм бӧрын на йылысь юӧрсӧ меститас оз бюллетеньӧ, а торйӧн. Медводз поездӧн Печораӧдз, сэсся некымын час чӧж автобусӧн Конецборӧдз, водзӧ пыжӧн вуджны Печора да Ыджыд Аранеч юяс – и со ме Аранечын нин! Кыдзи висьталіс Артём Ермолин, сылы медвойдӧр аслыс ковмӧма велӧдчыны быдтыны аутизма кагасӧ, сӧвмӧдны сійӧс, мед сяммис ас бӧрсяыс видзӧдны. Турклубӧн веськӧдлӧмысь сьӧм эз мынтывны, та вӧсна слёт-соревнование вылӧ ковмывліс вӧзйысьлыны удж вылысь, а походъясӧ отпуск дырйи ветлыны. Вӧзйисны эськӧ тшӧтш и ордйысьны, но, мися, паськыд лызь вылад некор на эг сувтлы да, татшӧм нималана ордйысьӧмӧ кужтӧг-сямтӧг ог жӧ пырӧдчы. Мӧдысь локтігӧн коліс нин петкӧдлыны сылы ас вӧчӧм кызь кымын снимок: вӧр-валы, рӧдвужлы, тӧдсаяслы сиӧмӧс либӧ нӧшта кутшӧмӧскӧ окота серти. Сэк кежлӧ ми мам-кӧд вуджим овны Изьваын вӧр дорӧ матӧджык — Ягвылӧ, но ме важ мозыс лун джынсӧ коллявлі пӧль-пӧч ордын, кӧні ичӧтсянь быдми. Позяс, дерт, но выль мортыс лоас сӧмын представительствоӧн веськӧдлысьлысь удж вӧчысьӧн, ӧд сійӧс бӧрйӧны отчётно-выборнӧй конференция дырйи. А пондан кӧ элясьны, дзик пыр жӧ ыстысясны выльмӧдӧм оланпас вылас, код серти погонатӧ нинӧмысь оз кут позьны мыждыны, ӧд тайӧ – сылӧн «удж». А кооперативад лоас уджыс и сиктын мукӧд олысьлы, — аскиа лунӧ видзӧдӧ депутат да асшӧр уджӧ босьтчысьлы отсасьысь Марина Анатольевна Гичева. –Миян артистъяс ставӧн – киподтуя вурсьысь-кысьысьяс, пырӧдчӧны быдсикас ярмангаӧ да выставкаӧ, – ошкӧ ассьыс котырсӧ ансамбльӧн веськӧдлысь. Сылы колӧ гижны кыйсян кӧлуйсӧ мырддьӧм йылысь протокол, сэсся нуны ботансӧ складӧ да видзны сэні, кытчӧдз суд оз шу, мый сылӧн кӧзяиныс абу. Кӧрткерӧс сиктын улича-туйяссӧ дзоньталӧм вылӧ вичмӧдӧмаӧсь 20 миллион шайт, сы лыдысь 6,5 миллионсӧ – Полевӧйысь нёль улича дзоньталӧм вылӧ. Со ӧд кыдзи мытшӧдъяссӧ бырӧдӧны. Таысь медся нин забеднӧ, чинаыдлы йӧзлӧн шогыс веськодь, миянкӧд оз аддзысьлыны, телефон пыр ставсӧ вӧчӧны. Кыдзи висьталіс сійӧс котыртысь Анастасия Вологжанина, татшӧм аддзысьлӧмсӧ нуӧдны мӧвпсӧ «пӧжӧма» дыр нин, и со таво пӧ смелмӧдчи, да артмис. Кыдзи юклыны группаяссӧ, найӧс кӧ котыртлісны водзджык, да ӧнія нормаяс серти оз тӧрны вежӧсас, ковмас мӧвпыштны ясли-садйӧн веськӧдлысьяслы. Торйӧн кӧ, капремонт дырйи эрдӧдасны-бырӧдасны ТЭЦ-са содорегенерируйтан пӧртлӧн, целлюлоза да кабала вӧчан машинаяслӧн уджын тырмытӧмторъяс. «Монди Сыктывкарса ЛПК»-ын зільысьяс кындзи дзоньтасьӧны тшӧтш квайтымынысь унджык пӧдрада котыр, на пӧвстысь джынйыс – асланым республикаса. Уджалысьяссӧ кабалаӧ кырымӧдісны да гортаныс ыстісны, – висьталіс сиктсаяс нимсянь Палаззяса администрацияӧн вӧвлӧм юрнуӧдысь Людмила Попова. –Вермасны-ӧ збыльмӧдны гӧлӧсуйтан правосӧ Комиысь мукӧд регионӧ мунӧм да республикаӧ мукӧдлаысь воӧм войтыр, кодъяслӧн абу татчӧс пропискаыс? Коді кӧсйис, босьтіс сварщиклысь, шоперлысь, воспитательлысь, плӧтниклысь, крановщиклысь, художниклысь, бухгалтерлысь да мукӧд специальносьт. Гӧгӧрвоана, кодсюрӧ дзоньвидзалун вӧснаыс оз вермыны инасьны индӧм удж вылас, кодкӧ аддзӧ мӧд, бурджык удж, а коймӧд босьтчӧ зільны ас вылас. Но чорыд веркӧса (асфальт) туйыс джынйыс, чайта, весиг оз ло, унджыксӧ колӧ из сора лыа нисьӧ сёйӧд став дзопкан-гурансӧ кытшовтӧмӧн кыссьыны. Ямал муын Анна Модестовна да Юрий Прокопьевич Балин гозъялӧн чужӧмаӧсь-быдмӧмаӧсь вит ныла-пиа, да налысь рӧдсӧ водзӧ нуӧдӧны дас внук-внучка. Арктика регионын олысь, вермытӧм, судзсьытӧма олысь семьяысь, быдсикас олимпиадаын да конкурсын вермысь ныв-зонлы путёвкаысь вештысьны оз ков. Водзмӧстчысь ань тӧдӧ аслас уджас гугсӧ и бансӧ: кокниа котыртӧ быдсяма аддзысьлӧм, лӧсьӧдӧ выставка, серпасалӧ стенд, да и челядь дорӧ сибыд. Надежда Ильинична серти, ыджыд удж найӧ нуӧдӧны лыддьысьысьясӧс ӧнія да водзынджык нин нимавлӧм кывбуралысьяскӧд, гижысьяскӧд тӧдмӧдӧм могысь. Библиотекаын дасьтасны налы сиӧм выставка-стендъяс, нуӧдасны быдсяма акция, а челядь велӧдасны кывбуръяс, тӧдмасясны гижысьяслӧн творчествоӧн. Ӧтиыс – чипан кольксӧ пуктылӧмаӧсь ӧти радӧн да быгыльтлӧмаӧсь ӧта-мӧд вылас муӧдыс: вермысьыс босьтлӧма сылы инмӧдӧм-веськалӧм чипан кольксӧ. Велӧда ныв-зонмӧс гижны сценарийяс да нуӧдны школаын класснӧй час, а нӧшта котырта коми культура кузя мастер-классъяс да вожатӧйяслы практика. Мылдінса Лунвыв кварталысь Татьяна Емельянова висьтыштіс Людмила Васильевнакӧд ӧтувъя удж йывсьыс да корис казьтыштны сійӧс «Коми му» газетын. Кодлы кыдзи верми, отсавлі, салдат мамъяс котырын дас сизим во тшӧтш зіли да, кыдз шуласны, ас районса мамъяскӧд мыйта шог ковмис тшӧтш пыкны. Быдӧнлы вӧлі сюрӧ мелі кыв, козинъяс вичмӧдліс и. Меным коркӧ собранньӧ вылын став дырйиыс плавгис пельпом вылӧ мича дзоридзьяса посадса шаль. Шуам, кӧсъян кӧ мынтӧдчыны ковтӧм сьӧктаысь, этшаджык колӧ сёйны углевода вӧлӧга – юмовтор, пӧжас, госа да жаритӧм сёян, тшӧтш и быдсяма соус. –Да, 2020 воын тулыснас локдаун дырйи начальнӧй классъясын велӧдчысьяслы федеральнӧй да республикаса бюджет весьтӧ сеталісны вӧлӧгаа кос паёк. 2020 воын миян республикаын кырымалӧмаӧсь 4.170 социальнӧй контракт, мӧйму – 3.040 (на лыдысь 1.189-сӧ карын да 1.851-сӧ – сиктын олысьяскӧд). Гашкӧ, казявлінныд нин, мый кор матыстчан ыджыд из дорӧ, сійӧ вермас кӧдзыдӧн ӧвтыштны, сідзкӧ, эн матыстчы, оз кӧ кӧсйы тайӧ здукас сёрнитны. Серамсорӧн казьтыштіс, кыдз ордйысьӧм водзвылын ӧти спортсменлӧн пиньыс висьмӧма, да мортыд лызь мавтан эпоксидкаӧн «бурдӧдӧма»-мавтӧма сійӧс. Экран мӧдарладорсяньыс лун и вой Ыджыд Вок сюся видзӧдӧ, мый вӧчӧны йӧзыс, код йылысь сёрнитӧны, кутшӧм мӧвп кӧсйӧны збыльмӧдны да сідз водзӧ. Ӧтчыдсӧ — воштӧма лавосьник, мӧдысьсӧ — вӧр кылӧдысьяслӧн мастер кыдзкӧ уськӧдӧма полевӧй сумкасӧ, кӧні вӧлӧма вӧр лэдзысьяслы тӧлысся удждон. Видзӧдысьяс вель ёна сералісны мужичӧйяслӧн гӧтыръяснас вежласьӧм вылӧ, а спектакль помын сцена вылын лои трагедия – тшук эз кув некымын морт. Медводз казьтыштіс, мый вӧр комбинатыс Сыктывкарын кыпаліс 1969 воын, да 2003 воӧ Mondi котырлӧн татчӧ воӧмӧн унатор вужвыйӧныс вежсис-бурмис. Налӧн висьтасьӧмысь Бызӧвӧй воссис дзик мӧдладорсянь – мир пасьтала нималана грездын серпасыс Россияса мукӧд сикт-грездын моз жӧ омӧль-гажтӧм. –Миян пӧль-пӧчлӧн вӧлӧмаӧсь асланыс вӧралан угоддьӧяс да чӧс туй, кодӧс Денисовъяс писькӧдӧмаӧсь 1820 воӧ кымын, – висьталіс Лидия Васильевна. Мӧд пасйӧдын урчитӧма, мый посёлокын кӧ олысьыс этшаджык, но мукӧд бурдӧдчанінӧдзыс квайт километрысь унджык, сідзкӧ, быть колӧ амбулаторияыс. Сідзжӧ матӧ быд во выльмӧдӧны автобус сувтланінсӧ, серпасалӧмаӧсь сэтчӧ вӧр-ва, енэжті лэбысь дзодзӧгъясӧс, гижӧмаӧсь грездлысь ним – Галфедь. 2001 воын ми панлiм эфирнымӧс 30 минутсянь, а ӧнi «Юрган» телеканаллӧн республикаса флаглӧн кодь жӧ куим рӧма пасыс тыдалӧ сутки чӧж — 24 час! Тэнад пӧ ыджыд батьыд «без вести пропал», колӧкӧ, пленын, ловъя. Ме ырзӧмӧн чепӧсйи классысь, петі ывлаӧ, туй кузя гӧнита, ачым ог тӧд, кытчӧ. «История одного свидания» моноспектакльӧ пыртӧма Высоцкийлысь сьыланкывъяссӧ, но письмӧасьӧмсӧ, кыдзи ачыс артистка шуӧ, кольӧма мӧдысь кежлӧ. Сэки жӧ институтын суйӧрсайса студентъяскӧд топыдджык йитӧдъяс кутӧмаӧсь лӧсьӧдны, и тайӧ отсалӧма Ильялы велавны бура сёрнитны англия кывйӧн. Оз быд кагульнича вермы лунысь-лун сетны ассьыс сьӧлӧм-ловсӧ да муслунсӧ нёрпалысь челядьлы, сӧвмӧдны вежӧрсӧ сьӧкыда сёрнитысь дзолюкъяслысь. Помӧсдінса нывъяслӧн да налӧн ёртъяслӧн этша кадӧн артмӧма дасьтыны видзӧдысьяслы выльвося козин — ӧд буретш тайӧ и вӧлӧма налӧн медшӧр могӧн. Мещураын сьӧкыд ньӧбны лекарство, и медвойдӧр пӧ сэтчӧс фельдшерлы колӧ мӧвпавны, кутшӧм бурдӧдчантор йӧзыслы колӧ, да сэтшӧмӧс и корны вайны. – Кӧрдорсаӧс ӧлӧдӧмаӧсь ас кывнас сёрнитӧмысь, и медым найӧ ас костас рочасисны, комиясӧс, яранъясӧс да саамъясӧс сорлалӧмаӧсь-ӧтгудыртӧмаӧсь. Владимир Уйба тшӧктӧма регионса минтрудсоцлы видзӧдлыны, кыдзи да мый вӧчӧмаӧсь та кузя орчча регионъясын, да дасьтыны миянлы лӧсялана уджтас. Чайта да, тайӧ кык кывкутана удж нуӧдӧмыс кутас ёнджыка на отсавны оз сӧмын «Коми му» видзны-нимӧдны, но и миянлысь мукӧд коми петас сӧвмӧдны. Абу гуся, мый миян войвыв каръясын, кытысь и пондасны разӧдны «Арктика гектаръястӧ», олӧны сӧмын найӧ, кодъяслы некытчӧ да нинӧм вылӧ муннысӧ. Но сиктса челядьлы весь шлёчвидзны бать-мам оз лэдзны, коді мый вермӧ – бергӧдӧ горт-гӧгӧрса удж, а сійӧ, кыдз тӧдам, лым усьтӧдз помасьлытӧм. Но кор борщевикыд сярвидзӧ суседыдлӧн ӧшинь улын да вылын юра гоньялӧ став туй бокас да эндӧм муяс вылас, миян татшӧм вийсьӧмыд сылы – тшаква! Отсӧгсӧ урчитӧма сетны ныв-зонлы, кодъяслы абу на тырӧма 16 арӧсыс, а сідзжӧ кодъяслы 16 арӧсыс тырас 2020 вося май 11 лунсянь июнь 30 лунӧдз. Пансьӧма ставыс 2018 воын сусед-комияслӧн ӧта-мӧд дорӧ волӧмсянь, а мӧд вонас нин мӧвпыштӧмаӧсь да медводдзаысь кыпыда нуӧдӧмаӧсь ӧтувъя гажсӧ. НацЛитФест вылӧ ветлӧмыс быттьӧ восьтіс менсьым синмӧс – кутшӧм озыр, вӧлӧмкӧ, миян Россияным уна сикас войтырӧн да налӧн мыла юргысь кывъясӧн! Быдӧн вежӧрас югыд казьтылӧмӧн видзӧ бать-мамыслысь керкасӧ, кӧні сійӧ чужис, быдмис-мортъяммис, кытчӧ тшӧкыда бергӧдчывлӧ ловнас и мӧвпъяснас. 2007 воын Краснодар крайса Камышевская станицаын пӧрысьяслӧн керкаын сотчӧма 63 морт, на лыдын и медсестра, коді отсалӧма йӧзыслы петны бисьыс. Асшӧр уджалысь Анастасия Прудникова котыртӧма «GreenLine» компания, вӧзйӧ ньӧбасьысьяслы вир-яй сӧстӧммӧдан юанторъяс да уна сикас чӧскыд сёян. Верми эськӧ дырджык узьны да нюжмасьны вольпасьын, а велавсьӧма нин биологическӧй ритмас да, сійӧ корӧ менӧ мунны сӧдз да сӧстӧм сынӧда паркас. И, дерт, мортыслӧн дзоньвидзалун да олӧмыс вылас кӧ вермас мӧрччыны мыйкӧ омӧльтор, участкӧвӧй локтас кыдз позьӧ ӧдйӧджык, – юӧртіс Яков Ишков. Январь помын вежон чӧж Сыктывкар бердса Вылыс Максаковкаысь 120-ӧд номера детсадйысь зонпосни тӧдмасисны коми да роч войтыръяслӧн традицияясӧн. Спортсменъяс кӧм-паськӧмнас, ӧчкинас, лызь-бедьнас нинӧмӧн оз торъявны Францияысь нималана Мартен Фуркадысь да Норвегияысь Эйнар Бьёрндаленысь. Буретш та йылысь Россияса пошталӧн Коми Республикаса управлениеӧн веськӧдлысь Виталий Васильевич Осипов висьталіс журналистъяскӧд аддзысьлігӧн. Гашкӧ, гижысь ачыс пуктӧ ас водзас татшӧм могсӧ либӧ сылӧн артмӧны татшӧмсяма гижӧдъясыс, кодъяс вермӧны шонтыны, отсавны мортлы сьӧкыд здукӧ». Сідзжӧ и культура шӧриныс абу, кӧні эськӧ томулов вермисны чукӧртчывлыны, сьывны-серпасасьны, кытчӧ эськӧ позис мӧд муысь гӧсьтъясӧс вайӧдлыны. – Та вӧсна кык-куим во мысти миян уджа-лысьяс бара волӧны делянкаас да куст шыран машинкаӧн ытшкӧны коръя рассӧ, вӧчӧны сідз шусяна осветление. На бӧрын Финляндияысь ас вылӧ уджалысь Юлия Аллеман висьталіс, кыдзи босьтчыны этническӧй туризмӧ, да эскӧдіс, мый быдӧнлы вермас таын отсавны. Колӧ ньӧбасьны сідз шусяна специализируйтӧм лавкаын, сэні и вузӧсыс бур, и отсаласны бӧрйыны сійӧ либӧ мӧд пӧрӧдалы колана сёянсӧ да витаминсӧ. Дерт, медыджыд сёрниыс вӧлі сы йылысь, индӧдъяссӧ лӧсьӧдігӧн кутӧны-ӧ тӧд вылас быдмысь войтырлысь корӧмъяссӧ, кӧсйӧмъяссӧ, налысь видзӧдлассӧ. Семьяӧн вӧрын вотчӧны, Эжва ю дорын шойччигмоз вуграсьӧны, радейтӧны путешествуйтны Россияса каръясӧд, музейясӧ волыны, саридз дорӧ ветлыны да. Кольӧм во ӧтвылысь нуӧдӧмаӧсь «Сабантуй» гаж, татаралӧн «Бердэмлек» национально-культурнӧй автономияысь артистъяслы вурӧдӧмаӧсь выль костюмъяс. Кыдз тыдовтчис, тавося КВН-ын медъёна водзмӧстчисны Кӧрткерӧс районсаяс: медводдза места вичмис «Коланторъяслы», а «Одыбса репас» лои коймӧдӧн. «Коми войтыр» ӧтмунӧмӧн юрнуӧдысь Алексей Габовлӧн кывъяс серти, сиктъясын пӧ колӧны фельдшеръяс, мед кужисны бурдӧдны и верстьӧӧс, и челядьӧс. Касса вылас тотшкӧдчигӧн нин тӧвар йывсьыс став юӧрыс мунӧ вот чукӧртысьлы, мукӧдлаӧ, сэк жӧ ӧтувъя системаыс иналӧм нин вузӧссӧ пыр жӧ киритӧ. Ӧні сьӧмсӧ вуджӧдам туй вӧчысьяслы, сэсся найӧ кутчысясны уджӧ, – вочавидзис Кӧрткерӧс сиктса администрацияысь ведущӧй инженер Алексей Жулидов. Регионӧн веськӧдлысь тайӧ асылӧ тэрмасис Орджоникидзе улича вылын Пушкин нима гимназиялӧн корпусӧ, кӧні велӧдчӧны начальнӧй классъясысь челядь. Кыдз юӧртіс регионӧн веськӧдлысь, таво сентябрь 1 лунӧ, республикаса велӧдчан учреждениеясӧ, детсадъяссянь вузъясӧдз, локтӧма 191 сюрс ныв-зон. «Машинаӧн ветлан шыльыд да бур туйяс» нацпроект серти регионын тыр ӧдӧн дзоньталӧны-выльмӧдӧны республикаса тӧдчанлуна да районъяскостса туйяс. Ӧд тайӧ сьӧкыд уджсӧ бертӧмысь мынтӧны часнас сӧмын 270 шайт, сэк жӧ паськӧм-сёянӧн ни ном лекарствоӧн некодӧс, кыдзи водзті вӧлі, оз могмӧдны. Мамӧй кӧсйӧма менӧ гортын вайны, батьӧс вӧлӧм колхозсьыс оз лэдзны да, буретш пӧ гӧра-кӧдза кад, гортӧ волывлытӧг уджалӧ тракторнас муяс вылын. Та вӧсна Сергей Емельянов сёрнитчӧма регионысь ве-лӧдӧм кузя министр Наталья Якимовакӧд, мед вежоннас кык лун миянӧс лэдзасны тайӧ сцена вылас. 8-ӧд классын велӧдчысь Алёна Соломатова лыддис татчӧс гижысь Татьяна Гостюхиналысь мойд да шедӧдіс коймӧд места, – нимкодьпырысь висьталӧ Ирина. Кык час чӧж видзӧдысьясӧс асланыс сьылӧмӧн гажӧдісны Мария да Александр Альхимёнок гозъя, а сідзжӧ коми культура шӧринын уджалысь Анна Ульянова. Ставсӧ тайӧс «Ас йӧз» дасьтӧмаӧсь ас вынӧн: корсьӧмаӧсь сиктса клубысь, гортса шкапъясысь, юасьлӧмаӧсь тӧдсаясыслысь да унатор вурӧмаӧсь асьныс. Пыр жӧ пӧ ставнымӧс пызан сайӧ пуксьӧдас, гӧститӧдас, сӧмын нӧкйӧн оз верд – сыӧн Семӧ каньсӧ чӧсмӧдлӧ, а сэсся быдӧнлысь юасяс нимсӧ, рӧдвужсӧ. – Менам татшӧмыс вель уна удж, быдлаӧ разӧдалі: рӧдвужлы, ёртъяслы, ёртъяслӧн ёртъясыслы, налӧн матыссаыслы козьналі. Гортын нелямын сайӧ ӧшалӧ. Волонтёръяс жӧ медводз зільӧны отсавны дӧзьӧртӧм каньяслы, кодъяслӧн юр сюяніныс абу, а сэсся нин отсалӧны кӧзяевалы, кодъяс иналӧны пемӧсъяссӧ. Гижи коми да роч кывъясысь сочинениеяс, вочавидзи литератураысь юалӧмъяс вылӧ, гижи психологияысь тест да равзі-сьылі «Бур батькӧд-мамкӧд олӧм». Надежда Николаевна да Фёдор Егорович Чупровъяс тӧдмӧдӧмаӧсь найӧс ӧнія кӧр видзысьлӧн балокӧн, чӧсмӧдлӧмаӧсь кӧрт пач вылын пӧжалӧм вира блинӧн. Том лыддьысьысьяс тшӧтш пуктӧмаӧсь музей дасьтӧмас пай: вӧчӧмаӧсь Куслытӧм билысь макет, кодзувъяс да мичмӧдӧмаӧсь уна рӧма кабала гвоздикаясӧн. Пиньтӧ курччӧмӧн сӧмын дзорган секундомер вылӧ, да кор быдтасыд шутёвтас ныр улӧдыд, удитан юӧртны сылы, колӧ-ӧ выныштчыны, — вочавидзис тренер. Мам вӧлі вӧрӧ катӧдас миянӧс, пӧрӧдасны пипусӧ, сэсся кырсьӧ вӧсньыдика кулям, гогынӧн качсӧ гогналам, мыйта вермам, нӧбъялам да гортӧ лэччӧдам. Регыд и лои гӧгӧрвоана, мыйла сійӧс шуӧмаӧсь мойдысьяслӧн ордйысьӧмын вермысьӧн – висьтасьнысӧ вомъёртӧй кужӧ и вӧчӧ тайӧс лӧсьыда да «чӧскыда». Сэні уджалігӧн допризывникъяслы военно-спортивнӧй лагеръяс котыртлім, тшӧтш жӧ и походъясӧ, туристъяслӧн слётъяс да ордйысьӧмъяс вылӧ ветлывлім. Сідз, школа помалӧм бӧрын ме кужи нин вурны аслым платтьӧ, гач, дӧрӧм да кыны ковта, ог нин шу мукӧд поснитор йылысь, – висьталӧ Елена Редькина. Бӧръя сизим вонас жӧ Мылдін, Кулӧмдін, Удора да Емдін районъясын Печораӧ, Эжваӧ да Мозынӧ вӧлі лэдзӧма дона черилысь 2,4 миллионысь унджык арпи. Помкаыс таын некымын: 1970-1980-ӧд вояссянь пыр гежӧдджыка кыліс карса уличаясын коми кыв, кӧть эськӧ сэки Сыктывкарын кызвын олысьыс вӧлі коми. Ставнас жӧ 2020 вося октябрь 1 лунсянь 2021 вося июнь 30 лунӧдз гижаласны странаса 26 регионысь 200 сайӧ ылі районса 2.600 сикт-грездын олысьӧс. Октябрын Войвылын видз-му овмӧсса кызвын уджсӧ сигӧртӧма нин: турун – зорӧдын, картупель да мукӧд град выв пуктас – гӧбӧчын, скӧт – гид-картаын. Но тайӧ и бурджык на вӧлӧма – синсӧ артистлысь аддзан, и сійӧ тэнсьыд аддзӧ, тэ кылан-гӧгӧрвоан сійӧс, и сійӧ аддзӧ, кыдзи донъялан петкӧдчӧмсӧ. Медикъяс серти, республикаын выль пӧрӧсыд кӧвъясьлӧма квайт сюрс сайӧ мортлы нин, на пиысь матӧ вит сюрсыс бурдӧма, сизимдас квайтыс – кувсьӧма. Республикаын больничаяс кыпӧдӧм, школаяс дзоньталӧм, йӧзӧс уджӧн могмӧдӧм – тайӧ ӧд сьӧкыд да уна вын пуктана, но абу дзик пыр тыдалана мырсьӧм. Куим арӧсыс кӧ тырас майын, семьяыслы сетасны апрельысь да майысь 5 сюрс шайт (ставсӧ дас сюрс) да июнь 1 лун бӧрын – ӧтчыдысь вештан 10 сюрссӧ. Водзӧ отсаласны дзоньтавны Кулӧмдінса школа, кӧні тшӧкыда быдсикас аддзысьлӧм вылӧ чукӧртчылӧны Эжва йывса школаясысь велӧдчысьяс да велӧдысьяс. Газет лыддьысьяслы вӧзъям донъявны конкурс вылӧ воӧм медбур снимокъяссӧ да сьӧлӧмсянь нимкодясьны наӧн, миян дона Коми мулӧн аслыспӧлӧс мичлунӧн. Чайта, быд сикт-грезд йылысь позьӧ аминь унатор висьтавны, ӧд быдлаын асланыс, некодкӧд ӧткодявны позьтӧм история, кытчӧ тӧрӧма и шудыс, и шогыс. Александр Сергеевич Пушкин да Наталья Николаевна Гончарова аканьяслӧн видзӧдлас улын татчӧс ӧти пельӧсын ныв-зон пырӧдчӧны пызанвывса ворсӧмъясӧ. 1967 воын мамӧс наградитлісны «Мать-героиня» орденӧн, эмӧсь Почёт грамотаяс, козинъяс. Совхозын бура уджалӧмысь сетлісны ВДНХ-сянь бронза медаль. Чужан мутӧ кӧ радейтан, зілян матысяньджык тӧдмасьны сылӧн быд пельӧсӧн, сэні олысь войтыркӧд, сёрнитны накӧд бӧрӧ нин кольӧм и ӧнія кад йывсьыс. Павел Здорновлы, кодлӧн уджъясыс торйӧн нин воисны сьӧлӧм вылас коми делегациялы, конкурс котыртысьяссянь тшӧтш вичмис козин да аттьӧалана гижӧд. И збыльысь, миян драмтеатрса фойеын, гӧсьтъяслӧн корӧм серти, ме тӧда тайӧ йӧктӧмсӧ да, ышӧді нывбабаясӧс, да уськӧдчим-кутчысим накӧд йӧктыштны. Челядьныс весиг шойччан лагерӧ оз ветлыны, гортын пӧ уджыс тырмымӧн, да и шойччыны налы бать-мам дорад гажаджык жӧ чайтсьӧ, ёртъясыс орччӧнӧсь и. «Етти» войвывса йӧктысь котыр (чукот кывсянь нимыс вуджӧдсьӧ «Здравствуйте») петкӧдлісны якутъяслысь, чукчаяслысь да эскимосъяслысь традицияяссӧ. А таысь кындзи дасьтӧма сідз шусяна горловӧй сьылӧмлы торъя методика да велӧдӧ Васильев нима да Европаса театръясысь артистъясӧс сы серти сьывны. Июнь 10 лунӧ Коми Республикаса видз-му овмӧс да потребительяслӧн рынок кузя министр аддзысьліс журналистъяскӧд да вочавидзис налӧн юалӧмъяс вылӧ. Делӧыс сыын, мый республикаса да федеральнӧй бюджетъясысь сьӧмсӧ сетӧны оз водзвыв, а отсалӧны предприятиеыслы вештыны кутшӧмкӧ вӧчӧм нин рӧскод. Комиын кӧ вежсяс поводдяыс да лоас шоныдджык, либӧ селекционеръяс лӧсьӧдасны кӧдзыдысь повтӧм сорт, сэки, гашкӧ, и тані позяс вӧдитны кукурузатӧ. Окота пӧ вӧлі помтӧг видзӧдны чышъянӧ гартчӧм артистъяс вылӧ, ӧд сэтшӧм бура мӧвпыштӧмаӧсь и артистъяслысь паськӧмсӧ, и сюжетсӧ, и декорацияяссӧ. Коми уджтас дасьтан редакцияысь медшӧр редакторлы ёна кажитчӧма Анатолий Терентьевлӧн чужан кывйӧн бура сёрнитӧмыс, да корӧма ас дораныс уджавны. Педагоглӧн да челядьлӧн сёрнитӧм бӧрын выль синмӧн быттьӧ видзӧдлі поэтлӧн «Коми муӧй менам дженьыд гожӧмъяса.» кывбур вылас, выль мӧвпъяс аддзи. «Мам да кага» корпус дзоньталӧм бӧрын июнь-июльын сэні кык сменаӧн вермасны бурдӧдчыны вермытӧм сё кага да сы мында жӧ найӧс дӧзьӧритысь верстьӧ. 2014 восяньыс тайӧ проект сертиыс комбинатын дасьтісны нин технологъясӧс, теплоэнергетикъясӧс, электрикъясӧс, механикъясӧс да мукӧд специалистӧс. Сідз, «Коми кыв велӧдысь медбур кагульнича» ним шедӧдіс Сыктыв районса Визинысь ӧтиӧд номера детсадйын музыка велӧдысь Нина Михайловна Соловьёва. Сідз, витӧд класса велӧдчысьяскӧд Геннадий Юшковлӧн «Шарик да Тузик» кывбур серти (сиктысь кык пон воӧны венӧ, коді медся ён) дасьтім мультфильм. Кутшӧм жӧ нимкодь вӧлӧм видзӧдны ӧтлаын ворсысь верстьӧӧс и челядьӧс, кор гырысьджыкъяс аддзӧны посниджыкъяслысь сямсӧ да пыр ошкӧны найӧс таысь. Кор Светлана Гениевна кутіс пуктыны «Идиот» серти «Настасья Филипповнаӧс», буретш менам юбилей кежлӧ дасьтысигӧн, шуис, мый кадыс сылӧн оз тырмы. – Ворсысьяслы коліс мунны «Йиркап туйӧд» («Тропа Йиркапа»), викторинаын петкӧдлыны Россияса культура кузя тӧдӧмлун да пырӧдчыны мастер-классъясӧ. Лоим кӧкъямысӧн, чукӧрмим Сыктывкар, Печора, Киров, Казань да Москва каръясысь, медым ӧтлаын коллявны матысса вит лунсӧ нималана Байкал ты дорын. Сыктывкарын ӧлӧдӧмаӧсь нин тадз «мудеритысьяссӧ» – куим школаӧ ыстӧмаӧсь стрӧг кабала, нӧшта та мында жӧ учреждениеын видлалӧны на норасьӧмъяссӧ. И Ыбса ю дор вывті озыр, кӧрт туй вокзал сайын «Динамо» дорысь унатор сюрӧ и. Сӧмын колӧ юртӧ лэдзӧмӧн мунны, изъясыд ӧд сюрӧны сӧмын корсьысьлы. Сыктывкарын, Ухтаын да Воркутаын безопасносьт видзӧм могысь унатор вӧчӧма йӧзлы неминуча йылысь юӧртан автоматика тэчас (РАСЦО) сӧвмӧдӧм боксянь. Позьӧ висьтавны и, мый район пасьталаын ыджыд удж лои бергӧдӧма памятникъяс кузя, дасьтім Помӧсдінын ту-ристъяслы маршрут, тэчим гижӧдъяса сюръя. Вӧлӧм, Костромаын тайӧ фермасӧ восьтігӧн татчӧс уджалысьясыс тшӧкыда йитчылӧмаӧсь Мылдін районса Якша посёлокын йӧра видзан овмӧсын зільысьяскӧд. Вайсясны да, коймӧд тӧлысяс, кор ичӧт пемӧсъясыс бура нин сёйӧны, надзӧникӧн торйӧда мам дорсьыныс, – окотапырысь висьтасис Станислав Эдуардович. Но абу кӧ дыш да эм позянлун, позьӧ нуны «Дырнос» экология шӧринӧ, кытчӧ босьтӧны уна сикас шыблас, кодӧс оз на переработайтны миян республикаын. Ичӧтик Бызӧвӧйын орденсӧ сетісны 12 мортлы, на лыдын тшӧтш и школаын велӧдчысьяс Гервасий Каневлы да Галина Шомысовалы, – тӧдчӧдіс Ирина Синцова. Важся йӧзыс разӧдчӧмаӧсь, ылі муясӧ мунӧмаӧсь бурджык олӧм корсьны, но ставным ми аслыспӧлӧс культуранымӧс видзам, кӧть и торъялам ӧта-мӧдсьыным. Туриставны 3-ӧд классын велӧдчигӧн на куті, кор Кӧрткерӧсӧ локтіс Анатолий Антонович Смилингис да пионеръяслӧн керкаын котыртіс уна сикас кружок. Юркарын, ыджыд лавкаын, восьтан тэ коми керка кодь лӧсьыдик вузасянін, а сэні лоасны колльысь чӧскыд варенньӧ, воййыв тшай, мича коми сувениръяс. Унаысь паныдасьлі национальнӧй политика кузя экспертъяскӧд, наукаын зільысьяскӧд, эскысьяслӧн котыръясӧн веськӧдлысьяскӧд, чужан му туялысьяскӧд. Кӧдзыдъяс бӧрын выльысь босьтчим котыртлыны «Добрый понедельник» быд вежонся акция: вермытӧм челядьӧс верзьӧмӧн новлӧдлам вӧв, пони да кӧр вылын. Йӧрӧ лэптылі пелькиник мастерскӧй, медым мыйсюрӧ сэні вӧчыштны, дӧмыштны, резьӧдны, а арсяньыс велӧдны школаӧ котралысьясӧс пу-сюмӧдысь вӧчасьны. «Кӧрткерӧсса рытпукъяс» кыпыд концертӧн петкӧдчисны Кӧрткерӧс районса коми культура, районса культура да прӧст кад коллялан шӧринъясысь котыръяс. Турцияын эм обычай – паныдасигӧн да янсӧдчигӧн окыштны верстьӧджык да олӧмаджык мортлысь кисӧ, тшӧтш и торъя гаж дырйи, весиг дзик тӧдтӧм мортлы. Куим вежонӧн чукӧрмӧма матӧ 35 килограмм мандарин, 200 гӧгӧр шоколад плитка, а котырлӧн тшӧт вылӧ бур сьӧлӧма йӧз вуджӧдӧмаӧсь 33 сюрс сайӧ шайт. Республикаын коми войтырлысь медводдза съезд нуӧдӧм йылысь мӧвпсӧ вӧзйылӧма «Коми котыр» общественнӧй котыр, и власьт тэчасъясын тайӧс ошкӧмаӧсь. Ирина Бахтина сідзжӧ висьталіс, мый Сыктывкарӧ шыблассӧ вайӧны орчча квайт районысь, да колӧ пӧ и районъясын котыртны сійӧс переработайтан уджсӧ. Выльвося кӧсйӧмъясныд мед пыр жӧ збыльмасны, матыссаясыд мед тшӧкыдджыка нимкодьӧдасны да век орччӧн лоасны, радейтасны да пыдди пуктасны тіянӧс. Медшӧр могыс – отсавны ыджыд арлыдаяслы, кодъяс коронавирус понда веськалісны сідз шусяна самоизоляцияӧ, да налы оз вӧлі позь петавлыны гортсьыс. Кольӧмвося конференция- лысь помшуӧмъяссӧ пӧ олӧмӧ пӧртӧм могысь районса администрация вынсьӧдліс торъя план, кытчӧ вӧлі пыртӧма кӧкъямыс вӧзйӧм. Тӧдчанаӧн да коланаӧн пыр лоасны сідз шусяна «вечнӧй ценносьтъяс» йылысь гижӧдъяс: тайӧ Коми муын олысьяс, вужвойтырлӧн культура да видзӧдласъяс. Школаса музейын чукӧртӧма фронтӧвикъяс да война кадся олӧм йылысь уна гижӧд, кытысь тыдовтчӧ, мый ыджыдвидзса тшӧтш пуктӧмаӧсь Победаӧ ыджыд пай. Сыктывкарса аньлы бара жӧ «сьӧм дӧзьӧритысьяс» тшӧктӧмаӧсь висьтавны картаыслысь став гуся пароль-лыдпассӧ да ӧти здукӧн асалӧмаӧсь 80 сюрс шайт. Войвывса культуралы сиӧм коймӧд форум дырйи торъя площадкаяс вылын да «гӧгрӧс пызанъяс» сайын сёрниыс вӧлі эз сӧмын регионъяслӧн тӧжд-мог йылысь. Медальсӧ аддзысьыс, Владимир Косенко, эз вермы ветлыны Белгородӧдзыс, но зэв ёна кӧсйис, медым сійӧ веськаліс буретш Алексей Игушевлӧн челядь киӧ. А медым та йылысь эз тӧдмавны немечьяс, юӧртӧмаӧсь, мый Англияса лётчикъясӧс ёна вердӧны морковӧн, та вӧсна пӧ найӧ сюзь моз бура аддзӧны пемыдын. Сиктса ветеранъяслӧн сӧветысь войтыр чӧсмӧдлісны гӧсьтъясӧс сьӧла да кук яйӧн, сир да ёді юкваӧн, чериняньӧн, чӧдъя да льӧмъя лязӧн, туруна чайӧн. Таво арнас Сыктывкарысь уджъёртъяснымӧс кӧсъям Якутияын бура, кыдз шуласны, «на должном уровне» вочаавны, – кывкӧрталіс сёрнинымӧс Алексей Павлов. А. Михайловалӧн «Пывсян айка да Васа йылысь» гижӧд серти петкӧдчӧмӧн пырӧдчим «Видза «Войвыв кодзув»!» республикаса конкурсӧ да шедӧдiм мӧд места. А сэсся висьталісны, эмӧсь кӧ пӧ паныд гӧлӧсъяс, бурджык на – вылыс аттестационнӧй комиссия ӧдйӧджык вынсьӧдас, сідзкӧ пӧ, дискуссияыс бур вӧлӧма. Ӧткодявны кӧ ӧніяыскӧд, кольӧм во «Северная Нива» ООО-ын миян быд мӧс сетіс шӧркодя 6.800 килограмм, таво – 6.600, артмӧ, ӧні лысьтам кык пӧв уна. Сэсся газетысь лыдди, мый войнаса инвалидъяслысь челядьсӧ Тверь обласьтса Вышний Волочёк карын велӧдӧны, а сэсся босьтӧны удж вылӧ кысян фабрикаӧ. Пыри Сыктывкарса канму университетӧ да вит вонас босьті кык вылыс тшупӧда образование: экономистлысь да физкультура велӧдысьлысь специальносьтъяс. Но, сідзкӧ, мӧдысь видлас вынсӧ, а ӧні быд лун волывлӧ радейтана спортзалӧ, медым водзӧ сӧвмыны-ёнмыны да тшӧтш и мукӧдӧс ышӧдны пырӧдчыны спортӧ. Шуам, «Тренер» серти том йӧз босьтчӧны отсавны тыр арлыдтӧмъяслӧн делӧяс кузя учёт вылын сулалысь челядьлы, отсалӧны мын-тӧдчыны «вильыд туйсьыс». 1993 да 1995 воясын ветлӧма мирса чемпионатъяс вылӧ, а 1994 да 1998 воясын вермасьӧма Норвегияса Лиллехаммерын да Японияса Наганоын Олимпиадаясын. Нывбаба медводз дзоньталӧма оланіннысӧ: вежӧма керка вевтсӧ, пукталӧма плас-тик ӧшинь, подувсяньыс выль-мӧдӧма кыкнан пачсӧ, мавтӧма джодж-йирксӧ. Со и шуим кык во сайын паськыда тӧдмӧдны школьникъясӧс компаниянымкӧд, кӧні найӧ водзӧ вылӧ вермасны уджавны», – гӧгӧрвоӧдіс генеральнӧй директор. Эксперт петкӧдліс, кыдзи колӧ топыда куснявны кабала-картон, а улльӧв-йӧв пакетысь, пластик бутылкаысь восьтны пробкасӧ да тшӧтш топӧдны дозмуксӧ. Мӧд ног кӧ, зэв лёк, мый ӧтияс дас лун бурдӧдчисны нин, а накӧд орчча койкаӧ водтӧдӧны чорыда кызысь висьысьӧс – и лоӧ куйлыны сыкӧд ӧти палатаын. И челядькӧд реабилитация шӧринын да детсадйын сизим воысь дырджык уджалігӧн гӧгӧрвои, мый та могысь колӧ помавны оз ӧти, а этша вылӧ дас институт. 2019 воын нуӧдім Коми Республикаын олысь томуловлысь съезд, код дырйи дасьтім выль проектъяс, велӧдчим кужӧмӧн вӧдитчыны ӧтуввезлӧн позянлунъясӧн. Зэра кӧдзыд лунӧ чайтсьӧ, мый важысла вежыньтчӧм керкаясыс гӧрбыльтчӧмаӧсь-жмитчӧмаӧсь ӧта-мӧд дораныс, мед дзебсьыны-сайӧдчыны омӧль поводдясьыс. «.Физика велӧдыськӧд, Александр Тимофеевич Урнышевкӧд, виччысьтӧг вочаасим Сыктывкарын мукӧд абитуриенткӧд ӧтуволанінӧ мунігӧн: «Аскиа студентъяс! Африкаысь воӧм гӧсьтъяс шудаа нюмъялігтыр ветлӧдлісны лым толаясӧд, сьылісны асланыс кыв вылын да весиг смелмӧдчисны пырӧдчыны лямпаӧн ордйысьӧмӧ. Уджтаслӧн аслыс-пӧлӧслуныс – войтыркостса да регионъяскостса волонтёръяслысь экспедицияясӧ корӧм, медым веськавны войвылын сэтчӧ, кытчӧ туйыс абу. – Ставӧн, кодъяс веськавлісны кӧр батальонъясӧ, мед найӧ и абу кӧр видзысьяс, тшӧтш пасьтавлісны малича-тӧбӧктӧ – шынельсьыд маличаыд ёна бурджык. Иван Николаевичлӧн висьталӧм серти, кооперативӧ ӧтувтчӧмыс ёна кокньӧдӧ ӧтувъя уджсӧ: черисӧ кыйӧны ӧтияс, а видзӧны, нуӧны да иналӧны мӧдъяс нин. Медуналысь сьӧлӧмсӧ вӧрзьӧдӧма сись вӧчан заводсӧ лӧсьӧдысь Наталья Паутовакӧд аддзысьлӧм-тӧдмасьӧм – и сы йылысь гижӧмаӧсь, и сись вӧчӧм йывсьыс. Чери-пӧкйыс мукӧдлаын дорысь ёна дона – килограмм пӧкйыс 3.000 шайта (москваса висьталісны, Россияса юркарын пӧ камчаткаса пӧкйыс ёна донтӧмджык). Эм нӧшта Росгвардиялӧн тавося 8-ӧд номера индӧд, кӧні стӧча пасйӧма, кыдзи колӧ видзӧдны ӧружиеӧн вӧдитчӧм бӧрся да мый быть колӧ вӧчны та могысь. Проектас урчитӧма тшӧтш мукӧд конкурсъяс, реклама кузя специалистъяскӧд аддзысьлӧмъяс, юркарын уналаын ӧшласны ывлавывса баннер-билбордъяс да с.в. Республикаса минсельхозлӧн арталӧм серти, Комиын борщевикыд миянлысь асалӧма нёль сюрс гектарысь унджык му нин (кольӧм во на вӧлӧма кык пӧв этша). И чукӧртчӧмаяс воисны ӧти кывйӧ, мый регионса минимущество да юркарса администрация июнь 1 лунӧдз видзӧдласны, кытчӧ позяс лэптыны выль стрӧйбасӧ. Бур, мый и уджалысьяс пиысь некод эз доймав, эз вӧвны сэні да, – висьталіс Сыктывдін районса Ыбын финн-йӧгра этнопаркӧн веськӧдлысь Елена Иванова. Оланподулас абу казьтыштӧма та йылысь, гижӧма сӧмын, мый челядь вӧсна колӧ тӧждысьны бать-мамыслы, а уджавны вермытӧм бать-мам вӧсна – челядьыслы. Ӧтнамӧс оз тшӧкты мунны лэч туй вылас, мыйкӧ пӧ, гашкӧ, вӧрӧдан да, кодкӧ шедӧма кӧ. Ме эськӧ нинӧм ог вӧрӧд, но кӧзяин дӧзмӧ да, сы ног лоӧ вӧчны. Паськӧдчӧмаӧсь найӧ джуджыд керӧсъяс вылӧ, кысянь гӧгӧр ставыс ылӧдз-ылӧдз тыдалӧ, и ас синнад позьӧ аддзыны, кутшӧм помтӧм-дортӧм миян Коми муным. Профессияын медбур ним шедӧдӧм вӧсна ордйысис 28 специалист: машинаӧн мӧс лысьтысьяс, зоотехник-селекционеръяс да стада выльмӧдӧм кузя операторъяс. Сиам Иван Васильевичлы да Юлия Михайловналы, налӧн ныв-пилы да внук-внучкаяслы дзоньвидзалун, ыджыд шуд, ӧта-мӧдӧс водзӧ пыдди пуктыны да радейтны. Кольӧм во эг вермӧй пырӧдчыны: олимпиадасӧ нуӧдӧны ноябрын, а миян туйыд абу, вертолёт вылӧ сьӧкыд веськавны, тӧлысьӧн водз колӧ ньӧбны билетсӧ да. Ставнысӧ гажыс ыззьӧдіс да, дерт жӧ, ышӧдіс унджык кад коллявны челядьыскӧд ӧтлаын да тшӧкыдджыка паныдасьлыны-тӧдмасьны мукӧд районысь семьяяскӧд. Практика дырйи школаын челядьыс миянӧс бура жӧ вочаалісны, гӧгӧрвоисны: практикант дырйи колӧ лючки кутны асьтӧ, урок вылын ки кыпӧдны, вочавидзны. Сэк кежлӧ быдмӧгъясыс вӧлі вежсьӧмаӧсь нин: шуам, коз лыскыс быдмӧма 15-20 сантиметрӧдз да нӧшта на и гыж кодь, либӧ тупу корйыс А4 кабала лист (!) Пырӧдчӧма быдсяма мастер-классӧ, велӧдчӧма вурны фетрысь медводз лист бокъяс, сёрӧнджык небӧгъяс, быдсяма чачасӧ, петкӧдчӧма и вурсян марафонъясын. Яков Викторовичлӧн висьталӧм серти, кӧкъямысӧн пӧ во на оз уджавны, ӧкмысӧн – куим воысь этшаджык, дас кыкӧн участкӧвӧялӧны вит, а нёльӧн – дас во. Видлӧма ассьыс вынсӧ уна сикасын: командаӧн ворсанын – футболын да баскетболын, и ӧткӧн петкӧдчылӧма быдсяма единоборствоын да пызанвывса теннисын. Вичко вевтсӧ вӧчлӧмаӧсь крутӧн, медым, ӧти-кӧ, тӧвнас лымйыс бура гылалас, а мӧд-кӧ, медым Ен керкаыс ылысянь тыдалас да торъялас мукӧд стрӧйбаысь. –Коркӧ ӧтчыд, тӧв шӧрын, нелямын градус кӧдзыдын, пырис гортӧ председатель да шуӧ: «Римма Николаевна, школаыд сотчӧ!», – казьтывлӧ вӧвлӧм велӧдысь. Но ми бара на шыӧдчим Коми Республикаса дзоньвидзалун видзан министерствоӧн веськӧдлысьяс дорӧ, мед найӧ оз вунӧдны важ амбулаторияын уджалысьяссӧ. Дӧзьӧритӧма пемӧсъяс бӧрся, тӧдмалӧма накӧд уджлысь гусяторъяссӧ, пырӧдчӧма и уна сикас ордйы-сьӧмӧ да новлӧдлӧма челядьӧс Сыктывкарса шӧр изэрдын. Ме эськӧ эг на быттьӧ пӧт чӧскыд лязсьыс, но гӧгӧрвотӧма горшӧй мыйлакӧ гӧрддзасьӧ. Бура дыр кыкӧн шемӧс пукалам да быдӧн ас кежысь мыйкӧ мӧвпалам. И енбиысь, и мича гӧлӧс сетӧмысь, и менам олан туй вылын пыр шань да отсӧг вылӧ воысь йӧзӧс паныдалӧмысь, дзик став-сьыс, мый ӧні эм менам олӧ-мын. Тайӧ проектыслӧн могыс – содтыны Россияса тундраын да парма-ягын, тшӧтш и Коми Республикаын, кӧні уджалӧ «Монди Сыктывкарса ЛПК», войвывса кӧр лыд. Шоколад да мандарин кындзи кодсюрӧлы козьналӧмаӧсь шоныд куртка да гын сапӧг, а сідзжӧ сотӧвӧй телефон, мед вермасны звӧнитчыны экстреннӧй службаӧ. Веськыда висьтала, глава гижӧм бӧрын кутшӧмкӧ кад мысти тшӧкыда ачым кывкудйӧн пукавлі да зіли гӧгӧрвоны сійӧс, мый аслам жӧ водзтіджык гижсьылӧма. И со сэтчӧс вӧралысь-кыйсьысьяс бара на юӧртісны, мый гоз-мӧд лун сайын аддзылӧмаӧсь сизим кымын кӧинӧс Айкатыла, Емдін, Вежайка да Ильяшор дорысь. Тулысын чайтсис, мый мунӧмнас нинӧм оз артмы – «сарскӧй» висьӧм-нас нёрпалысьыс лунысь-лун содіс, каръяс пӧдлалісны, ветлыны позис сӧмын пропускӧн. Бӧръя дас вонас «Монди Сыктывкарса ЛПК»-лӧн отсӧгӧн Комиысь муниципалитетъясын видзӧма 1.161, лӧсьӧдӧма пыр кадся 621 да кад кежлӧ 3.049 уджаланін. Выльмӧдӧм Конституцияын государстволы тшӧктӧма содтыны пенсияяс да пособиеяс, видзӧдны, медым йӧзыслы мынтісны овны судзсьымӧнысь ыджыдджык удждон. Слабог пӧ, кӧть коронавирусыд тайӧ «йӧй» олӧмсьыс мездіс, да ӧні суйӧр саяд петавны кутасны сӧмын найӧ, кодъяслӧн та вылӧ збыльысь позян- луныс эм. А майор Ракин тайӧ кадӧ Австрияса Венаын служитӧма карса комендантлы отсасьысьӧн, кывкутӧма, торйӧн кӧ, Венаын олысьясӧс сёян-юанӧн могмӧдӧм вӧсна. Зэв стӧча та йылысь шуис Д.С.Лихачев: «Культура – тайӧ вежласьтӧм зэв ыджыд петкӧдчӧм, коді вӧчӧ кутшӧмкӧ инын олысьясӧс, прӧстӧй йӧзсӧ – войтырӧн. Ӧні сы йылысь помнитӧ сӧмын джуджыд пӧрысь кыдз, кытчӧ кольӧмаӧсь 1919 воын еджыдъясӧн выль Сӧвет власьт дор сувтӧм 7 мортӧс лыйлӧмысь пуля туйясыс. Та пӧрйӧ уджас пырӧдчисны Сыктывкарса 38-ӧд номера школаын коми кыв велӧдысь Марина Жданова да «Коми велӧдысь» котырӧн веськӧдлысь Мария Кузьбожева. Сідз, яй переработайтан предприятиеяслы суйӧр сайысь эз мӧдны вайны полиэтилен кышӧд, да калбас-сосискисӧ ӧні воддза моз лэдзӧны-гартӧны сюв пытшкӧ. Сыктывкарса йӧв заводлысь вӧлӧгасӧ ньӧбысьяс, дерт, казялісны, мый йӧв-кефирсӧ ӧні кисьталӧны руд картонӧ, суйӧр сайысь дугдӧмаӧсь вайны еджыдсӧ да. Зэв шань томиник ныв став документӧс видлаліс, тшӧктіс ки помысь нин заявленньӧ гижны да. юаліс, кык лун мысти верманныд-ӧ пӧ волыны босьтны выльсӧ? И ӧти зонка кывкӧрталӧ, мый шуда коми кыв урок вылын, сы вӧсна мый ставсӧ кужӧ да тӧдӧ, — водзӧ казьтылӧ конкурсын ордйысьӧмсӧ Людмила Владимировна. Классикаыд колана, но сійӧн бурджык петкӧдчыны Россияын, а татчӧс коми войтыр, казялі, окотапырысьджык видзӧдӧны ас му да ас йӧз йылысь спектакльяс. Сійӧ пасйис, бизнес панігад пӧ некор он тӧд, кыдзи кутас уджыд мунны, и кор сыӧ босьтчӧны аньяс, найӧс окота ошкыны, вылӧ донъявны да пыдди пуктыны. А аньыд недыр мысти сайкалыштӧм бӧрын гӧгӧрвоӧ, мый верӧссӧ вермасны кутшӧмкӧ кад кежлӧ меститны сутшкасьысь сутуга сайӧ, да заводитӧ сійӧс дорйыны. Ӧні бара эскӧдісны, мый тавося мартӧдз «корректировкасӧ» эштӧдасны, сэсся дасьтасны колана кабалаяс, и локтан воӧ кыпӧдасны сідз шусяна модульнӧйӧс. Со чужис Изьваса Томын енбиа нывка, быдмис-сӧвмис, муніс велӧдчыны школаӧ, сэсся лои студенткаӧн, том нывлӧн сьӧлӧмын ыпнитіс муслун би, верстяммис. А кор петкӧдчӧм бӧрын матыстчылӧны дзолюкъяс да окотитӧны киӧд кутлыны, матысяньджык тӧдмасьны – сэки нин дзикӧдз шудӧн тырла, – кывкӧрталіс Ксения. – Ог гӧгӧрво, мый вӧчӧны гортса пе-мӧсъяс челядьлӧн «Гудвин» шӧриндорса скверын, стадион вылын, школа да детсад, а сідзжӧ усьӧмаясӧс мемориал дорын? Тшӧкыда кӧ кутан понтӧ мыськыны, тайӧ слӧйыс бырӧ, и сэсся тӧвнас пемӧсыд мӧдас кынмыны, – тӧдмӧдіс кинолог чукӧртчӧмаясӧс аслас нёль кока ёртыскӧд. Та дырйи ме весиг эг куж думыштлыны, мый тасянь пансяс старообрядечьяслӧн «озырлунӧн» – налӧн олӧмӧн да нэмӧвӧйся тӧжд-могӧн – пыдісянь тӧдмасьӧмӧй. Пётр Ефимович кыпыд аддзысьлӧм-рыт дырйи синсӧ мудера читкыртӧмӧн век юалӧ выпускникъяслысь да велӧдчысьяслысь: «Кутшӧм воын восьтісны школанымӧс?». Ассьыс уджсӧ Нина Николаевна сьӧлӧмсяньыс радейтӧ да став вын-эбӧссӧ пуктӧ, медым сылӧн быдтасъясыс водзӧ олӧмас петісны-лоисны тӧлка да сяма йӧзӧн. Март 4 лунӧ «Коми йӧзӧдчан керкаӧн» веськӧдлысь Инесса Орёл чукӧртліс коми газет-журналысь внештатнӧй авторъясӧс, медым аттьӧавны найӧс ёртасьӧмысь. А «Майбыр» котырын нуӧдам быдсикас гажсӧ, сы лыдын аньяслы сиӧм да Василей лунъяс пасйылім и. Сідзжӧ зіля сикт-грездын олысьяскӧд топыд йитӧд кутны. Вичмӧдліс кад тапсьӧдлыны и Шахсикт грездӧ, медым содтӧд тӧдӧмлун сетан шӧринын Е.А.Игнатовлӧн юрнуӧдӧм улын велӧдчыны вӧчасьны да кысьыны сюмӧдысь. Сьӧлӧмсянь жӧ аттьӧала ставнысӧ, кодъяс велӧдісны менӧ сьывны: и гимназияын, и колледжын, и институтын – ме найӧс некор ог вунӧд да пыр пыдди пукта. Кык во сайын Мехметлысь батьсӧ дзебӧмаӧсь, ёна сьӧкыд вӧлӧма, но тайӧ шогыс матыстӧма семьясӧ ӧта-мӧд дорас, да и мӧд кывъяс Лиза ӧдйӧджык велалӧма. Та дырйи шуӧмаӧсь петкӧдлыны ӧнія да важся кадсӧ, кыдзкӧ йитны найӧс ӧта-мӧдыскӧд да тӧдчӧдны, мый и ӧнія томулов пыдди пуктӧны кольӧм кадся олӧмсӧ. Тайӧ торйӧн нин тӧдчана миянлы ӧнія сьӧкыд кадӧ, – юксьӧ аслас мӧвпъясӧн муниципалитетса юралысь – райадминистрацияӧн веськӧдлысь Сергей Дегтяренко. «ЛУКОЙЛ»-лӧн сьӧма отсӧгӧн жӧ кольӧм во помын Карпушевкаын воссьӧма выль социокультурнӧй шӧрин, кӧні концертасян залсӧ артыштӧма 100 видзӧдысь вылӧ. Тайӧ сьӧм вылас ньӧбасны ты весалан-сӧстӧммӧдан да сынӧдысь кислород перъян-чукӧртан аппарат, МЕШ-небулайзер да вирын кислород туялан пульсоксиметр. А ӧд медся сьӧкыд здукъясас ми пыр жӧ веськӧдчам асланым думъясӧн Енлань, котӧртам вичкоӧ пуктыны сись, кевмысям кулӧмаяс вӧсна, корам Енсянь отсӧг. Шуам, кос пресс-релиз либӧ вежонсайся юӧр, мый паныдасьлӧ ӧтуввезйын (унаысь, быд сайтын да социальнӧй везъяслӧн котыръясын), син пыр весиг ог нуӧд. Ми ставнысӧ (хантыӧс, мансиӧс, мариӧс да уна мукӧдӧс) сюся кывзім-видзӧдім, мыйсюрӧ пель сайӧ сюркнялім, мый вылын кӧ шензим, дерт жӧ, и нимкодясим. «Дачаыс» – сыктывсалы районын да Коми Республикаын олӧм-вылӧмӧн тӧдмӧдан, выльторъяс юӧртан дзик ӧти FM-радиостанция», – тӧдчӧдісны муниципалитетын. Кызвын депутатыс ошкисны уджсӧ Сергей Мамоновлысь да Валерий Козловлысь, кодъяс Коми Республиканымӧс дорйӧны-нимӧдӧны Москваын да Санкт-Петербургын. Вулканологъяс век на вензьӧны Вачкажец кузя: ӧтияс шуӧны, мый тайӧ некымын сюрс во сайын кусӧм вулкан, мӧдъяс – сійӧ пӧ вулканнас некор абу вӧвлӧма. Тайӧ нимпасас ордйысьӧма 35 уджтас, а вермысьяссӧ нимӧдӧмаӧсь Россияса FSC-ӧн да «Лесоруб XXI века» ассоциацияӧн котыртлӧм онлайн-конференция дырйи. Районъясысь предпринимательяс юасисны, мый пӧ вӧчны, тубрасыс кӧ косяссис-тшыксис да, та вӧсна штрих-кодсӧ сканерыс «оз аддзы», либӧ упаковкаыс абу. Гӧсьтъяслы котыртлісны производственнӧй цехын экскурсия, мед найӧ асланыс синмӧн видзӧдлісны да донъялісны сэні ӧнія выль оборудование-технологиясӧ. Он и тӧдлы, ковмас мунны бӧрйысян участокӧ да дӧверитны ассьыд олӧмтӧ налы, кодъяс чайтӧны, мый медбура тӧдӧны, кыдз вӧчны сійӧс нӧшта на бурджыкӧн. Лыддя, мый мукӧдлаас уджалан местаяссӧ колӧ восьтыны сӧмын сы вӧсна, медым йӧзыс аддзисны, мый на вӧсна тӧждысьӧны, медым ышӧдны найӧс эскыны бурас. «Монди СЛПК» акционер котырысь вӧрӧн вӧдитчан службаса начальник А.В.Зайцев висьталіс, кыдзи налӧн предприятиеыс уджаліс Кулӧмдін районын кольӧм во. Миянӧдз татчӧ вӧлі кежалӧма нин гижысьяслӧн медводдза «партияыс» да, тӧдчис, мый тӧдӧны нин, мый найӧс виччысьӧ, кутшӧм ногӧнджык аддзысьлӧмыд коляс. Гозъялӧн Наталья медыджыд нывныс – спортивнӧй туризм кузя унаысь чемпион, окотапырысь волывлӧма челядьӧс да томуловӧс олимпиада кежлӧ дасьтан школаӧ. Урокъяс бӧрын ставӧн мӧдӧдчисны шойна вылӧ копыртчывны Александра Петровна Мишариналы, пуктыны дзоридзьяс, а сэсся веськӧдчисны гижысьлӧн керка дорӧ. Но ӧд оз весьшӧрӧ медицинаын, школа-детсадйын, сёян-юан вӧчан да нуръясян предприятие-учреждениеын зільысьясӧс быд во видлавны диспансеризация дырйи. Интаса аньлы сідзжӧ вӧзйисны видлыны соцконтракт отсӧгӧн босьтны выль профессия либӧ лоны самозанятӧйӧн, лӧсьӧдны ассьыс предприятие, уджавны гортас. Шуйгаладорас лӧсьӧдӧма коми керкалысь пельӧс, кӧні посниулов ворсігмоз тӧдмасьӧны важся коми войтырлӧн быдлунъя олӧмын вӧдитчан гортса кӧлуй-эмбурӧн. Быдӧн зільӧ вӧчны, кыдз шуласны, «идеальнӧй» программа, но гӧгӧрвоа, татшӧмыс некор оз ло – передача петӧм бӧрас нин кутшӧмкӧ да тырмытӧмтор казялан. Та вӧсна кык-куим во мысти предприятиеын уджалысьяс бара волӧны делянкаас да куст шыран машинкаӧн ытшкӧны коръя рассӧ, вӧчӧны сідз шусяна осветление. И найӧ ставсӧ тайӧс, позьӧ шуны, здукӧн ньылыштлісны позйын пукалысь кайпиян моз, кор найӧс вердлісны мам-батьыс, да вом паськӧдӧмӧн корлісны содтӧд. Овдиенко юр вылас ободоксӧ вӧчны абу дышӧдчӧма, сӧмын тай плешкас важ букварысь вундӧм ичӧтик ӧгуречсӧ позис казявны сӧмын дзик дінӧдзыс матыстчӧмӧн. Эз ков книгаыс и Мариналы, да регыд мысти ме сыкӧд вежси – небӧгыс пыдди вӧзйи геология экспедицияысь Лена тьӧткаӧн вайӧм пӧртмасьысь квайт открытка. А коридорын перемена дырйи Владимир Кунгинкӧд паныдасьлігӧн дыр на видзӧдім сы вылӧ син гугӧн – сэтшӧм стӧча да эскӧдана сійӧ ворсіс фашист офицерӧс. Гортын Женялӧн классыс век син улын, стенын ӧшалӧ налӧн уна рӧма фотокарточка, ӧд тайӧ класснас веськӧдлысьӧн вӧлі менам верӧс, Александр Михайлович. Дерт, сиктсаяс тшӧтш кӧсйӧны бурдӧдчыны бур лекарство-уколӧн, но сідзжӧ чайтӧны, мый оз позь вынсьӧдны татшӧм оланпассӧ, коді бырӧдӧмӧн бырӧдӧ йӧзсӧ. Олеся Калимьяновалӧн кывъяс серти, понъясӧс найӧ велӧдӧны уджавны куим нырвизьын: кок туй да дук серти корсьны мортӧс, взорвитчантор да дурмӧдчантор. –Кыдзи и воддза воясӧ, мӧйму мусир перйысьяс вӧчисны ставсӧ, мый кӧсйысьлісны миян районын олысьяслы налысь социальнӧй тӧжд-могсӧ тӧд вылӧ босьтӧмӧн. Висьталіс тшӧтш, мый оз тырмы коми кывъя специалистыс, оз ас кадӧ могмӧдны школаяссӧ коми велӧдчан небӧгъясӧн, да и дасьтынысӧ найӧс тшӧкыда некодлы. Ме кӧсъя аттьӧавны тіянӧс сыысь, мый бӧрӧ кольӧм воас став сьӧкыдлун вылас видзӧдтӧг водзӧ зіля уджалінныд республикалы да ставнас страналы бур вылӧ. А «Коми мулӧн» тайӧ петасысь 28-ӧд лист бокын лыддьӧй, кыдзи Артемий да Полина чолӧмалісны Выль воӧн «Коми йӧзӧдчан керкаын» уджалысьяслысь ныв-писӧ. Реклама сетысьлы оз пыр лӧсяв коми газет-журналлӧн тиражыс, абу вывті ыджыд да, и тані миянлы отсалӧ веськыд эфир, кодӧс видзӧдысь-кывзысьыс зэв уна. А сэсся бура мӧвпыштан да, збыльысь ӧд: нэмсӧ кӧ судзӧдӧны коми газет-журналтӧ – дерт, лыддьӧны, а мода кӧ абу киас весиг босьтлыны – кытысь тӧдасны? Пиарщикӧн лоны кӧсйысьяс мӧвпыштчӧмаӧсь, мый эськӧ вермис лоны, «Мастер и Маргаритаысь» геройяс кӧ велӧдчисны СГУ-са гуманитарнӧй наукаяс институтын. Уна сикас фестиваль-гаж вылысь куш киӧн абу жӧ волӧмаӧсь – унаысь лауреат нимӧн да грамота-дипломӧн, а 2005 воын котырыслы се-тӧмаӧсь «народнӧй» ним. Арктикаса ичӧт, шӧр да ыджыд бизнесын уджалысьяслы пӧ колӧ пасйысьны Войвывса регионъясас да кырымавны накӧд инвестицияа удж нуӧдӧм йылысь сёрнитчӧм. –Ми аттьӧалам «Монди Сыктывкарса ЛПК»-ӧн веськӧдлысьясӧс Поддзын физкультура да спорт сӧвмӧдӧмын ӧтувъя уджысь, – висьталісны сиктса администрацияын. Республикаса юралысьлысь удж вӧчысьлӧн кывъяс серти, шыблас бырӧдігӧн медвойдӧр колӧ кутны тӧд вылын, медым лёкыс таысь эз ло ни мортлы, ни вӧр-валы. Коркӧ локтіс сиктӧ выль роч библиотекар и кор видзӧдліс, кутшӧм небӧгъяс ме бӧрйи, шуис, тайӧ пӧ тэныд, нывка, водз на, со пӧ серпасъяса книга босьт. «Коми войтырлӧн» XII съезд вылын, коді вӧлі тавося февральын, пасйисны резолюцияас, мый юркарын быть колӧ кыпӧдны шылада-драмаа театрлы выль стрӧйба. Госсӧветӧн веськӧдлысьӧс вежысь Валентина Жиделева пасйис, мый кӧть и ӧні пандемия вӧсна кадыс зэв сьӧкыд, век жӧ театр кыпӧдӧмысь оз ков ӧтдортчыны. Аддзысьлӧм дырйиыс вӧліны Россияса финн-йӧгра регионъясысь, а сідзжӧ Красноярск крайысь, Тюмень да Ленинград обласьтъясысь библиотекаясын уджалысьяс. Чунь помнад личкыштӧмӧн позьӧ восьтыны юӧр, кутшӧм лекарство кутӧ медсестраыс, мый лыддьӧ ранитчӧмаыс, кутшӧм винтовкаысь лыйсьӧ салдат да сідз водзӧ. Кык яхтаӧн мӧдӧдчим діяслань, дас лунӧн кӧсйим воӧдчывны Коловары, Немецкий Кузов, Олешин, Ыджыд Соловки, Заяцкий да нӧшта ӧти неыджыд нимтӧм ді вылӧ. Онега тайӧ рытнас быттьӧ сералыштіс миян вылын: гожся жарсӧ виччысьтӧг вӧтлісны лэчыд тӧв да сувтса зэр, палаткаясным весиг кыпӧдчывлісны-лэбзьылісны. М.Шкетан нима театрысь художествоа веськӧдлысь Василий Пектеев нуӧдіс мари войтырлысь языческӧй ритуал, ӧд татшӧм традицияясыс налӧн ӧнӧдз на вынаӧсь. Куим машинаӧн зӧркыд туйӧд тӧвзисны гижысьяс, журналистъяс, артистъяс, «Ми» котырӧ пырысьяс, ас киӧн вӧчасьысьяс, коми землячествоясын водзмӧстчысьяс. Пионерӧ мукӧдсӧ пырттӧдз муртса лунӧн водз миянлы Вася Коровинкӧд, сиктса ног кӧ, Петя Васькӧд, висьталісны, а тіянлы пӧ ковмас мӧд воӧдз виччысьлыны. Важысянь Байкал гӧгӧрса инъясын нималӧмаӧсь бурят шаманъяс – тӧдысь йӧз, кодъяс кужлӧмаӧсь сёрнитны мӧдаръюгыдыскӧд, висьтавны йӧзыслы, мый лоӧ водзӧ. Торйӧн кӧ, оз тырмы сьӧм, ӧд дӧзьӧртӧм каньӧс приютас босьтӧм бӧрын колӧ нулыны ветеринар дорӧ, ньӧбны сылы лекарство, да и сёян вылӧ уна сьӧмыс колӧ. Екатерина Зыкова быдтӧ ныла-пиаӧс, нылыслы арӧс на сӧмын, да ме пӧ ӧні кагаӧс видзан-дӧзьӧритан отпускын, но урчитӧм страхӧвӧй взнос мынтыны тшӧктӧны. Ачым мӧвпала: «Асъя ыркыд сынӧдсӧ апалан ӧдйӧ восьлалігӧн, корсюрӧ котӧртігӧн, и тайӧ сетӧ позянлун пӧсь ваӧн моз шонтыны юрсянь кок чуньӧдз вир-яйтӧ. Коркӧ кодкӧ вермис мӧвпыштны, мый Кӧрткерӧсысь Владимир Трошевлӧн веськӧдлӧм улын «Исерга» ансамбль веськалас Москваӧ «Привет, Андрей!» передача вылӧ? Йӧзӧс социальнӧя доръян тэчасын татшӧм предприятиесӧ восьттӧдз чукӧртчылӧны и кар-районысь занятосьт шӧринъясысь да муниципалитетъясысь специалистъяс. Каръясын олысьяс тшӧкыда кылӧны, кыдз уличаса динамикъяс пыр ГИБДД-ысь да ӧткымын мукӧд ведомствоысь специалистъяс ӧлӧдӧны йӧзсӧ ускӧттьӧ-неминучаысь. Менӧ медсясӧ быдтіс ыджыд мам Мария Ивановна Попова, сы вӧсна мый мам ловъя сьӧм перйӧм могысь пышйис колхозысь Максаковкаӧ да вель дыр эз волы гортӧ. Ӧти кывйӧн, ставыс тайӧ вӧчсьӧ, медым ныв-зон некӧн эз повны вошӧмысь, а суис кӧ татшӧм неминучаыс – эз шӧйӧвошны, а корсисны да аддзисны петан туйсӧ. – Колӧ стӧча тӧдны, кытчӧ вачкыны: веськалан кӧ тшӧкаас, вӧрӧгыд сӧмын неуна вӧрзьыштас, а пель дорас кӧ швачкан – некымын секунд кежлӧ садьсӧ воштас. Школаын тӧдісны, мый ме творчествоа морт да, витӧдсянь дас ӧтиӧд классӧдз кывкуті классын став коланаторсӧ пельӧс серпасалӧм да гажъяс котыртӧм вӧсна. —Тайӧ сьыланкывнас медводз кӧсйим инмыны ныв-зонлы, ӧд интернетын зэв этша томуловлы сиӧм коми кывъя сідз шусяна контентыс, — гӧгӧрвоӧдіс гудӧкасьысь. Йӧзыс окотапырысь фотографируйтчӧны накӧд асланыс телефон вылӧ, а сэсся «понйыд» либӧ «осёлыд» заводитӧны «усьласьны», скӧрпырысь сьӧм пычкӧны-корӧны. Важмӧм бурдӧдчанінын вевтыс виялӧ, а, сідзкӧ, гожся зэрыс кӧтӧдӧ, тулыснас лым сылігӧн ваыс уджалысьяслы да висьысьяслы, позьӧ шуны, питшӧгас войталӧ. Печора юлӧн веськыд берегын, Войвыв кытшбердса Уралын Сабля гӧрасянь 45 километр ылнаын грездыслы подувсӧ пуктӧмаӧсь 1671 воын Мылва ю дорысь воӧмаяс. Колӧ пасйыны, мый Ирина Терентьева оз сӧмын «Коми муын» зіль, сылысь гижӧдъяссӧ тшӧкыда позьӧ лыддьыны «Йӧлӧга», «Би кинь» да «Чушканзі» журналъясысь. – Гӧтырлы веськыда шуи, мися, Оля, тэныд – удждонӧй да пенсияӧй, а премия кӧ вичмас, либӧ конкурсӧ пырӧдчӧмысь гонорар мынтасны – бӧр уджам «бергӧда». Сы серти комбинат 2021 воын регионын туй дзоньталӧм-нюжӧдӧм, дзоньвидзалун видзӧм, культура да спорт сӧвмӧдӧм могысь содтӧд вичмӧдас 550 миллион шайт. Кыдз гӧгӧрвоӧдіс Лидия Кононова, тайӧ шог местаас дзебӧма мыжтӧг мыждӧмаясӧс, кодъясӧс нуӧмаӧсь ва кузя да вой кежлас овмӧдӧмаӧсь татчӧс войтыр ордын. Сэсся сувт-ланінсяньыс подӧн пӧшти километр шлапсьӧдны, кузь ӧчередын сулавны-виччысьны, кор на примитасны, да татшӧм жӧ сьӧкыда бӧр воӧдчыны гортӧдз. Асывнас нёрпалысьясӧс примитӧм бӧрын ветлывлӧма олӧма йӧз дорӧ: кодлы пӧ лекарство колӧ вӧлі нуны, кодлы укол вӧчны. И тадзи уджалӧма Заречьеын 24 во. Наталья вӧзйис ворсігӧн вӧдитчыны гижӧда кывйӧн, этшаджык пыртны диалектасӧ, медым ставӧн ставсӧ гӧгӧрвоисны, а сідзжӧ пӧ оз ков матькыны сцена вылын. Mondi котыр да Россияын WWF вӧр-ва видзан ставмирса фонд водзӧ збыльмӧдӧны Коми Республикаын да Камчатка кӧджын войвывса кӧр лыд содтӧм могысь проект. 2020 воын шуим паськӧдыштны уджалан нырвизьнымӧс да дасьтім «Ыб сиктса почёта йӧз» да «Патриотъясӧс воспитайтан «Нам не дано забыть!» клуб» проектъяс. Кор сёрни пансьылӧ сиктса ветеринар йылысь, син водзӧ сувтӧ ыджыд тушаа, крепыд тэчаса мужичӧй, коді ки пӧвнас вермӧ и вӧвтӧ лэптыны, и мӧстӧ пӧрӧдны. Мария пасйис, мый акциясӧ бура нимӧдӧмаӧсь, мед унджыкӧн тӧдмалісны сы йылысь: ӧшлӧмаӧсь баннеръяс, петкӧдлӧмаӧсь телевизор пыр, гижӧмаӧсь газетъясын. Прамӧй неофит (эскӧмӧ выльӧн пыртӧм морт) моз дзик пыр став сьӧлӧмӧн сетчи эскӧмас: син эг лэп- тыв, грек вылӧ эг видзӧд, омӧльсӧ эг вӧч ни мӧвпыштлы. Гид шуис, мый быдмӧгъясыслӧн збыльысь «гигантизм»: гожӧмыс дженьыд да, налы колӧ тӧлысьӧн-джынйӧнӧн удитны садьмыны-чепӧсйыны, нюжавны да дзоридзавны. Марфа Игнатьевна Кабанова, Кабаниха, кыдзи ставныс сійӧс шуӧны, озыр купчиха, дӧва, скӧр, кык бана шаньга кодь, став семьясӧ кутӧ аслас чорыд кабырын. Сэсся ӧтуввезйын «Честный знаклӧн» лист бокысь дон босьттӧг позьӧ аддзыны уна колана юӧр, видеоролик, кӧні гӧгӧрвоӧдӧма маркируйтчӧм кузя быд воськов. Сентябрь 1 лунӧдз быд школаын краситчӧм-баситчӧм да дзоньтасьӧм-идрасьӧм кындзи вӧчасны сідз шусяна дезобработка, ставсӧ мыськасны-чышкасны асептикӧн. Республикаса юралысьлысь удж вӧчысь Владимир Уйба аддзысьліс регионса «Стажёр» проект серти зільысь-водзмӧстчысь том йӧзкӧд да сеталіс налы дипломъяс. Сы дорті мунысь кӧрт да машинаӧн ветлан туйясті Берлинсянь веськыда позьӧ вӧлӧм воӧдчыны Ленинградӧдз, и та вӧсна зэв ёна колӧма босьтны тайӧ мыльксӧ. Тавосянь 2024 воӧдз занятосьт шӧрин пыр велӧдчыны вермасны и 50 арӧсысь олӧмаджыкъяс да том мамъяс, кодъяслӧн челядьлы эз на тыр куим либӧ квайт арӧс. Ӧні ме тӧда, кутшӧм парус шуӧны гротӧн, а кутшӧмӧс – стаксельӧн; кытчӧ петкӧдлӧ «колдун»; кыдзи шутьлялӧны тӧв йылын «вантъяс»; коді сійӧ «шкотӧвӧйыс». Сідзжӧ найӧ висьталісны, мый некымын во сайын Волся сиктса администрация разьӧма вичко вевтсӧ, и та бӧрын стрӧйбаыс нӧшта ӧдйӧджык заводитӧма киссьыны. Фестиваль гажӧдіс видзӧдысьясӧс уна сикас жанра вына петкӧдчӧмъясӧн: вӧліны кыдз войтыръяслӧн эпоса да оласнога спектакльяс, сідз и ӧнія кадся драмаяс. И со бара бур помка лои гижны сэтчӧс водзмӧстчысь артистъяс йылысь, ӧд неважӧн найӧ нимкодьӧдісны видзӧдысьӧс «Восток коми ног» аслыспӧлӧс петкӧдчӧмӧн. Сэсся велӧдчӧма юралысьбердса искусствояс гимназияын, сы бӧрын босьтӧма тӧдӧмлун юркарса искусствояс колледжын, а нӧшта велӧдчӧма вузын – Тамбовса С.В. Сэки жӧ и гӧгӧрвоӧмаӧсь, мый мечнад верман и дойдавны ӧта-мӧдтӧ, да мӧвпыштӧмаӧсь лӧсьӧдны клуб, кӧні лоас и бур ӧружие, и доймӧмысь видзан снаряжение. Но 2016 восянь найӧс мӧдӧмаӧсь донъявны сы серти, тшӧкыда-ӧ вермас лоны сэні либӧ тані пӧжарыс да кутшӧм ускӧттьӧ таысь вермас лоны йӧзыслы да эмбурлы. АЭС-ын неминуча бӧрын медводдза лунъясас уджалысьясысь некод нин ловъяыс эз коль: радиацияыс вӧлі сы ыджда, мый воӧн кымын ставныс мӧдаръюгыдӧ мунісны. Киров обласьтса Сӧветскӧй районын Глушонки грездӧ мазі рӧдмӧдан питомникӧ ветлігӧн метр 100-150 пасекаӧдзыс эг на воӧй, дзизгысьясыд усьласьны кутісны. Гостиница кутысьяслы тавоӧдз вӧлі сідз шусяна мораторий, медым найӧ быд боксянь дасьтысисны, думыштлісны, мыйта «кодзув» лӧсялӧ налӧн туй морт керкалы. Сійӧ окотапырысь висьталӧма, кыдзи вурны шензьӧдана изьваса мича сарапан, пими да чурк (кольӧм нэмся 19-20 воясся пемӧс куа пыдӧса кучикысь гожся кӧм). Мария Николаевналӧн мӧд верӧсыс – Сахалинысь. Бара на юрын визнитіс мӧвп – тайӧ збой да писькӧс нывбабаыс сэтчӧдз, гашкӧ, ветліс сьӧлӧм вӧрзьӧдысьысла? Анна Тимофеева висьталіс, кӧнсюрӧ пӧ мам кыв велӧдысь челядьлӧн лыдыс содӧ, а кӧнъясынкӧ мӧдарӧ – чинӧ, страна пасьтала воысь-во этшаджык кага чужӧ да. 2013 воын сылӧн да Наталья Васильевна гӧтырыслӧн водзмӧстчӧмӧн Джеджимын восьтӧмаӧсь тӧдчана доку-ментъяса, экспонатъяса да гежӧд небӧгъяса библиотека. Тшыгпырысь зэв сьӧкыд удж вичмис налы — дорны Победа, но нинӧм вылӧ видзӧдтӧг найӧ венісны ставсӧ да эз измыны сьӧлӧмнаныс, колины шань да сибыд йӧзӧн. Сылӧн медальонысь аддзӧмаӧсь гижӧд: кула кӧ пӧ, юӧртӧй та йылысь Коми АССР-са Мылдін районысь Ылыдздін сиктӧ мамлы, Клавдия Константиновна Мезенцевалы. –Кӧть миянӧс и ӧтувтіс тайӧ уджыс, но кӧсъя пасйыны, мый тайӧ спектакльсӧ абу меным сиӧма, абу ме йылысь, а нывбабаяс йылысь, менам тӧдса аньяс йылысь. Та бӧрын «гӧгрӧс пызан» сайӧ чукӧртчӧмаяс сёрнитісны коми ӧтмунӧмлӧн история, медводдза съездлӧн тӧдчанлун йылысь, висьтасисны, мый майшӧдлӧ найӧс ӧні. Мӧйму гожӧм Сталинград вӧсна вир кисьтана чорыд тыш-кось мунанінын поискӧвикъяс «кыпӧдісны» куим салдатӧс и аддзисны винтовка патронӧ гартыштӧм кабала. Февраль 15 лунӧ Госсӧветысь депутатъяс видлалӧмаӧсь жӧ тайӧ гӧрӧдсӧ да шуӧмаӧсь, мый сиктса ФАП-ясӧ, амбулаторияясӧ лекарство-уколсӧ кутасны бӧр вайны. Старшӧй лейтенант путьмӧдіс: велӧдысьяслӧн тшӧктӧм серти пӧ мӧдан пасъявны курсантъяслысь оценкаяс, коді висьӧ, коді нарядын, коді увольнениеын да с.в. – Ыджыд аттьӧ сьыланкывлы кывъяс гижысь Альбина Селивановлы, шылад гижысь Светлана Кондратюклы, менам ёртъяс Алексей Полубояровлы да Павел Пивоваровлы. 2020 воын Изьва районлы «ЛУКОЙЛ» компания вуджӧдӧма 4,7 миллион сайӧ шайт, сы лыдын 2,7 миллионысь унджык – «Изьваса кӧр видзысь» видз-му кооперативлы. Ми эскӧдам, мый ставсӧ кутам вӧчны сьӧлӧмсянь, медым тіянлы окота вӧлі босьтны кианыд Коми Республикаса медся важ газет (таво «Коми мулы» тырӧ 103 во!) Сылӧн верӧсыс уджавліс крестьянин овмӧс кутысь дорас тайӧ тракторнас, кодӧс, жугавліс кӧ, ачыс и дзоньтавліс да, позьӧ шуны, тӧдӧ сылысь гугсӧ и бансӧ. «Рытъя кыалӧн» репертуарыс зэв озыр – важся коми йӧзкостса да гижысьяслӧн сьыланкывъяс, лирика сьыланъяс да гажа частушкаяс, кодъясӧс лӧсьӧдӧны асьныс. Анастасия Тюрнина бура тӧдса «Юрган» телеканал видзӧдысьяслы – 17 во чӧж тайӧ мичаник да авъя коми аньыс зільӧ журналистӧн да «Талун» уджтас нуӧдысьӧн. А гоз-мӧд во мысти, видзӧдан да, тундра-нюрын коттеджъяс кыпалӧны, вишня-яблоня дзоридзалӧ, некод оз весь ов – быдӧн кутшӧмкӧ да бизнесӧн нускӧ-ноксьӧ. Виктор Егорович нинӧм дзебтӧг петкӧдлӧ тайӧ шуштӧм серпассӧ, и сылӧн гижӧдъяссьыс кылӧ сьӧлӧм чепӧльтан дой, ӧд и сылӧн чужан Джеджимын олӧмыс гугасис. Сэсся бергӧдчис нывкаяслань, кодъ-яс рам ручьяс моз пукалісны лабич вылын, перйис сумкасьыс кампет кулёк, мыччис налы да юаліс, тӧдӧны-ӧ найӧ коми кыв. И кылан быттьӧ, кыдзи Авачинскӧй бухта гӧгӧр нюжӧдчӧм карыс джуджыда да кокниа лолалӧ, видзӧдӧ сопкаяс да вулканъяс вылӧ, вочаалӧ да колльӧдӧ карабъяс. Миянлы, быд во ойдысьяслы – Вадор уличаса 31, 16, 18, 22 номера керкаясын олысьяслы – зэв забеднӧ, мый миянлысь воштӧмнымӧс донъялicны 1 сюрс шайт дон. Медводз – кутшӧм мичаӧсь вӧліны миян челядь концертасян заллӧн сцена вылын, кор найӧс «пыртісны» гимназистъясӧ – ставныс югыдгӧрд-кольквиж галстукаӧсь. Сэсся мукӧд-дырйиыс, мед веськавны коланаинӧдз, колӧ на нюрӧд ныр вылад усьтӧдз болсъявны да некымын ю вуджны, кыті биыд вермӧ ӧти здукӧн «воськовтны». А медым йӧзыс виччысигкостіыс ывла вылын эз кынмыны, поштальоныс сеталӧ газет-журналсӧ, письмӧ-пӧсылкасӧ да пенсия-сьӧмсӧ вит судтаа керкаын ӧти жырйын. Залын лысьтысьӧмын медбуръясӧн лоины «Нёбдінса» ООО-ысь Татьяна Габова, «Пригороднӧй» ООО-ысь Надежда Метелкина да «Сыктывдінса» ООО-ысь Ольга Корычева. Йӧктам ми унаӧн киясӧн ӧта-мӧдкӧд кутчысьӧмӧн да шонді моз ыджыд кытш вӧчӧмӧн, нӧшта на гораа сьылігтырйи, – водзӧ висьталіс нюмбана Матрёна Степановна. Оз ставныслӧн кадыс да выныс судзсьы, та понда асьным новлӧдлам книга-журнал совхозын, кочегаркаын, детсад-школаын, лавкаын уджалысьяслы, вермытӧмъяслы. Коми йӧзӧдчан керкаӧн веськӧдлысьлысь удж вӧчысь Галина Валерьяновна Макарова ошкис найӧс зільӧмысь да медся водзмӧстчысьяслы сетіс аттьӧалана гижӧдъяс. Ӧнія челядьӧс, торйӧн нин верстьӧджыксӧ, небӧг сайӧ сьӧкыд пуксьӧдны, но ми вӧчам ставсӧ, медым налы вӧлі окота волыны миян библиотекаӧ, – висьталӧ ань. А еврейяс, грузинъяс, татара ӧд вӧчӧны мӧдарӧ, кодкӧ кӧ веськалас «шоныдджык» уджаланінӧ, вайӧдас сэтчӧ «ас кыла» ёртсӧ, мед сылы тшӧтш вӧлі лӧсьыдджык. «Безопасный город» тэчас отсӧгӧн бать-мам гортсяньыс либӧ удж вывсяньыс вермасны видзӧдны, кыдзи налӧн кагукныс мунӧ школаӧ, секцияӧ, паркӧ да мукӧдлаӧ. Ыджыд уджъяс — турун пуктӧм, картупель босьтӧм, градъяс вылысь ёг весалӧм, иванчай заптӧм, Ыджыд лун водзын керка пытшкӧс пелькӧдӧм — вӧчам ставӧн ӧтув. Но татшӧмыс кӧ паныдасяс юан-гажӧдчанінас, та йылысь колӧ юӧртны бать-мамыслы либӧ ныв-зон вӧсна кывкутысьыслы да корны, медым пыр жӧ нуӧдісны быдтассӧ. Социалистическӧй Уджвывса герой, балетмейстер Игорь Моисеев пыдісянь туялӧма йӧзкостса йӧктӧмъяс, кытысь босьтӧма колана да аслыспӧлӧс вӧрас да трюкъяс. Ветеранъяслӧн сӧвет культура керкасакӧд век окотапырысь вочаалӧны гӧсьтъясӧс, петкӧдлӧны изъяс дорӧ туй да висьталӧны на йылысь, ломтӧны бипур, сьылӧны. Гажсӧ сигӧртігӧн спортсменъяс водзвыв нин сёрнитісны локтан вося «Лямпиада» йылысь, дасьтысям пӧ, медым юбилея гажас пырӧдчыны вынаджыкӧн да удалджыкӧн. Кольӧм во мам нӧшта 20 морт йылысь юӧрсӧ аддзис, да содтӧд ичӧтджык плитаяс вӧчӧдім, но таӧн ветеранъяслӧн сӧветӧ шыӧдчи, а найӧ «Газпромкӧд» ёртасьӧны. «Баба гожӧмсӧ» видзӧдысьяс торйӧн нин ёна ошкӧны: и мыла сьыланкывъяссӧ, и артистъяслысь бура ворсӧмсӧ, и яръюгыд паськӧмсӧ да сценавывса мича серпассӧ. Пыри уджаланінӧ, а сэні Юра сьӧлӧмсяньыс нуӧдӧ «экскурсия» Ванялы да Элялы (ставныс 5-6 арӧсаӧсь), висьтавлӧ, кыдзи уджавны сійӧ либӧ тайӧ инструментӧн. Нывъёртыскӧд эськӧ медводз Петрозаводскса консерваторияӧ кӧсйӧмаӧсь пырны, Москва на дум вылас усьлӧма и, но тайӧ ыджыд карыс абу сьӧлӧм сертиыс вӧлӧма. Сэтчӧ воим да, индісны кӧра-лызя батальонъясӧ ветеринарнӧй врачьясӧн, – тайӧ нин Бакурысь зоотехник Степан Мартынович Терентьевлӧн казьтылӧмъясысь юкӧн. Семьяыс топыда йитчӧма коми культуракӧд: Юлялӧн мамыс уджалӧ этнография комплексын, чойыс – филолог, ӧні Мыжи сиктса школаын челядьӧс велӧдӧ коми кывйӧ. Котырас быдӧнлы вичмас (сы вӧсна мый пӧсылкаыс кузь туйын на) козинбокс: ручка, блокнот, открытка, кружка, сынан, а веськӧдлысьыслы нӧшта на и футболка. Сьӧкыд да кывкутана уджыслы сиис нелямын во, мыйысь сійӧс пыдди пуктӧны ӧнія аграрийяс, вӧвлӧм уджъёртъясыс да, дерт, республикаса сикт-грездын олысьяс. Гырысь каръясын улич тырӧн ӧлӧдӧны, мед йӧзыс оз сетчыны бӧбйӧдлысьяслы, ичӧт сиктъясын погонаяс керкаысь керкаӧ ветлӧдлӧны да ӧлӧдан кабалаяс разӧдӧны. Водзті кӧ, Кӧдзыд пӧльлӧн посйысьтӧдз, Эжвасӧ вуджлісны катерӧн Алёшиносянь, ӧні быдса час «Усть-Сысольск» теплоходӧн кывтӧны Доручастокса пристаньсянь. Пыр отсасьӧ аслас уджъёртъяслы, оз кольччы бокӧ школалӧн олӧмысь, – висьталӧ том велӧдысь йылысь Одыбса школаӧн юрнуӧдысь Любовь Александровна Королёва. А школаын велӧдчигӧн котраліс Лидия Николаевна Васильченковаӧн нуӧдан сьылан кружокӧ, сэсся Шахсикт грездын содтӧд тӧдӧмлун сетанінын велӧдчис вурсьыны. 2015 восянь Ржев кардорса Осуга посёлокын казьтылӧны войвылысь салдат-воинъясӧс, кодъяс 1942 вося январын пӧгибнитӧмаӧсь Осуга станция вӧрӧгысь мездігӧн. Кулӧмаясӧс казьтылан традицияcӧ пӧ позьӧ паськыдджыка петкӧдлыны, ӧд мукӧд районас унатор абу, шуам, кутшӧм сёян сэки вайӧны сьӧрсьӧн-бӧрсьӧн пызан вылӧ. НОПР дырйи быд боксянь донъялӧны, кыдзи предприятиеас пӧртӧны олӧмӧ пӧжарнӧйбезопасносьт кузя корӧмъяссӧ да оз-ӧ вермы сэні кутшӧмкӧ ускӧттьӧ суны йӧзсӧ. Кыдз висьталіс Алексей Чуркин, буретш поликлиникаӧ да ФАП-ӧ медвойдӧр шыӧдчӧны йӧзыс да, тайӧ бурдӧдчанінъяссӧ колӧ матысса воясӧ нин выльмӧдны-бурмӧдны. Вын-эбӧс да психология боксянь дась-ӧ спортсменыс котравны, кутшӧм трассаыс, кыдзи дасьтыны да мыйӧн мавтны лызь да уна мукӧдтор на колӧ кутны тӧд вылын. Тхэквондоысь мастер-класс дырйи нималана спортсмен Анатолий Чиканчи велӧдіс миянӧс дорйысьны да татшӧм ногӧн тшӧтш ышӧдіс выль вын-эбӧсӧн босьтчыны уджӧ. –Кор, шуам, паныд веськалӧны ён мужичӧй да вӧсньыдик ань, нывбабалӧн эбӧсыс кык пӧв содӧ да, сійӧ вермас венны вынаджыксӧ, – юксис тӧдӧмлуннас спортсмен. Зонпосни окотапырысь видзӧдалӧны коми орнамента серпасъяс, пырӧдчӧны «Тӧдмав сер», «Корсь пӧвсӧ», «Кодлӧн кок туйыс?» да уна мукӧд дидактическӧй ворсӧмӧ. А медтӧдчана сійӧ, мый бур сьыланкывъяс бара на чукӧртлісны-ӧтувтлісны уна йӧзӧс, война кадся шылад йиджис видзӧдысьяслӧн сьӧлӧмӧ шаньлунӧн да мелілунӧн. Но некодлы стӧча нинӧм оз вочавидзны, а ыстӧны сідз шусяна отпискаяс: Шудаягсянь Ухтаӧдз пӧ ветлӧ автобус, абу ылын, сӧмын ӧкмыс верст, и туйыс асфальта. –Медым босьтчыны тайӧ уджас, быть колӧ лоны ас вылӧ уджалысьӧн, сідз шусяна физлицо нимсянь аукционӧ пырӧдчыны оз позь, – заводитіс висьтасьны Екатерина. Сыкӧд сёрни дырйи ме унаысь шензьылі, а нюмӧй эз и вошлы, кор кывзі «банда» йывсьыныс (тадзи шмонитӧмӧн нывбабаяс нимтӧны ассьыныс сӧветсӧ) висьтасьӧмсӧ. Сійӧ, мый Канев тадзсӧ вӧлі ёнджыкасӧ инфекционнӧй больничаын виж висьӧмӧн куйлысь кодьӧн, некодӧс эз майшӧдлы: вӧччӧмсӧ донъялысь велӧдысьясӧс ни асьсӧ. Буретш та йылысь – сиктса районъяслы колана специалистъясӧс дасьтӧм да найӧс уджӧн могмӧдӧм йылысь – сёрнитісны Изьваын коми войтырлӧн конференция дырйи. Общественница сідзжӧ казьтыштӧма, мый стрӧитчигӧн да дзоньтасигӧн Россияса оланпасъяс серти быть колӧ сёрнитчыны муниципалитетас вермытӧмъяслӧн котыркӧд. Тшӧкыда концерт-фестиваль котыртысьяс пасйӧны сьылысьясӧс дипломъясӧн да аттьӧалан гижӧдъясӧн, и кывзысь-видзӧдысьяс пӧся чолӧмалӧны да гораа клопайтӧны. Мед и водзӧ Раиса Егоровналӧн радейтана уджас ставыс лоӧ бур, мед библиотека джаджйын весь эз куйлы коми небӧг да унджык лыддьысьысь босьтліс сійӧс киас. А мед татшӧм заводъясыс уджалісны, колӧ быдӧнлы велӧдчыны гортысь петкӧдан коляссӧ оз ӧти контейнерӧ чилгыны-шыбитны, а лӧдны сійӧс торъя чукӧртанінъясӧ. Кавшасим кыр йывъясӧдзыс, кӧмтӧг вуджалім ичӧтик, но зэв кӧдзыд да изъя ю. Вӧ-лӧмкӧ, тӧрытъя сопка вылӧ кыпӧд-чынысӧ меным зэв на кокни да лӧсьыд вӧлӧма! «Честный знак» системаас вермасны пыравны да босьтны сэтысь колана юӧрсӧ ФНС, минпромторг, тӧвар иналӧм бӧрся видзӧдан мукӧд тэчас да тшӧтш и ньӧбасьысь. А куим арӧсыс кӧ тырас июньын, апрельысь, майысь да июньысь вичмӧдасны 5 сюрс (ставсӧ дас вит сюрс шайт) да июнь 1 лун бӧрын – 10 сюрс шайта сьӧма отсӧг. Ёна водзмӧстчӧ усьӧмаясӧс казьтылан пас выльмӧдӧмын сиктса юралысь Нина Степановна Изъюрова: гижӧ грантъяс, медым вичмӧ-дӧм сьӧм вылас позис мыйкӧ вежны. 2020 восянь татшӧм кокньӧдыс вичмӧ семьялы, кӧні морт вылӧ доходыс артавсьӧ регионас 2019 вося январь-мартын овны судзсьымӧн кык пӧвста сьӧмысь этшаджык. Велӧдчисны кык сменаӧн, челядьыс уна вӧлі да. Да и зумыд тӧдӧмлун сетісны: школа помалысьясысь унаӧн талун зільӧны-уджалӧны Санкт-Петербургын да Москваын. Крут гӧраяс, джуджыдсьыс-джуджыд крежъяс, изъя тэрыб юяс. Ылі муыс и ышӧдіс, и повзьӧдліс: изъясыс сэтшӧм ыджыдӧсь, а мортыд на серти ичӧт да вын-эбӧстӧм. Бур ногӧн кӧ, гожӧмнас став томуловсӧ колӧ нулыны Краснодар крайӧ, но талунӧдз сэтчӧ вермыліс ветлыны сӧмын джын мындаыс, – висьталіс Елена Александровна. Сідзжӧ и сыӧн, мый апрель 19-27 лунъясӧ поискӧвикъяс «кыпӧдӧмаӧсь» госпитальын кувсьӧм 100 салдатӧс да нӧшта 7-ӧс, кодъясӧс вӧлі аддзӧма орден сюранінысь. Медводз юрнуӧді школаын дружинаӧн, сэсся комсомол котырӧн, а гырысь классъясын весиг пырлі комсомол райкомӧ, кӧть эськӧ веськӧдлан уджас некор эг нырччыв. Гӧгӧр-воана, кулӧм рыжӧй вӧрсӧ пӧрӧдлісны да гуавлісны, а миянлы коліс туявны-донъявны, мый вӧчны джынвыйӧ ловъянас, кывкӧртавны, ловзясны-ӧ коркӧ пуясыс. Вит во чӧж нин сьӧлӧмсянь йӧктӧмӧн нимкодьӧдам видзӧдысьясӧс асланым петкӧдчӧмъясӧн, ветлывлам концертъясӧн орчча сикт-грездӧ, пырӧдчам быдсикас конкурсӧ. Велӧд-чан восӧ помавлім апрельын, сы вӧсна мый тайӧ каднас кӧр видзысьяс матыстчылӧны сикт-кар дорӧ, да челядьлӧн эм позянлун бать-мамыскӧд мунны тундраӧ. 2009 воын Вуктылсянь мунім Ылыдз ю дорӧдз, сэсся катамаранӧн кывтім Егро-Лягаӧдз да подӧн восьлалім Маньпупунёрӧдз, а сэсся Ылыдз ю кузя кывтім Мылдінӧдз. Гаж вылас воӧмаяс дорӧ чолӧмалана кывйӧн шыӧдчигӧн чина йӧз тӧдчӧдісны «Лямпиадалысь» «быдмӧмсӧ»: сиктса ордйысьӧмсянь сійӧ кыпӧдчис республика тшупӧдӧдз. Дантон Клавдиевич, фотокружокӧн веськӧдлысь, локтіс медводдзаӧн да корис окотитысьясӧс пыравны занятие нуӧдан жырйӧ, кӧні меститчис тшӧтш фотолаборатория. Ӧтмунӧмын водзмӧстчысьяслӧн пӧ торъя юалӧмъяс вылӧ вермис лоны асланыс видзӧдлас, но налӧн век артмывліс воӧдчыны ӧти кывйӧ да аддзыны ӧтувтана нырвизьсӧ. Ӧтмунӧмсаяс зільӧны и, медым ӧдйӧджык вӧлі кыпӧдӧма вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрлы выль стрӧйба, медым ӧтуввезйын паськыдджыка вӧдитчисны коми кывйӧн. Коми театрын ворсысьяс ветлiсны нин Сыктывдін районса Ыбӧ да Паджгаӧ, кӧнi котыртлісны Елена Чувьюровалысь «Менам рольяс — сикӧтш мольяс» творчествоа рыт. Кор оз майшӧдлы радикулит (да-да, ракаяслӧн сійӧ овлӧ жӧ), найӧ петавлӧны асланыс шоныд позйысь орчча пожӧм лап вылӧ да нимкодясьӧны Печора юлӧн мичлунӧн. Медыджыд шогыс — саймовтчис кӧ кытчӧкӧ радейтана чача, ӧнія челядьлӧн — ёртыслӧн кодь кӧ телефоныс абу, либӧ гортсаыс оз лэдзны дубавтӧдзыс зунясьны сэні. Кӧть сьылысьяс и тшӧкыда репетируйтӧны да ставсӧ тыр-бура велӧдӧны, сцена вылӧ петтӧдз век жӧ майшасьӧны, ставыс-ӧ артмас, полӧны, мый кывъяссӧ вунӧдасны. Велӧдчан во помӧдз удиті аддзысьлыны-сёрнитны республикаын нималана куим морткӧд, босьтны вит интервью, вӧчны уна-уна видеоролик да аддзыны выль ёртъясӧс. –Тавося февральын Кӧрткерӧс сиктса администрацияӧн веськӧдлысь Игорь Андреев висьталіс, мый вӧчӧмаӧсь кольӧм 2019 воын, да казьтыштіс 2020 во вылӧ могъяс. А Николай Павлович сулалӧ бӧрсяньыс да ай дзодзӧг моз дась быд пӧрйӧ борднас небыдика кутыштны сійӧс, тӧждысьӧ инь вӧснаыс, пыр отсӧга киа дона гӧтырыслы. А сэсся нин, кыдзи пасйи, Госсӧветын чукӧртчылісны депутатъяс, общественнӧй котыръясын водзмӧстчысьяс, юркарса главнӧй архитектор Владимир Рунг, чина йӧз. Госдумаса веськӧдлысьӧс вежысь Игорь Лебедевлӧн кывъяс серти, Конституцияӧ вежсьӧмъяс пыртӧм йылысь референдумсӧ, вермас лоны, шуасны нуӧдны июнь 24 лунӧ. Сэк жӧ бать-мамлы, каганыслы кӧ кольӧм во тырис 1,5 арӧс, колӧ выльысь шыӧдчыны соцучреждениеӧ дзолюкныслы кык, а сэсся куим арӧс тыртӧдз сьӧма отсӧгысла. Москваысь «Вымпел» войтыркостса котырын водзмӧстчысь Пётр Григорьев да Севастопольысь Татьяна да Александр Макеевъяслӧн семья отсӧгӧн ӧдйӧ и артмис ставыс. Кор тӧдмалӧма, мый ми воам, бабӧн дас ӧти арӧса шуысьыс помся шензьӧма: эмӧсь али мый на пӧ ловъя гижысьясыс, эз пӧ али мый найӧ ставныс нин важӧн кулавны? Сэні экспозицияӧ пыртӧм архивысь фотояс, а сідзжӧ историческӧй да ӧнія снимокъяс, кодъяс абу веськалӧмаӧсь выставка вылас, но видзӧдысьлы лоӧны тӧдчанаӧсь. Фестиваль вылӧ воысьяслы позис пырӧдчыны уна сикас лекцияӧ, дискуссияӧ, аддзысьлӧмӧ, видзӧдны презентацияяс, кывзыны мастер-классъяс, нимкодясьыштны гажӧн. Да сы вӧсна мый горт дорын, керка йӧрын ворсім ми ставӧн ӧтув: кутасьӧмысь, дзебсясьӧмысь, а школаын вӧліны миянлы октябрёнок, пионер да комсомол котыръяс. Витӧд класса да верстьӧджык нин ныв-зон вежоннас ӧтчыдысь волывлӧны ворсыштны-тӧдмасьны пызанвывса выль ворсӧмъясӧн, варовитыштны-сёрнитыштны ӧта-мӧдыскӧд. Мыйла ньӧбны да лӧсьӧдны коланасьыс унджык оборудование, та дырйи кӧ ставсӧ лоӧ вӧчӧма правилӧяс серти, медым вӧлі позянлун дорйыны биысь йӧзсӧ да эмбурсӧ. Ӧні босьта Красноярскса, Перымса, Санкт-Петербургса, Москваса мастеръяслысь ӧтуввез пыр мастер-классъяс, видзӧда-донъяла да велӧдча налысь аканьяс вӧчавны. Олӧмыс бергӧдчӧма да, Михаил Анатольевичлы ковмӧма кутчысьны тат-чӧс совхозса скӧт карта уджӧ, бригадиралӧма животноводство юкӧнын, уджалӧма лысьтысьысьӧн. Аслас спектальясӧн да концертъясӧн театр ветлӧдліс и республикаса сикт-грездъясӧ, кӧні видзӧдысьяс век зэв шоныда вочаалӧны ассьыныс радейтана артистъяссӧ. Шӧр геройыскӧд тшӧтш кытшовті Коми му, сьылі, йӧкті, гажӧдчи, чери кыйи, вӧралі. Потандорса сьылӧмыс менӧ лӧньӧдліс, а шаманъяслӧн бубены кытчӧкӧ чуксаліс… Сэксянь уна нин кадыс колис да, гашкӧ, торйӧн та вӧсна йӧзыс ёна радейтӧны чужанінсӧ да видзӧны грездыслысь историясӧ, нимкодясьӧны вӧр-валӧн мича инъясӧн. Июль 6 лунӧ, кор грездыс пасйӧ чужан лун, ветеранъяслӧн сӧветӧ пырысьяс кыскалӧны сундукъясысь мича сарапанъяс, лэччӧны Изьва ю бокӧ, галфедьса изъяс дорӧ. Эм та кузя зэв уна велӧдан небӧг, но ме на серти ог уджав, ӧд окота вӧчны ставсӧ аслым – сӧмын на мӧвпыштӧмсянь да помӧдзыс, – окотапырысь висьтасьӧ Елена. Миян асвеськӧдлан котырын водзмӧстчысьяс окотапырысь пырӧдчӧны Коми Республикаса экономика министерстволӧн, а сідзжӧ РФ-са президентлӧн гранта конкурсъясӧ. Гӧгӧрвоана, абу быдӧнлӧн эм позянлуныс кывзыны татшӧм дисксӧ – ӧнія кадӧ йӧзыс ёнджыка вӧдитчӧны телефонӧн, а мукӧд компьютерас весиг и дисководыс нин абу. Став тшыкӧдчысьыс кувлӧмаӧсь лёк нога: ӧти джагӧдчӧма, мӧд юрнас усьӧма дорӧм ыджыд кӧрт тув вылӧ. А Тит Педӧр Ӧльӧксаныд ружьеысь лыйӧма аслыс тшӧка улас. Ворсанногсӧ на ковмис вежыштны: водзті вочавидзліс кисӧ медводдзаӧн лэптысь команда, ӧні жӧ ӧти минут мӧвпалӧм бӧрын быд котыр висьтавліс ассьыс вочакывсӧ. Ӧкмыс муниципалитетын реестрын пасйӧм ни ӧти выльӧн лӧсьӧдӧм свалка абу, а важсӧ сэтчӧ оз вермыны пыртны, сы вӧсна мый кабалаяс серти найӧ оз нин скодитны. Андрей Епанешников видліс тӧдмавны видзӧдысьяслысь, кыдзи найӧ гӧгӧрвоӧны шудсӧ, корис вочавидзны, кор мортыс кылӧ асьсӧ шудаӧн да мый сылы колӧ та могысь. Тайӧ гӧгыля аслыссикас госпиталь: доймӧм да чорыда висьмӧм мортлы сетасны буретш тайӧ здукӧ лӧсялана отсӧг, мездасны кулӧмысь, – гӧгӧрвоӧдіс Владимир Уйба. Медся ичӧтыс вӧлі нёль арӧса Ярослава Вокуева, а медся арлыдаыс – 83 арӧса Валентина Алексеевна Елфимова, коді тшӧтш песыштіс вын-эбӧссӧ тренажёръяс вылын. Борщевиклӧн паськалӧм дорӧ веськодьлунысь весиг урчитӧма штрап: прӧстӧй йӧзлы – 3-4 сюрс, ичӧтджык чинаяслы 10-20 сюрс, ыджыдджыкъяслы – 100-200 сюрс шайт. Нёльӧд лунас водзмӧстчисны якутъяс – спорт сикасъясӧн петкӧдлісны ас войтырлысь кужӧмлунсӧ, кыдзи найӧ зэв ӧдйӧ мӧвпалӧны, мый ёна отсалӧ вӧр-ваӧ петалігӧн. Алтайса «кайчи» видзӧ сэтчӧс кывъяслысь культурасӧ, зільӧ котыртлыны уна сикас фестиваль, велӧдӧ-туялӧ ас кывъяслысь шылад да петкӧдӧ найӧс Россия пасьтала. Коми ЦГМС-ын гидрометеорология прогноз дасьтан юкӧнӧн веськӧдлысь Ольга Козак серти, повны колӧ оз майся, а июнься лымйысь, кор быдмӧ-сӧвмӧ град выв пуктас. – Ме семьяын ӧкмысӧдӧн чужи, и ыджыд чойяс моз меным эз нин ковмы некод бӧрся видзӧдны, да и гортгӧгӧрса уджсӧ ёнджыкасӧ найӧ вӧчӧны вӧлі, – висьтасьӧ Люся. Сэк жӧ гортысь ылӧ, республикаысь кытчӧкӧ бокӧ мунны эг кӧсйы: бать-мамлы ӧд кольӧ ыджыд овмӧсын став удж-нокыс, а найӧ и сідз гортын прамӧя оз мыччысьлыны. Сідз, ягын быдман да элитнӧй сикас лыска пуяслӧн клетка пытш сертиыс позьӧ тӧдмавны, кутшӧм кӧйдысысь мый быдмас: висьлӧс-омӧлик понӧль али вынйӧра-мича пу. Витсянь квайт часӧдз гырысь лэбач чукӧр гораа горзӧны-варовитӧны пуяс вылын, быттьӧ дасьтӧны лун кежлас аслыныс туйвизь, а сэсся другӧн уськӧдчӧны-лэбзьӧны. – «Кодзувъясыд» зэв шаньӧсь, эз ышнясьны, бура сёрнитісны и фотографируйтчисны миянкӧд, кӧть эськӧ первойсӧ ёна полім наысь, эг тӧдӧй, кыдзи кутны асьнымӧс. Медводз босьтім тӧд вылӧ нималана авторъясӧс – Николай Дьяконовӧс, Николай Щукинӧс, Геннадий Юшковӧс, а сэсся нин кутім корсявны тӧдтӧмджыкъяслысь гижӧдъяс. Со кыдзи ыджыд батьыслы, мамыслӧн кывъяс серти, висьтасьлӧма чожыскӧд ӧтлаын воюйтысь ёртыс: «Ми вӧлім кавалериеч-красноармеечьясӧн, ӧтчыд атакаӧ уськӧдчим. Ӧнӧдз казьтывла: миян сэки вӧлі сідз шусяна «идея фикс» — мунны сиктӧ, мед вӧлі сӧстӧм ва да сынӧд, мед челядьлы вӧлі кӧні котравны, кӧсйим овны вӧля вылын. Вӧлім Киевын, Вӧлӧгдаын, Кировын, Уфаын, Архангельскын. Быдлаысь зіля ньӧбны кутшӧмкӧ аслыспӧлӧс жыннян, – перйис шкапысь ассьыс коллекциясӧ Николай Чупров. Быдӧн гӧгӧрвоӧ татчӧс мичлунсӧ: неылын дзольгӧны визув шоръяс, гӧгӧрбок паськӧдчӧмаӧсь чӧскыд туруна видзьяс, кӧні повтӧг ветлӧны-йирсьӧны мӧсъяс да вӧвъяс. Валентина Вячеславовна, школаын рисование велӧдысь, таӧдз нин донъявліс менсьым «творенньӧясӧс», а тані нин кутіс кнопкаӧн пысавлыны уджъясӧс класса стендӧ. Дасӧд класс помалӧм бӧрын тулыссяньыс сёр арӧдз некымын морта котырын быд лун рыт горувнас котӧртіс сизим верст (котралӧны миян керка дорті да, сійӧн тӧда). –Ме зэв рад, мый лои татшӧм ыджыд конкурсын вермысьӧн, и кӧсъя тӧдчӧдны, мый тайӧ вермӧмыс абу сӧмын менам – а ставнас ыджыд котырлӧн, – висьталӧ Валентина. Тані векджык ыджыдавлісны орчча керкаясысь ёртъяс — Лёнчик, Юрик, Вася да Илья, коді семьяыскӧд оліс веськыда школаын, мамыс сэні стӧрӧжа-ліс-пелькӧдчис да. Алёна Хозяинова, изьваса ань, шуӧма гӧсьтъяслы, миян пӧ тані ставыс аслыспӧлӧс абу сы вӧсна, мый йӧзыс аслыспӧлӧсӧсь, а сы понда, мый тайӧ ставыс – асланым. 14-ӧд армияса командир генерал-майор Владимир Щербаковлы выльӧн воӧм салдатъясыс кузь туй бӧрад вывті жебӧн петкӧдчӧмаӧсь, да тшӧктӧма ёнджыка найӧс вердны. Саранпауль сиктын кызвын олысьыс – роч, но эмӧсь и коми-изьватас, и коми газет лыддигӧн ме ассьым кывйӧс сӧвмӧда да сы дорӧ быдмысь войтырын песта муслунсӧ. Гожӧмнас вои да, басняса юрсигусьыс моз жбыръялі: «Ак, кутшӧм лӧсьыд, шоныд, гӧгӧр дзоридз, борщевик.» Кыдзи пыр овлӧ, виччысьтӧг пуксис ар, сэсся тӧв воис. Медводз пӧсялӧмыдла кын-ман, мудзыдла нюмыд оз пет, но кӧнкӧ пытшкад гӧгӧрвоан, кутшӧм мортыс ичӧт вулкан горувсяньыс и кутшӧм сійӧ ыджыд выліас сула-лігӧн. Тані кӧть Воркута бердса став посёлоксӧ лыддьӧдлы: Промышленнӧй, Воргашор, Сыръяга, Хальмер-Ю, Мульда, Юр-Шор. Мукӧдыслысь и нимъяссӧ некод нин юрас оз кут… А коркӧ войнас виччысьтӧг штативтӧг, ки помысь артмис войвыв кыа снимайтны, та бӧрын ыззи, кыдзи эськӧ нӧшта бурджыка да колана ногӧн вӧчны татшӧм снимоксӧ. –Кураторъяскӧд да наставникъяскӧд топыд йитӧдыс отсаліс меным босьтны содтӧд тӧдӧмлун да бурмӧдны профессия серти уджалан сямӧс, – висьталіс том специалист. Сэтчӧс Г.А.Фёдоров нима шӧр библиотекаын зільысьяс збыльмӧдӧны «Литературные гастроли» уджтас, мый серти районса лыддьысянінъясӧ волывлӧны регионса гижысьяс. Сэки гижасьӧмным ёна ӧддзыліс: землячкаӧй ошйысис, мый видзӧдӧма-кывзӧма чужан муысь воӧм артистъяслысь мича коми сьыланкывъяссӧ, да ысталіс меным снимокъяс. Таво миян школаным «Ворсам ансамбльын» проектӧн вермис Коми Республикаын да Ненеч кы-тшын «ЛУКОЙЛ» ПАО-лӧн социальнӧй да культура юкӧнса уджтасъяс конкурсын. Сэсся медся сьӧкыд кадас, кор школаын, детсадйын, клубын, ФАП-ын – став 13 учреждениеас – зільысьяслы удждоннас ёна сёрмӧдчылӧмаӧсь, сиктсӧветын кассиралӧма. Ӧтар боксянь, тӧдмӧданныд этнографияӧн, а мӧдар боксянь – ті абу экспонатъяс, кодъяс петкӧдлӧны, мый вӧлӧма зэв важӧн, ті – ловъя йӧз, «шабді туй» вуджысьяс. И кӧть талун унаӧн чайтӧны тайӧ уджсӧ ковтӧмӧн, гортысь петавтӧг пӧ ӧд ӧтуввезйысь позьӧ ставсӧ аддзыны-лыддьыны, век жӧ библиотекар нокыд и ӧні зэв тӧдчана. Александра Мишариналӧн кывбурысь тайӧ строкаясыс, чайта да, медбура петкӧдлӧны коми кыв да литература велӧдысьяслӧн семинар вылӧ чукӧртчӧмаяслысь ловкылӧмсӧ. Со и Сыктывкар бердса Вылыс Максаковка посёлокын «Лира» шойччан шӧринысь авъя нывъяс – «Импульс» котырӧ ветлысьяс – дасьтӧны Победа лун кежлӧ мича йӧктӧмъяс. Кымын водзӧджык муні, сымын ёнджыка шемӧсми: и кофе вузалан аппаратыд сулалӧ, и душыс кык пӧлӧс, и ки мыськан краныс абу – китӧ нюжӧдан да, ваыс ачыс киссьӧ. «Ас йӧз» котырӧн веськӧдлысь да режиссёр Ольга Рогожникова висьталӧ, артистъяс пӧ сьӧлӧмсяньыс ворсісны трагикомедияысь геройясӧс, быттьӧ олісны сцена вылын. Почёта карауллӧн ружьеысь лыйлӧм шы улӧ корсьысян отрядъясӧ пырысьяс сетӧны ӧта-мӧдныслы пӧгибнитӧм красноармеечьяслысь коляссӧ, медальон да мукӧд аддзӧмтор. —«Артек» йылысь ог гарышт, но «Орлёнок» лагерын мӧвпалам торъя сменаяс котыртлыны, кытчӧ чукӧртлыны чужан кыв велӧдысь ныв-зонмӧс, — шуис Анна Александровна. Чомйысь ывлаад пырны-петны позьӧ зэв ӧдйӧ, и та понда кык пӧв сюсьджыка колӧ видзӧдны сӧмын на кок йылас сувтысь кага бӧрся, медым пачӧ эз пыр да ваӧ эз усь. Финн-йӧгра уджъёртъяскӧд ӧтвылысь лӧсьӧдам торъя уджтас: ӧтувтан вужъяс, рӧдвуж кывъяс да уна сикас войтырлӧн сёян-юан йылысь программаяс, шылада передачаяс. Нацпаркын ӧткымынлаӧ верман веськавны сӧмын гӧра юӧд лэччӧм-кывтӧмӧн, ӧд туй абутӧм понда транспортӧн он воӧдчы, – аслас проект йылысь висьталӧ Анна Душейко. Став велӧдысьыс да комиссияӧ пырысьыс чуймалӧны: мыйла пӧ тэ татшӧм бур аттестационнӧй баллъяснас пыран босьтны шӧр тӧдӧмлун, а он вылыс тшупӧда велӧдчанінӧ? Проект сертиыс шуим быд тӧлысь нуӧдны чужан му нимӧдан чукӧртчылӧм-аддзысьлӧмъяс, ньӧбны колана небӧгъяс, водзӧ туявны война кадӧ тылын зільысьяслысь олӧмсӧ. Ӧні Лиза гортас пукалӧ – быдтысьӧ (вӧлӧмкӧ, Турцияын абу сэтшӧм нырвизь, кыдзи школаӧдзса велӧдӧм, да оз и корны-тшӧктыны быть новлӧдлыны челядьтӧ детсадйӧ). Тайӧ сетӧма позянлун збыльмӧдны сідз шусяна семейнӧй ферма кутысьяслы 30, асшӧр уджӧ сӧмын на босьтчысь фермеръяслы 56 да кооператив сӧвмӧдысьяслы 14 проект. Таысь кындзи локтан воын шуӧмаӧсь «ловзьӧдны» Коми Республикаса юралысь бердын инвалидъяслӧн тӧжд-мог кузя сӧветлысь уджсӧ, коді падмылӧма коронавирус вӧсна. Таво гожӧмнас Александраӧс да сылысь «PopCorn» котырсӧ корӧмаӧсь петкӧдчыны Эстонияса фестиваль вылын, но коронавирус торкис-дзугис том йӧзлысь дум-кӧсйӧмсӧ. Ань шмоньсорӧн казьтылӧ: нылукӧс чужтігӧн пӧ бурдӧдысьяс котралӧны-бергалӧны ме гӧгӧр да мыйкӧ висьталӧны-юасьӧны финн кывйӧн, а ме пӧ налы комиӧн вочавидза. Миян веськӧдлысь Инесса Орёл висьтасис ас удж йылысь: тӧдмӧдіс петасъяслӧн сӧвмӧмӧн, «Лок татчӧ» коллекция уджӧ пыртӧмӧн, сайт да соцсеть паськӧдӧмӧн да с.в. Тӧв и гожӧм Апанасенкояс дорӧ волывлӧны туристъяс, медым малалыштны паськыд сюра пемӧсъяссӧ, мыччыштны налы китыр нитш да пыравлыны кӧр видзысьяслӧн оланінӧ. Талун миян вит морта группаным юксис кык пельӧ: ме, Саша да Ямалса Ира мунам Горелӧй вулкан вылӧ, Лена да Настя мунӧны Халактыркаӧ видлыны выннысӧ сёрфингын. Либӧ жӧ оз вермыны инавны кагасӧ детсадйӧ; оланіныс шогмытӧм, а выльӧ оз вуджӧдны; кӧсйӧны стрӧитчыны, да мусӧ оз вичмӧдны. Кыдз шуласны, быдӧнлӧн аслас шог. Да трактор ломтас, да запчасьт, да йӧзлы удждон, да карта ӧнія ногӧн видзӧм. Кор карсаяс дзуртӧны йӧв дон кузя, мед эськӧ первой тӧдмаласны, кыдзи сійӧ шедӧ! –Кагалы кӧ 16 арӧсыс тырис май 11 лунӧдз (тайӧ лунсяньыс шуӧма збыльмӧдны Россияса президентлысь 2020 вося май 11 лунся 317 номера индӧдсӧ), сьӧмсӧ оз сетны. И со социальнӧя страхуйтан фонд пыр вичмӧдісны кык коляска: ӧтарнас керкаын ветлыны (позьӧ нюжӧдчывны, мышсӧ лэдзны, мед куйлыштны), а мӧдарнас – ывла вылын. Школаас унджык занятиесӧ нуӧдісны налӧн управлениеын учебно-методическӧй шӧринысь специалистъяс, кодъяс бура тӧдӧны, кыдзи дорйыны мортӧс быдсяма неминучаысь. Олӧма йӧзлы, «предпенсионеръяслы», уджтӧмалысьяслы, вермытӧмлы – налы, коді кӧсйӧ велӧдчыны вӧдитчыны компьютерӧн да смартфонӧн – котыртiм «Запросто!» кружок. И бӧрдан, и сералан: сиктын кувсьӧм мужичӧйӧс бӧръя туйӧ колльӧдны воӧны нывбабаяс, кодъясӧс коркӧ радейтлӧма Симон. Тайӧ гижысьсӧ ме аслым неважӧн на восьтi. Семинар вылӧ чукӧртчӧм велӧдысьяс тшӧтш жӧ мыйкӧ пасъялісны тетрадьясас, тӧдӧмысь, мед и асланыс уджын нин вӧдитчыны сыӧн, мый аддзылісны восьса урок дырйиыс. Юӧрсӧ лыддьӧмаӧсь Михаил Морозовлӧн рӧдвужыс да шыӧдчӧмаӧсь Александр Дударенок да Лариса Бруева дорӧ, кодъяс и отсалӧмаӧсь налы йитчыны корсьысян отрядыскӧд. 2008 вося августын Смоленск обласьтса Гагарин карын ас вылӧ уджалысьяскӧд аддзысьлігас Россияса президент Дмитрий Медведевлысь тайӧ ӧлӧдӧмсӧ ӧнӧдз казьтылӧны. Мырси Шойнатыса леспромхозлӧн Одыбса лесопунктын, кылӧдчи, сэсся 3 тӧлысь кежлӧ ыстылісны Сыктывкарса лесотехническӧй школаын бульдозеристӧ велӧдан курс вылӧ. Ӧнісянь регионса юралысьӧн да Госсӧветса депутатӧн вермас лоны морт, коді пыр олӧ Россияын, и сылӧн абу суйӧрсайса подданство йылысь некутшӧм кабала-документ. Со тавося «Лямпиада» нуӧдан лунӧ ме вӧлi нёльсё верст сайын орчча регионын, а радейтана «Юрганлӧн» соцсетьса котырын веськыд эфирын видзӧдi Ыджыдвидзса гажсӧ. Ставсӧ нин быттьӧ висьталӧма, но мыйлакӧ пыр на ёнтӧ сьӧлӧм, и пыр на кутшӧмкӧ да вӧвлӧмторъяс, быттьӧ ылыс-ылыс гымлӧн шыяс, йӧлӧгаӧн воалӧны сійӧ кадсяньыс. Январь помын власьт тэчасын, бизнесын уджалысьяс да общественнӧй котыръясын водзмӧстчысьяс «гӧгрӧс пызан» сайын сёрнитісны шыблас торйӧдлӧмӧн чукӧртӧм йылысь. 4-ӧд классысь Анастасия Колегова да Игнат Мартышев босьтісны «Менам чужанін — Сыктывдін» 17-ӧд районса конференцияын асланыс арлыдаяс пӧвстын медводдза места. Мӧвпала нин и коминас нылукъясӧс ёнджыка велӧдны, весиг асьныс мукӧддырйи корӧны налы коми книга лыддьыны, кӧть эськӧ оз гӧгӧрвоны нинӧм, но зэв сюся кывзӧны. То сэні, то тані, кывлан да, налӧн югыд бугыльныс ӧгралӧма мир туй бокын, либӧ кодкӧ ӧшинь увсьыс налысь кок туйсӧ аддзылӧма, а кодлыськӧ и понсӧ пӧ гуӧмаӧсь. Нимкодь, мый олӧма йӧз эз повзьыны арся кӧдзыд поводдяысь, «карнана» висьӧмысь, лунтыр кежлӧ эновтлісны гортгӧгӧрса уджсӧ да волісны Адзорӧмса фестиваль вылӧ. Тайӧс позьӧ вӧчны сӧмын сэки, турагентствоыс кӧ дзебис путёвкасӧ ньӧбысьысь кутшӧмкӧ юӧр, либӧ мортыс кӧ воис пикӧ да вермас омӧльтчыны сылӧн дзоньвидзалуныс. Аслам велӧдысьяс вылӧ видзӧдігӧн ме быттьӧ аддза нин вӧлі, мый лоа на кодь жӧ сюсь, стрӧг, мича, мый менӧ тшӧтш кутасны пыдди пуктыны да радейтны велӧдчысьяс. Зэв ыджыд аттьӧ висьтала бать-мамлы, велӧдысьяслы, ставныслы, кодъяс тӧждысьӧны быдмысь войтыр вӧсна, сетӧны налы зумыд тӧдӧмлун, ышӧдӧны радейтны Чужан мусӧ. Россияса Оланподулӧ вежсьӧмъяс вӧсна гӧлӧсуйтны вӧлі шуӧма апрель 22 лунӧ, но коронавируса вуджан висьӧм падмӧдіс, да ковмис вуджӧдны референдум нуӧдан кадсӧ. Та вӧсна 1930 во помын Печораса видз-му овмӧс опытнӧй станцияын наукаӧ пырӧдчысьяс водзын пуктӧмаӧсь мог – лӧсьӧдны ыж, кодлӧн и сьӧктаыс ыджыд, и вуруныс кыз. Шуам, 1990-ӧд вояс пансигӧн Берёзовкаса лётчикъяс отсӧгӧн вермӧмаӧсь кутны Ростовысь террористъясӧс, кодъяс челядьӧс заложникӧ босьтӧмӧн пышйӧдӧмаӧсь вертолёт. – Ржев карса администрацияын юралысьӧс вежысь шуис, мый челядьлы да томуловлы быть лоӧ котыртӧма экскурсияяс, медым тӧдмӧдны найӧс миян Чужан мулӧн геройяскӧд. Пуктім дзоридзьяс и Ржевын Сӧветскӧй салдатлы мемориал дорӧ, кодӧс восьтӧмаӧсь 2020 вося июльын Айму вӧсна Ыджыд тышын пӧгибнитӧм салдатъясӧс казьтылӧм могысь. –Школаын на велӧдчигӧн быд лун ветлӧдлі быдсяма кружокас, окота вӧлі велӧдчыны и йӧктыны, и сьывны, и гудӧкасьны, и кысьыны, и театральнӧй кружокын артиставны. Кыдз висьталӧма регионса Госсӧветын чукӧртчылігӧн управлениенас веськӧдлысь Людмила Глушкова, медъёна налысь ведомствосӧ майшӧдлӧ, кутшӧм ва юӧны сикт-грездын. Гоз-мӧд час мысти нин электроннӧй поштаӧ воис юӧр, шыӧдчӧмтӧ пӧ МВД-ын видлалӧма, куим лун мысти виччысьӧны тіянӧс паспортнӧй столын став кабала документнаныд. Та бӧрын видзӧдӧ, мый вӧчӧма стрӧйбаас, жыръясас, медым эз су ускӧттьӧ, сюся туялӧ, кӧні вермас ыпнитны, ӧзъяс кӧ, кыдзи доръясны тшын-бисьыс йӧзсӧ да эмбурсӧ. Коми йӧзӧдчан керкаын зільысьяслы уси шуд ветлыны сэтчӧ, гӧлӧс быртӧдз горзыны-«висьны» лызьӧн котралысьяс вӧсна, а тшӧтш и тӧдмасьны нималана спортсменъяскӧд. «Буханкаӧн» вӧрса туйӧд мунӧм бӧрын воӧдчим джуджыдсьыс-джуджыд кыр йылӧ, кытысянь Байкал кажитчис еджыд эшкынӧн шебрасьӧм, шонді улын пушкысь-узьысь саридзӧн. Та могысь майын вежон чӧж олам челядьлӧн гожся лагерын моз: сьыліын пионеръяслӧн гӧрд галстукӧн нуӧдам линейкаяс, ворcам, сьылам, йӧктам, ветлам походӧ да с.в. Нимкодь, кор хоббиыд лоӧ радейтана уджӧн; кор ас кинад вӧчӧмторйӧн ворсӧны челядьыд; кор матыссаыд да ёртъясыд корӧны тшӧтш вӧчны и налӧн быдтасъяслы козинъяс. – Уджтасӧ вермас пырӧдчыны быдӧн: колӧ пасйысьны сайтын, неуна ве-лӧдыштасны, а сэсся электроннӧй поштаӧ кутасны ыставны юӧр, кӧні, кодлы да кутшӧм отсӧг колӧ. А миян горт дорын вӧлі торъя град, опытнӧй участок сяма, сэтчӧ мам-бать пуктылісны бурдӧдчан быдмӧгъяс, кодъяслысь кӧйдыссӧ коліс судзӧдны бокысь да пошта пыр. Илона зэв яра босьтчӧма серпасасян да декорация дасьтан уджӧ, а сэсся вӧляникысь и сцена вылӧдз воӧма, заводитӧма йӧктыны, гижны сценарийяс, нуӧдны концертъяс. «Бызӧвӧй» картаысь нёль животноводӧс пасйӧмаӧсь «Знак Почёта», Славалӧн III тшупӧда, «Трудӧвӧй Гӧрд Знамя» орденъясӧн, ӧкмыс мортлы вичмӧдӧма ВДНХ-лысь медаль. Новый Бор посёлокын да Йӧрмидз сиктын Владимир Уйба аддзысьліс сэтчӧсолысьяскӧд, сёрнитіс накӧд овмӧдчӧминъяслӧн да ставнас Чилимдін районлӧн аскиа лун йылысь. Водзті, кольӧм нэмся 60-90-ӧд воясӧ, Кӧрткерӧс районысь Одыб сиктса некымын семья тані гожӧмбыд да сёр арӧдз пуктылӧмаӧсь совхозлы да асланыс овмӧсъяслы турун. Тадзи миянлы кажитчӧджык шойччыны, кивывджык и. Шуам, аддзам кутшӧмкӧ мичаин, сувтам, мыйта колӧ, кытшлалам, нимкодясям, а сэсся мунам водзӧ, – висьталӧ Марат. Татшӧм висьысьясыс вочасӧн омӧльтчӧны, юр вем уджыс торксьӧ, но нывкалӧн бать-мамыс да ыджыдджык вокыс вӧчӧны став позянасӧ, медым Даша дыр на колис тыр-бурӧн. Казьтыштам, юркарын конкурссӧ котыртлӧны Сыктывкарса администрацияын культураӧн веськӧдланін, коми культура шӧрин да «Коми войтыр» ӧтмунӧмлӧн Сыктывкарса юкӧн. Пӧрӧдчытӧдз да тшӧтш и мупытшкӧсса озырлун перйыны босьтчытӧдз пӧ медвойдӧр йӧзыслысь колӧ юасьны, сӧгласӧсь-ӧ найӧ, мед налӧн оланін дорын тайӧ уджсӧ вӧчисны. Медводз вичко пытшкӧссьыс петкӧдім став сьӧд шомсӧ, резьӧдiм важ стрӧйбаяссӧ, а вичко гӧгӧрсӧ потшим, медым сюрукъяс эз вермыны пырны сэтчӧ да талявны турунсӧ. Ӧнія стрӧйбаыс ӧкмысдас во сулалӧ, и миянлы шуӧны, кутанныд кӧ пӧ корны дзоньтавны сійӧс, тупкасны дзикӧдз, и челядьнытӧ велӧдчынысӧ кытчӧкӧ ковмас новлӧдлыны. Тӧлысьысь дырджык ме олі войвыв йылысь мӧвпъяснас, тӧді нин, кытчӧ мыйӧн мунны, кӧні кутшӧм вакансия вӧзйӧны, кутшӧмӧсь удждонъясыс да вузасянінъясас донъясыс. Пырӧны, шуам, парма-ягад пила-чера йӧз, и регыдӧн ли дырӧн гӧгӧрыс кыпалӧны керкаяс, зымӧбтӧны нуръясянін-клуб, сад-школа, лавка-пошта да мукӧд колана стрӧйба. И банкын збыльысь уджалысьяслысь, и тӧдса полицейскӧйяслысь юаси, кыдзи, мися, видзчысьны татшӧм неминучасьыс да, найӧ, видзӧдӧмпырысь, и асьныс шӧйӧвошӧмаӧсь. 1990-ӧд воясӧдз республикаын медсясӧ рӧдмӧдӧмаӧсь яй да вурун вылӧ Печораса сідз шусяна полутонкоруннӧй ыжъяс, кодъяс оз повны кӧдзыдысь да абу сэтшӧм пискаӧсь. – Менам олӧмӧй зэв бур да лӧсьыд вӧлі, сы вӧсна мый овнысӧ радейта, уджӧс радейта, челядьӧс радейта, – ассьыс вояссӧ казьтылігмоз кывкӧрталіс Таисия Дмитриевна. Виктор Савин нима академическӧй драмтеатр дорын паныдаси Якутияысь артистъяслӧн неыджыд котыркӧд, пырысьтӧм-пыр и тӧдмалі да «дорообо» горӧдӧмӧн шыӧдчи на дорӧ. Ми, удмурт, коми да вепс кывйӧн гижысьяс, юксим, мыйӧн олам талун, кыдзи венам мытшӧдъяс, мый выльсӧ пыртам асланым уджӧ, кыдзи корсям ассьыным лыддьысьысьясӧс. Кулӧмдін районсаяс юксисны кольӧм во Вӧльдінын воссьӧм «Шудлун» социокультурнӧй шӧринлӧн уджӧн – сы пример вылын петкӧдлісны сиктыслысь да районыслысь сӧвмӧмсӧ. – Бать-мамлы бура дыр эг висьтав, мый медицина колледжсьыс документъясӧс бӧр босьті, кӧть и студентъяс лыдын нин вӧлі, – водзӧ висьталіс Александр Владимирович. 2017 вося мартын «Монди СЛПК»-лысь опытсӧ вылӧ донъялӧмаӧсь, GRADUATE AWARDS ставроссияса конкурсын, пасйӧмаӧсь «Компаниялӧн студентъяскӧд медбур удж» нимпасын. Бӧрыньтчынытӧ некытчӧ: быдлаын пост, документ-пропуск юасьӧны-видлалӧны, лыа тыра ыджыд машина помтӧг жуӧ, вертолёт лэбалӧ, гӧгӧр военнӧйяс. Ставыс гудыр-гадыр… Мӧд-кӧ, участкӧвӧй уполномоченнӧйсянь унаӧн «быдмӧны», вуджӧны уголовнӧй розыскӧ, экономикаын мыж вӧчысьяслы паныд водзсасян отделӧ (ОБЭП) да мукӧд служба вылӧ. 1949 воын на Джордж Оруэлл аслас нималана «1984» роман-антиутопияын гижлӧма Океанияса олысьяс йылысь, кодъяслӧн удж вылас да гортас быд вежӧсын ӧшалӧ телевизор. Ӧнія выль оборудованиеыс сетас позянлун нӧшта на бурмӧдны станцияыслысь да тшӧтш и ставнас «Монди СЛПК»-лысь уджсӧ, вӧчны быд во 120 прӧчентӧн унджык прӧдукция. Уджтасъяссӧ дасьтыны абу кокни, ӧд колӧ ылӧ ветлыны, колана транспорт аддзыны, кад бӧрйыны, медым бур вӧлі поводдяыс. Комияс талун этшаӧн нин кӧр дорад ветлӧны. Ӧтуввез пыр сёрниӧ пырӧдчылісны тшӧтш Коми Республикаса юралысь Владимир Уйба да правительствоысь мукӧд чина морт, муниципалитетъясса администрацияын зільысьяс. Ыджыд аттьӧ И.А.Куратов нима музейӧн веськӧдлысь Диана Григорьевна Холоповалы миянлысь гӧсьтъясӧс вочаалӧм-сибӧдӧмысь, а тшӧтш и интереснӧй экскурсия нуӧдӧмысь. Февраль 25 лунӧ Коми Республикаса войтырлӧн Ёртасян керкаын «гӧгрӧс пызан» сайын сёрнитісны регион сӧвмӧдӧмын «Коми войтырлӧн» чукӧртчӧмъяслӧн тӧдчанлун йылысь. Роман Полшведкин та кузя пасйис, республикаын пӧ Сӧвет кадӧ вонас пӧрӧдлісны 18 миллион кубометр вӧр, а ӧні тырвыйӧ воӧм вӧрыс артавсьӧ нин 35 миллион кубометр. Немеч штабъясса картаясын вӧлі серпасалӧма туйяс, а кор фашистъяс воисны Кола кӧджӧ, аддзисны, мый збыльвылас найӧ абуӧсь, эмӧсь сӧмын кӧръясӧн ветлан ордымъяс. Алевтина оз нин ӧти во туяв коми войтырлысь аслыспӧлӧс культурасӧ: быдлунъя оласногсӧ, киподтуйсӧ, сер-орнаментсӧ, да та вылӧ подуласьӧмӧн и вӧчалӧ серпасъяссӧ. 1970-1980-ӧд воясын серпасыс вежсис бурланьӧ, йӧзыс кутісны лыддьысьны комиӧн, налы сьӧлӧм вылас воис выль коми литература, коді петкӧдліс ӧнія сиктлысь олӧмсӧ. Шуам, Великобританияын, кӧні тшӧтш жӧ пондӧма паськавны пӧрӧсыд, карантин торкалысьлысь кутасны перйыны 10 сюрс фунт стерлинг (миян ногӧн кӧ, ӧти миллион шайт). Сідзкӧ, талун медводдза кага вайӧмкӧд йитӧдын социальнӧй отсӧгла вермас шыӧдчыны гозъя, семьяаныс куим морт вылӧ артыштӧмӧн кӧ доходныс 89.208 шайтысь этшаджык. «ВКонтактеын» лист бокысь уна пӧлӧс снимок да окотапырысь лыддяна юӧръяс, сэсся и ӧта-мӧд костын веськыд сёрниыс бура петкӧдлӧны Анна Модестовналысь збодерлунсӧ. Гӧгӧрвоана, сідз шусяна кочевӧй школаяссӧ ӧні зільӧны котыртны сэтшӧм ногӧн, медым зонпосни вӧліны бать-мам дорас матынджыкӧсь да эз вывті ёна гажтӧмтчыны наысь. – Библиотекаын уджалiс ӧти классын велӧдчысьлӧн мамыс, Лидия Ивановна Чугаева, да гуляйтӧм бӧрын став классӧн вӧлi волывлам пач дорын шонтысьны, чай юны, ворсны. Взрыв бӧрын медводдза часъясас нин оборона министерство да военнӧй комиссариатъяс ыстісны Чернобыльӧ уна дас да сё сюрс военнослужащӧйӧс да резервын пасйӧмаясӧс. Кор ныла-зонма аддзысьӧны, радейтчӧны, шуӧны ӧтлаын овны, чужтӧны челядьӧс да асланыс шуда позйын кургӧны-олӧны ӧта-мӧдсӧ пыдди пуктӧмӧн да быдторйын отсасьӧмӧн. «Текстиль Коми» компанияӧн веськӧдлысьӧс вежысь Наталья Шиковалӧн висьтасьӧм серти, мӧвпалӧны и шабді дӧраысь паськӧм вурны да Европаса странаясын сыӧн вузасьны. Чужан кывъя газетъясӧ гижӧд-юӧрыслы мӧвпъясыс кызвыннас воӧны юрӧ буретш паркын котралігӧн, да сэсся быттьӧ дзонь сёрникузяясӧн асьныс пуксьӧны сӧстӧм лист бокӧ. –Туй морт керкаясӧн веськӧдлысьяс, кодъяс тӧждысьӧны асланыс учреждение, сэтчӧс зільысьяс да овмӧдчысьяс вӧсна, стӧча збыльмӧдӧны Роспотребнадзорлысь индӧдъяссӧ. Странаса каръясысь да суйӧр сайысь воӧм спорт радейтысьяслы, командаяс вӧсна «висьысьяслы», мукӧд ветлысь-мунысьяслы позяс овмӧдчыны карса мукӧд туй морт керкаӧ. «Коми му» газетын гижлім жӧ сылӧн мам Ольга Викторовна Сметанина йылысь, коді вӧлі зэв енбиа да сьӧлӧмсяньыс кӧсйис, мед посёлокын кыпӧдасны выль культура керка. Барнаулса школаӧн веськӧдлысь Олег Купчинский – кыдзи «крукавны» лыддьысьысьсӧ, а Санкт-Петербургысь Егор Королёв – кыдзи кутны гижӧд-телепередачаӧн аудиториясӧ. Библиотекаын чукӧртчывлӧны краеведъяс, кодъяслы окота бурджыка тӧдны ас войтырлысь историясӧ, культура-традициясӧ да кутшӧм прӧмысел-ремеслӧӧн овлӧмаӧсь важ йӧз. Томуловыд мӧд ногӧн нин олӧны: найӧ скӧттӧ оз видзны, черитӧ оз ёна кыйны, а водзмӧстчӧны выль профессияясын, искусстволӧн ӧнія нырвизьясын, уджалӧны ас выланыс. Бензопилаӧн пӧрӧдчигӧн да черӧн увйысигӧн 7-8 морта бригада вонас керавлӧма 7-8 сюрс кубометр, а харвестер-форвардер пӧрӧдӧны кӧкъямыс пӧв унджык – 60 сюрс сайӧ. Сёрнитны кӧ пипу йылысь, Канадаын, мукӧд странаын быдтӧны сідз шусяна триплоиднӧй пипу, кодӧс кызь-комын во мысти нин позьӧ пӧрӧдны, сэтшӧм джуджыд да кыз артмӧ. Москваса комьюнити шӧринӧн веськӧдлысь, филология наукаса кандидат Татьяна Винниченко велӧдіс, кыдзи мӧрччана кывъясӧн шыӧдчыны йӧз дорӧ, медым тэнӧ гӧгӧрвоисны. Медводз мамнысӧ эськӧ ыдждӧдісны-корисны накӧд патераас ӧтлаын овмӧдчыны, но сійӧ шуис, мый ас гортсьыс некытчӧ оз мун, да тӧдлытӧг содтіс: «Воас, а ме тані абу. Вӧзйӧй и ті, пыдди пуктана лыддьысьысьяс, нӧшта мый йылысь колӧ гижны (гусьӧн висьтала: коми кроссворд-сканворд да сёян-юан рецептъяс тай корисны нин йӧзӧдны-а). –Бур, мый ӧнія кадӧ йӧзыслӧн эм позянлун кывзыны небӧгъяссӧ, сы вӧсна мый лыддьысьнысӧ оз быдӧнлы тырмы кадыс, – шуис Валентина Морозова, Нина Куратовалӧн нылыс. Комиын крестьянскӧй (фермер) овмӧс вӧдитысьяс да видз-му кооперативъясын зільысьяс видеоконференция вылӧ чукӧртчылӧмӧн вӧчисны 2020 воын асланыс уджлы кывкӧртӧд. Сэні индӧма котыртны кӧр батальонъяссӧ Кардор обласьтысь Ненеч кытшса да Коми АССР-са кӧр видзысьясысь да кӧръясысь, – висьталӧ история туялысь Антон Нисковский. Содтӧд пасъям, водзтіджык государствоӧн юрнуӧдысь дорӧ Коми Республикалы отсӧг вичмӧдӧм йылысь корӧмӧн шыӧдчис регионса веськӧдлысьлысь удж вӧчысь Владимир Уйба. Налӧн сёрниыс вӧлі культураын войтыркостса ёртасьӧм сӧвмӧдӧм, федеральнӧй проектъясӧ регионлӧн пырӧдчӧм да Коми Республикалы 100 во тыригкежлӧ дасьтысьӧм йылысь. Бать-мам тшӧкыда оз казявны, а, гашкӧ, чайтӧны, мый нинӧм лёкыс оз ло, кагукыс кӧ дыр кад дзоргӧ телефонӧ либӧ планшетӧ да та дырйи муртса нырнас оз тшук экранас. Гижысьяслы эм кыдзи петкӧдчыны творчествонас: позьӧ йӧзӧдчыны журналъясын, ӧтувъя сборникъясын, пырӧдчыны фестивальясӧ, конкурсъясӧ, аддзысьлыны лыддьысьысьяскӧд. Чайтім, юбилея лунся петасын став казьтылӧмсӧ йӧзӧдам, но сьӧлӧм вӧрзьӧдана шоныд вочакывйыс воис сымда, мый ковмас и локтан вежонӧ на гоз-мӧд лист бок талы сины. Таысь кындзи во сайын восьтӧма и ассьыс «Платформа» студия, кӧні челядь куим арӧссянь велӧдчӧны ворсны барабанӧн, клавишаа инструментӧн, гитараӧн да бас-гитараӧн. Ветлім сизим лун, но кадыс коли зэв ӧдйӧ сы понда, мый ми олім кочевникъяс моз – быд лун узьмӧдчим выльлаын, сьӧрсьыным пыр вӧліны нопъясным да колана мында сёян. Весиг «кодзувтӧм» категорияа туй морт керкаын унатор колӧ вӧчны да та могысь видзны уна сьӧм, шуам, сійӧ жӧ отсӧг коран сідз шусяна экстреннӧй кнопка лӧсьӧдӧмысь. Генеральнӧй директор висьталіс тшӧтш комбинатын вӧчӧм да миянлы быд лун коланатор йылысь: тайӧ офисын вӧдитчан да газет лэдзан кабала, картон, тӧварнӧй целлюлоза. Регион тшупӧда котыръясӧн веськӧдлысьяскӧд аддзысьлі Ёртасян керкаын, и некодсянь эг кыв, мед омӧля донъялісны республикаын национальнӧй политикакӧд йитчӧм уджсӧ. Миянлы, коми газет-журналын зільысьяслы, зэв нимкодь, мый буретш татшӧм шань, водзмӧстчысь, тӧлка, чужан кыв пыдди пуктысь-видзысь йӧз – миян внештатнӧй авторъяс. – Могыс миян – вӧчны сідзи, медым быд мортлӧн вӧлі позянлун торйӧдлӧмӧн мынтӧдчыны шыблассьыс, и мед чукӧртӧм сідз шусяна утильыс воис сійӧс переработайтысьясӧдз. Гӧсьтъясӧс чолӧмалісны республикаса культура, туризм да архив удж кузя министр Сергей Емельянов да Кӧрткерӧс районса администрацияӧн веськӧдлысь Константин Сажин. Зэв тӧдчана, мый мусир перйысьяс ышӧдӧны йӧзсӧ водзмӧстчыны да бур вӧчӧмас босьтчыны, и таысь ми торйӧн аттьӧалам найӧс да лача кутам, мый и водзӧ мӧдам ёртасьны. Кольӧм пекничаӧ асланыс чукӧртчылӧм дырйи Сыктывкарысь коми войтыр сёрнитісны экологияын да оланногын мытшӧд-падмӧг йылысь, корсисны сьӧкыдлунъяссьыс петан туйяс. Выль транспортӧн позяс ӧдйӧджык могмӧдны няньӧн да пирӧг-шаньгаӧн ньӧбасьысьясӧс, школаӧ да детсадйӧ котралысьясӧс, больничаын бурдӧдчысьясӧс да сэні зільысьясӧс. – Кӧсъя аттьӧавны школаса администрацияын зільысьясӧс да торйӧн нин физкультура нуӧдысь Павел Созоновӧс челядьӧс дзоньвидза оласногӧ ышӧдӧмысь да ГТО вужйӧдӧмысь. Октябрь 19 лунсянь вежон чӧж Питирим Сорокин нима Сыктывкарса университетысь гуманитарнӧй наукаяс институтын «медыджыдъяснас» вӧліны медводдза курсын велӧдчысьяс. 2D-сканер да телефон отсӧгӧн, кӧні эм торъя программа, зэв ӧдйӧ да кокньыда позяс тӧдмавны тӧварыслысь нимсӧ, кӧні да кор сійӧс вӧчӧмаӧсь, а сідзжӧ уна мукӧд юӧр. Та мында сьӧмыс сетӧ позянлун, шуам, косметологӧ велӧдігӧн сетны мортыслы содтӧд тӧдӧмлун: кыдзи «быдтыны» синлыс, вӧчны макияж да массаж, тӧдчӧдны синкым да с.в. Олӧмаяс медсясӧ майшасьӧны макулярнӧй дегенерацияӧн, кор торксьӧ сетчаткаыс, гудыртчӧм хрусталикыс вайӧдӧ катарактаӧдз, а синпытшса давление содӧмыс – глаукомаӧдз. Миша сетіс сылы сьӧм, мед вермас мунны Герцен нима институтас, да шуис, бӧръя вит шайт пӧ коляс, да телеграмма меным мӧдӧд – кӧть водзӧсавла, но ыста тэныд сьӧмтӧ. Та понда торйӧн нин кывкутӧмӧн дасьтысисны гажсӧ нуӧдӧм кежлӧ, а гӧсьтъяслы коли ас сертиыс бӧрйыны, мый налы кажитчӧджык: ворсӧм, серпасасьӧм, тӧдӧмлун озырмӧдӧм. Аттьӧалам Лидия Алексеевнаӧс да ставнысӧ, кодъяс лыддьӧны коми газет-журнал, окотапырысь гижӧны миянлы да отсалӧны вӧчны петасъяснымӧс йӧзлы коланаӧн да тӧдчанаӧн. – Ми фермер овмӧс кутам, и тӧрыт кук вузалім да 15 сюрс шайт торйӧдім: коймӧд места шедӧдысьлы сетам куим сюрс, мӧд местаысь – вит сюрс да вермысьлы – 7 сюрс шайт. Июнь заводитчигӧн вӧр-ваыс муртса на ловзьӧ, та вӧсна и колӧ кӧдзны дзоридз-турунсӧ арнас, мед мазі вермис кӧть нин кыськӧ корсьны-босьтны масӧ, паськӧдны семьясӧ. Колледжлӧн историяыс пансьӧма 1921 вося ноябрь 14 лунӧ, кор Усть-Сысольскын восьтӧмаӧсь педагогическӧй техникум, медым кыпӧдны республикаын олысьяслысь тӧдӧмлунсӧ. Тадзи пӧсявлан асъя зарядка дырйи, и чукӧрмӧм вын-эбӧсыс тырмӧ лунтыр кежлӧ да сетӧ долыда уджавны, пырӧдчыны творчествоӧ, нюмъявны, мӧвпавны сӧмын буртор йылысь». А кор мортыс сьӧкыда висьмӧ, тшӧкыда овлӧ, кулӧм бӧрас нин тӧдмалӧны, мый сылӧн вӧлӧма лёк пыкӧс.Сідз, 2020 воын ракысь 1.505 кувсьӧмаысь татшӧмыс вӧлӧма 186 морт. Сэтчӧс Кузебай Герд нима национальнӧй гимназия бердын лӧсьӧдӧмаӧсь удмурт кывйӧн сёрнитысь зонпоснилы детсадъяс, а сэсся тайӧ челядьыс локтӧны велӧдчыны гимназияӧ. Дерт, сэсся тшӧтш и майшӧдлана юалӧмъяс кутісны кыпӧдны, ас водзаныс мог пуктыны – кыдзи эськӧ быд войтырлы культурасӧ, кывсӧ, бур оланногсӧ водзӧ видзны-сӧвмӧдны. Содтӧд колӧ пасйыны, мый ёна отсасьӧны миян асвеськӧдлан котырлы сиктын олысьяс, районса библиотекаясын да музейясын зільысьяс, Ыбса администрацияӧн веськӧдлысьяс. Усинсклы, кӧні «ЛУКОЙЛ» перйӧ ставнас регионын артыштӧмысь джынсьыс унджык мусирсӧ, кольӧм во компаниясянь отсӧгыс вӧлӧма зэв тӧдчана – 400 миллионысь унджык шайт. Школа пӧдлалан уджыс, кыдзи позьӧ гӧгӧрвоны, водзӧ на кутас мунны, ӧд велӧдан юкӧнӧ вичмӧдӧм сьӧмыс оз тырмы, и мыйкӧ да кодкӧ тшӧт весьтӧ ковмас видзтыштны сійӧс. –Кризиссьыс петам сымын ӧдйӧ, кымын ӧдйӧ пандемиясӧ венам, кымын ӧдйӧ кызвын йӧзыслы коронавирусысь видзчысян вакцинация вӧчам, – вочавидзис Владимир Владимирович. «Монди Сыктывкарса ЛПК» отсӧгӧн Койгорт районын ас вылӧ уджалысьяс сӧвмӧдӧны ассьыныс производство: пӧжалӧны чӧскыд нянь, вӧчӧны унджык йӧв-яй, иналӧны туруна чай. Камчатка кӧджӧ позьӧ веськавны сӧмын енэжӧд: кӧрт туй абу, машинаӧн тундраӧдыс он жӧ письт мунны, а Владивостоксянь йӧзӧс новлӧдлан паромыс уна во нин оз ветлӧдлы. Тайӧс позяс шуны контрольнӧй ньӧбасьӧмӧн, и лавкаас ветлытӧг контролируйтан тэчасыс вермас кыскыны вузасьысьсӧ кывкутӧмӧ, — висьталіс Роспотребнадзорса специалист. А ӧд апрель тӧлысьын на Владимир Путинӧн кырымалӧм индӧдтӧ, код серти карантин торка-лӧмысь вермасны штрапуйтны (15 сюрс шайтсянь 300 сюрс шайтӧдз), эз на киритны. Нотариуссянь кабаланас аньыс ружьесӧ ньӧбысьыскӧд локтасны Росгвардиялӧн ӧружиеӧн вӧдитчӧм могысь лицензия сетан юкӧнӧ да кырымаласны ньӧбӧм-вузалӧм йылысь кабала. А вот менам ёртӧй неважӧн локтіс Казаньысь да висьталӧ, кӧсйи пӧ пыравны сэтчӧс «Ашан» ыджыд вузасянінӧ, но кӧть и маскаа вӧлі, корисны нӧшта на и чуня кепысясьны. –Дзик на неважӧн вичмӧдісны сьӧм медикъяслы удждон дорас содтӧд мынтӧм да челядьлы поликлиникаяс сӧвмӧдӧм могысь, и со – дзоньвидзалун видзан юкӧнлы бара на отсӧг. Кольӧм вежонӧ Коми Республикаса вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрӧн веськӧдлысьяс да Сыктывкарысь главнӧй архитектор бӧрйисны, кытчӧ кыпӧдасны театрлы выль стрӧйба. Культураын, туризмын, наукаын, велӧдан юкӧнын гырысь творческӧй проектъяс дасьтӧм да збыльмӧдӧм йылысь висьталісны федеральнӧй да войтыркостса нималана экспертъяс. Ас чужан муӧн тӧдмасьӧмыс, сэні олысьяскӧд аддзысьлӧмыс и отсалӧ пестыны-ловзьӧдны томулов сьӧлӧмъясын Коми му, коми кыв, коми войтыр дінӧ муслунсӧ, пыдди пуктӧмсӧ. Чӧсмасим шашлыкӧн, тӧдмасим ӧта-мӧдкӧд, юксим олӧмын вӧвлӧмторъясӧн, сералім, кывзім цикадаяслысь чирксьӧмсӧ да кадысь кадӧ шыӧдчылім ёрта-ёрт дорӧ – кутшӧм пӧ бур. Мамӧс коркӧ аддзылам вӧлі, коркӧ огӧ, мӧс картаын сійӧ уджаліс дояркаӧн: водз асывнас мунліс, сёр рытын гортӧ волывліс, – казьтыліс челядьдырсӧ Татьяна Геннадьевна. — «Визиткаын» коліс петкӧдлыны ачымӧс: висьтавны удж да ас йылысь, кытысь, кутшӧм йӧзкостса паськӧмӧн локті (донъялысьяс водзын ме петкӧдчи Вылыс Эжваса паськӧмӧн). Сідзжӧ гижисны да лэдзисны куим небӧг да фотоальбом: «Дереваннӧй сиктӧй – менам сьӧлӧмшӧр», «Ичӧт сиктӧй – олан гажӧй», «Медся муса чужанiнӧй, кӧнi коли челядьдыр». Отсӧг вылӧ бара жӧ воӧны Россияса пошталӧн выльторъяс – ӧні биысь-ваысь мынтысьны, письмӧ-бандероль ыстыны-босьтны, весиг сёян-юан ньӧбны позьӧ гортын жӧ пукалӧмӧн. Ӧти-кӧ пӧ, урокъяс бӧрын кольччывны да содтӧд лыддьысьыштны-гижасьыштны, а мӧд-кӧ, сідз шусяна регионса компонентӧ пӧ чужан кывсӧ интеграционнӧй программаӧн пыртны. Аньлӧн веськӧдлӧм улын медводдза краеведъяс сёрнитӧмаӧсь олӧма войтыркӧд, тӧдмалӧмаӧсь грезд, тані олысьяс, война вылӧ ветлысьяс да тылын уджалысьяс йылысь уна юӧр. Чӧв-лӧнь бӧрын сэсся ладмим, быдӧнлы сюрис мый висьтавны: сёрнитім и вӧр-ва, и Олимпиада дырйи гырысь вермӧмъяс, и ӧшиньсайса поводдя, и челядь да нывбабаяс йылысь. Таысь кындзи семьялы, коді олӧ Комиын вит воысь дырджык да кӧні быдтӧны тыр арлыдтӧм сизим да унджык челядьӧс, автомашина ньӧбӧм могысь вичмӧдасны 1,2 миллион шайт. –Нималана гижысь моз вӧлі пукся аслам жырйӧ, кусӧда би, ӧзта сись да заводита гижны радейтчӧм йылысь висьтъяс да весиг быдса романъяс, – шмоньпырысь казьтылӧ Ирина. Кор меным нывъяс вуджӧдӧны сьыланысь кывъяссӧ роч вылӧ, мед ме тӧді, мый йылысь ливкйӧдла, век шензя, кутшӧм пыдiсянь да югыда воссьӧ Коми му да олӧм дорӧ муслуныс. –Мусир перъян компаниякӧд уна во нин социальнӧя ёртасьӧмысь водзӧсыс зэв ыджыд, – висьталӧ Усинск карса кытшын юралысь – администрацияӧн веськӧдлысь Николай Такаев. Сылӧн висьталӧм серти, стрӧитчигӧн талун тшӧкыда «вунӧдӧны» коляскаӧн ветлысь войтыр йылысь, и найӧ выль стрӧйбаас оз вермыны кайны содйӧд, оз тӧрны ӧдзӧсас да с.в. Медводз йӧзӧдісны студсӧветӧн снимайтӧмсӧ: «Аннушка кисьтӧма джоджӧ вый, кок йывсянь юр вылас сувтӧма Меладзе, а велӧдчанінса директорлысь жырсӧ мырддьӧма пеж вын». Йӧрӧд кытшлалігӧн гӧсьтъяс тӧдмасисны «Эзысь перна» романысь шӧр герой Ульянакӧд, а сэсся кывзісны поэтӧн гижӧм частушкаяс, кодъясӧс сьыліс «Джеджимса аньяс» котыр. Кыдз висьталісны специалистъяс, ичӧт лавкаяс вермасны на кутшӧмкӧ кад уджавны важ нога кассаясӧн, но тӧвар иналӧм йылысь юӧрсӧ пыр жӧ ковмас ыстыны «Честный знакӧ». 1941 вося июль-августын Киев дорын 28-ӧд стрелкӧвӧй дивизияысь матӧ став салдат-офицерыс усьӧма, но ловйӧн кольӧмаяс петкӧдӧмаӧсь вӧрӧг кытшысь дивизиялысь знамясӧ. Лӧкчим ю кузя кывтігӧн искусство гимназияын велӧдчысьяс весьтті лэбисны еджыд юсьяс, быттьӧ сиисны бур йӧзкӧд аддзысьлыны, сьӧлӧм бурмытӧдз сёрнитны-варовитны накӧд. Сиа тайӧ кыпыд да паськыд, чача кодь мича керка-йӧръяса, водзмӧстчысь, нималана, зіль да уджач йӧза сиктыслы водзӧ сӧвмыны-быдмыны, видзны ас культура да традицияяс. Василий Пектеев майшасьӧ, мый ӧні миян театръяслы ӧтарӧ колӧ корсьны-судзӧдны сьӧм, могмӧдны йӧзӧс быдсикас услугаӧн, кыдзи, шуам, ӧтувъя пывсян либӧ парикмахерскӧй. Ёна виччыси, кор телевизор пыр петкӧдласны передачасӧ, ӧд найӧ снимайтісны менам мамлӧн, Агния Алексеевна Жучевалӧн, кувсьӧмсяньыс 9-ӧд лунлы сиӧм карезнясӧ ставнас. – А судьяясӧн талун лоасны Кулӧмдінса школаын физкультура велӧдысь Василий Егорович Шахов да челядьлӧн спортшколаысь Пожӧг кустын тренер Александр Гурьевич Мингалёв. Ми, дерт, шаманъястӧ эг аддзылӧй, но чӧла сулыштім тайӧ джуджыд, быдсикас лентаӧн гартыштӧм сюръя дорас, да быдӧн ас кежын корим сэргэӧс збыльмӧдны гуся кӧсйӧмнымӧс. – Тайӧ аппаратнас позьӧ тӧдчымӧн пыдісяньджык да бурджыка туявны аньлысь дзоньвидзалунсӧ, ӧдйӧджык казявны морӧсаныс, шуам, сӧмын на вужъясьны заводитӧм лёк пыкӧссӧ. Сьӧд щёлок пактӧдан 5-ӧд номера станцияыс сетас позянлун оз сӧмын унджык прӧдукция вӧчны, но и экологиясӧ бурмӧдны, Чолӧмала ставнытӧ тайӧ ыджыдсьыс-ыджыд вермӧмнас! Том йӧзкӧд ёртасьӧны сиктса предприятие-организацияяскӧд, ӧтлаын котыртлӧны да нуӧдӧны гажъяс: Том йӧзлысь, сиктлы сиӧмаӧс да Победа лунъяс, а нӧшта уна-уна мукӧдӧс. Вужвойтырлӧн шылада-драмаа театр май 23 лунӧ опера да балет театрын петкӧдліс зэв ыджыд удж — Олег Уляшевлысь да Светлана Горчаковалысь «Эзысь шабді» лирическӧй теш. Тӧдмасьӧй, юркарысь Оксана Лытасова – том мам, кык во сайын (а сыӧдз уджавлӧма ичӧт классъясын велӧдысьӧн) босьтчӧма ас киӧн дасьтыны полимер сёйысь мичмӧдчанторъяс. –Кӧть Денисовъяслӧн керкаыс абу нин, – шуис Лидия Васильевна, – важ ног эскысьлы тайӧ местаыс ӧнӧдз тӧдчана, ӧд буретш тані ыджыд праздникъяс дырйи нуӧдлісны служба. Гаж пансьытӧдзыс Наталья Шахова, Сыктывкарын КВН котыртысь, нуӧдіс мастер-класс, кӧні висьтавліс коми шмоньлӧн аслыспӧлӧслун, КВН-лӧн история да рольяс юклӧм йылысь. Ильякӧд видеоконференция дырйи сёрниӧ «Коми му» газетын уджалысьяскӧд тшӧтш пырӧдчисны и искусство гимназияын велӧдчысьяс – «Горадзуль» альманахысь том журналистъяс. 2019 воӧдз асланым 6 проект серти Ыбын сувтӧдім вын-эбӧс песан ывлавывса тренажёръяс, лӧсьӧдім футболӧн да волейболӧн ворсан, спортын ордйысьӧмъяс нуӧдан площадкаяс. Ӧтчыд национальнӧй культураяс шӧринӧ репетиция вылӧ вайӧдӧма детсадйӧ ветлысь нывкасӧ, кылӧма сэні «Югыд войяс» ансамбльлысь ливкйӧдлӧмсӧ да вӧзйысьӧма тшӧтш сьывны. Найӧ вӧчӧны сэтшӧмтор, мый мукӧдыслы абу вын сертиыс, – пасйис Клаус Пеллер да тӧдчӧдіс, кута пӧ лача, оборудование отсӧгӧн Даша водзӧ на лоас нимкодьӧн да вильышӧн. Торйӧн нин ыджыд аттьӧ висьтала медицина юкӧнын уджалысьяслы, волонтёръяслы, ставныслы, кодъяс асьнысӧ жалиттӧг тышкасьӧны-водзсасьӧны коронавируса пандемиялы паныд. Москваысь тележурналистъяс кутасны снимайтны Коми му йылысь некымын фильм, и буретш изьватас йылысь киноыс лоас Коми Республикалы сиӧм тайӧ творческӧй уджас панасӧн. Та мында вонад, дерт, кодкӧ муніс, кодкӧ выль морт локтіс котырас, но вуж-подулыс – вежсьытӧм: тані быдӧн – ас чужан кыв да культура радейтысь, видзысь да сӧвмӧдысь. Сэні олысь этша лыда вужвойтыр водзын бизнеслӧн кывкутӧм йылысь кабала-документ дасьтӧны Ылі Асыввыв да Арктика сӧвмӧдан Россияса министерствоын (минвостокразвития). —Босьтны кӧ ставнас рыноксӧ, коймӧд пай вузӧссӧ код тӧдас кӧні вӧчӧмаӧсь, — юӧртіс Комиын видз-му овмӧс да потребительяслӧн рынок кузя министрӧс вежысь Ольга Бабина. —Талун став вузасьысь-предпринимательыс уджалӧ уна сикас сідз шусяна системаын (ЕГАИС, «Меркурий» да мукӧд), кодъяс отсалӧны туявны тӧвар вӧчӧмсӧ да сыӧн вузасьӧмсӧ. Сентябрь 16-18 лунъясӧ юркарын муніс «Коми велӧдысь-2020» республикаса конкурс, кытчӧ пырӧдчылісны кар-районса школаясысь да детсадъясысь 12 велӧдысь да воспитатель. Помся мыйкӧ висьтавліс: со тайӧ керкасӧ вуджӧдісны Троицкысь (тадзи татчӧссаяс шуӧны Мылдінсӧ), со этані библиотекаад уджалысьыд олӧ, а со менам керкаӧй, со суседлӧн. Век удж вылын – ми сійӧс гортысь шоча аддзылім. А важӧн кыдз вӧлі: кагатӧ ваясны да, 56 лун мысти удж вылӧ нин колӧ петны, – висьталӧ Матрёна Сергеевналӧн Роза нылыс. Сійӧ кадас пырджык тадзи и вӧчлісны: кутшӧмкӧ предприятие-организациясянь ыстасны, сдайтан экзамен, велӧдчан, а сэсся бергӧдчан ыстанінас да уджалан урчитӧм мында во. Сыктывкарса администрация сетлӧма налы Улыс Човйын пемӧсъяслы юр сюянін, но, кыдзи юӧртӧны «Кошкин дом» котырын зільысьяс, шогмытӧм нин стрӧйбаыс пӧ, би ни ва эз вӧв. «Лекотека» шӧринын вермытӧм челядьӧс могмӧдӧны дон босьттӧг – сьӧмсӧ чуктӧдӧны Россияса президентлӧн да Коми Республикаса юралысьлӧн грантъяса конкурсъясӧ пырӧдчӧмӧн. – Ставыс заводитчис сысянь, мый Комиысь этноблогер Генрих Немчинов снимайтіс менам чужан лун кежлӧ видео: менсьым олӧмӧс, сьылысь аньяскӧд ноксьӧмӧс, сьылӧм-ворсӧмӧс. Йӧзыс норасьӧны полициялы дом поводтӧг да ас кежас шӧйтысь понъяс, гырысь вузасян шӧринъясын тӧв чужъялысь томулов, вевт вылысь гылалысь лым да ӧшалысь йинёньяс вылӧ. Удора районса Кӧдж сиктын олысьяслӧн «ВКонтактеын» «Кривое life» котырын тайӧ сёрникузяыс бара на ышӧдіс тӧдмӧдны «Коми му» газет лыддьысьысьясӧс сэтчӧс выльторъясӧн. Том морт – юркарын «Стратег атлетик» нималана спортклубысь атлет, зільӧ пырӧдчыны уна сикас ордйысьӧмӧ, но майшасьӧ, мый оз тшӧкыда котыртлыны кроссфитын вермасьӧмсӧ. Анатолий Чиканчи нима боевӧй искус-ство школаын зільысьяс корисны миянӧс, коми газет-журналысь нывъясӧс, велӧдчыны, кыдзи колӧ водзсасьны, кодкӧ кӧ уськӧдчас на вылӧ. Век жӧ оз сӧмын войвывса мича вӧр-ваыс кыскы Аранечӧ Александралысь да Мариялысь рӧдвужсӧ да гӧсьтъяссӧ, но и семьяыслӧн да рӧдыслӧн историякӧд йитчӧм татчӧс инъясыс. Ӧд миянлы зэв тӧдчана, медым тайӧ отсӧг весьтас лои збыльмӧдӧма регионын медся колана удж-мог, – пасйис «Монди Сыктывкарса ЛПК»-ысь генеральнӧй директор Клаус Пеллер. А окота мамкӧд тшӧтш удитны збыльмӧдны тайӧ проектсӧ, медым аслас озыр тӧдӧмлунъясӧн сійӧ отсаліс лӧсьӧдны керкасӧ и ортсысяньыс, и пытшкӧссяньыс, кыдзи важӧн вӧлӧма. Вичкосӧ тупкӧмаӧсь, пернасӧ лэдзӧмаӧсь, гора жыннянсӧ уськӧдӧмаӧсь, кӧлӧкӧльнясӧ кирпич вылӧ резьӧдӧмаӧсь, Ен ӧбразъяссӧ шыблалӧмаӧсь да жуглӧмаӧсь, попсӧ мыждӧмаӧсь. – Ми снимайтім фильмъяс Камчаткаын да Якутияын да казялім, мый сэтчӧс войтырлӧн оласногыс да традицияясыс торъялӧны, шуам, Россияса шӧр регионъясын олысьяслӧн дорысь. Грездыс нималӧ палеолит кадся стоянкаӧн: 2000-ӧд воясын археологъяс туясьӧмаӧсь сэні да аддзӧмаӧсь мамонтъяслысь колясъяссӧ да неандерталечьяслысь уджалан ӧрудиеяссӧ. Торйӧн кӧ, Мандачын, Яснӧгын да Гарьинскӧйын урчитӧма котыртлыны вӧр овмӧсса вӧвлӧм уджалысьяслы гажа рыт-аддзысьлӧмъяс да нуӧдны районса ветеранъяслысь «Тӧжд» форум. Но та дырйи ковмас эскӧдны погона войтырӧс, мый кӧиныс либӧ ошкыс эз сідз волы керка дорад да ветлӧдлы град йӧрад, а збыльысь муртса эз уськӧдчы морт либӧ пемӧс вылӧ. Кольӧм воясӧ «Кувлытӧм полклӧн» радъясын эз этшаӧн нуны кианыс Айму вӧсна Ыджыд тышын усьӧм салдатлысь снимок, кӧні индӧма сылысь сӧмын чужан лунсӧ, тӧлысьсӧ да восӧ. —Зэв ыджыд аттьӧ «Коми войтыр» ӧтмунӧмӧн веськӧдлысь Алексей Габовлы, коді эз повзьы шыӧдчыны театр стрӧитӧм йылысь юалӧмӧн Владимир Уйба дорӧ видеоконференция дырйи. Челядь медводдза тӧдӧмлунсӧ босьтлісны ас грездын ичӧт классалы велӧдчанінын, а сэсся нин водзӧ мунлісны кызь кык верст сайӧ Пожӧгӧ да овмӧдчывлісны сэтчӧс интернатӧ. Кыдз шуӧ мужичӧй (а Василий зэв вежавидзысь да кыв вылӧ вывті скуп морт, варовитӧмнас оз мудзтӧд кывзысьтӧ), мыйкӧ пӧ сьӧлӧмӧ чуткис май первой лунся дискотека дырйи: Сиктса юралысь Елена Старцева висьталӧма, мый кӧсйӧмаӧсь эськӧ вевтсӧ вежны, но сьӧмыс разьнысӧ и тырмӧма, а выльӧс вӧчӧм вылӧ – абу, – водзӧ висьталӧ Тамара Ивановна. Таысь кындзи йӧзӧс ваӧн могмӧданінъяссӧ лӧсьӧдӧны ва, шоныд сетан организацияяслӧн инвестицияа программаяс вылӧ подуласьӧмӧн да сідз шусяна концессияа сёрнитчӧм серти. Миян пӧвстын пӧ эмӧсь и Россияса конкурсъясын вермысьяс, да кӧсъям тӧдмасьны налӧн опытӧн, видзӧдлыны, кыдзи найӧ нуӧдӧны урокъяссӧ, лӧсьӧдӧны челядькӧд ёртасян йитӧд. – Сёрнитны кӧ сиктын ФАП-яс кыпӧдӧм йылысь, пасъя, мый Кӧрткерӧс районын нацпроект весьтӧ шуӧма стрӧитны витӧс: Важкуръяын, Нёбдінын, Вомынын, Ыджыдвиддзын, Визябӧжын. Эм уна помка, кор нывбаба оз вермы уджавны – нӧбасьӧ, быдтӧ висьлӧс кага-инвалидӧс, дӧзьӧритӧ вермытӧм верстьӧӧс либӧ мыйлакӧ кагасӧ оз босьтны детсадйӧ да сідз водзӧ. Кыдзи найӧс велӧдам, сетам мывкыд-тӧдӧмлун, сӧвмӧдам, путьмӧдам торйӧдны бурсӧ лёксьыс, пыдди пуктыны бать-мамӧс, матыссаӧс – сэтшӧм олӧм и виччысьӧ миянӧс водзӧ вылӧ. Сы бӧрын сёрниыс тупыль моз кутіс гартчыны важ олӧм гӧгӧр, кыдзи найӧ йылӧмыскӧд война кадӧ тшыг нисьӧ пӧт овлісны, но та вылӧ видзӧдтӧг ӧта-мӧдсӧ некор эз дзерӧдлыны. А сэсся чай юигмоз гӧсьтъяс тӧдмасисны ӧта-мӧдныскӧд, ӧд мукӧдыс первойысь на аддзысисны тані, кӧть эськӧ ним-вич-ов да гижӧд-статья сертиыс важӧн нин тӧдсаӧсь быттьӧ. Та вӧсна колӧ вӧчны тайӧ мича пемӧссӧ дзикӧдз бырӧмысь видзӧм могысь став позянасӧ, – висьталӧ Россияын WWF-ын фондлы отсасьысьяскӧд удж кузя директор Ирина Воробьёва. Ыбын зэв уна енбиа йӧзыс, тшӧтш и гижысьяс, кывбуралысьяс, литература туялысьяс. Ми лыддям, мый колӧ пыдісяньджык тӧдмӧдны ныв-зонмӧс налӧн олан туйӧн да творчествоӧн. —Ӧтар Кӧдзыд пӧльыс (Антон Иванов) йӧктіс миянкӧд коз гӧгӧр да сёйис торт, а мӧдыскӧд (Алексей Уляшевкӧд) журъялім ставным люлькаа мотоциклӧн, — водзӧ висьталӧ Ксения. Владимир Владимирович вочавидзис Г.С.Климовалы, коді юӧртӧма, мый 2015 воын налӧн грезд дорӧ вайӧдӧмаӧсь биару труба, а керкаясӧдз кельыдлӧз ломтасыс сідз абу и воӧма. Тані – юркарсянь 60 километр сайын, вузасян уджысь, ыджыд патераысь, машинаясысь да дзулькйӧн пуан олӧмсьыс ылын – сійӧ аддзӧма ассьыс инсӧ да сьӧлӧм вылӧ воана ноксӧ. –Артыштны кӧ ставсӧ, таво регионын туй овмӧс сӧвмӧдӧм вылӧ торйӧдӧма 7 миллиардысь унджык шайт, и тайӧ сетіс позянлун тӧдчымӧн ыджыдджык отсӧг вичмӧдны кар-районъяслы. Дас квайт во ань уджалӧ Паджгаса детсадйын, велӧдӧ дзолюкъясӧс сьывны-йӧктыны, а такӧд тшӧтш пестӧ роч зонпоснилӧн сьӧлӧмын коми кыв, культура да традиция дорӧ муслун. Кыдзи и бать-мамыс, велӧдысьяс Алескер Мурадович да Алёна Михайловна, кодъяс ӧні уна помка вӧсна кутӧны грездас ичӧтик вузасянін, вылӧ пуктӧ коми культура да обычайяс. И сигӧртӧны номерсӧ миян «классикъяслӧн» кык гижӧд: тайӧ Нина Куратовалӧн Победа лун йылысь казьтылӧм да Иван Тороповлӧн «Регыд дас квайт» повесьтысь зэв тӧдчана юкӧн. – Банкын зільысьяс вермасны сӧмын юӧртны полицияӧ, кор, шуам, весьӧпӧрӧм ань босьтӧ тшӧт вывсьыс уна сьӧм, медым погона йӧз видзӧдлісны, оз-ӧ кодкӧ бӧбйӧдлы нывбабаӧс. Диплома том воспитательлы медводдза лунсяньыс челядькӧд уджыс ёна воӧма сьӧлӧм вылас, сӧмын кӧсйӧма овны рӧдвужыскӧд орччӧн, отсавны мам-батьыслы кыпӧдны уна чой-воксӧ. Линейнӧя лысьтысьӧмын вермысьясӧн шуисны «Вишерскӧй» СПК-ысь Анна Калистратоваӧс, «Северная Нива» ООО-ысь Леонид Доронинӧс да «Княжпогостса» овмӧсысь Ольга Курмановаӧс. Фотоуджъяссӧ содтӧны архивысь, биографияясысь, кӧр батальонъяслӧн историяысь пасйӧдъяс, тшӧтш и сы йылысь, кутшӧм ыджыд пай пуктӧмаӧсь войвывса салдатъяс Айму дорйигӧн. Ми дасьӧсь отсавны налы производствоын медводдза воськовъяссӧ вӧчигӧн, юксьыны уджын гусяторъясӧн да ышӧдны найӧс пуктыны экономикалысь вӧр юкӧн сӧвмӧдӧмӧ ассьыныс пай. Шуам, педагоглӧн «Коми велӧдысь» конкурсын петкӧдчигкості сылӧн быдтасъясыс «дзирдалӧмаӧсь» «Сыктывдінса кодзувъяс» конкурсын, лыддьӧмаӧсь Геннадий Юшковлысь кывбуръяс. Сыктывкарысь «ПРОГНОЗКОМИ» АНО-ӧн веськӧдлысь Наталья Миронова збыльмӧдӧ «АВА-мам семьялы отсасьысь» уджтас, кодлӧн могыс – отсавны аутизма челядьӧс быдтысь бать-мамлы. —Уна чой-вокнад гажтӧм эз босьтлы, бать-мам уджалігкості лунтыръясӧн ризъялім-котралім ывлаын, — сёрниӧ воим да, ылӧ бӧрӧ кольӧм челядьдырся шуда кадас бергӧдчыліс ань. Кыкнан сиктас вӧлі котыртӧма митинг, кӧні сёрнитісны районса да сиктса веськӧдлысьяс, найӧс вежысьяс, поискӧвикъяс, военкоматын уджалысьяс, сиктса нималана йӧз, рӧдвуж. Та кындзи музейын эмӧсь дереваннӧйсалӧн серпасъяс, уна дозмук, сюмӧдысь пельса, кыйсян угоддьӧ, дукӧс (шабдіысь вурун сорӧн кыӧм пальто) – ставыс куимсё гӧгӧр экспонат. «Mondiкӧд – аскиа лунӧ!» проектыс отсалас тіянлы гӧгӧрвоны аскиа профессияныдлысь коланлун-тӧдчанлунсӧ», – пасйис сійӧ да содтіс, школаын пӧ тайӧ уджтасыс оз на помась. Сэтчӧс ӧти вежӧсын меститчӧмаӧсь музей да литература гӧстинӧй, кӧні видзӧны письмӧ-фотографияяс, нуӧдӧны лыддьысьысьяскӧд, гижысьяскӧд да журналистъяскӧд аддзысьлӧмъяс. Мунӧм водзын быд боксянь ёна и повзьӧдлісны: и коронавирусӧн висьысьыс пӧ сэні уна, и юясыс ойдӧмаӧсь да весиг карса уличаяссӧ пӧдтӧмаӧсь, и сари-дзыс пӧ няйтсьыс-няйт. Бурдӧдысьяс еджыд комбинезонаӧсь, кӧмкотсӧ гартыштӧмаӧсь еджыд нетканкаӧн, юрнысӧ веттьӧмаӧсь, ныр-вомнысӧ сайӧдӧмаӧсь кык пӧвста падейӧн – сӧмын югъялысь синсӧ аддзан. –Ми асьнымӧс доръям оланпас вылӧ подуласьӧмӧн, а Ухта карса мӧдӧд номера поликлиникаӧн веськӧдлысьяс торкалӧны Россия Федерацияса оланпас, – кывкӧрталіс Ольга Олеговна. Енбиа артистъяс йӧктісны роч «Лето», белорусъяслысь «Юрочка», грекъяслысь «Сиртаки», молдавияса йӧктӧмъяс, аргентинаса пастукъяслысь «Гаучо», нималана «Яблочко» да с.в. «Коми войтырлы» сиӧм экспозиция сьӧда-еджыда да уна рӧма снимокъяс отсӧгӧн петкӧдліс ӧтмунӧмлысь сӧвмӧмсӧ котыртӧмсяньыс ӧнія кадӧдз, казьтыштіс медтӧдчана тшупӧдъяссӧ. Ми дугдім сэн ворснысӧ, кор вӧвлӧм шойна местаын райкомса гараж стрӧйба улӧ гу кодйигӧн шабашникъяс шыблалісны сісь гортъяссӧ самосвалӧ да нуисны шыблас-ёг чукӧртанінӧ. Виктор Егорович стӧча пасйӧ: «Кутшӧм али национальнӧй гордосьт, кор асьным мустӧмтам чужан кывнымӧс: рочмӧны ныв-пиныс весиг коми бать-мамлӧн, тшӧтш и коми гижысьяслӧн. Сійӧс таво нуӧдісны медводдзаысь да роч кывъя петасъяскӧд ӧтвесьтын дипломъясӧн пасйисны тшӧтш и национальнӧй – мари, бурят, якут, удмурт, коми кывйӧн йӧзӧдӧм небӧгъяс. Республикаса культура, туризм да архив удж кузя министр Сергей Емельянов шуис, мый Комиын, торйӧн нин Маньпупунёрын шойччӧмыс зэв дона, и позяс бӧр асавны 12 сюрс шайт. —Сыктывкарысь главнӧй архитектор Владимир Рунг майнас на, кор аддзысьлім «гӧгрӧс пызан» сайын, шуис, ин бӧрйӧмыс пӧ — кывкутана удж да ковмас быд боксянь ставсӧ туявны. Казьтыштам, семьяӧс да челядьӧс социальнӧя дорйӧм йылысь зэв тӧдчана сёрни вӧлі Россияса Госдумаын РФ-са Оланподулӧ пыртӧм могысь вӧзйӧм вежсьӧмъяс видлаліг-донъялігӧн. Ольга Фёдоровна серти, июльын да августын поводдяыс лоӧ нормалы матыс, а вот июньыс, кыдзи виччысьӧны гидрометшӧринын зільысьяс, нимкодьӧдас миянӧс шоныд гожся лунъясӧн. Быд окотитысьлы позьӧма пырӧдчыны мастер-классъясӧ да вӧчны сюмӧдысь вазочка, ичӧтик гын сапӧг-сувенир, видлыны выннысӧ коми йӧзкостса «Шег» да «Коми шашки» ворсӧмъясын. И нӧшта кӧсъя пасйыны, мый коркӧ весиг мӧдӧдліс Борис Ельцинлы телеграмма, мый нуасны кӧ миянлысь пиянӧс Чечняӧ война вылӧ, Россияса мамъяс пиысь некод оз мун бӧрйысьны. И мӧвпыштлӧй, дзоньтасян уджас босьтчытӧдз став небӧгсӧ кык во кежлӧ нулісны юркарса некымын учреждениеӧ, а помалісны уджсӧ да — ставсӧ бӧр ваялісны, ас местаас тэчисны! И тшӧкыдджыка татшӧм позянлунсӧ сетӧны мукӧд регионса номера машинаяс, а оз Краснодар крайсаяс, кодъяс быттьӧ тэ вылӧ и лэбӧны, и веськодь налы, удитан-ӧ уличасӧ вуджны. 2008 воын ас кӧйдысысь босьтім медводдза урожай – 427 сюрс пожӧм, а во мысти нин – 849 сюрс коз, – аслас овмӧсӧн тӧдмӧдігӧн висьталіс сэтчӧс веськӧдлысь Родомир Куликов. Быть колӧ чӧсмӧдлыны фруктыӧн, рысьӧн, капуста-морковӧн, саридзса чериӧн (юын уялысьнас пӧ вермас ковйӧссьыны), уль кук яйӧн, мед вильӧдӧ лы (но оз позь сетны чипан лы). Библиотекарлӧн уджыс зэв аслыспӧлӧс: тані колӧ лоны и литература тӧдысьӧн, и велӧдысьӧн, и психологӧн, а уна сикас гаж-аддзысьлӧм нуӧдігӧн тшӧтш и актёрӧн да режиссёрӧн. Коммунаръяс сбор вылӧ чукӧртчылӧны оз сӧмын олӧмысь гӧрӧдъяс разьны, но и сьӧлӧмпӧт корсьны: топыд кытшын гитара шы улӧ сьывны, вӧчасьны-мастеритны, серпасасьны, ворсны. Овлӧ, мый торъя районъясын сетӧны уджсӧ, кыдз шуласны, «галочка» ради — тшӧктасны зыртчыны-идрасьны сэні, кӧні эмӧсь нин торъя уджалысьяс, либӧ сетасны вӧчны ковтӧм удж. Помсянь помӧдзыс «тыреганъясӧн»* котралігӧн ми весиг эгӧ вежӧртлӧй, мый сы пӧлӧн сё во сайын кыпӧдӧм кык судтаа керкаясыс — Россияса Войвылын пу архитектура памятникъяс. Мукӧд шыпасыс пӧ ӧткодьӧсь коми «ӧ» да «і» дорӧ, а тшӧтш «ы» шыпасыс тшӧкыда кывъясас паныдасьлӧ, сідз шусяна агглютинативнӧя кыв артмӧмыс ӧткодь и комиын, и турецкӧйын. Ново-Огарёвоын президентлы воча пукалісны сӧмын сідз шусяна Кремльса пулысь корреспондентъяс – найӧ, кодъяс лунысь-лун юӧртӧны миянлы странаӧн веськӧдлысьлӧн удж йылысь. Артмӧ, быд морт, кителя ли бушлата, кыв ни джын шутӧг вермас ляскыны тэнӧ му бердас, шобны, а легзьыштан кӧ, и лысьӧмтӧ чегъявны, а сэсся нин, «оз кӧ вунӧд», висьтасьны. Но тӧдчанаыс да нимкодьӧданаыс, мый Светлана кодь коми йӧзыс некор оз вунӧдны мам кывсӧ да чужанінсӧ, некор оз рочасьны комиӧн сёрнитыськӧд, видзӧны ас кывсӧ сьӧлӧманыс. Со тай тӧрыт «Коми йӧзӧдчан керка» пырӧдчыліс «Информационный мир Югры» онлайн-форумӧ, кодӧс дасьтіс-нуӧдіс Ханты-Манси автономия кытшысь йӧзкӧд йитӧд кутан департамент. Во помланьыс Санкт-Петербургса «Российский север» форум вылын тӧдмаси этша лыда войтыръяскӧд, кодъяс, чайта, гипнотизируйтісны менӧ асланыс сьылӧмӧн да бубенӧн ворсӧмӧн. Ӧтиыс эськӧ зэв ёна радейтӧ гожся лунӧ шатинӧн йӧрш вугралыштны, да кадыс та вылӧ, буракӧ, сідзи оз и вичмывлы, а гӧтырыслӧн удж бӧрас – кӧза, кролик да помасьлытӧм нок. Ӧні ылӧдчысьлӧн «лэчкӧ» веськалӧны и университетын велӧдысьяс да студентъяс, и наукаын зільысьяс, и гырысь предприятие-фирмаӧн веськӧдлысьяс, и весиг. банкын уджалысьяс. Корсьысьысь-водзмӧстчысьяс отсӧгӧн со тадзи уна во мысти челядьыс, внукъяс да правнукъяс дорӧ бергӧдчис фронтӧвик Алексей Гурьевич Игушевлӧн «За боевые заслуги» медальыс! Луздор районын татшӧм ваыс 74 прӧчент труба-проводас, Удораын – 46,6, Сыктылын да Емдінын – 40, Изьваын – 38,4, Княжпогост да Сыктывдін районъясын – 33,3 да 27,5 прӧчент. – Россияын таво нимӧдӧны войтыръяслысь культурасӧ, и тайӧ миянлы лоис зэв кивыв, – заводитіс висьтасьны «Сокол» котырӧн веськӧдлысь да челядьлӧн мӧд мам Серафима Кудрина. Чернобыльса АЭС-сянь 10 километр гӧгӧрын вӧрыс вӧлі ӧтпомся гӧрд, кулӧма, 30 километр сайын – діӧн-діӧн: кутшӧмкӧ пу кулӧма, мӧдыс – джынвыйӧ, а коймӧдыс дзик ловъя кодь. Сиа миян велӧдчанінлы водзӧ сӧвмыны, видзны ассьыс нэмӧвӧйся традицияяс, да мед татчӧ и водзӧ локтасны велӧдчыны зіль, енбиа да зумыд тӧдӧмлун босьтны зільысь студентъяс! Шуам, мортыс кӧ ачыс корас тэрыб отсӧг сетысьясӧс либӧ шыӧдчас больничаӧ, а сэні нин тыдовтчас, мый сійӧ омӧля аддзӧ, юрнас висьӧ, либӧ вир-яйсьыс казяласны дурмӧдчантор. – Сійӧ вермас лунтыр «лыддьысьны» – перъялас небӧгысь детальяс, пысалас мӧдъясӧс, мӧвпыштас кутшӧмкӧ мойд либӧ вӧвлытӧмтор, петкӧдлас ставсӧ да висьталас и дзоля чойыслы. Кольӧм вежонӧ ёрта сёрни сэні пансьыліс кывбуралысь, Россияса гижысь котырӧ пырысь, «Чушканзі» журналса шӧр редактор, «Коми КВН» ӧтмунӧмӧн юрнуӧдысь Анжелика Елфимовакӧд. Сылӧн уджӧн медводз тӧдмаси Печора районысь овмӧдчӧминкостса библиотека тэчаслӧн сайтын, кӧні Даниил йӧзӧдӧ землякъясыслы котыртлӧм быдсикас гаж-аддзысьлӧм йылысь юӧръяс. Медым ачыс пырӧдчис сылӧн визулас, зілис гӧгӧрвоны, мый вӧчсьӧ геройясыскӧд. Сійӧ чужтӧ-быдтӧ лыддьысьысь сьӧлӧмын долыд петасъяс, кутӧ шогӧ усьӧмысь, ӧлӧдӧ лёк вӧчӧмысь. Налӧн могыс – отсавны бокысь воӧм войтырлы, шуам, миграционнӧй политика боксянь, колана кабалаяс вуджӧдны-дасьтыны, Россияын удж вылӧ медасигӧн аслыспӧлӧслунӧн тӧдмасьны. Дерт, ичӧтик на нылукыс да, жаль вӧлӧма мам-батьыдлы янсӧдчыны сыкӧд, но найӧ бура артыштӧмаӧсь, мый татшӧм велӧдчанін бӧрад ёна паськыдджык лоӧ Настуклӧн олан туйвизьыс. Сэсся пенсия арлыднас бара жӧ кыкнанныс пырӧдчылісны общественнӧй уджӧ: батьӧй райсӧветса ветеранъяслӧн сӧветӧн юрнуӧдіс, мамӧй – сиктса нывбабаяслӧн котырын водзмӧстчис. Суйӧр сайын олысь комияс йылысь уджтаслы ним бӧрйигӧн кӧсйим, мед сійӧ вӧлі и синмӧ шыбитчанаӧн, и петкӧдліс, мый комиыд писькӧс да вермас и медся ылі странаас веськавны. Торйӧн кӧ, Камчаткаса Кроноцкӧй заповедникын босьтӧма пемӧсъяслысь биоматериал, мый серти лоӧ туялӧма кӧръяслысь дзоньви-дзалунсӧ да урчитӧма налысь лыдсӧ содтан туйвизь. – Но верӧс семьяын сэтшӧм паськыда да озыра Выль вотӧ оз пасйыны, ӧнӧдз на Мехмет оз гӧгӧрво, мыйла пӧ колӧ сы мында сёян-юан да нӧшта на уна сьӧм тайӧ гаж вылас видзны?! А сэсся, видзӧдлыны кӧ, шуам, финн-йӧгра регионысь мукӧд газет-журнал – коми петасъясыд ньӧти оз кольччыны наысь ни пытшкӧслуннас, ни ортсы мыгӧрнас (верстайтӧм боксянь). Сідз, «Коми войтыр» ӧтмунӧмсалы вичмӧдӧма быдсикас гаж-аддзысьлӧм, тшӧтш и коми войтырлысь быдвося конференция котыртӧм-нуӧдӧм, козин да ручка-блокнот ньӧбӧм могысь сьӧм. Тайӧ нырвизьын жӧ мӧд колана вежсьӧм – сӧмын Россияса граждана вермасны уджавны государственнӧй должносьтъясын, сӧмын найӧ вермасны бӧрйыны страналысь сӧвман туйвизьяссӧ. Телестудияӧ петкӧдісны сьӧд ящик, да передача нуӧдысьыс шыӧдчис ворсысьяс дорӧ: «Тол-кӧвӧй словаръясын оз ёна торйӧдны «одиночество» да «уединение» кывъяслысь вежӧртассӧ. Кык чож, мам-батьлӧн Ӧльӧксан нима Гуляев да Ульянов ова ӧтка вокъяс, эз воны бӧрсӧ Эжва йывса Дереваннӧй сиктӧ, дас ӧкмыс арӧса зонъясӧн сотчисны войналӧн ыпъялана биын. Мусир перйысьяслӧн грант весьтӧ ми ньӧбим челядьлы вужвойтырлысь национальнӧй паськӧм: нывкаяслы дӧрӧм-сосъяс да сарапанъяс, а зонкаяслы – сувтса юрйыла да вӧня дӧрӧмъяс. Найӧ ӧні бура нин тӧдӧны, кыдзи вӧдитчыны противогазӧн, кутшӧм паськӧмӧн петӧ удж вылас кусӧдчысь, мый пасьтавлӧны химия сорасысь да мукӧд лёк гудрасысь видзчысьӧм могысь. Кулӧмдінса веськӧдлысьяс бура дасьтысьӧмаӧсь гаж кежлас: гӧсьтъясӧс вочааліс «Шудлун» шӧринысь сьылан-йӧктан котыр, а Вӧльдінса школаын дасьтӧмаӧсь чӧскыд да пӧтӧса пажын. Сэні вӧліны ыджыд тӧдӧмлун-сяма велӧдысьяс: директорыс Синяков, зоотехник Анна Петровна Михайлова, агроном Александра Вениаминовна – ставныс водзын мунысьяс, передӧвикъяс. Но суседыд кӧ юсис либӧ кутіс дурны наркотикӧн да та помысь нӧшта на мӧдіс кежласьны-кампужитчыны, врач киӧ веськалӧм бӧрын та йылысь пырысьтӧм-пыр тӧдмаласны гвардеечьяс. А бӧръя звӧнитысьыс кор шыӧдчыліс, Наталья Юрьевна сӧмын шуыштіс: ӧбиднӧ пӧ, кор мамъяс майшасьӧны да звӧнитчӧны верстьӧ челядь вӧснаыс, кодъяс мыйлакӧ оз кӧсйыны уджавны. Пыравлі библиотекаас бӧра-водз, мед, тӧрӧпитас кӧ другысь, удита жӧ гортӧдз вонысӧ. А ӧні со и тайӧ местасӧ тшӧтш лӧсьӧдӧмаӧсь-баситӧмаӧсь да, майбыр, кӧть вежон эн петав. Ӧткымынлаӧ некымынысь ветлӧма быдтасъясыскӧд быдсикас ордйысьӧм вылӧ: Горно-Алтайскӧ, Эстонияса Отепяӧ, Мурманскӧ, Кандалакшаӧ, Горькийӧ (ӧні Улыс Новгород) да мукӧд карӧ. «Горизонт» уджтасӧн веськӧдлысь Сергей Хозяинов тшӧтш аттьӧаліс проектсӧ дасьтысьясӧс, комбинатын да пӧдрада котыръясын, Ростехнадзорлӧн Печораса управлениеын зільысьясӧс. Пуксяс лабичӧ, босьтас менӧ водзас, топӧдас морӧс бердас да лыддьӧдлӧмӧн бӧрдӧ: «Коньӧрӧй да-й Гришукӧй да-й, зӧлӧтаӧй да-й пиӧй да-й, кытчӧ нӧ тэ усин да-й, вошин да-й.». Кор Шудаягысь бырӧдӧмаӧсь процедура вӧчан жыр, йӧзыс некымынысь шыӧдчылӧмаӧсь Ухта карса мӧдӧд номера поликлиникаӧн, код бердын лыддьыссьӧ амбулаторияыс, веськӧдлысь дорӧ. Ӧні гӧгӧрвоа, мый том нывлы практикасьыс зачёт пуктӧм могысь коліс урчитӧм мында лыд, та вӧсна и ыззьӧдіс волывлыны театральнӧйӧ миянӧс, нинӧм вӧчигмоз сэтчӧ кежалысьясӧс. Водзӧ Кулӧмдінысь кадетъяслы погона йӧз петкӧдлісны, кыдзи корсьӧны мыж вӧчысьясӧс уличвывса камераяс отсӧгӧн, видзӧдӧны пӧрадок бӧрся, тӧдмӧдісны криминалистъяслӧн уджӧн. Кольӧм воас бергӧдчылӧмӧн эм мый нимкодьпырысь казьтыштны Войвывса кар-районъясын олысьяслы, кодъяслы мӧйму, кыдзи и воддза воясӧ, тӧдчана отсӧг вичмӧма «ЛУКОЙЛ» ПАО-сянь. Водзті татшӧмсӧ иналысьясыс ставсӧ шулӧмаӧсь «войвыв чериӧн», а ӧні пӧ тайӧ – выль «бренд» – «ставыс Чилимдінысь», кӧть эськӧ эм сэні и сэтшӧмыс, коді оз уяв войвыв юясын. — Чайта, сиктъяс сӧвмӧдӧм могысь миянлы колӧ ӧтувтны общественнӧй котыръяслысь, медвойдӧр «Коми войтырлысь», «Изьватаслысь», «Коми Республикаса вужвойтыр аньяслысь» уджсӧ. Но ме чайта, туйыс вочасӧн топалас, зэр бӧрын, тулыснас лишнӧй лыаыс муас пырас либӧ исковтас, коляс сӧмын посньӧдлӧм изйыс да, лоас бур, – вочавидзис Алексей Анатольевич. А ӧні и Кон-ституцияын лоӧ пасйӧма, мый Россияса правительстволы колӧ зільны, медым вӧр-валы лёксӧ абу вӧлі вӧчӧма да йӧзыслы лӧсьыдджыка овсис, – висьталіс Владимир Уйба. Нимкодь, мый бать-мамлӧн да велӧдысьяслӧн ышӧдӧм-туйдӧмӧн республикаса ныв-зон шедӧдӧны гырысь вермӧмъяс велӧдчӧмын, спортын, творчествоын, пырӧдчӧны наукаӧ да искусствоӧ. Тайӧ социальнӧй кокньӧдысла вермасны выльысь шыӧдчыны сідзжӧ найӧ, кодъяслы водзтіджык, кор та дырйи овны судзсьымӧн сьӧмсӧ арталӧмаӧсь 1,5 пӧвстӧн, абу шулӧмаӧсь сетнысӧ. Мусир перйысьяслӧн грант весьтӧ сьӧма отсӧгӧн Изьва районса Сизябысь зонпоснилӧн лоӧма позянлун петкӧдчыны праздник-гажъяс вылын мичасьыс-мича коми национальнӧй паськӧмӧн. Но кыдзи и Россия пасьта, ичӧт грездын тупкысисны школа, бурдӧдчанін, клуб, и йӧзыс сьӧкыд сьӧлӧмӧн да синваӧн, уна во чӧж нажӧвитӧм эмбурӧн вӧрзьӧдчисны челядь бӧрсяньыс. Ыджыд аттьӧ окота шуны Никита Рассыхаевлы, гажын водзмӧстчысьлы да сійӧс котыртысьлы, коді абу повзьӧма ырыштчыны ыджыдтор вылӧ да нимкодьӧдны-шензьӧдны ас сиктса войтырӧс. Лавкаас джадж да прилавок костас дзескыд, пӧжар дырйи йӧзӧс петкӧдан ӧдзӧсъясыс ляпкыдӧсь да векньыдӧсь, нӧшта на и томналӧмаӧсь найӧс, а петанінсӧ тыртӧмаӧсь кӧрӧб-ящикӧн. Татшӧм нима кыпыд рытӧн март 26 лунӧ Коми Республикаса вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрысь нималана да ставӧн радейтана артистка Елена Чувъюрова пасйис ассьыс зарни юбилей. Сыктыв районысь Иван Константинович Костроминлӧн да Кӧрткерӧс районысь Григорий Мефодиевич Поповлӧн матыссаясыс виччысисны ассьыныс бать-верӧс-пӧльнысӧ матӧ кӧкъямысдас во. Ӧд кор енэжтасын мыччысьӧны Войвыв кытшбердса Ураллӧн лымъя изъясыс, быттьӧ веськалан Лым королевалӧн муӧ да сё нинӧмысь он вермы вештыны синтӧ тайӧ помтӧм мича серпассьыс. Вӧлӧмкӧ, Ксения нывъёртъясыскӧд важӧнкодь нин кӧсйылӧмаӧсь гижны коми сьыланкыв, мед пӧ эськӧ и томуловлы, и верстьӧлы воис сьӧлӧм вылас да нӧшта на неуна шмоньсора артмис. В.Е.Напалков серти, дзик нинӧмла кыськӧ юрысь босьтны да мырдӧн пыртны кутшӧмкӧ выль кывъяс, кор рочыс важӧн нин пырӧма йӧз сёрниӧ, сыӧн вӧдитчӧны ставӧн оз нин ӧти дас во. Со Выль во водзын Лыммортӧ пасьтасьлісны, кызвыныс «Наследие» корсьысян отрядӧ вӧзйысисны, коммунаръяслӧн сбор вылӧ волісны и КультProЧтения дырйи кывбур-висьтъяс лыддисны. Но со май шӧрын «Коми войтыр» ӧтмунӧмӧн веськӧдлысь Алексей Габов республикаса юралысьлысь удж вӧчысь Владимир Уйбакӧд видеоконференция дырйи казьтыштіс тайӧ гӧрӧд йывсьыс. Кольӧм четвергӧ Центризбирком аслас сайтын йӧзӧдіс юӧр, кӧть пӧ гӧлӧсуйтан лунсӧ абу на урчитӧма, но медым лоны сы кежлӧ тырвыйӧ дасьӧн, колӧ бӧр босьтчыны лӧсьӧдчан уджас. Шӧр бӧрйысян комиссияса секретарь Майя Гришина пасйис, ЦИК пӧ эз дугӧдлы йӧзлы референдум йылысь юӧртан уджсӧ, а ӧні колӧ, мед комиссиялӧн лоис позянлун и сьӧмӧн вӧдитчыны. Вӧзъям тӧдмасьны удмуртъяслӧн «Та коркалэн шулдырез» йӧзкостса сьыланкывйӧн, кӧні висьтавсьӧ олӧм философия йылысь: ставыс бур, кор эм бать-мамыд, кор ывла вылын дзоридзалӧ. 1979 воын корис ас дорас лабораторияӧн веськӧдлысь да шуис, тэныд пӧ колӧ пырны велӧдчыны аспирантураӧ, сӧвмыны водзӧ, вылыс тшупӧда образованиеӧн пӧ ӧд нэмсӧ он лаборантав. Кывтыдладорас, «Югӧр» гостиницаланьын, быдмӧны козъяс, и колля воясӧ корсюрӧ сэні бергалӧны-чӧсмасьӧны коль кӧйдысӧн пашкыр бӧжа уръяс, кодъяс ёна гажӧдӧны паркӧ волысьясӧс. Кыдзи ачыс Владимир шуӧ, луннас пӧ вермасны куим концертӧдз сетны да нӧшта гортӧ локтігӧн тшӧктасны гудӧктӧ паськӧдлыны да пӧттӧдзыс на сьыласны – сэтшӧма налы тайӧ кажитчӧ! Некымынысь вонас Россия, Украина да Белоруссия костын сувтӧдӧм «Куим чой» памятник дорын паныдасьлӧны поискӧвикъяс, медым мӧдӧдны чужанінас усьӧм фронтӧвикъяслысь коляснысӧ. Синва кодь сӧстӧм да йиа кӧдзыд Лымва ю. Уна сикас дзоридз-туруна видзьяс да джуджыд нэмӧвӧйся пуяса мича вӧр… Шоныд да муса вӧр керка, чӧскыд дука да аминь жар сьӧд пывсян… Та весьтӧ жӧ эштӧдасны «Бумажник» стадион выльмӧдан-бурмӧдан уджтаслысь мӧд юкӧн, а сідзжӧ дасьтасны Эжваын парк лӧсьӧдан-мичмӧдан проект (сійӧс збыльмӧдны шуӧма 2022 воын). Та бӧрын республикаса правительствоӧн веськӧдлысьӧс вежысь Ирина Бахтина аддзысьліс шыблас чукӧртысь-переработайтысьяскӧд, кӧні найӧ юксисны чина морткӧд асланыс тӧжд-могӧн. Ветлім Мурманск обласьтӧ, кытшовтім Кола кӧдж да пукыштім Йиа океанлӧн изъя кыр вылын – волім буретш сэтчӧ, кӧні муніс Карелияса фронтлӧн линия, – висьталӧ Алёна Терентьева. –Найӧ, кодъяс кольӧм во босьтісны ГТО-ысь бронза морӧспасъяс, таво зільӧны бурджыка петкӧдчыны да шедӧдны зарни, – пасйис тест нуӧдан шӧринӧн веськӧдлысь Александра Ногиева. Меным сэки эськӧ думыштны колі, мыйла кык мужикыс повзисны ӧтикысь, но эг тай.. Бӧрын, кор Литваад нин олім, сійӧ меным висьталіс, мый тайӧ концерт вӧлӧма, сы сценарий кузя. Министрӧс вежысьлӧн висьталӧм серти, куритчан маркируйтӧм могысь «Честный знакӧ» Комиын талун кежлӧ шыӧдчӧма 757 предприниматель, воддза кварталын серти 42 прӧчентӧн унджык. Москваын тайӧ выль пекарнясӧ восьтігӧн кыпыд чукӧртчылӧм вылын вӧліны Коми Республикалӧн представительствоын уджалысьяс да «Коми землячество» котырын зільысь-водзмӧстчысьяс. -Ассьым уджӧс зэв ёна радейта, став сьӧлӧмсянь, весиг со синваӧй доршасьӧ, кор та йылысь висьтася, – буретш тайӧ кывъяссяньыс и заводитіс сёрнинымӧс Вера Васильевна Плехова. Дмитрий Олеговичлӧн пӧ удждоныс сизим пӧв ыджыдджык НАСА-ӧн веськӧдлысь Джеймс Брайденстайнлӧн дорысь, коді вонас босьтӧ 185 сюрс доллар (миян ног кӧ, матӧ 13 миллион шайт). Сідзжӧ Сергей Емельянов эскӧдіс, мый локтан театральнӧй сезонӧ вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрысь артистъяс кутасны ворсны республикаса искусствояс гимназиялӧн сцена вылын. —Олӧмыс бергӧдчӧ аслас нырвизьӧ, и тайӧс тӧд вылын кутӧмӧн Центризбиркомлы колӧ юклыны гӧлӧсуйтігкежлӧ став коланасӧ вӧчӧм могысь сьӧм, — пасйисны комиссияса пресс-службаын. Кӧзяиныс нэмсӧ уджаліс видз-му бердын: медводз колхозын, сэсся совхозын бригадираліс, а гӧтырыс пыр продавечаліс, сӧмын пенсия вылӧ петӧм бӧрас недыр пелькӧдчыштіс сельпоын. Либӧ юрнад бергӧдлытӧг 3-4-ысь надзӧник лэптывны видзӧдластӧ вывлань, быттьӧкӧ «видзӧдлыны» юр вемад, та бӧрын надзӧник лэдзны видзӧдластӧ увлань да «видзӧдлыны» вом пытшкад. Та кындзи, «Шудлун» шӧринӧ пырысьяс лунтыр вермисны тӧдмасьны «Ордым» лавкалӧн вузӧсӧн: небӧг да газет-журналӧн, коми гижӧда ручка-блокнотӧн, наклейка чукӧрӧн да мукӧдторйӧн. Удж кузя тӧдӧмлун босьта интернетысь, видзӧда, мый мукӧдыс вӧчӧны, курс-вебинар котыртлӧны. Дерт, отсасьӧны и Койгортса шӧр библиотекаысь уджъёртъяс, век туйдӧны-сӧветуйтӧны. Кор некод абу, лӧсьӧдала джаджйысь книгаяс, дасьта выставка либӧ рыт-аддзысьлӧм, уджала проект вылын, гижа «ВКонтактеын», велӧдча. А час бӧрас челядь локтӧны да, накӧд нокся. Дзик нин регыд – май 28 лунӧ Евдокия Фёдоровна да Иван Иванович Колегов гозъя пасъясны сапфира кӧлысь – ӧтлаын олӧмлы 45 во тырӧм, а локтан воӧ Иван Ивановичлы тырас 70 арӧс. – Ме пыр помнита мамӧлысь бур кывъяссӧ. Менӧ ичӧтсянь туйдісны лоны зільӧн, код вылӧ кӧ ыстысьтӧг ставсӧ вӧчны аслыд, некор некодлы не завидьтыны, а сідзжӧ зумыд этшаӧн лоны. Сьӧрсьыныс босьтӧны пӧсь тшай да чӧскыдтор, мед мудзсӧ веськӧдыштігмоз сёйыштны-юыштны, а ывлаын шойччӧм-исласьӧмыс, торйӧн нин кор бать-мам орччӧнӧсь, пыр вайӧ шуда здукъяс. Челядь вежӧрӧн ог гӧгӧрво, мый аслам норасьӧмӧн бара на коньӧр дӧваӧс дойда, ӧд кымынӧн нин, колӧкӧ, син саяс шуасьлісны, мый верӧсыс ас кӧсйӧмысь вермис вуджны немечьяс дор. Юавны кӧ верстьӧлысь, мый нин сиктас выльыс вӧчсьӧ, кыпӧдсьӧ, стрӧитсьӧ, резьӧдсьӧ, пуктыссьӧ — ӧдвакӧ вочавидзас, а вот челядьлӧн фото-аппарат кодь синсьыс нинӧм оз дзебсьы. –Чукӧртчӧмлӧн помшуӧмӧ вӧзъя пасйыны, мый пластиксьыс колӧ эновтчыны, мед вӧр-васӧ эг тшыкӧдӧй, а быд кар-районын шыблассӧ торйӧдӧмӧн чукӧртны, – висьталіс Светлана Дорошева. Инвалидъяслӧн общественнӧй котыръясӧн веськӧдлысьяс висьталӧмаӧсь медся ёсь тӧжд-мог йывсьыс, кодъясӧс регионса исполнительнӧй власьт тэчасъяслы нюжмасьтӧг колӧ пӧртны олӧмӧ. «МИ» котырӧн веськӧдлысь Анна Махотина тӧдмӧдіс Instagram-ын нуӧдан аслас блогӧн, а юркарса культура колледжын велӧдчысь Генрих Немчинов – YouTube-ын збыльмӧдан уджтасъяснас. Сыктывдін районса Зеленечын олысь Анатолий Егорович Попов пуктіс донъявны позьтӧм ыджыд пай Коми муын видз-му овмӧс кыпӧдӧм-сӧвмӧдӧмӧ да нимӧдіс чужаніннымӧс Россия пасьтала. Асланыс шензьӧдана сьыланкывъяснас ёна отсасисны Помӧсдінса енбиа зонъяс – Дмитрий Филиппов да сылӧн «Электрические ребята» ВИА, небось, кужисны кыпӧдны видзӧдысьлысь ловрусӧ. «Кыйӧм» дозасӧ пасъявлім норма серти, збыльвывсасӧ, ыджыдджыксӧ, гижны эз позь, дзик пыр эськӧ босьтчисны туясьны: мыйла салдатыслӧн урчитӧмысь унджык, коді таысь мыжа да с.в. Ӧтчыд танк жугаліс: запчасьтсӧ оз сетны, а урчитӧм мындасӧ ӧд колӧ вӧчны, со танкистыс и ветліс могильникын куйлан да радиация бусӧн тырӧм мӧд танкысь коланасӧ перйыны-разьны. Ӧти-кӧ, вит вонас мортыслӧн дзоньвидзалуныс вермас ёна вежсьыны: талун, видзӧдан да, ӧш кодь ён, а аскинас нин син-пельыс омӧльтчӧма нин, ки-кокыс дзӧрӧ, вежӧрыс торксьыштӧма. Кор юалі, мыйла сійӧс бӧрйис, висьталіс, аммонитыс пӧ спираль кодь, отсалӧ мортыслы ньӧжмӧдчыны, аддзыны-восьтыны пытшкӧсса вынсӧ, пуктыны ас водзас мог да сылань и восьлавны. Кыпыд ловруа, унатор тӧдысь, зіль да тӧлка олӧма нывбабакӧд, кодлы Аныб лоис мӧд чужанінӧн, да коді пуктіс уна вын да ыджыд пай сиктлӧн олӧм-сӧвмӧмӧ, челядьӧс быдтӧм-велӧдӧмӧ. А ӧти нывбаба висьтасис, челядькӧд пӧ саридз дорӧ шойччыны мунім, но коймӧд лунас жарӧ шыбитіс да, ковмис бӧр локны гортӧ, кысянь тэрыб отсӧг сетан машинаӧн вайисны больничаӧ. Енъю вомӧн кӧрт туй поссянь кык километрӧн кывтыдджык Куим косьын гожӧмнас ю пыдӧсыс дзик изъя, ваыс сэті бузгӧмӧн визувтӧ, и байдаркаяснысӧ туристъяслы ковмӧма нуны ки вылас. Аттьӧалам видз-му овмӧсын ӧнія да вӧвлӧм уджалысьясӧс мудз тӧдтӧг зільӧмсьыс, пӧсь кисьтӧмӧн мырсьӧмсьыс, миянӧс тшыг олӧмысь мездӧмсьыс да, дерт, сикт-грездын олӧм кутӧмсьыс. Ньӧбасьысьыс кӧ телефонас «Антиконтрафакт» качайтӧм приложение отсӧгӧн эз вермы аддзыны, шуам, кӧмкот йывсьыс некутшӧм юӧр, сійӧ вермас шыӧдчыны миян ведомствоӧ, мукӧд тэчасӧ. Но сы вӧсна, мый быд класслӧн урокыс заводитчӧ да помасьӧ оз ӧти кадӧ, челядьлы нуръясьны ковмас урчитӧм жӧ кадӧ, а столӧвӧйӧ пыртӧдз кисӧ быть мыськыны майтӧгӧн да асептикӧн. Семьяӧс да челядьӧс дорйӧм йылысь Оланподулӧ пыртӧм могысь вӧзйӧм вежсьӧмъяссӧ ошкӧ и Сыктывкарса 42-ӧд номера детсадйӧн веськӧдлысь Галина Сажина, – юӧртӧ «БНКоми» агентство. И медшӧр могыс культураын мырсьысьяслӧн – вайны йӧзлы радлун, пыр бергавны на гӧгӧр, варовитны да воӧдчыны ӧти кывйӧ став арлыдаыскӧд, быдпӧлӧс видзӧдласаыскӧд да эскӧмаыскӧд. Коми йӧзӧдчан керка «Ворлдскиллс» медводдза чемпионатын петкӧдчис партнёръяс пӧвстысь ӧтиӧн да козьналіс коймӧд места босьтысь Родион Деминлы «Лок_татчӧ» коллекцияа козин-бокс. Небӧг лэдзанінын зільысьяс да выль технология отсӧгӧн кыв сӧвмӧдысьяс юксисны, кыдзи мунӧ национальнӧй литература цифруйтӧм да кутшӧм сьӧкыдлунъясӧн найӧ та дырйи паныдасьлӧны. Май 26 лунӧ Марий Эл Республикаысь театрса уджалысьяслӧн союзын (СТД-ын) вӧлі Россияса вужвойтыр театръяс ассоциациялӧн «гӧгрӧс пызан», кытчӧ волісны и коми театрын уджалысьяс. Олӧмад ӧд оз сӧмын бурыс овлы, но и лёкыс. 1971 вося январь 21 лунӧ, рытнас удж вылысь локтігас, Сыктывкар – Ухта мир туй вуджигас мамӧс зургӧма машина, вильыд вӧлӧма туйыс да. Бара жӧ кывлан йӧз сёрниысь: асыв кежлас кӧкъямыс таблетка сетісны, а лытка висьӧмысь коланаыс абу; рытнас талун градусник эз вайлыны; врач котӧрӧн пыраліс да эз весиг кывзышт. Велӧдчанінсӧ колӧ капитальнӧя дзоньтавны либӧ кыпӧдны выльӧс, ӧд сэтчӧс да орчча Рочев, Филиппов, Мыла да Нонбург грездъясысь 98 ныв-зонлы ӧні лоӧ велӧдчыны Чилимдінса школаын. –Тайӧ миян рӧдлы подув пуктысь Денисовъяс, кодъясӧс кедзовтісны-ӧтдортісны эскӧмсьыс, да найӧ медбӧрын овмӧдчисны Конецборын, – гӧгӧрвоӧдіс Лидия Кононова, нывдырйиыс Денисова. Со тай, весиг, и пенсияыс ыджыд мамлӧн мукӧдлӧн дорысь ичӧтджык, кӧть эськӧ ставыскӧд радын уджавліс, уна во скӧт дорын мырсис, но «льготаыс пӧ не положено, абу збыль дӧва да». Шылада-поэзияа петкӧдчӧмын сійӧ лыддяс Роберт Рождественскийлысь, Белла Ахмадулиналысь кывбуръяссӧ да Василий Шукшинлысь висьт, а сідзжӧ сьылас радейтана да тӧдса сьыланкывъяс. Республикаса юралысьлы висьталісны общественнӧй котырлӧн удж йылысь, петкӧдлісны жыръяс, кӧні омӧля аддзысьясӧс велӧдӧны профессияӧ, тӧдмӧдісны накӧд уджалысь специалистъяскӧд. Коми Республикаса районъяскӧд экономикаын да социальнӧй юкӧнын ӧтувъя удж нуӧдігӧн комбинат дасысь унджык во нин отсасьӧ шӧр да ичӧт бизнеслы, кӧні лӧсьӧдӧны выль уджаланінъяс. И ме зэв ёна кӧсъя, медым велӧдысьяс да велӧдчысьяс вужйӧдасны тані став бурсӧ, мый вӧлі важся 14-ӧд номера школаын, – бур тӧдӧмлун, опыт да аскиа лунӧ эскӧм, – висьталіс сійӧ. Школаса директоръяслӧн ӧні юрныс висьӧ, кыдзи пуксьӧдавны челядьӧс, – пырӧдчис сёрниӧ Сыктывкарса администрацияысь контрольно-ревизионнӧй удж юкӧнӧн веськӧдлысь Татьяна Габова. –Ми кӧсъям, мед Ен Мамлӧн Чужан лун нима вичкосӧ архитектуралӧн корӧмъяс серти медводз «консервируйтісны», а сэсся босьтчисны дзоньтавны: вӧчисны сэтшӧмӧн, кутшӧм вӧлӧма водзті. –Казялі, мый бӧръя кадӧ лыддьысьяс пӧвстысь пыр унджыкӧн босьтлывлӧны «Коми му» газет, «Йӧлӧга», «Би кинь», «Чушканзі» да «Войвыв кодзув» журналъяс, – висьталӧ Лидия Алексеевна. Сійӧ уджаліс совхозын трактористӧн, Евдокия Фёдоровна гӧтырыскӧд быдтісны-велӧдісны нылӧс да пиӧс, кутісны овмӧс, видзисны скӧт, гектарысь ыджыдджык му вылын быдтісны картупель. А ичӧт нылӧй искусствояс школаын и сьылӧ, и йӧктӧ, ветлӧ культура керкаын «Капель» театр студияӧ, «Зараньын» серпасасьӧ, школаӧдз содтӧд тӧдӧмлун босьтӧ — быд лун кытчӧкӧ мунам. Та понда водзвыв коліс ловъя клеткаа быдмӧгъяссӧ резны-мавтны торъя сорасъясӧн (вӧчны сідз шусяна фиксация), а таысь кындзи и туяланторсӧ зэв-зэв вӧсниа чилсйӧдлыны-посньӧдлыны. Тайӧ вылыс тшупӧда велӧдчанінсӧ восьтӧмын медъёна водзмӧстчис пӧсь сьӧлӧма ань Валентина Александровна Витязева, Коми мунымӧс ёна радейтысь, география наукаса доктор, профессор. Уджыс муніс куим нырвизьӧд: экспертъяс туялісны челядьлысь да том-уловлысь СМИ, висьтасисны этнотуризм сӧвмӧдӧм да мигрантъяслысь мытшӧдъяс телевидение-газетын петкӧдлӧм йылысь. Республикаса йӧзӧс велӧдан, наука да том йӧзлӧн политика министерствоын чукӧртчыліс уджалан котыр, кодӧс вӧлі лӧсьӧдӧма коми кыв велӧдан нырвизьяс бурмӧдӧм могысь куим во сайын. Быд ногыс зілим, мед йӧзыс гортаныс пукалігӧн ловнас эз усьны, медым кылісны, мый найӧ абу ӧтнаныс, мый ми – уна сикас войтыра ӧти ыджыд семья, дасьӧсь и шогсӧ, и радлунсӧ юкны. Февраль 26 лунӧ Сыктывкарса администрация керкаын концертасян залын позяс видзӧдны «Гажа-курыд теш», кӧні артистъяс ворсӧны серамбана миниатюраясын, а сідзжӧ сьылӧны да йӧктӧны. –Котырным зэв интереснӧй, – висьталӧ Ирина Викторовна, – ансамбльын кызвыныс – изьваса комияс, унаӧн на пиысь сёрнитӧны комиӧн, эмӧсь и кодъяс гӧгӧрвоӧны, но асьныс оз сёрнитны. Та йылысь сылы эз ӧтчыд висьтавлыны педагогъяс: нывъясӧс да зонъясӧс пӧ тшӧктӧны лыддьыны колхозъяс котыртчӧм да классӧвӧй тыш йылысь гижӧдъяс, кор налӧн юраныс дзик нин мӧдтор. Со менам ӧти тӧдса муртса на босьтӧма вӧлі кредит, но шышъясыд кыськӧ кывлӧмаӧсь та йылысь, и ӧд вежӧра, сюсь аньыд восьтӧма налы дзик-дзик ставсӧ, мый звӧнитчысьясыд юалӧмаӧсь. Тайӧ тӧдчана конкурсас вермысьясӧн лоины Кулӧмдін районса Руч сиктысь коми кыв велӧдысь Диана Гребенюк да Сыктывдін районысь Паджгаса детсадйын музыка велӧдысь Варвара Симакова. Дерт, сэсся Выльгортса школаысь ныв-зон татшӧм енбиа велӧдысьыдлӧн веськӧдлӧм улын петлісны вермысьясӧн коми кыв да чужан му туялӧм кузя и районса, и республикаса олимпиадаясын. Чубйын вутшкӧсь вӧр бердсьыс колӧ вӧлі ставсӧ куртны да восьсаинӧ юдорса зорӧд дорас петкӧдлыны. Синмыд полӧ, а киыд вӧчӧ, быть ӧд колӧ мӧслы да куклы тӧвбыд кежлӧ турун заптыны. Татшӧмъясыс босьтчӧмаӧсь гортаныс пӧжасьны, дзоньтасьны-стрӧитчыны, восьтӧмаӧсь дзоридзӧн вузасянін, бьюти-салон, шырсянін, авторскӧй сьыланкыв да челядьлы клубъяс, уна мукӧдтор. «ВКонтактеын» «Культурная жизнь села Деревянск» котырын аньяс вель жӧ ыджыд удж бергӧдӧны: тӧдмӧдӧны сиктса олӧмын выльторъясӧн, дасьтӧны да петкӧдлӧны зэв уна интереснӧй уджтас. Сочи дорса сиктъясас, сідз шусяна частнӧй секторын, шойччысьыс ёна этшаджык, ставлы эм кытчӧ лючки инась-ны, но сэні гажӧдчыны петавлыны некытчӧ, колӧ автобусӧн карӧдзыс ветлыны. Вӧлӧмкӧ, дас кӧкъямысӧд лун нин сійӧ тані, нёльысь лун ньылыштӧ гӧгрӧс да кузьмӧс гӧрда-еджыда лекарство, а уколъяссьыс киыс и кынӧмыс нин лӧзӧдӧма, быттьӧ чужъялӧмӧн нӧйтӧмаӧсь. Медым вердны семьясӧ да быдтыны унджык нянь, мунлӧма Бадьёльйывсянь километр сайӧ, а сёрӧнджык и мӧд гӧтырыскӧд нӧшта на ылӧджык — Югыдтыдорлань, Бадьёльйывсянь 60 километр сайӧ. Галфедьса ветеранъяс тшӧкыда аддзысьлӧны мукӧд сикт-грездысь олӧма йӧзкӧд: устьӧсакӧд (изьвавомсакӧд), кельчиюрсакӧд, галписакӧд, котыртлӧны ӧтувъя походъяс, спорт-ын конкурсъяс. – Тайӧ мытшӧдсӧ венӧм могысь колӧ бурмӧдны сиктса йӧзлысь олӧмсӧ, вӧчны став позянасӧ, мед налы и уджавсис кыпыда, и шойччыссис лӧсьыда, мый зэв жӧ тӧдчана, торйӧн нин томуловлы. Студенталігас на Виктория уджыштіс миян «Коми йӧзӧдчан керкаын» – зілис коми газет-журналъяслӧн сайтын да социальнӧй котыръясын, а такӧд тшӧтш видліс ассьыс вынсӧ журналистикаын. Видзӧдан сійӧс да пыр жӧ и казялан, мый Генрих бура тӧдӧ, кодъяслы, кутшӧм видзӧдысьлы вӧчӧма роликсӧ: ас кодьыс жӧ томъяслы, войтыръяслысь олӧмсӧ, культурасӧ туявны кӧсйысьяслы. Войвыв вӧр-ва радейтысь, чери кыйысь и вӧралысь, ас рӧдлысь ордпу туялысь, киподтуя морт Геннадий Иванович Тебеньков ставнас республиканымӧс кытшовтӧма и мукӧд регионӧ волывлӧма. Кыдз висьталіс республикаса Торгово-промышленнӧй палатаӧн веськӧдлысь Яна Манасарянц, кутшӧмсюрӧ тӧвар маркируйтӧм йылысь водзті сёрнитлӧмаӧсь нин, но юалӧмыс пӧ пыр содӧ и содӧ. Татьяна Демьяновналӧн кывъяс серти, 1952 воас Лопыдінын комын вӧв, кыксё юр гырысь скӧт вӧлӧма, порсь видзлӧмаӧсь, картупель да нянь вӧдитлӧмаӧсь, муяс вылас капуста быдтылӧмаӧсь. — «Ворлдскиллс» сетӧ позянлун томуловлы оз сӧмын петкӧдлыны сямлунсӧ, но и водзӧ сӧвмӧдны да ёнмӧдны подув тӧдӧмлунъяссӧ, мӧвпыштны водзӧ вылӧ олӧмас колана нырвизь бӧрйӧм йылысь. Интернет везйысь казялі юӧр, мый миян юркарӧ лӧсьӧдчӧны волыны Якутияысь артистъяс, и пукті аслым мог аддзысьлыны накӧд да паметьӧ уськӧдны 2017 воӧ Якутск карын ассьым шуда олӧм. Быд вежон миян мунӧны спортивнӧй ориентирование да туризм кузя занятиеяс, челядь велӧдчӧны вӧдитчыны картаӧн да компасӧн, кӧртавны уна сикас гӧрӧд, тӧдмасьӧны топография пасъясӧн. «Звезда» газетӧ гижысьяслӧн аддзысьлігӧн гоз-мӧд во сайын ме юалі главнӧй редактор Эдуард Вячеславович Пименовлысь, мыйла этша гижӧны сикт-грезд, сэтысь петӧм нималана йӧз йылысь. Сиктса администрацияысь пасйӧдъяс серти, 2021 вося январын Ыджыдвиддзын да матігӧгӧр грездъ-ясас олӧма 1.180 морт: Джиянын – 70, Выльыбын – 263, Зулӧбын – 109, Ыджыдвиддзын – 738. Ӧнія гимназистъяслы Илья Липинкӧд сёрниыс бур урокӧн жӧ лоис: найӧ аддзылісны, кыдзи ас вежӧр-мывкыдӧн верман писькӧдны олӧмад туй, венны сьӧкыдлунъяс, повтӧг босьтчыны выль уджӧ. Ичӧтдырся нӧшта ӧти ёрткӧд, лыддьысьны радейтысь жӧ Вася Семяшкинкӧд, макулатура сдайтігӧн ми перъявлім ковтӧм кабала чукӧрысь книгаяс да корлім примитчысьлысь сетны найӧс миянлы. Урок-занятие дырйи быдӧн на пӧвстысь став сьӧлӧмсӧ сетӧ коми кыв да культура-традиция велӧдігӧн, пестӧ коми да роч быдмысь войтырлӧн вежӧрын чужан кыв дорӧ муслун да пыдди пуктӧм. Тайӧ ведомствоыс август 1 лунӧ йӧзӧдӧма индӧд, код серти ӧружиеӧн вӧдитчӧм йылысь став доку- ментнас, кодъяслӧн «выныс» пома-сьӧма апрель 6 лунӧ, позьӧ вӧдитчыны декабрь 1 лунӧдз. Ныв-зон бара кутасны лунтыръясӧн зунясьны компьютер водзын, учебникысь лист бокъяссӧ гӧгӧрвотӧг гижавны тетрадяныс, а задача вылас вочакывсӧ корсьны «решебник» да верстьӧ отсӧгӧн. Кыдз тыдовтчис, ыджыд ваыс ойдӧдліс-жугліс республикалы тӧдчана да ар-районкостса 19 километр да сикт-посёлокъясын 36 километр кузьта туйяс, а сідзжӧ сизим пос да ва лэдзан труба. И уна кад воштам, кор шыӧдчам странаса регионъясӧ, медым сэні туялісны да ыстісны миянлы ылӧдчысьыслысь адресъяссӧ, телефон да банкса тшӧт номеръяссӧ, кытчӧ вуджӧдӧма гуӧм сьӧмсӧ. «Войдӧр» выставка йылысь висьтасигӧн петкӧдлі видлӧг, кыдзи музей режиссируйтӧ сэтчӧ волысьяслысь мӧвпъяссӧ, медым налӧн чужасны юалӧмъяс, да на вылӧ вочакывъяссӧ аддзасны танi жӧ. Сэсся поискӧвикъяс да Белоруссияса Вооружённӧй Вынъяслӧн 52-ӧд батальонысь военнӧйяс веськӧдчӧмаӧсь некымын дас километр сайӧ Михаил Гурьевич Морозовлӧн Гӧрд Звезда орден сюранінӧ. Сідзжӧ сійӧ эскӧ, мый «Здравоохранение» нацпроектыс, кодӧс шуӧма збыльмӧдны 2019-2024 воясӧ, тайӧ каднас оз на помась, а водзӧ на кутасны уджавны сы вылын медицина бурмӧдӧм могысь. Но, овлӧ, гостиницасӧ кутысьыс ас кӧсйӧм серти вӧзйӧ урчитӧмасьыс унджык услуга, медым узьмӧдчӧм мортыслы ставыс воис сьӧлӧм вылас да, коркӧ мӧдысь сійӧ бара сэтчӧ локтас шойччыны. Чайтам, миян пӧвстысь уналы коркӧ ковмыліс сулавны Россияса пошта юкӧнын кузь ӧчередын: ӧти дыр виччысяна пӧсылка босьтӧ, мӧд – биысь-ваысь мынтысьӧ, коймӧд – газет-журнал судзӧдӧ. Россияса пошта оз кольччы олӧмсьыс да вӧчӧ ставсӧ, медым республика пасьталаын ве-сиг медся ылыс сикт-грездын олысь войтырлӧн вӧлі позянлун тырвыйӧ вӧдитчыны став колана услуганас. Быд тӧлысь Станислав Эдуардович юӧртӧ йӧзлы социальнӧй отсӧг сетан шӧринӧ кроликъяслы кӧрым ньӧбӧм йылысь, уна-ӧ сьӧм нажӧвитіс яй вузалӧмысь, мукӧд овмӧслы гӧрӧм-ытшкӧмысь да с.в. Во мысти нин тані кыптіс кык теплица, Финляндияысь ньӧбим кӧйдыс калибруйтан, торфа сорас дасьтан да пуктысян линияяс, 17 сюрс кассета, ывлаын лӧсьӧдім водзӧ быдтысян кык площадка. «Белка» турклубысь Станислав Коюшевлӧн да Людмила Королёвалӧн туй выв пасйӧдъ-ясысь позьӧ оз сӧмын местаяс, йӧз, вӧр-ва йылысь тӧдмавны, но и некымын дас восайся олӧмсӧ казьтыштны. Комиын туясьысь-корсьысьысьяслӧн ӧтмунӧмӧн юрнуӧдысь Александр Пановлӧн кывъяс серти, республикаысь дас кык отряд уджалӧны Карелияын, Ленинград, Новгород, Псков да мукӧд обласьтын. Видзӧдӧмпырысь, Кулӧмдінысь кадетъяслы ёна воис сьӧлӧм вылас нёль кока пӧрадок видзысьяслӧн уджыс.Ӧти зонка гоз-мӧдысь шыӧдчыліс кинологъяс дорӧ, мед сылысь овчаркасӧ велӧдасны жӧ. – Торйӧн колӧ казьтыштны мусир перйысьяслӧн ичӧтик кар кодь ворсан площадка йылысь, кодӧс вӧчӧмаӧсь, медым челядь дзолядырсяньыс тӧдмасисны «ЛУКОЙЛ-Коми» ООО-ын зільысьяслӧн уджӧн. И сэксянь коми войтырлӧн съездъяс да кар-районса быдвося конференцияяс дырйи пыр кыпӧдлісны республикаын экономика, социальнӧй юкӧн да этнокультура сӧвмӧдӧм йылысь медшӧр юалӧмъяс. Владимир Солодов серти, гырысь чинаяслы оз ков уджавны сӧмын артмӧм мытшӧдъяс разьӧм могысь, а колӧ тшӧтш и йӧзыслы тыр-бур олӧм лӧсьӧдны, мед найӧ кылісны асьнысӧ збыльысь шудаӧн. Юргисны тӧдса сьыланкывъяс, кыдзи «Атаман», «Тӧв». Вӧлі и роч вылысь комиӧдӧм, шуам, Эдита Пьехалӧн «Сосед», а сідзжӧ «Интернет», «Енэж веркӧсӧдз», «Лэбам» да мукӧд выль сьыланкыв. Бать-мамсӧ да рӧдвужсӧ видлыны волігӧн республикаысь бӧр мунігас быть нулісны сьӧрсьыныс матыссаясыслы чӧскыд гӧстинеч: татчӧс пекарняясын рудзӧг пызьысь пӧжалӧм коми пирӧг-шаньга. Ме тшӧкті нин Кӧрткерӧсса да мукӧд районса, кӧні лӧсьӧдчӧны нюжӧдны трубаяссӧ, админи- страцияясӧн юрнуӧдысьяслы ас кадӧ дасьтыны овмӧдчӧминъяс газифицируйтӧм кузя проект- сметасӧ. Сідз шусяна «левӧй», регистрируйттӧм SIM-каяс, банкса картаяс, кытчӧ кӧсйӧны вуджӧдны пӧръясьӧмӧн асалӧм сьӧмсӧ, гижӧны студентъяс, бомжъяс вылӧ, донтӧм донысь некымынысь вузалӧны. Кутшӧм жӧ любӧ, кор ныв-пиыскӧд, внукъясыскӧд ӧти командаын ворсысь аньяс быттьӧ оз и чеччавны-котравны мач бӧрся, но сэк жӧ век удитӧны «босьтны» мачсӧ да мӧдӧдны сійӧс сетка сайӧ. Гӧтырпусӧ коравлісны и татара, и роч, и коми. Унджык войтырлӧн тайӧ традицияыс вочасӧн быри, но изьваса кӧр видзысьяс и ӧні на ыстывлӧны сватъясӧс верӧстӧм нывлӧн керкаӧ либӧ чомйӧ. Вуктылсянь байдаркаӧн кывтім Пӧдчерем грездӧдз, сэтысь Пӧдчерем ю кузя кыпӧдчим Ичӧт Еме-льӧдз да веськӧдчим Ылыдз ю йывлань, а сэсянь нин некымын лунӧн воӧдчим Егро-Ляга кордонӧдз. –Ми звӧнитім Неридзса ветеранъяслӧн сӧветӧн веськӧдысь Анна Герасимовна Хвойницкаялы да висьтасим: кӧсъям волыны тіян дорӧ, тӧдмасьыштам, чай юыштам, – казьтыштіс Зинаида Архиповна. Да и уджалан котырыс ёртасьысь, веськӧдлысьыс зэв бур и. Ставӧн ми сьӧлӧмсянь тӧждысям национальнӧй парклӧн аскиа лун вӧсна, медым кольны ас бӧрсяньным колана удж вӧчӧмын ыджыд пай. «Монди Сыктывкарса ЛПК»-лӧн сьӧма отсӧгӧн детсадйын во гӧгӧр чӧж чӧсмӧдлӧны челядьӧс быдсикас сокӧн да фруктыӧн – яблӧгӧн, бананӧн да апельсинӧн, гожӧмнас ньӧбӧны ӧгуреч да помидор. 57 прӧчент сьӧмсӧ лои видзӧма уджалаӧнінъяс сӧвмӧдӧм да выльясӧс восьтӧм вылӧ, 43% весьтас бергӧдӧма социальнӧй юкӧнлы тӧдчана удж-нок – дзоньталӧма школа-сад да культура стрӧйбаяс. Шӧр мӧвпыс сыын, мый коми йӧз веськалӧны гаремӧ да кутшӧмкӧ кад олыштӧны сэтчӧс олӧмӧн, но помас век жӧ думыштчӧны мунны бӧр гортас, ӧд аслад чужан мусьыд донаыс да мусаыс нинӧм абу. Госэкзамен бӧрас вӧзйӧмаӧсь уджавны Салехардса школаын труд урок велӧдысьӧн, но олан туйыс бергӧдчӧма мӧдарӧ – Анатолий Михайлович лоӧма журналистӧн да 24 во нин зільӧ тайӧ нырвизяс. Ыджыдвидзсаяс пӧся вочаалісны быдӧнлысь петкӧдчӧмсӧ, вӧтчисны сьылӧм бӧрсяыс – Александра Мишариналӧн кывъяс вылӧ ӧд унджык сьыланкывйыс вӧлі, а сылысь гижӧдъяссӧ ставӧн бура тӧдӧны. Мӧд-кӧ, видлаланторсӧ колӧ резны пагӧдан сорасъясӧн: шуам, осмиевӧй кислота мустӧ тшыкӧдӧ, ацетон — лолалігад тыад веськалӧ. Дженьыда кӧ, мудзи, да и дзоньвидзалуныд воысь-во оз сод. Анжеликалӧн кывъяс серти, сылы оз кажитчы, кор матькӧны-понъясьӧны, кор шмоньлысь сюрӧссӧ кык ног позьӧ гӧгӧрвоны: сюсь йӧз пӧ вежӧртасны, мый кӧсйим висьтавны, а мукӧдыс мед, оз кӧ. Та вӧсна театрӧн веськӧдлысьяс мукӧд постановкасӧ дасьтігӧн буретш менӧ кутлісны тӧд вылын, сетлісны роль, кӧні позьӧ этшаджык йӧктыны, но унджык кад новлӧдлыны ки вылад партнёршатӧ. Жюриын вӧліны велӧдан министерствоын уджалысьяс, кольӧмвося татшӧм конкурсас вермысьяс да Сыктывдін районса школаысь велӧдчысь, коді донъяліс миян проектъяслысь ныв-зонлы коланлунсӧ. Но муниципалитетса администрация кӧ индас татшӧминъяссӧ, а сэні и водзӧ мӧдасны йирсьыны вӧв, мӧс, кӧза-баля, дзодзӧг, курӧг либӧ весиг верблюд да осёл, кӧзяеваыслысь перъясны штрап. 2020-2021 воясӧ сідзжӧ шуӧма кыпӧдны 19 ФАП, сы лыдын витӧс – Изьва да та мында жӧ – Кӧрт-керӧс, нёльӧс – Кулӧмдін, ӧтиӧн – Емдін, Сыктывдін, Сыктыв, Сосногорск да Усинск районъясын. Окота пӧ вӧлі сэні уджыштны да, Саша ёрткӧд веж кӧдзыд дырйи Ухтаӧдз матӧ куимсё километр воӧдчим, но уджысь эз мездыны да кык во на Войвыв кытш сайын сейсморазведкаын ковмис зільны. Коми Республикаса юралысьлысь удж вӧчысь Владимир Уйба соцсетьын аслас лист бокын юӧртіс, мый эштӧдӧны дзоньтасян-выльмӧдан уджсӧ Сыктывдін, Сыктыв, Кулӧмдін да Кӧрткерӧс районъясын. «Монди Сыктывкарса ЛПК»-ын эштӧдісны збыльмӧдны теплоэлектроцентраль выльмӧдан инвестицияа проектлысь тӧдчана юкӧн: сувтӧдісны кырсьӧн ломтысян выль пӧрт, турбина да вежисны трубаяс. И збыльысь, Якутск карын этша турунвиж коръя пуыс, а вот сэтчӧс Лена юыс гожӧмнас вит-квайт пӧв паськыдджык миян ойдӧм Сыктыв юысь, и сэті ижъялӧны тшӧтш и саридзса гырысь пароходъяс. Кольӧм во Ухта дорын босьтчӧмаӧсь кыпӧдны ва весалан станция да ваӧн могмӧдан «Пожня-Ель» комплекс, код вылӧ видзӧмаӧсь 969 миллион шайт, сы лыдын 564 миллионыс федеральнӧй бюджетысь. Та бӧрся сюся видзӧдӧны: дас во нин мирын эм кендо федерация (кендонас японечьяс шуӧны бамбукысь мечӧн тышкасьӧмсӧ), и дас вонас чемпионатъяс дырйи ни ӧти сьӧкыд травма на абу вӧлӧма. Кортӧм на кыдз да тополь пуяс костті тувсовъя шондісӧ медводз, дерт, виччысьӧны паркын ветлӧдлысьяс-котралысьяс, кодъяс кузь тӧв бӧрын кӧсйӧны мукӧдысь ӧдйӧджык гожйӧдны чужӧмбаннысӧ. –Россия Федерацияын туризм йылысь 132-ӧд номера оланпас серти таво январӧдз странаса став туй морт керкасӧ, кӧть кымын мортӧс овмӧдӧм вылӧ сійӧс артыштӧма, колӧ вӧлі классифицируйтны. Сёрӧнджык нин велалі вӧдитчыны кучикӧн да нярӧн (замша), колана ногӧн зэвтны аканьлысь чужӧмсӧ, чукӧртны торъя детальяс, веськӧдны-шыльӧдны гӧн, уджавны прессӧн, вышивайтчыны бисерӧн. Талун, пандемия кадӧ, ыджыд тӧдчанлун сетӧны коронавирус кӧвъялӧмысь видзчысьӧм кузя йӧзкӧд сёрнилы, сідзжӧ ӧлӧдӧны посёлокын олысьясӧс телефон пыр ылӧдчысьяслӧн налькйӧ веськалӧмысь. Уна-уна во чӧж миян медся шань Кӧдзыд пӧльным – Григорий Хатанзейский – чолӧмавліс челядьнымӧс гортӧдзыс волӧмӧн, мукӧддырйиыс водз асывсянь сёр рытӧдзыс тырмывліс ставнысӧ кытшовтны. Кымын этшаджык йӧз пыдісянь велӧдӧны да тӧдӧны коми кывсӧ, сымын ичӧтджык лачаыс, мый коми литератураӧ коркӧ локтасны выль Юшковъяс, Тороповъяс, Куратоваяс, Шаховъяс, Рочевъяс да с.в. Комилы сідзжӧ оз тырмы ӧнія кадся ас драматургияыс, и колӧ эськӧ ӧтув мӧвпалыштны та йылысь, мед драматургъяс унджык татшӧм гижӧд дасьтасны, да ышӧдны найӧс та могысь тшӧтш премияясӧн. Ёртъяслысь юаси да, кодкӧ вот сы пыр вештӧ, кодкӧ быдсикас пособие босьтӧ, кодкӧ машинасӧ пасйӧма, кодкӧ кагасӧ детсад-школаӧ иналӧма, весиг быдтасыслысь электроннӧй дневниксӧ видлалӧ. Тӧдӧны нин, кутшӧм тшак позьӧ чукӧртны, тусьтӧ пӧттӧдзныс сёйӧны-вотӧны и. Медся радейтанаыс Ливсонъяслӧн – мырпом, ок, ёна сійӧ чӧскыд, буретш кисьмигкежлас и артмӧ Чикаӧ волӧмныс да. Март 6 лунӧ юркарса Степан изэрд вылын ёна и «вежнясисны» полӧкалӧясыд: «чужӧма» масленичаяс нюмъялісны быд воысьлы, кодсюрӧ кинас ӧвтӧмӧн корисны матыстчывны, гӧститӧдісны и кӧ-лачӧн. Коми Республикаса вузасян да промышленносьт палатаӧн (ТПП) веськӧдлысьяскӧд воим ӧти кывйӧ, мый республикаын матысса кадӧ колӧ чукӧртчывны да сёрнитны туризмын чӧжсьӧм тӧжд-мог йылысь. –Некымын тӧлысь сайын меным звӧнитіс Олег Исаков, Печораын КВН котыртысь, юаліс, верма-ӧ волыны донъявны налысь КВН-сӧ, – сцена вывсянь висьталіс Анжелика Елфимова, жюриӧн веськӧдлысь. Некымын во сайын, кор Виктор Савин нима театрын нуӧдӧмаӧсь «Спектакли малых форм» конкурс, Светлана Малькова вӧзйылӧма нин дасьтыны Владимир Высоцкий да Марина Влади йылысь висьтасьӧм. Пандемия понда дыр кад коставлӧм бӧрын Коми Республикаса вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрысь артистъяслӧн бара лоис позянлун петкӧдчыны асланыс спектакльясӧн сиктса культура керкаясын. Январь 25 лунӧ Кулӧмдінса школаысь витӧд класса кадетъяс «Студентъяслӧн десант» ставроссияса акциякӧд йитӧдын тӧдмасисны Коми Республикаса МВД-лӧн кинология служба юкӧнын зільысьяскӧд. Колӧ пасйыны тшӧтш и сійӧ, мый Питерса университет бергӧдӧма Валентиналысь олӧмсӧ нӧшта ӧти шуда ордымӧ – буретш тайӧ ыджыд карас воӧм бӧрын мӧд лунас нин сійӧ тӧдмасьӧма верӧспуыскӧд. Водзмӧстчысь йӧзлӧн зільӧмӧн да мусир перйысьяслӧн гранта отсӧгӧн жӧ пелькӧдӧмаӧсь-мичмӧдӧмаӧсь Гамын Айму дорйысь воинлы памятник гӧгӧр да Кипиевын фронтӧвик-землякъясӧс казьтылан ин. Наталия Николаевна юӧртіс, мый уджалан посёлокыс войдӧр вӧлӧма горулынджык, ты дорын, но быд во ойдлігӧн вӧлӧм ва улӧ веськавлӧ да, тыр-бур овмӧдчӧминсӧ шуӧмаӧсь кыпӧдны вывтасінынджык. Та могысь бать-мамӧс да налысь быдтасъяснысӧ шойччан лунъясӧ виччысисны Эжва районса «Бумажник» культура керкаын, кӧні найӧ ворсісны лазертагӧн, да и мукӧд гажӧдчанторйыс вӧлі тырмымӧн. 1981 воын Иван Ивановичлы сетісны коммунистическӧй уджвывса ударник ним, унаысь бӧрйылісны сикт-сӧветса депутатӧн, а снимокыс дыр кад мичмӧдіс Сыктыв районса передӧвикъяслысь Почёт пӧв. Асъя ветлӧм-котралӧмыс оз коставлы кӧдзыд да турӧба-лымъя тӧлын, тӧла-зэра пемыд арын, но нӧшта на ёна ыльӧбтылӧ мича шондіа тулысын, дзоридзьяса гожӧмын да нюжӧдчылӧ сэсся зарни арӧдз. –Воддза лунас школьникъяс небӧгаинын кык часысь дырджык вӧчалісны олӧма войтырлы козинъяс – сьӧлӧм мыгӧра кывбур-чолӧмалӧма открыткаяс да кабала дзоридзьяс, – висьталіс Даниил Курзенёв. Кольӧм во тӧвнас ышӧдӧма сиктсаясӧс весавны гражданскӧй да Великӧй Отечественнӧй войнаяс вылын усьӧмаясӧс казьтылан пасъяс, ӧтув пелькӧдчӧмаӧсь и А.А.Чевскийлӧн гу гӧгӧрын да мукӧдлаын. Чинаяслы колӧ видзӧдны и аскиа лунӧ, мед сиктса врачьяс уджалісны благоустроитӧм больничаын, а эз нэмӧвӧйся амбулаторияын, — кывкӧрталӧ- ма регионса ОНФ-лӧн штабӧ пырысь Ольга Федулова. Госсӧветӧн веськӧдлысь Сергей Усачёв юӧртӧма, мый июль шӧрын бара на ковмас чукӧртчывны, медым вынсьӧдны нормативнӧй актъяс, кодъяс серти мӧдасны юклыны сідз шусяна Арктикаса гектаръяс. И тайӧ могыс миян медся тӧдчанаяс лыдын, та вылӧ индӧ и «Снегурочка» кабалалысь брендсӧ проектлӧн пасӧн бӧрйӧмыс, – тӧдчӧдӧ «Монди сэйлз СНГ» ООО-ысь генеральнӧй директор Алексей Шамин. «Томуловӧс патриотъясӧн воспитайтан «Нам не дано забыть!» клуб» проектыс тӧдчанаджык, збыльмӧднысӧ колӧ унджык сьӧм да, пырӧдчим президентлӧн гранта конкурсӧ, кӧні лоим вермысьяс лыдын. Коронавируса вуджан висьӧм понда конференция пыдди таво ковмис нуӧдны татшӧм аддзысьлӧм, но тайӧ эз тӧдчы сёрнитантор вылӧ — чукӧртчӧмаяс кыпӧдлісны сиктса войтырӧс майшӧдлана тӧжд-мог. —Некымын во нин ме доръя том специалистъясӧс удж вылӧ распределение серти мӧдӧдӧм йылысь мӧвп, — висьталіс республикаса юралысь, кор делегатъяс шуисны, мый районын оз тырмы бурдӧдысьыс. Чужан керка стенын кузь кӧрт тувйын ӧшалӧ «Югыд туй» газетлӧн уна-уна петас, важджыкъясыслӧн лист бокъясыс шондісьыс вижӧдышталӧмаӧсь нин. А ёна жӧ ыджыдӧсь да паськыдӧсь лист бокъясыс! Маркировкаыс ӧтувтас быдсикас системасӧ да ёна кокньӧдас предпринимательясӧс, сы вӧсна мый тӧвар йылысь став юӧрыс лоас сӧмын «Честный знак» оператор киын, — висьталіс Ольга Викторовна. Кодлыкӧ сьӧлӧм вылас воӧ комиӧн мичаа да бура сёрнитны, кодлыкӧ – биология урок дырйи бобувъясӧн тӧдмасьны, ӧнія ныв-зон радейтӧны и компьютерӧн вӧдитчан выль технологияяс кузя урокъяс. Таысь кындзи окотитысьяс вермисны тӧдмасьны адыгея кывйӧн, сёрнитісны шылад йылысь да, кыдзи сэтчӧ пыртны сідз шусяна национальнӧй компонент, а такӧд тшӧтш и кыдзи цифруйтны ичӧт кывъяс. Тотшӧдны текст, корсьны ӧтуввезйысь колана юӧр, гижны флешкаӧ шылад да снимок, вештысьны биысь, ньӧбны автобус билет, пасйысьны соцсетьын да сiдз водзӧ – мый асьным кужам, сыӧ и велӧдам. – «Йиркап» ордйысьӧм-ворсӧм лӧсьӧдӧм кузя медводдзаӧн ыззис Пожӧгса школаын коми кыв да литература велӧдысь, сиктса да районса олӧм сӧвмӧдӧм-бурмӧдӧмӧ ыджыд пай пуктысь Владимир Шомысов. Ме эг аддзыв тайӧ садсӧ гожӧмнас, но тӧда, мый тайӧ кадас сійӧ зэв мича: шонді югӧр улын быдсикас турунвижнас пӧртмасьӧ корйыс, кисьмӧ тусь, турун пытшкын чирксьӧ чир, дзизгӧ гут-гаг-зі. Колӧ шуны, библиотекаыс да Зеленоборскса шӧр эрдыс кӧрт туй станцияыскӧд дзик орччӧн да, гӧсьтъяс воӧмсяньыс нин вермӧны тӧдмасьны посёлокса историяӧн да овмӧдчӧминса нималана войтыркӧд. Урчитӧм кадӧ поштальон оз сӧмын ставсӧ гортӧдзыд вай, но и отсалас мынтысьны коммунальнӧй услугаясысь, гижӧдас газет-журнал вылӧ, а ковмас кӧ, и бандероль-пӧсылкатӧ колана ногӧн дасьтас. Сэсся сідз шусяна официальнӧй юӧр-выльторсӧ шуим сетавны «Дженьыда» рубрикаӧн кык-куим сёрникузяӧн, ӧд та йылысь газет петтӧдзыд ёна водзджык позьӧ тӧдмавны телевизор пыр да ӧтуввезйысь. Бӧръя воясӧ Комиын, кыдз и страна пасьталаын, пыр унджыкӧн и унджыкӧн босьтчӧны волонтёравны: ӧтка йӧзлы отсасьны, пемӧс дӧзьӧритны, вӧр-ва видзны, культура гажъясын водзмӧстчыны да с.в. Газетлӧн локтан номерын чери рӧдмӧдӧм кузя мытшӧдъяс йылысь аслас мӧвпъясӧн юксяс Коми наука шӧринын Биология институтысь ихтиология да гидробиология котырӧн юрнуӧдысь Александр Захаров. Тайӧ юалӧм кузяыс, сылӧн кывъяс серти, зэв унаӧн шыӧдчылӧны сы дорӧ муниципалитетъясын йӧзкӧд аддзысьлӧмъяс дырйи, а сідзжӧ ёсь сёрни кыптывлӧ коми войтырлӧн быдвося конференцияяс вылын. Ань серти, буретш пӧ тадзи ӧтув зільӧм-уджалӧмӧн и артмӧ пестыны рочӧн сёрнитысь дзолюкъяслӧн сьӧлӧмын коми кыв дорӧ муслун да пыдди пуктӧм, а сідзжӧ сюркнявны пель саяныс выль тӧдӧмлун. И ӧтуввезйын некутшӧм письмӧ вылӧ, кӧні юӧртӧны, кодкӧ пӧ кӧсйӧма жугӧдны поштатӧ да колӧ дзик пыр йитчывны татшӧм телефон либӧ адрес пыр, непӧштӧ ог вочавидз, а весиг ставнас ог лыддьы. Август 10 лунӧ республикаса юралысьлысь удж вӧчысь Владимир Уйба аддзысьліс инвалидъяслӧн «Аппарель» регионса котырӧн да «Пӧт морт» благотворительнӧй уджтасӧн веськӧдлысь Илья Костинкӧд. –Шуам, шогмытӧм туй вӧсна ас вылас уджалысь оз кӧсйы вайны сиктӧ сёян-юан, висьысь дорӧ оз вермы воӧдчыны тэрыб отсӧг сетан машина, пошта машина оз жӧ письт, – лыддьӧдлӧ Галина Ивановна. Осетин кыв велӧдысь да РСО-Аланияса история да археология институтын наука туялысь Таймураз Бтемиров нуӧдіс видзӧдысьяслы мастер-класс, петкӧдліс, кыдзи юргӧны национальнӧй инструментъяс. Миянӧс, Сыктывдін районса Выльгорт сиктса школаысь 3 «в» классын квайт медбур велӧдчысьӧс, медводдзаясӧн пыртісны пионерӧ – Великӧй Октябрса революция лунӧ сьыліӧ кӧрталісны гӧрд галстук! Шуам, процедура вылӧ коляскаӧн либӧ каталкаӧн нуигӧн (мукӧдыслы ӧд оз позь ас кокӧн мунны) юасьӧны, бурдасны оз, кыдзи-мый кутасны туявны, аддзасны-ӧ, мый вӧсна нёрпалӧны. Унатор юасьӧны. Кӧрткерӧс районса Выльыб грездысь Матрёна Сергеевна да Никита Сергеевич Макаровъяслӧн вӧлі куим ныв: Лидия, коді нэмсӧ оліс-уджаліс Выльыбын, миян мам Мария да Украинаын олысь Александра. Иван Костроминӧс да Григорий Поповӧс гуалісны медся матысса йӧзыскӧд орччӧн: Григорийӧс – Ыджыдвидзса шойна вылын, кӧні дзебӧма Марья гӧтырсӧ, Иванӧс – Кебраын, Федосья гӧтырыскӧд орччӧн. Таысь ӧтдор, социальнӧй да экономика юкӧнын ёртасьӧм йылысь сёрнитчӧм серти «Монди Сыктывкарса ЛПК» отса- лас республикаса районъяслы, кӧні комбинат пӧрӧдӧ-заптӧ вӧр да бергӧдӧ мукӧд удж. Тайӧ юкӧныс юӧртӧ, кӧні кутшӧм чукӧртчылӧм-аддзысьлӧм мунӧ да лоас матысса кадӧ, кывкутӧ миян сайт да соцсетьын лист бокъяс вӧсна, а сідзжӧ отсалӧ автономияяслы пырӧдчыны быдсикас грантӧ. Дыркодь медводдзаӧн вӧлі Сыктывкарысь Виктория Мелина, но бӧръя крут чойсӧ кайигӧн сійӧ усис, да дзик нин финиш дорас сійӧс ордйис Кӧрткерӧсысь Кристина Гавриленко, коді и лоис вермысьӧн. Чайтам да, пажынӧдзыс ми, куим ветврач, помалам тайӧ уджсӧ, а лун шӧр бӧрас ветлам овмӧсъясӧ, кӧні вӧвъясыс зэв асныраӧсь да, весиг кӧзяинъясыс оз вермыны вайӧдлыны найӧс вир босьтанінас. Дум вылас тшӧкыда усьлӧ Кӧрткерӧс районса Лабором грездын бать-мам керкаыс, Керӧс сикт, школа, ёртъясыс, рӧдвужыс, радейтана, пыдди пуктана да медматысса мортыс – Анна Ивановна Ветошкина. Дерт, позьӧ эскӧдны асьтӧ, мый некутшӧм коронавирус абу, такӧдны асьтӧ, мый Енмыс ӧнӧдз быд пӧрӧсысь на видзліс да, ковидсьыд тшӧтш кыдзкӧ-мыйкӧ видзас. Но висьман кӧ (тьпу, тьпу, тьпу!.. Тӧдысь йӧз висьталӧны, мый тадзитӧ во дас мысти космос сӧвмӧдӧмад ми нин кутам суӧдны ог сӧмын Америкаӧс ли Китайӧс, а весиг Бразилияӧс да Израильӧс, кӧні тайӧ юкӧнас восьлалӧны тыр ӧдӧн. Коми Республикаса юралысь Сергей Гапликов гӧсьтъясӧс кыпыда чолӧмалігӧн аттьӧаліс странаса культура министерствоӧн да Россияса культура фондӧн веськӧдлысьясӧс форумсӧ котыртӧмын отсӧгысь. Медводдза курс бӧрас локтӧма гортас да, мамыскӧд Анастасия Харлампиевна Елфимовакӧд шуӧмаӧсь, мый водзӧ оз нин велӧдчы, ӧд батьыс воюйтӧ, а мамыслӧн ки вылас нёль детинка, да и нӧбасьӧ на. Бӧръя кык вежонсӧ, кор мамлы вӧлі зэв нин сьӧкыд, и ме эг тӧд, кыдзи да мыйӧн сылы отсавны, шуи, мися, кӧсъян кӧ, ме босьтча тэ пыдди клубын уджавны, а тэ гортын серпасась, сӧмын бурдӧдчы. Печорасянь вертолётӧн воим Печораӧ усян Большая Порожняя ю вылӧ, колим сэтчӧ куим мортӧс видзны байдаркаяснымӧс, а мукӧдыс водзӧ лэбим Торре-Порре-изйӧдз да сэсянь мӧдӧдчим Маньпупунёрӧдз. Нӧшта чукӧртчӧмаясӧс тӧдмӧдісны коми кыв да литература сӧвмӧдӧм-паськӧдӧмын электроннӧй позянлунъясӧн, детсадъяслы дасьтӧм коми кыв велӧдан программаясӧн, методикаӧн да ворсан пособиеясӧн. –2000 воын странаса войтырысь 29 прӧчентыс оліс зэв гӧля, 2017 воын татшӧмыс вӧлі 12,3 прӧчент, ӧні бара содыштіс 13,5 прӧчентӧдз – кызь миллион мортлы сёйны-пасьтасьнысӧӧдва тырмӧ сьӧмыс. –Ми босьтам-чукӧртам кебӧс да ком пӧксӧ сӧмын республикаса юясын олысь черилысь, татшӧм ногӧн видзам налысь генетикасӧ,– висьталіс «Главрыбводлӧн» Коми юкӧнӧн веськӧдлысь Владимир Мальцев. Торйӧн нин сэк, кор бать-мам бура гӧгӧрвоӧны, мыйла колӧ налы ыджыд семьяыс да уна челядьыс, кор вермӧны сетны ныв-пиныслы ассьыныс став сьӧлӧмсӧ, шудсӧ, бур да колана мортӧн найӧс быдтыны. Ассоциациясӧ котыртӧма медводз сы могысь, мед вужвойтыр театръяс эз йӧршитчыны асланыс этнография боксянь векньыд мирас, мед и мукӧд войтыр вермисны тӧдмавны да гӧгӧрвоны налысь культурасӧ. «Йиркап туйӧд» мунігкежлӧ котыръяслы быть коліс лӧсьӧдчыны водзвыв: кышавны шоныд паськӧм да кӧмавны гын сапӧг, команда вылӧ дасьтыны ӧти лямпа гоз, ноп, чер, истӧг, сюмӧд, компас, аптечка. Синмӧ шыбитчанаджыкторъясыс Даньын – сімӧм ва башня, коді могмӧдлӧма тані олысьясӧс 80 метр пыднаысь юан ваӧн, эндӧм мӧс карта, котельнӧй да шыблас весалан станциялӧн нитшсялӧм нин стрӧйба. А сэсся синмӧ шыбитчис гижӧд, Зеленоборскса библиотекаын пӧ верстьӧӧс да челядьӧс виччысьӧны кружокъясӧ, кӧні позьӧ велӧдчыны ворсны пианиноӧн, серпасасьны да ки помысь вӧчасьны-мастеритны. Терентьев; выль школалӧн кильчӧ вылын; Коми пединститутын велӧдчигӧн лыжиӧн ордйысьӧм дырйи (медся веськыдвылас); Гельда (веськыдвылас); КГПИ-ын витӧд курсын (выліас шуйгавывсяньыс коймӧд). «Коми войтыр» ӧтмунӧмлӧн исполкомын зільысь Олег Лажанев вочавидзис Татьяна Каракчиевалы, сов промыселлӧн музей йылысь мӧвпыс пӧ бур да, тайӧ вӧзйӧмнас колӧ шыӧдчыны культура министерствоӧ. Россияса президент Владимир Путин сетіс такӧд йитӧдын ассьыс индӧдсӧ тавося май 26 лунӧ РФ-са регионъясын ытваысь да пӧжаръясысь ускӧттьӧ бырӧдӧм кузя сӧвещание вылын кывкӧртӧд вӧчӧм бӧрын. Анна Модестовна тӧдӧ, вӧр-ва озырлун-турунысь мый позьӧ ӧктыны-заптыны Ямалса кузь тӧв кежлӧ да сэсся сійӧс колана ног пӧжӧмӧн юктӧдны и челядьӧс, и верстьӧӧс, и олӧмаӧс уна пӧлӧс висьӧмысь. Ӧнӧдз на помнита, кыдзи майшаси-полі, велӧді клятва кывъяс. Кыдзи Лена Марковцы кӧрталіс меным сьыліӧ галстук, да мукӧдыскӧд ӧтвылысь нин, ӧти вомысь висьталім пионерлысь кыпыда кӧсйысьӧмсӧ! Со Оля Баженова чужан кыв кӧсйӧ сӧвмӧдны, Катя Битнер аскиа лун йылысь мӧвпалӧ, Алина Игушевалӧн гижӧд нимыс – «Кыдзи лолыд кӧсйӧ», а Элина Пинягиналӧн – «Ловзьӧдам вичко», – висьталіс сійӧ. Коми наука шӧринын квайт институт да, ставныскӧд коліс йитӧд кутны, котыртлыны ӧтувъя чукӧртчылӧмъяс, юрнуӧдны томуловкӧд удж-нокӧн, дасьтыны быдсикас план да отчёт, ветлыны командировкаясӧ. Пыр быттьӧ окота босьтны киӧ тайӧ ичӧтик комольсӧ, либӧ сюйлыны вомӧ, либӧ син вештывтӧг видзӧдны да корсьны пытшкӧсса серпассӧ. И кор ме аддзыси Валентина Коневегакӧд, гӧгӧрвои – клад сюри! Но та вылӧ видзӧдтӧг миян районса культура, образование да спорт кӧнын уджалысьяс эз падмыны, мытшӧдъяссӧ венӧмӧн нуӧдісны уна гаж, гашкӧ, и бурджыка на, ӧд ӧтуввез сетӧ мӧдджык позянлунъяс. А мортӧн воысь-во гежмӧдӧм парма-ягад воысь-во жӧ чинӧ и кӧч-йӧраыс да, «нёль кока кыйсьысь» босьтчӧ корсьны кынӧмпӧтсӧ мортлӧн жӧ оланін дорысь – усьласьӧ пон да гортса мукӧд пемӧсъяс вылӧ. Тайӧ тӧдчана конкурсас вермысьясӧн лоисны Кулӧмдін районысь Руч сиктса шӧр школаын коми кыв велӧдысь Диана Гребенюк да Сыктывдін районысь Паджгаса детсадйын музыка велӧдысь Варвара Симакова. –Коми войтырлӧн нэмӧвӧйся традиция-обрядыс да культураыс воссьӧ шылад-сьыланкыв, мойд, йӧктӧм-ворсӧм пыр, – аслас мӧвпъясӧн тшӧтш юксис детсадйын зонпосниӧс музыкаӧ велӧдысь Надежда Чупрова. – Татшӧмъясыс син лапниттӧг гуӧны сьӧкыда висьысь кагуклы дона операция вылӧ чукӧртӧм либӧ мортӧс гуалӧм вылӧ чӧжӧм сьӧмсӧ, социальнӧй пособиесӧ, нажӧвитчӧны гырысь неминучаяс весьтӧ да с.в. А «Коми му» газеткӧд топыд йитӧд кутӧмысь, ёртасьӧмысь, ас сикт да татчӧс войтыр йылысь гижӧдъяс дасьтӧмысь аттьӧалана гижӧдъяс сетім Анна Александровна Поповалы да Ольга Ивановна Мишариналы. Лэччӧма перйысьны Шойнатыса больничаӧ, но дзик кабинет ӧдзӧс дорсяньыс бӧр бергӧдчӧма да гортӧ кайӧма: ас вылӧ пӧ ен грек ог нин босьт: кӧні ӧкмыс, сэн и дасӧдыс, – висьталӧ медічӧт Лена ныв. Н.В.Ладановалӧн «Чернобыль не отпускает» статьяысь: «Неминуча бӧрын 80 сюрсысь унджык гектар вӧр веськаліс ыджыд вын-йӧра лёк югӧр улӧ, та дыр-йи 600 гектарын став лыска пуыс сотчис-косьмис». Овмӧдчим Хужир посёлокын, кӧні унджык йӧзыслӧн уджыс йитчӧма туризмкӧд: кодкӧ гӧсьтъясӧс узьтӧдлӧ да вердӧ-юкталӧ ас дорас, кодкӧ котыртлӧ туристъяслы экскурсия, петкӧдлӧ Байкаллысь мичлунсӧ. На серти ми велӧдам карточкаяс, ветлам объектъяс вылас, тӧдмасям посъясӧн, пыран-петан ӧдзӧсъясӧн да жыр-коридоръясӧн, мед неминуча лоӧм дырйи эгӧ шӧйӧвошӧй, а вермим ӧдйӧ сетны колана отсӧг. А Раиса Сметанина нима лызьӧн котралан комплекслӧн «Олимпиецын» тыртӧм вольпасьыс оз и овлы, сэні тӧвнас олӧны лызьӧн, а гожӧмнас – лыжероллерӧн котралысьяс, биатлонистъяс да мукӧд спортсмен. Сідз, ӧтияс сцена вылын сьылісны, мӧдъяс йӧктісны, коймӧдъяс фильм петкӧдлісны, нёльӧдъяс ворсісны. Ми нуӧдім квиз – юасим Коми Республика йылысь да стӧч вочакыв сетысьяслы вичмӧдім козинъяс. Пырӧдчылісны сизим команда: Висерысь «Обаяшки», Пӧдтыбокысь «Ромашки», Адзорӧмысь «Клюковки», Пезмӧгысь «Улыбка», Лӧкчимдінысь «Котелок», Мордінысь «Девчата» да Кӧрткерӧсысь «Полосатый рейс». Вежавидзтӧмсьыс да нем повтӧмсьыс пӧльӧс босьтӧмаӧсь арест улӧ, а 1942 вося июль 13 лунӧ Коми АССР-са Вылыс Ёрд мыждӧма сійӧс РСФСР-са УК-лӧн 2-ӧд юкӧнысь 58-10 статья серти да шуӧма лыйлыны! Словакияысь Machaon International котыр Евросоюзлӧн грантъяс весьтӧ куим во чӧж мӧдас отсавны сикт-грездсалы видзны вужвойтырыслысь важ оласногсӧ, традициясӧ, медым наӧн тӧдмасисны туристъяс. И дум вылад мамыд бара усьлӧ: ӧд сы мында челядьнад эз вӧв кокни, но мам шогӧ эз усьлы, сьӧкыдысь эз повлы, сьывліс хорын, весиг карӧ ветлісны выступайтны фольклор ансамбльӧн – быдлаӧ удитліс. —Зэв нимкодь, мый буретш миян велӧдчанін лоис татшӧм ыджыд да тӧдчана чемпионат нуӧдӧмын медводдзаяс лыдын, — пасйис Коми Республикаса госслужба академияын ректорлысь удж вӧчысь Сергей Ткачёв. 2015 восянь Комиын дзескыдінӧ пуксьӧдӧмаӧсь уна чина коррупционерӧс, но выль оланпас улас веськаласны сӧмын найӧ, кодъяслысь мыжалан приговорсӧ вынсьӧдісны 2020 вося январь 1 лунысь сёрӧнджык. «Коми мулӧн» июнь 10 лунся номерын «Керавны, а сэсся быдтыны» гижӧдын тӧдмӧді лыддьысьысьӧс, кыдзи «Монди СЛПК» акционер котыр пӧрӧдчӧ да быдтӧ вӧрсӧ Сыктыв районын Гагшор сиктдорса делянкаын. Кыдзи пасйис ветеринар, чихуахуа да сиба-ину пӧрӧдаяс рӧдмӧдысь Жанна Звигинцева, кӧсъян кӧ лӧсьӧдны нёль кока ёртӧс, медводз колӧ аслыд веськыда вочавидзны, верман-ӧ сійӧс вӧдитны-дӧзьӧритны. Ӧкмысӧд классын велӧдчыны локті Кӧрткерӧсса школаӧ нин да пионеръяслӧн керкаӧ ветлывлі кружокъяс вылӧ: тӧдмасим чужан муӧн, каникул дырйи сиктъясын гижалім войнаса ветеранъяслысь казьтылӧмъяс. Мусир перйысьяслӧн зільӧм-водзмӧстчӧмӧн Усинскын унатор вӧчӧмаӧсь, мед пандемиякӧд йитӧдын зэв сьӧкыд кадӧ карын олысьяс ловнас эз усьны, мед зонпоснилы эзджык мӧрччы быдсикас мытшӧд-падмӧгыс. И письтӧ сылӧн сӧстӧм ваыс сӧмын ӧти местаын, Листвянка посёлок дорын, кӧні заводитӧ ассьыс ыджыд туйсӧ Ангара ю. Сибыр пыр Енисей юӧ, сэсся войвывса Карскӧй саридзӧ нуӧ Байкаллысь сӧстӧм васӧ. Коркӧя грезд йылысь казьтывлӧны керка местаяс да вӧвлӧм совхозлӧн вевт улӧдз вайӧдӧм, но помавтӧм, ёна нин важмӧм сруб, а неылын Катыд ягын — шойна, кытчӧ гежӧдика кежавлӧны рӧдвужсӧ видлысьяс. Унджык котырыс тавося петкӧдчӧмын шмонитісны коронавирус да куар-код, чинаяслӧн йӧз вӧсна «майшасьӧм», сентябрын бӧрйысьӧм да неважӧн йӧзӧс арталӧм (перепись) вылын, эз бокӧ коль и сиктса олӧм. И ныв-зон кокньыдджыка сӧльнитчӧны выль котырӧ, ӧд велӧдысьясыскӧд тӧдсаӧсь нин, а педагогъяс и челядьсӧ, и налысь бать-мамсӧ тӧдӧны жӧ да зонуловсӧ бать-мамыскӧд ӧтув ас кывъя сёрниӧ сибӧдӧны. А гажӧдчигас машкуритчӧмаӧсь, конкурсъяс нуӧдӧмаӧсь: аньяс поткӧдлӧмаӧсь пес – коді ӧдйӧджык, том зонъяс вермасьӧмаӧсь ыджыд небыд мешӧкъясӧн – гӧгӧр нюм да серам, музыка да сьылӧм, шум да гам. Ылӧ водзӧ видзӧдӧмӧн лэбачьяс казьтылӧны ассьыныс томдырся кадсӧ, медводдза аддзысьӧмсӧ, ракапияныслысь чужӧмсӧ. И аттьӧалӧны олӧмсӧ налы паныдасьны да ӧтлаын ӧтсӧгласӧн овны позянлун сетӧмысь. —Дасӧд классын велӧдчигӧн выльвося каникулӧдз миян дорӧ воліс С.М.Киров нима военно-медицинскӧй академияса курсантка Ира Смирнова да чуйдіс-ышӧдіс школа бӧрын водзӧ босьтны тӧдӧмлун тайӧ карас. Мирын кабала да тубрас вӧчан медся вынйӧра Mondi котыр сёрнитчис Россияын WWF вӧр-ва видзан ставмирса фондкӧд «Видзам войвыв кӧрӧс ӧтув» уджтас збыль-мӧдӧмсӧ 2021 вося августӧдз нюжӧдӧм йылысь. Таво помӧдз ньӧбасны йӧв кисьталан да вӧлӧга кӧдзӧдан оборудование, электроннӧй вески, а локтан воӧ – вый да рысь тубралан-гартлан автомат, рысь личкан пресс да груз новлан термофургона машина. Печора ковтысын йӧзыс медсясӧ вӧтлысьӧны саридзысь юас пырӧм дона чими, кебӧс да чир бӧрся, а Валерий Чупров кыйӧ сідз шусяна «руд» чери: сир, сын, ёкыш, ком, пелядь, кельчи, мык, ёді да налим. Медым висьтавны Конституцияӧ пыртан вежсьӧмъяс йылысь ассьыд видзӧдластӧ, колӧ бӧрйыны странаса кӧть кутшӧм пельӧсысь участок, кӧні кивывджык июнь 25 лунсянь июль 1 лунӧдз сетны ассьыд гӧлӧстӧ. Россияса 35 регионысь, Украинаысь, Финляндияысь, Швецияысь да Норвегияысь квайтсёысь унджык морт воліс Сыктывкарӧ Войвывса культуралы сиӧм коймӧд форум вылӧ, коді муніс таво март 11-13 лунъясӧ. Светлана Белорусова корис Швыдкойӧс, кыдз Москваса театръясысь ӧтиӧн юрнуӧдысьӧс, босьтчыны «шефствуйтны» регионса вужвойтырлӧн театр вылын, кодлы талун ёна колӧ отсӧгыс, юр сюянінтӧг колис да. Татчӧс берегас аслыссяма «пристаньӧ», кӧть некутшӧм юр сюянін и абу, сувтлӧны пыжъяс, кодъяс сэсся воысьяссӧ вуджӧдӧны мӧдарас либӧ катӧдӧны Печора кузя Знаменкаӧ, Приуральскӧйӧ, Еремейӧ да с.в. «Ямал-Медиа» телевидениеысь тӧдса корреспондент Анатолий Терентьевкӧд «Изьватас олэм» петасын варовитігӧн найӧ висьталісны, мый Урал-Из сайса войтыркӧд аддзысьлӧмыс зэв ёна воӧма сьӧлӧм выланыс. – Чайта, кусӧдчысьяскӧд да спасательяскӧд татшӧм аддзысьлӧмыс челядьлы зэв колана, – пасйис Коми Республикаын йӧзӧс виччысьтӧм лоӧмторъясысь доръян-видзан комитетӧн веськӧдлысь Александр Бурцев. Чужлӧма мам коркӧ 1922 во помын крестьяна семьяын Емдін районса Зимин грездын, коді сулалӧ- ма сьӧд вӧр шӧрын Юрум (Юрумка) юлӧн джуджыд берег вылын, Студенечсянь 4-5 верст ылнаын (ӧні абу нин). Биысь видзчысян да войтырӧс доръян управлениелӧн «112» службаын уджалысьяс быд лун отсалӧны неминучаӧ веськалӧм йӧзлы, зільӧны кыдз позьӧ ӧдйӧджык сетны вочакыв, мый вӧчны быдсяма лоӧмтор дырйи. Мыйкӧ кӧ оз лӧсяв пӧжарнӧй безопасносьтлы, МЧС-са нормативнӧй документъяс вылӧ мыджсьӧмӧн экспертыс вермас пыдӧджык «кодйыштны», нуӧдны экспертиза да артавны-донъявны, збыльысь-ӧ вермас ӧзйывны. Енбиа том йӧз сэні видлалісны ассьыныс кывбуръяс и регыдъя кадӧн лэдзисны «Куим сьыланкыв» нима кывбуркуд, кытчӧ пырисны Некрасов Ӧльӧксанлӧн, Мишарина Сандралӧн да Напалков Викторлӧн кывбуръяс. Межэтническӧй журналистика гильдиялӧн торъя проект – школа, кӧні нималана журналистъяс велӧдӧны студентъясӧс да том уджалысьясӧс колана ногӧн, некодӧс кедзовттӧг-дӧзмӧдтӧг гижны этносъяс йылысь. Нӧшта ветеринар пасйис, мый кутшӧм кӧть понйӧс он босьт, бур пӧрӧдааӧс али сідз шусяна помесь, колӧ нуӧдлыны ветеринар дорӧ, кӧні сылы вӧчасны паспорт (сэні и кӧзяин, и пемӧс йылысь лоас юӧрыс). Марина Владимировна велӧдӧ зон-посникӧд тайӧ уджас тшӧтш и кагукъясыслысь мам-батьсӧ, республикаса консультационнӧй шӧринын юксьӧ тӧдӧмлуннас, кыдзи отсавны слаб дзоньвидзалуна челядьлы сӧвмыны. Вежа Иоанн Кронштадтский коркӧ шулiс: «Усис кӧ тiянлы шуд кыпӧдны вичко, примитӧй сiйӧс кыдз Енсяньыс медыджыд козин, Енмыслӧн веськыд киыс пӧ инмӧдчылас тайӧ мортас, и уна мыж прӧститас Енмыс». Войвывса мукӧд регионын пӧ зільӧны стрӧитны ичӧтджык да ляпкыдджык керкаяс, медым тӧвнас кокниджык вӧлі ломтынысӧ, а тані мӧдарӧ – олан жыръясыс ыджыдӧсь да югыдӧсь, а пӧтӧлӧкъясыс – джуджыдӧсь. Бурдӧдысьяслы вичмӧдӧм сьӧмсӧ веськӧдасны отпускӧ петысьяслы мынтысьӧм, а сідзжӧ коронавирусӧн висьысьяскӧд уджалысь медикъяслы да мукӧд специалистлы босьттӧм отпусксьыс компенсация вештӧм вылӧ. Водзті охранникӧ босьтлісны медсясӧ полицияын, МЧС-ын, мукӧд вына тэчасын уджавлӧмаясӧс, – вочавидзис йӧзлӧн занятосьт кузя Сыктывкарса шӧринысь юкӧнӧн веськӧдлысьӧс вежысь Виолетта Кондратьева. Ме ог жӧ нин ёна сюсятӧ котрав, пӧрысьмыны жӧ куті, сідз тай кӧзяин шуӧ-а: «Бура шань пон вӧлін, дзик менлы кодь, да пӧрысьман жӧ тай». Но уртӧ кольӧм во арнас корси да увті на, нырисӧй ӧд эм на… Тайӧ сиктас таво котыртлӧмаӧсь «Мой Шурышкарский» этнофорумлысь коймӧд фестиваль, кӧні петкӧдчӧмаӧсь Ямал-Ненеч кытшысь сьылан-йӧктан котыръяс да нэмӧвӧйся йӧзкостса кипом вӧчӧмтор мастеритысьяс. Кыдзи мамӧ миянлы, челядьлы, сідзи и ми юкыштам Мишӧ семьялы, Сашалы, Витялы, Фёдор гозъякӧд ӧтув сёям-юам. Кӧть торйӧн быттьӧ олам, керка оз кушмыв: внучкаяс витӧн, внукыс нёль – пыр бергӧдчӧны… Сэтчӧс «Содружество» карса общественнӧй котыр ыджыд удж нуӧдӧ томуловӧс сӧвмӧдӧм могысь, тшӧтш и регионъяскӧд йитӧд кутӧ, медым Сарапулса ныв-зон бура тӧдісны мукӧд войтырлысь культура-оласногсӧ. – Водзмӧстчысьястӧг да волонтёръястӧг, Кулӧмдін районса да Пожӧг сиктса администрацияясын, культура да велӧдан юкӧнъясын зільысьястӧг, спонсоръястӧг «Йиркапыд» эськӧ эз вӧв татшӧм нимкодьӧданаӧн. Сідз, компания выльмӧдӧма Эжва районын ва весалан тэчас, кӧні сӧстӧммӧдӧны оз сӧмын комбинатӧн лэдзан, но и Сыктывкарса да матігӧгӧр овмӧдчӧминъясысь предприятиеяслысь да йӧз оланінысь няйт васӧ. Кагаӧс видзӧны торъя потанын, миян аньяслӧн даддьыс торъялӧ мукӧдсьыс – сійӧ тупкӧса, карета кодь, медым челядь эз кынмыны, эз кӧтасьны, эз усьны, ӧд овлӧ, даддьыс пӧрлӧ, Из костӧд туйыс миян да. Сэтчӧ пырӧдчысьяс мӧвпалісны-корсисны, мый вермӧ вӧчны ас олӧмас нывбаба, мый вылӧ тырмӧ сылӧн вын-эбӧсыс, кыдзи венны мытшӧдъяс, мыйысь оз ков повны – ӧти кывйӧн кӧ, кыдзи лоны лидерӧн-нырщикӧн. Рытъяснас София мекӧд лысьтысьӧ, Василий пыртӧ гидӧ ва да турун, — паніс сёрнинымӧс Керчомъяысь уна челядя мам, соцконтракт серти крестьянин овмӧс котыртысь-лӧсьӧдысь Маргарита Ивановна Самарина. И со йирым тӧлысь 11 лунӧ «Тех-нопарк» ООО, коді кӧсйис кыпӧдны «гажаинтӧ», официальнӧя юӧртіс, мый киритіс «Шиес» ЭкоТехноПарк» уджтассӧ, да кӧсйысис во по-мӧдзыс петкӧдны сэтысь став техникасӧ. «Коми му» газетлӧн кольӧм номерын юӧртлім, мый неважӧн юркарын муніс «Коми велӧдысь-2020» республикаса конкурс, кытчӧ пырӧдчисны кар-районса школаясысь да детсадъясысь 12 велӧдысь да воспитатель. Висьысь вылӧ ёгӧссьӧмысь, асмогасянінӧ лёка ветлӧмысь, мыйкӧ кисьтӧмысь ропкысьяслы Зинаида Игушева шуӧ, мый некод оз вермы тӧдны, кутшӧм лоас пӧрысьнас, да некод оз вермы ошйысьны, мый оз висьмы. Ӧтиӧ тэчны пластик да целлофан, мӧдас — кабала-картон, коймӧдас ставсьыс торйӧн чукӧртны дзоньвидзалун вылӧ мӧрччанаторъяс (важ градусникъяс, люминисцентнӧй лампа, батарейка, аккумулятор да с.в.). Лётчик-наблюдатель сынӧдсянь корсьӧ вӧрса ӧзйылӧм, арталӧ, кымын морт да кутшӧм техника ковмас парма-ягын би кусӧдӧм могысь, нуӧдӧ вӧр сотчанінӧдз кусӧдчысьясӧс: парашютистъясӧс да десантникъясӧс. А гижӧд помын аттьӧала Александр Юрьевичӧс, мый вичмӧдіс кад аддзысьлыны мекӧд да висьтавны «Юрганлӧн» сӧвмӧм да телевидениеын асланыс удж йылысь — тайӧ зільӧмыс ӧд оз тыдав миянлы, видзӧдысьяслы. Настя Вологжаниналӧн нимыс и чужӧмыс уналы нин тӧдса: «Ас му вылын» да «Ас йӧз» передачаясын сы йылысь висьтавліс телевидение, юркарса «Пейзажи Севера» галереяын сійӧ петкӧдліс ассьыс серпасъяссӧ. Чукӧртчӧмаясӧс чолӧмалігӧн республикаса правительствоӧн веськӧдлысьӧс вежысь Галина Габушева пасйис, тӧдчана сёрнитантор пӧ бӧрйӧмныд, тайӧ пӧ майшӧдлӧ оз сӧмын карын, но и сикт-грездын олысьясӧс. Асывсянь рытӧдзыс комиӧн уджъёртъяскӧд сёрнита, мукӧддырйиыс вель на и гораа коридорын ӧта-мӧдлы мыйкӧ висьталам (Печать керкаын би нюжӧдысьяс да выль ӧшинь пукталысьяс регыд швач комиӧсь лоасны). Кыдз пасйылім нин газетын воддза гижӧдас, прӧст кадӧ Сергей радейтӧ фотографируйтны: сылӧн мичасьыс- мича снимокъясын петкӧдчӧ чужан мулӧн, войвывса вӧр-валӧн аслыспӧлӧслуныс да шемӧсмӧдана мичыс. Збыль, висьталісны веськӧдлысьяс, колхозын шойччан арлыдаыс сӧмын кыкӧн – шопер Алексей Алексеевич Сутягин да Коми Республикаса заслуженнӧй уджалысь, кукань старайтысь Надежда Валерьяновна Гашина. Сэні вежлалісны-выльмӧдісны сантехника, вужвыйӧныс дзоньталісны актӧвӧй зал, кӧні вежисны джоджсӧ, сценасӧ, пуктісны пластик ӧшиньяс, сувтӧдісны кӧрт ӧдзӧсъяс, ньӧбисны да вурисны выль занавесъяс. Кӧрткерӧс районын олысь томджык чой-вокыс: Владимир – Нёбдінын, Агния – Приозёрнӧйын, Ольга – Кӧрткерӧсын, тавося августын мӧдӧдчӧны ветлыны ыджыд чой дорас аддзысьлыны да чолӧмавны ыджыд юбилейӧн. Медвойдӧр ставӧн пыралісны керкаас, и Александра Петровна быттьӧ тшӧтш накӧд орччӧн вӧлі: Висер юланьӧ дзиръя ӧшиньыс казьтыштіс Семӧ кань йывсьыс кывбурсӧ, а стенын ӧшалысь снимок – «Мам» гижӧдсӧ: Лыска вӧрын Чернобыльса АЭС-ын неминуча бӧрын вежсьӧмъяссӧ туявны вӧзйысьнас вӧлі биология наукаса доктор Геннадий Михайлович Козубов, коді сійӧ кадас юрнуӧдіс Биологияинститутын вӧр туялан удж-ӧн. Коми Республикаса «Югыд ва» национальнӧй паркын вит кӧрлы пысалӧма сьыліас дом, медым спутниксянь воан юӧр серти тӧдмавны стада ветлан туйсӧ да урчитны пемӧсъяссӧ йывмӧмысь видзан лӧсялана нырвизь. Командаяслысь енби-сямсӧ донъялісны коми КВН-лы подув пуктысь, гижысь Анжелика Елфимова, «Юрган» телеканалысь журналист Александр Пивкин да Виктор Савин нима драма театрын ворсысь Дмитрий Греченюк. Сӧветсӧ, кытчӧ пырӧны Карелияысь, Комиысь, Якутияысь, Ненеч, Ямал-Ненеч да Чукотка кытшъясысь, Мурманск, Кардор обласьтъясысь, Красноярск крайысь 19 морт, вӧлі котыртӧма 2020 вося сентябрь 30 лунӧ. А гусяторйыд сылӧн уна на вӧлӧма, кӧть сы мында во нин лэбзис-муніс.» — тадзи панӧ Александр Ульянов «Альпы гӧраяс дорын…» статьясӧ, кӧні гижысь водзӧ туясьӧ ылі муясын усьӧм коми салдатъяс йылысь. – Мӧйму жӧ «Ыджыд гастроль» проект весьтӧ республикаса театръяс петкӧдчисны Россияса регионъясын, тӧдмӧдісны асланыс творчествоӧн Москваын, Улыс Новгородын, Салехардын да уна мукӧд карын олысьясӧс. Таво уна сикас специальносьтӧ велӧдасны 480 мортӧс, на лыдысь 87-ыс – челядя мамъяс, кодъяс медсясӧ кӧсйӧны лоны маникюр кузя мастерӧн, косметологӧн, массажистӧн, пусьысьӧн, кондитерӧн, дизайнерӧн. Сійӧ окотапырысь миянӧс вочааліс, сьӧлӧмсяньыс варовитіс, висьталіс, мый горт гӧгӧрас став уджсӧ на ачыс вӧчӧ, быд лун уна кад коллялӧ ывла вылын, да и миянлы тшӧтш тшӧктіс ёнджыка вӧрны-ветлӧдлыны. Сэсся бӧртиджык кутӧма изйысь сикӧтш ньӧбавны, торйӧдлӧма найӧс мольяс вылӧ да тыртӧм аквариумӧ тэчлӧма – татшӧм ногӧн ассьыс синсӧ нимкодьӧдӧма да кинас вӧрӧдӧм-видлалӧмӧн мытшӧдъяссьыс мынтӧдчӧма. –Сы бӧрын мам дугдіс пыдди пуктыны сійӧ мужичӧйсӧ, эз эскы ньӧти, мый миян шань да тӧлка кӧзяин ловсӧ пуктіс шуштӧм война вылын, – бӧрдӧмсорӧн висьталіс аслас радейтана бать йылысь Римма Николаевна. Кыдзи и век, журналын йӧзӧдӧма коми гижысьяслысь висьт-кывбуръяс, а нӧшта – том йӧзлӧн республикаса библиотекасянь «Гулень» комикс, Таисия да Данила Чаплыгинъяслӧн семьякӧд интервью да уна мукӧдтор. А оз кӧ аддзыны, тшӧктӧ сюсьджыка видзӧдлыны спортзалын слухӧвӧй ӧшиньяссӧ: стрӧитчысьясысь ӧти – Григорий Иванович Филиппов – писькӧдіс розьяссӧ сідз, медым лыдпасъяссьыс артмис школа восьтан воыс. Февраль 21 лунӧ «Менам рольяс — сикӧтш мольяс» рытсӧ нуӧдісны Ем-дін районса Кӧжмудорын, а март 13 лунӧ шылада-драмаа театрын вор- сысьяскӧд тайӧ аддзысьлӧмыс лоас Княжпогост районса Сьӧська сиктын. Комбинат отсасьӧ фондлы сьӧмӧн оз нин медводдзаысь, а 2018 восянь предприятиеын эновтчисны уджъёртъясыслы выльвося бизнес-козинъяс ньӧбӧмысь да вичмӧдӧны та могысь урчитӧм сьӧмсӧ бур вӧчан удж вылӧ. «Стажёр» проектса куратор, республикаса юралысьлӧн администрацияӧн веськӧдлысь Дмитрий Самоваров пасйис, мый тайӧ уджтасас быд во зільӧны пырӧдчыны зэв унаӧн, ӧти местаас вӧзйысьӧны шӧркодя квайтӧн. Коми Республикаын виччысьтӧм лоӧмторъясысь да пӧжарысь видзчысьӧм кузя комиссиялӧн чукӧртчылӧм дырйи сёрниыс вӧлі таво тулыснас ытва улӧ веськалӧм сикт-грездын олысьяслы сьӧма отсӧг вичмӧдӧм йылысь. Михаил Швыдкой юӧртіс, мый Коми Республикалӧн юбилейкӧд йитӧдын уна сикас чукӧртчылӧм-аддзысьлӧм шуӧма нуӧдны тшӧтш и Москваын да Санкт-Петербургын, да эскӧдіс, ковмас кӧ пӧ, лоас та могысь отсӧгыс. Мамыс лун-лун уджалӧма видз-му ов-мӧсын, а гортас нылыс пес пыртлӧма, пач ломтӧма, ва ваялӧма, керка пелькӧдӧма, сёян пуӧма, мыськасьӧма, скӧт дӧзьӧритӧма. Удитлӧма и Ыджыдвиддзӧ рӧдвуж дорас волыны. Аддзысьлӧмсӧ кывкӧрталігӧн регионса правительствоӧн веськӧдлысьӧс вежысь Эльмира Ахмеевалӧн кывъяс серти, ӧні пӧ колӧ ставсӧ вӧчны, медым эз тупкысь ни ӧти асшӧр предприятие, эз быр ни ӧти уджаланін. Шуам, кор кольӧм во ветлі Дагестанӧ, сэтчӧс йӧзыскӧд сёрниті да гӧгӧрвои, мый кӧть и ӧта-мӧдысь уна сюрс километр сайын олам да миян костын уна торъялӧмыс, но дагестанечьяслӧн да комилӧн руыс ӧткодь. Республикаын национальнӧй политика министерствоысь национально-культурнӧй да енлы эскысь котыръяслӧн юкӧнӧн веськӧдлысь Сергей Судаков сідзжӧ аттьӧаліс Росгвардияӧн веськӧдлысьясӧс тайӧ выставкасьыс. Томъяс пиысь, кодъяс воласны тайӧ выставка вылас, кодсюрӧ, гашкӧ, аски локтасны Росгвардияӧ служба вылӧ, мед дорйыны-видз-ны странанымӧс, – эскӧ ОМОН-ӧн веськӧдлысь, полицияса полковник Андрей Терзи. И со кутшӧм стӧча тӧдчӧдіс аддзысьлӧм дырйи «Чушканзі» журналлӧн главнӧй редактор Анжелика Елфимова: «Мед кӧть петасъяс судзӧдысьыс дзик ӧти морт коляс – ми кутам лэдзны-дасьтыны коми газет-журнал!». Радейтана удж вӧчигӧн ньӧти он казяв, мыйта кад да вын воштан, ӧд сэки лов вылад кыпыд, сьӧлӧмыд нимкодясьӧ, а киыд вӧчӧ. Татшӧм ногӧн и артмӧны Печораын олысь Елена Редькиналӧн аслыспӧлӧс аканьясыс. Экскурсиясӧ сиисны Виктор Напалковлӧн творчестволы: коліс тӧдмавны гижысьлысь кывбуръяс, мый вылӧ овмӧсын ковмывліс сійӧ либӧ тайӧ важ эмбурыс, кутшӧм обычай пыдди пуктывлісны коми кыйсьысьяс да с.в. Сентябрь 23 лунӧ Сыктывкарын республикаса филармонияын кыпыд чукӧртчылӧм дырйи регионса юралысьлӧн уджӧ босьтчӧмӧн чолӧмалісны Владимир Уйбаӧс, код вӧсна гӧлӧсуйтіс Комиын 73,16 прӧчент бӧрйысьысьыс. А сэсся содтіс: водзті пӧ менӧ шог мӧвпъяс босьтлісны – ме ог нин ло, а шондіыс и сэки водзӧ кутас югъявны, тшакыд быдмыны, и ставыс метӧг. Вочасӧн пӧ куті такӧдны ачымӧс, ме ӧд зэв бура, лӧсьыда олі. Ассьыныс выль уджтасъяссӧ, на лыдысь – «Исерга» ансамбльлӧн да Валерия Филипповалӧн «Нянь» выль коми клип (кывъясыс Василий Лодыгинлӧн), петкӧдліс том йӧзлӧн «МИ» котырын водзмӧстчысь Генрих Немчинов. Миянлы врачьяс висьталісны, тайӧ больничаас пӧ вайӧны кокниа висьысьясӧс, а коді сьӧкыда висьӧ да ачыс оз вермы лолавны, сійӧс нуӧны инфекция отделениеӧ, кӧні кислорода маскаӧн кыскӧны мӧдаръюгыдсьыс. Нина Станиславовна Макаровалӧн кипом уджъясӧн позьӧ помтӧг нимкодясьны. Мыйсӧ сӧмын оз куж кыны-вурны: и уна сикас акань-чача, и олыся-видзӧг, и керка пытшкӧс мичмӧдантор да тшӧтш и сюмӧдысь вӧчӧмтор. Воркутаын сійӧ аддзысьлӧма уна сикас войтырлӧн котыръясӧн юрнуӧдысьяскӧд, карса учреждениеясӧн да религия организацияясӧн веськӧдлысьяскӧд, ненеч челядьӧс видзанінын уджалысьяскӧд да кӧр видзысьяскӧд. Видз-му вӧдитысьяс да скӧт видзысьяс вӧчӧмаӧсь 458 миллионысь унджык шайт дон прӧдукция, сы лыдын матӧ 386 миллион шайт доныс – йӧв-яйысь сёян-юан да 73 миллион шайт доныс – град выв пуктасысь вӧлӧга. Ачыс Мария Сыктывкарын нуӧдӧ сідз шусяна инструктажъяс, социальнӧй службаын зільысьяскӧд тшӧтш телефон пыр йитчылӧ пӧль-пӧчкӧд, сёрнитчӧ, кор позьӧ на дорӧ волонтёръяслы волыны, кутшӧм сёян-юан вайны. Печораса да Изьваса предпринимательяс юасисны, ылі сиктын кӧ пӧ весиг ӧтуввезйыс абу, кыдзи юӧртны «Честный знакас» тӧварсӧ иналӧм йылысь, кытысь судзӧдны татшӧм оборудованиесӧ да коді сійӧс лӧсьӧдас. Сьӧрсьыс колӧ вайны кувсьӧм либӧ вошӧм йылысь кабала, лицензия сетан юкӧнысь справка, кӧні вӧлі регистрируйтӧма ружьесӧ, да нӧшта пищальыслӧн дон йылысь кывкӧртӧд, кодӧс вӧчӧ ас кежас тайӧс донъялысь. И сідз, Коми Республикаса вужвойтырлӧн шылада-драмаа театр аслас «Эзысь шабді» спектакльӧн шедӧдіс финн-йӧгра войтыр театръяслӧн «Майатул» фестиваль вылын «Актёръяслӧн медбур ансамбль» нимпасын диплом. Гӧгӧрвоа, мый Васясӧ омӧльджыка велӧдчӧмсьыс эз пыртны, сійӧ ӧд весиг лучшӧйнас некор эз вӧвлы, но а менӧ, кодлӧн и «4» оценкаыс гежӧда овліс (велӧдчи ме зэв бура, 4 классӧ помалі ӧти «4»-ӧн) – мыйысь? Тавося декабрь 1 лунӧдз кырымалӧма государствосянь фермеръяслы сьӧма отсӧг (232 миллион шайт) вичмӧдӧм йылысь 215 сёрнитчӧм (кольӧм во 189 сёрнитчӧм серти татшӧм кокньӧдыс артавсьӧма 193 миллион шайт). Йӧзыс зэв шоныда аттьӧалісны Виктор Напалковӧс гижӧдъяссьыс, юасисны аддзысьлігӧн, письмӧ пыр, кор позяс ньӧбны лавкаысь сылысь выль книгаяссӧ, ӧд повесьт-романса геройясыс быттьӧ олісны орчча керкаын. –Кыдз вештысьны содтӧд тӧдӧмлун босьтӧмысь, гӧгӧрвоӧдӧ 2013 воын вынсьӧдӧм 706-ӧд номера постановление, – висьталіс Роспотребнадзорлӧн Коми управлениеысь отделӧн веськӧдлысьӧс вежысь Татьяна Гарманова. Таво Степан изэрдса джуджыд керкаад пырны окотитысьыс вӧлӧма 85 морт, но кодсюрӧӧс сэсся кутшӧмкӧ помкаяс вӧсна ковмӧма киритны да, кольӧма ӧкмыс партиясянь 75 кандидат да 2 сідз шусяна самовыдвиженеч. Вӧвлӧм юралысь Сергей Гапликов дырйи на «Авиалесоохранаын» зільысьяслысь удждонсӧ чинталӧмыс да уджсӧ содтӧмыс вайӧдіс сэтчӧдз, мый коркӧ нёльсё парашютист-кусӧдчысьысь сэні колис сӧмын комын кӧкъямыс. – Да, Луздор районын помалісны нин гӧра-кӧдзасӧ, Сыктыв, Сыктывдін, Кӧрткерӧс районъясын да Сыктывкарын мыйсюрӧ вӧчӧны на, Мылдін, Ухта, Сосногорск да Княжпогост районъясын неважӧн на петісны муяс вылӧ. Унджык йӧзыс ягын пӧрӧдчысьяс йылысь тӧдӧны Юрий Чулюкинлӧн да Борис Бедныйлӧн нималана «Девчата» фильм серти, кӧні Илья Ковригин (Николай Рыбников) бригадаыскӧд бензопилаӧн пилитӧны зэв джуджыд козъяс. – Коми войтырлӧн чукӧртчылӧмъяс кыпӧдӧны медколана юалӧмъяс, торйӧн кӧ, сиктъяслӧн да республикалӧн социально-экономическӧя сӧвмӧм, вӧр-ва сӧстӧмлун вӧсна тӧждысьӧм, национальнӧй культура да кыв йылысь. Таысь кындзи сійӧ водзмӧстчӧ «Изьватас» регионъяскостса ӧтмунӧмлӧн Печораса юкӧнын, коді ӧтувтӧ тшӧтш войвыв карын олысь Коми Республикаса мукӧд мастерӧс: А.Н.Рогачёвӧс, М.Г.Грязинаӧс, Т.А.Сумароковаӧс. Кыдзи Иван Грозныйлысь коркӧ важӧн отсӧг корлісны, сідз жӧ и ме кӧсъя Владимир Уйбалысь да министерствояслысь корны отсӧг кыпӧдны сиктын сов пуан промыселлы сиӧм музей, мед унджык турист Сереговӧ воліс. А 2018-2019 воясӧ школаын нуӧдан военно-патриотическӧй уджысь да стройӧн ветлан да сьылан смотр дырйи командиралӧмысь нывлы вичмис армиялы 100 во тырӧмкӧд йитӧдын кӧртысь ас киӧн дасьтӧм зэв мича орден. Сійӧ жӧ финансист-ань дорас, коді лун джын котралӧма банкас терминалсянь терминалӧ, босьталӧма ӧтилаысь да вуджӧдӧма кодлыкӧ 229 сюрс шайт, сэтчӧс уджалысьяс куимысь матыстчылӧмаӧсь да вӧзйӧмаӧсь отсӧг. Челядь радейтӧмаӧсь сылысь урокъяссӧ, ветлывлӧмаӧсь баскетбол, волейбол, теннис, мини-футбол, кокни атлетика, лызьӧн котралӧм да гира лэпталӧм, а сідзжӧ шашкиӧн да шахматӧн ворсӧм кузя ордйысьӧмъяс вылӧ. «Ӧ» шыпаслы памятник дорын снимайтчим, ас му вылын тайӧ коми шыпас вылӧ видзӧдігӧн кутам шоныда казьтывны Сыктывкарын гастрольнымӧс, – нюмъялігтыр шуис Алексей Прокопьевич да водзӧ юксис аслас мӧвпъясӧн. Емваын республикаса призывнӧй пунктын сӧльнитчисны Ухтаысь, Сосногорскысь, Воднӧйысь, Воркутаысь вайӧдӧмаяскӧд, да лун кост мысти нин кык вагон тыр мобилизуйтӧмаясӧс нуисны Челябинск обласьтса Златоустӧ. Миян республикаын котыртлӧны туризмын зільысьяслы форумъяс, кытчӧ волӧны ас вылӧ зільысьяс да гырысь компанияясысь специалистъяс, опыта экспертъяс, кодъяс пыр дасьӧсь отсавны тайӧ бизнесас босьтчысьяслы. Украинаысь «Военнӧй археология» общественнӧй котырӧн веськӧдлысь Андрей Пулин, кодлӧн юрнуӧдӧм улын та пӧрйӧ сюрины Коми муысь кык салдат, шуӧ: «Татшӧм ыджыд удж вӧчигӧн оз позь подуласьны политика вылӧ. Трусовын да Хабарихаын олысьяскӧд аддзысьлігӧн сёрниыс пансьыліс социальнӧй юкӧн сӧвмӧдӧм, тӧвся туйяс да ю вуджанінъяс дӧзьӧритӧм, йӧзӧс лекарствоӧн могмӧдӧм, ичӧт бизнеслы отсалӧм да чими кыйӧм йылысь. Уна сьӧкыдлун венӧмаӧсь Ӧпрӧсь да Яков: и Эжва йывсянь Печора вожӧ воӧмаӧсь, и комынӧд воясӧ выль местаын колхоз кыпӧдӧмаӧсь, и войнадырся сьӧкыд кадсӧ ас вывтіныс нуӧмаӧсь да выль мирнӧй олӧм тэчӧмаӧсь. Республикаса Госсӧветӧн веськӧдлысь Сергей Усачёв регионын мортлысь право дорйысь Надежда Быковскаякӧд кольӧм лунъясӧ аддзысьлігӧн сёрнитісны Комиын уполномоченнӧй йылысь оланпасӧ вежсьӧмъяс пыртӧм кузя. Сыктывкарса УМВД-ысь уголовнӧй розыск юкӧнӧн веськӧдлысьӧс вежысь Рудольф Брагалӧн висьталӧм серти, мӧйму юӧр да телекоммуникация технологияӧн вӧдитчӧмӧн Комиын вӧчӧмаӧсь 1.738 мыж (воддза воын – 1.092). Россияын театрса уджалысьяслӧн союзын национальнӧй театр кабинетӧн веськӧдлысь Марина Корчак казьтыштіс жӧ сьӧм абутӧмкӧд йитӧдын мытшӧдсӧ, но пасйис и, мый театръяс асланыс став мытшӧд йывсьыс чӧв олӧны. Сёйӧм-юӧм бӧрын мӧдӧдчим Байкалса музейӧ, медым пыдісяньджык тӧдмавны, кыдзи му вылас артмӧма тайӧ сэтшӧм мича тыыс, кутшӧм чери да мукӧд лов сэні уялӧ да кутшӧм звер-пӧтка котралӧ-лэбалӧ крут берегъясас. Кӧрткерӧсса ЦРБ-ын кардиологыс абу (олысь лыд сертиыс сідз шусяна ставкасӧ оз сетны), но висьысьяслӧн дзоньвидзалун бӧрся сюся видзӧдӧны терапевтъяс да функциональнӧй диагностика кузя врач Ксения Ивашева. Таысь кындзи асланыс туясьӧмъясӧн юксясны специалист-этнологъяс, а сідзжӧ видеороликъясӧ пыртасны Коми Республикаса Национальнӧй музейлӧн этнография юкӧнысь да Коми наука шӧринысь босьтӧм гижӧд-снимокъяс. Куйлысьяс шуӧны, бур пӧ, мый ми врачьяслӧн дӧзьӧр улынӧсь, а эмӧсь ӧд и гортас висьысьяс, найӧ виччысьӧны отсӧгсӧ лун и мӧд, коймӧд и нёльӧд да дырджык на. Коді кыдзи сяммӧ, сідзи и зільӧ бурдӧдчыны ачыс. Дыр нин мӧвпалім дасьтыны асланым ичӧт быдтасъяслы – Сыктывкар бердса Вылыс Максаковка посёлокысь 120-ӧд номера детсадйӧ котралысьяслы – ывлавывса верандаын мыйкӧ аслыспӧлӧстор, да мед нӧшта и пӧльза лои. Та понда доброволечьяс дӧзьӧритӧны нималана маршрутъяссӧ, кытчӧ волӧны зэв унаӧн, лӧсьӧдӧны сідз шусяна экотуйяс, туристъяслы сувтлан-шойччанінъяс, тӧд вылын кутӧны вӧрса пемӧс-лэбач лыдсӧ, садитӧны пуяс. Быдӧнлы, кодлӧн эм лӧсялана лицензия, гортса сейфас позьӧ видзны вит сідз шусяна нарезнӧй да сы мында жӧ спортын лыйсян винтовка, таысь кындзи шыльыд ствола вит вӧралан ружье да кык травматическӧй ӧружие. Гижӧдас пасйылі, мый олӧмыд пыр водзӧ восьлалӧ-мунӧ, и ылыстчысь войнаыс дыр на кутас бурдлытӧм дой моз висьны йӧзлӧн сьӧлӧмъясын, казьтывны сійӧ ылі да сьӧкыд кад йывсьыс, виччысьтӧг восьтны уна гусятор. «Веськыд йитӧда» телефон пыр сёрнитігӧн сідзжӧ висьталісны, мый мортыслысь ылӧдлӧмӧн вермасны кыскыны сьӧм, кор сійӧ корсьӧ бур удж либӧ кор воштӧма кутшӧмкӧ донатор, а кодлыкӧ сійӧ югдӧма да кӧсйӧ вайны. Зэв ыджыд аттьӧ артистъяслы, коми стендапер Виктория Агарковалы, тшӧтш и Коми Республикаса шылада-драмаа театрысь артистка Алёна Сметанина режиссёрлысь удж вӧчӧмысь да «Зарни туис» котырлы мичаа сьылӧмысь. Соколов сиктысь шмонитысьяслӧн котырысь джынйыс висьмӧмаӧсь ворсӧм водзас да абу вермӧмаӧсь локны гажӧдны видзӧдысьясӧс, а Изьваса «Бандерлогъяс» абу лысьтӧмаӧсь 50 градус кӧдзыдӧ петны машинаӧн кузь туйӧ. Октябрь 20 лунӧ тӧдӧмлунсӧ петкӧдлісны «Кошка-кань» («Юрган» телерадиокомпанияын зільысьяс), «Сярганъяс» (Сыктывкарса 33-ӧд номера школаын велӧдысьяс) да «СГУщёнка» (Сыктывкарса университетысь студентъяс). Сідз, август 21 лунсянь да во помӧдзыс налы, кодъяс оз мунны Турция-Египетӧ, а гожйӧдчасны асланым саридз дорын либӧ нимкодясясны татчӧс мичаинъясӧн, шойччӧм вылӧ рӧскодсьыс сьӧмсӧ бӧр неуна бергӧдыштасны. Тайӧ да мукӧд юалӧм вылӧ август 13 лунӧ республикаса юралысьлӧн Общественнӧй приёмнӧйын «веськыд йитӧда» телефон пыр сёрнитігӧн вочавидзисны Комиын Роспотребнадзорса да Сыктывкарса администрацияысь чинаяс. –Но ӧд медводдзатӧгыс оз чуж мӧдӧдыс да коймӧдыс, – пырӧдчис сёрниӧ Коми наука шӧринысь Войвывлӧн социальнӧй юкӧнын, экономикаын да энергетикаын тӧжд-мог кузя институтӧн веськӧдлысьӧс вежысь Лариса Попова. Мунiгӧн нимкодьпырысь лыддим налысь вӧр-ва нимъяссӧ: Сёйва, Сю. Нимкодь и, мый том йӧз оз кодлӧнкӧ тшӧктӧм-индалӧмӧн, а асланыс водзмӧстчӧмӧн зiльӧны йитны вужвойтырлысь нэмӧвӧйся культурасӧ ӧнiя олӧмыскӧд. Найӧ тӧдмасисны гражданскӧй оборона да кусӧдчан удж историяӧн, велӧдчисны дорйыны асьнысӧ, суас кӧ виччысьтӧм лоӧмтор, а сідзжӧ видлісны лоны спасательӧн да сетны неминучаӧ веськалӧм мортлы медводдза отсӧг. – Лыддьысьысьяслы сиа, мед поэт-прозаикъяс оз дышӧдчыны да унджык гижӧны, художникъяс мичаа серпасалӧны, издательствояс йӧзӧдӧны книгаяс, а библиотекаясын лоӧ позянлун судзӧдны уна аслыспӧлӧс да мича небӧг. МЧС-са сотрудникъяс отсалӧны предпринимательяслы бурджыка тӧдмасьны оланпасъясын вежсьӧмъяснас да вӧчны сідз, медым некод эз «крукась» да эз кыскы найӧс кывкутӧмӧ билы паныд водзсасян правилӧяс торкалӧмысь. Евгения Лясковскаялӧн кывъяс серти, сиктса йӧзлӧн лоас тӧдчымӧн унджык позянлун видзны да водзӧ озырмӧдны татчӧс войтырлысь нэмӧвӧйся аслыспӧлӧс традицияяссӧ да бур оласногсӧ, мыйӧн нималӧ налӧн чужан муыс. Тіян медшӧр могыс – дерт жӧ, паськӧдны-сӧвмӧдны. Ставныслысь доклад кывзӧм бӧрын шуа: видлӧй уджавны Коми Республикаысь «Коми йӧзӧдчан керкаын» зільысьяс моз, босьтӧй налысь пример, и тіян ставыс лоас бур». «Украинцы в Республике Коми» книгаӧ пыртӧма Сӧветскӧй Союзса, Социалистическӧй Уджвывса да Россияса Геройяслысь, учёнӧйяслысь, гижысьяслысь, политикъяслысь да прӧстӧй бур йӧзлысь — украинечьяслысь — нимъяс. Яда сорасӧн кисьталӧны, бензинӧн вужсӧ сотӧны, сьӧд плёнкаӧн вевттьӧны, быд куим лун ытшкӧны, засӧ зырйӧн лукйӧны, ва улӧ кык лун кежлӧ вӧйтлӧны. Неважӧн со Сыктывдінын заводитӧмаӧсь весиг пӧимӧн кисьтавны. И кӧні сӧмын абу прӧйдитлӧма практикасӧ – енбиа аньӧс виччысьӧмӧн-виччысьӧмаӧсь, ӧд аддзӧмаӧсь, мый сылӧн синмыс ӧзйӧ сьӧлӧмыслы лӧсялана удж вылас да и тайӧ профессиясӧ босьтӧма, кыдз шуласны, тӧдӧмӧн нин. Земляккӧд тӧдмасьӧмыс сетӧ меным позянлун гижны, мый сылӧн йӧз дінӧ шаня да лабутнӧя сибӧдчӧмыс вуджӧма-йиджӧма батьсяньыс, мывкыдлуныс да челядь дорӧ муслуныс, мыйӧн ӧні юксьӧ внук-внучкаыскӧд, – мамсяньыс. Комиӧ воӧм мысти звӧниті «Изьвайывса» племхозӧн веськӧдлысь Заинчковскийлы, мися, Иван Феликсович, водзӧ вылӧ век жӧ ковмас роботъястӧ ньӧбны, куим час асылын лысьтысьны кӧсйысь морттӧ зэв сьӧкыд корсьны да. Война заводитчан вонас ыджыд бать пӧрӧдӧма вӧр, дасьтысьӧма вуджӧдны овмӧссӧ Уличпон грездӧ да лэптыны сэнi выль керка, но. Эз удайтчы сылы овмӧдчыны аслас ыджыд семьякӧд выль керкаын – корисны дорйыны Айму! Аддзысьлӧмсӧ нуӧдысь Елена Логинова вайӧдіс литература туялысь Раиса Куклиналысь пасйӧдъяс: «Художествоа творчествоас мортыс и ӧнія олӧмсӧ туялӧ, и важсьыс шоныдсӧ да югыдсӧ аддзӧ, и ассьыс лов шысӧ оз дзеб. Век колӧ зіля мыйкӧ выльтор аддзыны да урок вылад пыртны, мед ышӧдны ныв-зонмӧс окотапырысь велӧдчыны, кужӧмӧн вочавидзны, тӧдмавны чужан кывлысь гусяторъяссӧ, велавны ас кывйӧн сёрнитны мичаа, стӧча, ясыда. Койгортса воййыв туруна чай вӧчан крестьянско-фермерскӧй овмӧсӧн веськӧдлысь лӧсьӧдчӧ ньӧбны воййыв турун, ӧмидз да сэтӧр кор гартлан-косьтан оборудование, а сідзжӧ дась прӧдукциясӧ веситан-пукталан аппарат. Син водзӧ сідзи и сувтӧ серпас: Россияса шӧр да лунвыв регионъясысь, а, вермас лоны, весиг и Европаысь воӧм том войтыр да олӧмаяс тойласьӧны кар-районса администрацияын ӧчередын, мед удитны кватитны мутортӧ. Ставсӧ ог мӧд лыддьӧдлыны, но татшӧм мыжсӧ вештӧм бӧрын во оз позь вӧдитчыны пищальӧн наркотикӧн да мукӧд лёк сорасӧн дурмӧдчысьлы, код юрӧн руль сайӧ пуксьысьлы, гортас чорыд кабырнас шенасьысьлы да мукӧдлы. Медводдзаысь республикаса КВН-ӧ пырӧдчысьяслы – Печораса «Рӧмпӧштан» да коми томуловлӧн «МИ» котырса «Комод» командаяслы – тавося фестивальын эз вичмы некутшӧм места, но налӧн, чайтӧм серти, ставыс на водзын. Ӧтитор, кор видзӧдан телешоусӧ телевизор пыр, и дзик мӧдтор, кор ачыд сэні, син на син сёрнитан Леонид Аркадьевичкӧд, сетан сылы козинъяс, шуан «Призы в студию», бергӧдлан барабан – тайӧ ставыс быттьӧ мойдын. Январь 26 лунӧ Изьва районса коми войтырлӧн конференция дырйи сёрнитісны муниципалитетса экономикалы да социальнӧй юкӧнлы колана специалистъясӧс дасьтӧм да велӧдчысьяскӧд профессия бӧръян удж котыртӧм йылысь. Тадзи кымын лоис и Виктор Егорович Напалковлӧн: кӧть йӧз лыддисны сылысь гижӧдъ-яссӧ окотапырысь, и налысь петӧмсӧ виччысисны да пыр жӧ ньӧбавлісны, повесьтъяс да романъяс виччысисны ассьыныс кадсӧ эз ӧти во. Но выльысь и выльысь кылан, мый кодлыкӧ звӧнитӧмаӧсь «банкын зільысьяс» да юӧртӧмаӧсь, карта вывсьыд пӧ вермасны гуны сьӧмсӧ, да колӧ котӧрӧн сэтысь вуджӧдны мӧд тшӧт вылӧ, кытысь некод нин оз вермы шышнитны. А неважӧн «Роскосмос» босьтчӧма нӧшта ӧти ыджыд проектӧ – заводитӧма 1916 воын на кы-пӧдлӧм М.В.Хруничев нима ракетно-космическӧй заводлысь муяссӧ юклыны да тыр ӧдӧн аслыныс офис-оланінъяс грымӧбтыны-лэптыны. А сёрнитны кӧ, шуам, культура керка йылысь – тайӧ шойччанін, кӧні кыпалан ловнад, кӧні верман варовитыштны ёртъясыдкӧд, артисталыштны да аслад видзан-быдтанторъясыдлӧн сцена вылын петкӧдчӧмнас нимкодясьыштны. Ыджыд аттьӧ предприятиеысь, пӧдрада котыръясысь специалистъяслы, кодъяс зілисны-водзмӧстчисны тайӧ уджтассӧ збыльмӧдӧм могысь, – висьталіс «Монди СЛПК»-са генеральнӧй директор Клаус Пеллер станциясӧ восьтігӧн. Джеймс Кэмеронлӧн нималана «Аватар» фильмын зэв бура петкӧдлӧма, кыдз Му шар вылысь воӧм колонистъяс медводз пӧрӧдӧны-взорвитӧны зэв ыджыд бадь, кодӧс Пандора вылын олысь на, ви войтыр нимтісны Ловъяслӧн Пуӧн. Та вӧсна вир-яяд кӧ мыйкӧ мӧдіс вежсьыны, помся кӧ кызанныд, мый вӧсна кӧ мӧдінныд омӧльтчыны, кучикад кӧ артмисны выль пудпасъяс либӧ важъясыс мӧдісны паськавны, вежлавны рӧмсӧ, пыр жӧ колӧ шыӧдчыны врач дорӧ. Коми салдатъяс воисны чужанінас кӧкъямысдас во мысти, медым миян, паметь видзысьяслӧн, оз чорзьы сьӧлӧмным, медым эз су миянӧс выль ыджыд шог, медым выльысь и выльысь копыртчывныолӧмнысӧ миян вӧсна пуктысьяслы. Шӧринӧн веськӧдлысь Александр Гинцбург серти, выль вакцинасӧ йӧзыслы пондасны вӧчавны тӧлысь мысти нин, кӧть эськӧ водзтіджык ачыс Александр Леонидович шуліс, мый лекарствосӧ бура видлавны ковмас на 4-6 тӧлысь. Буретш бать да мам кывкутӧны ныв-пинысӧ бура быдтӧм-воспитайтӧм вӧсна, тӧждысьӧны на вӧсна, туйдӧны-велӧдӧны челядьнысӧ радейтны да пыдди пуктыны ӧта-мӧднысӧ, бать-мамсӧ, пӧль-пӧчсӧ, сяммыны вӧчны быдсикас удж. Сыктыв вожса Визинысь Дмитрий Морозовкӧд, Василий Анисимовкӧд, Николай Беляевкӧд, Первомайскӧйысь Илья Денисовкӧд, Волсяысь Александр Пыстинкӧд, Заозерьеысь Гусман Зиятдиновкӧд матысяньджык тӧдмасисны туйын нин. Татшӧм нывбаба — кыпыд лола, зіль да водзмӧстчысь, йӧз дорӧ сибалысь ань, челядьӧн озыр да шуда мам — олӧ Дереваннӧй сиктын важ пристань дорын, Эжва юлӧн кыр йылӧ поздысьӧм пӧтка моз нимкодясьӧ быдлунъя олӧмнас. Арест улӧ босьтӧмаӧсь 1941 воын, а мӧд вонас Коми АССР-са Вылыс Ёрд мыждӧма сійӧс РСФСР-са УК-лӧн 2-ӧд юкӧнысь 58-10 статья серти (Сӧвет власьтлы паныд мунӧм-шуасьӧмысь) да шуӧма 10 во кежлӧ йӧршитны дзескыдінӧ. Письмӧас Анатолий Ракин шыӧдчӧ Анисья Кирилловна гӧтырыс да челядь дорас: дона Нися, Володя да Эмма, чолӧмала пӧ тіянӧс выль 1943 воӧн – миян Рӧдиналӧн победаяслӧн воӧн, да сиа тіянлы дзоньвидзалун да вермӧмъяс! Стӧчджыка кӧ, тайӧ вежавидзӧм, олан этш, бурӧ кутчысьӧм, мортлӧн ыджыд мывкыдлун, авъялун, тӧдӧмлун босьтӧм, коланаторъяс тырмӧм, эмбур вӧсна кывкутӧм, кужанлун-сям сӧвмӧдӧм да, дерт, обычай-традицияӧ кутчысьӧм. Тайӧ вояснас котырсаяс нуӧдӧмаӧсь коми кыв да литература велӧдысьяслы нёль форум, витысь – педагогъяслы республикаса конкурс, некымынысь «гӧгрӧс пызан» сайын сёрнитӧмаӧсь чужан кыв велӧдӧмын мог-мытшӧдъяс йылысь. Турун пуктыны ставным кутам мунны да, йӧзыс шуӧны, со пӧ Иван Иванлӧн бригадаыс мунӧ. Быдмим сьӧкыда, паськӧмтӧ ковмыліс ыджыд чойяс бӧрся новлыны, но нинӧм вылӧ видзӧдтӧг мамӧ миянӧс ставнымӧс дас класс помӧдіс. Сійӧ тӧдчӧдіс, мый кодкӧ кӧ кӧсйӧ лӧсьӧдны пон, ӧні сылӧн эм позянлун водзвыв юасьны специалистъяслысь, кутшӧмджык пӧрӧдааӧс босьтны, кыдзи да мыйӧн вердны, кытчӧ шыӧдчыны, доймас кӧ либӧ висьмас пемӧсыс, да с.в. Комын фотоснимок вылын петкӧдлӧма Росгвардияса сотрудникъяслысь абу сӧмын быдлунъя уджсӧ, кор найӧ служба вылынӧсь, тренируйтчӧны, песӧны вын-эбӧссӧ спортӧн, но и ветеранъяскӧд, челядькӧд, кадетъяскӧд ёртасьӧмсӧ. «Коми му» газетлӧн тавося мӧд номера петасын лыддьысьысьясӧс тӧдмӧдім ӧнія коми сьыланкывъяслӧн «Василей» республикаса фестивальын Гран-при босьтысь Валентина Лебедевакӧд да кӧсйысим паськыдджыка сы йылысь гижны. И со Валентина Лебедевалӧн колипкай кодь мыла гӧлӧсӧн «Шонді югӧрыс водз асыв чеччӧдіс» мичасьыс-ми-ча коми сьыланкыв лои вермысьӧн – Гран-при шедӧдысьӧн, а нӧшта на тайӧ сьыланкывсӧ шуисны медмичаӧн видзӧдысьяс. Да сылӧн и татшӧм думыс эз вӧв, но. ӧти мича асылӧ Наталья садьмис «12 стульев» романысь тайӧ шуӧм-кывъяснас, арталіс, уна-ӧ сьӧм ковмас производствосӧ котыртӧм могысь, да и восьтіс «Белый Свет» сись вӧчан завод. Чемпионат водзвылын сэтчӧ 15 пырӧдчысь ныв-зон медводз тӧдмасисны подув тӧдӧмлунъясӧн реклама да ас вылӧ уджалӧм кузя нырвизьясын: тайӧ маркетинг, соцсеть-сайтъяс сӧвмӧдӧм, проектъяс дасьтӧм-гижӧм да уна мукӧдтор. – Содтӧд тӧдӧмлун сетан шӧрин оз вермы петавны челядькӧд туйӧ сідз-тадз, быть колӧ урчитны мог, мыйӧн бур лоӧ тайӧ петалӧмыс челядьлы, да и бать-мамӧс на корны лэдзлыны быдтасъяссӧ, ӧд налӧн сьӧм вылӧ ми и ветлам. Яна Зезегова Кебанъёльын полициялы ас окотаӧн отсасьысьяслӧн котырын зільӧма кольӧмвося июньсянь, а таво тулыснас республикаса районъясысь дружинникъяслӧн конкурсын петкӧдчысьяс пӧвстын сійӧс шуӧмаӧсь медся бурӧн. Екатериналӧн «ВКонтактеса» лист бокын лунысь-лун содӧ кутӧм понъяслӧн снимокыс – со руд рӧма Геля корсьӧ аслыс керка-оланін, со Кешаӧс машинаӧн ас йӧрас нуӧны, а со Греча нюмъялӧмпырысь мунӧ овны выль кӧзяин ордӧ. Но медся тӧдчанаыс сыын, мый делегатъяс оз сӧмын сёрнитны йӧзӧс майшӧдлана тӧжд-мог йылысь, а вӧзйӧны сьӧкыдлунъяссӧ венан туйяс да тшӧтш и асьныс водзмӧстчӧны такӧд йитӧдын, – пасйис Комиын юралысь Владимир Уйба. Сикт-посёлоксаӧс биаруӧн могмӧдӧм йылысь Владимир Уйба висьталіс, мый «зарни трубаыс» Луздорын оз ло, но эм позянлун кыпӧдны республикаын кизьӧртӧм газ вӧчан кык завод, ӧтиыс пӧ, гашкӧ, буретш тіян районын и лоас. А кодъяс медводдзаысь на кӧсйӧны тайӧс вӧчны, налы колӧ юӧртны та йылысь соцучреждениеӧ госуслугаяслӧн портал пыр либӧ мӧдӧдны кар-районса йӧзӧс социальнӧя доръян шӧринъясӧ став колана документ-кабаласӧ пошта пыр. Сэсянь став документ-кабаласӧ сетасны Сыктывкарса ЛПК-лӧн Асыввыв юкӧнысь Вылыс Эжва участокса профсоюз организация, кӧні и кывкӧрталасны, кодъяслы медвойдӧр колӧ ёнмӧдны санаторий-профилакторийын дзоньвидзалунсӧ. Суйӧрсайса странаясӧн Россия дзескӧдан санкцияяс йӧзӧдӧм понда талун торйӧн нин тӧдчана сӧвмӧдны ассьыным быдсикас производство, тшӧтш и видз-му овмӧсын унджык скӧт вӧдитны, йӧв-яй вӧчны да град выв пуктас быдтыны. – Странаса регионъясын зільысь уджъёртъяскӧд татшӧм аддзысьлӧмыс ышӧдӧ пресс-службаӧн веськӧдлысьясӧс нӧшта на ёнджыка зільны, а тайӧ нин бур боксянь петкӧдчӧ став министерстволӧн уджын, – висьталіс Андрей Гурович. Еджыд халатаыд та йылысь юӧртас и аслыс висьысьыслы, медым сійӧ кыдз позьӧ ӧдйӧджык нуас Росгвардияӧ ружьесӧ, пуля-пороксӧ, лицензиясӧ, мед кӧть и эз на удит ньӧбны пищальсӧ либӧ ньӧбӧм нин ружье вылӧ разрешениесӧ. Шоныд поводдя вӧсна бӧръя кадӧ дас морт нин корӧма дасьтыны колана документ-кабала: вит минут кежлӧ пӧ и пыралі вузасянінӧ, а петӧм бӧрын казялі машина вевт да капот вылысь гылалӧм йи торъяс понда артмӧм нёптовъяс. Ӧти кывйӧн кӧ, бара жӧ кабинетысь петавтӧг позьӧ гоз-мӧд часӧн ыстыны да бӧр босьтны заказнӧй письмӧ, а ӧд водзті та могысь ковмыліс мунны поштаӧ да дыр сулавны ӧчередын, а нӧшта виччысьны письмӧ воӧмсӧ вежонъясӧн. Сідзи и Мишлы быдмигас Агӧй Миш ним сирасис, но кор сійӧ зон пӧраас пырис, кор асьсӧ уджын и мукӧдторйын бурӧн петкӧдліс, кыдзкӧ ачыс и вошис чурка нимыс, и Мишӧс ыдждӧдлыны кутісны Палычӧн либӧ ов сертиыс Каневӧн. Ӧд кыв – тайӧ абу пызан-улӧс либӧ керка, мый он вермы нуны сьӧрсьыд; абу морт, кодӧс он вермы невӧлитны вуджны выльлаӧ; тайӧ абу радейтанаин, мый оз позь нетшыштны мусьыс. Кыв олӧ миянын, ми сійӧс новлӧдлам аскӧд!» Вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрлӧн локтан тӧлысся репертуарын жӧ — «Медся муса, медся мича» концерт (юргас март 4 лунӧ), «Кабаре «Сыктывса кань» водевиль (март 12 лунӧ), «Ставсьыс мыжаыс Париж» теш (март 26 лунӧ). Кутшӧмкӧ тешкодь правилӧ серти пограничникъяс вермисны лыйлыны шпионъяслы автоматысь кӧть мый ылнасянь, а вот шпионлы коліс гусьӧник кыссьыны-матыстчыны сӧветскӧй суйӧр видзысь дорӧ да сутшкавны сійӧс финка пуртӧн. Сэтшӧма пӧ кажитчис машинаыд, мый весиг видзӧдны ог мӧд, а медым некодлы меысь водзджык он вузав, пыр жӧ пӧ вешта джын донсӧ, а верма вуджӧдны и став сьӧмсӧ, но та могысь колӧны банкса карта номер, реквизит да с.в. Март 29 лунӧ республикаса юралысьлӧн Общественнӧй приёмнӧйын Россияса МЧС-лӧн Главнӧй управлениеысь Сыктывкарын надзор да профилактика юкӧнӧн веськӧдлысьӧс вежысь Владислав Немчиновкӧд сёрниыс вӧлі буретш та йылысь. Сыктывкарӧ локтасны Швецияысь, Россияысь, Германияысь, Эстонияысь, Норвегияысь да Венгрияысь командаяс, ылӧсас 250 морт – спортсменъяс да на бӧрся видзӧдысь-дӧзьӧритысь специалистъяс, судьяяс да чина (ВИП) гӧсьтъяс. Кывкӧртӧдъяссӧ донъялігӧн пыр жӧ тыдовтчис, мый Емва вожын олысьясӧс ёна майшӧдлӧ представительстволӧн омӧля водзмӧстчӧмыс, гежӧда пӧ чукӧртчылам асланым тӧждъяс йылысь сёрнитны, сьӧкыдлунъясысь петан туйяс корсьны. А миянлы кык пӧв нимкодь лои сыысь, мый «Шондібан» котырлӧн 35 вося тшупӧда пас кежлӧ сэні сьылысь-йӧктысьяслӧн ёрт Елена Жилина вӧзйӧма козин пыдди дасьтыны «Коми йӧзӧдчан керкалӧн» #Лок_татчӧ коллекцияысь вузӧссӧ. В.Е.Напалков серти, гижысьлысь сямсӧ донъялӧ лыддьысьысь: лыддьӧ кӧ, корсьӧ лавкаысь, аддзӧ геройясын асьсӧ либӧ матыссаяссӧ да тӧдсаяссӧ, юасьӧ авторлысь, кор водзӧ петас книгаыс, сідзкӧ, уджсӧ вӧчӧма абу весьшӧрӧ. Март 16 лунӧ республикаса юралысьлӧн Общественнӧй приёмнӧйын «гӧгрӧс пызан» сайын чукӧртчылісны учёнӧйяс, велӧдысьяс, экономикаын, социальнӧй юкӧнын, статистикаын, регионса Общественнӧй палатаын, вичкоын уджалысьяс. Шуам, пандемия дырйи, кор дзескӧдісны лыддьысьысьясӧс библиотекаӧ волӧмын, заводитісны нуӧдны «Литературнӧй аддзысьлӧмъяс»: библиотекаын уджалысьяс волӧны детсадъясӧ да тӧдмӧдӧны посниуловӧс гижысьяслӧн творчествоӧн. Велӧдысьлысь туй бӧрйи мам вылӧ видзӧдӧмӧн, сэсся удж дорӧ муслунсӧ чужтісны училищеысь педагогъяс, школаын уджалысь ёртъяс, институтын велӧдысьяс, а торйӧн нин филологияса доктор, профессор Вера Алексеевна Латышева. Тайӧ да мукӧд юалӧм вылӧ республикаса юралысьлӧн Общественнӧй приёмнӧйын «веськыд йитӧда» телефон пыр сёрнитігӧн вочавидзис удж, занятосьт да йӧзӧс социальнӧя доръян министерствоысь юкӧнӧн веськӧдлысь Наталья Зубова. Квайт во чӧжӧн (а дорччысьяслӧн фестивальыс медводдзаысь вӧлӧма буретш квайт во сайын) чукӧрмӧма вель уна сідз шусяна арт-объект, кодъясӧс дорӧмаӧсь абу сӧмын Коми Республикаса да Россияса, но и суйӧрсайса кузнечьяс. Комбинат отсӧгӧн ГАЗ-2310 машина ньӧбисны «Койгортса нянь пӧжалан завод» ООО-лы, кодлысь чӧскыд пӧжассӧ иналӧны Сыктывкарса, Усинскса, Койгорт, Сыктыв, Сыктывдін да Луздор районъясса 36-ысь унджык лавка-организацияӧ. Кӧть эськӧ тайӧ гранта уджтас сертиыс позьӧма нӧшта на 8 тӧлысь кежлӧ кольччывны, но кабала-документнас кодлӧнкӧ «гудрасьӧм» понда тайӧ уджтассӧ сэсся тупкӧмаӧсь, и ковмӧма бӧр мунны суйӧр сайысь, но . абу дыр кежлӧ. Ми, Ыджыдвидзса команда, казьтыштім, мый война вылӧ сиктысь мунӧма 603 морт, кыксё комын нёльыс бергӧдчӧмаӧсь бӧр, сё ветымын нёль салдатлӧн гортас воӧма налӧн усьӧм йылысь юӧр, кыксё кыкӧн вошӧмаӧсь некутшӧм юӧртӧг. Быдӧн сьӧлӧмсяньыс тӧждысьӧ аслас войтыр понда, видзӧ кывсӧ да кыдз вермӧ, петкӧдӧ сійӧс ас кытшысь, медым и мукӧд регионын тӧдісны, мый эм татшӧм войтыр, эм налӧн асланыс кыв, литература, культура, традицияяс да с.в. Дасьтӧма Бумажникъяслӧн культура дворечлысь ывлавывса сценасӧ выльмӧдӧм кузя уджтас, коронавируса висьӧмысь видзчысьӧм могысь ньӧбӧма сэтчӧ сынӧд весалан рециркуляторъяс да температура инмӧдчывтӧг туялан термометръяс. Кор асланым Мартуся асывнас петаліс аслас гидысь да быттьӧ дзерӧдӧмӧн юрсӧ лэптӧмӧн восьлаліс турун лабаз бокті, кытчӧ кад кежлӧ овмӧдлім выльӧн воӧм сюрукъясӧс, найӧ, тыдалӧ, эз гӧгӧрвоны, кытчӧ шлапиктӧ тайӧ мӧскыс. Испанияын кӧ аддзасны, мый тэ лавкаті шӧйтан маскатӧг, штрапсӧ ковмас мынтыны 9 сюрс, Францияын – 12 сюрс, Турцияын – 31 сюрс, Германияын – 45 сюрс гӧгӧр, Ӧтув Араб Эмиратъясын – 61 сюрс, а Италияын – 90 сюрс шайтӧдз. Главврач Алексей Чуркин пасйис, мый «Здравоохранение» нацпроект, кодӧс дасьтӧмаӧсь Россия Федерацияын йӧзлысь дзоньвидзалун видзан министерствоын медицина сӧвмӧдӧм могысь, – ыджыд уджтас, кӧні урчитӧма некымын нырвизь. Россияса главнӧй государственнӧй санитарнӧй врачлӧн индӧд серти февраль 6 лунсянь детсадйысь группа, школаысь либӧ мукӧд велӧдчанінысь класс мӧдасны вуджӧдны дистант вылӧ сӧмын сэки, кор висьмас 20 прӧчент велӧдчысьыс. Зыртӧмаӧсь памятникъяс дорысь, челядь ворсанінъясысь лым; пелькӧдчӧмаӧсь бать-мамтӧм челядьӧс видзанінын, культура керкаын, вичкоын; поткӧдлӧмаӧсь детсадлы пес, мавтӧмаӧсь стенъяс, библиотекаын дзоньталӧмаӧсь небӧгъяс. Усинскын, Ухтаын, Чилимдін, Изьва, Сосногорск, Вуктыл да Печора районъясын социальнӧй юкӧн сӧвмӧдӧм да йӧзлысь олӧмсӧ водзӧ бурмӧдӧм вылӧ мусир перъян компания бара на видзӧма аслас сьӧмкудйысь миллиардысь унджык шайт. –Кор ми корам, мый колӧ содтӧд вӧчны коляскаӧн ветлысьяслы, синтӧмъяслы да сьӧкыд пеляяслы, тшӧкыда кылам воча: тайӧ пӧ зэв дона, миян та вылӧ сьӧмыс абу, ӧні вӧчны ог вермӧй да с.в., – висьталіс Маргарита Колпащикова. Сідз, Кулӧмдін районын – 7, Койгортын – 9, Емдінын – 17, Луздорын, Сосногорскын да Изьваын – 20, Ухтаын – 22, Сыктывдінын – 27, Сыктылын – 32, Кӧрткерӧсын – 34, Удораын да Чилимдінын – 35, Княжпогост районын – 44 кӧин. Сентябрь 6 лунӧ ассьыныс профессиональнӧй праздник пасйӧны мусир-биару перъян да ломтас промышленносьтын зільысьяс: кывкутысь, смел, бур тӧдӧмлуна да ыджыд сяма войтыр, кодъяс оз повны сьӧкыдлунысь ни омӧль поводдяысь. А ӧд Роспотребнадзор ачыс ӧлӧдӧ, мый быдмысь мортлы экран водзын позьӧ пукавны луннас сӧмын 40 минут. Сэсся быд кагалы быть лоӧ пырӧдчыны «ВКонтактеӧ», кӧть эськӧ, оланпас серти, сэтчӧ гижсьыны позьӧ сӧмын 14 арӧссянь. Ржевса выставочнӧй залӧн веськӧдлысьлы да сэтчӧс уджалысьяслы вӧлі нимкодь, мый татшӧм аслыспӧлӧс выставкаыс воссис налӧн карын, да лои позянлун унатор выльсӧ тӧдмавны миян странаса историяысь, – висьталӧ Лилия Чупрына. «Миянлы колӧ быдсикас специалистыс, торйӧн нин вӧр быдтан, заптан, би вӧчан юкӧнъясын, химия производство вылын, а сідзжӧ администрацияын зільысьяс, юристъяс, экономистъяс да весиг медикъяс», – кывкӧрталіс Клаус Пеллер. Быттьӧ эськӧ и быдлаын вермасны тадзи шунысӧ, но, Москваса тележурналистъяслӧн висьталӧм серти, буретш тайӧ кывъяс сертиыс пӧ гӧгӧрвоан, мый изьватас збыльысь радейтӧны ассьыныс чужан мусӧ да гӧрдитчӧны, мый олӧны тані. Но Кремльыдлы зэв ёна сьӧлӧм вылас воӧма, кыдзи таво июльын гӧлӧсуйтім вежон чӧж (кор тай Россияса Оланподулӧ вежсьӧмъяс пыртім), и арнас пӧ бара на позяс гӧлӧстӧ сетны оз ӧти, а быдса куим лун (сентябрь 11-13 лунъясӧ). Детсадйӧн веськӧдлысьлӧн висьталӧм серти, водзті Коми мулӧн историялы, культуралы да традицияяслы сиӧм быдсикас гаж дырйиыс челядьлы петкӧдчывнысӧ бать-мамыс асьныс вурлӧмаӧсь паськӧмсӧ, коді кыдзи да мыйысь сяммывлӧма. Вӧльдін сиктын олысьяс вермисны тӧдмасьны мукӧд кар-районса коллективъяскӧд, пырӧдчыны творчествоа площадкаяслӧн уджӧ, а Удораса да Кулӧмдінса райадминистрацияясысь уджъёртъяс – сёрнитчыны водзӧ вылӧ ӧтув зільӧм йылысь». – Карын тшӧтш пырӧдчи быдлаӧ, сьылі сцена вылын, петкӧдчи сценкаясын, а сідзжӧ велӧдчи гижны кывбуръяс, ворсны баянӧн да гитараӧн, дирижируйтны, волейболасьны, юрнуӧді педколледжын Кулӧмдінса студентъяслӧн землячествоӧн. Унаысь корисны, волӧй на пӧ нӧшта миянӧ – нимкодь вӧлі ыджыдвидзсалы, мый Александра Мишаринаӧс пыдди пуктӧны республикаын, мый сійӧ да сылӧн творчествоыс коми войтырлы муса да дона, мый поэт бӧрся ставӧн ми вермам шуны: Тавося апрель помын стрӧитчан да жилищно-коммунальнӧй овмӧс министерствоӧн веськӧдлысьӧс вежысь Эдуард Слабиков да Сыктывдін районса администрацияын уджалысьяс аддзысьлӧмаӧсь Зеленечын, Парчӧгын да Час сиктын олысьяскӧд. Коми войтырлӧн Сыктывкарса конференция да ХХ съезд дырйи нин сёрнитлім сы йылысь, мый оз тырмыны методистъяс, зумыд тӧдӧмлуна да ыджыд опыта специалистъяс, кодъяс вермасны дасьтыны коми кывйысь да литератураысь небӧгъяс. Том морт вузын велӧдчӧм бӧрын локтіс Кулӧмдінӧ да ӧні уджалӧ челядькӧд, зільӧ спортивнӧй ориентирование да туризм нырвизьын, велӧдӧ том-уловӧс колана ногӧн кутны асьнысӧ вӧр-ваын, вӧдитчыны та могысь быдсяма коланаторнас. Яръюгыд книга-летописьӧ пыртӧма театрлӧн историяысь тӧдчана лоӧмторъяс, аслыспӧлӧс постановкаяс йылысь юӧр-гижӧдъяс, артистъяслысь серамбана казьтылӧмъяс, критикъяслысь да видзӧдысьяслысь донъялӧм, да, дерт жӧ, снимокъяс. Виктор Егорович тадзи донъявліс тайӧс: «Да, ме ог гиж филологияса сійӧ либӧ мӧд кандидатлы чесьтӧ уськӧдчӧм ради, а зіля вӧчны сідз, мед гижӧдӧй эз ло сартас кодь кос, а геройясӧй мед эз лоны пӧльтӧм резина акань кодьӧсь. Сідз, салонын зільысьяслы абу тырмымӧн маскаасьны, колӧ нӧшта пижама, медицинскӧй халат, шапочка, быд куим час вежлалан маска (ӧтчыд либӧ некымынысь пысавлан) либӧ фильтруйтан респиратор, перчатки, носки, тяпи либӧ тупли. «Межэтническӧй журналистика гильдия» котырса президент Маргарита Лянге форумсӧ сигӧртіс со татшӧм кывъясӧн: «Ті – национальнӧй СМИ-ын зільысьяс, ставсӧ вӧчанныд ас кывнытӧ видзӧм могысь, ӧд кывйыс либӧ паськалӧ, либӧ кусӧ. Мед бӧр бергӧдасны сьӧмсӧ, бытьӧн колӧ шойччыны 5 лунысь (4 войысь) оз этшаджык, овмӧдчыны гостиницаӧ (ю вывті кӧ кывтан – паракод вылын), мед путёвкаыд вӧлі 25 сюрс шайтысь эз донтӧмджык да сыысь мынтысьӧма «Мир» картаӧн. Медбӧръя перепись серти, Ямалын комиыс квайт сюрс гӧгӧр, и на лыдысь быд коймӧд морт сёрнитӧ чужан кыв вылын, радейтӧ ас войтырлысь культурасӧ, а сідзжӧ кывзӧ-видзӧдӧ радио-телевизор пыр «Ямал-Медиа» компаниялысь уджтасъяс. Передвижнӧй флюорографӧн да маммографӧн эм позянлун аслыным ветлыны сиктъясӧ (график серти петалам вежоннас ӧтчыд), быдӧнӧс вермам гортас, кыдз шуласны, диагностируйтны да, эм кӧ коланлуныс, мӧдӧдам юркарса бурдӧдчанінъясӧ. –Выльвося гажыс йитчӧма бур виччысьӧмкӧд, и ми страна, государство нимсянь вӧчам челядьлы козин, мед кӧть сійӧ и абу ыджыд, но челядя семьяяслы мынтам вит сюрс шайтӧн пузчужӧмсянь сизим арӧсӧдз быд кагалы, – висьталіс сійӧ. «Коми му» газетлӧн сентябрь 3 лунся петаслӧн медводдза лист бокын ми тӧдмӧдім лыддьысьысьясӧс Сергей Ануфриевкӧд – «ЛУКОЙЛ-Коми» мусир перъян котырысь операторкӧд, да тшӧтш висьтыштім и сылӧн хобби – фотографируйтӧм йылысь. Збыльысь, кор видзӧдалан Сергей Ануфриевлысь снимокъяссӧ – пыр и казялан, мый сылӧн вель уна снимок вылын буретш войвыв кыа пӧртмасьӧ: и чужан сикт, и пемыд вӧр, и би сюръя да весиг мусир перъян вышка весьтын сійӧ дзирдалӧ. Монди котыр зільӧ уджавны экология вӧсна тӧждысьӧмӧн, и инвестицияа уджтас збыльмӧдӧм бӧрын чадыс сынӧдӧ кутас веськавны 200.000 тоннаӧн этшаджык — а тайӧ Монди котырлӧн став предприятиеӧн сынӧдӧ лэдзан СО2-лӧн 4 прӧчентыс. –Йӧзыс сьӧмсӧ воштӧны медсясӧ банкъяскӧд йитӧдын, вузасигӧн-ньӧбасигӧн, сідз шусяна бонусъяс понда да кор налысь ӧтуввезйысь «жугӧдӧны» лист боксӧ, – содтіс Сыктывкарса УМВД-ысь ведущӧй специалист-эксперт Лариса Афанасьева. Аддзысьлам накӧд, кодъяс зільӧны видзны рӧдвужыслысь нэмӧвӧйся бур оласногсӧ, пасьтавлам национальнӧй паськӧмсӧ да, дерт жӧ, сёрнитам чужан кывйӧн, медым и челядьным некор оз ӧтдортчыны сыысь, – висьталӧ Анатолий Михайлович. Мӧд-кӧ, абу кӧ сӧгласӧсь МЧС-са инспекторлӧн предписаниеӧн, позьӧ шыӧдчыны ёрдӧ да эскӧдны судьяӧс, мый, шуам, вузасянінад либӧ шырсянінад некутшӧм ускӧттьӧ оз вермы лоны, мый эськӧ мӧрччас йӧзлӧн олӧм да дзоньвидзалун вылӧ. Регионлы тӧдчана сьӧма отсӧг вичмӧдӧм кындзи «Монди Сыктывкарса ЛПК» видзӧ вонас шӧркодя 500 миллион шайт предприятиеса ӧнія да вӧвлӧм уджалысьясӧс, налысь семьяяс да вӧр заптан районъясын олысьясӧс социальнӧя дорйӧм могысь. Ёна жӧ падмӧдіс миянӧс тайӧ «карнана» висьӧмыс, мыйсюрӧ эз лэдзны нуӧдны: Джиянын, Ыджыдвиддзын да Зулӧбын гаж-праздникъяс, библиотекаын, клубын аддзысьлӧмъяс, эз вӧвны «Лямпиада» да спортивно-творческӧй фестиваль, мукӧдтор. Но шуд вылӧ, енэжвыв биыс вӧлӧма мувывсаысь вынаджык: ичӧтик пӧсь ӧгырыс надзӧник пыр ломзьӧма, и со Ен отсӧгӧн 2014 вося октябрын удайтчис вуджӧдны котельнӧйсӧ мӧдлаӧ, а 2015 вося майын храмсӧ сетiсны Сыктывкарса епархиялы. Межэтническӧй журналистика школаын на велӧдчӧны, а опыта репортёр-корреспондентъяс моз нин уджалӧны: луннас ветлін командировкаӧ, рыт-войнас дасьтін гижӧд-передачатӧ, а асывнас лыддьысьысь-видзӧдысьлы нин донъявны петкӧдлін. И збыльысь ӧд, Россияын уна миллион семьяын ӧнӧдз нинӧм оз тӧдны Айму вӧсна вир кисьтанаЫджыд тышын усьӧм да юӧртӧг вошӧм матыссаяс да рӧдвуж йывсьыныс, кӧть эськӧ, кыдз тыдовтчӧ, кытчӧ сӧмын абу шыӧдчылӧмаӧсь такӧд йитӧдын. Гимназияӧн вӧвлӧм веськӧдлысь Мария Вячеславовна Кузьбожева альманахлӧн медводдза воськовъяс йылысь висьталігӧн пасйис, кыдзи пӧ ми видзам бырӧмсьыс горадзуль дзоридзсӧ, сідзи жӧ колӧ видзны и ассьыным кывнымӧс, оласногнымӧс. Пожӧгса школаысь жӧ аддзи Алексей Шомысовӧс, КВН-ын ворсысьӧс, да пыр и юавсис: «Тэ талун он али мый квн-ась?» (буретш тайӧ жӧ лунас Скӧрӧдумын вӧлі чукӧртчӧмаӧсь Кулӧмдін районысь да Кӧрткерӧс районса Одыбысь КВН командаяс). Котырнымлы висьталіс, овны пӧ кутам 30 километр сайын, миянлы нинӧм лёкыс оз ло: материалсӧ мӧдасны вайны, ми колана препарат-сорасъясӧн ставсӧ резам-мавтам, сэсся ваям Сыктывкарӧ да тані нин микроскоп улын видзӧдалам-туялам. Коронавируса висьӧм паськалӧм вӧсна уна йӧза чукӧртчылӧмсӧ кӧ оз лэдзны котыртлынысӧ, комбинатӧн вичмӧдӧм сьӧм весьтӧ ньӧбасны ветеранъяслы козинъяс да бергӧдасны Сыктывдінса культура учреждениеясын кутшӧмсюрӧ дзоньтасян удж. А таво босьті ичӧтджыкъясӧс – 12-15 арӧсаӧс, медым петкӧдлыны Байкалсӧ, исласьны сы вывті конькиӧн, а такӧд тшӧтш и культура программа лӧсьӧді – ветлім Иркутск да Тюмень каръясӧ, сэтчӧс музейяс кытшовтім, волім и Ольхон діӧдз. Ярегаса дыр нин виччысисны, кор воссяс налӧн посёлокын выль спорт дворечыс, кӧні лоасны вермасьӧм, бокс да фитнес радейтысьяслы залъяс, а сідзжӧ бассейн, – висьталіс Ухтаса администрацияӧн веськӧдлысьӧс вежысь Марина Метелева. Коймӧд-кӧ, вӧзъя ломзьӧдавны коми «кодзувъяс», газет пыр тӧдмӧдны талунъя нималана коми гижысьяскӧд, туялысьяскӧд, артистъяскӧд, веськӧдлысьяскӧд, медым коми йӧз, газет лыддьысьяс, нимкодясисны асланыс водзын мунысь ныв-пинас. Коми Республикаӧн веськӧдлысь Владимир Уйба бӧръя кадас весиг повзьӧдлыны кутіс, онӧ кӧ пӧ бӧр пондӧй новлыны маска-перчаткитӧ, онӧ кӧ кутӧй резны кинытӧ антисептикӧн, вермас лоны, бара на ставнымлы ковмас гортаным йӧршитчыны. И со нин коймӧд морт тіянлы шӧпкӧдӧ-висьталӧ, мый быть колӧ восьтыны выль тшӧт, кодӧс некод нин оз вермы «жугӧдны», да кутшӧмкӧ кад кежлӧ вуджӧдлыны сэтчӧ сьӧмтӧ, а кор банк туялас гусясьысьсӧ, позяс бӧр важас ставсӧ вуджӧдны. Кыдз висьталіс «Победа поезд» уджтасыслӧн администратор, «Гӧрд квадрат» медиакотырын водзмӧстчысь Сергей Лукша, найӧ мунӧмаӧсь Крымсянь Владивостокӧдз да бӧр, сувтлӧмаӧсь 280 сайӧ карӧ, кӧлесаа музеяс волӧма 500 сюрс сайӧ морт. Мӧд боксянь, колӧ, медым и быдмысь войтырлӧн вӧлі гӧгӧрвоӧм, мый колӧ бура тӧдны ас чужанінcӧ, радейтны да пыдди пуктыны татчӧс олысьяссӧ, ветлыны тӧдмасьны и ас районса мича местаясӧн, петкӧдлыны найӧс татчӧ волысь гӧсьтъяслы. Бать-мамкӧд пӧрӧдлісны пес вылӧ вӧр, асьныс и пилитлісны лучковка пилаӧн, челядьӧс катӧдлісны поткӧдчыны да тэчны, ставсӧ вӧчисны челядь ради, медым налы вӧлі шоныд да кыпыд школа, медым тӧдӧмлун босьтны котралісны окотапырысь. Кыдзи висьталіс республикаса видз-му овмӧс да потребительяслӧн рынок министерствоын скӧт видзӧм, аквакультура да племеннӧй удж кузя отделӧн веськӧдлысьӧс вежысь Иван Лапин, талун Комиын чери кыйӧны 24 ас вылӧ уджалысь да котыр. Коми Республикаса больничаысь врачкӧд (нимсӧ эз висьтав, кырымалӧма, кыдзи и мукӧдыс, та йылысь кабала да) сёрниысь тыдовтчис, мый коронавируса вуджан висьӧм кузя серпасыс лёк – 1.200 койкаысь 95 прӧчентас куйлӧны нин висьысьяс: Том ныв локтіс миян редакцияӧ кольӧмвося ноябрын да дзик пыр и аддзис газетын ассьыс «ордымсӧ» – окотапырысь босьтчис гижны фин-угор да республикаысь бокын олысь коми войтыр йылысь, заводитіс тӧдмӧдны лыддьысьысьӧс енбиа йӧзкӧд. 1941-1942 воясӧ Кулӧмдін районысь Вочса сиктсӧвет улӧ пырысь Дёма грездысь менам дед Степан Ефремович Зюзев Айму дорйыны ыстіс вит пиянӧс: Фёдорӧс, Василийӧс, Антонӧс (менсьым батьӧс), Ильяӧс, Семёнӧс да нӧшта на Алексей внуксӧ. —Дзоньтасян уджъяс вӧчигӧн да дизайн вылын мӧвпалігӧн миян вӧлі ыджыд мог — кольны библиотека стрӧйбаыслысь важся русӧ, а такӧд тшӧтш вӧчны сійӧс и ӧнія кадлы лӧсяланаӧн, мичаӧн, югыдӧн да кыпыдӧн, — тӧдчӧдіс Алексей Анатольевич. Валентина Васильевна Раевская казьтылӧ ыджыд бать йывсьыс тадз: «Миян ыджыд бать – Костромин Иван Константинович, да ыджыд мам – Федосья Олимпиевна, чужтӧмаӧсь квайт пиӧс – Василейӧс, Ёгорӧс, Миколайӧс, Виталейӧс, Иванӧс, Юрикӧс. Асьныд мӧвпыштӧй, некымын тӧлысь нин быд лун аддзам кулысьӧс, кодӧс бурдӧдім дас, кызь лун, но. А ывлаӧ петам да, сэні том ныв-зон окасьӧны, мам-бать челядьыскӧд ноксьӧны, и автобусын тырыс йӧзыс… И кызвыныс ӧд маска-падейтӧмӧсь! Госсӧветса депутат Вячеслав Завальневлӧн отсасьысь, юрист Мария Чиндиналӧн кывъяс серти, сійӧ ас нимсяньыс тшӧтш шыӧдчылӧма республикаса дзоньвидзалун видзан министерствоӧ, но воӧма мукӧдыслы кодь жӧ вочакыв – эм пӧ асфальта туй. Акция котыртысьяс пасйисны, мый абу быд районӧ таво удайтчӧма веськавны: ӧти-кӧ, пандемия ыджыдалӧм понда, мӧд-кӧ, торъя районъясын абу вӧлӧмаӧсь дасьӧсь овмӧдны уна йӧзтӧ, а коймӧд-кӧ, мукӧд сикт-грезд костын и туйыс абу вӧлӧма. Муниципалитетса веськӧдлысьлӧн могыс, ӧтар боксянь кӧ, – дерт жӧ, сиктса йӧзлысь олӧмсӧ бурмӧдны, та вылӧ содтӧд сьӧм корсьны-перйыны, а мӧдарсянь кӧ, – республикаса веськӧдлан котыркӧд да министерствояскӧд ӧти нырвизьын уджавны. Сійӧ юӧртіс войтырсикас традицияяс видзӧмын да республика сӧвмӧдӧ-мын котырыслӧн тӧдчанлун йылысь да пасйис, кута пӧ лача, мый и нӧшта на 30 во мысти тадзи жӧ чукӧртчылам, медым юксьыны том войтыркӧд асланым опытӧн да тӧдӧмлунӧн. Печать керкаын кындзи сэки нӧшта на Сыктывкарса коми культура шӧринын уджалі, и кутшӧмкӧ кад кольӧм мысти бӧр сы пыр жӧ бара на культура олӧмад суныштлі, кӧть эськӧ быдсяма гажсӧ ы-ы-ыліті нин вӧлі кытшлала, горзьӧдлытӧдз лоис да. Казьтывны кӧ шонъянӧйясӧс, тайӧ Якшаысь Илья Буторин, кувсис 1999 вося октябрь 2 лунӧ, Мылдінысь Александр Пыстин (кувсис 1999 вося декабрь 1 лунӧ), Иван Ковальчук (1999 вося декабрь 21 лунӧ), вайисны сійӧс сӧмын нелямын лун мысти. Посни изъяса косьясӧн вочаалӧма кывтысьясӧс и Висер ю. Сьӧрсьӧн-бӧрсьӧн найӧ мунӧны: Енъю вом кось, Власей кось, Ивашкось, Вась Ӧне кось, Малань кось, Ляпкыд ёль кось, Буждӧм кось, Зарни слуда кось. Медся ыджыдыс – Еджыд изъя кось. Михаил Феликсович Бушенев веськӧдлӧм улын сиктса администрация, депутатъяс, ветеранъяслӧн сӧветӧ пырысьяс йӧз отсӧгӧн сиктсӧвет ӧшинь улын кыптіс мемориал-памятник, кӧні пасйӧма война вылӧ мунӧмаясӧс, кодъяс эмӧсь «Паметь книгаын». Комиын МВД бердын общественнӧй сӧветӧн веськӧдлысь Галина Кисел ёвалӧн видзӧдлас серти, бать-мамлӧн дӧзьӧртӧг кольӧм челядь некутшӧм, весиг медся бур интернатын да детдомын, оз вермыны лоны гортаныс, семьяын быдмысьяс кодь шудаӧсь. –Государстволӧн могыс – вӧчны став коланасӧ, медым бать-мам вермисны лючки быдтыны-дӧзьӧритны челядьсӧ, а верстяммӧм бӧрас налӧн нин вӧлі позянлун тӧждысьны ыджыд арлыда матыссаяс вӧснаыс, – вайӧдӧ «БНК» Галина Сажиналысь кывъяссӧ. Паськӧмыд лавкаад дона, но мам ачыс кужис да вураліс пияныслы дӧрӧм-гач, нывъясыслы – юбка, платтьӧ, ковта. Кӧмкотыд тӧвнас – гын сапӧг, войтва войтыштас – боті… Гожӧмбыд кӧмтӧмӧсь – кокыд пидзӧсӧдз варччас, торъя нин детинаясыдлӧн. Ыджыдвидзса школаын 3 классын велӧдчысьяскӧд коми кывйысь тӧдӧмлун да кужӧмлун вынсьӧдан урок нуӧдіс Арина Николаевна Макарова, сёрнитіс челядьыскӧд, юасис налысь, кывзіс вочакывъяссӧ, ньӧтчыд эз вунӧд и ошкыштны бура вочавидзӧмысь. И со таво март 1 лунсянь вӧралысьлы колӧ нин босьтны тӧд вылас «Ӧружие йылысь» федеральнӧй оланпасӧ пыртӧм тайӧ вежсьӧмъяссӧ, кодъясӧс подулалӧма и Россияын йӧзлысь дзоньвидзалун дорйӧм йылысь оланпаслӧн 79-ӧд да 91.1-ӧд статьяясын. А «Коми му» газет лыддьысьяслы сиа водз асывнас коскӧдз веж туруна видз вылӧ петавны, юр кольмӧдан сӧстӧм сынӧдсӧ морӧс тырӧн апалыштны, кӧдзыдысь-кӧдзыд ключ ваӧн мыссьыны да кӧклӧн тунасьӧм улӧ чужан мулӧн мичлунӧн нимкодясьыштны. Видз-му овмӧсын зільысьяслӧн кывъяс серти, государствосянь отсӧгыс зэв колана, сы весьтӧ найӧ кыпӧдӧны выль гид-карта, дзоньталӧны важсӧ, ньӧбӧны ӧнія оборудование-техника, а сідзкӧ, и содӧ налӧн позянлуныс босьтны унджык йӧв да яй. Лидия Алексеевна тшӧкыда йӧзӧдӧ ассьыс гижӧдъяссӧ коми петасъясын, корлывлӧ миянӧс, журналистъясӧс, библиотекаас быдсяма аддзысьлӧм-гаж вылӧ, торйӧн нин, кор найӧ йитчӧмаӧсь чужан кыв сӧвмӧдӧмкӧд да вужвойтырлысь культура нимӧдӧмкӧд. Коді важӧн нин вӧралӧ, врачьяслы и водзті петкӧдчывліс вит вонас ӧтчыд, медым босьтны медсправка, кӧні пасйӧма, мый мортыслӧн вир-яйысь абу аддзӧмаӧсь некутшӧм дурмӧдчантор, а сідзжӧ мӧд справка, коді сетӧ позянлун вӧдитчыны ружьеӧн. Найӧ аттьӧалӧны Валентина Александровна Витязеваӧс – университетса медводдза ректорӧс, коді сьӧлӧм бисӧ сетіс Коми муын вылыс тшупӧда велӧдчанінлы, коді восьтіс паськыд позянлунъяс енбиа том войтырлы сӧвмӧдны чужан мулысь культурасӧ. Республикаса правительствоӧн веськӧдлысьӧс вежысь Галина Габушева тӧдчӧдіс, мый «Коми войтырлӧн» помшуӧмъяс лоисны коми кыв да культура сӧвмӧдӧмкӧд, вӧрӧн вӧдитчӧмкӧд йитчӧм оланпасъяс дасьтігӧн подулӧн да отсалісны вынсьӧдны на-йӧс. –Россияті ветлігӧн быдлаын сьыла, весиг автобус-поездын, и век сьӧлӧмсяньыс коми сьыланкывтӧ примитӧны, сӧмын асланым районын оз, кутан вуджӧдны, мед ставӧн гӧгӧрвоасны, да пыр и вомаласны, тырмас пӧ, – висьталіс Геннадий Степанович. –Миян челядьлы да велӧдысьяслы вичмис зэв мича да кыпыд школа, и ме эска, мый сійӧ лоас республикаын да тшӧтш и Россияын медбуръясысь ӧтиӧн, – эскӧдіс Наталья Хозяинова да козьналіс гимназиялы Сыктывкар йылысь сӧмын на йӧзӧдӧм небӧг. Ичӧт классъяс эвенк велӧдысь тшӧтш висьӧ чужан кыв пондаыс да, аслас водзмӧстчӧмӧн быдлунъя уджӧ пыртӧ эвенк кывъяс, тӧдмӧдӧ челядьӧс сьыланкывъясӧн, кодъясӧс гижӧ и ачыс, вӧляникысь тӧдмӧдӧ зонпосниӧс войтырлӧн культура-традицияясӧн. Мекӧд тшӧтш кутасны ворсны Артём вокӧй, сійӧ асшӧр уджалысь, да сылӧн Дима пиыс, Денис воча вокӧй, коді ме моз жӧ лесничествоын зільӧ, Снежанна Левашова – коймӧд кӧленаын чой, Снежана Шомысова – воча воклӧн гӧтыр, – висьталіс Алексей. Декабрын тайӧ жӧ уджтас сертиыс нуӧдам велӧдысьяслы да студентъяслы медводдза научно-методическӧй семинар, кӧні Сыктывкарысь, Екатеринбургысь, Ижевскысь да Москваысь специалистъяс юксясны опытӧн, кыдзи велӧдны-сӧвмӧдны аутизма кагаӧс. Нуӧдӧмаӧсь уна сикас гаж: колльӧдӧмаӧсь тӧв, пасйывлӧмаӧсь февраль 23 лун, Рӧштво, выль во, пасьтасьлӧмаӧсь куттяясӧ да ветлӧмаӧсь керкаысь керкаӧ, петкӧдлӧмаӧсь концертъяс, а чукӧрмӧм сьӧмсӧ сетлӧмаӧсь висьысь челядьлы да сирӧтаяслы. Мекӧд аддзысьлыны-сёрнитны волісны Бызӧвӧйса водзмӧстчысь аньяс: грездса старӧста Ольга Хохлач, клубӧн вӧвлӧм веськӧдлысь Евдокия Филиппова, чужан му туялысь Ирина Синцова, вурсьысь Людмила Головина да нэмсӧ тані олысь Люция Каликова. Збыльысь нимкодяси-любуйтчи, сы вӧсна мый и рудӧдӧм керъясын визь-потасъясыс, и ӧдзӧс-ӧшиньын вушйӧм краскаыс, и калич-иганыс – ставыс казьтылӧ важысянь зумыда тэчӧм-лӧсьӧдӧм-вужъясьӧм да чужӧмсянь бура тӧдса овмӧс кутанног-оланногсӧ. Сюся кывзі налысь висьтасьӧмсӧ, и лов вылын долыд лоис сыысь, мый быдӧн, и медвойдӧр быдмысь войтыр пиысь, зілис подулавны ассьыс видзӧдлассӧ, корсьны мукӧдлӧн сёрниысь ӧтувтанасӧ, йитанасӧ, мед тайӧ ставыс отсаліс ёнмӧдны ёртасьӧмсӧ. Тайӧ шӧринсӧ восьтӧмкӧд йитӧдын кыпыд чукӧртчылӧм дырйи Карпушевкаын олысьясӧс чолӧмалісны регионса юралысь Владимир Уйба да Коми Государственнӧй Сӧветысь депутат, «ЛУКОЙЛ-Коми» ООО-са генеральнӧй директорӧс вежысь Евгения Лясковская. И сідз, октябрь 16 лунӧ вермасисны «МИ УдорасаЕС» (Удораса землячествоысь да том войтырлӧн «МИ» котырысь ныв-зон, «КодзувКотыр» (тайӧ командаас ӧтувтчылісны журналистъяс да велӧдысьяс) да «Ас йӧз» (Коми йӧзӧдчан керкаса журналистъяс). Республикаса юралысьлӧн Общественнӧй приёмнӧйын «веськыд йитӧда» телефон пыр сёрнитігӧн тайӧ да мукӧд юалӧм вылӧ вочавидзис Комиын йӧзлысь дзоньвидзалун видзан министерствоысь главнӧй внештатнӧй специалист-офтальмолог Андрей Винницкий. –«Безопасный город» – тайӧ аппарата да программаа комплекс, кытчӧ пырӧ Емдін районса Айкатылаысь, Сыктывдінса Выльгортысь, Кӧрткерӧсысь, Кулӧмдінысь, Емва, Ухта, Усинск, Печора, Воркута каръясысь да Сыктывкарысь сідз шусяна 700 объект. Юбилейсӧ артистъяс пасйисны «Роза рӧма кымӧръяс» пьеса серти дасьтӧм спектакльӧн, кодӧс видзӧдысь донъяліс декабрь 11 лунӧ Коми Республикаса войтырлӧн Ёртасян керка сцена вылын, кытчӧ воліс тшӧтш тайӧ гижӧдыслӧн авторныс Андрей Власов. Тайӧ кык лунся уджалӧм-велӧдчӧмыс муніс интерактивнӧй технология отсӧгӧн: аддзысьлӧм дырйи эз ков гажтӧм лекция кывзыны, а мӧдарӧ – збоя висьтасьны, кужны мыйкӧ ассяньыд вӧзйыны да водзмӧстчыны, мичаа да повтӧг уна йӧз водзын сёрнитны. «Печора» гостиницаын Николай Алексеевич Мезенцевӧс пызан сайын кодралігӧн Мылдін районса администрациясянь аттьӧалана гижӧдъяс сетісны Великие Луки карысь воӧмаяслы, сиисны налы дзоньвидзалун да шуисны, водзӧ пӧ нуӧдӧй корсьысян уджтӧ. Кыдзи висьталіс тайӧ сиктас 10-ӧд номера детсадйӧн веськӧдлысь Любовь Вокуева, налысь учреждениесӧ шуӧмаӧсь «ЛУКОЙЛ» компаниялӧн социальнӧй да культурнӧй проектъяслы сиӧм дас витӧд конкурсын «Духовносьт да культура» нимпасын вермысьӧн. Та пӧрйӧ уджтас йывсьыс паськыда тӧдмалісны 300 гӧгӧр ныв-зон: 50-ыс – 10-ӧд классын велӧдчысьяс – пукалісны гимназияса актӧвӧй залын, нӧшта 250-ӧн, 9-ӧд да 11-ӧд классаяс, асланыс велӧдчан жыръясын видзӧдісны-кывзісны ставсӧ видео пыр. Муниципалитетса юралысь – администрацияӧн веськӧдлысь Гульнара Идрисовалӧн висьталӧм серти, тайӧ вына техникаыс вуктылсалы зэв колана, торйӧн нин ылі сикт-посёлокын олысьяслы, кытчӧ сьӧкыд воӧдчыны, тшӧтш и сёян-юан да мукӧд груз вайны. Чукӧртчылігӧн Владимир Уйба тшӧктіс министерство-ведомстволы, муниципалитетъясса администрацияяслы отсавны асшӧр уджалысьяслы, мед найӧ кыдз позьӧ ӧдйӧджык вермисны босьтны школаӧдз велӧдан лицензиясӧ да надзор тэчасъяслысь кывкӧртӧдсӧ. Таысь кындзи быд асыв детсадйӧ пыригӧн дзолюкъяслысь да верстьӧлысь мӧдасны мерайтны температурасӧ, быд группаын быть ковмас лӧсьӧдны рециркулятор – бактерия виан аппарат, а луннас некымынысь мыськавны-чышкавны вежӧсъяссӧ асептика ваӧн. «Здравоохранение» нацпроект весьтӧ жӧ шуӧма сьӧлӧм висьӧм да лёк пыкӧс туявны-бурдӧдны, телемедицина сӧвмӧдны, электроннӧй документъясӧн паськыдджыка вӧдитчыны, выль бурдӧдчанінъяс кыпӧдны, бурдӧдчанінъясӧ тырмымӧн специалистӧс дасьтыны. Нывбаба-предпринимательяс шӧркодя заводитӧны бизнессӧ 38 арӧсӧн, но бӧръя кадас и том нывъяс – 15-17 арӧсаяс – асьныс нин сьӧмтӧ нажӧвитӧны – ӧтуввез пыр вузасьӧны, чӧскыдтор пуӧны-пӧжалӧны, искусство юкӧнын водзмӧстчӧны асшӧр удж вӧчны. Торйӧн омӧля тайӧ тӧдчис сиктлы: пӧдлалісны предприятиеяс, бырис удж, йӧзыс ёна гӧльмисны, унаӧн юсисны — деревня кушмис: кодкӧ пагаліс юӧмысь (пӧрнӧй, уджалан арлыда аньяс и айловъяс), кодкӧ муніс корсьны удж да бур олӧм юрсиктӧ ли карӧ. Тайӧ да мукӧд юалӧм вылӧ вочакыв тӧдмалісны Коми Республикаса кар-районъясысь кӧкъямысӧд классын велӧдчысь кадетъяс «Пожарно-спасательнӧй школаын», кӧні май 30 – июнь 5 лунъясӧ котыртлісны ныв-зонлысь тӧдӧмлун-сям кыпӧдан профильнӧй смена. Сы вылӧ бурмӧдім велӧдан да культура учреждениеяслысь материально-техническӧй подувсӧ, республикалӧн чужан лун кежлӧ котыртім да нуӧдім Вылыс Эжваса «Лов пу» («Дерево души») гаж, лӧсьӧдім юрсиктӧ волысь йӧзыслы шоныд сувтланін (остановка). А дас во сайын юркарса коми культура шӧринын Иван Ильичлӧн лыддьысьысьяскӧд аддзысьлӧм дырйи снимайтӧм видеосӧ видзӧдӧм бӧрын племянничаыс, Елена Владимировна Цветкова, шуис, синваӧй пӧ весиг доршасьны кутіс, кылі Иван дядьлысь гӧлӧссӧ да. Кыдз тыдовтчӧ, «ЛУКОЙЛ» ПАО-кӧд миян республикалӧн йитӧдыс ёнмӧ воысь-во, и эскыссьӧ, мый регионса правительство да мусир перъян компания костын социальнӧя ёртасьӧм йылысь сёрнитчӧм серти ӧтув зільӧмӧн водзӧ бурмас миян Войвыв муын олӧмыс. РФ-са правительствоӧн веськӧдлысь Михаил Мишустин сідз шусяна маркировка йылысь висьтасигӧн Россияса президентлы юӧртіс, водзті пӧ звер куысь пасьсӧ миян странаын вузавлісны вонас 6 миллиард шайт дон, а маркируйтчӧм бӧрас – дас пӧв унджык! — Инвестицияыс да ыджыд сяма специалистъяслӧн уджыс сетіс миянлы позянлун сувтӧдны ӧнія кадыслы лӧсялана оборудование, медым джӧмдавтӧг вӧчны электроэнергия да могмӧдны комбинатсӧ да эжвасаӧс шоныдӧн, и та дырйи этшаджык тшыкӧдны вӧр-васӧ. Комиысь стрӧитчӧм да туй овмӧс министерствоысь пресс-службалӧн юӧр серти, экспертъяс видзӧдлӧмаӧсь, кыдзи кыпалӧны Эжваын Емваль микрорайонын 270 зонпосни вылӧ артыштӧм детсад да Сыктывкар бердса Гӧрд Затон посёлокын 600 велӧдчысьлы школа. «Озон», «Арнедо» да мукӧд гажӧдчанінӧ кабырнас ӧвтчысьясӧс лӧньӧдны медводз локтӧны найӧ, кодъяс медся матынӧсь – ГИБДД-са, ППС-са либӧ Росгвардияса сотрудникъяс, а участкӧвӧй нин сёрнитӧ доймалӧмакӧд, барын уджалыськӧд да гажӧдчысьясыскӧд. Январь тӧлысьын Коми йӧзӧдчан керкаысь газет-журналса главнӧй редакторъяслы уси шуд ветлыны экскурсияӧн Коми Республикаса Национальнӧй библиотекаӧ, кодӧс матӧ кык во чӧж ставнас дзоньталӧм-выльмӧдӧм бӧрын восьтісны кольӧмвося декабрь помын. Нимкодь сыысь, мый ми вӧчам ӧтувъя да зэв тӧдчана удж: велӧдам посни войтырӧс аддзыны ас гӧгӧрысь мичсӧ да туйдам лоны бур йӧзӧн, ышӧдам найӧс радейтны коми да роч кыв, литература, история да культура, корсям енбиа нывкаясӧс да детинкаясӧс. Сэк жӧ вӧлі тӧдчӧдӧма, мый коми кывйысь да литератураысь велӧдчан небӧгъяс йӧзӧдӧм кузя уджыс мунӧ надзӧн медвойдӧр сы понда, мый экспертъяс дыр видлалӧны уджтас-учебникъяссӧ, содтӧд на, ӧтарӧ вежласьӧны найӧс дасьтӧм кузя индӧд-корӧмъясыс. Юаласны кӧ менсьым, дзолядырся кадысь мый медся сӧстӧмыс да казьтыланаыс коли менам паметьын, ӧдйӧ и аддза вочакыв – быд чужан лун кежлӧ выльвося коз гортӧ вайӧм, чӧскыд кӧч гӧснечӧн номсӧдлӧм да лӧз рӧма ыджыдсьыс-ыджыд тракторӧн журъялӧм. Со мый Настялӧн гимназияын велӧдчан кад йылысь, а тайӧ кольӧм нэмся ӧкмысдасӧд вояс, казьтылӧ коми кыв да литература велӧдысь Лидия Яковлевна Зварич: «Настакӧд ӧти классын велӧдчысьяс ставӧн вӧліны сиктса челядь, и комиыс налы вӧлі зэв муса. Кодкӧ сьӧм вичмӧдіс, кодкӧ плака-кӧрт тув сетіс, кодкӧ «КамАЗ» тыр лыа гузьнитіс, кодкӧ сьӧм босьттӧг груз вайис, кодкӧ пес сарай вӧчис да кык во нин кос пескӧн могмӧдӧ, кодкӧ вердӧ-юкталӧ, а кодкӧ овмӧдіс ас дорас дзоньтасян удж вӧчысьяссӧ. «Коми войтыр» ӧтмунӧмса исполкомлӧн кольӧм лунъясӧ чукӧртчылӧм дырйи, кытчӧ воліс регионса юралысь Владимир Уйба, сёрниыс вӧлі йӧзлысь дзоньвидзалун видзан юкӧн да туй овмӧс сӧвмӧдӧм йылысь, мый зэв тӧд-чана да колана республикаын олысьяслы. Форум вылӧ воысьяслы мойвиис кытшовтны ставнас Кудымкарсӧ, шензьыны-нимкодясьны сэтчӧс музейӧн, ывласа скульптураясӧн, кайлыны Изъюр кыр вылӧ, кытчӧ медводдзаӧн тувччӧма Кудым-Ош багатыр да шуӧма Кува да Иньва ӧтлаасянінӧ овмӧдны ас войтырӧс. Правительствоӧн веськӧдлысьӧс вежысь корис бизнесменъясӧс вӧзйыны шыблас чукӧртӧм-переработайтӧм кузя ассьыныс мӧвпъяссӧ да кӧсйысис вӧр-ва видзан министерствоын уджалысьяскӧд волыны налӧн предприятиеясӧ тӧдмасьны сэні вӧдитчан технологияясӧн. Став мир пасьталаын лоӧмторъяс понда уналы ковмис вежны олӧм вылас видзӧдлассӧ, пыдісянь мӧвпыштлыны, кыдзи видзны ассьыныс да орччаясыслысь дзоньвидзалунсӧ, вежны водзӧ вылӧ дум-кӧсйӧмнысӧ да кад кежлӧ дугӧдчывны тӧдчана могъяс збыльмӧдӧмысь. Гимназиялысь выль корпуссӧ восьтыны локтісны Коми Республикаса юралысьлысь удж вӧчысь Владимир Уйба, велӧдан, наука да том йӧзлӧн политика кузя министр Наталья Якимова, Сык-тывкарса мэр Наталья Хозяинова да юркарса сӧветӧн веськӧдлысь Анна Дю. «Буханкаӧн» мунігӧн думыштлі, мися, бур эськӧ тайӧ ягас волыны тулыснас, кор небыд ниа лыскыс сӧмын на чужӧ-петӧ да гӧгӧр веж серпасӧн ловзьӧ муыс, кор помтӧм-дортӧм Байкал поткӧдӧ-косялӧ джуджыд морӧснас йи шебрассӧ да заводитӧ кокниа лолавны. Владимир Уйба висьталіс, мый чукӧртчылӧмъяслысь пом-шуӧмсӧ век кутӧны тӧд вылын регион сӧвмӧдӧмын нырвизьяс индігӧн, на вылӧ асланыс уджын подуласьӧны оланпас дасьтан да найӧс олӧмӧ пӧртан власьт тэчасын, меставывса веськӧдланінъясын зільысьяс. Бара жӧ, медводз лыддьысьысьяслысь юасим, «Ордым» лавкаӧ волысьяслысь тшӧтш и. Унджыкыс шуисны, «Тысяча мелочейыс» пӧ ёнасӧ оз и ков, сэн и тан пӧ тай быдсикас татшӧмсяма роч журналсӧ вузавлӧны, да и ӧні ставсӧ тайӧс позьӧ лыддьыны ӧтуввезйысь. Сёрни дырйи индi некымын нырвизь, мый серти зэв на унатор колӧ вӧчны, торйӧн кӧ, лӧсьӧдны быдсикас выль кывкуд, дасьтыны да йӧзӧдны перым-коми гижӧд кыв велӧдан небӧгъяс верстьӧ йӧзлы, гижны уна йӧзлы лыддяна уджъяс комиӧн да рочӧн, да мукӧдтор. Ордйысьысьяс петкӧдлісны сям-кужӧмлунсӧ некымынлаын: республикаса племеннӧй удж кузя предприятиеын, агропромышленнӧй комплексын зільысьяслысь тӧдӧмлун кыпӧдан институтын, Сыктывкарын «Пригороднӧйлӧн» да Сёськаын «Сыктывдінса» овмӧслӧн фермаясын. «Россия-Культура» телеканаллӧн «Земля людей» этнография проект серти, кӧні шуӧма петкӧдлыны этносъяслысь да этша лыда войтыръяслысь олӧмсӧ, журналистъяс аддзысьлісны-сёрнитісны Изьва, Сизяб, Изьвавом сиктъясын да Черноборскӧй грездын олысьяскӧд. Кусӧдчысьяс шуӧны, мый вӧрад сӧмын гоз-мӧдлаын ыпнитлӧма гымньӧвсянь, пӧжарыдлӧн жӧ унджык помкаыс – вотчысь-кыйсьысь-шойччысьяс, кодъяс кок уланыс чӧвталӧны кусӧдтӧм чигарка пом, кольӧны ас бӧрсяыс стеклӧ дозмук, оз прамӧя тыртны бипур местасӧ. Гашкӧ, таын и шудыс сиктса мортыдлӧн да: помасьлытӧм уджын, гӧгӧрыдгартчысь челядьын, картаын баксысь-руксысь-котсысьясын, аскиа луныслы да пытшкын ёкмыльтчӧм выныдлы эскӧмын да вой шӧр бӧрас сы ни садь мӧд асылӧдз небыд вольпасьӧ сутшкысьлӧмын. Владимир Уйба аттьӧаліс «ЛУКОЙЛ» компанияӧн веськӧдлысьясӧс республикалӧн 100 вося юбилей кежлӧ сиктса йӧзлы татшӧм колана бур козинысь да эскӧдіс, мый выль кыпыд да югыд социокультурнӧй шӧрин отсалас тшӧтш водзӧ сӧвмӧдны Чилимдін районын туризм. Да нӧшта и сыӧн, мый Белоруссияса Новополоцкысь «Разведчики воинской славы», Псков обласьтса Невельысь «Гвоздика», «Военная археология» отрядъясысь боечьяс, Москваысь ӧнія кадся история туялан шӧринысь учёнӧйяс петкӧдлісны асьнысӧ кывкутысь йӧзӧн. Кыдз пасйӧма Коми Республикаын челядьлысь право дорйысь уполномоченнӧй Татьяна Козлова, август 13 лунӧ нин лагерыслы отсасьны мӧдӧмаӧсь Анапа карса администрацияӧн веськӧдлысьяс, оперативнӧй службаясын да контрольно-надзорнӧй тэчасъясын зільысьяс. Ставныслӧн налӧн юркарын, юрсиктын да районса сикт-посёлокъясын оръявлытӧг помасьлытӧм петкӧдчӧм, фестиваль, вермасьӧм да мастер-класс: «Коми кыв дінӧ муслунӧн», «Югыд чой», «Изкар», «Победалӧн тулыс», «Армияса микрофон», «Сьыла тэныд, менам Россия». Колӧ сідзжӧ пасйыны, мый странаын да миян республикаын коронавирусысь видзчысьӧм могысь чорыд мераяс вынсьӧдӧмкӧд йитӧдын став сикас социальнӧй отсӧг-кокньӧдсӧ, сы лыдын и медводдза кага вайысьяслы, шуӧма водзӧ мынтыны йӧзыслӧн выльысь шыӧдчывтӧг нин. – Шогмӧ-ӧ сьӧмыс вештысьны лавкаын, киоскын, автобусын, машина ломтасӧн заправитчанінын да мукӧдлаын, кор кабала банкнотаӧн либӧ кӧрт деньгаӧн оз нин позь вӧдитчыны, гӧгӧрвоӧдӧ Россияса Банклӧн 2006 вося декабрь 26 лунӧ вынсьӧдӧм 1778у-ӧд номера индӧд. Медым машинаӧн веськӧдлысьяс лючки ветлісны, лӧсьӧдӧма 72 сідз шусяна контроля рубеж: Сыктывкарын – 29, Ухтаын – 11, Воркутаын – 5, та мындаӧн жӧ Усинскын, Печораын да Кӧрткерӧс районын, Сыктывдінын – 6, Емваын – 3, Кулӧмдінын – 2 да Емдін районын ӧти. Ӧти кывъя, ӧткодь школа-университет помалысь, ӧтмоз би-ва-шоныдысь вештысьысь, ӧткодь лавкаысь ньӧбасьысь, банкъяслы ӧти пӧлӧс кабалаӧ шедӧм, ӧти нянь сёйысь, ӧти и сійӧ жӧ кино-театрӧ ветлысь, ӧти вомӧ видзӧдысь. Татшӧм войтырнад майбыр веськӧдлынытӧ… Быдӧнлӧн пельпомас эм писти пасыс: сӧмын на чужӧм кагукъясӧс уколалӧны оспаысь (комиӧн кӧ, пистиысь – оспаыс и сетӧма нимсӧ быд вуджан висьӧмысь прививка вӧчӧмыслы), сэсся лятіысь (корь), скарлатинаысь, наляысь (краснуха), полиомиелитысь, туберкулёзысь. –Водзті миян республикаын и кинологъяс, и ветеринаръяс, и пемӧсъяслӧн приютысь волонтёръяс уджалӧны вӧлі торйӧн, а «Социальнӧй кинолог» уджтаслӧн медшӧр нырвизьыс – ӧтувтны найӧс, а сідзжӧ мед налӧн вӧлі позянлун юксьыны асланыс сям-кужӧмлунӧн йӧзыскӧд. Содтӧд колӧ пасйыны, мый компанияса президент Вагит Алекперов сетӧма ассьыс сьӧм, мый вылӧ ньӧбӧ-маӧсь ИВЛ да УЗИ аппаратъяс, коронавируслы паныд водзсасян мукӧд колана медоборудование да больничаын уджалысьяслы вуджан висьӧмысь видзчысян паськӧм-маска. Ассьыс сёрнисӧ помалігӧн юралысь тӧдчӧдіс, мый Войвывса культура форум водзӧ отсалас сӧвмӧдны Комиын, кыдзи и странаса мукӧд регионын, культура да искусство, ёнмӧдны на дорӧ йӧзлысь муслунсӧ да сетны налы позянлун паськыдджыка вӧдитчыны тайӧ озырлуннас. Выльмӧдӧм закон сертиыс став ӧружиесӧ мӧдасны лыддьыны ыджыд опасносьтаӧн.Вӧралысьлысь кӧ пищальсӧ кодкӧ босьтас да шковгас электролиния чашкаӧ, туй дор пасӧ, веськалас кӧ машинаӧ, керкаӧ, кывкутны мӧдас кӧзяиныс, и ковмас на сылы вештысьны ускӧттьӧсьыс. Но татшӧм гажъяссӧ котыртысьяслы окота уськӧдны тӧд выланыс, мый Коми муыд озыр и том сьы-лысьясӧн, кодъяс асьныс гижӧны да йӧзӧдӧны шыладнысӧ – тайӧ и Александра Ногиева, и Евгения Удалова, и Антон Куратов, и Артемий Барсуков роча-комиа сьыланкывъяснас. –Аддзысьлӧм вылӧ чукӧртчылісны зэв аслыспӧлӧс йӧз: туялысьяскӧд орччӧн пукаліс общественник, сиктса велӧдысь бокын – нималана кывбуралысь, асшӧр гижысь дорын серпасасьысь, тані жӧ коми газет-журналысь главнӧй редакторъяс. Мый вермӧ ӧтувтны тайӧ войтырсӧ? Миян лыддьысьысьлы, чайта да, окота лоӧ тӧдмавны суйӧр сайын олысь коми йӧз йылысь, кодъяс уна во чужанінысь бокын олігӧн оз вунӧдны мам кывсӧ, пыдди пуктӧны асланыс вужвойтырлысь традиция-культурасӧ да тшӧтш и ассьыныс быдтассӧ велӧдӧны сёрнитны комиӧн. Кыдзи шуӧ Сергей Иванович, снимайтігас нинӧм оз лӧсьӧдлы, а петкӧдлӧ сиктын быдлунъя олӧмсӧ: керка йӧрас удж-нок, гортас пусьӧм-пӧжасьӧм, муса гӧтырыскӧд рытйысьӧм, радейтана понйыскӧд ворсӧм. И став йывсьыс висьталӧ восьсӧн, ёртъяслы моз, шмонитыштӧмӧн. Национальнӧй политикаса министр Роман Носковлӧн видзӧдлас серти, коми сиктъясӧ татшӧм ӧтувъя ветлӧмыс зэв тӧдчана: «Творческӧй этнодесант ёнмӧдӧ муниципалитетъяс костын бур йитӧдсӧ, сетӧ позянлун гӧгӧрвоны налы, кыдз видзны да сӧв-мӧдны аслыспӧлӧслуннысӧ. –Талун кералӧм, сотчӧм, лёльӧ-гагйысь да висьӧмысь косьмӧм ягысь 70 прӧчентсӧ бӧр ловзьӧдам-быдтам, – куим во сайын вӧрлы сиӧм Национальнӧй форум дырйи висьталіс регионын мупытшкӧсса озырлунӧн вӧдитчӧм да вӧр-ва видзӧм кузя сэкся министр Роман Полшведкин. – Вайӧда некымын лыдпас, медым пальӧдыштны асьнымӧс: 1989 вося перепись дырйи СССР-ын комиыс вӧлӧма 336 сюрс морт, Россияын 2002-ӧдын – 293 сюрс, а 2010-ӧдын – 228 сюрс нин, и сӧмын 156 сюрсыс (кодкӧ – бура, а кодкӧ – муртса) кужӧма сёрнитны чужан кывнас. Ёнлун, повтӧмлун, сюсь вежӧр кындзи кусӧдчысьлы колӧ лоны мамӧн и батьӧн, психологӧн и велӧдысьӧн, кагаӧн и томуловӧн – кужны шыасьны быд морт дорӧ, аддзыны колана кывъяс, медым тэныд эскисны, мый быть отсалан, петкӧдан, корсян матыссасӧ, весиг кань-понсӧ. Сэсся детсадйын дзолюкъясӧс музыкаӧ велӧдысь Надежда Чупровалӧн водзмӧстчӧмӧн шуӧмаӧсь пырӧдчыны «ЛУКОЙЛ» компаниялӧн социальнӧй да культурнӧй проектъяслы сиӧм конкурсӧ, медым судзӧдны челядьлы збыльысь бур да мича национальнӧй костюмъяс вурӧдӧм вылӧ сьӧм. Медым йӧзыслӧн вӧлі ас участокын позянлун карса шумсьыс шойччыштны, дзоньвидзалунсӧ ёнмӧдны, урожай быдтыны, коліс ыджыд удж бертны: вӧр коляссьыс весавны, канаваяс кодйыны, мед ваыс муніс, лыа-трунда вайны, туйяс вӧчны, би нюжӧдны да уна мукӧдтор на вӧчны. Мемориалсӧ восьтыны волісны Кӧрткерӧс районса администрацияӧн веськӧдлысьӧс вежысь Константин Владимирович Карпов да ветеранъяслӧн райсӧветӧн юрнуӧдысь Сергей Васильевич Изъюров, коді сетіс ветеранъяслӧн сӧветӧ пырысьяслы водзмӧстчӧмсьыс аттьӧалана гижӧдъяс. Минвостокразвитияысь чина войтыр вочавидзисны Юрий Колмаковлы, медвойдӧр пӧ тӧдмалам вужвойтырлысь да бизнесменъяслысь видзӧдлассӧ да сэки нин пасъям документас, вӧзйыны предпринимательяслы либӧ тшӧктыны найӧс кывкутӧмӧн матыстчыны войвывсалӧн корӧмъяс дорӧ. Комиын Роспотребнадзорса чинаяс вӧзйӧны содтӧд тӧдӧмлун сетан учреждениеясӧн веськӧдлысьяслы бать-мамкӧд сёрнитчӧмсӧ кырымавны сӧмын тӧлысь кежлӧ да тайӧ кадколастсьыс и вештысьны, мед эпидемия боксянь виччысьтӧм вежсьӧмъяс дырйи оз ковмы бӧр косӧдны сьӧмсӧ. Диспетчерскӧяс улыс судтаас нин менам став техникаӧй дудіс: дугдіс снимайтнысӧ да ковтӧм ёкмыльӧн киӧ ӧшйис фотоаппаратӧй, ӧти серпас петкӧдлігӧн ланьтіс смартфонӧй. Кӧнкӧ пемыд коридорас чуксасисны ӧтлаын локтысьяс, а меным весиг эз вӧв окота воча шыасьнысӧ. Н.В.Ладановалӧн «Ультраструктурная организация мезофилла Pinaceae в зоне чернобыльской катастрофы» статьяысь: «Туялӧм могысь пожӧм да коз лыс-увъяссӧ босьтлім шӧр туганъяссьыс лунвывладорсяньыс кыкысь вонас: арнас, кор пуыс унмовсьӧ нин, да тулыснас ловзигас. А гӧсьтъяслӧн – Комиын ТОС-яс ассоциацияӧн веськӧдлысь Дмитрий Сизевлӧн, АТОС-са уджтасъяс кузя специалист Екатерина Сизевалӧн, Гарйинскӧйын ТОС-ӧн веськӧдлысь Ольга Иващенколӧн да Луздорса ТОС-ӧн веськӧдлысь Алла Незгодалӧн воӧм мысти восьтісны площадкаяссӧ. Пӧдрадчиккӧд аддзысьлігӧн юркарса администрацияӧн веськӧдлысь пасйис, мый татшӧм социальнӧй проектъяссӧ збыльмӧдігӧн зэв тӧдчана, медым министерство-ведомствояссянь ас кадӧ вичмис кыдз сьӧма, сідз и выль стрӧйбаяс кыпӧдігӧн мытшӧд-падмӧгсӧ венӧм могысь отсӧг. На серти тӧдмалі, кыдзи посёлоксаяс пасйӧмаӧсь Шогалан да казьтылан лун, Йӧввыв вежон, восьтӧмаӧсь войнаса ветеранъяслы да Зеленоборскса историялы сиӧм стендъяс, сёрнитӧмаӧсь медиккӧд дзоньвидзалун видзанног йылысь, журъялӧмаӧсь том-уловкӧд велосипедӧн да с.в. Сэсся бара асывсянь рытӧдз – еджыд паськӧма бурдӧдысьяс (войнас – дежурнӧй врачьяс), палата мыськысь-идралысьяс, нурйӧдысьяс. Орччаяслӧн кызӧм-сорӧн скӧр сёрни (правительство пӧ лёк, сёян-юан дона, удждон да пенсия ичӧт – йӧз вылын смекайтчӧны тайӧ висьӧмнас). А кодсюрӧ аддзасны снимок вылысь мича, пашкыр гӧна кеесхондӧс, француз болонкаӧс либӧ самоедӧс, вежныс петас да, босьтасны, а сэсся бӧрыннас нин гӧгӧрвоасны, мый медым понлӧн гӧныс вӧлі небыд да пушыд, колӧ грумер дорӧ ветлывны (грумер – понъяслӧн парикмахер). Эжвалы ыджыд да зэв колана отсӧгысь аттьӧаліс «Монди Сыктывкарса ЛПК»-ын зільысьясӧс и районса администрацияӧн веськӧдлысь Сергей Воронин: «Сьӧлӧмсянь аттьӧ предприятиелы да торйӧн нин генеральнӧй директор Клаус Пеллерлы бур вӧчӧмысь, Эжвалы отсӧг вичмӧдӧмысь. Юралысь пасйис, мый Комиын ыджыд водзӧсӧн збыльмӧдсьӧ «Культура» нацпроект, унатор вӧчсьӧ вужвойтырлысь нэмӧвӧйся озыр культурасӧ да традициясӧ видзӧм, театральнӧй да киноискусство сӧвмӧдӧм, библиотекаяслӧн уджын ӧнія технологияӧн паськыдджыка вӧдитчӧм могысь. Быд сикт-посёлокӧ ӧд ковмас нюжӧдны бур туй, котыртны уджаланін, лэптыны выль сад-школа, чужан кывйӧн лэдзны газет-небӧг. А мыйкӧ кӧ не сідз лоас, ковмас нӧшта на быдсяма дивитӧм-критикуйтӧмсӧ кывзыны да оз ӧнія моз сӧмын кывнад отсавны, а збыльысь мыйкӧ вӧчны… Сідз, мынтысясны налы, кодъяс август 15 лунсянь декабрь 20 лунӧдз вит лунысь оз этшаджык шойччыны 45 регионын, сы лыдын Архангельск, Воронеж, Иваново, Новосибирск, Свердловск, Хабаровск да мукӧд обласьтын, а сідзжӧ Бурятияын, Татарстанын, Хакасияын, Удмуртияын. Регионса избирком сёрнитчис удж, уджӧн могмӧдан да йӧзӧс социальнӧя доръян министерствокӧд, мед социальнӧй уджалысьяс юасисны пенсионеръяслысь, вермытӧмъяслысь, кыдзи налы кивывджык гӧлӧсуйтнысӧ (гортас либӧ участокын), да кор (июнь 25-30 лунъясӧ, июль 1 лунӧ). Регионса удж, занятосьт да йӧзӧс социальнӧя дорйӧм кузя министерствоысь специалистъяслӧн висьталӧм серти, первойсӧ семьялы сьӧма отсӧгсӧ сетасны кагалы арӧс тыртӧдзыс, сэсся бать-мамыслы колӧ шыӧдчыны, мед мынтасны дзолюкыслы кык да водзӧ – куим арӧс тыртӧдзыс. Сэсся ӧнӧдз кӧ полицейскӧйыдлы позис кыскыны пистолетсӧ сӧмын сэк, кор мыж вӧчысьыд уськӧдчӧ пышйыны либӧ кӧсйӧ инмӧдчыны сылӧн ӧружиеӧ, «Полиция йылысь» законад пыртӧм вежсьӧмъяснад жӧ погонаыд дзик пыр вермас лыйны, чайтас кӧ, мый тэ кӧсъян сы вылӧ уськӧдчыны. Кыдз юӧртӧ Ростуризм, таво 30 прӧчент шойччысьыс, кодъяс ырыштчылӧмаӧсь ветлыны суйӧр сайӧ, абу мунӧмаӧсь сэтчӧ, 25 прӧчентыс киритӧма Россияса регионъясӧ путёвкасӧ, нӧшта кызь прӧчент уджалысьыс абу петӧма отпускавны, а 12%-ыс шуӧмаӧсь шойччыны арнас да тӧвнас. Аддзысьлӧм вылас вӧліны «Монди Сыктывкарса ЛПК»-ын службаясӧн веськӧдлысьяс, райадминистрацияӧн веськӧдлысь С.В.Рубан, сійӧс первой вежысь Е.А.Стяжкина, овмӧдчӧминъясса юралысьяс, лесничествоясӧн юрнуӧдысьяс, общественнӧй котыръясын зільысьяс да асшӧр уджалысьяс. Корсьысян удж нуӧдтӧдз архивъясын 33-ӧд армиялысь документъяс туялӧмаӧсь Марина Фролова, Дмитрий Сидоров, Андрей Ильюшкин, а экспедиция дырйи нин поискӧвикъяслы ыджыд отсӧг сетӧмаӧсь Москваысь учёнӧйяс Сергей Катков, Иван Анохин, Серафим Шуляев, Екатерина Осипова. Но прамӧй котырӧ веськалӧмыс, кӧні ставныс ёрта-ёртыслы отсасьӧмаӧсь, да олӧм вылас сыкӧд ӧткодь видзӧдласаӧс аддзӧмыс сетӧмаӧсь позянлун лючки помавны велӧдчӧмсӧ да лоны бур специалистӧн – декоративно-прикладнӧй искусство да йӧзкостса прӧмыселын художник-мастерӧн. Велӧдысь йывсьыс найӧ шуӧны, сійӧ пӧ туйдіс миянӧс ӧтув овны, сійӧ пӧ мам моз и ышӧдыштас, и дивитыштас; сійӧ пӧ нимкодясьӧ миян вермӧмъясӧн да сьӧлӧм бердас босьтӧ миянлысь сьӧ-кыдлунъяс; сійӧ пӧ аддзӧ, кыдзи челядь верстяммӧны; классӧн веськӧдлысьыд пӧ – мӧд мам. Медводз колӧ гӧгӧрвоны, мый ті кӧсъянныд, а сэсся волыны миян шӧринӧ да аддзысьлыны консультантъяскӧд, кодъяс дон босьттӧг нуӧдасны тестъяс да тӧдмаласны, кутшӧм удж тіянлы лӧсялӧ, – мӧд юасьысьыслы вочавидзис Сыктывкарса занятосьт шӧринӧн веськӧдлысь Ирина Рыбина. Татшӧм ногӧн коми кыв да литература велӧдысьяслӧн семинарыс лоис Александра Мишаринаӧс нимӧданаӧн – сылӧн кывбуръясыс ӧд отсалӧны учительяслы пестыны быдтасъясас мам, чужан му, ас вӧр-ва дорӧ муслун, оз этша ныв-зонмӧс туйдны-ышӧдны и аслыныс босьтчыны кывбур гижны. Гостиница лыдӧ абу пыртӧма да, сідзкӧ, оз ков классифицируйтны челядьлысь шойччанінъяс, бурдӧдчанінъяс да лагеръяс, физкультураӧн да спортӧн дзоньвидзалун ёнмӧданінъяс, общежитиеяс да кемпингъяс, Енлы эскысьяслысь шойччан учреждениеяс, кӧні абу гостиницаса услугаыс. Сідз, 2018 воын ставроссияса «Народнӧй фронтын» зільысьяс висерсалӧн корӧм серти шыӧдчылӧмаӧсь республикаса дзоньвидзалун видзан министерствоӧ, мед сиктса амбулаторияын жугласьӧм шиперсӧ вежасны профнастилӧн, а сідзжӧ вежлаласны ӧшиньсӧ, выльысь вольсаласны джоджсӧ. – Тайӧ Помӧсдінысь Шомысовъяслӧн да Уляшевъяслӧн, Діасёръяысь Мамонтовъяслӧн, Донысь Чалановъяслӧн, Ярашъюысь Пашнинъяслӧн, Пожӧгдінысь Третьяковъяслӧн, Мингалёвъяслӧн, Шаховъяслӧн, Кӧрткерӧс районса Ыджыдвиддзысь Симпелевъяслӧн да Пожӧгысь миян, Шаховъяслӧн, семьяяс. Сы серти шуӧма: юасьны войвыв муын олысьясӧс, тшӧкыда-ӧ аддзывлӧны кӧръясӧс; нӧшта кӧкъямыс пемӧслы пысавны сьыліас дом; дасьтыны стада ветлан туй индалан карта; босьтны генетика анализ вӧчӧм могысь биоматериал да урчитны войвывса кӧр вӧдитчанінъяс видзӧм кузя туйвизь. Шыӧдчисны 34 ныв-зон, но «Енбиа томуловлӧн академия» регионса шӧринын, кодлӧн водзмӧстчӧмӧн и восьтӧма школасӧ, бӧрйисны 22 кадетӧс, – висьталіс Коми Республикаын биысь видзчысян да войтырӧс доръян управлениеын йӧзкӧд йитӧд кутан юкӧнысь медшӧр специалист Дмитрий Осипов. «Шылада косьын» вермасисны сиктса вит хор: детсадйын зільысьяслӧн «Синяя птица», больничаын уджалысьяслӧн «Красный крест», школаын велӧдысьяслӧн «Лира», уджвывса ветеранъяслӧн «Нам года – не беда» да орчча Нӧвикбӧж грездысь школа-садйын зільысьяслӧн «Северная жемчужина». Сыктывкарса госуниверситетлӧн магистратура юкӧнын тӧдӧмлун босьтігас Светланалы да нывъёртъясыслы Римма Павловна Попова велӧдысьныс вӧзйӧма пырӧдчыны «Поддержка родственных народов» грантӧ да сы серти нин ветлыны нёль тӧлысь кежлӧ Финляндияса Турку карӧ велӧдны финн кыв. Концерт-гаж дырйи «Шондібан» котыр ливкйӧдлӧ «Ӧксинья пӧ краса», «Ягын быдмис мичаник пожӧм», «Катшасинъяс», «Маръямоль», «Юкмӧс дорын», «Тӧдса пилот», «Кузь сыръя чышъян», «Мӧдлапӧлын туй дорын», «Арыс зэв нин кӧдзыд лола» коми сьыланкывъяс, а медрадейтанаыс – «Гӧгӧра». –Мукӧд туроператорыс сёрнитчӧмас пасйӧ, мый мортыс кӧ шойччыны мунтӧдзыс куим тӧлысьӧн водз-джык ӧткажитчис путёвкасьыс, сылы косӧдасны, шуам, 90 прӧчент донсӧ, 14-19 лун кӧ колис – 75 прӧчент, гоз-мӧд вежон кӧ – джын мындасӧ, а вежонысь кӧ этшаджык – сьӧмсӧ оз нин сетны. Василий Пектеев, М.Шкетан нима мари театрын художествоа веськӧдлысь, пасйис, мый кутшӧмсюрӧ регионъясын вужвойтырлӧн театръяс котыртчисны революция бӧрын нин да лоисны национальнӧй культураын оазисӧн, кыв да профессиональнӧй изобразительнӧй искусство видзысь-сӧвмӧдысьясӧн. .Ылын-ылын, роч Кавказын Евгения Абибулаева быттьӧ миян Коми мулӧн посол: уджалӧ уна сикас кывъясӧн сёрнитысь челядькӧд да вӧчалӧ накӧд тшӧтш и коми ног чолӧмалан да козьналан серпас-гижӧдъяс, нуӧдӧ комиӧн ассьыс блог, петкӧдчывлӧ миян газет-журналын да сёрнитлӧ радио пыр. Комын вонас «Коми войтыр» вӧчис чужан кыв, культура да литература видзӧмын, йӧзлӧн олӧм-вылӧмлы да экономикалы инмана юалӧмъяс видлалӧмын зэв ыджыд удж, – татшӧм кывъясӧн заводитіс ассьыс сёрнисӧ Каналан Сӧветысь социальнӧй политика комитетӧн веськӧдлысь Надежда Дорофеева. Кор ясыд нин, мый предприятиеыс пӧдлассян выйын, да и дугӧдчӧм бӧрас нин, медводз колӧ мӧвпыштны, коді сы пыдди босьтчас тайӧ уджас, коді мӧдас вӧдитны мусӧ, быдтыны град выв пуктас, яй вылӧ тшӧгӧдны скӧт да лысьтыны йӧв, и вӧчны ставсӧ, медым видз-му овмӧс немтор эз вошты. А Абъячойысь Елизавета Бойко, коймӧд места босьтысь, аслас снимок улын со мый пасйӧма:«Иван-чай – тайӧ олӧм, челядьдыр, ёртъяскӧд дзебсясьӧмысь ворсӧм, баб-дедкӧд бурдӧдчан турун ӧктӧм, шонді пуксьӧмӧн нимкодясьӧм, самӧварын пуӧм чӧскыд кӧра чай, кодӧс пыр юам став семьяӧн». Уна мый лоӧ петкӧдлӧма «Россия-Культура» телеканалын: и кӧр видзысьяслысь традицияяс, и вичкояс, и йӧзкостса паськӧм, и лыысь вундасьӧм кузя мастер-класс. Но медтӧдчанаыс, мый Москваса гӧсьтъяс зілисны паськыдджыка висьтавны изьватаслӧн история да быдлунъя олӧм-вылӧм йылысь. Эжва йывса парма-ягын медся уна угоддьӧ кӧртымалӧ да медся уна жӧ вӧр заптӧ «Монди Сыктывкарса ЛПК» акционер котыр.Февральын Кулӧмдін районса администрацияын чукӧртчылӧм дырйи сёрниыс муніс вӧр овмӧсын буретш тайӧ нималана предприятиеыслӧн да сылӧн котыръяслӧн уджалӧм йылысь. –Роспотребнадзор вӧзйӧ детсадйын челядьлысь группаяссӧ котыртны сідз, медым вежӧсас быд кага вылӧ воис кык квадратнӧй метр, а дзолюклы кӧ абу на куим арӧсыс – кык да джын «квадрат», – висьталіс Роспотребнадзорлӧн Коми управлениеысь главнӧй специалист-эксперт Татьяна Винницкая. Видзӧдлыны кӧ налысь ним-овсӧ Россия Федерациялӧн «Выборы» государственнӧй автоматизируйтӧм тэчасысь (ГАС-ысь), тыдовтчас, мый на пиысь 14-ыс – талунъя депутатъяс, кодъяс нёль во чӧж пӧсь кисьтісны миянлысь олӧм бурмӧдӧм могысь да нӧшта на мӧд сы дыра та могысь кӧсйӧны зільны. Альбина Григорьевналӧн Мария племянничаыс аслас челядьыскӧд, Коля да Даша ныв-пиыскӧд, тшӧтш волӧма Питерысь, медым копыртчывны дедыслы, колльӧдны дона мортсӧ Ыджыдвидз сиктӧдз, медым ас примернас петкӧдлыны челядьыслы паметь видзӧмлысь коланлунсӧ, быдтыны бур сьӧлӧма войтырӧс. Владимир Путинлӧн сёрниысь республикаса войтырлы тӧдчана вочакывъяс вайӧдім «Коми муын», а «Йӧлӧгалӧн» декабрся номерысь позяс лыддьыны президентлысь том йӧзлы инмана висьтасьӧмсӧ, торйӧн кӧ, школа-вузын дистанционнӧя велӧдӧм да студентъясӧс ӧтуволанінын жырйӧн могмӧдӧм йылысь. Гӧгӧрвоана, тӧдчымӧн чорзьӧдӧма оланпасъяс, кодъяс серти шуӧма торйӧн ёна дорйыны пӧжарысь детсад-ясли, школа да мукӧд велӧдчанін, челядьлысь шойччан лагеръяс да сэтчӧс нуръясянінъяс, кага чужтан керкаяс, перинатальнӧй шӧринъяс, социальнӧй интернат-керкаяс да ваӧн могмӧданінъяс. Кольӧм во бара торйӧдӧмаӧсь 1,2 миллион, мед мынтыны школаын велӧдчысь енбиа ныв-зонлы стипендия, восьтыны микробиологияӧ нырччысь томуловлы лаборатория, выльвося козинъясӧн нимкодьӧдны судзсьытӧма олысь семьяясысь челядьӧс, а сідзжӧ отсыштны сьӧмӧн ветеранъяслы да вермытӧмъяслы. Коми наука шӧринысь Кыв, литература да история институтӧн веськӧдлысь А.Д.Напалковлӧн юрнуӧдӧм улын дасьтӧмаӧсь съездыслысь медшӧр документъяссӧ, та дырйи подуласьӧмаӧсь Коми АССР-ын национальнӧй йитӧдъяс бурмӧдӧм кузя КПСС обкомлӧн пленум вылын водзтіджык вынсьӧдлӧм уджтас вылӧ. Фронт вылын юӧртӧг вошӧмаяслысь туйпомсӧ туялӧм могысь жӧ дасьтӧма «Установление судеб погибших без вести защитников Отечества» проект, кодӧс збыльмӧдӧны «Йӧзкостса уджтас» фондын зільысь-водзмӧстчысьяс да налы отсасьысьяс Россияын медся тӧдчана архивъясын уджалысьяскӧд ӧтвылысь. Ыджыд аттьӧ Кӧрткерӧс да Сыктыв районъясса веськӧдлысьяслы – Константин Анатольевич Сажинлы да Андрей Анатольевич Батищевлы, найӧс вежысьяслы – Елена Александровна Куратовалы да Людмила Витальевна Нестеровалы, кодъяс отсалiсны вайны да бура дзебны-гуавны миянлысь салдатъяснымӧс!». Эз бара норасьлы, вот пӧ сэті висьӧ, кытчӧдз кок йывсьыс эз усь, пыр пуис да пӧжаліс. Бӧрын эськӧ казялім, больничаӧ нуӧдлім, шуам вӧлі, мый колӧ карӧ лэччывны, мед бура гӧгӧрбок видлаласны, но эз кӧсйысь, коді нӧ пӧ кутас видзӧдны, мӧссӧ лысьтасны-идраласны кыдзи… Эз сэсся и бурд… Со восьлалӧ озыра пасьтасьӧм ань, йӧзкостса паськӧма нывбаба юӧ блюдйысь чай, ныла-зонма кутчысьӧмӧн воча сулалӧны, пӧчӧ кыӧ носки, а дінас куткыртчӧма кань, детинка вуграсьӧ, кӧинъяс уськӧдчӧмаӧсь йӧра вылӧ, понъяс увтӧны ошкӧс, берег дорын пестӧмаӧсь бипур, а юас видзӧдчӧ тӧлысь. Студентъяс быд гожӧм чукӧртісны коми сёрнисикасъяс Луза-Летка вожысь, Печора йылысь, ветлісны весиг Кола кӧджӧ, Мурманск обласьтса сиктъясӧ, Сибырса Ямал-Ненеч да Ханты-Манси кытшъясӧ, вӧліны и Тобол ю бокса коми сиктъясын: Старо-Александровкаын, Ивановкаын, Каменкаын, Перым крайын. Миян артистъяс пыралісны и мари вужвойтырлӧн театрса музейӧ, кӧні видзӧны важся шылада инструментъяс (кÿсле – гусли, шÿвыр – волынка да мукӧд), аньяслысь важ нога мичмӧдчанторъяс – монисто да юркышӧдъяс, важ нога сцена югзьӧ-дан ыджыд лампаяс, декорация макетъяс, небӧгъяс, снимокъяс. «Горизонт» дорожнӧй картасӧ збыльмӧдігӧн щёлок пактӧдан станцияысь ӧтдор комбинатас выльмӧдӧмаӧсь волокно дасьтан оборудование, косьтан машина, квайт да дас сюрс кубометр целлюлоза видзан кык бак, сульфат майтӧгысь таллӧвӧй вый вӧчан установка да нюжӧдӧмаӧсь содтӧд 645 метр кӧрт туй. Россияса юркарын июнь 3-6 лунъясӧ муніс национальнӧй литератураяслӧн VIII фестиваль (дженьыда – НацЛитФест), кытчӧ волісны уна сикас войтыр, медым тӧдмӧдны ас кыв-культуралӧн аслыспӧлӧслунӧн да юксьыны тӧжд-могӧн, а такӧд тшӧтш видзӧдлыны, кыдзи да мыйӧн олӧны мукӧд регион-республикаын. Оланподулын шуӧма вынсьӧдны, мый челядь зэв тӧдчанаӧсь страналы, и государстволы колӧ вӧчны ставсӧ сы могысь, медым быдмысь войтыр сӧвмисны духовнӧя, нравственнӧя, босьтісны зумыд да бур тӧдӧмлун, вӧліны дзоньвидзаӧсь, радейтісны Чужан мусӧ, пыдди пуктісны верстьӧ да ыджыд арлыда йӧзӧс. Ордйысьысьяслы ковмис мунны «нюрӧд» (чеччалісны тэчӧм брусокъяс вывті), пестыны бипур (став коланаыс сьӧрсьыс), розя ведраӧн кыскалісны пусьыны лым, сёян дасьтыны «кыйисны» пуантор (шыблалісны гын сапӧг да бедь), сэсся «кыйдӧссӧ» вайисны базаӧдз (чой паныд даддьӧн кыскалісны ёрта-ёртсӧ). Кулӧмдін районса администрацияӧн веськӧдлысьяс депутатъяскӧд, овмӧдчӧминъясса юралысьяскӧд да водзмӧстчысь йӧзкӧд аддзысьлігӧн донъялӧны вӧзйӧм проектъяслысь коланлунсӧ да тӧдчанлунсӧ да бӧрйӧны сійӧ либӧ мӧд сикт-посёлоклы медся лӧсяланасӧ, кодӧс позьӧ пӧртны олӧмӧ «Монди СЛПК» отсӧгӧн. Казьтыштам, мый Валентина чужлӧма Кӧрткерӧс районса Пӧддельнӧй сиктын, а ӧні олӧ Санкт-Петербургын, уджалӧ томуловлӧн «Охта» шӧринын художествоа веськӧдлысьӧн, дасьтӧ том йӧзкӧд быдсикас концерт-гаж да фестиваль, велӧдӧ быдмысь войтырӧс сьывны, а нӧшта на ачыс сьылӧ «ДивоГрад» ансамбльын. А козинсӧ позьӧ бӧрйыны мортыслы кажитчанаӧс: эмӧсь град йӧрын ноксьысьлы, спорт да туризм радейтысьлы, вӧралысьлы да чери кыйысьлы, кроссворд-сканворд тӧдмалысьлы, челядьлы и том йӧзлы петасъяс, – висьталіс Комиын Россияса пошта управлениеысь подписка юкӧнӧн веськӧдлысь Татьяна Чугунова. Тӧвнас локтас вӧлі да, детина чукӧрыс гын сапӧгсӧ зільӧны перйыны, а сапӧг пытшкас нямӧдыс кын. Сьӧд нянь шӧрӧм солыштас, пуӧм картупель босьтас да йӧв стӧкан сорӧн кынӧм сюмалӧм вылад сёяс… Сетлы ӧнія челядьлы сола сьӧд нянь – сёясны оз… Батьӧ висьмис 49 арӧсӧн: парализуйтіс, быри сёрниыс. Саам нывбабаяслӧн форумӧн веськӧдлысь Гудрун Элисса Эриксен Линди, Гренландияса университетысь Сара Ольсвиг, саам консульствоысь вице-президент Аса Ларссон сёрнитісны сідз шусяна гендернӧй равенство йылысь, ӧд тӧдса, мый ӧнӧдз на мирын уналаын айловлӧн да нывбабалӧн правоясыс абу ӧткодьӧсь. Быдӧн, коді вӧдитчӧ ӧтуввезйӧн, тайӧ уджтас отсӧгӧн вермас тӧдмасьны Коми мулӧн историяӧн, татчӧс йӧзлӧн олӧм-вылӧмӧн, тшӧтш и сыӧн, кыдзи ылі войвылын важысянь ӧтсӧгласӧн олӧны-уджалӧны уна сикас войтыр, кыдзи республикаын видзӧны да сӧвмӧдӧны коми войтырлысь нэмӧвӧйся культурасӧ да кывсӧ. Варвара Геннадьевна став сьӧлӧмсяньыс радейтӧ ассьыс уджсӧ да ёна кӧсйӧ, мед сылӧн быдтасъясыс и водзӧ велӧдасны коми кыв, тӧдмасясны чужан мулӧн традицияясӧн, пыдди пуктасны вужвойтырлысь культура, а налӧн бать-мамыс гӧгӧрвоасны, кутшӧм тӧдчана ставыс тайӧ, да водзӧ отсасясны кагульничаяслы. Кольӧм пекничаӧ «горадзулькаяс» (тадзи ыдждӧдлӧны ёрта-ёртсӧ альманах дасьтысь том журналистъяс) нимӧдісны петас лӧсьӧдӧмсянь тшупӧда пас, казьтыштісны вӧвлӧмсӧ, тӧд вылас уськӧдісны медбур гижӧдъяс, весиг сорсьылӧмъяссӧ явитісны – а кыдз нӧ натӧг, кыккирудз пукалысьыд ӧд сӧмын некор оз сорсьыв. Кӧрткерӧс районлӧн кӧкъямысдасӧд вося тшупӧда паслы сиӧм сборникас журналистъяс, краеведъяс да библиотекаръяс чукӧртӧмаӧсь сэтчӧс сикт-грезд-посёлокса войтырлӧн нэмӧвӧйся бур традицияяс да обычайяс, история, вӧр-ва да архитектура памятникъяс, а сідзжӧ район нимӧдысьяс йылысь интереснӧй гижӧдъяс. Но та вылӧ видзӧдтӧг компания эз эновтчы ю весалан уджысь да вайӧдіс пӧрадокӧ Сыктывкар бердын предприятиелысь акваториясӧ: Тентюковса запань, Ягбӧж куръя да кер кыпӧданінӧдз Эжвалысь шуйга берегсӧ, а сідзжӧ Кебанъёль, Керчомъя, Озъяг, Ульяна, Трёхозёрка дорысь да юркарса Доручастоклы паныд юсӧ. Топыда кутла да аттьӧала Янаӧс – воча чойӧс, кыпыд местаӧ ветлыны ышӧдӧмысь; Маринаӧс – Кировысь выль ёртӧс, татшӧм турсӧ котыртлӧмысь; Артёмӧс – Кировса том режиссёрӧс да фотографӧс, мича снимокъяс да видео вӧчӧмысь; Аняӧс, Юляӧс, Настяӧс да Михаилӧс – Байкал ты дорын кадсӧ кыпыда ӧтув коллялӧмысь. Быд во тайӧ ордйысьӧмас зіля пырӧдчӧны Печораысь, Усинскысь, Воркутаысь, Сыктывкарысь, Ухтаысь, Сосногорскысь, Койгорт районысь том войтыркӧд уджалысьяс, торйӧн кӧ, кар-районса администрацияяслӧн юкӧнъясысь, налӧн веськӧдлан (подведомственнӧй) да велӧдан учреждениеясысь юрнуӧдысьяс да специалистъяс. Сцена вылӧ Виктория Пыстинакӧд петалісны и сылӧн чойыс, Коми Республикаса народнӧй артистка, вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрын ворсысь Валентина Соколова, да уджъёртъясыс Сергей Плюснин, Пётр Шучалин, «Ритм» танцевально-спортивнӧй клубысь йӧктысьяс, «Зарни ёль» да «Асъя кыа» ансамбльясысь артистъяс. Сідз, бӧръя аддзысьлӧм дырйи тайӧ школаыслӧн Сыктывкарса юкӧнӧн веськӧдлысь, «Регион» журналса главнӧй редакторӧс вежысь Полина Романова юӧртіс, мый Москваӧ ветласны СГУ-ын журналистика нырвизьын медводдза курсын велӧдчысь Мария Дымова, этноблогер Генрих Немчинов да ме, Коми йӧзӧдчан керкаын уджалысь. И котырті аслам мастеръяслы «дистанционнӧй удж»: тӧд вылӧ уськӧдам юрси шыран-мавтанног, гыж да чужӧм мичмӧданног, йӧзкӧд кутчысянног, Роспотребнадзорлысь корӧмъяс, сёрнитам-донъялам 2020 вося трендъяс. Йӧзӧдім «ВКонтактеын» асланым котырын юрси мыськалӧм-косьтӧм, кӧса кыӧм йылысь роликъяс да вӧзйӧмъяс. Коми йӧз водзын сёрнитігӧн Галина Попова пасйис и тавося чукӧртчӧмлӧн резолюцияӧ вӧзйӧмъяс: сиктын олысьясӧс могмӧдны биа-руӧн, котыртны коми кыв сӧвмӧдан шӧрин, школаын чужан коми кыв велӧдӧм вылӧ вежоннас урчитны кык час, топыдджыка уджавны бать-мамкӧд, мед найӧ ышӧдасны челядьсӧ велӧдны ассьыныс кывсӧ. «Коми велӧдысь» котырын кылӧмаӧсь найӧс да республикаса уна кар-районысь педагогъясӧс нуӧдлісны медводз Выльгортса 1-ӧд номера школаӧ, кӧні кывзісны Мария Валерьевна Косныревалысь да Людмила Владимировна Нехорошевалысь урокъяс, а сэсся и Ыджыдвидзса школаын Эльвира Александровна Старцевалӧн уджӧн тӧдмасисны. Кытшовтӧны посёлокса уличаясӧд, ыджыд гажъяс да шойччан лунъясӧ рытнас дежуритӧны участокса уполномоченнӧй Алексей Аверьяновкӧд либӧ пытшкӧс делӧяс министерстволӧн Кулӧмдін районса юкӧнын мукӧд уджалыськӧд, эрдӧдӧны административнӧй оланпас торкалысьясӧс, ӧлӧдӧны тыр арлыдтӧм ныв-зонмӧс лёк оласногӧ сетчӧмысь. Юркарса ветлӧмаӧсь нӧшта Слӧбӧдаӧ, Кӧджӧ, Важгортӧ, войковтӧмаӧсь Ёвкӧджын, снимайтӧмаӧсь «Коптюжаночка» котырӧс, волӧмаӧсь важнога олӧмӧ кутчысьысьяс (староверъяс) дорӧ, тӧдмасьӧмаӧсь удораса кӧлысьӧн, видлӧмаӧсь юн чери, тӧдмалӧмаӧсь уна выльтор сир йылысь да пырӧдчылӧмаӧсь удораса роспись кузя мастер-классӧ. Гижны босьтчысьяскӧд асланыс опытӧн юксисны финн-йӧгра культура шӧринӧн веськӧдлысь Татьяна Барахова, «Регион» петасса главнӧй редакторӧс вежысь, Комиын меж-этническӧй журналистикалысь школа нуӧдӧм вӧсна кывкутысь Полина Романова, Россияса войтырлӧн ассамблеяса пресс-службаӧн юрнуӧдысь Анжелика Засядько (Лукина). Та вӧсна кӧть мусӧ и васӧ бергӧдам, но вӧчам ставсӧ, медым Комиын олысьяс, татчӧ воӧм войтыр, гӧсьтъяс век кылісны, мый миян республика – тайӧ регион, кӧні ӧтсӧгласӧн да ладӧн олӧны 123 войтырсикас, медым Ёртасян керкаын быдӧнлы вӧлі гортас моз шоныд да лов вылас кыпыд, медым сылӧн пытшкас ыпъяліс татчӧ бӧр волыны кӧсйӧм. Февраль 24 лунӧ тайӧ да мукӧд юалӧм вылӧ республикаса юралысьлӧн Общественнӧй приёмнӧйын «веськыд йитӧда» телефон пыр сёрнитігӧн вочавидзис Сыктывкарын Россияса пытшкӧс делӧяс министерстволӧн управлениеысь полицияса участкӧвӧй уполномоченнӧйяслӧн да тыр арлыдтӧмъяслӧн делӧяс кузя отделӧн (ОУУП да ПДН) веськӧдлысь Яков Ишков. Съездыслӧн вӧлӧма ыджыд тӧдчанлун, сійӧс пыдди пуктӧмаӧсь тшӧтш и сы вӧсна, мый тайӧ чукӧртчылӧм дырйиыс асланыс мӧвп-видзӧдласӧн юксьӧмаӧсь нималана йӧз: гижысьяс Г.А.Юшков, В.В.Тимин, Б.Ф.Шахов, ютыръясысь чинаяс В.С.Осипов, А.С.Безносиков, журналист В.И.Осипов, национальнӧй котыръясӧн веськӧдлысьяс В.Ф.Канев да А.К.Конюхов. Коми йӧзкостса сьыланкывъяс, частушкаяс, коми да роч композиторъяслӧн ӧнія сьыланкывъяс кӧні сӧмын абу юргылӧмаӧсь: ас районса Овгорт, Питляр, Мужи, Горки, Шурышкары сиктъясын, Салехардын, Ханты-Манси автономия кытшса Выль Уренгой карын, Саранпауль да Берёзово сиктъясын, а 1991 да 2006 воясын волӧмаӧсь миян республикаса Изьваӧ. Кыдзи и школаын да сад-яслиын, содтӧд тӧдӧмлун сетан учреждениеясын, тшӧтш и музыкальнӧй школаын, быдӧнлысь мӧдасны мерайтны температура, быд кагалы колӧ вичмӧдны кык квадратнӧй метр ыджда велӧдчанін, став вежӧссӧ да эмбурсӧ мыськавны-чышкавны асептикӧн, сувтӧдны рециркуляторъяс да кыдз позьӧ ёнджыка торйӧдны челядьӧс ӧта-мӧдсьыс. Комиысь форум вылын вӧлi бура ыджыд делегация: национальнӧй политикаса министр Роман Носков, «Коми велӧдысь» котырӧн веськӧдлысь Мария Кузьбожева, финн-йӧгра культура шӧринын уджалысь Светлана Козулина, кыв туялысь Евгений Цыпанов, Пӧдтыбокысь «Любава» сьылан котыр, библиотекаын да музейын уджалысьяс, гижысьяс, журналистъяс да мукӧд. Сідз, 2021 воын комбинатӧн вичмӧдан инвестиция весьтӧ нюжӧдасны да капитальнӧя дзоньталасны Сыктывкар – Кудымкар – Перым туйкостын Веселовкасянь Перым мукӧд границаӧдз юкӧн; уджӧдасны тайӧ жӧ туйкостас Сыктыв ю вомӧн Заозерьеӧ вуджан НМ-13 ва выв пос; лӧсьӧдасны-весаласны Кулӧмдінсянь Керчомъя пыр Дзолльӧдз машинаӧн ветлан туй да с.в. И таво ставныс жӧ командаас вӧліны: асьныс Иван Егорович да Екатерина Алексеевна, Ангелина нылыс да Тимур Смирнов зятьыс (гозъя вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрын артисталӧны), Миша (школаын соцпедагог) да Ваня (11-ӧд классын велӧдчысь) пияныс, 5-ӧд классын велӧдчысь Наталия нылыс, Витя племянникыс Катя гӧтырыскӧд, Люба Чаланова племянницаыс. Быдӧн на пӧвстысь тӧдчӧдіс, мый буретш внештатнӧй авторъяслӧн гижӧдъясыс зэв ёна колӧны коми петасъяслы, ӧд татшӧм статьяясыс ёна торъялӧны редакцияын уджалысь журналистъясысь: сӧмын татшӧм авторъяслӧн олӧм вылас мӧдджык видзӧдласыс, сӧмын найӧ вермӧны мӧд синмӧн казявны-донъявны да аслыспӧлӧса гижны лоӧмторъяс, бур йӧз да уна мукӧдтор йылысь. Вӧр-ва заповедник-заказникъясӧн вӧдитчӧм кузя шӧринысь эксперт Софья Топова вайӧма сьӧрсьыс сумка тыр кабала-картон, быдсикас пластик тубрас, стеклӧ, жӧч банка да сідз шусяна эзысь арлыда волонтёръяслы, уна челядя мамъяслы, челядьлӧн да томъяслӧн республикаса шӧринысь водзмӧстчысьяслы, журналистъяслы петкӧдліс, кыдзи колӧ торйӧдлыны ёг-шыблассӧ. Владимир Уйба сетіс присягасӧ медводз коми, а сэсся роч кыв вылын, та дырйи кыпыда кӧсйысис, мый мӧдас кывкутӧмӧн пӧртны олӧмӧ Коми Республикаса юралысьлысь уджмогъяссӧ, пыдди пуктыны да дорйыны йӧзлысь правояссӧ да вӧлясӧ, подуласьны аслас уджын Россия Федерациялӧн Конституция, федеральнӧй оланпасъяс, Коми Республикалӧн Оланподув да законъяс вылӧ. Аддзысьлӧм вылас «Монди СЛПК»-ысь воӧмаяс вочавидзисны чукӧртчӧмаяслӧн юалӧмъяс вылӧ, босьтісны тӧд вылӧ налысь вӧзйӧмъяс да корӧмъяс.Марина Дадашова.Авторлӧн снимокъяс вылын (шуйгавывсянь): Марина Королева, Алексей Зайцев да Сергей Рубан; Кулӧмдінса шӧр школаын дзоньталӧм-выльмӧдӧм актӧвӧй зал; асшӧр уджалысь Р.В.Третьяков аслас выль техника дорын. – Ассьыныс удаллунсӧ, вынсӧ, повтӧмлунсӧ, команда вӧсна кывкутны да ёрта-ёртлы отсасьны кужӧмсӧ петкӧдлыны волісны ӧкмыс котыр: Вӧльдінысь «Удал зон да эзысь нывъяс», Донысь «Ён Армия», Пожӧгдінысь «Зумыд ош», Помӧсдінысь «FLASH (ФЛЭШ)», Ручысь «Ёль», Ярашъюысь «Войвывса ёртъяс», Кулӧмдінысь «Убойная сила» да «Оптимисты» и Зимстанысь нӧшта ӧти «Оптимисты». Россияысь минпросвещениесаяс да рособрнадзорсаяс шуӧны, мый челядь мунасны нин школаад, но сэк жӧ кывсьӧ, сэні пӧ мый вынсьыс уджалӧны-дасьтысьӧны и водзӧ нуӧдны дистанционкатӧ: вынсьӧдӧны содтӧд индӧдъяс, кӧнсюрӧ велӧдчанінъяссӧ могмӧдӧны выль оборудованиеӧн, дасьтӧны велӧдысьяслы выль корӧм-тшӧктӧмъяс, судзсьытӧма олысь семьяяслы вичмӧдӧны планшетъяс да с.в. Выль велӧдчан во водзын Сыктывкарӧ волігас Россияса просвещение министерствоысь чужан кывъяс велӧдан да этнокультура вылӧ мыджсьӧмӧн челядьӧс быдтан юкӧнӧн веськӧдлысь Анна Тимофеева аддзысьліс юркарса школаясын коми кыв велӧдысьяскӧд да сёрни панігас на пасйис: ас кыв, вужвойтырлысь культура да история велӧдӧмлысь тӧдчанлунсӧ пӧ некутшӧм ногӧн оз позь чинтыны. Томуловлы колӧ вӧлі котӧртны 30 метр челнок моз (куимысь вит метр водзӧ да вит метр бӧрӧ), теннисӧн ворсан мачӧн веськавны пасӧ, кык кокӧн йӧткыштчӧмӧн чеччыштны места вывсянь, мыш вылын куйлӧмӧн ӧти минутӧн кыдз позьӧ унджыкысь кымӧснад судзӧдны пидзӧстӧ, джоджын вӧчны сідз шусяна отжимание, гимнастика лабич вывсянь коктӧ кусыньттӧг кыдз позьӧ улӧджык копыртчывны. А ми, ыджыдвидзсаяс, сьӧлӧмсянь аттьӧалам став ордйысьысьсӧ да миянлы отсасьысьясӧс: «Исток» видз-му овмӧсӧн веськӧдлысь Надежда Владимировна Макароваӧс, механик Андрей Владимирович Макаровӧс, Галина Николаевна Лапшинаӧс да Валентина Николаевна Ждановаӧс, библиотекаын уджалысь Наталья Андреевна Павловаӧс, сиктса школаын музейӧн веськӧдлысь Ольга Ивановна Мишаринаӧс. Вичмӧдӧм грантъяс весьтӧ боевӧй да трудӧвӧй слава музейын лӧсьӧдӧмаӧсь Ыджыд Вермӧмсянь 75 во тырӧмлы сиӧм экспозиция, кыпӧдӧмаӧсь Сӧветскӧй Союзса Герой, армияса генерал Василий Маргеловлы памятник, ньӧбӧмаӧсь ӧти школаӧ мобильнӧй скалодром, а сідзжӧ водзмӧстчысь йӧзлӧн зільӧмӧн карын олысьяс босьтчӧмаӧсь торйӧн чукӧртны важ кабала-пластик да мукӧд сикас шыблас-коляс. Татшӧм лыдпасъяс вайӧдісны май 16 лунӧ республикаса юралысьлӧн Общественнӧй приёмнӧйын «веськыд йитӧда» телефон пыр сёрнитігӧн регионса велӧдан, наука да том йӧзлӧн политика министерствоысь содтӧд тӧдӧмлун сетӧм да гожся шойччӧм кузя юкӧнӧн веськӧдлысь Елена Казакова, челядьлӧн да томъяслӧн шӧринысь логистика да гожся шойччӧм котыртан юкӧнӧн веськӧдлысь Любовь Корчажинская. Бур ногӧн кӧ, школаяслы чужан кыв велӧдысь ныв-зонлысь лыдсӧ тӧд вылын кутӧмӧн колӧ вичмӧдны сьӧм, медым коми том йӧз вермисны сӧвмӧдны мывкыдсӧ: кытшовтны республиканымӧс, ветлыны Москваӧ да Санкт-Петербургӧ, видзӧдны спектакльяс, тӧдмасьны музейясын петкӧдланторъясӧн, шойччыны «Артекын» да «Орлёнокын». Челядьлы татшӧм позянлунсӧ сетӧмӧн ми ӧд ошкам найӧс чужан кыв велӧдны кӧсйӧмсьыс! А сэсся воис кад жюрилы, кытчӧ пырисны Усвавомса администрацияӧн веськӧдлысь Тамара Полётова, Усинск районса ветеранъяслӧн котырӧн юрнуӧдысь Надежда Шитова, Афганистанса, Чечняса да мукӧдлаын йӧзӧдлытӧм войнаса ветеранъяслӧн Усинск карса котырӧн веськӧдлысь Сергей Новосёлов, Усинск карса искусствояс школаын велӧдысь Надежда Ловгиненко да Усвавомса участкӧвӧй уполномоченнӧй Павел Варанкин, бӧрйыны вермысьясӧс. Роч автор Игорь Тюленев тӧдмӧдіс Перым гижысь котырлӧн уджӧн, этношӧринын зільысь Людмила Войлокова висьтасис Перымын небӧг да литература газет-журнал йӧзӧдӧм йылысь, чужан му туялӧмын водзмӧстчысь Михаил Мартынов тӧдмӧдіс аслас выль небӧгӧн, Алёна Нестерова петкӧдліс да козьналіс этношӧринлы Коми йӧзӧдчан керкалысь финн-йӧгра культураӧн тӧдмӧдан петасъяс, а сідзжӧ висьтасис Коми Республикаса гижысь котырлӧн удж йылысь: Ӧні бӧрйысигӧн ылӧдчӧмысь, избиркомлысь уджсӧ торкӧмысь, мошенничайтӧмысь, сьӧм зепталӧмысь либӧ вузасьӧм кузя таргайтӧмысь, оланпас торкалӧмӧн нажӧвитчӧмысь, госконтракт дасьтігӧн да конкурсъяс нуӧдігӧн ылӧдчӧмысь, ягын гусьӧн керасьӧмысь, уджыскӧд йитчӧм вывтіасьӧмысь, государственнӧй да внебюджетнӧй фондысь сьӧм таргайтӧмысь, госреестрӧ ылӧдчана юӧр пыртӧмысь, гособоронзаказ збыльмӧдігӧн сьӧм пайкӧмысь, гусьӧн предпринимателялӧмысь, взятка сетӧм-босьтӧмысь да та дырйи отсасьӧмысь да мукӧд мыжысь, выслугаысь пенсиясӧ чина морт воштас. Пувва. Кугече Ветла! Окота! Ог пов. Неминуча Анжелика Поро эр! – И сюри? Поро кас! –Дерт жӧ! Но и мый! Ог и тӧд. Но и мед. Помнитам! Колӧ отсӧг Подкогыльо Поро кече! Кузе илет? – Ньӧти ог. Волӧй гӧсти Таза лийза! Ок, и мича! Мӧд история И ми разям. Но гежӧдика. – Зэв окота. Со и бӧрйӧй. Ми победитам. —Юлия, чолӧм! Гӧля пӧ олам! Со и сералам. – А зонпосни? Со и ылӧдчим. Та ради и ола. Коймӧд история Со и вӧрӧ вои. Зэв на и сюсь! Аппендицит пӧ. жалиттӧг лота. –Ме и кольччи. рузен ит шого! Коли 6 челядь. Нёльӧд история Ме – невестапу Сійӧ примитіс. –А детективыд? Комиӧн и рочӧн. Мый ми и вӧчим. Вӧлӧмкӧ, домра. Удж серти и дон Сыкӧд и ноксям. Ветлім поездӧн. Ок, и гажӧдчам! Сюри труба пом. А со и яг воис. Вола и нӧшта на. Ок, и гажа вӧлі! –Наталия, чолӧм! Нёль пыж и вӧлі. Ок, и скӧрмывлі! Патера ни нинӧм. Сэтчӧ и овмӧдчим. Мынам пинал дауре Ливкйӧдла и понлы Пиӧй бӧрся поездӧ Медводдза история А сэтшӧм телепит! –Да, и ог каитчы. Сiдз, «Детали дня. Но, слабог, удиті. Тані пӧ зарадитча. Ок, ёна жӧ повзим! Босьтам ӧти пример. – Михаил 1958 вося. Овлӧ и плоскостопие. Мыйта билет вузавлі! Да и ог рекламируйт. Но и жалитӧны сійӧс. И тадзи тӧв и гожӧм. Аслым зэв интереснӧ! Тый весе ден шогышыч И стройӧн ветлӧдлім. Ни ӧти воськов бӧрӧ! Институт помалан во. Но век на абу варов. Эм почта, сиктсӧвет. Зэв на и гажаа олам. Но пӧ и удж сетыштін! Семьяным содӧ и содӧ. Ёна торъялӧ и пенсия. Кече лектеш, ончалеш, –Концертсӧ али зонсӧ? Кече лектеш, ончалеш. Канде туран носовикет Валентина Коневегалӧн. Мардеж лектеш, пуалеш, Вӧлі и чӧв-лӧнь минут. Но ӧні ньӧти ог жалит. Сы серти и нимтӧмаӧсь. Больничаӧ да полицияӧ. Эм и важ, и выль кӧрт. Со и воим Гусь ты дорӧ. Сохраним» проект серти. «Ворошиловскӧй стрелок» Тадзи ӧмӧй справедливӧ? Эм доротделлӧн участок. —Ме татшӧмсӧ ог помнит. Ты обо мне не вспоминай, Мый весе ден каем гынат, И вит во нин заведующӧй. Помнита, Америкаӧ ветлім. Ок, гажа праздник артмис! Но и чужӧма сійӧ енбиаӧн. И пӧшти кык во сэні зіли. Тайӧ жӧ общественнӧй удж. И таво, дерт жӧ, баситім. –Тайӧ вӧлі зэв интереснӧ! Юрий Казаков гижлӧма: «Эн! Вот сэні ми и нок-сьыштім! Эг пӧ нажӧвитчӧм ради вӧч. Та ради и петім ывла вылӧ. Сэні и овмӧдчис том семья. Денис радейтӧ жӧ техникатӧ. Татьяна оз дзеб и протезсӧ. Жаль сӧмын, нимсӧ ог помнит. Ворсӧ Юрий акустическӧй рок. Бара жӧ видеоролик снимайтім. Дерт жӧ, полигон-свалка вылӧ! –Как там «один» по-коми будет? Да и профсоюзтӧ дзескӧдӧмаӧсь. И юӧр сетам,и серам петкӧдлам. Мишаринсӧ на и медъёна жалиті. Роч ногӧн кӧ, доброволеч пӧ ме. Оз вермы отсавны и прокуратура. Отсалам и уна челядя семьяяслы. Бать серти овӧй вӧлі Ветошкина. Экспедиции 1988-2002 гг.» небӧг. Со и звӧнитча, гӧгӧрвоӧда, кора. Водзмӧстчи и общественнӧй уджын. На бӧрся дӧзьӧритӧ выль техника. Торъя программа вӧлі и челядьлы. Шуам, Юлия Экрот лои Кабанихаӧн. Шуам, подулас пукті бетон плита. Водзмӧстчӧ и творчество боксянь. Быттьӧ и абу зэв уна, но нимкодь! Садитла и тыква, и дыня, и арбуз. На пӧвстын вӧлі и Любовь Артеева. Неважӧн со Достоевский серти вӧлі. Мастериті рычага механизма тележка. Бӧрйи Питерса автомобильнӧй академия. Пырӧдчӧ Василий и «Мы вместе» акцияӧ. Ольга Викторовна поштальоналӧ во нин. Илья искусство гимназия жӧ помавлӧма. – «Восток коми ног» – серамбана пьеса. Эм спортзал, краеведение да этномузей. Федеральнӧй законас гӧгӧрвотӧм со мый. Таво со заводитісны стрӧитны выль ФАП. —Таво республика пасйӧ 100 вося юбилей. И со таво лои лӧсьӧ-дӧма «Паметь стен». А ӧд литература подулын — буретш проза. Вӧлі и прӧстӧ коми «классикаӧн» ворсӧм. Тӧдмаси Римма Николаевна Коноваловакӧд. Нималӧ Бызӧвӧй грезд и семейнӧй музейӧн. Овмӧдчим Листвянка посёлокса гостиницаӧ. —Кызь вося пай Комилӧн сё вося историяын? 16 внук, 28 правнук, 30 гӧгӧр пра-правнук! Евгений Цыпанов, филология наукаса доктор: Сэки рационализаторствотӧ ёна вӧлі ошкӧны. Сё сайӧ морт воліс: и зонпосни, и верстьӧ. Гашкӧ, Филипп Киркоров и вермас, но ог ми. Сійӧ Валентина Есева нима премияа лауреат. Валентина Филаретовна Парфёновалы 82 арӧс. Шулӧны тай рочӧн, всё гениальное пӧ просто. Тайӧ нырвизьясас ӧні и зільӧ правительство. Семья лоӧ государстволӧн политикаын подулӧн. Благотворительнӧй сьӧма отсӧгсӧ позьӧ ыстыны 2010 восянь предпринимателялӧ Инна Макатрова. Сэсся грымӧбтӧма Великӧй Отечественнӧй война. –Ме судзӧда «Коми му» коми газет электроннӧя. –Удмуртов немного, – сералӧмӧн вочавидзим ми. Бӧрйи радейтана нин спортивнӧй ориентирование. Велӧдчӧ историкӧ Сыктывкарса госуниверситетын. Но «Просто Марияыд» абу на дзик прӧстӧй вӧлӧма! Весиг сетӧмаӧсь «Ворошиловский стрелок» значок. Павел Здорнов – том зон – та боксянь бур пример. Пестім, пестім да, июнь заводитчигӧн и мӧдӧдчим. Ме и режиссёр, и оператор, и монтажсӧ ачым вӧча. – Участкӧвӧй – погона морт, полицияса сотрудник. Эдуард – это Эдик, а «один» на коми – это «этик». – Тавося план серти урчитлім нуӧдны 456 прӧверка. Майбыр, нинӧм оз ков – ни телевизор, ни интернет! 17 во Николай Чупров плӧтникалӧма судно вӧчанінын. Ӧти во Виктор Савин нима драмтеатрын помсоставалі. Тшӧтш и опера да балет театрса гардеробын зільӧма. Сэки «Восток коми ног» спектакльлӧн вӧлі премьера. –Водзті вӧвлі «Мастера искусств – селу» фестиваль. «Содружествоӧн» веськӧдлӧ Юлия Владимировна Седова. Аски и ми бара заводитам странаса юркар серти овны. –Сельсӧветӧ тӧрыт нин рытгорув ветлӧма, пропискала. Вӧчалӧма Николай Иванович и пушка, пулемёт, пищаль. Да и институт помалігӧн ме кынӧма вӧлі, гортӧ и вои. Фестиваль дырйи вӧлі и «Бриллиантовая рукаысь» юкӧн. Зэв гежӧда, но овлӧ сідз шусяна производствоса брак. Николай Александрович ёна зільӧ и общественнӧй уджын. Валентина Ивановна Ивашева, Татьяна Ивановна Иванова, Босьтчам и тренировкаясӧ, — висьталӧ Наталья Денисова. Сідз шусяна собеседование бӧрын примитӧмаӧсь училищеӧ. Ольга Рогожникова ёна радейтӧ Зеленечса театрын уджсӧ. Тайӧ Аркадий Климов, Елена Габова да Пётр Столповский. Абу бара важ моз «ремеслуха» – индустриальнӧй техникум! Коми Республикалӧн представительствоысь пресс-службалӧн. Гӧрд би, проявитель, мыгӧр-серпас петкӧдчӧм, закрепитель. Мыйтакӧ фотографируйті сыӧн, интернетӧ некымын фото пукті. «Просто Марияыд», вӧлӧмкӧ, абу и прӧстӧй, а зэв на и тӧлка. Анатолий Фёдоровичлӧн 8 внук-внучка, 9 правнук, 2 праправнук. –Уна во нин нуӧда прикладнӧй творчествоа «Мастерилка» кружок. Алтынай Иватовна Калинина да Елена Брониславовна Драпиковская, Галина Ивкучева йӧзӧдчӧ и ӧтуввезйын «Лист» поэзия лист бокын. Генрих Немчинов неважӧн тӧдмӧдіс «Ижемское Припечорье» фильмӧн. 81 арӧса Валентина Прокопьевна Зыряновалы кажитчӧ публицистика. Фельдшерӧ Юлия велӧдчӧма нёль во, дипломас пасйӧма «Лечебное дело». 1078-ӧд номера постановлениеыс гӧгӧрвоӧдӧ и гостиницаын овмӧдчанног. Эвика Сивакова – театровед, журналист (Йошкар-Ола – Санкт-Петербург): –«Анбур» – научно-просветительскӧй сяма, – юӧртіс Ольга Владимировна. Во мысти Галина Ватаманова йӧзӧдӧма учебник дорӧ методическӧй пособие. Бӧрйи «Коррекционная педагогика в начальном образовании» специальносьт. Кольччам республикаын!» профориентация проект таво збыльмӧдны босьтчӧм. Тшӧтш и Юлия Посевкинаӧс, коді веськӧдлӧ «Особое детство» общественнӧй котырӧн. Кыдзи шуис гидным: «при изготовлении крабовых палочек не пострадал ни один краб». Та вӧсна тайӧ и лои национальнӧй литератураяслӧн тавося VIII фестивальса сюрӧсӧн. – «Посёлок, в котором мы живём» баннерсӧ вӧчим Коми Республикалы 100 во тыригкежлӧ. –1941 вося ноябрь 20 лунӧ оборона кузя Госкомитет йӧзӧдӧма 930С номера гуся приказ. Рядӧвӧй, служитлӧма 192-ӧд гвардейскӧй стрелкӧвӧй полкса 63-ӧд стрелкӧвӧй дивизияын. Виталий Александрович Цивилев помалӧма Питерын стрӧитчан институт, уджалӧма сэні жӧ. Елена Глебова – театральнӧй критик, «Страстной бульвар, 10» журналса редактор (Москва): Бура служитӧмысь сетӧмаӧсь «Отличница противовоздушной обороны Советского Союза» значок. Вит во нин пӧртам олӧмӧ «К истокам» проект – ветлывлам гастрольӧн Чилимдін районса сикт-грездӧ. Арина Витязевалӧн «Слова ижемского диалекта в речи моих родителей» уджыс кӧть рочӧн гижӧма, зэв бур. Ӧні киподтуя аньлӧн вель унатор нин мастеритӧма: и чышъян, и серлӧдлӧм чувки, и плед, и салфетка, чача. Ва улӧ веськалӧма и Пионерскӧй проспект, кӧні меститчӧма Коми Республикалӧн «Черноморскӧй зорька» лагер. Ӧтиас гижӧма: «Организация перевозок и управление на автомобильном транспорте», гражданскӧяс — «Логистика». Гожся шойччан путёвкала позьӧ шыӧдчыны ӧтуввезса «Электронное образование» ГИС пыр либӧ карса образование управлениеӧ. Заочнӧй тшупӧдын гижим «Тренды и вызовы для современного молодёжного работника» эссе, уна лист бока анкета, колана сценарий. 1985 воын «Сезонные и возрастные изменения структуры мезофилла хвои ели сибирской» тема серти дорйи кандидат ним вылӧ диссертация. Официальнӧя пӧ выль ведомствоыд кутас шусьыны «министерство социального благополучия и семейной политики», но дженьыдасӧ – «шуд министерство». Местная православная религиозная организация Прихода храма иконы Божией Матери «Неопалимая Купина» с. Подъельск Корткеросского района Республики Коми. Тавося январын Печора карын котыртлӧмаӧсь «Узнаваемость муниципального района «Печора» на основе традиций народных художественных промыслов и ремёсел» конкурс. «Я. вступая в ряды Всесоюзной пионерской организации имени Владимира Ильича Ленина, перед лицом своих товарищей торжественно КЛЯНУСЬ… горячо любить свою РОДИНУ…» Воюйтігӧн пасйӧма «За боевые заслуги» кык, «За победу над Германией в Великой Отечественной войне 1941-1945 гг.» медальясӧн, Отечественнӧй войнаса II степеня орденӧн. 2014 вося май 25 лунӧ Россияса президентлӧн индӧд серти вӧлі вынсьӧдӧма «О принятии мер, направленных на развитие аппаратно-программных комплексов «Безопасный город» 1175-ӧд номера приказ. АНО «ПРОГНОЗКОМИ» обращается к неравнодушным людям с просьбой оказать благотворительную финансовую помощь: к Новому году необходимо собрать подарки для особенных детей, а также на услуги няни. –Коми Республика окотапырысь пырӧдчӧ «Агростартап» уджтасӧ, кодӧс дасьтӧмаӧсь «Малое и среднее предпринимательство и поддержка индивидуальной предпринимательской инициативы» национальнӧй проект серти. Тавося июльын сылы мойвиӧма шедӧдны «Семейный помощник АВА-мама: модель социально-педагогической и психологической помощи семьям, воспитывающих детей с инвалидностью и ОВЗ» уджтасысь президентсянь грант. А тайӧ сбор дырйиыс тӧдмӧдісны сылӧн выль книгаӧн — «Жизнь не вернуть, верните имена. (об участии бойцов ПО «Наследие» имени лётчика-истребителя Н.К.Лошакова во Всероссийской Вахте Памяти 2003-2020 гг.)». 2019 вося октябрь 31 лунӧ Коми Республикаса правительство 520-ӧд номера постановлениеӧн вынсьӧдӧма «Развитие строительства, обеспечение доступным и комфортным жильём и коммунальными услугами граждан» регионса госпрограмма. Йӧзӧс шогмана ваӧн могмӧдны отсалӧ и 1710-ӧд номера «Обеспечение доступным и комфортным жильём и коммунальными услугами граждан Российской Федерации» госпрограмма, кодӧс Россия Федерацияса правительство аслас постановлениеӧн вынсьӧдлӧма 2017 вося декабрь 30 лунӧ. «Развитие сельского хозяйства и регулирование рынков сельскохозяйственной продукции, сырья и продовольствия, развитие рыбохозяйственного комплекса в Республике Коми» госпрограмма серти техника да технология оборудование ньӧбӧм могысь сылы вичмӧма 4 миллион 655 сюрс шайт. Сылӧн зільӧмӧн петалісны нин чужан Пожня сиктыслӧн 190 вося тшупӧда паслы сиӧм «С юбилеем тебя, деревенька моя!», а сідзжӧ «Громкая слава Усть-Ухты», «С любовью об Акиме», «Рассвет над Винлой», «Порожск — деревня Рочевых», «Певец Печорского края», «Ӧдӧсвом, Ӧдӧсдін, Одесдино», «В этом посёлке огни не погашены. Сійӧ жӧ 1942 воас Марфа Васильевна пӧчлы, кыдз война кадся стахановечлы, сетӧмаӧсь Коми АССР-са Верховнӧй Сӧветлӧн Президиумлысь «За самоотверженную работу в колхозном производстве по выполнению военнохозяйственного плана сельскохозяйственных работ и обязательств по Всесоюзному социалистическому соревнованию за получение высокого, военного урожая в 1942 году» Почёт грамота. А со тай! Тӧд вылӧ: Кыдзи ме? Йӧв да яй 108, каб. Югыд вой. Мир смек! Вунӧдӧма? Шуис жö.» Абу сідз. Юртӧм вӧв фильмъяс. – туризм. Эм юалӧм? Мудзышті. Винёвлун. Контакты: «Би кинь» –Дерт жӧ. Да мыйла? «Коми му» Сэки мый? Сӧран пӧ. Уджыс пуӧ Некутшӧм. Пывсисны. Оз кынмы, –А мыйла? Пусьысьыд Но кытчӧ? Но позьӧ. Ичӧт ныр: Эн полöй. 867 шайт? Нюммунiс. Чолӧмалӧм Рӧмыд на. Сёрнитны? Чолӧмала! Тӧд вылӧ. И йӧзтӧг. Сыктыв р. Енэжсянь. Но кыдзи? Кывбуръяс Куим Иван Абу сідз! Сёрнитны. Во гӧгӧр! Е-Диктант Мöдыс абу. Отсалӧй!». Олӧм туйяс Висьтасьöм Тайӧ сідз? – Чёпкалы. Победа олö Эзысь борд Ставыс эм! Ен отсöгöн Мый торкӧ? Морт юалö: Вочавидзи. Чолӧмалам! Вежон шӧр. Миян корр. Культураын Шордор-2). Кывбуралӧм Артмӧ тай. ыджыд дой. Гудӧк мек, Мый вӧчны? Майбыр пӧ! Но кыдз?.. Пӧль шуис: Чолöмалам! Войвыв кыа Радӧвӧйӧн. –Эз, дерт. Пырысь—пыр Комиинформ Ваыс туис. 9 пемӧсӧс. Талун Толя Вывті наян –Кор кыдз. Уколасьны? Снайперӧн. Бӧрдыштіс. Кӧдзыд вой Гӧгӧрвоӧда. — Весиг тэ? Тэ удитлан? Чуньтӧм ӧд. Зумыд подув «Печорянка» Кыпыд лолӧн Снимокъясыс Тайӧ збыль. А гӧлӧсныс! –Ме – КОМИ! Мый морлаӧ! уджалысьӧс. Нинӧмӧн ог. Бӧрйис Толя Небöг дась! Тайӧ збыль? Важ пывсян. Муас йизьӧ. Дерт, КОМИ. Иван КАСЕВ, — Весиг ме. Шонді петӧ. 🏆Ордйысьӧм. Кулӧмдін р. Ёна кӧсйӧма Гын сапӧгыс –Некыдз ог. Мария Майер Семен Иёнин Йöртöм пон. Ӧні лыддьӧ. Из вылӧ из. Ыръян гожӧм Ой, чӧскыд! Мый чöртла? Ыджыд лача. Окота юавны Али висьны? Шева чуман. Мортыд юалö: Бур йӧз, но. Лэдзӧм шыыс, Июль 19 лун. Победалӧн би Июль 24 лун. Сідзи и лои. Гудӧк кизьыс Школа пӧдса. Сынӧдыс юмов Рыжӧй кӧбыла веськӧдлысь. Со и ставыс. Бур сьӧлӧмӧн Йӧзыс шуӧны: Кöрткерöс р. ыджыд мамыс. Пон бурдӧма. «Печора кар. Сӧмын гортас Бӧркыв пыдди Лоны шудаӧн! –Победа лун. Дзолядырысь. Тӧвйыв Варыш Кӧрткерӧс р. Казьтылöмъяс Но весьшӧрӧ. Мый сёйисны? Сотӧ чуньтӧ, Быттьӧ кӧрт. Мыйла эськӧ? Нэмсӧ гозйӧн Но абу тадз. веськӧдлысь: Митипер Вась Июль 17 лун. Сиктын олöм. Кынмис голя. Ньывсер ямӧ. Тайӧ нӧ мый? Выльвося коз Июль 16 лун. Дона ёртъяс! Мый пӧ тайӧ? Тырӧ пӧртны. Но оз артмы. Кыскöмыс öд! Июль 21 лун. Чарöмыд ылöг Еджыд алабай Июнь 25 лун. Пызан сайын. Сыктывдін р. Кӧдзыд вӧсна Сунiс Толя — А ме – школаӧ Вермӧм доныс? сёрнисикасӧн. –Дерт, эмӧсь. Лымнас тырис. И зэв гажтӧм. Натӧг некыдз. Ёна-ӧ сьӧкыд? Сійӧ эз эскы. Мездысь андел «Ме тані ола» «звездасалы»! федерациялӧн. Джуджыд тола. Ставӧн полӧны Кынтас ассьыс Марика Альвер Пӧртйыс шоча. «Сизимӧд лун. Тайӧ зэв уна. Победа лунӧн! “Озыр” пӧрысь Дум-кӧсйӧм на –Да, сетасны. Уджала ӧтнам. уджыс абу да. Сӧстӧм синмӧн Ов да сьыв!.. Муса мамуклы. Бур партизан! Чинаыд оз кыв Йӧзыс оз чин. Шуим – вӧчим. Вадорын лӧнь. Тайӧ зэв бур. Сылы 20 арӧс. Катюша, сьыв! —Ме джӧмдылі. и медся озыр. г. Вуктыл,ул. Мый шедöдöма? «Квайтӧд лун. Биару, оланін –Буретш сідз. Тадзи и лоис. Ме и кӧсйыси. Ёна кажитчис. Ань быдтысис. Синмыд радлö! Торъя пӧртйӧ, Рӧдвуж ордын. Ола ме вӧрын. Дети» уджтас. Ныртӧм кукань Чолӧм, Сашка! Аддзим эськӧ. Инас оз öшйы. А сэні гижӧд. Ме тай бӧрйи. Ылын, буракӧ. Сідз и артмис. Иган ни томан. Нюкыртіс олӧм. и медся озыр». Дзик оз овсьы, сöгласие колö. Эжвасалы козин Ме – коми ань! Помасис колӧм. — Мыйла нӧ оз? Зэв бур удж!». Да энӧ висьӧй! Дойыс мӧрччана Чачаыд эз вӧв. — Гердакӧд ог. кын овлӧмаӧсь. Воисны кушинӧ. Малыгина, С.И. Ывла вылӧ колӧ Мый снимайтны? Видзӧдім кино. Ставӧн узьӧны. Уджавны колӧ». Муса коми кыв. Йӧзлы бур вылӧ Велӧдчы уявны! Эм-ӧ сӧвмӧмыс? Ӧзйис гӧрд би. Лым чир пырис, Ок, гажа вӧлі! А нимкодьыд!.. Менам кык рӧд. Рӧдвужӧй коми. Ас серти тӧда! Эм на ёрт-мӧд. Ставыс кынмис. Мый сійӧ сетӧ? Вай, гӧтрасям! Полӧ выльсьыс. Ветліс армияӧ. Жалитін мӧдӧс, Ми ичӧтӧсь на. — Кöнтусь вый! Новлім нинкӧм. Дерт, эг воӧй. Кодъясӧс бойын Кондышт водзӧ. «Франчайзинг», –Да, вермасны. Вежыд петлас. Выль вевт улын –Кӧні уджалан? – юася сылысь. Быд удж колана Ен мед видзас! —Лоӧй шудаӧсь! Мунім сы ордӧ. Кылӧ-гӧгӧрвоӧ. Тыртны дозъяс. Веськыда олін. «73-74 лунъяс. Висьталӧмаӧсь: Ӧдйӧ бурдӧдім. И тайӧ ставыс. Лов да сьӧлӧм. — пошта вылын; А вӧлім ёрткӧд. Этапы конкурса: Дерт, полыштам. Регыд бӧр воам. Волі и Юрмалаӧ. Лёк вылӧ лёкӧн? Вежайлöн козин. Туризм сӧвмӧдны Ӧлексан Уляшев. — Ме — сiйö ме. Озыр кассяна во Васа дузгӧдчис. И тайӧ зэв бур! И тайӧ зэв бур. Кристос ловзяс! Ригаысь меценат – вочавидзи ме. – Киын койбедь. Кыкысь – öти?.. Анонс: «Йӧлӧга» (Водзӧ лоӧ на.) Аски вылас кута Коми кыв карын. Сісь «налькйын» Ышӧдны мукӧдӧс. Со, ӧти кывбур: Нюжмасьны некор А кыдзи Комиын? Ставсӧ радейта! Ставсӧ вӧчисны. Ӧти биысь мӧдӧ? Ставыслы колін. –Да, верманныд. Ог дыр дасьтысь Татьяна Канева. Ок, сійӧ и лют! Со тай, сюрӧма! Нелючки бырӧдны ковмис пӧжавны. Ветлім поездӧн. «Войвыв кодзув» Тювӧлӧн туналӧм Кӧні кисьмӧ сыр Йӧзыс повзисны. Мортлы — керка. Мулы — кок туй. Дерт, и сьывны. Мунім да мунім. Паськӧм пытшкас Польша Волсяын. И менам артмис. Медводз индыны: Гожӧмнас воліс. Вот вöлі тешыд! Ошкана нылукъяс Диана ХОЛОПОВА. Велӧдысь рӧдысь — чуймалӧ Илья. «Вöркöр. Лешак. мӧдас кывкутны. И тайö абу лёк. А ми беретаӧсь. Ветлам крестӧн. Олöмыд олöм на. Дас коймöд кага Удитім лэччыны. Эз кув, бурдіс. Куимсёӧс лыясны Ставыс ас саяд. Весиг шогӧ уси. Видзӧй асьнытӧ! Мый нӧшта колӧ? (Водзӧ лоӧ на). Йӧзыс ошкӧмаӧсь Экология – тайӧ? Но зэв ичӧтикӧс. Велӧдчис гортас. Кутафина (МГЮА). А мӧд висьталіс: Кутам виччысьны. —Дерт, йӧктӧмӧн. кувсис – 3 морт. Художникӧн лоны? Звӧнитім гортас. (Сералӧ – Е.М.). Лов вылад кыпыд. – вомаліс аньыс. Уколсьыд ог пов. Вай пырӧй нин!». — г. Вуктыл, ул. Тадзи мӧй позьӧ? И тадзи лоӧ пыр. Уджыс мунӧ водзӧ Абу, абу вошӧма! Кыдзи чужис морт Тані вӧлі кушин. Ыдждӧдлӧны мамӧн Бабитчылі весиг. И тайӧ абу мойд. Гортöдзыд ваясны Чуйман и повзян. Мыйта казьтылӧм! Кор удитӧ сёйны? нэм чӧжыс туясьӧ –Некыдз оз позь! Мыйла Румынияын? Быдса семьяясӧн. «Лэчкӧ» кӧ шедін Водзӧ велӧдчӧма. Мрамор стенъяса. А со муын куйлӧ. чужан кад да ин; Воӧма Берлинӧдз. Огӧ кӧ ми, коді? мамалы козьналі. Ывла вылӧ колӧ — Но век жӧ сетіс. Коми — озыр кыв. –Тэ кытчö мунан? Кык ёрт мунасны. Ывлаын – югыд би Гӧри да пуктыси. Тайӧ деградация. Ӧні туясьӧны на. Тайӧ вывті этша! Колӧ унджык сьӧм Бесъясӧс вӧтлысь Выйсӧ вӧчӧ Яшар. Радейта кысьыны. Муслунсӧ дорйӧма Бӧрсӧ — некодӧс. «Лэчкӧ» шедӧмаяс Мед ог жӧ вунӧд. Челядьлы | Чёпка Асывсянь рытӧдз. Дерт, тайӧ этша. Перымӧдз эг воӧй Разьӧны гӧрӧдъяс Ок, и кузь вӧлі! Ӧти-кӧ, аслыныд. Таын и эм шудыс. Труба вылын олӧм Серъяса и быдӧн. Радейта коми кыв Помасьӧ 2021 во. И аддзысьлытӧдз! Фотоыс — 1obl.ru Медыджыд озырлун бурдіс – 1 морт; Чугун гугӧданла? –Нем виччысьтӧг! И коймӧд серпас. Дурмытӧдз повзи. Анонс: «Би кинь» Мойдысь Виктория Мыйла тайӧ колӧ? – Бур лун, Лана! Да лыддя часъяс. Сьӧлӧмыд восьса. Пöрадокыс мöрччö Сідзкӧ, коді ме? Пач, чум да мусир Ветлім Будапештӧ. Пукалӧй гортаныд! Весьшӧрӧ тільсьӧм Жалитін — сьӧдӧс. Владимир Шомысов. — висьталӧ Елена. А мытшӧдыс мыйын? Шыпасъяслӧн парад Ми мӧдлаӧ сувтам. И мый ми казялім? Коми кыв велӧдысь И ставыс лоӧ бур. Ӧні тырмымӧн ӧти. Тайӧ и эм туризм. —Ставныс бур йӧз. — Вассушка, энлы. Виччысям гижӧдтӧ! «Пукалӧй гортын!» А Оксана эз эскы. Вӧзъям тӧдмасьны. Эм нӧшта мӧдлаын. Ветлӧдлӧ вахтаӧн. Кӧин кӧинлы – вок А збыльвылас мый? Окотапырысь туялӧ Зэв сибыд вöлöма. Ӧні отсалам сылы. Выль школа да сад Сэк жӧ и полӧмӧн. Кор аслыд мӧрччӧ. Мыйын нö помкаыс? Но ань кӧдзалӧма. Збыльысь зэв сюсь Став туйыс восьса Серпасӧн сёрнитны Али мудз корсьны? да лыддьысьысьыс! Тӧв кежлӧ дасьӧсь Нинöм нин он дзеб Мый нӧшта колӧ?.. Олім некымын лун. Кывйӧ сетчытӧмӧсь И со вермысьясыс! нинӧм абуӧ эскӧм! Майбыр, сэн вӧля! Тайӧ война доныс? Век на шудтӧмӧсь. Ёгор: Парма, вӧр. Со и водзмӧстчам. Шӧринса мастеръяс И со сійӧ вошӧма. Наградаяс абуöсь. Яръюгыд чужан лун «Вунлытӧм нимъяс. А мен сёйны колӧ. Таво яйтӧмӧсь жӧ. Аттьӧ, бур йӧзӧй. И со мыйӧдз воим. Дыр лоӧ виччысьны –Сійӧ пыр восьса. Сӧмын лыддьысьӧй. Парсасис паччӧрӧ. А, гашкӧ, пӧимӧн? Меным квайт арӧс. Шӧрас вӧлі мыльк. Кыпöдчам из вылö. Воліс чужан карас с. Корткерос, ул. Пинясьӧмлы — пом! Ӧні татшӧмыс абу. И збыльысь тадзи. Гуляйтӧны, вӧлӧм. — чуймис Ладимер. Комиӧн али рочӧн? Тані дас история. Карысь мунö морт. – лӧньыштліс ныв. Йöзлы бур вöчöмöн Ола да нимкодяся. Комияс, ми бырам! –Ме ачым велӧдча. Кирпичыс Ухтаысь. Видзчысьӧй биысь. Артмис зэв небыд! ), некод эз ышты. Дона лыддьысьысь! © ИА «Комиинформ» Александр УЛЯШЕВ. Тамара КУРМАНОВА, Бӧрыннас велалан. «Би киньлы» — 35! Кодкӧ каяс али оз? Нинӧмысь оз повны! А сэсся «МАРКовка» Асьтö эн повзьöдлы Татьяна КУЗНЕЦОВА. .Бать дача кыпӧдӧ. Гортын и песласис. Гижысьлӧн олан туй Ку-тшӧмӧ веськала. Лӧсьӧдла баян улӧ. Творческӧя уджавны Тыра-Тора вокъясыд И век жӧ бӧрйисны. Мыйла найö колöны? Оз кӧ, мед жӧ дай. Туялӧмыс петкӧдлас И вежыд на петлас. Дмитрийлы 40 арӧс. Вӧлӧгдаса гӧсьтъяс А ме сиктын и ола. Контактный телефон Вӧр – миян озырлун Тайӧ – сертификат. Кыдзи и водзыннас. Петіс кильчӧ вылӧ. Ӧтиӧс босьтім нин. Лыддьысьны радейта Быттьӧ кодкӧ корӧ. —Весьшӧрӧ тільсим. Олан керкаыс этша. «Кывбур (верстьӧ)» —висьталӧ Алексей. 1 миллиард шайтӧдз Тайӧ уджыс колана. Кӧрт Айка му вылын Татьяна САВЕЛЬЕВА. Вӧлі шондіа, мича. –Ог вӧлі ветлӧдлы. Кыдзи найӧ чужӧны? И чужис Владислав. Гортын, Коми муын. «Теремокысь» петі. Олӧмаӧсь гӧлиника. –Дерт, гӧгӧрвоӧны. –Мися, ме чуньтӧм. Мый сійӧ забрусыс? Таво ми нёльӧнӧсь. Туристъясӧс ышӧдны Йӧзкӧд сёрнитчӧмӧн Тайӧ пӧ вывті уна. Ывлаын кӧдзыдіник. Уськӧдчӧны отсавны Усьӧ ӧти бӧрся мӧд Олӧмӧн пудъясьӧмӧн Ме на моз жӧ вӧча. висьмис – 90 морт; Олӧ Анна нылыскӧд. Кыдзи ӧд йӧткышта. Сӧмын вӧдитчӧны-ӧ? Эскысьяс вайлісны. Лои автомеханикӧн. Кытчӧ нӧ тэ, мамӧ! Ставыс тай ассянь. Велӧдны, сёрнитны. Детсадйӧ эз ветлы. — Ог лэдз Гердаӧс! Ветлім Межа паркӧ. Ухта сӧвмӧ-мичаммӧ Кыкнанным кӧтасим. Со пӧ сэсся и тӧд! Син водзас пемдіс. Бурас эскӧмӧн олӧ. Дженьыдик висьтъяс Тайӧ Галя да Женя. –Сійӧ янӧдчӧм лоӧ. Быттьӧ сёр ар нин. Врач юалӧ аньлысь: А мый жö Россияын? Людмила Игушевалӧн —Ӧні дзоньтасьӧны? Ӧні ми вадорынӧсь. Комиысь – дзик ӧти Батьӧ сёрӧн чужӧма — Чугун гугӧданла? Водзмӧстчысь Данко Пусям бипур вылын. Сійӧс ёна видзӧны. –Мутантъяс?Ӧдвакӧ? Выльсӧ оз кыпӧдны. Быдӧн вӧсна тӧждӧн Миян ног и артмис. ыджыд аттьӧалӧмыс. Снимокыс авторлӧн. Чайта, сьӧкыд лоӧ. Школалӧн интернат. Кыдзи тайöс вöчны? Сэні уна органика. Кыдзи радейтам ми. Снимокыс rkomi.ru. Сідзкӧ, олӧм мунӧ. Олӧмыс мунӧ водзӧ. Миян сэтшӧмыс абу. Ворсісны «Шондіын» А юристыд уна ног. Быд воысьлы радӧсь Зэв нимкодь таысь. Сӧвман туйынӧсь-ӧ? Бара жӧ шы ни тӧв. Сьылiгтыр ветлöдла Пӧшти сы мында жӧ. Пыр на тадзи вӧлі. Сытӧг ӧні некытчӧ. Велӧдчӧма во джын. Няня-сола «Кӧйдыс» Николай Размыслов. Эм-ö йöзыслöн удж? Босьтчывны и колӧ. Этническӧй туризм. — мӧвпалыштіс ань. Тэ менö беситан!». Ме со мый аддзи!». Но мыйсюрӧ казялі. Да мӧдӧдчис ӧтнас. Норасьӧны шочджыка Олöмаöсь зэв гöля. «Тэ менö беситан!» – Но тайӧ этша на. Кӧр видзысь Пелагея Колӧ унджык юны ва. Дурмас да, ӧзтасьӧ. Коми мулӧн чужӧмбан Нимӧдны да нэммӧдны Кык юкӧна пьесаВ.Т. Ыджыдвидзса школаын Кытчö Рöдина ыстас. –Вермасны и нуӧдны! Уджачӧсь да зільӧсь «80, 82, 84 лунъяс. 20-30 сюрс шайтысь. Тӧдмаси уна йӧзкӧд. Мича арӧ, зарни арӧ Корткеросский район И синваӧй доршасьӧ. — висьталӧ Алексей. А мамыс эз и казяв. Ок, и шуда морт ме! Весиг унмыс вошӧма. –Эг ме тайӧс вӧзйы. Быттьӧ война дырйи. Тайӧ каднас шонала. – юася Надеждалысь. Коми мулӧн енбиа пи Да мед эн сконъясь! Тулыс – сьӧкыд кад. Лöсьыд поводдясьыс. Керка ӧшиньясӧ пыр, –Меным зэв нимкодь. Радейта лыддьысьны. Марина Макаровалӧн. Кӧин-ошкыд вельмис. И тайӧ зэв тӧдчана. А ӧшъяссӧ начкасны. Но майшӧдлӧ мӧдтор. Пыр кывзылім сійӧс. – юалім одыбсалысь. Но эм кӧтасьӧм кок. Штабын офицералӧма. Отсӧгтӧгыд нӧ кыдз? Йӧзыс чукӧрмис уна. 60 лун нин походын. –Тырмас нин миянлы. Аслад пыжӧ сӧлӧмӧй. Ог гӧгӧрвоӧй найӧс. Унаöн пöгибнитiсны. Аттьӧ тіянлы таысь! А тайӧ пӧ абу миян. — Ог бара—й ылӧдчы. Венгрияын кык вежон «Сыктывкарса лыжня» Ёртасьны заводитім. Аттьӧ тiянлы таысь! Лыддьысьӧй, ёртъяс! Вочакывйыс эз и во. Миян татшӧм жӧ мог. М.Ӧльӧш, О.Степан». Аслад пыжӧ сӧлӧмӧй, Ӧктӧ вомас и дозйӧ. Заводиті кевмысьны. А сійӧ: «Велӧдчы!». Мед вӧлі гӧгӧрвоана –Сэки эг туй вылын. Ковмис гортö косны. Ставнымӧс арталасны Видзӧдалім и карсӧ. И таысь оз вештысь. Нора юргис саксофон И выль да зумыд пос Тадз жӧ веляммӧ ош. Видлі да, кын кодь. Кодi медся-медсяыс? –Чужи ме Кыдзкарын. Сьыліс-мойдіс мамӧ. Мудзсö вöлі оз тöд. Кок улын чорыд лым. Зэв вӧлі интереснӧ. Ме гӧрдитча тіянӧн. Ноябрын пӧ помалам. Гижӧдчӧмысь – козин Друг сувтіс машина. Статистика петкӧдлӧ — Колiс та мындасö? Автономиялöн могъяс Тӧв чужъявны некор. А мый найӧ вӧчасны? Но мыйла горзынысӧ? И мый ті чайтанныд? Тайӧ вӧлі 2013 воӧ. –Тані уна ас керка. Ранаыс ӧдйӧ бурдіс. Вои Маньпупунёрӧдз. Волім Лейпциг карӧ. Ставыс сылöн артмö. Сійӧ бӧрйис коньки. Школа помалӧм бӧрын Век дасьӧсь отсавны Сідзи и кольӧмаӧсь. Юркарлӧн историяысь Ме ачым тадзи вӧча. —Неуна кылышта нин. — Нӧшта на бурджык! –Зэв нимкодь лоӧма. Бур йитӧдъяс кутӧмӧн Вуджи нёльӧд классӧ. Кадыс лэбӧ зэв ӧдйӧ. Лыддьысьысь дорö кыв А сійӧ — шы оз лэдз. –Кыдзи чужӧ шыладыс? Вӧр-ваыс ёна вежсьӧ. И чериыс оз нин шед. Сочи-Крымӧ шойччыны? А со тай тыдовтчис.. Тадзи ӧмӧй позьӧ жӧ? Нывъяс висьмисны жӧ. Эмӧсь и кандидатъяс. Тайӧ ӧд гажӧдчӧм жӧ. Медым венны висьӧмсӧ Да ӧшиньӧ кыдз швач! Висьтала öти притча. Чужан кывйӧн йӧзӧдны Да и челядьыс тшӧтш. Ылӧсас пӧ 1.200 лов. Рӧдвуж Казаньын олӧ. Сымда колӧ бергӧдны. Ми та кежлӧ дасьӧсь. Гожйӧдчам-купайтчам. Лӧп-ёгӧн вӧрыс тыри. Татшӧмыс комын морт. Гортад лолыд шойччӧ. Öтув олöмаöсь 42 во. музейöн веськöдлысь. Ог кысьы, ог вурсьы. Аддзысям локтан воö! Омӧль боксянь мӧрччӧ Кӧні найӧ уджалісны? А кӧин кӧинлы – вок. Кыдзи висьталіс Б.А. Зільӧны ӧтув уджавны Ӧнӧдз на серам петӧ. Ёнджыка лыд-дьысьӧй. Енэжыс кымӧра, зэрӧ. –Мун мамыдлы отсась. Гажӧдчам да чӧсмасям Асьнымӧс петкӧдлыны. Сыкӧд и сёрнитыштім. –Сыын ӧд и мытшӧдыс. Лачаыс – Лымныв вылӧ Зэв öдйö кадыс лэбö. Панi сёрнисӧ комиӧн. —Ме радейта йӧктыны. Снимокъясыс авторлӧн Чукъя шудӧс кондышті Вои Кытлым посёлокӧ. да Анна Ульяновалӧн. Збыльысьсö абу сiдз. Позьӧ велӧдны найӧс? Ме сайын сулалӧ зон. Сідз артмис и менам! Нимыс сылӧн «Медео». Но некыті эз доймав. Найӧ дорйӧны Люсяӧс. Олӧм вылӧ менам лов. —Гортӧ, дерт, кыскӧ. Енэжланьыс лэбӧ век. Списокас сійö 50-öд. Коми кухня зэв озыр! Тайӧ, дерт, бур юӧр! –Батьӧй водз кувсис. Но, вӧлӧм, абу тадз. Нӧшта ӧти бур сӧвет. Шусьö «Отсасьысьяс». Герда кутіс никсыны. Видзӧдлам йӧз синмӧ. Олӧмалы отсавны колӧ –А мый ӧні вӧчанныд? Дона пас — миян киын Мыйла, мися, дзебин? Талун унатор вежсис. Сэссявелӧді школаын. Гожöмнас гöлöсуйтам? – Збыль быттьӧ узьӧ. Сэки вöлöма декабрь! Йöзсö öні ог пыртöй. Гажӧдчам нелямын лун Кывйӧй зэв мӧрччана. Геологъяслӧн квартал шуласны, син на син. Мӧд вонас бара сідз. Ог тӧд, мыйла тадзи. рака серъясӧн тырӧм. Медым челядь тӧдісны Кыдзи бӧръян дӧрасӧ? Кыпӧда ме енэжлань!» Аддзысям сёрӧнджык». Кык морт мӧд карысь. Дуда бöрся. Висьтъяс Зонка дзумгысис гуӧ. – стрӧга юалӧ бабыс. А йöрыс кутшöм гажа! А миянлы абу кӧдзыд. Кори, мед колльӧдас. Со мой лэччӧма ваас. А ӧні ставыс киссьӧ! Тайӧс колӧ аддзывны. Таво нимпасыс содіс. Ньывсер пыр на туис. Гажсö некод оз кирит Помкаыс пырджык ӧти. Тайӧ оланпасыс колӧ. Аскӧд кыска-нуа пыж. А коді тэ да кутшӧм? А районӧ он петалӧй? Зiльӧма сэсся 13 во. Сэні пӧ мудзыд бырӧ. Но ме сэки эг дӧзмы. Кытчӧ, мися, воштін? Виччысьны гоз-мӧд во Ӧтуввезйыс тані абу. Сувтӧдісны лабичьяс. «Кывбур» номинацияын: Мӧжгыны кадыс эз вӧв. Тима Веньлӧн письмӧяс Аски Енмыс сетас мед. И ӧдвакӧ нин отсалам. Пыр зонъяскӧд котралі кӧть кымынысь мыськы. Оз ков таысь шызьыны. Пыдди пуктанаяс лыдын Кыдзи чукöртны юöрсö? Снимокъясыс авторлöн. Вӧлі сентябрь 14 лун. Мый босьтны тӧд вылӧ? Радейтана «кодзувъяс» –Уджыс зэв кывкутана. –Менам пиӧй 12 арӧса. И вӧчи ӧд календарсӧ! И аслым лӧсьыд таысь. Овмӧсын аньӧс ошкӧны. Немечьясыд рамджыкӧсь Снимайтӧма 2019 воын. «Гижӧдчӧмысь – козин» Паметьтö кадыс оз вен – Аддзылі ош кок туй. Вирыс шорӧн ылькйӧма. Гӧститім некымын лун. Висьтасисны и чинаяс. Александр ГРЫЗЛОВЛӦН. Шудыс миян – челядьын Кыпыд руӧн водзӧ овны Пуля эз дойд либӧ ви. Дзолюкъяслы сьыланкыв И сэк жӧ повзьӧдлӧма. «Кывйӧй зэв мӧрччана» «Джагӧдны» эз вермыны Ёртъяскӧд сур юыштім. Бур туй, койгортсаяс! Отсасьӧ таын ӧтуввез. Юрӧд шыльӧдыштас сійӧ Кымӧръясӧдз лыбӧ пос. Кыла, гылалӧ кыдз муӧ Паныдасям öтуввезйын! Батьыд кодь жӧ мӧмӧт! –Сё гӧгӧр ныв-зонмӧс. Коді тані и мӧмӧтыс!? Торъялӧ кӧ, то мыйӧн? Мед тадзи пыр и лоас! —Ме ог вермы куйлыны! Арыс сэтшöм мича лои. —Кодкӧд сэні ёртасян? А мыйла абу «Йиркап»? Но ноксьыны ог кӧсйы. Мед сӧмын Енмыс сетас Сӧмын локтан воӧ нин. И гӧгӧрвои сӧмын ӧні. Ӧні сентябрь шӧр нин. Ӧтторъя гаж да спорт. Косясьлӧм «пася» кань Тані аслыспӧлӧс енэж. Сьӧлӧмӧй да сьӧлӧмӧй, Дерт, ачым уна нокси. Пузувтісныда пышйисны Улын — толаяса кымӧр. Лунтыр нюмъяліс шонді Удораын аддзысьлӧмъяс Сӧс-тӧмлуныс наперво. Сылӧн пӧчыс кувсьӧма. –А мый миянлы нунысӧ? Но ме ог вермы сідзи. Но артмис сöмын таво. Сідзкӧ, шуи, бӧрйӧма. На лыдын и батьнымӧс. Эштӧдасны таво помӧдз Снимокъясыс авторлӧн. – юася Маргариталысь. Лавкаӧ – дӧра сумкаӧн — Шылад – тайӧ хобби. Через магазин «Ордым» Сылӧн сизим рӧма сер. Сёрнитіс Инесса Орёл. Дерт, вын сертиыс кӧ. Психикаыс ӧд торъялӧ. Быдӧнлы зіля отсавны. И сідз ӧд гӧгӧрвоана. Олӧм дозйыд чукъя кӧ, Дзоньтавны оланіннысӧ Бузова – тайӧ пародия Тайӧ сетӧ содтӧд вын. Дас нёль во нюжмасям. Кытчӧ вошӧма баянист? Ас му вылын ас йӧзкӧд Радейта ассьым уджӧс. Тадзитӧ некод оз лок. Снимокыс ӧтуввезйысь. — Велӧдчим кык вежон. Весиг уджалан стажыс. Талун сэні нинӧм абу. Усьӧмаясӧс казьтылан. Лямпаӧн – «Кытшъясті» Гашкӧ, вӧлі велӧдысь? —Пиӧй помалӧ 9 класс. Лолавны – ИВЛ аппарат Ме чукӧсті, оз шыась. Збыльысь-ö быдöнлы?.. Сэсся выльясӧс гижны. Мӧдӧд лун нин оз сёй. – бара думыштчис ныв. Джынъя пӧрттӧ отсышті И кыпаліс Райын вичко Семьялы – сьӧма отсӧг Шыладыс кыпыд, небыд. Би сюръяяс абуӧсь жӧ. Тайӧ ме йылысь шуӧма. – А кӧлачсӧ коді сёяс? –Сьӧмсӧ оз вӧлі мынты. Но и мед пӧ татшӧм кӧ. –А мый лои вӧчӧма нин? Нӧшта ӧтитор висьтала. Кӧсъя йӧктыны Жизельӧс Но тайӧ мӧд юалӧм нин. Тайӧ зэв ыджыд вермӧм. Пемыд нин уличас вӧлі. Арктика: талун да аски Патераын тшына жӧ лои. Кая гортӧ шума карысь. Мукöдсö збыльмöдам на. Но ме аддзи петан туй. Нэмсӧ видзлӧмаӧсь мӧс. Колӧ жӧ сэтчӧ ветлыны? Ичӧт сиктлӧн ыджыд мог Комиӧдіс Мария ИГУШЕВА Корӧны зэв ӧдйӧ локны. Со и Усинск петкӧдчис. прӧст кадӧ — шойччыны. Гашкö, мед оз вошны?». Мый йылысь нӧшта гижа? —Тайӧ водзӧ кежлӧ мог. Туявны талунъя олöмсö. Победалӧн шуис салдат. Миян вӧсна пӧгибнитіс. Паметьысь вошӧма важӧн Вайисны «Чӧскыт козин» —Прӧститӧй полӧкалӧӧс! Гортад пукав – шойччы! Лоӧй дасьӧсь та кежлӧ. Нимкодясьӧ гӧсьтъяслы. Сэсся кинас шеныштӧма. Пӧль-пӧчсянь кольӧмтор Сыктывкарын гӧрд изэрд А матыссаяслы кажитчӧ. да олӧ-вылӧ аснаукнас. Таӧдз вайӧдны оз позь. Неуна ланьтліс кор би, зэр то банӧ, то мышкӧ. «Ловъя» видзӧдысь колӧ Вура-варакылӧны быдӧн. Мортыс виччысьӧма нин. Лэч туйыс миян öтувъя. Ӧні тайӧ делӧыс ёрдын. Овлӧ, и тумбыльтчылам. И сійӧ тӧдӧ, кӧні олӧ. Редис кормим два раза. Коми регионса юкӧнысь. Грездным мӧдіс эндыны. Июльын восьтісны пляж. Вермытӧм, а «качайтчӧ» Ок, и кузь вӧлі туйыс. Казьтывлам бур кывйӧн. Миян ставыс на водзын! Пöрöдö да выльöс быдтö Котыртчӧма 90 во сайын Снимок вывсянь видзӧдӧ Кыйдӧснас эз вузасьлы. Йöзлы колана уна гижöд Гожӧмын шойччыны некор Унатор на вермам вӧчны Коми мулӧн нималана пи менӧ аслас шоныд киӧн. Уна рӧмыс войын ворсӧ. И лолӧй быттьӧ воссис! Сюсь жö и морт вöлöма. Вои Бурзянскӧй районӧ. Ичӧтик жыр тыри йӧзӧн. «Мыйкӧ эськӧ сёйыштны» Сiдзкö — вöрлöн кöрыс. И со, сигӧртысь номер. Сiйöс радейтам ми ёна! Ӧтув зільны да сӧвмыны Бурджык мӧдтор йылысь. Карла Маркса 229, каб. Ме веськалі «а» юкӧнӧ. Кокниа кольӧм быд лун, Экскаваторöн уджалöма. Менам вильыш ичӧт вок! –Сэтшӧм тані чӧв-лӧнь. Кыдз ставыс пансьыліс? Кокныс сӧмын печласьӧ! А Джульеттаыс – мужик! А мамонтпи – ӧти метр. Бара дивуйтчӧны йӧзыс: Сэтчӧ и вужъясьӧмаӧсь. Автобусыд бара эз лок. Иртыш ю бокын мича кар Коді такӧд абу сӧглас? Ӧні на паныдасьлывлам. – Занятие нуӧдысьясыс! Но оз ков и тэрмасьны. Сьӧкыдлунлы оз сетчыны Комиын ми абу гöсьтъяс Сэсся ме веськыд морт. Тайӧ тай, вӧлӧм, звер! Со и кынмис сылӧн ныр! Анонс: «Войвыв кодзув» Рассыхаевъяслӧн семья. Ме могӧн пыралі Пенсия Бакшасьӧмӧн — Францияӧ «Походын сизимдас лун. Ыджыд гажлӧн кыпыд лад Тайöс вунöдны оз позь! Ставыс тайӧ миян вӧлі! Керкаясын биыс эз вӧв. Аскиа лун вӧсна тӧждӧн Корсис кепысьяссӧ дыр, А пытшкас ставыс дась. Курччис кӧ тіянӧс пон. Со тадзи, дона ёртъяс! – директор ТОО «Адек». Матыстча Иремель дорӧ. Тан кокни менам ловлы. Клаус Пеллерлӧн кӧсйӧм Ӧні ачымӧс вида помся, Сійӧ и восьтӧ номерсӧ. —Чужи ме Кебра сиктын. А кӧдздӧдіс сентябрын. –И ми тадзи жӧ чайтам. Водзмӧстчысьлы отсалам Комиӧдіс Алёна Ельцова Быд во – миллиард шайт Вундав, йит да лыддьы. Колхозӧ мунан уджавны! — Стӧча ог вермы шуны. Ог жӧ ӧткажитӧй, ваям. В 1 класс гимназии им. Наын ӧд витаминыс уна. Сöмын кöсйöмыд этша на Мыйлакӧ некыдз оз вун. Снимокъясыс Людмила да Ок, и гажа, кӧчамач!.. Войвыв вӧр-ва рӧмъясӧн –Чайта, тайӧ бурланьӧ. Овлӧ, и районӧ петала. Сэки семьяыд оз пазав. Югра-Ханты-Манси кытш. Герда коли Би кинькӧд. Водзӧ нинӧм оз помнит. Олег 90 лун нин туйын. Киподтуяӧсь да зільӧсь Кыдзкарын олӧ шань пӧч «Кывбур (велӧдчысьяс)» Гашкӧ, кутшӧмкӧ мутант? Ветеранъяс вӧсна тӧждӧн —Тайӧ зэв колана индӧд. Эм и нӧшта на гижӧдъяс. Медвойдӧр уджӧ туйдӧмӧн Нинӧм абуас эскылі мый. Ветлӧдлім гурана туйті. Вӧліны и аддзысьлӧмъяс. Вуджанінсӧ абу посйӧма. Торъялам жӧ ӧта-мӧдысь. Тайӧ, гӧгӧрвоана, дона. Кадыс гортад ӧдйӧ лэбӧ. Сёрнитіс Мария ИГУШЕВА. «Иван Павлович Морозов. Сыкӧд пыр ӧтлаын зілим. Волывлам и рӧдвуж дорӧ. Сё арӧсӧдзыд ола на пӧ. Босьт да местаас пукты. — Но, кыдз кӧсъян, пиӧ. Кык вежон ковмис мунны. Лентаысь серпас да дача Комиӧдіс Елена ПЛЕТЦЕР. Максим Кутявин, 5 арӧс: Аттьӧ комбинатлы таысь! Со миян дорӧ и шыӧдчис. И тöрыт нинöм эз тыдав. Ставным пӧ полам наысь. И таысь помтӧг нимкодь! Дерт, видзӧдалі клубсӧ. Неважӧн вокыс кувсьӧма. Та вӧсна уджыс джӧмдіс. Лыддьӧй, зэв бур гижӧд! Верӧсыскӧд юк-сьӧмаӧсь. Мортыс вӧлӧма наушника. тӧдтӧм сиктӧ кор пырим. Видзисны 600 гӧгӧр мӧс. Колӧ кӧ, сёрӧдзджык на. Радейта велӧдны кывъяс. Вермас лоны, и вӧтасьӧ. Мыйӧн вермӧны, отсалӧны Тест: Коми кыв ме тӧда! – пасйис Владимир Уйба. Шань да югыд лоӧ лолын. Медбуръяссьыс медбуръяс –А уджыд кокньыда сюри? Но öд и миян сьöмыд эм! Эмӧсь и мукӧд гижӧдъяс. Ті ставныскӧд тӧдсаӧсь? – юася Кинев гозъялысь. Уджалӧмаӧсь ӧтсӧгласӧн. — Наука — тіян олӧмныд. Быд серын – олӧмысь пас Мичсӧ висьтавны он куж. Витӧн бара кувсьӧмаӧсь. Дас минутӧн и тыдовтчӧ. Бӧрдансора олӧм пуксис. Сійӧ вежис став олӧмӧс. Шонді кӧчӧс корӧ: «Лок, И волонтёрлы колö отсöг Öтарö майшасьö Ладимер. Сійӧ вежа ва кодь вына. Биысь ни ваысь оз повны Ю дорӧ пыр локта подӧн. Лым тукта усяс!» гижӧд. Енэж пыдӧсас олӧ шонді, –Уна мӧвп юрад бергалӧ. Кыдзи таысь видзчысьны? Ёгтор некӧн оз туплясь. Зык-вен некор эз вӧвлы. Дерт, верман кӧ быттьӧ. Да и мукӧдыс отсасисны. А кутшӧм ӧнія колхозыс? Коми муӧй, сьӧлӧмшӧрӧй! Европаын вылö донъялöны Сьӧд вӧр шӧрӧд да нюрӧд Вывті гежӧда кӧть вола. Кувсис мамӧй 63 арӧсӧн. – юалі Кинев гозъялысь. Весиг вӧтын юргӧ шылад. Кажитчӧма, кыдзи сьылі. Видза, «Войвыв кодзув»! Школаӧ зонка эз жӧ мун. Бать-мам ёна отсасьӧны. Куим во олім бурӧвӧйын. Тӧвнас пыралам йӧрданӧ. Да абу ӧтиӧс, а куимӧс. Гӧгӧр ставсӧ югзьӧдӧма. «Василейлӧн» выль ловру Лышкыд мортлӧн кушмывлӧ Да чужанін вичмӧдӧ вын. И отсалӧ таын комбинат. Велӧдчыны дышӧдчӧны жӧ. Сёйӧны вӧлӧм кача нянь. Оз тай вушйы паметьысь. Зэв мичаа кысис-вурсис. Тайӧ метроыс лоис муса. Матӧ нёль во служитӧма. А рытъяснас нуски-гижи. Мыйсяма тайӧ олимпиада? Кор син на син сёрнитан #Лок_татчӧ коллекцияысь Оз волы и Денис Мацуев. Кыпыд лолыд ачыс лэптӧ. Мыйӧн сьӧлӧмъяс пестім? Юксьысьыс вермас содны. Норасим администрацияӧ. Дасьтiс Павел Симпелев. Гӧтрасян кад нин воӧма. Но да ладнӧ, кольӧмтор. Сьӧлӧмшӧр мамукӧй миян! Степан – ортсыса пилот. Кольӧм во артавсис 190. Асьсö шуö оптимисткаöн. Ті, гашкӧ, кыланныд жӧ? Тайӧ, дерт, абу ставыс. Медбура лызьӧн котралам А збыль-ӧ тайӧ кӧинъяс? –Федеральнöй бюджетысь. «Ошпиын» вын-эбӧс песны Кок туй чужанінлы колӧ. Одыб сикт, Кӧрткерӧс р. — А отсасьӧны-ӧ тіянлы? Видза олан, “Чушканзі”! –А сыысь лоас водзӧсыс? Кыскисны найӧс катерӧн. Эмӧсь и ӧтка «моржъяс». Пожӧг сикт, Кулӧмдін р. Кытчӧ сӧмын эг шыӧдчыв! Быдта-велӧда гаджеттӧг. Мый да мыйла снимайтны? Со и овмӧдчисны ӧтлаын. Лэбӧ «суперджетӧн» йӧз. Ме ачым ставнысö синъя. Унатор сы серти вӧчӧма. И кутшӧм чӧскыд ставыс! Видео: Юалӧй мынтысьтӧг А гашкӧ, абу и вӧвлӧма. Бать-мам да велӧдысьяс. Медся бур дум-кӧсйӧмысь Та вӧсна артмас уджйӧз. Тэ ӧд рад, мый ме чужи? да аслыспöлöс геройясöс Мунӧма служитны армияӧ. И шуӧмаӧсь дзоньтасьны. Сылӧн мича да ён гӧлӧс. Ачым заведиті машинасӧ. «Единая Россия» ютырлӧн –Гашкӧ, витӧдыс лоӧ пи. Тадзи пӧ вӧчны оз позь. — Кутшӧм чугун гугӧдан? Верӧслӧн сӧмын ӧти вок. Комиӧдіс Елена Плетцер. Да ма пыдди панялім ва. А ме — найӧс повзьӧдла. И таысь миянлы нимкодь. Унатор на майшӧдлӧ йӧзсӧ Кутшӧм паськӧм новлісны? Мыйыс сӧмын эз вӧв тані! –Батьӧй нэмсӧ кыйсьыліс. Рочӧн гижнытӧ и босьтчи. Таысь сылы вичмас козин. И тайӧ здуксӧ ме казялі. Сиктса аньяслы – грамота Аскиа луныс – миян сайын Снимоксӧ вӧчӧма 1954 воӧ Бура сылӧн тайӧ артмӧма! Ветлӧй, инӧ, Гердаыдкӧд. Видзчысь вӧрса лудікысь! Снимокыс Павел Каневлӧн. Выль воӧн да выль шудӧн! «Олӧмас медся тӧдчанаыс» «Ме абу картупель мешӧк» Чужӧма сійӧ Сыктывкарын. Кодкӧ сьылӧ, кодкӧ мойдӧ 19 арӧсӧн мунӧма армияӧ. Тшӧтш и сус колльысь йӧв Век ӧзйис Победалӧн би». Уна кабинетӧд кытшовтім. Меным петкӧдліс, лыддис. Та понда уджысь эновтчи. Войвыв туялӧм-сӧвмӧдӧмӧн Кыкысь волі Печора карӧ. Нулісны и Трептов паркӧ. Ньывсер ӧтарӧтуис-ойдіс. Сылы паныд локтö смерть. –Тані войдӧр вӧлі кушин. Снимокъясыс ӧтуввезйысь. Вичко тшӧтш тадзи чайтӧ? А ме лыддьысьны радейта. Сійö вöлі тылса ветеран. Тайӧс ме некор ог вунӧд! Пируйтісны, пӧлянасисны! Пемыд войын — сизим рӧма Нимкодясьӧй да донъялӧй! Бур и лызьӧн ветлӧдлыны. Паметьыс юрын да небӧгын А шашкиысь ворслӧ ӧтнас. «Быд висьӧм позьӧ венны. Парникын мазіыд зэв скӧр Но сійӧ сӧмын Чикшинӧдз. —Тайö и эм менам олöмыс. Югыд арлысь сьыланкывсӧ. –Водзмӧстчыны да зільны. Йӧла велаліс нин сьывны. Сэні сійӧ лоис нёльӧдӧн. Мыйта сьӧм ті воштанныд? Кыктор и висьтала сӧмын. Кыдзи и найӧ – надейтча. Сы бӧрын колхозӧ пырӧма. Дас ӧти во сэксянь коли. Мед ставыс тіян лоӧ бур! И со тайӧ небӧгыс петіс! И абу сӧмын Помӧсдінысь. Матыстчӧ йӧзӧс пасъялӧм. Пысасяс кӧ – нэм кежлад. Мед оз узьны челядь дыр. «Завалинка» ылӧдз нималӧ Кадыс мунӧ, сёян вежсьӧ. Оз пö позь, вирус ветлö. Ӧні бара жӧ «вунӧдас»?.. Лов сертиыс пӧ сійӧ олӧ. –Да, ме сэні тшӧтш вӧлі. Тэ тайӧ светас – медбур! Олӧмыс куим вӧлӧн рӧдтӧ. Кык пӧвста сьӧм кульӧны. Сійӧс весиг сёйны позьӧ. Казьтыштісны землякъясӧс Рыбинскын юргис коми кыв 70 арӧсыс эзджык на вӧв. Кинев гозъялӧн нёль ныв. Кыдзи мортыс коркӧ гижис Кыкнанныслы – «100 Коми» –Ёнасӧ немтор эз вежсьы. Мукӧдтор эм и та кындзи. Ӧні сиктъясын уджыс абу. Ме тэнӧ сэтшӧма радейта! Вит шег-альчик босьтӧны. Талун серпасыс дзик мӧд. Татшӧм уджыс мунӧ и ӧні. Эн вермы бура кутчысьны! –Ыстыны эськӧ эз ыстыны. Владимир Муравьёвъяслӧн. Таво нимӧдісны фольклор. — Медшӧрнас лыддя кыкӧс. Ов да дзирдав, «Звезда»! Сэні зэв бур, гажа вӧлі. Вочасӧн кагаыд и рочмис. Но кыкнан гижӧдыс – роч. Ӧні бара жӧ «вунӧдасны»? «Коми му» судзӧдысь Л.А. Сэн, кӧні помасьӧ Россия Со и миянӧс чӧсмӧдлісны. Менам мамлы 89 арöс нин. –Кутшöм кудйысь мынтöны? Ме тані медводдзаысь на. Эска, менам тайӧ артмас. –Мынтасны кык тöлысьысь. «Миян Рӧдина медся вына, Чуймалӧ кӧть, но оз юав. Ӧти тӧдса ань висьтасис: Ассьыд чӧс туй тальӧмӧй. Василий пыр на шопералӧ. Талун серпасыс шогӧдана. Эм менам уджысь водзӧсыс Аски ме бара пета эфирӧ. Ёртасьӧмыс ставлы колана —Мед йӧзыс дас квайт (!) Сё во тыригкежлӧ «козин» Ассьыс чӧс туй тальӧмӧн. – Жӧникным зэв бур морт! «Йӧктігӧн лолӧй лэбалӧ.» Зэв бур муысь мунлӧмаӧсь Нагай-лэбач вундӧ сынӧд. Кыз зепта, сідзкӧ, озыр. Здукӧн вошис алӧйгӧрдыс. И ставныс кӧр видзысьяс. Ёртасьӧм – медся донатор Олӧма йӧзлы отсӧгыс лоас –Папӧ, мый меным вӧч-ны? И мый и гижны ме йылысь? Дачаын на колӧ уджыштны. Кылі тіянлысь отсӧгнытӧ. Войвыв кыа, тешкодь кыа, – Мыйла сӧмын помадкасӧ? Сэні коркӧ ӧддзис-ловзис И уджаласны, и шойччасны И дон босьттӧг отсаласны Кок чунь увсьыс би вартö Неважӧн на и уджыс сюри. «Коронаыс» юр вылас абу. Тшӧкыда волі Одыб сиктӧ. Энӧ вунӧдӧй гижӧдчынытӧ. Тайӧ уджсӧ вӧчӧны дасӧн. Öнi пӧ пенсия вылын нин. Кӧртын – олӧмыс да лолыс Радейта гуляйтны сиктӧд. Позьӧ на водзӧ узьыштны. Меным тай зэв кажитчӧ-а. Зэв уна ӧткодь рецептыс! Мыйла олам, мыйла колам? И друг мыччысис мужичӧй. Юалі: мися, кыткӧ висьӧ? Ӧти-кӧ, ми огӧ горшасьӧй. «Пуяс вужъясьӧны енэжас.» Ыпни-тӧма куим час войын. Кыдзи быдтам, сэтшӧм и ло Карелиясянь – аслас солӧн Мудзлытӧг восьлалӧ водзӧ. Нöшта радейта кыйны чери. Питшӧгас лымъялӧ да зэрӧ. Кыдзи морттӧ лёкыс синлӧ! Ті радейтанныд кывбуръяс? –Кӧнсюрӧ и ӧні на сетӧны. Туйыс нюжалӧ енэжтасӧдзыс Комплект судзӧдӧм йылысь. Гашкӧ, бӧръяысь ворсам?.. Сэтшӧм пӧ тайӧ интереснӧ. Илья эскӧдіс, отсалам пӧ. —Кыскӧ гортад, чужанінад? Выль керкаяс – «СКАТ»-лӧн А ёна ӧд гажтӧм нин вӧлі, Дасьтіс Антонина Микушева Нӧшта радейта чери кыйны. Конкурс мунӧ 2006 восянь. И зэв сьӧлӧм вылӧ воисны. –Прокопий, аттьӧ и тэныд! Тшӧтш и карнанӧн ветлыны. Он кӧ волы Джеджимпармаӧ. Олӧма войтыр вӧсна тӧждӧн И чукӧртіс 28.429 гӧ-лӧс. На ради сэтчӧ тшӧтш муна. Сэсся бӧрас вӧткӧд кысяс. Артмис выль пӧлӧс шаньга. Шыблас помысь. нимкодьлун И ӧдйӧ петім балкон вылӧ. А ньӧвйыд кытчӧ на лэбас. — А вӧліны-ӧ отсасьысьяс? Менам тані мам-бать, чой. Овмӧдчӧмаӧсь сэтчӧ майын. Лоӧ мукӧдтор и та кындзи. Эськӧ ставнымлы пом воис. Дерт, дзоньталам и важсӧ. Мортыд нэм чӧжыс велӧдчӧ. Ямалын уджыс – вына йӧзлы Мед содас газетö гижысьыс А ме лэбзя пӧльтӧм шарӧн. Сэсся и удж куті корсьны. Пыр уджалысь сэні абу на. Чуймӧмла вомӧй паськалiс. Рая баб талун – шуда морт Бухгалтеравны абу вермӧма Майбыр, эм мый казьтывны! Артисткаӧн ӧд лоны кӧсйи! Сэсся, кор нин мӧда карӧ, Кӧджа-вомына юӧй-визулӧй, Гозъялöн чужöма ныла-пиа. Иналім 187 сюрс шайт дон! Колӧ, но пырнысӧ он вермы Помалі школасӧ 1986 воын. Видлам пӧ, гашкӧ, артмас. Мый туналӧны кодзувъяс?.. И артмис выль коми блюдо! Сиа дзоньвидзалун да шуд! Таӧдз ме котравлі лызьӧн. Йöв юан – дзоньвидза лоан «Чушканзі» судзӧдысь А.А. Пӧръявлӧны и вузасьысьӧс. –Ставыс пансис 2016 воын. Номер петас июль 31 лунö. И со нин ставӧн залынӧсь. Уджаліс кӧ – колӧ мынтыны –Вайӧда медся гырысьяссӧ. Абу-ӧ нин тайӧ менам орт, Снимокыс Соня Ковровалӧн. Номер петас июнь 25 лунӧ. Да вӧрӧгсӧ пасьвартім ми. Муса Коми му да коми кыв. Сыысь кольӧм гоз-мӧд войт Вӧтӧн лэбзяс быдмӧм морт: Тэ жалитін мойсӧ да урсӧ. Другысьöн ниаясыс вошöны. — Лязйыс эз али мый коль? Мортлӧн олӧмыс медся дона Керка ӧдзӧсӧс кор восьта, Ӧні нин вуджӧдім арӧдзыс. Майбыр лыа вылад мачасьны Иван Куратовлӧн чужанінын Шуа тай, нинӧм эз вежсьы. Типӧсикт да Одыб – ёртъяс —А кыдзи видз-му овмöсын? Содтöд сьöмсö оз мынтыны: Гамын эм аслыспӧлӧс парк. Тӧждысьны олӧма йӧз вӧсна Кӧнъясын кӧть ме эг ло, – — Семьяыс лючки оласнога. Лоӧма, дерт, зэв нимкодь. Ӧтиыс пышйӧ, мӧдыс вӧтчӧ. Судзӧд коми газет-журнал! Кыдзи сiйӧ пӧртсьӧ олӧмӧ? Кок туй бырӧ, он кӧ волы. Бара нин со вермис лӧзыс. И тайӧ абу сӧмын больгӧм. Омӧльӧс вӧтлас кӧлӧкӧл шы И нывъяс кӧсйӧны служитны Варччим кокньыда, повтӧг. Шуд мен сиас мунысь арыс. Пыр пӧ вӧлі «завалитӧны». А ӧд таті челядь ветлӧны. Не дай бог, кыдз шуласны! И бара выль руӧн босьтча! А театрлы – ассьыс уджсӧ. И экипаж тювгӧ финишлань. Йӧзлысь олӧмсӧ бурмӧдӧмӧн Мукӧдтор лоӧ и та кындзи. Уджыс меным сьӧлӧм серти. Тайӧ колӧ миянлы аслыным! Йӧзыс – медшӧр озырлуныс. Оз дзик пыр ставыс артмы. Семьяныс талун вит морта. Ылі муясӧ тэрыб «Варышӧн» Да и ворснытӧ некор вӧлі. Менам вичкоӧ туйӧй эжмис, И вежа айсянь бласлӧвитӧм Юрын вирдыштіс – инфаркт. Сӧмын ӧтчыд тадз и лолӧ — Пӧрысь пӧльӧй бӧр локтіс. Весиг ёрдӧ шыӧдчылӧмаӧсь. Мый вӧчлан сиктӧ волігад? Айму дорйысьӧс казьтыштам Кӧза йӧлысь чӧскыд вӧлӧга Зэв жа-льӧсь артистъясыс. Ме эг тӧд, кытчӧ инасьны. «Нимкодь, мый оз вунӧдны» А шӧр уджыд тэнад кутшӧм? Керка джаджйын – кыӧм кӧр «Сёрнитӧ Койгортса радио» Ме дорын зільӧ нёль морт. Кольк – тайӧ олӧмлӧн пас. И мӧдаръюгыдас он дзебсьы Но насянь бара шы ни тӧв. Кольччи шойччыны базаын». Дасыслысь корӧмсӧ ошкӧма. Локті уджавны Кӧрткерӧсӧ. Ёна жӧ шоныда вочаалiсны! Сӧмын тані шойччас лолӧй, — Аддзан, вӧрас кушин эм? Чери рӧдмӧдігад тайӧ лёк. Ойдісны и пуктан видзьяс. Кодлы нӧ пиньтуйтӧ колян? Мый мортыс медъёна кӧсйӧ? Вӧчны сійӧс, мый радейтан Лавкасьыд тӧдсаӧй петӧма. Коді медся смел да шань — Тайӧ сизим метр ылнасянь. И апрель 6 лунӧ кувсьӧма. Юлия чужлӧма Сыктывкарын. И миян ставыс на во-дзын. Йöзлысь олöмсö бурмöдöмöн Некод некытчӧ оз тэрмась. Йӧзӧдам сійӧс комиӧдӧмӧн. А сэсся мун кыт-чӧ гажыд. Вермасис некымын команда. «Прӧстманныд да, локтӧй!» Ӧд сылӧн вир-яйыс крепыд. Донъялӧмаӧсь да ошкӧмаӧсь Ырскӧ чашкасьыс да шуалӧ: Медся мича нылӧс бӧръясны Сиктад тӧв чужъявны некор Туявны сійӧс абу кокньыд. Виччысям тіянсянь юӧръяс! А ме татӧг овны ог вермы. Татчӧс зіль йӧзлы отсавны «Кыдзи нӧ кутам тӧвйыны?» Зэв бура кужлі тышкасьны. Недыр мысти пырас и Лена. Вот кутшӧм бур коми маыд! Быдӧнлы вичмӧ дас шегйӧн. Бурджык сёйны «мазі нянь» –Ставыс воис сьӧлӧм вылӧ! Комиысь Токиоын некод абу Керка местасӧ индісны нин. Пестім бипур да косьтысим. – юаліс вичкоын служитысь. Аддзысьлӧм-гаж да ӧтув удж Ыджыд аттьӧ налы нуӧмсьыс! «Ми ёнмыны, буракӧ, кутім, Сыктывкарлӧн коми чужӧмбан Сылы мусмӧма нин мӧд морт. Сӧмын татысь сьӧлӧм кывзас Тэ сибӧдін ас дінад бурсӧ. –Ичӧтсянь радейта йӧктыны. Ёртъяслы эскытӧмыс шогӧдӧ. Сiйöс гортöдзыд жö ваясны. Снимок вылын шуйгавывсянь: Вот и шыасис сэсся Москва. Пӧгибнитӧма Айму дорйигӧн! Верӧсӧй пиститӧ вӧчис нин. Андрей пиныслы кык тӧлысь. Татшӧмыс оз лӧсяв гажыслы. Статя йӧз да кыпыд оланін, Васӧд руыс дзик кузов тыр. Туйсӧ эськӧ посйыштӧмаӧсь. Войвывса кӧр видзӧм могысь Луныс ӧти здукӧн лэбыштіс. И олӧмнымӧс сетім йӧзыслы. Гӧрдов корйӧн пелысь пуӧй: Коді сійӧ Олег Чегодаевыс? И эз кокньыдӧн найӧ вӧвны. Кӧть и наысь ёнасӧ ог пов. – паніс сёрнисӧ журналист. Сӧмын гытсаныс — улӧ-вылӧ. Сэні шойччис нин 142 морт. Эн тӧдлы тай олӧмас полӧм. Дерт, абу быд морт öткодь. Пыр рочасьӧны челядьыскӧд. Коми керкаысь вуджим чумӧ. —Сiдзкö, кытшö сьöмыс воö? Но колö босьтны асьтö киö! Бур, балкон улын сод вӧлі. Тані жӧ лоӧ восьтӧма кафе. Лыддьӧй, бурмӧдӧй ловнытӧ. –И ӧні Италиясянь гижасян? Мусаӧсь, шаньӧсь, мичаӧсь. Ассьыс шевкнитлас кӧ борд, Апрель 6 лун кежлӧ Комиын: Мыйла олам, мыйла колам?.. А тані шу-исны — балет пӧ. –Этша сёрниа да зэв уджач. Чайта, сыкӧд ог морӧн лый. Сии тайӧ вермӧмсӧ мамуклы. Быдтыны-ӧ писӧ билингваӧн? Улыс судтаас сёян-юан жыр. 2022 воын нин – Олимпиада. Йӧз пыжӧ ми быттьӧкӧ сӧлім Та могысь ставыс нин дась. Ме ӧд процессъяс на нуӧда. Юыс ёнакодь нин ляпкалӧма. Лöсьыд вöлi сэнi меным да. Шуам, «Лэбӧ джыдж» вӧтаси. Мукӧддырйи аканьӧн ворслі. Выльысь мунöма фронт вылö. И тӧданныд, мый сійӧ шуис? Мӧд могыс политикалы инмӧ. Коми муын колӧ коми театр! –Карö, – вочавидзö смерть. А тӧвнас кыскасьӧма вӧлӧн. —Меным та боксянь мойвиис. Кутіс Би кинь корны отсӧг. Кельчиюрсаяс лоисны мӧдӧн. А школа-ӧдзыс мӧд туй абу. Уджалiс совхозас 550 морт. Радейта пӧ тэнӧ, ог вунӧд. Бӧръяыс пӧ ньӧти оз уджав. А классиклӧн уна персонаж. .Со тані юсӧ йӧра вуджӧма. Колӧ вӧлі тадзисӧ воюйтны? Ок, и бура «сёрнитӧмаӧсь»! Сӧмын тулысыс быд во волӧ, Пӧртӧ олӧмӧ мог бӧрся мог. — Велӧдчынытӧ сьӧкыд вӧлі? Шоныд муӧ лэбач оз на лэб, Нӧшта 15-ӧс выльмӧдӧмаӧсь. Аскиа лунным – миян сайын. Дерт, конкурс котыртлӧмӧн. Сёрнитіс Владимир Светлов. Масӧ сэки абу босьтӧмаӧсь. Курсъясыс лоасны августын. Миян котырын ӧні морт дас. Коді пӧ бӧрдӧ, коді радлӧ. миян Рӧдина — медся югыд». Быдöнöс öнi тайö майшöдлö. Мойдыс час-мӧд ещӧ кыссяс. Йӧзсянь воӧма 552 шыӧдчӧм. И татшӧм йӧзыс аддзысисны! — Уджаланныд библиотекаын. Миян артмис куим тшак кок. И тіян мед ыпъяліс сьӧлӧм, Восьса енэж улын кыпыд гаж Верӧса, челядя, ас керкаа. —А мый вöчсьö экономикаын? Тайӧ, ӧти боксянь кӧ, бур. Тшӧтш и «Лямпиада» нимӧдас Дзолядырсянь уна лыддьыси. Изьваса водзынӧсь шахматын Кӧртыс пӧ – лов бурдӧдысь. Миян олӧм – коми сьыланкыв Сійӧ – эпик, эпос лӧсьӧдӧ. Но петан туйсӧ аддзӧмаӧсь. Севанян Альбина Георгиевна Гашкӧ, удитанныд на вӧчны. Сӧмын вот кӧдзыд блиндажӧй Кудйыс сиптыссис да вошис. –Мый вӧсна ті кывкутанныд? Абу нин сэтшӧм вермытӧмӧсь лётсянь видзӧны мир вылас. Сійӧ ас морт, миян сиктса. А ярмӧм Матевӧс домавлӧны. Налысь лыдсӧ некод оз тӧд. .Тэ мыйлакӧ йӧзыслы вунін. Кыла арлысь небыд воськов. И гажӧдчыштны кадыс вӧвлi. Сідзкӧ, личӧдчыны оз позь. Та пӧрйӧ ковмис эновтчыны. Уна олысь ас сьӧлӧмас нуӧ, Муӧдз копыр бать-мамныдлы. Кыкнан кокыс вӧлi доймӧма. Тавтограмма: Пелысь Парась Тшытшыбылка — выль капитан 300 воӧн тэнӧ, чужан сикт! Нуӧдлісны видзӧдлыны ГРЭС. Джеджим грезд, Кулöмдiн р. Сэні, кӧні шоныд да пӧтӧса Нöвикын Ольга олöма недыр. –Бур, мый спортас пырӧдчи. Коми да Суоми – бур ёртъяс Сійö быдöнлы дась отсавны. –Кыдзи мунӧ корсьысьӧмныд? Кывзысим, роч вылӧ вуджим. Кор ойзӧмӧн пемыдас сунін, – Миян кӧсйӧмным збыльмис! — Патераӧ лэдзӧй ставнысӧ. И водзö кутам уджавны öтув Вичко сулаліс косялӧм юра, Некоді эз кывлы ни эз тӧд, – Сьӧрысь кыска мый верма. –Каганым чужас июнь помын. Оз сэтшӧма луныс нин варт, Сэсся и ныв-пиянӧс велӧді. –Тайӧ вичкоса традиция жӧ. Петкöдлі ловъя мортлы моз. —Москваын ёртъяс эмӧсь жӧ. Ёртъяссӧ бӧрйӧ нэм кежлас. Ми сійӧс зумыда сувтӧдім». А пытшкас мыйыс сӧмын абу! Кӧсйыліс дыр овны-уджавны. Та вöсна нюжмасьны оз ков. Сиам и водзӧ вылӧ бур удж! И заводитчö: «Весась тась! Хоккейысь ворсан тренажёр. Часын стрӧитӧны школа-сад. Сарапансӧ бабыс жӧ сетӧма. Миян дорӧ отсӧгла шыӧдчис. Музыкантӧн, гашкӧ, медсясӧ? —Сиктын эмӧсь вӧралысьясыс. Умӧмаӧсь,но вылӧ донъялісны Мужикъяс нуръясьӧмаӧсь нин. — Радейта ворсны укулелеӧн. Аслыд став вочакывсӧ сетан. Асъя кыаӧдз гудӧкыс бӧрдіс, И кыдзи нö выльвося рутöг?! И на кузя некод оз вештысь. Содтӧй та дорӧ бур ньӧвъяс. Ӧтнас важ керка сулалӧ дыр. Мый и кольӧ мортыдлы вӧчны? Миян семьяын дзик жӧ тадзи. Тшӧтш и сьӧма козин сетӧны. Но ставсӧ сьӧрсьӧн-бӧрсьӧн. Кор кӧдзавны кутліс страна. Ме «морж», и таысь нимкодь! Нуышті мутор, öзтывлі сись. Но чужліс да быдмис Ухтаын. Но кыйӧдчыны кӧ кутан — оз. Олӧм дорас муслунӧн ме тыр. А мортыс пельпомсӧ лэпталӧ. Сэнi чужисны нӧшта кык ныв. Сы ног муні да, туйыс сюри. Кӧсйысисны кӧ – колӧ вӧчны. Водзті сэтчӧ и звӧнитлісны. Медым челядь бура шойччисны Комиын и йӧзыс зэв мичаӧсь. Сійӧ вӧлі зэв шань да мелі. –Кӧні радейтанныд шойччыны? Вермытӧм йӧзлы колӧ отсавны Вӧзйылісны, но эз вынсьӧдны Скӧрӧдум грезд, Кулӧмдін р. Талун чужан позйӧй абу нин. Ӧшинь улын чеччалӧны кӧчьяс Сійö кувсис менам ки вылын. Да, лазера аппартыс абу на. Асьным тракторӧн вайим лыа. Кывкутӧмӧн вочаавны «гысӧ». Но ӧнӧдз та кузя шы ни тӧв. Отсала быдтыны и внукъясӧс. Карӧ мунам — колям кок туй, Пес поткӧдлім став семьяӧн. Идрасьӧ, лысьтысьӧ, вердчӧ. Армия бӧрын бергӧдчи Одыбӧ. Аски мый миян юр вылӧ усяс? Но сэні эмӧсь джуджыд тыяс. И шуим тшӧтш босьтчыны таӧ. Ляз тасьті вӧлі тыртӧм нин. Сёрнитам кукань кӧзяйкакӧд. Гортыд – абу сӧмын ас йӧрыд Печораӧдз 80 километр коли. Позьӧ шыӧдчывны и мукӧдлаӧ. Эм на и та кындзи гижӧдъяс. –Сэсся, гашкӧ, вотчанныд и? Ӧні и Ксениялӧн кадыс воис. А кымын неваляшка пазӧдлім! Гитаратӧг овны ог нин вермы Вермытӧмыд кӧсйӧ жӧ уджавны Кывзӧй ассьыныд сьӧлӧмнытӧ. «Северный мёд» лист бокысь. Медводдзаысьсӧ ветлі Сочиӧ. Ӧти ныв кувсьӧма ичӧтӧн на. Гӧгӧрвоана, доныс ичӧтджык. Сэксянь ветлӧдла быд гожӧм. Дерт, и челядьсö радейтöма. Кулöм мöстö он нин ловзьöд. Гӧраяс пыдди воссьӧ вӧраин. Аддзысьлі татчӧс войтыркӧд. Выль картаыс ыджыд да югыд. Рытсёр звӧнитӧны кӧзяеваыс. И, коймӧд-кӧ, спонсоръяслы. Том йӧзлы – важсӧ да ӧніясӧ Аддзӧны ӧд – водзӧсыс лоас! Кутшӧм удж найӧ нуӧдӧмаӧсь? Мӧвпала августнас и волыны. Оз позь и кынтыны кокъястӧ. Гашкӧ, мыйкӧ ӧткодьыс и эм. Дзоляыслӧн нӧ кӧні вежӧрыс! Но сійӧ эз босьт телефонсӧ. Пӧрӧм пусӧ унаӧс жӧ пилиті. А тайӧ зэв тӧдчана йӧзыслы. Асьнысӧ оз бара-й мудзтӧдны Енэж пыдӧсӧдз дзуртӧм кылӧ. –Ыджыд лунлӧн рӧмыс – гӧрд. «Гашкӧ, удитам на уджыштны» Коми – водзмӧстчысьяс лыдын Ждем вас на матчах с «МБА». Киясӧй дзикӧдз рудзавлісны. Но со воис кризисыд, и мый? Век на сылы мыйкӧ абу сідз. Физкультура, Дзоньвидзалун. И кывкӧрталӧмаӧсь: вундыны. — Кладас пӧ эзысь да зарни. Гижӧдъяс бӧр оз мӧдӧдсьыны. Менам Рӧдина, тэ медся вына Пандемияӧдз олӧма тыр-бура. Батьным инӧдчыліс быд уджӧ. Мунім ыджыд мамкӧд вотчыны. Быттьӧ ставнас карыс сьыліс Со сэтысь нӧшта ӧти кывбур: Сӧмын сарапанъяс вура ачым. Но воӧн-джынйӧн велалі нин. Оз позь, но пӧчӧыд вузасьӧ. Кадыс дасьтысьны вӧлі этша. Ачыс абу жӧ бокӧ кольччӧма. Аслад вын-эбӧсӧ колӧ эскыны – Вурсьӧм – тайӧ тэныд мый? Вежсяс-ö серпасыс бурланьö? Кевмысьöй да видзöй асьнытö Тані долыд мен и кыпыд лов. Но ӧти лун сэні эг велӧдчы. — Мый сианныд лыддьысьыслы? «Кодзувъяс» зэрысь оз повны И автопробег на нуӧдӧмаӧсь. Батьыс ли, вокыс ли усьӧма. Юлӧн пасьтаыс пыжным кузьта Овлӧ, корӧны гу вывсьыс му. Сёрнитіс Антонина Микушева. Мый артмис – лыддьӧй водзӧ. – А руыс тан= кутшӧм кыпыд! «Коми войтыркöд» син на син Аслыным ковмис пелькӧдчыны. Та вӧсна, овлӧ, ёна нюжалӧ. Кор он виччысь, сэк и суас. Овліс и, пуръяс кылӧдлісны. Но дзикӧдз оз жӧ эновтчыны. И челядьлы тшӧтш вӧлі любӧ! Быдмӧма уна челядя семьяын. Кутшӧмджык чугун гугӧданыс? Таво татшӧм позянлуныс абу. — Ачыд тай öтнад шöйтан жö! Классын морт 38 кымын вӧлі. Коковкин Иван Александрович Видза олан, дона «Би кинь»! Дерт, шог радейтчӧм йылысь. Коми кывйыс – миян озырлун! Ачыс верӧс сайӧ эз петавлы. Кадлӧн гытсаныс — вылӧ-улӧ, Дерт, и челядьӧс гажӧдісны. Олӧ вӧлӧм Москва обласьтын. Плешкад петас пемыд пудпас. И со, корисны выль журналö. Медым челядьлы вӧлі любӧ!.. Менӧ шуӧны Нина Алексеевна. А сэсся юргис гала-концерт. Мися, дальнобойщикӧ медася. Ковмасны, дерт, уджалысьяс. Людмилаыс котырын вӧлі кык. Та могысь став коланаыс эм. Мый эськӧ тэ метӧг и вӧчин? Со тадзикӧн ми пасьтасьлiм. Но тайӧс абу кокньыд вӧчны. Йӧзыс колисны юр сюянінтӧг. Водзӧ йӧткыштім июнь кежлӧ. — казьтылӧ Галина Ивановна. Самолётын чӧскыда вердісны. Унатор тӧдмала небӧгъясысь. Со и дась ас киӧн вӧчӧмтор. Муыс быттьӧ выльысь ловзьӧ. А сэсся юавліс: «Но, кыдзи? — А кодъяс найӧ – чудъясыс? Дерт жö, чинтiсны и удждон. Мед кӧ гытсаныс — улӧ-вылӧ. Ме сылы «Чугра» роман сеті. Гулюясыд сынӧдӧ качӧдчисны. Сиктса удж кужӧны жӧ вӧчны. Чайтім, вольӧс вылӧ шогмас. Татшӧмыс 340 гӧгӧр нывбаба. Мыйла тадзи вермис артмыны? Сэсся ковмас бокöджык кежны. Та вылӧ кыдзи вочавидзанныд? Та дырйи юргӧ страналӧн кып. Дерт, налы понъясыс жальӧсь. Дзебӧма юркарса шӧр шойнаын. Уналаын паныдасьлӧны йӧраяс. Гожӧмнас мамӧй тӧдмӧдіс В.Т. Серпасаліс Мария Размыслова. Чуйми пӧ: «Тайӧ жӧ челядь!». Мыйкö торйöдны эг эськö мöд. Ачымӧс лыддя сылӧн быдтасӧн. Александр Лодыгин – 3 место; Мода, дерт, суӧдны он вермы. Пестӧй бипуртӧ колана ногӧн. А «Шокӧс» – тшӧтш и Анапаын. Артмӧ, миян ставыс лючки-бур миян Рӧдина — медся шаньыс». Петкӧдчӧмыс пыр зэв яръюгыд. А та серти и донъявсьӧ маыс. Пыр жӧ и вӧча неыджыд небӧг. Тавосясӧ котыртлісны онлайн. —Дерт, эськӧ тайӧ медся бур. Ёнджыка ковмис уджавны киӧн. –Крысалысь лыдсӧ арталанныд? Дыр-ӧ нюжалас дзоньтасьӧмыс? А эзысь-зарнисӧ дзеблӧмаӧсь. Коймӧд местаынӧсь сизябсаяс. Тайӧ куим крестсьыс бӧръяыс. Мый вермӧ, ставсӧ вӧчӧ ачыс. Шоныд гожӧмлӧн лӧниник войӧ. Но та вылын бара жӧ эг сувт. Медводз петкӧдлісны асьнысӧ. Нимöдам-пасъям, но сёрöнджык Каютасянь пышйи палуба вылӧ. Абу патераса ваннаын, а юын. Ӧд дорччан уджыс зэв сьӧкыд. Сӧмын пырав да босьт кредит. Кыскӧ сійӧ мыйӧнкӧ ас дорас. Микрорайоныс Сыктыв ю бокын. Тадзи лои разьӧма уна гӧрӧд. Альберт Ванеевсянь кольӧмтор И сідз шусяна блатыд абу жӧ. Мед бурджыка тӧдны чужан кыв – бара на Анатолийлысь юалі. Тӧд вылын кутам быд лоӧмтор. Но абу öд бокöвöй морт сылы. Да коркӧ и матыстчас шудыс,— Матысяньджык тӧдмасям накӧд. Водзвыв некодi нинӧм оз тӧд. Сы вӧсна мый пиньтӧ ёнмӧдас. Мамӧ челядьдырсӧ абу тӧдлӧма Коми лайканыс – сикт-грездын Ӧні сэтчӧ вӧралысьяс волӧны. Коймӧдӧн лоисны щельяюрсаяс. Ӧні, ен сыкӧд, ставыс лӧнис. Оз на вижӧд, оз на арлы шед. Гортаныс мӧй абу удитӧмаӧсь? Сэтчӧ воліс сюрс гӧгӧр морт. На лыдысь кык лунсӧ шойччим. Эн жалит тай сӧмын тэ асьтӧ! — Дерт, спортын абу кокньыд. Мöд проект – «Победа асылö». –Кыдзи котыртӧма тайӧ уджсӧ? И ком кыйны на велӧдыштісны. Рытыв-Войвылын Коми – нёльӧд Тані жӧ – пӧдса военнӧй кар. Бара кыла: «Локтӧй, локтӧй!» Налы абу веськодь чужаніныс. Ылі му ни саридз мен оз ков, А талун ведраысь моз кисьтӧ. Со ӧні бара чолькнитыштісны. Варгыль кокаыс тані зэв уна. Чиганъяс да Зеленечса Гудини А сэсся заводитӧмаӧсь пӧдны. Ме абу италияса, ме висерса! И тайö миянлы содтöд стресс. И пукалігад колӧ «восьлавны» Жаль, эз быдлаын чукӧстчыны. Вир сӧнъясыдлы зэв лӧсялӧ и. Тайӧ – индексация вӧчан лун. Ошкӧм ради оз чӧвт пернапас. Даддяс ичӧт детинаыс пукалӧ. Кодыр юралысьяс абу сюсьӧсь, Зарни сьӧлӧма эзысь волонтёр Вӧчӧма снимоксӧ самолётсянь. Дзикӧдз яналасны кык другыд. Квайт во мысти – асшӧр олӧмӧ Овтӧм керкалӧн резьдӧм шудӧн Лоас Выль воыс югыд ли сьӧд? Улын — мойд, и вылын — мойд. Бабӧй менӧ шӧвктугйӧн шуліс. – тӧдчӧдіс Галина Тарасевич. Кӧлӧкӧл шыыс бесъясӧс вӧтлӧ. Папӧ лӧсьӧдчӧ кытчӧкӧ мунны. Лӧп-ёг чукӧртанінӧ петкӧдны? Татшöмыс во комын абу вöлöма Туй пасьталаыс кер чурвидзӧ. –А эм наысь кутшӧмкӧ пӧльза? Кыкнанныс вӧвлӧм велӧдысьяс. –Да, та серти меным мойвиис. – Медвойдӧр бӧрйӧны «ӧшкӧс». Ӧнӧдз на бурдӧдан удж вылын. Снимокъясыс Ольга Камаевалӧн –Дерт, оз век мойви лыйнысӧ. Асывнас мӧдӧдчасны бригадаӧ. Видзӧдлі: но некод абу сэні. Аскӧдыс нин мунны корӧ менӧ? Та бӧрын ворсім баскетболӧн. Лыйсьы стӧча, шедӧд ГТО пас! Кытысь татшӧм сьӧлӧмкылӧмыс? Мортыс нинӧм ыджыдсӧ эз вӧч, Ручейнӧй — миянӧтувъя оланін А дзодзӧгъясысь лэдзчысисны. А доныс сылӧн 100 сюрс шайт. Вермасны ӧд дзикӧдз куштыны. Кык кӧ, сідзкӧ, висьӧмыс эм. Пӧдругаыс пӧ татчӧс жӧ вӧлі. А водзті таысь ёна дӧзмывлі. Кодсюрӧ тӧлысь кежлӧ волӧны. Оз быдӧн вермы корсьысьнысӧ. Бырӧдӧны, но некыдз оз йывмы Велӧдчӧма копёрса машинистӧ. А уджалысь морт дьӧбӧ коляс? Сійӧс йӧзӧдӧмаӧсь 2019 воын. Школаас талун 374 велӧдчысь. Бӧрйӧны шоныдін да пӧтӧсаин. Мед и зэра, мед и тӧла, мед. Няньӧн-солӧн аттьӧалӧ Луздор Вывті ёна радейтӧны спорттӧ! Нималӧм ӧд овлӧ чорыд иддза. Вичкоса магияӧн оз ноксьыны. Мамыс — шонді, батьыс — зэр. Мый позьö лэптыны участокад? – Мыйла бӧрйи тайӧ темаяссӧ? Медся унаысь вӧлі Нёб-дінын. Дзоньвидзалунлань 150 тшупӧд Шалсйӧ Би кинь тӧдса яглань. И кор зэрмис, ми тані ойдім. Енув пельӧсӧ сись ог пеш ме, Мамӧй мӧдӧдіс чипан колькла. Кывбуртӧ лыддьыны колӧ кужны Мичаа вöччöмöн вöдзö йöктыны Эмӧсь-ӧ талун сэні комиясыс? Балсӧ восьтіс кыпыд полонез. Тадзи и бурдӧдчӧны гортаныс. Сэтчӧ менӧ кокниа босьтісны. Кысь коран абусӧ мортыслысь? Водзӧ ёнмӧдны бур йитӧдъяссӧ Овтӧм керкалысь киссьӧм олӧм Уджавлі ХТЗ-7 трактор вылын. Лов шынымӧс дзебӧмӧн кывзам. Сэсся снимайті киӧс да ысті. Кулӧмдін тэ менам, Кулӧмдін, —Повтӧма пузьӧдчан, Парасюк! Кулӧмдін тэ менам, Кулӧмдін. Вена быдсикас мытшӧд-падмӧг. –Миян тані чӧв-лӧнь оз овлы. Кӧрыс жӧ артавсьӧ 10,6 сюрс. И сылӧн кывъясыс збыльмисны. Кӧть мый, но кыпыда восьтам. Колӧ кужны сёрнитны йӧзыскӧд Ме радейта, и менӧ радейтӧны Весиг машинаӧс арестуйтісны. Тіянлысь проектъяснытӧ ошка! Кыдзи сэки асьнытӧ кыланныд? –Дерт, йӧзыслы отсавны колӧ. 2020 воӧ вермысьясӧн лоисны: Мыйыс сöмын оз быдмы сэнi!.. Владимир радейтӧ кыйны чери. Лӧзов енэжӧй, паськыд отаӧй, Ёгор: Босьта да шыбита урнаӧ. Радейтӧмсьыс бордъяс быдмӧны. Ӧчередыс зэв надзӧн матыстчӧ. Сідзкӧ, абу на дзик вермытӧм. Тубаыс колӧ тшак лыд сертиыс. Югыд кӧка войӧ лудын войлӧны. Карын олӧны уна сикас войтыр. Сии налӧн радейтчӧмлы кывбур. Бать-мамыс Ненеч кытшсаяс жӧ. Меддзоляыслы кык арӧс тырӧма. Дерт, и тані эмӧсь падмӧгъяс. –Кыдзи тайӧ уджыс вежис тэнӧ? Гоз-мӧд платтьӧ коли жӧ сылы. Сылӧн шӧр могыс – кӧр видзӧм. Но найӧ помӧдзыс дежуритісны. Ывлаын ёнакодь нин кӧдздӧдіс. – тӧдчӧдіс Любовь Алексеевна. Дыр мӧвпалі, но век жӧ локті. Сьылӧны ӧтитор, а збыльвылас. И тайӧ– сьӧкыд кывкутана удж. — Ми ягвывсаяс, ми вадорсаяс, Гортгӧгӧрса уджыс – аньяслӧн. Курччасны да лэбасны кытчӧкӧ. Ӧлӧдісны, мед эг вошты сям?.. Сы вӧсна миянлы и звӧнитчӧны. Ньӧба билетсӧ да пыр и юӧрта. Томулов да олӧма вӧсна тӧждӧн Кӧсйӧны, мед ме сэсся отсалі. Тайö, дерт, шензьöдiс миянöс. Тэ кылан нин асьтӧ москвичӧн? Пыр дась мыйöнкö да отсыштны. Мамыд шуас: «Локтӧй, локтӧй!» Роч анбурын комын куим шыпас. И ӧнӧдз на дзолюкыс бурдӧдчӧ. «Миян Рӧдина медся вӧльнӧйыс, — Тэнад уджыд зэв аслыспӧлӧс. Шуисны, виччысьӧй пӧ вочакыв. Войвылын олӧмсӧ колӧ бурмӧдны Пенсияысь сьӧмсӧ кульыштісны. Керйӧн вӧдитчыны лоас сьӧкыд. Мед паметьысь некор оз вушйы! Енмыс видзис, ӧні ставыс бур. Дерт, ёрдын кӧ сэки ог уджав. –Некутшӧм конкурс эз нуӧдсьы. Снимокъясыс Григорий Пильлӧн. Майбыр лыа вылын мачасьыштны. Корисны асьсӧ бара на волыны. Лыддьысьӧй, бурмӧдӧй ловнытӧ. Гожӧмбыдӧн вежсьӧ 4-5 кӧлена. Асьным асьнымӧс вӧчам шудаӧн! «Мыйк абу сiдз. Мыйкö не то». Гамын вочасӧн ловзьӧ вичкоыс. 2017 воын Дима помаліс школа. Коронавирус Комиын: бӧръя юӧр Коркӧ корисны матысса грездӧ. Тадзи висьтавлӧмаӧсь важ йӧз. Но шоперыс кувсьӧма нин вӧлі. Унджыкыс шӧркодя 27 арӧсаӧсь. И век жö ковмис налы öвсьыны. Ӧд та могысь тшӧтш колӧ сьӧм. Колӧ пӧ комиӧн лыддьысьыштны. Ме кӧсъя тэныд тані отсасьны. Войвыв карлы тайӧ зэв колана. Кодъяс нӧ ми ветлім Тшугӧрас? Ас овмӧсъясын скӧт оз видзны. Содтывлім няняс и кыд да чаз. Кӧдзыд, зэра да тӧла поводдя. Князькина Татьяна Альбертовна Тан быдса быд морт, абу джын. Медводз полі, а сэсся велалі. Но корсьнысö некыдз эз артмы. Кольӧм во сійӧс нуӧдінныд жӧ? Сиа дзоньвидзалун да муслун!» — Кор чужис лэбавны кӧсйӧмыс? Муса мортӧй пӧ муніс и вошис, Да торйӧдӧ нёль медтӧдчанасӧ. Паськӧмыс тшӧтш отсалӧ ворсны — Саша ёнджыка сёрнитӧ рочӧн. И ме тшӧтш видлі, – шуӧ сійӧ. Чужан мулы долыд сьыланкывъяс Тасянь и лои тайӧ традицияыс. Сöмын колö неуна терпитыштны. Дыр кисьмӧны италияса сыръяс. Гудыр енэжыс ӧшӧдчис вой улӧ. Сідзкӧ, талун колӧ овны бура. И вӧчӧны тайӧс нимкодьпырысь. И став дзоридзыс – бурдӧдчан! Вежсис-ӧ мыйкӧ кольӧм каднас? И таво кӧсйӧ водзӧ велӧдчыны. А, вӧлӧмкӧ, абу ставыс тадзи. Ву кузя сöнiк нин кывтö вöлi. Экоактивистъяслӧн аслас сёрни –Сьӧмыд театрын век оз тырмы. Сэки ӧд ме дзик нин роч вӧлі. Коймӧд классын ӧчкарикӧн лои. А ӧнія шоперыс, жаль, кувсис. Медводдза котырын 12 студент. –Полина, висьтышт ас йывсьыд. Дормидонтлы овнысӧ лоӧ сьӧкыд «Вит во мысти джоджсӧ чегам.» Челядь йылысь огö жö вунöдöй. Стрӧйбаыс кызвыннас дась нин. Гӧгӧр вӧр, поезд мунӧ ньӧжйӧ. Но лоас тайӧ 2023-2025 воясӧ. Джуджыд керӧсын, гажа нӧрысын Нинӧм на помӧдз абу «ошкӧма». Мед тӧдмавны, кодӧс позьӧ на. Бара шыӧдчи занятосьт шӧринӧ. И ми лӧсьӧдім 16 тома уджтас. Тӧлӧн пукталӧм лэчкысь мынӧм, Весиг пӧтнысӧ таысь он вермы. Сэн велӧді суйӧрсайса кывъяс. Кытчӧ шыӧдчӧ отсӧгла висьысь? Пиӧй кылӧма понлысь киргӧмсӧ. Гуся енмӧс лолысь ог лэдз ме, –Ямалӧ уджавны вои 2015 воын. Уджавлӧма США-ын да Италияын. –Сідзкö, позьö волыны вичкоö? Кӧсйӧмӧй збыльмис таво гожӧм. Но сэні он вермы паськӧдчыны. Сійӧ кок улын гартчыны кутас. Быттьӧ ог и надейтчы на вылӧ. Выль вермöмъяс да шуд ставлы! —Тэ кылан нин асьтӧ артистӧн? Ур зэв зіль, тэрыб да вежӧра. Мися, тайӧн оз позь кыйсьыны. Ыджыд мамлы горзі – чӧв-лӧнь. Кад кежлӧ овмӧдім Лесозаводӧ. Медзіля налы уджавсьӧ рытнас. Снимокъясыс Николай Горбачлӧн Батьӧ велӧдіс кыны кулӧм-тыв. Важыс видзӧдӧ выль олӧм вылӧ. Лун да вой пӧ юрын сӧмын удж. Здук кежлӧ чӧвла – мый вӧчны? Кыпыд лолӧн на кӧсъя олыштны, Этша кö, чинтöны поезд лыдсö. Пыдди пуктöмöн да радейтöмöн, Тайö менам пöрысь ыджыд бать. Снимокъясыс rkomi.ru сайтысь. Быд пусьысь нэм чӧжыс туясьӧ. Бӧрдӧ гудӧкыс кодлӧнкӧ, кылӧ, Но регыд шыаным овмӧдчис мӧс. Вӧлӧмкӧ, кагасӧ (йӧй бабаыд!) Гаж дырйиыд кадыд кольӧ ӧдйӧ. Но сё пӧв ӧд сьӧкыдджык вӧлі, Сӧлiм машинаӧ да ӧдйӧ и воим. – А локті ме Комиӧ дыр кежлӧ. Та кындзи и туризм сӧвмӧдӧны. — Кутшӧмӧн колӧ лоны пилотлы? Коляссӧ вичмӧдасны 2022 воын. Радейтана сылы тайӧ уджыс да. – юася Любовь Алексеевналысь. Быдласянь нӧрӧвитӧны чушкыны. Оланподувнымӧс колӧ выльмӧдны ✅Дерт, унатор эм и та кындзи. Семьяад кӧ быдмӧ висьлӧс кага Та бӧрын пансис уна йӧза гаж. Кор пӧ кыйсьыны пармаӧ кайис. Ме, Пея Ӧльӧш да Вась Ӧксинь. Но сэсся пӧ корӧмсӧ киритӧма. Пуксьылiс шондiа да гажа лун. Мӧдас сулавны му вежандырӧдз. Ньӧти абу окота тась муннысӧ! Таын, гашкӧ, и «Европаыд» да? —Бур, Яджикӧс вермим мездыны. Сідз 1984 воын и вои Паджгаӧ. Тайö вöлi миян ыджыд вермöм». Думайта: «Уся кӧ, кутас оз?». Дзебсьывлім сэтчӧ сьӧд войын, Унакöд лои сёрнитöма-юасьöма. Мозын ю дорын олысьяслы отсӧг Сысянь юӧр пӧ некод эз вайлы. – кӧсйӧ тӧдны Михаил Юрьевич. Ыджыд СССР-ным вöлi да эз ло. Чужан муад и енэжыс мичаджык! И уджын сюсь, и бурлакалігас. Уськӧдчысьыс сэсся и пышйӧма. Кыдзи дзоньвидзалуныд, Яджик? Енбиа музыкант да веськӧдлысь Ысты меным вежавидзысь ёртӧс, И кӧмавны лӧсялана кроссовки. Таво конкурссӧ нуӧдӧмаӧсь жӧ. Кызвыныс вӧлі кок чунь йылын. Гортӧ локтам — колям кок туй, Карыс быдмис миян син водзын. Йӧзыс пӧ пышйӧны карӧ, сиктын Нина Попова, Кӧрткерӧс район. –Ме чайта, сы выйöдз ог воöй. Ыджыд мамлысь гӧлӧссӧ кылі и. Ӧльӧш лыянӧн, а Степан черӧн. Чайта, энтерит, сювйыс висьӧ. Уджаліс на сэсся бухгалтерӧн. Сійӧ пуксьӧ лабичсаяслы воча. —Эн сетӧй бӧбйӧдлыны асьнытӧ. Видзӧдысьяслы ёна жӧ кажитчӧ. Лыддьöй июнь тöлысся номерысь Мамыс весиг нинӧмсӧ эз казяв. Ухтаӧ волігӧн котралӧ лызьӧн. Ыджыдджык пияныс воюйтӧмаӧсь. Сӧмын тыдалӧ вӧр да сьӧд мыр. Эн думайтӧй, мый ме ӧні ляба. Сӧмын колӧ эскыны аслад вынӧ. А таво и поводдяыс ыръянитіс. Видзӧдӧй «Вочакыв» программа! Эмӧсь миян и тӧвся рекордъяс. Лудік туруныд оз дзоридзавлы. Та понда сёрнита изьваса моз. Снимокъясыс Олег ЧегодаевлӦн. Сыктыв йывлань сьӧлӧм лэбзьӧ, Ухтаса зон – Европаса чемпион Водзмӧстчӧмӧн да ыджыд тӧждӧн «Сыктывкарса тулыс» лоӧ арнас Кӧсйӧмаӧсь кӧзаяссӧ вильӧдны. Водіс шойччыны да и эз паляв. Сэки колӧ ветлыны шойна вылӧ. Ӧні корсям аньыслы юр сюянін. Кутшöм могöн сiйöс котыртöны? Медся мича карӧ – Ленинградӧ! Ӧтув зільӧмӧн олӧмсӧ бурмӧдны Кута лача, вакцинаыс отсалас. Туйясыд ӧд сэки эз ёна вӧвны. И бӧрдігтыр, и кабырӧн пызанӧ –И крепыд дзоньвидзалун колӧ. Тэ меным пыр ставсӧ ньӧбалан! Войыс бара на артмис узьтӧм». Галина Бутырева, коми гижысь: Со та вӧсна и зілям ӧтвылысь. Дерт жӧ, отсала, мыйӧн верма. Горьковскӧйын – сылӧн филиал. И улі судтаас восьтісны клуб. Гуалöма Карельскöй перешеекын. Нёль путёвка сетлісны курортӧ. Ньӧбасьысьлы колана юӧр сетӧмӧ Александра чужӧма Сыктывкарын. И ог пидзӧсчань кевмысьны усь. Ставнас чукӧрмис 36 петкӧдчӧм. И ме ставныдлы тадзи жö вöзъя. Керкасö кыпöдны сетсьö дас (!) А мыйла, мися, миянлы оз позь? Тайӧс некод оз босьт тӧд вылӧ. Кодсюрӧ медводдзаысь на локтӧ. Тані ӧд кодлы мый кажитчӧ нин. Майбыр, некодлы эз вӧв гажтӧм! Войвывса кар олӧ аслас олӧмӧн. И радлун-вермӧмыс кык вылӧ жӧ! Таво торъя нин бур налӧн маыс. #Лок_татчӧ коллекцияысь кружка Эска, налӧн кӧсйӧмыс збыльмас. А ӧні – гижӧд челядьтӧ комиӧн! Кольӧм во вольсалісны асфальт. Öтуввез пыр козин – «Кык бать» Мед вӧлі кӧні челядьлы ворсны. Снимокыс Татьяна Напалковалӧн. – Ӧні уджӧн могмӧдысь сюсьмис. Гашкӧ, кадыс коляс, воас аски. Коми му зэв шань да кыпыд руа. Тайӧ пӧ сетӧ позянлун сӧвмыны. Мед кӧть нимтӧм, но сійӧ — ас. Окота кывзыны найӧс дугдывтӧг. – юася Дмитрий Николаевичлысь. А сэсянь разӧдасны регионъясӧ. Снимоксӧ сетіс Сергей Павлюшин Сыктывдін озыр енбиа войтырӧн. Сэні вывтіджык лои даръясьӧма. Збыль-ӧ тайӧ, кыдзи бӧрйинныд? Лоӧ сідз шусяна полусвятыняӧн. А тайӧ унатор йылысь висьталӧ. Берлин кындзи вӧлім уна карын. Пода ыліын — пуясыс ляпкыдӧсь, Лӧсьӧдӧма аслас рӧдлысь ордпу. Корсьысьӧмыд век чуксалӧ туйӧ. Мӧдысь эз нин ветлы сдайтнысӧ. Ставсьыс, шуасны кодкӧ, мыжаыс –Но, сідзкӧ, на мӧлӧт, кутышт. Уна гижӧма аслас семья йылысь. Кольöм во лэпті вит килоа сир! Крысалы туйсӧ Тювӧ жӧ потшӧма. Бур, мый ыджыд неминуча эз ло. Видзӧдысь сьӧлӧмсяньыс сералӧ. Зарни шондіӧй, шоныд тупыльӧй, Сарапан – медрадейтана паськӧм Ӧд мамсяньыс и пӧрадокыс мунӧ. Водзмöстчöны-зiльöны и томулов Лыддьöй июль тöлысся номерысь: Зіля пыдісянь сійӧс гӧгӧрвоны. А налöн поведениеыс – оласног. Сійӧс воддза воын выльмӧдісны. – Тані сійӧ зэв чӧскыд да бур. Ми ог корсьӧй некутшӧм выгӧда. Лыддьысьӧй, шаньмӧдӧй ловнытӧ. Со, шуам, ӧтчыд лавкаӧ ветлім. Рӧкыд вылӧ, верӧс уджтӧг коли. И мый медся тöдчанаыс спортын? Йиджӧ сьӧлӧмӧ пыдзыртан дойӧн. Вузасянін дорын эм парковкаяс. Тӧдмалас кӧ, пуксьӧ сы местаӧ. — Весиг позянлуныс унджык лои. Та йылысь юӧртӧrkomі.ruпортал. Мынтыны таысь ковмас 100 шайт. Эновтӧм котельнӧй лоис музейӧн но тэ сӧстӧм, и эскыны позьӧ — Ӧні нин дасьта выль коллекция. Ёгор: Дорйӧй да видзӧй вӧр-ва! Мед эськӧ ставыс налӧн артмас! Да и мыйӧн ме йӧзсьыс торъяла? И став тайö машинаыс вöлі тыр. Шылад ю весьтті лэбис и вӧрті. Пӧльяссянь вуджӧма кыйсян руыс Коронавирусыд чорыда асыкалiс. Снимокъясыс Дмитрий Осиповлӧн. Прополис – зэв бур антибиотик. Ньӧв-гарпунас кӧрталӧма жилка. Сэсся Карман Лизалы водзӧсалі. А кытчӧ вуджӧдны уджалысьяссӧ? Аньяс тшӧтш ворсісны шахматӧн. Дзугӧм кывъя гӧрӧдъяссӧ разьӧ. Ставсӧ ас кадӧ да бура вӧчӧмӧн Сійӧ ёна радейтӧ роч классика. «Кенозерьеын нэмсӧ чудь олӧма. Пезмӧгӧ вои муса ыджыд мамкӧд. Нимкодь, мый кӧть ловйӧн коли. Сёрнита-гижа и мӧвпала комиӧн. Лыддьысьöй, бурмöдöй сьöлöмтö. уджалӧны тайӧ нырвизь сертиыс. Гашкӧ, удитанныд на уколасьны. Ме збыльысь радейта, мый вӧча! Вит арӧса на, а вежӧрыс мыйта! Ньӧввужйӧн вӧравны зэв сьӧкыд. Та понда кыкысь лоöма гижöдыс. Став гажыс вӧвлӧма мӧд луннас. Ставсö тайöс вöчöма 2019 воын. Кутшӧм рольяс йылысь мӧвпалан? Кач да идзаса нянь вылын олім. Уналысь град вылысь мусӧ нуис. А гижис сiйöс Василий Лодыгин. Выляд велӧдчыны некор абу сёр! А сылӧн уджын тайӧ зэв колана. –2002 воын торйӧдчим верӧскӧд. Вежсис страна, вежсисны йöзыс. Налӧн шмонитӧмыс овлӧ дойдана. Кольӧма ловъяӧн блокада дырйи. Ӧні сыкӧд инстаграмын гижасям. Коми кыв серпасъясын» конкурс. —«Сарапана радио» бура уджалӧ. Номер петас апрель 30-ӧд лунӧ. А та пӧрйӧ мӧвпыштӧма видлыны. Сиам дзоньвидзалун да бур шуд! уджалысьыс – збыльысь геройяс. Медся тӧдчанаыс сылӧн – семья. Семьяас медся ыджыдыс – мамыс. –Бур, мый лэптім выль картасӧ. Медводдзасӧ нуӧдім Кӧжмудорын. Бур мортанӧй, чолӧм жӧ, чолӧм! Медводдзаысь на татшӧмыс вӧлі. Позьӧ и котравны, но надзӧник. И бӧрдыштны подгузник вежигӧн. —Иванлы вöлі сöмын на 47 арöс. Кыдзи гӧрддзасис тайӧ гӧрӧдыс? Но зонъяс лёк вылӧ оз ыззьыны. –А тэ мыйӧн радейтан ноксьыны? Кодӧн ме сӧмын эг кӧсйыв лоны! А дистанционнӧя эз на велӧдны. Уджъясӧн вермылӧ конкурсъясын. Дерт, унатор и бать-мам сайын. Дзизгысь-дзазгысьяслӧн олӧмысь Оз торкавны туй выв правилӧяс. Он и тӧдлы, во бӧрся во кольӧ. – И ми найӧс разьны ог вермӧй. Ми заводитім семьяöн моз овны. Служитны мунысьяслы бур сиӧмӧн Сэні ме ёна вильшаси, котралі. öнi найö уджалöны биару вылын. Кар пасьталаыс уна чери лавка. Анастасия Кишиева, горт олысь: Россияӧ позьӧ, суйӧр сайӧ – оз Визулыскӧд кывтӧй берегланьыс. Зэв нор гӧлӧсӧн нывбаба сьылӧ, Сикт-грездын олӧмсӧ бурмӧдӧмӧн Та вӧсна найӧ и ёна скӧралӧны. Видзӧй асьнытӧ да матыссаястӧ. Енмыс бара козьналіс мен асыв, Тайӧ федераль-нӧй закон серти. Муртса абу уськӧдчӧма на вылӧ. Берба лунӧ дзик жӧ тадзи вӧлі. Сюйышт лябсьӧмӧс аслад из улӧ. Нимкодясьны тайӧ лоӧмторйыслы. Скӧрӧдумсаяс шогсьыны оз кужны Кӧть и вӧлі зэв зыбуч да кузь. Кадыс колис зэв гажаа да ӧдйӧ. Оз радейт, кор сійӧс жалитӧны. Сійӧс миянлы колисны пӧль-пӧч. Видзӧ-ны сійӧс ен ув пельӧсын. Комсомол кадӧ ветлі Германияӧ. Режиссёрыс Анастасия Казакова. Ветлім Салехард карсянь неылӧ. Унаöн оз лöсявны суседъясыскöд. Аддзим ботан да мӧдім лэптавны. А синкретизм ставсӧ ӧтлаӧ йитӧ. Вуграсьнысӧ босьтлӧ и нывъяссӧ. Кык ыджыдджык кагаыс кулöмаöсь. Сиктсаяс ошкисны водзмӧстчӧмӧс. Абу сьӧм ради, абу выгӧда ради. Кор ачыд тэ нёрпалін, пласьтӧн. Сьӧлӧм-лолысь мыйкӧ быттьӧ ори. –Нывъяс пырӧдчӧны тайӧ спортас? Но ёна отсалӧмаӧсь матыссаясыс. Мед война нуис, жугліс олӧмъяс? Бӧръя кадсӧ дзоридзьясӧн нокся. Медым вывті кыпӧдчӧмысь видзас: Гожӧмыс со кутшӧм вӧлі, майбыр! Кык вежон сэні,кӧні абу ӧтуввез Йӧз дорӧ восьса да бур сьӧлӧмӧн Мыйлакӧ тай эг и паныдасьлӧй-а. «Миян Рӧдина медся бур му вылас Инспекторъяс сійӧс тшапкӧмаӧсь. Водзӧ найӧ пасьвартісны йирксӧ. –Некор эн кӧсйылӧй вежны уджтӧ? Тыдалӧ, бара топӧдӧма висьӧмыс. «Зарни ёль» вӧсна эн майшасьӧй! Республиканым озыр енбиа йӧзӧн. Но многоборье йылысь бура тӧді. Ӧні Яджик петавлӧ нин гуляйтны. Телефон пыр лӧсьӧдӧм-шыльӧдӧмӧн Колльöдiм фронт вылö Васянымöс. И ӧд вені ставсӧ, ёнми-вынсялі. Сойбордъясӧд кутышт ёна кортӧг, Рӧдвужыс ставныс майшасьӧмаӧсь. Майбыр, эм мый вылӧ видзӧдлыны! –Нимкодясям выль набережнӧйнас. Ёна и сералім ми, ви-дзӧдысьяс. Пасйы асьтӧ да челядьтӧ КОМИӦН! Быд пельӧсын сур да вина лавка. Школаын Рая велӧдчӧма сизим во. Нёрпалысь зонпоснилы бурдӧдчыны Юлия уджалӧма да тренируйтчӧма. Гашкö, весиг тöдлан ёна ылi му. Майбыр, оз вунӧдны чужан кывсӧ! А мӧд-кӧ, ас машинаӧн ветлывла. А косьтӧм бӧрас ящикъясӧ тэчим. Снимокъясыс Галина Макаровалӧн. Шуда челядьдыр – коми сёрни пыр Да и оз ков та йылысь думайтны. Паёк кутасны разӧдны быд вежон. Коді водзӧ нуӧдас налысь уджсӧ? Та боксянь немтор жö эз вежсьы. Кыдзи корасьлісны кӧр видзысьяс Петкӧдлӧма олӧмсӧ пемӧсъяс пыр. Пеж муыс-ваыс миянлы мӧрччӧ жӧ. Мый вежсис бöръя дас вит вонас? А 1943 воын война вылад усьӧма. Но интернетын эм бурыс и лёкыс. ӧні тайӧ гӧбӧчас 200 тонна сыр. Та понда ми ньӧти ог майшасьӧй. Рокот, кутшӧм жӧ мича тэ вӧлін. «Светоч» библиотекаын уджалысь. Пищаль ни кӧрзина сылӧн эз вӧв. А колö пыдди пуктыны öта-мöдтö. Перезахоронение луныс вӧлі жар. Снимокъясыс Людмила ИгушевалӦн. «Маяковкасянь» куим яръюгыд рыт Мун кӧть кытчӧ, уджйӧзыд кӧ абу Став муслуннымӧс сетім пинымлы. Ыджыд Вермӧмлы сиӧм праздникӧн! «Би кинь» муса, «Би кинь» дона, Коли сӧмын шензьыны. да дзӧрны. Дерт, карантинсӧ кӧ оз нюжӧдны. А мый эськӧ омӧльыс тайӧ уджас? Видз ассьыд кагатӧ неминучаысь! Кодкӧ шуас, и ӧні пӧ бурыс абу. Том йӧзкӧд уджын водзмӧстчӧмысь Тракторъяс уджалісны пес вылын. –Дыр-ö ковмас виччысьны сьöмсö? Нинöмö эскытöмыс сійö полöм жö. И ломтассӧ дасьтӧмаӧсь запасӧн. Мед рӧдмас-гыбалас кебӧс да ком Сэні виччысьӧны 219 ныв-зонмӧс. Чайті, мися, бӧбйӧдлӧ, да муні. Тайӧ уджсӧ вӧчам коймӧд во нин. Туй боксьыс и вотӧ тшак-тусьсӧ. Ставныс найӧ аттьӧалӧны Аннаӧс. — А кытысь Комиӧ локтӧны йӧзыс? –Менам куим арöсöдз кык челядь. Босьтчис кодйыны ичӧтик зырнас. Сёрнитӧ рочӧн, а лыддьӧ комиӧн. Коліс пӧ кад венны гажтӧмлунсӧ. Бать-мамлӧн туйдӧм серти олӧны. Сійӧс виччы-сьӧны уна странаын. Сідзжӧ и Ухтаын да Сыктывкарын. Ӧлӧдана пасыд пӧ, дерт, буртор. Кыдзи йӧткышта, сідзи и тювгас. Чайта, татшӧмӧдзыс ог нин воӧй. Вӧлӧгаыс вичмас 60 сюрс кагалы. Мазіясӧс дрессируйтны он вермы. Грездыс ичӧтик, сулалӧ ю бокын. Томуловӧс бурас туйдӧм-ышӧдӧмӧн да «Наследие» отрядса архивысь. И шыбитны сійӧс помӧйӧ оз позь. И водзӧ кыпыд лолӧн овны-вывны! Мича кӧсаяс шензьӧдасны быдӧнӧс Салдатъяс куимысь лыйӧны енэжӧ. Лэбачӧ кор ловныс налӧн пӧрлі,— Ёртъясӧй кутісны сёянӧс ошкыны. Пыр на вежӧдӧ со кыддза раскыс, Гижӧм-сьылӧмнам йӧзлы колыштны. Вöлi ыджыд пызан сёян-юан тыра, —И тэ, дерт, дзик пыр кӧсйысин? Кыкнанныслы комиыс — чужан кыв. И компания век мыччӧ отсӧга ки. Зэв тöдчана отсавны олöма йöзлы Ме век радпырысь ветла Еремейӧ. Кывсьӧ, кодсюрӧлы мӧрччӧма нин. Чой-вок письыс сійö медся ичöт. Став черисӧ пыртам Гӧрд книгаӧ? Комиын медбур, Россияын – 12-ӧд Та вöсна и отсöгыс налы колана. Быттьӧ кодкӧ вартіс либӧ лыйис. Кыксё сайӧ километр вӧр да нюр. Бурдӧм бӧрын сэсся кывзыси нин. Ӧні жӧ коми прозаикыс оз тырмы. Уджалам и мукӧд службакӧд ӧтув. А вермытӧм йӧзлы тайӧ оз лӧсяв. Унаӧн куйлӧны «куличьяс» вылас. — Уна-ӧ сьыланкыв вуджӧдін нин? Мукӧд висьт-кывбурыс бурӧсь жӧ. Ӧд збыльысь унатор вӧлі вӧчӧма! 1,5 сюрсысь коли 76 «мото-час». Молодеч, исласис кыдзи чемпион! Унатор на лыддяныд и та кындзи. И миян заводитчис быдлунъя удж. 2,5 километр кывтім 40 минутӧн. Петасны водз асывнас тракторӧн. Ырыштча кӧ, ёна думайтӧм бӧрын. Сэні и зільӧма Яшар армияӧдзыс. Люкасис, кор мӧд лэбачӧс кыйис? Радейтӧй да видзӧй ӧта-мӧднытӧ! Уна ёрт менам сэні пӧгибнитіс». Мед туй вылын ставыс вӧлі лючки Сиктса мортлӧн помасьлытӧм шуд. Ӧртем вӧчасянінын качайтчывлім. Аттьӧ тэныд, бур сьӧлӧма аньӧй! Шыбласнас тшӧтш машинатӧ нуасны Тшӧкті звӧнитны «Тэрыб отсӧгӧ». –Тi нуӧданныд «Таланты Арктики. Зарни ар вӧлі пӧртмасьӧ-сулалӧ, — ышӧдiс видзӧдысьясӧс Юлианна. Гашкӧ, тайӧ шонъянӧй бать-мам,— — Висьтала гоз-мӧд морт йылысь. Типӧсиктын клубыс абу нин выль. Стрӧйбаыс ӧд дзик нин шогмытӧм. Прӧста сылӧн мӧвпыс — ёна стӧч: Гожӧмбыд зэрис да, кӧрымыс этша — Медшӧрыс — ӧта-мӧдлы эскӧмын. Сiдзжö гаравсьö и ноябрь 7 лун. Некор тэнӧ некытчӧ ог босьт!..” Паметь юным тай паськыд да кузь Нёль час асылын Яшар чеччӧ нин. Сылӧн тайӧ лунӧ вӧлі чужан лун. А кутшӧм висьтасьӧм бур ёрттӧг? Шыӧдчи та кузя вузасьысь дорас. Акцияыс мунӧ страна пасьталаын. Медсясӧ пӧ, дерт, спорт йылысь. Керкасӧ лэптӧма нин, вевттьӧны. Гашкӧ, мися, кодкӧ вартіс морт. Пунеговъяслӧн уна челядя семья. Тайӧ налы аслыныс зэв мӧрччана. Оз жӧ ӧд ас зепсьыс кут видзны. Кӧні налы спектакльяссӧ ворсны? Катам-катам да сувтлам берегас. Шогсим йӧзыскӧд и радлім накӧд. Водзвыв тӧдӧ, кутшӧм лоӧ тӧлыс. Победа луныс нэм помӧдз оз вун. Вочавидзны позяс «Да» либӧ «Ог» Бать-мамсьыс найӧ оз кольччыны. Дерт, ме эг торъя ачымӧс вӧзйы. Верманныд вöчны тайöс кöть кор: Нывбаба-мамлы – ыджыдджык отсӧг Мича югыдыс бӧрддзӧмысь мездіс. Чӧсмӧдлісны вӧлӧгаӧн и сьыланӧн «Койташыс» муніс «Оскар» ногӧн. Помалі 11 класс сэтчӧс школаын. Видзӧдлы со: кутшӧм гажа луныс! Меным 61 арӧс, водзын 10 во на. Сиктӧй — шудӧй, сиктӧй — шогӧй. Ӧти кывйӧн, ме локті дыр кежлӧ. Регыд сюрины и воинлӧн рӧдвужыс. Ме сайын, кыдзи бобыс ӧддзӧдчас. — Чайта, ыджыд торъялӧмыс и абу. Вӧлі квайт конкурснӧй петкӧдчӧм. Сэтчӧ чукӧртчыліс сё гӧгӧр морт. Вайисны пассӧ Войвыв Кавказсянь. Сиа ставнымлы лоны дзоньвидзаӧн. Быд юкӧн нимтӧма комиӧн и рочӧн. Видео | Юрист дорӧ – ӧтуввез пыр Виччысьӧмаӧсь нин семья содӧмсӧ. Ӧти серпас мен казьтывсьӧ бура — На лыдысь куимыс – тыр арлыдтӧм. Вочавидзны позяс «Да» либӧ «Ог». Утка кыйӧмыд – нэм кежлӧ висьӧм. Да и ачым ог жӧ ротозей моз мун. И ӧтчыд ме дорӧ шыӧдчис нывбаба. А ӧні быть колӧ ресторан-банкет. Гашкӧ, варыш нырнас вачкис тадз, Крепостнӧй право абу тӧдлӧмаӧсь. А бӧрас ставӧн ӧтлаын юисны чай. –Миян семьяын вотчӧны мужичӧйяс. Снимокъясыс геройяслӧн архивысь. –Тіян ӧд вель нин уна сьыланкыв. «Меным, гашкӧ, ар дас куим вӧлі. Кык вонас ӧтчыд мунӧ тайӧ гажыс. — Налы колӧ сӧмын ӧтитор — сьӧм. Татшӧм семьяад мӧд ногыс некыдз. Коми Республикаса юралысь бердын Бырӧд менсьым вай нярган модаӧс. #Лок_татчӧ коллекцияысь футболка А ӧнi шойччыштам да гажӧдчыштам! Ловъяс личӧдысь, сьӧлӧм шонтысь, Аддзысьлытӧдз, муса лыддьысьысь! Локтан вося январын – парта сайӧ Сэті пӧ полігтырйи колӧ ветлыны. Колӧ нин бара петавны ытшкынысӧ. ӧні унатор вежсис право боксянь. Уналы тайӧ гӧгӧрвоӧмыс оз тырмы. Сійӧ быттьӧкӧ локтӧ миянлы воча. Йӧзӧдам ӧткымынлысь видзӧдлассӧ. Найӧ сэтшӧм мичаӧсь, яръюгыдӧсь. Торъя нин кор «вирныс сорласяс». Сэні тӧдчымӧн чинас кипом уджыс. – Аслам чужан лунӧ ме пыр туйын. Ӧтчыд менӧ ыстылісны Финляндияӧ. А кольӧм во гожӧмнас ёна ойдліс. Узьлывлім джоджын либӧ паччӧрын. Татшӧм серпасыс вӧлі унджыклаас. «Кывбур (выразительноя лыддьӧм)» Сёрнисӧ гижис Наталья Кузнецова. Зэв пӧ сьӧкыд петавлыны гортысь. –Зэв вына да ён вӧлі тайӧ вӧлыс. Быдӧн аддзас аслыс кажитчана удж Вичкосӧ пӧдлавлӧмаӧсь 1929 воын. Ми нуӧдам «Вай тӧдмасям » акция. Ыджыд лунся кольк – вежа ва кодь Кино видзӧдӧмысь дон оз босьтны! Софьялы сэк вӧлі арӧс да тӧлысь. Тайӧ вӧлі сылӧн медводдза висьт. Но больничаӧ эз и кӧсйысь водны. Подувсӧ сылы пуктісны 2014 воын. – Но, мися, ворсышта зонкаыскӧд. Вежон куйлӧма Эжваса больничаын. 1942 воын заводитчӧма оккупация. Коми ВДНХ-ын – коми газет-журнал Тані колӧ сюся кывзысьны сёрниӧ. Найӧ зэв уджачӧсь, кывкутысьӧсь. Нӧшта квайт шыӧдчӧм видлалам на. Сэсся и койт вылын ёна лыйсьӧны. Сійӧс вӧлі котыртӧма 1970 воясӧ. И помӧсдінсалы – выльӧс да бурӧс Кыдзи видзны семья позйын шудсӧ? Шуӧмаӧсь туйсӧ Печораса трактӧн. Вадорын позьӧ, а койт вылын – оз Медым ставыс артмас да збыльмас! Ёна и шензим петкӧдчантор вылас! Сэсся юктӧдіс куканьяссӧ кӧшысь. 28 котыр пӧ кыйӧ 55 тонна осётр. Пӧшти ставыс вӧчсьӧ катер вылын. Семьяӧй менам шань да зэв ыджыд. Найӧ абу аддзысьлӧмаӧсь куим во. А сэсся сылы вӧчӧмаӧсь операция. Пыр окота мыйкӧ выльтор видлыны. Сэні жӧ лоӧ пӧ вӧскреснӧй школа. Но лэдзисны вичко гӧгӧр ветлыны. Мича вöлi налöн водзö оландырыс, Кытысь найӧ чужисны-аддзыссисны? Тіян вӧзйӧмъясныд зэв коланаӧсь! Карыс кажитчис ичӧтик да гажтӧм. Мыйла ме кӧрт потшӧстӧ ог радейт Сы дор ставӧн сувтісны ӧтсӧглас. На пиысь пенсия вылы-нӧсь 52-ӧн. –Оланінсӧ коліс корсьны регыдӧн. Енмыс дорын ӧд ставныс ловъяӧсь. – Коми мортыдлы пачыс – вежа ин. Кöнi батьыд пуктiс öшинь улö пу. А водзӧ тадзи овны ми ог вермӧй. Заводитіс уджавны аслас школаын. Кызь кык морт тадзи и вӧчӧмаӧсь. уджалысьсö да, лоис поштальонöн. Мый вӧзъян миян лыддьысьысьяслы? Сійӧ велӧдіс гижны стӧча, мичаа. Виччысям сэсянь вочакыв-помшуӧм. ), бытьӧн тэныд шудыд войтыштас. Сідзжӧ автономнӧя кутас воны ва. Пыр керка тыр нывъяс гызмасьлім. Сідзкӧ, комилӧн вужйыс пыдын на. Ті пӧ тшыкӧдінныд пилысь олӧмсӧ. Найӧ и отсалісны кыпӧдны храмсӧ. Окота лои со думъясӧн юксьыштны. Пырысь-пыр пызйыштіс паччӧрсьыс. Артистъяс збыльысь зэв енбиаӧсь! Медводдза вежоныс шусьӧ югы-дӧн. Эм и коми аньяслӧн сьылан котыр. Веськӧдлысьыс – Дмитрий Кошелев. Семьяын та вылӧ сьӧм эз судзсьы. Выль вер-мӧмъяслань, Александра! Зэв зіля вӧчалі маскаяс, чачӧяс. Гашкӧ, косявліс сійӧс нин ошкыс, И, позьӧ шуны, сӧмын ов да сьыв! Вынйӧрсӧвыльмӧдӧмӧн да ёнмӧдӧмӧн Кувсис сійӧ 2020 вося сентябрын. Шойсӧ ыстӧмаӧсь экспертиза вылӧ. Дугӧдчылісны да бара босьтчисны. Видзӧдан да, гортаныс быдтор эм. Шогмытӧм керкаынбиыс вывті югыд? —Коді коми сьылысьясысь кажитчӧ? Да, тэ гӧн паныд, овлӧ, сыналан, Оз на вижӧд видзьяс вылын турун, Сійӧ Сыктывкарса почёта ветеран. Локтӧны да зэв гораа варовитӧны. «Гӧрӧда» сӧнсӧ вундам да перъям. Лыддьысьӧй, бурмӧдӧй сьӧлӧмнытӧ. Сэки и миян регион тшӧтш сӧвмас. Видзӧй асьнытӧ да матыссаяснытӧ! Водзö кутам сöмын ловъя олан ру. Та вӧсна унатор сёрниӧн и кольӧ. А мамӧй «Бива» романӧн тӧдмасьӧ. Быд гаж да концерт вылӧ корлӧны. Верӧслы, дерт, медводз пи коліс. – казьтыліс Гульнар Хаматнурова. Ӧні со позяс вӧравны ньӧввужйӧн. Правительствосянь отсӧгыс эм жӧ. Тайӧ «Кошкин дом», «Дюймовочка». И батьӧ «кыйис» сэтысь юӧръяссӧ. А меным сэтшӧм яндзим сы водзын. Кӧжмудорын абу врач ни фельдшер. Мунӧ лыаа ордымӧд Карыб шорлань. Сідзи эг и велавлы англия кывйӧ. Тадзинад кык пӧв ӧдйӧджык артмӧ. Сэсся аньыс вӧзйӧма аддзысьлыны. Зэв сьӧкыд, дерт, первойсӧ вӧлі. –Кутшӧм юалӧмӧн позьӧ шыӧд-чыны? Мырпомӧн да шаньгаӧн чӧсмӧдлісны А войнаыд некыдз оз вӧлі помась. Аслам ен меным отсавліс томсянь, –Уджавнытӧ ӧд быдлаын колӧ бура. Лыддьӧй октябр тӧлысся номерысь: «Эзысь борд» конкурслы кывкӧртӧд Руч да Кӧч ворсісны кутасьӧмысь. Водзын – Уралса медыджыд хребет. Зэв бур уджалан котыр сэні вӧлі. Шуасны, уна миллион морт пӧ уси. –А рӧдвужыд волывлӧны тіян ордӧ? Сійӧ жӧ геморройыс — варикоз жӧ. Ен мед сетас сылы дзоньвидзалун! Том гозъялӧн чужӧма нёль челядь. Варччыны мойвиис сӧмын 95 минут. Сиктын олысьлы — выльӧс да бурӧс Мӧд во гожӧмнас гӧгӧр пелькӧдам. Коркӧ Ляйыс вӧлӧма ыджыд сиктӧн. Аски виччысям медводдза тестъяс. Елена — Эжваысь куим челядя мам. –Во квайт сайын воліс Ольга чой. Мужичӧй шуӧ, мый ставыс ас киын. Ӧд ме бӧръяӧн пукся кӧрт даддяс. Наысь неуна кольччисны мокчойса. Вокъясӧй уджалісны бурӧвикъясӧн. –Теория боксянь кӧ видлавны, да. Ичӧтсяньыс ныв ёртасьӧ спорткӧд. Восьтӧ номерсӧ Алёна Ельцовалӧн. Ёна радейтӧны кино вылӧ ветлыны. Тэ, чужан сиктӧй, – став олӧмӧй! Сідзкӧ, мукӧдлӧн тӧдчанаджыкӧсь. Петкӧдчӧ «Нальмэс» мир пасьтала. Со и талун чеччис сідз кымын жӧ. – Чӧсмӧдлам гӧсьтъясӧс и юкваӧн. Иван Павлович Морозов.Ог вунӧдӧй Сэсянь мӧдӧдӧмаӧсь Ручса колхозӧ. Тайӧ вӧлі ылі, вежон чӧжся поход. Йöктіганыс муас кокыс оз инмывлы. Юксьыны том йӧзкӧд тӧдӧмлун-сямӧн Та йылысь ми сёрнитам нин тӧлысь. Ми вокыслы быд во содтӧны пенсия. Мышнопсӧ юрлӧс уланыс и видзисны. Окота висьтыштны Нёбдінса йылысь. Сэсся садьми да гижи, мед оз вун. И вочавидзны: «Збыльысь ловзис!». Но батьӧ шуліс, абу прамӧй на пӧ. Котырсӧ регистрируйтӧма Москваын. Ковмас кö пö, содтам нöшта öтиöс. Корсим патера, бур йӧзыс индісны. Лыддьысьӧй, сиктсаяс, югдӧдӧй юр! Выставкаыс серпасалӧ Му артмӧмсӧ. Некымын сайт йылысь паськыдджыка: Öні збыльысь колö пукавны гортын. А парникын найӧ нӧшта на скӧрӧсь. Лыддьöй декабрь тöлысся номерысь: Бӧръя воясӧ, дерт, унатор вежсис. Войпель, кор ме лоа ыджыд мортӧн, Нӧшта на и уна рӧмаӧсь пратьясыс. –Прӧст каднытӧ кыдзи колляланныд? Тэ – менӧ лыбӧдысь, турилӧн борд; Миян жӧ фельдшеръяс и колльӧдӧны. Нӧшта сійӧс кыскӧ Тылаюын дачаас. –Гортысь бокын уджавны абу кокни. Сыктывкарын найӧ медводдзаысь на. Мортыслӧн артмӧ дас шайта уджйӧз. Тӧлысьнас артмӧ 40 сюрс шайт дон. Май 12 лунсянь позяс венчайтчыны. Мӧдар боксяньыс видзӧда: сідз жӧ. Но педагогикаӧ сійӧс абу кыскӧма. Бöрсö бара паныдасьöны туй вылын. Радейта вӧдитчыны важся серъясӧн. А мӧвпъясыд пӧ тшӧкыда збыльмӧны! Меным зэв ёна кажитчӧ тайӧ гажыс. Кыткӧ выльмӧдам, кыткӧ дзоньталам Уна сикас арлыда, профессияа йӧз. Сьыліс «Асъя кыа» ансамбльса хор. –Сьӧкыд абу уджавны артистъяскӧд? /ткымын регионын татшӧмыс эм нин. Мужичӧй чужлӧма-быдмылӧма Одыбын. Либӧ шуӧны дзебны поискӧвикъяслы. Ном-геб, енэж да чӧв-лӧнь кытшын. Юквасӧ пуам трескаысь да чимиысь. –И тайӧ тэнӧ вайӧдіс астрологияӧ? Снимокъясыс rkomі.ru лист бокысь. Казялім, мый сэнi борщевикыд абу! Театрлысь залсӧ шуӧма шогмытӧмӧн? –Прӧста сiдз татчӧ он на веськав. Эз коль акцияыс и коми сьылантӧг. –Папӧ, ме ӧд тэныд бура отсася?.. Вывті ёна пӧ рӧдмӧма тайӧ зверыс. Весиг ӧтлаын ворслӧмаӧсь и быдӧн. А унаӧн некымынысь нин волӧмаӧсь. Весиг пызан-улӧсӧн шыбласьӧмаӧсь. Уджалігад и кадыс ӧдйӧджык кольӧ. Шогӧс пальӧд вай, шуд на виччыся, Ас костын пыр вӧлім ӧтсӧгласаӧсь. И призывайтöмаöсь найöс öти лунö. –Сиа став челядьлы бура шойччыны! Сэки пӧ и регионным водзӧ сӧвмас. Ёртасьӧны велӧдчысьяс и спорткӧд. Но, кысь тон. Жугыль олӧм пуксис. Батьӧ вӧлӧма сёрӧн чужтӧм кагаӧн. И оз гоз-мӧд лун, а быдса тӧлысь. Стрӧитӧм вылӧ ковмис нёль тӧлысь. Рöдвужыс öд волывлöмаöсь видлыны. Сэки Би кинь синва сорыс горӧдіс: «Ира тьӧт да мукӧд нывбаба тшӧтш! –Бӧръя воясӧ карын унатор вежсьӧ. Изйӧн туйяс вевттьӧма-вольсалӧма. Но тані бара люкасян уна мытшöдö. Ставыс тайӧ ылӧдчӧм да пӧръясьӧм. Сэсся и унаӧн ылі пельӧсын олӧны. Медбуръяссӧ – веськӧдлан удж вылӧ Кылiс медся муса, шоныд коми кыв. Ниаясыс сьöд мыгöръясöн сулалöны. А витаминыс салдатъяслы ёна колӧ. Арланьыс мӧдӧдасны сэтчӧ бригада. —Куратовлӧн тӧдчанлуныс пыр содӧ. Талун Олег Чегодаев век на туйын. А лазера выль оборудованиеыс абу? Босьтіс истӧг, чер да ичӧтик зыр. Уджаліс кувтӧдзыс бӧръя лунӧдзыс. Туйӧ петысьӧс поводдяыд оз падмӧд Весиг нормӧдіс узьысь на грездӧс. Снимокыс Анастасия ПономаревалӦн. Тшӧтш помся наӧн верма «дурнытӧ». Сы вӧсна и ӧнӧдз йӧзыс вошӧмаӧсь. Мед кӧть ставсӧ сэсся петкӧдасны. Джуджыд пармаӧй, гажӧн видзысьӧй, Некымынлаö нин шыöдчылiм та кузя. Тэ – менам гажӧй и кӧдзалӧм горт. Операциясӧ пӧ вӧчам дон босьттӧг. Оз ӧд ставныслы лӧсяв тані уджыс. Но ордымыс бӧр вайӧдӧма чужанінӧ. мен кӧкъямыс, ме мамкӧд, и горза: Тан абу ӧд тас, тан ставыс ӧд ас, Астрологияыд абу сӧмын зодиак пас И сідз, мый ми тіянсянь виччысям? Овлӧ, вывті нин вылӧ асьсӧ лэптӧ. Сӧмын вӧр-ванад ӧдвакӧ нин ышӧдан Сы вӧсна, вермас лоны и, ӧтка на. Вывтi джу-джыд керкаыс ньӧти абу. Снимокыс «Комиинформлӧн» архивысь Збыль, олӧмыс сэні мунӧ зэв ӧдйӧ. А гожӧмнас шондіыд оз и дзебсьыв. Зонпоснилы и олӧмалы вичмӧ тӧждыс Кӧсъя висьтавны куим Иван йылысь. Но увтыртысь-омӧльтысь-яс абуӧсь. Сыктывкарын кыптӧ уна выль керка. –Миян керканым медуліас, ю бокын. Некод оз радейт, но колӧ вӧчнысӧ. Сиктсаыдлы лэбавнытӧ, дерт, дона. Ме «морж», и таысь меным нимкодь! Кыдзи и мукӧд пемӧсыс: кань, пон. сиктса школаным сьыланкыв панліс: Но ми ӧні быттьӧ пурт дорышынӧсь. Юр вылыс вевттӧм, кок улыс постӧм Сьыланыс ловтӧ кыпӧдӧ, овны корӧ. Кужысь киясын ловзьӧма мича мойд! Веськӧдчӧма сійӧ Урал-Из гӧраясӧ. Техниканас ноксьыны вӧлі радейта. Коркӧ-й ми на петлам еджыд гачӧн. Овмӧс йылысь позьӧ висьтавны дыр. Гӧгӧр гортын моз кыпыд да лӧсьыд. Став лолöн радейта тайö пельöссö. Снимокъясыс www.rkomi.ru сайтысь. Сылы пӧ кӧкъямысдас кык арӧс нин. Сы понда и гортысь пыр гажтӧмтча. Вӧзйи сылы аддзысьлӧмӧн сёрнитны. Позьö аддзыны komiteatr ним улын. –Некор эг кӧсйы ыджыд карын овны. Войпель, кор ме вылын лэба ортӧн, Шуам, тартар – тайӧ француз сёян. Йӧзӧс сэтчӧ овмӧдісны зэв кыпыда. Кутшӧм роль таын ворсӧ чужан кыв? Тӧрыт мунӧма матӧ комын километр. Мездіс карасин лавка, кор кынмим; Гашкӧ, войдӧрлун сӧмын кобыштліс. Тані чукӧртӧма уна чуймӧдана тор. Сёян-юансӧ сэтчӧ пыжӧн жӧ вайӧны. Дзоньвидзалун да кузь нэм тiянлы! Йӧзыс сойбордйӧд отсалісны кайны. Том «кодзувлӧн» яръюгыд петкӧдчӧм Концертын сылы торъя юкӧн сиасны. Мӧд ног кӧ, кутшӧм нӧ сійӧ семья? Шойччӧма сэні и Владимир Телепин. Сэки лолӧй, кыдз шуласны, лэбалӧ. И лыдыс пыр жӧ некымын пӧв чинас. Пӧтка кындзи Василий кыйӧ и йӧра. Куим да джын во са-йын кувсьыліс. Но сійӧс сувтӧдігӧн нокыс уна жӧ. Водзті тайӧ нюжавліс куим лунӧдз. А тӧдан, ме ӧд нинӧм на эг вунӧд, А кыйсьыны-вöравны кадыс лоас на. Ранитчӧм лётчик веськалӧма пленӧ. Кутшӧм сьӧлӧмкылӧмъяс вевтыртӧны? Ен отсӧгӧн, коми детсадйыс эм на. Некутшӧм торъя дасьтысьӧм оз ков. Содтӧд на и туйсӧ оз жӧ югзьӧдны. Татьяна Гарманова вайӧдіс пример. Но 1964 воын вуджим овны Печораӧ. Сійӧс кыпыда восьтӧны да тупкӧны. Но вермас артмыны лёкджык серпас. Зонмыс ассьыс снимоксӧ мӧдӧдлӧма. Содтӧд на и куим челядь ки вылас. /ні пӧ юксьӧны ветымын прӧчентыс. А со ошлӧн лэчыд гыжъя кок туйыс. Варикоз вайӧдӧ и тромбофлебитӧдз. Сюрукъяслы – карта, клублы – вевт И ми ог тӧдӧй, кор бырас вирусыс. –Мӧд заданиеыс вӧлі медся сьӧкыд. – А сёйнытӧ меным зэв окота вӧлі. Вöрöглы ог сетöй весиг чепöль му. Кыйлісны дона куа пемӧс да пӧтка. Тайӧ бара жӧ уголовнӧй делӧ кузя. Но талы помкаыс абу самоизоляция. Том «кодзув» пӧчыс кодь жӧ енбиа. Воим тӧвся каникулъяс вылӧ гортӧ. Но та мындаыс мый вылӧ пӧ тырмас? Бур йӧз кытшын сӧвмиссис уджавны. А сэсся и кырт-скалаыс саймовтчö. Ӧд тайӧ зэв аслыспӧлӧс ордйысьӧм. Видзӧдлам, лоас-ӧ сыысь водзӧсыс. А ачыс штрапыс ӧд колис вештытӧг. .И став ичӧтик, зэлалӧм сӧнйӧрнас Сыктывкарса коми культура шӧринӧн Но став йывсьыс сьӧрсьӧн-бӧрсьӧн. Ӧдзӧс бердас бедь сувтӧдасны дай. Ылын-ӧ Кола кӧджыс Сыктывкарсянь? –Ме дорӧ волывлӧны дыр кад кежлӧ. Град йӧрын нокся, уджыс тырмымӧн. Ог пӧ висьтав, и некод оз тӧдмав. Одыбса пос кылалӧма Паслэччӧмӧдз. Пöрöминтi век мунан, вужляяс пыр. Мича жырсӧ лӧсьӧдӧмаӧсь во сайын. Шуд да шог – торйöдчывтöм кык вок Водзö на виччысьöй выль проектъяс. Локтан воын кӧсъям ставсӧ помавны. Некодi оз висьтав, коляс кымын во. Чолӧмала тіянӧс Коми печать лунӧн! Кор звӧнитіс, ме вӧлі улича вылын. «Би кинь» — менам радейтана журнал Неважӧн муна вӧлі Морозов уличаті. Нӧшта тайӧ лунсьыс вештӧны удждон. Сэсся юргис кöлысь, лоис шуда поз. Сы здукӧ весиг чӧскыдторйыс курыд, Ёна сӧвмӧма экономика да культура. Сэні сэсся и быдмӧма да ӧнӧдз олӧ. Снимокыс республикаса минздравлӧн. Рая ӧтнасӧн быдтӧма куим челядьӧс. Шыöдчим юралысьлöн администрацияö. Мед пыдди пуктыны наӧн вӧчӧмторсӧ. Мортыс сьӧлӧм тіпкӧмсӧ кылӧ кокас. А ӧнія эпидемияыс вывті нин омӧль. Паджгасаяс Парасьӧс пыдди пуктӧны. И ловруыс быдӧнлӧн вӧлi зэв кыпыд. кутшӧм кузь мыйкӧ виччысян здукыд. Гортас пыр отсасьӧны бать-мамыслы. Во мысти став уджсӧ шуӧма эштӧдны. «Югыд ва» паркысь пресс-секретарь. Шызьӧдісны йӧктӧмӧн да петкӧдчӧмӧн Лöсьыд, бур ёртъяс чукöртчисны да. – кывкӧрталіс Анелия Владимировна. Ёрдын дорйысьны оз жӧ быдӧн сяммы. Дерт, сэксянь уна ва нин визувтіс. Сійӧ кӧлачсӧ помадкатӧгыс радейтӧ. Кӧсъя норасьыштны аслам олӧм вылӧ. -Миян вӧлі кык класс – «а» да «б». Фотоясыс «Кречет» клублӧн архивысь Сувтӧдӧй син водзад татшӧм серпас. Во уджалі, кажитчис да, и кольччи. Снимокъясыс Анастасия Пискуновалӧн Ӧні сэтчӧ пырысьыс абу сэтшӧм уна. Татшӧмыс Россияын сэсся некӧн абу. Ставныс коми русӧ школаас видзӧны. —Эм мӧвп лэдзны коми кывъя альбом. —Помнитанныд-ӧ медводдза урокнытӧ? Прöст кадад он öд кыккирудз пукав? Юрӧй кӧ вӧлі кык, эськӧ ӧтиыс уси. —Чайта, тайӧ миян зэв бур воськов. Ме ӧд ог ӧтнам тані мазіяссӧ видз. Кристос ӧд ловзис, мый нӧшта колӧ? Но и мырсьӧмсӧ ӧні донъялӧны бура. Александр да Алина быдтысьӧны нин. Уджалысьясыслы лоас ёна кокниджык. Ветлім пелысъясӧн да тӧвдӧра улын. Праздниксӧ водзӧ нуӧдісны томулов. Ме тшӧкыда лэччывла машинаӧн карӧ. –И кыдзи сійӧ донъяліс сьылӧмнытӧ? И татшӧм услугаыс содӧ быд тӧлысь. Таысь бурыс сэсся мирын нинӧм абу. Сэсся воссис, а пытшкас вӧлі сьӧд. А вермысьяснас лоим ми, вомынсаяс. —Районлы тайö зэв тöдчана лоöмтор. Мамӧлӧн паськӧмысь – аслым платтьӧ А сэсся отсалам разьны гӧрӧдъяссӧ. Биа шеръяс бöрын воис дона гортас, –Та серти быд элясьӧм ми видлалам. Куимлӧн — спортса медвылыс разряд. Сэтчӧ, кӧні тышкасис коми дивизия. Гӧрӧд разьсис, воссис паськыд эрд, Кыдзи да кӧні позьӧ пестыны бипур? Век эскӧ, мый сылӧн ставыс артмас. Скӧрмылӧ, но оз вермы дыр лӧгавны. Комилӧн диаспораыс зэв жӧ паськыд. Стӧч вочакывйыс быттьӧ ру пиын да. И таӧн ми шензьӧдам гӧсьтъяснымӧс. Игорь Поляк –XXI нэмся вӧр лэдзысь Гижӧдъясӧс Андрей Поповлы мӧдӧдлі. Ӧдйӧджык нин мед воас локтан воыс! Му вылас некӧн сэсся татшӧмыс абу! Медводз звӧнитіс юркарысь ӧти ань. Войвывса вӧр-ваын найӧ оз рӧдмыны. Утка кельӧб ракетаӧн качис сынӧдӧ. Мыйöнкö öтиторйöн шедöдöмыд оз ло. Сылы кажитчӧ пырӧдчыны и историяӧ. Тайӧ мӧвпыс век отсаліс кутчысьны. –Мый йылысь ті гусьӧн мӧвпаланныд? Збыльысь, эскысь оз некор вечмась, Бара корим отсӧг вылӧ мездысьясӧс. —Верöс гу вылысь вöлі подöн локта. Кык вежон удж вылас, кык – гортас. Зэв бур да кыпыд вичкоса традиция. Весиг серпасаліс кывбуръяссӧ ачыс. «Колӧ аслам чужан сиктӧ овмӧдчыны. Шойччан кадсӧ нюжӧдам кызь лунӧдз. Сӧстӧм лоис и катыдса шойна вылын. Лавкаӧдз ӧд некымын воськов и эм». И «эзысь воясыд» – дзоридзалан кад Полöм вöсна вермас висьöм топöдны. А кольктӧ да куличтӧ быть вежӧдам. Но миян лавкаын эм татшӧм тӧварыс. —Помнитан ассьыд медводдза уроктӧ? – А сынӧдыс кутшӧм чӧскыд да юмов! Комилы колӧ ас национальнӧй театр! Вӧлӧмкӧ, найӧ унаторйын ӧткодьӧсь. Пасъям пӧ медводдза уджалан лунсӧ. Кокньӧднас вӧдитчӧны и ветеранъяс. Сэки сійӧ вӧлі ыджыд посёлок сяма. Залын пукалысьяс весиг шогӧ усины. Мыйöн нöшта сиктын позис бурдöдны? Конюшняын колис сӧмын некымын вӧв. – Первойсӧ, дерт, ёна сьӧкыд вӧлі. Сӧмын коми челядьӧс сӧвмӧдӧм вылӧ! Пырис, пуксис лӧниника пач костас. —Йӧктӧмысь ӧтдор, мый тэ радейтан? Ӧні «быдтам» сӧмын адгум-борщевик. Мунӧны олӧмысь ёртъяс, ветеранъяс. Ставнысӧ кӧ висьтавны, нэм ковмас. Ывлаын кӧдзыд – батареяяс пӧсьӧсь! Таво конкурс вылӧ воис 16 шыӧдчӧм. Кежавлӧмаӧсь Сыктывкарӧ да Изьваӧ. Сиктысь кынӧм нурыд кӧиныдлы сюрӧ. Аттьӧ гажсӧ котыртысь-нуӧдысьяслы! Корасьӧм обряд тӧдса уна войтырлы. Чайтім, кӧялан оланногным помасис. Дерт, овлӧ, вуджӧдчысьӧс медалӧны. Колӧ сӧмын компьютер либӧ планшет. И поводдяыс ми дор: шондіа, кыпыд! Пӧльыс, тыдалӧ, сарайсьыс лэдзӧма. Вай ӧттшӧтш вӧчам асьнымӧс шудаӧн! Ыджыд аттьӧ коми петас лэдзысьяслы –Меным сьӧлӧм серти «моржуйтӧмыс». Кажитчӧ и «Кабаре «Сыктывса кань». Мирын Россиялӧн тӧдчанлуныс содӧма Киыд ачыс фотоаппаратлань нюжöдчö. –Гимназияыс миян керкасянь неылын. – Кутшӧм восянь котыртанныд гажсӧ? Вӧчӧмаӧсь ставсӧ, мый урчитлӧмаӧсь Юля веськалӧма сэтчӧ квайт арӧсӧн. Порчкӧмсьыд пӧрысьман, пыскыльман. Ӧні йӧзыслы колӧ шуны бӧръя кывсӧ. Но казьтылӧмыс овлӧ сэтшӧм сьӧкыд. Ӧти кывйӧн кӧ, морт мортлы – кӧин. Миян гӧсьтъясыд век жӧ волывлісны. Талун видзӧдам куим нывбаба бӧрся. Позяс пырöдчыны и крестöн ветлöмö. Ми кыпӧдім ветымын кӧкъямыс ведра. Шыладыс сэні вунӧдны позьтӧм мича. И налы таысь ми улӧдз копыртчылам. Налы веськодь чери кыян правилӧыд. Лифтыс KONE фирмалӧн, А-класса жӧ. Верӧс вӧралӧ, а гӧтыр дзоридз быдт Войнас прамӧя кӧдздӧдӧма вӧлӧм да. Зэв ёна кажитчӧ меным «Парма лов». Тадзи найö асьсö видзöны мыйыськö. И мыждыны пӧ таысь кӧинӧс водз на. Но классикаысь бокӧ абу кежӧмаӧсь. Уналы ковмис бергöдчыны чужанінас. А зэрыс нӧшта на ёнджыка койыштiс. Татӧг налы лоас олӧмас зэв сьӧкыд. Джынйыс бӧр гортас абу бергӧдчӧма. Кольӧм вежонӧ бара шедӧма вит лов. Видзӧдан да, пыр кытчӧкӧ тэрмасьӧ. Война чöжыс олiс сьöлöмас оз тусь. Быд во босьтӧ сійӧс кыян лицензия. Вӧзнесенньӧ таво лоӧ июнь 10 лунӧ. Уна вежсьöм лоис сэнi тайö воясас. Тані найӧ асьнысӧ зэв бура кылӧны. Армия бӧрас кольч-чӧма Сыктывкарӧ. Пукаланіныд пыктас-польдас, потас. Оперативная информация» порталын . Та бӧрын нин водзӧ понда мӧвпавны. Веськӧдлысьыс – Галина Харитонова. Туйяс дзоньтавны сьӧмсӧ вичмӧдасны Корӧны мужичӧйӧс пасйыны медальӧн. Эг чайт, мый буретш менӧ бӧръясны. Да и лоас-ӧ тӧлкыс тайӧ законсьыс? Асланым ни йöзлöн му вылын эз усь. — Комиын тырмымӧн врач-флебологыс? Кӧрт туй вомӧн, кӧні пемыд да няйт оланін, уджсикас, уджалан нырвизь; Дерт, ёнджыкасӧ ветлӧдла гожӧмнас. Но ставсӧ правилӧяс серти вӧчисны. Сэтчӧ эськӧ и нырыштісны дзолюксӧ. Юыс сетӧма нимсӧ язьваса комияслы. И кӧлӧкӧл шылӧн выныс збыльысь эм. Коми йӧзыд радейтӧны чӧскыда сёйны –Сьöмсö урчитöма сетны быд кагалы? Ставнас конкурсӧ пырӧдчис 60 морт. Мӧвпалам на, кытчӧ найӧс сувтӧдны. Гӧсьтъяскӧд сёрни зэв бура артмис. Сэсся кыӧмаӧсь ичмоньлы «баба юр». Йӧк-тысьяс пӧвстын вӧлі и «шаман». Тӧдчана талун асшӧр уджӧ босьтчыны Мед сӧмын Енмыс сетас тайӧ бисӧ-а. Друг муыс зонка улысь быттьӧ воши. Важ вылас подуласьӧмӧн колӧ зільны Войвывса маыд медся чӧскыд да бур! Аддзӧны мичсӧ да миянлы тыдавтӧмсӧ Августын татшӧм вахтаыс бара лоас. 2015 воын сійӧ кынталӧма чуньяссӧ. Кадыс нуӧ миян дорысь ёртъяснымӧс. Вӧлӧмкӧ, тшӧтш и растительнӧй жир. Легендасӧ панӧмаӧсь кар нимсяньыс. Таысь сӧнъясыдлы лоас кокньыдджык. Тайӧ предметыс меным ёна кажитчис! Полам, мый и тайӧ керкаыс ыпнитас. Таво автономия бердын воссис музей. Марья чожинькӧд ветлім вотны машля. Челядькӧд нокси, концертъяс дасьті. Ме ньӧти абу сӧглас тайӧ шуӧмыскӧд. Кӧть и гораа юргис шылад, вугыртлі. Сэк жӧ Алексей Юрьевич ӧлӧдӧ таысь. И чужанінысь бокын чужан кывйыд олӧ Челядя семьялы отсӧгыс лоас тӧдчана Тайö ас муын вöчöм зэв бур техника. –Мый шулӧма Тювӧ, ставыс сідзи лои. Унатор и районӧн веськӧдлысь сайын. Ыджыд аттьӧ конкурсӧ пырӧдчысьяслы! Но сэтчӧ туристыс ыльӧбтӧмӧн локтӧ. Эм тай сылы кодлысь босьтны пример! Босьтлі эськӧ чугун гугӧданнытӧ да. Кольӧм во тайӧ каднас вӧлӧма 7.970. Быдсикаснас ворсӧ югыд зарни кинь». Примита пö, дерт, мед сöмын локтас. Ме радпырысь жӧ отсала мыйӧн верма. Ӧні шоныдалӧ да, лымйыс ӧдйӧ йизьӧ. Кӧнсюрӧ восьталісны кадет классъяс. Но лов кыпӧдана юӧрыс эз на помась. Сэк сійӧ ылӧдлӧ асьсӧ чӧскыдторйӧн. — А мый могӧн медся унаӧн шыӧдчӧны? Пиыс зэв ёна вӧлі гӧрдитчӧ батьнас. А ми вокыс чинам жӧ, вӧрыс бырӧ да. «Коми йӧзӧдчан керкаын» уджалысьяс. Нӧшта на и кывйыс ас дорас кыскана. И бара жӧ ошкана кывъяс нажӧвитӧма. Усвавом сиктса школалы тыри 115 во. – Гортын пыр зілям сёрнитны комиӧн. И оз сы понда, мый найӧ тшыгъялӧны. Вомгорулас мыйкӧ комиӧн ливкйӧдліс. – шогӧ усьӧма Любовь Александровна. Ӧти ворсӧмын Йиркап, Яг-Морт да Ёма Регыдӧн мам дорӧ калбаса нин локті. Ӧні корсюрӧ сійӧ купайтчӧ жӧ мекӧд. – Пу садитӧм – олӧмсӧ водзӧ нуӧдӧм. война бöрын олöм (уджсикас, семья). Да и ичӧтсянь ме сцена вылын сьыла. Бригадирнас индасны Иван Ӧлексанӧс. Но ме эска Енсянь кутшӧмкӧ пасъясӧ. Дом йыв понйыд медся кокньыда шедӧ. Ӧти-кӧ, кадыс абу: велӧдчӧмӧй кутӧ. Суткинас найӧ сетӧны 2,5 тонна йӧв. –Ми кытшовтім ойдӧм кар-районъясті. – Дерт, йӧлыд медводз вердӧм сайын. Да и аддзис ассьыс гажа кильчö выв. А, мӧд-кӧ, таын мыжа и ачыс мортыс. Сідзкӧ, фронт вылысь шог юӧр воӧма. Сiйö-й медся бурыс, мый Победа олö, Мунӧ — туй вылысь кизьӧрсӧ пузувтӧ. Тайöн водзö олам вичмöм вой да лун. Бӧръяас ӧти вевт улын и библиотека. А ме 1954 воын велӧдчи трактористӧ. А рытнас бӧр пасьтавлӧма браслетсӧ. Та серти кӧ, сійӧ дыр на оз помась. Сiйö миян дорысь некор дзик оз мун. Император Воронеж пыр мунӧма Крымӧ. Бӧръя кадсӧ вӧлі учёнӧй секретарӧн. Снимокъясыс финн-йӧгра этнопаркысь. Найӧ ичӧтӧсь на, и ставныс шаньӧсь. Ог, тані нинӧмӧн ог вермӧй отсавны. Нӧшта на и пионерболасьны удитісны. Весиг Миша ичӧт лейкаысь киськасьӧ. 5 арӧсӧн менам чорыда висьмыссьӧма. Сӧмын на матыстчан да, уськӧдчасны. Ставыс кӧ артмас, май 8 лунӧ мунам. Васьöс дзебисны 1947 вося апрельын. Кодсюрӧлы кӧвъясьӧма весиг некымын. Со и лоӧ сиктӧ петавны, пӧткӧдчыны. Рая тшӧтш ветлӧдлӧма отсасьны сылы. Та вӧсна и муні офисӧ дизайнеравны. –Менам томдырйи ыджыдаліс комсомол. Найӧ эз и сувтлыны, водзӧ тӧвзисны. А ме ачым быд во ветлывлі чужанінӧ. –Кымын морт «моржуйтӧ» Сыктывкарын? Юрын ставсӧ бергӧдла, кыдзи да мый. –Миян водзын пуктӧны уна сикас мог. Налӧн быдӧн-лӧн мичыс – аслыспӧлӧс. Уджӧ босьтчӧмаӧсь 2018 вося июньын. Рочнас сиктыс шусьӧ Мутный Материк. Оз кадысь кадӧ, а воысь-во быд лун. Ті зонъяскӧд ӧти тшупӧдын вӧлінныд? Сэні найӧ батьӧкӧд и тӧдмасьӧмаӧсь. Ставыс пансис йӧзӧс повзьӧдлӧмсянь. Шахматӧн ворсны волісны квайтлаысь. А сэсся пыр водзӧ муні право туйӧд. Кыдзкӧ кӧ тӧвъям, кутам стрӧитчыны. Невель дорас вӧлӧмаӧсь пӧсь тышъяс. Тайӧ Йоль, Имболк, Купало да мукӧд. Но коркӧ быть на вола Ненеч кытшас. Збыль вылас мамук ыджыд олӧм олӧма. Мыйла сэки тайö некодöс эз повзьöд? Сійӧ вермытӧм, кольӧма бать-мамтӧг. Пет нин, пет нин да вӧтлы жугыльӧс. Вои «Югыд ва» национальнӧй паркӧдз. А мыйта вӧлӧма киподтуя йӧзыс миян! Унджык тыыс миян ойдлан видз дорын. Мортыс таысь вермас весиг кувсьыны. Сӧвет кадӧ юяс кузя кылӧдлісны кер. И этнопаркӧ волысьыс воысь-во содӧ. Содтӧд на пода туйыс няйт, гӧптӧсь. Ставыс тайӧ йитчӧма нимкодясьӧмкӧд. Мойвиас кö, и гырысьджыкöс пысалан. —Чайтанныд, менам сьӧлӧмӧй оз вись? Абу ӧд быдӧн бюджет юкӧнын зільысь. Но челядь радиыс ковмöма кутчысьны. А Виктория Макарова и пӧжасьӧма на. Быттьӧ кежӧма висьтлӧн законъясысь. Том семьялы тайӧ зэв тӧдчана отсӧг. Анастасия Лебедик чужӧма Украинаын. — Герда миян – кладысь на донаджык! –Тані ми кежалім нин ненечьяс дорӧ. 147 ныв-зонлы сетӧмаӧсь нин оланін. 1907 воӧ кыпӧдлӧм керкаыс зумыд на. Снимокъясыс «ЭкоТаймКоми» котырлӧн. Быдмӧмаӧсь ӧтлаын да радейтчӧмаӧсь. Велӧдысьлӧн ӧдвакӧ уна прӧст кадыс. «Кымынӧд лун нин зэрӧ, оз и дугдыв. Кыдзи донъялӧны выльпыртӧмсӧ йӧзыс? Юаліс: «Нывка, мый тэ тані вӧчан?». Васа куртіс буссӧ Турьев керкалань. Татшӧм сёянсӧ оз позь шуны «сырӧн». Колӧ пӧ лоны ас водзад кывкутысьӧн. Ставыс бабаяс да челядь вылӧ ӧшйис. – Ог вермы татшӧм мичлунтӧгыс овны. Сэк жӧ удж-велӧдчӧмын ме кывкутысь. Гижлöма, армияын пö нюжалі да ёнми. Дерт, эз кокни вӧв, ёна мудзлывлім. Лауреатъясӧн сэтысь бӧрсӧ воӧмаӧсь. Окота вӧлі кӧть асылӧдзыс видзӧдны. Вермысьяссӧ лоӧ нимӧдӧма май помын. 2011 воын сійӧ бӧр локтӧма Россияӧ. администрацияын юкӧнӧн веськӧдлысь: Дасьтӧмаӧсь пӧжас, уна сикас салат. –Тадзи и чужӧны гырысь уджтасъясыс? Куим челядя семья олӧ улыс судтаас. Воысь-во фронтöвик лыдыс пыр содіс. Кыдзи гӧгӧрвои, уджтасыс ӧд ӧтувъя? Мортсӧ пӧ доръяс сӧмын иммунитетыс. Кӧзяеваыс кутшӧмсюрӧ кӧлуй сетісны. Кодкö эз мун, кольччис овны Комиын. –Кутшӧмкӧ костюм йиджліс лолӧдзныд? «Комисӧ тӧдӧны олӧмаджыкъясыс нин.» Кад тырмытӧмыс тшӧктӧ овны котӧрӧн. Йӧзлысь вӧзйӧмсӧ тӧд вылӧ босьтӧмӧн И сійӧ нюжавлӧма Ва вежӧдан лунӧдз. Рöдинаöс видзöм — миян вирын-лолын, Юсянь зэв ылын, сиктсянь вель ылын, Радпырысь и кыпалi, том на вöлi да. Оз ков вунӧдны и мукӧд инӧд йылысь. —Пеж пемӧсъяс, пустӧ путкылясянныд! Кыдзи тэ тӧлысь чӧжсӧ вахтаас олан? Быд во волывлам Изьваса «Луд» вылӧ. –Приметаӧ да сьӧд каньӧ ме ог эскы. Кыдзи болгара веськалiсны Коми муö? Унзільӧн на ӧдзӧс дорысь кыла шыяс. Öти татшöм аппарат вичмас Печоралы. И Кӧрткерӧсас, и Сыктывкарас куйлі. Жаль, но воысь-во олӧма йӧзыс чинӧ. Мый сэсся вöчан, верöсыд кö тшöктö. Цехын абу вывті кӧдзыд и абу шоныд. Но кывкӧртӧдсӧ век жӧ ковмис вӧчны. Тэ накӧд паныдасьлан жӧ, сёрнитлан? Пыр жӧ и ыззисны, зэв пӧ коланаӧсь. Да мый нин ловъяяс йылысь сёрнитны. Тюльпанъясыс, вӧлӧмкӧ, мичаӧсь жӧ!» Ӧні выль пӧв велӧдча тайӧ жӧ уджас. Талун овмӧсаным 200 юр мӧс-кук нин. Кӧиныд сыысь ыджыдджык да вынаджык. Ме ола Сыктыв районса Визин сиктын. И збыльысь, роч сёрниыс тані гежӧд. Овмӧсас эм йӧлысь вӧлӧга вӧчан цех. Мича гӧлӧса вӧлі да мастера сьывлі. –Лара, а кыдзи ті «моржӧн» лоинныд? 79-лаын аддзӧмаӧсь 177 тырмытӧмтор. –Ставӧн йӧктӧны, бергалӧны вальсӧн. А мый вичмас Архангельск обласьтлы? Ньӧбис «Пригороднӧйысь» дас кукань. —Медрадейтанасӧ зэв сьӧкыд бӧрйыны! Наталья Владимировна лоӧма 12-ӧдӧн. А коми кывъя мукӧд уджтасыс кутшӧм? Мыйла ворссим, ӧд некӧн эг дышалӧй? Корӧ бабыслысь сьӧм да мунӧ лавкаӧ. 2020 воын сійӧс нуӧдісны нёльӧдысь. Ӧд сылысь став удж-йӧзсӧ киритасны. А мамӧ садйын песласьысьӧн уджаліс. Доймалӧм кузя некутшӧм шыӧдчӧм абу. Ханты-Мансийск сулалӧ Иртыш ю бокын. Ставныс бöрся видзöдöны бурдöдысьяс. Кывкӧртӧдсӧ вӧчасны октябрь 15 лунӧ. Вобыдӧн Польеын чужи сӧмын ӧти кага. Бöртиджык батьыс тшöтш локтöма карö. И со нин миян эм спортса вит мастер. Вокыскӧд и поздысьӧма трубаяс вылад. Сӧветскӧй Союзын олігӧн вӧлі Ригаын. Визинса садъяс эськӧ ставӧн тӧрисны. Ыджыд мамкӧд ӧта-мӧдӧс эг жӧ тӧдлӧй. Печканъяс унатор вермасны висьтавны. Кутанныд кӧ пӧ, бытьӧн клубад волам! Кодкӧ кӧ оз гӧгӧрво тайӧс, зэв жаль. Татшӧмсяма серамбанаторйыс пыр вӧлі. Ыджыд арлыда йӧзлы тайӧ зэв тӧдчана. Усьöма тышын 1944 вося июнь 23 лунö. Кебраса дед-бабыс пӧ мӧс на видзӧны. А рытнас енэжсӧ югзьӧдіс мича салют. Сьылысьяс корӧмаӧсь мунны ньӧжджыка. Кӧнсюрӧ и контейнеръясӧ на шыбитӧны. Тайӧ петкӧдлӧ, мый бурыс венӧ лёксӧ. Кызвыннас театральнӧйын велӧдчысьяс. Сэсся найö петiсны торъя небöгъясöн. Йӧзлысь тӧжд-могсӧ тӧд вылын кутӧмӧн Вичкоын служитысьяс – кывкутысь йöз. Чолӧмала тiянӧс Коми гижанног лунӧн! Ми век дасьӧсь отсавны республикалы. Конкурсас пырӧдчысьыс воысь-во содӧ. Мешӧкъясӧ чукӧртлім петшӧр да вотӧс. И звӧнитчӧны, юасьӧны, корӧны отсӧг. –Ми эг думайтöй, мый та выйöдз воам. Миян челядьдырным колис ӧти керкаын. Ыдждӧдлӧны сійӧс геройӧн да анделӧн. Тестыс вир-яйын сакар мерайтан сяма. – Стрӧйбаыс ыджыд, а челядьыс чиніс. —Кутшöм вермöм лыддян медся ыджыдöн? Пумӧн яй сора лыыд – 200 гӧгӧр шайт. Кувсьысьыс 63, на пöвстысь 3 Комиын. Ӧти кывйӧн: нэмсӧ ов да пыр велӧдчы. Мортсянь мортлы восьтӧмторйыс тырмӧ. –А кыдзи колӧ заводитны «моржуйтны»? –Содтӧд-вежсьӧмыс буретш ӧні и колӧ. Снимокъясыс авторлӧн да ӧтуввезйысь. Но ӧтчыд чорыда зэрмис, ёна гымаліс. Вермысьсӧ бӧръясны конкурс нуӧдӧмӧн. Öнi налöн 17 внук да 27 правнук нин. Но окота лэдзны комиӧн ыджыд альбом. Печора ю бӧръя воясас ёна ляпкалӧма. И аслам семьяын ме ӧтнам вурсьысьыс. Эм позянлун и кутыштны киын ина меч. Мӧд-кӧ, челядь кӧсйӧны быдтор тӧдны. И пöткаыд пö морт олöм дон оз сулав. Та вӧсна босьті документъяс да муні. Ӧні виччысям, кор выльысь урчитасны. Слабог, чойным сійӧ пӧрйӧ эз висьмы. Роч гижысьясысь радейта Бул-гаковӧс. Герда матыстчис исыштны кудсӧ и сэк. Но нимъяссӧ налысь неуна вежлалышті. Сэки мамӧ бӧрся вӧтлысьӧма землякыс. Сьöмсö сетöны оланiн вылö видзöдтöг. Мед эг шпаргысь увлань юрӧн другысь. Олӧмыс Венгрияын торъялӧ пӧ Комиысь. Миянлы, посни детинкаяслы, тайӧ шуд. Найӧ казьтыштӧны мортыслы сы йылысь. Менам ӧд водзын гидтӧг экскурсия на. Оз ӧд весь польчисатӧ номъясӧн шуны. Май 9 лун век вӧлі ыджыд праздникӧн. Выльгортса шӧр библиотекаын зільысь. Саныд мудер, абу сёрниа, ӧтдортчысь. Кымын менам тшӧтшъя усис тайӧ тышас. Овлӧ, весиг шмонитыштӧны нин комиӧн! Быдӧнлы бӧръям лӧсялана велӧдчанног. Йӧзыс овмӧдчылӧмаӧсь кыкнан берегас. Коми кыв сӧвмӧдӧмын водзӧ воськовъяс Мӧдӧдчи гортӧ, а палялі. больничаын. Таво конкурс вылас воис 102 шыӧдчӧм. Ок уна сьыланкыв тӧдӧ Анна Ефимовна! Эн матыстчӧй кывтысь пыж-катер дорӧ. –А продюсеръяс кӧ уна сьӧм вӧзъясны. Сэсся мед и дасьтынысӧ позис тэрыба. Балатонлӧн пыдӧсыс 4 метраӧдз сӧмын. Кожым кодь джуджыд, но лыаа кыръяса. Му вылысь ог бырöй регыдöн ни дырöн, Локтан воын сэні став уджсӧ помалам. — Комиясӧдз пӧ тан чудъяс овлӧмаӧсь. Некымын лун мысти бара сэтчӧ кежалі. Сэсся мичмӧдам нитшкӧн, тусь-корйӧн. Батьыс ли, пиыс ли, вокыс ли усьӧма. А лавкаас кӧ кызь сайӧ градус шоныд? Кувсьӧм рӧдвужыслӧн керкаысь сюрӧма. Зӧлӧтаяс, мусаяс, гаж бырӧ быдӧнысь. Позянлун кӧ эм, видлынытӧ быть колӧ. Тӧдса уджын ставыс лоӧма выль ногӧн. Коми кыв тӧдӧм сетӧ унджык позянлун? Но пока уджала сӧмын заказъяс вылын. Тайӧ олимпиадасӧ зэв вылӧ донъялӧны. Питерын, дерт, овнысӧ вӧлӧма сьӧкыд. Да ӧд войвылын олысьыд абу сёй монь. Зільӧм-водзмӧстчӧмӧн олӧмсӧ бурмӧдны Но рӧдвуж пиын эмӧсь серпасасьысьяс. Тайӧ шемӧсмӧданатор, дзик юръяндзим! Тӧдӧй, мый ми пыр орччӧнӧсь тiянкӧд. Тэ, кор öтнад, кок улад сюся видзöд! Небӧгъяс тайӧ тема серти лыддин нин? Ачыс, буракö, олöм помсö тэрмöдлöма. –Мир пасьталаын та понда майшасьӧны. Томуловӧсӧтувтліс ывлавывса культура –бать-мамлысь правосö мырддьöмаяслы; Войдӧр ярмангаыс горавлӧма 5-10 лун. Часлы, ме тіянлы петкӧдла пывсьӧм!». А утка кыйӧмыд, ёртъяс, тайӧ висьӧм. Гӧгрӧс пассӧ кутам нимӧдны гожӧмнас. А эрдвывса дзоридзьясысь – югыдджык. –Бура гӧгӧрвоа, мый нюжмасьны некор. Эжва районын пӧ ставсӧ нин дасьтӧма. Антон Сыктывкарын абу нин первойысь. Сэні ми и бурджыка тӧдмасим Зинакӧд. Но став вылас видзӧдтӧг зілим водзӧ. Шӧр уджӧй – Выльгортса библиотекаын. Та серти меным збыльысь ёна мойвиис. Велӧдчыштӧма да ачыс мӧдӧма кысьыны. Окота лоис уджавны ГИБДД-лӧн юкӧнын. Зонъясӧс колльӧдӧмаӧсь став грездӧн. Оз усьӧм салдатъяслы, а миянлы колӧ. Палаткаяснымӧс сувтӧдім Коса ю дорӧ. Да и ӧні на тадзи тшӧкыда пасйылӧны. – Некымын мортлы сыысь позьӧ ворсны. Сернурса заводын уджалӧ некымын цех. Думсьыс пыр виччысис ассьыс Иёнинсö. Иван Павлович уналы отсалӧма олӧмас. Да и велӧдысьыс тӧдса, том да енбиа. Бӧръя вит восӧ «висьмӧма» вӧралӧмӧн. Буретш татшӧмъяс лыдын Арина Сажина. Вомынысь война вылӧ мунӧма 320 морт. Велӧдысьяслы котыртлісны семинаръяс. Быдмысь челядьлы быдтор позьӧ вӧчны. –Сідзкӧ, отсалас сӧмын аквакультура? «Сёрнитысь» компьютер да сера глобус Куим арöсöдз – тöлысьнас 5 сюрс шайт А июнь 23 лунö Василий усьöма тышын. И тайӧ миян Комиын бура тӧдса шылад. Кадыс лэбӧ да, шуис велӧдчыны водзӧ. А ӧні бара на велӧдчан кад матыстчӧ. А со и водзмӧстчысьяслӧн ним-вич-ов: Таво бабö кыскöма жö нин медальяссö. Чайта, ме аддзи олӧмын колана ордым. Шылад ышӧдӧ мортӧс уна бур тор вылӧ. —Тэнад радейтана сьылысь, сьыланкыв? Калятысянь жӧ Кӧрткерӧсӧдз лэччылім. Медся ыджыд призыс – Москваӧ ветлӧм. Дас ӧти во ӧтилаын да мӧдлаын олӧны. Кӧть эськӧ торйӧдчӧмыс эз вӧв кокни. Меным кажитчӧны кывбуръяс, висьтъяс. Ог тöд мыйла, синваöй сідзи и тюрис. А ворсім школаса став уджалысьыскöд. Пызан вылас пыр эм пӧтка яй да чери. Сэні пӧ и уджӧн, и оланінӧн бурджык. Но, артмис, босьтчи тайӧ уджас ачым. Июль помын ас видзьяс идралӧм эштіс. Но шуис, менам пӧ и аслам тырыс мог. —Мый сиан тайӧ сёрнисӧ лыддьысьяслы? — А мыйӧдз вермас вайӧдны варикозыс? А, колӧкӧ, и гижысьнас эг вӧв весиг. Сы шы улӧ мортыс бурдӧ висьӧмъясысь. Сэтшӧм на том, а спортса мастер нин! Мыйта тырмӧ киын выныс, ставсӧ вӧча. –«Зарни ёль» вӧсна майшасьны оз ков. Та бӧрын кӧбрегысь картупель лэптім. Вӧзйисны Кажым, Нюдзпоска да Нювчим. Он и тӧдлы, кага вермас сэтчӧ усьны. Воласны, купайтчасны да бӧр мунасны. —Аттьö сёрнисьыд, Виктор Васильевич. И со меным звӧнитісны – виччысям пӧ. А миян татшӧм школаыс важӧн нин абу! Сикт-грездын олысьлы выльӧс да бурӧс Война вылö ветлiс, фронтöвикöн вöлi, Торйӧн нин сьӧлӧм вылӧ воисны йӧзыс. Ме ачым аддзысьлi Комиысь челядькӧд. И Владимир Уйба кутӧма ассьыс кывсӧ. Василей зэв шаньӧн да зільӧн вӧлӧма. Сӧмын колӧ гӧгӧрвоны налысь «кывсӧ». Ваыс кӧ, дерт, сӧстӧм да шоныд вӧлі. Босьтчӧны овмӧсын и му косьтан уджӧ. Кытчöкö да ветлан, кытчöкö да волан, Дерт, том мортӧс ас кежас эз кольны. Витӧд курссӧ сэсся гозъя моз и олім. Но уджалі сы дорын сӧмын нёль тӧлысь. –шыöдчöмас кö индöма ылöдчана юöръяс. Йӧзлысь тӧжд-могсӧ тӧд вылӧ босьтӧмӧн Владимир медся ёна радейтіс артасьны. Таво выставкасӧ восьтісны выль ногӧн. И медводдза кага вайысьлы сьӧма отсӧг Йӧзкостса шылад радейтысьлы бур козин Кытысь да кутшӧм мог пуктӧ ас водзас? Вичко кындзиыс вӧлӧма на кык часовня. –Кутшӧм могъяс пуктанныд ас водзаныд? Нёрпалысьяс бӧрся видзӧдӧны медикъяс. Сьыланкывъяс оз воссьы менам гӧлӧсӧй. Бать-мамыслöн вöлöма дас коймöд кага. Рытйысигöн гудöк кисьыс абу лэдзлöма. И кыдзи он ошкы татчӧс зіль войтырӧс! Чужӧма сiйӧ Башкирияса Уркасс сиктын. Вермысьяслы вичмöдлiсны бур козинъяс. Тьӧтыс вайӧдӧма сійӧс чойыскӧд тшӧтш. Мукӧд овмӧсас кык пӧв унджык вердӧны. Снимокъясыс Александр Березовскийлӧн. Уна-уна вӧчӧмтор на позьӧ казьтыштны. Хохотуйлӧн ӧкмис кык сюрсӧн этшаджык. Тадзи чужис «Сытый гражданин» проект. Предприятие тӧждысьӧ и олӧмаяс вӧсна. Выльгортса шӧр библиотекаын уджалысь. И гожся сезоныс найӧс вердӧ во гӧгӧр. Став нывъёртлы тшӧкті сійӧс лыддьыны. Сэні сёрниыс абу сӧмын удждон йылысь. Кодкӧ юалас, мый пӧ сетас переписьыс? Мӧд во ме вола на, виччысь, Кулӧмдін! –суседъяс моз тшöтш тырасны лöп-ёгöн; Та вӧсна таво ме купайтчи и тулыснас. Некымын лун бабушка дорын на гӧститі. И вочавидзӧ, уна помка пӧ та вылӧ эм. Позьӧ шуны, бырис быдса сикт-посёлок. Медводдза ордйысьӧмыс вӧлі 2006 воын. Со ставӧн и уськӧдчӧмаӧсь кыйны чери. –Миянкӧд нӧшта олӧны бать-мам, вокӧй. Мукӧддырйиыс чайтан, мый нем он удит. Радио пыр юӧртісны, война пӧ помасис. Сэки миянысь шудаджыкыс некод эз вӧв. Медым йӧзыс кӧсйиснытані овны-уджавны — Аддзим сэтысь нелямын сайӧ минерал. Коркӧ ӧти крыса верӧс вылӧ чеччыштіс. пульт вылас ӧзъяс «тревога» лампочка. Ме налы вочавидзи, мися, татшӧмыс эм. И тайӧ том аньыс аддзӧма асьыс шудсӧ. Повзьӧдӧ вӧлі татшӧма олӧмтӧ вежӧмыс. Чайта, нывлӧн кӧсйӧмыс пӧртсяс олӧмӧ. Карса чинаяс ӧнӧдз нинӧм эз лӧсьӧдны. Ирина дась вӧлі лун и вой купайтчыны. «Мича пиянöс пулялы тай лои быдтöма.» — Кутшӧм операция вӧчӧны варикозсьыс? И ӧтуввезйын та йылысь юӧрсӧ йӧзӧдам. Ӧні ми шудаӧсь, – нимкодясьӧ мужичӧй. Но сэсся уджйӧзсӧ вежон мысти вештіс. Яндыся кодлыкӧ гижӧдъясӧс петкӧдлыны. Но медунаӧн, дерт жӧ, серпасалӧмаӧсь. Тувсовъя гажӧн тэнӧ, менам мамулечка! Но сійӧ эм, и таысь некытчӧ он пышйы. Ме ог кӧсйы весиг та йылысь думайтны! Сэки збыльысь «висям» ёрта-ёрт вöсна. На лыдысь нёльыс висьӧма зэв сьӧкыда. Михаил Кузьмич Артеев – менам прадед. Сьылысьяс ветлывлӧны и мукӧд регионӧ. Олöмаöсь зэв бура, вöлöмаöсь шудаöсь. Сэк жӧ ӧнія кадӧ ӧтуввезтӧгыд некыдз. Спектакльыс мича жӧ, югыд костюмъяса. Шуам, «Театрын вой» позяс котыртлыны. –Кодъяслы шуöма сетны татшöм отсöгсö? Ас овмӧсаныс пыр видзисны ыж да кӧза. Йӧзыс пыр меным гижисны, звӧнитчисны. Сэні, кӧні визувтӧны Вишера да Колва. Регыд мысти Ольгалöн батьыс кувсьöма. Ольга Владимировна — велӧдысь рӧдысь. Бурджык коллявны тайӧ кадсӧ гортаныд. Кык во дорвыв ӧд и картупельыд эз во. И шоныд сетан батареясӧ вундалӧмаӧсь. Бу, мый ме сувті, а кодкӧ кӧ эз сувт. Ме серти, быдӧнлы колӧ аддзыны асьсӧ. Овны кӧ – сиктын, вӧр-ваыскӧд орччӧн. Ӧд шӧркодь вӧралан ружье позьӧ ньӧбны Веськыда кӧ шуны, таын бурыс абу уна. Мам оз тӧд, а ми заводитім нин уявны. Оз кӧ тӧр сёяныс, мырдӧн ог тувъялӧй. Асьсӧ, и став рӧдвужсӧ лыддьӧ комиӧн. Медся кузь да сьӧкыд туйӧд – йӧзлань! Утка-дзодзöгыд морт олöм дон оз сулав А ті вӧчлывланныд жӧ гриппысь уколсӧ? Найӧ рамджыкӧсь да нӧшта на уджачӧсь. Дерт, ӧтлаасьӧм бӧрын кӧсйим кагукӧс. Енмöс видзны найö кевмисны ас мортöс, Таысь и деливö сьöлöм улас Ладимерлы. Уджыс абу кокньыд, но зэв интереснӧй! Та бӧрын еджыдӧн краситам “тшак кок”. Но мед пӧ стрӧйбасӧ бура дӧзьӧритӧны. Миян, кыдз шуласны, женскӧй батальон. Энӧ вунӧдӧй коми кыв да чужан мунытӧ. Найӧ бура да ӧткодя шонтӧны оланінтӧ. Овлö, ёнджыка на заводитöны пинясьны. Ылі сиктын олысьлы – выль бурдӧдчанін А ми гӧтыркӧд йӧршитчим гожся кухняӧ. Ми пӧ локтім да, тані нин вӧлі куйлӧ. «5» вылӧ эг велӧдчы, кывбуръяс эг гиж Геройясыс вермасны овны миян пӧвстын. И евангелльӧсӧ лыддигӧн ӧзтам сисьяс. — Тані тшӧтш сӧмын бать-малӧн пример. Кымын арӧсӧн медводдзасӧ лӧсьӧдінныд? А ставыс стрӧйка вылас зільӧ 39 морт. Видз-му овмӧсын зільӧны киподтуя йӧз. Сэк салдатсӧ братскӧй гуӧ жӧ дзебӧны. .А талун шпиголь йылас нинöм эз öшав! Лоа коми да англия кывъяс велӧдысьӧн. Висьталӧ, мый оланін ньӧбны оз вермы. Рочӧн кӧ, медым лоис бур гражданинӧн. Снимокъясыс авторлӧн гортса архивысь. Гӧгӧрвоана, унджыкыс ёна нин важмӧма. — Ӧти-кӧ, уджас босьтчыны нюжмасисны. –Чужи Кулӧмдін районса Габов грездын. Кӧсъян гижӧдчыны, но век на майшасян? Кыдз пыжтӧ нимтан, сідз сійӧ и кывтас — Челядь оз яндысьны сёрнитны комиӧн. Чум-музейӧ кӧр видзысьяс ордӧ волӧмӧн Висьтавлывлісны миянлы: «Терпитыштӧй. Став лампасӧ сэні вежам светодиодаӧн. Мед сійӧ лоӧ уджаныд бур отсасьысьӧн! Котыр нуöдö уна сикас аддзысьлöм-гаж. –Чайта, та йылысь сёрнитнысӧ водз на. Воссяс православнӧй выставка-ярманга. Ӧд сійӧ кывкутӧ аслас уджалысь вӧсна. –Верӧсӧй чеччис видзӧдлыны, мый лоис. – Пельпом сайын школаын труд урокъяс. Весиг туристъяслы эм торъя программа! Сьылысьяс кольӧмаӧсь берегын зэр улӧ. Кольӧм во сӧмын медалісны стӧрӧжавны. Дерт, абу кокньыд геройлӧн куӧ пырны. – Таво пасъям Ыджыд Вермӧмсянь 75 во. Кыдзи висьталіс, йӧктӧ нёль арӧссянь. Тайӧ шог юӧрыс му бердас личкис менӧ. Сиктсяньыс миянӧдз 30 гӧгӧр километр. Чужан керкалысь шоныд русӧ видзысьӧй. 2020-ӧд волӧн мӧд джын кежлӧ гижӧдчӧм 1957 воö вуджöмаöсь овны Кулим сиктö. Сиам пӧ творчествоад ыджыд вермӧмъяс. Тайö грант, кодöс оз кутны бöр корны. Эска, пӧльлӧн олӧмыс эз вӧв весьшӧрӧ. Кытчö пö Рöдина ыстас, сэтчö и мунан. –Кутшӧм документъяс колӧны та могысь? Найӧ ас йывсьыныс нинӧм оз висьтавны. Мутный Материкыд Сем Ӧндрейӧс нимӧдіс Ыджыд Вермӧм дорысьяслы – сьӧма отсӧг Мария да Варвара Ливсон, 6 да 9 арӧс: Водзті грузтӧ вӧлӧм баржаӧн катӧдӧны. Быдӧн миян пиысь тӧдӧ — сійӧс кылӧны. Куим сменаӧн уджалӧма 200 гӧгӧр морт. Уджйӧзыс «веськалӧ» ёрд приставъяслы. Чужан сиктлӧн мичлунтӧг овны ог вермы Кар-сикт гӧгӧрын зэв уна шыбласыс да. Спектакльын эм куим серамбана эпизод. Ковмыліс и верстьöлы врач пыдди лоны. Сэки сійӧ мастера нин ворсӧма баянӧн. «Радлунсянь» – теш, челядьсянь – мойд Чайтам, быдӧн аддзас лов серти гижӧд. Донын жӧ вӧчалiсны ӧшинь-ӧдзӧс курич. Сэсся и быдӧнлӧн вир-яйыс абу ӧткодь. –Ме аддзи эрд, кӧні позяс узьмӧдчыны. Мися, сёрмышта да, звӧниті шоперыслы. Шулывлö вöлöм, Миколай пö менö вердö. Мӧд-кӧ, тіян сідз шусяна аудиториялы. Быд рыт пасъяла аслым выль рецептъяс. – Сылӧн чӧжсьӧма 120 сюрс шайт штрап. –Крысаыд збыльысь зэв сюсь вредитель. Гашкӧ, найӧс медводз и лыддьыны да?.. Снимокъясыс Арина СажиналӦн архивысь. И мыйлакӧ медводз вӧлі пырала музейӧ. Но оз быдӧн вермы артыштны туй донсӧ. —Дерт, Москваын первойсӧ вӧлі сьӧкыд. Газетъясын кутӧмаӧсь гижны сы йылысь. Та боксянь мый лӧсьӧдчӧны вӧчны таво? .Война помасьӧмтӧ радио пыр тӧдмалім. –Финн-йӧгра сёяныс меным зэв матысса. Кор сэсся-й артмас чужанінӧ волынысӧ? Дирижёрӧ велӧдчыны мунны юрын эз вӧв. Зіль, вежӧра, ставсӧ ӧдйӧ гӧгӧрволіс. Сэки пӧжалісны нёль метр ыджда шаньга. Лыжи, коньки, дадь – медся бур ёртъяс. Менам олӧмын ӧні медтӧдчанаыс — балет. Сэсся ӧтуввезйысь аддзӧма важ тӧдсасӧ. Корисны лӧсьӧдны и автобус виччысянін. Веськыда шуа, стрӧйбаыс вӧлі шогмытӧм. Но беженечьяс медсясӧ мунӧны Воркутаӧ. Ме тіянӧс чолӧмала сыӧн, мый ті аньяс! Да и пӧсь сёян пыдди сетӧны «сухпаёк». Вӧр тыра ӧти машина дзикӧдз пӧри-вӧйи. Но детсадсаӧс новлӧдлан автобусыс абу. Степан Потапов: Вылісянь тыдалӧ ставыс Ёгор: Вӧлі кӧ, бӧрйи эськӧ дӧра сумка. Сэтысь вӧзъям тіянлы нӧшта ӧти кывбур: Сэтшöм жö нин сійö тэрыб да уджач ань. Зонкалы – кыйсьыны, нывкалы – печкыны. Купайкасӧ пӧ мамӧй на шабдіысь кылӧма. Дерт, сыкӧд меным и шойччыштны сюрліс. «ЛУКОЙЛ-Коми» ООО-лӧн пресс-службаысь. Кулӧмдінса администрациялӧн юӧр серти. Тайӧ нӧшта на паськӧдас коронавирустӧ. Акцияыс артмис колана юӧръясӧн озырӧн. — шыӧдчис видзӧдысьяс дорӧ Дима Билан. Мукöдлöн тшöт вылö сьöмсö оз вуджöдны. Но юр сюянін-тӧмыс таысь нӧшта на уна. Сыӧдз «Наследие» ветлывліс и мукӧдлаӧ. Медся тӧдчанаыс –дзоньвидзалун ёнмӧдны И кужӧмӧн бырӧдны тайӧ стереотипъяссӧ. Но кодсюрӧ, мый висьталан, сыӧ и эскӧ. Та бӧрын торйӧн нин окота лои гижнысӧ. Кӧть эськӧ таво амариллис дзоридзаліс. Сы йылысь ме и кӧсъя тiянлы висьтавны. Таысь унджыксӧ сэсся некытчӧ сувтӧдны. Николай Павлович – зіль да уджач морт. Коді тӧдӧ сійӧ нуждасӧ, бура гӧгӧрвоӧ. —Радейта лыддьыны фантастика, фэнтези. Та кындзи эм унатор быдӧнлы лов серти. А тайӧ зэв лёк сідз шусяна канцероген. Мастер мортыд тай сиктъясад пыр вӧвлі. Видеояссö видзöдöма нин уна сюрс морт. Тыдалӧ, кодкӧ погона йӧзӧн повзьӧдӧма. Но мичаа жӧ ӧд и сьылӧны енбиа войтыр! А воча тӧвзьӧны вӧр кыскалан машинаяс. Коймӧдӧн лоис Москваысь Илья Трегубов. Бур йӧз водзын эг жӧ сконъясь—крукась. Шуам, ныв да зон радейтӧны астрология. – Вужъяснас кызвыннас Сыктыв районысь. Сійӧс збыльмӧдны шуӧма 2019 во помӧдз. Енбиа композитор йӧзӧдӧма сизим небӧг. Быд кӧлысь-гаж дырйи сійӧс виччысисны. —Бур примерӧн лоӧ миян экоплощадканым. Тадзи ме тӧдмаси Надежда Сямтомовакӧд. – Ветлӧдлі сэтчӧ бура дыр, 14 арӧсӧдз. —Бурдӧдан юкӧн талун сӧвмӧ ыджыд ӧдӧн. Дерт, вӧзъясны кӧ, ог жӧ кут пыксьыны. Бать-мамлӧн медыджыд шудыс – челядьыс. – Матысса кадӧ виччысям 7,5 сюрс доза. Жырсӧ вӧлі юкӧма некымын станция вылӧ. Абу сылöн мыжыс, мый странаным киссис, Олӧмыд ӧти, и сійӧ чуймӧдӧ лунысь лун. Лоа драма театрын да киноын ворсысьӧн. Сійӧ проект збыльмӧдӧмыслы дзик паныд. Сы пай гортын век эм йӧв, рысь да нӧк. Друг кыла горзӧм: «Отсалӧй, отсалӧй!». Россияса чемпионлӧн ӧкмис 272,89 балл. Мый верман висьтавны тайӧ удж йывсьыс? Бассейнсӧ Микуньын восьтісны 2017 воӧ. Ми быд лун видзам кызь прӧчента запас. Кык-куим тӧлысь на синваӧй доршасьл=с. Дерт, ставнысӧ тӧд вылад сьӧкыд кутны. —Дыр мӧвпалім, кутшӧм лоас памятникыс. Сёян-юан гажыс мунас август 22 лунӧдз. – Та вылö талун веськöдöма став вынсö. Быдтор кужӧ вӧчны, – ошкӧ верӧссӧ ань. Но вермытӧм зонмӧс некытчӧ эз босьтны. Шулӧны тай, и тэысь на пӧ морт артмас. Сэсся вежонысь дыр племянничаӧс видзи. Эмӧсь семьяяс, кодъяс гожӧмбыд танӧсь. Видзӧдӧ-ӧ власьт донъяс содӧм бӧрсяыс? И со Комиын кутӧмаӧсь трендлысь бӧжсӧ. Аттьӧ, мися, лыддьынытӧ ачым сямма на. Мӧд ног, сиктын олысьыс регыд оз коль. Некымын лун сайын сійӧ пасйис 70 арӧс. Онлайн сёрниӧ пырӧдчылісны микуньсаяс. «Тэ менӧ шыбитін, а ме тэнӧ радейта.». Ставӧн тӧдчӧдісны, мый уна кыв ӧткодь. –Кыдзи астрология отсӧгӧн аддзыны шуд? Даша нывкӧд весиг мӧвпыс абу рочасьны. Кытчӧкӧ коралісны нин, мыйкӧ вӧзйисны? Зэв жаль, мый миян абу сылӧн снимокыс. – Но медсясӧ мед понъясысь видзчысьны. –Ёна-ӧ стӧчӧсь «кодзула велӧдӧмъясыс»? Гашкӧ, помалам и премьераяс вылын удж. Оз кӧ зільны урок вылад, «два» пуктан. Пластик ваннаын вайисны сійӧс ме дорӧ. Кыкысь ранитчылӧма, но гортӧ бӧр воиc. Кыдзи видзчысьӧмӧн уджавны ӧтуввезйын? Мастер-класс: «Вӧрын нимкодьӧдас тшак» Кутасны на му вывті сьылігтыр ветлыны. Висер вожса пыдди пуктылӧмаӧсь Тювӧӧс. Во мысти Россияын заводитчас перепись. –Кодсюрӧ Ыджыд лунӧ мунӧны шойна вылӧ. Ӧти кывйӧн, бур сьӧлӧмӧн ставсӧ венам! Ме ачым кӧсъя гӧгӧрвоны татчӧс сёянсӧ. И найӧс корсьны – нӧшта ӧти ыджыд мог. — Автобус ӧдзӧсӧ пальто бӧжӧй топаліс. А сэсся, гашкӧ, и субсидия вичмӧдасны. Коймӧд-кӧ, мортыд асланьыс вывті наян. Менам юрын вӧлі некымын висьтлы сюрӧс. Но век жӧ погона йӧз суӧдӧмаӧсь сійӧс. Ачыс жӧ дасьтӧ кутшӧмсюрӧ нуръясянтор. Но ме протезъяснас зэв гежӧда вӧдитча. Сикт-грездлӧн чужӧмбаныс мичаммӧ-югзьӧ Ыджыд удж нуӧдӧны сиктса библиотекаяс. Чужлӧма Катя неыджыд карын — Тамбовын. Восьтіс ӧшиньсӧ, а подъездысь би петӧ. Польчисалы отсӧга китӧ пыр нин мыччас. Некысь сэсся татшӧм сынӧдсӧ эг апавлы! Но сэк жӧ и этшаджык мукӧд ворсӧмсьыс. А Ямалын вежоныс быттьӧ тӧлысь кыссьӧ. Ӧта-мӧдӧс радейтӧмӧн да пыдди пуктӧмӧн Агрохолдинглӧн весиг эм аслас легенда. И ми отсалам збыльмӧдны тайӧ проектсӧ. Усьӧм коръясыс кышакылісны кок уланыс. И тані быдӧн наянитӧ, коді кыдзи кужӧ. 2020 воын татшӧм гажыс мунас Тихвинын. Тшынысь пышйисны, да «биӧ» веськалісны Діяс артмӧмаӧсь, мукӧдыс вӧрсялӧмаӧсь. А фото вывсьыс нин пӧ кажитчис миянлы. Татшӧмас пырджык вузалӧны йогурт, нӧк. Тыясын медсясӧ и кольыштӧма на чериыс. Сійӧ жӧ лунас висьысьсӧ лэдзам гортас. Окотапырысь йӧзӧдам сылысь выль гижӧд. Со и артмис тайӧ повзьӧдлана серпасыс. Да и ӧчередсьыс киритісны, отсалім пӧ. Мыйла кодкӧ вылӧ, кор вермам асьным?.. И сэки тракттіыс ёна на ветлӧдлӧмаӧсь. Мичмӧдӧма сійӧс Вылыс Эжваса серъясӧн. Гозъя садьмӧмаӧсь пов-зьӧдчана шумысь: Татшӧм туйыс вӧлі Карскӧй саридз дорӧ. 2013 воын чужис налӧн мӧд ныв, Марйам. Ассьыс олӧмсӧ сійӧ сетіс республикалы. Мамӧ фельдшер вӧлі да, век пистиасьлі. И тайӧ карса ыджыд вузасян шӧринъясын! —Чайта, мый став вермöмыс зэв тöдчана. Босьтӧй тӧд вылӧ бешенство йылысь юӧр. – Иерусалимын сійӧ ӧзйӧ кык час лунын. Позис важӧн нин вежны сiйӧс коми вылӧ. Антителаыс эмӧсь и, на вылӧ лача кута. Тайӧ юалӧмъяс вылас вочакывйыс эз сюр. Потшӧс саяд туруныс ӧд пыр чӧскыдджык! Руч зэв ӧдйӧ велалӧ быдсикас оланногӧ. Выль кывбуръясӧн петкӧдчӧ Олег Уляшев. Но бур, мый майя туналӧмыс эз збыльмы. — Авиационнӧй вузын нылыд, дерт, этша. Но ӧд оз ставӧн асьнысӧ песны кӧсйыны. Торйӧн нин коми мам-батьлысь ныв-писӧ. Вурсьынысӧ заводиті матӧ вит во сайын. Эм и челядькӧд кӧнi гуляйтны-шойччыны. Быд номинацияын бӧрйыссьӧ ӧти вермысь. Сэні век сы мында выльыс да нимкодьыс! Аттьӧ ставсьыс тіянлы, Раиса Ивановна! Но и мый, верöсыд кö носкисö шыбитöма. Йӧзыс мудзисны нин овны «нёль стенын». Гижим налы письмӧ, мися, локтанныд он? И ӧд налӧн балыс ньӧти абу донтӧмджык. –Менам кагалы куим арöсыс тырас майын. Сямма кыны носки-кепысь, вышивайтчыны. — вайӧда Николай Шматковлысь кывъяссӧ. Огӧ кӧ олӧй дворечас – огӧ и стрӧитӧй. И быд чертёжысь сылы вӧлі пуктӧма «5». Шӧр уджыс муніс октябрь 28-29 лунъясӧ. И колледж бӧрас кӧсйи эновтны сценасӧ. Ӧд вӧралысь медсясӧ ветлӧ ас машинаӧн. Удж да, сьыланкыв да, мый да тöдiгмоз. А кӧр лыдыс чинӧ медвойдӧр морт понда. И киыс, и синмыс зонкалӧн зэв стӧчӧсь. Став сьӧлӧмсянь чолӧмалам вермысьясӧс! Дас кӧкъямыс арӧсӧн петӧма верӧс сайӧ. /ні ми тайӧс вӧчам «ШаньгаФест» дырйи! Пезмӧг сиктысь ыджыд мам ньӧбис керка. Но пӧльзаыс наысь сӧмын лабораторияын. –Та боксянь ми сідзжӧ вӧчам ыджыд удж. Медсясӧ тайӧ артмис коронавирус вӧсна. Комиын мӧвпалӧны медавны 1.500 мортӧс. Ӧтар киын чемодан, мӧдарас – дипломат. Ӧтуввезйысь ӧні быдтор позьӧ тӧдмавны. Оз кӧ кажитчы мыйкӧ — сулав да чӧв ов. Но медъёна меным отсалісны йӧз, кодъяс Тӧда, мый коми кыв велӧдӧны школаясын. –Дерт жӧ, коді ачыс зільӧ мыйкӧ вӧчны. Сэки жӧ заводитӧмаӧсь видзны кӧзаясӧс. Артмӧ, ки вылӧ воӧ сӧмын нёльӧд пайыс. Лун шӧр гӧгӧрын лоасны нин местаынӧсь. Пыртчыны сӧмын позьӧ тайӧ кадколастас. Кӧинъяссӧ пӧ ӧні позьӧ юкны кык пельӧ. Вӧчалам окоп, туплясям мича лым вылас. Корим суседъяссӧ, медым вӧвсӧ пӧрӧдны. Сьыла пӧ и йӧкта, уна конкурсӧ пырӧдча. И сьӧ-лӧмад лоӧ курыд-курыд, кӧть бӧрд. Ручысь война вылас мунӧма сизимсё морт. Чери бырӧ, вотӧс бырӧ, пӧтка пӧшти абу. Бронзаысь скульптураыс 2,65 метр судта. –Кыдзи кутан ӧтуввезйын лёксьыс кагатӧ? —Енбиа ворсысьяслы сиа ыджыд терпенньӧ! Менӧ медшӧр ышӧдысьясыс – бӧрйысьысьяс. –Миян эм семьяын сідз шусяна насилиеыс. Найöс тшöтш ваяс поштальон либö курьер. Кымын тӧлыс кӧдзыдджык, сымын маыс бур. Сэсся и лов вылын сэки вӧлі зэв сьӧкыд. Гортса пемӧс эз нин лэдзлыны йирсянінӧ. –Оз-ö рöзöритчы вичкоыд карантин понда? «Гугл» тай шуӧ, мый матӧ сюрс километр. — Дерт, и семьяпытшса традицияяс эмӧсь. И ме сійӧс каньпиӧс моз сеті бур киясӧ. Тэ пӧ верман Пелагеякӧд орччӧн сулавны. Ковмас кö, то батьяс моз жö биас пырам, Но быд асыв ме Эжвалысь лёк дуксӧ кыла. Коми Республикалы тайӧ абу вын сертиыс? Аринаӧс тшӧкыда аддзывла экоплощадкаын. А на пӧвстын эмӧсь и театр радейтысьяс. Таво ми пасъям сылӧн чужлӧмсянь 115 во. А омӧльторсӧ век аддзӧны да висьталӧны. Ми куимӧн пыжӧн ветлывлім качсӧ кульны. – Радейтӧны-ӧ Ямалын коми сьыланкывъяс? Тӧдмаласны пӧ мыйта воӧ налы пенсияныс. – Чайта да, артмас содтысьны 60-70-ӧдз. Лыддьӧй «Войвыв кодзув», гижӧй журналӧ. –Кодкӧд медся кокньыд дасьтыны сюжеттӧ? На пиысь 1.467-ыслы тырӧма нин 18 арӧс. Öні со майшасьö, мый оз вермы могмöдны. Ловъя морт, медся донаыс, мый эм мирас. Службасӧ нуӧдӧ Александр Митрофанов ай. Кык судтаа вичкоас вӧлӧма куим престол. Сӧвет кадӧ на сійӧс тадзи нимтылӧмаӧсь. Налы вичмӧдӧма 1 миллион 650 сюрс шайт. Поводдяыс мича вӧлі да, ывлаын косьтім. Бӧръяысьсӧ татшӧмыс петавліс 2012 воын. Велӧдчим и олім ичӧт сиктсяньным бокын. Война вылö мунтöдзыс уджалöма колхозын. Нӧшта ӧти салдатлысь тӧдмалӧма ним-овсӧ Содтӧд 100 миллион сетісны грант серти. – Ок, и джуджыдӧсь найӧ, зэв асныраӧсь. Ружье кутан киӧс босьтӧма тіран висьӧм. Комын вит вонад унатор вежсис журналад. Кута лача, и водзӧ ставыс лоӧ тадзи жӧ. Любовь Смолева тшӧтш жӧ уна челядя мам. Сідзкӧ, заптӧй шыбластӧ, сыктывдінсаяс! Сиктсаяс виччысьӧмӧн виччысисны миянӧс. роч да коми кыв да литература велӧдысь. Менӧ, ӧтка нывтӧ, мамӧй ёна чеченитліс. Бура ыджыд ӧшиня да гӧгӧрсӧ серлӧдлӧма. А бӧръя восӧ Моня зэв нин жугыля олӧма. 2013 восянь — спортса мастерö кандидат. А меным тӧдмасьны сыкӧд мойвиис Ямалын. «Изьватаскöд» ми топыд йитöдын уджалiм. Мортлысь паметьсö венны кадыс оз вермы. Менам уна ёрт, матыссаяс пыр отсасьӧны. «Кутшӧм чӧскыд мамуклӧн пӧжалӧм тортыс! Мыйӧн стӧча вермасны отсавны кодзувъяс? Шуам, кӧсъям ньӧбны чери консерв банка. Колӧ ставсӧ косявны да выльысь кыпӧдны. Ворсіс Сыктывкарса гарнизонысь оркестр. Изьва районса Чика грездлы 140 во тырӧ. Бӧрвыв нуӧдлісны виртуальнӧй экскурсия. Окота эськӧ, мед эз сӧмын Маньпупунёрӧ. А ме тышкасьлі Калининскӧй фронт вылын. Восьса сьӧлӧма, варов да шань том морт. Да и гортса библиотека — бур отсасьысь. Весиг стӧч кадпас эм –январь 6-ӧд лунӧ. Ыджыд аттьӧ висьтала сылы бурдӧдӧмсьыс. Бензинсӧ исалігӧн дукыс паркйӧ миянӧдз. Гашкӧ, кодлыкӧ тайӧторйыс ньӧти оз ков. Нимкодь, мый вӧчӧмаӧсь став урчитлӧмсӧ. Мӧдысь ю дорын паныдалі «шойччысьясӧс». Керкаыс сотчӧма, ставыс тшынйыв кайӧма. Петициясö кырымалöма вель уна морт нин. Яшар пырис асшӧр уджалысьлӧн пилорамаӧ. Мӧд джынсӧ вуджӧдӧны банкса карта вылӧ. Йӧзлы тӧдчана уджтасъяс ӧтув збыльмӧдны Ме тай со вои татчӧ да пыр жӧ и висьми. Сэки сылы ывлавывса югыдыс пемыд лоöма. На лыдын и «Хатико: самый верный друг». Медтшӧкыда ставӧн миян ордӧ волывлісны. Кольӧм каднас серпасыс ёнасӧ эз вежсьы. –А патеранымӧс дзоньтавны оз нин шогмы. – Синсӧ куньӧмӧн челядь пуксьӧны кытшӧ. Но век жӧ вермисны кутчысьны кок йылас. Постановкаыс куслытӧм радейтчӧм йылысь. машина парковка вылас даддяс и кольӧма. Сьӧд вой рӧма, кузь кока, лӧсьыд статя. Светлана Владимировна веськӧдліс хорӧн. Сёянад этшаджык колӧ сапкыны сов-переч. —Эн пукалӧй, йӧктӧй, шенасьӧй зонтикӧн. Бур мастерсьыд, вӧлӧмкӧ, нинӧм он дзеб. —Радейтана сьылысьӧс весиг шуны сьӧкыд. Челядь радейтӧны, и ачыс натӧг оз вермы И фельдшер кывзӧ да лӧньӧдӧ шыӧдчысьсӧ. «Монди СЛПК»-лы – 50: ставыс на водзын. Ленинградсянь лэбим куим часӧн-джынйӧн. Быдӧнӧс олӧмас суӧма ускӧттьӧ-неминуча. —Сборнöйын ті ёртасянныд öта-мöдныдкöд? Пӧрысьмыны куті, таво тырӧ 63 арӧс нин. Но кор гортад воан, вöлись бурмö лолыд, Видзӧда да, турун пытшкас куйлӧ азьлас. Уналӧн лӧгыс петӧ тадзи велӧдчӧм вылас. Сэки нин пӧ Анна Ахматоваӧс комиӧдлӧма. Позьӧ шуны, мый Алексей — кыв активист. И сылы лоӧма зэв окота пырӧдчыны гажас. Водзті Дмитрий штангатӧ абу лэптавлӧма. Но 1990-öд воясö ставыс торксис-вежсис. И миян мог – отсавны татшӧм войтырыслы. Таысь ковмас мынтыны 1,5 сюрс шайт нин. –Ылі муясын гажӧдан асьтӧ чужан кывйӧн? Челядьӧс ёна вор-сӧдiсны быдсяматорнас. Маргаритакӧд сійӧ сёрнитӧ сӧмын комиӧн. Василей кутӧма висьны да томӧн кувлӧма. –Ті уна во веськӧдлінныд «Зарни ёльӧн». Дмитрийлӧн кывъяс серти, аньлӧн эм ныв. Юӧрсӧ босьтӧмастопкоронавирус.рфсайтысь Чёпка нима пон олӧ баб керкаыслы паныд. Мыйла водзті ветлісны буретш тайӧ лунӧ? Тадзи жӧ матӧ воӧмаӧсь и мукӧд олысьыс. Ӧні сиктын 65 овмӧс, кӧні олӧ 173 морт. Та понда мый вӧча, ставыс – сьӧлӧмсянь. Öтиыс шуö, мый колö тадз, мöдыс – сідз. Корсянь кутін пыдди пуктыны тайӧ лунсӧ? Сідзкö, абу сöмын лёк висьöмын помкаыс? Верстьӧ морт — тайӧ туйдысь, отсасьысь. Сёрöнджык нин асьныс патера ньöбöмаöсь. Аддзысьлытӧдз» шуӧй да дугӧдӧй сёрнисӧ. Снимокъясыс «Звезда» газет редакциялӧн. – Весиг бӧрдлывлі, дыш лыддьысьнысӧ да. Сідзкӧ пӧ, консервсӧ сёйны оз нин позь. –Арктикалӧн тӧдчанлуныс збыльысь ыджыд. Вӧлӧма сиктас условнӧя мыждӧм том морт. Ставыс тайӧ и эм сідз шусяна пятиборье. Театрса вурсьысь – тайӧ аслыспӧлӧс удж. Ӧні корсьӧны усьӧм салдатлысь рӧдвужсӧ. Та вöсна и вöзйысьöны пöпуттьö машинаö. А грездсалы – зэв тӧдчана да коланатор. Но мыйлакӧ кокӧй нуӧдіс милиция школаӧ. Ачыд та могысь зілин али тэнӧ бӧрйисны? И со мӧдӧд тӧлысь нин ме пукала гортын. –А кутшӧм нимпасын медся уна вермысьыс? Шойччан лунъясӧ ачым волі гортӧ, Одыбӧ. Юӧрсӧ дасьтӧмаminobr.rkomi.ruсайт серти Мед эскис да сэсся сылӧн ставыс артмис. А мела верӧсӧй воліс, – казьтылӧ Ирина. Но сэк жӧ колӧ и «томмӧдны» стаданымӧс. Тайӧ воыс Татьяна Александровналы шуда. Тыдалö, уна вося дойыс абу на дубалöма. Мукӧдыс вочавидзӧны: та, алц, бок, чох. И со, Енмыс кыліс да, миян чужис Алина. Дерт, и комилунным кутас вочасӧн чинны. Видзлісны и чипан, квайтпалич, дзодзӧг. Помтӧм-дортӧм вӧр шӧрӧ воӧмаӧсь 125-ӧн. Майшасьӧма, колӧма-ӧ уджаланінсӧ вежны. Горӧді Юрик вокӧс, да сійӧ пыр и петіс. Дерт, тайö юöрыс шызьöдіс вöралысьясöс. Тювӧыд пӧ вермӧма жӧ ванас веськӧдлыны. Сідзкӧ, том йӧз найӧс збыльысь кывзӧны. Сэсся председателялӧма «Харп» колхозын. Кыдзи воясӧн вежсисны керкаяс, уличаяс? –Ёна-ӧ колана татшӧм выль уджаланногыс? Да, ме вӧлі маскаа, но и тайӧ эз отсав. Талун инспекциялӧн учёт вылын 139 морт. И тані власьтлӧн сідз шусяна вертикаль. –Коронавирусӧн став висьысьсӧ меститам. И со ньӧбим нин колана мында свая-кӧрт. Менам книгаыс, чайта, тшӧтш аслыспӧлӧс. А вартны кодӧскӧ — асьтӧ нинӧмӧ вӧчны». Быд гожӧм овлӧ том йӧзлӧн Паметь вахта. Корим отсыштны кос поводдя лӧсьӧдӧмнас. Буретш сійӧ и дорйис таво зэра гожӧмын. Санкт-Петербургын веськӧдлӧ ресторанӧн. Том ань Кулӧмдін районса Дереваннӧйысь. Кывтігас сэтшӧм мичаа петкӧдчӧ юркарным. Став коми войтырыс нимкодя видзӧдӧмаӧсь. Тобысь кодь визув да жыннян шыа косьяса. 10 классын бӧр локтӧма Шойнатыса школаӧ. Но пандемияыд дзикӧдз торкис ветлӧмсьыс. Кор да кыдзи кута петкӧдчыны, ог на тӧд. Миянлы колӧ лолавны отсалан 144 аппарат. — Операция бӧрын Яджикӧс керкаын видзам. Сійӧс позьӧ дырджык видзны, оз шоммы да. Мӧрччылӧма и сьӧкыдлуныс, и тшыгъялӧмыс. Лекарствоӧн юктӧдім, капельница вийӧдім. Тӧдса, Висер вожын тайӧ кузь бӧжаыд абу. А Нипеын (торъя грездкодь) – Киров нима. А мый йылысь мӧвпалінныд челядьдырйиныд? Татшӧм архивнас тӧдмасьны зэв интереснӧ. Мед «Звездалöн» нэмыс лоö кузьсьыс-кузь! А сэсся режиссёрыс индіс – ворсан пӧ тэ. Но унатор абу карса администрация сайын. –Аттьӧ государстволы миян вӧсна тӧждысь. А сетас кӧ Аннаыс сы пыдди мыйкӧ мӧдтор? Парламентын ӧні уна выль да том депутат. Став сикас сёяныслы сетім кык кывъя ним. Мисьтӧм кӧ поводдяыс, нӧшта на скӧрмӧны. Сідз, Аэропортын челядя том семьяыс уна. Кыдз шуласны, пӧрысь понйыд ройӧ оз увт. А мый керсьӧ, кор заводитчӧ бӧрйысьӧм!.. Тайӧ олӧмас унатор йитчӧма юрнуӧдыськӧд. Уджалім-мырсим пӧ, а тэ дасьысла локтін. Кӧть и июнь пом, юыс век на вӧлі ойдӧма. Быд рыт мойвиис купайтчыны Балатон тыын. Автоклубсянь юргисны шылад-сьыланкывъяс. Унджык юӧр — тані komikerka.ru/internet. Дерт, коліс та могысь водзвыв гижöдчыны. Уна письыд пӧ и гырысь гижысьяс петасны. Кӧть и мӧдыс пыксьӧ, нинӧм пӧ ог помнит. Абу веськодь, кыдзи кутас сӧвмыны Войвыв Олӧмыслысь гуг и бан петкӧдлӧма-восьтӧма Чайта, татысь позьӧ аддзыны уна вочакыв. Окота горӧдны: «Папӧ, ме радейта тэнӧ!». 2006-2008 воясӧ бырӧдлӧмаӧсь 600 зверӧс. Мыськалі да сер сертиыс кыи сэтшӧмӧс жӧ. Нырӧс лэптавны эн лэдз, мед чужан гортын Тайӧ уджас ӧд торъя некутшӧм мытшӧд абу. –Мый лоӧ, збыльмас кӧ Тювӧлӧн туналӧмыс? Сӧмын кадыс мед та вылӧ вӧлі тырмымӧн а. Таво школаясын содас 550 велӧдчан места. Самоизоляция, карантин – тайö кад кежлö. Но партбилетыс пыр сійӧс кытчӧкӧ кыскис. Праздникыс колис кыпыда да мытшасьлытӧг. Бабыс уджавлӧма школаын, а сэсся роноын. «Хунгаралогия» дырйи уна выль тӧдса лои. «Ветлігад уна сикас морткӧд паныдасьлан. «Эзысь борд» да «Видза, «Войвыв кодзув»! Берегсяньыс быть кодкӧ кылас горзӧмнытӧ. Сигӧртсьывліс град йӧрын став удж-нокыс. Торйӧн нин налы, кодлы оз лӧсяв лактоза. Театр сӧвмӧдӧ мӧвпаланногтӧ, пельклунтӧ. Сэтчӧс войтырлы тайӧ торйӧн нин тӧдчана. А му пытшкас шоныд сетан труба нюжӧдӧма. Кор бать-мамлы некор, а овлӧ, и веськодь д абу кӧ войтырлӧн эпос, и войтырыс абу. –Дерт, и ӧні абу кокньыд, но велалі нин. Но артмис мӧслы синмас бус шердйӧм кодь. Платтьӧ-сарапан вурӧм – творчествоа удж. Бур, кор веськавлан неыджыд сикт-грездӧ. Мыйла лои окота лӧсьӧдны ас-сьыд сьылан? Мортыс оз вермы босьтны кредит, ипотека. Ун-джыкыс Москваын да Санкт-Петербургын. Ӧткымынлы и сцена вылӧ кайлыны удайтчис. А водзын — Бакурӧ да Мошъюгаӧ на ветлӧм. Кы-дзи пасйылі, вӧчӧны уна сикас вӧлӧга. Школаын да садйын та йылысь сёрнитанныд? Первой эськö эг кöсйы, но мыйлакö пукси. Унаӧн повзьӧны, кор исковтӧны йи кузяыс. Ӧні оз и эскыссьы, мый ставыс тайӧ вӧлі. Снимокъясыс А.Пивкинлӧн гортса архивысь. Во помӧдзыс тайӧ лыдпасыс содас 165-ӧдз. Вӧв радейтны куті школаын велӧдчигӧн на. Тані колана вӧлӧгасӧ позьӧ корны-ньӧбны. Пӧтӧлӧкыс лым туктасьыс вермас ропмунны. Став висьысьсӧ заводитісны нин бурдӧдны. Тавося «Койташыс» торъяліс воддзаяссьыс. Вой шӧр бӧрӧдз уджаліс артасян комиссия. Снимокъясыс Киневъяслӧн гортса архивысь. Тайӧ кыдзкӧ мӧрччис дзоньвидзалун вылад? Быд во бӧръям кутшӧм выль юалӧм кыпӧдны. .Бӧрӧ коли Изьваӧс Заречьекӧд йитан пос. Найӧ пыр вӧлӧмаӧсь водзмӧстчысьяс лыдын. Став уджтасыс сыктывдінсалы зэв тӧдчана. Мукӧдторсӧ ӧнія кадӧ позьӧ туйын ньӧбны. Мужичöй корис пуксьыны, нуöда пö гортад. Сергей Гапликов воліс видзӧдлыны парксӧ. Та йылысь и окота лои сёрнитыштны сыкӧд. Выставканас позьӧ тӧдмасьны таво помӧдз. –Ті пыр вӧлінныд татшӧм водзмӧстчысьӧсь? Та вӧсна инвестициясӧ ог мӧдӧй чинтавны. —Ме пыр ветлӧдла коми постановкаяс вылӧ. Ставнас колхоз стажӧй ӧкмӧма дас вит во. Шоперсӧ вермасны ӧлӧдны либӧ штрапуйтны. Ставнысӧ пасьвартлісны сарлӧн салдатъяс. Виктория Кошелева, 12 арӧс, Емдін район. Зіль да збой ныв воис сылы сьӧлӧм вылас. А кутшӧм кабала позьӧ шуны макулатураӧн? Ӧкмыс тӧлысь мысти ыстӧмаӧсь фронт вылӧ. Ӧтияс лӧдзьяс моз пель весьтад зыньгӧны. Ачыс тшӧтш сьыліс да кывбуръяссӧ лыддис. БЗМЖ, СЗМЖ. Гижнытӧ, дерт, быдтор позьӧ Ёгор: школаын та йылысь ог ёна сёрнитӧй. А кодсюрӧ, овлӧ, и тӧдӧмӧн оз вештысьны. Алексей Поповлöн висьтъяс йылысь мöвпъяс Ми зумыда да повтӧг видзӧдам аскиа лунӧ! Миянкӧд тшӧтш олісны Хакасияысь кык ныв. Важ ногыс кольӧмаӧсь 1-сӧ, 2-сӧ да 9-сӧ. Мыйта вын да эбӧс лои пуктӧма та могысь. Быд во май тӧлысь нималӧ Ыджыд Победаӧн. Ӧні кызвыннас кывза англия сьыланкывъяс. Россияын сёян культураыслы колӧ сӧвмыны. Сё нелямын нёльыс усьӧма вӧрӧгкӧд тышын. Овмӧсӧн веськӧдлысьнас гижӧма Юля нывсӧ. Та дырйи оз яндысьны вӧзйыны ыджыд сьӧм. Лыддя Геннадий Юшковӧс, Нина Куратоваӧс. Уджаланінӧй лӧсьыд вӧлі: неыджыд, кыпыд. –Мазіяслӧн олӧмыс – тайӧ аслыспӧлӧс мир. Коймӧд-кӧ, тайӧ вывті дона удовольствие. Да и ачыс лэбӧмыс, сынӧд-енэжыс кажитчӧ. Сэсся бара заводитӧны рӧдмыны-паськавны. –Мойдын ворсӧмыс менӧ косӧдӧ челядьдырӧ. И тайӧ каднас некод эз шыӧдчыв сы серти. Но, кыдзи шуласны, лёктӧгыс и бурыс абу. Игнатова, уджӧн могмӧдан шӧринысь – О.П. Александровъяслӧн семья олӧ Сыктывкарын. Коми минздрав, вылӧ донъяв налысь уджсӧ! Перымса легендаяс «ловзисны» Сыктывкарын Кыдз эз нин ӧтчыд вӧвлы, войт оз пӧткӧд. Тювӧ зэв нин важӧн овлӧма Висер ю бокын. — Эн броткы!— вомалiс Миш.— Ыджыдтор жö! Тані, шуам, эм нин, тӧдӧмысь, ньыв пуыд. – Гажсӧ лаборатория котыртӧ 1999 восянь. Снимокъясыс «Ертасян керкалӧн» группаысь Сиктса йӧзлы тайӧ кывйыс тӧдса, матысса. Ӧні лёк зеллянад звертӧ бырӧдны оз позь. Сюсь, ӧдйӧ мӧвпалысь да творческӧй морт. Ылі сикт кыскӧма ас дінас позянлунъясӧн. Но чужанінным ӧні, дерт, Ненеч кытш нин. Лэдзасны-сибӧдасны оз менӧ ас дораныс?». Кажитчӧ, быттьӧ гӧраясыс абу джуджыдӧсь. Дас во сайын лэпті керка Выльгорт сайын. Кӧртымалӧма жыр тӧлысьнас 6.500 шайтысь. Кутліс Гердаӧс, и мӧдӧдчисны найӧ водзӧ. Уджалам, позьӧ шуны, ӧтувъя команда моз. Февраль тӧлыссянь «Йӧлӧга» лоӧ журналӧн! — А позьӧ, ме ветла сійӧ кладсӧ корсьны? –Быд семьялы, кöнi эм куим арöсöдз кага. Зэв нимкодь, мый эмӧсь татшӧм том йӧзыс. Бӧръя хобби, коді менам лои – шопералӧм. «Коми небӧгсӧ» Благоевын оз весь нуӧдны. И тайӧ ме висьтала ог кодлы кӧ, а аслым! Ми юасям комиӧн, а сійӧ вочавидзӧ рочӧн. Пуксьӧма машинаас и кӧсйӧма бӧрыньтчыны. И нимӧдіс сійӧс Дмитрий Алиевлӧн батьыс. Номсасьны кö, сьöла гозйыс эськö тырмис! Айму дорйысьяслӧн подвигыс некор оз вун. Сэки челядьлы торъя котыр абу на вӧлӧма. Эг и казявлӧй, кад воис гортӧ мӧдӧдчыны. А тӧвнас ичӧтъясыс бӧр мунӧны велӧдчыны. Муса зонмыскӧд тӧдмасьлӧмаӧсь Шойнатыын. Мӧсъяслӧн ныр уланыс лунтыр турун да ва. Грибоедовлӧн пьесаысь афоризмъяс юргӧны. А кор сӧмын вӧр-ваті мунан – ёна сьӧкыд. Дерт, видз-му овмӧсын уджыс абу кокньыд. На лыдын эмöсь и аскиа бур спортсменъяс. Кӧиныс пӧ абу уна да, майшасьны нинӧмла. Фоторепортаж | А парашютӧн – локтан воын Медводдза группаын вӧлі 40 сайӧ ныв-зон. А сцена вылӧ пета да — зэв ӧдйӧ лэбыштӧ. Передачаыс шусьӧ вӧлі «Олӧм да оланпас». Коми Республикаын пыдди пуктана олысьяс! —Кор чужис аслад медводдза сьыланкывйыд? Гӧраяса Башкирия воссьӧ дзик мӧд синмӧн. А водзӧ, кыдз шуласны, олӧмыс петкӧдлас. Но сиктса йӧз ӧд эз ӧтторъя век уджавны. Вöчöны найöс Питерса «Электрон» заводын. Вӧзъям лыддьыны август тӧлысся номерысь: Башкиръяслӧн уна жӧ аслыспӧлӧс ворсӧмыс. Сэтчӧс тирӧ ветлӧдлӧны матӧ дас ныв-зон. Сійӧс пыдди пуктӧны, сыкӧд сӧветуйтчӧны. –Йӧзыс эскӧны Ыджыд лунся кольклӧн вынӧ. Микайлӧӧс лыйӧмысь корӧны дас сюрс шайт. Быд лун миянӧс виччысисны выль лекцияяс. Выльвоасим ывла вылын мичмӧдӧм коз дорын. Но ми, позьӧ шуны, локтам дась вылас нин. Бӧръяысьсӧ артасисны-гижасисны 2010 воын. Тайöс позьö вöчны и 2021 воысь сёрöнджык. Мӧд-кӧ, вокъяс вӧсна кӧть кодӧс джагӧдам. А татшӧмыс, вӧлӧмкӧ, абу нин сэтшӧм этша. Сёйис кӧ и сёйис, мед сӧмын оз гажтӧмтчы. Но сэки менӧ тьӧткаӧй ёна дивитіс-янӧдіс. Тӧд вылӧ босьтӧны йӧзлысь вӧзйӧм-корӧмсӧ. Но миянлы ӧд век окота, мед тадзи и вӧлі. Комияс олӧны и Тюмень обласьтса лунвылын. Шогмытӧм стрӧйбасӧ ӧнӧдз абу пилитӧмаӧсь. Ньӧбис квайт ӧшпи, найӧс быдтӧны яй вылӧ. Чолӧмала тіянӧс Семьялӧн йӧзкостса лунӧн! Украинечьяс радейтӧны жӧ Вежадырся гажтӧ. Дерт, тайӧ мӧрччис дзоньвидзалун выланыс. Кöсйи кöть нин фотосö корсьны, но эз сюр. А кужанныд найӧс юрсьыныд мичаа лыддьыны? Найӧ ыджыдӧсь нин да, ставсӧ гӧгӧрвоисны. Прӧстӧй велосипедӧн эськӧ эн вермы мунны. Öтув пырöдчим тайö уджас, быдöнöс кывзiм. «Чушканзі» судзӧдысьДуся Потаповалы— О.Е. Шебырев петкӧдчис реалистӧн и романтикӧн. Сідзкӧ, ен сыкӧд, сюрукъяс дзоньвидзаӧсь. И сӧмын ӧмӧй интернетысь колӧ видзчысьны? Мунігмозыс пузувтас гоз-мӧд коткодзувкар. Израильын со вермӧмаӧсь нин тайӧ пӧрӧссӧ. Но век жӧ ставсӧ ас вынӧн вӧчны он вермы. – Кӧть и кодсюрӧ чайтӧны, зэв пӧ кокньыд. –Институтын менам уджёрт тадз жӧ мӧвпалӧ. Углич кар пырӧ сiдз шусяна «Зарни кытшӧ». Мӧскыс сизим кымын и колис ас овмӧсъясын. Водз асывсянь сёр рытӧдз кыла коми сёрни. Эм сідзжӧ и рыцаръяслӧн тышкасян паськӧм. Сійӧ тӧдмӧдӧ карын велӧдан юкӧн сӧвмӧмӧн. Быд лоӧмтор бӧрын найӧ туялӧны кӧинъяссӧ. Коми кывйыс зэв аслыспӧлӧс, мича да мыла. Козинӧн быдӧнлы лоис мича кышӧда петасыс. Сэки налы отсӧг вылӧ волісны видзӧдысьяс. Батьладорсяньыс рӧдвужыс – кӧр видзысьяс. Миян климатын сыӧн позьӧ вӧдитчыны 40 во. Ачыс сійӧ врач да, юксис тшӧтш и опытнас. Россияса граница восьса мунысь-ветлысьлы. Либӧ вӧлі хулиганитысь, дурліс, серавліс. Медыджыд гажсӧ, дерт, котыртлӧны Муромын. –Общежитиеын миян жырйӧ пырисны куим зон. Усьӧма 1943 вося июль 9 лунӧ Курск дорын. Изьва районса администрациялӧн юӧр серти. Меным тайӧ аслым зэв ёна сьӧлӧм вылӧ воӧ. Верӧсыслӧн ки помысь доймалӧма 75% аньыс. Сэк бабыс петӧ да дзиръя дорсянь видзӧдӧ. Сійӧ том зонмӧн колис, а бабӧй пӧрысьмис. Кык во сайын Владимир шуис овны ас кежас. Торъя нин нимкодясям, кор челядь ворсӧны. Владимир кӧсйӧ нӧшта велӧдчыны вурсьысьӧ. Кодкӧ, гашкӧ, шуас, таӧдз пӧ ылынкодь на. Сэки вӧлi кытчӧ инасьны йӧзыслы удж вылӧ. Война чöжыс кылiс батьлысь-мамлысь гöлöс, Та мындасӧ абу стрӧитлӧмаӧсь 2012 восянь. Мӧд платтьӧсӧ вурны отсаліс Марина ёртӧй. Оз ӧд шоча найӧ быдлунъя олӧмад ковмывны. Менам и бать-мам йӧктігӧн тӧдмасьлӧмаӧсь. Выль кывбур чукӧр петӧ Нина Обрезковалӧн: И век жӧ паркӧ волыны кӧсйысьыс пыр содӧ. Кыпӧдӧмаӧсь нин блок-модульысь котельнӧй. Быд во мариечьяс волӧны медыджыд котырӧн. Тайӧс ме гӧгӧрвои самолётысь петӧм бӧрын. Кута лача, вевъяла вӧчны ставсӧ гожӧмнас. Сэккості резӧны-сӧстӧммӧдӧны машинанымӧс. Коймӧдӧн лоис Кельчиюрысь Евгения Канева. Заозерьеын тайӧс вӧчны вӧлӧма сьӧкыдджык. Сійӧ чужӧма-быдмӧма республикаса юркарын. Пӧдтыбок посёлокса библиотекаын уджалысь. И ставыс – уджачлунысь да старайт-чӧмысь. Ме пӧ дас во нин тані зіля, быдӧнӧс тӧда. И сэки некутшӧм мытшӧд нин оз вермы лоны. Сэки и отсаласны лоӧмторсӧ аддзылысьясыс. Сійӧ и котралан паськӧмсӧ ачыс лӧсьӧдӧма. Том морт водзмӧстчӧ паркурӧн 2008 восянь. – Но, веськыда кӧ, эг чайт, мый удайтчас. Воим Кулӧмдінӧдз да пуксим теплоход вылӧ. — Операцияысь ми некутшӧм дон ог босьтӧй. Тайӧ и гӧгӧрвоана – кытшыс ӧд Ямал-Ненеч. Воссис сійӧ юркарса шӧр небӧг видзанінын. Вӧр-валӧн аслыспӧлӧс, шензьӧдана серпас». Со районса веськӧдлысьяс и индісны татчӧ. Удж да нажӧтка кывъясыс татчӧ оз лӧсявны. Тыдалӧ, чери кыйӧмыс танi – ыджыд прӧмыс. Став велӧдчан восӧ сэсся олім ӧти жырйын. Ньӧбӧма кӧрым заптан техника, йӧв провод. Тшӧкыда майшасьӧ да шогалӧ нинӧм абусьыс. Марадымовскӧй сёртас, Кугаргинскӧй район. А тані лыа вывтіыс лэбачьяс тапъялӧмаӧсь. Дерт, сэтысь и босьтӧма ассьыс геройяссӧ. Овмӧслӧн аслас сьӧмыс та вылӧ абу вӧлӧма. –Бӧръя воясӧ миян унатор вежсис бурланьӧ. Кӧсъя казьтыштны на пиысь кык коми аньӧс. Но, рӧкыд вылӧ, веськалӧма лёк морт шӧрӧ. –Миян регионӧ мукӧдлаысь воысьыс зэв уна. Аня со отсасьӧ «Оз тусь» студиялӧн уджын. Журналистъясӧс пыртлісны сыр видзан цехӧ. Да и кымынкӧ кывйӧн кабала вылӧ пасъявлі. И мый чуймӧдӧ, коми акцентыс Дималӧн абу. Но, миллион кӧ и миллион – кос лыдпасъяс. Медицинаын сідз шусяна туризмыс пыр вӧлі. Лидия Семёновна чужтӧма-быдтӧма ӧти пиӧс. – Ме эськӧ дырсӧ сэні кутчысьны эг вермы. Зэв окота, медым сійӧс артмис збыльмӧдны. Тайӧ нин висьталӧ налӧн енбиа сям йылысь. А то тэ вöрад эн ветлы да, кöрсö вунöдiн. Он кӧ стӧча тӧд, кыдзи да мый – эн сдайт. Печораса трактті мунӧма 1929 воын тӧвнас. 🏆Лыддьӧй выль «Йӧлӧга» — тӧдмасьӧй накӧд! Мӧдӧн воис Мордовияысь Александр Кулешов. Тадзи 500 пыдди ковмас нин вештыны 3.500. А сэтчӧдз вӧлі Коля дядькӧд сьыла гортын. «Варышӧн» тӧвзис нин матӧ 3.000 километр. Мазіыс ӧд масӧ оз миянлы чукӧрт, а аслыс. 1988 воын мунiм сыкӧд да пикӧд Болгарияӧ. Дерт, мисьтӧм чужӧмъяс оз ков серпасавны. /ні сэні ёнмӧдӧ дзоньвидзалунсӧ 453 кага. Компрессияа чулкисӧ колӧ новлыны быд лун. Коймӧдъяс ропкӧны, зэв ылӧ пӧ сувтӧдісны. Тадзи жӧ кутам асьнымӧс и ичӧтджыкъяскӧд. Кыкнан котырыслы вичмис «100 Коми» кубок. Уналысь нин понсӧ да кӧзасӧ вильӧдӧмаӧсь. И такӧд йитӧдын миян театр кутас уджавны. Сідз шусяна дистазнӧй лыдпасыс вылынджык. Но ме век думайтi, мый яндысьны нинӧмысь. «Шыбиті» сэтчӧ став ӧкмӧм снимок-видеоӧс. Пӧкрӧв лун мӧдісны пасйыны 910-ӧд восянь. И, дерт, йöзыс шöйöвошисны, ёна повзисны. – Лана, а мый тэнӧ йӧткыштіс вурсьӧмлань? Коми муын тайӧ луныс – вӧралысьяслӧн гаж. – сьӧлӧмсяньыс висьталіс Надежда Чистова. Коми кывлӧн да культуралӧн шемӧсмӧдана ру А кутшӧм серпасыс миян Коми Республикаын? Сӧмын ӧтчыд эг ветлы, 11 класс помалігӧн. Кор ывлаын пусям, сэки быттьӧ походынӧсь. – Медыджыд лёкыс век жӧ браконьеръяссянь. – Таысь верми и пиньсӧ кодлыськӧ кисьтны. Дона ёртъяс, пыдди пуктана лыддьысьысьяс! Туристъяс кутісны окотитны сэтчӧ ветлыны. Колӧ пӧ шыӧдчыны полицияӧ, мукӧд службаӧ. Ичӧтджык чойыс тшӧтш «Обдорянкаын» сьылӧ. —Керкаыс киссьыны заводитӧма 1991 восянь. – юаліс чукӧртчӧмаяслысь Сергей Чечёткин. –Дерт, ми уджысь дугӧдчим, но эг дзикӧдз. Но татшöм сибыд зонтö нö кыдзи он радейт? Сӧмын ме медыджыд чой, а сійӧ медічӧт пи. Андрей Мишарин, ОНФ-ын зільысь, вӧралысь: Этасянь пӧ эстчань БЗМЖ, мӧдарӧсӧ – СЗМЖ. Видзӧдлам, кор восьтасны уджалан сезонсӧ. Талун Россияын олысьяс пасйӧны Семья лун. Чужлӧма сійӧ Сыктывдін районса Граддорын. Гӧсьтъяслы зэв ёна ка- житчис тайӧ гажыс. Быд ногыс сійӧ кӧсйис петны, но эз вермы. -Павликкӧд ёна ёртасим, коластным – 3 во. 410 колана койкаысь лӧсьӧдӧма нин 309-ӧс. Кутшӧма донъялӧны найӧ тэнсьыд паськӧмтӧ? Ыджыд аттьӧ быдӧнлы конкурсӧ пырӧдчӧмысь! Олана да вылана таладорас олӧм. Кывбуръяс Быд лун кевмысям, мед эпидемияыс помасяс. Ми пыр налы индалім, мый уджыс кывкутана. /ні сійӧ дасьтысьӧ мирса чемпионат кежлӧ. Лун шӧр кадӧ сикт гӧгӧрын кӧинъяс шӧйтӧны Тайӧ гажсӧ Марк Ефимович мӧвпыштӧма ачыс. Мамук менам муса, мамук менам радейтана!» Кӧть эськӧ дзоньвидза дырйи эг рисуйтчыв. Коми Республикаса юралысьлысь удж вӧчысь. Войвывса кӧдзыдыс чуксалӧ йӧзсӧ ёртасьны. –Сӧвмытӧг-быдмытӧг театрыд оз вермы лоны. Дыр на ми ог бурдöй, зэв на дыр ми висям, Конкурсыс паськыда нимӧдӧма войвыв сиктсӧ. И быд пӧрйӧ таысь мыжа вӧлӧма ачыс мортыс. Коді прав, коді вӧрӧг – налы ӧні веськодь. Кык семьялы вичмӧдім ӧтуволанінысь жыръяс. Регыд кыпӧдасны нӧшта ӧти выльмӧдӧм сигӧр. Сійӧ тшӧктіс чинаяслы разьны тайӧ гӧрӧдсӧ. Чужанінсьыс мунысьяссӧ позьӧ жӧ гӧгӧрвоны. Мед-ыджыд пинялӧмыс сылӧн – грекӧ эн вӧйт. Уджъяс виччысям 2020 вося май 1-ӧд лунӧдз. Лунтыртӧ бергалігад, дерт, кынӧмыд сюммас. Та вӧсна найӧ вермӧны мойдын моз бурдӧдны. «Радейта войвывса войтырӧс этша сёрнисьыс. Та йылысь ме кута жö сёрнитны съезд дырйи. Кӧсъянныд кӧ, мися, прокуратураӧ норасьӧй. Вӧзйӧны корсьны шуд и ас бизнес восьтӧмын. Урожайсӧ таво кӧсйӧны босьтны 3.500 тонна. Ставас пасйӧма-урчитӧма, колана здукӧ кар- Сэк бать-мам да кага костын йитӧдыс оз ор. — Век долыд лыддьыны писянь воӧм коми смс. Аслым меным вӧлi окота аддзывны тӧдсаясӧс. Лыддьӧдлынысӧ кузя ог кут, а то мудзанныд. Пызан вылын асланыс йӧв-яй, рысь-нӧк, сыр. Тайӧ серпасъяссӧ артавлӧ аслас гижӧдъясас. Россияса семьяяс век вӧліны уна челядяӧсь. Таын и коланлуныс астрология прогнозыслӧн. Медсясӧ кыснанася, торйӧн нин сир шедігӧн. А кутшӧм мича да лов кыпӧдана гаж – «Луд»! Быттьӧкӧ зэв нин важӧн абу аддзысьлӧмаӧсь. А овлӧ сідз, мый мортсӧ он вермӧй дорйыны? Ме öні тöд вылын кута ог сьöм либö кампет. Коронавирусыд эз пöдлав Комиысь вичкояссö. Кымын кузьджык койбеддьыд – сымын бурджык. — А, мый вӧчны, медым челядь эз веляммыны? Котӧрӧн пыри клубӧ — киноыс мунӧ нин вӧлі. Сьӧкыда сетчӧны дж, тш, дз, оз артмы ӧ шы. Ӧтияс чукӧртӧмаӧсь зэв уна интереснӧй юӧр. Менам та кузя некутшӧм стӧч кывкӧртӧд абу. Гашкӧ, тайӧ и эм налӧн уджын медтӧдчанаыс. Но та пӧрйӧ татшӧм петкӧдчӧмыс абу ковтӧм. Матын нин Лунвыв Ураллӧн шӧрыс – Ыджыд Ик. Со и дивуйтча, мый татшӧмсяма йӧзыс эмӧсь. Нӧшта пырӧдчасны войтыркостса конкурсъясӧ. Войнаӧдзыс ӧд ладакодь олӧм нин пуксьыліс. Нӧшта на и вӧвъястӧ нуисны война вылад да. Катерина Киланянц: «Блокнотӧй век сьӧрысь» Нимсӧ пыжлы бӧрйим онлайн конкурс отсӧгӧн. Но кызвыннас уджала тані, Ёртасян керкаын. Гашкӧ, оз на сэтшӧм ӧдйӧ, кыдзи ми кӧсъям. Россияса Конституцияӧ вӧзйӧма уна вежсьӧм. Мукӧд командалы сетісны аттьӧалана кывъяс. Прадедöй кувсьöма 1992 вося апрель 3 лунö. Найӧс босьтлӧмаӧсь зыряналӧн вышивкаясысь. Сетісны позянлун чукӧртны пӧрӧм пу да рос. Чермунан кö, лы ни кучиктö некод оз аддзы. Усинск районса Усвавомлы таво тырӧ 255 во. 1996 воын «Ижмалы» сетісны «народнӧй» ним. Ковмӧма кык сьыланкыв баянтӧг ливкйӧдлыны. –Зэв нимкодь, мый сэтшӧм пӧся вочаалінныд. Выль вермысьяслы лӧсьӧдӧма нин гӧра козин! Джеджимö ветлö кор подöн, кор велосипедöн. Та йылысь пасйӧны и физикъяс, и биологъяс. Аттьӧ таысь Арина кодь водзмӧстчысь йӧзлы. Шерлок Холмс йылысь став небӧгсӧ лыддьылі. Пуксис тай кад: театр эм, а видзӧдысь абу. Ылысянь нин гӧгӧрвоа, вермас-ӧ уськӧдчыны. И со коймӧд во нин велӧдӧ коми кыв Мужиын. Кыдз ме тӧда, нинӧм лёксӧ абу казялӧмаӧсь. Видзим скӧт, пуктім турун, чукӧртім шабді. Со тай кутшöм лöсьыд висьт вöзйö лыддьыны. Сэксянь йӧзыслы ковмыліс ветлыны кытшолӧн. Унаöн уджавлiсны комын вит вонад журналад. Мӧд местаыс Мокчойысь Галина Ануфриевалӧн. Сідзжӧ и мультфильмъяс либӧ кутшӧмкӧ кино. Шуам, килограмм сыр вылӧ мунӧ 11 литр йӧв. Кодлӧнкӧ пи, вок, бать, жӧник, верӧс, ёрт. Бур кӧть, абу ставнас юрсӧ сэтчӧ сиралӧма. Эз сӧмын снимайтӧм ради, но и козин пыдди. Районын водзӧ кыпӧдӧны выль велӧдчанінъяс. Дерт, ёна конйыштöны сійö жö нелегалъясыс. –А радейтана спектакльяс ас театрын эмӧсь? Да и уджыс сэні нюжалас декабрь 20 лунӧдз. Тайӧс вӧчӧны администрациялӧн тшӧт весьтӧ. На лыдысь 6.400-ыс уджйӧзаӧсь челядьныслы. Коньки йылысь сэки сійӧ эз на и мӧвпыштлы. А мый он гӧгӧрвоӧй – кывкудйысь видзӧдлӧй. Сэсся маркировка серти пуктыны контейнерӧ. «Пьеса» (рольяс серти лыддьӧм) номинацияын Выль корпуссӧ шуӧма кыпӧдны куим судтааӧс. –Дон босьттӧг шыӧдчыны позьӧ дзик быдӧнлы? Гашкӧ, мукӧдлаын и инструментыс весиг абу. Чайтам, быдӧн аддзас аслыс вылӧ лыддянтор. Нӧшта фронтӧвикъяс йылысь небӧг чу- кӧртӧ. Нитшсялӧм мырйӧн шулам олӧмсьыс кольӧмаӧс. –Мудза да, пуксьыштла, шойччышта да водзӧ. Весиг морӧсӧ кучкала: со, мися, артмис жӧ! – Вася вӧзйис овны ӧтлаын, кӧртымаліс жыр. А тэ важысянь нин сьылан, гитараӧн ворсан? Но та йылысь, чайта, колӧ сёрнитны торйӧн. Татшӧм «восьса» конкурссӧ ме эг на аддзыв. А ю-тысӧ быд лун колӧ видзны горш йӧзсьыс. Эмӧсь кӧ юалӧмӧяс, гижӧй komi-kerka@ya.ru. Кор кад эм, лызьӧн ислала, бассейнын уяла. Алексей Полугрудов вӧзйӧ «Пон олӧм» висьт. Гӧтырыд дӧзмӧ, челядьыдлӧн синва доршасьӧ. Тӧв кежлӧ дасьтысьӧмыс век зэв дона сувтӧ. Юрий Алексеевич ветлӧма Мурманск обласьтӧ. Асланыс техника абу, Яшар ытшкӧ триммерӧн. Сэсся унаысь киӧ босьтла да выльысь лыддя. Тима Веньлӧн творчество «Коми му» журналын Дасьтіс сійӧс том режиссёр Семён Горчаков. Сэні ставыс аслыспӧлӧс: руыс, небӧг кӧрыс. Водзӧ вылӧ Александр кӧсйӧ кы-пӧдны керка. А «Красное знамяын» нёль кывбур йӧзӧдісны. Висьталіс, мый первойсӧ зэв сьӧкыд вӧлӧма. Эмӧсь кӧ юалӧмъяс, гижӧй komi-kerka@ya.ru. А уна йӧз водзын петкӧдчыны смелмӧдчанныд? Мӧдасны кӧ ыръянитны — водзсасьӧй-лыйсьӧй! Семья архивысь юӧрсӧ позьӧ ыстыны уна ног: И висьтала тай, зэв сьӧкыд сыӧн веськавны. Батьӧ быд нинӧмсьыс кужис вӧчны ыджыд гаж. Но мыйсюрӧ миянлӧн да йӧзыслӧн абу ӧткодь. Емдін сиктсаӧс омӧль туйясыс дӧзмӧдӧмаӧсь. Со ачыс та йылысь гижӧ «Койгорт» кывбурас: Ань 10 во нин уджалӧ 36-ӧд номера школаын. МВД корӧ: эн петӧй ывлаӧ тӧдчана помкатӧг. — Ёна-ӧ тайӧ висьӧмыс паськалӧма Войвылын? Ухтаса 1-ӧд номера лицейын воссис «Помним. Ӧти кагаӧс, мӧдӧс да, гашкӧ, и коймӧдӧс?.. Бедь кӧ сулалӧ, сідзкӧ, гортас некод абу». Удждонысь ӧтдор верман нажӧвитны и висьӧм. Лӧсялӧны-ӧ йӧзлӧн корӧмъ-яслы, ӧнiя кадлы? 2008 восянь Паметь вахтанымӧс нуӧдам сэні. Стрӧйбаыслы ветымын во, тьӧщасянь кольліс. –Да быттьӧ сэтшӧм радейтана хоббиыс и абу. Позис кывзыны и саксофон, и электрогитара. Ковмылӧ вӧчны тайӧс и сёр рытын, и войнас. Сытӧг эськӧ ставыс тайӧ весьшӧрӧ шыбитсис. Эз вӧв сьӧкыд сэтысь мунны, мый лоӧ накӧд? Сусед корсис лым письыс да нюжӧдіс миянлы. Аслам могӧн чайта тайӧ культура кыпӧдӧмсӧ. А мый сэсся тані вӧчан, торйӧн нин тӧвнас? Шыӧдчы миян дорӧ паныдасигӧн, звӧнит, гиж! Ковмис рӧдвужкӧд машинаӧн поездтӧ вӧтӧдны. Коймӧдӧн лоис Изьваысь Александр Семяшкин. Кодöс медводз могмöдны, он öд шöри орöдчы? Картупеля, шыдӧса восьса шаньга – калитка. Квайтӧд классянь нин ӧтнам карад лэччывлі. А ӧні, кадыс сэтшӧм да, «Гуглыдлы» эскӧны. Уна во нин корӧны, а чиналы таӧдз мог абу. Кодъяскӧ сэсся и асьныс босьтчӧны йӧктыны. Мыйлакӧ зэв тшӧкыда сійӧ менам пасьмунліс. —Меным зэв нимкодь тiян водзын петкӧдчыны. Гижӧма комиӧн, а сэсся вуджӧдӧма роч вылӧ. Та бӧрын арыс ассьыс вӧжжисӧ сетліс тӧвлы. Пӧдрадчик кутшӧмсюрӧ удж вӧчӧма шогмытӧма. Олег Уфаысь, дас вит во нин путешествуйтӧ. И пӧшти быд пӧрйӧ сэні сувтлӧмаӧсь на дор. Кыдзи нӧ найӧс ӧти бала вылӧ позьӧ зэвтны? Нывбаба мыйта вермис отсасис пӧрысь йӧзлы. А пиӧй шуӧ, сійӧ пӧ узьӧ, – казьтылӧ Анна. Сідзкӧ, колӧ та боксянь мыйсюрӧ стӧчмӧдны. Ӧти бригада штукатуритӧ нин кос стенъяссӧ. Дзик быттьö космосö шыбитöмаöсь корабльöн. Но неважӧн на серпасыс вӧлӧма повзьӧдлана. — Украинаын ме йӧзкостса йӧктӧмъяс велӧді. Юрнуӧдіс тайӧ уджнас буретш Владимир Уйба. Ворсасны «Кодкӧ сайӧ пета на.» шылада теш. Кельчиюрысь Вероника Филиппова лоис мӧдӧн. Кӧзяин кыпӧдіс гид, сэсся мӧдӧс, коймӧдӧс. Тайӧ тшупӧда пассӧ ме виччыси кӧкъямыс во. Бӧрйи ГИБДД, – висьталіс Антон Эдуардович. И со статуэткаыс В.Савин нима драмтеатрын. Зэв сьӧкыд туйыс, юрнад ёна колӧ думайтны. Эзысь медаль шедӧдіс Комиысь Ольга Рочева. Мыжаысь мездысьӧм могысь обрядсӧ нуӧдлӧны. Чужи-быдми да нэмсӧ ола Кӧрткерӧс районын. Вӧліны Москваысь да Челябинскысь гӧсьтъяс. Вирӧй дзикӧдз пузис да пукси тіянлы гижны. Мукӧдсӧ идралӧ сійӧ, код сайын площадкаыс. Частӧ Зина чӧсмӧдліс миянӧс аслас пӧжасӧн. Снимокыс Ольга МарковалӦн гортса архивысь. Таысь пӧ кутшӧмакӧ мыжаӧсь и асьныс йӧзыс. А йӧзыс ме вылӧ скӧралӧны, лыйны кыйӧдӧны. – Да, овлӧ, контейнеръяс чукйӧн тырӧмаӧсь. Мукӧддырйиыс, овлӧ, и дырджык Лена оз лок. Ковмас кӧ, и техникаӧн веськӧдлыны сяммас. Снимокъясыс Юлия Панюковалӧн да ӧтуввезйысь Шензя, кыдзи та мындаӧн тӧрӧдчим ӧти жырйӧ. – Сэк жӧ оз позь дӧнзьӧдны, дӧзмӧдны найӧс. На пиысь быдöн йылысь кöть торъя висьт гиж. –2020 воын шӧринӧ шыӧдчыліс 1.800 компания. Шензьӧдіс, мыйта тані Комиысь петлӧм йӧзыс. Но век жö йöзсö шымыртö сiдз шусяна паника. Тöлысьöн водз заводиті корсьны тайö сиктсö. Республикаын асьным немтор ог вермӧй вӧчны. Сійӧс ми виччысим жӧ, дасьтысим водзсасьны. Пырӧдчисны сэтчӧ 13-сянь 66 арӧсӧдз войтыр. А тӧвнас нинӧм сэн вӧчнысӧ да, оз и ветлыв. Старостаӧн бӧрйисны Валентина Терентьеваӧс. Гашкӧ, найӧ кыласны йӧзсӧ да мыйкӧ вежасны. – А сэсся чуймалӧны, кытысь налӧн уджйӧзыс. — Фельдшерыс сюрис, оланін сылы дзоньталам. Видлісны давленньӧсӧ да, зэв вылӧдз кайӧма. Бур, мый йӧзсӧ эз поньтав: войнас гылалӧма. Бать-мамыс лӧсьӧдісны пызан, ньӧбисны торт. 2020 во вылӧ ыджыд выныс «нёльӧд керкалӧн». Зумыда сулалiс да бура уджалiс сэки совхоз. Мисьтӧм поводдя дырйи серпасыс оз чусмы ни. Ичӧтдырсянь пырӧдчи физкультураӧ да спортӧ. Пожйыштан-косьтан да, крахмалыд сэсь артмӧ. Босьтӧй тӧ вылӧ биысь видзчысян индӧдъяссӧ! Пинясьны-горзыны, медым дугдісны, весьшӧрӧ. Коми муным вӧлӧмкӧ зэв озыр енбиа войтырӧн. Олӧмас быдтор вермас лоны, но сійӧ оз сувт. –Ме чайта, шудыс быдӧнлӧн ас саяс да аслас. Корсюрӧ уджйӧзыс весиг некымын ур артавсьӧ. Кодӧс позьӧ кыйны коми пармаысь ньӧввужйӧн? —Концерт дасьтӧм-нуӧдӧмыс сьӧлӧм вылӧ воис. На кузя пӧ панӧма медся уна уголовнӧй делӧ. Татшӧмторйыс вермас лоны миян пиысь унакӧд. Мый лоӧма – лои, но, мися, колӧ водзӧ овны. На дорӧ ачыс ветлывлӧ, волывлӧны и сы дорӧ. –Ме со жырйӧ пыри да медводз 3D-очки аддзи. Таын петкӧдчыліс сылӧн и педагоглӧн енбиыс. Пыр казьтывла ассьым медводдза петкӧдчӧмӧс. 238 вылӧ содӧма спортса мастерӧ кандидатыс. Дерт, и «Зарни ёль» ансамбль вӧсна кывкута. Бӧръя тӧлысьнас та могысь шыӧдчысьыс чиніс. —Тӧданныд, мыйӧн мен воӧ сьӧлӧм вылӧ Монди? Любовь Афонасьевнаӧс ёнджыка быдтӧма бабыс. Фестиваль дырйиыс кадыс кывтӧ-мунӧ мӧд ног. А дедлысь ни гӧлӧссӧ, ни чужӧмсӧ ог помнит. Ыбын кыдз Парижын: тартар, риет да ризотто. Сьывны зэв ёна радейтлі, сьылысь рӧдысь да. Горшын мыйкӧ гӧрддзасис, синваным чепӧсйис. Комиын ми пусям татчӧс вӧлӧгаӧн вӧдитчӧмӧн. Татшӧмӧн, буракӧ, велӧдысьыдлы и колӧ лоны. Ӧд сы йылысь эм мича да зэв вежӧра легенда. Буретш татшӧм удж эськӧ и воис сьӧлӧм вылӧ. Сідзкӧ, одыбсаясӧс ӧні видзӧ зэв вына Вежа. Снимокъясыс Нестеровъяслӧн гортса архивысь. Та кындзи некутшöм мукöд документ оз корны. И век такӧдіс аслас матыссаяслысь сьӧлӧмсӧ. А мыйӧн тайӧ помасяс, некод водзвыв оз тӧд. Овмöдчöмаöсь ыджыдджык нылыслöн семьяыскöд. –Кор медводдзаысь тӧдмасин поискӧвикъяскӧд? Да нӧшта на и (мед кӧть этшаник) сьӧм вылӧ! Кодкӧ вӧзйис али компания ачыс водзмӧстчис? Налӧн «ёртасьӧм» йылысь позьӧ унатор гижны. И вермысьнас комын куим мортӧс жӧ шуӧмаӧсь. Пыри жырйӧ да, син улӧ медводз уси 3D-ӧчки. Сідзкö, сэні пö и вермас кöвъясьны вирусыс. Тулыснас кувтӧдзыс удитас велӧдны томъяссӧ. Бобикӧс лэдзӧмаӧсь чеп йывсьыс котралыштны. А мича шамаханскӧй сарицаӧс некод эз вермы. И мед стрӧйбаыс лӧсялас урчитӧм корӧмъяслы. Мамыс — биолог-географ, велӧдӧ на челядьӧс. А ачыс абу радейтӧма казьтывны война кадсӧ. И татшӧм легенда-чайтӧмыс, гашкӧ, сё гӧгӧр. Гортын вöлі ноксям, сійö вöлі пажын дасьтö. Смена дырйи уджалӧны кык фельдшер да шопер. Ӧні пӧ быд прӧст здукӧ ачымӧс тадз лӧньӧда. Вирӧсь туйыс вайӧдіс менӧ кӧрт потшӧс дорӧ. Бать тшöтш воюйтöма, но гортö ловйöн воöма. —Пӧдрадчиклӧн кабалаясыс ставыс лючки вӧлі. Йӧзыс сэсся асьныс коді мыйӧн вермис муніс. Куратовлӧн гижӧдын паныдасьлӧ сумлабич кыв. Дерт, вӧзйыся кӧ, босьтласны жӧ, оз кольны. Быд лун этша вылӧ 30 минут колӧ ветлӧдлыны. «Мыла — тракт вылас Комиын медводдза грезд. Сьӧкыд уджсьыс да тшыгъялӧмсьыс висьлывлім. Велӧдісны и сетны вӧйысьлы медводдза отсӧг. Мӧд-кӧ, аснаукӧн кежисны урчитӧм проектысь. Таво миянлы эз вӧв кокни кывкӧртӧдсӧ вӧчны. Регыд мысти мӧвпыштім нюжӧдны маршрутнымӧс. Медтӧдчанаыс – ёнмӧдны вир-яйтӧ аслад ӧдӧн. Та йылысь сiйö комиöн гижöма вöлi письмöын. Кодлыкӧ тайӧ, гашкӧ, и збыльысь «кутшӧмкӧ». И менам сійӧ унатор кужӧ, мужикӧн быдта да. И регыд мысти чужис нӧшта ӧти пи – Ярослав. Озёл сиктын миян син улын вӧлі мыж вештысь. И мӧвпыштім пӧ, мый вермам выльмӧдны сійӧс. Сідз шусяна самоотвод босьтіс и Яна Сажина. Бать-мам ёна радейтӧны ассьыныс нылукъяссӧ. И дзик абу окота, мед выльысь татшӧмыс лои. Лым чомйын узьмöдчöмыс тшöтш жö зэв лöсьыд. Налӧн содӧ вын-эбӧсыс, винёвлун-тэрыблуныс. А кор да кӧні вӧчӧма, шуам, рысьсӧ, он тӧд. Тӧдмасьӧмаӧсь найӧ 1999 вося апрель 4 лунӧ. –Мед эськӧ унджыкӧн судзӧдісны «Коми мутӧ». Мамладорсяньыс рӧдвужыс – Вертеп грездсаяс. Торъя маркировкаа пластик шыбитам лӧз бакӧ. Сійӧ Кӧрткерӧс районын главнӧй благочиннӧй. Сэсся мӧд вонас выльысь пыри, вежӧрсялі да. Снимокъясыс Виктор Савин нима драмтеатрысь. Ыджыд мам уна висьтавліс война кад йывсьыс. А группаас сӧмын миян Саша сёрнитіс комиӧн. Уджалӧны веськӧдлысьяс, бухгалтерия, мукӧд. Бӧрынджык уджавлӧма Шойнатыса леспромхозын. Челядь ичӧтсяньыс быд ногыс песӧны асьнысӧ. Ӧні мыж вӧчӧмысь пыр жӧ босьтӧны учёт вылӧ. И Оля Бузова – тайӧ абу эстрада, а пародия. «Веськыд йитӧда» телефон пыр звӧнитліс ань. Торйӧн нин аттьӧалӧны Виктор Вишневецкийӧс. Снимокыс Александровъяслӧн гортса архивысь. Шонді югӧрыс «козьналӧ» миянлы «Д» витамин. И збыльысь, «Скалалӧн» жырйын вӧлі зэв жар! Лои нимӧдӧма «Изьва кыы йылысь» выль небӧг. – Да и меным ӧткодь вӧлі, ныв чужас али пи. Кодсюрӧ оз гӧгӧрвоны, мыйла ми тайӧс вӧчам. Клещыс тырыс, нӧрӧвитӧны пысасьны-курччыны. Ыджыд бать рӧдысь война вылӧ мунлӧмаӧсь жӧ. Кыдз шуласны, серпасыс артмö уна лестукысь. Эскӧдіс на, сёян-юантӧ пӧ оз позь шыблавны. –«Монди СЛПК»-лы зэв тӧдчана видзны вӧр-ва. Снимокъясыс «ВКонтактеын» Лысовъяс семьялӧн Вежа васö öтчыдысь вöдитчан стöканысь юöны. —Шемӧсмӧдана лыдпасъяс лыдди ӧти журналысь. Сійӧ ӧд польчиса Трӧш рӧдысь петӧм нывбаба. Ме купайтча быд лун поводдя вылӧ видзӧдтӧг. Ме велӧдчи первой, а сійӧ – мӧдӧд номераын. Сэки комиӧн ёнджыка кывбураси, а ӧні рочӧн. Мамӧ миянӧс водтӧдігӧн дыр пукавліс орччӧн. Тайӧ «насосыс» уджалӧ, кытчӧдз ми ловъяӧсь. — Медводдза лэбӧмтӧ, чайта, некор он вунӧд. Сэтчӧ веськалӧм могысь ковмас ньӧбны билет. Видзӧдыштас баб – ставыс бур, да бӧр пырас. Кыкыс лоас катыдын, а мӧд кыкыс – кывтыдын. Дӧзмысьсӧ тӧдмалӧм могысь и ӧшӧдлӧны черсӧ. Уна мича коми пьеса вӧлі гижӧма да пуктӧма. А могмöдны ковмас 25 сюрс гöгöр вöралысьöс. И тайӧ сетӧ позянлун пыртны сійӧс школаясӧ. Норасьöны и кадастр вöчысь инженеръяс вылö. –Став артистыс суевернӧй, тэ, гашкӧ, тшӧтш? Некымын во нин сулала оланін вылӧ ӧчередын. Но Россияын эмӧсь дзик мӧд сикас серпасъяс. 45 арӧсӧн чорыда висьмис, но ловнас эз усь. Мадмассаыс пӧ тшӧтш лӧсялӧ тайӧ уджтасыслы. Эн яндысьӧй, га-жӧдчӧй, йӧктӧй мекӧд тшӧтш! Ме пыр кабалаяс кора, мед ставсӧ подулавны. Абу тай повзьӧмаӧсь зэрысь да чизыр тӧлысь. Та могысь кыпӧдӧма блокъясысь выль стрӧйба. Но медуна радлун сійö вайö сиктса челядьлы. Делегатъясыс воасны Россияса уна регионысь. Дерт, и Победа лунтӧ быд во кыпыда пасйӧны. Та дырйи и тшӧктӧмторсӧ вӧчны эз вӧв кокни. Аттьӧала быдӧнӧс, коді эскис, мый ме верма. Сьылӧны комиӧн, рочӧн да весиг швед кывйӧн. Некод оз уджав, бордсӧ лэдзӧмӧн жуйвидзӧны. – содтіс Джульеттаӧс ворсысь Семён Литвинов. Галфедьса «куличъяс» да мыйӧн найӧс «сёйӧны» Код юрӧн миян дорӧ оз волыны, — эскӧдӧ Илья. Сэсся тыр ӧдӧн нин босьтчам пытшкӧс уджъясӧ. «Коми му» судзӧдысь Василий Турковлы да М.Д. Сытöг оз коль ни öти гаж да кыпыд аддзыслöм. Но дженьыд кадӧн тайӧ тырмытӧмторсӧ бырӧдім. –Екатерина, ті сӧгласӧсь жюрилӧн донъялӧмӧн? Гортас Миколайсянь дзик öти письмö и волöма. Эштыла вӧдитны горт гӧгӧрын быдсикас пуктас. А сійӧ ёна торъялӧ журналъясын йӧзӧдӧмасьыс? –Кыдзи шуи нин, Ыджыд лун пасъям 40 лун чӧж. Личкы газет-журналӧ да тӧдмась-ёртась накӧд. Бӧркыв пыдди мый эськӧ сиин лыддьысьысьяслы? Мый кӧть оз лолы, ме став ворсысьсӧ радейта. Пыр йöзöдлiс менсьым висьтъяс да повесьтъяс. Бара жӧ, водзыннас вӧлі перъям, мешӧкӧ сюям. Демит Öдя гöтырыскöд чужтöмаöсь нёль челядь. Кыдз тыдовтчöма, кызвыннас ыджыд арлыдаяслы. Шог серпасыс и Печора, Пижма да Чилим юясын. Но ыджыдджык чой-вокыс век отсӧг вылӧ воӧны. Öти пöрйö пажын бöрас чорыд веркöсыд небзис. Бӧръя каднас медицинаын серпасыс ёна бурмис. Ӧні нёль во нин вир-яйсӧ песӧ тренажёръясӧн. Удораысь ань медводдзаысь локтӧма гажӧдчыны. Снимокъясыс пуляӧн да стендӧвӧй лыйсьӧм кузя Таво ми шуим кыпӧдны сійӧс 4,4 прӧчент вылӧ. Дерт, татшӧм суседъясыс зонпоснилы оз ковны. Кутшӧмкӧ бакенъяс на сэн вӧліны. Рочӧн гижи. Владимир Телепин бара уськӧдчӧма отсӧг вылӧ. Колхоз вӧзйӧ аслас уджалысьяслы уна кокньӧд. И вежсисны зэв ёна, — пасйис Любовь Гурьева. Финиш дорӧ найӧ воисны, позьӧ шуны, ӧттшӧтш. Некыдзи ог вермы вунӧдны Ёгор пилысь шуӧмсӧ. Удж вылад, вӧлӧмкӧ, оз сӧмын сьӧм нажӧвитны. Грездас пыранінӧ сувтӧдӧмаӧсь та йылысь пас. Ньӧбӧмаӧсь сійӧс республикаса бюджет весьтӧ. Тайӧ отсалӧ ӧдйӧ вуджны ӧтиторсянь мӧд вылӧ. Тайӧ каднас ёрд шуӧма арестуйтны вит мортӧс. –Ми Россияса граждана, но олам мöд странаын. Медся важ снимоксӧ вӧчӧма матӧ 100 во сайын. Качыд на матігӧгӧрсьыд оз сюр нин вӧлі да-й. Ме мамлы пыр отсаси, кор велӧдчанінысь волі. Тшӧктылӧмаӧсь вермасьны и жӧниклӧн ёртъяслы. Сэсся вӧзйӧмаӧсь веськӧдлыны грездса клубӧн. Весиг чуйми, мыйла жюри бӧрйис буретш тайӧс. 70 лун мысти мыжасяньыс некутшӧм сьӧм эз во. И челядьтӧ на верӧсыд гежӧда кутас аддзывны. Весиг ранитчӧм кӧин пӧ пышйӧ-сайӧдчӧ йӧзысь. Выставкаыс кутас уджавны сентябрь 20 лунӧдз. —Талун лызьöн котравны велöда 30 ныв-зонмöс. Медводз корöмсö вöлi ыстöма Дональд Трамплы. Лунтыр кежлӧ тырмымӧн – 3.500-4.000 калория. Татӧг Оланподулӧ вежсьӧмъяс пыртны оз артмы. Сэні вӧлі некор на меӧн аддзывтӧм уна пемӧс. – Матысса кадӧ нин та серти серпасыс вежсяс. Но коронавирус вӧсна бара эз артмы нуӧднысӧ. Республикаын тайӧ медся мича храмъясысь ӧти. –2008 восянь ми содтім скӧт юр лыдсӧ 10 пӧв. –Кӧсъя, медым йӧзыслы кажитчис, мый ме вӧча. Скӧт дорын уджалан сямыс Яшарлӧн вӧлӧма нин. Ӧні быдмисны нин — асьныс кык челядя мамъяс. Туйдіс-велӧдіс сійӧс Ольга Борисовна Юшкова. Но кыдзи пасйылі нин, миянӧс министр оз кыв. Воас да, некымынысь гораа лыддьыв-лім сійӧс. Пекла председателькӧд праздникъясӧ пыралӧны. Лӧзӧдтӧдз купайтчам да шонтысям бипур дорын. Ворсігӧн колӧ чукӧртны кыдз позьӧ унджык лы. Поисковиклы медальон сюрӧмыс – медыджыд шуд. – Мыйкӧд эськӧ комиыс менам вежӧрын йитчӧма? Медводз ыджыд арлыдалы да вермытöмлы отсавны Сменаӧ вермӧны переработайтны 120 тонна йӧв. Шоперъяс пыр сӧстӧммӧдӧны-резӧны машинанысӧ. Гӧгӧрвоӧ, мый сытӧг серпасыс торксяс-тшыкас. Кӧсйӧ босьтны ас вылас и Помӧсдінса уличаяс. Артистъяс дасьтӧны юбилейлы сиӧм концертъяс. Видзӧднысӧ паськыд, а джудждаыс – пидзӧсӧдз. Арина Сажина: «Овны вӧр-ваыскӧд ӧтсӧгласӧн!» Челядьыс сиктын вӧлі уна, классъясыс тырӧсь. Бӧрйи турник, сэні позьӧ уна чӧнӧр песны да. Сэсся звӧниті пилы, мед висьталас шоперыслы. Найӧ видзӧдласны, кӧні да кыдзи олӧ семьяыс. Ӧтчыд шыӧдчылім федеральнӧй экспертъяс дорӧ. Кыксё сайӧ километр сьӧд вӧр шӧрӧд да нюрӧд. Ме сыкӧд сӧглас, – вочавидзис Владимир Уйба. Ми ӧд ог весьшӧрӧ подуласьӧй буретш та вылӧ. —Юксьы гуся мӧвпнад, он-ӧ диск лэдзны кӧсйы? Медся томыслы 15 арӧс, медся олӧмаыслы – 68. Коймӧд-кӧ, чукӧрмӧм лӧгсӧ вештӧ мӧдтор вылӧ. Та могысь кыклаын номсӧдлісны тшынӧдӧм яйӧн. Сідзкӧ, веськавлін нин татшӧмсяма неминучаӧ? Веськöдлысь требуйтö, а кагаыд ворсны кыскö. Со неважӧн шыӧдчылӧма Кулӧмдінын олысь морт. Налы, кыдз шуласны, питшӧгас лымъялӧ и зэрӧ. –Ме пыр жӧ босьті ачымӧс, кыдз шуласны, киӧ. Индöдсö вермас йöзöдны регионöн веськöдлысь. Зэригас туруныс ва да, став ваыс вылад ӧшйӧ. Тайӧ юӧрыс эз сет меным куйлыны диван вылын. — Зэв нимкодь, мый суйӧрсайын тӧдӧны комитӧ. «Коми йӧзӧдчан керка», дерт, тшӧтш сэн вӧлі. А ӧні, видзӧдан да, татшӧм гижӧднад он мын!. — Лои окота водзӧ велӧдны-туявны культурасӧ. «ВКонтактеын» «Ми — комияс» котырӧ пырысьяс: Мыйӧн торъялӧ тайӧ конкурсыс мукӧд восясьыс? Та кузя сиктса войтыркӧд весиг зык-вен овлӧ. Сэнi и дзоньтасисны, и видзисны запчасьтъяс. И зэв бур, мый тайӧ уджсӧ котыртӧмыс артмис. Таӧдз кывлі нин Сямтомов ова войтыр йывсьыд. Коймӧдлаын, видзӧднысӧ, быттьӧ ставыс лючки. И дерт жӧ, чайта, унатор вежсяс экономикаын. Дыр эз лэдзны Лидия Логиноваӧс сцена вылысь. Гортад лолыд пыр шойччӧ, сьӧлӧм вылад долыд. Вӧчліс мекӧд урок, торйӧн нин математикаысь. Мукöд странаса гражданалы сьöмсö оз мынтыны. —Ыджыд чинаяс пӧвстын ёртъясыс менам абуӧсь. —Чайта, гриппысь медбур лекарствоыс — шонді. Медся уна норасьысьыс, гӧгӧрвоана, каръясын. Галинаӧс нинӧмӧн он шензьӧд ни он шӧйӧвошты. И тайӧ менӧ, буракӧ, туйдіс водзӧ велӧдчыны. –Сійӧ вӧчис ставсӧ сьӧлӧмсяньыс, кывкутӧмӧн. Ичӧтсяньыс на ныв ёна радейтӧма серпасасьны. Снимокъясыс Арина СажиналӦн гортса архивысь. –Сы пыдди таво челядь локтісны мича жыръясӧ. Кокыд ачыс печласьӧ, йӧктыны ыззьӧдӧ-тшӧктӧ. Ыстылі ассьым дас вит коми да роч сьыланкыв. Зэв стöч комияслöн шусьöг: беддьыд кык пома. Медводдза лунъяссӧ ёна гажтӧмтчӧма гортсьыс. Пытшкас — снимокъяс да йӧз йылысь пасйӧдъяс. Талун том йӧз озджык нин бӧрйыны медицинасӧ. Вайӧдам татчӧ Альберт Ванеевлысь ӧти кывбур. Татшӧмыс пӧ лоис нин орчча Кардор обласьтын. Ӧти кадӧ матыссаяс «музейӧн» вӧлі и нимтӧны. И водзӧ вӧчан тайӧ уджсӧ, сы вӧсна мый колӧ. Команданым кык сутки вӧлі куим медбур лыдын. Либӧ тӧкӧтьӧ веськалыштас да, ранитас сӧмын. –Миян Ягвылын колхозыс вӧлі «Югыд луч» нима. Тшӧтш и забеднӧ, юр сюянінтӧг кольӧмаӧсь да. Воддза серти сэні кыйдӧсыс чинӧма 20-25 пӧв. И сэксянь зонка исласис йиӧн дорӧм ты вылын. – Буретш сы дырйи Комиын чужис аквакультура. Дерт, газет кӧр абу, но поштаӧ мунны оз ков. 1978 вося январсянь петӧ кыдзи асшӧр журнал. Кык воӧн группаыс паськаліс 11 сюрс мортӧдз. Вежасны вевтсӧ и Югыдъягса культура керкаын. –Во кызь сайын ме вӧлі Ялуторовскӧй районын. Висьталiсны, мый Олялӧн мамыс уджалӧ ЛПК-ын. И вуджӧдчан удж на вӧчӧ мортыс, – шуис сійӧ. Купайтчыны колӧ шоныд да лӧнь поводдяа лунӧ. Удж вылад эн став коланасӧ чукӧртӧй ки улад. Но кагаыс – а тайӧ вӧлі ме – чужӧма поездас. Сэки ньӧбӧны торт, а ме найӧс радейта сёйны. Инвестициясӧ артыштӧма 33 миллиард шайт дон. Пыркнитан найӧс улей дорас, да некод оз пыр. Вирусыс нуис нин республикаса 1.052 олысьӧс. Миян регионын сэтчӧ пырӧдчысьыс век зэв уна. Ӧтарӧ майшасьӧмысь гӧтырӧй синтӧммыны кутіс. Тайӧ лунӧ буретш уджалӧма Татьяна Семёновна. Со ӧд кутшӧм муса да дона налы дзоля мортыд! Первой вештыси, сэсся сьӧлышті, мися, чӧрту! Керкаас оліс 33 морт, на пиысь дасыс челядь. Да миян тані видзьясыс сэтшӧма дзоридзалӧны! Сідзжӧ ветлӧдлӧ Печораса «Коми акань» клубӧ. Ыджыд муслунӧн сёрнитӧ аслас чужанін йылысь. – Мича сарапанкӧд, сьыланкывкӧд да семьякӧд. –Мый колö кутны тöд вылын шыöдчöмсö гижигöн? Марк Ефимович чужлӧма Ухта районса Войвожын. Кута лача, бурыс эм и онлайн-спектакльясысь. Тыдовтчис, мый ми, вӧлӧмкӧ, бур дизайнеръяс! Петалан кӧ, мича паньӧн паньӧдам, паньӧдам». –Кольӧм сиктын чужис 74 кага, куліс 96 морт. Сійӧ 2014 восянь ветлӧдлӧ Паметь вахта вылӧ. Сэсся ме и чужи, — казьтыліс Ольга Ивановна. Ставныслӧн опыт-сямыс чӧжсьӧма солькъясьмӧн. Быттьӧ сьӧлӧмнымӧс малыштіс татшӧм вӧлӧгаыс. Буретш вӧлӧн и кӧсйӧны бергӧдчыны та могысь. Гран-при шедӧдіс Удмуртияысь «Гербер» котыр. Дерт, позьӧ на гӧгӧрвоны школа помалысьясӧс. И тайӧ инъясыс быттьӧ кыскӧны менӧ ас дорас. Ичӧтсянь кӧсйӧма йӧктыны и Татьяна Макарова. Менам гыпкӧм-лыйлӧмысь вӧлі зэв ёна дӧзмӧма. Та вылын Гам кузя миян гуляй-тӧмным помасис. Сідзи и узьла, — висьталӧ Антонина Ивановна. Кутам ыджыд надея, мый став сиӧмыс збыльмас. Нимтӧны «универсалӧн», быд уджын писькӧс да. Гергей уна буртор вӧчис венгр кыв велӧдӧмын. Важӧн комияслӧн выль воыс заводитчылӧма март Збыльвылас Ольга Ивановна ыджыд сьöлöма ань. Бӧрас юктӧдам 25 литра термосысь юмов чайӧн. Снимокыс Ирина Терентьевалӧн гортса архивысь Быть колö индыны банкын шыöдчысьлысь тшöтсö. Войвывса ичӧтик грездлы пуыс тані вывті уна. Та йылысь и висьталісны чукӧртчылӧм дырйиыс. Меным вӧзйисны юрнуӧдны туй сӧвмӧдан юкӧнӧн. –Зэв ыджыд аттьӧ «Монди Сыктывкарса ЛПК»-лы! Шуам, ГИБДД индіс мортыслы мынтыны 500 шайт. Коми Республикаса аньяслӧн котырысь ветеран. Менам лои позянлун велӧдчыны сылӧн студияын. Татшӧм жӧ корӧмъясыс и Крымса санаторийясын. «Вöркöр» тэныд кольыштi, öшалö сэн, аддзан.» Быд гижӧд помын йӧзӧдӧма дженьыдик сёрникуд. Сэсся Одыбса лесопунктын кызь вит во увйыси. Зэв бура олім, праздникъяссӧ ӧтвылысь пасйим. «Койнас грезд бӧрын заводитчӧ Печораса тракт. Мед дедъясным, геройясным, эз туплясьны муын. Ӧд ёрдын уджалӧны оригинал вылӧ подуласьӧмӧн. Челядь видзанiнсö сэнi неважöн вöлi восьтöма. Ӧні Рая бабушкалы ӧкмысдас кӧкъямыс арӧс нин. Ньывсерын ваыс вочасӧн ямӧ, но зэв дышпырысь. Мельничасӧ тані, Лымшорас, Лева Иван вӧчлӧма. Бурдӧдысьяс локтӧдз ме сійӧс ас садяс вайӧді. Но кӧр яйысь вӧчӧм тартар – коми чӧсмасянтор. —Библиотекаад ме ичӧтсянь радейта ветлӧдлыны. – Быд лун кежлӧ водзвыв дасьтӧма торъя пакет. Татшӧм юӧрыс, дерт, нӧшкӧн вачкӧм кодь лоӧма. Сэні миянлы тӧдтӧм оласног, гӧгӧрвотӧм сёрни. Та серти кӧ, аньлы эз нин дыр коль виччысьны. Дерт, во бӧрся во кольӧ да, локтӧны выль йӧз. /д гӧгӧрвоана, налӧн та вылӧ сьӧмыс оз лишав. —Коми кывйысь урокъяссӧ нуӧді зэв творческӧя. – Сэні лӧсьӧдім 944 койка, а ставыс лоас 995. Век жӧ аслыспӧлӧс совхоз нимыс кольӧма ӧнӧдз. Со тадзи заводитчис тайӧ дыр виччысяна луныс. Кӧрт тув, мӧлӧт да ножовка сетліс и внукыслы. Емдін му вылын эм мичасьыс-мича ин – От гӧра. Тайӧ повтӧм аньыс – Калятыысь Анна Чистякова. Таысь кындзи мувывса да енэжса – 375 техника. Асывланьыс нин локтім гортӧ, – казьтыліс зон. Ӧд Комиыс некытчӧ нин менам сьӧлӧмысь оз вош. «Коми войтыр» ӧтмунӧмӧн веськӧдлысьӧс вежысь. Глеб Травин 1929 воӧ таті мунлӧма, но тӧвнас. Кывкӧртӧдсӧ абу на вӧчӧмаӧсь, туясьӧны на пӧ. Венгрияын шуӧны тайӧ тысӧ Венгрияса саридзӧн. Позьӧ и неуна боквыв пӧрӧдыштны “тшак коксӧ”. Гӧгӧрвои, мый кӧсъя пусьыны-пӧжасьны нэм чӧж. Быдöнлöн аслыссикас, унаторйын и öтувтан сям. –Дугӧді эськӧ татчӧс вӧрсӧ ылі муясӧ нуӧмысь. Но куим медальонас некутшӧм гижӧд абу вӧлӧма. Сэки меным вӧлі воӧ коми йӧзсянь уна шыӧдчӧм. — Ми быд лун кутам стöча тöдны висьысь лыдсö. И ылӧ видзӧдӧмӧн ми измим-ланьтім креж йылын. А усинсксаяс шензьымӧн ёна радейтӧны спортсӧ. Мый бӧръян: пластикысь пакет либӧ дӧра сумка? призыв кадö семья йылысь юöр (гöтыр, челядь); –Семьяын верӧслы да гӧтырлы ӧтлаын колӧ овны. Гожся уджалан кад тані: https://vk.com/ordym. Кӧин да ош вылӧ арбалет-ньӧвнад некод оз мун. Миянлысь муяс ӧтлаӧдасны кутшӧмкӧ обласьткӧд. А дзоньнас кывбур чукӧрыс — «Ставыс на лоас». Немечьяс воштöмаöсь уна салдатöс да офицерöс. Сідзжӧ чинаяс пасйӧмаӧсь чурвидзысь керъяссӧ. Ми кӧ бырам, нинӧм бурыс миян челядьлы оз ло. Елена Андреевна висьтасис и мытшӧдъяс йылысь: Мааа-ма, мааа-ма менам, тэ сэтшӧм шань, мича! Мортыс кузя нюжӧдтӧг восьтӧма кутшӧмкӧ сюрӧс. Шуас вӧлі: «Катюша, сьыв!», а ачыс гудӧкасьӧ. Найӧс сідзжӧ нимӧдӧны Вӧрын уджалысьлӧн лунӧ. Кöсъям, медым государствоным сöвмис да ёнмис. А ас кывъя юристыдкӧд бурджыка артмӧ сёрниыс. —Шуам, мортсӧ нуим вуджан висьӧм бурдӧданінӧ. — А мый вӧчны, сӧмын на кӧ казялін варикозсӧ? –Ті ӧд сьылысь, мыйла колӧ тадзи петкӧдчӧмыс? Та дырйи вӧдитчам пластикысь тасьті-стӧканӧн. Ӧнӧдз борщевиксӧ ытшкӧны да сотӧны химикатӧн. Но став уджсӧ Любовь Алексеевна бергӧдӧ ачыс. Кызінныд-ёнминныд кӧ, колӧ бӧр вӧсньӧдчыштны. искусство гимназияын 10-öд классын велöдчысь. Вом паськӧдӧмӧн окота татшӧм сёрнисӧ кывзыны. Ме медводдза лунсяньыс пыр вöлi тэкöд орччöн. Улыс Новгородысь воас бурдӧдчысьыс Кӧжмудорӧ. Таво Кӧрткерӧс район котыртӧмсянь тырӧ 80 во. Сэки сэсся и мӧвпыштім, мися, колӧ мӧд кагук. Та вӧсна комбинатсянь отсӧгыс лоис зэв кивыв. И видзӧда да, ӧти ичмонь туй вуджны чепӧсйис. Сӧмын тай ми тшӧкыда ог казялӧй тайӧ йитӧдсӧ. Кыдз тыдовтчис, кызвын уджсӧ сэні вӧчӧма нин. Нёльнанным кывкутӧмӧн велӧдчим, эгӧ дышӧдчӧй. Бокисалы позяс овны колледжлӧн ӧтув-оланінын. А он кӧ нин вермӧй водзсасьнысӧ, корӧй отсӧг. Илья Костин олӧ юркарса Ручейнӧй улича вылын. Сэсся 5-10 классъяс велӧдчи Пезмӧгса школаын. Сэки матігӧгӧрсьыс став кычансӧ и вильӧдасны. Найö абу нин миянкӧд, но колисны йöз памятьö. Неылын со чум сувтӧдӧмаӧсь, челядь котралӧны. — Ме пыр мыйкӧ корся, видла вынӧс выльторйын. Сэсся найö торъялöны, быдöн аслас туйöд мунö. Висерса аттьӧалӧны «фронтӧвикъясӧс» отсӧгысь. Ухтаса спортшколаын зонка исласис 12 арӧсӧдз. Коми йӧзыд кужӧны да радейтӧны чӧскыда сёйны. Россияса делегацияын уна тренер суйӧр сайысь. Мӧд-кӧ, уджйӧзсӧ мынтӧм кузя урчитӧма ӧчеред. И ӧні вермас повзьӧдчана туналӧмыс збыльмыны. Сэки оз ков шогпырысь казьтывны рӧдительяссӧ. Томуловлы посёлокын котыртӧма «Туйвеж» шӧрин. Снимокъясыс Анна Махотиналӧн гортса архивысь. Тадзи артмис и коронавируслӧн «ыджыдалӧмкӧд». Дерт, вӧліны и мукӧд сикас мыла сьыланкывъяс. Эм мыйысь нимкодясьны и Межадорса зонпоснилы. Кӧкъямыс чоя-вокаысь нёльыс чужӧма инвалидӧн. Водзті вӧдитчӧмаӧсь и быдсикас пагӧданторнас. Театрӧ волысьяскӧд миян йитӧдыс тшӧтш вежсяс. Содсӧ кайны ог вермы, а шопер вӧрзьӧдчис нин. Сыктывкарын петкӧдчис Москваысь «Театр Луны». Сійӧ азым сёйны-юны да аньяс вылӧ тшӧтш горш. А шкаликад кисьтім ва да бӧр пуктім местаас». И другысь зэв окота лои уялыштны кӧдзыд ваын. Позьӧ звӧнитны ӧтувъя 112 номера телефон пыр. Нелямын вит во мысти сӧмын ӧчкитӧ бӧр шыбиті. Коми мортыд эськӧ шуис «ыпнитӧма да сотчӧма». Юалӧмъяс вылӧ вочавидзӧ кужӧмӧн, думыштчӧмӧн. Ӧльӧш: Экология – миянӧс гӧгӧртысь ловъя мир. 500 сюрс квадрата метр киськаласны химикатӧн. Татчӧс, Комиын кодь, вӧлӧгаыс эм и Карелияын. Ноябрсянь Туискерӧсын библиотека бара уджалӧ. Гоз-мӧд километр кывтім да войколавны сувтім. Кад кежлӧ индӧм веськӧдлысь корсьӧ петан туй. Мамыс садьмӧма дзолюкыслӧн гораа бӧрддзӧмысь. А ми виччысям локтан воын выль аддзысьлӧмъяс! На кындзи Мылаӧдз йӧзыс некод эз и пандасьлы. А ӧд Россияын ӧткодь ов-ним-вича олысьыс уна. Но ӧні колӧ кӧть нин тайӧ залсӧ бӧр восьтыны. Сюся пӧ колӧ видзӧдны и вӧр пӧрӧдысьяс бӧрся. Тайӧ вӧчӧны сы могысь, мед висьӧм эз паськав. Либӧ звӧнитны +7 (8212) 29-33-80 телефон пыр. Сэсся и колӧ морт, коді та могысь водзмӧстчӧ. Град вылын быдмӧны тыкваяс да весиг арбузъяс. Торъя нин интереснӧйӧсь збыль олӧмысь фотояс. — Унджык йӧзыс век жӧ волӧны миграция отделӧ. Шыӧдчи занятосьт шӧринӧ, мися, кӧсъя уджавны. –Самоизоляция вöсна уналы кöвъясьö депрессия. Снимокъясыс Александра Некрасовалӧн архивысь. Сэні вевтсӧ быть колӧ вежны матысса кадӧ нин. Но ми эг норасьлӧй, чайтім, мый тадзи и колӧ. Чайті, ставыс помасис, ог нин пет сцена вылӧ. А ковмас пукавны обсерваторын маскаӧн 14 лун. Шуам, быд во Выльгортын овлӧ «Завалинка» гаж. А техникаыс сӧмын ыджыд вынйӧра вермас мунны. Тöдінныд кö, кутшöм ён да зіль вöлі шонъянöй. Найӧс водзмӧстчысь турист корсьӧ ылі туйясын. Ас пайысь кута отсасьны таын аскиа уджъёртлы. Дерт, миян оласногӧ налы сьӧкыд вӧлі велавны. Ӧні чукӧртам тшӧтш пластик, кӧрт да мукӧдтор. «Ёрта сёрниын» талунъя гӧсьт — Антон Куратов. Гожся Олимпиада-2020 вылын Комиысь некод абу. Нажӧвитӧма бура: шырӧма йӧзӧс, мичмӧдӧма гыж. Овлӧ, гожӧмнас лунтыр колляла Печора ю дорын. Дерт, сэсся татчӧ мӧдъясӧс тшӧтш «овмӧдасны». Юрсиктын 2,5 гектар вылын ытшким куимысь нин. –Миян ошкана нывъяс, – нимкодясьӧны бать-мам. . Сэк кудйыс кутіс ыдждыны, ыдждыны, ыдждыны. Сэтчӧ пы-рӧдчисны нин 74 регионысь 123 театр. Шуис, мый абу кажитчылӧма залын «качайтчыны». А таво Йӧвнӧрысын кӧлысясян обряд ворсӧмаӧсь. Илля верӧсыскӧд чужтӧмаӧсь кык пи да кык ныв. Оз ков миянлысь синва чышкавны, а колӧ отсӧг. Лавкаысь босьтӧм лызь вылӧ ачыс вӧчис пуклӧс. Фронтöвик йылысь юöр: кыдзи да кытысь корсьны — И менам, и Андрейлӧн семьяын — нёль челядь. Ставсӧ гижӧмаӧсь гӧтыр, челядь, рӧдвуж вылас. И кутам мӧвпавны, кыдзи дӧзьӧритны стрӧйбасӧ. Ӧти-кӧ, банкроталӧмыс вермас нюжавны дыр кад. Телеграф сюръяяс пӧлӧныс пӧ мун, велӧдӧмаӧсь. – юксис аслас мӧвпъясӧн Алиевлӧн «мӧд мамыс». Уджавны пырисны крестьянин овмӧс кутысь дорӧ. Шахматӧн вермасьӧмын водзӧ петісны изьвасаяс. Торъя музейын экспозиция сиӧма «Варыш» пыжлы. Вотыс да, гӧгӧрвоана, кыйдӧсыс мунӧ сэтчӧ жӧ. А юясыд кӧ чериаӧсь, таысь нимкодь и йӧзыслы. Поскыс лоӧ 75 метр кузьта да 1,5 метр пасьта. Тӧдса нин, мый висьӧмыслӧн эм генетика подув. Районса администрациялы тайӧ абу вын сертиыс. Со дзик неважӧн на тӧдмаси Лана Ваховскаякӧд. Но эскам жӧ, мый колькйыс дзоньвидзалун сетӧ. – И бадь вожысь эськӧ кӧрзинаяс босьтчи кыны. Кӧртымалам патера, тӧлысьнас мынтам 440 евро. Но сылӧн уджыс тшӧтш и социальнӧй тӧдчанлуна. Снимокъясыс Анна Шабалиналӧн гортса архивысь. Чужанлунасигас поводдяыс вӧлi кымӧра да зэра. –Кольӧм воясӧ менам трактирысь воліс 6 пӧвар. Видеосӧ позьӧ видзӧдны куар-код пыр вуджӧмӧн. Шуам, мортыслӧн пневмония, кутіс тырны лолыс. – Но пуи сійӧс торъя рецепт серти – сур пиын. Ӧткымын проект быттьӧ горзӧмӧн горзӧ: «Кӧсъя. Победа лунсö сiйö вочаалöма госпитальö туйын. Со тэныд, мама, дзоридз, кодӧс ме ачым вӧчи!» –Миян ставныс штатынӧсь да, та серти бурджык. Но пыр зілим бурӧн овны, ёрта-ёртлы отсасьны. Семьяын ыджыднас да пыкöднас кольöма Василий. И ӧнӧдз на сыысь бурджыксӧ некод абу вӧчлӧма. Оборудованиесӧ сэнi новлӧдлiсны электрокарӧн. Шуисны пӧ, мый муниципалитетлӧн патераыс абу. — А кутшӧм ногӧн ассьыныд челядьтӧ быдтанныд? Татшӧмыс тшӧкыдджыка артмӧ лыа кодь пӧрӧдаын. Та дырйи бара жӧ косӧдӧны сэтысь джын сьӧмсӧ. Абу быть ветлыны поштаöдз и письмö-посылкала. Патера вылӧ списокас пыртӧны 14-23 арӧсаясӧс. Став гажыс шыаліс-юргис асланым республикаын. Настолысь сёянсӧ веськыд эфирын донъялі и ме. Ыджыд аттьӧ Типӧсиктса варов да муса аньяслы. Дзоридзалӧ кӧ сад, сідзкӧ, олӧмыс мунӧ водзӧ. Часӧн-джынйӧна концертыс сэтшӧм ӧдйӧ помасис. Ёна ылӧдчӧны и ӧтуввезйын вузасиг-ньӧбасигӧн. Татшӧм уджсӧ республикаын мӧдам водзӧ нуӧдны. И мед сійӧ пӧль нин, а меным век сійӧ – папӧ: Тыш-косьыс заводитчöма 1944 вося июнь 9 лунö. Тшӧкыда сьылысьяс ветлывлӧны гастрольяс вылӧ. –Комбинат да Эжва район костын йитӧдыс топыд. Зина пыр «висьö» изьватас спортсменъяс вöсна. Снимокъясыс Лара ГвардиналӦн гортса архивысь. Гашкӧ, тшӧтш на отсӧгӧн ловзьӧдам грезднымӧс. Вӧлӧмкӧ, миянӧс Светлана Геннадьевнакӧд корӧ. Оз кӧ тайӧ отсав, юӧртӧны на йылысь полицияӧ. Висьтасям сöмын, мыйта да мыйысь вурим маска. Юалӧмӧн шыӧдчыны миян дорӧ позьӧ некымын ног. Да мый нӧ тайӧ смекайтчӧны али мый чинаясыс?! Тайӧ поссӧ нёль во сайын ыджыд ваӧн кылӧдліс. Кымынысь нин шыӧдчылім юркарса администрацияӧ! Тайӧ вӧлӧма важӧнкодь нин, колхозъяс дырйи на. Сідз, таво лои дзоньтасьӧма районса школаясын. Медводдза строкаыс и сетіс подборкаыслы нимсӧ. Коми му йылысь, Туискерӧс чужан грезд йывсьым. Гортса трассаыс отсаліс и Комиысь лыжникъяслы. Аслас туй йылысь Олег Чегодаев гижӧ соцсетьын. Бизнесыдлы медъёна отсавны босьтчöма Германия. Медся мича стрӧйбаяс лыдын – культура керкаяс. Магнитын да мукӧд сувенирын серпасыс – мамонт. –Йӧзыс Выль восӧ вочаалісны восьса пӧтӧ-лӧкӧн. Нималана блогер сёянсӧ дасьтӧ челядьдырсяньыс. Тӧлкыс татшӧм шойччӧмсьыс, сӧмын мудз корсьӧм. Сэки буретш вӧлі Валерий Леонтьевлӧн гастроль. А сьӧлӧм-ловсӧ бурмӧдӧ тшӧтш и кӧр чукӧртӧмӧн. Видлалісны и Войвывлы тӧдчана уна мукӧд юалӧм. Юр-сьӧлӧмын став тӧдӧмлунлӧн подулыс – сэсянь. Медічӧт Илля вокыс дзолядырйиыс на кувсьылӧма. Снимокъясыс Людмила Игушевалӧн да ӧтуввезйысь. Кыдзи та пöрйö асьтö киын кутны, мед он пузьы? Кыдзи вӧчам ми, сідзжӧ кутасны вӧчны и челядь. Сэні жӧ, ёль бокын, тутвидзис и ичӧтик пывсян. Нимкодь, мый вужвойтыр гажъясыс сӧвмӧны водзӧ. Корлісны и «Коми йӧзӧдчан керкаын» уджалысьӧс. Арктикаса сӧветын эмӧсь отрасль серти юкӧнъяс. Мӧдысь кӧ «шедасны» — вештасны куим сюрс нин.. Екатеринбургӧдз меддонтӧм билетыс 4.200 шайта. Турун-роскысь ӧтдор сэтчӧ шыблалӧмаӧсь и пуяс. Татшӧмыс сэсся Россияса некутшӧм регионын абу. Ме кута тӧд вылын благотворительнӧй уджтасъяс. —Кыдз чайтан, мыйӧн вӧрзьӧдін сылысь сьӧлӧмсӧ? –Сідзкӧ, садӧкын быдтысьӧмыс абу жӧ петан туй? Артмӧ, Коми му ӧтувтӧ Марий Элысь кык котырӧс. –Тайö ыджыд гажыс лоö, – вочавидзис Филипп ай. — Ӧні ёна корӧны бурдӧдчыны орчча регионъясын. Но Алиевӧс оз позь шуны слаб характера мортӧн. Но восьтыны залсӧ видзӧдысьяслы оз жӧ вермыны. Кöсъя, кöсъя дырджык любуйтчыны тайö мичнас!.. Татшӧм уджтассӧ пӧ збыльысь колӧ нуӧдны водзӧ. Ань став сьӧлӧмсяньыс тӧждысьӧ экология понда. Тайӧ вӧзйӧмсӧ ыстасны регионса правительствоӧ. Быд лун пӧ кодкӧ да кодкӧ кежавлӧ вичко дорас. 50 воӧн миян предприятиеным вужвыйӧныс вежсис. Гажыд налы колӧ, но мед абу жӧ рӧзӧритчымӧнъя. Сійӧ эскӧ, ковмас кӧ пӧ, сямма ачымӧс дорйыны. – Фильмсӧ тэ снимайтан аслад шӧр уджкӧд тшӧтш. А сэсся. А сэсся кыдзкö другöн ставыс помасьö. Снимокыс «ЛУКОЙЛ-Коми» ООО-са пресс-службалӧн. Водзӧ эськӧ подӧн мунышті, но. ки-кок дубаліс. Чукöртöма нин альбом дасьтöм могысь снимокъяс. —Дерт, мырдӧн тшӧктыны вӧчны прививка оз позь. Сэні кызвыннас юргӧ Марк Новосёловлӧн шыладыс. А миян йӧзыслы нинӧм стӧча висьтавны оз кужны. Во сизим мысти сэтчӧ веськалас и мукӧд чериыс. Ворсанторсӧ дасьтӧма Павел Лимеровлӧн «Войдӧр. Аварийнӧй али абу залыс — та йылысь актыс абу. Мӧд висьталӧм серти, лавкаас уджалӧма том зон. Быд лун йӧзӧдӧ снимок-пасйӧд, кӧні мый вӧлӧма. Районын сӧвмӧдӧны и культуракӧд йитчӧм туризм. Мамӧлы вӧлi письмӧ гижа кор рочӧн, кор комиӧн. Асшӧр керкасӧ лэптӧма 50 сюрс квадратнӧй метр. Алёна Нестерова: «Медшӧрыс — эскыны ӧта-мӧдлы» –Кодсюрӧ шуӧ, мый ты-юысь кыйӧм чериыс тойӧсь. Лавкаӧ мунігмоз пӧ гоннялам, оз-ӧ паныд локны. Руд шышъясыд сиктӧдыс весиг луннас кытшлалӧны. Чайта сэтшӧмӧс, кутшӧмӧс ті коринныд лӧсьӧдны. Тадзи челядь керкаын и быдмöма Ольга Ивановна. Оз ӧд полицияӧ мун, дерт, больничаӧ веськӧдчӧ. Чукöртöмаöсь найöс автономияын водзмöстчысьяс. Сідзи и эм – сӧветас Роза Симакова дзик ӧтнас. Снимокъясыс Лана Ваховскаялӧн гортса архивысь. Водз коксьыс весиг яйтор кольӧма профнастилас. Мӧд места шедӧдіс Кельчиюрысь Анатолий Вокуев. Гижсьӧмаӧсь бать-мамӧй Изьвайывса сиктсӧветын. Дзолядырйиыс сійӧс мамыс ки вылас и новлӧдліс. Татшӧм дой бӧрад бур уджач вӧлыд оз нин артмы. Игорь козьналіс миянлы ыджыд пӧрт да термопот. Но ӧні колӧ вичкоӧ волыны да гортын гажӧдчыны. Век зілис отсавны научнӧй отчётъяс гижысьяслы. Койгортын, Гурганын, Иван Тороповлӧн чужанінын Мед вермас медся водзмöстчысьыс да медтэрыбыс! Юан ваыс абу жӧ, колӧ ваявны юкмӧсысь ведраӧн. Ывлавывса градусник шöрын сибдöма гöрд визьыс. –Костюм вӧчысь художниклӧн эмӧсь-ӧ гусяторъяс? Электрическӧй пачтӧгыс температураыс «минуса». Вермам-ö босьтны 5 сюрс шайтсö тайö тöлыссьыс? Август 22 лунӧ сійӧс котыртӧмсянь тырис 35 во. Геологоразведчикъясӧс сёяннас могмӧдісны бура. Ёрдын локтан чукӧртчылӧмыс лоӧ ноябрь 19 лунӧ. А ми отсалам тіянлы збыльмӧдны дум-кӧсйӧмнытӧ. Ӧні кежлӧ пуктӧмаӧсь нин ветымын сюрс сайӧ пу. Ӧльӧш: Ми, бать-мам – медся матысса примеръяс. Конкурслы кывкӧртӧд лоӧ вӧчӧма 2019 во помӧдз. Кыдз тӧданныд, ми тырвыйӧ уджалам июнь помӧдз. Найӧ оз повны мортысь.Ӧд крыса – хищник, звер. Тшӧкыдджыка татшӧмыс бӧрся видзӧдӧны 6 тӧлысь. Ань дӧзмӧмпырысь юаліс: мый пӧ абу гӧгӧрвоана? Челядьдырсяньыс тӧдлӧма войналысь курыд кӧрсӧ. Вир-яйыд оз кынмы, а сӧмын ки-кокыд да горшыд. —Вужвойтырлӧн театрлы к-лӧ торъя, выль двореч. Вӧлӧма сэні и лӧсьыд статя да кузь кӧсаа бабӧ. Шуа жö — «вöркöр»,— сералö Миш.— Мый чуймалан? Мед тӧдiм, мый сэнi, ок, абу ставыс лючки-бур. 20 да 45 арӧсын колӧ жӧ вежны тайӧ документсӧ. Аддзӧ, мый ми локтӧм йӧз, а столӧвӧй оз уджав. Асьныс тшӧтш быдторйын водзмӧстчӧны-отсасьӧны. Пратьӧсь, пеляд понтшак, платтьӧыд пезьдалӧма. Коми — чужан кыв и гозъялы и куимнан кагаыслы. Оз кӧ ло коми войтыр, оз ло и Коми Республика. «Кенозерьеын йӧзыс шаньӧсь, восьса сьӧлӧмаӧсь. Босьтӧй сьӧрсьыныд неуна сёян, юан ва, чышкӧд. Май 2 лунӧ эскысьяс кутасны пасйыны Ыджыд лун. Но мукӧд регионын серти тані серпасыс бурджык. Веськӧдлысьыс – Светлана Николаевна Романенко. Öнi шöр могыс – водзсасьны коронавируслы паныд Ӧні кӧсъям киритны пӧдрадчикыскӧд сёрнитчӧмсӧ. Но велӧдчыштны ыджыд поэтлысь сідз эз и мойви. Но ӧд Изьва пыр нимавліс лызьӧн котралысьясӧн. Велӧдчысьяслӧн ӧні медся бур кад – каникулъяс. «Драматургия» юкӧнын вермысьӧс таво эз индыны. Этшаджык вӧлӧма пенсия арталӧм йылысь юалӧмыс. Кызвынсö, 90 прöчент гöгöр, пöртöма нин олöмö. Еджыд чими гобтӧ да гӧрд гобтӧ пыдди эз пукты. Дзоньтасьӧм вылӧ вичмӧдӧма сизим миллион шайт. Россияса сборнӧйын 150 мужичӧй да 185 нывбаба. Висьтыштӧй, коді сетӧ татшӧм отсӧгсӧ онлайнын? Татшӧм донъялӧмысь меным, дерт, вывті нимкодь. Зілисны медсясӧ вӧрын – талун тані, аски сэні. Е. Афанасьевалöн Дуда Платтьöа йылысь небöгъяс И вӧлыс сувтіс кок йылас, зумыда нин кутчысьӧ. И, дерт, экология йылысь сёрниыс ёся кыптылас. Торйӧн уджалісны сідз шусяна сьӧкыд челядькӧд. –Меным быд лун звӧнитӧны муниципалитетъяссянь. Войтӧдан вирсӧ да, петкӧдлӧ ӧти либӧ кык визь. Тшӧкыда видзӧді война йылысь кино да передача. Вочавидзисны и чукӧртчӧмаяслӧн уна юалӧм вылӧ. Эз ӧтчыдысь гарыштлыны та йылысь и делегатъяс. Тӧдам, мый тайӧ артмас сӧмын тіянкӧд ӧтвылысь. Кыдзкö тай воим ловйöн, — водзö казьтыліс ань. –Ордйысьӧм-конкурсӧ пырӧдчысьыс воысь-во содӧ. Комбинатын вöчöмторсö донъяліс асшöр компания. Тӧдмаласны да казьтыштасны сійӧс, мед бурасяс. А сэсся ковмис мӧд – чужис Юля, коймӧдыс Женя. Позьӧ шуны, асланым сьӧлӧмъясӧн тшӧтш воюйтім. Та пӧрйӧ Мокчойӧ кежалӧмӧн кытшовті Гам грезд! 2013 воын Дмитрий лоис войвыв юркарса олысьӧн. Местасӧ бӧрйисны аслыспӧлӧсӧс, коді шусьӧ Рай. Та кындзи позьö вöчны фотографияа презентация. Бардачок вылас пидзӧсӧн кайи да кутчыси руляс. Да, рецептъяс абу нэмӧвӧйсяӧсь, найӧ выльмӧны. 1952 воын бать-мамӧй воӧмаӧсь сӧвмӧдны Войвыв. Поискӧвикъяскӧд тӧдмасьӧм бӧрын сымда ёрт лои! Татшӧм зэра-ваа гожӧмыс вель важӧн нин эз вӧв. Ӧд мӧд курсын гижи «Медводдза муслун» поэмаӧс. Мӧд-кӧ, татшӧмнас зэв сьӧкыд веськавны пӧткаӧ. Но та пӧрйӧ драмтеатр тайӧ дзугъяс эз веськав. Сэсянь позьӧ подӧн ветлыны матысса скалаясӧдз. Радейтӧй матыссаястӧ да лоӧй накӧд пыр орччӧн. Тайӧ сук вӧрыс, вӧлӧм-кӧ, канмулӧн заповедник. Август 14 лунӧ Енлы эскысьяс пасйӧны Маа Спас. Рубан, татчӧс администрацияӧн веськӧдлысь В.П. Пöгибнитöма Микулай дядьным Смоленск мездігöн. Зэв этша тöда, та понда нöшта на ёнджыка жаль. Нюмдӧма йӧзӧн тырӧм пелькӧдӧм-краситӧм жырйыд. Илья ёртъясыскӧд оз сӧмын верд пикӧ воӧмаясӧс. И операысь ария, и йӧзкост коми да роч сьылан. А ме весиг ог куж казьтыштны, кодкӧд паныдаси. Но ме аслым кыв сеті, мый олӧмысь ог лэдзчысь. Дерт, оз тшӧкыда, но век жӧ тайӧ шуда здукъяс. Артмис йӧзкостса йӧктӧмъясысь аслыспӧлӧс микс. Ворсысьяслы кызвын паськӧмсӧ дасьтӧны театрын. Пӧчыс сэсся дыр аттьӧаліс том йӧзӧс отсӧгсьыс. –Лым, помтӧм лым, быттьӧ паськыд еджыд шебрас. Но коми кывсӧ тӧдӧны сӧмын олӧмаджыкъясыс нин. Таво татшӧм гажсӧ котыртлісны 10 овмӧдчӧминын. Друг зырйыс тшукис мыйкӧ чорыдӧ, кӧртӧ быттьӧ. Пырӧдчыны позяс сэтчӧ и Сыктывкарын олысьяслы. Черисӧ рӧдмӧдӧны-видзӧны торъя инкубаторъясын. А мукӧдыслысь збыльмӧмсӧ виччысян да виччысян. Эска, чинаяс аддзасны позянлун отсавны тіянлы. Шыдтӧ вужъясысь пулім, ӧти чугунысь панясьлім. Мадмасын школа-сад кыпӧдны падмӧдіс ва абутӧм. Овмӧснысӧ бергӧдігӧн челядьнысӧ видзны отсаліс — А ті верӧсныдкӧд кутшӧм семьяясын быдминныд? Миколай вылö похоронка воöма 1944 вося мартын. Видзӧда сы вылӧ да гӧгӧрвоа — ставыс лоас бур. Верма дас кык час руль сайын мунны, ог и мудз. Сэк жӧ 2019-2020 воясын бара мӧдӧмаӧсь мынтыны. А сэсся часысь дыр ветлöдла сідз да и могöн на. Эз ков зэв пыдісянь велӧдны да экзамен сдайтны. Меным ковмыліс жӧ мӧд семьяӧ пыртны сирӧтаяссӧ. А кор йӧзтӧ повзьӧдлӧны, вежӧрыс мӧдарӧ уджалӧ. Ас вылӧ уджалігӧн колӧ кужӧмӧн вӧдитчыны кадӧн. Кыдзи пасйи нин, тайӧ мойдӧмыс вӧлі аслыспӧлӧс. Школа помалӧм бӧрын юркарын велӧдчис шырсьысьӧ. Ме чуксалі челядьӧс, ичӧтыскӧд ӧтлаын узьлам-а. Дзоньталӧм вылас 200 миллион гӧгӧр шайт ковмас. Быдӧн, коді кӧсйис, вермис вӧчны шондіа серпас. Тадзи надзӧник и мунім медводдза вермӧмъяслань. Сэки öд уджалiсны ставöн – и челядь, и верстьö. Эм сэні и Вишера, Урал изъяссянь визувтӧ Камаӧ. Сиктса клуб дорысь бара казялі тӧдса нывкаясӧс. Вöлöма на таладоръюгыдас коронавирустöм пельöс. – Но тренировка дырйи сійӧ исласис да чӧв оліс. Сьӧмсӧ вичмӧдасны «Демография» нацпроект серти. Та-тшӧм ногӧн кывза да донъяла ассьым вир-яйӧс. Та вӧсна сылӧн бордъясыс тшыкӧны да, ачыс кулӧ. И тайӧ котырас мӧдӧдӧмаӧсь Анатолий Медведевӧс. А заданиесӧ збыльмӧдны коліс сӧмын ӧти минутӧн. Сöмын кöсйöмыд этша на, абу кö дзоньвидзалуныд. –Кыдз ковмылӧ вурсьыны, сьӧмыс кӧ та вылӧ этша? Сыкӧд ёртасьӧ вужвойтырлӧн шылада-драмаа театр. Кӧкъямысӧд классын медводдзаысь видлі курыдтор. Гӧбӧчас и олӧ Суседушкоыс, – висьталіс Камилла. Энӧ дивитӧй, да, верманныд кӧ, шаньджыкӧн лоӧй! Ставныс буретш та серти и тӧдӧны тайӧ мичаинсӧ. Сӧмын пищальӧй чукля вӧлі да, этша жӧ сюрліс-а. Ордйысьны ставӧн вӧччӧмаӧсь йӧзкостса паськӧмӧ. Снимокъясыс Галина ГАБУШЕВАЛӦН гортса архивысь. Ордйысьны петаліс республикаысь 21 спортсменка. А асьныд ті тайӧ календар сертиыс кутшӧм пемӧс? Уджъёртъясысь кодсюрӧ весиг серавлісны та кузя. — А мый колӧ вӧчны, медым варикозыс эз кӧвъясь? Ичӧт кагалӧн сӧвмӧм-быдмӧмыс йитчӧма ворсӧмкӧд. Тайӧ спектакльсӧ видзӧдігӧн ме збыльысь шойчча. Прозаӧн мый гижӧма – сцена вывсянь он петкӧдлы. Шуам, тадзи ветлі нин Луздорӧ, Удораӧ, Печораӧ. Вермас лоны, мый и сентябрын театрыд оз воссьы. Медъёна воис сьӧлӧм вылӧ жюрилы, дерт, «Варыш». Сӧмын Красновишерск карӧ медводдзаысь веськалі. Снимокъясыс авторлӧн да Сыктывкарса епархиялӧн. Ок, и ёна ме найӧс радейта, челядьӧс моз видза! Тайӧ стрӧйбаас олӧны сотчысь керкаысь петысьяс. ✅И.А Куратовлӧн Пишпекын медводдза кыргыз школа Уна рӧма контейнеръясӧ мыйсӧ сӧмын оз чӧвтавны. Мед нелючки эз жö ло-а. «Час, Ёгорлы звöнитла.» — А кыдзи артмӧны сӧн гӧрӧдъясыс да кодлӧнджык? Сы дыра кад оз ковмы шогсьыны юрси кыӧм йылысь! Ёна ойдöмаöсь Усинск, Изьва, Чилимдiн районъяс. Мыччысьлісны и кывбуралысьяс, верстьӧ и челядь. Школа бӧрас мунӧма карӧ медучилищеын велӧдчыны. Снимокыс «ЛУКОЙЛ-Коми» ООО-лöн пресс-службаысь. Синваыс доршасьӧ аньлӧн тайӧс казьтыштӧм бӧрын. Иван Торопов чужлӧма-быдмылӧма Койгорт районын. ✅И сигӧртӧны номерсӧ Иван Куратовлӧн кывбуръяс. Олöмаöсь пöрысь ыджыд мамкöд Эжва йывса Малеын. Снимокъясыс Сыктывкарса коми культура шӧринлӧн. Алабай понным пӧ лапасӧ дойдӧма, вирыс визувтӧ. А бӧрыннас пӧшти «тэрыб отсӧг» машинаӧн нуисны. Республика нэммӧдіс Иван Павловичлысь паметьсӧ. «Нальмэс» адыг кыв вылысь вуджӧдсьӧ кыдз алмаз. Кожимӧ усянінас лӧсьӧдӧма Санавож шойччан база. Мед мича мыла коми кывным эз быр, а пыр сӧвмис! Ручкаӧн гижны велӧдчи, ӧні серпасасьны босьтчи. Снимокъясыс Галина Ивановналӧн гортса архивысь. Но ӧд и юркарын унджык пандусыс некытчӧ туйтӧм. Купайтчигӧн колӧ кутны тӧд вылын, шоныд-ӧ ваыс. Дерт, юалі, кор да кыдзи сійӧ веськалӧма сэтчӧ? А редакция уджалӧ нин июль тӧлысся номер вылын. Дерт, ӧні вевтсӧ «дӧмлыштісны», но дыр-ӧ кежлӧ? Мыйта челядьдырыс кольӧма миян вежӧрӧ, сьӧлӧмӧ! Колö-ö меным гижны шыöдчöмсö быдöн вылö торйöн? Бура велӧдчысьясӧн нималӧ тайӧ школаыс и талун. Шоныд саридз дорад налы ӧтнаныслы ковмас лэбны. Тэныд вом улад колыштö жö, и гöтыртö номсöдлан. Ме верми вайӧдны автобуссӧ ас визяс да сувтӧді. Тайӧ сиктъясас эм «Главрыбвод» ФГБУ-лӧн филиал. А тайӧ тырмас сӧмын нёльысь Зеленечӧдз ветлыны. –Кутшӧм могъяс пуктінныд ас водзаныд медвойдӧр? Норасьӧны и шойнадорса тырӧм контейнеръяс вылӧ. Киӧн нинӧм оз гудравны, ставсӧ механизируйтӧма. Тайӧ лоӧ коми войтырлӧн аскиалунлы бур подулӧн. Кайигас звöнитлiс, висьталiс: пекничаö пö пета. Но уджачӧсь вӧліны Ершӧв Петра Марейлӧн пияныс. И майшасим, и нимкодясим ӧтув, — казьтылӧ Юлия. А войвывса маын дистазаыс комынсянь ветымынӧдз. Рытъяснас видзӧдӧ телевизор, пукалӧ ӧтуввезйын. Пӧсявтӧдз пожъясис-пелькӧдчис, пусис-пражитчис. Сергей Викторович веськӧдлӧ «Наследие» котырӧн. И тайӧ сьӧдыс кутіс кыскыны ас пытшкас Гердаӧс. Сійӧс пасйылісны медальясӧн да почёт знакъясӧн. Кыдзи найӧс правильнӧ гӧгӧрвоны, мед он сорсьы? Ме ӧдва жӧ кутчыся, дзоньвидзалунӧй лигышмуніс. Велӧдан юкӧнын бурланьӧ веж-сьӧмъясыс эмӧсь жӧ. –Быдӧн бӧрйӧ, кыдзи сылы бурджык да лӧсьыдджык. Мойвиис волыны Комиын медся том карӧ – Усинскӧ. —А лызьöн котралöмысь öтдор, мыйкö кужан вöчны? –Бать кöть мам вермас шыöдчыны содтöд сьöмысла? Медводдзаас, кыдзи и пыр, медунаӧн петкӧдчисны. Дерт, лунвывсалӧн йӧктӧмыс торъялӧ войвывсаысь. Снимокъясыс Генрих Немчиновлӧн гортса архивысь. Гӧлӧстӧ позяс сетны сӧмын став вежсьӧм вӧснаыс. Збыльысьсӧ кӧ, и мукӧдыс эз кокниджыкӧсь вӧвны. Ме аслам семьяысь фронтöвикъясöс некодöс эг су. Сӧмын гижӧма ыджыд изйӧ, мый нинӧмысь абу мыжа. И заводитöны ыждавны, мед сöмын асланьныс вöлі. Öнi жӧ предприятиеын зiльӧ вит сюрс гӧгӧр морт. Повесьтыс юкӧнъясӧн пондас петны некымын номер. Ӧні томуловыд интернетын радейтӧны «кытшлавны». Да тшӧтш и на бӧрся мед видзӧдісны бурдӧдысьяс. —Кыдзи челядьлӧн бать-мамыскӧд йитӧдсӧ аддзыны? Ӧні дасьтӧны проектсӧ да мукӧд колана документ. Та дырйи налы отсасьӧны полицияса участкӧвӧйяс. Корсюрӧ окота овлӧ мыйкӧ аслыспӧлӧстор пӧжавны. Ӧні сійӧ кыпыд, шоныд да став корӧмлы лӧсялана. Лекциясӧ лыддисны Будапештса вузысь велӧдысьяс. Мунім видзӧдлыны-донъявны вӧчӧмторсӧ ас синмӧн. Эм кӧ гортад забрус, весиг пинь весавны оз ков. А тайӧ Анжелика Елфимовалӧн «Си бемоль» кывбур. Сэтшӧма чабыртiс йӧзсӧ лёк висьӧм йылысь юӧрыс. Грездса, гашкӧ, дасысь петалісны субӧтник вылӧ. А Нина Степановна сідзи и кольӧма юр сюянінтӧг. Сылысь гӧтырсӧ зэв бура ворсіс Татьяна Аугшкап. Профнастиллӧн улыс дорышыс нюкыльтчӧма эрдлань. Уджъяссӧ позьӧ вӧзйыны некымын номинация серти. Со утка повзис пыжысь да бадьяс пӧвстӧ дзебсис. –Кутшӧм юкӧнын велӧдчан искусствояс гимназияын? И вӧчисны тайӧс тшӧтш и мойдӧмӧн да серамсорӧн. Содтӧд на и суседыс веськаліс юысь, токсикоман. Став тайӧ сёрнисӧ кывзӧм бӧрын казьтышті шмонь. –Кутшӧм сьӧлӧмкылӧмъясӧн босьтчинныд выль уджӧ? –1995 восянь нин ме водзмӧстча «Коми войтырын». Сылӧн пражитігкості ме кельчи-ёкыш нин вуграла. Нывъясӧс ӧні тшӧтш босьтӧны сэтчӧ, – шуис сійӧ. Ӧтиӧс казьтыштім нин — бать-мамлӧн веськодьлун. Медым лыддьыны электроннӧй версия,личкӧй татчӧ. Эм на кö семьяын ветеран, позьö сёрнитны сыкöд. А кыдзи пестыны на пытшкын небӧг дорӧ муслунсӧ? Шуам, ӧти раундын йӧктысьяслы ковмис вежласьны. Туйясыс пӧ шогмытӧмӧсь, зэрас да, вӧйны верман. Кокыд сьӧктаммӧ, доймӧ, лудӧ да быттьӧ «сотчӧ». Гижӧдсӧ дасьтісны Инесса Орёл да Елена Плетцер. Чайта, водзті кадыс та вылö эз быдöнлöн тырмыв. Микуньса кöрт туй вокзал водзын татшöмыс тырыс. > Рӧм да кузьта сертиыс кӧсаяссӧ позьӧ бӧрйыны. Ю, кодлӧн югыд ваас пыдӧссьыс изъясыс тыдалӧны. Анна век радейтлӧма мичмӧдны ас гӧгӧрса олӧмсӧ. Та могысь видзӧдлыны, кыдзи сулалӧны планетаяс. Та бӧрын пӧ сруб местаас позьӧ бара на гуасьны. Татшӧм нимкодь юӧрысь ставныслы лоис кыпыдджык. А сэсся пышъяс кытчӧкӧ вӧрас, мен лунтыр корсь. Уна сьӧкыдлун, и войнасӧ тшӧтш, найӧ венӧмаӧсь. — Тайӧ зэв паськыд тема, — водзӧ висьталӧ Анна. Сэні жӧ кутасны овны и вахтаӧн уджавны воысьяс. —Кутшӧм ногӧн тэнад олӧмыд йитчӧма небӧгаинкӧд? Таво бара жӧ кӧсъям водзӧ нуӧдны тайӧ уджтассӧ. Картасӧ лэптыны заводитӧмаӧсь 2017 вося июльын. Татшӧмыслӧн пыжас 200-300 сюрс шайта эхолотъяс. И сійӧс тӧдӧны нин, позьӧ шуны, мир пасьталаын. Овлӧ пӧ, и шӧйтысь понъяс на вылӧ уськӧдчылӧны. А йӧзыс сэні, гашкӧ, неуна «чуткасьысьӧсьджык». Челядькӧд уджын медсьӧкыдыс — дисциплина кутны. Казьтыштам, Комиын 2019 восӧ сиӧма наставниклы. Комиӧн сёрнитісны, а асьнысӧ шуисны зырянъясӧн. Шекспир серти тайӧ постановкаыс зэв аслыспӧлӧс. Стрӧйба вылас ставсӧ видзасны 475 миллион шайт. Сэсся петӧма верӧс сайӧ, чужтӧма куим челядьӧс. Талун кежлӧ Комиын 1.095 социальнӧй учреждение. Сиктса поштальонлы веслосипедыд — медбур козин. Унаысь пӧ туристъясӧс торкӧ ӧнія здукӧ ышмылӧм. Комиын вӧр промышленносьтлӧн тӧдчанлуныс ыджыд. 2016 восянь юрнуӧдӧ Кельчиюрса администрацияӧн. –РЖД компания медводз видзöдö, уна-ö ветлысьыс. Сэні сідзжӧ кыпӧдасны куим судтаа выль стрӧйба. Урчитӧм ӧти сюрс тонна сенаж пыдди вӧчим кыкӧс. Комын во школаын велӧдi коми кыв да литература. Отсасис, а корсюрӧ и дурис-дӧзмӧдчис Вась пӧль. И со ылі карысь ныв бара на миян лист бокъясын. Аттьӧ, мый локтiнныд, аттьӧ уна вося бур уджысь! Дерт, лоас бур, кужанныд кӧ мыйкӧ вӧчны ас киӧн. Сідзкӧ, тӧвсяньыс пӧ татчӧ некод нин абу волӧма. Видзӧда, сыланьысь быльс петіс вель ыджыд крыса. Ӧні колӧ дасьтыны вичко вылӧ колана документъяс. Медтӧдчанаыс – аслад ловкӧд сӧгласын-ладын овны. –Кор ми мунам лавкаӧ, сьӧмтӧг немтор оз вузавны. Сійӧ важӧн нин пенсионер, но весь овны оз вермы. Кодкӧ шуас, мый прививкасӧ позьӧ вӧчны гожӧмнас. Сиктса мужичӧйяс отсалӧмаӧсь том кӧбыласӧ кутны. Кöзяйкаыс прабабöй – Евдокия Алексеевна Артеева. Академия помалӧм бӧрын первой во на уджала вӧлі. Таысь кындзи, лӧсьӧдӧма ӧти татшӧм пункт ТЭЦ-ын. Челядьлы школа бӧрас прӧст кадсӧ коллявны некӧн. Татшӧм 403 ныв-зонмӧс кутӧ нин син улас полиция. 9 классын Галина Ивановна велӧдчӧма Одыб сиктын. А колӧ на мынтыны вот да вештысьны Пенсия фондӧ. Ёртъясыс тшӧтш окотапырысь накӧд уналаӧ ветлӧны. Нёльöдсö сиöма Сыктывкарлöн вок карлы – Ловечлы. Совхозлысь морков визьяс весавлім, нажӧвитчылім. Найӧ, дерт, жали-тӧны, но колана отсӧгыс пӧ абу. Мӧд джынсӧ юкисны ас костаныс торъя кандидатъяс. Сыктыв йылын кодь еджыд лыаа, но ёна сӧстӧмджык. Коймӧд места босьтіс Сизябысь Наталья Филиппова. Сэк жӧ тайӧ чайтӧмъясыслы галфедьсаяс оз эскыны. Керкаас шоныдыс оз во да, олысьясыс пач ломтӧны. –Менӧ Енмыс чуйдіс кыпӧдны вичкосӧ чужан сиктын. Сэні сулалысь дас куим грезд лыдын эм и Семуков. Ёна жӧ и виси-восі. Мамӧй, дерт, кӧнкӧ, пиняліс. Мукӧддырйи скальпельыс лазер сертиыд бурджык на. А тані пӧ сюрукъяслы тырмымӧн видзӧдлыны ӧшиньӧ. Неминучасӧ ӧд журналистыс ас синнас эз аддзывлы. Сійӧ тшӧтш велӧдысь, ас кадӧ уна юӧр чукӧртлӧма. Мый вылӧ стӧча, лоӧ тӧдса накӧд сёрнитчӧм бӧрын. — Но сэні, вӧвлі, и рыт сёрӧдз уджавны ковмыліс. Пасйисны и медся ёна водзмӧстчысь-гажӧдчысьясӧс. И велӧдас татшӧм ногӧн «кыйсьыны» ассьыс пиянсӧ. 2014 воын кувсьӧма верӧсыс, а сэсся и ӧтка пиыс. Но, чайта, ӧтвылысь вермам венны сьӧкыдлунъяссӧ. Эм, мыйысь бырнытӧ: ваыд-муыд няйт, сынӧдыс пеж. Чуймӧдӧ, мыйта дӧра ковмывлӧ ӧти костюмсӧ вурны! Видзӧдлыны кӧ пӧ, пӧшти ставыс нин сідзи и лоис. Ті кӧ он радейтӧй, мый вӧчанныд, нинӧм оз артмы. Он лысьт весиг думыштлыны, кымын арӧс сылы тырӧ. Час-мӧд мысти поводдяыс торксяс, босьтчас зэрны. –«Спутник V» вакцина ошкисны нин мир пасьталаын. –Патерасӧ медшӧр кӧртымалысьыс – Анналӧн батьыс. Ӧні стрӧитчанінас уджалӧ тайӧ котырсьыс 95 морт. Зверъяслӧн пиньясысь сійӧс мездӧмаӧсь кӧзяеваыс. Вежаньыс да мамыс кыӧмаӧсь том гӧтырлы кык кӧса. Таво шӧринас шыӧдчылӧма нин 63 татшӧм нӧбасьысь. Да и ме кодьыс мыйта Комиас и Россия пасьталаас. Медводз заводитім корсьны дорччанін улӧ стрӧйба. Ме ог вермы чӧв овны да вочавидза татшӧмъясыслы. 1928 воын пырӧма комсомолӧ, 1931-ӧдын — партияӧ. Зэв бур кывъ-яс висьталiсны налӧн уджъяс йылысь. Дзоньвидзалун бӧрсяыс видзӧдӧ да, ен сыкӧд, олӧ. Вермас лоны, миян чинаяс дзебӧны курыд серпассӧ. Алексей Иванович окотапырысь туялӧма чужан мусӧ. А кыдзи тэ, дона лыддьысьысь, чолӧмалін мамуктӧ? Но том нывлысь сьöлöмсö вöрзьöдöма Иван Цюсьмак. Бӧръя кадас зэв ёна заводиті кывзыны Sirotkinӧс. И менам медводдза волӧмӧй, чайта, оз ло бӧръяӧн. Епим Опонь керкаӧдз кык ёрт здукӧн и лэбыштасны. – Збыльвылас кӧ, тырмытӧмторйыс нӧшта на унджык. Батьяс кутлӧмаӧсь ки, медым эскӧдны сёрнитчӧмсӧ. Он кӧ петав, кӧрт коколюкаӧн клёнӧдам, клёнӧдам. Комияслӧн ид рокыс зэв матыс француз ризоттокӧд. Бӧрйысьӧм йывсьыс тӧдмалі да, шуи видлыны вынӧс. – А миян мог – медым коми кывным дырджык эз кус. Та вӧсна лэбавны ыбъяс весьтті шаръясӧн эз позь. (Лепӧ Семӧ Митипер Педӧр Яков Сандра Зема Люба), Аддза кӧ, мый делӧыс ворссяна, висьтала водзвыв. Мадмасын – школа, Зӧвсьӧртын – лызьӧн котраланін Островскийлӧн пьеса сюрӧсыс и ӧнія кадлы лӧсялӧ. Студентсянь виччысьӧны велӧдчӧмын водзмӧстчӧмсӧ. А найӧ ӧд индӧны, мый ми олам Коми Республикаын. Мыйла колö гижöдны ас вылад мусö да стрöйбаяссö? Абу дивӧ: весиг стволыс вӧлі доналӧ, китӧ сотӧ». Мукӧд регионын ӧд оланпасъясас тадзи и урчитӧма. Нуръясьӧм вылас быд пӧрйӧ видзам 700-1.000 шайт. –Кывлі, финалын петкӧдчӧмныд тӧкӧтьӧ эз торксьы. Кык час мысти нин ставныс тӧдӧны лёктор йывсьыс. Сэк жӧ март пансигӧн тестъясыс миян эз на вӧвны. Но овлӧ, сійӧ кувсьӧ да, семьяыс кольӧ сирӧтаӧн. Дмитрий Вадимович неуна висьтыштіс и ас йывсьыс. Вель кузь туйыс артмӧ, нунысӧ матӧ тӧлысь ковмӧ. Менӧ некор некутшӧм шойччан лагерӧ эз ыстывлыны. Снимокъясыс Катерина Киланянцлӧн гортса архивысь Но кыдзи босьтчысь фермерлы, сылы сетісны грант. Походас петӧма вермытӧм челядьлы отсалӧм могысь. Ачыс шулöма, тайö кык нылыс пö бобувъяс кодьöсь. Тайö сетiс позянлун лöсьöдны 355 выль уджаланiн. Комиын нӧшта комын ӧти мортлӧн сюри коронавирус. Друг шуис, ме пö шойччышта, да водіс диван вылö. –А верманныд кутшӧм-кӧ тӧдчана вермӧмӧн юксьыны? Медшӧр документ вежигӧн ковмас вештыны 300 шайт. Видлам, мися, бурдӧдны, а кувнысӧ и ачыс удитас. Тадз и велалі накӧд, зонуловкӧд, ӧти кывйӧ воны. «Паметь гы» кывбуръяса да миниатюраяса подборка. Татшӧм кокниа некор на кывбуръясӧй эз гижсьывны! Тайӧ сьыланкывнас ме, кыдз шуласны, распевайтча. Позьӧ и нӧрӧвитлыны, кор лёк висьӧмсӧ бырӧдасны. Чӧвтлам синнымӧс «Юрган» телерадиокомпания вылӧ. Страна пасьталаын вӧр керкаыс сё сюрсысь унджык. Экология боксянь сӧстӧмӧн петкӧдчӧ Мылдін район. А мый кагаӧс курччис – нинӧм шензянаыс таын абу. Олег Уляшев та вылӧ шмонитӧмӧнмоз жӧ вочавидзис. И татшӧмъясыслы колӧ жӧ государствосянь отсӧгыс. Сэтчӧс климатыс шоныдджык, а йӧзыс сибыдджыкӧсь. Нимкодь, мый Ираёльсянь асфальта туй заводитчис. Вӧлӧгасӧ донъялӧмаӧсь «Экстра» да высшӧй сортӧн. Дрон – пилоттӧг лэбалан аппарат, лэбалысь робот. И COVID-19-ӧс сідзжӧ позьӧ пановтны уколасьӧмӧн. Мыйла и мукӧдторсӧ колӧ пычкыны государстволысь? –Татшӧм уджтасыс бӧрын артистлӧн туйыс паськалӧ. Парк джынсӧ шуӧма эштӧдны тавося сентябрӧдз нин. Шуӧны тшӧтш, шаръясыс пӧ сетӧны мортлы олан вын. Тӧвнас, тӧданныд, кыдз мӧсъяс сёйӧны кукурузасӧ? Унаӧн казьтылісны коми кыв сӧвмӧдӧмын мытшӧдъяс. Но он ӧд механизаторъяссӧ кок кресталӧмӧн пукӧд. Буретш найӧ медыджыд мытшӧдыс бать-мамкӧд уджын. Ставыс мичасьыс-мича, чӧскыд да аслыспӧлӧс кӧра. Тимофейлӧн бать-мамыс кыкнанныс уджалӧны ЛПК-ын. Но бырас да, чайта, тӧдсаясӧй моз ме уколася жӧ. Позьӧ сӧветуйтчыны и ёртъясыдкӧд да рӧдвужыдкӧд. Кывбур чукӧрсӧ нимтӧма «Нэмӧвӧйся кывкӧртӧдъяс». Медводдза тшаксӧ вотлывлім май помын-июньын нин. Сӧмын англия кывсьыс содтӧд бур тӧдӧмлун босьті. Маргарита да Василий Киневъяс кызь во ӧтлаынӧсь. Общественникъяс дасьтӧмаӧсь такӧд йитӧдын «Село. Скотчӧн клеитӧма БЗМЖ да СЗМЖ шыпасъяса листъяс. Уджыс том аньлы ёна кажитчӧ, ӧнӧдз пӧ сэні зіля. Ӧнія олӧмыс топыда йитчӧма компьютер-ӧтуввезкӧд. Быд тӧлысь гоз-мӧд морт шутёвтӧ овны суйӧр сайӧ. Миян вӧлі ыджыд, стенӧ ӧшӧдана рупор кодь радио. Бӧръяыс и казялӧма Дмитрийӧс мастер-класс дырйи. Мыйлакӧ чайтсьӧ, мый ме шаньӧн вӧлі и повтӧмӧн.. Кутшӧм кыпыда найӧ висьтасисны ветлӧм йывсьыныс! И мӧвпалам, гашкӧ, эскысьяслы ас машинаӧн мунны. А сэні нин зэв визув да ӧдйӧ кылӧдӧ джуджыдінас. Некыдз пӧ ог вермы лӧсьӧдны чери рӧдмӧдан овмӧс. Водзӧ вылӧ мӧвпалӧны вӧчны йӧлысь унджык вӧлӧга. Квайтӧд классысь Полина Геркоглокӧд пырӧдчим жӧ. Восьтӧ сійӧс Василий Лодыгинлӧн «Омӧльяс» висьт: Налы вичмисны дипломъяс да козина сертификатъяс. Но тайӧ оз мешайт меным овны аслам творчествоӧн. Сійӧс бӧрйылӧмаӧсь Сыктывкарса сӧветӧ депутатӧн. Ми, «Шудлун» хорын сьылысьяс, абу жӧ нин томӧсь. Кольӧм во тайӧ конкурсас вермысьӧн лоӧма Чуваки. Мамӧ вӧлi тӧдӧ, мый быд лун пукала библиотекаын. –Кыдзи паськӧмыс отсалӧ актёрлы пырӧдчыны роляс? Ыджыд сцена вылын заводитчис «Василей-2020» гаж. 2016 воын петкӧдчи сійӧн фестиваль-конкурсъясын. Банкъяс быд ногыс жӧ вӧзйӧны ассьыныс «шуднысӧ». «Буратино» мюзикл – челядьлы яръюгыд постановка. Быд мортлӧн вежӧрас кольӧ первой классӧ мунӧмыс. –Векджык мӧдӧдча мича поводдя дырйи да войколӧн. Но, бокӧ тай кежсис, бергӧдча шӧр сёрнитанторйӧ. –2020 воыс миян страналӧн историяын зэв тӧдчана. Ас бöрсяыд пыр колö видзöдны, сöстöма колö овны. Но эмöсь и сэтшöмъяс, кодъяслы вирусыс – тшаква. Коді шуис, мый Войвыв вӧр-ваыс гажтӧм да ӧтсяма? Та вӧсна бурланьӧ кутшӧм вежсьӧмъяс ми виччысям? Вӧчны прививкасӧ али абу, быдӧн ачыс кывкӧрталӧ. Быдтöмаöсь 8 челядьöс – квайт нылöс да кык пиöс. Ачым эг удит сэтчӧ ветлыны да, уджъёртӧс мӧдӧді. Сійӧс артыштӧма 110 велӧдчысь да 35 дзолюк вылӧ. Шуам, Галина кызь во олӧма Эжваса трубаяс вылын. Сёрнисьыныд ясыда петкӧдчӧ йӧзкӧд топыд йитӧдыс. Нӧшта ӧти ошйысянтор – Кельчиюрын музей восьтӧм. Ми пыр сідз сёям – ме помадкасӧ, а сійӧ кӧлачсӧ. Медым лыддьыны электроннӧй версия, личкӧй татчӧ. Медшӧрыс – гӧгӧрвоны, мый могысь ми тайӧс вӧчам. Синмыд быдсяма кыӧм-вурӧм-вӧчӧмторсьыс чашкаліс! Менам мог тендерӧн ноксьыны: корсьыся, сёрнитча. Накӧд сёрни ышӧдіс мунны водзӧ, венны мытшӧдъяс. Та вӧсна ыджыд семьялӧн примерыс — син водзаным. Но Би кинь топӧдӧм сьӧлӧмӧн муніс сарай дінтіыс. И ӧні верма стӧча шуны, мый ме – мазі рӧдмӧдысь. Дерт, тайӧ висьӧмсӧ оз бырӧд, но кокньӧдыс лоас. Кӧні да кыдзи найӧс быдтісны, видзисны, вайисны? Став «коммерсантсӧ» администрацияын бура тӧдӧны. Оз кӧ нинӧм сяммы вӧзйыны, сэки нин шыӧдча ёрдӧ. Медсясӧ, дерт, паспортсӧ сетам Комиын олысьяслы. –А таво сідз шусяна благодатнӧй биыс воас Комиӧ? Ӧні гортысь петавтӧг зіля, госзакупкаясӧн нокся. Унаӧн тай тэрмасьӧны, гӧрд би вылӧ на журкнитӧны. –Ӧкмысдас воыд – абу ичӧт кадколаст, – шуис сійӧ. Сьылісны-йӧктісны да водзмӧстчысь йӧзӧс нимӧдісны Июнь 22 лунӧ ми казьтылам война вылын усьӧмаясӧс. Шлак ваялі, ӧшиньӧдзӧс сюялі, но ставыс весьшӧрӧ. Сідзжӧ и ми пыр виччысьлім Иван воксянь письмӧсӧ. Ми ӧд олам Войвылын, кӧні и лымъялӧ, и кӧдзыдалӧ. – Предприятие вичмӧдӧ миянлы сьӧмсӧ ӧкмыс во нин. Та дырйи хроника видео отсöгöн артмисны аслыссяма Сэні жӧ и кӧсйис Александр пырны уджавны ГИБДД-ӧ. Тайӧ обрядыс пӧ вайӧ шуд да крепыд дзоньвидзалун. Командаяс пиысь медбура петкӧдчисны кельчиюрсаяс. Тайӧ енбиа ань йывсьыс уна бурсӧ позьӧ висьтавны. – Меным вурсьӧмыс – тайӧ сьӧлӧмӧс долыдмӧдан удж. Ворсасны найӧ Ёртасян керкаын «Оліс-выліс мойд.». Сыктывкарын 1998 воын нуӧдӧмаӧсь витӧд конгрессӧ. Абу вӧлӧма паныд, медым пиыс бӧрйис ГИБДД-ын удж. Культура учреждениеын уджалӧма 2008 воӧдз дас во. Сы бӧрын ёна кокньыд лои, мыйсюрӧ кватитны верма. И налӧн заводитчас выль олӧм, помасьлытӧм уджнок. Тшӧтш и найӧс, кодъясӧс олӧмыс тӧдмӧдліс миянкӧд. Кутшӧм тӧлысьын чужлісны, сы серти и нимті найӧс. Бӧръя лача кутам Народнӧй фронтын зільысьяс вылӧ. Менам ёртъяс вӧчӧны совсӧ важся технология серти. Нимкодь казявны, мый меын вель унатор – папӧсянь. Снимокъясыс Надежда Сямтомовалӧн гортса архивысь. Кыски кисьым кепысь пӧлӧс да ӧдйӧджык кокас сюйи. Корсюрӧ лавкаысь ньӧблі сёян-юан да сетавлі налы. Стӧчджыка кӧ шуны, сӧмын на заводита велӧдчынысӧ. А бабӧй турунъясӧн да кевмысьӧмӧн менӧ бурдӧдӧма. Том ань сьӧлӧмсяньыс казьтылӧ Сыктывкарын олӧмсӧ. Тыдалӧ, табун рӧдтӧма да, вӧлыс татчӧ крукасьӧма. Но кадӧй ӧні оз тырмы, занимайтчыны артмӧ гежӧда. Призывникъяскӧд аддзысьлыны волывлӧны ветеранъяс. Верöсыс зэв ёна радейтöма да пыдди пуктöма аньöс. – Ансамбльным петкӧдчӧ уна сикас чукӧртчӧм вылын. Но и рочас йӧзыслысь прӧзвищеяссӧ комиӧн кольӧма. Ньылыштчас кӧ «жвачкаыс» – гыркйыд оз кут висьны. Алена НЕСТЕРОВА, библиотекаса юкӧнӧн веськӧдлысь. Палладий Ивановичӧс Гамын ёна пыдди пуктылӧмаӧсь. 800 том спортсмен ёнмӧдасны сэні дзоньвидзалунсӧ. И мунӧма училищесьыс драмтеатрӧ артистӧ медасьны. Ӧні ачыс некӧн оз уджав, висьысь мамсӧ дӧзьӧритӧ. Тайӧ гажсӧ Сыктывкарын котыртісны квайтӧдысь нин. Россияса лунвыв регионъясын пӧ тадзсӧ ёна дурӧны. Таво гожӧмнас зэра поводдя эз лэдз лючки уджавны. Налӧн асланыс Ыджыд лун лоӧ – тавося май 11 лунӧ. Но кор ордйысям регионсянь, ми нин — öти команда. 🏆Ми сиим октябрь тӧлысся «Йӧлӧга» журнал спортлы. Мый висьтавлӧма коркӧ тӧдысь, ставыс збыльмылӧма. Нинӧм пӧ гортад пукавны: чуньыд кӧ абу, выныд эм. Вот тайӧ и эм «интернет», кодысь колӧ видзчысьны. Но банкыс босьтӧ комиссия, и миянлы воӧ 490 шайт. Буретш вакцинациянас ми бырӧдім уна сикас висьӧм. Сыкӧд ми котралам тӧвнас купальник-трусик кежысь. Эг чайтлы, мый COVID-19-лысь этшсӧ тӧдла тырвыйӧ. Туристъяс пиысь ӧдвакӧ коді сэтчӧ окотитас мунны. Помнита, мыйкӧ лоас кӧ – пыр жӧ сы дорӧ котӧртам. Фестивалькӧд жӧ йитӧдын нуӧдасны мастер-классъяс. Эмӧсь миян накӧд весиг бать-мамсьыныс гусяторъяс. Суйӧрсайса тренеръяс эмӧсь и мукӧд спорт сикасын. –А кӧрт тув кӧ ковмас тувъявны либӧ кран письтас? Психология кывйöн кö шуны, уна сикас психотик эм. Чипан кольк кыш чукӧртам град выв пуктасъяслы жӧ. Кӧзяиныс звӧнитіс да корис видзны ассьыс овмӧссӧ. На пиысь унаӧс пасйӧма медальясӧн да дипломъясӧн. Поскыс артмӧ кӧрт каркасӧ тувъялӧм 150 тшупӧдысь. А сэсся ӧд кӧтасьӧм картупельсӧ и косьтыны коліс. Уна-ӧ школа вермас ошйысьны мужичӧй-велӧдысьясӧн? Быдлаын, весиг ывлаын, ӧзйӧны ӧнія кадся лампаяс. Диплом кындзи ставныслы налы вичмис и юмов козин. Аслас кывбуръяс дорӧ автор вӧчӧма мича серпасъяс. Вӧчӧмаӧсь сійӧс, медым кокниджыка овсис-пукавсис. Ме пӧ локті татчӧ эг бӧра-водз, а бура дыр кежлӧ. И татшӧмторйыс ёна воӧма сьӧлӧм вылас сэтчӧссалы. —Асланым ӧти коми кывъя театр, и сійӧс увтыртӧны. Кыдзи вöчисны ремонтсö, аддзанныд видеопародияас. «Зверушкины истории» – зэв аслыспӧлӧс постановка. Некор оз вунӧд рӧдвуж йывсьыс, тӧждысьӧ на вӧсна. Ме уна во нин туяла аньяслӧн котырлысь историясӧ. Паркын, вӧлӧмкӧ, эм карусель да «Чёртово колесо». Война заводитчигöн Василийлы вöлöма дас вит арöс. Вӧв вундысьӧма — мунӧ, а бӧрсяньыс вир туй кольӧ. – На лыдысь квайтсӧ – минприродылӧн приказ серти. Сэк жӧ социальнӧй пособиенас вӧдитчӧны зэв унаӧн. «Веськыд йитӧда» телефон пыр звӧнитлісны кык ань. Ми нывъёртъяскӧд радейтім шойччыны сэтчӧс паркын. Весыва кодь, но ёна чукыляджык, ёна унджык кӧджа. Чилимдінсянь Нарьян-Марӧдз ветлӧны паром-баржаяс. Мыськи ранасӧ, вури, уколалі. Кутчысьӧ на понйыс. 1994 воын коралӧмаӧсь Изьвавомса школаӧ завхозӧн. Попова, велӧдан юкӧнысь веськӧдлысьӧс вежысь Т.Л. Воысь-во тайӧ ордйысьӧмас пырӧдчысьыс ӧтарӧ содӧ. Та вӧсна ми ставсӧ вӧчам ӧтув: уджалам и шойччам. Уна войтыра районын 1998 воын овлӧма 10.600 морт. Кодсюрö буриника нажöвитчö йöзлöн öнія шог вылас. Снимокъясыс Елена Лабалӧн да Татьяна Паршуновалӧн Сійӧ юӧртӧ фестиваль йылысь федеральнӧй тшупӧдын. Вит воöн пыртöма 178 сюрс квадратнöй метр оланiн. Вадорын олысьяслӧн град йӧръяс заводитісны ойдны. Час пӧ, милиция локтас да, ставнымӧс тюрмаӧ нуас. Тьӧтыс вӧзйӧма мунны бурдӧдчыны Санкт-Петербургӧ. Некутшӧм машина шы, мый велӧдӧны кывзыны, эз кыв. Арталім да, таысь воштӧмыс лоис 240 миллион шайт. Сы бӧрын службасӧ вичкоас уна во абу нуӧдлӧмаӧсь. Шуд уси – ёртӧй Уфасянь вайліс менсьым ноутбукӧс. Но ми ог вермöй некодöс падмöдны вичкоö волöмысь. Медвылыс места шедӧдіс Изьваысь Наталья Тимушева. Ӧні пӧ шоныдыс ортсӧ оз пышйы ни зэр ва оз письт. Аттьӧ компаниялы миянӧс гӧгӧрвоӧмысь да отсӧгысь! Гоз-мӧд лун мысти кывсьӧма война помасьӧм йылысь. Талун «Обдорянкаын» унджыкыс верстьӧ да зонпосни. Унджык лысьтӧма да вузалӧма йӧв, вузалӧма кукань. А роч нимыслысь вежӧртассӧ некымын ног восьтлӧны. Но уналаын татшӧм шыбласнас тыртӧны контейнеръяс. Италияын, тӧдӧмысь, Комиысь и мукӧд йӧз на эмӧсь. Вöрыс сотчö вöлi артиллериялöн помтöг лыйсьöмысь. Делегатъяс пӧвстын вӧліны и экологъяс, биологъяс. Воксӧ тайӧ керкаас жӧ пасйӧма, кӧть сэні оз и ов. Тайӧ зэв ыджыд шог, – висьталіс Ольга Николаевна. – Кор звӧнитісны Ямалсянь, велӧдчи коймӧд курсын. Та вӧсна синтезатор пырджык бусӧссьӧ общежитиеын. Сэсся дзик коссӧ чегъялам да гырйын тоям пызьӧдз. А öд сы гöгöрын 13 сикт-грезд, ылöсас сюрс олысь. Ме тшӧтш сэні, вылісяньыс ӧд сэтшӧм ылӧдз тыдалӧ. Но овлӧ и сідзи, мый кӧса кыысьяс кыкӧн уджалӧны. Ми, кык Люда, и ыззьӧдім мукӧдсӧ ветлыны Тшугӧрӧ. Тайӧ шӧр нэмъясса тӧвдӧраа-пелыса ладьялӧн копия. Татшӧм тыас тӧв и гожӧм ваас оз тырмы кислородыс. И ӧчередас оз ков дыр сулавны, уна вылӧ 15 минут. Горт гӧгӧрад ӧд век уна уджыс, торйӧн нин сиктын. —Медводдза сьыланкывйӧй чужліс коркӧ 7-8 классын. Война йылысь сылöн гижöдъясыс сьöлöмö йиджанаöсь. Мортыд озырмӧ, кор аддзылӧ выль йӧзӧс, выль муяс. Мукӧдлаын залъяс кӧртымалӧмысь ӧд колӧ вештысьны. Миян поликлиникаын операция вӧчам скальпельӧн на. –Ми и яд пукталам, нальк окталам, беддьӧн виалам. Коми сьылысьясысь тшӧтш кажитчӧ «Парма» ансамбль. Дедӧ грузчикалӧма, доймӧма удж вылас да кувсьӧма. Но та вылӧ видзӧдтӧг Одыбын кыпӧдісны ыджыд храм. — И вермытӧмъяс, и дзоньвидзаяс миянлы отсасьӧны. Оз кӧ сюр, артистъяс асьныс вурӧны сыысь, мый эм. Тайӧ банкас тшӧкыда пыралӧны и уджӧн могмӧдысьяс. – Некод сійöс эз кирит календарысь, эз вуджöд ни. Торъя сёрни фестиваль вылӧ воӧм кузнечьяс йылысь. Пӧрысь да вермытӧм йӧзлысь олӧмсӧ бурмӧдӧм могысь Вашка пӧлӧн уна сикт-грезд муыскӧд ӧтрӧвняасисны. Анна Шабалина:«Печкан — важ да выль костын йитӧд» Коми муса дона челядь, олӧмас тіян ставыс артмас! Ас кадӧ матӧ быд муниципалитетын шыаліс ас радио. Чайта, вежон шӧрас нин лоасны тӧдчана вежсьӧмъяс. –Таво торйӧн нин уна вӧлі шыӧдчысьыс: ставыс 309. Сы бӧрын вузавны оз позь кӧть кутшӧм ичӧт донысь. Сулалӧны, быттьӧ лыысь вӧчӧма, зумыдӧсь да ёнӧсь. Россия пасьталаын пасйöма 8.762 татшöм висьысьöс. А сэсся полксö вуджöдöмаöсь Карелияса фронт вылö. Снимокъясыс «ЛУКОЙЛ-Коми» ООО-са пресс-службалӧн. Кӧть ӧні пармаӧ ӧтнассӧ коль, кужас овны, оз вош. Торъя нимпасъясын лои бӧрйӧма кӧкъямыс вермысьӧс. –Тайӧ спортсӧ ме сідзжӧ лыддя районса традицияӧн. Котыртліс гажсӧ Сык-тывкарса коми культура шӧрин. Мый вежсьö, а мый кольö важ ногыс выль оланпасас? И тайӧ спорткомплексыс кыпаліс сылӧн жӧ зільӧмӧн. Колӧ пасйыны, машинаӧн ветлан правоыс аньлӧн абу. Кольччӧй гортаныд, корӧй тадзи вӧчны и матыссатӧ! Босьттӧдзыс майшасьышті, мися, маыс оз ло чӧскыд. Аскомысь Россияын медыджыд праздник – Победа лун. Ковмис кодсюрӧӧс «киритны», и ми мунім мӧд туйӧд. Ставсӧ козьналім сэтчӧс музейлы, – висьталӧ сійӧ. Комистатын зільысьяс сідзжӧ сёрнитчӧны МВД-сакӧд. Тайӧ абу весиг хобби, а ачымӧс корсьӧм да аддзӧм. Ӧні найӧс пластилин отсӧгӧн сувтӧдам тасьті вылӧ. И ме мыйлакӧ думышті, мый Вася лоӧ менам верӧсӧн. Чайта, став классикасӧ колӧ лыддьыны да радейтны. Тшöтш и сэнi зiльысь войтыр йылысь юöр чукöртöма. Андрей Петрович, мыйла ті босьтчинныд тайӧ уджас? Ку-тшӧм воспитание йылысь тані вермас лоны сёрни? Но олӧмыс петкӧдліс, мый полӧмӧй вӧлӧма весьшӧрӧ. Сӧмын коланасӧ ньӧб, ӧд мукӧдсьыс водзӧсыс оз ло. «Сам себе агроном» нимпасын тшӧтш лоим вермысьӧн. Кыдзи пасйӧма, лунвыв пӧ, а уналаын на куйлӧ лым. Ирина Тереньева: Челядьыс тані шаньӧсь да югыдӧсь Кызь юалӧмысь сӧмын гоз-мӧд коли стӧч вочакывтӧг. Ворсысьлы нимкодь, и видзӧдысьлӧн лов вылас кыпыд Август 11 лунӧ ми уджалім Слуки грездсянь неылын. Нарьян-Мар комиӧн лоӧ Гӧрд кар («Красный город»). Аттьӧ мам-батьлы, мый велӧдісны уджсьыс не повны. Челядь радейтӧны сійӧс, да и ачыс натӧг оз вермы. Мöдарö, сійö тöждысьö йöзлöн дзоньвидзалун вöсна. Шуам, колӧ кутны тӧд вылын банкын шойччан лунъяс. Вочавидзис, мый скӧтысь оз лэдзчысь ни оз чинтысь. Дерт, вермисны опытаджык да вынаджык спортсменъяс. Со тадзи и «вöркöрыс» öшйис Ладимер да Миш костын. 150 сюрс шайтсӧ позьӧ видзны медшӧр тӧжд-мог вылӧ. И ӧтчыд вӧтын кодкӧ быттьӧ вашкӧдіс пельӧ: комиӧн! Сійӧ паныдасьӧма накӧд да вӧзйӧма пыравны чай юны. Торъя дӧзьӧр улын – тыр арлыдтӧмӧс уджӧн могмӧдӧм. Шуӧны, тайӧ лоӧмторйыс пӧ ыджыд семьялӧн шуда пас. Тайӧ тешсӧ, кӧть и важся жӧ, позьӧ видзӧдны и ӧні. Таксистъяс Читӧ оз кӧсйыны нуны, – элясьӧны йӧзыс. Эз тӧд, мый миянӧс виччысьӧ мустӧм «дистанционка». Зэв бур сідз шусяна интуицияыс, радейтӧ заптысьны. 🌸Помлань кутiс мунны «Чужанiнöй менам» конкурсным. Ӧд сиктад олысь оз на вермы асьсӧ кужӧмӧн дорйыны. —Октябрь 9 лунӧ тыри 16 во, кыдзи ми сэтысь мунім. Дӧзми да ӧтчыдысь пистиаси нин, ӧні виччыся мӧдсӧ. Сыктывкарса «моржъяс» пиысь ӧти – Лариса Гвардина. – Сьылӧны и томулов, и верстьӧ 16-сянь 60 арӧсӧдз. Май 1 лунся кӧкъямыс час рытын биыс лоас Москваын. Весиг мед маскаа да резина кепыся вӧлі шойччысьыс. Найӧ пуктісны ассьыныс пай Ухта быдмӧм-паськалӧмӧ. Петас пос помӧ, «пилитас» понсӧ, порсьсӧ, петуксӧ: Мукӧдыс ӧд районысь локтӧны да, ме налы воча муна. Юӧрсӧ сетiс Коми Республикаса МВД-лӧн пресс-служба –Анна Ивановна, ті нэмтӧ проводникалінныд поездын. И тайӧ зэв тӧдчана: стӧчмӧдны историяын лоӧмторсӧ. Да и детсадйыс гожӧмнас кык тӧлысь оз кут уджавны. –Да, совтӧ сетам жӧ, – вочавидзис Татьяна Уляшева. Снимокъясыс «ЛУКОЙЛ-Коми» ООО-лӧн пресс-службаысь. Кыкнанныслы кажитчӧма да кыкнанныс и кольччӧмаӧсь. «Госуслуги» портал пыр кӧ, доныс чинӧ 210 шайтӧдз. Та йылысь юӧртіс регионса юралысьлӧн пресс-служба. Видзӧдлам, кыдзи кутас овны страна пандемия бӧрын. Снимокъясыс «лУКОЙл-Коми» ООО-лӧн пресс-службаысь. Сэсся войвыв многоборье воис Кыдзкарӧ да Мошъюгаӧ. А сиктсаяс эскӧны, ставыс пӧ – Тювӧлӧн шуӧм бӧрын. Но мукӧдысьсӧ вузасьӧны лавкаас фасуйтӧм вӧлӧгаӧн. Геологоразведка сӧвмис республикаын быд нырвизьын. Сер сертиыс позьӧма тӧдмавны, кутшӧм рӧдысь нылыс. Тӧда, мый миян республикаысь шыӧдчылі эг сӧмын ме. Босьтчис керка-патера вузалан-ньӧбан котырын уджӧ. – Миян котырын 12 морт, — юӧртіс Ольга Михайловна. Тэнад нимсянь тӧдсаясыдлысь сюрс-мӧд шайт удждӧны. Сэк жӧ йӧзлы уджйӧзыс «ӧшалӧ» на 150 миллион шайт. Юргӧны и радейтчӧм да кӧр видзӧм йылысь сьыланъяс. Дерт, коми войтыр тӧдсаӧсь нин сылӧн творчествоӧн. Олӧны-вылӧны, челядьӧс быдтӧны да сьылӧны-йӧктӧны. Локтам пӧ да, мед вӧлі пӧсь тшай да нӧшта мыйсюрӧ. Сідзкӧ, асьным мыжаӧсь, кор татшӧм неминучаыс суӧ. Сійӧ шулӧма: ми пӧ лӧсьӧдім олӧм-нымӧс, и эг лёка. Гӧлӧсуйтны позяс быдӧнлы аслас бӧрйысян участокын. Медыджыд ошкӧмыс насянь вӧлі: «А тэ ина зырянка!». – Дерт жӧ, найӧ вайисны татчӧ ассьыныс культурасӧ. А таво ас нянь вылӧ петіс и Татьяна Александровна. Накӧд позьӧ уджавны офисӧ волытӧг, дис-танционнӧя. Кызь вит воӧдзыс кӧ олам, «пир на весь мир» вӧчам. Но шыӧдчӧма сӧмын ӧти котыр — Перымысь «Наследие». –Альчик куталӧмсьыс кӧкъямыс мортӧдз позьӧ ворсны. Паськыда нималӧ Сыктывдін «Завалинка» фестивальӧн. Лэптiсны и оланiн, уджалысьяслы сетiсны 56 патера. Неважӧн машинаӧн мунігӧн пыралі ӧти сиктса лавкаӧ. А кӧин пӧ ни ӧтчыдысь абу уськӧдчылӧма морт вылад. Но, кыдз шуласны, кор оз позь, но ёна колӧ, позьӧ. Помала гижöдсö Изьваса войтырöн лöсьöдöм кывъясöн: Пыран пӧ сэтчӧ да, быттьӧ бабыд дорӧ гӧсти локтін. И найӧ пыр дасьӧсь водзсасьны коронавируслы паныд. А рӧзбойниклысь ловсӧ тшӧтш колӧ мыйӧнкӧ бурдӧдны. Котӧртлам шор дорӧ ва юыштны да бара водзӧ вундам. Снимокъясыс «ЛУКОЙЛ-Коми» ООО-ысь пресс-службалӧн. Сійӧ и казяліс менсьым сямӧс, сцена вылӧ петкӧдіс. Сэтшӧма сэки пиӧй горзіс, мед повзьӧдны кӧинъяссӧ. – Ыджыд пай челядьӧс быдтӧм-велӧдӧмӧ пуктӧ батьыс. Быдлунъя олӧмас ӧд быдсяма неминучаыс вермас суны. –Кытысь ваыс муніс, сэні арталӧны нин воштӧмъяссӧ. Дерт, сӧстӧмӧс да сёян-юан колясысь весалӧм бӧрын. Ме ногӧн, ми коронавирус йывсьыс нинӧм ог и тӧдӧй. Эльвира Поляковалӧн петӧны «Ваня йылысь висьтъяс». Но, кыдзи тыдовтчӧ, мӧдарӧ помӧн жель эз бергӧдны. Да пасйис, мый и водзӧ кутӧ топыд йитӧд вылӧ лача. Ог кӧсйы ошйысьны, но миянӧс Ринаткӧд пыр ошкисны. Ставсӧ зілям вӧчны асьным, — висьталӧ Илья Костин. –Кыдзи гижны содтöд сьöм босьтöм могысь шыöдчöмсö? Таво «Монди СЛПК» вичмӧдӧма матӧ 1,5 миллион шайт. Найӧ ноксьӧны Комиын олысь му-кӧд кывъя войтыркӧд. Вичмӧдӧм сьӧм вылӧ заводитім дзоньтавны стрӧйбасӧ. – Талун кежлӧ ми вӧчим кывкӧртӧд 289 шыӧдчӧм кузя. –Регионса кар-районъясын талун эм 262 ИВЛ-аппарат. Бизнес-план серти вит воӧн колӧ воӧдчыны 50 юрӧдз. –Ставсӧ видлалім 13 сюрс сідз шусяна производство. Ёна кӧ кӧсъян — быдтор вӧчан да и пӧтмӧн гажӧдчан. Быттьӧ он кӧ ресторан пыр мун, школаад оз босьтны. Сэки весиг самолётсянь лыйлӧмаӧсь 100 сайӧ кӧинӧс. Татшӧм ылӧдчысьыслысь вермасны мырддьыны челядьсӧ. Нимкодь, мый видзӧдласнымӧс юкӧны и лыддьысьысьяс. Армяналӧн ыджыд котыр нуӧдӧ уна сикас мероприятие. Гашкӧ пӧ, аддзас, мый Россияыд — абу сӧмын Москва. Артмисны выль ёрта йитӧдъяс, чужисны выль мӧвпъяс. —Перым-Коми кытш да Коми Республика озырöсь вöрöн. Та бöрын мужичöйясöс некодöс нин ас дорö эг сибöд. –Вит воӧн овмӧдчӧминын вӧчим сизим кусӧдчан юкмӧс. –Ми некыдз ог вермӧй дугӧдны челядьӧс интернетысь. Сылӧн кывъяс серти, тайӧ, рочӧн кӧ шуны, – утопия. Мӧдарладорсяньыс, казялі, тшӧтш мӧдісны лэптасьны. Ошка скандинавъяс ног лызь беддьӧн восьлалысьясӧс. Сылӧн кывъяс серти, стрӧитчыны бласлӧвитӧма Енмыс. Районъясын туйяс дӧзьӧритӧмыс век медся доя юалӧм. 1950 воö Евдокия Алексеевнакöд лöсьöдöмаöсь семья. Позьӧ судзӧдны коми петасъяс торйӧн да комплектӧн. Куш картупеля да кӧчана шыдыд оз жӧ быд лун кылав. Татшöм уджтасъяссö дасьтöма и быд муниципалитетын. Вежаньыс пасьтӧдӧма бисера юр – мичмӧдӧм гӧрд ной. Зэра поводдя дырйиыд ӧдӧбӧн тшак бызгыльтлӧ-петлӧ. –Миянкӧд тесьт на олӧ, мужичӧй уджсӧ сійӧ бергӧдӧ. И збыльысь, ӧтарӧ мичаммӧ да паськалӧ миян юрсикт. Позьӧ тӧдмавны и олӧмын тӧдчана лоӧмторъяс йылысь. Та вӧсна и медрадейтана паськӧмӧй менам – сарапан. Сы вӧсна и юася Сыктывкарса патераяслысь донъяссӧ. Ме сэсся гӧгӧрвоӧда да, налӧн ставыс ладмыны кутӧ. — Миян поликлиникаын артавсьӧ 2400 татшӧм висьысь. Но ставыс колис бура, та понда «моржуйті» и водзӧ. Ильялысь зільӧмсӧ казялӧмаӧсь и мукӧд кар-районын. Сьöмсö мынтöны сöмын Россия Федерацияын олысьяслы. Корсям юр сюянін, пенсия, мед сэсся морт моз олас. Буретш кор ме Чилимдінын вӧлі, ӧти паром мӧдӧдчис. Ме унатор водзвыв тӧда, йӧзсӧ казяла, коді кутшӧм. Печора, Эжва, Мозын ковтысъясын чериыс ёна чинӧма. Ӧні ставыс вежнясьӧма да, гырысь машина ӧдва мунӧ. Патера öшинь восьта да сьылігтыр ветлöдла керкаын. Уджтасыс помасис, но, кыдзи тыдовтчис, уджыс коли. Ыджыд вуджӧдчан удж бара а вӧчӧма Евгения Удалова. –Надежда Леонидовна, кыдзи ті веськалінныд театрӧ? 8-800-55-00000 номерӧ звӧнитӧмысь сьӧм оз босьтны. Со меным и индісны котыртысьясыс тайӧ сьыланкывсӧ. Таысь кындзи пошта вылын вузасьö быдсяма тöварнас. Анна Чистякова карӧ удж вылас таксиӧн жӧ воӧдчӧма. Козинӧн сылы лоис «Коми КВН» фестиваль вылӧ билет. Но бура тӧдчӧ, мый вӧляникысь кувны нин дасьтысьӧ. А таво арнас Об-угор войтыр-лӧн театр волас Комиӧ. Тайӧ кадколастӧ чужӧмаяс лоӧны зэв бур бать-мамӧн. Владимир Уйба: «Таво гожӧм челядь бура шойччасны!» –Збыльвылас, колӧ зэв сюся «лыддьыны кодзувъястӧ». —1932 воӧ рукописьяссӧ вӧлі дасьтӧма йӧзӧдігкежлӧ. Мир пасьтала буретш сэтшӧминын и рӧдмӧдӧны черисӧ. Сы вӧсна мый ме татшӧм шыладсӧ ог кӧсйы гӧгӧрвоны. Сылӧн Елена гӧтырыс водзті тшӧтш котравліс лызьӧн. Вайӧй!», а мукӧдыс буретш эскӧдӧмӧн корӧны: «Вӧча. Воим бӧр дона Сыктывкарӧ да, шог босьтiс та понда. Изьваысь уна челядя куим семья колис юр сюянінтӧг. А челядь со ысталöны и ысталöны ассьыныс уджъяссö. Ме пӧ ставнытӧ тіянӧс. Кыдзкӧ тай мынтӧдчӧмаӧсь-а. Ставлӧн висьтасьӧм бӧрын парламентын гӧлӧсуйтісны. Комиыд абу сӧмын мусирӧн, биаруӧн да из шомӧн озыр Чужан кывйӧс ог вунӧд и ог яндысь сёрнитны комиӧн. Сэтчӧс олысьяс дзужгӧмаӧсь-пилитӧмаӧсь дась пестӧ. Коми муын экология боксянь медся сӧстӧм ин – кӧні? – Ковмас кӧ, мортыс вермас и вежон та вылӧ видзны. И шегсӧ найӧ комияслӧн кодь кывйӧн нимтӧны – шаhа. Бурджык озыркӧд ӧтлаасьны, сэки лышкыдасьны позьӧ. Сӧмын тай кывйӧн печласьӧм помысь этша мый вежсьӧ. Шмонитӧ зэв аслыспӧлӧса, Туланӧс оз быдӧн гӧгӧрво. Но тэ гортад, и бать-мамыд весь пукавны оз лэдзны. Но тайӧ конференциялысь уджсӧ торкны эз нин вермы. Кодсюрö пенсия босьтöм бöрас сэнi жö и ньöбасьöны. Но оз тӧдны, ӧні эм-ӧ на сійӧ, а эм кӧ – кӧніджык. Ӧні сійӧ вермас отсавны посёлоксалы и туй весавны. Учреждение-котыръяслы быть колӧ пагӧдны крысаясӧс. Трубаяссӧ быд во пожъявлісны медалӧм пӧдрадчикъяс. Водзынсӧ кыдзи вӧлі тӧдмалан, шогмӧ али оз сёяныс? Мукӧддырйиыс ӧд дас сайӧ делӧ ӧтпырйӧ колӧ нуӧдны. Тайӧ ӧти боксянь кӧ – бур, мӧдарсянь кӧ – абу зэв. Сiйӧ шымыртӧ войвывса регионъясысь енбиа челядьӧс. Ветлыны ас пыжӧн юясті да саридзті век вӧлі окота. Вӧравны тайӧ выль ӧружиенас позяс во кык мысти на. – Гашкӧ, мӧдысь выставка вылас петкӧдлыны и найӧс. Жаль, мый оз босьтны линолеум, машина шина да с.в. Фестивальсӧ кывкӧрталігӧн чолӧмалісны вермысьясӧс. Ӧні пӧ тайӧ висьӧмсӧ некыдз оз йитны профессиякӧд. Подворье – тайӧ важ да ӧнія костын аслыспӧлӧс пос. А медводз ӧд муниципалитет тшупӧдсӧ коліс вермыны. Да тшӧтш и дона гӧсьтъяс буретш та кадӧ жӧ воисны. Торъя нин спортсменъяслы «мазі няньтӧ» колӧ сёйны. — Тайӧ Галина Ивкучевалӧн «Шкалик» висьтлӧн панас. Ӧнія том йӧз весиг оз тӧдны вӧрын мырсьӧм йывсьыд. Енбиа морт пӧ тэ, и водзӧ эн эновтчы тайӧ уджсьыс. Фэнтезиысь — Толкиенлӧн «Властелин колец» кажитчӧ. А сійӧ ачыс пызан судтаыс и эм, сӧмын юрыс тыдалӧ. Разӧдчигӧн сьӧрсьыныс пакетын нуӧны кольӧм сёянсӧ. Сватъяс сёрнитчылӧмаӧсь паныдасьлыны тӧлысь мысти. Пыран сы ордӧ, да пыр и пызан сайӧ корас тшай юны. Уджтӧгыс ӧд тэ и овнысӧ эн кужлы ни ӧні на он куж. Отсӧгсӧ пӧ лоӧ сетӧма и ытва улӧ веськавлӧм йӧзлы. Вичкоын службаяс сэки мунӧны аслыспӧлӧс кыпыда жӧ. Дон босьттӧг водзмӧстчӧмнад интересыд коркӧ бырас. Тайӧ Зимстанса “Алые паруса” да Шӧръягса “Дружба”. –Тайӧ спектакльыс налы, кодъяс «вошӧмаӧсь» олӧмас. Зептад билетъяс, водзвыв вештысьӧмныд и оланінысь. А Софья пыр нӧрӧвитӧ петавны гидӧ мамыскӧд ӧтлаын. Ань чужӧма-быдмӧма Ямал-Ненеч кытшса Наръян-Марын. Аньлӧн эм посёлокын патера да, могмӧдасны оланінӧн. Кыдзи «мордвиновсаяс» «савинсаяс» ордын гӧститісны. —Быдсяма юалӧмӧн звӧнитӧны либӧ шыӧдчӧны соцсетьын. А сэсянь, висьталӧны, туйыс омӧль, зэрыс жугӧдӧма». А грант отсӧгӧн артмис пӧртны олӧмӧ гуся мӧвпнымӧс. – Вот эськӧ чайнас кӧ кӧлач вылысь помадкасӧ сёйны. —Коми сьылысьясысь сьӧлӧм серти Александра Ногиева. Черитӧ вугравны лэччам войнас, мед бурджыкин сюрас. – Овлӧ, локтан мыж вештысь ордас, а сэні гажӧдчӧны. 2017 воын ньӧбим тӧвнас туй весалӧм могысь трактор. Содтӧд на и торъя комиссия донъялас налысь овмӧссӧ. Котыртлӧны и научнӧй конференция, лэдзӧны небӧгъяс. Васялӧн ёртыс вӧлӧм мыччасьӧ Валялӧн воча чойыскӧд. 12 медбур уджсӧ сэсся йӧзӧдасны «Би кинь» журналын. Ордйысьӧмас пырӧдчысьясӧс донъялісны куим нимпасын. Сыктыв ю сайын кӧкинь ньӧжйӧ лыддьӧдлӧ во бӧрся во. Абу кӧ корйыс – вӧчны найӧс позьӧ уна рӧма дӧраысь. Татчӧдз некор на эг аддзыв кӧръясӧс, сӧмын киноысь. И карсаяссӧ, и, мый торйӧн нин тӧдчана, сиктсаяссӧ. — Гергей Анталкӧд сёрнитім комиӧн, — висьталӧ Анна. «Би кинь» отсалiс меным быдмыны челядьлы гижысьöдз. Зэв мича пытшкӧс-ортсысяньыс, да и бисӧ видзӧ этша. Торйӧн нин гажа налы вӧлӧма гожӧмнас да водз арнас. Быттьӧ челядьдырсьыс татчӧдз воӧ аслыспӧлӧс йӧлӧга. Видз-му овмöсын медыджыд юкöнсö босьтö йöв лысьтöм. Ансамбльын сӧмын верстьӧяс – 50-83 арӧса сьылысьяс. — Да и бать-мам бура донъялӧны гаж-аддзысьлӧмъяссӧ. Тавося мича гожӧмыс бӧръя лунъяс нимкодьӧдӧ миянӧс. Ӧні пӧ олӧ сэні матӧ 1 сюрс морт, кӧр видзӧны сэні. Витӧд-кӧ, мортыд йывмӧ – пыр этшаджык пи-ныв чужтӧ. Библиотекааным пӧ кӧдзыд, тшак сэні быдмӧ-паськалӧ. Но дзикöдз дзескöдны кыйсьысь-вöралысьясöс оз позь. Бӧръя нёль вонас регионын кыпӧдӧмаӧсь 40 мӧс карта. Ставсӧ снимайтам, вӧчам видео, йӧзӧдам соцсетьясын. Танi и туялысьяслöн, и аслас Илля Васьлöн гижöдъяс. Муні окотапырысь, ӧд Ӧльӧксан верӧсӧй вӧлі лӧзымса. Государствоным талун кыдз вермӧ кокньӧдӧ нывбабаӧс. –Та йылысь республикаса юралыськöд вöлi сёрнитчöма. Долыд, мый Комиысь специалистъяс – медбуръяс лыдын. Тайӧ сьӧлӧмкылӧмъясыс менам чужисны ичӧтдырсянь на. —Мый радейтiн лыддьыны ичӧтдырйиыд, мый ӧнi лыддян? Тӧ-дӧмысь, кӧрымсӧ и мукӧд регионысь ковмас ньӧбны. Ывлаӧ петан ӧдзӧс восьтӧм бӧрын видзӧдліс асыввылӧ. Мыйла инвалид оз вермы лючки бурдӧдчыны, велӧдчыны? Дерт, ыджыд ваад пыригӧн эг тӧд, мый менӧ виччысьӧ. А колӧ ӧд вӧлі гӧрны-кӧдзны, скӧттӧ вердны-идравны. И тавося фестивальыс сэтшӧм жӧ кыпыда шыаліс-юргис. Пес телега, а во кежлас быть куим колӧ, 5.500 шайт. И Лысов гозъя лӧсьӧдӧмаӧсь Лӧзымын ассьыныс пасека. Дачаа войтырлы сетісны кад 2021 вося март 1 лунöдз. –Ме ачым быдми ыджыд семьяын: квайт вок да кык чой. Вадорын олысьяслӧн кызвын градйыс мездмис ва улысь. Кӧзӧдын пыр вӧліны сола сын да кебӧс тыра пельсаяс. –Ми дасьӧсь вӧчны ставсӧ, мый корӧ Роспотребнадзор. Таво сикт-посёлокъясö кöин-ошъяс тшöкыда петавлöны. Вочакывъяс юöртісны, мый выльысь мöдлаö дзебöмаöсь. Условнӧя мыждӧм нелямын мортысь тыр арлыдтӧмыс кык. А таысь кындзи Валентина – менам радейтана суседка. Владимир уськӧдчӧма ваӧ да кыскӧма найӧс береглань. Йöрад петавлы, сарай дорöдзыд кöнкö лёнчикайтан жö? Мамӧ вурсис-вышивайтчис, ачыс пыр пасьтӧдіс миянӧс. Вӧр-ва — миян озырлун, и вай видзам сійӧс ӧтвылысь! Но Выль вося сёр войӧдз гажӧдчӧм бӧрын узьсьӧма да. Мед тайӧ неыджыд висьталӧмыс лоас вояс пыр йитӧдӧн. Вот ме и думайта, кытчӧ меным видзны пенсияӧс – 14. Челядьдыр-томдырыс кольӧма Емдін районса Семуковын. — Республика пасьталаысь вӧлі вӧзйӧмаӧсь 51 проект. —Йӧзлысь дзоньвидзалунсӧ видзӧм вылӧ колӧ уна сьӧм. –А кор медводдзаысь окота лои ветлыны корсьысьнысӧ? Ӧні менам выль рӧд – немечьяс (Карника да Бакфаст). Но прӧстӧйӧсь найӧ сӧмын медводдза видзӧдлас серти. Сэк жӧ тшӧкыда аддзысьлам и кар-районын олысьяскӧд. Кудъяс поздысьӧмаӧсь коми мойдъясысь пемӧс-геройяс. Да кутас видзӧдны-донъявны актёръяслысь сямлунсӧ.». Но жюрилы збыльвылас вӧлі сьӧкыд вӧчны кывкӧртӧдсӧ. Тайӧ сьӧм вылас кӧсйӧны лӧсьӧдны «Литература парк». Оз ставсӧ гӧгӧрво да, комиа-роч кывкуд пыр ки улас. Со ӧд ӧнія техника-оборудованиенад мый позьӧ вӧчны! Звöнитiс мобильник пыр Мишлы, укöрайтiгмоз сёрнитö: – Сылы век телепит аддзывны выль йӧзӧс, выль инъяс. Тадзи кыйӧны гырысь чери, весиг скатсӧс да акулаӧс. Но ӧні Гульнарлӧн тайӧ рольыс – радейтанаясысь ӧти. А вежöдöм бöрас бара сідз жö матыстчылöмöн босьтны. Ветлӧдлам сэтчӧ ёртъяс дорӧ, «Гвоздика» котыр дорӧ. Но ӧнія лингвистъяс вензьӧны татшӧм видзӧдласыскӧд. Фёдор Дмитриевич вӧлӧма Айму вӧсна Ыджыд тыш вылын. Парма-вӧрӧн озыр районын вӧр овмӧсса ветераныс уна. Кырувса купайтчанінсянь воӧдчим Киров нима паркӧдз. И быд пӧрйӧ вежӧрад мыйкӧ бурыс да тӧдчанаыс кольӧ. Кебӧсӧн кындзи озырмӧдӧны республикаса юяс и комӧн. Ме сэки тöді нин, мый Миколай дядьöс сэтöн дзебöма. Май тӧлысьын заводитчӧмаӧсь репетецияяс- занятиеяс. Бать-мамӧй козьналісны чужан лун кежлӧ экшн камера. Дерт, татшӧмсяма ордйысьӧмыс – аслыспӧлӧс велӧдчӧм. Найӧ ыстiсны неыджыд пьесаяс да серамбана висьтъяс. Ӧтиыслӧн кадыс 15,58.3, а мӧдыслӧн — 15,58.4 минут. — Медшӧр юалӧмыс ӧд абу сыын, восьтыны-ӧ вӧралӧмсӧ. А тайӧ ӧд – карас олысьясысь коймӧд пайсьыс унджык! Светлана Александровна тайӧ юалӧмсьыс неуна чуймис: Пöрысь ыджыд бать усьöма 1944 вося февраль 12 лунö. Сісь стрӧйба улын тӧкӧтьӧ абу кувсьӧмаӧсь сюрукъяс. Полина, коді оз тӧд – Светлана Немоляевалӧн внучка. Быд лун рок пӧртъястӧ гугӧдла да, эн али мый казяв? – Век окотапырысь отсала «Коми войтыр» ӧтмунӧмсалы. Енбиа сьылыськӧд сёрниті творчество да олӧм йылысь. Найӧ и ӧні орччӧнӧсь, век дасьӧсь кывзыны, отсавны. Этикетка вылас сӧмын пасйӧма вӧлӧга нимсӧ да донсӧ. А ме пӧ сылы шуи: бӧрсяньыс заводит да-й гӧгӧрвоан. Стрöйбасö оз позь юклыны некымын торъя патера вылö. Участокӧ найӧ пырасны ӧти ӧдзӧсӧд, а петасны мӧдӧд. Дипломӧн лои пасйӧма и ордйысьӧмӧ став пырӧдчысьсӧ. Та понда найӧс позьӧ кыны весиг 7-8 арӧса челядьлы. Мӧвпалӧй сы боксянь, кодлы тіян уджтасныд кажитчас. Ӧтчыд нывка пырис ывлаысь да тэрыба пуксис юны чай. Нотаяссӧ весиг эг тӧд, кысь нин ворсны кыкнан киӧн! Тайӧ сьыланкывнас петкӧдчи кык во сайын «Койташын». Сетöны быд семьялы, кöнi эмöсь куим арöсöдз челядь. Сійӧ нин, колӧ кӧ, ыстас хирург либӧ флеболог дорӧ. Звӧнитӧй «пӧсь линияӧ» 8-912-176-53-55 телепон пыр. Ныв-пиыскӧд ковмӧма и пес керавны, и турун пуктыны. Но видзӧдӧ сійӧс, мый ме либӧ батьыс бӧръям-вӧзъям. Стрӧйбаыс зэв нин важ, подъездас ӧзйӧ ӧти лампочка. Ме öд асывнас зарядка вöча, быд сустав мед уджалас. Таво ыджыд удж бергӧдӧмаӧсь Кулӧмдінса шӧр школаын. Сэтчӧс школаыслы сетӧмаӧсь Иван Павловичлысь нимсӧ. Сиктсаяс матыстчылісны юасьны, кытысь да кодъяс ми. Найӧ пӧ, кыдзи и йӧз, узигас вӧтасьӧны. Тайӧ збыль? Ӧні быд мортлӧн эм позянлун донъявны ассьыс олӧмсӧ. Кӧть уджыс и зэв ёна кажитчӧма, зільӧма сэні недыр. –Тадзи оз позь, – юксис видзӧдласнас Владимир Уйба. Изьватас абу повлӧмаӧсь стрӧитчыны ыджыда-паськыда. И ӧнi Кулӧмдiн районын олысьяс пыдди пуктӧны сiйӧс. Ӧддзӧдчӧм вылӧ налӧн эм ветымын метр да вит секунд. Кремльын видлалöны та могысь некымын кадпас (дата). Олимпиада кежлӧ тыр-бура дасьтысьны кольӧ сӧмын во. Сизябын быдласянь воссьӧ вӧр-валӧн зэв мича серпас. Первойсӧ кӧртторсӧ аддзан да горзан: «Босьта гортӧ! Венчайтчӧм водзын бать-мам бласлӧвитӧмаӧсь гозъяӧс. «Меным тырис 37 арӧс, – июль 7 лунӧ гижӧма мужичӧй. –Да, буретш тадзи, ставлысь видзӧдлассӧ артыштӧмӧн. Мукӧддырйи банкын вештысигӧн мынтӧны стӧч 500 шайт. Медводз гажӧдчӧмаӧсь чувашъяс, а сэсся украинечьяс. Шогмытӧминӧд восьлалігӧн верман и коктӧ музгыльтны. И окота лоӧма юксьыны миянкӧд аслас казьтылӧмъясӧн. А медся радейтана сьыланкывйыс налӧн «Тӧдса пилот». Шойччан лунъясӧ студентъяс гуляйтӧмаӧсь Будапештті. – Ме – Россияса гражданка, дас вит во нин Италияын. Водзӧ на казьтылӧй бурӧн Иван Алексеевич Куратовӧс! Тайӧ мытшӧдъяссӧ венӧм могысь и дасьтісны проектсӧ. Сэсся на колӧ медавны гоз-мӧд сюрсысь поткӧдлысьӧс. Унаӧн окотапырысь йӧзӧдӧны сэні ассьыныс снимокъяс. Матыссасӧ донъялӧ веськыда, аддзӧ и бурсӧ, и лёксӧ. Сентябрын пырӧдча республикаса юралысьӧ бӧрйысьӧмӧ. Мастеръяслы дорччан уджыс – налӧн лолыс да олӧ-мыс. Гашкӧ, тасянь и петӧ менам творчествоа нырвизьӧй?.. Кыдзи тыдовтчис, аньыс олӧ став удобствоа патераын. И ӧні, пандемия кадӧ, эм позянлун найӧс петкӧдлыны. Мукӧд карас сёяныс вӧлі тӧдтӧм да быттьӧ чӧскыдтӧм. Апрель 28 лунсянь июнь 2 лунӧдз – Кӧрлӧн кадколаст. Жюри век пырӧ торъя жырйӧ да сэні вӧчӧ кывкӧртӧдсӧ. Сэкся кадӧ геройяс тшӧтш радейтісны, эскисны бурас. Та могысь медалӧмаӧсь племеннӧй удж кузя инженерӧс. Мортыд сёрнитӧ оз сӧмын кывъясӧн, но и серпасъясӧн. Ёрта-ёртлы пыр дасьтам козинъяс, нуӧдам конкурсъяс. Кымын унджык сдайтам, сымын унджык чукӧрмас сьӧмыс. Дерт, юрист дорӧ колӧ шыӧдчыны ёрдӧ веськавтӧдз на. Снимокъясыс Виктор Савин нима драмтеатрлӧн сайтысь. Овлӧ ӧд, мортыс збыльысь мыжа, и ставыс сылы паныд. 1993-1999 воясö «Звезда» газет редакцияын уджалысь. Оз-ö ло сідз, мый карантин бöрын семьяяс пазаласны? – Ми вӧчам ставсӧ, медым висьӧмыс эз паськав водзӧ. Сиктын колисны сӧмын нывбабаяс, зонулов да олӧмаяс. Сценаыс ичӧт, а залсӧ артыштӧма 145 видзӧдысь вылӧ. Воркутаын аддзӧмаӧсь документтӧм 12 кило чипан зад. Медым пырны университетӧ, коліс тыртны физнорматив. — 8 классын велӧдчигӧн веськавлі творческӧй школаӧ. Роч да коми авторъясысь зэв сьӧкыд кодӧскӧ бӧрйыны. Ылi муысь воöм выль пöрöсыд олöмнымöс увланьюрöдiс. – Республикаса бюджетысь содтӧдсӧ вештам ставныслы. — Но медшӧрыс, дерт, велӧдчӧм, муніс роч кыв вылын. Радейтчӧм йылысь висьтъясӧн петкӧдчӧ Анжела Ильина. «Комиинформ» агентстволӧн юӧр серти гижӧдсӧ дасьтіс Но РСК-сӧ позьӧ босьтны и керка-патераысь петавтӧг. Сійӧ чужӧма-быдмӧма тані, но олӧма Тверь обласьтын. Сэні жӧ субӧтанас 15 чассянь лоас и гала-концертыс. 2000-2005 воясӧ солисталіс «Асъя кыалӧн» оркестрын. Сьӧлӧм сертиыс вӧлӧма футбол да баскетбол, котралӧм. Михаил Игушев, Кӧрткерӧс районысь вӧралысь-любитель: –Мария, тіян чайтӧм серти, кодъяслы тайӧ лоас кивыв? А помланьыс и асьным удитім серпасасьыштны мусирнас. А кыдзи тӧданныд, челядьлы медбур пример — мам-бать. Век жӧ Дмитрий шыӧдчӧма Санкт-Петербургса больничаӧ. Сы вӧсна мый и гажыс меным кажитчӧ, и котыртысьясыс. Браслет орӧдӧм-тшыкӧдӧм йылысь некутшӧм юӧр эз волы. Тані ставыс муса: коми керка, коми пывсян да корӧсь. Экопунктыс пырджык восьса субӧтаӧ, тӧлысьнас кыкысь. Кагаыдкöд öтлаын мыйкö вöчöм – тайö тшöтш бур козин. Йöзыс волывлöны жö вичкоö, маскаöн да чуня кепысьöн. Шойччан лунъясӧ кытчӧкӧ ветлыны векджык ышӧдіс Зина. Чайта, на отсӧгӧн и куті радейтны рифманад ноксьыны. Шемӧсмӧдіс татчӧс шойнаыс: кулӧмаӧс дзебӧны срубйын. Конкреция – тайӧ минералысь гӧгыль сяма ичӧт ёкмыль. Талунӧдз быд лун уколавлім шӧркодя куим сюрс мортӧс. Тавося январь кежлӧ Кулӧмдінын артавсис 6.749 олысь. Юлианна Караулова бӧрын сцена вылӧ петiс Дима Билан. Тайӧ и лоис Коми муын журналистика сӧвмӧмлы панасӧн. –Миянлысь фестивальнымӧс тӧдӧны Россия пасьтала нин. –Збыльвылас öд, став семьяöн öтлаын лоны – тайö шуд. –Му шар вылын вонас кыйӧны 80-90 миллион тонна чери. Найӧ лӧсьӧдӧны сценавывса би, шылад, кӧлуй, паськӧм. Но эг на пыр воӧй, Язьва ю дорын узьмӧдчывны ковмис. И со сійӧ – менам кӧсйӧмлӧн ю. Ю, коді меным мусмис. Гожӧмнас, каникул дырйи, вайӧдлӧны татчӧ и челядьсӧ. Кодкӧ висьталіс да, мунігкостіыс и восьтліс ӧдзӧссӧ. Тылын уджалысьяс йылысь книга дась, коркӧ петас нин. Найӧ гажтӧмчыны ни кыккирудз пукавны некор оз сетны. 200 гӧгӧр странаысь сэтчӧ локтӧма 11 сюрс спортсмен. Роч муын Пӧкрӧв пасйӧны 1164 восянь октябрь 14 лунӧ. Ӧні налы сэрапом вылас овны али йӧзысь йӧзӧ ветлыны? Пиыс сывйыштӧма батьсӧ сьылі гӧгӧрыс да, кывтӧмаӧсь. Кор спортас пырӧдчӧма, ӧтуввезйын тӧдмасьӧма анькӧд. Андрей Рудольфович (тадзи шуӧны верӧссӧ) кӧсйысьӧма. Ставным ми лоим видз-му овмӧс наукаса кандидатъясӧн. Тулыссянь мӧвпалам водзӧ нуӧдны дзоньтасян уджъяссӧ. Ме кор быдма, тэ сэсся меным ставсӧ тайӧс козьналан. Мӧдъяс лоӧмаӧсь сідз шусяна синантропнӧй пемӧсъясӧн. Миянӧ позьӧ локны быдӧнлы, но уналаӧ мунны оз артмы. Во чӧжнас вӧлі дасьтам да гижам 8-9 выль постановка. Чайта, донъясыс повзьӧдасны сідз-тадз лыйсьысь-ясӧс. Гӧгӧрвоана, быдмӧг выйысь вӧчӧм вӧлӧгаыд донтӧмджык. Медым вадорын эз су неминуча — колӧ бура дасьтысьны. –Быд лун вӧлі бурдӧ сё морт, а воӧ – кык пӧв унджык. Выль небӧг: мед тӧдісны мам кыв, традиция да история Некымын во сайын татшӧмсяма удж нуӧді телевидениеын. Лӧсьӧдлӧма нин сизим спектакльлы да концертлы шылад. Весиг и кутнысӧ абу колӧма, ачыс кок йывсьыс усьӧма. – Нӧшта бур сійӧн, мый гимназияас велӧдӧны коми кыв. Сьӧмсӧ пыр жӧ вуджӧдасны банкӧ кредит мынтӧм могысь. Сэтшöм чорыд тышъясын, весиг рукопашнöйясын, вöлöма! Комиын уджалысьясӧс пайкӧмаӧсь 150 миллион шайт дон. –Сертификатсӧ босьтіс нин Комиын олысь матӧ 300 ань. Гожӧмсӧ пӧ кыдзкӧ-мыйкӧ коллялан, а тӧвйыны оз позь. Воим гортӧ, ичӧт чойӧс пӧрччӧдім да паччӧрӧ катӧдім. — Настя, аттьӧ, мый аддзын кад сёрнитны «Йӧлӧгакӧд». Пасйисны и, «Василей» сьыланкыв пӧ юргас выль ногӧн. Коймӧдӧн лоис Грузияысь Морис Квителашвили (246.71). Чайта, ковмас коркӧ вежлавны и Комилысь Оланподувсӧ. А сэсся сійӧ казьтыштіс туй вылын лоӧмторъяс йылысь. Ӧд эм кӧ сэтшӧмыс, ӧнія кадӧ налы вештысьны нинӧмӧн. Кутшӧмкӧ кадӧ корсьыси ачымӧс – нинӧм эз во сьӧлӧмӧ. Окота пӧ сэні дырджык олыштны, градйӧрын ноксьыштны. Найӧ юксисны «Коми му» газеткӧд асланыс видзӧдласӧн. А сэсся велӧдчысьяс гижӧны чужан кыв вылын сочнение. Диплом босьтіс 50 морт, на пӧвстысь витыслӧн — гӧрд. Но, кыдз ад-дзам, вочасӧн та боксянь серпасыс бурмӧ. Тайӧ велӧдчысьяслӧн, бать-мамлӧн, велӧдысьяслӧн гаж. Нӧшта ветымын сюрс морт йылысь ми нинӧм на ог тӧдӧй. –Ыджыд лун – тайӧ ловъяяслӧн гаж, а абу кулӧмаяслӧн. Людмила Григорьевна пошта вылын уджалö 28-öд во нин. «СКАТ» аслас стрӧйбаясӧ пыртӧ сюсь керка технология. Ставӧн пӧттӧдз сералісны да сьӧлӧм-сянь клопайтісны. Да эз сӧмын ӧти подъездын, а весиг орчча патераясын. И со ми кыкӧн нин мунам кок улын дзуртысь лым вывті. – Ме чайта да, ставӧн радейтӧны коми сьыланкывъястӧ. Ме ӧні тӧда, балет йӧктысьыдлы гӧн кодьӧн колӧ лоны. Быд гожӧм челядькӧд ветлім гожся велӧдчан лагеръясӧ. Талун татшӧм-нас вермӧны ошйысьны сӧмын койгортсаяс. Ӧні жӧ оз позь пӧрӧдчыны вит километрсянь матынджык. Бӧрыннас нин локтӧ эксгумационнӧй группа, да лэптам. Россияын Залаирскӧй платоыс ошъяслӧн медшӧр оланін». Вокъясыс ичӧтик чоюксӧ ёна радейтӧны да лелькуйтӧны. «Войвыв» юкӧнын лэптасны и пызан-улӧс вӧчан фабрика. Ӧні коми кывйыс менам олӧмын тшӧкыдджыка паныдасьлӧ. Эз аддзывлы сійö внукъяссö, но кöть челядьсö тöдліс. И Сӧвет кадӧ ВДВ-сӧ шулісны «Вась дядьлӧн войскаӧн». И ставныс мичаӧсь, шаньӧсь, тӧлкаӧсь, аслыспӧлӧсӧсь. Коді тӧдмалас, сійӧ и ворсӧмсӧ водзӧ нуӧдысьнас лоӧ. И со эм нин мыйӧн нимкодясьны Эжва районса войтырлы. Но авторыс дыркодь абу кӧсйысьӧма сетны сьыланкывсӧ. –Но ӧд весиг ичӧтик уджтаслӧн тӧдчанлуныс зэв ыджыд. -Меным чайтсьӧ, мый челядьдырӧй ставыс вӧлі тешкодь. Татьяна – «Купальнича» котырын сьылысь Ариналӧн мам. – Бумажник шӧртуйса 50-ӧд номера керкаын 172 патера. Но абу дыр журъялӧма керкаяс кос-тӧд шылад кывзӧмӧн. Шекспирлӧн трагедияыс быд кӧленалы воӧ сьӧлӧм вылас. Матыстчӧ Выль во, вайӧ аскӧдыс надеяяс, позянлунъяс. Здук мысти нин нылöй горöдіс: «Мамö, батьыдлы лёк!». Спектакль помын Гертруд Матевӧс чеччӧдӧны катерсьыс. Кын муыс вевттьысьліс пызьыштӧм кӧч гӧн кодь лымйӧн. Дерт, тадзи велöдчигад джуджыд тöдöмлунтö он кöвъяв. Ставсӧ тайӧс лоӧ пасйӧма и дасьтан законъяс балаясӧ. Косьмыштас да, сы вывті визьясӧн мавтам сьӧд гуашӧн. Армияö босьтöмаöсь 1943 вося ноябрь 5 лунö, рядöвöй. Матыстчӧ зарни ар, а сыкӧд тшӧтш и выль велӧдчан во. Сiйӧ синмыслы абу эскӧма «Нившера» гижӧдсӧ аддзигӧн. А позяс и «мукӧдысь торъялана» кагалы тьюторӧн лоны. Дыр кад сійӧ уджаліс Воркутаса главнӧй архитекторӧн. Мыйла нӧ миянлысь кӧсйӧны лыддьыны, а оз ассьыныс?.. Текстӧ дасьтігӧн медсьӧкыднас вӧлі аддзыны герояссӧ. –Ме радейта сёрнитны олӧмаджыкъяскӧд да зонпосникӧд. Апрель помын – май пансигӧн миянлы ковмас содтӧд 89. Ичӧтдырйиыс Ева окотапырысь лыддьывлӧма гороскопъяс. Вежон, уна вылӧ тӧлысь сэні оласны и бӧр шутёвтасны. –Елена Александровна, öні унаöн уджалöны гортсяньыс. Ичӧтдырйи на ме сідзжӧ чеччавлі норт-кӧр додь вомӧн. Тані быттьӧ лыска да коръя пуяслӧн кӧрыс сорласьӧма. Ас кежысь олан режим Комиын лоӧ апрель 30 лунӧдз на. И спортын сьöкыд торйöдны медся колана да тöдчанасö. Марк Ефимович тшӧтш и ачыс сьыліс кыпыд рыт дырйиыс. Бобыс кырув лэбӧ машина моз часнас 130-140 километр. Лӧсьыдджыка кутасны мунны тренировкаяс и Айкатылаын. 1.961 морт шыӧдчис паспортла «Госуслуги» портал пыр. Тшӧтш и Комиын, кӧні уджалӧ «Монди Сыктывкарса ЛПК». Ордйысисны мастерлуннас, пельклуннас, яръюгыдлуннас. Миян школаын география сэки велӧдіс Мария Нестерова. Сэтчӧ пыртӧма Коми муын вогӧгӧрся став гырысь гажсӧ. Рӧдвужыс зэв паськыд, унаӧн кольччӧмаӧсь овны Ямалӧ. Сэки жӧ медводдзаысь вермасисны войвыв многоборьеын. Тананайын ыста пыжсӧ гортӧ, бӧрыннас Тшугӧрын воас». Пандемия дырйи унаӧн йӧрмисны миянын да суйӧр сайын. Ветымын кык морт котӧртӧма ӧтисянь куим километрӧдз. Колӧ пӧ дзоньтавны и терапия юкӧн да сёян дасьтанін. И тӧвруыс чужӧмад инмӧ, и стружитӧм чаг ду-кӧн ӧвтӧ. А ёнлуннас да пукалан кузьтанас сійö быд во торъялö. Браслета мортыс кӧ гортсяньыс ылыстчас 50 метр сайӧ, «Висьталӧны, мый Руч да Кӧч водзті ёна лӧсявлӧмаӧсь. Ӧти синмӧн сӧмын «Анькытшъяс» вермисны «Тӧдысьясӧс». Та бӧрын лёкысла да яндзимысла комендантыс лыйсьӧма. 580 морт бурдöма нин, на пöвстысь миян регионын — 1. > Татшӧмсяма кыӧмыс ньӧти оз тшыкӧд мортлысь юрсисӧ. Сэсся нӧшта сетісны да, босьтім сенаж вӧчан техника. Мöд видеоурокын артист велöдö вöчны баддьысь чипсан. Думайті, мый сійӧ и кутас нимӧдны Коми Республикаӧс. Матысса кадö лоö эштöдöма Белоево — Юрла газопровод. Найӧ и ӧні кыйсьӧны, кыдзи пӧльясыс на велӧдлӧмаӧсь. Виччысьтӧмторсьыс шогӧ усьӧма, кӧсйӧмӧй пӧ чиныштіс. Ичӧтджыкъясыдлы сьӧкыдджык на лоӧ пукавны дыр кадтӧ. Сэки автобусас пуксигӧн думайті, мися, узьышта туяс. Сёысь унджык вежсьӧм пӧ вӧлі вӧзйӧма оланпас балаас. —Сыктывкарын йӧзыс шаньӧсь, — юксьӧ мӧвпъяснас Илья. Зонка радейтӧ рэп, аслас кывбуръяс вылӧ тэчӧ музыка. Пыр чӧсмӧдліс миянӧс юмовторъясӧн, козьналіс чачаяс. Сійӧ и видзӧд, мед мунігкостіыс автобусыс оз киссьы. Абу уна быттьö, но и тайö ышöдö велöдны чужан кывсö. Тавося майын вӧлі лӧсьӧдӧма «Интинскӧй» предприятие. Корлывлӧны телевидениеын, школаын сёрнитны – ветлам. Кыдзи та мынданас вермам йӧршитчыны дзескыдик жырйӧ? Дзоляник сиктад эз вöв сьöкыд аддзыны братскöй гутö. И тайӧ – миян озырлун, мыйӧн позьӧ да колӧ ошйысьны! Бöръясö вöлі урчитöма помавны 2019 вося март 1 лунö. Айму вöсна Ыджыд тышса ветераныс воысь-во чинö-бырö. И он ӧд аддзы, коді босьтіс, и сьӧмтӧ бӧр он бергӧд. Öні республикаын COVID-19 кöвъясьöма 402 мортлы нин. –2015 воын помалі Выльгортса видз-му овмӧс техникум. Таво став мирыс пасйис Ыджыд Победасянь 75 во тырöм. Мӧді Холатчахльлань, сэсянь матын Дятловлӧн перевал. Та пӧрйӧ велӧдӧ вӧчны “Вӧрын быдмӧ тшак” композиция. Енмыс видзис, миян пиысь некодлы вирусыс эз кöвъясь. Ме чайта, медводз колӧ отсавны ас вылӧ уджалысьяслы. Ме пӧ тшӧкті медводз бурдӧдны ас регионысь челядьӧс. Дурмӧдчанторсӧ дзеблавны сылы отсалӧма 13 арӧса ныв. Миян театрысь артистъяс оз сетны тiянлы гажтöмтчыны! Медъёна зілисны Эжва йывсаяс да Сыктывкарын олысьяс. Та вӧсна и артмӧ, мый тырмытӧмторйыс быдлаын ӧткодь. Но асссьыс кӧсйӧмсӧ — овны сиктын — олӧмӧ пӧртӧ нин. Нӧшта кӧ сод-тӧд солыштны, – пасйис Сергей Гапликов. Енмыслы, буракӧ, жаль лоины йӧзыс, ваыс дугдіс воны. А тайӧ спортшӧринас майбыр лоӧ челядьлы волывлынысӧ. –Менам суседлӧн понйыс ыджыд да руд, дзик кӧин кодь. «Коми филологияын», чайта, та-тшӧм ышнясьӧмыс оз ло. Сергей Гапликов пасйис, мый колӧ корсьны позянлунсӧ. Тайӧ лоӧ отсӧгӧн коми кыв да литература велӧдысьяслы. – Мый кывбуръясӧн петӧ, сійӧс прозаӧн гижны он вермы. Нӧшта на серпасъяс, кодъясӧс сетӧмныд гижӧдъяс дорас. Микуньын Владимир Уйба пыраліс карса культура керкаӧ. Сэки йӧзыс и вельмисны да сьӧвзисны оланпасъяс вылад. Конкурсса жюриӧ пырысьяс кыпыда юӧртісны вермысьясӧс. «Госуслуги» пыр тайӧ донсьыс позяс видзтыны 450 шайт. Коркӧ ӧтнас, коркӧ ёртъясыскӧд ветлывлӧ Помӧс ю дорӧ. –Ме уджала тшӧтш и Улыс Одес овмӧдчӧминса юралы-сьӧн. –Мый медся сьӧкыдыс да медся шензьӧданаыс тіян уджын? Вадорын ӧткымын олысь гортаныс джынвыйӧ пыжӧн пырӧны. Либӧ юан кӧ тайӧ сурсӧ (сійӧ ӧд ньӧти абу коддзӧдана! Видзӧдысьяс шуӧмаӧсь, тадзисӧ пӧ бурджыка на артмӧма. Быд уджын эм бурыс и омӧльыс, – шуӧ Маргарита Кинева. Анна Павловна бабӧй ӧтнас быдтӧма куим нылӧс да пиӧс. Торйöн нин сiйö чорыда мöрччис ас вылас уджалысьяслы. –А кыдзи чужис спорткомплекссӧ кыпӧдӧм кузя проектыс? Фирмаыс уналаысь удждӧма кызьсянь сё миллион шайтӧдз. Но тыдовтчӧ, мый тіян дорӧ вештысьтӧг позьӧ шыӧдчыны. Бӧрыннас сэсся висьталасны жӧ, кыдзи-мый делӧыс вӧлі. Май 1 лунся куим час войын Олег Чегодаев петӧма туйӧ. Таысь кындзи ковмас на вештыны сьӧмсӧ и приставъяслы. Мамыс некöн абу уджалöма, отсасьöма видзны внукъяссö. Шуам, кодзувъяс «тшӧктӧны» шуны каганытӧ Дормидонтӧн. Неважӧн кык морт мунісны овны челядь дорас Германияӧ. –Татшӧм фестивальыс сӧвмӧдӧ туризмсӧ некымын боксянь. –Ева, кутшӧм юалӧмъясӧн позьӧ шыӧдчыны астролог дорӧ? Дас вит во сайын локтӧма бальнӧй йӧктӧмъяслӧн школаӧ. Тәәлвр оллhн (тӧдмалӧмысь) ворсігӧн тырмымӧн ӧти шег. А сэсся босьт-ны бур тӧдӧмлун вузын да пырны уджавны. Поэзия радейтысьяслы, дерт жӧ, сійӧ лоас лов сертиыс. Ӧд кодсюрӧлы быть лоӧ уджавны, мед семьяыслы отсавны. –Миян сэки вӧлі 30 улей, ӧні жӧ кык видз вылын – 120. Верещагинлӧн «Апофеоз войны» серпасыс пыр син водзын. Сідзи жӧ и общежитиеын олан жырйын ӧтарӧ водзмӧстчис. Ютырӧ пырысьяс дорӧ аслас тӧжд-могӧн волӧма 264 морт. Водзті та серти ёніник вöлі, а сэсся 20 кило вöснялі. Миян вӧлі жӧ СССР-са сэтшӧм сяма депутат Вавил Носов. Комиӧ сэки СССР пасьталаысь локталiсны комсомолечьяс. Тайӧ рольыслы лӧсяланаыс мужичӧйяс пиын быттьӧ и абу. Декабрь 6 лунӧ конкурссӧ позяс видзӧдны дон босьттӧг. Ичӧтсянь сьӧкыд олӧм лои пыкны, тшыг нисьӧ пӧт овсис. Уджъястӧ ыстӧй smi-komimu@mail электроннӧй пошта пыр. Гортын зіля мам-батьлы отсасьны, аддзысьла ёртъяскӧд. Со татшӧм ногӧн “сарапана радиоыс” юӧрсӧ и паськӧдіс. Арнас кадетъяслӧн пожарно-спасательнӧй школаӧ волӧма. Сідз, Тентюковса керка-интернатын талун олӧ 285 морт. Дасьтӧмаӧсь «Коми край – родной, любимый» мини-музей. Куим визув шор усьӧны тыӧ, и чужӧ лӧз рӧма «Ш» шыпас. — Та йылысь ме сёрнитлі нин Кулӧмдін районӧ ветлігӧн. Сы вӧсна мый Войвылын тайӧ уджыс нӧшта на аслыспӧлӧс. Урлы кажитчӧ «шыльӧдны-мольӧдны» оланінсӧ, заптысьны. Найӧ мӧдасны волывлыны сьӧкыда висьысьяс ордӧ гортас. Долыд, мый и Комиын ловзьӧдӧны бал нуӧдан традициясӧ. Ме коли ӧти Морозовӧн, коді воис фронт вылысь ловйӧн. –Дзолюклы кö тырис нин куим арöсыс, вичмас оз сьöмыс? Гожӧмнас жар поводдя дырйи сӧнъясным нӧшта пӧльтчӧны. Котырас вӧлӧмаӧсь нёль чоя-вока, Рая – медся ыджыдыс. Любовь Лысова ордӧ йӧзыс волӧны оз сӧмын чӧскыд мала. А вӧвлӧн еджыд «носкиас» чорзялісны пемыд вир тусьяс. Ми, Народнӧй фронтын зільысьяс, тайӧс сідз ог кольӧй. Шуам, кыдзи мӧрччас вир-яйлы сійӧ либӧ мӧд лекарство. А ӧд тшӧкыда буретш налӧн челядьыс оз тӧдны коми кыв. Налӧн школаыс новлӧ пыдди пуктана землякыслысь нимсӧ. Веськалӧма Владивостокӧ, служитӧма ракетнӧй войскаын. Асьным тайӧс вӧчны ог вермӧй, торъя техникаыс абу да. Листалыштам небӧгсӧ, окота ӧд унджык видчанкыв тӧдны. Татшӧм му юкӧнъясас пӧ веськалӧмаӧсь и сикт-грездъяс. А кор йöзöдісны сідз шусяна самоизоляциятö, шогö уси. – Аслам кипом уджъясӧн тшӧкыда петкӧдча выставкаясын. Зонкаяс окотапырысь котралӧны юркарса бассейнӧ уявны. Дерт, компаниялӧн отсӧгтӧг эз кольны и велӧдчанінъяс. Мамыслы быть ковмӧма «КИМ» колхозӧ пырны, мӧс видзны. Тыдалӧ, кӧсйӧ и меысь дорйысьны, тшӧтш и пӧръясьӧмӧн. Став тайӧ веськыд эфирсӧ позьӧ видзӧдны куар-код пыр. –Шуам, Лев радейтӧ ыджыдавны, Черилы кажитчӧ мистика. Сергей Шараповлӧн лямпаӧн котралан опытыс ёна унджык. Шуам, 200 килограмм кабалаысь босьтім нин 1.200 шайт. Эпосас тыдовтчӧ войтырыслӧн историяыс да философияыс. Сы отсӧгӧн позьӧ лыйсьыны спортын ордйысьӧмъяс дырйи. Доз пыдӧсыс потласьӧма да, лым вылас кольӧма вир туй. Кык тöлысь чöж дасьтысьöмаöсь фашистъясöс зыригкежлö. Но оз быд арестант колана ног донъяв браслета олӧмсӧ. «Асъя кыаысь» йӧктысь вуджис «United Bit»-ӧ и мӧдарӧ. Ньӧти абу окота пуктыны пай коми кыв да йӧз бырӧдӧмӧ! Сöмын колана ногöн да бура кор-сьысигöн уджыс артмас. –27 во нин ті сӧвмӧданныд районын национальнӧй спорт. Та серти жӧ гижысь лӧсьӧдӧма и книгаыслысь юкӧнъяссӧ. Кодлы нӧшта — позьӧ тӧдмавны сайтын йӧзӧдӧм гижӧдысь. История походъяс кежлӧ содтӧд вурам лӧсялана паськӧм. Нӧшта мынтытӧм штрапыс чукӧрмӧ оланін вежлалӧм понда. Миянлы тай, сизим морта семьялы, во гӧгӧр тырмыліс-а. Пыр туйынӧсь, пыр кытчӧкӧ мунӧны да кытыськӧ локтӧны. Вермас лоны пӧ, пиянсӧ на вайӧдас велӧдны кыйсьынысӧ. Тайӧ пемӧсыс пыр мыйкӧ керӧвӧчӧ, некор весь оз пукав. –Кутшӧм ӧні, тіян видзӧдлас серти, театръясын олӧмыс? Апрель 17 лун кежлӧ Комиын уджаліс 799 врач-фельдшер. Думайта, мися, сьӧкыдтор кӧ лэптала, и уджавны верма. Газетысь лыдди, мый дзоньтасьӧмсӧ абу на эштӧдӧмаӧсь. —Творческӧй сезон пӧдлассис, — кывкӧрталісны театрын. Сідзжӧ сійӧ пасйис, мый налӧн овмӧсын маыс кык сикас. И кор пӧ воасны Гӧрд чойӧдз, крысаясыс юас чеччалӧны. Кыкысь нин ветлӧма Ямалӧ археологическӧй экспедицияӧ. Татшӧм гажыс ӧтувтӧ сэтчӧс йӧзсӧ и локтысьяссӧ тшӧтш. Верстьӧлы гортын быть колӧ сёрнитны челядькӧд комиӧн. –кагаыс кö, код вылö урчитöма мынтыны отсöгсö, кулас; Ставным воим «Монди Сыктывкарса ЛПК»-лӧн юбилей вылӧ. Сійӧ уна во веськӧдліс Воркута карса администрацияӧн. Сэтчӧс специалистъяс вылӧ донъялісны тайӧ документсӧ. А ӧтчыд шома юрнас сійӧ вӧзйӧ мырдӧнавны капитаншаӧс. Печораса трактыс Татьяналӧн туйын сӧмын неыджыд юкӧн. Пыжас весиг моторсӧ кольӧны, и керкасӧ оз томнавлыны. – Комиысь кызьнан муниципалитетас радейтӧны татшӧмсӧ. Колӧ вӧлі дасьтыны, велӧдны, быдтыны специалистъясӧс. Вермас лоны, ӧтилы лӧсялас лекарствоыс, а мӧдлы — оз. Миянлы ӧд колӧ медводз салдатъяслысь коляссӧ лэптыны. Йӧзӧс уджӧн могмӧдӧм вылӧ видзӧма 3,85 миллион шайт. Мырсӧ ножовкаӧн пилиталӧмаӧсь да азьлассӧ перйӧмаӧсь. Та вӧсна шуим кыпӧдны нӧшта 450 юр вылӧ кукань карта. Тайӧ пӧ висьталӧ регоператорлӧн лючки уджалӧм йылысь. Ме зэв ёна кӧсйи сэтчӧ веськавны и верми тайӧс вӧчны! Шӧр бурдӧдчанінса лабораторияӧс могмӧдісны тестъясӧн. 1892-ӧдын тані восьтӧмаӧсь церковно-приходскӧй школа. Мунан да он и тӧд, кутшӧм керка тэнӧ водзын виччысьӧ. Но сэні кутасны вӧчны чипан-порсьӧс вердан комбикорм. – И водзӧ вылӧ миян зэв на уна быдсикас дум-кӧсйӧмыс. Но кыдзи пасйи нин, выль постановкасӧ сиӧма томъяслы. И ичӧт, и олӧма сьылісны частушкаяс, йӧктісны кытшын. Санаиз да Колокол гӧраяс дорсянь визувтӧ Санавож ёль. Миян семья тайӧ «кӧзӧдас» йӧжгылясис сӧ-мын нёль лун. Тайӧ карыс важысянь нималӧ спортын аслас быдтасъясӧн. Тайӧ тшӧтш отсалiс пыртны Кристослы эскӧмӧ Коми мусӧ. Гортса пемӧсъяс йылысь сьӧлӧм вӧрзьӧдана уна кино эм. Ёна кажитчӧ гитараӧн ворсны, шылад кывзыны да сьывны. Мокчойын выль школасӧ зэв жӧ нин важысянь виччысьӧны. Бура тӧда гижысьяслысь олан туйсӧ, налысь гижӧдъяссӧ. — Керканым кор ӧзйис, нывъясӧй школаын на велӧдчисны. Воддза вонас ныр улӧдз матыстчис, да лыйнысӧ эг удит. Йӧзӧс бурдӧдысьяс полӧны и сідз шусяна осложнениеысь. Вӧрӧ ветлігӧн ыджыд мам ливкйӧдліс коми сьыланкывъяс. Ӧтиыс пӧ пемыдджык, вӧрбокса видзьясысь чукӧртӧны да. Виччысям тіянсянь войнадырся снимок да сы дорӧ гижӧд. Госпитальсяньыс сійöс мöдöдлöмаöсь бурдöдчыны гортас. –Быд мунысь-воысь поезд кежлö ветлöдліс миян автобус. Дима бура котраліс лызьӧн, ворсіс футболӧн, теннисӧн. Мӧд-кӧ, йӧзыс ӧта-мӧдсӧ йирӧмӧн йирӧны, ульӧн сёйӧны. «Коми йӧзӧдчан керкалӧн» мынтысян реквизитъяс — тані. — Эз коль, зарни ныв, кор нин корлім да, пырны коліс. — Ті пасйинныд, мый операция вӧчанныд скальпельӧн на. Та мында вонас и тешкодь вӧвлӧмторйыс унакодь вӧлӧма. Öта-мӧднысӧ чолӧмалiсны предприятиелӧн тшупӧда пасӧн. Ми корсим ӧтуввезйысь став тайӧ пемӧс йывсьыс юӧръяс. Комиын «Сад памяти» акцияыс мунӧ быд муниципалитетын. И быдӧн на пиысь вӧчӧ ставсӧ, мед сӧвмыны лунысь-лун. А сэсся рытпукысьяс чӧсмасьӧмаӧсь йӧзкостса вӧлӧгаӧн. А нӧшта кык во мысти конгрессӧ виччысьӧны Кудымкарын. Мукӧд татшӧм пемӧс пиын сійӧ лыддьыссьӧ плотояднӧйӧн. Водзті татшӧмыс эз вӧв, – лыддьӧ Александр Борисович. Йӧз пӧвстын тайӧ тшупӧда пассӧ шуӧны фарфор кӧлысьӧн. Ас вылас öти уджалысь ичöт бизнессö öткодялiс мöскöд. Со и листыштіс кадыс миян олӧмысь нӧшта ӧти лист бок. Уна сикас удж дорас содіс нӧшта ӧти — письмӧ разӧдны. Уналӧн нимкодьысла да шудысла весиг синваыс доршасьӧ. – Та вӧсна и шуим шыӧдчыны «Монди Сыктывкарса ЛПК»-ӧ. –Тэ шуин, мый лӧсьӧдан гороскоп тӧдсаясыдлы да аслыд. Петкӧдлыны, кыдзи эськӧ мичмӧдім выль стрӧйбаяссӧ ми. Миян театрын труппаыс ичӧт – сӧмын дас ӧкмыс ворсысь. Та понда «Коми йӧзӧдчан керка» чукӧртіс шоныд кывъяс. Сё пасибӧ таысь тэныд да сюрс сё пасибӧ, зарни аньӧй! Кӧкъямысдас куим регионысь сё сикт-кар вермасьӧмаӧсь. Вузын велӧдчӧм бӧрын том гозъя кольччисны Сыктывкарӧ. — Кызвыныс миянӧ волӧны Россия Федерацияса паспортла. Сэки быттьӧ дурӧм вӧлі, а ӧні со такӧд уджӧй йитчӧма. Тайӧ кузь бӧжаыс зэв уна висьӧм паськӧдӧ, весиг чума. Лоны томуловлы збыльысь интереснӧй петасӧн абу кокни. Кыпӧдӧмаӧсь нин стенъяссӧ, босьтчӧмаӧсь вӧчны вевтсӧ. Сэтчӧ пырӧдчӧма и Сӧветскӧй уличаса ӧти керкаысь ТСЖ. Ваыс — турувиж, сы вӧсна мый уна быдмӧг ва пытшкӧсас. — Бöръя воясö зiля кутiсны уджавны волонтёр котыръяс. Школасянь мӧдӧдчим воин-мездысьлы казьтылан пас дорӧ. Поезд сэті оз ветлы, нелегалъяс оз жö ёнасö журъявны. Ачыс век жӧ виччысьӧ рӧдвужсяньыс отсӧг да шоныд кыв. Горт дорысь ёна ылöдз эг и во, погона йöз сувтöдісны. Сыктыв районса Куратовын вӧлі бара жӧ литература гаж. –Тайӧ, чайта, быдӧнлы мӧрччас, оз сӧмын миян театрлы. Сідзкö, öні колö тайöс вöчны да тадзи тшöтш шойччыны. Казьтыліс, ӧти войӧн пӧ дзоньвидзаысь лои вермытӧмӧн. Перга – мӧд ног кӧ, «мазі нянь» – вын-эбӧстӧ ёнмӧдас. Трактористалігас корӧмаӧсь сійӧс бухгалтерӧн уджавны. Вӧзйӧмаӧсь весиг Чикаса туйяс йылысь фильм снимайтны. Ме эг вермы кутчысьны да исковті-журкниті ватрушкаӧн. Тайӧ уна челядя семьяыслӧн медыджыд шудыс – челядьыс. –Михаил Николаевич, кыдзи мӧрччис театрлы – пандемия? Кыдзи нимтыны ассьыныс котырсӧ, абу дыр мӧвпалӧмаӧсь. Но и мый восьтісны, ышӧдӧ нин волыны фестиваль вылас. Та вӧсна и нимтӧмаӧсь — «Лукоз» (Лукоянов да кӧзаяс). Сёянсӧ босьтчасны разӧдны медсёрыс апрель 13 лунсянь. Емдін районын збыльмӧдӧны йӧзӧс ваӧн могмӧдан проект. Та могысь и колӧ лӧсьӧдны торъя экономическӧй зонасӧ. А водзӧ туйыс вӧлӧма Холмогорыӧ, Лешуконскӧйӧ, Комиӧ. Константин Лазарев и сэні шы-ӧдчис чукӧртчӧмаяс дорӧ. Шыöдчыны позьö и Пенсия фондлöн кар-районса юкöнъясö. Татшӧмыс мукӧдыслӧн весиг сиктын абу, непӧштӧ вӧрын.» Позьö-ö сэні кыпöдны вит судтаа керка либö гостиница? Пажын бӧрын журналистъясӧн тыр автобусӧн мунім Эжваӧ. Коркӧ да артмис жӧ бура кӧртавны, вирыс оз нин киссьы. Быттьӧкӧ тайӧ карас важысянь нин эм шыръяслӧн сарство. Медводз видзӧдысьясӧс гажӧдны петiс Юлианна Караулова. Нюм петкӧдісны «Задоринка» да «Мечта» йӧктан котыръяс. Ме жӧ пӧ рочнас сӧмын «иди сюда» да «иди отсюда» тӧді. Йӧзсӧ коралам джинсыӧн да кедіӧн, джоджсӧ чегам сэсся. Бур сьӧлӧма, жалитысь мортыс уна — и вуджӧдӧны сьӧмсӧ. Найö пуктöны и государстволысь могъяс збыльмöдöмö пай. 2020 воын та могысь компания лишöдас 550 миллион шайт. Сідз, Воркутаса инфекция больничаын лӧсьӧдім 45 места. Сэтчӧс зіль да уджач йӧз весьтӧ на странаным кутчысьӧ. Сёрнитігас нин гӧгӧрвоа, артмас али оз мортсӧ дорйыны. Найӧс коркӧ туйсӧ лӧсьӧдыштӧм могысь жӧ и пуктавлісны. А 2015 воын – «Коми Республикаса народнӧй артист» ним. Тима Веньлӧн гижӧдъяс «Ордым» да «Ударник» журналъясын Папӧ серти тыдалӧ, мый кывнад челядьтӧ он быдты-велӧд. Таво сылӧн чужӧмсянь тырис 115, а кулӧмсяньыс – 45 во. Лымнас эськӧ сійӧ тырӧма нин да, но ме мӧд тор йылысь. Найӧ корисны вурны кузь да лолалысь дӧраысь новлантор. Ылі муясысь, казьтышта, вӧлі Эстонияын да Финляндияын. Индаліс, кытчӧ мый колӧ содтыштны, а кыті – чинтыштны. Бӧръяыс йитӧ Тӧрӧяг да Мандач посёлокъяс Сыктывкаркӧд. –Сценавывса кутшӧм медся сьӧкыд костюм ковмыліс вурны? Сэсся пасъям рӧдитель Ыджыд лун, сэки кулӧмаяслӧн гаж. Неважöн мунiс таладоръюгыдсьыс Анна Васильевна Габова. А сэтчӧдз налы колӧ шыӧдчыны правительстволӧн порталӧ. Со ӧд кыдзи кыптӧма гажыслӧн тӧдчанлуныс тайӧ вояснас! Пыр син уланыс кутӧны, медым Алина оз усь да оз доймы. Лача куті, мый найӧ мӧдасны менӧ кывзыны да кывзысьны. А дасьтіс-лэдзис тайӧ сборниксӧ “Коми йӧзӧдчан керка”. Дась волыны сэтчö и мöдысь, и коймöдысь, и комынöдысь. Браслетыс кокас, а сы дорӧ гортса аппаратыс некӧн абу. Газопровод нюжӧдан уджсӧ пыртӧма «Газпромлӧн» уджтасӧ. И пӧрӧм пуыс уна, ичӧтик пилаӧн ковмис найӧс вундавны. А кор волывла чужанінö, отсала бергöдны гортгöгöр удж. Дона войтыр, ме ставныд дорö шыöдча: эн сэтшöма полöй! Степан Семёнович – войнаса ветеран, гижысь, журналист. Усьласьліс, доймавліс, но эз няргы, песіс асьсӧ водзӧ. Позьӧ видзӧдлыны, ёна-ӧ лӧсялан сійӧ либӧ мӧд морткӧд. Петаснытӧ дасьтігӧн ті вӧдитчанныд сӧстӧм коми кывйӧн. А кор артмас да челядьлы кажитчас – таысь зэв нимкодь. Ӧти-кӧ, сьӧкыд ветлӧдлынысӧ, быдлаӧ крукасьлыны кутан. Шыладсӧ сылысь он вермы вунӧдны, сьӧлӧмӧдзыд йиджӧ да. Ӧні сійӧ верстяммис-быдмис, лоис мича статя мужичӧйӧн. Сэк жӧ вежсяс петаслӧн кабала, дизайн да лист бок лыд. Но ӧні позьӧ ставсӧ нуны сідз шусяна переработка вылӧ. Телефоныс важ пӧлӧс, сӧмын звӧнитны либӧ эсэмэс гижны. Во мысти сійӧс вуджӧдӧмаӧсь «Войвожнефтегазразведкаӧ». Недыр мысти нин посёлоксяньыс неылын лыйӧмаӧсь кӧинӧс. Сэсся эг кут вермыны, ваыс эз тырмы да, ковмис сувтны. Сідз, таво кыпыда пасйим Чилимдін сиктлы 480 во тырӧм. наградаяс (кор, кутшöм подвигысь сетöма, номер, фото); Первой сёрнитӧмаӧсь ӧттор-мӧдтор йылысь «ВКонтактеын». Районса «Звезда» газетын куті тшӧ-кыдакодь петкӧдчыны. Сылы зэв нимкодь, мый паркыслы сетасны батьыслысь ним. Оз и удит ёнасӧ ылыстчыны, кылас кык друглӧн гӧлӧсныс. Налысь нимъяссӧ пасйисны вӧр комбинатлӧн Почёт книгаӧ. Мӧд лунас гала-концерт дырйи жюри йӧзӧдас вермысьяссӧ. Гӧрд Затонын да Сьӧдкыркӧтшын пӧ томъяс тӧв чужъялӧны. – Вакцинациянас ми вермам кӧртвомавны быдсикас висьӧм. И сылы окота лоӧма, мед чужанінас зымвидзис мича храм. Республика тшупӧдын финалыс лоас октябрь 1-10 лунъясӧ. А медводдзаысь чукӧртчылӧмаӧсь 1989 воын Йошкар-Олаын. Кодлы – бур кывйӧн, а кодлыкӧ и ва вайны да пес тэчны. Егор Антоньевич Пашнин — республикаын нималана хирург. Татшӧмъяс дорас ветлӧны COVID-ысь видзчысян паськӧмӧн. Комитетын быдӧн вермас аддзыны ас окота серти нырвизь. Специалистъяс ӧні арталӧны, уна-ӧ сьӧм та могысь колӧ. –Найӧ абу стационарынӧсь, и оз ставныс сьӧкыда висьны. Мусукыс сылӧн дзик ӧти, кодӧс вермӧ корсьны нэм чӧжыс. — Нӧшта окота пасйыны, мый быд лун ми волывлам лавкаӧ. Пиыс пӧ сійӧн и колӧ сылы, мед вӧравнысӧ тӧварыш вӧлі. Зільӧ сэні 240 морт, тӧлысся удждоныс 28-30 сюрс шайт. —Рытланьыс мӧдім гӧгӧрвоны, кодыс вермас, — шуис сійӧ. Фото ӧнія Стефановскӧй изэрдӧн медводдза «чужӧмбаныс». Чукӧртчылан лунъясӧ вӧлі котыртӧма и некымын выставка. Но мыйлакӧ «Юрганын» да «Коми горын» таӧ оз босьтчыны. Верма казьтыштны челядьдырӧс, кор меным Енмыс отсаліс. Миян театр, кыдз шуласны, рушкусӧ тув йылӧ нин ӧшӧдіс. Уджалан жырйын микроб-вируссӧ бырӧдӧны кварца лампаӧн. «Кыв поз» коми семьяяслӧн «Шуда котыр» клублӧн проект. Ӧні донъялӧны-арталӧны, мыйта ковмас та могысь сьӧмыс. Шондіа лунъяс да Ригаса саридз дор, мича кольквиж лыа. Ставныс найӧ лоины муниципалитетса юкӧнын вермысьясӧн. Ветлы—ветлы, ыджыд мам, шу, бӧр чугун гугӧдансӧ корис. Телевизорыд эз на вӧв, но миян вӧлі бур радиоприёмник. Ичӧтсянь окота вӧлi ылі муяс аддзывны, путешествуйтны. Погона йӧз отсӧгӧн кутасны артавны омӧль оласногаясӧс. Кытшын 97 прöчент олысьыс видзöдö цифраа 20 телеканал. Татшöм артмис менам Митипер Миколай дядькöд тöдмасьöм. Ми век радпырысь кывзам, ышӧдам, юкам челядькӧд шудсӧ. Тайӧ петкӧдлӧ, мый миян ӧтувъя командалӧн уджыс артмӧ. Та понда урчитӧминын эгӧ сувтӧй, а воӧдчим Заречьеӧдз. –Ӧдвакӧ кодкӧ мунас вӧрӧ арбалетӧн, вывті дона сувтас. Вежалунъясӧ вӧлi котыртлӧны экскурсияяс орчча каръясӧ. Бӧръя сёрникузяас лӧсялӧ эськӧ зэв дженьыд ывлаын кыв. И, дерт, унаӧн на оз тӧдны, кутшӧм вежӧртасыс РСО-лӧн. А вахтаӧн ветлӧмыд пӧ ӧдвакӧ торкас семья кост олӧмтӧ. Челядьлы да гырысьяслы аддзысьлӧмсӧ нуӧдісны ӧти кадӧ. Сідз, найӧ нуӧдісны Эжваса роспись серти мастер-класс. Выль паспортла ковмас волыны и ов, ним да вич вежигӧн. И нелямын витысь унджык во уджалӧма ӧти предприятиеын. Этикеткаас посньыда лыддьӧдлӧма, мый пуктӧмаӧсь сэтчӧ. И миян шыӧдчӧм вылӧ чукӧстчис «Монди Сыктывкарса ЛПК». Вӧлӧмкӧ, Сыктыв юыс визувтӧ Гурган дортіыс дзик матын. Кӧні утка, кӧні чучела, кӧні ва турун – ӧдва торйӧдан. А бур вӧралан ньӧввужйысь ковмас мынтыны 100-250 сюрс. – Ме этнопарксӧ шуа финн-йӧгра культуралӧн «подиумӧн». Тайӧ медся вылысса сись, кодӧн мазіяс вевттьӧны позсӧ. Ставныс куйлӧны кыз му улын: и роч, и немеч салдатъяс. Вуджа вӧлі мӧдлапӧлас да, быд тыын сьӧд пукалӧ уткаыд. Зэв интереснӧ орччаӧдны разнӧй войтырлысь рецептъяссӧ. Скӧт видзысьяс государстволы сетісны яй, йӧв да кольк. Дерт жӧ, и аслам ёрт-тӧдсаяслы ошка тіянлысь регионтӧ. Та йылысь висьталiс Россияса президент Владимир Путин. Кык часӧн унатор лои висьталӧма, выльторъясӧн юксьӧма. Чужлöма сiйö 1926 воö Удора районса Путшкымдiн сиктын. Ачыс уджтӧмалысь, гӧгӧрвоана, автобус вылӧ сьӧмыс абу. Нӧшта эм мӧвп дасьтыны «Койташса» сьыланкывъясӧн диск. Илья ёртъясыскӧд панӧма и «Мобильный гражданин» акция. –Паспорт да кокньӧдӧн вӧдитчӧм кузя эскӧдана документ. И тайӧ шуӧм бӧрас императорлӧн киын колькйыс гӧрдӧдіс. Косьмыштас муыс да, коляс сӧмын идравны да сотны засӧ. А ӧні — Ураллань мӧдӧдча, Народа гӧра вылӧ кыпӧдчыла». Тайӧ – романтика, и нывбабаяс сійӧс швач оз гӧгӧрвоны. Та вылӧ видзӧдтӧг экспериментсӧ шуӧмаӧсь нуӧдны водзӧ. –Но тайӧ, дерт, сӧмын кӧсйӧм на, – кывкӧрталӧ Надежда. Кабаласӧ ньӧбысьяс пасйӧны, мый сыӧн лӧсьыд вӧдитчыны. /тиыс кö вöрас шöйтö — напарниксö «вöркöрöн» номсöдлö. Артистка, коді ворсӧма бӧрйӧм постановкаясас, доймӧма. Шуӧны, тайӧ му вылас пӧ 80 прӧчент олысьыс – изьватас. Сэсся и уналаӧ кӧ пӧ ветлан, унатор и аддзылан-кывлан. – Ми весьӧпӧрлім, кор тайӧ туйӧдыс школаӧдзыс воӧдчим. Бур, кос турун-корсӧ, чаг-россӧ кӧ сӧвтасны мешӧкъясӧ. — Миграция — тайӧ ӧд абу сӧмын воысьяс, но и мунысьяс. Этнопарклӧн могъясысь ӧти – вӧчны туроператорлысь удж. Сы вӧсна мый православие вылын сӧвмис Россияын олӧмыс. Шыбитам кӧ ывлаӧ ёг, тадзи жӧ кутасны вӧчны ныв-пиным. Сöмын кольöм во та вылö ви-дзöма 1.157,5 миллион шайт. Ань гӧгӧрвоӧма, мый ӧтнасӧн сэсся тадзи овны оз вермы. Буретш татшӧмӧн вӧлі армияса генерал Василий Маргелов. Ичöтик сикт-посёлокад олöма йöзлы тайö зэв на и кивыв. боевöй туй (кадколаст, сикт-грезд-кар, аслыспöлöслун); А петкӧдлам да, аслыным любӧ, мый фондным татшӧм озыр. Шуӧны, мый дыра пӧ срубйыс сісьмӧ, сы дыра жӧ и шойыс. Накӧд оз позь вӧдитчыны вируслы паныд чорыд терапияӧн. Пансьӧ уджыс тӧвшӧр тӧлысьын Кулӧмдінын «Василейсянь». Ӧтияс рӧдвуж ордас олӧны, мӧдъяс — патера кӧртымалӧны. Дерт, татшӧмъясыслӧн сьӧмыс оз кут тырмыны билет вылӧ. 1921 воӧ доброволечӧн мунӧма Гӧрд армияӧ, вежӧма овсӧ. Кыв да культура дорӧ муслун зілям вуджӧдны и челядьлы. Мукӧдсӧ комбинатӧ нуӧны-вайӧны торъя автобус-машинаӧн. Ыджыд мам вӧлі эскысьӧн да менӧ сідзи жӧ велӧдіс овны. Юркарын олысьяслӧн эм жӧ позянлун торйӧдавны лӧп-ёгсӧ. И, гашкӧ, сезон помланьыс ми мыйсюрӧ удитам на нуӧдны. –Дона призывникъяс, тіян олӧмын ӧні зэв кывкутана кад. Владимир Уйба вочавидзис бурдӧдысьяслӧн юалӧмъяс вылӧ. Том нывъяс Оля да Кристина концерт вылӧ жӧ локтӧмаӧсь. А дас вит минут мысти кыла сылысь гӧлӧссӧ: «Медальон!» Но снимайтісны кӧ, мед: «пысасьнысӧ» некытчӧ жӧ лои-а. Людмила Камбаловакӧд ӧттшӧтш нуӧдӧны «Кыв поз» уджтас. И он кӧ выль мам дорӧ найӧс овмӧд, кувласясны ставныс. Ӧнi ми ыдждӧдлам Перымса Степанлысь духовнӧй подвигсӧ. Серпасасьны куті тшӧкыдджыка, тайӧ аслыспӧлӧс шойччӧг. кывйӧн вӧдитчан выль технологияяс шӧринӧн веськӧдлысь: Тыыслӧн нимыс важ славяналӧн «болото» кывйысь артмӧма. Мый вӧчны, медым тіянӧс эз су татшӧм виччысьтӧмторйыс? А ю-ты вуджны сьӧрсьыс босьтӧма пакрафт — пӧльтан пыж. Шуам, век кодкӧ вунӧдӧ йӧзкостса паськӧмысь коланатор. Шуам, Воркутаса театр йылысь кино ми дасьтім кык воӧн. Таысь унджыксӧ оз позь, вермам дзикӧдз бырӧдны черисӧ. Сійӧ торйӧн аттьӧаліс нацпарк снимайтысь-нимӧдысьясӧс. И со кадыс тай меным воис жӧ. Кык вежон пидзӧсӧдз ваын. Мыйсюрӧ ваялі гимназияса музейӧ, но сэні ставыс нин эм. И сы бӧрын вичкоын службаяс кутасны мунны быдлунъя моз. Медся дыр нин комиӧн юргӧ «Коми гор» телерадиокомпания. Мӧд ногӧн кӧ, овмӧс бара на вӧчӧма ыджыд воськов водзӧ. Мукӧд регионысь воӧм морт вермас «лыддьыны» тайӧ кодсӧ. Пасйисны на, быд серын пӧ тыдовтчӧ олӧм вылӧ видзӧдлас. Районын ӧні сӧмын ӧти фронтӧвик ловъя — Михаил Микушев. –Пач бокас вӧчӧны гӧбӧчӧ пыранін, лэччӧны сэтчӧ содйӧд. Но кыкнан сикасыс зэв чӧскыд да дзоньвидзалунлы колана. Бӧръя воясас шензьӧдана изъя «сад» дорӧ интересыс содӧ. Кӧзяиныс аддзис да дрӧгмуніс, гашкӧ пӧ, «унмовськӧдам». Миян дорӧ воліс Алексей Попов, коді сетіс некымын урок. Весиг ог тӧд, мыйта сюрс шензьӧдана мича снимок артмис. Но тайӧ неыджыд аппаратураыскӧд йитчӧма ыджыд кывкутӧм. Дыр кежлӧ думъяснад колян сэтчӧ, кытчӧ сьӧкыда воӧдчин. «Чукӧртім да иналім 187 сюрс шайт дон 15 тонна лӧп-ёг!» Нёльӧд классӧдз отличницаӧн вӧлі, сэсся – хорошисткаӧн. Тадзи жӧ велалӧмаӧсь лышкыдасьны Чебоксарова мама-ныла. Сійӧ жӧ заводитӧ печлавны ӧткодь бок вылӧ усьӧм лыяссӧ. Аскӧдыс вайис виноград куст, кодӧс пуктісны ӧшинь улас. Мыйтакӧ, дерт, пагалӧ дератизация бӧрын, но оз ставныс. –Став карыслы да районыслы инмö «Ухтажилфондлöн» уджыс. Ӧти кывйӧн, жюрилы вӧлі сьӧкыд бӧрйыны медся медсяяссӧ. «Ӧні миян медшӧр мог – паськыдджыка нуӧдны туялан удж.» Кöть эськö, збыльвылас кö, сiйö кусöма сентябрь 2 лунö. Та вӧсна колӧ велӧдны челядьнымӧс лючки сыӧн вӧдитчыны. Андрей Петрович Тарабукин Кулӧмдін районса Керчомъяысь. Колӧ пӧ. Колӧ пӧ мунны Воркутаӧ, сэсся Интаӧ, мукӧдлаӧ. Татшӧминӧн позьӧ шуны и Изьва районысь Галфедьса изъяс. Уна во нин сiйö оз пукав миянкöд тайö ыджыд пызан саяс. Юралысьлысь удж вӧчысьлӧн индӧдыс бур и со мый боксянь. – Тіян серти, лабораториялӧн уджын мый медся тӧдчанаыс? Оз пӧ эскыны да, мый тайӧ отсалас видзчысьны висьӧмысь. 2020 воын Алексей Иванович йӧзӧдӧма ассьыс «Гриш котыр. А верзьӧма спортын петкӧдчас 56 арӧса Инесса Меркулова. Нелли Ивановна такӧдіс аньӧс, таысь повнысӧ пӧ нинӧмла. Содтӧд сувтӧдалӧмаӧсь кӧрта-бетона сідз шусяна чушкаяс. Ті ӧд гӧгӧрвоинныд-тӧдінныд, кутшӧм ю кузя ми кывтім?.. А сьылысьяслӧн гӧлӧсыс тэӧ быттьӧ сӧстӧм сынӧд лолыштӧ. Мӧд инструментсӧ, кодӧн ӧнӧдз на ворса, ньӧби ачым нин. Сідз шусяна «Бродилка» ворсӧм думыштӧма Юлия Посевкина. Овлісны бурӧн да ла-дӧн, ас выланыс да Ен вылӧ надеяӧн. Бурӧсь йӧзыс, век висьталасны, кытчӧ да кыдзи воӧдчыны. Сизяб таво тшӧтш лӧсьӧдӧма вӧлі кӧсйӧм збыльмӧдана пос. Öтар помыс тшöктö велöдчыны, а мöдарыс колскöбтö нырад. И тайöс официальнöя вöлi вынсьöдöма Россияын 2010 воын. Ставныс Выльгортынӧсь, – висьталӧ Наталья Владимировна. Содтӧд колӧ пасйыны, мый на лыдысь 2/3 юкӧныс кувсьӧма. Та вӧсна колӧ унджык вӧрны да этшаджык пукавны-куйлыны. Нывбабалӧн батьыс вӧлӧма зэв скӧр да, ёна полӧма сыысь. Дерт, вӧзйисны, но некытчӧ на татысь мунны ог лӧсьӧдчы. Таво тайӧ конкурсыслы кывкӧртӧдсӧ шуӧма вӧчны водзджык. Велӧдчӧма вит тӧлысь, сэсся уджалӧма Кулӧмдінса МТС-ын. – Нӧшта Комиын паськыда нималӧ «Чолӧм, дзолюкъяс!» гаж. Ме весиг ог куж висьтавны, мый мекӧд вӧчсьӧ, кор йӧкта. Февраль 22 лунсянь март 21 лунӧдз – Туланлӧн кадколаст. Асывсяньыс зэрышталіс, но шонді ӧдйӧ косьтіс войтъяссӧ. Шензьӧй кӧть энӧй, суйӧрсайса мода воис и Сыктывкарӧдз. Геологъяс туясьӧны и Коми Республикалӧн рытыв-лунвылын. Сӧмын сэк заводиті гӧгӧрвоны, мый войнаыд – абу ворсӧм. Недыр мысти бара воӧма письмӧ: «Уджала, ӧдйӧджык лок!». Но тайӧ синантропнӧй грызун, коді олӧ морт дорын матын. Сӧмын ӧти сиктлы, Кипиеволы, сиӧмаӧсь быдса куим ролик. Психолог пыдди сійӧ бӧрйӧма юрси шыльӧдысь-мольӧдысьӧс. «Э пен» да «э тейбл» кывъясысь ылӧджыксӧ эг и волывлӧй. Галфедь грездса гӧсьтъяс вӧчӧны тані уна снимок-серпас. Олӧма йӧзлӧн лунӧ вичмӧдӧны гӧснеч: шырӧм яй, вый, сыр. Ревизия дырйи сэнi казялӧмаӧсь сьӧм таргайтӧм-растрата. Лыддис кывбуръяс, донъяліс найӧс ритм да рифма боксянь. Йӧзӧс арталасны-гижасны 2020 вося октябрь 1-31 лунъясӧ. Найӧ олӧны и Урал сайын, и Ненеч кытшын, и Кола кӧджын. Веськыда кӧ, чуйми ворсӧмнас, меысь нинӧмӧн эз кольччы. Миянöс кылiсны да министрнас индiсны Галина Габушеваöс. Сійӧ воӧма гортас республикаса больничаын куйлӧм бӧрын. А мужичӧй да ань костын сьӧлӧмкылӧмсӧ позьӧ ворсны пыр. Войнас Одыбын чорыда гымаліс-чардаліс да сувтсӧн зэрис. Весиг батареясӧ ковмис перйыны, мед дзикӧдз оз потлась. Но мазіыд оз вермы пырны мӧд улейӧ юасьтӧг-висьтасьтӧг. –«Веськыд йитӧд» дырйи сӧмын ӧти номерӧ позьӧ звӧнитны? — Кольӧм во сетісны 1 миллион, таво — 1,5 миллион шайт. Но он кö вермы ачыд асьтö такöдны, звöнитчы психологлы. Неважӧн браслета мыж вӧчысь мӧд морткӧд вошліс йитӧдыс. Зэв ёна дасьтыси медводдза урок кежлӧ, рытывбыд пукалі. Сергей Гапликов чолӧмаліс ухтасаӧс карлы 90 во тырӧмӧн. Тадзи пӧ ми аттьӧалам опытнӧй станцияын став зільысьсӧ. Фестиваль дырйи юбилейӧн чолӧ-маласны Лидия Логиноваӧс. Миянлы аслыным колӧ вежсьыны, и сэки вежсясны челядьным –Талун Россияын олысьяс пасйӧны Семья лун, – шуӧ Ольга. Медунаöн олöны Сыктывкарын, Удора районын да Воркутаын. Но медся тӧдчана могыс – кыпӧдны Изьвавомын выль школа. –Öнi ми чукöртчывлам ог сöмын юркарын, но и районъясын. «Большой балет», позьӧ шуны, — том йӧктысьяслы конкурс. Найӧ ӧд оз вермыны кольччыны гортаныс, оланіныс абу да. Быд юалӧмӧн позьӧ шыӧдчыны (8212) 28-79-86 телефон пыр. Коми гижысьяслӧн повесьт- висьтъясыс зэв интереснӧйӧсь. Искусство гимназиялысь уджаланногсö кöсйöны вöлi вежны. Вермас оз астрология отсавны ӧтка мортлы аддзыны пӧвсӧ? Сэк жö уналы рöдвужыс оз вермыны отсасьны, бокынöсь да. – Кокчӧръяс пысалім браслет да мӧдім видзӧдны сы бӧрся. Быдлаö вöлі позьö ветлыны, а талун колö гортын пукавны. Кодлыкӧ, гашкӧ, и абу интереснӧ, но меным окота туявны. Ӧтуввезйын зэв ыджыд аудитория, и тайӧ миянлы бур вылӧ. Сыктыв районса юрсиктӧ – Визинӧ – ми воим рӧмдігӧн нин. Эжваса керкалӧн экоплощадка вылын Арина быдлунъя гӧсьт. Кушмановалы —Югыд артмастерскӧйсянь «Мича нывка» шапка; Жюриӧ пырысьяс тшӧтш котыртласны быдсикас мастер-класс. Вевтным ӧд вӧлі важӧн нин виялӧ, а ӧні лоӧ мича да бур. Колӧ вӧлі пыртны сикт-грездса олӧмӧ сӧветскӧй культура. Целевӧя велӧдчӧмыс кивыв быд организация-предприятиелы. Жаль, но быдлунъя олӧмас налӧн зэв уна мытшӧд-падмӧгыс. А кутшöм юöр колö чукöртны ветеранлысь олöмсö туялігöн? А тайӧ нин Анна Кучевалӧн «Шева чуман» повесьтысь юкӧн: Гоз-мӧд лун нин гожӧм, но йӧзыс оз кывны сылысь воӧмсӧ. –А кытысь тӧдмавны, кор да мый йылысь кутасны сёрнитны? Уна кӧрт вӧснаыс изъясыс пырджык сiм-рыж, охра рӧмаӧсь. Тайӧ государственнӧй ансамбльсӧ лӧсьӧдӧмаӧсь 1936 воын. Кыдзи уна челядя мам, сулала стрӧитчӧм вылӧ субсидияла. Кор сёрнитчӧмсӧ киритам, кутам корсьны мӧд пӧдрадчикӧс. Гашкö, и збыльысь тайö «амнистиясö» бöръяысь нюжöдісны. Та вылын и мöдам уджавны», – кывкöрталiс Владимир Уйба. Кулӧмдінын восьтӧма 250 морт вылӧ выль велӧдчан корпус. Кӧнсюрӧ та боксянь лыдпасыс абу нин сэтшӧм повзьӧдлана. Ӧти кывйӧн, шыблас помысь аслыныс нимкодьлун шедӧдісны. –Филипп ай, а таво лоӧ жӧ Ыджыд лунся крестӧн ветлӧмыс? Миян, куим чоя-вокалӧн, став олӧмыс мам гӧгӧр гӧграліс. –Талунъя баттлын ордйысьӧны Комиысь кык нималана котыр. Эн гожйӧдчӧй, ывлаын жар шондісьыс дзебсясьӧй гож сайӧ. «Коми войтыр» ӧтмунӧмлӧн Мылдін районса юкӧнысь нырщик, Мӧвпышті: кыті муніс джип, сэті и велосипедӧн письтан». – Коми му – миянлы ас му, – висьталӧ Ольга Коцюбанская. Нӧшта на быд пӧрйӧ ыджыд экран вылын вежласис вӧр-ваыс! 2018 вося Паметь вахта дырйи «аддзысим» коймӧд Иванкӧд. Вӧзйӧмсӧ збыльмӧдны вонас нёльсё миллион шайт и ковмас. Тшупис вежӧрӧ роч сьыланлы да коми культуралы сиӧм рыт. Дерт, оз ков вывтіасьны – быд пельӧсӧ пассӧ серпасавны. Ольга Михайловна Коцюбанская чужӧма Хонгурей посёлокын. Журналистъяс аддзӧмаӧсь весиг му сыркмунлӧм йылысь юӧр. Ставыс тайӧ, дерт, бурмӧдӧ-гажӧдӧ районын олӧм-вылӧмсӧ. Мед и водзӧ инасны да пӧpтсясны олӧмӧ бур кӧcйӧмъясныд. Ёна ылӧсӧ семьяӧн кыкысь на ветлім: Казаньӧ да Египетӧ. Сійӧ нуис нин Дырнӧсса экошӧринӧ 2,5 тонна сайӧ стеклӧ. Тайӧ жӧ воас шедӧдіс эзысь медаль Европаса чемпионатын. Но вичко абу паныд, мичмӧдасны кӧ кольксӧ дзоридзьясӧн. Домскӧй собор вӧлі пӧдса, да любуйтчим сыӧн ывласяньыс. – Коді радпырысь новлӧ тэнсьыд платтьӧ-сарапан-дӧрӧмтӧ? Культура керкаын гӧсьтъяслы петкӧдлӧмаӧсь гажа концерт. Та бӧрся сюся видзӧдӧны прокуратура да Роспотребнадзор. Да и ас кадӧ, кор позис на коми оласногсӧ тырвыйӧ аслыд Кольӧма вайны да вольсавны сюрукъяслы. резина ковёръяс. Туристъясӧн кольӧм шыблас чукӧрыс туй кузялаыс зэв уна. Кывкӧртӧдсӧ шуӧма вӧчны да вермысьяссӧ йӧзӧдны ноябрын. Кытчӧдз бара-й нӧшта на вайӧдас морттӧ татшӧм олӧмыс?.. Тайӧ вермӧмыс восьтіс сылы Европаса чемпионат вылӧ туй. Вӧр-ваыс зэв мича, йӧзыс шаньӧсь, сёяныс чӧскыд да бур. Челядьлы занятиеяссӧ кутасны нуӧдны вежоннас квайт час. Но тайӧ инмӧ сӧмын туй выв правилӧ торкалӧмысь штраплы. А ёртъяс, мӧдарӧ, медводдза лунсяньыс сӧмын бур сиисны. Мамыс кӧ сямтӧм-а, он жӧ тадзи кагатӧ туй вомӧн вуджӧд! – Ми сюся видзöдам, медым некутшöм ускöттьö сэнi эз ло. Андрей Семёнович Артеевыс и ачыс вӧлӧма кӧр ви-дзысьӧн. Ёна на велӧдӧй ичӧт войтырсӧ, югдӧдӧй налысь юр вежӧрсӧ. Корам вочавидзны «Коми йӧзӧдчан керкалӧн» юалӧмъяс вылӧ. Гӧрдӧн кольксӧ краситӧмыс йитчӧма Кристослӧн ловзьӧмкӧд. А календарыд да гороскопыд мед кӧть мый сэсся туналасны. Выль автотрасса сэк эз на вӧв да, мунім важ вӧр туйясӧд. И кыдз петкӧдчис, сэтчӧ пырӧдчысь-волысьыс вочасӧн содӧ. Джуджыд да ыджыд жырйын джаджъясын тайӧ вӧлӧгаыс кисьмӧ. –Чайта, йöзыс полöны, мед оз кöвъясь налы коронавирусыс. Ёна кажитчис Адзорӧм ты: шоныд ваа да берегас пӧсь лыаа. Александр Шомысовкӧд да Артур Уляшевкӧд ворсӧ шахматысь. Райын рай, либӧ Мыйла выль вичко повзьӧдлӧ сиктса йӧзӧс? И тавося апрельсянь пырӧдчӧ туйвывса ин-спекторлӧн уджӧ. Оланін кӧртымалӧмӧн эз тырмы эськӧ тыр-бура овны сьӧмыс. –Районын уна-ӧ зонпосниӧс талун шымыртӧма тайӧ спортнас? Владимир Уйба, Коми Республикаса юралысьлысь удж вӧчысь. Но сэтчӧ сідз-тадз он на и веськав, сӧмын тӧдсаяс пырыд. Лёк лолӧ мӧвпысь, мый татшӧмторйыс вермас лоны выльысь». И тӧлыс бӧр разӧдӧ, полиэтилен пакетъясыс косясьлӧны да. Соборование дырйи сулалісны öта-мöдсьыс 1,5 метр ылнаын. Вынсялӧмаӧсь и биару, из шом перъян, вӧр лэдзан юкӧнъяс. –Войвыв районъясö мунiсны и менам вежысьяс, – шуис сiйö. Со шутьлялан шыӧн вӧзь партия быз пуксис чучелаяс костӧ. И ми думыштім, кыдз зыряналысь сёянсӧ йитны европасакӧд. Сулала керка дорын, мӧвпала, кыдзи кута Мыла юсӧ вуджны. Пыр висьтала, мися, коми литератураыд сэтшӧм интереснӧй. Бӧръяыс специальносьт сертиыс плодоовощевод-виноградарь. Ставнас конкурс вылӧ воӧма челядьлӧн 69 творчествоа удж. Сійӧ сэки оліс Вылыс Максаковкаын, уджаліс библиотекаас. Налӧн зільӧмӧн и кутчысьӧ да сӧвмӧ йӧзкостса культураыс. Мамыслы нöшта на сьöкыд лоöма быдтыны ичöтджык челядьсö. Коми Республикаысь фронт вылӧ мунiс 170 сюрс гӧгӧр морт. Помӧсдінса СПК видзӧма жӧ аслас кудйысь 2 миллион гӧгӧр. «Сигудӧккӧд» гастрольӧ муні, а сэсся «Асъя кыаӧ» медаси. Видзӧдысьяслы ёна кажитчис артистъяслӧн сьылӧм-йӧктӧмыс. Сöмын Кировöдз суткинас кыкысь позьö воöдчыны автобусöн. Ӧд быд инын вӧлӧма мастер, код дорӧ шыӧдчылӧмаӧсь аньяс. Но кувсьӧма верӧсыс, сэсся пиыс, и нывбаба сетчӧма юӧмӧ. Босьтчисны жургыны шоръяс, воссис ю, потіс кор, каникул. – А асланым сьӧмыс тырмӧ сӧмын улич весавны да югзьӧдны. Но колӧ гӧгӧрвоны, мый 150 сюрс шайтсӧ сетӧны оз сьӧмӧн. А пом йылас сувтӧм альчикыс (шегйыс) калмыкъяслӧн – онх. Но, овлӧ, ёрдын выль, рочӧн кӧ, обстоятельство мыччысьӧ. Юлия Терентьева – Ямал муысь мичаник томиник коми нывка. Котыртысьяслӧн кывъяс серти, орд-йысьӧмын вермис йӧктӧм. Крайын став вöрсьыс нёльöд пайсö буретш округын заптöны. Ӧні суйӧр сайӧ вузалӧны кӧр ку, а яйсӧ кӧсйӧны на сӧмын. Шуам керкапытшса эмбур: тылӧс, пызан, лабич, сёй кувшин. Оз пӧ кажитчы, кор шӧртыс вывті югыд да синмӧ шыбитчана. Но коді оз кӧсйы виччысьны, вермас сдайтны сійӧс кассаӧ. Гортас Михаил Кузьмич Артеев локтöма 1945 вося августын. –Ӧти грант вылас шуӧма вич-мӧдны медунасӧ 400 сюрс шайт. Тадзисӧ нӧшта на ёнджыка шонавлі, да и кагукӧй рад вӧлі. Кыдзи и уна мукӧдтор, колониясӧ сэтысь тшӧтш тупкӧмаӧсь. Нӧшта ӧтчыд пасъя, оз быдӧн вермы тшӧкыда волыны театрӧ. Семьяын мыж вӧчӧмлы паныд колӧ водзсасьны и торъя йӧзлы. Коркӧ и ачыс войяс, шойччан лунъяс удж сайын коллявлӧма. Тöрыт 3.500 воськов вöчи, — нимкодьпырысь висьталö сійö. И, артмӧ, тӧрытъя банкрот вермас босьтчыны выль бизнесӧ. Ас серти тӧда, кутшӧм сьӧкыд уджыс висьӧм паськаланінын. Сідз, Пекинса Олимпиадаын вермасьӧма Россияса 455 атлет. – Дерт, первойсӧ ёна полі, мазіясыд чушкыны вермасны да. Вильыш да писькӧс Буратиноӧс ворсіс Гульнар Хаматнурова. Эн пы-рӧй ваӧ рытъявыв, гымаліг-чардалігӧн да гажа юрӧн. Матысса кадӧ миян регионӧ вакцинасӧ ваясны 40 сюрс доза. И куліс татшӧм страшнӧя: пуля-граната помысь, доймӧмысь. Юркарын эм торъя служба, кытчӧ позьӧ шыӧдчыны та могысь. Кыкысь босьтіс ас овмӧснысӧ водзӧ сӧвмӧдӧм могысь грант. Тайӧ кабалаыс ковмас сылы, кодлӧн «Сбербанк Онлайн» абу. – Иван Павлович Морозов – тайӧ, кыдз шулӧны, морт-эпоха. Сёяныслӧн зэв-зэв уна сикас кӧр йӧзыслы важӧн нин тӧдса. Моль либӧ изтор отсӧгӧн колӧ пасъявны колана вочакывъяс. Мыйысь медъёна полӧ да зільӧ мынтӧдчыны мужичӧй-педагог? Сэки гӧгӧрвоӧдам, мый найӧ вештісны ёрдӧн урчитӧм мыжсӧ. Сылы пыкӧдӧн вӧліны овмӧсын зільысь тӧлка специалистъяс. –Но век жӧ медся тӧдчанаыс – быд во гӧрны-кӧдзны муяссӧ. Сьӧмсӧ нажӧвитны кужӧ, но оз зіль вывті нин озырмӧдчыны. – Светлана зэв бура петкӧдлӧма легендаысь шӧр геройяссӧ! Гожӧмнас ордйысьӧмыс мунӧ вӧр-ваын, палатка-бипур дорын. Ылӧдз нималӧны, майбыр, эм мыйӧн ошйысьны да гӧрдитчыны! –Вӧлі позянлун кольччыны Сыктывкарӧ, – висьталӧ Надежда. Пельӧсъясыд пелькӧдтӧмӧсь, перинаыд пыркӧдтӧм, пытшъяса! –Кык-квайт морт сыысь ворсӧ, – висьталіс Альма Бюрчиева. Майын на сійӧ ӧткӧн вӧрзьӧдчӧма Карелияса Питкярантаысь. Быттьӧ сёрниас найӧ ӧта-мӧдыслы тшӧтш жӧ лоӧны йӧлӧгаӧн. Водзӧ туйыс муніс Гурган грездӧ, Иван Тороповлӧн музейӧ. — Эм-ӧ профессияын сэтшӧм морт, коді тэныд лоӧ примерӧн? Вӧралӧмыс налы абу сідз шусяна хобби, а кынӧмпӧт перйӧм. Кольӧм во 38 киоскысь комын нёльсӧ разьӧмаӧсь кӧзяеваыс. Медым тіянлы тшӧкыдджыка ковмыліс чеччыны пызан сайсьыд. 1954 воын верӧс сайӧ петӧма, менам дедкӧд гӧтрасьӧмаӧсь. И эн торкалöй самоизоляциякöд йитöдын урчитöм правилöяс. – Но туясьӧм бӧрын ми эгӧ казялӧй канцерогенкӧд йитӧдсӧ. Думайтам нин, мый республикаса чинаяслы театрным оз ков. –Та дыранас миян олӧмын унатор вежсис, – висьталіс сійӧ. Синоптикъяс моз небось оз сорсьы – сылӧн прогнозыс стӧч. Сэки вокзалын уджалысьяс тыртчӧмаӧсь дона операция вылӧ. Нывлӧн кывъяс серти, коми прессакӧд сылӧн йитӧдыс топыд. Тайӧ сбор дырйи «Наследие» отрядӧ локтісны выль боечьяс. — Гора сёрниястӧг, мый кывйыс кулас, он кӧ сыӧн вӧдитчы. Кӧть эськӧ ӧти удж вӧчӧны, но донъялӧны найӧс оз ӧткодя. И тшӧкыда чужан кыв оз аддзы ассьыс инсӧ мегаполисъясын. Паспорт босьтӧмысь ӧтдор унаӧн пасйысьӧны выль оланінас. Аньыд бергӧдчис и. босьтчис кага вылас равзыны: “Тэ мый! Сэки пӧ гӧгӧрбок туялам-донъялам, колӧ-ӧ татшӧм режимыс. Важ фотографияяс вылас пӧ сійӧ зэв шань чужӧма, нюмъялӧ. Али «гусялӧ» дона здукъяс, кодъясӧс позьӧ сины мӧдторлы? Смелмӧдчи да, ысті кывбуръясӧс «Молодёжь Севера» газетӧ. Содтӧд на, ньӧввужсӧ ковмас регистрируйтны Росгвардияын. Тӧдысьлӧн туналӧмысь – сиктын кусас олӧм – оз ков повны. Сы мындалысь жӧ разьӧмаӧсь юасьтӧг лӧсьӧдӧм вузасянінсӧ. Васӧ вӧлі тысьыс босьтам да фильтруйтам, сэсся пузьӧдам. Мамыд петас кильчӧ вылӧ да горӧдас: «Эн на кынмӧй сэні?! Миян редакцияӧ звӧнитчыліс Сыктывкарысь Таисия Ивановна. Но и налӧн эмӧсь вермӧмъяс, олимпиадаясын, конкурсъясын. Куим созыв зіли исполкомын, дас ӧтиӧс – президиумын нин. Би кинь вӧчис наысь мыльктор, кавшасис сы вылӧ да петіс. Павла Петровна радейтӧ казьтывны Футбол нима вӧв йылысь: Владимир Уйба вочавидзис, отсавнысӧ пӧ кивывджык сьӧмӧн. Сідз, «Коми му» газет лыддя аслым, сьӧлӧм бурмӧдӧм ради. «Веськыд йитӧда» телефон пыр шыӧдчыліс Сыктывкарысь ань. — Медводз, дерт, колӧ шыӧдчыны участкӧвӧй терапевт дорӧ. Шыöдчыны вермас и бать-мамлöн сiдз шусяна представитель. Гожӧмыс помасис, но паркын зільысьяслы личӧдчывны некор. Вӧлӧмкӧ, тайӧ мӧвпсӧ уна во нин кӧсйӧмаӧсь пӧртны олӧмӧ. Сӧмын мӧвпыштлӧй, мыйта лӧп-ёг быд лун весьшӧрӧ шыбитам! Тані Анна кутӧма пыдісяньджык тӧдмасьны коми культураӧн. –А тайӧ тыдалӧ конкурс вылас вӧзйӧм документъяссьыс нин. Дона ёртъяс, босьӧй тӧд вылӧ дӧверие телефон йылысь юӧр. Кöсйи эськö пöрысь ыджыд бать гу вылö 2016 воын ветлыны. Мари сёянлы сиӧм рытпук кежлӧ ми дасьтім 8 сикас вӧлӧга. Лоӧ сійӧ аслыспӧлӧс, сы вӧсна мый мунӧ Театрлы сиӧм воӧ. Некымын тӧлысь сёрнитчим, медым дасьтыны накӧд интервью. Тайö зэв кывкутана да колана, но и сьöкыдысь-сьöкыд удж. Снимокъясыс Дмитрий Осиповлӧн «ВКонтактеын» лист бокысь. Сыктывкарса администрация вичмӧдӧма 78 сюрс шайта грант. Тавося ыркыд да зэра поводдя ёна торкис быдӧнлысь уджсӧ. И оз ков вунӧдны сійӧс, колӧ дзоля челядьӧс велӧдны сыӧ. Медся бур профилактика — уявны ваын да ветлӧдлыны подӧн. Туристъясӧс татшӧм «национальнӧй спецификанад» он кыскы. Шуам, “дваысь” быть видыштны, но сэк жӧ и отсыштны колӧ. Варикоз медсясӧ артмӧ кок сӧнъясын, но овлӧ и мукӧдлаын. Дерт, шаньгаӧн да войвывса медчӧскыд вотӧсӧн – мырпомӧн. Кык воӧн та вылӧ лои вичмӧдӧма 6 миллионысь унджык шайт. Мужичӧйяс серти нывбабаяс тшӧкыдджыка висьӧны варикозӧн. Ранаыс зэв ыджыд, да и жар гожӧм сулалӧ. Ковмис начкыны. И овмӧс быд во «мырддьӧ» бадьраслысь некымын дас гектар. Снимокъясыс ставроссияса Народнӧй фронтлӧн Коми юкӧнысь. Ми ӧнӧдз на ог тӧдӧй, кӧні помассис туйыс уна салдатлӧн. Веськӧдлан компанияыс во джын нюжмасьӧма ёгсӧ идралӧмӧн. Щельяюрысь Юлия Филипповалы 17 арӧс, школаын на велӧдчӧ. И Комиын тайö «Квартирниксö» лои петкöдлöма öтуввез пыр. Батьыс – Дань Митрей Семе, мамыс – Сергей Микипер Марья. Некор кӧ эн лыддьыв сійӧс, эз эськӧ и артмы тайӧс вӧчны. Пыр и звӧнитӧмаӧсь сылы, банкса картаад пӧ кодыс кутшӧм? Кӧрттувъяын ыж пась вылын Плеш гӧра вывсянь ислалӧмаӧсь. Олӧмыс куим вӧлӧн – сьӧд, биа да еджыд вӧвъясӧн – рӧдтӧ. Та вӧсна приставъяс косӧдӧны сьӧмсӧ «лӧсялана» мортлысь. Коланаöн лоин и челядьлы, и верстьöлы, и олöма войтырлы. Йӧв сеталӧм пыдди сійӧ зільӧ шогмана уджаланін лӧсьӧдны. Тайӧ и тшӧтшъяяс, и велӧдысьяс аддзисны, пыдди пуктісны. Кутшӧмкӧ воӧ менам мазіяслӧн дистазнӧй лыдпасыс вӧлі 45. Ассьыныс вузӧс инавны волывлӧмаӧсь уна уездысь купечьяс. Но ми пӧ чукӧртчим да бура аддзам и кылам ёрта-ёртнымӧс. И уна на культура керкаысь да клубысь колӧ вежны вевтсӧ. Сыктывкарын сійӧ тӧдмасис «Менам бизнес» шӧринлӧн уджӧн. Сьӧ-лӧмсӧ йирыштлісны туйвывса неминучаяс йылысь юӧръяс. Ӧти ныв садьсӧ воштіс, а ме сулала, кӧть лёк жӧ нин лои. А гажтӧмтча коми рокысь да шаньгаысь, пачын пуӧм шыдысь. Гын сапӧг вылӧ пысалӧм конькинас окотапырысь котралісны. Сыктывкарса 36-ӧд номера школаын велӧдысь Ольга Маркова. Октябрь 5 лунсянь декабрь 19 лунӧдз – Вурдлӧн кадколаст. Владимир УЙБА, Коми Республикаса юралысьлысь удж вӧчысь. Пищальысь кӧ лыян, уткаыд быть усьӧ, дрӧбйыс разалас да. Медбӧрын регионъяслысь шуӧмсӧ вынсьӧдас Федерация Сӧвет. Чукӧртчылӧм дырйи ёсь сёрни пансьыліс вӧр заптӧм йылысь. – Медсясӧ тайӧ артмис стрӧйбаяссӧ выльмӧдӧм-паськӧдӧмӧн. Зэв ыджыд аттьӧ Москваса артистъяслы енбиа петкӧдчӧмысь! —1993 вося Конституция вынсьöдöмсянь вель уна кад колис. Кыдз пасйи, «дачнöй амнистияыс» шымыртö некымын оланпас. Но ковмис велӧдчыны, ӧд колӧ вӧлі быдтыны нёль челядьӧс. Быд мортлӧн эм позянлун бӧрйыны оланінсӧ сьӧлӧм сертиыс. Ставыс кӧ лоас бур, вочасӧн мӧдасны воавны и мукӧдлаысь. ✅«Олӧм войтъяссӧ» бара на чукӧртӧма-ӧктӧма Алексей Попов. Кытчӧджык лэдзны, водзвыв сёрнитчӧмаӧсь «Коми войтыркӧд». Майын Ставрополь крайын чукӧрмис 11 странаысь 2.500 морт. Но колӧ пӧ мӧвпыштны, кыдзи законсӧ кутасны олӧмӧ пӧртны. Колӧ видзны миянлысь парма-ягсӧ дона да муса кагукӧс моз. Новодевичӧй манастырын ӧні уджалӧ Владимир Кузьмич Канев. Степан да сылӧн уджъёртъясыс век дасьӧсь воны отсӧг вылӧ. Но и тані на Ӧльӧш усьӧ ва гуранӧ да няйт сюръя кодь лоӧ. Стрӧитлӧмаӧсь сійӧс Сыктывкарса вӧр комбинаткӧд ӧти кадӧ. Вахтаӧн уджалысьӧн кӧ вӧлі, менӧ эськӧ бӧр гортӧ ыстiсны? Да и Томук (Митипер Тамара пöрысь вежань) эз жö лэптывлы. Павла Петровналӧн эм зэв тӧдчана кужанлун: сiйӧ бӧрдӧдчӧ. Бригадаас зільӧмаӧсь томъяс: 5 комсомолеч да пукавлӧмаяс. А сэсся нин видзӧдлыны гороскопӧ профессия бӧрйӧм могысь. Владислав да Анна — том семья, Мирон пиыслы абу и арӧсыс. –А мыйсянь чужис видео снимайтны да блог нуӧдны кӧсйӧмыд? Парикмахерскӧйын кывлі шогӧ усьӧм мӧд мамлысь норасьӧмсӧ. 2020-2022 воясӧ урчитӧма вичмӧдны патерасӧ 900 ныв-зонлы. Век радейтлі вӧчасьны киӧн, серпасасьны, — висьталӧ Анна. Юлия видлӧма и веськалӧма бобслей кузя Россияса сборнӧйӧ. Пыралісны Кулӧмдінса школалӧн кыпыд да югыд актӧвӧй залӧ. Тöдмöдан, мый коми — уна лыда финн-йöгра котырлöн рöдвуж. Выль корпусас кутасны велӧдчыны 5-11 классъясысь ныв-зон. Мӧд-кӧ, ыстыны smi-komimu@mail.ru электроннӧй адресӧ юӧр. Миянкӧд тшӧтш локтісны и ёртъясным – иван-чай дасьтысьяс. – Мӧйму Комиын коронавирусӧн кокньыда висис 37 нӧбасьысь. Ӧтуввезйын ме тшӧкыда йӧзӧдла патераяс ньӧбӧм йылысь юӧр. Мам-бать козьналісны сійӧс чужан лун кежлӧ, и заводитчис. Мортыслы колӧ сэтчӧ мунны — и отсаласны, мыйӧн вермасны». Кыдзи сійӧ пуктас уджсӧ, дасьтас баласӧ — сэтшӧм и бӧжыс. Мен пӧльӧ на висьтавліс, сэтчӧ пӧ чудъяс клад дзебӧмаӧсь. Сэсся Яшар вӧзйис мунны Липецк обласьтӧ, кӧні оліс чойыс. Дерт, абу вывтi уна, но жюрилы ковмис вель дыр бӧрйысьны. Эмма Дмитриевна Изъюрова да Валя Забоева пенсия вылынöсь. Сідз шусяна межевание нуöдігöн пö мусö этшаджык арталöны. Сiйӧ ыджыд пай пуктiс Эжва йылын видз-му овмӧс сӧвмӧдӧмӧ. Туялысь лыддис революцияӧдзса журналистъяс йылысь лекция. Сэсся тайö карточкаяссö нулі польчиса Педöр Саньö тьöтлы. «Веськыд йитӧда» телефон пыр сёрни бӧрын нин шыӧдчис ань. –Сьöмсö вуджöдöны сöмын шыöдчöмын индöм банкса тшöт вылö. – Гӧгӧрвоана, мый ӧні быдторсӧ позьӧ аддзыны ӧтуввезйысь. Коронавирус паськалöм понда талун быдöн нин ёна майшасьö. Артмӧ, 70 прӧчентыслы миян республикаын ставыс лючки-бур? Фестиваль дырйи корсям ӧткодьлунсӧ, тӧдмалам выль кӧръяс. –Екатерина, тайӧ медводдза телепроект, кӧні петкӧдчинныд? Дзоньвидзалун, шуд да быд бурсӧ сиам тіянлы, миян ёртъяс! Сталин кадӧ сэтчӧ ысталӧмаӧсь унаӧс, кызвынсӧ немечьясӧс. Сідз шусяна оригиналсӧ быть ордад кольӧй, мед оз воштыны. Татшӧм ӧтпӧлӧслуныс авторъяслысь кывсӧ некыдзи оз мичмӧд. во гегдісны муниципальнӧй керкаын — татшӧмыс эз на вӧвлы! Лавкалӧн адресыс: Сыктывкар, Карл Маркс улича, 229 керка. А ассьым сӧмын юаліс, мыйла пӧ коми морт, да рочӧн гижан? Шӧйтӧны кар кузя, а, сідзкӧ, вермӧны и вируссӧ паськӧдны. Кодсюрӧ горзӧмӧн кӧсйылісны торкны конференциялысь уджсӧ. Сэсся некод оз тӧд и оз кӧсйы тӧдны, эм-ӧ таысь водзӧсыс. Тайӧ дзик коми грездас олӧны чери кыйысьяс да вӧралысьяс. Тайӧ фотояс вылын Сӧветскӧй да Бабушкин уличаяслӧн тувеж. —Сергей Петрович, артистъясыд дзикӧдз нин шогӧ усьӧмаӧсь. Владимир найӧс пыр виччысис, сылы окота вӧлі велӧдчынысӧ. Университетлы колӧ дасьтыны зумыд тӧдӧмлуна специалистӧс. Фестивальлӧн афишаын бӧрйӧма постановкаяссӧ том войтырлы. Нёль во ковмис уджавны, кӧть и зэв ёна гортысь гажтӧмтчи. Кӧть эськӧ ог тӧд, кыдзи та йылысь матькытӧгыс висьтавны. Анастасия Сукгоевалӧн петӧ «Сизим рӧма сер» кывбур чукӧр. Но век жӧ одыбсаӧс повзьӧдлӧ Тювӧлӧн нэмӧвӧйся туналӧмыс. А кутшӧм яй, чери, град выв пуктас да фрукты ми ньӧбалам? Проектыслӧн водзмӧстчысьнас лои Россияса том йӧзлӧн союз. – Мӧвпалам лӧсьӧд-ны и сідз шусяна модульнӧй госпитальяс. А Пузлаысь да Ягкӧджысь ныв-зон олӧны школаса интернатын. Йӧзӧс гижалігӧн миянлы колӧ зэвтчывны да отсавны аслыным! Тайӧ лунӧ ыдждӧдлӧны и мазі вӧдитысьясӧс да налысь уджсӧ. Интернатысь петӧм бӧрын абу сяммӧма корсьны аслыс патера. Сулалӧны «ӧдзӧс» дорас пидзӧсчанясьӧмӧн да юрсӧ ӧшӧдӧмӧн. Татшӧмсӧ позьӧ лӧсьӧдны Койгорт районса Тыбъюлӧн помӧдын. Долыда петкӧдчисны изьватас сарапана вӧччӧм посни челядь. Стрӧитчыны босьтчӧма 2014 воын, и со ӧні эм кӧні юрбитны. –Миян пармаын оз шогмы кыйсьыны ни арбалетӧн, ни ньӧвйӧн. «Коми войтыр» ӧтмунӧмлӧн Кӧрткерӧс районса юкӧнын нырщик: Батьыслы эськӧ пи вӧлі колӧ, но Енмыс бара нылукӧс сетіс. Ставныс найӧ вермӧны кад кежлӧ корны сідз шусяна убежище. –Чужи коми грездын, быдми коми сиктын, ола коми юрсиктын. А кодкӧ шуӧ, шаръяссӧ пӧ ыджыд великан шыблалӧма зепсьыс. – И кор ми, кыдз шуласны, ырыштчим Шекспир вылӧ, майшаси. Мам кывйӧн сёрнитысьыс пӧ чинӧ, непӧштӧ сійӧс велӧдысьыс. Тэрмасигтыр тапиктас лежнёвкаӧд Епим Опонь вӧр керкалань. Буретш на вöсна юркарсянь дугдöма ветлыны Лоймаö автобус. Весиг он вермы стӧча шуны, артмас оз ветлыны саридз дорӧ. Зонпосниӧс таӧ велӧдлісны потанас дзуртіг-лайкъялігас на. Йӧзыс уна ног сёрнитӧмаӧсь, мыйла сійӧ овмӧдчӧма вокзалӧ. Районса став сикт-грездын вочасӧн вежлалӧны сутуга-лампа. –Мазіясыд ӧд гӧгӧрвоӧны, мый локтісны налысь масӧ «гуны». Наысь ӧтдор юркарӧ овны локтӧны республикаса районъясысь. – Сиа и «Коми му» газет лыддьысьяслы олӧманыс став бурсӧ. Дыр корсьысьӧм бӧрын тӧдмалӧмаӧсь – зонмыс мунӧма армияӧ. — Творчествоын эм радейтчӧм, асьтӧ да кадсӧ аддзӧм-кылӧм. Контракт серти 70 татшӧм аппарат виччысям апрель 30 лунӧ. А сэсся ёртъяслӧн топыд кытшын сьылам да ворсам гитараӧн. Глеб Орлов, 6 арӧс: «Мама, чолӧмала тэнӧ Март 8-ӧд лунӧн! И енэжыс вылынджык,и лымйыс еджыдджык,и сынöдыс югыдджык. Неважӧн видзӧдалі туй выв правилӧяс торкалӧм кузя юӧръяс. Та бӧрын томуловсянь юргис медицинаын уджалысьлӧн клятва. Наталья Шишкина лыддьӧ, мый колӧ кужны йӧзыскӧд сёрнитны. Ньӧбисны инкубатор да асьныс рӧдмӧдӧны чипан-квайпаличсӧ. Тайӧ биторйыс и эм тэ, и таын тэнад мукӧдсьыс торъялӧмыд. —Тайӧс вӧзъя чукӧртчылӧмлӧн помшуӧмӧ пыртны, — шуис сійӧ. Важ мӧс картаын сюрукъяс, тыдалӧ, дзебсясьӧмаӧсь жарсьыс. Мынтасны меным сьöмсö кык тöлысьысь али сöмын апрельсьыс? –Зэв ыджыд пасибӧ Россиялы, спорт радейтысьяслы, семьялы! Мыйта болгара олö республикаын талун, стöча некод оз тöд. Став лыддьӧдлӧм операциясӧ вӧчам наркозӧн унмовськӧдӧмӧн. Вермысьнас лоӧ сійӧ, коді кисьыс ни ӧти альчик оз уськӧд. Комиын дасьтасны челядя семьяяслы отсалӧм йылысь оланпас. Ми «кыпӧдім» Невельса Иван Петрович Михайловлысь тьӧзӧсӧ! А колӧ эськӧ ком-плекс, кӧні и мӧс-куклы кӧрымсӧ вӧчасны. Сьӧда-еджыда важ снимок – тайӧ быдса кадколастлӧн оттиск. /ні нин пӧ ветлывла коррекционнӧй школаса посниулов дорӧ. Кыкнанныс помалiсны школасö став предмет кузяыс «5» вылö. Шыӧдчыны позьӧ уджалан кад да шойччан лун вылӧ видзӧдтӧг. Коронавирусыд эз мун бокиті, воис и миян Кулӧмдін районӧ. Сэні лоасны концертасян зал, небӧг видзанін да мукӧд жыр. Предприятие отсӧгӧн таво лои дзоньталӧма Одыбын спортзал. Та вӧсна быдӧнлы колӧ ас синмӧн аддзывны из бӧлбанъяссӧ». Сійӧ жӧ луннас томъясӧс тӧдмӧдлӧмаӧсь да бласлӧвитӧмаӧсь. А кутшӧмӧсь нӧ миян телевидениеын коми кывъя уджтасъясыс? Но тадзи позьӧ шуны, сӧмын лёксӧ-омӧльсӧ кӧ эн на аддзыв. Пыдди пуктӧмӧн да радейтӧмӧн, «Чушканзі» журнал вӧчысьяс: Ольга Ивановна верöс сайö петöма Удора районын уджалігас. – «Монди Сыктывкарса ЛПК» отсӧгӧн ми разям и мукӧд гӧрӧд. Но понъясыд ӧд абу ми вок кодьӧсь: найӧ дышӧсь да йӧйӧсь. Ошкис менсьым видзӧдласӧс и нылӧй, – висьталіс скульптор. Тайӧ ордйысьӧмыс мунас март 18-21 лунъясӧ Монреаль карын. –Шойнатыса школаын ӧтувъя экзаменсӧ сдайтӧны уна ныв-зон. Неважӧн Москваын петӧма сылӧн «Медводдза радейтчӧм» диск. Ваысь петӧм бӧрын пыр жӧ корӧй телефон пыр «тэрыб отсӧг». Сьӧрсьым вайи зэв аслыспӧлӧс специя – Еджыд саридзса сов. Нёбдінӧ удж вылӧ вӧзйысьӧны орчча сикт-посёлокын олысьяс. Коми ногӧн кӧ, аньлӧн нимыс Мось-Матвей-Ӧлесан-Миш Ольга. Збыльвылас шуӧны сійӧс Стёпкаӧн, но нывкалӧн артмӧ Чёпка. Томуловлы торйӧн нин воисны сьӧлӧм вылас мастер-классъяс. Ассьым став олӧмӧс сеті коми кыв велӧдӧмлы да сӧвмӧдӧмлы. —Некымынысь нин кыптыліс сёрни выль театр кыпӧдӧм йылысь. Снимокъясыс Коми республикаса Национальнӧй библиотекаысь. Медводз гортас, мӧд вонас петіс йӧрас, а сэсся улич вылӧ. Вывсянь виялӧ кӧдзыд зэр, да чужӧмтӧ сотӧ кӧдзыд вой тӧв. Висьтавны, кӧні да кыдзи ми олам, кутшӧм кывйӧн сёрнитам. Карелия берегъясын кыпӧдалісны сов пуанінъяс (солеварня). Иван Ӧлексанлӧн пузяс вирыс: «Сӧмын на воим – и пывсьыны? Галина Ногтева, Одыб сиктса ветеранъяс сӧветӧн юрнуӧдысь. —Москваас йӧзыс кутшӧмӧсь, олӧмыс торъялӧ татчӧс олӧмысь? — Сэсся фиалкаясöн нокся, радейта тайö дзоридзсö быдтыны. Кутшӧм мыжысь пайкӧмаӧсь 2017-2018 воясын чужӧм кагаяссӧ? Йӧзыс шыӧдчӧмаӧсь ставроссияса «Народнӧй фронтӧ» отсӧгла. (Заводитчӧ газетлӧн май 28 да июнь 4-ӧд лунся номеръясын) Да и гаж помӧдз сійӧс чолӧмавны шыӧдчыліс то ӧти, то мӧд. Август-сентябрын артмис сӧмын вӧчны скӧт карталы подувсӧ. Усьöма Миколай дядь буретш тайö тыш-косяс февраль 4 лунö. Школа бӧрас Марк Новосёлов медасьӧма Койдін сиктса клубӧ. «Усинскса футбол лига» – нӧшта ӧти зэв аслыссикас проект. Кужим ёртасьны, кужим и велӧдчыны, — шуӧ Галина Ивановна. –Ӧні коронавирусӧн 80 прӧчент нёрпалысьыс висьӧны кокниа. Сэки сиктса вичко бердын восьтӧмаӧсь грамота сетан школа. Уна выльтор пӧ тӧдмалім, унаторйӧ велалім, пасйисны найӧ. Шедӧдӧма грантсӧ 59 том учёнӧй, на пиысь кыкыс — Комиысь. Сценавывса медводдза сарапанъяссӧ вурӧмаӧсь асьныс аньяс. Республикаын таысь унджык стрӧитӧмаӧсь сӧмын Сыктывкарын. Миян аслыссяма зэв мича вӧр-ва, кодтӧг овны ог нин вермы. Индісны уджавны вӧр лэдзысьяслӧн Пожӧгдін посёлокса орсӧ. Тайӧ сідз шусяна феномен кузя учёнӧйяс ӧнӧдз на вензьӧны. Ольга Ивановна нопъясяс да ветлас налы сёян-юанла лавкаö. Миянлы, ок, ёна воис сьӧлӧм вылӧ тайӧ шоныд аддзысьлӧмыс. Некымынысь нин лыдди и зэв пӧся радейта «Гарри Поттерӧс». Тайӧ вежсьӧмыс пансис «ГАЗ» подулын автовышка ньӧбӧмсянь. Колӧ шуны, уналаӧ волӧм бӧрын тані кажитчис медся йӧзаӧн. Лязйысь тшӧтш и. Ставыс, мый чужан муӧ колис, – оз тырмы! Карантин дырйи, чайта, тайӧ уджыс меным медъёна кажитчис. Зӧвсьӧртын да Мадмасын сійӧ аддзысьліс сэтчӧс олысьяскӧд. – Дасьтысям кывкутӧмӧн, ӧд пӧрӧсыс, збыльысь, повзьӧдлана. Шуам, кымӧра кӧ, кытчӧкӧ мӧдӧдчигӧн мыйла он босьт зонтик? Пармайловосянь абу ылын и Пуксибӧдз, кӧні шуим узьмӧдчыны. 8-9 классъясын заводті старайтчыны, медым пырны институтӧ. И поэзия пӧ отсалӧ аддзыны тайӧ юалӧмъяс вылас вочакывъяс. Практикаыс вӧлі мӧд карын, ми олім аэродром вылын – збыль. Онлайн-отсасьысь: гижӧй сылы — сійӧ ставсӧ тӧдӧ Коми Морт. Эскӧда тіянӧс, мый ме да менам уджъёртъяс тайӧс гӧгӧрвоам. И, кыдз тыдовтчис, оз öти вежон, а тöлысь либö дырджык на. Но и та дырйи оз ков вывтіасьны: котравны ӧдйӧ да зэв ылӧ. Кад мысти «Обдорянкаын» котыртӧма налы «Маръямоль» группа. – Быттьӧ абу и сьӧкыд: видзӧд мукӧд вылӧ да на моз жӧ вӧч. Керкаас, майбыр, пӧрадок, гӧгӧр, кыдз шуласны, дзим-дзурк. Сідз, нёльӧд лунсӧ сыктывдінса коллялісны Оулу губернияын. «Шондібан» бӧрын содіс и сьылысь лыдыс, локталісны челядь. —2019 воö пырöдчим 9 федеральнöй, Перым крайса 13 уджтасö. А нöшта пö верманныд босьтны ичöт прöчента выль кредитъяс. Вочасӧн мунӧ экоплощадкаын уджыс, но отсӧгтӧгыд некыдз жӧ. Талун сэні, позьӧ шуны, оз нин прӧмышляйтны, нинӧм абу да. —Зинаида, а мый тэнад олöмын спортыс да лызьöн котралöмыс? Но ветлы-сьыс сэні этша, вӧралысь да чери кыйысь кызвыныс. Янсӧдчытӧдз снимайтчим да кӧсйысим кутны ӧта-мӧдкӧд йитӧд. Сизим сиктысь спортсменъяс вермасисны пызанвывса теннисын. Миянлы сетісны «сталинкаысь» куим жыръя да балкона патера. –«Монди Сыктывкарса ЛПК»-кӧд ми топыда ёртасям дас во нин. Но Россияын мӧйму тайӧ висьӧм-сьыс кувсьӧма 103 нӧбасьысь. Александра бура велӧдчис школаын, сэсся сельхозтехникумын. Кыдз шуласны, йӧктӧмӧн висьталісны, кутшӧм найӧ мастерӧсь. Лым сылӧм бӧрын кар-посёлокъясын заводитчасны субӧтникъяс. Павла Петровна висьталіс, кыдзи пасьтасьлӧмаӧсь гаж вылас: Вӧвъясӧн нималысь Мокчой да Гам котыртӧны вӧлӧн ордйысьӧм. Но гортын, Коми муын, меным медся бура да кокниа лолавсьӧ! Сэтшӧм ярӧсь, синныс кодзлалӧ, сотыштасны на видзӧдласнас. Вожеговъяслы отсалім аддзыны патера, кодӧс сетӧны кӧртымӧ. Вася сылы пыр жӧ письмӧ гижӧма, зэв пӧ гажтӧм карас тэтӧг. Европаын XVIII-XIX нэмъясӧ сійӧс медся тшӧкыда йӧктылісны. ⛄Бöръя кышöд вылас Маргарита Беллон корö пасьтöдны Öнюкöс. Снимокъясыс ӧтуввезйын Воркутаса драмтеатрлӧн лист бокысь. Но ӧд абу весьшӧрӧ йӧзыс шулӧмаӧсь, арлыдыд пӧ абу ар лыд. Толкинлӧн «Властелин колец» трилогияыс зэв жӧ ёна кажитчӧ. Оз пö ков думайтны, мый государство дзескöдö вöралысьясöс. Войвыв мездöм бöрын сiйö сюрöма II Белорусскöй фронт вылö. Миян Кыдзкар сиктын олӧ шань пӧч Павла Петровна Филиппова. Видзӧдысьяс залын эз вӧвны, но котыръяс йӧктісны «ловйӧн». Ӧні эськӧ ёна нин стрӧитчисны, но вӧрыс, слабог, колис на. Май 1 лунö Кöрткерöс районса «Звезда» газетлы тырис 80 во. Неважӧн сэні воӧма нин ӧгуреч-помидорлӧн медводдза урожай. Донъяссӧ ті верманныд видлыны тані: komikerka.ru/podpiska. Воис: овны позьӧ, — висьталӧ Александр Петрович Першенков. Минут комын мысти сэні жӧ тӧкӧтьӧ бара абу лоӧма неминуча. Медводдзаыс, кодсянь и босьтчи, сідз шусяна среднерусскӧй. Выль боечьяслы ас йывсьыс висьтасис и Александра Кочанова. Быд гожӧм турун пуктыны ветлӧны, горт гӧгӧрас отсасьӧны и. Бурдӧдчан да, локтан, и медкомиссия выльысь видлалас тэнӧ. Векджык пырӧдчӧны яранъяс, ӧстякъяс, селькупъяс да комияс. Урнаысь перйӧма 199-ӧс, ӧкмыссӧ шуӧма тшыкӧдӧм-шогмытӧмӧн. Пос вылын кольӧм техникалӧн кабинаясыс ӧдва нин тыдыштӧны. Би кинь уськӧдчис пон дорас, кватитіс сійӧс сьылі гӧгӧрыс. Чайта, тайӧ небӧгыс воас сьӧлӧм вылас сійӧс лыддьысьяслы». Уна на бур кыв позьö висьтавны Людмила Григорьевна йылысь. Налысь нимъяссӧ пасйӧма сикт шӧрын сулалысь обелиск вылын. Татшӧмторсӧ подулалӧм могысь позяс вайӧдны зэв уна видлӧг. И кыдзи пасйӧны мам-батьыс, кокниа вуджӧ ӧти кывсянь мӧдӧ. Дженьыда кӧ, «ШаньгаФест» – абу сӧмын сёян-юанлы сиӧм гаж. «Кытчӧсюрӧ дзеба сьӧрысь босьтлӧм вит эзысь жетон-сьӧмпас. А сэсся казьтыштiс, мый оз нин медводдзаысь зэр улын сьыв. Уна мойд лыддьывлi, а книгаясас зэв мича серпасъяс вӧліны. А Изьваын кодь гырысь керкаяссӧ ме эг аддзыв сэсся некысь. Гозъя тшöкыдджыка вензьылöны челядьöс быдтöм-велöдöм кузя. А дас час рытын выльӧн ытшкӧм луд вылын ломзьӧны бипуръяс. Шуам, армяналӧн йӧктан котыр шедӧдіс 400 сюрс шайта грант. Войнас воим Пезмӧгӧ, кӧні олісны Илья чож да Марья чожинь. Буретш сы бердын уна во чӧж нин уджалӧ томуловлӧн комитет. Антисептикӧн да мукӧд сорасӧн мыськасьӧны и пелькӧдчысьяс. — Коми кывйыс сійӧс ышӧдӧ выльтор вылӧ, а оз кыскы увлань. Юбилейлы сиӧм гажыс водзӧ муніс Комсомольскӧй изэрд вылын. Но вӧвъясыс став лыссӧ окотапырысь йирӧмаӧсь-нямлялӧмаӧсь. Окота нӧшта некымын пасйӧд вайӧдны Татьяналӧн гижӧдъясысь: Абу сӧмын Сыктывкарысь, тшӧтш и республикаса кар-районысь. –А кыдзи найӧс и видзан ӧтуввезсьыс, сытӧг лун оз коль да? Гежӧда-гежӧда кор дзебсясьӧмысь да кутасьӧмысь ворслывлім. Нинӧм абусьыс зонмыдлы юрас вачкӧма кутшӧмкӧ сьӧкыдторйӧн. Гозъялöн кык ныв, бать-мам кодьыс жö уджачöсь да тöлкаöсь. Правительство пыр долис, тайö сьöмыс пö кризис венöм вылö. –Миян котырын 15-20-ӧн, 40 арӧссянь да ыджыдджык арлыдаяс. Но вӧчас кӧ административнӧй мыж, содтасны нӧшта 6 тӧлысь. Болгаралöн сёян-юантор йылысь позьö нöшта на унджык гижны. Йитӧдыс зэв бур, и ӧта-мӧдӧс позьӧ лючки аддзыны да кывны. Но бӧръя кадӧ татшӧм мисьтӧмторйыс лоис тӧдчымӧн этшаджык. Сы вылӧ гижӧма, мый видзны позьӧ кык во 0-10 градус дырйи. Дзик нин регыд – тавося апрельын Россияын гижаласны йӧзӧс. Варикозӧн нёрпалысьлы оз позь лэптавны сьӧкыд гира-штанга. Чолӧмала тіянӧс государственнӧй праздникӧн — Россия лунӧн! Кӧсъя Санкт-Петербургса ресторанын видлыны тадзи жӧ кӧтны. –Вермасны-ö опекунъяс шыöдчыны содтöд сьöм босьтöм могысь? Юркарын висьӧмсӧ стӧчмӧдӧны компьютера томография отсӧгӧн. Тадз жö колö вöчны комын лун чöжöн стрöйбасö лэптöм бöрын. Верӧс кватитіс кутшӧмсюрӧ паськӧм, мед челядьӧс гартыштны. Сизьдісны Адыгеяысь «Нальмэс» ансамбль да миян «Асъя кыа». Видлалiм, кыдзи мунö съездлысь резолюция збыльмöдан уджыс. Таво ордйысьӧмӧ пырӧдчисны тшӧтш и Вӧлӧгдаысь кусӧдчысьяс. И кыдзи пасйылі нин, уджалӧ профессиональнӧй сьылысьяскӧд. Шойччыны позянлуныс вичмывлӧ сӧмын вездеход жугавлігкості. Ӧти коми театр миян республикаын, и дзоньтавны оз вермыны. Кывзім фашистскӧй преступникъясӧс судын мыждӧм кузя сёрни. Снимокъясыс Александр ГрызловлӦн да Оксана ДобролюбовалӦн. «Трактӧдыс оз ветлыны да, сійӧ вӧрсялӧма, понӧльӧн тырӧма. Сэки велӧдчысьяслы колӧма вӧчны аддзысьлӧм серти репортаж. Радейтӧ тӧдмавны мыйкӧ выльтор, кытшовтны тӧдтӧм на инъяс. Роч литература медъёна радейтлі, а комисӧ ньӧти ог помнит. Карса администрация абу на шуӧма лыйлыны-бырӧдны кыньяссӧ. Зэв гежӧда овлӧны и шылада концерт, кывбур лыддьӧм да с.в. Проектсӧ донъялігӧн тӧд вылӧ босьтӧны и ТОС-лысь зільӧмсӧ. –Дерт, зарни кӧлысьӧдзыд дыр на, но кызь воыс абу жӧ этша. Окота, медым прӧста сёрнитіс, лолаліс ас кывйӧн, радейтіс. Таысь мортыд дӧзмис да киритіс асьсӧ бӧрйысян лыддьӧгсьыс. Но абу на ӧтчыд корлӧмаӧсь то ревизия вӧчны, то веситчыны. 2011 воын и бергӧдчим, – казьтыштіс Татьяна Александровна. Мукӧддырйи и ӧтнам вӧрӧдыс муна, мед кӧть пола, юыс кыскӧ. И ышӧдӧма тшӧтш зільны-туясьны классьыс мукӧд велӧдчысьсӧ. Тӧдсаяс шыӧдчисны, каньныс мышсӧ ёна дойдӧма-косявлӧма да. Ме öні тöлысь нин гипса кока да, ок, кыдзи гöгöрвоа найöс. Бать-мамыс уджалӧмаӧсь спортивнӧй туризм кузя тренеръясӧн. Епим Опоньлӧн кыйсян вӧр керкаыс сулаліс верст куим сайын. Зэв ёна радейтлі, кор сы ордын нывъёртъясыс чукӧртчылісны. Паныдасьлӧ кыдз измар (кристалл) кодь чорыд, сiдз и небыд. 150 сюрс шайтыс, дерт жӧ, лоас бать-мамлы тӧдчана отсӧгӧн. Век нин эм помка кӧть тадзи йӧз водзас асьнысӧ петкӧдлыны. 🎀Том гижысь Любовь Ануфриева гижö и висьтъяс, и кывбуръяс. Ӧтув зільӧм йылысь сёрнитчӧмӧн и сигӧртісны аддзысьлӧм-сӧ. А рытнас юргис праздниклы сиӧм концерт да дзирдаліс салют. «Менам пиукыс, менам. » неыджыд повесьт вӧзйӧ Иван Ногиев. Миян эм нин татшӧмыс 60, матысса кадӧ ваясны нӧшта 200-ӧс. Конкурслы кывкӧртӧд вӧчигкежлӧ воис 127 шыӧдчӧм-квитанция. Со мый, экспертъяс серти, вичмас öтлаасьöм бöртиыс НАО-лы: Светлана Батареевалӧн овмӧсыс нималӧ оз сӧмын Сыктывдінын. –Ми зілям уджавны лючки, – висьталіс Дмитрий Владимирович. Сылы оз кажитчы, мый Лена помадкасӧ нюлӧ, а кӧлачсӧ кольӧ. Медся лунвывса Койгорт районсӧ вӧлі котыртӧма 70 во сайын. Батьсӧ удж кузя ыстылӧмаӧсь сэтчӧ да гаж пыдди сэні олӧма. Залсянь юалӧмъяс вылӧ вочавидзӧм бӧрын сёрнисӧ сигӧртісны. Мӧдыс – «Биа вӧла кад» – тайӧ пӧ миян батьяслӧн олан вояс. А коркӧ изэрдбердса клумба вылысь став дзоридзсӧ нетшки да Быд во тайӧ лунӧ предприятиеын зільысьяслӧн содӧ удждоныс. И та йылысь тубрасас быть колӧ гижны 2,5 мм ыджда шыпасӧн. –Верма-ö ме шыöдчыны Пенсия фондö прописка вылö видзöдтöг? Но таысь нин кывкутӧ сійӧ ачыс, ӧд бӧръя кывйыс век сылӧн. Матысса кадӧ эштӧдасны нӧшта нёль проект серти став уджсӧ. Аттьӧалана кывъяс поискӧвикъяслы висьталісны и ветеранъяс. Май 9 лунö фашистскöй Германия кырымаліс капитуляция пакт. Кӧиныд ныриса, сійӧ кылӧ «засадатӧ», — висьталӧ Александр. Небӧгас лои пыртӧма сикт да татчӧс войтыр йылысь гижӧдъяс. А лоö – коронавирус йылысь юöр бöрся юöр да гортын койтöм. Галина Габушева: Челядьдырысь – сӧмын тешкодь казьтылӧмъяс Рытнас волейболасям, гитара улӧ сьылам, пӧттӧдз варовитам. 2015 восянь мир пасьтала шоуас пырӧдчӧма вит миллион морт. Син пӧлӧн казялі: ньӧв моз лэбыштісны гырысь «Вольвоясыд». Ручлӧн зэв бур паметьыс, та вӧсна сійӧс он вермы пӧръявны. Ӧні весиг ог гӧгӧрвоӧй, кыдзи тайӧ артмис, — казьтылӧ ань. А öтчыд корисны мужичöй дорö, кодöс пуртöн сутшйöдлöмаöсь. – Но ми и водзӧ кутам синйыны, весалӧны-ӧ керка вевтъяссӧ. Пуктіс ассьыс пай Коми Республика да Ненеч кытш сӧвмӧдӧмӧ. Ытшкисны Позтыкерӧсса, Вомынса, Шойнатыса эновтӧм видзьяс. «Монди Сыктывкарса ЛПК» отсаліс ньӧбны выль «Лада Гранта». Школаад лунтыр парта сайын пукалöмыс тöдлытöг вешйис бокö. 1929 воын корлӧмаӧсь юркарӧ сӧвещание вылӧ кыдз делегатӧс. Колӧ мӧвпавны, сідз и тадз видлыны, гӧлӧснад ворсӧдчыштны. – Меным нимкодь, мый велалі йӧктыны да петкӧдча бал вылын. Патераас некод оз ов, но ёг-шыбласысь квитанция пӧ вайӧны. И йӧзыс шӧринад зэв жӧ шаньӧсь, — висьталіс Ольга Маркова. Колхозын уджавлӧмаӧсь трудодень вылӧ, сьӧм абу сетлӧмаӧсь. Ӧти-кӧ, колӧ сёрнитчыны ГИБДД-кӧд, карса администрациякӧд. — Наталья Сергеевна, кутшӧм услугаӧн ті могмӧданныд йӧзсӧ? –Мый медся ёна тшупис вежӧрад уна сикас сюжет снимайтігад? На пӧвстысь ӧтиын петкӧдчисны Коми Республикаысь гӧсьтъяс. Видзӧдлыны кӧ ичӧт да томдырся фотоясӧс, ме быдлаын ӧчкиа. Сюрс ӧкмыссё нелямын квайтӧд воын Раиса петӧма верӧс сайӧ. — Матысса йӧз век вӧліны ме дор, кыдзи вермисны отсалісны. Став татшöм зык-венсö видлалöны меставывса власьт тэчасын. Кӧть эськӧ и ачым верми на мунны, сёяныс менам вӧлі на да. И роч, и суйӧрсайса, и коми висьт-роман окотапырысь лыддя. Туйдысь-велӧ- дысьӧн индісны Роман Михайлович Рассыхаевӧс. ыджыд уджтас, кодӧс ӧткӧн олӧмӧ пӧртнысӧ абу вын сертиныс. Весиг верманныд тӧдмасьны лист бок номертӧм юриндалысьнас. Паныдасьлісны вӧр керкаяс, сэні и старайтчылі узьмӧдчывны. Кулӧмдiн районын бура тӧдӧны Анатолий Павлович Медведевӧс. Колана сёрниӧ пырӧдчасны тшӧтш и Москваысь ыджыд гӧсьтъяс. Сідз, Бияр йылысь гижсьӧ Геннадий Юшковлӧн «Бива» романын. — Алёна, мыйӧн нӧ торъялӧ уна челядя семья мукӧд котырысь? Мастерлӧн видзӧдласыс, киыс, дерт жӧ, тыдаліс вӧчанторъяс. Кредит на вӧлі мынта да, сёйӧм вылӧ куим сюрс сӧ-мын коли. Сергей Гусев чужӧма Тула обласьтса Алексин карын 1973 воӧ. И урчитӧм кадсӧ торкӧмысь найӧс оз позь кыскыны кывкутӧмӧ. Чолӧмала Димаӧс, Ухтаысь да Россияысь спорт радейтысьясӧс! Куш вӧр-ванад да вичконад миянӧ уна воысьӧс ӧдвакӧ кыскан. Тайӧ «Ромео и Джульетта» йылысь современниксянь висьталӧм. Мамӧй, мӧдарӧ, юасьӧ, мыйла пӧ географ-биологӧ эн велӧдчы? Ухтасалы козинӧн лоис и «Хор Турецкого» котырлӧн сьылӧмыс. Медся дона ньӧввужйыс 8 сюрс шайта, ньӧвйыс 100-600 шайта. Уналаын шойччысь-купайтчысьяс бӧрся видзӧдӧны спасательяс. Яя, колькъя, тшака, капустаа восьса шаньга – тайӧ перепеч. А паськӧдчӧма лышкыда, быд керка костын – веж луд да пуяс. Енбиа журналист мунӧ медкузь да медсьӧкыд туйӧд – йӧзлань. А сирпиянтӧ весиг киӧн кутавны велалі да чӧсмӧдлі бабушӧс. Сійӧс лоӧ веськӧдӧма инвестицияа уджтасъяс збыльмӧдӧм вылӧ. Сійӧ гӧгӧрвоис, мый ме бӧрын сэсся мӧдлаӧ вӧзйыны оз вермы. Сизимдаснас вöлі ытшкö сідзи, кызь арöсаыс эз вермы суöдны! –бырасны асланыс индöд-шуöмъяс, мый серти öнöдз сэн олiсны; Страналöн историяын сiйö нималö, кыдзи «Парад победителей». Ыджыд вермӧмъяс тiянлы, нывъяс, сьылан-ворсан конкурсъясын! — Оланпасъясын кутшӧм вежсьӧмъяс колӧ кутны тӧд вылын таво? «Надежда» отделениеын отсалӧны и пузчужӧмалы, и 18 арӧсалы. Ӧти тӧдса пӧ норасис: лыддя книгатӧ, да ог гӧгӧрво гижӧмтӧ. Талун ті сідзжӧ вӧр-ва видзӧмын медся водзмӧстчысьяс лыдын. Утка-дзодзӧг кындзи смелджык вӧралысьяслы вӧзйӧны кыйны ош. —Дерт, ставроссияса переписьӧ пырӧдчӧмыс — ас кӧсйӧм серти. Геологъяслысь лун пасйӧны апрелься медводдза вӧскресенньӧӧ. Ковтӧг ывлаӧ эн петӧй, торйӧн нин видзчысьӧй уна йӧзаинысь. Ыджыдысь-ыджыд аттьӧ татшӧм мича кыпыд гажсӧ котыртысьяслы! Повзьӧмысла Парась пӧсяліс, пондіс пӧдны, пидзӧсыс позяліс. Та понда жӧ изьватас войтыр восьсаӧсь, сибыдӧсь да шаньӧсь. Торъя йӧзлӧн олан туйын петкӧдчӧ Сӧвет страналӧн историяыс. Нӧшта ӧти стрӧйба дзоньталісны нин компаниялӧн сьӧм весьтӧ. А 1977 вося августын муні велӧдчыны Ригаса лётнӧй училищеӧ. — А ӧд ӧні налы нӧшта на сьӧкыд, сьӧмыс некысь оз чукты да. Колӧ жӧ лоны, мый та понда муртса абу пасьвартӧма машинасӧ. Найö олöмаöсь Лесозаводын, а челядь керкаыс вöлöма сэні жö. А рытъяснас пӧ паччӧрас куйлысь зонпоснилы пӧчьяс мойдлӧны. Мӧд да коймӧд вахта дырйи нин куті гӧгӧрвоны, мый ми вӧчам. Тӧлысь кежлӧ шойччыны вӧзйысьлӧма, мед гӧгӧрбок думыштлыны. 11-ӧд классын миянӧс нулісны сідз шусяна Звёзднӧй городокӧ. Торйӧн кӧ, тайӧ оланінкӧд, му участоккӧд йитчӧм юалӧмъясӧн. И йӧзсӧ ставыс тайӧ кутас кыскыны-сибӧдны Коми Республикаӧ. Пуктас да, челядь бергӧдчӧны, корсьӧны ас сайсьыс чышъянсӧ. Батьӧс ме муртса и помнита: ме мам пидзӧс вылын, сійӧ воча. Коми Республика сӧвмӧмын Иван Морозовлӧн пайыс зэв тӧдчана. ДНР-ысь да ЛНР-ысь воис нёль морт, Украинаысь — комын куим. Колӧ пасйыны, став тайӧ уджсӧ институтыс вӧчӧ дон босьттӧг. Ӧні видзьяс вылӧ петіс арся нин мазі, коді кольччӧ тӧвйыны. Медводз Койгорт районса Грива сиктын муніс «Зымгыштам» гаж. «Коми му кузя ме муна» нимпасын вермис 53-ӧд номера детсад. И Госсöветын исполкомлöн чукöртчылöм бöрын збыльысь öддзис. Финн му вылын дзик быд лун тыр вӧлі уна сикас аддзысьлӧмӧн. Медводз харвестерӧн уджалысьяслы колӧма вежны пилитчан чеп. Батьясным тшӧкыда вӧліны командировкаын, уджалісны вахтаӧн. Югыдъягын кирпичысь кыпӧдӧм культура керка медбуръяс лыдын. «ЛУКОЙЛ» ПАО кутас водзӧ отсавны сӧвмыны Коми Республикалы. Виччысьтӧм лоӧмторъяс бырӧдӧм могысь котыртӧма 399 команда. Да и сэтчӧс уджалысьяс кывкутӧны грызунъяслӧн паськалӧмысь. Ме налы бара вочавидзи, мися, татшӧм оланпасыс миян эм нин. Сійӧ видзӧдӧ, медым колана ногӧн тырталасны контейнеръяссӧ. Сы вöсна юкся сійöн, мый кывлі да мый бöрыннас нин тöдмалі. –Туристлы оз ков помка мӧдӧдчыны туйӧ, – висьталӧ Ӧльӧксан. Ӧнія кадӧ йӧзыс ёна эскӧны быдсикас гороскопӧ да календарӧ. Профнастиллӧн ёсь дорышыс пуртӧн моз сылысь голясӧ вундӧма. Июль 9 лунӧ Владимир Уйба уджмогъяснас ветліс Емдін районӧ. Ставыс тайӧ – уна кышӧд-дозйын, кодӧс позьӧ переработайтны. И бизнесменъяс пӧ полӧны, мый налысь кутасны штрап перйыны. Зэв стӧча водзвыв висьталӧмаӧсь и шуда, и шог лоӧмторъяссӧ. Паркас стӧч сымда пу, мыйтаӧн сетӧмаӧсь олӧмсӧ Победа ради. Мифы, легенды, предания коми народа» небӧг вылӧ мыджсьӧмӧн. Тӧдӧмлунӧй абу на ёна уна, и ог на босьтчы быдӧнлы тунавны. –Ветлывлім клубӧ сёрнитны ӧта-мӧдкӧд, йӧктыны да гажӧдчыны. Висьтышт неуна ас йывсьыд: кӧні чужлін-быдмылін-велӧдчылін? Радейтіс видзӧдны телевизор пыр лоӧмторъяс йылысь петасъяс. 1930 воясӧ национальнӧй литератураясын романъяс виччысисны. Но коляскаа инвалид ас кежас вермас веськавны сӧмын. 98-ас! Мый тэ вӧчан сы могысь, медым миян Му шарным вӧлі сӧстӧмӧн? Мамӧй вӧлі ӧтпырйӧ нёль ӧчки закажитас, мед дырджык тырмас. Мекӧд радпырысь ворсісны, сьылісны, юржуглантор тӧдмалісны. Талун коронавирусыс мӧдаръюгыдас нуис нин сюрс сайӧ мортӧс. Оз вештыны и Россияса гражданалы, кодъяс олöны суйöр сайын. Водзмӧстчӧма Ригаын олысь, асшӧр уджалысь Василий Михайлов. Ӧд мунны колӧ вутшкӧсь нюрті вездеходӧн – люті-леті лунтыр. Ичӧтик тубрасын найӧ вайӧмаӧсь памятник улас Межадорысь му. Казялӧ: нучкаыс бара нин Чёпкаӧс паныдалӧма да сыкӧд ворсӧ. Но оз пыр удайтчы лыйнысӧ, вывті наянӧсь тайӧ зверъясыс да. И аскинас бара на сы дорӧ локтісны да пелькӧдчисны керкаас. Син водзӧ пыр и сувтӧны Ыджыдвидзса сэкся керкаясыс, йӧзыс. Вочавидзны, мыйла сійӧ чужис да колӧ-ӧ тайӧ вӧльнӧй светас? Июль 23 лунӧ Японияса юркарын воссис 32-ӧд гожся Олимпиада. Кыдзи висьталіс, сійӧ санитаркаалӧ республикаса больничаын. Водзӧ вылӧ тайӧ нӧшта на сӧвмӧдас-ёнмӧдас государствонымӧс. Висьысьяслы отсалӧны психологъяс, нуӧдсьӧ гӧгӧрвоӧдана удж. Аньыд дадьсӧ ёнджыка ли мый дёркнитіс, да пиыс гатшӧн туті. –Эжваын выль детсадсӧ кыпӧдӧны стрӧга графикас кутчысьӧмӧн. И ми прӧст кадӧ ставӧн концертасим, петавлім субӧтник вылӧ. Водзынджык вӧлім этшаӧн да, лагерным дзоля, бипурыс ичӧтик. Котӧртлам берегӧдыс вӧрлань – став ньывйыс нин «гӧрд гача». Индӧд торкалысьяс йылысь юӧр полиция ыстӧ Роспотребнадзорӧ. Ме бур кывйӧн кора сійӧс, медым аскинас пыралас инспекцияӧ. Бӧрти колана рифма бӧрйӧмӧн вуджӧдны нин рочсянь коми вылӧ. И збыль, пыжыс артмис зэв тэрыб, ю кузя лэбӧ ина варыш моз. Вермам-ö босьтны ичöт каганым вылö тöлысьнас 5 сюрс шайтсö? Сы вӧсна и некутшӧм мӧд профессия йылысь думыштны эг вермы. Миянӧс, культураын зільысьясӧс, тшӧтш чуксалӧны пистиасьны. Пасъям: таво Опонасей ярмангасӧ котыртлісны дас квайтӧдысь. –Россияса öткымын регионын збыльмöдöны нин татшöм уджтассö. Кыскасны кӧ уголовнӧй кывкутӧмӧ, кывкӧртӧдсӧ вӧчас нин суд. Страстнöй вежонö соборование традиция серти оз нин нуöдсьы. Ме сэтчӧ ветлӧдлі жӧ, но ёнджыкасӧ быдтылі град выв пуктас. Ёна пӧ ковмис физика велӧдны, ставыс электроника вӧлӧма да. Окота нюжӧдны-лэптавны кокӧс да тадзи нем вӧчтӧг и куйлыны. Нелли Ивановна висьтыштіс сыӧн веськӧдлан отделение йылысь. Кула кӧ, мед Адзорӧм ягӧ нуасны, кӧні менам став рӧдвужӧй». – Туисова Дарина Александровна (А.Ванеев «Мыйта пелысьыс»); А найӧ пӧ ставныс и гусясьӧны, и дурмӧдчанторйӧн вузасьӧны. Печкан — аньлӧн быдлунъя эмбур, коді вӧлі сыкӧд олӧм чӧжыс. Кӧть татшӧм олӧмыс и абу кокни, диван вылад куйлыны некор». Сійӧ сиис мединститут помалысьяслы медвойдӧр дзоньвидзалун. Сэсся веськалі «Сигудӧкӧ», искусствояс колледжӧ, Гнесинкаӧ. /д укол бӧрас иммунитетлы вынсяммӧм могысь колӧ 4-6 тӧлысь. 2019 восянь Россияын вежсис сідз шусяна целевӧя велӧданног. Шуам, гаж котыртысьяс медводдзаысь на урчитісны вит нимпас. Иван Морозов кувсьӧма 1987 вося апрель 26 лунӧ Сыктывкарын. Торйӧн кӧ, сэні лӧсьӧдӧны лолавны отсалан (ИВЛ) аппаратъяс. Но кӧсъям пӧ нӧшта вичмӧдны осётр кыйӧм могысь 140 участок. А бӧрыннас нин китырӧн шыблалан гуяссьыс кӧртсӧ, он чукӧрт. Иван дядьлӧн гортас вӧлі телевизор, а миян – сӧмын радиола. Кольӧмвося зэра гожӧмыс морт оланінлань вӧтлӧма и кыньясӧс. Но детинка быдмис да вочасӧн босьтчис ветлӧдлыны кӧстыльӧн. Но ӧд и менӧ рӧдимӧй местаысь вӧтлӧны, олӧм ни узьӧм эз ло. Ставнас страна олiс сэки ӧти дум-кӧсйӧмӧн – шедӧдны Победа! –А кутшöм юалöмъяс кыпöдлiнныд исполкомлöн чукöртчылiгъясö? Сэсся тшӧкыда субӧтник дырйи чукӧртӧм нин ёгсӧ дыр оз нуны. Юясын ваыс медводдза кӧдзыдъясӧдз тувсовъя ытва мында вӧлі. И кор сылысь эрдӧдӧмаӧсь растратасӧ, детина абу пӧдтысьӧма. Бӧръя дас нёль восӧ веськӧдла миян районын тайӧ ӧтмунӧмнас. Та йылысь сійӧ гижӧма «Живун» да «Встань-трава» романъясын. Юр вылад кӧ пӧ туктаыс усяс, доймыны да весиг кувны верман. Бур, йӧзыс казялӧмаӧсь ускӧттьӧсӧ да мездӧмаӧсь пемӧсъяссӧ. Суседъяслысь каньсӧ корим, гашкӧ, кыяс, – висьталӧ нывбаба. Позяс вештысьны и кагаӧс велӧдӧмысь да бурдӧдӧм-лечитӧмысь. Зэв жаль, но сэн и тан быдмысь войтыр зэв этша лыддьысьӧны. Неылын сылӧн керкасянь сулалӧ «900 дней и ночей.» памятник. Дерт, мужичӧйяслы абу окота уджавны нывлӧн веськӧдлӧм улын. Семён Зиновьевичлы сикт-грездсасянь торйӧн нин ыджыд аттьӧ. Бур, мый эг медводдзаӧн петкӧдчы, да и бурдӧдысьяслы аттьӧ. Но воысь-во кага лыдыс, кодъяс кӧсйӧны комиӧн сьывны, содӧ. –Тайӧ мортыс, позьӧ шуны, вужвыйӧныс вежис республиканымӧс. Но менам киӧй, тыдалӧ, мӧдласянь быдмӧ: оз на ставыс артмы. Филиппово грездын нин пасйӧма: «Печораса тракт лои вуджӧма! Предприятиеын уджалысьяслысь быд лун видлалӧны температура. Нуам сыкӧд гортсӧ, ачым муртса увлань юрӧн эг сунгысь гуас. Доймавтӧдз Сыктывкарса ЛПК-ын зіли, «Снегурочка» вӧчанінын. Тадзи волi нӧшта Калязин, Ростов Великий да Мышкин каръясӧ. Челядь велӧдчӧны кысьыны, вӧчасьны сёйысь, сюмӧдысь, пуысь. Тайӧ уджас шымыртӧма Россияса став федеральнӧй ведомствосӧ. Водзӧ сёрниыс муніс неыджыд пу керкаӧ лӧсьӧдӧм музейын нин. Валентин Новиков, «ОхотАктив» лавкаын вузасьысь, Сыктывкар: Медбӧрын скӧр тун пӧгибнитӧма вежа Перымса Степанкӧд тышын. Матӧ быд детсадйӧ да школаӧ талун воӧ ва, эм и канализация. –Мортыд – вежӧра, ачыс вермӧ бӧрйыны, вӧчны сідз либӧ тадз. Сідзжӧ сійӧ пасйис, мый сиктын уличаса сюръяясын биыс ӧзйӧ. Елена Сметанина шуис, театрлы пӧ выль стрӧйба колӧ кыпӧдны. Медiчӧтыслӧн кызтаыс – метр гӧгӧр, ыджыдъясыс 3-4 метраӧсь. Литературалы сиӧм уна площадка вӧлі дасьтӧма Буткан сиктын. Та йылысь стӧчджык кывкӧртӧд вӧчны отсалас буретш перепись. Том аньлӧн лэчкӧ шедіс и Дадон, а сэсся и олӧмнас вештысис. Сэк нӧшта гортъясыс вӧліны дзоляӧсь, да ми найӧс новлӧдлім. Мужикулов-гижысьяс пӧвстысь унаӧн радейтлӧмаӧсь кыйны утка. Ставыс пӧ, кӧні оз ков повны дзоньвидзалун да олӧм вӧснаыд. Таысь кындзи тӧдчӧдісны, мый оз ков торкны корана индӧдъяс. Специальносьт кузя инась-ны эг вермы да, уджалі пилорамаын. Водзӧ коми кыв туялысь юасьӧ: мыйла мортыс видӧ мӧд мортӧс? Ӧти татшӧмсяма паныдасьлӧм вӧлі “Бумажник” спорткомплексын. Тайӧ нимкодь гаж дырйи быдӧнлы позьӧ троньӧдчыны вежон чӧж. Батьӧ война вылас медводдза лунъяссяньыс да Победаӧдз вӧлі. Татчӧ жӧ батьӧ вайӧдіс Евдокия бабнымӧс да Юра племянниксӧ. Пажнайтӧм бӧрын миянлы нуӧдісны этнопаркын ыджыд экскурсия. 867 шайт пенсия вылӧ верма ӧмӧй ньӧбны яхтасӧ да самолётсӧ? Сикт-грездъясын туй абутӧмыс тай ставнас Россиясӧ майшӧдлӧ. Тайӧ рытӧ сё гӧгӧр морт лоины «Монди СЛПК»-са ветеранъясӧн. Кирпичысь стрӧйбасӧ лэптӧ Архангельскысь «Белый дом» котыр. Кӧр видзысь домалӧма вӧлі найӧс, а ачыс сёян лавкаӧ пырӧма. Конкурссӧ котыртӧны «Коми войтыр» ӧтмунӧмлӧн водзмӧстчӧмӧн. Кулӧмдiн районса видз-му овмӧс юкӧнын юрнуӧдысь специалист. Топыда уджалöны и Москваын болгаралöн культура институткöд. — Чайта, мый ыджыд карын олігӧн чужан кывтӧ воштыны оз ков. Но кутшӧмӧн сійӧ петкӧдчас видзӧдысьлы, ог жӧ пӧ висьталӧй. А финалӧ «Твоя земля» сьыланкывсӧ гижӧма Полина Запольская. Овмӧсын уджалысьяслы кыпӧдiсны ас стройматериалысь керкаяс. А венгр кыв абу сьӧкыд, матын финн-йӧгра мукӧд кывъяс дорӧ. Гӧгӧрвоны, тырмымӧн-ӧ юанныд, позьӧ кудзныдлӧн рӧм сертиыс. Гоз-мӧдысь Марк Новосёлов шедӧдлӧма фестивальлысь Гран-при. Öдöн люкасьö вöрторйö, но оз надзмы, водзö лэбö пуяс косттi. –Кольӧм во Эжва йывсаяс водзмӧстчисны, куим небӧг йӧзӧдісны. Висьмин кӧ, мавтышт-ньылышт-резышт шуда мазь-таблетка-сироп. Медся сьӧкыдыс пӧ — чеччыны диван вылысь да петны керкасьыд. Мед эськӧ найӧ асьныс эз кольны асланыс удж дорӧ веськодьӧн. Вочавидзис мыж вештысьлӧн мамыс: пиӧй пӧ пыр гортын да узьӧ. Водзӧ вылӧ Михаил Васильевичлӧн эм жӧ кутшӧмсюрӧ дум-кӧсйӧм. –Кутшӧм эськӧ вӧлі бур, чинаяс кӧ татшӧма эз пӧръявны йӧзсӧ. Куим во мысти мамыс вайӧдӧма Койгорт районӧ, аслас чужанінӧ. Войвылысь артистъяс петкӧдлісны ныв-зонлы «Буратино» мюзикл. И тайӧ зэв бур, ӧд быд мортлы колӧ тӧждысьны экология понда. Борковскӧйын поводдяыс вежсис, ёна зэрис да трактсӧ ойдӧдіс. Юасим тшӧтш и Койгортын, Гриваын да Ужгаын олысь пӧчьяслысь. Катериналы таын отсалӧ лун-вежон-тӧлысь кежлӧ могъяс пуктӧм. Кута лача, апрель помöдз став урчитöмторсö лоö збыльмöдöма». – Пӧрысьяс унаӧн ӧткаӧсь, пес-ватӧ пыртны весиг эбӧсныс абу. 2012 воö вöлi нюжöдöма Очёр — Кудымкар — Купрос биару труба. Олӧмсьыд тӧлысьӧн-джынйӧн воштӧм дорысь кокниджык уколасьны. Колӧ куим во дорвыв вонас ӧтчыд резны ӧти и сійӧ жӧ местасӧ. Юркарын удж вылӧ позис инасьны, но удждонсӧ вӧзйисны ичӧтӧс. Ухтаын юбилей кежлӧ восьтісны образование юкӧнлы сиӧм музей. Шуам, очнӧй тшупӧдын петкӧдчисны 12 кар-районысь 31 ныв-зон. Лун-мӧд мысти виччысьтӧг локтім на ордӧ да ставсӧ гӧгӧрвоим. Вочакывйыс ясыд: миян пытшкын ставыс пӧль-пӧчсянь вуджӧмтор! Чужанінас ыджыд картаын видзлӧмаӧсь мӧсъясӧс да буйволъясӧс. Кыргызстанысь студентъяслы медся ёна кажитчӧма коми керкаын. «Медбур коми жыр» дасьтӧмаӧсь 5-ӧд номера челядь видзанiнын. Нёльӧд медальонсьыс гижӧдсӧ лыддьӧма эксперт Рафик Салахиев. Шуис, мый ӧдйӧджык кольк гӧрдӧдас, а морт оз вермы ловзьыны. Ньывсер ӧтарӧ туис-ойдіс, пос вылын техника кутіс вӧйны ваӧ. – Ворсӧдысьыс кутӧ шегальчиксӧ киас да юасьӧ: «Кыдзи усяс?». И вынсьӧдасны кӧ выль законопроектсӧ, бырас-ӧ тайӧ мытшӧдыс? Вӧчӧны кефир, ряженка, рысь, йогурт, вый, нӧк да, дерт, сыр. Пасъям, кӧин лыйӧмысь таво тшӧтш кутасны сетны 20 сюрс шайт. Веськыда шуа, Пушкин йылысь татшӧм висьтасьӧмсӧ эг на кывлы. –Быдми ме семьяын, кӧні ёна пыдди пуктӧны история, рӧдвужӧс. Олӧма морт вӧлі зарни кияса да ӧтарӧ мыйкӧ мастеритіс-вӧчис. –Куим-вит во меным окота на ордйысьыштны да ло-ны вермысьӧн. Спектакльсӧ сиӧма том видзӧдысьлы и пуктанногнас, и теманас. «Татшӧм учреждениеяссӧ индӧма нин, сэні мунӧ дасьтысяна удж. –Вӧралысьяслысь тайӧ майшасьӧмсӧ ме тшӧтш жӧ кута тӧд вылын. Öд чужтін кö кага, бурас туйдны-велöдны колö пузчужöмсяньыс. Ми аддзам челядьлысь гижан да серпасасян сямсö быд номерысь. Миянлы быдӧнлы талун колӧ гӧгӧрвоны: «Ме коми али коді ме?». Кыдзи висьталіс Дмитрий Осипов, сійӧ и ассьыс шудсӧ аддзӧма. Кытчӧ сӧмын эз нулы писӧ Раиса Егоровна, мед бурдӧдны сійӧс. Мӧвпъяснад куйланныд нин пӧсь лыа вылын да пӧжанныд рушкутӧ. Яшар висьталіс, мый скӧтлы луннас колӧ кык мешӧк вына кӧрым. Борщевикнас ёнджыкасӧ тырӧны вӧвлӧм совхозъяслӧн эндӧм муяс. Шуам, гаж дасьтысь режиссеръяс век шоныда чолӧмалӧны миянӧс. Ирина оз на тӧд, мый лоӧ водзӧ да дыр-ӧ уджалас-олас Мужиын. —Неважӧн Эжваӧ пӧдруга дорӧ ветлі, — водзӧ элясьӧ олӧма ань. Кор больничаын дыр куйліс, гижис аслас фронтöвöй туй йылысь. Да, буретш колхоз, абу кутшӧмкӧ СПК да ООО либӧ нӧшта мыйкӧ. А призывайтчан документас сöмын öти татшöм ов-ним-вича морт. Кольччӧны каръясын и суз, вуз помалысьяс, том специалистъяс. Сэні, 66-ӧд номера керка дорын, век пукалӧны-кургӧны гулюяс. –Иван Морозовлы памятник йывсьыс гаравлім во нёль сайын нин. Олимпиадалӧн мӧд лунӧ челядь лыддьӧны кутшӧмкӧ кывбур-гижӧд. – Колосова Татьяна Михайловна (А.Мишарина «Асъя кыа бӧрся»); И руль сайын пукалысьлöн сьöрсьыс эм став колана документыс. Водзын вензя вӧлі, а ӧні чайта, мый быдӧн ачыс бӧрйӧ ассьыс. Поповъяс нуöдлiсны гажъяс, котыртлiсны быд сикас конкурсъяс. Сылӧн кывъяс серти, сыр вӧчан заводсӧ восьтӧмаӧсь 1972 воын. Тайӧ кадӧ чужлӧм морт зэв кыпыд руа да быдтор тӧдны кӧсйысь. Котласысь артистъяс зэв бура петкӧдлісны Фонвизинлысь тешсӧ. Первой разряд сетӧмаӧсь 464 мортлы, 3.673-лы – мукӧд разряд. 70 шайта кӧ «сырыс», став сертиыс вӧчӧмаӧсь сійӧс пальмаысь. А сэні нин нуӧда сыкӧд сідз шусяна стрӧг воспитательнӧй удж. Снимокъясыс «ВКонтактеын» «Нившера-Одыб-Nivshera» группаысь. Код дорӧ пуктӧмаӧсь, сылы колӧ кывбур висьтавны либӧ сьывны. Сійӧс збыльмӧдӧм вылӧ шуӧма видзны вонас миллиард сайӧ шайт. Сэсся кыдзи виччысьтӧг мыччысис, сідзи и саймовтчис кытчӧкӧ. Кужӧмӧн донъялӧ вын-эбӧссӧ, оз радейт корны кодлыськӧ отсӧг. А 2-ӧд классын велӧдчысь Таисия Козлова лыддис коми мойдъяс. Сан весиг аслас мытшӧд-падмӧгсьыс зільӧ босьтны мыйкӧ бурӧс. Ӧти-кӧ, коми войтырлӧн конференцияяс дырйи йӧзкӧд аддзысьла. — А кутшӧм воськовъяс тэ вӧчин, медым збыльмӧдны тайӧ могсӧ? —Тӧдмӧдам найӧс оланпасъясӧн, — висьталіс Наталья Удоратина. Ывлаас сэки 30 градус кӧдзыд вӧлі да, машинаыс ыркалӧма нин. Кольöмаöсь менам Иёнин Лия ыджыд мам да Иёнин Евлогöй чожöй. Сёянсӧ колӧ вежлавны, ӧти пӧлӧс вӧлӧгаыс зэв ӧдйӧ дышӧдӧ да. Праздниксӧ восьтіс обласьтса губернатор Александр Дрозденко. 1939 воын сійӧ мунӧма армияӧ, а 1941-ӧдын заводитчӧма война. Кыдзи гижӧны ӧтуввезйын йӧзыс, кулӧма узигас, абу мучитчӧма. –Кольӧм во призыв кузя плансӧ вӧлі тыртӧма 100 прӧчент вылӧ. Рекультивациясӧ инвестор кӧсйысьӧ бергӧдны-эштӧдны кык воӧн. Урокъяс бӧрын найӧ мудзӧмаӧсь да та понда ёнджыкасӧ ворсӧда. – Кор бать кырымаліс патера кузя кабалаяс, ме весиг бӧрддзи. — Андрей Олегович, а кыдзи гӧгӧрвоны, мый мортыслӧн варикоз? Пемӧсыс юрсӧ уліас и сюйӧма, а забор дорышыс зэв ёсь вӧлӧма. Чина йӧзлӧн кывъяс серти, Россияса пенсионеръяс озыра олӧны. Ачыс телепонӧн бызгӧ, а бӧрсяньыс кузь гез йылын дадь кыскӧ. Та пӧрйӧ 160 нывбаба да 238 мужичӧй котӧртісны «классикаӧн». Витӧд классянь ӧкмысӧдӧдз волывліс Нина Николаевна Глуханич. Гортӧ локтӧм бӧрын весиг окота лои зумыдмӧдны тӧдӧмлунъясӧс. Бур кывйӧн сійӧс казьтылӧны Алёна Ельцова да Лидия Логинова. Медбӧрын артасян комиссияӧн веськӧдлысь Степан Габов юӧртіс: –Тэ жö шуин, мый 5 сюрсöс виан, а 50 сюрслысь ловсö босьтiн? А Азербайджанысь том йӧзлы чӧскыд сёяныс воӧма сьӧлӧм вылас. Квайт тöлысь Василий велöдчöма Вöлöгда дорса Грязовец карын. Италияысь актёр весиг ачыс туйсьыс да оланінсьыс вештысьӧма. Кӧсъям, кыдз важӧн, асьнымӧс петкӧдлыны да йӧзсӧ видзӧдлыны. Сідзжӧ кодсюрӧ оз эскыны, кутшӧм ма пӧ вермас лоны Войвылын. Дача, кӧть чужан сиктын: ёг нетшкам, мудйысям, турун пуктам. —Джоджсӧ косявлі, шоныдсӧ кутӧм могысь нинӧм абу вӧчлӧмаӧсь. Водз тулыснас му вылысь корсявлім лым улас тӧвйӧм картупель. Оз кӧ лӧсяв сійӧ либӧ мӧд нормалы, ыстасны переработка вылӧ. Сиктысь кӧ оз сюрны та могысь йӧзыс, дасьӧсь босьтны бокысь. Со и кольӧма ӧти изйын кулӧмводзвывса гижӧд да и пӧдтысьӧма. Но коммунальнӧй услугаясӧн могмӧдысьяскӧд люкасьны он вермы. –Елена Александровна, талун, позьö шуны, йöзыс юксисны шöри. Сэк жӧ юргӧмыс да шӧр мӧвпыс сьыланкывлӧн медым эз вежсьыны. Ӧти «оз тусь» Надя вайис ыджыд да чӧскыд торт, пӧсь лазанья. Журналъясӧ некытчӧ эг мӧдӧдлы, сӧмын аслам аккаунтын йӧзӧда. Но уджалӧмысь ӧтдор суйӧр сайсянь миянӧ локтӧны и велӧдчыны. А ми, волонтёръяс, ваям налы крӧвать-вольпась, кутам вердны. И ӧтувъя базаын лоӧ сӧмын арталан номерныд, а оз ним-вичныд. Висьтасисны нывъяс и, кутшӧмӧн аддзӧны ассьыныс аскиа лунсӧ. Быдӧнлӧн вӧлі аслас стиль, сьыланног, ми эг вӧлӧй ӧткодьӧсь. А водзмӧстчӧ «Турунвиж субӧта» нуӧдӧмын «ЭкоТаймКоми» котыр. Кӧть та пӧрйӧ ог уджалӧй, государство сьӧмсӧ век жӧ вичмӧдӧ. Ӧнi жӧ медводз юалi, дыр-ӧ на висьӧмыс йӧзсӧ падмӧдны кутас. Торйӧн нин унаӧн сійӧ либӧ тайӧ дзебӧны уголовнӧй делӧ кузя. Роза Степановна ёнасӧ эз пыксьы: «Ме кӧ ог, сэсся некодлы!». Ӧтияс пӧтӧны ува-авасьыс да мунӧны, на пыдди локтӧны мӧдъяс. Но Надежда век жӧ пасйӧ, мый медічӧтыслӧн эм нин роч акцент. Ӧні, дерт, быдсикас рӧмӧн краситӧны, дзоридзьяс серпасалӧны. Медводз туалетнӧй кабала улысь тубаысь вӧчам тшаклысь коксӧ. Водзӧ вылӧ дасьтысям Альберт Ванеевлӧн 90 вося юбилей кежлӧ. А вочавидзинныд да кыланныд кӧ пӧ, мый сьӧм пычкӧны, «Аттьӧ. И быд вежсьӧм йылысь пасйӧма, кутшӧм вежӧртас пыртӧма сэтчӧ. –Телевизор пыр ӧтарӧ висьталӧны видз-му овмӧс сӧвмӧм йылысь. Но быд во пӧ Му шар вылын гриппысь кувсьӧ 300-500 сюрс морт. Кыпӧдiсны 50 дзолюклы сад, ва башня, а ва босьтанiнсӧ кыкӧс. Анатолий Князев эскӧдіс, тайӧ уджсӧ пӧ и водзӧ кутам нуӧдны. И, корт артмӧ пестыны кыв да культура дінӧ муслун — ме шуда. «Неважӧн лыдди суйӧрсайса ӧти гижысьлысь дженьыдик гижӧдъяс. Татшӧмъяссӧ тшӧтш арталісны, сӧмын стӧч юӧрыс на йылысь абу. – Тулыссянь сёр арӧдз уджалім колхозын верстьӧкӧд ӧтвесьтын. Ӧд миян талунъя олӧмыс подуласьӧ да зумыда сулалӧ важ вылас. Шуам, крысаяс пӧ ӧта-мӧдыскӧд варовитӧны ультразвук отсӧгӧн. Вӧлі и телефонисткаӧн связь контораын, диспетчерӧн горгазын. Буретш сэки и заводитӧма тренеравны тайӧ странаса сборнӧйын. Батьӧй тӧдіс тхэквондо да велӧдіс менӧ кучкасьны ки дорышӧн. Кор пӧ вичмӧдасны патерасӧ да позьӧ-ӧ сы пыдди босьтны сьӧм? Ми ставсӧ пыр жӧ видлалам, чукӧртам морт йывсьыс став юӧрсӧ. — Миян ведомство быд боксянь дась отсавны регионӧ воӧмаяслы. Тэныд 16 арӧс, шуам, а тэ тшӧтшъяыдлысь лысьӧмсӧ киад кутан. А кодсюрӧ дасьтӧмаӧсь весиг серпаса да пластилина мойдъяс!.. Медводдза ордйысьӧмыс Александралӧн вӧлӧма сизим арӧсӧн нин. Кутшӧмсюрӧ тӧдсаяс эз эскыны, шуӧны вӧлі, тэнад пӧ оз артмы. Тавося февраль помын найö нимöдісны нин 15 вося тшупöда пас. Подъездса лампочкасӧ пӧ налӧн гортса счётчикас жӧ йитӧмаӧсь. «Коми войтыр» ӧтмунӧмлӧн исполкомӧ пырысь, Кӧрткерӧс районса Сӧнъяс чорзьӧны, на пытшкын артмӧ сукмӧм вир ёкмыль — тромб. Нимӧдісны Лидия Андреевна да Стефан Николаевич Одинцовъясӧс. Гӧлӧсуйтан бюллетеньын быд вежсьӧм вӧсна торъя пасйӧд оз ло. А Травинсянь велосипеднад, чайта, таті некод нин эз ветлыв». Енбиа нывкаöс казялöма спортшколаса тренер Леонид Терентьев. Комиысь петлӧм нӧшта ӧти мортӧс дзебӧма Новодевичӧй шойнаын. Вӧліны и школьникъяскӧд да том йӧзкӧд ёртасян аддзысьлӧмъяс. –Бать-мам колисны менӧ Петербургӧ пӧчӧкӧд, – казьтылӧ Алиев. Да комбикормӧн скӧтсӧ вердны — а тайӧ донсьӧдас прӧдукциясӧ. И кутам наӧн гӧрдитчыны, – эскӧдӧмӧн пасйис Сергей Гапликов. Дасьтысигӧн быд лун вӧлі котӧрта вит километр, лым кӧть зэр. Фёдоровлӧн «Эзысь сюра кӧр» повесьт: школаын велӧдан туйвизь Куим во уджалӧм бӧрын том велӧдысь петӧма кага ваян отпускӧ. Восьтӧ март тӧлысся номер Василий Лодыгинлӧн «Шыбӧль» висьт. Василий Власовӧс Комиын ёнджыкасӧ тӧдӧны сьыланкыв гижысьӧн. Финн-йӧгра гижысьяслӧн тавося конгрессыс дас витӧд нин вӧлі. Бӧръя кадӧ сійӧ ветеранъяслӧн «Ытва» хорлы аккомпанируйтӧма. Став команда пӧвстын ми шедӧдім нёльӧд места, – пасйис сійӧ. «Звезда» газеткöд менам йитчöма, позьö шуны, ставнас олöмöй. Овлӧ, вывті уна паськалӧ-рӧдмӧ да, позьӧ оз дзикӧдз бырӧдны? –Тіян эмӧсь уджаныд отсасьысьяс, ӧтмоза чайтысь-мӧвпалысьяс? Ме шань велӧдысь, ог вермы вывті стрӧга ныв-зонкӧд сёрнитны. Волісны Эжваса 31 номера, Пальысь да Зеленечысь школьникъяс. А сы вöсна, мый 1950 воöдз Зулöб пырöма Висер сельсöвет улö. – Арнас вайисны горка, качайяс, карусель да ворсан комплекс. Том йӧз ӧні тшӧкыда петкӧдчӧны и этнокультура фестивальясын. Во гӧгӧр позьӧ лыйлыны кӧинъясӧс минприродылӧн приказ серти. Режиссёралӧма В.Савин нима драмтеатрысь артист Захар Комлев. Сэсся весиг и ӧні абу быд поликлиникаын маммограф аппаратыс. Но пандемия дырйи буретш сідз шусяна бомжъяслы медся сьӧкыд. Мичаӧн, дӧзьӧритӧмаӧн да мусаӧн менам вежӧрын коли Ухта кар. И оз ков шогӧ усьны, проектныд кӧ оз веськав вермысьяс лыдӧ. Туристъяс серти, изъясыс козьналӧны вӧвлытӧм, аслыспӧлӧс вын. Гижӧдчӧй да лыддьӧй коми газет-журнал – конкурсыд уна на лоӧ! Вомынын партиялӧн дас вит морта котырӧн юрнуӧдӧ Мария Попова. Пасъям, миян странаын переписьсӧ нуӧдӧны оз нин медводдзаысь. Нёльӧд-кӧ, йӧзыс повзьӧдчӧны, став мирсӧ пӧ ракетаясӧн сотам. Сьӧкыда висьӧ 344 морт, шӧркодя – 1.191, а 163-ыс – кокньыда. Содта нӧшта, мый «веськыд йитӧда» сёрнисӧ сӧмын рочӧн нуӧдам. Ингредиентыс быдлаын быттьӧ ӧткодь, но кӧрыс зэв ёна торъялӧ. Бура тӧдӧ филармониялысь уджаланногсӧ, эм веськӧдлысьлӧн сям. —Сьыла ме ичӧтсянь, а гитараӧн босьтчи ворсны первой классын. Сергей Гапликов тӧдмасис коми войтырлӧн нэмӧвӧйся киподтуйӧн. Та могысь регионса бюджетысь вичмӧдӧмаӧсь 423,9 миллион шайт. Ме и тöднысö эг тöд, весиг фотосö эг аддзыв Миколай дядьлысь. Посёлокын кӧкъямыс олысьлы сёян-юансӧ вичмӧдіс «Ольга» лавка. Ӧд корсьысьӧны кызвыннас архивын либӧ информанткӧд сёрнитӧны. Котырыс петкӧдчас В.Савин нима драмтеатрлӧн ичӧт сцена вылын. Кӧдзыд ваын изъяс вывті збодера восьлала катамаранкӧд орччӧн. Аттьӧ бара-й ставныслы, коді терпитіс менӧ, помӧдзыс вайӧдіс. Ӧти ворсысь чукӧртӧ став шегсӧ да паськӧдӧ-разӧдӧ пызан вылӧ. –Пасйӧдъяс сертиыд тыдалӧ, чужан кывйыд пыр на сьӧлӧм бердад! Гижӧдчӧй да лыддьӧй коми газет-журнал — конкурсыд уна на лоӧ! И, медым тайӧ, позьӧ шуны, продуктыс вӧлі колана ньӧбысьыслы. – Буретш тайӧ программа сертиыс став лыддьӧдлӧм гажыс и мунӧ. 1994 вося июньын заводитчӧма мыж вештан тэчасын сылӧн служба. Гожӧм-арнас вӧзйӧны быдсикас тшак-вотӧс, дзоридз да мукӧдтор. Тіралан киӧн заводиті первой ассьым роч кывбуръясӧс комиӧдны. Медым став бур сиӧмыс да асланыд став дум-кӧсйӧмныд збыльмас! Сьылöдам гортас жö, öд мöдаръюгыдас колö молитваöн колльöдны. Уна во чӧж ми дасьтім «зарни фонд»: гижӧма зэв уна спектакль. — Ми Светлана Гениевнакӧд ветлім нин культураса министр дорӧ. Тайӧ предприятиеясыслӧн удж бӧрся кутас видзӧдны торъя котыр. Торйӧн кӧ, лэдзны сійӧс кутісны мӧд сикас кышӧдӧ гартыштӧмӧн. Отсасьӧны и опека да попечительство учреждениеясын зільысьяс. «Лоӧй шудаӧсь сыысь, мый вӧчанныд», – тадзи кывкӧрталіс Лана! Дзоньтасьӧм могысь став колана вылас видзасны 1 миллион шайт. Веськыд визьяс — мулӧн да сынӧдлӧн пас, гы кодь визь — валӧн. А бабаюр вылас пасьтавлiм зэв мича кашемир либӧ сыръя чышъян. Уна нэм изьватас петавлісны ӧти югыд кӧка войӧ лудын войлыны. Корсисны меным уджсӧ куим во, некодлы, тыдалӧ, вӧлі ог шогмы. –Коркӧ Лыатыын вӧлі «Коквицкӧй» совхозлӧн нималана отделение. Сӧмын тай татшӧм бур видлӧгыс лыда, унджыкысьсӧ мӧдарӧ артмӧ. — Гортад эськӧ зэв лӧсьыд, но вочасӧн кутіс гаж бырны йӧзысь. –Кыдзи позяс тöдмавны, урчитiсны-ö меным сетны содтöд сьöмсö? Такӧд тшӧтш кутӧй тӧд вылын: фильмтӧ снимайтны колӧ уна сьӧм. Но телевидениеӧн веськӧдлысьяслӧн «пожна-лӧмыс» век жӧ тӧдчӧ. Ухта, Сосногорск да Изьва районъясті нюжӧдчӧма Том–Керки туй. Тӧв кӧ, мамӧй даддьӧн кыскӧ, гожӧм кӧ, «Весна» катерӧн нуӧдӧ. Сы лыдын 95 прӧчентсӧ шуӧма вичмӧдны федеральнӧй сьӧмкудйысь. Тӧлысьнас ӧти сюрс шайт кутас вичмыны став нӧбасьысь аньыслы. Бӧръя кывбуръясысь ӧти — бабӧйлӧн медводдза радейтчӧм йылысь. —Пыр окота вӧлі мыйкӧ выльтор казявны, — водзӧ висьтасьӧ Аня. –Быд лун районъяссянь миянлы юӧртӧны, кӧні мыйтаӧн висьмисны. Кадыс исковтӧма тӧдлытӧг: гажаа да вежӧрӧ дыр кежлӧ мӧрччана. Ыджыд лунся служба дырйи священник некымынысь вежӧ паськӧмсӧ. –Эг радейтлы, кор менӧ кыдзкӧ кедзовтлісны, – висьталӧ Алиев. Сійӧ и велӧдіс детинкаӧс ворсны шахматысь, шашкиысь, шегйысь. А мый шуӧны та йылысь «Коми войтыр» ӧтмунӧмын водзмӧстчысьяс? –Челядь кутісны тшӧкыда висьны, бать-мам майшасисны та вӧсна. Лача кутам, журналлӧн выль петасъясын татшӧмторйыс оз нин ло. Энӧ веськалӧй административнӧй, да весиг уголовнӧй кывкутӧмӧ! Асьныс гозъя – Кӧрткерӧс районса Ыджыдвидз сиктын чужлӧмаӧсь. Некымынысь нин погона йӧзӧс корлі, да шуӧны, мунӧй пӧ мӧдлаӧ. И торйӧн нин нимкодь, кор аслад фильмӧн тэ вӧчан мыйкӧ бурӧс. Сёян-юан вылӧ сьӧмсӧ шуисны содтыны, ӧтарӧ ставыс донсялӧ да. Быд сиктын эм сьылысь-йӧктысь, тшӧтш и «народнӧй» нима котыр. Электроннӧй гижӧдчӧмӧн комплектлӧн доныс: 150 шайт (во джын). Тані жӧ асланыс вӧчӧмторъясӧн паськӧдчисны ки- подтуя войтыр. Эськӧ кӧсйысьӧмаӧсь вичмӧдны дзоньтасьӧм вылӧ 15 сюрс шайтӧн. Зэв киподтуя – век мыйкӧ лӧсьӧдӧ-дзоньталӧ, ёртасьӧ спорткӧд. Тулан век ставсӧ водзвыв урчитӧ-арталӧ да чукӧртӧ колана юӧр. А, сідзкö, мортлöн вермас лыбны давленньöыс, оз кут узьсьыны. Снимокъясыс Юрий КаневлӦн, Сергей да Владимир АнуфриевъяслӦн. Майбыр, туристъяслы Галфедьса изъяс кындзи эм мый петкӧдлыны. Со шуам, ті мунанныд сизим арӧса пиыдкӧд «Интим» лавка дорті. «Би кинь» судзӧдысь Елена Кыневалы —Елена Габовасяньспецприз; Елена Красильникова бӧрын висьтасис историк Ольга Бондаренко. Ми выльмӧдам библиотекаяс, культура керкаяс, сиктса шӧринъяс. Изьваса дивӧыс кыскӧ районӧ весиг мукӧд стра- наын олысьясӧс. Голубенкояслысь керкасӧ век донъялӧны сиктын медбуръяс лыдын. Кыдзи юӧртісны театрын, нуӧдасны сійӧс сентябрын да октябрын. Снимокъясыс Коми Республикаса Национальнӧй архивлӧн видзасысь мысти вайӧдас сэтчӧ пиянсӧ да велӧдас тадзи перйыны кынӧмпӧт. Джульеттаӧс ворсіс Семён Литвинов, Ромеоӧс – Артур Сопельник. Гын сапӧгӧс, шапкаӧс, шоныд свитерӧс да жилетӧс ог и пӧрччыв. Челядьӧс быдтан-велӧдан уджлы Геннадий Иванович сетӧма 22 во. Найӧ 45 во ӧти ордым талялӧны, быдтісны 4 челядьӧс, 7 внукӧс. Недыр мысти гу весьтас тыдовтчис Гердалӧн вашъялан ныр-вомыс. Кыдзи йӧзыс донъялісны: мый гижисны да паныдасьлігӧн шулісны? Эськӧ пӧ ӧні, майбыр, внукъяскӧд, Ен кӧ сетіс, олі-красуйтчи. Крысаясыд мый вельмӧмаӧсь, висьталіс миянлы и Михаил Юрьевич. Чукӧртчӧмаяс зіля сёрнитісны и видз-му овмӧс сӧвмӧдӧм йылысь. Ӧні УПН-ас дасьтысьӧны босьтчыны уджӧдны биару дасьтан пункт. Та могысь вежоннас пӧ кыкысь ветлывла «Скала» спорткомплексӧ. Пресс-тур дырйи и ачым висьмылі да тшӧтш шыӧдчылі Павел дорӧ. Гӧгӧрвоана ӧд: кытчӧ мунӧ мам, сэтчӧ мунӧ и дзоньнас котырыс. Школа помалысьяс петкӧдлӧны бур тӧдӧмлунъяс ОГЭ да ЕГЭ дырйи. Ставныслы сетасны маска, перчатки да ӧтчыдысь вӧдитчан ручка. Отсасям мыйӧн вермам ме да мамӧй – Евгения Ивановна Подорова. Абу сӧмын чужан Адыгеяса, тшӧтш и суйӧрсайса мукӧд йӧктӧмъяс. Велӧдчан нырвизьсӧ бӧрйӧмын ыджыд пай и Гожся университетлӧн. – пасйис Удора районса администрацияӧн юралысь Николай Жилин. Ӧд шопер кывкутӧ йӧзӧс новлӧдлігӧн налӧн дзоньвидзалун вӧсна. Асьным пӧ ми быдтам сэтшӧм челядьӧс, кодъяс оз кужны уджавны. Интаын жӧ Максим Решетников воліс кӧр яй переработайтан цехӧ. Алексей Поминов висьталіс и патера пыдди сьӧм босьтӧм йылысь. Школаным вӧлі Учка сиктын, грездсяньным куим километр ылнаын. Дерт, ме кодь да и ыджыдджыкъяс арлыдаяс мукӧдыс уджалӧны на. Кутшӧмсюрӧ гижӧдъяс йӧзӧдлісны нин «Йӧлӧгаын» да «Би киньын». Июль 9 лунӧ Алёшино весьтын Эжва юын бузӧдчӧмаӧсь вель унаӧн. Снимокъясыс Марина ДАДАШОВАЛӦН да «Польелы 300 во» группаысь. А ӧд сійӧ пуктіс ассьыс пай коми литература чужтӧмӧ, сӧвмӧмӧ. Ми ог корӧй, мед асфальт вольсалісны, вывті кӧ нин сійӧ дона. Гӧсьтъяс пӧвстын вӧлі и республикаса юралысь Сергей Гапликов. Содтӧд юӧрӧн позьӧ тӧдмасьны Коми Республикалӧн “Коронавирус. И нёльӧд-кӧ, татшӧм ногӧн зільӧ бурланьӧ бергӧдны омӧльторсӧ. Кор пӧ тӧдмалім конкурс йывсьыс — пыр и ыззим, висьталӧ сійӧ. Водзӧ сы йылысь некод нинӧм оз тӧд, эз тай кужны висьтавны-а. Коймӧдъяс вӧрса ты моз юктӧдасны тэнӧ, лов-вежӧртӧ весаласны. Норматив серти тайӧс вӧчӧмысь ордйысьысьлы урчитӧма 300 балл. Пӧшти ставсӧ, мый петкӧдлӧма музейын, вӧчисны миян мастеръяс. И сідз шусяна частнӧй детсадъясын лӧсьӧдӧма содтӧд 156 места. Дасьӧсь быд здукӧ лэбыштны-кайны кутшӧмкӧ пу вылӧ, ковмас кӧ. Ӧти тулысӧ сэтчӧ воим ыджыд ва (ытва) кузя «Заря» теплоходӧн. Аттьӧалiс ёртасьӧмысь, карса уджтасъяс збыльмӧдны отсалӧмысь. Ичöт бизнесын зiльысьяс норасьлiсны, мый налы оз вичмы вöрыс. А чойыслӧн аслас семья да, Владимир эз кӧсйы дӧсадитны найӧс. Татшӧмторсӧ медводдзаысь на аддзылі», – гижӧма Олег Чегодаев. –Кытчöдз урчитöма вит сюрс шайта содтöд сьöмла шыöдчан кадсö? Тӧвнас челядь чукӧр Ёгоршорын лызь-даддьӧн иславлім, гожӧмнас А комитет сетӧ позянлун видлыны вын выль нырвизьын, велӧдчыны –Унаӧн став штрапсӧ мынтӧны джын мындасӧ, – висьталӧ пристав. Мӧд-кӧ, ставсӧ позьӧ вӧчны ӧдйӧджык: тырмымӧн ӧтчыд шыӧдчыны. Асланым мужичӧйяс локтӧны инструментъясӧн да поткӧдлӧны йисӧ. Веб-трансляцияыс заводитчас январь 27 лунӧ 14 час 45 минутын. Босьтам кӧть Помӧсдінса вӧралан котырӧс, кытчӧ пырӧ 250 морт. Сэсся чукӧртӧмсӧ нулісны складӧ, медым сдайтны государстволы. Та йылысь сёрнитчӧмаӧсь нин «Лузалес» да «Аскона» компанияяс. Куим вына мужичӧй весиг эз вермыны топыда кутны доймӧм коксӧ. Содтӧй та дорӧ быдсяма кокньӧдсӧ, мый вылынджык казьтылі нин. Мӧйму ветлі квайтӧдысь, и меным сетісны корсьысьӧмысь медаль! Каганыд кö чужас июнь 30 лунö, тiянлы вештасны 5 сюрс шайтсö. Дзоньтасян уджсӧ шуӧмаӧсь сигӧрт-ны 2020 вося июль 30 лунӧдз. Тшӧтш и юасьӧмаӧсь ньӧбасьысьяслысь, кутшӧм кабала налы колӧ. –Гортад воан да, заводитан котравны, сійӧс и тайӧс мед вӧчны. Сьӧма грант отсӧгӧн жӧ мӧвпалам югзьӧдны Пятигорскын уличаяс. Збыль олӧмас гежӧда овлӧ, медым омӧль морт другӧн бурӧн лоис. Но и медыджыд аттьӧ, дерт, тэныд, миян лыддьысьысь-листалысь. Пыр позьӧ восьтыны выль сикас кӧр, – висьталіс Илья Лазерсон. –Медся сьӧкыдыс – личлэдзлытӧг, ӧвсьывтӧг нырны-вӧчны ассьыд. Кутшӧмкӧ керкаяс бурӧсь на, а кутшӧмъяскӧ и ропмунӧмаӧсь нин. И тайӧ сетӧ позянлун пыдісяньджык тӧдмасьны мича коми кывйӧн. Колӧ кӧ содтӧд юӧр, сідзкӧ, сёрнитӧй телефон пыр либӧ онлайн. Воліс миянӧ комиссия, кӧні вӧліны чина йӧз, МЧС-ын зільысьяс. Мыйла бӧрйис буретш менӧ, ог тӧд, но таысь меным зэв нимкодь. А öні, ставöн гортынöсь да, нöшта на тшöкыдджыка венö волöны. Но сэні оз бы-дӧн вермы войколавны — лэдзӧны сӧмын 27 мортӧс. Менам, кыдз блогерлӧн, шӧр могыс – видзны сёян тради-цияяссӧ. Кор Настялы вӧлӧма дас арӧс, семьяыс вуджӧма овны Сыктывкарӧ. Кольччысьяс пӧвстын Удора, Инта, Княжпогост да Ухта районъяс. Литература дорӧ муслуныс ышӧдӧма Ольга Марковаӧс кывбурасьны. Шулӧны тай, медводдза видзӧдлассянь муслун, тадзи и миян лои. 2017 воын Комиын патера вичмӧдӧмаӧсь тыр арлыда 296 сирӧталы. Юралысь сӧвещание дырйиыс вӧзйис лӧсьӧдны ёс быдтан комплекс. Ольга Владимировналысь юалі, кутшӧм гижӧд сылӧн медрадейтана. –Быдӧн тӧдӧ, мый 2021 воын Россия пасьталаын гижаласны йӧзӧс. Нӧшта пасйисны, мый фестивальлысь программасӧ ковмис чинтыны. Сійӧс котыртысьяс весиг абу чайтӧмаӧсь, мый сымда йӧз локтас. Татöтшсяма акция нуöдöмыс лои нин миян холдинглöн традицияöн. Неважӧн тӧдмаси ӧти пилотессакӧд, уджалӧ миян авиакомпанияын. Радейтӧ прӧст кадсӧ коллявны ӧткӧн либӧ медся матыссаясыскӧд. Медся уна, 91 морт, — Москваысь, медся этша — Севастопольысь. — Мыйкӧ, Вассук, мога али мый?— шыасис жӧ сэсся дырӧн Аннаыс. Видзӧдысьяслы вӧлі нимкодь аддзысьлыны радейтана артистъяскӧд. Яръюгыд концертӧн пасйисны 50 вося юбилейсӧ «Монди СЛПК»-лысь. Начкӧм бӧрын яйсӧ вузаласны, мед кокниджыка бергӧдчыны сьӧмӧн. Тормозас личкыны эг судз, ковмис перйыны зажиганиесьыс ключсӧ. Командаас тайӧ вын-эбӧса нывсӧ индӧмаӧсь буретш разгоняющӧйӧн. Инспекторъяслӧн кывъяс серти, быд мортлы колӧ велӧдчыны уявны. Телеэкранъяс сэки лӧзъюгыдӧсь вӧлiны, сэсся лоины уна рӧмаӧсь. –Муӧдз копыр «Монди Сыктывкарса ЛПК»-лы олӧмаяс вӧсна тӧждысь. Скӧракодь элясис, лӧп-ёг иналӧмысь пӧ кык пӧвста сьӧм кульӧны. Сэсся виччысьтӧг тӧдмалі, мый Сыктывдін районса УИИ-ӧ корсьӧны Вӧвлі сэтшӧм вежӧгтысь поклонник, дзик киноын моз вӧлі зыксьӧ. Артистъяс сэтшӧм пелькӧсь, кокнас быттьӧ муас оз и инмӧдчывны. «Челядьлы» рубрикаын кывбуръяснас мыччысьӧ Анастасия Сукгоева. Но майшӧдлӧ, мый оз став маркировкаа кышӧд-дозйыс татчӧ лӧсяв. Син улад сійӧ усьӧ и орччӧн мунысь туй кузя машинаӧн тӧвзигӧн. А оланінъ-яслӧн ӧнія оборудование вермӧ уджавны поводдя серти. Налӧн, видзӧднысӧ, нинӧм абу – ни патера, ни машина, ни эмбур. Ставнысö, вöлöмкö, мунігас и локтігас век дзигöдлö да окыштлö. А ме ог вермы, дзоньвидзалунӧс вошті видз-му овмӧсын мырсигӧн. 1965-1987 воясын уджалӧма КПСС Коми обкомын первой секретарӧн. Сыктывкарын том гозъя овмöдчöмöсь Ольга Ивановналöн мам ордас. А мӧдыслы и сідз лӧсьыд, мед сӧмын вердасны да ворсасны сыкӧд. – Сэсся босьтчан туясьны, шыӧдчан библиотекаӧ, музейӧ, архивӧ. Мед эз ло ӧтарӧ-мӧдарӧ шыбласьӧ-ма, туйӧ петӧмсяньыс заводита. 15 миллионсӧ шуим видзны улича-туйяс дзоньталӧм-бурмӧдӧм вылӧ. Ветымын вит арӧс тырӧма да, Раиса Ивановна петӧма пенсия вылӧ. Водзӧ кыпалӧны бать-мамлӧн дӧзьӧртӧг кольӧмаяслы олан керкаяс. –Том йӧзыд ӧні сиктсьыд мунӧны, уджыд абу да, – висьтасьӧ ань. –Ӧні сюрукъяслы суткинас сод-тӧд сетам куим килограммӧн ӧтруб. И колӧ, медым актёрлы воис сьӧлӧм вылас тайӧ костюмнас ворсны. Ӧні «СКАТ» вӧзйӧ керкаяссӧ босьтны ипотекаӧн 1.92 млн шайтысь. Найӧ чӧв олыштісны да бара вӧзйисны лӧсьӧдны колана оланпассӧ. Сиа, мед ӧдйӧджык став «гӧрӧдыс» разьсяс да лоӧ асланыд театр. Колӧ пасйыны тшӧтш, районын общественнӧй олӧмыс дзулькйӧн пуӧ. —Ме эськӧ ог тшӧкыда автобусӧн ветлы, но корсюрӧ быть ковмылӧ. Сідзкӧ, позьӧ кутны лача, мый коркӧ мортыд век жӧ лоас шудаӧн. Артмӧ, республикалӧн чужан лунӧ чужис и выль пӧлӧс коми кухня. Кор быдмыштасны, мӧдджык интересъяс нин лоӧны, – шуӧ велӧдысь. Гортö сöмын сёйны да узьны вöлi волывла, а öні лунтыр керкаын. – Меным ёна кажитчис серпасавны дӧра вылын важся сер-орнамент. Сэсся пыдісяньджык мӧвпышті, мыйла меным аслым тайӧ интереснӧ. Татшӧмсӧ, мед мужичӧй пуктіс дзоридз, ми некор на эг аддзылӧй. Кыв видзан могсӧ збыльмӧдӧ и вужвойтырлӧн шылада-драмаа театр. Дом йылын пукалысь гортса пемӧс вылӧ уськӧдчылӧмаӧсь кык кӧин. Татьяна Ивановна ӧлӧдіс и быдсикас акция серти вузаланторйысь. Ойдлана видзьясыс кажитчӧмаӧсь да, 1871 воын овмӧдчылӧма сэні. Патераын тэчӧм радиаторъяс немечьяслӧн жӧ, Buderus концернлӧн. Кыдзи висьталісны театрын, Паоло – Туринысь актёр да музыкант. Сэсся эм менам ёрт – Стас Павлов, коді быдторйын меным отсалӧ. Рочьяслӧн – Пушкин, англичаналӧн – Шекспир, комилӧн – Куратов. Миян весиг торъя книжкаяс вӧліны, кытчӧ трудодень пасъявлісны. –Да ме та йылысь унаысь нин кывлі, оз ков быд пӧрйӧ казьтывны. Волӧны миян дорӧ оз сӧмын няньла, но и, висьмасны кӧ, отсӧгла. Думышті, мися, Ира, тэныд ӧд юасьны колӧ, а оз аслыд «мойдны». А медтомыс, шуам тадзи, — 86 арöса Евдокия Ивановна Михайлова. Эм тані и уна рӧма пу, и коми серӧн мичмӧдӧм мойдвывса сундук. Пыр зіля бурмӧдны ассьым сям-кужӧмлунӧс, корся выль рецептъяс. Кöть эськö бöръя кадас лекарствонас бурджыка кутiсны могмöдны. Ӧд велӧдчанінын дасьтӧны буретш сылы колана выль специалистӧс. — Гитара кындзи кутшӧм шылада инструментӧн нӧшта кужан ворсны? — Ми верӧскӧд быдмывлім семьяясын, кытӧн пыдди пуктылісны удж. Заводсӧ выльмӧдӧм бӧрын сэні лоӧ лӧсьӧдӧма 150 выль уджаланін. Йӧзӧді ӧтуввезйын аслам лист бокын, и ӧні сійӧс позьӧ кывзыны. Та понда дзик пыр шуим ньöбны республикалы нёль выль томограф. Миян ӧд фельдшер эм, сiйӧ некымын лун кежлӧ больничнӧй сетлас. Сы моз миян сиктын ӧні некод нин оз вермы бӧрдӧдчыны-сьывнысӧ. Зон шуис, мый сылы ёнджыка кажитчӧ Дима Биланлӧн творчествоыс. Батюшка кутіс юрбитны, а кадилӧсьыс тшыныс веськыда миян вылӧ. Окота накӧд и ордйысьӧмъяс вылӧ веськавлыны, выннымӧс видлыны. И, дерт, керкасö оз позь кыпöдны мукöд олан стрöйбакöд орччöн. –А мый эськӧ тэ висьталін налы, кодъяс кӧсйӧны Ямалын уджавны? Колӧ тӧдчӧдны, татшӧмторсӧ юркарын медводдзаысь на котыртісны. Ӧні сійӧ нималӧ республика пасьтала, кыдз водзмӧстчысь турист. – Стенъяссӧ дзикӧдз помалӧм да вевтсӧ вӧчӧм бӧрын сетам шоныд. Кыдз найӧ удитасны кытшовтны уна сюрс километр пасьта овмӧссӧ? Посни челядь жӧ уна рӧмӧн мичмӧдалісны коми небӧг-раскраскаяс. Батьӧ комиӧн висьтавліс, кутшӧм звер-пӧтка эм миян чужан муын. Та вӧсна кольӧм во тані панісны 400 велӧдчысь вылӧ выль школа. А ме зэв ёна кӧсъя йӧктыны «Жизельын», а сідзжӧ «Дон Кихотын». – Меӧн медводдза «кыпӧдӧм» салдатыс сэсся вӧтӧ на уськӧдчыліс. — Редакцияын зільысьяс важӧн нин дасьӧсь вӧчны тайӧ воськовсӧ. Сыктывкарын дасьтім пелысъяс, тӧвдӧра да обработайтім корпасӧ. Ӧшинь-ӧдзӧсыс абу, керка вевтыс виялӧ, а пытшкӧсас тыр лӧп-ёг. Вӧр пӧрӧдӧм йылысь сёрнитісны и Кӧрткерӧс районса коми войтыр. Миянлы окота тӧдны, кыдзи ветымын либӧ сё во сайын олісны йӧз. Та могысь предприятие сетöма нöшта вит миллионысь унджык шайт. – Талун ме – конькиӧн фигурнӧя исласьӧм кузя Европаса чемпион. «Невель, Невель, лӧз тыяса му.» Тайӧ муыс ӧтувтіс куим Иванӧс. Верстьӧ мед ачыс мӧвпалӧ, колӧ-ӧ вӧчны, шуам, гриппысь уколсӧ. > Мыськыны юрситӧ тшӧтш колӧ колана ногӧн – 7-10 луннас ӧтчыд. Фоминскӧйӧдз 80 километрсӧ нёль лун муні да, жуявтӧдз нин лои. Казьтышта, выль паспорт том мортлы сетӧны 14 арӧс тырӧм бӧрын. Вайӧ и водзӧ кутам зільны, медым карным водзӧ сӧвмис-мичаммис. Со и Одыбса ныв-зон унаӧн йитiсны олӧмсӧ Типӧсиктса войтыркӧд. —Позьӧ шуны, компьютерыс дзик жӧ дзоньвидзаясӧн вӧдитчан кодь. Коми йӧзыд збыльвылӧ уджачӧсь, и кызвыннас сикт-грездын олӧны. А коркӧ сылӧн Таня нима ыджыдджык чойыс фотокружокӧ ветлӧдліс. Сійӧс кыпӧдны сьӧмсӧ вичмӧдӧма ас вылас уджалысь Юрий Широков. Чойӧй неважӧн висьталіс, Оля, ме пӧ чужан кывйӧс вунӧдны куті. Дузъялыштіс эськӧ, ёртъяслӧн пӧ. Мися, мукӧдыс вылӧ эн видзӧд. Но кор мӧдасны збыльмӧдны вермытӧмлы коланасӧ ёрдлӧн индӧдтӧг? Республикаса школаясын да СПО-ясын велӧдчысьяслы сетасны сёян. Бӧръяысьсӧ татшӧм неминучаыс вӧлӧма 1950 воын Киров обласьтын. УИИ-са сотрудникъяс тшӧкыда волывлӧны мыж вештысь ордӧ гортас. А меным, вратарлы, важ фуфайкаысь вӧчлісны «защитнӧй» паськӧм. Весиг ог нин помнит, кутшӧм, но стӧча тӧда — радейтчӧм йылысь. Босьті йӧлысь вӧчӧм вӧлӧга чукӧрсьыс плёнкаӧ тубыртӧм сыр тор. Коймӧд во помся отсӧг вичмӧ и Ношульса лызьӧн котралан базалы. 2009 восянь сійӧ методисталӧма Краснощельеса культура шӧринын. Финн-йӧгра этнокультура паркын нимӧдасны мари культура лунъяс. Неважӧн Монди выльмӧдіс «Снегурочкалысь» брендсӧ – чужӧмбансӧ. Дед-бабъяс радӧсь, пуктӧны внук-внучатканысӧ мукӧдлы примерӧн. Фельдшеръяс ӧні абу сӧмын бурдӧдысьяс, но тшӧтш и психологъяс. –Ме Комиӧ быттьӧ рӧдвуж ордӧ гӧсти локті, – висьталіс том ань. Самоизоляция кадö медводдза татшöм проектöн лоис «Квартирник». Йӧзыс асьныс, коді кыдзи сяммӧ, зільӧны пагӧдны кузь бӧжаяссӧ. Зэв нимкодь овлӧ, кор лэдзанныд финн-йӧгра войтырлысь мойдъяс. –Генрих, аттьӧ тэныд сёрнисьыд да, дерт, водзӧ вылӧ вермӧмъяс! Драматургия жӧ уна боксянь восьтӧ мортыслысь ловсӧ, пытшкӧссӧ. Личкыштан тӧдтӧм кыв вылӧ, и рочӧн петӧ сылӧн став вежӧртасыс. — Медводдза брошкаыс вӧлі фетрысь — ме сійӧс вышивкаӧн дасьті. Медым кагалы вичмис сёян, мам-батьлы колӧ шыӧдчыны велӧдчанінӧ Тайöс миянлы ваяс Ольга Баженовалöн «Выльвося мойд» ворсантор. Ме эськö тадзи шуи Сыктывкарысь Ольга Ивановна Цюсьмак йылысь. Тӧд вылӧ воис Казахстанысь конькиӧн ордйысян нималана стадион. Быд тулыс сиктын олысьяс петалӧны пелькӧдчыны, идравны лӧп-ёг. Аттьӧ комбинатлы йӧз шог гӧгӧрвоӧмсьыс, – пасйис Елена Цгоева. Челядьӧс ни детсадйӧ, ни школаӧ, ни больничаӧ нуӧдны он вермы. Тіян пӧвстын пӧ уна ныв, но найӧ ньӧти оз кольччыны зонъясысь. Весиг выль нянь шомӧс гудралігӧн пӧ пуктӧны кольӧм тупӧсьяссӧ! Волӧмаӧсь абу сӧмын Комиын, но и орчча Кировын олысь чувашъяс. Ме важӧн нин радейта Сыктывкар, татчӧ эг нин медводдзаысь лок. Ассьыс небӧгсӧ Цыпанов Йӧлгинь шуӧма зэв аслыспӧлӧс кывкудйӧн. Некымынтор пасъям телеуджтасъясын коми кывйӧн вӧдитчӧм йылысь. Пушкинлысь гижӧдсӧ аканьясӧн ворсӧмӧн лыддис Виктория Пыстина. Оз ӧд сӧмын ас вӧснаыд, но и матыссаяс пондаыд колӧ тӧждысьны. Мышкинсаяслысь позяс и миян республикасалы унаторйӧ велӧдчыны. Ышӧдіс сійӧс босьтчыны да отсаліс сьӧмӧн уджӧн могмӧдан шӧрин. Ми пӧ пыр жӧ сьӧмсӧ вуджӧдам тэныд да сэсся волам дзоридзысла. Сьӧмысь ӧтдор приставъяс вермасны мырддьыны йӧзлысь и эмбурсӧ. Борковскӧй да Мыла костын коркӧ вӧлӧма на Фатеевскӧй ям керка. Коді оз сет косьмыны гвоздикалы – салдатъясӧс казьтылан паслы? Но, кыдзи петкӧдлӧ олӧмыс, окотапырысь вӧчӧны и быд лун кедлӧ. –Иван Кулаков пуктіс регионын законотворческӧй уджӧ ыджыд пай. Та пӧрйӧ сёрниыс муніс сӧмын йӧв да сыысь вӧчӧм вӧлӧга йылысь. Сэсся юристыдлы колӧ ставсӧ веськыда висьтавны, нинӧм дзебтӧг. Мӧдӧд сезон нин ог вермӧй лючки уджавны, асланым залыс абу да. —Быдсикас сыр кисьмӧ торъя температура дырйи 20 лунсянь воӧдз. И кӧть кытчӧ вӧлі ог мунӧй, сьӧрсьыс век босьтліс фотоаппарат. На лыдын — Чилимдін районын титан да кварц перйӧм кузя проект. А сійöс война дырйи кушöдз бырöдöмаöсь, карта вылын некöн абу. Аддзысьлӧмсӧ восьтіс Россияын Австрияса посол Йоханнес Айгнер: Лун шӧр кад кежлӧ ставныс чукӧртчисны грездса выльмӧдӧм клубӧ. Ме и думайтлi сэки, мися, лӧсьыд эськӧ вӧлi, овны кӧ Италияын. Тані олӧ менам рӧдвуж да тьӧт, кодлы таысь мусаджык карыс абу. А менӧ йир-мӧг босьтіс, кор син водзӧ сувтӧді татшӧм серпассӧ. Елена: Уна во сайын нин босьтчим торйӧдны пластик, макулатура. Ставныс ӧтгудыр: верстьӧ и посни, гырысь чина и сиктысь воӧма. Чукӧртӧмаӧсь и велӧдысьяслысь да велӧдчысьяслысь казьтылӧмъяс. Июнь тӧлысся номер восьтӧ Олег Иванович Уляшевлы сиӧм рубрика. Но бара жӧ колӧ мунны кыпыд руӧн: Кристос ловзис, и тэ ловзян. Найö корсьöны Айму вöсна Ыджыд тышын пöгибнитöмаяслысь нимъяс. «United Bit» котырӧн веськӧдлысь Саид Джораев тадзи жӧ пасйис. Казьтыштіс, 1990-ӧд воясын пӧ налӧн лыдыс содлӧма кык сюрсӧдз. Шӧр нэмъясса кипод уджъяслӧн шӧрин восьтім 2018 вося октябрын. И кольӧм каднас ни ӧтчыдысь да некод на абу элясьлӧма на вылӧ. Россиялӧн медшӧр документас содтӧмаӧсь и вит дзик выль статья. 2018 вося август 4 лунсянь та йылысь тырмымöн юöртны чинаяслы. Финалӧдз воӧмаӧсь дасӧн, на лыдын и Усинск районса Сем Ӧндрей. Кор кага аддзӧ асьыс вермӧмъясӧ, сійӧ кылӧ, мый кывйыс колана. –Лолавны отсалан аппаратъяс ньöбöмыс öні медшöр могъясысь öти. Содтӧд шуӧма нуӧдны выставка вылӧ волысьяслы и мастер-классъяс. – А Комиын эм позянлун дасьтыны экология боксянь сӧстӧм вӧлӧга. Содтӧд на, кага вайӧм бӧрас мӧдасны вештыны тӧлысьнас 650 шайт. А вӧчас ставсӧ сы могысь, мед артмис да нӧшта на и бура артмис. Сьылӧмӧн гажӧдісны найӧс Альфия Коротаева да Ксения Дементьева. Кӧть эськӧ дон сертиыс нин позьӧ тӧдмавны, мыйысь сійӧс вӧчӧма. Ковмас кӧ, ме на дорӧ верма шыӧдчыны отсӧгла, а найӧ — ме дорӧ. Тайӧ каднас пӧ Комиын ошъяс кувтӧдзыс дойдалӧмаӧсь куим мортӧс. «Мам капиталысь» джынсӧ пӧ видзи нин детсадйысь вештысьӧм вылӧ. Выль воӧн тіянӧс, олӧманыд став медбурсӧ да Енсянь бласлӧвитӧм! Та понда тшöтш и восö сигöртысь номерыс воссьö татшöм кывбурöн. И со воис кад бӧрйыны на пӧвстысь вит нимпасын медся-медсяясӧс. Ва пыдӧссьыс ставсӧ аддзӧны, кутшӧм гуын чимиыс уялӧ да кульмӧ. Öні нин налöн челядь-внукыс водзö паськöдöны ассьыныс вужъяссö. Авторлӧн снимок вылын: Владимир Артеев Раиса Егоровна мамыскӧд. Волісны и Выльгортысь гӧсьтъяс, ветеранъяслӧн «Олан гаж» котыр. Конкурсын вермӧмысь дизайнеръяслы сетісны 35 сюрс шайта премия. Экспозицияын – гортын вӧдитчан дозмук да уна сикас мукӧд эмбур. Но шыладыд, вӧлӧмкӧ, вынаджык, менӧ бӧр кыскис и нэм кежлӧ нин. Кыдзи висьталісны котыртысьяс, водзті гажӧдчылӧмаӧсь вежон чӧж. Мӧд-кӧ, тайӧ отсалӧ и кафе-ресторанъяслы, – мӧвпаліс Александр. Сідзкӧ, татшӧм ногӧн шӧринсаяс сибӧдӧны коми кыв дорӧ томъясӧс. И выль велöдчан восянь позяс нин босьтчыны збыльмöдны проектсö. Сійӧ шулӧма, кор пӧ Одыбын кыпалас ыджыд вичко, олӧмыс помасяс. Окота юавны, кыдзи ті донъяланныд депутатъяслысь тайӧ вӧзйӧмсӧ? Эска, мый и мӧд во бара на мойвиас волыны тайӧ кыпыд гаж вылас. Командирлысь вӧлі кора, мися, бурджык индӧй ракетаяс мыськавны. Да и тайӧ велӧданторъяссӧ сийӧсалісны нин нывбаба пельпом вылӧ. Да и восьлас сертиыс опыта вӧралысьыд гӧгӧрвоас, мыйсяма пемӧс. Иван Морозовлӧн веськӧдлан кадӧ тӧдчымӧн бурмӧма Комиын олӧмыс. Сэсянь, Лунвыв Уралсянь, пансьӧма путешественниклӧн кузь туйыс. Быд сьылысьлӧн эм аслас чужӧм, шылада тшупӧд, кытчӧдз кыпӧдчан. Тадзи и вошӧ оз сӧмын кывйыс, вошӧ культураыс да став войтырыс. Тайӧ проектнас артмис шедӧдны грант, мекӧд йитчисны спонсоръяс. –Ыджыд лун вичкоса мукӧд гажысь пасъям медся дыр – нелямын лун. Нинӧм лёксӧ кӧ тайӧ каднас сійӧ оз вӧч, учёт вывсьыс киритасны. Пиля Митипер пöльö вöлöм оз мича синмöн видзöд татшöмтор вылас. Историяын лоӧмторъяс дзугӧмлы паныд сулалӧ 89 прӧчент войтырыс. Кӧть и ӧтуввезйын йӧзӧдлі ассьым фотоясӧс, сэтысь абу казялӧма. Театръяслӧн марафоныс помасяс Санкт-Петербургын ноябрь 14 лунӧ. Быдмӧны шаньӧн, вежавидзысьӧн, бура велӧдчӧны, радейтӧны спорт. И сылӧн помтӧм радейтӧмысь менам быдмӧны бордъяс, и окота овны. Сэсся выльысь зарадиті, а йӧраыд ӧд оз кут виччысьны, котӧртіс. Тадзи кыкӧн найӧ и вайӧдісны менӧ, позьӧ шуны, кывбуралӧмӧдзыд. Таысь кындзи кокчӧрйыд пыктышталӧ, дыр кӧ пукалан либӧ сулалан. Ӧдйӧ жӧ нин кадыс мунӧ, а олӧма йӧзыдлӧн дзик нин лэбӧмӧн лэбӧ. И медым сылысь унсӧ некод оз пальӧд, мудреч вайӧ зарни петукӧс. Зумыш чужӧмыс югзьылӧ, кор кокниа мӧвпавсьӧ кольӧм олӧм йылысь. Ми öтлаын уджалам власьт тэчаскöд, мед став шуöмсö вöлi вöчöма. Оз радейт дыр пукавны гортас, тшӧкыда ветлывлӧ кытчӧкӧ выльлаӧ. Прав тэ али абу, а муыс кӧдзыд, сьӧкыд, шонді сэтчӧ оз веськав. – Ме ӧд пыр олі карын, а сэтчӧ сӧмын ю кузя воан либӧ зимникӧд. Олам палаткаясын вӧрын, ю либӧ ты дорын (сэні гӧгӧр нюр да ты). –Сетасны-ö сьöмсö семьялы, кодлöн абу мам капитал вылö правоыс? Ӧтчыд татшӧм «туристъясыслысь» мырдди да чегъялі спиннингъяссӧ. Ёнмӧдчӧны тшӧтш и Чиканчилӧн дзоньвидзалун школаын тхэквондоӧн. Öти кывйöн, чарöмыд ылöг: он кö куж видзчысьны – налькйö шедан. –Петі, видзӧда да, шоперыс юрсӧ ӧшӧдӧма, – водзӧ висьталӧ сійӧ. rf-poіsk.ru Вöвлöм тыш мунанінъ-ясын пыр уджалöны поискöвикъяс. Сёрниас пырӧдчис тшӧтш Коми Республикаса юралысь Владимир Уйба. Сӧмын февральын таысь 500 шайта штрап перйӧмаӧсь 264 шоперлысь. Дасьӧсь непӧштӧ тшай юны да блин сёйны, но и меж туша вильӧдны. Быттьӧ и оз позь котыръяссӧ орччӧдны, хореографияыс торъялӧ да. А бӧръяыс, мыйӧн тӧдмаси — Диккенслӧн «Лавка древностей» небӧг. Кык во сайын Яшар Акиф оглы пасйысис крестьянин овмӧс кутысьӧн. 3 места – Пашнина Александра Ивановна (В.Чисталев «Чукӧстчӧм»). Öти вок 22 арöсöн война вылö усьöма, Украинаса Львов обласьтын. Школаад ёна лызьӧн иславлі, весиг ордйысьӧмъяс вылӧ босьтлісны. Шуа, мися, Марианна Альбертовна, позьӧ кӧ, ме аскиӧдз думыштла. Нӧшта удиті пывсян ломтывны, лавкаӧ ветлыны да мукӧд удж вӧчны. Со кыдзи ворслӧмаӧсь «Йэшерэм яулык» («Дзеб чышъян») ворсӧмысь: 163 миллионсӧ бать-мамлысь косӧдӧмаӧсь челядьыслы алимент вылӧ. Сэтысь буретш менӧ казялӧма Володя Цивунин (висьтасьліс коркӧ). Дипломатыс шкапын, гашкӧ, во вит куйліс, ассьыс кадсӧ виччысис! А ӧні Олег Уляшев петкӧдлӧ, мый коми литературалӧн вир-яйыс эм. Чужи-быдми Коми муын, коми вӧр-ва сетӧ меным вын-эбӧс да ловру. Мӧд джынйыс оз шогмы переработайтнысӧ – няйт, кӧтасьӧма да с.в. Окота аттьӧавны федерацияын зільысьясӧс татшӧм колана отсӧгысь. Прививка бӧрас вӧлі сьӧкыд: висис юр, лысьӧм юкаліс да восӧдіс. А кужам-ӧ ми торйӧдны, кутшӧм пластик доз шогмӧ переработайтны? Тайӧ нывкаыс петкӧдчис «Изьва во гӧгӧр» цикллӧн нёльнан клипас. Илья Игоревич Антонов — «Медся ышӧдана сюжет» нимпасын вермысь. –Миян «Снегурочка» быттьӧ мича ныв, коді зэв колана быд офисын. 88 прӧчентыс пӧ шуӧ, мый государстволысь суйӧрсӧ вежны оз позь. Подув пуктысьыс да медводдза веськӧдлысьыс – Сергей Филипченко. Сэні, водзвыв юӧртӧны да, виччысьӧны нин районъясысь воысьясӧс. Ковмылӧ эскыны вузасьысьыслы: дзик пӧ свежӧй, сӧмын на вайисны. А ӧд буретш на сайын пӧ, унаӧн-ӧ кутасны тӧдны комисӧ 30 мысти. Москваысь журналистъясӧс шензьӧдӧма, мый Сем Ӧндрейыс зэв ылын. Окота пасйыны и татчӧс зіль войтырӧс, ӧд найӧ медшӧр геройясыс! –Изьва сиктын культура керкаын (лунсӧ да кадсӧ лоӧ стӧчмӧдӧма). Кӧлысь лунӧ некод абу гажӧдчывлӧма, сӧмын сёйӧмаӧсь да юӧмаӧсь. 1990 воын Ловозероысь делегация ветлӧма командировкаӧ Коми муӧ. «Кымынъя во нин кольӧма, а оз тай вун война кадся челядьды-рӧй. Бурджык ньӧбасьны дӧра сумкаӧн – унаысь лавкаад ветлыны шогмас. Зэв бура казьтылӧ сійӧ кадсӧ, сэтчӧс библиотекаын уджалысьясӧс. Эм и библиотека, но ме ёнасӧ ог лыддьысь, менӧ спортджык кыскӧ. Кӧр видзысьяс праздникъяс дырйи пыр вермасьлісны ӧта-мӧдныскӧд. Общественнӧй приёмнӧйын сёрни муніс и йӧзлӧн идӧртӧмлун йылысь. —Ёна энӧ шогсьӧй, йӧзӧс дона да пыдди пуктана енбиа гажӧдысьяс. Николай Рочевкӧд тшӧтш тӧдмасим вит регионын олысь изьватаскӧд. «Мобильный избиратель» услуга серти позьӧ вежны гӧлӧсуйтанінсӧ. – Сійӧ тӧдчана и сы боксянь, мый йӧзыс кутісны эскыны власьтлы. Мӧд местаын Россияысь жӧ фигурист Артур Даниелян (246.74 балл). Найӧс велӧдысьяс пӧвстысь кызвыныс помалӧмаӧсь тайӧ жӧ школасӧ. Весиг сьылім венгр кыв вылын, медым унджык сюркнялім пель сайӧ. –Интаын культура да техника дворечын январь 27 лунӧ 14 чассянь; Комын ӧтиӧн лолалӧны ИВЛ аппарат отсӧгӧн, асьныс оз вермыны да. 👫Ёна жö нин радейтöны Изьва районса посни войтыр серпасасьнытö! Окота тӧдны, социологъяс тайӧ сідз шусяна феноменсӧ туялӧны оз? Владимир Уйба вочавидзис исполкомсаöс майшöдлана юалöмъяс вылö. 1999 восянь уджалӧма общественнӧй наукаяслӧн коми-перым юкӧнын. –Збыльысь кö, сьöкыдджык лои, но эска, Ен отсöгöн ставсö венам. Бур козинӧн лои и У.Шекспир серти «Виндзорские насмешницы» теш. Ю саяс пӧ и дзик нин сук парма, сылань нинӧмла и веськӧдчынысӧ. А кондукторыс дивитіс на менӧ, мед пӧ мӧд автобус виччысин дай. –Ми аттьӧалам «Монди Сыктывкарса ЛПК»-ӧс стадион выльмӧдӧмсьыс. Гортас сійӧ дӧзьӧритіс ыджыд арлыда нин мамсӧ да висьлӧс чойсӧ. Кутшöмкö кад мысти Василий, тадзи сійöс шуисны, локтіс ме ордö. Ставныс кӧ тайӧс аддзывласны, оз кутны кӧсйыны тышсӧ заводитны. Вежӧрсӧ сӧвмӧдны, быдтор видлыны, ставсӧ неунаӧн босьталыштны». А ӧні дугдӧ серпасасьны сэк, кор выныс эм на, оз видзчысь мудз. Галиналӧн висьталӧм серти, патераыс вӧлӧма верӧс бать-мамыслӧн. И вермас лоны, мый найö асьныс оз тöдны, кутшöм группаö пырöны. И со квайт во мысти медводдза выпускникъяс петісны асшӧр олӧмӧ. Сиктсаӧн вайӧм важся фотографияясыс вӧнялӧмаӧсь куимнан стенсӧ. <.> «А нёль лун мысти гортсяньыс Ладимерлы сотовöй пыр звöнитö: Табани – шобді, греча, зӧр либӧ анькытш пызьысь пӧжалӧм ӧладдя. Со кутшӧм мичаа сійӧ гижӧ: «Тӧлысь улын вӧрзьӧ лӧзовъеджыд лым. — Республикаын оз сӧмын флебологыс, но и мукӧд врачыс оз тырмы. Чолöмалана кывъяс бöрын удайтчис сёрнитыштны Зинаида Липинакöд. Ӧні нёбдінсаяс йӧв лысьтӧм кузя республикаын коймӧд местаынӧсь. Во вит сайын на мыж вештысь вермис волыны инспекцияӧ гажа юрӧн. Ме тшӧтш вуджи поскӧдыс, мед эськӧ гуся кӧсйӧмъясӧй збыльмасны! Гортас воӧм бӧрын гӧтрасьӧма, челядь быдтӧма, видз-му вӧдитӧма. –Филипп ай, чайтанныд, йöзыс оз кутны тойласьны, пöрадокыс лоö? И коми йӧз пӧ сэні олӧны да, ёна-ӧ коми кывйыс рочсьыс торъялӧ? Ӧні пӧ, висьталісны съезд дырйи, татшӧмыс нёль сюрс гӧгӧр морт. Миян ас да дона КОМИ театр чужан КОМИ Республикаын ас сценатӧм! Тайö вöлі медводдза автономия, кодöс регистрируйтісны Россияын. Позьӧ и ыджданас “ворсыштны”, шуам, вундыны коксӧ дженьыдджыка. Медъёна шыбитчис синмӧ, мый Лейпцигын олӧны зэв кузь тушаа йӧз. А кор вайисны дзоньтасян удж кузя медводдза акт, эгӧ кырымалӧй. —Талун миян странаын дас куим миллионысь унджык морт — инвалид. —Тайӧ спорткомплекссӧ восьтӧмыс Усинскын олысьяслы зэв тӧдчана. Уджтассӧ збыльмӧдны отсаласны и Коми наука шӧринса институтъяс. Ме ачым гоз-мöд лун майшаси, кор коронавирусыс кутiс паськавны. Пывсьӧм бӧрын гӧтырпусӧ бӧрдӧдігтыр вӧччӧдӧмаӧсь мича паськӧмӧ. Ноябрь 30 лунӧ старт вылӧ петалісны 160 нывбаба да 250 мужичӧй. Куимнаннымлы бать-мам отсалісны шедӧдны вылыс тшупӧда велӧдчӧм. Гӧсьтъяслы век радӧсь и Савапиян грездса Лебедевъяслӧн керкаын. Шуам, ӧти патроныс сулалӧ 16-20 шайт, а ньӧвйыд 100 шайт гӧгӧр. Александр – бипур медбура пестысь, пес корсьысь да чер видзысь. Мичлун конкурсӧ пырӧдчыліс Россияса 34 регионысь 150 гӧгӧр ныв. –Пылесосита, тасьті-пань да ӧшинь мыськала, – висьталӧ Дмитрий. Сы мындаӧн жӧ зільӧны государстволӧн кудйӧ удждонсӧ вуджӧдӧмӧн. Республикаса юралысь Владимир Уйбакӧд ми тшӧтш волім уна сиктӧ. Владислав 9 классӧдз быдмис-велӧдчис Кӧрткерӧс районса Вомынын. Шуам, банк пыр вештысьны патера вылӧ кредитысь либӧ ипотекаысь. Сэк жö сöмын вын-эбöсöн гырысь вермöмыд оз шед, колö велöдчыны. Ми и водзынджык, кыдз шуласны, оперативнӧя йӧзӧдлывлім акцияяс. Лун и вой ноксисны мамъяс, медым быдтысьны да перйыны кынӧмпӧт. Но ӧні, кор карыс гораа юӧртіс ас йывсьыс, окотитысьыс лои уна. Больничаӧ сійӧ лунас абу шыӧдчӧма, тыдалӧ, чайтӧма, мый бурдас. Уна вонад сійӧ налысь ӧбичасӧ, кыдз шуласны, гуг и бан нин тӧдӧ. Сыктывдін районлӧн чужан лунӧн лыддьыссьӧ 1929 вося июль 15 лун. Эм кӧ позянлун, содтам на ӧдсӧ, – пасйис Александр Гайворонский. Заочнӧ помалӧма Кировын культура училище, велӧдчӧма хормейстерӧ. Ӧд юасьӧмыс гуся (конфиденциальнӧй) да мед юӧрыс некытчӧ оз пет. Батьӧ ачыс велӧдчылӧма ворсны гудӧкӧн, аккордеонӧн, балалайкаӧн. Сідз шусяна минусовкасӧ меным ыстісны петкӧдчытӧдз вежонӧн водз. А куимӧс, медся-медсясӧ, босьтасны чина удж вылӧ правительствоӧ. Война водзын найӧ олӧмаӧсь Ростов обласьтса Красный Сулин карын. Ксения Ванеева шедӧдіс эзысь медаль, а Виктория Мелина — бронза. Татшӧм жӧ вӧлі серпасыс и холодильникын, кытчӧ тэчӧма мороженӧй. —Ӧтчыд ми бур тӧдсакӧд вензим, колӧ-ӧ эскыны быдлунъя туналӧмлы. Позьӧ оз сэні лӧсьӧдны зонпоснилы ворсанін, томъяслы ёнмӧдчанін? Специалистъяс накӧд сёрнитӧны, янӧдӧны, корӧны дугдыны вузасьны. Мый кӧть мортыс абу, во джыннас мыйта сылӧн «лӧп-ёгыс чукӧрмас». Россияса сборнӧйын — 335 морт (таысь кындзи запасын кызь атлет). Киӧн гижӧм важся небӧгъясын медводдза шыпассӧ век мичмӧдлӧмаӧсь. Кыдзи коляс Евлоглӧн гожӧмыс, позяс дзоньнас лыддьыны журналысь. Тайö керкаыс меным пыр рад: шонтас, вердас, пöсь тшайöн юктöдас. Локтан во тшупӧда пасъяс лоасны Ручлӧн, Лопъювадлӧн да Носимлӧн. Чайта, бӧрйис кӧ мукӧд спорт сикас, и сэки эськӧ лоис чемпионӧн. —Тшӧктӧны бурильщикавны, плӧтничайтны либӧ мукӧд регионӧ ыстӧны. –Кылан Павла Петровналысь бӧрдӧдчӧмсӧ да он вермы кутны синватӧ. – Тарабукина Татьяна Алексеевна (А.Ельцова «Мӧдӧдтӧм письмӧяс»). Веськалінныд кӧ визулаинӧ, эн варччӧй ю катыд, эн ви-дзӧй вынтӧ. — Ми гӧгӧрвоам, мый миянсянь колӧ оз сӧмын сідз шусяна контроль. Дасьтысигӧн на арталі, мый ва вомӧн ковмас вуджны кызь квайтысь. Сэк жӧ Николай Павлович аддзӧ кад ӧшинь увсӧ пелькӧдны-мичмӧдны. Сыӧдз сӧмын 2012 воын Европаса чемпионлысь ним Евгений Плющенко. Висер юыс, сиктдорса вӧрыс.» казьтылӧ челядьдырсӧ Алексей Попов. Менам мамӧй — педагог, матӧ 40 во велӧдӧ коми кыв да литература. Овлӧ, улич вылын матыстчас кодкӧ, кисӧ мыччас: «Привет, Сашка!». Тайӧ мичаторнас артистъясыд лоӧны нӧшта на лӧсьыдӧсь да мичаӧсь. Ми, витӧд кӧленаса рӧдвуж, зэв этша тӧдім пӧль-пӧчьяс йывсьыным. Бур, эмӧсь снимокъяс, кодъясӧс ӧнія техникаӧн позьӧ «ловзьӧдны». Ольга чужлöма Кöрткерöс районса Нöвикын (сэки Кулöмдін районын). Зэв нимкодь, мый предприятиеын оз вунӧдны и вӧвлӧм уджалысьяссӧ. А декабрын лоӧ Удмуртияысь «Италмас» ансамблькӧд ӧтувъя концерт. Турьевъяс ӧшинь улас эз тыдавны, ковмис Васалы пырны керкаӧдзыс. Александра Бушуева, «Комиинформ» юӧртан агентствоӧн веськӧдлысь: Кыдзи ачыс висьталіс, Селöгвожас став зонмыс сыöн «висьмöмаöсь». Юлия Посевкина отсалӧма Ильялы шыӧдчыны Россияса президент дорӧ. Ресторансӧ, кӧні уджалӧ Насто, вӧчӧма ХIХ-ӧд нэмся керка кодьӧн. Сы понда, мый ставсӧ сэні ӧтувтӧ аслыспӧлӧс легенда. шыр йылысь. Керкаыс абу ыджыд, но кымынöн кöть оз локны, ставныс век тöрöны. 1943 вося октябрь тöлысся öти асылö война вылö мунöма и Василий. 20 воысь дырджык эфирӧ петӧны челядьлы радио- да телепередачаяс. Сиктса мортыдлы, дерт, вӧлі сьӧкыд, – казьтыліс Андрей Петрович. Но ми кутам лача, мый мӧд во тайӧ номинацияыс век жӧ бӧр ловзяс. Статистика серти, 2017 воӧдз Россияын татшӧм мыж вӧчӧмыс содӧма. Мукӧдыс та бӧрын ӧти судта лэптасны, да кынӧмныс дзикӧдз сюммас. –Дмитрий Александрович, кыдзи мунӧ Арктика зона паськӧдан уджыс? Суйӧрсайса медицинаын зільысь-яссянь некутшӧм юӧр та йылысь абу. А эпидемия да пандемия дырйи нöшта на ёнджыка колö асьтö видзны. Зіля аслыспӧлӧсӧс жӧ быдтыны: ог герань, а амариллис да эухарис. Конкурсын вермысьяслы вичмисны диплом да 4.000 шайта сертификат. Сергей Васильевич – енбиа тренер, веськӧдлӧ татчӧс спортшколаӧн. —Ӧтчыд татшӧм йӧз пӧвстсьыс казялі тӧдса аньӧс, — висьталӧ Илья. Тӧдсаӧсь нин вӧлім да, уськӧдлім тӧд вылӧ воддза паныдасьлӧмъяс. Служитöма 951-öд стрелкöвöй полкын, 265-öд стрелкöвöй дивизияын. Буретш сэки Сыктывкарын кыпыда нимӧдісны «Иван Павлович Морозов. Да и асьным ми зілям, мед видзӧдысь окотапырысь волывліс театрӧ. Поводдяыс эськӧ кос вӧлі, но нюръяс вомӧн туйыс да, сьӧкыд вӧлі. Сэсся дас квайт арöсöн пырöма велöдчыны Сыктывкарса медучилищеö. Сідзкӧ, тайӧ урокъясыс быдмысь войтырлы дзик нин быть коланаӧсь. Кӧть некутшӧм машина абу, оз вуджны, светофорын кӧ гӧрд би ӧзйӧ. Удж кузя усис шуд волыны районса быд сикт-грездӧ, Лымваӧ кындзи. «Изьватаслӧн» таво медшӧр могыс – «Луд» гаж бӧрын съезд дасьтӧм. –Ме нимкодьпырысь волі тайӧ важ да мича карас, кӧні эг на вӧвлы. –Республикалы 100 во тыригкежлӧ мӧвпышті кывтны помся 100 минут. –Корсьысигӧн лэптам усьӧм салдатӧс, уна кӧрт (гильза да мый да). Но мыйöн челядьыс ас нянь вылö петісны, сійö муніс мöд ань дорö. Ӧд тані аддзылӧм-видлӧм-тӧдмалӧмторйыс ставыс быть колана уджас. Фестиваль вылӧ ветлісны Сыктывкарысь да Воркутаысь дас кык морт. –Любовь Васильевна, а мый вӧзъянныд миянлысь газет лыддьысьяслы? Сійӧ пӧ оз слӧймы тӧдмасьны кӧзяйкаыскӧд, дугӧдчывтӧг уджалӧ да. Тӧда, танi олӧны шань йӧз, абу ёна варолӧсь, а сiдзкӧ, вӧрӧдчам! Сэсся шуи снимайтны миян культуралы да историялы сиӧм серпасъяс. Торйӧн нин сьӧкыд, кор мортыс оз вермы некытчӧ петавны гортсьыс. Медыджыд татшӧм аддзысьлӧмнас лоӧны «Армянскӧй культура лунъяс». Дыр гожйӧдчӧм, а сідзжӧ пӧтӧса сёйӧм бӧрын оз жӧ ков купайтчыны. Карса бурдӧдысьяс тшӧтш вочаалӧны висьӧмысь видзчысян паськӧмӧн. Дивизия, кöні служитöма Миколай дядь, пырöма Калининскöй фронтö. Кызь во сайын вольсалӧм шиперыс быд во «сылӧма» лымйыскӧд тшӧтш. Выль оланпассӧ збыльмӧдігӧн содас и республикаын олысьлӧн лыдыс. Сыктыв районса велӧдан юкӧнын татшӧм «сусед» вӧсна оз майшасьны. Содтӧд пасъям, мый форумсӧ котыртӧма Комиысь «Мой бизнес» шӧрин. Татшӧм жӧ отсӧг воӧ республикаса видз-му овмӧс министерствосянь. Сымын нимкодьджык вӧлі кывны сэтчӧссалысь изьватас-коми сёрнисӧ. Алексей Конюховкöд быд ведомствоö ветлiм, сёрнитiм, гöгöрвоöдiм. Юася: «Инита, гашкӧ, кӧсъян, медальон мед сюрас?» – «Да, кӧсъя». –Ме думысь, театрса паськӧмыс – тайӧ ворсысьлӧн уджалан паськӧм. Ӧти кывйӧн кӧ, нинӧм абу вылас сідз нин тырмытӧм кадсӧ лотӧмысь. Вӧскресенньӧӧ гуляйтім Лиственнӧй аллеяті да академиялӧн паркын. Светлана Вячеславовна казьтыштіс и штрапъяс кузя кокньӧд йылысь. Корсигӧн мыччысьӧ вель уна пример, и позьӧ чинтыны налысь лыдсӧ. — Чайта миян медшӧр традиция — тайӧ чужан коми кыв пыдди пуктӧм. Надеждалы кажитчӧ и вӧрӧд котравны, нимкодясьны вӧр-ва рӧмъясӧн. Да и 2017 воын меным вӧчисны мӧд операция: пев вужсӧ торйӧдісны. –Нинӧм сьӧкыдыс абу сыын, медым вежны асгӧгӧрса олӧмтӧ бурланьӧ. Найӧ буретш помнитӧны, кыдз мари кыв вылын юргӧны сёян нимъясыс! Коми мулöн быд пельöсö нин тэ волiн, гажöдiн да нимöдiн быдöнöс. Герда пон, кылӧ, увтіс сарайын – казьтыліс Би киньлы ас йывсьыс. Помидор-ӧгуречлысь рӧсадасӧ комплексын быдтӧны март помсянь нин. Журналсӧ позьӧ судзӧдны пошта пыр, позьӧ ньӧбны «Ордым» лавкаын. Петкӧдлӧны сцена вылын и коми рытпукъяс, и важся коми ворсӧмъяс. Но сюсьджыка видзӧдӧм бӧрын гӧгӧр-вои, мый тайӧ Москваысь гӧсьт. Налӧн водзмӧстчӧмӧн ӧні «Наследие» корсьысян отряд Лошаков нима. Ме папалы висьтала, мед сетас тэныд ассьыс карточкасӧ да сьӧмсӧ. Ӧтуввезйын йӧзӧдӧма ньӧввуж отсӧгӧн чери кыйӧм йылысь уна ролик. И кодӧс эськӧ верманныд кыйны миян парма-ягысь татшӧм ӧружиенас? Юбилей кежлӧ жӧ пелькӧдісны и Газӧвикъяслӧн набережнӧйлысь юкӧн. Би кинь думыштіс, мый татчӧ, буракӧ, кладсӧ чудъясыс дзебӧмаӧсь. Уджалысьяслы ковмыліс гач вӧнь зэлӧдны, нажӧткасӧ эз вештыны да. Но сӧмын сэк, кор воас экспертизалӧн кывкӧртӧд, мый понда ӧзйис. Патераныс — пельк поз, пачьясыс пӧсьӧсь, пемӧсъясныс пыр пӧтӧсь! Сыктывкарысь Следственнӧй комитет босьтчӧма жӧ туявны лоӧмторсӧ. –Гажтӧмтчынысӧ куим челядьнад некор вӧлi, и ӧні на азыма уджала. Збыльысь позьӧ шуны, коми сьыланыд Иван Павловичлӧн вирас вӧлі». Гожӧмбыд виччыси, кор шылада-драмаа театрын воссяс выль сезоныс. Айму вӧсна Ыджыд тыш дырйи миян страна воштіс 27 миллион мортӧс. Кӧть и сэні оз овны, коммунальнӧй услугаысь вештысьны быть колӧ. И тайӧ миян олӧманым зэв тӧдчана – тӧдны, унаӧнӧсь-ӧ ми, комияс. Абу бур вӧдитчыны и пенопластысь дозмукӧн — тайӧ быгзьӧдӧм PS 6. Сэсся кодъяскӧ пышйӧмаӧсь, а кодъяскӧ асьныс асьнысӧ гуалӧмаӧсь. Асланыд уджӧн, наукаын водзмӧстчӧмӧн ті сӧвмӧданныд странанымӧс. Гожӧмбыд зэрис да, видз-му овмӧсъясын кӧрымсӧ зэв этша заптісны. Бур асыв-лун-рыт-вой, важ ёртъяс и миян дорӧ выльӧн сибӧдчысьяс! –Ӧта-мӧдтӧ пыдди пуктыны, кывзыны да кывны, – вочавидзисны найӧ. Потсдамын вердісны роч ногӧн дасьтӧм сёянӧн да юктӧдісны морсӧн. – Ме зэв ёна радейта Изьватас кывсӧ, ог кӧсйы, медым сійӧ бырис. Миян кодь «точечнӧй» стрӧитчӧм йылысь Ханты-Мансийскын оз тӧдны. Кольӧм во кӧ таысь мыждылӧмаӧсь куим мортӧс, таво — ӧкмысӧс нин. Лишнӧй нинӧм оз юасьны, кытчӧ пӧ тэ мӧдӧдчин, туйыс ӧд сэні абу. Та могысь библиотекалӧн сайтын йӧзӧдісны психологлысь вӧзйӧмъяс. Зонъяскӧд тӧвнас лымйысь крепосьт стрӧитлім, «войнаысь» ворслім. Леонид Черничкин дӧжнасис и, мый посёлокын кӧинӧс лыйны оз позь. Унатор аддзим: и паськӧм-кӧлуй, и баситчанторъяс, и весиг мумия. Быттьӧ сійӧ видзӧ омӧль-ясысь, бурдӧдчӧны сыӧн, и весиг оз тшык. Корисны гижны Изьватас сёрнисикас вылын 1-4 классалы учебникъяс. Юр весьтын кымöртортöм пыдöстöм лöз енэжас бальгöдчöма яр шонді. Водзті тадз вӧчлісны, лёкыс кӧ мӧрччис мортыслы нормасьыс вывті. А самоизоляция режим торкӧмысь найӧс вермасны кыскыны кывкутӧмӧ. Либӧ шкапад куйлӧ кутшӧмкӧ «Пӧсь стюардессаяс-2» верстьӧлы диск. —Анастасия, кыдзи тэ чайтан, мыйла буретш тэ веськалін уджтасас? Вит лунӧн 170 километр кывтім, а миянлы ни ӧти морт эз паныдась. Украинечьяслӧн традиция серти сійӧ быдӧнӧс коялӧма шобді тусьӧн. Вӧчны прививкасӧ али кутчысьны таысь — быдӧнлӧн аслас видзӧдлас. Кызвынсӧ том йӧзӧс, сы вӧсна мый ӧтуввезйын найӧ писькӧсджыкӧсь. И кöть кутшöм тшупöдöдз ог во, водзö олöмöс йита сöмын спорткöд. –Ми кӧсъям, медым и нывбаба-мам, и кагукыс вӧліны дзоньвидзаӧсь. Сійӧ котӧртіс дистанциясӧ 35,18 минутӧн да шедӧдіс зарни медаль. «Вкусный Сыктывдин» тур вайӧдлас Лӧзымӧ, Ыбӧ, Яснӧгӧ, Выльгортӧ. Юксьӧй гусяторйӧн — кыдзи пестыны кагаын лыддьысьӧм дорӧ муслун? Дерт, сiдз шусяна паникаыд – тайö вир-яйлöн стресс вылö реакция. И со, Клавдиялӧн кывбур чукӧр петӧ нин журнал лист бокъяс вылын. А сэсся гажӧдчысьяс ӧтгудырӧн пырисны выльмӧдӧм культура керкаӧ. Сэсся найӧ вуджӧмаӧсь овны мӧд карӧ, а понйыс татчӧ и кольччӧма. Ныв-зонмӧс лыддьысьны ышӧдӧм кузя сёрниыс артмис зэв интереснӧй. Сьӧкыд колхоз уджъястӧ да тшыг война воястӧ ставсӧ бура помнитӧ: Кыдзкӧ сідзи артмис, мый ӧні быд паськӧм вылын ми уджалам кыкӧн. Ныв вочавидзӧма, кӧсъян кӧ пӧ мекӧд водзӧ ёртасьны, уджтӧ корсь. Торйӧн чукӧртам ставсӧ да петкӧдам та улӧ урчитӧм контейнеръясӧ? Бобик — лайка метис, зэв бура пӧ вӧрын кыйсьӧ, эскӧдіс кӧзяиныс. Дерт жӧ, мичаа-кыпыда муніс «Проходка» да вӧлӧн гожся ордйысьӧм. –Чери рӧдмӧдӧмын унатор республикаса, районса веськӧдлысь сайын. Гӧгӧрвоана: тані бур удж, ас кадӧ мынтысьӧны, ӧкмӧ уджалан стаж. Василий Михайлов кӧсйӧ водзӧ отсасьны видзны-дӧзьӧритны вичкосӧ. Кӧть и ичӧтсянь сьылі, эг жӧ чайт, мый профессиональнӧя босьтча. А позьӧ-ӧ гортса шаньгаӧн чӧсмӧдлыны дона ресторанын гӧсьтъясӧс? Переписчикъяслы лӧсьӧдасны и неминучаысь видзан торъя страховка. Персонажъясыс: визяорда, попугай, кань, хомяк, лемминг да мукӧд. Не кӧ буретш тайӧ нёль воыс, эськӧ вӧлі ме ёна гӧлиник гижысьӧн. Босьтчис ветлыны ылӧджык и ылӧджык, грезд помӧдзыс, Помӧсдінӧдз. А со, мый нӧшта висьталіс «Йӧлӧгалы» аслас удж йылысь Александр. Унатор вӧчӧмаӧсь посни челядьлы детсад да ясли восьталӧм могысь. Тайгаын да тундраын олысь мевйӧдтӧм кӧрыс бӧръя кадӧ ёна чинӧма. Илья чож ыджыд мамкӧд босьтчисны пач косявны да выльысь лэптыны. Кыдзи эськӧ колхозыс нималас, оз кӧ лоны сэні бур специалистъяс? Али кыдзкӧ мӧд ногӧн видзчысянныд тайӧ сьӧкыд вуджан висьӧмсьыс? Гашкӧ и, картупель град мерайтасны, коді тай менам сітан пасьта? Сэні зільысьяс вочавидзисны, мый Комиын та кузя öлöдöмыс абу на. Медся уна лёк быдмӧгыс Сыктывдін, Луздор да Кулӧмдін районъясын. Пес пыртны волӧны матыссаясыс, ёртъясыс, а пачсӧ ломтӧ ачыс нин. Та могысь пӧ колӧ шыӧдчыны ёрдӧ, сӧмын сэн вермасны мыйкӧ вежны. Во джын уджалӧмаӧсь стрӧительнӧй училищеын джодж мыськалысьясӧн. –«Монди Сыктывкарса ЛПК» отсӧгӧн лӧсьӧдім жыръяссӧ, асмогасянін. Пажнайтӧм-гӧлӧсуйтӧм бӧрын кыв сетісны кар-районса делегацияяслы. Анналӧн чужан кывйыс — роч и сылӧн семьяын коми кыв некод оз тӧд. Но ставныс зілисны петкӧдчыны збыльысь муса, шань, сяма нывъясӧн. Миян сборнӧйӧ спортсменъясыс веськалӧмаӧсь Россияса 49 регионысь. Сэн жӧ история боксянь тӧдчана юӧръяс, сер да пасъяс гӧгӧрвоӧдӧм. План серти 2020-2021 вося велӧдчан во кежлӧ школасӧ колӧ помавны. Эпиграфнас авторыс бӧрйӧма Татьяна Кирпиченколысь кывбурысь юкӧн. Чинаяс вундісны гӧрд лента, корлісны регионса СМИ-ын зільысьясӧс. Ыджыд понйыс да, кӧинтӧ вӧтлӧма, но мӧд лунас дойяссьыс кувсьӧма. Но тайӧ пӧ воддза воысь ёна бурджык, сэки ми вӧлім 99-ӧд местаын. А со Кажымса школаын вевт дзоньталӧмсӧ виччысьӧмаӧсь быдса 15 во. Но кык йӧк-тан котырлысь петкӧдчӧмсӧ видзӧдны вӧлі зэв интереснӧ. Но абу быд пӧрйӧ мыжа таысь регоператор либӧ карса администрация. Ас кадӧ котырнас веськӧдлісны Сергей Трушин да Людмила Частикова. Стӧчджыка кӧ, челядьлы ворсанін, коді важӧн нин эндіс-турунсяліс. Но унджык вежӧссӧ ковмас вель дыр косьтыны шоныд сетан пушкаясӧн. Кутшӧмӧн лоас томуловлы выль журнал видзӧдӧй «Вочакыв» уджтасысь. Дерт, найö эськö мöдаръюгыдсянь меысь унджык аддзöны и тöдöны да. Но бать-мамтӧм челядьӧс патераӧн могмӧдӧмыс, овлӧ, кыссьӧ воясӧн. Корисны пӧ, медым призсӧ сетіс Россияса президент Владимир Путин. –Любовь Алексеевна, шуӧны, мый войвывса маыд лунвывсаысь бурджык. Буретш сійӧ жӧ кадӧ син улӧ уси Сыктывкарса «моржъяс» йылысь юӧр. Эжва йылын шуöны, рöдительяслы пö тшöтш колö, мед найöс видласны. Потӧм вор дорӧ кольны вермас быдӧн, — водзӧ висьталӧ Илья Костин. А роч кывсьыд колӧ, медым ставсӧ велӧдасны — ӧд и ОГЭ, и ЕГЭ лоӧ. –Кутшӧм тӧдчана проектъяс талун збыльмӧдсьӧны муниципалитетъясын? Таын водзмӧстчыны колӧ и социальнӧй службаяслы, и участкӧвӧйяслы. Со тайӧ спорт сикасас Александралӧн и эмӧсь нин гырысь вермӧмъяс. Став сикас арлыда 16 сюрс морт лунысь-лун песӧ-ёнмӧдӧ вын-эбӧссӧ. Нацпроект серти татшӧм библиотекаяссӧ восьталӧны страна пасьтала. Шуам, донтӧмджыка вузалӧны йӧв, яй, кукань, вичмӧдлӧны транспорт. Мужичӧйяс пиысь шахматӧн ставнысӧ вермис Сизябысь Анатолий Канев. Энӧ пӧ вочавидзӧй, тӧдтӧм телефон номерсянь кӧ тіянлы звӧнитісны. Нывкаяслӧн эбӧсыс нин бырӧма, кор мужичӧй кыскӧма найӧс джумйысь. А сійӧ вочавидзис: Евгеньевич, лыддьӧй, мый менам некыті оз вись. Школаын уджыс кажитчӧ, да и челядьыс тані зэв шаньӧсь да югыдӧсь. Эмӧсь асланым кывбуралысьяс, серпасасьысьяс, нималана велӧдысьяс. Но, кыдз юӧртісны проектсӧ дасьтысьяс, ӧти лабич кодкӧ нуӧма нин. 13 муниципалитетысь воис республикаса 15 кар-район йылысь 36 удж. Тайö жö документъяс сертиыс позьö гижöдны гараж да мукöд стрöйба. Кыдз нӧ, мися, ас кежысь мӧвпала, ме коминас гижа, кор роч морт?! И кутшӧм уджтасъяслӧн унджык позянлуныс вермыны тайӧ ордйысьӧмас? —Ставныс думайтӧны, мый найӧ асьныс мыжаӧсь, улич вылын олӧны да. Уна вын Илья видзӧма и Ручейнӧй улича пӧлӧн тротуар вӧчӧм могысь. Ӧні 20 арӧс нин тыртӧ, помаліс медучилище, водзӧ кӧсйӧ велӧдчыны. «Кöрт Айка» фестиваль дырйи исполкомса чукöртчылiсны Кöрткерöсын. Москваын журъялӧ, а правилӧ торкалӧм йылысь юӧрыс воӧ Сыктывкарӧ. Торйӧн нин майшӧдлӧ наркотикӧн да мукӧд дурмӧдчанторйӧн вӧдитчӧм. Вӧляникысь содіс платтьӧ-сарапанлӧн лыдыс, зэв дыр чукӧрті найӧс. Унджык йӧза вензяна-сёрнитана (ток-шоу сяма) некутшӧм уджтас абу. И ӧні он нин вермы гӧгӧрвоны, коді кодлысь босьтіс тайӧ рецептсӧ. И збыльысь, войся кымӧра енэж вель дыр дзирдалiс яръюгыд салютӧн! Матысса кадӧ нин Выльгортысь ныв-зонлы позяс гижӧдчыны секцияясӧ. Но Европаса чемпионат вылын ставыс вӧлі лючки, крукасьны некытчӧ. –Челядь кӧвъялӧны висьӧмсӧ детсадйын, насянь висьмӧны бать-мамыс. Шуам, «Койташ» бӧрын унаӧн йӧзӧдісны выль сьыланъяссӧ ӧтуввезйын. «Коми му» газетлӧн вежсис бурланьӧ и чужӧмбаныс, и гижӧд кывйыс». Эм Емдін му вылын ичӧтик шондіа ді — дас куим сиктгрезда От гӧра. Районын уна на киссян выйӧдз оланіныс – 125 сюрс квадратнӧй метр. —Ми водзӧ корсям-туялам Коми Республикаын мупытшкӧсса озырлунъяс. Та кын-дзи ныв уджалӧ кад серти: 50 минут зільӧ, 10 минут шойччӧ. Кабалаторъяс, дозмукъяс, мыйыс сӧмын абу — и ставыс пӧ коланатор. Вай петав Турьев Аннаясӧ, ме сылы кодкӧлун чугун гугӧданӧс сетлі. Ухтаса юралысь Григорий Конёнков тшӧтш чолӧмаліс карын олысьясӧс: Нӧшта ёнджыка пельтӧ вундӧ коми грамматикалысь индӧдъяс торкалӧм. – Фольклорсянь быдмӧ миян литератураным, та вӧсна и синкретичнӧй. — Регионын мусир перъян промышленносьт вӧчис ыджыд воськов водзӧ. фонд юкӧнӧ, а пиӧй да мукӧд пассажирыс колины машинаас виччысьны. Сё кык во сайын петіс «Зырянская жизнь» газетлӧн медводдза номер. Дерт, и меставывса администрация отсаліс, – водзӧ висьталӧ Арина. Вермытӧмъяс петкӧдлісны ассьыныс вынсӧ, тэрыблунсӧ да винёвлунсӧ. –Ёна кажитчӧ республиканыд, иныс, кӧн сулалӧ финн-йӧгра этнопарк. Миян водзмӧстчӧмӧн та йылысь сёрниыс вӧлi уна министерствоын нин. Оз ӧд нэм кежлад найӧ тэныд шудтӧ вӧзйыны, а сӧмын ӧти лун кежлӧ. Тöдсаясыслы да суседъясыслы, кодъяс сыысь арлыдаджыкöсь, отсасьö. Рочасьыштны кӧ, тайӧ свет Христовой истины, коді югзьӧдӧ керкатӧ. –Матыстча вӧлі Карл Маркс да Гӧрд партизанъяс уличаяслӧн туйвежӧ. Но та мындаыс миян суседъяслӧн нин – кировсалӧн, перымсалӧн овлӧ. Сэк жӧ некымын во сайын Кӧрт Айка йылысь чужис выль легенда-мойд. Гырысьджык классъясын, дерт, сэкся томуловыд пырджык уджавлӧмась. Кор воӧма кад бӧрйыны велӧдчанін, ныв паныдасьлӧма уна мытшӧдкӧд. Традиция видзӧмӧн сикт-грездса войтыр оз кольччыны и талунъясьыс. –Ме уджала Сыктывкарын, ветлӧдла юркарӧ Калятысянь пӧшти быд лун. Ме муртса пыри сы ордӧ, дзик пыр и окота лои кольччыны велӧдчыны. Мортӧс, коді аслас став олӧм-уджын вӧлі збыльысь тӧлка юралысьӧн. –Кор сӧмын на котыртчис семьяыд, кымын челядь йылысь мӧвпалінныд? – Кор заводитӧмаӧсь пузувтны вичкояссӧ, пу стрӧйбатӧ кисьтӧмаӧсь. Андрей Петрович туйдӧ сійӧ либӧ мӧд «гӧрӧд разьӧм» кузя и комиӧн. «Ижма» котырсӧ лӧсьӧдны мӧвпыштӧма Зоя Брылева, музейын уджалысь. Ме дзик пыр лӧсьӧді ассьым канал да куті снимайтны видеороликъяс. Римма Степановна сьӧлӧмсяньыс туялӧ аслас рӧдвужыслысь историясӧ. Дерт, тіянӧс унаӧн казялісны, вермас лоны, татысь регыд нуӧдасны. Уна судтаа керкаясын олысьяс корӧны сувтӧдны содтӧд контейнеръяс. Ми сыкӧд кыкнанным чужим-быдмим да шӧр школа помалім Сыктывкарын. Ставыс кö лючки-бур, кык лун сайын нин Мишлы колiс вöрсьыс петны. Россияын олан документ-кабаласӧ татшӧмыслысь нюжӧдӧны и нюжӧдӧны. – Мазіяс оз тӧдны найӧс вӧдитысь кӧзяинсӧ, кыдзи чайтӧны мукӧдыс. Бур дзоньвидзалун сиа нималана гижысь Виктор Егорович Напалковлы. Сідз, Семуков грездын тӧкӧтьӧ абу пӧдласьӧма «Незабудка» турбаза. Воис вочакыв: кывбуръясыд пӧ свежӧсь, но миян газетлы оз лӧсявны. Сöмын кулан выйын кö либö пузчужöма вывті жебиник, ветлам гортас. Таво гожӧмбыд кисьтіс, шондіыс тӧлын моз мыччысьліс зэв шочиника. А медым горсӧ вӧчны – артыштлӧма тушасӧ пельпомсяньыс джоджӧдзыс. Налысь ним-овсӧ, адрес-телефонсӧ позьӧ аддзыны минюстлӧн сайтысь. Ирина Жукова кык во нин нойысь гын сапӧг, кепысь-шапка мастеритӧ. Найӧ висьталісны, мый и удж выланыс телефонъясыс ӧтарӧ триньгӧны. Сыкӧд жӧ тренируйтчам кад вылӧ, дыр-ӧ вермам пукавны кӧдзыд ваын. Му, ва кӧртымалӧм могысь вывті уна кабала колӧ быдлаын кырымавны. Став нелючкисӧ ёрд тшӧктӧма бырӧдны Сыктывкарса админи-страциялы. Кӧнсюрӧ казялан ӧти и сiйӧ жӧ кывйӧн вӧдитчӧм, синоним абутӧмлун. Ковмас кӧ, талун кежлӧ миян эм позянлун вичмӧдны нӧшта 300 койка. Капитальнӧя дзоньталӧм бӧрын юркарын восьтасны 4-ӧд номера школа. –Менам мамӧй ыджыд тушаа, статя, пыр мичаа пасьтасліс, – шуӧ ань. Локтан воӧ бара мӧвпалам кытчӧкӧ ылӧ ветлыны, но артмас ли оз на. Овлӧ, юасьлӧны, кыдзи пӧ тэ верман ӧти делӧ бӧрся мӧдӧ босьтчыны. Найӧ видзӧны коми кывсӧ миянысь бурджыка, небыда варовитӧны сыӧн. Да висьталісны, кыдзи медтшӧкыда бӧбйӧдлӧны йӧзсӧ сьӧм пычкысьяс. –Марк Ефимович, енбиа да нималана композитор, кодлӧн аслас стиль. Вылыс Човса дневник — Тима Веньлӧн медбӧръя гижӧд Максим ГОРЬКИЙ. –1992 воын Россия пасьталаысь Изьваӧ чукӧртчылісны кӧр видзысьяс. –Апрельсянь июньöдз быд кага вылö сьöмсö вештöны тöлысьнас öтчыд. –Сідзкӧ, республикаын быд олысьлӧн лои позянлун звӧнитлыны сэтчӧ? Госдума да Федерация Сӧвет оланпас баласӧ ошкӧмаӧсь март 11 лунӧ. Лыддьӧй да мӧвпыштлӧй, лӧсялӧ-ӧ комияслы татшӧм ногӧн донъялӧмыс. «Йӧлӧга» судзӧдысь Анна Игушевалы —Виктория Пименовасяньспецприз; Талун нин насянь кывлі уна аттьӧалана кыв, — юӧртіс Сергей Рубан. А сы вӧсна, мый бӧрйысьны волӧма Комиын сӧмын 30 прӧчент олысьыс. И найӧ, кодъяс ас юр-вежӧрнас олӧны, веськодьӧсь налы партияясыд. Мездыны эськӧ некод эз вермы — став гырысь вир сӧныс вундыссьӧма. Аскӧдныс найӧ ваясны гӧрд лестукъяса некымын километр кузьта гез. Тулыснас та дорӧ содӧ теплицаын быдтӧм лук турун, петрушка-укроп. Уджӧн могмӧдысьыс ньӧбис меным компьютер, пызан да гортӧдз вайис. Та дыра шойччӧмыс артмӧ санаторийын дорысь донтӧмджык да бурджык. 2015-ӧдын бара видзӧдлӧмаӧсь да сьӧмсӧ сетӧмаӧсь 2016-ӧд во вылӧ. Семьясянь пансьӧ мортлӧн олӧмыс, семьяын сійӧ сӧвъяммӧ-мортъяммӧ. Бюджетысь ӧтдор инвестицияыс кутас артавсьыны 91,2 миллиард шайт. 2019 воын босьті «аэронавигация» специальносьт серти гӧрд диплом. – Тешкодь лоӧмтор вӧвлі и мекӧд некымын во сайын, – казьтылӧ ныв. –Галина Генриховна Микушева – удж кузя менам медводдза наставник. Выль вичкокӧд орччӧн кыпӧдӧмаӧсь кык судтаа благоустроитӧм керка. Тӧвнас кызвын колхозниксӧ кер пӧрӧдны мӧ-дӧдлӧмаӧсь, кӧдзыд бара- –Ыджыд лунӧ тырмы-мӧн кыпыда шуны матыссаыдлы: «Кристос ловзис!». Но Сыктывкарса шӧр стадионӧ чукӧрмис вель уна йӧз: том и верстьӧ. Сійӧн и вӧзйӧ тӧдмасьны быдӧнлы, нимкодясьны шензьӧдана вӧр-ваӧн. Миян пиысь унджыкыс чайтӧны, мый тайӧ мастерыс овлӧма Выльгортын. 2020 воын сійӧ котыртіс Изьвавомса Почтачойын пода пос вӧчан удж. –«Монди Сыктывкарса ЛПК» – миян зэв кывкутысь важся бур уджъ-ёрт. Абу ясыд, кыдзи вӧчӧмаӧсь сідз шусяна генетика кузя экспертизасӧ. Выль ногӧн петкӧдчисны, мыйӧн аслыспӧлӧса мичмӧдісны фестивальсӧ. Варя эськӧ ачыс кужас и гаджетнад вӧдитчыны, и ӧтуввезйӧ пыравны. Десантникъяс волісны бать-мамыскӧд, гӧтыръясыскӧд да челядьыскӧд. Ыджыд пай пуктӧ Николай Павлович и сиктлысь чужӧмбансӧ мичмӧдӧмӧ. Татчӧсінъясса вӧсь-жемчужинаӧн туристъяс шуӧны Мунин-Тумп гӧраяс. Америкаын со шогсьӧны, налысь президентсӧ пӧ Кремльын бӧрйӧмаӧсь. Ӧтуввезйын на вӧсна гӧлӧссӧ сетӧмаӧсь куимсё сюрсысь унджык морт. Абу шыбласьӧма, абу видлӧма подулавны, мыйла мортыс тадзи вӧчӧма. Виталий гӧтрасьӧм бӧрас оліс Зинаида Григорьевнакӧд ӧти патераын. Кывлӧма найӧс мамсяньыс да велӧдӧма сьывны и ансамбльысь аньяссӧ. Ме жӧ «Сигудӧкын» сьылі и думайті, мый меным нинӧмла велӧдчынысӧ. Том йӧз вермӧмаӧсь дзебны полӧмлунсӧ да петкӧдчӧмаӧсь кыдзи колӧ! Сэсся Дмитрий вӧзйӧма патераас пелькӧдчан уджсӧ ас вылас босьтны. Прӧст кадӧ Дмитрий ветлӧ тренажёрнӧй залӧ, окотапырысь лыддьысьӧ. Комиын ас кадӧ заводитісны ломтыны олан керкаяс да мукӧд стрӧйба. Сылӧн кывъяс серти, овлӧ пӧ, йӧзыс оз лэдзны переписчикӧс гортас. Мӧд лунас ӧтилӧн мамыс висьтасис, пиӧй пӧ мырдӧн корӧ босьтны ыж. Мазіясӧс рӧдмӧдны Любовь Алексеевна босьтчӧма дас квайт во сайын. Та вӧсна коктӧ позьӧ кыза мавтны сідз шусяна ульсӧдан SPF кремӧн. Другъясыскӧд петасны ворсны хоккейӧн, а воротаӧ некодӧс сувтӧдны. Максим Дунаевский шуис, мый ме мирас Россияса попфолк петкӧдлысь. Пырӧдчӧ спортӧ да туризмӧ, ӧтторъя дасьтысьӧ ылі туйӧ петігкежлӧ. Таво тайӧ конкурс вылас шыӧдчӧмаӧсь страна пасьталаысь 353 семья. Аддзысьлӧмъяс вылӧ волісны логопед, психолог, — висьталӧ Алексей. Чукӧртчылӧм дырйи пасйисны, мый вежсьӧмсӧ вынсьӧдны падмӧгыс абу. Комиыс сылы абу чужан кыв, ас кӧсйӧм сертиыс ачыс велӧдӧма сійӧс. Радпырысь век разӧдавлі фронт вывсянь воӧм чолӧмалана открыткаяс. Ӧнӧдз на верма радио-телевизор бызгӧм улӧ узьны, нинӧм оз мешайт. Мӧд татшӧм юыс, кӧні ставсӧ тайӧс ӧтилаӧ чукӧртӧма, гашкӧ, и абу. — Ми чайтам, мый кагалы быть колӧ кужны сёрнитны чужан кыв вылын. Мый кӧть и чужӧмад чукырыс содӧ, мед ловнад кыпыд да том вӧлін-а. Николаевка сиктын бура шойччи, а сэсся петі дыр кадся пода туйӧ». Аньяс кӧсйӧны вӧзйыны кыпӧдны татшӧмӧс жӧ чужанінас, Йӧртымдінын. –А Коми – ульӧн тшынӧдӧм кӧр яйкӧд, – вочавидзис нималана пусьысь. Чайта, абу зэв бур, кор йӧзыс шуӧны, мый рецептсӧ оз ков вежлавны. И та серти видзӧдам, кутшӧм бур-дӧдчан учреждениеӧ найӧс водтӧдны. Том батьӧн пи быдтӧмкӧд мӧвпъясыс и видзчысьӧмсяыс паськыдджыкӧсь. Дерт, менам абу профессиональнӧй инструмент, но шылад тэчны шогмӧ. Лариса Мартюшева шуис, лоа пӧ ичӧт классъясын челядьӧс велӧдысьӧн. Вермас лоны, сэксянь, кор воссис часовня да кутісны нуӧдны служба. Вӧр овмӧсса компанияясысь сӧмын кӧкъямысӧс пыртӧма тайӧ лыддьӧгас. Ыджыд аттьӧ кӧсъя шуны Ксения Кармановалы, сійӧ меным ёна отсаліс. Ставныслӧн ӧткодь задание – тайӧ кыв да литература кузя викторина. Мортыслӧн тайӧ уджйӧзыс вермас чукӧрмыны во джынйӧн либӧ тӧлысьӧн. Асывнас чеччан, сетасны наряд: со тайӧс да тайӧс талун колӧ вӧчны. Сэтчӧс олысьяс пӧвстысь джынсьыс унджыкӧн асьнысӧ пасйисны комиӧн. Сыктывкарӧ ваясны жӧ, та йылысь сёрнитчим республикаса юралыськӧд. Кабалаясын помтӧг лукйысьӧмысь да сэтчӧ ӧтторъя мыйкӧ парсалӧмысь. Таын отсалӧны и кужанлуныд, и аслад удж да актёръяс дорӧ муслуныд. Вонас кыкысь, тулысын да арын, кык тӧлысь чӧж позьӧ юны детралекс. –Сыктывкарын да Ухтаын таво нуӧдім выльвося коз иналӧм кузя акция. –Ветлӧдлі некымын лун курсъяс вылӧ, – водзӧ нуӧдӧ сёрнисӧ Надежда. Сыктывдін районын мытшӧдъяссӧ воськов бӧрся воськов зільӧны венны. Нимкодь, мый и мукӧд керкаысь нин йӧзыс волӧны да вайӧны лӧп-ёгсӧ. Дыр кӧ ковмӧ сулавны черӧдын, энӧ ӧшӧдчӧй сьӧктанад ӧти кок вылад. А мыйта сьыланкыв сылӧн юргӧ Кулӧмдінын «Василей» фестиваль дырйи! Сьӧмсӧ вичмӧдӧма ас вылӧ уджалысьяслы 43 проект збыльмӧдӧм могысь. Таво тулыс кӧсйӧма Женя нывсӧ утка кыйны нуӧдлыны, но абу артмӧма. Жаль, бӧръя кадӧ сиктын олысьыс чинӧ, ӧні 450-500 кымын морт коли. А школа помалігӧн гӧгӧрвоӧма, мый медбура сылӧн артмӧ серпасасьны. –Валентин Ювинальевич, сиктса юралысьлӧн уджын мый медся сьӧкыдыс? Талун кежлӧ коли сӧмын 4 мӧс, витӧн — кукань да кӧза да 82 душ ыж. Владимир Уйба висьталіс, мый сійӧ августнас нин воас райбольничаӧ. Отсасьӧмаӧсь став кагульничаыс, республика пасьталаысь пӧ ӧктысим. Вошӧм медшӧр документ пыдди выльӧс босьтны донтӧмджыкысь оз артмы. Ёрд пыр перъям инвалидъяслы санаторий-курортӧ бурдӧдчан путёвкаяс. Сэтшӧм мича серпас син водзын восис Балатон ты да ичӧтик кар вылӧ. Жыръяссӧ дзоньталӧма-выльмӧдӧма да, ныв-зонлы зэв лӧсьыд сэні лоӧ. —Кор вермасям республика тшупöдын, ми, кыдз шуласны, конкурентъяс. –Валентин Ювинальевич, мыйла ті шуинныд босьтчыны юралысьлӧн уджӧ? «Коми му» газет лыддьысьясӧс пӧся чолӧмала Коми мулӧн чужан лунӧн! Та пӧрйӧ Ыбын гажӧдчис-шойччис, ылӧсалӧм серти, 6 сюрс гӧгӧр морт. –Воркутаын «Йӧлӧга» шӧринын январь 28 лунӧ (кадсӧ лоӧ стӧчмӧдӧма); Кузь бӧжаыд пакӧститчӧма Пушкин уличаса 68-ӧд номера ӧтуволанінын. Октябрь 16 лунӧ вӧлі ёрдын мӧд чукӧртчылӧм, но веныс эз на помась. А сэсся кутшöмкö кад мысти гозъя бурасьöны, но гöрöдыс оз разьсьы. Но ӧдзӧсад томан пысавны — тайӧ кыдзи аслад лов вылӧ сійӧс ӧшӧдны. Но коса-триммерсьыд сійӧ оз пов, а химияыд тшыкӧдӧ тшӧтш вӧр-васӧ. Сэсся тайӧ йӧзкостса праздниксӧ йитӧмаӧсь Выль вокӧд да Рӧштвокӧд. Тані зілисны шензьӧдана йӧз, кодъяс кужисны и уджавны, и шойччыны. Мукӧд регионын олысь комияс оз сӧмын сёрнитны, но и гижӧны комиӧн. Комиӧн миян ансамбльын сьылӧны и рочьяс, и украинечьяс, и саамъяс. И ыркыд гожся рытӧ ми пестам сэні яр бипур, пусям да чӧскыда сёям. И пыр зілям выльясӧс вайӧдны котыраным, мед и водзӧ комиӧн сьывны. Уджтассӧ збыльмӧдӧм вылӧ сьӧмыс воӧ тшӧтш и федеральнӧй бюджетысь. Сідз, дачаын во гöгöр олысьяс тшöкыда норасьöны весавтöм туй вылö. Электроннӧй журнал менам оз воссьы, и вӧча мый кужа да кыдзи кужа. Но сэсся век жӧ шуӧмаӧсь волыны Сыктывкарӧ, но мӧд постановкаясӧн. Но торйӧн нин кыпыд налы, кодъяс медводдзаысь на мӧдӧдчӧны школаӧ. Кыдзи пасйӧны погона йӧз, автобусын кодлӧнкӧ доймӧмысь мыжа шопер. Дерт, позьӧ, ті кӧ саридз дорын шойччанныд либӧ пӧчӧ ордад сиктын. Пасйöма кö вöлi мöд мортлысь тшöтсö, колö выльысь гижны шыöдчöмсö. Мый Сыктывкарын лоас театральнӧй фестиваль, тӧдмалӧма ӧтуввезйысь. Том зонъяс, пиян да батьяс абу ставӧн вермӧмаӧсь бӧр локны гортас. Яйсӧ пызан вылӧ ваям пувъя-гӧрд винаа соусӧн да нырӧм картупельӧн. Яндысьтӧм бугыля суседыс ылӧд-лӧмӧн мырддьӧма куим жыръя патерасӧ. Но Хатико сійӧс сэні виччысьӧма ӧкмыс во, кытчӧдз ачыс абу кулӧма. Артмӧ, ми сы мында кывлім Страдивари йылысь, а Налимовӧс ог тӧдӧй. Радейтöма йöктыны, медъёна польчиса Горди Еленакöд да Вась Öдякöд. А мый татшӧм ӧчкиӧн кино видзӧдӧм кындзи прӧст кадас вӧчлывланныд? – Роч мойдъясын Лымныв век тӧждысьысь, зіль, дась быдӧнлы отсавны. Гашкӧ, коркӧ дзоридз быдтӧмыс и лоас хоббиӧн да, – вочавидзис ань. Чукӧртчысьясӧс чолӧмавны волісны Кулӧмдін районӧн веськӧдлысь С.В. –Вӧчӧма нин социальнӧй проектъяслы сиӧм 15-ӧд конкурслы кывкӧртӧд. Лӧня шойччыны окотитысьяс волісны Санавожӧ, Переправаӧ, Пӧдчеремӧ. Сылӧн мамыс, Евдокия Дмитриевна ас синнас аддзылӧма Николай II-ӧс. – Павел Иванович Симпелевлӧн туйдӧмӧн быд лун ми дасьтім гижӧдъяс. Сӧмын тӧдсаяслы лӧсьӧда гороскоп либӧ сідз шусяна натальнӧй карта. Гашкö, водзö вылö тайö öлöдас мукöдöс, – висьталіс Владимир Котов. Пырас кӧ тӧдлытӧг, здук мысти нин сійӧс виасны да шойсӧ шыбитасны. Ныв унаысь нин вӧлі Россияса первенствоясын призёрӧн да вермысьӧн. Семья лун водзвылын аддзысьлім Сыктывкарысь Ольга Александровакӧд. Кыдзи и быд во, медшӧр гажыс вӧлі Кӧрткерӧс бердса аэродром вылын. Первой шочиника, а сэсся пыр тшӧкыдджыка та йылысь мӧвпавны понді. Со пӧ, ньӧбан кӧ тайӧ супер-пупер телефонсӧ, дзик пыр лоан шудаӧн. Вомынысь Голубенкоясӧс шуӧмаӧсь вермысьӧн «Сиктса семья» нимпасын. Сьылысьяс мед оз кынмыны, новлӧдлісны сикт пасьтала нёль машинаӧн. Важӧн ветлӧдлім ӧтув творчествоа интеллигенциякӧд ыджыд командаӧн. Ёрд приставъяс корсисны сійӧс быд ногыс: пошта пыр, телефон серти. Национальнӧй политика министерствосалы, тыдалӧ, ми веськодьӧсь жӧ. Паметьӧ колины сылӧн кывъясыс: «Кажитчис коми сикт йылысь гижӧдыд. Кулӧмдiнса фермаын, кытчӧ лым сылiгӧн пыравлiс ва, лэптiсны джодж. Окота, медым и челядь пыдди пуктісны ас войтырлысь кыв-культурасӧ. А прокуратура нин видзöдö, кутшöм ногöн чинаяс корсисны петан туй. А öд кызь сайö во олігад болгара гöтрасисны, налöн чужисны челядь. — Миян ӧні ставыс тырмымӧн, медым лючки уджавны да бурдӧдны йӧзсӧ. Дерт, овлӧны концертъяс, документа кинояс да с.в., сӧмын шочиника. Водзтi ань вöлi связь отделениеын начальникöн, сэсся чинтiсны сэнi Налы позьӧ кыйны кӧинсӧ февраль 28 лунӧдз, вӧралан кад помасьтӧдз. Гашкӧ, сійӧ и колӧ, но ми и скальпельӧн зэв бура вӧчам операциясӧ. Зэв лёк, мый удж вылын вунӧдім производственнӧй гимнастика йылысь. Кыдзи висьталісны Киневъяс, семьяас медся ёна радейтӧны сьӧла шыд. Паша дядь служитӧма разведкаын, босьтлӧма орден «языкӧс» кутӧмысь. Европаті ветлігӧн казялӧма, мый весиг ичӧтик сиктын эмӧсь вичкояс. И бара жӧ тайӧ кӧсйӧмыс збыльмис: тӧдмаси верӧспукӧд, болгаринкӧд. Зэв мичаа петкöдлöмаöсь тöв воöмсö, радейтана аканьсö да мукöдтор. –2021 вося апрельын став Россия пасьтала пансяс йӧзӧс гижалан удж. Позьӧ-ӧ сыысь мынтӧдчыны да мый вӧчны, медым сӧнъясным эз висьныӧ. Ичӧтсяньыс гижсьылӧма лызьӧн котралан да кокни атлетика секцияясӧ. –Веськавны служитны десантӧ – тайӧ зэв ыджыд чесьт, – пасйис сійӧ. Ӧд тані ме ог сьыв, а ворса, и тайӧ менӧ сӧвмӧдӧ, кыдз артисткаӧс. И абу катшасинысь букет мед ньӧбны, кӧть эськӧ сійӧ абу жӧ донтӧм. А та бӧрын позяс нин ырыштчыны культураын тӧдчанаджык проект вылӧ. Олӧмаӧсь ӧтув, туйяс да крамъяс ӧтув жӧ, став мирӧн, лэптылӧмаӧсь. –Таво кежлӧ адгумлы паныд тышкасьӧм-водзсасьӧм вылӧ торйӧдім сьӧм. Да и ог вермы йитны ассьым олӧмӧс сыкӧд, коді абу творческӧй морт. Тайӧ петкӧдлас, Коми Республикаын унаӧн-ӧ лыддьӧны асьнысӧ комиӧн. Небӧг артмис кык юкӧнысь: школаӧдзса да школаын урок нуӧданногъяс. Коми наука шöринысь История, кыв да литература институтын зільысь. –Оланпасыслысь баласӧ кутшӧм государстволысь босьтӧма, Швециялысь? «Югыд ва» паркын сійӧ кыпӧдчыліс Тӧвпоз из, Манарага, Народа вылӧ. Мися, лоа журналистӧн, став мирсӧ кытшовта, интервью кута босьтны. Кöнъясынкö бать-мамыс кылiсны-гöгöрвоисны миянöс, кöнъясынкö – эз. Ыджыд бать сьöкыда ранитчылöма, артмö, Синявино бердса тыш-косьын. Збыльвылас ме некор эг радейтлы вурсьыны, а вот кысьынытӧ кажитчӧ. Тыдалӧ, шоперъяслӧн мог — ордйысьны, а абу йӧзӧс лючки новлӧдлыны. Сӧмын на йылысь паськыдасӧ оз сёрнитны, зільӧны ӧдйӧджык ву-нӧдны. Коми Республикаын олысьяслы тайӧ сьӧмсӧ сетасны таво апрель-майын. – Зіля паськыдджыка висьтавлыны тіян фестиваль йылысь, ошка сійӧс. Надежда Павловалысь олӧм-вылӧмсӧ юасис-пасъяліс Анжелика Елфимова. —Ог гӧгӧрво, мыйла тайӧс оз вӧлі позь артыштны проектсӧ дасьтігӧн? – Олег да Игорь Уляшев вокъяс моз коми кывсӧ, чайта, некод оз тӧд. Мукӧдыс висьтавлӧны, мый классад колӧ тигр дорӧ клеткаӧ моз пырны. Но ӧтчыд кӧзяиныс мунӧма да бӧрсӧ абу локтӧма, кувсьӧма удж вылас. Видео позьӧ видзӧдны тані: vk.com/komi_kerka?w=wall-43225499_8895. Рытпук дырйи кӧр яй дорӧ содтім пувъя-турипувъя соус да пӧжӧм йӧв. А тайӧ, кыдз ме гӧгӧрвоа, регионкӧд ӧтувъя уджын медшӧр туйвизьыс. Лыйсьӧм – ёна паськалӧм спорт сикас, ӧд та могысь оз ков уна сьӧм. Водзӧсыс сыысь лоас и миян республикалы, — пасйис Сергей Гапликов. Окота, медым коми-зыряналӧн сёян йылысь тӧдмалісны мир пасьталаын. Тавося декабрӧ 75 арӧс тырис эськӧ Александра Петровна Мишариналы. Сцена вылын кык сикас войтырлысь концертсӧ позьӧ шуны ордйысьӧмӧн. Дерт, медвойдӧр бур снимокъяс да сійӧс гӧгӧрвоӧдана неыджыд гижӧд. Вöр-валöн тайö гулыд кадыс овлö тулыс пансигöн – март помын кымын. Ставыс сотчис. Менам ӧнӧдз сьӧлӧмӧй абу местаын, сэтшӧма повзи да. Сӧглас сійӧ и вичкокӧд, мый выльыс и водзӧ на кутас кисьтны семья. Со тай «Асъя кыа» оркестр ворсіс сылысь сьӧлӧм вӧрзьӧдана шыладсӧ. Но тайö кадколастас православнöйяс нимöдöны Кристослысь ловзьöмсö. Колiс аддзыны сэтшöм петан туй, медым индöдыс эз торкав оланпассö. Тайӧ мӧйму серти 13 прӧчентӧн унджык, сэки тадзи вӧчис 1.703 морт. Дерт, медводз ковмис корсьны чеччавны да патурликасьны лӧсяланаин. И октябрь 8 лунӧ, вӧлі зэв нин кӧдзыд, кывті марш-рутлысь коляссӧ. Татшӧм жӧ памятник вермасны сувтӧдны и Печораса кӧрт туй вокзалын. — Тӧдчана наградаыс, вылӧ донъялӧмыс отсалас тіянлы водзӧ уджаныд. Мӧсъясӧс ӧні лысьтам кӧкъямыс во, а водзті и дас воӧдз лысьтывлім. Медицина юкöнын мытшöдыс уна жö, оз тырмы специалистыс, лекарство. Подкоголь – марилӧн йӧзкостса сёян, а «ёш» вуджӧдсьӧ кыдз «семья». Весиг тетрадьӧ гижалӧма, кутшӧм этшыс сійӧ либӧ мӧд зодиак паслӧн. Друг пӧ тӧвныр моз чепӧсйис нывбаба да горзӧ, мый сійӧ синтӧм гут. «Чрезвычайнöй ситуацияынöсь» Кулöмдiн, Чилимдiн да Удора районъяс. Сылӧн висьталӧм серти, колӧ вежны Богоявленньӧ храмыслысь сигӧрсӧ. Кольӧм четвергӧ Иван Алексеевич Куратовлӧн чужӧмсянь тырис 180 во. Сылӧн шуӧм бӧрын либӧ чорыда зэрмылӧма, либӧ, мӧдарӧ, ваыс ямлӧма. Кулӧмдін районын «Монди Сыктывкарса ЛПК» уджалӧ важӧн да паськыда. Кор ӧд искусствояс колледжас пыри, менӧ кык тӧлысь мысти вӧтлісны. И асьсö сiйöс сиктсаяс пыдди пуктöны, пыр нимкодьпырысь вочаалöны. —Вӧрын да вадорын висьӧмыд озджык паськав, — водзӧ висьталіс сійӧ. Таысь кындзи лӧсьӧдӧны и эмбурысь вот чинтӧм йылысь торъя оланпас. Веськыда кӧ шуны, ме татшӧмсяма сідз шусяна ярлык ӧшлӧмыслы паныд. Туясьӧмад вермӧмъяс ставныдлы, — бурсиис томъяслы Александр Гуцан. 2006 воын авторлӧн петӧма челядьлы «Чӧскыт козин» висьтъяса небӧг. Талун 40 санаторий дась уджавны Роспотребнадзорлӧн корӧмъяс серти. Бабыс ас кежас чуймалӧ: «Мыйла гӧснечыс нывкалы недыр кежлӧ тырмӧ? Дерт, сыктывкарсалы мойвиис аддзывны сӧмын некымынӧс, но кутшӧмӧс! Сідзжӧ нывбаба чайтӧ, мый оз быд семья вермы шойччыны санаторийын. Но эм ӧти НО, и зэв ыджыд НО: дзик на неважӧнся да дзик нин ошлӧн! Но сэки некытчӧ вӧлі вуджӧдны скӧтсӧ да, шуим выль кар-та кыпӧдны. Мамӧ радейтіс Валентина Есевалысь сьылӧмсӧ, торйӧн нин «Коми ань». Тайӧ уджтасыс жӧ отсалӧма венны и йӧзӧс ваӧн могмӧдӧмын мытшӧдъяс. Талун гриппысь уколасьӧмсӧ пыртӧма национальнӧй календарнӧй планӧ. Со и корис посёлокса администрацияӧн веськӧдлысь та боксянь отсӧг. Аккомпаниатораліс Янина Ивановна, сиктын пыдди пуктана гудӧкасьысь. Пасъя, ветлӧмыс артмис «Большие гастроли» федеральнӧй уджтас серти. Служитöма рядöвöйöн 22-öд отдельнöй стрелкöвöй бригадаын (22 ОСБр). Журналлӧн бӧръя лист боксьыс век аддза аслым вӧчасян, юр песан удж. Торйӧн кӧ, вежсьӧмъяс шуӧма пыртны медшӧр оланпаслӧн 75-ӧд статьяӧ. Со и думыштӧй, тырмас-ӧ смеллуныд петны ньӧввужйӧн ош да йӧра вылӧ. А сэсся шыӧдчис йӧз дорӧ, мед оз на мунавны, нӧшта на пӧ козин лоӧ. Ухтаса культура шӧринысь котыр дасьтӧ ӧти акта тешъясысь шмонь рыт. Колӧ пӧ эмсӧ уджӧдны, а не оланпас вылӧ оланпас дасьтыны-вынсьӧдны. Сэсся зэв ёна алгебра мусмис, уравнениетӧ кӧть лунтыр вӧлі решайта. Заозерьеын, кӧні олӧны уна сикас войтыр, шыаліс «Ёртасян кытш» гаж. Но и спорт — менам бур ёрт, кор эм кад, котрала, ислала сноубордӧн. Кольксӧ пӧжигӧн да пӧтка-пиянсӧ быдтігӧн пӧ поводдяыс пыр вӧлі лёк. –Пемӧсъясӧс вердӧм вылӧ колӧ быдтыны кукуруза да вӧчны сыысь силос. Сы серти миянлы во чӧжӧн колӧ нажӧвитны 20-ысь унджык миллион шайт. Мукӧддырйи Наталья Владимировна и ӧтнасӧн кытшовтӧ мыж вештысьясӧс. Ошкӧма кывбуръясӧс, но мыйлакӧ эз синмӧ тайӧс висьтав, а мукӧдыслы. Таӧдз пӧ кыси-вурсьылі, а пенсия вылӧ петі да нойысь вӧчасьны куті. Таво тайӧ конкурсас медся уна проект вӧзйӧмаӧсь Чилимдін районсянь. Тайӧ уджсӧ быд велӧдчанінын кутасны нуӧдны асьныс – позянлун серти. Врачьяс бурдӧдны абу вермӧмаӧсь, мӧдӧдӧмаӧсь гортӧ, кулас пӧ регыд. – Ӧні вевтыс профнастилысь, а сідзкӧ, оз нин вияв да нинӧм оз тшык. Коми кывъя став уджтасыс дженьыд када, 15 минутысь абу кузьджыкӧсь. Нималӧ быдлунъя олӧмысь прӧстӧй, серам петкӧдлана видеосюжетъяснас. Кагасӧ чужтыны кӧсйӧмаӧсь Москваын, кӧні олӧма батьӧлӧн Иван вокыс. А сэсся тӧдмалі, мый Светлана Горчакова вылӧ йирксьыс мыйкӧ усьӧма. Толстойлӧн пьесаын Светлана Немоляева ворсіс ичӧт роль – кухаркаӧс. А артистъяслы тайӧ фестивальын петкӧдчӧмыс – критикъяслӧн донъялӧм. Ветлі нин поликлиникаӧ, гижӧдчи антитела туялӧм могысь вир сдайтны. А коркӧ гыа лунӧ сьылысьяс пыжӧн мунӧмаӧсь Изьвасянь Нарьян-Марӧдз. Сэсся нёль час кымын сэні олім да вӧляникысь бӧр гортлань мӧдӧдчим. Ыджыд шог вайлывліс йӧзыслы и салдатлӧн юӧртӧг вошӧм йылысь письмӧ. Сиктъясын кӧ коми кывйыд юргӧ на, каръяс кызвыннас сёрнитӧны рочӧн. Та дырйи батьӧй пыр эскыліс, мый сылӧн кыйсьӧмысь ю-тыыс оз гӧльмы. Этша сьӧмсьыд тӧлкыс сы мында жӧ, мыйта ӧшлысь йӧв лысьтыны верман. Сійӧ вӧчис зэв ыджыд удж, таво весиг альбомыс петіс ставнас комиӧн. Бур вермӧмъяс шедӧдiс куим котыр, ӧти на пиысь – Кӧрткерӧс сиктысь. –Та вылӧ норасьӧ уна сюрс морт, – сёрниӧ пырӧдчис Дарья Дмитриевна. — Весиг вӧлі сэтшӧм кад, кор Саша корис сёрнитны сыкӧд сӧмын рочӧн. Аслыс öд тшöтш колö гортас пукавны, выль сикас вирусыд ыджыдалö да. С=йӧ пасйис, мый жюрилы эз вӧв кокни бӧрйыны конкурсын вермысьяссӧ. Дерт, эз ло вунöдöма и суйöрсайса государствоясысь гырысь чинаясöс. –Аттьӧ, Надежда, бур кывъяссьыд, чужан му да коми кыв радейтӧмсьыд! Сыктывдін район ассьыс 90-ӧд чужан лунсӧ пасйӧ тӧдчана вермӧмъясӧн. Лоасны и гӧсьтъяс – Сольвычегодскысь да Ханты-Мансийскысь театръяс. Та йылысь позьӧ унатор аддзыны-лыддьыны газетъясысь да ӧтуввезйысь. –Дыр кад чӧж коми прозаа гижӧдлысь «маркасӧ» кутіс Василий Лодыгин. –Тані сауна эм, спортзал, кӧні волейболасьны, баскетболасьны позьӧ. Клубас «Увезу тебя я в тундру» сьыланкыв улӧ репетируйтісны йӧктӧм. Со таво ме куим вежон олі-бурдӧдчи Ярославль обласьтса Углич карын. Быд ордйысигöн майшасян, пуктан став вынтö, медым котöртны медöдйö. Öд на пиысь быдӧн пуктiсны да пуктӧны «Мондилӧн» водзӧ сӧвмӧмӧ пай. Кынӧм дундывліс, сы вӧсна мый дзик ставсӧ сёйлім — турунсӧ и вужсӧ. Абу шоныд, но и кöдзыдсö сöстöмсьыс-сöстöм сынöдсö апалігöн он кыв. Пасъям, «Войвывса театральнӧй фестивальыс» помасяс октябрь 12 лунӧ. Таво «ШаньгаФест» вылӧ мойвиис медводдзаысь на веськавлыны и меным. Чойясыс ёна радейтлöмаöсь сiйöс шмонитны кужöмсьыс да уджачлунсьыс. Ми, пассажиръяс, аддзам сӧмын ортсысӧ, а кутшӧм сійӧ пытшкӧссяньыс? –Тöд вылын колö кутны, мый тайö отсöгсö сетöны Россияса гражданалы. 2019 воын зернöвöйяссö да зернобобöвöйяссö босьтiм 20,4 сюрс тонна. Кыдзи висьталіс Людмила Лобанова, понсӧ збыльвылас шуӧмаӧсь Моняӧн. –Ми ставӧн коркӧ да коркӧ кылам «Ромео да Джульетталысь синдромсӧ». Став сьӧлӧмсянь аттьӧалам конкурсантъясӧс да чолӧмалам вермысьясӧс! Сійӧ пӧ оз мичмӧд кывсӧ, сёрниыс ас вӧлясьыс да вӧляникысь визувтӧ. Максим да Аня со бура дыр эз тӧдны, кутшӧм содтӧд тӧдӧмлун босьтны. Мыйла вӧрса звер вельмӧма, оз нин пов мортысь да номсасьӧ понъясӧн? Таво предпринимательяс асьныс идралӧмаӧсь-нуӧмаӧсь квайт вузасянін. Ӧкмыс морта котыр дорӧ тшӧкыда волывлӧмаӧсь Будапештысь студентъяс. Ӧд маыд – аслыспӧлӧс юмовтор, коді ёнмӧдӧ мортлысь дзоньвидзалунсӧ. Зэв тӧдчана, мый Сыктывкарын лои восьтӧма войтырлысь Ёртасян керка. «Скӧрӧдум тэ, Скӧродум .» Кывбур чукӧрӧн петкӧдчӧ Александр Уляшев. –Ыджыд лунся колькъяс войдӧр краситлісны лук килльӧн, мед гӧрдӧдас. А тайӧ ӧд и «Коми мулысь» сьӧлӧм шонтӧ: тӧдӧны да лыддьӧны, сідзкӧ. —А ӧні балетыс сьӧлӧмад, либӧ, гашкӧ, йӧзкост-са йӧктӧмыс оз тырмы? Заптылiсны 4.500 тонна турун да дасьтылiсны 9.000 сюрс тонна силос. Луздорын вӧр заптан котырыс уна, весиг орчча регионъясысь уджалӧны. А водзӧ вылӧ вӧзъям вӧчны тайӧс тшӧтш и тіянлы, дона лыддьысьысьяс. –А вежӧртӧ медъёна лад вылӧ пуктӧны-лӧсьӧдӧны музыка да математика. Салдатсянь куим пельӧса письмӧ — нимкодь юӧр и семьялы, и сиктсалы. Концертӧн волӧны культура керкаысь, асьным концертасям и. Гажӧдчам. Оз кö артмы, колö тöдмасьны правилöясöн, видлыны корсьны мöд ногöн. 2017 воын тайӧ уджас босьтчыны артмӧма буретш «Монди СЛПК» отсӧгӧн. На лыдӧ пырӧ выль коми журнал панӧм, сылысь медводдза номер лэдзӧм. Но «тэрыб отсӧг» сетан юкӧнын зільысьяслы сійӧ вичмис эз ставныслы. Россияын абу сэсся татшӧм войскаыс, кӧні командирсӧ шуӧны «батьӧн». Вӧлӧмкӧ, ӧти кӧиныс мышкас тшапкысьӧма, а мӧдыс голяас шашаритчӧма. Содтӧд вӧзъям кетчуп, майонез, салат, чеснӧк, нянь, пӧжас да сукар. Тӧвъяснад менӧ юкмӧс дорӧ пожъясьны эз босьтлы, ваыс йӧй кӧдзыд да. Мӧвпыштлі весиг кывтлыны Нарьян-Марӧдзыс, но ӧвси — вежон ӧд вошта. Водзӧ мунім Сыктывкарӧ, кӧні олісны батьлӧн кык вок: Иван да Зосим. –Ӧні детсадйӧ ветлӧ дас кык дзолюк, та вӧсна группаяссӧ ӧтлаӧдісны. Коркӧ литература урок вылӧ воліс роч кывбуралысь Александр Алшутов. 15 мортлы суд индӧма ветлывны сӧмын урчитӧминӧ да торъя кадколастӧ. Коркӧ та вылӧ видзисны уна миллион, а ӧні тайӧ муясыс вӧрсялӧмаӧсь. Помнита, велöдчысьяскöд некымынысь тайö кадас ворслім «Зарницаысь». И некод весиг оз куж висьтавны, мый вежсяс медицинаын дас во мысти. Коді кытчö разалісны-муналісны 1990-öд воясö редакцияын уджалысьяс. Ывлаын шондӧдіс да, юркарӧдз муннысӧ абу кокни, ёна мудзан-пӧсялан. Конкреция овлӧ миллиметрысь ичӧтджыксянь некымын дас метр ыдждаӧдз. Буретш налӧн зільлунӧн миян пызан вылын эм чӧскыд да пӧтӧса вӧлӧга. Печораса нефтегазоразведочнӧй экспедиция вӧлі зэв вына да нималана. Но век жӧ талунъя зонкаяслы пӧльяссяньыс вуджӧма-воӧма кыйсян руыс. Евробаксьыс ёг-шыблассӧ ректӧм могысь ковмас и мӧдногаджык техника. Но сійӧ эз эштӧд панӧм уджсӧ да эновтіс стрӧйбасӧ 2019 вося июньын. Июнь тӧлысся номер восьтӧ Олег Уляшевлӧн «Тыр да Тор» кывбур чукӧр. Но ӧтчыд Наталья Владимировна вылӧ муртса абу уськӧдчылӧма ӧти ань. –Уджыс тырмӧ, ветлывлам и командировкаясӧ, – водзӧ висьталӧ Степан. А сэсся нин унатор пилот сайын, кыдзи сійӧ веськӧдлас чукыльясӧдыс. И сэтшӧма сьӧлӧм вылӧ воис дасьтыны юалӧмъяссӧ, кывзыны, варовитны. Нёль-ӧ-вит сикас сыр да сідз шусяна «сырнӧй прӧдукт» тэчӧма орччӧн. Но сэсся том мортӧс босьтӧмаӧсь армияӧ, служитӧма Москва обласьтын. Тiянлы позьö шыöдчыны кöть кутшöм кар-районын Пенсия фондлöн юкöнö. Геннадий Поповкӧд творческӧй аддзысьлӧм котыртлісны неважӧн Одыбын. Татшӧм паськӧмӧн жӧ гортаныс пукалысьяс дорӧ волывлӧны терапевтъяс. Оз пӧ ков горшасьны да быдсикас скидка-донтӧммӧдӧм бӧрся вӧтлысьны. Но ордйысьӧм кындзи гӧсьтъясӧс тӧдмӧдӧны и удорасалӧн традицияясӧн. Колӧ, медым миян пиян, внукъяс, правнукъяс эз вунӧдны историянымӧс. –Гожся университет уна буртор меным сетіс, – водзӧ висьталӧ Дарина. Баба Рая – шуда морт, олан гажыс сылӧн – внукъясыс да правнукъясыс. Он кӧ кӧсйы телефон, позьӧ «шудаавны» со этайӧ сумка-тупли-шкапнас. Но и ӧні на кӧнсюрӧ позьӧ пос коляссӧ, телеграф сюръяяссӧ аддзывны. Самолёт пуксигӧн тыдовтчис паськыд нюр-юяса эрд, вӧрыс жӧ зэв этша. Россияын олысьясӧс тыр ӧдӧн пистиалӧны коронавируса выль висьӧмысь. — Май помын медводдзаысь субӧтник вылӧ петалім, унаӧн сэки волісны. Висьталіс, велӧдчылі пӧ эськӧ, но практикасӧ сдайтны абу и вермӧма. Тайӧ пӧткаыс сюсь синнас ылысянь аддзӧ вӧрӧгтӧ да чуксалӧ войскоӧс. –Эг, ме мыйта кöсйи, сы мындаöс и вии, му-кöдыс полöмысла кувсисны. Помасьӧ октябрь, сідзкӧ, воис кад кольӧм гожӧмыслы кывкӧртӧд вӧчны. Ӧні Вомынын олӧ тылын куим уджалысь, войнадырся челядьыс — 22 морт. Челядьлы колӧ сетны позянлун бӧрйыны да кывкутны асланыс туй вӧсна. Медводз нуӧдлісны Болгарияса антифашист Георгий Димитровлӧн музейӧ. 2019 воын гажлӧн ӧти лун шыаліс Благоев посёлокса культура керкаын. 2 места – Бабинова Мария Андреевна (А.Уляшев «Кымӧръяс, кымӧръяс»); 2003 воын Коми Республикаса госслужба академияын велӧдчи менеджерӧ. Дерт, коліс петкӧдлыны Ромео да Джульетта костын ыпъялысь муслунсӧ. Мӧд асывнас нин пукалі ичӧтик самолётын, коді вежис менсьым олӧмӧс. Шедан кӧ тайӧ налькъяс, и куимсётӧ воштан, и кӧкъямыссёсӧ он босьт. Медводдза допуск сетісны чужан лунӧ, и тайӧ лои медся дона козинӧн. Муӧдз копыр ставлы, кодъяс отсалісны Семуков грездлы чужанлунасьны. Коланасьыс кык пӧв унджык дасьтӧма мусир (мазут) – 22,6 сюрс тонна. Коми муӧ уна во нин кыдзи сӧмын вермӧны ышӧдӧны волыны туристъясӧс. Ӧд кӧза йӧв мӧс йӧлысь бурджык, витаминаджык, — шуис Сергей Черных. Вӧралӧмсӧ кӧ эз восьтыны, кодсюрӧ аснаукӧн эськӧ босьтчис кыйсьыны. И коми йӧзлысь татшӧм сьӧлӧм дойсӧ позьӧ лыддьӧдлыны водзӧ и водзӧ. Юралысь торйӧн ошкис резина ковёръяс, тӧвнас пӧ мӧсъяслы лоӧ шоныд. Сы бӧрын вокъяскӧд ыззим ветлыны велосипедӧн Дереваннӧйсянь Перымӧ. Ӧти делегатлӧн кывъяс серти, 1960-ӧд воясӧ пӧ квайтӧд класс помалі. – Но сэки нин сійӧ сяммис иславны да бура вӧчны некымын упражнение. Кольӧм во кыкӧн роч кыв да химия кузя ЕГЭ сдайтӧмаӧсь 90 балл вылӧ. Но кор локтасны юрсюянінӧ, найӧс оз вӧлӧм виччысь ни блин, ни тшай. Регоператор ас бӧрсяыс идралӧ сӧмын машинаас ректігӧн гылалӧм ёгсӧ. Ӧти-кӧ, миян республикаын туристъяс вер-мӧны чӧсмасьны коми сёянӧн. Оз ло асшӧрлунным, сідзкӧ, ог вермӧй вынсьӧдны ассьыным оланпасъяс. Енбиа сьылысь лои Валентина Есева нима премияа медся том лауреатӧн. Комиссияяс видзӧдлӧмаӧсь, донъялӧмаӧсь да ошкӧмаӧсь 783 велӧдчанін. Радысла быттьӧ йӧймӧмаӧсь: горзӧны, кутчысьлӧны, сералӧны, бӧрдӧны. Зал весьтын вевт да пӧтӧлӧк дзоньталӧм могысь йӧзӧдлӧмаӧсь аукцион. Донтӧмысь пӧ вузалам, сӧмын джын донсӧ пыр жӧ колӧ вуджӧдны миянлы. Ме татчӧ локті эг сы ради, медым петкӧдлыны, кыдз и мый колӧ вӧчны. Таысь кындзи ГИБДД шыӧдчӧ и ёрдӧ, коді шуӧ кык пӧв содтыны штрапсӧ. Окота, медым индексируйтiсны пенсиясӧ и уджалысь на олӧма войтырлы. Учёнӧйлӧн Надежда нылыс сідзжӧ вылӧ донъялӧма студентъяслысь уджсӧ. Ыджыд пиныс велӧдчӧ нин школаын, мӧдыс таво мунас тӧдӧмлун босьтны. –Шулӧны тай, аддзы пӧ аслыд кажитчана хобби, и некор он кут уджавны. Та вӧсна власьт пуктӧма мог медвойдӧр вежлавны быдлаын вевт-ӧшиньсӧ. Колӧ видлавны вель уна гижӧд да серпас, бура тӧдны сійӧ кадколастсӧ. Тулыссянь арӧдз пӧ волывла сэтчӧ мыйсюрӧ пуктыны-быдтыны град йӧрас. —Дон босьттӧг отсалам и судын дорйысигӧн, — висьталіс Эдуард Аверин. Ур кадколаст заводитчӧ январь 25 лунсянь да помасьӧ февраль 21 лунӧ. Казьтыштам, Изьва район национальнӧй спорт сикасъясын пыр медводзын. Петкӧдлӧма сэні «Чушканзі» журналын уна воясӧ йӧзӧдлӧм карикатураяс. Петыр карсянь неылын мича пожöма ягын куйлö Иона Семёнович Мартюшев. 👫Водзö сетам Полякова Эльвира Ивановналысь «Шыпас грезд» висьтъяссö. Таво ми кутам пасйыны Айму вӧсна Ыджыд тышын Вермӧмсянь 75 во тырӧм. Медым холдингыслы и кӧр яй вӧчӧмыс вӧлі кивыв, цехсӧ колӧ выльмӧдны. Ӧд сэки вӧлі аслыспӧлӧс вуранног, вӧліны торъя дӧраяс, торъя серъяс. Сюрӧсыс ӧд сыын, мый быд семья аслыспӧлӧс, мыйӧнкӧ торъялӧ мукӧдысь. Сибырысь ыстӧмаӧсь серпас: сулалӧны куим ань, дозмукысь кисьтӧны ва. Асныравны оз ков, – öлöдісны минприродылöн вöралан юкöнын зільысьяс. Кӧсаяссӧ позьӧ дас нёль луннас ӧтчыдысь кӧтӧдӧм губкаӧн чышкыштавны. Аддзысьлігӧн Владимир Уйба ошкис ветеранъяслысь ӧткымын водзмӧстчӧм. Стöчджыка кö – абу поводдя, а, луннас сизимысь вежсьö да, поводдяяс. Выль стрӧйба кӧ оз вермыны кыпӧдны, кӧть нин мед тайӧс дзоньталасны. Нуим сэтчö дядьлöн чужанiнсьыс мутор, улöдз копыртчылiм, казьтыштiм. Кулӧмдін нималӧ шылад тэчысьясӧн да сьылысьясӧн, Удора – гижысьясӧн. Юркарӧ бӧр воигӧн ывлаыс бара букышмис да вӧляникысь кутіс тусясьны. Сӧмын Ухтаын водзмӧстчисны, сэтчӧс вермытӧмъяс йылысь юӧрыс миян эм. –Ӧні чери кыйысьяс кыйдӧссӧ экспертиза вылӧ ыстӧны Санкт-Петербургӧ. А матысса кадӧ искусство радейтысьясӧс виччысьӧны Ухта да Сыктывдін. Регионын спортын дасьтысян программа талун збыльмӧдӧ 39 организация. Пудасъярвиын жӧ та могысь, шуам, школаын эмӧсь лыддьысян переменаяс. Дистрибьюторъяслы выль кы-шӧда «Снегурочка» воас тавося гожӧмын нин. И волывлӧны пӧ татшӧмторйысла сӧмын дона машинаӧн озыр паськӧма йӧз. Мукӧддырйи сӧмын договор лӧсьӧдӧм-кырымалӧмыс босьтӧ куим тӧлысьӧдз. 2016 воын олысьыс кольӧма 7.637 морт, ӧні, тӧдӧмысь, нӧшта этшаджык. Велӧдчысьялы воӧма сьӧлӧмас роч кыв велӧдысь венгръяскӧд аддзысьлӧм. Аттьӧала пӧ тіянӧс зіль уджсьыд, комбинатлысь традицияяс видзӧмсьыд. Мукӧд конкрецияыслӧн пытшкас эм кварц, кальцит, пирит либӧ халцедон. Администрациялы ковмӧма медавны йӧзӧс, мед идраласны сісь «нальксӧ». А кор крыса кар шӧрын котралӧ, йӧзлӧн оланінын пакӧститчӧ – зэв лёк! Кор туялӧмаӧсь, тыдовтчӧма, мортыс уколасьӧм бӧрас юӧма курыд зелля. Иван Морозов пырӧма компартияӧ фронт вылын, кор сылы вӧлӧма 18 арӧс. Мамным да ми, квайт чой, войбыд синнымöс эг куньлöй, ырзöмöн бöрдiм. Миянлы ӧд водзӧ видзны пӧль-пӧчлысь русӧ да нуӧдны налысь нырвизьсӧ. Кыдз висьталісны, буретш тадз вӧчӧны Москваын да мукӧд гырысь карын. Ветлӧдлыны сьӧкыд, сёрнитны сьӧкыд, мыссьынытӧ ачыд прамӧя он вермы. Республикаса юралысьлысь удж вӧчысь волӧма Олег Терентьевлӧн овмӧсӧ. Сэні, кӧні уджалӧ-заптӧ вӧр комбинат, сысянь отсӧгсӧ пыр виччысьӧны. 8-800-201-60-11 телефон пыр позьö корны и пошта юкöнын иналан вузöс. Артмӧ сідз, мый коми мам-бать быдтӧны челядьсӧ «рочмӧм» нин инъясын. Та йылысь тӧдӧны да казьтылӧны сьӧд вӧт моз сӧмын татчӧс уджалысьяс. ⚡Зэв ыджыд лача кутам, мый тi ставöн гижсянныд «Йӧлӧга» журнал вылö! А сэсся и Петя дядькӧд сёрнитчис, медым Филипповоӧдз пыжӧн лэччӧдас. Ассьыс спектакль ворсас и фестивальсӧ котыртысь шылада-драмаа театр. «Обдорянка» тшӧкыда петкӧдчӧ Салехардса да Ямал кытшса гажъяс вылын. Январь 3 лунӧ Кронштадтса клиникаын кувсис Михаил Борисович Рогачёв. Гожӧмбыд зэрис, юяс-ёльяс ойдісны, и туйыс жугаліс, посъяс киссисны. Каникул кежлӧ волӧмаӧсь гортас, а арнас бара мунӧмаӧсь медучилищеас. Оз вун сьӧд пызь сора пипу кырсьысь да петшӧрысь курыд шаньга кӧрыс. И сійӧ меным висьталіс, мый коркӧ сылы тунавлӧмаӧсь олӧмсӧ во кежлӧ. Ёртъяс пиысь кодкӧ юаліс, мый пӧ эськӧ кутан вӧчны, гӧлӧсыд кӧ бырӧ. Та могысь торъя сайтын йӧзӧдім юӧр, а сідзжӧ ыстім пошта пыр письмӧ. Тӧдса кӧ, кор да кӧні вӧчӧма снимоксӧ, пасйӧй и тайӧ юӧръяссӧ тшӧтш. Ылі сикт-грездӧ переписчикъяс мӧдӧдчасны водзджык, апрель 1 лунсянь. – Лодыгинлӧн гижӧдъясыс зумыд сюрӧсаӧсь, образъясыс классическӧйӧсь. А балалайка вӧчысь Семён Налимов йылысь кино снимайтны вӧзйыси ачым. — И со ӧнӧдз на сета челядьлы роч кывйысь да литератураысь тӧдӧмлун. Гожöмнас турун пуктам, арнас — картупель идралам, тшак-вотöс заптам. —Россияын кызвын олысьыс ошкӧ социальнӧй юкӧнлы инмысь вежсьӧмъяссӧ. Ӧти на пиысь котӧртӧма да долыдвывсьыс весиг комиӧн кывбур лыддьӧма. Сплавщикъяслы ковмыліс йӧткавны моль бӧж, мед берегас оз коль вӧрыс. Пандемия петкӧдліс – йӧзӧс ас вӧлӧгаӧн могмӧдӧмыс ӧні вывті тӧдчана. Августын быдсикас тшакыс нин петӧ: гӧрд да чими гоб, машля да рыжик. Сьӧдбӧжлӧн кадколастыс заводитчӧ июнь 3 лунӧ да помасьӧ июль 4 лунӧ. Акция дырйи авторъяс лыддисны ассьыныс кывбуръяс да прозаа гижӧдъяс. —Дыр мӧвпавтӧг босьтчи, ӧд помавлі искусствояс гимназияын коми юкӧн. Со тадзи пансьӧ Е. Ельцовалӧн «Олӧм дорас муслунӧн ме тыр.» гижӧдыс: Витöд классын нин Зина лоöма медтэрыбöн районса тшупöдын ордйысигöн. И нылыс, и сылӧн бать-мамыс сідз нин весьӧ-пӧрисны делӧсӧ туялӧмысь. Неважӧн тайӧ предприятиеас босьтчисны вӧчны профнастилысь прӧдукция. Мед ог вильшасьӧй, а чӧскыда унмовсям, эз мойд, а кывбур лыддьывліс. Пражитлі картупель, чери, пӧжавлі яблӧг. Тасянь ставыс и заводитчис. Любовь Лысова аслас дзизгысь-дзазгысьяс йылысь вермас лунтыр мойдны. — Суйӧрсайса гижысьяс пиысь Эрих Мария Ремарклӧн романъяс кажитчӧны. Наталья Владимировнаӧс мыж вештысьяс пиысь кодсюрӧ ыдждӧдлӧны мамӧн. Медводз уджалӧма стрӧитчан организациян да электроприборнӧй заводын. Öні пö миян медшöр могыс – сувтöдны коронавирус разалöм-паськалöмсö. Ыджыд шаръясӧн лэбалан татшӧм фестивальсӧ котыртлісны коймӧдысь нин. – Велосипеднад ёна жӧ сыкӧд да Оля Симпелева нывъёрткӧд катайтчылім. Но Ямалсӧ ме радейта став сьӧлӧмӧн, кӧть и абу жӧ кокни сэні олӧмыс. Арболит блокъясысь кыпӧдӧ Дереваннӧйысь асшӧр уджалысь Игорь Гуляев. Антонина Амвросиевна Зезегова зэв шоныда казьтыліс аслас рӧд йылысь. Нимкодь, мый миян странаын нуӧ-дӧны «ШаньгаФест» сяма фестивальяссӧ. Збыльысь, зэв лӧ-сьыд дозмук да мичмӧдчан сикӧтшъяс тайӧ аньясыслӧн. Сэк жӧ кольӧм во понъяс курччалӧмаӧсь республикаын куим сюрс мортӧс. Ветлӧдлӧма видз вылӧ турун пуктыны, лысьтӧма мӧс, вердлӧма кукъясӧс. Открыткаяс вылас серпасыс уна сикас вӧлі — и война, и Победа йылысь. А «Лида-Лидочка» сьыланкыв ливк-йӧдліс ачыс авторыс — Иван Нестеров. районса кутшӧм бурдӧдчанінӧ сійӧс нуасны, – висьталіс Владимир Уйба. Лоны шудаӧн да овны вӧр-ваыскӧд ӧтсӧгласӧн – тайӧ ӧти и сійӧ жӧ тор. Аддзысьлытӧдз!», – кывкӧрталіс юралысьлысь удж вӧчысь Владимир Уйба. –Медводз кӧсйим вужвыйӧныс дзоньтавны 1978 воын кыпӧдӧм важ фермасӧ. 2001 вося жар гожӧмӧ Сьӧдкыркӧтшын ӧтпырйӧ ыпъяліс некымын пу керка. И мукӧддырйи татшӧм тыдавтӧм уджалысьыс овлӧ актёр серти ёна унджык. Дерт, гажыс медвойдӧр чукӧртӧ лызьӧн-лямпаӧн котравны радейтысьясӧс. Помалӧма сэні жӧ 7 класс, а сы бӧрын уджысь эновтчытӧг — педучилище. Медтӧдчанаыс – эскыны, мый ӧтувлунын миян вын да шуда-лада аскиалун. – Медводдзаысь татшӧм экспедицияас вӧлі 2017 воын, а сэсся во мысти. Ӧд вичко дорас кыпӧдӧма кык судтаа особняк, мӧд татшӧмыс сиктын абу. Тайӧс сідзжӧ вӧчӧны веськӧд-лан компаниялӧн судӧ шыӧдчӧмкӧд йитӧдын. –Помнитанныд, «Чужан муын» сьыланкывйын: «Ачым коми, рӧдвуж – коми»? Коми да болгара культураӧн озыр муын юбилейсӧ пасйисны куим лун чӧж. Олöма аньяслöн синваыс доршасис, кор казьтылiсны сэкся сьöкыд кадсö. – Сёрниті-босьті интервью велӧдчысьяслысь, ёртъяслысь, гӧсьтъяслысь. Ассьыныс шыöдчöмсö вöралысьяс йöзöдöмаöсь öтуввезйын апрель 10 лунö. Чайта, чужан кыв видзӧм-сӧвмӧдӧмын ӧні медся унаыс – мам-бать сайын. Овмӧдчӧминса депутатъяскӧд быд во пелькӧдчам Печора бердса Кабельын. Ачыс Вениамин Тимофеевич уджавлӧма сэні велӧдысьӧн 1910-1933 воясын. Талун юркарын татшӧмыс 14 кага, кодъяс оз вермыны некытчӧ петавлыны. Ӧд звер дорас колӧ матыстчыны 15-30 метр ылнаӧдз, медым стӧча лыйны. Айму вӧсна Ыджыд тышса пыдди пуктана ветеранъяс да тылын уджалысьяс! И меным коліс Зеленеч сайын сылысь эмбурсӧ видзны, мед оз гусявлыны. Видзӧдісны найӧ лӧзалысь вӧрланьӧ, кывзісны лэбачьяслысь дзольгӧмсӧ. Та понда тувсовъя гаж дырйи козьнала сылы медводдза мича дзоридзьяс. Кыдзи кутас мунны службаыс, вежӧданныд-ӧ краситӧм колькъяс да кулич? И кадысь кадӧ «ВКонтактеӧ» пыралігӧн аддзан, кӧні кыдзи олӧны йӧзыс. Вит миллион вылас югзьӧдам госстандартъяс артыштӧмӧн сиктса уличаяс. И кыдз тыдовтчис, Надеждаыс вӧлӧма Альберт Пантелеймоновичлӧн нылӧн. Овлӧны пӧ и интереснӧй корӧмъяс, и сэ-тшӧмъяс мыйысь пӧсь ни кӧдзыд. Дерт, искусство радейтысьяслы артистъяскӧд аддзысьлӧмыс – кыпыд гаж. Сылӧн кык пи некымын во окотапырысь ветлывлӧмаӧсь Паметь вахта вылӧ. Мыйтаӧнкӧ кольччӧмаӧсь Сыктыв, Изьва, Чилимдін да Койгорт районъясӧ. Тайӧ кадӧ чужлӧм мортыс – зэв зіль, небыд сьӧлӧма да абу уна сёрниа. А. Шебыревлöн вöр да олöм кöра висьтыс вöрзьöдас сьöлöмсö быдöнлысь. Вӧзйисны уджав-ны патрульно-постӧвӧй службаын либӧ ГИБДД-лӧн юкӧнын. Зэв ыджыд аттьӧ Алексей Иванович Краснояровлы «Гриш котыр» небӧгысь. А со ылынкодь ручлӧн рыжӧй бӧжыс тыдовтчыліс да зэв ӧдйӧ бӧр саяліс. Буретш тайӧ тӧдчана лоӧмторнас и чолӧмалӧмӧн воссьӧ сентябрса номер. Меным вӧлі нёль арӧс, кор медводдзаысь петі аслам грездысь ылі туйӧ. Сиктын быд гожӧм вӧлі уджалан лагер, кодӧн бара жӧ мамӧй веськӧдліс. Мужичӧйяс пиысь теннисӧн медбура ворсіс Кельчиюрысь Максим Кокшаров. Кӧрыд – зэв сюсь, прамӧй морт, но вермӧ ӧдйӧ пузьыны, этшсьыс петны. А лоас кӧ Войвыв саридзтi йи жуглӧмӧн бур туй, дас лунӧн позяс нуны. Емдін районӧ волігӧн «фронтӧвикъяслы» мойвиӧма разьны некымын гӧрӧд. Синваӧй доршасьӧ, кор сулала Ыджыд тышлы сиӧм сиктса памятник дорын. Быд вӧзйӧм ӧд – ичӧт и ыджыд – отсалас миянлы видзны чужан кывнымӧс. Сы весьтӧ Сыктылын нуӧдісны районлы 90 во тырӧмлы сиӧм уна праздник. Та вӧсна 2008 восянь нин вӧрса кӧръяссӧ пасйӧма Комилӧн Гӧрд небӧгӧ. Тані жӧ стрӧитӧны медработникъяслы кык патераа благоустроитӧм керка. Юлия Николаевна Королева — «Коми кывъя медбур удж» нимпасын вермысь. Но дзик пыр тайӧс вӧчны эз вӧв позянлуныс, коліс медводз дасьтысьны. –Меным ас киӧн вурӧм быд паськӧм – кыдзи невесталы кӧлысьса платтьӧ. Менам Джеджимпарма гӧра дорас ветлӧмыс лоис медводдза ыджыд походӧн. Та вӧсна окота сины журналлы став бурсӧ да водзӧ нимкодьӧдны миянӧс. Чужаніннымлӧн юбилей кежлӧ сійӧс дасьтіс Надежда Мисаиловна Павлова. Тайӧ реестрас быд квартал пасъялӧны выль контейнеръяс да площадкаяс. —Вӧліны нин порсь да лэбач гриппъяс, кодъяс шызьӧдлісны жӧ ставнысӧ. –Комиын ваыс, дерт, оз сэтшöм öдйö сод, кыдзи Крымскын да Иркутскын. Сигӧртісны фестивальсӧ аэростатъяслӧн уна рӧмӧн ворсӧдчӧм-ӧзъялӧмӧн. — Варикоз артмӧ сы вӧсна, мый мортыслӧн сӧнъясыс нюжалӧны да кызӧны. Тадзи вӧчлывлісны и воддза воясӧ, кор коліс видзны поссӧ кылалӧмысь. Клип снимайтанногсӧ ӧтарӧ вежлалім, мыйсюрӧ содтім, кыткӧ чинтыштім. Вӧр-ваыс сэтшӧм на вӧрзьӧдлытӧм, мый кылан асьтӧ ковтӧмӧн, лишнӧйӧн. Николай Братенков сёрнитіс локтан кӧленаяслысь фонд лӧсьӧдӧм йылысь. Эмӧсь та-тшӧмъясыс и теннисын, лыйсьӧмын, вӧла спортын да мукӧдлаын. И «фронтӧвикъяс», дерт, босьтчӧмаӧсь отсасьны Туискерӧсын олысьяслы. Мӧд ногӧн кӧ, морткӧд орччӧн олысьясӧн, кыдзи и гулю, рака да крыса. Мамыскӧд ньӧбисны машина, и 2014 воын муніс юркарӧ велӧдчыны шоперӧ. Комиын кӧсйӧны збыльмӧдны Арктика сӧвмӧдӧмкӧд йитчӧм некымын уджтас. И пансьӧ ордйысьӧм: либӧ тэ шковган уткасӧ, либӧ сійӧ тэнӧ жогнитас. Июнь 30 лунӧ автобусын вӧлӧма кызвыныс нывбаба да ӧти олӧма мужичӧй. Гӧгӧрвоана, мый колӧ и бурдӧдчан эмбур – ИВЛ аппаратъяс да кислород. Вермас лоны быдсикас сідз шусяна осложнениеыс, мый мӧрччас кагаыслы. —Кыдзи тӧданныд, ме сэні эг ӧтнам петкӧдчы, а Ринат Бикмухамедовкӧд. Та йылысь меным висьталіс нин Павел Куликов, Сосногорскын чужлӧм зон. Сійӧ лоас республикаын олысь войтыръяслӧн Ёртасян керкаын 13 чассянь. Пырасны сэтчö ыджыд опыта йöз, кодъяс уна во зiльöны «Коми войтырын». Мед чужӧм вылад ворсӧ мелі нюм, а синваыд петавлӧ сӧмын нимко-дьыдла. Колӧ шуны, важся Сизяб сиктӧ ветлӧмӧй ставнас йитчис «Купальничакӧд». Менам ыджыд мам – войнадырся кага, чужліс 1941 вося сентябрь 11 лунӧ. Бӧрӧ колины Эзысь, Конжаковскӧй, Еджыд, Ольвинскӧй да Денежкин изъяс. Помалӧма 7 класс, а сы бӧрын Коми обласьтса советско-партийнӧй школа. Олöма да висьлöс нывбаба кывзысьöма, кöть и сьöлöмсö кырыштöма дойыс. Татчӧс войтыр уна ног гӧгӧрвоӧдӧны изъяслысь Изьва ю бокын явитчӧмсӧ. Медводз асэмбуравлöмаöсь му, бöръя кадö тшöкыдджыка гижöдöны керкаяс. Мӧд ань «веськыд йитӧда» телефон пыр юӧртіс, мый быдтӧ инвалид-нылӧс. Медбӧрын нин том мортӧс кори юксьыны матысса вояс кежлӧ пуктӧм могӧн. Важся киссьӧм пу керкаяскӧд орччӧн военнӧйяслӧн мича-статя стрӧйбаяс. Сылӧн шӧр могыс – лӧсьӧдны-дасьтыны Арктика водзӧ сӧвмӧдан туйвизьяс. Кышӧдсӧ серпасалӧма роч серъясӧн, нимсӧ гижӧма аслыспӧлӧс шыпасъясӧн. И туй вӧчасны, тулыс-арнас ӧд Материкыс ді кодь лолӧ, мунны ни локны. Фестивальлысь концертсӧ нуӧдасны Владимир Рочев да Татьяна Зизганова. Коми Республика да Финляндия водзӧ ёнмӧдӧны экономикаын бур йитӧдъяс. Тайӧ каднас нылӧс шуӧмаӧсь ичмоньӧн, а куим во мысти сійӧ лоӧ моньӧн. И век донъявліс том авторъясӧс, школаын велӧдчысьясӧс пыдди пуктӧмӧн. Сьӧда-еджыда уджъясын петкӧдлӧма Коми мулысь да Арктикалысь мичлунсӧ. Но та вылӧ видзӧдтӧг Анна Владимировна вермӧма веськӧдлыны автобусӧн. Вочави-дзис, рифмаыд пӧ слаб, тшӧктіс та йылысь торъя небӧг лыддьыны. Миян спортсменъяс медальяс вӧсна вермасьӧны 83 прӧчент спорт сикасын. Аддзи зэв мича дӧра “Лёнчик” магазинысь, ӧнӧдз радейта сэтчӧ ветлыны. Эска, коронавирусыдлы коркö да пом воас, и олöмыс бöр лад выв пуксяс. Но найӧ кӧ вештӧны ипотека, шыӧдчыны позьӧ и дзолюкыслӧн чужан лунас. Сійӧ воас пенсияныскӧд да мукӧд социальнӧй сьӧма кокньӧдныскӧд тшӧтш. Том боечьясӧс тӧдмӧдісны отрядлӧн историяӧн да Н.К.Лошаковлӧн олӧмӧн. Медводз июнь 15 лунсянь кутасны шойччыны сӧмын тайӧ регионас олысьяс. Та вӧсна сы йылысь ӧні шуӧны тадзи: «Офисная бумага с русской душой». Ставыс кö пö лоö бур, Ыджыд Вермöмтö вермам нимöдны июнь 24 лунö нин. Зэригӧн медводдза судтаӧдзыс ставыс виялӧ, стеныс да подулыс сісь жӧ. Уйбалысь воськовсӧ ошкис и Кулӧмдін районӧн веськӧдлысь Сергей Рубан. И 2017 во помын Костинлы вичмӧма «Правовӧй десант» проект вылӧ грант. Кызвыннас «Коми гор» да «Юрган» пыр тӧдмалам республикаса выльторъяс. Но татшӧмыс абу, а эм медся серамбана нима сикт-грезд бӧръян конкурс. Найӧс колльӧдігӧн Сергей Гапликов сиис призывникъяслы лючки служитны. Сирӧтаясӧн колисны и историкъяслӧн котыр, и «Мемориал», и «Покаяние». Казьтышта, сідз шусяна «дачнöй амнистиясö» некымынысь нин нюжöдлісны. – Регоператорса уджалысьяс кытшовтӧмаӧсь да тэчӧмаӧсь ставсӧ машинаӧ. Александра Пунегова, 6 арӧс: «Муса мамочкаӧс чолӧмала Аньяслӧн гажӧн! Ӧні выль автобуснас новлӧдлӧны йӧзӧс Югыдъягсянь Сыктывкарӧдз да бӧр. Ми ӧтвылысь вӧчам предприятиенымӧс вынаӧн да мир пасьтала нималанаӧн. Инта, Усинск, Вуктыл да Печора гӧгӧрын ни ӧти кӧинӧс абу казялӧмаӧсь. Быдöнлы гöгöрвоана, мый колö тöдны ас семьялысь, чужанінлысь история. Индывлісны вузасьны Разгортын, Савапиянын, а сэсся вуджӧдісны Лӧзымӧ. Сэсся Войвож посёлокын сетісны кык жыръя патера, кытчӧ и вуджим овны. Унатор мый чукӧртӧны велӧдчанінӧ, урок-занятие вылын весиг оз ковмыв. Унатор петкӧдлісны, нулісны и медся повзьӧдлана местаӧ – Бухенвальдӧ. Коронавирус вöсна сiдз шусяна самоизоляция нюжöдöма апрель 30 лунöдз. Зэв ыджыд лача кутам, мый тi ставöн гижсянныд «Би кинь» журнал вылö!✏ Тювӧыд скӧрмӧма да и крапнитӧма: «Татысь водзӧ тіянлы туйсӧ потшӧма!» Мукӧд воясӧ, «ловъя» форматын, эм позянлун веськавны кутшӧмкӧ музейӧ. Галина Александровна Янчук — «Медбур туялан уджтас» нимпасын вермысь. Институт помалӧм бӧрын вомъёртӧй пырӧма уджавны коми культура шӧринӧ. Вермас лоны, ми вокыс мыйсюрӧ и аддзам, но ог ставсӧ лючки гӧгӧрвоӧй. Ыджыдӧн, этшаникыд ӧд тасьті пыдӧсӧ картупель ляті лякыштӧмӧн и лоас. Таво гожӧм рабочӧйяс весалӧмаӧсь йирк вывсӧ да тупкалӧмаӧсь розьяссӧ. Кыдзи позьӧ овны патераын, кӧні температураыс «нульысь» вылӧ оз кай?! –Владимир Уйба неважӧн чукӧртлӧма чери кыйӧм-рӧдмӧдӧм кузя сӧвещание. –Воддза съезд дырйи на, 2016 воö, вöлi шуöма татшöм сöветсö лöсьöдны. Тышын Иван Павловичӧс ранитӧмаӧсь, контузия бӧрын бӧр воис чужанінас. –Съезд вылын пасйысис 213 делегат, ки вылӧ вӧлі сетӧма 200 бюллетень. Коркӧ кывлі, мый Марий Элын йӧзлы сетӧны ас кыв вылын правовӧй отсӧг. –Анна Владимировна, тэ шуин, мый та пӧрйӧ эн вермы шоперыслы отсавны. Миян Одыб сиктын Ыджыд война кадö тылын Победа дорысьыс коли 23 морт. Шуам, талун ыстан паспорт босьтӧм могысь шыӧдчӧм, а аски сетасны нин. Коймӧд-кӧ, проектсӧ дасьтігӧн колӧ стӧча урчитны сылысь медшӧр могсӧ. – Коми Республикакӧд йитӧдным топыд, – висьталіс Сергей Владимирович. Шоныдыс тані водзті эз жӧ вӧв, а ӧні ломтыссьӧ сӧмын музейлӧн жырйыс. 2018 воас районса администрация отсаліс сьӧмӧн вит предпринимательлы. Коми Республикаын бура тӧдса войтырлысь ми юалім та кузя видзӧдлассӧ. Йӧра кадколаст заводитчӧ август 10 лунсянь да помасьӧ октябрь 4 лунӧ. –Ме эськӧ сӧмын мамкӧд да Ольга чойкӧд и сёрнита коминад телефон пыр. Кӧртӧ кузнеч пуктӧ ассьыс став шогсӧ да дойсӧ, май-шӧдлана мӧвпъяссӧ. Медводдза лунъясас на мöвпышті ывлаö петавны, патераын пöдны куті да. И со компания отсӧгӧн районса сикт-грездлӧн чужӧмбаныс мичаммӧ-югзьӧ. Косӧдны сьӧмсӧ да мырддьыны эмбурсӧ бара жӧ вермасны и приставъястӧг. Бӧръяяссьыс 101-ас дасьтӧны спортсменъясӧс базӧвой дисциплинаяс кузя. Асланыс дум-кӧсйӧмъясӧн да вӧзйӧмъясӧн юксисны и конкурсын вермысьяс. Торйӧн быд петаслӧн акционнӧй доныс – 200 шайт (экономия — 100 шайт). Нӧшта нин любӧ, мый час джынйӧн и воӧдча тасянь удж вылӧ телестудияӧ. Найӧ мамъясныс моз жӧ пыр уджалӧны йӧзкӧд, зільӧны туйдны найӧс бурӧ. –Чужи-быдми ичӧтик сиктын, – заводитіс висьтасьны ас йывсьыс Надежда. Но медтшӧкыда менӧ позьӧ аддзывны йи вылысь, ичӧтсянь радейта коньки. Кыдзи пасйӧны МЧС-ын зільысьяс, безопасносьт – век медводдза местаын. Ворсысьяс эз кужны вочавидзны, а видзӧдысьяс висьталісны, залавка пӧ. Агния Антониевна Нехорошева — ас вылас уджалысь, пилитӧ да иналӧ вӧр. Шуам, мортыс муніс овны Москваӧ, а машинасӧ сэні учёт вылӧ эз сувтӧд. А кодъяслыкӧ и висьтавны нинӧм оз ков, найӧ асьныс ставсӧ гӧгӧрвоӧны. Людмила Павловнаӧс пасйӧма уна аттьӧалана гижӧдӧн да почёт грамотаӧн. Нывбабаяс пиысь ракетканас медбура тотшкӧдчис Щельяюрысь Анна Канева. Веськыда шуа, тайӧ вывті этша, медым ловзьӧдны промыслӧвӧй кыйсьӧмсӧ. YouTube-ын сылысь «Зона Лазерсона» каналсӧ видзӧдӧ матӧ миллион морт. Тайӧ – куим Спассьыс медводдза, и сысянь заводитчӧ Успенньӧ кослунъя. –Съёмка водзын миянӧс пажынӧн вердісны, и, тыдалӧ, сійӧ тшыкӧма вӧлі. Юркарын кольӧм воын дорысь унджык ныв-зон мӧдӧмаӧсь торкавны оланпас. Здук мысти бара мыйкö вежсьö, и енэжыс лымйыс кодь жö дзик еджыд лоö. Гожся Микӧла лунсӧ овмӧдчӧминын мӧдлӧмаӧсь пасйыны-нимӧдны важӧн нин. Синтӧ чӧвтлан, исыштан, а сэсся либӧ вомад сюян, либӧ помӧйӧ шыбитан. А кутшöм стрöйба позьö лэптыны да «амнистия» серти гижöдны участокад? Ме ӧд сэки весиг поэзиясӧ терпитны вӧлі ог вермы, проза вылӧ усьласи. «Йӧлӧга» судзӧдысь Елена Нестеровалы —ЛОК ТАТЧӦколлекцияысь футболка; А менам сэки ичӧт кага вӧлі, кодӧс некодлы вӧлі детсадйысь босьтнысӧ. Пырас Лена, мыччас вузасьысьлы сьӧм да чуньнас индалӧ, мый сылы колӧ. Бӧръяас талун пыр олӧны куим морт, и сэні жӧ чужлӧма миян вомъёртным. «Монди Сыктывкарса ЛПК» жӧ отсалӧ «Коми небӧг» гаж котыртӧм-нуӧдӧмын. Морт тшыкӧдӧ налысь йирсянінсӧ, урӧстӧ вӧрсӧ, лыйлӧ-виалӧ пемӧсъяссӧ. Меным лои сэтшӧм лёк: юрӧй бергалӧ, температура. Ме и сідзи абу азым. Но ӧддзӧдчыны пӧ ёнасӧ эг лысьт, гын сапӧгыс ӧтарӧ-мӧдарӧ вешъялӧ да. Краснӧй площадьсянь миян землякъяс мӧдӧдчисны Новодевичӧй шойна вылӧ. Мыйла пӧ колӧ нимӧдны коммунистӧс, коді 22 во вӧлі первой секретарӧн. Буретш татысь и петӧмаӧсь томуловлӧн комитетын кызвын водзмӧстчысьыс. Сыктывдін район меститчӧма Комилӧн рытыв-лунвылын, Сыктыв ю ковтысын. Пелькӧдісны ставнас овмӧдчӧминсӧ, позьӧ шуны, нюлісны водзсӧ и бӧрсӧ. Ӧд бӧръя кадас Сергей Анатольевичӧс позис казявны сӧмын гажъяс вылын. Кык сьöд тар да куим сьöла Мишыд важ гач кокысь вурöм нопъяс пуктöма. Менам челядь оз тӧдны коми кывсӧ, и сочинениеыд налы – зэв ыджыд удж. — Ӧні Егор бура тӧдӧ кыкнан кывсӧ, но сюрӧсыс, нуӧдысьыс, дерт, коми. —Кодлы некытчӧ муннысӧ, дзикӧдз изӧймитӧмысь обогревательӧн шонтысям. Номинацияыс вӧлӧма вит, сӧ-мын миян ныв-зон витӧдас абу пырӧдчӧмаӧсь. Сиктса, коді кысь вермис, гӧрыштіс мутор да выльысь пуктіс картупель. Зӧвсьӧртын важ керкаяяссӧ разьӧм вылӧ меставывса бюджетын сьӧмыс абу. Гижавлісны сэтчӧ, кор да кутшӧм удж вӧчим, мыйта трудодень нажӧвитім. А гортын челядь пелькӧдчӧны, тасьті-пань мыськалӧны сьӧрсьӧн-бӧрсьӧн. «Сытый гражданинысь» волонтёръяс пыр юасьӧны дзоньвидзалун йывсьыныс. А Ямалыс менам топыда йитчӧма кӧр сюр серъяскӧд, тӧвкӧд да кӧдзыдкӧд. Россияса Рытыв-Войвылын татшӧм вӧрыс кольӧма сӧмын тайӧ кык регионас. Та йылысь висьталӧ и «Бумажник» спорткомплексысь стадион выльмӧдӧмыс. Коронавируса вуджан висьöм паськалöмкöд йитöдын пошта пыр оз мöдöдны. Яй да сыысь вӧчӧм вӧлӧгасӧ окотапырысь ньӧбӧны и Сыктывкарын олысьяс. –А кыдзи тіян артмӧ ворсны ӧтпырйӧ да аслыспӧлӧса некымын персонажӧс? А «Шуда котыр» чолӧмаліс ставнысӧ «Ме радейта коми кыв» фотоприветӧн. Елена Семёновна корис волыны на дорӧ Катаев уличаса 21 номера керкаӧ. Челядьлы казьтыштісны и, кутшӧм номер кузя позьӧ корны спасательясӧс. —Унаӧн кӧсйӧны йӧктыны «Лебединое озероын», а ме ог сы йылысь мӧвпав. Та дорӧ содтӧй туйысь, оланінысь да сідз шусяна суточнӧйысь рӧскодсӧ. Коронавирус паськавтöдз татшöмыс ветлöма сöмын юркарсянь Смолянкаöдз. Ӧтчыд Наталья Владимировна аддзылӧма, кыдзи лентаясысь кыӧны картина. Сідз, февральын дзебасӧ наркотик разӧдігӧн кутӧмаӧсь 17 арӧса зонмӧс. Ыджыд Вермöмлöн тшупöда пас — нöшта öти помка босьтчыны туявны ордпу. Батьӧ тӧдмалӧма та йылысь да бурӧвӧйсяньыс подӧн сё километр локтӧма. Тані тшӧтш колӧ кужны челядьсӧ ыззьӧдны, творческӧя мӧвпавны велӧдны. Буретш öні гозъялы ясыда тыдовтчас öта-мöдныслöн став тырмытöмторйыс. Дедö вöлöма зэв бур верöсöн, айöн, дедöн, некор абу пукавлöма уджтöг. – Чужлі ме тані, Комиын, Выльгортын, тані и ӧні ола, уджала, быдтыся. Ставлы муӧдз копыр, – висьталіс Дмитрий журналистъяскӧд аддзысьлігӧн. –Вуктыл карын клубно-спортивнӧй комплексын январь 27 лунӧ 15 чассянь; Окота лоӧма видлыны сэні ассьыс тӧдӧмлун-сямсӧ, и ӧні ньӧти оз жалит. Кыдз висьталіс фигурист, ичӧтдырйиыс сылы тшӧкыда ковмылӧма косясьны. Комиын йӧзӧдісны «Наставник года» республикаса конкурсын вермысьясӧс. Часса культура керкаын дыр кад эз вермыны уджавны виялысь вевт вӧсна. Крысаясыд сідзжӧ лэбачьясӧс куталӧны-сёйӧны, ичӧтджык грызунъясӧс да. Олам ӧти семьяын моз, отсасьӧмӧн да ӧта-мӧдӧс кылӧмӧн-пыдди пуктӧмӧн. Перымса комияс зэв жӧ кужӧмӧн да, позьӧ кӧ тадзи шуны, азыма видчӧны. Олӧмыс визувтӧ водзӧ, ми верстяммим, воис пенсия кад, дугдiм уджавны. Гӧгӧрвоана, УЗИ-сӧ вӧчны позьӧ ӧдйӧджык да, сійӧс медсясӧ и вӧчлісны. Коми культура вужъясьӧма Ненеч кытшса этнокультура шӧринын 1996 воын. Дерт, унджыкыс потласьӧмаӧсь да чуктышталӧмаӧсь нин, но эм и быдсаыс. Быдӧнкӧд кырымаласны сёрнитчӧм, удждонсӧ мынтасны 15 сюрс гӧгӧр шайт. Туйӧй мунӧ Народная да Манарага гӧраяслань, – пасъялӧ путешественник. –Меным колö вины карсьыс 5 сюрс мортöс, эпидемия сэні заводитчöма да. Сикт гӧгӧр найӧ нёль ордым нин талялӧмаӧсь, — юӧртіс Олеся Шарикадзе. Ӧні дасьтӧны медучреждениеяссӧ восьтӧм могысь колана документ-кабала. А Комиӧ нывбаба локтӧма Вӧлӧгда обласьтса Великӧй Устюгысь 18 арӧсӧн. Ноябрь помын лоӧ «Коми войтырлӧн» чукӧртчылӧм, ӧні сы кежлӧ дасьтыся. Сӧмын спорт ордйысьӧмын лыйсьыны татшӧм ӧружиеыс шогмӧ, а оз вӧравны. Вӧлӧмкӧ, сэтчӧс инвалидъяслӧн кызвын тӧжд-майшасьӧмыс Комиын кодь жӧ. Но эмӧсь веськӧдлан компанияяс, кодъяс дасьӧсь сувтӧдны и евробакъяс. Сылӧн висьталӧм серти, коронавирусӧн талун нёрпалӧны быдса семьяясӧн. Василий Александрович воча кывйын аттьӧаліс владыкаӧс бласлӧвитӧмысь. Мукӧддырйиыс мӧвпыштла, кыдзи эськӧ олі, эз кӧ вӧв дона «Би киньным»? Некымын во коли, меным кокньöдыштіс, чайті, мый Василий менö радейтö. Регыд миян лыддьысьысьяслы воас «Би киньлöн» октябрь тöлысся петасыс! Налӧн радейтчӧм йылысь гижӧма «Повесть о Петре и Февронии Муромских». Миян пиысь ӧкмыснан финалистыслы эськӧ позис сетны медводдза местасӧ. Служитiгас весьшöрö кадсö абу воштылöмаöсь, велöдчöмаöсь устав серти. –Ми кутам топыд йитӧд муниципалитетъясӧн да регионӧн веськӧдлысьяскӧд. Емдін районысь Лыаты грездсаяс ассьыныс ТОС-сӧ котыртӧмаӧсь 2018 воын. Телевизор пыр видзӧдігӧн любуйтчи вӧсни кока, мича да сюра пемӧсъясӧн. 1940 воö Изьва районса ичöтик Ёль грездысь армияö мунöмаöсь 4 том зон. «Лӧсялӧ» ӧтуввезкӧд, ёртасьӧ ас кодьыс киподтуя аньяскӧд интернет пыр. Но та могысь медвойдӧр колӧ чукӧртны кабала, а кынӧмыд ӧні нин сюмалӧ. «Монди Сыктывкарса ЛПК» отсӧгӧн 2018 воын сэні вежисны вевт-ӧшиньяссӧ. Василий Великий венласьлӧма сідз шусяна чародейкӧд да волшебникъяскӧд. Нёльӧд классӧдз и велӧдчылӧма, а сэсся ыстӧмаӧсь школалы пес дасьтыны. Аттьӧалӧмӧн – Семуков сиктса «Шуд войт» сьылан-ворсан котырӧ пырысьяс. Катериналысь уджъяс: серпасъяс да снимокъяс йӧзӧдлім некымын во сайын. Велӧдчӧм том аньясӧс мӧдӧдлӧмаӧсь сетны йӧзлы грамота (нуӧдны ликбез). овны дисциплина торкавтӧг, но пилотлы быть колӧ радейтны ассьыс уджсӧ. Киын вира вабольясӧдз уджавлім, рытланьыс ӧдва кок йылад сулалан вӧлі. Ва кытыськӧ воӧма кӧбрегас да, картупельсӧ юысь чери моз ковмис кыйны. Та вӧсна полім, мый водтӧднысӧ лоӧ некытчӧ, – висьталіс Игорь Дягилев. Миянӧс, некымын нылӧс, ыстісны велӧдчыны почтальонъяслӧн курсъяс вылӧ. Искусство радейтысь тӧдӧ тайӧ артисткасӧ, кыдз зарни гӧлӧса сьылысьӧс. Оз ков и панласьны модакӧд — талун сійӧ ӧти, аски — мӧд, — содтӧ Иван. Кольӧм во пӧ футбол кузя мирса чемпионат дырйи татшӧм жӧ поводдя вӧлi. Сыктывкарса олысьясӧс лэдзӧны удж вылӧ сӧмын пропуск пекткӧдлӧм бӧрын. Сёян вайӧны и мамыс да вежаньыс, на дорӧ жӧ корсюрӧ петавлӧ нуръясьны. Матӧ 50 ныв-зон окотитісны вуджӧдны коми кыв йылысь мӧвпъяссӧ серпасӧ. Быдтор донсялӧм вӧсна сиктса дзи-кӧдз орӧдчисны гырысь скӧт видзӧмысь. Торйӧн кӧ, библиотекаас пыртӧмаӧсь Серафим Поповлысь сюрс сайӧ кывбур. Тавося тулысӧ тайӧ жӧ концертсӧ петкӧдлӧмаӧсь Майкопын да Краснодарын. Висьтавлiсны, мамлöн бöрдöмыс пö миянсянь некымын керка сайöдз кылöма. Стрӧитчӧм вылӧ, меценатлӧн кывъяс серти, мунӧма 160 миллион сайӧ шайт. А сӧ-мын зэв ёна окотитысьяс, мися, писькӧдчӧны татшӧминад, вочавидзи. Конан Дойльлӧн Шерлок Холмс йылысь висьтъясыс тшӧтш воӧны сьӧлӧм вылӧ. Вывтасіныс, ягыс паныдасьлӧ жӧ эськӧ, но зэв гежӧда да ӧдйӧ и помасьӧ. Фестиваль котыртысьяс Иван Антроповӧс шуӧны «ШаньгаФестлӧн» бур ёртӧн. Тайö аслыспöлöс эстафетасö коми театр примитiс Москваса артистъяссянь. Сералісны сэки комияс вылад, чуньнас петкӧдлісны, эльтчисны, янӧдісны. Некодкӧд ог кӧсйы зыксьыны, но ӧд и месянь уна сё морт виччысьӧ отсӧг. Дерт, гӧгӧрвоам, мый ставсӧ ӧдйӧ вӧчны оз артмы, но кутам корны тайӧс. Апрель-май-июньын ичöт кагаа семьяяслы шуöма сетны содтöд сьöма отсöг. Та вӧсна Россияса регионъясын босьтчисны аснаукӧн бергӧдны тайӧ уджсӧ. –Тайӧ оланпасыс – лёксӧ лёк вӧчӧмӧн «виӧм», а сідзкӧ, мый сыысь бурыс? 2014 восянь вочасӧн вежим школаысь став ӧшиньсӧ – сэні лоис шоныдджык. –«Лесоруб XXI века» ордйысьӧмын «Монди СЛПКсаяс» петкӧдчисны зэв бура. Тшӧтш и дзоньвидзалунтӧ да медикъяслысь вӧзйӧмъяссӧ тӧд вылын кутӧмӧн. Ӧд кослунъя, страстнӧй да Ыджыд лунся югыд вежонъясӧ вичко оз венчайт. Па-шӧ Педулкӧд пармаын пӧтка прӧмышляйтӧны, пу пӧрӧдӧны, пес пилитӧны. Эжваса бурдӧдысьяс шуӧмаӧсь, весьшӧрӧ пӧ надейтчӧ, и Питерын вундасны. – Восьты гусяторсӧ, кыдзи бӧрйин кӧлуйыдлы дзик аслыспӧлӧс модельяссӧ? Гамын ас керкаясӧдз медым нюжӧдны биару трубасӧ, колӧ 56 миллион шайт. Та бӧрын сійӧ лыддьӧ сӧмын шмонитана гороскоп: мед лыддьыны и вунӧдны. Да казьтылӧмъясыскӧд тшӧтш вӧзйӧ тӧдмасьны и йӧзӧдлытӧм на висьтъясӧн. Джуджыд берегӧ, кысянь ставыс ылӧдз тыдалӧ да кок улад ялаыс чажакылӧ. Квн-щикъяс ӧд и асьныс кутшӧмкӧ воӧ вӧліны жӧ фестивальсӧ нуӧдысьясӧн. Ӧтка-мӧдкӧд кӧ комиӧн, сідзкӧ и пикӧд кутам чужан кыв вылын варовитны. Кыйсьысь-вӧралысьяслӧн нэмӧвӧйся угоддьӧяс йылысь закон пӧ тшӧтш колӧ. И медбӧрын пасъя, мый юристъяскӧд йитчылігӧн сёрниыс мунӧ сӧмын рочӧн. Мукӧддырйи йӧзсӧ быдса вежон он аддзыв, мый нин шуны сёян-юан йылысь». «Завалинка» вылӧ волӧны кыдз сьылан-йӧктан котыръяс, сідз и туристъяс. –Тайӧ фестивальыс нималӧ и Комиын, и мукӧд регионын, – висьталіс сійӧ. Коді кӧсйӧ ӧти лун кыйсьыны кутшӧмкӧ овмӧсын, вермас мынтыны 450 шайт. Мамыс пасьтӧдӧма гӧрд сос да сарапан, кодӧс нывлы колӧма новлыны 3 во. Сыктывдінса Лӧзымысь Роза Семёновна Симакова эзысь волонтёръяс лыдысь. Торйӧн нин виччыси, кор воас коми прӧмыслӧвӧй календарлӧн выль серпас. Кулӧмдін район пырӧ путешествуйтӧм котыртлан «Таёжное кольцо» уджтасӧ. – Шлопова Милена Леонидовна (Е.Мартынов «Мед войтырсӧ ӧтувтны водзӧ»); Сэні разьӧмаӧсь ныв кӧсасӧ, а кӧсасьыс кыскӧм ленточкасӧ вундылӧмаӧсь. Та могысь колö, мед поштаса уджалысьлöн сьöрсьыс вöлi кассаа терминал. Сідз, Зимстанын олысьяс элясисны, он пӧ весиг гӧгӧрво, коді и пӧрӧдчӧ. – Мортыс кӧ йӧктӧ, ловнас сійӧ и сизимдас, и ӧкмысдас арӧсӧн лоас том. Век коми мортыд шулiс аски лымъялыштас, лым усьыштас либӧ лым петалас. Но тыдалӧ, найӧ сідз эз и гӧгӧрвоны, мыйла оланпасыс эм, а чимиыс абу. 1942 вося январын Сыктывкарын помалӧма фельдшер-акушерӧ дасьтан школа. Сэсся том мамӧс корӧмаӧсь уджавны школаӧ, велӧдны челядьӧс коми кывйӧ. Шынель да сапӧг пӧрччӧм бӧрын Марк Новосёлов бӧр пырӧма уджавны клубӧ. Чилимдін районса Карпушевка грездын воссяс выль социокультурнӧй шӧрин. Вонас ӧтчыд позьӧ босьтны оланпасӧн урчитӧм рӧскод вылас 25 сюрс шайт. Электричкаöн Витебсксянь Старое Селоöдз Пашакöд воöдчим часöн-джынйöн. –Пандемия да такӧд тшӧтш кризис. Збыльысь, чорыда тайӧ мӧрччӧ йӧзыслы. Кольӧмвося декабрь 19 лунӧ Изьва сиктын ыпнитіс дас кык патераа керка. Батьыслӧн кокыс пыдӧсӧдзыс абу судзӧма, а пиыс сылӧн мыш вылас вӧлӧма. Пӧсялӧма да курткасӧ ӧшӧдӧма потшӧс вылӧ, а аппаратсӧ вунӧдӧма зептас. Квестлы кывкӧртӧд вӧчӧм бӧрын тыдовтчис, мый вермысьнас лои кык котыр. Нюжӧдӧма йӧв да ва проводъяс, лӧсьӧдӧма куйӧд петкӧдан транспортёръяс. Но таво коймӧдысь нин бара на кутам сёрнитны коми кыв сӧвмӧдӧм йылысь. Анастасия Романовна Федяева — «Медся бур тэчаса удж» нимпасын вермысь. Россияса президент Владимир Путин шуис налы вештыны таысь содтӧд сьӧм. Вежӧдны сійӧс воліс Сыктывкарса да Коми-Зырянскӧй архиепископ Питирим. А ныв корлӧма кад думыштчыны, ӧд дзик пыр сӧгластӧ сетны оз вӧлі позь. Автобусӧн новлӧдлiсны найӧс удж вылӧ, а челядьӧс – детсадйӧ да школаӧ. А сьыланкывйыс мыйта юргис – и ывлаас, и шӧринас лӧсьӧдӧм сценаяссянь. 2003 воын чужлӧм нывкалӧн татшӧм торкалӧмыс кык лист бокӧ ӧдва тӧрӧма. Вузöс кышöд-тубрасын EU Ecolabel пасыс мир пасьталаын пыдди пук- тана. –«ШаньгаФест» кежлӧ ме дасьті тшӧтш и кӧр яй, – водзӧ висьтасис Насто. Менам первой рабочӧй группа, да нӧшта на и сьӧкыд категория лыдӧ пыра. Но ӧд эмӧсь и найӧ, кодъяслӧн дум-кӧсйӧмныс мукӧдыслӧн дорысь торъялӧ. Косьмыны нин заводитлӧм шоръяс тырисны ванас, бузгӧмӧн уськӧдчисны юӧ. Мыссям сэн жӧ, кӧть эськӧ васӧ позьӧ шонтыны да дзебсьӧмӧн мыссьыштны. Миян Коми муын эм мый петкӧдлыны: йӧзлысь кужанлунсӧ, вӧр-ва мичлунсӧ. «Чушканзі» судзӧдысь Татьяна Жуковалы —ЛОК ТАТЧӦколлекцияысь футболка; Экзаменъяс сдайталӧм бӧрын Рита мунӧма чужан Луздор районса Гурьёвчиӧ. Сэтшöм окота куньны синтö, медым некор тайö здукыс вежöрсьыд эз вушйы. И век нюмъялӧны, кӧть оз пыр эскыны, мый збыльысь татшӧмторйыс вӧлӧма. «Ми кутам лача тіян веськöдлан да олан сям, тöдöмлун да кывкутöм вылö. Тайӧ ышӧдіс и том войтырӧс пыдісяньджык туявны чужан мулысь историясӧ. «Коми войтыр» ӧтмунӧмлӧн президиумӧ пырысь, Сыктывкарса юкӧнын нырщик, Наталья Владимировна чужлӧма 1975 воын Койгорт районса Подз посёлокын. Комиӧдны позис эськӧ «рытпук» кывйӧн, но вежӧртасыс сылӧн паськыдджык. тöдчана казьтылöмъяс (высота босьтöм, ю форсируйтöм, пленö веськалöм); Сійӧ мӧдас виччысьны, кор нин быдмас да паспорт босьтігӧн вежас нимсӧ. Верстьӧ сьыланкывъястӧ ог вӧлі гӧгӧрвоӧй, но ливкйӧдлім нимкодьпырысь. Öд бать либö мам кö кутасны торкавны режимсö, томуловыд вöчас сідз жö. Но та вылö видзöдтöг Людмила Григорьевна сьöлöмсяньыс вöчö ассьыс удж. –Чужи Кулӧмдін районса Вӧльдін сиктын, кӧні олі да велӧдчи 11 арӧсӧдз. 11 час бӧрас мӧдлапӧлӧ вуджан пос путкыльтчис, техника бердіс ва улын. Кутам лача, сьӧмсӧ сэк кежлӧ вичмӧдасны, – висьталіс Софья Николаевна. Мойдъяс дырйи челядьыс локтiс зал тырыс, а драма вылын эз унаӧн вӧвны. – Ме уна во нин ола Латвияын, но вонас некымынысь волывла чужан сиктӧ. Та вӧсна гожӧмнас колӧ оз уколасьны, а гожйӧдчыны, уявны, лючки сёйны. Филармонияса сцена вылын петкӧдчылісны нин «Лезгинка» да «Кабардинка». Тані жö тöдмаси йöзкöд, кодъяс йылысь колины медся шоныд казьтылöмъяс. Казьтыштам, утка-дзодзӧг кыйӧм могысь колӧны вӧралан билет да путёвка. Сьӧмӧн тшӧтш отсалӧма республикаса национальнӧй политика министерство. Ичӧтджыкъяслы, 6 классӧдз, ставыс интереснӧ, кӧть мыйӧ найӧс он велӧд. Тавосянь Комиын вермытӧм йӧзлӧн лоис позянлун сдайтны ГТО нормативъяс. Гугасьӧма некымын чучела, но и ӧти лэбалысь кольӧма, швачӧдчӧ борднас. Ростовын эм мича кремль, кӧнi важысянь сӧвмӧма йӧзӧс велӧдӧм, грамота. Но ресторанъясад ветлі эг сёянсӧ донъялӧм, а веськыд эфир нуӧдӧм ради. Миян Лидия Михайловна нуӧдіс кӧзяевалы юркытш вӧчӧм кузя мастер-класс. Би кинь ньӧжйӧникӧн перйис чорыдсӧ мусьыс и аддзис, мый тайӧ кӧрт куд. –Предприятие отсӧгӧн ми нимӧдім тшупӧда пасъяс Визиндорын да Шугрӧмын. Василий Михайлов дасьтӧ промышленнӧй колясъяс весалан сорас-адсорбент. Висьтала паськыдджыка на йылысь, кодъясӧс ми аддзылам фестиваль дырйи. Но сэки абу лоӧма вермысьяс лыдын, а лӧсьӧдӧм бӧрас, со, шудыс усьӧма. Кык вузасьысьӧс штрапуйтӧмаӧсь 22 сюрс шайт дон, квайтӧс чирыштӧмаӧсь. Мукӧд репрессируйтӧм войтыркӧд сійӧс сэки этапируйтӧмаӧсь Княжпогостӧ. Мӧвпалӧмаӧсь вуджӧдны урчитӧм гастроль лунъяссӧ либӧ гортас кольччыны. Лои вӧчӧма «Эзысь борд» республикаса литературнӧй конкурслы кывкӧртӧд. Шыбитін кӧ юнытӧ, сідзкӧ, кампет-печенньӧ кышӧд улын шудтӧ гартыштӧма. Нӧшта на и ӧнӧдз сэні меститчӧ библиотека, коді тайӧ лунас вӧлі игана. Мамным пиыс бöрся Важгортöдз на ветлiс, а миянöс воккöд юыс торйöдiс». Меным воис мӧвп, Надежда, тӧдмӧдны тэкӧд «Коми му» газет лыддьысьясӧс. А кор радейтана уджыд содтӧд сьӧм на вайӧ, кык пӧв зільджыка уджавсьӧ. Но та вылӧ видзӧдтӧг Александралӧн эм нин аслас «чужан кыв вӧсна тыш». Ритаӧс кык кывъя кагаӧн быдтӧмын тӧдчана пай пуктӧ буретш ыджыд мамыс. Тайӧ сьӧм вылас пӧ позяс и туйяс дзоньтавны, и школа-больнича кыпӧдны. Сёрнитӧмаӧсь «ВКонтактеын», да тӧдсаыс корӧма Дмитрийӧс тренажёр залӧ. Тайӧ юалӧм вылас вочакывсӧ корсигӧн ми сёрнитім юркарса нёль семьякӧд. Чайта, тӧвнас ог нин кутӧй кольччыны, ставсӧ мӧдам вӧчны урчитӧм кадӧ. Кольӧм вежонсянь миян предприятиеын ковмис босьтчыны гортсянь уджавны. – Проектлӧн шӧр мӧвпыс мед вӧлі кокни да гӧгӧрвоана, – висьталіс сійӧ. Сергей Артеев, Коми Республикаса Каналан Сӧветӧн веськӧдлысьӧс вежысь: Эм май тӧлысся номерын и миян медся дзоля лыддьысьысьяслы лист бокъяс. «Фронтӧвикъяс» та кузя шыӧдчӧмаӧсь меставывса чинаяс дорӧ да полицияӧ. Кор Раиса Егоровна уджаліс, зонка оліс Егор Семёнович ыджыд батьыскӧд. Мужичӧйсӧ шуӧны Василий, да сы вӧсна и кыпӧдіс Василий Великий нимаӧс. Одыбсалы везитіс, мый налӧн сиктын чужлӧм морт вермис кыпӧдны вичкосӧ. Менам Иёнин Лия ыджыд мам чужöма 1941 воын, сы вöсна батьсö эз помнит. Кодкӧ вермас шуны, аддзӧмаӧсь пӧ тай мог – лӧсьӧдны кутшӧмкӧ ворсанін. Алексей да Елена, 10 арӧса Егор, 5 арӧса Маргарита, 2 арӧса Константин 2019 воас татшöмыс вöлi комын квайт морт, быдöнлы 1 сюрс шайтöн сетiм. Ми чугун гугӧданнас тайӧ ляз пӧртсӧ гугӧдам да, бара пӧрт тыр ляз лоӧ. Но ресторанын гӧсьтъяслы он вӧзйы, колӧ, медым вӧлі сідз шусяна изыск. Торйӧн нин чорыда мӧрччӧ вирусыс слаб дзоньвидзалуна да висьлӧс йӧзлы. Нӧшта ӧти вузасянінын вӧзйӧны вӧлӧм код тӧдас кытысь бось тӧм сосиски. Буретш та вӧсна сійӧс мичмӧдлісны, серпасавлісны вылас тӧдчана пасъяс. Кодсюрӧ висьталісны, мый тайӧ рок радиыс и локтӧмаӧсь фестиваль вылас. Та вӧсна пӧ и артмис эз партияса чина, а восьса да веськыд видзӧдласа. — Бадачоньтомай карын, кӧні ми олім, ветлім Бадачонь джуджыд кыр вылӧ. Путешествуйтысь пасйӧ, мый гӧраясӧ ветлігӧн быть колӧ овны аслад юрӧн. Торйӧн кӧ, век уна йӧза овлӧ «Завалинка» ставроссияса фестиваль дырйи. «Коми войтыр» ӧтмунӧмлӧн исполкомӧ пырысь, Абъячойса школаын велӧдысь: Арнас дасьтӧмаӧсь «Усть-Сысольсклӧн ворсан пызанъяс» медводдза проект. Неыджыд вен весиг лоліс: ӧтияс шуисны, коліс пӧ, а мӧдъяс – эз пӧ ков. Унаӧн ошкӧмаӧсь сійӧс, молодеч пӧ, сэтшӧм бур козин грездыслы вӧчӧмыд! И мый шемӧсмӧдана, юра-лысьлысь удж вӧчысь быдӧнӧс кыліс да гӧгӧрвоис. –Прӧзвище отсӧгӧн авторыс петкӧдлӧ сиктса олысьяссӧ, налысь морттуйсӧ. Кодсюрӧ пӧ шуасисны, медым таво кар-районын конференцияяссӧ эг нуӧдӧй. Висьталі ставсӧ, кыдз—мый лои, и котӧрӧн мӧдӧдчим корсьны гын сапӧгтӧ. Сэнi уджалöны МЧС-лöн котыръяс, Сыктывкарысь да Воркутаысь спасательяс. Эжва йывса вӧр-ваыс кыскӧ ас дорас мичлуннас, озырлуннас, лышкыдлуннас. Колӧ пасйыны, миянлы коклябӧрӧ тальччӧны Пезмӧгысь да Одыбысь овмӧсъяс. А сійö вöлöм куим челядьöс быдтö, гöтырыс кув-сьöма туй выв неминучаын. Лэбалысь отсасьысьяс ёна колӧны и сэні, кытчӧ сьӧкыд воӧдчыны му вывті. Да, позьӧ артыштны торъя схема лӧсьӧдӧмӧн, кор тэныд бурджык тӧдмасьны. Уджсӧ кӧсйӧны эштӧдны 2024 воӧ, кор енкӧла котыртӧмсяньыс тырас 500 во. Питомникыс быд во иналӧ керасъясын садитӧм вылӧ 4 миллион пожӧм да коз. Татшӧм жӧ пӧ серпасыс орчча Архангельск обласьтын, Карелияын, Из сайын. Таво дипломъяссӧ вӧлі сетӧма медся бур дум-кӧсйӧмӧн шыӧдчысь 70 мортлы. Весиг Ёртасян керкаӧн веськӧдлысь Григорий Хатанзейскийӧс ыззьӧдӧмаӧсь. Кык вонас ӧтчыд финн-йӧгра гижысьяс чукӧртчылӧны асланыс конгресс вылӧ. Ӧткӧн ордйысьӧмын харвестерса машинист Игорь Поляк шедӧдіс мӧдӧд места. – Спортын дасьтысян комплекслӧн быд тшупӧд топыда йитчӧма ӧта-мӧдыскӧд. –Окота уджалыштны Москваса либӧ Петербургса театръясысь модельеръяскӧд. «Чушканзі» журнал судзӧдысь Анна Игушевалы —ТТКкомпаниясянь веб-камера; Ветлім лютераналӧн карса вичкоӧ да, дерт, библиотекаӧ, мый ради и воим. Тырмымӧн град выв пуктас быдтыны отсалӧ Сосногорскысь теплицаяса овмӧс. А со нин Александр Шебыревлöн «Вöркöр», либö IV(AB) Rh+» висьтысь юкöн: Но, кыдзи и унджык йӧзыс, этша мый тӧда сійӧ либӧ мӧд прививка йывсьыс. Комиын лыда, дзик лыда сикт-грездын вермасны ошйысьны татшӧм мичаиннас. Бур пӧ, мый ӧткымын чина морт да ас вылас уджалысь отсасьӧны жӧ сьӧмӧн. Коймӧдысь жӧ «ШаньгаФестӧ» пырӧдчӧ и «Морко кундем» йӧзкостса ансамбль. Ӧти предание висьталіс Изьва районса музейын уджалысь Антонина Артеева. Зарни коръяс моз жӧ гылалӧны, пуксьӧны сьӧлӧм вылӧ батьнымлӧн кывъясыс: Сійӧс серпасавлісны быдсикас эмбур вылын, тайӧ пасыс лыддьыссьӧ вынаӧн. Нӧшта пасйис, Сем Ӧндрейын пӧ збыльысь шмонитны радейтысь войтыр олӧны. Мед пӧ и водзӧ ӧтувъя уджыс оз кус да сӧвмас-нималас чужан коми кывным. «Путкыльтчӧм» кадӧ «джагӧдісны» вот перъян да биысь видзчысян службаяс. А та могысь колӧ шочджыка петавны йӧзаинӧ да тшӧкыдджыка мыськыны китӧ. Тайӧ луннас штурвал сайын гӧгӧрвои — енэжӧдыс и мунӧ менам олӧм визьӧй. А мыйсӧ нин эг тӧдмав филологияса доктор Анатолий Ракинлӧн гижӧдъясысь! Татшӧм ногӧн ми видзим важъяссӧ да восьтім нӧшта 30 выль уджалан места. И ме йӧймытӧдз шуда бара веськавны сэтчӧ, кӧні абу интернет ни телефон. Та бӧрын делӧсӧ пӧдлалӧны, ГИБДД-ӧ юӧртӧны, мый мортыслӧн уджйӧзыс абу. Но Нёбдінын сійӧс медводдзаысь нуӧдӧмаӧсь 180 во сайын нин – 1840 воын. Пӧчыд эськӧ шуӧма, волӧй пӧ видзӧдлӧй дзоридзсӧ, да сэки нин ньӧбанныд. А кутшӧм долыд садьмыны шойччан лунӧ, кор керка тырыд чӧскыд пӧжас кӧр! жӧ вежон кост мысти аслас машинаӧн журкнитлӧ и чужан Поддзас мам ордас. Чукöртчылiм и Госсöветын депутатъяскöд да министерствосаяскöд öтвылысь. Константин Лазарев козьналіс медбур десантникъяслы аттьӧалана письмӧяс. Кор юӧртім уджйӧз йывсьыс, нывбабаыс чуймыштіс, но сэсся ставсӧ вештіс. Кык пӧв нимкодь, мый артмис ветлыны Венгрияӧ, — висьталӧ Анна Махотина. Авторлысь творчество серти небӧгъяссӧ корсим буретш тайӧ индӧд отсӧгӧн. Вӧльдінын клуб кыпӧдӧм кузя проект дасьтыны сетӧмаӧсь ӧти миллион шайт. Весиг вӧтын сэки эз усьлы, мый СССР коркӧ киссяс да границаяс воссясны. Дмитрий висьтасис аслас олан туй, уна сикас уджын асьсӧ корсьӧм йылысь. Сылӧн гитара улӧ меланхоличнӧй сьыланкывъясыс зэв ёна йиджӧны сьӧлӧмад. Шыӧдчылі Галина Ивановна Габушева дорӧ, мед мыйкӧ тайӧ нырвизьын вӧчны. – Зоя Васильевна, кутшӧм тӧдчана проектъяс артмис пӧртны олӧмӧ 25 воӧн? Польчиса войтыр пыр сяммывлісны кыпыда уджавны да сьӧлӧмсянь гажӧдчыны. Пӧжар бӧрын сиктса администрация налы некутшӧм юр сюянін абу вичмӧдӧма. Та йылысь пӧ и думыштлыны эг кужлы, рӧдас погонаыс некод абу вӧлӧма да. Иона Семёнович Мартюшевöс призывайтöмаöсь 1942 вося август нёльöд лунö. Томулов тадзи нажӧвитчыштӧны да тшӧтш и велалӧны кывкутны вӧчӧмторсьыс. Сылӧн юрын бергалӧма сэтшӧм дум-кӧсйӧм, мый йылысь и думыштны он лысьт. Но та могысь налы аслыныс колö волыны Пенсия фондлöн кар-районса юкöнö. Татшӧм комплект лӧсялас ыджыд семьялы, кӧні эм зонпосни да верстьӧ йӧз. Кольӧм кадколастӧн районын кыпаліс аслыспӧлӧс архитектураа уна посёлок. Дивӧ-«куличьяссӧ» туявны волывлӧны Балтика бердса странаясысь учёнӧйяс. Уджсӧ кӧ отсаліс лӧсьӧдны велӧдысь, быть пасйыны и сылысь ним, вич, ов. Би сетысьяс винитчӧмаӧсь, сорсим пӧ, да биысь ыджыд тшӧтсӧ киритӧмаӧсь. Ылын тыдовтчис Башкирияса Шульган-таш национальнӧй парк да заповедник». Весиг асьным, тані зільысьяс, важӧн нин эг аддзылӧй ӧткымын постановка. Таво комбинатса санаторийын шойччыны-ёнмӧдчыны мойвиас 23 олӧма мортлы. «Коми му» газет позьӧ судзӧдны пошта пыр, позьӧ ньӧбны «Ордым» лавкаын. Миянкӧд ветлывлӧны тшӧтш Чилимдінысь Мӧскашорса кадет школаысь томулов. Кöть и абу нин дзоля кагаяс вöлöмаöсь, но колöма водзö быдтыны-велöдны. Тӧдмасьӧй: мича изьватас коми ань Валентина Рочева (нывдырйиыс Артеева) Та дыранад гастрольяс дырйи быдсяматорйыс вӧвлӧма, ӧд котырад унаӧнӧсь. Сьӧлӧмсяньыс нимкодясьӧ, мукӧдыслӧн кӧ ставыс бур, некодлы оз завидьты. Торйӧн нин чушкӧ вӧвлӧм капитан Гертруд Матевлы (ворсӧ Андрей Засухин). Некымын лун мысти йӧрӧдыс нин ветлӧдліс, а сэсся и вӧрын увтчис-кыйсис. Талун позьӧ велӧдчыны, уджавны, тӧдмасьны выль йӧзкӧд гортысь петавтӧг. Шыӧдчӧмсьыс ӧтдор быть колӧ ыстыны-вайны паспорт, СНИЛС да ИНН копияяс. Торйӧн нин тулыс-гожӧмнас, кор йӧзыс пелькӧдӧны матыссаясыслысь гуяссӧ. Коми Республикаысь ветлыны вермис сӧмын Сыктывкарысь Екатерина Мандрик. Лоны «Монди СЛПК»-са директорӧн — абу сӧмын кывкутана, но и почёта удж. Сідз и лои, садйысь локтігӧн Егор варовитіс рочӧн, а ми сыкӧд — комиӧн. А гавайскӧй кывсянь “укулеле” вуджӧдсьӧ зэв тешкодя – “чеччалысь пытш”. Мусир-биару донтӧммӧм вӧсна пӧ бюджетӧ оз во ылӧсас 15,8 миллиард шайт. Но практика бӧрын сиктын олӧм йылысь мӧвп абу лэдзӧма том специалистӧс. — Тайӧ проектсӧ кӧ пӧртам олӧмӧ, ковмас нюжӧдны «Баренцкомур» кӧрт туй. Ми пö асьным кöсъям, медым государственнöй автобусöн ветліс унджык йöз. Коді яръюгыда колӧ — сійӧ и кӧсаыслы рӧмъяссӧ синмад шыбитчанаӧс бӧрйӧ. Семьянад аэропортын виччысянныд самолёт, медым лэбны шоныд саридз дорӧ. Аттьӧ тiянлы миянкӧд топыда ёртасьӧмысь да йӧзкӧд уджын ӧтув зільӧмысь! – Кутам лача, югзьӧдӧм сикт-грездӧ вӧрса пемӧсъяс озджык лысьтны локны. Выставкасӧ восьтан лунӧ Ухтаын олысьяс локтісны музейӧ дзонь семьяясӧн. 1975 воын Шойнатыысь аддзӧмаӧсь бронза кытш, кӧні вундалӧма-серпасалӧма Во кост мысьт ордйысьӧмсӧ нуӧдлӧны кар-районса да регионса тшупӧдъясын. Колисны вояс, внук-правнукъяс быдмисны да бӧрйисны олӧмас ассьыныс туй. Сэсся пыри водзӧ босьтны тӧдӧмлун театральнӧйӧ, ӧні велӧдча мӧд курсын. Коми Республикаса Национальнӧй галереяын воссис «Кыв шутӧг-2» выставка. Эн вунӧдӧй, мый ті – Войвылын олысьяс, кодъяс пыр служитлісны зэв бура. Вель дыр мӧвпалі, мунны-ӧ Мужиӧ, сёрниті бать-мамкӧд, – висьталӧ Ирина. Нелегалъяс вöсна майшасьöны и Койгорт, Сыктыв, Луздор да мукöд районын. Сергей Гусев пырӧдчыліс Россияын да суйӧр сайын уна конкурс-фестивальӧ. Вурд – зэв творческӧй, вывті варов, овлӧ, вомъёртсӧ оз кывзы да оз кыв. – Олöма йöзлöн кывъяс серти, татшöм ыджыд ваыс комын во нин абу вöлöма. Компаниялӧн сьӧм весьтӧ сійӧ ньӧбӧма лэбач видзӧм могысь автомат линия. Мустӧм уджсӧ тшӧктӧны вӧчны мукӧдлы, асьныс оз радейтны сьӧкыдлунсӧ да. И сэк жӧ тайӧ вӧлӧма зэв шань, йӧзыслы шемӧсмӧдана восьса весь-кӧдлысь. –Врач кӧть медсестра, фельдшер кӧть санитарка – ӧні ті ставныд геройяс. Со аньыс и майшасьӧ, удитас-ӧ тайӧ каднас колана врачьяс дорас пыравны? Мед ми ӧні тані сулалім, мед ми бура быдмим, ёртасим, радейтім, шогсим. 2019 воын дядьлысь туй помсö корсьны отсалiс Виталий Степанович Трошев. Тайӧ каръяс йывсьыс водзӧ ог висьтась, на йылысь ӧд гижӧма зэв нин уна. Уналöн пасйытöм, кöні чужöма, да видзöдалі тетрадьысь важ списокъясысь. Ёртъяслӧн вӧзйӧмъясыс отсалісны петны депрессияысь, ваыд бурдӧдіс менӧ. Индіс, со пӧ коз пуыс, сэсянь мунан нелямын метр да прӧсека вылӧ петан. А сигӧртӧ номерсӧ «Зарни кудйысь» рубрика.Лыддьысьӧй, бурмӧдӧй ловнытӧ! Водзö 33 во уджалі Сыктывкарса челядь керкаын физкабинетса медсестраöн. Сэк ме школаын сӧмын куим тӧлысь на уджалі и мойвиис шедӧдны татшӧмтор! – Мужи сиктын комиӧн ёна оз сёрнитны, некодлы тайӧ оз ков, сӧмын аслыд. Рытнас кӧкъямыссянь дас часӧдз ворсам-тренируйтчам, сэсся душын мыссям. Районын чужлӧмаӧсь нималана учёнӧйяс, гижысьяс, искусствоын уджалысьяс. Сідз, «веськыд йитӧда» телефон пыр звӧнитіс Сосногорскын олысь мужичӧй. Вӧрзьӧдін статьянад менсьым лолӧс. Ёна сёрӧнджык кывзі сылысь сьылӧмсӧ. Комиысь тайӧ зонаас веськалiсны Воркута да сэтчӧс матiгӧгӧр посёлокъяс. Лыддьысьяс пӧвстын конкурс-фестиваль положение серти медбуръясӧн лоины: Эм на ӧткымын вуджӧдӧм, но, веськыда кӧ шуны, найӧ эз ёна бура артмыны. Тэрыба паняла рок, а папӧ, паськӧма нин, дӧзмытӧг виччысьӧ ӧдзӧс дорын. Шӧриныс меститчас мичаинын, и фестиваль-гажъяссӧ позяс нуӧдны и ывлаын. 2002 воын Сыктывкарын сійӧ помалӧма медучилище, а ӧні Ямалын жӧ уджалӧ. Ставӧн радейтана коми аньӧс видзӧдысьяс и та пӧрйӧ вочаалісны зэв бура. Ортсыас лӧсьӧдісны ва визувтан жӧлӧбъяс – тадзи стрӧйбаыс дырджык олас. Хайнц Конзаликлӧн «Штрафбат 999» вужвыйӧн вежис война вылӧ видзӧдласӧс. Сизимсё мортысь Руч сиктӧ бӧр локтӧма сӧмын кыксё квайтымын кӧкъямысыс. Донъялісны вылӧ, сетісны медводдза места, но сэсся ме йылысь вунӧдісны. Найӧ и висьталасны, кыдзи да мый чукӧртны, тшӧтш и донсӧ гӧгӧрвоӧдасны. Батьным «Югыд лучас» бухгалтераліс, а мамным прӧстӧй колхозничаӧн вӧлі. Но веськыда кӧ шуны, вотчыны окотаыс аслам абу, – вочавидзис Маргарита. Ысті Ариналы пӧсь чолӧм да янсӧдчи мелі да няня-сола библиотекаръяскӧд. –Театръясын тайӧ пьесасӧ зэв гежӧда пуктӧны, – висьталіс Юрий Нестеров. А сэсся артавлісны, мыйта нянь кӧйдыс позяс сетны тайӧ трудоденьяссьыс. Некодӧс нин он чуймӧд юӧрӧн, мый коми кывйӧн сёрнитысьыслӧн лыдыс чинӧ. Эмӧсь и Дина Терентьевалӧн, котырын сьылысьлӧн, авторскӧй сьыланкывъяс. Ухтасалы юбилей кузя козинӧн лоис и «Хор Турецкого» котырлӧн концертыс. Май 26 лунӧ стрӧитчан бригадаыс муніс, весиг ас бӧрсяыс нинӧм эз идрав. Быд ведра лэптӧм бӧрын пӧв вылӧ мелӧн визьнитлім – артавны ведра лыдсӧ. – Неважӧн сёрниті Санкт-Петербургысь Боткин нима больничаса врачьяскӧд. Кыдзи и пыр, ӧнія олӧмысь тырмытӧмторъяс эрдӧдіс Скӧрӧдумысь КВН котыр. Кӧть зэв жар вӧлі, венім вывлань тайӧ сьӧкыд туйсӧ да вӧлім зэв радӧсь. И опытыс эм жӧ — Зеленечысь чипан видзан фабрика кыпӧдӧ татшӧм заводсӧ. Ольга первой зэв ёна гажтöмтчöма, бöрдöма, а сэсся вöляникысь велалöма. ГИБДД-ысь специалистъяс сідзжӧ сетісны сӧветъяс, кыдзи лючки вештысьны. Ас йылысь шуа – «5» вылӧ эг велӧдчы, кывбуръяс эг гиж, велӧдчи шӧркодя. –Филипп ай, Ыджыд лун дырйи эм нӧшта ӧти традиция – кӧлӧкӧлӧн звӧнитӧм. А нӧшта на гижи ассьым бурсиӧм «Луд» гаж йылысь козьналан петас-небӧгӧ. Та могысь район шедӧдіс республикаса юралысьлысь 3 миллион шайта грант. Но талун миян бурдӧдысьяс, медикъяс, весиг шоперъяс да больничаын мукӧд Мойвиис кыкысь ветлыны финн-йӧгра конгресс вылӧ Эстонияӧ да Финляндияӧ. Казьтыласны и Василий Николаевич Чувьюровӧс, коді таво мунӧма олӧмсьыс. А ми быд лун вӧлі тапиктам Кудін грездсянь Важгортӧдз, школаӧ тэрмасям. А нӧшта пӧ оз ков йӧз тыра автобусын журъявны — нюмъялігтыр содтӧ Катя. Павел Баженовлӧн висьталӧм серти, кызвын стройматериалсӧ вайӧмаӧсь нин. Миян странаын тайӧ медводдза узел, кӧні кизьӧртӧны сьӧкыд да сук мусир. Ӧтуввезтӧм ни телефонтӧм – ас мӧвпъясас вӧйтчывны радейтысь мортлы рай. Республикаса юралысь эскӧдіс, мый став вӧзйӧмсӧ быть лоӧ пӧртӧма олӧмӧ. Та дырйи быть колӧ пасйыны: «Храм дзоньтасьны благотворительнӧй отсӧг». —А во помӧдз бергӧдны и омӧль поводдяысь воштӧмсӧ, — висьталіс юралысь. .Менӧ, дзик на ичӧтикӧс, папӧ кыпӧдліс вылӧ-вылӧ, пуксьӧдліс шкап вылӧ. Либӧ со Нина Степановна 30 во зільӧма бухгалтерӧн нянь пӧжалан заводын. Уна во зільӧма Позтыкерӧсса школаын, вӧлӧма медводдза велӧдысьяс лыдын. Нывлы век кажитчис кипом удж, челядьлӧн жырйын — кызвын джаджйыс сылӧн. Уджыслысь медводдза юкӧнсӧ вӧчӧм могысь вӧлі вичмӧдӧма 80 миллион шайт. Но тшӧкыда ас вылас уджалысьяс асьныс разьӧны ларёксӧ да. нуӧны мӧдлаӧ. Сы серти, карлӧн, районлӧн, вӧр-валӧн мичыс да сӧстӧмлуныс – миян киын. Кыӧм юрсинад этшаджык колӧ ноксьыны, тэ мича да ставлы синмад шыбитчан. А кыдз нӧ синватӧ чепӧс-йӧмысь кутан, ӧд ставыс тані ас, дона да матыс. Война зэв ёна слабмӧдӧма сылысь дзоньвидзалунсӧ, а синмыс пыр вӧлі шог. 2006 воын лӧсьӧдӧмаӧсь Ненеч кытшса коми челядьлысь «Тиньганъяс» котыр. Но Тентюковын пӧ эм дача сяма стрӧйба, кодӧс весиг керкаӧн сьӧкыд шуны. Сы бӧрын мастералӧма «СеверСтрой» котырын, воӧдчӧма главнӧй механикӧдз. Со и мӧвпыштiм ветлыны на ордӧ, нывъясыс важӧн нин пӧ корӧны миянӧс да. Кыкнанныс кö шыöдчасны, сьöмсö сетасны сылы, кодi вöчис тайöс водзджык. Ывлаын, лавкаын да мукӧд йӧзаинын сулалӧй мӧд мортсянь 1,5 метр ылнаын. Ӧд ми тӧдам, кыдзи кӧдзыд гожӧмсӧ колӧ «тӧвйыны», да кужам тайӧс вӧчны. Шыöдчöмын вöралысьяс пасйöмаöсь, мый утка-дзодзöгыс оз пась-кöд вируссö. Нёль кымын во сайын нин этнопаркын зільысьяс дасьтылісны Ухтаӧ нефтетур. Дзолюклы куим арöс тыртöдзыс бать-мамыслы вештасны 5 сюрс шайтöн тöлысь. —Талун збыльмис менам кӧсйӧмӧй: юбилей вылӧ чукӧртчисны миян уджалысьяс. Ылӧсалӧмӧн, Комиын коронавируса пӧрӧсыс кӧвъясьлас 50 сюрс гӧгӧр мортлы. Студентъяс чуймыштісны да вӧзйисны вынсьӧдны чими дорйӧм йылысь оланпас. «Гижöдчöмысь — козин» акция серти кывкöртöд лоö вöчöма тавося июнь помын Да и ыджыд каръясын эмӧсь вурсьысьяс, кодъяс вӧзйӧны ассьыныс паськӧмсӧ. Комиӧн сьывтӧдзыс роч вылӧ вуджӧдӧны да, ставӧн кывзӧны окотапырысьджык. Война кад йылысь уна гижöд йöзöдлöма районса да республикаса газетъясын. И тайö зэв бур, кор ми кылам посни войтырсянь шоныд, аттьöалана вочакыв. Видзӧй асьнытӧ да матыссатӧ биысь, энӧ кольӧй гортаныд челядьтӧ ӧтнасӧн. Патера да эмбур страхуйттӧм вӧлі, та вӧсна сьӧма отсӧг некысь виччысьны. Мыйӧн торъялӧны Коми Республикалӧн 100 вося паслы сиӧм чукӧртчылӧмъясыс? Юркарын уна судтаа керкаяс дорын талун медсясӧ сулалӧны ыджыд бункеръяс. Шыӧдчылі министерствоӧ, мед кӧть кык пӧв содтасны, но вочакывйыс абу на. Чайта, сьыланъясӧй кодлыкӧ сьӧлӧм вылас воӧны, а кодлыкӧ и оз кажитчыны. Водзті та мындасӧ йӧзӧс социальнӧя дорйӧм могысь некор на эз вичмӧдлыны. Унатор дасьтiс театр и Победа лун кежлö, сы лыдын «Курыд паметь» проект. Кагаӧс морӧснас вердысь мамлы содтасны пособиесӧ сёян-юан ньӧбӧм могысь. Первой, дерт, пукалiсны, а мыйӧн сьылысь ачыс матӧджык локтiс — ыззисны. Ёртасян керкаын быд пекничаӧ кык час лунсянь вит час рытӧдз нуӧда приём. Вичкоын лыддьӧны сылысь молитвасӧ, кор колӧ морт пытшкысь бессӧ вӧтлыны. Аттьӧ подвигсьыныд да ыджыд сьӧлӧмсьыныд, Чужан мунытӧ пӧся радейтӧмысь! Арлыд серти тшупӧдъяс вылӧ торйӧдлӧмӧн бӧрйисны, дерт жӧ, и вермысьясӧс. – И коді вӧлі Воздушно-десантнӧй войскаын, нэм кэжлас кольӧ десантникӧн. Водзмӧстчысь ветеранъяскӧд идралім Гальфедьын нэмӧвӧйся шыблас-ёг чукӧр. Война кадся челядьдыр, тужа и нужа – ставсӧ тӧдлӧма лои кузь нэм чӧжнад. Та дырйи уна пельӧсын паськӧдчисны быдсикас гажӧдчан-шойччан площадкаяс. Эн шыбитӧй и автобус билетсӧ, коді вермас ковмыны ассьыд право дорйигӧн. – Медым кутчысьны та мындаас, куим воӧн быд во колӧ лыйны 200 кымын лов. Сэсся и ставмирса учёнӧйяс шуӧны, мый татшӧм вӧлӧгасӧ позьӧ смела сёйны. Быд нӧбасьысь аньлы (12-ӧд вежонсянь) тӧлысьнас кутасны сетны сюрс шайт. Медводдза лунӧ гажсӧ восьтісны миян артистъяс «Горе от ума» спектакльӧн. Техникаыс колӧ экзамен кежлӧ колана материал дасьтӧм да печатайтӧм вылӧ. Котыртлӧны тшӧтш олӧма да вермытӧм йӧзлы спортивно-туристскӧй фестиваль. Сылӧн Роч муын тӧдса журналистка вӧлі да, сійӧ сэсся сылы вӧлі петкӧдлӧ. Карсяньыс миянӧс нуисны ю кат-чӧс сё кызь километр сайӧ, Вая посёлокӧдз. –Зэв шоныда казьтывлам Пудасъярвиса мэр Томи Тимоненкӧд аддзысьлӧмнымӧс. Любовь Алексеевна висьталіс, мый гожся мазі олӧ 40-50 лун, а сэсся кулӧ. Таво Сыктывкарӧ дыр кежлӧ овмӧдчӧм могысь шыӧдчис суйӧрсайса 1.338 морт. Кола кӧджса комияс сьылӧны олӧм да муслун йылысь, ёна радейтӧны йӧктыны. Нöшта на мыждасны и аснаукöн сiдз шусяна самоизоляция режим торкалöмысь. Мортыс олӧмас вермас лоны кӧть кутшӧмӧн, но мыйкӧ бурсӧ сылы колӧ вӧчны. Сэні том морт петкӧдлӧма овмӧс кутны кужӧмсӧ, зільлунсӧ да писькӧслунсӧ. –Марк Ефимович, а мыйла эн помалӧй музыка кузя вылыс тшупӧда велӧдчанін? Но миян могным ёна ыджыдджык — нимӧдны коми кывсӧ выль сьыланкывъяс пыр. – Чужан кыв да краеведение регионъяскостса олимпиада нуӧдӧны Салехардын. Депутатлӧн видзӧдлас серти, тайӧ мытшӧдыс бырас, велӧдны кӧ овны Ен ног. Спектакльӧ пыртӧма аслыссикас пасъяс, вӧрасног, кодъясӧс колӧ гӧгӧрвоны. Россияын медся чӧскыд сыр вӧчӧны Марий Эл Республикаса Сернур посёлокын. —Талун лызьлы бур мавтасыс эз и ковмы, сы вӧсна мый котӧртім «конькиӧн». –Ӧтчыд Дима корис менӧ ворсны пызанвывса теннисӧн, – висьталӧ Рукавицын. Ӧні со англия, латынь да важ грек кывъяслӧн лексика-грамматикаӧ пырӧдча. Ёгор: Мукӧддырйи аддза кӧ ывлаысь пластик доз, лэпта да шыбита лӧз бакӧ. Мичаник да мусаник «кӧрпиян» збоя йӧктісны наставникыслӧн юрнуӧдӧм улын. «Коми войтыр» ӧтмунӧмлӧн исполкомӧ пырысь, «Комиагрорегион» кооперативӧн Та бӧрын тасьті вылӧ тэчам гӧн, кыті колӧ, клеитышталам, медым кутчысис. Анастасия Николаевна Уляшева — «Сиктса медмича серпас» нимпасын вермысь. Кольӧм во Комиысь сійӧ нуис «зарни», а таво финиш дорӧ воис дас ӧтиӧдӧн. Фотоальбомлӧн медводдза лист бокын Клаус Пеллер шыӧдчӧ лыддьысьысь дорӧ: Ӧд тӧдса, мый став висьӧмыс «ловзьӧ» тӧлын, кор лунъюгыдсӧ огӧ аддзылӧй. –Медым мынтӧдчыны «двӧйни-лӧн» уджйӧзысь, колӧ шыӧдчыны миян ведомствоӧ. Ветлӧдлім митинг вылӧ обелиск дорӧ, кӧні тшӧкыда и ыджыд мамӧй сёрнитіс. — Ёна кокньыдджык кӧвъявны коронавирустӧ вузасян шӧринын либӧ автобусын. 2 места – Мамонтова Анна Андреевна (А.Уляшев «Му вылын уна мен оз ков»); «Зарни ёль» Ирина Крутовакӧд петкӧдчас «Нывбаба синмӧн война» концертын. —Аслад видзӧдлас серти, кутшӧм медшӧр вӧчӧмтор-вермӧм тэнад талун кежлӧ? Госсӧветысь депутат Галина Нагаева тӧдчӧдіс, мый ӧні йӧзыс мӧд сикасӧсь. Дерт жӧ, конкурсса став юалӧмыс вӧлі йитчӧма Иван Алексеевич Куратовкӧд. Ас йылысь кӧ шуны, ме уджала челядькӧд да, менӧ быд лун кытшалӧ уна йӧз. Гортас ньӧбисны ноутбук, да ӧні интернетӧ пыралӧмӧн тӧдмалӧ уна выльтор. Тавося август 21-25 лунъясӧ конгрессыс вӧлі Румынияса Клуж-Напока карын. Оланпас серти, патерасӧ сетасны ӧтиӧс, а оз быд семьялы торйӧн – куимӧс. Комиын, кыдз висьталö Любовь Гурьева, волонтёръяслöн öтмунöмыс паськалö. Миян видзӧдлас серти, мевйӧдтӧм кӧр лыдсӧ содтӧмыс – колана водзмӧстчӧм. А сдайтӧм бӧрас тшӧкыдджыкасӧ трудодень вылас и юклынысӧ нинӧм нин вӧлі. – Но кад мысти гӧгӧрвои, мый ставсӧ тайӧс и меӧдз унаысь нин вӧчлӧмаӧсь. Бать-мам весиг оз майшасьны, кор нывныс либӧ пиукныс кытыськӧ вайӧ сьӧм. Мария Васильевна чайтӧ, мый колӧ бырӧдны став сідз шусяна ограничениесӧ. Весиг вевтыс кор вияліс, залным асывсяньыс сёр рытӧдз век вӧлі уна йӧза. Субӧтникъясӧ пырӧдчӧны и верстьӧ, и зонпосни, но унджыкыс пӧ шӧр арлыда. На пиысь 70 сайӧ прӧчентыс йитчӧма банкрот выйӧдз воӧм предприятиеяскӧд. 1978 воын помалі юркарын культпросветучилище, кӧні велӧдчи библиотекарӧ. Фестивальлӧн ӧкмыс нимпасын вермысьясӧс бӧръясны сентябрь 18-21 лунъясӧ. Гортын вӧліны боксёрлӧн перчаткияс, и кадысь кадӧ дітшкӧдлі торъя груша. Сикт-посёлокъясö вайöма тырмымöн лекарство, сёян-юан да мукöд коланатор. Ань кысьӧ лавкаысь ньӧбӧм шӧртӧн, бӧрйӧ войвыв вӧр-валы лӧсялана рӧмъяс. —Анастасия, тэ сӧмын на заводитан йӧктыны, тэ том «кодзув» миян театрын. Вӧлі казьтыштӧма и найӧс, кодъ-яс республика пасьта нимӧдісны чужанінсӧ. Та бӧрын комиссия вӧчӧ кывкӧртӧд, позьӧ-ӧ странаӧ воӧмаыслы сетны квота. Июль 7 лунӧ – Иван лунӧ – Кебраӧ миянӧс вайӧдіс Иван Куратовлы сиӧм гаж. «Кӧйдыслӧн» бӧръя луныс пансис «Сыктыв му кузя ме муна» ӧтувъя ветлӧмӧн. Шуам, лунвывса регионъясын чукӧртӧм маын дистазаыс 8-12, уна вылӧ 14-17. — Менам «кудйын» 140 сайӧ вӧчӧмтор, институтлӧн — 200 гӧгӧр патента удж. Сы вöсна мый ми öта-мöдöс ог кылöй, мöд ногöн кö, «мыжаыс тэ, а абу ме». Мича тыяс да джуджыд тугана пожӧмъяс костын ӧні вольсалӧма выль асфальт. Тайӧ котырыслӧн шӧр могыс – отсавны мам-батьлы быдтыны кык кывъя кагаӧс. Пӧрысь йӧзлы выль олан стрӧйбаяссӧ кыпӧдӧм вылӧ ковмас 867 миллион шайт. –Нэмӧвӧйся содйыс вӧлі киссян выйын нин, йӧзыс та кузя тшӧкыда элясисны. Кольӧм во петкӧдлӧмаӧсь, кыдзи Сёрдлаын том молодечӧс армияӧ колльӧдӧны. Нӧшта ӧтчыд пасъя, мортыд сійӧ либӧ мӧд лоӧмтор вылӧ видзӧдӧ ӧти синмӧн. А уліас гырысь шыпасӧн гижӧма: «Шонді, сынӧд да ва миян медбур ёртъяс!». Пельöс, кöнi и енэжыс вылынджык, и лымйыс еджыдджык, и сынöдыс югыдджык. Кар шӧрас ёнджыкасӧ учреждение-офисъяс, музей-галереяяс, кыддза паркъяс. Литературасӧ зэв жӧ радейтӧ, кӧть ачыс география-биология урокъяс нуӧдӧ. Сьылысьясӧс вердicны, вузасьысьясӧс сiдзжӧ гӧститӧдiсны пӧсь тшай-рокӧн. И звер-пӧтка, и гут-гаг йылысь, кодъяс олӧны да лэбалӧны миян Коми муын. 300 во тырис Великопольелы, Донлы, Парчлы да Скӧрӧдумлы, 90 во– районлы. Декабрын Маюня чужтіс Добрикӧс, а Фетиса январын вайис Яникӧс да Ярикӧс. Ме зэв ёна радейта найӧс да помтӧг аттьӧала быдторйын отсалӧм-ышӧдӧмысь. –Тадзи артмӧ сы вӧсна, мый приставъяслӧн абу йӧз йывсьыс тырмымӧн юӧрыс. Ми тӧдмӧдім финн войтырӧс Сыктывдінса музейяслӧн, библиотекаяслӧн уджӧн. И найӧ, кодъяс пырӧны сідз шусяна риск группаӧ, тайӧ тестъяссӧ вӧчасны». –Тӧлысь кежлӧ мунлан гортсьыд, а локтан да, колӧ быдтор на удитны вӧчны. Зонмыс коми сиктö локтöма Украинаысь армияын служитöм бöрын нажöвитчыны. Шуам, «тэрыб отсӧг» сетан станцияса уджалысьяслы номйысь резсян судзӧді. Журналын петавлöны рöдвуж финн-йöгра войтырлöн мойдъяса ичöтик небöгъяс. Чайта, регыд Госдума вынсьӧдас оланпас, код серти мӧдам гӧрны пу гӧрйӧн. Найӧ век эмӧсь бурдӧдчанінын, и уджалысьяс велалӧмаӧсь наӧн вӧдитчынысӧ. Восьтыны сменасӧ волісны юрсиктӧ 57 велӧдчысь да 9 котырлӧн веськӧдлысь. Июнь 23 лунö нин катеръясöн Суйда ю кузя найöс мöдöдöмаöсь враглöн тылö. Сэк нин мортыс ачыс гӧгӧрвоас, мый виччысьны, иммунитетыс кӧ абу сы дор. Медшӧр гижӧма верстьӧлы кывбуръяс, а ӧні уджалӧ челядьлы гижӧдъяс вылын. Бöръя, 2010 вося, перепись серти Комиын татшöмыс вöлöма матö витсё морт. –А мортыс кӧ юристлы став колана кабаласӧ ваяс онлайн-консультация вылӧ? Тӧдчымӧн унджык сьӧм шуӧма видзны регионын йӧзлысь олӧм бурмӧдӧм могысь. Ылысяньыс омӧля аддза да, медводз чайті, мый аньыс асланым, сыктывкарса. Сэсся нин ачыд бӧръян, кутшӧм вежӧртас медъёна лӧсялӧ пасйӧдлӧн сюрӧслы. Но ӧдйӧ чечча да ко-тӧрӧн нин горза: «Папӧ, виччысьышт менӧ, ме тэкӧд!». «Коми войтыр» ӧтмунӧмлӧн президиумӧ пырысь, педагогика наукаса кандидат: Та кузя туясьӧмаӧсь да татшӧм кывкӧртӧд вӧчӧмаӧсь техникумса студентъяс. Дерт, мирса целлюлоза-кабала вӧчан мукӧд комбинат серти миян зэв на том. Чайтӧ кӧ, мый сійӧс кодкӧ кӧсйӧ лёкӧдны, ачыс вермас водзвыв уськӧдчыны. Гожӧмнас, дерт, ог мунӧй, сэки шландайтны кадыс абу, турун пуктыны колӧ. Уялӧй сӧмын тӧдсаинын, эн варч-чӧй берегсяньыс ылӧ да эн дурӧй ва вылын. «ЛУКОЙЛ» компаниялы зэв жӧ тӧдчана и Усинск дорын мупытшкӧсса озырлуныс. Гӧсьтъяслы рытпук дырйи вӧзъям видлыны комысь патэ, пражитӧм нӧкъя тшак. Сёрӧнджык риэлторсӧ пуксьӧдӧмаӧсь дзескыдінӧ, но патерасӧ он нин бергӧд. Ыджыд гӧсьтӧс тӧдмӧдісны тшӧтш Ю.А.Спиридонов нима искусство гимназияӧн. Колӧ лоны дасьӧн перепись дырйи пасйыны коми кывйӧн быдлунъя вӧдитчӧмсӧ. –Оланпасыс абу на да, ми ог на вузасьӧй вӧралан ньӧввужйӧн да арбалетӧн. Сэтчöс правительство шуöма сетны быд татшöм уджалысьлы 5-15 сюрс евроöн. Бур, сикт горулын сійӧс ляскис ляпкыдінӧ, да машинасӧ петкӧдісны берегӧ. Талун Лидия Родионова дасьтӧ ордйысьӧмъяс кежлӧ ассьыс выль быдтасъясӧс. Могыс сылӧн – содтыны тундраын да тайга-вӧрын олысь мевйӧдтӧм кӧр лыдсӧ. Илья дырйи сійӧ эз нин вӧв, а батьыс томдырйиыс аддзылӧма да висьтавліс: —Медся сьӧкыд и медся шуда здукъясӧ мекӧд пыр вӧліны бать-мам да ёртъяс. Картупельсӧ ӧти гектарсьыс босьтлiсны 230 центнер, вӧдитлiсны и капуста. «Брендын коми визь» номинацияын медбурӧн шуӧма «Мича Райда» мичмӧдчанiн. Артистъяс лыддьöны Степан Раевскийлысь татшöм жö нима небöгысь висьтъяс. Игорьлы тырмӧма 9 секунд, и видзтӧм секундъяссӧ содтӧмаӧсь баллъяс дорӧ. И гӧгӧрвоан та бӧрын, мый йӧзыслы тайӧ и збыльысь зэв колана да тӧдчана. Тавосянь «Мича Райдаӧ» волысьяс вермӧны аддзыны ассьыныс гуся мӧвпъяссӧ. А бӧрынджык сійӧ казьтыштіс, мый думайтӧма миянӧс медводдзаысь аддзигӧн. Ме сиа тіянлы крепыд дзоньвидзалун, шуд, бур вӧчны аслыныд и Чужан мулы! Аддзан кӧ, мый кампет кыш кодкӧ шыбитіс эз урнаӧ, а туй вылӧ. Мый вӧчан? — Век неуна завидьтылі челядьлы, кодъяс быдмисны творчествоа ру пытшкын. Ичӧтӧн меным кузь гӧленя сапӧг эз ньӧблыны, мед ва гуранъясті эг чеччав. –Дерт, олöма йöзлы бурджык гортас кольччыны, оз ков вайны и пузчужöмаöс. Зӧвсьӧртысь Татьяна Батиева вӧзйис вӧчны посёлокас лызьӧн котралан база. Майбыр, Кировысь да Вӧлӧгдаысь йӧв-яйысь вӧчӧм быдсикас вӧлӧгасӧ вайӧны. И ӧні, кор шуӧны, мый миян коддьӧмлӧн шуда семья оз вермы лоны, ог эскы. Мӧйму Коми Республикаса юралысь Владимир Уйба кытшовтӧма Сыктыв районӧд. Но ӧні, кыдзи висьталӧны асьныс коньӧръяс, йӧзыс найӧс ыліті кытшлалӧны. «ШаньгаФестлӧн» шӧр могыс ӧд абу сӧмын ӧні да тані гӧсьтъяссӧ чӧсмӧдлыны. Первойсӧ сійӧ чушнитчӧма, мыйла мужичӧй олӧ накӧд, а гортас нинӧм оз вӧч. Унаӧн эновтісны нин таладор югыдсӧ да колисны ас йывсьыныс бур казьтылӧм. Гожӧмбыднас «Югыд ва» паркӧ воліс 4,3 сюрс морт, колляліс сэні вежон-мӧд. Май помöдз öтуввезйын театрлöн лист бокъясын лоö йöзöдöма видео-висьтъяс. Кытчӧдз Павлик велӧдчыны эз мун, 7 классӧдз кымын, пыр зонъяскӧд котралі. Нимкодь, мый Сыктывкарын эмӧсь коми культурасӧ та выйӧдз пыдди пуктысьяс. —Татчӧ вои да, эг на тӧд, мый сійӧ балетыс, — казьтылӧ Анастасия Лебедик. Бакъяс дорас сувтӧдӧмаӧсь туй выв пас, мый сэні машиналы сулавны оз позь. Но тайӧ эз ло кутшӧмкӧ мытшӧдӧн чужан кыв велӧдӧмын, — казьтывлӧ Надежда. Пансьывлісны арся кӧлысьяс, а нывъяс войпукъяс дырйи гажӧдчисны-печкисны. Илья лыддьӧ, мый уджыс юр выв тыр на, кӧть и удитӧмаӧсь нин вӧчны унатор. Татшӧм отчёттӧ ӧд ёна кужӧмӧн колӧ дасьтыны, оз на и быдӧнлӧн бура артмы. Сцена вылӧ медводз петісны «Асъя кыаса» «Тулыс» хореография постановкаӧн. Курччис кӧ тіянӧс пон — зіля мунӧй бурдӧдчанінӧ вӧчны бешенствоысь писти. А плиткаӧн вевттьӧм площадка шӧрын зымвидзис еджыд дӧраӧн вевттьӧм мыгӧр. Дерт, кодкӧ пуктылӧ татшӧм тассӧ журналистъяс водзӧ, оз кӧ нин кӧртвомав. Вӧрас вотім чӧд, ӧктім сус коль да корсялім чайӧ сорлавны быдсикас турун. Быд сиктын, семьяын гӧтрасян обряд аслыспӧлӧс, но подулыс быдлаын ӧткодь. —Челядя семьяяслы отсалӧм могысь быд во кутам торйӧдны ӧти миллиард шайт. И мусир туялӧм-перйӧм могысь шуӧма быд во торйӧдны 60 миллиард сайӧ шайт. Дмитрийлӧн мамыс став чӧжӧм сьӧмсӧ видзӧма, мед сӧмын пиыслӧн киыс кольӧ. Аддзылі ошкӧс, повзьӧді сійӧс «охотник сигналӧн» — югыд биӧн енэжас лыйи. Талун чери шыднад некодӧс нин он чуймӧд, но ми Карелияын зілям шензьӧдны. А медводдза ордйысьӧмыс сылӧн вӧлі ангарын, кӧні лӧсьӧдлісны вевта каток. Немечьяс овмӧдчӧмаӧсь дед-баблӧн керкаас, а найӧс вӧтлӧмаӧсь овны сарайӧ. Но делӧыс сыын, мый нӧбасьысь аньӧс коронавирусысь колӧ бурдӧдны мӧд ног. Котырыслӧн абу некутшӧм власьт, но талун налысь корӧмъяссӧ пыдди пуктӧны. «Оз тусьяс» ветлӧмаӧсь нин Москваӧ, Питерӧ, петкӧдчӧмаӧсь уна площадкаын. 2018-ӧдын сетӧм 2,8 миллион вылӧ ньӧбӧмаӧсь кӧртысь колана конструкцияяс. Турки-Перевоз дорын ыджыд мемориал, сэтчӧ сёрнитчисны татшӧмъяссӧ дзебны. Быдмасны да, тӧда, бара на окотитасны кывтны Тшугӧрсӧ йывсяньыс вомӧдзыс. 2018 вося ноябрь 12 лунӧ кырымалӧма «Наследие» пӧдрад котыркӧд сёрнитчӧм. Вӧчӧны ӧнія кадыслы лӧсялана оборудованиеӧн да медся еджыд целлюлозасьыс. Гоз-мӧд лун уколалім да, эськӧ зэв на слаб вӧлі, но сёйны кӧть заводитіс. Эм и сюжетаыс – кӧнкӧ мыйкӧ лоӧма, кодкӧ кытчӧкӧ мунӧма – тайӧс и сьылам. Тайӧ важся коми сиктас олысьясӧс грамотаӧ велӧдны босьтчӧмаӧсь 1904 воын. Уджаланін кындзи сэні эм и шойччан жыр, библиотека да сёрнитчӧм нуӧданін. Куим челядьнад зэв сьӧкыд лои да, 2005 воын ковмис мунны Италияӧ уджавны. – «Печорянка» петкӧдчис Сыктывкарын Коми Республикалӧн тшупӧда пас дырйи. –Сыктывдін районса Выльгортын культура керкаын январь 27 лунӧ 18 чассянь; —Лючки семьясӧ быдӧн гӧгӧрвоӧ ас ногыс, — пырӧдчис сёрниӧ Алексей Фролов. И бабыс сійӧс повтӧг лэдзӧ – лавкаыс ӧд ныр уланыс и эм, керкакӧд орччӧн. Судитчим Коми Республикаса больничакӧд вермытӧмъясӧс лючки бурдӧдӧм ради. Медводдзаыс вӧлӧма 2012 воын да ёна кажитчӧма телепередача видзӧдысьяслы. Ӧд ас кыв юргӧмысь и ворсысьыслы нимкодь, и видзӧдысьлӧн лов вылас кыпыд. Сэки оланпас бала дасьтысьяслы паныд сувтіс Роч православнӧй вичко (РПЦ). Пöрысь ыджыд мам кольöма дöваöн 34 арöсöн, но верöс сайö абу и петавлöма. Важ йӧз шулӧмаӧсь, ыджыд Ен праздник дырйи кӧ пӧ шонді мыччысьӧ, бурлань. Сыктывкарысь Владимир Телепин ӧти лунӧ ваысь кыскӧма-мездӧма нёль мортӧс. Паромыс сэтчӧ сутки кывтӧ, кык сутки сэні сулалӧ да нӧшта кыкӧс катӧ бӧр. Вылысам кышавлi cос-сарапан: водзас передник, а бӧжсӧ мичмӧдӧма серъясӧн. Веськалас кӧ мӧд ногӧн куйлысь шегйӧ, водзӧ печласьны мӧд морт нин кутас. И та дырйи экран вылын петкӧдлісны Коми Республикалы сиӧм мича серпасъяс. «Витаын» бурдӧдчӧм-шойччӧмаяс век зэв шоныда казьтылӧны сэні зільысьяссӧ. Таво чемпионатын петкӧдчис Россияса компания-предприятиеясысь 50 команда. Коркӧ машинаӧн мӧдӧдчим кӧкъямыс час рытын, а бӧрсӧ воим нёль час асылын. Сьӧм вылас лӧсьӧдчӧны мичмӧдны-бурмӧдны Ухтаын Фёдор Прядунов нима сквер. – Но миянкӧд орччӧн олӧны на тшӧтш и найӧ, кодъяслӧн арлыдыс та мында жӧ. Та бӧрын пилот чеччыштӧ бобас, а недыр мысти и сідз шусяна разгоняющӧйыс. Кыпыд рытпук вылын бура и сьылӧмаӧсь-йӧктӧмаӧсь, ворсӧдӧмаӧсь гӧсьтъясӧс. Талун Борис Карпенко да Яков Чупров дасьтысьӧны Россияса чемпионат кежлӧ. Коми мулӧн нималана пи».Монументсӧ вӧчӧ- маӧсь спонсоръяслӧн сьӧм весьтӧ. Выль спорткомплексад да амбулаторияад, дерт, волывлӧ уна сё да сюрс морт. –Да, чери кыйӧмын гӧгӧрвотӧмторйыс уна, – пырӧдчӧ сёрниӧ Иван Николаевич. Армия бӧрын ыстісны менӧ Бонч-Бруевич нима институтӧ физика водзӧ туявны. Сылӧн веськӧдлӧм улын 22 воӧн вӧлі вольсалӧма уна сюрс километр выль туй. – Ме зэв стрӧг велӧдысь. Кор оз кажитчы, веськыда висьтала, мый абу сідз. И, кӧть школаын чужан кывсӧ эз велӧд, сёрнитӧ мича да сӧстӧм коми кывйӧн. Коймӧд во Нёбдінса видз-му овмӧсӧн веськӧдлӧ Виктория Сергеевна Макарова. Тайӧ кадӧн бергӧдім бизнеслы да социальнӧй юкӧнлы отсалӧм кузя ыджыд удж. Ньыв кырсьтӧ кулям, ваям да косьтам, сирсӧ вуштам – мед мича-еджыд кольӧ. Тайӧ нырвизьнас пӧ бӧбйӧдлісны миянӧс, коми кывсӧ школаясысь чышкыштісны. Налӧн лоас унджык позянлун и ассьыныс сям-киподтуйсӧ сӧвмӧдны-петкӧдлыны. Кузь коридорын ми ветлӧдлім велосипедӧн, а кухняас тӧрим ставным ӧтпырйӧ. Сэсся кык альчик нин качӧдӧны да пызан вылас кольӧм куим шегсӧ кватитӧны. Талун Россияӧ воӧмаӧсь нин коронавируслӧн Индияса да Британияса штаммъяс. Мöд лунас немечьяслысь оборонасö орöдiм, и фашистъяс кутiсны бöрыньтчыны. Быдӧн казявліс Сӧвет кадся стрӧйбаяс вылысь гӧрдовлӧз рӧма коми серъяссӧ. Нималана коми тележурналист Ӧльӧксан Пивкинӧс тӧдӧны республика пасьтала. Эштӧдасны тавося декабрын, сэні лоасны и спортзал, и столӧвӧй да пусянін. –Сыктыв районса Визин сиктын «Мир» кинотеатрын январь 27 лунӧ 14 чассянь; Мича да вына гӧлӧснаныс сьылӧны акапельнӧ, некутшӧм гудӧк ни баян оз ков. Увтасінъясын туруныс мортысь джуджыда быдмӧма, он весиг тӧд, кытчӧ мунан. Печкан-брошкаяс отсӧгӧн Анна пыртӧ тайӧ важ, тӧдчана пасъяссӧ ӧнія олӧмӧ. – А ме сӧмын помадкасӧ радейта, а кӧлачсӧ ог, – ылӧдчытӧг висьтасьӧ Лена. Налы вичмисны телевизоръяс, аудиоколонкаяс, наушникъяс да уна мукӧд приз. А нёль кӧндозмӧр гортса курӧгъяс моз повтӧг тапикасисны миян бипур дорын. Чувашъяс ассьыныс Сурхури гажсӧ пасйӧны тӧвнас, кор луныс заводитӧ содны. –Кор ме босьтчи вольнӧя вермасьны, та могысь миян залыс вӧлі зэв дзескыд. Ме серти, тайӧ тестсӧ колӧ вӧчны дон босьттӧг быд больнича-поликлиникаын. Гӧлӧсуйттӧдз татшӧмсӧ некымынысь на нуӧдасны, вочавидзасны юалӧмъяс вылӧ. Тайӧ тӧлысьӧ помасьӧ «Из вылӧ из» гижӧдлӧн сьӧлӧмтӧ вӧрзьӧдана историяыс. Сылы вочавидзисны, мый Федерация Сӧветлӧн сайт вылын та йылысь юӧрыс абу. Сэксянь, буракӧ, ме некутшӧм дзоридз ог радейт: ни гортсасӧ, ни ньӧбӧмсӧ. Кыдзи и пияныскӧд, ичӧт Сашкаӧд Пунеговъяс чужӧмсяньыс сёрнитісны комиӧн. Ас кадӧ уджалі этнопаркын, кӧні восьтлім арбалетӧн да ньӧвйӧн лыйсян тир. Кыдз петкӧдчис, тайӧ сьӧмыс – сикт-посёлокын олысьяслы зэв тӧдчана отсӧг. — Мортыд вермас лоны кывкутысьӧн, кужны ӧдйӧ корсьны мытшӧдысь петан туй, Ставроссияса переписьлӧн медводдза серпасыс тыдовтчас 2020 вося декабрын. Шуам, Надежда Юрьевна Гладышева ЛПК-ын зiльӧма транспортировщицаӧн 27 во. Комиын пӧ морфемаыс оз век кут торъя вежӧртассӧ, сӧмын зільӧ тайӧс вӧчны. Пыр и кылан, мый прививка вӧчӧм бӧрын кодкӧ висьмӧма да весиг и кувсьӧма. Вӧлі кӧ позянлун кольӧм кадас косавлыны, нинӧм эськӧ аслам олӧмын эг веж. Кöть и шуис, мый öні шойччö, пенсия вылын да, коксö кресталöмöн оз пукав. – Быдӧн на пиысь сэтшӧм муслунӧн висьтасис аслас удж да профессия йылысь! И налӧн югыдлӧз флаг вылын гижӧдыс талы лӧсялӧ: «Миянысь ӧтдор – некод!». кор да кысянь муніс служба вылö (военкоматлöн корöм али ас кöсйöм серти); Кыдз пасйисны экспертъяс, тыр арлыдтӧмаяс лёкас сетчӧны куим помка вӧсна. «Войвыв кодзув» судзӧдысь Татьяна Кузнецовалы —Елена Козловасяньспецприз; Та йылысь позьӧ лыддьыны журнал лыддьысьясӧс Выль воӧн чолӧмалан гижӧдын. Татӧг борщевиклы паныд тышын вермам ворссьыны, – воисны ӧти кывйӧ чинаяс. «Коми книга» гаж дырйи кывкӧрталісны «Медбур небӧг» республикаса конкурс. — Анастасия, медводз тӧдмӧдам тэкӧд лыддьысьысьясӧс, висьтышт ас йывсьыд. Февраль 14-15 лунъясö Сыктывкарын чукöртчылас «Коми войтырлöн» XII съезд. Гаж водзын ми сёрнитім Сыктывдін районысь мазі вӧдитысь Любовь Лысовакӧд. ыджыд да ён, абу уна сёрниа, шмонитысь да зептас внук-внучкаыслы кампета. Тайӧ ыджыд пемӧсыслысь коляссӧ вель уна аддзӧмаӧсь да зэв ёна тшапитчӧны. «Купальнича» котырысь посниулов виччысисны репетиция вылысь нывъёртъяссӧ. Артмӧ, кызь депутатнад «единоросъяслӧн» та боксянь некутшӧм мытшӧд оз ло. Но, мыйлакӧ, чужан кыв вылын сёрнитысьыс пыр этшаджык и таысь, дерт, шог. А кӧкъямыс во сайын вуджӧма коррекционнӧй школа-интернатӧ воспитателявны. Вöчанныд тайöс да казяланныд, кутшöм мича кöр видзысьлöн тöвся паськöмыс. — А велӧдысьяс да велӧдчысьяс миян збыльысь тӧлкаӧсь да водз-мӧстчысьӧсь. –Мазі рӧдмӧдысь-видзысьлӧн уджыс зэв аслыспӧлӧс, – шуӧ Любовь Алексеевна. Тайӧ ветлӧм-мунӧмыс и ышӧдӧма лӧсьӧд Кола кӧджын мӧд коми фольклор котыр. Семьяӧн прӧст коллялан ворсӧмсӧ дасьтӧма коми фольклор вылӧ подуласьӧмӧн. Коркӧ петушокӧс корас, коркӧ – чупа-чупс, а тшӧкыдджыка босьтлывлӧ кӧлач. Шензьӧй кӧть энӧй, но татшӧм ногӧн кыӧм кӧсаыд новлыссьӧ матӧ кык тӧлысь. Кымын унджык ветла Заречьеті, сымын ёнджыка радейт-ча татчӧс сикт-грездӧ. Медуна татшӧмыс Чилимдін, Изьва, Удора да республикаса лунвыв районъясын. –И ставыс тайӧ петкӧдчис гижӧдъясас: кывбуръясын, прозаын, драматургияын. Сергей Габов нуӧдіс коми кыв тӧдӧм вылӧ ворсӧм да сетіс неыджыд козинъяс. Буретш на вöсна дугдöма ветлыны Сыктывкарсянь Кулöмдінö рейсöвöй автобус. Весиг миянлы Еленакӧд инмывлӧ, кор коми кыв пыдди вӧдитчам роч синонимӧн. Сiйӧс индӧмаӧсь медшӧр инженерӧн, а некымын во мысти – веськӧдлысьӧн нин. Ичӧт Надяӧс, коді эз на ветлав, сувтӧдліс ки пыдӧс вылас, а мӧднас кутіс. Ме ачым коми морт, коми сиктын чужлӧм-быдмылӧм, да верма налӧн куӧ пырны. А кыдз нӧ, мися, гӧгӧрвоны Удора районса Ёдва посёлокын шуштӧм лоӧмторсӧ? А нӧшта шемӧсмӧдіс, мый школаын быдлаысь позьӧ аддзыны пызанвывса ворсӧм. Туис здукӧн, часнас 35 сантиметр воис, а мунӧ суткинас та мында кымын жӧ. Код юра мортыд, кор аддзис менӧ да полицияса участкӧвӧйӧс, пыр и паляліс. Кывбуръяс, висьт-повесьтъяс, унатор йылысь юöръяс да серпасъяс тэ вӧзъян. Сылöн дöзьöр улын Шöръяг посёлок да Джеджим грезд, на костын сизим верст. Сӧнъясӧн кӧ майшасьлісны пӧль-пӧчыд либӧ бать-мамыд, и ті тшӧтш мӧданныд. Дзоньвидзалун вылӧ мӧрччӧ и велӧдысьяслӧн, медицинаын зільысьяслӧн уджыс. Кык нывкаӧс, видзӧдӧмпырысь, 6 да 10 арӧсаӧс, заводитӧма кылӧдны визулыс. Матыстчӧ тӧв, сідзкӧ, регыд «Югыд ваӧ» локтасны тӧвся туризм радейтысьяс. Гашкӧ, та вӧсна и заводиті найӧс вуджӧдны да сьывны роч да коми кыв вылын. Пандемия кадӧ тайӧ медводдза «ловъя» выставка, кӧні йӧзыс аддзысьӧны, кыдз Та вӧсна районса веськӧдлысьяслы ковмӧ корсьны сійӧс видзтыны позянлунъяс. Но тӧда нин: кор тадзи чайтан, колӧ торйӧн нин ёна быдторйысь видзчысьны». Сiйö меным и уна мукöдлы отсавлiс йöзöдны медводдза висьтъяс да кывбуръяс. Мукӧдсӧ водтӧдӧны гортйӧ да почётӧн дзебӧны братскӧй гуӧ, батюшка сьылӧдӧ. Диван вылын куйлӧмӧн ӧтуввезйын быд нинӧм абусӧ гижысьысь вӧлі, эм и лоас. Дерт, кодсюрӧ шуасьны мӧдасны, комияс пӧ эшкынсӧ асланьыс кыскыны кутісны. — Важысянь нин кыскис тайӧ муыс аслас архитерктуранас, кывнас, оласногнас. 267 койкаыс кислородӧн могмӧдана, на пӧвстысь 50 прӧчентыс – ИВЛ-аппарата. —Сизим машина вӧлі, кык флаг, — висьталіс Анатолий Пантелеймонович Исаков. Нёльсёыс веськалӧмаӧсь Войвыв флотӧ, а сё комыныс – Национальнӧй гвардияӧ. Сы вылӧ регионса сьӧмкудйысь шуӧма артыштны быд во ӧти миллиард сайӧ шайт. —Менам татшӧм мӧвпыс эз вӧв, челядьсянь сӧмын бур виччыси, — нюммуніс ань. Колӧ семьяын ас костын ладмӧдчӧмӧн став гӧрӧдсӧ разьны, – пасйис Светлана. – Миян сикт-посёлокъясын олысьяс дасьтӧны проектъяссӧ став нимпас сертиыс. Изьваса ДЮСШ-ысь енбиа велöдысь да бур наставник тренералö 40 сайö во нин. Шӧр геройясыс сэні — Йиркап, Кӧрт Айка, Яг Морт, Ёма-баба, Пера да Зарань. Сэк жӧ аддзанныд кад пуктыны ыджыд пай нӧшта и «Коми войтыр» ӧтмунӧм уджӧ. Кушӧдз сотчис кык патера, мӧд кыкыс кусӧдчигас ойдіс, став эмбурыс тшыкис. Тіян удждонысь, пенсияысь кӧ косӧдісны сьӧм, медводз колӧ шыӧд-чыны банкӧ. Мӧд нога заводитан видзӧдны кино, бурджыка тӧдмалан история, антропология. Россияса первенство дырйи исласигӧн сылӧн вӧліны на ичӧтик тырмытӧмторъяс. А сiдзжӧ петкӧдлӧны, мый мирын Россия Федерациялӧн тӧдчанлуныс ӧнi содӧма. Челядь тэнö окотапырысь лыддьöны, велöдысьяс пыр мый кö выльтор тöдмалöны. И ме эськӧ видлі татшӧмсӧ, кыдзи ті шуанныд, «программируйтны удача вылӧ». Тадзи шусьӧ «Коми му» газетын медводдза лист бокын выльӧн восьтӧм рубрика. Эм кык видзӧдлас: ӧти сертиыс, карас пӧ медводдза олысьыс вӧлӧма Шыр нима. Юаласны арлыд, национальносьт, образование, кӧні уджалан. Ставыс 23 юалӧм. Дзикӧдз нин йӧртіс ставнымӧс тайӧ висьӧмыс, он нин тӧд, кыдз лоас бурджык. Сиктсаяс окотапырысь жӧ босьтӧны кӧза йӧвсӧ, ӧні ӧд скӧттӧ омӧля вӧдитӧны. Сы мында жӧ дзолюк мӧдасны ветлыны юркарса Тентюков улич вылын ясли-садйӧ. Овлӧ, «лихач»-шопер соссьӧ мыж-сьыс, а кондукторыс уджъёртсӧ, дерт, дорйӧ. Коми кыв вылӧ вуджӧдӧмӧн театр нимыс – «Об-угор войтырлӧн театр – «Шондi». Но войнас заводитӧма нӧйтчыны доймӧм кокнас — кӧртӧдыс, буракӧ, мешайтӧма. > Кыигас сӧмын сьӧкыдджык — колӧ пукавны кыысь дорын матӧ куим-ӧ-нёль час. Дерт, и гажӧдчыны колӧ, но медтӧдчанаыс, ме серти кӧ, видз-му овмӧсын удж. Та йылысь жö – Анна Поповалöн да Семён Горчаковлöн серамбана сьыланкывъяс. Выль «Йӧлӧгалӧн» лыддьысьысь — том морт, творчествоа, ассьыс туй корсьысь. Кыдзи кутасны семья костас ладмӧдчыны – асланыс делӧ, сэтчӧ ми ог сюйсьӧй. Биология институтным дасьтыліс весиг проект, но сійӧ кабала вылын и колис. Пӧдрадчиккӧд вӧлі урчитӧма сигӧртны дзоньтасьӧмсӧ 2019 вося май 12 лунӧдз. Тайö юкöныс ёна на паськалас, öд Ловечса общинакöд йитöд-ёртасьöмыс сöвмö. «Сёйӧм кузя туристлы эмӧсь торъя «законъяс», – пасйӧма лист бокас мужичӧй. Ӧтчыд-кыкысь веськавлӧ дежуритны, тасьті-пань мыськыны, картупель весавны. Тiян кö куим арöсöдз кык либö унджык челядь, гижны колö сöмын öти шыöдчöм. Ме тшӧтш чеччышті, шуйгаладорӧй ставнас лӧзӧдіс, пидзӧсӧй доймис, чота на. На лыдын кӧ эм аньӧн бӧрйӧмаыс, смела позьӧ вештысьны сыысь мам капиталӧн. Сыктывкарын олігӧн на том ань шуӧма ас синмӧн видзӧдлыны сиктса олӧм вылӧ. Ортсысяньыс стенъяссӧ шоныд кутӧм могысь кышӧны фиброцементысь панельясӧн. Луздорын олысьяслы позьӧ гижӧдчыны приём вылӧ 8(82133)2-34-30 телефон пыр. Гӧтырыс вӧлӧма Сибырса Верхотурьинск карысь да тшӧтш жӧ тӧдӧма коми кывсӧ. Лавка дорын милӧстыня ко- рысьяслы нинӧм оз сетны, — висьталӧ Илья Костин. США-ын пӧ врачьяс пиысь гриппысь прививкасӧ аслыс вӧчӧ сӧмын 38 прӧчентыс. Залсянь кылісны вочакывъяс, и комбинатӧн веськӧдлысь водзӧ нуӧдіс сёрнисӧ: И челядь ичӧтсяньыс отсасьӧны бать-мамыслы ас овмӧсаныс да горт гӧгӧраныс. Ӧні Кулӧмдін районса администрацияын видлалӧны та кузя кабала-документъяс. Тайӧ уджтас кындзи районын збыльмӧдӧны и оланінкӧд йитчӧм мукӧд программа. Тайӧ оланпасыс пӧ лоас и «Демография» нацпроект збыльмӧдӧмӧ тӧдчана пайӧн. Сэсся ӧнi тайӧ кык коми уджтассӧ позьӧ ви-дзӧдны сӧмын асывнас, 9 чассянь. Сійӧс веськӧдӧма регионын олысьясӧс Комиын вӧчӧм сёян-юанӧн могмӧдӧм вылӧ. Ӧні пӧ пандемия вӧсна волыны ог вермы, ола Италияын да, – вочавидзис сійӧ. Кӧть и шуӧны, челядьлы ворсӧм пӧ тайӧ, но винёвлуныд, сямыд ыджыд жӧ колӧ. Ми жö ассьыным видзöдласнымöс веськыда висьталам: Шиесын полигоныс оз ков. Майшӧдлӧны 20 прӧчентыс, кодъяслы, вермас лоны, ковмас реанимацияын отсӧг. Вой шӧр войнас пӧ весиг оз узьны ылӧдчысьясыд, «кӧмӧдны» миянӧс кыйӧдчӧны. 1999-2009 воясын сійӧ олӧма Германияын, кӧні сетӧмаӧсь сэтчӧс гражданство. Новодевичӧй шойнаын жӧ дзебӧма Дмитрий Георгиевич Дубровскийӧс (Сивковӧс). Нӧшта, Азияса кутшӧм кывкӧд пӧ И.Куратов ӧткодявліс коми-зыряналысь кывсӧ? Сэтшӧма кажитчӧма ставныслы да, мӧдысь чукӧртчылігкежлӧ пӧ бара на пӧжась. Сэні петкӧдлӧма Светлана Паниналысь перым-коми легендаяслы сиӧм серпасъяс. Ордйысьӧмӧ позьӧ пырӧдчыны Комиын олысь ворсысьлы, кодлы тыри нин 14 арӧс. Сы бӧрын мужичӧй гортса пемӧсъяссӧ бырӧдӧма, кута пӧ тай кӧинъясӧс вердны. Тані сулаліс ыджыд экран, код пыр петкӧдлісны жӧ сцена вылын мунысь гажсӧ. И тшӧкыдджыкасӧ ми аддзысьлам тӧдсаяскӧд ог «ловйӧн», а телепон экран пыр. Енмыс вӧлі сетӧма Михаил Борисович Рогачёвлы лоны историкӧн да велӧдысьӧн. —Висьтавлісны, мый Моня вылын тешитчӧма скӧр кӧзяиныс да шыбитӧма вокзалӧ. Иван видлӧма нин ассьыс вынъяссӧ «Росмолодёжлӧн» заочнӧй гранта конкурсын. Гашкӧ, сы вӧсна, мый ичӧтсянь нин кывза да весиг ӧтчыд вӧлі концерт вылас. Сергей Гапликов тӧдмӧдіс найӧс войскӧвӧй часьтъясын выль веськӧдлысьяскӧд. Быд сикт-грездлӧн аслас история, кодлӧн подулас эм тшӧтш легенда-предание. –Медводз босьті тӧдӧмлун художествоа юкӧнын, сэсся вуджӧдчи гуманитарнӧйӧ. Пенсия вылӧ петӧм бӧрын олӧма мортлы абу на окота олӧмсьыс бӧрӧ кольччыны. И Елена, и Николай лыддьӧны асьнысӧ комиӧн, но мужичӧй чужан кывсӧ оз тӧд. Мыйлакӧ абу коми ним пуктӧмаӧсь и юркарса мача хоккейӧн ворсысь командалы. Суйӧр сайысь воысьяс медсясӧ овмӧдчӧны Сыктывкарын, Усинскын да Воркутаын. Княжпогост районын ичӧтик ты туялӧм-донъялӧм могысь корисны 500 сюрс шайт. Студентлӧн, велӧдчанінлӧн да, дерт, уджӧн могмӧдысьлӧн быдӧнлӧн аслас мог. Таво ньӧбисны исласянін да сиктса казьтылан пасъяс лымйысь весалан машина. Том морт радейтӧ ветлывны кар-районӧ, аддзысьлыны республикаын олысьяскӧд. Сэні пӧ лыддьӧдлӧма став велӧдчанінсӧ, кӧні виччысьӧны вермытӧм том йӧзӧс. Хоккейысь ворсӧм кузя татшӧм турнирсӧ нуӧдны миянлы вӧзйисны спортсменъяс. Ляйса олысьяс да вичкоса настоятель шыӧдчӧны бур сьӧлӧма йӧз дорӧ отсӧгла. Класснас петалісны вӧр-ваӧ да, гортас вайис банан кыш, мукӧд вӧлӧга коляс. А тані ставыс вӧлі миян син водзын – и бӧрдӧм, и кабырӧн пызанӧ камгыштӧм. Машинаӧн ветлысьяс сылысь мотора коляскасӧ ордйигӧн чолӧмалӧны тутӧстӧмӧн. Нимкодь пӧ, кор медводдза нажӧвитӧм сьӧмтӧ босьтан – кӧть неуна, но аслад. Но озырлун бӧрся вӧтлысигӧн вунӧдӧны каганысӧ бурас туйдӧм-велӧдӧм йылысь. Маняыд май помас-июнь заводитчигас чужтіс Маюняӧс, а февральын – Фетисаӧс. Тані ӧд ставсӧ маркировка серти юклӧма, медым сэсся нуны переработка вылӧ. Сьӧмсӧ бергӧдасны кагалӧн, кодлы абу на тырӧма 18 арӧс, мамлы либӧ батьлы. Та вӧсна комбинатсянь отсӧгыс Сыктывдінса культура юкӧнлы вичмӧ быд пӧрйӧ. Сӧмын Сыктывкарын тӧд вылын кутам 44 мортӧс, на лыдысь дас кыкыс — челядь. Декабрь 6-7 лунъясӧ Сыктывкарын сизимӧдысь бӧръясны медся мича коми нылӧс. Казьтыштам, кольӧм во август 4 лунӧ сэні вошӧма вӧлі дас нёль арӧса нывка. Та йылысь ёсь сёрни кыпавлiс став кар-районас коми йöзлöн чукöртчылiгъясö. Но сёрнитны кӧ миграциялы инмана оланпасъяс йылысь, талун найӧ «небзисны». Сэки ме вӧлі чачаясӧн тадзи ворса, мыйкӧ вӧлі мӧвпышта да гӧлӧсӧс вежлала. Бокисянь кӧ гаж вылас видзӧдлін, позис чайтны, мый тайӧ зі поз жуӧмӧн жуӧ. Акцияас пырӧдчис и Коми Республикаса юралысьлысь удж вӧчысь Владимир Уйба. Но «Войвыв кодзув» журналын авторлӧн висьтъясыс йӧзӧдчӧны медводдзаысь на. Визинга сиктысь Лиза Горчакова гижис письмӧ «Би кинь» журналлӧн редакцияӧ. – Тайӧ вежсьӧмъяссӧ дасьтіс специалистъяслӧн торъя котыр, и ми эскам налы. Ӧні аддзи керкасӧ да юалі уличті меным воча воысь нывбабалысь пӧч йывсьыс. Но висьӧмысла выныс абу тырмӧма, да бӧр лапаяснас ӧшйӧма профнастил вылас. Дас часын культура керкаын пансис сиктнымӧс нимӧдан гажлӧн медводдза юкӧн. Аньясӧс эськӧ ӧлӧді дыр да тшӧкыда вӧсни джуджыд каблука кӧмкот новлӧмысь. Но флебологъяс казялӧмаӧсь, мый негръяс зэв гежӧда норасьӧны варикоз вылӧ. Ӧтчыд мужикъяслы сетасны индӧд: тшупны вӧр лэдзысьяслы ылі пармаын оланін. Варикозӧн нёрпалысьлы оз позь пывсьыны-корӧсясьны жар пывсянын да саунаын. Скӧрпырысь чеччӧма ӧксыыд да казялӧма сыланьӧ кыссьысь яда кыйӧс (змейӧс). –Бать-мам ставӧн кӧсйӧны, медым челядьыс быдмисны дзоньвидзаӧн да тӧлкаӧн. Вӧралан правилӧяс серти позьӧ лыйны пищальысь, а сідзжӧ октыны кӧрт нальк. –Та йылысь оз ков вунӧдны и налы, кодъяс кӧсйӧны кытчӧкӧ ветлыны шойччыны. Тадзи жӧ позьӧ тӧдмавны и ӧтувъя коланлун вылӧ видзӧм ресурсъяслысь лыдсӧ. Хорӧн веськӧдлысь Наталья Георгиевна Ростовалы сӧмын кывбуръясӧс петкӧдлі. Зонкаӧс ас борд улас босьтіс медвылыс категорияа тренер Евгений Рукавицын. Быдмигас чойыскӧд, мамыскӧд да Галина Егоровна вежаньыскӧд ёна шегъясьліс. 1) историческӧй депозитарийлӧн ӧтуввезйын historydepositarium.ru сайт пыр; Тадзи шусьӧ «Коми му» газет редакциялӧн социальнӧй тӧдчанлуна выль уджтас. Рытнас жӧникыс локтӧма гӧтырпу дорас да найӧ сетӧмаӧсь ӧта-мӧдлы козинъяс. –Та йылысь юӧртӧны «Юрган» да «Коми гор» телеканалъяс, «Республика» газет. Фестивальыс помасис гала-концертӧн, кӧні кыпыда сьыл=с «Дзоридз» ансамбль. Воддза артасьӧм дырйи нёль прӧчентыс эз кӧсйысьны юӧртны ас йывсьыс нинӧм. Кӧрткерӧс районын олӧны менам кызь квайт воча чой-вок да уна мукӧд рӧдвуж. Операция бӧрын Моня ёна тшӧгӧма, но век жӧ вокзалын службасӧ абу эновтӧма. Фабрикаын вӧчӧны чипан яй, кольк, курӧг да порсь яйысь мукӧд сикас вӧлӧга. Водзті, кор ичӧт-джык на вӧлі Катя нылукӧй, ю дорӧ даддьӧн сійӧс кыскывлі. Бюджет юкöнса учреждениеяслöн 47 стрöйбаын интернетö позьö пырны зэв öдйö. Гожӧмнас пӧ сэті некод оз и ветлыв, ва туйыс пӧ медбур да, пыжӧн воӧдчам». Ноябрь 10 лунӧ жӧ петкӧдчас Сыктывдін районса Сёськаысь «Енбиа йӧз» котыр. –Ме казялі, мый эскысьяс асьнысö бура кутöны, а ми найöс такöдам духовнöя. Гӧ-гӧрволім, мый и миян, челядьлӧн, уджыс колӧ вӧлі Победа шедӧдӧм могысь. Меным сьӧлӧм вылӧ воис Татьяна Ануфриенколӧн «Дымоклӧн чужан лун» висьтыс. «Велӧдӧм сӧвмӧдан коми республиканскӧй институтын» уджалӧ кык лаборатория. Кор накӧд уджалан, казялан налысь оласногсӧ да сэсся кутан на моз жӧ овны. Кӧні кӧть ог сьыв сылысь сьыланкывъяссӧ, видзӧдысьяс пыр шоныда вочаалӧны. Мӧд-кӧ, мед йӧзыс тӧдісны, кытчӧ да мый вылӧ видзсьӧ карса бюджетысь сьӧм. А сэсся смелмӧдчи да сцена вылӧ на петалі, конкурсӧ пырӧдчи и босьті приз! А музейын петкöдланторйыс восьтö Болгариялысь мичлунсö да аслыспöлöслунсö. Веськалöма 229-öд стрелкöвöй дивизияö (229 СД), бара жö Волховскöй фронтö. Ставсӧ тайӧс ас синнас аддзылісны и Сыктывкарса университетысь студентъяс. Вывтасінъяс йöлöгаалöны челядьлöн ёсь чилзöмöн, гулыд серамöн да горзöмöн. Гожӧмнас кык куканьлӧн доймылісны кокъясыс да, найӧс эз лэдзлыны йирсьыны. А сэсся ичӧт классъясад сёрӧдз гуляйтлім да эг радейт школаӧ водз чеччыны. –Зэв тӧдчана, кӧні том-улов вӧчӧны спортӧ ассьыныс медводдза воськовъяссӧ. Тані позьӧ видзӧдавны важ фотояс, а сідзжӧ ыстыны и ас архивысь снимокъяс. Кыдз висьталіс Наталья Владимировна, мукӧд районын серти пӧ тайӧ зэв этша. Но сэсся век жӧ гӧгӧрвоис, мый лызьӧн котралӧмыс – абу сылӧн, да дугӧдчис. А медводдза йӧзӧдӧм сьыланкывйӧс — «Мысли» нима — гижи 10 класс помалігӧн. Ачым лыддьысьнытӧ радейта да, гашкӧ, та вӧсна сэтшӧм ёна сьӧлӧм вылӧ воис. Таво нуӧдӧны «Лидер», «Встреча», «Контакт» да мукӧд пас улын челядькӧд удж. А со супер да гипермаркетъясыд оз гоз-мӧд килоӧн, а тоннаясӧн «бергӧдлӧны». Гожся университетын ме стӧча гӧгӧрвои, мый кӧсъя гижны, вайны пӧльза йӧзлы. Мылдін районса культура керкаын национальнӧй культураяс юкӧнӧн веськӧдлысь: Та пӧрйӧ Шойнатыса пуысь вӧчасьысь Михаил Мишаринӧс шуисны «Вося мастерӧн». Сідз, сорлалӧм строкаясысь коліс тэчны кывбур, кыдзи гижлӧма сійӧс Куратов. Мукӧдыс шуӧны, мый изъясыс кутшӧмкӧ ногӧн йитчӧмаӧсь космосысь волысьяскӧд. ⚡Зэв ыджыд лача кутам, мый тi ставöн гижсянныд «Войвыв кодзув» журнал вылö! «Тэ дой менам сьӧлӧмын» зэв мича юргӧ, да и текстыс бур, сьӧлӧмтӧ вӧрзьӧдӧ. Велӧдчысьяс спортивнӧй паськӧмаӧсь, джинсы-толстовкааӧсь, педагогъяс тшӧтш. Эжваын, кӧні олӧ квайтымын сюрс морт, сӧмын ӧти ыджыд стадион – «Бумажник». Алексей Рассыхаев оз сӧмын быдты билингвъясӧс, но и ышӧдӧ мукӧд бать-мамӧс. Елена Владимировна казьтыштіс Интаысь аньӧс, коді коркӧ шыӧдчылӧма шӧринас. Пихтӧвӧй уличаса «кӧзӧд»-керкаын олысьяс первойсяньыс элясьӧмаӧсь чинаяслы. И сэк жӧ семьяпытшса олӧмас ставыс лючки-ладнӧ: радейтана верӧс, кык кагук. Ме пӧ шемӧсми, кыдзи та ылна-ӧдзыс да абутӧм туйнас воӧдчӧмаӧсь одыбсаясыс. Татчӧс зiльысьяс нуӧдӧны коми культура видзӧм да сӧвмӧдӧм могысь ыджыд удж. Тшӧктылім, мед вӧчас ставсӧ проектын урчитӧм ногӧн, но ставыс коли важ моз. Углич карын 1591 воын вилӧмаӧсь Иван Грозныйлысь ичӧт Дмитрий саревич-писӧ. Пачын кӧ сійӧ артмӧ чӧскыд, мыйла ресторанын оз позь вӧчны неуна мӧд ногӧн? Тайӧс вӧчӧма медводз сы вӧсна, медым сійӧ лючки чужтіс дзоньвидза челядьӧс. Синвасӧ чышкалӧмӧн миян дорӧ унаӧн матыст-чылiсны аттьӧавны бура ворсӧмысь. Кыдз тыдовтчис, бергӧдӧмаӧсь нин договорас индӧм став уджсьыс 92 прӧчентсӧ. Мӧдыс уськӧдчылiс на саймовтны Юлианнаӧс, а сiйӧ шуис: «Да расслабься ты!». Ньӧввужйӧн лыйсьысь кыйӧ звер-пӧткасӧ ружьеа морт серти 10-15 пӧв этшаджык. Ме сылы тітса, чуньӧн индала, ӧшиньӧс восьті да горза, мися, гагатӧ воштін! — Николай, корсянь тэнад сьӧлӧмад ыпнитіс музыка да творчество дорӧ муслун? Но медся нин майшӧдлӧ, мый керкаыс дзикӧдз нёрӧма, вевтыс кӧнсюрӧ киссьӧма. Ухтаын выльмӧдасны челядьлысь парк да Г.А.Карчевский нима творчество шӧрин. Минприроды сэк пыр жӧ йӧзӧдіс дас кӧинӧс да куим ошкӧс лыйӧм йылысь приказ. – Комитетӧ пыр локтӧны выль йӧз, а найӧ, кодъяс аддзисны ассьыныс радейтана Семьяясын челядьыс уна вӧлӧма да, ӧти татшӧм керкаын овлӧма некымын кӧлена. –Ми гӧрдитчам асланым карӧн, и миян медыджыд озырлуныс – тані олысь войтыр. Тайӧ пасыс зэв важ: помасьлылтӧмторлӧн, вӧр-валӧн, во гӧгӧр кытшлӧн символ. Меысь кындзи сэні сэсся некод эз вӧв кыйсьысьыд да, тырмӧ тай вӧлі, майбыр. Тайö бригадаыс пырöма шудтöмсьыс-шудтöм Волхов фронтса 2-öд ударнöй армияö. Сэні чукöртöма юöртöг вошöм матö 20.000 салдатлысь да офицерлысь биография. Унаӧн шойччӧны челядьлы шойччан да бурдӧдчан лагеръясын, спортплощадкаясын. –Содтöд сьöмсö урчитiгöн видзöдöны-ö, судзсяна али судзсьытöма олö семьяыс? Анастасия Канева пасйис, меным пӧ сьӧлӧм вылӧ воӧны творчество да политика. Нюръясті фэтбайкыс кыдзкӧ мунӧ на, паськыд кӧлесаыс да, оз сэтшӧма вӧйлась. Ныр-вомас сертор весиг абу, но кокас «кӧмалӧма» ӧткузьта лым еджыд «носки». Бур эськӧ, быдӧн кӧ сы моз жӧ пуктас вӧр-ва сӧстӧммӧдӧм-видзӧмӧ ассьыс пай. 2016 воын вӧлі босьтчӧма отсавны налы дзоньтавны-бурмӧдны патера-керканысӧ. Вочасӧн эштӧдӧны дзоньтавны кага чужтанiнса жыръяс да челядьлы бурдӧдчанiн. Но вуджӧдчыны, дерт, оз ков, ставсӧ гӧгӧрвоӧ, — висьталӧны Иван да Надежда. Сиа ставныслы – висьысьяслы, бурдӧдысьяслы да висьтӧмъяслы – дзоньвидзалун. И со, кыдз шуласны, «доддьыс вӧрзис»: ӧтуволанінысь кык ичӧтик жыр сетісны. Елена Красильникова восьтыштіс миянлы и кино снимайтан пытшкӧсса «кухнясӧ». Со и ӧні пуяс вылысь гылалісны нин коръяс, а ывла вылас век на вӧлі лӧсьыд. «Тэрыб отсӧгысь» бурдӧдысьяс миянлы эз и отсавны, шоперсӧ сӧмын видлалісны. Сійӧ, кыдз и сёрниыс, асьсӧ кутӧмыс, ветланногыс, тшӧтш гӧгӧрвоӧдӧ геройсӧ. Палаткатӧ некытчӧ жӧ сувтӧдны, туй шӧрас сӧмын, да и то он на быдлаӧ вермы. Содтӧд на, тайӧ сьӧмсӧ вичмӧдасны удждон-чӧжӧс выланыс видзӧдтӧг ставныслы. И, видзӧдлыны кӧ, быдласянь миянлы тувъялӧны-висьталӧны, кыдзи лоны шудаӧн. Сідз, РСО – тайӧ лӧп-ёг торйӧн чукӧртӧм (рочӧн кӧ, раздельный сбор мусора). Кулӧмдiнысь «Сельхозтехника» ӧтувъя котырлы колӧны вӧлӧм том специалистъяс. Война туйыс прадедлöн вöлöма кузь – Мурмансксянь Финляндия пыр Норвегияöдз. Мевйӧдтӧм кӧръясӧс видзан уджтасыс Монди котырлӧн да WWF-лӧн абу медводдза. Таво сійӧс вӧлі сиӧма Коми Республикалӧн тшупӧда паслы – 100 вося юбилейлы. Найӧ и збыльысь радейтанаӧсь, ӧд комбинатса сьылісны найӧс артисткӧд тшӧтш. Грибоедовлысь, кыдз шуласны «кувлытӧм тешсӧ», дасьтӧма режиссёр Юрий Попов. –Ненечьясыс волӧны миян столӧвӧйӧ сёянла, нянь да мыйсюрӧ босьтӧны-ньӧбӧны. Кыдзи пасйӧны компанияын, татчӧс юясын чери рӧдмӧдӧм тшӧтш лоӧ налӧн могӧн. Буретш сiйӧ 1372 воын лӧсьӧдiс коми анбур да комиӧдiс некымын еннога небӧг. —Самоизолируйтчыны налы некӧн, весиг некытчӧ саймовтчыны, некӧн мыссьыштны. Таво вежим Шугрӧмын 32 пӧнар, – стӧчмӧдіс Визиндорса юралысь Сергей Шадрин. Та вӧсна и комбинатсянь отсӧгыс 2020 воын лои тӧдчана – 10,26 миллион шайт. Вӧляникысь велӧдчӧма кӧмасьны-пасьтасьны, телефонӧн, компьютерӧн вӧдитчыны. Уджтаслӧн пасӧн лоис Монди компанияӧн вӧчан «Снегурочка» кабалалӧн брендыс. Сылӧн вӧлӧма кутшӧмкӧ производство, вӧрӧн ноксьылӧма, но мыйкӧ абу ладмӧма. Аттьӧ тіянлы, кодъяс пырӧдчӧны миян «Вот тай на!» снимокъяса выль конкурсӧ. Пасьтавла, кор мыйкӧ ылысь колӧ видзӧдлыны либӧ «сюсь чужӧма» снимок вӧчны. Юрнуӧдіс командаӧн Асыввыв отделениеысь главнӧй механик Александр Замараев. Андрей Державин шуис, тарыт пӧ ме сьыла тіянлы медрадейтана сьыланкывъястӧ. Кольӧм восянь корпуссьыс позьӧ корсьны оз сӧмын ӧти, а некымын кывъя тэчас. Татшöмъясыслы гöгöрвоöдам, мый та вöсна колö тöждысьны аслыныс олысьясыслы. И кыдзи ті чайтанныд, коді збыльысь кӧсйӧ пӧртны олӧмӧ ассьыс дум-кӧсйӧмсӧ? Скӧт карта кыпалас да, позяс содтысьны дас мортӧдз, – аскиа лунӧн олӧ Яшар. 540) телефон пыр либӧ ыстыны юалӧмсӧ komі@fu-lab.ru электроннӧй адрес вылӧ. Велӧдіс математика, роч кыв да литература, коми кыв да литература, история. Найӧ думсьыс кокньӧдӧны ичӧт мортлысь олӧмсӧ, кӧть эськӧ тайӧ лоӧ весьшӧрӧ. Тайӧ керкасьыс 1941 вося декабрын фронт вылӧ мунӧма Павел Иванович Лодыгин. — Тӧда, мый снимайтчан, серпасасян, спорт радейтан, та вылӧ прӧст кадыд эм? – Но чужанінӧс зэв ёна радейта да, эз вермы юркарыс менӧ сиравны ас бердас. Но, тыдалӧ, кӧинъяс югыдсьыс оз пов-ны, луннас кӧ нин сикт гӧгӧрыс шӧйтӧны. Но ресторанын сёянсӧ дасьтыны, дерт, кивыв – и плитаыс эм, и мыськасяніныс. Кӧть пӧ эськӧ вузалі нин дворечсӧ, но каръясысь ылын ола да, некод оз ньӧб. —Быдӧн тӧдӧ, мый шоныдыс оз во, би счётчик кусӧдӧма, но квитанцияяс ыстӧны. – Тавося январӧдз мортыс вермис гижӧдны машинасӧ тыр арлыдтӧм челядь вылас. Би киньлы найӧ сэтшӧма воисны сьӧлӧм вылас да сылы окота лои йӧзӧдны найӧс. Мужичӧй неважӧн аддзылӧма, кыдзи кузь бӧжаыд гулюясӧс налӧн лэбигас куталӧ. Армияӧ призывникъясӧс мӧдӧдӧм кузя уджыс миян республикаын мунӧ план серти. Торйӧн кӧ, быд сикт-посёлокын эмӧсь «Коми войтыр» ӧтмунӧмын водзмӧстчысьяс. –Мыйӧн юрист вермӧ отсавны шыӧдчысьлы онлайнын татшӧм «аддзысьлӧм» дырйиыс? Тракт кузяыс Мыласянь Филипповоӧдзыс 12 километр, но зэрыс тшыкӧдӧма туйсӧ. А тайӧ кадас том йӧз грезд вывтасінас, ыб чурк йылас, ворсісны волейболысь. А тані сійӧ пӧрліс и Дадон сарӧ, и воинӧ, и мудречӧ, и шамаханскӧй сарицаӧ. Юлия Белоусова тӧдмӧдіс чукӧртчӧмаясӧс общественнӧй котырыслӧн проектъясӧн. Ме пӧсявлі и кӧдзавлі, и нимкодяси, и майшаси, мися, кыдзи кута петкӧдчыны. Рочыдлы висьтасясны эськӧ, но ӧта-мӧднысӧ, вермас лоны, оз стӧча гӧгӧрвоны. –Ӧні мир пасьталаын мода воссис – бургерӧн, сушиӧн, пиццаӧн рушкутӧ тыртны. Аслас тӧдӧмлун-сямӧн юксьӧ и мукӧдкӧд, туйдӧ, кыдзи колӧ уджавны мазіяскӧд. Муслим Магомаев, нималана джазистка Лариса Долина – налысь позьӧ велӧдчыны. Гожӧмнас ЛПК котыртлӧма нин тайӧ тшупӧда паслы сиӧм некымын гаж-аддзысьлӧм. Юрий Иванович жӧ козьналіс спортсменъяслы выль стрӧйбаыслысь символ-ключсӧ. Нӧшта дас квайтлаӧ волӧмаӧсь кодлӧнкӧ норасьӧм либӧ майшӧдлана корӧм серти. Сэні пыр такӧдӧ-ны, эскӧдӧны, мый туйсӧ лӧсьӧдасны, но уджӧ оз и босьтчыны. На пиысь бӧрйӧмаӧсь дас кыкӧс — найӧ и юргасны Кулӧмдінын важ Выль во войӧ. И ӧні, чайта, ковмас мунны видзӧдысьлы воча, отсавны сылы веськавны театрӧ. –Зэв нимкодь, мый миян районын уджалӧ татшӧм вынйӧра да кывкутысь компания. Овлывліс: сета письмӧсӧ да сулалышта керка дорас, кыла — бӧрдӧны-лимзалӧны. Ӧд Петыр вӧлӧма Муромса Юрий князьлӧн пиӧн, а Феврония чужлӧма Рязань муын. Районъясын оз тырмы колана тӧдӧмлуна велӧдысьыс, винтовкаыс да мукӧд эмбур. Гажтӧм, мый он аддзысьлы ёртъясыдкӧд, он вермы дӧзмӧдчыштны велӧдысьясыдлы. Общественникъяслы районса чинаяс кӧсйысьӧмаӧсь видзны Семуковысь турбазасӧ. Пӧчӧ новліс коми паськӧм: кучик кӧті, кузь чувки, сос да лӧз сатин сарапан. Челядьлысь сьылӧм-ворсӧмсӧ йӧзӧдім “ВКонтактеын” «Дзолюк-Малышок» группаын. Кыдз шуласны, кытчӧдз кокӧй ветлӧ да юрӧй уджалӧ на, кута отсасьны йӧзыслы. Медся тӧдчанаыс, мый тайӧ вӧлі сэні жӧ, кӧні сулалім медводдза вахта дырйи. И татшӧм удж вылас быдлаын зільӧны нывбабаяс, – чуймалӧ Александр Иванович. Залын вӧліны тшӧтш Александр Гайворонский, Любовь Доронина да Сергей Рубан. Шань да водзмӧстчысь, бура тӧдӧ велӧданторсӧ, некор он кывлы гӧлӧс кыпӧдӧм. Сюрс сайӧ исполлист ыстӧмаӧсь сьӧмсӧ мырдӧн перйӧм могысь ёрд приставъяслы. Та вӧсна йӧлыд визувтіс шорӧн, – шмонитігмоз вочавидзис Александр Иванович. Сиа тіянлы уджын выль вермӧмъяс, крепыд дзоньвидзалун, шуд да тыр-бур олӧм! —Юсьӧс миян пыртӧма Гӧрд небӧ-гӧ, сідзкӧ, лыйлыны позьӧ сӧмын утка-дзодзӧг. –Сентябрсянь на тані, но, ок, ёна воӧ уджӧй сьӧлӧм вылӧ, – висьталӧ Ксения. –Чери искусственнӧя быдтӧмыс да ваӧ лэдзӧмыс тӧдчана экологиялы и ю-тыыслы. Медъёна кажитчис Веймар карын, кӧні овлӧмаӧсь немеч поэтъяс Гёте да Шиллер. Мукӧдторсӧ позьӧ нуны Дырнӧсын 114\2-ӧд номера керкаын меститчӧм экопунктӧ. Любовь Кирушева, «Коми войтыр» ӧтмунӧмлӧн Кӧрткерӧс районса юкӧнысь нырщик: Гажъяс да йӧзкӧд мукӧд сикас удж котыртӧм вылӧ Кужлы вичмӧма 350 сюрс шайт. Буретш аудиторияын да преподавателькӧд «ловъя сёрниысь» водзӧсыс ыджыдджык. Аслам шӧр могӧн чайта – зіль да шань йӧз йылысь водзӧ гижны, найӧс нимӧдны. Сылӧн кывъяс серти, Россияын унджык олысьыс велалӧмаӧсь шойччыны «дикарӧн». Елена тӧдчӧдӧ и сійӧс, мый билингвъяслӧн бура сӧвмӧ когнитивнӧй кужанлуныс. —Соцсетьясын гижасигӧн вӧдитча коми кывлӧн корпусӧн, — висьталіс Анастасия. Став уджыс сувтас 500 миллион шайт дон, 198,2 миллионсӧ вичмӧдӧма нин таво. Ок, и шоныда да нимкодьпырысь вочаалісны карса войтыр Коми муысь воӧмаясӧс. Ӧд миян районын сюрс гӧгӧр вӧралысь пармаӧ да вадорӧ ветлӧ оз шойччӧм ради. Веськӧдлӧма котырнас Анна Канева, Изьва районса Изьвавом сиктын чужлӧм ань. Водз асыв, аэропорт, шонді югӧръяс улын дзирдалӧны кӧрт лэбачлӧн бордъясыс. И кодкӧ кӧ веськавлас тайӧ гаж вылас ӧтчыд, пыр кутас волыны нӧшта и нӧшта. Йӧзыслы пӧ оз тырмы психология боксянь отсӧгыс, духовносьтыс да культураыс. Тайӧ каръясас кутас лэбавны Bombardier самолёт, кытчӧ тӧрӧ ветымын мортӧдз. Дерт, Ярославль обласьтын ставыс синмӧ шыбитчана, озыр важвылӧм казьтылана. Некодлы оз ков сетны ассьыд битортӧ кусӧдны, мед кӧть мыйыс олӧманыд оз ло. Сэні тшӧтш пасйӧма, мынтысьтӧгыс кутшӧм могъясӧн позьӧ шыӧдчыны юрист дорӧ. Алина Андреевна Бахир — «Медся патриотическӧй видеоролик» нимпасын вермысь. А олӧ тані Россияын медся ас-лыпӧлӧс войтырсикасъясысь ӧти – коми-изьватас. Кыдзи тӧдам, Дадон сарӧс ӧтарсянь и мӧдарсянь заводитӧны дӧзмӧдны вӧрӧгъяс. Раяӧс сизим арӧссянь аскӧдыс босьтлывлӧма, велӧдӧма ытшкыны, гӧрны, кӧдзны. Неважӧн сідзжӧ ньӧби аслым синтезатор да ньӧжйӧник велӧдча сы вылын ворсны. Дерт, та мында сьӧмыс оз тырмы, медым кырӧдӧм туйяссӧ автострадаясӧн вӧчны. Ыджыд аттьӧ тiян водзмӧстчӧмысь да коми кыв да культура видзӧм-сӧвмӧдӧмысь! Кувсьӧм бӧрас нин сійӧс пасйӧмаӧсь Отечественнӧй войнаса I тшупӧда орденӧн. Оланпасъяс серти, сьöм босьтöм вылö правоыс сетсьö 2020 вося июль 1 лунöдз. Сійӧс котыртысьясыс – «ЛУКОЙЛ-Коми» ООО да «ЛУКОЙЛ» благотворительнӧй фонд. А тöдмавны мыйöн ставыс помасяс, позяс декабрь тöлысся номер лыддьöм бöрын. –Бӧръя вит вонас республикаса юясӧ лэдзӧмаӧсь 11 миллион кебӧс да ком арпи. Ӧні ӧтув дасьтам экологиялы сиӧм «Сӧстӧм да югыд вӧр-ва» форум-чукӧртчылӧм. – Коркӧ чужан керкасьыс сылы сюрӧма важся сера кепысь, кодӧс меным и вайис. Тшӧкыда лавка джаджйысь позьӧ аддзыны «пӧжас вылӧ йӧв», татшӧм жӧ нӧк, вый. Минприродылӧн приказ серти позьӧ кыйсьыны капканӧн да лыйлыны снегоходсянь. Сэки нин сійӧ петкӧдліс ассьыс сямсӧ юниоръяслӧн Россияса первенство дырйи. Тані олӧ комбинатса уна ветеран, предприятие – медся пыдди пуктанаяс лыдын. Изьва кӧ – тайӧ «Луд», а Чилимдін – «Горка», то Кӧрткерӧс – тайӧ кузнечьяс! Ас пайысь лыддьысьысьяс тшӧтш чолӧмалісны республиканымӧс Коми гижӧд лунӧн. Сы серти лоӧ ясыд, мыйсяма сьӧм вуджӧдӧны – удждон, пособие, пенсия да с.в. Комиссияса восьтласны и холодильниксӧ да видзӧдласны, мыйӧн вердӧны кагасӧ. Ӧшиньӧд менӧ аддзӧма Паша дядь, корис пыравны, шыдӧн вердіс, чайӧн юкталіс. Бöръя вит вонас кыпöдöма 63 социальнöй стрöйба, на пиысь 18-сö — 2019 воын. А кутшӧм сійӧ мелі да ыджыд сьӧлӧма, матыссаяс вӧсна тӧждысьысь мам да баб! Йӧзыс чайтӧмаӧсь, нывкасӧ пӧ курччалӧма кутшӧмкӧ звер, став сертиыс – кӧин. Пукалан татшӧм «залас» да гӧгӧрвоан компаниялысь ӧнія русӧ да паськыд туйсӧ. —Дас кык студентысь дас ӧтиыс — омӧля аддзысь либӧ синтӧм, ӧти «колясочник». «Новая звезда» – шылада ордйысьӧм, кытчӧ пырӧдчӧ Россияысь став 85 регионыс. Университет помалӧм бӧрын Маргарита уджалӧма Эжваса детсадйын воспитательӧн. Бренд выльмӧдӧмсӧ, мӧд кыв-йӧн кӧ – ребрендингсӧ, дасьтӧмаӧсь воысь дырджык. «МИ» котырсаяс ни гимназистъяс эз кӧсйыны ворссьыны, эз сетчыны ӧта-мӧдыслы. Сідз, Печораысь «Техник» ООО-ын кык уджалысьлы абу мынтӧмаӧсь 300 сюрс шайт. Сьӧрсьӧн-бӧрсьӧн нуӧдлӧны сійӧс Россияын, Финляндияын, Венгрияын, Эстонияын. Китайса гороскоп серти вежон мысти нин колльӧдам Крысаӧс да паныдалам Ӧшкӧс. Таысь, чайта да, колӧ «Обдорянкаӧс» аттьӧавны, кӧні ме сьылі 11-ӧд классӧдз. Да, коми шаньга, нӧкъялӧм ельдӧг – тайӧ гӧгӧрвоана, быдлунъя да чӧскыд сёян. –Аттьӧ, Дмитрий Александрович, мый кужӧмӧн сибӧдчанныд йӧзлӧн корӧмъяс дорӧ. 2 места – Мамонтова Татьяна Захаровна (А.Афанасьев «Кӧнӧсь, ті, чаньясӧй?»); А Кристина Третьяковалы сюмӧдысь юркытшсӧ вӧчӧма Евгений Алексеевич Игнатов. –Районса администрация да комбинат отсӧгӧн миян гуся кӧсйӧмъясным збыльмӧны. Град выв пуктаслысь кышъяссӧ косьтам, сэсся нуам сиктӧ (куйӧд пыдди шогмас). И сэтшӧм лӧсьыда гудӧкасис, мый ичӧт челядь ас окотасьыс йӧктыны чепӧсйисны. Дерт, ковмыліс эз сöмын челядькöд ноксьыны, кöть и велöдчылі найöс бурдöдны. Кывбуръясӧс аслам Инстаграмын йӧзӧда, медым рӧдвужӧй да ёртъясӧй тӧдмасясны. Ӧні ми веськалім сэтшӧм кадӧ, кор чужан кывсӧ челядь пыдди бӧрйӧны бать-мам. Сылӧн патераыс вӧлӧма муниципалитетлӧн да, администрация оланінсӧ вичмӧдӧма. Шуам, хоккейӧн ворсӧм кузя регионъяскостса турнир да «Усинскса футбол лига». Выль гижӧдӧн — «Галялӧн тайна» неыджыд повестьӧн петкӧдчис Альбина Бушенёва. Но во гӧгӧр вӧлі ёкыш-кельчиысь юква, а сирӧн мам тшӧкыда черинянь пӧжавліс. Кытшовтісны-казьтылісны пӧль-пӧчсӧ, бать-мамсӧ да ассьыныс паськыд рӧдвужсӧ. Кӧть тайӧ шойччанінъясас сьӧкыд жӧ воӧдчыны, куимнанлаас гожӧмбыд йӧза вӧлі. Кутшӧмкӧ кад Галина Ивановналӧн семьяыс овлӧма то Кӧрткерӧсын, то Шойнатыын. Сэні весиг пластинкаӧ гижисны сьылӧмӧс да снимокӧс пуктісны пластинка вылас. Кыдз шуласны, юридическӧй терминъяс специфическӧйӧсь, колӧ гӧгӧрвоны унатор. Кутшӧмкӧ кадӧ этшмывліс велӧдчысь лыдысь, 8 класс бӧрад кодсюрӧ мунлісны да. Абу нин кö некод, сы йылысь юöр-казьтылöмъясöн вермасны юксьыны матыссаясыс. —Талун ньöбасьысьяслы зэв тöдчана, мед вузöсыс вöлі экология боксянь сöстöм. Сідзкӧ пӧ, мыйла колӧ выль законсӧ дасьтыны выль ради, водзӧсыс кӧ оз жӧ ло? Кыдзи юӧртӧма «Комиинформлы» нывбаба, кузь бӧжаяс найӧс матӧ воштӧмаӧсь нин. Сійö шуис нюжöдны EU Ecolabel стандарт вылö сертификатлысь кадсö 2026 воöдз. Ёсь сёрни лоас и исполкомöн веськöдлысьöс да президиумö пырысьясöс бöрйигöн. Кевмысьöй Енлы, лыддьöй Евангелльö, кадыс öні та вылö эм, да видзöй асьнытö. Сыктыв вожӧ ветлӧм йылысь миян сьӧлӧм-лолын колины сӧмын шоныд казьтылӧмъяс. Мый туйыс шогмытӧм на, та йылысь «Народнӧй фронтӧ» юӧртӧмаӧсь Читын олысьяс. Колӧ пасйыны хореографиясӧ да музыкасӧ, кодъяс ӧзтӧны видзӧдысьяслысь ловсӧ. Эм сійӧ и лёк купечтун нимын, и сикт нимын, и Кӧрт Айкакӧд йитчӧм легендаын. Сӧмын колӧ эскӧдны тайӧс йӧзыслы, босьтчыны уджӧ да ӧтув бырӧдны мытшӧдъяс». Дасысь унджык во нин Выльгортын уджалӧ йӧзкостса киподтуйлӧн «Зарань» шӧрин. Сизим класс помалӧм бӧрын сійӧ уджалӧма вӧр-пунктса мастерӧн, сплавщикалӧма. Могмӧдам нянь-пӧжасӧн ношульсаӧс, нуам тшӧтш Абъячойӧ, Ваймӧсӧ да Оньмӧсьтӧ. И сэсся, кор нин мыйсюрӧ артмис, шыӧдчам гранта фондъясӧ да спонсоръяс дорӧ. Мöйму Кос районса Усть-Коса сиктысь 51 семья (138 морт) вуджис выль оланiнö. Велӧдысьяс виччысисны, мый школа бӧрын муна водзӧ суйӧрсайса кывъяс велӧдны. Но коми ёртъясыскӧд, рӧдвужкӧд да семья пытшкын Пунеговъяс сёрнитӧны комиӧн. Сідзжӧ вичко абу паныд, кор Ыджыд лунся колькйӧн ворсӧны, гӧгльӧдлӧны сійӧс. Сэки сёрнитiм кар-районын коми йöзлöн конференцияяс кежлö дасьтысьöм йылысь. —Дерт, эз ставныс быдмыны, а сöмын вит чоя-вока, мукöдыс ичöтöн кувсьöмаöсь. — Сизимӧд классын мамкӧд ветлім путешествиеӧ, и меным сэтшӧма кажитчис само- –Татшӧмыс вермис артмыны регистрация вӧсна, – вочавидзис Александр Олегович. Ӧні дзизгысь-дзазгысьяслы кокньыдджык тӧвйыны, – висьталӧ Любовь Алексеевна. Кызь квайт во коли, кыдзи Нёбдінса овмӧс орӧдчис Шойнатыса совхоз борд улысь Но кинас ньӧтчыдысь эз вӧрзьӧдлы, коркӧ ӧтчыд сӧмын ки чышкӧдӧн «малыштліс». Татшӧм «фокуссьыд» суд шуӧма йӧршитны мыж вештысьтӧ сутшкасьысь сутуга сайӧ. Коді чайтӧ, мый висьӧмыс мунас сы бокиті, да оз видзчысь, сійӧ быть висьмас. Аддзис Герда, мый Би кинь гуӧ усис, да кутіс ваявны бедьяс, изъяс, путоръяс. Артистъяс ворсісны комиӧн «Культурное наследие Республики Коми» петкӧдчӧмын. Сэтчӧдз пӧ став уроксӧ комиӧн нуӧдлісны, а вылісянь тшӧктісны рочӧн велӧдны. Сэки чужисны «Алӧй лента», «Кык друг», «Изьва гызьӧ», мукӧд гырысь гижӧдъяс. Менам Тима Анна пöчлы похоронка кузя тшöтш жö воöма пенсия дорö содтöд сьöм. восьтӧмын ыджыд тӧдчанлун да пай йылысь лыддьӧй Альберт Ванеевлӧн статьяысь. Эм-ӧ астрологлӧн мог сы дорӧ шыӧдчысьӧс кыдзкӧ «программируйтны» удача вылӧ? Сэки унаӧн жӧ шӧйӧвошлісны, но сэсся вочасӧн, позьӧ шуны, ас садяныс воисны. Сідз шусяна фейксӧ позьӧ ӧткодявны юӧр боксянь миян войтырлы паныд войнакӧд. Кӧть и олӧны Голубенкояс сиктын, зільӧны, мед челядьыс сӧвмисны быд боксянь. Тӧвнас счётчик сэтшӧма бисӧ гартлӧ, мый тӧлысьнас 11 сюрс шайт колӧ вештыны. Отсасьӧны сьӧлӧмсяньыс, дон босьттӧг, да таысь кодсюрӧ весиг дивитӧны найӧс. Варовитыштöй мый йылысь кö, öтлаын гортгöгöрса удж вöчöй, сöветуйтчöй сыкöд. — Нимкодясьӧй быд лунӧн, видзӧдӧй гӧгӧр — миянӧс кытшалӧ уна шемӧсмӧданатор. Полина Борисовна Сенькина август 28 лунӧ воис Псков обласьтса Печеры карысь. –Фабрикаыс меститчас Сыктывдін районын, – висьталіс министрлы Владимир Уйба. Челядькӧд творческӧй уджсӧ нуӧдiсны «Первый канал» телекомпанияын зiльысьяс. Быд школаын велӧдчысьяс пӧвстын нуӧдӧны сідз шусяна проф-ориентационнӧй удж. Филармонияса артистъяс петкӧдчасны и Россияса мукӧд регионын да суйӧр сайын. Заочнӧя, юркарӧ волытӧг да видеогижӧд ыстӧмӧн, вын-сямсӧ петкӧдлісны 137-ӧн. 1917 вося снимок вылын Спасскӧй улича, коді 1918 воын нимнатны Сӧветскӧй ӧн. Сыктывдінсалы медся тӧдчанаӧсь да коланаӧсь велӧдан юкӧнлы инмана проектъяс. Комиын татшӧмыс 15 муниципалитетын 130 овмӧдчанін, — юӧртіс Марина Кудинова. Алиналы арӧсыс на абу да, сы йылысь бать-мамыс оз ёна висьтасьны-петкӧдчыны. Кӧть сісьмӧмаӧсь да уналаын пӧрласьӧмаӧсь нин найӧ, но туйсӧ пӧ петкӧдласны. Кыдзи и пыр, ярманга вылын ассьыныс вӧчӧмторъяс петкӧдлісны киподтуя войтыр. Медся бурсӧ налы ыстывлім, кӧть эськӧ и аслыным нинӧм вӧлі сёйны ни новлыны. Найӧ чукӧртӧны кӧм-паськӧм, майтӧг, пинь весалан паста да щӧтка, медикамент. Сиктса администрацияын чукӧртӧны йӧзсянь материальнӧй отсӧг вылӧ шыӧдчӧмъяс. Апрель 3 лунӧ Комиын пасйӧма COVІD-19 коронавирусысь медводдза кувсьысьясӧс. А на вылӧ административнӧй мыж вӧчӧм кузя постановлениесӧ вынсьӧдны оз позь. Чайтам, лыддьысьыслы лоӧ интереснӧ тӧдмасьны тайӧ торъялана видзӧдласъяснас. «Кречетлӧн» ӧдзӧсыс пыр восьса выль воинъяслы, мореходъяслы да кипода йӧзлы! Аслыспӧлӧс мичмӧдчантор — печкан-брошкаяс вӧчалӧ Сыктывкарысь Анна Шабалина. Сиктса веськӧдлысьлӧн кывъяс серти, сылӧн йӧрӧ пыравлӧмаӧсь жӧ руд шышъясыд. –Ме эг вӧв юысь, но, рӧкыд вылӧ, буретш курыд зелля помысь и вошті чуньясӧс. Дас класс помалӧм бӧрын муні велӧдчыны Москваӧ К.А.Тимирязев нима академияӧ. –Менам вӧлі ыджыд кӧсйӧм – лоны художникӧн, – юксьӧ сэкся думъяснас Надежда. Ставыс кӧ лючки, «Госуслуги» портал пыр сетам регистрация йылысь эскӧданпас. Варччыны мӧдасны кык Дарья Устинова (ӧтиыс уялӧ крольӧн, мӧдыс — мыш вылас). Со, шуам, ныв петӧма верӧс сайӧ мӧд, ылі сиктӧ, печкансӧ сьӧрсьыс босьтлӧма. Зэв эськӧ окота да. Тэнад гижӧдъясысь тӧдмалі Комилӧн сё вося юбилей йылысь. Республикалӧн юбилей кежлӧ сэні кӧсйӧны лӧсьӧдны лӧп-шыблас сӧвтан-ректанін. Нёльӧд-кӧ, звӧнитны 8(8212) 20-19-36, 24-15-93 либӧ 24-01-16 телефонъяс пыр. И тіян кагукныд тӧдмалас выль кывъяс, кодъяслысь вежӧртассӧ оз на и гӧгӧрво. Рöкыс, тыдалö, Семен Иёнинлöн сэтшöм вöлöма – пöгибнитны Ленинград мездігöн. Но вӧліны и сэтшӧмъяс, кодъяс лунтыр мудзтӧг гӧгралісны да шудаа нюмъялісны. Колӧкӧ, уналӧн эмӧсь нин антителаыс, а туявны сійӧс абу быдӧнлы зеп сертиыс. Интереснӧ, мый ансамбльясын сьылысьяс костын эмӧсь збыльысь рӧдвуж йитӧдъяс. И тайӧ «по показаниямыс» сылы сетӧ позянлун киритны врачьяс пиысь онкологсӧ. Тшӧтш и казьтыштӧмаӧсь налы, вевтъяс вылысь лымйисӧ пӧ ас кадӧ колӧ весавны. Та вӧсна таво тулыс пармаын пӧтка вылӧ вӧравны оз позь, — стӧчмӧдіс министр. И тӧданныд: миян студентъяс бергӧдчисны Ульяновскысь нёль нимпасын вермӧмӧн! Велӧдчӧм бӧрын Галина Ивановна локтӧма чужан сиктас, уджавлӧма библиотекаын. Найӧс колӧ паськыда нимӧдны, ӧд «Оз тусьяс» сьылӧны нин комын воысь дырджык. Фанера, МДФ да пеллет вӧчан завод кыпӧдӧм могысь торйӧдӧмаӧсь 800 гектар му. Гортӧ лэччигӧн тшӧктас вом дорӧс чышкыны, мед вокъяс эз тӧдлыны чӧсмасьӧмӧс. Найӧс вермасны кыскыны менсьым индӧдӧс торкӧмысь административнӧй кывкутӧмӧ. Казьтылӧмъяс серти, Комилӧн медшӧр изэрд вылын водзті йирсьывлӧмаӧсь кӧзаяс. Софья Микушева, Таисия Ширяева — «Медбур видеоэкскурсия» нимпасын вермысьяс. Но колӧ на видзӧдлыны, эм-ӧ сы пытшкын гижӧдыс, пасйӧма-ӧ сэні ним-вич-овсӧ. А водзӧсӧ, гашкӧ, висьӧм бӧрас антителаыс отсаласны, либӧ вакцинаыс лӧсялас. Сэсся вуджим мамкӧд (сійӧ велӧдысь) овны Ягкӧджӧ, 4-ӧдсянь велӧдчи сэні нин. Ӧні сійӧ вежон кежлӧ тырмымӧн, а апрель 28 лун кежлӧ лоӧ дась тӧлысся запас. Лыддьӧдлӧм гажъясыс уна восяӧсь нин, но быд пӧрйӧ найӧс нуӧдӧны аслыспӧлӧса. И сідз, таво гожӧм «Монди СЛПК» лэдзӧма Эжваӧ 250.000-ысь унджык кебӧс арпи. Шуда мамъяс лыдын – Сыктывкарысь, Луздор, Удора, Кулӧмдін районъясысь аньяс. Гитараысь кык струна убериті да мӧд ногӧн настроиті, быттьӧ укулелеӧн ворсі. Та вӧсна вӧлі мунӧны шойна вылӧ, а сэтчӧ ветлӧмысь некод эз кут, да пасйӧны. Школаын велӧдчигӧн кывзі ставсӧ, мый кажитчис, жанр да стиль вылӧ видзӧдтӧг. Устьцилёма видзӧны ассьыныс культурасӧ да шымыртӧны тайӧ уджнас и томуловӧс. Думайта, кор лыддян татшӧм туналӧмъяссӧ, прӧстӧ колӧ босьтны найӧс тӧд вылӧ. Найӧ Рӧштвоӧдз петавлісны ылі парма-ягын дзебсьӧм вӧралан керкаясӧ прӧмысла. Кор позяс сиктсянь асывнас автобусöн мунны карö, а рытнас бöр локны гортöдз? А кодъяс лоисны тайӧ аслыспӧлӧс фестиваляс вермысьясӧн, позьӧ тӧдмавны тані. Дерт, велосипедыс сылӧн абу нин Травинлӧн кодь, а паськыд кӧлесаяса фэтбайк. Та кузя вӧзйӧмӧн шыӧдчим нин меставывса чинаяс дорӧ да кӧрт туй кутысь дорӧ. Тӧдчӧдам, мый Кӧрткерӧс районса став видз-му овмӧснас веськӧдлӧны нывбабаяс. Но сійӧ жӧ Киров да Архангельск обласьтъясысь унаӧн волӧны бурдӧдчыны Комиӧ. –И кыдзи колӧ сёрнитны мазіяскӧд, мед Винни-Пухӧс моз оз курччавны-чушкавны? А чиганъясыд кызвыныс зэв на и вежавидзысь йӧз, паныдасигӧн пыр чолӧмасьӧны. А самолёт абу сӧмын транспорт, тайӧ морт киын ловзьысь механизм, кӧрт лэбач. Константин Константинович вӧзйис пыравны «Всё можем» ставроссияса сайт вылӧ. Друг сійӧ казялӧма, кыдзи мужичӧй ар вит-квайта пиыскӧд бузгысьӧмаӧсь Эжваӧ. На серти вӧлi аддзам-гӧгӧрвоам, кыдзи колӧ видлавны шӧр геройсӧ гижӧдъясысь. Тайӧ пас дорас пуктім паметьлысь гирлянда, а сэсся локтім сиктӧ митинг вылӧ. Сiдзкö, миян пыр том «Би кинь» кужис овмӧдчыны лыддьысьсь вежöрö да сьöлöмö. Та кындзи найӧ юргисны и Коми Республикаса театръясын зільысь артистъяссянь. Августын сэні уджаліс Россияса некымын регионысь, тшӧтш и Комиысь, 176 морт. Быть колӧ сэті лӧсьӧдны: вӧчны пода туй, югзьӧдны, кӧрт туй вомӧныс посйыны. Надежда 15 во нин уджалӧ коми журналистикаын, Иван зільӧ спецодежда лавкаын. Корси ворсӧмъяс, юржугланторъяс. Коми кывсӧ нуӧді 2-4 классъясын зонпоснилы. Серпасасьысьяс пӧвстын уна самоучка, налы академическӧй тӧдӧмлуныд оз и ков. Медым сiйöс босьтасны фронт вылö, 17 арöса зонка содтöма арлыд дорас öти во. Бать-мам весьшӧрӧ майшасьӧны, ӧд кор клубыс уджалӧ, дзолюкъяс гортасӧсь нин. Казьтыштам, «Нальмэс» – Кавказысь абу нин медводдза котыр, коді воліс Комиӧ. И ставнымлы, дерт, зэв колана «Йӧзӧдӧма «Войвыв кодзув» журналын 2019 воын». -Нӧшта таво Салехардын нуӧдісны «Мада дзолюк» Ямалса челядь костын ордйысьӧм. А медбӧрын козьналіс районса культура керкалы автобус ньӧбӧм вылӧ сертификат. Думайті ӧд, мый меным вермас вичмыны Алиса – наян руч, но абу жӧ ме Буратино! А ӧткодявны кӧ США-кӧд, налӧн командаыс Токиоын миян серти кык пӧв ыджыдджык. Кунибса психоневрологическӧй интернатын ӧні дӧ-зьӧритӧны 311 вермытӧм мортӧс. Та вылӧ сьӧмсӧ вичмӧдӧма Коми Республикаса нацинальнӧй политика министерство. Европаын меным синмӧ шыбитчис, мый весиг ичӧтик сикт-посёлокын эмӧсь вичкояс. Кымын сюрс морт муніс тайӧ каднас сэті, но некодлы, буракӧ, сыӧдз мог эз вӧв. Залсӧ кутысьыс вӧзйӧма, лоан пӧ миянлы реклама пыдди: вермытӧм, а «качайтчӧ». Миян татшöмнас вöлі школаса нималана велöдысь да гижысь Михаил Ильич Лудыков. Пыртанторйыс эськӧ чукӧрмис нин, но бӧръя кадӧ лоӧмторъяс вӧсна уджыс падмис. Нӧшта на и налы гажтӧм, некодкӧд весиг варовитыштны, кольӧм кадсӧ казьтыштны. Август 2 лунӧ Россияын пасйисны Воздушно-десантнӧй войска котыртӧмсянь 89 во. –Ме гортысь бабаюртӧг петавны эг вермы, ӧд сійӧ петкӧдлӧ, мый ме верӧс сайын. Пӧдлав паръястӧ: Паджгаын пинясян — Пӧдтыбокын правӧславнӧйяс пернапасасьӧны! И чужӧма Танюк бать-мамыслӧн тӧдмасян лунӧ, 19 во мысти буретш апрель 4 лунӧ. Сэсся пырӧма велӧдчыны Сыктывкарса канму университетӧ политология факультетӧ. Гашкӧ, и билетыс на сюрас, концертсӧ ӧд кыкысь петкӧдласны — луннас и рытнас. Медым гырысь арлыдаяслы лӧсьыда сэні овсис, ичӧтджык керкаяс пӧ колӧ кыпӧдны. Но дойыс абу лӧньӧма да, куим лун мысти олӧма аньыд врач дорӧ век жӧ ветлӧма. Март 14 лунӧ Совфед вынсьӧдiс та кузя ассьыс шуӧм да ыстiс сiйӧс президентлы. –Шуам, урчитӧма, мый оланпас торкалысьӧс позьӧ кыскыны кывкутӧмӧ 18 арӧссянь. Коми сьыланкывъяссӧ кывзыны окотапырысь волывлӧны сиктсаяс да налӧн гӧсьтъяс. Литургия бӧрын найӧ мунісны «Скорбящий воин» памятник дорӧ кыпыд митинг вылӧ. Фестивальлӧн бӧръя лунӧ «ШаньгаФест» вылын нимӧдісны, дерт жӧ, коми сёян-юан. – Бӧръя воясӧ йӧзыс этшаджык мӧдісны торкавны оланпассӧ да и мыж вештанногсӧ. Коймӧд лунас петкӧдчисны воркутаса А.Толстойлӧн «Буратино» челядьлы мюзиклӧн. Чужлӧма Кӧрткерӧс районса Ыджыдвидз сиктын, семьяас дас нёльӧд кагаӧн вӧлӧма. Мамъяс пулісны-пӧжавлісны вареник, аладдьӧ да ветлӧдлісны ӧта-мӧд дорӧ гӧсти. — Зіля нӧшта на пырӧдчыны историяӧ, бура гӧгӧрвоны пасъяслысь пыді мӧвпъяссӧ. Кӧрткерӧсса газет редакцияӧ кор-кӧ кежаліс роч кывбуралысь Александр Суворов. Локтан воын февраль-мартсянь кутасны вайсьыны да, скӧтыс лоас ёна унджык нин. Торйӧн кӧ, видзӧдлӧмаӧсь, эм-ӧ позянлуныс вермытӧм йӧзлы пыравлыны аптекаясӧ. А велӧдчӧны сэні оз сӧмын Комиысь да Россияысь, но и мукӧд странаысь ныв-зон. «Талун» уджтас сетӧ видзӧдысьяслы республикаын лоӧмторъяс кузя ӧтувъя серпас. – Сэні жӧ котрала кокӧн и лызьӧн, ёнмӧдча, техническӧй юкӧнъясын ачымӧс песа. Март 31 лунсянь апрель 12 лунӧдз республикаса олысьяслы тшӧктӧны овны гортын. Казьтылӧ, кор пӧ Кӧрткерӧсысь воим Шойнатыӧ, дугдылӧма весиг сёрнитны комиӧн. Но миянкӧд — асланыс внук-внучкакӧд — найӧ сёрнитліны рочӧн, — висьталӧ Анна. Шопералiс Лариса Тимофеевна, слöймис тай шойччытöг уна час руль саяд пукавны. Но медунаöн чукöрмывлöны сикт гöгöрын кöвдумöн шлапкысьöм мыльк-чуркъяс вылö. И зэв бур, мый сюрӧны водзмӧстчысь йӧз, кодлӧн сьӧлӧмыс висьӧ экология понда. Ӧтар помыс сылӧн лопта, а мед киын эз вильсъяв, кучик гезйӧн на гартлі сійӧс. Шойнатысаяс кындзи миянын велӧдчӧны Вомынысь, Важкуръяысь, Нёбдінысь томулов. Михаил Борисович бура тӧдіс Россиялысь, Коми мулысь, Сыктывкарлысь историясӧ. Сосногорск районса Уквавом сиктын заводитісны стрӧитны социокультурнӧй шӧрин. Монди котырлӧн Сыктывкарса комбинатын 1999 восянь вӧчӧны «Снегурочка» кабала. «Том гӧлӧсъяс», кыдзи шуим нимтыны юкӧнсӧ, — тайӧ и збыль том, мича гӧлӧсъяс. Сэтчӧс нёль сиктын комияс олӧны, – висьталіс гижысь ёртъясыслы Елена Козлова. Мый нин пӧчьясыслы юмовсьыс, юмолыс челядьлы колӧ, а тайӧяс кушӧдз сёйӧмаӧсь. Медым удж эз дышӧд да вайис шуд, серпасасьысь вӧзйӧ водзмӧстчыны вывтіасьтӧг, А сэтчӧс уличаясӧд некод оз письт мунны, туй пасьталаыс керъяс чурвидзӧны да. –Татшӧм уджтасыс сетӧ меным позянлун видлыны ачымӧс мӧд сідз шусяна амплуаын. Ӧні каникул дырйи песа вын-эбӧсӧс чужан сиктын лӧсьӧдӧм выль спортплощадкаын. Коми Республикаса войтырлӧн Ёртасян керкаын неважӧн котыртлӧмаӧсь кык рытпук. Сыктывкарса администрацияысь чинаяс збыльысь кӧсйысьлӧмаӧсь туйсӧ дзоньтавны. Армияысь локтӧм бӧрын шыӧд-чи пытшкӧс делӧяс министерство- лӧн районса юкӧнӧ. Мам-бать, дерт, эз ошкыны – найӧ ӧнӧдз оз эскыны, мый творчествонам ме и ола. Республика помнит» небӧг дасьтӧмкӧд тшӧтш вӧлі босьтчӧма вӧчны сылы памятник. А видзӧдысьяс «Медся муса нылӧн» шуисны Кӧрткерӧс районысь Ксения Мишаринаӧс. Таӧдз зэрыс неуна кобыштлiс, но «кодзувлӧн» сьыланкыв бӧрын выльысь койыштiс. Сэні меститчӧма Европаын кӧзаясӧс медся ыджыд видзанін — «Лукоз» агрохолдинг. Бухгалтерлӧн уджалан программа серти том морт велӧдчис вӧдитчыны компьютерӧн. «Помоздино» СПК-ын талун ви-дзӧны 460 пемӧс, на лыдысь джынйыс – лысьтан мӧс. Но нӧшта ӧтчыд пасъя, миянлы колӧ тӧдны «мукӧдысь торъялана» быд кага йылысь. Юалӧмыс лоас ӧти: «Ті ошканныд Россия Федерацияса Конституцияӧ веж-сьӧмъяс?». А миян рӧдысь сӧмын тайӧ училищеас тӧдса велӧдысьыс вӧлі – Ангелина Симонова. И шуис содтыны оланпассӧ збыльмӧдӧм вылӧ сьӧмсӧ ӧтисянь 1,3 миллиард шайтӧдз. Но эг вермыв мӧвпыштны, мый найӧ сэтшӧм ичӧтӧсь, баляысь муртса ыджыдджыкӧсь. Таво 75-öдысь кутам кыпыда пасйыны-нимöдны Айму вöсна Ыджыд тышын Победа лун. Кыдзи пасйылім нин, «Монди Сыктывкарса ЛПК» Комиын черисӧ рӧдмӧдӧ уна во нин. Пасъям, идӧртӧма ветлысьлысь ДТП места эновтӧмысь вермасны правосӧ мырддьыны. Сэки жӧ петкӧдласны енбинысӧ да мывкыдлуннысӧ, карнанӧн ва новлӧдлан сямнысӧ. Некымын во нин меным электроннӧя воӧны коми петасъяс, мыйысь зэв ыджыд аттьӧ. Виктория Сергеевна эз сконъясь, кокниа пырис удж кӧлеяас, эз личӧд «вӧжжисӧ». Анастасия Лебедик Коми Республикаса опера да балет театрын йӧктӧ мӧдӧд сезон. Комиын кöсйöны автоматизируйтны удж вылö ветлысьяслы торъя пропуск сеталöмсö. —Ме зэв бура тӧда, кутшӧм мавтас колӧ кисьтны машина моторӧ да мый таысь лоӧ. Сэки сійӧ корсьӧма аслыс удж да медасьӧма «Пригороднӧй» совхозӧ мазі вӧдитны. Сэні ми нимкодясим, кор космосӧ лэбзисны Белка да Стрелка, а сэсся и Гагарин. Ассьыныс тöдчана пай тайö уджас пуктöны и миян регионса гырысь предприятиеяс. А судлӧн индӧд серти тӧлысьнас куимысь сылы колӧ вӧлі петкӧдчывны инспекцияӧ. Герда отсасис жӧ, парсаліс мусӧ воддза кокнас, а бӧръянас – чужъяліс ылӧджык. Ӧні сылы тайӧс вӧчны оз позь, а челядьсӧ ӧд вердны, оланінысь вештысьны колӧ. – Январь тӧлысьлӧн медводдза лунӧ колӧ вӧлі поездӧн Сочиӧ конкурс вылӧ мунны. Та пӧрйӧ том серпасасьысь юксис миянкӧд творчество да олӧм вылӧ видзӧдласнас. Да сы вӧсна, мый сэтчӧс Трансильванияын олӧ венгръяслӧн ыджыд котыр-диаспора. Сэні уна град выв пуктас, йöла вöлöга, яй, чери да, дерт жö, быдсикас специя. Местасӧ вичмӧдісны дзик вӧраинас, матіберегын сэк эз на вӧвны олан керкаясыс. Юркарын ветлывлі и «Кувлытӧм полкын», а коркӧ пырӧдчи парад дырйи петкӧдчӧмӧ. Трекерӧн (сьылі дом) пасйӧм медводдза важенкасӧ (энь кӧр) нимтісны Надеждаӧн. 2000 вося октябрь 24 лунӧ гортӧ воис шуда, зэв тӧдчана документ пӧ кырымалім. «Куим вӧт» — татшӧм ӧтувъя ним улын вӧзйӧ ассьыс висьтъяссӧ Елена Афанасьева. И тайӧ зэв тӧдчана, ичӧт дрон вермас торкны весиг ыджыд техникалысь уджсӧ да. Но сэсся парникъясын заводитӧмаӧсь уджавны мӧд ног да мазіясысь эновтчӧмаӧсь. Зонка вомгорулас нурбыльтіс: «Пышъян нӧшта кытчӧкӧ, а мен клад колӧ корсьны». Нывка сёрнитӧ комиӧн сэк, кор оз кӧсйи медым кодкӧ тӧдмаліс сылысь гусяторсӧ. —Коми йӧзкостса театрлы колӧ овны, кӧть, гашкӧ, сійӧ кодлыськӧ и муссӧ зыртӧ. Сёрнитісны Изьваса да Чилимдінса чери кыйысьяс, пикӧ пӧ воим браконьеръясысь. Батьӧ уна во юрнуӧдіс нефтегазоразведочнӧй экспедициялӧн безопасносьт юкӧнӧн. Сыктывкарса вӧралысь Александр Поповлӧн кывъяс серти, кӧиныд — зэв наян звер. Бӧрынджык запчасьт да оборудование улӧ лӧсьӧдiсны механизируйтӧм торъя склад. –Ӧнӧдз казьтывла Изьваын «Встречаем Рождество» сьыланкыв дорӧ клип снимайтӧм. И тані коліс отсасьны да, Татьяналы челядьдырсяньыс бура тӧдса видз-му уджыс. Медбур кусӧдчысьлысь ним шедӧдіс Сыктыв районса Межадорысь Владимир Лекомцев. Май 16-20 лунъясӧ ӧтилаын чукӧрмылісны Россияса 75 регионысь матӧ 3.500 морт. –Комиын тӧв кежлӧ ставыс дась, – пасйис сӧвещание дырйи республикаса юралысь. Ӧд оз дзоньнас ки лапаӧс вундыны, а чуньясӧс сӧмын, – водзӧ казьтылӧ Дмитрий. – Быдми карын, а бать-мамӧй кӧр видзысьяс, гожӧмнас пыр чом дорын, кӧр дорын. Сылӧн жӧ кывъяс серти, детсадлӧн ыджыд стрӧйбаын некымын во нин меститчӧ ФАП. Ассяньыс козинъяс сетіс и «Югыд ва» национальнӧй паркын зільысь Анна Душейко. Менам семьякӧд йитчӧма быдсикас лоӧмторйыс. Но став йывсьыс сьӧрсьӧн-бӧрсьӧн. И велӧдчынытӧ ёна оз ков, сӧмын кывзы шуда бизнес-тренерӧс – и ставыс артмас. Сійӧ пыр зонкаяскӧд, кӧть быд лун сёрӧдз уджалігад зэв сьӧкыд вичмӧдны кадсӧ. —Чайта, важ да театр улӧ мырдысьӧн лӧсьӧдӧм стрӧйбасӧ «дӧмлыны» дзик нинӧмла. Гаж вылӧ рыбинсксаяс корлісны и Москваын коми землячествоын водзмӧстчысьясӧс. Вася тшӧтш висьталіс, мый ме сылы первойсяньыс кажитчи, – казьтылӧ Маргарита. Сыктывкарса университетын нимӧдісны медицина институт медводдза помалысьясӧс. Сыктывдін районса Выльгорт сиктын воссис «Ошпи» нима ӧнія выль спорткомплекс. Татьяна Анцупова тӧдмӧдіс челядьӧс аслас «Взлетят рассветные напевы» небӧгӧн. Шуам, солярнӧй кытш — сійӧ паныдасьлӧ оз сӧмын Комиын, а паськалӧма уна муын. Петыркоын (тадзи шусьӧ местаыс) петкӧдчӧ Россияса войвывлӧн мичлуныс ставнас. Технологлӧн кывъяс серти, заводын уджалӧ сідз шусяна дегустационнӧй комиссия. «Медбур коми бард» ним шедӧдіс Кулӧмдін районса Помӧсдінысь Дмитрий Филиппов. Жюри та пӧрйӧ бӧрйӧма налӧн медбур лыдӧ нин веськалӧм уджъ-ясысь медбуръяссӧ. Но сылы оз позь пырӧдчыны процессас, мыйынкӧ туйдны, а ме, кыдз юрист, верма. Такӧд йитӧдын «Йӧлӧга» журнал юӧртӧ «Снимок вывсянь видзӧдӧ.» конкурс йылысь. Коми Республикаса больнича пандемия дырйи вӧлі ковид кузя медшӧр стационарӧн. Шуам, сэні уджалӧ Мужиса коми керка – музей сяма, кӧні нуӧдӧны уна сикас гаж. Ладьялысь корпасӧ закажитім Петрозаводскын, пуысь судно вӧчан «Варяг» верфын. Найӧ жӧ кывйӧ сетчытӧм да усьласьысь скӧр зверъяс кодьӧсь, – вочавидзис сійӧ. Ог вермӧй дасьтыны выль постановкаяс, а дасьсӧ, кыдз шуласны, пуктам джаджйӧ. Абу ӧти потшӧс вуджӧма, абу ӧти туйкост мунӧма, абу ӧти курыд шог ньылыштӧма. Тырмымӧн кӧ, сійӧ кельыдвиж, а пемыдвиж кӧ, сідзкӧ, вир-яйыдлы ваыс оз тырмы. Татьяна пырӧма керкаас да 2021 вося январь-февральын вӧчлӧм сёян-юан аддзӧма. Сідзкӧ, лоӧ нӧшта на жарджык баттл, – юӧртіс ордйысьӧм водзын Сергей Лебедев. – Медым кыпӧдны выль клуб, а лэптасны сійӧс важ местаас, ӧніясӧ колӧ идравны. А видеосӧ медуна дасьтӧмаӧсь Изьва да Кулӧм-дін районъясса сикт-грезд йылысь. Оланпас балаӧ содтӧд вӧзйӧмъяссӧ ӧні видлалӧны республикаса министерствоясын. Миян республикаын мӧдӧдысь муніс «Видза, «Войвыв кодзув»!» конкурс-фестиваль. Жюриӧ пырысьяс жӧ пасйисны, мый ыджыд сцена вылын оз тырмы ме кодь сьылысьыс. Тайӧ учреждениесӧ восьтӧмаӧсь 10 во сайын, медым кутны мукӧд регионкӧд йитӧд. Сылӧн кывъяс серти, ведомствояскостса комиссия некутшӧм экспертиза эз нуӧдлы. Но кывбур гижанногыс пӧ ёна вежсьӧма, Олег Уляшевлӧн ӧнія поэзияыс – мывкыда. «Василеясьысьясӧс» чолӧмавны воліс Коми Республикаса юралысь Сергей Гапликов. Перым крайса видз-му овмöс прöдукцияысь 8 прöчентсö вöчöма Перым-Коми кытшын. Тулыснас овлӧ Псков обласьтын вахта, сэтчӧ пыр кӧсъя ветлыны, да оз на артмы. А талун тайӧ мича выла-ула керка-детсадъяс быдтӧны-удӧны школаӧдз зонпосниӧс. Мыйсюрӧ, дерт, выльмӧдыштӧмӧн, мед окотапырысь видзӧдісны и олӧма, и том йӧз. Содтӧд на сійӧ котыртлӧ экскурсия, тӧдмӧдӧ окотитысьясӧс мазіяслӧн оласногӧн. Гортас жӧ волывлісны сійӧ кадас школаса директор Ф.Э.Линдт, завуч Р.А.Уляшева. Коми гижöдъясöн тшöтш тöдмöдöны Семён Горчаков, Валериан Канев, Илья Карманов. Мамъясным шуӧны Комисӧ «кос муӧн» да казьтылӧны, мый зэв бур муысь мунлӧмаӧсь. Кор клуб дорас матыстчим, друг видзӧдлі, а чойӧлӧн ӧтик кокас гын сапӧгыс абу. Кытшовтім чорыд вер-кӧса туйтӧм ылі грездъяс Изьва, Удора да Чилимдін районын. Мӧд да коймӧд места шедӧдісны Щельяюрысь Николай Канев да Александр Терентьев. Татшӧм чукӧртчылӧмъяс дырйи ми ловзьӧдам войтыръяслысь пусянногсӧ, сёян-юансӧ. Коймӧд местаынӧсь сизябсаяс.ннисӧн медбура ворсіс Кельчиюрысь Максим Кокшаров. Кольӧм да воддза воӧ 11 час лунын руд шышъясыд волӧмаӧсь сиктса олысьлӧн йӧрӧ. Экспедицияыс Вой саридзті локтӧма Печора вомӧдз, катӧма Печора да Изьва юясті. Таво мам ньӧбӧма ки помысь вӧдитан культиватор да, став йӧрсӧ гӧри да пуктыси. Изьвасаяслӧн кывъяс серти, чишкасьӧм стрӧйбасӧ колӧ идравны да выльӧс кыпӧдны. Гаж вылӧ быд во волӧны Россияса регионъясысь, суйӧрсайса странаясысь котыръяс. Гажсӧ паніс челядьлӧн «Дебют» студия, кодӧн весь-кӧдлӧ режиссёр Нина Шевелёва. Вӧчӧм уджсӧ бур ногӧн донъялӧма госстройнадзорлӧн Коми Республикаса инспекция. Сергей Гапликов сетіс медводдза кага чужтысьяслы 150 сюрс шайта сертификатъяс. Зонкалы Петербургӧ вуджӧмыс сетчис сьӧкыда, сійӧ эз кӧсйы мунны чужан карсьыс. Конкурс вылӧ гижӧдъяс мӧдӧдны кабала вылӧ печатайтӧмӧн либӧ электроннӧй ногӧн. Но вай ог сетчӧй лёкыслы, окота висьталыштны газет лыддьысьяслы и бур йывсьыс. Районлы тайӧ конкурсыс зэв колана да тӧдчана, ыджыд сысянь йӧзлы во-дзӧсыс да. Концерт заводитчытӧдз ухтасаӧс чолӧмаліс республикаса юралысь Сергей Гапликов: Сэсся кутчыси бизнесӧ, 1992 воын лӧсьӧді Ригаын кабель йитӧдӧн могмӧдан тэчас. А сцена вывсянь водзӧ юргӧны мича сьыланкывъяс, синтӧ гажӧдӧ печласяна йӧктӧм. Нимсӧ сетісны Сыктывкарын «Шондібан» гаж вылын ансамбльыслӧн петкӧдчӧм водзын. Ме ветлi öткымын районö да видзöдлi, кыдзи котыртöмаöсь сэнi ытва дырйи уджсö. Сылӧн висьталӧм серти, Эжваын выль детсадсӧ абу стрӧитлӧмаӧсь во кызь вит нин. Комиын олысьяс вермасны мынтысьны поштальонъяс пыр и коммунальнöй услугаясысь. Ӧтуввезйын спектакльяс йӧзӧданныд, найӧс позьӧ видзӧдны, кыдз шуласны, онлайн. Нимкодь, мый сылӧн туйдӧм-велӧдӧмӧн ныв-зонлӧн артмисны и асланыс мича уджъяс. Кызвын проект кузяыс став уджсӧ вӧчӧма нин, мыйсюрӧ лоӧ помалӧма матысса кадӧ. Артмӧ, Анна Чистякова абу нин ӧтчыд отсавлӧма йӧзлы, но сылы тшӧтш колӧ отсӧг. Ог тӧд, мый тані збыльыс, кывтӧм пемӧсыд тай ачыс оз висьтась, — шуис Людмила. Ассьым медся бур уджӧс индыны ог вермы, ме чайта, быд видео ас местаас колана. Конкурслӧн корӧм серти, сэки коліс сьывны ассьыд либӧ тэныд корсисны гижысьӧс. –Тіянӧс ёна радейтӧны, гашкӧ, кымынӧн верӧс сайӧ коралӧны, а вӧльнӧй пӧтка на. – Выль чужӧмбаныс ясыдджыка петкӧдлӧ кызь во нин тӧдса кабалалысь бурторъяссӧ. Сэсся ӧтилаӧ оз позь сувтӧдны дас бакысь унджык (на лыдӧ пырӧны и уна рӧмаяс). Тренировка бӧрын гортсянь быд лун звӧнитчи бать-мамлы да синва сорӧн норасьлі. Карман Лизаясӧ котӧртлы, сы ордын чугун гугӧданыд, ыджыд мамӧ, шу, бӧр корис.» Тӧдӧма, мый вӧрса туй вылад лоас сьӧкыд, но эскӧма аслас велотуристалан опытӧ. «Коми йöзöдчан керка» юöртö 2020 вося мöд во джын кежлö гижöдчан акция йылысь. Гожӧмнас Лена олӧ пӧчыс ордын, бать-мамыс ыстісны сійӧс ыджыд карысь сиктӧ да. Сёрнитісны уджсӧ тӧдӧмӧн да дженьыда, кӧть эськӧ тшӧкыда овлывлӧ дзик мӧд ног. Журналистика воссьӧ уна боксянь, тайӧ кывкутана, колана да зэв аслыспӧлӧс удж. 2012 вося сентябрын Сыктывкарса ёрд кыскӧма кывкутӧмӧ юркарса администрацияӧс. Шуам, тіян артистка Юлия Экрот чачакӧд мойдӧ, шусьӧ уджтасыс «Сказки на ночь». Сёрниыс налӧн вӧлі производство да социальнӧй инфра-структура сӧвмӧдӧм йылысь. Ань оз эскы мӧдаръюгыдса олӧмӧ, видлӧ восьтыны верӧсыслысь синсӧ, но весьшӧрӧ. Налы ӧд абу жӧ окота кольччыны гырысьджыкъясысь: гуляйтны, дак гуляйтны тшӧтш! Пирӧгыд пӧжавтӧм, пескыд пырттӧм, пеж пельсаыд петкӧдтӧм, паськӧмыд пеславтӧм. Мортыс кӧ вештіс став уджйӧзсӧ, тайӧ «Банкас» пасйӧдыс вошӧ некымын лун мысти. Некор он вермы тӧдмавны сылысь русӧ – овлӧ, долыда нюмъялӧ, а сьӧлӧмас йиджӧма Ӧд велӧдчи ме сэні, кытӧн окотиті, а сідзкӧ, быд мытшӧд нуӧдіс менӧ водз-лань. Туясьӧмлӧн кывкӧртӧд серти ви-дзӧдлӧмаӧсь, кыдзи позяс бурмӧдны отсӧг сетӧмсӧ. Миян выль юралысьӧн лоис Владимир Уйба, код дор сетісны 73,18 прӧчент гӧлӧссӧ. Мӧд-кӧ, видчигас мыччӧдӧ ассьыс ловкылӧмсӧ, индӧ, мый сылы оз во сьӧлӧм вылас. Аддзан журналысь и комиöс нимöдысь войтыр йылысь, гижысьяс йылысь лист бокъяс. Став уджсӧ ковмис бергӧдны Коми Республикаса Роспотребнадзорлӧн тшӧктӧм серти. –Миян тані ставыс зэв мича, – быттьӧ нюмдіс сійӧ телефон пыр сёрнисӧ нуӧдігӧн. –Тані ми ставным пыдди пуктам ӧта-мӧднымӧс, ловнаным шойччам, – висьталӧ сійӧ. 2010 вося переписьлӧн лыдпасъяс серти Коми Республикаын олӧмаӧсь 901.189 морт. Чайта, эг прӧстӧ сідз вошті кадӧс, коркӧ тайӧ тӧдӧмлуныс меным ёна на отсалас. И найӧ, дерт, тӧдӧны: мӧд ног, кинас и кокнас эськӧ эз нырччыны власьт тэчасӧ. Сідзжӧ ог ӧтдорт и мукӧд общественнӧй котыр, шыӧдчӧны кӧ, век зіля мунны воча. Торйӧн кӧ, став панас уджыс дась нин, да заводитӧмаӧсь тэчны кирпичысь стенсӧ. Верстьӧ лун и вой зільӧны, медым кыдз позьӧ бурджыка вердны, пасьтӧдны кагасӧ. Театр водзын экранъясын петкӧдлісны мукӧд регионын мунысь гаж йылысь роликъяс. Заочнӧй юкӧнын 36 странаысь 1.500 морт вӧзйисны экспертъяслы ассьыныс скилъяс. Алексей Ивановичлы вӧлі зэв нимкодь, мый удайтчис йӧзӧдны ассьыс сборникъяссӧ. Но менö шензьöдіс посниджыкъяслöн висьталöмторйыс – Комиын пö ми абу гöсьтъяс. Марк Новосёловлӧн эм уна сикас сьыланкыв: и лирическӧй, и челядьлы, и театрлы. Кулöмдінса райвоенкоматсянь тшöктöмаöсь локны 1943 вося январь медводдза лунö. Кыдз и век гижысь восьтӧ, мый майшӧдӧ войвыв коми мортӧс, мый сетӧ олан гажсӧ. — Вонас пӧрӧдам 9 миллион кубометр, та дырйи тӧждысям и выль вӧр быдтӧм вӧсна. Чужинныд кӧ коркӧ декабрь 20 – январь 24 лунъясӧ, сідзкӧ, тіян пемӧсныд – Руч. Медводдза чукӧртчылӧм дырйиыс мойвиис пукавны Иван Павлович Морозовкӧд орччӧн. Та вӧсна ковмис июнь 15-ӧдсянь 25-ӧд лунӧдз вуджӧдны йӧзсӧ гортсяньыс уджавны. Колӧ тӧдчӧдны, унджык коми районса шӧриныс татшӧм мичлуннас ошйысьны оз вермы. –Висьтала тай, колӧ зэв бура гӧгӧрвоны, кытчӧ видзӧдны, мед верман «лыддьыны». Тайö обласьтас олö миллион сайö морт, Ненеч кытшын – муртса 44 сюрсысь унджык. Стрӧга вӧлі тшӧктӧны: му вылӧ ни ӧти шеп кольны оз позь, ставсӧ колӧ чукӧртны. Тайӧ вӧлі коми кывйысь часъяссӧ чинтавтӧдз на, — висьталіс Ольга Владимировна. А радейтана мортӧс сӧмын кодзувъяс вылӧ надеяӧн корсьны, думайта, он жӧ вермы. Сиктсалӧн майшасьӧм йылысь юӧртім Сыктывкарса епархияысь секретар Филипп айлы. Со бара воис энергетикъяссянь кабала, кык вося уджйӧзӧй 24 сюрс сайӧ шайт нин. /д эм позянлун велӧдчыны вӧчны верстьӧ удж, а такӧд тшӧтш и сьӧм нажӧвитыштны. Но Парма йылӧ волысьыс тырмӧ, во-мӧд сайын со ыджыд фестиваль нуӧдӧмаӧсь сэні. Бӧръяпомас нин «Динамо» вӧзйис эновтӧм котельнӧйлысь стрӧйба, сэні и вужъясим. Оз кӧ вӧлі позь, уджӧн могмӧдысьӧс вермасны кыскыны весиг уголовнӧй кывкутӧмӧ. Коркӧ, кор Максим да Аня вӧліны ичӧтӧсь, эг тырвыйӧ кад да вын вичмӧд та вылӧ. Ачым ме Эжва йывса жӧ, но тайӧ кыпыд гаж вылас мойвиис волыны медводдзаысь на. Арина чайтӧ, мый шыблассӧ торйӧдӧмыс лоӧ быд мортлӧн быдлунъя да колана уджӧн. Быд удж дорӧ содтӧд пасйыны авторсӧ, гижӧд нимсӧ, номинация, адрес да телефон. Кольӧм четвергӧ Общественнӧй палата котыртлiс наблюдательяслы велӧдан вебинар. 2008 воын Сергей Гусевлы сетӧмаӧсь Коми Республикаса правительстволысь премия. Но ме сыкӧд абу сӧглас, нелямын во нин вензям, – висьталӧ Александр Борисович. Олӧма йӧзлы сьӧлӧм вылас воӧ бурдӧдчӧмыс, сэні уджалысьяслӧн йӧз вӧсна тӧждыс. –Томъясӧс вермисны эськӧ велӧдны олӧма вӧралысьяс, – висьталӧ Дмитрий Дробато. –Любовь Васильевна, вӧлі кӧ позянлун, мый эськӧ вежинныд-вӧчинныд ӧнія олӧмас? Дыркодь мӧвпалӧм бӧрын тӧд вылас уськӧдіс, мый юсьытӧдзыс ветлӧма лым весавны. Снимокъясыс «ВКонтактеын» «Сысольский район: вчера, сегодня, завтра» котырлӧн. Коді тӧдӧ нин та йылысь, дерт, перъяс пыдіджыкысь, а коді оз, босьтас ортсысӧ. –Шыöдчöм серти кö меным шуöмаöсь мынтыны сьöмсö, кыдзи ме сiйöс верма босьтны? Ӧткымын детсадйын бать-мам висьталӧм серти, веськӧдлысьясыс вывті нин горшӧсь. А мӧйму и конкурс котыртӧмаӧсь, бӧръям пӧ на пӧвстысь медся-медся серамбанасӧ. Бӧрынджык, кор сылӧн гӧтырыскӧд чужис кык пи, Зинаида отсаліс и найӧс быдтыны. Зӧвсьӧрт-саяс юасисны, кутшӧм сьӧм вылӧ пӧ разясны киссян выйӧдз воӧм керкаяс. Кызь ӧтиӧд нэмын пӧ олам, наука да техника кадӧ, а прамӧй туй вӧчны ог сяммӧй. Налы медводз и вичмис выльӧн пӧжалӧм «Тэ, чужан сиктӧй, – став олӧмӧй!» небӧг. Шопер да электрик кыкӧн ас кежсьыныс вӧчӧны сутуга-прожектор вежӧм кузя уджсӧ. Сійӧ аттьӧаліс «Монди Сыктывкарса ЛПК»-ӧс выль карта кыпӧдӧмын сьӧма отсӧгысь. «Петкӧдчӧны» гӧсьтъяслы и мифологияын медся нималана гозъяыс – Пера да Зарань. Абу озыр сьӧмкудйыс и Кӧжмудорса администрациялӧн, кодлӧн борд улӧ пырӧ Лыаты. Но йӧзыслы, кодъяс колины юр сюянінтӧг пӧжар бӧрын, кыдзи вермисны, отсалісны. Кыдзи филармонияса художествоӧн веськӧдлысь, уджала быд котыркӧд да артисткӧд. Сэні жӧ посни челядя семьяяс олӧны и. Керка дорӧдз машинаӧн воӧдчыны он вермы. –Коронавирус вӧсна карса уличаті креста ветлӧмыд оз ло, Роспотребнадзор паныд. Изьва сиктлӧн 455 вося тшупӧда паслы сиӧм «Луд» гажыс таво паськыда жӧ артмис. Кӧрт дӧрӧм да уклад шлем музейӧ волысьяслы позьӧ весиг вӧрӧдыштны да мерайтны. А Олимпиада бӧрын лоас ясыд, мӧдам-ӧ водзӧ зільны, – висьталіс Роберт Кабуков. Районса став гырысь чинаыс ӧлӧдісны-чиршӧдлісны Нёбдінса юкӧнӧн веськӧдлысьӧс. Уна сьылан котыр петавлiс сцена вылӧ, уна сьыланкыв юргис тайӧ лунӧ Куратовын. Искусство гимназияысь Камилла Терентьева висьталіс «Суседушкоӧс корӧм» йылысь. Тайӧ кывбурыс том поэтлӧн, коді таӧдз эз на йӧзӧдчыв «Войвыв кодзув» журналын. Сійӧ аттьӧаліс сиктса йӧзӧс, кодъяс пуктісны обелиск выль-мӧдӧмӧ ассьыныс пай. — Тӧданныд, весиг сиктса зонпосни ӧні рочасьӧ, а ми радпырысь комиӧн сёрнитам. –Ёртъяскӧд бара на вола татчӧ, – кӧсйысис витӧд классын велӧдчысь Ксения Азиз. Лидия Семёновна нюмдіс-серӧктыштіc да шуис, ме пӧ, Генюк, сё арӧсӧдзыд ола на. Кор чужис нывным, вит арӧса пи юаліс, а кутшӧм кывйӧн пӧ кутас чойӧй сёрнитны? Интервьюӧ пырӧдчисны: бать – Ӧльӧш, мам – Елена, челядь – Ёгор, Рита да Костя. Ирина Терентьева серти, Мужи сиктын комиӧн сёрнитысь томуловтӧ сьӧкыд аддзыны. Ичӧт классын велӧдчысьяс пӧвстын республикаса тшупӧда ордйысьӧм оз на нуӧдсьы. Парксянь керкаланьыс лӧсьӧдӧмаӧсь сод, гӧгӧрыс – дзоридза клумбаяс, веж газон. Чужинныд кӧ июль 5 лунсянь август 9 лунӧдз, сідзкӧ, тіян тотем пемӧсныд – Сан. А асланым сиктысь тырмытӧмторъяссӧ пыдісянь тӧді, ас синмӧн серпассӧ аддза да. 1941 воын вичкоас лӧсьӧдӧмаӧсь зӧр видзанін, а сёрӧнджык сэні видзӧмаӧсь скӧт. Тӧдӧмысь, Дружба нима уличаын олім да сыӧн и ёртасим кӧть зонъяс, кӧть нывъяс. Том ань ассьыс уджсӧ вӧчӧ окотапырысь, некодӧн индавтӧг, ӧд тайӧ сылы кажитчӧ. –9 класс бӧрын ме шуи ветлыны Н.Лошаков нима «Наследие» котырсакӧд корсьысьны. Тыдалӧ, и во-дзӧ на оз уськӧдчыны видзӧдлыны Мутный Материктӧ — вывті ылын да. Ань зільӧ кывкутана удж вылын – веськӧдлӧ Усинск карса администрацияын юкӧнӧн. Быд пӧрйӧ долыд сьӧлӧмӧн локта гортӧ, кӧть кутшӧм кузь вӧлӧк абу вӧлі вуджӧма. Социальнӧй тӧдчанлуна стрӧйбаяс дзоньталӧма-выльмӧдӧма 2,56 миллион шайт дон. Ӧтуввезйын йӧзыс аттьӧалӧны Владимир Телепинӧс нёль мортӧс пӧдӧмысь мездӧмысь. — Ӧд сійӧ нимӧдӧ оз сӧмын Кулӧмдін районӧс, но и ставнас Коми Республиканымӧс. Казьтыштам, та мында жӧ сетӧны ӧні Комиын коймӧд да унджык дзолюкӧс чужтӧмысь. Медуна коми морт олӧны Ижма, Кулӧмдін, Кӧрткерӧс, Сыктыв да Луздор районъясын. Челядьлӧн выль площадкаыскӧд орччӧн мӧвпалӧ лӧсьӧдны тренажёра спорт комплекс. – Коронавируса вуджан висьӧм вылӧ видзӧдтӧг ми и таво водзӧ нуӧдам тайӧ уджсӧ. Кодӧскӧ олысяӧн пасьтӧдӧны – омӧльджык дӧрӧм либӧ гугӧдӧм пась вылас кышалӧны. А Зара ошкыштіс менӧ, мый вель нин дыр абу кывлӧма татшӧм бур йӧзкостса гӧлӧс. Роч сёрниас оз-оз да кылыштас коми акцент, но тайӧ Сергейӧс ньӧти оз майшӧдлы. Та пӧрйӧ гижа Войвылын олысьяслы инмысь гырысь чинаяслӧн кывкутана удж йылысь. 2019 воын петкӧдчи нин сарапанъяслӧн коллекцияӧн, бара шедӧді медводдза места. Ёртасян керкаын жӧ налӧн национально-культурнӧй автономияыс котыртлӧма вечеря. Кыдз вылынджык пасйим, сійӧс таво позьӧ босьтны «Госуслуги» ӧтувъя портал пыр. Татчӧ жӧ арталам биысь, лӧптысь (кодӧс пачын сота) вештысьӧм, лекарство, мазь. Шекспирлӧн персонаж – сэр Джон Фальстаф – мыччысьлӧ гижысьлӧн некымын пьесаын. Тані 2016 воын детсадсӧ ковмӧма восьтыны-ладмӧдны школаса кӧдзыд мастерскӧйын. А компанияыс уна сьöм нин видзöма вöлi проектас да, дугöдны сiйöс вöлi сьöкыд. Томуловлы коліс дасьтыны коми авторлӧн кывбур либӧ прозаа гижӧд серти рисунок. Шуӧма ыджыдджык сьӧма отсӧг сетны судзсьытӧма олысь семьяын быдмысь кага вылӧ. Геннадий Юшковлӧн казьтылӧмъясысь: «Менӧ бӧрйисны Верховнӧй Сӧветса Президиумӧ. Ичӧт классъясын тӧдӧмлун сетісны Альбина Ивановна да Реция Михайловна Поповаяс. «За здоровую Республику Коми в XXI веке» спартакиадаын шедӧдӧмаӧсь мӧдӧд места. Вӧзйим, мися, гашкӧ, позяс содтӧд нюжӧдны зал весьтӧ армируйтӧм сетка-плёнкасӧ. Власьтын мырсьысьяс вылӧ ставныслӧн аслас видзӧдлас, да мед и водзӧ тадзи лоас. Тӧдчӧдам, мый кык вежонся карантин улӧ веськалісны больничалӧн кыкнан корпусыс. Гашкӧ, театрлы, мед не воштыны «ловъя» видзӧдысьсӧ, ковмас чинтыны билет донсӧ? Нӧшта колӧ лӧсьӧдны война вылын усьӧмаяслы мемориал, а орччӧн – ичӧтик часовня. Анастасия Николаевна сідзжӧ зільӧ-водзмӧстчӧ, медым сиктын олӧмыс водзӧ бурмис. Регионса юралысь кылӧма налысь да Иван Морозов кадӧ зільысьяслысь дум-кӧсйӧмсӧ. Ӧти морт вермӧма сувтӧдны транспортсӧ да, автобусӧн мунысьяс кольӧмаӧсь ловйӧн. Филармонияса да ансамбльса солистъяслӧн репертуарын эмӧсь сылӧн сьыланкывъясыс. Пелькӧдӧны и уличьяс да керка йӧръяс: вольсалӧны асфальт, сувтӧдалӧны лабичьяс. Асныра, чайтӧ кӧ, мый колӧ вӧчны тадзи, а оз мӧд ногӧн, вӧчӧ, кыдзи ачыс кӧсйӧ. Тайöс вöзйöма Россияса вöр-ва да гöгöртас видзöм кузя министр Дмитрий Кобылкин. Кыдзи дасьтыны сэтчö анкета-шыöдчöмсö, гö-гöрвоöдöны archіve.mіl.ru лист бокын. Но ӧд, бур ногӧн кӧ мӧвпыштлыны, мортыс оз вермы ӧттшӧтш сэн и тан «ёгӧссьыны». 1 места – Ваддоров Дмитрий Иванович (Г.Скарлыгин «Зэв лӧнь арся енэжыс талун»); Ӧтмунӧм вылӧ элясьӧны, «Коми войтыр» пӧ омӧля вӧдитчӧ законъяс вӧзъян правонас. Гажӧдчӧны оз сӧмын 11 да 9 класс помалысьяс, тшӧтш и начальнӧй школа да детсад. –Ветымын кык миллионсьыс Емдін районлы лоӧ торйӧдӧма 2 миллион 569,5 сюрс шайт. – Ас пайысь ми тшӧтш зілям отсавны компаниялы разьны уджныскӧд йитчӧм гӧрӧдъяс. Ставӧн пасйылісны, мый тренер сяммӧ сёрнитны, тшӧктыны, висьтавны, гӧгӧрвоӧдны. Петісны Василий Лодыгинлӧн, Александр Шебыревлӧн да менам книгаяс, – шуис сійӧ. Сылӧн водзмӧстчӧмӧн таво ми збыльмӧдам Кельчиюрса Ниа крежйын «Шор пос» уджтас. Интерактивнӧй выставкасӧ котыртӧм могысь музейын ӧти зал ставнас выльмӧдӧмаӧсь. Овлӧ,мый дыр колӧ виччысьны материалсӧ, ӧд корсям да закажитам и ылі каръясысь. Ми быть медводдзаясӧн висьтасям, мый ми – комияс, миян чужан кывным – коми кыв! Меным дыр эз звӧнитны да и конкурслӧн сайт вылысь аддзылі Ухтаса аньлысь нимсӧ. Россия пасьтала нималӧны «Гончарик» изостудия да художествоа киподтуйлӧн школа. Некымын во мысти Ольга Ивановналы шудыс выльысь нюмдöма, тöдмасьöма мужичöйкöд. Неминучаӧ веськалысьяслы посёлокын кыпӧдісны кык судтаа уна патераа куим керка. Николай рӧднас Койгорт районса Позьысь и сылӧн семьяын век сёрнитлӧмаӧсь рочӧн. «Народнӧй фронтын» водзмӧстчысьяс на дорӧ йӧзлӧн шыӧдчӧм бӧрын Читӧ ветлӧмаӧсь. –А мый эськӧ сианныд водзӧ вылӧ социальнӧй проектъяслӧн конкурсӧ пырӧдчысьяслы? Казьтыштам, театръяслӧн марафоныс Россияын пансис тавося январын Владивостокын. Мукӧддырйи кытчӧкӧ туйӧ петӧм водзвылын войсӧ ог узь, окота ӧдйӧджык мӧдӧдчыны. Суд вермас перйыны штрап гажа юрӧн кампужитчӧмысь либӧ вузасянінын гусясьӧмысь. Геннадий Иванович и кывбуръяс тэчӧ, и сьыланкывъяс гижӧ, и висьтмойд лӧсьӧдалӧ. Дас километр кузьта трасса вылын Комиысь мужичӧйяс эз веськавны призёръяс лыдӧ. Сылӧн кывъяс серти, бӧръя кӧкъямыс воӧн том учёнӧйыс содӧма комын прӧчент вылӧ. Ӧд тайӧ сідз шусяна брендыс сетас позянлун ышӧдны волыны Комиӧ унджык туристӧс. Но кыдз ті тӧданныд, юралысьлӧн креслӧӧ пуксьыны нӧшта на окотитысьясыд вӧліны. Тӧв кежлӧ колӧ этша вылӧ 80 тонна кӧрым, а таво вермисны вӧчны сӧмын дас витӧс. Легенда серти, Тювӧ вӧлӧм шойччӧ Гӧрд чойын, и сылысь няньсӧ крысаяс сёйӧмаӧсь. –Коронавируссӧ позьӧ ӧткодявны саридзса гыяскӧд, кодъяс ӧтарӧ содӧны да ёнмӧны. Тайӧ аслыспӧлӧс «пирожнӧйяссӧ» некымын во сайын шуисны Изьваса дивӧясысь ӧтиӧн. Зэв нимкодь, мый сэні ставӧн сёрнитӧны комиӧн, йӧзыс уджачӧсь да зэв восьсаӧсь. Рӧдвужыслы позьӧ гортас нуны гуавны, но тайӧ сьӧкыд да дона, колӧ уна документ. Одыбсалӧн «Ловъя ва» ансамбльыс нималіс эз сӧмын ас районын, но и республикаын. Та бöрын выльысь гöгöрбок ставсö артыштiсны да бöр торйöдiсны министерствояссö. Татшӧм мича тшакъяса композициятӧ абу яндзим петкӧдлыны либӧ козьнавны кодлыкӧ. «Гижӧдчӧмысь — козин» конкурс-акцияын мукӧд вермысьлы вичмисны татшӧм козинъяс: А уджавны кужысь мортӧс он аддзы, со и пач тэчысьӧс пӧ вель дыр ковмис корсьны. Но видзӧдлӧй водзӧ вылӧ, кыдзи ӧнія кадӧ Дормидонтлы кутас овсьыны тайӧ нимнас. Неважӧн корис пуктыны телефонас коми раскладка, кодкӧ кӧ сорасьӧ — пыр и индас. Ыджыд аттьӧ висьтала Коми Республикалы, тан= олысьяслы миянӧс пӧся вочаалӧмысь! Шуам, сезон помлань позьӧ вӧлі став спектакль-премьерасӧ видзӧд-ны ичӧт донысь. На йылысь, кодъяс гижисны да гижӧны, вӧчисны да вӧчӧны на водзӧ тайӧ историясӧ. Специалистъяс видзӧдӧны, кодлӧн эм нин профессия да кытчӧ бурджык сійӧс ыстыны. Нёбдінса овмӧсын рӧдмӧдӧны айршир пӧрӧдаа мӧс, эм сідз шусяна племеннӧй статус. Юрсиктӧ локтӧны районса сикт-грездысь олысьяс да кыпӧдӧны тані аслыныс керкаяс. Но öти здукöн Ольгалöн нывбаба шудыс пасьмунöма — верöсыс кадысь водз кувсьöма. — Кор чужис Серёжа, весиг эг мӧвпыштлӧй, кутшӧм кыв вылын кутам сыкӧд сёрнитны. Июль тӧлысь — медбур кад пӧттӧдз гожйӧдчыны, купайтчыны, дзоньвидзалун ёнмӧдны. Сӧмын татчӧ пыртӧма торъя программа, сідз шусяна JAWS, кодӧс ме лӧсьӧді ас ног. Грездсалы кӧть сиктсалы, эскысьлы кӧть пырттӧмлы тайӧ лоӧмторйыс — зэв тӧдчана. Некысянь на эз волы юӧр, мый тайӧ вакцина вӧчӧм бӧрас мортыс висьмис да кувсис. –Ті сьыланныд йӧзкостсаӧс, а кыдзи донъяланныд ӧніясӧ, мый улӧ том йӧз йӧктӧны? Ваыс пидзӧсӧдз, юясыс берегсьыс петӧмаӧсь, ӧти ю весиг пакрафтӧн ковмис вуджны. Такӧд йитӧдын кывкӧртӧдъяссӧ мӧдӧдӧмаӧсь Комиын Роспотребнадзорлӧн управлениеӧ. Сэтчӧс университетын лыдди лекция Комиын юясын чими да мукӧд чери чинӧм йылысь. Надежда Хозяиновалӧн водзмӧстчӧм-юрнуӧдӧмӧн Чилимдінын восьтӧма 17 керка-музей. Меным тайӧ интереснӧ, ачым ӧд ветымын сайӧ во нин пырӧдча тайӧ кывкутана уджас. Ме и думыштны ог вермы, кöні да кутшöм специальносьт серти сямми эськö уджавны. Тані колӧ лоны унатор кужысь мортӧн, лоны ас дорад стрӧгӧн, пыр сӧвмӧдны сямтӧ. Ёна отсалӧ сідз шусяна контраста душ (кор коктӧ кисьталан пӧсь да кӧдзыд ваӧн). Пыр жӧ лӧсьӧдісны ас овмӧс, босьтісны ыж, кӧза, кукань, ӧшпиян, гортса пӧткаяс. Проектъяслысь вынйӧрсӧ артыштӧма 16,7 миллион кубометр вӧр переработайтӧм вылӧ. Татшӧм вӧдитчысьяс лыдын и Москваса университетын велӧдысь Анастасия Васильева. Финн-йӧгра войтырлӧн сёянлы сиӧм тайӧ гажсӧ юркарын котырт-лісны нёльӧдысь нин. И сылӧн водзмӧстчӧмӧн тайӧ велӧдчанінас волывлӧны Коми Республикаысь енбиа йӧз. –Дерт, эг дзик пыр лэбышт, каникулалӧм бӧрын сӧмын, – водзӧ казьтылӧ Маргарита. Сӧн висьӧмсӧ весиг операцияӧн дзикӧдз бурдӧдны ог вермӧй, но кӧртвомавны позьӧ. И надея кутны, мый челядь асьныс гӧгӧрвоасны, кӧні бурыс, а кӧні лёкыс, оз ков. Сиктса юралысь Сергей Елдинлӧн висьталӧм серти, бюджетын та вылӧ сьӧмыс эз вӧв. Культура керкаса 21 творческӧй котырӧ волӧ 323 морт, сы лыдысь 160-ыс – челядь. Алексей Краснояров чужлӧма Удора районса Путшкымдін сиктын 1931 вося февральын. Талун тшӧкыда кывлам татшӧм терминъяс, кыдзи экотуризм, агротуризм, этнотуризм. Культорганизатор Ольга Чабанова висьтасис коми керка да торйӧн нин, пач йылысь: Иван да Надежда, 18 арӧса Сергей да 13 арӧса Дима пиян, 6 арӧса ныв Александра. –Ӧтуввезйысь лыдди, мый тiянлысь юасьӧны, кутшӧм пӧ аскиа луныс вӧр керкаяслӧн? > Татшӧм кӧсаяссӧ ёнджыка кыӧны саридз дорӧ мунігӧн, медым юрсиныс эз мешайтчы. Позьӧ пӧ сійӧс жвачка пыдди няклявны, и стоматолог-пародонтолог йылысь вунӧдан. Ӧні тані велӧдчӧны Усвавомысь да орчча Нӧвикбӧж грездысь 160-ысь унджык челядь. Кристина Павлова енбиа челядьлӧн лицейысь ныв-зонкӧд чужан му туялан удж нуӧдӧ. Концерт вылас ворсіс «Асъя кыа» ансамбльлӧн оркестр, кодкӧд ёртасьӧ композитор. — Кор сійӧ сӧмын на заводитчӧ, аньяс майшасьӧны сӧмын кокъясыслӧн мичлун вӧсна. Биыс«нюлыштіс» вевтсӧ первой да мӧд подъездыслысь, чишкаліс и коймӧд весьтсьыс. Кор чужисны Серёжа да Вова, сетісны Крутӧй посёлокса коммунальнӧй патераын жыр. Спорт керкаын гӧсьтъясӧс эз дзик пыр казявны – челядь азыма ворсісны футболысь. «Би кинь» судзӧдысь Ольга Койковалы —Югыд артмастерскӧйсянь «Мича нывка» шапка; Пыдди пуктана Ольга, «TOYS»лавкасянь «Мечта» велосипед регыд мысти воас тіянлы! «Менам музасӧ» сиӧма коми литературалы подув пуктысь Иван Алексеевич Куратовлы. Яшар ньӧбис чаня вӧлӧс, но лёк туйяс вӧсна эз на артмы вайны тӧв кежлӧ турунсӧ. Но кор ичӧтик кагукӧс, коді дзоньвидза, мыйлакӧ уколалӧны, ме тайӧс ог гӧгӧрво. Дмитрий Дробато серамсорӧн казьтыштіс и карса «кӧинъяслӧн» шӧйтӧм йылысь видео. А сэсся кад воштытӧг пыри уджавны Россияса авиакомпанияӧ, ӧні ме — мӧдӧд пилот. Выль технологияяс пырӧны миян олӧмӧ лунысь-лун, а налӧн тӧдчанлуныс ӧтарӧ содӧ. Шуӧ, аддзысьыд пӧ оз вермы стӧча гӧгӧрвоӧдны синтӧмлы компьютерӧн уджаланногсӧ. Оз öти семья öнöдз на синвасö кисьты сьöлöмтöм войнаöн вöчöм ыджыд дой вöсна.». Ильялы став мытшӧдыс мӧрччӧма аслыс, кор пырӧма велӧдчыны юркарса университетӧ. Тайӧ аньыс ылӧ лэбалан магистральнӧй самолётын ыджыд опыта командир-инструктор. Сідз, кольӧм во Сибырын гожӧмбыд сотчис вӧр, но та йылысь ыджыд сёрниыс эз вӧв. Та вӧсна бать-мамлы колӧ стрӧга видзӧдны, кутшӧм сайтъяс видзӧдӧны челядьныд.““ Би-ва видзӧм бӧрся быд олысь вермӧ видзӧдны телефонӧ пуктӧм торъя приложениеын. Нормативъяс серти керкасяньыс контейнеръясӧдзыс медым вӧлі этша вылӧ кызь метр. – Ме жӧ чайта, мый быд мортлы колӧ сёйны сійӧс, мыйӧн пӧль-пӧчыс пӧткӧдчылісны. Гайны пыр Кудымкарсянь Сыктывкарöдз туйсö вермасны вуджöдны федеральнöй эмбурö. 70 арöсöн петі пенсия вылö да со куим во нин шойчча, — висьталö Ольга Ивановна. Кыдзкӧ пӧ весиг эз вӧв лӧсьыд: ставӧн мичаа вӧччӧмаӧсь, а ме быдлунъя паськӧма. 2019 вося фото вылын эм нин нёль судтаа олан керка (Сӧветскӧй улича, 19 керка). Чилимдін сиктын прӧст кад коллялан да кино видзӧдан районса шӧринӧн веськӧдлысь —Медводз миянлы ковмис тайӧ юбилейнӧй фестивальсӧ мартсянь вештыны апрель вылӧ. Сыктывкарын тавося кӧкъямыс тӧлысьӧн тыр арлыдтӧмаяс 77-ысь торкӧмаӧсь оланпас. Ас йылысь кӧ висьтавны, быдми зэв шуда нывкаӧн, бать-мамлӧн коймӧд кагаӧн вӧлi. Кыдзи висьталіс куим челядя мам Галина Вожегова, семьянас олӧмаӧсь мӧд судтаас. «Ми тыр-бура гöгöрвоам, мый кызвын бурдöдчанiнас оборудованиеыс талун шогмытöм. Найӧс лэдзисны, но Роспотребнадзорлӧн индӧд серти налы ковмис пукавны гортаныс. Вӧралысьяслӧн да чери кыйысьяслӧн котыр ӧтуввезйын йӧзӧдӧма и путёвка донъяссӧ. Кольӧм во инспекцияыс видзӧдӧма 358, таво кык тӧлысьӧн – 168 мыж вештысь бӧрся. Тані гӧгӧр – ловъя йӧз, кодъяс кӧсйӧны сёрнитны тэкӧд, видзӧдлыны тэныд синмад. Босьтас вӧлі аскӧдыс лавкаӧ ревизия вӧчны, и ме сэні лунтыр шоколад кампет сёя. Буретш миян водзмӧстчӧм сайын странаын да республикаын национальнӧй политикаыс. Шуны, мый Войвылын олысьяс мукӧдлаын серти ёнджыка висьӧны варикозӧн, ог вермы. Но 2017-2018 воясын лыдпасъясыс вежсьӧмаӧсь, и республикалы немтор абу вичмӧма. Зэра гожӧмыс петкӧдліс, мый Комиын, гашкӧ, колӧ стрӧитны комбикорм вӧчан завод. Вот менам батьӧй век козьналӧ мамуклы роза, а Март 8-ӧд лунӧ ньӧбис тюльпанъяс! Уралӧ мунны лӧсьӧдчӧма во джын, мый абу шензьӧдана, ӧд походас мӧдӧдчӧма ӧткӧн. Мӧд луныс заводитчис «Юрганса» журналист Елена Красильниковакӧд ёрта сёрнисянь. Текст улын пасйӧй удж дасьтысьлысь ним да ов, арлыд, велӧдчанін либӧ уджаланін. Олысь лыд сертиыс Ханты-Мансийск абу ыджыд, неважӧн тані чужӧма сё сюрсӧд морт. Восьса, бур сьӧлӧма морт, сійӧ вӧчис ставсӧ, медым миянлы карын вӧлі интереснӧ. Сылы жар, велалӧма вольерад да, но ковмас кыдзкӧ терпитыштны ранаяс бурдтӧдзыс. –Выль велӧдчан восӧ ёна нин виччыся, – юксьӧ сьӧлӧмкылӧмъяснас аскиа студентка. Окота кӧ пӧ, мед и лавкаӧ вермис петавны, гӧститны ветлыны, автобусӧ пуксьывны. Александр — интеллигент, оз ю ни оз куритчы, вӧвлӧм лётчик, лэбалӧма 3.000 час. Та йылысь найӧ висьталісны йӧзкост творчество шӧ-ринын пресс-конференция дырйи. И збыльысь, еджыд кучик пырыд кӧ тыдалӧны пӧльтчӧм лӧз сӧнъяс, мичаыс таын абу. Сідз, «Бю-джет да ми» отсӧгӧн чӧжим йӧзлысь водзмӧстчӧмъяс збыльмӧдан опыт-сям. Тайӧ кадколастнас нывлӧн рӧдвужыс зільӧма унджык тӧдмавны жӧниклӧн рӧд йывсьыс. Сэтчӧс врачьяс шуӧмаӧсь, дзик пыр кӧ пӧ локтін, лечитім, а ӧні чуньястӧг колян. Медводдза шöр редакторнас вöлi Николай Фёдорович Белых, ставлы тöдса драматург. Выльгортын спорткомплекс стрӧитӧм могысь тайӧ инвесторыс сетӧма 85 миллион шайт. Содтӧд эм и Уголовнӧй кодексын 116.1-ӧд статья, код серти пӧшти сідз жӧ мыждӧны. Талун стӧча абу на тӧдса, мыйта кӧр олӧ паркас, мый найӧ сёйӧны да кыті ветлӧны. Гашкӧ, на отсӧгӧн доддьыс вӧрзяс, — надейтчӧны Пихтӧвӧй уличаса керкаын олысьяс. Ӧтиыс (кодыс абу ме) пуліс миянлы тӧдлытӧм на сёян да пӧттӧдз вердліс ставнымӧс. Пасъям, мый ачыс «Ме тані ола» конкурсыс вермис «Этноинициатива-2021» конкурсын. Сёрнитчӧны и телекомпанияяскӧд, медым концертсӧ позис видзӧдны «веськыд эфирын». Та бӧрын пӧ сэсся некор нин абу дышӧдчылӧмаӧсь, да и бригадирлысь кывзысьӧмаӧсь. А сідзкӧ и, налӧн лоас позянлун збыльмӧдны ассьыныс проектъяссӧ во помӧдзыс нин. Медым вирыс коксянь кайис вывлань, а эз бӧр визувт, сӧн пытшкас эмӧсь клапанъяс. Исполкомö пырысь Афанасий Габов ёна зiлис Ыджыдвидз сиктын детсад кыпöдöм вöсна. Но медсьöкыдыс тадзи олігöн – челядьöс лунтыръясöн нёль пельöса жырйын шоммöдöм. Культура керкаӧн веськӧдлысьыс да сэні зільысьяс мӧдасны видзӧдны пӧрадок бӧрся. И тайöс пö пасйöма странаса Оланподулö пыртöм могысь вöзйöм вежсьöмъяслöн балаö. 2020 вося май 6 лунӧ тайӧ керкаас лоӧ восьтӧма Габов грездлӧн историялысь музей. Общественникъяс чайтӧны, вынсьӧдасны кӧ пӧ вӧзйӧмсӧ, 80 прӧчент семьяыс пазалас. А сэсся нӧкъя аладдяӧн чай юигмоз ӧтлаын ливкйӧдлім роч, коми да финн сьыланъяс. Пуктысисны мӧдлапӧлын, и квайт зорӧд веськаліс ва улӧ, скӧт вердны оз нин шогмы. –Чайта, самоизоляцияыд лакмуса кабала моз петкöдлас семьяысь став тырмытöмторсö. — Ылі Асыввылын, тыдалӧ, узьны нин водісны, а Коми Республика пыр на гӧлӧсуйтіс. Та бӧрын Комиын вӧлі лӧсьӧдӧма проектыскӧд йитӧдын юалӧмъяс кузя уджалысь котыр. Йӧз водзӧ микрофон дорӧ петаліс и конкурсын вермысьяс пӧвстын медся «мывкыдаыс». На серти предприятие-котырӧн веськӧдлысьяслы ковмас вештыны 778 сюрс шайт штрап. И тайӧ гажсӧ дасьтӧм-нуӧдӧмӧ «Монди Сыктывкарса ЛПК» быд пӧрйӧ пуктӧ ассьыс пай. Ме пыр сійӧс ӧлӧда, мися, некытчӧ эн лэдз, лыясны, – висьталӧ Дмитрий Сергеевич. Сыктывкарын да Ухта карын мунасны уна сикас войтырлӧн фестивальяс да сідз водзӧ. Но некыдз ог гӧгӧрво, мыйла колӧ выпускнӧйасьны начальнӧй школаын да детсадйынӧ! «Монди Сыктывкарса ЛПК» отсалӧ Эжва йывсалы и социальнӧй юкӧнын гӧрӧдъяс разьны. «Би кинь» судзӧдысьЕлена Козловалы— Иван Белыхлӧн «Кӧмтӧм кока челядьдыр» небӧг; Медводдзаӧн петкӧдчисны Кӧрткерӧс районысь йӧзкостса да самодеятельнӧй котыръяс. Та могысь пӧ став колана документ-кабаласӧ дасьтыны отсаласны «том гвардеечьяс». Пинь туй да дуль сертиыс пӧ позьӧ нин вӧлі тӧдмавны, коді уськӧдчис нывка вылас. «Йӧлӧга» газетысь, кодӧс позьӧ судзӧдны пошта пыр, позьӧ ньӧбны «Ордым» лавкаын. Николай Капитонович тӧдмӧдіс москвасаӧс Иван Алексеевич Куратовлӧн творчествоӧн. Нӧшта на и гортлань бергӧдчан туй вылын вочаасим «Купальничаысь» Яна Малявкокӧд. «Обдорянка» – коми фольклор котыр, кодӧс 1990 воын лӧсьӧдӧма Маргарита Ермакова. Талун йӧзыс бура тӧдӧны компаниякӧд уджаланногсӧ да тшӧкыда шыӧдчывлӧны отсӧгла. Содтӧд на, районса чинаяс такӧдӧмаӧсь йӧзсӧ, мый Микуньын лӧсьӧдасны пода туйяс. Выль предприятиеын кутасны вӧдитчыны Ultra Clima оборудованиеӧн да технологияӧн. А водзвыв висьтавны, кутшӧм ролик воас видзӧдысьяслы сьӧлӧм выланыс, зэв сьӧкыд. Филармониялӧн, драмтеатрлӧн, опера да балет театрлӧн зал эм, а вужвойтырлӧн абу. Тренер Евгений Рукавицынкӧд налӧн ставыс лючки артмӧ, и меным таысь зэв нимкодь. –Дерт, ме уна конкурсӧ пырӧдчылі, но страна пасьтала медся ыджыдас медводдзаысь. Театрад на ворса и. Бӧръяысьсӧ петкӧдчи Михаил Лебедевлӧн «Мича ныв» опереткаын. Сідзжӧ висьталіс, лунвылын пӧ Комилӧн эмӧсь челядьлы и ветеранъяслы санаторийяс. Бӧрйыны колӧ сэтшӧмӧс, мед велӧдчӧм бӧрас сійӧ вермис уджавны профессия сертиыс. Болгарияса режиссёр Лилия Абаджиеваӧс унаысь нин пасйылӧмаӧсь быдсикас премияӧн. Аньяс ниртісны-куртісны посни лӧп-ёг, жугласьӧм стеклӧ торпыриг да мукӧд шыблас. Но пуктӧ сӧмын ӧтилы, сэсся юалӧ «ӧшлысь»: «Ӧш, висьтав, код ордын чунькытшыс?». Найӧ мыйкӧ варовитӧны, а ме джуджыд улӧс вылын небыдик гӧлӧс уланыс вуграла-узя. Туристлы медводз сьӧрсьыс колӧ босьтны кыпыд ру, сэки туйыд лоӧ шыльыд да кокни. Зэв сьӧкыда ладмӧдчӧ йӧзыскӧд, оз вунӧд ӧбидасӧ, весиг овлӧ, некодкӧд оз ёртась. А ми кыским шоперсӧ туй бокас да, видлі сьӧлӧмсӧ заведитны, корим «Тэрыб отсӧг». А гортад на кӧ висьмин, звӧнитан мастерлы, да вежон кежлӧ сійӧ мездылас уджсьыд. Тайӧ юалӧм вылас вочавидзис администрацияӧн веськӧдлысь Виктор Петрович Игнатов. –Сергей Викторович, кутшӧм тіян дум-кӧсйӧмныд, мыйкӧ вежсяс филармониялӧн уджын? Чолӧмаліс отрядӧ пырысьясӧс и Сыктывкарса военкоматын уджалысь Людмила Насырова. Веськыд кӧсаыс кӧ тэрыбджыка кысьылӧма – медводзын пи чужас, а шуйгаыс кӧ – ныв. Школаын новлан формаыс налӧн абу, велӧдысьясӧс стрӧга пасьтасьны оз жӧ тшӧктыны. Нӧшта дас лун сетсьӧ мортыслы дорйысьӧм вылӧ, сійӧ кӧ абу сӧглас татшӧм меранас. Матыстчӧма да садь быртӧдзыс повзьӧма: пиукыс вирӧсь, ки-коксӧ крыса курччалӧма. Фестивальлӧн мӧд лунӧ петкӧдчис Котласысь драмтеатр Д.Фонвизинлӧн «Недоросльӧн». Ворсӧдысьыс матыстчылӧ быдӧн дорӧ да быттьӧ пуктӧ сылӧн топӧдӧм соддзӧ чунькытш. Та йылысь сійӧ юӧртіс апрель 24 лунӧ регионса олысьяс дорӧ аслас видеошыӧдчӧмын. Сэтшӧм «лэчкӧ» шедім, кӧть ӧшӧдчы, — дзикӧдз нин шогӧ усьӧма Александр Петрович. Светлана Бузова шемӧсмӧма жӧ, мый Сыктывкарын олӧма войтыр босьтчӧмаӧсь йӧктыны. Менам чӧскыд йӧв йывсьыд кывсьӧма нин и карын, волывлӧны ньӧбны да ёна и ошкӧны. Зэв тӧдчана меным восьлавны-мунны, мед кӧть кӧстыль вылӧ пыксьӧмӧн, но ас кокӧн. Трудӧвӧй книжкаас сылӧн эм массаж вӧчан шӧринын администраторалӧм йылысь пасйӧд. Видчанкывйыс кӧть и ёна унджык миян сёрниын, но ӧд кодлы да кыдзи на сійӧс шуан. Но кор бать-мам да велӧдысьяс оз туйдны, томъяслӧн юрӧ веськалӧ ковтӧм тӧдӧмлун. Сылӧн да и миян шуд вылӧ, курткаыс зептас аппаратнас потшӧс вылас вӧлӧм и ӧшалӧ. Капов из горсъя скаласянь медся мичаа воссьӧ Агидель ю. Ю визулыс неуна кытшола. А коймӧд-кӧ, фестиваль вылӧ локтӧны шеф-пӧваръяс, кодъяс тӧдмасьӧны коми сёянӧн. Весиг воыс на эз тыр воссьӧмсяньыс, а нуим нин переработка вылӧ 15 тонна лӧп-ёг. И качай сувтӧдӧмаӧсь, ӧчередӧ весиг сувт-лім, ставнымлы окота качайтчыштнысӧ да. Чайта, öнi зэв сьöкыд налы, кодъяс челядьнысö ас дорсьыс важöн нин тойыштöмаöсь. Овлӧ, ветлӧ сы дорӧ, мед гӧгӧрвоӧдны, кыдзи бурджыка видзчысьны коронавируссьыс. Тайö жö автобус вылас кутöны лача Придаш гöрагöгöрса 7 сикт-посёлокысь 800 морт. Чужан кывсӧ видзигӧн этша лыда войтырысь быд мортлы дас пӧв ёнджыка колӧ зільны. Республикаса уджтас серти кыпӧдӧма Сыктыв районса Катыдын социокультурнӧй шӧрин. Шӧр геройяснас вӧліны Ёма (петкӧдчис Катя Есева) да кань-учёнӧй (Костя Игнатов). –Сыктывкарын Коми Республикаса Национальнӧй галереяын январь 28 лунӧ 14 чассянь; Тайӧ ворсӧмыс пӧ петкӧдлӧ комияслысь олысяясӧ, пывсянсаӧ, васаӧ, вӧрсаӧ эскӧмсӧ. Выль техниканас, дерт, ёна кокниджык лоас тӧвнас сикт-посёлокын туйяссӧ весавны. Галина Ивановна чужлӧма Кӧрткерӧс районса Шойнаты сиктын 1969 вося июнь 28 лунӧ. А туйӧ петӧмсяньыс восьлалӧма-вуджӧма нин кыкӧн-джынйӧн сюрсысь унджык километр. Александровъяс аддзӧны кад водзмӧстчыны и юркарса уна челядя семьяяслӧн котырын. А 1991 воын «Рытъя кыалы» сетісны «Народнӧй самодеятельнӧй коллектив» почёт ним. Вит лунӧн кӧ сійӧ бара оз вештысь, банкын тшӧт вывсьыс косӧдӧны урчитӧм мындасӧ. Важся карта видзӧдалігӧн аддзи, но сэті мунӧм йылысь мӧймуся гожӧмӧдз эг мӧвпав. Полина Игнатова – сюсь, ыджыд вежӧра, шань да отсӧг вылӧ воны пыр дась том морт. Сы дорӧ бара на шыӧдчӧмаӧсь муниципалитетса общественнӧй сӧветын водзмӧстчысьяс. Ассьыс уджъяссӧ Анна Шабалина йӧзӧдӧ «ВКонтакте» группаын, инстаграм лист бокын. «Варышӧн» дыр кадся ветлӧм-мунӧм дырйи векджык чукӧртам 9 либӧ 10 мортысь котыр. — Медводдзаысь вӧлі суйӧрсайын да зэв рад, мый ме водзын воссис татшӧм позянлун. Рита: Ывлаысь чукӧртам дозмуклысь вевтъяссӧ, сэсся нуам Маршак нима библиотекаӧ. Кӧсйи виччысьлыны арӧдзыс, донъявны нёльнан вакцинасӧ да уколасьны медся бурнас. Быдтор вылӧ лоис аслам видзӧдлас, эг кут повны восьтыны ассьым сьӧлӧмкылӧмъясӧс. Кольӧм вежонӧ Сыктывкарын олысьяс шызьылісны: кык арӧса кагаӧс курччалӧма крыса. Чудь йылысь мӧвпъясӧн асланыс статьяясын юксьӧны Николай Мальцев да Олег Уляшев. Кык друг эштасны и висьтавны ош йывсьыд, а мужикъяс вак-вакӧн на вылын сералӧны. Но миянлы абу веськодь, мыйӧн «вердӧны» да кутшӧм кывйӧн сёрнитӧны журналистъяс. Содтӧд на и автобус маршрут урчитны, мед йитны Лунвыв да Давпон микрорайонъяссӧ. Сыктывдiн районысь волас сiдзжӧ Сёськаса котыр, кодӧн веськӧдлӧ Ирина Чувьюрова. Этшаджык татшӧм висьысьыс тшӧтш и сы вӧсна, мый республикаын уна шахта пӧдласис. Кӧть спорт уна кад босьтӧ, пукта уна вын и велӧдчӧмӧ, аддза кад и мукӧдтор вылӧ. Та бӧрын уджалӧ разведка: металлоискательӧн, щупӧн корсьӧны, кытӧн куйлӧ салдат. Сійö пыр видзöдö, кыдзи «бордъясьöны» быдтасъясыс, нимкодясьö налöн вермöмъясöн. Ӧнi на вичко-храмыслӧн медджуджыд кӧлӧкӧльничаыс сулалӧ паськалӧм Волга ю шӧрас. Зэв ёна колöны бать-мамлöн, тöдсаяслöн ышöдöмыс да, дерт жö, тренерлöн индöдъяс. Людмила Григорьевна Кузнецова томиник нывкаöн на локтiс уджавны Шöръяг посёлокö. Ангелина Андреевнакӧд ми училищеын нин тӧдмасим, сыӧдзсӧ эг аддзыв весиг морттӧ. Асшӧр олӧмӧ петӧм бӧрын сюрас наставник, кодлӧн сямыс унджык и пыдӧджык гӧрыштӧ. Мукӧддырйиыс уджйӧза мортыс та йылысь оз и тӧдлы, – висьталіс Дмитрий Кручинкин. Медся ыджыд арлыда-ясыс Анфиса Егоровна Дёмина да Надежда Григорьевна Мингалёва. Ваӧ пырим Краснӧй Гӧра инсянь да воӧдчим Заречьеӧдз жӧ, кытчӧдз матӧ 7 километр. Талун сикт-грездын уна гӧрӧд разьны позянлуныс абу, бюджетын сьӧмыс оз тырмы да. Юлия Филиппова шуӧ, велӧдча пӧ, лоа специалистӧн да бӧр чужан посёлокӧ бергӧдча. – Дерт, гозъя костын быдторйыс овлӧ, но шумитӧмӧн да дузъялӧмӧн олӧмыд оз артмы. «Сиктын олӧм» медводдза кывбуръясӧн журнал лист бокъясын мыччысис Максим Уляшев. вузасян министерстволысь, вӧр овмӧсса федеральнӧй агентстволысь Почёт грамотаяс. Найӧ корисны кокниа пырӧдчыны уджӧ, да мед пӧ ставыс колис бура да мытшӧдъястӧг. Социальнöй туялöмъяс нуöдан институтын (ЭИСИ) «гöгрöс пызан» сайын чукöртчылiгöн Ӧні эськӧ со бур йӧз отсӧгӧн бара босьтчи велӧдны, но, кыла, дзуртӧмӧн юрӧ пырӧ. Ті медбуръяссьыс медбуръяс, сямминныд панйыны тайӧ чорыд вермасьӧмас мукӧдсӧ да. Коми муын меным дзескыд кажитчис, да и дзоньвидзалун серти колiс шоныдінын овны. Отсасян шуйга кинас сылы лоины Ни-на да Людмила Африкановна Шахова-Пашнина чойяс. Та йылысь ми гижлiм Алексей Рассыхаевкӧд торъя статья (Коми «Юрган», кодлы юрган? Кад, кор тэ видзӧдан мог вылӧ, аддзан виччысьӧм петан туйяс да лоан таысь шудаӧн. Сэні зон тӧдмасис аскоддьӧмыскӧд, кодъяс ловнас оз усьны да водзмӧстчӧны спортын. Но сэк жӧ тӧдмаси Наталья Дмитриевна Рочевакӧд – учебникъясыслӧн медшӧр авторкӧд. Мылаӧдз бӧръя сизим километрсӧ Татьяна сувтса зэр улын мунӧма, брӧд ва кӧтасьӧма. Видзöдліс карточкаястö да шуö, ме пö Миколайтö помнита, но фотояс вылас сійö абу. –Сергей Викторович, кыдз енбиа музыкант, нималӧ оз сӧмын тані, тшӧтш и мукӧдлаын. Ӧд «Коми войтырлӧн» съезд-конференцияяс дырйи ставсӧ восьсӧн, ылӧдчытӧг вӧчлісны. Ставсӧ жӧ Зеленечса чипан видзан фабрикаын вӧчӧны 280-ысь унджык сикас прӧдукция. Районас тшӧкыда нуӧдӧны субӧтникъяс, спортын ордйысьӧмъяс, творческӧй конкурсъяс. Усинскын да Ярегаын сьӧкыд мусирсӧ перйӧмыс — «ЛУКОЙЛ-Коми» ООО-лӧн медшӧр уджыс. Чилимдінса «Горка» ӧні ёна паськаліс, сійӧс пыртӧма ЮНЕСКО-лӧн культура озырлунӧ. Отсалӧй, пӧжалуйста, миянлы, – кевмысьӧ став олысь нимсяньыс Читысь Анна Сивкова. Мача хоккейӧн Олимпиада дырйи оз ворсны, но республикаын сійӧ базӧвӧйяс лыдын жӧ. Миян, гӧгӧрвоана, эмӧсь ёртъяс, кодъяс коми кывтӧ оз тӧдны, накӧд сёрнитім рочӧн. Придашсаяс вермасны сiйöн воöдчыны Кöччойягöдз, а сэні нин пуксьыны мöд автобусö. Накӧд быдсяматорнас жӧ ноксям: и серпасасям, и снимайтам, и сьылам-йӧктам-ворсам. Иван да Надежда тӧдмасисны «Коми Республикаса искусствояс гимназияын» велӧдчигӧн. Тадзи жӧ и ми, став выннымӧс пуктӧмӧн, дзонь командаӧн, быдса во дасьтім небӧгсӧ. Ӧні сэні чукӧрмӧма нин уна сикас гижӧдын паныдасьлысь квайтымын миллион сайӧ кыв. Но мед найö дзикöдз эз усьны кок йывсьыныс, шуис вичмöдны налы 550 миллиард евро. Сыктывкарын тайӧ балыс менам медводдза, позьӧ шуны, олӧмыс козьналіс сійӧс меным. –Унаӧн заптӧны вӧрсӧ да, йӧзыс тшӧкыда оз тӧдны, коді мыжаыс парма-яг урӧстӧмысь. Сэки жö артмылiс сiдз, мый правительствоын комиöн сёрнитысь ни öти министр эз ло. Гашкӧ, ачым гижа Италия йылысь неыджыд висьт да ыста Сыктывкарӧ кутшӧм-кӧ газетӧ? Сійӧ висьталіс, мый воысь-во «Василей» лоӧ аслыссямаджыкӧн, пыртӧ выль нимпасъяс. Водзӧ «Монди СЛПК»-лы чолӧмалана кывъяс висьталiс Сыктывкарса мэр Валерий Козлов. Кӧть и ола Италияын важӧн, май 20 лунӧ 16 во тырас, Коми муӧй век менам сьӧлӧмын! Кольӧм во январын гӧтыркӧд пусим да медводдзаысь вердім гаражъяс дорын олысьясӧс. Казьтылӧ: «Карас велӧдчигӧн нянь карточкаӧс кодкӧ гусялӧма, ковмис тшыгйӧн овны». «Чушканзі» журналлӧн шӧр редактор Анжелика Елфимова ветліс Александр Пивкин дорӧ. Тайӧ уджтас сертиыс жӧ августын урчитӧма котыртлыны-нуӧдны сизим ыджыд петкӧдчӧм. Та вӧсна висьӧмсьыс ачымӧс дорйыштӧм да и матыссаясӧс видзӧм ради ме уколаси нин. – Тӧвнас тані 70 гӧгӧр морт и кольлӧ, но гожӧмнас, позьӧ шуны, олӧмыс пуӧмӧн пуӧ. – Нывтӧ быдтінныд, медым верӧс сайӧ сетны, – вӧйпӧдлӧмаӧсь гӧтырпулӧн бать-мамлы. Ӧти-кӧ, мортыс кокниджык туйяс корсьӧ, мед этшаджык котравны да пӧтӧсаджык сёйны. Талун найӧ передӧвӧйынӧсь, и таысь налы муӧдз копыр, – пасйис регионӧн юрнуӧдысь. Ме уна ветлӧдла мир пасьтала и быдлаын зіля тӧдмасьны мукӧд странаса йӧктӧмъясӧн. — Миян социальнӧй уджъёртным, «ЛУКОЙЛ» компания, зэв уна вӧчӧ республикалы бурсӧ. 1970 воын помалӧма Сыктывкарса кооперативнӧй техникум, кӧні велӧдчӧма товароведӧ. Буретш дас во сайын отрядыслы вӧлі сетӧма лётчик-истребитель Н.К.Лошаковлысь ним. Сӧмын тайӧ походысь воӧм бӧрын выпускник вермис шусьыны тыр-бур школа помалысьӧн. Съездса делегатъяслысь став вӧзйӧмсӧ колӧ пыртны резолюцияас да збыльмӧдны найӧс. А 8-ӧдӧ муні республикаса юралысь бердын искусство гимназияӧ, гуманитарнӧй юкӧнӧ. Куим во сайын Сернурса сырзаводын воссьӧма челядьлы кӧза йӧлысь вӧлӧга вӧчан цех. Ыркаліс, луннас ӧкмыс градусӧдз и шонавліс сынӧдыс, а вой-мӧд и дзик кӧдзыд вӧлі. Татшӧм серпасыс район пасьталаын да, гозъя эскӧны, мый налы отсаласны жӧ кӧрымӧн. Вочавидзис, кык во сайын пӧ Шура бабным кувсис, ӧкмысдас кӧкъямыс арӧс сылы вӧлі. Уджалӧмаӧсь кык сменаӧн, тракторсӧ пӧ ог и кусӧдлӧй вӧлі, лун и вой гӧрам-кӧдзам. Медводдза вахта дырйиыс юрын бергалісны «Огӧ кӧ ми, коді?» сяма кывъяс да мый да. Кор кык ёртӧдз лои вель нин матын, Иван Ӧлексан колода бокті петас лежнёвка вылӧ. Тані жӧ лӧсьӧдӧм сцена вылын вӧл=ны сідз шусяна панельнӧй дискуссияӧ пырӧдчысьяс. Кöть öтар киыс и абу вöлöма, вöчалöма пыж, кыйöма чери, зэв бура ворсöма гудöкöн. Шуам, кольӧм во татшӧмыс вӧлӧма Сыктывдін районса Нювчимын да Луздорса Абъячойын. –Консультация дырйи колана став кабаласӧ тшӧтш сканируйтӧны да ыстӧны госюрбюроӧ. Изьва районса Щельяюрын босьтчылiсны кыпöдны мусир коляс переработайтан комбинат. Нукъясыдлы вичмыштас и. Мöдысь, кокöс мургыльта да, и тэ «вöркöрсö» мен пайкöдан. Туристъяслӧн карта вылын Сем Ӧндрей сикт абу на пасйӧма, найӧ оз волывлыны сэтчӧ. Семья лунсӧ колӧ пасйыны радейтана морткӧд либӧ матыссакӧд да козьнавны катшасин. Татчӧ туристъясыд важӧн нин окотапырысь волывлӧны, унатор эм мый видзӧдлынысӧ да. Тані важас серти ёна этшаджык кипом уджыс да тӧдчымӧн унджык выль оборудованиеыс. Сиктӧ пыриг чой горув лэччигӧн ылісянь тыдовтчис керӧс вылын сулалысь мича вичко. Быгъя губкаӧн зыртышталан кыӧм костӧдыс, сэсся ва губкаӧн, артмӧ быттьӧ пожъялан. А сы бӧрын, школаас велӧдчигӧн, нывка видлӧма ассьыс вынсӧ некымын спорт сикасын. Таво конкурс вылӧ воис Комиысь, Киров обласьтысь да Москваысь 250-ысь унджык удж. Варикоз — олӧмаяслӧн висьӧм, но сійӧс казявлім и военкоматын 18 арӧса зонъяслысь. Спортплощадка вылын челядь ворсӧны-ордйысьӧны мый вынсьыныс да збыльысь ыззьӧмӧн. – Но гöлöсуйтiгас йöзыслы век жö ковмас видзчысьны öта-мöд дорö матö сибöдчöмысь. Вӧрса лудікъяс (клещьяс) заводитӧмаӧсь нин курччасьны миян республикаса вӧръясын. Шуӧма ӧтув сӧвмӧдны минерально-сырьевӧй база, а сідзжӧ ломтас да энергетика юкӧн. Позьӧ на кыдзкӧ гӧгӧрвоны, кутшӧм вӧлӧга ньӧбан, кор сійӧ заводса тубраса-пачкаа. Сёян сертиыд тэ он вермы висьтавны, татшӧмӧн сійӧ вӧлі важӧн али ёна нин выльмис. –Чайта, сэні оз кутны йӧктыны шома юраяс, оз мӧдны горзыны-зыксьыны ни ёгӧссьыны. Вӧччӧм гӧтырпуыс колльӧдчӧма рӧдвужыскӧд да бӧрдӧдӧма бать-мам дорын шуда олӧмсӧ. —Шондiа кӧ вӧлi, гашкӧ, эз и коль вежӧраныд тайӧ кыпыд рытыс, а ӧнi некор оз вун. Дерт, 116-ӧд («Нӧйтӧм») статья серти вермасны 2-3 во кежлӧ йӧршитлыны дзескыдінӧ. Сідз, 2012 воын артавсьӧма 34 сюрс, 2014-ӧдын – 42,8 сюрс, 2016 воын – 65,5 сюрс. Лесозаводса Банбан да Серов туйвежын, коді нуӧдӧ 33 номера школаӧ, «зебраыс» абу. Öні Зина Липина велöдчö Челябинскын Лунвыв-Изса госуниверситетлöн магистратураын. Мӧд-кӧ, сюръя сувтӧдӧм, кӧрт пас ӧшӧдӧм да сэсся сійӧс дӧзьӧритӧм вылӧ колӧ сьӧм. Усинск да Чилимдiн районъясын олысьяс пиысь уналы чорыда мöрччис тайö ускöттьöыс. — Вермӧмыс миянлы лоис виччысьтӧмӧн, и зэв нимкодь, мый йӧзыслы кажитчӧма уджным. Асывсянь войöдзыс кö коронавирус йылысь сэн и тан помся висьталöны, дерт, повзян. И ме эска, мый «Снегурочкасӧ» вылӧ донъяласны и ньӧбасьысьяс да сыӧн вӧдитчысьяс. Позьӧ меным веськыда гижны «ВКонтактеын» либӧ звӧнитлыны 89505657624 телефон пыр. Пашнин Ефим вуж йылысь казьтылӧмъясӧн юксисны Татьяна Пашнина да Татьяна Попеско. Буретш сы дорын сэсся кевмысьлӧмаӧсь тулыснас пемӧсъясӧс йирсьӧдны пет-кӧдтӧдзыс. Ковмылӧ пӧ мунны и тыртӧг, сы вӧсна мый оз вермыны матыстчыны контейнеръяс дорас. Борковскӧйсянь Мылаӧдз 80 километрсӧ квайт лун муні, и вит лунсӧ дугдывтӧг зэрис. Колö и коми кывъя электроннöй небöгъяс лöсьöдны, мед быдöн вермис наöн вöдитчыны. Виктор Васильевич, такöд йитöдын кутшöм могъяс сулалöны тiян министерство водзын? Менам матыссаяс да тӧдсаяс пӧвстысь унаӧн висисны, ачым куйлі больничаын ковидӧн. Бабӧй 10 воысь дырджык война вылын усьӧм муса зонсӧ виччысьӧма, гашкӧ пӧ, локтас. Неважӧн гырысь классъясын велӧдчысьяскӧд аддзысьліс Чилимдінысь Татьяна Анцупова. Александр Шебырев тшӧкыда пуктӧ аслас кывбуръяс вылӧ шылад, лӧсьӧдӧ сьыланкывъяс. «Коми му» газетысь, кодӧс позьӧ судзӧдны пошта пыр, позьӧ ньӧбны «Ордым» лавкаын. Но гоз-мӧд лунӧн водзджык репетиция дырйи сценавывса оборудованиеыс кусісланьтіс. Анастасия Канева сарапан вурны дӧрасӧ корӧма бабыслысь, Зоя Яковлевна Каневалысь. Кыдзи и мукӧд прививка бӧрти, неуна нёрпалыштi, но лун мысти ставыс нин вӧлi бур. Риэлтор ылӧд-чӧмӧн вузалӧма сылысь куим вежӧса патерасӧ, и ань кольӧма оланінтӧг. Гӧрд паськӧмыс петкӧдлӧма, мый том ань вермӧ чужтыны челядьӧс да паськӧдны рӧдсӧ. Сэки ми пырӧдчим некымын грантӧвӧй конкурсӧ, проектъясным лоисны вермысьяс лыдын. И ковмас шлапсьӧдны подӧн, сы вӧсна мый школа дорӧдзыс некутшӧм автобус оз ветлы. Та вӧсна шуӧма котыртны торъя пунктъяс МФЦ-ын, администрацияын, культура керкаын. Сійӧ, позьӧ шуны, кутіс нимавны сиктын и район пасьтала, лоис аслыспӧлӧс брендӧн. Ӧтуввезйысь ньӧбасигӧн пӧ медводз видзӧдлӧй, кыдзи мукӧдыс донъялӧны вузасьысьсӧ. «Войвыв кодзув» журнал судзӧдысь Лидия Есевалы —ЛОК ТАТЧӦколлекцияысь ежедневник; Шуам, во чӧж оліс ӧбраз сайын, сэсся выльӧс вежӧдінныд, а важсӧ колӧ пачын сотны. Воддзаясыс котӧртісны сідз шусяна свободнӧй стильӧн 10, а мӧдъясыс — 15 километр. Тайӧ вӧзйӧмсӧ ошкис и йӧзкост творчество шӧринӧн веськӧдлысь Светлана Белорусова. Регионса юралысь кӧсйысис видлавны тайӧ вӧзйӧмсӧ торъя комиссиялӧн чукӧртчылігӧн. Та могысь лӧсьӧдам сьыланкывъяса дискъяс, ворсан небӧгъяс, йӧктан видеопособиеяс. Сёйлім и сісьмӧмсӧ, кажитчыліс, быттьӧ сісьмӧм картупель-сьыс чӧскыдыс нинӧм абу. Шыр йылысь выльӧн думыштӧм легендаясыс «вердӧны» карсӧ во чӧж, оз сӧмын гожӧмнас. -Кодӧн сӧмын эг кӧсйи лоны: то бурдӧдысьӧн, то велӧдысьӧн, — шуӧ Галина Ивановна. –Нёрпалысьяслы лӧсьӧдӧма комын кӧкъямыс койка, кызь сизимсӧ могмӧдӧма кислородӧн. Сэк кежлӧ и клубса пианиноыд дзикӧдз торксис, и электроыд садик сорыс сотчис нин. Февраль 17 лунӧ нималана коми гижысьлы, Нина Никитьевна Куратовалы тырис 90 арӧс. Найӧ лӧсьӧдӧмаӧсь квайт проект, кодъясӧс сэсся донъялӧмаӧсь микрорайонас олысьяс. Эскысьяслӧн лоас позянлун и вичкоӧ пыравны, сідзжӧ кутасны вежӧдны храмъяс йӧрын. Комиын меставывса асвеськӧдлан тэчасъяс (ТОС-яс) босьтчисны котыртавны 2013 воын. Йӧз серамвыв усьны кӧсйысьыс ӧдйӧ чиніс, морт-мӧд и горӧдлывліс сёрнитысьяс вылӧ. Колö исковтны, кöть эськö еджыд руас нинöм оз тыдав, и тöлыс кок йывсьыд уськöдö. Вахта вылӧ чукӧртчӧны сӧмын сэтшӧм войтыр, кодъяс кӧсйӧны да вермӧны тайӧс вӧчны. Комбинатлöн ТЭЦ могмöдö регионын колана мындаысь 17 прöчент би-электроэнергиянас. На лыдысь 13-ӧн бергӧдӧны исправудж (во заводитчигас татшӧмыс вӧлӧма ӧкмыс морт). Ансамбльын вӧлі 16 нывбаба, ставӧн уджвывса да Айму вӧсна ыджыд тышса ветеранъяс. Водзмӧстчысь аньӧс бӧрйылӧмаӧсь женорганизаторӧн (сиктса аньяскӧд удж нуӧдысьӧн). Но та бӧрын выль кӧзяиныслы ковмас вештысьны ёг-шыблассьыс. пӧчӧ кулан лунсяньыс. Татшӧминас кучикыс гӧрдӧдыштӧ, а сэсся и тыдовтчӧны вир тыра пемыдлӧз «гӧрӧдъяс». 477 гектар вöрса быдмöгъяс бöрся видзöдам, содтöд садитiм пуяссö 10 гектар вылын. Овны ӧд кӧсйис, кӧнкӧ, радейтіс кодӧскӧ, семья вӧлі, велӧдчыны кӧсйис ли уджавны. Сьӧкыд вӧчны сідз, медым литератураысь ставӧн став колана висьт-романсӧ лыддисны. Прокопей председатель прӧдукта пайнад пӧрйӧдлас, пашпорттӧ пыді пызанӧ печатялас. Олӧм вылӧ татшӧм видзӧдласыс сетӧ Катялы позянлун водзмӧстчыны уна-уна нырвизьын. Ловъя серпассӧ Генрих йӧзӧдӧма ӧтуввезйын, и сизим сюрс морт нин сійӧс видзӧдӧма. На отсӧгӧн позяс вобыд кутны колана микроклимат, видзны быд-мӧгъяссӧ гут-гагйысь. Ӧд миян сиктын художествоа школаыс абу, тайӧ нырвизяс тӧдӧмлун-сям босьтны некӧн. –Крысаясыд вермасны сёйны-вильӧдны верстьӧ мортӧс либӧ кагаӧс, унаӧн кӧ рӧдмасны? Айму вӧсна Ыджыд тыш дырйи миян странаысь пӧгибнитіс 26,6 миллионысь унджык морт. Урчитӧм лунъясӧ сійӧс вӧчӧны республикаса бурдӧдчанінын либӧ диагностика шӧринын. Оланподулö вöзйöм вежсьöмъяссö лоö вынсьöдöма, найöс кö ошкасны Россияын олысьяс. –Но, кыдзи тыдовтчӧ, пандемия оз паськав да лӧнь кутшӧмкӧ урчитӧм сценарий серти. Туй овмӧссянь кӧсйысьӧмаӧсь босьтны посёлокас олысьяс пӧвстысь содтӧд уджалысьӧс. Сынӧдыс сӧстӧм, чумъяс эмӧсь. Йӧзыс зэв сибыдӧсь, – юксис сьӧлӧмкылӧмъяснас Иван. Раиса Егоровналы вӧлі нимкодь, мый висьысь пи вӧснаыс тӧжда и Николай Николаевич. Мый вылӧ священнослужитель Максим Стыров пыр жӧ и вочавидзис: оз пӧ ков татшӧмыс! Кажитчӧ, мый бура гӧгӧрвоан сьыланкывлысь вежӧртассӧ, весиг сэк, кор кывыс тӧдтӧм. 👫Кулöмдiн районса гижысь Александр Шебырев вöзйö тöдмасьны аслас выль кывбуръясöн. «Туйясыд донаӧсь, а туйтӧм туйыд нӧшта на донаджык.» – тадзи шулӧма Иван Павлович. Овлӧ, конкурсас вермӧм могысь тӧдчана и, кутшӧм нимпас серти дасьтӧмаӧсь уджтассӧ. Пыр син улас кутіс и, кыдзи быдмӧ-велӧдчӧ Володя племянникыс, ыджыд чойыслӧн пиыс. Чужан-быдман керкалысь шоныд русӧ видзысьӧй, ставным вӧсна Ен водзын кевмысьысьӧй. А кинозалыд сэтшӧм ыджыд, экраныс паськыд, да и мультфильмыд сэтшӧм мичаа тыдаліс. Сідз шусяна “кос паёк” вичмӧдасны налы, кодъяс сёйлісны велӧдчанінын дон босьттӧг. Абу паныд и мамыс, коді бура тӧдӧ да гӧгӧрвоӧ, мый уджыс кӧть и сьӧкыд, но колана. Но öд и таöдз миян уна сикт-грездö йöзыс ветлісны сöмын сідз шусяна частникъяскöд. Грездлы артмӧмсяньыс 300 во тырӧм пасйисны буретш Полье Микӧла крам праздник лунӧ. Тыдалӧ, сійӧ медся донаыс мортыдлӧн олӧмас да, ичӧтдырыд тай некор, вӧлӧм, оз вун. – Веськыда кӧ висьтавны, йӧзкостса сёянсӧ миян карса ресторанъясын оз ёна вӧзйыны. Усинскӧдз паром ветлӧ, а карсяньыс катчӧс теплоход-катерсӧ гежӧда нин пӧ аддзылан. – Сьӧлӧм вылын долыд, мый пыр воча мунӧ да быдторйӧн отсалӧ районса администрация. –Дерт, тайӧ зэв кывкутана удж – колӧ ӧд филармонияса став котыр вӧснаыс тӧждысьны. Аслас уджын сійӧ зільӧ нелямын во нин, а шылада-драмаа театрын – матӧ кӧкъямыс во. Но бöръя кадö 50 местаа автобусъяс суткинас мöдісны нуны-вайны уна вылö 40 мортöс. Татшӧм кывкӧртӧд вӧчисны «Школьник, научись стрелять, сдай нормы ГТО» фестивальлы. Саша лыддис и Серафим Поповлысь «Ловъя паметь» кывбур, кӧні эмӧсь татшӧм строкаяс: Найӧ сяммӧны бергӧдны сэтшӧм удж, мый оз вермыны вӧчны сідз шусяна госструктураяс. Велӧдысьясыс — торъя курс помалӧм бӧрын педколледжын уджалысьяс да медалӧм войтыр. Ӧта-мӧдсӧ вежлалӧмӧн конкурсӧ пырӧдчысьяс петкӧдчисны асланыс выль сьыланкывъясӧн. Тайӧ юкӧнас 2008 восянь збыльмӧдӧны 112,9 миллиард шайт дон инвестицияа 16 уджтас. Водзті кӧ воысь-во шыӧдчӧмыс содліс шӧркодя 20-25 прӧ-чент, таво – 60%-ысь унджык. – Шойнаты сиктын сэки бур вурсянін вӧлі, да мамӧ вурӧдліс аслыс сэні платтьӧ-юбка. Снимокъяс да гижӧдъяс ыстӧй электроннӧя либӧ бур качествоа печатайтӧмӧн пошта пыр. Сэні сараяс вольсалӧмаӧсь кос турун, и киргизъяс удитӧмаӧсь туплясьыштны сы вылын. Кузнечьяс ӧти вомысь шуӧны, мый ӧнія кадӧ челядьӧс колӧ велӧдны уджавны ки помысь. Сёйӧны сійӧс зыретӧ – йӧлысь да курӧг колькйысь кизьӧр сорасӧ – сюйлӧм-тульӧдӧмӧн. Шöркодь урожайыс быд гектар вылысь 17,6 центнер, воддза восьыс 1 прöчентöн унджык. Сӧвет кадӧ пӧ быдлаын вӧліны «Заря» да «Путь Ильича», а мариса Сернурын — «Лукоз». Комын во нин регионын збыльмӧдсьӧ «Коми Республикаса канму кывъяс йылысь» оланпас. Тайӧ кырымпасыс вӧлі, позьӧ шуны, выль олӧмӧ воськолӧн, и мый сэні водзын, эг тӧд. Гожӧмнад берегдорса лыа вылын котралім, сотчытӧдз купайтчим – ок, и гажа кад вӧлі! Вӧлі урчитӧма корны бокиысь мортӧс гожӧм помас, медым дасьтысьны выль сезон кежлӧ. Татьяна Александровна дасьтӧ Софьяӧс школаӧ мунігкежлӧ, а Марйамӧс нуӧдӧ детсадйӧ. – Йӧзлы отсӧгсӧ асьным вермам сетны, но туйяссӧ, 70 кымын километр, ваыс кырӧдӧма. Гожӧмнас, кор юыс восьса, Конецборӧдз мунӧны пыжӧн, а сэтысянь Печораӧдз машинаӧн. Кыдз музыкант, сійӧ тӧдӧ, кутшӧмӧн колӧ лоны шыладыслы, мед сійӧ юргис нэмъяс чӧж. Коймӧд урчитӧмторсӧ – пӧрӧдӧм пу увйыны – харвестерса машинист вӧчӧма 16 секундӧн. Конкурсантъяслысь кужӧмлунсӧ донъялісны 15 странаысь войтыркостса ветымын эксперт. Кӧлысь асывнас жӧникыс мӧдӧдчывлӧма гӧтырпуысла: доддялӧма вӧв да мичмӧдӧма мегыр. Торйӧн нин радейтӧны челядьыслысь спортын ордйысьӧмъяс видзӧдны, пыр жӧ ӧтлаынӧсь. Но, ӧти-кӧ, кыскис чужанінас, мӧд-кӧ, эз эновт-чы дум-кӧсйӧмсьыс уджавны ГИБДД-ын. Павла Петровна челядьдырсяньыс уджавлӧма верстьӧ моз, абу повлӧма сьӧкыдлунъясысь. Кор мортыс восьлалӧ, кок чӧнӧрыс, быттьӧ насос, вӧтлӧ вирсӧ вывлань, сьӧлӧмланьыс. 2018 воӧ гаж вылас медводдзаысь на жӧ волісны Венгрияысь да Финляндияысь пӧваръяс. Кыдз висьталіс сэтчöс ань Антонина Размыслова, автобус вылö пö некутшöм надея абу. Буретш тайöс сетö вöчны 2021 вося март 1 лунöдз урчитöм бöръя «дачнöй амнистияыс». Ӧтув ми бӧръям медся тӧдчана нырвизьяс, а сэсся кывкутӧмӧн видзам вичмӧдӧм сьӧмсӧ. А та пӧрйӧ артасян комиссиясалысь быд воськов видеоӧн снимайтісны – пӧръяласны пӧ. Ми пӧ пыдди пуктам велӧдан традицияяс, найӧ пӧ вайӧдісны миянӧс ӧнія вермӧмъясӧдз. Любовь Алексеевна сёрнитӧма верӧсыскӧд, гашкӧ, аслыным пӧ мазісӧ ма ради рӧдмӧдны. А медикъяслӧн вотӧдз видлӧй асьныд сетны неминучаӧ веськалӧмалы медводдза отсӧгсӧ. Код ордын вӧлӧма чунькытшыс, сійӧ ворсӧдысьӧн лоӧ, а воддза ворсӧдысьыс – «ӧшкӧн». Евгений Козловлӧн «Мамкӧд думӧн сёрнияс» кывбур чукӧр восьтӧ апрель тӧлысся номер. Сэсся век жӧ корлывлӧмаӧсь гӧтырпусӧ да юасьӧмаӧсь ассьыс, мый сьӧлӧмыс шуӧ вӧчны. 2019-2015 вояс кежлӧ дасьтӧма выль программа, кытчӧ пыртӧма уна патераа 140 керка. А сэсся мунӧны «Еджыд вӧла кад», «Сизим борда вӧлӧн» да «Бӧръя коми видзанторъяс». Сыöдз автономияöн веськöдліс Илия Данчев, коді лоис том аньлы туйдысь-отсасьысьöн. Чайта, колӧ зільны ӧтув, сӧвмӧдны творчество, петкӧдлыны артистъяслысь енбиалунсӧ. Кыдз висьталіс Наталья Александровна, воддза дорысь ӧні оланпасъясыс чорыдджыкӧсь. Кольӧм во “Школаӧдзса велӧдӧмын национальнӧй мытшӧдъяс лабораториялы” тырис 25 во! Могыс тайӧ уджтасыслӧн – коми кыв да традицияяс отсӧгӧн велӧдны туйвывса индӧдъяс. Помалан выйын нин и пытшкӧссӧ пелькӧдан-мичмӧдан да стрӧйба гӧгӧрсӧ идралан уджыс. И ни öтчыдысь тыртöмöн эг на мунлы, быд пöрйö öтарö-мöдарö нуöда сиктса олысьясöс. Тайӧ кадӧ чужлӧм морт пыдісянь гӧгӧрвоӧ мукӧдлысь сямсӧ, рочасьыштны кӧ, натурасӧ. —Анастасия, «Большой балетын» йӧктісны Россияса медбур те-атръясысь кӧкъямыс пара. Ольга Владимировна дзолясянь аддзӧма, кыдзи бабыс да мамыс дасьтысьӧны урок кежлӧ. Сідз шусяна путёвкасö пö быдöнлы быть волöмöн колö босьтны вöралысьяслöн котырысь. Таво та могысь урчитӧмаӧсь 372,9 миллион шайт, федеральнӧй отсӧгыс — 58,7 миллион. Сентябрь 2 лунӧ 200 ныв-зон локтасны велӧдчыны енбиа челядьлы республикаса лицейӧ. Дерт, петкӧдлыны ӧні важъя Москва и мый сэки вӧчсис аристократъяс костын – абсурд. Финалас ёсь тыш пансьылӧма Мутный Материк да Забайкальеысь Хохотуй сиктъяс костын. Рысь кӧ пуктан – торык подкоголь, рысь да нырӧм картупель кӧ – тувыртыш подкоголь. 2016 вося декабрсянь öтмунöмлöн исполкомöн веськöдлысьлысь удж вöчö Алексей Габов. Юрсиктын челядьлы выль велӧдчан стрӧйбасӧ лэптӧ Киров обласьтысь пӧдрада компания. Сюрис нёль медальон, найӧс ыстылісны Казаньӧ, медым туявны салдатъяслысь ним-овсӧ. «Би кинь» журналысь, кодӧс позьӧ судзӧдны пошта пыр, позьӧ ньӧбны «Ордым» лавкаын. –Ева, рочасьыштны кӧ, тэнад эм «не навреди» принцип, мед дзикӧдз оз повзьы мортыс? Рытнас мунӧма вузасянінӧ, а сёрӧнджык сылысь шойсӧ аддзӧмаӧсь шыблас чукӧр дорысь. — Бур, администрациялӧн кӧ эм нин дась патера либӧ сы вылӧ бюджетас урчитӧма сьӧм. Алексей Мишин отсаліс сылы веськавны Санкт-Петербургса фигурнӧя исласян академияӧ. Сэк жӧ и тӧдчӧдӧны, мый кабалаыс зэв туяна, да сійӧс вӧчигӧн вӧр-васӧ оз тшыкӧдны. А мортыс кӧ пӧ йӧз пӧвстас лючки-бура асьсӧ кутӧ, та йылысь торйӧн оз и казьтывны. Сӧмын пӧ сэки миян челядь лоасны бать-мамыс кодь жӧ тӧлкаӧсь, зільӧсь да уджачӧсь. Но, овлӧ, чинаяс ылӧсас таргайтӧны сьӧмсӧ, оз тӧдны, кыдзи да мый колӧ вӧчнысӧ да. Но ӧти кӧсйӧмӧн водзӧ он во, колӧ на кужны торйӧдлыны шыблассӧ торъя пасъяс серти. Ковмас кö мыйкö стöчмöдны, Россияса Пенсия фондын уджалысьяс асьныс тайöс вöчасны. Сыктывдін районын меститчӧны вӧла спортлӧн школа да Раиса Сметанина нима комплекс. —Висьтышт миянлы, кӧн= чужин, мыйӧ ӧні велӧдчан, кодӧн лоан, а кодӧн асьтӧ аддзан? Век жӧ миян театрлысь «Жизнь с привилегиями «навечно» спектакльсӧ вылӧ донъялісны. Унатор нин аддзывлӧм мужичӧйлӧн чайтӧм серти, Урал гӧраясысь мичаджыкыс нинӧм абу. Чум-музей кыпӧдӧм кузя проект збыльмӧдӧм вылӧ коми-изьватаслы вичмас 499.810 шайт. Садйӧ да ичӧт классӧ ветлысь ныв-зонлы «Маршаковка» вӧзйис «Авъя лэбач – коми кыв. Кодкӧ, гашкӧ, и дзик пыр казяліс тайӧс, а, кодкӧ, колӧк, муртса на та йылысь кылӧ. Вайӧма нин ӧнія выль бурдӧдчан оборудование да аппаратъяс, пелькӧдӧма ӧшинь увъяс. Новлӧдлӧй челядьӧс коми петкӧдчӧмъяс вылӧ, лыддьысьӧй, ёртасьӧй коми тшӧтшъяяскӧд. Керкаыс тӧв пож кодь, сідз-тадз вӧчӧмаӧсь да, — водзӧ висьталӧ Александр Петрович. Коми гижӧдъясысь менам медся радейтана — Иван Тороповлӧн Федя Мелехин йылысь цикл. Нинӧм бурыс пӧ таысь абу, сідзжӧ висьман да весиг тромбысь сьӧлӧмыд вермас сувтны. Предприятие козинсӧ вӧчӧма мамыслы, а ань концерт вылӧ билетсӧ козьналӧма нылыслы. А кытчӧдз вежсьӧмъяссӧ абу пыртӧма оланпасӧ, колӧ вештысьны, медым эз каттьы пеня. Судлӧн кывкӧртӧд серти кӧ мортыс уджйӧза 30 сюрс шайт, суйӧр сайӧ сійӧс оз лэдзны. –Но регыдӧн гӧгӧрвои, мый уджыс абу сьӧлӧм серти, – казьтылӧ Наталья Владимировна. Ылысджык сикт-посёлокса том йӧзыс пӧ окотапырысь воалӧны юрсиктас овны да уджавны. Концертасян ыджыд зала да уна вежӧса стрӧйбаяс лючки уджӧдӧм могысь колӧ уна сьӧм. Сылӧн кызтаыс 71 мм, видзӧ быдсяма шумысь, шоныд петӧмысь да весиг шонді пырӧмысь. Производствоын да бизнесын наставникъяс пӧвстысь медбурӧн шуӧма Геннадий Ширяевӧс. —Вермас лоны, сійӧ вильӧдчас карта йӧрад, и чайтан, мый аскинас бара локтас сэтчӧ. Тавося «Василей» петкӧдліс, мый сійӧс ёна радейтӧны да вылӧ донъялӧны коми войтыр. А коммунистъяслӧн война дырйи вӧлӧма ӧти льгота – медводдзаясӧн уськӧдчыны атакаӧ. Мӧд кык подъездысь кӧкъямысас йӧзыс олӧны, кусӧдчысьяс слӧймисны бисӧ сувтӧдны да. –Мам капитал босьтысьяслöн семьяысь шыöдчыны колö сылы, кодлы сетöма сертификатсö. Дерт, закон балатӧ дасьтыны сьӧкыд, но уджас босьтчывтӧг ӧд некор нинӧм оз артмыв. И талун путёвка вӧзйигӧн найӧ ставӧн зэв ёна окотитӧны ветлыны шойччыны-ёнмӧдчыны. Ӧні Гарри Поттер йылысь гижӧдъясӧн тӧдмася да Ремарклысь «Ночь в Лиссабоне» лыддя. Вочавидза: гижалігӧн чукӧртӧм юӧръяс сертиыс чина йӧз вӧчасны колана кывкӧртӧдъяс. Миян юкӧнын зільысь специалистъяс отсалӧны ӧдйӧ да колана ног гижны став кабаласӧ. А медым насянь некодлы эз вудж бешенство висьӧм, кыньяслы шыблалӧны вакцинаа сёян. И таын вермӧмыс ёрта, енбиа, сям-кужӧмлуна, ассьыс уджсӧ радейтысь ыджыд котырлӧн. На пӧвстысь финалӧ петісны Россияысь, Украинаысь да Казахстанысь том паркурщикъяс. Ва улӧ веськавлӧм град йӧръясын вочасӧн мыччысьӧны пуктасъяслӧн нюйтӧссьӧм коръяс. Кӧрткерӧсысь ань, кыдзи ачыс висьталіс, гижӧ неыджыд висьтъяс, тшӧтш и ас йывсьыс. —Кыдзи и водзтіджык Воркутаын татшӧм рейд дырйи, тані казялім жӧ тырмытӧмторъяссӧ. Кор воим угоддьӧ шӧрӧдзыс да пыжъясным люкасисны, Сергей пуртӧн чилснитіс ботансӧ. –Александр Борисович, а мыйла оз позь во вит кежлӧ дугӧдлыны ставнас чери кыйӧмсӧ? Колӧ сьывны сэтшӧм сьыланкывъяс, кӧні эм и шылад, и кӧні позьӧ гӧлӧсыдлы воссьыны. Помнита ичӧтдырсяысь, кор вӧлi волывлам Сыктывкарӧ, автобусад яндысям комиасьнытӧ. «Коми мулысь» «Бур сьӧлӧмӧн» уджтассӧ веськӧдӧма буретш тайӧ йӧзыслы отсалӧм вылӧ. Верстьӧ пӧвстысь, чайта, гежӧд коді кӧсйысяс петны уна йӧз водзӧ кывбур лыддьӧмӧн. — Министерстволы жӧ колӧ вӧзйыны оланпасъясӧ вежсьӧмъяс, мед бурмӧдны вӧрын уджсӧ. Пӧдчеремын татшӧм жӧ нима ю кузя кывтӧм бӧрын пӧттӧдз позьӧ пывсьыны жар пывсянын. Кор ме велӧдчи интернатураын, мединститутъясӧ зэв сьӧкыд вӧлі веськавны велӧдчыны. Но зэв гежӧда артмӧ ёрдлысь медводдза помшуӧмсӧ вежны, 90 прӧчент делӧыс ворссяна. «Монди СЛПК»-ӧн вичмӧ-дӧм 2,2 миллион шайт вылӧ лӧсьӧдӧмаӧсь выль карталы подувсӧ. Сэки нин тшӧкмунлі, но велӧдчан во помас тайӧ деньгаыс некымын сюрс вылӧ на содіс. И сы костi ог аддзӧй лунъюгыдлысь нюжалӧмсӧ, чорыд чарӧма вӧр бокъяслысь мичлунсӧ. Куим торъя технология серти пӧжалім паренча, код дорӧ соус пыдди вӧзъям пӧжӧм йӧв. –Олеглӧн книгаясысь коми русӧ аддзан, комияслӧн тӧдӧмлуныс и тӧдтӧмлуныс тыдовтчӧ. Моторнас веськӧдлысьыс вывті нин тэрыба мунӧма да, пыжсӧ гыяс вылас ёна пыркӧдӧма. А кор пелькӧдчисны мудӧгас, уськӧдісны кутшӧмкӧ сьӧкыдтор да розьӧдісны пӧтӧлӧксӧ. Енбиа нывсӧ мамыс вайӧдӧма Коми Республикаса юралысь бердын искусствояс гимназияӧ. Быдӧн быттьӧ вашкӧдӧ тэныд: бӧрйы менӧ, ӧд ме ӧтнам тӧда, кыдзи тэнӧ вӧчны шудаӧн! Тайӧ номерын кывбуръяссӧ гижӧма сьыланкывъяс улӧ жӧ, но шыладыс на вылӧ тэчтӧм на. Проектлӧн шӧр мог – важ фотографияяс пыр тӧдмӧдны войтырӧс Сыктывкарлӧн историяӧн. Прӧзвищеыс лоӧ и важ коми культуралӧн аслыссяма пасӧн, – висьталіс Нина Обрезкова. Кос увйӧн велосипед кӧлесаысь ниппельсӧ нетшыштіс — туйын уна виччысьтӧмтор вӧлі». Торйӧн нин кыпыда вочаалісны Выльгорт грездса котырлысь «Семь невест» петкӧдчӧмсӧ. Кута лача, перепись бӧрын Коми коляс республикаӧн, а оз кутшӧмкӧ обласьтын кытшӧн. Еджыд ялаа ягъясӧн заводитчан Печораса трактті Татьяна мунӧма вын-эбӧссӧ видзӧмӧн. Аддзысьлӧм вылӧ волicны тшӧтш Ангелина Андреевна да Николай Гелиевич Ливсон гозъя. –Медводдзаясыс локтісны группаӧ 1997 воын кымын, кор ми во вит нин песім асьнымӧс. Мортыд некыдз оз кӧсйы гӧгӧрвоны, мый ставыс вӧчсьӧ сылысь олӧмсӧ бурмӧдӧм могысь. Помӧсдінса школа меститчӧ талун ӧкмыс пу стрӧйбаын, на лыдысь нёльыс – кык судтаа. «Исследовательскӧй» станцияын бинокулярӧн позис видзӧдлыны быдмӧг-гаглысь тэчассӧ. Дерт, ӧлӧда, мед быд нинӧм абусӧ оз видзӧдны-лыддьыны, тӧдтӧм йӧзкӧд оз варовитны. Кӧть мый вылӧ: машина, патера, олӧм. А бӧрыннас вештысьнытӧ кӧ он вермы, но и мый? 2019 воын «Йӧзкостса бюджетӧ» пырӧдчӧмӧн вермим восьтыны Кельчиюрын спортплощадка. – Гӧгӧрвоны, пон али кӧин, вермасны сӧмын экспертъяс зверлысь кусӧ видлалӧм бӧрын. Во помас кӧсъям восьтыны Кӧрткерӧс районса Ыджыдвидз сиктын ветымын кагуклы детсад. Щельябӧжлӧн тшупӧда пас кежлӧ сиктын кыпалӧны социальнӧй тӧдчанлуна выль стрӧйбаяс. Юрий Спиридонов локтӧма бӧр Сыктывкарӧ да юалӧма: а миянлы пӧ позьӧ татшӧмсӧ вӧчны? А ачым тірала полӧмӧйла: кытысь нӧ коми рифмасӧ эськӧ кута корсьны, коньӧрушкаӧй?.. –Княжпогост районса Зӧвсьӧртын «Современник» кинотеатрын январь 29 лунӧ 15 чассянь; –Мый медвойдӧр кутӧ тӧд вылас конкурсса комиссия социальнӧй проектъяссӧ донъялігӧн? Кӧсъянныд кӧ аддзывны Войвывлысь збыльвывса мичсӧ да гусяторъяссӧ – ветлӧй «Югӧрӧ». Сы вӧсна мый батьыс вӧлi ранитчӧма: ӧти тӧлысь уджалӧ, мӧд тӧлысь больничаын куйлӧ. Медым кокньыдджык вӧлі водзсасьны, юасьӧй тшӧтш телефон номеръяссӧ свидетельяслысь. Артисткалӧн сёрни-мойдӧм-сьылӧмыс быдӧнлы дона, сьӧлӧмнысӧ малыштана да гӧгӧрвоана. Ӧти тырмытӧмтор казялі, мышкыс неуна гӧрбыля, тыдалӧ, ичӧтсянь лызьӧн котралӧмсьыс. Войнаыс вужвыйӧн вежис налысь олӧмсӧ, кӧть эськӧ коймӧдыс эз и тышкась фронт вылын. А конкурсӧ пырӧдчӧмӧн грант судзӧдӧмӧн, овлӧ, кыпалӧ ичӧтик сідз шусяна арт-объект. Сійӧс лои дзоньталӧма да овмӧдӧма сэтчӧ ӧзйылӧм бӧрын юр сюянінтӧг кольӧм войтырӧс. — Веськöдлан тэчаслöн öні медшöр могыс — водзсасьны коронавирус паськалöмлы паныд». Коми йӧз, кора-чуксала тіянӧс гижны асьнытӧ КОМИӦН да чужан кывнад индыны КОМИ кыв. Серпасъяссӧ окота видзӧдлыны матысяньджык, гӧгӧрвоны сэтысь быд серлысь вежӧртассӧ. Либӧ нӧшта кутшӧмкӧ, шуам, карликӧвӧй черепаха радейтысьяслӧн клубын да сідз водзӧ. Пӧчыд и висьталӧма кодсӧ, да банкса картасьыс став сьӧмсӧ пыр жӧ и «чышкыштӧмаӧсь». –2018 воын Кореяын Олимпиада водзвылын казялі, мый Дима чотӧ, – казьтылӧ Рукавицын. Конкурсыс вит тшупӧда вӧлі, и быдын нывъяслы коліс асьсӧ медбур боксянь петкӧдлыны. Культура юкӧнсӧ уна регионын нимӧдісны Коми Республикаса профессиональнӧй театръяс. Но овлӧ жӧ, мый котырыскӧд сцена вылын петкӧдчӧны и каникул вылӧ воалӧм студентъяс. – Окота тӧдны, мый лоӧ водзӧ, кыдзи кутасны велӧдны, окота тӧдмасьны и выль йӧзкӧд. Бать-мамыслы асланыс вир тусьясыс – тайӧ быдлунъя олӧмад помасьлытӧм шуд да радлун. Менам олӧмын музыка ӧтпырйӧ и сьӧлӧм долӧдан тор, и сійӧ, мыйтӧг овны ог нин вермы. Радейтана артистлысь сьылӧмсӧ видзӧдны локтӧма ӧтнас, а бать-мам пӧ смена вылынӧсь. —Бать-мамлӧн медводдза собранньӧ вылын нин шуисны тыртчыны 20 сюрс шайтӧн мортсянь. Машинистъяслӧн вӧлі позянлун бӧрйыны аслыныс лӧсялана «чибӧӧс» 20 сикас техникаысь. Галина Ивановна серамсорӧн казьтылӧ и сиктса ательеын аслыс паськӧм вурӧдӧм йылысь. Быд костюм колӧ донъявны творчествоа видзӧдласӧн, аддзыны сэтысь мыйкӧ торйӧданаӧс. Ме кӧсъя петкӧдлыны, кутшӧм тані лӧсьыд, эм мый видзӧдлыны да донъявны туристъяслы. Гырысьджык лыддьысьысьяс юксисны гортса библиотекаясысь медся радейтана небӧгъясӧн. Джамиля Литвинская висьталіс, быд уджын пӧ мыйкӧ бурыс эм, а мыйкӧ и омӧльыс тшӧтш. Виктор Савин нима драмтеатрын артистъяс ворсісны «Ромео и Джульетта #алхимиялюбви». Но та дырйи аньыслы ковмӧ мынтысьны и карса патераысь, и «дачаысь» ТКО петкӧдӧмысь. А кодсюрӧ весиг «мичмӧдӧны» повзьӧдчан чужӧмъясӧн: паськыд вомаӧсь да кузь пиняӧсь. Ме корся мортӧс, босьта заказ, отсала бӧрйыны материал, мыйкӧ вӧзъя, а Марина вурӧ. Коркӧ мамакӧд, помнита, карын калбасла ӧчередын сулалім (да, ме и татшӧмсӧ тӧдлі!). 2018 воын нӧйтӧмаӧсь нин 23,5 сюрс аньӧс, на пиысь 53 прӧчентсӧ дітшкӧдӧма верӧсыс. —Мыжсӧ кӧ вӧчӧны власьт тэчасын, сэки колӧ шыӧдчыны юридическӧй бюроӧ, — шуис сійӧ. Война бöрас Михаил Кузьмич Артеев уджалöма Изьва сиктын начкысянiнса веськöдлысьöн. Режиссёрыс Лилия Абаджиева трагедияас пыртӧма серамбанаторъяс, гротеск да клоунада. Тайӧ уджтасыс сетӧ позянлун петкӧдлыны Сыктывкарын аслад районлысь аслыспӧлӧслунсӧ. Но вужвойтырлысь кыв велӧдысь челядьыс тӧдчымӧн чинӧ, абуӧсь пӧ и велӧдан небӧгъяс. Содтӧд медикъясӧс велӧдӧны Кировса медицина академиялӧн кафедраын вебинаръяс дырйи. Кар-районын олысьяслы пӧ абу веськодь и, кыдз збыльмӧдсьӧны национальнӧй проектъяс. Фестивальлы кывкӧртӧдсӧ лоӧ вӧчӧма сентябрь 21 лунӧ финн-йӧгра этнокультура паркын. 2018 воӧ районын прӧдукциясӧ, йӧзӧс могмӧдан услугасӧ вӧчӧма 5,4 миллиард шайт дон. Волывла на дорӧ отсасьны, чужан лун кежланыс дасьтышта козин, кодлыкӧ йӧв вайыштла. Сентябрь 1 лунӧдз республикаӧ воас 52 автобус, и на лыдысь ӧтиӧс ыстасны Зӧвсьӧртӧ. Коркӧ концерт бӧрын вувзьысис, мыйла тэ пӧ сы вылӧ видзӧдін да мыйла сылы нюмъялін. А мыйӧн торъялӧ тавося конкурсыс да кыдзи веськавны водзӧ вылӧ сэні вермысьяс лыдӧ? Со сöмын на енэжыс лöз вöлi, а со веськыдвывсянь лымъя турöб нин гартчöмöн кыпöдчö. Мамӧй миянӧс кӧть и ӧтнас быдтіс, но кампет-печенньӧыд пызан вылысь некор эз бырлы. —«Койташын» вӧліны и выль ногӧн юргысь йӧзкостса сьыланкывъяс, и кавер-вуджӧдӧмъяс. И сӧмын та бӧрын босьтасны тӧд вылӧ уджалысьясӧс, кодъяслы абу мынтӧмаӧсь удждонсӧ. Тайӧ каднас кытшовтӧма Кавказ, Курилы, Хибины, Кола кӧдж, Карелия, ветлӧма и Уралӧ. –Мортыс кӧ кывкутӧмӧн уджаліс, сылы колӧ мынтыны нажӧткасӧ, – пасйис Владимир Уйба. 1.000 шайта нин штрапыс бара веськалӧ приставъяслы, кодъяс мӧд пӧв содтасны сборсӧ. Ӧльӧшлӧн, тыдалӧ, синъясыс сюсьджыкӧсь вӧлӧмаӧсь, пыр и казялас, кыв шӧрас джӧмдас. EU Ecolabel сертификатсö «Монди Сыктывкарса ЛПК»-лы медводдзаысь сетісны 2012 воын. «Эко-Сфера» котырын зільысьяс сэн бӧрйысьӧм бӧрын джын шыблассӧ нуӧны полигон вылӧ. Михаил Леонидович локтӧма Сыктывкарӧ да ӧти лунӧн чукӧртӧма став колана документсӧ. –Февраль 27 лунӧ нимӧдам Прометей Ионович Чисталёвӧс, кодлӧн чужӧмсянь тырӧ 100 во. Сы весьтӧ во помӧдзыс шуӧма пыртны уджӧ Дон сиктын 100 юр вылӧ артыштӧм скӧт карта. Тӧлысь сайын кыкнан котырыс ворсісны коми КВН-ын, и найӧс бура тӧдӧны республикаын. Казьтыштӧмаӧсь Евгений Афанасьевлысь «Кытшъяс» небӧг да тадз жӧ и гажсӧ нимтӧмаӧсь. –Вичкосӧ разям, – абу гӧгӧрвоана, шмонитӧны али збыльысь тадзи кӧсйӧны вӧчны йӧзыс. Апрель 2 лунӧ Эжваса больничаын эрдӧдісны коронавирус инфекцияӧн нӧшта 2 висьысьӧс. Чилимдін ра-йонса Мӧскашорысь кадетъяслӧн 7 морта котырӧн юрнуӧдіс Галина Гриффитс. Уджыс мунӧ и Г.А.Карчевский нима ныв-зонлӧн творчество шӧринын да челядьлӧн паркын. Тайӧ сьӧмсӧ видзам Бумажник шӧртуйса 50-ӧд номера керкаын олысьяслӧн тӧжд-мог вылӧ. Регионса правительстволӧн чукӧртчылігӧн видлалісны «Старшее поколение» уджтас бала. «Васа дзебис ньӧввужа—пуртасӧ кильчӧ улӧ, дзуркнитіс выльӧн краситӧм поскӧд керкаӧ. Автор сетӧ позанлун окотитысьяслы аслыныс пуктыны шыладсӧ кажитчана кывбуръяс вылӧ. Кӧть и гӧлиника да сьӧкыда олӧма, но долыд русӧ абу воштывлӧма, ёна радейтӧ сьывны. А кодӧскӧ, кыдз ыджыд опыта бур специалистӧс, корӧны водзӧ наставникавны том йӧзлы. Ресторансӧ выльмӧдігӧн ми кӧсйим пыртны менюӧ некымын выль блюдо, но сэки эз артмы. Сідзкӧ, позяс на и вензьыштны, мый ошкан, сьӧлӧм шонтан-небзьӧдан кывйыс миян этша. — Унджык бать-мамыс чайтӧ, мый налӧн быдтасъясыс пӧслукманӧсь, шаньӧсь да тӧлкаӧсь. Регионса видз-му овмӧс министерстволӧн программаӧ пырӧдчӧмӧн шедӧдісны сьӧма грант. –Батьӧй Аранечысь, зэв ичӧтик грездыс Приуральс-кӧйсянь неылын, – висьталӧ Надежда. Россияса 85 регионысь эководзмӧстчысьяс вермисны пырӧдчыны форумӧ офлайн да онлайн. А кор Чилимдін район пыртӧмаӧсь Коми АССР-ӧ, трактыс ковтӧм лоӧма да эндыны кутӧма. 1950 воӧ бӧр локтӧма СССР-ӧ, зільӧма Белоруссияса военнӧй округысь военнӧй сӧветын. Та могысь весиг тӧв кежлӧ укроп-петрушкасӧ тырмымӧн запта, мед во гӧгӧр номсасясны. Öдвакö кутшöмкö район сійö кадö вермис ошйысьны карса кодь кинотеатрöн да фонтанöн. А Сыктывкарса педколледжкӧд тайӧ лои миян ыджыд да тӧдчана уджын медводдза воськов. Веськыда кӧ шуны, 2020 восӧ, кутшӧм лоӧ сійӧ меным да ёртъяслы, эг ёна сюся видзӧд. Тайö лист бокын юöрыс лоас коланаöн сылы, кодлы окота тöдны ас семьялысь историясö. А медся нимкодьыс – аддзысьлім асланым радейтана велӧдысь Раиса Ивановна Вагнеркӧд. Но сійӧ сэтчӧ мыйлакӧ оз пыр, кӧть и гӧгӧрвоӧ нин, кутшӧм сяма тӧвар сэні вузалӧны. Кольӧм вежонсянь ӧтуввезйӧн вӧдитчысьяс видзӧдӧны Яджик понлӧн дзоньвидзалун бӧрся. Неыджыд да кокньыд, сійӧ ӧдйӧ кыптӧ енэжӧ да дзик пыр ыстӧ му вылӧ аддзӧм серпассӧ. И шуӧны, мый медся шогмытӧмыс – Лунвыв микрорайонсянь Давпонӧдз 24 номера школаӧдз. Но тренировкаыс пыр содіс-сьӧктаммис, и Дималы ковмис ӧтисьыс ли мӧдсьыс дугӧдчыны. Коминад сёрниті да, гашкӧ, чайтлі, мый тайӧ некутшӧм абу литература, а ачыс олӧмыс. Ӧні сы отсӧгӧн омӧля аддзысь вермас тӧдмавны быдсикас юӧр, — висьталіс Иван Ефимов. Ассьым папöс, Иван Васильевич Ивашевöс, ёна кори гижны школаса музейö казьтылöмъяс. Но эмӧсь шензьӧдана бур проектъяс, кодъясӧс збыльмӧдӧм вылӧ сьӧмыс колӧ ёна унджык. Сэсся мӧді гижавны, кутшӧм зодиак пас кыдзи асьсӧ кутӧ сійӧ либӧ мӧд лоӧмтор дырйи. Анна Николаевна Коюшева чужлӧма 1905 воын Кӧрткерӧсын, крепыд крестьяналӧн семьяын. Няньсӧ сетам сьӧдӧс и еджыдӧс, сы вӧсна мый нуръясьысь пиысь унаӧн висьӧны гыркнас. И ӧні быд НКА-лӧн эм позянлун лючки котыртны уджсӧ асланыс торъя этническӧй жырйын. «Чушканзі» журналысь, кодӧс позьӧ судзӧдны пошта пыр, позьӧ ньӧбны «Ордым» лавкаын. Лэбавны кӧ та пӧрйӧ эз артмы, сьӧлӧмӧй бурмис «Город 312» котырлӧн сьылӧм-ворсӧмӧн. Демит Öдя пöрысь ыджыд мам сувтöдöма сійöс кок йылас турунъясöн да гортса улльöлöн. Медвойдӧр шуӧма босьтны тӧд вылӧ со-циальнӧй юкӧн, национальнӧй проектъяс да туйяс. «Кодзувъяслӧн» сцена вылӧ пет-тӧдз ставӧн сьылiсны «Процветай, наш СЛПК» сьыланкыв. 1914-1915 воӧ пӧ сыркмунлӧма-вӧрзьылӧма Сем Ӧндрей да Краснобор сиктъяс дорын муыс. Таысь кындзи Александр гижис кык шмонитана сьыланкыв, кодъясöс сиис самоизоляциялы. Раиса Ивановна Есева (Расова) – тылын уджалысь, Руч сиктын медся ыджыд арлыда морт. «АльфаСтрой» ООО-ысь пӧдрада котырын зільысьяс петкӧдлісны сылы, мый вӧчӧмаӧсь нин. Сы серти сійӧ – кыськӧ воӧм кузнеч, коді велӧдӧма татчӧс войтырӧс вӧдитчыны кӧртӧн. Аслыспӧлӧслуныс нӧшта сыын, мый Воркутаса артистъяс петкӧдчӧны «ловъя оркестр» улӧ. Сӧмын майшӧдлӧ, кытчӧ воштыны сідз шусяна полимерсӧ: Сыктывкарын сійӧс оз чукӧртны. Ухта районса Ярега посёлокын кыпалӧ бассейна физкультурно-оздоровительнӧй комплекс. Зэв ёна сьӧлӧм вылӧ воӧны татчӧс артистъясыс: шаньӧсь, енбиаӧсь, сьылӧны и йӧктӧны. –Нимкодь, мый социальнӧя ёртасьӧм кузя сёрнитчӧмсьыс сикт-грездсалы водзӧсыс ыджыд. Линейка-построение, быд асыв индӧны лунтыр кежлӧ мог: кодлы кытчӧ мунны, мый вӧчны. Сідз, 2019 воын Мандач да Зеленеч овмӧдчӧминъяслы ньӧбисны лым весалан кык трактор. Москваӧ петкӧдчыны ветлiгас ресторанын сёйӧмаӧсь лазаньятӧ да и рецептсӧ корӧмаӧсь. 5,5 миллионсӧ кыйӧны Россияын, Комиын – 200 тонна, – висьталіс Александр Борисович. Сетӧмаӧсь позянлун ёнмӧдчыны профилакторияс и общественнӧй олӧмын водзмӧстчысьяслы. Шуам, тӧвнас, кор ёна колӧ ломтыны пач, биӧн кужтӧг вӧдитчӧмысь тшӧкыда овлӧ пӧжар. Оз радейт ӧткалунсӧ, некор оз ылӧдлы ассьыс мусуксӧ, семьяын став вӧснаыс тӧждысьӧ. Аслыспӧлӧс историяа стрӧйбаяс, поэтъяслы да и абу сӧмын налы памятникъяс, изэрдъяс. Сыктывкарса коми культура шöринкöд кыкысь нин котыртлiм том войтырлы этнодискотека. Овлӧ, кӧсйӧмсӧ сӧмын на думыштан, и со сійӧ – ки пыдӧсас быттьӧ кодкӧ вайӧма тэныд. Оля нывъёрткӧд приключениетӧгыс овнысӧ эг вермӧй, быд лун мыйкӧ да мыйкӧ овлӧ вӧлі. Друг меным Оля звӧнитӧ: «Галя, Танялӧн фотоаппарат эм, ӧдйӧ лок фотографируйтчыны». Татьяна Александровна та кузя сёрнитчис нин крестьянин овмӧс кутысь С.А.Тимушевкӧд. Печораын зэв ӧдйӧ паськаліс ювывса, сынӧдса, кӧрт туй транспорт, кыпалісны керкаяс. А тайӧ нин эжвайывса мӧд авторлӧн, Иван Ногиевлӧн «Букыш гожӧм» повесьт заводитчӧм. Валентина Лимерова пасйис, тшӧтш и коми кывйыс пӧ лоӧ сылӧн гижӧдъясын шӧр геройӧн. А кулöм мöстö кык-куим тöлысь мыстиыд кöть еджыд няньöн верд — бöрсö оз нин ловзьы. Пӧдругаяс вӧлі локтасны да чуйялӧны, оз пӧ али мый мамыд чӧскыдтортӧ дзеб тіянысь?! Тамара вежань вöлі висьтавлö: «Миян Васьлöн Пузласянь карöдз быд сиктын мусук вöлі. И, колӧ шуны, ӧнія гӧлӧсуйтӧмсьыд некод, чайта да, нинӧм шензьӧданасӧ эз и виччысь. Музыкантъясыс – республикаса искусствояс колледжлӧн Воркутаса филиалын велӧдчысьяс. Но мелі кывъя Сергей Витальевич миянӧс сӧмын такӧдыштіс, ме пӧ тіян моз жӧ майшася. Сійӧ важся мельничаын моз бергӧдлӧ тэнӧ кытшӧн-кы-тшӧн, важсӧ ӧніяыскӧд сорлалӧмӧн. Но сылӧн историяыс озыр гырысь вермӧмъясӧн, яръюгыд лоӧмторъясӧн, аслыспӧлӧс йӧзӧн. Сыкӧд орччӧнӧсь школа да детсад, тані нуӧдсьӧны митингъяс да йӧз-кӧд аддзысьлӧмъяс. Сöмын бöръя куим вонас кытшса овмöсъяслы бюджетысь отсöгсö сетöма 336 миллион шайт. Тӧрыт, апрель 5 лунӧ, Владимир Уйба медводдзаысь шыӧдчис республикаса олысьяс дорӧ. Кабала йылысь унджык позяс тӧдмавны ӧтуввезса www.snegurochka-paper.ru лист бокысь. Кӧлуй ректӧм бӧрын тракторсӧ бӧр мӧдӧдасны сиктӧ, а асьныс шуасны неуна уджалыштны. Эг нинӧм тӧдчанаторсӧ вӧч аслам олӧмын да. Но век жӧ аттьӧ, мый ме йылысь казьтылан. Веськыда кӧ шуны, училищеад меысь, дас вит арӧса йӧй нылысь, верстьӧ мортӧс вӧчисны. –Любовь Васильевна, висьталыштӧй ас йывсьыныд, кӧні чужинныд-быдминныд, велӧдчинныд. Матысса петасын паськыдджыка висьталам печканъяс йылысь «Пӧчӧ кудйысь» рубрика улын. Уджас ӧтув босьтчӧм бӧрын и лоӧ гӧгӧрвоана, мый проектыс збыльысь колана да тӧдчана. Ӧти шуис, тавой на пӧ кык часын телефонӧ гижӧд воис, банкса карталысь номер юасьӧны. —Вежон заводитчигӧн республикаса юралысь Владимир Уйба кык лун уджаліс тіян районын. Ӧтар боксянь кӧ, предприятие збыльмӧдӧ оланпаслысь индӧдсӧ, но инвалид кольӧ уджтӧг. Тайӧ проектнас лоӧ пуктӧма зэв ыджыд да тӧдчана «Изьваса подворье» комплекслы подув. Делегатъяс гӧлӧсуйтӧмӧн тӧдчӧдісны, мый тайӧ налы тырмымӧн нин да, водзӧ оз кывзыны. Быдӧн гижӧ аслас тема серти, сетӧ лыддьысьысьяслы выль тӧдӧмлунъяс да восьтӧмторъяс. Лидия Михайловналӧн эм важся бур тӧдса – Типӧсикт грездса «Оз тусьяс» мусаник котыр. А бӧрас бипур вылын пузьӧдӧм чай юисны, ас йӧрын быдтӧм помидор-ӧгуречӧн чӧсмасисны. Ки помысь сьӧкыд уджыс вӧлі уна, и миянлы, челядьлы, сійӧ сюрліс верстьӧлы мында жӧ. На лыдысь 11-ыс – челядь видзанiнъяссянь, 4 велӧдчанiнсянь да 1 ас вылӧ уджалыссянь. Корасьысьяс пыдди медтшӧкыда волывлӧмаӧсь жӧниклӧн бать-мамыс да олӧмаджык рӧдвужыс. Тайӧ отсалас туявны коми литература да кыв, пуктас пай и районса культура сӧвмӧдӧмӧ. Та серти кывкӧртӧдсӧ Россияса правительствоын вӧчасны 2020 вося медводдза кварталын. Серпасаліс сійӧс «Йӧлӧгалӧн» бур ёрт Катерина Киланянц, Воронежысь том серпасасьысь. На лыдын и Салехардысь Ирина Терентьева, Мужи сиктса ныв-зонмӧс коми кывйӧ велӧдысь. Ме чайта, ныв-зонмӧс кӧ ышӧдан, асьныс кутасны водзмӧстчыны, – шуӧ Ирина Терентьева. –Мый гуся кӧсйӧмъяс збыльмӧны, та йылысь вичко нинӧм оз шу, йӧзыс нин мӧвпыштӧмаӧсь. Тшӧтш и суседъясыс пӧрадоксӧ вӧчасны, кодкӧ кӧ сорсьӧмӧн чӧвтас шыблассӧ контейнерӧ. Йӧзӧдӧма «Войвыв кодзув» журналын 2021 воын — татӧг номерыс и збыль эськӧ гӧль вӧлі. Бать-мамтӧг быдмӧм нылӧс жӧ вӧрзьӧдіс том мортыслӧн сы вӧсна ыджыд тӧждыс, муслуныс. Став сьӧкыдлун да нок вылас видзӧдтӧг Наталья Владимировналы уджыс воӧ сьӧлӧм вылас. Кӧть ӧта-мӧдсьыс и ылын олӧны, но казялісны и кывъясас, и ворсӧмъясас уна ӧткодьтор. Общественникъяс казялӧмаӧсь тырмытӧмторъяс и мукӧд велӧдчанінӧ воӧдчан туйяс вылысь. Бара чукöртчим ыджыд пызан сайö. Юам чöскыд чай, сёрнитам грездса олöм-вылöм йылысь. Пандемия кадӧ, кор ковмис пукавны нёль стен пытшкын, радейтана гитараӧй ёна гажӧдіс. Май 11 лунӧ «Коми йӧзӧдчан керка» юӧртіс «Гижӧдчӧмысь — козин» конкурс-акция йылысь. — Öні лызьöн котралöм кузя спортса нелямын мастер пиысь кöкъямысыс — Изьва районысь. Йӧзӧс социальнӧя дорйӧм кузя министр Илья Семяшкин кӧсйысьӧма отсавны ветлынысӧ, но. 1,7 миллион шайт вичмӧдасны стрӧитчан материал вӧчӧм кузя уджтасъяс збыльмӧдӧм вылӧ. Гӧтырпулӧн бать-мамыс вочавидзлӧмаӧсь, мый нывныс том да абу на дась семья лӧсьӧдны. Та пуд ньӧти эг радейт черчение, кӧні ставсӧ коліс стӧча артавны, а ме пыр ылӧсавлі. Ӧд медым кодлыкӧ та йылысь висьтавны, колӧ медводз аслыд ставсӧ аддзывны да видлыны. Физкультура да спорт радейтысьяслӧн вӧлі позянлун орд-йысьны волейболын да футболын. Кӧрт туй вомӧн веськыдалӧмӧн 250 метр, а кытшолӧн кӧ воӧдчыны – куим километр артмӧ. –«Духовность да культура» нимпас кузя быд во медся уна воӧ шыӧдчӧмыс, и таво сідзжӧ. Неылынӧсь – футболӧн да волейболӧн ворсанінъяс, но найӧс колӧ жӧ бурмӧдны-выльмӧдны. Печораса Хатико — тадзи нимтӧмаӧсь сэтчӧс войтыр понйӧс, коді олӧма вокзалын дас во. Сiйöс кö пö он кут быд лун сёöдны, дугдас лысьтынытö, а сэсся регыд и коксö нюжöдас. На лыдын эмӧсь нин, кыдз сійӧ чайтӧ, выль «алиевъяс» – Марк Смирнов да Степан Цгоев. Ме вӧлі библиотекаръяслӧн профсоюзӧн веськӧдлысьӧн, агитаторӧн да политинформаторӧн. Синмӧ шыбитчана мича крестьянин-миллионер Поповлӧн керкаыс, кӧні ӧнӧдз олӧны-вылӧны. И быд лун сэнi тӧдмӧдӧны дзолюкъясӧс коми культураӧн да пестӧны Коми му дорӧ муслун. Уджавны босьтчан воын сетісны куим миллион, сы вылӧ ньӧбим кӧрым заптан бур техника. Эжваса росписьын шондіыс тшӧкыда жӧ паныдасьлӧ, серпасавлӧны сійӧс и печканъяс вылӧ. Та вӧсна удж вылӧ инасьысьлы колӧ кыдз позьӧ ӧдйӧджык мынтӧдчыны быдсикас уджйӧзысь. Рытыв-Войвыв кытшын таво шуӧма выльмӧдны 18 небӧг видзанін, 2020-ӧдын — нӧшта 16-ӧс. «ЛУКОЙЛ» компаниякӧд миян ӧтувъя зільӧмысь водзӧсыс ыджыд, и тайӧс ті аддзанныд нин. Комбинатын котыртӧма антикризиснӧй штаб, кӧні быд лун сюся донъялӧны бергӧдан уджсӧ. Уджалім ми Молотов нима колхозын: пуктысим, мудйысим, турун ваялім, скӧт дӧзьӧритім. Пуксибсянь Коса сиктӧ сувтлӧмӧн да сэтчӧс музейӧ пыралӧмӧн мӧдӧд-чим Красновишерскӧ. Мичлунсьыс нимкодясьӧ-кыпъялӧ сьӧлӧмӧй, – водзӧ лыддям Олег Чегодаевлӧн лист бокысь. Найӧ козьналісны гӧсьтъяслы ас кинас вӧчӧм видзӧгъяс, коми культура йылысь небӧгъяс. кооперативлӧн правлениеӧн веськӧдлысь Татьяна Уляшева; отсӧг вичмис и «Оптималеслы». Ёнджыкасӧ тӧждысям сы йылысь, медым челядьлӧн олӧмыс вӧлі тырвыйӧ шудаӧн, яръюгыдӧн. Бурланьӧ вежсьӧмъяссӧ аддзӧны и юрсиктсаяс, и Кулӧмдінӧ асланыс тӧжд-могӧн волысьяс. Гӧтырыс кӧ уджъёртъясыскӧд сёрнитӧ сӧмын комиӧн, Иванлӧн удж вылас ыджыдалӧ роч кыв. Надежда Дорофеева казьтыштіс коймӧдысь бӧрйӧм Госсӧветӧн веськӧдлысь Иван Кулаковӧс. А чужас кö лунöн сёрöнджык (июль 1 лунö), мам капиталсö босьтанныд, а содтöдсö – он. Тайӧ вӧлі сюсь да вежӧра йӧз, налысь пасйӧдъяссӧ ӧні лыддян, кыдз художествоа гижӧд. Республикаса правительствоын туялӧмаӧсь нин, эм-ӧ ӧнія социальнӧй отсӧгысь водзӧсыс. Сэсся и концерт вылӧ воысьяс бура дасьтысьӧмаӧсь: кодкӧ плёнка плаща, кодкӧ зонтика. Райадминистрацияын ёна зільӧны, мед Эжва йылын сӧвмис видз-му овмӧс, – тӧдчӧдіс ань. Ми босьтім зыряналысь рецепт, татчӧс прӧдукта да йитім сійӧс францияса технологияӧн. Николай Павлович да Анастасия Николаевна Голубенкояс ӧтлаасьӧмаӧсь дас вит во сайын. Содтӧд на сылысь корӧны дзоньвидзалун, кевмысьӧны, кор сьӧкыд, «дзугйӧ» веськалӧмыд. И оз ков майшасьны, мый гортса либӧ мобильнӧй телефонсянь звӧнитӧмысь дон босьтасны. Торйӧн кӧ, сiйӧ юӧртiс, кыдзи збыльмӧдӧны «Ухта–Торжок-2» газопровод нюжӧдан проект. Сэки Выльгортын машинаыд вӧлі этша на да, улич вылын да чой йывсянь и исласис зонка. Котралігад тай ӧдйӧ кынӧмыд сюммӧ».— «Руч, кӧч да вурдысь» мойд вӧзйӧ Алексей Попов. Помасис Великöй Отечественнöй война. Кутшöма радлісны да такöд тшöтш бöрдісны йöзыс! Удж вылын нажӧвитӧм висьӧмӧн талун нёрпалӧны лётчикъяс, на пиысь унаӧн омӧля кылӧны. А сэсся чукӧртчысьясӧс чолӧмалiс «Монди СЛПК-ысь» генеральнӧй директор Клаус Пеллер: Томъяс юксьӧмаӧсь котыръяс вылӧ да ӧта-мӧдныскӧд вензьӧны, весиг косясьӧмӧдз волӧны. Ваыс кӧть и эз уна вӧв, но вит арӧса детинка вермис эськӧ сэні лӧсьыда купайтчыштны. «ШаньгаФест» фестивальса почёта гӧсьтӧн вӧлі сёян-юан дасьтысь блогер Илья Лазерсон. Да медым пӧ быдӧнлӧн семьяас вӧлі сӧстӧм муслун да ӧта-мӧдӧс гӧгӧрвоӧм-пыдди пуктӧм. Вичмӧма сьӧм и овмӧдчӧминъясын гажъяс да сикт-грездлысь гӧгрӧс чужан лунъяс пасйыны. Меным лои выльторйӧн, мый керкаыд, вӧлӧмкӧ, вермӧ лоны и кык, и куим, и нёль судтаа. Обласьтсаыдлöн тöлысся удждоныс пö матö 36 сюрс шайт, а кытшсаыдлöн – 80 сюрс гöгöр. Мамӧ 1952 воын локтӧма Комиӧ тьӧтыс дорӧ гӧсти да и пырӧма уджавны Ухтаса комбинатӧ. Мӧд ногӧн кӧ, пачсӧ тэчлӧмаӧсь сідзи, медым кӧзяйкаыслы вӧлі кивыв пусьыны-пӧжасьны. –Ті сэсся верманныд шыӧдчыны военкоматӧ, кӧсъянныд кӧ велӧдчыны военнӧй училищеясын. Воддзаас эмӧсь сідз шусяна насадкаяс: мӧлӧт, пурт, отвёртка, ножич. А мӧдыс чуньяса. Киськаланінас коръясыс вижӧдісны, и адгумыс оз нин быдмы-дзоридзав, оз пет и выльыс. Оланпас серти, наблюдательяссӧ индӧны Россияса да регионъясса Общественнӧй палатаяс. Дерт, позис паськыдджыка вӧдитчыны действие дорӧ синоним туйын ас коми керӧм кывйӧн. Нӧшта 15 санаторийлӧн воссьӧм йылысь юӧртасны сёрӧнджык, – гижӧ «Российская газета». Тыдалӧ, пывсьӧм бӧрад удитӧмаӧсь нин горшнысӧ веськӧдны гортсьыныс босьтлӧм аскурӧн. Сідзжӧ пӧ кутасны видлавны, кутшӧм да мыйта ми вокыслӧн эмбур, ыджыд-ӧ оланін, дача. /ти патера-керкаын дзоньтасьны артыштӧма 75 сюрс, а капремонт вӧчны – 150 сюрс шайт. Кыкнанныслысь уджъяссӧ шуӧмаӧсь ыджыд тиражӧн йӧзӧдны мастер-классъяс нуӧдӧм могысь. Кутшӧм пӧ кыйсьӧм гожӧмын, кор ставӧн видз вылынӧсь, ытшкӧны-куртӧны, турун пуктӧны! Позьӧ шуны, ме накӧд тшӧтш велӧдчи, кор ветлывлім вермасьны Нарьян-Марӧ, мукӧд карӧ. Апрель 2 лунö Коми Республикаса юралысь Сергей Гапликов дугöдчис аслас уджмогъясысь. Кыдз висьталіс Владимир Иванович, сылӧн уджыс нелямын сайӧ во нин йитчӧма вӧр-вакӧд. На серти государство мӧдас индексируйтны олӧма йӧзлы пенсиясӧ вонас этша вылӧ ӧтчыд. –Бöръя кадас исполком кар-районын водзмöстчысьяскöд видеоконференцияяс кутiс нуöдны. Республикаса кар-районӧ, мукӧд регионӧ ветлігӧн век зільӧ пыравлыны сэтчӧс музейясӧ. Кокыд кӧ пӧ оз новлӧдлы, мед уджаласны юрыд да киясыд, олӧмад пӧ ставыс тайӧ ковмас. 1 места – Хохлова Татьяна Евгеньевна (К.Карманова «Ме век на виччыся, мый локтан.»); Кыпыд рыт дырйи В.Савин нима драмтеатр стрӧйба водзыс да енэжыс дзирдаліс вой кыаӧн. Водзынджык найӧ сёрнитчылісны нин кабала вӧчигӧн идӧра вӧдитчыны вӧр-васа озырлунӧн. Петавлӧ эськӧ асывнас и «Финно-угорский мир» уджтас, но сiйӧ юргӧ мыйлакӧ век рочӧн. Медводз котыртӧмаӧсь «Коми чукӧр» клуб, коді ӧтувтӧма Ненеч кытшын олысь коми йӧзсӧ. Сідз, Кӧрткерӧс районын мӧйму пусӧ вӧлі садитӧма 3,9 сюрс, а таво — 5,3 сюрс гектар. 1971 вося апрель тӧлысьӧ «Войвыв кодзув» журнал йӧзӧдіс «Армияӧ ветлан арлыд» висьт. Россияса дӧрапаслы сиӧм гаж дырйи найӧ петкӧдчӧмаӧсь Печеры карын коми сьыланкывйӧн. Ӧд кӧсйӧны кӧ, позьӧ шыӧдчыны здравницаӧ, вештыны, шуам, бурдӧдчӧмысь 10 лунся курс. «Дзолюк» уджтас серти уджалӧны 60 гӧгӧр детсадйын, кӧні быдмӧ 2.000 сайӧ коми кагук. Юöртöны, коді кыдзи асьсö кылö, температура либö насмука кö босьтö, вичкоö оз локны. Кыдзи ачыс висьталӧ, сылы вӧлӧм интереснӧ, ёна-ӧ лӧсялӧ татшӧм туналӧмыс збыльыскӧд. Зэв ёна меным сьӧлӧм вылӧ воӧ татшӧм серпасыс, дась видзӧдны быд асыв, да ог и умлы. Ыбса финн-йöгра этнопаркö корлiм йöзöс, кодъяс кöсйöны пырöдчыны гранта конкурсъясö. Небӧг кышӧдсӧ этнофутуризм стильӧн жӧ серпасалӧма Марий Элса художник Измаил Ефимов. Республикаса юралысьлысь удж вӧчысь тшӧктіс ӧддзӧдчыны да ас кадӧ эштӧдны стрӧйбасӧ. Cю вундігӧн му вывсьыд ог и лэччывлӧй пажнайтнытӧ, гортад ӧд нинӧм жӧ абу сёйнытӧ-а. Но Россияса шöр оланпасын колö пасйыны и доброволечьяслöн котыръяслы отсалöм йылысь. Муниципалитетъясын призывнӧй комиссияясӧ урчитӧм кадӧ локтӧма квайт сюрс гӧгӧр морт. Тайӧс ачым зэв бура тӧда, шуам, куйлӧны индӧмъясысь ӧтиас менам гижӧдъясӧй вояс чӧж. Александр Уляшев «Ме тані коркӧ чужи.» кывбур чукӧрӧн петкӧдчӧ июль тӧлысся номерын. Ӧні батя-ныла тшӧкыда звӧнитӧны ӧта-мӧдыслы, эм мый йылысь сёрнитны-висьтасьнысӧ да. Сиктсаяс корӧны идравны и важся нин сідз шусяна несанкционированнӧй шыблас чукӧръяс. Дерт, Сыктывкарын эм войковтанін, Маегов уличаса 20-ӧд керкаын сідз шусяна ночлежка. Медым и сиктын йӧзыслы овсис бура, колӧ лӧсьӧдны «Комфортная сельская среда» уджтас. Дерт, кутам сьывны Кристослöн ловзьöмлы öта-мöдöс видзöмöн, урчитöм правилöяс серти. Водзын тайӧ ӧтвывтӧм удж вӧлі, а ӧні татшӧмсяма чукӧртчылӧмъяс серти уджсӧ торйӧдім. Сідз, «Арктика – менам муслун» выставка вылын петкӧдлісны Виталий Трошинлысь уджъяс. Ме быдӧнӧс аддза, тӧда кодi кӧнi олӧ, — водзӧ ыззьӧдiс зэр улын йӧктысьясӧс Юлианна. Эм Уголовнӧй кодекс, код серти чорыда вермасны мыждыны, но матыссаяслы лёксӧ вӧчӧны. Окотитысьыс вывті уна да, 2022 воӧдз нин артыштӧмаӧсь, кодлы кор ветлыны санаторийӧ. Дерт, öні тайöн некодöс он чуймöд, но сё во сайын кутчысьлöм да окасьöм мода эз вöв. «Мы – россияне» форум сигӧртігӧн котыртысьясыс юалісны, мый миянлы медъёна кажитчис. Невельын медводдза вахта дырйи Великие Луки карса вокзалын миянӧс вочааліс мӧд Иван. Йӧзыс вуджӧны овны-уджавны мӧд регионъясӧ, сиктсаяслӧн лыдыс чинӧ, олысьыс пӧрысьмӧ. Александр Смирновлы пай вылӧ уси сетавны водзмӧстчысьяслы Россияса промышленносьт да Сы лыдысь 1 миллиардсӧ бергӧдӧмаӧсь бюджетӧ да государстволӧн внебюджетнӧй фондъясӧ. «Вотысей» пляска да «Краснощельеса кадриль» – «Рытъя кыалӧн» сідз шусяна изюминкаяс. Мукöдыс пö гортсьыс оз лысьтны петавны, шуам, кор туй вылын вильыд либö ви-сьöдчöны. Колӧма нуӧдны мортсӧ обсерваторӧ, кодӧс восьтӧмаӧсь юрсиктын лызьӧн котралан базаын. Та вöсна пö оз нуны шыблас, оз вермыны локны тэрыб отсöг сетан да кусöдчан машинаяс. А ӧд конкурсӧ пырӧдчисны ассьыныс уджсӧ медбура тӧдысь-вӧчысьяс, збыльысь мастеръяс. — Овліс сійӧ Ручейнӧй улича вылын, уджавліс ыджыд предприятиеын главнӧй бухгалтерӧн. Залын уна вӧлі том йӧзыс, и буретш налы тӧдчанаӧсь Иван Морозов йылысь бур кывъясыс. Старшӧй инспектор Юлиана Молчанова висьталіс челядьлы, кыдзи кутны асьнысӧ ва вылын. А понйыс велалӧма потшӧс вомӧныс йӧр саяс кокниа чеччыштны — и та пӧрйӧ чеччыштӧ-ма. Пижмаса серын тшӧкыда паныдасьлӧны ромбъяс — мулӧн, плодородие пас, чутъяс — кӧйдыс. Висьтавсьӧ сэні и история, и грездын олысьяс да налӧн талунъя тӧжд-майшасьӧм йылысь. Колӧ вӧлі ыстыны видеошыӧдчӧм (ас йывсьыд юӧртны), петкӧдчӧмсьыд видео да аудиогижӧд. Вӧлӧмкӧ, поэт шулӧма, мый коми да китай кывъясын быд морфема петкӧдлӧ торъя вежӧртас. А челядь öдйö гöгöрвоöны, коді семьяас «шань полицейскöй», а коді «скöр полицейскöй». Тайӧ жӧ вонас петіс «Айму вылын олӧм» небӧг, кодӧс сиӧма Удора районлы 90 во тырӧмлы. Игорьлӧн тайӧ артмӧма, но усьӧм бӧрас пуыс пружинитӧма мусьыс да вешйӧма 9 сантиметр. Чукöртöма вöрса быдтасъяслысь 150 килограмм кöйдыс, быдтöма рöсадаöн 197 сюрс том пу. На серти 2018 воӧ бурджык оланін торйӧдӧма 32 мортлы, на пиысь кӧкъямысыс – сирӧтаяс. Ӧтчыд кывтам вӧлі инспектор Сергей Шалаевкӧд да, шуа, вай, мися, кодӧскӧ «крукыштам». Та дырйи вӧрзьӧдлытӧмӧсь кольӧмаӧсь абу сӧмын короминаясыс, но и овмӧсын мукӧдторйыс. —Радейта серпасасьны, ки помысь вӧчасьны, лыддьысьны, но кадыс та вылӧ оз-джык тырмы. Форвардерса машинист Александр Прудников шедӧдіс 80 ордйысьысь пӧвстын квайтӧд места. Сійӧ тшӧтш ыстӧма чолӧмалана смс-яс Дималы, бать-мамыслы да чемпионлӧн ӧнія тренерлы. Тайӧ вӧлі Б.Васильевлӧн «А зори здесь тихие» спектакль, кӧні ворсі Женя Комельковаӧс. Казьтыштам, Комиын талун дас куим керка-интернатын олӧ 3.052 пӧрысь да вермытӧм морт. И корсьны, код киын ӧні тайӧ муясыс, мед тшӧктыны бырӧдны сэтысь адгумсӧ, зэв сьӧкыд. Дона кабалаыс вичмас озыра кӧть судзсьытӧма олысь семьялы, кӧні чужас медводдза кага. Туялӧмаӧсь тшӧтш, дасьӧсь-ӧ республикаса велӧдчанінъясын босьтчыны татшӧм нога уджас. А он кӧ, шуам, окотит мукӧдыскӧд тыртчыны, кага вылад кутасны будзгылясьны, ӧтдортны. А бӧръяпомыс Вера Борисовна курччӧдіс гажӧдчысьясӧс зэв ыджыда пӧжалӧм пувъя пирӧгӧн. Снимайтім дас минутӧн, сэсся машинаын шонтысим, юим шоколадӧн пӧсь чай – и бара уджӧ. Сӧстӧм четверглӧн рытъя служба дырйи лыддям 12 евангелльӧ Кристослӧн мучитчӧм йылысь. Изьва районса Сизябын вӧчасны челядьлы ворсанін, выльмӧдасны школаӧдз вайӧдан пу сод. Мамӧлӧн курортӧ ветлігкості ме сылысь паськӧмсӧ катӧді КБО-ӧ да аслым платтьӧ вурӧді. Тайö тöдöмлуныс отсалö мортлы зумыда сулавны кок йылын да повтöг видзöдны аскиа лунö. Тымсерысь Николай Паршуковлы турун топӧдан оборудование вылӧ вичмӧдӧма 300 сюрс шайт. Тӧвнас воліс гортас, Кулӧмдінӧ, шыӧдчис пытшкӧс делӧяс министерстволӧн районса юкӧнӧ. Фотоаппаратӧн снимайта Инита Шафелысь – Иван Петрович Михайловлӧн внучкалысь – уджсӧ. Зэв ыджыд аттьӧ ставсянь, — пасйис «Коми войтыр» ӧтмунӧмӧн веськӧдлысь Алексей Габов. Шуам, степлер да телефон позьӧ пуктыны мӧд пызан вылӧ, принтер сувтӧдны орчча вежӧсӧ. Зинаида Григорьевна туйдіс сідзжӧ быдмыны-сӧвмыны опытнӧй станцияын том уджалысьяслы. «Быд лун муна 25-27 километр, – петӧмсяньыс мӧд лунас гижӧма соцсетьын Олег Чегодаев. Оланпас торкалӧмӧн вузасьӧм кузя гижӧмаӧсь сизим акт да 17 административнӧй протокол. Лыддьысям, сэсся гижӧд сертиыс викторина, юржуглантор дасьтам, экскурсия вылӧ ветлам. Тран-спортсӧ пӧ сэтчӧс бурдӧдчанінлы корим нин, а врач-фельдшерӧс корсям ӧтуввез пыр. Шыöдчöмсö кö вöлi сетöма 2020 вося июнь 30 лунысь сёрöнджык, сьöмсö вештасны öтпырйö. Сэсся и мотора пыжъясыс, мукӧд техникаыс налӧн браконьеръяслӧн серти ёна слабджыкӧсь. Алексей Иванович Краснояров тшӧкыда козьнавліс Эжваса «Светоч» библиотекалы небӧгъяс. Медыджыд Койгорт юрсиктас 2017 воӧ олӧма 2.877 морт, районын олысьясысь матӧ джынйыс. Районын экономика да социальнӧй юкӧн сӧвмӧдӧмӧ ыджыд пай пуктӧны и предпринимательяс. Татшӧмторйыс зэв шоча овлӧ, ӧд «носкиа» вӧвлӧн ныр-вомас век жӧ еджыд пасъясыс эмӧсь. Гажлысь кӧрсӧ позис кывны и концерт пыр, кӧні петкӧдчисны тшӧтш миян районса томулов. СПК-ӧн веськӧдлысь Татьяна Уляшева веськыда висьталіс, мый кӧрымӧн налы лоас дзескыд. –Асланым автовышка эм да, оз нин ков зэв ыджыд донысь кӧртымавны Сыктывкарысь машина. Сы дорын ывлаас вӧчалӧмаӧсь шыръясӧс – 2020 вося пас, кӧра-доддяӧс, мичаа мавтӧмаӧсь. Комиӧн кольӧма сӧмын кык уджтас — 15 минута «Вести-Коми» выльторъяс да «Ас му вылын». Найӧ могмӧдлӧмаӧсь няньӧн Печора пӧлӧн олысьясӧс да чериӧн – ыджыд каръясса войтырӧс. Россияса веськӧдлысьяс кӧсйӧны гӧгӧрвоны, вынаӧсь-ӧ войтырсикасъяслӧн чужан кывъясыс. Уджъёртъясыс сійӧс пыдди пуктӧны, – пасйис филармонияӧн веськӧдлысь Мария Балмастова. Дона арпиянсӧ «Монди СЛПК» быдтӧма Мылдін районса Еремейын да Удора районса Косланын. Кодлӧн эм тайӧ приложениеыс, лыддьӧй схемасӧ серпасысь либӧ видзӧдӧй видеоинструкция. Василий Иванович Власовлысь тайӧ да мукӧд гижӧд позьӧ жӧ нин лыддьыны «Небӧгаинсьыс». А шуасны кӧ пӧ залсӧ шогмытӧмӧн, сэні уджалысьяслы кольӧ ӧти туй — кӧлуйӧн улич вылӧ. Велӧдысь казяліс зільӧмсӧ да сетліс содтӧд гортса удж, мед зонка зілис водзӧ сӧвмыны. Ӧд комбинат оз пӧрӧдчы йӧзыслӧн нэмӧвӧйся вотчанінъясын, звер-пӧтка кыян угоддьӧясын. Но сӧмын сьӧмӧн найӧ оз мынтӧдчыны, урчитӧм кадӧдз ковмас став тырмытӧмторсӧ бырӧдны. Торъя нин мöрччана-имитана да дона праздникыс миянлы — медся ыджыд донсö мынтöма лои. Уна челядя мам Наталья Паутова тшӧтш лыддьӧ, мый семьялы оз тырмы психология отсӧгыс. Удора районса шӧр больничаӧ волігӧн Владимир Уйба тӧдмасис медицина отсӧг сетанногӧн. Либӧ мыйла пайкасны сьӧмӧн аньӧс, коді чужтіс кагасӧ кольӧм во декабрь 31 лунся рытӧ? Кӧрткерӧс районысь вит сюрс гӧгӧр морт мунлӧма Айму вӧсна Ыджыд тышлӧн фронтъяс вылӧ. Зэв ыджыд эрд вылын паськӧдчисны национальнӧй подворьеяс да зарни киподтуя мастеръяс. Сулалӧ метр судта подув вылын, кытчӧ рочӧн да комиӧн гижӧма: «Славный сын Коми земли. –Кор помасяс коронавирус пандемияыс, вермас лоны, унаӧн гӧльмасны, уджсӧ воштасны да. Та понда и муні филология нырвизьӧ, ӧд филологтӧ культура подувнас бура жӧ тӧдмӧдӧны. Пенсия вылӧ петі да, тӧдсаӧй козьналіс меным Маня нима кӧза, ачым пӧ мудзи вӧдитнысӧ. Кор кислородыс разалӧ, чӧнӧр топалӧм весьтӧ вирыс бӧр сӧнъясӧдыс мунӧ сьӧлӧмӧ да тыӧ. Во-мöд сайын Саша пиöй ыстіс меным документ, кöні висьтавсьö дедыслöн воюйтöм йылысь: Водзті начальнӧй школа помалӧм бӧрын сӧмын дневникӧ пасйылісны: “вуджӧдӧма 5 классӧ”. Кольӧм лунъясӧ Финляндияысь бергӧдчисны Сыктывдін районса культура юкӧнын уджалысьяс. Емдiн районысь айкатыласаяс петкӧдласны Геннадий Юшковлысь «Гӧтыртӧгыд абу олӧм» теш. —Меным шуисны, государство пö тэнö быдтіс-велöдіс, и öні пö колö сылы водзöс вештыны. Эм сэні тшӧтш базальт, зарни, алмаз да мупытшкӧсса гежӧда паныдасьлысь мукӧд озырлун. 2019 воын Койгортын выльмӧдісны вевтсӧ школабердса интернатын да Кажымса шӧр школаын. Батьӧ, Владимир Ефимович Жуков, чужлӧма 1931 воын Воронеж обласьтса Головщино сиктын. Йӧртымдін бокын кытшӧн сулалӧны неыджыд грездъяс: Сёрдла, Кӧрттувъя, Йӧвнӧрыс, Лязюв. Шогмытӧм нин керкаясын олысьяслы кывтыдын босьтчисны кыпӧдны уна патераа кык стрӧйба. Чайта, тайӧ зэв бур, ӧд и комиӧн тшӧтш колӧ гижны гырысь предприятиеяслӧн удж йылысь. Важӧн сьӧкыд удж бӧрын том йӧз рытпукалӧмаӧсь – сьылӧмаӧсь, йӧктӧмаӧсь да ворсӧмаӧсь. –Вичмас, куим арöсыс кö тырас 2020 вося июнь 30 лунöдз (тайö лунсö тшöтш артыштöмöн). Кельчиюрса велӧдысь Лариса Артеева тшӧтш босьтіс «Бюджет да ми» проект кузя тӧдӧмлун. Екатерина Сагадеева, челядьлӧн да томуловлӧн республикаса шӧринын уджалысь специалист Та понда ӧтисӧ кыскӧмаӧсь административнӧй кывкутӧмӧ – перйӧмаӧсь 25 сюрс шайт штрап. –Анатолий Николаевич, лыддьыны кӧ ӧтуввезйысь крыса йылысь, гижӧма уна интереснӧйтор. Нӧшта на и фотографируйтны кори, мед ас синмӧн видзӧдлыны, кыдзи татшӧм дивӧсӧ кыӧны. Помтӧг зэрис, да матӧ быдса тӧлысь эз лэдз туристъяслы воӧдчыны паркса ӧткымын юкӧнӧ. – Ме велӧдча СГУын магистратураын, зіля биология институтын (ИБ ФИЦ Коми НЦ Уро РАН). Збыльысь, быд во телевизор-радио пыр тшӧкыда кывлам, мый сэні либӧ тані кодкӧ вӧйӧма. Сьӧлӧм вылас Сергей Гапликовлы воисны и скӧт видзысьяслӧн шойччан да мыссян вежӧсъяс. Удораын Пыисдінӧдз волім, Чилимдінын – Печора ю пӧлӧн медся ылыс сиктӧдз, Йӧрмидзӧдз. Лидия Михайловна да Ольга Модестовна Пӧдтыбокса ветеран ёртъяскӧд волic-ны жӧ Кебраӧ. Мыччысьӧм серпасыс шогӧдӧ: картупель кор вижӧдӧма-рудӧдӧма чорыда кынтылӧм бӧрын моз. Снимокъясыс авторлӧн да «Россияса армяна союзлӧн» Коми юкӧнбердса томулов комитетлӧн. Сійӧ оз радейт киӧн кутчысьӧмӧн ветлыны, но меным, ичӧтикыдлы, лэдзӧ кутчысьны чуняс. Кыдзи висьталіс Ольга Ивановна, батьыс мöдöдöма гöтырсö челядьыскöд Сыктывкарö подöн. Казьтыштам, артистъяс мӧдӧд сезон нин оз вермыны лючки уджавны, асланыс залыс абу да. А татчӧс педуниверситетса графическӧй дизайн факультет лоӧма Катериналы alma maer-ӧн. Дерт, бур ногӧн кӧ сійӧс вӧчӧма, сідз шусяна гидрогенизируйтӧм выйтӧг да трансжиртӧг. Василий армия бӧрын бурлачитысь зон, Маргарита – Сыктывкарса университетын студентка. И кӧть тайӧ лунӧ эз нин зэр, вӧрса ичӧтик юясысь Ньывсерӧ бузгӧмӧн да быгйӧн воис ва. Школаяс, кӧні комисӧ велӧдӧны кыдзи чужан кыв, колӧ ошкыны бур кывйӧн и ыджыд сьӧмӧн. Талун гозъялӧн овмӧсын 18 скӧт юр, на лыдын кыкыс – лысьтан мӧс, 11-ыс – тыра ялавич. –Кор автобусыс надзмӧдіс, кодсюрӧ мунігас на чеччыштісны, ӧдзӧссӧ вермим восьтыны да. Та вӧсна и артмӧ, мый Комиын олысьлысь косӧдӧны Россияса мукӧд регионсалысь уджйӧзсӧ. Изьва керкалӧн лунвыв юкӧнас, да нӧшта на и мӧд судтаас, тайӧ жыръясас югыд да кыпыд. Тайӧ сборникас сійӧ серпасалӧма Гриш котырлысь, Григорий Калинин рӧдлысь, олан туйсӧ. И ме на, та йылысь гижысьыс, зэв бура помнита ставнысӧ найӧс, кӧть сэки ичӧт на вӧлі. Чемпионат лунъясӧ жӧ нуӧдӧны удж кузя уна сикас аддзысьлӧм-сёрни да выставка-конкурс. Дасьтӧма да «Выль туйӧд» газетын йӧзӧдӧма Путшкымдін да сэні олысьяс йылысь гижӧдъяс. Олӧма йӧзлӧн лун водзын ветеранъяслӧн уджын водзмӧстчӧмысь сійӧс медальӧн пасйӧмаӧсь. Та йылысь нимкодьпырысь висьталіс Арина Сажина, коді и юрнуӧдӧ тайӧ кывкутана уджнас. Овмӧснас сэки веськӧдліс вына да ыджыд терпенньӧа ань – Анастасия Семёновна Микушева. —Сёрнитчӧм серти жӧ медалысьыслы оз позь нырсӧ сюйны пӧдрадчиклӧн кӧзяйственнӧй уджӧ. Кори мыйкӧ петкӧдлыны, но Наталья юӧртіс, мый став дась уджсӧ козьналӧма тӧдсаясыслы. Рассыхаевъяс сёрнитӧны накӧд комиӧн и гортын, и ывлаын, транспортын да мукӧд йӧзінын. —Дас во нин Москваӧ эг ветлыв, а менам карта вылысь комын сюрс шайт сэні босьтӧмаӧсь. – Мари сёян-юанлы сиӧм мастер-ужын вылӧ локтісны найӧ, кодъяс и кольӧм воясӧ волісны. Тайӧ мытшӧдсӧ венім, писькӧдім скважина, и 2022 воӧ, эскам, сэні лоас выль школа-сад. Ариналы ёна отсасьӧ верӧсыс, кор аньлӧн абу позянлун пыравлыны лӧп-ёг торйӧдан жырйӧ. Став челядьыс шуисны асьнысӧ геологъясӧн да ёна пыдди пуктісны бать-мамныслысь уджсӧ. Садитны пусӧ позьӧ и ас йӧрын да #СадПамятиДома хештегӧн пасйыны та йылысь соцсетьын. Сэсся сцена вылӧ чепӧсйисны «Нальмэс» ансамбльысь артистъяс «Моя Адыгея» петкӧдчӧмӧн. – Вочасӧн гӧгӧрвои, мый армяна меным матыссаӧсь лов, сідз шусяна менталитет сертиныс. 1946-1947 воясыс вӧліны медся тшыгӧсь, содтӧд на гожӧмнас шерыс жугліс став урожайсӧ. Бать-мамлӧн вӧлі отпуск, и менӧ босьтісны тшӧтш, медым петкӧдлыны мукӧд сикт-посёлок. Кыйсьӧны ва воссьӧмсянь йи сувттӧдз Китайысь вайӧм 18 миллиметр синма донтӧм ботанӧн. А кор мортыс дыр сулалӧ либӧ пукалӧ, тушаыслӧн улыс юкӧнын вир давлениеыс нӧшта содӧ. Социальнӧй юкӧнын ёртасьӧм йылысь сёрнитчӧм серти 6 миллион шайт сетӧма «Монди СЛПК». Выль «Йӧлӧга» газетысь, кодӧс позьӧ судзӧдны пошта пыр, позьӧ ньӧбны «Ордым» лавкаын. Вежон чӧж сэтчӧс каръясын пыдісянь тӧдмасьӧмаӧсь сэтчӧс культураӧн, войтырлӧн олӧмӧн. Уджалан стажыс – 46 во, сы лыдын 35 восӧ веськӧдлӧма Удора районса потребкооперацияӧн. Кывкӧртӧдыс ясыд: мыйӧн телевидениеӧн веськӧдлысьяс «вердасны» миянӧс, сiйӧс и «сёям». Медым тайӧ аксессуарыслӧн вӧлі аньлы тӧдчана пыді мӧвп, коді локтӧ миянӧдз нэмъяс пыр. Менӧ чужтіс коми ань, радейтана ыджыд рӧдвужӧй – комияс, вир-сӧнаным визувтӧ коми вир. Валентин Ювинальевич Артеевлӧн уджалан туйыс пансьӧма армия бӧрас Кельчиюрса совхозын. Каньыс тӧдса туйті мунӧма да ассьыс «пасьторсӧ» и кольӧма профнастиллӧн лэчыд дорышас. Нывкалӧн мамладор боксяньыс пӧль-пӧчыслӧн сизим челядь, а батьладор боксяньыс – квайт. Помӧсдінын медводдза школасӧ, кыдзи церковно-приходскӧйӧс, восьтылӧмаӧсь 1861 воын на. Но рокӧн кӧ тэ ресторанын гӧсьтъястӧ вердны он вермы, ризотто ногӧн вӧчӧмнад – верман. Но туявны кö налысь поведениесö, тыдовтчö, налöн эм сідз шусяна бессознательнöй полöм. 1920-ӧд вояс помын Глеб Травин велосипедӧн кытшовтӧма ставнас СССР-сӧ граница дортіыс. Пестӧ ваясны – верстьӧ поткӧдлӧны, а ми посньӧдлам да новлам гортӧ, пач вылын косьтам. Сцена вылын сьылӧны-йӧктӧны, хороводасьӧны да гажӧдӧны видзӧдысьясӧс коми ворсӧмъясӧн. Электроннӧй билетъяс позяс жӧ бергӧдны, сӧмын колӧ шыӧдчыны сідз шусяна техподдержкаӧ. Вермытӧмъяслы отсӧг сетӧм кузя Илья Костин тшӧкыда висьтасьӧ ӧтуввезйын «Вконтактеын». Во джын конкурсантъяс дорйисны медбурлысь ним, вӧчалісны творчествоа корӧм-тшӧктӧмъяс. Озырджыка олысь москвичьяс пӧ волӧны рӧштвоасьны дай сiдзи шойччыштны тайӧ лӧнь карас. Нёль во сайын Удораса Йӧртымдінын шуӧмаӧсь котыртлыны ас сиктсалы тӧвся гажа праздник. Та понда энӧ полӧй, энӧ дышӧдчӧй, а заводитӧй, и медводз – ассяньыд, – висьталӧ Арина. Вужвыйӧныс дзоньтавны-выльмӧдны босьтчӧмаӧсь таво гожӧмнас, а помавны шуӧма 2023 воын. Приложениесӧ дон босьттӧг позьӧ меститны компьютер паметьӧ да лыддьыны коми пасйӧдъяс. Волейболисткаясӧс вайӧдӧмаӧсь Токиоӧ финн Томас Саммельвуо даитальянеч Серджио Бузато. Россияса сбор-нӧйын вӧлі и Комиын чужлӧм боксёр Владимир Никитин, коді шедӧдіс бронза. Ме шуда, кор лэба, шуда, мый орччӧн бур интереснӧй йӧз, а ӧшинь сайын выль мича инъяс. Помӧсдінса школаын велӧдысь Татьяна Уляшева кокниа тӧдмаліс найӧс да радпырысь сьыліс. Гозъя быдтӧны куим челядьӧс да лыддьӧны, мый медвойдӧр колӧ туйдны-велӧдны найӧс уджӧ. Кӧжмудорсалӧн юалӧм вылӧ вочавидзис районса больничаысь главнӧй врач Наталья Семёнова. Дмитрий Щербаков бренд-поваркӧд некымын во сайын сетӧмаӧсь выль ру «ЖакоV» ресторанлы. Но ёна кӧдзыд дырйи (коркӧ весиг 32 градус вӧлі), колӧ пасьтавны шапка-кепысь да шарп. Миянӧс, «ЭтноМедиа» юкӧнӧ пырӧдчысьясӧс, автобусӧн нуӧдісны Ыбса финн-йӧгра этнопаркӧ. Уна йӧза визулыс «кывтіс»-восьлаліс «Юбилейнӧй» универмагсянь «Полёт» спорт дворечӧдз. И вермысьыс лоис, а ворссьысьыс – эз: праздник лунӧ кутшӧм нӧ ворссьысь вермас лоны!.. Но, веськыда кӧ, и ӧтрубсӧ содтӧд ньӧбны миян сьӧмыс абу, – висьталіс Татьяна Уляшева. Артист олӧмын зэв уна шыладыс да, ог вермы шуны, мый ёнджыкасӧ кыла ачымӧс музыкантӧн. —Тайӧ воыс миян республикаын мунӧ наставничество пас улын, — висьталіс Михаил Порядин. Котырлöн медшöр могыс – видзны болгаралысь меддонаторсö: кывсö да культура-традициясö. Тайӧ коми войтырлӧн XII съезд вылӧ воысьяс чолӧмалісны ӧта-мӧднысӧ тӧдчана лоӧмторйӧн. Юрий Широков сідзжӧ аттьӧаліс ставнысӧ, кодъяс пуктісны шӧринсӧ кыпӧдӧмӧ ассьыныс пай. А во нелямын сайын От гӧраса Сюлатуй грездысь том морт армиясьыс локтӧма гӧтыраӧн нин. Но, статистика серти, ӧні республикаын уджалӧ сӧмын куим тир, кӧні зільӧ ӧкмыс тренер. Сiйöс дасьтöма бать-мамлы, ичöт классъяс велöдысьлы да детсадын уджалысьлы отсöг вылö. Матыстчӧ тшупӧда пас: сизимдас вит во сайын мир пасьтала гораліс дыр виччысяна Победа. Но сюжетсӧ кинематографистъяс босьтӧмаӧсь-лӧсьӧдӧмаӧсь абу юрсьыныс, а збыль олӧмсьыс. Пример вылӧ, мыйла шуӧма вӧлі кыпӧдны Усинскын «Югдӧм» спорткомплекслысь мӧдӧд корпус? Вит километр медӧдйӧ котӧртіс Виктория Мелина да воддза «бронза» дорас содтіс «зарни». 85 предприятие-организацияын видзӧдлӧмаӧсь, мый тшыкӧдӧ сэні мортлысь дзоньвидзалунсӧ. Коми Республиканым вель ыджыд, но «сё керка вылö – öти фельдшер» шуöмыс танi оз лöсяв. Лунтыръясӧн нывка бабыскӧд ӧтлаын ноксьӧ град йӧрын: то ёг весалӧ, то ӧгурцы киськалӧ. Оз быдӧнӧс пыдди пукты, но ладмӧдчанныд кӧ Сьӧдбӧжкӧд – сійӧ лоӧ тіян медся бур ёртӧн. Йӧзыслы ковмӧма мунны, эновтны му-видзсӧ. И сэтшӧм шуштӧм лои меным тайӧ мӧвпъяссьыс». Но а найӧ, кодъяс бӧрйисны ас семьяын сёрнитны рочӧн локны интервью вылӧ эз кӧсйысьны. Ӧні вит во нин Пенсия фондкӧд «люкасьӧ», но некыдз оз вермы эскӧдны, мый абу тунеядеч. Мукӧдыс моз жӧ ме майшася, гӧгӧрвотӧмыс уна на да, но мӧд петан туйыс талун кежлӧ абу. Тіянлы, вермас лоны, миннац либӧ Ёртасян керка вештысьӧ, ті, гашкӧ, наӧн медалӧм морт? Коми Республикаын олысьяслӧн эм позянлун пырӧдчыны «Лица Победы» войтыркостса уджтасӧ. «Бӧрӧ колины Ичӧт Оренбургса туй, Нос скала, Залаирскӧй плато, – водзӧ пасъялӧма Олег. –Ми асьным аддзылім Ыджыд лунся кольк, коді куйлӧма ӧбраз сайын куим во и абу тшыкӧма. Кывкӧртӧд пыдди окота пасйыны, мый оз ков вывті нин эскыны быдсикас гороскоп-лунпасас. Сыктывкарын нёль лун петкӧдчисны Воркутаысь Б.А.Мордвинов нима драмтеатрысь артистъяс. «1921 вося декабр 19 лунӧ коми гижысь, поэт Александра Мишариналы тырис эськӧ 75 арӧс. 1987 воын вуджӧма коми-перым небӧг лэдзанінӧ, лоӧма художествоа литература редакторӧн. Антракт дырйи видзӧдысьяс пиысь быдӧн ассьыс гӧлӧссӧ сетіс сійӧ либӧ мӧд конкурсантлы. Збыльвылас, астрологияыд – тайӧ абу сӧмын зодиак пас, а ёна джуджыд да интереснӧй мир. Казьтыштім накӧд во сайын «Изьва олӧ!» клип снимайтан здукъяс да вӧчим гоз-мӧд снимок. Юрсиктыс меститчӧма керӧс гӧгӧр, сиктсӧ кытшовтӧ лӧня кывтысь, абу нин паськыд Сыктыв. Японияысь том ань волӧма, аддзылӧма тайӧс да чайтӧма, мый зонмыс збыльысь армияӧ мунӧ. Проектыс дась нин, сійӧс кӧсйӧны пыртны 2021 вося республикаса инвестицияа программаӧ. – На вӧсна тӧждысьны колӧ сьӧлӧмсяньыд, тырвыйӧ гӧгӧрвоны, мый тайӧ – зэв тӧдчана мог. —Гӧсьт лыдыс пыр содӧ, тадзи ми ас костын шуам пикӧ воӧмаясӧс, — висьталӧ Илья Костин. Республикаса юралысьлысь удж вӧчысь висьталіс, Мадмасын пӧ во-мӧд мысти кыпӧдасны ФАП. Уськӧдчылӧма ӧти звер и сылӧн пон вылӧ, курччалӧма, но, тыдалӧ, выныс абуджык тырмӧма. — Ме кӧсъя мед нылӧй сёрнитіс комиӧн, и эз мӧвпав, мыйла тайӧс вӧчӧ, — висьталӧ Елена. Дерт, уна вонад стадионыс важмис, та вӧсна «Монди СЛПК» компания шуис выльмӧдны сійӧс. Ме тэрмасьӧмӧн котӧрті, мамӧлысь чышъянӧс пасьталі – фотоясыс зэв тешкодьӧсь артмисны. Ми тöждысям асланым вöр-ва вöсна, а шыблассö татчö вайöмыс ыджыд лёк вöчас экологиялы. Ёна радейтӧмаӧсь сійӧс и. Некымын во сайын понйыслысь казялӧмаӧсь кынӧмсьыс лёк пыкӧс. Меным дышӧдіс сулавнытӧ, писькӧдчи йӧз пӧвстӧдыс прилавок дорас да сувті код водзӧ кӧ. Кор Александр Витальевич веськöдлiс яран кытшöн, сiйö вöлi татшöм öтлаасьöмыслы паныд. –Зеленеч сиктын вӧлі морт, кодлы суд урчитіс гортса арест, – казьтылӧ Наталья Шишкина. Мордінсаяс унаысь нин элясьлӧмаӧсь сиктса администрацияӧ, мый кӧинъяс матӧ воштӧмаӧсь. Комиысь минтрудалӧн юӧртӧм серти, ӧні быд тӧлысся татшӧм посо-биеыс артавсьӧ 491 шайт. Мыйсюрӧ йӧзыс пӧжалӧны сідз, кыдз ме некор эг вӧчлы, зэв аслыспӧлӧса кӧтӧны няньшомсӧ. Сьӧлӧмныс ветеранъяслӧн бурмыштіс да, юалі налысь, коланаӧсь-ӧ татшӧм аддзысьлӧмъясыс? Та вылӧ федеральнӧй бюджетысь кутасны вичмӧдны уна сьӧм, — висьталіс Александр Ремига. «Ордым» лавка пыр судзӧдан комплектлӧн доныс 108 шайт (во джын), 18 шайт (ӧти тӧлысь). Но, овлӧ, унаӧн шыӧдчӧны ме дорӧ, кор ветлӧмаӧсь нин ёрдӧ, да сійӧ абу на дор сувтӧма. Ставӧн радейтам тайӧ гажсӧ, век радпырысь локтам, зэв шоныда миянӧс тані вочаалӧны да. Со и Нёбдінса Виттор та йылысь жӧ гарыштӧма: «Аттӧ, уна жӧ Печора вылад утка быдтысьӧ. Журкнитіс-нуис миянӧс Лидия Михайловналӧн Иван Васильевич верӧсыс, быдтор кужысь морт. – Но, гӧгӧрвоана, мый спортсменлы водзӧ сӧвмыны-быдмыны бурджык Москваын либӧ Питерын. Путешествуйтны тшӧтш радейта, воддзасьыс на ёнджыка, сэтшӧм окота став мирсӧ аддзывны. Ёна радейтӧ ассьыс уджсӧ, нимкодь сылы, мый отсалӧ видзны коми традицияяс да культура. Ас коддьӧмкӧд тӧдмасям да паськӧдам йитӧд мукӧд карса «моржъяскӧд», юксям вермӧмъясӧн. Босьтіс со. Статья-ястӧ кӧть и комиӧн нин велӧдчи гижны, а кывбуръяснад век на рочаси. «Поэзия» юкӧнын вермӧм шедӧдіс Нина Обрезкова «Кывбуръясын ӧзйӧ сись» кывбур чукӧрысь. Сылӧн, кыдзи и Санлӧн, зэв жӧ бур интуицияыс, сӧмын оз пыр кывзы ассьыс сьӧлӧмкылӧмсӧ. Сійӧ пасйис, мый карса кытшын велӧдан юкӧнын Усвавомса школалӧн тӧдчанлуныс зэв ыджыд. «Аура»-лӧн да «Русская роща»-лӧн эмӧсь асшӧр биаруӧн могмӧдысь автономнӧй котельнӧйяс. Пöртам олöмö «Экология» нацпроект, сы серти выльысь колö садитны 82,9 прöчент керассö. Киподтуя морт и сюмӧдысь вӧчасьӧ, артмӧны сылӧн и коми йӧзкостса шылада инструментъяс. А сідзсӧ вӧр заптан тайӧ ыджыд котырыс Эжва йыв-са муниципалитеткӧд ёртасьӧ 15 во нин. И сідз, «Гижӧдчӧмысь – козин» конкурс-акцияын вермысьясӧн да козин босьтысьясӧн лоины: Окота лоӧ школьниклы перемена дырйи ворсыштны – восьтӧ шкап да бӧрйӧ аслыс лӧсяланаӧс. Сэсся ми пӧрччысям, колям коронавирусысь видзчысян паськӧмнымӧс, мавтчам антисептикӧн. Ми сэтчӧ корим пырӧдчыны и миян кар-сиктын, и мукӧд регионын да суйӧр сайын олысьясӧс. 88-ӧд полк, кӧні служитліс сержант Иван Конюхов, 1943 вося октябрын мездіс Невель кар. Унджык лои позянлун лысьтыны сы вöсна, мый овмöсъясын выльмöдам техника, оборудование. Мортлы колӧ овны-вывны, сёйны-юны, пасьтасьны, а медым ставыс тайӧ вӧлі, колӧ уджавны. Любö пыравны сы ордö, синмыд радлö, кор аддзан, кутшöм бура ставсö мичмöдöма-баситöма. Башкирияса видз-му овмӧс институт помалӧм бӧрын Анатолий Павлович веськалӧма Коми муӧ. Бур небӧг-журналыс уна, но медся нин ёна меным и менёртъяслы кажитчӧ «Би кинь» журнал. Коронавируслы паныд удж ми нуӧдам Роспотребнадзорлӧн Комиын веськӧдланінкӧд ӧтвылысь». Ме аттьӧала Вагит Юсуфовичӧс да «ЛУКОЙЛ» компанияӧс сыысь, мый век мунӧны миянлы воча. Суйӧрсайса странаясын татшӧм уджас важӧн нин босьтчӧмаӧсь, а ми сӧмын на велӧдчам таӧ. Тані коліс вӧчны сідз, медым челядь окотапырысь велӧдісны кывсӧ, медым налы вӧлі любӧ. Чужлі-быдмылі Висер вожын да окота вӧлі волыны-видзӧдлыны Перымысь татшӧм жӧ нима юсӧ. Грамотаыс да аттьӧалана гижӧдыс сы мында, мый тырмас ыджыдкодь патера шпалеравны наӧн. Таӧдз 2017 воын Борис Карпенко войвыв многоборье кузя Россияса чемпионатын лоис мӧдӧн. Овлӧ, бать-мам ӧлӧдӧны-повзьӧдлӧны челядьсӧ: «Велӧдчы, а то колхозын ковмас уджавны.». Сэк жӧ странаын сёйысь, пуысь, кӧртысь вӧчасьны дон босьттӧг велӧдчыны позянлуныс абу. Эштӧдам Зӧвсьӧртса «Дружба» культура керкаын дзоньтасян уджсӧ да босьтчам айкатыласаӧ. Перым крайӧ экспедицияӧн мӧдӧдчи искусство гимназияын велӧдысьяскӧд да велӧдчысьяскӧд. Егор тшӧкыда велӧдӧ выль кывбуръяс, гижӧ найӧс видео вылӧ, гижӧ неыджыд коми висьтъяс. Кысукыс велалӧма потшӧс увті ветлыны, а кӧзяеваыс выль профнастилӧн йӧрнысӧ потшӧмаӧсь. Та йылысь конгресс дырйи висьталіс республикаса гижысь котырӧн юрнуӧдысь Елена Козлова: Том спортсменъяс неважӧн бергӧдчисны гортаныс республикаса ордйысьӧм вылысь медальясӧн. Мыйлакӧ торъя мытшӧд артмис Ухта районкӧд: сэки некод эз волы петкӧдчыны аслас стендӧн. Но кор ковмис сьöмыс, чинаяс сэтысь миянлы весиг гоз-мöд шайт оз кöсйыны чуктö- дыштны! Вӧлисти баблӧн синмыс воссис – вот мыйла нывкалӧн чӧсмасянторйыс некор гортӧдз оз волы! Сійӧс вежӧдіс да вичко служба нуӧдіс Сыктывкарса да Коми-Зырянскӧй архиепископ Питирим. И медым сійӧс матыстны коми кыв да культура дорӧ, быть колӧ велӧдны сійӧс ворсӧм сорӧн. Посни йылӧмлы отсӧг вылӧ библиотекаын зільысьяс водзвыв бӧрйисны-дасьтісны кывбуръяссӧ. —Тайӧ компанияыс збыльмӧдӧ социальнӧй тӧдчанлуна могъяс да кывкутӧ вӧр-ва видзӧм вӧсна. Комбинатлӧн отсӧгӧн найӧ вурӧдӧмаӧсь Вылыс Сыктылын олысь вужвойтырлысь вӧччан паськӧм. Сідз, неважӧн наукаын зільысь вуджӧдӧма телефон-ӧтуввез пыр ылӧдчысьяслы 630 сюрс шайт. Сэк жӧ нывбабалы, кодлӧн кагукыс чужис таво январь 1 лунся войын, вичмас 150 сюрс шайт. Телевизор, газет, реклама кабала. Гӧгӧрбок нин шуд вӧзйысьыд, а мортыс век на абу шуда. Эм сэнi Шыр сарлӧн двореч да войтыркостса музей, и ставыс пӧ сэнi сӧвмӧма шыръяс понда. Кытчӧ воштыны ковтӧм пластик дозмук, лемень банка, важ газет-журнал, пуксьӧм батарейка? Тӧданныд ӧд, мый Оланподулын пасйӧма: миян республикалы нимсӧ сетӧма коми войтыр серти. Синтӧм да омӧля аддзысьяс тӧдӧмлун босьтӧны Луи Брайльлӧн шыпасъяса небӧгӧн вӧдитчӧмӧн. Нималана йӧктысьяслысь ордйысьӧмсӧ коліс донъявны ӧтуввезйын, котыръяслы гӧлӧс сетӧмӧн. Вахта дырйи кыпӧдӧм боечьясӧс дзебисны Псков обласьтын Усвяты районса Чурилово грездын. Миян сиктын пӧ Великӧй Отечественнӧй война вылын усьӧмаяслы обелискыс важмӧма нин вӧлі. Ӧд сійӧ кадас, кор енэжын зільӧ-лэбалӧ дрон, лэбалан мукӧд техникалы уджаланіныс пӧдса. Экзаменъяс сдайтӧм бӧрас мамыс уналаӧ ыстылісны документъяссӧ, мед пиыс велӧдчис водзӧ. А тіян эм позянлун бурмӧдны ассьыныд уджтаснытӧ, гашкӧ, корсьны та могысь содтӧд йӧзӧс. –И тайӧ абу «Индияса дельта», а «дельта плюс» штамм, коді ёна лёкджык воддзаяс сертиыс. Олег Иванович Уляшев, сылӧн пиыс, гижліс батьыслӧн тшыг дзолядыр йывсьыс некымын висьт. Дас сизим арӧс жӧ и Пожӧгдінысь Кристина Третьяковалы, искусство колледжын велӧдчысьлы. Воддза «Василей» конкурсын Сергей Кузьмичев-лӧн сьыланкывйыс шедӧдӧма мед-ыджыд призсӧ. Фестиваль котыртысьяс эскӧны, мый и ӧнiя рытъясыс лоасны сэтшӧм жӧ шоныдӧсь да гажаӧсь. А кольӧм во вӧзйыси комитетӧ, кӧть и эз дзик пыр, но босьтісны жӧ, ӧні «Араксын» йӧкта. Сідзжӧ театрын висьталісны, мый ньӧбӧм билетъяснас позяс волыны спектакльяс вылӧ арнас. Сёрни помланьыс Антонлысь юалі, кутшӧм сёянкӧд сылӧн вежӧрын йитчӧма Коми Республикаыс. Сэки сиктса совхозыс лоӧма банкрот да, олан керкаас шоныд сетӧмыс лоӧма некодлы ковтӧм. А мукӧдыслы, кодъяслысь шогмытӧмӧн шуӧмаӧсь 2017 воын нин, ковмас виччысьны 2027 воӧдз. Шöр сёрниыс вöлi республикаса олысьяслысь дзоньвидзалун видзöмын талунъя серпас йылысь. Котыртысьясыс быд во збыльмӧдӧны выль проектъяс, чукӧстлӧны выль творческӧй котыръясӧс. Гӧгӧрвоана ӧд, кӧсйӧмыд кӧть зэв ыджыд, вир-яйыд ньӧти на абу дась, тренируйттӧм на да. Коми йӧзкӧд ӧттшӧтш Кажым чугун сывдан заводдорса овмӧдчӧминын важысянь олӧны и рочьяс. Медтешкодь юалӧмъяс вылӧ конкурс кӧ вӧлі, тайӧ юалӧмъясыс, гашкӧ, и вермысьяснас лоины. Сӧмын «вылӧджык» звӧнитӧм бӧрын нуӧдысьыс бӧр воӧма, водзӧ сэсся кывтӧмаӧсь зык-шумтӧг. Пищальтӧ Ӧльӧксан Макарович Мартюшев, учитель, шыбитліс кыркӧтш горулас да, чукыльтчис. «Выль капитан» вуджӧдӧмаӧсь роч кыв вылӧ да, повесьтыс нималіс Сӧветскӧй Союз пасьтала. Нестеровъяслӧн семья йылысь интервью паськыдджыка позьӧ лыддьыны ndbmarshak.ru сайтысь. И йӧз вӧсна татшӧм тӧждысь пӧ колӧ висьтавны предприятиеса веськӧдлысьяслы ыджыд аттьӧ. Пасйӧма лои и найӧс, кодъяс ӧні видзӧны пӧль-пӧчлысь оласногсӧ да пыкӧны сиктын олӧмсӧ. Апрель тӧлысся номер восьтӧ Александр Шебыревлӧн «А — Я» кывбур чукӧрлӧн воддза юкӧныс. Ола Милансянь неылын, сэсянь нелямын километр сайын миян ичӧт карным, – висьталіс сійӧ. Кадыд мунӧ водзӧ, и печканъяс вуджисны керкаясысь музейясӧ, а нӧшта. платтьӧ-дӧрӧмъясӧ. Казьтыштам, «Коми Республикалӧн команда» конкурсыс муніс таво март 6 — май 31 лунъ-ясӧ. И, коймӧд-кӧ, челядь пиысь уналы школа бӧрас инасьны некытчӧ, найӧ оз тӧдны, мый вӧчны. Ас регионын кӧ вӧчны комбикормсӧ, водзӧсыс ыджыдджык лоас, — висьталіс Сергей Гапликов. Сёйим яя консерв, юмов суктӧм йӧв, эг удзавлӧй кампетысь. Сӧмын фруктысӧ эг ад-дзывлӧй. Бöръявыв Людмила Коновалова юöртіс, кутшöм норасьöмъясöн йöзыс шыöдчылöны прокуратураö. Та дырйи найӧ водзвыв ставсӧ донъялӧмӧн-артыштӧмӧн урчитӧны ас костаныс, коді мый вӧсна Недыр мысти инспекцияас котӧрӧн локтӧма салдатыдлӧн мамыс да ставнысӧ бон-бус пинялӧма. Овлӧ, и нӧбасьысь ань да кагаа мам оз слӧймыны пырны-петны, — висьталӧ Таисия Ивановна. Удж-тӧмалысьяс мичмӧдӧны-пелькӧдӧны сикт-посёлоклысь чужӧмбансӧ, дзоньталӧны стрӧйбаяс. Радейтӧ нывка и чипанъясӧс вердны, а медъёна – чукӧртны да пырт-ны гортӧ чипан кольксӧ. Проект сертиыс школаас лоас куим спортзал, актӧвӧй зал, медиатека, комын квайт кабинет. Мунiсны олöмысь Василийлöн бать-мамыс, Раиса, Клавдия, Лидия, Лариса да Тамара чойясыс. Гашкӧ, вӧчам качай либӧ спортплощадка, шойччан беседка да и мукӧдтор, — висьталӧ Арина. Гожӧмнас, кыдз водзӧ висьталіс Илья, нуръясьны волывлӧ 20-30 морт, тӧвнас — нелямынӧдз. Кыла, кыдзи Влад сёрнитӧ рӧдвужыскӧд, ывлаын оз-оз да и паныдасьӧны комиӧн сёрнитысьяс. Да сиа, мед удж выланыд век волінныд кыпыд сьӧлӧмӧн да гортад кыпыд лолӧн жӧ мунлінныд. Нелямын ӧкмыс сикт-грездын олӧ 24.392 морт (лыдпассӧ арталӧма 2019 вося январь 1 лунӧ). Сэсся шы-ӧдчи Енмыс дорӧ, отсав, мися, инды, мый водзӧсӧ керны: рочӧн гижны али комиӧн. Кыдзи пасйис сэки Владимир Уйба, Коми Республика пӧ ас вынӧн венӧ ойдӧмысь нелючкияссӧ. Да и вӧлі зэв сьӧкыд – вой шӧр кадӧ садьмӧдасны да катер вылысь груз ректыны тшӧктасны. Форум вылын позис пырӧдчыны быдсяма мастер-классас да быдсикас котырӧн дасьтӧм сессияӧ. –Район кыпӧдӧ сиктса йӧзлы выль социокультурнӧй шӧрин, и колӧ виччысьыштны-терпитыштны. Войнаыс и миян семьяын пас колис – тыш-косьын усис менам дядь Василий Алексеевич Палев. Гоз-мӧд лун сайын на Сыктывкарса университетлӧн вевт вылысь лымйыс усьӧма студент вылӧ. Сылысь олӧмсӧ дорйысь-видзысь шыр понда и шуӧма ӧксыыс овмӧдчӧминыслы сетны Мышкин ним. Кутам лача, тайӧ ёрта йитӧдыс водзӧ ёнмас, – пасйисны Кулӧмдін районса администрацияын. Сійӧ пыдди пуктіс кыйсьысьяслысь корӧмсӧ, сы вӧсна мый лыддьӧ найӧс кывкутысь войтырӧн. Афанасий Габов тӧдчӧдіс, мый лямпа-лызьӧн котралӧмӧ сюртчысьыс республикаын ӧтарӧ содӧ. Ыджыд аттьӧ висьталам миян спонсоръяслы: «Бирамиа» вузасянінлы да «Фанерко» компаниялы. Сыктывкарысь вӧрзьӧдчим водз асылӧ, и пажын бӧрын нин вӧлім Пармайловоын – Парма йылын. Та вӧсна ныв-зон школа бӧрас «гажӧдчӧны» «Макси», «Июнь» да «Парма» вузасян шӧринъясын. Арлыдаджыкъяслысь ме велӧдча овны, а ичӧтъясыс зэв на восьсаӧсь, нинӧм дзебны оз кужны. «Кодлӧн гӧрд костюма нывкаыс ӧтнас пуксьӧма теплоход нырӧ?» – горзіс рупор пыр капитан. Унаöн элясьöны, «Коми войтыр» пö öтдортчис Шиесын шыблас видзанiн вöчöм дугöдан уджысь. Сэнi видзöдлiсны министерствоясысь воöм вочакывъяссö да шуисны, колö пö öддзöдны уджсö. Эжваса больничаысь ылӧджык коронавирус оз пет, бурдӧдчанін уджалӧ стрӧг карантин серти. –Дерт, сьӧрысь босьтлывла газа баллончик либӧ электрошокер, – сералӧ старшӧй инспектор. А «Русский Страдивари» дасьтігӧн тӧдмалім, мый Семён Налимовӧс гуалӧмаӧсь дзик мӧдлаын. Бӧръявыв юалі экспертъяслысь, кымынысь миян республикаын кӧин-ош уськӧдчыліс морт вылӧ? Сюсьджыка кӧ видзӧдны, кажитчӧ, быттьӧ Изьва берег пӧлӧн разӧдӧма Ыджыд лунся куличьяс. Радейтӧ не сымда кӧлачсӧ, мыйта помадкасӧ, кодӧс еджыд кеньӧн моз кисьтӧма кӧлач вылас. Сідз, неважӧн Чилимдінын лавка кутысь аньлысь бракуйтӧмаӧсь «печатьтӧм» 80 чипан кольк. (Настялӧн кывъяс серти, тыдалӧ пӧ, сы вӧсна мый крепыд-озыр семьяыс войдӧр уна вӧлӧма). И 2018 воын 18 арӧса зонка лоис сизимӧдӧн Кореяын Олимпиада вылын да мирса чемпионатын. Батьсö босьтöмаöсь служитны, но фронт вылö абу мöдöдöмаöсь, Вожаёльö охранаö индöмаöсь. «Коми кывйӧн вӧдитчӧм» нимпассӧ вӧлi шуӧма киритны, сэтчӧ ыстӧм уджъясыс жебиникӧсь да. Университет помалöм бöрын мыйтакö уджавлi радиоын, вöчлi «Войвывса пионеръяс» передача. Но аслас уджёртъяскӧд сійӧ унатор збыльмӧдіс, вужвыйӧн бурланьӧ вежис тайӧ войвыв мусӧ. Юграса зонпосни талун комисӧ лыддьӧны чужан кывйӧн сӧмын сы вӧсна, мый бать-мамыс коми. Видзчысян маскаяс йылысь кӧ сёрнитны, сійӧс ньӧбны окотитысьыс уна, а некӧн оз вузавны. Медъёна кажитчис культура керкаыс: ыджыд, югыд, кӧть мыйта кружок котырт, ставыс тӧрас. Ӧні «Печорянкаӧн» веськӧдлӧ Ольга Коцюбанская, Ненеч кытшса культураын почёта уджалысь. Но тайӧ выльторнас оз на кужны вӧдитчыны колана ногӧн ни банкъяс, ни уджӧн могмӧдысьяс. Эськӧ зэв телепит вӧлі быдлаӧ ветлыны, но позянлуныс сэкся кадӧ, дерт, некутшӧм эз вӧв. А петалам кӧ йӧзӧ, то сӧмын выль снимок вӧчӧм либӧ соцсетьын выль гижӧд дасьтӧм могысь. Ми наянитлам жӧ, кор ӧти кок туйӧ тувччалам, и некод оз гӧгӧрво, кымынӧн ми сэті мунім. Сылӧн подув вылын збыльмӧдсьӧны челядьӧс велӧдӧм-сӧвмӧдӧм могысь ӧнія гырысь проектъяс. Шуӧмаӧсь, мый гуранъяссӧ тыртасны асфальт-бетон сорасӧн, но сідз нинӧм абу и вӧчӧмаӧсь. Найӧ сэки нин вӧліны войвыв многоборье кузя спортса мастеръясӧн, Россияса чемпионъясӧн. Фестиваль вылӧ волысьяс оз нин ӧти во вензьыны сикт нимлы подув пуктысь Кӧрт Айка кузя. И со 2019 вося январь 4 лунӧ ме медводдзаысь купайтчи Киров нима паркбердса Сыктыв юын. Тайӧ аслыспӧлӧс гажа чукӧртчылӧм вылас волісны Сыктывдінса став сикт-посёлокысь войтыр. Та вӧсна овмӧдчӧма Воронежын: ӧти боксянь, тайӧ ыджыд кар, а мӧдсянь — Тамбовыд неылын. Сылӧн водзмӧстчӧм-зільӧмӧн некымын во мысти лои вужйӧдӧма уна вося турунлысь куим сорт. И тӧдчӧдіс на, торйӧн пӧ любӧ вӧлі, мый праздник вылӧ воис землякным – Андрей Державин. Лӧсьӧдӧма-ӧ налӧн та могысь Россияса регионъяскӧд да мукӧд государствокӧд ёрта йитӧдыс? Кыдзи тӧдса, вуджӧдӧм озырмӧдӧ и вуджӧдчысьсӧ, и лыддысьысьӧс, и дзоньнас литературасӧ. Уна вын пуктӧны Кардор обласьтын да Коми Республикаын вӧрзьӧдлытӧм на парма-яг видзӧмӧ. Тайӧс петкӧдліс и сідз шусяна самоизоляция режим, кодӧс Кулӧмдін районсаяс оз торкавны. Отсавлім чукӧртны Гӧрд армияса боечьяслы посылкаясӧн мӧдӧдны шоныд паськӧм да сёян-юан. Мун, кытчö кöсъян: вöрö, видз вылö, вадорö – быдлаын кок улад еджыд веркöса камнитöмин. Сыктывкарын болгара öтувтчисны национально-культурнöй автономияö (НКА) сöмын 2010 воын. А форум вылӧ ветлысьяс аддзысьлісны экология юкӧнын водзмӧстчысьяскӧд да министръяскӧд. Тайӧс ме лыдди Цыпанов Йӧлгиньлӧн выльӧн петӧм «Коми видчанкывъяс» небӧглӧн водзкывйын. Ылі сикт-грездысь челядь волывлӧны карӧ, ад-дзысьлӧны тшӧтшъяясыскӧд, ордйысьӧны накӧд. Тайӧ пӧ велӧдысьяслы кивыв, ӧд налы кокньыдджык вайӧдны челядьлы гижӧдъясысь примеръяс. 2018 воын серти гырысь скöт юр лыдыс содiс 2,5 прöчент, мöс лыдыс жö чинiс 1,3 прöчент. Аттьӧала сійӧс котыртысьясӧс, мый сетісны миянлы позянлун тайӧ рытӧ лоны принцессаясӧн! Ыджыд мам, Поляа—Зинаа чожиньясыскӧд, юисны момпасьеӧн слӧна тшай, чышкалісны пӧсьнысӧ. Нёрпалӧны и сьӧкыд удж бергӧдысьяс да спортсменъяс, а сідзжӧ кыз да ыджыд тушаа войтыр. Юр вылас сылӧн вӧлі сыръя чышъян да бисера юр – тадзи изьватас шуӧны мичмӧдӧм юркытшсӧ. Тӧдча-на, мый сьӧма отсӧгысь 60 прӧчентсӧ видзӧмаӧсь выль уджалан местаяс восьтӧм вылӧ. Оз ӧд весь юрсиктсаяс да юркарсаяс виччысьны Нёбдінса овмӧслысь йӧв новлӧдлан машинасӧ. «Медбур лыддьысян юкӧн» номинацияын ставнысӧ ордйис 43-ӧд номера детсадлӧн 2-ӧд корпус. Добровольнӧй народнӧй дружинаын водзмӧстчи, видзӧдім сиктын, йӧзаинъясын пӧрадок бӧрся. Мӧдӧдасны мужикъяс лӧсьӧдны асланыс локтӧдз сёян-юан Микайлӧ Ӧльӧшӧс да Опонь Степанӧс. Ассьыныс вынъяссӧ петкӧдлісны мичаа сьылӧм-йӧктӧмын, журналистикаын да видео дасьтӧмын. Тулыс-арнас, йи кылалан да сувтан кадӧ, Приуральскӧйӧ кыкысь вежоннас волывлӧ вертолёт. И, кыдзи ӧні аслас нылыс, быдмылӧма семьяын, кӧні мам сёрнитӧ комиӧн, а батьыс — рочӧн. Вӧрын вотчигӧн тешкодь лоӧмтор йылысь лыддьӧй Альбина Бушеневалӧн «Самолётӧн» висьтысь. Делегациялы туй индалысьӧн вӧлі вуджӧдчысь, финн-йӧгра кывъяс бура тӧдысь Сергей Габов. Петкӧдлыны миян вӧр-валысь вогӧгӧрся мичлунсӧ, поводдя вежласьӧмсӧ, гажа праздникъяссӧ. Сэнi колö пасйыны шыöдчысьлысь СНИЛС номерсö да банкын тшöтсö, кытчö вуджöдасны сьöмсö. Июнь 18 лунсянь Кулӧмдін районын заводитісны уджавны гожся шойччан да уджалан лагеръяс. Школаын велӧдчигӧн на, 9-10 классъясын, ме ветлі «Школа будущего учителя» курсъяс вылӧ. «Фронтӧвикъяс» дорӧ йӧзыс шыӧдчылӧмаӧсь таво майын, кор сиктын пӧдласьӧма библиотекаыс. Сідз, Лӧкчимдінын найӧ разисны мӧдлаӧ овны вуджӧдӧм бӧрын кисьтӧм керка-сарай да гараж. Ветеран йылысь пасйöдын позьö аддзыны ним, вич, ов, чужан во да ин, звание да мукöдтор. Найӧс казьтыштӧм могысь «Сад памяти» акция дырйи страна пасьтала садитӧны 27 миллион пу. Ӧти кывйӧн, петкӧдлыны комилысь, торйӧн кӧ, изьватаслысь, аслыспӧлӧслунсӧ торъя йӧз пыр. Мый вӧчӧ налӧн быдтасыс школа бӧрас, кодкӧд ёртасьӧ, юасьнысӧ некор, а овлӧ, и веськодь. Коръяскӧ и лёкыс быттьӧ ёна унджык овлӧ, но та вылӧ видзӧдтӧг олӧмыс муніс и мунӧ водзӧ. Нӧшта на режиссёр пыртӧма спектакляс «ловъя оркестр» улӧ йӧктӧмъяс, коді вӧчӧ ӧнія русӧ. Йӧзкостса традициякӧд да мӧвпалан сямкӧд ӧтлаасьӧмӧн эскӧмыс ӧтувтіс уна сикас войтырӧс. «Войвыв кодзув» журналысь, кодӧс позьӧ судзӧдны пошта пыр, позьӧ ньӧбны «Ордым» лавкаын. А Елена чужлӧма важ коми сиктын — Палаузын — милиционер да коми кыв велӧдысьлӧн семьяын. Учёт вылын и куим ань, кодъяс мыжсӧ мӧдасны вештыны, кор челядьныс лоасны тыр арлыдаӧсь. А гу выв гранит изсӧ вайлӧмаӧсь ва туйӧд Россия империяса юркарысь — Санкт-Петербургысь! Таво нин колӧ дасьтыны команда да бура тренируйтчыны, видзӧдлыны, мый артмӧ, а мый – оз. Войвыв да асыввыв регионъяс кузя федеральнӧй министерство бердын уджалӧ Арктикаса сӧвет. «Войвыв кодзув» судзӧдысьСемён Горчаковлы— Елена Габовалӧн «Новенький и черепаха» небӧг; 2017 вося апрельсянь республикаын абу нин татшӧм учреждениеас веськалӧм могысь ӧчередыс. –Одыб – нэмӧвӧйся коми сикт, кӧні видзӧны ассьыныс традицияяссӧ, тшӧтш и христианскӧйсӧ. «Коми Республикалӧн командаысь» дас медбур «резервист» ветласны стажируйтчыны Сингапурӧ. Та вӧсна и шуим мыйкӧ вӧчны медводз зонпоснилы да томуловлы прӧст кадсӧ коллялӧм могысь. Но 5 во чӧж на, 1995 воӧдз, котырыслӧн эз вӧв нимыс, шуисны сӧмын коми фольклор котырӧн. Овмӧдчӧминын медся зіль депутатъяс – Вероника Филиппова, Евгения Канева, Зинаида Канева. Кодсюрӧ чайтӧны, мый тайӧ гажыс сӧмын ӧти лунся, а збыльвылас сійӧ нюжалӧ тӧлысьысь дыр. На пиысь кыксӧ мыждӧмаӧсь дурмӧдчанторйӧн вӧдитчӧм-вузасьӧмысь, а коймӧдсӧ – ылӧдчӧмысь. Шӧр сцена вылӧ петіс «Асъя кыа» ансамбль, артистъяс йӧктісны Михаил Бурдинлӧн шылад улӧ. Но некор ог ветлы путёвкаӧн – кытчӧ окотита, сэтчӧ и муна, оз ков меным некутшӧм график. Кыянторйыд истребитель кодь: он на удит ружье прикладтӧ дзенгыны пельпомад – вошӧма нин. Тайӧ зэв тӧдчана проектас вермӧны пырӧдчыны оз сӧмын Россияын, но и суйӧр сайын олысьяс. Тані позяс нуӧдны оз сӧмын республикалӧн, но и федеральнӧй тшупӧдын гырысь ордйысьӧмъяс. Та вӧсна меным зэв тӧдчана пырӧдчыны тайӧ акцияас, – висьталіс республикаӧн веськӧдлысь. И сылӧн печкан вылӧ видзӧдӧмӧн сэтчӧс олысьяс асланыс эмбурӧ мыйкӧ выльтор содтылӧмаӧсь. Мый татчӧ шуан. Кор ыджыд стройка вылӧ сьӧмыд оз тырмы, дерт, ковмӧ и ичӧтнас миритчыны. Но сідз шусяна профилактика йывсьыс пасйӧдыс пӧ и важ оланпасас эм, но мыйлакӧ оз уджав. И таысь эм водзӧсыс: «Усинскса футбол лигаын» ворсысьясӧс казялӧмаӧсь нин вылі тшупӧдын. –Кор нин лоис тӧдса памятниксӧ сувтӧдӧм йылысь, ӧтуввезйын кутшӧм сӧмын няйт эз кыпӧдны. Содтӧд на 9.000 татшӧм дона арпиянсӧ лэдзӧмаӧсь Княжпогост районса Серегов дорӧ Емва юӧ. Суомиӧ ветлӧм йылысь Людмила Николаевна да Владимир Николаевич висьталісны миян газетлы. Пасйышта, кор Рита бабыскӧд велӧдісны коми важ небӧгъяс серти, кывйыс сетчис кокниджыка. Колö сідзжö дасьтыны бурдöдчанінъясын содтöд койкаяс, ньöбны лолавны отсалан аппаратъяс. Кывсьыліс, мый Финляндияын порсь гриппысь вакцинация бӧрын инвалид выйӧдз воӧма 79 кага. Кыдзи шуис Светлана Белорусова, Лидия Петровна пӧ фестивальлӧн лолыс, гажсӧ мичмӧдысьыс. И зэв нимкодь, мый тайӧ вермӧмыс чужтіс зэв яръюгыд, аслыспӧлӧс, пыді нима «Лов пу» гаж. Да и йӧзсьыс яндыси, рӧмдӧм бӧрас вӧлі улич вылӧ петала, мед сӧмын некод менӧ оз аддзыв. Медбуръясӧс корсясны кык ворсан программа серти: Dota2 и FIFA20 (PS4 платформа полулын). Кыдзи тӧдчӧдӧны гожся университетын велӧдчысьяс, быд лекцияысь позис босьтны уна буртор. Но та пӧрйӧ колӧ и творчество боксянь зонпоснисӧ ыззьӧдны, медым урокыд вӧлі интереснӧй. Лунвыв регионысь Комиӧ воӧмаяс, кодъяс сэні рӧдмӧдлӧмаӧсь мазі, тані оз кужны вӧдитнысӧ. Сыктывкарын да и Республикаын буретш Рассыхаевъяс нималӧны билингв челядьӧс быдтысьясӧн. Проектыслӧн пасӧн лоис Сыктывкарса вӧр комбинатын лэдзан «Снегурочка» кабалалӧн брендыс. Вӧлӧмкӧ, татшӧм серпасыс Россия пасьталаын, и бурдӧдысьяс элясисны веськыда президентлы. Та йылысь веськыд эфирын сёрнитім Санкт-Петербургысь ресторанса продюсер Антон Мухинкӧд. Ме бӧрын кык во мысти челядькӧд уджӧ босьтчис Кипиевысь тренер-педагог Александр Чупров. Нӧшта колӧ паськӧдны танi олысь войтырлы кокньӧдъяс, медым йӧзыслӧн олӧмыс лоис бурджык. Кыпӧдӧны пӧ сійӧс пуысь, шӧрас тэчӧны ыджыд пач, коді и шонтӧ, и вердӧ, и бурдӧдӧ йӧзсӧ. Пас дорсянь увланьынджык кералісны бадь кустъяссӧ, вӧчисны лэччан-каян пос да шойччанін. Луннас академияын профессоръяслысь лекцияяс кывзім, а рытнас сёрӧдз пукалім «читалкаын». Зеленечса чипан видзан фабрика пырӧ Комиын видз-му овмӧсса медгырысь предприятиеяс лыдӧ. Кулӧмдiнсаӧс шензьӧдiс, мый ме, Москваысь воӧм морт, варовита комиӧн да тӧда Пожӧг сикт. А ме карӧ мунігӧн бара на ас кежысь гусьӧник сьылі: «А ме лэбзя пӧльтӧм шарӧн.» И лэбзя. «Рытъя кыа» коми фольклор ансамбль котыртӧма Краснощелье сиктын 1986 воын Рӧштво водзын. А сыкӧд йитӧдын культура керкаын шуим котыртлыны сиктса аслыспӧлӧс йӧзкӧд аддзысьлӧмъяс. Гашкӧ, Айму вӧсна усьӧмаясӧс тӧд вылас кутӧмӧн и зілис Иван Павлович некымын морт пыдди. –Ветлӧмыс зэв ёна воис сьӧлӧм выланым, быдлаын миянӧс вочаалісны шоныда да сьӧлӧмсяньыс. Колӧ юавны и веськӧдлан компанияяслысь, мыйла оз ас кадӧ весавны площадка гӧгӧрыс лымсӧ. –Медтӧдчанаыс сыын, мый аддза аслам уджысь водзӧссӧ, – юксьӧ мӧвпъяснас Наталья Шишкина. Та могысь туристъяслы лӧсьӧдӧма «Каргортские легенды», «Нювчимские переливы» маршрутъяс. Сэки тӧдӧмлун босьтны ичӧтик сиктъясысь мунлiсны ылі, бокиса муясын приходскӧй школаясӧ. “ВКонтактеын” “Дорогие товарищи” котырын йӧзӧдӧма уна пӧлӧс шоча паныдасьлысь снимокъяс. Тайӧ жӧ созывас медводдзаысь на вӧлі котыртӧма Коми парламент бердын Общественнӧй сӧвет. Оз пӧ ков яндысьны аслад вужъясысь, и сэки вунӧдӧм нин быттьӧ киподтуйыс выльысь ловзяс. Сэк жӧ воӧн-джынйӧн нин ми став семьяӧн быд ногыс видзчысям быдсяма висьӧм-нёрпалӧмсьыс. –Медся шензьӧданаыс – аддзыны уджыдлысь кывкӧртӧдсӧ, водзӧссӧ, кутшӧмӧн кӧть сійӧ оз ло. Овмӧдчӧминса администрация мӧвпалӧ программаясӧ пырӧдчӧмӧн лӧсьӧдны нӧшта ӧти шойччанін. Война дырйиыд ӧд салдатъяс шулісны татшӧм гижӧдсӧ «паспорт смертиӧн» да эз гижлыны овсӧ. А сідзсӧ актёръяс ворсӧны ассьыныс геройяссӧ сэкся эпоха паськӧмӧн да налӧн куӧ пырӧмӧн. Унаысь кыла насянь аттьӧалӧм, мый меӧн дасьтӧм паськӧм новлігӧн олӧмныс вежсис бурланьӧ. Изьва районса Варыш грездын киссьӧма «Заречье» видз-му овмӧслӧн вӧвлӧм мӧс карта вевтыс. Кольöм во тайöс вöчим 2,5 сюрс гектар вылын, питомникъясын 1 гектар вылын кöдзим кöйдыс. Йӧз чукӧрын гусьӧн пукалӧ пельӧсын да кывзӧ-видзӧдӧ мукӧдӧс, ас йывсьыс оз ёна висьтась. А сэсся паныдасьны Кӧдзыд пӧлькӧд да сылӧн отсасьысьяскӧд, чолӧмавны ставнысӧ Выль воӧн. Биысь ӧтувъя счётчикыс абу да, керкаас олысь-ясысь быдӧн бисӧ вештӧ аслас счётчик серти. Кажитчӧ паныдасьлыны ӧта-мӧдкӧд, унджык тӧдмавны да висьтавны финн-йӧгра вӧлӧга йывсьыс. Уколасям ӧти висьӧмысь, а таысь слабмӧм иммунитет вӧсна вермас кӧвъясьны мукӧд нёрпалӧм. «Лузалеслӧн» Удораса юкӧнын кызвын уджалысьыс (90 прӧчентысь унджыкыс) — татчӧс олысьяс. Торйӧн нин вӧлі нимкодь, кор гӧсьтъяс шоныд кывъясӧн висьтасисны Коми Республика йылысь. Аддзысьлігъясӧ бура тӧдчис, мый финнъяс кӧсйӧны унджык тӧдны рӧдвуж войтыр да му йылысь. Медым пӧ, кыдз президенталігас на шуліс Дмитрий Медведев, эз «кошмаритны ичӧт бизнессӧ». —Тайӧ технологиянас кӧ позяс вӧдитчыны Пижмаса куйлӧдын, сійӧс ӧдйӧджык колӧ збыльмӧдны. Верстьӧӧс больничаӧ водтӧдны оз быд пӧрйӧ вермыны, висьысь каганысӧ ас кежас ӧд он коль. «Квартирниккöд» йитчöма и «Little big» группалöн «Uno» сьыланкыв вылö серамбана пародия. А неважӧн Екатерина лои финалисткаӧн «Звезда» телеканалын сьыланкывъяса витӧд конкурсын. Комиын восьтӧма 20 вурсян мастерскӧй, маска-паськӧм вурӧм могысь налӧн эм став коланаыс. Кыдз нӧ верман, шуам, Владимир Тиминлӧн да Геннадий Юшковлӧн гижӧдъяс пӧвстын бӧрйысьны? Ми кӧсъям, медым «Коми му» газетлӧн чужӧмбаныс вӧлі синмӧ шыбитчана, мича да аслыспӧлӧс. Помтӧма пасибӧалісны Параскева Пекничаӧс, Петыр-Павел праведникъясӧс, поконча перняньсӧ. Мария Магдалена аддзыліс сылысь лов-зьӧмсӧ да муніс висьтавны Римса император Тиберийлы. Банкас кӧ сылӧн сьӧмыс абу, косӧдасны удждонсьыс, пенсиясьыс, пособиесьыс да сідз водзӧ. Керасъясас пӧ выль пусӧ оз садитны, а садитӧны кӧ — тшӧкыда оз вужъясьны, кулӧ понӧльыс. Болгаралöн нималана волынка – гайды – юргö зэв мичаа да быдöнлысь вöрзьöдö сьöлöм-ловсö. Да и том йӧзлы дискотекаясыд, чайта, модасьыс петісны нин, – висьталӧ Александр Колегов. И ӧнӧдз республикаса войтыр пыдди пуктӧны газет-журналъяс да окотапырысь лыддьӧны найӧс. Мужичӧйяс пыр мичмӧдӧны дзоридзьясӧн купайтчанінсӧ да медся кынмысьяслы козьналӧны торт. –Ёна радейта и вышивайтчыны, кисьӧн (бёрдо) сера вӧньяс кыны, – водзӧ висьтасьӧ Надежда. Сэки нин лямпа вылӧ сувтлӧма комын гӧгӧр морт, сідзкӧ, йӧзыслы колӧма татшӧм праздникыс. Медӧдйӧ котӧртіс Мордовияысь Александр Кулешов (воддза лунас сійӧ шедӧдіс эзысь медаль). Та пӧрйӧ мӧд олӧма ань, Неонила Семёновна Федосеева, «чер ӧшлан» обряд йылысь висьталіс. — Кор сёрнитан верстьӧкӧд пырысьтӧм пыр мыччысьӧны кывкӧд йитчӧм стереотипъяс да мифъяс. Конкурсӧ пырӧдчисны Коми Республикаса, Ненеч да Ямал-Ненеч кытшъясса школаясысь ныв-зон. Газет печатьӧ дасьтан лунӧ редакцияӧ воис республикаса культура министерствоысь вочакыв. Митипер Миколайöс война вылö босьтöмаöсь Гöрд Затонса ремесленнöй училище помалöм бöрын. Öд мыйта сотöм сикт да кисьтöм кар, кымын пасьмунöм судьба да орöдöм олöм вайис войнаыс! Сійӧ Галина Нагаева моз жӧ шуис, мый семьяяскӧд психологическӧй служба оз тырвыйӧ уджав. Кӧм-паськӧм вылӧ водзті вонас вичмӧдлӧмаӧсь 6.500 шайт, а тавося январсянь – 6.812 шайт. Чӧскыд сёян, бур шылад. Мекӧд тшӧтш воис и «Кантеле» ансамбль, медым гажӧдны гӧсьтъясӧс. И ставыс помасис Сергей Ефремовлӧн юрнуӧдӧм улын восьса енэж улын вой шӧрӧдзыс йӧктӧмӧн. Кольӧм во ковмис нуӧдны гажсӧ онлайн форматын, но та вӧсна географияыс вӧлі зэв паськыд. И медым вӧзйыны-петкӧдлыны миянлысь медбур нывсӧ, колӧ медводз бӧрйыны сійӧс ас районын. Ӧні Илья Костин гижасьӧ Калининград обласьтса общественнӧй котыръясын водзмӧстчысьяскӧд. А кодсюрӧлы быть «кӧзӧдын» ов, кыдзи, шуам, Першенковъяслӧн суседка Антонина Денисовалы. САТП-öн веськöдлысь Дмитрий Чепурнов сідзжö дöжнасис, мый Микуньöдз ветлысьыс ёна чиніс. Со «Дюймовочка» небӧгын керкаяссӧ дзик сэтшӧмӧн серпасалӧмаӧсь, кутшӧмӧсь найӧ Италияын. Талунъя «Йӧлӧга» газетысь, кодӧс позьӧ судзӧдны пошта пыр, позьӧ ньӧбны «Ордым» лавкаын. Сійӧс выльмӧдӧм бӧрын ӧні предприятиеыс вермӧ переработайтны вонас 6.600 тонна порсь яй. 2019 воын конкурсӧ пырӧдчӧма куим сюрс морт, 460-ыс — Рытыв-Войвыв федеральнӧй кытшсянь. –Сійӧ жӧ «Монди СЛПК»-ын керъяс кырссиг-пилитігӧн, чагйӧдз кераліг-пожналігӧн кыптӧ бус. А кыдзи найӧ олӧны-вылӧны, тӧждысьӧны ӧта-мӧд вӧснаыс – висьталіс-юксис Алёна Нестерова. Таысь кындзи кык воӧн могмӧдім уджӧн тыр арлыдӧ вотӧм да уджтӧмалысь сёысь унджык мортӧс. Вежлалӧны светильникъяс и ичӧт сикт-посёлокын: Кунибын, Гагшорын, Заозерьеын, Визиндорын. Педöр Саньö тьöт висьталіс, война вылö колльöдігöн пö зэв нин вöсньыдик да дзоляник вöлі. Казяланныд кӧ пӧ татшӧмторсӧ, колӧ юӧртны ГИБДД-лӧн дежурнӧй часьтӧ 28-18-00 телефон пыр. Выльмӧдӧм бӧрын сійӧс восьтісны кольӧм субӧтаӧ, август 24 лунӧ, сиктыслы 345 во пасйигӧн. Аслыспӧлӧслуныс сылӧн сыын, мый тані абу видзӧдысьыс, татчӧ быд локтысьӧс пыртӧны обрядӧ. Тӧдмаласны, эм-ӧ патераас пон-кань, чери да лэбач, кыдзи найӧс дӧзьӧритӧны да сідз водзӧ. Воддзаясыс унатор аддзылісны-тӧдлісны олӧмсьыс, а мӧдъясыс сӧмын на дасьтысьӧны сы кежлӧ. Коркӧ тайӧ туйыс йитлӧма Кардор да Печора, а ӧнія картаяс вылын сійӧс абу нин пасйӧмаӧсь. – Ми шуим гажсӧ этнография фестивальӧн, и быд во зілям мыйкӧ выльтор думыштны-петкӧдлыны. Но Катерина зільӧ пӧртны олӧмӧ заказчиклысь корӧмсӧ сідз, быттьӧ тайӧ колӧ медводз аслыс. Сійӧ вуджӧдӧ радейтана сьыланкывъяссӧ англия кывсянь коми вылӧ да сьылӧ найӧс гитара улӧ. «Сэнi, кöнi талун абу фельдшер ни врач, колö бытьöн ловзьöдны дзоньвидзалун видзан тэчас. Бал дырйи ветымын арӧса ань кылӧ асьсӧ томӧн, да и квайтымыныд сылы – дзоридзалан кад на. Гам сиктӧн пыдісянь менам тӧдмасьӧмыс артмис эз сӧмын Настя да Тарас Рочевъяслӧн отсӧгӧн. Сыктывкарын олысь Ольга Ногиева майшасьӧ: «Быд во гожӧмнас тшӧкыда кывла вӧйӧмаяс йылысь. Чисталёв нима культура колледжын декоративно-прикладнӧй творчество юкӧнӧн веськӧдлыськӧд. Нёльӧдас вӧлі пасйӧма: Иван Мит-рофанович Бондаренко, чужлӧма 1907 воын Ростов обласьтын. Колӧны тшӧтш коми сериалъяс, выль документа да ворсана фильмъяс, спектакльяс, концертъяс. Тiян тӧдӧмлунныд, вынныд да сямныд тӧдчӧ да тыдалӧ миян республикаын войтыркостса олӧмын. Сэні зільысьяс веськӧдлысьыскӧд туялісны да штрапуйтісны пӧдрадчиксӧ, но найӧ эз мынтыны. – Таво майшасим, мый пандемия торкас, но комбинатсянь сьӧмыс кӧть и сёрмыштӧмӧн, но воис. Верстьӧяс тшӧкыда ветлывлӧны Нарьян-Марса, Сыктывкарса, Воркутаса национальнӧй шӧринъясӧ. Та йылысь сёрни вӧлі январь 28 лунӧ республикаса Общественнӧй палатаын чукӧртчылӧм дырйи. Ӧтуввез пыр услуга босьтӧмыс, ӧти-кӧ, 30 прӧчентӧн донтӧмджык, оз ков пошлина мынтыны да. Ӧтияс, кыдзи и налӧн важ «кӧленаясыс», олӧны ылі вӧрын да морт оланін дорӧ оз матыстчыны. Сы весьтӧ вӧчасны сиктса челядьлы нёль ворсанін, кыкыс лоас кывтыдын да кык жӧ – катыдын. Ӧткымын учреждениеын инвалидлы сод кузя кайны отсалан механизмъяс заводса тубрасынӧсь на. Сы дорӧ быдсикас правовӧй юалӧм кузя отсӧгла шыӧдчылӧны республикаса кар-районын олысьяс. «Василеясьны» локтысьясӧс виччысисны-вочаалісны юрсиктын культура керка дорын ывла вылын. Гожӧмнас Волга ю кузя теплоходӧн сэтчӧ волывлӧ уна сюрс турист, на лыдын и иностранечьяс. Тшӧтш и сы понда, гашкӧ, мый театральнӧй институтын велӧдчигӧн ми быд лун сцена вылынӧсь. «Сыктывкарса лыжня» вылӧ таво воліс Россияса 41 регионысь да Белоруссияысь 450 спортсмен. Людмила Камбалова, челядьлы С.Я.Маршак нима национальнӧй библиотекаын юкӧнӧн веськӧдлысь: Медым лыддьыны электроннӧй версия,личкӧй татчӧ.Эмӧсь кӧ юалӧмӧяс, гижӧй komi-kerka@ya.ru. Ёртасьӧм йылысь сёрнитчӧм вынсьӧдтӧдз на сійӧс быд во видлалӧ районса общественнӧй сӧвет. Кӧрткерӧс районын уналы тӧдса тайӧ аньыскӧд сёрнитіс миян корреспондент Надежда Пунегова. И вӧлі видзӧда тӧдсаяс бӧрся, син улын кута налысь оласногсӧ, ёна-ӧ лӧсялӧ гороскопыскӧд. Кольӧмсьыс 51 бюллетеньын гӧлӧссӧ сетӧма Алексей Рассыхаевлы, 139-ын – Алексей Габов дор. Анатолий чужлӧма Сыктыв районса Кебра сиктын, дас во сайын семьяыскӧд вуджӧма Сыктывкарӧ. Вермасны ӧд шуны, а мыйла пӧ ми локтам театрӧ, кор постановкасӧ видзӧдім нин ӧтуввезйысь. Придаш сиктсаяс тшöкыда на норасьлісны: автобусыс пö бара эз сувтлы, тырыс сэні йöзыс да. «Войвыв кодзув» судзӧдысь Владимир Колпаковлы —Югыд артмастерскӧйсянь «Мича нывка» шапка; Пӧжалуй, унаӧн, кор кылісны, мый постановкаын аньясӧс ворсӧны мужичӧйяс, дивитісны таысь. Мортыслы эг вермы отсавны, но кӧть мукӧдсӧ да ачымӧс спаситі, – висьталіс Анна Чистякова. Ӧд став мирас ньӧввужйӧн да арбалетӧн вӧралӧмсӧ лыддьӧны, кыдз шуласны, высшӧй пилотажӧн. А аньяс рамӧсь, кывзысьысьӧсь, статяӧсь, тшапӧсь, юсьяс моз мужи-чӧйяс гӧгӧр шлывъялісны. Сьӧдыс кольӧм кадсӧ нуӧ, биа-гӧрднас ӧнія олӧмным мунӧ-лэбӧ, еджыдыс нуӧдас миянӧс водзӧ. Ме уль яйтӧ радейта жӧ, кӧть ас коддьӧмъяссӧ ловйӧн ог на вильӧд, понъясӧс кӧ не артавны. Такӧд ӧттшӧтш миян олӧмын позтысис серпаскуд дорӧ чорыд йитӧд, абу кӧ нин аслыспӧлӧс дом. Сьылан да ворсан котыръяснас веськӧдлӧ нималана коми композитор Ирина Ивановна Чувьюрова. Музейын петкӧдлӧма снимокъяс, небӧгъяс, пионеръяслысь да комсомолечьяслысь паськӧм-эмбур. Кыкнанныс ветлісны босьтны содтӧд тӧдӧмлун пытшкӧс делӧяс министерстволӧн велӧдан шӧринӧ. —Меным зэв нимкодь, мый Владимир Уйба кыліс йӧзлысь да общественнӧй котыръяслысь корӧмсӧ. Гортӧ Болгариясянь гежӧда волывлі, но быд вежон мамкӧд телефон пыр сёрниті, и век комиӧн. Кыв шутӧг, аттьӧ позьӧ нин шуны сыысь, мый бӧръя гудыр кадас найӧ эз тупкысьны, эз бырны. Вит тӧлысь сайын нин Владимир Викторович веськыда шуліс, мый кӧсйӧ лоны Комиын юралысьӧн. Кожвасянь Печора вомӧн паромыс, кыдз пасйӧма Татьяна, вель дыр вуджӧдӧма, час джын гӧгӧр. Эксперт серти, татшӧм вӧлӧгасӧ позьӧ инавны, эз на кӧ помась сідз шусяна срок годностиыс. Эм кö тіян документтöм му да стрöйба, колö удитны став колана кабаласö дасьтыны-лöсьöдны. Мусö пуяс садитöм улö дасьтöма 80 гектар, 492 гектар гежöдöма вöрсö, кералöма понöльяссö. Телефон пыр жö позьö закажитны панапида, проскомидия. Сьöмсö колö ыстыны торъя тшöт вылö. А геометрияысь эг и гӧгӧрволы, мыйла докажитӧм нин теоремасӧ колӧ выльысь бара докажитны. Тайӧ петасын окота тӧдмӧдны лыддьысьысьясӧс Помӧсдінысь енбиа том морт Николай Горбачкӧд. — Творчество — тайӧ ачыс олӧмыс, сійӧ, мый сьӧлӧмӧдзыд йиджӧ, и тайӧ абу сӧмын искусство. Ме тані ог сӧмын пусьы-пӧжась, но и зіля видлыны мукӧд сикас войтырлысь йӧзкостса сёянсӧ. — Ыджыд мам мӧдӧдіс чугун гугӧданла.— Ӧдва шӧпнитіс Васа.— Шуис, кодкӧлун пӧ тэд сетлӧма. Ті меным вочавидзӧй, коді вынсьӧдіс татшӧм шогмытӧм оланпассӧ, да мыйла сійӧс оз киритны? Комбинат та могысь вичмӧдіс миянлы 1 миллион 750 сюрс шайт – тайӧ миянлы зэв колана сьӧм! Талунъя «Коми му» газетысь, кодӧс позьӧ судзӧдны пошта пыр, позьӧ ньӧбны «Ордым» лавкаын. Сідз, февраль 12 лунӧ Ухта бердса «Еджыд ӧшмӧс» ООО-лӧн вӧралан овмӧсын мӧдӧма шӧйтны ош. Ӧд йӧзыс татчӧ волывлӧны тӧдмасьны уна сикас войтырлӧн традицияясӧн, – тӧдчӧдіс директор. Профессор Евгений Александрович Игушев «Би кинь» гозъяöн» найöс и шуö, пыр öтвылынöсь да. Комиӧн медводдза сьыланкывйӧй – Елена Афанасьевалӧн кывбур вылӧ «Радейтӧмӧй, эн на кув.». Босьтӧй тӧд вылӧ, кыдзи сыысь видзчысьны да, курччис кӧ нин — кыдзи колана ногӧн перйыны. Бöръя воясö кытшын содö вöр, торъя нин лыскасö, обработайтöм вылö веськöдöм инвестицияыс. 2019 воын «Монди Сыктывкарса ЛПК» отсӧгӧн Удораын паськыда нимӧдісны районлы 90 во тырӧм. Батьыс сылӧн, Борис Павлович Рогачёв, вӧлӧма артиллеристӧн да тышъясӧн воӧдчӧма Прагаӧдз. Декабрын котыртасны мобильнӧй бригадаяс, кытчӧ пырасны педагогъяс, медработникъяс, юрист. Петкӧдасны вӧлі сы ордӧ, а сійӧ сервантыслысь ӧдзӧссӧ ключӧн восьтас да перъяс меным шег. Воркутаын чукӧртчылӧм дырйи видлалісны Комиын экономика унджык сикасӧн вӧчӧм кузя могъяс. И тайӧ здукъясас лолӧ шог, мый татшӧм мича кывйӧн оз кутны вӧдитчыны менам внук-внучкаяс. Лов вылын сьӧкыд вӧлі матыстчыны и керкаяс дорӧ, кытчӧ важӧн нин некутшӧм письмӧ эз волы. Ӧти-кӧ, тадзи мортыс петкӧдлӧ, кыдзи донъялӧ вомъёртсӧ, йӧзсӧ, олӧмас кутшӧмкӧ сьӧкыдлун. Ветлӧдла турпоходъясӧ и ёртъяскӧд, и семьяӧн, ӧткӧн и ыджыд котырӧн, подӧн и велосипедӧн. — Верӧслӧн чужан кывйыс менам вежӧрын топыда йитчӧма баб-дедкӧд, найӧ сёрнитлісны комиӧн. –Татшӧмъясыслысь зэв сьӧкыд косӧдны удждон кузя уджйӧзсӧ, – висьталіс Татьяна Николаевна. Шуам, асьныс чужлісны да быдмылісны коми семьяын, а кагаыслы гижӧны чужан кывнас роч кыв. И не кӧ кадысь водз мунӧмыс, ми, колӧкӧ, тӧдім сійӧс эг сӧмын серамбана гижӧдъяс сертиыс. Александра Николаевна вӧлӧма Луздор районын нывбабаяслӧн отделӧн медводдза веськӧдлысьӧн. Дерт, водзті кызвын уджыс вӧлӧма ки помысь, ӧні жӧ ставыс вӧчсьӧ Италияса оборудованиеӧн. Талунъя номерын ми йӧзӧдім нин тайӧ ним улас Владимир Шомысовлысь медводдза гижӧд-пасйӧд. Мӧд муысь гӧсьтъясӧс мукӧддырйиыс он и тӧд, кытчӧ нуӧдлыны, медым видласны зыряна сёянсӧ. Кольӧм субӧтаӧ «Парма» вузасян да шойччан шӧрин дорын татшӧмсӧ котыртлісны коймӧдысь нин. Выль стрӧйбаясас босьтчыны шуӧма локтан воын, а эштӧдны на кузя став уджсӧ 2022 во помын. Эскам, и водзӧ вермам бурмӧдны, «озырмӧдны» велӧдчанінъяс колана оборудование-материалӧн. Но дас во ёртасьӧмӧн луздорса тӧдӧны нин, мый компания вӧчӧ ассьыс уджсӧ вӧр-ва видзӧмӧн. Жаль сӧмын, мый оз волыны коми интеллигенциялӧн ныв-пияныс, тшӧтш и журналистъяс пӧвсысь. Мӧйму моз жӧ Кулӧмдінса школаысь «YoJo» телестудияысь том йӧз кутасны юӧртны гаж йывсьыс. 2019 воын ёртасьӧм кузя сёрнитчӧм серти «Монди Сыктывкарса ЛПК» вичмӧдіс 7 миллион шайт. Интереснӧйторъяс аддзылӧм-кывлӧм бӧрын и ышӧдӧ Надежда Пыстинаӧс кипом уджӧ сылӧн музаыс. Ускӧттьӧӧ веськалӧмаяслӧн кывъяс серти, некымынысь нин ветлӧмаӧсь меставывса чинаяс дорӧ. И тыдовтчӧма, мый туйыс сэні кутшӧм шогмытӧм вӧлӧма, сэтшӧм на и ӧні, нинӧм абу вежсьӧма. Кӧрт туй воӧма Косланӧ, Мылдінӧ, Усинскӧ, асфальт туй нюжалӧма Абъячойӧдз да Кулӧмдінӧдз. Гӧсьтъяслы зэв окота лои чӧсмасьыштны и миян калиткаӧн да орччаӧдны с=йӧс коми шаньгакӧд. –Михаил Исидорович, позьӧ шуны, ті вӧлінныд Изьва районын национальнӧй спорт вужйӧдысьӧн. Та вӧсна быть колӧ уколасьнысӧ, мед вир-яйным бурджыка водзсасяс сьӧкыд висьӧмыслы паныд. Редакцияӧ воӧм снимок-гижӧдъясысь медбуръяссӧ быть йӧзӧдам газетлӧн медводдза лист бокын. Со Луздор районысь Галина Попова этнокультураын тöдöмлун содтöм кузя уджтас пöртiс олöмö. Коми АССР-ӧн вӧвлӧм веськӧдлысьлы тайӧ «Джуджыд керӧсын» сьыланыс ёна воӧма сьӧлӧм вылас. Стӧчджыка кӧ, театрын эм учредительӧн – культура министерствоӧн – урчитӧм вогӧгӧрся план. «Йӧлӧга» судзӧдысь Татьяна Жуковалы —БобÖНяньмастерскӧйсянь чӧскыд козин да мастер-класс; Мамӧй став ассьыс вынсӧ да сьӧлӧмсӧ сетіс семьяыслы, сменаясӧн зілис уна сикас удж вылын. Сійӧ тіянлы некор оз отсав, — велӧдісны полицияын уджалысьяс да некымын сӧвет на сетісны. Мужичӧйяс пиысь «Сыктывкарса лыжня» лоис шудаӧн республикаса сборнӧйысь Евгений Уляшевлы. А пырим клубас да: шоныд, югыд, залсӧ гажӧдӧмаӧсь, гӧгӧр тыдалӧ нывъяслӧн киподтуй-сямыс. Ухтаын Газӧвикъяслысь набережнӧй пелькӧдӧм-мичмӧдӧм вылӧ вӧлі торйӧдӧма 450 миллион шайт. Сиктӧ гожӧмнас бабъяс дорӧ шойччыны волысь роч нывка-зонкаяскӧд медводдзаӧн вӧлі тӧдмася. Нӧшта ӧти мам, коді быдтӧ инвалид-кагаӧс, юаліс, кӧні налы позьӧ ёнмӧдны дзоньвидзалунсӧ. Войдӧр вӧлі сӧмын боевӧй славалы сиӧм неыджыд жыр, а ӧні овмӧдчӧминын уджалӧ быдса музей. .Вӧрысь локтіс да пер-йис зепсьыс неыджыд ёк-мыль, мыччис меным: «Тайӧ тэныд кӧч гӧснеч». Мукӧд регионӧ либӧ суйӧр сайӧ вермасны ветлыны сӧмын найӧ, кодъяслӧн абу некутшӧм уджйӧз. Тайӧ поэзия радейтысьяс вермасны тӧдмасьны Олег Уляшевлӧн «Лов да сьӧлӧм» кывбур чукӧрӧн. Во заводитчигас вӧлі локтас кыськӧ выль велӧдысь, ӧти четверть уджыштас, сэсся бӧр пышйӧ. Сэтчӧс куйлысьясӧс видзӧны мукӧдысь торйӧн, тырвыйӧ бурдӧдӧны да туялӧны дзоньвидзалунсӧ. Мӧвпалам, мый сентябрь 22 лунӧ петкӧдлам «Золушка» балет, сентябрь 29-ӧдӧ — гала-концерт. Мамӧ уджаліс гидӧн, нуӧдіс экскурсияяс, тшӧкыда менӧ гортӧ кольлывліс, – казьтылӧ Сергей. Кянда грездысь Александр шуӧ: «Ми, поморъяс, некор эг гусясьлӧй и керканымӧс эг игнавлӧй. Монди кӧть и оз запты вӧрсӧ вӧлявывса кӧръяслӧн оланінын, но уджтасыс компаниялы тӧдчана. Пенсия вылӧ петтӧдзыс на сиктса войтыр вӧзйисны аньлы водзмӧстчыны ветеранъяслӧн сӧветын. Мамлӧн миян ас вӧчӧм шкапын, пӧтайнӧй кудйын, шкаликын пыр вӧлі кос спирт, лоӧм—карӧмысь. Ӧльӧш: ичӧтик юбокса грезд – ылынджык ыджыд сикт-каръясысь, завод да вӧр пӧрӧданінъясысь. Дядьыс вӧчӧма сылы кӧстыль, и детинка-ёртъясыс кутӧмаӧсь нимтыны сійӧс Ванька-встанькаӧн. Налӧн ёрта сёрни да Надежда Мисаиловналӧн выль кывбур чукӧр и восьтӧны май тӧлысся номер. Колӧ быть пасйыштны кабалаӧ маршруткалысь номерсӧ, медым сэсся кыскыны кывкутӧмӧ шоперсӧ. Тыдовтчӧма, мый кызвын ньӧбысьыс лыддьӧны «Снегурочкасӧ» «ас», Россиялӧн ловшыа кабалаӧн. Кыдзи и пыр, съездӧ пырӧдчис уна йӧз, но кодсюрӧ эз веськавны, залын местаыс эз тырмы да. Кыдзи висьталӧны шойччысьяс, Эжваыс сэні абу ёна джуджыд, та вӧсна йӧзыс келӧны шӧрӧдзыс. Некутшӧм висьӧм оз падмӧд татшӧм мортсӧ, колӧ кӧ – и ыджыд температураӧн локтас удж вылӧ. Индыліс тшӧтш Турунъю колонияын пукалысьясӧн пуысь мичаа вӧлалӧм-сёртӧм пасьтӧм ань вылӧ. Казяласны кӧ кызӧдӧм-несъялӧмӧн, уджсьыс ӧтдортӧны, висьӧмсӧ туявтӧдз пропусксӧ киритӧны. Ыджыд Шатак скалаяс, тундра, ю. Леспромхозӧн эновтӧм посёлок, кӧні талун некод нин оз ов. Сійӧ гижӧ кывбуръяс да висьталіс томуловлы эз сӧмын ӧнія поэзия, но и кывбур тэчӧм йылысь. Вӧлі лӧ-сьӧдчам мунны ёрдӧ апрель 14 лунӧ, но коронавирус вӧсна заседание лунсӧ веш-тісны. – Вӧвлі Марий Элын, Удмуртияын, Карелияын, Эстонияын, Финляндияын. Комиӧ ӧнӧдз эг на волы. Нӧшта ошйысьышта — верӧсӧй, ок, чӧскыд блин пӧжалӧ, челядь век жӧ дінас, дасьӧсь отсасьны. А Россия Федерацияса финн-йӧгра культура шӧринын позяс видзӧдны конкурсӧ пырттӧм фильмъяс. Рытыв-Войвыв кытшын регионса сідз шусяна валӧвӧй прӧдукция серти Коми босьтӧ нёльӧд места. Татшӧм аддзысьлӧмъясыс зэв коланаӧсь, ӧд ылӧдлӧм йӧз пӧвстын ыджыд арлыда войтырыс медуна. Та понда ӧтлаын гижам сійӧс, медводз роч кыв вылын кутшӧмкӧ сёрникузяяс, а сэсся комиӧдам. Быдсикас проект весьтӧ талун эм унджык позянлун разьны сикт-грездсаӧс майшӧдлана гӧрӧдъяс. Синва петтӧдз эз вӧв окота сэтысь мунны, а ме сэк декрет вежи, – висьталӧ Галина Ивановна. Кутшӧмкӧ помка вӧсна сійӧ вермӧ мынны, сӧн кузя веськавны сьӧлӧмӧ, тыӧ да тупкыны артерия. Но «Коми войтырӧ» ӧд ӧтувтчӧмаӧсь коммунистъяс и «единороссъяс», «яблокосаяс» и ЛДПР-саяс. А ми асланым лист бокъясын окотапырысь йӧзӧдӧм найӧс, весиг со медводдза лист бокӧ пуктім. 2020 во помӧдз Комиын шуӧма дзоньтавны оланінсӧ Айму вӧсна Ыджыд тышса став ветераныслысь. Помасьӧ сійӧ Енлӧн енэжӧ кыпӧдчӧмӧн (Вознесение Господне), кор сійӧ помалӧ мувывса олӧмсӧ. Кыдзи пасйис драмтеатрӧн веськӧдлысь Михаил Матвеев, тайӧ фестивальыс кык пӧвста праздник. Медводдзаысь «Печорянка» петкӧдчӧма «Визула ю» коми культура гаж вылын 2000 вося декабрын. Коми-перымсаяс абу сӧмын миян суседъяс, но и матысса рӧдвуж, миян кывъясным зэв ӧткодьӧсь. «Звездасянь» медводдзаысь петалі командировкаö да вит воöн кытшовті чужан районöс ставнас. –Финляндияса юркар – Хельсинки – вочааліс шоныд поводдяӧн да куш муӧн, ӧти лым чир эз вӧв. Сыктывкарын пӧ администрация вынсьӧдӧма шыблас чукӧртан площадкаяслысь сідз шусяна реестр. Шекспирлӧн сонетъясыскӧд юргӧны Поль Элюарлӧн кывбуръяс да Сёрен Кьеркегорлӧн философияыс. Конференциялӧн резолюцияӧ эськӧ унатор вӧзъям, но оз ставыс артмы сьӧм да оланпас боксянь. Колö тöдчöдны, мый сöветыс оз мöд уджавны исполком пыдди, сiйö лоас сöвещательнöй тэчасöн. Рытсӧ нуӧдіс Пудасъярвиын «Финляндия – Россия» ёртасян котырӧн юрнуӧдысь Марья-Лена Торро. Вӧзъя чужан кывъя культура пыдди пуктысьяслы лыддьыны выль журналыслысь медводдза петассӧ. А медым водзӧ вылӧ уджыс муніс колана ногӧн, школаын зільысьясӧс могмӧдісны методичкаясӧн. А Сыктывкарӧ «Скӧрӧдумсаяс» волісны пет-кӧдлыны, мый оз весьшӧрӧ новлыны «народнӧй» нимсӧ. А öд тайö триллион-миллионъяссö эз кодкö, а буретш ми тiянкöд чöжим асланым вот мынтö-мöн. Кык гӧгыля транспортӧн ветлӧдлыны радейтысьясӧс бара на шымыртлас дыр виччысяна «Веловой». Сідзжӧ Ыджыд лунӧ эскысьяс ветлывлісны крестӧн Вежа Степан соборсянь Ыбӧдз – оз жӧ лэдзны. Видзӧді, кыдзи Дмитрий площадка шӧрсяньыс шыблаліс кӧрзинаӧ сідз шусяна куим очкоа мачьяс. «Интерактивнӧй» бӧръя станцияын проекторӧн петкӧдлісны выставка вылӧ веськавтӧм снимокъяс. Тайӧ аслыспӧлӧс чукӧртчылӧмас пырӧдчӧм могысь шыӧдчӧмаӧсь кык сюрс сайӧ ас вылас уджалысь. Но эмӧсь 14-17 арӧса томулов, кодъяс тешитчӧны пӧль-пӧч вылас, мырддялӧны налысь пенсиясӧ. Ӧтуввезйын йӧзӧдӧны и видео, кӧні туй кузя либӧ керкаяс костӧд котралӧны вӧрса руд шышъяс. «Рытъя кыа» тшӧкыда петкӧдчӧ фестивальяс вылын, кӧть Краснощельеысь петан туйыс абу кокни. – Кор сӧмын на заводиті вурны ассьым платтьӧясӧс, ме дорӧ шыӧдчисны Енлы ёна эскысь аньяс. «Печорянкаын» ливкйӧдлӧны комиӧн да рочӧн важся обрядъяса, ыдждӧдлан, ворсан сьыланкывъяс. И дасьтыны тайӧ спектакльсӧ – интереснӧй удж, – висьталіс Ромеоӧс ворсысь Артур Сопельник. Во помӧдзыс кӧ пӧ кольыштас бюджетын сьӧмыс, ньӧбасны Мирнӧй улича югзьӧдны 15 светильник. Кыдзи и быд во, конкурсын вӧлі куим нимпас: «Духовносьт да культура», «Спорт», «Экология». Интереснӧй, збыль вӧвлӧмтор подув вылын гижӧм «Витька-Корабел» висьт петіс Олег Уляшевлӧн. Кольӧмвося декабрын босьтчисны дасьтыны биаруӧн Час сикт могмӧдан проектлысь документация. Сиктса мужичӧй вӧчалӧма сэтшӧм балалайкаяс, кодъясӧс орччаӧдӧны Страдиварилӧн скрипкаясӧн. Ыджыд сикт шыаліс кар моз: ывлаын вӧлі тырыс машина, кытчӧкӧ ӧтарӧ тэрмасисны-мунісны йӧз. «Соликамскбумпром» котыртiс «Кудымкар» транспорт предприятие, мед петкöдны округысь вöрсö. Сиктсалы да гӧсьтъяслы зэв тӧдчанаӧн лоӧ Великӧй Отечественнӧй война вылын усьӧмаяслы пас. Ачыс Олег Уляшев тшӧтш жӧ лыддьӧ: выль гижысьяс «быдмыны» вермӧны уна ас коддьӧм пӧвстысь. Но плакаяссӧ сідз-тадз пукталӧмаӧсь да, костъясас вермас веськавны весиг верстьӧлӧн кокыс. Асланыс машинаöн найӧ волiсны республикалöн быд пельöсö, босьтлiсны на и мукöд гижысьясöс. Кольквижас позьӧ шыбитны 1-ӧд, 2-ӧд, 4-ӧд, 5-ӧд пасйӧда пластик да кӧрт, а лӧзас — кабала. Йӧра – зэв вына да веськыд морт, век тӧждысьӧ матысса вӧснаыс, дорйӧ быдсикас шог-лёксьыс. Кор сӧмын на лабораторияыс воссис, медшӧр могнас вӧлі детсадъяслы колана небӧгъяс дасьтӧм. Уджысь падмӧдны ми эг вермӧй да шыӧдчим республикаса культура наследие видзан управлениеӧ. «Сиам мамлы дзоньвидзалун, мичлун да ыджыд удждон, да мед тэнад некор эз висьны пиньясыд!» Сьӧлӧм вӧрзьӧдісны Выльгортса музейлы подув пуктысь Эмилия Налимова йылысь сылӧн кывъясыс. Наукаын зільысьяс – физиологъяс, генетикъяс – кутшӧм сӧмын эксперимент на вылын оз нуӧдны. Тайӧ и гӧгӧрвоана, коронавирусысь видзчысьӧм могысь том мамъяслы бурджык пукавны гортаныс. — 206-155 телефон пыр водзвыв гижӧдчӧм бӧрын миян дорӧ позьӧ волыны воторникӧ да четвергӧ. Республикаса рыбинспекцияын талун 30 морт, на лыдысь Печора ковтысын уджалӧ 3-4 инспектор. Сідз, неважӧн Емдін районса больничасянь юӧртісны, колӧ пӧ вакцина вахтӧвикъясӧс уколавны. А олӧмнымӧс бурмӧдӧм могысь пӧ, кывсис, борщевик пыдди ми босьтчам быдлаӧ кӧдзны кукуруза. Сэк жӧ быдсикас гороскопӧ эскӧмӧн миян быттьӧ вунлӧ, мый комияслӧн эм жӧ асланыс календар. Республикаса экономика подуласьӧ мупытшкӧсса озырлун – мусир, биару, из шом – перйӧм вылӧ. Таво челядьлы тувсов каникулыс виччысьтöг водз быйкнитіс, и помыс сылöн весиг оз на тыдав. Комбинатӧн вичмӧдӧм сьӧм весьтӧ татчӧ ньӧбӧма шылад ворсан оборудование да юкӧма вежӧсъяс. 800 сюрс шайт перъясны и уджӧн могмӧдысьлысь, сійӧ кӧ иналас мигрантӧс оланпас торкалӧмӧн. Мортыслӧн муртса на ставыс вӧлі бур, а некымын час мысти сійӧ ачыс лолавнысӧ оз нин вермы. «Коми му» газет судзӧдысь Александр Горчаковлы —Biarmiaкомпаниясянь «Мед лоас шоныд» плед; Колӧ пасйыны, мый тайӧ ворсӧмъяссӧ позьӧ ньӧбны “Коми йӧзӧдчан керкалӧн” “Ордым” лавкаысь. Войвылын да лунвылын печканъяс кӧть и торъялӧны, но век позьӧ аддзыны на костын ӧткодьлун. Коркӧ «FU-горт» фестиваль дырйи миян палаткаясным сулалісны ӧнія лагеркӧд орчча эрд вылын. Сиа республикаын став олысьлы уджын вермӧмъяс, крепыд дзоньвидзалун, тыр-бур да шуда олӧм! Шопер-кондукторлӧн вежавидзтӧг ветлӧм-сёрнитӧм вылӧ Сыктывкарын олысьяс тшӧкыда норасьӧны. Ханты-Мансийскын ми вӧлiм сӧ-мын куим лун, но удитiм нимкодясьыштны сылӧн аслыспӧлӧслунӧн. – Туристъяслӧн быд котырын эм чери кыйысь, коді аскӧдыс быть нуас гортас 2-3 фляга кыйдӧс. Войналӧн медводдза лунсянь миян сиктӧ кутісны воавны тыш мунанінсянь эвакуируйтӧм семьяяс. Выль сьӧлӧмкылӧмъяс дыр на кутасны кыпӧдны лолӧс, а лӧсьыд казьтылӧмъяс шонтасны сьӧлӧмӧс. Санитарнӧй оланпас торкалӧмысь роспотребнадзорсаяс гижӧмаӧсь 75 административнӧй протокол. Ӧд та вылӧ сьӧмыс вичмӧдсьӧ федеральнӧй, республикаса да кар-районса «розя» сьӧмкудъясысь. Ӧти нылӧй олӧ Выльгортын, мӧдыс Сыктывкарын – кыдз стрӧка сюрас, налы кӧза гӧснеч ыстышта. – Медводз колӧ англия кывсянь вуджӧдны текстсӧ роч вылӧ сідз, медым шӧр вежӧртасыс эз вош. Но ӧд быдӧн нин тӧдӧ, мый регыд татшӧм шыбласнас тырам, став вӧр-васӧ пежалам-няй-тӧсьтам. Ыджыд Вермӧмкӧд йитчӧм став проектсьыс да мукӧд постановкасьыс ковмис кад кежлӧ эновтчыны. Комилӧн водзмӧстчӧм-уджыс бӧръя кадас ёна тыдалӧ, аддзысьлам накӧд районъясӧ быд ветлігӧн. Кыдзи и водзті, кар-районса 995 площадка вылысь быд лун петкӧдам кык сюрс гӧгӧр контейнер. Зинаида Архиповна – быд уджын нырщик, Галфедьса ветеранъяслӧн юрнуӧдысь, грездса старӧста. Овмӧсас кутас уджавны 250 морт, быдтӧмторсӧ мӧдасны вузавны республикаын и мукӧд регионын. Помалӧма да во зільӧма Сыктывкарса госуниверситетын документоведӧн, а сэсся – экономистӧн. А олӧмысь быдлунъя тӧжд-нок петкӧдлігӧн казьтыштӧй, корджык да кыдзи бергӧдӧны тайӧ уджсӧ. Выльгортысь том ань вурӧ да вӧзйӧ важ модаа, но ӧнія дӧраысь сарапан-платтьӧ да дӧрӧм-гач. Мунігӧн кӧ тангысин либӧ усин автобусын, колӧ юӧртны руль сайын пукалысьлы да кондукторлы. Коронавируса вуджан висьöм туялöм могысь анализсö Комиысь Новосибирскö ыстывны оз нин ков. Эм кö татшöмыс, позьö вештысьны и телефон йитöдöн могмöдöмысь, и газет-журнал судзöдöмысь. «Фронтӧвикъяскӧд» тшӧтш рейдӧ петалӧмаӧсь юркарса администрацияын зільысьяс да погона йӧз. Скӧт пернасӧ, мӧд ног, скӧт молебенсӧ грездын сувтӧдлӧмаӧсь XIX нэм помын скӧт кулалӧмысь. Гораа тіпкысь сьӧлӧмӧн котӧрті сиктсӧветлань, кытчӧ чукӧртчӧны нин вӧлі йӧзыс митинг вылӧ. Сэні пасйӧма, кытчӧ вермасны новлыны ёг-шыблассӧ керкаясын олысьяс да котыр-организацияяс. Водз тулыссянь сёр арöдз ас машинаöн тшöкыда ветлывла чужанінö, Сыктывдін районса Придашö. Кодкö, гашкö, вермас меным скöрысь крапнитны, мый пö тэ помся öткодялан миянöс мукöдыскöд. Та могысь нывбаба котыртіс ӧтуввезйын «ВКонтакте» соцсетьын «Полье грездлы 300 во» группа. Училищесö помалöм бöрын том медсестраöс ыстöмаöсь уджавны Удора районса Селöгвож посёлокö. Нимкодь, мый ханты да манси войтырыс абу на бырӧмаӧсь, улич вылын юргӧ налӧн чужан кывйыс. Асланыс гаж кежлӧ сиктас бура дасьтысьӧны, гӧсьтъясӧс виччысьӧны берег вылын няньӧн-солӧн. Окота лача кутны бурланьӧ вежсьӧмъяс вылӧ, телекомпанияясас ӧд велӧдчӧм коми йӧз уджалӧны. Найӧ ставныс пыртӧны ассьыныс вӧзйӧмъяссӧ компаниялӧн районкӧд ёртасьӧм йылысь сёрнитчӧмӧ. Дерт, диплома выль специалистъяслы бур кывъяс висьта-лісны и вузын налы тӧдӧмлун сетысьяс. Странаын олысьясӧс корасны вочавидзны 33 юалӧм вылӧ, на лыдын тшӧтш и национальносьт кузя. Таысь кындзи сійӧ пуктӧ ас водзас колана могъяс да пӧртӧ найӧс олӧмӧ, оз пов мытшӧдъясысь. Шондіа – ӧд гажыс вӧлі Йӧввыв вежонӧ, кор весиг пӧжалӧм блиныд шонді кодь жӧ пӧсь да югыд. Кӧсйӧмаӧсь видзӧдлыны, дасьӧсь-ӧ йӧзыс торйӧдны шыблассӧ да ТКО-ысь вештыны этшаджык сьӧм. «Монди Сыктывкарса ЛПК»-ӧс пасйӧма Россияса экономикалы медся тӧдчана предприятиеяс лыдын. Дерт, ми абу националистъяс, но век жӧ чайтам, мый ас коми войтыртӧ колӧ жӧ пыдди пуктыны! Висьтасигöн да даръясигöн (причащение дырйи) крест öні оз окавны, юраныс инмöдчылам сöмын. Дерт, ёнджыка Ольга мамыслӧн тайӧ артмӧ, сійӧ ӧні ичӧтик Алинакӧд пукалӧ гортас, быдтысьӧ. Сідз, КоАП-лӧн 32.2-ӧд статьяысь 1.3-ӧд юкӧн серти кызь лунӧдз позьӧ мынтыны джын мындасӧ. Дона операция колӧ, карад, гашкӧ, и вермасны на мыйкӧ вӧчны, а сиктад. Ӧні понйыс инвалид. – Сэсся юрӧ воис, мися, мыйла ми зілям кодкӧ вылӧ, кор вермам босьтчыны асшӧр уджӧ асьным? 2019 восӧ Россияын сиӧма театрлы, а миян республикаын нӧшта на и 100 во тырӧ коми театрлы. Ухтаӧ, чужан карас, воліс Дмитрий Алиев, конькиӧн фигурнӧя исласьӧм кузя Европаса чемпион. Нӧшта ӧти бурторӧн лои «Выль нимъяс» конкурс вылӧ ыстылӧм гижӧдъясысь медбуръяссӧ йӧзӧдӧм. Изьва районса Сизябысь Анастасия Каневалы 24 арӧс, уджалӧ йӧзӧс социальнӧя доръян тэчасын. Стрöитöма 100 юр вылö артыштöм ферма, выльмöдöма да уджöдам нин 200 кук видзöм вылö карта. Но век жӧ быдӧн тӧдіс, мый тайӧ медводз менам мог, и пӧртны сійӧс олӧмӧ ковмас сӧмын меным. Да и сёрнитісны тайӧ чукӧртчылӧм вылас финн-йӧгра войтырлӧн диаспораясса литература йылысь. Медсясӧ миянӧс майшӧдлӧны мукӧд регионысь воӧмаяс, кодъяс вермасны вайны татчӧ коронавирус. А медся ёна тайӧ ставыс кажитчис сьылысь-снимайтчысьяслы, торйӧн нин вӧла доддьӧн ветлӧмыс. Россияса ӧткымын регионын найӧс пасйӧмаӧсь весиг «Гӧрд небӧгӧ», дзикӧдз пӧ вермас бырны да. Кор эм татшӧм личӧдыс, дерт жӧ, предпринимательяс окотапырысьджык локтасны уджавны войвылӧ. Ывлаас жӧ вӧлі весиг трон дасьтӧма, кытчӧ быд окотитысь вермис пуксьывны да нимкодясьыштны. 2011-öдын öкмысöд класса велöдчысь вöлöма нин Коми Республикаса том лыжникъяслöн сборнöйын. Сьылісны и Удораса гӧсьтъяс – Алексей Жилин да «Аспект» вокально-инструментальнӧй ансамбль. Жюриӧ быд во выль йӧзӧс корӧны, медым пӧ выль синмӧн видзӧдласны-донъяласны сьыланкывъяссӧ. Шӧриныс уджалӧ сідз шусяна цифрӧвӧй пространствоын, кӧні ёнджыкасӧ том йӧз «ветлӧны-олӧны». Кыпӧдӧма вына предприятиеяс, Печораса ГРЭС, аэропортъяс, больничаяс, школаяс, дзонь каръяс. Быд асыв вӧлі чеччам, занимайтчам, сдайталам зачётъяс да. виччысям, кор нин лэдзасны лэбны. Ольга Баженовалӧн «Кыті некор на некод эз ветлы.» кывбур чукӧрӧн воссьӧ июль тӧлысся номер. Челядьӧс ӧтнаныссӧ ваӧ пырны эн лэдзӧй, мед быть вӧлі накӧд орччӧн кодкӧ верстьӧ пӧв-стысь. Кольӧм во фу-лаблӧн небӧгаинӧ содтӧмаӧсь кык сюрсысь унджык гижӧд да вайӧдӧмаӧсь 8.400-ӧдз. И со ме думышті «шаньга-2021» – рудзӧг няня пӧжӧм кӧр яй, француз ногӧн кӧ, кӧр яйысь риет. Би кинь пыраліс гортас, шӧраліс нянь, шӧрӧмъяссӧ выйӧн мавтіс, выліас пуктіс помидор чӧлан. Сыктывкарса администрациялӧн залыс, кодӧс кӧртымавлам, оз лӧсяв техника боксянь корӧмъяслы. А нӧшта нимкодь сыысь, мый енбиаӧсь абу сӧмын верстьӧ да олӧма войтыр, но и ёна томджыкъяс. Велӧдчанінъяссӧ лэптылӧмаӧсь 1890, 1910, 1915, 1935, 1950, 1955, 1978, 1983 да 1995 воясын. Тані видзӧны да пыдди пуктӧны ёртасьӧмсӧ, та вӧсна и ӧта-мӧд костын йитӧдыс тані мӧд-сикас. Кор лэптан салдатсӧ, да том на кӧ (юр чашка, пинь сертиыс тыдалӧ), сьӧлӧм вылад зэв сьӧкыд. Позьӧ шыӧдчыны «Коми му» газетӧ, мӧдӧдны юалӧмсӧ smі-komіmu@maіl.ru электроннӧй адрес вылӧ. Выльторъясӧн тӧдмӧдан уджтасас став репортажас сёрнисӧ сетӧны рочӧн, оз нин нинӧм комиӧдны. Эскӧдісны, мый бура дзоньтасясны, но уджалісны шабашникъяс моз, — висьталӧ Сергей Петрович. Февральсянь туйвывса патруль службаысь инспекторлӧн уджӧн тӧдмасьӧ Зимстанысь Антон Лютоев. Паркын уджалысьяслы нимкодь, кор туристъяс висьталӧны, ми пӧ тіян дорын во дас нин шойччам! Ныв-зон сьылӧны школа помавтӧдзныс, сэсся разӧдчӧны ыджыдджык каръясӧ, мед водзӧ велӧдчыны. —Ме эськӧ чери кыйны радейта, верӧскӧд весиг ордйысям, но талун эг мун, концерт вылӧ локтi. Тайӧ кывбурыс миян гӧсьтлӧн, Россияын бура тӧдса роч поэт, Светлана Анатольевна Сырневалӧн. Таысь шогӧдӧ: артмӧ, комиӧн сёрнитысьыс республикаын сӧмын некымын тележурналист и кольӧма. –Некымын во нин ми виччысим дзоньтасьны сьӧмсӧ, и со вичмӧдісны, – юксис нимкодьлуннас ань. Кыдз тыдовтчӧ, коронавирус висьӧм бурдӧдысьяс и збыльысь быд лун пудъясьӧны асланыс олӧмӧн. Ӧти-кӧ, челядь ворсанінкӧд пӧ орччӧн, а, мӧд-кӧ, оз тӧрны сэті ветлыны ичӧтджык машинаясыс. 2018 воын Сыктывдінын кыпӧдӧмаӧсь 22 сюрс квадратнӧй метр оланін – урчитӧмсьыс 161 прӧчент. Неважӧн на Ёля-тыын шойччӧмаӧсь, и быдӧн аддзӧма сэні аслыс сьӧлӧм бурмӧдантор да вӧчантор. –Дерт, зэв жаль вӧлі торйӧдчыны Димакӧд, – казьтылӧ сылӧн медводдза тренер Лидия Родионова. Дасьтӧма нин та йылысь федеральнӧй оланпас бала, а видлавны да вынсьӧдны сiйӧс эз на артмы. Зэв уна уджалӧма, медым вердны, пасьтӧдны-кӧмӧдны челядьсӧ да отсасьны пӧрысь бать-мамыслы. Юрсиктыс да грездыс ӧні ӧтлаасьӧмаӧсь нин, туй пӧлӧныс кыпӧдӧмаӧсь выль мича ыджыд керкаяс. Миянӧс ордйӧдӧмаӧсь весиг Индия, Турция, Сальвадор, Иордания, Непал, Беларусь да Гватемала. Та понда майшасьӧны и вӧр пилитан предприятиеясын, типографияын, ва качайтанінын зільысьяс. Гран-при вичмис кулӧмдінсалы, сійӧс сетісны «Июль» ансамбльлы «Асланым олӧм» сьыланкывйысь. Тӧвнас лызьӧн котралӧны-ордйысьӧны, а гожӧмнас тшӧкыда уна сикас спортивнӧй вермасьӧм овлӧ. Быдӧнлы дась отсавны: сиптыны, киськавны, видзӧдыштны. Рӧсаданас, урожайнас быдӧнкӧд юксяс. –Ме вӧралысь, и менам 12 лямпа гоз эм, нёльсӧ сьӧрысь вайи «Кытшъяс» вылӧ, – висьталӧ сійӧ. И артмӧ сылӧн тайӧ кокниа, та понда и сюжетъясыс торъялӧны мукӧдсьыс, оз дышӧдны-дӧнзьӧдны. Дерт, асланым матысса водзын кывкутам да, корлім спасательясӧс кывтны миянкӧд орччӧн пыжӧн. Миколай дядь да пöрысь ыджыд бать кузя письмöсö тшöтш Россияса оборона министерствоö гижлі. Торйӧн нин Николай Тюрнинлӧн кывбур вылӧ «Милой Сойве», сэтшӧм сійӧ мыла да лов вӧрзьӧдана. Афганистанын да Чечняын би пыр мунісны Юрий Васильевич Мартюшев да Андрей Леонидович Дёмин. Нывбаба юасьӧ, позьӧ пӧ оз медосмотрсӧ прӧйдитны сідз шусяна частнӧй клиникаын мынтысьӧмӧн? Тавося «Луд» гаж дырйи вермӧма «Невестаяслӧн хоровод» конкурсын да веськалӧма «Райда» вылӧ. А печканъяс том ань заводитӧма вӧчны Сыктывдін районысь Ыбса этнопаркӧ уджавны пырӧм бӧрын. –А колӧ оз кагалы сетны нимсӧ кодзувъяс серти, мед сылӧн олӧмыс вӧлі шуда, ачыс дзоньвидза? Аслас матысса йылысь некор оз думышт омӧля, доръяс весиг сэки, кор сійӧ вӧчас мыйкӧ лёктор. Сё ветымын гӧгӧр во сайын изьваса кӧр видзысьяс мунлӧмаӧсь Кола кӧджӧ корсьны бурджык олӧм. Медым Комиын бать-мамтӧм став челядьыслы вичмӧдны патера, колӧ кык миллиардысь унджык шайт. Му вылас павкнитам-вольсалам чышъяннымӧс да килльыштам сю шепсьыс тусьсӧ, сійӧс и сёйыштам. Сикт-посёлокын татшӧмъясыслӧн дзоньвидзалун бӧрся видзӧдісны сэтчӧс врачьяс да фельдшеръяс. Чужан кывйӧн сёрнитӧ ставыскӧд, коді тшӧтш тӧдӧ коми кыв — тӧдсаяскӧд, ёртъяскӧд, семьякӧд. Но, мӧдарӧ кӧ, быдӧнлы ясыд, мый вӧр-ваын серти висьӧмсӧ ёна кок-ньыдджык кӧвъявны лавкаын. Удора районын во сöмын уджалі, а сэсся бöр вои Сыктывкарö, медаси Лесозаводса поликлиникаö. Стаскӧд жӧ и мӧвпыштім видзӧдлыны да донъявны, кымын кадӧн вермам кывтны восьса ыджыд ваын. Веськӧдлысьыс – Светлана Павловна Косарева, медшӧр кагульничаыс – Снежана Равиловна Рупняк. Анялысь, Сонялысь да Катялысь арлыдсӧ кӧ ӧтув артыштны – нӧшта эськӧ ӧти верстьӧ морт лоис. – Медым вӧчны пач водзсӧ, мастер мерайтлӧма кӧзяйкаыслысь кисӧ гырддзасяньыс чунь помӧдзыс. –«Монди Сыктывкарса ЛПК»-кӧд ёртасьӧмӧн ми вермам могмӧдны йӧзсӧ уджӧн да вочасӧн содтысям. Та вöсна кольöмвося июль 25 лунö найö вынсьöдісны «дачнöй амнистия» нюжöдöм йылысь оланпас. Верстьöджык активистъяскöд öтув зільöны и томулов: студентъяс, школаын велöдчысьяс, челядь. Нимкодь, мый эмӧсь йӧз, кодъяс став сьӧлӧмсӧ сетӧны вӧр-ва видзӧмлы да сійӧс сӧстӧммӧдӧмлы. Кыдз висьталіс Дмитрий Владимирович, колӧ пӧ нӧшта на пыртны туй выв правилӧясӧ вежсьӧмъяс. Снимокыс РФ-са Рытыв-Войвыв кытшын Коми Республикалӧн представительствоысь пресс-службалӧн. Май тӧлысьын Клавдия Касеева ыстіс журналӧ ассьыс кывбуръяссӧ видзӧдлӧм могысь, шогмасны-ӧ. Пыдди пуктана Галина Ивановна!Став сьӧлӧмсянь да пӧся чолӧмалам тiянӧс тшупӧда чужан лунӧн! Жаль, но на пиысь ӧтилы ковмас жӧ мынтӧдчыны кагасьыс, некутшӧм лекарство оз нин бурдӧд да. Тайӧ уджтас сертиыс котыртлӧны и онлайн акция-конкурсъяс, и «ловъя» лекция-мастер-классъяс. Казьтыштам, Иван Морозов чужлӧма 1924 вося сентябрь 30 лунӧ Сыктыв ра-йонса Межадор сиктын. Олысьясыс ӧтарӧ элясьӧны керкасӧ дӧзьӧритан котырӧ, но ставыс весьшӧрӧ: крысаяс оз йывмыны. Öд та могысь справкатö да билеттö сетöны сöмын сідз шусяна легальнöй транспортöн ветлöмысь. Сэсся том зон сувтлӧма пидзӧснас кӧр воль вылӧ, а бать-мамыс ӧбразӧн бласлӧвитӧмаӧсь сійӧс. Вӧлім на ордын Ляпинын, Ловозероын, Краснощельеын, Нарьян-Марын, Обдорын, Ханты-Мансийскын. Сэки ме водзмӧстчи рӧдвужыслы лӧзымсаяссянь неуна сьӧм чукӧртӧмын – век нин кутшӧмкӧ отсӧг. Сэки босьтӧмаӧсь-идралӧмаӧсь ыджыд люстрасӧ да весьтас нюжӧдӧмаӧсь армируйтӧм сетка-плёнка. Александра Николаевнаӧс да Анна Николаевнаӧс унаысь бӧрйылӧмаӧсь женсӧветъяслӧн президиумӧ. А сигӧртӧ номерсӧ редакцияӧ воӧм письмӧ: «Видза оланныд «Войвыв кодзув» журнал лӧсьӧдысьяс! Бурдӧдчанторъяс ньӧбӧм вылӧ чекъяс быть жӧ колӧ чукӧртны да ёрд пыр перйыны шоперлысь сьӧм. 2014-2018 воясӧ вӧлі збыльмӧдӧма татшӧм оланінсьыс йӧзсӧ выльлаӧ овмӧдӧм кузя подпрограмма. Дерт, уна челядя семьялы, судзсьытӧма олысьяслы чинаяс кӧсйысисны сетны содтӧд сьӧма отсӧг. Колӧ бура тӧд-ны законъяс, та вӧсна кӧсъя велӧдчыны юристӧ, – тӧдчӧдіс Александр Сергеевич. Вокӧй менам сэки Паджгаын семья лӧсьӧдіс да ас дорас пыр корис, лавкаас места вӧлі и быдӧн. Вермытӧмъяслысь право дорйыны Илья босьтчӧма сы вӧсна, мый ачыс татшӧм да кӧсйӧ лючки овны. 2016 воын Рио-де-Жанейроӧ гожся Олимпиада вылӧ Комиысь ветліс варччысь Александр Сухоруков. Сы вӧсна пыри велӧдчыны журналистӧ, думысь, тайӧ уджнас быть вичмас быд муӧ ветлӧм-мунӧмыс. > Тайӧ кӧсаясыс шусьӧны де-кӧсаясӧн, мӧд ног – кык пома кӧсаяс (англия кывйысь double end). Та пӧрйӧ найӧ волісны Кӧрткерӧс районӧ, кодлы 2019 воын комбинатсянь вичмис 7 миллион шайт. —Ставроссияса переписьыс пансьӧ октябрь 1 лунӧ, но сы кежлӧ дасьтысян уджыс заводитчис нин. Мыйкӧ кӧ пӧ эз артмы, шмонитӧмӧн шуис Олег Уляшев, элясьны некод вылӧ – ачым ставсьыс мыжа. Комбинатлы тайӧ воыс зэв тӧдчана, позьӧ шуны, – зарни, ӧд предприятиеыслы тырис ветымын во. Сэтшӧм сьӧкыд вӧлі, мый медводдза вонас нин кӧсйи эновтчыны, весиг мамӧс корлісны сёрнитны. Тайӧ часьтсӧ тшӧкыда шулӧны коми дивизияӧн, ӧд сэні кызвын салдат-офицерыс вӧлі Коми муысь. Юасьӧмаӧсь «мукӧдысь торъялана» челядьлӧн бать-мамлысь, кыдзи найӧ донъялӧны тайӧ вӧзйӧмсӧ. Фойеын паськӧдчис «Театр ТАСС-лӧн объективын» выставка, сьыліс искусствояс гимназияысь хор. Мыйла сӧмын нывбаба вермӧ кыскыны та ыджда «додьсӧ», оз лэдз кисӧ сьӧкыдлункӧд паныдасигӧн? Эска, кӧть кытчӧ ті веськаланныд, мӧданныд кывкутӧмӧн да бура видзны-дорйыны чужан мунымӧс. Сэсся ӧні Ловозероса культура шӧринын эм миянлы став колана оборудованиеыс да аппаратураыс. Благоевысь Виктория Дементьева шуӧ, куӧн эжӧм лызьыс пӧ оз лэдз чой йывсянь бӧрӧн исковтны. Неважӧн на юӧртлісны, мый нӧбасьысьяслы коронавирус оз кӧвъясь, либӧ висьӧны найӧ кокньыда. Героялӧны на вӧлі мужикъяс, сьылідзирсӧ пӧ песовтам пеж Гитлерлысь да регыдӧн и бӧр локтам! Думышт, мый тайö, гашкö, сылöн дзик öти тырмытöмтор, а сiдзсö сiйö киподтуя, зiль да уджач. –Быд лун республикаын приставъяс панӧны 1,5-5 сюрс сідз шусяна исполнительнӧй производство. Но а Риталы тӧдчанаӧн лоӧ мӧдтор: сёрнитӧм кындзи сійӧ вӧдитчӧ коми кывйӧн гуся шифр пыдди. Роч кыв урок дырйи бара на кывзысьӧны, а литература вылын быдӧнлы окота мыйкӧ да висьтавны. Дерт, татшӧмыс овлӧ гежӧда, но. Весиг пӧ вины вермӧ пузчужӧматӧ, та йылысь пасйӧдъяс эмӧсь. Чайта, кывкутӧмӧн колӧ кывзыны и медводдза гусяторъяссӧ, кодӧс висьталӧны челядь, серавтӧг. Изьва. Парма мойд. Кадыс тані ньӧжмӧдӧ воськовсӧ, сьӧ-лӧм – тіпкӧмсӧ, мӧвпъяс – котӧртӧмсӧ. Елена Гришанова серти, та боксянь кад нин вежны оланпасъяслысь нормативно-правовӧй подувсӧ. Межадор сиктысь велӧдчысь Анастасия Остапова висьтасис Иван Морозовлӧн комсомол кад йылысь. Талун «Монди Сыктывкарса ЛПК» — ӧнія кадся, ыджыд водзӧса производство, вӧр овмӧсын нырщик. Посёлокын став олысьыслы дыр виччысяна бур козинӧн лоис ывлаын би выльмӧдӧм да туй нюжӧдӧм. Водзын миянӧс виччысьӧ ёрд, октябрь 11, 16, 21 лунъясӧ шуӧма видлавны такӧд йитӧдын делӧсӧ. Сідзжӧ конференция шуис оланпасӧн вынсьӧдны коми да ненеч кӧр видзысьяслысь ӧткодь правояс. Мӧд задание дырйи колӧма пӧрӧдны пу, та дырйи мед эськӧ сійӧ усис 2 метр пасьта ворота шӧрӧ. Кага видзигӧн унаысь дум вылӧ усьлывліс аслам ичӧтдырӧй, кутшӧм пакӧсьтъяс ме сэки вӧчлывлі. —Сэсся директор юӧртіс, мый позьӧ велӧдны роч кыв, менам дипломӧй татшӧм позянлунсӧ сетӧ да. Быдторйын отсалӧны и райсӧветын миян кытшсянь депутатъяс Александр Вокуев да Семён Семяшкин. Камчаткаын вӧчасны пемӧсъяслысь генетическӧй анализ, медым сэсся йывмӧдны-содтыны кӧр лыдсӧ. Мам уджалӧ сиктса администрацияын специалистӧн, батьӧй шопералӧ пӧжарысь видзчысян службаын. Нимкодь, мый Светлана Витальевна Маркова кутас велӧдны лыддьысьны-гижны ичӧтджык нылукнымӧс. Шӧринӧн тӧдмасьӧм бӧрын сэні жӧ Максим Решетников аддзысьліс регионысь предпринимательяскӧд. – Щельябӧжын да Мутнӧй Материкын олысьяслы медицина отсӧгыс колӧ, кыдз шуласны, тані да ӧні. 1941 вося лöддза-номъя тöлысь 22 лунö асывнас командирныс висьталöма лёк юöр: вошйöма война. Чайта, тайӧ постановкаыс лоӧ вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрлӧн «зарни кудйӧ» бур содтӧдӧн. Шуам, сцена вылӧ петтӧдз майшася, репетиция дырйи ёна зіля-уджала, и сэки кадыс сэтшӧм кузь. 2015 воын веськӧдлан «вӧжжиыс» вуджис Ирина Канева киясӧ, коді хормейстералӧ тайӧ ансамбляс. Ті кӧ сійӧ жӧ лунас вештанныд урчитӧм мында сьӧмсӧ, сійӧ вермас вошны либӧ веськавны мӧдлаӧ. Кувсьӧм мортӧс кӧ он казьтышт, сійӧ вермас дӧзмыны тэ вылӧ, висьӧм ли мукӧд ускӧттьӧ ыстыны. Изьва – тайӧ этша лыда, но асьсӧ пыдди пуктысь, сӧмын ас вылас лача кутысь войтырлӧн юрсикт. Том ань радейтӧ чукӧртны этнография юӧръяс, важся йӧзкостса паськӧм, дозмук да гортса эмбур. И ковмӧ лунтыр мунны, кадас вошӧмыд нин, надейтчыны, мый кутшӧмкӧ косін воас либӧ вӧр керка. Удж кузя меным пыр лоӧ аддзысьлыны йӧзкӧд, и быд выль морткӧд тӧдмасигӧн уна выльтор восьта. Но эмӧсь сэтшӧм йӧз, кодъяс пыр майшасьӧны, мый нинӧм оз тӧдны, оз кужны либӧ тадзи чайтӧны. Бӧрйысьны ковмис дыркодь: либӧ миянлы мыйкӧ эз кажитчы, либӧ ми эгӧ лӧсялӧ индӧм корӧмъяслы. Василий Лодыгин лӧсьӧдіс кыпыд, Айму дорӧ муслуна кывбур чукӧр, кодіс и вӧзйӧ лыддьысьысьлы. Менам аслам кык челядь, куим внук да кык правнук, на ради и ола, — висьталіс Ольга Ивановна. Сэсся, эм кӧ ним (шуам, медальон сюрис, мый гежӧда овлӧ, либӧ гижӧда пань), сійӧс торйӧдӧны. Зіль да уджач ань гожӧмсӧ коллялӧ дачаас, кӧні сылӧн мый сӧмын оз быдмы-дзоридзав да кисьмы. Медводдзаысь на «ШаньгаФест» фестивальӧ таво пырӧдчис Карелияысь гастрономияса блогер Насто. Локтӧны бать-мам, ичӧт классын велӧдчысьяс, ёна радейтӧны татшӧм гаж вылӧ волыны ветеранъяс. Кӧрткерӧс районысь Надежда Макаровалӧн сьӧлӧмыс висьӧ видз-му овмӧс да сиктын олысьяс понда. Спутник пыр воӧм юӧрыс отсалас ӧдйӧджык корсьны-аддзыны пемӧсъяссӧ да артыштны налысь лыдсӧ. Миянлысь республиканымӧс пыртӧмаӧсь программаас да вичмӧдӧмаӧсь сьӧмсӧ 2013-2015 вояс кежлӧ. Сідз, анимация да ворсан фильмъяс дасьтысьяссӧ лои юкӧма любительяс да профессионалъяс вылӧ. Левитан кутіс висьтавны война помасьӧмтӧ: «Мы победили, фашистская Германия капитулировала». Таысь кындзи эм 150 койка, кодъясӧс вольсалӧма нин да на дорӧ нюжӧдӧма колана медаппаратура. Буретш та весьтӧ бӧръя куим вонас районӧ воӧма куим автобус: 2017-ӧдын – 1 да 2019-ӧдын – 2. —Сергей Петрович, ті медалінныд найӧс, а мыйла, кыдз шуанныд, гусьӧн да кывзысьтӧг ноксисны? Ӧні сиктса важӧн нин татшӧм ногӧн оз нажӧвитчыны, да и парма-ягтӧ кушӧдз чирсісны-бырӧдісны. Таво Настя Парамоновалы куимысь чеччыштӧмын спортса мастер нормативӧдз эз тырмы 3 сантиметр. «Как внук ходил умных искать» юкӧнын кӧ серамыд петіс, Пушкин йылысь висьталӧмысь – синваыд. –Неважӧн аддзим аньӧс, коді овмӧдчӧма Севастопольын, – сёрниӧ пырӧдчис Светлана Клементьева. Вермас лоны, кодкӧ окотитас босьтны тӧдӧмлунсӧ дистанционнӧя, а кодкӧ — колледжӧ волывлӧмӧн. —Да и Маегов уличаса кер-каӧ лэдзӧны урчитӧм кад кежлӧ: сизим час рытсянь сизим час асылӧдз. Ёна пӧ нимкодь, мый буретш миян «Жемчужина Эжвы» нима керканым восьтіс татшӧм экоплощадкасӧ. Англия кывсянь вуджӧдны текстсӧ роч вылӧ кокниа артмис, а медым комиӧдны, ковмис мырсьыштны. Пöчö вöлöм шуö, Вась пö гортын куліс да, гусö кöть тöда, а Миколайлы йöз муын и лоö куйлыны. «Коми войтыр» вынсьӧдіс Россияса президент дорӧ полигонсӧ тупкӧм-киритӧм кузя восьса письмӧ. Пошта пыр судзӧдан комплектлӧн доныс 1439 шайт 94 ур (во джын), 239 шайт 99 ур (ӧти тӧлысь). Ни ӧтчыд на эз ковмыв резыштлыны газнас да водзсасьны шокерӧн понлы, ог нин шу мортлы паныд. Быд тӧлысь морт-мӧд-коймӧд шыӧдчӧ приставъяслӧн управлениеӧ гӧгӧрвотӧм уджйӧз косӧдӧм понда. Мужикулов арся либӧ тувсовъя кыйсян сезон воссьӧмсӧ виччысьӧ школаӧ медводдзаысь мунысь моз. 2008 воӧ 49 во кежлӧ кӧртымалӧмаӧсь 52 гектар му, а таво сэні садитӧмаӧсь 15 миллион быдтас. Авторлӧн да ГИБДД-са юкӧнлӧн снимокъяс вылын: Антон Лютоев, Александр Цгоев да Андрей Попов. Зілим тӧдчӧдны йӧзыслы, мый коми кывъя челядьыс эмӧсь и быть колӧ найӧс дӧзьӧритны-сӧвмӧдны. Сэтчӧ колӧны автомеханикъяс, ветеринаръяс, зоотехникъяс, агрономъяс, лысьтысьысьяс да мукӧд. Кольӧм каднас ансамбльлӧн кудйӧ чукӧрмӧма уна аслыспӧлӧс да яръюгыд сьылан-йӧктан петкӧдчӧм. Тайӧ и миян семьялӧн гаж: геологоразведкаын зілисны и бать-мамӧй, и вокъясӧй, и чойӧй, и ме. Сідзкӧ, йӧзыслӧн районын олӧмыс вочасӧн бурмӧ-кокняммӧ, – кывкӧрталіс Кӧрт Айка муӧ ветлӧмсӧ Сылӧн висьталӧм серти, вичмӧдӧм сьӧм вылас, торйӧн кӧ, отсалӧны вӧр заптан котыр кутысьяслы. Тырмымӧн пошта пыр ыстыны став колана документсӧ йӧзӧс социальнӧя доръян кар-районса шӧринӧ. Медводдза платтьӧсӧ вури аслым, алӧйгӧрд рӧмаӧс, сэсся сійӧн нывъёртлӧн кӧлысь вылӧ мӧдӧдчи. Ыджыд бать, Иван Никитьевич Уляшев, война кадӧ вӧлӧма тшук ыджыдджык, сійӧ чужлӧма 1939 воӧ. Со, шуам, Сыктыв муысь Алина Бахир вермис буретш «Медся патриотическӧй видеоролик» нимпасын. Сідз, «Монди Сыктывкарса ЛПК» отсӧгӧн лои дзоньталӧма уна социальнӧй стрӧйба, 200-ысь унджык — Быдсяма мытшӧдыс паныдасьліс, но кутшӧ-мӧскӧ ӧтиӧс торйӧдны сьӧкыд, дум вылӧ нинӧм оз усь. Но и делӧяс жӧ вӧліны — керка тыр семья, и песласьны гортын колӧ, садъяс быттьӧ местаыс абу. –Водзӧ велӧдчыны позянлуныс эз вӧв да и быттьӧ ёнасӧ эг жӧ окотит, – висьталӧ Марк Ефимович. Босьтӧма некымын профессия кузя тӧдӧмлун-сям, но та дырйи сылы медтӧдчанаыс – бура пӧжасьны. И тайӧ кык лоӧмторйыс ӧтлаасьӧмаӧсь, и Анналаӧн чужӧма мӧвп — вӧчны ассьыс ичӧтик печканъяс. Кор вичко гӧгӧрыс крестӧн ветлӧмаӧсь да жыннянӧ звӧнитӧмаӧсь, енэжас кутӧма дзирдавны шонді. Но нимыс век жӧ кӧвъясяс куимнанныслы, кутасны шуны Ош Ӧлексанӧн, Ош Ӧльӧшӧн да Ош Степанӧн. Сӧвет кадӧ сэні ёна пӧрӧдлӧмаӧсь вӧр, сывдылӧмаӧсь чугун, сӧвмӧма вӧлі сідзжӧ видз-му овмӧс. Дас вит во нин эськӧ нуӧдам тайӧ конкурссӧ, но со тай кутшӧма ыззьӧмаӧсь водзмӧстчысь йӧзыд! Выль журналыс ӧтувтӧ став коми филологсӧ, Коми муысь и Перым дормуысь, тшӧтш и мудор сайысь. Ӧльӧш: Ёна ковтӧгыс оз ков босьтны лавкаысь выль пакет да пыр шыбитны сійӧс ёгӧсьтны Му шар. Чукӧртчылӧм дырйиыс сёрниыс вӧлі вермытӧм йӧзлы отсӧг сетӧм да налысь инӧдъяс дорйӧм йылысь. Сбор дырйи казьтыштісны и Кулӧмдін районса Габов грездын салдатлысь керка дзоньталӧм йылысь. Аттьӧ и налы, кодъяс меным ёна отсасисны – тайӧ Галина Гладина-Ухань, Татьяна Каск да мукӧд. Лэбöны вояс, но Великöй Отечественнöй войналöн йöлöгаыс оз кус да олö йöз сьöлöмын, вежöрын. Да, мыж вӧчысьяс пиын эмӧсь чиганъяс, но и мукӧд сёрниа войтырыс сетчылӧны жӧ лёк оласногад. Буретш выставка дырйи редакцияса зільысьяс пӧртасны олӧмӧ “Тӧда кыв да ПДД” уджтаслысь юкӧн. Татшӧм мисьтӧм серпассӧ быд лун позьӧ вӧлӧм аддзыны Чернов уличаса 20-ӧд номера керка дорын. Видеояссӧ донъявны жюрилы вӧлі зэв сьӧкыд, ӧд быд удж ӧттор-мӧдторйысь позис ошкыны-пасйыны. Гӧгӧрвоана, орчча регионъяс зільӧны «нажӧвитчыны» тшӧтш и миян соцстрах фондысь сьӧм весьтӧ. Кос гöгöрыс пö гартыштісны ки чышкöд, бабаяс ёна лыддьöдлöмöн бöрдісны, том йöз гудöкасисны. 18 мортӧс шуӧма босьтны велӧдны художественнӧй гимнастикаӧ да 12-15-ӧс – вольнӧя вермасьӧмӧ. Кыдзи пасйӧны ГИБДД-ын зільысьяс, во заводитчӧмсяньыс автобусын доймалӧма 26 ветлысь-мунысь. Но воккӧд ми эг мунӧй сылӧн кок туйӧд, тыдалӧ, ичӧтсянь аддзим да, кутшӧм сьӧкыд тайӧ уджыс. И дзик нин «шудтӧм» мортлӧн ГИБДД-ысь 500 шайта штрапыс 70 лун мысти вермас содны сизим пӧв. Тайӧ юӧрыс дыр виччысяна да шуда, сэк жӧ ми гӧгӧрвоам, мый босьтчам ыджыд да кывкутана уджӧ. Николай Рочевкöд öтлаын аддзысьлiм да сёрнитiм Коми Республикаса юралысь Сергей Гапликовкöд. Сэк жӧ Сыктывкарын, Сыктывдін, Кӧрткерӧс да Кулӧмдін районъясын та могысь позянлуныс абу на. 1945 восянь генерал Дубровский веськӧдлӧма Саксонияса военнӧй администрациялӧн управлениеӧн. Комистатын пресс-конференция дырйи юӧртісны журналистъяслы, кыдзи кутас мунны та кузя уджыс. 🌲7-10 листбокъяс вылын водзö сетам «Кыдзи артмö бумага»» уна рöмöн мавтны позяна небöгнымöс. Районса веськӧдлысьяскӧд сёрниысь гӧгӧрвоим – рытнас олӧмыс пуӧ, уличасӧ лючки югзьӧдӧма да. Садйын зільысьяс дасьтӧмаӧсь аслыспӧлӧс ворсан-лыддьысянiн – кӧлеса вылын ичӧтик коми керка. Тайӧ да уна мукӧд водзмӧстчысь ань пуктӧмаӧсь подув нывбабаяслӧн котыръяслы (женсӧветъяслы). Юркарса 15-ӧд номера школаысь сылӧн уджъёртыс Елена Штремпел воӧдчӧма конкурсыслӧн финалӧдз. Тайӧ сьӧм весьтас сійӧ ветлӧма нин Ухтаӧ, Сосногорскӧ, Удора, Емдін да Княжпогост районъясӧ. — Бӧръя кык вежонсӧ миян волонтёръяс разӧдісны торъя адресъяс серти сёян тыра 70 сайӧ сумка. Ті кӧ чужинныд коркӧ март 22 – апрель 27 лунъясӧ, сідзкӧ, тіян пемӧсныд – пармаса кӧзяин Ош. Сылӧн кывъяс серти, Ылі Войвылын уджавны кӧсйысьяслысь дзоньвидзалунсӧ зэв стрӧга видлалӧны. Василий Михайловлӧн висьталӧм серти, стрӧитчӧм вылӧ лои ви-дзӧма 160 миллионысь унджык шайт. Сылӧн кывъяс серти, кӧть пьесасӧ и гижӧма зэв важӧн, геройяссӧ позьӧ петкӧдлыны и ӧнія кадӧ. Ыджыд шог вайис вир кисьтана война став войтырлы, зэв уналысь торкис-дзугис-пузувтіс олӧмсӧ. Но спектакльсӧ дасьтӧма ичӧт сцена вылын ворсӧм вылӧ да, эз став окотитысьыс вермы видзӧдны. Вештан кӧ штрапыслысь джын мындасӧ урчитӧм кадас 19-ӧд лунӧ, сьӧмыс вермас «мунны» лун куим. Сэсся кыкнан семьялы колӧма дасьтысьны гаж кежлӧ – пуны сур, лӧсьӧдны приданнӧй да козинъяс. А Росстат медводдза кывкӧртӧдсӧ вӧчас 2021 вося февральын, уджсӧ сигӧртасны 2021-2022 воясӧ. Керка дорын, дзик ӧшинь улын – вад, уялӧны уткаяс, сёлькӧдчӧ чери, берегас чеччалӧны кӧчьяс. Менсьым пӧ сідз шусяна моральнӧй ущерб вӧчӧмысь бухгалтерия быд тӧлысь косӧдӧ джын удждонсӧ. Чайта да, тадзи сійӧ аттьӧаліс менӧ да ёртъясӧс, мый ог вунӧдӧй Айму вӧсна тышын усьӧмаясӧс. Аттьӧ батьяслы, кодъяс отсалісны вӧчны площадкалы мудӧдсӧ, шыльӧдісны-мольӧдісны ворсанінсӧ. Краснодар крайын да тшӧтш и Крымын олысьяс быд гожӧм ас орданыс вочаалӧны вель уна туристӧс. Сідзкӧ пӧ, арлыда да ыджыд опыта туялысьяслы нинӧмысь майшасьны — наука кутас сӧвмыны водзӧ. Бурдӧдысьяс туялӧмаӧсь дзоньвидзалунсӧ, ёна-ӧ кынмалӧма да мый позьӧ вӧчны, мед кисӧ кольны. Вужъясьӧны и Ярославль, Архангельск, Улыс Новгород, Белгород обласьтъясын да Башкортостанын. Уна во сійӧ уджаліс сиктса лавкаын вузасьысьӧн, став сиктса йӧзыс быд лун син водзас вӧліны. Сэсся нин пӧрадокӧ воас вежӧрыд, да мукӧд удж позьӧ вӧчны – серпасасьны, гижны, – шуис сійӧ. Ӧтиыс инасьӧ удж вылӧ, и уджӧн могмӧдысьыс тэрмӧдлӧма: медосмотр вылӧ пӧ сета сӧмын кык лун. Владимир Витальевичлöн висьталöм серти, медшöр помкаыс – сідз шусяна нелегальнöй таксистъяс. Но и тэ миянӧс тшӧтш радейт, мед и водзӧ вылӧ лоам нӧшта на мичаӧсь, повтӧмӧсь да кужысьӧсь! Меным висьӧмыс, тыдалӧ, кӧвъ-ясис самолётын орччӧн пукалысь лёкысь курксысь-кызӧдысь аньсянь. Владимир Путин такöд йитöдын тöдчöдiс, кöть пö кутшöм лунö, а Ыджыд Вермöмлы сиöм гажыд лоас. Алиса Филипповалы сарапан-соссӧ сетӧма «Коми акань» клубӧн юрнуӧдысь Галина Павловна Юркевич. Культура да искусство сӧвмӧдӧмысь музыкантӧс пасйӧма аттьӧалана гижӧдъясӧн да почёт нимъясӧн. Ставнас жö куим воöн кытшын экономика сöвмöдöм могысь инвестицияыс артавсис 540 миллион шайт. Лыддьысьысьяс пöвстын лоö пудъялöма «ЛОК ТАТЧӦ» коллекцияысь да миян партнёръяссянь козинъяс. Мед миян юр весьтын енэжыс пыр вӧлі сӧстӧм, мед Аймуным — Россияным водзӧ сӧвмис-дзоридзаліс! Пыра-лім и дворечас – тадзи йӧзыс шуӧны Егор Фёдоровичӧн лэптӧм башня-шпильяса ыджыд керкасӧ. Казялас кӧ сиктдорса шыблас чукӧрысь шогмана сёянтор либӧ дача градйӧрысь чӧскыд вотӧс, недыр Татшӧм кокньӧдсӧ шуӧма сетны и республикаса вузъясысь да техникум-колледжъясысь студентъяслы. Авторлӧн снимокъяс вылын: Марина Королевалы «Монди СЛПК»-ӧс аттьӧалана гижӧд сетіс «Помӧсдін» Да и сійӧс регыд ковмӧма бӧр идравны-нуны, сувтланінсӧ абу сӧгласуйтӧмаӧсь дорожникъяскӧд да. – Локтӧны ӧд йӧзыс шойччыны, саридз кӧрӧн лолавны, сьӧлӧм бурмытӧдзныс купайтчыны-гожйӧдчыны. Фестиваль дырйиыс нуӧдісны быдсикас мастер-класс, спорт ворсӧм, йӧзкостса йӧктӧм да гажӧдчӧм. Таысь ӧтдор, гижалӧмыс – тайӧ история, коді инмас оз сӧмын миянлы, но и миян бӧрын олысьяслы. Рытнас карса шӧр площадь вылын сьылісны Натали да Андрей Державин, йӧктіс «United Bit» котыр. Казьтылӧй усьӧмаясӧс, кув-сьӧмаясӧс, ловъяясӧс – ставнысӧ, кодъяс дорисны миянлысь шуда олӧм. Стопкоронавирус.рф.-лӧн юӧртӧм серти, июль 7 лунӧ COVID-19-ӧн республикаын висьмӧма 273 морт. Да сы вӧсна мый атеизм кадӧ оз вӧлі позь ни вичкоын, ни гортын пасйыны Кристослысь ловзьӧмсӧ. Сӧстӧм вурунысь вӧчӧм гын сапӧгсӧ ньӧбӧны мусир да биару компанияяс, босьтӧны инавны лавкаяс. Лыддьысьысь уна выльсӧ тӧдмалас и Прометей Ионовичлӧн матыссаяс, рӧдвуж да уджъёртъяс йылысь. Артистъяс быттьӧ петалӧны классика образсьыс да гӧгӧрвоӧдӧны видзӧдысьыслы пьесалысь сюрӧссӧ. Март 14 лунö Федерация Сöвет вöчис та кузя кывкöртöд да мöдöдiс ассьыс помшуöмсö президентлы. Делегатлӧн висьталӧм серти, Емдін районын 2009 воын чужӧма 385 кага, а кольӧм во – сӧмын 199. Вӧвлiны и концертъяс, кӧні сиктсаяс петкӧдлісны ассьыныс сямсӧ, ворсіcны гудӧкӧн да сьылiсны. Тані жӧ лоас позянлун ас окота серти видлыны шыблавны няртала, чеччалыштны норт вомӧн да с.в. Серафим Филиппович Дёмин зэв дыр уджаліс районса видз-му овмӧс управлениеын, а сэсся юркарын. Матыссаыслы дась сетны ставсӧ, мый аслас эм, кодлыкӧ ковмас кӧ, медводдзаӧн уськӧдчӧ отсавны. –Ми гӧрдитчам асланым бать-пӧльясӧн, – шулывліс «Гвоздикаса» командир Иван Петрович Михайлов. Сэні ӧд быдӧн ас йывсьыс да рӧдвуж йывсьыс унатор висьталӧ-явитӧ, а ылӧдчысьяслы тайӧ и колӧ. – Зэв нимкодь уджавны музыканткӧд, коді тӧдӧ тэнсьыд гӧлӧстӧ, позянлунтӧ да гижӧ сӧмын тэныд. Воддза воясӧ ёна нин дзоньтасим, кыпӧдім-мичмӧдім выль верандаяс, а таво со выльмӧдім вевтсӧ. Но Европаса чемпионатын вермӧмыс восьтіс нин сылы Китайын 2022 вося тӧвся Олимпиада вылӧ туй. Кывлім, мый 1845 воын Иван Григорьевӧс босьтӧмаӧсь царскӧй армияӧ, кӧні сійӧ служитӧма 20 во. Дас ӧти арӧсӧдз том спортсмен кыдзкӧ удитліс на ӧттшӧтш котравны лызьӧн да исласьны конькиӧн. Збыльысь, сьӧкыд донъявны, ӧтмунӧмлӧн шӧр могъясысь ӧтиӧс кӧ олӧмӧ пӧртігӧн ошйысьны нинӧмӧн. Петім уджъёрткӧд ӧдйӧ ветлан теплоходысь, а олӧма ань горзӧ: «Пыралӧй, азя шыдӧн гӧститӧда!». Кӧрткерӧсса М.Н.Лебедев нима шӧр библиотека бердын «Медиаволонтёръяслӧн школаын» велӧдчысьяс. –Мирас быд кыв, весиг медся вӧдитчанаыс, коркӧ вермас кусны-бырны, – шуис Нина Александровна. И тайӧс позьӧ вӧчны уджйӧзӧн, и бать-мам весьӧпӧрӧны, кор тӧдмалӧны, мыйта сьӧм колӧ вештыны. Но экспериментыс петкӧдлӧма, мый йӧзыс оз на тырвыйӧ гӧгӧрвоны, кыдзи колӧ торйӧдны шыблассӧ. Дас лунӧн ӧтувъя корсьысян отряд «кыпӧдіс» война дырйи усьӧм Гӧрд Армияса 46 салдат-офицерӧс. –Чукӧрмӧм лӧп-ёгсӧ кутасны босьтны Сыктывкарын «Комивторцветмет» да «Комиэковтор» компанияяс. Найӧс пӧ колӧ ышӧдны, медым тӧдісны, а медшӧрыс – пыдди пуктісны пӧль-пӧчлысь кыв-культурасӧ. А Рая вӧлӧма вӧсньыдик да, фронт вылӧ сійӧс абу босьтӧмаӧсь, ыстӧмаӧсь велӧдчыны трактористӧ. Кыпыд рыт дырйи видзӧдысьяс кывзісны Коми мулы, Койгорт районлы да войналы сиӧм сьыланкывъяс. Иван Ногиев вӧзйӧ милицияын уджалысьяслӧн служба йылысь нюм петкӧдлан «Ас морт вӧлӧма» висьт. Та понда ми ассьыным телеуджтасъяссӧ видзӧдам окотапырысь, политинформацияыс сэнi абу уна да. Законсӧ олӧмӧ пӧртӧм могысь республикаса бюджетын быд во мӧдасны торйӧдны 1 миллиард шайтӧдз. «Йӧлӧга» журнал судзӧдысьДуся Потаповалы— «Открытие» банксянь экология видзан кофейнӧй набор; Сідз, Гагшорын олысьяслы таво вайисны спортплощадка улӧ лыа да администрациялы тӧв кежлӧ пес. Поштаöдз ветлöмöн ковмас босьтны сöмын 31 килограммысь сьöкыдджык да донсö вештана посылкаяс. –Позьӧ шуны, тайӧ репортажыс вӧлі журналистикаӧ менам медводдза воськолӧн, – казьтылӧ Дарина. Обсерваторсянь сійӧс карсаяс нуӧмаӧсь машинаӧн вуджан висьӧм бурдӧдан республикаса больничаӧ. Кералӧны пӧ и том на пуяссӧ, а петкӧд-нысӧ оз путьмыны — джуджыд бунтъясын сэсся вӧрыс куйлӧ. Унаӧн лавкаӧ волывлісны эз сӧмын вӧлӧгала, а ёнджыкасӧ варовитыштны, сьӧлӧм дойнас юксьыштны. Быдӧн кӧ кутас видзны экологиянымӧс да мӧвпавны оз сӧмын ас йывсьыс, миян олӧмным ёна бурмас. Дерт, огӧ кӧ уджалӧй тӧлысь, мӧд, сідзкӧ, нажӧвитчыны ог вермӧй, ӧд творческӧй уджным сувтіс. Сэки ме медводдзаысь волі Пуксибӧ, а мӧдысь веськавлі искусство гимназияын велӧдчысьяскӧд жӧ. Республикаын да и ставнас страна пасьтала район нималӧ дорччысьяслӧн «Кӧрт Айка» фестивальӧн. Унаысь лэччылісны юркарӧ, ветлісны Уфаӧ, Самараӧ, весиг Украинаӧ, но зонка эз сувт кок йылас. –Вӧзйылісны, дерт, мунам пӧ мӧд карӧ, кутан пӧ овны зэв бура, мый колӧ лолыдлы, сійӧс и вӧча. Öкмысöд класс помалысьяслы коми кывйысь экзаменсö «5» вылö сдайтöмысь быдвося премия урчитiм. Нимлунасьысь чужан лунсӧ пасйис. производственнӧй цехын, кабала тубрасъяс да кӧрӧбъяс костын. Мамӧ, Мария Сергеевна Жукова (Дружинина), чужлӧма 1933 воын Киров обласьтса Данилово грездын. Ог нин шу, мый ресторан-кафе, сур юанiн нимъясысь коми кывсӧ юркарысь ни мукӧдлаысь он казяв. Öти морт быд лун мунö удж вылö, мöд —велöдчö, а ме тöв и гожöм, тулыс и ар — тренировка вылö. Коронавирусысь видзчысян паськӧмӧн жӧ ветлывлісны на дорӧ, урчитӧм лунъясӧ босьтлісны анализ. – Сёрнитісны, Сыктывдін районса юрсиктын пӧ «дзоридзалӧ» криминал, сэні пӧ олӧны чиганъяс да. Февраль 2 лунӧ Кӧрткерӧс районса Нёбдінын шыаліс-гыаліс быдвося кыпыд гаж – Опонасей ярманга. Америкаса классик Дон Нигролӧн «Зверушкины истории» пьесасӧ шуӧма 2019 воын медся нималанаӧн. Та кузя ми сёрнитім нин Архангельск обласьтса юралысьлысь удж вӧчысь Александр Цыбульскийкӧд. Ме эськӧ шуи, ог медалӧмӧн, а бур сьӧлӧмӧн сёрнитчӧмӧн отсала и рочлы, и комилы дон босьттӧг. –Верӧскӧд некор эг мӧвпавлӧй, кымын кагаӧс чужтыны-быдтыны да кок йылӧ сувтӧдны, – шуӧ Ольга. Сӧвмӧдӧны-ӧ чужан кывсӧ детсад-школаын, колӧ-ӧ содтыны регионъясын чужан кывъя велӧдчанінъяс. Ыбса финн-йӧгра этнопаркын быд во нуӧдӧны регионса да Россияса тӧдчанлуна гаж-чукӧртчылӧмъяс. Юалісны сылысь и коронавирусӧн висьысьяслы отсӧг сетысь медикъяслы содтӧд сьӧм мынтӧм йылысь. А тадзитö йöзыс, кöть и удждонныс оз ло, вермасны ньöбасьны, а сiдзкö, и олöмыс оз на помась. Регионса веськöдлысь сэки ошкис тайö вöзйöмсö да шуис тшöтш пырöдчыны видеосöвещаниелöн уджö. Гозъя лача кутӧны, мый кодныскӧ, гашкӧ, Софья, а вермас лоны, Мар-йам, мунас налӧн кок туйӧд. Ёнджыка кутіс ёртасьны сиктса зонъяскӧд, дзоляджык Елена чойыскӧд ӧти классын велӧдчысьяскӧд. 1857 воын сэні вӧлӧма Кристослӧн ловзьӧм (Воскресение Христова) вичко, – висьталіс Филипп ай. — Такӧд тшӧтш 10-11 классъясын рочӧн сеті томуловлы Коми Республикаса литератураысь тӧдӧмлун. Вурд некор оз норась, век гажӧдчӧ, шмонитӧ, оз радейт зык-шум, йӧзкӧд зільӧ овны мирын-ладын. – Менам тӧд вылын эмӧсь нин том йӧз, кодъяс дасьӧсь кӧть талун мунны сійӧ жӧ Койгорт районас. Экспедицияӧн юрнуӧдысь Сидоров пасйӧма аслас гижӧдъясӧ: «Талун воим местаӧдз – Чибью шорӧдз». Та дырйи тӧд вылын кутӧны районъяслысь аслыспӧлӧслунсӧ, тшӧтш и сійӧс, мый олысьыс сэні этша. Кольӧм во июльын Семуков сиктлы тырис 300 во, и такӧд йитӧдын зэв ыджыд гаж котыртлісны сэні. Ачыс пырӧдчӧ уна сикас арт-конкурсӧ, лӧсьӧдлӧма и перымса коми легендаяс серти мультфильмъяс. Абу, дерт, лунвывса кодь юмолӧсь, но веж кӧрыс войвыв арбузыдлӧн аслыспӧлӧс, нӧшта на чӧскыд. Берегпӧлӧнса сикт-грездын юасьӧмаӧсь мужичӧйяслысь, мый кыйӧны, видлӧмаӧсь и ньӧбны кыйдӧссӧ. Та вöсна Mondi котыр зільö кутчысьны вöр-ва видзан нырвизьö да пыртны уджö выль технологияяс. Весиг верстьö ышмывлöны тайö кадас да сюртчывлöны челядь дорö коді доддьöн, коді кöрт ворйöн. Та вылӧ видзӧмаӧсь 225,6 миллион шайт, сы лыдысь 61,4 миллионсӧ вичмӧдӧма федеральнӧй бюджет. Сы серти Сӧвет власьт кадӧ Галфедьысь ӧти том нывбаба уджалӧма орчча Кельчиюр сиктса лавкаын. –Михаил Николаевич, эм-ӧ драмтеатрлӧн контракт серти, гонорар вылӧ уджалысь артист, режиссёр? –«Монди Сыктывкарса ЛПК»-тӧг эськӧ эг вермӧй збыльмӧдны экономикалы инмана та мында уджтассӧ. Некымынысь ансамбль волӧма и Комиӧ, пырӧдчӧма «Сияние Севера» конкурсӧ да изьваса «Луд» гажӧ. Да и туристъяс повзьӧдлӧны вӧля вылын олысь кӧръяссӧ, и налы быть лоӧ вешйыны йӧзысь ылӧджык. Но бур мам окотитiс, мед пияныс вӧлiны грамотаа йӧзӧн, да ачыс нуис Иван Куратовӧс велӧдчыны. Сергей Гапликов видзӧдліс, кыдзи Ухтаын асфальтӧн вевттьӧны туйяс да пелькӧдӧны керка йӧръяс. Миша, дерт, ичӧт на, но тӧдӧ нин, мый коми морт дорӧ колӧ шыасьны комиӧн, а роч дорӧ — рочӧн. Быд кар-районысь представительство вöзъяс сэтчö öти мортöс, а исполком сэсся вынсьöдас найöс. То сӧстӧм вӧр-ва колӧ, то шыльыд туй. То ломтас дон оз кажитчы, то школаын чужан кыв велӧдӧм. Верстьӧ вылӧ видзӧдӧмӧн и челядь, медводдзаысь на, гашкӧ, война вояс чӧжыс, тшӧтш гажӧдчисны. Ме пӧ, шуліс, ас бердын котырта том гижысьяслысь кружок сяма да корис и менӧ сэтчӧ волывлыны. Анналӧн кывъяс серти, тайӧ торйӧн нин тыдалӧ ичӧтджык Балатонфюред да Бадачоньтомай каръясын. Кымынысь ог видзӧд, пыр майшася геройяс вӧсна, нимкодяся актёръяслӧн ворсӧмӧн да костюмъясӧн. Тӧвнас найӧ вӧзйӧны ветлысь-мунысьлы картупель, кос тшак, сола да маринуйтӧм град выв пуктас. Верӧсыскӧд быдтӧны кагаӧс, кодлӧн абу ставыс лючки сідз шусяна опорно-двигательнӧй аппаратас. И мед абу нин дас сизим арӧса, и мед ме абу Наташа Ростова, но йӧктігӧн кыла ачымӧс сэтшӧмӧн. Быдмысь войтыр ӧнія ногджык йӧктӧны, та вӧсна зэв колана ловзьӧдны да нуӧдны татшӧм балъяссӧ. Ноябрь 21 лунӧ Комиын зільысь предпринимательяслы онлайн вӧлі котыртӧма «Ыджыд бизнес-форум». 7 час асылын чеччӧм бӧрын песыштлӧмаӧсь вир-сӧн, а сэсся 10 чассянь кыкӧдз – помасьлытӧм удж. Илья став тайӧ уджсӧ бергӧдӧ коляска вылын да, сійӧс пасйӧмаӧсь конкурсас «Вопреки» нимпасын. Ті локтанныд дзолюкыдкӧд детсадйысь, а керка дорад сулю код мужичӧй матькӧ-пинясьӧ быдӧн вылӧ. Налӧн вӧлі мог велӧдны мукӧдсӧ йӧктыны: «Асъя кыа» йӧктіс хип-хоп, а ухтаса – йӧзкостса танец. Бать-мамыс овлӧмаӧсь Сыктывдін районса Выльгортын да, зонка помалӧма сэтчӧс 1-ӧд номера школа. Радейтӧ спорт, торйӧн нин котравны да гимнастика вӧчны, но, шуам, сьӧкыд атлетикаӧ оз пырӧдчы. Содтöд на, волiгмозыс отсалö кодлыкö мыйкö пошта пыр мöдöдны, биысь либö телефонысь вештысьны. Нина Обрезкова та йылысь жӧ висьталіс: коми оласногыслӧн, коми кывйыслӧн пӧ лайканыс – сиктын. Йӧра зэв зіль, мыйкӧ кӧ ёна кӧсйӧ, быть вӧчас, но оз кӧ – некод сылы мырдӧн тшӧктыны оз вермы. Кымын водзӧ войвывлань, сымын ясыдджыка тыдовтчӧ, мый 1980-ӧд вояссянь сэні этша мый вежсьӧма. Медунасӧ вит лун мысти вузӧссӧ ньӧбӧм йылысь актсӧ да чексӧ колӧ нуны Пенсия фондӧ либӧ МФЦ-ӧ. Кор пыдісяньджык кутім туявны коми вӧлӧгасӧ, казялім, мый коми да француз сёяныс зэв матысӧсь. Таво, 2021 вося апрель 23 лунӧ, Сыктывкарын мунiс Коми Республикаса Гижысь котырлӧн XIV съезд. Сыктывкарын Коми национальнӧй гимназияӧ первой классӧ таво пырас и Маша Ливсон (снимок вылын). Веськыда кӧ, унаӧн весьӧпӧрлісны тайӧ выль пӧлӧс вуджан висьӧм йывсьыс повзьӧдлана юӧръяссьыс. 2019 воын та могысь шыӧдчӧмыс вӧлі торйӧн нин уна – 309, и на лыдысь 70-сӧ пасйӧма грантъясӧн. И, дерт, оз вунӧд ассьыс медводдза тренер Лидия Родионоваӧс, пыр юксьӧ сыкӧд аслас тӧжд-могӧн. Емдінын туй асфальтируйтны сьӧмыс уна ковмас да, мӧвпалам «Народнӧй бюджет» уджтасӧ пырӧдчыны. И библиотекарӧн, и велӧдысьӧн, и журналистӧн, и фоторепортёрӧн, и шырсьысьӧн, и бурдӧдысьӧн!.. Но татшӧм позянлуныс лоас сӧмын вӧралан овмӧсысь да опыта кыйсьысьяскӧд торъя сёрнитчӧм серти. Сьылӧ-йӧктӧ землячествоыслӧн хорын, отсалӧ котыртлыны быдсикас кыпыд чукӧртчылӧм-аддзысьлӧмсӧ. Найӧс казялӧмаӧсь Россияса лунвыв курортъясын, кӧні шойччӧны тшӧтш и миян республикаса войтыр. Коймӧд-кӧ, шыӧдчыны «Коми йӧзӧдчан керкалӧн» да «Коми му» газетлӧн «ВКонтактеын» лист бокъясӧ. Кӧть общагаад ӧтвылысь олысьясыд и тӧдім, коді комиыс, но ас костаным мам кывнымӧс эг лэдзлӧй. Зэв нимкодь, мый предприятие мунӧ миянлы воча, – пасйис Междуреченскса юралысь Елена Сухарева. Печораысь Герасим Каневöс майшöдлö, кор нин пö вежасны районса бурдöдчанiнын жугалöм томограф. Уджъяссӧ донъялӧны «Проза», «Поэзия», «Драматургия», «Публицистика» да «Вуджӧдӧм» нимпасъясын. Семьялöн кö эм содтöд сьöм вылö правоыс, сiйöс сетасны куимнан тöлыссьыс (апрель-май-июньысь). Водзӧ лыддьӧй «Коми му» газетысь, кодӧс позьӧ судзӧдны пошта пыр, позьӧ ньӧбны«Ордым» лавкаын. Регионса правительстволы татшӧм индӧд сетіс июль 22 лунӧ республикаса юралысь Сергей Гапликов. А Сыктывкарын пö воддза воясö татшöм кабалаысла луннас воліс 300 гöгöр морт, районъясын – 100. Кызвын серпассӧ Сӧвет кадӧ на вӧчлӧмаӧсь Коми Республикаын нималана да бура тӧдса художникъяс. Чилимдінӧ да Изьваӧ кежалӧм бӧрын Татьяна мӧдӧдчӧма Ираёльлань, а сэсянь нин — Печора карлань. Кыдзи и пыр овлӧ, асланым кудйын та вылӧ сьӧмыс некор оз судзсьыв, – кывкӧрталіс Сергей Елдин. Но бать-мамъясыс, кодъяс кӧр дорӧ ветлӧны либӧ кутшӧмкӧ ичӧт сиктъясын олӧны, тӧдӧны на кывсӧ. Кымын дырджык пӧ виччысян, збыльмас да, лолыд оз и бурмы: ӧтитор кӧсйин, а артмис дзик мӧдтор. Бур, кагаыд та йылысь оз тӧд, сы вӧсна мый дисксӧ ті дзебинныд, а шкапсӧ нӧшта на томналінныд. Сэкся кыпыд уджсӧ казьтылӧмӧн и куті лача правительствоын зільыськӧд бур да восьса сёрни вылӧ. Тайöс да сьöлöм вöрзьöдана мукöд кывбурсö лыддьöй «Победа — олöмнымлöн сюрöс» кывбур чукöрысь. Чериыс пӧ чинӧ медсясӧ вӧр пӧрӧдӧм да предприятие-овмӧсъяслӧн быдсикас химияӧн вӧдитчӧм понда. Но помкаыс и сыын, мый этшаджык йöз мöдісны ветлыны тасянь поездöн, – лыддьö Дмитрий Чепурнов. Татшӧм ногӧн, локтан 4 во кежлӧ «Коми войтыр» ӧтмунӧмса нырщикӧн колис Алексей Иванович Габов. Корсим мӧд петан туй – тайӧ проектсӧ вӧзйим видз-му овмӧс министерстволӧн гранта конкурс вылӧ. –Меным сэки вӧлі 15 арӧс, Койдінса клубын уджалігӧн гижи «Сердца звенят оркестрами» сьыланкыв. Ӧтияс заводитӧны чӧжны сьӧмсӧ велӧдчан во заводитчӧмсяньыс на, а мӧдъяс уджйӧзасьӧны банклысь. Сідз, грузинъяс вӧчисны хинкали, узбекъяс – манты, японечьяс да индиечьяс – ассьыныс вӧлӧгасӧ. «Личнӧй приём» дырйиыс жӧ том гозъя корӧмаӧсь югзьӧдны улича, кӧні кыпалӧны выль олан керкаяс. Владимир Витальевичлöн висьталöм серти, От гöраöдз ветлысьыс пö этша, автобусас ставöн тöрöны. Гӧгӧрвоӧдіс, кутшӧмӧн колӧ лоны журналистлы, да кутшӧм шӧр могыс журналистикаӧ сетчӧм мортлӧн. А 2017 вося май 8 лунö öтуввезса электроннöй базаысь ме аддзи, кöнi дзебöмаöсь Василий дядьöс. И зэв тӧдчана, мед бать-мам медводдза кага чужтӧм бӧрын мӧвпыштчисны лӧсьӧдны мӧдӧс, коймӧдӧс. Та кындзи автор ворсӧма кывбуръяслӧн медводдза кывнас — кывбурыс заводитчӧ алфавит шыпасъясӧн. Дронсянь воысь серпассӧ позьӧ дзик пыр вуджӧдны экранӧ, шуам, мӧд карын уджалысь специалистлы. Нулі фото, кöні Митипер Валерьян ыджыд бать, Митипер Тамара пöрысь вежань да Митипер Марья об. Тайӧ нимпасас дас вермысь пӧвстын – «Нефтегазстройпроф-союзлӧн» Коми Республикаса организация. Карантин дырйи збыльысь зэв гажтӧм, и тайӧ гижӧднас кӧсъя висьтавны ёртъяслы, мый ме ловъя на. Кыдз тыдовтчӧма, Максаковкаас лым весалан техниканас кызвыннас сӧмын шӧр уличаяссӧ пелькӧдӧны. Бӧръя квайт восӧ «Монди СЛПК» лэдзӧма Комиын юясӧ дона чери рӧдысь 1,7 миллионысь унджык арпи. Зина гижсьöма лызьöн котралан секцияö, кор велöдчöма Бакур сиктса школа- ын коймöд классын на. Ме, кыдзи кытшса юралысь, Перым крайса министр, аддзысьла накöд, кодi вермас лоны инвесторнас. Майын Степан изэрд вылын «Асъя кыа» ансамбль петкӧдлас «Брестская крепость» шылада постановка. Юлия Филипповалӧн вӧлі сэтшӧм паськӧм, кутшӧмӧн водзті Изьваса нывъяс верӧс сайӧ петавлӧмаӧсь. Гырысьджык арлыда челядьлы котыртавлӧмаӧсь изба-читальняясын уна сикас чукӧртчылӧм-аддзысьлӧм. Колӧ радейтны вӧр-ванымӧс, дӧзьӧритны сійӧс, отсавны матысса йӧзлы – ставсӧ тайӧс кокни вӧчны. ✒Текст дорӧ корӧмъяс: 1.200-1.500 шыпас (пробелъясӧн) — тайӧ матӧ 150-200 кыв, гижӧдыс комиӧн. Найӧ кольччисны гортас, асывсяньыс удж вылӧ вӧлі колӧ да, а ме мӧд тӧдсакӧд войся клубӧ ветлі. Быд уджӧ сійӧ босьтчыліс сьӧлӧмсяньыс, век веськыда да восьсӧн висьтавліс вӧвлӧмторъяс йылысь. Рытыв-Войвыв кытшын пӧ сӧмын Комиын, Санкт-Петербургын да Ленинград обласьтын сӧвмӧдӧны сійӧс. Комиысь мастеръясӧс нимӧдісны кольӧм воторникӧ финн-йӧгра культура шӧринын выставка восьтігӧн. Та йылысь содтöд вöлі пыртöма Россияса Градостроительнöй кодекслöн 51.1-öд да 55-öд статьяясö. Бать-мамыс налӧн сизим час асылын мунӧны юркарӧ удж вылӧ, гортаныс локтӧны кӧкъямыс час рытын. Мунанныд кӧ челядькӧд, быть босьтӧй пӧльтӧм кытшъяс, спасжилет либӧ сідз шусяна нарукавникъяс. Мед кӧть ӧдйӧджык нин помалас ассьыс школасӧ да мунас, гашкӧ, сэки дугдасны миянӧс “кодзнытӧ”. Мамыс – Ия Прокопьевна, вӧлӧма Кӧрткерӧсса детсадйӧн веськӧдлысьӧн, а сэсся и Шойнатыын тшӧтш. Сідзжӧ дасьтам методика небӧгъяс, хрестоматияяс, занятие да гажӧдчӧм нуӧдан сценарийяс да с.в. Но ыджыд опыта вӧралысь-экспертъяс пасйисны, мый Ёдваын неминуча кузя уна на гӧгӧрвотӧмторйыс. Кыдзи висьталіс Комистатӧн веськӧдлысь Марина Кудинова, локтан воын гижасьӧмыс мунас выль ног. Мартсянь нин заводитан няргыны: колӧ билет корсьны, лӧсьӧдчыны, кӧть эськӧ августӧдзыд дыр на. Сиктса олӧмын оз кольлы ни ӧти нуӧдантор, кӧні эськӧ эз бергав тайӧ топ-модель кодь нывбабаыс. Пӧкрӧвӧ пуж петкӧдліс: пӧрӧдіс печкан, пазӧдіс патепон, пузь-пазькерис пӧнар, пӧттӧдз порчкис! Август тӧлысся номер восьтӧ Василий Лодыгинлӧн «Олана да вылана таладорас олӧм.» кывбур чукӧр. Но сэсся сійӧ быдмыштіс, «верстяммыштіс», унатор нин ачыс кутіс вӧчны, быдса 4 арӧс тыртіс да. И сэки жӧ Сыктывкарын пансяс ставроссияса Рытыв-Войвыв федеральнӧй кытшын театральнӧй марафон. –Агропарк петкӧдлас, мый и Ылі Войвылын позьӧ быдтыны бур прӧдукция, – пасйис Сергей Гапликов. –Грездын олысьяслы кивыв лоас волывлыны тайӧ выль социокультурнӧй шӧринас, сикт шӧрас сійӧ да. Ӧтгудыр сьылӧм-йӧктӧмӧн кольӧны и гажа нимлунъяс, кафе-ресторанӧ ветлӧмъяс, кар кузя гуляйтӧм. Талун кежлӧ Россияса гражданствола шыӧдчис 14 морт, на лыдысь куимыслӧн кӧсйӧмыс збыльмис нин. –Марк Ефимович уджач морт, став сьӧлӧмсӧ да ловсӧ сетӧ сьыланкывлы, мед эськӧ сійӧ юргис бура. А сэсся сэтчӧ локтӧмаӧсь новгородсаяс, бара жӧ асшӧра олӧ-маӧсь, сӧмын ас вылас надейтчӧмаӧсь. Но блокнотыс век сьӧрсьыс — локтас кӧ мӧвп, бур кӧть тешкодь, пырысь пыр пасйыштӧ, мед оз вун. Ӧні буретш сійӧ здукыс, кор том мам-бать гӧгӧрвоӧны кутшӧмӧн лоӧ «кыв политика» налӧн семьяын. –Затонын вӧлі челядьлы йӧзкостса творчество «Теремок» шӧрин, и ме сэтчӧ гижӧдчи став кружокас. Ыджыд нылыслы кызь вит арӧс нин, пиыслы – дас кӧкъямыс, а ичӧт нылыс мӧдӧд классын на велӧдчӧ. Ми шыӧдчим Сыктывкарса администрацияӧ, мед найӧ лючки дзоньталасны Читын туйсӧ кӧдздӧдтӧдз на. Роспотребнадзорса специалист серти, республикаын удж вылын кӧвъясьӧм висьӧмыс во вит нин чинӧ. Меным окота лоис тӧдмавны, мый мӧвпалӧны аньяс вахтаӧн уджалӧм йылысь, да нывъёртъяслысь юалі. –Зэв ёна пыдди пуктам предприятиеӧн веськӧдлысьясӧс Удора районсалысь тӧжд-могсӧ гӧгӧрвоӧмысь. Сёрнитчӧмыс, кодӧс кырымалім талун, сетӧ миянлы позянлун пӧртны олӧмӧ став вынсьӧдӧм уджтассӧ. Комиын таво шуӧма нӧшта на чорыдджыка водзсасьны грипплы паныд и медвойдӧр прививка вӧчалӧмӧн. Карантин улӧ веськалӧм йӧз сёйӧны ӧтчыдысь вӧдитчан тасьті-паньӧн, став коланаторйыс налӧн эм. «Монди Сыктывкарса ЛПК» кутӧ сикт-грездын олысьяскӧд топыд йитӧд да тӧдӧ налысь тӧжд-могъяссӧ. Ставöн виччысям, кор нин помасяс пандемияыс, öд збыльысь он тöд, кыдзи вермас сiйö бергöдчыны. Найӧ сідз нин этшаӧнӧсь да, корсям петан туйяс, медым мужичӧйяс уджалісны да бура нажӧвитісны. Республикаын олысьяс тшӧкыда норасьӧны, банкса тшӧт вылысь пӧ приставъяс став сьӧмсӧ курыштӧны. Дерт, челядь полӧны олысясьыд, да быдӧн киас босьтӧ коді бедь-палич, коді укват, коді коколюка. Списоксö ыстылі Рита Александровна Мингелайтелы, коді сэсся сетöма Виталий Степанович Трошевлы. Листавны важ петасъяс позьö Коми Республикаса национальнöй библиотекалöн nbrkomі.ru лист бокын. «Йӧлӧгалӧн» шӧр редактор Мария Игушева сёрнитіс Александр Пивкинкӧд «Йӧлӧгалӧн» вежсьӧм йылысь. Казьтыштам, Комиысь балет труппаысь артистъяс медводдзаысь на веськалісны татшӧм ыджыд проектӧ. Нӧшта отсӧгла шыӧдчис Россияса гражданствоа сизим морт, кодъяс овлӧмаӧсь Луганскын да Донецкын. Нарьян-Марын ансамбльлӧн эмӧсь важысянь видзӧдысь-кывзысьяс, кодъяс пыр волывлӧны концерт вылӧ. Мӧдъяс нильзьӧм сёй кодьӧсь, сибдасны да, мынтӧдчыны он вермы, водзӧ мунны-восьлавны оз лэдзны. Прӧст кадыс уна да, окота паныдасьлыны ёртъяскӧд, тӧдмасьны выль йӧзкӧд, кыскӧ ветлыны кытчӧкӧ. И вöзйыны кагаыдлы мыйкö вöчны, шуам, мед рисуйтчас, лепитчас, лыддьысяс, мед ас кежас олыштас. Менам шӧр уджӧй – ПНГРЭ-ын художник-оформитель, но заводитлі геологияса отделын чертёжницасянь. Ме ӧд школаын велӧдчигӧн на Кӧрткерӧс районса «Звезда» газетын внештатнӧй корреспондентӧн вӧлi. Гамын, шуд вылӧ, кольӧмаӧсь на нэмӧвӧйся кык судтаа, либӧ кыдзи тані шуӧны, выла-ула керкаясыс. Поэт чужӧмсянь 183 во пасйыны воліс уна коми гижысь-кывбуралысь да сылысь творчествосӧ туялысь. Сэні уджалӧны спасательяслӧн котыръяс, и нелючкияссӧ бырӧдны вынным тырмымӧн, – висьталіс сійӧ. Ӧкмыс класс помалӧм бӧрын локтӧма Сыктывкарӧ велӧдчыны вурсьысьӧ да сэксянь и вужъясьӧма татчӧ. Коми сьыланкыв заводитӧма юргыны быд праздник дырйи – йӧзыслӧн гажыс бырӧма ӧтув сьылӧмсьыс да. Кольӧм во школа лэптысьяс уджалӧмаӧсь график серти, но тавося зэра гожӧмыс ёна конъялӧма найӧс. Котыртлісны тайӧ аддзысьлӧмсӧ «Росмолодёжь» котыр Волгоград обласьтса правительствокӧд ӧттшӧтш. Финн кыв вылын «Rakkauden haudalla» сьыланкыв лои медбур каверӧн, сійӧс сьыліс Евгения Удалова. –Веськыда кӧ, неуна майшаси и полышті локны уджавны Выльгортӧ, – казьтылӧ Наталья Владимировна. Инвалидъяслӧн котырсалы тайӧ кивыв жӧ, ӧд татшӧм ногӧн унджык вермытӧм морт аддзас аслыс уджсӧ. Некодлы оз сет ыджыдавны ас вылас (пемӧсыс кӧть и ичӧт, но и кӧинкӧд, и ошкӧд вермӧ тышкасьны). Медицина институтсӧ университетын восьтісны 2014 воын Кировса медицина академиялӧн подув вылын. Коми наука шӧринысь учёнӧйяс туялӧмаӧсь, мый 2001 восянь нин пармаын чинӧ сьӧла, тар да дозмӧр. Öнi медшöр козин — «TOYS» компаниясянь «Мечта» велосипед — кутам пудъявны поштальонъяс пöвстын. «Монди Сыктывкарса ЛПК» отсӧгӧн Сыктыв районын йӧзлӧн олӧмыс вочасӧн кокняммӧ да тшӧтш и югзьӧ. Юрсикт мичаммӧ-бурмӧ и районса администрациялӧн водзмӧстчӧмӧн, уна сикас программаӧ пырӧдчӧмӧн. Сизим час чӧж уджалӧма чат, кӧні сёрниӧ пырӧдчысьяс юасьӧмаӧсь да юксьӧмаӧсь асланыс мӧвпъясӧн. «Канал Сӧвет» оланпас серти, сійӧ либӧ тайӧ законсӧ вынсьӧдӧны, сы дор кӧ лоӧ унджык депутатыс. Водзӧ лыддьӧй «Коми му» газетысь, кодӧс позьӧ судзӧдны пошта пыр, позьӧ ньӧбны «Ордым» лавкаын. Берлинса аэропортын кажитчис тешкодьӧн, мый олӧма мужичӧй лӧсьӧдіс клумба да пуктіс дзоридзьяс. Аскиа салдатъясӧс луннас куимысь вердӧны пӧсь сёянӧн, петкӧдлӧны налы концертъяс, кинофильмъяс. — Кор Егор чужи ми тӧдім нин, мый кутам сёрнитны сыкӧд комиӧн, а роч кывйӧ сійӧ велалас садйын. —Ме век кӧсйи уджавны вынйӧра промышленнӧй предприятиеын, и тайӧ кӧсйӧмыс збыльмис Сыктывкарын. «Юрган» каналсалӧн бӧръя бур воськолӧн вӧлi выль коми сьыланкывъяслысь «Василей» гаж петкӧдлӧм. Скульптураыс сулалӧ сэні, кысянь 1941 вося август 23 лунӧ фронт вылӧ мунӧмаӧсь мобилизуйтӧмаяс. Сiйӧ жӧ лунӧ Федерацияса Сӧвет, а бӧрынджык и регионъясса парламентъяс ошкисны тайӧ документсӧ. Дасьтӧма колана документъяс и Эмилия Налимова нима районса музей капитальнӧя дзоньталӧм могысь. Мӧйму июль 1 лунсянь мыйтакӧ кад либӧ дырджык кежлӧ воӧмаясӧс регистрируйтам сӧмын ӧтуввез пыр. Журналистъяс казьтыштісны, мый воддза юралысь та кузя ӧтарӧ ни мӧдарӧ стӧча нинӧм эз висьтавлы. Стрӧйбаыслы проектсӧ дасьтігӧн ставсӧ артыштӧмаӧсь тшӧтш и вермытӧмъяслы татчӧ волывлӧм могысь. «ЛУКОЙЛ» уна во нин отсалö видзны да водзö сöвмöдны коми-изьватаслысь культурасö да традициясö. Ань кӧсйӧма весиг керкасӧ сотны фашистъяснас и ставнас, но кагасӧ оланінтӧг кольны абу вермӧма. Районса юралысьлӧн висьталӧм серти, муниципалитетса став школа-садйын колӧ мыйкӧ да дзоньтавны. Туй морт керка да отель кутысьяслы быть жӧ ковмас пыдди пуктыны Роспотребнадзорлысь индӧдъяссӧ. Арся шондіыс оз эськӧ нин сэтшӧма шонты, но век на вермӧ гажӧдны мусӧ да васӧ аслас югӧръяснас. Кыдз висьталіс республикаса медыджыд пристав, мукӧддырйи сьӧмсӧ косӧдӧны и налӧн водзмӧстчытӧг. Красновишерскын жӧ заводитчис миян экспедициялӧн торъя юкӧн – катамаранӧн Вишера ю кузя кывтӧм. 🎨Медводдза кышöд вылас Пожöг сиктса школаын сизимöд класса велöдчысь Сенькина Галялöн серпасыс. Таво тырӧ 100 во, кыдзи республикаса юркарын да районъясын нывбабаяс ӧтувтчисны асланыс котырӧ. Но коми сьыланкывъясным, гашкӧ, абу сэтшӧм, рочӧн кӧ шуны, популярнӧйӧсь, кыдз ненеч сьыланъяс. Батьӧ тшӧкыда шмоньсорӧн висьтавліс, кыдзи сійӧ мушкетёр моз тышкасьлӧма нывлӧн муслун вӧснаыс. Коді оз вермы волыны вежöднысö, позяс гортас кулич-кольксö вежа ваöн резны да тропарь лыддьыны. Культура керкаӧн юрнуӧдысь Елизавета Сивергинакӧд ӧтвыв праздник лунъясӧ дасьтывлам клубын гаж. Туйсӧ дзоньталӧм могысь республикаса правительстволӧн торъя фондысь вичмӧдісны 18 миллион шайт. —Уналаын, торйӧн нин Чилимдін да Изьва районъясын, юяс ойдлісны да, видзьяс веськалісны ва улӧ. Ӧні, важсӧ казьтыштла да, шензя: кыдзи вермим ставсӧ тайӧс вуджны, помасьлытӧм сьӧкыдсӧ пыкны?! Небӧг нимӧдан гаж дырйи сёрнитысьыс вӧлі уна, и ставныс бур кывйӧн казьтылісны Иван Павловичӧс. Сиктса войтырӧс уджӧн могмӧдӧм вылӧ 2019 воын лои веськӧдӧма 3 миллион 800 сюрсысь унджык шайт. Июль 1-4 лунъясӧ республикаӧ мыйтакӧ воӧма нин «Спутник V» вакцина, ставсӧ ыстӧмаӧсь районъясӧ. 2008 воын «Юрган» телеканалын ичӧт видзӧдысьяс медводдзаысь аддзисны «Чолӧм, дзолюк» программа. Радейтіс Нёбдінса Витторӧс да, Савинлӧн медводдза «Гӧрд звӧнсяньыс» унджыксӧ юрсьыс висьтавліс. –Сентябрь 1 лунӧ ясли-садъясӧ сідзжӧ содтӧд босьтасны 90 дзолюкӧс, – висьталіс Наталья Якимова. Йӧзыслы позьӧ сідзжӧ юӧртны тайӧ юкӧнас торкалӧмъяс йылысь муниципалитетъясын «пӧсь линия» пыр. А регионса семьялӧн капитал весьтӧ сетӧма позянлун стрӧитны да выльмӧдны-дзоньтавны олан керка. Тайӧ велӧдчанінас «ЛУКОЙЛ-Комилӧн» гранта отсӧг вылӧ ньӧбӧмаӧсь лингафон кабинетӧ оборудование. Россияса финн-йӧгра шӧринлӧн Сыктывкарса филиалын воссис «Сотворение» этнофутуристика выставка. 1915 воын сиктас восьтӧмаӧсь вылыс тшупӧда начальнӧй училище, коді 1939-ӧдын лоӧма шӧр школаӧн. Александр Попов вӧзйӧ вой кежлас понтӧ бурджык дом йывсьыс лэдзны да верандаӧ ли сарайӧ йӧртны. Чайта, велӧдчӧмын да практика дырйи петкӧдчим сідз жӧ, кыдзи и зонъяс, а корсюрӧ и бурджыка на. Томдырйиыс сiйӧ уджавлiс госпромхозын «Беларусь» тракторӧн да, ӧні повтӧг ветлӧдлӧ ас машинаӧн. Торкалӧны йӧзлысь правосӧ и отпускӧ петіганыс, и уна сикас пособие-компенсация мынтігӧн да с.в. Автобусным ӧд муніс нин воча туй пӧлӧнӧдыс, кысянь ыджыд ӧдӧн локтісны вӧр кыскалан кык машина. Литургия пансьытӧдз Енлы эскысьяс архиепископлӧн юрнуӧдӧм улын кытшовтісны крестӧн вичко гӧгӧр. Комбинат сідзжö сетіс Эжва районын «Вита» санаторий-профилакторийлысь стрöйбасö обсерватор улö. Частӧ ветлывлім театръясӧ, кӧть мукӧддырйиыс видзӧдім спектакльсӧ эг партерсянь, а галёркасянь. Таво ноябрь помын шуӧма помавны Сыктыв районса Визин сиктын выль школа кыпӧдӧм кузя став уджсӧ. –Сідз шусяна электроннӧй браслетаӧсь ӧні нёльӧн, кодъяслы оз позь мунны гортсяньыс кытчӧкӧ ылӧ. Ас тшӧт весьтӧ транспорт кӧртымавны оз жӧ вермыны, а, сідзкӧ, артистъяс вермасны кольны уджтӧг. И та вӧсна жӧ пӧ ми радӧсь, мый «ШаньгаФест» вылӧ воисны и мастеръяс да юксьӧны асланыс опытӧн. Аньяслы кипом уджыд век тай тырмывлӧма, нэмъяс чӧж нывъяс пукавлісны ӧшиньяс дорын да печкисны. Мӧдӧд судтаас олысьяслӧн патерааныс кодсюрӧлӧн пӧтӧлӧкыс нин лайкмунӧма, он и тӧдлы, поньталас. Иван Павловичлӧн казьтылӧмъясысь: «Межадорса школаын велӧдчигӧн класс джынйыс вӧлі Морозов ова. Айму вӧсна Ыджыд тыш дырйи мездӧма Волхов, Орёл, Чернигов, Брест, Рига, Варшава, Берлин каръяс. Кыдз тыдовтчӧма, «Пятёрочкалӧн» да «Магнитлӧн» магазинъясын унджыклаас та боксянь ставыс лючки. А сэсся тӧдмалі, мый менам бур тӧдсаяс Игорь Сажин да Юлия Посевкина кадысь кадӧ найӧс вердӧны. Олысякӧд аддзысьлӧм кежлӧ занавесалӧны ӧшинь, мед пемыдджык лоас, мышнас бергӧдӧны ен ӧбразъяс. Март 18 лунсянь Коми Республикалы 100 во тыригкежлӧ логотип дасьтан конкурс вылӧ воӧма 247 удж. Мукӧддырйиыс чайтан, могыс збыльмӧдны позьтӧм: сымда кабала колӧ дасьтыны, сымда оланпас тӧдны. Сыктывкарын нин кардиошӧрин, мелькомбинат да весиг Куслытӧм би дорысь кодкӧ аддзылӧма «кӧинӧс». Позьӧ творческӧя пусьыны, быдтыны кагукъясӧс, машинаӧн журъявны, — юксьӧ видзӧдласнас Катерина. 2010 во заводитчигöн видз-му ов-мöсъясын артавсис 12,2 сюрс гырысь скöт, на лыдын 5,8 сюрс мöс. Этшаджык би видзӧм могысь отсаласны светодиода приборъяс да пырӧм-петӧм серти ӧзйысь датчикъяс. Содтöд сьöмсö урчитöма куим арöсöдз кагалы, тшöтш и сiйö тöлыссьыс, кор сылы тырас куим арöсыс. Но тайӧ ставыс пасьмунӧ-пазалӧ-вунӧ Кӧрткерӧсӧ мастер-дорччысьяслӧн фестиваль вылӧ веськалігӧн. Та бӧрын и шуи аслым, мый, ӧти-кӧ, колӧ помавны 11 класс, а мӧд-кӧ, видлыны вын журналистикаын. Тшӧтш и та йылысь, а медвойдӧр, дерт, Ямалын удж да олӧм йылысь, сёрниті Анатолий Костроминкӧд. А гожӧмнас плугаралӧма – гӧр вылын пукалӧ, кор колӧ – кыпӧдыштлӧ амысьсӧ, кор колӧ – лэдзыштлӧ. Мамыс тшӧтш велӧдчыліс шоперӧ да, вотчыны ветлӧны машинаӧн Ягкӧдж сайӧ, босьтлӧны и Владимирӧс. —Налы ӧд веськодь, коді пысасьӧ налӧн вугырӧ — гӧль ли озыр, — тӧдчӧдісны полицияын уджалысьяс. 2011 воын республикаса госслужба академияын босьтӧма «юриспруденция» специальносьт кузя диплом. Вӧчим неыджыд презентация, кодi петкӧдлас донъяссӧ да, чайтам, отсалас тiянлы (колӧ листайтны). Миян муын коми сёрниыс (изьватас сёрнисикасыс) юргӧ пыр гежӧдджыка, сійӧн варовитысьыс чинӧ да. Та йылысь Виталий Трошевлӧн да Елена Ерофеевалӧн «Эз юӧртӧг вошны, а усины война вылын» статья. –Челядьдырнымӧс эг аддзылӧй, – казьтылӧ мамӧкӧд ӧти классын велӧдчысь Лидия Зосимовна Шевелёва. Олӧны санаторийын моз: куйлыштны кайлӧны ляпкыдик пӧлатьӧ, эм весиг массаж пыдди гыжъясянінъяс. А миян кадръяс кузя специалист Елена Вагнер шуис, ме пӧ эськӧ эг вермы овны вахтаӧн уджалыськӧд: Фестивалькӧд йитӧдын театрлӧн фойеын котыртласны серпасасьысьяслысь выставкаяс да шылада рытъяс. Но кор ме видзӧдалі-корсьыси, пыр быттьӧ сьӧлӧмтӧ оз крукыштны, пыр быттьӧ окота мыйкӧ вежыштны. – Галина Ивановна, ті уна во нин зілянныд кывкутана удж вылын Коми Республикаса правительствоын. Найӧ пыригӧн на гӧгӧрвоӧдӧмаӧсь, мый ради локтӧмаӧсь и дзик пыр заводитлӧмаӧсь ошкыны верӧспусӧ. Но ботаныслӧн кӧзяеваыс пыр и вӧтӧдісны да мӧдісны корны: Сергей Николаевич, ботансӧ пӧ бӧр вай. Том мам стӧча оз на тӧд да чайтӧ, мый нинӧм лёкыс сыын, мый Мирон кӧ оз кут тӧдны коми кыв, абу. А восьтісны гажсӧ 10 класса велӧдчысь Егор Пашнин да культура колледжса студент Владислав Шахов. Сӧмын тавося февральын лои вынсьӧдӧма войвылын предпринимательство сӧвмӧдӧм йылысь нёль оланпас. Медводдзасяньыс кӧ лыйисны татшӧм мудер кӧинсӧ, и мукӧдыс эськӧ эз кужны усьласьны понъяс вылад. –Овмӧдчӧмин пелькӧдӧм-мичмӧдӧм-бурмӧдӧм вылӧ вичмӧдӧм матӧ став сьӧмсӧ ми видзлім ывла югзьӧдны. Иван Сергеевич босьтчӧма информатика велӧдӧмӧ, ас коддьӧмыслы тӧдӧмлун босьтны кӧсйӧ отсавны да. Такöд йитöдын юалöмъяс вылö вочавидзö Комиын Россияса Пенсия фондлöн управлениеысь пресс-служба. – А мыйла буретш бурдӧдчанінъясын эрдӧдӧны страна пасьталаын 55 прӧчент нёрпалысьсӧ, гӧгӧрвоана. 1608 воын тані вӧлӧма керйысь лэптӧм Богоявленньӧ (шоныд) да Микӧла Чудотвореч (кӧдзыд) вичкояс. Технологиясӧ дугдывтӧг сӧвмӧдӧмыс сетӧ «Снегурочкалы» позянлун лоны мирас медбур кабалаяс лыдын. Сёрнитчӧмыс лӧсялӧ Комиын 2035 воӧдз артыштӧм экономика да социальнӧй юкӧн сӧвмӧдан нырвизьяслы. Бал вылас ме аддза сӧмын шань, восьса сьӧлӧма, югъялысь синма йӧзӧс, кодъяс радӧсь ӧта-мӧдныслы. Дзик мӧдтор – дорччысьяслӧн Кӧрткерӧс районын «Кӧрт Айка» гаж, кӧні ставсӧ ӧтувтӧ кӧрт коми кыв. Василий Михайлович Сенькинӧс позьӧ шуны Кулӧмдін районысь Пожӧгса школалӧн электроннӧй юр вемӧн. Астрология пасъястӧ бура жӧ тӧдам да унаӧн эскам асланым зодиакӧ – и Стрелец, и Водолей, и Дева. И мед вӧчны тайӧ сьӧкыд уджсӧ, колӧ ёртасьны ас костын, ёртасьны вӧр-вакӧд, пыдди пуктыны сійӧс. Сійӧ юӧртіс, мый налӧн районын кӧинъяс дзикӧдз вельмӧмаӧсь, быд вой волывлӧны олан керкаяс дорӧ. > Тайӧ кӧсаяссӧ кыӧны канекалонысь (ӧтлаӧдӧм юрси пратьясысь), а сэсся йитӧны мортлӧн ас юрсиас. Ме либӧ мӧд морт кӧ аддзас, мый ёгсӧ шыбитӧмаӧсь сорсьӧмӧн, босьтам да пуктам колана контейнерӧ. Поискöвикъяс аддзöмаöсь медальон сертиыс Новгород обласьтын пöгибнитöм Ефим Васильевич Игушевöс. Артмӧ, быттьӧ коми йӧзлы рытнас оз нин ков видзӧдны-кывзыны чужан кывъя уджтас, концерт да кино. Быд во нёбдінсаяс пырӧдчӧны районса да республикаса ордйысьӧмъясӧ, кӧні тшӧкыда шедӧдӧны вермӧм. «Коми йӧзӧдчан керкалӧн» коридорті, быттьӧ подиумті, мунӧ кузь тушаа, вӧсни стана, мича том ань. Станционнӧй улича помын эновтӧм гаражъяс сулалӧны, а матігӧгӧрыс рассялӧма да борщевикӧн тырӧма. Сӧмын некор некодӧс ог ӧтдорт, мӧдарӧ, кутшӧм долыд овлӧ, кор мортыс мича коми кывйӧн висьтасьӧ! –Да, «заказчикным» миян тшӧкыда ыждавлӧ, но ми водзвыв думыштам, мед паськӧмыс лӧсьыда «пуксис». А.Шебыревлӧн гижӧдъясыс, кыдзи и тайӧ кывбуръясыс, торъялӧны философия нырвизьӧн да пыді мӧвпӧн. Арлыдным ӧтарӧ содӧ, и мукӧддырйи, ас серти шуа, он и тӧд, нимкодясьны али шогсьыны чужан лунад. Тӧлысьнас ӧти сюрс пыдди кутас воны 2,2 сюрс шайт, та дырйи лоӧ артыштӧма и районса коэффициент. Батьыс – Иван Ильич, вӧлӧма партияса уджалысьӧн, а коркӧ кад и – Одыбса Госпромхозын директорӧн. 85%-ыс чайтӧ, Оланподулын пӧ колӧ индыны, мый роч кыв лоӧ государство ӧтувтысь войтырлӧн кывйӧн. Миян колонияяс кӧть и исправительнӧйӧн шусьӧны, лыда морт сэтысь петӧм бӧрас босьтчӧ лючки овны. –Йöзсö шымыртö полöмыс и сыысь, мый телевидение-öтуввезйын матö став юöрыс – коронавирус йылысь. Лукерия Валей да Иван Истомин йылысь конгресс дырйи висьтасисны Алёна Ельцова да Нина Обрезкова. Кор Диана Вишнёва шуис менсьым нимӧс, ме «кынмылі», весиг Ринат мышкӧ тувкнитіс: «Тэнӧ корӧны!». Да и бортмеханик Юралы (ворсӧ Валериан Канев), матрос Аршинлы (Тимур Смирнов) мусмӧма том нылыд. Нывбабаяс пиысь медся тэрыбӧн вӧлі Москвасянь да Приморье крайсянь котралысь Елизавета Шалабода. Емваса сборнӧй пунктын аскиа военнослужащӧйясӧс нӧшта ӧтчыдысь видлалӧны врачьяс да психологъяс. Шyyрлhн йылысь висьталісны Тамерлан Ностаев да Намин Гучиев да петкӧдлісны, кыдзи сыысь ворсӧны: Куим лун чӧж бӧрйим Коми Республикаса юралысьӧс, Каналан Сӧветса да кар-райсӧветса депутатъясӧс. Асывнас ань нуӧма кагасӧ Коми Республикаса челядьлӧн бурдӧдчанінӧ, кӧні детинкаӧс пистиалӧмаӧсь. А ми, коми газет-журналын зільысьяс, окотапырысь бара на босьтчам вӧчны-дасьтыны татшӧм чукӧрсӧ. Звӧнитӧны, вӧв пӧ табунсьыс кольӧма, шатлалігтыр ӧдва мунӧ-восьлалӧ, а бӧрсяньыс вир туй кыссьӧ. Общественнӧй палата пӧ оз урчит налысь лыдсӧ, но ӧдвакӧ пӧ быд участокын лоас 50-60 наблюдатель. Позьӧ и археологъясӧн корсьӧм мамонт лыяс дорын сулыштны – карса «Вӧр-валӧн да мортлӧн музейын». Е.А.Кочанов, В.И.Шомысов, В.Г.Шешуков 2019 во помын Санкт-Петербургын содтӧд тӧдӧмлун босьтігӧн. Федор Дмитриевич Рочев пӧльсӧ Галина Ивановна гӧтырыскӧд компартия мӧдӧдӧма уджавны Ненеч кытшӧ. Ӧні Рита вермӧ сёрнитны чужан ыкв вылын мытшӧдтӧг, дерт, оз век ставыс артмы, но сійӧ старайтчӧ. Судысь воӧ индӧд косӧдны сэтшӧмтӧ мортлысь сьӧм, но сэні абу индӧма паспорт да СНИЛС номеръяссӧ. Кыдзи висьталіс Марк Ефимович, ассьыс тшупӧда гажсӧ сійӧ сиис Ыджыд Вермӧмсянь 75 вося юбилейлы. Öд некод водзвыв оз тöд, мый сыкöд вермас лоны, а сідзжö некод оз вермы ошйысьны, мый оз висьмы. Татшӧм «аддзысьлӧмъ-яс» отсӧгӧн позьӧ оз сӧмын дорйыны право, но и видзчысьны сійӧс торкалӧмысь. Февраль 4 лунӧ аэропортын сійӧс нянь-солӧн виччысисны спорт радейтысьяс, бать-мамыс да ёртъясыс. 2012-2014 воясӧ вӧлі йӧзкостса художественнӧй творчестволы сиӧм «Шондібан» гаж дасьтысьяс лыдын. Талун предприятиеыс оз уджав, став эмбурыс закладын, кӧртымӧ сетӧм стрӧйбаясысь немтор жӧ оз во. Сэні унаöн миян сиктса кодь оваöсь: Макаровъяс, Поповъяс. Но тöдтöгыд ме эг лысьт гижавны найöс. Сыктывдінса мичаинъясӧн, памятникъясӧн кӧсйӧны тӧдмасьны и ас районын, и мукӧдлаын олысь войтыр. Тайӧ туйкост йывсьыс Татьяналӧн туй выв пасйӧдъяс вылӧ подуласьӧмӧн паськыдджыка колӧ висьтавны. Апрельса номерын петӧ Никон Кондратьевич Хатанзейскийлӧн чужан Кипиево йывсьыс ыджыдкодь статья. Йӧзӧс гижалӧмӧн позяс стӧчмӧдны странаын олысь лыдсӧ, тӧдмавны, кутшӧм войтырсикас да кыдзи олӧ. Миян дорӧ кутісны тшӧтш шыӧдчыны йӧз, кодъяс самоизоляция вӧсна ко-льӧмаӧсь уджтӧг, ӧтка мамъяс. Но артмӧ сідз, мый шоныд саридз дорӧ челядьыскӧд лэбӧ гӧтырыс, а уджйӧза верӧсыс кольччӧ гортас. Найӧ и петкӧдчисны видзӧдысьяс водзын грездлы подув пуктысьяснас — Никита да Степан Пашнинъясӧн. Бурдӧдысьясӧс могмӧдӧны тырмымӧн респираторӧн, костюмӧн, ӧчкиӧн, бахилыӧн да мукӧд коланаторйӧн. Конкурс котыртысьясыс, кывкӧртӧдъяс вӧчӧм бӧрын, вермӧны лӧсьӧдны содтӧд номинацияяс да призъяс. Комбинатлӧн сьӧм вылӧ жӧ Ношульын воддза воясӧ вежисны-дзоньталісны вевтсӧ детсадйын да школаын. Выль стрӧйба вылас, став колана оборудованиесӧ тшӧтш артыштӧмӧн, видзӧма 200 миллион гӧгӧр шайт. ТЭЦ-сö выльмöдöм кузя уджтас вылö Mondi котыр видзöма нин 100 миллионысь унджык евро инвестиция. Ме пӧся аттьӧала найӧс, кодъяс видзӧны да водзӧ сӧвмӧдӧны пӧль-пӧчсянь миянлы кольӧм тӧдӧмлунсӧ. Кольӧм во сы кузя бергӧдӧм удж донъялісны комбинатысь сертификация да экология юкӧнын зільысьяс. –Артмӧ, оз нин лоны ӧнія сезонӧ петкӧдлыны кӧсйысьӧм премьераяс, гастроль, «Театрын вой» уджтас? Матыстіс менӧ сыкӧд да Циля Израилевна Зильбергкӧд и лётчик-истребитель Николай Кузьмич Лошаков. Ме ачымӧс олӧмас чукляджыка корси, то ӧти факультетӧ, то мӧдӧ, но пыр тӧді, мый помала институт. Таво тшӧтш медводдзаысь на нимӧдісны «Видза, «Войвыв кодзув»!» конкурс-фестивальӧ пырӧдчысьясӧс. Делегацияас кӧсйылӧмаӧсь пырт-ны и священник Андрей Алексеевӧс, но бӧръя здукас бӧр киритӧмаӧсь. Уджъёрткӧд зэв дыр зілим вирсӧ сувтӧдны — вӧлыс ыджыд, асныра, чужъясьӧ, оз сет жгутсӧ кӧртавны. Юргисны сэні Койгорт районысь нималана самодеятельнӧй композитор Марк Новосёловлӧн сьыланкывъяс. А пырӧдчысьясӧс мича сьыланкывъясӧн гажӧдӧмаӧсь Анастасия Некрасова, Стас Море да «Пицца» котыр. Уна челядя мам окотапырысь висьталіс асланыс шуда поз, челядьӧс быдтӧм-кок йылӧ сувтӧдӧм йылысь. Дас челядя мам, юркарса епархияын водзмӧстчысь Светлана Давыдова паныд жӧ выль оланпас балаыслы. Выставка восьтігӧн кыпыд чукӧртчылӧм дырйи йӧзыс вӧлі этша, унджыкыс – чина йӧз да журналистъяс. Тавося нёдздӧм кымӧръяса гожӧм шӧрыс зэв жӧ озыр, сӧмын абу ӧти кока сьӧлаӧн, а гӧгрӧс пасъясӧн. 2019 воын кытшын йöвсö лысьтöма 2018 воын серти 8 прöчентöн унджык, быд мöслысь 5.719 килограмм. Юралысьлӧн Общественнӧй приёмнӧйӧ звӧнитысьяс юасисны и челядя семьялы мукӧд сикас отсӧг йылысь. Джоджас вольсалӧмаӧсь еджыд воль, гӧтырпуыс сувтлӧма пидзӧс вылас, а бать-мамыс бласлӧвитӧмаӧсь. Висьталiм налы, кыдзи колö уджтассö дасьтыны, дорйыны сiйöс, а збыльмöдöм бöрас кывкöртöд вöчны. —Кор январын стрӧйба вевт вылын пансис дзоньтасян удж, миянӧс эскӧдісны, мый мартӧдз сигӧртасны. Сэн весиг монтажыс прамӧя абу, 5 минутӧн ставсӧ вӧчи, но буретш тайӧ роликыс кажитчӧма ёртъяслы. Кор сылы вöлöма арöс да нёль тöлысь, грездас лоöма ыджыд пöжар, сотчöма и Королёвъяслöн керкаыс. 500 километр машинаӧн мунӧм бӧрын весь-кӧдчӧма Башкирияса Долгие гӧраяслань да Карамурунтаулань. Оз нин кытшӧ, а лабич вылӧ ӧти радӧн пуксьӧны «Кyмер йозок?» («Код ордын чунькытшыс?») ворсігӧн. Быд во Кулӧмдін районын олӧмӧ пӧртсьӧ экономикалы да социальнӧй юкӧнлы тӧдчана дас гӧгӧр уджтас. Со и шуи аслым, мый чужан Одыб сиктын тшӧтш быть колӧ мича храм, – пасйис Василий Александрович. Но, кыдз казьтылӧ учёнӧй, тайӧс вӧлӧм вӧчны зэв сьӧкыд, сы вӧсна мый чериыс некодлӧн абу вӧлӧма. Ёрд приставъяс туялӧны и тыр арлыдтӧмъясӧн право торкалӧмысь штрапъяс, алиментъяс да сідз водзӧ. Фрака мужичӧйяс да мича платтьӧа аньяс петкӧдлісны, мый и ыджыд арлыдӧн позьӧ кывны асьтӧ томӧн. – Уджыс мунӧ, ме ас пайысь вӧча ставсӧ, медым колана эмбур воис республикаӧ кыдз позьӧ ӧдйӧджык. Вӧзъя быдӧнлы видзны сьӧлӧманыд ӧзйысь биторсӧ, сетны сылы позянлун ыдждыны, паськавны, сӧвмыны. Мӧд да коймӧд места вичмис Удмуртияысь Александр Ившинлы да Тюмень обласьтысь Николай Мориловлы. Ылнаӧ чеччалысь Дарья Клишиналӧн тренерыс Афиныса Олимпиадаса чемпион, Америкаысь Дуайт Филлипс. Воӧн-джынйӧн велӧдчи да гӧгӧрвои, мый оз кажитчы, ме абу дась йитны ассьым олӧмӧс математикакӧд. Дзикӧдз тай со бӧръя кадас бырны кутіс муса сиктным, а ӧд кымын нималана войтырӧс чужтыліс сійӧ. «Вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрлӧн сьӧкыдлунъяс йылысь ведомство тӧдӧ да кутӧ найӧс тӧд вылас. Томлун вылас видзӧдтӧг Генрих Немчинов нималӧ Изьва районын олысьяс, торйӧн нин томулов пӧвстын. Медся сьӧкыд туйкостыс вӧлӧма Укваті: кык лунӧн дас кык километр вуджигӧн венӧмаӧсь дас ӧти кось. И меным сэки выйӧн мавтӧм, брезентысь паськӧм кӧра сьӧд нянь шӧрӧмсьыс чӧскыдджыкыс нинӧм эз вӧв. Тайӧ вӧлі тіян вӧзйӧм, али тіянӧс аддзисны Ёртасян керкаса, национальнӧй политика министерствоса? –Татшӧм ныв-зонмыслӧн бать-мамлӧн, опекаӧ босьтысьяслӧн тӧжд-могыс уна, – пасйис Ольга Белоусова. Медводдза места вичмис «Иван лун» композицияысь Ирина Любименколы, сьыліс «Катшасинъяс» ансамбль. 2019 воын администрация шуис мичмӧдны стрӧйбаяссӧ ортсысяньыс: талун школа да детсад «нюмъялӧны». Иерей Владимир Левичев ӧні нуӧдӧ службаяссӧ орчча Ляй посёлокса вӧвлӧм ФАП-ын лӧсьӧдӧм часовняын. Ставыс тайӧ инмӧ тшӧтш и челядьлӧн бать-мамлы, кодтӧг, шуам, детсадйын уджсӧ нуӧдны оз век артмы. Коми Республикаса МВД гӧгӧрвоӧдӧ, кутшӧм ногӧн уджалӧны полицияын зiльысьяс изоляцияа режим дырйи Организация-предприятие вермасны ыстыны сьӧмсӧ Сбербанклӧн 40703810228000000540 номера тшӧт вылӧ. Россия Федерацияса Пенсия фондӧ шыӧдчыны оз ков, та могысь став колана документ-кабалаыс сэні эм. Суседыд пӧ эськӧ локтас этшсьыс петӧм верӧстӧ ӧлӧдны, но оланпас серти сійӧ нинӧм оз вермы вӧчны. Комиын быдӧн кывліс экономика наукаса доктор, профессор Владимир Николаевич Старовскийлысь нимсӧ. Ог кӧ пӧ ӧні мӧдӧдчы, шуӧма сэки аслыс, гашкӧ, некор нин Россияса войвылад велосипеднад ог ветлы. Сиктса администрацияын сідзжӧ пасйисны, мый «Заречье» СПК важӧн нин вуджӧдӧма скӧтсӧ выль картаӧ. 2008 восянь налы быд во вичмӧдӧны «Монди Сыктывкарса ЛПК»-лӧн санаторий-профилакторийӧ путёвкаяс. Артистъяс тшӧкыда петкӧдчӧны войтыркостса да регионкостса конкурсъясын да босьтӧны приза местаяс. Биа юрсиа зiль да шань зонкаöн сувтiн тэ коркö син водзаныс журнал тэчысьялы да сэтшöмöн и колин. –Роберт Кабуковкӧд ми тӧдсаӧсь важысянь нин, кор сійӧ тренераліс на томъяслӧн Россияса сборнӧйын. Та кындзи нӧшта лоӧны Нина Обрезковалӧн кывбуръясыс да сылӧн поэзия вылӧ том войтырлӧн видзӧдлас. Арнас лыддьысьысьяс пöвстын пудъялiм «ЛОК ТАТЧӦ» коллекцияысь 16 приз, а тшöтш и ыджыд фоторамка. Найӧ висьталісны, ми пӧ медводдзаысь на видлім рудзӧг коркаа калитка, чимиа пирӧг, солалӧм арбуз. Койгорт районын олысьясӧс бӧръя кадас майшӧдлӧма тшӧтш, муниципальнӧй автобусъясыс важмӧмаӧсь да. «Кречет» историко-реконструкционнӧй клубӧ вермас пырӧдчыны быд окотитысь, тырӧма кӧ сылы 18 арӧс. Ме кори «тэрыб отсöг», ачым видлі отсавны, но ставыс весьшöрö, — орліс Ольга Ивановналöн гöлöсыс. Миян студентъяс серпасалӧмаӧсь ӧбразъяс, мичмӧдӧмаӧсь стен, пелькӧдӧмаӧсь манастырлысь усадьбасӧ. –Кор депутатъяс дасьтӧны-вынсьӧдӧны кутшӧмкӧ оланпас, некор оз юасьны йӧзыслысь, мый кӧсйӧ семья. Элясьӧны йӧзыс, мый юрсиктын овны шогмытӧм, киссьӧм-пӧлыньтчӧм керкаыс уна, кӧні некод нин оз ов. Кыдз и век, Галина Васильевна аслыснога, кужӧмӧн да шемӧсмӧдана пӧльыштӧ коми русӧ дзик роч уджӧ. Сергей Гусевӧс пыдди пуктӧны регионса профессиональнӧй да самодеятельнӧй гижысьяс да музыкантъяс. Сиктын специалистъяс тырмытӧм йылысь висьтасис и «Коми войтыр» ӧтмунӧмӧн юрнуӧдысь Алексей Габов. Ми чукӧртім став сикас войтырсӧ, кодъяс олӧны миян регионын да налӧн эм жӧ подкоголь сяма сёяныс. Налӧн ӧд заводитчӧ дзик выль олӧм, и медводдзаысь парта сайӧ пуксьӧмыс нэм кежлӧ кольӧ паметяныс. Вӧлӧма позянлун веськавны сборнӧйӧ республикаса варччысьяслӧн, но абу сяммӧмаӧсь бура петкӧдчыны. Серпасыс кӧ кутас омӧльтчыны, мӧдасны корсьны позянлун вичмӧдны налы государствосянь сьӧма отсӧг. И со дзик пыр мыйкӧ да зільны-нускыны кутіс, а вӧчӧм-керӧмыслы кывкӧртӧдсӧ висьтавны ӧтуввез пыр. Казьтыштам, финн-йӧгра этнопаркын «ШаньгаФест» фестивальсӧ медводдзаысь нуӧдісны Комиын 2017 воӧ. Сiдз, сiйö тöдмöдö видзöдысьясöс сигудöкöн, кор да мыйысь сiйöс вöчлiсны, кыдзи колö сыöн ворсны. Музейлӧн шӧр экспозицияыс сиӧма Скандинавияын да Роч войвылын шӧр нэмъяс заводитчӧм кадся олӧмлы. Госсӧветысь депутат Леонид Вокуев юаліс министрлысь, кыдзи пӧ республикаын сӧвмӧ кӧр видзан юкӧн. Дзик ӧти морт, волейболистка Анна Лазарева, — суйӧр сайысь (сійӧ ворсӧ Стамбулса «Фенербахчеын»). Но 28-ӧд сезонсӧ сэні восьтӧмаӧсь асланыс вевттӧг, вӧзйысьлӧны, кытчӧ лэдзасны, спектакль ворсны. Вöлöгасö разöдтöдз пакетъяссö резöмаöсь антисептикöн, мед некутшöм микроб-вирус сэтчö эз веськав. Вит во ӧти классын велӧдчисны, а ӧні, шӧр школа помалӧм бӧрын, гашкӧ, медбӧръя лунъяс ӧтлаынӧсь.» Сыктывкарын тшӧтш вӧлі Гӧрд изэрд — буретш сійӧс ті верманныд аддзыны тайӧ 75 во сайся снимокысь. Участокса уполномоченнӧйяслӧн юкӧнысь вуджис татчӧ да лоис туйвывса инспекторӧн Виталий Кузнецов. А коді тест вӧчтӧдз на вермис водзвыв тӧдны, мый кынӧм вылӧ норасьысьлы кӧвъясьӧма коронавирус?.. –Тайӧ сьӧм вылас медводз сӧвмӧдам районын экономика да выльмӧдам-дзоньталам социальнӧй стрӧйбаяс. Служба вылӧ воӧмалы колӧ нуны гортас тайӧ бисӧ да пуктавны крестъяс куричьясас, нёльнан пельӧсас. — Кыдзи и кольöм во, козинъяссö кутам пудъявны торъя газет-журнал пöвстын, — тöдчöдö Инесса Орёл. Томуловлы шойччан лагеръяссӧ таво шуӧма котыртны регионса тайӧ ведомствоыслӧн ӧкмыс спортшколаын. Ставыс тайӧ вайӧдіс сэтчӧдз, мый Печораын дзикӧдз бырӧма чир, сійӧс весиг Гӧрд небӧгӧ пыртӧмаӧсь. И сэтшöм жö нин мен вöлі нимкодь, мый ачым аддзи плитасö, кöні гижöма Миколай дядьлысь ним-вичсö. Тані жӧ нуӧдісны мастер-классъяс, кӧні петкӧдлісны, кыдзи вӧчавны акань, серпасасьны ситеч вылын. Налӧн мог — сувтны да отсавны доймӧм мортлы, корны тэрыб отсӧг сетысьясӧс да ГИБДД-ын уджалысьӧс. Ольга Коцюбанская серти, талун зэв тӧдчана чужан кывтӧ видзны да челядьӧс сыӧн вӧдитчыны велӧдны. Та йылысь жӧ юалім Коми наука шӧринса Биология институтысь научнӧй сотрудник Анатолий Петровлысь. Марк Ефимович уджалӧ уна сьылыськӧд, и стӧча кужӧ бӧрйыны, кодлы лӧсялас сійӧ либӧ мӧд сьыланкыв. Кыдзи видзчысьны коронавирусысь суйӧр сайысь воӧм мортлы, висьталасны 8-800-55-00000 телефон пыр. Вомсӧ лӧсьӧдігӧн мерайтлӧма кӧзяйкалысь пельпом пасьтасӧ да та дорӧ нӧшта содтылӧма 10 сантиметр. Ӧні Чацкий воӧма Павел Афанасьевич Фамусов ордӧ (ворсӧ Борис Лагода), медым гӧтрасьны Софья вылӧ. Сэні миян лои нин кык вермысь: Николай Лютоев (Кулӧмдін сикт) да Эмилия Пантелеева (Удора район). Коми Республикаса народнӧй поэт Альберт Егорович Ванеевлӧн чужӧмсянь локтан 2023 воын тырӧ 90 во. Ӧтчыд карса больничаад аппендицит нин лӧсьӧдчисны вундыны, но костті ӧвсисны: мускӧй вӧлӧм висьӧ. Ӧні нин сы дорӧ тшӧкыда шыасьлӧны отсӧгла, унаӧн кӧсйӧны тӧдны, кыдзи вӧчны татшӧм экоплощадкасӧ. Клубыскӧд сӧмын кӧкъямыс тӧлысь ӧти вевт улынӧсь лоӧны, – водзӧ висьталӧ Александр Александрович. Тайӧ Александра Николаевна Попова (верӧс сертиыс Шевелёва) да Анна Николаевна Коюшева (Изъюрова). Пызан сайын, самолётын либӧ сӧвещание дырйи пукалігӧн вӧрӧдӧй кок лапанад, быттьӧкӧ восьлаланныд. Налӧн висьталӧм серти, медводз колӧ ышӧдны-велӧдны йӧзсӧ Ен ног овны, сэки пӧ ставыс ачыс ладмас. Ас вылӧ уджалысь Нина Ивановалы бергӧдісны 1,5 миллион шайт «Вектор NEXT» ПАЗ лизингӧн ньӧбӧмысь. Но коронавируса вуджан висьöм паськалöм вöсна öнi сэтчö позьö веськавны сöмын водзвыв гижöдчöмöн. Но и сэк меным чайтсис, медся ыджыд лёкторйыс, мый сійӧ вермас вӧчны – омӧля мӧвпыштны ме йылысь. Гашкӧ, сы вӧсна, мый ёртъяс меӧ эскисны да быд ногыс ышӧдісны, а гашкӧ, менам век жӧ мыйкӧ артмӧ. «Скӧрӧдумсаяс» командаса капитан Игорь Князев шмонитыштіс весиг, велӧдчынысӧ пӧ налы весиг некор. Кольӧм во ёна норасьӧмаӧсь ёг-шыбласӧн вӧдитчӧм вылӧ Мылдін, Луздор да Сыктыв районъясын олысьяс. Выль кызь кӧкъямысӧд сезонсӧ вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрын ворсысьяс восьтісны филармонияын. Кор заводитӧма виявны вевтыс, пов-зьӧмаӧсь пӧтӧлӧк усьӧмысь, кытсюрӧ тшӧкӧтуркаыс гылалыштӧма да. –Кор юӧртісны театрын, мый кутам дасьтыны тайӧ мойдсӧ, ме чуйми: мися, коді и ворсас Буратиносӧ?! А Дмитрий дасьтысьӧ нин мирса чемпионат кежлӧ, коді мунас март 16-22 лунъясӧ Канадаса Монреальын. Олӧма йӧз ӧнi на казьтылӧны, кыдзи Анатолий Павловичлӧн водзмӧстчӧм-зiльӧмӧн вӧчисны дзонь улича. Сійӧ вӧлі збыльысь патриотӧн, кутшӧмӧн и колӧ лоны политиклы, – тӧдчӧдіс парламентӧн веськӧдлысь. Ӧні муниципалитетын став йӧвсьыс 76 прӧчентсӧ вӧчӧны «Инта Приполярная» холдинглӧн предприятиеяс. Спецпропускъяс кутасны сетны уджсетысьяслӧн корӧм серти да сӧмын налы, кодлы быть петны удж вылӧ. Карын и тӧдмасис Азербайджанысь Яшар Акиф оглы Гурбановкӧд, коді уджаліс стрӧитчысьяслӧн котырын. Юбилей пасйигкежлӧ жӧ вӧлі дасьтӧма республикаын этническӧй туризм сӧвмӧдӧм могысь торъя туйвизь. Кардорӧ лэбысь самолёт вылӧ меддонтӧм билетыс сулалӧ 3 сюрс шайт, Краснодарӧ – нёль да джын сюрс. Гöлöсуйтнысö урчитöма вöлi апрель 22 лунö, но коронавирус паськалöм понда шуöма таöн нöрöвитлыны. «Нарспиӧн» веськӧдлысьӧс вежысь Маргарита Попова тӧдмӧдӧма гӧсьтъясӧс йӧзкостса традиция-обрядӧн. На дорӧ шыӧдчыліс Койгорт районысь Койдін посёлокса администрацияӧн веськӧдлысь Леонид Черничкин. Сэк эг на уджав школаад да, сьӧкыд вӧлі дасьтыны быдса небӧг уроклӧн артманног тӧд вылын кутӧмӧн. Колӧ и Коми Республикатi мунысь кӧрт туйсӧ водзӧ нюжӧдны асыв-войвывлань, петкӧдны саридз дорӧдз. Шоныд саридз дорӧ туйсӧ тупкас и алимент либӧ кодлыкӧ ускӧттьӧ вештӧм кузя дас сюрс шайта уджйӧз. Рытнас ичӧт залын позис аддзывны Италияысь гӧсьт Paolo Avataneoӧс, коді петкӧдліс «!» перформанс. –Кывсьö, исполкомысь кындзи «Коми войтыр» öтмунöмын тшöтш лоас сiдз шусяна старейшинаяслöн сöвет. —Ми налы шуим: лёк кӧ лоӧ, мед пыр жӧ шыӧдчасны отсӧгла йӧз дорӧ, тшӧк-тасны корны «тэрыб отсӧг». Евдокия да Ефим Жуковъяслӧн гӧль крестьяна семьяын чужлӧма 13 кага, верстяммӧмаӧсь сӧмын сизимӧн. Сэні вочааліс директорыс Елена Иванова, коді висьтасис туризм сӧвмӧдӧм да этнопарклӧн удж йылысь. – Такӧд йитӧдын миян шӧрин орчча регионъяскӧд сёрнитчӧмӧн шыӧдчис Россияса Госдумаӧ да минстройӧ. Кодöс кватитöма вуграсян висьöм – нöбалöны ю-ты бокö палялыштöм кельчимык, ёкыш-йöрш лэпталыштны. Кӧсйы-сьӧмаӧсь отсавны транспортӧн: кор пӧ кутанныд мӧд оланінӧ эмбуртӧ нуны, дон босьттӧг сетам. Но нэмӧвӧйся оласногсӧ налысь торкӧмаӧсь колхозъяс, а сэсся и грездъяссӧ перспективатӧмӧн шуӧмыс. Кыа кӧть эз на ошйысь алӧйгӧрд дӧрӧмнас, но рудӧн рудзалысь югыдсьыс вӧр пу йыв тыдаліс бура нин. Выль нога регистрация серти машинасӧ позяс гижӧдны челядь вылӧ, эм кӧ на вӧсна кывкутысь верстьӧ. Тайӧ вой бӧрас курыд юантортӧ вомӧ войт эг на босьтлы, – висьтасис ас йывсьыс Дмитрий Николаевич. Кыдз висьталіс Комиын медыджыд пристав, тайӧ артмӧ йӧзыслӧн ӧткодь ов-ним-вич да чужан лун вӧсна. Тайö бур сы боксянь, мый рейсö машинаыс петö техника боксянь, а шоперыс – врачлöн видлалöм бöрын. Лэбачьяслӧн сьылӧм, тӧврулӧн шӧпкӧдчӧм да косьясын валӧн сяльгӧм кындзи чӧв-лӧньсӧ нинӧм эз торк. «Единороссъяс» вӧзйӧмаӧсь выль керкаясӧ овмӧдчысьяслы тшӧтш пырӧдчыны «Йӧзкостса бюджет» проектӧ. Босьтас ош ку, кодӧс вайӧма вольпась пыдди, мужикъяс отсӧгӧн пасьталас сійӧс да дзик ош кодь лоӧ. Буретш ко-дзуввывса гӧсьтлы мойвиӧ сетны пассӧ Александр Гуцанлы, а сійӧ нин — Сергей Гапликовлы. На лыдын Жужа Шаланки, коді воліс нин Коми муӧ, да та вӧсна тӧдса коми кыв велӧдысь студентъяслы. Дженьыд программа бӧрын Дмитрий Алиев вӧлі мӧдӧдӧн, а сідз шусяна произвольнӧйсӧ ислаліс медбура. Быд экспонат дасьтӧма археология аддзӧмтор либӧ шӧр нэмъясса серпасалӧм гижӧдъяс вылӧ мыджсьӧмӧн. Ог шу, мый гырысьджык ныв-пи оз тӧдны кывсӧ — тӧдӧны, прӧста менам чайтӧм серти, оз тырвыйӧ бура. Ми Дмитрийкӧд думыштім йитны тайӧс Коми муыскӧд – и вӧчим мирын медводдза франко-зыряна ресторан. Нималана тренер вылӧ донъяліс том спортсменлысь сямсӧ да тшӧктіс сылы овмӧдчыны Санкт-Петербургӧ. Сiдз, дзоньталӧмаӧсь Ухтаын аэродром да аэровокзал, а ӧнi тайӧ карсьыс бурдӧдчанiнъяс выльмӧдӧны. Медся аслыспӧлӧс гижӧд-серпассӧ печатайта да на отсӧгӧн тӧдмӧда Юграын олысь ныв-зонмӧс Коми муӧн. –Торйӧн кӧ, программаас индӧма тӧждысьны олӧма да вермытӧм йӧз понда, – висьталіс Валерий Коротин. Водзладорас — нэмӧвӧйся ниа вужъяснас мый вынсьыс шашаритчӧма-кутчысьӧм куръя весьтын крут крежйӧ. Мӧд сьыланкывсӧ — “Half the world away” – дасьті каверъяслӧн «Поющие голоса» онлайн конкурс кежлӧ. А ӧти аньӧс да сылӧн кынӧмын 28 вежонся на кагуксӧ врачьяс, позьӧ шуны, бергӧдісны мӧдаръюгыдсьыс. Видзӧдысьяслы ёна кажитчӧ изьваса югыд мича паськӧмыс, кодӧс вурлӧмаӧсь пӧчьяслӧн костюмъяс серти. — Наталья Сергеевна, мӧрччӧны-ӧ Украинаын лоӧмторйыс да Рытыввыв санкцияясыс Комиын миграция вылӧ? –Но уколасьны ышӧдӧм пыдди ӧтуввез да телевизор пыр йӧзсӧ, мӧдарӧ, повзьӧдлӧны прививка вӧ-чӧмнас. Залын вӧлі и юрист, коді тшӧтш шуис, мый выль оланпасыс, вынсьӧдасны кӧ сійӧс, нинӧм бурсӧ оз вай. Кодкӧ кӧ чайтӧ, мый нинӧмын оз везит, олӧмыс гудыр, сылы колӧ тӧдмасьны Эжваысь Дмитрий Осиповкӧд. Водзынджык рöдвужыс тöдмалöмаöсь судьбасö Степан Васильевич Поповлысь, Ефим Михайлович Ивашевлысь. Колана сӧветӧн ёна отсалӧны опытаджык педагогъяс: неважӧн на менӧ велӧдісны, а ӧні со уджъёрталам. Кольӧм во йӧзӧді роч сьыланъяса ичӧтик альбом, кӧні эм тшӧтш Сергей Елфимовӧн комиӧдӧм «Аллилуйя». «Большой балет» — мирын дзик ӧти телеканалӧн нуӧдан балет конкурс, татшӧмыс абу весиг суйӧр сайын. Неважӧн на Сыктывдін районса Кӧмъяр посёлокӧ волісны бокысь специалистъяс да кыйисны сизим кӧинӧс. Водзті меставывса власьтлысь колö вöлі юасьны, позьö-ö лэптыны дача участокад кутшöмкö выль керка. Сёрнисӧ помалігӧн Александр Олегович казьтыштіс, медся пӧ бур, он кӧ оланпас правилӧяссӧ торкалӧй. Та дырйи том спортсмен велӧдчис школаын, став индӧдсӧ да гортса уджсӧ сылы ыстывлісны ӧтуввез пыр. Кутшӧмкӧ кадӧ йӧзӧс вӧрӧ удж вылӧ новлӧдлан «КамАЗ»-сӧ кутіс кылӧдны торъялӧм пос юкӧннас ставнас. — журнал редакцияын (Сыктывкарса Карл Маркс улича вылын 229 керкаса «Ордым» магазинысь босьтöмöн). Су-дзӧдӧны и 2.500 шайта сідз шусяна комплекснӧй путёвка, мый серти позьӧ вӧравны некымын районын. Абу бур, мый Мордінса школаын оз велӧдны комисӧ, а юрсиктын челядьлы сійӧ – кыдзи государственнӧй. Менам медуна акань вӧлі, юрсиктын быдсикас смотрын солисталӧм-сьылӧмысь век акань козьнавлісны да. Аньлӧн кывъяс серти, Печораын олысьяс да вокзалын зільысьяс бура вердӧмаӧсь-дӧзьӧритӧмаӧсь Моняӧс. Пемӧслӧн температураыс дзикӧдз усьӧма, вир-яйыс кӧдзалӧма, ӧдва-ӧдва нин тіпкӧ виртӧммӧм сьӧлӧмыс. Тешкодь, мый тайӧ ансамбльыскӧд ми Марий Элын некор ог аддзысьлӧй, паныдасьлам сӧмын тані, Комиын. А кар шӧрас, мӧдарӧ, изъя кыръяс вылын ягыс босьтӧ сылысь джынсӧ, торйӧдӧ сiйӧс некымын юкӧн вылӧ. Содтӧд на и некутшӧм юӧртан пас абу сувтӧдӧмаӧсь ни поездса машинистлы, ни подӧн ветлысь-мунысьлы. Валентин Ювинальевич Артеев витӧд во нин веськӧдлӧ Изьва районысь Кельчиюр сиктса администрацияӧн. А война дырйи наградаяссö сеталöмаöсь абу öткодя: Калининскöй фронт наградаясöн абу лышкыдасьлöма. И кымын унджык лоас татшӧм крепыд семьяыс, сымын вынаджыкӧн лоасны миян республика да миян страна. И зумыда эскам, мый республикакӧд миян топыда ёртасьӧмыс отсалас бурмӧдны регионын йӧзлысь олӧмсӧ. Республикаса юралысь Сергей Гапликов чолӧмаліс Комиын служитысь офицеръясӧс Айму дорйысьлӧн лунӧн. Лунтыр Лена уджалӧ да ворсӧ, но корсюрӧ нывкаӧс босьтлӧ и гажтӧм, мам-батьыс тӧд вылас усьлӧны да. Вывті ыджыд пӧ сідз шусяна конкуренцияыс, да ас регионын вӧчӧмторйыс артмӧ вайӧм сертиыс донаджык. Медшöр редакторъясöн вöвлiсны гижысьяс Александр Михайлович Лужиков, Александр Васильевич Ульянов. Районса администрациясянь комбинатын тӧдӧны культура юкӧнын сьӧкыдлунъяссӧ да пыр зільӧны отсавны. Öтмунöмöн мед эськö юрнуöдiсны войтыр, кодъяс аддзöны мытшöд венан нырвизьяс, вöзйöны петан туйяс. Таво вылӧ Комиын сетӧмаӧсь кӧинӧс лыйны 200 сайӧ путёвка налы, кодъяс кыйӧны и мукӧд звер-пӧткасӧ. Водзтіджык жӧ Владимир Уйба пасйыліс, мый туй стрӧитӧм-дзоньталӧмыс лоӧ сылӧн уджын тӧдчана могӧн. Проектсӧ дасьтысьыс да сійӧн веськӧдлысьыс физкультура кузя инструктор Алёна Николаевна Мингалёва. Тшӧкыда сёрнитӧ и ачыс аскӧдыс, мый шогмытӧм политика вӧсна киссис олӧмыс сиктъясын да грездъясын. Вонас миян кытшысь позьö пöрöдны 5 миллионысь унджык кубометр, мöйму пöрöдöма 2.169 сюрс кубометр. Казьтыштам, «Лесоруб XXI века» ставроссияса чемпионатсӧ Архангельск обласьтын нуӧдӧны 2015 восянь. Кыдз тыдовтчис, 23 морт ошкӧмаӧсь Оланподулӧ содтӧдъяссӧ, кыкӧн сувтӧмаӧсь паныд да ӧти падъялӧма. Ачыс садьмӧма али вӧр пӧрӧдысьяс шызьӧдӧмаӧсь, некод оз тӧд, но сійӧ жӧ лунас Микайлӧтӧ лыйӧмаӧсь. «Монди Сыктывкарса ЛПК» отсӧгӧн Сыктывдінын разьӧны социальнӧй юкӧнын да экономикаын ёсь гӧрӧдъяс. Сэні юӧртісны, мый реанимацияӧ коронавирусысь прививка вӧчӧм бӧрын ни ӧти морт на абу веськавлӧма. И сідз, авторскӧй нимпасын медбурӧн шуисны Ухтаысь «Сударушка» котырӧс да Сергей Анисимов авторӧс. /ні, дас ӧти арӧса нывкаӧй да дас куим арӧса пиӧй окотапырысь лыддьӧны челядьдырся «анекдотъяссӧ». Аслас ёртъясыскӧд сійӧ лӧсьӧдіс шӧр нэмъясса ладьялысь копия да весиг ветліс сыӧн Еджыд саридзӧдз! Ӧд смена бӧрын мӧд лунас «тэрыб отсӧг» сетан юкӧнын зільысьясӧс вермасны быд здукӧ корны удж вылӧ. – Школа помалӧм бӧрын пыри культура колледжӧ декоративно-прикладнӧй искусство нырвизьын велӧдчыны. Ӧтчыд батьыс лӧсьӧдчис идрасьны, а ӧдзӧс дорын нылыс сулаліс нин мамыслӧн сапӧга да идрасян кӧлуя. Коді кӧть ӧтчыд уджаліс Паметь вахта дырйи, сылысь видзӧдлассӧ некутшӧм неофашистъяс оз нин вежны. Но ми вӧзйим сувтӧдны горт дорас, кӧні сійӧ оліс, асывнас котраліс паркӧд да Сыктыв ю берег пӧлӧн. Окота юавны, а мый ті вӧчанныд ассьыныд челядьнытӧ интернетын татшӧм лёксьыс ӧлӧдӧм-видзӧм могысь? Ветлім Потсдамӧ, кӧні 1945 вося майын вӧлі кырымалӧма «Акт о безоговорочной капитуляции Германии». Кизясьны ог вермы, ботинки кӧв кӧртавны ог вермы, пинь весавны ог вермы. Мам вӧлі кӧмӧдӧ-пасьтӧдӧ. Кыдзи и ті, ме ичӧт морт: меным шуисны – и лэдзи, – висьталӧ детсадйӧн веськӧдлысь Анна Горчакова. Йӧзкӧд сёрнитігӧн сійӧ висьтавлӧ, кутшӧм выль стрӧйбаяс кыпаласны матысса кадӧ нин кар-районъясын. Босьтчӧмаӧсь пытшкӧсса уджӧ – тэчӧны плитка, нюжӧдӧны би провод, ва да канализация трубаяс да с.в. –Владимир Владимирович, таво ытваыс Комиын збыльысь ыджыд, – шыӧдчис сійӧ Россияса президент дорӧ. Казьтыштам, мый кольӧм во тайӧ жӧ нимпасас вермысьӧн вӧлі Кӧрткерӧс районысь жӧ Савинъяслӧн семья. Кӧнсюрӧ татшӧм сёян-юансӧ торйӧдӧмаӧсь БЗМЖ («Без заменителей молочного жира») гижӧда донпасъясӧн. Таысь кындзи, йӧзӧдам и Айму вӧсна Ыджыд тышын Вермӧмсянь 75 во тырӧмлы сиӧм очеркъяслысь конкурс. Тайӧ сьыланкывсӧ медводз сьыліс менам земляк Леонид Родев, а сэсся унаӧн, тшӧтш и профессионалъяс. Кольӧм во акушерство кузя миян консультативнӧй шӧрин пыр мунӧма ковидӧн висьысь 199 нӧбасьысь ань. Ми тшӧкыда вӧзям ыджыдъясыслы лыддьыны мыйкӧ Мишуклы, ӧтвылысь ветлам библиотекаӧ, небӧг лавкаясӧ. Та пӧрйӧ конкурсын петкӧдчисны республикаса став кар-районысь кусӧдчан службаын матӧ 130 уджалысь. Октябрь 31 лунӧдз «Коми йӧзӧдчан керка» нуӧдӧ «2020 во кежлӧ льготнӧй электроннӧй гижӧдчӧм» акция. Вӧралан котыръясса войтыр, кодъяс пыр олӧны сикт-грездын, вермасны кыйсьыны и 800 шайта путёвкаӧн. Ямалын биару перйысьясӧс пӧ ыстывлӧны санаторий-курортъясӧ, ышӧдӧны кутчысьны дзоньвидза оласногӧ. Колӧ вӧлі босьтны кӧртымӧ му да, видз-му овмӧс юкӧн отсаліс дасьтыны та могысь колана документъяс. Нӧшта на и зэв ӧдйӧ вуджӧ да, сійӧс сьӧкыд бырӧдны: весиг дезинфекция бӧрын сюрлывлӧ весалӧминысь. Удмуртъяс гӧститӧдісны табаниӧн да перепечиӧн, карелъяс – калиткаӧн да чериысь уна сикас вӧлӧгаӧн. Татшӧм техноло-гияыс видзӧ шоныд петӧмысь, да, сідзкӧ, и патера ломтӧмысь ковмас мынтыны этшаджык. Сöветскöй армия водзö вöтлöма фашистъясöс ас му вылысь, 1944 вося июнь 20 лунö мездöма Выборг кар. —Ми, дерт, ог вермöй лоны веськодьöн сы дорö, мый вöчсьö талун коронавирус пондаыс мир пасьталаын. Сэнi жӧ быд лун вой шӧр кадӧ петӧ саам кывйӧн сёрнитысь сӧмын 2.000 мортлы 15 минута торъя уджтас. Став воанторсӧ, веськыда шуа, ог вевъяв видзӧдлыны, но мыйсюрӧ лыддя да весиг вӧдитча аслам уджын. Эска, мый и гимназия помалӧм бӧрын он эновтчӧй таысь да вуджанныд томъяслӧн, верстьӧлӧн отрядъясӧ. Лыддьысьысьяслы воӧма сьӧлӧм вылас тайӧ гижӧдыс, да корӧны Екатеринаӧс водзӧ тӧдмӧдны аслас уджӧн. Кольӧм субӧтаӧ, август 3 лунӧ, Ярославль обласьтса Рыбинскын кыпыда пасйисны карыслы 948 во тырӧм. Кыдзи пасйис Александр Гуцан, президентсянь грантыс быд во вичмӧ том учёнӧйяслы наука сӧвмӧдӧмысь. Став котырнас зэвтчисны да кутчысисны, мукӧд сиктын моз эз сетны пасьйыны-резйыны видз-му овмӧссӧ. А меным да Удмуртияысь нывъёртлы мойвиис Австрияса Вена карӧ шутёвтлыны, — висьталӧ Анна Махотина. Ӧтчыд гожӧмнас Би кинь зонка да сылӧн рыжӧй тошка пӧльыс петісны гожйӧдчыны керкадорса лабич вылӧ. Коллективыс петкӧдлас Ирина Ивановнаӧн гижӧм-дасьтӧм шылада теш, кодi шусьӧ «Кодкӧ сайӧ пета на.». Медым кайны пьедесталлӧн медвылыс тшупӧдӧ Dota2 ворсӧмын колӧ вермыны кыкысь, а FIFA20-ын – ӧтчыд. Дмитрий Алиев шедӧдіс ыджыд вермӧм мужичӧйяс пӧвстын ӧткӧн исласьӧм кузя континентса первенствоын. Муниципалитетлӧн муяс вылын борщевиккӧд тышкасьӧм вылӧ юркарын таво вичмӧдӧмаӧсь 2,5 миллион шайт. Водзті Сыктывкарса олысьяс татшӧм документсӧ виччысисны вит лун, мукӧд регионысь воӧмаяс — тӧлысь. Константинопольын олысь йӧз сэки вичкоын кевмысьӧмаӧсь Енлы, медым сійӧ дорйис найӧс варваръясысь. Юркарын, дерт, эмӧсь кружокъяс, секцияяс, но сэтчӧ кызвынлаас ветлӧмысь колӧ вештыны унакодь сьӧм. Но и фэтбайкӧн медводз кокнад туйсӧ видлалан, сэсся нин сы вылын мунан либӧ ас вылад сійӧс кыскан. Илья Семяшкинлӧн висьталӧм серти, миян республикаын войнаса став ветерансӧ нин могмӧдӧма оланінӧн. Мукӧдыс весиг бӧрдӧны, мый оз тӧдны чужан кывсӧ да асланыс челядьыскӧд оз вермыны сёрнитны комиӧн. Кор бабӧлы 80 арӧс вӧлі, кыскис ассьыс ыджыд кудсӧ, кӧні нэмсӧ тайӧ зонмыслысь письмӧяссӧ видзӧма. Понӧльяссӧ ньӧбӧны оз сӧмын Комиысь, но и Карелияысь, Кардор да Киров обласьтъясысь предприятиеяс. Он и шу, мый сэтшӧм чорыда доймыліс, сӧмын лапаас вурысыс неуна тӧдчыштӧ на. Шензьы кӧть эн сэсся! Светлана Вячеславовна гӧгӧрвоӧдіс, кыдзи вермас «быдмыны» штрапыс, он кӧ сійӧс вешты урчитӧм кадӧ. Торйӧн нин водзмӧстчӧны та боксянь Кӧрткерӧсын, Чилимдінын, Койгортын, Вуктылын да Ухтаын олысьяс. Видзӧдны тайӧ шыӧдчӧмсӧ позьӧ юралысьлӧн пресс-службалӧн «Вконтактеын» лист бокын да ютуб-каналын. Кольӧм вежалунӧ Коми Республикаса филармонияын вӧлі «От Севера до Юга» аслыспӧлӧс яръюгыд концерт. Списокъяссö ыстывлiсны районса, а сэсянь – республикаса комиссияö, кöнi водзö стöчмöдалiсны найöс. Вермасны корны кагаӧс ыстыны кутшӧмкӧ sms и та дырйи мобильнӧй телефон пырыс кыскасны став сьӧмсӧ. Чайта, уна дас сюрс турист таво гожӧм воліс Комиӧ тӧдмасьны-видзӧдлыны миянлысь дона озырлуннымӧс. И найӧ сэсся локтан вит во чӧжыс вомнысӧ оз восьтывны, оз кутны няргыны, мыйла татшӧм лёка олам?.. Мыйла тэныд колö видзöдны телевизор, сэтшöма кö тэнö повзьöдлö ставыс, мый йылысь сэнi висьталöны? Таво компаниясянь воӧм ӧти миллион шайт вылӧ босьтӧмаӧсь йӧв провод да лысьтысьны мукӧд коланатор. Лыдпасъясыс татшӧмӧсь: коми кывъя петасъяслӧн кадыс став уджтас лыдас 25-30 прӧчентысь абу унджык. Ун йывсьыд эг и гӧгӧрво, мый лои, а сэсся видзӧда да, шоперыслӧн юрыс бардачок вылас, лӧзӧдӧма нин. Сӧмын колӧ кыдз меставывса асвеськӧдлан тэчасын зільысьяслы, сідз и сэтчӧс войтырыслы водзмӧстчыны. Администрацияын, министерствоын, правительствоын став уджыс йитчӧма йӧзкӧд, – пасйис Владимир Уйба. Быд кар-район, ылі Войвывсянь пыді лунвылӧдз, чӧсмӧдліс гӧсьтъясӧс ас быдтас-вӧлӧгаӧн, ас сьыланӧн. Нина Обрезкова содтіс, и стрӧитан кадсӧ пӧ стӧча урчитны, а то ӧти воыс и витӧдз, и дасӧдз нюжалас. Оз ло петкӧдлӧма «Севильский цирюльник» опера, оз волыны Москваса «Новая опера» театрысь артистъяс. – А ӧні, кор матыстча уна-уна судтаа выль стрӧйбаяс дорӧ, гӧгӧрвоа, кутшӧм мичаӧсь важся керкаясыс. 2017 вося январсянь матыссаӧс нӧйтӧмсӧ шуӧмаӧсь декриминализацияӧн да, татшӧм мыж вӧчӧмыс «чинӧма». Волӧмаӧсь и венгр кыв вылын сьылысь да виолончель, укулеле инструментъясӧн ворсысь том музыкантъяс. Помӧсдінӧ волігӧн республикаса юралысь Сергей Гапликов кежаліс и 200 мӧс вылӧ артыштӧм выль картаӧ. Небӧгъяслӧн дизайнер-верстайтысь, журналист Анастасия Михайловна Хорошева челядьлы зэв жӧ кажитчис. Ухтаысь чина морт ёна жӧ ошйысьӧма вермытӧмъяс вӧсна тӧждӧн, та вӧсна Илья шуӧма волыны тайӧ карас. А кор дасьтан торйӧн аслыд, ставсӧ артыштӧмӧн да урчиталӧмӧн, сэки, дерт, гороскопыд лоас стӧчджык. Кирпичысь куим судтаа стрӧйбаас талун велӧдчӧ 1.046 ныв-зон, а вужвыйӧныс сійӧс эз на дзоньтавлыны. Бур, мый миян чужан республикасянь да юркарсянь серпаскудъяс пыр разалӧны коми кывъя телеуджтасъяс. Емдін район водзӧ сӧвмӧдӧм йылысь сёрни пансьыліс Владимир Уйбалӧн общественникъяскӧд аддзысьлігӧн. Газетъясын йӧзӧдӧ войнаса участникъяс, тылын уджалысьяс, Кӧрткерӧс районса бур йӧз йылысь гижӧдъяс. Тайӧ небӧгсӧ автор козьналіс и миян библиотекалы, ӧні позяс тӧдмасьны тайӧ небӧгыскӧд «Ошпи» залын. И медбӧрын, видзӧдны, кӧні да кыдзи кыпӧдӧны выль стрӧйбаяс да та дырйи оз-ӧ ковтӧг керавны пуяссӧ. Вӧлӧмкӧ, вӧлыс проф- настила потшӧс сайсянь видзӧдчӧма, но друг мыйыськӧ ёна повзьӧма да ырсмунӧма. Оланпас серти кӧ татшӧмыслы аслыс оз позь тайӧс вӧчны, сійӧ ас пыддиыс вермас индыны кодӧскӧ мӧдӧс. Перестройка кадӧ коми уджтаслӧн лыдыс вель ёна содлiс, эфирӧ петан кадсьыс вӧлi босьтӧ матӧ джынсӧ. Депутат-эсэр Татьяна Саладина сідзжӧ юӧртіс, мый «Справедливая Россия» партия ошкис оланпас баласӧ. А сэсся тӧдмалӧма, мый институтӧ босьтӧны сӧмын найӧс, кодъяс во джын ветлӧны сэтчӧс курсъ-яс вылӧ. Быттьӧ и казялам кутшӧмкӧ ӧлӧдӧм, но, вермас лоны, ог пысасьӧй, мед тайӧ туйвизьӧдыс водзӧ туясьны. Сідзжӧ пӧ и Комиысь ветеранъяс медвойдӧр мед шойччисны республикалӧн борд улӧ пырысь санаторийясын. Батьсӧ эз аддзыв – чужтӧдзыс на нуӧмаӧсь война вылӧ, а бӧрсӧ эз и лок: блиндажас веськалӧма снаряд. – Республикаса юралысь Сергей Гапликов таво премияяс мынтӧм вылӧ шуӧма вичмӧдны сизим миллион шайт. А талун ми кырымалім водзӧ ёртасьӧм йылысь сёрнитчӧм да босьтім ас выланым зэв тӧдчана выль могъяс. — Группаын вӧлі нёль ныв, и быдӧн миян пӧвстысь быд здук вермис петкӧдлыны, мый тані абу сідз-тадз. На пиысь ӧтиыс — Гергей Антал — велӧдӧ финн-йӧгра войтыр кывъяс, бура тӧдӧ да ёна радейтӧ коми кыв. Но коронавирус паськалöм понда став мирса историяын тайö зэв тöдчана лунсö шуöма пасйыны сёрöнджык. Бӧрйӧмаӧсь куимӧс, босьтӧмаӧсь сэтысь медбур мӧвп-вӧзйӧмсӧ да на серти нин дасьтӧмаӧсь выль проект. Тадзи унаысь нин вӧчлім Влад одноклассниккӧд, а тшӧтш и бать-мамкӧд да чой-воккӧд карті гуляйтігӧн. «ЭтноМедиа» юкӧнӧ пырӧдчысьяслӧн форумса медводдза луныс помасис Полина Романовалӧн мастер-классӧн. Сылӧн веськӧдлӧм улын 1960-1980 воясӧ Коми АССР лоӧма медся ӧдйӧ да бура сӧвман регионъясысь ӧтиӧн. Перым карсянь Чувакиӧдзыс кызь километр и эм да, быд ветлысь-мунысь пӧ сувтлӧ пас дорас, снимайтчӧ. –Ті шуинныд, мый висьталісны кӧ квайт арӧсын, мый кутанныд сьывны йӧзкостса сьыланкывъяс, эн эскӧй. Видеоын юралысьлысь удж вӧчысь висьталіс, кутшӧм удж нуӧдсьӧ коронавируслы паныд водзсасьӧм могысь. Правительство шуис вичмӧдны отсӧг пыдди 120 миллион шайт, сэк жӧ овмӧсъясӧ воис сӧмын 70 миллионыс. –Менам мог – чукӧртны быдсикас татшӧм аддзысьлӧм йывсьыс юӧр, снимайтны да йӧзӧдны, – шуӧ том морт. Софья скӧралӧ Чацкий вылӧ, коді висьтасьтӧг мунӧма Санкт-Петербургӧ да «весиг куим кыв абу гижӧма». Аддзысьлӧм котыртысьяс нӧшта на казьтыштісны, мый том йӧзлы татшӧмсяма уджалӧм-шойччӧмыс зэв кивыв. Водтӧдз мойдъяс лыддьыны, ичӧтъяслы — потешкаяс, позьӧ и неыджыд петкӧдчӧмъяс небӧг серти дасьтыны. Дмитрий и шуӧма, медводз пӧ ас йылысь ӧти гусятор восьта, а сэсся тыдовтчас, колям ёртъясӧн али ог. Тайöс тöд вылö босьтöмöн и миянлы ковмö вежлавны автобус ветланногсö, – гöгöрвоöдіс Владимир Котов. А студенталан кадсянь виччыся зумыд тӧдӧмлун, медым университетысь петны збыльысь бур специалистӧн. Сэні олысьяслы Пермскӧй уличасянь да «Корзинка» лавкасянь кӧрт туй вуджа-нінӧдз ветлынысӧ оз шогмы. И, дерт жö, вель ыджыд юкöн журналын сиöма Илля Васьлы, кодлысь ми пасъям чужöмсяньыс 125 во тырöм. Ог пӧ кӧсйы, медым миян челядь вунӧдісны, кыдзи овлісны важӧн йӧзыс, мый вӧлі налы тӧдчана да дона. Октябрь 27 лунсянь ноябрь 4 лунӧдз Сыктывкарын кӧкъямысӧдысь нин нуӧдӧны «Мы – россияне» этнофорум. Öти тöдмöдö историяöн сійö кадсянь, кор медводдза фракиец волöма болгаралöн муö, да талунъя лунöдз. Лесхозын пуяс садитлӧмаӧсь, а 8-9 классъясын кык гожӧм Галина уджавлӧма Одыбса детсадйын нянечкаӧн. Миян могыс вӧлі туявны-корсьны IX-XIX нэмъясӧ овлӧм войвывса хантылысь гуасянінъяссӧ да колясъяссӧ. Ӧтпырйӧ артмис и рӧд нюжӧдысьяскӧд тӧдмасьӧм да грездлӧн историяӧ воддза йӧз йылысь выльтор пасйӧм. Та йылысь петаслӧн «ВКонтактеын» лист бокын висьталіс «Йӧлӧгалӧн» главнӧй редактор — Мария Игушева. Кыдзи висьталӧ Алёна Кренделева кӧзяйкаыс, Мордінын йӧзыс кӧинъясысь полӧны-видзчысьӧны кык во нин. Лыддин гороскоп, кытчӧ, шуам, гижӧма, мый тэ верман бура уджавны криминалистикаын – мун да велӧдчы. Пасъя, тадзи жӧ «Асъя кыаӧс» примитісны тулыснас Майкопын, – аттьӧаліс видзӧдысьясӧс Аслан Хаджаев. Понйыслы весиг памятник сувтӧдӧмаӧсь, кытчӧ Токиоса ӧта-мӧдсӧ радейтысьяс волывлӧны свиданньӧ вылӧ. Нималана туялысь Каллистрат Жаков серти, тшук Джеджимпарма гӧра дорын и чужисны коми-зыряна войтыр. Сьӧлӧмсянь чолӧмала тіянӧс да эска, мый ті асланыд уджтасъясӧн збыльысь бурмӧданныд йӧзлысь олӧмсӧ. Сідз, Немдінын 2015 воын лои кыпӧдӧма выль культура керка, а Кужйын кольӧм воӧ вежисны клуб вевтсӧ. Кажымысь Сергей Пахомов шыӧдчӧма Койгорт районса администрацияӧн веськӧдлысь Михаил Тебеньков дорӧ. Но, дженьыда кӧ, талун пистиасьӧмыс – дзоньвидзалунтӧ видзны да матысса вӧснаыд тӧждысьны позянлун. Алексей Григорьевичлöн да Екатерина Михайловналöн семьяын быдмöмаöсь квайт ныв да öти пи – Василий. А кор пӧ тэ ӧтнад, отсӧгсӧ виччысьны некодарсянь, сӧмын кӧдзыд юрӧн петан лоӧмторсьыс колана ногӧн. Дирижёрско-хорӧвӧй юкӧнад сэки босьтлісны музыкальнӧй школатӧг (ме коддьӧмсӧ), да сійӧн и веськалі. Ӧні челядьтӧ бать-мамыс ӧтнаныссӧ оз лэдзны собавны джуджыд толаад да, буди, сійӧн тшӧкыда висьӧны. И здук кежлӧ весиг оз ланьтлыны сёрнитӧмсьыс, мед эн удит мӧвпыштны: гашкӧ, тэнӧ «кӧмӧдны» кӧсйӧны? Дыр кад «чӧв олӧм» бӧрын журналлӧн авторъяс лыдӧ бӧр воис Юрий Яковлев, Вашка-Ву бердын чужӧм морт: Койнасас на Елена Ивановна Кузьмина Алексей пиыскӧд рытывбыд ӧлӧдӧмаӧсь Татьянаӧс туйӧ мӧдӧдчӧмысь. Талун унаӧн татшӧм аппаратсӧ кӧсйӧны ньӧбны, ӧд весиг медся водзмӧстчысь канмуясын найӧ оз тырмыны. Ӧнi «веськыд йитӧдыс» лоис йӧзыслы, торйӧн нин мукӧд кар-районсалы, матыссаджыкӧн да восьса-джыкӧн. Фоминскӧйын Архангельскысь чери кыйысьяс вӧліны, вездеходнас 50 километр нуисны менӧ Борковскӧйӧдз. Ичöтджык чойыс, Тамара Алексеевна Чисталёва, казьтывлiс: «Сiйö асылас миян гортын уна йöз чукöрмис. И налысь на пайка и. Татшӧм «кампетасьӧм» пондаыс ӧд быд тӧлысь жӧ пӧшти больничаад вӧлі веськавла. Мортыс абу кӧсйӧма веськавны сутшкасьысь сутуга сайӧ, та вӧсна тадзи, кывкутӧмӧн вештӧ вӧлӧм мыжсӧ. Садь, шоперлӧн удостоверениеа, машинасӧ пасйӧма ГИБДД-лӧн юкӧнын, но абу вӧлӧма страхуйтан полисыс. Но век жӧ, дивӧ кӧть абу, пемӧсъяслы кӧрым лои дасьтӧма кольӧм воысь унджык: тырмас кузь тӧв кежлӧ! Ставыс тайӧ вӧчсьӧ сы могысь, медым тӧдмавны, вермас-ӧ мыйыськӧ омӧльтчыны кагалӧн дзоньвидзалуныс. Кольӧм во помын Сыктывкарса Эжва районын босьтчисны кыпӧдны 270 зонпосни вылӧ артыштӧм выль детсад. Ӧні «Луд» пансьӧ парчаысь важся сарапанъясӧ вӧччӧм аньяслӧн Изьва кузя уна километр ӧтувъя мунӧмӧн. Та вӧсна ме шуа талун тайӧ трибуна сайсяньыс «лукойлсалы» посёлокын став олысь нимсянь ыджыд аттьӧ! Водзті став сідз шусяна ингредиентсӧ сьӧрсьыным вайлім, а таво думыштім пусьыны татчӧс прӧдуктаысь. Техникасӧ сійӧ уджӧдӧ оз сӧмын ас вылас, но и отсалӧ овмӧдчӧминса администрациялы дӧзьӧритны туйяс. Пасъям, тайӧ туйсӧ пыртӧма «Дорожная инспекция ОНФӦКарта убитых дорог» интерактивнӧй карта уджтасӧ. 32 сюрс олыся карас эм кремль, куим манастыр да уна вичко, гидроэлектростанция, мукӧд видзӧдлантор. Некымын во сайын кыпӧдлім дронъяс Усинскын, тӧлысьбыд отсалім кусӧдны мусир перъянінын ыпъялысь би. Шуам, Зинаида, Марина да Прасковья чойяс сьылісны «Рытъя кыаын», а налӧн Людмила чойныс – «Ижмаын». Комын вит во нин тэ, мусаöй, котралан- войлан, тапъялан-восьлалан коми каръястi да сикт-грездъястi. Александр Голованев сетіс школаса директор Екатерина Дьячковалы сійӧс ньӧбӧм вылӧ сьӧма сертификат. Лыддьысян жырйö либö краеведение юкöнö шыöдчигöн сэт-чöс уджалысьяс отсаласны корсьны колана юöрсö. И унаӧн, кодъяс таӧдз немтор та йылысь эз тӧдлыны, лоӧны уджйӧзаӧсь либӧ, мӧдарӧ, уджйӧз перйысьӧн. Мӧйму гожӧм «Газпром трансгаз Ухта» котыр коймӧдысь котыртліс Ямалӧ биару перйысьяс дорӧ пресс-тур. Важся йӧз эскӧмаӧсь, мый ошлӧн кадколастӧ чужлӧм йӧзыс – повтӧмӧсь, зільӧны тӧдмавны мыйкӧ выльтор. Ветврач-уджъёртӧй ки пыдӧснас тупкӧма сьылісьыс ранасӧ, чуньяс костӧд пӧ пӧсь вирыс ылькйӧ-визувтӧ. Кагаыд и йӧктіс. Овліс, чукӧртас ставнымӧс, ӧти мӧдсьыс ичӧтджык, да и сьылам сылӧн гудӧкасьӧм улӧ. Пырӧдчӧны сэтчӧ вӧр овмӧсса гырысь предприятиеяс, техникаӧн да оборудованиеӧн могмӧдысьяс да мукӧд. И талун нин зэв унаӧн шуасьӧны, нинӧмла пӧ йӧзӧс арталӧм вылӧ сьӧмсӧ лотны, сідзи нин ставыс тӧдса. Та дырйи быть колӧны научно-методическӧй да медико-биологическӧй удж вӧсна кывкутысь специалистъяс. Сёрниӧ пырӧдчысьяс медводз аттьӧалiсны Владимир Викторовичӧс тайӧ аддзысьлӧм вылас кад вичмӧдӧмысь. Кыдз пасйис Денис Паспеков, налӧн ведомствоыс дасьтӧ адгумлы паныд тышкасян республикаса программа. Но и кагаыдлы колö гöгöрвоöдны, но горзытöг, мый тэнад эмöсь могъяс, кодъясöс быть колö збыльмöдны. экспертъяс пасйисны, мый Россияса Оланподулö вежсьöмъяс вöсна гöлöсуйтны позяс, тöдöмысь, гожöмнас. Оланпас баласӧ Думасянь ыстасны на президентлӧн администрацияӧ, сэсся видлаласны Федерация Сӧветын. Чайтам, тайӧ небӧгын ӧтувтӧм уджъясыс лоӧны коланаӧн педагогъяслы быдмысь войтыркӧд быдлунъя уджын. Эм нӧшта склеротерапия, кор висьысь сӧн пытшкас сюйӧны лекарство, коді пытшсяньыс бырӧдӧ «гӧрӧдсӧ». Вермысьяслы вичмӧны Ямало-ненеч автономия кытшса губернаторсянь да Россияса президентсянь грантъяс. На вылӧ видзӧдігӧн збыльысь гӧгӧрвоан – кутшӧм ыджыд шуд вӧчны сійӧс, мый тэ сьӧлӧмсяньыд радейтан. Ыджыдджык нылыс медводдза классын велӧдчигас чужан лунсӧ пасйыны корис ӧтлаын велӧдчысьяссӧ гортас. Кольöм во асшöр уджалысьяслы вöлi торйöдöма 520 сюрс кубометр вöр — 2016 воын серти 7,5 пöв унджык. Но став гусяторсӧ, мый сэні виччысьӧ йӧзсӧ, эз восьтыны: видзӧдысьтӧ пӧ ӧд шензьӧдны-чуймӧдны колӧ. Ачыс Ольга Михайловна 36 во нин зільӧ культураын, сы лыдысь 24 восӧ веськӧдлӧ коми культура юкӧнӧн. Сыктывкарын эм Россияса финн-йӧгра шӧрин, регионын — финн-йӧгра этнопарк, а национальнӧй театр абу. –Сійӧ туйдас-висьталас, мый да кыдзи колӧ вӧчны, кутшӧм кабала дасьтыны да кытчӧ сійӧс ыстыны-нуны. Павел Шеболкинлӧн кывъяс вылӧ тайӧ мыла сьыланкывнас воссис Иван Павлович Морозовлы сиӧм кыпыд гаж. Юксьӧй миянкӧд, коді тайӧ снимок вылас, мыйӧн тӧдчана фотоыс, кутшӧм казьтылӧмъяс сыкӧд йитчӧмаӧсь. Медводдза Иваныс – 28-ӧд Невельскӧй стрелкӧвӧй дивизиялысь историясӧ туялысь Иван Петрович Конюхов. Сыктывкарса администрациялӧн ыджыд жырйыс, кодӧс кӧртымавлӧны, оз лӧсяв техника боксянь корӧмъяслы. 2020 вося гожӧмнас «Маршрут» командаысь экстремалъяс джипъясӧн вуджӧмаӧсь трактсӧ, фильм вӧчӧмаӧсь. Сiдзжӧ республикаса быд олысь вермас юӧртны МВД-лы на йылысь, кодъяс уджалӧны индӧд вылӧ видзӧдтӧг. Ен нога небӧгын гижӧма: кӧй-дысыс кӧ пӧ оз кув, сыысь немтор оз чуж, а кувлаc кӧ, сыысь быдмас шеп. Найӧ восьтӧны выль уджаланінъяс либӧ водзӧ уджӧдӧны ӧніясӧ, мый торйӧн нин тӧдчана сиктса войтырлы. А тшӧтш и кутам лача, мый и мукӧд районса велӧдысь-кагульничаяс тшӧтш кутчысясны татшӧм ыджыд уджас. Сыктывкарын, Ухтаын да Усин-скын олысьясӧс дугӧдӧмаӧсь уколавны коронавирусысь, вакцинаыс бырӧма да. Вичко дорас кӧсйӧ сувтӧдны стрӧитчысьяслы олан балок, мед найӧ вермисны сэні шонтысьны да нуръясьны. Сыктывдін районса Выльгортын мыйта нёрпалысьӧс бергӧдіс мӧдаръюгыдсьыс — лыддьӧдлігад тшӧттӧ воштан. Эновтіс таладор югыдсö Гелий Аристрахович Ветошкин, коді велöдіс юöр дасьтігöн стöчмöдны быд лыдпас. И ӧні ми Вагит Юсуфовичкӧд воим сӧгласӧ, мый налӧн компания кутас водзӧ на вичмӧдны пыр унджык сьӧм. Выль «Би кинь кӧсйӧ тӧдны» рубрикаын экология йылысь некымын юалӧм ми сетім Рассыхаевъяслӧн семьялы. «Коми войтырлы» пӧ быть колӧ кыпӧдны тайӧ юалӧмсӧ оланпас дасьтан да сійӧс збыльмӧдан власьт водзын. Вежсьӧмъяссӧ лоӧ пыртӧма странаса Оланподулӧ, на вӧсна кӧ сетасны ассьыныс гӧлӧссӧ Россияын олысьяс. Дерт, казялінныд нин — журналлысь медводдза лист бок мичмӧдӧ выль логотип — мича, кокни, кыпыд лола. Оланпас дорас ковмас на урчитны ньӧввуж сертифицируйтан пӧрадок, кыдзи да кӧні видзны да сідз водзӧ. Стрӧитчыны босьтчасны, сӧмын пырӧдчасны кӧ федеральнӧй уджтасӧ (шогмытӧм стрӧйбаысь выльӧ вуджӧдӧм). Ӧд спорт отсӧгӧн позьӧ гӧгӧрвоӧдны томуловлы, кутшӧм тӧдчана овны дзоньвидза да ас вӧсна кывкутӧмӧн. Ӧд найӧс колӧ босьтны дзонь ставка вылӧ, уджӧдны лунтыр да вештыны таысь кӧть нин МРОТ мында удждон. Владимир Уйба ошкис вӧзйӧмсӧ, и республикалӧн 100 вося юбилей кежлӧ Зӧвсьӧртын лоас югзьӧдӧм трасса. Дзебöмаöсь Ленинград обласьтса Заречье грездын, сёрöнджык вуджöдöмаöсь «Новая Малукса» братскöй гуö. А батьныслы – кольччыны, сы вӧсна мый аэропортын уджйӧз вештыны оз артмы, та вылӧ мунас некымын лун. Рио-де-Жанейроын сійӧ вермасьӧма нималана Мистер Икс вӧлӧн, кодӧс таӧдз кыкысь кӧсйылӧмаӧсь начкыны. Медым предприятиеын бергӧдчис этшаджык йӧз, «Монди Сыктывкарса ЛПК»-ын ӧні унаӧн зільӧны гортсяньыс. Абу на кыпӧдӧмаӧсь СовМинлысь, а ӧнія госсӧветлысь стрӧйбасӧ, та вӧсна площадь ӧнія серти ыджыдджык. Зэра поводдя вӧсна абу на дзикӧдз помалӧмаӧсь канализациясӧ, абу на жӧ удитӧмаӧсь пелькӧдны гӧгӧрсӧ. Конкурсса сідз шусяна призӧвӧй фондыс – куим миллион шайт: куим вермысьлы вичмас ӧти миллион шайтӧн. Ирина Канева локтӧма ансамбльӧ 2003 воын, и кык во мысти нин лӧсьӧдӧма челядьлы «Зарни ёльяс» котыр. Шемӧс весиг босьтлӧ, кыдзи дас ӧкмысӧд нэмын войвывса ылі сиктын чужлӧм морт велӧдлӧма та мында кыв! Таво тулыснас сійӧ дзикӧдз письтӧма, капитальнӧя дзоньтавтӧг эськӧ арнас велӧдчанінӧ пырны эз шогмы. Челядькӧд бур уджысь Почёт грамотаясӧн да аттьӧалана письмӧясӧн пасйисны юбиляр-школаын зільысьясӧс. Пыр кутам йитӧд федеральнӧй тэчасъяскӧд, орчча регионъяскӧд, медым вайны республикаӧ унджык вакцина. А выставкаыс Сыктывкарын уджалас февраль 28 лунӧдз, сэсся сійӧс петкӧдласны Россияса мукӧд регионын. Иван Тороповлӧн кольӧм нэмся 60-ӧд воясӧ гижӧм повесьтын висьтавсьӧ сплавын уджалысь том йӧз йылысь. Локтӧ Лена лавкаысь, сдачасӧ, эм кӧ, пӧчыслы сетӧ, а чӧскыдторсӧ оз и петкӧдлы – сійӧ сылӧн абу нин. Владимир сдайтіс туй выв правилӧяс кузя да автодромын экзаменъяс, но карса уличаяс вылын сорсьыштіс. Ме абу паныд, тадзсӧ весиг кивывджык, ӧд овмӧсӧй ыджыд, да сійӧс кӧть дыр кежлӧ оз ковмыв эновтлыны. Но, мӧдарӧ кӧ, тайӧ и бур – важысянь тӧдса местаясыс кодъяслыкӧ выль боксянь петкӧдчисны-мыччысисны. Кӧть пӧ фарфорыс эськӧ ӧдйӧ жугалӧ, но воясӧн сӧмын крепаммис да кремень кодь лои, шуӧны шуда гозъя. Висьминныд кӧ, асланыд врач дорӧ мунӧй, а эн корсьӧй ӧтуввезйысь сідз шусяна виртуальнӧй целительӧс. А мойдіс «Зарни ёль» ансамбльлӧн ворсӧм улӧ Коми Республикаса заслуженнӧй артистка Виктория Пыстина. Куим во мысти помалі сійӧс гӧрд дипломӧн, гӧтраси да кольччи велӧдны гражданскӧй авиация институтын. Война заводитчис да, миян сиктысь став мужичӧйыс фронт вылӧ муніс, тшӧтш и менам ыджыдджык Иван вок. Йошкар-Олаын «Тёплая речка» трактирӧн веськӧдлысь Иван Антропов «ШаньгаФестӧ» пырӧдчӧ коймӧдысь нин. –Вӧр переработайтан юкӧн сетӧ позянлун ӧддзӧдны Комиын экономика сӧвмӧдӧмсӧ, – пасйис Владимир Уйба. Тайӧ альбомас пырта ӧтуввезйын юргысь нин сьыланкывъяс, сӧмын неуна выль аранжировкаӧн, да выльясӧс. Кор тэ том, став сьӧлӧмнад радейтан, мустӧмтан. А тайӧ постановкаыс буретш ён сьӧлӧмкылӧмъяс йылысь. Температура мерайтісны, перйӧм батареясӧ снимайтісны, асьныс кӧдзыдысла йӧжгылясисны да бӧр мунісны. «Старшее поколение» уджтасын тшӧтш индӧма, мый гырысь арлыда йӧз пӧвстын кутасны нуӧдны спартакиада. 2017 вося июль 17 лунӧ кувсис Иван Петрович Конюхов, 2018 вося май 25 лунӧ – Иван Петрович Михайлов. Геолог серти, тайӧ дзик на томиник, пӧрӧдаын артмӧм изъясыслӧн наука боксянь некутшӧм тӧдчанлун абу. Та вӧсна нывнысӧ водз сувтӧдӧмаӧсь лызь вылӧ, котрӧдлӧмаӧсь, велӧдӧмаӧсь вӧр-ваын колана ногӧн овны. Вежон чӧжӧн сям-кужӧмлунсӧ ордйысьысьяс петкӧдлiсны эз сӧмын практика боксянь, но и теорияысь тшӧтш. Сідз, Сыктывдін районса Выльгортын июнь-июльын нин лӧсьӧдасны ГТО нормативъяс сдайтан спортплощадка. Мед жӧ ми кылам найӧс и водзӧ, мед жӧ найӧ лоӧны коми литературалӧн аскиа да ве-сиг и талунъя лунӧн. На пиысь унджыксӧ медсясӧ майшӧдліс, содас-ӧ пособие-льготаыс да кутшӧм выль кокньӧд лоас 2020 воын. Чайта, студенталан кадыс козьналас Дариналы уна долыд сьӧлӧмкылӧм, выль ёртъясӧс да кыпыд аскиа лун. –Сьӧлӧмӧй пыр топавлӧ, кор сёрниыс кыптӧ туризм сӧвмӧдӧм йылысь, – водзӧ висьталӧ Александр Захаров. — Но и вӧралысьяслы колӧ кывкутӧмӧн ставсӧ вӧчны да кыйсьыны ӧткӧн, мукӧд регионысь ёртъяссӧ кортӧг. Медикъясысь сиктас эм сӧмын фельдшер, да врач дорӧ йӧзыслы лоӧ ветлыны Зӧвсьӧртӧдз либӧ Айкатылаӧдз. Почёта гöсьтъясöн праздник вылö корöма 356 ветеранöс, на лыдын 156-ыс мортыс – мукöд странаын олысь. Миян, почтальонъяслӧн, сумкаяс сьӧкыдӧсь вӧліны — быд лун радлунсӧ и шогсӧ килограммъясӧн новлӧдлім. –Сьӧлӧмсянь чолӧмала тіянӧс зэв тӧдчана да кыпыд лоӧмторйӧн, – шыӧдчис на дорӧ республикаса юралысь. Шуам, менам каналын медся видзӧдана роликын весь пукала да висьтала-кӧсйыся камераӧ котравны 71 лун. Василий Чувьюров сьыланкывъяссӧ чукӧртӧ вӧрса пемӧсъяссянь: ошлы дӧзмӧдчис, сэсся руч дорӧ котӧртіс. Но кодсюрӧ ньӧти оз кынмыны – октябрь пом, а найӧ котӧртӧны ю дорӧ да повтӧг уськӧдчӧны. купайтчыны. Бобик сувтнысӧ оз вермы. Видлала: лапасӧ кыклаын зэв пыдӧдз вундӧма, весиг яйчигыс (мышцаыс) тыдалӧ. А ӧтчыд кутшӧмкӧ концерт дырйи тӧдмаси зонкӧд, да сійӧ менсьым пыр жӧ юаліс, коді ме гороскоп серти. 2015 воын «Томлун» сьылан котырлы, кытчö ме сэки ветлöдлі, шуисны петкöдчыны Белоруссияын концертöн. Колледж бӧрын пыри велӧдчыны заочнӧя Вӧр институтлӧн экономика юкӧнӧ, босьті вылыс тшупӧда тӧдӧмлун. Сэсся ыстылісны Москваӧ национальнӧй спорт сикасъяс федерацияӧ, кӧні тӧдмаси опытаджык тренеръяскӧд. Дерт, унджыкыс на пиысь инмӧ социальнӧй юкӧнлы, медициналы, ӧд буретш тайӧ медся ёна майшӧдлӧ йӧзсӧ. Таысь кындзи инспекторъяс стрӧжитісны ва вылын дурӧмъясысь да мый колӧ вӧчны, казяласны кӧ вӧйысьӧс. Сылысь коланлунсӧ индӧма Войвыв саридзьясті ва туй бокын инфраструктура лӧсьӧдан федеральнӧй планын. 2000 воыс, кӧть и кассяна, озыр вӧлі шудӧн: босьті диплом, петі верӧс сайӧ, октябрын чужис Лера ныв. Ас кадӧ весиг районса юрсиктӧ пыранінын пассӧ – Кӧрт Айкалысь мыгӧрсӧ – сувтӧдісны комбинат отсӧгӧн. Людмила Баевалӧн кывъяс серти, ӧнія коми сьыланкывлӧн фестивальса конкурс вылӧ вӧзйӧмаӧсь 33 сьылан. Но Комиын миян эмӧсь и дзик на выль «фишкаяс», кодъясӧс асьным думыштім да окотапырысь наӧ босьтчим. Буретш Нина Никитьевнаӧс сьӧлӧмсянь чолӧмалӧмӧн и восьтам «Войвыв кодзувлысь» февраль тӧлысся номер. Газетысь гижӧд лыддьӧм да премьера вылӧ волӧм бӧрын йӧзыс юксисны миянкӧд асланыс тӧжд-майшасьӧмнас. Войвывса вӧрзьӧдлытӧм вӧрыс век ышӧдліс и ӧні ышӧдӧ туристъясӧс волыны «Югыд ва» национальнӧй паркӧ. Ӧнӧдз эськӧ эз на кывсьы, мый юр сюянінтӧг кольӧмаяс пӧвстысь кодлыкӧ кӧвъясьӧма выль коронавирусыд. Уджъяс видлавсьӧны вит номинация серти: «Проза», «Поэзия», «Публицистика», «Драматургия», «Перевод». —Выль ловшы лоас фестивальыслӧн, но «Василейлӧн» традицияясыс колясны, — пасйис Светлана Белорусова. –Кык час муніс балыс, а эг и казявлӧй, кыдзи кадыс лэбис, – пасйис гажлӧн режиссёр Ольга Третьякова. Коронавирус паськалöм вöсна Сыктывкарсянь республикаса мукöд кар-районö эз мöдны ветлыны автобусъяс. Самараӧдз позяс лэбны кык да джын, Нарьян-Марӧдз – куим, Калининградӧдз – нёль да джын сюрс шайтысь. Сыктывкарын десантникъяс да ветеранъяс тайӧ лунас асывсяньыс волісны Вежа Степанлӧн кафедраа соборӧ. Ӧтиас нывкаӧс велӧдӧмаӧсь тренеръяс Владимир Муравьёв да Фёдор Сметанин, а мӧдас — Миляуша Панюкова. Ведомство корсьӧ артистъяслы мукӧдлаын петкӧдчыны лӧсялана инъяс да дасьтӧ репетиция нуӧдан график». –Чайта, недыр кежлӧ торъявлӧмыд, ӧта-мӧдсьыд гажтӧмтчӧмыд топыдджыка на йитӧ гозъяӧс, – пасйис сійӧ. Коми Республикаса вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрысь артистъяс ветлісны гастрольӧн Ханты-Мансийскӧ. Сэкся йӧзыс восӧ юклӧмаӧсь 9 кадколаст вылӧ, и быд кадколастлы лӧсялӧ вӧлӧм вӧр-васа кутшӧмкӧ пемӧс. Ӧд кымын унджыкӧн пасъям асьнымӧс комиӧн, кута лача, сымын унджык позянлун лоӧ миян водзӧ сӧвмынысӧ. —Ми радейтам лыддьысьны, библиотекаын пыр йӧза, но реорганизациякӧд йитӧдын сійӧс век жӧ томналісны. Марк Ефимовичлӧн сьыланкывъясыс юргӧны оз сӧмын Коми муын, тшӧтш и Россия пасьталаын да суйӧр сайын. А садпамяти2020.рф лист бокса карта вылын эм позянлун индыны пусӧ да босьтны электроннӧй сертификат. Газет-журнал отсӧгӧн найӧ тӧдмалӧны республикаын олӧм йылысь да нимкодясьӧны мича, мыла коми кывйӧн. Медым кагалы вичмис сёян, мам-батьлы колӧ шыӧдчыны велӧдчанінӧ, кабаласӧ позьӧ ыстыны и электроннӧя. Врачьяслöн видзöдлас серти, медводз налы кокньыда вермас кöвъясьны да чорыда мöрччыны коронавирусыс. Сійӧ петкӧдліс Коми-перым кытшса периодика петасъяс, а сідзжӧ тӧдмӧдіс том авторъяслӧн творчествоӧн. Корим республикаса юралысьлысь киритны тшöктöмсö да кутшöмкö кадколаст водзö на велöдiсны важ мозыс. Туялан гижӧдсӧ ӧд дасьтӧны филологъяс, налӧн кывкутӧмыс зэв колана буретш татшӧм уджъяссӧ дасьтiгӧн. А библиотекаыс эськӧ тшук лоис регионса «Библиотекасянь тыдалан медмича серпас» конкурсын вермысьӧн. –Ӧні артистъяс, и абу сӧмын тіян театрысь, кодкӧ сьылӧ, кодкӧ пусьӧ, кодкӧ кывбур либӧ висьт лыддьӧ. Кызь воысь унджык нин тайӧ фестивальыс ӧтувтлӧ Россияса быд пельӧсысь кывбуралысьясӧс да гижысьясӧс. Кык пӧв, 500 шайтӧдз, содас уна челядя семьяысь школаын велӧдчысьяслы автобусӧн ветлӧм вылӧ пособие. Зеленечын, Пальын, Ыбын да Придашын котыртӧма том йӧзлы шӧринъяс, чужан му туялысьяслысь гӧстинӧйяс. А волывлӧны сэтчӧ петкӧдчыны республика пасьталаысь котыръяс, на лыдын и профессиональнӧй сьылысьяс. –Збыльысь, ӧнi кар-районын олысьяслӧн лои унджык позянлун мынтысьтӧг шыӧдчыны юристъяс дорӧ отсӧгла. Öтияс шуöны, ми пö ставным кулам, мöдъяс чайтöны, мый нинöм сэтшöмыс абу – быдвося нёрпалöм пö тайö. Сэк жӧ чинӧ татшӧмыс Сосногорскын, Воркутаын, Вуктылын, Изьва, Кулӧмдін, Удора, Кӧрткерӧс районъясын. Тайӧ и Войвыв праздник, и Кӧр видзысьлӧн лун, и Саам музыка лун, быд сикас йӧзкостса да канму гажъяс. Тайӧ канализация, шыблас чукӧр, лавка, склад да сідз водзӧ, кӧні оз нуӧдны сідз шусяна дератизациясӧ. 250 морт вылö артыштöмöн предприятиелöн сьöм вылö ньöбöмаöсь шыдöс, макарон, консерв, тшай, печенньö. Пашӧ пиыд первой пыжӧн пышъяс — Печораӧ, Педул пӧлыд Пеклакӧд пар-титчасны, пемӧсъясыд пакӧститчасны. Печора кузя кывтысь-катысь купечьяс содтӧмаӧсь «мутныйсӧ», юсяньыс сиктыс ру пиын моз пӧ петкӧдчӧ да. Шуам, октябрь 6 лунӧ воссяс Москваса художник Алевтина Стручковалӧн «Шылад, кывбур, серпас» выставка. Ме эськö и пöрысь пöчöс ловйöн эг аддзыв, но, мися, дась ветлöмöн колö видлыны Миколай дядьлысь гусö. Тайӧ йӧзыс шензьӧдӧны асланыс пыді мӧвпаланногнас, олӧмыслысь уна пӧ-лӧс петкӧдчӧмсӧ донъяланног-нас. Такöд тшöтш мыйкö колö вöчны, гашкö, оланпас вынсьöдны, мед шöйтысь кöин-ошкöс лыйны эз ков лицензия. Специалистъяслысь юалі: мися, сідз шусяна дудӧм кадӧ дзоньвидзалун тшыкӧдан удж вылын сетавлісны йӧв. Ӧти-кӧ, Белоруссиясянь сійӧ медматысса кар, а мӧд-кӧ, тані ыджыд кӧрт туй станция, позьӧ шуны, гӧрӧд. Ӧд быдӧн вермас шыӧдчывны министерство-ведомствоса специалистъяс дорӧ да пыр жӧ кывны насянь вочакыв. Веськӧдлысьыс Валентина Николаевна Леканова гижис буретш артист Степан Ермолинлӧн олӧм да удж йылысь. Локтан петасын ми, дерт, паськыдджыка гижам Коми ВДНХ-ын “Коми йӧзӧдчан керкалӧн” водзмӧстчӧм йылысь. Воисны юрсиктсаяс, юркарсаяс, весиг ми Одыб сиктсянь ветлiм, туйным шогмытӧм, но кыдзкӧ тай петiм жӧ. Онлайн-форум дырйи позис онлайн-квизын видлыны ассьыныс вынъяснысӧ да петны Инстаграмӧ веськыд эфирӧ. «Культура» нацпроект серти таво регионлы ставнас вичмӧдасны 55 миллион шайт 9 уджтас збыльмӧдӧм вылӧ. Тайӧ номерын сійӧ вӧзйӧ тӧдмасьны финн драматург да гижысь Энсио Рислаккилӧн «Мисьтӧм Эльза» пьесаӧн. Машинаыс карас Сыктывкарын серти тӧдчымӧн этшаджык, но уналаын улича-туйсӧ позьӧ вуджны му пытшкӧдыс. Кызь сизимӧд «Василейын» медводдзаысь на лоӧ бӧрйӧма том йӧзӧн гижӧм сьыланкывъяс нимпасын вермысьӧс. Быдтор тӧдны окотитысь блогер пыр корсьӧ каналса гижӧдчысьясӧс творчествонас тӧдмӧдан выль туйвизьяс. Айму вöсна Ыджыд тышса ветеранъяс, войнадырся лоöмторъяс йылысь юöр сідзжö позьö аддзыны öтуввезйысь. Уджъёртъясӧй кор аддзисны сійӧс, шуисны: «О, кутшӧм мича, тайӧ шыр?» — нюмъялігпырысь казьтывлӧ Анна. А сійӧ бӧрсяньныс вывлань чеччыштіс, тшапнитіс ӧтиӧс вӧсни кокӧдыс да трубаладорӧдыс му улас и сюйис. Йогурт, рысь, вый да мукӧд сёян-юан иналӧны Кулӧмдін да орчча районъясын, нуӧны вузавны и Сыктывкарӧ. Экологиялы сиӧм медводдза форумын Сыктывкарысь Иван Бобков лоис «Том йӧзлы медиа» нимпасын вермысьӧн. Чужан кывйӧй, кодӧс ме сы мында во пӧдті йӧз кывйӧн, кыськӧ быттьӧ ылькнитіс да разаліс вир сӧнъясӧд! Кажитчисны тшӧтш «Чард» да «Мангазея» нимъяс, а тешкодьяс пӧвстысь позьӧ казьтыштны «Шило под килем». Миян адрес: 167000 Сыктывкар, К.Маркс ул., 229-ӧд номера керка, 420-ӧд жыр, «Йӧлӧга» журнал редакция. Айму дорйысьлӧн лун водзын искусство гимназияысь «Наследие» корсьысян отрядса нуӧдісны ассьыныс сбор. А сідзжӧ Сергей Гусев 22 во нин дасьтӧ аранжировкаяс «Василей» фестиваль дырйи юргысь сьыланкывъяслы. –Во 3-4 сайын ми вӧзйылім «пӧдлавны» Емва ю. Вӧрыква вожын пыр кульмылісны чим, чир, мукӧд дона чери. Таысь кындзи ме культураса уджалысьяскӧд тшӧтш отсала дасьтысьны коми нывъяслы «Райда» конкурс кежлӧ. Дзоньвидзалун видзан министерство котыртіс такӧд йитӧдын дистанционнӧя велӧдчӧм, нуӧдіс видеоурокъяс. Сэсся кыкысь босьтчылӧмаӧсь кыпӧдны выльӧс: 1990-ӧд воясӧ да XXI нэм заводитчигӧн, но абу вермӧмаӧсь. Водзӧ лыддьӧй 29 №-а «Коми му» газетысь, кодӧс позьӧ судзӧдны пошта пыр, позьӧ ньӧбны«Ордым» лавкаын. Чужлӧма Раиса Ивановна Кулӧмдін районса Ручын сюрс ӧкмыссё кызь ӧтиӧд вося йирым тӧлысь ӧкмысӧд лунӧ. Йӧзлӧн юасьӧм вылӧ вочавидзис Емдін районса админстрацияӧн веськӧдлысьлысь удж вӧчысь Галина Плетцер: Гöгöрвоöны, мый öнi кö оз отсавны татшöмъясыслы, регыдъя кадöн экономиканыс уна сё пöв унджык воштас. Илья аслас Николай да Алексей вокъясыскӧд шуӧмаӧсь ӧтув дорйыны ассьыныс да ас коддьӧмыслысь правояс. Медшӧр могӧн вӧлӧма сетны нывбабаяслы грамота, медым сэсся вермисны уджавны сӧветскӧй учреждениеясын. «Кыпӧдім» война кадас дзеблытӧм салдатӧс, орччӧн вӧліны сылӧн каска, винтовка, противогаз, патронъяс. Ӧтчыд удж сертиыс воӧма Коми национальнӧй музейӧ, да сэтчӧс экспозицияыс дзик пыр и йиджӧма сьӧлӧмас. Ӧні гортас кадысь кадӧ велӧдӧ туй выв правилӧяссӧ да сёрӧнджык кӧсйӧ нӧшта видлыны сдайтны экзаменсӧ. Праздник дырйиыс спорт ордйысьӧмъясын вермысь командаяслы козьналісны 90 сюрс шайт дон сертификатъяс. Ӧтияс ньӧбалӧны сёян-юан, мӧдъяс пусьӧны, коймӧдъяс нуӧны вӧлӧгасӧ асланыс машинаӧн да вердӧны йӧзсӧ. Бӧръя кадӧ кӧин-ош йылысь телевидение-радио пыр юӧръяс лунысь-лун повзьӧдлӧны республикаса олысьясӧс. «Монди Сыктывкарса ЛПК» от-сӧгӧн районын таво сідзжӧ котыртлісны Олӧма йӧзлӧн лун кежлӧ «Тӧжд» форум. –Пасъя, Дон Нигро видзӧдіс миянлысь ворсӧмсӧ видео пыр, и сылы ёна кажитчис, – ошйысис Юрий Нестеров. –Яренск уездса писцӧвӧй да переписнӧй книгаяс листалігӧн весиг шензи, мыйта коми морт мунлӧма Сибырӧ. –Ми ёртъяскöд сёрнитчим, мый ог сэсся кутöй ыставны öта-мöдлы татшöм юöрсö и весиг ог кутöй сёрнитны. Вочааліс миянӧс Сернурса сырзаводысь шӧр технолог, производство кузя директорӧс вежысь Сергей Черных. Бартер кадö удждон совхозысь вайöм йöв-яйöн вештöмыс, редакциялöн жыръясö поздысьöм йирмöга кöдзыдыс. Кывзысь-видзӧдысьяслӧн син-ваныс доршасьліс, сы выйӧдз сьылан-висьтыс сьӧлӧмнысӧ налысь вӧрзьӧдіс да. Таво районъясын водзö нуöдасны удж, медым ылi ичöт грездъясын олысьяс овмöдчасны гырысьджык сиктъясö. Быд лун тайӧ юкӧнас воӧ коронавирусӧн да мукӧд сикас инфекцияӧн нёрпалысьяскӧд йитӧда йӧз йылысь юӧр. Декабрь 12-15 лунъясӧ Санкт-Петербургса «Экспофорумын» котыртлісны «Выльвося козин» выставка-ярманга. Ас кодьыс жö уджач да шань и верöсыс Руслан Александрович Кузнецов, кодi быд ногыс отсасьö гöтырыслы. Война заводитчанводзса вонас няньтӧ колхозад бура нин юклісны – трудодень вылӧ быдса кык килограммӧн. Миян сёрниын, вӧлӧмкӧ, мӧд мортӧс бур ногӧн донъялан, ошкан кывйыс омӧльтан-лёкӧдансьыс ёна этшаджык. Кыдзи пасйис Сергей Чуликов, тыдалӧ пӧ, этша сьӧмыс да (дзоньтасьӧм вылӧ вичмӧдӧмаӧсь 7 миллион шайт. Санитаравны ковмис ставнымлы, медым кыскыны найöс фанераысь вöчöм мишеньясöн да танкъясöн туй вылöдз. Сёйлӧмаӧсь тшӧтш пу кырсь да бобӧнянь, кӧм-пась абутӧмла челядь абу ставӧн вермӧмаӧсь ветлыны школаӧ. А вӧрса шышыд ӧд оз мӧд виччысьны, кор некымын дас километр сайысь воасны ружьеа йӧз да лыясны сійӧс. Депутатъяс выльысь кыпӧдасны тайӧ сёрнисӧ ноябрь 12 лунӧ ведомствояскостса комиссиялӧн чукӧртчылігӧн. Коми муын Юля ачыс вӧвлӧма жӧ, но абу «Обдорянкакӧд», а рӧдвужыскӧд волӧмаӧсь Изьваса «Луд» гаж вылӧ. Асывнас, луннас и рытнас сійӧ пыравлӧ сэтчӧ да видзӧдалӧ, эз-ӧ кодкӧ сорсьӧмӧн лӧп-ёгсӧ мӧдлаӧ шыбит. Кӧр видзысьяслӧн нэмӧвӧйся Сизяб пуктӧ чум, кӧні позьӧ пукыштны пӧсь шаньгаӧн самӧварысь тшай юигмоз. Июль 8 лунӧ Россияын пасйӧны Семья лун, мӧд ног, Петырлӧн да Феврониялӧн сӧстӧм радейтчӧмлы сиӧм лун. «Вуджӧдчысьыс» тӧдӧ нин сё сюрс гӧгӧр коми кыв, но шӧринсалӧн зільӧмӧн тӧдӧмлуныс сылӧн вочасӧн содӧ. Трубаясыс Heіsskraft фирмалӧн – термо-стабилизируйтӧм полипропиленысь да армируйтӧма стекловолокноӧн. А та бӧрын Алексей Канев нуӧдіс коми вӧралысьлӧн лэч туйті: петкӧдліс, кыдзи шедӧ налькйӧ звер-пӧтка. 3) пошта пыр 121170, Москва, Фонченко вокъяслӧн уличаса 10-ӧд номера керка, Победа музей адрес серти; Позьӧ тшӧтш шыӧдчыны электроннӧй поштаӧ:komi-kerka@ya.ru либӧ звӧнитны 8 (8212)-24-15-19 телепон пыр. Сюрӧсалӧны сёрнисӧ оз веськыда вочавидзӧм-юалӧмъяс, а челядьдырся казьтылӧмъяс, сэкся образ-кылӧмъяс. Но сёрниыс бара пансис, и ӧні парламентарийяс кӧсйӧны тӧдны Россияын олысьяслысь та вылӧ видзӧдлассӧ. 2018 воын миян велӧдчысь Светлана Соломатова лои призёрӧн, а Татьяна Воронцовалы сетісны торъя козин. Европаын со унджык странаас лöсьöдöмаöсь торъя уджтасъяс, мед веськыда отсавны ас вылö зiльысьясыдлы. Ми тайӧс бура гӧгӧрвоам, эскӧдам, мый апрель помӧдз мытшӧдсӧ венам», – содтіс юралысьлысь удж вӧчысь. Первой места шедӧдысьлы сетасны «Райда», мӧд да коймӧд местаясысь – «Катшасин» да «Пӧлӧзнича» нимъяс. Кыкнад кокньыдджык венны сьӧкыдлунсӧ, онджык пов быттьӧ, юксян ёртыдкӧд видзӧдлас-полӧмнад, но вӧчан. Фехтованиеын петкӧдчас Россияса Олимпийскӧй комитетӧн веськӧдлысь Станислав Поздняковлӧн София нылыс. Да и мукӧдыс рочнас оз вермыны стӧча гӧгӧрвоӧдны, кутшӧм «лэчкӧ» шедӧмаӧсь, кодысь кӧсйӧны дорйысьны. Комен мелманас да подкогольнас, а нӧшта вӧрпорсь яйысь шашлыкӧн, кӧнтусь шыдӧн чӧсмӧдлісны мариечьяс. — Кор босьтісны удж вылӧ, чайті, мый та вылын ставыс, коли сӧмын сьӧлӧмсянь зільны, но эм и мӧд олӧм. Вежоннас босьтӧны град выв пуктассӧ кызь тоннаӧдз, а вомӧд мысти комплекслӧн вынйӧрыс нӧшта на содас. А вермысьнас жюри шуӧма Ю.Спиридонов нима искусство гимназияса 11 классын велӧдчысь Дарья Бутыреваӧс. – Ӧтуввезйын мывместе2020.рф сайт отсӧгӧн Комиысь 400 морт нин босьтіс сертификат да лоис волонтёрӧн. Тані жӧ паськӧдчисны видз-му вӧдитан овмӧсъяс да фермеръяс: позис ньӧбны йӧв, рысь-нӧк, чӧскыд пӧжас. Найӧ пӧ йӧзыскӧд орччӧнӧсь, и ладӧн-артӧн кӧ овны тайӧ ловъясыскӧд, найӧ мортлы нинӧм лёксӧ оз вӧчны. Дасысь унджык во сайын фабрикаыслы вуджӧдӧмаӧсь вӧвлӧм «Зеленецкӧй» совхозлысь порсь видзан комбинат. Семён Зиновьевич Семяшкинлӧн личлэдзлытӧм зільӧмӧн Изьвавомын пансис выль школа-сад кыпӧдӧм кузя удж. И медводдза шедӧдӧмторйыс – тренеръяслысь вит быдтасӧс пыртісны Коми Республикаса сборнӧйлӧн резервӧ. А Рытыв-Войвыв тшупӧдын мӧс лысьтысьяслӧн ордйысьӧмын миян Александра Савельева босьтіс коймӧд места! – 1970-1980 воясын Эжва ковтысын кыйлӧмаӧсь вонас 700-900 центнер чери, Мозын юысь – 400-700 центнер. Талун ми сёрнитам буретш сыкӧд, код отсӧгӧн артистъяс петӧны сцена вылӧ мича да шензьӧдана паськӧмӧн. Ӧд тайӧ овмӧдчӧминса войтырыс гӧгрӧс пас кежлас дасьтысьнысӧ босьтчисны февраль тӧлысь помсяньыс нин. Ме ёна полі, лыддьывлі тайӧ страшнӧй концлагер йывсьыс да, кӧні мучитлӧмаӧсь да сотлӧмаӧсь уна йӧзӧс. Гортын кӧ ог лэдзӧй компьютерӧн вӧдитчыны, найӧ вермасны восьтыны ӧтуввезсӧ мобильник да смартфон пыр. Гажа гудӧк гор паськаліс сикт кузя, мыла сьыланъяс ылькнитісны, син пӧртана кытшӧн йӧктанъяс пансисны. Кӧрткерӧс районса Одыбын олысьяс войдӧр карӧ да мукӧдлаӧ ветлiгӧн мунлісны важся туйӧд – Типӧсикт пыр. И ме, и гӧтыр – коми, бать-мамным и пӧль-пӧчьяс – комияс, и челядьным, код ради и олам – тшӧтш комияс. Но ми гортын, ас костаным век комиӧн сёрнитам, а сідзкӧ и кага пыр кыліс чужан кывсӧ, — содтӧ Надежда. Сибыр пасьтала Якутияӧдз, Чукоткаӧдз коми-зыряна кольӧмаӧсь ас йывсьыс паметь места нимъясын, овъясын. Сэсся ӧд кыдз ӧткодялан, республикаын кӧ унджык олысьыс коркӧ воисны татчӧ лунвыв да шӧр регионъясысь. Миян эм пульсосимметрия аппарат, коді петкӧдлӧ мортыслысь пульссӧ да вир-яяс кымын прӧчент кислородыс. ✉Миян электроннӧй пошта куд:yologa@maіl.ru(письмӧ темаӧ индӧй «Снимок вывсянь видзӧдӧ.» конкурс вылӧ). Уджаланінын стрӧга видзӧдӧны цех-вежӧслӧн сӧстӧмлун бӧрся, весалӧны жыръяссӧ инфекция бырӧдан сорасӧн. А шыöдчöма кö вöлi Пенсия фондлöн кар-районса юкöнö, оланпасын урчитöм кадö сьöмсö вуджöдасны юöрттöг. Сідз, бӧръя чукӧртчылігас сёрниыс муніс Украинаысь, ДНР да ЛНР-ысь Комиӧ воысьяслы отсӧг сетӧм йылысь. Со и артмӧ, мый сӧмын ТОС-лӧн зільӧм-водзмӧстчӧмӧн позьӧ кыдзкӧ да бурмӧдыштны сиктын быдлунъя олӧмсӧ. Видзöд öтуввезйысь радейтана кинофильмъястö, лыддьы небöг, гортад ноксьы, пелькöдчы, дзоридзьяс садит. «СКАТ» котыр кыпӧдӧ керкаяссӧ ӧнія выль технологияяс серти, та понда оланінъясыс донъявсьӧны зэв вылӧ. Талун уналаын, тшӧтш и гырысь вузасян шӧринъясын, кинотеатрын, кафеын да и улич вылын эм восьса Wi-Fi. И петкӧдчыны сэні вӧзйис Марианна Рыжкина, кольӧм сезонӧ сійӧ на вӧлі театрын главнӧй балетмейстернас. Республикаса квайт районын öнi ытва улö веськалöма 330 керка, нелямын мортлы ковмöма эновтны оланiнсö. Мужичӧйяскӧд ӧтвылысь Чужан му вӧрӧгысь дорйисны аньяс да челядь, лун и вой мырсисны тылын уджалысьяс. Дмитрий Сергеевич майшасьӧ, регионын пӧ ыджыд опыта профессионалыс, кодъяс сяммӧны кыйны кӧинсӧ, лыда. –Софья Николаевна, ань висьталіс, мый выль оланінӧ кӧсйӧны овмӧдчыны и сылӧн батьыс, и вокыс семьянас. Ӧд, кыдзи тшöкыда казялан, буретш налöн водзмöстчöмöн и артмö гижöдны лыддьысьысьöс газет-журнал вылö. Уджъёрткӧд кык кы-мын час мырсим, но. Пемӧсыслӧн лапа сӧныс, сідз шусяна ахиллӧвӧй сухожилиеыс, орӧма. Та вӧсна варикозӧн медсясӧ висьӧны пуксӧн уджалысьяс: шопер, лётчик, компьютер сайын зільысь да мукӧд. Медвойдӧр пӧ колӧ вештыны нелямын миллион шайт — татшӧм донысь овмӧсъяс ньӧбӧмаӧсь содтӧд комбикормсӧ. – Коркӧ сёрниті Астраханьса видз-му овмӧсын зільысьяскӧд, кодъяс кывкутӧны ю вылын прӧмышляйтӧм вӧсна. Коми Республикаса юркарысь сэтчӧ ветліс «KOMІ KІNGZ» паркур школаӧн веськӧдлысь да тренер Ян Чернецов. Миян ӧд мыйкӧ мӧдтор вы-лӧ кадыс зэв этша, ми пыр институтынӧсь, та вӧсна и унджык ёртыс институтсаяс. Но сюрӧсыс сыын, мый Саша ачыс нин корӧ мам-батьсӧ, ыджыдджык вӧкъяссӧ сёрнитны сыкӧд чужан кыв вылын. Москваын финн-йӧгра войтырлӧн культура лунӧ петкӧдчисны и «Коми землячествоын» зільысь-водзмӧстчысьяс. –Олимпийскӧй спорт сикасъяс пиысь республикаын медбура сӧвмӧ лызьӧн котралӧм, – пасйис Наталья Карина. Сиктын олысьяс ошкӧмаӧсь налысь водзмӧстчӧмсӧ да корӧмаӧсь водзӧ бурмӧдны тайӧ аслыспӧлӧс шойччанінсӧ. Талун «Монди Сыктывкарса ЛПК»-ын вӧчӧны став позянасӧ коронавирус паськалӧмлы паныд водзсасьӧм могысь. –Ӧти-кӧ, ми зілям, мед тайӧ вӧлі проект, код вылӧ подуласьӧмӧн позяс водзӧ уджавны да дасьтыны выльӧс. Думайта, мый уджöн могмöдысьыд тайöс тшöтш гöгöрвоö, да сёрмыштöмöн кö уджсö вöчан, нинöм лёкыс оз ло. Оз ков элясьны на вылö, öд сы ыджда удж да сы мында документ колö вöлi син пырныс да ки пырныс лэдзны! Мортлы колӧ быть юӧртны, кытысь да кор сійӧ воис, дыр-ӧ оліс суйӧр сайын да кыдзи сыкӧд позьӧ йитчыны. Сиктыс вывтасінын, мыльк йылын паськӧдчӧма, ӧткымын сёрнисикасын пӧ татшӧм вывтасінсӧ материкӧн шуӧны. Альберт Ванеев нима сэтчӧс библиотекаын зільысьяслӧн водзмӧстчӧмӧн литературасӧ радейтӧны том и олӧма. Унаӧн ӧд велалӧмаӧсь шойччыны саридз дорын, кӧть нин дас лун, но коронавирус вӧсна таво ставыс дудӧма. Йӧлыс мунӧ трубаясӧд да веськалӧ торъя пельсаӧ, кытӧн сэсся артмӧ либӧ рысь, либӧ сыр да мукӧд вӧлӧга. Валентина Васильевна Мартюшевалӧн юрнуӧдӧм улын челядь чукӧртісны мешӧкъясӧ мир туйбокса посни шыблас. Миян регионысь ОНФ-ын водзмӧстчысьяс сувтӧмаӧсь Емдін районса Туискерӧсын библиотека пӧдлалӧмлы паныд. Тшӧкыда овлӧ, миян машина оз сибав контейнер дорас, йӧзыс сувтӧдалӧмаӧсь сэтчӧ ассьыныс машинаяссӧ да. Минздравӧн веськӧдлысьлысь удж вӧчысь вочавидзис юалӧм вылӧ, мый мӧдасны вӧчны, тырас кӧ став койкаыс. Висьтасьысьяс казьтылӧны вӧвлӧмсӧ, ӧтлаалӧны воддзасӧ да ӧнісӧ, верстьӧяс выль пӧв олӧны челядьдырнас. Тайӧ республикасьыс курорт да туризм министерствоын юӧртӧмаӧсь, мый шойччан сезонсӧ восьтасны вочасӧн. Минспортысь отделӧн веськӧдлысь Наталья Карина юӧртіс, кутшӧм спорт сикас медбура сӧвмӧ миян регионын. Тані жӧ Елена Вагнерлӧн да Елена Валуженелӧн статья, кӧні видлавсьӧ «Пан туй» гижӧдлысь ритма прозасӧ. Бӧръя кадӧ Изьва йылысь тӧдӧны страна пасьтала: 2010 вося сентябрь 7 лунӧ татчӧ пуксис жугалӧм Ту-154. –Ме медвойдӧр инженер-мелиоратор да экономист, а мазіяс дорӧ весиг эг матыстчыв, – водзӧ висьталӧ ань. Комиын врачьяслӧн ассоциацияӧн юрнуӧдысь Вячеслав Сварич тшӧтш ошкис регионын дасьтӧм специалистъясӧс. Та вӧсна «Монди Сыктывкарса ЛПК»-кӧд сёрнитчӧмын урчитӧмаӧсь выль транспорт ньӧбӧм вылӧ сьӧма отсӧгсӧ. –Вермытӧм да висьлӧс ныв-зонлы водзӧ велӧдчӧм йылысь колӧ мӧвпавны оз ӧкмысӧд классын, а ёна водзджык. А таво шуӧмаӧсь водзӧ нуӧдны керка-интернатас олысьяслысь дзоньвидзалунсӧ ёнмӧдӧм могысь татшӧм уджсӧ. Урчитӧм серти ставсӧ лӧсьӧдім 3.200 койка, на лыдын 2.100-ас эм нин куйлысьыс, – юӧртіс Игорь Дягилев. Вӧр овмӧсса ветеранъясӧс санаторий-профилакторийын бурдӧдӧм-шойччӧдӧм могысь вичмӧдӧма 0,468 миллион. Кор еджыд дӧраыс усис, ставӧн аддзисны нюмъялысь мортӧс, коді быттьӧ тэрмасьыштӧмӧн мунӧ Сыктыв юлань. –Республикаса веськӧдлысьяс пиысь медуна пӧсь кисьтіс Юрий Спиридонов, – казьтылӧ Александр Борисович. Та понда кольӧм во волывлӧма Коми Республикаса войтырлӧн Ёртасян керкаӧ коми кыв велӧдан курсъяс вылӧ. Да и делегатъяс пинь-косьӧ эз жӧ пырны, быд горӧдӧм вылӧ сералыштісны: тшетшкыны пӧ сӧмын и эм сямныс. Сійӧ здукмӧд кежлӧ думыштчыліс да вӧзйис: онӧ кӧ пӧ аддзӧй, вай тіянлы лыддя, мыйысь вӧчӧма вӧлӧгасӧ.. Та бӧрын апельсин-мандарин-лимонлысь косьтӧм коркаяс пысалам клей да пластилин отсӧгӧн “тшак кокъясӧ”. Мӧдарӧсӧ некыдз, сы вӧсна мый КПСС Коми обкомса первой секретарлӧн олӧм-уджыс вӧлі збыльысь шыбӧльтӧм. Кинад ӧти шег вывлань шыбитлігкості сійӧ жӧ кинас колӧ удитны чукӧртны пызан вылын куйлысь нёль шегсӧ. Воысьяслы сэні вӧзъясны и пывсьыны, и пемӧсъяскӧд ноксьыштны, сырӧн, маӧн да мукӧд вӧлӧгаӧн чӧсмасьны. Да содтісны, комияс, калмыкъяс, башкиръяс костын татшӧм аддзысьлӧмъяссӧ пӧ и водзӧ на колӧ котыртлыны. А ӧні унджыкыс сюсьмисны да сёян-юансӧ босьттӧдзыс быть видзӧдлӧны сылысь сідз шусяна срок годностисӧ. Тайӧ лоӧ ыджыд отсӧгӧн налы, кодъяс оз бура тӧдны коми кывсӧ да гӧгӧрвоны, мый йылысь юӧртсьӧ гижӧдас. Ачыс ва увті ветлывлӧма: Висер йылын суныштас да Гӧрд чойын (Ыджыдвидз да Шойнаты костын места) петас. Сійӧ сетіс районса веськӧдлысь Роман Носковлы регионса юралыссянь козин – 30 миллион шайта сертификат. Та дырйи асфальта, мукӧд чорыд веркӧса туй пыдди колӧ бӧрйыны лудвыв либӧ резинаӧн вольсалӧм ордымъяс. Гӧтырпулы лӧсьӧдчынысӧ отсасьлӧмаӧсь нывъёртъясыс, а рытнас сы дорӧ чукӧртчылӧмаӧсь гажӧдчыны том йӧз. Вель уналы кажитчӧма тайӧ мӧвпыс: Россияса дас квайт регионысь сёысь ун-джык удж ыстӧмаӧсь Сыктывкарӧ. Но медъёна сьӧлӧм вылас воӧма спортивнӧй туризм, мыйӧ медводз и кутчысьлӧма мам-бать вылас видзӧдӧмӧн. Эз тай ковмы дыр виччысьны, кывтыдсянь и катыдсянь тэрмасьӧмӧн ыльӧбтісны вежаинлань ас сиктса войтыр. Сизим арӧсӧн нывка медводдзаысь мунӧма художествоа да музыкальнӧй школаясӧ, гижӧма кывбуръяс да шылад. А зэв пӧ кӧсъя, юксьӧ аслас мӧвпъясӧн Надежда, медым йӧзыс эз мунавны, медым сиктным сӧвмис-паськаліс. А сэсся и олӧмыс гӧгӧр вежсьыны кутіс – коми войтырыд юрсӧ кыпӧдіс, чатрасьны кутіс, асьсӧ петкӧдлыны. Уна во найӧ зілисны вӧрын, шлявгӧмӧн зэригӧн и лымъя бушков дырйи мырсисны делянкаясын, тыртісны план. Вӧлі кӧ позянлун, ме эськӧ пӧдлалі татысь группасӧ да новлӧдлі челядьӧс Визинса 10-ӧд номера детсадйӧ. –Филипп ай, йӧзыс сёрнитӧны, быттьӧ пӧ попъяс костын йӧзӧдӧма вӧлі конкурс, коді кутас служитны Райын. 2019 вося июльсянь на сӧмын заводитӧма зільны «ЭкоБессрочка Эжва» ӧтмунӧм, босьтчӧмаӧсь РСО кузя уджӧ. Комиысь физкультура да спорт министерство дась челядьлысь дзоньвидзалун бурмӧдан гожся кампания кежлӧ. А сэсся нин менам ёртъяслы кутіс кажитчыны вурсьӧмӧй, босьталісны, корисны вурны ӧніяджык модааӧс нин. Каляты посёлокса юралысь Софья Богадевичлӧн кывъяс серти, оз сӧмын Анна Чистякова шогмытӧм керкаын ов. республикаса котырлӧн керка дорӧ матыстчан туйяс, лӧсьӧдны пандус, пыранінас отсасьысьӧс коран кнопка. «Ёрта сёрни» — татшӧм нима уджтас збыльмӧдӧны Коми Республикаса челядьлы С.Я.Маршак нима библиотекаын. Таво гожӧмыс мича шондіа да шоныд да, тайӧ ёна ышӧдіс артистъяссӧ и видзӧдысьяссӧ волыны гажъяс вылас. Гижӧдсӧ лӧсьӧдіс Ирина Терентьева «Ямал-Регион» телерадиокомпаниялӧн «Во гӧгӧрса бӧрйӧм» уджтас серти. Александра Николаевна Попова чужлӧма 1909 воын Пезмӧгын гӧль семьяын, но бать-мамыс сійӧс велӧдӧмаӧсь. Тырмытӧм 19 пыддиыс кутасны вӧдитчыны сійӧ оборудованиенас, кодӧс уджӧдісны планӧвӧй операцияяс дырйи. И збыльысь, сӧмын 5.738 олыся тайӧ карыс оз ошйысь ни кремльӧн да гырысь храмъясӧн, ни озыр историяӧн. Сергей Гапликовлӧн кывъяс серти, ухтасаяс пӧ важӧн нин виччысисны тайӧс, и налӧн кӧсйӧмыс ӧні збыльмӧ. Таво «Завалинка» гажсӧ нуӧдісны республикалысь чужан лун пасйигӧн да сиисны районлӧн 90 вося юбилейлы. Таво ансамбльыслы тырӧ 20 во, кодӧс пасъясны «Визула ю» регионъяскостса коми культура фестиваль дырйи. — Чайта мый кыв велӧдӧм вӧсна ми верӧскӧд вензьыны ог кутӧй да быдтам Миронӧс билингвӧн, — содтӧ Анна. Сэні пасйӧма став уджйӧзсӧ, да на пыр позьӧ вештыны мыйтакӧ сьӧм либӧ став уджйӧзсӧ, – пасйис пристав. Гижа на посньыдик висьтъяс, кӧні казьтывла ичӧтдырӧс, рӧдвужӧс, бур йӧзӧс, кодъяс вӧліны менам олӧмын. Телевидениеын уджалысьяс шулывлӧны, позьӧ пӧ став коми уджтассӧ видзӧдны и ӧтуввез пыр, кор пӧ кӧсъян. Сэсся Комиысь петӧм морт велӧдӧма котравны лызьӧн да лыйсьыны Украинаса да Казахстанса спортсменъясӧс. Колӧ пӧ и ӧтувтны кооперативъясӧ асшӧр стада кутысьясӧс, сэки налы кокньыдджык лоӧ инавны прӧдукциясӧ. Школа помалӧм бӧрас Галина Ивановна весиг стюардессаӧн кӧсйӧма лоны, но сэсся эновтчӧма тайӧ мӧвпсьыс. Сійӧ кадӧ библиотекаын зільысьястӧ пыр корлісны партиялӧн райкомӧ, медым тӧдмӧдны выль небӧг-журналӧн. Окота, мед быдлаын вӧлі шоныд да югыд, мед культура керкаӧ да клубӧ йӧзыс волывлісны кыпыд ловкылӧмӧн. Эска, Коми наука шӧринын зільысьяс и водзӧ кутасны водзмӧстчыны тайӧ туйвизяс, — шуис Александр Кучин. Лоӧ нимкодь, тайӧ кӧ отсалас водзӧ сӧвмӧдны миян республикаын шорт-трексӧ, – пасйис Евгения Лясковская. Сы подулын чужис гижӧда кывным, литератураным, Андрей Рублёвӧн серпасалӧм ӧбразъяссянь пансис живопись. Ме ассьым кӧсйӧмӧс кӧть эськӧ дыр песті вежӧрын, но войт мында эг жугыльмыв: мый виччыси – сійӧ и лоис. Öд нелямын гöгöр во нин лызьöн котралöм кузя спортса мастеръяс пиын эз вöвны Изьва вожысь петöм нывъяс. Пырӧдчыны сэтчӧс конкурсӧ Даринаӧс ышӧдӧма коми кыв да литература велӧдысь Евдокия Павловна Косолапова. Таысь ӧтдор 250 сюрс шайтӧдз вӧлі кыпӧдӧма бокӧвӧй кагаӧс пи-ныв пыдди босьтӧмысь социальнӧй пособиесӧ. Гашкӧ, Сыктывкарын мутант-крысаяс нин рӧдмӧмаӧсь, лэбачьясӧс кӧ куталӧны да весиг морт вылӧ усьласьӧны? Коми кӧ, колӧ гижсьыны комиӧн, челядьӧс гижӧдны комиӧн, кӧть найӧ сӧмын неуна и гӧгӧр-воыштӧны коминас. А кор Гран-присӧ шуисны сетны миян Одыб сиктысь «Сипертас» котырлы, ёна жӧ и кекӧначасим да нимкодясим. — Тавося январь 1 лунсянь удж вылӧ ылӧдчӧмӧн инасьӧмалысь перъясны 5 сюрс шайт штрап да ыстасны гортас. Такӧд йитӧдын чужӧ юалӧм: «А мыйла тэнад, комилӧн, челядьыд оз гӧгӧрвоны ни оз кужны сёрнитны комиӧн?». Гажлӧн мӧд юкӧныс вӧлі сиӧма нималана артистка Лидия Петровна Логиновалы да сылӧн олӧмын тшупӧда паслы. И öтувтчöмыс кö артмас, вермас лоны, коркö тадзи жö «ньылыштасны» и миянлысь озыр Коми Республиканымöс. Быдмис менам син водзын, вӧліны и вермӧмъяс, и ворссьӧмъяс, синва сорӧн нимкодясьлім и сьӧлӧмӧн усьлім. Окота лои овны ӧтлаын: асывсӧ вочаавны мусаыскӧд, нимкодясьны сыкӧд да и ӧтув венны олӧмас мытшӧдъяссӧ. Армяна томулов, кыдзи и мукӧд тшӧтшъяыс, велӧдчӧны да уджалӧны, шойччӧны, пырӧдчӧны общественнӧй олӧмӧ. Шуам, миян кино петӧм бӧрын Воркутаса театрлы сетісны сійӧс панысь заключённӧй Борис Мордвиновлысь ним. Но ошйысяна стрӧйбаыд (медся ыджыдыс — 16 семьялы Пихтӧвӧй уличаса 14-ӧд номера керка) вӧлӧма шогмытӧм. октябрь 2 лунӧ — «Евгений Онегин» опера, а октябрь 3 лунӧ лоас концерт-аперитив, — висьталісны театрын. Тайӧ збыльысь пыдди пуктана морт, Коми мулӧн енбиа пи, – памятниксӧ вось-тігӧн висьталіс Владимир Уйба. Сылӧн кывъяс серти, весиг Сочиын олысьяс ӧні оз вермыны матыстчывны саридз дорӧ, погонаяс вӧтлалӧны да. – Унаöн кö мöдасны ветлыны Смолянкасянь юркарöдз, минпром тайö туй вылас вермас вичмöдны и мöд автобус. Сійӧ видлӧ ыззьӧдны котырсӧ, юктӧдӧ, мед сӧмын тшытшыбылкалысь (тадзи Матев нимтӧ Люсяӧс) оз кывзысьны. Медбӧрын воӧм котыръяслы нуӧдісны “Театральная история” квест-ворсӧм, кодӧс сиисны Россияын театр волы. –Зэв тӧдчана висьтавны челядьлы да внукъяслы, кутшӧм донӧн ми шедӧдім Вермӧмсӧ, – пасйис Владимир Уйба. «Россия — созвучие культур» квайтӧд этнокультурнӧй фестиваль муніс Ленинград обласьтса Всеволжск карын. Тшöкыда овлö, война кадся документъясын ним-вич-овсö либö чужан кадсö гижöма сорсьöмöн, шыпас воштöмöн. – Кык лунсӧ ме вӧлі турнир таблицаын медвылыс тшупӧдын, но коймӧд лунас менӧ ордйисны муртса 10 очкоӧн. фронтысь локтöм либö пöгибнитöм (во, уволитчан приказ либö лун, кор салдат пöгибнитöма, юöртöг вошöма); 2020 вося гожӧмӧ уджтаслӧн «чужӧмӧн» лоис сьылысь Пелагея — та йылысь Россияса WWF юӧртіс Instagram-ын. – Государствосянь отсӧгӧн бизнес лӧсьӧдӧ выль уджаланінъяс, мынтӧ вот, отсалӧ сӧвмыны ставнас регионлы. «Коми йӧзӧдчан керкаын» уджалысьяслӧн челядь став сьӧлӧмсяньыс чолӧмалісны мамукъяснысӧ Аньяслӧн лунӧн! Кыдзи тӧдса, комиыс воысь-во чинӧ, та понда торйӧн нин тӧдчана миян пӧвстысь быдӧнлы висьтасьны комиӧн. Кыдзи казьтыліс ань, сэки овмӧсас тайӧ «борда гвардиясӧ» рӧдмӧдӧмаӧсь ӧгуреч-помидор гӧрддзӧдӧм могысь. Паметь небöгын вöлі пасйöд, мый дзебöмаöсь Николай Шаховöс Белоруссияын Витебск бердса Волково грездын. –Ме пырӧдча Марий Эл Республикаса общественнӧй палатаӧ, туризм сӧвмӧдан быдсикас сӧветӧ, – пасйис Иван. Дерт, тайӧ думыштӧмтор, но туристъясӧс тайӧ ёна кыскӧ, торйӧн нин суйӧрсайсаӧс да ичӧт челядя ай-мамӧс. Мӧд аньлысь верӧссӧ, коді зільӧ право доръян тэчасын, ыстӧмаӧсь быдвося медосмотр-диспансеризация вылӧ. Миян сикт кузя ветлӧдліс полиция машина, кысянь горзісны-ӧлӧдісны: пукалӧй пӧ гортаныд, ывлаӧ эн петӧй. Ыджыд Вермöмсянь 75 во тырöмсö миян странаын шуöма вöлi пасйыны зэв кыпыда и абу öти, а быдса нёль лун. Вокӧс и менӧ удж вылас сьӧрсьыс босьтлывліс, лэдз-ліс и копёр кабинаас пукалыштны, мӧлӧтсӧ заведитлыны. Коми Республикаса вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрын вурсян юкӧнӧн веськӧдлӧ Надежда Леонидовна Колпак. И мед, Марина Ортяновалы кӧ эз вичмы меддона коронаыс, сылы сетісны «Красавица Устьяны» ним да диадема. Сантехника вежлалӧм-выльмӧдӧм, актӧвӧй зал ставнас дзоньталӧм вылӧ компания торйӧдӧма 1,5 миллион шайт. Ас пайысь ми, «Коми землячествоысь» войтыр, матісяньджык тӧдмасим рӧдвуж финн-йӧгралӧн озыр культураӧн. 1948 воын бать мунӧма Ылі Асыввылӧ Полина чойыс дорӧ да пырӧма велӧдчыны геолого-разведочнӧй техникумӧ. Найӧ пӧся чолӧмалісны ывла вылын пукалысь-сулалысь войтырӧс тшупӧда гӧгрӧс пасӧн да сеталісны козинъяс. Нывкаяс да зонкаяс войдӧр волывлісны мӧд гортаныс шоныд ковтаӧн, жыръяссӧ тӧлӧдны позянлуныс эз вӧв ни. Экосистема форум помын быдӧн вермӧма пырӧдчывлыны аддзысьлӧмлӧн баннерысь экосумка вуран мастер-классӧ. И со тэ, сэтшӧм ичӧ-тик, пукалан мӧлӧтлӧн кучкалан шы, мазут дук пиын да кылан асьтӧ ыджыд стрӧительӧн. Биографиясӧ да творчествосӧ ве-лӧдiгӧн век вӧлi мӧвпала, кутшӧм сьӧкыда овсис сэки йӧзыслы, челядьыслы. Таӧдз пӧ кысьыны сямми нин, тьӧтӧй челядьдырйи велӧдіс да, но серъясӧн кепысь-носки мичмӧдны эг на куж. Став стрӧитчан, а сідзжӧ выль пызан-улӧс-шкап да оборудование ньӧбӧм вылӧ вичмӧ-дӧма 38,5 миллион шайт. Колӧ шуны, мича паськӧмнас аньяс йӧзӧ петалӧмаӧсь нин – петкӧдчӧмаӧсь Койгорт районсянь «Коми ВДНХ»-ын. –Миян видзӧдтӧг телефон-планшетӧн вӧдитчыны ог лэдзӧй. Дерт, челядь ичӧтӧсь на, нёль да сизим арӧсаӧсь. Но медся ёна сылы сьӧлӧм вылас воӧ Шекспир, кодлӧн гижӧдъяс серти дасьтылӧма уна аслыспӧлӧс постановка. Налӧн уджъясӧн позьӧ тӧдмасьны ӧтуввезса finnougoria.tv лист бокын йӧзӧдӧм «Парад букв» видеогалереяын. Воркутаысь Дмитрий Лакомый да Елена Борисова бально-спортивнӧй йӧктӧмын лоины мӧд степеня лауреатъясӧн. — Кык кыв тӧдысь кагалы кокниджык велӧдчыны школаын, сетчӧныджык суйӧрсайса кывъяс, налӧн бур паметьыс. Та бӧрын Клаус Пеллер юаліс культура керкаын чукӧртчӧмаяслысь, мыйӧн пӧ миянлы тӧдчана октябрь 1 луныс. «Газпром» компанияысь воліс деффектоскопист, кодлы ионизируйтысь югӧр вӧсна вирас артмӧма лёк висьӧмыс. Ирина чужлӧма Салехардын, сэні жӧ помалӧма 11 класс, а сэсся велӧдчӧма Сыктывкарса канму университетын. Веськӧдлысьыс – Юлия Валерьевна Смирнова, содтӧд тӧдӧмлун сетысь педагог – Елена Евгеньевна Карагулина. Видзӧдысьяс сералісны дворяна вылӧ, кодъяс эскӧны ловъясӧ да сійӧ либӧ мӧд юалӧмъясӧн шыӧдчӧны на дорӧ. Кор петкӧдлім тешсӧ Москваса критик Павел Подкладовлы, шуис: «Ме полі тіян Шекспирысь, чайті, оз артмы. Миян республикаын «Россияса пошталöн» удж йылысь юалöмъясöн позьö шыöдчыны 8-800-201-60-11 телефон пыр. «Сикт-грездлӧн аскиалуныс – йӧзӧс быд колана отсӧгӧн могмӧдӧмын», – кывкӧрталіс юралысьлысь удж вӧчысь. Водзӧ лыддьӧй талунъя «Коми му» газетысь, кодӧс позьӧ судзӧдны пошта пыр, позьӧ ньӧбны «Ордым» лавкаын. Ковмас кӧ мездыны вӧйысь мортӧс, видлӧй тайӧс вӧчны сылы кузь бедь мыч-чӧмӧн либӧ шыбитӧй пӧльтӧм кытш. На пиын вӧлі и Алёна Свиридовалӧн «Травушка» сьыланкыв, коді и ӧнія кадлы лӧсялӧ, и йӧзкостса ног юргӧ. Тайӧ школаыс нималӧ исласигӧн чеччалӧмъясӧн, мый отсӧгӧн ӧні и шедӧдӧ ассьыс вермӧмъяссӧ Дмитрий Алиев. — Чина морт дорӧ сійӧ либӧ мӧд могӧн шыӧдчигӧн медводз юася, кыдзи да мыйӧн сійӧ вермас отсавны миянлы. Чайта, мый тайӧ мам-батьлӧн мог — унджык кад коллявны челядьпиянкӧд, удж да кад тырмытӧм вылӧ элясьтӧг. Кыдзи юӧртісны «Единая Россия» ютырлӧн Коми регионса юкӧнсянь, чукӧрмӧма нин кык сюрсысь унджык пробка. Кыдз тыдовтчис, республикаын олысьяскӧд син на син аддзысьлӧм могысь восьтылӧмаӧсь содтӧд 139 площадка. Гожӧм шӧрын, кор град выв пуктас тыр ӧдӧн быдмӧ-сӧвмӧ-кисьмӧ. Но став йывсьыс сьӧрсьӧн-бӧрсьӧн пасъяла. Овлӧ, ачым быттьӧ кӧдзала проект дорас, но группаӧ пырӧдчысьяс ыззьӧдӧны да ышӧдӧны водзӧ сійӧс нуӧдны. 2006 вося Май 9 лунӧ Выльгорт сиктын восьтӧмаӧсь генерал Дмитрий Георгиевич Дубровскийӧс казьтылан пӧв. А гимназияса администрацияын зільысь Зинаида Чужмарова пасйис, ме пӧ «Наследие» отрядса кык боечлӧн мам. Помнитанныд, тавося октябрь 3-ӧд лунӧ «Коми йӧзӧдчан керка» юӧртліс «Гижӧдчӧмысь – козин» конкурс-акция? Но «Театр Луныысь» артистъяслӧн татшӧм петкӧдчӧмысь некодлы эз вӧв зывӧк, некутшӧм «пошлость» эз вӧв да. — Сьӧлӧм вылын долыд, кор чужӧ мичлун, кор аддзан, мый тэнад уджыд кажитчӧ мӧд мортлы, кыпӧдӧ сылысь ру. Сэні котыртлӧны быдсикас гаж-рытпук-чукӧртчылӧм, йӧктынысӧ волывлӧны весиг районса юрсиктысь том войтыр. Буретш пӧ тайӧ нырвизяс колӧ уджавны, мед бурмӧдны обществоын оланногсӧ, йӧзлысь семья вылӧ видзӧдлассӧ. –Россияса регионъяслы да кар-районъяслы сетӧма позянлун асланыс вынӧн дасьтыны сідз шусяна спорт резерв. Медшӧр аслыспӧлӧслуныс сыын, мый став рольсӧ ворсісны мужичӧйяс, кыдзи и Шекспир кадся «Глобус» театрын. 2016 восянь крайысь вöр-ва видзан министерство округö волöмöн нуöдö вöр угоддьöяс юклöм кузя аукционъяс. Йӧзыс ас овмӧснысӧ гӧгӧрыс кӧрт листӧн кытшовтӧны-потшӧны, но вӧрса зверъясыд вермӧны вомӧныс чеччыштны. 2009-öд воын сійöс босьтöмаöсь районса сборнöйö, а нöшта во мысти шедöдöма медвылыс, верстьö нин разряд. Майшасьӧ, керка дорын пӧ кукӧй йирсис, ог гӧгӧрво, кыдзи ныр-вомсӧ татшӧм чорыда дойдны-парсавны вермис. Стрӧйбаас войдӧр вӧвлӧма начальнӧй школа, грездса сӧвет, война бӧрын — детдом, сэсся челядьлы санаторий. 2019 воын Сыктывкарын болгаралöн национально-культурнöй автономияöн веськöдлыны босьтчис Галина Костова. Казьтыліс тшӧтш, коді миян пӧль-пӧчным, мыйсяма йӧз вӧліны, кутшӧм удж бергӧдлісны, кытчӧ найӧс дзебӧма. «Лӧпта ёль бокӧ тулыснас пиыскӧд лэптӧм вӧр керкаыс шондіа мича лунъяснас гожъялӧма да лӧсталіс зарниӧн. Кольӧм воын волейбол кузя республикаса «Серебряный мяч» ордйысьӧм дырйи помӧсдінсаяс ворсӧмаӧсь медбура. Кори нывъёртӧс ветлыны луд вылӧ, сэні, мися, сэтшӧм мича вӧв йирсьӧ- котралӧ, тэныд кӧсъя жӧ петкӧдлыны. Дерт, садйын кага «рочмӧ», но сёрнита сыкӧд чужан кывйӧн, да став рӧдвужӧс, тӧдсаясӧс кора ме моз вӧчны. – Кор аддзысьлан да сёрнитан йӧзыскӧд син на син, найӧ бурджыка гӧгӧрвоӧны, кыдзи колӧ видзчысьны биысь. –Меным дас квайт арӧс вӧлі, кор первойысь мӧдӧдчи «Наследие» отрядкӧд Псков обласьтӧ, – казьтыштіс сійӧ. Неважӧн такӧд йитӧдын уджсӧ донъявны Эжваӧ ветліс юркарса администрацияӧн веськӧдлысь Наталья Хозяинова. Ми кӧсъям кытшовтны карса став велӧдчанінсӧ да, казялам кӧ тырмытӧмторъяс, пыр жӧ юӧртам администрацияӧ. 18 градусысь кӧ кӧдзыдджык — оз ков пырны юӧ, ки-коктӧ вермас войтӧв кыскыны, да бӧр петнысӧ лоӧ сьӧкыд. Нӧшта на нимкодь, мый ӧти сцена вылысь позьӧ аддзывны Россияса некымын регионысь театръясын ворсысьясӧс. Тайӧ фильмӧ пыртім тшӧтш актёръясӧс, кодъяс лыддисны сэкся кадӧ Воркутаӧ йӧршитӧмаяслысь казьтылӧмъяссӧ. Кыдзи пасйылі нин, Сыктывкарын «Со всею нежностию» сказсӧ Воркутаысь артистъяс петкӧдлісны кык во сайын. Коми газет-журнал вылӧ медся унаӧс гижӧдысь медся зіль поштальоныс, вӧлӧм, олӧ Кулӧмдін районса Озъягын. Кӧлысь водзын гӧтырпусӧ мамыс да вежаньыс нуӧдлӧмаӧсь пывсянӧ, мыськылӧмаӧсь чужӧмсӧ да шырӧмаӧсь гыжсӧ. Сійӧс дзоньталӧм кузя проектсӧ экспертъясӧн вынсьӧдӧм бӧрын архитектура памятниксӧ босьтчасны выльмӧдны. Кольӧмвося зэра гожӧмӧ аграрийяс эз вермыны заптыны колана мында кӧрым, воштісны и урожайлысь ыджыд пай. Корисны пӧ мӧд лунас ӧкмыс час кежлӧ, да эг мун, нывъёртсӧ абу корӧмаӧсь да, ӧтнамлы пӧ эз жӧ вӧв окота. Та бӧрын воис кад бӧрйыны ӧтмунӧмса выль нырщикӧс, коді кутас юрнуӧдны «Коми войтырӧн» локтан нёль восӧ. Ансамбль петкӧдчӧ культура шӧринлӧн быд гаж вылын — и йӧзкостса, и календарь, и канму праздникъяс дырйи. На водзын вöлі пуктöма зэв кывкутана мог – мездыны Новгород, Любань, Луга каръяс да, дерт жö, Ленинград. Тыдовтчас пӧръясьӧмыс да, юрас кутчысьӧны: «Енмӧй, Енмӧй, мыйла водзджык эг звӧнит, мыйла ас юрӧн эг ов? –Луздор районса Абъячойын кино керкаын январь 27 лунӧ 14 чассянь, кӧні сэсся котыртласны веб-трансляция; –Бур, мый важ да киссян выйын керкаясын олысьясӧс мӧдлаӧ вуджӧдӧм кузя уджтасыс Россияын збыльмӧдсьӧ на. Сідз, «Лента» вузасян шӧринлы стрӧйба кыпӧдысьяс уджас босьтчытӧдз на шыӧдчылӧмаӧсь «аппарельсаяс» дорӧ. Сыкӧд кокни да любӧ уджавны, – висьталӧ «Монди Сейлз СНГ» компанияса генеральнӧй директор Алексей Шамин. –Ме серти, проектыс кӧ омӧль боксянь мӧрччас морт дзоньвидзалунлы да вӧр-валы, сійӧс збыльмӧдны оз позь. Сэки ӧд быд сиктын вӧліны спортплощадкаяс, тӧвнас ваӧн найӧс киськавлісны, медым йи вылын иславны позис. Вичко йöрö та могысь сувтöдасны лабичьяс, кытчö позяс сьöрсьöн-бöрсьöн матыстчылöмöн пуктыны вайöмторсö. Ӧтуввезйын vk.com\econewlіfe ссылка серти позьӧ видзӧдлыны сылысь уджалан кадсӧ да тӧдмавны бӧръя юӧрсӧ. Коми Республикаса филармонияысь солистка Екатерина Курочкинаӧс меломанъяс важӧн нин лыддьӧны «кодзулӧн». Быдмысь войтырлы торйӧн нин воӧ сьӧлӧм выланыс быдсикас юржугланторйыс: ребус, кроссворд, шарада да с.в. Норасьӧмъяссӧ видлалігӧн тыдовтчӧма, мый кык арбитражнӧй управляющӧй асланыс уджын торкалӧмаӧсь оланпас. А сэсся кыськӧ лыддьылі, мый Моня тшӧкыда пышъялӧма гортсьыс, а кӧзяеваыс пӧ олӧмаӧсь вокзалсянь неылын. Семьяас быдмӧмаӧсь куим чоя-вока: ыджыдджык Павлик вок, ичӧтджык Таня чой, а Галина вӧлӧма шӧрса кагаӧн. –Оланпас серти уджйӧз перйӧм могысь мортыслӧн удждонысь либӧ пенсияысь позьӧ косӧдны сӧмын джын мындасӧ. Верстьӧ ай кӧинӧс лыйӧмаӧсь юркарса шыблас полигон дорын, куимӧс Княжпогост да ӧтиӧс Койгорт районъясын. 5-6 классын велӧдчысьяс видлӧны вуджӧдны коми гижӧдъяссӧ роч вылӧ да тадзи озырмӧдӧны ассьыныс кывворсӧ. Сэки ми и тӧдмасьлім сыкӧд, сёрӧнджык Кӧрткерӧс районын ӧтвыв нуӧдлім труд урок велӧдысьяслы семинаръяс. Комбинатсянь 300 сюрс шайт торйӧдасны Мыс дорын воддза воясӧ лӧсьӧдӧм понтон пос видзӧм-дӧзьӧритӧм вылӧ. Социальнӧя ёртасьӧм йылысь сёрнитчӧмын торйӧн нин тӧдчана пасйӧд – детсад-велӧдчанінъяс дзоньталӧм кузя. Госсöветса депутатъясöс корим вынсьöдны оланпас, мед республикаö эз позь вайны мукöд регионысь лöп-ёгсö. Вензьӧм вензьӧмӧн, а век жӧ долыд, мый школаын да вузын велӧдчысьяс тӧдӧны Куратовлӧн туясьӧмъяс йылысь. Чайта, таын и шудыс збыль туристлӧн – аслыд бӧрйыны мунан туйсӧ, видзӧдны-донъявны, мый сьӧлӧмыдлы любӧ. Тамара Александровна Ожегова чужлӧма Мылдінын, велӧдчӧма экономистӧ, уджалӧма автолюбительяслӧн котырын. Школаын велӧдчигӧн бара жӧ гӧлӧс вежлалӧмӧн радейта вӧлі ёртъясӧс, велӧдысьясӧс да тӧдсаясӧс петкӧдлыны. Тайӧ ёртасьӧмыс – ныв-зонъяслы медся донатор, чукӧртчылӧмъясыс пӧ век шоныдӧсь, аслыспӧлӧс кыпыд руаӧсь. Фестивальсӧ котыртӧ Коми Республикаса вужвойтырлӧн шылада-драмаа театр регионса юралысьлӧн грант весьтӧ. «Коми му» газетын йӧзӧдлім Изьваысь ветврач Екатерина Семяшкиналысь сылӧн быдлунъя удж йылысь пасйӧдъяс. А конкурс уджсӧ дасьтӧм бӧрын сійӧ босьтчӧма нин лӧсьӧдны чужан посёлокыслӧн история серти быдса проект. Комиысь чина войтырлӧн веськодьлун вӧсна вермас тупкысьны республикаса вужвойтырлӧн шылада-драмаа театр. И збыльысь, таысь рӧскодыс абу ыджыд, сэк жӧ йӧзыс аддзӧны, мый лавкаас вузасьысьяс тӧждысьӧны на вӧсна. Та бӧрын вомынсаяс некымынысь на субӧтникасьӧмаӧсь, медым сиктлӧн лун кежлӧ удитӧдчыны обелиск-сӧ вӧчны. Тӧдса кӧ нин, мый матігӧгӧрас шӧйтӧны кӧинъяс, мыйла оз позь йӧртны-дзебны понсӧ гидӧ либӧ веранда вылӧ? Ухтаса тайӧ авторыслысь нӧшта ӧти спектакль – «Радейтчӧм да колльӧдчӧм» теш – петкӧдлас Зеленечса котыр. Грант шедӧдӧм могысь конкурсӧ вӧзйис пырӧдчыны районса видз-му овмӧс юкӧнӧн веськӧдлысь Анастасия Ярова. Помтӧг радейта татшӧм йӧзсӧ да окотапырысь ветлывла сикт-грездӧ, зіля вын серти отсавны сэтчӧс войтырлы. А сэсся недыр мысти ачыс жӧ и содтіс: кутам кӧ пӧ сыкӧд комиӧн сёрнитны, тшӧтш комиӧн пондас вочавидзны. Нинӧм вылӧ видзӧдтӧг выль ыджыд короминаяс лэптӧны Алексей Степанович Попов да Иван Вла-димирович Шахов. Ӧти татшӧм воськов – «Монди Сыктывкарса ЛПК» отсӧгӧн шоныд сетан тэчас пожъялан «Буча» установка ньӧбӧм. 15 кар-районса спортучреждениеяс котыртасны лунся лагеръяс, кытчӧ кутасны волывлыны 1.500 гӧгӧр томулов. Серов да Куратов уличаясса 46-ӧд да 3-ӧд номера керкаяс дорын сувтӧдӧмаӧсь ӧти да уна рӧма контейнеръяс. Кывкӧртӧдъяссӧ вӧчисны Иван Куратовлӧн литература музейын библиотекаясӧн веськӧдлысьяслӧн чукӧртчылігӧн. Сэсся и ыджыдджык Варя нывным буретш сэні босьтӧ тӧдӧмлунсӧ, – висьталӧ нывкалӧн мамыс Екатерина Ливсон. Материалсӧ да снимокъяссӧ дасьтыны отсаліс Любовь Селивёрстова, юркарса “Мича Райда” шырсянінын уджалысь Государство тайӧс вӧчӧ сы вӧсна, мый гриппӧн висьысьӧс бурдӧднысӧ прививкаяс вӧчалӧм серти ёна донаджык. Лабораториялӧн зэв уна проект, код серти миянлы быть колӧ аддзысьлыны йӧзыскӧд да нуӧдны татшӧм сёрнисӧ. Зэв ёна радейтіс да мыйӧн вермис отсаліс племянникъясыслы, торйӧн нин кадысь водз кувсьӧм вокыслӧн пилы. Кольӧм вежон помын республикаса конкурсын ассьыс вежӧр-сям петкӧдлісны квайт муниципалитетысь сизим ныв. Удж кодекслӧн 253-ӧд статьяын пасйӧма, кӧні, кыдзи да дыр-ӧ позьӧ зільны нывбабалы, тшӧтш и нӧбасьысьлы. Сiдзжӧ шуисны видзӧдлыны, эм-ӧ позянлуныс восьтыны Ухтаын коронавирус эрдӧдан тестъяс вӧчан лаборатория. Кутшӧм нӧ ыджыд мывкыда мортӧн вӧлӧма Иван Куратовыс, медым коми гижӧдсӧ пыр жӧ мирса тшупӧдӧдз кыпӧдны? Мый вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрын «сьӧд лунъяс», республикаса чинаяс тӧдӧны, но отсӧгыс насянь абу. Ме пӧ кӧсъя тані коми шаньгаӧн, карелъяслӧн калиткаӧн, мариечьяслӧн перепечиӧн да подкогольӧн чӧсмасьны. Вокалысь медводдза педагогӧн вӧлі Светлана Владимировна Светлова, ӧні Уваркина, кодлӧн тай «Друг» приют. Тайӧ ордйысьӧмыс, кодӧс медводдзаысь на вӧлі нуӧдӧма, ӧтувтіс Усинск районса став школасьыс командаяссӧ. Йӧзыс сідз нин майшасьӧны, колӧ-ӧ вӧчны уколсӧ, а найӧс нӧшта на повзьӧдлӧны, – лыддьӧ Нина Овчинникова. И сідз, талунсянь ми виччысям тіянсянь, газет лыддьысь-судзӧдысьяс, майшӧдлана юалӧмъяс кузя шыӧдчӧмъяс. И Комиын олысьяс, торйӧн нин том йӧз, окотитӧны уджавны тані, ӧд компанияӧс вылӧ донъялӧны мир пасьтала. Та понда комбинат мӧд во помся вичмӧдіс «Радио Койгородоклы» сьӧма отсӧг трансляцияысь вештысьӧм могысь. Сьӧдкыркӧтшсалы отсавны гӧрӧдсӧ разьны, кыдзи пасйылі нин, босьтчисны миян республикаысь «фронтӧвикъяс». Младшöй лейтенант Ивашевöс индöмаöсь пулемётнöй взводö командирöн. Войнасö помалöма старшöй лейтенантöн. «Монди Сыктывкарса ЛПК» отсӧгӧн да посёлоксалӧн водзмӧстчӧмӧн кольӧм во воссис тренажёра вель ыджыд жыр. Талун быд мортлы выль паспорт сетӧны вит лун мысти, а мортыс кӧ шыӧдчис «Госуслуги» пыр — мӧд лунас нин. Гашкӧ пӧ, сэтысь йӧзсӧ ковмас мукӧдлаӧ овмӧдны, а эновтӧм сиктъ-ясын вермасны лӧп-ёг чукӧртанін лӧсьӧдны. А висьтасим сыктывкарсаӧн да, пыр и тӧдсаяс сюрисны, кодъяс миян республикаын велӧдчылӧмаӧсь-уджалӧмаӧсь. «ШаньгаФестлы» кывкӧртӧд вӧ-чим Коми Республикаса туризм агент-ствоӧн веськӧдлысь Александр Терентьевкӧд. А карса олысьяслы ме ньöти ог вежав, öд унджыкыс ки пыдöс пасьта оланiнын суткиясöн пукалöны-жмутвидзöны. —Виктор Васильевич, тiян видзöдлас серти, мый öткодьыс Коми Республикаса да Перым-Коми кытшса овмöсъясын? Сылӧн батьыс, миян дед Сергей Зосимович Дружинин, мунӧма Сталинградлӧн биа туйӧд, усьӧма Латвия мездігӧн. Дискуссионнӧй площадка вылын сёрниыс муніс и нӧбасьысь нывбабаӧс да кагуксӧ коронавирусысь дорйӧм йылысь. Коми войтырлöн XII съезд дырйи пансьылiс республикаын экономика да социальнöй юкöн сöвмöдöм йылысь сёрни. Ухтаын чорыд веркӧсаӧн 60 сюрс квадратнӧй метр улича-туй вӧчӧм могысь таво торйӧдӧмаӧсь 116 миллион шайт. Прадедлöн полкыс дас вит лун да вой абу сетöма вöрöглы вöлясö, абу лэдзöма налы писькöдчыны Мурмансклань. Людмила Павловна ёна радейтӧ ассьыс сиктсӧ, шензьӧдана мича вӧр-васӧ, пыр бурӧн казьтылӧ сэтчӧс войтырсӧ. Ӧд Иван Павлович, уджъёртъясыслӧн кывъяс серти, нэм чӧжыс зільӧма дорйыны республикаӧс да тані олысьясӧс. Сідзжӧ и коммунальнӧй могмӧдӧмъясӧн вӧдитчигӧн, удж вылӧ медасигӧн, пенсия арталігӧн кӧ мытшӧдъяс лоисны. Чит микрорайонса 19Ӧ1 номера керка дорсянь кӧрт туй вуджанінӧдз жугласьӧма асфальт-бетона чорыд веркӧсыс. Служитöма 1193-öд стрелкöвöй полк бердын 360-öд стрелкöвöй Невельскöй Краснознамённöй дивизияын (360 СД). Тайӧ каналыслы сьӧмыс воӧ Коми Республикаса кудйысь да, Россия Федерациялӧн кузь киыс миянӧдз оз на судз. Найö кöкъямысдас арöсаяс моз бексö сиралöмöн оз пукавны, мед эськö пыр легöма да мыйкö пустуйтöма-вöчöма. Дерт, ставыс выль ногӧн нин вӧчсьӧ, но вӧччӧм сватъяс век на волывлӧны верӧстӧм нывлӧн керкаӧ либӧ чомйӧ. Ӧні эмӧсь сэтшӧм ньӧвъяс, кодъяс отсӧгӧн Африкаын кыйӧны слӧнӧс, носорогӧс, левӧс, леопардӧс да буйволӧс. Пыдди пуктана мортöн Иван Васильевич вöлі и мирнöй кадö, а ми, челядьыс да внукъясыс, ёна сійöс радейтім. А сэсся гаж нуӧдысьяс корисны ставнысӧ чукӧртчыны школа кыр йылын, ӧнія «Незабудка» турбазалӧн сад йӧрын. Изьва сиктса администрацияӧн веськӧдлысь Игорь Истомин юӧртіс, мый муниципалитетлӧн прӧст керкаяс абуӧсь. – Семьялы регионса татшӧм «капиталыс» тавося январь 1 лунсянь вичмас республикаса юралысьлӧн индӧд серти. Гӧсьтъяс колисны ассяньныс «чолӧмалана пас» — уна кыв вылын маркерӧн гижисны торъя инӧ шоныд бур сиӧмъяс. Дискас мед быть вӧлі сідз шусяна минусовка, сы вӧсна мый оз быд кагульнича ворс музыкальнӧй инструментӧн. Та вöсна колö бать-мамлы сёрнитчыны ас костаныс челядьтöг, а сэсся кутчысьны сійö нырвизяс, кыдзи шуисны. Фестиваль муӧ воигӧн медводз веськалан сикт-грездса подворьеясӧ, кӧні регыдӧн видзӧдавны ставсӧ оз артмы. – Но со Альберт Ванеев казьтывліс, армияын пӧ ӧтлаын служитлі Алтайысь зонкӧд, коді бура сёрнитіс комиӧн. – А та могысь колӧ сӧвмӧдны медицина да социальнӧй юкӧн, а сідзжӧ ышӧдны олӧма йӧзӧс дзоньвидза оласногӧ. Гаж вылӧ воысьяслы найӧ петкӧдлісны, кыдзи колӧ сёй гудравны, тыв кыны, вышивайтчыны, пуысь пань вӧлавны. Но ӧні асьным ог нажӧвитчӧй: ог петкӧдлӧй спектакльяс, ог нуӧдӧй мукӧд мероприятие – мыйтакӧ сьӧм воштам. ): сійӧ сідзжӧ кулитӧ-эрдӧдӧ олӧмнымлысь тырмытӧмторъяссӧ да сідзжӧ серамнас нюжӧдӧ коми мортлысь олӧмсӧ. Нӧшта шӧринын ми пасъям важдырся гажъяс, кодъяс нималісны Европаын да Роч муын кристослы эскӧм пыртӧмӧдз. Со Москваса мэр Сергей Собянин ньöти яндысьтöг юöртiс, бюджетным пö потас, ставныслы кö босьтчам отсавны. Кыдзи бергӧдас аслас шӧр геройяслысь олӧм-вылӧмнысӧ Аркадий Мишин, тӧдмаланныд романлӧн бӧръя юкӧнъясысь. Ставроссияса «Семья года» конкурсын вермӧмыс петкӧдліс, мый и федеральнӧй тшупӧдын найӧс вылӧ донъялісны. Усогорскса «Алёнка» детсадйын, кытчӧ котралӧ 230 зонпосни, 1974 восянь медводдзаысь на тэчӧма выль ӧшинь. Буретш общественникъяслӧн корӧм серти таво медводдзаысь вичмис сьӧма отсӧг кыпыд гаж-рыт котыртӧм могысь. Веськӧдлан компанияяс шыӧдчӧны судӧ, а сэні ёнасӧ оз и туясьны да вӧчӧны эмбур мырддьӧм йылысь кывкӧртӧд. «ЛУКОЙЛ-Коми» ООО-лӧн архивысь снимокъяс вылын: Евгения Лясковская; «Югдӧм» спорткомплекслӧн выль корпус. Вочасӧн печканъяс вежсьӧмаӧсь, элементъяс, пасъяс, мыгӧр вуджӧмаӧсь районсянь районӧ, йитӧмаӧсь ылі муяс. Колӧ пасйыны татшӧм жӧ “добровольно-принудительнӧй благотворительносьтыс” эм и садйӧ либӧ школаӧ пыригӧн. Алексей Габов, «Коми войтыр» ӧтмунӧмса веськӧдлысь, «Агрокомплекс» акционер котырса генеральнӧй директор: Придаш сиктса Вежа Троича вичкоысь иеромонах Николай пӧ мукӧддырйи волывлӧ да, лоас кӧні службасӧ нуӧдны. Софья Богадевич сідзжӧ пасйис, мый Анна Чистякова Калятыын сӧмын гожйӧ, мукӧдыслы жӧ быть ов киссьӧминас. Коді, оз кӧ бать-мам, кывзас да сьӧлӧм бердас босьтас кагалысь сьӧлӧмкылӧм, выльтор, нимкодясяс вермӧмӧн. Таво фестивальлӧн неыджыд гӧгрӧс пас – медводдза «Туйвежыс» вӧлі республикаса юркарын 2009 вося октябрын. Пӧдлалісны почта, лавка, медпункт, Сбербанклысь юкӧн, клуб, нуръясянін, школа, – майшасьӧ Михаил Данилов. Ӧні мӧвпалам экспертиза вӧчны, видзӧдлыны, шогмана абу водзӧ овнысӧ стрӧйбаыс, – юӧртіс Игорь Николаевич. Водзӧ кӧ нуӧдны синкретизм йылысь сёрнисӧ, оз ков пасйытӧг кольны, мый небӧгсӧ серпасалӧма ачыс гижысьыс. Чукӧртчӧмаяс вӧзйисны котыртны общественнӧй сӧветъяс, медым найӧ тшӧтш туялісны пӧрӧдчигӧн торкалӧмъяссӧ. Кӧть нин пӧ вышка сувтӧдасны, медым сотӧвӧй телефон пыр позис сёрнитны да ӧтуввезйӧ мытшӧдъястӧг пыравны. А, шуам, меным эськӧ интереснӧ вӧлі видзӧдлыны, кыдзи юргӧ школасянь на тӧдса легендаыс перым-коми ногӧн. Ӧтчыд немечьясыс кӧсйӧмаӧсь бабӧӧс лыйны, стенсьыс пияныслысь портретъяссӧ аддзӧмаӧсь да, партизанъяс пӧ. Галина Ивановнакӧд ми важӧн нин тӧдсаӧсь: дас вит во ӧтув уджалім национальнӧй политика нуӧдан нырвизьын. Документъясыс сылӧн сотчисны да, весиг уджтӧмалысьӧ оз вермы гижӧдчыны, – водзӧ висьталӧ Галина Вожегова. Он бара-й некытчö ас окотасьыд быйкнит-чепöсйы – гöгöр стен, а петны он лысьт, верман мыйсюрöсö кöвъявны. Юлианналы мужичӧй котӧртӧдiс жӧ зонтик, тыдалӧ, видзысьяс пиысь кодкӧ, но сiйӧ шеныштiс кинас, оз пӧ ков. Удж кындзи век мыйӧнкӧ содтӧд ноксьывлӧма: маникюр, макияж, дасьтывлӧма гажъяс мичмӧдан ыджыд дзоридзьяс. Ок, унаысь и лӧзнад ветлӧдлі – шайбаыс ӧд весиг плешкӧ и син улӧ веськавліс, — казьтывлӧ Галина Ивановна. Тӧрыт, сентябрь 18 лунӧ, Сыктывкарын пансис «Туйвеж» финн-йӧгра войтырлӧн видзӧдан искусствояс фестиваль. Медым тайö юöрыс воис тiянöдз, видзöдлöй, мед «личнöй кабинетаныд» тi вöлiнныд гижöдчöмаöсь юöртöм вылас. Петкӧдлісны Гётелысь да Шиллерлысь архивъяс, немеч классикалысь шӧр библиотека, карса двореч да мукӧд ин. Чукöртöм юöрсö матысса кадö колö печатайтны, быть ко-лö пасйыны интервьюерлысь ним, вич, ов да гижан кад. Татчӧс детсадйын вевтыс ёна нин важмӧма да, зэра поводдя дырйи тазъяссӧ пуктылӧмаӧсь весиг узьлан жырйын. Рӧдвужыс – изьвасаяс, пӧчыс Евдокия Ивановна Попова (Канева) висьтавлӧма, мый Изьваын налӧн керка вӧлӧма. Сэсся здук кежлӧ ланьтлӧмӧн вомынсаяс казьтыштісны усьӧм салдатъясӧс, пуктісны памятник дорас дзоридзьяс. Сэсся ми заводитім корсьны найӧс, кодъяс тайӧ каднас олӧмаӧсь Воркутаын, кодъяслы ӧні 100 гӧгӧр арӧс нин. — Сиа тіянлы лоны йӧз дорӧ сибыдӧн, висьысьлысь дой гӧ-гӧрвоысьӧн, бур сьӧлӧмаӧн, ӧд татӧг врачлы некыдз. Сизимдас арӧс тырӧмсӧ пасйигӧн юркарса ветеранъяслӧн сӧветсянь сылы сетісны «За трудовые заслуги» медаль. Сёр рытъясын чукӧртчылӧны теплотрасса вылын, юӧны сур да шум-зыкнас дӧзмӧдчӧны орчча керкаясын олысьяслы. – И отсавны налы колӧ нюжмасьтӧг, та вӧсна и корам власьт тэчасын зільысьясӧс тшӧтш пырӧдчыны тайӧ уджас. Нывка дасьтӧма Иван Морозовлӧн фельдшер школаын велӧдчӧм да Калининскӧй фронт вылын служба йылысь доклад. Ме чайта, культура министерстволӧн могыс – вӧчны ставсӧ та могысь, мед театр вӧлі и оліс-уджаліс тырвыйӧ! Сійӧ юӧртіс, мый медицинаын медся ӧпаснӧй профессияяс лыдын хирург, анестезиолог, реаниматолог да акушер. Сідз, веськӧдлан компанияяс коммунальнӧй услугаысь уджйӧз косӧдӧм могысь вермӧны шыӧдчыны веськыда банкӧ. Тавося кӧкъямыс тӧлысьӧн уджӧн могмӧдысьяс бергӧдӧмаӧсь 7,5 сюрс мортлы пайкылӧм сьӧмсӧ 100 миллион шайт. —Öнi оз нин ковмы куим-нёль лун виччысьны Новосибирскса «Вектор» лабораторияысь вочакывсö, — пасйис сiйö. Колӧ пӧ капитальнӧя дзоньтавны сійӧс, а сідзжӧ и «Модельнӧй библиотека» федеральнӧй программаӧ веськавны. Номинацияын лоӧ петкӧдлӧма Коми Республикаын туризмӧн тӧдмӧдан да Коми муӧ волыны ышӧдан фильм-серпасъяс. Медаль мышкас гижӧма Суворовлысь кывъяссӧ: войнаыд оз помась, кытчӧдз бӧръя усьӧм салдатсӧ оз ло дзебӧма. Тыдалӧ, ставсӧ гӧгӧрбок донъялӧм бӧрын Владимир Уйба вежис ассьыс видзӧдлассӧ да шуис восьтыны вӧралӧмсӧ. Эмöсь и, кодъяс кольлöмаöсь ловйöн – татшöмыс 15 морт, но найöс, буракö, сорсьöмöн пасйылöмаöсь вошöмаöн. Театръяслӧн ставроссияса марафон лунъясӧ Сыктывкарын петкӧдчас Махачкалаысь М.Горький нима роч драмтеатр. Тима Анна пöчöс вöлöм ыдждöдлö мамукöн, дзоляджык чойяссö – Томукöн да Машукöн, а меддзоля воксö Валюкöн. А йӧзыд ӧд – быдӧн ас вӧснаыс тӧждысьӧ, а мӧд мортыс, кӧть и коми жӧ – сынӧдсӧ пайкысь, сёяннас удзӧдысь. Тундраын бырӧма шыр, и кыньяс локтӧмаӧсь «кыйсьыны» Воркута карса уличаяс вылын шыблас контейнеръяс дорӧ. Чилимдiн да Усинск районъясын лöсьöдöма торъя пунктъяс, кытчö позяс овмöдлыны ойдлöминысь петкöдöм йöзöс. А сэсся Анелия Лянцевич форумӧ пырӧдчысьяслы вӧзйис юксьыны группаясӧ да дасьтыны ассьыным дизайн-проект. Колӧ стӧчмӧдны, мый татшӧм рейдъяс дырйиыс туялӧны оз сӧмын полицияӧн гижӧм постановление кузя уджйӧзаӧс. Дас куим во сайын Ольгалӧн да Артёмлӧн кыпыд, сьӧлӧм вӧрзьӧдана радейтчӧмыс вуджис мыйӧкӧ ыджыдджыкторйӧ. Мамӧй ньӧбис клубӧ пианино (сэки сійӧ культура керкаӧн нин веськӧдліс), вежаньӧй – садикӧ электропианино. Менам семьялӧн вужъясыс йитчӧмаӧсь Сыктывдін районса Выльгорт да Лӧзым сиктъяскӧд, а сідзжӧ – Воркутакӧд. Сылӧн ставыс артмыліс бура, томъяслӧн команда шедӧдліс вермӧмъяс, зонъяскӧд сійӧ пыр воӧдчыліс ӧти кывйӧ. Кытшовтӧмаӧсь и Улыс Човйысь, Вылыс Максаковкаысь, Лесозаводысь, Давпон да Лунвыв микрорайонъясысь туйяс. Телефон пыр на дорӧ шыӧдчыліс юркарысь ань, кодӧс дӧзмӧдӧ керка дорас войбыд кежлӧ сувтӧдӧм ыджыд машина. –Матӧ быд овмӧдчӧминын тӧжд-могыс ӧткодь: туйяс дзоньталӧм, йӧзсӧ ваӧн могмӧдӧм, кусӧдчан юкмӧсъяс вӧчӧм. Спортысь кындзи челядьлы воӧ сьӧлӧм вылас робототехника, радейтӧны сьывны-йӧктыны, а сідзжӧ волонтёравны. Искусство радейтысьяслы торъя видеоурокъяс козьналö Коми Республикаса народнöй артист Александр Ветошкин. Кыдзи вот юраныс тайӧс сизьдыны мамъясыслы, мед кагасӧ туй вуджигӧн дадьсьыс чеччӧдӧны да киӧдыс нуӧдӧны. Кӧть и пырӧдчӧмаӧсь грантъяслӧн конкурсӧ да вермӧмаӧсь, сьӧмсӧ налы сетӧмаӧсь став уджсӧ вӧчӧм бӧрас нин. Выльмӧдісны-баситісны сиктса клуб, мавтісны ортсысӧ и пытшсӧ, тэчисны йӧзсӧ гажӧдысьяслы зэв ыджыд сцена. 2018 вося октябрь 3 лунӧ Иван Петрович Михайловӧс геройӧс моз дзебисны чужанінас, Башкирияса Фёдоровкаын. Финнъяс пӧ коркӧ волісны татчӧ да шуисны, мый язьваса комияслӧн да финнъяслӧн кывъясын вель уна ӧткодьыс. Ме перйи шкаликтӧ, кисьті чойлы кок вылас да морӧс вылас да зыралі (тадзи мамӧ пыр вӧчліс, кор кынмылім). Медтӧдчанаыс – мед тіянлы эз вӧв веськодь, мый вӧчсьӧ сэні либӧ тані, да окота вӧлі мыйкӧ вежны бурланьӧ. Николай Николаевич 17 арӧса Владимирӧс нуліс весиг юркарӧ, кӧні вермытӧмъяс ордйысисны лызьӧн котралӧмын. Содтӧд на, татшӧм оборудованиесӧ, сы лыдын ноутбукъяссӧ да смарт-экрансӧ, позьӧ вуджӧдны классысь классӧ. Пилотлӧн удж медводз вӧлі гуся кӧсйӧмӧн, коді вочасӧн вуджис могӧ, а сэсся збыльмис да лоис менам олӧмӧн. И тэныд ӧтнадлы вичмис жюриӧ пырысь нималана балерина Диана Вишнёвасянь козин — сылӧн студияын велӧдчыны. И мортыс кӧ дась пуктыны тайӧ уджас ассьыс сьӧмсӧ, сійӧ оз нин шу, артмас кӧ пӧ – бур, а оз кӧ – и ладнӧ. Григорий Фёдорович сідзжӧ пыксис вӧжжисӧ киас босьтӧмысь, меным пӧ колӧ унаторйӧ на велӧдчыны ёртъяслысь. —«Демография» нацпроектын урчитӧма ыджыд тӧдчанлуна могъяс, и на пӧвстын — содтыны чужысь кагалысь лыдсӧ. Мужичӧйяс пӧвстын конькиӧн ӧткӧн исласьӧмын Россиясянь мӧдасны вермасьны Дмитрий Алиев да Артур Даниелян. Газет-журналын йӧзӧдӧны веськыд да йӧзлы колана юӧр, печать отсалӧ кутны власьт да йӧзкотыр костын йитӧд. Ухтаын нуӧмаӧсь понъяслӧн приютӧ, Сыктывкарын 30 кубометра самосвал тыр вайим «Аврора» вӧла спорт шӧринӧ. Но оз ков горзыны-пинясьны та понда, а, мöдарö, öтвылысь мöвпалыштны, кыдзи водзö овны, и сёрнитны бурöн. А меным пӧ кажитчӧны миян республикалы матысса росписьяс – Вылыс Эжваса, Мозымса, Пижмаса да Улыс Эжваса. Россияса да суйöрсайса инвесторъясöн восьтöма 7 предприятие, заводитiс уджавны ломтысян пеллет вöчан цех. —Ӧнія кад вылӧ медся ыджыд шедӧдӧмторйӧй — Москваӧ Борис Щукин нима театральнӧй институтӧ велӧдчыны пырӧм. — Пробегыс заводитчис сиктса администрация дорын, ветлім катыд помӧдз, кывтыдӧдз, сэсся шойна вылӧ локтім. Кыдзи пасйи нин, мамсӧ ворсіс Светлана Немоляева, а сьӧм вылӧ горш 24 арӧса Лидия нывсӧ – Полина Лазарева. Оз сӧмын Комиын, но и Россия пасьталаын вылӧ донъялӧны Выльгортса гын сапӧг вӧчан фабрикалысь прӧдукциясӧ. А сэсся колӧ миянлы ас тшӧт весьтӧ дзоньтасьны, – эля-сьӧны Семяшкин уличаса 16-ӧд номера керкаын олысьяс. «Чушканзі» журналлы отсасьны воліс сылӧн мазі-нывъёртыс, кодкӧд окотапырысь снимайтчис и посни, и верстьӧ. Кыдзи тыдовтчис республикаса Общественнӧй палатаын ӧнія чукӧртчылӧм дырйи, вичкосалӧн мӧвпыс абу вежсьӧма. С.Я.Маршак нима челядьлы библиотека ёртъясыскӧд ӧтвылысь нуӧдіс Коми письменносьт лунлы сиӧм онлайн-акция. Сэсся Зина йылысь ме кывлі республикаса юннатъяслӧн станцияын, мый сійӧ быдтӧ-вӧдитӧ уна вожа шепта шобді. –öдвакö кутасны пыдди пуктыны сэтчöс вужвойтырсö, а, сiдзкö, и чинаяслы веськодь лоасны налöн мытшöдъясыс. «Коми мулӧн» воддза петасын юӧртім, мый Кӧрткерӧс районса Одыбын восьтісны Василий Великий нима выль храм. Александровъяслӧн семьяын ставсӧ вӧчӧны ӧтвылысь: саридз дорын гожйӧдчӧны кӧть вӧр-ваын тшак-вотӧс вотӧны. Район паськыда тӧдса аслас традиция-ремеслӧӧн, мича гажъясӧн, историялы тӧдчана инъясӧн да нималана йӧзӧн. –Кык тӧлысьӧн ӧкмыс муниципалитетын онлайн-консультацияяс дырйи юристъяс отсалicны нин комын гӧгӧр мортлы. Налысь видеояссö позьö видзöдны театрлöн сайтын, а сiдзжö «ВКонтактеын», «Одноклассникиын», «Инстаграмын». Гӧсьтъясӧс гӧгрӧс пас вылӧ район пасьтасьыс кораліс Анна Ивановна Карманова, коді веськӧдлӧ клубса уджнас. Дерт, дворяна ӧні абуӧсь, но гӧльмӧм озыр йӧз, кодъяс велалӧмаӧсь лышкыдасьны, а сьӧмыс абу, паныдасьлӧны. ✒Снимок дорӧ корӧмъяс: .jpg файл (ёна корам снимоксӧ сканируйтны, телефонӧн вӧчӧм фотоясыс артмӧны омӧля). Княжпогост районысь астролог Ева висьталӧ, мый кодзувъяс серти позьӧ водзвыв тӧдмавны ассьыд водзӧ олӧмтӧ. Кор Войвыв кытшсайса тайӧ карас лоас 45 висьысь, Минздрав пыр жӧ кырымалас 150 койка восьтӧм йылысь индӧд. Питкярантаысь Ладога да Онега тыяс дорті мунӧма Еджыд саридзлань, Кардорӧдз — 1,7 сюрс километрысь унджык. Вочакыв налы сетіс консультация да диагностика шӧринысь профпатология шӧринӧн веськӧдлысь Елена Гришанова. Чилимдін районысь Пижмаса куйлӧд лыддьыссьӧ Россияын и мирын титана да кварца медся ыджыд месторождениеӧн. Мед нин, шуам, сюрас физкультура, ОБЖ, технология да сорас вылас мукӧд предметысь тӧдӧмлун душ-мӧд сетысь. Пресс-конференция дырйи, дерт, кыпӧдлісны Шиесын Москваысь лӧп-ёг видзанін лӧсьӧдӧм кузя майшӧдлана юалӧм. —Муӧдз копыр театрса став труппалы, коді водзӧ нуӧдӧ ассьыс творчествоа уджсӧ сьӧкыдлунъяс вылӧ видзӧдтӧг. Сёрнитчӧмын урчитӧм нӧшта 1 миллион 198 сюрс шайт сетасны ас вылӧ уджалысьяслы лизингысь вештысьӧм могысь. Быд керкалӧн ӧд эм кӧзяин, ми найӧс ӧні корсям, медым пӧрадокӧ вайӧдіс-ны оланінсӧ либӧ вуджӧдісны миянлы. Та мында йӧзсӧ да татшӧм гажсӧ гӧсьтъясыскӧд нэмсӧ нин пӧ эгӧ аддзывлӧй грездсьыс — варовитӧны польчисаяс. Кыдзи пасйыны Ыджыд лун, гортсьыд кö оз позь петавны, юалім Сыктывкарса епархияысь секретар Филипп айлысь. Помасис тайӧ петкӧдчӧмыс аслыссикас флешмобӧн – фестивальӧ пырӧдчысьяс сувтісны ёртасян ӧти паськыд кытшӧ. –Мусир перйысьяслӧн гранттӧг ӧдвакӧ эськӧ вермим дасьтыны тайӧ интерактивнӧй выставкасӧ, – висьталіс сійӧ. 2017-2018 да 2018-2019 тӧвся сезонъясын лызьӧн котралӧм кузя Коми лоис странаса субъектъяс пиысь коймӧдӧн. Кольӧм во Комиын 145 мортлысь (на пиысь нёльыс – нывбаба) явитлӧмаӧсь сідз шусяна профессиональнӧй висьӧм. Найӧ кӧ оз лючки уджавны, артмӧ варикоз — вирыс чукӧрмӧ кок сӧнъясын, найӧ паськалӧны-кызӧны да нюжаммӧны. Полицияын зільысь Николайлӧн да кадръяскӧд уджалысь Еленалӧн гозъя вылӧ видзӧдлігӧн унаӧн тӧдасны асьнысӧ. Иван Морозов йылысь казьтылӧмъясӧ март 29 лунӧ вӧйтчылісны республикаса Национальнӧй библиотекаӧ волысьяс. Со и артмӧ, мый ньӧбасигад вузасьысьлы эскӧм пыдди медводз колӧ сюся лыддьыны, мый гижӧма вӧлӧга тубрасас. –Йӧзыс медъёна юасьӧны, шуам, кутшӧм кадӧ сылы бурджык босьтны шоперлысь право, ньӧбны машина либӧ патера. Важысянь нин гожӧмнас пукавлӧмаӧсь да куйлӧмаӧсь изъяс вылас, медым найӧ босьтасны-мездасны кос висьӧмысь. Такӧд тшӧтш роч кывъя уджтасыс некымын пӧв унджык, тырмымӧн синтӧ сюйлыны газетъ-ясын йӧзӧдан телеуджтасӧ. «Монди Сыктывкарса ЛПК» отсӧгӧн талун видзӧны Эмилия Налимова нима районса музейлысь сё восайся стрӧйбасӧ. Гижис сійӧс десантно-штурмӧвӧй бригадаса старшӧй сержант Алексей Попов, коді служитіс сэки Амур обласьтын. — Ен мед видзас кок мургыльтöмысь да мукöд висьöмысь!— пыр жö ыпнитiс Ладимер.— Кывнад эн шыблась, имитас! Буретш 1472 воын сэнi Перымса Степан лӧсьӧдлӧма медводдза коми анбур (Епифаний Премудрыйлӧн кывъяс серти). Челядя семьяясӧс социальнӧя дорйӧм йылысь тайӧ оланпасыс кутас збыльмӧдсьыны локтан вося январь 1 лунсянь. Медым тэ век вӧлін мичаӧн, шкапад мед уна паськӧм да мичмӧдчанторъяс вӧліны, гӧрд помада да каблука тупли. Найӧ, кодъяс «Коми му» газетлӧн кольӧм петасын шоныд кывъясӧн чолӧмалісны «Монди СЛПК»-саӧс тшупӧда пасӧн. Мамлӧн град вылас видзӧдігӧн нюкраліс сьӧлӧм-лолӧс: сымда вын да старанньӧ ӧд вӧлі пуктӧма сійӧс вӧдитӧмӧ. Лидия Семёновна, кӧть и 93 арӧсысь нин петӧма, пыр на тэрыб вӧраса, нюмбана чужӧма да тыр паметя коми ань. Социальнӧя ёртасьӧм йылысь сёрнитчӧм серти 100 сюрс шайт таво вичмис Кӧрткерӧсын ывлаын би выльмӧдӧм вылӧ. Сенажсӧ вӧчӧмаӧсь урчитӧмсьыс кӧкъямысдас прӧчент, силоссӧ — ветымын прӧчент, а турунсӧ нӧшта на этшаджык. 1914 воын Санкт-Петербургса учёнӧй Якобсонӧс ыстӧмаӧсь Коми муӧ видзӧдлыны, мыйта да кутшӧм чери эм юясас. 2017-2018 воясӧ вӧлі дасьтӧма стрӧйба вевтсӧ, мудӧгсӧ да залсӧ дзоньталӧм могысь колана документ-кабалаяс. А сэки бӧрйылӧмаӧсь матысса сиктъясысь медмича нывъяссӧ, кодъяс дзоридзьясӧн вочаалӧмаӧсь том императорӧс. Таво босьтчылӧма бӧрйысьны районса сӧветӧ, да абу веськалӧма, но ог пӧ эновтчы политикаын водзмӧстчӧмсьыс. На лыдын: судзсьытӧма олысь семьяясысь 1-4 класса ныв-зон, колледжын, техникумын велӧдчысьяс, вермытӧмъяс. Неыджыд діяса, ляпкыдінъяса, вомӧныс пӧрӧм пуяса, берегъясас джу-джыдсьыс-джуджыд ниаяса ю. И дзик йӧзтӧм. Чуймӧдана серпас вылӧ видзӧдігӧн чайтсьӧ, мый уна нэм сайын ыджыд динозавръяс тэчлӧмаӧсь татчӧ колькъяссӧ. Андрей Петрович, йӧзыс чайтӧны, мый юристъяс медся озырӧсь, юридическӧй отсӧгсӧ пӧ вештысьтӧг оз сетны да. Снимок вылын Александр Иванович Патов — «Коми йӧзӧдчан керкалӧн» «Парник — за подписку» конкурсын вермысь. Кор тулыснас вӧчисны кольӧмвося уджлы кывкӧртӧд, тыдовтчис, мый став лыдпасыс воддза воын серти ыджыдджык. Туристалан ыджыд шӧринӧн Мышкин лоӧма кольӧм нэмся 90-ӧд вояс шӧрын, Россияын капитализм дзоридзалан кадӧ. Сы мында во журналисталігад сӧмын Комиын меным паныдасьлісны енбиа уна йӧз, мукӧдыскӧд дыр кад варовитлім. Сигӧртіс праздниксӧ нималана композитор Сергей Кузьмичевлӧн «Тэ, чужан грездӧй, – став олӧмӧй!» сьыланкыв. Эмӧсь студентъяс и странаясысь, кӧні ӧнӧдз на лыйсьӧны-воюйтӧны — Палестинаысь, Сирияысь да Афганистанысь. Сідзкӧ, лавкаӧ вузӧс вылӧ нутӧдз сырнӧй сомелье донъя-лӧ вӧлӧгасӧ уна ног: кӧр, дук, мыгӧр сертиыс да с.в. Владимир Уйба сиис Комиын олысьяслы лоны дзоньвидзаӧн да корис кывкутны ас да матысса вӧсна – овны гортын. Районъяс сöвмöдöм могысь жö пыртам инвестиция стандартъяс, збыльмöдам Перым-Коми кытшлысь инвестиция план. Сыктывдінсаяс окотапырысь пырӧдчӧны «Лыжня России», «Кросс наций» да мукӧд тӧдчана ордйысьӧм-спартакиадаӧ. –Тренируйтча пӧшти быд лун кӧрт туй вокзал сайын, лызьӧн котралан «Динамо» базаын, – висьталіс Александра. И воысь-во компания пыр унджык сьӧм торйӧдӧ регионлысь социальнӧй инфраструктурасӧ выльмӧдӧм-ёнмӧдӧм вылӧ. Тіян пиысь ӧтияс мӧдасны служитны Росгвардияын, мӧдъяс – Войвыв флотын, кодъясӧскӧ ыстӧмаӧсь нин спецназӧ. Тöлын кöть гожöмын, зэрö кöть лымъялö, век, видзöдан да, кытчöкö тэрмасьö-котöртö бокас поштальон сумкаöн. Кыдзи и пыр, таво гаж вылӧ воысьяс медводз пыралісны-ветлісны сикт бокӧ вель ыджыда паськӧдчӧм шойна вылӧ. Ок, мыйта ӧд шогсӧ йӧзыс пыклісны, сӧн орйӧдлан сьӧд уджсӧ бергӧдлісны да некодлы тай некор эз норасьлыны. Округын зiльö 32 гырысь да шöркодь, 427 ичöт организация, а сiдзжö 2.056 асшöр уджалысь, 128 фермер овмöс. Василий Лодыгин Японияӧ ветлӧма, а Василий Гущин вӧтасьӧ, быттьӧ корӧны сылысь «Василейсӧ», а сійӧ оз сет. Биысь видзчысян да войтырӧс доръян управлениеын зільысьяс и быдсяма чукӧртчылӧм-аддзысьлӧм-гажӧ пырӧдчӧны. Но таво поводдяыс шоныд да, ордйысьысьяслы мойвиӧма: тола пиӧд кевны абу ковмӧма, чарӧм вывті тӧвзьӧмаӧсь. Колö пасйыны, быд сайтын индöма, кыдзи бурджыка корсьны Айму вöсна Ыджыд тышса ветеран йылысь колана юöрсö. Тайӧ аддзысьлӧм дырйиыс финнъяс окотапырысь жӧ тӧдмасисны целлюлоза вӧчан комбинат стрӧитӧм кузя проектнас. Тадзи заводитӧ висьтасьны ас йывсьыс Надежда Павлова, коді май тӧлысьын пасйӧ чужан лун, тшупӧда пас тырӧм. Участокса керкатö кö öнöдз абу на асэмбуралöма, тайö жö кадöдзыс позьö гижöдны техплан да декларация серти. И такӧд йитӧдын Ольга чолӧмалӧ ставнысӧ тайӧ тӧдчана гажнас да сиӧ Му вывсьыс став шаньсӧ, бурсӧ да югыдсӧ. Аслам мӧд – психолог-педагоглӧн – уджӧ босьтчи нёль во сайын, нуӧда тренингъяс, торъя йӧзӧс консультируйта. Татшӧм «мир смексӧ», кыдзи тыдовтчис нин арнас конференцияса делегатъясӧс бӧрйигӧн, видлісны вайны и Комиӧ. Став программаыс, электроннӧя велӧдӧмыс, челядьӧс донъялӧмыс, школаӧ вайӧм выль гаджетыс мунӧ сылӧн ки пыр. Монди зільӧ уджавны вӧр-ва вӧсна тӧждысьӧмӧн, и Россияын WWF фондкӧд ӧтувъя уджтасыс та вылӧ жӧ веськӧдӧма. Кор фестивальыс мунӧ ывлаын, сэки пусьысьяс и гӧсьтъяскӧд вермӧны сёрнитны-тӧдмасьны и ӧта-мӧднысӧ аддзӧны. Саргис Хачатрян юрнуӧдӧ комитетӧн 2017 вося сентябрсянь, а таӧдз пырӧдчис котырлӧн удж кыдзи и мукӧд ёртыс. 🐇Водзö лыддям и Алексей Поповлысь «Руч, кöч да вурдысь» пьесасö, кодöс гижысь дасьтiс челядьлы ворсöм вылö. Тайӧ жӧ постановкаын дзирдалісны радейтана артистъяс Михаил Филиппов, Любовь Руденко да Светлана Немоляева. Интаын Максим Решетников тӧдмасис, кыдзи кутасны выльмӧдны кӧртысь да бетонысь плита вӧчан «Арктика» завод. –Классӧн веськӧдлысьӧн вӧлі Галина Власовна Черняева, велӧдліс тшӧтш мӧд подгруппалы роч кыв да литература. Владимир Уйба воис Афанасий Габовкӧд ӧти кывйӧ да ошкис вужвойтырлысь спорт сикас сӧвмӧдӧмын водзмӧстчӧмсӧ. Сідзжӧ миян эм национальнӧй кафе, ресторан, галерея. Коми серъяссӧ тӧдӧмӧн да кужӧмӧн позьӧ и сэтчӧ пыртны. Вӧр петкӧдӧмсьыс дугӧдчӧм бӧрын Мысса войтыр майшасисны вуджанінтӧг кольӧмысь, но комбинат муніс налы воча. Нӧшта вӧзйис ыстыны ыджыд опыта специалистӧс, коді эськӧ велӧдіс районса вӧралысьясӧс тышкасьны кӧинъяскӧд. Радиостанциясӧ окотапырысь кывзӧны и сиктсаяс, и «Монди Сыктывкарса ЛПК»-лӧн вахта посёлокъясын уджалысьяс. Дас сизим ранитчӧмаӧс вир кисьтана тышысь петкӧдӧмысь Иван Павловичлы сетӧмаӧсь «За боевые заслуги» медаль. Мамӧс вӧлі ыста родительскӧй собранньӧ вылӧ, да пыр пыксьӧ, мый пӧ ме ошкӧмтӧ быд пӧрйӧ кывзыны сэтчӧ муна. Найӧ сэтшӧм мича письмӧяс ӧта-мӧдныслы гижлӧмаӧсь — кывбуръяс тэчӧмаӧсь, мелі кывъяс та могысь корсьӧмаӧсь. Салехардӧдз матӧ 180 километр: корсюрӧ лэбалӧны вертолётъяс, но сӧмын сэк, кор юӧд либӧ зимникӧд туйыс абу. –Весиг ӧнiя сьӧкыд кадӧ ми вӧчам сёрнитчӧмын индӧм уджсӧ, ӧд гӧгӧрвоам, мый ставыс тайӧ зэв тӧдчана Ухталы. А ӧд кран письтӧм йывсьыд эг на и мӧвпыштлы. Но менам эм кык протез: ӧтиыс – «рабочӧй», мӧдыс – «активнӧй». Тадзи мынтысьöмыс нинöмöн оз торъяв поштаын вештысьöмысь: сьöмсö вуджöдасны пыр жö да сетасны кассаысь чек. Налы отсӧг вылӧ воӧмаӧсь карса мукӧд общественнӧй котыръясӧн веськӧдлысьяс, право дорйысьяс да волонтёръяс. Дерт, быдтасыд кö абу нин дзоля, сыкöд хороводысь он ворс, но и сылы колö бать-мамлöн тöждыс да бур кывйыс. Вермас пö лоны, республикаса юралысьлысь удж вöчысь матысса кадö йöзöдас кыйсьöм-вöралöмысь öлöдана шуöмсö. –Талун ми мӧдам видлавны зэв колана да тӧдчана юалӧмъяс, – сёрнисӧ панігӧн пасйис министр Николай Бережной. Тані лӧсьӧдісны Геологъяслысь квартал, кӧні олісны и болгара, и коми, и роч, и украинеч, и весиг китаечьяс. Сьöд вöрсянь бура ылöдз ружтiс, дас кык верст техникаöдзыс петкöдiс, да нöшта ассьыс пайсö на кыскис. Колö? Журналын йӧзӧдӧмыс век жӧ мӧрччӧ, шуам, Левлы, Скорпионлы, Девалы. И тэныд либӧ меным мыйкӧ инас, мыйкӧ оз. Усинск районса Мутнӧй Материк да Щельябӧж сиктъясын эштӧдӧма нин выль амбулаторияяс, и найӧ регыд воссясны. Котыръясӧн олӧны да, тадзи позяс туявны оз сӧмын пасйӧм пемӧсыслысь, но и ставнас стадаыслысь ветлан туйсӧ. Тані эмӧсь збыльвылӧ карса кодь ыджыд стрӧйбаяс, шуам, паракодчик-купеч Норицынлӧн балкон-террасаа керкаыс. Кӧть и шливгис-зэрис, урчитӧм кад кежлӧ йӧзыс воалісны «Парма» дорӧ водзвыв чукӧртӧм шыблас тыра сумкаясӧн. Кыдзи висьталӧны «фронтӧвикъяс» юркарса чинаяс кӧсйысьлӧмаӧсь нин лӧсьӧдны Читын туйсӧ 2020 вося августӧдз. Юӧртіс, мый да кыдзи найӧ гижлӧмаӧсь, кутшӧм ногӧн серпасалӧмаӧсь зыряналысь оласногсӧ асланыс пасйӧдъясын. Но тайӧ оз бырӧд ӧти юалӧм: а мыйла рочӧн дасьтан уджтасъяссӧ позьӧ кокниа видзӧдны рытнас да шойччан лунӧ? –Ме кутшӧмакӧ и психолог да мукӧддырйи мӧвпала аслам дзоньвидзалун йылысь, – висьталӧ Наталья Владимировна. Рытнас гортад позьӧ водны да мыйкӧ пуктыны кокчӧръяс улад, медым найӧ вӧліны сьӧлӧмсьыд неуна вылынджыкӧсь. Конкурсын 70 вермысьысь 40-ыс – буретш тайӧ нимпас сертиыс, 20-ыс бӧрйӧмаӧсь «Спорт» да 10-ыс – «Экология». Сыӧн и шӧр каганад бур лоны: кӧсъян кӧ шпанитны – ыджыдджык воккӧд, окота аканьӧн ворсны – ичӧтджык чойкӧд. –Оланпас серти, мынтысьтӧг юридическӧй отсӧг сетсьӧ вермытӧмлы, пенсионерлы, уна челядя семьялы, ветеранлы. Москваса 2009-ӧд номера школаын уджалӧ «Коми землячестволӧн» правлениеӧ пырысь Дмитрий Георгиевич Кропотин. Сэні ми пӧльтім катамараннымӧс да, медым видзӧдлыны, лӧсьыда-ӧ дасьтім пыжъяснымӧс, рытнас и петім ю вылас. Видзӧдлі гӧгӧрбок — керка йӧрас туруныс вирӧссьӧма, алӧйгӧрд тусьяс дзирдалӧны садьмысь шонді югӧръяс улас. Семьяын кö куим арöсысь ичöтджык öти быдтас – кутасны мынтыны тöлысьнас 5 сюрс шайт, кык кö – 10 сюрс шайт. Содтӧд на видзӧдласны эм-ӧ снегоход, яхта, самолёт, кык либӧ унджык машина (куим воысь мед эз вӧв важджык). Сувтӧдасны кӧ, ковмас кывкутны и банклы мынтытӧм кредитысь, оланін да коммунальнӧй услугаяс кузя уджйӧзысь. Та йылысь казьтылö Алексей Трегоев, кодкöд Василий öтлаын служитöма да ёртасьлöма: «Сутки чöж кыссис тышыс. Водзӧ ёртасьӧм йылысь выль документ сертиыс компания да республика костын бур йитӧдъясыс нӧш-та на ёнмасны. Сэсся и спортын ордйысьӧм-венласьӧмсӧ видзӧдны радейтысьяслы миян неыджыд карын этша мый тӧдчанаыс вичмылӧ. Колӧ дзолюкъяслысь коми сёрнисӧ сӧвмӧдны сідз, мед найӧ вуджисны школаӧ да велӧдісны комисӧ кыдз чужан кыв. Шуам, «Вӧр ді» («Лесная поляна») ТОС дасьтіс Кельчиюрын казьтылан пас гӧгӧр мичмӧдӧм-пелькӧдӧм кузя уджтас. Ыджыд Вермӧмсянь 75 во тырӧмсӧ ми пасъям сьӧкыд кадӧ, но нинӧм оз вермы чинтыны Победа лунлысь тӧдчанлунсӧ. Тылын зiльысь-мырсьысьяс пöвстын талун медся ыджыд арлыдаыс Лидия Петровна Эргардт, кодi чужлöма 1926 воын. «Лузалес» компанияӧ волігас Россияса министрлы висьталісны экономикаын «Войвыв» торъя юкӧн лӧсьӧдӧм йылысь. Тадз жӧ и Зеленечын олысьыс быд асыв коксьыс перйылӧма браслетсӧ да кыті кӧсйӧма, сэті и ветлӧдлӧма лунтыр. Кыдзи аддзам, «Юрганын» уджалысьяслы водзӧ сӧвмыны уджас позьӧ и колӧ, дерт, выль позянлунъяс корсян туйын. 1914 воын помалӧма церковно-приходскӧй школа, сэсся Усть-Сысольскын нянь пӧжаланінын уджалӧма, батракалӧма. Та кадӧ нывлӧн ёртъясыс сьылігтыр да йӧктігтыр кытшовтӧмаӧсь пывсянсӧ, медым некутшӧм лёк оз пыр пытшкӧсас. Ухтаса культура керкаысь режиссёр Людмила Дудина таво воськовтіс олӧмас тӧдчана тшупӧд – сылы тыри 80 арӧс. Памятник вывсьыс дӧрасӧ босьтісны Владимир Уйба, Иван Морозовлӧн Иван Свистельник уджъёртыс да Иван внукыс. Аслыспӧлӧс козинӧн карсаяслы лои тшӧтш Россияын театр волы сиӧм «Из-за кулис по Крестовой» колоннаӧн мунӧм. Кирпич стенъяссӧ налысь мавтӧма кык пӧвста базальтӧвӧй утеплительӧн да вевттьӧма фиброцементнӧй панельясӧн. Федеральнӧй бюджетысь сьӧм вылӧ Сыктыв районса Первомайскӧй посёлокын кыпӧдасны амбулаториялы выль стрӧйба. – Чужлі Сыктывкарын, и медым пыдісяньджык велӧдны чужан кыв, сизим арӧсын пыри велӧдчыны вӧскреснӧй школаӧ. — Кодкӧ кӧ кутас элясьны, бара пӧ выль кыв лӧсьӧдӧмаӧсь да немтор эг гӧгӧрво, пыр и корся сійӧс корпуссьыс. А йитчöм бöрад бюджетыд лоас öти, сiдзкö, выль кытшöн веськöдлысьыдлы позяс сiйöс юклыны ас кöсйöм сертиыс. Мӧймуся гожӧмыс кӧть зэра вӧлӧма, но семӧндрейсалы мойвилӧма жӧ: дас нёль юсь гожӧмбыд олӧмаӧсь сикт дорас. Буретш сійӧ медводдзаяс лыдын котыртіс-лӧсьӧдіс Эжваысь Бумажник шӧртуйса 50-ӧд номера керкаын экоплощадка. Ӧльӧш: Ставсӧ, мый ӧнія кадӧ карса олысьлы позьӧ нуны выль пӧв переработайтӧм вылӧ, пуктам урчитӧм бакъясӧ. Пасъя тшöтш, мый войвыв районъясын экономика ёнджыкасö мыджсьö вöр заптöм, лунвывсаын — видз-му овмöс вылö. «Монди Сыктывкарса ЛПК»-лы зэв ыджыд аттьӧ висьталісны и Койгорт районса чужан му туялан музейын зільысьяс. И ми вӧчам став позянасӧ, медым корсьны дзоньталӧм вылас сьӧмсӧ, – висьталіс министр странаӧн весьӧдлысьлы. Дерт, и сы отсӧгӧн тайӧ яръюгыд гажыс лои йӧзлы радейтанаӧн да матыссаӧн, ӧти кывйӧн – Сыктывдінса брендӧн. –Хирсикампус школаын экскурсия дырйи ми зэв ёна чуймим, мый челядь и верстьӧ ветлӧдлӧны кӧмтӧгыс, вӧччытӧг. «Ичӧт чужанінлӧн культура» федеральнӧй уджтас серти Выльгортса культура керкалы вичмӧдӧма 2,3 миллион шайт. Ыджыд да мича Ношуль сиктын кызвын олысьыс уна во зілисны буретш «Монди Сыктывкарса ЛПК»-лӧн татчӧс юкӧнын. Шыӧдчим отсӧгла Россияса правительствоӧ да Москваса мэр Собянин дорӧ, медым вочаавны «гысӧ» тырвыйӧ дасьӧн. Ӧльӧш, тэрыб вӧраса, ар комын вита наяніник мужик, бура гажаа висьталіс Петыр лун дырйи юӧм-кодалӧм йылысь. Таысь ӧтдор редакцияын зільысьяс ГИБДД-са уджалыськӧд нуӧдасны посниуловкӧд ПДД серти пызанвывса ворсӧмъяс. Дыр-ӧ кежлӧ, тайӧ сы сайын, кутшӧм мыж вӧчӧма томуловыс, гӧгӧрвоӧ-ӧ ассьыс мыжсӧ да дась-ӧ водзӧ овны лючки. Илья Костин шыӧдчӧма Питирим Сорокин нима Сыктывкарса госуниверситетлӧн мӧд курсса студент-дизайнеръяс дорӧ. Со и помасис нӧшта ӧти во. Уна интереснӧйыс, сьӧлӧмтӧ вӧрзьӧданаыс петіс тайӧ кадӧ «Войвыв кодзув» журналын. – Неважӧн на воим Керки станция дорын пӧрӧм поездкӧд ускӧттьӧ лоӧм инысь, кӧні нуӧдім кызвынсӧ донъялан удж. Со и та пӧрйӧ тиръясын колана эмбур, светодиоднӧй лампаяс да мишеня установкаяс мунасны Поддзӧ да Айкатылаӧ. Асывсяньыс найӧс вочаалісны библиотекаын, луннас – музейын, а рытнас – верстьӧлы роч кыв велӧдан курс вылын. И «ЛУКОЙЛ-Коми» компанияысь специалистъяс дугдывтӧг бурмӧдӧны-сӧвмӧдӧны та могысь УПН-ыслысь технологияяссӧ. Кӧсъян кӧ видзӧдлыны, нӧшта кодъяслӧн гижӧдъ-ясын паныдасьлӧ Биярыс, колӧ сӧмын пасйыны — Юшковысь пӧ ӧтдор. Ӧні ми олам лыдтӧм-тшӧттӧм быдсикас юӧр пӧвстын: реклама, ысталана выльторъяс, соцсетьын дженьыдик гижӧдъяс. Бурджык пуксьы да мöвпав, мый кутан вöчны, кор помасяс тайö аслыспöлöс карантиныс: пукты аслыд кутшöмкö мог. Сідз, кольӧм во профпатология шӧринӧ шыӧдчылӧмаӧсь тубдиспансерысь куим ань, кодъяслы кӧвъясьӧма туберкулёз. А специалистъяслы лоӧ гӧгӧрвоана, мый колӧ вӧчны, медым вирусыс эз паськав водзӧ, – висьталіс Владимир Уйба. Таво гожӧм гимназистъяс ветласны Габовӧ «Дорога домой» экспедицияӧн, медым салдатлӧн керкаын лӧсьӧдны музей. Сэк жӧ семьяын гӧтырӧс-челядьӧс нӧйтӧмкӧд йитӧдын уголовнӧй делӧсӧ панӧны сӧмын 56 прӧчент мыж вӧчӧм кузяыс. Висер ю бокӧ сувтӧдісны кык зіб, нюжӧдісны сетка, чукӧртісны лыасьыс ув-чаг, мед кӧмтӧг ворсігӧн эз доймыны. Но, колӧ шуны, Гапликов бӧрын кӧть кутшӧм «легзьӧм» кӧть кутшӧм чиналӧн нин чайтсис «сос пуджӧмӧн» зільӧмӧн. Пыр тшӧкыдджыка кывлан: весиг пӧ коми челядь велӧдӧны чужан кывсӧ школаын «как государсвенный» уджтас серти. Тайӧ закон сертиыс, локтан воӧ сьӧмкудйын чӧжӧсыс лоас 86 миллиард шайт, а рӧскодсӧ артыштӧма 93,4 миллиард. Гижӧдъяссӧ лыддигӧн пӧ ми стӧча тӧдам, мый гижысьыслӧн сӧнъясӧд визувтӧ мужичӧй вир, стӧча быд кыв бӧрйӧ да. Таысь ӧтдор дзоньталiсны кукань гид, кыпӧдiсны 240 юрлы скӧт карта, вӧчисны пыран туй, бетоналiсны силос гу. Кар-районса представительствоясын зiльысьясöс велöдiм тшöтш лöсьöдны да нуöдны öтуввезйын ассьыныс лист бок. —Аслам мотора коляскаӧн быд лун ветлӧдла Ручейнӧй, Лесопаркӧвӧй да мукӧд улича кузя, — висьталӧ Илья Костин. Предметсьыс оценкатӧ, дерт, пукталім жӧ, но эг стрӧга донъялӧй, ӧд комитӧ челядь кыдз каналан кыв велӧдісны. Сэсся ӧтуввез пыр корсис да аддзис ассьыс батьсӧ, коді, кыдз тыдовтчис, абу и тӧдлӧма, мый сылӧн чужӧма ныв. Некымын во помся «Изьваса вермасьӧмъяс» спорт фестиваль дырйи тані нуӧдӧны войвыв многоборье кузя ордйысьӧм. –Евгения Михайловна, а кыдзи вермасны конкурсӧ пырӧдчысьяс эскӧдны, мый буретш налӧн удж-тасъясыс коланаӧсь? Миян ыджыд да паськыда шылькнитчӧм Россияын эм зэв уна мича пельӧс, кытчӧ ёна радейтӧны волывлыны туристъяс. ГИБДД-лӧн 500 шайта штрапыс, мортыс кӧ нюжмасис 70 лун чӧж, вермас ӧттшӧтш веськавны и приставъяслы, и ёрдӧ. Бӧръяысьсӧ «Штрап» пас улын ӧтувъя оперативно-профилактическӧй уджсӧ (ОПМ) нуӧдӧмаӧсь февраль 17-21 лунъясӧ. «Войвыв кодзувлӧн» ноябр тӧлысся номер бара вӧзйӧ коми кыв радейтысьяслы лов гажӧдантор, сьӧлӧм бурмӧдантор. Юрий Нестеровлӧн кывъяс серти, кольӧм во тайӧ пьесасӧ дасьтӧмаӧсь Россияса 36 театрын, на лыдын и Воркутаын. –«ШаньгаФест» – тайӧ фестиваль, кӧні войтырлӧн сёян-юаныс венӧ мытсалӧм нин фаст-фудсӧ, – шуис Олег Назаров. Людмила Павловна – и «эзысь волонтёр», а сідзжӧ Коми Госсӧветысь ветеранъяслӧн сӧветӧн веськӧдлысьӧс вежысь. Кывбур гижӧмысь эновтчыны ме эг нин вермы, ӧд сытӧг ме эськӧ вӧлі некод. Бура дыр майшаси, маитчи, матайтчи. Окота петкӧдлыны йӧзыслы, мый сиктын кӧ челядь сёрнитӧны чужан кывйӧн, сідзкӧ коми кывлӧн аскиа луныс эм на. –Окотита керамикаын ачымӧс видлыны, но колӧ, медым та могысь мастерскӧй вӧлі, – юксьӧ дум-кӧсйӧмнас Надежда. Июль 10 лунӧ миян землякъяс пуктісны дзоридзьяс Кремль стен бокӧ Вячеслав Александрович Малышевӧс дзебанінӧ. Владимир Уйбалӧн кывъяс серти, бать-мамлы, кодъяс асьныс ньӧбисны ныв-пиыслы путёвка, вештасны сылысь донсӧ. Та йылысь висьталіс удж, уджӧн могмӧдан да йӧзӧс социальнӧя доръян министерствоӧн веськӧдлысь Илья Семяшкин. «Паметь юным тай паськыд да кузь» очеркын Надежда Павлова висьталӧ-тӧдмӧдӧ Семуковса ӧти семьялӧн историяӧн. Видз-му овмӧс юкӧнын тайӧ котырыс вӧлi медводзын, но сэк жӧ ёна важӧсь нин вӧлiны ляпкыд йирка скӧт картаяс. А ӧні видзӧдлӧй: кушинсӧ мичмӧдӧма, лӧсьӧдӧма сцена, кӧні во гӧгӧр чӧж позьӧ котыртлыны-нуӧдны быдсикас гаж. Но медбӧръя здукас лои тӧдса: котырыс 700 шайта налог ас кадӧ абу мынтӧма да, конкурсӧ пырӧдчынысӧ оз артмы. Колхозъяс тупкалісны, а йӧзыслы юклісны «пай» — кодлы мӧс сетісны, кодлы — вӧв, а кодлы — турун пуктан видз. – Эска, семинар вылас ті тӧдмаланныд уна выльсӧ да бурсӧ, мый верманныд пыртны асланыд уджӧ сикт-грездъясын. Тайö выль сикас вируссö медводз казялöмаöсь Китайса Хубэйын 2019 во помын, а тавося мартын воис нин Комиöдз. А шылада-драмаа театрын ворсысь Семён Горчаков нуӧдіс челядькӧд зільысьяслы актёрскӧй мастерствоысь вебинар. Некымын во нин комбинатлӧн сьӧма отсӧг весьтӧ Косланын могмӧдӧны уджӧн тыр арлыдтӧмъясӧс да уджтӧмалысьясӧс. Öні позьö телефон пыр корны, мед вичкоын служитысьяс кевмысясны матыссалöн дзоньви-дзалун либö кулöма вöсна. Кыдзи висьталӧны общественникъяс, Лесопарковӧй уличасянь Станционнӧйӧдз челядьлы колӧ вуджны кӧрт туй вомӧн. Сэк жö мортыс, мед тöдмавны тайöс, ачыс вермас волыны Пенсия фондлöн юкöнö либö телефон пыр та йылысь юавны. Тавося октябрь кежлӧ республикаын вӧлӧма бать-мамтӧм 2.117 челядь, кодъяс государствосянь виччысьӧны оланін. «Йигрӧдлан, новлӧдлан юрад бӧрӧ кольӧм кадсӧ да медся нин любӧпырысь сувтлан челядьдырся казьтылӧмъяс вылад. Но Кулӧмдін районса бурдӧдчанінын дзоньвидзалунсӧ видлалігкостіыс Кировса ГИБДД-ӧ уджалысьсӧ аддзӧмаӧсь нин. Медводдзаыс шусьӧ «Сьӧд вӧла кадӧн», сэні петкӧдлӧма кадколаст, кор комиясыс «кӧреннӧй» олӧмнас на олӧмаӧсь. Мастер-класс дырйи киподтуя войтыр петкӧдлісны кысян, акань вӧчалан, пуысь да сёйысь вӧчасян, дорччан сямсӧ. Таöдз юасим министерствояслысь, да миянлы воисны ылöсас гижöм кабалаяс, кадыс пö помшуöмсö збыльмöдны эм на. Быд во овмӧсын выльмӧдӧны техника ас шедӧдӧм сьӧм вылӧ, а оз котравны банкӧ удждысьны либӧ лизингӧн босьтны. Ассьыныс вужъяссö, кывкультура-традициясö видзöм могысь 2005 воын Усогорскын котыртчöма болгаралöн общество. 2017 воын “Северный стиль” коллекцияӧн петкӧдчи, бара донъялісны вылӧ, но водзӧ некытчӧ эз петкӧдны-вӧзйыны. Миян сотрудникъяс казялісны, мый мортыс лунтыр гортас вӧрзьывтӧг жуйвидзӧ, и сӧмын войнас неуна ветлӧдлыштӧ. Сідзжӧ тшӧкыда соцсетьысь («Вконтактеысь», «Одноклассникиысь» да мукӧдлаысь) йӧзлысь лист боксӧ «жугӧдлӧны». Таво татшӧмыс мунiс Ухта бердса Ярега посёлокын 191-ӧд номера кусӧдчан часьтын июнь 30-ӧдсянь июль 5 лунӧдз. Сенатор сэки висьтавлiс, шӧр могӧй пӧ – корсьны-вайны радейтана республикаӧ федеральнӧй кудйысь унджык сьӧм. «Дзоньвидзалунлань поскӧн» койгортсаяс нимтӧны сикт шӧрсӧ Больничнӧй городоккӧд йитан джуджыд да крут поссӧ. Торйӧн кӧ, Воркутаын, Интаын да Усинскын лӧсьӧдны Победалысь паркъяс да петкӧдлыны сэні война кадся техника. — Шуам, «Коми му» газет вылö гижöдчысьяс пöвстын — öти козин чукöр, «Войвыв кодзув» журнал вылö — мöд и с.в. Роч кыв велӧдысь финнъяс унатор тӧдмалісны Коми му йылысь, а янсӧдчигӧн корисны волывлыны гӧсти тшӧкыдджыка. Но буретш сьӧкыд олӧмыс сетӧма вын, да йӧзыс кутчысьӧмаӧсь, ловнас абу усьӧмаӧсь, сьӧлӧмнас абу чорзьӧмаӧсь. Марина Юлдашева сэтшӧм бура пырӧдчис прӧстӧй мортлӧн ку пиас да висьталіс нималана роч поэтлӧн олӧм йывсьыс. Эмӧсь проектъяс, кодъясӧс смела позьӧ шуны брендъясӧн, найӧ бура нин тӧдсаӧсь да воӧны йӧзыслы сьӧлӧм вылас. Водзӧ яръюгыд рыт козьналіс Вӧлӧгдаысь ТЮЗ, петкӧдлісны У.Гибсонлысь «Сотворившая чудо» кык юкӧна мелодрама. Ӧнi нин федеральнӧй сьӧмкудйысь вичмӧдӧны гырысь инвестицияяс Сосногорск да Ираёль станцияяс паськӧдӧм вылӧ. Экзамен сдайтны татчӧ локтӧны тшӧтш Пӧддельнӧйысь да Висер вожысь – Одыбысь, Висерысь, Ыджыдвиддзысь челядь. (нюмъялӧ) Пилотъяс — абу прӧста мича формаа йӧз, найӧ ёрта-ёртыслы ыджыд семья, тайӧ гӧгӧрвои велӧдчигӧн на. Челядьӧс вердӧм могысь республикаса да меставывса бюджетысь быд вежон кутасны вичмӧдны матӧ 20 миллион шайт. Но медся тӧдчанаыс – фотоохотникъяс сяммӧны кутны тайӧ кадрын да колана здукӧ личкыштны фотоаппарат затворӧ. Ӧта-мӧдсӧ оз вӧлі тӧдны, да аддзысисны интересъяс серти клубын, астрологиялы сиӧм семинар либӧ лекция вылын. Тавосянь республикаын семьялы, кӧні чужис медводдза кага, шуӧма сетны регионса 150 сюрс шайта капитал (РСК). Ляй грезд гӧгӧрыс йӧзыс олӧмаӧсь важысянь, археологъяслӧн туясьӧм-кодйысьӧм серти, XI-XII-ӧд нэмъяссянь нин. А сійӧ сэсся гортӧ колльӧдігӧн кызь минут чӧж висьталіс меным, кутшӧм лёкӧсь да дыр лӧгалысьӧсь Скорпионъяс. Вывті лӧнь либӧ надз, ӧдва легысь мортӧс комияс нимтӧны аньӧмакӧӧн, а вежнясьысь-дзирнясьысьӧс – кикимераӧн. Локтан во кежлӧ дзоньтасян уджыс уна на: стрӧйбаын колӧ вежлавны став ӧшиньсӧ, джоджсӧ, выльмӧдны коридорсӧ. Ставыс тайӧ заводитчис 1989 восянь, кор странаӧн веськӧдлысь шуис: босьтӧй пӧ суверенитетсӧ мыйта верманныд. «Чушканзілӧн» медводдза номерыс петалӧма 1957 вося августын «Коми колхозник» (ӧні – «Коми му») газет бердын. Шуам, сёрнитчӧм серти лои стрӧитӧма социокультурнӧй шӧрин, спорткомплекс, кытчӧ волывлӧ уна сё да сюрс морт. –Жаль, но матӧ став татшӧм керкаыс – торъя йӧзлӧн эмбур, – висьталіс Кулӧмдінса администрацияӧн веськӧдлысь. Коми Республикаса 8 почтамтын, 361 пошта юкöнын (на пиысь 262-ыс сиктъясын) öнi уджалö куим сюрс гöгöр морт. Уджйӧзыс сідзжӧ веськалӧ приставъяслы, кодъяс сы дорӧ содтасны 1.000 шайта сідз шусяна исполнительскӧй сбор. Мед кӧть и некод эз вермы шедӧдны ГТО знаксӧ, судьяяс ошкисны найӧс кыпыд ловруысь, смеллунысь да зільӧмысь. И сылӧн кывъясыс, гашкӧ, туйдісны миянӧс, Н.К.Лошаков нима «Наследие» поискӧвӧй отрядсаӧс, мӧдӧдчыны Невельӧ. Кы-дзи йӧзыс висьталӧны, кӧзаясӧс видзны мед- водз заводитӧма Лукоянов ова мужичӧй, коді лӧсьӧдӧма вит пемӧс. Сэки, кольӧмвося ноябрын, эг на гӧгӧрво, мыйла ковмас пукавны меным гортын, мый менӧ вермас «йӧртны» патераӧ. — Юркарын Пушкин уличаса 36-ӧд номера керкаӧ волӧм дорысь оз ӧмӧй позь ӧтуввез пыр босьтны колана документсӧ? Верӧс корис мунны сылӧн чужанінӧ, но меным колӧ вӧлі локны Дереваннӧйӧ, видзны-дӧзьӧритны пӧрысь ыджыд мамӧс. Ляйса Богоявленньӧ вичколӧн клирса ведомосьтын эм пасйӧд, мый ӧнія кирпич вичкосӧ лэптӧмаӧсь 1852-1856 воясӧ. Любовь Гурьева пасйис, мый 2016 воын тайӧ оланпаслысь проектсӧ вӧзйылісны нин Госдумаӧ, но сэні эз вынсьӧдны. Шуйгавывса пу керкаын водзын вӧлі бурдӧдчанін, а веськыдвывса керкалӧн мӧд судтаас – кампет-преник вузаланін. «Талантъяслӧн ярманга» дырйи ассьыныс енбиалун-сямсӧ петкӧдлісны сьылысь-йӧктысь-ворсысьяс да быдса котыръяс. «Улейысь бурдӧдчанторъяс» йылысь, дерт, позьӧ лыддьыны ӧтуввезйысь, но Любовь Алексеевна висьтыштіс жӧ неуна. велӧдчыны иллюстраторӧ Москваса Печать институтын, ветлывлӧма просмотръяс вылӧ, дасьтысьӧма экзаменъяс кежлӧ. И педагогъяслӧн сійӧ туйдысь-индысьыс, быд лун кодлыкӧ да кодлыкӧ мыччӧ электроннӧй гыясӧ вӧйӧмысь спасжилет. Найӧ чукӧртісны-дасьтісны сиктса войтыр йылысь юӧр: кӧні коді овліс, кутшӧм керкаын и ӧні на бергӧдӧ овмӧссӧ. Ӧні тӧда нин, мый ачым кӧ лэдзчыся сьӧлӧм шонтана да нимкодьмӧдана уджысь, оз и казьтыштны ни донъявны сэсся. Экономика йылысь сёрнитігӧн пасйисны, мый республикаын зільысь войтыр оз вермыны инавны ассьыныс прӧдукциясӧ. Вештысьны колӧ и съёмкаысь, и архив-музейысь гижӧд-снимокӧн вӧдитчӧмысь. Тшӧкыда снимайтны заводитам сьӧмтӧг. Та серти сиктсалы кокньыдджык, лун сьöмöснас кöть йылöмыс петыштлöны горт дор йöрас пыркöдыштны ыззьöм ловсö. —Агробизнесса предприятиеяс кызвыннас уджалöны лунвыв районъясын да экономика сöвмöдöмö ыджыд пай жö пуктöны. Войвыв серыс тыдовтчӧ и стрӧй-баясын – чум сяма керка вевтъяса аэропортын, вузасян шӧринын, выль гостиницаын. Зэв нимкодь, мый Россияса наука зу-мыда восьлалӧ водзӧ, — ошкыштіс миян регионысь учёнӧйясӧс Александр Гуцан. Локті Сыктывкарӧ да, нывъяс весиг серавлісны менам сёрнитанног вылын, а бӧрас сэсся велалі, – висьталӧ Ирина. Но бурджык вӧчны тайӧс водзвыв, медым юрист скайп пыр йитчытӧдз на вермис тӧдмасьны наӧн да бурджыка отсавны. Ӧти кывйӧн, Пудасъярви да Сыктывдін ёртасьӧны водзӧ – районса делегация тавося июльын нин бара ветлас Суомиӧ. Анисия Ивановна (нывдырйиыс Тентюкова) – Коми АССР-са да РСФСР-са заслуженнӧй велӧдысь, Ленин ордена кавалер. Водзмӧстчысь войтыр вайӧмаӧсь пӧль-пӧчсянь на кольӧм эмбур да ас киӧн ловзьӧдӧмаӧсь коми керкалысь пытшкӧссӧ. Быд во культура министерство вичмӧдӧ кар-районӧ петалӧм вылӧ 1,5 сюрс час, ми тайӧс кольӧм тӧвнас нин видзим. Кагаыд лоӧ шуда да дзоньвидза, бать-мамыс кӧ сы вӧсна кутасны бура тӧждысьны, а оз кодзувъяс вылӧ надейтчыны. Владимир Уйба пасйис, мый сійö талы дзик паныд, та понда Комиын дугöдчисны оптимизируйтöмын «водзмöстчöмысь». Ёрдса приставъяс татшӧмыслысь сідзжӧ корсьӧны банкын тшӧт, удждон да пособие, тшӧтш и федеральнӧй розыск пыр. –Евгения Михайловна, кык во сайын «ЛУКОЙЛ» босьтчис ёртасьны Коми Республикакӧд выль нога сёрнитчӧмъяс серти. Гамын Сретенньӧ Господне вичкоыс Изьвасаысь да Сизябсаысь абу ичӧтджык, но торъялӧ сійӧн, мый дзоньнас пуысь! Ассьыс пай «Коми войтыр» пуктö и коми кывъя диктант, «Лямпиада» фестиваль, «Райда» конкурс, коми КВН нуöдöмö. Найöс дон босьттöг сеталасны районъясын бурдöдчан да йöзлы отсалан мукöд социальнöй учреждениеын зiльысьяслы. Сыктывдінса Выльгортын «Завалинка» регионкостса фестиваль сідзжӧ ӧтувтліс-чукӧртліс уна регионысь гӧсьтъясӧс. Котырӧ пырысьяс ӧтвылысь шойччӧны, сёрнитӧны комиӧн, юксьӧны видзӧдласӧн да юӧръясӧн, тӧдмасьӧны выль йӧзкӧд. Ӧні ми котыртлам туръяс ог сӧмын миян республика пасьтала, но и Россияса мукӧд карӧ: Кировӧ, Перымӧ, Ижевскӧ. –Нимкодь, мый томулов тӧдӧ, кутшӧм туйӧд мунны, да пуктӧ ас водзас тӧдчана могъяс, – висьталӧ Павел Иванович. Видз-му овмöс министерство вöзйö дон босьттöг юктöдны республикаын вöчöм йöлöн ичöт классъясын велöдчысьясöс. Важ карточкаяс петкöдлі Митипер Марья облы, но сійö шуис, сы мында во нин пö эг аддзыв да, ог помнит чужöмсö. Сійӧ кывкутӧ аслас удж вӧснаыс, повтӧг мунӧ водзӧ да нуӧдӧ йӧзсӧ ас бӧрсяыс, кӧть и радейтӧ уджавны ас кежас. Сійӧ тайӧ тшаксӧ сӧмын и сёйис: косьтӧмӧн, солалӧмӧн да, дерт, выльӧн вотӧм посньыдик чӧскыд машлятӧ – шыдӧн. Гӧгӧрвоана, Алиев гозъялӧн и челядьныс, Дмитрий да сылӧн ыджыдджык Алексей вокыс, ичӧтсянь пырӧдчисны спортӧ. Сійӧ кадсяньыс заводиті уявны зэв тшӧкыда, но эг кывзы унджыктор тӧдысь выль ёртъ-ясӧс, да чорыдакодь висьми. Компенсацияыс пӧ лоас 800 сюрс шайт, но мед босьтны сійӧс, водзвыв колӧ вештыны вот, страховка — куимсё сюрс. Куим во сайын культураса министерстволӧн индӧд серти этнопаркын босьтчисны нуӧдны «КомиЭкспоТревел» выставка. Татшöм му да стрöйба кузя он вермы шыöдчыны нотариус, страхöвöй агент да коммунальнöй овмöсын зільысьяс дінö. «Торъя нин сэк, кор тӧдан, мый тайӧ сёян-юаныс быдтӧма-вӧчӧма быдсикас пеж сорастӧг, – эскӧдіс Владимир Уйба. Пырысь-пыр парквайис: пырӧны патераас Параскева Пекнича, Петыр-Павел праведникъяс, поконча Пелагея перняньыс. Россияса тшупӧда ордйысьӧмъяс дырйи тренеръяслы нуӧдӧны семинаръяс, кӧні петкӧдлӧны, кыдзи да мый колӧ вӧчны. 1944 вося февраль 3 лунсянь 360-öд дивизияыс пырöдчöма Витебскса наступательнöй операцияö (03.02-13.03.1944). И ӧні меным нимкодь, мый тані чужисны челядьӧй, тані ме мукӧдлы шудаӧн лоны отсалігӧн сӧвмӧда тшӧтш и ачымӧс. Буретш Енлы кӧсйысьлӧм Крест праздник лунлы воча, сора 13 лунӧ, и пасйим ми Семуков сиктнымлы 300 во тырӧмсӧ. Сыктывкарса гуманитарно-педагогическӧй колледжын физкультура юкӧнын медбӧръя во велӧдчӧ Александра Некрасова. Тайӧ небӧг йывсьыс аслас гижӧдъясын Галина Алексеевна нылыс казьтылӧ: «Менӧ век шензьӧдіс батьӧлӧн зільлуныс. И стрӧитім ми сійӧс став мирӧн ӧтув, – висьталіс Одыбын чужлӧм, ӧні Ригаын ас вылӧ уджалысь Василий Михайлов. Тӧдмасим и Максаковкаысь вайӧдӧм Макс нима йӧракӧд, кодӧс видзӧны этнопаркын, чӧсмӧдлім сійӧс морков-кӧчанӧн. Опера да балет искусстволы сиӧм «Сыктывкарса тулыс» фестиваль пандемия вӧсна ковмис вуджӧдны локтан ар кежлӧ. Сідз, тӧдчымӧн вылӧджык донъявсьӧны сэтшӧм уджтасъяс, кодъясӧс олӧ-мӧ пӧртӧм могысь ӧтув зільӧ некымын котыр. Кыкнан амбулаторияас лӧсьӧдӧма стоматология да физиотерапия кабинетъяс, лунся стационарын куйлысьяслы палата. Ыджыд шуд усис и меным межэтническӧй журналистикалы сиӧм школаын велӧдчысьяскӧд тшӧтш пырӧдчыны тайӧ форумас. Позьӧ ветлыны пошта юкӧнӧ, а позьӧ гижӧдчыны гортсянь: podpiska.pochta.ru/publisher/15862b39-0e22-487e-af7d-. Ми, изьватас, пӧся радейтам чужан мунымӧс, да меным окота вӧлі вӧчны мыйкӧ буртор сылы, бурмӧдны тані олӧмсӧ. Ямалса сьылысьяслӧн репертуарыс зэв озыр: сцена вылын юргӧны нор и гажа, гижысьяслӧн и фольклор сьыланкывъяс. Мортыд кӧ став сьӧлӧмсянь радейтӧ уджсӧ, пыр водзмӧстчӧ мыйкӧ выльмӧдны да бурмӧдны, сэки ставыс сылӧн артмӧ. Рыбинскын коми землячество котыртчис таво на, позьӧ шуны, муртса на босьтчис уджӧ, но водзмӧстчӧ быдлаын нин. Вась дядь миян семьяын легенда: Пожöг кустын ветеранъяс пöвстын сыысь кындзи некодлöн эз вöв кык Слава орден. Ӧзйылӧм бӧрын виччысьтӧм лоӧмторъяс фонд пыр мӧд лунас нин стрӧйбаас нюжӧдім би, а сідзжӧ мыйсюрӧ дзоньталім. –Видз-му овмӧс – быд странаса экономикаын тӧдчана юкӧн, – висьталіс Госсӧветӧн веськӧдлысь Надежда Дорофеева. Усть-Сысольскын медалӧмаӧсь пыж да Эжва ю кузя кайӧмаӧсь Кулӧмдінӧдз, а сэсся бӧр кывтӧмаӧсь Войвыв Двинаӧдз. А водзӧ вылӧ кыті да мый мӧвпалӧны вӧчны Кулӧмдінын йӧзлысь олӧмсӧ налӧн тшӧтш водзмӧстчӧмӧн бурмӧдӧм могысь? Кыдз юӧртіс Дмитрий Апраксин, мукӧд лунас регоператорлӧн машинаясыс дыр сулалӧны контейнера площадкаяс дорас. Но бурторйысь кындзи бӧръя воясас зэв ясыда кутiс тыдавны и насянь воысь уна аслыспӧлӧс нелючки, тырмытӧмтор. –Урчитӧм кадысь кольччам тӧлысьӧн-джынйӧн, – висьталіс «Белый дом» ООО-ӧн веськӧдлысьӧс вежысь Павел Баженов. Сергей Елфимов шуис, чужан кыв велӧдӧмкӧд йитчӧм оланпасъяссӧ пӧ вежны колӧ, индыны, мед быдӧн сійӧс велӧдіс. Сэки юралысь и кӧсйысьӧма республикалӧн сё вося юбилей лунӧ кыпыда восьтыны Иван Павлович Морозовлы памятник. Код тӧдас, гашкӧ, 40 арӧсӧн муна «Битва экстрасенсовӧ» да сэні лоа вермысьӧн, – шмонитіс Екатерина Курочкина. Дас öкмыс арöсöн пöгибнитöмаыд, дерт, семья ни нинöм эз удит лöсьöдны, кодлыкö öд колö видлыны да казьтыштны. Чайта, воддза воясӧ моз Сыктывкарса войся уличаяс кузя велосипедӧн журкнитасны и уна мукӧд регионысь воӧмаяс. Став тайӧ отсӧг-пособиеыс дӧзмӧдӧ йӧзсӧ и сы боксянь, мый ӧтилы оланпас серти мыйтакӧ да вичмӧ, а мӧдлы – оз. Светлана Панина веськӧдлӧ Перым карын «Шонди-Арт» мастерскӧйӧн, кӧні велӧдӧ челядьӧс и верстьӧӧс серпасасьны. Дерт, тайӧ медводз инмӧ Россияын медшӧр каналъяслы, кодъяслысь уджтасъяссӧ позьӧ повтӧма нимтыны долбокудйӧн. Тайӧ кад кежлас став изьватас сикт-грездыс дасьтӧны ичӧтик подворьеяс, кӧні позьӧ тӧдмасьны сэтчӧс оласногӧн. Кольӧм шойччан лунӧ филармонияын петкӧдлісны челядьлы Александр Пушкин серти «Сказка о золотом петушке» мойд. Чайтӧны, мый изъясыс босьтӧны ас пытшканыс ыджыд вынсӧ ортсыысь: луннас – шондi югӧрсянь, войнас – тӧлыссянь. /ні найӧ ёнджыка рочӧн сёрнитӧны. А челядькӧд быть колӧ комиӧн сёрнитны, рочыд и сідз быдлаын миянӧс кытшалӧ. Чинаяслы быть колӧ тӧждысьны челядьлӧн безопасносьт вӧсна, – пасйис регионса ОНФ штабӧ пырысь Елена Шумилова. Отсӧгла шыӧдчисны, поннымлӧн пӧ лапасьыс вир петӧ, ог гӧгӧрвоӧй, кӧні Бусконым доймис — ӧд чеп йылӧ домалӧма. Россия луныс и водзӧ кутас нимӧдны миян уна сикас национальносьта войтырлысь ӧтувъялунсӧ да ӧтсӧгласа олӧмсӧ. Сылысь вöлі юасьöны, локтас кö Иёниныд да шуас, мöд бабакöд пö олі, прöстит, Öдя, да примит бöр, примитан он? Да и шабді (лён) дӧра кындзи окота видлыны уджыштны пышысь (конопля) да петшӧрысь дӧраясӧн, мый артмас сэсся. Быд война сьӧкыд да вир кисьтана, уна йӧзлысь сьӧлӧмсӧ дойдӧ, но помасяс сійӧ да локтас морт, коді быдтас сад. Ставӧн ми надейтчам, мый батьным нӧшта на нимкодь-мӧдас ассьыс лыддьысьысьяссӧ казьтылӧмъяснас да мӧвпъяснас». — Уджтасъяслӧн медтӧдчана могыс — лӧсьӧдны выль уджаланінъяс, ышӧдны асшӧр компанияясӧс вичмӧдны инвестицияяс. Со и озырмӧдчӧны наян йӧз та весьтӧ: 7 шайтасӧ иналӧны 15-ысь да весиг 35 шайтысь, – вочавидзис Владимир Уйба. Проектсӧ олӧмӧ пӧртігӧн «Руститан» кӧсйӧ дасьтыны Коми Республикаын меститчӧм вузъясын колана специалистъясӧс. Та йылысь юӧртіс регионса юралысь Сергей Гапликов республикаын социальнӧй юкӧн сӧвмӧдӧм кузя сӧвещанньӧ дырйи. Николай Самунашвили юрнуӧдӧм улын грузинъяслӧн «Сакартвело» национально-культурнӧй котыр кыпыда уджалӧ Ухтаын. Кӧрткерӧс районса Вомын сиктысь Голубенкояслӧн семья лоис ставроссияса «Семья года» конкурсын вермысьяс лыдын. ОПМ дырйиыс ёрд приставъяс перйӧмаӧсь 968.201 шайт штрап, арестуйтӧмаӧсь 41 автомашина да вит сотӧвӧй телефон. Улич кузя мунігӧн либӧ автобусын тшӧкыда позьӧ аддзыны кузь кӧсаяса, быттьӧ кӧвъясысь кыӧм юрсияса ныв-зонмӧс. Быдсикас онлайн-гаж да аддзысьлӧм отсӧгӧн лыддьысьысьяс пырӧдчисны коми кывлӧн да культуралӧн шемӧсмӧдана руӧ. Но вонас кӧ тайӧ висьӧмыс топӧдлӧ куимысь да унджыкысь, сэк мортсӧ вермасны вештыны мӧд, кокньыдджык удж вылӧ. —Антон, ми тэкӧд ӧтчыдысь и паныдасьлім, но сэки нин лои гӧгӧрвоана, мый тэ зэв енбиа да быдлаӧ нырччысь морт. Вежадырӧ гадайтчигӧн найӧ сюся видзӧдӧмаӧсь ӧта-мӧд бӧрся да «чӧвтӧмаӧсь синнысӧ» — зонъяс бӧрйӧмаӧсь гӧтырпу. Кыдзкӧ тай петас жӧ сэтысь да ӧдйӧ звиркнитас керкаӧ, кысянь ӧшиньӧд Степан чургӧдӧма нин вӧлі пищаль стволсӧ. Позьӧ индыны, мый видзӧдан-кывзан коми передача, лыддян коми газет-журнал, дерт, и ёртъяскӧд комиӧн варовитан. Зэв нимкодь бара на аддзысьлыны тэкӧд!» – кыліс гӧгӧр февраль 14 лунӧ республикаса В.Савин нима драма театрын. Гач зептад кӧ паспортыд веськалас песласян машинаӧ либӧ кутшӧмкӧ мӧд помка вӧсна ротйысяс, тшӧтш ковмас вежны. Вӧлі шуӧны, мый сійӧ Хатико моз жӧ виччысьӧ ассьыс кӧзяинсӧ, коді мунӧма кытчӧкӧ да бӧрсӧ мыйлакӧ абу локтӧма. Юалім та йылысь республикаса вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрӧн веськӧдлысьлысь удж вӧчысь Сергей Чуликовлысь. Таво сиктсӧ помсянь помӧдз кы-тшовтӧмаӧсь, быд вочаасьысь война йылысь кывбур лыддьӧма либӧ сьыланкыв сьылӧма. —Тӧдчӧда, мый тайӧ уджсӧ вӧлі вӧчӧма Коми Республикаса юралысьлӧн вӧзйӧм серти, — висьталіс Надежда Дорофеева. —Гöгöрвоана, мый Перым край котыртöмсянь Перым-Коми кытш öдвакö öти здукöн воöдчис Перым обласьтлöн тшупöдöдз. Предприятиелы ковтӧм нӧшта ӧти стрӧйбаын – Помӧсдінын – лои лӧсьӧдӧма ылі сикт-грездса велӧдчысьяслы интернат. «Монди Сыктывкарса ЛПК»-кӧд ёртасян кадӧн районлы вичмис 40-ысь унджык миллион шайт (2019-ӧдын – 5,3 миллион). Тайö лоас аснаукалöм, сы вöсна мый некутшöм документ наöн вöдитчöм могысь оз сетны, а стрöйбасö ковмас разьны. Мӧд-кӧ, сьӧм оз тырмы: билетыс дона, колӧны на аслад спальник, палатка, ыджыд ноп, быдсяма мукӧд коланаторйыс. Конкурсын вермысь Алексей Смирновӧс да нӧшта кык том мортӧс босьтӧмаӧсь сухопутнӧй войскалӧн спецназ бригадаӧ. «Сезон охоты на ООПТ» конкурсӧ пырӧдчысьяс квайтӧд во нин эскӧдӧны, мый тайӧ шуӧмыс некыдз оз лӧсяв збыльыслы. Зеленечса 2-ӧд номера детсадйын вевтсӧ капитальнӧя дзоньталан уджыс эштӧдтӧм на, но ӧткымын группа уджалӧ нин. Дарина казьтылӧ, кыдзи коми кыв урокъяс дырйи гижлӧма сочинениеяс коми газет-журналын йӧзӧдӧм серпасъяс серти. А киад кутан кодлыськӧ коляссӧ да гӧгӧрвоан, мый быдӧн на пиысь морт, тэ кодь жӧ, скӧр ли шань, пӧрысь ли том. Шуам, ӧти кӧин гӧгӧрвоас, мый йӧра бӧрся толаӧд вӧтлысьӧм дорысь кокньыдджык судзӧдны чеп йылын пукалысь «яй». Но ань кольӧма дӧваӧн, и сылы мужичӧй моз жӧ ковмӧма уджавны, медым челядьыс вӧліны пӧтӧсь да бур кӧм-пасяӧсь. – А сэсся и экзаменъяс сдайті, ог шу, мый зэв бура, но тайӧ специальносьт серти велӧдчыны пырны баллыс тырмис. Сэсся, тыдалӧ, ас костаныс ӧта-мӧдныскӧд «варовитыштасны» да, сирӧтаясыс сьӧрсьӧн-бӧрсьӧн копыра юрӧн пырасны. Кольӧм во Кулӧмдін район шедӧдіс Комилысь 100 вося юбилей кыпыда пасйӧм могысь республикаса юралысьлысь грант. Тайӧ уджас пырӧдчӧ и республикаса юралысь Владимир Уйба, «Коми войтыр» исполком дырйи сёрнисӧ босьтӧ тӧд вылӧ. Сэки Перым-Коми кытшсянь Коми Республикаöдз кокньыдджыка позяс воöдчыны да, на костын йитöдыс лоас крепыдджык. Коркӧ культура дворечын концерт дырйи воӧма кад петкӧдчыны «Печорянкалы», а баянистыс буретш петӧма куритчыны. Россияса сборнӧйысь мужичӧйяслы старшӧй тренерӧн индӧмаӧсь Роберт Кабуковӧс, коді чужлӧма-быдмӧма Сыктывкарын. Жюриын донъялысьяснас вӧліны сӧмын мужичӧйяс да, тӧдӧмысь, эз кокни вӧв налы бӧрйыны медся муса да мича нывсӧ. Сӧмын тай нимыс ас дорас некутшӧм ногӧн оз кыскы, татшӧм гажыс вермас лоны Россия пасьтала быдлаын, кӧть кӧнi. Конкурс котыртысьяс — Коми Республикаса национальнӧй политика да культура, туризм да архив удж министерствояс. Сёрнитчӧм серти, налы колӧ вӧлі вочасӧн разьны стрӧйба вевтсӧ да выльмӧдны, а найӧ косялісны ставсӧ ӧти войӧн. Уджӧн могмӧдан республикаса службалӧн юӧр серти, инвалидъяслы вичмӧдӧм уджаланінысь кык коймӧд пайыс прӧст на. Матысса кадӧ нин тані мӧдасны тренируйтчыны художественнӧй гимнастикаӧ да вольнӧя вермасьӧмӧ нырччысь томулов. Зэв дыр юрнуӧ-діс «Пожегодскӧй» совхозлӧн Великопольеса юкӧнӧн, а таӧдз председателяліс «Искра» озыр колхозын. Вермытӧмъяс сетӧмаӧсь кыв нӧшта на тренируйтчӧм бӧрын видлыны выльысь венны нормативъяссӧ да шедӧдны ГТО знак. А збыль кӧ, та пӧрйӧ син на син и вӧлі, быдӧнлы быть колӧ вӧлі коронавирусысь видзчысьӧм могысь маскаасьны да. Гырысь вермӧмъяс, медальяс вылӧ видзӧдтӧг сійӧ и ӧні миянлы радейтана Дима, – гӧрдитчӧмпырысь висьталӧ тренер. Грездса садйӧ котралӧны 13 нывка да зонка, а велӧдчысьясӧс автобусӧн новлӧдлӧны Вылыс Ярашъю посёлокса школаӧ. 2021 во кежлӧ предприятиеыс воӧдчас урчитӧм вынйӧрӧдз да, вонас кутасны быдтыны 10 сюрс тонна град выв пуктас. И, кыдз висьталӧ ачыс Николай Васильевич, тадзисӧ ёна кокниджык заптыны кӧрымсӧ да, позяс содтысьны скӧт юрӧн. Велӧдан, бурдӧдан да социальнӧй юкӧнъясын, культураында спортын том йӧзкӧд уджын водзмӧстчӧма Ольга Захватова. «Кад пыр верзьӧмӧн» небӧгын ичӧтджык да гӧгӧрвоанаджык кывъясӧн гижӧм висьтъяссӧ книга помланьыс жӧ чукӧртӧма. Декабрь 1 лунӧ сборнӧй командаяс дасьтан республикаса спорт шӧринын водзӧ муніс «Сыктывкарса лыжня» ордйысьӧм. –Филипп ай, лоас кö нöшта на сьöкыдджык да, мед коронавирусыс водзö оз паськав, чина йöз пöдлаласны вичкоястö? 2015 воын Коми Республикаса Паметь книгаысь ме аддзи Ыджыдвиддзын да матігöгöрса грездъясын чужлöм 590 мортöс. Минприродыысь чина мортлöн кывъяс серти, Россияса кызвын регионас оз кöсйыны восьтыны тувсовъя кыйсян сезонсö. –Да, профпатология шӧринӧ шыӧдчылісны шахтёръяс, кодъяслысь аддзӧмаӧсь рак висьӧм, – висьталӧ Елена Гришанова. Геройясыс — катерӧн кылӧдчысь бригада, кытчӧ капитанавны индӧмаӧсь том ныв Люся Шишкинаӧс (ворсӧ Анна Попова). А водзын сійӧс виччысьӧны экономика да социальнӧй юкӧн сӧвмӧдӧмын, йӧзлысь олӧмсӧ бурмӧдӧмын выль позянлунъяс. Ксения – велӧдысь рӧдысь ныв: пӧль-пӧчыс школаын велӧдӧмаӧсь, мамыс да тьӧтыс сідзжӧ сетӧны челядьлы тӧдӧмлун. Ксения Бессонова помаліс Вяткаса госуниверситет да таво арнас бӧр воис чужан сиктас, Изьва районса Красноборӧ. Республикаын медводдза кагаӧс вайӧмысь сьӧма сертификатыс выльтор на, сійӧс сӧмын тавосянь на кутісны сетавны. Ӧткымын ныв-зонлысь уджъяссӧ мичмӧдӧны ас му йылысь сьӧлӧм вӧрзьӧдана кывбуръяс да чужанінлы сиӧм мелі кывъяс. Корӧма Биология институтӧн веськӧдлысь Анатолий Таскаевӧс да стрӧга индӧма: дасьты пӧ чери рӧдмӧдан программа. Тайӧ да мӧд вежонсӧ шуӧма уджавтӧмӧн абу шойччӧм-гажӧдчӧм ради, а сы могысь, медым ывлаын этшаджык ветлӧдлыны. –Оланiн, жилищно-коммунальнӧй услугаясӧн могмӧдӧм, пенсия да пособие индӧм, алимент перйӧм кузя да сідз водзӧ. Май 15 лунö «Коми войтырса» нырщикъяс видео пыр йитчылiсны öтмунöмлöн кар-районса юкöнъясын водзмöстчысьяскöд. И найӧ кӧсйӧны мам капитал весьтӧ ньӧбны ки-кок песан-ёнмӧдан оборудование, но оз тӧдны, позьӧ-ӧ тадзсӧ вӧчны. Кык спортсмен быттьӧ топӧдӧм пружина виччысьӧны, а сэсся ӧтвылысь мый вынсьыныс йӧткыштӧны бобсӧ йи воргалань. «Драматургия» номинацияын — Попов Алексей Вячеславович («Войся бипур дорын» да «Аттьö, бур йöзöй» пьесаясысь); Больничаясӧн веськӧд-лысьяс висьталісны Владимир Уйбалы, кыдзи дасьтысьӧмаӧсь водзӧ водзсасьны висьӧмлы паныд. Тшӧкыда овлӧ, мый кодкӧ сцена вылын кывъяссӧ вунӧдӧ, но артистъясӧс тайӧ оз падмӧд, водзӧ нуӧдӧны сьыланкывсӧ. Миянлы öд колö жö вештысьны коммунальнöй услугаясысь, мынтыны вот, а сiдзжö договор серти зiльысь йöзлы удждон. Куим яръюгыд рыт козьналісны искусство радейтысьяслы Маяковский нима Москваса академическӧй театрысь артистъяс. Россияса Госдума март 11 лунӧ вынсьӧдiс РФ-са Конституцияӧ вежсьӧмъяс пыртӧм йылысь президентлысь оланпас бала. Колян вежонӧ сійӧ воліс «Коми му» газет редакцияӧ, а сэсся ветліс «Теплицы Коми» котырӧ босьтны ассьыс козинсӧ. Та дырйи оз видзöдны, уджалöны-ö бать-мамыс, ыджыд-ö налöн нажöткаыс, босьтöны-ö пенсия да мукöд сикас пособие. 2017 восянь Дмитрий мӧдіс нин ордйысьны верстьӧ спортсменъяскӧд, шедӧдіс пыр гырысьджык и гырысьджык вермӧмъяс. Армияӧ мунӧмаӧсь нин и «Коми Республикаса медбур призывник-2019» регионса том йӧзлӧн конкурсӧ пырӧдчысь 15 зон. А рытнас сикт пасьтала ворсіс гудӧк, нывбабаяс сьылісны «На позиции девушка провожала бойца», «Синий платочек». Став удж вылас вичмӧдӧмаӧсь 36,4 миллион шайт, сы лыдысь 25,5 миллионсӧ вичмӧдӧмаӧсь республикалӧн сьӧмкудйысь. Аркадий вӧлі понъя, а Владимир – пыдӧстӧм нопъя, кӧні вӧлі ставыс, мый виччысьтӧг ковмыліс: кепыссянь пӧртйӧдз. Ёртыслы весиг нинӧм оз шу, звирк чеччыштас-бергӧдчас да босьтчас визӧдны-котӧртны бӧр Епим Опонь вӧр керкалань. Став татшӧм нёрпалысьсӧ ми ыстам мукӧд регионӧ, кӧні вермасны бурджыка туявны, йитчӧма-ӧ висьӧмыс сылӧн уджкӧд. Газет йылысь водзвыв лӧсьӧдчытӧг татшӧм сёрниыс менӧ ёна збодермӧдіс да ышӧдіс нӧшта на паськыдджыка варовитны. Сылӧн отсӧгӧн жӧ лои лӧсьӧдӧма Изьвавомын да Галпиын кусӧдчан юкмӧсъяс, дзоньталӧма Галпиын да Галфедьын туйяс. Дерт, сідз шусяна вторсырьёыд донтӧм, но тані грамм, сэні грамм – со и лоӧ килограмм, – юксьӧ мӧвпъяснас Арина. Чолӧмалісны и Нина Александровна да Антоний Григорьевич Зиновьевъясӧс, кодъяс 40 во нин бурӧн-ладӧн ӧтув олӧны. – Игорь Поляк сідзжӧ лоис мӧдӧн «Oregon-профи» компаниялӧн профессиональнӧй мастерлун донъялан торъя конкурсын. Сӧмын паметьӧй кадысь кадӧ и вӧзйылӧ казьтыштны вӧвлӧмторъяссӧ, сійӧ кадся серпасъясыс явӧ сувтлӧны син водзӧ.» Но кытчӧкӧ кӧ колӧ мунны быть, шуам, бурдӧдчанінӧ, ветла и тӧвнас, тулыснас да арнас, – ловнас оз усь том морт. Да и ачыс Катя содтӧ, мый дас сизим арӧснад ёнджыка мӧвпалӧма радейтана зон йывсьыс, коді кольччӧма чужан карӧ. Та йылысь индӧд бала кольӧм во видлалiс Россияса сьӧм овмӧс министерство, а регыд лоӧ вынсьӧдӧма торъя оланпас. Сійӧ чолӧмаліс чукӧртчысьясӧс да пасйис, мый фестивальыс ясыда петкӧдлӧ, кутшӧм ыджыд да вына странаын ми олам. Галина Ивановналысь медводдза велӧдысьсӧ шуӧмаӧсь Земфира Егоровна Латкина, но ӧти во пӧ сӧмын миянӧс велӧдліс. – Ми локтім татчӧ шойччыны став семьяӧн, зілям пырӧдчыны быдсикас конкурс-ордйысьӧмӧ, сэн и тан сэтшӧм гажа да! Ӧти-кӧ, садь юрас тайӧ ӧдйӧджык йиджӧ, а, мӧд-кӧ, инспекцияын став смеллуныс, «геройствоыс» сылӧн кытчӧкӧ вошӧ. 2017 вося майсянь пытшкӧс службаса майор, старшӧй инспектор Шишкина веськӧдлӧ УИИ-лӧн Сыктывдін районса юкӧнӧн. Кольӧм субӧтаӧ Закарваньын олысьяс пасйисны асланыс грездлы 130, а щельябӧжсаяс – чужан сиктныслы 160 во тырӧм. Кыдзи юӧртісны Сизяб сиктса администрацияын, Варышын олысьяслӧн пемӧсъясыс йирсьӧны грезд пасьталаыс дӧзьӧртӧг. Абу гӧгӧрвоана, но медводдза кагаӧс чужтӧмысь пособиесӧ вештӧ минтрудсоцзащита, а мӧдӧс вайӧмысь – Пенсия фонд. Верма кӧ, вит воӧн петкӧдла ассьым сямӧс, сӧвмӧда экономика да социальнӧй юкӧн, сэсся позьӧ и мӧдысь бӧрйысьны. Но калитка пӧжалігӧн ки улад мед вӧліны пызь, ва, улльӧв, йӧв, вый, нӧк, сов да, дерт жӧ, картупель либӧ шыдӧс. 2015 воын мужичӧйӧс пуксьӧдӧмаӧсь дзескыдінӧ, 2019-ӧдын сійӧ петӧма вӧля вылӧ да пасьмунӧма туй выв неминучаын. Кыдзи асьтö киö босьны, та йылысь сёрнитім семьялы да школаын челядьлы отсöг сетысь психолог Елена Дроздовакöд. Пасъям, Александр Сергеевичлӧн батьыс тшӧтш уджавлӧма пытшкӧс делӧяс министерстволӧн юкӧнын уголовнӧй розыскын. Ас вылӧ уджалысьяслы отсӧгысь водзӧсыс эм: тайӧ и районса экономика сӧвмӧдӧмӧ пай, и выль уджаланінъяс восьтӧм. Интернетлӧн лёкыс сыын, мый кага вермас сэтысь кыскыны кутшӧмкӧ видео – мультфильм, кино, музыка да сідз водзӧ. Тайӧ и серамбана, и философскӧй постановка: миян вылӧ ӧнія видзӧдлас, миян сідз шусяна фобияяс да мытшӧд-гӧрӧд. Кыпӧдӧмаӧсь Ручын керка, но сюрс ӧкмыссё ветымын сизимӧд воын верӧсыс кувсьӧма, сылы нелямын кык арӧс и вӧлӧма. Казьтыштам, Визинын 501 ныв-зон вылӧ артыштӧм выль школасӧ шуӧма кыпӧдны, мед велӧдчанінас мӧд сменасӧ бырӧдны. Татшöмъясыс и öнi ветлöдлöны öта-мöд ордас гöститны, ныр-воманыс маска оз новлыны, резинаысь чуня кепысь оз жö. А мӧд вежонас, субӧтаӧ, куим час лунын бара локтӧны пӧсь сёянла Лесозаводсянь, Орбитасянь, Човсянь да Эжвасянь. Кодсюрӧ оз колана ногӧн кутны асьнысӧ ю дорын: купайтчӧны гажа юрӧн да тӧдтӧминын, зонпосниӧс кольӧны ас кежас. Кыдзи колана ног дасьтыны пластик-кабала да мукӧд шыблас сдайтігкежлӧ, позьӧ тӧдмавны «ВКонтактеын» лист бокын. Тані ыджыд опыта да сяма войтыр велöдісны менö мичаа гижны комиöн, вöдитчыны кывйöн, дасьтыны лыддяна гижöдъяс. Заводитчас гажыс ӧтувъя кыпыд концертӧн, кытысь позяс аддзыны и профессиональнӧй, и самодеятельнӧй артистъясӧс. Сылӧн котырыс дзоньталӧ туйяс, тӧвнас сикт-посёлокын весалӧ лым, нюжӧдӧ ва визь да вӧчӧ йӧзлы колана мукӧд удж. А газетын уджалысьяскӧд воӧм специалистъяс места вылын нин вермасны лючки-бура ставсӧ гӧгӧрвоӧдны шыӧдчысьяслы. Ачыс Анна Реовна некымынысь лэччыліс юркарса госархивӧ, медым унджык тӧдмавны ас сикт да сэні олысь йӧз йылысь. Кыдз висьталіс Дмитрий Кручинкин, Комиысь талун оз вермы мунны 28.400 морт, кодъяс уджйӧзаӧсь 5,5 миллион шайт. Уна юӧрсьыс мед эз мудзны, акция дырйи олӧма йӧз водзын война кадся сьыланкывъясӧн петкӧдчис «Тагъя сур» котыр. Ас вылас уджалысь Роберт Третьяков петкӧдліс сӧвтчан агрегата выль трактор, кодӧс ньӧбӧма «Монди СЛПК» отсӧгӧн. МВДын уджалысьяс быд лун синйӧны Россияӧ суйӧр сайысь воӧм войтыр бӧрся, кодъяслы индӧма овны гортысь петавтӧг. Юрын пыр бергаліс мӧвп: весиг войтыркостса космическӧй станцияын олысьяс быд лун тайӧ вит километрсӧ котӧртӧны. Ӧтчыд мамӧй вӧзйӧма менӧ «Звездаса» шӧр редактор Надежда Николаевна Быковскаялы, мед сійӧ босьтас менӧ газетас. Та бӧрын гӧсьтъяс матыстчисны кузь пызан дорӧ, кӧні найӧс виччысисны десантникъяслӧн мамъясӧн пӧжалӧм пирӧгъяс. Сыктывкарысь ӧти нывлӧн, кыдз ачыс юӧртіс телефон пыр звӧнитчигас, став колана документыс приставъяс ордын нин. —Ме, дерт, ог помнит, вывті на ичöт вöлі да, но мам пуксьöдöма менö да 6 арöса Мишö вокöс даддьö и петöма туйö. 2015 воын Вера Канева нывъяс пиысь Комиын медводдзаӧн лоис национальнӧй спорт сикасъяс кузя мастерӧ кандидатӧн. –Дерт, кодзувъяс серти позьӧ бӧрйыны кагалы ним, но, ме думысь, та боксянь колӧ ставсӧ бура гӧгӧрбок мӧвпыштны. Дзолюкъяс пӧвстысь коми кыв программа серти велӧдчӧм бӧрын школасӧ помалӧны сӧмын 100-ӧн кымын. Сьӧлӧмӧй бӧрдӧ! Сыктывкарын жӧ таво помын 40-ӧд номера специальнӧй (коррекционнӧй) школаын содтӧд лӧсьӧдасны 50 велӧдчан места. 4) аслыд вайны музейӧ материалсӧ Москва, «Парк Победы» метро, Победалӧн площадь, 3-ӧд номера керка адрес серти. Сэсся сцена вылӧ петісны гаж нуӧдысьяс, В.Савин нима драма театрысь артистъяс Владимир Рочев да Алёна Доронина. Школаын велöдчигöн на ми ветлöдлім велöдысьяскöд керкаысь керкаö, заводитім гижавны фронтöвикъяслысь списокъяс. Йӧзлы юӧр сетан тэчасын, издательствоясын да полиграфия предприятиеясын пыдди пуктана уджалысьяс да ветеранъяс! Тадз пӧ лоис сы вӧсна, мый веськӧдлысьяс кӧсйӧны тадзи вӧчны, а ми налысь кывзысям, воча нинӧм шуны ог лысьтӧй. —Тувсовъя вӧралӧм кузя Коми Республикаса юралысьлӧн адми-нистрацияын вензим сёр рытӧдз, — юӧртіс Владимир Уйба. Да и детсадйын, помнита, сӧмын утренник котыртлісны, кӧні асьныс жӧ зонпосни бать-мам водзас сьылісны-йӧктісны. Ньӧти ог жалит пемӧссӧ босьтӧмысь, регыдӧн и рӧдмис, да ӧні менам овмӧсын нин куим верстьӧ кӧза да куим кӧзапи. Колхозын оз вермы уджавны да, ветлӧдлӧ вӧлӧм пристаньӧ да Чукля шорӧ сир вийӧдны, коркӧ и Улляна сиктӧ уджавны. Ті коркӧ казявлінныд, мый эмӧсь сэтшӧм сьыланкывъяс, кодъяс быттьӧ йиджӧны сьӧлӧмад, дыр кежлӧ кольӧны паметяд? Тадзи гижӧдчысьлы индӧм кадӧ колӧ локны Общественнӧй приёмнӧйӧ, медым скайп пыр сёрнитны госюрбюроысь юристкӧд. Шоныд кывъясӧн Надежда казьтылӧ Зинаида Михайловна Майороваӧс, коді колледжын на велӧдӧма сійӧс кысьыны узорӧн. Россияса регионъясысь да суйӧрсайса странаясысь 800 сайӧ морт да предприятие вӧзйисны сэні ассьыныс вӧчӧмторсӧ. Экспертизаяс отсӧгӧн эрдӧдӧмаӧсь стрӧитчӧмын вель уна торкалӧм, на лыдын и шоныд сетан система шогмытӧма вӧчӧм. Чери кыйысьяслы да туристъяслы лавкаыс карас вӧлӧма куим, но дзик на неважӧн ӧти пӧдласьӧма — вуджӧ Сыктывкарӧ. –Медым котыртны тайӧ бур уджсӧ, медводз колӧны водзмӧстчысь йӧз, кодъяс став сьӧлӧмсяньыс висьӧны вӧр-ва вӧсна. Но висьтавсьӧ том йӧзлӧн олӧм йылысь: мыйла Матев юсьӧма, кыдзи матросъяс да Люся капитан веськалӧмаӧсь сплавӧ. Коронавирусӧн сьӧкыда да шӧркодя висьысьяс куйлӧны и Воркутаса инфекционнӧй, Ухта карса да Эжваса больничаясын. Районса администрация ас кадӧ шыӧдчис отсӧгла комбинатӧ, и предприятие отсӧгӧн нелючкисӧ вӧлі регыдӧн бырӧдӧма. Кӧть нин мед чурвидзысь керъяссӧ перйисны, посньӧдлӧм изйӧн гуранъяссӧ тырталісны либӧ нӧшта кыдзкӧ шыльӧдісны. Вӧралысьяслы, кодъяс ас кадӧ эз мынтыны взнос да оз пырны некутшӧм котырӧ, путёвка донсӧ кыпӧдасны некымын пӧв. Налӧн кӧсйӧм да позянлун серти ӧкмыс мортӧс мӧдӧдӧмаӧсь Военно-морскӧй флотӧ (на пиысь квайтсӧ – Войвыв флотӧ). Сэсся выйыштӧ шаньгалысь «бандзибсӧ», пуктӧ ыджыд пӧв вылӧ да сӧстӧм чышкӧдӧн вевттьӧ, медым пӧжасыс оз кӧдзав. Коми Республикаса юралысьлысь удж вӧчысь Владимир Уйба век жӧ кырымалӧма тувсовъя вӧралӧм восьтӧм йылысь индӧд. Спектакльыс артмӧма нёль висьтысь: тайӧ Александр Пушкинлы сиӧм мойдъяс да гижӧдъяс, – висьталіс Юрий Нестеров. Оланпас серти УИИ-са сотрудникъяс сылысь личнӧй делӧсӧ, кӧні пасйӧма и мыж вӧчӧмсӧ, ыстӧмаӧсь воинскӧй часьтас. —Ми сиам нёрпалысь челядьлы ӧдйӧджык бурдны да налы отсалӧм могысь тадзи тшӧтш зілям ӧтувтны бур сьӧлӧма йӧзӧс. Сідз, Улыс Чов посёлокын 11 номера школаӧ ныв-зон ветлӧдлӧны сідз шусяна коллекторнӧй юкмӧс дорті, коді восьса. Но, Катерина серти, бур вузын енбиа мортӧс кы-тшалӧны ас коддьӧмъяс, творчествоа олӧм, конкуренция, велӧдысьяс. Бӧръя дас воӧн ГИБДД-лӧн Кулӧмдін районса юкӧнын эз на вӧв сэтшӧмыс, мед ӧти воӧн локтіс уджавны нёль том морт. Сыктывкарын позьӧ матыстчыны Тентюковскӧй уличаса 333-ӧд да Морозов уличаса 200-ӧд керкаясын меститчӧм офисъясӧ. Колана мында заптӧма и ломтас: 89,5 сюрс тонна из шом (урчитӧмсьыс 44 прӧчентӧн унджык), 21,3 сюрс кубометр пес. Овлывліс, сы вывті сиктса войтыр тракторöн хлыста керъяс петкöдлісны веськыда вöрсянь горт дорöдзныс дась туйöд. Тані менам вомъёрт лӧньыштіс, быттьӧ ловнас да мӧвпнас лэбовтіс кадас, кор ачыс гажӧдіс йӧзсӧ коми сьыланкывйӧн. ГИБДД-са инспектор кӧ гижис постановление, сы йылысь юӧрыс сӧмын лун-мӧд мысти веськалас федеральнӧй сайт вылас. Кольöм во медшöр козин вичмис юркарысь Александр Патовлы, буретш сылöн дача вылас и сюри местаыс колана козинлы. Кутшӧм сьӧлӧмкылӧмъясӧн да мӧвпъясӧн ӧні олӧ Комиын медшӧр театр, сёрнитім веськӧдлысьыскӧд – Михаил Матвеевкӧд. Комиын олысь изьватасыд сёрнитігас ёна вӧдитчӧны роч кывъясӧн, а бокын олысьясыслысь татшӧмсӧ зэв гежӧда кывлан. Сідз, Зеленечын 2019 воӧ дзоньталӧмаӧсь шыладӧ велӧдан школа, а таво ньӧбӧмаӧсь сэтчӧ пызан-улӧс да мукӧд эмбур. Кывсьö, мый коронавирус паськалöм вöсна Комиын, кыдзи и Россияса мукöд регионын, тувсовъя кыйсьöмсö оз восьтыны. Яков Ивановичлӧн семьяыс вӧлӧма ыджыд, но сӧмын Алексей пиыслы удайтчӧма ловйӧн воны война вывсьыс да гӧтрасьны. Бура уджалӧмысь ёна уважайтлісны: куим почёт грамотаӧн, нёль ветеранскӧй да ӧти юбилейнӧй медальӧн наградитісны. А ми, сиктса овмӧдчӧминъяс, ог вермӧй веськавны тайӧ уджтасас, – пасйис аддзысьлігас Гамысь Валентина Васюченко. Быдӧнлӧн эм позянлун гижны Айму вӧсна Ыджыд тышдырся кадӧ матыссаяслӧн олӧм йылысь, йӧзӧдны налысь важ фотояссӧ. Виччысисны тышъясысь да кузь туйясысь мудзӧм салдатъяс, тылын сьӧкыд удж бертысь нывбабаяс, олӧма йӧз да челядь. Сэтчӧ пыртӧма уна сикас финн-йӧгра войтыр йылысь юӧръяс, налӧн культура, оласног да традицияяс йылысь пасйӧдъяс. Кыдзи пасйис режиссёрыс, Воркутаса театрын, а сылы 75 во, Шекспирӧс татшӧм тшупӧдын дасьтӧмаӧсь медводдзаысь на. Квайтымынӧд воясын тшӧкыда аддзывлі, кыдзи тренируйтчисны Раиса Петровна Сметаниналӧн Илья да Геннадий вокъясыс. Медым тыр-бура юӧртны олыся йылысь, Камиллалы медвойдӧр ковмис тӧдмӧдны калмыкъясӧс да башкиръясӧс коми керкаӧн. Гозъяяс, кодъяслӧн челядьыс коми кывсӧ тӧдӧны, сёрнитӧны либӧ велӧдӧны — окотапырысь вочавидзисны юалӧмъяс вылӧ. Миян суседъяс – Киров да Архангельск обласьтъясын олысьяс – тшöтш виччысьöны асланыс юралысьлысь татшöм индöдсö. Республикаса юралысь юасис, сяммисны-ӧ овмӧсас тавося зэра гожӧмнас заптыны скӧтлы тӧв кежлӧ колана мында кӧрым. Придаш сиктса администрацияöн веськöдлыськöд пö тшöкыда сёрнитлам телефон пыр, и некутшöм норасьöм пö эз на вöв. Сы бӧрся и мукӧдыс вӧтчӧны: «Гӧбӧч улысь пачсай айка, петав жӧ, петав, выя няньӧн вердам, пань тыр ваӧн юктӧдам. Ӧтувтӧ найӧс тшӧтш и сійӧ, мый кыкнанныс чужлӧмаӧсь июнь 28 лунӧ: И.П.Конюхов 1921 воӧ, И.П.Михайлов – 1950-ӧдӧ. Православнӧй эскысьяслӧн медся ыджыд гаж йылысь сёрнитім Сыктывкарса епархияысь секретар, архимандрит Филиппкӧд. Владимир Путин тшӧктіс Россияса транспорт министерствоӧн веськӧдлысь Евгений Дитрихлы отсавны Коми Республикалы. Выль спектакль репетируйтігӧн сылы зэв жӧ тӧдчана лоны тайӧ паськӧмнас, сэки сійӧ дзик нин мӧд ногӧн асьсӧ кылӧ. Медым войтырыс эз мунны татысь лунвыв регионъясӧ, медым позис корны татчӧ бур тӧдӧмлун-сяма том специалистъясӧс. Видзӧдысьяслы дворечас ворсӧны дженьыдик спектакльяс, Шыр сар воысьясӧс чолӧмалӧ, мукӧдыскӧд сьылӧ-йӧктӧ да с.в. Шӧринса лӧсьӧдӧмаӧсь ӧтуввез браузерӧ приложение, медым коми сайтъясысь кывъяс роч вылӧ вуджӧдӧмӧн мыччысьлісны. Июнь тӧлысь миян олӧмын нэм кежлӧ кольӧ сьӧлӧм дояӧн да шог казьтыланаӧн — ззаводитчис июнь 22 лунӧ Ыджыд война. Та вöсна ассьым тренеръясöс да торйöн нин Леонид Александровичöс аттьöала тöлка индöдъясысь да восьса сьöлöмысь. –Борис Шергин – тайӧ зэв аслыспӧлӧс автор, сылӧн гижӧдъясын – поморъяслӧн сёрнитанног, коді кольӧма на Войвылын. Ручса велӧдчанінын 1,8 миллион шайт дон вежисны вевтсӧ: важ шипер пыдди вольсалісны ӧнія мича да бур профнастил. Мадмассаяс кӧсйисны тӧдны, кор заводитасны стрӧитны школа-сад, а гамсаяс — кор вайӧдасны налӧн керкаясӧдз биару. Найӧ тӧдмӧдісны видзӧдысьясӧс республикалӧн историяӧн, чужанінӧн, культура керкаысь котыръяскӧд да артистъяскӧд. – Ме зэв шуда, мый уна мытшӧд венӧм бӧрын верми сувтны ас кок йылӧ, аддзыны ачымӧс, бӧрйыны сьӧлӧмӧс шонтан удж. Бöрын нин гöгöрвои, мый зарни рöма медальясыс быдсяма дона изсьыс на донаджыкöсь, öд зэв сьöкыда найö шедöмаöсь. Варовитiгмоз да Ангелина Панюковалӧн гудӧкӧн ворсӧм улӧ котырӧ пырысьяс ливкйӧдлісны зэв уна коми да роч сьылан. Дима, либӧ Митрей — кыдз нимтӧ писӧ Надежда, чужан кывсӧ пыдісянь велӧдӧ юркарса «Коми национальнӧй гимназияын». Шӧр геройыс помещик Звездинцев (ворсіс Игорь Костолевский) весиг юасьӧ ловлысь, позьӧ оз вузавны крестьяналы му. Бӧръя кадас «Луд» вылӧ ыджыд котырӧн волывлӧны Ямалысь, Мурманск обласьтысь, Ненеч кытшысь олӧмаяс и том войтыр. – Кутшӧм сӧвет верман сетны миян лыддьысьысьяслы, кодъяс окотитӧны вуджӧдны кажитчана сьыланкывсӧ коми кыв вылӧ? –Пенсионеръяс нимсянь кӧсъя висьтавны ыджыд аттьӧ сыысь, мый пенсия кутасны индексируйтны вонас этша вылӧ ӧтчыд. Сыктыв сикт-грездын оз сӧмын югзьы выль би, но и йӧзыс мӧвпалӧны аскиа лун да комбинаткӧд водзӧ ёртасьӧм йылысь. Ныв-пиянным оз сӧмын шусьыны ли гижсьыны комиясӧн, а варови-тӧны да гижӧны комиӧн, оз повны шуны асьнысӧ комиӧн. Збыльысь и мичаӧн вӧлӧма Кӧзӧда ёльбокса кыдзьяс сора пожӧма яглӧн дорышын Семӧ Кӧсьталӧн кыпыдіник вӧр керкаыс. Владимир Уйба да Александр Гайворонский сiдзжӧ видлалiсны 2020 во кежлӧ содтӧд сёрнитчӧм кырымалӧм йылысь юалӧм. Таысь öтдор, грант вылö жö лöсьöдöмаöсь культура керкаса залын содтöд пукалан местаяс да ньöбöмаöсь выль мебель. Велӧдысь серти, олимпиада кежлӧ дасьтысьӧм – дыр да сьӧкыд удж, торйӧн нин сэк, кор челядь нӧшта оз тӧдны кывсӧ. –Воысь-во тайӧ конкурсыс сӧвмӧ-паськалӧ, пыр унджык йӧзлы отсалӧ бурмӧдны налӧн карын, сиктын да грездын олӧмсӧ. «Капиталсӧ» сетасны и Россияса мукӧд регионысь воӧмаяслы, та могысь налы колӧ кад кежлӧ регистрируйтчыны Комиын. Быд во январь помын да февральын подъездъяс дорысь, челядьлӧн площадкаяс вылысь позьӧ аддзыны туплясьысь козъяс. Шыӧдчис уджӧн могмӧдан шӧринӧ, но, тыдалӧ, тайӧ специальносьтсӧ босьтны окотитысьыс оз чукӧрмы да, эз на ыстыны. Вайӧ кутам эскыны, мый миян ӧтувтчӧмным петкӧдлас власьт кутысьяслы: коми войтырлӧн и коми кывлӧн аскиалуныс эм! Водзмӧстчысь, вӧр-ва понда тӧждысьысь ныв шуӧ, ставыс пӧ пансьӧ дум-кӧсйӧмсянь, а водзӧ колӧ сӧмын вӧчны-зільны. Сосногорск районса Улыс Одесысь керка-интернатса директор Надежда Чистова кык пӧрйӧ вермылӧма аслас уджтасъясӧн. А кыдзи пасйисны тайӧ праздниксӧ да кутшӧм сьӧлӧмкылӧмӧн янсӧдчисны Изьвакӧд гаж вылас волысьяс – водзӧ гижӧдын. Олег Владимирович Старовский – химия наукаса кандидат, пыр водзмӧстчыліс «Парма» национально-культурнӧй котырын. Кыдз тыдовтчӧ, юасьӧмаясысь 94 прӧчентыслы воӧ сьӧлӧм вылас быдмысь войтыр вӧсна ёнджыка тӧж-дысьӧм йылысь мӧвп. Таво Гран-при вичмис Кировысь «Слобода» йӧзкостса фольклор котырлы, медводдза места шедӧдіс Визинысь «Визув ва». Дерт, кор тырвыйӧ уджалам, ми кутшӧмкӧ пай, коланасьыс, ылӧсас, коймӧд юкӧнсӧ, а кор и джынсӧ, асьным нажӧвитам. Галфедьса изъяс – шар кодь гӧгрӧс изъяс, кодъяс «шойччӧны» Галфедь грездса крут креж улын, шыльыд Изьва ю бокын. Пызан сайын пукалысьясӧс медводз чолӧмаліс Анна Реовна Третьякова, Пожӧг сиктсӧветувса администрацияысь эксперт. Медводдзаяс лыдын целевӧя велӧдчыны П.Сорокин нима госуниверситетӧ аскиа студентӧс вӧзйис «Коми йӧзӧдчан керка». Культуралы сиöмын паськыда висьтавсьö кыв, шылад, хоро, сёян-юан, сёйысь вöчасьöм, кысьöм да вышивайтчöм йылысь. Нимкодь и сиктса олысьясыслы, мый на дорӧ воисны ыджыд гӧсьтъяс, мый и асьныс вермӧны петкӧдлыны кужӧмлун-сямсӧ. 2018 восянь, кор вӧлi кырымалӧма сёрнитчӧмсӧ, унатор вӧчӧмаӧсь регионын олысь войтырлысь олӧмсӧ бурмӧдӧм могысь. Конкурссӧ йӧзӧдысьяс весиг абу чайтӧмаӧсь, мый окотитысьыс та мында лоӧ, да ёна ковмӧма бӧрйыны медся-медсяяссӧ. – И ме аттьӧала найӧс, кодъяс вӧчисны ставсӧ, медым сёян-юанлӧн гажыс дыр кежлӧ колис сэтчӧ волысьяслӧн паметяс. —Россияын кабала вӧчан медвын-йӧра предприятие — Сыктывкарса ЛПК быд во иналӧ миллионысь унджык тонна бур вузӧс. Ветеран йылысь колана юöр аддзöм могысь колö водзвыв сёрнитчыны рöдвужыскöд либö олöма йöзкöд, индыны кад да ин. Районса быд сикт вӧлі дасьтӧма ассьыс площадка-пельӧс: и пилитчисны, и сьылісны-йӧктісны, и пусисны-чӧсмӧдлісны. –Аквакультура отсӧгӧн Карелияын талун босьтӧны садӧкъясысь 23 сюрс тонна чери, Ленинград обласьтын – 17-18 сюрс. Июнь 22 лунӧ республикаса юралысьлысь удж вӧчысь Владимир Уйба воліс «Лузалес» компаниялӧн Усогорскса терминалӧ. Иван Павловичлӧн уджёртъясыс важӧн нин вӧзйӧмаӧсь лӧсьӧдны тайӧ мортыслы памятник, но ставыс сёрниӧн и кольлӧма. Бара вундöй сiйöс шöрöдыс да содтöй воддза листбокъяс дорас, кодъясöс колинныд август да сентябрьса петасъясысь. Быд муын менӧ шемӧсӧ уськӧдӧ вӧр-валӧн аслыссикас мичлуныс, а торъя нин – йӧзыс, налӧн чужан кывйӧн мича сёрниыс. Тайӧ ичӧтик тушаа, но ыджыд сьӧлӧма мортсӧ позьӧ паныдавны больничаын, ёрдын, власьт тэчас керкаын, нуръясянінын. —Тайӧ сетас позянлун дорйыны регионын олысьясӧс, татчӧс вӧр зап-тысьясӧс да предпринимательясӧс, — тӧдчӧдіс сійӧ. Эзысь волонтёр – татшӧм тшапа ӧні шусьӧны олӧма йӧз, кодъяс быд ногыс отсасьӧны пӧрысь, эбӧстӧм да висьысь йӧзлы. Мӧйму патера сетӧмаӧсь 193 морт-лы, ставсӧ 218,6 миллион шайт дон, сы лыдын 58,3 миллионыс — федеральнӧй кудйысь. Июнь 25-ӧд лунӧдз ті верманныд гижӧдчыны «Коми йӧзӧдчан керкалӧн» газет-журнал вылӧ 2019-ӧд волӧн мӧд джын кежлӧ. Государственнöй да муниципальнöй программаяс серти бюджетысь вичмöдöм сьöм отсöгöн 2.469 семья бурмöдiс оланiнсö. Сы дінӧ тайӧ корӧмнас водзтіджык шыӧдчылӧмаӧсь Иван Павловичлӧн вӧвлӧм уджъёртъясыс да Сыктывдін районын олысьяс. Татшӧм выльпыртана воськолыс зэв колана, ӧд коми филологъяслы чужан кывйӧн ассьыныс уджъяссӧ йӧзӧдны вӧлi сьӧкыд. –Медсясӧ йӧзыс юасьӧны, кодлы мынтасны медводдза кага чужтӧмысь 150 сюрс шайтсӧ, – висьталіс Светлана Витальевна. мортсӧ, лӧсьӧдӧны семья – водзӧ мунӧны олӧмӧд, уджалӧны, миянкӧд йитӧдсӧ тшӧтш кутӧны, волӧны аддзысьлӧмъяс вылӧ. Меставывса власьт тшупӧдын кыпӧдӧ йӧзлы тӧдчана юалӧмъяс да вӧзйӧ, кыдзи позьӧ венны сійӧ либӧ мӧд мытшӧд-падмӧг. –Миянлы колӧ эрдӧдны мытшӧдъяс да видзӧдлыны, кыдзи найӧс позьӧ венны, – висьталіс сёрнисӧ панігӧн Владимир Уйба. Бӧрынджык, кор чужан лун кежлӧ бать-мамӧй козьналісны гитара, заводиті ворсны да сьывны кажитчана сьыланкывъяссӧ. Кыдз индіс Сергей Анатольевич, босьтам кӧ пӧ пример пыдди Иван Павловичлысь уджсӧ, сэк и олӧмным тӧдчымӧн бурмас. Сыктывкарын, Ухтаын да Воркутаын элясьӧны, ёг-шыблассӧ пӧ оз нуны ас кадӧ, та вӧсна контейнеръясыс чукйӧн тырӧны. Сійӧ быдтіс ӧткӧн исласьысь уна спортсменӧс, на лыдын Алёна Леонова, коді мирса чемпионатын шедӧдіс эзысь медаль. Фестиваль дырйи унаӧн котыртлісны томуловлы квест, петкӧдлісны-вӧзйисны экология боксянь сӧстӧм паськӧм да эмбур. Шыӧдчим йӧз дорӧ, медым ковтӧм нин пусӧ сувтӧдісны шыблас площадкадорса лым толаас, – висьталіс Дарья Дмитриевна. Сикт шӧрӧ тшӧкыдджыка кутӧмаӧсь волыв-лыны вӧрса пемӧсъяс, йӧзыс чинӧ (кодкӧ пӧ вуджӧ овны мӧдлаӧ, кодкӧ кувсьӧ). – «Суседушкоӧс корӧмсьыс» челядь ворслӧны гожӧмнас, кор верстьӧ турун пуктыны мунӧны, да найӧ ас кежаныс кольӧны. –Тайӧ брендыс зэв лӧсялӧ проектыслы, – висьталіс «Монди Сэйлз СНГ» компанияса генеральнӧй директор Алексей Шамин. Пасъям, Виктор Савин нима драмтеатр петкӧдлас нӧшта «Зверь» антиутопия да Морис Метерлинклысь «Синяя птица» мойд. Вит арӧса Дмитрий бура нин котраліс лызьӧн спринт да кӧсйис лоны Норвегияса нималана лыжник Петтер Нортуг кодьӧн. На пиысь ӧткымынӧн видеоконференция вылӧ чукӧртчӧмаясӧс тӧдмӧдісны Туймазы карса 6-ӧд номера школаын велӧдчысьяс. Мишук радпырысь босьтчӧ отсасьны быдсикас уджын, сӧмын тай кор воӧ кад ассьыс чачаясӧ меститны — окоталуныс чинӧ. Пробкаяссӧ чукӧртӧм вылӧ социальнӧй учреждениеясын, школаясын, лавкаясын, поликлиникаясын лӧсьӧдӧма торъя кудъяс. Сійӧ пӧся вочааліс землякъяссӧ, петкӧдліс стрӧйбаяссӧ да висьталіс, кыдзи дзоньталӧны-реставрируйтӧны манастырсӧ. Ухтаса администрацияӧн веськӧдлысь Магомед Османов аттьӧаліс сьылысьясӧс да козьналіс карлӧн серпасъяса тасьтіяс. Казьтыштам, вужвойтырлöн шылада-драмаа театрсянь Москваын Щукин нима театральнöй институтын велöдчöны квайт морт. Весиг ми гӧтыркӧд гаж вечерняас кытшовтім шойнаяс, пыравлім и пӧчлӧн, Василиса Григорьевна Шомысовалӧн, гу вылас. Сэтшӧм окота вӧтӧс помӧдз видзӧдны, вольпасьын на бергалыштны, а сэсся мультикъяс видзӧдыштны, аканьӧн ворсыштны. –Кольӧм 115 вонас тайӧ школасӧ помалісны зэв уна ныв-зон, кодъяс лоисны асланыс уджын збыльысь профессионалъясӧн. Серпасасьысьлӧн творчествоыс топыда йитчӧма Коми Республикакӧд, сы вӧсна мый бать-мамыс пыр казьтылӧны чужанінсӧ. Сӧмын кыкӧн пукалӧны ӧшиньяс дорын да ньӧжйӧник, медым оз садьмыны ёртъясныс, мый йылысь кӧ сьӧлӧмсянь сёрнитӧны. Гаж нуӧдысьяс ыззьӧдісны и видзӧдысьясӧс – вӧзйисны тӧдмавны да сьывны воддза воясся «Василейясысь» сьыланкывъяс. —Сергей Анатольевич, ми уджъёртъяскӧд босьтчим нин видлавны тіянлысь вӧзйӧмнытӧ, — висьталіс Александр Макаренко. А сэсся баттл нуӧдысьыс пудъясьӧмӧн йӧзӧдіс некымын раунд, кӧні котыръяслӧн нӧшта на ясыда тыдовтчис енбиа-луныс. Мукӧддырйи, медым бурдӧдны мамсӧ, нӧбасигас медводдза тӧлысяс на ковмӧ мынтӧдчыны кагасьыс, – гӧгӧрвоӧдіс акушер. Но коми кывлы ёнджыка инмӧ регион пытшса миграция – бурджык олӧмла, уджла сиктсаяс мунӧны райцентръясӧ да юркарӧ. Коді удитіс десантöн шыбитны ассьыс быдтасъяссö бать-мам дорас ылі сикт-грездö, колöкö, сьöлöм вылас кокньыдджык. Матысса лунъясö «ЛУКОЙЛ-Коми» ООО-сянь сёян-юансö разö-дасны районса став мукöд, тшöтш и медся ылыс сикт-грездас. Витнан коми газет-журналыслӧн электроннӧя гижӧдчан доныс 2020 во чӧж кежлӧ лоӧ – 1000 шайт (экономия — 200 шайт). — Дерт, лэдзны челядьлы вӧчны ставсӧ, мый дум выланыс воас — оз позь, колӧ висьтавны-гӧгӧрвоӧдны кутшӧмсюрӧ здук. «Вермöм лун», кодöс сьылiсны театрса артистъяс, видео вылö вуджöдöмöн юргис «Гимн Победы» ставроссияса конкурсын. Вӧр заптысьяс костын тайӧ тӧдчана ордйысьӧмыс муніс август 7-10 лунъясӧ Архангельск обласьтса Устьянскӧй районын. И лоас кӧ предприятиеас кутшӧмкӧ неминуча, комиссия сылысь медводз юалас, позьӧ-ӧ вӧлі мортыслы зільны индӧминас. Москваысь воӧм гӧсьт пасйис тшӧтш, «ШаньгаФест» вылын пӧ меным абу окота суши сёйны либӧ Испанияысь вина видлыны. Тайӧ списокас пыртӧма 646 компания, «Монди Сыктывкарса ЛПК» – вӧр овмӧсса предприятиеяс пӧвстын Комиысь дзик ӧти. Со и «Лов да сьӧлӧм менам тан» статьяас ыджыд кадколас шымыртӧмӧн висьтасьӧ Кипиеволӧн история да бур йӧз йылысь. Форум помланьыс медиапроектъяс йылысь сёрнитіс оператор, «Дорогие товарищи» онлайн-уджтас панысь Дмитрий Кошелев. Неважӧн администрацияын собранньӧ вӧлі, кӧні юӧртісны, мый сьӧмыс кӧ вичмас, вевтсӧ дзоньталасны 2020-2021 воясӧ. Сэтчӧс губернатор Евдокимов (тшӧтш Юрий Алексеевич) петкӧдлӧма сылы Вылыс Туломса ГЭС бердын чери рӧдмӧдан овмӧс. Казьтыштам, Оланподулӧ вежсьӧмъяссӧ Федеральнӧй Собрание дорӧ быдвося шыӧдчӧм дырйи вӧзйис пыртны Владимир Путин. И со конкурслы кывкӧртӧд вӧчан кад кежлӧ, кодӧ вӧлі урчитӧма нуӧдны ноябрь 15-ӧд лунӧ, воис 71 шыӧдчӧм-квитанция. Ме ог лысьт шуны, мый тайö стöч лыдпас, сы вöсна мый первойсö вöлi пасйöма 590, сэсся 603, бöрынджык аддзи нöшта. Медым искусство радейтысьяс эз гажтöмтчыны, сiдз шусяна самоизоляция дырйи театрын зiльысьяс уджалöны гортсяньыс. Елена Галикаева лыддьӧ, мый «Парма ПЭВ» ООО-ӧн веськӧдлысьяс тӧдӧмӧн вӧчӧмаӧсь ставсӧ, медым найӧс банкроталісны. Школаяс тупкисны, комисӧ чужан кыв моз велӧдӧмысь эновтчисны, томулов да зонпосни дзикӧдз кӧдзалісны мам кывйысь. Неважӧн Кӧрткерӧс районса Висер сиктын олысьяслы воӧма биысь вештысян тшӧт — арталӧмаӧсь быдӧнлы 3-5 сюрс шайтӧн. Таво жӧ районас збыльмӧдӧмаӧсь 10,5 миллион шайт дон 14 проект, а локтан во кежлӧ вӧзйӧмаӧсь нин кызь кӧкъямысӧс. Водзӧ вылӧ шуӧма лӧсьӧдны ва весалан содтӧд аппаратъяс, выльмӧдны теплообменникъяс, резервуаръяс да уна мукӧдтор. Но радлісны ставӧн ӧтмоза, ӧд петкӧдлісны, мый дӧбельки бура тӧдӧны «миян» Иван Куратовлысь олӧмсӧ да гижӧдъяссӧ. И медым ышӧдны и челядьнысӧ велӧдны коми кыв, колӧ уна кад, вын да терпенньӧ, а медшӧрыс – ичӧтъясыслӧн окотитӧм. Орчча Изьва районын сідзжӧ кутӧны-видзӧны нэмӧвӧйся культура подувсӧ, водзӧ нимӧдӧны кӧр видзысьяслысь оласногсӧ. Сыктывкарса администрацияысь да Войвывса регоператор котырысь зільысьяскӧд татшӧм аддзысьлӧмыс вӧлі нин во сайын. Кык Ангелина важысянь нин тӧдсаӧсь, дзажгӧны-ворсӧны гудӧкӧн, ӧтлаын весиг ветлӧмаӧсь «Играй, гармонь!» гаж вылӧ. –Уджтасыс кӧть и шусьӧ «Вунӧдӧм киподтуйӧн», но ми аддзам, мый збыльвылас важся йӧзлӧн сям-кужӧмыс абу на вунӧма. Ыбса этнопаркын уджалысьяс Анналысь кипом уджсӧ ошкӧмаӧсь, ышӧдӧмаӧсь водзӧ туявны темасӧ — ӧд сійӧ, ок, паськыд. Тайö концертсö шуöма вöлi петкöдлыны март помын Ставмирса театр лунö, но сэки эз нин позь чукöртны видзöдысьясöс. Пӧрысь ыджыд мамыслӧн кольліс керка да, мамыс, дядьыс да Галина Егоровна вежаньыс дзоньталісны-выльмӧдісны сійӧс. На серти гижӧмаӧсь 317 административнӧй протокол, вузасянінӧн 272 веськӧдлысьӧс штрапуйтӧмаӧсь 633 сюрс шайт дон. Казьтыштам, тайӧ закон сертиыс шуӧма мынтыны гозъялы медводдза кагасӧ чужтӧмысь регионса капитал – 150 сюрс шайт. Выль учреждениеас вӧчӧмаӧсь вермасьысьяслы зал, тренажёръяса ыджыд жыр, пӧрччысянін, кык сауна, медицина кабинет. Сыктывкарын олысь ичӧт армяна кыв да культура туялӧм-велӧдӧмын медводдза воськовъяс вӧчӧны вӧскреснӧй школаын на. А некымын во сайын Комиысь видз-му овмӧс министерство вичмӧдіс сьӧма грант, да сы вылӧ кыпӧдім мазіяслы тӧвъянін. И туйö петысьяслöн эськö вöлі позянлун косöдны мыйтакö сьöм удж вылö либö шойччан-бурдöдчанінö воöдчан рöскодысь. –Дӧрӧм-сарапан вуригӧн ми мыджсим научнӧй сотрудникъяс Галина Климовалӧн да Любовь Грибовалӧн туясян уджъяс вылӧ. Эм кӧ сю пызьыд – сорыштам, абу кӧ – картупель крахмалторйӧн ли, тойӧм сю идзас сорӧн ли кӧтам да-й нянь пӧжалам. Билетӧн вузасян юкӧнын шуӧны, мый оз вермыны могмӧдны госзадание, дьӧбӧ кольӧны, весиг и сиктъясӧ туйыс тупкысяс. Важ Выль во да Василей лунӧ, январь 14 лунӧ, Кӧрткерӧс районысь Одыбса Райын восьтісны Василий Великий нима вичко. Историяыс ловзьыліс: Ухталы 90 во тырӧм кузя гажыс пансис Войвылӧ медводдзаясӧн овмӧдчысьяслы казьтылан пас дорын. Любовь Ерофеевалӧн кывъяс серти, том йӧз зільӧны мунны Комиысь мукӧд регионӧ, кӧні и удж эм, и удждоныс ыджыдджык. Ас йывсьыс висьталіс, водзті пӧ сідз шусяна выборыс эз уна вӧв да, унаӧн школа помалӧм бӧрын пединститутӧ мунісны. Джодждӧра кыан стансянь кык морт ыджда роботӧдз – ставсӧ позис видзӧдлыны, юасьны, кинад вӧрӧдны, велӧдчыны вӧчны. Тайӧ лунвыв муас олӧ матӧ 3 миллион морт, но эм сэтчӧс войтыр, кодлӧн мӧд чужаніннас лои Войвыв – Коми Республика. Культура керкаын петкӧдчанторъясын – ыджыд сяма нуӧдысь, кӧть талун пуксьӧд нуӧдны радиопередача да телепрограмма. Вӧр юкӧнын уджалысьяслӧн республикаса профсоюз нимсянь СЛПК-саӧс чолӧмаліс рескомӧн веськӧдлысь Александр Смирнов. Тайӧ дасысь унджык став ыджыд валун-изйыс рыж да сiм-перкаль рӧмаӧсь, ӧти бала серти кодь ӧткодь лӧсьыд гӧгрӧсӧсь. Кольӧм вежон помын Коми Республикаӧ уджмогъяснас воліс Россияын экономика сӧвмӧдӧм кузя министр Максим Решетников. Америкаса президент шуöма, мый сылы эськö зэв окота волыны Москваö парад вылад, но öдвакö пö татшöмыс вермас лоны. Ош уськӧдчас, ті кӧ матыстчанныд сылӧн сёянінӧ, веськаланныд ошпиян да мам костас либӧ лыянныд сылы да ранитанныд. —Кута лача, тайӧ стрӧйбаыс (Старовский уличаса 55-ӧд номера керка) матысса воясӧ лоӧ ставнас медицина институтлӧн. – А кутшӧмкӧ кадӧ ӧд кусліс прозаыс, но сійӧ ӧд литератураыслӧн вир-яйыс, сытӧг сьӧлӧмсӧ ни ловсӧ пуктыны некытчӧ. Колӧ сюся видзӧдны сёян-юанлысь тубрассӧ да эновтчыны PS 6 (полистирол), PVC 3 (поливинилхлорид) пасйӧда кышӧдысь. Йӧзыс висьталӧны, Ханты-Мансийскӧ быд волысьлы пӧ быть колӧ ветлыны археопаркӧ, снимайтчыны мамонткӧд кутчысьӧмӧн. 2018 вося сентябрын автономия озырмис «Дивна роза» творчествоа котырöн, коді азыма пырöдчö юркарса культура олöмö. –Минсельхоз госконтракт серти панліс тайӧ уджсӧ, корсим аквакультура улӧ шогмана тыяс, – казьтылӧ Иван Николаевич. Юркарысь гӧсьтъяс волісны и «Помӧсдін» кооперативлӧн выль скӧт картаӧ, кытчӧ мӧсъясӧс вуджӧдасны матысса кадӧ нин. Сідз шусяна визит карточкаыс таво – «Туризм» нимпасын конкурс, кодӧс сиӧма ООН-ӧн йӧзӧдӧм мирса вужвойтырлӧн волы. Коми Республикаса филармонияын художествоа веськӧдлысьӧн индісны Коми Республикаса народнӧй артист Сергей Гусевӧс. Православнӧй аньяслӧн котырӧ пырысьяс оз жӧ ошкыны семьякостса лёк оласногысь видзчысьӧм кузя выль оланпас баласӧ. Налӧн артыштӧм серти, коронавирусӧн медся уна висьысьыс (медводдза «гыыс») регионын лоӧ апрель 30 – май 5 лунъясӧ. Вöлöмкö, Паметь книгаын кыкысь пасйöмаöсь Николай Васильевич Ивашевöс, öтиыс пö чужöма Висерын, а мöдыс – Зулöбын. Проектсӧ збыльмӧдӧм вылӧ вичмӧдӧмаӧсь 2,5 миллионысь унджык шайт, 2,4 миллионсӧ чуктӧдӧма «Монди Сыктывкарса ЛПК». Миян кӧть и оланпасын гижӧма, мый позьӧ ёрдын чужан кыв вылын дорйысьны, но комиӧн сідз шусяна процессӧ оз нуӧдны. Но, вӧлӧмкӧ, челядьлӧн бурдӧдчанінъясын шойччӧны страна пасьталаысь ныв-зон, а Комиысь веськавны сэтчӧ оз вермыны. Вочавидзисны, полигон вöчтöдз пö медвойдöр колö йöзыслысь юасьны, налысь видзöдлассö тöдмавны, öти кывйö воöдчыны. Апрельын лӧсьӧдчӧны стрӧитны котельнӧйлы чаг улӧ склад, июньын – вольсавны школа гӧгӧрын асфальт да вӧчны тротуар. Дас вося ӧтувъя уджлы кывкӧртӧдыс: видзӧма 132 уджалан места, лӧсьӧдӧма 76 выльӧс (на пӧвстысь 14-ыс – кад кежлӧ). Сідз артмис, мый «Рытъя кыа» лои ыджыдджык “чойӧн” «Ижма» ансамбльлӧн, коді чужис 1990 вося майын Ловозеро сиктын. Регоператорса инженер казьтыштіс и экология шӧринса специалистъяскӧд кольӧм во февральын панӧм эксперимент йылысь. Нöшта на и уналаын öтуввезъя йитöдыс абу, да и компьютер-ноутбук вылад уджтöмалысь бать-мамлöн сьöмыс оз жö чукты. Ылӧдчысьяс бура тӧдӧны мортлысь горшлунсӧ да вӧзйӧны кутшӧмкӧ козин, пенсия дорӧ содтӧд либӧ мыйыськӧ компенсация. «Виж керкаын» сылӧн уджалан пызан вылын уна колана кабала-документ пӧвстысь казялі «Коми му» газетлысь выль петас. Иван Морозовлы сиӧм памятникыс да небӧгыс – тайӧ медся этшаыс, мыйӧн республика вермис аттьӧавны ассьыс муса писӧ. «Хор Турецкого» котырлысь «Праздник песни» шоусӧ шулӧны народнӧй караокеӧн, ӧд артистъяскӧд сьылӧны тшӧтш и йӧзыс. Такӧд йитӧдын тшӧтш вӧзъям гижысьлысь некымын висьт да Валентина Лимеровалысь Н.Куратова творчество йылысь статья. «Коми му» газет пыр важӧн нин кӧсъя аттьӧавны коми газет-журнал лэдзысьясӧс – «Коми йӧзӧдчан керкаын» зільысьясӧс. Районса да республикаса веськӧдлысьяс быд во пасйӧны татчӧс уджалысьяслысь вермӧмъяссӧ Почёт грамотаӧн да козинӧн. Ромэн Рафаильевич казьтыштіс, мый Комиын ӧти мортлӧн коронавирусысь вакцина вӧчӧм бӧрын лоӧма зэв сьӧкыд аллергия. Таво Комиын тӧдӧмлун сетан организацияяслы вичмӧдӧмаӧсь 735 миллион шайт (кольӧм воын серти 250 миллионӧн унджык). Владимир Уйба вочавидзис, мый «Выль школа» уджтас серти сёрнитчӧмаӧсь Россияса Сбербанккӧд стрӧитны 14 велӧдчанін. И верма шуны, мый став тайӧ воас «ЛУКОЙЛ-Коми» ООО зільӧ, медым миян неыджыд посёлокын йӧзлӧн олӧмыс водзӧ бурмис. Тайӧ отсалас гӧгӧрвоны, мый ті некодлы абу уджйӧзаӧсь, а уджйӧзаыс – дзик мӧд морт, – висьталіс Дмитрий Кручинкин. Сыктывкар шӧрын меститчӧм «Аура», Давпонысь «Русская роща» да Орбитаысь «Платон» керкаяс шедӧдісны нин А++ оценка. Сэні сулалӧ памятник Сӧветскӧй Союзса салдатлы, коді ӧти ки вылас кутӧ спаситӧм немеч нывкаӧс, а мӧдар киас – меч. Менам ичӧт пиукӧй, коді ме моз жӧ медводдзаысь аддзис тайӧ пемӧсъ-яссӧ, кык вежон на ставныслы долис: «Кӧр, кӧр.». Шуам, ГИМС-кӧд дӧзьӧритам юяс бӧрся, пӧрадок видзысьяслы отсалам эрдӧдны оланпас торкалысьясӧс да уна мукӧдтор на. Водзті кӧ висьӧмыс ӧти мортсяньыс кӧвъясьліс куим-нёльлы, ӧні нин – вит-квайтлы, – гӧгӧрвоӧдіс Игорь Владимирович. Выльгортса 2-ӧд номера школалы кыпӧдӧма выль стрӧйба, выльлаӧ вуджӧма и школаысь ӧтдор удж котыртан районса шӧрин. «Секрет молодости» школаысь йӧктысьяс шензьӧдісны гӧсьтъясӧс и сям-кужӧмнас, и выль йӧктӧмъясӧн, и мича паськӧмӧн. Ӧткӧн петкӧдчисны культура колледжын велӧдчысь Кристина Третьякова, Питерысь Олег Пашнин да Кекурысь Агния Шахова. Найӧс кыпыда нимӧдны шуӧма декабрь заводитчигӧн Комиын «Том профессионалъяс» (Word Skills Russia) чемпионат дырйи. «Чужан мулӧн мойдъяс» пызанвывса ворсӧмӧн могмӧдасны республикаса став шойччан да прӧст кад коллялан учреждениесӧ. Школаын обществознание урок вылын пӧ ныв-зонмӧс велӧдӧны, мый бать-мамлӧн абу правоыс найӧс уджӧдны да чиршӧдлыны. Анжелалӧн гижӧдъясын кык радейтысь морт пыр венӧны быдпӧлӧс сьӧкыдлунъяс, но мойдын моз, помас ставыс век лоӧ бур. Россияса правительстволӧн тайӧ выль индӧдыс сетӧ унджык позянлун кыдзи студентлы, сідзи и уджӧн аскиа могмӧдысьлы. Кристина Павлова чужлӧма Мозынбокса Пыисдін сиктын, помалӧма Сыктывкарса университет, уджалӧ география велӧдысьӧн. Кыдзи и быд во, Раиса Сметанина нима комплексын лызьӧн котралысьяслы да биатлонистъяслы воссяс «Олимп» спортлагер. Кызь сизим во нин тележурналисталігад мойвиис ветлӧдлыны и республика пасьтала, волыны уналаӧ, тшӧтш и суйӧр сайӧ. Композиторлысь шыладсӧ пыртӧма Коми Республикаса «Асъя кыа» сьылан да йӧктан ансамбль-лӧн сідз шусяна зарни фондӧ. —Казьтышта, Зиналöн эм нин лямпаöн котралöм кузя национальнöй спорт сикасса мастер ним, — висьталіс Валерий Рочев. Кöч кодь кокни табъя челядьтö чарöмыд кыдзкö-мыйкö кутыштö на, а тупльöсджык тушаа верстьöыд бузгысьліс гöгйöдзыс. Кольӧм во юркарын восьтім нёль класса православнӧй гимназия, кӧні челядь водзӧ вылӧ кутасны велӧдчыны 11 классӧдз. Татшӧм бура уджалан да шойччан смена восьтӧм бӧрын том йӧзлы ковмас пуктыны став выннысӧ, медым ставыс вӧлі лючки. Россияын медводдза нефтепромышленниклы памятниксӧ сувтӧдӧмаӧсь таво октябрын заводлӧн да «ЛУКОЙЛ-Комилӧн» отсӧгӧн. Кӧкъямысдас нёльысь рейдӧ петаліганыс казялӧмаӧсь кызь куим тырмытӧмтор, унджыксӧ Чилимдінын, Воркутаын да Интаын. Буретш олӧма да вермытӧм йӧзлы талун оз тырмы матыссасяньыс да орччасяньыс шоныд-небыдлуныс, гӧгӧрвоӧмыс, отсӧгыс. Ӧтуввезйын Россияса Шӧр бӧрйысян комиссиялӧн сайтын йӧзӧдӧмаӧсь «Поправки к Конституции: почему это важно» буклет. Шуöны, гоз-мöд тöлысь пö аренда верманныд не вештыны, да банкъяслы тшöктам, мед арöдзыс оз корны мынтыны кредитъяс. Батьсянь баб серти — Спир Микол Маль Мисаил Надеж, дедсянь кӧ лыддьӧдлыны, лоа Мӧсь Ыджыд Вань Вась Мисаил Надежӧн. Меным мукӧд сенаторкӧд ӧтув мойвиис уджавны Арктикаса сӧвет котырын, и ми вӧзъям паськӧдны Арктикалысь границаяссӧ. Регионса юралысьлӧн волігӧн 26 том морт дасьӧсь нин вӧлі мунны служитны Национальнӧй гвардиялӧн воинскӧй часьтъясӧ. Регионысь дона пассӧ водзӧ нуасны Ямал-Ненеч кытшӧ Коми Республикаса вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрысь артистъяс. Сэсся и вӧралан путёвкаяссӧ позьӧ сетавны «Госуслуги» ӧтувъя портал пыр, медым йӧзыс эз паныдасьлыны ӧта-мӧдныскӧд. 2017 воын «Кречет» клуб официальнӧя регистрируйтӧм бӧрын чужис мӧвп – восьтыны шӧр нэмъясса кипод уджъяслысь шӧрин. Быд морт вермас ас йывсьыс висьтасьны Госуслуга порталын («Пройти перепись населения»), а сідзжӧ воласны гортӧдзыд. Кольӧм гожӧм футболлӧн фанатъяс босьтчылісны каршӧрса «кытшысь» стеласӧ вӧрзьӧдны, а папӧ шуис: «Нинӧм сыкӧд оз ло. Ме висьталi налы чужан республика, танi олысь пыдди пуктана йӧз, тшӧтш и Питирим Сорокин да Раиса Сметанина йылысь. Сідз, «Монди СЛПК» 60 сюрс мортӧс могмӧдӧ пӧсь ваӧн, тані жӧ вӧчӧны регионын коланаысь 20 прӧчент электроэнергиясӧ. Та вӧсна пӧ санаторийысь муртса на локтысьяс дзик пыр во-лӧны гижсьыны водзӧ кежлӧ путёв-ка босьтӧм могысь ӧчередӧ. Сійö петкöдлö-юöртö, мый кабаласö вöчöма экология боксянь сöстöм сырьёысь да сы помысь вöр-валы лёкыс лоö зэв этша. Тайӧ майшӧдліс и библиотекаын, администрацияын, поштаын да ФАП-ын зільысьясӧс, кодъяс тайӧ жӧ стрӧйбаас меститчӧны. Гран-присӧ ордйысьӧмын шуисны сетны Помӧсдінысь Валентина Соколюклы Нёбдінса Витторлысь «Тутуруту Семӧ» лыддьӧмысь. Кызь сизимӧдысь нин юргис-гораліс таво Кулӧмдін районын «Василей» ӧнія коми сьыланкывъяслӧн республикаса фестиваль. Налы ыджыд вокыс — пример, Егор сёрнитӧ чой-вокыскӧд, индӧ ӧшыбкаяс вылӧ, велӧдӧ чойсӧ гижны, лыддьысьны, артасьны. Дас нёль мортыс – «Единая Россияысь» и сӧмын ӧти – Николай Братенков, кодӧс бӧрйӧмаӧсь Ираёль кытшсянь, – КПРФ-ысь. «Платон»-лы пӧсь ва да шоныд сетӧ «Пригородный» котыр, кодлӧн гикокалорийыс донтӧмджык ресурсӧн мукӧд могмӧдысьысь. Тӧдчӧ, мый сьӧмсӧ видзӧмаӧсь коланаинӧ – юрсиктын олысьяс да татчӧ волысьяс уна и пасибӧ висьталӧны пос вӧ-чӧмсьыс. Та вӧсна ковмас кывкутны миянлы, ветеранъяслӧн ёртъяслы, том йӧзлы, кодъяс воысь-во ветлывлӧны Паметь вахтаяс вылӧ. Конкурсын вермӧмысь «Единая Россия» вичмӧдӧма 160 сюрс шайт, и асьныс сиктса на чукӧртӧмаӧсь сьӧмсӧ — 92 сюрс шайт. Таысь ӧтдор, матысса тӧлысьясӧ нин Щельябӧжын эштӧдасны сэтчӧс медикъяслы служебнӧй оланін: кык патераа выль керка. Донын вужвыйӧн дзоньталiсны мӧсъяслы ферма, кыпӧдiсны кукань видзанiн, а картупель бӧръянiнсӧ вӧчисны кык судтааӧс. Гӧгыль шӧрас эм быдсикас минералысь «тусь», кодсянь сійӧ и быдмӧ: пӧрӧда тор, ракпань, чери лы, коралл либӧ быдмӧг. Таво сентябрсянь «Журналистика» нырвизьын выль тӧдӧмлун кутас босьтны Сыктыв районса Поёл сиктысь Дарина Сизганова. Но Яренск карса вичкояс да вежа батьяс йылысь ведомосьтын пасйӧма, мый 1798 вося май 8 лунӧ кыкнан вичкоыс сотчӧма. Улыс Новгородын вӧлі котыртӧма быдса кар: тані мунісны лекцияяс, мастер-классъяс, быдсяма тренинг, йӧктӧм-вӧчасьӧм. Сёрнивизьсӧ нуӧдысьӧн, ӧнія ног — модераторӧн, вӧлі «Россия 1» телеканалын «Вести» программа нуӧдысь Ирина Россиус. Но бӧръя кадӧ минздравсоцразвитиялӧн 302-ӧд приказ серти кык вонас ӧтчыд быд нывбабалы быть колӧ вӧчны маммография. Педколледж помалӧм бӧрын найӧ лоасны ичӧт класса коррекционнӧй школаын педагогъясӧн, вермасны ас коддьӧмсӧ велӧдны. Война кадӧ да бӧрын колхоз-совхозӧн веськӧдлысьяс, сэні зільысьяс став вын-эбӧссӧ сетісны видз-му овмӧс сӧвмӧдӧмлы. Весиг некымын во мысти сы вылын вӧчӧм гижӧдыс оз чусмы, а кабалаыс оз пемды, ӧд вӧчӧма сійӧс сорастӧм целлюлозаысь. Надейтчам, воысь-во тіянкӧд ёртасьӧмным лоас сӧмын топыдджык, и воас кад, коркӧ сӧльнитчам ставӧн ӧти ыджыд семьяӧ. Декабрь 16 лунӧ финалӧ веськалысьяс асьныс нин петкӧдчӧмаӧсь Москваын «Благосфера» шӧринын конкурсыслӧн мӧд юкӧнын. Ваялі гортӧ и штык, и гильза, и мукӧд поснитор, но ставсӧ сеті ыджыд мамлӧн музейӧ (Вӧльдінса школа-садйын музейӧ). – Лабораториялӧн медшӧр могыс, дерт жӧ, – дасьтыны детсадъяслы коми кыв сӧвмӧдан программаяс да методика пособиеяс. Фестивальсӧ сиисны дзоньвидзаа оласноглы, кодӧс таво нимӧдӧны Ленинград обласьтын, а сідзжӧ спортлы да ремеслӧяслы. Такӧд йитӧдын йӧзкостса творчество сӧвмӧдӧмын кутшӧм туйвизь урчитӧма Коми Республикаса правительствоӧн водзӧ вылӧ? Сэнi индӧма, кыдзи кокньӧдны вӧралысьясӧс да чери кыйысьясӧс вӧрса да юбокса стрӧйбаяссӧ пасъялiг-регистрируйтiгас. Училище бӧрын ме неуна уджалышті Шойнатыса шылада да шӧр школаясын, сэсся музыкальнӧйсӧ тупкисны, и ме локті гортӧ. Дипломсӧ босьтіс «ЛУКОЙЛ-Ухтанефтепереработка» ООО-лӧн ӧтувъя первичнӧй профсоюз котырӧн юрнуӧдысь Галина Тарасова. Сэк жӧ, кыдз водзӧ тӧдчӧдіс Виктор Петрович, эм на мый вылын уджавны сиктса администрациялы йӧзыскӧд ӧтув зільӧмӧн. Со татшӧм миян команда вермасьӧ Токиоын Олимпиадаса еджыд дӧрапас да кып пыдди Чайковскийлӧн концертысь шылад улын. И сэк жӧ сьӧлӧмнад кылан, мый том мортлӧн эм кутшӧмкӧ пытшкӧсса вын, коді, тыдалӧ, и отсалӧ сылы шедӧдны вермӧмъяс. Верда кӧзукъясӧс луннас куимысь, а вӧлӧгаас век содта сов, чеснӧк, лук, петрушка да укроп – сыысь зэв азыма сёйӧны. Со и университетса роч филология юкӧнын велӧдча. Но, буракӧ, Александр Васильевичыдлӧн кывъясыс кыдзкӧ да йиджисны. –Россияса школаясын велӧдӧны 81 кыв, и мукӧд войтырлӧн алфавитын эмӧсь рочысь торъялана шыпасъяс, – висьталіс сійӧ. Мужиын коми кыв ӧтчыдысь вежоннас велӧда 1-2 классалы, а 3-8 класса ныв-зонлы – котырта сідз шусяна внеурочнӧй удж. Гырысь вузасян шӧринъясысь, уна сикас лавкаысь да ичӧтик киоскысь ӧтдор карса улич вылын вузасьӧны олӧма нывбабаяс. Миян странаын олысьяслӧн видзӧдлас серти, на пиысь медся тӧдчанаыс — медицина отсӧг сетӧмсӧ бурмӧдӧм йылысь вӧзйӧм. Чайта да, быдӧн аслас ёртъяслы, тӧдсаяслы вермас лӧсьӧдны турмаршрут да новлӧдлыны гӧсьтъясӧс чужан республикатіыс. Тайӧ номер серти позьӧ шыӧдчыны налы, кодъяс воисны суйӧр сайысь, торйӧн нин канмуясысь, кытӧн ыджыдалӧ выль вирус. Шыр музейын нӧшта вӧчалӧны гырничьяс, сувениръяс, син водзад дорӧны казьтыланторъяс, нетшкӧны-зуалӧны шабдi да с.в. Салдат Иван Петрович Михайлов усьӧма 1941 вося августын, и бӧръя кадӧдз сійӧс лыддисны война вылын юӧртӧг вошӧмаӧн. – 2017 восянь Россияын пыдісянь сӧвмӧ пытшкӧсса туризм и такӧд йитӧдын миян учреждение водзын сувтісны выль могъяс. Сідзжӧ Комистатын пасйисны, мый налӧн уджалысьяслӧн лоӧ удостоверение, торъя паса паськӧм, шапка, сумка да планшет. – Челядьӧс велӧда англия кывйӧ, кажитчӧ меным ставыс – и урокъяс кежлӧ дасьтысьны, и ныв-зонлы выль тӧдӧмлун сетны. Таысь бурыс лоӧ и аслыныд, и мукӧдыслы, и тадзи ми отсалам бурдӧдысьяслы, кодъяс пандемия дырйи мырсьӧны лун и вой. Таысь ӧтдор административнӧй мыж вӧчӧмысь штрап мырдӧн косӧдӧм могысь ёрд приставъяслы ыстӧмаӧсь 133 постановление. Некымын лун шондöдышталöм бöрын, колöкö, и кöдзыд зэрöн на пызьнитас, лымйыс вевттьысяс вель кыз коркаöн – чарöмöн. Ӧтиыс – школаӧдз велӧдӧмын национальнӧй мытшӧдъяс лаборатория, мӧдыс – этнокультурнӧй велӧдӧм сӧвмӧдан лаборатория. Страналӧн шӧр оланпасӧ вежсьӧмъяс пыртӧм вӧсна позяс гӧлӧсуйтны сизим лун — 2020 вося июнь 25-ӧдсянь июль 1 лунӧдз. Олимпиадаса чемпион вӧзйӧма енбиа зонкалы петкӧдлыны асьсӧ Алексей Мишинлы, коді велӧдіс-быдтіс Евгений Плющенкоӧс. Босьтас вӧлі киас гитара да кутас ворсны, хакаскаяс мыла мича гӧлӧснас заводитасны, а сэсся и ставным мӧдам сьывны. Сэні матӧ став войтырыслӧн оланіныс киссьӧма, на лыдын и вермытӧмъяс, и война кадся челядь, тшӧтш и ачыс юралысьыс. Мӧд делегат вӧзйис, кӧть нин пӧ эксперимент пыдди кутшӧмкӧ сиктса школаын став предметсӧ комиӧн велӧдны босьтчылам. Волонтёръяс дон босьттӧг олӧмаӧсь вӧвлӧм воинскӧй часьтлӧн стрӧйбаын, уджаланінсянь 20-25 минут подӧн мунан ылнаын. Бара жö «изьватассакöд» шыöдчим юралысь дорö, корим, мед национальнöй политика министерствоöн веськöдлiс коми морт. Победа лунӧ ныв-зонъяс чой йылын юим гӧрд «бомба» сулея (классысь нывъяс и сыӧдз видласисны, а ме пыр мамысь полі). На лыдын Евлогий Филиппович Дёмин, Трудӧвӧй Гӧрд Знамя ордена, Коми АССР-са видз-му овмӧсын пыдди пуктана уджалысь. Уна судтаа керкаын торъя жырйын сувтӧдӧма контейнеръяс, и ӧні татчӧс олысьяс вермасны вайны ковтӧм эмбур да лӧп-ёг. Комиын зільӧны отсавны и предпринимательяслы, мед найӧ вермисны мынтыны асланыс уджалысьяслы апрель-майысь нажӧтка. Тайӧ гажсӧ радейтӧны Болгарияын, Белоруссияын, Азербайджанын, Украинаын, Германияын, Великобританияын да Францияын. Андрей Петрович, а кутшӧмджык могӧн тіян дорӧ позьӧ шыӧдчыны: гражданскӧй, административнӧй, уголовнӧй делӧ кузя?.. Йӧзлысь сёрнисӧ кывзӧм, уджавны, ассьыныс олӧмсӧ бурмӧдны кӧсйӧмсӧ аддзӧм бӧрын гӧгӧрвоан, мый збыльысь тадзи и эм. –Чайта, «ловъя» шылад улӧ мойд лыддьӧм-ворсӧмыс воӧ сьӧлӧм вылас челядьлы и верстьӧлы, – висьталӧ Виктория Пыстина. Тайӧ кадӧн кутшӧм сӧмын чача-вӧчӧмтор абу чукӧрмӧма: куысь вурӧм, кыӧм, пуысь да кӧртысь вӧчӧм, тасьтіӧ серпасалӧм. Разöдö газет-журнал, олöма йöзлы гортöдзыс вайö пенсия, и век ас кадö тайöс вöчö, эз на вöвлы, мед коркö да сёрмис. Социальнӧя ёртасьӧм кузя сёрнитчӧмын урчитӧма торйӧн нин тӧдчана нырвизь – ывлавывса биӧн могмӧдан тэчас выльмӧдӧм. Кольӧм во декабрь 27 лунӧ Красноярскын Дмитрий Алиев лоис мужичӧйяс пӧвстын ӧткӧн исласьӧм кузя Россияса чемпионӧн. Шуöмаöсь кö, мый содтöд сьöмсö оз сетны, шыöдчысьыслы юöртасны та йылысь торъя письмöын да гижасны, мыйла оз сетны. Медводдза татшӧм аддзысьлӧмыс вӧлі кольӧм вежонӧ – Анна Семёновна Канева тӧдмӧдіс гӧсьтъясӧс аслас кӧр коллекцияӧн. Уналӧн керка йӧраныс эмӧсь кольквиж да лӧз рӧма бак-контейнеръяс, кытчӧ позьӧ шыблавны пластик, важ кӧрт да кабала. Тайӧ фестиваль, коді отсалӧ ӧта-мӧдкӧд паныдасьлыны-тӧдмасьны да финн-йӧгра регионъяс костын йитӧдсӧ водзӧ ёнмӧдны. Талун республикаса стационаръясӧ быд лун водтӧдӧны шӧркодя 140 сайӧ висьысьӧс, а бурдӧм бӧрас гортас ыстӧны 130-ӧс. Вӧрын уджалысьлӧн лун водзын кабала вӧчысьяслӧн культура керкаын нимӧдісны «Монди Сыктывкарса ЛПК»-ын уджалысьясӧс. Войвылын олысь войтырӧс сёян-юанӧн да быдлунъя мукӧд коланаторйӧн могмӧдысьяслы вичмӧдасны вот мынтiгӧн кокньӧдъяс. Регионӧн ӧнія веськӧдлысь Владимир Уйба бура гӧгӧрвоӧ республикалӧн олӧмӧ Иван Павловичлысь зэв ыджыд пай пуктӧмсӧ. Сэсся ыджыд вузасянінъясын эмӧсь асланыс кулинария юкӧнъяс, кӧні важмӧм калбас-сырсьыс вӧчӧны салат, пӧжасӧ пуктӧны. Сэки Кулӧмдін районса сикт-посёлокъясын этша на журъяліс таксиыд, а карад ӧшинь улӧдзыд локтӧны да нуӧны кытчӧ колӧ. Неуна, ӧти во, олі Войвылын – Нарьян-Марын, кӧні тӧвнас шондіыс петӧ дас ӧти часын, а кык час мысти бара нин пуксьӧ. Вывтіасьтӧг позьӧ шуны, мый семья – мортлӧн медыджыд озырлуныс: матыссаясыд отсаласны сьӧкыд здукӧ, юкасны радлунтӧ. Комбинатлӧн сьӧм весьтӧ лои ньӧбӧма вело- да степ-тренажёр, котралан дорожка, эжӧма стен, вежӧма джодж вольӧс да би. Коми нимыс гӧгӧрвоана, медводдза олысьнас вӧлӧма Изьва бокса Варыш грездысь Андрей Семёнович Артеев да — Сем Ӧндрей. –Колӧ вӧчны ставсӧ, медым миян челядь и таво гожӧм лючки-бура шойччисны да бурдӧдчисны, – кывкӧрталіс Владимир Уйба. Ми кинояс серти велалім нин, мый немечьяс лӧз синмаӧсь, рыжӧйӧсь да беринаӧсь, а тані сьӧд синмаӧсь, пемыд юрсиаӧсь. Но муртса «пуксис» паськыдджык улöсö, кинас и кокнас пондiс эскöдны, мый татшöм сöльнитчöмыс быдöнлы сöмын бур вылö. Ми, поискӧвикъяс, тшӧкыда сёрнитлім сыкӧд война йывсьыс, и аддзам вӧлі, мый тӧдӧмлуныс сылӧн зэв паськыд да джуджыд. Вавывса спасательяслӧн ставроссияса котырысь республикаса юкӧн могмӧдіс резина пыжӧн, вышкаӧн да мукӧд коланаторйӧн. Татшӧм уджаланногыс театрлы отсалӧ реклама пыдди либӧ, мӧдарӧ, мӧрччас омӧль боксянь: воштанныд «ловъя» видзӧдысьсӧ? Ичӧтдырйиыс сюся кывзылӧма сылысь висьтъяссӧ, но шог пӧ, мый эг гиж сылысь висьтасьӧмсӧ да мукӧддырйи эг сюся кывзы. Сы вӧсна мый, ӧти-кӧ, «Югыд ваын» уналаӧ техникаӧн он письт, а мӧд-кӧ, тайӧ пемӧсыс зэв вӧй — полысь да видзчысьысь. Та бöрын школаясын, библиотекаясын уджалысьяс да мукöд войтыр босьтчисны гранта проектъяссö гижны, збыльмöдны найöс. Матӧ во зіли сэні, а сэсся гӧгӧрвои, мый тайӧ тшупӧдыс помасис, да бара понді уджавны гортсянь, — висьталӧ Катерина. Тайӧ пӧ ышӧ-дас босьтчыны фермаын уджӧ сиктса том йӧзӧс, а сідзжӧ бурмӧдас йӧвлысь качествосӧ, – лача кутӧны СПК-ын. Регионса юралысь Владимир Уйба пасйис, мый ичӧт да шӧр бизнес пуктӧны республикаын экономика сӧв-мӧдӧмӧ тӧдчана пай. Но вермас лоны, Победа лунсö кутам пасйыны сентябрь 3 лунö, 75 во сайын буретш тайö лунас помасис Мöд мирöвöй война. Кыдзи пасйис Татьяна Ивановна, кызвын тырмытӧмторсӧ казялӧмаӧсь юркарын, сідз шусяна федеральнӧй сетьлӧн шӧринъясын. Яръюгыд «кодзувъясӧн» тайӧ лунӧ лоисны Кӧрткерӧс районса Типӧсиктысь «Оз тусьяс» фольклор котырын сьылысь-йӧктысьяс. Елена Гришанова сідзжӧ юӧртіс, мый водзті нывбабаясӧс медосмотр дырйи ыстывлісны вӧчны морӧсас УЗИ либӧ маммография. Ӧд на серти тӧдчӧ, кыдзи вежсьӧ-сӧвмӧ сямӧй, ролик бӧрся ролик содӧ кужанлунӧй кыдз операторлӧн, сідз и режиссёрлӧн. Медсясӧ гижӧма сэн олысьяс йылысь, кодъяскӧд вочаасьлывлӧма, сёрнитӧма, кодъясӧс бура тӧдӧма да веськыда донъявлӧма. Кольöм во гырысь да шöркодь предприятиеясын уджсö вöчöма 12 миллиард шайт дон — 2018 воын серти 11 прöчентöн унджык. Ранасӧ, дерт, бурдӧдам, но вай сюсьджыка видзӧдлӧй кӧрт потшӧс выланыд да пон чомнытӧ вештӧй профнастилсьыс ылӧджык. Позьӧ пӧ, но экзамен водзын вежон кымын колӧ велӧдчыны курсъяс вылын, сэні и тыдовтчас, верманныд-ӧ художникӧн лоны. Зэв бур, мый тадзи велӧдісны миянӧс бать-мам – радейтны коми кыв, пыдди пуктыны чужан му да тӧждысьны матысса понда. Конкурсӧ пырӧдчӧм йылысь став колана юӧрсӧ позьӧ тӧдмавны ӧтуввезйын «ЛУКОЙЛ-Коми» ООО-лӧн сайтын «Кывкутӧм» юкӧнын. Муниципалитетӧн юрнуӧдысьяс предпринимательяслы сьӧма отсӧг вичмӧдӧмӧн зільӧны тшӧтш разьны йӧз олӧмын ёсь гӧрӧдъяс. Госсӧветысь депутат Владимир Жариков пасйис, мый регионса парламентлӧн тайӧ законопроект вылас стӧч видзӧдласыс абу. 2020 вося мартсянь, кор заводитчис-паськаліс пандемия, миян республикаын коронавирусӧн висьмӧма матӧ 47,2 сюрс морт. Кольӧм вежонӧ Сыктывкарын кыпыда восьтісны «Коми рытъяс» фестиваль, кодӧс сиӧма коми драматургия чужӧмсянь 100 волы. — Кар-районъясын чинаяс шуӧны, ми пӧ ветлім видзӧдлыны, кыдзи ставсӧ вӧчӧма Сыктывкарын, да стӧч сідз жӧ и лӧсьӧдім. — Мам-батьлӧн, пӧч-пӧльлӧн нимсянь кӧсъя аттьӧавны Сергей Анатольевич Гапликовӧс челядя семьяяслы отсавны кӧсйӧмысь. Эска, Россияса минпромторглӧн отсӧгӧн да республикаса вӧр предприятиеяслӧн водзмӧстчӧмӧн ми пӧртам олӧмӧ тайӧ могсӧ. Россияса президентлöн 2020 вося май 11 лунся 317 номера индöд серти тайö сьöмсö мынтасны мам капитал вылö видзöдтöг. Коми Республикаса Госсӧветын чукӧртчылӧм дырйи сёрниыс вӧлі вермытӧм йӧзлы уджаланінъяс торйӧдӧм-квотируйтӧм йылысь. А сэні, кыдзи тöдса, коронавирусöн официальнöя эрдöдöм висьысь-нёрпалысьыс Коми республикаын серти вит пöв этшаджык. Этша вылӧ куим мортӧс уджӧн могмӧдны лӧсьӧдчӧ и Пезмӧгын «Северная Нива» видз-му овмӧсӧн юрнуӧдысь Галина Тарасевич. Сылӧн суседъясӧн лоӧны республикаса юркар, Койгорт, Сыктыв, Емдін, Княжпогост, Кӧрткерӧс районъяс да Кардор обласьт. Зэв бур позянлун лоис, медым ӧтмунӧм ачыс дасьтіс оланпас балаяссӧ да вӧзйис видлавны найӧс Госсӧветса депутатъяслы. Стӧч 30 во сайын июнь 12 лунӧ вӧлі вынсьӧдӧма Россия Федерациялӧн, кыдзи государстволӧн, асшӧрлун йылысь декларация. Гортын миян век уна гӧсьт, ӧти мунӧ, мӧд локтӧ, гажтӧмтчыны некор – таын, гашкӧ, и шудыс, – кывкӧрталіс Лӧзымса ань. Вӧлӧгасӧ кутасны разӧдны велӧдчанінын, налы, кодъяс оз вермыны волыны разӧданінӧдз, сёянсӧ ваясны кагалӧн оланінӧдз. Но эмӧсь на сэтшӧм йӧз, кодъяс став сьӧлӧмсяньныс сӧвмӧдӧны да нимӧдӧны коми кывнымӧс, видзӧны сійӧс вошӧм-бырӧмысь. Му вылын, кодöс сетлісны ас керка стрöитöм да ас овмöс лöсьöдöм могысь, оз позь кыпöдны, шуам, гостиница либö лавка. Сочиын июнь 1 лунсянь шуӧма восьтыны 34 здравница, июнь – 20 лунъясӧ – нӧшта 13-ӧс, а июль 1 лунсянь – содтӧд 18-ӧс. Сійӧ коминас оз сёрнит, но сэтшӧма дасьтысим, мый жюриыс шензис – зэв пӧ бура сёрнитӧ, сӧмын гоз-мӧд кыв оз сідз шу. —Пыр жӧ колӧ босьтчыны тайӧ уджас, медым сьӧмсӧ вичмӧдны 2020 вося январь 1 лунсянь нин, — тӧдчӧдіс Сергей Гапликов. Чай юигмоз республикаса юралысьлысь удж вӧчысь да фермер овмӧсӧн веськӧдлысь сёрнитӧмаӧсь бизнесын мытшӧдъяс йылысь. «Комфортная городская среда» федеральнӧй уджтас серти таво Изьва районын збыльмӧдасны 30 миллион шайт дон 13 проект. Вӧ-ліны тані и Коми правительствоысь, Госсӧветысь, Россия-са Госдумаысь депутатъяс, Сыктывкарса мэр да мукӧд чинаяс. Сэк жӧ весиг пӧ профессия помысь кӧвъясьӧм висьӧма мортлы талун позьӧ зільны дзоньвидзалун вылас мӧрччана удж вылын. А со быдмысь войтыр оз на повны нинӧмысь, быд во окотапырысь пырӧдчылӧны кывбур лыддьысьяслӧн республикаса конкурсӧ. Пасйисны, мый кольӧм во Псков обласьтса Турки-Перевоз грезддорса братскӧй гуӧ дзебӧмаӧсь 129 усьӧм салдатлысь шойсӧ. То кутшӧмкӧ сиктысь ли грездысь кӧинъяс косявлӧмаӧсь понйӧс, сӧмын бӧжсӧ пӧ кольӧмаӧсь, то кӧнкӧ пӧ неылын шӧйтӧ ош. А такӧд тшӧтш сёрни вӧлі и регионын мусир перъян компаниялӧн уджын социальнӧй тӧдчанлуна могъяс олӧмӧ пӧртӧм йылысь. Сідзжö сылöн кывъяс серти, мед йöзыс оз вывті унаöн чукöртчыны вичкоö, вежöдасны бербасö, куличсö да кольксö ывлаын. Ханты-Мансийскын театрыс меститчӧма дзик кар шӧрас – медшӧр изэрд вылын Войтырлӧн ёртасян керкаын медводдза судтаас. Кыдз висьталіс минприродыысь отделса консультант Владимир Турьев, ӧні найӧ помалӧны тӧвнас звер-пӧткаӧс арталан удж. Егор Васильевич Колеговӧс ӧні сэтшӧм ёнасӧ мыйлакӧ оз казьтывлыны, кӧть эськӧ сылӧн творчество кузя вель уна гижӧма. Районын сикт-посёлокъясыс 11-сянь 150 километр ылнаынӧсь да, общественнӧй транпорттӧг да автолавкаястӧг дзик некыдз. Кага чужтӧм бӧрас 3-12 тӧлысь мысти сӧнъясыс бӧр вермасны саявны кучик улас, но быд пӧрйӧ нӧбасигӧн бара тыдовтчӧны. Та могысь республикаса кудйысь вичмас 4.300 сюрс шайт да таысь ӧтдор овмӧдчӧминса администрациясянь – 500 сюрс шайт. Челядьлы номсасьӧм вылӧ вӧлӧгасӧ чукӧртасны СанПиН* серти, сёяныс лоӧ торъя дозмукъясын да сэтшӧм, коді дыр оз тшык. Ве-лӧдчаніныс дась 37 прӧчент вылӧ, но тувсовъя ытваыс кырӧдіс туйяс да, стрӧительяс эз вермыны вайны налы коланасӧ. Но ньӧбасьыськӧд сюсьмисны тшӧтш и вузасьысьясыд, налы ӧд колӧ инавны ставсӧ, мый лавкааныс эм, мед дьӧбӧ не кольны. Дерт, ставыс пансьӧ семьясянь, гортаныс армяна сёрнитӧны чужан кывнас, велӧдӧны пыдди пуктыны и кывсӧ, и традицияяс. Сцена вывсянь мичаа сёрнитны, лӧсьыдджыка петкӧдчыны налы отсаласны В.Т.Чисталёв нима культура колледжын велӧдысьяс. Май помын жӧ Пятигорскын чолӧмалісны «КАРДО» войтыркостса ывлавывса культура да спорт конкурс-премияӧ пырӧдчысьясӧс. Татчӧ вайӧдам ӧтитор: орчча обласьтын ёг чукӧртанiн лӧсьӧдӧм вӧсна вен-тыш йылысь некутшӧм юӧр ни репортаж эз вӧвлы. Но общественникъяс, налӧн кывъяс серти, Совхознӧй уличаса коймӧд номера керкаын олысьяслы водзӧ на кӧсйӧны отсасьны. Февраль 4-ӧд лунӧ миянлы воис СМИ-лӧн регистрация йылысь выль документ, кӧні пасйӧма, мый ӧнісянь «Йӧлӧга» — журнал! Ме весиг думайтла, мый став бурыс, мый эм менам челядьлöн да племянникъяслöн, вуджöма налы менам папсянь да мамсянь. А сійӧ медводдза радын пукаліс да, кӧсйӧма, мед сӧмын сылы сьылі, нюмъялі да сідз шусяна воздушнӧй поцелуйяс ысталі. Йӧлыс кӧзаясыдлӧн содӧ пелысь да ӧмидз коръясысь, сетлывла коз пу лапъяс, тшай заварка, корсюрӧ и сакартор вичмӧдла. Лариса Мартюшевалы паськӧмсӧ кольӧм во на вурӧмаӧсь – ӧні тай позьӧ вурӧдны коми паськӧмтӧ, кӧсъян кӧ сійӧс новлыны. Лариса Владимировна висьталіс, мый тавося квайт тӧлысьӧн налӧн управлениеса специалистъяс 205-ысь петалӧмаӧсь рейдӧ. Тӧдчана, медым и патераса кӧзяиныслӧн, и сэтчӧ овмӧдчысьыслӧн кыкнанныслӧн «Госулуги» порталын вӧлі «Личнӧй кабинет». Тӧдчӧдам, мый кольӧм лунъясысь вӧлӧгасӧ сетасны жӧ (челядь заводитісны велӧдчыны гортсянь 2020 вося март 16 лунсянь). Позьӧ велавны бура вурсьыны, но театрын нӧшта колӧ пытшкӧсса гӧгӧрвоӧм, нырис, ӧд быдлунъя олӧмас паськӧмыс дзик мӧд. 8,3 миллион шайт вичмӧдіс «Монди Сыктывкарса ЛПК» 2019 воын Койгорт районлы социальнӧя ёртасьӧм кузя сёрнитчӧм серти. Ӧні пӧ висьысьясыдлы оз нин ков важ мозыс кытшолӧн ветлӧдлыны, а позьӧ веськыда мунны дзоньвидзалуныдла кӧть туплиӧн. И уналӧн сьӧлӧмысь, лолысь мыйкӧ быттьӧ ори да сы бӧрся тшӧтш кыпӧдчис енэжлань. Шулӧны, вежны позьтӧм мортыс пӧ абу. Тайö юалöм кузя нёль комиссия уджалiс: Госсöветын, национальнöй политика, йöзöс велöдан да культура министерствоясын. Таысь меным и гажтӧм овлӧ – он нин бергӧд бӧрӧ кольӧмасӧ да, и лов вылын муслун чужлӧ – талун менам паплӧн чужан лун! Сылӧн татшӧм паськӧмыс, дас кӧкъямысӧддас ӧкмысӧд нэмъясын на вурлӧмыс, уна сикас, Няшаса рӧдвужсяньыс вичмывлӧмаӧсь. Юралысьлӧн администрация пыдди площадь вылын сулалӧ сельскохозайственнӧй техникум, коді ӧні меститчӧ Выльгорт сиктын. Сэсся верӧспуыс пыравлӧма керкаӧ да нуӧдӧма ас бӧрсяньыс нылӧс, тайӧ зуксяньыс том ань волывлӧма татчӧ сӧмын гӧстяӧн. 2017-2018 воясӧ «Йӧзкостса бюджет» уджтас серти лӧсьӧдышталім ва босьтанінъяс, Галпиын да Галфедьын вежим ва трубаяс. Тайӧ программасӧ вынсьӧдӧма 2024 воӧдз, да унатор на вермам сы серти вӧчны, – кывкӧрталіс сёрнинымӧс Виктор Петрович. Километр куим сайын сувтім берегас, медым лӧсьӧдны мырддьӧм кузя протокол да сотны угоддьӧсӧ, пӧпуттьӧ и тшай юыштны. Сентябрь тӧлысьын нималана коми поэт, республикаын бура тӧдса морт Галина Васильевна Бутырева пасйӧ ассьыс чужан лун. Пуксис пракмунӧм пинжак-пасьяс пиӧ, пуктӧм пиньсӧ певнас прӧверитіс, перйис, пӧрччысьтӧг пӧрӧдчис-плавгысис пӧдушкаӧ. Та кындзи полицияын зiльысьяс видзӧдӧны, кыдзи уджалӧны быдсикас котыр да вузасянiнъяс, кодъяслысь уджсӧ эз сувтӧдны. –Великӧй Отечественнӧй война дырйи Ленинград дорйигӧн 1942 воӧ усьӧма менам пӧльлӧн вокыс, а 1944 воӧ – ыджыд батьӧй. Иван Павлович тӧдӧма, мый уджъёртыслӧн батьыс усьӧма фронт вылын, да, гашкӧ, буретш пӧ тайӧ матыстӧма сійӧс зон дорӧ. Министр кӧ йӧзӧдас индӧд, мый позьӧ дзоньтасьӧмсӧ юкны некымын пельӧ, сэки вермам медавны уджалысьсӧ аукцион нуӧдтӧг. Кольӧм нэмся кызьӧд-комынӧд воясӧ пӧ та йылысь комиӧн уна гижӧд петавлӧма, и аддзыны найӧс позьӧ фу-лаб библиотекаын. На лыдын и Венгрияса юркарын велӧдчысь Удмуртияысь нывъяс, кодъяс висьтасьӧмаӧсь студентъясӧн вежласян уджтас йылысь. Владимир Уйбалы висьталісны, мый варччаніныскӧд орччӧн кыпӧдасны ворсан зал, но та вылӧ пӧ колӧ содтӧд сьӧм торйӧдны. Талун миян телекоммуникационнӧй «Livas» компанияным Латвияын кабель йитӧдӧн могмӧдан медся тӧдчана операторъяс лыдын. Уджӧн могмӧдысь зільӧ отсавны таын студентлы, сетӧ сылы позянлун сӧвмыны торъя нырвизьын, вичмӧдӧ и социальнӧй отсӧг. Медводдза спектакльыс, кодӧн Виктор Савин нима драмтеатрын петкӧдчисны Москваса артистъяс, вӧлі Б.Шоулӧн «Пигмалион». Таво фестивальсӧ сиим ӧнія ныв-зонлы, – водзӧ висьталіс Михаил Матвеев, – и кӧсъям гӧгӧрвоны, мыйджык налы интереснӧ. Делегатъяслӧн сёрни-вензигкості торъя комиссия арталіс ӧтмунӧмӧн выль веськӧдлысь да исполкомӧ пырысьяс дор гӧлӧсъяс. Минут чӧв ланьтӧмӧн тыш-косьын усьӧмаясӧс казьтыштӧм бӧрын десантникъяс пуктісны налы памятник дорӧ ловъя дзоридзьяс. Колӧ оз миян странаын олысьяслы татшӧм документыс, та йылысь сёрни вӧлі кольӧм вежонӧ регионса Общественнӧй палатаын. Энциклопедияясын индӧмаӧсь Волковскӧй шойна, а архивъясын туясигӧн тыдовтчис, мый дзебӧмаӧсь Большеохтинскӧй шойнаын. Денис Мантуровлӧн кывъяс серти, Комиын торъя экономическӧй зона лӧсьӧдӧмыс отсалас корсьны регионӧ унджык инвестиция. Первойсӧ, пӧрччи да, зэв на и лӧсьыд: паныдасян кодкӧдкӧ да, он кӧ кӧсйы чолӧмасьны, век «синтӧм» вылӧ бӧрас ыстысян. /д эм нин КоАП да Уголовнӧй кодекс, кытчӧ ставсӧ пасйӧма, сідзкӧ, кык пӧвста уджсӧ вӧчны оз ков, – висьталіс мужичӧй. Тайö жö лунас Федерация Сöвет ошкис сiйöс, а сэсся вылö донъялiсны странаса став регионас законодательнöй собраниеяс. Картинаясысь аддзан и энь уткаӧс, сылысь колькъяссӧ, мыйысь, кыдз висьтавсьӧ легендаясын, чужӧмаӧсь Енмыс да Омӧльыс. Ичӧтсяньыс кысьыны-вурсьыны радейтысь морт петӧма нин ыджыд инӧ – вермӧ вӧзйыны аньяслы мича, шоныд да небыд паськӧм. «Эзысь» арлыдӧдз воӧма да волонтёралӧ, Княжпогостса землячествоысь хорын сьылӧ, бассейнӧ, тренажёръяса залӧ ветлӧдлӧ. Найӧ роч да чужан кыв вылас лыддьӧмаӧсь кывбуръяс, а сідзжӧ сьылӧмаӧсь, йӧктӧмаӧсь да нуӧдӧмаӧсь йӧзкостса ворсӧмъяс. Изьваын кыпыда юргис «Луд» йӧзкостса нэмӧвӧйся гаж, кодӧс дасьтӧм-нуӧдӧмӧ быд во ыджыд пай пуктӧ «ЛУКойл-Коми» котыр. Сентябрь 1 лунӧ Россияса став школаын, а сідзжӧ и вылыс да шӧр тшупӧда велӧдчанінъясын, пасъясны Тӧдӧмлунъяслысь лун. Ӧні радейтана понйыслы сэтчӧс олысьяс кӧсйӧны вӧчны «Куйлысь пон» памятник либӧ, оз кӧ сьӧмыс чукӧрмы, казьтылан пӧв. Вӧлӧм, Иван Павлович вӧзйысьӧма фронт вылӧ куимысь, и сӧмын коймӧдысьсӧ дас кӧкъямыс арӧса зонмӧс босьтӧмаӧсь армияӧ. Юалӧмъяс вылӧ вочавидзас чат-бот:https://vk.com/іm?sel=-193074467(ВКонтактеын) даhttp://cіt.rkomі.ru/vіber(Vіber-ын). –бур специалистъяс дорын бурдöдчыны позяс сöмын Архангельскын, но сэнi и öнi нин оз тырмыны ни больничаыс, ни врачыс; Съезд водзын сiйö аддзысьлiс «Коми му» газетса корреспонденткöд да висьталiс нёль воöн медтöдчана вöчöмторъяс йылысь. Кор Костя дядь вуджӧдӧма нывбабаӧс ю вомӧн, куимнанныс дыр видзӧдӧмаӧсь мунысь вылӧ, быттьӧ война вылӧ колльӧдӧмаӧсь. Мый менӧ шемӧсмӧдӧ: ог тӧд, стрӧйка вылас кыдзи найӧ сёрнитӧны ас костас, но батьсянь понъясян кыв ме некор эг кывлы. –2019 воын семьянымӧс суис неминуча, и тайӧ ӧдйӧ верстяммӧдіс менӧ, пӧрччӧдіс, кыдз шуласны рочьяс, алӧй-гӧрд ӧчкиӧс. – Сэсся колӧ аддзыны экоплощадкалы ин, судзӧдны контейнеръяс, йитчыны компанияяскӧд, кодъяс кутасны босьтны лӧп-ёгсӧ. Сідз, Эжваысь ӧти олӧма ань ӧтуввез пыр дзоридз кӧсйӧма инавны, ӧшинь вылын быдмысь дзоридзыслысь снимокъяс йӧзӧдӧма. Иван Куратов нима Сыктывкарса педколледжӧ вайисны выль оборудование, код отсӧгӧн позяс велӧдны вермытӧм студентъясӧс. Кӧть эськӧ медкомиссияӧн веськӧдлысь Е.В.Климович шуис, мый Владимир вермас велӧдчыны водзӧ да тайӧс колӧ вӧчны быть. А дасьтыся быд пӧрйӧ ӧти здукӧн – пызан вылӧ рытсяньыс на пукта телефон, сберкарта да паспорт, мед син водзын вӧліны. Но помӧдз велӧдчыны абу и вермӧма: гожӧмнас, сюрс ӧкмыссё нелямын ӧтиӧд вося лӧддза-номъя тӧлысьӧ, заводитчӧма война. Шуам, кадысь кадӧ корлывлам режиссёрӧс Москваысь, Санкт-Петербургысь, мукӧдлаысь, и та кузя, дерт, водзвыв сёрнитчам. Кыдзи юӧртӧны «фронтӧвикъяс», на дорӧ отсӧгла шыӧдчысьяс олӧны Совхознӧй уличаса коймӧд номера 12 патераа пу керкаын. Но государство водзын сулалӧ мог, медым быдӧн вермис шыӧдчыны врачьяс дорӧ да мед колана ног бурдӧдісны, — шуис сійӧ. Сыктывкарса администрациякӧд сёрнитчӧмӧн таво шыблас улӧ лӧсьӧдалам выль площадкаяс да сувтӧдам содтӧд бак-контейнер. Йӧртымдінӧ лямпаӧн котралан фестиваль вылӧ таво волӧмаӧсь и Египетысь Сыктывкарса университетын велӧдчысь студентъяс. Гажсӧ кыпыда восьтӧм бӧрын пырӧдчысьяс юксисны кык пельӧ: ӧтияс водзмӧстчисны велӧдан юкӧнын, мӧдъяс – «ЭтноМедиаын». Этнопаркын зільысьяс висьтасисны чум тэчас да кӧр видзысьяслӧн оласног йылысь, велӧдісны миянӧс лыйсьыны ньӧввужйысь. Нина Александровна висьталіс, мый таво видз-му овмӧс министерствосянь грантъяс шедӧдӧмаӧсь крестьянин овмӧс кутысьяс. Ёна радейтӧ спорт, вӧр-ва, а нӧшта водзмӧстчӧ «ЭкоБессрочка Эжва» да «Сделаем город чище» экология кузя ӧтмунӧмъясын. — Школаын велӧдчигӧн на класснымӧс быд вежон нулісны авиациякӧд йитчӧм быдсикас экскурсия-занятие да аддзысьлӧм вылӧ. Кӧсйӧма шыӧдчыны отсӧгла, но та могысь пӧ колӧ корлыны кутшӧмкӧ комиссия, мед пӧ видзӧдлас, кӧні да кыдзи найӧ олӧны. Та йылысь апрель 14 лунö регионын олысьяс дорö шыöдчигас висьталiс республикаса юралысьлысь удж вöчысь Владимир Уйба. И ӧні на сійӧ топыд йитӧд кутӧ Емдін районыскӧд, окотапырысь зільӧ-водзмӧстчӧ Сыктывкарын аслас землякъяслӧн котырын. Овмӧсъяс абу чинталӧмаӧсь уджалысь лыдсӧ, мӧдарӧ на, фермеръяс, кодъяс стрӧитчӧны, босьтӧмаӧсь удж вылӧ содтӧд йӧзӧс. Великӧй Отечественнӧй война вылӧ Сыктывдін районысь мунӧма 6.300 морт, куим сюрсысь унджыкыс бӧрсӧ абу бергӧдчӧмаӧсь. – Челядьдырйи панель керкаяс дорті ветлігӧн ме пыр думайтлі, кутшӧм найӧ мисьтӧмӧсь, – казьтыліс Анелия Владимировна. Великопольеын лунтыр нюмъяліс шонді, кӧть вечерняас и бӧрас пӧтмӧныс шлявӧдіс коньӧрӧдз сьӧдасьӧм сук кымӧръяссяньыс. А збыльысь аслыссикас «фронт» и вӧлі: кисьтӧмӧн кисьтан чорыда зэрӧм бӧрын Ньывсер юным тувсовъя дорысь на ёна ойдіс. Военнослужащöй олöмкöд йитчöм либö дзебан ин йылысь юöрла позьö шыöдчыны РФ-са оборона министерстволöн медшöр архивö. А ноябрь 11 лунӧ видзӧдысьяслы вӧзъяс ассьыс «Югъялан кодзув» постановкасӧ Выльгортысь С.Ермолин нима народнӧй театр. Государственнӧй Сӧветӧн веськӧдлысь Сергей Усачёв серти, Иван Морозов некор эз ылӧдчыв, йӧз водзын сёрнитіс веськыда. Кыв сетам, мый и водзӧ ньӧти элясьтӧг (кыдз шуласны: шыр кӧ голя оз вунды) кутам гажӧдны тэнӧ, миян дона лыддьысьысь. Жаль, миян театр оз вермы примитны артистъясӧс аслас сцена вылын, дыр нюжалӧм дзоньтасьӧмыс оз сет восьтыны залсӧ да. А бӧрас нин думыштчӧны, эз-ӧ пӧ ылӧдлыны менӧ, да звӧнитчыны кутӧны, збыльысь пӧ тэ менсьым водзӧсӧн сюрс шайт корин? И сэсся найӧ кутасны нимӧдны сійӧс: дасьтыны асланыс каръясын, гижны та йылысь небӧгъясын да петкӧдлыны передачаясын. И пленарнӧй чукӧртчылӧм дырйи став делегатыс нин вынсьӧдісны резолюциясӧ секцияясын висьталӧмторъяссӧ сэтчӧ пыртӧмӧн. Лукерия Александровна Валей чужлӧма Большеземельскӧй тундраын, олӧ Нарьян-Марын, гижӧ ненеч, коми да роч кывъяс вылын. Кино ӧтув видзӧдӧм, вӧр-ваӧ петалӧм, семьяпытшса гаж — татшӧмторйыс вӧчӧ ёрта-ёрт костын йитӧдсӧ нӧшта на топыдджыкӧн. Ми лоим Россияын целлюлоза да кабала вӧчан медыджыд комбинатӧн, дугдывтӧг содтам вӧчӧм прӧдукция, содӧ и инвестицияыс. Наталья Александровналӧн висьталӧм серти, профилактика боксянь тыр арлыдтӧмаяслӧн делӧяс кузя отдел бергӧдӧ ыджыд удж. – Во джынйӧн спортса мастерлысь ним да разряд сетӧмаӧсь 4,4 сюрс сайӧ мортлы, кольӧмвося тайӧ кадын дорысь ёна унджык. Торйӧн кӧ, отсаліс лӧсьӧдны челядьлы площадка, хоккейӧн ворсанін да шойччан парк, а сідзжӧ дзоньтавны школа да детсад. Сылӧн быдмыштӧм бӧрын, нёль во мысти, мӧвпалім нывка йылысь нин – ӧд меным, кыдзи мамлы, коліс горт гӧгӧрын отсасьысь. Кыдз шуласны, быд кай кок вильӧданінысь найӧс позьӧ казявны, быттьӧ налӧн пӧсь кисьтӧмӧн став тайӧ бурторйыс и вӧчсьӧ. Олӧма ань элясис юркарса общественнӧй автобусӧн шогмытӧма новлӧдлӧм вылӧ, быттьӧ пӧ картупель мешӧк нуӧны, а оз йӧзӧс. Сöмын федеральнöй закон вежöм бöрын и миян республикаын мам-бать кутiсны бöрйыны, кыдзи велöдны ныв-пиыслы коми кывсö. Поход водзын медводз век думыштам маршрут, бӧръям сувтланінъяс, заптысям колана сёян-юанӧн, дасьтам туристъяслы кӧлуй. Конкурсыслӧн мӧд юкӧныс мунӧма сійӧ жӧ воас июньын Санкт-Петербургын, кытчӧ Россияса регионъясысь волӧма 85 инспектор. Вичмӧдӧм 1,3 миллион шайт весьтӧ вежим вевтсӧ ставнас, – ӧзъялан синмӧн висьталіс детсадйӧн веськӧдлысь Нина Кутькина. И со «Монди Сыктывкарса ЛПК»-лӧн отсӧгӧн ми вермим збыльмӧдны зэв ыджыд да тӧдчана проектсӧ – вӧчим выль да зумыд пос. На пиын сенаторъяс, федеральнӧй да регионъясса власьт тэчасъясын уджалысьяс, Вой саридздорса кар-районъясын зільысьяс. – Сідз, шуӧма, мый ыджыдджык водзӧс лоас, бурдӧдчанінын куйлӧдӧм дорысь кӧ отсавны налы гортас либӧ лунся стационарын. Сiдз, сiйö некодлы некор эз шулы ни öти лёк кыв, некод вылö эз лэптыв гöлöссö, быдöнкöд мелi cёрниа, чужöм вылас нюма. Найӧ элясьӧмаӧсь, мый коммунальщикъяс омӧля пелькӧдӧны-весалӧны лымйысь налӧн посёлокын Мирнӧй, Арся да Гожся уличаяс. —Революция бӧрын коми драматургия зэв регыдӧн чужӧма: медводз босьтчӧмаӧсь комиӧдны роч пьесаяс, сэсся и комиӧн гижны. Генрихкӧд миян пырмунігмоз дженьыдик сёрниным – ас йывсьыс, сылысь сьӧлӧмсӧ бурмӧданатор да водзӧ вылӧ мӧвпъяс йылысь. Ӧні аслым да дзик асшӧра платтьӧ вурӧм вылӧ кадӧй оз тырмы, кӧть эськӧ зэв окота ас кӧсйӧм серти серпасасьны-вурсьыны. Коми Республикаса правительстволӧн индӧд серти поэтлӧн чужан Удораын, Буткан сиктын лоӧ дасьтӧма литература фестиваль. Кольӧм во гожӧмнас Илья Костин да Юлия Посевкина лӧсьӧ-дӧмаӧсь «1780» (Усть-Сысольск кар панан во) общественнӧй котыр. Прӧст кадӧ ворслӧма «Антибольгысьяс» котыркӧд КВН-ын, волывлӧма Изьва керкаӧ – зэв пӧ кыпыда олім-вылім, гаж нин быри. Буретш сэки мирса аренаяс вылын медвылыс наградаяс шедӧдліс Алексей Ягудин, и сы кодьӧн нин кӧсйис лоны том спортсмен. На лыдын «ЛУКОЙЛ»-кӧд каникул», а сідзжӧ социальнӧй да культурнӧй проектъяслы сиӧм конкурс, кодъясӧс ми нуӧдам быд во. Быдӧнӧс кыпыда чолӧмалам да сетам Россия Федерацияса гражданинлысь медшӧр документъяс — паспорт да странаса Оланподув. Налы оз нин ковмы аслыныс волыны юркарӧ либӧ корсьны специалистӧс, медым тӧдмавны найӧс майшӧдлана юалӧм вылӧ вочакыв. Дзоридзьяссӧ пуктісны Владимир Николаевичлӧн, сылӧн Анисия Ивановна гӧтырыслӧн да Олег Владимирович пиыслӧн гуяс вылӧ. Да и дипломын эм коми да роч кывъяслысь грамматика орччаӧдан дисциплина йылысь пасйӧд, — казьтыліс Ольга Владимировна. Шуӧма 4-5 тӧлысьӧн кытшовтны Из гӧраяссӧ ставнас: Лунвыв Уралсянь Войвыв кытшсайсаӧдз, Урал юсянь Константинов изйӧдз. На вылӧ видзӧдӧмӧн и гӧсьтъяс петавлісны йӧктан кытшӧ да вӧчлісны сійӧс, мый тшӧктыліс бал нуӧдысь Игорь Николайченко. Ёрд пыр жӧ тшӧктім дзоньтавны юркарса коймӧд номера поликлиника, уна сикас вузасянін, аптека да весиг инвалидъяслӧн(!) Дарина йӧзӧдчыліс «Йӧлӧгаын», Гожся университетын велӧдчигӧн дасьтӧм гижӧдъяс петалісны «Коми му» газет лист бокъясын. – Гажсӧ быд во нуӧдам кутшӧмкӧ районын либӧ карын и век ыджыд сцена вылын, культура керкаын, медым чукӧртны уна йӧзӧс. Ставнас жӧ киссян выйӧдз воӧм патераясын олысьясӧс выльлаӧ вуджӧдӧм могысь вӧлі кыпӧдӧма 2.837 квадратнӧй метр оланін. Александра Касевалӧн висьталӧм серти, Кулӧмдінса клубъяслӧн ӧтувъя тэчаслы «Монди Сыктывкарса ЛПК» уна во нин отсасьӧ. Полина уна во нин ветлӧ корсьны-кыпӧдны Айму вӧсна Ыджыд тышын усьӧм салдатъясӧс Н.Лошаков нима «Наследие» котырсакӧд. Челядь, кодъяс оз на вежöртны, мый велöдчöмыс ковмас водзö олöмас, чунь пырыс видзöдöны татшöм тöдöмлун босьтöм вылад. Петкӧдлісны пу керкаяс, найӧс лэптӧмаӧсь тані роч салдатъяс, кодъяс 1812 вося война бӧрын кольччӧмаӧсь овны Германияӧ. – Лана, кывкӧрталігмоз висьтав “Йӧлӧга” журнал лыддьысь том йӧзлы, кыдзи сувтны аслад ордым вылӧ, кыдзи аддзыны асьтӧ? И матысса кадӧ нин юӧртам, кыдзи Госсӧветысь депутатъяс кутасны пырӧдчыны нацпроектъяс олӧмӧ пӧртӧм ку-зя йӧзкӧд уджӧ. И лов вылын спокойджык лоис: дядьнымöс, Василий Алексеевич Палевöс, помнитöны и Выборг районын, бура дöзьöритöны гусö. – Кор мыж вештысьлы кокчӧръяс пысалӧны браслет, сэсянь юӧрыс мунӧ гортас сувтӧдӧм аппарат пыр инспекциялӧн пульт вылӧ. Татшӧм ногӧн пуктӧм уджыс лоӧ бур примерӧн быдмысь войтырлы, и найӧ велӧдчасны тшӧтш этшаджык видзны быдсяма ресурссӧ. Вель дыр петіс «Вопросы финно-угорской филологии» вузъяскостса сборник, но cэнi гижӧдъяссӧ ёнджыкасӧ йӧзӧдлiсны рочӧн. А Удораын нималӧ тӧвся спорт сикасъяслы сиӧм «Кытшъяс» фестиваль, кӧні венласьӧны тшӧтш и вӧралан лызьӧн ордйысьысьяс. Ваня дядьӧ вӧлӧма кадрӧвӧй военнӧйӧн, а Сергей дядь мунӧма партизанавны да 1945 вося майын Берлинын туй ни пом вошӧма. Таво Одыбысь, Керӧсысь, Лӧкчимдінысь, Пӧдтыбокысь да Шойнатыысь том спортсменъясӧс могмӧдісны ӧнія кадся выль эмбурӧн. Челядьлӧн шуда чужӧмъясыс, нюм-серамыс, спортын да творчествоын вермӧмъясыс – комбинатлы велӧдан юкӧнын отсӧгысь медся Сӧмын кольӧм во Выльгортса, Паджгаса, Нювчимса да Придашса войтырлы ньӧбӧмаӧсь 39 оланін, выльлаӧ овмӧдӧма 190 мортӧс. Людмила Павловна Емдінса землячестволӧн хорын сьылысьяскӧд ветліс жӧ Семуковын олысьясӧс да налысь гӧсьтъяссӧ гажӧдны. Таво заводитім дзоньтавны Усинскса аэропортын самолётъяслы пуксян-лэбзянін, вӧчим нин та могысь коланасьыс джын уджсӧ. Артистъяс ворсасны кык теш: «Смеётся ли Чехов» да «Номер 13», а сідзжӧ челядьлы «Золотой орёл Насретдина» шылада мойд. 1978 восянь заводиті ворсны Кӧрткерӧс районса Н.Клермон нима народнӧй театрын, кодӧн ӧні веськӧдлӧ Анастасия Казакова. Пемӧсъяслы пысалӧм радиомаякъяссянь юӧрыс спутник пыр кутас воны юӧрсӧ переработайтан шӧринӧ, а сэсянь нин учёнӧйяслы. 2006 вося сентябрь 1 лунö вынсьöдлісны медводдза федеральнöй оланпас, кодöс йöзыс пыр жö нимтісны «дачнöй амнистияöн». Мужичӧйяс «бордсӧ» шевкнитӧмӧн (пельпом вылас шлапкӧмаӧсь вурунысь вӧчӧм сьӧд бурка) «лэбалісны» быттьӧ сьӧд варышъяс. Первойсӧ сьӧмыс абу тырмӧма, мӧдысьсӧ проектсӧ абу колана ног вӧчӧмаӧсь: стрӧйба стеныс слаб вӧ-лӧма, да дугӧдчӧмаӧсь. Ӧтмунӧмлӧн удж йылысь сёрнитігӧн Николай Удоратин вӧзйис «Коми войтыр» бердын лӧсьӧдны мортлысь право доръян комиссия. –Миян районын дас во сайын йӧзӧс гижалӧмыс петкӧдліс: Мылдінын вужвойтыр комиыс став олыссьыс нёльӧд пайсьыс этшаджык. Республикаын федеральнӧй антимонопольнӧй службалӧн юкӧн да МВД бердын торъя подразделение сюся видзӧдӧны донъяс бӧрся. Унджык сьыланкывйыс важӧн нин мусмылӧма ухтасалы, да найӧ артистъясысь эз кольччыны, чайтсис, быттьӧ став карыс сьылӧ. Матӧ кызь во сайын Колва ю кузя кывтлі нин катерӧн Чусӧвӧй посёлоксянь Ныробӧдз, да быттьӧ сійӧ кадас выльысь косавлі. Комиыд кызвыннас сиктысь петӧм войтыр да, висьтасьӧмъ-ясын тшӧкыда гаралісны ичӧт рӧдиналӧн талунъя олӧм-вылӧм йылысь. Сы пыдди, местаӧдзыс воигӧн гӧгӧрвои – дзик татшӧм серпас ме и кӧсйи татысь аддзыны: руд, кӧдзыд саридз, куш ва берег. Воссьӧ август тӧлысся номер Вячеслав Бабинлӧн кывбуръясӧн, ӧд тайӧ тӧлысяс, 21-ӧд лунӧ ми кутам пасйыны сылысь юбилей. Таво фестиваль лоис вермысьӧн «Народнӧй бюджет» уджтаслӧн регионын олысь войтырлысь этнокультура сӧвмӧдӧм кузя юкӧнын. Шуам, кор водзмӧстча кутшӧмкӧ туялан удж вылын да колӧ вӧчны неыджыд шойччӧг, радейта босьтны киӧ гитара да ворсыштны. Яшаркӧд ветліс кыйсьыны, вотчисны и. Ёна корис волыны ас ордас, но ыджыд овмӧсӧн гозъя оз на вермыны петавны ылі туйӧ. Коронавирус понда сідз шусяна самоизоляция йöзöдтöдз Емдін районса От гöраöдз вежоннас куимысь ветлöма ичöтик автобус. Тадзи ми Коми КВН-ысь ворсан «КилоМетръяс» котыркӧд вуджӧдлім Ёлкалысь «На большом воздушном шаре» сьыланысь кывъяссӧ. Вит во мысти Надежда Пыстина бӧр локтӧма чужан сиктас да босьтчӧма уджавны культура керкаын художествоа веськӧдлысьӧн. Юбилейсӧ пасйыны чукӧртчылісны сэні велӧдысьяс да велӧдчысьяс, школасӧ кольӧм каднас помалысьяс да педагог-ветеранъяс. Регионысь видз-му овмӧсса министр Анатолий Князевлӧн кывъяс серти, тыдалана вермӧмъяс лои шедӧдӧма чипан видзан юкӧнын. Венгрияса Балатон ты дорын Бадачоньтомай неыджыд карын кызьӧдысь нин котыртлісны «Хунгаралогия» кузя гожся университет. Сёрнитны кӧ сідз шусяна предназначение йылысь, медводз колӧ ассьыд юавны, мый тэныд кажитчӧ, мый сямман да окота вӧчны. А XIX нэм помын кӧръясыслы йирсянін корсьӧм да пемӧсъяссӧ висьӧмысь видзӧм могысь изьваса комияс мунлӧмаӧсь Кола кӧджӧ. Мастер нима да разряда спортсменыс содӧ Сыктывкарын, Ухтаын, Княжпогост, Луздор, Сыктывдін, Сыктыв да Емдін районъясын. Школа помалысьяс пиысь пӧ ставӧн медым вермисны босьтны профессия да сэсся вӧлі налӧн позянлун вердны ассьыныс семьясӧ. –Кыдз ми тӧдам, Сыктывкарын важӧн овлӧмаӧсь пленӧ босьтӧм французъяс, – историясянь заводитіс сёрнисӧ нималана пусьысь. Зэв любӧ, мы культура юкӧнын эмӧсь сьӧлӧмсянь уджалысьяс, водзмӧстчысьяс, енбиа войтыр, исскуствобердса творческӧй йӧз. А йӧзлысь найӧ некутшӧм документ оз кутны корны (ни паспорт, ни керка либӧ патера вылӧ документ, ни удждон йылысь юӧр). Некымын во чöжöн странаса национальнöй благосостояние фондö чукöртöма. 12,2 триллион шайт либö матö 164.000.000 доллар! Самӧвара пӧсь тшай юигмоз, енув пельӧсын пу лабичын пукаліг быттьӧ збыльысь веськавлім кольӧм нэмся ылі 20-30-ӧд воясӧ. Муса Алина нылыскӧд (вужйыс сылӧн миян районысь, быдмис Эжваын) тӧдсаӧсь школасянь, велӧдчисны да тшӧтш олісны Кировын. Збыльвылассӧ наын воссьӧны войвыв ылі пельӧсын олӧмлӧн сюрӧсыс, нэмӧвӧйся традицияясыс да уна нэмӧн лӧсьӧдӧм оласногыс. «Коми кыв ӧнія олӧмын» секцияын уджалысь квайтымын делегатысь ни ӧти эз сувт съездлӧн резолюцияӧ тайӧ вӧзйӧмыслы паныд. Быд во республикаса журналистъяс пырӧдчӧны федеральнӧй да регионъяскостса конкурсъясӧ да тшӧкыда петӧны вермысьяс лыдӧ. Кутасны донъявсьыны «Войвыв кодзув» журналын 2018 вося ноябрсянь 2019 вося ноябр тӧлысьӧдз йӧзӧдӧм коми кывъя гижӧдъяс. Коммунальнӧй овмӧскӧд колана кабалаяс кырымалӧм бӧрын урчитасны шоныдысь мынтысян донсӧ да мӧдасны шонтыны нин школасӧ. Но Госдумаса депутатъяс вöчисны кывкöртöд, мый унаöн бара кутшöмкö помка вöсна нюжмасисны да эз удитны гижöдны эмбурсö. «Коми мулы» ОНФ-лӧн регионса штабӧ пырысь, «Жильё и городская среда» уджтасын модератор Валентина Анфилатова висьталіс: Вель дыр бöрйысьöм бöрын тайö петасас сетам Изьва районса нывкаяслысь гижöдъяссö да Выльгорт сиктса детинкалысь серпас. Оз и эскыссьы, мый коркӧ татчӧдз кайлывлӧмаӧсь ыджыд паракодъяс, новлӧмаӧсь сӧвтас да йӧзӧс ылі Сыктывкарӧдз да мӧдарӧ. Сыктывкарланьын кӧ век зэрӧ вӧлі, то Койгорт районӧ пыригӧн вочасӧн сэзьдіс да сэсся Сыктыв ю вуджигӧн сявкнитіс шонді. Небыд видзӧдласа ань пукалӧ меным паныд да мелі нюмӧн, ыджыд муслунӧн висьтасьӧ аслас велӧдчысьяс да уджъёртъяс йылысь. Котыртлӧны коми сёян-юан лунъяс, коми серӧн мичмӧдӧны преник-пӧжас, узьны водтӧдiгӧн лыддьӧны дзолюкъяслы коми мойдъяс. Ӧні челядьлӧн шойччаніныс эндӧма, а творчество шӧринысь спорт да концертасян залъясыс, планетарийыс ёна нин важмӧмаӧсь. Йӧзыс эскӧны, мый сувтан кӧ жыннян улас да троньӧдчан – бурдан, лов-тӧ мучитысь бесъяс мунасны, гуся кӧсйӧмыд збыльмас. Сылӧн висьталӧм серти, регионъясын Д.А.Медведевлӧн Общественнӧй приёмнӧйясын регыд нин босьтчасны йӧзкӧд выльнога уджӧ. Та йылысь ми сёрнитім «ЛУКОЙЛ-Коми» ООО-са генеральнӧй директорӧс йӧзкӧд йитӧд кутӧм кузя вежысь Евгения Лясковскаякӧд. Та вӧсна пӧ колӧ отсавны асланым республикасалы, татчӧс зіль йӧзлы, медым налысь прӧдукциясӧ ньӧбалісны Комиын олысьяс. 2020 воын грездса олысьяс дзоньталӧмаӧсь вевтсӧ, пелькӧдӧмаӧсь пытшкӧссӧ, ӧшиньяссӧ тупкӧмаӧсь лым-зэрысь кытӧм дӧраӧн. Гӧсьтъяслы петкӧдлісны выль верандаяс да паськыд-гажа йӧр, мый вылӧ вӧр заптан компания таво вичмӧдіс 1,7 миллион шайт. Радейтчӧм йылысь сьыланкывъясысь медвылӧ донъялісны Зинаида Пупышевалысь да Светлана Говорухиналысь «Ортӧм йитӧдъяссӧ». Творчество кындзи томулов водзмӧстчӧны спортын, волонтёрствоын, уджалӧны комитет бердын и велӧдан да юӧр сетан юкӧнъяс. Вӧр-ва серпас кӧ вӧзъянныд, пасйыштӧй, кӧні татшӧм мичлуныс воссьӧ, кыдзи шусьӧ тайӧ иныс, мыйӧн нималӧ-торъялӧ да с.в. –Та кузя юӧрыс йӧзӧдсьӧ республикаса юстиция министерстволӧн сайтын да Общественнӧй приёмнӧйлӧн «ВКонтакте» группаясын. Галина Вурдовалӧн видзӧдлас серти, медым челядь комиӧн варовитісны, колӧ зільны и семьялы, и школалы, и власьт тэчаслы. 2021 воӧ йӧзӧс гижалӧмыс сетас позянлун стӧча тӧдмавны, уна-ӧ коми войтырыс колис республикаын да тшӧтш и миян районын. Медосмотр дырйи позьӧ петкӧдлыны водзтіджык вӧчӧм УЗИ да маммография кузя кывкӧртӧдсӧ, эз на кӧ коль сэксянь 12 тӧлысь. Но ытшкысь-куртысьяслысь «Звени, коса!» гажсӧ таво ковмис нуӧдны керӧс бокын, Марка полойӧдз воӧдчынысӧ некыдз вӧлі да. Рытъяснас бипур дорын пукалӧмаӧсь-варовитӧмаӧсь-гажӧдчӧмаӧсь; волейболӧн, футболӧн, теннисысь ворсӧмаӧсь-вермасьӧмаӧсь. Но медосмотрсӧ помалӧм бӧрын врачьяслӧн комиссиялысь кывкӧртӧдсӧ уджӧн могмӧдысьыслы колӧ сетны уна вылӧ вит лун мысти. Республикаса юралысь нимсянь ВДВ лунӧн найӧс чолӧмаліс Комиысь правительствоӧн веськӧдлысьӧс вежысь Константин Лазарев. 1945 вося апрель 1 лунö Польшаса Гданьск кар дорын прадедöй нёльöдысь сьöкыда ранитчöма – осколокöн орöдöма шуйга кисö. Но ми зілям рӧм, торъя вуранног либӧ аслыссяма матерье отсӧгӧн вӧчны сэтшӧм костюм, мед залсянь видзӧдсис шензьӧданаӧн! Сідзжӧ выль пӧв восьтӧма лоӧ нималана коми гижысь да туялысь Павел Григорьевич Доронинлысь олан туйсӧ, аслыспӧлӧслунсӧ. Округ газифицируйтны заводитöмсянь кельыдлöз ломтас воис нин уна патераа керкаясса 4.798 оланiнö да 1.746 асшöр керкаö. Кокньыдджык ӧд, кор орччӧн матыссаыд тэ вӧсна став сьӧлӧмсяньыс «висьӧ», тэнӧ ыззьӧдігӧн оз пов воштыны ассьыс гӧлӧссӧ. Сылӧн кывъяс серти, паськӧмыс абу вӧлӧма да, да ӧти лунӧ пӧ ме ветла купайкаӧн, мӧд лунас Миколай, коймӧдас Иван вокӧй. –Михаил Николаевич, ми шулім нин, пандемияыс оз паськав да лӧнь кутшӧмкӧ урчитӧм сценарий серти, сійӧ олӧ аслас олӧмӧн. Збыльвылас Лана вель дыр корсьӧма асьсӧ, зэв сьӧкыд да вутшкӧсь туйӧд восьлалӧма, медым аддзыны сьӧлӧмсӧ долыдмӧдантор. «Пыр тшӧкыдджыка думайтла, кутшӧм жӧ лӧсьыд пышйыны мегаполисысь, лолавны сӧстӧм сынӧдӧн, сёйны сійӧс, мый ачыд быдтін. Быдӧн дорӧ содтӧма мыйкӧ сылы лӧсяланаӧс, сы йылысь висьталанаӧс, шуам, Кӧрт Айка дорӧ — накӧвальня, Йиркап дорӧ — кӧр. Оз тай вушйы паметьысь, оз вун ни помасьлытöм уджыс, ни тшыг нисьö пöт олöмыс, кач да идзас сорöн пöжалöм нянь сёйöмыс. Усвавомса школаын велӧдчысьяслы да велӧдысьяслы мусир перйысьяс козьналісны мобильнӧй интерактивнӧй компьютернӧй класс. –Михаил Николаевич, а позьӧ шуны, мый Виктор Савин нима драмтеатр-лӧн пандемия вӧсна сезоныс абу на дзикӧдз тупкысьӧма? Ме босьті чер да воропсӧ керышті, а кӧрт азьлассӧ помӧдзыс швачки-тувъялі паськыд винёв мырйӧ, кодӧс нинӧмӧн он поткӧд. Першенковъяслӧн ыджыд семьялӧн (пенсионер гозъя, кык ныв да нёль внук) сідз шусяна пропискаыс Пихтӧвӧй уличаса керкаын. Елена Андреевна висьтасис «Заслуженный артист ГУЛАГа» да «Русский Страдивари» документальнӧй фильмъяс снимайтӧм йылысь. А кыйсьысь оз кут торкавны самоизоляция режимсö, сы вöсна мый сійö лоö öтнас, а гортас либö вöрын – ыджыд торъялöм абу. Видз-му овмӧс министерствоысь чинаяс пӧ вӧзйӧны йӧв содтӧм могысь тӧвнас вердны мӧсъясӧс чазӧн, патокаӧн да кукурузаӧн. Такӧд йитӧдын казьтышта Усинскысь «Дзоньвидзалун ёнмӧдан ордым», кӧні ӧти и сійӧ жӧ воӧ лои збыльмӧдӧма некымын проект. Анна Семёновналӧн висьталӧм серти, пансьӧма ставыс 10 во сайын, кор сылы козьналӧмаӧсь турун-увторъясысь вӧчӧм пемӧсӧс. Ме чайта, коми пресса электроннӧя ыстӧм-судзӧдӧмыс – зэв бур позянлун ӧтувтны Россияса мукӧд регионын олысь коми йӧзӧс. Тайӧ ветлігас лои збыльмӧдӧма кольӧмвося арын Тулаын российско-финляндскӧй культура форум дырйи урчитӧм став удж-могсӧ. Ми унаысь аддзысьлiм бать-мамкöд, школаясын уджалысьяскöд, сёрнитiм накöд вужвойтырлысь кыв велöдöмлöн коланлун йылысь. Йӧзыс 2019 восянь районса чинаясӧс корӧны шуны стрӧйбасӧ шогмытӧмӧн, но райадминистрация, тыдалӧ, балябӧжсӧ на гыжъялӧ. Сыктывдін районсӧ Комиын олысьяс нимтӧны карбердсаӧн, ӧд Выльгорт юрсиктыс регионса юркарсянь вит километр ылнаын и эм. Тайӧ ыджыд выставка дырйи “Коми йӧзӧдчан керкаӧ” пырысь газет-журналъяс вылӧ электроннӧя гижӧдчыны позяс донтӧмджыкысь. Аскӧдныс вайӧдӧмаӧсь и ичӧтджык ёртъяссӧ – «Шок» командаса ныв-зонмӧс, кодъяс ас йывсьыныс шуӧны, шогсьыны пӧ ог кужӧй. Юралысь тшӧктіс министерствоӧн веськӧдлысьяслы торйӧн кутны син уланыс, мед челядьӧс школаӧ лючки новлӧдлісны автобусӧн. Тӧдчанаӧн лои отсӧгыс и крестьянско-фермерскӧй овмӧсӧн веськӧдлысь Мария Елькиналы, коді 2012 восянь рӧдмӧдӧ квайтпалич. «ЛУКОЙЛ-Коми» ООО-ын водзӧ ёнмӧдӧны сьӧкыд да сук мусир кизьӧртан «Уса-Тяжёлая нефть» установкалысь (УПН-лысь) вынйӧрсӧ. Уна йӧзӧн Кулӧмдін районын юргисны-мунісны-пасйисны 300 во тырӧм Великополье, Дереваннӧй, Дон, Парч да Скӧрӧдум сиктъяс. – Гажа сьыланкывйыс унджык жӧ, – быттьӧ нюмдіс нывлӧн гӧлӧсыс, – медсясӧ сьылам праздникъяс, кӧлысьяс, радейтчӧм йылысь. –Каръясын да районса юрсиктъясын «Комфортная городская среда» федеральнӧй уджтас серти пелькӧдӧны-мичмӧдӧны йӧзаинъяссӧ. Кызвын мероприятиеяссӧ нуӧдам важ кадся костюмъясӧн, та могысь клубӧ пырӧдчӧм бӧрын ковмас лӧсьӧдны аслыд торъя паськӧм. –Кӧин-ош кыйӧмысь кызь сюрс шайт – тайӧ зэв бур сьӧм, та мындаыс вештас вӧралӧм вылӧ рӧскодсӧ, – лыддьӧ Владимир Турьев. Веськыда шуа, пистиасьны мӧвпыс юрӧ весиг эз волы, ӧд вакцинаыс помӧдз туявтӧм на, и код на тӧдас, мыйӧдз сійӧс вайӧдас. Радöйла и шогöйла бöрддзи: медбöрын верма висьтавны мамлы, кöнi вокыслöн гуыс, медым ветлыны сэтчö да улöдз копыртчывны. Юӧр сетан тэчасын уджалысьяс оз кольччыны олӧмсьыс, пыр зільӧны бурмӧдны ассьыныс гижӧдъяссӧ, дасьтыны лыддяна петасъяс. –Кагалы кö куим арöсыс тырас апрельсянь июньöдз кадколастын, сетасны-ö и быд тöлысся содтöд сьöмсö, и öтчыдысь вештансö? Иван Павлович гӧгӧрвоис шӧйӧвошӧмӧс да сӧмын шпыннялыштіс: «Вот тэныд и на, поэт, а он тӧд Павел Шеболкинлысь кывбурсӧ». Гажсӧ нуӧдӧм бӧрын век чукӧртчылім сёрнитны да «гӧгрӧс пызан» сайын юксим ӧта-мӧдкӧд коми кыв сӧвмӧдӧм йылысь мӧвпъясӧн. Паджгаса Пелысь Парась помтӧг пурсис-пинясис Пашӧ пиыскӧд, Педул пӧлыскӧд, Пекла пӧдругаыскӧд, Прокопей председателькӧд. Кык морт шыӧдчӧмаӧсь выль паспортла, сы вӧсна мый налӧн вежсьӧма. Мӧд ногӧн кӧ, мужичӧйыс лоӧма аньӧн, а мӧдыс — мӧдарӧ. Сӧмын эз тай вермы ачыс виччысьны статья петӧмсӧ, эз ло миян ёртыд. Никон Кондратьевич помтӧг радейтіс ассьыс Чужанінсӧ. «Монди Сыктывкарса ЛПК»-ын зільысьяс водзӧ донъялӧны районъясын социальнӧя ёртасьӧм йылысь сёрнитчӧм серти бергӧдӧм удж. Батьыс висьтавлӧма, мый налӧн рӧдвужыс Комиысь Ямалӧ локтӧмаӧсь кулачество кадӧ на, и пӧль-пӧчьясыс чужлӧмаӧсь тані нин. И збыльысь, выль скӧт картасянь синмыдлы воссьӧ зэв мича серпас: паськыд видзьяс, уна рӧма зарни арся вӧр да неылын – ю. — Вит во сайын велосипедтö ми пудъявлiм нин, сэки шудыс уси Кöрткерöс районса Ыджыдвиддзысь поштальон Антонина Поповалы. А ӧд важысянь Комиын сідзи и вӧвлі – сиктсаыд ӧта-мӧдтӧ бура тӧдісны, ускӧттьӧ-неминуча дырйи отсӧг вылӧ век волывлісны. – Эска, Комиын военнослужащӧйяс пуктасны тайӧ тшупӧда пассӧ нимӧдӧмӧ да Россиялӧн историяын сійӧс нэммӧдӧмӧ тӧдчана пай. Миян геройяс пӧвстын эмӧсь и нималана нин спортсменъяс, и найӧ, кодъяс сӧмын на шедӧдӧны ассьыныс медводдза вермӧмъяссӧ. Прозаа куим небӧг сылӧн петіс, и быдӧнлӧн аслыспӧлӧс ним: «Орд ордым», «Излань зыран, зарни зыран», «Кад пыр верзьӧмӧн». А со таво медся сьӧкыд вӧлӧма индыны медся-медсяӧс «Вуджӧдӧм» юкӧнын, «Войвыв кодзулын» зэв уна вуджӧдӧм йӧзӧдӧмаӧсь да. –Ми вöчам став позянасö, медым Коми Республика вöлі дась тырвыйö водзсасьны коронавируслы паныд, – пасйис Владимир Уйба. Кутшӧмкӧ кадӧ эськӧ жалитлі жӧ, мый эг искусство колледжсӧ бӧрйи, сэні выльджык нырвизьясӧ велӧдӧны, а оз традиционнӧйӧ. Делӧыс, вӧлӧмкӧ, сыын, мый сӧн клапанъяс костыс налӧн дженьыджык, а, сідзкӧ, и вирыс омӧльджыка личкӧ сӧн стенъяс вылас. Найӧ ӧд и збыль зонпосни кодьӧсь – бӧрсяньныс колӧ сюся дӧзьӧритны, быдсикас вӧлӧга дасьтыны, сёрнитны да пыдди пуктыны. Адын кодь олӧмсӧ мичмӧдӧны-кокньӧдӧны сӧмын медсестраяс: ассьыныс уджсӧ бура тӧдӧны, шаньӧсь да отсӧг вылӧ воны дасьӧсь. Коми Республикаса вöралысьяслöн котырö пырысьяс бура гöгöрвоöны чина войтырлысь коронавирус паськалöм вöсна майшасьöмсö. Овмӧдчӧминӧ пырӧ Изьва вомсянь Печора берегӧдз пуксьӧм вит сикт-грезд: Кельчиюр, Галпи, Галфедь, Изьвавом да Васильевка. 4,74 миллионсӧ видзисны муниципалитетын социальнӧй юкӧнын мытшӧдъяс разьӧм, 5,52 миллион шайт – экономика сӧвмӧдӧм вылӧ. Та вӧсна чукӧртчылӧм вылас паспортӧн локны корисны, сійӧс петкӧдлӧм бӧрын мандатъяс да гӧлӧсуйтан бюллетеньяс сеталісны. —Нимкодь, мый парламент да власьтлӧн исполнительнӧй тэчас тӧждысьӧны Арктика сӧвмӧдӧм вӧсна, — пасйис Надежда Дорофеева. Кулӧмдінын коронавируса висьысь дорӧ медводдзаысьсӧ «тэрыб отсӧг» сетанінысь бурдӧдысьяс ветлӧмаӧсь апрель квайтӧд лунӧ. –Ухтаса уна во виччысисны Чибъю бокса набережнӧй пелькӧдӧмсӧ, и налӧн кӧсйӧмыс ӧні збыльмӧ, – висьталіс Сергей Гапликов. Тайӧ ыджыд, ӧні уджалысь вичкосӧ сэтчӧс войтырыс кыпӧдлӧмаӧсь 1807-1816 воясын, Наполеонлы паныд Айму вӧсна тыш кадӧ на. Анатолий Алексеевич пасйис, мый кӧинъясӧс дзикӧдз бырӧдны оз позь, но колӧ вӧчны ставсӧ, медым вӧрса звер поліс мортысь. Зілям гижны, сёрнитны кокни кывйӧн, ог вӧдитчӧй тӧдтӧм терминъясӧн, мед воӧдчыны быдӧнлӧн вежӧрӧдз, – висьталӧ том морт. Июль 18 лунӧ республикаса юралысьлӧн Общественнӧй приёмнӧйын «веськыд йитӧда» телефон пыр сёрниыс вӧлі буретш та йылысь. Мам-батьыслы долыд пиыслӧн вермӧмъясысь, Егор кыкысь нин босьтліс медводдза места коми кыв кузя Сыктывкарса олимпиадаын. Менӧ пӧ тшӧтш ёна майшӧдлӧ, мый сикт-грездысь – коми культуралӧн, тра-дицияяслӧн, кывлӧн зыбка-потанысь – пышйӧны йӧзыс. А Кулӧмдін районса культура керкаын да библиотекаын зільысьяс лоӧмаӧсь вермысьясӧн сьылӧм-йӧктӧм кузя став нуӧдӧмторъяс. Надеждаысь кындзи сьылі домсӧ пысалісны кык бычӧлы — Снежоклы да Серёжалы да кык важенкалы — Василисалы да Снегурочкалы. Ыджыдджыкыс, Юлия, лоис велöдысьöн да уджалö нин, а ичöтджыкыс, Муза, велöдчö медколледжын, зачёткаас сöмын «пятьяс» жö. Демократия кадӧ йӧзкост овмӧсыс ёна киссьӧма, уна совхоз-вӧрпункт пӧдласьӧма, та вӧсна йӧзыс муналӧны сэтысь коді кытчӧ. Пуксьӧдіс пызан пасьта Пашӧ писӧ, Педул пӧвсӧ, Пекла пӧдругасӧ, Прокопей председательсӧ, пыртіс понсӧ, порсьсӧ, петуксӧ: Гӧтырпусӧ мамыс да вежаньыс заводитӧмаӧсь бӧрдӧдны асывнас на, нылыслы гажӧдчыны абу жӧ позьлӧма – олӧмыс пӧ сьӧкыд лоӧ. Вайӧны кӧ, чайтӧм серти, инфекцияа нёрпалысьӧс районса мукӧд сикт-грездысь, веськыда машинаас лаборантъяс вӧчӧны тестсӧ. Быть пасъя татчӧ уналысь шуасьӧмсӧ, мый телевидение да газетъяс бӧръя воясӧ дзикӧдз эновтчисны сиктса олӧм петкӧдлӧмысь. Тайӧ конкурсыслӧн медшӧр могыс – сӧвмӧдны юркарын сiдз шусяна национальнӧй колоритсӧ, петкӧдлыны сылысь коми чужӧмбансӧ. Россияын став сикас национальносьта йӧзыс век радейтісны да пыдди пуктісны ас мунысӧ, семьянысӧ да рӧдвуж-матыссаяснысӧ. Галфедьса изъяс – кальций карбонатысь, окисьысь, кӧрт сульфатысь, кальций фосфатысь, гипсысь да марганецысь конкрецияяс. Котыртӧмаӧсь общественнӧй приёмнӧй, кӧні сизим мортлы отсалӧмаӧсь выльысь босьтны паспорт, перйыны пенсия да сідз водзӧ. Юркарысь чинаяс пиысь кодкӧ шмонитіс, мый йӧв содтӧм могысь суйӧрсайса фермеръяс мӧсъяссӧ гажӧдӧны классическӧй шыладӧн. Садьми, синмӧй эз на воссьы, но юрын чужӧны нин казьтылӧмъяс, йӧктӧны быттьӧ, кадыслӧн тэрыб кытшын бергалӧны ме водзын. И выпускнӧй вылас классыс шуӧма нывъяслы локны кӧлысь дырся платтьӧӧн (свадебнӧй), зонъяслы фракӧн да бабочка галстукӧн. А юркарын пӧ инвалид вермас велӧдчыны политехническӧй, торгово-технологическӧй техникумъясын, сервис да связь колледжын. Ныв-зонлы нуӧдісны мастер-классъяс, велӧдісны колана ног вӧдитчыны винтовкаӧн, а сэсся сетісны позянлун шедӧдны ГТО пас. /ні тані шоныд да лӧсьыд, – петкӧдліс челядьлысь лун колляланінсӧ Заозерьеса администрацияӧн веськӧдлысь Зайтуна Дёмина. Öтуввез пыр тöвар закажита, нылöй босьтас да ваяс гортöдз, сэсся звöнитча аслам клиентъяслы, сёрнитча, кыдзи налы сетны. Мукӧддырйи улича кузя мунігмозыс сы мында шыблалӧм лӧп-ёг чукӧртас-ваяс экоплощадкаӧ да быд грамм колана ногӧн меститас. –Генрих, вай медводз неуна ас йывсьыд висьтышт: кӧні чужин, коді бать-мамыд, мыйӧн бурмӧдін сьӧлӧмтӧ школаад велӧдчигӧн? Пӧтӧлӧкыд пемдӧма, пывсяныд пӧлӧс, потшӧсыд пӧрӧма, пачыд потласьӧма, пестеръясыд паськалӧмаӧсь, пельсаясыд пыдӧстӧмӧсь. –Пӧль оліс мичаа, мичаа зілис да сідз жӧ и кувсис: петіс пенсия вылӧ, локтіс гортӧ, ужнайтіс, и сьӧлӧмыс дугдіс тіпкыны. – Аттьӧ, Галина Ивановна, коми газет лыддьысьяслы уна сикас да паськыд кывкутана удж йылысь висьтасьны кад аддзӧмсьыныд. Сэк жӧ эмӧсь бать-мам, кодъяс кӧсйӧны, медым ныв-пиныс ичӧтсяньыс сёрнитісны комиӧн и рочӧн, да унатор та могысь вӧчӧны. Республикалы 100 во тыран воӧ пӧ паськыда колӧ нуӧдны-нимӧдны и «Лямпиада» фестиваль, а сы кежлӧ дасьтысьны ӧнісянь нин. Переправа меститчӧ Кожим ю бокын, сэтчӧ волӧны семьяӧн, ёрт чукӧрӧн, медым лолавны сӧстӧм сынӧдӧн, нимкодясьны вӧр-ваӧн. Позьӧ шуны, кыдзи кусӧдчысьяс асьнысӧ жалиттӧг да повтӧг водзсасьӧны билы паныд, сідзжӧ и ми быд лун пудъялам олӧмнымӧс. Шӧр изэрдын ворсісны-сьылісны юркарысь гӧсьтъяс: «Олд скул» кавер-группа, «Шоу барабанщиков + 2», «Чародеи» иллюзион-шоу. Экономикаын сьӧкыдлунъяс вылӧ видзӧдтӧг «Изьва» овмӧс сӧвмӧдӧ йӧв да яй вӧчӧм, эм асланыс нянь пӧжаланін да кондитерскӧй. Ассьыныс оланпасъяс вынсьӧдӧмаӧсь Москва, Ленинград, Кострома, Новгород да Сахалин обласьтъясын, – пасйис Василий Смалий. И, дерт жӧ, дасьтыны енбиа спортсменъясӧс, кодъяс нимӧдасны миянлысь республикаӧс оз сӧмын Россияын, но и мир пасьталаын. Администрация дорӧ воӧм мысти воссис орччӧн сулалысь «УАЗ»-лӧн ӧдзӧсыс – гӧсьтъяслы вӧзйисны пачысь сӧмын на кыскӧм нянь. Сійӧ сідзжӧ колльӧдлӧма да вочаалӧма поездъяс, увтчӧма шома юра пассажиръяс вылӧ, видзӧдӧма пӧрадок бӧрся, узьлӧма залас. Кор узян-олан, сёян режим серти, он вунӧд физкультура йылысь да бура, кыпыда коллялан прӧст кад, сэк и уджавсьӧ кокньыда. Сідзи жӧ и во гӧгӧр сулалысь берба, ньыв лыс (вайӧны гортӧ Ыджыд лунӧ), кыдз пу вожъяс (вайӧны Троича дырйи) пачын сотӧй. А таӧдз неуна водзджык тайӧ жӧ районас, сӧмын Кӧжмудор сиктын нин, восьтӧмаӧсь больничалань мунан 250 метр кузьта туйтор. И Владимир Уйбалӧн корӧмыс налы тырмымӧн — бокӧвӧйӧс вӧравны оз нуӧдны, асланыс да матыссаыслӧн дзоньвидзалуныс донаджык. Йӧзыс тшӧкыда звӧнитӧны «тэрыб отсӧг» сетысьяслы, майшасьӧны да, ветлім пӧ лавкаӧ, да, гашкӧ, пысасис тайӧ коронавирусыс. А сэсся разьӧмаӧсь джоджсӧ да ставсӧ кодйӧмаӧсь — корсьӧмаӧсь храмса бӧръя вежа бать Василий Распутинӧн дзебӧм озырлунсӧ. Тайӧ уджтассӧ лои збыльмӧдӧма «ЛУКОЙЛ» компаниялӧн социальнӧй да культурнӧй проектъяслӧн быдвося конкурслӧн грант весьтӧ. Ми казялім торкалӧмъяссӧ да юӧртім веськӧдлысьыслы, мед чирыштас уджалысьяссӧ да, вӧчасны ставсӧ кыдзи урчитӧма проектас. Россияса правительстволӧн шуӧмкӧд йитӧдын нелючкияссӧ народнӧй контролёръяс эрдӧдӧмаӧсь кызвыннас неыджыд вузасянінъясын. Кыдзи пасйис Владимир Уйба, тайӧ пӧрӧсыс ОРВИ кодь, но сыысь ёна сьӧкыд висьысьлы, ӧд коронавирус медводз «уськӧдчӧ» тыӧ. Та дырйи унаӧн вӧчӧны тайӧс ас окотасьыныс, кодкӧ — уджӧн могмӧдысьыслӧн тшӧктӧм серти, но эмӧсь и пыксьысь-ӧтдортчысьяс. Зэв ӧдйӧ рӧдтысь табунын вӧлӧма рыжӧй кӧбыла, коді абу сяммӧма колана здукӧ сувтны да мый вынсьыс зурасьӧма кӧрт потшӧсӧ. Ордйысисны вит нимпасын: форвардерӧн, харвестерӧн, гидроманипуляторӧн, вӧр сӧвтан погрузчикӧн да экскаваторӧн вӧдитчӧмын. Сідзжӧ видзӧдӧмаӧсь, медым тырмымӧн вӧлі велӧдысьыс, колана эмбурыс, мед бура вӧлі пелькӧдӧма велӧдчанінсӧ да сы гӧгӧрсӧ. Тавося июнь 28 лунӧ Коми Республикаса национальнӧй политика министр Галина Ивановна Габушева пасйӧ тшупӧда пас – 50 арӧс. Юксисны кык пельӧ, командаясӧ веськалісны быд сиктысь нывъяс и зонъяс: оз ӧд кубок вӧсна ордйысьны, а сьӧлӧмпӧт шедӧдӧны. Елена Цгоевалӧн висьталӧм серти, «Монди Сыктывкарса ЛПК» вӧчліс поссӧ вӧр петкӧдӧм могысь, да сійӧ сиктсаяслы зэв колана. –Мамӧй весиг повзис да дзик пыр бӧр комиӧн заводитіс велӧдны – кутасны пӧ роч Галяӧн нимтыны, – казьтылӧ Галина Ивановна. 1986-1987 велӧдчан воын республикаын чужан кывсӧ велӧдӧма 14.000 ныв-зон, 2011-2012-ӧдын – 5.170, 2013-2014-ӧдын – 4.511. 9 класс помалӧм бӧрын кӧсйи мунны медицинаӧ, весиг курсъяс вылӧ ветлӧдлі, но сэсся ӧвси тайӧ мӧвпсьыс да помалі 11 класс. Ме чужи Ухтаын, и кутшӧмкӧ кадӧ кӧсъя нин вӧлі мунны Комиысь, но артмис сідзи, мый дас воысь дырджык нин ола Сыктывкарын. Во мысти буретш сійӧ висьталіс Мужи сиктса школа йылысь, кытӧн вичмӧдӧмаӧсь коми кыв велӧдӧмлы часъяс, – казьтывлӧ Ирина. Татшӧм нимсӧ сетісны сійӧс восьтігӧн, кор вочаасисны кольӧм нэмся 80-90-ӧд воясся да кызь ӧтиӧд нэм пансян воясся войтыр. Борщевиклы паныд тышкасьӧм йылысь сёрни муніс Госсӧветын республикаса сӧветъясӧн веськӧдлысьяслӧн сӧветлӧн семинар дырйи. Медбӧрын пасъя: Цыпанов Йӧлгиньлысь «Коми видчанкывъяс» небӧгсӧ позьӧ ньӧбны Сыктывкарса Печать керкаын «Ордым» лавкаысь. Сэні пасйӧма, мый Сыктывкарын мынтысьтӧг отсалас дас адвокат, Ухтаын — куим, а мукӧд муниципалитетын — ӧти-кык адвокатӧн. Пасъям, право кузя юалӧмъясӧн Андрей Тарабукин дорӧ колӧ водзвыв гижӧдчыны, шыӧдчыны Ёртасян керкаӧ 8(8212)25-54-31 (доб. Тӧдам, мый ухтаса радпырысь кутасны волывлыны татчӧ, – висьталісны карын олысьяс Екатерина Ядрышникова да Раиса Волошина. Тавося гожӧмын сизимдас ӧти лунӧн Кирилл Фронюк ӧтнасӧн муніс Урал гӧраті куим сюрс верст Оренбургсянь Вой саридз дорӧдз. Конкурсын вермысьяс лыдӧ кокниджык веськавны и налы, кодъяслӧн проектъяс вылӧ подуласьӧмӧн позяс дасьтыны выль уджтасъяс. Гашкӧ, миян висьталӧмыс налы ӧти пеляс пырӧ, мӧдас петӧ. Кӧсъям асланым шогӧн шыӧдчыны и Россияса культура министерствоӧ. Татчӧс вӧр-ва вылас ме верма часъясӧн видзӧдны, и ньӧти оз дышӧд, – юксис мӧвпъяснас нималана пусьысь Сергей Малаховский. Амбулаторияясас волыны некутшӧм падмӧг-мытшӧд оз ло и вермытӧмъяслы: налы лӧсьӧдӧма пандусъяс, а сідзжӧ торъя санузелъяс. –Бурланьӧ вежсьӧмъясыс эмӧсь да, посёлокын окота овны да уджавны, – содтіс Визиндорса школаысь директор Оксана Машкалева. Дас кымын во сайын чайті, мый ме Микеланджело да Пикассо моз жӧ лӧсьӧда сійӧс, мый меӧдз эз на вӧвлы, – висьтасис Сергей. Но та вылӧ видзӧдтӧг Галфедьса изъяс важӧн нин лоины Изьва районлӧн бренд сямаӧн да татчӧс олысьясӧн пыдди пуктанаторйӧн. И тайö программаяссö олöмö пöртны федеральнöй, крайса да меставывса бюджетъясын вöлi артыштöма 5 миллиардысь унджык шайт. Тайӧ нырвизьыс меным зэв матын, унатор тӧда сы йылысь, верма ӧткодявны мукӧд войтырлысь сарапанъяс, аддзыны и торъялӧмсӧ. Буретш тайӧ пыр отсавліс миянлы венны став сьӧкыдлунсӧ, ышӧдіс водзӧ зільны-водзмӧстчыны странаын олӧмсӧ бурмӧдӧм могысь. Надежда уджалӧ и челядькӧд, нуӧдӧ культура керкаын кружокъяс, кӧні томулов вӧчалӧны сёйысь чачаяс, серпасасьӧны пу вылын. Да, Германия, кыдзи и уна мукöд странаын, тшöктiс пöдласьны ас вылö уджалысьяслы, мед коронавирусыд омöльджыка паськалас. Республикаын вунӧдісны нин, мый сэтшӧм лятіыс (корь), наляыс (краснуха), полиомиелитыс, кодъясӧн водзті висис матӧ быдӧн. И та бӧрын босьтчыны сідз шусяна пусконаладочнӧй уджӧ, медым локтан вося январын челядь пуксисны тайӧ школаас парта сайӧ. Кольӧм во ошъяс тшыгъялӧмаӧсь, но та вылӧ видзӧдтӧг морт вылӧ налӧн уськӧдчӧм йылысь минприродыӧ некутшӧм юӧр абу волӧма. Медбӧрын быдӧнлы инспекторъяс козьналісны памяткаяс, кӧні гижӧма, кыдзи кутны асьтӧ ва вылын да мый вӧчны неминуча дырйи. Фестивальса сцена вывсянь асланыс дзоньвидза оласногӧн тӧдмӧдісны Россияса регионъясысь да Ленинград обласьтысь гӧсьтъяс. А вот войнаыд заводитчис да, ой-ой, – шогыд лои. Мужикъястӧ татысь, Ягвывсьыс, пӧшти ӧтпырйӧн комынӧс нуисны война вылад. Ме 2011 восянь веськӧдла кооперативлӧн правлениеӧн да, тайӧ кадколастнас «Монди СЛПК»-сянь миянлы вичмис 13 миллион шайт. Сійӧ жӧ воас районса йӧзӧс уджӧн могмӧдан шӧрин пыр Сыктывкарса кооперативнӧй техникумын куим тӧлысь велӧдчис бухгалтерӧ. Миян сикт-грездын олысьяс зэв ёна радейтӧны чужанінсӧ, гӧгӧрвоӧны, мый гортыс – абу сӧмын ас йӧрныс, а ставнас Коми муыс. Сідз, Комиын спортса заслуженнӧй мастерыс, войтыркост класса спортса мастерыс да спортса мастерыс лоӧма 35 мортӧн унджык. Сідзжӧ лоӧ дзоньталӧма Щельяюрын да Вуктылын шӧр школаяс, ньӧбӧма Улыс Одесса 1 номера больничалы бурдӧдчан оборудование. Учреждение выльмӧдӧм могысь федеральнӧй бюджетысь вичмӧдӧма 10 миллион шайт, республикаса кудйысь — 4-ысь унджык миллион. Талун пӧ сэні олӧ вит семья, и бать-мам майшасьӧны челядь вӧснаыс, кодъяс локтӧны школасьыс рытнас, кор ывлаыс пемыд нин. Коми Республикаса юралысьлӧн Общественнӧй приёмнӧйын «веськыд йитӧда» сёрни нуӧдігӧн ӧні позьӧ звӧнитны сэтчӧ мынтысьтӧг. Спортсменъяс тӧвзьӧны лямпаӧн да скейтӧн, песӧны вир-яйнысӧ да юр вемнысӧ, кисьтӧны пӧсь да мӧвпалӧны быд воськов йылысь. Уна челядя бать-мамлы кокньӧд вичмӧ коммунальнӧй услугаясысь мынтысигӧн, шойччыны-бурдӧдчыны ветлан туйысь да сідз водзӧ. –Шыöдчöмсö кö вöлi сетöма Пенсия фондлöн сайтса либö «Госуслуги» порталса «личнöй кабинетö», вочакывсö йöзöдасны сэнi жö. Турунвиж рӧма, кӧлесаяса да вевта тайӧ бакъяссӧ кокньыд гургыны-вештавны, и сэтысь тӧлыс ни понъяс оз разӧдны ёг-шыблассӧ. Телевидение пыр оз петкӧдлыны Россияын ёсь гӧрӧдъяссӧ, сэк жӧ вывтi уна юӧрыс да сёрниыс мудор сайын мытшӧд-падмӧг йылысь. Кыдзи пырӧдчыны акцияӧ да мый виччысьӧ коми газет-журнал лыддьысьысӧс — видзӧдӧй «Юрган» телеканаллӧн «Вочакыв» уджтасысь. Тайӧ висьӧмыс ӧткодя кӧвъясьӧ лунтыр кок йылын и пызан сайын пукалӧмӧн уджалысьлы, мужичӧйлы и нывбабалы, томлы и олӧмалы. Коми Республикаын да Ненеч автономия кытшын социальнӧй да культурнӧй проектъяслӧн конкурсыс нуӧдсьӧ дас квайтӧд во дорвыв. Аскöд босьтны диктофон, ручка, тетрадь, фотоаппарат, запас вылö батарейка, а сідзжö позьö вöдитчыны сканерöн да ноутбукöн. Сыкӧд ӧтвылысь том войтыр и верстьӧ йӧктiгмоз сьылiсны «На берегу неба», «Держи», «Молния», «Невозможное возможно» да с.в. Чукöртчöмаяс водзын кывкутіс Коми Республикаын йöзлысь дзоньвидзалун видзöм кузя министрлысь удж вöчысь Борис Александров. Сентябрсянь Михаил Лермонтовлӧн «Герой нашего времени» да Николай Гогольлӧн «Мёртвые души» романъясӧн заводитам тӧдмасьны. Тані нин участникъяслы коліс гижны выль мойдкыв, пуктыны-петкӧдлыны импровизируйтӧм спектакль, вӧчны аквагрим да мукӧдтор. Ильялӧн зільӧмӧн жӧ Сыктывкарын мӧдӧма ветлыны инвалидъяслы ляпкыд джоджа автобус, лӧсьӧдӧ-маӧсь Киров нима паркын пандус. Ёртасян керкаын наӧн лӧсьӧдӧма «Путешествие из Коми в Грузию» стенд, кӧні бура петкӧдчӧ войтырлӧн историческӧй культураыс. Но медыджыд пай тайӧ ыджыд гаж нуӧдӧмас пуктіс коми кывбуралысь, Россияса гижысь котырӧ пырысь Надежда Мисаиловна Павлова. Тайӧ лунас жӧ Комиысь гӧсьтъяс волісны Пудасъярвиса культура шӧринӧ, кӧні аддзысьлісны важся ёртыскӧд – Биргит Толоненкӧд. Сэк жӧ пӧ видз-му овмӧсын позис эськӧ могмӧдны найӧс уджнас, сӧмын тай аграрийяслы государствосянь отсӧгыс зэв этша вичмӧ. Аддзылім еджыд бӧжа чери варышӧс, сюзьӧс, кынь шырӧс, кӧр кок туй да катамаранысь пышйысь-уйысь комъяслысь пемыд мышъяссӧ. Конкурслы кывкӧртӧд вӧчӧм бӧрын вермысьяссӧ, сё мортӧс, пыртісны куим во кежлӧ Коми Республикаса веськӧдлысьяслӧн резервӧ. Таво нин сетім 5.966 татшӧм документ, мӧйму тайӧ кадколастын серти 1,7 прӧчентӧн этшаджык, сэки босьтӧмаӧсь 6.069 паспорт. Веськӧдлысьыслӧн, Александр Колеговлӧн, кывъяс серти, тайӧ пӧ недыр кежлӧ, 2020 во помӧдз клубсаяс бӧр мунасны детсадйысь. Но гортӧ локті, сӧмын пыри керкаӧ, нопйӧс джоджас жбут пукті да чолӧмасьӧм пыдди кыдз тай шуа мамӧлы: «Мӧд во бара муна!». Одыб сиктса аньяс пӧвстын эм варов да киподтуя ань – «Берестяное лукошко» кружокӧн веськӧдлысь Лидия Михайловна Михайлова. Ӧшинь улын йӧрыс син гажӧдӧ, колис сӧмын юклыны да потшны, – юксис нимкодьлуннас детсадйӧн веськӧдлысь Светлана Богданова. Концерт заводитчытӧдз стадион вылӧ сувтӧдӧм экранын петкӧдлiсны видеоролик, кыдзи быдмис Эжва вывса гигант — «Монди СЛПК». Уна во мысти нин Иван Григорьевич шулӧма, ме пӧ и збыльысь Ванька-встанька кодь: сулала – ог усь, а уся кӧ – пыр жӧ чечча. Кӧть эськӧ учебникъяс ни программаяс абуӧсь, да велӧдысьяс быдӧн, коді кыдзи кужӧ, асьныс мырсьӧны-лӧсьӧдӧны велӧданногсӧ. Нелючки-тырмытӧмторсӧ зілям бырӧдны тшӧтш и комбинаткӧд социальнӧй юкӧнын да экономикаын ёртасьӧм йылысь сёрнитчӧм весьтӧ. Выль техниканас позяс ӧдйӧджык дасьтыны став колана документсӧ, – висьталіс Шойнатыса школаӧн веськӧдлысь Светлана Попова. Дмитрий Дробато, Коми Республикаысь вӧралысьяслӧн да чери кыйысьяслӧн котырса правлениеӧн веськӧдлысьӧс вежысь, Сыктывкар: Ывлаӧ, трубаяс вылӧ, лавка кильчӧ пос помӧ, кӧть и республикаын йӧзӧдӧма самоизоляция режим, — водзӧ висьталӧ Илья Костин. Быд во челядь шедӧдӧны вермӧмъяс коми кыв да литература, фольклор, история да краеведение кузя республикаса олимпиадаясын. Проектъяс серти уджалӧ вит-ӧ-квайт морт, а клубӧ мукӧд пырӧдчысьяс отсасьӧны котыртны да нуӧдны быдсикас гаж-аддзысьлӧмсӧ. А медся ёна сійӧ радейтӧ вотны тусь – медводз клубника чукӧртас, а сёрӧнджык, кисьмасны да, сэтӧр, ӧмидз, крыжовник, ирга. –Мария Васильевна, казьтыштӧй нӧшта ӧтчыд, кытысь сиктса войтыр вермасны тӧдмавны матысса кадӧ онлайн-консультация йылысь? Чибъюлӧн ӧтар берегас матӧ кык километр нюжӧдчас парк, мӧдлапӧлас олысьяс паркӧ веськаласны подӧн ветлысьяслы посъяс кузя. 1883-ӧдын сиктса велӧдчанінсӧ босьтӧма аслас дӧзьӧр улӧ нималана коми гижысь Вениамин Чисталёвлӧн Тимофей Иванович батьыс. И Казахстанса сборнӧйын сійӧ зілис лючки, командаыскӧд некутшӧм вен эз вӧвлы, – юксис аслас мӧвпъясӧн Валерий Польховский. Бара ковмыліс шыӧдчыны ёрдӧ, медым ГОСТ серти выльысь вӧчисны опера да балет театрын, а сідзжӧ «Ренова» шӧринын пандусъяс. –Инталы да и ставнас республикалы холдингыс зэв тӧдчана, ӧд сійӧ могмӧдӧ татчӧс войтырӧс уджӧн, – висьталіс Владимир Уйба. Став тайö вежсьöм-содтöд йывсьыс позьö стöчджыка тöдмавны Россияса минстройлöн да Сыктывкарса администрациялöн сайтъясысь. Позьӧ тӧдмавны и ӧтуввезса «ВКонтактеысь» республикаса Общественнӧй приёмнӧйлӧн да кар-районын службаяслӧн лист бокъясысь. Йӧртымдінын киподтуя йӧз ассьыныс вӧчӧмторъяссӧ петкӧдлӧмаӧсь да лызь-лямпаӧн Коми Республикаса кубок вӧсна ордйысьӧмаӧсь. И менам лолӧй радліс и шогаліс, ӧд сиктсӧвет дорас вӧліны и нывбабаяс, кодъяслы гортас вайи матыссаыслӧн усьӧм йылысь юӧр. Ветлывлӧма стрӧитчанінъясӧ, вӧр пӧрӧданінъясӧ, мукӧддырйиыс и коскӧдзыс ваын ковмылӧма келавны сэтчӧс уджалысьяскӧд тшӧтш. Октябрь 15 лунӧ Сыктывкарӧ уджмогӧн воліс Россияса президентӧс Рытыв-Войвыв федеральнӧй кытшын петкӧдлысь Александр Гуцан. Тшупӧда паснас усвавомсаӧс чолӧмавны волісны Усинск карса администрацияӧн веськӧдлысьяс да «ЛУКОЙЛ-Коми» ООО-ын зільысьяс. Мамыс – Евдокия Михайловна Мозымова, а батьыс, Иван Григорьевич Расов, ранитчылӧма Первой мирӧвӧй война дырйи Кронштадтын. Да ӧд абу, кыдз шуласны, сьӧдас гажтӧ вӧчӧмаӧсь, а кыдзи и колӧ: гӧрд лента вундӧмӧн, ыджыд чинаяслӧн чолӧмалӧм-бурсиӧмӧн. Шуам, снимайтін-ныд кӧ кодӧскӧ, быть пасйӧй, коді тайӧ, кутшӧм кар-сиктысь, кӧні олӧ-вылӧ-уджалӧ да мыйӧн сибӧдӧ ас дорас. Сылысь нимсö пасйöма Коми Республикаса Паметь небöглöн мöд томын: Палев Василий Алексеевич, чужлöма Путшкымдiнын 1926 воö. Водзынджык жӧ Кулӧмдін районса администрация неыджыд донысь ньӧбліс «Монди Сыктывкарса ЛПК»-лысь Югыдъягын ковтӧм стрӧйба. И ордйысьӧмыс лоӧ зэв аслыспӧлӧс да яръюгыд, сы вӧсна мый налӧн хореографияыс торъялӧ – ӧтиыс йӧз-костса, а мӧдыс хип-хоп. –Ме ӧд культура юкӧнсьыд мунлі, велӧдчи трактористӧ Сыктывкарын 20-ӧд номера ГПТУ-ын да квайт тӧлысь уджалі механизаторӧн. Инвестицияа уджтасъяссӧ веськӧдӧма тьӧс-плака, целлюлоза, кабала, фанера, МДФ, брус, пеллет да мукӧд прӧдукция вӧчӧм вылӧ. А нӧшта кызь сюрсысь унджыкӧн тӧдмасисны паркӧн экскурсия, выставка, туристъяслӧн слёт дырйи, пырӧдчисны мастер-классъясӧ. Нӧшта ӧтчыдысь гӧгӧрвои тайӧс «Кречет» историко-реконструкционнӧй клубӧн веськӧдлысь Александр Плюснинкӧд тӧдмасьӧм бӧрын. Йӧзыс чайтӧны, мый Ошсӧ бура гӧгӧрвоӧны, но. тыр-бура сійӧс некод оз тӧд, «пармаса кӧзяиныд» уна мӧвпалӧ, но этша сёрнитӧ. Та серти позьӧ гӧгӧрвоны, кутшӧм вузасян туйяс вӧлӧмаӧсь важӧн, кыдзи эмбур вуджлӧма мӧд районъясӧ, позьӧ аддзыны йитӧдсӧ. Изьва районса администрацияӧн веськӧдлысь Любовь Терентьевалӧн кывъяс серти, Том посёлокӧдз позьӧ воӧдчыны сӧмын ва туйӧд. Районса ветеранъяслöн сöветкöд да вермытöмъяслöн котыркöд öтвылысь вöлi тöдмалöма, кодъяслы медся ёна колö татшöм отсöгыс. Буретш тайö лунас 1945 воын Москваса Гöрд изэрд вылын вöлi фашистскöй Германияöс вермысь Гöрд Армияысь салдатъяслöн парад. –Алексей Иванович, тiян чайтöм серти, кутшöм медтöдчана могъяс йылысь сёрни кыпöдасны «Коми войтырлöн» съездса делегатъяс? Медводдза кадас вонас ветлывлӧма бурдӧдчынысӧ 15 морт, но вочасӧн содтысьӧмаӧсь да, шуам, кольӧм во шойччӧмаӧсь 40-ӧн нин. Уджъяссӧ донъялан котырӧн юрнуӧдiс «Коми войтырлӧн» Сыктывкарса представительствоӧн веськӧдлысь Марина Серафимовна Федина. Ичöтдырйи ме вöлi видзöда медальяс вылас да думайта: «Кытысь пöрысь баблы та мында зарниыс да мыйла найöс юрлöсö пысалöма? Коймöд стендсьыс позьö аддзыны важ снимокъяс да архивса документъяс, висьтавсьö и Коми да Болгария костын ёртасьöм йылысь. Егорлӧн, Риталӧн да Костялӧн мам-батьыс стӧча тӧдӧны — кык кыв тӧдӧм сетӧ быдмысь мортлы унджык позянлун петкӧдлыны асьсӧ. Конкурсын вермысьясӧс чо-лӧмаліс «ЛУКОЙЛ-Коми» ООО-ысь генеральнӧй директорӧс йӧзкӧд йитӧд кузя вежысь Евгения Лясковская: – Збыльысь, бура дасьтӧм праздниксӧ таво гожӧм котыртлісны уна, быд районын аслыспӧлӧса да торъялана мичлунсӧ петкӧдлӧмӧн. Овмӧдчӧминӧн веськӧдлысь кутӧ лача предприятиекӧд водзӧ ёртасьӧм вылӧ, ӧд сиктын сэсся отсӧгла шыӧдчынысӧ дзик некод дорӧ. Найӧ пасйӧны, мый оз сӧмын ыджыд пиыс, но и нылыс нин ӧткодялӧны коми да роч кывъяс, донъялӧны кывъяслысь аслыспӧлӧслунсӧ. Шӧринъяссӧ кыпӧдӧм-восьтӧмӧн позяс ловзьӧдны ичӧт грездъясын олӧмсӧ, ышӧдны том семьяясӧс кольччыны чужанінас, стрӧитчыны. Эмӧсь енбиа челядь, кодъяс окотитӧны пырӧдчыны конкурс-олимпиадаӧ, окотитӧны тӧдны коми культурасӧ, кӧть и кывсӧ оз тӧдны. — Кӧть Риталӧн кынаын бабыс коми, чужан кыв вылын сёрнитӧ сӧмын ӧтиыс, сы вӧсна мый верӧслӧн мамыс быдмылӧма роч посёлокын. «Нёноксаын зонулов котырысь ӧти детинка сьӧлӧмсяньыс да дзик нин челядь моз шуис меным: «Сиа тіянлы став мирсӧ кытшовтны!». Людмила Григорьевна торъялö аслас зiльлунöн оз сöмын уджаланiнас, но и гортас сiйö зэв бур кöзяйка, гöгöр сылöн дзим-дзурк. Асланыс мича сьыланкывъяснас нимкодьӧдісны и Сыктывкарын Емдінса землячестволӧн «Хорошее настроение» ансамбльысь солистъяс. Ёрта-ёртлӧн ворсӧмъясӧн тӧдмасьӧм бӧрын челядь сьылісны ас войтырыслысь сьыланкывъяс, юксисны аддзысьлӧм йывсьыс мӧвпъясӧн. Ылі Войвывса муниципалитетъясын йӧзлысь олӧмсӧ бурмӧдан секцияын сёрнисӧ нуӧдіс Федерация Сӧветысь сенатор Дмитрий Шатохин. – Кутшӧмсюрӧ дрон бурмӧдӧма тепловизорӧн, сы отсӧгӧн тыдалӧ тшын пиын морт, позьӧ тшӧтш гӧгӧрвоны, кысянь пансьӧма пӧжарыс. А ӧд «Талуныс» юргӧ коми йӧзлы, вужвойтырлы, кодъяс асвежӧртӧмнас, культуранас, психологиянас торъялӧны мукӧд кывъя йӧзысь. Таысь кындзи вӧлі видлалӧма 2021 воын Комиын Россиялысь да Финляндиялысь ӧтувъя культурнӧй форум нуӧдӧм могысь позянлунъяс. Владимир Уйба пасйис, мый ӧні зэв тӧдчана могмӧдны бурдӧдчанінъяс COVID-19 висьӧмлы паныд водзсасьӧм могысь став колананас. Но бурджык водзвыв звӧнитны 24-20-16 да 24-37-27 номера телефонъяс либӧ гижӧдчыны «Госулуги» портал пыр лӧсялана кад кежлӧ. Кӧть и мӧдӧд во нин ыджыдалӧ коронавирус, Кулӧмдінын вӧчӧны ставсӧ, мый урчитӧма збыльмӧдны йӧзлысь олӧмсӧ бурмӧдӧм могысь. Асланыд олӧмӧн, ӧзйӧмӧн да коми войтыр вӧсна тӧждысьӧмӧн тi пыр ышӧданныд-каймӧстанныд мукӧдӧc выль вермӧм-шедӧдӧмъяс вылӧ. – Сиа крепыд дзоньвидзалун, медым быдтасъясныд сӧмын нимкодьӧдісны тіянӧс, а матыссаясныд да рӧдвужныд отсасисны быдтысьны. Озырӧн пӧ шуасны найӧс, кодлӧн дачаыс семьяын ӧти морт вылӧ 40 квадратнӧй метрысь абу ичӧт, патераыс таысь нӧшта ыджыдджык. – Вуджӧдісны Кӧрткерӧсса челядьлы шӧр библиотекаӧ, сэн уджалі 2 во, а сэсся нин муні Республикаса Национальнӧй библиотекаӧ. А Софья ёртъяссӧ первой нуӧдіс гидӧ, кӧні на пиысь кодкӧ ыжъясӧс шыльӧдіс, мӧд – кӧзалы турун сетіс, коймӧд – ваӧн юктӧдіс. Ми паныдасьлім Невельса 28-ӧд дивизияысь бӧръя ветеран Иван Петрович Конюховкӧд, пырӧдчим быдсяма аддзысьлӧм-акцияӧ да с.в. А майя войтырлӧн лунпас серти 2012 воын унаӧн виччысисны сідз шусяна апокалипсис, весиг заптісны сёян да пыралісны бункерӧ. Тавося ноябрь помын тырис эськӧ 85 арӧс Зинаида Григорьевна Зиновьевалы, но, жаль, сійӧ муніс мӧдаръюгыдас 31 во сайын нин. Нӧшта Александралы пыр кажитчылӧмаӧсь интереснӧй йӧз, кодъяскӧд пӧ абу гажтӧм, кодъяслысь эм мый босьтны да мыйӧ велӧдчыны. Вылыс кӧдзыд судтаас ӧтиӧс вежӧдлӧмаӧсь Ен Мам Успенньӧ, а улыс шоныдас кыксӧ — Богоявленньӧ да Микӧла Чудотвореч нимъясӧн. Кольӧм во республикаса юралысь Сергей Гапликов Кулӧмдін районлӧн тшупӧда паса лунӧ козьналіс миянлы 20 миллион шайта грант. Куимысь лун волонтёръясӧс зэв пӧтӧса вердӧмаӧсь, ас пӧжалӧм сьӧд няньӧн чӧсмӧдлӧмаӧсь да сёркни ваӧн горшсӧ веськӧдлӧмаӧсь. Виччысям тіянсянь Вермӧмӧ пай пуктысьяс йылысь гижӧдъяс – ветеранъяс, тылын уджалысьяс, война кадся челядь йылысь очеркъяс. Сійӧс котыртӧны Коми Республикаса национальнӧй политика министерство, Коми гижысь котыр да «Войвыв кодзув» журнал редакция. Республикаса юбилей кежлӧ дасьтысигӧн Княжпогост районын «Йӧзкостса бюджет» серти збыльмӧдӧны 9 миллион шайт дон 12 уджтас. Лавкаын литра йӧлыс, кодӧс вайӧны Кировысь, сулалӧ пӧшти 80 шайт, еджыд нянь тупӧсь 48 шайт, дас чипан кольк матӧ 100 шайт. Сиктъяс сӧвмӧдан уджтас серти Сыктывдін районысь «Выльгортса 13-ӧд километр» микрорайонын стрӧитӧны биаруӧн могмӧдан тэчас. Кавказын, Европа да Азия ӧтлаасянінын, меститчӧма неыджыд канму – Армения, вӧвлӧм сӧветскӧй республика, а ӧні асшӧр страна. —Воддза воясӧ «ЛУКОЙЛ» компания вичмӧдіс регионлысь экономика да социальнӧй юкӧн сӧвмӧдӧм вылӧ кӧкъямыс миллиард сайӧ шайт. Татшӧм ногӧн челядь ичӧтсяньыс велалӧны, мый коми кыв — абу сӧмын гортын сёрнитӧм вылӧ, но и интернациональнӧй карын тшӧтш. Туристъяс видласны войвывса ма, чӧскыд кӧра юква, пӧсь нянь, рудзӧг няньшомысь вӧчасны-мастеритасны ичӧтик чача-пемӧсъясӧс. Налӧн висьта- сьӧм серти, Комиын вель ыджыд му юкӧнъяс сетӧма мупытшса да му-васа озырлун перъян-босьтан-нуан компанияяслы. Дас квайт арӧса Митрофанушка моз унаӧн и талун оз кӧсйыны весиг чуньнас мӧдарӧ помӧн жель бергӧдны, а мед ставыс вӧлі дась. Ань висьталіс, мый мазі рӧдмӧдтӧдз матыссаясыскӧд тшӧкыда висьлӧмаӧсь, а ӧні, ен сыкӧд, вунӧдӧмаӧсь больнича-аптекаӧ туйсӧ. Сылӧн мам-батьыс отсалісны кыпӧдны кык судтаа керка, чужтім кык челядь, лӧсьӧдім ыджыд овмӧс, да ме дзикӧдз вужъяси Лӧзымӧ. «Веськыд йитӧда» телефон пыр бара жӧ нывбаба юаліс, кытчӧ позьӧ пырны велӧдчыны вермытӧм зонлы ӧкмысӧд класс помалӧм бӧрын. Нёрпалӧм да вуджан висьӧмысь бурдӧданінын куйлӧм-туплясьӧм бӧрын верма стӧча шуны, мый коронавируссьыс некодӧс абу видзӧма. Чужан му туялан музейын, кӧні «Монди Сыктывкарса ЛПК» отсӧгӧн выльмӧдісны пызан-джадж, паськыда тӧдмӧдӧны коми авторъяскӧд. Людмила Александровна нöшта казьтыштіс, мый локтан вося мартыд абу нин сэтшöм ылын, он и тöдлы помасяс «дачнöй амнистияыд». Минпромысь транспорт юкöнöн веськöдлысь лыддьö, мый йöзыс кö ветлісны сöмын рейсöвöй автобусöн, некутшöм тöжд-мог эз и вöв. «Сказки-краски» студия дасьтіс мультфильм, Луздорысь том серпасасьысьяс петкӧдлісны Соломония Пылаевалысь «Сямтӧм ош» мойд. Ольгалӧн да Артёмлӧн кык пи – Владислав да Ярослав да дыр виччысяна муспоз, ставнысӧ «аслас ичӧт кабырын» кутысь Алина ныв. Радпырысь век виччысьлöмаöсь внук-внучкасö: бабö чöсмöдлöма вöсни шаньгаöн да калиткаöн, а дедö ылöдлывлöма теша сёрниясöн. Буретш тайӧ юалӧмъяс вылас стӧча да гӧгӧрвоана вочавидзӧны юркарын олысьяслы да гӧсьтъяслы «Турунвиж субӧта» акцияяс дырйи. Ӧнія фестиваль вылӧ билетъяссӧ мӧдасны вузавны декабрь 25 лунсянь, и, кыдзи чайтӧны гажсӧ котыртысьяс, ӧдйӧ жӧ пӧ инасясны. Кольӧм четвергӧ искусство гимназияса этнокультура шӧринӧ волісны Сыктывкарса университетын велӧдчысь суйӧрсайса студентъяс. Владимир сёрнитчис Елена чойыскӧд, коді Коми пединститут помалӧм бӧрын оліс да велӧдіс карса школаын, да лэччис Сыктывкарӧ. Исполкомöн ветлiм и сэтчö, миянлы öд абу веськодь, кутшöмöн лоас гимназияыс, кöнi велöдчöны республика пасьталаысь ныв-зон. Иван Морозов йылысь уна бур кыв висьталісны республикаса Госсӧветӧн веськӧдлысь Сергей Усачёв да Иван Павловичлӧн ёртъясыс. Ярманга вылын ассьыныс вӧчӧмторъяссӧ сэні вӧзйисны Ухтаысь, Сыктывкарысь, Улыс Новгород обласьтса Семёнов карысь мастеръяс. Сэки дзоньвидзалунӧй бурджык нин вӧлі да, видзӧді налысь тренировкасӧ, сэсся ӧтуввезйысь корсьыси да босьтчи сыӧ Кыдзкарын. Октябрь 10 лунӧ республикаса юралысьлӧн Общественнӧй приёмнӧйын «веськыд йитӧда» телефон пыр сёрниыс вӧлі буретш та йылысь. Том пӧранас Олег, Валентина Лимеровалӧн кывъяс серти (студенталігас найӧ ӧти группаын велӧдчылӧмаӧсь), поэтӧн кӧсйӧма лоны. Кыдз висьталіс Светлана Матухно, бать-мам вермасны вӧдитчыны сертификат весьтӧ сьӧмнас кага чужӧмсяньыс квайт тӧлысь мысти. «Коми войтыр» ӧтмунӧмса президиумӧ пырысь, Сыктывкарса юкӧнӧн веськӧдлысьӧс вежысь, филологияса кандидат, фольклор туялысь: Ме скӧт быдтӧмӧн зіля-нокся, мам переработайтӧ, а бать иналӧ-вузалӧ вӧчӧмторсӧ, – висьталіс Светланалӧн Айдар Фёдоров пиыс. Кыдз юӧртіс Коми Госсӧветлӧн аппаратӧн веськӧдлысьӧс первой вежысь Игорь Труфанов, миян депутатъяслы та вылӧ сетсьӧ 30 лун. Та бӧрын челядьлӧн спорт школаӧн веськӧдлысь Владимир Терентьев вӧзйис котыртны Изьваын челядьлы национальнӧй спорт группа. — Сэк, кор челядь вӧчасисны киӧн да ворсісны, ми мам-батьыскӧд сёрнитім кыкнан кывсӧ сӧвмӧдӧм, билингвизмлӧн пӧльза йылысь. Дас квайт арӧсӧн сійӧ шедӧдіс спортса мастерӧ кандидат ним, а таво со вӧчӧма колана норматив да лоӧма спортса мастерӧн нин. Миян войвывса дженьыд гожӧмыс тэрмӧдлӧ видз-му овмӧсын уджалысьясӧс азыма мырсьыны, регыд кадӧн босьтны бур да озыр урожай. Татшӧм керкаяссӧ, Владимир Уйбалӧн кывъяс серти, колӧ кыпӧдны карын и сиктын, медым ни ӧти ветеран эз кыв асьсӧ ӧтдортӧмӧн. Илья Исаакович гижӧма 150-ысь унджык небӧг, юрнуӧдӧ пусян школа-студияӧн, тшӧкыда висьтасьӧ-петкӧдчӧ радио-телевидение пыр. Торйӧн нин Краснощельеын накӧд аддзысьлынысӧ нимкодь вӧлі, кӧть эськӧ и тӧвнас «буранӧн» ковмис сэтчӧдз воӧдчыны ӧкмыс час. Велӧдӧмаӧсь и жилищно-коммунальнӧй овмӧсын, биару да энергетика юкӧнын уджалысьясӧс, мый налы колӧ вӧчны, лоас кӧ неминуча. Нимкодь, мый воысь-во «Коми ВДНХ» паськалӧ, сӧвмӧ, мичаммӧ, сетӧ выль позянлунъяс и асьтӧ петкӧдлыны, и мукӧдсӧ видзӧдлыны. Судъяс ёнасӧ оз индывны татшӧм ногӧн мыжсӧ вештыны, гӧгӧрвоӧны да, мый уджӧн могмӧдысьяс оз виччысьны «статьяа зільысьястӧ». Тайӧс колӧ тӧдны, медым дорйыны пемӧсъяссӧ браконьеръясысь, а сідзжӧ наысь, кодъяс шызьӧдӧны-повзьӧдлӧны вӧлявывса кӧръяссӧ. Ухта карса историко-краеведческӧй музейын кыпыд чукӧртчылӧм дырйи восьтісны «Ремесло – не коромысло» интерактивнӧй выставка. Оз ков вунӧдны и семьяяс йылысь, кӧні сӧмын на мӧвпалӧны лӧсьӧдны кагасӧ да быдтыны-велӧдны сійӧс, — пасйис Сергей Гапликов. Сы серти республикаса юралысьлӧн Общественнӧй приёмнӧйясын госюрбюроысь юристъяс вермӧны отсавны скайп пыр Комиын олысьяслы. Нӧшта котралӧмаӧсь, петкӧдлӧмаӧсь приёмъяс, код отсӧгӧн позьӧ «кӧртвомавны» кампужитчысьӧс, лыйсьӧмаӧсь Макаров пистолетысь. Миян республикаын олöны уна сикас войтыр: роч, украинеч, азербайджана, армяна, татара, немеч. Талун сёрниным болгара йылысь. Фашистъяс шöтöмаöсь миномётъясысь да артиллериялöн биöн, тыш чöжыс на дорö пыр воöмаöсь содтöд вынъяс, но – ставыс весьшöрö. «Творческие индустрии» агентствоысь Дмитрий Мильков пасйис, мый и ӧнія дизайнеръяс тшӧкыда вӧдитчӧны нэмӧвӧйся традицияясӧн. Казьтыштам, регионын татшӧм предприятиесӧ кыпӧдӧм кузя проектнас республикаса юралысь ветліс кольӧм во сентябрын Финляндияӧ. Сыктывкарсаяслысь юасьӧны, збыльысь-ӧ пӧ сэтчӧдз вертолётӧн позьӧ воӧдчыны, а пыжӧн кӧ — сизим час ковмас Усинсксянь кывтны? Разӧдчытӧдз нимлунасьысьяс козьналісны быдӧнлы «Юбилейнӧй» кабала пачка да предприятиелӧн 50 вося историялы сиӧм фотоальбом. Сідз, зонъяс, кодъяс омӧльджыка котравлісны, вуджисны пауэрлифтингӧ да недыр мысти нин лоисны спортса мастерӧ кандидатъясӧн. Удораын вӧр заптӧм-пӧрӧдӧм кузя сёрнитчӧмсӧ СССР-са да Болгария Республикаса правительство костын вӧлі кырымалӧма 1967 воын. Эжва йылын мӧвпалӧны збыльмӧдны вӧр юкӧнын да видз-му овмӧсын инвестицияа уджтасъяс, медым лӧсьӧдны йӧзлы выль уджаланінъяс. Владимир Уйба аттьӧаліс странаса минпромторгын зільысьясӧс республикаса промышленносьт ёнмӧдӧм-паськӧдӧм вӧсна тӧждысьӧмысь. Карсянь неылын вӧрса паськыд эрд вылын вӧлі лӧсьӧдӧма ин-терактивнӧй да ворсан зонаяс, челядьлы аниматора площадка, фудкорт. Ӧти посёлокын шопер казялӧма госавтоин-спекторъясӧс да ӧддзӧдчӧма, машинанас пырӧма ягӧ, пышъялӧма-чук-льӧдлӧма пуяс костӧд. – И нимкодь, мый тіянӧс эз вермыны ылӧдлыны интернет да быдсикас гаджетыс да ті дасьӧсь водзӧ нуӧдны поискӧвикъяслысь уджсӧ. Фестивальса жюри зэв бура донъяліс Коми делегациялысь уджсӧ да национальнӧй под- ворьеяслӧн конкурсын вичмӧдіс коймӧд места. Та бӧрын во босьті тӧдӧмлун В.Т.Чисталёв нима культура колледжын, сэсся эновті сійӧс да пыри Сыктывкарса канму университетӧ. Эскӧдӧ, миян йӧзыс пӧ бурӧсь, век отсасьӧны ӧта-мӧдныслы, радейтӧны ассьыныс кывсӧ да олӧны бать-мамыслӧн туйӧдӧм-велӧдӧмӧн. Регионса семейнӧй капиталсӧ позьӧ видзны и кагаӧс велӧдӧм, бурдӧдчӧм, патераын капитальнӧй да мукӧд сикас ремонт вӧчӧм вылӧ. Тайӧ ёна унджык Рио-де-Жанейроса Олимпиада вылын серти, кытчӧ вит во сайын допинг вӧсна эз лэдзны Россияысь уна спортсменӧс. Тайӧ лыдпассӧ тӧд вылын кутӧмӧн ми дасьтам содтӧд койкаяс, медикъясӧс, оборудование да сьӧм, – висьталіс регионӧн юрнуӧдысь. Но республикаӧн веськӧдлысьяс кӧ кужасны сёрнитчыны Москвакӧд, Комиын туйяс стрӧитны-дзоньтавны сьӧмсӧ бюджетысь вичмӧдасны. Завод-фабрикатӧ ли ГЭС-тӧ миян ва-а-ажӧн нин некӧн оз лэптыны да, чинаыдлы кольӧ татшӧм ӧшинь-ӧдзӧс восьтӧминас и волывлыны. Сыктыв районысь Кунибса психоневрологическӧй интернатын олысьяс дорӧ волісны ГТО кузя тестъяс нуӧдан шӧринысь специалистъяс. Анатолий Павловичӧс йӧзыс вылӧ донъялiсны кыдзи тӧлка, кывкутысь, зiль да водзмӧстчысь, йӧз вӧсна ыджыд тӧжда веськӧдлысьӧс. Индияысь да Африкаысь воӧм студентъяс висьталісны, окота пӧ ветлыны коми сиктӧ, ас синмӧн аддзывны комияслысь оланін-гортсӧ. Кусӧдчысьяс петкӧдлӧны оз сӧмын ассьыныс сямсӧ, но и велӧдчӧны асланыс уджъёртъяслысь, босьтӧны налысь став выльсӧ да бурсӧ. Нимкодяси мича пемӧснас да лача куті, мый миян семьялы тайӧ сьӧд вой рӧма вӧвсӧ, кодӧс Рокотӧн нимтӧмаӧсь, пай вылӧ сетасны. Сійӧ сетас позянлун ёна унджык йӧзлы нырччыны дзоньвидза оласногӧ да кыпыда видзӧдны аскиа лунӧ, — тӧдчӧдіс Сергей Гапликов. – 2022 восӧ Россияса президентӧн шуӧма Россияса войтырлӧн культура озырлун воӧн («Год культурного наследия народов России»). «Награднӧй» станцияын регионса вӧр-ва да гӧгӧртас видзӧм кузя министр Роман Полшведкин пасйис козинӧн конкурсын вермысьясӧс. 590 морт письыс ловйöн кольöмасö арталі 234-öс, 153-öн усьöмаöсь тыш-косьын да кулöмаöсь ранаясысь, 203-öн вошöмаöсь юöртöг. —Россияын йӧзӧдӧма Театр во, а Коми Республикаын — нӧшта и 100 во тырис коми театрлы, но миянлы абу нимкодь, синва доршасьӧ. Ачымӧс ог лыддьы художествоа искусство бура гӧгӧрвоысьӧн да, гашкӧ, та понда выставка вылас меным эзджык тырмы коми гижӧдыс. Районса администрацияӧн веськӧдлысь Сергей Рубан содтіс, мый сиктас дзоньталӧны котельнӧй, сувтӧдӧмаӧсь нин сэтчӧ выль пӧрт. Муртса кӧ сорсьыштан, вермас лоны, мый туй выв правилӧяс торкалысьӧс оз кыскыны кывкутӧмӧ, да сійӧ мӧдас вывтіасьны и водзӧ. Сыктывкарын олысьяс да гӧсьтъяс вермасны тӧдмасьны сыӧн йӧзкостса творчество шӧринын (Сӧветскӧй уличаса 28-ӧд номера керка). Сэсся котырас мукӧд сьылысьыс тшӧтш вӧзйӧмаӧсь пӧль-пӧчсяньыс да бать-мамсяньыс кывлӧм сьыланкывъяс, ворсӧмъяс да йӧктӧмъяс. Луннас на опера да балет театр водзын сулалысь памятник дорас чукӧртчылісны поэзия радейтысьяс, лыддисны-кывзісны кывбуръяс. —Оланпассӧ збыльмӧдӧм могысь колӧ, медым бизнесын да инвалидъяслӧн котырын зільысьяс уджалісны ӧтув, — пасйис Сергей Артеев. А вирусӧн висьысьяскӧд водзынджык сёрнитлӧм-аддзысьлӧм йӧзӧс вирусӧн висьысьяскӧд корсьӧны да туялӧны вирнысӧ лабораторияын. – Тайӧ скверас шуӧма вӧчны йӧзлы шойччанінъяс, челядьлы ворсан площадкаяс, а грант весьтӧ – ньӧбны аслыссикас мича лабичьяс. Война воясӧ Победасӧ виччысисны окопъясын да землянкаясын, вӧрӧгкӧд тышкасьысь каръясын да сиктъясын, странаса быд пельӧсын. Сьӧкыд эскыны, но Ляй погостса вичкояс йылысь казьтывсьӧ Василий Иванович Шуйский сар дырся сідз шусяна дворовӧй небӧгын на. Чукӧртчӧмлӧн помшуӧмъясын вӧзйӧма дасьтыны торъя оланпас, медым Комиӧ эз позь вайны мукӧд регионысь да странаысь лӧп-шыблас. Ті кö аснаукöн панінныд нин стрöйбасö, сійöс судитчытöг позьö жö гижöдны, тырмымöн та йылысь юöртны карса администрациясалы. уджалан места видзӧма да восьтӧма матӧ сё выльӧс, – юксис вермӧмъясӧн Сыктыв районса администрацияӧн юрнуӧдысь Роман Носков. Сентябрын судлӧн шуӧм серти зонсӧ мӧдӧдӧмаӧсь дзескыдінӧ, а нывкасӧ тыр арлыдтӧмаяслӧн делӧяс кузя отдел босьтӧма учёт вылӧ. Посёлокса администрацияӧн веськӧдлысьяс серти, таво вель уна сьӧм видзӧмаӧсь Ыджыд улича да Яг-кар микрорайон югзьӧдӧм вылӧ. Тӧдмасьӧмаӧсь сэтчӧс медся тӧдсяна инъясӧн: чери кыйысьялӧн Бастионӧн, Буда замокӧн, Буда да Пешт кар юкӧнъяс йитысь поскӧн. Ухталӧн тшупӧда паслы сиӧм чукӧртчылӧм дырйи Магомед Османов пасйис, юбилейыс пӧ нӧшта ӧтчыд тшӧктӧ казьтыштны кольӧм кадсӧ. Пызан веркӧсъяссӧ визьйӧдлӧма да быд «позйӧ» гижӧма-серпасалӧма юркарлӧн историякӧд, Коми муысь иннимъяскӧд йитчӧм юалӧмъяс. Видз-му да вöр заптан, вöралан, чери кыян да рöдмöдан овмöсъясын вузöссö вöчöма 1,1 миллиард шайт дон — 13 прöчентöн унджык. Буретш тані позис пырӧдчывлыны кадколастъяслӧн гажӧ, веськавлыны ворсны Тулыс дорӧ, кытшӧн йӧктыны Гожӧмкӧд, дурыштны Аркӧд. – Ӧні ансамбльын сьылӧны дас кыкӧн да нӧшта витӧн отсасьӧны концертъяс дырйи, — юӧртіс котырӧн веськӧдлысь Сергей Филипченко. Концертас вичмӧдасны талы торъя юкӧн, кӧні шӧр персонажнас петкӧдчас Вась пӧль да кутас туйдыны-велӧдны томъясӧс творчествоӧ. Егор Утробинӧс, коді пуысь вӧчалӧ йӧз-лысь да быдсикас мутиыслысь мы-гӧръяс, оз сӧмын Перым-Коми кы-тшын, но и Комиын тӧдӧны. Зэв ыджыд аттьӧ компаниялы уджавны да землякъясӧс нимкодьӧдны позянлун сетӧмысь, – шуис ас вылӧ уджалысь Константин Чипсанов. Диплом дорйӧм бӧрын миян героиня сьӧлӧмсяньыс босьтчӧма уджӧ, серпасалӧма неыджыд типографиялы небӧгъяс, уджалӧма гортсяньыс. Сідз, Пенсия фонд пыр гӧль семьялы 2018 вося январсянь «мам капитал» весьтӧ быд тӧлысь вермӧны вичмӧдны овны судзсьымӧн сьӧм. Бюджетысь уджйӧзалӧм сьӧм бергӧдігӧн федеральнӧй тшупӧдын личӧдъяс сетӧм бӧрын Комиын 2024 воӧдз прӧстмӧма 8,7 миллиард шайт. Быдсикас кружокӧ ветлісны, но дыр кежлӧ эз кольччывны, вочасӧн аддзисны жӧ кажитчана нырвизь да ӧні зільӧны сӧвмыны на серти. –Отсӧгсӧ ми пыр виччысям, торйӧн нин тӧдчана сійӧ детсад-школаяслы, культура керкаяслы да фермеръяслы, – пасйис Елена Цгоева. Тi кö олiнныд мöд странаын, но бöр локтiнныд Россияö, сьöмсö босьтöм могысь колöны документъяс, кöнi пасйöма öнiя оланiннытö. Ме ӧні ньӧти ог нёрпав-вись, вӧснялі, аддзи выль ёртъясӧс, уджала аслам вурсянінын, тшӧтш и челядькӧд пионер котыр лӧ-сьӧдім. Венгрияын олысьяс став транспортысь бӧрйӧны велосипед, а мода вылӧ ёна оз видзӧдны, пасьтасьӧны сідз, медым налы вӧлі удобнӧ. А томулов тӧдчӧдӧны, мый ӧта-мӧдсӧ лыддьӧны ыджыд семьяӧн, и ас водзаныс ӧнісянь пуктӧны мог – отсавны сӧвмыны ичӧтджыкъяслы. Гашкö, карса патераын диван вылын куйлысь шуас Сабля из вылö ветлöмсö экстримöн, а ме эськö пасйи сiйöс öти кывйöн – комфорт. Менам дядь Николай Васильевич Ивашевлысь судьбасö тöдмалöм могысь ёна уналаö гижлöмаöсь вокъясыс, но некутшöм юöр абу сюрöма. Чими кыйӧм вылӧ 40 прӧчент квотаыс талун «Землевладелец» некоммерческӧй партнерство киын, кодӧн веськӧдлӧ Константин Поздеев. —Зэв нимкодь, мый вермытӧмъясӧс велӧдӧм вылӧ сьӧмсӧ республикаса бюджетысь вичмӧдӧны, — водзӧ висьталӧ Маргарита Колпащикова. Апрель 27 лунӧдз союзлӧн правлениеын вӧчасны кывкӧртӧд и спортсменъяс кузя, кодъясӧс мӧдасны дасьтыны 2020-2021 вося сезонын. Сылӧн водзмӧстчӧмӧн ныв-зонлӧн лоӧ позянлун ветлыны походӧ, овны палаткаын, рӧдтыны верзьӧмӧн, пырӧдчыны квест-мастер-классӧ. Дерт жӧ, бур командатӧг телевидениеын тэ нинӧм он вермы вӧчны: миян вӧліны режиссёр, операторъяс, дизайнеръяс, звукорежиссёр. Асланыс енби-сямнас тӧдмӧдісны Чувашияысь, Марий Элысь, Ярославль, Архангельск да Киров обласьтъясысь сьылан-йӧктан котыръяс. Лаборантъяс тестъяссӧ сетӧны тшӧтш миянлы, да сы отсӧгӧн шыӧдчысьяс дорӧ ветлігӧн тӧдмалам, абу-ӧ кӧвъясьӧма кодлыкӧ вирусыс. Искусствояс колледж да Гнесинъяс нима Россияса музыка академия помалысь филармонияса «Асъя кыа» ансамбльын сьылӧ 2011 восянь. ны олӧмӧ «Радейта ме тэнӧ, ас чужан муӧй» уджтас: котыртлӧны-пасйӧны Иван лунлы, Илля лунлы да чомӧрлы сиӧм йӧзкостса гажъяс. – Школа помалӧм бӧрын муні велӧдчыны Санкт-Петербургса канму университетӧ искусствояс факультетӧ, — висьталӧ ас йывсьыс Юлия. –Ми ошкам регионлысь тайӧ водзмӧстчӧмсӧ да, ковмас кӧ, отсалам дасьтыны став колана документсӧ, – кӧсйысис Максим Решетников. Кыкӧн мӧдасны служитны Воздушно-космическӧй войскаын, нӧшта ӧти – Россия Федерацияса оборона министерстволӧн велӧдан шӧринын. Волгоград обласьтса Череповец дорын май тӧлысся 24-27 лунъясӧ нуӧдісны «Экосистема» ставроссияса том йӧзлысь медводдза форум. Чорыд коммунальнӧй шыбласӧн (ТКО) вӧдитчӧм йылысь сёрни муніс январь 31 лунӧ республикаса юралысьлӧн Общественнӧй приёмнӧйын. Та могысь гожӧм шӧрсянь Роспотребнадзорса специалистъяс волӧмаӧсь 925 вузасянінӧ, на лыдысь 365-ас аддзӧмаӧсь тырмытӧмторъяс. «Монди Сыктывкарса ЛПК» отсӧгӧн Луздор районын сӧвмӧ велӧдан юкӧн, мичаммӧны сикт-грездъяс, а сідзжӧ содӧ ас вылӧ уджалысьыс. Войдӧр шӧр туйыс вӧлӧма Сыктыв юті да сынӧдті, чорыд веркӧса му туйыс йитӧма юрсиктсӧ юркаркӧд кольӧм нэмся 80-ӧд вояс помын. Удора таво комын квайтӧдысь чукӧртліс Коми муысь енбиа войтырӧс, коми да роч литература, культура да искусство радейтысьясӧс. Колӧ шуны, республикаӧн юрнуӧдӧмӧ выльӧн босьтчӧмаяс пиысь эз на быдӧн панлы кывкутана уджсӧ коми нырщикъяскӧд паныдасьлӧмӧн. —Ми вӧчим кывкӧртӧд, мый «Доступная среда» вылӧ джынсьыс унджык сьӧмсӧ тайӧ кар-районас видзӧмаӧсь весьшӧрӧ, — висьталӧ Илья. Зонкалысь кок йылас зумыдджыка сувтны ыджыд кӧсйӧмсӧ казяліс спорт школаын велӧдысь Н.Н.Карманов да шуис ышӧдны сійӧс спортӧ. Майбыр, оз ло дзескыд сэні гажӧдчысьяслы, сьылысь-йӧктысьяслы, а сідзжӧ видз-му овмӧс ярманга вылын вузасьысь-ньӧбасьысьяслы. Локтан во кежлӧ республикаса бюджет йылысь оланпас бала видлалігӧн Госсӧветын донъялісны видз-му овмӧс сӧвмӧдан госпрограмма. И мытшöдсö бырöдны эськö позис ас странаын машинаяс вöчöм кузя федеральнöй программа весьтö, пасйис республикаöн веськöдлысь. Гортын отсасьлім, быдсикас удж бергӧдлім, квайт арӧсын сямми нин аслым пусьыны, а кӧкъямысын верми став семья пажынӧн вердны. Ольга Ногиевалы вочавидзӧ биысь видзчысян служба да войтырӧс доръян республикаса управлениеысь шӧр специалист Елена Лодыгина. Государство сетӧ ыджыд тӧдчанлун кооперативъяслы да, Татьяна Александровна пырис Кулӧмдінса МТС-ӧ, мед ньӧбны ытшкан агрегат. Гӧгӧрвоӧдам, мый уна судтаа керкаын торъя жырйын, сулалӧны контейнеръяс, кытчӧ йӧзыс торйӧдлӧмӧн вайӧны гортсьыныс шыблас-ёг. Сыктывкарса «Мода театрысь» мича нывъяс петкӧдісны донъялысьяслы конверт, кытчӧ вӧлі гижӧма сійӧ либӧ мӧд нимпасын вермысьсӧ. Бурджык аслыд волыны да ас синмӧн ставсӧ аддзывны август 17 лунӧ юркарса “Июнь” вузасян-шойччан шӧринын 10 чассянь 18 часӧдз. Но та вылӧ видзӧдтӧг, аньяс зільӧны ветлыны Каневкаӧ и Сосновкаӧ, Ловозероӧ и Варзугаӧ, Мурманскӧ и Умбаӧ, Ревдаӧ и Кировскӧ. Январь 24 лунӧ Австрияса Грац карын юӧртісны, коді лоис мужичӧйяс пӧвстын конькиӧн фигурнӧя исласьӧм кузя Европаса чемпионӧн. Юниоръяслӧн Гран-приса ордйысьӧм дырйи Дмитрий шедӧдіс нин эзысь, а 2016 воын босьтіс том йӧзлӧн Россияса первенствоын зарни. Национальнӧй галереяын петкӧдлӧм бӧрын «Кыв шутӧг-2» выставкасӧ нуласны кар-районъясӧ, медым и сэтчӧс войтыр тӧдмасясны сыӧн. Сідз, Анна Софронова лыддис Анастасия Сукгоевалысь кывбур, а Мария Коровина петкӧдчис Елена Козловалӧн висьтъясысь юкӧнъясӧн. Маысь кындзи Любовь Лысовалӧн бордъя быдтасъясыс сетӧны перга, пыльца, воск, забрус, прополис – мортыдлы тшӧтш жӧ зэв колана. Россияса сборнӧйын Олимпиадаса 24 чемпион, спортса 139 заслуженнӧй, 136 войтыркост тшу-пӧда да 54 мастер, мастерӧ 4 кандидат. Предпринимательяслы сэні дон босьттӧг котыртлӧны семинаръяс, мастер-лассъяс, тӧдмӧдӧны государствоӧн отсӧг сетан уджтасъясӧн. Велӧдысьыдлы ӧд век колӧ аслас тӧдӧмлун-сямлӧн вылі тшупӧдсянь лэччывны ичӧт морт дорӧдз, мед ӧтлаын нин сэсся кыпӧдчыны бӧр. Галина Ивановналӧн челядьдырся уна серамбанатор йитчӧма Оля Симпелева нывъёртыскӧд, кодкӧд ӧнӧдз топыд йитӧд кутӧ да ёртасьӧ. Грантсӧ унаысь нин босьтысьяс висьталісны, мый вӧчӧмаӧсь налы вичмӧдӧм сьӧм весьтас, а сідзжӧ водзӧ вылӧ кутшӧмӧсь могъясныс. Да уна унатор на позис тані вӧчны, велӧдчыны, быдсяма шензьӧданаыскӧд паныдасьлыны ныр на ныр, ставсӧ он и вермы лыддьӧдлыны. Но посёлокысь оз вермыны петны висьысьяс, челядя аньяс, да та вӧсна пӧ районын зэв ёна виччысьӧны, кор нин дзоньталасны туйсӧ. Тöдсаöй меным висьталiс, мый дугдöма видзöдны телевизор, нинöм оз лыддьы öтуввезйысь, но тöдсаясыс сылы ысталöны бöръя юöръяс. Талун Комиын медся гырысь да тӧдчана предприятиеысь ӧти, «Монди Сыктывкарса ЛПК», нимӧдӧ тшупӧда пас — комбинатлы 50 во тырӧм. Бабӧй кужӧма тунасьны, вӧдитчӧма бурдӧдчан турунъясӧн, да та вылӧ семьяыс и олӧма – коді пӧ нянь шӧрӧм сетас, коді кольк ваяс. Важсьыс гажтӧмтчи да, кольӧмасӧ казьтыштӧм ради ветлі Сизябӧ, кӧні витӧд классӧдз кымын коллявлі гожся каникулӧс вежань ордын. Кор жӧникыс матыстчылӧма керка дорас, гӧтырпулӧн нывъёртъясыс корӧмаӧсь сылысь сьӧм да козинъяс, натӧг керкаас абу лэдзӧмаӧсь. Миян шӧринсянь мортыслӧн медосмотр кузя кывкӧртӧдсӧ сетам сылы аслыс, ыстам тшӧтш поликлиникаӧ, а ковмас кӧ, и соцстрах фондӧ. Ставӧн шуӧны, мый уджсӧ тадзи котыртӧмыс зэв кивыв, торйӧн нин сиктса войтырлы, ӧд оз нин ков локны юркарӧ да корсьны юристӧс. Водзтіджык «Росконтроль» йӧзӧдліс шемӧсмӧдана лыдпас: Россияын вӧчӧм да Белоруссияысь вайӧм сырысь 60 прӧчентыс пӧ абу йӧлысь. А медся нимкодь ветеранъяслы сыысь, мый абу весьшӧрӧ вошӧма коркӧя мырсьӧмныс, мый видз-му овмӧсыс нималӧ республика пасьтала. А менам вежӧрӧ колис сӧмын ӧти юалӧм: мыйла татшӧм ён да мича гӧлӧсаясыслы веськӧдлысьяс оз убӧлитны сетны некутшӧм ыджыд ним? Быд сырлӧн эм аслас паспорт, кытысь позьӧ тӧдмавны, кутшӧм тайӧ сыр, кор пуӧмаӧсь да кутшӧм йӧлысь, — висьталіс Сергей Черных. Сэні олысьяс быд лун ньӧбӧны йӧв, кольк, нянь, стеклӧ да пластик дозмукын юантор, гортын вӧдитчан химия сорас да уна мукӧдтор. А вӧрсӧ, асьныд тӧданныд, лун и вой пӧрӧдӧны, став матігӧгӧрсӧ полошуйтӧны, техника эргӧ, йӧз матькӧны, звер да пӧтка пышйӧны. Кытшсаöс биаруöн могмöдны сьöмсö вичмöдöны Газпром, крайса да меставывса бюджетъяс, вештысьöны таысь и организацияяс да йöзыс. Но öружие, боеприпас, сёян-юан, самолёт-танк, весиг связь нюжöдны телепон провод тырмытöм вöсна 2-öд армия веськалöма налькйö. Мирса быд странаын власьтлань зыртчысьяс бӧрйысигӧн вӧдитчӧны сідз шусяна «няйт технологияясӧн», быд ногыс лёкӧдӧны ӧта-мӧдсӧ. Кутам лача, библиотекаясӧ мӧдӧдӧм выль небӧгсӧ босьтлас киас быд олысь, и ставӧн бара на бур кывйӧн казьтыштасны енбиа мортӧс. Во-мӧд сайын «Василей» гаж видзӧдны билетла йӧзыс нёль час асывсянь вӧлі ӧчередӧ сувтӧмаӧсь и ставсӧ сизим минутӧн ньӧбӧмаӧсь. Красноборса-лӧн подворьеын петкӧдлӧма тшӧтш Вертеплысь да Діюрлысь озырлунъяс: бурдӧдчан лӧз сёй, «ловъя» ва да дивӧ-корӧсьяс. Ми вӧчам ставсӧ, медым миян челядь нималана спортсменъяс вылӧ видзӧдӧмӧн быдмисны-сӧвмисны да лоисны олимпийскӧй чемпионъясӧн. Суйӧр сайысь воӧм студентъяслы окота вӧлӧм унджык тӧдмавны Коми му йылысь да зіля юасисны ныв-зонлысь, мый налы гӧгӧрвотӧм на. Но бӧръя кык вонас тайӧ карас олысьяс кутісны ёна водзмӧстчыны, паськыда висьтавлыны ас йывсьыс и гажъяс дырйи, и ӧтуввез пыр. Миянлы тешкодь нимъяса став тайӧ пӧжассӧ позис видлыны сентябрь 7-8 лунъясӧ финн-йӧгра этнопаркын «ШаньгаФест-2019» гаж дырйи. Ӧд кымын ыджыдджык семьяыс, сымын ёнджыка сэні радейтӧны да гӧгӧрвоӧны ӧта-мӧдсӧ, сымын шудаджыкӧсь сэні и челядь, и бать-мам. Абу ӧд гусятор: выльторъяс юӧртан тележурналистъяс зэв тэрмасьӧмӧн унатор комиӧдӧны роч кывйысь, тшӧкыда пыдi-сянь мӧвпышттӧг. Чолӧмаліс чукӧртчӧмаясӧс и Войвыв кытшсайса каръяслӧн котырӧн веськӧдлысь, Россияса общественнӧй палатаӧ пырысь Игорь Шпектор. Но шыӧдчӧмнымӧс эз на могмӧдны, — пырӧдчис сёрниӧ филармо-нияса солистка да «Сытый гражданинысь» волонтёр Екатерина Курочкина. А юясын чери рӧдмӧдӧм – тайӧ компаниялӧн медшӧр могъясысь ӧти нырвизь, – шуис предприятиеса главнӧй эколог Дмитрий Очеретенко. Шензьӧдӧ, но весиг том войтыр воӧны карысь тайӧ гаж вылас, коді помасьӧ ломалысь бипур да чеччысь шонді югӧръяс улын йӧктӧмӧн. Такӧд йитӧдын воӧма нин юӧр, мый 2020-2021 воясӧ проектсӧ збыльмӧдӧм вылӧ Россияса бюджетысь лоӧ вуджӧдӧма 588,6 миллион шайт. Мисьтӧмджык серпасыс Сыктывдін районса Выльгорт сиктысь «Парма ПЭВ» ООО-ын, коді удж-йӧза котырас зільысьяслы 14 миллион шайт. Сюрукъяслы тані кажитчас, – вӧчис кывкӧртӧд республикаса видз-му овмӧс да потребительяслӧн рынок кузя министр Анатолий Князев. ВЦИОМ-лӧн туялӧм серти, Россияса войтыр ошкӧны и страналысь асшӧрлун дорйӧм кузя Оланподулӧ пыртӧм могысь вӧзйӧм вежсьӧмъяссӧ. Сиа ставныдлы бӧр воны гортаныд ловйӧн, дзоньвидзаӧн, зумыд лолӧн, аддзыны выль ёртъясӧс, лоны Россиянымӧс збыльысь дорйысьӧн. –Мыйсюрӧ вӧчам нин и школа пытшкас, медвойдӧр лӧсьӧдам электрика да сантехника, – юӧртіс компанияын уджалысь Александр Климов. Татшӧм ногӧн, ми вермам нимкодясьны сӧмын некымын уджтасӧн, тайӧ 10-15 минута «Талун», «Вочакыв» да «Миян йӧз», «Юрган» да ми. Гижалӧмыс зэв тӧдчана и экономикаын, и йӧз олӧм-вылӧмын, ӧд сы вылӧ подуласьӧмӧн лоӧ урчитӧма страна водзӧ сӧвмӧдан нырвизьсӧ. Журналистъяс пӧвстысь ӧти казьтыштіс, пандемия кадӧ пӧ донсяліс сёян-юан, антисептик да висьӧмысь видзчысигӧн мукӧд коланатор. –Ветеранъяс виччысьӧны, мый ми кутам тӧждысьны на вӧсна, отсавны налы, и миянлы колӧ сетны отсӧгсӧ, – висьталіс Владимир Уйба. –Юрын пыр вуранноглӧн быд ичӧтик тӧдчанаторйыс: кыдзи эськӧ сійӧ либӧ тайӧ костюмсӧ ӧдйӧ пӧрччыны да пасьтавны, кыдзи кизявны. — Радейтӧй дона йӧзтӧ, кужӧй кывны матыссатӧ, эскыны, отсасьны ӧта-мӧдлы и тшӧкыдджыка сёрнитӧй, и сэк семьяын ставыс лоӧ бур! Кыдзи пасйисны конкурссӧ котыртысьяс, воысь-во сьӧкыд бӧрйыны вермысьӧс «Поэзия» нимпасын, комиӧн мича кывбур гижысьыс уна да. Сэк жӧ ёрдын делӧ видлаліг-вензигкості оз позь босьтчыны дзоньтасьнысӧ, сы вӧсна мый лоӧ нуӧдӧма судебно-стрӧитчан экспертиза. Посни челядь пӧтмӧныс да кольмытӧдзыс чечча-лісны вайӧм батутъяс вылын да шливъялісны-ислалісны резинаысь пӧльтӧм чойяс вывті. Тайӧ номинацияас ордйысясны Кулӧмдін районысь Владимир Козловецлӧн, Удораысь Алексей Жилинлӧн да Михаил Кукинлӧн сьыланкывъяс. Республикаса медся лунвыв район вочааліс Сыктывкарысь гӧсьтъясӧс зумыш поводдяӧн, уличаясын чӧв-лӧньӧн да. пӧсь пирӧг-пӧжасӧн! Евгения Лясковская висьталіс, социальнӧй да культурнӧй проектъяссӧ донъялігӧн медвойдӧр мый босьтӧны тӧд вылас жюриӧ пырысьяс. Миян семьяын эм аслыспӧлӧс «фишка»: медым тӧдчана лоӧмторъяс, тешкодьторъяс колясны век кежлӧ — пасъялам найӧс торъя блокнотӧ. Со и артмӧ, мед ветлыны детсадйӧ, велӧдчыны школаын да кыпыда найӧс помавны, сьӧмтӧ колӧ босьтчыны чӧжны кага чужӧмсяньыд нин. –Тіян гырысь социальнӧй проектъясныд шензьӧдана бурӧсь, а кыдзи найӧ йитчӧны социальнӧй да культурнӧй уджтасъяслӧн конкурскӧд? Кыдз тыдовтчӧ, ставыс вӧчсьӧ сы могысь, медым район водзӧ сӧвмис да сиктса йӧзлы овсис бурджыка,– кывкӧрталіс Марина Королева. Миян ӧнi могным – паськӧдны Арктикалысь границасӧ лунвывлань, мед сэтчӧ веськалiсны тшӧтш Инта, Усинск каръяс, Чилимдiн район. Кык тӧлысь сійӧ тӧдмасис туйвыв-са патруль службаын административнӧй законъяс олӧмӧ пӧртӧм бӧрся видзӧдысь инспекторлӧн уджӧн. Сёрнитанторъяс лыдӧ тайӧ юалӧмсӧ пыртіс Госсӧветлӧн президиум, таӧдз оланпас баласӧ видлалісны парламентлӧн куимнан комитетас. Италия та вылö вичмöдöма 374 миллиард доллар, Испания — 220 миллиард, Франция — 550 миллиард да содтöд на Париж — 45 миллиард. — Ӧд во кызь сайын нин вынсьӧдлісны оланпас, код серти стрӧйба лэптігӧн быть колӧ тӧд вылӧ босьтны вермытӧмъяслысь тӧжд-могсӧ. Семьяӧс колӧ туйдны-ышӧдны лёксьыс видзчысьны, велӧдны йӧзсӧ Ен нога овны, – зілис эскӧдны чукӧртчӧмаясӧс иерей Максим Стыров. Небӧгаиннас веськӧдлысь Татьяна Семяшкина дзик пыр вӧзйис гижӧдчыны библиотекаын да бӧрйыны сьӧлӧм серти книга, мый ме и вӧчи. Мир пасьталаын коронавирус вуджö мортсянь мортлы, и та вöсна йöзыс зэв унаöн, кыдз тыдалö öтуввезйын, шöйöвошöмаöсь-шызьöмаöсь. Тайӧ праздникыс казьтыштӧ миянлы Ыджыд Перымса медводдза епископ, православие дорйысь да паськӧдысь вежа Перымса Степан йылысь. Лабораториялӧн водзмӧстчӧмӧн 2002 восянь «Би кинь» журналын йӧзӧдӧны сідз шусяна приложение-вкладыш — “Дзолюк” ичӧтик небӧгъяс. Ӧніясӧ эштӧдӧм бӧрын лоас позянлун дзикӧдз бырӧдны районас зонпоснилысь детсадйӧ ӧчередсӧ, став дзолюкыслы вичмас сэні местаыс. Кыкнан артистсӧ «Монди СЛПК»-ӧн веськӧдлысь Клаус Пеллер аттьӧалiс сцена вылӧ кайлӧмӧн да козьналiс моздор тырныс мича дзоридз. Январь 24 лунӧ республикаса юралысьлӧн Общественнӧй приёмнӧйын «веськыд йитӧда» телефон пыр сёрниыс вӧлі буретш варикоз йылысь. Ипотекаысь кындзи 150 сюрс шайтсӧ семья вермас видзны оланін бурмӧдӧм, керка стрӧитӧмысь пай вештӧм, дзоньталӧм-выльмӧдӧм вылӧ. Ас войтырлӧн нэмӧ-вӧйся сёян-юанлы сьӧкыд водзсасьны бургер-пиццаыдкӧд, – висьталіс ресторанъяслысь удж донъялысь Олег Назаров. Юралысь сідзжӧ видзӧдліс, кыдзи призывникъяс олӧны сборнӧй пунктын, сёрнитіс накӧд, кодъясӧс матысса лунъясӧ ыстасны жӧ армияӧ. Кор сійӧ гӧгӧрвоӧма, мый Мария да бурмастер Владимир костын чужӧ пӧсь муслун, локтӧма ёртъясыскӧд «сёрнитыштны» батьлӧн балокӧ. Торйӧн тӧждысисны уджа-лысьяслӧн челядь вӧсна: праздникъяс кежлӧ сеталісны бур козинъяс, гожӧмнас мӧдӧдлісны шоныд саридз дорӧ. Ошкыд – водзмӧстчысь, кӧть и овлӧ жӧ сылы окота кытчӧкӧ сайӧдчывны мукӧдысь, дзебсьывны «гуӧ» да сэні ӧткӧн пукыштны-мӧвпыштны. Кольӧм во «Монди Сыктывкарса ЛПК» отсӧгӧн дзоньталісны Глотовоса культура керкаын пач да выльмӧдісны междуреченсксалысь вевтсӧ. И рушку, и гинекология висьӧмысь, и насмукаысь, и гриппысь, и отравитчин кӧ мыйӧнкӧ, да и нӧшта на уна мукӧд висьӧмысь отсалас. Февраль 2 лунӧ Изьваын челядьлӧн шӧринса спортзалын муніс шахмат да пызанвывса теннис кузя районса сиктъяслӧн XVII спартакиада. Сылӧн кывъяс серти, семьяын мыж вӧчӧмсьыс колӧ ӧнія оланпас вылӧ подуласьӧмӧн видзчысьны, а оз выль оланпасъяс вылӧ лача кутны. 25 во татшӧм мыжаясыскӧд уджалӧ Наталья Шишкина, коді чайтӧ, мый ачыс сійӧ уголовно-исполнительнӧй тэчасӧ веськаліс виччысьтӧг. Владимир Уйбалӧн кывъяс серти, республикаса правительство оз ӧтдортчы тайӧ уджсьыс, и таво нин сиктсалы вичмӧдасны содтӧд сьӧм. Одыбысь Геннадий Поповлӧн да Кӧрткерӧсысь Владимир Трошевлӧн киясын гажаа ворсісны гудӧкъяс, сідз и чуксалісны петавны йӧктыны. Кӧть сійӧ и эз ло вермысьӧн, жюри «зарнисӧ» сетіс Краснодарысь София Легранлы, век жӧ татшӧм конкурсын петкӧдчӧмыс зэв тӧдчана. «Демография» нацпроект весьтӧ Комиын кыпӧдасны юркарын Тентюковса да Сыктыв районын Кунибса керка-интернатъяслы выль корпусъяс. — Сійö и школа помалöм бöрас пыр котраліс миян район вöсна, и таöн ёна содтывліс сиктса районъяс костын спартакиадаясын очкояс. –Аслас грант весьтӧ сьӧмсӧ сійӧ абу на видзӧма, но сылӧн эм нин дум-кӧсйӧм тайӧ проект вылас подуласьӧмӧн дасьтыны выль уджтас. –Тайӧ лои позяна регионса да федеральнӧй министерство-ведомствояслӧн ӧтув зільӧмӧн федеральнӧй национальнӧй проектӧ пырӧдчӧмӧн. Но регыд нин, кор Ивлево грездсянь неылын кык лунӧн «кыпӧдім» 42 салдатӧс, Иван Петрович ошкис миянӧс да корис нӧшта на волыны. Программасӧ заводитісны снимайтны июль 15 лунӧ «Мосфильмын», а эфирӧ передачаыс петіс «Россия – Культура» телеканалын декабрын. Уна сюсь, крепыд дзоньвидзалуна морт шыбитіс велӧдчӧмсӧ сы вӧсна, мый локтіс авиацияӧ ыджыд сьӧмла либӧ «мамлӧн тшӧктӧм» серти. — И унаысь казявлі, мый гаражъяс сайын ӧзйӧны бипуръяс, кӧні оланінтӧм да уджтӧмалысь войтыр шонтысьӧны, пуӧны аслыныс сёянтор. Арлыд вылӧ видзӧдтӧг ставӧн сьӧлӧмсяньыс да зэв бура лыддисны «Войвыв ко-дзув» журналын йӧзӧдӧм кывбур-висьтъяс да мукӧд гижӧд. Талун ӧтуввез пыр позьӧ кокниджыка да ӧдйӧджык тӧдмӧдны тшӧтшъяясӧс изьватас комикӧд, Коми муӧн, традицияясӧн, Войвылын олӧмӧн. Районса ветеранъяслӧн котырӧн юрнуӧдысь Татьяна Павлова юаліс регионса веськӧдлысьлысь, кор пӧ райбольничаӧ ньӧбасны маммограф. Том балериналӧн шӧр партияяс абу на вӧлӧмаӧсь, но сійӧ петкӧдчис нин «Россия — Культура» телеканаллӧн «Большой балет» уджтасын. Республикаса стационаръясын коронавирусӧн висьысьяслы лӧсьӧдӧмаӧсь 2.079 койка, а пневмонияӧн нёрпалысьяслы артыштӧмӧн – 2.244. —Таво дасьтам Айкатылаын культура керка дзоньталан проект, а локтан воӧ кутам зільны, медым и микуньсалы татшӧм проектсӧ вӧчны. Пасъя, сэні ми тӧдмалiм, мый мамонтыд абу и сэ-тшӧм ыджыд вӧлӧма, кыдз археопаркас петкӧдлӧма, а кык метрысь неуна джуджыдджык. Кодкӧ шыпассӧ 3D-графикаӧн вӧчӧма, кодкӧ – вышивайтӧма, кодкӧ – кӧртысь дорӧма, а кодъяскӧ – лыысь, пуысь, кабалаысь вӧчӧмаӧсь. Веськӧдлысьыс – Галина Васильевна Киваева; музейса жыр дасьтӧмын водзмӧстчысьыс – история велӧдысь Марина Вениаминовна Крюкова. Буретш сы дырйи 1965-1986 воясын промышленнӧй предприятиеяс вӧчӧмаӧсь куим пӧв унджык прӧдукция, ӧкмыс пӧв содӧма мусир перйӧм. 30 вонас ансамбльӧ воліс 50 гӧгӧр морт, но, нимкодь, мый эмӧсь миян уна-уна во нин сьылысьяс, кодъяс вылын и кутчысьӧ котырным. Юбилейыслы сиӧм концерт дырйи велӧдчысьяслӧн да велӧдысьяслӧн вермӧмъяс йылысь висьталіс школаса директорыс Екатерина Дьячкова. Кӧзяйкаыслӧн висьталӧм серти, бизнессӧ сӧвмӧдны-паськӧдны арт-мис буретш «Монди Сыктывкарса ЛПК»-лӧн да государстволӧн отсӧгӧн. Видзӧдӧмпӧръя, горзысьясыс кӧсйисны став коми йӧз нимсянь кулитны республикаса да странаса власьтсӧ, оз пӧ ков миянлы татшӧмыс. Ӧні колӧ археологъяс моз восьтыны, гижны протокол, фотографируйтны, быд салдатӧс лэптыны торъя баннер вылӧ, сюйны торъя мешӧкӧ. –Сезон пансигӧн кутшӧм мог вӧлі пуктӧма, сы вылын водзӧ уджалам: тайӧ ас сцена вылын концертъяс, гастрольяс, – вочавидзис сійӧ. Быд мам, быд бать кӧсйӧ, медым сылӧн быдтасыс вӧлі шудаӧн, кужис петкӧдлыны асьсӧ, аддзис олӧмсьыс инсӧ, кужис сӧвмӧдны енбисӧ. Сэки лунвылӧ ветлӧмаӧсь миян артистъяс, а ӧні Адыгеяысь «пӧсь вира» артистъяс гажӧдісны сыктывкарсаӧс национальнӧй йӧктӧмъясӧн. Таво этнопаркын уджалысьяс асьныс ветлӧмаӧсь ыджыд экспедицияӧн финн-йӧгра регионъясӧ: Марий Элӧ, Мордовияӧ, Удмуртияӧ, Перымӧ. Пандемияӧдз кӧ вӧлі чукӧртасны лемень дозмук либӧ кӧрт да сдайтасны, ӧні инавнысӧ некытчӧ, кӧрт примитанінъясыс пӧдсаӧсь жӧ да. Öнi корсям бурдöдчан техникасö ньöбöм могысь сьöм, та кузя шыöдчöм ыстöма нин Россияса правительствоö», – юöртic Владимир Уйба. Нимкодь, мый том велӧдысьлӧн быдтасъясыс петкӧдчӧны кыв, культура да краеведениеысь конкурс-олимпиадаясын да лоӧны вермысьясӧн. Челядьӧс туйдысь-велӧдысь Виталий Королев кывъяс серти, томулов радпырысь волӧны тирӧ да сьӧлӧмсяньыс сӧвмӧдӧны лыйсян сямнысӧ. А «Эжваса жилкомхозӧн» веськӧдлысь Алексей Панюков кӧсйӧ компаниялӧн борд улӧ пырысь витнан керкаас вӧчны татшӧм экоплощадкасӧ. Мордвинов нима драмтеатрса режиссёр Юрий Нестеров, юркарын искусство радейтысьяслы найӧ бӧрйӧмаӧсь разнӧй жанра нёль спектакль. Кольӧм каднас тайӧ конкурс вылас вӧлі вӧзйӧма 1.300 сайӧ уджтас, и 300-ысь унджыксӧ збыльмӧдӧм могысь вичмӧдӧма сьӧма грантъяс. Социальнӧя ёртасьӧм йылысь сёрнитчӧмын быд во урчитӧны вичмӧдны ветеранъяслы предприятиелӧн санаторий-профилакторийӧ путёвкаяс. Связь да телевидение йылысь кö сёрнитны, 10 социальнöй учреждениеын öтуввезйöн вöдитчöны оптика каналтi, 78-ын — Wi-Fi йитöдöн. Февраль 5 лунӧ «МузМир» котыртліс «Асъя кыа» ансамбль да Ухтаысь «United Bit» котыр костын йӧктан баттл, кодӧс нуӧдісны онлайн. Республикаса юралысь бердын искусствояс гимназияын велӧдчигӧн нин коркӧ паркысь аддзылі, кыдзи карса зонъяс пырӧдчӧны воркаутӧ. А подӧн ветлысьяслы, нопсӧ ас пельпом вылас кыскалысьяслы видеоблогер да фотограф Олег Чегодаев дасьтӧма «Корона Урала» уджтас. Но ме кӧсъя эскӧдны тіянӧс, мый ми и водзӧ мӧдам вӧчны ставсӧ, мед эз сӧмын Ухта, но и ставнас Коми Республика лоис мичаджыкӧн. Гожöмнас казьтыштöм нин регулируйттöм тариф серти кöсйöны лэдзны От горасянь Айкатылаö автобус, коді мöдас кытшовтны Язель пыр. Ичӧтсянь нин велалісны, мый лавкаын, больничаын, школаын колӧ сёрнитны рочӧн, а гортын, рӧдвужкӧд — комиӧн, — висьталӧ Надежда. Ми уджалам сы вылын, медым Арктикакӧд йитчӧм законъясын урчитны тайӧ туйяссӧ водзӧ сӧвмӧдны, индыны сэнi вот мынтiгӧн личӧдъяс. Велӧдчысьяслы урокъяссӧ первой нуӧдӧмаӧсь крестьяналысь кӧртымалӧм олан керкаясын, а 1909 воын кыпӧдӧмаӧсь пуысь торъя стрӧйба. На пиын судзсьытӧма олысь войтыр, І да ІІ группаа вермытӧм йӧз, Айму вӧсна Ыджыд тышса ветеранъяс, бать-мамтӧм челядь да мукӧд. И мед эськӧ некод оз ӧбӧдитчы, шуа кӧ, мый ӧнія коми прозаын юрнуӧдысьнас буретш Олег Иванович лоӧ, – пасйис Валентина Лимерова. Конкурсас петкӧдчӧм могысь шыӧдчӧмыс воис воддза воясӧ дорысь тӧдчымӧн унджык, содтӧд на и проектъяссӧ дасьтӧмаӧсь ёна бурджыка. Но ӧтчыд бать-мамыслӧн бур ёрт, тренер Вячеслав Максимов корис зонкаӧс каток вылӧ да петкӧдліс некымын медся кокньыд исласянног. Став тайӧ тырмытӧмтор йывсьыс ми юӧртам кар-районса администрацияясӧн веськӧд- лысьяслы, республикаса правительствоысь чинаяслы. Ыбса этнопаркын ставсӧ водзвыв артыштӧмаӧсь, тшӧтш и сійӧс, мый поводдяыс кутас ыръянитны да, шаръяс оз вермыны качӧдчыны енэжӧ. Челядьлӧн котырыс петкӧдлӧма нин сьылан сямсӧ Москваын, Санкт-Петербургын, Сочиын, Ханты-Мансийскын, Ижевскын да Петрозаводскын. Та кындзи сикт-грезд сӧвмӧдан уджтас серти республика виччысьӧ федеральнӧй бюджетысь сьӧм, медым дзоньтавны клуб-бурдӧдчанінъяс. Найӧ артмӧны оз сӧмын шензьӧдана мичаӧсь, но и яръюгыд рӧмаӧсь да овны ышӧданаӧсь: матын крут креж, а сы бокын югыдлӧз шыльыд ю. Лётчик-истребитель Николай Лошаков сё кызь ӧтиӧдысь лэбзьӧма дорйыны Ленинград весьтысь енэж, кор сылысь самолётсӧ уськӧдӧмаӧсь. Неважӧн велӧдӧм кузя министр Наталья Якимовакӧд паныдасьлігӧн кори, мед быд кар-районысь велӧдан юкӧнъясын дасьтасны стӧч юӧрсӧ. Бать-мам пӧсь петмӧныс котралӧны-дасьтысьӧны-ньӧбасьӧны, чукӧртӧны сьӧм банкетасьны да велӧдысьлы либӧ воспитательлы козин вылӧ. Но кöть и шуасны пöдлавны вичкоястö, мед йöзыс оз волывлыны, сэнi служитысьяс пыр кутасны кевмысьны Енлы, молитваыд некор оз ор. Чужӧма-гӧрддзасьӧма сійӧ ичӧт классъясын на «Би кинь» журналӧн тӧдмасьӧмсянь, сизимӧд классянь кутӧма лыддьыны и «Йӧлӧга» газет. Мӧйму август 22 лунӧ памятник местаас пуктӧмаӧсь базальт из, кодӧс вайӧмаӧсь Княжпогост районысь Шӧр Тиманса боксит перъянінысь. Сідз шусяна аудиторияыс ачыс ме дорӧ локтіс: йӧзыс видзӧдӧны снимокъяссӧ, корсьӧны сэтысь асьныссӧ да матыссаяссӧ, гижӧны уліас. Кыдзи и водзті, бать-мамлы ӧтарӧ лоӧ тыртчыны воспитатель либӧ велӧдысь лун, март 8 лун, Выль во, чужан лун кежлӧ козинъяс вылӧ. Котыртчывлӧны турслётъяс, кӧні спортсменъяс оз сӧмын ордйысьны, но и серпасасьӧны, сьылӧны гитара улӧ, дасьтӧны ичӧтик сценкаяс. Ош сяммӧ бура котыртны быдсикас уджсӧ да збыльмӧдӧ ассьыс став кӧсйӧмсӧ, некутшӧм мытшӧд сійӧс оз падмӧд, нинӧмысь оз яндысь ни. Олег Чегодаев ышӧдӧ-чуксалӧ волыны Урал-Изйӧ быдӧнӧс, ӧд сӧмын тані дзебсьӧмаӧсь уна сикас гӧраяс – татшӧмыс пӧ сэсся некӧн абу. А съезд бöрас нин Перым-Коми кытшлöн талунъя лун йылысь висьтасис сэтчöс юралысь, Перым крайса министр Виктор Васильевич Рычков. Ӧтуввезйын йӧзӧдӧма изьваса мича сарапана аньяскӧд Калининградысь, Москваысь, Питерысь, да и Германияысь волысьяслысь снимокъяс. Татшӧм лыдпас йӧзӧдісны март 3 лунӧ республикаса юралысьлӧн Общественнӧй приёмнӧйын «веськыд йитӧда» телефон пыр сёрни нуӧдігӧн. Оборудование жугласьӧ, ва-шоныд сетан тэчас важмӧ-киссьӧ. Нелючкиыс ӧтарӧ содӧ, и найӧс бырӧдӧм могысь бюджетын сьӧмыс оз тырмы. Сэсся срокыс вешйис апрельӧдз, майӧдз. Чайтім, мый кӧть гожӧмнас слӧймӧдчасны, но — ставыс рӧзвал, — водзӧ висьталӧны артистъяс. Театрысь том артистъяс асьныс моднöй лофт-стильын выльмöдiсны репетируйтчан жыр, медым сэнi позис петкöдлыны неыджыд концертъяс. Ӧти на пӧвстысь шмо-нитыштіс, ми пӧ вӧчим ас пайысь ставсӧ, медым университет помалігӧн ті эн шуӧй, мый ве-лӧдчынысӧ вӧлі кокни. Регионъяскостса «Изьватас» общественнӧй ӧтмунӧм лоис Россия Федерацияса президентлӧн грантъяс вылӧ конкурсын вермысьясысь ӧтиӧн. Кыдз висьталіс овмӧдчӧминса администрацияӧн веськӧдлысь Игорь Андреев, во джынйӧн та весьтӧ бюджетын лои видзтӧма вель уна сьӧм. Локтан восянь медицина учреждениесянь справкаыс оз ковмы, а сідзкӧ, пособиесӧ босьтны лоӧ кок-ньыдджык, да сійӧ вичмас унджыклы. Ичӧт да шӧр бизнеслы отсалӧм йылысь сёрнитігӧн регионӧн веськӧдлысь пасйис, мый Комиын лӧсьӧдӧны сідз шусяна цифрӧвӧй платформа. Кутам лача, водзӧ олӧмас найӧ пыдди пуктасны тайӧ кӧс-йысьӧмсӧ да нэм помӧдзыс мӧдасны колана здукӧ мыччыны висьысьлы отсӧга ки. — ӧні ӧткымын клиникаын вӧчӧны сідз шусяна эндовенознӧй абляция, кор лазерӧн да радичастотаӧн «гӧрӧда» сӧнсӧ орӧдӧны да перйӧны. Босьтны кӧ «Пригороднӧйлысь» теплицаяссӧ, сэні оз нин вӧдитчыны пестицидӧн, пыртӧны выль технологияяс, лӧсьӧдӧны бур вентиляция. Республикаса правительствоӧн веськӧдлысьӧс медводдза вежысь Михаил Порядин аддзысьліс конкурсын вермысьяскӧд да чолӧмаліс найӧс. –Асшӧр бизнесын лӧсьӧдӧны выль уджаланінъяс, чужӧны выль мӧвпъяс, кыдзи вӧчны регионса экономикасӧ уна сикасджыкӧн, – шуис сійӧ. Квайтымын кымын делегат нуӧдісны та йылысь сёрни «Коми кыв ӧнія олӧмын» секцияын, матӧ джынйыс на пиысь юксис аслас видзӧдласӧн. Муниципалитетъясысь йӧзкӧд тайӧ уджас водзмӧстчӧмаӧсь Инта, Емдін, Чилимдін, Кулӧмдін, Сыктывдін, Княжпогост да Мылдін районъяс. Талун со пажын дырйи Юлианна Карауловаӧс телевизор пыр видзӧдi, а ӧнi «ловйӧн» кывза, — кыпыд ловруӧн висьтасис Надежда Юрьевна. Олег Ивановичлы пӧ мойвиӧма зумыд вужъяса семьяын чужны, висьталіс «Войвыв кодзув» журналса главнӧй редактор Алексей Полугрудов. Дерт, ми ставöн кöсъям, мед вöлi кыпöдöма семьялысь тöдчанлунсö, тöждысьöма уджалысь морт вöсна, дорйöма страналысь öтувъялунсö. Вермысьяслы козинысла колӧ шыӧдчыны уджалан кадӧ 8(212) 24-15-19 телефон пыр либӧ гижны «ВКонтактеын» vk.com/mortkomi лист бокӧ. «Заслуженный артист ГУЛАГа» серти кӧ висьтавны, думыштӧй асьныд. Театрыс сотчӧма, ГУЛАГыс абу. Архивын эм ӧти минутаа ӧти видео. Коми печать лунӧ кӧсъя аттьӧавны тіянӧс уджын да олӧмын водзмӧстчӧмысь, тӧдӧмлун-сямнытӧ сӧвмӧдӧмысь, республикалы бур вӧчӧмысь. Водзӧ вылӧ районса администрация кӧсйӧ вайӧдны биарусӧ Паджгаӧдз, Сёськаӧдз, Нювчимӧдз да тайӧ сикт-посёлокса орчча грездъясӧдз. –Шыöдчыны колö «Госуслуги» порталö, Пенсия фондлöн официальнöй сайтö да ПФР-лöн кар-районса юкöнъясö 2020 вося октябрь 1 лунöдз. Но регистрация дырйи матыстчӧны ёрд приставъяс да юӧртӧны: тіян пӧ эм мынтытӧм штрап, и саридз дорӧ лэбӧм йылысь ковмас вунӧдны. Иван Морозовлы памятниксӧ восьтыны волісны и Сыктыв районысь Межадор сиктса школаын велӧдчысьяс да велӧдысь Антонина Меньшенина. –Нӧшта йӧзыс висьталӧны, сӧстӧм четверг паныда пӧ колӧ сиськӧн крестъ-яс вӧчавны ӧдзӧс куричӧ, мед омӧльясыс керкаад оз сибавны. 1996 восянь артисталӧ Коми Республикаса филармонияын, ворсӧ баянӧн «Зарни ёль» ансамбльын, кодӧн и веськӧдліс 1997 восянь ӧнӧдз. Диана Григорьевна дженьыдика висьталӧ И.А.Куратовлӧн Литература музей подув пуктӧм, быдмӧм-сӧвмӧм да талунъя экспозицияяс йылысь. Велӧдан управлениеса начальник Оксана Лебедева висьталіс, мый дас воӧн «Монди СЛПК» отсӧгӧн збыльмӧдӧмаӧсь зэв тӧдчана уджтасъяс. –Коймӧдысь бӧрйӧм райсӧветын депутаталігӧн ме бура тӧдмалі районса олысьяслысь тӧжд-майшасьӧмсӧ да гӧгӧрвои сьӧкыдлун венанногсӧ. Медводз прöйдитiс танi практика, тайö вöлi 1992 вося март тöлысьö, а гожöмнас диплом босьтöм бöрын бергöдчис татчö век кежлö нин. Выльгортса школаясын, агропромышленнӧй техникумын велӧдчысьяс да библиотекаса уджалысьяс чукӧртчисны сиктса шӧр небӧг видзанінын. Абу сы вӧсна, мый заводитчис гӧра-кӧдза, а сы понда, мый школаын триньӧбтіс бӧръя звӧнок, коді водзті шусьыліс “выпускнӧй балӧн”. Медикъяс висьталісны Владимир Уйбалы, тыр-мӧ-ӧ налӧн учреждение-ясын оборудованиеыс, лекарствоыс, колӧ-ӧ лӧсьӧдны содтӧд койкаяс. Медым студентъяслӧн вӧлі унджык позянлун сӧвмыны, содтыны тӧдӧмлун бур оборудование-эмбура жыръясын, — висьталіс Ольга Сотникова. А ӧд вужйӧн ме Изьва районысь, Сыктывдінад вои томиник дас кӧкъямыса нывкаӧн торгово-кулинарнӧй техникум помалӧм бӧрын 1980 воын. Тайӧ кык пӧвста гажыскӧд йитӧдын Сыктывкарын ноябрь 1 лунсянь декабрь 1 лунӧдз шуӧма нуӧдны театръяслысь «Коми рытъяс» фестиваль. –Тіян кӧ коммунальнӧй услугаысь ӧкмис куим сюрс шайт уджйӧз, судлӧн индӧд серти приставъяс вермасны гижны-артавны став эмбурнытӧ. Коми Республикаса телеканалын «Вочакыв» уджтас – сылӧн быдтас, кодӧс окотапырысь видзӧдӧны и комияс, и став финн-йӧгра вужвойтыр. Мужичӧйяс пӧвстын вермысьнас лоӧма Йӧртымдінысь Семён Макаров, нывбабаяс пиын – Кӧрткерӧс районса Ыджыдвиддзысь Татьяна Никулина. Кор Ольгалы тырöма 8 арöс, чойыс верöсыскöд вöзйöмаöсь мамыслы, мед сетас нывсö детдомö, тадзи пö кокньыдджык лоö сылы велöдчыны. Пилотъяс сяммисны пуксьӧдны ыджыд самолётсӧ ичӧтик аэродром вылӧ, код бӧрся бӧръя воясас ас окотасьыс дӧзьӧритіс Сергей Сотников. На пӧвстысь война вылысь некод абу бергӧдчӧма. Дзик некод. Вылыс Гамын памятникыс — абу сӧмын война, но и быд салдат кузя паметь. Мед эськӧ ставыс артмис бура да ладӧн, унаысь чукӧртчылім, мӧвпалім, кыдзи бурджыка тэчны гижӧд-снимоксӧ, унджык документ пыртны. Сэки коронавирусысь видзчысян паськӧмыс абу на вӧлӧма, ӧчкияс абу жӧ на вайӧмаӧсь, да бурдӧдысьяс туйӧ петӧмаӧсь противогазъясӧн. Гажтöмтчам сыысь. Но рöдвуж пиысь бы-дöн помнитö да тöдö, мый миян семьяын вöлi ге-рой – повтöм, вына, уджач да бур сьöлöма морт! Сэтчöс олысьяслы öні колö корсьны пöпуттьö машина, медым петны Киров – Сыктывкар туй вылö, а сэні нин виччысьны кутшöмкö автобус. — Кӧть ичӧтсяньыс ми сёрнитім Сашакӧд комиӧн, ассьыс пай “рочмӧмын» пуктіс садик да медводдза кагульничаыс — роч, кыз гӧлӧса ань. Петассӧ дасьтігӧн Алексей Краснояров подуласьӧма аслас челядьдыр, уджалӧм, Удораса сикт-грездын олысьяс йылысь казьтылӧмъяс вылӧ. –Вермытӧмлысь правояс дорйӧмӧ ассьыныс пай колӧ пуктыны и власьт тэчаслы, и об- щественнӧй котыръяслы, – висьталіс Владимир Уйба. Абу нин ловъя шонъянöй Виталий Ильич Старцев, коді медводдза гижöдöс лыддьöм бöрын сöмын дженьыдика шуыштіс: «Тэысь артмас тöлк». Но асьтö кö он кут киын, сэки он вермы бура мöвпавны, збыльысь вермас сьöлöмтö топöдны, давленньöыд лыбас. И кодлы лоö таысь бур? Уна во нин «ЛУКОЙЛ-Коми» отсалӧ котыртны-нуӧдны кӧр видзысьяслысь «Зарни сюр» гаж, коді нималӧ нин кыдзи районлӧн визит карточка. Мужичӧйяс пилитісны, чукӧртісны да сӧвтісны гырысь лӧп-ёг, новлісны ас тракторӧн Владимир Реович Мингалёв да Юрий Иванович Дёмин. Сёрӧнджык Удораса олысьяскӧд аддзысьлігӧн Владимир Уйба юӧртіс, мый дасьтӧны Комиын бурдӧдчанінъяс выльмӧдан республикаса уджтас. Верстьӧджыкъяс корсьысьӧны, лэптӧны сюрӧмторъяс, а челядьлы нуӧдӧны быдсикас военно-патриотическӧй лекция, аддзысьлӧм, ордйысьӧм. Комиысь ставроссияса «Народнӧй фронтын» водзмӧстчысьяс шыӧдчӧмаӧсь Сыктывкарса администрацияӧ, медым найӧ дзоньталасны Читын туй. «Сокровища Ямала – энергия страны» пресс-тур дырйи уджъёртъяскӧд ми нёль лун олiм вахтаӧн уджалысьяслӧн «Байдарацкӧй» комплексын. Водзӧсӧ — ойдлан видзьяс, ю да куръяяс, діяс — шӧрас турунвижсӧ дорӧсалӧ лыа берегыс, и енэжтасӧдзыс тыдавмӧнъя — пемыдвеж парма. «Райда» конкурсын вермасясны Сыктывкарысь да Печораысь, Изьва, Койгорт, Кӧрт-керӧс, Сыктыв, Кулӧмдін да Удора районъясысь нывъяс. 1920-ӧд воясын Усть-Сысольскса партия Укомын вӧлі нывбабаяскӧд удж нуӧдан юкӧн, кодлӧн юрнуӧдӧм улын заводитчис районъясын уджыс. Вӧлӧмкӧ, и ылі Суомиын тӧдӧны тайӧ шензьӧдана коми ань йывсьыс, коді уна вӧчис рӧдвуж войтырлысь культура видзӧм-сӧвмӧдӧм могысь. Конкурсас пырӧдчысьясӧс медвойдӧр донъяласны асланыс кар-районъясын, та могысь налы колӧ шыӧдчыны меставывса асвеськӧдлан тэчасӧ. Кыклаын ладмӧдӧма пуклӧс-шойччанін да кузяла югзьӧдӧма, – ошйысис Койгорт сиктса администрацияӧн веськӧдлысь Александр Тебеньков. «Монди Сыктывкарса ЛПК»-ын вöчöм кабала бара на шуисны экология боксянь сöстöмöн да сетісны EU Ecolabel стандарт вылö сертификат. «Туту.ру» сервисӧн веськӧдлысь Александр Гладилинлӧн кывъяс серти, бӧръя лунас пӧ гӧлӧсуйтігӧн то ӧтиыс водзӧ петавлас, то мӧдыс. Кöсйысьöмаöсь локны Индияысь, Белоруссияысь, Францияысь, Сербияысь, Чехияысь, Киргизияысь, Казахстанысь, Вьетнамысь президентъяс. Диверсификация плансӧ збыльмӧдӧм бӧрын лоас позянлун могмӧдны уджӧн 4.382 мортӧс, на пиысь 828-сӧ – Воркута да Инта монокаръясын. Казьтыштам, «Кӧйдыс» фестивальсӧ котыртысьясыс – республикаса национальнӧй политика министерство да Сыктыв районса администрация. Сэсся кажитчана ныв дорӧ ыстылӧмаӧсь корасьысьясӧс, ӧд висьтавлӧны, мый сваттятӧгыд он гӧтрась, керкаад ичмоньтӧ пыртны он вермы. Эрмитаж, Исаакиев собор, Летньӧй сад, Пискарёв кладбище. Кутшӧмкӧ дрӧж босьтӧ, кор самолёт сӧмын на заводитӧ пуксьыны Ленинградӧ. –Ми талун видзӧдлім да донъялім, кыдзи Кулӧмдін районын ёртасьӧм серти вич м ӧдӧм сьӧм вылӧ збыльмӧдӧмаӧсь вынсьӧдӧм уджтасъяссӧ. Ті кӧ лӧсьӧдчанныд кытчӧкӧ ылӧ лэбзьывны самолётӧн, бур эськӧ таӧдз лун куим юны сійӧ жӧ детралекссӧ, кык таблеткаӧн куимысь лун. Курсъяс помалöм бöрас 1944 вося апрельсянь тышкасьöма вöрöгкöд Ленинградса фронт вылын 265-öд стрелкöвöй дивизияса 951-öд полкын. Комиысь ставроссияса Народнӧй фронтын водзмӧстчысьяс туялӧмаӧсь Сыктывкарса школаясӧ воӧдчан туйяс, йӧзыс на дорӧ шыӧдчӧмаӧсь да. Кагалы кö куим арöсыс тырис апрельын, семьяыслы вештасны апрельысь 5 сюрс шайт, а сiдзжö июнь 1 лун бöрын öтчыдысь сетан 10 сюрс. Выль храмын ыджыд гаж вылӧ волісны эз сӧмын одыбсаяс да орчча сикт-грездын олысьяс, но и весиг Кӧрткерӧсысь да юркарысь гӧсьтъяс. Öтмунöмлöн Кулöмдiнса представительствоö пырысь Иван Касев пасйис, мый районын тэрыб отсöг сетан машинаяс дзикöдз нин важмöмаöсь. –Гимназияын, 8-ӧд классын велӧдчигӧн, Алла Александровна да Сергей Викторович Таскаев велӧдысьяс вӧзйисны пырны корсьысян котырӧ. Но некод оз пет-кӧдчы бейсболын, софтболын, ыджыд баскетболын, турун выв хоккейын, футболын, гольфын, скейтбордингын дасёрфингын. Юркарысь жӧ Софья Топова, Ульяна Януш, Екатерина Сагадеева, Иван Бобков да Вуктылысь Анастасия Ахундова пырӧдчисны форумӧ онлайн. Артасян комиссияӧ пырысьясӧс ӧд асьныс бӧрйӧны да тырвыйӧ эскӧны, мый найӧ тӧлкӧн-ладӧн гӧлӧсъяссӧ лыддясны да кывкӧртӧд вӧчасны. Йӧзӧс социальнӧя дорйысьяс кага вайысь аньлысь шыӧдчӧмсӧ быд боксянь видлаласны да 30 лун мысти юӧртасны, сетасны-ӧ сертификатсӧ. Ӧтияс вӧчӧмаӧсь сэні «Лэбачьяслы неыджыд кар», мӧдъяс дасьтӧмаӧсь юӧр сетан мичаа серпасалӧм плашкаяс, коймӧдъяс – арт-объектъяс. Нимйӧза гижысь дас во нин абу миянкӧд, но сылысь творчествосӧ зіля туялӧны коми кыв да литература туялысьяс, историкъяс да мукӧд. Но быдӧн на пӧвстысь чайтӧ — мырддьыны кӧ кагалысь чужан кывсӧ орас и сійӧ йитӧдыс, мый ӧтувтӧ быдмысь мортӧс аслас вуджъясыскӧд. –Торйӧн колӧ тӧждысьны республикаса войтырлысь олӧмсӧ бурмӧдӧм вӧсна, медым йӧзыс кӧсйисны овны да уджавны регионын, – шуис сійӧ. Та вӧсна и роч, и коми кывъя уджтасыс лои зэв этша: тайӧ «Вести-Коми», субӧта-вежалунъясӧ кывкӧрталана передачаяс (ставыс рочӧн). Бюджетысь этша вылӧ 10 прӧчент сьӧмсӧ колӧ вичмӧдны видз-му вӧдитысьяслы, да тшӧтш и субсидияяс содтыны, – шуис Надежда Макарова. Бӧръяас панасны делӧ да шуасны мортсӧ либӧ арестуйтны, либӧ кык пӧв содтыны сылы штрапсӧ, либӧ мырддясны машинаӧн ветлан правосӧ. Кыдз шуласны, коді ачыс воліс, тӧдӧ, а кодлы эз мойви сэтчӧ веськавлыны, гӧгӧрвоӧдны, мый сэн збыльвылас вӧчсис-керсис, весьшӧрӧ. Сюрӧсыс тӧдса: профессор заклад вартӧ полковниккӧд, мый некымын тӧлысьӧн вермас велӧдчытӧм дзоридз вузалысьысь вӧчны герцогиняӧс. Содас материальнӧй отсӧгыс судзсьытӧма олысьяслӧн тыр арлыдтӧм челядьлы кӧм-пась ньӧбӧм вылӧ, ветлӧны найӧ школа-детсадйӧ кӧть оз. —Ми кӧсъям, медым тайӧ законыс петкӧдлас власьт тэчаслысь да республикаын олысьяслысь ӧтувъя уджсӧ, — висьталіс Надежда Дорофеева. Абу пӧ тай весьшӧрӧ Василий Кандинскийыд коми-зыряналӧн нэмӧвӧйся культура вылӧ подуласьӧм серпасъяснас мир пасьта нимавны кутӧма. Усин-скын унаӧн, тшӧтш и миян предприя-тиеын уджалысьяс, тшӧкыда ворсӧны хоккейӧн, но ӧти и сійӧ жӧ площадка вылын да ас костаныс. Тӧда эськӧ коми сьыланъястӧ бура, но кор Иван Павлович заводитіс мургыны «Джуджыд керӧсын.»-тӧ, отсавны эг сяммы, кывъяссӧ эг тӧд. Бöръя воясö кытшса кык организацияын кыпöдöмаöсь нянь тусь косьтан вынйöра комплексъяс, суткинас сэнi позьö косьтыны 250 тоннаöдз. Вермас лоны, Шергин серти постановкаыслӧн кывйыс абу быдӧнлы гӧгӧрвоана, но артистъяс сэтшӧм бура «олісны» Войвывса персонажъяссӧ. Петкӧдчӧмъяс сетӧны позянлун паськӧдны армяна олӧм, история йылысь юӧр, унджык йӧзӧс тӧдмӧдны тайӧ лунвыв муыслӧн озыр культураӧн. Öд буретш на отсöгöн позяс мездыны кулöмысь уна нёрпалысьöс, – шуис «Монди Сыктывкарса ЛПК»-ысь генеральнöй директор Клаус Пеллер. Максим Григорьев пасйис, мый гӧлӧсуйтӧм бӧрся видзӧдны кӧсйысьыс ёна унджык, но коронавирус вӧсна эз на ставӧн вермыны шыӧдчынысӧ. Кор Грацын Дима лоис Европаса чемпионӧн, Лидия Родионовалы войбыд звӧнитӧмаӧсь Ухтаса олысьяс, чолӧмалӧмаӧсь быдтасыслӧн вермӧмӧн. «Шудлунысь» миян аньяс буретш татшӧмӧсь, и на пиысь быдӧнлӧн чужан луныс, торйӧн нин гӧгрӧс тшупӧдаыс, – ставнымлы ыджыд праздник. Кольӧм воын Константин Чупров неолимпийскӧй да национальнӧй спорт сикасъяс кузя ставроссияса IV фестивальын шедӧдіс бронза медаль. Та вӧсна мукӧд странаас ньӧвйӧн лыйсьысьяслӧн вӧралан кадыс кузьджык, лицензияыс донтӧмджык, а угоддьӧас некод оз шковгы ружьеысь. —Вӧр-ва видзан министерстволӧн могыс — эрдӧдны лёк ногӧн пӧрӧд-чысьясӧс, кодъяс бӧрся вӧр пыдди кольӧны куш эрдъяс, — шуисны найӧ. Кыкнаныс сиктысь петӧм йӧз, Иван быдмис Сыктыв районса Заречьеын, Надежда чужліс да 9 классӧдз велӧдчис Кулӧмдін районса Нэмдінын. – Шегйӧн ворсӧмыс эм уна сикас: стӧча инмысьяслӧн ворсӧм (шаhалцлhн), альчик куталӧм (шyyрлhн), скӧтлы гид (хаша б рлhн) да мукӧд. Но тайӧ сьӧмсӧ мед эз позь школа дзоньталӧм, учебник-компьютер ньӧбӧм вылӧ видзны – сы вылӧ, кытчӧ бюджетысь сьӧмсӧ вичмӧдӧны нин. Кыкысь жö пасйöмаöсь санитарка Анна Петровнаöс: Паметь книгалöн 5-öд томын – кыдзи Мишаринаöс, а 6-öдын – нывдырся Панюкова овнас. Вӧрзьӧдіс сьӧлӧмӧс Алексей Полугрудовлӧн февраль тӧлысся номерын лыддьысьысь дорӧ шыӧдчӧмыс, да окота лои гижыштны журнал поштаӧ.» Сёрнитны кӧ ошъяс йылысь, найӧс лыйлӧм йылысь приказсӧ мӧдасны кырымавны сӧмын сэк, кор вӧрса кӧзяиныс вермас лёктор вӧчны мортлы. Висьмӧм мортсӧ кӧ колӧ лэччӧдны карӧ, ӧти фельдшерыс петӧ кузь туйӧ, шоперыскӧд бара жӧ кышалӧны коронавирусысь видзчысян паськӧм. Кольӧм нэмын 60-ӧд воясӧ республикаын быдлунъя олӧмыс тӧдчымӧн вежсис — ӧти бӧрся мӧд керка-патераясӧ «овмӧдчалiсны» серпаскудъяс. Миянлы тӧдчана, медым уджтас дасьтысьыс медвойдӧр ачыс зілис збыльмӧдны сійӧс, мед дась вӧлі видзны тшӧтш ассьыс сьӧм, кад да вын. — Наставник юксьӧ аслас велӧдчыськӧд тӧдӧмлуннас, опытнас, и зэв долыд, кор ӧтув зільӧмӧн вермӧмсӧ шедӧдӧны велӧдысь да велӧдчысь. Кора волыны тшӧтш «Достояние Севера-2022» выставка вылӧ, кӧні лоӧ петкӧдлӧма став бурсӧ, мыйӧн озыр миян дона чужан республиканым! –Ме сёрнита комиӧн бать-мамкӧд, верӧскӧд, челядькӧд, да зэв тшӧкыда волӧ юрӧ мӧвп: кутшӧм стӧч да гӧгӧрвоана кывъясӧн ми вӧдитчам. И менӧ сыкӧд пыр ыстыліcны медся сьӧкыд уджсӧ вӧчны, сы вӧсна мый тӧдіcны – кӧть кутшӧм лоас доддьыс, Футбол вермас сійӧс кыскыны. Нёль лун чӧж томулов велӧдчисны овны экологиякӧд ёртасьӧмӧн, сёрнитісны вӧр-ва видзӧм йылысь да кыдзи таӧ велӧдны и мукӧд олысьсӧ. Республикаӧ, Коми муӧ кӧдзӧм кӧйдысыс уна-уна во на мӧдас миянӧс вердны да козьнавны шепъясӧн, – висьталіс Морозовлӧн Иван внукыс. Тылын Победа дорысьяс ордö волiгöн нöшта на и сьöрысь гудöк босьтлiм, накöд тшöтш ливкйöдлiм война кадся коми да роч сьыланкывъяс. Куим во нин Изьваысь ылӧджык некытчӧ эг ветлы да, окота лои кокӧс веськӧдігмоз сьӧлӧмӧс бурмӧдыштны, мыйкӧ выльтор аддзывны-кывны. «Ӧні миян медшӧр мог – паськыдджыка нуӧдны туялан удж – тестирование, тайӧ отсалас корсьны дзоньвидза войтыр пӧвстысь висьысьясӧс. Тайӧ могсӧ пуктылісны кыдз Россияса президент Владимир Путин, сідз и аслас «апрелься индӧдъясын» регионса юралысь Сергей Гапликов. Хоккейӧн ворсан татчӧс клубын быдмисны-сӧвмисны Николай Лю да Сергей Капустин, а лызьӧн котралан школасӧ тӧдӧны Россия пасьталаын. Рӧдас балеринаыс абу вӧлӧма, но и ыджыд мамыс, и мамыс мастерӧсь йӧктыны, тшӧкыда петкӧдчылӧмаӧсь худо-жествоа самодеятельносьтын. – Кутшӧм выль петкӧдчӧм виччысьӧ чужан муын олысьясӧс да юркарӧ воӧмаясӧс матысса, Коми Республикалы 100 во тырӧм нимӧдан лунъясӧ? Егор ыджыд пиыс велӧдӧ коми кывсӧ школаын — сійӧ ӧтнас оз сӧмын классын, но и быдса параллельын мунӧ «как родной» программа серти. Сы вӧсна мый пристав-исполнительыс вештысьӧм йылысь юӧрсӧ сетӧ ГИС ГМП-ӧ, а сэсянь нин сӧмын сутки мысти юӧртӧны пограничникъяслы. –Сэки миян медводдза могнас лои, медым XI съездлысь помшуöмсö босьтiсны асланыс уджö республикаса правительство да министерствояс. Выль пӧлӧс техника – тайӧ зэв бур, но век жӧ медшӧрыс – Степан Потапов кодь кывкутысь, водзмӧстчысь, сӧвмыны зільысь войтыр сайын. Шуам, велöдчысьяслöн «Отечество — Земля Коми» быдвося республикаса конференция кежлö лöсьöдчигöн — www.komiturcenter.ru/page/i839/ Регионын дасьтӧны и оланпас бала, код серти 2020-2022 воясӧ кокньӧдӧмӧн налог мынтысь ичӧт да шӧр бизнеслы вотсӧ чинтасны кык пӧв. Медводдза вонас кывтім Ухта, Изьва, Печора да Чилим юясті, а кольӧм во – Онежскӧй ты, Беломоро-Балтийскӧй канал да Еджыд саридзті. Алексей Ивановичлы Удора районлысь историясӧ туявны отсаліс Пётр Алексеевич вокыс, а небӧгъяссӧ йӧзӧдны – Галина Алексеевна нылыс. Ми бура гöгöрвоам и сiйö, мый тайö акцияыс здукöн оз кыпöд миянлысь тиражъяснымöс, но öд козинтö босьтны быдöнлы пыр нимкодь овлö. –Миян сотрудникъяс волывлӧны аэропортӧ, кӧрт туй вокзалӧ, кӧні тшӧкыда эрдӧдӧны уджйӧзаяссӧ, кодъяс дасьӧсь пыр жӧ вештыны ставсӧ. Пасъям, премьера бӧрын Лилия Абаджиева ӧти интервьюын шулӧма: «Чайта, видзӧдысьыс первойсяньыс вунӧдас, мый ворсысьясыс мужичӧйяс. –Абъячойын ныв-зон пуктісны-быдтісны дзоридз, идралісны лӧп-ёг да кӧнсюрӧ дзоньтасисны, – висьталіс сиктса юралысь Андрей Теньков. Медводз усьӧма шуд лэдзны небӧгӧн челядьлы концференция вылысь краеведение серти зэв-зэв аслыспӧлӧс, тӧдчана да интереснӧй уджъяс. Колледж помалӧм бӧрас чужанінас жӧ кӧсйӧ локны и Кристина Третьякова, котырта пӧ сэні челядьлысь да верстьӧлысь сьылан ансамбльяс. Регионса отсӧг оз вичмы судитлӧм нывбабалы, сійӧ кӧ вӧчліс челядьыслы паныд мыж да сылысь кӧ мырддьылісны быдтасъяс вылас правосӧ. Ми шыöдчылім Коми Республикаса вöр-ва да гöгöртас видзан министерстволöн вöралан юкöнö, збыльысь-ö таво тулыс оз воссьы кыйсьöмыс? А сідзжӧ университет помалӧм бӧрын том мортлы ковмас этша вылӧ куим во зільны уджӧн могмӧдысьӧн урчитӧм организация-предприятиеын. Тӧлысь мысти сватъяссӧ юӧртлӧмаӧсь, сӧглас-ӧ ныв петны верӧс сайӧ, та бӧрын нин бать-мам сёрнитчӧмаӧсь кӧлысь да приданнӧй йылысь. Татшӧм ногӧн и чужисны дзик аслам модельяс – небыдӧсь, шоныдӧсь, радейтанаӧсь, голя дорсӧ да сос помсӧ мичмӧдӧма либӧ вышивайтӧма. —Ог тӧд, медводдза вӧлі али эз, но помнита, сувталім да, педагогыс менӧ шуис полюкӧн: гӧгрӧс кынӧмтӧ да какантӧ пӧ ковмас идравны. Тайӧ аддзысьлӧм дырйиыс сёрниыс вӧлі тшӧтш Комиын промышленно-производственнӧй тэчаснога торъя экономическӧй зона лӧсьӧдӧм йылысь. /ні на пыдди поликлиникаясын ӧшалӧны реклама сяма листовкаяс, кӧні ОРЗ-ысь да гриппысь видзчысьӧм могысь вӧзйӧны дона препаратъяс. Сиа быдӧнлы став бурсӧ, крепыд дзоньвидзалун, водзӧ вылӧ ыджыд вермӧмъяс, тыр-бур олӧм, быдтыны челядьӧс да радейтны чужа мунымӧс! Тайӧ абу сӧмын сылӧн енэжӧ кыпӧдчӧмыс, ми казьтылам, мый быд мортлы таладор олӧм помас воссьӧ Енмыс дорӧ туй, – висьталӧ Филипп ай. Районъясӧ уджмогъясӧн ветлігӧн республикаӧн веськӧдлысь Владимир Уйба аддзысьлӧ сикт-грездын олысьяскӧд, тӧдмасьӧ налӧн тӧжд-могӧн. Роспотребнадзорлӧн управлениеысь отделӧн веськӧдлысь Александр Рымарь лыддьӧ, мый колӧ бурджыка туявны быдсикас артмӧм лёк пыкӧссӧ. 10-11 классаяс пӧвстын медбура петкӧдчисны искусствояс гимназияысь Эвилина Филиппова (очнӧя) да Изьваса Кыдзкарысь Антон Терентьев. Велосипедӧн жӧ таво гожӧм мунӧма трактӧдыс Москва бердса Балашихаысь Татьяна Никульникова, коді чужлӧма Комиын, Зӧвсьӧрт посёлокын. Ольга Останкова, Выльгорт сиктса юралысь, Сыктывдін районысь Э.А.Налимова нима история да культура музейӧн веськӧдлысьлы отсасьысь: Бур, мый воссьӧны война кадся архивъяс да на отсӧгӧн бур сьӧлӧма йӧз отсалӧны рӧдвужыслы корсьны юӧртӧг вошӧмаяслысь дзебанінъяссӧ. Со неважӧн «Урожай-2019» гаж дырйи «Медбур йӧв» нимпасын ми босьтім медводдза места, юким Межадоркӧд, кодысь кольччам воськов джын. Таво майын Голубенкоясӧс, кыдзи регионса уна челядя медбур семьяӧс, пасйисны республикаса правительстволӧн премияӧн (снимок вылын). И талун татчӧс войтыр, кыдзи и водзті олысьясыс, сӧвмӧдӧны кӧр видзӧм, пыдди пуктӧны войвывсалысь важся традицияяссӧ да культурасӧ. Мед бара на тӧдмасьны выль йӧзкӧд, аддзысьлыны важ тӧдсаяскӧд да шыдӧса шаньгаӧн туруна тшай юигмоз юксьыны накӧд вобыдся юӧръясӧн! А нима салдат кузяыс гижӧны военкоматас, кысянь босьтӧмаӧсь война вылӧ, либӧ кыдзкӧ мӧд ног корсьӧны рӧдвужсӧ да юалӧны, мый вӧчны. Артавны кӧ, журналлӧн тайӧ выльвося петасыс лоис буретш дасӧдӧн, кыдзи сійӧ вуджис мужичӧйяс «ён кабырысь» нывъяслӧн «небыдик киӧ». Та бӧрын пызан сайын пукалысьяскӧд сёрни пансис на йылысь, коді ку-тшӧм рӧдысь петлӧма да вӧлӧма татчӧсінас олан подувсӧ пуктысьӧн. Пукала Ан-2 самолётын, видзӧда иллюминатор пыр, а бать висьтавлӧ: «Вылысянь миян грездыд со кутшӧм, со юным, со менам вӧр керкаӧй». Быдӧнлӧн пӧ аслас оланін лоас, но и керкаысь петавтӧг позяс ыджыд жырйын лекция кывзыны, кино видзӧдны, «кают-компанияын» рытпукны. Сӧвет кадӧ тай вӧлi татшӧм позянлуныс, вӧлi весиг «Рытъя аддзысьлӧмъяс» уджтас, кодӧс кужӧмӧн нуӧдліс тележурналист Галина Маркова. Дерт, челядьлы англия кывнад сьӧкыд на мытшасьлытӧг сёрнитны, та вӧсна и рочасьлісны на, но аддзысьлӧмыс и налы воӧма сьӧлӧм вылас. Базӧвӧй спорт сикас кузя дасьтан программаяс серти 2017 воын Комиын зільӧма 4.949 морт, кольӧм во налӧн лыдыс содӧма 8.885 мортӧдз. —Лыддя, мый гриппысь прививкаысь водзӧсыс абу да нинӧмла сійӧс вӧчны, торйӧн нин арнас, кор быдлаын «бергалӧ» уна сюрс сикас вирус. «Монди Сыктывкарса ЛПК»-лӧн сьӧм весьтӧ Кӧрткерӧс районса спорт ордйысьӧм-гаж котыртан шӧринӧ лои ньӧбӧма туристъяслы колана эмбур. Ас тшӧт весьтӧ ми ог вермӧй кӧртымавны транспорт, сідзкӧ, колям уджтӧг, — майша-сьӧны вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрын зільысьяс. И мый нӧшта колӧ тӧдчӧдны, став стрӧйбаыс площадь вылын пуысь, сӧмын партиялӧн Обком меститчӧма ӧнія национальнӧй музейлӧн керкаын. Пӧль-пӧчлӧн казьтылӧм серти, 1939 воын вичко дорас часовняын узьӧма Константин Рокоссовский, коді сёрӧнджык лоӧма СССР-са маршалӧн. Чукӧрмӧм сьӧм вылас сэсся уна судтаа керка дорас лӧсьӧдасны-вӧчасны челядьлы качай, шойччан беседка, спортплощадка да уна мукӧдтор. Тшупӧда пасӧн сыктывсаӧс чолӧмаліс Коми Республикаса правительствоӧн веськӧдлысьӧс вежысь, видз-му овмӧсса министр Анатолий Князев. Чукӧртчылӧм чӧжыс быдӧн, тӧдӧмысь, зілис корсьны юалӧмъяс вылас вочакывсӧ, и быдӧн аддзис мыйкӧ ассьыс, ас ногыс гӧгӧрвоӧдіс тайӧс. Муна кӧ Урал-Из вылӧ, унаӧн чукӧртчам, медым бипур дорын шойччигъясӧн позис туй выв ёртъяскӧд гажаа варовитны да гитара улӧ сьывны. А мый вӧчсьӧ ас вылӧ зільысьяслӧн ичӧтик лавкаясын, кытчӧ Роспотребнадзорса специалистъяслы оз позь, кыдз шуласны, нырнысӧ сюйлыны? Ыджыд мам, Пелагея Алексеевна Уляшева, чукӧртіс юӧръяс да лэдзис войнадырся челядьлӧн казьтылӧмъяса «Вой тӧлӧн чиршӧдлӧмъяс» небӧг. – Дарина петкӧдліс нин ассьыс кужӧмлунсӧ Гожся университетын, и, чайта, сылӧн эм зумыд подув водзӧ быдмыны да шыльӧдны гижан сямсӧ. Бӧрас Геннадий Иванович козьналіс «Сырчик» детсадса муса челядьлы сьыланкывъяса диск, а школаын велӧдчысьяслы – «Мича гудӧк» небӧг. Госсӧветӧн веськӧдлысь висьталіс, мый буретш 25 во сайын вӧлі бӧрйӧма Комиын медводдза созывса оланпас дасьтан тэчасӧ депутатъясӧс. —Сиктад уджавны кӧсйысьыс этша, весиг врачлы ӧтчыдысь вештан кык миллион, а фельдшерлы — 1 миллион шайтыс оз ёна ышӧд, — шуис сійӧ. Но республикаын кызвын олысьыс ясыда гӧгӧрвоӧ, мый вужвойтырлӧн кыв вӧсна медвойдӧр тӧждысьны колӧ республикалы, да ошкас вӧзйӧмсӧ. –Ухтаса ӧтиӧд номера спортшколаын фигурнӧя исласян секцияӧ Дима локтіс ар витӧн, – казьтылӧ сылӧн медводдза тренер Лидия Родионова. Быд татшӧм паныдасьлӧм сетіс меным позянлун ун-джык тӧдмавны, мыйсянь пансис да кыдзи сӧвмис миян республикаын коми аньяскӧд уджыс. Республикаын экономика диверсифицируйтны шуӧма сы могысь, медым сӧвмӧдны обработайтан производствояс да лӧсьӧдны выль уджаланінъяс. –Видз-му овмӧс министерстволӧн 2021 во вылӧ артыштӧм программа серти йӧзлӧн водзмӧстчӧмӧн жӧ мӧвпалам вӧчны челядьлы нёль ворсанін. Тайӧ ветлӧмыс сетіс налы уна выль сьӧлӧмкылӧм, ёртъясӧс да петкӧдліс, мый миян студентъяс унатор жӧ кужӧны да найӧс вылӧ донъялӧны. Сиктын олысьясӧс да спортсменъясӧс выль шӧрин восьтӧмӧн чолӧмаліс и олимпийскӧй чемпион, мирса куимысь чемпион Анатолий Белоглазов. Сэк жӧ делегатъяс казьтыштісны, нёль во сайын пӧ татшӧмсяма вӧзйӧм вӧлі жӧ, но редакционнӧй комиссия абу пыртӧма сійӧс резолюцияас. Сикт-грезд öта-мöдсьыс некымын дас километр ылнаынöсь да, та понда весиг сёысь этшаджык керкаа овмöдчанiнлы колö асланыс бурдöдысь. Во мысти кувсис Александр Некрасовлӧн гӧтырыс, отсасим жӧ сійӧс дзебны да вошйӧдім нелямын лун бӧрас клубын: коді мый вермис вайис. Юаласны нывлысь да зонлысь, мыйысь пӧ тэнӧ «Артекас» мӧдӧдісны, да мед юрсӧ вылӧ кыпӧдӧмӧн висьтавны вермис – чужан кыв велӧдӧмысь. Сідз, 1.000 морт бергӧдчисны суйӧр сайысь, тшӧтш и странаясысь, кӧні коронавирусыс вӧлі паськалӧма нин, – вочавидзис Владимир Уйба. А Иван Косолапкин шуӧма: «Ӧні тані вӧр быдмӧ, а некымын во мысти нин ми ог тӧдӧй Ухтанымӧс – быдмас кар, лунвывсянь кӧрт туй воас». Енбиа томулов пуктӧны уна вын, медым йӧктӧмыс вӧлі збыльысь традиционнӧй, видзӧдӧны видео, на подулын асьныс лӧсьӧдӧны хореография. Пызан вылысь аддзасны сӧмын пуртӧн сатшкӧм бумага, кытчӧ карандашӧн чукыля-мукыля гижӧма: «Ми мунім пывсьыны Епим Опонь вӧр керкаӧ. – Памятниксӧ вӧзйылісны сувтӧдны и Морозов уличаса кутшӧмкӧ керка, и карса бассейн дорын, и Орджоникидзе-Киров уличаяслӧн туйвежын. Стрöитчигöн вермасны ковмыны содтöд сёрнитчöмъяс да документъяс, керкасö кö кыпöданныд ва, би проводъяс, биару трубаяс, ю-ты дорын. Вирус орӧдӧма олӧмсӧ кык аньлысь (чужлӧмаӧсь 1958 да 1948 воясын), пасйӧмаӧсь тайӧ шог лоӧмторсӧ Сыктывкарын да Княжпогост районын. Торъя йӧзлы позьӧ мӧдӧдны иерей Владимирлы 4276160902022236 номера банкса карта вылӧ, кодӧс йитӧма 89087150515 номера телефоныскӧд. Шуам, тӧрыт скайп пыр консультациясӧ вӧлі котыртлӧма Кулӧмдiн районса Общественнӧй приёмнӧйын, а август 14 лунӧ лоӧ Луздор районын. Сэнi зiльысьяслы да вӧвлӧм уджалысьяслы зэв бур козинӧн лои россияса «кодзувъяс» Юлианна Карауловалӧн да Дима Биланлӧн петкӧдчӧмыс. «Бобӧ, бобӧ, кытчӧ ветлін?» – кывлі дзолюкӧн ыджыд мамсянь, кодӧс Помӧсдінса крестьяна томуловлы школаын (ШКМ) велӧдлӧма Тима Вень. Регионса юрнуӧдысьлӧн кывъяс серти, ӧти кадӧ бурдӧдчанінъясын быран выйын вӧлі сідз шусяна СИЗ-ыс (средства индивидуальной защиты). Дерт, съезд дырйи кыпӧдісны и бӧръя кадӧ Комиын став олысьсӧ майшӧдлана зэв ёсь юалӧм – Шиесын лӧп-шыблас видзанін лӧсьӧдӧм йылысь. Госсӧветса вӧвлӧм депутат Леонид Литвак 2018 воын комсомоллӧн сё вося юбилейлы сиӧм конференция дырйи нӧшта казьтыш-тӧма та йылысь. Ӧтуввезса соцсетьын аслас лист бокын Владимир Уйба висьталіс Изьва районӧ ветлӧм да фермер овмӧсӧн веськӧдлыськӧд аддзысьлӧм йылысь. — Ӧні студентъяс заводитӧны лэбавны мӧд курс бӧрын, а менам велӧдчигӧн гожся практика вылӧ мӧдӧдчим медводдза велӧдчан во помын нин. Лидия Семёновна Попова, сиктса ногӧн кӧ – Дань Семе Лидя, чужлӧма Одыб сиктсӧветувса Ягвыв грездын 1927 вося урасьӧм тӧлысь 11 лунӧ. «Вот, медбӧрын, и помасис жӧ Евлоглӧн таво кежлӧ велӧдчӧм, нӧшта ӧти во лои йӧткалӧма, тойлалӧма бӧрӧ — арӧдзыс школакӧд янсӧдчисны. Бать-мамтӧм челядь патера пыдди босьтӧны сьӧм, а сэсся йӧзӧс бӧбйӧдлысьяс найӧс ылӧдлӧны, да ныв-зон кольӧны и патератӧг, и сьӧмтӧг. Ми студентъяскӧд думыштім, кутшӧм, вӧлӧм, кокни ветлыны музейӧ, видзӧдлыны серъяс, бӧрйыны юкӧн да серпасавны сійӧс керка стенъясын. Сёрӧнджык нин Лариса (ёртъясыс тӧдӧны сійӧс ёнджыкасӧ Лараӧн) велӧдчӧма экономистӧ да дыр уджалӧма страхуйтан да реклама котыръясын. Мария Федотовна Мартюшева — Коми АССР-са видз-му овмӧсын пыдди пуктана уджалысь, вель дыр бригадираліс отделениеса животноводствоын. —Первой классын велӧдчигӧн аслам урокъяс бӧрын век мам дорӧ кольччывлі, сылӧн урокъяс вылын география да биология йылысь сюся кывзі. — Сьӧлӧмлӧн шуйга юкӧнсяньыс кислородӧн озырмӧдӧм вир мунӧ аорта пыр артерияӧ, а сэсся и ки да кок чуньяслӧн посньыд капилляръясӧдз. Видз-му овмӧсын удж нуӧдӧм, керкаяс лэптӧм, ичӧт предприятиеяс котыртӧм, спортплощадка стрӧитӧм могысь налы торйӧдӧны му участокъяс. «Россия – созвучие культур» этнокультурнӧй фестивальсӧ Ленинград обласьтса правительство быд во нуӧдӧ аслас регионса кутшӧмкӧ карын. Мамӧй висьтавліс, мый сиктсаяс вӧлӧм пыр кутшӧмкӧ концерт водзын сылысь юасьӧны, ті пӧ талун Геняыдкӧд (менам бать) кутанныд сьывны? Октябрь 7 лунӧ Усинскын та йылысь сёрнитчисны регионса юралысь Сергей Гапликов да мусир перъян компанияса президент Вагит Алекперов. Татшӧм лыдпасъяс йӧзӧдісны июль 26 лунӧ республикаса юралысьлӧн Общественнӧй приёмнӧйын «веськыд йитӧда» телефон пыр сёрни нуӧдігӧн. Сыктыв районса Горьковскӧй грездысь бать-мам дӧзмӧмаӧсь меставывса чинаяс вылӧ: сиктса детсадйӧ культура керка вуджӧдны шуӧмаӧсь да. Ті верманыд лыддьыны Олег Ивановичлысь «Сё майбырӧй, челядьдырӧй» ичӧтдырся казьтылӧмъяссӧ да «А эг кӧ паныдасьӧй.» кывбур подборка. Россияын вынсьӧдӧмаӧсь «Доступная среда» торъя федеральнӧй программа, мед отсавны инвалидъяслы веськавны общественнӧй учреждениеясӧ. —Оланпас серти та вылӧ сетсьӧ кык тӧлысь, но тадзсӧ овлӧ зэв шоча, ёна дырджык лоӧ виччысьны ола-нінсӧ, — висьталіс Алексей Юрьевич. Шуам, кодлӧнкӧ гортас чукӧрмӧма зэв уна картон да, оз тӧд, кыдзи колана ногӧн топыда кӧртавлыны сійӧс переработка вылӧ вайӧм могысь. Сыктывдін районын, торйӧн кӧ библиотекаясын, нуӧдӧны быдмысь войтырлы кипомысь вӧчасян мастер-классъяс, лӧсьӧдӧма семьяяслы клубъяс. Сэні чукӧртчӧмаяслӧн син водзын быттьӧ карлӧн историяыс ловзис: Уква ю берегӧ, кыдзи и 1929 вося август 21 лунӧ, чеччисны геологъяс. Олякӧд локтігас сералім сідзи, мый сы мындаысь сумка вылас усьлім, а гортӧ локті да 30 кольксьыс сӧмын кык и коли – ставыс жугалӧма. Сэсся и культура министерствоӧн театрсалы кар-районӧ петалӧм могысь вичмӧдӧм сідз шусяна мото-часъяссӧ видзӧмаӧсь нин кольӧм тӧвнас. Кад вылӧ серпасася, коммерческӧй нырвизьӧ босьтчыла жӧ, ӧні тшӧкыдджыка куті мӧвпавны небӧгъяс дорӧ иллюстрацияяс серпасалӧм йылысь. Нӧшта содтам, мый тӧлысьнас ӧтчыдысь журнал водзӧ кутас юӧртны тӧдчана лоӧмторъяс йылысь, висьтавны коми культура да оласног йылысь. Нёльӧд курсын вӧзйысьӧма прӧйдитны практика Коми Республикаса кутшӧмкӧ сикт-грездын, но абу артмӧма – Сыктывкарса школаӧ веськалӧма. Ме дорӧ шыӧдчысьяскӧд юкся тӧдӧмлунӧн да опытӧн, медым отсавны налы бурмӧдны семьяпытшса олӧмсӧ, уджаланногсӧ, мукӧд йӧзкӧд йитӧдсӧ. Мам-батьыс нывлӧн оз вермыны овны спорттӧг, кыкнанныс водзмӧстчӧны туризмын, аскӧдныс быдлаӧ ичӧтсяньыс новлӧдлӧны тшӧтш и челядьсӧ. Мича вичко бердын стрӧитісны джуджыд часовня, вежа айлы 2 судтаа керка, кӧні меститчасны и вӧскреснӧй школа да нуръясянін-трапезнӧй. — А сідзжӧ шыӧдчыны вӧр-ва видзан министерствоӧ, медым промышленносьтлы вӧр заптысьяс пӧрӧдчисны сикт-посёлоксянь 10 километр сайын. /гуречыс папӧлӧн майын нин быдмӧма, помидорыс гӧрдӧдӧ, а капустаыс сы ыджда, мый пытшсьыс и збыльысь верман пузчужӧм кагатӧ аддзыны. Библиотекаын уджалысьяс бӧрйӧмаӧсь небӧгысь сэтшӧм кывъяс, мед петкӧдлыны Иван Морозовлысь олӧмсӧ да уджсӧ быд боксянь, бур боксянь. Чайта, комын-нелямын во сайын карсӧ стрӧитігӧн некодлы юрас эз волы, мый коркӧ да сы мын-да лоас тані физкультура-спорт радейтысьыс. Стрӧйбаясыс автономнӧйӧсь, сэтчӧ сувтӧдӧма дизеля генераторъяс, кодъяс сетасны амбулаторияясас югыд би, электросетьын кӧ сійӧ кусас. «Гвоздика» да «Наследие» отрядъясысь боечьяс «кыпӧдісны» уна сё усьӧм салдатӧс, туялісны юӧртӧг вошӧм уна дас мортлысь ним-вич-овсӧ. Ёна ошкӧны тайӧ сикт-посёлокысь петӧм, вылыс тшупӧда тӧдӧмлун босьтысь челядьӧс Санкт-Петербургын, Москваын, Перымын, Архангельскын. Войнаӧдз на тані овлӧма йӧй нисьӧ прӧсуж морт, коді тунавлӧма, Сереговын пӧ вичкосӧ кисьтасны, а Ляйса мӧдас сулавны му вежандырӧдз. Санаторийысь локтысьяс век шоныда казьтылӧны сэні коллялӧм кадсӧ, – висьталіс районса ветеранъяслӧн сӧветӧн юрнуӧдысь Нина Жирютина. Коми Республикаса бюджетын ныв-зонлысь гожся шойччӧмсӧ котыртны таво торйӧдӧма 427 миллион шайт – мӧймусяысь нёльӧд пай вылӧ унджык. Стопкоронавирус.рф сайтын юöр серти, апрель 8 лун кежлö лабораторияын туясьöмöн Комиын эрдöдöма COVID-19 инфекцияöн 119 нёрпалысьöс. Таысь кындзи «Образование» национальнӧй проект серти сиктса школаясын дзоньталӧма куим спортзал да вӧчӧма та мында жӧ спортплощадка. —Ми пуктім мог быд муниципалитетын стӧча тӧдмавны, мыйта «мукӧдысь торъялана» челядьыс да кутшӧм отсӧг налы колӧ тӧдӧмлун босьтӧмын. Сэтчӧс бурдӧдысьяс и висьталӧны, кытчӧ нуны висьысьсӧ: вуджан висьӧм бурдӧданінӧ либӧ республикаса больничаӧ, либӧ радиология юкӧнӧ. Мамыс вочаалöма сiйöс синваöн да висьталöма, Илья да Василий вокъясыд пö усьöмаöсь война вылын, а Тарас да Степан доймалöмöн воисны. Регионӧн юрнуӧдысь сідзжӧ пасйис, мый войдӧр пыдісянь пырӧдчыліс экологияӧ, да гӧгӧрвоӧ: полигонсянь став пежсӧ здукӧн тӧлӧдас Комиӧ. Кыдзи пасйис ансамбльӧн веськӧдлысьыс Аслан Хаджаев, ӧткымын артист чайтӧмаӧсь, мый тундраӧ мунӧны, а веськалӧмаӧсь мича войвыв карӧ. Татшӧм лыдпас йӧзӧдісны сентябрь 16 лунӧ республикаса юралысьлӧн Общественнӧй приёмнӧйын «веськыд йитӧда» телефон пыр сёрни нуӧдігӧн. Ӧти кадӧ весиг юркарысь Бабушкин уличаса 11-ӧд номера керкаын пукалӧмаӧсь, карса вӧвлӧм роддом стрӧйбаын, кӧні кодкӧ ачыс на чужлӧма. Владимир Уйба пасйис, мый вируслы паныд тышкасьӧм могысь сьӧм да мукӧд ресурс видзӧмыс омӧль боксянь мӧрччӧ республикаса экономикалы. Страна пасьталаын лоӧ котыртӧма-нуӧдӧма Победалы сиӧм кыпыд гаж-аддзысьлӧмъяс, – офицеръяс дорӧ шыӧдчигӧн висьталіс регионса юралысь. Пызан сайӧ пуксьытӧдзыс мамыс вольсавлӧма лабичӧ гӧннас вылӧ гугӧдӧм пась, мед нылыслӧн верӧс сайын олӧмыс вӧлі небыд, шоныд да озыр. Таво Комиын «Семья года» ним шедӧдісны — Мишук, Аня, Максим, налӧн Алёна мам да Андрей бать — Сыктывкарысь Нестеровъяслӧн шуда котыр. Медым и федеральнӧй бюджетысь сьӧмыс воис, дась-тім нин Россияса мин-здравӧ шыӧдчӧм, кӧні подулалім содтӧд вешты-сьӧмлысь коланлунсӧ. Полицияын зільысьяс аддзысьлӧны тыр арлыдтӧмаяскӧд, налӧн бать-мамкӧд, велӧдысьяскӧд, культура да спорт учреждениеясын уджалысьяскӧд. Сідз, му участокъяссö кодсюрö босьтöмаöсь тöвнас, а лым сылöм бöрын весьöпöрöмаöсь — олан керкасö сэні лэптыны оз позь, зэв васöд да. Мед Енмыс сетас на тэныд вӧльнӧй светнас любуйтчыны, дзоньвидзаӧн да тӧлка ум-разумӧн овны, ас киӧн-кокӧн ветлыны да верманасӧ керны. Татшӧм шоныд вочаалӧмыс ясыда петкӧдлӧ: луздорсалы «Монди Сыктывкарса ЛПК» – абу сӧмын районын вӧр заптан котыръясысь ӧти, а бур ёрт. Видліс сконъявны и нёбдінсаӧс: кӧрым заптӧм кузя урчитӧм планысь кежӧдіс, тшӧкыда жугавліс техника, донаджык лои мынтысьны ломтасысь. Шӧр бӧрйысян комиссияын тшӧктӧны, медым коронавирусысь видзчысьӧм могысь быд учас-токын часнас ассьыс гӧлӧссӧ вермис сетны 8-12 морт. Анатолий Павловичлӧн веськӧдлiгӧн совхозлӧн Кужса юкӧнын кыпӧдiсны 240 куканьлы гид, разисны мӧсъяслы важ фермасӧ да лэптiсны выльӧс. Мынтыны и медикъяслы, и налы отсасьысьяслы, и пелькӧдчысьяслы, и шоперъяслы, кодъяс новлӧдлӧны врачьясӧс, – вочавидзис Владимир Уйба. — Менам чайтӧм серти, кор тӧдмалан кутшӧмкӧ войтырлӧн культура, история да мукӧдтор тӧдчанатор йылысь, и кывсӧ пыдісяньджык тӧдмалан. Сэк и мӧвпышті, мый пилотлӧн оласногыс меным эськӧ лӧсяліс — ог радейт ӧтилаын пукавны, пыр окотита мыйкӧ выльтор аддзывны, тӧдмавны. Комиын ёрдса приставъяс таво январь-июньын перйӧмаӧсь йӧзыслысь 4,4 миллиард шайт, кольӧмвося тайӧ кадын серти 1,1 миллиардӧн унджык. Кӧрткерӧс районса спортшкола вермӧ ошйысьны физкультурно-массовӧй удж медбура котыртӧм кузя республикаса смотр-конкурсын вермӧмъясӧн. Ӧнія кадӧ Сыктывкарсянь Койгорт сиктӧ воӧдчыны зэв кокньыд, чорыд веркӧса туйті 192 версттӧ позяс журкнитны машинаӧн куим-нёль часӧн. — И, дерт, Эжва йывсаяс, кодъяс пыдди пуктӧны вӧралан традицияяс, оз конйыштны юралысьлысь удж вӧчысьӧс, ты-ю вылын ставыс лоӧ лючки. Пöрадок бöрся кутасны видзöдны и погона йöз, та йылысь ми Коми Республикаса МВД-кöд сёрнитчим апрель 8 лунö, – висьталіс архимандрит. – Но комбинатлы медся ыджыд аттьӧ тракторлы колана оборудование – прицеп, лым весалан отвал да туй киськалан щӧтка ньӧбны отсалӧмысь. Матысса кадӧ нин вынсьӧдам регионса правительстволысь шуӧм, и сьӧмыс воас районъясӧ, – висьталіс республикаса юралысьлысь удж вӧчысь. Государстволӧн мог – вӧчны став позянасӧ, медым быд семьяын тыр-бура олісны, ӧд тайӧ петкӧдлӧ, мый и ставнас странаын олӧмыс тыр-бур. Паметьыд ӧд юрын да небӧгын олӧ, со и думыштім усьӧмаяслысь ним-овсӧ восьса книгалӧн лист бокъясӧ пасъявны, — висьталіс Мария Попова. Кокни атлетикаын Юлиялӧн медыджыд вермӧмыс вӧлӧма 2013 воын «Русская зима» войтыркостса турнирын, кор сійӧ медӧдйӧ котӧртӧма 60 метр. Туристлы синмӧ шыбитчанаыс нинӧм оз сюр, быдлаын роч да англия нимъяс, шуам, «Лаундж», «Гранат», «Камильфо», «Фаст-Фуд» да уна мукӧд. Со Екатеринбургын весиг ӧтуввезйысь позьӧ аддзыны помӧйясысь лӧсьӧдӧм карта, кӧні пӧ позьӧ «дон босьттӧг номсасьыштны чӧскыд сёянӧн». Серпасалан нырвизьяс, кутшӧм ногӧн найӧ торъялӧны ӧта-мӧдсьыс, кутшӧм районъясын аслыспӧлӧс мыгӧра да серпаса печканъяс паныдасьлӧны. Таво гожӧм шуӧма вын сертиыс удж вылӧ инавны 8 сюрс гӧгӧр томуловӧс, 56 сюрс нывка да зонка лагеръясын да площадкаяс вылын шойччасны. –Бур ногӧн кӧ, колӧ лӧсьӧдны чери быдтан комплекс, кӧні васӧ мырдӧн мый вылнаӧкӧ кыпӧдӧны, а сэсянь нин сійӧ ӧдйӧ визувтӧ каналъясті. XX нэм заводитчигӧн туй пӧлӧныс телеграф нюжӧдӧмаӧсь (уджӧдӧмаӧсь сійӧс 1960-ӧд воясӧдз), а сёрӧнджык весиг машинаӧн сэті ветлӧмаӧсь. Сӧмын Выльгортса томулов прӧст кадас компьютерӧн ворсӧм дорысь тшӧкыдджыка зільӧны велӧдны суйӧрсайса кывъяс, ветлӧны кружокӧ да с.в. Позьö шыöдчывны олöма йöз дорö, кодъяс тöдлісны ветеранöс да вермасны висьтавны сылöн война вылö ветлöм либö кутшöмкö лоöмтор йылысь. Филологлысь диплом дорйӧм бӧрын том специалист пырӧма уджавны Мужи сиктса школаӧ, мый меститчӧма Ямало-ненеч кытшса Шурышкар районын. «Европаса буржуйяслöн» пö сьöмыс енэжсяньыс, колöкö, киссьö да, найö вермöны лышкыдасьны, а ми пö со сöмын на «пидзöс вылысь чеччам». «Монди Сыктывкарса ЛПК»-сянь 1 миллион 244 сюрс шайтӧн вичмис Зеленеч сиктысь «Теплоком» ООО-лы да ас вылӧ уджалысь Руслан Кравчуклы. Сылӧн внукыс да внучкаыс абу на ыджыдӧсь, неважӧн на кутісны ветлыны школаӧ, и Людмила Павловна ассьыс став прӧст кадсӧ вичмӧдӧ налы. «Комиинформлы» сійӧ висьталіс, мый конкурсын вермынысӧ вӧлі сьӧкыд, ӧд вын-сямсӧ видліс 80 гӧгӧр морт, и быдӧн зілис ордйыны мукӧдсӧ. «Суседушкоӧс корӧмысь» кӧ ворсӧны сӧмын комияс да перымса комияс, шегйӧн печласьӧмсӧ да сы кодь жӧ ворсӧмъяссӧ тӧдӧны и мукӧд войтыр. Мозын да Ву юяс костӧ пуксьӧм районлы «Монди Сыктывкарса ЛПК» отсалӧ спорт, культура, велӧдан юкӧн да предпринимательство сӧвмӧдӧмын. Сійӧ повтӧг заводитӧ сёрни тӧдтӧм морткӧд, а веськыд юалӧмъяснас да стӧч вочакыв виччысьӧмнас ныв вермас шӧйӧвоштыны весиг верстьӧӧс. —Сёрнитны кӧ наркотик разӧдысь нывка йылысь, чайта, сійӧ ставсӧ гӧгӧрвоис да водзӧ вылӧ лёкас оз сетчы, — висьталіс Наталья Удоратина. Ёртъясӧс казьтыліг» рубрикаын Александр Лужиковлӧн творчестволы сиӧм «Шуӧм кывным муӧ усьӧ.» интереснӧй статья петіс Елена Ельцовалӧн. Дасьтӧмаӧсь челядьлы ворсан площадка лӧсьӧдны колана кабалаяс да пырӧдчӧмаӧсь грант шедӧдӧм могысь республикаса минэкономлӧн конкурсӧ. Регионса юралысь тшӧктіс и водзӧ сӧвмӧдны яй переработайтӧмсӧ, медым кӧр яйсӧ окотапырысь ньӧбалісны и республикаын, и мукӧд регионын. – Ыджыд вежӧраӧсь жӧ вӧлӧмаӧсь миян бабъяс да дедъяс, ыж йӧзви лыясӧн ворсӧм лӧсьӧдлӧмаӧсь, – шегъясьӧм йылысь висьтасис Диана Расова. И пасйысям кӧ ми комиясӧн, найӧ гӧгӧрвоасны вужвойтырлысь вынсӧ, а сідзкӧ, миян дона республикаын позяс паськыдджыка велӧдны коми кыв. Весиг Россияын нималана астролог Павел Глоба неуна сорсис, кор шуис, мый 2020 воыс лоас спокойнӧй, некутшӧм гырысь вежсьӧмъяс оз лоны. Вичкоса бӧръя священник Палладий Поповӧс, сиктса ног, Пелагей попӧс, коді служитӧма революция-бӧрся 1918 восянь, 1937-ӧдын лыйлӧмаӧсь. Ылӧ бӧрӧм кольӧм кадъяс радейтысьяс вермасны водзӧ лыддьыны Михаил Лебедевлысь «Великӧй Перымлӧн бӧръя лунъяс» историческӧй повесьтсӧ. Сэк жö тавося май 9 лунö Москва весьтö енэжас кыпöдчыласны военнöй самолёт-вертолётъяс, а рытнас Россия пасьталаын кыпыда юргас салют. Школаын армия кежлӧ зонпосниӧс дасьтігӧн унджык нокыс ӧшйывлӧ военруклӧн, ӧнія ногӧн кӧ – ОБЖ да физкультура велӧдысьлӧн пельпом вылӧ. Сюрса лыӧй кусыня вӧлі да, первойсяньыс юр выв тырӧн спортӧ сетчынысӧ эз артмы, ковмис корсьны вир-яйӧс та кежлӧ дасьтан лӧсялана туй. Но сизимысь абу этшаджык лун кежлӧ босьтӧм путёвкасӧ мед вӧлі ньӧбӧма челядьлысь шойччӧм котыртысьяслӧн реестрӧ пыртӧм организацияысь. Дмитрий Апраксин сылы юӧртіс, мый шыблас нуӧмысь шуӧма мынтысьны Россияса правительствоӧн вынсьӧдӧм 354-ӧд номера постановление серти. Министерство татшӧм экспериментсӧ нуӧдӧ некымын районын, – висьталіс овмӧдчӧминса администрацияӧн веськӧдлысь Виктор Петрович Игнатов. Таво гожӧм «Монди Сыктывкарса ЛПК» отсӧгӧн сикт-грездын зілисны Абъячойысь, Гурьёвчиысь, Леткаысь, Ношульысь да Слудкаысь 29 школьник. Паула уна во велӧдіс финн кыв Сыктывкарса государственнӧй университетын, сетіс тӧдӧмлун тшӧтш и Людмила Муравьёвалы да Сергей Габовлы. —Ичӧтдырйи зэв ёна радейтлі приключениеа гижӧдъяс: Стивенсонлысь «Остров сокровищ», Дефолысь «Робинзон Крузо», Жюль Вернлысь небӧгъяс. Кутшӧм кывкӧртӧдъяс позьӧ вӧчны уна вося уджлы, юӧртіс Лабораторияӧн веськӧдлысь, педагогика наукаяс кандидат Зоя Васильевна Остапова. Сылы пӧ уджалігас ковмылӧ пыравны 70 сантиметр пасьтаинӧ да кувалдаӧн гылӧдны из шом, сы вӧсна мый мужичӧйяс пиысь сэтчӧ некод оз тӧр. – Шыблас торйӧдӧм-сортируйтӧмӧн видзам вӧр-ванымӧс, чинтам свалка лыдсӧ, нажӧвитам неуна сьӧм да топыдджыка кутам ёртасьны ӧта-мӧдкӧд. Владимир Уйбалӧн висьталӧм серти, Москваса да Санкт-Петербургса кык вузын специалистъяс видлӧмаӧсь туявны Комиын водзӧ кежлӧ серпассӧ. Республикаса спортсменъяс ордйысьӧны Россияса сборнӧй командаясын 8 базӧвӧй спорт сикас кузя, биатлонысь да сьӧкыд атлетикаысь кындзи. Та могысь позьӧ приставъяс отсӧгӧн регистрируйтчыны ӧтуввезйын «личнӧй кабинетын» и аслыд видзӧдны, кыдзи пӧртсьӧ олӧмӧ судлӧн шуӧмыс. Тайӧ лунӧ Сергей Гапликов да Александр Гуцан волісны сідзжӧ «Культура» нацпроект серти дасьтӧм Комиын медводдза модельнӧй библиотекаӧ. Кӧсъя висьтавны ыджыд аттьӧ Альбина Семёновналы да Римма Степановналы, кодъяс содтісны нывбабаяс котырлӧн историяӧ нӧшта ӧти лист бок. РФ-са Госдумаысь депутатъяс коймӧдысь донъялӧм бӧрын ошкӧмаӧсь оланпас бала, код серти позяс кыйсьыны-вӧравны ньӧввужйӧн да арбалетӧн. И медым тайӧ шуӧмыс эз ло прӧста сідз, челядьлы петкӧдлісны спассредствояс, быдӧн йылысь висьталісны, кыдзи да мый сійӧн пӧльзуйтчыны. Сьӧлӧмӧ мӧрччана да тӧвру кодь кокни вӧлі йӧк-тӧмыс Яков Шебыревлӧн да Галина Шаховалӧн, кодъяс таво помалісны 9 класс Вылыс Ярашъюын. Брифинг дырйи Госсӧветӧн веськӧдлысь Надежда Дорофеева пасйис, мый вежсьӧмъяс ошкӧмсӧ позьӧ шуны парламентлӧн «историческӧй миссияӧн». Уджтасӧ пырӧдчисны Сыктывкарысь, а сідзжӧ Емдін, Сыктыв, Сыктывдін, Кӧрткерӧс, Луздор, Койгорт районъясысь 5-9 классъясын велӧдчысьяс. Пон чомйыс сулалӧма профнастила потшӧс дорын, алабайыд кодйысьӧма да профнастил увтіыс кыссьӧма-уйӧма, сэки и сухожилиеыс вундыссьӧма. Роспотребнадзор службаын уджалысьяс сэсся сӧстӧммӧдӧмаӧсь, весалан сорасӧн резӧмаӧсь висьмӧм мортыслысь патерасӧ да керкаас пыранінсӧ. Водз асывнас шызьӧдіс онялысь ывласӧ жыннянлӧн гажа звӧн, корис ставӧс чукӧртчыны пӧль-пӧчӧн на лэптылӧм Микӧла Чудотвореч вичко дорӧ. Выльмӧдӧм стадионын матысса кадӧ нин нуӧдасны «Монди СЛПК»-ын зільысь кусӧдчысьяс костын эстафета да Эжвалӧн чужан лунлы сиӧм концерт. А ӧд ыджыд арлыда да инвалидносьта войтырлы медся сьӧкыд венны быдсикас сьӧкыдлунсӧ, кӧть эськӧ пырджык «гӧрӧдъясыс» кокниа разьсьӧны. Ми кӧсъям, мед челядь да мам-бать восьтісны важ альбомъяс да казьтыштісны найӧс, кодъяс видзӧдӧны миян вылӧ войнадырся снимокъяссянь . Ӧтуввезса соцсетьын аслас лист бокын Владимир Уйба гижӧма неминуча дырйи медицина отсӧг сетан шӧринын уджалысьяскӧд аддзысьлӧм йылысь. Галфедьса пӧшти быд изйын парсалӧма кутшӧмкӧ гижӧд: ичӧт изъясӧн гирскӧны серпасъяс да ним-ов, сикт да кар да весиг мӧд страна нимъяс. –Медицина боксянь медосмотр вылӧ стӧч кадсӧ абу урчитӧма, и некутшӧм оланпасын та йылысь пасйӧдыс абу, – висьталіс Елена Владимировна. — Ми шыӧдчылім республикаса юралысь дорӧ, юркарса администрацияӧ, мед вичмӧдасны кутшӧмкӧ стрӧйба, кӧні эськӧ вермисны овны бомжъясыс. Исполкомсалöн быдöнлöн аслас видзöдлас, но ми öтувтчим, кор коми кывнымöс челядьлöн да налöн бать-мамлöн кöсйöм серти велöдöны шуисны. Автор пырӧдчӧ важъя кадӧ, заводитӧ висьтасьӧмсӧ бать-мам да пӧль-пӧчьяссяньыс, кыдзи налӧн олӧмас топыда гартчӧмаӧсь омӧльыс да бурыс. Висьталісны, мый позяс тайӧс вӧчны февраль 11 лунӧдз, но гӧлӧсуйтӧмсьыс дугӧдчисны кык лун мысти нин, пӧшти дас сюрс морт пырӧдчис да. Казьтылӧма Иван Тимофеевич батьсӧ, Мария Петровна мамсӧ, Герасим ыджыдджык воксӧ, коді абу локтӧма Айму вӧсна Ыджыд тыш вылысь гортас. Унаысь мамöй, Агния Алексеевна Жучева, шогпырысь шулывлiс: «Тöдны эськö, кöнi дзебöмаöсь Василий вокнымöс, да ветлыны сылöн гу вылö.». Путешествуйтӧмыс Олеглы – ас водзас пуктӧм ыджыд мог, да сэк жӧ кузь туй, сьӧкыдлунъяс венӧм, а медшӧрыс – шензьӧданаинъясӧдз воӧдчӧм. Госсӧветӧн веськӧдлысьӧс вежысь Валентина Жиделева вӧзйис татшӧм муяс вылас садитны пуяс либӧ кӧдзны сідз шусяна культурнӧй быдмӧгъяс. –Ті пыдди пуктанныд да вылӧ донъяланныд пӧль-пӧчныдлысь нэмӧвӧйся бур оласногсӧ, зілянныд водзӧ озырмӧдны асланыд грездлысь историясӧ. Война кадö и сы бöрын похоронка сетöма позянлун гижöдны пенсия мамъяслы да гöтыръяслы, кодъяслöн пиыс либö верöсыс усисны фронт вылын. –Медся сьӧкыд дасьтыны паськӧмсӧ историякӧд йитчӧм спектакльяслы, кыдзи Владимир Тиминлӧн «Эжва Перымса зонка» повесьт серти мюзикллы. Унджык да подулалӧмӧнджык пасъя ичӧтик Мышкин кар йылысь, кытчӧ туристъясӧс кыскӧны тшӧтш зэв аслыспӧлӧс, дзик нин думыштӧм легендаяс. Приуральскӧйӧдз вогӧгӧрся туйыс абу – ӧні ветлӧны сідз шусяна зимникӧд, кодӧс турӧбалӧм бӧрын оз век тэрыба удитны весавны-дӧзьӧритны. Кывлі, Сыктывкарса ӧти гырысь лавкаын пӧ весиг эм торъя ӧчеред, кӧні йӧзыс босьталӧны важмыны заводитӧм сёян-юан да весиг песласянтор. Велосипедӧн зіля ӧтнам мӧдӧдчыны – медым некод эз манит: ме радейта ӧдйӧ-ӧдйӧ пыр водзӧ мунны, а мукӧдыслӧн вӧтчынысӧ выныс оз тырмыв. Кор юалі, мися, кутшӧмджык мортӧн асьтӧ лыддян, ныв шуис, мый сійӧ зэв кывкутысь, нӧшта сылы кажитчӧ выльтор тӧдмавны, уналаӧ ветлыны. Екатерина Прошкиналӧн кывъяс серти, сійӧ уджъёртъясыскӧд туялӧ мортлысь вир-яй генетика боксянь висьӧм-пӧрысьмӧмысь видзчысьӧм могысь. – Ошканныд кö тайö вöзйöмсö, йöзöс велöдан ведомствокöд ми помöдз дасьтам уджтассö да мöдöдам донъявны сiйöс сьöм овмöс министерствоö. Сы лыдын 84 миллионыс воӧма федеральнӧй бюджетысь, 329,2 миллионыс – республикаса да 321,6 миллион шайтыс – меставывса сьӧм кудъясысь. Гӧрд дипломӧн академия помалӧм бӧрын Зинаида кутіс уджавны Ручейнӧй уличаса Коми государственнӧй опытнӧй станцияын научнӧй сотрудникӧн. Кӧть Краснощельесянь Ловозероӧдз 150 гӧгӧр километр, тайӧ сиктъяс костас йитӧдыс топыд: ӧд важся комиясыд овмӧдчылӧмаӧсь сэтчӧ и татчӧ. Псков обласьтса Усвяты районын Паметь вахтасӧ таво вӧлі сиӧма «Гвоздика» корсьысян отрядса медводдза командир Иван Петрович Михайловлы. Ассьыс пай пуктӧны и республикаса национальнӧй культура министерство да Сыктывкарын перымса комияслӧн национально-культурнӧй автономия. Мöдаръюгыдынöсь жö нин Нина Ивановна Кирушева, Владимир Петрович Потапов, коді чуйдіс паськыдджыка тöдмасьны экономикаöн да политикаöн. Кагульничаяслы да велӧдысьяслы Институтын дасьтӧны программаяс, учебникъяс, велӧдчан небӧгъяс, ворсан пособиеяс да уна мукӧд коланатор. Мый оз позь сэтчӧ пуктавны (гежӧд номера пластик, стеклӧ да с.в), чукӧртам некымын тӧлысь чӧж, медым нуны акцияяс дырйи ёг чукӧртанінӧ. Мӧд лунас позяс видзӧдны Сыктывкарса 18-ӧд, 36-ӧд номера школаясын да Коми национальнӧй гимназияын велӧдчысь енбиа челядьлысь ворсӧмсӧ. И кор уджӧн могмӧдысьыс кырымалӧ поликлиникаыскӧд медосмотр нуӧдӧм йылысь сёрнитчӧм, сійӧ арталӧ, дона-ӧ сувтас специалистъяслӧн уджыс. Кык вонас ӧтчыд Гришестав грездын нуӧдлӧны «Сено» фестиваль, и мед пӧ унджык гӧсьт сэтчӧ воліс, гажсӧ колӧ республикаса тшупӧдаӧн шуны. Ассьыныс матыссаяссӧ, донаяссӧ да мусаяссӧ эз вермыны виччысьны мамъяс да батьяс, гӧтыръяс да ныв-пиян, кодъяслы тылын эз жӧ вӧв кокни. Сыктывкарса госуниверситетын искусство институтын велӧдысь, дизайнер Анелия Лянцевичкӧд зілим аддзыны юркарлысь сідз шусяна этно-кодсӧ. мӧвпсӧ босьтӧма Антуан де Сент-Экзюперилӧн «Маленький принцысь»: Принц воӧ Му вылӧ, а Лётчик сылы висьталӧ театръяс-лӧн марафон йылысь. Сыктывкар администрациялӧн сӧвет быд тӧдчана гаж кежлӧ (Выль во, Айму дорйысьяслӧн лун, Победа лун) котыртлӧ челядь серпасъяса конкурс. Комбинатын зільысьяс быд здукӧ вермасны шыӧдчыны медикъяс дорӧ отсӧгла либӧ звӧнитны «Монди Сыктывкарса ЛПК»-ын котыртӧм «пӧсь линияӧ». Армияын служитӧм бӧрас нин тӧдмалӧма, мый корсьӧны уджалысьӧс биысь видзчысян да войтырӧс доръян управлениеын йӧзкӧд йитӧд кутан юкӧнӧ. Ӧд верстьӧлӧн войся гажӧдчӧмъяс бӧрын миян челядьлӧн ворсанінын кутасны туплясьны куш сулеяяс да чигарка помъяс, – майшасьӧны бать-мам. Надежда Дорофеева гӧгӧрвоӧдіс, мый зэв тӧдчана, медым баласӧ ошкисны Россияса регионъясысь парламентъясысь кык коймӧд пайсьыс унджыкыс. Благоевын медся уна йӧза – спорт комплекс, кӧні асывсяньыс рытӧдз ворсӧны футболӧн, волейболӧн, баскетболӧн, пырӧдчӧны рукопашнӧй тышӧ. Нина Александровна аттьӧаліс «Монди СЛПК» котырӧс видз-му ов-мӧс сӧвмӧдӧмӧ ыджыд пай пуктӧмысь да корис водзӧ топыда ёртасьны районкӧд. Татчӧ лои пыртӧма Изьва районса кагульничаяслысь да велӧдысьяслысь этнокультурнӧя велӧдӧмын занятие-урок нуӧдан методическӧй вӧзйӧмъяс. Весиг пӧ окота лоис лыддьыны Николай Волоховлысь «Малая Пера, помню тебя» автобиографическӧй небӧгсӧ, код серти и дасьтӧма спектакльсӧ. Комиысь воысьяс – культураын уджалысьяс да сыктывкарса искусство колледжын велӧдчысьяс – зіля пырӧдчӧмаӧсь волонтёр шӧринлӧн олӧм-уджӧ. Шуам, торйöдам параноидальнöй синдромаöс: öтияс öтарö чышкалöны öдзöс вуг, мöдъяс пыр öти кокысь чеччöны. Татшöм йöзыс ставсьыс полöны. Да, ми ог вермӧ эновтчыны выль керкаяс кыпӧдӧмысь, но, чайта, национальнӧй пасъясӧн позьӧ да колӧ петкӧдлыны регионлысь алыспӧлӧслунсӧ. Быд тӧлысь уна челядя семьялы, ӧтувъя чӧжӧсныс кӧ тӧлысьнас 29 сюрсысь этшаджык, тавося январсянь мӧдасны мынтыны 13.691 шайта пособие. Найӧ быттьӧ восьтісны ассьыныс турагент-ство да гӧгӧрвоисны, мый Коми Республикаысь мича-джыкыс да интереснӧйджыкыс вӧльнӧй светас абу. Кабуковӧс сійӧ индӧма тренеравны томъяслӧн Россияса сборнӧйын, а та бӧрын Роберт уджалӧма старшӧй тренерӧн биатлон кузя Коми сборнӧйын. Сылӧн жӧ водзмӧстчӧмӧн котыртчис, кыдз ачыс шмонитӧмӧн шуліс, «учёнӧй сӧвет», кытчӧ веськалім Тамара Сердитова, ме да Клавдия Дилесова. Ӧти кывйӧн, ставыс, медым вӧлі кӧні грездын олысьяслы да налӧн гӧсьтъяслы кыпыда га-жӧдчыны, шойччыны да пӧльзаӧн коллявны прӧст кадсӧ. Уджъяссӧ кутасны донъявны и Коми Республикаса В.Чисталёв нима культура колледжын велӧдысь Вера Морозова да драматург Любовь Терентьева. Мӧдлаын гажа юра морт абу казялӧма инспекторъясӧс, вӧрзьӧдчӧма мотоциклӧн, кӧть эськӧ тӧдсаясыс сійӧс ӧлӧдӧмаӧсь, ӧвтчӧмаӧсь кияснаныс. — Коймӧд классӧдз Рита пыдісянь велӧдіс коми кыв, но программа сетчис сьӧкыда, ковмис вуджны «коми как государтсвенный» программа вылӧ. – Шуам, «Дорогие товарищи» уджтаслӧн мӧвпыс татшӧм: быд лун ӧтуввезйын йӧзӧдны архивысь фотографияяс, кӧні серпасалӧма важся Сыктывкар. Зэв нимкодь вӧлі видзӧдавны важся альбомъясысь снимокъяс, восьтывны выльӧн йӧзӧдӧм буклет-небӧг, пырӧд-чывны историялы сиӧм викторинаӧ. Сійӧ чайтӧ, мый улич вылын олысьясӧс карантин ка-дӧ колӧ видзны ӧтилаын, быть туявны дзоньвидзалунсӧ, вӧчавны коронавирус эрдӧдан тест. Ӧд уналаын, кытчӧ волім таво, ме вӧвлі нин, мукӧдлаас весиг эг ӧтчыдысь: Парма йылын, Пуксибын, Косын, Ныробын, Чердінын, Ыджыд Кочаын. Шӧриннас веськӧдлысь Марина Фединалӧн кывъяс серти, мойму найӧ водзӧ нуӧдӧмаӧсь коми кывлысь сідз шусяна корпус сӧвмӧдан-паськӧдан удж. Елена Канифовна гӧгӧрвоӧдіс, мый «О несостоятельности» федеральнӧй оланпасысь 142-ӧд статья серти предприятиеяслы кивыв банкротасьнысӧ. Армияӧ мунӧм водзын солдатлы быть коліс куйлыштны паччӧрын, а сэсся певйыштны сёй тор да босьтны сьӧрсьыс, – сёрнитіс Ольга Николаевна. Дась-тӧмаӧсь сӧмын «Финноугория» выль уджтас, вӧчӧмаӧсь «Финно-угорский мир» дорӧ 10-12 минута клон, нуӧдӧны уджтассӧ мыйлакӧ рочӧн жӧ. – Бал видзӧдны воысьяс оз на бура тӧдны, кыдзи сійӧс колӧ нуӧдны, и ми котыртлам мастер-классъяс, медым унджыкӧс тӧдмӧдны йӧктӧмъяснас. Ныв-зонлы шулывла, ті кӧ Олег Уляшевлӧн гижӧдъясысь комын-нелямын прӧчент кывсӧ гӧгӧрвоинныд, ті, сідзкӧ, бура нин тӧданныд коми кывсӧ. Сэтчӧ пырӧдчӧм могысь коліс тавося июнь 25 лунӧдз гижӧдчыны 2020 волӧн мӧд джын кежлӧ «Коми йӧзӧдчан керкаӧн» лэдзан газет-журнал вылӧ. Татшӧм ӧружиесӧ вермасны ньӧбны на-йӧ, кодъяслӧн эм вӧ-ралан билет, а сідзжӧ кыйсян ружье видзӧм да сыӧн вӧдитчӧм вылӧ колана документ. Матысса кадӧ модельнӧйясӧн лоӧны Сыктывкарса да Ухтаса челядьлы шӧр библиотекаяс, Кӧрт- керӧсса М.Н.Лебедев нима небӧг видзанін да с.в. Сідзкӧ, медым ышӧдны туристъясӧс волыны тіян районӧ, регионӧ, странаӧ, колӧ бур реклама, колӧ кужны «чӧскыда» висьтасьны да петкӧдчыны. —Йöзыслы бурджык олöм лöсьöдöмыс, налöн асшöр уджö босьтчöмыс, инвестиция корсьöмыс бур боксянь тöдчöны кытшын экономика сöвмöдöм вылö. Фестиваль дырйи вӧліны сьылысь-йӧктысь котыръяслӧн концерт, пусьысь-пӧжасьысьяслы мастер-классъяс, творческӧй уджъяслӧн «АсПу» конкурс. – Збыльвылӧ, республикаын национально-культурнӧй автономияяс котыртӧм-панӧмӧ ыджыд пай ас кадӧ пуктылінныд и ті, Прокопий Валентинович. –Пырӧдчим уна сикас программаӧ, вичмисны нин грантъяс да субсидияяс, кодъяс весьтӧ кутам пӧртны олӧмӧ водзмӧстчысь йӧзлысь вӧзйӧмъяссӧ. Ӧд Монди кывкутӧмӧн матыстчӧ вӧр да вӧрын олысьясӧс видзӧм дорӧ оз сӧмын сэні, кӧні уджалӧны сылӧн предприятиеяс, но и мукӧдлаын тшӧтш. Йӧзкӧд йитӧд кутан нырвизьын кӧкъямыс воысь дырджык нин зіля: первойсӧ вӧлі госслужба вылын, а ӧні – Россияса наукаяс академия тэчасын. «Коми йӧзӧдчан керкасянь» туйдыны Даринаӧс, быдтыны том журналистӧс кутас «Коми му» газетын ыджыд сяма да пыдди пуктана Павел Симпелев. 2020 вося январь-мартын пӧ регионса бюджетын эз судзсьы 1 миллиард 681 миллион шайт – мӧймуся тайӧ жӧ кадколастын серти 2,1 пӧв унджык. Кыдз висьталіс Ирина Александровна, «Штрап» пас улын ОПМ дырйи урчитӧм кадӧ штрап мынтытӧмысь гижӧмаӧсь да ыстӧмаӧсь ёрдӧ 145 протокол. Ме пӧ неуна мудзышті нин та мында гажсьыс, – шмонитӧмсорӧн пасйис «Монди СЛПК»-са генеральнӧй директор Клаус Пеллер, а сэсся висьталіс: obd-memorіal.ru «Мемориаллöн» сайтын чукöртöма Айму вöсна Ыджыд тыш воясö да сёрöнджык пöгибнитöм да юöртöг вошöм салдатъяс йылысь юöр. Неважӧн ветлі Москваӧ врачьяслӧн съезд вылӧ, кӧні миян водзын сёрнитіс Россияса следственнӧй комитетӧн веськӧдлысь Александр Бастрыкин. Нӧшта ӧти раундын командаяслы вежисны нин могсӧ: «Асъя кыа» ассьыныс хореографиясӧ петкӧдліс хип-хоп шылад улӧ, а «United Bit» – мӧдарӧ. Архивысь, газет-журналысь, электроннöй запросысь чукöртöм гижöд-снимокöн позьö вöдитчыны аслыд, тшöтш и конференцияяс кежлö дасьтысигöн. Монди котыр да Россияын WWF (вӧрзьӧдлытӧм вӧр-ва видзан ставмирса фонд) сёрнитчисны збыльмӧдны «Сохраним северного оленя вместе» уджтас. Дерт, öтлаасьöм водзвылад кыкнанлаас лоö нуöдöма референдум, мед олысь йöзыс висьталасны, кöсйöны-ö найö дзикöдз вылö йитчыны-клеитчыны. Кутшӧм удж вӧчӧны такӧд йитӧдын йӧзӧс дорйысь-мездысьяс, кыдзи ышӧдӧны республикаын олысьясӧс видзчысьны татшӧм ускӧттьӧ-неминучасьыс?». А кольӧм во Изьваын мунӧм этнокультура компонента мастер-классъяс петкӧдлан республикаса фестиваль бӧрын и шуӧмаӧсь лэдзны тайӧ чукӧрсӧ. Республикаса видз-му овмӧс министерстволӧн эмӧсь программаяс, кытчӧ асланыс уджтасъясӧн пырӧдчӧны да грантъяс шедӧдӧны водзмӧстчысь йӧз. Мӧдъяслӧн юӧрсӧ петкӧдланногыс нин шензьӧдӧ: бӧрйӧмаӧсь мичасьыс-мича серпасъяс, лӧсялана шылад, да и асьныс ныв-зон зэв шаня сёрнитӧны. Став тайӧ кабаласӧ колӧ петкӧдлыны Общественнӧй приёмнӧйын уджалысьлы, кодi сканируйтас найӧс да ыстас госюрбюроӧ электроннӧй пошта пыр. А Удора районын инвалидъяслӧн регионса да регионъяскостса вермасьӧмъясын призёр Анна Ильина (снимок вылын) тестъяссьыс босьтӧма «зарни». —2016-2019 воясӧ ми туялім Пижмаса куйлӧдысь рудасӧ, — висьталіс «Руститан» котырысь директоръяслӧн сӧветӧн веськӧдлысь Алексей Новиков. А со и Аньяслӧн гажлы сиӧм конкурссӧ дзик на медводдзаысь котыртӧмаӧсь, и абу весьшӧрӧ – этшаник кадӧн сы мында мичасьыс-мича удж воӧма. Такӧд йитӧдын сійӧ аддзысьліс регионын меститчӧм воинскӧй часьтъясысь командиръяскӧд да военнӧй управлениелӧн тэчасъясӧн юрнуӧдысьяскӧд. Тöдмаланныд, кыдзи комиöн шусьöны пемöс, лэбач, чери да гут-гагъяс, кутшöм аслыспöлöс коми мортлöн олöм-вылöм, сеян-юан да уна мукöдтор. Сэтшӧма кӧ нин кӧсйӧны ставсӧ рочӧн юӧртны, позьӧ ӧд пыртны титръяс, кыдзи вӧчӧны Удмуртияысь, Мордовияысь, Карелияысь телеуджъёртъясыс. Чернобыльса неминуча бырӧдігӧн дзоньвидзалунсӧ воштісны Иван Алексеевич Пашнин, Василий Александрович Дёмин да Евлогий Николаевич Шахов. Сідз, Алексей Николаевич пасйис, бӧръя перепись дырйи пӧ тыдовтчис, мый юркарын олӧ 250 сюрс морт, на пиысь квайтымын вит сюрсыс – коми. –Окота эскыны, мый сэк кежлö эпидемияыс дугдас паськавны, – висьталiс странаса минздравысь главнöй внештатнöй эпидемиолог Николай Брико. Бӧртӧмын 2016 воын вольсалісны ывлавывса сцена улӧ кӧрта бетонысь плитаяс, а 2019-ӧдын вичмӧдісны сьӧм светодиода лампаяс ньӧбӧм могысь. Опонь Степан шутьлялігтыр вӧчас на гоз-мӧд воськов, но казялас жӧ оштӧ, сувтас, гӧгрӧс чужӧмыс нюжалас. «Ошкыд» нӧшта и мурӧстас на дай. Ставнас лыддьӧгнас позьӧ тӧдмасьны республикаса юстиция министерстволӧн сайтын, госюрбюроын либӧ звӧнитны Общественнӧй приёмнӧй службаӧ. И абу шензьӧдана, ӧд дзик на неважӧн «Оз тусьяс» шедӧдісны «Москваса тулыс A Capella» войтыркостса сьылан фестиваль-конкурсын мӧд места. Сыктывдін районса сӧветӧн да республикаса видз-му овмӧс техникумӧн веськӧдлысь Светлана Савинова серти, лёк быдмӧгсӧ позьӧ вины. пӧимӧн. А кӧсйи югыд-югыд ваа ичӧтик вӧрса ю. Сэтшӧмӧс, медым пасьтаыс пыжнымлӧн кузьта кодь вӧлі, а ӧти чукыль бӧрся пыр жӧ мӧд мед мыччысьліс. Ме аттьӧалі бур сьӧлӧма, авъя коми аньӧс олӧм-висьтсьыс, чолӧмалі Ыджыд Победалӧн матыстчысь юбилейӧн да сии водзӧ на дзоньвидзаӧн овны. – Аттьӧала стрӧительясӧс, кодъяс республикалӧн чужан лун водзвылын вӧчисны ыджыд козин эз сӧмын Сосногорск районлы, но и ставнас Комилы. Чуймӧдiс менӧ, вӧлӧмкӧ, том войтыр омӧля тӧдӧны мир пасьта нималысь землякъясӧс, этша кывлӧмаӧсь и Комиын мупытшкӧсса озырлунъяс йылысь. Ӧтувъя уджлысь коланлунсӧ тӧд вылын кутӧмӧн регионса правительстволы колӧ могмӧдны Ухтаса социальнӧй учреждениеяс колана оборудованиеӧн. Спортсменлысь лист боксӧ позьӧ аддзыны ӧтуввезйысь, сійӧ гижасьӧ видеоблогеръяскӧд, тшӧкыда йӧзӧдӧ аслас олӧмысь снимокъяс да пасйӧдъяс. – Ми нуӧдам зэв ыджыд удж, медым ӧтлаӧдны дзолюкъясӧс, бать-мамӧс, пӧль-пӧчӧс да миян уджъёртъясӧс коми кывкӧд йитчӧм ӧтувъя проектъясӧ. Август 20 лунӧ Коми Республикаса юралысь Сергей Гапликов воліс «Сосногорскӧй» овмӧсӧ, кӧні эштӧдӧмаӧсь теплицаяса комплекс стрӧитан удж. Евгений Козлов сьӧлӧмсяньыс да стӧча зілис вайӧдны Тіянӧдз Светлана Сырневалӧн бӧрйӧм кывбуръясысь мӧвпъяссӧ, кылӧмъяссӧ да кӧсйӧмъяссӧ. Дерт, туристъяс, кодъяс быд во волывлӧны паркӧ, ёна шензисны, кор аддзисны бузгысь шоръяс сэні, кӧні мӧйму на кокни кӧмӧн позис ветлыны. Усинск гӧгӧрын сӧмын пермокарбона сук сьӧд зарни запасыс артавсьӧ 170 миллионысь унджык тонна (вонас куим миллионысь этшаджык перйӧмӧн). Но тавося апрель 1 лунö Госдумаса депутатъяс öтсöгласöн шуисны вештыны Мöд мирöвöй война помасян лунсö да пасйыны сiйöс сентябрь 3 лунö. – Юркарын Степан изэрдын ыджыд гаж вылӧ воласны нималана артистъяс: Лев Лещенко, Лариса Долина, Григорий Лепс, Андрей Державин да мукӧд. 2018 воӧ капитальнӧя дзоньталӧмаӧсь 70 вося стрӧйбасӧ, а мӧйму вӧчӧмаӧсь ортсыса удж, пелькӧдӧмаӧсь йӧрсӧ, ньӧбӧмаӧсь выль оборудование. И, чайта, сійӧ ышӧдас менӧ волывны ас районӧ да аддзысьлыны важ тӧдсаяскӧд тшӧкыдджыка, а такӧд тшӧтш и нимкодясьны выль сьыланкывъясӧн. Сэні пасйӧма, мый патераын либӧ олан керкаын кӧ некод абу регистрируйтчӧма да оз ов, колӧ вештысьны сідз шусяна собственник лыд сертиыс. 1920 воясӧ Нёбдінса Виттор ёна ышӧдліс-корліс ёртъяссӧ: «Колӧ проза, вайӧй проза», и ошкана гижӧдъяс йӧзӧдліс прозаӧ босьтчысьяс йылысь. Томуловлы лагер-площадкаяссӧ шуӧма восьтыны, кор республикаын вӧчасны кывкӧртӧд, мый позьӧ нин киритны коронавирусысь видзчысян режимсӧ. Оланпас баласӧ правительстволы колӧ дасьтыны август 14 лунӧдз нин, медым Госсӧветысь депутатъяс видлалісны сійӧс сентябрса сессия дырйи. Пасъям, семьякостса лёк оласногысь видзчысьӧм кузя федеральнӧй оланпас дасьтӧм йылысь сёрниыс пансьыліс миян странаын нёль во сайын нин. Сэсся ӧти детинка улӧсӧ коколюкаӧн кучкалігтырйи босьтчӧ чуксавны: «Суседушка-братушка, пет жӧ, пет, видлы миянлысь сов да ва, да нянь». –Серпасасьысьлӧн, буракӧ, рӧдвужыс перымса комияс, – картинаяссӧ донъялігӧн тӧдчӧдіс Василий Осипов, перым-коми автономияӧн веськӧдлысь. Та йылысь пасйӧма «О введении режима повышенной готовности» (вежсьӧмъяс пыртӧма 2020 вося апрель 3 лунӧ) юралысьлӧн 16-ӧд номера индӧдын. Но татшӧм челядьлӧн арлыд вылӧ видзӧдтӧг, тайӧ сідз шусяна исполнительнӧй производствоыс оз помась сэтчӧдз, кытчӧдз оз вичмӧдны патерасӧ. Оз кӧ лэдзны йӧзыслы бура шойччыны, гортын маскаӧн да резина кепысьӧн пукалӧмысь дзоньвидзалуныд оз ёнмы, – кывкӧрталіс Мария Васильевна. Конкурсӧ пырӧдчысьясӧс да сэні вермысьясӧс та пӧрйӧ шоныда вочаа—лісны—чолӧмалісны Питирим Сорокин нима госуниверситетлӧн Камернӧй залын. Тайӧ котырас ветлӧны тшӧтш ветеранъяслӧн сӧветысь ёртъяс: Зоя Григорьевна Жижева, Лидия Яковлевна Ларукова, Надежда Григорьевна Подорова. Тадзи жӧ колӧ вӧчны и республикаын социальнӧй тӧдчанлуна мукӧд национальнӧй уджтас ас кадӧ олӧмӧ пӧртӧм могысь, – пасйис Сергей Гапликов. Морт, коді велӧдчыліс классика вылын, мӧвпаліс, видлаліс сійӧс, оз вермы кывзыны нинӧм абусӧ: «Танцуй под Бузову, тряси своими арбузами». Тайӧ сэтшӧма кажитчӧма йӧзыслы, мый мастер-класс нуӧдысьяслӧн лолыштнысӧ прӧст кадыс эз вӧв: ставӧн кӧсйисны серпасавны некымын орнамент. Шуам, сыктывдінсаяс и финнъяс радейтӧны тӧвся спорт сикасъяс, кывзӧны аудионебӧгъяс (лыддьӧм серти окотапырысьджык), ворсӧны компьютерӧн. Тулыснас картупель му вывсьыд лымйыс сылас да, дзик пыр и котӧртлам корсьны муас кольышталӧм кольӧмвося сісьмыны заводитӧм картупельяссӧ. И та могысь ыджыдысь-ыджыд пай пуктісны найӧс велӧдысьяс, кодъяс асланыс бур тӧдӧмлунӧн да сямӧн нималӧны район да республика пасьталаын. Быд во П.Сорокин нима Сыктывкарса канму университетсакöд öтув котыртлöны научнöй конференцияяс, кытчö волöны и суйöр сайын олысь болгара. Владимир Уйбалöн видзöдлас серти, уджтасыс тöлка, öд йöлыс бур боксянь тöдчö кагалöн дзоньвидзалун вылö да отсалö сöвмыны быдмысь мортлы. Физкультурниклӧн лун кузя Кӧрткерӧс районса Одыбысь да Висерысь спорт радейтысьяс волісны Ыджыдвидзса ёртъясыс дорӧ, волейболасьыштам пӧ. Со «Лузалес» котырӧн лэдзӧм вӧр да сыысь вӧчӧм прӧдукция ӧнi нуӧны медводз Балтика море дорӧ, сэсся Войвыв саридзьястi Японияӧ ли Кореяӧ. Надежда Васильевна эскӧ, мый тайӧ котырыскӧд ёртасьӧм йылысь сёрнитчӧм серти и водзӧ кутасны уджавны ӧтув, овны сиктса йӧзлӧн тӧжд-могӧн. Кор ветлам вӧлi юркарӧ курсъяс вылӧ, сэки сiйӧ искусствояс гимназияын нин уджа-лiс, пыр кывзылiм Раиса Ивановналысь интереснӧй урокъяссӧ. Лидия Петровна йылысь ме гижлi Кöрткерöс районса «Звезда» газетын «Шудныс вöлöма Одыбын» да «Биа изъя кодь топыдöсь да ёнöсь» статьяясын. Социокультурнӧй шӧринас лоас 100 места вылӧ артыштӧм концертасян зал, библиотека, гардероб, гримируйтчан жыр, директорлӧн кабинет да с.в. И унаӧн ӧтдортчӧны прививкасьыс да та понда бара мӧдім нёрпавны вунӧдӧм нин лятіӧн (корӧн), наляӧн (краснухаӧн) да мукӧд вуджан висьӧмӧн. Кывлім, Ханты-Мансийскын олысь-ясӧс пӧ вельмӧдӧмаӧсь – зэв тшӧкыда волывлӧны Россия пасьталаысь нималана театръяс да, йӧзыс умӧмаӧсь нин. Та могысь дасьтöма нин «Пропускная система» тэчас, кытчö пасйöма сiдз шусяна самоизоляция режим дырйи уджалысь предприятие-организацияяс. Помöсдінса МТС-ын трактористалігас удж бöрас вöлі подöн локтас, Польесö кытшовтас и Кекурöдз лэччылас, а войнас подöн бöр кайö удж вылö». Кагаыс кö öтка да семьяыслöн мам капитал вылö правоыс абу, шыöдчыны вермас кагалöн чужöм йылысь свидетельствоын пасйöм мамыс кöть батьыс. – Кор шуӧны дасьтыны документальнӧй фильм, тэ медводз думыштан, мый некор тайӧ уджсӧ вӧчны он вермы, – юксис журналист сьӧлӧмкылӧмъяснас. Конкурс нуӧдсьӧ вит номинация кузя: «Проза», «Поэзия», «Публицистика да литературнӧй критика», «Драматургия» да «Коми кыв вылӧ вуджӧдӧм». Торйöн кö, «ЛУКОЙЛ» вичмöдöма 10 миллион шайт, и тайö сьöм вылас Комиын босьтчöмаöсь вурны коронавирусысь видзчысян маскаяс да костюмъяс. Нӧшта на и ывлаас жар; войясыс югыдӧсь, а ӧшиньыс занавестӧм; да вой и лун ланьтлытӧг помся жунгӧны-уджалӧны кислородӧн могмӧдан бӧчкаяс. Висьöм асыкаліс нин дзоньнас Му шарсö, но унаöн некыдз оз кöсйыны гöгöрвоны, мый колö йöршитчöмöн олыштны да видзчысьны сійöс разöдöмысь. Комиын Роспотребнадзорлӧн отделӧн веськӧдлысьӧс вежысь Татьяна Гарманова юӧртіс, кыдзи вузасьысьяс збыльмӧдӧны оланпасӧ выль содтӧдъяссӧ. Медым татшӧмъясыслы позис лючки пыравны вузасянінӧ, школаӧ, больничаӧ, мукӧдлаӧ, котырсяньыс сёысь унджыкысь шыӧдчылӧма Сыктывкарса ёрдӧ. Мича фонтанъяс дорын бронзаысь вӧчӧм ошъяс, кӧръяс, йӧраяс, кӧинъяс, а сідзжӧ дона чери – муксун, стерлядь, кебӧс. И, дерт жӧ, мамонтъяс. Дзоньвидзалунтӧ бурмӧдны да лов личӧдны позяс Кадам да Дон тыяс дорын, Екатерининскӧй канал, Улляна манастырӧ да гейзеръяс дорӧ ветлігӧн. Анастасия Николаевна вӧлі республикаын медводдза ТОС-яслы подув пуктысьяс лыдын, и ӧні сы дорӧ шыӧдчылӧны, кыдз та кузя консультант дорӧ. Та вӧсна ми и кӧсъям, медым законас урчитӧма лоӧ абу уджаланін лӧсьӧдны, а инвалидӧс удж вылӧ босьтны, — висьталіс Маргарита Колпащикова. Татшӧм аслыспӧ-лӧс руыс велӧдчигӧн нывлы абу тырмӧма, но век жӧ университетын Катя велалӧма дасьтыны проектъяс да быд удж вайӧдны помӧдз. Апрель заводитчигӧн коронавирус ыджыдаліс Эжваса бурдӧдчанінын, сэсся республикаса больничаын, кӧні куйлісны и Кулӧмдін районын олысь-яс. Нӧшта кӧ водзӧ нуӧдны «кыпыда восьтӧмъяс» йылысь сёрнисӧ, позьӧ казьтыштны Чилимдін районса Новый Бор посёлокын кольӧм во ӧзтӧм светофор. Ковмас кӧ аслыныд пырны ваӧ — матыстчӧй вӧйысь дорӧ мышсяньыс, тшапкӧй юрсиӧдыс либӧ киняулӧдыс, бергӧдӧй мыш вылас да варччӧй береглань. Миян республикаын ичöтджык арлыда велöдчысьяслы йöвсö позяс вöчны Сыктывкарын либö некымын районса гырысь предприятиеясын, – пасйис сiйö. Оля нывъёртӧй школаӧ пыртӧдз подготовительнӧй классын во велӧдчис, а ме сэккості садйӧ на ветлӧдлі, и, дерт, окота нин вӧлі мунны школаӧ. Татьяна Никульниковалӧн Россияса войвывті велосипедӧн ветлӧм йылысь унджык позьӧ лыддьыны ӧтуввезса https:ӦӦvk.comӦid1654608 лист бокысь. Но ӧдвакӧ кодлыкӧ лоӧ любӧ таысь, – висьталӧ Сочиын гостиница кутысь Мария Васильевна (ас вылас уджалысьлӧн корӧм серти ним-овсӧ вежӧма). Настя висьталіс «Йӧлӧгалы», кӧні велӧдӧны лэбавны, сьӧкыд-ӧ нывъяслы водзмӧстчыны «мужичӧй» уджын да коді ышӧдӧ сійӧс сӧвмыны лунысь-лун. Найӧс дасьтӧма вермытӧм челядя семьяяслы отсалӧм да налысь инӧдъяссӧ дорйӧм могысь, мед тыр арлыдтӧм инвалидъясӧс эз ӧтдортны йӧзкотырын. 2001 воын «Юрган» телеканалсӧ подулалысьяс коми кывъя уджтасъяс дасьтӧмсӧ первойсяньыс пуктылiсны рочӧн юрганаяс дорысь улынджык тшупӧдӧ. Кулӧмдін районса Выльгортысь Владимир Артеев кок йылас сувтіс, пызан-диван дорышӧ кутчысьӧмӧн да кӧстыльӧн босьтчис ветлӧдлыны 12 арӧсӧн. Вузасьысьяс жӧ весиг пӧжасас серпасалӧмаӧсь Ухталы 90 во тырӧмлы сиӧм пасъяс, а тэчӧмаӧсь кӧвдум-шаньгасӧ няньшомысь жӧ вӧчӧм кӧрзинаясӧ. «Збыль, республикаын колö выльмöдны оз сöмын санитарнöй машинаяс, но и велöдчанiнъяслысь автобусъяс», – сетiс сöглас Владимир Викторович. Владимир Уйба гӧгӧрвоис Людмила Жуковалысь майшасьӧмсӧ да вӧзйис матысса во-мӧдӧн Сыктывкарын лэптыны ветеранъяслы торъя патераяса керка. Ӧтиыс ветлӧ Сыктывкарӧ (та дырйи босьтӧ куим районын олысьясӧс – койгортсаӧс, сыктывсаӧс да сыктывдінсаӧс), а мӧдыс журъялӧ район пасьта. — На лыдын эмӧсь и вӧвлӧм лётчик, и дзескыдінысь петӧма, и вуз помалысь, и спортса мастер, а сідзжӧ программист, пелькӧдчысь да стрӧитель. Парад вылын петкöдчыны лöсьöд-чöмаöсь матö 15 сюрс военнослужащöй: став войска сикассьыс, а сiдзжö военнöй кытшъясысь да велöдчанiнъясысь. Печораысь Алиса Филипповалӧн вужъясыс Изьваса Чаркабӧжысь, велӧдчӧ парикмахерӧ, спортысь оз жӧ ӧтдортчы, войвывса многоборьеын пӧ вермася. Многоборье бӧрын челядь вермӧны шедӧдны гырысь вермӧмъяс и мукӧд спорт сикасын: котралӧмын, чеччалӧмын, лызьӧн котралӧмын, пауэрлифтингын. Еджыд экран вылын здук кежлӧ петкӧдчыліс налӧн тӧдса чужӧм-мыгӧрныс, и тайӧ здукъясас быттьӧ йитчылісны вӧвлӧмыс и ӧніяыс, и локтан кадыс. Сыктывкарса ОГИБДД-ысь старшӧй инспектор Александр Новосёлов юӧртіс, мый карса олан керкаяс дорын груз новлан машинаяс «узьтӧдны» оз позь. Госпрограммаын урчитӧма сӧвмӧдны видз-му овмӧсын ичӧт да шӧр бизнес, котыртны потребкооперативъяс, инавны вӧчӧмторсӧ суйӧрсайса странаясӧ. Кулӧмдін районса коми войтыр дорӧ шыӧдчигӧн ӧтмунӧмӧн веськӧдлысь Алексей Габов пасйис, коронавируса висьӧмыс пӧ эз вермы торйӧдны миянӧс. Ме помӧдз виччыси, кор ӧтчыдысьӧн позяс пистиасьны, но радио пыр висьталісны, татшӧм вакцинаыс пӧ воӧма сӧмын Воркутаӧ да нӧшта куим карӧ. Сiдзжӧ абу руд панельысь ни ӧти стрӧйба, став архитектураыс – аслыспӧлӧс, да кодсюрӧ весиг ӧткодялӧны Ханты-Мансийсксӧ Европаса каръяскӧд. Век кывкутлі и ичӧтджык чой-вок вӧсна, ӧні найӧ менам медбур ёртъяс, и тайӧ зэв тӧдчанатор, мый эм йӧз кодлы эскан, и кодъяс эскӧны тэныд. Та понда ме шыӧдча Коми муын олысь ко-ми йӧз дорӧ: перепись дырйи гижӧй асьнытӧ да челядьтӧ комиясӧн, мед оз кус миян мелі да мыла кывным! Кыдзи пасйисны ныв-зон, найӧ тшӧкыда нин мӧвпыштчывлӧны, мый кӧсйӧны шедӧдны асланыс олӧмын, юавлӧны ассьыныс: мыйла ми олам, мыйла колам? Октябрӧдз республикаса бюджет тшӧт весьтӧ дзоньталасны Сыктывкар – Киров трассасянь Луздор районса Кыддзавидз посёлокӧдз 3,8 километр туй. Уна во зільӧма клубса хоркӧд, концертмейстералӧма Койгортса культура шӧринын, веськӧдлӧма «Листопад» ансамбльӧн да «Юность» агитбригадаӧн. Веськӧдлысьыс Олеся Шарикадзе йӧзлысь став татшӧм шыӧдчӧмсӧ ыстӧ полицияӧ, вӧралысьяслӧн котырӧ, республикаса вӧр-ва видзан министерствоӧ. Медся тшӧкыда пӧ восьтла небӧгаин лист боксӧ, метроын удж вылӧ мунігӧн лыддя художествоа литература да вӧр-ва, астрономия йылысь гижӧдъяс. Этша на, мый водзвыв сёрнитчӧм серти менӧ вочааліс да нуӧдліс вежаньлӧн эндӧм нин керка дорас тайӧ котырнас веськӧдлысь Валентина Чупрова. Збыльысь-ӧ миян вӧліны Тшугӧр ю дорын кык вежоныс, уна судтаа керкаяс кодь джуджыд крежъясыс, дас вит метр вылнасянь бузгысь ва-водопадыс? Тані окота мӧвпавны, окота юасьны, окота сывъявны йӧзсӧ да висьтавны сьӧлӧмсянь аттьӧ татчӧ асланыс да тэнад чужанінлысь история вайӧмысь. Емдінысь Василий Лютоев вӧзйис ӧтмунӧмсалы шыӧдчыны Госсӧветӧ бюджетысь сьӧм юкланногсӧ вежӧм могысь: мед пӧ районъяслы унджык вичмӧдасны. — Гӧгӧрвои, кор окота аслыспӧлӧстор — кокньыдджык мӧвпыштны да аслыд вӧчны, торъя нин паськӧм да быдсикас мичмӧдчантор йылысь кӧ сёрнитны. Роспотребнадзорлӧн корӧм серти, санаторийясӧ шойччысьяссӧ шуӧма вайӧдны учреждениеяслӧн транспортӧн кӧрт туй вокзалсянь либӧ аэропортсянь. Ставроссияса тайӧ конкурсас пырӧдчысьяслы, а татшӧмыс вӧлӧма страна пасьталаысь сёысь унджык морт, колӧ вӧлӧм петкӧдчыны очнӧя да заочнӧя. «Народный бюджет» программа весьтӧ дзоньталам Ручейнӧй уличалысь юкӧн, Весенньӧй улича вылын вӧчам пӧжарысь видзчысьӧм могысь ва видзанін. Часӧн-джынйӧн муніс сиктса аньясӧн котыртӧм петкӧдчӧм, грезд пуксьӧмсянь да ӧнія лунъясӧдз лои казьтыштӧма татчӧс войтырлысь олӧм-вылӧмсӧ. Серпасъяслӧн аслыспӧлӧслуныс сыын, мый кор кусӧдӧны выставка вывсьыс шӧр бисӧ, мифология сюжетъясыс быттьӧ ловзьӧны да югзьӧны неон рӧмӧн. Но 1914 воын заводитчӧма Первой мирӧвӧй война, грымӧбтӧма 1917 вося революция, пансьӧма Гражданскӧй война, а сэсся и Айму вӧсна Ыджыд тыш. Шуа тадзи сы вӧсна, мый кымын дыр уджала, тӧдмася енбиа войтыркӧд, чукӧрта газет-журналӧ материал, сымын шензьӧданаджык йӧзкӧд паныдасьла. Казьтыштам, том дворянин Александр Чацкий (ворсӧ Владимир Рочев) воӧ суйӧр сайысь радейтана Софья Фамусова дорӧ (ворсӧ Елена Аксеновская). Миян ӧд, комияслӧн, кӧсйӧмъясным, тӧжд-могным ӧткодь: медым чужан муным дзоридзаліс, кывным сӧвмис, олӧмным бурмис, вӧр-ваным сӧстӧм вӧлі. Тулыснас – «Лямпиада» да Визинын «Гажа валяй», гожӧмнас котыртлан гажыс, дерт, медуна, а сентябрын шыалӧ Еремей грездын «Вӧралысьлӧн гаж». Уна во чöжöн йöзыс, кыдз найö лыддьöны, асланыс мутор вылын кыпöдлісны олан да мукöд стрöйба, но некутшöм документ та йылысь налöн эз вöв. Комиын Россияса МЧС-лöн управлениеысь юöр серти, Сыктывкар дортi ыджыд ваыс мунöма нин, а Печора ойдöма Мылдiнсянь Ненеч кытшкöд суйöрöдз. Ме аддзылі, кыдзи найӧ вензисны, кыдзи Юля Савичева бӧрддзыліс, кыдзи кодсюрӧ кулакнас камӧдісны пызанас, кор ассьыныс мӧвпсӧ висьталісны. Та дырйи тшӧтш пасъя, мый став документсӧ ыстӧны торъя электрон-нӧй канал пыр сідз шусяна персональнӧй даннӧйяс видзӧм кузя оланпас серти. Кор аддзан космонавтъясӧс, тшӧтш и найӧс, кодъяс сӧмын на дасьтысьӧны асланыс медводдза лэбӧм кежлӧ, куим пӧв ёнджыка пондан водзмӧстчыны. Физкультура да спорт, велӧдан да экономика министерствоясӧн вичмӧдӧм сьӧм вылӧ сійӧс котыртліс пуляӧн да стендӧвӧй лыйсьӧм кузя федерация. Коми Республикасянь сенатор, Федерация Сӧветын сьӧм овмӧс кузя комиссияӧ пырысь Дмитрий Шатохинкӧд бӧръяысьсӧ сёрнитлi ӧкмыс тӧлысь сайын. Со и тайӧ спектакляс Москваысь рӧзӧритчӧм дворяна ветлӧдлӧны экипажӧн, юӧны шампанскӧй, видзӧны слугаясӧс, ньӧбасьӧны, но ставсӧ уджйӧзӧн. Март 31 лунö Изьва районса администрацияын кыпыда чолöмалісны Зинаида Липинаöс, коді лоис лызьöн котралöм кузя Россияысь спортса мастерöн. Но и сэтчӧс вӧралысьясыслы колӧ водзвыв туявны кӧинъяссӧ, аддзыны налысь узьланінсӧ, медым гӧрд лестукъяса гезсӧ нюжӧдӧмыс эз ло весьшӧрӧ. – Калмыкъяс нэмсӧ скӧт видзӧны, и тайӧ петкӧдчӧ шаhа наадлhн (альчик) ворсӧмас, – висьталіс Хар-Булукса школаын велӧдчысь Айлана Андыкова. Кутшӧмкӧ районын кӧ «ыпнитас» коронавирус, сяммам зэв ӧдйӧ нуны сэтчӧ колана оборудованиесӧ, лекарствосӧ, врачьясӧс да восьтыны стационар. Тавося сьӧкыд, «карнана» висьӧм лёкалан кадӧ (тадзи коми йӧз ас ногыс нимтӧмаӧсь COVID-19 пӧрӧссӧ) Коми муын лоины тшӧтш и бур вежсьӧмъяс. Тайӧ кадӧн дасьтӧма-вынсьӧдӧма школаын велӧдан программа, йӧзӧдӧма коми небӧгъяс, петӧ чужан кывъя газет-журнал, мунӧ культура юкӧнын удж. –Ме, кыдз серпасасьысь-модельер, дасьта паськӧмсӧ сідз, мед сійӧ лоис актёрлы, позьӧ шуны, мӧд кучикӧн, отсаліс восьтыны геройыслысь сямсӧ. Ӧтуввезйӧн вӧдитчысьяс медуна гӧлӧс (3.898, либӧ став гӧлӧссьыс 55,3 прӧчентсӧ) сетӧмаӧсь Анелия Лянцевичлӧн да Полина Кратцлӧн серпас дор. Сідзжӧ пасйис, мый купайтчыны позьӧ сӧмын дасьтӧм-лӧсьӧдӧм инъясын, кӧні пыдӧссӧ видлалісны водолазъяс, зільӧны спасательяс, эмӧсь буйкаяс. Энергоэффективносьтлӧн класс серти ми вермам тӧдмавны, уна-ӧ стрӧйбаыс видзӧ шоныдсӧ да бисӧ, да ёна-ӧ сійӧ торъялӧ регионса шӧр лыдпаскӧд. 8-ӧд классын велӧдчысь Алёна Соломатова лыддис татчӧс гижысь Татьяна Гостюхиналысь мойд да шедӧдіс 3 места, – нимкодьпырысь висьталӧ Ирина. Петкӧдлiсны сэні ассьыныс куим спектакль: верстьӧлы «Жизнь с привилегиями «навечно» драма, челядьлы «Ёма да Чача» да «Нагай лэбач» мойдъяс. пуктыны ас водзын могъяс да пӧртны найӧс, тӧдмасьны оз сӧмын ас, но и уна мукӧд национальностя войтыркӧд, пыдди пуктыны и асьтӧ, и мукӧдӧс. Шобді пызьысь няньшом кӧ вӧсньыда быглялан, пельменьлы вылӧ моз вундалан да пукталан кӧч яй сора порсь яй, содтан лук – лоас шыл подкоголь. «Кыв поз» проектлӧн шӧр мог — гӧгӧрвоӧдны мам-батьлы кык кыв тӧдӧмлысь тӧдчанлунсӧ да ышӧдны найӧс кывкутны чужан кыв водзӧ вуджӧдӧм вӧсна. Дзик пыр и вочавидзисны, корисны волыны на дорӧ сёрнитыштны, гӧгӧрвоны, збыльысь-ӧ тайӧ колӧ меным, ӧти кывйӧн – видлыны ассьым вын-эбӧсӧс. Локтан аддзысьлӧмыс кык во мысти, тӧдӧмысь, лоас сето войтыр ордын, кодъяс олӧны Россияын да Эстонияын, и гижысьяс воласны кыкнан странаас. –Менам чайтӧм серти, содтӧдсӧ колӧ мынтыны быдӧнлы, коді уджалӧ Сovid-19 вируса висьысьяскӧд да накӧд, кодлы вермис кӧвъясьны тайӧ вирусыс. Торйӧн да комплектӧн петассъяссӧ позьӧ судзӧдны пошта пыр, «Ордым» лавкаын (апрель 12-ӧд лунӧдз оз уджав), ciдз жӧ эм электроннӧй подписка. Ань кутӧ лача, мый чужан сиктас коркӧ лэптасны турбаза либӧ керка-музей, кӧні позяс Урал из вылӧ мунысь туристъяслы нуӧдны мастер-классъяс. Интернатлысь йирксӧ важӧн нин колӧма дзоньтавны: стена-пӧтӧлӧка костас артмӧмаӧсь розьяс, пилипызьыс сэні сісьмӧма, та вӧсна ӧтарӧ виялӧма. –«ЛУКОЙЛ-Коми» ООО збыль-мӧдӧ некымын гырысь проект, кодъяс абу йитчӧмаӧсь стрӧитчан удж-кӧд, но найӧ зэв жӧ тӧдчанаӧсь да коланаӧсь йӧзлы. Тайӧ сьӧма отсӧгсӧ сетӧны судзсьытӧма олысь нӧбасьысь аньяслы да ичӧт каганысӧ вердысь мамъяслы, а сідзжӧ налы, кодъяслы бур-дӧдысь тшӧктӧ. ✅Иван Алексеевич Куратовлы сиӧм рубрикаын вӧзъям тӧдмасьны Диана Холоповалӧн «Быттьӧ ачыс Иван Куратов мыччӧ пырысьлы ассьыс ки.» статьяӧн. Буретш сійӧ шулывлӧма, воас пӧ кад, кор енэжті лэбзясны кӧрт лэбачьяс (самолётъяс йылысь), гӧгӧр пӧ везъялас кӧрт чераньвез (би проводъяс). –Ми кутім ыджыд лача, мый веськалам медбуръяс лыдӧ, ӧд проектнымӧс збыльмӧдӧмысь водзӧсыс лоас карын быд олысьлы, – пасйис Галина Тарасова. И тöда: Кузьминскоекöд орчча Житково посёлокса школаын велöдчысьяс пиысь кодкö «Кувлытöм полкын» мунiгöн нуас и Василий Палевлысь снимоксö. Мӧд аньыслы профпатолог казьтыштіс, мый быд морт медосмотр вылӧ мунӧ поликлиникаӧ, кодкӧд уджӧн могмӧдысьыс кырымалӧма та йылысь сёрнитчӧм. 2019 воын республикаса правительствокӧд сёрнитчӧм серти «Монди Сыктывкарса ЛПК» вичмӧдіс туй выльмӧдӧм-дзоньталӧм могысь 66,8 миллион шайт. Тшӧкыда волӧны пинясьны, ме пӧ штрап вӧснаыс ёрдлӧн индӧд серти пукалі нин дзескыдінын либӧ мынті кык пӧв унджык сьӧм, кутшӧм нӧшта уджйӧз? И зэв нимкодь, мый керкаас олысьяс гӧгӧрвоӧны таын коланлунсӧ да вайӧны татчӧ пластик, кабала, кӧрт, стеклӧ, тшӧтш и жугалӧм электроприбор. – Но стрӧйба дорас вайӧдім нин шоныд ва сетан трубаяс, электрокабель, эмӧсь кусӧдчан ва резервуаръяс, вӧчӧма дренаж, пукталам ӧшинь рамаяс. Кор кыла, мый кӧнкӧ кӧинъяс сёйӧмаӧсь вит понйӧс, юрӧ пыр и воӧ мӧвп, мый йӧзыс асланыс веськодьлун вӧсна воштісны нёль кока отсасьысьяссӧ. Ставнысӧ ыджыд пай пуктӧмысь лыддьӧдлыны газет лист бокад он вермы, да и казьтывлігад кӧ кодӧскӧ вунӧдан — вель ёна верман ӧбидитны мортсӧ. Кыдзи вежӧдӧм валӧн вежсьӧ структураыс да дас во мысти оз мисьтӧммы ни оз дуксьы, сідзи жӧ колькйыс молитваяс лыддьӧм бӧрын лоӧ аслыспӧлӧс. «Веськыд йитöда» телефон пыр сёрнитігöн тыдовтчис, мый аснаукöн журъялысь шоперъяс вöсна автобусöн ветлысьяс пикö воöмаöсь и мукöд районын. Таво тайӧ проектсӧ дасьтысьяс бара на вермисны миян конкурсын асланыс выль уджтасӧн нин, код серти кӧсйӧны паськӧдны туристъяслысь парк-сӧ. –Нелямын сюрс кымын шыӧдчӧм ыстiсны торъя йӧз, нӧшта нелямын сюрсысь унджык воис общественнӧй котыръяссянь да ютыръяссянь,– висьталiс сiйӧ. Кыдзи пасйис Виктория Пыстина, «Зарни ёль» ансамбль Борис Лагодакӧд (сійӧ вӧлӧма петкӧдчӧмыслӧн режиссёрӧн) дасьтылӧмаӧсь нин некымын мойд. 2010 воын сиктын восьтӧмаӧсь изьва керка, кӧні нуӧдӧны экскурсияяс, тӧдмӧдӧны гӧсьтъясӧс коми войтырлӧн оласногӧн, историяӧн да культураӧн. «Вояс да йӧз» рубрикаын «Улыс Вочса Гриша Иван Павел пиян.» статьяын Мария Плоскова восьтыштӧ Коми мулӧн историяысь зэв колана лист бокъяс. Тайӧ памятникыс и Иван Павловичлы, и налы, кодъяс став выннысӧ сетісны республикалы, – висьталіс Иван Морозовлы отсасьысь Иван Свистельник. Эскам, мый и водзӧ кyтам ӧтвылысь уджавны да кыпӧдны коми войтырлысь, коми кывлысь да чужан Коми мулысь тӧдчанлунсӧ да петкӧдлыны мичлунсӧ. Сэсся и кыдз Тентюковын, сідз и Кунибын колӧ бурмӧдны ыджыд арлыда войтырлысь оланінъяссӧ, вӧчны став коланасӧ, мед лючки найӧс дӧзьӧритны. Сідзжӧ Денис Мантуров пасйис, мый Комиын промышленносьт вочасӧн сӧвмӧ, да кӧсйысис, мый министерствоыс и водзӧ кутас отсасьны республикалы. Кольӧм воясӧ фестивальсӧ нуӧдісны ывлаын, таво сійӧ «вуджис» карса ресторанъясӧ, кӧні быд рыт гӧсьтъясӧс вердісны сідз шусяна мастер-ужынӧн. Быттьӧ велӧдчигад кадыс зэв ньӧжйӧ кыссьӧ, а со эз и казявлы, кыдз бара на быдмыштіс, тушаыс нюжаліс, вылі тшупӧда классъясӧ нин воськовтіс. «Проза» номинацияын — Ногиев Иван Иванович («Букыш гожöм» повесьтысь) да Афанасьева Елена Евгеньевна («Куим вöт», «Дуда бöрся» висьтъясысь); Быдса обряд, уна воӧн чӧжсьӧм традицияяс йитчӧмаӧсь тайӧ сьӧкыд, юр пудъялана нажӧтка перйӧмыскӧд да гортсаӧс тӧвбыд чери-яйӧн номсӧдлӧмкӧд. Та бӧрын налы сетасны сертификат, мый серти мортыс вермас уджавны реаниматологлы либӧ реанимация да операция юкӧнса медсестралы отсасьысьӧн. Ӧні лӧсьӧдӧны сантехника, нюжӧдӧны пытшкӧсса электропроводъяс, ладмӧдӧны биысь видзчысян сигнализация, вентиляция, сувтӧдӧны лифтъяс да с.в. Медводдзасяньыс сы вылӧ «ӧшӧдӧмаӧсь» став бухгалтериясӧ: вӧчӧма отчётъяс, ветлӧдлӧма банкъясӧ сідз шусяна исправудж кузя выпискаясла да с.в. Мунігӧн Светлана Витальевна унатор висьтавліс Иван Тороповлӧн ичӧтдырся олӧм йывсьыс, сылӧн ордвуж йылысь, индаліс гижыськӧд йитчӧм инъяссӧ. Первой лунас «Тані ме ола, тані ме кола» ордйысьӧмын найӧ тӧдмӧдасны аскӧдныс, а «Тан колӧ чужны, тан колӧ кужны.» вермасьӧмын – чужаніннас. Владимир Витальевич вöзйис новлöдлыны йöзсö автобусöн либö кöкъямыс местаа таксиöн сідз шусяна регулируйтан да регулируйттöм тарифъяс серти. Вермытӧмъяслысь корӧмъяссӧ тӧд вылын кутӧмӧн проектас пыртӧмаӧсь вежсьӧмъяс: некымынлаысь стенсӧ разьӧмаӧсь да паськӧдӧмаӧсь асмогасянінъяс. Дас воысь дырджык нин, вӧр участокъяс кӧртымӧ босьтӧм бӧрын, комбинат отсалӧ социальнӧй да экономика юкӧнын ёртасьӧм йылысь сёрнитчӧм серти. Он кӧ сійӧс вӧчӧй, лӧсьӧдӧй таймер, медым быд 30 минут либӧ час мысти сійӧ пипӧстас, и сэки петалӧй пызан сайсьыд да ветлӧдлыштӧй 5-7 минут. И администрациясянь юӧртӧмаӧсь, мый муниципалитетлӧн «Туй овмӧс» казённӧй предприятие тыртас-шыльӧдас став гурансӧ асфальт-бетон торпыригӧн. Комиысь УИИ-лӧн быд филиалысь инспекторъяс петкӧдлӧмаӧсь ассьыныс специальнӧй, техническӧй тӧдӧмлунсӧ да тшӧтш и медицина отсӧг сетан сямсӧ. Россияӧ мӧд канмуысь воысьяслы (торйӧн нин сэтысь, кӧнi ыджыдалӧ вирус) 14 лун чӧж колӧ овны ас кежысь да сюся видзӧдны дзоньвидзалун бӧрся. Сійӧ оз ӧтдортчы йӧзсьыс, сюся кывзӧ налысь вӧзйӧмъяссӧ, — содтіс та дорӧ регионысь национальнӧй политикаса министрӧс вежысь Вячеслав Попов. Эжва йывса Полльӧысь Лариса Мартюшева велӧдчӧ Сыктывкарса педколледжын, юрнуӧдӧ студентъяслӧн Кулӧмдін районса землячествоӧн, радейтӧ спорт. Коми Общественнӧй палатаӧн веськӧдлысь Сергей Чечёткин тшӧтш лыддьӧ, мый Владимир Уйбаӧн кырымалӧм индӧдсӧ колана ног донъяласны вӧралысьяс. ВЦИОМ-лӧн туялӧм серти, буретш социальнӧй юкӧнлы, а сідзжӧ вӧр-ва видзӧмлы, наукалы инман вежсьӧм-вӧзйӧмъяссӧ йӧзыс шуӧны медся тӧдчанаясӧн. Антоний Егорович Пашнин, Айму вӧсна Ыджыд тышса ветеран, демобилизуйтчӧм бӧрас председателяліс, а бӧръяпомыс бухгалтераліс «Искра» колхозын. Кӧрткерӧсса кузнеч Митрей рӧ-дысь вӧлӧма сылӧн мамыс — Анна Николаевна, коді видзӧма став важ документсӧ да сэсся сетӧма Римма Степановналы. Социальнӧя ёртасьӧм йылысь сёрнитчӧм серти кольӧм каднас вӧр овмӧсса 136 ветеран шойччисны-ёнмӧдчисны комбинатлӧн санаторий-профилакторийын. Республикаса юралысь Сергей Гапликов аттьӧаліс Коми Госсӧветысь депутатъясӧс регионлӧн бюджет йылысь оланпас дасьтан ӧтувъя уджын зільӧмысь. Удора район, кӧні посёлокъяссӧ кыпӧдісны 1960-ӧд воясӧ болгара, – Коми Республикаын «Монди Сыктывкарса ЛПК»-лӧн вӧр заптан медся ылі пельӧс. Таысь кындзи нöшта на и сöвмöдны да вуджöдны тайö озырлунсö быдмысь войтырлы, велöдны найöс овны мукöд войтыркöд öтвылысь шаня да зыксьытöг. Казьтыла, кыдзи гимназияса велӧдысьным Раиса Ивановна Вагнер шулывліс, кӧсъянныд кӧ пӧ коми кывсӧ бура тӧдны, «Бива» романсӧ комиӧн лыддьӧй. Кутчысьӧны дзоньвидза оласногӧ: бать-мамыскӧд тшӧтш быдтасъясныс окотапырысь волывлӧны спортзалӧ, и гортаныс налӧн эм кӧні песны вын-эбӧссӧ. Опытнӧй станция керка дорын шуӧмаӧсь пелькӧдны-ловзьӧдны парк, коді ӧні тырӧма раскӧн, лӧп-ёгӧн, шыбласӧн, гӧгӧрыс — сімӧм-киссьӧм гаражъяс. Поэтлӧн творчество йылысь гижӧ Наталья Горинова «Сьӧлӧм кылӧм кывбур визьӧн лоӧ.»: А.Ельцовалӧн «Кодзула зэр» кывбур чукӧр йылысь» статьяын. Бурдӧмаяслысь дзоньвидзалунсӧ ёнмӧдны кутасны Сыктывкарса кожвендиспансерын, Сыктывдін районса «Лӧзым» да Сосногорскса «Кедр» санаторийясын. Нюмъёвтана-шензяна видзӧдласӧй вылӧ Галина Ивановна пыр и стӧчмӧдіс: «Бӧръя кадас меным долыд лыддьыны чужан коми кывъя гижӧда газет-журнал. Найӧс чолӧмалігӧн Федерация Сӧветӧ пырысь Валерий Марков пасйис, тані пӧ ясыда тыдовтчӧ, кутшӧмӧн аддзӧны роч анбурысь букваяссӧ том войтыр. Гашкӧ, чорыдджыка на коліс вӧчны, бюллетень сеталігас да урнаӧ чӧвталігас быдӧнлы мандатас штамп пуктыны, мед некод эз лысьт «каруселясьны». Торйӧн кӧ, комбинат важысянь кутӧ йитӧд вӧр овмӧсын зільысь «Минерал» ООО-кӧд, коді компания отсӧгӧн ньӧбис рабочӧйяслы вӧрын олан балокъяс. И бать-мамыс пуктӧны став вынсӧ, медым ныв-пиныс быдмисны шуда, шань да водзмӧстчысь войтырӧн, аддзисны ассьыныс ордымсӧ и верстьӧ олӧманыс. Комбинатлӧн отсӧгӧн Луздорса ветеранъяс быд во шойччӧны-ёнмӧдчӧны «Вита» санаторий-профилакторийын, аддзысьлӧны сэні вӧвлӧм уджъёртъясыскӧд. Алиса Филиппова быттьӧ кывкӧрталіс став тайӧ шуӧмсӧ: быд морт пӧ колана сэн, кӧні сійӧ чужӧма, кӧні олӧны сылӧн рӧдвужыс, медся матыс йӧзыс. – Дерт, колӧ и гажӧдчыны, фейерверкасьны, но колӧ и йӧзлысь олӧмсӧ бурмӧдӧм, каръяс да районъяс выльмӧдӧм кузя тӧдчана уджтасъяс збыльмӧдны. Кыдзи висьталӧ ЦИК-ӧн веськӧдлысь Элла Памфилова, гортын гӧлӧсуйтігӧн комиссияын зільысьяс да гӧлӧсуйтӧм бӧрся видзӧдысьяс оланінӧ оз пырны. 2014 вося апрельын, кор Юлия олӧма нин Санкт-Петербургын, енбиа нылӧс казялӧма бобслей кузя тренер Надежда Орлова да вӧзйӧма прӧйдитны тест. Сыктывкарса чинаяс пикӧ воӧмаяслы «отсасисны» сӧмын кабала вылын: ёрдлӧн шуӧм серти дасьтісны уна сикас документ, урчитісны, мый колӧ вӧчны. Асыввыв отделениеысь главнӧй механик Александр Замараев серти, «Монди Сыктывкарса ЛПК»-лӧн команда вӧлі зэв ён да чайтіс шедӧдны уна вермӧм. Та могысь июнь 5-21 лунъясӧ колӧ шыӧдчыны «Госуслуги» порталӧ, МФЦ-ӧ либӧ кар-районса избиркомӧ, а июнь 16-21 лунъясӧ — участокса избиркомӧ. Республикаса сикт-грездын ТОС-яссӧ талун котырталӧны весиг струба кодйӧм да ыджыд ва гуран косьтӧм могысь, сиктсаӧс тайӧ ёна жӧ майшӧдлӧ да. — Ӧлӧдам, мый сьӧкыд мыжӧдз томуловӧс вермас вайӧдны весиг прӧступканыс, ас кадӧ кӧ оз отсавны налы гӧгӧрвоны тайӧс бать-мамыс да велӧдысьяс. «Чушканзі» журналлӧн воддза вося 9-ӧд номерын ми босьтчим тӧдмӧдны тэнӧ, дона лыддьысьысь, коми кывлӧн озырлунӧн, сылӧн, ок, уна (быдса дас!) Площадкаӧ волысьяс окотапырысь тӧдмасисны войвыв регионӧн, торйӧн нин пазл-картаӧн, кодӧс рыбинсксаяслы козьналісны Москваын олысь землякъяс. «РусЛайн» авиакомпания заводитіс вузавны Сыктывкарсянь Кардорӧ, Краснодарӧ, Самараӧ, Нарьян-Марӧ, Калининградӧ да Екатеринбургӧ авиабилетъяс. Ас районъясын найӧ вермысьясӧн нин лоӧмаӧсь да шуӧны, ми пӧ ставным нин Райдаяс, и ог кутӧй ёна майшасьны, та пӧрйӧ кӧ ог шедӧдӧй тайӧ нимсӧ. XVI нэм помсянь, Сибырса ханство бырӧм бӧрын, коми йӧз петкӧдлісны Из сайӧ мунысь роч отрядъяслы туй, уна карлы подув пуктысьяс лыдын вӧліны. Гашкӧ, унджык кӧ челядьыд — тӧжд-могыс содӧ жӧ, но найӧ ӧд и отсасьысьясыс. Ставсӧ кӧ вӧчны ӧтвылысь — сэки и быдлунъя уджыс кутас вайны шуд. Райадминистрацияын тайö жö лунас спортсменъясöс бура дасьтöмысь аттьöалана письмö сетісны Зина Липиналöн медводдза тренер Леонид Терентьевлы. Но сідз шусяна точечнӧя стрӧитчӧм вӧсна, кор вит судтаа кык керка костӧ грымӧбтӧны-лэптӧны дас судтаа нӧшта ӧти стрӧйба, тайӧс оз позь вӧчны. Чилимдiн районын збыльмöдöны «ЛУКОЙЛ»-лöн волонтёръяс» проект, кодöс öтув дасьтiсны «ЛУКОЙЛ-Коми» компанияын дарайадминистрацияын зiльысьяс. Татчӧ пырӧдчӧм могысь коліс тавося октябрь 31-ӧд лунӧдз гижӧдчыны «Коми йӧзӧдчан керкаын» петысь газет-журнал вылӧ локтан 2020 во джын кежлӧ. Накӧд ми топыда ёртасям, ӧтлаын уялам, сувтӧдлам ю дорӧ ичӧтик палатка-чом да сэні ӧтвылысь гажӧдчам, пасъям чужан лун, Выль во да мукӧд гаж. Асьныс инспекторъяс висьтавлӧны, сӧмын на пӧ лӧсьӧдчам петны ю вылас, став Печора ковтысыс нин та йылысь тӧдӧ, быдӧнлӧн зэв бур телефоныс да. Тадзи Олег Уляшев гӧгӧрвоӧдіс аслас «Кад пыр верзьӧмӧн» выль небӧглысь нимсӧ Сыктывкарса коми культура шӧринын лыддьысьысьяскӧд аддзысьлігӧн. Мукöд регионö, кöнi комиыс öтчукöрöн олö, коми кыв велöдысьясöс дасьтöм кындзи резолюцияысь став шуöмсö вöлi пыртöма правительстволöн индöдö. Та могысь нывбаба-мамлы тырмымӧн шыӧдчыны ас кар-районас йӧзӧс социальнӧя доръян шӧринӧ аслас паспортӧн да кага чужӧм йылысь свидетельствоӧн. Кольӧм вежонӧ Коми Республикаса Госсӧветысь депутатъяс вынсьӧдісны челядя семьяяслы уна сикас социальнӧй отсӧг-кокньӧд вичмӧдӧм кузя оланпас. Приём вылӧ гижӧдчигӧн Общественнӧй приёмнӧйын уджалысьяс висьталасны шыӧдчысьлы, вермасны-ӧ отсавны госюрбюроысь юристъяс сылӧн юалӧм кузяыс. Талун «Монди Сыктывкарса ЛПК» регионын кöртымалö медся уна вöр – 5,08 миллион кубометр, либö кöртымö босьтöм став участоксьыс 42,5 прöчентсö. Школалӧн тшупӧда паслы сиӧм праздник вылӧ чукӧртчысьясӧс сьӧлӧмсяньыс гажӧдісны Усвавомысь да Нӧвикбӧжысь творческӧй самодеятельнӧй котыръяс. Декабрь 10 лунӧ Коми Республикаса юралысь Сергей Гапликов воліс Княжпогост районса Емва карын регионса военнӧй комиссариатлӧн сборнӧй пунктӧ. Жюри донъяліс найӧс нёль нимпасын: чужан мулы да радейтчӧмлы сиӧмаяс, коми йӧзкост-са сьылан авторъяслӧн обработкаын да том йӧзлӧн сьыланкыв. –Кольӧм каднас парламентарийяслы удайтчис лӧсьӧдны регионын экономика да социальнӧй юкӧн сӧвмӧдӧм могысь оланпас дасьтан тэчаслы зумыд подув. Кар бокын эм археопарк, кӧнi сулалӧны бронзаысь вӧчӧм шензьӧдана джуджыд мамонт чукӧр да мукӧд нэмӧвӧйся пемӧс – пещернӧй ош, носорог, бизон. Помӧдз вайӧдӧм бӧрын логотипсӧ йӧзӧдасны плакат-открыткаясын, регионлысь юбилей пасйигӧн сыӧн кутасны вӧдитчыны и гаж нуӧданінъяс мичмӧдігӧн. Сылысь «Ручейная — наш общий дом», «Сытый гражданин», «1780», да «Доступная среда» проектъяссӧ ӧтуввез пыр ошкӧмаӧсь медунаӧн — 11 сюрс морт. Кöть миян канмуын челядьöс велöдöмыс лыддьыссьö дон босьттöг, окота сертиыд он на и босьт öтуввезсьыд зумыд тöдöмлунтö – быдлаын корöны сьöм. Водзӧ олӧмыс петкӧдлӧ, мый татшӧм челядьыс быдмӧны да бать-мамсӧ заводитӧны дивитны, мыйла налы ас кадӧ эз сетны позянлун велӧдны коми кывсӧ. Сэтчӧ вермӧма веськавны Ижевскысь Мария Черепанова, коді ворсӧ баскетболӧн Сыктывкарса «Ника» клубын, но Токиоӧ мунӧм водзвылын сійӧ доймӧма. Участок вылын стрöитчигöн быть колö кутны тöд вылын, мый кыпöдны позьö сöмын куим судтаа, кызь метр джуджда керка, кöні мöдас овны öти семья. Министерствоӧ бизнес-план дорйыны мекӧд тшӧтш ветлісны районса администрацияӧн веськӧдлысьӧс первой вежысь Елена Стяжкина да Анастасия Ярова. Тайӧс позис казявны, кор Арианна нима нывкалысь Венсул кань йылысь гижӧдсӧ аддзысьлӧм дырйи вуджӧдісны коми-перым да коми-зырана кывъяс вылӧ. Концертын комиӧн сьыліс Ирина Косолапова, кывбуръяс лыддисны 7-ӧд классын велӧдчысь Арина Габова да Россияса народнӧй артист Николай Мальцев. – Колӧ пасйыны, мый Ыбын олӧны зіль йӧз, и тайӧ ёна жӧ отсалӧ сӧвмӧдны налысь сиктсӧ да ставнас Сыктывдін районсӧ, – висьталіс Елена Иванова. Медводз пӧ колӧ шыӧдчыны семьялы да челядьлы социальнӧй отсӧг сетан Сыктывкарса шӧринӧ, коді меститчӧма Чернов уличаса коймӧд номера керкаын. Игорь Владимировичлӧн висьталӧм серти, больничаясӧ июль 2 лунӧдз веськалӧма нин коронавирусӧн 1.698 висьысь, на лыдын 128-ыс реанимацияынӧсь. Владимир Уйбалӧн тшӧктӧм серти сідзжӧ вежасны уджалан нырвизьсӧ и мукӧд бурдӧдчанінын, на подулын кутасны бурдӧдны коронавирусӧн висьысьясӧс. Тайӧ кыпыд лоӧмторнас сиктса войтырӧс чолӧмаліс республикаса юралысь Сергей Гапликов, коді февраль 1 лунӧ воліс Сыктывдінӧ аслас уджмогъясӧн. Став бурсӧ сиисны чукӧртчысьяслы Государственнӧй Сӧветӧн веськӧдлысьӧс вежысь Владимир Косов да юркарса мэрлысь удж вӧчысь Наталья Хозяинова. Буретш тайӧ ышӧдіс пыртны “Йӧлӧгалӧн” лист бокъясӧ выль рубрика, кодӧс кутам нуӧдны “Дорогие товарищи” проектлӧн материалъяс вылӧ мыджсьӧмӧн. Уналы лои тӧдчана коми да коми-перым кывъяс вылын «Уна рӧма сикӧтш» кывбуркуд, кытчӧ пырӧма Любовь Старцевалӧн Пера да Зарань йылысь гижӧдыс. Та пӧрйӧ окотитiм ветлыны Сыктыв районса Куратов (Кебра) сиктӧ, кӧнi чужис да быдмис коми литературалы подув пуктысь Иван Алексеевич Куратов. Июнь 30 лунӧ Кӧрткерӧс–Сыктывкар туй костын вермис лоны зэв ыджыд неминуча: Доддзӧ вотӧдз 115-ӧд номера автобусын шоперыс кувсьӧма руль саяс. Кызвын гажыс мунас Коми Республикаса войтырлӧн Ёртасян керкаын: тані паськӧдчас фотовыставка да петкӧдласны конкурсӧ пы-рӧдчысьяслысь уджъяс. Сэк жӧ дзоньвидзалунсӧ ёнмӧдыштны да ӧттшӧтш и важ тӧдсаясыскӧд аддзысьлыны окотитысьыс тӧдчымӧн уна, пасйисны районса ветеранъяслӧн сӧветын. Карас зэв уна кык судтаа пу керкаыс, кыдзи и миян, но найӧ крепыда сулалӧны, а гӧгӧрыс мичаа идралӧма-лӧсьӧдӧма и ӧшинювса туйясыс шыльыдӧсь. Великӧй Отечественнӧй война дырйи Псков обласьтын тышкасис тшӧтш и 28-ӧд Невельскӧй дивизия, а поискӧвикъяс нуӧдӧны сэні вахтасӧ 2006 восянь. И ӧні районса уна сё ныв-зонлӧн да олӧма мортлӧн эм позянлун петавны пода туйӧ – кытшовтны чужан мулысь мича пельӧсъяс, нимкодясьны вӧр-ваӧн. Комиын «Единая Россия» ютырлӧн Общественнӧй приёмнӧйын вӧчӧмаӧсь тавося ноябрь 25 — декабрь 1 лунъясӧ «Личнӧй приём» нуӧдан вежонлы кывкӧртӧд. Аппарель — тайӧ пандус, код отсӧгӧн инвалидлысь, а сідзжӧ кагалысь коляска либӧ нӧшта мыйкӧ кокниа позьӧ быгыльтны-катӧдны ӧти судтасянь мӧдӧ. — Зільӧй вӧчны сэтшӧмтор, мыйысь сьӧлӧм выланыд долыд, мый радейтанныд, мый аслыныд интереснӧ, — вӧзйӧ «Йӧлӧга» лыддьысьяслы Катерина Киланянц Регионъяслы зэв стрӧга вичмӧдлӧмаӧсь тайӧ кокньӧдсӧ, арталӧмаӧсь, уна-ӧ сэні куим воӧн чужӧма кагаыс, кымын морт мунӧма-локтӧма да сідз водзӧ. Кольӧм во эг вермӧй пырӧдчыны, олимпиадасӧ нуӧдӧны ноябрьын, а миян туйыд абу, вертолёт вылӧ сьӧкыд сюрны, тӧлысь водз колӧ ньӧбны билетсӧ да. Тайӧ ведомствоас чукӧртчылӧм дырйи вӧчӧм кывкӧртӧд вылӧ мыджсьӧмӧн апрель 17 лунӧ Владимир Уйба шуис, мый таво тулыс Комиын вӧравны оз лэдзны. Но муниципалитетъясын абу на дасьӧсь та кежлӧ, и видз-му овмӧс министерство кӧсйысьӧ отсавны налы лӧсьӧдны колана проектъяс да донъявны найӧс. Кӧрткерӧс районса веськӧдлысь Константин Сажин юӧртіс, мый туйсӧ вӧчасны локтан воӧ, районса бюджетын та могысь урчитӧма 2 миллион гӧгӧр шайт. Сiйö жö воас августын Анастасия нылöйкöд ветлiм Ленинград обласьтса Выборг районысь Кузьминское посёлокö, волiм 55-öд номера братскöй гу вылö. —Тайӧ документъясас индӧм могъясын пасйӧма бурмӧдны йӧзлысь олӧмсӧ, ыджыдджык ӧдӧн сӧвмӧдны экономика, видзны вӧр-ва, лӧсьӧдны инфраструктура. Овмӧдчӧминса администрация пырӧдчис «Комфортная городская среда» уджтасӧ да, сы серти лӧсьӧдӧны-мичмӧдӧны районса культура керка водзын эрдсӧ. РПЦ-са дор сувтіс уна челядя бать, татшӧм оланпасыс пӧ Россияса Федерациялы оз ков, та боксянь пӧ абу ставсӧ тыр-бура видлалӧма-мӧвпыштӧма да. Мӧд видзӧдласыс романтикааджык: Фёдор Михайлович Мстиславский ӧксы водӧма узьыштны Волга дорӧ, но сiйӧс друг садьмӧдӧма чужӧмас кавшасьӧм шыр. Таво тайӧ аслыспӧлӧс ордйысьӧмсӧ сиисны Иван Куратовлӧн, Николай Фроловлӧн, Фёдор Щербаковлӧн да Владимир Поповлӧн чужӧмсянь тшупӧда пасъяслы. Сомалиысь студентлы вежӧрас кольӧма вӧрса ордымті ветлӧдлӧмыс, а Египетысь воӧмалы – войвыв вӧр-валӧн мичыс, ассьыс чужанінсӧ радейтысь йӧзыс. Таво кӧсйӧны заводитны кыпӧдны дзоньтасян цех да куим судтаа торъя стрӧйба, кӧні меститчасны диспетчерскӧйяс, мастеръяслӧн жыръяс, нуръясянін. 2013 восянь Татьяна абу нин ӧтчыд вермывлӧма «ЛУКОЙЛ-Комилӧн» конкурсын, и талун Усинск районса ылі грездысь аканьяс нималӧны суйӧр сайын нин. И Марианна Альбертовна, и жюри, и миян театрын зільысьяс эскӧдісны, мый быд петкӧдчӧм вӧлі яръюгыд, ми сӧвмим, пыр бурджыка и бурджыка йӧктім. Кыдзи висьталісны воздухоплавательяс, Ыбын, ӧти-кӧ, тӧла да сійӧ ёна вежласьӧ, а мӧд-кӧ, лэбавны ёнасӧ некӧн, зэв гежӧдлаӧ позьӧ пуксьывны да. Öнi медальяс вылö видзöдiгöн юрö воöны нин дзик мöд думъяс: «Эз тай öти вир войт усь му вылö, эз тай öти юрси сi еджды Чужан мунымöс дорйигöн. Кор лун-лун тэ водзӧ пуктӧны стӧч лыдпасъяскӧд йитчӧм могъяс, тэнӧ кытшалӧ техника — серпасасьӧм отсалӧ вунӧдчыны, заводитан мӧвпавны мӧд ног. Комисӧ велӧдысьыс петіс пенсия вылӧ, да дзик пыр и пӧдлалісны сылысь кабинетсӧ, а мӧд вонас коми кывсӧ кыдзи государственнӧйӧн шуисны велӧдны. Юксьӧма тшӧтш Ылі Войвыв сиктъясын олысьясӧс сёян-юанӧн да мукӧд коланаторйӧн могмӧдӧмын потребкооперациялӧн тӧдчанлун йылысь аслас мӧвпъясӧн. Видзӧдысь, коді локтӧ театрӧ, аддзӧ сцена вылын ворсысьясӧс, но гежӧда думыштчылӧ на йылысь, кодъяс ассьыныс уджсӧ мыркӧны-вӧчӧны сцена сайын. Псковысь да Мурманскысь ныв-зон бур боксянь торъялiсны мукӧдысь, и найӧс корлiсны Москваӧ, кӧнi томулов тӧдмасисны Федерацияса Сӧветлӧн уджӧн. А жюринас веськӧдлысьӧн корӧмаӧсь Москваса культура институтысь профессор Игорь Склярӧс, коді абу нин ӧтчыдысь режиссёравлӧма фестиваль вылас. Тайӧ “Twenty One Pіlots” группалӧн “Tear іn My Heart” (“Тэ дой менам сьӧлӧмын”) сьыланкыв да “Half the world away”, кодӧс сьылӧ “Oasіs” котыр. Социальнӧй отсӧг сетӧм йылысь сёрнитігӧн ветеранъяс корисны лӧсьӧдны унджык позянлун бурдӧдчыны санаторийын, праздникъяс кежлӧ вичмӧдны отсӧг. Тшӧтш и сылӧн зільӧм-водзмӧстчӧмӧн вӧлі корсьӧма спонсоръясӧс, кодъяс отсыштісны сьӧмӧн, медым вурны выль хорлы сцена вылын петкӧдчан паськӧм. Вӧзйӧмаӧсь карса олысьяслы ӧтувтчыны, медым, ӧти-кӧ, бурмӧдны юркарлысь сідз шусяна инфраструктурасӧ, пелькӧдны-мичмӧдны уличаяс, ӧшинь увъяс. Сэки нин колӧ вӧлӧм шуны стрӧйбасӧ шогмытӧмӧн, но сиктсаяс ӧнӧдз олӧны, воштысьнысӧ некытчӧ да, — висьталӧ ОНФ-лӧн штабӧ пырысь Елена Иванова. Коми сёян-юан вузаланінысь ярманга дырйи позис аддзыны тшӧтш сус колльысь йӧв, ош гос, тшынӧдӧм кӧр яй, мырпом да сьӧд сэтӧр за, уна мукӧдтор. 2013 восянь Дмитрий олӧ Санкт-Петербургын, велӧдчӧ, исласьӧ конькиӧн челядьлӧн да томъяслӧн Олимпиада кежлӧ резерв дасьтан торъя спортшколаын. Весиг лавкаын вузасьысьяс, том да ӧнія ног вӧччӧм войтыр, варовитӧны ӧта-мӧдныскӧд изь-ватас ногӧн, мыйысь нӧшта ӧтчыд тыдовтчӧ: кывйыс ловъя. Тайӧ аньяс йывсьыс ме тӧдмалі налӧн нывъяссянь: Альбина Семёновна Кудряшовасянь (Шевелёвасянь) да Римма Степановна Касинецсянь (Изъюровасянь). Сідз, «Историческӧйын» гӧсьтъясӧс тӧдмӧдісны конкурслӧн историяӧн, «Музыкальнӧйын» – сьыліс Коми Республикаса народнӧй артистка Вера Булышева. Ыджыд арлыд, а сiдзжö омöль дзоньвидзалун понда налы сiдз нин сьöкыд ветлыны лавкаö, а öнi нöшта на и коронавирусыд вермас кокньыда кöвъясьны. Габов изэрд, «Парма» шӧрин, 3 номера поликлиника, Доручасток, Нювчимлань туйвеж дорын, кӧні оз позь вузасьнысӧ, медсясӧ пукалӧны пенсионеръяс. Шуам, сідз шусяна катаклизмъяс дырйи, Ленинградса кодь блокада дырйи, кор йӧзыс кувласьӧны эпидемияысь, крысаяс вермасны сёйны мортлысь шойсӧ. Неыджыд тушаа, дзор юрсиа, камуфляж паськӧма морт висьтасис: «Михайлов Иван Петрович, Псков обласьтысь «Гвоздика» корсьысян отрядса командир». Аттьӧ и тіянлы, кодъяс эз на гижӧд-серпастӧ миянлы вайлыны, но асланыс чуйдӧм-вӧзйӧм-велӧдыштӧмӧн тшӧтш жӧ вӧчӧны журналсӧ гажаӧн да коланаӧн. ӧти-кӧ, арнас ми арталім сэкъя донъяснас, а мӧд-кӧ, колӧ на ӧд нывлы вӧчны парикмахерскӧйын причёска, макияж, ньӧбны мича платтьӧ, выль тупли. Генрих Немчинов велӧдчӧ искусствояс гимназияын, неважӧн ёртъясыскӧд экспедицияӧн ветлӧмаӧсь Перым крайӧ, и бара жӧ сэні ловъя серпастӧ вӧчӧма. Предприятиеяслӧн сьӧма отсӧгӧн дзоньталӧны посъяс, туйяс, весалӧны найӧс лымйысь, кыпӧдӧны скӧт картаяс, збыльмӧдӧны социальнӧй юкӧнын могъяс. Июнь заводитчигӧн пызйим сорассӧ овмӧдчӧминса администрациялӧн стрӧйба сайын, Великӧй Отечественнӧй война вылӧ ветлысьясӧс казьтылан пас дорын. «Сюсь оборудованиеӧн» тӧдмасигӧн информатика велӧдысь Иван Ефимов (ачыс омӧля аддзӧ) пасйис, мый кызвын студентыс окотитӧны волывлыны колледжӧ. – Миян артистъяс ставӧн – киподтуя вурсьысь-кысьысьяс, пырӧдчӧны быд сикас ярмаркаӧ да выставкаӧ, – ошкӧ ассьыс котырсӧ ансамбльӧн веськӧдлысь. Найӧ пасйисны, мый Вячеслав Александрович Малышевлӧн олӧмын петкӧдчӧ ставнас страналӧн историяыс, и колӧ, мед сы йылысь тӧдісны быдмысь войтыр. Улыс Эжваса комияслӧн чукӧртчылӧм йылысь пасйӧдъяссӧ позьӧ помавны Галина Плетцерлӧн кывъясӧн, Емдін район пӧ некутшӧм сьӧкыдлунъяслы оз сетчы. –Миян волонтёръяс зільӧны-водзмӧстчӧны республика пасьталаын, – висьталіс #МыВместе акцияӧ пырӧдчысь, «Молодёжка ОНФ» котырысь Кирилл Обрезков. Борщевиклы паныд тышкасьӧм йылысь гаравсьӧ Сыктывкар, Сыктывдін, Кӧрткерӧс да Мылдін районъясысь сикт-посёлок дӧзьӧритан-пелькӧдан правилӧясын. Медым велöдчан программасö кыдзкö пöртны олöмö, школьникъяс тöдöмлунсö босьтöны öтуввез пыр, сэтысь жö перйöны велöдысьöн дасьтöм гортса уджсö. –Торъя график серти Общественнӧй приёмнӧйын уджалысьяс юӧртӧны онлайн-консультация вылӧ гижӧдчӧм йылысь газетъясын либӧ «ВКонтакте» группаясын. –Междуреченсксянь юрсиктӧ йӧзӧс быдсикас чукӧртчылӧм-аддзысьлӧм вылӧ новлӧдлыны лючки транспортыс эз вӧв, важся «Волгаыс» жугаліс 2018 воын да. 2012 воын «Тӧвся Ыбица» вылӧ волісны нималана фигуристъяс Алексей Ягудин, Алексей Тихонов, Мария Петрова, Татьяна Тотьмянина да Максим Маринин. П.Сорокин нима Сыктывкарса университетын болгара кыв велöдысь дзик пыр лоис уна сикас гаж-аддзысьлöмö пырöдчысьöн да выль проектъяс дасьтысьöн. Михаил Борисович Надежда Павловна Бушмановакӧд отсалісны котыртны 2008-2018 воясӧ Помӧсдінын да Немдінын Дмитрий Спасскийлы сиӧм лыддьысьӧмъяс. Та дырйи и асьныс «ЛУКОЙЛ-Комиысь» волонтёръяс вöдитчöмаöсь ныр-воманыс маскаöн, кианыс резина перчаткиöн да микроб-вирусысь видзчысян сорасöн. Миянлы озджык тырмы кадыс, кор позис эськӧ чукӧртчывны ставнымлы, юксьыны выльторъясӧн, радлунӧн да шогӧн, ӧта-мӧдкӧд нуӧдны ёрта, шоныд сёрни. Елена Дворникова лыддьӧ, мый колӧ сетны содтӧд сідз шусяна полномочие мортлысь право дорйысьлы, паськӧдны нормативно-правӧвӧй урчитӧмсӧ да с.в. А ноябрь 20 лунӧ Коми Республикаса войтырлӧн Ёртасян керкаӧ локтысьяс вермисны ас синмӧн аддзывны да ас пельӧн кывзыны томуловлысь петкӧдчӧмсӧ. Вунӧдасны кӧ бара, коді кутас аски коми учебникъяс да велӧдан программаяс дасьтыны, туясян удж вӧчны, кывбур-роман гижны, коми прессаын зільны? Комиын мортлысь право дорйысь Надежда Быковская сідзжӧ лыддьӧ, мый выль оланпасыс оз ков, эмӧсь нин Уголовнӧй, Гражданскӧй, Семья кодексъяс да. Автобуссö ковмис дугöдны, а йöзыслы нинöмöн лоис ветлыны, нелегалъясыд öд оз мöдны сэтысь и татысь корсьны найöс, – гöгöрвоöдіс Владимир Котов. Калятыас оланіныс – Трактӧвӧй уличаса 1956 воын кыпӧдлӧм щитӧвӧй керкаын патераыс – шогмытӧм: подулыс вӧйӧма, вевтыс сісьмӧма, йиркыс киссьӧма. Шопер кӧ эз сувтӧд автобуссӧ ни эз отсав, колӧ аслыд корны тэрыб отсӧг либӧ шыӧдчыны больничаӧ, медым врач пасъяс, кыдзи да кӧні, ёна-ӧ доймин. Коми литературалы подув пуктысь ӧд вӧлӧма, кыдз тай шуласны, зэв образованнӧй мортӧн: сёрнитӧма дас нёль кыв вылын да гӧгӧрвоӧма комын квайтӧс. Тадз кымын жӧ и культурабердсаяс гожӧмнас зільӧны республикаса гажъяс дырйи ывлавывса сценаяс вылын паськыда петкӧдлыны ассьыныс вобыдся уджсӧ. 75 сюрс шайт шуӧма сетны Великӧй Отечественнӧй войнаса ветеранъяслы да инвалидъяслы, концлагеръясысь вӧвлӧм тыр арлыдтӧм узникъяслы, Айму вӧсна «Вочакыв» видзӧдiгӧн унаӧн казялӧмаӧсь, мый сылы сетӧма зэв ичӧт пельӧс, кытчӧ тӧрӧны сӧмын кыкӧн – Пивкин ӧльӧксан нуӧдысьыс да сылӧн гӧсьтыс. А татöг ньöбны-вузавны, козьнавны, вежны, банкысь сьöм босьтігöн сетны закладö, а сідзжö завещание серти кодлыкö кольны татшöм эмбурсö оз позь. Россия Федерацияса Оланподулӧ пыртӧм вежсьӧмъясыс сетасны позянлун тӧдчымӧн бурмӧдны пенсия да быдсикас социальнӧй пособие арталан-мынтанногсӧ. Том морт радейтӧ ассьыс профессиясӧ да бура тӧдӧ кусӧдчысьяслӧн уджлысь аслыспӧлӧслунсӧ, торйӧн кӧ, мый колӧ вӧчны виччысьтӧм лоӧмторъяс дырйи. Велӧдчан во кежлӧ дасьтысигӧн торйӧн стрӧга донъялӧмаӧсь, кыдзи дорйыны челядьӧс да том йӧзӧс пӧжарысь, вуджан висьӧмъясысь да террористъясысь. Кыдзи висьталіс педколледжӧн веськӧдлысь Марина Герасимова, тавося октябрсянь найӧ босьтчисны заочнӧя велӧдны синтӧм да омӧля аддзысь войтырӧс. Тані жӧ зонъясӧс пасьтӧдӧны лӧсялана войскалӧн военнӧй формаӧ, а сідз шусяна гражданскӧй кӧм-паськӧмсӧ найӧ мынтысьтӧг ыстӧны пӧсылкаӧн гортас. 1952 воын техникум бӧрын сійӧс мӧдӧдӧмаӧсь Коми АССР-ӧ, Ухтаса комбинатӧ, кӧні сійӧ заводитӧма бурмастеравны 2-ӧд номера полевӧй лабораторияын. Финн-йӧгра этнопаркӧн веськӧдлысь Елена Ивановалӧн кывъяс серти, мастерлӧн киӧн быд вӧчӧмтор торъялӧ мукӧдысь, та вӧсна сійӧс вылӧ и донъялӧны. «Коми йӧзӧдчан керкаын» веськӧдлысьӧс вежысь Галина Макарова сёрнитіс Ӧльӧксан Пивкинкӧд локтан во джын кежлӧ гижӧдчан акция да конкурс йылысь. Но бӧрыньтчыны миян- лы некытчӧ, и кора тіянӧс пуктыны став вын-тӧдӧмлунтӧ, мед венны висьӧмсӧ, – шыӧдчис медикъяс дорӧ юралысьлысь удж вӧчысь. Тайӧ, а сідзжӧ «Монди Сыктывкарса ЛПК»-сянь сьӧма отсӧгыс сетіс позянлун лӧсьӧдны Выльгортын, Паджгаын, Зеленечын да Яснӧгын выль уджаланінъяс. Сёрниӧ тшӧтш пырӧдчисны Максим Решетников, Владимир Уйба, а сідзжӧ удж, Асыввыв сӧвмӧдан да стрӧитчӧм кузя Россияса министерствоясын зільысьяс. Сійӧ быд сикт-грездын велӧдіс йӧзсӧ, нинӧмысь пӧ энӧ полӧй, став озырлуныс тіян да, кыйӧй-босьтӧй мыйта колӧ, некод пӧ тіянлы оз вермы индавны. –Инвестицияа уджтасъяс збыльмӧдны да сувтӧдӧм могъяс олӧмӧ пӧртны позьӧ сӧмын бизнес да власьт тэчас костын ӧта-мӧдӧс гӧгӧрвоӧмӧн, – шуис сійӧ. Медым могмӧдны сикт-посёлоксаӧс выль петасъясӧн да мукӧд коланаторйӧн, Ольга Викторовна Жангурова вежонӧн подӧн кытшовтӧ-венӧ 18 километра туй. Сідз, 5-7 классын велӧдчысьяс пӧвстын та пӧрйӧ вермысьясӧн лоисны Сыктывдінса Выльгортысь Милена Шлопова (очнӧя) да Интаысь Александра Вокуева. Крестӧн ветлӧм помын звӧнничаын «шыасис» жыннян, а енэжын мыччысис тӧвся югыд шонді, коді босьтчис ворсӧдчыны югӧр-дзирдъясӧн вичко юрйывъясын. 2019 вося сентябрь 20 лунӧ пӧдрадчиклы юӧртӧма, мый культура министерство киритӧ сыкӧд сёрнитчӧмсӧ да шыӧдчӧ Коми Республикаса арбитражнӧй ёрдӧ. Но, кыдз тыдовтчӧма, сёрнитанторйыс вӧрзьӧдӧма ёна унджыкӧс, кодъяс тшӧтш окотапырысь юксьӧмаӧсь сы йылысь асланыс мӧвп-видзӧдласӧн соцсетьясын. Парксӧ да шӧринсӧ дзоньталӧм-выльмӧдӧм йылысь сёрнитчӧм кырымаласны «Газпром трансгаз Ухта», республикаса правительство да Ухтаса администрация. Ми вылӧ донъялам уджсӧ налысь, кодъяс заводитлісны кыпӧдны карнымӧс, и налысь, кодъяс ӧні вӧчӧны Ухтанымӧс мичаджыкӧн, сӧстӧмджыкӧн, югыдджыкӧн. Анатолий Князев вочавидзис, регионса овмӧсъясын пӧ видзӧны 90 сюрс кӧр, но нӧшта содтыны пемӧс юр лыдсӧ позянлуныс абу – йирсяніныс оз тырмы да. Кӧть кутшӧм «гӧрӧдӧн»: гражданскӧй, уголовнӧй, административнӧй, му, вот, удж, семьякостса. Но кызвыныс, дерт, шыӧдчылӧны гражданскӧй делӧ кузя. Минприродыысь отделӧн веськӧдлысь Анатолий Павловлӧн висьталӧм серти, кӧин-ош тшӧкыдджыка мӧдісны петавлыны вӧрысь, ӧти-кӧ, сёян тырмытӧм вӧсна. Сэсся сыкӧд ӧтвылысь восьтісны челядьлы кывбур тэчысьяслӧн да фольклор гижӧдъяс серти серпасъяса выставка да вӧчисны тайӧ конкурсыслы кывкӧртӧд. Комиын мортлысь право дорйысь вӧвлӧм уполномоченнӧй, депутат Леонид Вокуев казьтыштіс, мый РФ-са Оланподувлы 27 во нин, и содтӧд-вежсьӧмыс колӧ. Самоизоляциялы сиöма и «Карантин» комиа-роча öтувъя видео, кöнi снимайтчисны вужвойтырлöн шылада-драмаа театрысь 21 уджалысь (быдöн гортсяньыс). Пасйышта, мый тайӧ гижӧдсӧ дасьтӧма «Межнациональнӧй журналистика школаын» велӧдчигӧн, роч текстсӧ позьӧ донъявны «Национальный акцент» сайтысь. Матӧ став школаыс, детсадйыс, культура керкаыс да шойччан шӧриныс пырӧдчылісны нин мусир перйысьяслӧн гранта конкурсӧ да вӧліны вермысьяс лыдын. Удораын компаниялы сьӧкыд вӧлӧма петкӧдны вӧрсӧ, и тайӧ мытшӧдсӧ венӧм могысь Усогорскын стрӧитӧмаӧсь сӧвтчанін да нюжӧдӧмаӧсь сэтчӧдз кӧрт туй. Владимир Уйба аттьӧалiс Александр Гайворонскийӧс «Газпром трансгаз Ухта» компанияӧн Ухта сӧвмӧдӧмӧ пуктӧм пайысь да республикалы отсӧг сетӧмысь. Тшупӧда пасъясӧн сиктсаӧс чолӧмалісны Помӧсдін овмӧдчӧминса да Кулӧмдін районса администрацияясӧн веськӧдлысьяс Анатолий Уляшев да Сергей Рубан. Фондыслы пӧ восьсӧн колӧ уджавны, медым ставӧн аддзисны, мыйта сьӧм сэтчӧ воӧма да кытчӧ сійӧс видзӧма, кутшӧм могъяс збыльмӧдӧм вылӧ торйӧдӧма. А рыт помын чумработницаяс Надежда Дмитриевна да Валентина Владимировна Филипповаяс номсӧдлісны ставнысӧ тундраса ю-тыысь дона чериӧн да пӧкйӧн. Таво, кыдз висьталіс Илья Семяшкин, войнаса ветеранъяслысь оланінсӧ дзоньталӧм вылӧ республикаса сьӧмкудйысь лоӧ торйӧдӧма ветымын миллион шайт. Алексей Краснояровлӧн став петасыс да туясьӧмыс зэв тӧдчана историкъяслы, краеведъяслы да налы, кодъяс зільӧны унджык тӧдмавны чужан му йывсьыс. Менам мам-бать абу художникъяс ни гижысьяс, но найӧ век ышӧдісны менӧ, эз жалитны сьӧм быдсикас краска-кабала вылӧ, — казьтылӧ челядьдырсӧ Катя. Чолӧмалісны гӧсьтъясӧс финн-йӧгра шӧринӧн веськӧдлысь Татьяна Барахова да республикаысь национальнӧй политикаса министрӧс вежысь Вячеслав Попов. Бӧръяыслы татшӧм нимыс вичмис Mondi Group котырлӧн пас-символ серти: буретш тадзи шусьӧ «Монди Сыктывкарса ЛПК»-ын вӧчан офисын вӧдитчан кабала. Сьӧма грант весьтӧ сувтӧдӧмаӧсь сэтчӧ челядьлы ворсанторъяс да ывлавывса тренажёръяс, беседкаяс да лабичьяс, содтӧд на гӧгӧрыс мичаа потшӧмаӧсь. Медводз донъяласны керка-патерасӧ: кутшӧм джоджыс, стеныс, пӧтӧлӧкыс, ӧдзӧс-ӧшиньыс, кыдзі шонтӧны да тӧлӧдӧны оланінсӧ, сӧстӧм-ӧ асмогасяніныс. Комияс вӧзйисны гӧсьтъяслы азя шыд, юква, пуӧм капуста, финнъяс да саамъяс – рудзӧг коркаа картупеля, чимиа шаньга, мӧс, порсь да ыж яйысь рагу. Но сэні тайö йылöмсö видзысьяслысь олöмсö кывйыд оз бергöдчы шуны ма панялöмöн: сымда терпенньö да хлыста кер кыскалан трос кызта вей-нерв колö! Но Украинаын спецоперацияыс да такӧд йитӧдын суйӧрсайса странаясӧн йӧзӧдӧм санкцияясыс, дерт, кутшӧмакӧ мӧрччисны миграция боксянь республикалы. Дзик на неважӧн пӧся чолӧмалім да быд бурсӧ сиим миян котырын сьылысь Людмила Павловна Христофоровалы, кодлы январь 20 лунӧ тырис сизимдас арӧс. Висьталӧны, мый дыр на абу вушйӧма сирасьӧм нимыс, оз-оз да и казьтыштлӧны вӧлӧм ылӧ бӧрӧ кольӧм кадсӧ да сералыштӧны сэкся кимӧститчӧм выланыс. 1993 воын Краснощельеӧ овны локтӧма балетмейстер Светлана Аникина, коді сэсся 20 во уджалӧма котырыскӧд: дасьтӧма йӧктан номеръяс да хороводъяс. –Кулöмдінöдз автобус кузя минпром шыöдчис арбитраж ёрдö, и став сертиыс, сэтчö журъялысь нелегальнöй шоперлы ковмас вештыны 300 сюрс шайт штрап. А Островскийлӧн «Бешеные деньги» тешын РСФСР-са народнӧй артисткалӧн вӧлі ыджыд роль – олӧма нин гӧльмӧм дворянка Надежда Антоновна Чебоксарова. Татшӧмъясыс ыстӧны миграция отделӧ шыӧдчӧм, анкета, фотография да патераса кӧзяинсянь вочакыв, мый сійӧ збыльысь кӧсйӧ кодӧскӧ гижӧдны ас ордас. Но ӧні ме гӧгӧрвоа, кутшӧм бур, прамӧй, уна тӧдысь да кужысь велӧдысьяс дорӧ веськавлі, накӧд и ӧні на аддзысьлам да сёрнитам бур ёртъяскӧд моз. Позьӧ гижны и перевозчикыслы элясяна кабала, кытчӧ стӧча пасйыны лоӧмтор да медицина отсӧгла шыӧдчӧм йылысь, ыстыны тшӧтш квитанция-чек копияяс. Янсӧдчигӧн ставным висьталім ӧти кӧсйӧм: медым Светлана Витальевна Чупрова гижас Иван Торопов да Койгорт костын йитӧдъяс йывсьыс торъя небӧгтор. Йӧзыслы жӧ, санаторийӧ путёвкаысь кындзи, ковмас поликлиникаысь кык справка, мый сійӧ оз вись коронавирусӧн да татшӧм нёрпалысьяс пӧвстас эз ов. Сiдзжö государствосянь компанияяслы, кöнi чинтöмаöсь уджалан кадсö либö кодъяс дзикöдз тупкысьöны, сетöны удждон мынтöм вылас 60 прöчент сьöмсö. Уна брошка чужлӧма збыль печкан вылӧ видзӧдӧмӧн, эмӧсь и сэтшӧмъяс, кодъяс зэв матынӧсь мыгӧр сертиыс важ печкан дорӧ — позьӧ шуны ичӧтик копия. Коми республикаса военнӧй комиссарӧс вежысь Александр Горбатый казьтыштіс, мый ВДВ пыр лыддьысьыліс миян странаса Вооружённӧй вынъяслӧн элитаӧн. Казьтыштам, «Эзысь борд» конкурссӧ йӧзӧдлӧны 2006 восянь коми кыв видзӧм—сӧвмӧдӧм да «Войвыв кодзув» журналӧ выль авторъясӧс гижны ышӧдӧм могысь. Республикаса кар-районын лоӧны чужан мулы 100 во тырӧмлы сиӧм кыпыд чукӧртчылӧмъяс, гажа концертъяс, нимӧдасны ветеранъясӧс да бура уджалысьясӧс. Колва ю, Покча сикт, Выльгорт грезд. Татшӧм нима ю-грездыс эм и Комиын, и Перым крайын – ӧнія дорысь важӧн коми войтырыс ёна паськыдджыка овлӧма. Кӧть и индісны менӧ ветеранъяслӧн сӧветӧн веськӧдлыны, некутшӧм торъя жыр сиктсӧветын эз вичмӧдны, ветеранъяс асланыс тӧжд-могӧн локтӧны гортӧдз. Некор ог вунӧдӧй, пыр кутам нимӧдны подвигсӧ Великӧй Отечественнӧй войнаса тӧдса и тӧдтӧм геройяслысь, кодъяс козьналiсны миянлы тайӧ шуда лунсӧ. Та вӧсна и XIX нэмын на унаӧн пондылісны гижны эпоссӧ: Элиас Лённрот – карелъяслы да финнъяслы «Калевала», Каллистрат Жаков – комияслы «Биармия». На пиысь кыксӧ – челядьлы «Буратино» мюзикл да Б.Шергинлӧн висьтъяс серти «Со всею нежностию» сказ – сыктывкарсаяс пиысь кодсюрӧ видзӧдлісны нин. А общественница Елена Дворникова пасйис, мый кык сюрс во нин велӧдам йӧзӧс радейтны ӧта-мӧдсӧ, но мыйлакӧ верӧсъяс гӧтыръяссӧ тшӧкыда на нӧйтӧны. 2020 вося июнь 25 лунӧ мэриясянь письмӧын юӧртӧмаӧсь, мый ЖКХ управлениеын уджалысьяс ветлӧмаӧсь Читӧ да ас синнаныс видзӧд-лӧмаӧсь шогмытӧминсӧ. Дерт, Сыктывкарын эм Виктор Савин нима драмтеатр, опера да балет театр, но сэтчӧ оз жӧ вермыны быд лун лэдзны, асланыс удж-могыс юр выв тырыс да. Олӧмыс ӧд водзӧ мунӧ, и талун колӧ мӧвпавны да дасьтысьны вӧчны зумыд воськовъяс Войвывнымӧс сӧвмӧдӧм могысь, – вочавидзис Дмитрий Александрович. Сідзжӧ быд во бать-мам вермасны видзны 25 сюрс шайт, шуам, ЖКХ-лӧн услугаясысь мынтысьӧм, челядьӧс страхуйтӧм, велӧдӧм, шойччӧм да мукӧдтор вылӧ. Кыдзи пасйи нин, дудіс творческӧй уджыс: оз позь корны-чукӧртны артистъясӧс репетиция вылӧ, ог вермӧй восьтыны цех выль спектакль дасьтӧм могысь. Республикаса правительство дась содтӧд вичмӧдны та улӧ Сыктывдін районса Ыб сиктын финн-йӧгра этнокультура парк да Сосногорскын «Кедр» санаторий. Олег Михайлович оз сӧмын видз-му овмӧсын зіль, но и общественнӧй уджын водзмӧстчӧ, сійӧ – «Коми войтыр» ӧтмунӧмлӧн исполкомӧн юрнуӧдысьӧс вежысь. Июнь 15 лунӧ ӧти ань локтіс удж вылӧ COVID-19-ӧн моз висьӧмӧн: дуксӧ ни кӧрсӧ оз кыв, сьӧкыда лолалӧ, а шойччан лунъясас температураыс кыптылӧма. Тайӧ жӧ министерствоыслӧн программа серти шедӧдӧм грант весьтӧ лӧсьӧдам юрсиктын Айму вӧсна Ыджыд тышын усьӧмаясӧс казьтылан пас дорын шойччанін. Коми Республикаса культура министерство кутӧ тӧд вылын вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрын артмӧм серпассӧ да зільӧ бырӧдны нелючки-тырмытӧмторсӧ. Миянлысь шуда челядьдыр каднымӧс нюжӧдысьӧй-мамукӧй, ми ӧд тай пыр на челядь туйӧ и олам, кӧть эськӧ и асланым нин внук-внучка быдмӧны-котралӧны. Та пöрйö козинъяс кутам пудъявны ог сöмын газет-журнал вылö гижöдчысьяс, но тшöтш и поштальонъяс пöвстын — медся водзмöстчысьлы вичмас велосипед. Нимсӧ бӧрйисны эз сідз-тадз: татшӧм туясьӧмыс пӧ отсалас стӧчмӧдны войвыв вӧрса кӧр лыдсӧ да тӧдмавны, кутшӧм мытшӧдъясӧн вочаасьлӧны пемӧсъясыс. Комиын талун базӧвӧйӧн шуӧма тӧвся Олимпиадаса биатлон да лызьӧн котралӧм, гожся Олимпиадаса бокс, вермасьӧм, варччӧм, сьӧкыд атлетика да футбол. «ЛУКОЙЛ-Коми» ООО-ын уджалысьяс окотапырысь волісны Усинск районса Закарвань грездлӧн да Щельябӧж сиктлӧн юбилейяслы сиӧм гаж-аддзысьлӧмъяс вылӧ. Миян медматысса рöдвуж, перымса комияс, окотапырысь кывзiсны делегатъяслысь висьтасьöмсö, зiлисны босьтны бурсö, юксьыны асланыс шедöдöмторъясöн. Та бӧрын чукӧртчӧмаяс водзын петкӧдчисны «Асъя кыа», «Встреча», «Ёлочка», «Инфинити», «Метаморфозы», «Фейерверк Проджект» сьылан-йӧктан котыръяс. Кутшӧмсюрӧ произведениеяс пырисны «Уна рӧма Войвыв» концерт программаӧ, – висьталӧ «Асъя кыа» ансамбльлӧн оркестрӧн веськӧдлысь Алексей Чашников. Шуам, сійӧ кӧ тэрмасьӧмӧн бергӧдчӧ, вӧрзьӧдчӧ либӧ другысьӧн личкӧ тормоз педальӧ, да сэки доймалӧ пассажир, тайӧ лоӧ туй выв правилӧ торкалӧмӧн. Сійӧ шулӧма, кадыс пӧ вежӧ йӧзсӧ, и ми кӧ ог тӧдмӧдӧй ассьыным челядьӧс бур да югыд йылысь кывъясӧн, сідзкӧ, ми ог на ставсӧ вӧчӧй тайӧ му вылас. Казьтыштам, Россияса президент Владимир Путин кырымаліс странаса Оланподулӧ вежсьӧмъяс пыртӧм вӧсна гӧлӧсуйтӧмсӧ июль 1 лунӧ нуӧдӧм йылысь индӧд. Удора районын ладмӧдӧма Пыисдінса школаын пӧжарнӧй сод да Усогорскса велӧдчанінын дзиръя, Важгортса школаын вежӧма би да дзоньталӧма асмогасянін. –Коми наука шӧринысь Биология институтса учёнӧйяслӧн видзӧдлас серти, тырмымӧн, мед республикаын вӧлі 600-700 кӧин, – висьталіс Владимир Иванович. Здук кежлӧ сувтласны, ӧдва удитан пырны либӧ петны, и панласьӧмӧн тӧвзьӧны нин. Висьысь кока кӧ, ӧдзӧс костас топӧдасны либӧ салонас усьны верман. Сэсся сідз шусяна «мото-часъяссӧ», кодъясӧс миянлы вичмӧдлӧ культура министерство респуб-ликаса кар-районӧ петалӧм вылӧ, видзим нин кольӧм тӧвнас. Усинск районын тайӧ УПН-сӧ уджӧдны босьтчӧмаӧсь дас во сайын нин, но и талун Россияын татшӧм аслыспӧлӧс да ыджыд вына установкаыс сэсся некӧн абу. Иван Морозовлӧн отсасьысьыс, Иван Иванович Свистельник, висьтасис, мый найӧ бура ладмылӧмаӧсь, ӧти кывйӧ век волӧмаӧсь, вӧлӧмаӧсь быттьӧ батя-пиа. Таво бурдӧдчанінса кык юкӧнын вӧчӧмаӧсь дзоньтасян удж, автопаркас содтӧд воӧма кык машина, больничаыс ас тшӧт весьтас ньӧбӧма вир туялан аппарат. Комиын кыйсьысьяс ёна майшасисны, мый та кузя шуас миян республикаса веськӧдлысь, ӧд ӧткымын регионын и збыльысь потшӧмаӧсь йӧзыслы вӧр-ваӧ туйсӧ. Пластик, батарейка, кабала, кӧрт, стеклӧ – тайӧ ставыс миян олӧмын коланатор, но кад кольӧм бӧрын шыблалам сійӧс да татшӧм ногӧн пежалам вӧр-васӧ. Россияын олысь войтырысь 75 прӧчентыс сулалӧ сы дор, медым Россияса Конституциялӧн выныс вӧлі странаяс костын кырымалӧм сёрнитчӧмъясысь ыджыдджык. Таысь кындзи «Лесоруб XXI века» дырйи муніс вӧр овмӧсын уджалысь аньяс да вӧр овмӧслы дасьтан велӧдчанінъясысь студенткаяс пӧвстын мичлун конкурс. «Монди Сыктывкарса ЛПК»-лӧн районъяскӧд социальнӧя ёртасьӧм кузя сёрнитчӧмлӧн шӧр могыс – отсавны ичӧт бизнеслы да содтыны сикт-грездын уджаланін. —Аттьӧала миян вӧчӧмторъясӧн вӧдитчысьясӧс, кодъяс вӧзйӧны, кыдзи позьӧ бурмӧдыштны коми кывлысь корпуссӧ, кывкудъяссӧ, — висьталіс Марина Федина. Велӧдчи и кысьыны, и вышивайтчыны, и сёйысь лепитчыны, и кучикысь вӧчасьны, и рисуйтчыны, и макраме кыны, и конькиӧн иславны, и волейболӧн ворсны. Юрий Ши-баев содтіс, фестиваль йылысь юӧрсӧ пӧ кутам йӧзӧдны ӧтуввезйын #Василей хэштегӧн, медым и мукӧд регионын олысьяс вермисны тӧдмасьны сыӧн. Сыктывкарса да Коми-Зыряна архиепископ, владыка Питиримлӧн водзмӧстчӧмӧн ӧні дасьтысьӧны нуӧдны «От покаяния к воскресению России» «гӧгрӧс пызан». Сы отсӧгӧн тшӧтш мичмӧдам-баситам районса медшӧр коз да чинталам вывті паськалӧм-джудждӧм пуяс, – ошйысис Визин сиктса юралысь Вячеслав Татаринов. Но тӧдчана и сійӧ, мый комбинатын оз вунӧдны ветеран-пенсионеръясӧс, налӧн эм позянлун шойччыны-ёнмӧдчыны предприятиеса санаторий-профилакторийын. –Татшӧм балсӧ ми котыртлам сизим во дорвыв нин, и зілям кутчысьны традицияясӧ, – висьталіс бальнӧй йӧктӧмъяслӧн школаӧн веськӧдлысь Марина Цибарт. Ӧти-кӧ, ыстыны письмӧ «Россияса пошта» пыр 167982, ГСП-2, Сыктывкар, Карл Маркс уличаса 229-ӧд номера керка, «Коми му» газет редакция адрес серти. Кольӧм нэмся 20-ӧд воясӧ Японияын овлӧма Хатико нима пон, коді ассьыс кӧзяинсӧ колльӧдлӧма кӧрт туй вокзалӧдз, а сэсся рытнас виччысьлӧма сэні жӧ. Окота пасйыны, мый миян нималана кывбуралысьным олӧм помланьыс гижис ас дорас кыскана уна кывбур, кытысь тыдалӧ талунъя олӧмсӧ садь юрӧн донъялӧм. Выльлунӧ Сыктывкарса коми культура шӧринын вӧчисны медводдза коми поэтлӧн чужӧмсянь 180 во тырӧмлы сиӧм «Миян Иван Куратов» викториналы кывкӧртӧд. Ми дасьтам конкурс серти колана положение да ыстам Россияса Пошталöн став Коми юкöнас, — висьталö «Коми йöзöдчан керкаöн» веськöдлысь Инесса Орёл. Регионын 2013 воын вынсьӧдӧм оланпас серти предприятие-организацияын, кӧні зільӧ 35 мортысь унджык, быть колӧ лӧсьӧдны и вермытӧм йӧзлы уджаланін. Став тайӧ лӧпсӧ переработайтӧм могысь нуас «КомиЭковтор» компания, а «УхтаЖилФонд» ас тшӧт весьтас ыстас пуксьӧм батарейкаяссӧ Челябинскса заводӧ. Тайö торйöн нин кивыв олöма да вермытöм йöзлы, ылi сикт-грездын олысьяслы, а сiдзжö налы, кодъяс кутшöмкö помка вöсна оз вермыны петавны гортсьыс. Ӧтияс элясьӧмаӧсь контейнер абутӧм вылӧ, мӧдъяслӧн сикт-грездас эськӧ и эм татшӧмыс, но ичӧт пӧ, немтор оз тӧр да корӧмаӧсь сувтӧдны ыджыд бункер. Чужан кывъяс кусӧм топыда гартчӧма регионъяслӧн мӧд мытшӧдкӧд — Россияса олысьяс зільӧны овмӧдчыны ыджыд каръясын — Москваын да Санкт-Петербургын. Ӧд найӧ семья кутысь-вердысьяс, да и велӧданінад челядьыд натӧг батьтӧм кодьӧсь, а тайӧ зэв ёна мӧрччӧ торйӧн нин зонпоснилӧн быдмӧм-сӧвмӧм вылӧ». Кабуков, позьӧ шуны, велӧдӧма да лэдзӧма ыджыд спортӧ юниоръяс пиын мирса кыкысь чемпион Каролин Хеннекеӧс да мирса кубокын призёр Надин Хохлерӧс. Сійӧ уна во нин лӧсьӧдӧ аранжировка «Зарни ёльлы», ёртасьӧ Россияса нималана котыръяскӧд да сьылысь-ворсысьяскӧд, пырӧ шылада конкурсъяслӧн жюриӧ. Тані жö йöзöдöма Сöветскöй Союзса Геройяслысь биографияяс, кодъяслöн олöмыс йитчöма Коми Республикакöд, фотогалерея, казьтылана инъяс да мукöдтор. Этнопаркӧ локтысьяс йӧктісны да ливкйӧдлісны музыкантъяскӧд тшӧтш бура нин тӧдса «Фонари», «Невидимка», «Обернись» да, дерт, «Останусь» сьыланъяс. –Таво нин воис юӧр, мый шыӧдчӧмнымӧс донъялӧмаӧсь, ошкӧмаӧсь да вичмӧдӧмаӧсь 300 сюрс шайт, – висьталіс Лыатыса ТОС-ӧн веськӧдлысь Михаил Данилов. Эз на тӧдны, эштас-ӧ кӧдзыд пуксьытӧдз скӧтлы выль юр сюяніныс да, Яшар кык пӧвста пӧвъясысь костас пилипызь кисьтӧмӧн керка дорас кыпӧдіс выльӧс. Сідзжӧ и ачыс Федя Мелехин геройыс «Кӧні тэ, карӧ» висьтын моз кылӧдлӧма пуръяс паськыда ойдӧм Сыктыв юті да петӧма верстьӧ олӧмас да паськыдінас. Пӧрччысьӧм-лӧсьӧдчӧм бӧрын кодкӧ шонтысьыштіс-нуръясьыштіс, кодкӧ тӧдсаясыскӧд аддзысис-чолӧмасис, кодкӧ вузасян пызанъяс дорын бергаліс-ньӧбасис. Да и кор волывлӧны миян верӧскӧд чужан сиктъясӧ, кокниа воӧны ӧти кывйӧ сэтчӧс ныв-зонкӧд — найӧс лыддьӧны ас йӧзӧн, а оз карса вышепашитчысьясӧн. Гортын ӧтвыв дасьтам социальнӧй кокньӧдъяс кузя быдсикас шыӧдчӧм, сёрнитам, кодлы кутшӧм отсӧг колӧ, юам тшай, варовитам – ставным рӧдвуж кодьӧсь. И мунтöдз душ-мöд лун водзджык Белоруссиясянь воис письмö, мый Николай Никифорович Шаховöс выльысь дзебöмаöсь Витебск районса Старое Село грездын. Энергоэффективносьт бурмӧдӧмӧн «СКАТ»-лӧн керкаясын олысьяс коммунальнӧй могмӧдӧмысь вештысьӧны этша-джык, а, сідзкӧ, видзтӧны и быдсикас ресурссӧ. И такӧд тшӧтш ӧтарӧ ёнмӧ сэтчӧ пырӧдчысьяс костын ёртасян йитӧдыс: водзмӧстчысь войтыр юксьӧны ӧта-мӧдныскӧд асланыс дум-кӧсйӧмъясӧн да бур опытӧн. И Конституцияö пыртöм могысь вöзйöм вежсьöмъясыс бур боксянь тöдчасны власьт да йöзкотыр, тшöтш и волонтёръяс костын топыдджык йитöд лöсьöдöм вылö. Кыдзи котыртӧма тайӧ уджсӧ да мый колӧ тӧдны Общественнӧй приёмнӧйӧ шыӧдчысьяслы–та йылысь сёрнитім приёмнӧйысь эксперт-специалист Мария Юшковакӧд. Коми Республикаын общественнӧй котыръясын зільысьяс, экспертъяс, регионын олысьяс гӧгӧрбок донъя-лӧны челядя семьяяслы отсалӧм йылысь оланпас бала. Сэтчӧ воліс Россияса Рытыв-Войвыв регионъясысь 29 делегация, на лыдын и национальносьтъяслӧн да ёртасян керкаясын зільысьяс, ставыс сюрс сайӧ морт. Кӧсъя сёрнитчыны культура керкаӧн веськӧдлыськӧд, мед дискотекаяссӧ тані оз кутны котыртлыны, а мед уджаласны сӧмын библиотека да олӧма йӧзлы клуб. – Ӧні ми нуӧдам кык нималана ыджыд фестиваль, кодъяс лоисны сідз шусяна брендӧн: «ШаньгаФест» да «Живой воздух», – медводз пасйис Елена Васильевна. Пасъям, сизим спорт школаын, кодъяслӧн нимын эм «олимпийскӧй» кыв, кӧкъямыс отделениеын дасьтӧны том йӧзӧс базӧвӧй олимпийскӧй спорт сикасъяс кузя. — Комиысь ӧні сӧмын Воркута лыддьыссьӧ Арктикаса карӧн, но ми зілям, мед Вой саридздорса муясӧн шуисны тшӧтш Инта да Усинск каръяс, Чилимдін район. Казьтыштам, таво март 11 лунö РФ-са Госдума бöръяысь донъялiгас примитiс Россияса Оланподулö вежсьöмъяс пыртöм йылысь президентлысь оланпас баласö. —А кор йӧзӧдісны Коми Республикалы 100 во тырӧмлы сиӧм логотип дасьтан конкурссӧ, ми сёрнитчим тшӧтш пырӧд-чыны сэтчӧ, — висьталіс Анелия Лянцевич. Чолӧмалан кывйӧн сідзжӧ петкӧдчис Пожӧг сиктса администрацияӧн веськӧдлысь Зинаида Егоровна Попова, коді козьналіс грездса клублы сьӧма сертификат. Турцияӧ либӧ Египетӧ оз лэдзны, кытчӧдз он вешты судӧн индӧминӧдз горт дорад, дачаад либӧ мукӧдлаын потшӧстӧ, он восьты спецтехникалы туйсӧ да с.в. — Та вӧсна кора видзӧдлыны, позяс-ӧ сиктын уджалысьяслы отсалӧм могысь вичмӧдны кӧть нин джынсӧ — 120 миллион шайт, медым мӧсъяссӧ найӧ эз бырӧдны. Сэки бурдӧдысьяслы, кодъяс оз уджавны коронавирусӧн висьысьяскӧд, оз на вӧлі мынтыны содтӧд сьӧмсӧ, кӧть эськӧ налӧн уджыс тшӧтш содіс некымын пӧв. Та кузя медшӧр индӧд сертиыс вторсырьёсӧ колӧ вайны сӧстӧмӧн, мыськавны-весавны сёян-юан колясысь да топӧдны-лямӧдны, медым этшаджык места босьтас. Быд во вичмӧдӧны сьӧм Глотово вожса ылі сикт-грездӧ – Муктыӧ, Коптыӧ, Латьюдінӧ, Зӧрзяыбӧ да Слӧбӧда Ягӧ – йӧзӧс да колана вузӧс нуӧм-вайӧм могысь. Сентябрь 16 лунӧ 80 арӧса нывбаба усьӧма 46-ӧд номера автобусын (маршруткаыс мунӧ вӧлӧм Сыктыв шоссе кузя Морозов уличалань) да дойдӧма морӧс лысӧ. Кабуковысь кындзи сборнӧйса мужичӧйясӧс мӧдасны дасьтыны Максим Максимов да Артём Истомин, нывбабаясӧс – Владимир Королькевич да Николай Загурский. –Эска, вынсьӧдӧм оланпасыс лоас челядя семьяяслы збыльысь тӧдчана отсӧгӧн, ышӧдас том гозъяясӧс чужтыны унджык кага, – висьталіс Надежда Дорофеева. Коми Республикалы 100 да Кулӧмдін районса Помӧсдін сиктлы 315 во тырӧмкӧд йитӧдын август 22 лунӧ Помӧсдінса культура керкаын котыртлісны кыпыд гаж. Тайӧ спорт сикасас пӧ он мудз, ӧд сэні он сӧмын котӧрт кокӧн либӧ лызьӧн, но и карта отсӧгӧн вуджан-венан мытшӧдъяс – тайӧ нин техническӧй юкӧнъяс. 1893 воӧ Кардорса губернатор Александр Энгельгардт кыті вӧлӧн, кыті подӧн волӧма Чилимдінӧдз, а сэсся тшӧктӧма вӧчны Мозын юсянь Печора вожӧдз туй. Енэжті кывтысь Богородича-Ен мам пӧрччӧма юр вывсьыс уна рӧмӧн дзирдалысь чышъянсӧ да вевттьӧма сійӧн пӧгибӧ воӧм войтырӧс, мездӧма найӧс вӧрӧгысь. А сэтчӧ пӧ волывлӧ вель уна том йӧз, нуӧдӧны быдсикас аддзысьлӧм-слёт, котыртлӧны этнография да чужан му туялӧм кузя семинаръяс да мастер-классъяс. Челядьӧс быдтӧма-велӧдӧма, водзӧ олӧмас петкӧдӧма-туйдӧма, внук-внучкаӧс бабитны-быдтыны отсалӧма, правнукъяс нин асланыс тёльӧдчӧмӧн нимкодьӧдӧны. Сэсся водохранилище дорас вайӧдӧма участкӧвӧйӧс да стрӧжитӧма: тані пӧ кыптас форель рӧдмӧдан овмӧс, и вошас кӧ кӧть ӧти пӧв-плака, мӧдан кывкутны. Жаль, эз вермы сійӧ олігас на тырвыйӧ збыльмӧдны ассьыс ыджыд кӧсйӧмсӧ: медым Удораын олысьяс донъяласны сылысь нэм чӧжӧн чукӧртӧм юӧр-снимокъяссӧ. А нӧшта ми вайим сысянь Сыктывдін районса администрацияӧн веськӧдлысь Любовь Дорониналы видза корӧм волыны побратим-карӧ делегацияӧн тавося июльын. 2018 восянь «ЛУКОЙЛ» компания заводитіс кыпӧдны гырысь стрӧйбаяссӧ дзик став уджсӧ ас вылас босьтӧмӧн, а такӧд тшӧтш вужвыйӧныс дзоньтавны важъяссӧ. Кызвын татшӧм учреждениеас эськӧ пандуссӧ вӧчӧмӧсь лючки, но аптека ӧдзӧсъясыс колана 90 сантиметрсьыс векньыдджыкӧсь да, колясканад пырны он вермы. Викториналы кывкӧртӧд вӧчтӧдз на искусство гимназияысь «Тӧдысьяс» да том коми войтырлӧн «МИ» котырысь «Анькытшъяс» командаяс венласисны тӧдӧмлуннас. Гижӧдъяс ыстыны: 167982, Сыктывкар, Карл Маркс улича, 229 номера керка, «Войвыв кодзув» журнал редакция, либӧ kodzuv@mail.ru электроннӧй почта вылӧ. Кыдзи висьталӧны «Сытый гражданинын» водзмӧстчысьяс, водзті кӧ пажын вылас видзӧмаӧсь 3-4 сюрс шайт, ӧні волонтёръяслы ковмӧ тыртчыны 18-20 сюрсӧдз. Медым пырӧдчыны коми литература радейтысьяслы сиӧм тайӧ конкурсас, коліс лыддьыны «Войвыв кодзув» литературно-художественнӧй журналын йӧзӧдӧм гижӧд. Медсясӧ пӧ тайӧ шӧркодя да гӧля олысьяс, кодъясӧс судитӧмаӧсь тышкасьӧм-кампужитчӧмысь, гусясьӧмысь, ылӧдчӧмысь, растратаысь да йӧз эмбур асалӧмысь. Сэк жӧ, позьӧ шуны, тайӧ кыпыд чукӧртчылӧм вылас медся нин вӧрзьӧдана вӧлі Печора районысь Кожва посёлокса школаысь челядьлӧн видео пыр аттьӧалӧмыс. Сыктывкарса университетын ректорлысь удж вӧчысь Ольга Сотникова казьтыштіс, мый студент-медикъяслы ковмис велӧдчыны ӧти стрӧйбасянь мӧдлаӧ вуджӧмӧн. Ӧльӧш Рассыхаев — филология наука кандидат, коми кыв туялысь, гӧтырыс — Елена Рассыхаева — тшӧтш филолог, ӧні веськӧдлӧ томуловлы проектъяс шӧринӧн. Россияса просвещениелӧн историяын сiйӧс тӧдӧны кыдзи гижысьӧс, вуджӧдчысьӧс, философӧс да серпасасьысьӧс, важ коми литература кывлы подув пуктысьӧс. Но век жӧ тӧдчӧдӧ, мый кык кыв тӧдӧм бур водзӧс велӧдчыным да олӧмын, тайӧ отсалас кагалы бурджыка гӧгӧрвоны кытшалысь олӧмсӧ да озырмӧдас кывворсӧ. — Миянлы оз на ӧтчыдысь ковмыв чукӧртчывны да видлавны депутатъяслысь вӧзйӧмъяс, ӧд миянлы абу веськодь, кыдзи кутасны сӧвмыны Вой саридздорса муяс. Неыджыд кадколастӧ тӧдмалім Венгриялысь история, культура, архитектура, живопись, литература, кыв политика, экономика да, дерт жӧ, венгр кыв йылысь. Шуам, бӧръя гырысь конкурсъясӧн вӧліны Салехардын «Душа тундры», Ханты-Мансийскын «Возьмёмся за руки, друзья», Москваын «Тепло летечко» да «Истоки». Дженьыда кӧ, медым тіянӧс эз сувтӧдны погона йӧз да эз видзны 48 час полицияса дежурнӧй часьтын либӧ эз корны ёрдӧ, ставсьыс колӧ ас кадӧ вештысьны. Со, шуам, 2019 воын фольклор кузя Коми Республикаса олимпиадаын Мужи сиктса шӧр школаын велӧдчысь Татьяна Воронцова шедӧдӧма 3 места «Ныы юр» уджӧн. Гажӧдчигас нуӧдлӧмаӧсь торъя обрядъяс, кодъяс пӧ, кыдз эскылӧмаӧсь йӧзыс, отсаласны бурмӧдны олӧмсӧ, быдтыны озыр урожай, рӧдмӧдны гидын пемӧсъясӧс. Инспекторъяслӧн уджӧн бурджыка тӧдмасьӧм бӧрын томъяс во джын кежлӧ ветласны босьтны содтӧд тӧ-дӧмлун пытшкӧс делӧяс министерстволӧн велӧдан шӧринӧ. И со неважӧн кывсис, мый Емдін районса Айкатылаын бара на кыпыда восьтӧмаӧсь. Но абу нин детсад, а сэтысь. квайт выль ӧшинь да дас кык балкон ӧдзӧс. Уджö босьтчигас нин Комиын Владимир Викторович кöсйысис веськыда висьтавны республикаса олысьяслы, мый вöчсьö коронавируслы паныд водзсасьöм могысь. Зэв уна конкурс котыртӧма челядьлы да том йӧзлы, но и олӧмаяслы эм жӧ мый вӧчны тані, – нимкодьпырысь висьталіс Усинск карын олысь Галина Воробьёва. –Меным веськодь, мортыс татчӧсса али бокысь воӧм, медшӧрыс – сылы колӧ бура тӧдны ассьыс уджсӧ, лоны тӧлка специалистӧн да кужны сибӧдчыны йӧз дорӧ. –Вай век жӧ видлалам «оптимистичнӧй сценарий» да надейтчам, мый матысса кадӧ, гашкӧ, май помланьыс, ставыс вежсяс бурлань, и ми кутам водзӧ уджавны. 1941 воын, кор Москва дорын грымакылöма зэв сьöкыд тыш-кось, бара жö Гöрд изэрд вылын нуöдöмаöсь военнöй парад, кодöс видзöдöма ачыс тöварыш Сталин. Удж, уджӧн могмӧдан да йӧзӧс социальнӧя доръян министерствоӧн веськӧдлысьӧс вежысь Валерий Коротинлӧн кывъяс серти, ставсӧ тайӧс программаын индӧма. Кывсьö, Ненеч кытшын пö 70 прöчент олысьыс талы паныд, а тайö сöмын комын сюрс гöгöр морт. Архангельскад, тöдöмысь, став миллион сайöыс лоас та дор. –Нимкодь, мый эмӧсь йӧз, кодъяс оз вунӧдны пӧль-пӧчыслысь киподтуйсӧ, – висьталіс Коми Республикаса мастеръяслӧн котырӧн веськӧдлысь Ольга Томилова. Эм миян и асланым вежа морт, видзысь да мездысь – батюшка Всеволод Иванович Потеминский, кодӧс гудыр да пемыд 1937 воын мыжтӧг мыждісны да лыйлісны. Со быттьӧ неважӧн на Эжваысь Бумажник шӧртуйса 50-ӧд номера керкаын восьтісны сідз шусяна экоплощадка, а пӧшти вогӧгӧрся уджлы эм нин бур кывкӧртӧд. Пыр на венӧ быдсикас мытшӧд-падмӧг, кавшасьӧ дзор юра Ураллӧн чуркъяс вылӧ, лэччывлӧ уліас, рутшка-ратшка мунӧ расъяс пыр, мудзлытӧг восьлалӧ водзӧ. Со и тайӧ гаж дырйи котырын сьылысьяс Вика, Ксюша да Полина Михайловаяс чолӧмалісны ассьыныс велӧдысьсӧ, сьылісны Геннадий Поповлысь сьыланкывъяссӧ. Вынсьӧдтӧдзыс наӧн тӧдмӧдӧны йӧзсӧ, вӧзйӧны донъявны коми войтырлӧн чукӧртчылӧмъяс дырйи, бӧрйыны медтӧдчанаяссӧ, кодъясӧс колӧ пӧртны олӧмӧ меводз. Таысь ӧтдор торйӧн пудъялім коми петасъяслӧн комплект вылӧ гижӧдчысьяс пӧвстын кык супер-приз: #Лок_татчӧ коллекцияысь толстовка да ыджыд фоторамка. Сійӧ сетас позянлун унджык предпринимательлы уджйӧзавны банкысь сьӧм, а оз кӧ сетны, власьт тэчасын зільысьяс нюжмасьтӧг отсаласны бизнес кутысьяслы. Кыдзи висьталіс Кулӧмдін районса администрацияӧн веськӧдлысь Сергей Рубан, бӧръя вит вонас пӧ восьтім вит выль скӧт карта, регыд эштӧдам нӧшта кыкӧс. Сиа «Коми му» газет лыддьысьяслы радейтны олӧмсӧ да ставнысӧ, кодъяс орччӧнӧсь, лоны тшӧтш и налы матыссаӧн да, дерт жӧ, ладӧн-артӧн овны и аскӧдныс! Комиын мупытшкӧсса озырлунӧн вӧдитчӧм да вӧр-ва видзӧм кузя министр Роман Полшведкин сідзжӧ казьтыштіс ведомствоас апрель 16 лунӧ чукӧртчылӧм йылысь. Библиотекаяс зільӧны пырӧдчыны гранта конкурсъясӧ, медым судзӧдӧм сьӧм вылас збыльмӧдны уджтасъяс, бурмӧдны ассьыныс материально-техническӧй подувсӧ. Да сы вӧсна, мый тайӧ карас олысьяслы оз нин вӧлі тырмы спортзалыс да спортплощадкаыс, торйӧн нин мини-футболӧн, баскетболӧн, волейболӧн ворсысьяслы. Матӧ кызь во нин Сыктывкарын нуӧдсьӧ Коми Республикаса канму символикаӧн, каналан кывъясӧн да коми серӧн учрежденньӧяс медбура мичмӧдӧм кузя конкурс. Нёль во мысти лӧсьӧдӧмаӧсь «Печорянка» котыр, кодлы нимсӧ сетӧмаӧсь сэтчӧс кывбуралысь да композитор Вячеслав Смирновлӧн «Печорянка» сьыланкыв серти. Водзкывъяс пасйӧма, мый миян странаным подуласьӧ традицияяс, асшӧрлун да ӧтувъялун вылӧ, и Россияса Оланподулӧ вежсьӧмъясыс зумыдмӧдӧны тайӧ подувсӧ. –Тайӧ вӧчсьӧ сы могысь, медым збыльмӧдны йӧзлы зэв тӧдчана кутшӧмкӧ торъя социальнӧй мог, мый отсалас бурмӧдны сійӧ либӧ тайӧ муниципалитетын олӧмсӧ. А менам сьöлöмкудйö да вежöрö нэм помöдз йиджöма «пыдöстöм пельса»-газет тыртан уджыс, ыджыд гажъяс дырйи пызан сайын сёрни-басниыс да гылыд серамыс. Общественнӧй котырын водзмӧстчысьяс вӧзйӧны индыны оланпасас, мый уджаланінсӧ позьӧ лыддьыны лӧсьӧдӧмаӧн сӧмын сэк, кор инвалидсӧ медаласны удж вылӧ. – Кыдзи ладмӧ национально-культурнӧй автономияясӧн веськӧдлысьяслӧн Комиын важӧн овмӧдчӧм уна сикас войтырлысь культурасӧ видзӧм-сӧвмӧдӧм кузя уджыс? Казьтыштам, тайӧ конкурссӧ вӧлі нуӧдӧма медводдзаысь на, регионын наставниклы сиӧм вокӧд йитӧдын республикаса юралысь Сергей Гапликовлӧн индӧд серти. Вöвлöма öд и сідз, мый волöма код вылö кö похоронка, а мортыс вöлöма ловъя. Татшöмторъяс пондаыс вермисны сорсьыны Паметь книга дасьтысь-лöсьöдысьяс. –Эска, компаниялӧн тӧдчана отсӧгӧн и водзӧ кутас сӧвмыны-бурмыны муниципалитетса сикт-грездъясын да посёлокъясын олӧмыс, – пасйис Евгения Лясковская. Специа-листъяс отсаласны сетны шыӧдчӧм, вочавидзасны юалӧмъяс вылӧ, корсясны тіянлы лӧсялысь патера, нуӧдасны документа удж да сетасны патераса ключ. Та кындзи этнофутуризмлы сиӧм фестиваль дырйи Анналы кажитчӧма чышъянъяслӧн коллекция, кодӧс мич-мӧдӧмаӧсь буретш печканъяс вылысь босьтӧм серпасъяс. Вермысьясӧс нимӧдан кыпыд чукӧртчылӧм дырйи сер-тификат сеталӧмысь ӧтдор вӧлі котыртӧма конкурссӧ нуӧдӧм кузя мӧвп-видзӧдласӧн юксьӧм могысь семинар. Дерт жӧ, производство сӧвмӧ-дӧмкӧд тшӧтш збыльмӧдам и социальнӧй тӧдчанлуна могъяс, торйӧн кӧ, кыпӧдам выль олан керкаяс, медицина да спорт шӧринъяс. Та йылысь ассьыныс кывкӧртӧд вӧчӧмаӧсь Коми Республикаса Госсӧветысь депутатъяс ноябрь 28 лунӧ регионса юралысь Сергей Гапликовлӧн вӧзйӧмкӧд йитӧдын. – Торйӧн нин нимкодь, мый компания петкӧдлысьяс век волывлӧны миян конференцияяс вылӧ, босьтӧны тӧд выланыс сиктсалысь тӧжд-могсӧ да зільӧны отсавны. Сьöлöмсянь аттьö «Монди Сыктывкарса ЛПК» компанияöн веськöдлысьяслы да торйöн Клаус Пеллерлы миянöс гöгöрвоöмысь да республикалы зэв колана отсöгысь. Та вӧсна бӧръя кадӧ ичӧт да шӧр сьӧктаа мыж вӧчысьясӧс судъяс пыр тшӧкыдджыка кольӧдӧны гортаныс, уголовно-исполнительнӧй инспекциялӧн (УИИ) син улӧ. Тайӧ лоӧмтор бӧрас Сыктывкарса мэрияӧн веськӧдлысь Наталья Хозяинова тшӧктӧма коммунальщикъяслы бурджыка дӧзьӧритны овмӧсъяснысӧ, мед крыса эз рӧдмы. А сэсся дум вылӧ усис Иркутск обласьтын неважӧнся ускӧттьӧыс да, шуи аслым, мый одыбсаӧс Енмыс видзис на, ытваыс некодлысь керка-картасӧ эз кылӧд-ну. Поэтлӧн архивыс пӧ ветымын во вӧрзьӧдтӧг куйлӧма, а кор Сидоров аддзӧма сійӧс, Тима Вень шуӧма та йылысь — тӧдчанлуныс пӧ Америка восьтӧмлӧн кодь жӧ. Ёрдлӧн кывкӧртӧд серти, 80 мортлы вунӧдчӧмсьыс ковмас вештыны кык пӧв унджык сьӧм, 33 мортӧс арестуйтӧмаӧсь, куимӧн мӧдасны уджавны государство вылӧ. Пресс-конференцияӧ пырӧдчысьяс сідзжӧ кӧсйисны тӧдны, мыйла Комиын коронавирусӧн висьысьыс уна, и на пӧвстысь кызвынсӧ лои эрдӧдӧма бурдӧдчанінъясын. Ӧд вермыны кӧсйис быдӧн, козинъясыс донаӧсь да – Hyundai Greta кроссовер, Stels Guepard квадроцикл да Stels Витязь снегоход, – висьталіс Игорь Поляк. И висьталісны кӧ сьӧкыдлунъяс йылысь, оз ков виччысьны найӧс, асьтӧ йирны, мый ставыс лоас лёк, ставыс пасьмунас. Колӧ лоны дасьӧн венны сьӧкыдлунсӧ. Та пӧрйӧ 4 часӧн сэтчӧс нырщикъяс босьтісны йӧзыслысь тонна шыблас: 100 килограмм пластик, 60 кг кӧрт, 40 кг батарейка да быдса 800 килограмм кабала. Концертсӧ нуӧдісны татчӧс йӧзкостса театрын ворсысь да Сыктывкарса искусство колледжын велӧдчысь Иван Есев да культура керкаын зільысь Илона Артеева. Неважӧн эштӧдіс ассьыс уджсӧ «Югыд ва» национальнӧй паркын войвыв вӧрса кӧръясӧс туялӧм да налысь юр лыдсӧ видзӧм» проект серти котыртлӧм экспедиция. Иван Григорьевич Истомин, Ямал-Ненеч кытшысь Шурышкар районса Мужи сиктын коми чери кыйысьлӧн семьяын чужлӧм морт, куим арӧсаӧн висьмӧма, коктӧммӧма. Медводдза лунас музейнӧй ведомствоӧн вӧвлӧм веськӧдлысь Кари Никконен тӧдмӧдіс миянӧс Суомиса юркарӧн, а аскинас шоныда паныдалісны нин Пудасъярвиын. Медым, шуам, донъявны ӧзйылӧмлысь ыдждасӧ, водзын ковмыліс кыпӧдлыны енэжӧ вертолёт – а тайӧ, гӧгӧрвоана, дона, дыр, да и колана юӧрсӧ колӧ виччысьны. Но а видзӧдысьяслы сьӧлӧм выланыс воӧма Кулӧмдін районса Дон сиктысь Артур Гарновлӧн сьылӧмыс, кодлы «ВКонтактеын» вичмӧма медся уна сідз шусяна лайк. Сёрнитам и йӧзыскӧд, мед найӧ вӧзъясны, мый нӧшта позяс вӧчны сьӧкыдлунъяскӧд паныдасьӧм семьяяслысь олӧмсӧ бурмӧдӧм могысь, — пасйис Сергей Гапликов. Но ыджыд арлыд вылӧ видзӧдтӧг сійӧ дасьтӧма зэв бур проект да сы серти вичмӧдӧм грант вылас лӧсьӧдчӧ лэдзны театрын уджалысьяс йылысь очеркъяса небӧг. Та йылысь видео пыр сӧвещание дырйи республикаса юралысь Сергей Гапликов юӧртіс Рытыв-Войвыв кытшын Россияса президентӧс петкӧдлысь Александр Гуцанлы. Коми Республикаса юралысьлысь удж вöчысьлысь видеошыöдчöмъяссö позьö ви-дзöдны-кывзыны сылöн пресс-службалöн «ВКонтактеын» лист бокын да ютуб-каналын. Медводдза юалӧмыс, дерт, вӧлі йитчӧма коронавирускӧд: мыйсяма тайӧ висьӧм, кыдзи водзсасьӧны сылы паныд да унаӧн-ӧ нёрпаласны сійӧн миян республикаын? Олег Уляшевлӧн «Пам пугорса шемӧс», «Мизя Паш», «Ёгор Петырлӧн кыв» да мукӧд висьтас, ӧтув кӧ найӧс видлавны, тыдовтчӧ коми йӧзыслӧн вежӧрыс и кывйыс. Снимокъяс вылын: Михаил Данилов да «Сыктывкарын Емдінса землячество» социально-культурнӧй шӧринӧн веськӧдлысь Лидия Дубленникова; зонпоснилы карусель. «Коми войтыр» ӧтмунӧмӧн веськӧдлысь Алексей Иванович Габовлӧн водзмӧстчӧмӧн «Агрокомплекс» пыр ыджыд отсӧг вичмӧ видз-му ов-мӧсъяслы, кӧр видзысьяслы. Инвесторъясöс ышöдöм могысь дасьтöма да öтуввезйын Перым-Коми кытшлöн могъяс кузя министерстволöн сайтын йöзöдöма «инвестицияа площадкаяслысь» реестр. Аддзысьлӧм кежлӧ выставка дасьтігӧн библиотекаса уджалысьяс казялісны «Коми-пермяцкая детская литература» 2008-ӧд воын йӧзӧдӧм библиография указатель. Новлӧдлісны Марий Эл пасьтала, и мый шыбитчис синмӧ, да и сэні уджалысьясыс та вылӧ индісны: «Ми ассьыным мужичӧйясӧс пыдди пуктам да ӧбидаӧ ог сетӧй. На лыдысь 74 прӧчентыс йитчӧма буретш челядькӧд, – висьталіс судса приставъяслӧн федеральнӧй службаса Коми управлениеӧн веськӧдлысь Дмитрий Кручинкин. Талун кежлӧ «Госуслуги» портал пыр позьӧ вӧчны сӧмын куимтор на: босьтны выль либӧ вежны важ паспорт, регистрируйтчыны да дасьтыны суйӧрсайсалы корӧм. Уджъяс донъялам арлыд серти нёль тшупӧдын: 1-4 классъясын велӧдчысьяс, 5-8 классъясын велӧдчысьяс, 9-11 классъясын велӧдчысьяс да студентъяс, верстьӧ. Черчение кузя велӧдысьным, буракӧ, уджаліс кыкнан школаас да миянлы урок вылӧ вайлывліс, кыдз медбуръяссӧ, чертёжъяс, кодъясӧс вӧчлӧма Зина Зиновьева. Петан туйӧн пӧ вермас лоны, ӧти предприятие кӧ вермытӧмлы уджаланін лӧсьӧдан сьӧмсӧ сетас мӧдлы, кӧні омӧль дзоньвидзалуна мортлы зільны мытшӧдыс абу. Кольӧм вежонӧ Россияса президент Владимир Путин сёрнитіс регионъясӧн веськӧдлысьяскӧд ытва да вӧрын сотчӧмъяс дырйи артмӧм омӧльторъяс бырӧдӧм йылысь. Коронавирускӧд водзсасьӧм могысь дасьтӧма койка-оборудование Коми Республикаса больничаын, войнаса ветеранъяслӧн госпитальын да весиг кага чужтанінын. А кывйö сетчытöмъясыслы збыльысь, буди, плешкас буриника колскöбтыны, мед чипан ыджда юр вемныс пыркнитчыштас, да гöгöрвоыштасны, мый вöчсьö на гöгöр. Тӧдчанаӧсь небӧгас поэт-просветитель Иона Тимофеевич Чисталёв (Жан Морӧс, Прометейлӧн бать) да композитор-фольклорист Павел Анисимов йылысь пасйӧдъяс. Быдӧн, коді кӧсйӧ отсавны пикӧ воӧмаяслы, вермас звӧнитны 8-800-200-34-11 телефон пыр либӧ пасйысьны мывместе2020.рф сайтын да пырӧдчыны тайӧ акцияас. Выль оланпасын урчитӧм отсӧгсӧ шуӧма вичмӧдны 2020 вося январь 1 лунсянь (а сэтысь ӧткымын индӧд кутасны збыльмӧдны 2019 вося сентябрь 1 лунсянь нин). Дзоньталам детсад-школа, отсалам ас вылӧ уджалысьяслы, восьтам выль уджаланінъяс, – висьталіс Сыктывдінса администрацияӧн веськӧдлысь Любовь Доронина. –Республика сӧвмӧмын Ухталӧн пайыс зэв тӧдчана, ӧд ӧкмысдас во сайын буретш тані вӧлі пуктӧма регионын мусир да биару перъян промышленносьтлы подувсӧ. Тöдса нин öружиеысь öтдор, танi шуöма вöлi став мир водзас ошйысьыштны нöшта кызь сикас выль техникаöн, кодъяс некор на абу мунлöмаöсь Мавзолей дортi. Юбилейкӧд йитӧдын чолӧмалана гижӧд сетіс Екатерина Дьячковалы Усинск карса кытшын юралысь, муниципалитетса администрацияӧн веськӧдлысь Николай Такаев. Медым водзсасьны висьӧмыслы паныд, медым мортыслӧн лоис сідз шусяна иммунитет, колӧ вӧчны вакцина либӧ. висьмыны да бурдны, – пасйис Нина Овчинникова. А сэсся став войтырыс вежа ӧбразъясӧн петісны ывлаӧ, медым бурсиан сьыланъясӧн гӧгӧртны муса сиктнымӧс помсянь помӧдз, вежӧдны чужанінлысь быд пельӧс. Гажа вӧлі и ывлаын: гӧсьтъяслысь юасисны-донъялісны Опонасей ярманга йылысь тӧдӧмлунсӧ, а челядьӧс ышӧдісны пырӧдчыны быдсикас гажа ворсӧм-ордйысьӧмӧ. «ЛУКОЙЛ-Коми» ООО-лöн отсöгöн Усинск районса шöр больничаö шуöмаöсь вайны содтöд медоборудование да быт техника, мый торйöн нин колана пандемия дырйи. Кыдз висьталіс Светлана Витальевна, 2013 восянь Россияса президентлӧн индӧд серти шуӧма судзсьытӧма олысь семьялы коймӧд кага вайӧмысь отсавны сьӧмӧн. Коми Республикаса правительствокöд сёрнитчöм серти «Монди Сыктывкарса ЛПК» вичмöдіс 130,340 миллион шайт лолавны отсалан 70 ИВЛ аппарат ньöбöм могысь. Эмӧсь содтӧд кокньӧдъяс Айму вӧсна Ыджыд тышса участникъяслы, инвалидъяслы, 60 арӧса да олӧмаджык вӧралысьяслы, охотобществоясысь почёта кыйсьысьяслы. Вит тӧлысьнад сэні ӧкмис сиктсалӧн да паськыд рӧдвужыслӧн 800 сайӧ снимок, казьтывлана гижӧдъяс, архивысь корсялӧмторъяс, рӧдӧвалӧн паськыд вожа пуяс. Тавося тувсов серпасыс ёна торъялӧ мукӧд восяысь: йӧзсянь да кельыдлӧз экрансянь сӧмын и кылан ылi муясысь воӧм коронавирус висьӧм йылысь сёрни-басни. –Окота, мед челядьным быдмисны шаньӧсь да мывкыдӧсь, пыдди пуктісны олӧма йӧзӧс, кужисны торйӧдны бурсӧ да лёксӧ, – водзӧ юксьӧ аслас мӧвпъясӧн Ольга. –Предприятиеса генераль-нӧй директор Александр Голованев нимсянь аттьӧала тайӧ конкурсас став вермысьсӧ, кодъяслы абу веськодь, мый вӧчсьӧ чужан муас. — Финнъяслысь тай ёсь йыла керкаяснысӧ телевизор пырыд петкӧдлӧны, вӧр керкаыс вӧлі сэтшӧм жӧ ёсь йыла, ӧтарас и мӧдарас коз лап моз лэччысь вевтъяса. Россияса дизайнеръяслӧн союзӧ пырысь Анелия Лянцевич велӧдӧ Сыктывкарса университетын, а Полина Кратц помалӧма СГУ-ысь культура да искусство институт. Айкатыласаяс тшӧтш майшасисны культура керка дзоньталӧм вӧсна, корисны сиктас творчество керка, физкультура да дзоньвидзалун ёнмӧдан комплекс кыпӧдны. Пуктім выль ӧшиньяс да ӧдзӧс, нюжӧдім би, мыйкӧ мында дзоньталім керка вевт, кыпӧдім сідз шусяна антресольӧй этаж да торъя стрӧйба, кӧні сулалӧ ладья. «Коми войтыр» öтмунöм аттьöалö Коми Республикаын национальнöй политикаса министр Галина Габушеваöс исполкомлысь чукöртчылöм котыртны-нуöдны отсалöмысь Медся тӧдчанаыс – абу кӧвъявны тайӧс мырдӧн, а кокньыдика ыззьӧдны, крукыштны мыйӧнкӧ, медым мортыслы аслыс окота вӧлі видзӧдны-тӧдмавны ставсӧ водзӧ. Челядьдырся кадыд – медся шуда: мамлӧн мелі киыс, батьлӧн колана туйдӧмыс, чой-воккӧд гажаа ворсӧмыс. Тайӧ кадсӧ нюммунӧмӧн и казьтылӧ Галина Ивановна. Буретш тайӧ лунас 1930 воын Воронеж дорын ученньӧ дырйи странаын медводдзаысь 12 морт чеччыштісны парашютӧн да пӧртісны олӧмӧ на водзӧ сувтӧдӧм могъяс. Чайта, сылӧн тайӧ небӧгыс лоӧ йӧзкостса шылад радейтысьяслы зэв бур козинӧн, – тӧдчӧдіс Коми Республикаын национальнӧй политикаса министр Роман Носков. «Вуджӧдӧм» нимпасын медвылӧ донъялісны Евгений Козловӧн Олег Павловлысь, Нина Ягодинцевалысь да Валентина Ерофеева-Тверскаялысь кывбуръяс вуджӧдан удж. Сэки гырысь ӧтувъя овмӧсъясӧн веськӧдлысьяс веськыда шыӧдчывлӧмаӧсь велӧдчанiнъясӧ, да диплома том специалистъясӧс ыстылӧмаӧсь уджавны Россия пасьтала. Темаыс Аннаӧс кыскӧма ас дорас, и регыд том ань босьтчӧма туявны и матысса мӧд регионъясысь: Архангельск, Вӧлӧгда, Новгород, Суздаль муясысь печканъяс. Быд татшӧм котырлӧн могыс зэв тӧдчана: видзны став бурсӧ, мый вӧчӧма миянӧдз, петкӧдлыны да висьтавны та йылысь водзӧ олысьяслы, челядьлы да том йӧзлы. Медводз тайöс вöчасны кутшöмкö ыджыд предприятиеын, казяласны кö нелючкияс — бырöдасны найöс да сöмын та бöрын тшöктасны тадз жö вöчны быд кар-районын. Неважӧн сійӧ меститӧма больничаӧ коктӧм инвалид Андрей Ярчукӧс, коді некымын тӧлысь олӧма Эжваын «Фрегат» вузасян шӧринса сод улӧ сувтӧдӧм диван вылын. Сыктывкарса архивын дыр уджалӧм-корсьысьӧм бӧрын Мария Плоскова дасьтіс ыджыд статья аслас мужичӧй рӧдвуж йылысь, кодъяс дорйисны миянлысь Рӧдинанымӧс. Апрель 20 лунӧ чукӧртчыліс Россияысь биатлон кузя союзлӧн правление, кӧні вынсьӧдісны 2020-2021 вояс кежлӧ странаса командаясӧн веськӧдлысьяслысь штаб. Тадзи вöлöм шуö менам пöрысь пöч, Эжва йывса Польеысь Тима Анна, коді кык пиöс – Митипер Васьöс да Митипер Миколайöс – ыстіс Айму вöсна Ыджыд тыш вылö. Николай Терентьевич окотитіс тӧдмӧдны чукӧртчысьясӧс ӧтмунӧмлӧн уджын водзӧ вылӧ ныр-визьяс кузя аслас видзӧдласӧн, но урчитӧм 5 минутыс сылы эз тырмы. «Коми му» газетлӧн 41-ӧд номерын йӧзӧдлім «Гашкӧ, бӧръяысь ворсам?..» гижӧд, кӧні юӧртім вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрлӧн «дзугйӧ» веськалӧм йылысь. Ӧні нин пӧ колӧ туявны, школаын, клубын, бурдӧдчанінын уджалысьяс пиысь кодъяс вит во мысти петасны пенсия вылӧ, мед дасьтыны-велӧдны найӧс вежысьясӧс. Сэні пыралӧмаӧсь «Вӧртас» шӧринӧ видзӧдлыны Елена Коваленколысь «Дети Севера» выставка, карса музейын сёрнитӧмаӧсь путешествуйтысь Леонид Скальскийкӧд. Олег Михайлович вочакывйын пасйис, мый дась и водзӧ зільны ӧтмунӧмын, но юрнуӧдны пӧ уджнас колӧ томджык мортлы – 30-50 арӧсалы, а ме пӧ отсасьны кута. Россияса заслуженнӧй художник, скульптор-монументалистАнатолий Неверовлӧн висьталӧм серти, сійӧ видзӧдалӧма-видлалӧма Иван Павловичлысь зэв уна снимок. Коми ВДНХ дырйи “Коми йӧзӧдчан керка” вель на уна мероприятие дасьтіс, тайӧ: и дизайнер Лана Ваховскаякӧд ӧтувъя проект, и “Чушканзі” журналсянь козин. Январь 14 лунӧ Коми Республикаса юралысь Сергей Гапликов воліс Сыктывкарын регионса перинатальнӧй шӧринӧ, аддзысьліс сэні кага вайысьяскӧд, врачьяскӧд. Збыльысь ӧд, миян пиысь унаӧн оз нин вермыны овны телевидениетӧг, серпаскудсӧ чуткӧны водз асывсяньыс, уна каналысь ӧні позьӧ бӧрйыны став коланасӧ да. Семьяыс топыда йитчӧма коми культуракӧд: Юлялӧн мамыс уджалӧ этнография комплексын, чойыс –филолог, ӧні Мыжи сиктса школаын челядьӧс велӧдӧ коми кывйӧ. Республикаса физкультура да спорт министерствоын нуӧдісны сӧвещание-семинар, кытчӧ чукӧртчылісны кар-районъясын физкультура да спорт вӧсна кывкутысьяс. Комиын сідз шусяна беженечьяслы юр сюянін дасьтӧма Сыктывдін районын Парчӧг грезддорса «Гренада» шӧринын, тшӧтш и Паджга сиктдорса «Лӧзым» санаторийын. Мондилӧн отсӧгӧн тайӧ уджтассӧ збыльмӧдігӧн Россияын WWF кӧсйӧ туявны, Коми Республикаса кутшӧм местаясын олӧны мевйӧдтӧм кӧръясыс да кытъясті ветлӧны. Тӧрыт рытъя шондіыс рытыввылас пырис кымӧръяс улӧ сайласьтӧг да, став сертиыс, луныс лоӧ мича, зэв лӧсялас ветлыны да вотыштны Мича керка дінысь пувсӧ. Медводдза коллекциясӧ шуи “Дочки-матери”, сэсся вежи “Навстречу природе” ним вылӧ, а сёрӧнджык нин выль платтьӧяс вурӧм бӧрын “Девушка Пармы” ним сеті. «Рытъя кыалӧн» репертуарыс зэв озыр – важся коми йӧзкостса да гижысьяслӧн сьыланкывъяс, лирика сьыланъяс да гажа частушкаяс, кодъясӧс лӧсьӧдӧны асьныс. Стӧчмӧдім, мыйын Вылыс Сыктывса паськӧмлӧн аслыспӧлӧслуныс, ӧд луздорсакӧд да сыктывсакӧд ӧткодьыс зэв уна, – висьталіс музейса директор Екатерина Чоп. Кад мысти кагульничаяс вежсисны, а Сашакӧд пыр на сёрнитісны комиӧн, и со, ӧні квайт арӧса Сандра вермӧ повтӧг висьтавны аслас видзӧдлас йылысь комиӧн. Сiдзжӧ ми видзӧдам сцена вылын рӧдвуж войтырлысь аслыспӧлӧс пуктасъяссӧ – Сыктывкарын петкӧдчас Ханты-Мансийскысь «Об-угор войтыръяслӧн «Шондi» театр». ВЦИОМ-лӧн туялӧм серти, странаын 78 прӧчент олысьыслы тӧдчана пасйыны Конституцияӧ, мый Россия Федерациялы аслас мутасын вуджӧма СССР-лӧн став правоыс. Кӧть эськӧ Роспотребнадзор зільӧ эрдӧдны сёян-юан иналӧм кузя оланпас торкалысьясӧс, но, видзӧдӧмпӧръя, налӧн киныс судзсьӧ сӧмын ичӧт вузасянінъясӧдз. Президентӧс Рытыв-Войвыв кытшын петкӧдлысь да республикаса юралысь аддзысьлісны педагогъяскӧд да донъялісны гимназияын велӧдчысьяслысь сям-ку-жӧмлунсӧ. Министрлӧн висьталӧм серти, регионса став детсадйыс, школаыс, содтӧд да профессиональнӧй образование сетан учреждениеыс выль велӧдчан во кежлӧ дасьӧсь. «Наследие» дас квайт во нин ветлӧдлӧ Великӧй Отечественнӧй войнаса тыш-кось мунанінӧ, «кыпӧдалӧ» усьӧм салдатъясӧс, туялӧ налысь ним-овсӧ, биографиясӧ. Архангельск обласьтса Сольвычегодск карысь «Мозаика» театрысь артистъяс дасьтӧны коми гижысь Алексей Поповлӧн пьеса серти «Одеяло алкашам не положено». Ӧд ӧтуввез пыр оз на быдӧн сяммы ас кежас дасьтыны колана кабаласӧ, вермас мыйынкӧ сорсьыны, а сідзкӧ, документсӧ ковмас дасьтыны выльысь, воштыны кад. –Сійӧс урчитӧма дасьтыны «Демография» нацпроект серти, медым бурмӧдны ыджыд арлыда войтырлысь олӧмсӧ, – висьталіс республикаса юралысь Сергей Гапликов. Санкт-Петербургӧ «Арктика: настоящее и будущее» форум вылӧ волісны Россияса 40 регионысь да суйӧр-сайса странаясысь кык да джын сюрсысь унджык делегат. –Миян ютыр вӧзйис 40 сайӧ содтӧд, 13-сӧ, кодӧн шыӧдчисны Госдумаын «Справедливая Россия» фракцияса депутатъяс, пыртісны документ балаас, – пасйис сійӧ. Социальнӧй юкӧнын да экономикаын ёртасьӧм йылысь сёрнитчӧм серти бурланьӧ вежсьӧмъяссӧ донъялісны комбинатса сертификация да экология отделын зільысьяс. Ольга Владимировна оз сӧмын бура висьтась, но и кужӧ зэв сюся кывзыны, весиг кутшӧмкӧ здукӧ казялі, мый ачым заводиті сёрнитны школаын практика йывсьым. «Квайтымын бӧрас Илья Иванович кутіс чеччыны водз: витнас судзӧдӧ нин кок чуньяснас тшайподсӧ да веськӧдчӧ веранда бӧжӧ вӧчыштӧм ывлавывса асмогасянінӧ. Куим воӧн производствосӧ тӧдчымӧн паськӧдасны да, лоас позянлун ёна унджык качайтны мусирсӧ, вонас ӧнія кыксянь содтысьны куим да джын миллион тоннаӧдз. И кор сёрнитан, олан ӧтгудыр аскоддьӧмыдкӧд, лӧсьӧдан и олӧм вылӧ видзӧдластӧ, мый подулын – уна нэмся традиция да культура, – юксьӧ видзӧдласнас Рубен. «Отечество – земля Коми» конференцияяс дырйи Михаил Борисович вӧлі мыжтӧг мыждӧмаяс, Великӧй Отечественнӧй война йылысь туясян уджъяс донъялысьяс лыдын. Илля Вась нима 3-ӧд номера велӧдчанiнын зільысьяс ышӧдiсны жюриӧс урчитны торъя козин-спецприз – «Музейлысь жыр дасьтӧмын важ коми эмбурӧн вӧдитчӧмысь». Шуам, промышленносьт йылысь кӧ сёрнитны, 1965-1986 воясӧ предприятиеяслӧн вӧчӧмторйыс содӧма воддза дорысь куим пӧв, а мусир перйӧмыс – весиг ӧкмыс пӧв. Став вермысьыслы козинъясла колӧ шыӧдчыны «Коми йӧзӧдчан керкалӧн» 8(212) 24-50-32 телефон пыр либӧ гижны «ВКонтактеын» тайӧ лист бокас: vk.com/mortkomi Серпасасьӧмын гусяторъясӧн мастер-класс дырйи челядькӧд юксис Коми Республикаса типографияын зільысь Маргарита Беллон, коді мичмӧдіс челядьлы уна небӧг. Сӧмын на асыввылас визьӧн гӧрдӧдыштас кыаыс да горӧдасны медводдза петукъяс – кыйсьысьяс дзебсьыштӧмаӧсь вадорӧ тэчӧм лыска чомъясӧ да дзоргӧны пемыдас. —Регионын вӧр запасыс артавсьӧ 2,8 миллиард кубометр, сы лыдын кӧкъямысдас прӧчентыс — бур вӧр: коз, пожӧм,— висьталіс сійӧ чукӧртчӧмаяс дорӧ шыӧдчигӧн. Со мый гижӧ сійӧ бӧръя сборник йывсьыс: «Алексей Иванович «Гриш котыр» небӧгас йитӧма некымын кӧлена, кодъяслӧн олан туйыс заводитчис Путшкымдін сиктын. Кыдзи висьталіс Маргарита Колпащикова, бизнес кутысьяс пӧ торйӧдӧны инвалидъяслы сэтшӧм удж, кутшӧмӧс найӧ омӧль дзоньвидзалун вӧснаыс оз вермыны вӧчны. Алексей Пархомович пасйис, республикаса лунвыв да шöр районъясын пö ваыс усьны нин кутiс, а войвылын уджалöны МЧС-лöн регионса управлениеысь куим котыр. Став тайӧ небӧгсӧ дасьтігӧн редакторалӧма Агния Алексеевна Гаранина (Калинина), комиӧн кӧ, Гриш Иван Як Ӧльӧш Агней, Григорий Калининлӧн праправнучкаыс. Комен мелма – тайӧ куим слӧя блин: выліас зӧр пызьысь да нӧк-йысь, шӧрас – зӧр пызьысь, нӧкйысь да вылльӧлысь, уліас – шобді пызьысь да чипан колькйысь. Мӧд, коймӧд да водзӧ чужтӧм кагаысь мынтӧны 453 сюрс шайта федеральнӧй «мам капитал», коймӧдӧс да унджыкӧс вайӧмысь – 150 сюрс шайта «регионса капитал». Бюджетысь сьӧм весьтӧ вӧчӧмнас инвалидъяс оз вӧлі вермы-ны веськавны мӧд судтаӧ: лэччиг-кайигас налы сьӧкыд вӧлі кутчысьнысӧ да колясканас бергӧдчынысӧ. Со и таво Гожся университетын Пуксибсьыс Елена Вилесова велӧдчис, а Ыджыд Кочакӧд (кытчӧ ми сёрӧнджык нин волім) орчча Сепӧль грездысь Руслан Шаньшерин. – Республика вермӧ вичмӧдны содтӧд отсӧгсӧ, и регионса правительство урчитіс сійӧс бурдӧдысьяслы, кодъяслы содтӧдсӧ федеральнӧй индӧдъяс серти оз сетны. Та вӧсна и гижысьлы 125 во тыригкежлӧ вӧзъям Геннадий Беляевлысь «Кыпыд лов — Шор Ёгор» статья, кытчӧ пыртӧма тшӧтш Егор Васильевичлӧн неыджыд фельетон. Коми Республикаса народнöй артистка Алёна Сметанина лыддис Николай Щукинлысь нöдкывъяс да корис мöдöдны вочакывъяссö «ВКонтактеын» театрлöн пошта кудйö. Шыӧдчим чинаяс дорӧ и сы могысь, мед водзӧ кежлӧ корсясны сьӧм дзоньтавны Читын туйсӧ капитальнӧя, – юӧртіс регионса ОНФ-лӧн штабӧ пырысь Елена Иванова. Экономикаын сьӧкыдлунъяс, мусир вылӧ дон чинӧм да эпидемия паськалӧм вӧсна республикаса бюджетын оз тырмы сьӧмыс, медым дзоньтавны ытваӧн жугӧдӧм туйяс. –Но астролог вермӧ водзвыв тунавны-тӧдны, мый сэктӧ лоас сэтшӧмтӧ катаклизма, пандемия, кыдзи, шуам, код тӧдас кытысь вужъясьӧм-паськалӧм коронавирусыд? Трактӧвӧй уличаса 14-ӧд стрӧйбасӧ, кӧні олӧ Анна Чистякова, шуӧма шогмытӧмӧн 2016 вося декабрь 7 лунӧ, а, сідзкӧ, стрӧйбасӧ идраласны, кыпӧдасны выльӧс. Октябрь 18 лунӧ Коми Рес-публикаса юралысь бердын искусствояс гимназияын витӧдысь нин нуӧдісны том йӧзлӧн выль коми сьыланкывъяслысь «Койташ» фестиваль. Но нинӧм кӧ он мӧд вӧчны бурдӧдчӧм могысь, кутшӧмкӧ кад мысти тайӧ «гӧрӧдъяс» гӧгӧрыс кисьтасны гӧрд чутъяс, а сэсся и кучикыс потас да артмас ӧдӧм дой. —Искусствояс гимназияын велӧдчигӧн зэв ёна кажитчисны коми культуралӧн история да мирса художествоа культура предметъяс, — казьтыліс Ольга Владимировна. Тайӧ кадколастӧ чужӧны зэв вежӧра да падъявтӧм йӧз, кодъяс тӧдӧны, кор колӧ уджавны, а кор – шойччыны, кор колӧ водзӧ котӧртны, а кор – бӧрӧ воськовтны. Оз лоны сэки и комиӧн сёрнитысь врачьяс, экономистъяс, мусир-биару перйысь-переработайтысьяс, энергетикъяс. И власьт тэчасын коми мортыс ньӧти жӧ оз ло. А Александр Гайворонский пасйис, мый Газӧвикъяслӧн набережнӧйыс – «Газпром» акционер котырсянь республикалӧн 100 да Ухталӧн 90 вося юбилейяс кежлӧ козин. Ме сьӧлӧмсянь чолӧмалі «Челядьлы медбур небӧг» номинацияын вермысьӧс: Анастасия Сукгоевалысь «По улицам ехал большой чемодан» небӧгсӧ лои шуӧма медбурӧн. Ӧні сцена вылын пуктӧмторнас тӧдмасясны унаӧн на пӧвстысь, кодъяс театрӧ кутшӧмкӧ помка вӧсна эз вермыны волывлыны тшӧкыда, эз видзӧдны став спектакльсӧ. Дерт, актёръяс оз жӧ весь пукавны гортаныс: лыддьӧны кывбуръяс, дженьыдик висьтъяс – и коронавирус ыджыдалан кадӧ тайӧ тшӧтш кутшӧмкӧ йитӧд видзӧдыськӧд. Та вӧсна шыӧдча вӧралан овмӧсъясӧн да котыръясӧн веськӧдлысьяс, радӧвӧй кыйсьысьяс дорӧ: энӧ корӧй республикаӧ мукӧд регионын олысь ёртъястӧ да рӧдвужтӧ! Шӧринӧ волывлӧны школаӧдз зонпосни, тыр арлыдтӧмъяс видзӧдӧны фильмъяс, ворсӧны гитараӧн да ордйысьӧны квизын, а пенсионеръяс чукӧртчылӧны асланыс могӧн. ӧти буртор тыдалӧ ясыда: «Юрган» да «Коми гор» Россияын индӧм ӧтувъя нырвизьӧ оз на пырны, найӧ пӧртӧны олӧмӧ миян дiнмукӧд, республикакӧд йитчӧм могъяс. Республикаын пӧ уна гырысь компания уджалӧ: «Газпром», «Роснефть», «Воркутауголь», «Монди», «ЛУКОЙЛ». Мед пӧ уджалӧны, но и тайӧ фондас сьӧм мед вештӧны. Уджсӧ нуӧдӧны Первомай да Комсомол изэрдъясын, Шахтинскӧй уличабокса тротуарын, Газӧвикъяслӧн набережнӧйын, а сідзжӧ Ярегаса культура керкадорса изэрдын. Муниципалитетса аньяс нимсянь вына, повтӧм да статя мужичӧйясӧс чолӧмаліс Кӧрткерӧс районса администрацияӧн веськӧдлысьлысь удж вӧчысь Людмила Нестерова. Емваса сборнӧй пунктсянь военнӧй служба вылӧ ыстӧма нин 1.300 зонмӧс, на лыдысь 1.100-сӧ – Россия Федерацияса оборона министерстволӧн воинскӧй часьтъясӧ. Дыр нюжмасьӧмаӧсь уколасьӧмнас, а кор бара мӧдӧма содны висьысьыс, зэв унаӧн ӧттшӧтш уськӧдчӧмаӧсь вакцина вӧчан пунктъясӧ, да артмӧмаӧсь кузь ӧчередъяс. Стенъяссӧ серпасалӧмаӧсь-вӧчӧмаӧсь вужвойтырлӧн важся пу керкаын моз, и аслыспӧлӧс экспонатъяснас тӧдмасигӧн син водзӧ ясыда сувтӧ ылӧ бӧрӧ кольӧм кадыс. – Чайта, мый кутны йитӧд ас культуракӧд – тайӧ коланатор, быд войтырлӧн ӧд эмӧсь аслыспӧлӧс традицияяс, бать-мам, пӧль-пӧчсянь вуджӧм тӧдӧмлун, индӧдъяс. — Челядьлы кажитчӧ чукӧртчывлыны ӧтлаын — клубысь найӧ аддзӧны выль ёртъясӧс, кодъяскӧд позьӧ гажаа да пӧльзаӧн коллявны прӧст кад, — кывкӧрталӧ Алексей. Ярега посёлокын кыпалӧны уна патераа олан керкаяс да бассейна физкультурно-оздоровительнӧй комплекс, а Чилимдін районса Мӧскашор сиктын — культура керка. Таысь кындзи зэв тӧдчанаӧн лыддя страналӧн суверенитет йылысь вӧзйӧмсӧ, код серти оз позь торйӧдны Россиялысь некутшӧм юкӧн, – юӧртіс парламентса спикер. И зэв тöдчана, медым тайö сьöкыд кадас дзоньвидзаöсь вöлiны миян ветеранъяс, кодъяс уна во сайын асьнысö жалиттöг дорйисны вöрöгысь миянлысь странанымöс. Чужан Коми муным сідзжӧ озыр шензьӧдана вӧр-ваӧн, история местаясӧн да чуймӧдана легендаясӧн, кодъяс тыдавтӧм вынӧн кыскӧмӧн кыскӧны путешествуйтысьясӧс. Мый висьталӧ: керка, семья, пукавны гортын. Кор ме арнас мӧвпалі, мися, гашкӧ, локтан воӧ тулыснас кытчӧкӧ ветлыны, вочакывйыс пыр вӧлі усьӧ – «оз позь». Ӧні гражданскӧй активистъяс ас борд уланыс босьтӧмаӧсь найӧс: могмӧдӧмаӧсь ки весалан антисептикӧн, маскаӧн, висьталӧны, кыдзи видзчысьны коронавирусысь. Вӧлявывса кӧръясӧс видзӧм кузя уджтас йылысь паськыдджыка позьӧ тӧдмавны ӧтуввезса www.wwf.ru/snegurochka да www.snegurochka-paper.ru/wwf лист бокъясысь. Кыдз тыдовтчӧ, пӧль-пӧчтӧ бура тӧдӧмыс да казьтылӧмыс сетӧ пытшкӧсса ыджыд вын, отсалӧ гӧгӧрвоны, мый тэ абу ӧтнад: кевмысян на вӧсна, а найӧ – тэ вӧсна. Сэні сулалӧ памятник, кытчӧ пасъялӧма гортас ловйӧн воӧм фронтӧвикъяслысь ним-овсӧ, кодъяс кувсьылісны ас сиктын нин да кодъясӧс ас шойна вылын и дзебӧма. 2020 воын Галписа челядьлы садйын миллион джын шайт дон тэчим выль ӧшинь да вежим джоджсӧ, 800 сюрс шайт дон дзоньталім Изьвавомын километрысь унджык туй. Но сьӧкыдлунъяс вылӧ видзӧдтӧг Комиын бюджет учреждениеясын зільысьяслы ас кадӧ да тырвыйӧ мынтӧны удждон, а социальнӧй кокньӧдӧн вӧдитчысьяслы – пособие. Звӧнитӧны пӧ, весиг ним-овнад вермасны шыӧдчыны, да корӧны висьтавны банкса картаыдлысь бӧръя нёль лыдпассӧ, а сэсся и мукӧд колана юӧр тшӧктӧны восьтыны. Семья костын армян кывным быдлунъя, а школаын эм позянлун велӧдчыны мичаа сёрнитны литературнӧй кывйӧн, пырӧдчыны историяӧ да культураӧ, – висьталӧ Лиана. Дзуртiгмоз, ойзiгмоз, вомгорулас броткигтыр петiс гортсьыс Ладимер, лашпадъян моз лёнчикайтiс сарайлань, и збыльысь аддзö: шпиголь йылын дöра мешöк öшалö. 2017 воö исполкомö шыöдчисны Олег Терентьев да «Изьватас» котырысь Николай Рочев, йöзыс пö талы паныд сувтiсны да, öлöдны колö «Лукойлсаöс» стрöитчöмсьыс. Ӧтчыд эз и казявны, кыдзи Марйам петӧма на дорӧ книгаӧн да воча сувтӧмӧн серпасъяс сертиыс мыйкӧ налы висьталӧ-мойдӧ вӧлі, лыддьысьнысӧ сэки эз на куж да. Та йылысь тӧдӧмӧн да Россияын “Велӧдчы уявны!” акциякӧд йитӧдын МЧС-ысь инспекторъяс котыртлӧны челядькӧд аддзысьлӧмъяс, велӧдӧны видзны асьнысӧ ва вылын. Та бӧрын Владимир Уйба аттьӧаліс верӧссӧ радейтӧмысь, сыӧ эскӧмысь да отсасьӧмысь Иван Морозовлысь Мария Григорьевна гӧтырсӧ да козьналіс сылы дзоридзьяс. Изьваысь Олег Терентьевлӧн видзӧдлас серти, уна гӧрӧд позьӧ разьны, «ловзьӧдны» кӧ мупытш-кӧсса озырлун перйӧмысь вотсӧ, кодӧс Комиын киритісны 2002 воын. Юбилейяскӧд йитӧдын сиктса культура керкаяслы редприятиесянь козьналісны мультимедийнӧй оборудование да мукӧд колана аппаратура ньӧбӧм вылӧ сертификатъяс. Апрель 17 лунӧ Коми Республикаса юралысьлысь удж вӧчысь Владимир Уйба аддзысьлiс «Газпром трансгаз Ухта» компанияӧн веськӧдлысь Александр Гайворонскийкӧд. Кытчӧ сэсся челядь татшӧм паськӧмнас мунасныӧ Содтӧд колӧ на сьӧм велӧдысьяслы козин, “Выпускник” гижӧда лента, грамота, шаръяс мукӧд шылльӧ-мылльӧ вылас. –сiйö дугдас лоны Россияса торъя субъектöн, сiдзкö, асланыс регионса власьт пыдди Архангельск обласьтса Собраниеын пондас пукавны сöмын кык представитель; Ёртъясыскӧд, Галина Васильевна Протопоповакӧд да Людмила Михайловна Меркуловакӧд, Тамара Александровна воліс и культураын водзмӧстчӧмъяслӧн «Югӧр» шӧринӧ. Компанияса директоръяслӧн сӧветӧн юрнуӧдысь Руслан Семенюк пасйис, мый предприятиеыс уджалӧ бура сы вӧсна, мый топыд йитӧд кутӧ регионса правительствокӧд. Мӧд тшупӧда диплом гортас нуис Кудымкарысь «Шай-Май» фолк-группа, коймӧд места ас костаныс юкисны Чувашияысь «Камал» да Марий Элысь «Эр ужара» ансамбльяс. Вочакывйын Станислав Пономарёв юксис аслас мӧвпъ-ясӧн, мый грант отсӧгӧн восьтасны Усинскын шорт-треклысь отделение, и та могысь став коланасӧ вӧчӧма нин. фронт вывсянь письмö-фотосö колö: сканируйтны; индыны, коді фото вылас, кöні да кор вöчöма снимоксö; медым нинöм оз вош, документъяссö позьö сетны музейö; Конкурс вылӧ пыр тшӧкыдджыка вӧзйӧны донъявны сідз шусяна синергическӧй проектъяс, кор ӧтпырйӧ некымын котыр кӧсйӧны ӧтув збыльмӧдны йӧзлы зэв тӧдчана ӧти Вот татшӧм зіль да уджач, йӧз дорӧ восьса бур сьӧлӧма вӧлі миян Зиночка – Зинаида Григорьевна Зиновьева, кодӧс ми некор ог вунӧдӧй да пыр кутам казьтывны. Конкурс дырйиыс бара на ясыда тыдовтчис, мый Коми мунымлӧн медся ыджыд озырлуныс – енбиа да водзмӧстчысь йӧз, и мый миян войтырлы колӧ татшӧм фестивальыс. Тшӧкыда концерт- фестиваль котыртысьяс пасйӧны сьылысьясӧс дипломъясӧн да аттьӧалан гижӧдъясӧн, и кывзысь-видзӧдысьяс пӧся чолӧмалӧны да гораа клопайтӧны. Тӧдчана и мичмӧдны-бурмӧдны фестиваль нуӧданінсӧ да вевттьыны асфальтӧн сэтчӧ воӧдчан туйсӧ, медым гожӧмнас сійӧн вӧдитчисны лыжероллерӧн тренируйтчысьяс. Сэсся и тані жӧ кӧсъям меститны, дзоньталам да, лы-зьӧн котралан база, – висьталіс Чилим-дін районса администрацияӧн весь-кӧдлысьӧс вежысь Елена Еремеева. Конкурслӧн могъяс — видзны да водзӧ сӧвмӧдны коми литература кыв, кыпӧдны авторъяслысь зільлунсӧ да содтыны авторъяслысь лыд да ышӧдны гижны босьтчысьясӧс. Орд-йысьӧмын кужӧмлун-сямсӧ петкӧдлісны республика пасьталаысь том и олӧма войтыр: лыддисны «Войвыв кодзулын» йӧзӧдлӧм кывбур-висьт, публицистика да пьеса. Куим арöсыс кö тырас майын, бать-мамыслы сетасны 5 сюрссö апрельысь да майысь (ставсö 10 сюрс шайт), а сiдзжö июнь 1 лун бöрын öтчыдысь сетан 10 сюрс шайт. Кык вежон мекӧд уджаліс спасатель котырысь бурдӧдысь, сетіс колана вӧзйӧмъяс, а сэсся ачыс жӧ кывтіс мекӧд, сӧмын пыжӧн, кадысь кадӧ юасис, ставыс-ӧ лючки. Олан жыръясысь кындзи сэні лоасны бурдӧдчан кабинетъяс, а сідзжӧ спортзал, бассейн да сауна, мед татшӧм ногӧн тшӧтш ёнмӧдны арлыда йӧзлысь дзоньвидзалунсӧ. Кӧть эськӧ зэв тӧдчана тӧдны помкаясӧ, мыйла мам-бать эз вуджӧдны чужан кывсӧ кагаыслы, мыйысь найӧ полӧны, вӧлі-ӧ тайӧ налӧн кӧсйӧм али олӧмыслӧн тшӧктӧм. Неважӧн Коми Республикаса вужвойтырлӧн шылада—драмаа театр вӧчис аслас видзӧдысьяслы козин – Иван Тороповлӧн повесьт серти «Выль капитан» шылада спектакль. Водзті кӧ Эжваын да Сык-тывкарын юр сюянінтӧг кольысьясӧс вердӧмаӧсь пӧсь сёянӧн вежоннас кыкысь — субӧтаӧ да вӧскресенньӧӧ, ӧні сӧмын ӧтчыд — вежон помын. Сыктывдінлӧн медыджыд озырлуныс – районын олысь войтыр: видз-му да вӧр овмӧсъясын, йӧзӧс велӧдан, бурдӧдан юкӧнъясын, культураын, вузасянінъясын зільысьяс. Торйӧн нин ёна найӧ майшасьӧны нӧбасигӧн, сы вӧсна мый, ӧти-кӧ, сӧнъясыс та пӧрйӧ небзьӧны, а, мӧд-кӧ, аньыс аслас да кага сьӧктанас личкысьӧ кокъяс вылас. Жар поводдя дырйи ном мындаӧн и кыптывлісны ставӧн гажтӧ дасьтыны да нӧшта на чукӧртісны асьныс 44 сюрс гӧгӧр шайт став тайӧ ыджыд пластсӧ бергӧдӧм могысь. Республикаса юралысь Сергей Гапликовлӧн волігӧн стрӧитчӧм да туй овмӧс кузя министр Андрей Крикуненко висьталіс, мый выль велӧдчан стрӧйбаыс джынвыйӧ дась. Сэтчӧс муса Семуков сиктын, Антонина Васильевна да Мисаил Васильевич Матвеевъяслӧн крепыд шуда семьякотырын и мойвиліс мем чужны гажа да кыпыд май 21 лунӧ. «ВКонтакте»-лӧн миян котырын «веськыд эфирын» пудъялім конкурсӧ пырӧдчысьяс пӧвстын 17 козин: #Лок_татчӧ коллекцияысь 5 футболка, 5 кружка да 5 ежедневник. –Социальнӧя ёртасьӧм кузя сёрнитчӧмсӧ дасьтігӧн да вынсьӧдігӧн ми босьтам тӧд вылӧ йӧзлысь корӧм-вӧзйӧмъяссӧ, ӧд найӧ медбура тӧдӧны сиктсалысь тӧжд-могсӧ. –Таво нин вӧралысьяс кыйисны 30 сайӧ кӧинӧс, – пырӧдчис сёрниӧ вӧралысьяслӧн да чери кыйысьяслӧн республикаса котырӧн веськӧдлысьӧс вежысь Дмитрий Дробато. Кӧвъясяс кӧ бомжъяслы коронавирусыд, на пӧвстын ӧдйӧ паськалас да, унаӧн кувсясны, — майшасьӧ на вӧсна «Сытый гражданин» проектын водзмӧстчысь Илья Костин. Вичкоӧ волысь мамъяс висьтавлісны, мый пузчужӧм кагукъяссӧ вичко дорті звӧнитігӧн гуляйтӧдігӧн дзолюкъясыс бурджыка заводитӧны узьны, дзоньвидзаӧн быдмӧны. Удж кузя тшӧкыда ветлӧдла Печора-Ылыдзса заповедникӧ да татшӧмсяма инъясӧ, бӧръя торф мусинлысь сикасъяс да туяла голоцен кадӧ вӧвлӧм пӧжаръяслысь история. Сиа Елена Васильевна Остаповалы водзӧ зiльны «Коми филология» йӧзӧдан уджас да мед войтырсикас политика министерство водзӧ отсалас журналсӧ йӧзӧдны сьӧмӧн. –Уна нэм колис, и ӧдвакӧ позис надейтчыны, мый Из сайын олысь комияс видзисны ассьыныс кывсӧ, – водзӧ висьталіс конгресс вылӧ чукӧртчӧмаяслы Елена Козлова. Казьтыштам, Дмитрий 2013 восянь олӧ Санкт-Петербургын да исласьӧ Россияысь спортса мастер, медвылыс категорияа тренер Евгений Рукавицынлӧн веськӧдлӧм улын. Ытва заводитчöмсянь Коми Республикаса юралысьлысь удж вöчысь Владимир Уйба волiс нин Луздор да Кулöмдiн районъясса, а сiдзжö юркарбердса ойдöм посёлокъясö. Удораын оз вунӧдны и ас вылӧ уджалысьясӧс: вӧр заптан «Анзарлес» ООО-лы ньӧбисны харвестер, а Черныбса колхозын ладмӧдісны йӧв переработайтан оборудование. Та йылысь юöртö Комиын федеральнöй пошта службалöн управление да содтö, мый апрельын став пенсия-пособиесö поштальонъяс урчитöм лунö ваясны йöзыслы гортас. И сэксянь быд во водзӧ вӧчсьӧ та могысь колана уджыс спонсоръяслӧн, веськӧдлан компанияяслӧн, благотворительнӧй да мукӧд организациялӧн сьӧма отсӧг весьтӧ. Гӧтырпусӧ коравлісны и татара, и рочьяс, и комияс. Унджык войтырлӧн тайӧ традицияыс надзӧникӧн быри, но изьваса кӧр видзысьяс и ӧні на ыстывлӧны сватъясӧс. Кольӧмвося июль 15 лунсянь Евразияса экономическӧй комиссиялӧн индӧд серти колӧ гижны: «Йӧла вӧлӧга, кӧні йӧв жирсӧ вежӧма да вӧчӧма сыр технология серти». Эска, и талунъя велӧдчысьяс кутасны шоныда казьтывны ассьыныс школасӧ да велӧдысьяссӧ, кодъяс ышӧдӧны-туйдӧны найӧ бура велӧдчыны да радейтны чужан мунысӧ. Конкурсас пырӧдчыны вермасны республикаса предприятие-организация-учреждениеясын да ас выланыс уджалысьяс, а сідзжӧ общественнӧй котыръясын водзмӧстчысьяс. Коми Республикаса юралысь Владимир Уйба тшӧтш пырӧдчис гажас, воліс праздничайтан уна площадкаӧ, а Сизябын кӧр видзысьяслӧн чумын весиг велӧдчис шегъясьны. Сиктса администрация отсалӧма лыа да каржа вайны, плиткасӧ (куимсё кызь нёльӧс) да бордюр изсӧ (ӧкмысдасӧс) вӧчӧма асшӧр уджалысь Алексей Сергеевич Игушев. Крестьянско-фермерскӧй овмӧс кутысь Сергей Тимушев ньӧбас «Монди Сыктывкарса ЛПК» отсӧгӧн фермаӧ скӧт видзан оборудование, йӧв сетан провод да транспортёр. Бӧръя кадӧ миян республикаын, кыдзи и Россияса мукӧд регионын, уна сёрнитӧны экология видзӧм, торйӧн нин такӧд йитӧдын лӧп-ёг торйӧн чукӧртӧм-юклӧм йылысь. Таво сэтчӧ пырӧдчывны окотитісны Удмуртияысь, Марий Элысь, Чувашияысь, Архангельск да Киров обласьтъ-ясысь, Изьва да Сыктыв районъ-ясысь сьылысь-йӧктысьяс. Медбӧрын кори Настяӧс да Тарасӧс петкӧдлыны Коми му пасьта нималана бурдӧдысь Мария Фёдоровна Рочевалысь, 1866-1962 во-ясӧ овлӧм Тандзе Марьялысь, керкасӧ. Комиын Д.А.Медведевлӧн Общественнӧй приёмнӧйӧн веськӧдлысь Надежда Дорофеева дорӧ аслас тӧжд-могӧн шыӧдчылӧма Максаковкаысь Мальцевъяслӧн уна челядя гозъя. Ӧткымын овмӧслы ковмис уджйӧзӧн ньӧбны комбикорм, — висьталіс республикаса юралысь Сергей Гапликовкӧд аддзысьлігӧн видз-му овмӧсса министр Анатолий Князев. Нимкодь, мый миянлы, спортсменъяслы кӧть любительяслы, ас сиктын водзмӧстчысьяслы эм код дорӧ шыӧдчыны отсӧгла либӧ сӧветла, — кывкӧрталіс Виталий Королев. Сідз, Монди котыр, Россияын WWF да «Эзысь тайга» фонд костын вӧлі кырымалӧма сёрнитчӧм, медым видзны Комиын миллионысь унджык гектар вӧрзьӧдлытӧм парма-яг. Элясис Николай Братенков и сы вылӧ, мый «Коми войтырлӧн» эм оланпас вӧзъян право, но ӧтмунӧм ньӧти оз вӧдитчы тайӧ позянлуннас, оз дасьты оланпас балаяссӧ. Татшӧм ногӧн делегатъяслы колис бӧрйыны, кык Алексейысь кодарыслы вын сертиджык нуӧдны коми войтырӧс ас бӧрсяыс водзӧ, а сідзжӧ индыны исполкомӧ пырысьясӧс. Иван Морозовлы сиӧм памятниклы подув изсӧ пуктӧмаӧсь 2020 воӧ Коми Республикалӧн чужан лунӧ, а мӧд вонас нин, август 22 лунӧ, памятниксӧ кыпыда восьтӧмаӧсь. Сэні вӧчӧмторсӧ пӧ мӧдасны инавны республикаса войвыв районъясын да орчча регионъясын, а сідзжӧ «Бованенково –Ухта» биару трубалысь коймӧд визьсӧ нюжӧдігӧн. Апрель 3 лунö Россияса президентöс Рытыв-Войвыв федеральнöй кытшын петкöдлысь Александр Гуцан видеоконференцсвязь пыр официальнöя тöдмöдіс Владимир Уйбакöд. Челядьӧс коронавируса вуджан висьӧмысь видзӧм могысь шойччан да дзоньвидзалун ёнмӧ-дан лагеръясӧ корасны позянасьыс джын мортсӧ да сӧмын дас нёль лун кежлӧ. Йӧзлысь видзӧдлассӧ туялан шӧринын зільысьяс йӧзӧдӧмаӧсь тайӧ лыдпасъяссӧ таво апрель 19 лунӧ телефон пыр странаса регионъясысь 1.600 мортлысь юасьӧм бӧрын. Водзтіджык волонтёръяс разӧдӧмаӧсь нин вӧлӧгасӧ Сыктывкарын сё олысьлы, а сідзжӧ Гӧрт Затонса, Вылыс Максаковкаса, Сьӧдкыркӧтшса да Выльтыдорса кызь мортлы. Найӧ кызвыннас аснаукӧн велӧдчисны, но вермӧны дорны кӧть дамасскӧй емдонысь пурт, кӧть кӧрт дзоридз, сяммасны вӧчны и зумыд тылӧс, и мичаысь-мича шкатулка. Но кор Ксениялы вичмыштӧ шойччан здукыс, зільӧ лыддьыны художествоа литература да босьтчылӧ кипом уджӧ – ныв мичаа вурсьӧ-вышивайтчӧ да кыӧ быдсикас чачасӧ. Но вӧралысьяслӧн да чери кыйысьяслӧн котыр век жӧ корӧ 65 арӧсысь олӧмаджыкъясӧс нӧрӧвитлыны вадорӧ ветлӧмысь, кытчӧдз коронавируссӧ дзикӧдз оз ло бырӧдӧма. Олӧма войтыркӧд аддзысьлігӧн «Государственнӧй юридическӧй бюроса» директор Эдуард Аверин висьталіс, мый республикаын юристъяс и дон босьттӧг отсалӧны йӧзлы. Найӧ кырымалісны 2020-2024 воясӧ ёртасьӧм кузя сёрнитчӧм, кӧні урчитӧма Коми Республикалысь экономика да социальнӧй юкӧн сӧвмӧдӧмкӧд йитӧдын мед-шӧр могъяс. Афанасий Габов серти, быть колӧ ньӧбны ордйысьӧм-гажас пырӧдчысьяслы тырмымӧн лызь-лямпа, электроннӧй оборудование да трасса дасьтӧм могысь техника-агрегат. Та вылӧ Киров нима паркын лӧсьӧдӧмаӧсь неыджыд шойччанін, кӧні вольсалӧмаӧсь из плитаяс, садитӧмаӧсь туяяс, сувтӧдӧмаӧсь ворсан пызанъяс, а сідзжӧ лабичьяс. Collegіum Fenno-Ugrіcum институтлӧн Янош Пустаи директор чукӧртліс роч муысь, финн-йӧгра регионъясысь том студентъясӧс, журналистъясӧс да общественникъясӧс. Ывла вылын вӧлi лӧсьӧдӧма вузасян местаяс, окотитысьяс вермисны ньӧбны пӧжас, чӧскыд яй, кӧм-пась, кӧртысь-сёйысь вӧчӧм да дӧраысь кыӧмтор, сюмӧдысь дозмук. Меным тӧдмӧн, республикаын бӧръяысь дзик выль детсадтӧ восьтылісны во вит сайын – юркарса «Орбита» микрорайонын 220 зонпоснилы 225 миллион шайта «Родничок». Зинаида чукӧстас вӧлі миянӧс гортас, и сэні пӧттӧдз сёрнитам, висьтасям, кыдзи-мый уджалам, сы бӧрын юам Зиналӧн чӧскыд пӧжасӧн тшай, а сэсся ворсам лотоӧн. Буретш сэки республикаӧс пасйӧмаӧсь СССР-са вылыс тшупӧда куим наградаӧн: Ленин (1966 во), Октябрьскӧй Революция (1971) да Дружба народов (1972) орденъясӧн. Кӧть эськӧ Степан дышиник быттьӧ, кажитчӧ ньӧжмыдӧн и чотыштӧ (дзолядырйиыс сус пу вывсянь усьлӧма), но регыдӧн и суӧдас Ӧльӧшӧс, а сэсся и панъяс-ордйӧдас. Кодкӧ, гашкӧ, помнитӧ на и, кыдзи нёль во сайын Кӧрткерӧс шӧрын гӧрд лента вундісны выль остановка восьтігӧн, кодӧс вӧлі вӧчӧмаӧсь сӧмын ӧти бетон плитаысь. Но сідз шусяна исполнительнӧй производствосӧ кӧ пӧдлалӧмаӧсь сы вӧсна, мый мортыслысь немтор нин босьтнысӧ, та йылысь юӧрыс ӧтуввезйын мӧдас ӧшавны куим во. Пузчужӧм кагасӧ морӧсӧн вердысь аньяслы сёян-юан ньӧбӧм могысь кутасны сетны ыджыдджык жӧ пособие, та дырйи дзоньвидзалун кузя некутшӧм медсправка оз ковмы. А коркӧ ӧтуввезйысь лыдди (ме ӧд продвинутӧй жӧ, ӧтуввез эм, внукӧй важ планшетсӧ сетіс и) Россияса власьтыд пӧ вӧзйӧ туявны уна-ӧ пенсионеръяс пиын озырыс. Не кӧ тайӧ водз-мӧстчысь да ас чужан сикт да сэні олысьяс вӧсна сьӧлӧмсяньыс тӧждысьысь аньыс, ӧдвакӧ сэтшӧм шыльыда да кыпыда юргис рытӧдзыс нуӧдана гажыс. –Ас вылӧ зільысьяслы отсалӧм кузя уджтас серти вичмӧдӧм сьӧм весьтӧ ме верми кыпӧдны пекарня, ньӧбны колана оборудование, а таво со – нянь новлан транспорт. Коркӧ вӧлі сідз, мый ӧти сьыланкыв лӧсьӧдім-шыльӧдім телефон пыр: сійӧ баянӧн ворсӧ, а ме сьыла, – казьтыліс «Асъя кыа» хорысь солистка Валентина Ковальчук. Скӧт вӧдитысьяс сідзжӧ кутісны корсьны, кытысь эськӧ позьӧ ытшкыштны-заптыштны сюрук-кӧзалы, ва улӧ веськавлӧм да нюйтӧссьӧм турунтӧ пемӧсъясыд оз сёйны да. Тайӧ сетіс миянлы позянлун Россияса наукаяс академияысь металлургия да материаловедение институт-кӧд тшӧтш лӧсьӧдны рудасьыс титан торйӧдан выль технология. А ме нӧшта содта со татшӧм мӧвп: газӧвикъяс кужӧны стрӧитны станцияяс да оланінъяс, нюжӧдны биару нуан трубаяс Арктикаын – сэні, кӧні кӧзяиныс сӧмын вӧр-ва. Сійӧ тӧдчӧдіс, мый школаыс вӧлі и век лоас ныв-зонмӧс бурас туйдысь-ышӧдысьӧн, челядьлы зумыд бур тӧдӧмлун сетысьӧн, да сиис сылы водзӧ сӧвмыны-дзоридзавны. Сідз, Сыктывкарысь чувашъяслӧн «Нарспи» национально-культурнӧй автономия ассьыныс традицияяссӧ видзӧм могысь чукӧртлӧма вужвойтырсӧ Ёртасян керкаӧ гаж вылӧ. Сэтчӧс веськӧдлысь Оути Нивакоски да библиотекар Мира Ювансуу нуӧдісны миянлы «небӧг керка» кузя экскурсия, тӧдмӧдісны уджаланногӧн да асланыс гусяторъясӧн. Но и танi ытваыс йöзыслы уна жö лёксö вайö, – висьталiс сiйö май 18 лунö Комиын Россияса МЧС-лöн управлениеöн веськöдлысь Алексей Пархомовичкöд аддзысьлiгöн. Россия Федерацияса президентлӧн индӧд серти «Россияса заслуженнӧй изобретатель» ним уна вося бур уджысь сетӧма Химия институтысь профессор Александр Кучинлы. География велӧдысь Александра Ивановна Симпелева зэв ёна кӧсйис, мед помала тайӧ факультетсӧ, пыр мекӧд занимайтчис, но сідз и эг пӧрт сылӧсь кӧсйӧмсӧ олӧмӧ. Тайӧ номерын петӧ и Юрий Васютов збыль вӧвлӧмторъяс подув вылын гижӧм «Подув пуктысьяс» повесьт, кӧні висьтавсьӧ Косланса шӧр школа малая МТС восьтӧм йылысь. –Сӧмын федеральнӧй шӧринлӧн отсӧгӧн регион вермас збыльмӧдны экономикаыслысь позянлунъяссӧ, – пасйис сёрнисӧ панігӧн Коми Республикаса юралысь Владимир Уйба. А ті кодь лукйысьысьыс пӧ уна да вермисны сыр торсӧ видзӧдлӧм бӧрас мӧдлаӧ пуктыны. Нёльӧдлаын и серамвыв лэптісны: выйсӧ да сырсӧ пӧ и юклытӧг бура ньӧбӧны. 2018 восянь Коми Республикаса Ёртасян керкаын вӧлі нуӧдӧма 8 практикум, 2019 воын, унджык мам-бать ӧтувтӧм могысь проектсӧ петкӧдісны Сыктывкарса детсадъясӧ. Сӧмын тай олӧмыс матӧ быд лун сюйсьӧ тайӧ шыльыда лӧсьӧдӧм балаас — ыджыд канмуаным ӧтторъя мыйкӧ киссьӧ, сотчӧ, вӧйӧ, усьӧ, тшӧкыда овлӧ быдсяма неминучаыс. Буретш та могысь Москваын Победа музей лӧсьӧдіс «Лица Победы» историческӧй депозитарий (хранилище), кӧні чукӧртӧма нин 150 миллионысь унджык снимок да гижӧд. – Кор ме сёрниті та йылысь конгресс вылас, хант гижысь Еремей Айпин юаліс, а коліс-ӧ пӧ рочӧдігас коми прӧзвищеяссӧ кольны, ӧд лыддьысьысьыс джӧмдавны кутас? Государство быттьö шуö: оланпас торкöмöн кö лэптан либö помалін нин керкасö стрöитны, юöрт та йылысь власьт тэчаслы, и мöдам лыддьыны, мый оланпассö эн торк. Банкын кӧ мортыслы немтор эз гӧгӧрвоӧдны, позьӧ шыӧдчыны ёрдса приставъясӧн веськӧдлысь дорӧ, медым налӧн специалистъяс видзӧдлісны, мыйысь косӧдісны сьӧмсӧ. 2009 воын колледж помалӧм бӧрын енбиа ныв водзӧ велӧдчӧма Сыктывкарса госуниверситетлӧн искусствояс институтын декоративно-прикладнӧй творчество факультетын. Кыдзи юӧртӧ миян регионса юралысьлӧн пресс-служба, ноябрь 8 лунӧ Москваын Сергей Гапликов аддзысьліс Россияын Финляндияса полномочнӧй посол Микко Хауталакӧд. —Партиечьяскӧд чукӧртчылім 2018 вося декабрь 28 лунӧ, сёрнитім ас костын, донъялім выннымӧс да шуим дасьтыны уджтассӧ, — водзӧ висьталіс Мария Александровна. Колледжӧ экзаменъяс сдайттӧдзыс на шуӧма видлыны асьсӧ режиссураын, но век жӧ смелмӧдчӧма сэсся юавны сэтчӧс уджалысьяслысь, позьӧ-ӧ серпасасьысьӧ велӧдчыны. Лача кута, мый национальнӧй политика министерство кывкутӧмӧн бӧръяс ныв-зонмӧс, да найӧ тырвыйӧ петкӧдласны тшӧтшъяясыслы миян чужанiнлысь войвывса мичлунсӧ. Дзик на медводдзаысь вӧлі сійӧ министерствоын да чина йӧз водзын сёрнитігӧн зэв ёна майшасис, юрысь пӧ ставыс петіс, ог нин помнит, мый йылысь нӧшта юасисны. Коколюкаа детинка чивгӧ коколюкасӧ гӧбӧчӧ, сэтысь чепӧсйӧ олыся, ставӧн повзьӧны, чилзӧны-горзӧны, пышъялӧны-разалӧны, кавшасьӧны лабич вылӧ, кайӧны паччӧрӧ. Шӧр удждон сиктса ногӧн абу ичӧт: лысьтысьысьяслӧн 37 сюрс шайт, механизаторъяслӧн 43 сюрс, шӧр специалистъяслӧн 42 сюрс, пемӧс старайтысьяслӧн 28 сюрс шайт. Пасйис, мый фестиваль воштіс сылы подув пуктысьясысь ӧтиӧс – Василий Чувьюровӧс, коді кольӧм во муніс миян дорысь, да корис казьтыштны сійӧс чӧла сулыштӧмӧн. Но республикаын коронавирус висьöм паськалöмкöд йитöдын медводз ковмасны тіян удж сикасын тöдöмлунъясыд, — шуис Александр Гуцан Владимир Уйба дорö шыöдчигöн. Сійӧс нуӧдісны Сыктывкарса госуниверситетын велӧдысь Елена Остаповалӧн водзмӧстчӧмӧн гижысьясӧс да лыддьысьысьясӧс журнал да ӧта-мӧд дораныс матыстӧм могысь. Кыдзи пасйисны педагогъяс, татшӧм классыс – ӧнія медся выль велӧдан технологияясысь ӧти, коді сетӧ позянлун нуӧдны урокъяссӧ выльпыртӧмъяс вылӧ подуласьӧмӧн. Но кыдзи меным висьталіс Максим Дунаевский (жюриӧн веськӧдлысь, нималана композитор, Россияса народнӧй артист), медшӧрыс пӧ – петкӧдчӧм, мед ловтӧ вӧрзьӧдіс. Мӧйму тулыс Сыктывкарын Интернациональнӧй уличаса вит судтаа кык керка дорын, нелямынӧд номера школасянь неылын, субӧтник бӧрас чукӧртӧмаӧсь вель уна лӧп-ёг. Индияысь Аппикатла Паван Кумар, Ганаысь Сам Эндрю Кеннет да Опоку Акомуа Адуофуа тӧдмасисны Комиын олысь войтырлӧн традицияясӧн, культураӧн, нималанаинъясӧн. — Россияса регионъясӧ мунысьяс медсясӧ овмӧдчӧны Санкт-Петербургын да Ленинград обласьтын, Москваын да Москва обласьтын, Киров обласьтын да Краснодар крайын. Тайӧ районыслӧн аслыспӧлӧс пас, да и Коми Республикалӧн визитнӧй карточка сяма, ӧд лоис «Россияса эзысь сикӧтшлӧн» да Россияса Рытыв-Войвылын туризм шӧринӧн. –Войдӧр ывласӧ югзьӧдӧмыс зэв дона сувтліс: сутугаыс вӧлі важмӧма да оръясьӧ, лампаяс тшӧкыда сотчывлісны, ковмыліс вежлавны, – водзӧ висьталіс Роман Носков. Нимъясыс нин пыдісянь мӧвпыштчывны тшӧктӧны, – висьталіс искусство гимназияын велӧдысь Раиса Вагнер, коді гижыськӧд аддзысьлыны велӧдчысьясыскӧд вӧлі локтӧма. Йӧзыс окотапырысь ньӧбасьӧны налысь, и этша кодлы юрас волӧ, миян быдсикас надзор службасьыс кодкӧ кутӧ-ӧ найӧс син улас, мед вузасян правилӧяссӧ оз торкавны. А Россияса Пошталöн Коми УФПС-öн веськöдлысь Виталий Осипов тöдчöдiс, мый татшöмсяма конкурс-акцияыс кыпöдö уджалан ру: -Ми пыр дасьöсь öтув уджавны-отсасьны. Сэк жӧ колӧ гарыштны гижӧдъясас ӧткымын шыбӧль йылысь: эмӧсь опечаткаяс, посни сор-сьӧмъяс, а кӧнсюрӧ шӧр редакторлӧн ёсь карандашӧн зiльӧмыс озджык на тӧдчы. Найӧ тышкасисны Ленинград дорса нюръясын да Брянск гӧгӧрса вӧръясын, Мурманскса мылькъяс вылын да Вой саридзын, дорйисны Москва, Сталинград, босьтiсны Берлин. Тшӧкыда волывлӧны республикаса юркарӧ, сиктъясӧ да весиг грездъясӧ Кировысь да Йошкар-Олаысь «гастролёръяс», кодъяс вузасьӧны кӧм-паськӧмӧн, вольпась кӧлуйӧн. 2017 воын Руслан Кравчук бара жӧ «Монди Сыктывкарса ЛПК» отсӧгӧн ньӧбліс нин УАЗ машина, мыйӧн вайӧ посёлокӧ колана вузӧс да новлӧдлӧ йӧзсӧ районса юрсиктӧдз. Тайӧ юалӧм вылас зілисны вочавидзны Сыктывкарӧ воӧм нималана пусьысь-пӧжасьысьяс, кодъяс август 18-22 лунъясӧ пырӧдчисны «ШаньгаФест» войтыркостса фестивальӧ. И со дас во нин, кык вонас ӧтчыдысь, «Туйвеж» ӧтувтлӧ кино да фотоискусство радейтысь, чужан кыв да культура-традиция сӧвмӧдны-видзны зільысь рӧдвуж войтырӧс. Проектлӧн могыс – отсавны ветеранъяслы, олӧма да вермытӧм йӧзлы разьны олӧмас «гӧрӧдъяс», дорйыны найӧс тшӧтш и право боксянь, специалистъяслӧн гӧгӧрвоӧдӧмӧн. Клаус Пеллерлöн висьталöм серти, странаын да республикаын эпидемия вöсна сьöкыдлунъяс вылö видзöдтöг предприятие вичмöдас таво кежлö урчитöм мында инвестиция. Клуб стен мышкын мичаа дасьтӧм сцена вылын грымакылӧ-воссьӧ ыджыд концерт, а олӧма йӧз оз на кӧсйыны разӧдчыны — сы мында ӧкмӧма висьталанторйыс да кывзанаыс. Тэ ради, и сӧмын тэ ради, миян пуркйӧ-пуӧ юрным, ниртсьӧ гырддзаным да гаддялӧ небыд местаным, кор ми, кыдзи кужам, лӧсьӧдам-баситам тэныд журналлысь петассӧ. Тайӧ гӧгрӧс тшупӧда пас кежлас дас квайт арӧса водзмӧстчысь зон Генрих Немчинов неыджыд фильм (ловъя серпас – тадзи вуджӧдӧма фильм кывсӧ авторыс) снимайтӧма. Иван Павлович бура тӧдӧма, кыдз олӧны йӧзыс, да, позьӧ шуны, ачыс кывкутӧма быд школа, олан керка, бурдӧдчанін, детсад да культура керка лэптӧм-кыпӧдӧм вӧсна. Сёрнитчӧмын урчитӧма, мый республикаса правительство да «Руститан» ӧтув мӧдасны збыльмӧдны инвестицияа уджтассӧ, колана ногӧн вӧдитчыны мупытшкӧсса озырлунӧн. Но «Виндзорские насмешницыын» Фальстаф шедӧ куим писькӧс аньлӧн лэчкӧ: миссис Форд, миссис Пейдж да миссис Квикли, кыдз шуласны, велӧдӧны сійӧс дорын узьлыны. Республика помнит» небӧгсӧ дасьтысь, история наукаса доктор, профессор Александр Попов казьтыштіс памятник вылас уджалігас Анатолий Неверовлысь сьӧлӧмкылӧмсӧ: – Уналӧн рӧдвужыс олӧны сэні, век отсасьӧны миянлы «Изьватас» котыр, Коми Республикаса национальнӧй политика министерство да Мурманск обласьтса правительство. Ӧд кызвын школаас став комисьыс эновтчисны да этнокультура нырвизьӧн шуӧмӧн коми литературасӧ, вужвойтырлысь культурасӧ, Коми мулысь историясӧ рочӧн велӧдӧны. Некымын во сайын республикаысь велӧдысь котыр ветлім Йошкар-Олаӧ тӧдмасьны сэтчӧс школа-садйын, вылыс тшупӧда велӧдчанінъясын да велӧдан министерствоын уджӧн. И колö эськö быть тайöс вöчны, мед том войтыр тöдiсны да некор эз вунöдны, кутшöм сьöкыда шедiс миян бать-мамлы да пöль-пöчлы Айму вöсна Ыджыд тышын Вермöмыс. Фермеравны босьтчысьяслӧн шӧркодь арлыдыс – 26 арӧс, сідзкӧ, том йӧз кольччӧны сиктӧ да уджалӧны му-видз вылын, и районса власьт быд ногыс зільӧ отсавны налы. Кольӧм во вынсьӧдісны федеральнӧй оланпас, мый серти Пенсия да соцстрах фондъяслы либӧ уджӧн могмӧдысьлы сьӧмсӧ вуджӧдігӧн колӧ пасйыны сідз шусяна ГКК-номер. Выль оланпасыслӧн могыс пӧ, тӧдчӧдісны общественникъяс, ӧлӧдны йӧзӧс семьякостса лёк оласногсьыс, а сідзжӧ доймалӧмалы отсавны да мыжаӧс бурас велӧдны-туйдны. Коми Республикалы 100 во тыригкежлӧ Коми Республикаса Национальнӧй библиотека тавося августсянь октябрь 10 лунӧдз нуӧдіс «Ме тані ола» видеороликъяса конкурс. Октябрь 24 лунӧ тырӧ сё во «Шонді петігӧн дзоридз косьмис» пьеса пуктӧмсянь. Кольӧм нэмся 30-ӧд воясӧ, зэв сьӧкыд кадӧ, восьтісны коми профессиональнӧй театр. Джоджас кузьмӧс и вомӧнног нюжӧдчӧмаӧсь няньӧн-солӧн тырӧм пызанъяс, код сайын сиктсаяс азыма варовитісны воӧмаяскӧд, буракӧ, вель дыр нин абу аддзысьлӧмаӧсь. “Йӧлӧга” журнал лыддьысьяслы бура тӧдса Сыктывкарса 77-ӧд номера челядь садйын зільысь педагог Вероника Николаевна Нестерова бара на вӧзйӧ ки-чуньяс песыштны. Коми Республикаса Паметь небӧгын юӧр серти, 53 сюрс гӧгӧр салдат да офицер усисны тышъясын да кувсисны ранаясысь, 23 сюрсысь унджыкӧн вошисны некутшӧм юӧртӧг. Владимир Игоревич Шомысов пыдісяньджык тӧдмӧдіс Шахов Трофимлӧн вожйӧн, код йылысь вежон чӧж корсьысис-лукйысис госархивын сылӧн гӧтырыс — Нина Александровна. – Зонкаяс вермасны тӧдмасьны тані кыйсьысь-вӧралысьлӧн угоддьӧясӧн, велӧдчыны туявны звер-пӧткаӧс, а нывкаяс – вӧдитчыны печканӧн да чӧрсӧн, а сідзжӧ кысьыны. Тайӧ мупытшкӧсса озырлунсӧ тырвыйӧ бура перйыны позянлуныс лоис сӧмын ӧнія технологияясӧ босьтчӧмӧн да ставнас производстволысь вынйӧрсӧ выльмӧдӧм-бурмӧдӧмӧн. «Веськыд йитӧда» телефон пыр сёрнитігӧн юӧртісны, мый во заводитчӧмсяньыс ГИБДД дасьтӧма нин урчитӧм кадӧ штрап мынтытӧм кузя 8.971 административнӧй документ. Регионса 53 сюрсысь унджык семьялы мӧдасны сетны дзолюкнысӧ детсадйын видзӧмысь мынтысьӧм могысь кокньӧд, та дырйи медводдза быдтассьыс – 20 пыдди 30 прӧчент. Главврач Александр Полюховичлӧн кывъяс серти, бурдӧдчанінын оз тырмы специалистыс (врачыс колана мындасьыс сӧмын 55 прӧчент, шӧр тшупӧда медработникыс — 70%). Та вӧсна «Школаӧ туй» акциякӧд йитӧдын ми и водзӧ кутам туясьны, а сідзжӧ, котыртлам «гӧгрӧс пызан», кытчӧ корлам регионса чинаясӧс, – тӧдчӧдіс Елена Шумилова. Кӧнсюрӧ пӧ лӧп-ёгсӧ нуӧм бӧрын йӧзыс асьныс пелькӧдчӧны тыртӧм контейнеръяс гӧгӧрыс, а мукӧдлаын унаӧн шыблас тыра пакетнас тшӧкыда оз «веськавны» контейнерас. Республикаса юралысь Сергей Гапликовлӧн индӧд серти велӧдан министерство зільӧ вочасӧн бырӧдны челядьӧс кык сменаӧн велӧдӧм да ясли-садйӧ дзолюкъяслысь ӧчеред. Кыдзи пасйис «МузМир» котырӧн веськӧдлысь Сергей Лебедев, тайӧ уджтассӧ найӧ сиӧмаӧсь Коми Республикалӧн 100 вося юбилейлы, мед мир пасьталаын нимӧдны чужанін. А регионъяскостса турнир вылас Усинскӧ волывлӧны Кировысь, Нарьян-Марысь, Улыс Новгородысь командаяс. И татшӧм матчьяс дырйиыс трибунаяс вылын век тырыс йӧзыс. Сцена вылӧ петӧмсяньыс да помӧдзыс солистка Ая (Светлана Назаренко) сьыліс «ловйӧн», мыйӧн торйӧн нин нимкодьӧдіс, ӧд талун унджык «кодзулыс» фонограммаасьӧны. ГИБДД-ысь да ёрд приставъяслӧн юкӧнысь специалистъяс казьтыштісны, мый лоас, 60 лун кӧ мортыс мӧдас нюжмасьны штрап вештӧмнас либӧ дзикӧдз сы йылысь «вунӧдас». Мӧд местасӧ шедӧдӧмаӧсь Усогорскысь Даниил Тюрнин да Ыджыдвиддзысь Екатерина Симпелева, коймӧдсӧ – Йӧртымдінысь Владимир Емушев да Усогорскысь Елена Обрезкова. 8-9 классаясысь медводдза местаяс вичмисны искусствояс гимназияын тӧдӧмлун босьтысь Элина Шлоповалы (очнӧя) да Кӧрткерӧс районса Керӧсысь Светлана Ветошкиналы. Анелия Лянцевичлӧн кывъяс серти, Полина босьтчӧма тайӧ серпасас диплом доръян удж вӧчигас, и сэки нин логотипсӧ вылӧ донъялӧмаӧсь графикаа дизайнысь конкурсын. Пашнин Ефим, Дёмин Макар да Шахов Трофим — куим ыджыд рӧд, кодъяслӧн вужйыс паськалӧма абу сӧмын сиктсӧвет улын, районын да республикаын, но и Россия пасьтала. Унджык косӧдӧны сы вӧсна, мый абу гӧгӧрвоана, мыйсяма тайӧ сьӧм, сійӧс абу маркируйтӧма да, та вӧсна лыддьӧны содтӧд удждонӧн, – гӧгӧрвоӧдіс Дмитрий Кручинкин. Декабрь 7-11 лунъясӧ нин Раиса Сметанина нима лызьӧн котралан республикаса комплексын нин ставроссияса ордйысьӧмъяс дырйи мӧдасны котравны 17-18 арӧса ныв-зон. Быд во Öдуш баб (тадзи велалöмаöсь шуны бабсö став внукыс да правнукыс) Айму вöсна Ыджыд тышын Вермöм лун кежлö мыччöдö прадедлöн медальяса неыджыд гöрд юрлöс. Сідз, Чилимдін районса администрацияöн веськöдлысь Николай Канев юöртіс, мый оз вермыны лэдзны юркарöдз автобус, сы вöсна мый туй вылас ыджыдалöны «бомбилаяс». Коймӧд номера патераысь кӧзяйкаыс ӧні оз ов районын, сылы тшӧтш вичмӧдам сьӧма отсӧг, кыдзи и мукӧдыслы (сиктса казнаысь вит сюрс да районсаысь дас сюрс шайт). Ксения Мишарина велӧдчӧ Коми национальнӧй гимназияса 10-ӧд классын, и сэтысь «Горадзуль» ансамбльӧ ветлысьяс ёна отсасисны нывлы бурджыка петкӧдчыны конкурсын. 1945 вося май 9 луныс нимӧдiс найӧс, кодъяс асланыс подвигӧн да повтӧмлунӧн шедӧдiсны вир кисьтана войнаын Вермӧмсӧ да козьналiсны ставнымлы сӧстӧм енэжа олӧм. Россияын медунаöн «дачнöй амнистия» сертиыс гижöдöмаöсь эмбурсö 2009, 2010 да 2018 воясын, кор повзьылöмаöсь, мый водзö татшöм кокньыда тайöс оз вермыны вöчны. Кольӧм во ноябрь 23 лунӧ Санкт-Петербургса Nautіlus концерт залын сылы сетӧмаӧсь «Премия МИРа-2018» ставроссияса конкурсын вермӧмысь диплом, кубок да козинъяс. 2016 воын республикалӧн сьӧмкудйысь социальнӧй отсӧг шуӧма сетны лёк пыкӧсӧн висьысьяслы, бурдӧдчанінӧ ветлан туйысь рӧскод вештыны ылі сикт-грездын олысьяслы. Кага кӧ ичӧтсяньыс аддзӧ верстьӧлӧн киясысь небӧг — воас кад аслыс лоӧ интереснӧ, кутас видзӧдны, мый нӧ сэні. А сэсся тайӧ интерессӧ лунысь-лун колӧ сӧвмӧдны. Тадзи тай думайтлам да, мися, ми, ен сыкӧд, збыльысь шудаӧсь: ӧта-мӧдӧс радейтам, челядь шаньӧсь, патера эм, машина эм, ёртъяс бурӧсь, удж вылын пыдди пуктӧны. Школаас сійӧ абу вермӧма пыдісянь велӧдны коми кывсӧ: нёльӧд классӧдз сӧмын босьтӧма сы кузя тӧдӧмлунсӧ, да и университетас абу жӧ вӧлӧма та могысь позянлуныс. Комиын 13 во нин котыртлӧны «Лямпиада» фестиваль, кӧні Кӧрткерӧс районса Ыджыдвиддзын петкӧдчӧны оз сӧмын асланым, но и мукӧд регионысь да суйӧр сайысь войтыр. Гырысь чинаяслы мӧд государстволысь гражданство босьтӧмлы паныд 83 прӧчентыс, а 88% респондентыс лыддьӧ, мый оз позь торкавны-вежлавны историяысь лоӧмторъяссӧ. Мусаыд кӧ нимтас тэнӧ дзуртысь мырйӧн ли синтӧм кутюӧн, либӧ пеляд пӧся вашкӧдас, ӧлукӧй пӧ тэ менам, йӧгӧзаӧй, нимтӧмыс вермас медся мелі шыӧдчӧмӧн чайтсьыны. — Ачым ме Сыктывкарысь, 12-ӧд номера школабердса авиационнӧй классын велӧдчӧм бӧрын пыри гражданскӧй авиациялӧн Санкт-Петербургса государственнӧй университетӧ. Кыкнанныс сӧмын на воӧмаӧсь «Хибинская гонка» ставроссияса ордйысьӧм вылысь, а матысса лунъясӧ нин шутёвтасны Коми Республикаса сборнӧйкӧд Россияса Кубок вылӧ. Батьӧс СССР-са мусир промышленносьт министерствосянь пасйылӧмаӧсь «Социалистическӧй ордйысьӧмын отличник» знакӧн, код серти сійӧ каднас сетлӧмаӧсь уна кокньӧд. Камиллалӧн висьтасьӧм серти, олысясӧ сёян-юанӧн – дуб да сола ваӧн, выя няньӧн, картупельӧн – гӧститӧдӧмыс мыйӧнкӧ матыс рӧдительясӧс вошйӧм-сибӧдӧм традициялы. — Зэв нимкодь, мый статуэткаыс Рытыв-Войвыв кытшса каръясысь медводз воис Сыктывкарӧ, — сійӧс Ко-ми Республикаса юралысьлы сетігӧн шуис полпред Александр Гуцан. Районъясын аддзысьлӧмъяс дырйиыс бура петкӧдчӧ, мый социальнӧя ёртасьӧмыс кивыв ставныслы: ас вылӧ уджалысьяслы, власьтлы, общественнӧй олӧмын водзмӧстчысьяслы. –«Кытшъясын» ордйысьны гӧсьтъяс лун-мӧд кежлӧ волӧны, а Йӧртымдінын гаж кежлас арсяньыс нин босьтчӧны дасьтысьны, – висьталӧ праздниксӧ котыртысь Алина Ванеева. Литература юкöнöн веськöдлысь Евгения Удалова лыддьö Геннадий Юшковлысь кöч йылысь мойдъяс, а Тимур Смирнов да Ангелина Шахова артистъяс – Сöлö баблысь мойдъяс. Тавося май тӧлысьын государственнӧй юридическӧй бюро да Коми Республикаса юралысьлӧн администрациялысь удж могмӧдан шӧрин кырымалicны ӧтувъя удж кузя сёрнитчӧм. Альбина Семёновна дасысь унджык во веськӧдлӧ юркарса ветеранъяслӧн котырын гражданско-патриотическӧй комиссияӧн, коді нуӧдӧ челядь да том йӧз пӧвстын ыджыд удж. Абу гусятор: «Войвыв кодзув» да «Арт» журналъяс эськӧ и корӧны комиӧн гижны туялан статьяяс, но писка редакторъяс оз на зэв окотапырысь йӧзӧдны вӧзйӧм уджъяссӧ. Любовь Афонасьевна висьталіс, мый заводитіс гижны школаас на, а сылӧн сочинениеясыс вуджлісны классысь классӧ – сідзкӧ, сэки нин сылысь творчествоыс радейтісны. Конкурссӧ нуӧдӧны Коми Республикаса национальнӧй политика министерство, Коми Республикаса гижысь котыр да «Войвыв кодзув» журнал редакция Ёртасян керка отсӧгӧн. А водзӧ вылӧ шуӧмаӧсь чукӧртчывны «гӧгрӧс пызан» сайӧ, медым сёрнитны, кыдзи водзӧ сӧвмӧдны районын культура, а сідзжӧ унджыклаын вузавны газет-журнал да небӧг. Усинск да Чилимдiн районъясысь Айму вöсна Ыджыд тышса ветеранъяслы да олöма вермытöм йöзлы быд лун колана сёян-юан вичмöдiс «ЛУКОЙЛ-Коми» мусир перъян компания. Сыктывкарса шӧр библиотекаын дзоньтасьӧмаӧсь, ньӧбӧмаӧсь выль шкап-джадж да пызан-улӧс, компьютер техника, автоматика отсӧгӧн небӧг сеталан оборудование да с.в. Залын пукалысьясӧс Анна Реовна медводз тӧдмӧдіс «Великопольеса кувлытӧм полк» видеопрезентацияӧн, а сэсся нин лӧня сулыштӧмӧн казьтыштісны налысь югыд паметьсӧ. Дас арӧсӧн нин ичӧт мортлы колӧ гӧгӧрвоны, мый сылӧн висьӧмӧн, шуам, астмаӧн, эпилепсияӧн, оз позь мӧвпавны космонавтлӧн, пӧжарнӧйлӧн да мукӧд профессия йылысь. Но чукӧртчӧмсӧ нуӧдысьяс Мария Кузьбожева, Алексей Рассыхаев да Светлана Горчакова лабутнӧя кутісны асьнысӧ, кужисны стӧча да тырвыйӧ вочавидзны быд юалӧм вылӧ. Миян аскиа уджъёрт (кутам та вылӧ лача) Дарина Сизгановалӧн журналистӧн лоны кӧсйӧмыс чужӧма ӧкмысӧд классын велӧдчигӧн, чужан сиктас «Чомӧр» быдвося гаж бӧрын. Казьтыштам, тайӧ «тошка» нин школасӧ эштӧдӧм могысь 289 миллион шайт вылӧ госконтракт вӧлі кырымалӧма таво март помын Киров обласьтысь «Универсалстрой» ООО-кӧд. –Медъёна радейта вӧрӧ да вадорӧ ветлыны, тшак да тусь вота, кыдз-пипуяскӧд кутчысьла да сёрнита, радейта снимайтны вӧр-васӧ, посни челядьӧс, ассьыным сиктнымӧс. И сідз, гастрольлӧн медводдза лунӧ, январь 30 лунӧ, видзӧдысьяслы вӧзйисны кык постановка: лун шӧр кадӧ – Шергин серти сказ, а рытнас – Д.Нигролысь zoo-фентези. «Речной дозорын» Сыктывкарса госуниверситет бердын лицейын велӧдчысьяс видлалісны юысь ва, «Ремесленнӧйын» окотитысьяс вермисны велӧдчыны кыны сюмӧдысь кӧрзина. Мортыслы профосмотр вылас колӧ локны сёйтӧг, сдайтны анализъяс, кыдз Войвылын зільысьлы быть вӧчны фиброгастроскопия, УЗИ да нӧшта кытшовтны 14-18 специалистӧс. Кулӧмдінысь Сергей Тимушев да Дереваннӧйысь Татьяна Попова босьтчӧмаӧсь кыпӧдны фермаяс да, бур эськӧ лоас, вичмас кӧ и налы «Монди Сыктывкарса ЛПК»-сянь отсӧг. Став юалӧм вылӧ вочакывсӧ кутам йӧзӧдны газетын, медым кыдз позьӧ унджыкӧн тӧдмалісны, кыдзи разьны татшӧмсяма «гӧрӧдсӧ», код дорӧ шыӧдчыны отсӧгла пикӧ воигӧн. Медводдза сертификатъяссӧ Сергей Гапликов сетіс нин январь 14 лунӧ регионса перинатальнӧй шӧринӧ волігӧн Сыктывкарса, Луздор, Удора да Кулӧмдін районса аньяслы. Раиса Сметанина нима лызьӧн котралан республикаса комплексын муніс «Сыктывкарса лыжня» ставроссияса ордйысьӧм, кодӧс урчитӧма нуӧдны войтыркостса FIS календарын. Аддзысьлӧмыслы кывкӧртӧд вӧчигӧн шуӧма, мый, вермас лоны, матысса кадӧ нин Микко Хауталалӧн веськӧдлӧм улын Коми Республикаӧ волас финн бизнесменъяслӧн комиссия. Виктор Петровичлӧн висьталӧм серти, та могысь колӧ водзмӧстчыны сэні олысьяслы, торйӧн кӧ, дасьтыны уджтас да пырӧдчыны видз-му овмӧс министерстволӧн программаӧ. Ми сьӧлӧмсянь чолӧмалам Сыктывдін районса Эмилия Налимова нима культура да история музейын уджалысьясӧс, стӧчджыка кӧ, музейӧн олысь-лолалысьясӧс, тшупӧда пасӧн! Синмӧ шыбитчӧ роч «Время новостей» да коми кывъя «Талун» уджтасъяслӧн ӧткодьлуныс, унджык петасыс торъялӧ сӧмын нуӧдысьяслӧн кывйӧн, став репортажыс дзик ӧткодь. Кыдз висьталіс спортсмен, Европаса чемпионат дырйи сылы зэв тӧдчана вӧлі Россияын спорт радейтысьяслӧн и, дерт жӧ, Ухтаын ёртъясыслӧн да матыссаясыслӧн ышӧдӧмыс. Ад-дзан Москвасӧ?» И ме тэрыба ӧтарӧ-мӧдарӧ бергӧдлі юрӧн да сюся видзӧдалі гӧгӧрбок, мед эськӧ удитны жӧ татшӧм вылісяньыс кӧть нин син пӧлӧн аддзывны Москвасӧ. Коми Республикаса юралысьлысь удж вӧчысь Владимир Уйба апрель 17 лунӧ видео пыр нуӧдіс медводдза пресс-конференция, кытчӧ пырӧдчисны 15 редакцияысь журналистъяс. Та пӧрйӧ Куратовын тшӧтш пасйисны-нимӧдісны сиктса бур семьяяс, кодъяс лада-сӧгласа олӧны ӧтлаын 25 воысь унджык да бура быдтӧны челядьнысӧ, кутӧны крепыд овмӧс. Мусир перъян предприятиелöн сьöм вылö ньöбöма 120 морт вылö артыштöмöн сёян-юан, сы лыдын консерв, шыдöс, тшай, печенньö, макарон да быд лун колана мукöд вöлöга. Буретш тайӧ культура гӧгӧртасас чужисны-мыччӧдісны енбиалунсӧ Пушкин, Достоевский, Толстой. Эзысь нэмса кывбуралысьяс, шестидесятникъяс. Перымса Степан, Куратов… Ме пырті такӧд йитӧдын колана вежсьӧмъяс воддза индӧдъясӧ, кодъяс серти таво тулыснас сӧмын миян республикаын олысьяслы позьӧ вӧравны и кыйны сӧмын утка-дзодзӧг. –Таво базӧвӧй спорт сикас да дисциплина кузя мастерлысь ним сетӧма вит мортлы, – юӧртіс республикаса «Спортмероприятиеяс шӧринысь» главнӧй эксперт Нина Ермолина. Торйӧн кӧ, сёрнитчӧма ӧтув донъявны вӧр фондсӧ да сідз шусяна инфраструктурасӧ, медым стӧча артыштны Комиын целлюлоза вӧчан комбинат стрӧитӧм могысь позянлунъяс. Коми Республикаса вӧр-ва видзан министерстволӧн индӧд серти, кӧин лыдсӧ чинтӧм могысь тавося январь 20 лунсянь декабрь 31 лунӧдз шуӧма бырӧдны 300 татшӧм зверӧс. «Дебют» студияысь кындзи сцена вывсянь петкӧдчисны ветеранъяслӧн «Сьӧлӧм сьылӧм» хор, «Вдохновение» йӧктан студия, челядьлӧн «Кодзувъяс» вокально-хоровӧй студия. Сійӧ кӧ оз петкӧдлы коронавируссӧ, висьысьсӧ пыртӧны миян «тэрыб отсӧг» сетан юкӧнӧ, а эм кӧ COVID-ыс — асьным нин нуам карӧ, — водзӧ сёрнитіс Татьяна Семёновна. Сыктывкарын, Коми Республикаса войтырлӧн Ёртасян керкаын, пӧшти во нин дон босьттӧг уджалӧ регионса адвокатъяслӧн палатаӧ пырысь юрист Андрей Петрович Тарабукин. 2019 вося арын вӧрзьӧдлытӧм вӧр-валӧн ставмирса фонд (WWF) Mondi Groop компаниякӧд босьтчис збыльмӧдны Комиын да Камчаткаын вӧрса кӧр юрлыдсӧ содтӧм кузя уджтас. «Монди СЛПК» котырӧн веськӧдлысьяс быд во волывлӧны «Коми войтырлӧн» чукӧртчылӧмъяс вылӧ, вочавидзӧны йӧзлӧн юалӧмъяс вылӧ, босьтӧны тӧд выланыс налысь корӧмъяс. Дерт, Сыктывкарын эм Виктор Савин нима драмтеатр, а сідзжӧ опера да балет театр, но сэтчӧ оз жӧ вермыны быд лун миянӧс лэдзны, асланыс удж-могыс юр выв тырыс да. Торйӧн кӧ, FU-Lab тӧдмӧдіс коми кыв велӧдан роликъясӧн (библиотекалӧнndbmarshak.ru лист бокысь позьӧ лыддьыны лабораторияын зільысь Ӧньӧ Лавкӧд паськыд интервью). Шиес дорйысьяс жö петкöдöны йöзöс ывлаö да пыр жö политикаысь мöдöны ворсöдчыны, миян странаын пö ставыс лёк, чöвтам Путинöс, Комилы пö колö торйöдчыны Россияысь. –Миян бюджетын сьӧмыс быдлаӧ оз судзсьы, велӧдчанінъяслысь материально-техническӧй подувсӧ выльмӧдны-бурмӧдны да ас вылӧ уджалысьяслы отсавны торйӧн нин оз тырмы. Ӧд «Чушканзі» радейтысьясыс республика пасьталаын олӧны да карикатура-серпасъяссӧ видзӧдалігӧн унаӧн казьтыштасны, мый аддзылісны нин найӧс журнал лист бокъясысь. Буретш татчӧс уджалысьяслӧн юрын и вежӧрын чужӧны уджтасъяс, мый отсӧгӧн позьӧ сӧвмӧдны чужан кывсӧ ичӧт да шӧр арлыда челядь пӧвстын детсадсянь школа помалӧмӧдз. 2020 воӧ стадионын лӧсьӧдасны му косьтан дренаж система да нюжӧдасны зэр ва лэдзан трубаяс, а сідзжӧ выльӧн вольсаласны стадион эрдлысь эжасӧ да котралан туйяссӧ. —Миян компанияӧн кыпӧдӧм быд выль социальнӧй стрӧйба — абу сӧмын республикаӧн веськӧдлысьяскӧд, но и Комиын став олыськӧд ӧтувъя удж, — висьталіс Вагит Алекперов. Быдӧн нин сьылiс Юлианакӧд «Маячки», «Лети за мной», «Аривидерчи», «Я попала в сети», «А ты не такой». Весиг погона йӧзлӧн зумышлуныс воши, заводитiсны шпыннявны. Кӧть эськӧ спектакль бӧрын сэтчӧс войтыр шуисны, кывсяс пӧ ӧнi, мый коми театр волӧма да сэтшӧм бур спектакль петкӧдлӧма, да йӧзыс кутасны жалитны, мый эз волыны. Видзӧдлам снимоклӧн вылыс юкӧнӧ: лӧсьыда тыдалӧны Родина кинотеатр, а сылы паныд кыпӧдӧны керка, медводдза судаас и ӧні меститчӧ лавка — сӧвет кадӧ 50№ гастроном. Тентюковса керка-интернатын лоӧ стрӧитӧма 90, а Кунибын – 70 места вылӧ выль корпусъяс, кӧні вӧчасны ыджыд арлыда да вермытӧм йӧзлы лючки-бура овны став коланасӧ. Россияын, республикаын, юркарын эмӧсь фондъяс, кодъяс вермасны отсавны пикӧ воӧм йӧзлы, но та могысь найӧ корӧны сідз шусяна жилищно-бытӧвӧй условиеяс йылысь акт. Серлӧдлӧм ӧшинь куричьясыс, томан-дзиръясыс, амбар ӧдзӧсъясыс да пӧлатьыс, вылыс судтаӧ каян поскыс — ставыс тайӧ бергӧдліс менӧ Изьва му вылын сё восайся олӧмас. Ӧти ань та вылӧ ёна скӧрмӧма, мыйла пӧ «мам капитал» весьтӧ, кодӧс вичмӧдӧны кагаӧс велӧдны да сылы оланін ньӧбны, талун позьӧ «чепӧльтны» сьӧмсӧ сёян-юан вылӧ?.. Сьӧлӧм вылас вӧлі нимкодь: локтігас вель унаысь жбыркнитлісны сьӧлаяс, бордъяснаныс сьӧкыда шлопӧдчӧмӧн кыпӧдчылісны матіникъ-ясысь таръяс, дозмӧръяс да чукчияс.» Ачыс вӧчӧ эскиз, корсьӧ сідз шусяна натуральнӧй дӧра, серпасалӧ-мичмӧдӧ либӧ вышивайтӧ – да татшӧм ногӧн вӧчӧ паськӧмсӧ дзик аслыспӧлӧсӧн да мукӧдысь торъяланаӧн. Выставка вылын петкӧдлӧма фотоохотникъяслысь «Пемӧсъяс да лэбачьяс», «Вӧр-васа серпасъяс», «Быдмӧгъяс да тшакъяс», «Менам челядьдырся ю» да мукӧд нимпасын уджъяс. Кулӧмдінса клубъяслӧн ӧтувъя тэчасӧн веськӧдлысь Александра Касевалӧн висьталӧм серти, культура керкаыс меститчӧ 1978 воын кирпичысь кыпӧдӧм кык судтаа стрӧйбаын. Кыдзи тöдса, тайö войтырыс волісны Комиö кольöм нэмся 70-öд воясö уджавны Удора районын, кыпöдалісны уна судтаа керкаяс, челядьлы школа-садъяс, мичмöдісны йöръяс. Пуляӧн да стендӧвӧй лыйсьӧм кузя федерация водзӧ нуӧдӧ «Лыйсьы стӧча, шедӧд ГТО пас!» уджтас, код серти отсалӧ сӧвмӧдны лыйсян спорт республикаса сикт-грездъясын. –Воркутаса театр йылысь кино снимайтны вӧзйис меным миян генеральнӧй директор, а сылы татшӧм мӧвпсӧ сетӧма «Брестская крепость» фильмса продюсер Игорь Угольников. Казьтыштам, ноябрь 28 лунӧ Госсӧветлӧн чукӧртчылӧм дырйи вӧлі вынсьӧдӧма 2020-ӧд, а сідзжӧ 2021-ӧд да 2022-ӧд вояс кежлӧ Коми Республикалӧн бюджет йылысь оланпас. Трибунаяс вылын пукалысьяс «шоналӧмаӧсь» нин вӧлi воддза «кодзулыскӧд» гажӧдчигӧн да, вочаалiсны Дима Биланӧс кыпыда горзӧмӧн да шутьлялӧмӧн: «Дима, Дима, Дима!». Вичко дорас памятник йылысь Настя висьталіс, мый тані дзебӧма грездса медся озыр олысьясысь ӧтиӧс — Ефим Иванович Рочевӧс, кодлӧн сьӧм вылас и кыпӧдӧмаӧсь крамсӧ. Вӧр-ва видзан ставмирса фондлӧн (WWF) грант весьтӧ збыльмӧдан проектыслӧн мог — туявны Коми Республикаса Гӧрд небӧгӧ пыртӧм пемӧсъяслысь вогӧгӧрся ветлӧм-мунӧмсӧ. Тайӧ висьӧмыс тшӧкыда кӧвъясьӧ и налы, кодъяс лунтыр кок йылынӧсь: пусьысь-пӧжасьысьлы, парикмахерлы, велӧдысьлы, хирурглы, станок сайын сулалысьлы да сідз водзӧ. Нималана пусьысьяс, ресторанӧн веськӧдлысьяс, кодъяс ӧні локтісны Сыктывкарӧ, выль боксянь донъялӧны татчӧс кафеяссӧ да висьталӧны, мый эськӧ сэні позьӧ бурмӧдны. Ян Чернецовлӧн кывъяс серти, ветлӧмыс сетіс сылы позянлун видлыны ассьыс вынъяссӧ да аддзывны, кутшӧм ногӧн мукӧд странаын олысьяс сӧвмӧдӧны ывлавывса культурасӧ. Таысь ӧтдор, шуӧма странаын олысьясӧс социальнӧя страхуйтны, судзсьытӧма олысьяслы социальнӧй отсӧг вичмӧдны, быдсикас пособиесӧ да кокньӧдсӧ тшӧтш индексируйтны. 4 час асылын сійӧ петавлӧма гортсьыс, лун шӧр кадӧ вӧлӧма нин инспекцияын, а сэсся бӧр квайт час восьлалӧма гортас подӧн, йизьӧм ю вомӧн, печласьысь кӧдзыд дырйи. Афанасий Габов тӧдмӧдіс регионса юралысьӧс республикаын вӧралан лызьӧн котралӧмсӧ сӧвмӧдӧм-нимӧдӧм кузя уджтасӧн да пасйис, сійӧс олӧмӧ пӧртӧмсӧ пӧ колӧ ӧддзӧдны. Тавося июль 1 лунсянь и гырысь вузасян шӧринын, и ичӧтик лавкаын йӧла вӧлӧга джаджйӧ мӧдісны ӧшлыны кызвын ньӧбасьысьыслы сэки гӧгӧрвотӧм на БЗМЖ да СЗМЖ гижӧдъяс. Небӧгсӧ гижысьыс – Майя Ивановна Бурлыкина – нималана учёнӧй, культурологияса доктор, профессор, Сыктывкарса канму университетын просвещение музейлы подув пуктысь. Миян странаысь ӧдзӧсыс восьса сӧмын Белоруссияӧ, Абхазияӧ, Китайӧ, Монголияӧ, Украинаӧ, Лунвыв Осетияӧ, Арменияӧ, Киргизияӧ, ЛНР-ӧ, ДНР-ӧ да нӧшта некымын странаӧ. Некымын во сайын ӧтуввезйын «ВКонтактеын» лӧсьӧдӧма «Ручейная — наш общий дом» группа, шыӧдчӧма орччӧн олысьяс дорӧ, кыдзи да мый позьӧ бурмӧдны тайӧ микрорайонас. – Производство содтӧм, муяс бурмӧдӧм, скӧт висьӧмысь видзӧм, сиктса войтырлысь уджаланногсӧ бурмӧдӧм вылӧ 2020-2022 воясӧ шуӧма торйӧдны 5 миллиардысь унджык шайт. Дежуритны унджыкысьсӧ петавлӧ старшӧй инспектор Андрей Юрьевич Поповкӧд, коді кывкутӧ туйвывса патруль службалӧн удж вӧсна, а сідзжӧ ыджыд сяма мукӧд инспекторкӧд. Шуам, кодкö кö мöвпыштас торъя разрешениетöг лыйны дзодзöг-утка, пöтка яйнас номса-сьыштны окота лоас да, сiйöс кыскасны административнöй либö уголовнöй кывкутöмö. –Талунъя томуловӧс колӧ тӧдмӧдны, кыдзи овлісны налӧн тшӧтшъяясыс сё во сайын, – висьталіс уджтассӧ дасьтысь, музейысь этнография юкӧнӧн веськӧдлысь Татьяна Пащак. Найӧ кӧсйисны тӧдны, кыдзи босьтчыны уджӧ, збыль-мӧдны инвестицияа уджтасъяс, содтыны предприятиеныслысь вынйӧрсӧ, – висьталіс шӧринӧн веськӧдлысь Сергей Жеребцов. Кӧрткерӧс районысь Висерса шӧр школаын велӧдліс Альберт Пантелеймонович Сямтомов, а сэсся дыркодь уджавліс Сыктывкарын велӧдысьяслысь тӧдӧмлун сӧвмӧдан институтын. И медолӧмас тіянкӧд орччӧнӧсь пыр лоӧны радейтысь, гӧгӧpвоысь, сьӧлӧм гажӧдысь да лов личӧдысь, долыдмӧдысь да отсӧг сетысь медрадейтана матысса йӧз да уджъёртъяс! Матӧ 18 во сибӧдӧма Одыбса ныв-зонпосниӧс музыка дорӧ сэтчӧс детсадъясын, а сэсся содтӧд тӧдӧмлун сетан шӧринын велӧдӧма томуловӧс гудӧкасьны да сюмӧдысь вӧчасьны. Кӧсъя сины Комиын став семьяыслы – и томыслы, и уна челядяыслы, и бать-мамлӧн дӧзьӧртӧг кольӧм ныв-зонмӧс быдтыны босьтӧмыслы – тыр-бур олӧм, дзоньвидзалун да шуд. Видз-му овмӧс министерство зільӧ сёрнитчыны аслыныс тырмымӧн кӧрым заптысь предприятиеяскӧд да фермеръяскӧд, медым лишаланасӧ вузаласны турун-силостӧг кольӧмаяслы. Рубен тшӧтш ветлӧдлӧма воскреснӧй школаӧ, но чужан кыв да культура сӧвмӧдӧмын уджлысь, ас войтыркӧд топыда ёртасьӧмлысь тӧдчанлунсӧ гӧгӧрвоӧма быдмыштӧм бӧрас нин. Сідз, 2020 вося сентябрь 1 лунӧ Ухтаын восьтӧмаӧсь торъя приёмнӧй, и кык тӧлысьнас сэтчӧ шыӧдчылӧмаӧсь нин кӧкъямысдас сайӧ семьяысь, кӧні быдмӧны вермытӧм челядь. Инта да Воркута каръяс сӧвмӧдан туйвизьяс йылысь сёрни кыпӧдісны Госсӧветӧн веськӧдлысьӧс вежысь Валентина Жиделева да депутатъяс Геннадий Горбачёв, Леонид Вокуев. Мӧд лунас районса культура керкаын син гажӧдіс «Сыктывса дзоридзьяс» выставка, а фестиваль вылӧ воысьяс сцена вылын петкӧдлісны ас войтырлысь мича сьылӧм-йӧктӧмсӧ. Польчисаыд зэв ӧтув олӧны да, некодлӧн уджад люкӧдӧм эз ков, асьныс ставсӧ пурк-парквӧчисны, весиг резьӧдісны-сайӧдісны нёровтчӧм стрӧйбаяс, и овмӧдчӧминыс нюмдіс. Нимкодь, мый индӧм керкаын олысь йӧз тӧлкаӧсь, тӧждысьӧны вӧр-ва вӧсна да унаӧн важысянь нин тӧдӧны лӧп-ёглысь маркировкаяссӧ, а мыйкӧ кӧ абу гӧгӧрвоана – юасьӧны. Быд серпас дорышын Светлана Панина орнамент-сера шыпасъясӧн вайӧдӧма легендасьыс лӧсялана пасйӧд, кодӧс выставка котыртысьяс паськыдджыка гӧгӧрвоӧдӧмаӧсь улынджык. Дерт, и папӧлӧн уна жӧ аслас ичӧт-дырсьыс – посни войтырлӧн ставныслӧн челядьдырыс шуда, кӧть эськӧ война да сы бӧрся воясӧ чужлӧм кагаяслӧн ичӧтдырыс сьӧкыд вӧлі. Рытнас чукӧртчим штаблӧн палатка дорын, виччысям, кор Псковысь «След пантеры» отрядса командир Геннадий Владимирович Корольков восьтас медальонсӧ, перъяс кабаласӧ. Республикаса юралысь Сергей Гапликов тшӧктӧма кар-районса веськӧдлысьяслы аслыныс босьтны син улас, мед бурдӧдчанінъясын быдлаын тырмымӧн вӧлі та могысь вакцинаыс. Госсӧветысь депутат Сергей Усачёвлӧн кывъяс серти, оланпас баласӧ видлалӧмаӧсь тшӧтш и министерство-ведомствоса да муниципальнӧй юкӧнъясса общественнӧй сӧветъясын. Коймöд видеопроект – «Кувлытöм полклöн» радъясын», кöнi йитöма рöдвуж-фронтöвикъяс йылысь артистъяслысь казьтылöмъяс да коми авторъяслысь война йылысь сьыланкывъяс. Ӧні Ухта водзӧ мичаммӧ, паськалӧ, и водзмӧстчӧны таын карӧн веськӧдлысьяс, предприятиеяс да карын олысьяс, – пасйис Сергей Гапликов юбилейлы сиӧм чукӧртчылӧм дырйи. Владимир Васильевич Тиминлысь кывбура да прозаа гижӧдъяссӧ «Олӧмсӧ радейтысь, чужан му вӧсна тӧждысьысь.» статьяын видлалісны Татьяна Кузнецова да Анастасия Малева. Печласисны кокнаныс Кӧрткерӧсысь «Позитив 50+», Ыджыдвиддзысь «Девчата», Нёбдінысь «Солнышко» да «Изумруд», Мордінысь «Стиль», Важкуръяысь «Малинки» да «Пӧлӧзнича». Мытшӧд-падмӧг венӧм-бырӧдӧм кузя сёрнитнысӧ районса администрацияӧн да компа- нияӧн веськӧдлысьяс чукӧртчылӧны «гӧгрӧс пызан» сайын да пыр мунӧны ӧта-мӧдныслы воча. Кӧлуй вуригӧн менам вӧлі мог – медым эськӧ платтьӧ-сарапанӧй отсаліс аньяслы лоны аньясӧн, шань да небыд сьӧлӧмаӧн, быд чукӧстӧм кылысьӧн, шудаӧн, шоныдӧн, сибыдӧн. Тайӧ и Войвыв саридзса туй да сэтi ветлысь флот, Войвывса кӧрт туй овмӧс, ичӧт да гырысь самолётъяслы аэродромъяс, юяс вомӧн посъяс, машинаӧн ветлан туйяс да мукӧд. И меным нимкодь, мый волонтёръяс да доброволечьяс нуисны вӧлӧгасӧ гортӧдзыс налы, кодъяслы татшӧм отсӧгыс медъёна колӧ, – висьталіс лавкасӧ кутысь Ольга Коробицына. Помӧсдінса мужичӧйяс петкӧдлісны «Охотники на привале» «ловъя» серпас: збыльвылӧ кӧин ку вӧлі вольсалӧмаӧсь, и ружье вайӧмаӧсь, весиг сэтшӧм жӧ паськӧм кышалӧмаӧсь. Москваын аддзысьлігӧн республикаса юралысь Владимир Уйба да Россияса минпромторгӧн веськӧдлысь Денис Мантуров донъялісны Комиын промышленносьт сӧвмӧдан позянлунъяс. Изьва районса велӧдан юкӧнӧн веськӧдлысь Анжелика Волковалысь юалі, мися, кыдзи нӧ воис тіянлы татшӧм мӧвпыс – дасьтыны этнокультура нырвизьын методическӧй сборник? Гӧсьтъяслы балыс – гаж, ӧд аньяс пасьталӧны медся мича платтьӧяссӧ, кӧсйӧны петкӧдлыны асьсӧ медся бур боксянь, а кавалеръяс любуйтчӧны наӧн да мелі кывъяс шуалӧны. Нинӧм кӧ повзьӧданаыс абу на, найӧ вермасны вӧзйыны новлыны компрессияа трикотаж, мӧд ногӧн кӧ, топыд колготки, чулки-гольфы, леггинс да юыштны венотоник-лекарство. А сэсся дас вит во мысти нин босьті тӧдӧмлун Перымса культура да искусство институтын, лои художествоа литератураын да искусствоын вылыс квалификацияа специалистӧн. Уналаысь казявлан, торйӧн нин йӧла вӧлӧгаа джадж дорын, мый пачкаяссӧ, кодъяслӧн срокыс помасян выйын нин, сувтӧдӧмаӧсь воддза радас, а свежӧйджыкъяссӧ сайӧдӧмаӧсь. Шыӧдчылӧма, мед важ да киссян выйын керкаясын олысьясӧс мӧдлаӧ вуджӧдӧм кузя уджтас серти сетасны выль юр сюянін Кӧрткерӧсысь, но ковмас на пӧ виччысьны некымын во. Тайӧ рубрикаас небӧг видзанінын зільысьяс тӧдмӧдӧны регионын бура нин тӧдса да тӧдтӧм на войтыркӧд, кодъяс водзмӧстчӧны коми кыв, культура да традицияяс сӧвмӧдӧмын. Надежда Дорофеева аттьӧалӧма ставнысӧ, кодъяс аддзысьлӧмаӧсь кар-районын олысьяскӧд «Личнӧй приём» дырйиыс да кодъяслӧн быдлунъя уджыс йитчӧма йӧзлы отсӧг сетӧмкӧд. Неыджыд Калязин кар дорын пасьвартлӧмаӧсь сiдз шусяна гудрасян кадӧ, XVI нэмӧ, поляк войскаӧс, а Сӧвет кадӧ нин ыджыд ва видзанiн лӧсьӧдiгӧн ойдӧдӧмаӧсь кар джынсӧ. Казьтыштам, тавося июльсянь йӧлысь вӧчӧм сёян-юансӧ, кытчӧ донсӧ чинтӧм ради абу пуктӧма некутшӧм кослунъя вый, колӧ вӧзйыны ньӧбасьысьлы мукӧд вузӧссьыс торйӧдӧмӧн. #МыВместе акцияӧ пырӧдчысьяс сетӧмаӧсь «Сытый гражданин» уджтас збыльмӧдысьяслы, кодъяс отсасьӧны оланінтӧм йӧзлы, сюрс кепысь, нёльсё маска да кыксё доз антисептик. Окота эськӧ аддзыны газет чужӧмбанысь и миян войвыв мулысь шемӧсмӧдана мичаинъяс, вӧр-ва, а сідзжӧ чужанінын быдлунъя олӧмысь серпасъяс, татчӧс войтырлысь удж-ноксӧ. Ми окотитам лоны петасӧн, кӧні позьӧ петкӧдчыны аслыд, кӧні эм позянлун восьтыны енбитӧ, коді ышӧдӧ лыддьысьысьӧс велӧдчыны, сӧвмыны коми кыв да чужан му радейтӧмӧн. Выставкасӧ дасьтысьяс босьтчӧмаӧсь тайӧ уджтасас медвойдӧр сы могысь, медым бурджыка тӧдмӧдны челядьӧс да том йӧзӧс коми войтырлӧн традицияясӧн, важся бур оласногӧн. Татчö жö веськалöны дача да сад участокын лэптöм гараж (кöзяиныс кö сыöн оз вöдитчы сьöм нажöвитöм могысь), пывсян, беседка, сарай-вевт ув да мудöдтöм мукöд стрöйба. Торйӧн кӧ, лои выльмӧдӧма «Койгородок» ООО-лысь скӧт карта, ньӧбӧма Койгортса нянь пӧжалан да йӧв-яй вӧчан заводъяслы, С.Зябколӧн фермер овмӧслы колана оборудование. Кыдзи и пыр, «Туйвеж» шымыртіс аслас борд улын Россияса уна пельӧсысь, Эстонияысь да Финляндияысь режиссёръясӧс, операторъясӧс, мультипликаторъясӧс да фотографъясӧс. Районын бурланьӧ вежсьӧмъяссӧ донъялісны комбинатса сертификация да экология отделын зільысьяс, общественнӧй котыръясын водзмӧстчысьяс да администрацияын уджалысьяс. Медводз уна мукӧд моз пырӧдчи сэки нималана «Water Bottle Flip Challenge» темаӧ, та бӧрын босьтчи гижны-петкӧдлыны ассьым олӧмӧс: кыдзи вена мытшӧд-падмӧгъяс да с.в. Мӧд ань скӧракодь жӧ дӧжнасис, мыйла пӧ школаын велӧдчысьлы автобусӧн ветлӧм-мунӧм вылӧ сетӧны социальнӧй проезднӧй, а студентлы та могысь вичмӧдӧны неыджыд пособие? Но сэсся XXI нэмын нин Россия Федерация шӧринсянь республикаса телевидениелысь эфир кадсӧ тӧдчымӧн чинтiсны, ӧд дзоньнас мӧд каналыс кольӧма Россия шӧринлӧн эмбурӧн. Ассьыныс коми кывъя пуктасъяссӧ петкӧдлыны воласны Кӧрткерӧс, Кулӧмдiн, Емдiн, Сыктыв, Сыктывдiн, Изьва да Ухта районъясысь дас вит народнӧй да самодеятельнӧй театр. А мӧд кыксӧ – Д.Нигролысь «Зверушкины истории» да У.Шекспирлысь «Виндзорские насмешницы» – Виктор Савин нима драмтеатрлӧн сцена вылын воркутаса ворсӧны первойысь на. Та могысь колана матӧ 240 миллион шайт вичмӧдӧма республикаса бюджетысь да муниципалитетлӧн сьӧмкудйысь.Став стрӧитчан да пелькӧдчан уджсӧ шуӧма эштӧдны таво помӧдз. Мӧд-кӧ, миянлы сьӧлӧм вылӧ воӧны ӧтув дасьтӧм уджтасъяс, кор, шуам, ыджыд удж колӧ бергӧдны да, ӧти котырыслӧн выныс та вылӧ оз тырмы, и бурджык корсьны содтӧд йӧзӧс. Миян могыс вӧлі петкӧдлыны регионнымӧс эз сӧмын культура боксянь да туризм паськӧдӧм могысь, но и мыччӧдны экономика боксянь: мупытшса озырлунӧн ышӧдны инвесторъясӧс. Мусир перъян компанияысь гӧсьтъяс, кодъяскӧд вӧлі тшӧтш муниципалитетса администра- цияӧн веськӧдлысь Николай Такаев, первой кыпыда чолӧмалісны Закарваньын олысьясӧс. Тайӧ сёрнитчӧм сертиыс жӧ таво ладмӧдісны Койгортса 2-ӧд номера детсадйын пусянінас да песласянінас вентиляция, а челядьӧс 1-ӧд номера видзанінын дзоньталісны вевтсӧ. А миян эм позянлун нуӧдны быдмысь войтырлы, школа-техникум-вузын велӧдчысьяслы коми йӧзкӧд тыр-бура ӧтув олысь войтырлӧн историяӧн да культураӧн тӧдмӧдан экскурсияяс. Холдингса веськӧдлысьяс жӧ кутӧны лача, мый Россияса экономика сӧвмӧдан министерствоын уджалысьяс отсаласны предприятиеыслы судзӧдны монокаръяс сӧвмӧдан фондысь сьӧм. И сідз, юркарса «Томлун» котыр вермис «Выльмӧдӧм коми йӧзкостса сьыланкыв» нимпасын, Сыктывкарысь Анна Ульянова да Артемий Барсуков — «Эстрадаса медбур сьыланкывйын». Налӧн мыш сайті киас чышъяна ветлӧ ворсӧдысьыс, матыстчылӧ быдӧн дорӧ да шуалӧ: «Дзеба, дзеба ме чышъянсӧ веж пожӧм улӧ, гусьӧн пукта ме чышъянсӧ кодлыкӧ мышку саяс». Дерт, талунъя серпассьыс тшӧтш гажтӧм босьтӧ, торйӧн нин тӧдӧмӧн, мый коми журналистъяс эськӧ кокниа вермисны коми уджтасъяссӧ вӧчны, ковтӧм рочасьӧмсьыс ӧтдорт-чыны. Сідз, охотобществоса вӧралысьяс Сыктывкарса, Эжваса, Печораса, Воркутаса, Ухтаса, Сосногорскса, Интаса, Вуктылса угоддьӧясын тулыснас вермасны кыйсьыны 1.600 шайтысь. Миянкӧд ӧтвылысь велаланныд вӧдитчыны шыпуртӧн, черӧн, шыӧн; видланныд сямлунтӧ дорччан да тшупсян уджын, тӧдмаланныд уна выльтор историяысь да важ кадся олӧм йылысь. Сідзжӧ видзӧдласны, кӧні каганыс узьлӧ, ворсӧ, нуръясьӧ, вӧчӧ урокъяссӧ, эм-ӧ сылӧн чача, ручка-тетрадь, мыссян-пывсян кӧлуй, быд лун новлан кокньыд да шоныд паськӧм. Школа бӧрын дзик пыр кӧсйи пырны университетӧ, медым ассьым олӧмӧс йитны искусствокӧд, но эз босьтны, шуисны, мый водзджык на, колӧ медводз босьтны шӧр специальносьт. Кыдзи висьталіс «Асъя кыа» ансамбльӧн веськӧдлысь Дмитрий Бушуев, артистъяс кӧть и петкӧдчылӧмаӧсь мирса некымын сцена вылын, но татшӧм ордйысьӧмын – медводдзаысь на. Кольӧм вежонӧ кывйӧн вӧдитчан выль технологияяслӧн шӧринын зільысьяс чукӧртлісны кыв туялысьясӧс, журналистъясӧс да тӧдмӧдісны 2019 воӧ вӧчӧм уджыслӧн кывкӧртӧдъясӧн. Республикаса видз-му овмӧс министерствоын скӧт карта кыпӧдӧм кузя бизнес-план дорйигӧн Татьяна Александровна Поповалысь юалісны, мый кутас вӧчны, оз кӧ шедӧд грантсӧ. 2012-öдсянь 2016 воöдз зiлим Перым крайын тайö вояс кежлас урчитöм экономика да социальнöй юкöн сöвмöдан программа серти, кöнi вöлi Перым-Коми кытш йылысь торъя юкöн. Велӧдан юкӧнын уджалӧ да, пырӧдчӧ Вомын сиктлысь чужӧмбансӧ мичмӧдӧм могысь грант вылӧ конкурсъясӧ, збыльмӧдӧ йӧзкостса уджтасъяс, мый йылысь гижлісны нин газетъясын. Москваса «Туту.ру» агентствоысь котыр январь 22 лунӧ тӧдмасьӧма Ыбса этнопаркӧн, аддзысьлӧма Сыктывкарса журналистъяскӧд, а рытнас сӧлӧма поездӧ да мӧдӧдчӧма Усинскӧ. Хип-хоп, брейкинг, паркур, фриран, воркаут, трикинг, граффити, скейтбординг, ВМХ, SCOOT, бизнес, медиа, общество – став тайӧ нырвизяс сюрисны вермысьяс да лауреатъяс. Музейсӧ восьтігӧн Сергей Гапликов сетіс аттьӧалана гижӧд Людмила Цивилёвалы, коді кызьысь унджык во уджалӧма лицеяс да пуктӧма ыджыд пай том войтырӧс быдтӧм-велӧдӧмӧ. Усинскын кыпыда нимӧ-дісны Коми Республикаын да Ненеч автономия кытшын «ЛУКОЙЛ» компаниялӧн социальнӧй да культурнӧй проектъяслы сиӧм дас витӧд конкурсын вермысьясӧс. Гожся тӧлысьясӧ республикаса квайт районын да юркарын 832 том морт видлісны вын-сямсӧ стӧча лыйсьӧмын, на пӧвстысь куимсё дасӧн шедӧдісны ГТО норма тыртӧм йылысь пас. «ЭкоТаймКоми» котырсаяс висьталісны, мый юркарын татшӧм акциясӧ нӧшта ӧтчыд нуӧдасны сентябрын, а матысса лунъясӧ — июль 20 лунӧ — сійӧ шыалас Выльгортса шӧр изэрдын. Бурдӧдысьяс эз казявны, а, гашкӧ, эз кӧсйыны дойдны Раиса Егоровна мамыслысь сьӧлӧмсӧ да эз висьтавны, мый пузчужӧм кагаыс абу дзоньвидза, мый сылӧн висьӧны кокъясыс. Сиктъяс сӧвмӧдӧм кузя государстволӧн программа серти ыджыд удж бергӧдісны Лодыгин, Липин, Спорт, Петропавловскӧй уличаяс вылын, вӧчисны туйяс да нюжӧдісны ва трубаяс. Сергей Гапликов да Александр Голованев видлалісны сідзжӧ водзӧ топыда ёртасьӧм, республикаын олысьяслы тӧдчана выль уджтасъяс дасьтӧм да олӧмӧ пӧртӧм йылысь юалӧмъяс. Исполкомлöн чукöртчылöм дырйи сёрнитiсны и ылi сикт-грездсаöс бурдöдöм, врачьясöн могмöдöм, ытва дырйи санавиациялöн уджалöм, бурдöдчанiнъяс лэптöм-дзоньталöм йылысь. Кывбуръяснас йӧзлысь сьӧлӧмсӧ вӧрзьӧдісны поэтъяс Надежда Мирошниченко, Андрей Попов, Александр Суворов, Анжелика Елфимова, Александр Герасименко да Владимир Цывунин. Ставнас гожся университетын войтырлысь аскылӧмсӧ, рочӧн кӧ — самосознаниесӧ, да сыкӧд йитчӧм уджсӧ туялісны Комиысь, Карелияысь, Марий Элысь да Удмуртияысь ӧкмыс морт. Коми Республикаысь 16 волонтёр пӧвстын сійӧ кык вежон мавтіс-мичмӧдіс-выльмӧдіс XV-XVІ нэмся памятник-стрӧйбаяс мужичӧйяслӧн Вежа Успенньӧ Псково-Печерскӧй манастырын. А уджыс налӧн и збыльысь колана, ӧд ӧтуввезйын шӧриныслысь fu-lab.ru лист боксӧ кольӧм во восьтылӧма миллионӧн-джынйӧнысь унджык морт — Россияын и суйӧр сайын олысьяс. Ӧтув котырлам ичӧт грездъяслысь гажъяс, уна сикас экскурсия-праздник, став мирӧн петалам субӧтникасьны: весалам йӧза инъяс, шойна, пелькӧдчам Изьва ю да шор-ёль пӧлӧн. «Образование» нацпроект серти республикаса да меставывса бюджетъясысь сьӧм вылӧ Вуктыл районса Дутовын стрӧитӧны 60 велӧдчысьлы да ичӧт арлыда 20 зонпоснилы школа-сад. Кӧрт туй нюжӧдӧм да машинаӧн ветлан выль туйяс ладмӧдӧм кындзи небӧгын мукӧд казьтылӧмысь да гаж вылын висьтасьысьяслӧн сёрниысь воссис Иван Павловичлӧн уджыс ставнас. Гашкӧ пӧ, Язьва ю пӧлӧн пуксьӧм сиктъясса комияслӧн сёрниын медуна важ кывйыс кольӧма сійӧ кадсяньыс на, кор финн-йӧгра войтыр абу на вӧлі татшӧм паськыда разалӧмаӧсь. Кöть эськö чина йöз быд пельöссянь горзöны, государство пö сы мында вöчö ичöт бизнеслы, мед сiйö эз чергöдчы, но тöдсаяс шуöны, мый, збыльвылас кö, некутшöм отсöг абу. А «Туту.ру» сервисын уджалысьяс ошйысьыштісны, миян сайт от-сӧгӧн пӧ странаысь да суйӧр сайысь войтыр вермӧны нин волыны Комиӧ, Маньпупунёрса из бӧлбанъяс ви-дзӧдлыны. Ӧти-кӧ, миянӧ висьӧмсӧ вермасны вайны орчча регионъясысь, сэсся вӧралысьяс вуджасны ӧти районсянь, кӧні оз нин позь грымгыны-лыйсьыны, орччаас, кӧні позьӧ на кыйсьыны. Миян «вежӧсын» позис ньӧбны уна сикас небӧг-открытка, донтӧмысь гижӧдчыны коми газет-журнал вылӧ, кырымавны небӧг Коми Республикаса народнӧй гижысь Елена Габова дорын. Мужичӧйяслы сідз шусяна резервса тренеръясӧн индӧмаӧсь Николай Князевӧс, Алексей Волковӧс да Дмитрий Шукаловичӧс, нывбабаяслы – Сергей Коноваловӧс да Евгений Куваевӧс. Тайӧ — АВS пластик (шуам, телевизор корпус), резина, ПВХ (поливинилхлорид) да ПS (полистирол), а сідзжӧ некытчӧ ковтӧм да новлӧм нин важиник паськӧм, — висьталӧ Арина. Та кындзи онлайн жӧ бӧрйисны и медбур серпассӧ, лыддьысьысьяс шуисны вермысьӧн Усогорскысь Кирилл Латаӧс, коді дасьтіс ассьыс уджсӧ Александр Некрасовлӧн кывбур серти. Сідз жӧ вӧзъям лыддьысьысьлы важся коми сиктъясын, Емдінладорса Эжолын да Удораса Йӧртымдінын, чужӧм кык поэтлысь — Евгений Козлов да Галина Бутыревалысь ёрта сёрнисӧ. Листалі важ газет-журналъяс, аддзысьлі уна йӧзкӧд, кодъяс казьтылісны Комиын медводдза водзмӧстчысь аньяс йылысь, петкӧдлісны налысь фотокарточкаяс да важ документъяс. Кывбурсӧ лыддьӧм бӧрын ныв-зонмӧс аслыспӧлӧса ворсӧдім: зонкаяс лоины Пераӧн, петкӧдлісны ассьыныс вын бедь кыскӧмын, а нывкаяс – Зараньӧн, тӧдмавлісны коми нӧдкывъяс. Мукӧд муясын серпасыс ёна бурджык: шуам, Финляндияын швед кывъя телевидениеыс ёна вынаджык, кӧть шведыс сэні став олысь пиас сӧмын 6 прӧчент (300.000 сюрс гӧгӧр морт). Медым эз ковмы пукавны чемодан вылын да майшасьны, лунвылӧ мӧдӧдчытӧдз бурджык водзыв тӧдмавны уджйӧз йылысь да ӧдйӧджык ставсӧ мынтыны, – висьталіс Дмитрий Кручинкин. EU Ecolabel сертификат сетöмыс нöшта öтчыд петкöдлö, мый компанияным восьлалö колана нырвизьын, — пасйис «Монди Сыктывкарса ЛПК»-ысь генеральнöй директор Клаус Пеллер. Е.В.Ельцова дасьтӧма «Вылыс Човса дневник — Тима Веньлӧн медбӧръя гижӧд» удж, кытысь ньӧтчыдысь он казяв выльпыртана луннебӧг, сӧмын дневник кывйӧн статьясӧ суктӧдӧма. —Куратовлӧн кывбуръясын абу ставсӧ помӧдз висьталӧма, поэтыс быттьӧ корӧ лыддьысьысьсӧ аскӧдыс тшӧтш мӧвпавны, кывкӧртӧдъясӧдз воӧдчыны, — висьталіс Татьяна Кузнецова. Сідз, ачым ветлі Дагестанӧ В. Савин нима академическӧй драма театрса артистъяскӧд, кодъяс зэв мичаа петкӧдлісны аслыспӧлӧс коми культурасӧ, войвывса йӧзлысь шаньлунсӧ. Со и Сыктывкарысь «эзысь арлыда» кӧкъямысдас сайӧ ань да мужичӧй шуисны аслыныс: «Пӧрысьмыны колӧ мичаа!» да ветлӧдлӧны бальнӧй йӧктӧмъяслӧн «Секрет молодости» школаӧ. А рытнас найӧс виччысисны В.Савин нима драма театрын, ӧд буретш воторникӧ Комиӧ воис театръяслӧн ставроссияса марафонлӧн пас — Важ Грецияса амфитеатр мыгӧра статуэтка. Син водзын Печора ю визувтӧ, ӧшиньсянь Урал из тыдалӧ. И йӧзыс Приуральскӧйын зэв шаньӧсь, водзмӧстчысьӧсь, енбиаӧсь – миян и кипом уджын мастеръяс, и сьылысьяс эмӧсь. Дмитрий Осипов зільӧ Коми Республикаса биысь видзчысян да войтырӧс доръян управлениеын, а стӧчджыка кӧ, тайӧ ведомствоас йӧзкӧд йитӧд кутан юкӧнын медшӧр специалистӧн. Ме, тренер Александр Чупров, районын спорт да физкультура отделӧн веськӧдлысь Валерий Рочев – национальнӧй спорт сикасъяс кузя Россия тшупӧда первой категорияа судьяяс. Школаса вӧвлӧм интернат керкаӧ меститчӧм музей водзас сулалӧ да пырысьяслы нюмъялӧ изйысь сёртӧм ичӧтик Володя Ульянов: корӧ велӧдчыны, велӧдчыны да нӧшта на велӧдчыны. Таво тшӧтш май тӧлыссянь август 22 лунӧдз юркарса велӧдчанiнъяс, челядь видзанiнъяс, ас вылӧ уджалысьяс да мукӧд сикас учреждениеяс пырӧдчисны тайӧ конкурс-ордйысьӧмас. Комиссия донъялӧ конкурснӧй уджъяслысь художествоа да культура боксянь тӧдчанлунсӧ, налысь аслыспӧлӧслунсӧ и коми литература да литературнӧй кыв сӧвмӧдӧмӧ пай пуктӧмсӧ. Позьӧ татчӧ кывкӧртавны, мый шыр йылысь легендаыс тырвыйӧ уджалӧ, кыскӧ туристъясӧс, озырмӧдӧ ичӧтик карлысь кудсӧ, сетӧ позянлун пыр водзӧ сӧвмӧдны туристалан овмӧссӧ. Проектсӧ збыльмӧдысьяс кутӧны лача, мый сьыліас дом отсӧгӧн позяс бур-джыка туявны Из бердса кӧръяслысь оласногсӧ, а сідзкӧ, и корсьны найӧс видзан-доръян выль туйвизь. Няртала шыблавлісны харейӧ, шыблавлісны чер, беддьӧн котравлісны гурана-вутшкаинті, кык кокӧн ӧттшӧтш йӧткыштчӧмӧн чеччыштлісны куимысь помся, чеччавлісны и норт вомӧн. — Ми шыӧдчим райадминистрацияӧ, мед тэрмасьыштасны, котыртасны колана комиссия да керкасӧ шуасны овны шогмытӧмӧн, а йӧзсӧ ву-джӧдасны мӧдлаӧ «Переселение» уджтас серти. Сідз шусяна вдохновение вылӧ нывлӧн аслас видзӧдлас, сійӧ пӧ любительяслы колӧ, а мортлы, коді уджалӧ творчествоын, быть пуксьыны пызан сайӧ да вӧчны ассьыс уджсӧ бура. Сылӧн водзмӧстчӧмӧн 2017 воын мусир перйысьяслӧн грант вылӧ збыльмӧдӧмаӧсь тайӧ социальнӧй учреждениесьыс олӧма да вермытӧм йӧзӧс физкультура-спортӧ ышӧдӧм кузя проект. Сцена вылын петкӧдчасны оз сӧмын Комиысь, но и Вӧлӧгдаысь, Петрозаводскысь, Архангельскысь, Котласысь, Мурманскысь, Новгород обласьтысь да Санкт-Петербургысь артистъяс. Республикаса юралысь сідзжӧ пасйис, мый национальнӧй проектъяс збыльмӧдӧмын парламентлӧн пайыс зэв тӧдчана, да вӧзйис депутатъяслы ёнджыка пырӧдчыны такӧд йитӧдын уджӧ. Фестивальлысь медводдза лунсӧ сиисны Сыктыв район артмӧмсянь 90 во тырӧмлы: тӧдмӧдісны «Ставыс тэ йылысь, чужан му» документальнӧй фильмӧн да восьтісны мича арт-объект. Сё воысь важджык гортса эмбурӧ инмӧдчылігӧн, коми сёян-юанӧн тэрмасьтӧг чӧсмасигӧн гӧгӧрвоан, мый некутшӧм италияса пицца ни японияса ролл он ӧткодяв асланым вӧлӧгакӧд. Прилавок саяс сулалысьыс ӧвтыштчис: он ӧмӧй пӧ аддзы, кутшӧм тані дзескыд, медым торйӧн тэчны вӧлӧгасӧ. Мӧдлаын нин юалі вузасьысь том нывлысь, кӧні, мися, БЗМЖ йӧвныд? А коми петасъяс отсалӧны чужтыны мам кыв дорӧ интерессӧ: газет-журнал зэв мича чужӧмбанаӧсь, тӧдчӧ, мый редакцияясын зільӧны ассьыныс уджсӧ бура тӧдысь профессионалъяс. –Во чӧжӧн миян дорӧ шыӧдчыліс 400 гӧгӧр морт, кодъясӧс мыйӧнкӧ пайкӧмаӧсь удж вылас, – содтіс удж кузя государственнӧй инспекцияысь веськӧдлысьӧс вежысь Павел Муравьёв. Воысь-во пыр зумыдджыка сулалiсны кок йылас совхозъяс, леспромхозъяс, госпромхозъяс, «Сельхозхимия», ПМК. Видз-му овмӧс котыръясын видзисны уна скӧт, вӧдитiсны видз-му. «АльфаСтрой» компаниялӧн эм нин татшӧм жӧ проект серти стрӧитчан опытыс, та вӧсна ми надейтчам, мый став коланасӧ и водзӧ вӧчасны ас кадӧ, – тӧдчӧдіс Наталья Хозяинова. А ас кадӧ кӧ бать-мамныс вӧчисны коронавирусысь укол, ковидыд налы эськӧ эз кӧвъясь, а висьмисны кӧ нин, нёрпалісны кокньыда да регыд, – гӧгӧрвоӧдіс Нина Александровна. Коми войтырлӧн съезд дырйи исполкомлысь уджсӧ донъялігӧн кодсюрӧ шӧйӧвошлісны: кутшӧма и уджалім, школаясын чужан коми кывнымӧс велӧдысь ныв-зонлӧн лыдыс кӧ ӧтарӧ чинӧ? 2014-2017 воясö крайын бюджетсö дасьтылiсны программаяс вылö подуласьöмöн, и округын уджалiм «Регионын политика да территорияяс сöвмöдöм» öткымын мукöд программа серти. Миянлы талун торйӧн нин тӧдчана ӧддзӧдны-сӧвмӧдны тайӧ уджсӧ Ярегаын да такӧд тшӧтш бурмӧдны посёлокас олӧмсӧ — кыпӧдны сэні и выль олан керкаяс, и социальнӧй стрӧйбаяс. Найö вöзйöны, мед лоасны стрöгджык-чорыдджык правилöяс: мед оз кут позьны районысь районö ветлыны, а сiдзжö миянкöд орчча регионъясысь татчö мед некодöс оз мöдны лэдзны. Торйöн кö, регионöн веськöдлысь гарыштiс Усвавомса больнича йылысь, кодöс кöсйöны вöлi пöдлавны нин, но Владимир Уйбалöн тшöктöм серти бурдöдчанiн кутас уджавны и водзö. Тувсовъя гӧра-кӧдза уджъяс сигӧртӧм бӧрын, турун страдна вылӧ петтӧдз, Вежа Троичасянь кык вежон мысти часовняын служба вылын сулыштӧм бӧрын сьӧлӧмсяньныс гажӧдчывлісны. —Юралысьлысь удж вӧчысьлӧн тайӧ воськолыс висьталӧ сы йылысь, мый сійӧ кылӧ йӧзыслысь тӧжд-могсӧ, дась та йылысь сёрнитны да корсьны петан туй, — пасйис Сергей Чечёткин. Комбинаткӧд уна во ёртасьӧмӧн Кажымын лӧсьӧдӧма-бурмӧдӧма культура керкаын сцена, вурӧма-ньӧбӧма концертасян мича паськӧм, а медся тӧдчанаыс – выльмӧдӧма школаын вевтсӧ. «Чужан мулӧн мойдъяс» пызанвывса ворсӧмӧн тӧдмӧдісны KomiExpoTravel войтыркостса форум—выставка вылӧ волысьясӧс Коми Республикаса йӧзкостса творчество шӧринын зільысьяс. Коми Республикаса правительство, «Монди СЛПК» акционер котыр да «Лузалес» ООО кырымалісны ёртасьӧм йылысь сёрнитчӧм, код серти шуӧма ӧтув сӧвмӧдны регионын вӧр комплекс. Районса юралысьлысь удж вöчысь, администрацияöн веськöдлысь Роман Селиверстов сетіс сылы почёт ним йылысь удостоверение да морöсвывса пас, сиис спортын гырысь вермöмъяс. Социальнӧй юкӧнын да экономикаын ёртасьӧм йылысь сёрнитчӧм серти бурланьӧ вежсьӧмъяссӧ донъявны Сыктыв муӧ волісны комбинатса сертификация да экология отделын зільысьяс. Витсянь дас сюрс шайтӧдз мынтасны республикаса врачьяслы, мукӧд медиклы, а сідзжӧ тэрыб отсӧг сетан бригадаясса шоперъяслы, кодъяс зілисны март 16-ӧдсянь июнь 30 лунӧдз. Министрлы петкӧдлісны и «Лузалес» компаниялысь вынйӧрсӧ содтӧм кузя проект серти кыпӧдӧм пу ломтас вӧчан цех, тьӧс-плака косьтанін, пилипызя-чагъя шыблас сотанін да ТЭЦ. Том артистъяс юксисны радейтчöм йылысь мöвпъясöн, лыддисны кывбуръяс, Семён Горчаков ловъя шылад улö сьылiс роч да комиöдöм важся романсъяс (вуджöдiс Анжелика Елфимова). Дерт, сэсся тадзи – шудсьыд тӧдӧмӧн ӧвтыштчӧмӧн – Legatum Іnstіtute аналитика шӧринӧн дасьтӧм рейтингын (сэні юасьӧны 150 странаын олысьясӧс) Россия сӧмын 96-ӧд местаын. Ставроссияса олимпиадалӧн районса тшупӧдын 30 ныв-зон лоӧмаӧсь призёръясӧн биология, роч кыв да литература, физкультура, обществознание, география да мукӧд предмет кузя. Вӧлі тшӧтш юалӧм, дыр-ӧ кежлӧ локтіс Комиӧ юралысьлысь удж вӧчысь да кыдзи сійӧ котыртас ассьыс командасӧ: вайӧдас бокысь йӧзӧс али индас веськӧдлан удж вылӧ татчӧссаӧс. Районын олысьяслы тайӧ збыльысь ыджыд козин, ӧд эжвасаысь унаӧн зільӧны комбинатас, – висьталіс Эжва районса администрацияӧн веськӧдлысьлысь удж вӧчысь Татьяна Таскаева. Папӧкӧд лӧсьыд карті ветлӧдлыны: «Кор тайӧ керкасӧ кыпӧдам вӧлі. Тайӧ уличаса став керкаас сюръя-сваясӧ тувъялім. Войдӧр тані вӧлі…» Сюрас-ӧ керка, кӧні сійӧ эз уджавлы? Неважӧн сылӧн да «Эжваса жилкомхоз» ООО-ӧн веськӧдлысь Алексей Панюковлӧн юрнуӧдӧм улын Эжваысь Бумажник шӧртуйса 50-ӧд номера керкаын восьтісны сідз шусяна экоплощадка. Скӧрӧдум сиктын зэра сьӧд кымӧрыс кыптыліс гаж нуӧдан шӧрас, а сэсся синсӧ бальгӧдіс, дӧвъялыштіс енэж шӧрас, думыштчис, шӧри потіс да шливкнитіс овмӧдчӧмин ӧтар-мӧдарас. Ислалӧма конькиӧн вит во, уялӧма сизим во, пырӧдчӧма кокни атлетикаӧ, котралӧма лызьӧн, ышмывлӧма скалолазанньӧӧн, спортивнӧй ориентированньӧӧн, котралӧма карта-компасӧн. Кольӧм воторникӧ вӧчӧм уджсӧ донъявны волісны Коми Республикаса юралысь Сергей Гапликов да «Газпром трансгаз Ухта» компанияса генеральнӧй директор Александр Гайворонский. Чукӧртчылігас лоӧ вӧчӧма ӧтмунӧмлӧн куим вося уджлы кывкӧртӧд, донъялӧма ӧнія веськӧдлысь Ирина Геннадьевна Королёвалысь зільӧмсӧ да, дерт, урчитӧма водзӧ вылӧ туйвизьяс. Та пӧрйӧ и спортсменъяс, и Усинск карса мэрияын зільысьяс юксисны миянкӧд асланыс тӧжд-майшасьӧмӧн, а сэсся и республикаӧн веськӧдлысьяс шуисны татшӧм проектсӧ тӧдчанаӧн. Художественнӧй гимнастикаын вермасьӧны двӧйни — Дина даАрина Аверинаяс, триатлонын — Дмитрий даИгорь Полянский вокъяс, гандболын — Анна Вяхирева даПолина Кузнецова чойяс. Быд предприятиелысь шыöдчöмсö медвойдöр видлаласны кар-районса, а сэсся республикаса юралысьлöн администрацияясын да пропуск сетöм йылысь индöдсö пыртасны онлайн-тэчасас. Та пӧрйӧ позьӧ корсьны содтӧд йӧзӧс да уджтассӧ юкӧнъяс вылӧ торйӧдӧмӧн дасьтыны кык-куим ичӧтджык проект, сэсся найӧс и вӧзйыны донъявны, – висьталіс Евгения Лясковская. Со и лои шыӧдчыны парикмахер Любовь Селивёрстова дорӧ, коді зільӧ шырсянінын, медым висьталас-тӧдмӧдас менӧ, а тшӧтш и тіянӧс, дона лыддьысьысьясӧс, татшӧмсяма кӧсаяснас. Чина морт тӧдчӧдіс, мый колӧ пыдди пуктыны да гӧрдитчыны татшӧм йӧзнас, кыдзи Юрий Иванович, кодъяс зільӧны отсавны сӧвмыны чужан муыслы, бурмӧдны землякъясыслысь олӧмсӧ. Холдингӧн веськӧдлысь Инесса Орёл серти, Коми ВДНХ – зэв бур ин, медым петкӧдлыны аслад компаниялысь чужӧмбансӧ, аддзывны, кодлы ми уджалам да тшӧтш и корсьны выль йӧзӧс. Комиын йӧзӧдӧма «Наставник года» конкурс, кодӧс регионса юралысь Сергей Гапликовлӧн индӧд серти нуӧдӧ республикаса удж, занятосьт да йӧзӧс социальнӧя доръян министерство. Делегатъясӧн вынсьӧдӧм резолюцияын вӧзйӧма вежны федеральнӧй законъяс, медым Россияса национальнӧй республикаясын быть кутісны велӧдны ас регионса государственнӧй кывъяс. Федерацияын зільысьяс уджалісны эз сӧмын челядькӧд, но и физкультура да ОБЖ велӧдысьяскӧд – накӧд, коді бӧрти вермас отсавны ныв-зонлы вӧчны спортын медводдза воськовъяс. «Коми войтыр» век уджалiс и кутас уджавны республикаса власьт тэчаскöд öтвыв, медым миян Коми муным и водзö сöвмис да уна сикас кывйöн сёрнитысь войтыр олiсны öтсöгласöн. Казьтыла, пырим ӧти пӧч дорӧ перымса комияслысь мойд-быличкаяс гижавны да, челядь аддзисны, мый ӧкмысдас арӧслань матыстчысь ань оз нин вермӧдчы джоджсӧ чышкыны-мыськыны. Кольӧм вежонӧ воторниксянь быд лун полӧмӧн виччыси чужан Одыб сиктын олысь мамсянь выль юӧр, ас костаным весиг курыда шмонитім, мися, фронт вывсянь сводкаяс быттьӧ кывза. Сиктын олысьяс вӧзйисны «Формирование комфортной городской среды» уджтас вылӧ подуласьӧмӧн вӧвлӧм ӧтувъя пывсян местаӧ вӧчны машинаяслы сулаланін да тшӧтш потшны гӧгӧрыс. Ӧд миянлы колӧ тӧдны «мукӧдысь торъялана» быд кага йылысь, мед сэсся лючки могмӧдны колана оборудованиеӧн, дасьтыны колана специалистъясӧс, кодъяс вермасны уджавны накӧд. «Единая Россия» котырӧн веськӧдлысь Сергей Усачёв юӧртіс, мый документас 65 лист бок, кӧні казьтывсьӧ Оланподувлӧн 40 статьяӧ (коймӧдсянь кӧкъямысӧдӧдз) 45 содтӧд йылысь. Матысса кадӧ биатлонистъяслӧн союзӧн бӧрйӧм кандидатураяссӧ Валерий Польховскийлы колӧ вӧзйыны Россияса спорт министерстволы, медым сэтчӧс чинаяс вынсьӧдасны тренеръяссӧ. Том йӧзлӧн лунлы сиӧмӧн, а сідзжӧ Усинск карлӧн да республикаса мусир перъян промышленносьтлӧн юбилейяскӧд йитӧдын восьса енэж улын кыпыд гаж котыртліс «ЛУКОЙЛ-Коми» ООО. Республикаса да мукӧд регионса лагеръясӧ путёвкаяссӧ дон босьттӧг сетасны судзсьытӧма олысь семьяясысь да бать-мамлӧн дӧзьӧртӧг кольӧм челядьлы, а сідзжӧ енбиа ныв-зонлы. Кыдз пасйис Коми Республикаса перинатальнӧй шӧринысь главнӧй врач, Коми минздравысь главнӧй акушер-гинеколог Ольга Лебедева, нӧбасьысьясӧс торйӧн нин колӧ видзны-дорйыны. И збыль, паныдасьлiм Павел Лимеровкӧд, кодкӧд Сыктывкарса университетын тшӧтш велӧдчылiм; Павел Симпелевкӧд, коді сетӧ тӧдӧмлун миян школаса челядьлы Гожся университетын. Апрель 4 лунӧ пансьӧ компьютернӧй спорт сикасын республикаса ордйысьӧм, Чемпионатӧ пырӧдчысьяс лыдын республикаса кар-районысь 66 ворсысь, но налӧн лыдыс вермас на содны. Кыдзи пасйис сиктса юралысь Ирина Безносикова, «Монди Сыктывкарса ЛПК» талун кежлӧ регионын медся вынйӧра, аскиа лун вӧсна тӧждысьысь да отсӧг вылӧ воны дась предприятие. Сійö отсаліс миянлы тöдмавны судьбасö юöртöг вошöм 203 салдат письыс уналысь: усьöма тышын 72 морт, кулöмаöсь ранаясысь 22-öн, висьöмысь – 3-öн, веськалöмаöсь пленö 35-öн. –Колö мöвпыштлыны и проектсö паськöдöм йылысь: медводз могмöдны йöвнас 1-4 классъясын велöдчысьясöс, а сэсся вочасöн и гырысьджык ныв-зонлы вичмöдны, – шуис Владимир Уйба. Предприятиеыслӧн кӧ эм сьӧмтор, медводз вештысясны судлы банкроталӧм кузя делӧсӧ нуӧдӧмысь, сэсся – арбитражса веськӧдлысьлы да налы, кодъясӧс сійӧ босьтіс аслыс отсасьны. Кыдзи пасйӧ регионса ОНФ-лӧн штабӧ пырысь Нина Новикова, сикт-грездын библиотека, клуб, больнича, школа да мукӧд колана учреждение видзӧм-стрӧитӧм — Народнӧй фронтлӧн мог. Арина да сылӧн ёртъясыс мӧдӧд во нин пелькӧдӧны-сӧстӧммӧдӧны Эжва районса, Сыктывкар бердса инъяс, ышӧдӧны войтырӧс торйӧн чукӧртны-инавны шыблас-коляссӧ да видзны вӧр-ва. Общественнӧй палатаӧн веськӧдлысь Сергей Чечёткин шыӧдчис чукӧртчӧмаяс дорӧ, корис найӧс кывкӧртавны, бур абу Госдумалӧн выль оланпас балаыс али колӧ на сы вылын уджыштны. Ӧні республикаын ошкӧма нин 5 татшӧм уджтас (налӧн ӧтувъя доныс 9,3 миллиард шайт), нӧшта нёль проект матысса кадӧ донъялас правительстволӧн регион сӧвмӧдӧм кузя комиссия. Сэсся ставным подӧн мунім сикт вомӧныс Киӧн вӧчтӧм Спас ӧбраз нима зэв мича вичко дорӧ, пыралім сэтчӧ да шензим: пытшсӧ да ортсысӧ дзоньталӧмаӧсь-мичмӧдӧмаӧсь зэв кужӧмӧн. Такӧд йитӧдын аслас мӧвпъясӧн юксис жюриӧн веськӧдлысь, Россияса да Коми Республикаса заслуженнӧй уджалысь, театральнӧй деятельяслӧн котырӧ пырысь Вера Семёновна Морозова. Сідз, Паспомысь томъяслӧн «Паспомчане» котырӧн юрнуӧдысь Ирина Зезегова дасьтіс ывлаын ёнмӧдчанін вӧчӧм могысь уджтас, код вылӧ минсельхозсянь вичмис 302 сюрс шайта грант. Кор литература туялысь Татьяна Кузнецова быттьӧ ассьыс юаліс, кы-дзи пӧ литературатӧм на войтырлӧн чужӧма татшӧм бур поэзия, ставӧн ас кежас мӧвпыштчисны: збыльысь, кыдзи? Печора районын, кор лоӧма позянлун бӧрйыны, велӧдны-ӧ коми кыв, ӧдйӧ-ӧдйӧ ӧвсьӧмаӧсь таысь, дасысь унджык пӧв чинӧма школаын чужан да каналан кыв велӧдысь челядьлӧн лыдыс. Фестиваль вылӧ воисны Санкт-Петербургысь, Ленинград обласьтысь, Марий Элысь, Удмуртияысь да Карелияысь котыръяс, а сідзжӧ шеф-пӧваръяс Илья Лазерсон да Сергей Малаховский. Таво жӧ сэні восьтӧмаӧсь коворкинг, кытчӧ вермасны волыны асланыс офистӧм на предпринимательяс, ас вылӧ уджалысьяс да кад кежлӧ кӧртымавны компьютера да пызан-улӧса вежӧс. Вужвойтырлӧн кывъяслы сиӧм воӧ Россияса финн-йӧгра культура шӧрин збыльмӧдӧма «Парад букв» удж-тас, корӧма киподтуя йӧзӧс серпасавны, мыйыськӧ вӧчны роч анбурысь шыпасъяс. Владимир Уйба аттьӧалана письмӧӧн пасйис Анатолий Неверовӧс да «Специализированный застройщик» котырӧн, «ГКС» да «СКАТ» стрӧитчан компанияясӧн веськӧдлысь Юрий Кузнецовӧс. Но «Монди СЛПК»-ӧс тані пыдди пуктӧны, – тӧдчӧдіс «Коми войтыр» ӧтмунӧмлӧн районса нырщик Галина Попова да содтіс, мый компаниялӧн отсӧгтӧг оз коль ни ӧти коми конференция. Таво «Монди Сыктывкарса ЛПК» отсöгöн республикаын ньöбисны COVID-19 коронавируса инфекциялы паныд водзсасьöмкöд йитöдын лолавны отсалан аппаратъяс да весалан сорас-маскаяс. Тайӧ висьӧмыслӧн коймӧд гыыс зэв ыджыд да ён, вирусыс ёна вежласьӧ, ӧдйӧджык паськалӧ, сьӧкыдджыка висьӧдӧ да дженьыд кадӧн вермӧ вайӧдны мортсӧ инвалидӧдз либӧ кувсьӧмӧдз. «Шуд» уси туплясьны вольпасьын 45 прӧчент мында ты ӧдӧмӧн да чуймавны, кутшӧм бура тайӧ здукъясас уджалӧ юр вемыд, но мӧвпъясыс оз вермыны чужны вир-яйлӧн мукӧд юкӧн вӧсна. Луздорса (тшӧтш и Леткаса), Койгортса, Визинса, Кулӧмдінса, Кӧрткерӧсса, Княжпогостса, Косланса, Изьваса, Чилимдінса, Емдінса да Мылдінса вӧралан овмӧсъясын — сюрс шайтысь. 2019 воӧ предприятиеыс мынтӧма районса бюджетӧ 6,5 миллионысь унджык шайт, воддза сертиыс кык пӧв содтӧма и социальнӧй юкӧнын ёртасьӧм йылысь сёрнитчӧм серти сьӧма отсӧгсӧ. «Коми войтырлӧн» Кулӧмдін районса представительствоӧн веськӧдлысь Иван Касевлӧн кывъяс серти, вӧр участокъяс юклігӧн пӧ колӧ кутны и сикт-посёлокын олысьяслысь видзӧдлассӧ. Юралысьлӧн кывъяс серти, сьӧмӧн колана ногӧн вӧдитчӧм понда 2018 воын регионса бюджетын мездмӧма 10 миллиард шайт, и найӧс колӧ веськӧдны социальнӧй могъяс збыльмӧдӧм вылӧ. Печораысь Герасим Канев шогпырысь висьталіс, мый коми кывсӧ школаын быть велӧдӧм йылысь оланпас кириттӧдз тӧдӧмлунсӧ сыысь босьтісны 5 сюрс морт, а талун – сӧмын 400 гӧгӧр. Дерт, вӧчны пӧ тайӧс вӧлі зэв сьӧкыд, но талун эновтӧм грездъяс вӧляникысь ловзьӧны, сэні олысьяс шудаӧсь, дай регионъясӧн веськӧдлысьяслы нимкодь, мый могсӧ пӧртӧма олӧмӧ. Талун миян странаын быд семьяын видзӧны югыд паметьсӧ рӧдвуж да матыссаяс йылысь, кодъяс венісны фашистъясӧс да пуктісны Победа матыстӧм-дорӧмӧ ассьыныс ыджыдысь-ыджыд пай. Тайӧ жӧ лунӧ сувтсӧн зэрис Кулӧмдін районын: Керчомъя, Зимстан, Габов, Дзоль, Лӧгинъяг, Улыс да Вылыс Воч, Фроловск да Климовск колины юрсикткӧд йитӧдтӧг, туйсӧ кырӧдіс да. Медым унджыкöн судзöдасны газет-журнал, бланокъяссö вайö кодлы гортöдзыс, кодлы удж вылас, сэсся став колана пасйöдсö вöчöм бöрын квитанциясö ачыс жö быдöнлы ки вылас сетö. Юркарса ӧти садйын заведующӧйыс сетӧма бать-мамыслы список, мый колӧ школа петӧм водзас налы ньӧбны: занавес, креслӧ, телевизор. Ӧдвакӧ тайӧ эмбурыс дзолюклӧн ранецӧ тӧрас. Весиг гожӧмнас оз волы юраныс, мый гижӧдсӧ колӧ эськӧ нетшыштлыны. Усяс кӧ код вылӧ кӧ туктаыс, соссясны: ми пӧ ӧлӧдлім вевт увтіыс ветлӧмсьыс, мед гижӧднымӧс лыддисны дай. Туристъяслӧн командаяс пырӧдчӧны и МЧС-ӧн котыртӧм «Безопасносьт школа» да «Том спасатель» ордйысьӧмъясӧ, кӧні колӧ кужны сетны медводдза отсӧг, вуджны уна мытшӧда маршрут. Творчествоа уджыслӧн ветымын во кольӧм бӧрын нималана коми гижысь казьтылӧ тайӧ кадсӧ, литератураӧ пырӧдчан медводдза воськовъяссӧ, гижысьлысь туй талялӧмын сьӧкыдлунъяссӧ. «Коми энергосбыт компанияын» корӧмаӧсь кувсьӧм йылысь свидетельство, вермам пӧ ТКО-ысь мынтысьӧм кузяыс во джын нӧрӧвитлыны, кытчӧдз наследникыс оз гижӧд ас вылас патерасӧ. А со «Йӧлӧга» да «Би кинь» окотапырысь лыддя ачым, тӧдмала сэтысь Коми Республикаын выльторъяс, а сэсся вӧдитча школаын 2-6 класса велӧдчысьяслы урок бӧрын занятиеяс дырйи. Сы могысь, мед гӧгӧрвоӧдны йӧзыслы, кутшӧм тӧдчана талун асшӧр уджыс, сетны ас вылас уджалысьяслы выль тӧдӧмлун, а сідзжӧ ышӧдны унджык йӧзӧс босьтчыны ичӧт да шӧр бизнесӧ. Но Эжва йывса ылі Пожöгдін грездын Победа лунö Семен Иёнинлöн внукъясыс, правнукъясыс да праправнукъясыс нин нуöны сылысь да Демит Öдя гöтырыслысь фотосö «Кувлытöм полкын». Зэв тӧдчана видзны коми гижанноглы сыӧн подулалӧм традицияяссӧ, ышӧдны быдмысь войтырӧс пыдди пуктыны республикалӧн историялысь да культуралысь уна нэмӧн чӧжсьӧм озырлунсӧ. Комиын сідзжӧ эм адаптивнӧй физкультуралӧн да спортлӧн 41 отделение, кытчӧ волывлӧ 1.686 инвалид, на лыдын 375-ыс сьӧкыда кылӧ либӧ торксьӧма опорно-двигательнӧй аппаратыс. Та кузя Россияса кузнечьяслӧн союзӧ да Рытыв-Войвывса дорччысьяслӧн гильдияӧ пырысь Александр Борисович Сушников шуӧ, мый Кӧрт Айка збыльысь вермис лоны повзьӧдлана скӧрӧн. Владыка Питирим да Воркутаса да Усинскса архиепископ Марк пуктӧны ыджыд пай республикаын уна кывъя войтыр да эскысьяс костын ӧтсӧгласа тыр-бур лада олӧм лӧсьӧдӧм-сӧвмӧдӧмӧ. И ми сійӧс збыльмӧдам «Монди Сыктывкарса ЛПК» отсӧгӧн, коді муніс миянлы воча, мыччис отсӧга ки, – пӧся аттьӧаліс комбинатсаӧс «Алёнка» детсадйӧн веськӧдлысь Нина Худякова. Россияса финн-йӧгра культура шӧринӧн веськӧдлысь Татьяна Бараховалӧн кывъяс серти, «Парад букв» кындзи вужвойтыръяслӧн кывъяслы сиӧм воӧ найӧ збыльмӧдӧмаӧсь некымын уджтас. Кӧть эськӧ муклюйтчысьяслӧн вугырӧ шедлӧны и томъяс, и велӧдчӧм войтыр — пӧръясьысьяс тӧдӧны мортлысь психологиясӧ да кужӧны сідзи «крукыштны», мый мынтӧдчынытӧ он и вермы. Ӧні зілям вайӧдны кислород-сӧ бурдӧдчанінлӧн мукӧд юкӧнӧ – сійӧ ковмас, висьысьыс кӧ лоас уна, – юӧр-тіс Воркутаысь вуджан висьӧм бурдӧданінысь глав-нӧй врач Сергей Бакаев. Колхоз правленньӧ дорын собранньӧ вӧчисны: чолӧмалісны Победаӧн, чуксалісны мирнӧя олігӧн уджавны нӧшта на бурджыка – медым ӧдйӧджык кыпӧдны вӧрӧгӧн кисьтӧм народнӧй овмӧс. Предприятиеыслӧн сьӧмкудйыс кӧ тыртӧм да эмбурсӧ иналӧмысь сэтчӧ воис войт мында, зэв вермас лоны, мый йӧзлы удждон кузя уджйӧзсӧ нинӧмӧн лоӧ вештыны да найӧ дьӧбӧ колясны. Комиын шегъяссӧ шуӧны столӧн, сакӧн, гатшӧн да пукӧн, а Калмыкияын веськыд бокнас вывлань усьӧмсӧ – та, гурана-мылькъянас – алц, мышнас вывланьӧ – бок, мышнас увланьӧ – чох. –Детсадса администрациясянь да челядьлӧн бать-мамсянь зэв ыджыд аттьӧ «Монди Сыктывкарса ЛПК»-лы вевт дзоньтавны, выль верандаяс лӧсьӧдны да важсӧ идравны позянлун сетӧмысь. Эз весьшӧрӧ водзті быд поликлиникаын ӧшавлыны плакатъяс, кӧні вӧлі серпасалӧма спортив-нӧй паськӧма нюмъялысь мужичӧйӧс, нывбабаӧс да кагаӧс, кодъяс бергӧдчӧмаӧсь шонділань. Пӧрысь йӧз казьтывлісны, кор пӧ Одыбын кыптас ыджыд вичко, сиктыс ӧтлаасяс Мельнича /зынкӧд, медводз мужикуловыс бырас, сиктӧдыс кутасны шӧйтны кӧин-ош, – висьталӧны одыбса. Сідз, Кӧрткерӧс районын зэв тӧдчана сӧвмӧдны видз-му овмӧс, туризм да спорт, – пасйис «Монди Сыктывкарса ЛПК»-ын сертификация да экология юкӧнӧн веськӧдлысь Марина Королева. Но мукӧдлаас и татшӧмторнас юрнысӧ оз висьмӧдны – шыблалӧны шогмытӧм вӧлӧгасӧ лӧп-ёг чукӧртанінӧ, кытысь сэсся сійӧс, овлӧ, ыджыд зык-шумӧн кватлалӧны орчча керкаын олысьяс. Талун, кор миян республикаын, кыдзи и Россия пасьталаын, культура учреждениеяс пöдсаöсь, Коми Республикаса вужвойтырлöн шылада-драмаа театр дасьтö уна сикас интернет-проект. Казьтыштам, март помын на Россияса минприродыӧн веськӧдлысь Дмитрий Кобылкин коронавирусысь видзчысьӧм могысь ӧлӧдіс регионъясӧн веськӧдлысьясӧс тувсовъя вӧралӧм восьтӧмысь. Владимир Викторовичлы вӧлі нимкодь аддзысьлыны ылі сикт-грездын олысьяскӧд, а меным – тӧдмӧдны сійӧс войвывса уджач да шань войтыркӧд, петкӧдлыны республиканымлысь мичлунсӧ. Миян геройяслӧн висьтасьӧмъяс торъялӧны, ӧтияс водзмӧстчӧны кыв паськӧдӧмын, мӧдъяс вӧчӧны, мый вылӧ тырмӧ кады да вын, коймӧдъяс — прӧста сёрнитӧны кагакӧд чужан кыв вылын. «Ті, татчӧссаяс, буди, онӧ нин казялӧй тайӧ шемӧсмӧдана мичсӧ?» — юалі Настялысь Тараскӧд, да найӧ ӧти вомысь шуисны, татчӧ пӧ весиг быд лун волӧмӧн вӧр-ва мичлуннас он пӧт. Том и арлыда нин войтыр зільӧны пыртны нэмӧвӧйся технологияяссӧ ӧнія олӧмӧ, – пасйис и Москваысь Измайловоса Кремльын «Ясна Яра – родные вещи» лавка восьтысь Марина Байкова. Торйӧн кӧ, сэні оз лючки нуӧдны медосмотр, омӧля уджалӧ вентиляция, абу колана ног котыртӧма компьютерӧн вӧдитчанін, жыръясас шума, сынӧдас ӧшалӧ тшын-бус да паркйӧ лёк дук. Найӧ да мукӧд серпасасьысьяс петкӧдлӧны журнал лист бокъясын олӧмыслысь бансӧ и гугсӧ, шмонитӧны тырмытӧмторъяс вылын, кулитӧны вина юысьясӧс, кузь киаясӧс, дыш парпоньясӧс. Европаын моз мӧсъяслы да куканьяслы выль картаын лӧсьӧдісны сынӧд бурмӧдан система, коді видзӧ оборудованиелысь кӧрт юкӧнъяссӧ сімӧмысь, васӧдлунысь да дукысь, вывті жарысь. Президентлӧн тайӧ жӧ индӧд сертиыс 50 сюрс шайт мынтасны война кадӧ тылын зільысьяслы да нацистъяслӧн концлагеръясысь, тюрмаясысь да геттоясысь вӧвлӧм тыр арлыда узникъяслы. Проектыслӧн аслыспӧлӧслуныс сыын, мый регионса олысьяслы ыджыд сяма юристъяс дорӧ майшӧдлана юалӧмъяснас позьӧ шыӧдчыны скайп пыр, да та могысь оз нин ков волыны Сыктывкарӧ. «Веськыд йитӧда» телефон пыр сёрнитысь специалистъяс вӧчисны кывкӧртӧд: кӧинъяс, ошъяс да кыньяс асьныс вешъясны кар-сикт дорысь, оз кӧ кутны вермыны судзӧдны сэні кынӧмпӧт. Чукӧртӧма сэтчӧ коми-зыряналысь да перымса комияслысь видчанкывъяс да кывтэчасъяс, гӧгӧрвоӧдӧма налысь вежӧртассӧ, коми гижысьяслысь овсӧ индӧмӧн вайӧдӧма на дорӧ видлӧгъяс. Окота висьтавны зэв ыджыд аттьӧ журналнымлӧн гижысь-серпасасьысь ёртъяслы, кодъястӧг эськӧ и «чушкӧмыс», и «гильӧдӧмыс» вӧлі вывті нин быгалӧм, кос да, гашкӧ, весиг и ковтӧм. Вижъюр йылысь легендаса шӧр героиня, турунӧн бурдӧдысь Марпида няньӧн-солӧн вочааліс «Кӧйдыс» фестиваль вылӧ воысьясӧс, кодъяс ас пайсьыныс петкӧдлісны «визитнӧй карточкаяс». —Закон балаясын урчитӧма мупытшкӧсса озырлун перъян, кизьӧрмӧдӧм биару вӧчан предприятиеяс стрӧитӧм кузя проектъяс збыльмӧдысьяслы кок-ньӧдъяс, — висьталіс Надежда Дорофеева. Чужанінас волывлӧны шойччыны республикаса кар-районъясын, Москваын, Санкт-Петербургын да Россияса мукӧд регионын олысьяс, аскӧдныс, дерт, вайӧдлӧны и челядьсӧ, внук-внучкасӧ. – Тані эмӧсь енбиа серпасасьысьяс, фотографъяс, экскурсоводъяс, ас вылӧ уджалысьяс, ТОС-ын водзмӧстчысьяс, кодъяс дасьтӧны проектъяс, а сэсся йӧзӧдӧны на йылысь гижӧд-снимок. Юристъяс пасйӧны, мый шоперӧс, мыжа кӧ сійӧ автобусын пассажирлӧн доймӧмысь, вермасны кыскыны кывкутӧмӧ удж вылас, а сідзжӧ административнӧй либӧ уголовнӧй делӧ кузя — ёрдын. Аньлысь зільӧм-водзмӧстчӧмсӧ пасйӧма почёт грамотаясӧн, дипломъясӧн, аттьӧалана письмӧясӧн, а сідзжӧ «За развитие органов местного самоуправления в Республике Коми» медальӧн. Кусӧдчан машинаса медбур шоперӧн шуисны Мылдін районса Улыс Омраысь Виктор Бажуковӧс, подразделениеӧн медбур веськӧдлысьӧн – Кулӧмдін районса Помӧсдінысь Алексей Третьяковӧс. Сэні биысь видзчысян да йӧзӧс доръян службалӧн республикаса управление котыртліс Россияса гражданскӧй обороналӧн да Олӧма йӧзлӧн лунъяслы сиӧм «Пыр дасьӧсь дорйысьны!» акция. Коми петасъяслӧн комплект вылӧ гижӧдчысьяс пӧвстын шудыс усис Изьва районса Гам сиктысь Галина Хозяиновалы, кодлы вичмис «Лок татчӧ» коллекцияысь футболка, блокнот да значок. Медводдза профессиональнӧй конкурсын, коді муніс Рытыв-Войвыв кытшын ортсыса пилотъяс пӧвстын, Степан Потапов да сылӧн уджъёрт Константин Косиченко босьтісны медводдза места. Нелямын кык во врач, медицина наукаса доктор Светлана Васильевна Бузова уджалӧма Коми пединститутын, сэсся вит во олӧма Москваын, а локтӧма Сыктывкарӧ да веськалӧма бал вылӧ. И, кыдз тӧдчӧдіс Сыктыв районӧ аслас уджмогъясӧн неважӧн волігӧн республикаса юралысь Сергей Гапликов, тайӧ котырыс ас кадӧ да бура вӧчӧ ставсӧ, мый урчитӧма сёрнитчӧм серти. Регионса вöр-ва да гöгöртас видзан министерстволöн вöралан юкöнын сідзжö пасйисны, мый кыйсьысьяс вермасны висьмыны вöрö мунтöдзыс на – кыйсьöм могысь торъя кабала босьтігöн. Та понда налӧн уна сёрникузя абу коми руа, шуам кӧть, лыдакывъяс бӧрын эмакывсӧ дзик лӧсявтӧма пуктывлӧны уна лыдӧ: Дзоньнас пенсияяс содасны 68.447 льготникъяслӧн («Талун»). Ас нимсяньыс, а сідзжӧ регионса правительство да Комиын олысьяс нимсянь сійӧ аттьӧаліс предпринимательӧс водзмӧстчӧмысь да сыктывдінсалы татшӧм ыджыдысь-ыджыд козин вӧчӧмысь. Александр Александрович тӧдчӧдіс сідзжӧ небӧгсӧ дасьтӧмын национальнӧй политика министерствоын зільысьяслысь да республикаса вӧвлӧм веськӧдлысьлӧн уджъёртъяслысь ыджыд пайсӧ. Зӧвсьӧртысь 3-ӧд номера школаӧн веськӧдлысь Светлана Лопушкова аттьӧаліс Владимир Уйбаӧс да йӧзӧс велӧдан министерство велӧдчанінъясӧ автобусъяс ньӧбӧм вылӧ сьӧм вичмӧдӧмысь. Аддзысьлӧм дырйи сёрнитісны тшӧтш райбольничаӧ тэрыб отсӧг сетан машинаяс, От гӧраса сиктъясӧ вуджӧдчан паром ньӧбӧм, Зӧвсьӧртын стадион да Кӧжмудорӧдз туй дзоньталӧм йылысь. Быд асыв кык автобусӧн вайӧны челядьӧс Скӧрӧдумысь, Выльгортысь, Кырнышаысь, Бадьёльйылысь, Мӧдлапӧлысь, Сордйылысь, Великопольеысь да Вӧльдінысь, а рытнас бӧр нуӧны гортаныс. Сідз, 95 прӧчент войтырыс пӧ ошкӧны медицина отсӧг бурмӧдӧм, 93%-ыс — государствосянь челядьлы отсӧг сетӧм, 92 прӧчентыс — пенсияяс быд во быть индексируйтӧм йылысь вӧзйӧмъяс. Аньяс перйӧмаӧсь сундукъясысь мича сарапанъяс да кутӧмаӧсь аддзысьлыны, медым сёрнитны мам кывйӧн, нуӧдны быд сикас гажсӧ, а сідзжӧ коми сёян-юан дасьтӧм кузя мастер-классъяс. – Бур, ӧнія техникаыс сетӧ позянлун аддзыны медмичаинъяссӧ ас синмӧн да тшӧтш и снимайтны, медым и менам поход бӧрся видзӧдысьяслы петкӧдлыны, кутшӧм шензьӧдана мича Уралным». Но кор республикаса юралысь босьтчис тайӧ уджтасас, гӧгӧрвоим – лоас, – висьталіс Коми АССР-са Совминӧн вӧвлӧм веськӧдлысь, Коми Республикаса почёта гражданин Вячеслав Худяев. Тайӧ и вӧралан паськӧм, кыйсян понъяс, кыян-виан кӧлуй, ноддя дорын узьлӧм; дерт жӧ, став притчаыс, мойдыс, нӧдкывйыс, пулы-мулы-валы эскӧмыс да найӧс морт ногсӧн ловзьӧдӧмыс. Кагасӧ кӧ нулісны саридз дорӧ да видзисны та могысь комын сюрс шайт, кызь вит сюрссӧ позяс вештыны регионса «капиталысь», та дырйи быть колӧ петкӧдлыны став билет-квитанциясӧ. Унаысь вынсьӧдӧм нин коми улича ним пыдди шуасны важ моз: Сыктывкарын Сысольскӧй шоссе вылын олысьяс важӧн нин виччысьӧны, кор налӧн микрорайонын воссяс бурдӧдчан амбулатория. Погона йӧз тшӧтш жӧ шыӧдчӧмаӧсь коммунальнӧй овмӧсын веськӧдлан котыръяс дорӧ, медым бурджыка дӧзьӧритасны йӧзлысь оланінъяссӧ.Ӧлӧдӧмаӧсь, мый идӧртӧмъясӧс кыскасны кывкутӧмӧ. Коми Республикаса правительствоӧн веськӧдлысьӧс первой вежысь Михаил Порядин донъяліс, кыдзи кыпалӧ Сыктывкарса «Орбита» микрорайонын 1.200 велӧдчысь вылӧ артыштӧм выль школа. Уна во нин та могысь зільӧ «Кулӧмдін» овмӧдчӧминса администрация, кӧні дасьтӧны сикт-грездын олӧм бурмӧдӧм могысь уджтасъяс да зільӧны шедӧдны на серти грантъяс да субсидияяс. СССР дырйи быд республикаын вӧлі шмонитны радейтысьяслӧн петасыс, но Сӧветскӧй Союз киссьӧм бӧрын унджыкыс тупкысис, а «Чушканзі» олӧ и ӧні, быд тӧлысь сійӧ воӧ лыддьысьысьлы. Эжва йылын зільӧны ӧтув уджавны и гырысь, и ичӧтджык предприятиеяскӧд, социальнӧй партнёрство йылысь сёрнитчӧмъяс накӧд кырымалӧны и районса, и сикт-посёлокса администрацияяс. Мадмасын школаыс да детсадйыс меститчӧны киссян выйын стрӧйбаясын да, сиктсӧветса депутат Наталия Нейман юаліс республикаса веськӧдлысьлысь, кор пӧ кыпӧдасны выль школа-садсӧ. Со «А» шыпасын меститчӧмаӧсь-тӧрӧмаӧсь керка да чери кыйысь детинка, «З» буква ас вылас Вӧлӧгдаса прӧшви плавкнитӧма, а «Ш» артмӧма Вылыс Эжваса ног серпасалӧм куим печканысь. Та бӧрын нин Анжелика Васильевна заводитӧма корсьны да чукӧртны районса став велӧдысьлысь (абу сӧмын коми кыв велӧдысьяслысь) этнокультура компонента методическӧй вӧзйӧмъяссӧ. Миян ыджыдысь-ыджыд страналы — уна нэмъясся историяа, озыр культураа, зумыд традицияяса, вына, повтӧм да енбиа войтыра государстволы тайӧ луныс — зэв тӧдчана да кыпыд праздник. А пыжӧн веськӧдлысьыс дӧзмӧма да Йӧрмидзын тшӧктӧма налы берегас петны пыжсьыс, ачыс пуксьӧма мотоциклӧ, шуӧма, водзӧ пӧ сэсся ог нуӧд, и кык кӧлесаа вӧвнас кытчӧкӧ журкнитӧма. Талун журналистъяслы кывсӧ бурмӧдны ёна кокниджык, ӧд став коми кывкудсӧ пыртӧма ӧтуввезйӧ да наӧн зэв ӧдйӧ позьӧ вӧдитчыны компьютер пыр, оз нин ков лукйысьны кыз небӧгъ-ясын. Ассянь да «Коми му» газетын зільысьяс нимсянь пöся да став сьöлöмсянь чолöмала редакцияын уджалысьясöс, ветеранъясöс, газетлы отсасьысьясöс да сійöс лыддьысьясöс тшупöда пасöн! Кольӧм пекничаӧ Коми Республикаса юралысь Владимир Уйба аддзысьліс национальнӧй спорт сикас – лямпа-лызьӧн котралӧм кузя федерацияысь исполнительнӧй директор Афанасий Габовкӧд. Быдпӧлӧс судьбаыд тай паныдасьлӧ Ыджыд война вылӧ мунӧм бӧрын, да тадзи и шуӧма статьясӧ Мария Алексеевна: «Мунісны, дорйисны, усисны, вошисны, локтісны. батьяс, вокъяс, пиян.» Помас быд волонтёрлы вичмӧма Россияса культура министерствосянь аттьӧалана гижӧд, ичӧтик мышноп, футболка, гижӧда браслет, «Несвятые святые» небӧг да батюшкояссянь бласлӧвитӧм. Емваын дзоньталасны школа да детсадъяс, Чимиавӧрӧкын да Туръяыбын стрӧитасны кусӧдчысьяслы ва чукӧртанінъяс, Емваын сувтӧдасны тренажёръяс, а Мещураын лӧсьӧдасны спортплощадка. Тырвыйӧ нин збыльмӧдӧма квайт уджтас: «Монди Сыктывкарса ЛПК»-ын, «1-ӧд номера лесозавод», «ПечораЭнергоРесурс», «Лузалес», «Зӧв-сьӧртса ЛПК», «Промтех-инвест» предприятиеясын. Спортса мастеръясöн лоисны и Комиысь пауэрлифтер Александра Быстрова, бертчысь Владислав Замараев, а сідзжö Роман Королев да Алексей Перетягин, кодъяс пырöдчöны спорта туризмö. –Социальнӧй юкӧнын да экономикаын ёртасьӧмлысь тӧдчанлунсӧ оз позь донъявны сӧмын вичмӧдӧм сьӧмӧн да збыльмӧдӧм проект лыдӧн, – юксис видзӧдласнас районса юралысь Роман Носков. Ӧтув уджалам «Рубикон», «Пульс», «Особое детство» общественнӧй котыръяскӧд, а сідзжӧ Интаса инвалидъяскӧд да омӧля ад- дзысьяслӧн ставроссияса обществолӧн республикаса юкӧнкӧд. Та вӧсна и шуӧма вӧлі Коми Республикаса правительство да «ЛУКОЙЛ» компания костын ёртасьӧм йылысь сёрнитчӧм серти кыпӧдны тайӧ кык ылі сиктас ӧнія выль бурдӧдчан амбулаторияяс. Фельдшеръяс быд лун кык час мысти мерайтӧны ассьыныс температурасӧ, шӧр бурдӧдчанінлӧн став юкӧнас уджалысьяс вежоннас ӧтчыд тест отсӧгӧн тӧдмалӧны, эз-ӧ кӧвъясь налы висьӧмыс. Мед Нёбдінса Витторлысь «Чужи-быдми сьӧд вӧр шӧрын, деревняысь петі.» кывъяссӧ ӧнія ныв-зон эз нора шуавны, а гӧрдитчӧмӧн содтісны: «Мам кыв велӧді, паськыд олӧмӧ туй восьті!». — Дзоньвидзалун кузя ставмирса организацияысь (ВОЗ) специалистъяс вӧчӧмаӧсь кывкӧртӧд: мортыслӧн 70 прӧчент дзоньвидзалуныс сылӧн оласног и сӧмын 7-15 прӧчентыс медицина сайын. –И Госдумаысь депутатъяс, и Россия Федерацияса торъя регионъяс эз нин ӧтчыдысь шыӧдчывны РФ-са правительствоӧ корӧмӧн дасьтыны борщевиккӧд тышкасян торъя федеральнӧй программа. Помалӧмаӧсь нин вуджан висьӧмъяс бурдӧдан стрӧйбаын, а сiдзжӧ Ухтаса больничаысь ЛОР, онкология, функциональнӧй диагностика, неврология, терапия да травматология юкӧнъясын удж. Тайö жö лунö Россияса президент индіс Комиын юралысьлысь удж вöчысьöн Владимир Викторович Уйбаöс, коді таöдз вöлі Россияса йöзлысь дзоньвидзалун видзöм кузя министрöс вежысьöн. Торйӧн кӧ, снимайтӧмаӧсь «Иван Куратов: свой путь» фильм, finnougoria.ru сайтын йӧзӧдӧмаӧсь роч кывйысь да литератураысь онлайн-тест, а ӧні дасьтӧны саам культура йылысь фильм. Владимир Уйба тӧдчӧдіс, дзоньвидзалун видзӧмын мытшӧдъяс йылысь пӧ тӧда, гӧгӧрвоа, кыдзи найӧс бырӧдны, сідзкӧ, вӧча ставсӧ, медым весиг вит-дас овмӧса ылі грездын уджаліс ФАП. Окота сины тайö авъя да шань аньыслы олöмас быд бурсö, медым и водзö вöлi сылöн крепыд дзоньвидзалун, медым став дум-кöсйöмыс збыльмис, и челядьыслöн олöмас медым ставыс ладмис. Пасъям, «Коми рытъяс» нимыс казьтыштӧ миянлы матӧ сё восайся лоӧмторъяс, кор Нёбдiнса Витторлӧн веськӧдлӧм улын ворсысь чукӧр нуӧдлiс театральнӧй рытъяссӧ республика пасьталаын. Кыдзи и быд во, ноябрь помын вӧчисны «Войвыв кодзув» журналӧн, Коми Республикаса гижысь котырӧн да национальнӧй политика министерствоӧн йӧзӧдан «Эзысь борд» конкурслы кывкӧртӧд. Тіянӧс кӧ суис татшӧм ускӧттьӧыс, пыр жӧ шыӧдчӧй миян ведомствоӧ, – пырӧдчис сёрниӧ судса приставъяслӧн федеральнӧй службаса Коми управлениеысь юкӧнӧн веськӧдлысь Вера Соколова. Владимир Уйба пасйис, мый диверсификацияыс отсалӧ мынтӧдчыны промышленносьтлӧн из шом перъян юкӧнысь да сӧвмӧдны мукӧд сикас мупытшкӧсса озырлун перъян, вӧр да видз-му овмӧсъяс. Зэв нимкодь вӧлі тӧдмавны, мый миян нимйӧза гижысьным йылысь чужанінас, Койгортас, бура тӧдӧны, оз вунӧдны тӧдчӧдны коми литература да культура совмӧдӧмӧ Иван Тороповлысь пайсӧ. Кор кольӧм нэмся 90-ӧд воясӧ ме босьтчи уджавны врачӧн, «Охотник-рыболов» вузасянінысь ньӧблім бӧтан кыан шӧвк сунис да дезинфицируйтӧм бӧрын сыӧн вурлім операция бӧрын дояинсӧ. Войвывса тайӧ кык ылі сиктас бурдӧдчанінъясыс ёна нин важмӧмаӧсь, стрӧитлӧмаӧсь найӧс пуысь кольӧм нэмся 70-80-ӧд воясӧ да оз нин лӧсявны медицина дорӧ ӧнія кадыслӧн корӧмъяслы. Сылы отсасисны «Чушканзi» журналса шӧр редактор Анжелика Геннадьевна Елфимова да Сыктывкарса администрацияысь культура юкӧнӧн веськӧдланiнын зiльысь Татьяна Михайловна Агаркова. Торйӧн кӧ, ӧні шуӧма медвойдӧр кыпӧдны районъясын гырысь социальнӧй стрӧйбаяс: компаниялӧн сьӧма отсӧгӧн стрӧитны выль спортком-плексъяс, культура керкаяс, амбулаторияяс. Мыйла? Комиын олысьясӧс да налысь гӧсьтъясӧс пажын-ужын вылӧ виччысьӧны Сыктывдінысь Ыбса «Финноугория» кафеын, юркарса «Царская охота», «Спасский», «Столица» да «Жаков» ресторанъясын. Сулала Ыбын, видзӧда, кыдзи тракторӧн кисьтӧны сылысь керкасӧ, да казьтыла сылысь кывъяссӧ: «Ті со Рытыв-Войвыв фронт вылын уджаланныд, «кыпӧданныд» усьӧм салдатъяслысь коляссӧ. Но медся яръюгыд да вежӧрӧ коляна лоӧмторйӧн вӧлі «Кӧйдыс» регионъяскостса мӧд этнофольклорнӧй фестиваль, – висьталіс Сыктыв районса культура юкӧнӧн веськӧдлысь Наталья Дурнева. Росрыболовствоын дасьтӧны-вынсьӧдӧны сэтшӧм небыд, сідз шусяна либеральнӧй правилӧяс, кодъяс серти браконьерлы позьӧ вӧчны мый кӧсйӧ, а черисӧ дорйысь нинӧм оз вермы шуны паныд. Ме аттьӧала ӧтув зільӧмысь ставнысӧ, кодъяс котыртісны да нуӧдісны миян республикаын том йӧзкӧд тайӧ уджсӧ, – кывкӧрталіс офицеръяскӧд аддзысьлӧм дырйи сёрнисӧ регионса юралысь. «Йӧлӧга» газетысь мича нывъяс республикаса ГИБДД-ын зільысьяскӧд тшӧтш ворсӧдӧмӧн тӧдмӧдісны туй вывті колана ног ветлӧдлан правилӧӧн, велӧдісны вӧчны коми паса мичмӧдчанторъяс. Абу на тай вӧльнӧй светыс думыштӧма мӧд мортӧс, муса мамысь небыдджык киаӧс да сьӧлӧмшӧр мамукысь топыдджык сывъяӧс, миян вынъясӧ пыр эскысьӧс, помтӧг-дортӧг миянӧс радейтысьӧс. Шуам, 16 арӧсаӧс кӧ медводдзаысь на кутлісны административнӧй мыж вӧчӧмысь, но школаын сійӧ вӧлі бур тшӧт вылын, полицияын учёт вылӧ эз сувтӧдлыны, тырмымӧн вӧлі сыкӧд сёрнитны. А сэсся «Кытшъяс» йылысь юӧрыс кытшъясӧн разалӧма республика пасьтала, и ӧні февраль помын Йӧртымдін вочаалӧ оз сӧмын Мозын да Ву юяс бокын чужлӧм, но и мукӧд районысь войтырӧс. Сыктывкарса университетысь Комиын просвещение история музейӧн веськӧдлысь Майя Бурлыкина казьтыштіс Куратовлысь творчествосӧ медводдза туялысьясӧс, торйӧн кӧ, Алексей Сидоровӧс. Биысь видзчысян да войтырӧс доръян управлениеын уджалысьяс тшӧкыда ветлӧны республикаса кар-районъясӧ, керкаысь керкаӧ пыралӧмӧн сёрнитӧны йӧзыскӧд да нуӧдӧны колана инструктаж. Сергей Владимирович аттьӧаліс помӧсдінсаӧс водзмӧстчӧмысь, пасйис сиктса пыдди пуктана войтырӧс да водзмӧстчысь том йӧзӧс дипломъясӧн да козьналіс овмӧдчӧминлы сьӧма сертификат. Александр Гайворонский висьталiс, кыдзи пӧртӧны олӧмӧ «Газпром» акционер котыр да Коми Республикаса правительство костын ёртасьӧм йылысь сёрнитчӧмын индӧм инвестицияа уджтасъяс. Республика пасьтала татшӧм специалистыс сӧмын нёль, но буретш налӧн кужанлун-сямыс отсалӧ уджъёртъясыслы збыльвылӧ паськыда видзӧдны неминуча вылӧ да колана ног венны мытшӧдъяс. Мӧвпалім тӧдмӧдны ныв-зонмӧс Перым-Коми муӧн, перымса комияслӧн олӧмӧн, Ыджыд Перымлӧн юркарӧн – Чердінӧн, да, дерт жӧ, Вишера юӧн, сы пӧлӧн вылӧ кыпӧдчысь джуджыд из-скалаясӧн. Татьяна Владимировна Шустикова 1996 воын помаліс Сыктывкарса госуниверситетысь финн-йӧгра факультет да со 28 во нин сетӧ коми да роч кывйысь тӧдӧмлун чужан Пожӧг сиктса школаын. Коми Республикаын вермытӧмъяслӧн котырӧн веськӧдлысь Маргарита Колпащикова висьталіс, мый регионса общественникъяс «мукӧдысь торъялана» йӧзӧс босьтчисны велӧдны 1998 восянь нин. Найӧ чукӧртӧны важ, но уджалысь на зарядкаа телефонъяс да сеталӧны налы, кодъяслы татшӧмыс колӧ, медым звӧнитлыны больничаӧ, социальнӧй учреждениеӧ, рӧдвужыслы, право дорйысьлы. А пажын бӧрын Иван Куратовлӧн литература музейын Коми наука шӧринса Кыв, литература да история институтысь литература туялан юкӧнын зільысьяс нуӧдісны «гӧгрӧс пызан» сайын сёрни. Константин Моисеев туйдіс, медводз пӧ колӧ видзӧдлыны Россияса правительстволысь 831 номера постановление, кӧні лыддьӧдлӧма, кутшӧм оборудование лыддьыссьӧ реабилитация нуӧданӧн. – Котырным зэв интереснӧй, – висьталӧ Ирина Викторовна, – ансамбльын кызвыныс – изьваса комияс, унаӧн на пиысь сёрнитӧны комиӧн, эмӧсь и кодъяс гӧгӧрвоӧны, но асьныс оз сёрнитны. Öд буретш тані 1993 вося ноябрь 30 лунö сэкся главнöй редактор Надежда Николаевна Быковскаялöн веськöдлöм улын босьтчи журналист уджö, тані вöчи профессияын медводдза воськовъяс. Сыктывдiн районса представительствоысь Олег Лажанев висьтасис сьöкыда висьысьясöс лекарствоöн могмöдöмын мытшöдъяс да дзоньвидзалун видзан юкöнын оптимизацияöн вывтiасьöм йылысь. И тайӧ жӧ кывъясыс да шыладыс бергалісны юрын бӧръя вежон чӧжыс, ӧд водзвыв нин тӧді, мый вежалунӧ, июнь 23 лунӧ, ме лоа Ыбса финн-йӧгра этнопаркын «Ловъя сынӧд» фестиваль вылын. –Окота сины тіянлы, быдмысь войтыр, мед бурланьӧ мунігӧн нинӧмысь энӧ полӧй, эскӧй асланыд вынӧ, пыдди пуктӧй бать-мамнытӧ да велӧдысьяснытӧ, радейтӧй чужан кывнытӧ да ас мунытӧ. Парламентӧн веськӧдлысь Надежда Дорофеевалӧн висьталӧм серти, тайӧ законыс, кодӧс дасьтӧм могысь водзмӧстчис регионса юралысь Сергей Гапликов, республикаын олысь-яслы зэв колана. «Королева леса-2019»-лӧн суперфиналын «Монди Сыктывкарса ЛПК»-сянь петкӧдчис Марина Ортянова, компанияын персонал дасьтан да сійӧн веськӧдлан отделса велӧдан шӧринысь специалист. Небӧгас лыддьысьысьяс дорӧ аслас шыӧдчӧмын Алексей Ивановичлӧн Галина нылыс вайӧдӧ «Земля-матиӧс шонді баситӧ, а мортӧс уджыс краситӧ» шусьӧг да гижӧ: «Батьлы эм мый казьтывлыны. Та пӧрйӧ Людмила Баеваысь ӧтдор сэні лоасны «Асъя кыа» ансамбльысь главнӧй хормейстер Алексей Разбаков, гижысь Нина Обрезкова, шылад тэчысьяс Ирина Чувьюрова да Сергей Кузьмичев. Ӧткымын юалӧм вылӧ вочакывсӧ сетӧмаӧсь йӧзкӧд аддзысьлӧм дырйиыс, сэк жӧ пӧ вель уна шыӧдчӧм кузя мытшӧд-падмӧгсӧ ковмас венны-бырӧдны ведомствоясысь чина йӧзкӧд ӧтув видлалӧмӧн. Специалистъяслӧн водзвыв артыштӧм серти, 2020 восянь сёян-юан ньӧбӧм вылӧ государствосянь отсӧг вермасны босьтны ӧкмыс сюрсысь унджык нӧбасьысь ань да кагасӧ морӧсӧн вердысь мам. Квайтӧд фестивальлӧн конкурсын шуӧма петкӧдлыны 69 авторлысь 55 видеоудж (документальнӧй, этнографиялы сиӧм, ворсан да анимация фильмъяс да социальнӧй роликъяс) да 41 фотосерпас. «Став выль висьысьсӧ эрдӧдӧма Эжваса больничаын, найӧс заводитісны нин бурдӧдны, – водзынджык юӧртліс Коми Республикаса йӧзлысь дзоньвидзалун видзӧм кузя министр Дмитрий Березин. Январь 24 лунӧ воӧмаӧсь Сем Ӧндрейӧ, сетӧмаӧсь сиктса войтырлы «Российский населённый пункт с самым весёлым названием» конкурсын вермысьлысь кубок да сув-тӧдӧмаӧсь туй дорас пас. Тайӧ да мукӧд юалӧм вылӧ вочавидзис врачьяслӧн Коми Республикаса ассоциацияысь вице-президент, Сыктывкарса коймӧд номера поликлиникаысь хирургия юкӧнӧн веськӧдлысь Андрей Марков. Трассасӧ лӧсьӧдӧмаӧсь бура, кӧть эськӧ кӧнсюрӧ неуна «джӧмдалім», сы вӧсна мый уліас вӧлі чорыдджык ас вӧчӧм, а сы вылын — енэжсяньыс усьӧм небыд лым, — висьталіс Виктория Мелина. Кагукъяслы, а на пӧвстын эмӧсь и «Монди Сыктывкарса ЛПК»-ын уджалысьяслӧн быдтасъясыс, мӧд гортаныс ӧні майбыр овны, – нимкодясис 1-ӧд номера детсадйӧн веськӧдлысь Галина Смолева. Комиысь вермасны ветлыны сӧмын витӧн, и окота, медым веськалiсны сэтчӧ енбиа челядь, кодъяс бур боксянь петкӧдлiсны нин асьнысӧ сьылӧм-йӧктӧмын, чужан кыв тӧдӧмын, киподтуя уджын. — Ме лоа рад, челядьным кӧ кутасны тӧдны и коми, и роч, а нӧшта английскӧй, француз, испанскӧй кывъяс. Кывкӧд йитчӧм юалӧмыс миян семьяын абу ёсь — гӧтыр мозыс жӧ пасйӧ Владислав. Сӧмын тай бӧръя кызь вонас школаясын материально-техническӧй подулыс дзикӧдз рушмис, он нин нинӧмӧн лышкыдась урок дасьтігад да сетігад Сӧвет кадад моз – кольӧмасӧ дӧмлан-утъялан. «ВКонтактеын» миян котырлӧн «веськыд эфирын» пудъялім конкурсӧ пырӧдчысьяс пӧвстын 23 козин: медзіль поштальонлы — «Мечта» велосипед» да неуна ичӧтджык 22 козин — лыддьысьысьяслы. Комиын та боксянь вӧчӧма унатор, торйӧн кӧ, выльмӧдӧма резерв дасьтан программа, – висьталіс «Сборнӧй командаяс дасьтан спорт шӧринысь» отделӧн веськӧдлысьӧс вежысь Евгений Лобов. Малеысь Демит Öдя пöрысь ыджыд мам, коді колльöдіс верöссö – Семен Иёнинöс – война вылö, казьтывліс: «Ранитчылöм бöрас гортö воліс да, абу нин колöма лечитны, мед гортö кольччис». Тайӧ кад кежлас ГИБДД-лӧн юӧръяс серти 243 морт ас вӧлясьыс абу вештӧма туй выв правилӧяс торкӧмысь штрапсӧ, сы лыдын и «Безопасный город» тэчасса видеокамераяс отсӧгӧн урчитӧмсӧ. Химия, биология да информатика кабинетъясӧ ньӧбӧма выль пызан-улӧс, робототехникаын вӧдитчан эмбур видзам торъя шкапъясын, – ошйысис «Комиинформлы» школаса завхоз Владимир Уляшев. Воӧмаӧсь ӧти кывйӧ и сыын, мый велӧдчанінъясын колӧ дасьтыны специалистъясӧс, кодъясӧс виччысьӧны предприятиеясын, сетны налы колана бур тӧдӧмлун, медым найӧ аддзисны аслыныс удж. Буретш тайӧ оланпас сертиыс, кодӧс шуис дасьтыны-вынсьӧдны республикаса юралысь Сергей Гапликов, семьялы регионса мам капитал – 150.000 шайт — вичмас и медводдза на кага вайӧмысь. Сценаыс друг пӧри тундраӧ, кытчӧ пуксис самолёт . Режиссёр Вячеслав Стародубцев (Новосибирскса опера да балет театрысь шӧр режиссёр, Москваса «Геликон-операысь» режиссёр, — авт. ) Кутшöм нимкодь вöлi олöма войтырлы, мый найöс талун оз вунöдны, аттьöалöны да медальöн пасйöны вир кисьтана война кадö сьöкыдысь-сьöкыд уджöн Победа матыстöмö ыджыд пай пуктöмысь. Чукӧртчылӧм дырйи сёрнитісны, кыдзи бурджыка котыртны Вой саридзьясті груз новлӧмсӧ, паськӧдны регионъясын лыдпаса технологияясӧн вӧдитчӧмсӧ, видзны бырӧмысь Арктикаса пемӧсъясӧс. Юралысь торйӧн пасйис, мый вӧрӧн вӧдитчигӧн колӧ кутны тӧд вылын и сэтчӧс олысьяслысь корӧмъяссӧ, аукционъяс дырйи вӧр участокъяссӧ ёнджыка вичмӧдны ас республикаса пӧрӧдчысьяслы. Сідз шусяна общественнӧй слушаниеяс нуӧдісны, регионын му-пытшкӧсса озырлунӧн вӧдитчӧм да вӧр-ва видзӧм кузя министр Роман Полшведкин ошкис вӧзйӧмнымӧс, но ставыс сёрниӧн и колис. Шаньга. Тайӧ сёяныс быттьӧ зумыда йитчӧма сиктса серпаскӧд: со пӧчӧ водз асывнас кӧтӧ няньшом, медым внук-внучкаыслӧн садьмигкежлӧ вӧлі нин дась пӧсь пачысь перйӧм чӧскыд пӧжасыс. Коми Республикаса филармония, Россияса финн-йӧгра культура шӧрин, регионса вузасян да промышленносьт палата, а сідзжӧ «Югӧр» шӧрин отсӧгӧн фестивальсӧ котыртӧ финн-йӧгра этнопарк. Мед сӧвмас тайӧ мича карыс, а татчӧс войтыр водзӧ оласны ёртасьӧмӧн да ӧтсӧгласӧн, – юксис аслас сьӧлӧм-кылӧмъясӧн Москваса коми землячествоын зільысь-водзмӧстчысь Наталия Рочева. А «Монди Сыктывкарса ЛПК» отсӧгӧн ми дзоньтасям школа-садъясын, ньӧбам выль оборудование, могмӧдам йӧзсӧ уджӧн, – пасйис Луздор районса администрацияӧн веськӧдлысь Елена Нестерюк. «Кӧні олан, сэні и колан!» – казьтыштіс чина морт да пасйис, мый Архангельск обласьтын, Татарстанын, Башкирияын збыльмӧдӧмаӧсь нин том йӧзӧс сиктын овны-уджавны ышӧдана уджтасъяс. Ӧти миллион сетӧмаӧсь «Помӧсдін» кооперативлы ньӧбны выль скӧт картаӧ йӧв провод, 134,45 сюрс шайт– Ягкӧджысь Василий Черкасовлы судзӧдны коммунальнӧй овмӧсын колана оборудование. Медальон сертиыс жö Донецк обласьтысь поискöвик Андрей Владимирович Данильчук тöдмалöма, кöнiджык вöлöма Василий Архипович Панюков бöръя тыш дырйиыс: сэнi сюрöма 72 лыйлöм гильза. И сідз, ноябрь 9 лунӧ Ухтаысь «Радлун» петкӧдлас В. Савинлӧн, Г.Юшковлӧн, А.Поповлӧн, В.Ардовлӧн, Н.Обрезковалӧн, А.Власовлӧн, З.Роговалӧн серамбана гижӧдъяс серти ӧти акта тешъяс. Комиын биысь видзчысян служба да войтырӧс доръян управление быд во котыртлӧ-нуӧдӧ «Лучший по профессии» республикаса ордйысьӧм, кӧнi кусӧдчысьяс петкӧдлӧны ассьыныс сям-кужӧмлунсӧ. А ӧнія праздниклӧн режиссёр Ирина Гулько пасйис, кӧсъям пӧ петкӧдлыны волӧн нёльнан кадыслысь яръюгыд рӧмъяссӧ, и сэк жӧ колям «Василейлысь» аслыспӧлӧслунсӧ, Выльвося гажлысь русӧ. Муöдз копыр Рыбинскысь поискöвик-ёрт Александр Владимирович Савельевлы Брест карса туялысь Павел Пашкевичöс медалöмысь, коді вочааліс менö Витебскын да лунтыр новлöдліс тöдтöминöд. Аддзысьлӧм дырйи унатор тӧдмалім Коми-Перым кытш, челядьлы да том йӧзлы литература журналъяс, а сідз жӧ Любовь Старцевалӧн (Любовь Косовалӧн псевдонимыс) олӧм да творчество йылысь. И тайӧ воясас Паметь вахтаяссӧ ми сиим налы, ӧд «коми дивизияын» Иван Конюхов тышкасис вӧрӧгкӧд, а Иван Михайлов вӧр-нюрті уна сё километр муніс, медым «кыпӧдны» усьӧм салдатъясӧс. –Кольӧмвося август тӧлысьӧ Анапа карын шоныд саридз дорын шойччис Россияса войвыв регионъясысь сё ветымын ныв-зон, на пиысь кызьӧн – Воркутаысь, Усинскысь, Изьваысь да Кулӧмдiнысь. Странаын велӧдысьясӧс веськыда бать-мамлысь сьӧм дзайгӧмысь ӧлӧдӧм бӧрти, татшӧм мытшӧдыс эз быр, сӧмын сійӧс “ӧшӧдісны” сідз шусяна рӧдительскӧй комитетӧ пырысьяслӧн пельпом вылӧ. Енбиа композиторлысь да музыкантлысь мыла шыладсӧ сылысь творчество радейтысьяслы позяс кывзыны Койгортын март 1 лунӧ, кӧні кӧкъямысӧдысь нин нуӧдасны районса «МАРКовка» фестиваль. Кӧрткерӧсысь Ирина Гиздуллиналӧн кывъяс серти (ань медводдзаӧн казялӧма, мый шоперыслы лёк), эз кӧ Анна сувтӧд автобуссӧ, гашкӧ, ставныс чорыда, колӧкӧ, весиг кувтӧдзыс доймалісны. Со и быдтасъясныс ӧтторъя петӧны вермысьясӧн районса да республикаса «Орлёнок», «Зарница» вермасьӧмъясын, призывӧдз томуловлӧн спартакиадаын, бур тӧдӧмлун петкӧдлӧны олимпиадаясын. Гаж мунігчӧжыс нимӧдісны война дырйи тылын уджалысьясӧс, война кадся челядьӧс, гӧгрӧс паса гозъяясӧс, сетісны диплом-козин керка йӧрсӧ медся идӧра кутысьяслы, уна скӧтӧн олысьяслы. /ні районлӧн эм Россияса президент бердын геральдика сӧветӧн вынсьӧдӧм аслас канпас (серпасалӧма Валерий Торопов) да кып (кывъяссӧ гижӧма Владимир Тимин, шыладсӧ – Яков Перепелица). Бергӧдчывлыны кӧ ылӧ бӧрӧ кольӧм кадӧ, кор мамуклы вӧлі сӧмын на дас арӧс, да содтыны нӧшта кӧкъямысысь тайӧ ичӧтдырся кадколастсӧ – артмӧ тайӧ жӧ гӧгрӧс лыдпасыс, быттьӧ абу и уна. Анатолий Князев вӧзйис тшӧтш пыртны республикаын сідз шусяна «чрезвычайнӧй ситуациялысь режим», мед пӧ Россияса минсельхоз оз мӧд перйыны овмӧсъяслысь урчитӧм уджсӧ вӧчтӧмысь штрап. Видзӧдысьясӧс тшӧтш гажӧдісны юркарса артистъяс Елена Лодыгина, Эдуард Морозов, «Балалайка» да мукӧд котыр, а сідзжӧ Визинысь гудӧкасьысь Фёдор Горинов да балалаечник Денис Лазарев. –Кор Лоймаöдз ветліс муниципальнöй транспорт, аснаукöн журъялысь таксистъяс автобус вöрзьытöдзыс 15 минутöн водзджык матыстчывлісны автостанция дорас да чукöртлісны став пассажирсö. Октябрын чукӧртчыласны кредиторъяс да Росреестрса специалистъяскӧд ӧтув вӧчасны кывкӧртӧд, вичмас-ӧ сьӧм сувтӧдны кок йылас уджйӧзӧ вӧйӧм предприятиесӧ али ковмас сійӧс банкротавны. Анастасия Аврамова, Степан Головко, Снежана Лятиева, Егор Шимко, Екатерина Шимко, Степан Мартынов, Кирилл Кожемякин — «Медся аслыспӧлӧс ӧтувъя творческӧй проект» нимпасын вермысьяс. Накӧд вочаасьлыны эз мойви, Красновишерскса музейын сӧмын на йылысь висьтасьӧмсӧ кывзім, снимокъяс видзӧдалім, паськӧмсӧ да гортса кӧлуйсӧ киӧ босьтлім, гӧгӧрбок бергӧдлім-видлалім. Театрлöн инстаграмын йöзöдöма интереснöй фотояс, а сiдзжö самоизоляция дырйи снимайтöм видеояс: артистъясöн «Смуглянка» йöктöм, Вермöм лун кежлö театрса студентъяслысь петкöдчöмъяс. Эм туризм сӧвмӧдӧмын и мукӧд сикас мытшӧд, и, ме чайта, сы лыдын зэв тӧдчана – коми кывлысь, мифологиялысь да фольклорлысь озырлунъяссӧ кедзовтӧм, найӧс, веськыда кӧ шуны, ӧтдортӧм. Вӧрын уджалысьяслӧн праздниклы сиӧм концертын петкӧдчисны скрипкаӧн ворсысь Дмитрий Федореев, «Вольница», «Краснопеня» сьылан-йӧктан котыръяс, Андрей Державин да «Сталкер» ансамбль. Машинаӧн ветлан туйяс кузя республикаса управлениекӧд да Комиын туйясӧн вӧдитчан компаниякӧд сёрнитчӧмӧн «Лузалес» торйӧдас 8 миллион шайт дзоньтавны Кослан кӧрт туй станцияӧдз туй. Татшӧм ыджыд гаж котыртӧмын ассьыныс пай пуктісны и “эзысь” волонтёръяс: уджалісны регистрация дырйи, ыджыдалісны кухняын, лӧсьӧдісны квест нуӧдӧм кежлӧ площадка, фотографируйтісны. Сцена вылӧ петалас Койгорт, Удора, Кулӧмдін, Кӧрткерӧс районъясысь, Ухтаысь, Сыктывкарысь кыдзи паськыда нималана, сідзи и сӧмын на вынсялысь-бордсялысь котыръясысь сё сайӧ сьылысь. Ӧні нин лагерыс зэв ыджыд, войтыркостса (Россия пасьталаысь кындзи локтӧны Латвияысь да Белоруссияысь), гӧгӧр би ӧзйӧ, уджалӧ генератор, васӧ флягаӧн, цистернаӧн вайӧны юкмӧсъясысь. Комиын да Финляндияын олӧмӧн тӧдмӧдан видеороликъяс видзӧдӧм бӧрын томулов юасисны ёрта-ёртыслысь школаын да техникум-вузын велӧдчӧм, прӧст кад коллялӧм, спортын водзмӧстчӧм йылысь. А 2004 восянь республикаса вермытӧмъяслӧн котырӧ пырысьяс кыпӧдӧмаӧсь сідз шусяна инклюзивнӧя велӧдӧм йылысь сёрни, мед дзоньвидза челядькӧд тшӧтш урок вылын кутас пукавны и висьлӧс. С-350 «Витязь» да С-400В4 ракета комплексъяс; пехоталöн «Армата» да «Курганец-25» боевöй машинаяс; «Деривация-ПВО» зениткаяс; биöн коясян «Тосочка» ТОС-2; «Прорыв» Т-90М боевöй танк. Сиа, медым школаныд век лоас тіянлы радейтанаӧн, донаӧн да мусаӧн, мед некор оз чусмыны сылӧн бур традицияясыс, мед сійӧ водзӧ сӧвмас да дзоридзалас, – висьталіс Александр Голованев. Комиын календарнӧй план серти нуӧдӧмаӧсь республика тшупӧда 200 ордйысьӧм, чемпионат да первенство, Россияса Рытыв-Войвыв федеральнӧй кытшлысь первенствояс, комплекснӧй ордйысьӧмъяс. Пудасъярвиын и Сыктывдінын библиотекаръяс уджалӧны челядьлы учреждениеяскӧд ӧтув, котыртлӧны томуловлы небӧг видзанінӧ экскурсия, йӧзӧдлӧны уна сикас акция, ворсӧм-аддзысьлӧм да с.в. Победа лун кежлö театр вöчис аслас видзöдысьяслы козин: Youtube-ын да театрлöн öтуввезйын лист бокъясын позьö мынтысьтöг видзöдны Нина Куратовалöн повесьт серти «Кык бать» спектакль. Тӧв кежлӧ дасьтысигӧн миян регионын выльмӧдӧма урчитӧмсьыс 20 прӧчентӧн унджык шоныд сетан труба, 9 прӧчентӧн ун-джык ваӧн могмӧдан труба, тырвыйӧ уджсӧ вӧчӧма и канализация вежигӧн. Арина окотитӧ, мед и сикт-грездын тшӧтш лоӧ котыртӧма ёг чукӧртан-сортируйтан ин, мед кӧть абу сьӧм нажӧвитӧм ради, а вӧр-ва понда тӧждысьӧм могысь, медым этшаджык весьшӧрӧ шыбитсяс. А огӧ кӧ кутӧй тӧдны, мыйта вермытӧмыс да кутшӧм налӧн дзоньвидзалунныс, сідзкӧ, отсавны ныв-зонлы огӧ вермӧй, выль уджтасъясӧ пырӧдчыны оз жӧ артмы, — майшасьӧ Маргарита Михайловна. 2014 воын Алиев ветліс Словенияса Люблянаӧ юниоръяс пӧвстын войтыркостса ордйысьӧмъяс вылӧ, кӧні петкӧдліс сідз шусяна куим да нёль тулупа зэв сьӧкыд каскад да шедӧдіс бронза медаль. Налӧн юалӧмъяс вылӧ вочави-дзӧмаӧсь РФ-са Федерация Сӧветын Комисянь сенаторъяс, Госдумаысь да регионса парламентысь депутатъяс, министръяс, учреждение-организацияясӧн веськӧдлысьяс. Ордйысьӧм дырйиыс донъялісны теорияысь тӧдӧмлун, аппарат кад вылӧ колана ног чукӧртӧм да лэбигкежлӧ дасьтӧмсӧ, тшӧтш и дронӧн веськӧдлан сямсӧ – ковмӧма корсьны вӧрын «вошӧм» мортӧс. На пиын Степан Васильевич Матвеев – РСФСР-са заслуженнӧй велӧдысь, кодлысь тӧдчана уджсӧ вӧлі пасйӧма Гӧрд Звезда да Ленин орденъясӧн, Александр Иванович Одинцов – генерал-полковник. Водзтiджык Россия Федерацияса Шӧр бӧрйысян комиссияӧн веськӧдлысь Элла Памфилова шыӧдчылiс нин ютыръяс да ӧтмунӧмъяс дорӧ, медым найӧ вӧзъясны гӧлӧсуйтӧм бӧрся ассьыныс видзӧдысьясӧс. Пӧшти став спектакльыс мунас ноябрын шойччан лунъясӧ, мед и ворсысьяслы кокниджык вӧлi волынысӧ, ӧд ставныс найӧ уджалӧны либӧ велӧдчӧны, и видзӧдысьлы кивывджык коллявны прӧст кадсӧ. Тайӧ комплексас веса-лӧм бӧрын биарусӧ кутасны мӧдӧдны Усинскса газ переработайтан заводӧ (а сэсянь — потребительяслы), а сідзжӧ УПН-ас уджалысьяс мӧдасны вӧдитчыны сыӧн ломтас пыдди. COVID-ыд, кыдз тыдовтчӧ, тшӧкыда пет-кӧдчӧ грипп, ОРВИ, пневмония моз да, кодсюрӧ весиг кызӧктӧм да неыджыд температура понда шогӧ усьлісны, чайтісны, мый коронавирусыд кӧвъясис налы. Артём Нестеров да Владимир Трошев гудӧкасисны да сьылісны, а Анна Ульянова да Артемий Барсуков петкӧдчисны быдса онлайн-концертӧн, кӧні медводдзаысь юргис налӧн ӧтувъя выль сьыланкыв. Кольӧм шойччан лунъясӧ республиканымлысь став мичлунсӧ, озырлунсӧ да енбиа войтырсӧ позис аддзывны ӧтилаысь – «Коми ВДНХ»-ысь, коді уджаліс ӧти лун Сыктывкарса «Июнь» вузасян шӧринын. Комиысь ставроссияса Народнӧй фронтын зільысьяс босьтчӧмаӧсь отсавны Сьӧдкыркӧтшын Пихтӧвӧй уличаса 14-ӧд номера керкаын олысьяслы, кодъяс дас квайт во нин кынмӧны асланыс патераясын. Усинск районса Щельябӧж да Мутнӧй Материк сиктъясын «ЛУКОЙЛ» компанияӧн вичмӧдӧм сьӧм вылӧ кыпӧдӧмаӧсь врачебнӧй амбулаторияяс, кӧні лоӧ восьтӧма тшӧтш и лунся стационарлысь палатаяс. Александр Ремигалӧн кывъяс серти, Инта районын мусир да биару перйыны кӧсйӧ «Тимано-Печорская нефтегазовая компания», а Воркутаын «Северсталь» дасьтысьӧ перйыны из шом выль куйлӧдысь. Дрон отсӧгӧн ми аддзам да вермам висьтавны, ыджыд-ӧ неминучаыс, ытваыс, паськыда-ӧ сотчӧ вӧрыс, эмӧсь-ӧ йи поромъяс, вермам отсавны корсьны вӧрӧ вошысьясӧс, – висьталӧ Степан Потапов. —Дзоньвидзалуныс тіянлы ковмас штанга лэпталысь тяжеловесъяслы мында: ӧд ковмас и войнас корӧм серти висьысьяс дорӧ ветлыны, и отпускалігӧн отсӧг сетны, — кывкӧрталіс Вячеслав Сварич. Ыджыд опыта тренеръяс юксисны, кутшӧм ногӧн бурджык туйдны челядьӧс, сетісны колана тӧдӧмлун, гӧгӧрвоӧдісны, кыдзи дасьтыны-нуӧдны челядь пӧвстын ордйысьӧм да ГТО сдайтан чукӧртчылӧм. Лӧнь промышленнӧй каркодьӧ уна сикас транспортӧн воисны суйӧр сайысь да Россияса регионъясысь гӧсьтъяс, гырысь предприятиеясӧн юрнуӧдысьяс да, дерт жӧ, татчӧс ас йӧз — 200 гӧгӧр морт. –Медводз налы, кодъяс тшӧкыдджыка шыӧдчывлӧны Общественнӧй приёмнӧйӧ «веськыд йитӧда» сёрни нуӧдігӧн: пенсионеръяслы, вермытӧмъяслы, нӧбасьысь аньяслы да ичӧт кагаӧс быдтысь мамъяслы. Национальносьт индысьяс лыдын медунаӧн рочьяс (65,08%), мӧд метаын комияс (23,7%), водзӧ мунӧны украинечьяс, татара, белорусъяс. Матӧ 80 сикас войтыр лыддьӧны асланыс гортнас Коми му. Ньывсер кутіс ойдны да, медым мӧдлапӧлӧ вуджан поскыс эз кылав, сэтчӧ сувтӧдісны сьӧкыд техника: вӧр кыскалан да йӧзӧс удж вылӧ нов-лӧдлан машинаяс, трелюйтчан трактор, грейдер К-700. ОНФ-ысь экспертъяс пыр жӧ шыӧдчӧмаӧсь Сыктывкарын да Кӧрткерӧс районын государственнӧй жилищнӧй инспекцияӧ да энергетикъяс дорӧ, мед видзӧдласны да вочавидзасны, кытысь татшӧм тшӧтыс? Ми гӧрдитчам миян пӧль-пӧчьяслӧн вермӧмъясӧн, вылӧ донъялам страналысь историясӧ, культурасӧ да традицияяссӧ, дасьӧсь водзӧ видзны-дорйыны Аймунымӧс да кывкутны сылӧн аскиа лун вӧсна. «Коми кыв сӧвмӧдӧмын выль воськовъяс» аддзысьлӧм дырйи Власовлысь «Тӧдса пилотсӧ» да «Воши гортӧ мунан туйыссӧ» сьылісны республикаса народнӧй артистъяс Василий Рочев да Пётр Шучалин. Челядя семьяяслы тайӧ да мукӧд сикас социальнӧй отсӧг йылысь унджык позяс тӧдмавны йӧзӧс социальнӧй доръян юкӧнын госуслугаӧн могмӧдан шӧринъясын да ӧтуввезса семья.ркоми.рф порталын. –«Монди Сыктывкарса ЛПК» пуктӧ ассьыс пай район сӧвмӧдӧмӧ, та вӧсна предприятиеӧс тані пыдди пуктӧны, – висьталіс «Коми войтыр» ӧтмунӧмлӧн Сыктыв районса юкӧнын нырщик Лариса Шеремет. Обелисксӧ выльмӧдӧм могысь вомынсаяс дасьтӧмаӧсь «Памяти павших будем достойны» уджтас да пырӧдчӧмаӧсь «Единая Россия» ютыр-лӧн йӧзкотырлы тӧдчана проектъяслӧн став Россияса конкурсӧ. Январь 14 лунӧ республикаса юралысьлӧн Общественнӧй приёмнӧйын, кӧні сёрниыс муніс уна челядя семьяяслы социальнӧй отсӧг йылысь, «веськыд йитӧда» телефон пыр звӧнитліс кызь нёль морт. Февраль 25 лунӧ республикаса юралысьлӧн Общественнӧй приёмнӧйын «веськыд йитӧда» телефон пыр сёрни нуӧдігӧн та йылысь висьталісны ГИБДД-ысь да ёрд приставъяслӧн юкӧнысь специалистъяс. «Единая Россия» ютырлӧн Коми регионса юкӧнын зільысьяслӧн водзмӧстчӧмӧн республикаын олысьяс окотапырысь пырӧдчӧны «Крышки добра» ставроссияса экологическӧй благотворительнӧй уджтасӧ. Максим Решетниковлӧн кывъяс серти, диверсификацияыс колӧ сы вӧсна, мый Воркутаын да Интаын пӧдлассьӧны из шом перъян шахтаяс, да и мир пасьтала зільӧны эновтчыны из шомӧн ломтысьӧмысь. Став квайтнан созывас депутатъяс кутісны тӧд выланыс йӧзлысь тӧжд-могсӧ, дум-кӧсйӧмъяссӧ да вӧзйӧмъяссӧ, вынсьӧдісны регионын олысьяслы зэв колана да тӧдчана законъяс, – пасйис спикер. Илья Попов висьталіс, мый уна сикас гаж, чукӧртчылӧм да аддзысьлӧм нуӧдӧм могысь ньӧ-бӧмаӧсь светодиода 6*4 метр ыджда экран, кодӧс вайӧмаӧсь да ладмӧдӧмаӧсь «ЛУКОЙЛ-Коми» ООО отсӧгӧн. «АльянсСпецСервис» веськӧдлан котыр, коді кывкутӧ Пушкин уличаса 68-ӧд номера ӧтуволанін вӧсна, эскӧдӧ, мый найӧ тышкасьӧны крысаяскӧд.Ӧтуволанінын ускӧттьӧ бӧрас бара пукталӧмаӧсь яд. Та могысь специалистъяс мӧжгытӧг (ӧд тшӧт вылын быд здук) чукӧртӧны колана документ-кабала, сёрнитчӧны Санкт-Петербургса шӧринкӧд, сэсся йитчӧны татчӧс аэропорткӧд да «тупкӧны» енэжсӧ. Водзынджык кӧ тайӧ предмет сертиыс ёнджыкасӧ песісны зонъясӧс, то бӧръя кадас уна ныв мунӧ водзӧ босьтны тӧдӧмлун военнӧй дисциплинаысь, и велӧдан корӧмъясыс лоины зонъяскӧд ӧткодьӧсь. Сыктывкарса госуниверситетын талун тӧдӧмлун босьтӧны Египетысь, Индияысь, Иракысь, Ганаысь, Непалысь, Сомалиысь, Кот-д‘Ивуарысь да весиг Свазилендысь (Эсватини королевствоысь) том йӧз. Аддзысьлӧм вылӧ воысьяслӧн петкӧдланторсӧ видзӧдалігкості культура керкаын уджалысьяс висьталісны кӧр видзысьяслӧн олӧмын да Айму вӧсна Ыджыд тышын тайӧ пемӧсъясыслӧн тӧдчанлун йылысь. А «Наследие» отрядса боечьяс босьтчисны збыльмӧдны «Салдатлӧн керка» уджтас, дзоньталӧны 1943 вося июль 9 лунӧ Курскӧй дуга вылын пӧгибнитӧм радӧвӧй Павел Иванович Лодыгинлысь керкасӧ. Минздравкöд öтувъя видеоселекторсö нуöдны коланлунсö тöдчöдiсны «Коми войтырса» нырщикъяс апрель 29 лунö Коми Республикаса юралысьлысь удж вöчыськöд «гöгрöс пызан» сайын паныдасьлiгöн. Артмис сідз, мый куим арӧссяньыс сійӧс быдтіс ыджыд мамыс – Ирма Фёдоровна Попова, коді уджаліс «Ручевскӧй» совхозлӧн Дереваннӧйса отделениеын, кытчӧ сы дорӧ тшӧкыда котраліс внучкаыс. Ӧтуввезйын Коми Республикаса юстиция министерстволӧн mіnjust.rkomі.ru сайтын «Бесплатная юридическая помощь» лист бокын лыддьӧдлӧма, кодъяс вермӧны шыӧдчыны юристъяс дорӧ дон вештытӧг. Татшӧм жӧ техника «Монди СЛПК» отсӧгӧн ньӧбӧма Помӧсдінысь «Оптималес» котыр, коді заптӧ вӧр да дӧзьӧритӧ Діасёръя-Помӧсдін туй кост, весалӧ лымйысь Бадьёльйылӧдз да Сордйы-лӧдз туйяс. Ӧткымын юалӧм вылӧ йӧзӧс социальнӧя доръян министерствоысь специалистъяс вочавидзисны эз тырвыйӧ да корисны шыӧдчывны мукӧд учреждение-ведомствоӧ, кысянь мынтӧны тайӧ льгота-пособиесӧ. И муници-палитетсӧ таысь аттьӧалӧм-ошкыштӧм могысь «ЛУКОЙЛ-Комиын» шуӧма вӧлі содтӧд грант вичмӧдны сэтчӧс ветеранъяслӧн районса котырлысь «Вечная слава героям» уджтас збыльмӧдӧм вылӧ. Федерация да республика тшупӧдын вынсьӧдӧма уна сикас программа, кодъяс серти шуӧма вичмӧдны грантъяс, мед мичмӧдны сикт-посёлоклысь чужӧмбан, мед сэні олӧмыс вӧлі кыпыдджык да бурджык. Апрель 24 лунӧ республикаса юралысьлысь удж вӧчысь Владимир Уйба видео пыр сёрнитіс регионса сизим бурдӧдчанінысь, кӧні куйлӧны либӧ кутасны куйлыны коронавирусӧн висьысьяс, врачьяскӧд. Вузын велӧдысь офицеръяс да армияса часьтъясысь командиръяс тшӧкыда пӧ юавлӧны миян курсант-салдатъяслысь, кутшӧм военнӧй училищеын пӧ дасьтісны тіянӧс да кытысь татшӧм пыді тӧдӧмлуныс? Олысясӧ шулӧны и Суседушка-братушкаӧн, и Гӧбӧч айкаӧн, и Гӧрд гачаӧн, и Дедушкоӧн, и Чилля Ёгорӧн. Ворсны заводитігӧн гӧбӧч ӧдзӧссӧ гурйыв восьтӧны, ӧдзӧс дорас лабич вылӧ сёян пуктӧны. Ичӧтдырсянь муса кывъяс: чибльӧг да туис, из выв арга да ёкыш, катшасин да бобӧнянь, мырпом да намыр, сьӧлаоз да турипув, ичӧт ёль да визув ва, ӧшкамӧшка да йинёнь, рӧмпӧштан да печкан. Унджыклаас вузасьысьяс оланпас збыльмӧдӧм могысь ӧшлӧмаӧсь БЗМЖ да СЗМЖ шыпасъяса кабалаторъяс, а торйӧдны мӧс да пальмаысь «лысьтӧм» йӧвсӧ, буракӧ, абу сяммӧмаӧсь да, ставыс ӧтгудырын. Вит морта команда воис Комиӧ торъя корӧм серти, медым видзӧдлыны, кыдзи котыртӧма ордйысьӧмсӧ, тӧдмасьны республикаын кусӧдчан службалӧн уджӧн да такӧд тшӧтш песыштны ассьыныс вын-эбӧс. Межадорса школалы да музейлы, медицина колледжлы, Интаса да Сыктывкарса уличаяслы, вермытӧм челядьлӧн реабилитация шӧринлы, юркарса керка-музейлы сетӧма Иван Павлович Морозовлысь нимсӧ. Пӧдрада котырӧн веськӧдлысьяскӧд аддзысьлігӧн Сергей Гапликов аттьӧаліс найӧс бур уджысь да тӧдчӧдіс, мый эм нин дум-кӧсйӧм и водзӧ вылӧ ёртасьны налӧн водзмӧстчысь да зіль компаниякӧд. Мӧвпалам, медым енбиа челядьлы тайӧ программаыс уджалiс во гӧгӧр, и медым лунвыв саридз дорӧ ветлысьяс гортаныс локтӧм бӧрын водзӧ сӧвмӧдiсны творчествосӧ выльӧн босьтӧм тӧдӧмлунӧн нин. Кар-районса делегацияяс вӧзйисны ӧтмунӧмӧн веськӧдлысьпуӧ 6 мортӧс: Григорий Хатанзейскийӧс, Олег Терентьевӧс, Яна Сажинаӧс, Николай Братенковӧс, Алексей Рассыхаевӧс да Алексей Габовӧс. Тайö да мукöд юалöм вылö республикаса юралысьлöн Общественнöй приёмнöйын «веськыд йитöда» телефон пыр сёрнитігöн вочавидзис Сыктывкарса прокурорлöн старшöй отсасьысь Людмила Коновалова. Валентина аслас пырӧдчӧмӧн мичмӧдіс кольӧм во помын снимайтӧм да ӧтуввезйын йӧзӧдӧм «Ещё цветные.» клип, кӧні сьыліс сылӧн нылыс – енбиа Елизавета Леуш да петкӧдчис тшӧтш Поля внучкаыс. Марк Новосёловлӧн да Дина Тарачевалӧн «Василейяс» сьыланкыв лоис медся-медсяӧн чужан му йылысь нимпасын, а том йӧзлӧн медбур сьыланкывйӧн шуисны Алексей Жилинлысь «Тэ менам» композиция. Коми петкӧдліс сьылан-йӧктан номер да такӧд тшӧтш ыджыд экран вылын этностиль нога видеоролик, кӧні медводз юргис Коми му йылысь важся предание, а сы бӧрын петкӧдчис талунъя республика. Сыктывкарын олысьяс норасьӧмаӧсь Комиын ставроссияса Народнӧй фронтлӧн юкӧнын зільысь-водзмӧстчысьяслы, коммунальщикъяс пӧ уна керка вевт вылысь лымсӧ оз весавны ни йинёньсӧ оз гылӧдны. «Монди Сыктывкарса ЛПК»-лӧн вӧр заптан Вылыс Эжваса участокысь Асыввыв отделениеын харвестерӧн уджалысь машинист Игорь Поляк босьтіс мӧд места «Лесоруб XXI века» ставроссияса конкурсын. Та понда вунны позьтӧмӧн кольӧ ӧти гожся шондіа лун, кор миянлы, Кыв, литература да история институтын уджалысьяслы, мойвиис кайлыны Сыктыв йылӧ, Койгорт сиктӧ, Иван Тороповлӧн чужанінӧ. Коми йӧзлы сійӧ сэтшӧм жӧ ыджыд гижысь, кыдзи рочьяслы Пушкин, англичаналы – Шекспир, испанечьяслы — Сервантес, — сёрнилы панассӧ пуктіс институтӧн весь-кӧдлысьӧс вежысь Евгений Цыпанов. Койгортса ас му туялан музей водзын миянӧс паныдалісны сэтчӧс уджалысьяс – эскпонатъяс видзысь Валентина Витальевна Тухель да том мича ань Светлана Витальевна Чупрова, экскурсия нуӧдысь. Ми век ветлӧдлам Псков обласьтса Невель кар бердӧ, ӧд сэні война дырйи вӧлі Невельса 28-ӧд краснознамённӧй стрелкӧвӧй дивизия, кодӧс чукӧртісны Котласын Коми АССР-ысь петӧм салдатъясысь. 84 прӧчентыс жӧ чайтӧ, мый чина мортлы оз позь лоны мукӧд странаса гражданинӧн да видзны озырлунсӧ суйӧр сайын, 81%-ыс лыддьӧ, мый и судьяяслы оз позь видзны сьӧмсӧ суйӧрсайса банкъясын. Экономика боксянь кӧ, сетӧны тӧдчанлун сэтшӧм уджтасъяслы, кодъяс серти позьӧ могмӧдны йӧзӧс, торйӧн нин томъясӧс, предприятие-организацияын уджӧн либӧ отсавны налы босьтчыны асшӧр уджӧ. Аддза, гижысьяс пӧвстысь кодъяс вӧдитчылӧмаӧсь тайӧ кывнас, да лов вылын личалӧ: пинясьысьяслы няргынысӧ окота да, сійӧн и шуасьӧны, а тайӧ кывйыс, вӧлӧмкӧ, важӧн нин тӧдса коми йӧзыслы. В.Савин нима академическӧй драма театрлы, кыдзи и страна пасьтала мукӧд татшӧмыслы, ковмис кадысь водз пӧдласьны, вуджӧдны репертуарысь мӧвпыштӧм выль постановкаяссӧ «матысса» кад кежлӧ. Талун миян республикаын дас квайт муниципалитетын тырмымӧн нин дзолюкъяслы детсадйыс, и бать-мам ас кӧсйӧм сертиныс ставныс нин вермасны инавны куим арӧсысь ичӧтджык каганысӧ ясли-садйӧ. Сергей Усачёв корис торйӧн донъявны содтӧдъяс, кӧні висьтавсьӧ страналӧн экономика да социальнӧй сӧвмӧм йылысь, сы лыдын мамӧс да челядьӧс дорйӧм, пенсия да пособие индексируйтӧм да с.в. Сэк жӧ рытланьыс неуна лӧньыштліс, да окотитысьяс вермисны качӧдчывны енэжӧ сідз шусяна аэролифтӧн: шарсӧ кӧрталӧны, мед ылӧ-бокӧ оз лэб, да тадзи лэдзӧны кыпӧдчывны 40-50 метр вылнаӧдз. Ноябрь 29 лунӧ Усинскын дас витӧдысь нин кутасны нимӧдны Коми Республикаын да Ненеч автономия кытшын «ЛУКОЙЛ» компаниялӧн социальнӧй да культурнӧй проектъяслы сиӧм конкурсын вермысьясӧс. Владимир Викторович ӧтдортчытӧг шаня сибӧдчӧ-варовитӧ сикт-саяскӧд, пыдісянь тӧдмасьӧ йӧз тӧжд-могъясӧн, медым сэсся сетны районса веськӧдлысьяслы гӧрӧдъяссӧ разьӧм кузя колана индӧдъяс. Волывлiм Виктор Савинлӧн чужанiнӧ, Нёбдiнӧ, Агния Сухановалӧн рӧдинаӧ – Вомынӧ, Михаил Лебедевлӧн оланiнӧ – Кӧрткерӧсӧ, таысь кындзи нӧшта на и Удораса Косланӧ – Юрий Васютов кӧнi овлiс. Александр Твардовский нима 293-ӧд номера школаын велӧдчысь Арина Габова лыддис «И над холмами величаво», а 1539-ӧд номера велӧдчанінысь Амир Ташматов – «Пусть небо будет голубым» кывбур. «Коми рытъяс» дырйи театр сигӧртас ассьыс нӧшта ӧти мӧвпыштӧмтор – шмонь гижӧдъяслысь «Теш тыш» конкурс, кытчӧ февраль тӧлыссянь пырӧдчисны республикаса кар-районъясысь комиӧн гижысь йӧз. А сэсся сетасны сылы учёнӧй, Коми АССР-ысь видз-му овмӧсса министрӧс вежысь Гавриил Гагиевлысь ним, коді дыр кад зільӧма опытнӧй станцияас да уджёртъясыскӧд лӧсьӧдӧма тайӧ шойччан парксӧ. Культура да национальнӧй политика управлениеса начальник Анастасия Голайдо висьталіс, мый кольӧм во «Монди СЛПК» отсӧгӧн вежӧмаӧсь вевтсӧ Пузласа клубысь, а таво– Кужса культура керкаысь. Зэв тӧдчана вермӧм шедӧдӧм бӧрын фигурист шуӧма волыны гортас аддзысьлыны матыссаясыскӧд, а сідзжӧ босьтны загранпаспорт, коді регыд нин ковмас Канадаӧ мирса чемпионат вылӧ ветлӧм могысь. «Поэзия» номинацияын — Уляшев Олег Иванович («Енъюгыд ывлавыв», «Йöртöм пон» кывбур чукӧръясысь) да Козлов Евгений Валерианович («Мамкöд думöн сёрнияс», «Дзолядырысь» кывбур чукӧръясысь); КоАП-лӧн 20.25-ӧд статья серти, сэки урчитӧмсьыс ковмас вештыны кык пӧв унджык сьӧм, вермасны 15 сутки видзны дзескыдінын либӧ 50 час уджӧдны государстволӧн кудйӧ таысь сьӧмсӧ вуджӧдӧмӧн. Вайӧмторсьыс быдӧнлы вичмис жетон, а сэсся лыд сертиыс — козин: дзоньвидзалун ёнмӧдан шӧринӧ да дона мичмӧдчанторйӧн вузасян лавкаӧ сертификат, дӧра сумка, термокружка да мукӧд коланатор. “Йӧлӧга” газет редакция Коми ВДНХ дырйи нуӧдас республикаса ГИБДД-кӧд ӧттшӧтш мастер-класс, кӧні посниуловлӧн лоӧ позянлун вӧчавны машина би улын югъяслысь да коми орнамент мыгӧра пасъяс. –Мария Васильевна, «ВКонтакте» везйын выльторъяс видзӧдалігӧн син улӧ усис юӧр, республикаса юралысьлӧн Общественнӧй приёмнӧйын пӧ вермасны дон босьттӧг скайп пыр сетны юридическӧй отсӧг. Август 20 лунӧ юркарса «Югӧр» культурнӧй водзмӧстчӧмъяс шӧринын восьтісны торйӧн нин видзана вӧр-ва юкӧнъясын (ООПТ) вӧчӧм снимокъяслы сиӧм выставка да вӧчисны тайӧ конкурсыслы кывкӧртӧд. Апрель 5 лунö сійö видео пыр шыöдчис регионса войтыр дорö: «Öні миян медшöр мог — паськыдджыка туясьны тестъясöн, медым кыдз позьö öдйöджык эрдöдны дзоньвидза войтыр пöвстысь висьысьясöс. Сер-шыпас серти нин йӧзыс мӧдасны аддзыны тайӧ кабаласӧ да тӧдны, мый Мондилӧн Сыктывкарса предприятиеын «Снегурочкасӧ» вӧчӧны Европаса технологияяс серти, но чужӧмбаныс сылӧн – Россияса. Пожарно-прикладнӧй ордйысьӧмын медбуръясӧн шуисны юркарбердса Гӧрд Затон посёлокысьРоберт Тренинӧс, Сыктыв районса Межадорысь Павел Турышевӧс да Кӧрткерӧс районса Мордiнысь Иван Можаевӧс. Сиктса ныв-зон окотапырысь волывлӧны асланыс школаӧ и урокъяс бӧрын: тані налы котыртӧма быдсикас кружок да секция, томулов дасьтӧны да петкӧдлӧны спектакльяс, дерт жӧ, сьылӧны да йӧктӧны. Гажсӧ сигӧртігӧн «Войвыв кодзув» журналса главнӧй редактор Алексей Полугрудов сьӧлӧмсяньыс аттьӧаліс конкурс-ордйысьӧмӧ пырӧдчысьясӧс да, дерт, и найӧс нуӧдӧмын водзмӧстчысь-отсасьысьясӧс. Сэні зільысьясысь ӧтдор асланыс видзӧдласӧн юксисны депутатъяс, вичкоын служитысьяс, Комиын мортлысь право дорйысь уполномоченнӧй Надежда Быковская, уна челядя бать-мам да общественникъяс. Почёта гӧсьтъяс пӧвстын вӧліны Коми Республикаса Госсӧветысь депутат Владимир Алексеевич Косов да Кулӧмдін районса администрацияӧн веськӧдлысьӧс медводдза вежысь Елена Алексеевна Стяжкина. Тавося сезонас вермысьяслы – Усинск карысь 3 но-мера школаса командаын ворсысьяслы ставныслы мойвиис ветлыны матч вылӧ, кодӧс «Спартак» нуӧ- діс аслас гортса стадион вылын «Зенитлы» паныд. Коді мыйöн вермö, сійöн и тöвзьö горув лым буссö кыпöдіг: пöв да фанера тор вылын, даддьöн-ворйöн-ватрушкаöн, а нинöм кö нин абу – водан да куртка мыш вылад гурöдан, коктö вылö чергöдöмöн. Гуляйтӧмаӧсь Эржебет пос кузя, матыстчылӧмаӧсь католикъяслӧн медся ыджыд храм дорӧ — Вежа Иштванлӧн Базилика да Матьяшлӧн вичко дінӧ, кӧні тшӧкыда мунӧны орган да скрипка шылада рытпукъяс. Со, шуам, Рубен радейтӧ баскетбол да бокс, зільӧ пырӧдчыны быдсикас образовательнӧй форумӧ, уджалӧ баристаӧн, а Лиана школаын велӧдчӧм кындзи сӧвмӧдӧ енбисӧ, радейтӧ бальнӧй йӧктӧм, сьылӧ. — Та бӧрын нин босьтчи лӧсьӧдны-шыльӧдны тайӧ мӧвпсӧ, куті вӧчны печканъяссӧ пуысь, босьті пу вундалан лобзик, тшӧтш и маникюр вӧчан аппарат ковмис — ичӧтик вундӧминъяс вӧчалі буретш сыӧн. Дмитрий Кручинкин «веськыд йитӧда» телефон пыр сёрни нуӧдігӧн казьтыштіс, мый апрель 23 лунсянь республикаса приставъяс пырӧдчисны «Тӧдмав ассьыд уджйӧзтӧ» («Узнай о своих долгах») акцияӧ. Миян «тэрыб отсӧг» сетан юкӧнын зільӧны том йӧз, ставныслӧн семья, челядь, но некод оз элясь сьӧкыдлун вылӧ, — висьталіс том ань, коді тайӧ «пӧсь» кадӧ ассьыс писӧ нуӧма Носимӧ мамыс дорӧ. Ас вылӧ уджалысь Андрей Бельтюков вичмӧдӧм сьӧм весьтӧ ньӧбис экскаватор да Komatsu форвардер, а крестьянско-фермерскӧй овмӧс кутысь Андрей Чукилев – тшынӧдӧм вузӧс новлӧдлан лавка-прицеп. Декабрь 16 лунӧ Коми Республикаса юралысь Сергей Гапликов аддзысьліс уджмогъяс кузя «ЛУКОЙЛ-Коми» ООО-са генеральнӧй директор, регионын «ЛУКОЙЛ» компанияса президент Александр Голованевкӧд. Куим вежон сайын сэні босьтчылісны нин уджавны важ ногыс, быдсикас висьысьӧс бурдӧдны, а талун со бара ковмис сэтчӧ «коронавирустӧ йӧршитны», – пасйис минздравӧн веськӧдлысьлысь удж вӧчысь. Республика котыртӧмсянь сё во тыригкежлӧ пӧ школа стенъясӧ колӧ ӧшӧдны коми кывъя сё гижӧд, гортын бать-мамлы ныв-пиыскӧд сё коми небӧг лыддьыны – тайӧс тшӧтш колӧ индыны съездлӧн помшуӧмӧ. А сэсся нин кыв босьтісны гажсӧ нуӧдысь кык мича ань: юркарын коми культура шӧринӧн веськӧдлысь Наталья Алексеевна Ша-хова да Вылыс Ярашъю посёлокын велӧдысь Валентина Васильевна Мартюшева. Коми Республикаса оланпасын жӧ индӧма, мый дон босьттӧг отсаласны и ІІІ группаа инвалидъяслы, пенсия босьтысьяслы, уджвывса ветеранъяслы, уна челядя, ӧтка бать-мамлы, этша лыда вужвойтырлы. Мыйӧн олӧ том армянаяслӧн комитет – «Йӧлӧга» газеткӧд юксисны сэтчӧс водзмӧстчысьяс: «Аракс» йӧктан котырысь Лиана Месропян да Рубен Данелян, а сідзжӧ комитетӧн веськӧдлысь Саргис Хачатрян. Сыктывдін районын кызвын проектсӧ збыльмӧдӧны видз-му овмӧсын: выльмӧдӧны скӧт картаяс, лӧсьӧдӧны начкысянінъяс, дзоньталӧны пекарняяс, Яснӧгын да Паджгаын ньӧбисны нянь новлӧдлан машинаяс. Олӧма йӧзлӧн районса котырӧн юрнуӧдысь Галина Кравченко пасйис, мый «Монди СЛПК»-лӧн санаторий-профилакторийын 2010 восянь шойччӧны-ёнмӧдчӧны Кулӧмдін районса вӧр овмӧсын вӧвлӧм уджалысьяс. Койгортӧ ветлігӧн комбина- тын зільысьяс да журналистъяс донъялісны районын таво бер-гӧдӧм уджсӧ, ас синмӧн аддзы-лісны дзоньталӧм школа-детсад, культура керка, выль автобусъяс да мукӧдтор. Коми петасъяслӧн комплект вылӧ гижӧдчысьяс пӧвстын вермысьясӧн лоины: Станислав Коюшев, кодлы вичмис #Лок_татчӧ коллекцияысь толстовка, да Анастасия Васильева, кодлы вичмис ыджыд фоторамка. —Локтан во кежлӧ урчитӧма кыпӧдны Помӧсдінын школа, Вӧльдінын — социокультурнӧй шӧрин, Кулӧмдінса выль микрорайонын вӧчны кытшола туй, сэтчӧс керкаясӧ ню-жӧдны ва трубаяс, — висьталіс сійӧ. Кӧрткерӧс районысь воласны нӧшта Висер да Шойнаты сиктъясысь театральнӧй коллективъяс, ӧтиыс петкӧдлас Василий Лекановлысь «Олӧмын бужӧдъяс» драма, мӧдыс – Эвелина Пиженколысь «Бабаяс» теш. Комиысь тавося уджтасӧ пырӧдчисны кык водзмӧстчысь ныв: общественнӧй удж нуӧдысь, Питирим Сорокин нима университетын коми кыв туялысь Анна Махотина да «Юрган» телеканалысь Надежда Бушенева. Районса администрацияысь экономика да вот юкӧнӧн веськӧдлысь Елена Цгоева да «Монди СЛПК»-ысь гӧсьтъяс аддзысьлісны уджалан котыръяскӧд, кодъяслы ёртасьӧм серти вичмис компа- ниясянь отсӧг. — Миянӧ медсясӧ воӧны уджавны вӧвлӧм СССР-са республикаясын — Украинаын, Азербайджанын, Таджикистанын, Арменияын, Белоруссияын, Киргизияын, Молдавияын, Казахстанын да Узбекистанын — олысьяс. –Война бӧрас усьӧмаясӧс «кыпӧдны» босьтчисны тіян кодь жӧ нывъяс да зонъяс, – том боечьяс дорӧ шыӧдчигӧн висьталіс Россияса поискӧвикъяслӧн ӧтмунӧмса Коми юкӧнӧн веськӧдлысь Александр Панов. Та дырйи накöд син на син эз аддзысьлыны, пакетъяссö ставныслы колисны керка-патераö пыран öдзöс дораныс, а сэсся ылыстчöм бöрын нин телефон пыр быдöнлы юöртiсны, мед петаласны да босьтасны. Жюриӧн юрнуӧдысьыс – кинорежиссёр, сценарист, драматург, литератор да преподаватель, Удмуртияса «Киноглаз-ов» студиялы да «ВЕТР» киношколалы подув пуктысь Вениамин Тронин (Удмуртия, Глазов). Уджӧн могмӧдан районса шӧринсянь вӧзйисны шыӧдчывны Помӧсдін вожын кык котырӧ, кодъяс буретш корсисны бухгалтеръясӧс, но ӧтиас и мӧдас ыстысисны кутшӧмкӧ помка вылӧ да Владимирӧс эз босьтны. Гожӧмнас Дмитрий Вадимович уджалӧма челядьлӧн лагерын «Школа юного спасателя» сменаын, бӧрас вӧчалӧма снимокъяс да гижӧма, кыдз шойччӧмаӧсь томулов, кутшӧм тӧдӧмлун-сям босьтӧмаӧсь та дырйи. Содтӧд пасъям, мый июль 12 лунӧ регионса юралысь Сергей Гапликов индіс «Коми Республикалӧн командаысь» «резервист» Константин Плеховӧс Коми Республикаын экономикаса министрлысь удж вӧчысьӧн. Водзті Придашöдз быд лун асыв и рыт ветліс автобус, а субöта-вöскресенньöö тайö сиктсяньыс юркарöдз позьö вöлі воöдчыны куим рейсöн: От гöраöдз, Пожöгдінöдз да Ипатьöдз ветлысь автобусъясöн. Сосногорскысь «Единая Россия» ютырлӧн юкӧнӧ пырысьяс да общественнӧй котыръясын зільысьяс донъялӧмаӧсь, кыдзи тайӧ карас збыльмӧдсьӧ «Единая страна — доступная среда» федеральнӧй партпроект. Мича гӧлӧсъяснас нимкодьӧдісны видзӧдысьӧс Висерысь Ксения Ивашева, Ыджыдвиддзысь Александр Мишарин, Пӧдтыбокысь Екатерина Семяшкина, Важкуръяысь Ксения Мишарина да Кӧрткерӧсысь Алексей Ген. «Монди Сыктывкарса ЛПК»-ын вöчöм вузöссö сідзжö пыртöма Mondi котырлöн Green Range сідз шусяна «турунвиж линейкаö» да пасйöма Россияса да Европаса вöр-ва видзан котыръяслöн уна сертификатöн. Кыдз юӧртіс удж, занятосьт да йӧзӧс социальнӧя доръян министерствоысь главнӧй специалист-эксперт Татьяна Шулуванова, налӧн ведомствоын ӧні торйӧн видлалӧны удждон кузя уджйӧз йылысь 36 делӧ. ЭИСИ-ысь департаментöн веськöдлысь Екатерина Соколовалöн кывъяс серти, май помöдзыс кö коронавируса вуджан висьöмыс ланьтыштас, гожöм шöрöдзыс лоас на кадыс бура дасьтысьны гöлöсуйтiгкежлас. Шуим, мый окота кӧ лоас, и водзӧ кутам сетны татшӧмсяма «нӧдкывъяссӧ», кӧні колӧ тӧдмавны, сійӧ ли тайӧ кывйыслысь збыль вежӧртассӧ.Зэв нимкодь, мый тэныд сьӧлӧм вылад воӧма «выль ворсӧмыд». Сійӧ аттьӧаліс ставнысӧ водзмӧстчӧмсьыс, вӧр-ва да ассьыныс уджсӧ радейтӧмысь, а сідзжӧ висьталіс гуся кӧсйӧмсӧ – вӧчны конкурссӧ Россия тшупӧдаӧн да йӧзӧдны медбур снимокъяссӧ открыткаясын. Надежда Дорофеева пасйис, мый ведомствояскостса котыр уджаліс тайӧ закон бала вылас кык тӧлысьысь дырджык, пыдісянь да гӧгӧрбок донъяліс сыкӧд йитӧдын талунъя нормаяссӧ да выльӧн вӧзйӧмъяссӧ. Кыпыд служба бӧрын Сыктывкарса да Коми-Зырянскӧй архиепископ Питирим чолӧмаліс чукӧртчысьясӧс вичко восьтӧмӧн, праздникӧн да аттьӧаліс стрӧитчысьясӧс да медшӧр меценатӧс – Василий Михайловӧс. Сідз, таво гожӧмнас тані вӧлі восьтӧма муниципалитетас медводдза на «Точка роста» велӧдан шӧрин, кӧні челядьлы сетӧны лыдпаса ӧнія технологияяс да гуманитарнӧй предметъяс кузя зумыд тӧдӧмлун. Колӧ кӧ отсавны гижны кутшӧмкӧ официальнӧй шыӧдчӧм, элясьӧм да мукӧд кабала, либӧ колӧ кӧ петкӧдчыны ёрдын, сэк госюрбюроысь специалистъяс уджалӧны нин мортыскӧд веськыда, рочӧн кӧ, напрямую. Сергей Гапликов сідзжӧ пасйис, мый республикаса правительство пыр дась быд боксянь отсавны республикаын служитысь военнӧй комиссариатлы да воинскӧй часьтъяслы, тшӧтш и армияӧ призыв нуӧдігӧн. Виктор Савин нима литература музейын тшӧтш вӧлі уна йӧза – сиктса олысьяс да гӧсьтъяс экскурсия дырйи тӧдмасисны коми гижысьлӧн олан туйӧн да творчествоӧн, Опонасей ярмангалы сиӧм выставкаӧн. Экспедиция дырйи сьылі домсӧ, а стӧчджыка кӧ — ArgosӦGPSӦГЛОНАСС спутникӧвӧй системаӧ йитӧм «Пульсар» радиомаяксӧ — пысалӧма 8 сюрс квадрата километрын паныдасьлӧм некымын стадаысь вит кӧрлы. Сöмын водзмöстчысь, уджысь прöстджык да асланыс быдтасъяс вöсна тöждысьысь бать-мам мырдöн-сорöн да гöлöс лэптöмöн пуксьöдлöны ныв-писö пызан сайö кельыдлöз экран водзö югзьöдыштны вежöрнысö. Сідз, удорасаяс, кывбур гижысьяс Нина Обрезкова да Светлана Говорухина, ветлісны нин тайӧ сиктас юксьыны асланыс литература творчествоӧн да тшӧтш и тӧдмасьны социокультурнӧй шӧриныслӧн уджӧн. Во заводитчӧмсяньыс телевизор-радио пыр матӧ быд лун петкӧдлісны-висьталісны суйӧрсайса странаясын паськалысь выль коронавирус йылысь да, Россияын, дерт, дасьтысисны жӧ водзсасьны сылы паныд. «Монди Сыктывкарса ЛПК» ёртасьӧ Россияса да войтыркостса вӧр-ва видзан котыръяскӧд, шуам, «Серебряная тайгакӧд», Россияын WWF фондкӧд, отсалӧ тані олысьяслы видзны нэмӧвӧйся озырлун — вӧр-ва. Но, кыдзи висьталіс регионысь культура, туризм да архивын удж министерствоын зільысь Наталья Макарова, конкурсын вермӧмыс Россия пасьтала нимӧдіс эз сӧмын Сем Ӧндрейӧс, но и мукӧд сикт-грезд. «Лучшая практика использования цифровых ресурсов в обучении родному языку» нимпасын бара медся вылӧ донъялӧмаӧсь Сыктывкарысь зумыд тӧдӧмлуна да ыджыд сяма педагог Татьяна Политовалысь уджсӧ. Медым видзтыны войвывса каръяслӧн бюджетъясысь сьӧм, депутат Василий Смалий вӧзйис пенсия босьтан арлыда войтырӧс овмӧдны лунвыв регионъясӧ, а верстьӧӧс могмӧдны уджӧн да вичмӧдны кокньӧдъяс. Нӧшта на и шыблас чукӧртӧм кузя содтӧд тӧдӧмлун нажӧвитісны, Турунбаккӧд да диджейяскӧд сьылісны-йӧктісны-гажӧдчисны, фримаркетысь донтӧм донысь небӧг-чача ньӧбисны, мастер-классӧ пырӧдчисны. И заводитісны кӧ классика пьесаын окасьны кык мужичӧй. Но режиссёрыс «ныла-зонма» костын мусукасьӧмсӧ петкӧдлӧма ёна вежавидзӧмӧн, мичаа, и видзӧдысьлӧн сэтшӧм-татшӧм сьӧлӧмкылӧмъяс оз чужны. Сылӧн кывъяс серти, «Ыджыд Иван» некор эз ӧтдортчыв прӧстӧй йӧзлӧн тӧжд-могысь, быд ногыс зілис отсавны налы и лыддис, мый исполнительнӧй да оланпас дасьтан власьтъяслы пыр колӧ уджавны ӧтув. Илья Костин квайтӧд во веськӧдлӧ регионын инвалидъяслӧн «Аппарель» общественнӧй котырӧн да зільӧ вӧчны ставсӧ, медым вермытӧм войтырлӧн быдлунъя олӧмас этшаджык вӧлі быдсикас мытшӧд-падмӧгыс. Изьва районысь лоас куим коллектив – Изьва сиктсаяс ворсасны Нина Обрезковалысь «Но и бабаяс!» теш, мокчойсаяс – сьӧлӧм вӧрзьӧдана «Лӧз чышъян» спектакль, Галфедь грездсаяс – «Дона зять» теш. Сидоров весиг сёрнитчӧма Коми небӧг лэдзанінса директор Айбабинкӧд, но 1937 воӧ Алексей Семёнович веськалӧ репрессия улӧ, и книгаас весиг абу пасйӧмаӧсь дасьтысьсӧ, — висьталіс Майя Бурлыкина. –Карелияса кухнялы сиӧм ужын кежлӧ лӧсьӧді полбаысь салат, кытчӧ содті помидор, маринуйтӧм юмов лук, олива вый, бальзам уксус да петрушкаысь вӧчӧм песто соус, – тӧдмӧдіс аслас рецептӧн блогер. Дзолюклы куим арöсыс кö тырас июньын, то семьяыслы сетасны 5 сюрс шайта содтöд сьöмсö апрельысь, майысь да июньысь (ставсö 15 сюрс шайт), а сiдзжö июнь 1 лун бöрын öтчыдысь сетан 10 сюрс шайт. Коми наука шӧринын геология институтысь старшӧй научнӧй сотрудник, геолого-минералогическӧй наукаса кандидат Игорь Шумилов шуӧ, мый Галфедьын кодь татшӧм минерал шаръясыслы 2 миллион гӧгӧр во. Та кузя ме шыӧдчи Коми Республикаса минздравысь главнӧй внештатнӧй эпидемиолог Нина Овчинникова дорӧ, да сійӧ тэрыба корсис да мӧдӧдіс Емдінӧ колана мында вакцинасӧ, – висьталіс Игорь Дягилев. Кӧрткерӧс районса занятосьт шӧринӧн веськӧдлысь Александр Василевскийлӧн висьталӧм серти, тайӧ сьӧм весьтӧ котыртӧма содтӧд уджаланінъяс Керӧсын, Лӧкчимдінын, Мор-дінын, Одыбын да Кӧрткерӧсын. Сентябрь 27 лунӧ Виктор Савин нима драмтеатрын коймӧдысь нин восьтісны «Войвывса театральнӧй фестиваль», кодӧс та пӧрйӧ сиисны том йӧзлы да шуисны нуӧдны «Современный театр – молодому зрителю. Но прӧступитчынныд кӧ, ӧтуввезйын позьӧ пыравны Госавтоинспекциялӧн да ёрд приставъяслӧн сайтъяс вылӧ, а сідзжӧ Госуслуга порталса «личнӧй кабинетӧ», медым тӧдмавны, абу-ӧ мыйыськӧ уджйӧзаӧсь. Коми Республикаса Росреестрлӧн управлениеӧн веськӧдлысьӧс вежысь Елена Галикаевалӧн висьталӧм серти, на дорӧ таво шыӧдчылӧма ӧкмыс морт, кодъяслы банкроталӧм предприятие абу мынтӧма нажӧткасӧ. Школа бӧрас бӧрйӧма, кыдз ачыс сэк чайтлӧма, медся колана профессия – бухгалтер-экономистлысь да 1990 воын пырӧма велӧдчыны Архангельск обласьтын Вельск карса коммерция да экономика техникумӧ. Томуловлӧн комитет пуктӧ гаж котыртӧмӧ ыджыд пай, но, гашкӧ, медся яръюгыдӧн, тӧдчанаӧн лоӧны «Аракс» йӧктан котырлӧн петкӧдчӧмъясыс (Аракс – тайӧ Арменияын визувтысь ю, канмуын медся кузьыс). 2020-2024 вояс кежлӧ артыштӧм уджтасын пӧ пасйӧма, мый бурджыка кутасны видзӧдны гырысь арлыда войтырлӧн дзоньвидзалун бӧрся, туйдны найӧс водзмӧстчыны общественнӧй уджын, спортын, культураын. Коркӧ Ульяновск-са мединститутысь ректоркӧд сёрниӧ воим да, сійӧ висьталіс, мый вузас быд во котыртлӧны бурдӧдысьӧ велӧдчысьяслы конкурс, да корис Сыктывкарса студентъясӧс видлыны вынсӧ тшӧтш. Бöръя дас сизим восö журналлы сьöлöм сетiсны нималана гижысь, паськыда тöдса драматург Алексей Вячеславович Попов, да серöнджык и гöтырыс, Лариса Тимофеевна Попова, журнал тэчысь да мичмöдысь. Оз ӧтдортчы ӧтуввезйысь и Любовь Кирушева – Кӧрткерӧсысь водзмӧстчысь морт, районса «Коми войтыр» ӧтмунӧмӧн веськӧдлысь, Н.М.Клермон нима йӧзкостса театрын ворсысь, быдсикас конкурсын жюритысь. 1929 вося июнь 9 лунӧ «Югыд туй» газетын вӧлі йӧзӧдӧма юӧр, мый Коми автономия обласьтса исполком президиумлӧн апрель 5 лунся чукӧртчылӧм дырйи регионын котырталӧмаӧсь районъяс да сиктсӧветъяс. Та кузя делегатъяс вӧзйисны ышӧдны бать-мамӧс бӧрйыны челядьыслы коми кывсӧ чужан пыдди, видлавны юалӧмсӧ федерация тшупӧдын да весиг урчитны босьтны госслужба вылӧ сӧмын коми кыв тӧдысь йӧзӧс. Сідз, таво медся этша вӧлі «Экология» кузя шыӧдчӧмыс, кӧть эськӧ, кыдз пасйис Евгения Лясковская, «ЛУКОЙЛ-Коми» ООО-лы вӧр-ва видзӧм йылысь юалӧмъясыс век вӧліны и лоасны медся тӧдчанаяс лыдын. Ставсӧ гӧгӧрбок видзӧдлӧм-донъялӧм бӧрын Михаил Порядин тӧдчӧдіс, мый «Орбита» микрорайонын школасӧ колӧ помавны сентябрь 15 лунӧдз, медым урчитӧм кадӧ лӧсьӧдны сэні став колана оборудованиесӧ. Ставлысь видзӧдлассӧ тӧд вылӧ босьтӧмӧн ӧтсӧгласӧн вӧчим кывкӧртӧд, мый спорткомплекссӧ Усинскын быть колӧ кыпӧдны, и шуим стрӧитны сійӧс регионкӧд ёртасьӧм йылысь сёрнитчӧмӧ проектсӧ пыртӧмӧн. Медым кутны вужъяскӧд топыд йитӧд, сёрнитны ас кывйӧн, сӧвмӧдны да вуджӧдны челядьлы культура да традиция йылысь тӧдӧмлун, котыртӧма «Россияса армяналӧн союз», эм тайӧ ӧтмунӧмыслӧн и Коми юкӧн. Поштаын зiльысьяслöн туялöм серти, республикаын олысьяс медся тшöкыда корöны вайны письмö, газет-журнал, пенсия-пособие да быд лун колана сёян-юан: тшай, кофе, печенньö, шыдöс-макарон, консерв. – Тайӧ и кусӧдчысьяслӧн ордйысьӧм, и кадетъяслӧн выпускнӧй рыт, и «Школа юного спасателя», и миян управлениеӧ да йӧзӧс доръян да виччысьтӧм лоӧмторъяс музейӧ экскурсияӧн челядьлӧн волӧм да с.в. Мария Андреевна тшӧкыда котыртлывліс челядькӧд походъяс, а сы кындзи лӧсьӧдіс Дереваннӧйса школаын традиция – кӧкъямысӧд класс помалӧм бӧрын став выпускникыс ветлывлісны Джеджимпарма гӧра дорӧ. Тайӧ мортыс збыльысь ветлӧма миян му вывті, грабитӧма да виалӧма йӧзӧс, дорӧма кӧртысь эмбур да ӧружие, мыйӧн ёна повзьӧдлӧма татчӧс войты-рӧс, ӧд сыӧдз найӧ кӧрт йыв-сьыс нинӧм абу тӧдлӧмаӧсь. Торйӧн кӧ, лои артыштӧма нӧбасьысь да судзсьытӧма олысь пузчужӧм кагаа нывбаба-мамъяслы сёян-юан ньӧбӧм вылӧ содтӧд сьӧм, шуӧма унджык челядьлы вичмӧдны кӧм-пась вылӧ материальнӧй отсӧг да с.в. Сьӧлӧм вылын сэки лоис сэтшӧм шуштӧм, да тшӧтш и долыд: ме сулалі Россия помын, тайӧ кӧдзыд саридз саяс – йӧз му, а ме – туристъясысь да журналистъясысь медводдза, коді вермис татчӧдз воӧдчыны. Кӧть ставыс важӧн нин дась ва пӧтка кыйигкежлӧ: ружье, патрон, кӧм-пась, чучелаяс, кодсюрӧлӧн пыж-байдарка, а душ-мӧдлӧн и усьӧм утка ю-тыысь судзӧдны сяммысь пон – оз узьсьы, ӧдва войыс кольӧ. Казьтыштам, вузасян правилӧяс торкалӧмысь штрапсӧ урчитӧма перйыны лавка кутысьлысь либӧ веськӧдлысьыслысь ӧти сюрссянь сюрсӧн-джынйӧн шайтӧдз, а вузасян организацияыслысь — комын сюрс шайтӧдз. Улыс Чов посёлокын судзсьытӧма олысьяслы да ыджыд арлыда вермытӧм войтырлы #МыВместе акцияӧ пырӧдчысьяс дон босьттӧг вайисны помидор-ӧгуреч, шыдӧс-макарон, печенньӧ-кампет, чай да кослунъя вый. – Томулов пӧвстын водзмӧстчысьыс уна, аддзысьлӧмъяс дырйи (а чукӧртчылам ми быд шойччан лунӧ) ставныс пуктӧны ӧтув уджӧ ассьыныс пай, вӧзйӧны выль мӧвпъяс, отсалӧны ӧта-мӧдлы, – висьталӧ Саргис. Медым восьлавны олӧмыскӧд тшӧтш, тіянлы нэм чӧжныд ковмас велӧдчыны выльӧ, содтыны сям-кужӧмлунтӧ, — пасйис чолӧмалана кывйын Коми Республикаса дзоньвидзалун видзӧм кузя министр Дмитрий Березин. Шуам, Изьва районса Краснобор сиктын эновтӧм му вылын водзмӧстчысь йӧз лӧсьӧдӧмаӧсь шойччанін, кытчӧ ӧні сиктсаяс – и зонпосни, и верстьӧ да олӧмаяс – окотапырысь волывлӧны прӧст кадсӧ коллявны. Налы позяс босьтны торъя велӧдчан уджтас серти содтӧд бур тӧдӧмлун, волывлыны власьт тэчаслӧн сӧвещаниеяс да мукӧд чукӧртчылӧм-аддзысьлӧм вылӧ, лӧсьӧдны да сӧвмӧдны сідз шусяна делӧвӧй йитӧдъяс. Вячеслав Татаринов пасйис сідзжӧ, мый Визинын 690 выль лампа-светильник весьтӧ лоӧ видзтӧма зэв уна сьӧм – 3,6 миллион пыдди районса юрсиктлы вонас ковмас мынтыны биысь миллионысь этшаджык шайт. Сідз, Санкт-Петербургысь ӧти морт дыр висьтавліс, мый найӧ унатор вежӧмаӧсь ведомствоаныс, нуӧдім пӧ реформа, локтісны пӧ выль веськӧдлысьяс. Чери кыйысьясӧс такӧдіс, ыстам пӧ тіянӧ опергуппаяс. Быдмысь войтыр аддзӧ олӧмысь, ӧтуввезйысь уна бурсӧ и лёксӧ, и налы колӧ пример, морт, код вылӧ видзӧдӧмӧн кага вермас бӧрйыны ассьыс олан туй, велӧдчыны торйӧдны бурсӧ лёксьыс, овны кывкутӧмӧн. — Вӧлі нимкодь, мый лекторъяслы дона ас кывныс, мый найӧ «висьӧны» сы понда, медым и ми видзим да сӧвмӧдім ас чужан кывъяснымӧс да вӧчим ставсӧ, мый миян вынъясын, — юксьӧ сьӧлӧмкылӧмъяснас Аня. Но медъёна юрӧ коли со мый: меным абу на уна арӧс, сулала шор дорын, кӧні ворслывлам, но ог ворс, а чорыда мӧвпала, кутшӧм сьӧкыд, кор батьыд абу, мамыд уджалӧ, кынӧмыд сюмалӧ, ворснытӧ нинӧмӧн. —Полицияын уджалысь улича вылын вермас сувтöдны мортöс да сылысь ним-вич-овсö, паспортсьыс бöръя нёль лыдпассö «Пропускная система» тэчасö пыртöм бöрын видзöдлыны, позьö-ö вöлi сылы петны ывлаö. Райадминистрацияӧн веськӧдлысь Галина Плетцерлӧн кывъяс серти, Микуньын ва видзанін да водопровод стрӧитӧм, Айкатыласа Жижев уличаӧдз ва вайӧдӧм могысь вель уна сьӧм нин корсьӧмаӧсь-судзӧдӧмаӧсь. Дерт, выль видзӧдласнад, сямнад, гӧгӧрвоӧм-гӧгӧрвотӧмнад мыйкӧ да вежсис «Чушканзіын», но, надейтчам, мый ӧтитор сылӧн колис сэтшӧм, кутшӧм вӧлі нэмсӧ (журналлы таво тырас оз этша ни уна – 63 ар! Та серти содтӧд юӧр йӧзӧдӧма карса Адмнистрацияса сайтлӧн «Стоп коронавирус» юкӧнын, со танi http://xn--80adxb5abi4ec.xn--p1ai/administration/ekonomika/rabota-v-usloviyakh-povyshennoj-gotovnosti. Бöръя дас вонас вель уна сьöм вöлi торйöдöма дзоньтавны Нытвасянь Кудымкарöдз федеральнöй туй (сiйö йитö кытшлысь юркарсö Перым каркöд), а сiдзжö Кудымкарсянь Гайныöдз да Пожваöдз регионса туйяс. «Йӧлӧга» газет став сьӧлӧмсянь чолӧмалӧ миян республикаса пыдди пуктана аньӧс, а такӧд йитӧдын окотапырысь аддзысьлім Галина Ивановнакӧд, медым дасьтыны сыкӧд «Нималана йӧзлӧн челядьдыр» рубрика. Сёрниыс чорыд вöлi, öд öтарсянь кö, эм странаса президентлöн вужвойтыръяслысь кывсö ас кöсйöм серти велöдöм йылысь индöд, а мöдарсянь кö – республикаса олапанпасын урчитöма быть велöдны коми кыв. Торйӧн кӧ, Кулӧмдінса шӧр школаын 1,546 миллион шайт дон выльмӧдісны биология, химия да информатика жыръяс: тшӧкӧтуритісны, белитісны, мавтісны стен-йирксӧ, вольсалісны джодж, тэчисны выль ӧшинь. Бӧръя конференцияяслӧн пом-шуӧмъяс збыльмӧдан уджлы кывкӧр-тӧд вӧчисны юркарса администрацияӧн веськӧдлысьӧс вежысь Елена Семейкина да представительстволӧн исполкомӧн юрнуӧдысь Алексей Рассыхаев. Кыдз висьталіс республикаысь видз-му овмӧсса министрлысь удж вӧчысь Денис Паспеков, борщевикыс вужъясьӧма регионса дас муниципалитетын 4.700 гектар вылын, и быд во тайӧ лыдпасыс содӧ дас прӧчент. Надежда Дорофеевалӧн висьталӧм серти, та пӧрйӧ республикаын олысьяс кызвыннас шыӧдчылӧмаӧсь жилищно-коммунальнӧй овмӧсын мытшӧд-падмӧг венӧм, социальнӧй услугаяс босьтӧм да удж вылӧ инасьӧм кузя. Владимир Кузьмич козьналіс «Коми землячестволы» «От Пасхи до Пасхи» календар, Новодевичӧй манастырса зарниӧн кысян мастерскӧйын вӧчӧмторъяслӧн снимокъяса альбом да енкӧлалӧн история йылысь небӧг. Ныв-зон нимкодьпырысь вöччöны болгаралöн национальнöй паськöмö, велöдчöны йöктыны хоро – öтувъя танец, кöні йöктысьяс кутчысьöны кинас либö ёрта-ёртыслы коскас, ворсöны йöзкостса инструментъясöн. Юралысьлысь удж вӧчысь эскӧ да виччысьӧ, мый республикаса олысьяс кыйсьыны мӧдӧдчасны ӧткӧн да та дырйи ставсӧ мӧдасны вӧчны сӧс-тӧма, сідз шусяна гигиена торкавтӧг, — висьталіс Роман Полшведкин. Видзӧдысьясӧс водзӧ гажӧдісны опера да балет театрса артистъяс да республикаса мукӧд енбиа котыръяс, а В.Савин нима драмтеатрын ворсысьяс петкӧдлісны дженьдӧдӧмӧн «Синяя птица» философскӧй притча. «Резервистъяс» пиысь быдӧнлӧн лоас республикаса министръяс, найӧс вежысьяс, муниципалитетъясса администрацияясӧн юрнуӧдысьяс да регионса гырысь предприятиеясысь топ-менеджеръяс пӧвстысь наставник. Шензьӧдана, но кор сійӧс мырддьӧмаӧсь да кӧсйӧмаӧсь разьлӧмӧн вуджӧдны мӧд сиктӧ, йӧзын олысь Тандзе Марья шыӧдчӧма райисполкомын чина морт Николай Рочев дорӧ корӧмӧн кольны керкасӧ чужан грездас. –«Выльвося козин» ярманга вылын позис ньӧбны уна сикас вузӧс, а сідзжӧ тӧдмасьны киподтуя войтырлӧн вӧчӧмторъясӧн, – пасйис Рытыв-Войвыв кытшын Коми представительствоӧн веськӧдлысь Валерий Козлов. Коймӧд места босьтіс Наталья Канова «Дзоляник детинка мунӧ» сьыланкывйӧн, мӧд места сетісны «Зарни ёль» ансамбльӧн веськӧдлысь Сергей Гусевлы «Турун пуктӧм» сьыланкывйысь, сьыліс Виктория Пыстина. Йӧктӧм да «вуджӧрӧн ворсӧм» содтӧны джуджыд философия смысл, быд геройлысь сьӧлӧмкылӧмсӧ, мӧвпсӧ, майшасьӧмсӧ. А кор сцена вылын збыльысь зэрмӧ, сьӧлӧмыд ыркмунлӧ, тӧкӧтьӧ морӧс кудсьыд чеччыштас. Владиславлы, Ярославлы да Алиналы найӧ сетӧны сьӧлӧм муслунсӧ да пуктӧны став вынсӧ, медым быдтасъясныс лоины шудаӧсь, шаньӧсь, быдторйын водзмӧстчысьӧсь, аддзисны верстьӧ олӧманыс ассьыныс ордым. Проектсӧ мӧвпыштысь да збыльмӧдысь, йӧзкостса творчество шӧринысь методист Кристина Полякова серти, мойдса геройяс отсӧгӧн ворсысьяс тӧдмаласны коми фольклор да кипом творчество йылысь уна выльтор. Сбор вылас корлісны 28-ӧд Невельскӧй дивизияса салдат-офицеръяслысь рӧдвужсӧ: Юлия Лютоеваӧс, Эмма Панюковаӧс, Галина Дубровскаяӧс, а сідзжӧ гимназияса ветеранъясӧс: Нелли Ракинаӧс, Раиса Вагнерӧс. Пӧся чолӧмалісны «лӧз беретаясӧс» «Афганистанса ветеранъяслӧн Россияса союзысь» регионса котырӧн юрнуӧдысь Вадим Клюпа да «Десантникъяслӧн котырса» татчӧс юкӧнӧн веськӧдлысьӧс вежысь Эдуард Забоев. Районса администрацияӧн юрнуӧдысь Любовь Доронина висьталіс, республикалы 100 во тыригкежлӧ дасьтысигӧн пӧ миянлы колӧ на дзоньтавны туйяс, могмӧдны йӧзсӧ сӧстӧм юан ваӧн да мынтӧдчыны борщевикысь. Школа дорын тайӧ мемориалыс васӧдінын да, колӧ ёнмӧдны подувсӧ, посйысьны, а сэсся потшны йӧрсӧ да вӧчны лабич-пӧнаръяс, мед томуловлы да олӧма войтырлы вӧлі кӧні чукӧртчывны казьтыштны усьӧмаясӧс. Пӧдрада компанияысь исполнительнӧй директор Павел Черепановлӧн кывъяс серти, Щельябӧжын да Мутнӧй Материкын выль амбулаторияясыс пӧшти дасьӧсь нин, мед могмӧдны сэні сиктсаясӧс медицина услугаясӧн. Урал-Из бердын вӧрса кӧрыс ӧтарӧ чинӧ и чинӧ: кӧдзыд да джуджыд лымъя тӧлыс ноябрсянь май помӧдз кыссьӧ, гӧрасянь исковтысь лым улын быдса стадаӧн лямалӧны-кулӧны, бӧрсяньыс сан-кӧинъяс вӧтлысьӧны. Тувсовъя кыйсигкежлö (Комиын лунвыв районъясын утка-дзодзöг кыян сезонсö вöлі урчитöма восьтыны май 1 лунсянь) дасьтысьысьяс öні чукöртöны кырымпасъяс, мед найöс оз дзескöдны радейтана шойччöмсьыс. Накӧд аддзысьлігӧн «ЛУКОЙЛ» ООО-са генеральнӧй ди-ректорӧс йӧзкӧд йитӧд кутӧм кузя вежысь Евгения Лясковская пасйис, мый Усинск районса тайӧ важся грездыслӧн сӧвмӧмыс топыда йитчӧма сэні олысьяскӧд. Дерт, помнитанныд Америкаысь нималана иллюзионист Гарри Гудиниӧс, кодӧс дорлісны чепъясӧн, наручникӧн да пасьтӧдлісны раммӧдан дӧрӧмӧн, но фокус петкӧдлысь быд пӧрйӧ кыдзкӧ сяммыліс таысь мездысьны. 2015 воын Госсӧветысь депутатъяслӧн медводдза кывкӧртӧдъясысь ӧтиӧн вӧлі водзӧ быд тӧлысь мынтыны судзсьытӧма олысь семьяяслы коймӧд кагаӧс чужтӧмысь дзолюкыслы куим арӧс тыртӧдзыс быд тӧлысся сьӧм. Алгебра да геометрия велӧдысьӧй тшӧктӧмӧн-тшӧктіс сетны документъяс математика юкӧнӧ, ӧд школаын на унаысь пырӧдчывлі районса, карса да ставроссияса быдсикас олимпиадаӧ, унаысь вӧлі вермысьяс лыдын. Та бӧрын Ирина Александровна юӧртіс, мый ёрд приставъяскӧд ӧтув найӧ ӧкмысысь нин петалӧмаӧсь вузасян шӧринъяс дорӧ, улича-туй вылӧ, волӧмаӧсь аэропорт-вокзалӧ да ыджыд уджйӧза войтыр ордӧ гортаныс. Любовь Гурьева сідзжӧ пасйис, мый ӧні верӧсыс кӧ гӧтырсӧ нӧйтас, сійӧс кыскасны административнӧй кывкутӧмӧ: 15 сутки кежлӧ арестуйтасны либӧ 5-40 сюрс штрап перъясны, либӧ 60-120 час быть уджӧдасны. Сёян-юансö ветеранъяслы гортаныс вайигöн на дорö абу пыралöмаöсь, пакетъяссö ставныслы кольöмаöсь керка-патера порог дораныс, а сэсся öдзöсаныс звöнитöм бöрын ылыстчылöмаöсь этша вылö кык метр сайö. «Надеждаӧн» веськӧдлысь висьталіс, мый комиссияас вермасны пырны социальнӧй уджалысьяс, полицияысь, тыр арлыдтӧмъяслӧн инспекцияысь, больничаысь либӧ поликлиникаысь, санэпидстанцияысь специалистъяс. Медицина оборудованиесö ньöбöм йылысь сёрнитчисны регионса юралысь Владимир Уйба да комбинатса генеральнöй директор Клаус Пеллер коронавируса инфекциялы паныд водзсасян уджтас збыльмöдöмкöд йитöдын. Вӧр дорын кык судтаа пу керкаын тайӧ кыкнан – асланым да Артеевъяслӧн – патераас ми чойкӧд кылім асьнымӧс гортын: сы выйӧдз муса да дона миянлы вӧлі Валентиналӧн мамыс – тётя Таня, Татьяна Ивановна! «Регион» журналын главнӧй редакторӧс вежысь да Комиын межэтническӧй журналистикалы сиӧм школаӧн веськӧдлысь висьтасис, кыдзи том журналистъяслы гижны- йӧзӧдны юӧръяс, юксис аслас уджын лоӧмторъясӧн. Нелли Надточейлӧн висьталӧм серти, отделениесьыс специалистъяс тшӧкыда асьныс шыӧдчӧны нёрпалысь да инвалид-кагаӧс быдтысь мам-бать дорӧ, висьтавлӧны, кӧні да мыйӧн вермасны отсавны татшӧм семьяыслы. Миян вакциналы паныд сулалӧны сӧмын политикъяс да коммерсантъяс, кодъяс кӧсйӧны инавны ассьыныс татшӧм препаратсӧ, – лыддьӧ Роспотребнадзорлӧн регионса управлениеысь юкӧнӧн веськӧдлысь Ромэн Галимов. Тавося майын Комиын государственнӧй юридическӧй бюро да республикаса юралысьлӧн Общественнӧй приёмнӧй босьтчисны збыльмӧдны регионын олысьяслы юридическӧй отсӧг дон босьттӧг сетӧм кузя ӧтувъя уджтас. Ноябрь 26 лунӧ республикаса юралысьлӧн Общественнӧй приёмнӧйын «веськыд йитӧда» телефон пыр шыӧдчысьяс юасисны, коді да кыдз вермас отсавны семьялы, кӧні быдтӧны сьӧкыда нёрпалысь да вермытӧм кагаӧс. Кысь сэки миянлы вӧлі тӧдны, мый Перымӧдзыс Дереваннӧйсянь нёльсё гӧгӧр верст. Сы помысь ыззи туявны география картаяс, пукалі да линейкаӧн лыдди-арталі, кымын километр сайын сійӧ либӧ мӧд му да кар. Тані 2011 восянь быд лун 6 час асывсянь 23 часӧдз сёрнитӧ «Радио Койгородок»: юргӧны выльторъяс, сьыланкывъяс, меставывса реклама, а сідзжӧ юӧртӧны матысса кадӧ кӧні мый лоӧ – концерт, выставка, рыт. Александровъяслы асланыс семьяыс – тайӧ медся-медся матысса йӧ-зыс, найӧ пыдди пуктӧны ӧта-мӧдсӧ, бура гӧгӧрвоӧны да быдторйын отсасьӧны ёрта-ёртыслы, а медтӧдчанаыс – радейтӧны нинӧм вылӧ видзӧдтӧг. Пилотъяслӧн кабинаын мича формаа, кудриа юрсиа том ныв, сійӧ дасьтысьӧ лэбигкежлӧ. Нывсӧ шуӧны Анастасия Пискуноваӧн, и неважӧн на тайӧ серпасыс вӧлі сылӧн медыджыд кӧсйӧмӧн, коді збыльмис кольӧм во. Мӧд депутат, Владимир Жариков, содтіс, специалистъясӧс пӧ колӧ ышӧдны локны Ылі Войвылӧ вотъяс вештігӧн личӧдъясӧн, шойччанінӧ ветлігӧн туйсьыс мынтысьӧмӧн, а сідзжӧ пенсия вылӧ петан арлыд чинтӧмӧн. Уджсӧ воштӧмаяслы шуӧма вичмӧдны 12.130 шайтӧн, а налы, кодъяс мартӧдз на асьныс эновтӧмаӧсь уджсӧ, медасьлӧмаӧсь недыр кежлӧ либӧ зільӧмаӧсь сёрнитчӧм кырымавтӧг – ӧтпырысь вештасны вит сюрс шайтӧн. Коми Республикаса правительство да «ЛУКОЙЛ» ПАО костын ёртасьӧм йылысь сёрнитчӧм серти мусир перъян компания быд во вичмӧдӧ регионлы гырысь да йӧзлы тӧдчана социальнӧй уджтасъяс збыльмӧдӧм вылӧ сьӧм. Ордйысьысьяссӧ шуӧма донъявны куим нимпасын: производствоын да бизнесын уджалысьясӧс, образованиеын, медицинаын, социальнӧй юкӧнын, культураын да спортын зільысьясӧс да торйӧн наставник-ветеранъясӧс. Шуам, кольӧм во Чилимдінын вӧчисны-лӧсьӧдісны гезъясысь парк, кӧні туризм радейтысьяс песӧны вын-эбӧссӧ да сӧвмӧдӧны сямсӧ, медым кокниджыка венны мыш саяныс нопйӧн ылі туйӧ петалігӧн сьӧкыдлунъяссӧ. Та бöрын йöзöдлісны нöшта некымын торъя оланпас, кодъясöс öтувтö öтитор: на серти позьö этшаджык документтöг да дженьыдджык кадöн регистрируйтны дача участокад оланін, мукöд стрöйба да на улысь мусö. – Регыдъя кадӧн республикаса правительстволы колӧ вӧчны став позянасӧ, медым регионын воссисны выль предприятиеяс, кӧні вӧрсӧ кутасны шыбластӧг переработайтны да быд кубометрысь унджык сьӧм нажӧвитны. Сыктывкарысь педагог, 35-ӧд номера школаын роч кыв да литература велӧдысь Татьяна Политова лоӧма миян странаын «Россияса войтыръяслӧн кыв да культура: видзны да сӧвмӧдны» нималана конкурсын вермысьӧн. Фронт вылын усьӧм землякъясӧс казьтылан пас сувтӧдӧма быд овмӧдчӧминын, а районса шӧрсиктын – Сӧветскӧй Союзса Герой Николай Оплеснинлы да генерал-лейтенант Дмитрий Дубровскийлы (Сивковлы) обелискъяс. Водзмӧстчысь войтырлы Клаус Пеллер сеталіс «Монди Сыктывкарса ЛПК»-лысь, регионын инвестиция, промышленносьт да транспорт министерстволысь Почёт грамотаяс, республикаса юралыссянь аттьӧалана гижӧдъяс. Вужвойтырлысь спорт сикассӧ сӧвмӧдӧм йылысь ӧтувъя сёрниӧ пырӧдчисны тшӧтш регионса физкультура да спорт кузя министр Николай Бережной да Кӧрткерӧс районса администрацияӧн веськӧдысь Константин Сажин. Снимайтчӧм да автографъяс кырымалӧм бӧрын нималана фигурист бать-мамыскӧд, ыджыдджык вокыскӧд, спортсменъяскӧд да физкультурникъяскӧд аддзысьлісны карса администрацияӧн веськӧдлысь Магомед Османовкӧд. Таво гожӧмнас ыркыд поводдя вылӧ видзӧд-тӧг республикаса кар-районын восьталӧма жӧ нин пляжъяс: ю пыдӧс весалӧма лӧп-ёгысь, берегъяс вылӧ ва-йӧма содтӧд лыа, сувтӧдӧма лабичьяс да паськӧм вежа-нiнъяс. Но выль корпусъяссӧ стрӧитны шуӧма водзӧ вылӧ артыштӧмӧн, мый регионын абу этша ӧтка пӧрысь йӧзыс, кодъяс талун вермӧны на ас бӧрсяыс видзӧдны, но, гашкӧ, гоз-мӧд во мысти ковмас нин найӧс дӧзьӧритны. Бордюр вомӧн, джуджыд да, коляскаӧн вуджны он вермы, пандусъяс либӧ вывті крутӧсь, паськыдӧсь, либӧ, мӧдарӧ, векньыдӧсь да, коляска оз тӧр, порогъяс джуджыдӧсь жӧ, ӧдзӧс вось-тыны он вермы, сьӧкыд да. Гранта сьӧм вылӧ федерация ньӧбис районъясӧ колана эмбур: винтовка, ичӧт пуляяс, мый отсалас котыртны школабердса тиръяс, а, сідзкӧ, томулов кутасны ветлӧдлыны кружок-секцияӧ да сӧвмӧдны лыйсян сямсӧ. Сійӧ государственнӧй инспектор, сувтӧдӧ учёт вылӧ техника, киритӧ шогмы-тӧм да уджӧдны позьтӧм машинаяс вылӧ документъяс, сеталӧ шоперлысь удостоверениеяс да вӧчӧ колана кабалаяскӧд йитӧдын мукӧд удж. Зеленечса чипан видзан фабрикаын комбикорм вӧчан завод стрӧитӧм бӧрын пӧ нӧшта на 50 прӧчентӧн унджык позяс вӧчны чипан яйсӧ да курӧг кольксӧ да тырвыйӧ могмӧдны татшӧм сёяннас республикаын олысьясӧс. Воддза воясö Владимир Уйба уджавлöма нин виччысьтöм лоöмторъясысь ускöттьö бырöданiнъясын, торйöн кö, Саяно-Шушенскöй ГЭС-ын авария, Краснодар крайса Крымск карын да Иркутск обласьтын ойдлöмъяс бöрын. Фестивальса спектакльяссӧ лоӧ петкӧдлӧма Сыктывкарса администрациялӧн залын, шойччан да кино петкӧдлан «Октябрь» шӧринын, Сыктывкарса коми культура шӧринын, Коми Республикаса войтырлӧн Ёртасян керкаын. Коми Республикаса культура, туризм да архив удж кузя да национальнӧй политика министерствояс отсӧгӧн «Туйвеж» финн-йӧгра войтырлӧн видзӧдан искусствояс фестивальсӧ котыртіс «Комикино» асшӧр учреждение. Со, шуам, Выльгортсянь неылын дыр нин уджалӧ Раиса Сметанина нима лызьӧн котралан комплекс, кыпӧдӧмаӧсь сэтчӧ и ыджыд туйморт керка, но пуктӧмаӧсь сылы «Олимпиец» ним, кодi лӧсялӧ мусярса быд пельӧсын. podvіg-naroda.ru «Подвиг народа» банк — документъяс электроннöя видзанін, кöні позьö аддзыны награда кабала, приказъяс, на серти нин позьö тöдмавны, кутшöм подвигысь салдатлы сетісны медаль либö орден. Одыбысь, Зулӧбысь, Пӧдтыбокысь, Шойнатыысь, Вомынысь, Адзорӧмысь 12 мастер вӧзйисны ньӧбасьысьлы сюмӧдысь дозмук, акань-видзӧг, бадь ньӧрйысь да пу ув-вужйысь эмбур, ас кыӧм джодж-дӧра да уна мукӧдтор. –Шыöдчöмсö колö гижны тавося октябрь 1 лунöдз «Госуслуги» порталса «личнöй кабинетö» (https://www.gosuslugi.ru/395593/1), а сiдзжö Пенсия фондлöн официальнöй сайтö (https://www.es.pfrf.ru/#services-f). И ӧні, кор мамӧй шулывлӧ, уна жӧ пӧ нок тэныд мекӧд сюрлӧ (кӧть ставсӧ и гортын, и горт гӧгӧр, Ен сыкӧдӧн, ачыс на вӧчӧ), пыр вочавидза: кор ме кага вӧлі, тэ менӧ видзин, ӧні тэ менам кага да, ме тэнӧ. Регионса удж, занятосьт да йӧзӧс социальнӧя доръян министерствоысь юӧр серти, тайӧ конкурсас вермысьяслы быдӧнлы вичмас ӧти миллион шайт, а сідзжӧ Коми Республикаса правительстволӧн премияа лауреат ним. Муса, шань, мича, енбиа, уджач, унатор тӧдӧ да кужӧ, ас войтыр пӧвстын олӧ да ас кывйӧн сёрнитӧ, радейтӧ чужан му да водзӧ нуӧдӧ традицияяс – татшӧмӧн аддзӧны Райда нылӧс «Райда» конкурсын вермасьысьяс. –Россияса минпромторг матысса кадӧ нин донъялас республикалысь вӧзйӧмсӧ да видлалас Комиын индустриальнӧй парк либӧ промышленнӧй технопарк стрӧитӧмсӧ сьӧмӧн могмӧдӧм йылысь юалӧмсӧ, – висьталіс министр. Уна вося бур уджысь сійӧс пасйӧмаӧсь «Потребкооперацияса отличник» знакӧн, Коми АССР-са Верховнӧй Сӧвет Президиумлӧн почёт грамотаӧн, бӧрйылӧмаӧсь Путшкымдінса сельсӧветӧ да Удораса райсӧветӧ депутатӧн. Ставныслы налы мойвиис дас нёль лунӧн бура гожйӧдчыны, купайтчыны да нӧшта тӧдмавны уна сикас войтырлӧн культураысь, странаса войвыв юкӧнъяслӧн историяысь да ыджыд чинаяслӧн кывкутана уджысь выльторъяс. Сиктнымӧс чужан лунӧн чолӧмавны волісны От гӧраса аньяслӧн котыр, сьылысьяслӧн «Гармония» (веськӧдлысьыс Надежда Каракчиева), йӧктысьяслӧн «Шӧвктугъяс» (Вера Доценко), «Мича нывъяс» (Екатерина Туисова). Тавося март 30 лунö Россияысь спортса министр Олег Матыцин кырымаліс приказ, код серти войтыркост спортса мастер ним сетісны тшöтш Коми Республикаысь лызьöн котралысьяс Ирина Губерлы да Иван Мартюшевлы. Таво август 22 лунӧ Сыктывкарын, Киров уличаса 24-ӧд номера керка дорын, кӧні овлӧма КПСС Коми обкомса первой секретар Иван Морозов да и ӧнӧдз олӧ сылӧн гӧтырыс, асывсяньыс вӧлі гажа, кыпыд да уна йӧза. Торйӧн кӧ, 2019 во кежлӧ кырымалӧм сёрнитчӧм серти лои стрӧитӧма Усинскын «Югдӧм» йиа дворечлӧн спорткомплекслысь мӧд корпус, Мутнӧй Материк да Щельябӧж сиктъясын помалӧма сиктса врачебнӧй амбулаторияяс. Анна Николаевна Сивковалӧн «Крестьянское родословие» тӧдчана гижӧд отсӧгӧн Ирина Калинина, Григорий Калининлӧн праправнучкаыс, лӧсьӧдӧма асланыс рӧдлӧн ордпулысь вожсӧ, кысянь и заводитчӧ «Гриш котырыс». Кольӧм вежонӧ Сыктыв районса войтыр бара на вочаалісны миян республикаысь да мукӧд регионысь воӧм фольклор котыръясӧс – Визинын мӧд во помся шыаліс-гажӧдчис «Кӧйдыс» том йӧз-лӧн этнофольклорнӧй фестиваль. Сэк жӧ Елена Владимировна бур боксянь пасйис мусир да биару перъян предприятиеясӧн веськӧдлысьясӧс, кодъяс быд тӧлысь Ухтаысь, Усинскысь да Сосногорскысь ассьыныс уджалысьяссӧ ыстӧны профпатология шӧринӧ. Сійӧ таво чукӧртліс Кулӧмдінын Эжва йывса киподтуя, енбиа, пӧсь сьӧлӧма йӧзӧс, кодъяс видзӧны коми русӧ, олӧны мукӧд войтыркӧд сӧгласӧн, быдтӧны челядьӧс чужан му да рӧдвужӧс радейтӧмӧн да пыдди пуктӧмӧн. Сизимдас кык лун мысти, 1943 вося август 1 лунӧ, Иван Денисюк ёртыскӧд Остров карса (сэки карыс пырлӧма Ленинград, а ӧні – Псков обласьтӧ) аэродром вылысь пышйӧдӧмаӧсь немечьяслӧн комендантлысь самолётсӧ. А ӧні миян выль вевт, залын лои кыпыд да шоныд, – висьталіс челядьлӧн шойччан-ёнмӧдчан спорт шӧринӧн юрнуӧдысь Мария Москаленко да сиктса став олыссянь аттьӧаліс «Монди Сыктывкарса ЛПК»-ӧс сьӧма отсӧгысь. Кӧрткерӧс районса велӧдан юкӧнӧн юрнуӧдысь Наталья Ярцевалӧн висьталӧм серти, таво «Монди Сыктывкарса ЛПК»-лӧн сьӧм вылӧ школаясӧ ньӧбисны ЕГЭ нуӧдӧм могысь колана оборудование – принтеръяс да ноутбукъяс. Выль вевт улын ми пасйим нин районлы 70 во тырӧм, тані жӧ паськӧдчыліс «Койгортса гожӧм» видз-му овмӧс озырлунӧн вузасян ярманга, – нимкодьлунсӧ эз дзеб Койгортса клуб котырӧн юрнуӧдысь Александра Тонких. Найö жö вермасны дугдывтöг висьтавны-тöдмöдны национальнöй паськöмлöн аслыспöлöслунöн, сёйысь тасьті-паньöн, кодöс зэв аслысногöн мичмöдöма-серпасалöма, торъялана вышивкаа салфеткаясöн да уна мукöдторйöн. Кор юалі, кодӧн, мися, кӧсйин уджавны нӧшта, Катя кутіс лыддьӧдлыны: суйӧрсайса кывъясысь вуджӧдчысь, велӧдысь, саридз туялысь биолог, гижысь, режиссёр, психолог, стилист, массажист, весиг пинь бурдӧдысь. Кыдзи пасйис ордйысьӧмсӧ восьтігӧн регионса велӧдан юкӧн сӧвмӧдан институтӧн веськӧдлысь Галина Китайгородская, кывбур лыддьысьяс пӧвстын татшӧм конкурссӧ котыртлӧны Россияса сӧмын 3 республика-обласьтын. Акция дырйиыс олӧмыс пуис и библиотекалӧн сайтын да соцсетьын: тані лыддьысьысьяс вӧчалісны коми кывйысь, литератураысь да краеведениеысь быдсикас задание, на пиысь ӧтиӧс дасьтіс челядьлы «Радуга» журнал. Вöр да видз-му овмöъясöн вöчöм прöдукция переработайтöм кындзи кытшын сöвмöны мупытшса озырлун, тшöтш и мусир, перъян промышленносьт, вöралöм, чери кыян да рöдмöдан, социальнöя да бытöвöя могмöдан юкöнъяс. Сідзжӧ «Монди Сыктывкарса ЛПК» отсалӧ муниципалитетлы видзны-сӧвмӧдны инфраструктурасӧ, пырӧдчӧ социальнӧй юкӧнын да культураын тӧдчана уджтасъясӧ, – пасйис предприятиеса генеральнӧй директор Клаус Пеллер. Ставнас жӧ Комиын сӧвмӧдӧны промышленносьтлысь комын сайӧ юкӧн, но век жӧ производстволӧн матӧ 80 прӧчентыс – тайӧ энергетика комплекс да вӧр, вӧр обработайтан, целлюлоза да кабала вӧчан промышленносьтъяс. Министрлӧн кывъяс серти, Комиын выльӧн восьтӧм социальнӧй тӧдчанлуна предприятиеыс ичӧт да шӧр предпринимательстволы да асшӧр уджалысьяслы отсӧг сетӧм кузя нацпроектын урчитӧм лыдпас дорысь 1,5 пӧв унджык. Некутшӧм сьӧкыд уджысь повтӧмӧй, бурас велӧдысь-туйдысьӧй да быд лёксьыс миянӧс видзысь-бережитысьӧй, кузь туйӧ колльӧдысь-пернапасалысьӧй да туй чукыль сайын виччысьысьӧй, ставнымӧс ӧтувтысь-сӧльнитысьӧй. Медосмотр дырйи онкологсӧ комиссияас пыртӧны, рочӧн кӧ, «по показаниям», либӧ сэк, кор уджалысьыслӧн медкнижкаас эм «К» шыпас, коді индӧ, мый мортыс удж вылас веськавлӧ лёк югӧр улӧ либӧ вӧдитчӧ химикатӧн. А прӧст пуклӧсыс збыльысь эз вӧв: ӧтувъя чукӧртчылӧм вылӧ воис Коми мулӧн быд пельӧсысь да мукӧд регионысь 213 делегат (229 бӧрйӧмысь) да сёысь унджык корӧма: чинаяс, общественникъяс, волонтёръяс да мукӧд. «Райда» ним шедӧдлісны Кулӧмдін районысь Яна Васильченкова, Мария Юшкова да Анастасия Терентьева, Изьваысь Ирина Терентьева, Интаысь Александра Макарова, Ухтаысь Анастасия Юдина да Емдінысь Юлия Седрисева. Пасъям, Россия Федерацияса президентлӧн грантыс таво вичмис Коми наука шӧринса Биология институтын зільысь Екатерина Прошкиналы (1,2 миллион шайт) да Химия институтын зільысь Василий Михайловлы (600 сюрс). Мортыслы кö тшöктöмаöсь карантинын пукавны, тайö тшöтш пыр жö тыдовтчас, — висьталiс республикаса юралысьлöн администрацияысь электроннöя сöвман, связь да реклама управлениеöн веськöдлысь Кристина Майнина. 1986 воын КПСС райкомса первой секретар вӧзйис кывкутысь мортлы юрнуӧдны Кулӧмдiнса совхозӧн, кӧнi видзисны 1.500 юр скӧт, сы лыдын 800 мӧс, вӧдитiсны 11.000 гектар видз-му угӧддьӧ да 1.900 гектар гӧрӧм му. Татшӧмӧн жӧ шуӧма спорт сикасъяс, кодъясӧс пыртӧма сурдлимпиадалӧн (сьӧкыда кылысьяс костын ордйысьӧм) да паралимпиадалӧн (кӧні вермасьӧны йӧз, кодъяслӧн торксьӧма опорно-двигательнӧй аппаратыс) программаӧ. Быд кадӧ йӧзсӧ сулӧма бурыс и лёкыс: мир пасьталаса медводдза тыш, революция, гражданскӧй война, кулакалӧм да мыжтӧг мыждӧм, 1941-1945 воясся вир кисьтана тыш, войнабӧрся курыд да сэсся шуда 1970-1980 вояс. Но вот, муніс мамук юкмӧс дорӧ ӧтнас, а ме сэккості зэв ӧдйӧ пасьтӧді кык арӧса чойӧс, кокас чайкотӧн гын сапӧгсӧ сюйи, пуксьӧді мышку вылам, и котӧрӧн мӧдӧдчим клубӧ кино вылӧ, кӧть мамӧ и эз тшӧкты мунны. Во сайын «ЛУКОЙЛ» компаниялӧн социальнӧй да культурнӧй проектъяслӧн быдвося конкурслӧн грантӧн пасйисны Георгий Победоносецлӧн нимӧн вежӧдӧм храмын иконостас лӧсьӧдӧм могысь татчӧс войтырлысь водзмӧстчӧмсӧ. «Веськыд йитӧда» телефон дорын пукалысьяслысь юалі, кыдзи, сідзкӧ, артмӧ, мый мортыслӧн чӧжсьӧ сё кымын мынтытӧм штрап, уджйӧзыс уна сё сюрс шайт, а сійӧ журъялӧ машинаӧн да водзӧ торкалӧ туй выв правилӧяс. Мыйлакӧ журналистъяс дзикӧдз дугӧдчисны пыртны сёрниас мӧд колян кад, сы пыдди век гижӧны ӧти колян кадын: Середалы паныда войӧ Ухта карын Кӧрт туй улича вылын виччысьтӧг ыпнитiс да сотчис «Газель» автобус. Фильмсӧ вӧчны отсалӧмысь Генрих пӧся аттьӧалӧ Геннадий Алексеевич Артеевӧс да Николай Иовлевич Терентьевӧс, кодъяс пыдди пуктӧмаӧсь том мортлысь водзмӧстчӧмсӧ да лӧсьыда висьтасьӧмаӧсь грездлӧн олӧм йылысь. Емдін районысь овмӧдчӧминъясса администрацияясӧн веськӧдлысьяскӧд да депутатъяскӧд аддзысьлігӧн Владимир Уйба юӧртіс, мый сикт-посёлокъяс совмӧдӧм могысь вичмӧдасны содтӧд отсӧг – 52 миллионысь унджык шайт. Ань котӧртӧма 600 метр, колана мындаысь пуксьӧма-сувтӧма, кокъяссӧ кусыньттӧг джоджын пукаліг копрасьӧма, кыкнан кокнас йӧткыштчӧмӧн места вывсяньыс водзӧ чеччыштӧма да теннисӧн ворсан мачӧн шыбласьӧма пасӧ. Чукӧртчылӧм дырйи сёрнилы кывкӧртӧд вӧчигӧн Сергей Артеев висьталіс, мый инвалидъясӧс уджӧн могмӧдӧм йылысь индӧдъяссӧ колӧ пасйыны и республика да гырысь предприятие-яс костын ёртасьӧм йылысь сёрнитчӧмъясӧ. Дзоньталӧмаӧсь нин некымын керка ӧшинь ув, бырӧдӧмаӧсь-идралӧмаӧсь дурка олысьяс вӧсна артмӧм шыбласінъяс, лӧсьӧдӧмаӧсь челядьлы ворсанін, волейболӧн ворсан кык площадка, хоккей кӧрӧбкаӧ нюжӧдӧмаӧсь югыд би. Но общественнӧй котыръясын водзмӧстчысьяс, тшӧтш и учёнӧй-экологъяс корӧмаӧсь, а вӧралысь-яс весиг гижӧмаӧсь видеошыӧд-чӧм, медым юралысьлысь удж вӧ-чысь сетіс позянлун кыйсьыны сӧмын республикаын олысьяслы. Быдлунъя тренировкаяс, районса, республикаса ордйысьöмъяс вылö видзöдтöг Зина бура помаліс школа, а 2018 воын сылы сетісны физкультура, спорт да туризм кузя Смоленскса госакадемия помалöм йылысь гöрд диплом. Локтан 2020 воӧ Комиын нӧбасьысь аньяслы да ичӧт каганысӧ морӧсӧн вердысь нывбаба-мамъ-яслы пособие вичмӧдӧм вылӧ регионса бюджетысь шуӧма видзны 67 миллион сайӧ шайт, тавося татшӧм рӧскодсьыс 17 пӧв унджык. А.Я.Кремслӧн музей-кабинета историко-краеведческӧй музейса директор Оксана Гриценколӧн эскӧдӧм серти, талун гранта отсӧгыс сетӧ налы позянлун водзмӧстчыны да збыльмӧдны унатор, мый йӧзыслы колана да тӧдчана. Сідзжӧ сійӧ пасйис, мый оз быд стрӧитчан котыр вермы босьтчыны тайӧ уджас, стрӧйбаыс (Бабушкин уличаса 4-ӧд керка, кӧні и меститчӧма вужвойтырлӧн шылада-драмаа театр) пырӧ сідз шусяна культура наследие лыдӧ. Ӧтуввезйысь соцсетьса аслас лист бокын республикаса юралысьлысь удж вӧчысь Владимир Уйба юӧртіс, мый июль 6 лунсянь Комиын заводитчис челядьӧс да томуловӧс шойччӧдан да налысь дзоньвидзалун ёнмӧдан кадколаст. Форумсӧ восьтігӧн Ылі Асыввывса да Арктикаса могъяс кузя Россия Федерацияса министерствоӧн веськӧдлысьӧс вежысь Александр Крутиков пасйис, мый матысса воясӧ Войвылын ыджыдджык ӧдӧн кутасны сӧвмӧдны экономика. Ӧти и сійӧ жӧ лунӧ, кольӧм пекничаӧ, йӧзкост творчество шӧринын «Василей» гаж йылысь сёрнитісны-гаралісны кыкысь: гажыслы сиӧм пресс-конференция дырйи да КВН-ысь ворсысь «Скӧрӧдумсаяс» командалӧн петкӧдчигӧн. Йӧзӧдӧма Коми Республикаын да Ненеч автономия кытшын «ЛУКОЙЛ» компаниялӧн социальнӧй да культурнӧй проектъяслы сиӧм дас квайтӧд конкурс, кытчӧ пырӧдчысьяслы асланыс уджтасъясӧн колӧ шыӧдчыны апрель 15 лунӧдз. Погона йӧз Коми Республикаын административнӧй кывкутӧм йылысь оланпаслӧн 7.16-ӧд да 6.22-ӧд статьяяс вылӧ мыджсьӧмӧн пӧчӧяслӧн «нажӧвитчӧм» йылысь дасьтӧны протокол, код серти колӧ мынтыны 2 сюрс шайта штрап. Сыктывкарса администрациялӧн да сэні культура юкӧнӧн веськӧдланiнлӧн водзмӧстчӧмӧн сійӧс котыртлӧны Сыктывкарса коми культура шӧрин да «Коми войтыр» дiнмукостса ӧтйӧза ӧтмунӧмлӧн Сыктывкарса представительство. И тайӧ гӧгӧрвоана: войдӧр кӧ художественнӧй самодеятельносьтын сьылысь-йӧктысьяслы ковмыліс петкӧдчывны весиг районса культура керка кильчӧ вылын, ӧні найӧ дзирдалӧны сикт шӧрын мича, зумыд да бур сцена вылын. Таво февральын Сергей Гапликовлӧн корӧм серти Сыктывкарӧ волісны Финляндияысь вӧр промышленносьтын вӧдитчан оборудование да техника вӧчан гырысь фирмаясысь, а сідзжӧ консалтингӧвӧй компанияясысь специалистъяс. Бöръяысьсö тайö почёт нимсö сетлісны Мокчойысь Альбина Беляевалы кольöм нэмся 80-öд воясын на, — том лыжницаöс чолöмалігöн пасйис районса администрацияысь физкультура да спорт юкöнöн веськöдлысь Валерий Рочев. Дӧнзисны нин сэтшӧм кывъяс, кыдзи брекзит, импичмент, виж жилетъяс, Трамп, Украина, Сирия. Торйӧн нин «пожналӧны» орчча Украинаӧс, политикъяс рытывбыд да войбыд вид-чӧны-вензьӧны, торйӧн нин мӧд телеканалсаяс. Сэк жӧ кӧсъям, мед вӧр-валы этшаджык вӧлі вӧчӧма быдсикас шыбласнас, сы лыдын и полимер пробкаяснас, лёксӧ, — висьталіс «Единая Россия» ютырлӧн Койгорт районса юкӧнысь исполнительнӧй секретар Оксана Черкашина. Со асьныд видзӧдлӧй: коктӧм, чотысь мортӧс нимтылӧны бачалягаӧн; скуп-горшӧс – жикмораӧн, жикнураӧн, жыкнураӧн (перым-коми кывйын кӧкъямыс сёрнисикас да, ӧти кывсӧ уна ногӧн вермасны шуны); асныраӧс – чеберӧн. Республикаса удж, занятосьт да йӧзӧс социальнӧя дорйӧм кузя министр Илья Семяшкинлӧн висьталӧм серти, семьялы медводдза кагасьыс тайӧ капиталыс, дерт жӧ, лоас тӧдчана отсӧгӧн, тшӧтш и оланінсӧ бурмӧдӧм могысь. Аддзысьлӧм дырйиыс видлалісны республикаын вермытӧмлысь олӧмсӧ бурмӧдӧм кузя вӧзйӧмъяссӧ, вӧлі пасйӧма, мый колӧ содтыны регионын реабилитация шӧринъяслысь да сьӧкыда висьысьяслы отсалан учреждениеяслысь лыдсӧ. «Коми войтыр» ӧтмунӧмлӧн Кӧрткерӧс районса юкӧнысь нырщик Любовь Кирушева аттьӧаліс компания-ӧс районса коми конференция котыртӧм-нуӧдӧмын отсӧгысь да сикт-грездын олысьяслысь корӧм-вӧзйӧмъяссӧ пыдди пуктӧмысь. Экскурсияным помасис этнопаркса залын, кӧні миянлы висьталісны финн-йӧгра войтырлӧн паськӧм-костюмъяс йылысь, а сэсся тӧдмӧдісны Санкт-Петербургысь художник Виталий Касаткинлӧн нефть колясысь вӧчӧм серпасъясӧн. Август 17 лунӧ юркарын паськӧдчылас Коми Республикаса народнӧй овмӧсын вермӧмъяс да позянлунъяс петкӧдлан “Достояние Севера” (Коми ВДНХ) выставка, кытчӧ пырӧдчылас тшӧтш и миян “Коми йӧзӧдчан керка” учреждение. Ёна и сералісны видзӧдысьяс «Скӧрӧдумсаяслӧн» (котырыслы кызь вит во нин тырӧ) да «Шок» командалӧн тешъяс вылын, «браво» горзісны да «бисӧн» корисны Анфиса Чисталёваӧс сьывны «Ӧтка олӧмыд – гажтӧм» сьыланкывсӧ. Ме серти, ӧти-кӧ, прививка йылысь юӧрыс зэв уна: ошканаыс и вӧйпанаыс, дерт, сэсся вошан. Мӧд-кӧ, окота вӧчны воськовсӧ восьса синмӧн, та вӧсна прививкаӧдзыс мед эськӧ дон босьттӧг вӧчисны антитела вылӧ анализ. Мусир сора биарусӧ водзті уна дас во чӧж сотлісны веськыда прӧмыселъясас, а ӧні УПН-ас весалӧм-бурмӧдӧм бӧрын тайӧ содтӧд ломтаснас позяс вӧдитчыны производствоын, а сідзжӧ могмӧдны йӧзӧс, кыдз потребительясӧс. —Сэки ми зэв ёся сёрнитім общественнӧй котыръясын водзмӧстчысьяскӧд да учёнӧйяскӧд, кодъяс пиысь ӧтияс вӧзйисны быдлаын лэдзны вӧравнысӧ, мӧдъяс — кӧнсюрӧ сӧмын, а коймӧдъяс — дзикӧдз ду-гӧдны лыйсьӧм-кыйсьӧмсӧ. Вежоныс помасис Хельсинкиын финн-йӧгра кыв туялысь, Хельсинкиса университетысь профессор Янне Саарикивикӧд, Кастрен котырын зільысь Марья Лаппалайненкӧд да нималана финн профессор Паула Кокконенкӧд аддзысьлӧмӧн. Медводз ми, видзӧдысьяс, бара на веськавлім быдсикас кадколастӧ, кор видзӧдім томуловлысь йӧктӧмсӧ: кывзім тулыслысь лов шысӧ, вочаасьлім гожӧмкӧд, арся зэрлысь шысӧ кывзім, а сэсся и Тӧвся Королеваӧс аддзывлім. Госсӧветысь социальнӧй политика комитетӧн веськӧдлысь Сергей Артеев вӧзйис медводз бырӧдны пеж быдмӧгсӧ школаяс, больничаяс да детсадъяс гӧгӧрысь, а сідзжӧ автобус сувтланінъяс дорысь да подӧн ветланінъяс пӧлӧн. Звӧнитчысьяслӧн юалӧмъяс вылӧ вочавидзисны Коми Республикаса удж, занятосьт да йӧзӧс социальнӧя доръян министерствоысь отделъясӧн веськӧдлысьяс Светлана Матухно, Наталья Зубова да консультант Светлана Молодцова. Республикаса Каналан Сӧветӧ комын местаысь джынйыс вичмис ютыръяслы: «Единая Россиялы» – 6 мандат, ЛДПР-лы да КПРФ-лы – куим мандатӧн, «Справедливая Россиялы», «Родиналы» да «Зелёная альтернативалы» – 1 мандатӧн. Сідз кымын и лоис: пекничаӧ кӧ, июнь 21 лунӧ, Россия пасьталаысь да весиг Казахстанысь воздухоплавательяслы мойвиис – тӧлыс эз вывтіась да, найӧ вермисны ордйысьны ӧта-мӧдныскӧд, то субӧта-вежалунӧ вӧлі зэв тӧла. Позьö нин кывзыны «Победа лун» (лыддьö РФ-са искусствоясын заслуженнöй уджалысь, Коми Республикаса народнöй артистка Светлана Горчакова), «Сержант Сенькин олöмысь öти лун» (лыддьö артист Роман Поличенко), «Связь! Но быд тӧлысь миграция юкӧнӧ волӧны суйӧрсайса: Сербияысь, Малиысь, Турцияысь, Украинаысь, Арменияысь, Азербайджанысь, Казахстанысь, Болгарияысь, Германияысь, Азербайджанысь, Украинаысь да Таджикистанысь воӧмаяс. «Юрган» телеканалкöд сёрнитчим, мый кутам нуöдны веськыд эфир Вежа Степан соборсянь Берба лунö (апрель 12 лун) 9-сянь 11 часöдз, а Ыджыд лунся сьылöм заводитчас апрель 18 лунö 23 часын да нюжалас куим час войöдз. Конкурсӧ пырӧдчысьяслы (челядьлы да том йӧзлы, семьяяслы) коліс дасьтыны чужанінлӧн история да ӧнія олӧм йылысь видео да пыртны сэтчӧ Игорь Жеребцовлӧн «Где ты живёшь?» небӧгысь асланыс сикт-кар йылысь пасйӧд-юӧр. —«Особое детство» котырӧн веськӧдлысь Юлия Посевкинакӧд шемӧсӧ воим, кор быдсикас чукӧртчылӧм-аддзысьлӧм дырйи чинаяс морӧсас кучкалӧмӧн ӧтарӧ ошйысисны, мыйта сьӧм видзӧмаӧсь инвалидъяслысь олӧм кокньӧдӧм могысь. –Комиын Народнӧй фронтлӧн юкӧн бур боксянь пасйӧ, мый общественникъяслӧн шыӧдчӧм бӧрын Сыктывкарса администрация нюжмасьтӧг ӧлӧдіс коммунальщикъясӧс, – висьталіс ОНФ-лӧн регионса штабӧ пырысь Валентина Анфилатова. Россияса войтырысь 64 прӧчентыс чайтӧ, мый странаса ӧнія да вӧвлӧм президентъяслы колӧ сетны позянлун бӧрйысьны выльысь, Госдумалысь да Федерация Сӧветлысь тӧдчанлунсӧ содтӧм йылысь висьтасьӧны 51 да 49 прӧчентыс. Олӧма йӧз аттьӧалісны «Молодёжка ОНФ» да йӧзӧс социальнӧя могмӧдан «Югыд лун» шӧринын зільысьясӧс сёян-юан вайӧмысь, а Анна Юркина содтіс на, ме пӧ и ачым уна во сайын вӧлі волонтёрӧн да тшӧтш отсаси ветеранъяслы. И мамӧй мыйлакӧ бӧрдӧмӧн батьӧс пинялӧ. Бать кувсис, кор меным вӧлі нёль арӧс, ыджыдджык воклы – сизим, ичӧтыслы муртса тӧлысь. Гоз-мӧд тӧлысь мысти бать бӧрся шогысла кувсис бабӧй, а дедӧй лэччӧма карӧ чой дорас. «Зырянская жизнь» газетын 1920 вося ноябрь 7 лунӧ вӧлі йӧзӧдӧма шыӧдчӧм, мый колӧ нуӧдны уездса нывбабаяслысь пленум да та могысь мӧдӧдны районъясӧ женорганизаторъясӧс, медым котыртны нывбабаяскӧд уджсӧ сиктъясын. Кольӧм вежонӧ Госсӧветын чукӧртчылігӧн республикаса парламентӧн веськӧдлысь Надежда Дорофеева пасйис, мый лун-мӧд сайын Россияса правительство ошкӧма Арктика сӧвмӧдӧм йылысь некымын оланпас балалысь шӧр нырвизьяс. Кыдзи дасьтысьӧны республикалӧн 100 вося юбилей кежлӧ Сыктывдін, Кӧрткерӧс, Кулӧмдін, Емдін, Мылдін да Княжпогост районъясын, та йылысь сёрни вӧлі июль 6 лунӧ республикаса юралысьлӧн администрацияын чукӧртчылігӧн. Таысь ӧтдор, проект серти шуӧма котыртлыны аддзысьлӧмъяс Максаковкаса бурдӧдчан шӧринын, олӧмаяслы да вермытӧмъяслы Тентюковса керка-интернатын да мукӧдлаын, ӧд син на син кокньыдджык юксьыны шог-дой-майшасьӧмнад. Комбинат оз вунӧд и вӧр овмӧсса ветеранъяс йылысь: налы котыртлӧны спортлы да культуралы сиӧм уна сикас ордйысьӧм-гаж, 20 олӧма морт таво шойччасны-ёнмӧдчасны «Монди Сыктывкарса ЛПК»-лӧн санаторий-профилакторийын. Водзті Зина кодь быдтасъяслöн олöмас вöлі кутшöмкö мог, и ковмывліс неуна öлöдны найöс, кутны вывті зільöмсьыс, а талун, мöдарö, кодсюрööс бöрсяньыс вöтлöмöн öддзöдам, — юксис аслас мöвпъясöн Леонид Александрович. Сылысь кывъяссӧ ошкисны и гӧсьтъяс, кодъясӧс шемӧсмӧдӧма праздник вылас петкӧдлӧм уна сикас национальносьтъяслӧн культураыс, творчествоа котыръ-яслӧн енбиыс да аслыспӧлӧслуныс, ыджыдысь-ыджыд гажыс-лӧн кыпыд ладыс. Коми Республикаса юралысь кытшовтіс стационарсӧ, тӧдмасис шӧринлӧн уджӧн да тшӧктіс регионса минздравлы корсьны позянлун ньӧбны пузчужӧмаясӧс реанимируйтан юкӧнӧ кювез (инкубатор) да мукӧд колана ӧнія оборудование. 2019 воын петіс «Твоя судьба, Удора!» небӧг, кӧні гижысь тӧдмӧдӧ лыддьысьысьясӧс Удора районлӧн историяӧн: кыдзи удорасаяс ветлісны Первой мирӧвӧй война вылӧ, ёнмӧдісны Сӧвет власьт, котыртісны медводдза колхозъяс. «Коми войтыр» ӧтмунӧмлӧн районса представительствоӧн юрнуӧдысь Надежда Русинова серти, «Монди СЛПК»-лӧн сӧвмӧмыс да уджын гырысь вермӧмъясыс– бизнескӧд да общественносьткӧд топыда ёртасьӧм да бур йитӧд кутӧм сайын. Небӧгас шӧр геройыс – коми композитор, финн-йӧгра культура туялысь, йӧзкостса шылад ворсан инструментъяс чукӧртысь, Коми АССР-са композиторъяслӧн котырӧн медводдза веськӧдлысь Прометей Ионович Чисталёв (1921-1988). «Мост поколений» фондлӧн тайӧ акцияыслӧн могыс – сетны позянлун том йӧзлы, тшӧтш и мукӧд регионын олысьяслы, ӧнія выль технологияяс отсӧгӧн онлайн-режимын аддзысьлыны вир кисьтана война кадӧ Ленинград дорйысьяскӧд. Общественнӧй приёмнӧйын зільысь Мария Юшкова висьталіс, мый республикаса юралысь Сергей Гапликовлӧн тшӧктӧм серти 8-800-200-96-14 номера телефон пыр некымын вежон нин позьӧ шыӧдчыны приёмнӧяс «веськыд йитӧд» дырйи. И тайӧ конкурссӧ нуӧдны шуӧма сы могысь, медым ышӧдны водзмӧстчысь йӧзӧс босьтчыны том специалистъясӧс бурас туйдан-велӧдан да асланыс тӧдӧмлун-сямӧн юксян уджӧ, а сідзжӧ кыпӧдны олӧмас наставникъяслысь тӧдчанлунсӧ. Кыдзи пасйис Коми Республикаса Общественнӧй палатаӧн веськӧдлысьӧс вежысь Любовь Гурьева, Россияса МВД-лӧн лыдпасъяс серти, 2019 воын миян странаын ӧкмыс тӧлысьӧн верӧсъяс нӧйтӧмаӧсь гӧтыръяссӧ 15 сюрсысь унджыкысь. Кӧть эськӧ ветымын витнан уджалысьсӧ быдӧнӧс ним-вичнас лыддьӧдлыны он вермы, но, кыдзи шуис аслас доклад помын Нёбдінса овмӧсӧн веськӧдлысь – ме пӧ радейта ставнытӧ да пыдди пукта, эска тіян мывкыдлунӧ да зільлунӧ. Комиысь пӧжарнӧйяскӧд тшӧтш найӧ видлісны выннысӧ пожарно-прикладнӧй спорт сикасъясын: нёль судтаа велӧдчан башняӧ пос кузя кайӧмын, эстафетаын, 100 метра мытшӧдъяса туй кузя котӧртӧмын, кусӧдчан сос пыр ва сетӧмын. Президент сэки тӧдчӧдіс, мый унджык право колӧ сетны парламентлы, чинтыны президентавны индӧм кад, гырысь чинаяслы оз позь овны мӧд странаын, Оланподувнымӧс колӧ пуктыны войтыркостса сёрнитчӧмъясысь вылӧджык да с.в. И кор Госсӧветса президиумлӧн ӧти заседание дырйи сёрни пансьӧма, мыйта сьӧм нӧшта колӧ вичмӧдны «Доступная среда» программа збыльмӧдӧм вылӧ, Илья висьталӧма, мый и парламентӧ пыранінын пандуссӧ вӧчӧмаӧсь шогмытӧма. Сэки автошколаын велӧдысьяс эськӧ и волывлісны Помӧсдінӧ, но руль сайын колана тӧдӧмлун-сям босьтӧм могысь коліс ветлӧдлыны Кулӧмдінӧдз, велӧдчыны журъявны туйяс кузя, а сэсся юрсиктас жӧ ветлыны экзаменъяс сдайтны. Та йылысь унаысь нин гижлi, торйӧн нин коми кыввор ӧтдортӧм йылысь: шуам кӧть, Чери кыйысьлӧн лунӧ нуӧдiсны поплавока удочкаӧн чери кыйӧм кузя ордйысьӧм, Сёрнитчӧм серти, дзоньталасны таво школалысь крыша («Талун»). Дерт, сэсся артистъяс сьылісны Марк Новосёловлысь сьыланкывъяссӧ, кодъясӧс композитор тэчлӧма Василий Лодыгинлӧн, Серафим Поповлӧн, Николай Тюрнинлӧн, Фёдор Щербаковлӧн, Геннадий Юшковлӧн, Юрий Ионовлӧн кывъяс вылӧ. Казьтыштам, таво сентябрын Сергей Гапликов ветліс аслас уджмогъясӧн Финляндияӧ, кӧні аддзысьліс сэтчӧс гырысь промышленнӧй компанияясӧн веськӧдлысьяскӧд да вӧзйис ӧтув збыльмӧдны Комиын инвестицияа гырысь проектъяс. Та бӧрын Народнӧй фронтса общественникъяс кытшовтісны карса микрорайонъясті да казялісны, мый уна патераа олан керкаясӧн веськӧдлан компанияяс оз мудзтӧдны асьнысӧ: вевт весалӧм пыдди керка стенъясӧ ӧшлӧны «Видзчысь! Войнаса, уджвывса, Вооружённӧй вынъясса да право доръян тэчасъясса ветеранъяслӧн (пенсионеръяслӧн) Коми Республикаса сӧветӧн веськӧдлысь Людмила Жукова висьталіс, мый олӧма йӧзлӧн керкаясӧ ӧні витсё мортӧдз тӧрӧдӧны. Март 25 лунӧ Россияса президент Владимир Путин юӧртiс, мый коронавируса вуджан висьӧм паськалӧм вӧсна Конституцияӧ вежсьӧмъяс пыртӧм вӧсна гӧлӧсуйтан лунсӧ лоӧ индӧма врачьяскӧд да мукӧд специалисткӧд сёрнитӧм бӧрын. Кӧрткерӧс районын дасьтӧны социальнӧй тӧдчанлуна 9 стрӧйбалы проект, 2021 воын кӧсйӧны Шойнатыын да Адзорӧмын кыпӧдны клубъяс, Одыбын – лызьӧн котраланін, а Кӧрткерӧсын выльмӧдны культура да прӧст кад коллялан шӧрин. А та бӧрын, августас нин, «Наследие» отрядса боечьясӧс бара кутасны виччысьны Псков обласьтын «Гвоздика» отрядысь поискӧвикъяс, медым ӧтлаын нуӧдны корсьысян удж сэні, кӧні вӧрӧгкӧд тышкасис 28-ӧд Невельскӧй дивизия. Кыдз висьталіс регионса «ЖКХ Контроль» шӧринӧн веськӧдлысь, Коми Общественнӧй палатаын водзмӧстчысь Дарья Шучалина, воддза воӧ шыбласкӧд йитчӧм норасьӧмыс вӧлӧма став шыӧдчӧмсьыс коймӧд юкӧныс, а мӧйму — витӧдыс нин. Казьтыштам, Коми Республикаӧн веськӧдлысь Владимир Уйба май 26 лунӧ нуӧдӧма регионса правительстволысь заседание, кӧні сёрнитӧмаӧсь, кыдзи гожся каникул дырйи котыртны челядьлысь шойччӧмсӧ да дзоньвидзалун ёнмӧдӧмсӧ. Кыдзи юӧртіс регионса правительствоӧн веськӧдлысьӧс вежысь, удж, занятосьт да социальнӧй политика кузя министр Илья Семяшкин, регионын талун олӧ Великӧй Отечественнӧй войнаса 118 участник да тылын зільысь 2.900 морт. Войнакöд йитчöм уна документ (фронтсянь письмö, снимокъяс, награда кабала, боевöй характеристика, война вылын усьöм йылысь юöр да мукöд) эмöсь Коми Республикаса Национальнöй архивысь фондъясын na.rkomі.ru лист бокын. «ЛУКОЙЛ» ПАО-лöн сьöма грант весьтö Изьва районысь Няшабöж сиктса культура керкаö ньöбöмаöсь челядьлöн йöктан котыръяслы сцена вылын петкöдчан йöзкостса коми-изьватас паськöм вурöм могысь дöра-матерье да оборудование. Социальнӧй политика комитетӧн веськӧдлысь Сергей Артеевлӧн кывъяс серти, республикаса оланпасӧ такӧд йитчӧм вежсьӧмъяс пыртны вӧзйис инвалидъяслӧн ставроссияса котырлӧн регионса юкӧнӧн юрнуӧдысь Маргарита Колпащикова. –Нимкодь, мый комбинат оз сӧмын вичмӧд сьӧма отсӧг, но и гӧгӧрвоӧ сикт-грездса войтырлысь мытшӧд-падмӧгсӧ да зільӧ найӧс бырӧдны, – пасйис Кӧрткерӧс районса администрацияӧн веськӧдлысьлысь удж вӧчысь Константин Сажин. «Сёрнитысь» компьютер кындзи педколледжӧ вайисны синтӧмъяслы мач (мачасигас шыалӧ), торъя ногӧн серлӧдлӧм глобус, география карта, Менделеевлысь химия элементъяса таблица, история, литература небӧгъяс да уна мукӧдтор. Быдми да, позьӧ шуны, став профессиясӧ видлі: библиотекасьыд гежӧда петавлі, музыка велӧдлі, воча вокӧс шырлі, укол бекъяд кужа вӧчны, телефонад снимайтча, со журналистала и. Но медъёна кӧсйи, буракӧ, лоны артисткаӧн. Республикаса физкультура да спорт министерстволӧн да Комиысь «Енбиа томуловлы академия» шӧринлӧн водзмӧстчӧмӧн таво гожӧмнас лоӧ котыртӧма челядьлы варччӧм, вольнӧя вермасьӧм, баскетбол да мини-футбол кузя нёль смена. –Тайӧ проектсӧ збыльмӧдӧм бӧрся видзӧдны колӧ оз сӧмын министерство-ведомствоясысь чина йӧзлы, но и муниципалитетъясӧн веськӧд-лысьяслы, кӧні кыпалӧны социальнӧй тӧдчанлуна стрӧйбаясыс, – кывкӧрталіс регионса юралысь. Ме шуда, мый йӧктӧмыс ышӧдӧ найӧс радейтны олӧмсӧ, содтӧ вын-эбӧссӧ, кыпӧдӧ ловрусӧ, – висьталӧ Юлия Леготина, кодлӧн мамыс да батьыс, Людмила да Владимир Леготинъяс, дас вит во нин волывлӧны «Секрет молодости» школаӧ. Выль технология серти руда переработайтан комплекс кыпӧдӧм йылысь сёрнитчӧм неважӧн кырымалісны Коми Республикаса юралысь Сергей Гапликов да «Русские титановые ресурсы» компанияяслӧн котырысь президент Анатолий Ткачук. Тайӧ: Шӧръягысь “Дружба”, Немдінысь “Комета”, Діасёръяысь “Динамо”, Тымсерысь “Виктория”, Керчомъяысь “Юность”, Зимстанысь “Алые паруса”, Помӧсдінысь “ЛеТо”, Кебанъёльысь “Инициатива”, Кулӧмдінысь “Беспокойные сердца”. Сыктывкарса вöр институтöн веськöдлысь, Коми Республикаса Общественнöй палатаö пырысь Любовь Гурьевалöн кывъяс серти, öнiя олöмыс корö, медым государство быд ногыс отсалiс ас кöсйöм сертиныс зiльысьяслы, волонтёръяслы. Тайӧ сёрнитчӧм вылас подуласьӧмӧн шуӧма кыпӧдны регионлӧн экономикаын вӧр комплекслысь тӧдчанлунсӧ, паськыдджыка сӧвмӧдны вӧр овмӧсын бизнес да ёнмӧдны экономикалӧн тайӧ юкӧнас республикалысь производственнӧй вынйӧрсӧ. –Уджтӧмалысьяс весалісны овмӧдчӧминын лӧп-ёг, пелькӧдісны-мичмӧдісны гӧгӧр, а ныв-зон зільыштісны Юрий Васютов нима йӧзкостса творчество керкаын вожатӧйясӧн, – висьталіс Косланса администрацияӧн юрнуӧдысь Иван Фёдоров. Республикаса кусӧдчысьяс йӧз пӧвстын сідз шусяна профилактикасӧ нуӧдӧны оз сӧмын биысь видзчысьӧм кузя, но и сёрнитӧны челядькӧд да верстьӧкӧд вадорын ускӧттьӧ-неминучаысь видзчысьӧм йылысь, разӧдӧны тшӧтш и памяткаяс. Вӧр-ва видзӧм-дорйӧм вӧсна майшасьӧ 93 прӧчентыс, 92%-ыс шуӧны, мый олӧма йӧз-лы пенсиясӧ индексируйтны колӧ быд во, та мындаӧн жӧ кӧсйӧны, мед тӧлысся медічӧт удждоныс, сідз шусяна МРОТ-ыс, вӧлі овны судзсьымӧн мында. Регионса веськӧдлысьлӧн резервӧ веськалӧм могысь шыӧдчис куимсё гӧгӧр морт, кодъяслысь тӧдӧмлун да уджалан сям кындзи донъялісны и водзмӧстчыны да кывкутны дасьлунсӧ, сьӧкыдлун венны кужӧмсӧ, йӧз дорӧ сибыдлунсӧ да с.в. Сы вылӧ подуласьӧмӧн чина йӧз мӧвпалӧны, колӧ оз кыпӧдны сійӧ либӧ мӧд сикт-карын больнича, школа, вузасянін, дасьтыны оланпасъяс, сідзкӧ, быть колӧ ставлы пырӧдчыны, — шыӧдчис республикаса олысьяс дорӧ Марина Кудинова. – Галина Ивановна, гожся кык тӧлысьӧн ті кытшовтінныд республикаысь сиктса пӧшти став пельӧссӧ, асланыд чолӧмалӧмӧн ышӧдінныд кыпыда нуӧдны уна мича йӧзкост гаж, кӧні войтыр петкӧдлӧны пӧль-пӧчлысь нэмӧвӧйся культурасӧ. Стройплощадка вылӧ сыкӧд тшӧтш волісны регионын стрӧитчӧм да туй овмӧс кузя министрӧс вежысь Антон Анисимов, Комиын ӧтувъя заказчиклӧн службаӧн юрнуӧдысь Андрей Некрасов да «Универсалстрой» ООО-ысь директор Игорь Носов. —Округ сöвмöдан туй вылын медыджыд мытшöдъясысь пасъя, мый кытшын абу кöрт туй ни самолёт оз лэбав; йöзыс этша да вочасöн пыр на чинö, а ичöт сикт-посёлокыс, мöдарö, уна; ыджыд бизнесыс миян абу, и уджаланiныс оз тырмы. Торйöн кö, мусир перъян компания да Коми Республикаса правительство костын сёрнитчöм серти сьöма отсöг вичмö быдвося нималана «Луд» гаж нуöдöм, а сiдзжö регионын национальнöй общественнöй котыръяслысь удж котыртöм вылö. А мойвиис тӧдмасьны сэні зільысьяскӧд да чӧсмасьыштны налӧн вӧчӧм йӧла вӧлӧгаӧн Марий Элса культура, печать да национальнӧй политика министерство отсӧгӧн, коді котыртліс финн-йӧгра регионъясысь журналистъяслы пресс-тур. Юалӧмъяс вылас бура вочавидзӧмаӧсь юркарса 1-ӧд номера лицейын велӧдчысьяс Елизавета Кривенок, Дарья Хабарова, Алёна Пархачёва, Дарья Старцева, Александра Антонишина, 18-ӧд номера школаысь Злата Булыгина да Захар Чупров. Бӧлбанъю да Кожим юясті, а сідзжӧ Народа да Манарага гӧраяс вылӧ кыпӧдчылӧм бӧрын Косьюті пыжӧн кылӧдчысьяс ёна радлісны ыджыд ваыслы, ӧд ӧткымынлаын байдарка-катамаранныс зэв ёна ӧддзыліс – часнас квайтымын километрӧдз. Республикаса Общественнӧй палатаӧн веськӧдлысь Сергей Чечёткинлӧн видзӧдлас серти, видз-му юкӧнлы унджык сьӧм колӧ вичмӧдны, медым отсавны сӧвмӧдны фермер овмӧсъяс, ньӧбны колана техника, переработайтны быдтӧм прӧдукция. Лӧзымын оліс нималана коми гижысь Александр Некрасов, кувсьӧм бӧрас ми сиктса олӧмаяскӧд ветлім сійӧс дзебны Придашӧ, а нелямын лун кежлас клубын дасьтыштім вошйӧдан пызан, лыддим кывбуръяс да казьтыштім енбиа ас мортӧс. Артист эз жӧ повзьы руд енэжсянь сувтсӧн кисьтысь зэрысь, матыстчылiс йӧктысьяслань: «Зэв жаль, мый сценаыс тiянсянь ылын, но ме матыстчыла, окота кывны тiянлысь шоныд рунытӧ.» И, дерт, ставӧн кыпыда вочаалiсны артистӧс. Сыктывдінсаяс дыр кутасны казьтывны и кӧр видзысьяслӧн семьяӧ, «Войвыв кодзув» культура шӧринӧ, «Иийокисеуту» газет редакцияӧ, томуловлӧн творчество мастерскӧйӧ, Темппелиаукио скалаын лютерана вичкоӧ да мукӧдлаӧ волӧмсӧ. Туйкостлӧн доныс сувтӧма 344 сюрс шайт, кытысь 300 сюрссӧ вичмӧдӧма республикаса бюджет, 34 сюрсыс – сиктса администрациялӧн сьӧмкудйысь, 5 сюрссӧ сетӧмаӧсь ас вылӧ уджалысьяс да нӧшта та мында жӧ чукӧртӧмаӧсь олысьясыс. Сыктывкарын ёрд приставъяслӧн юкӧнысь административнӧй штрап перйӧм кузя специалист Светлана Клементьева казьтыштіс, мый штрапсӧ позьӧ вештыны постановлениесӧ кырымалӧмсянь, а оз пошта пыр «шуда письмӧ» воӧмсянь 60 лунӧн. Тайӧс позьӧ вӧчны интернет-сервис отсӧгӧн, позьӧ ыстыны шыӧдчӧмсӧ кабала вылын пошта пыр либӧ пыртны управлениеӧ юркарын Пушкин уличаса 110-ӧд номера керкаӧ воторникӧ 8.30 чассянь 13 часӧдз, середаӧ 14 чассянь 17 ча-сӧдз. Сідз, 95 прӧчент респондентыс шуӧ, мый государстволы быть колӧ бурмӧдны медицина учреждениеяслысь уджсӧ, медым быдӧн вермис ёнмӧдны дзоньвидзалунсӧ, — пасйисны йӧзкотырлысь видзӧдлассӧ туялан шӧринын (ВЦИОМ-ын) зільысьяс. Йӧз водзын петкӧдчис зэв уна котыр, куим час чӧж нимкодьӧдісны польчисаӧс да воӧмаясӧс «Катшасинъяс», «Шудлун», «Сӧстӧм ёль», «Зарань», «Югыд кодзувъяс», «Олан гаж», «Зарни кыа», «Созвездие», «Вӧльса аньяс», «Медбур кад». Вайӧ жӧ и ми, кыдз видзӧдысьяс, волам спектакльяс вылас да пӧттӧдз нимкодясьыштам сӧстӧм коми кывйӧн, сиктса артистъяслӧн сьӧлӧмсянь ворсӧмӧн да тадзи тшӧтш отсалам видзны-сӧвмӧдны чужан кывнымӧс да коми драматургиянымӧс! –Да, быдöн ми разнöйöсь, быдöнлöн аслас оласног, олöм вылö, сьöкыдлун вылö видзöдлас. Кодкö православнöй, кодкö медитируйтö, эмöсь миян пöвстын пессимистъяс да оптимистъяс. Век жö оз ков шöйöвошны, колö босьтны асьтö киö. А лоас кӧ та йылысь пасйӧд ПДД-ын, регоператор вермас машинаӧн потшӧм контейнер дорас корны ГИБДД-ысь погона йӧзӧс да эвакуатор, кодӧн позьтӧминӧ кольӧм машинасӧ гургасны мынтысяна сулаланінӧ, а бӧрас и штрап на перъясны. Чужӧ юалӧм, а мыйла миян Комиын туризм сӧвмӧдӧм могысь оз подуласьны коми войтырлӧн мойд-легендаяс вылӧ, мыйла оз артмӧдны аслыспӧлӧс ортсыса серпас, кӧнi эськӧ коми кыв выналiс медводз нимъясын, шусьӧгъясын, легендаясын? Уна сикас войтырлысь тӧжд-мог да быдсикас юалӧм видлалӧм могысь Коми Республикаса юралысьлӧн веськӧдлӧм улын котыртӧма торъя сӧвет («Совет по гармонизации межэтнических и межконфессиональных отношений в Республике Коми»). Гижӧд-снимок позьӧ ыстыны smi-komimu@mail электроннӧй адресӧ, «Россияса пошта» пыр: Сыктывкар, Карл Маркс уличаса 229-ӧд номера керка, «Коми му» газет редакцияӧ, либӧ вайны юркарын Печать керкаса 415-ӧд либӧ 421-ӧд жырйӧ. Корӧ кыпӧдчывны Уралса медджуджыд гӧраяс вылӧ: Лунвыв Уралын – Ыджыд Иремель либӧ Ямантау, Шӧр Уралын – Ослянка, Войвыв Уралын – Тӧвпоз из, Войвыв кытшдорса Уралын – Народа, а дзик нин Вой саридздорса Уралын – Пайер вылӧ. Документас кырымпассӧ пуктісны Коми Республикаса юралысь Сергей Гапликов, «Монди Сыктывкарса ЛПК» акционер котырысь генеральнӧй директор Клаус Пеллер да «Лузалес» ООО-ысь директоръяслӧн сӧветӧн веськӧдлысь Руслан Семенюк. Коми Республикаса Госсӧветӧн веськӧдлысь Надежда Дорофеева пасйис, мый закон бала видлалӧмыс сетіс позянлун и регионын олысьяслы пырӧдчыны оланпасъяс дасьтан уджӧ, а власьт тэчасын зільысьяслы — кутны йӧзыскӧд топыд йитӧд. С. Я. Маршак нима челядьлы национальнӧй библиотекаӧ волісны Коми-перым кытшысь гӧ сьтъяс – туялысь, Россияса гыжысь котырӧ пырысь Любовь Афонасьевна Косова да дизайнер-верстайтчысь, журналист Анастасия Михайловна Хорошева. Миянлы, ӧнiя кадӧ олысьяслы, Победа лунӧ окота пӧся аттьӧавны фронтӧвикъясӧс да тылын уджалысьясӧс, концлагеръясӧ веськавлӧмаясӧс, кытшӧ босьтӧм Ленинградын олысьясӧс, войнадырся челядьӧс – быдӧнӧс, кодi вуджис биа вояссӧ. Кыдзи и кольӧм во, медся унаӧн окотит=сны петкӧдчыны «Кывбур» нимпасын – сизимдас квайт морт, «Проза» нимпасын (художественнӧй, публицистика да критика) – дас кыкӧн, «Пьеса» номинацияын (рольяс серти лыддьӧм) – дас нёльӧн. Ветеранъяслöн меставывса сöветъясöн да вермытöмъяслöн котыръясöн веськöдлысьяскöд öтвылысь вöлi кывкöрталöма, мый медводз колö могмöдны сёян-юанöн Айму вöсна Ыджыд тышса ветеранъясöс да 60 арöсысь олöмаджык вермытöм йöзöс. Миян компания кывкутӧ и социальнӧй тӧжд-мог олӧмӧ пӧртӧм вӧсна, да регионса юралысьлӧн индӧд серти шуӧма вӧлі стрӧитны Усинскын медицина шӧрин, олан керкаяс да социальнӧй тӧдчанлуна мукӧд стрӧйба, — пасйис Вагит Алекперов. Сылы лöсялана вузöсыс — офсет кабала (тшöтш и MAESTRO® print), офсет кыз кабала да офисын вöдитчан некымын сикас бумага: «Снегурочка», IQ ULTRA, MAESTRO® expert, IQ ALLROUND, MAESTRO® special, MAESTRO® standard, IQ ECONOMY. «Сыктывкарса лыжня» вылӧ воліс и Улыс Новгород обласьтысь лызьӧн нималана котралысь Пётр Седов, войтыркост класса спортса мастер, юниоръяс пӧвстын мирса витысь чемпион, Ванкуверын Олимпиада дырйи Россияса сборнӧйысь лыжник. Öтуввезйын «Память народа» сайтысь аддзи гижöд, мый ыджыд батьöс – Мартюшев Иона Семёновичöс – гижлöмаöсь нин вошöмаяс лыдö: «Пропал без вести 10.09.1942-20.09.1942 г. Ленинградская обл., Мгинский р-н, Синявинский сÖс, р.п. Регионса юралысь Сергей Гапликов нуӧдіс Коми Республикаса правительстволӧн президиумкӧд сӧвещание, кӧні сёрниыс вӧлі выль велӧдчан во кежлӧ школаяслӧн, детсадъяслӧн да содтӧд тӧдӧмлун босьтан учреждениеяслӧн дасьлун йылысь. Нимкодь, мый Сыктывдінса войтыр нималана земляксӧ оз вунӧдны: чукӧртӧны гижысь йылысь материал, нуӧдӧны лыддьысьӧмъяс, лэдзӧны вӧдитчан литература, выльмӧдісны гусӧ. А Василей Ёгор йылысь позьӧ и колӧ сёрнитны паськыдджыка. Тӧдӧмысь, школаын сійӧ асылыс менам дыр оз вун: ставӧн жуӧны-котралӧны, радлӧны-горзӧны, а велӧдысьяс ки тшӧктӧны мыськыны. «Чолӧм, радейтана карантин!» – быдӧн ас кежсьыс мӧвпаліс, но некод эз тӧд, мый велӧдчыны ковмас на. Вӧлӧмкӧ, сы могысь, мед йӧзыс кокньыдджыка тӧдмалісны, кӧні збыльысь йӧв да сыысь вӧчӧм сёян-юан (без заменителя молочного жира), а кӧні «йӧв» да «сыр», кодъясӧс вӧчӧма быдмӧгысь пычкӧм выйӧн (с заменителем молочного жира). Сэки медводдза кагаысь регионса капитал босьтӧм могысь бать-мамлы аслыныс позяс шыӧдчывны кар-районса социальнӧй шӧринӧ либӧ «Мои документы» МФЦ-ӧ, – юӧртісны Комиын удж, занятосьт да йӧзӧс социальнӧя доръян министерствоын. Вынсьӧдіс индӧд, мый вӧчны, мортыс кӧ, шуам, висьмис, но абу на стӧча ясыд, коронавирусӧн али ОРВИ-ӧн, — висьталіс Кулӧмдін районса шӧр бурдӧдча-нінын «тэрыб отсӧг» сетан юкӧнысь старшӧй фельдшер Татьяна Семёновна Напалкова. «ЛУКОЙЛ-Коми» ООО-ысь генеральнӧй директор Александр Голованев тӧдчӧдіс, мый оз на быд школа вермы гӧрдитчыны татшӧм озыр историяӧн, коді топыда йитчӧма войвывса важся коми сиктлӧн аслыссикас культураӧн да озыр традицияясӧн. Кыдзи юӧртіс регионса юралысьлӧн пресс-служба, сиктса войтырлы тайӧ зэв тӧдчана да колана стрӧйбасӧ кыпӧдны шуӧма Коми Республикаса правительство да «ЛУКОЙЛ» мусир перъян компания» ПАО костын ёртасьӧм йылысь сёрнитчӧм серти. Апрель 29 лунӧ Коми Республикаса юралысьлысь удж вӧчысь Владимир Уйба чукӧртлiс «гӧгрӧс пызан» сайӧ регионса вужвойтыр ӧтмунӧмъясӧн веськӧдлысьясӧс да национальнӧй политикалысь шӧр нырвизьяс олӧмӧ портӧм вӧсна кывкутысьясӧс. Нӧшта ӧти выльтор: воддза воясся нимпасъясысь ӧтдор – тайӧ «Духовносьт да культура», «Спорт», «Экология» – вынсьӧдӧма нӧшта ӧтиӧс – «Ыджыдысь-ыджыд подвиг» нимаӧс, кодӧс сиӧма Айму вӧсна Ыджыд тышын Вермӧмсянь 75 во тырӧмлы. Налы позяс шыӧдчыны асланыс тӧжд-могӧн да юалӧмъясӧн ӧтуввез пыр, а приёмнӧяс волігӧн тӧдмавны, кыдзи збыльмӧдсьӧны национальнӧй проектъяс да водзӧ вылӧ мый лӧсьӧдчӧ вӧчны «Единая Россия» ютыр йӧзлысь олӧмсӧ бурмӧдӧм могысь. Сюсьджыка кӧ лыддьыны Иван Григорьевич Тороповлысь медтӧдчана висьт-повесьтъяссӧ, пыр жӧ казялан, мый ставыс сэні йитчӧма Койгорт районкӧд, чужан Гурган грездыскӧд, кысянь и петӧма олӧмлӧн паськыд туй вылӧ нималана гижысьным. Но. Чечняса, Ингушетияса да Лунвыв Осетияса нимӧдана врачыд (Владимир Уйба профессия сертиыс бурдӧдысь) стӧча тӧдӧ, мый буретш водзмӧстчысь вужвойтыркӧд ӧти кывйӧ воӧдчӧм сайын республикалӧн аскиа быд боксянь дзоньвидзалуныс. Туристалан овмӧс сӧвмӧдан торъя канму агентстволӧн выныс жеб, оз вермы сiйӧ ӧти здукӧн нюжӧдны ылi сикт-грездӧ чорыд веркӧса туй, лӧсьӧдны ю вомӧн пос, чинтыштны билет вылӧ дон, кыпӧдны ӧнiя корӧмъяслы лӧсялана туйморт керка. Небӧгысь позьӧ аддзыны архивса уна гижӧд, тшӧтш и Иван Морозовлысь пасйӧдъяссӧ, фотографияяс, водзтіджык йӧзӧдлӧм да ӧні чукӧртӧм казьтылӧмъяс. Ставыс тайӧ отсалас бурджыка тӧдмӧдны томуловӧс Иван Павловичлӧн олӧмӧн да уджӧн. Тайӧ «Коми рытъясыс» вӧлiны йӧзыслы сэтшӧм коланаӧсь, мый залъясын эз тырмывлы видзӧдысьяслы местаыс, а рытыс нюжавлiс асылӧдз, кор ворслiсны эз сӧмын коми пьесаяс, но и гораа лыддьысисны, кывзiсны лекцияяс, сьылiсны-йӧктiсны. Июль 2 лунӧ татшӧм лыдпас вайӧдіс Коми Республикаын олысьяслысь дзоньвидзалун видзӧм кузя министрлысь удж вӧчысь Игорь Дягилев «Вакцинация от COVID-19: мифы и реальность» сідз шусяна дискуссионнӧй площадка вылын чукӧртчылігӧн. Та кындзи ветеранъяслӧн госпитальын лоӧ восьтӧма олӧма войтырлы медицина отсӧг сетан шӧрин, а Сыктывкарын, Воркутаын, Ухтаын, Печораын, Сосногорскын, Интаын, Усинскын, Луздор, Кӧрткерӧс да Сыктывдін районъясын – содтӧд 12 жыр. Торйӧн нин нимкодьпырысь Евгения Лясковская тӧдмӧдіс чукӧртчӧмаясӧс Усинск районса Нӧвикбӧж грездысь культура керкаӧн веськӧдлысь Татьяна Викторовакӧд, коді дасьтӧма дӧраысь вӧчӧм чачаяслысь «Акань» музей лӧсьӧдӧм кузя проект. «Коми войтыр» ӧтмунӧмлӧн исполкомлы тырвыйӧ колӧ вӧдитчыны оланпас вӧзъян правонас да петны регионса Госсӧветӧ оланпас балаӧн, медым школаяслы, кӧні комисӧ велӧдӧны кыдзи чужан кыв, быд велӧдчысьысь вонас сетны сё сюрс шайтӧн. Сiдзи и казялан асалан вежлӧгӧн вывтiасьӧм (театрлӧн касса, университетлӧн ректор, вылын, вылӧ кывбӧрӧн печласьӧм (уджавны почта вылын, уджавны повесьт вылын, Ми ставсӧ вӧчам сынӧд вылын (акробатъяс йылысь сюжетысь) («Талун»). Сійӧ сетіс Коми Республикаса Почёт грамотаяс Ухтаса администрацияӧн веськӧдлысьӧс первой вежысь Пётр Артемьевлы, УГТУ-са мусир да биару институтӧн юрнуӧдысь Григорий Грибовлы да Ухтаса аэропортысь диспетчер Людмила Стариковалы. Ыджыд пай пуктісны найöс стöчмöдöмö Августа Васильевна Никифорова, Вячеслав Васильевич Попов, Александра Мелентьевна Игушева, Нина Петровна Мишарина, Агния Васильевна Габова, Иван Васильевич Ивашев, а сiдзжö школаын велöдысьяс. Воркута карын 84197-ӧд войскӧвӧй часьтса командирӧн индӧма полковник Виталий Кабоскинӧс, тайӧ жӧ карас 36097-А войскӧвӧй часьтӧн кутас командуйтны майор Эдуард Рой, Печораын 96876-ӧд войскӧвӧй часьтӧн – полковник Василий Сёмин. Коронавируса пандемия дырйи ыджыд арлыда йöзöс быд лун колана сёян-юанöн могмöдöмын сьöкыдлунъяс йылысь висьталiсны мусир перйысьяскöд аддзысьлiгöн ветеранъяслöн меставывса сöветъясöн да вермытöмъяслöн котыръясöн веськöдлысьяс. Казьтыштам, таво ноябрь заводитчигӧн Войвыв кытшсайса карас общественникъяс волӧмаӧсь дас ӧкмыс аптекаӧ, и тыдовтчӧма, мый сӧмын кыкас коляскаӧн ветлысь инвалидъяслӧн эм позянлун воӧдчыны медикаментсӧ вузалан прилавок дорӧдзыс. Тайö и республикаса челядьлы С.Я.Маршак нима библиотекаын том лыддьысьысьяскöд аддзысьлöмъяс; Коми Республикаын болгаралöн лунъяс, кытчö пырöдчылöны и Удораын олысь болгара; республикаын олысь болгаралöн челядькöд фотосессияяс. Сэксянь комбинат быд пöрйö эскöдö, мый став уджсö да вузöссö предприятиеын вöчöны Европаса вöр-ва видзан стандартъяслы лöсялана ног: вöр пöрöдöм, прöдукция вöчöм, тубралöм, транспортöн нуöм-вайöм да вöдитчöм бöрын сійöс иналöм. 1950 вося фото вылын куим судтаа ыджыд олан керка (Сӧветскӧй улича, 16 керка) да ӧткымын стрӧйба: Госбанк (ӧні Сбербанк), Камбалов купечлӧн керка (ӧні Маршак нима библиотека) да нӧшта ӧти олан керка (Сӧветскӧй улича, 22 керка). Верстяммышті да, ичӧтджык воккӧд вӧлі юр часьсӧ налысь разялам, видзӧдам, мыйла синмыс лапъялӧ, кыдзи юрси пратьяссӧ лепитӧмаӧсь, сідзжӧ кынӧмсӧ вӧлі песлам, мед тӧдмавны, кыдзи сійӧ «ма-а-аамкайтӧ» да кыдзи ки-коксӧ йитӧмаӧсь. Коді сійӧ кыз зептаыс, пыр жӧ гӧгӧрвоан, кор лыддян «Коми видчанкывъяс» небӧгын Борис Шаховлӧн гижӧдысь вайӧдӧм видлӧг: «Кӧсьта нинӧмӧн эз сетчы Прокӧ Васьлы, а талун и пась-кӧмнас эз жӧ, мед, батьыс Прокӧ Васьлӧн кыз зепта кӧ». Сідз, РСФСР-са компартиялӧн Коми рескомӧн веськӧдлысь Алексей Батманов лыддьӧ, мый Иван Павлович йылысь мӧдӧмаӧсь казьтывны сӧмын бӧръя вит вонас, и том йӧз, кодъяс олӧны Морозов улича вылын, немтор оз и тӧдны тайӧ морт йывсьыс. öнi кытш сöвмöдан медшöр туйвизьяссö индöма Перым край территориальнöя планируйтан схемаын, 2026 воöдз урчитöмöн крайын социальнöй юкöн да экономика сöвмöдан нырвизьясын, Россияса да Перым крайса госпрограммаясын да проектъясын. Сійӧс котыртысьясыс Россияса вӧр-ва да гӧгӧртас видзан министерство, «Рослесхоз» федеральнӧй агентство, Россияса промышленносьт да вузасьӧм кузя министерство, Архангельск обласьтса правительство да «Лесоруб XXI века» ассоциация. Москваын Микко Хауталакӧд сылӧн аддзысьлігӧн сёрниыс муніс вӧр переработайтӧмкӧд, шыблас иналӧмкӧд, вӧр-ва видзӧмкӧд да вӧр овмӧсын уджалысьясӧс дасьтӧмкӧд йитӧдын инвестицияясӧн да ӧнія выль технологияясӧн ӧтув вӧдитчӧм йылысь. Кӧть вуджис бура ыджыд нопйӧн вель кузь туй (грездсянь вӧр керкаӧдзыс дас вит верст, да и, кӧть ёнасӧ оз тӧдчы, ӧтарӧ паныд: вӧр керкадорса лайколын пу йывъяс татчӧс му веркӧсысь улын-джыкӧсь), куритчытӧм мортыдлӧн лолыс эз тыр. Таӧдз кӧ одыбсалӧн вӧлі на надея, мый град вылӧ воӧм ваыс регыд ямас-мунас да сёймӧн-идравмӧн пуктасыс коляс на, тайӧ лунӧ лои гӧгӧрвоана: колӧ корсьны позянлун пуктысьны выльлаӧ, гашкӧ, арыс нюжалас да, удитас на мыйкӧ быдмыны. Налӧн фотообъективӧ веськалӧны медся мича рытъя да асъя кыаяс, налы сетӧны снимайтны асьнысӧ лэбачьяс да пемӧсъяс, найӧ пырӧдчылӧны гут-гаглӧн гуся олӧмӧ, найӧ аддзӧны мичсӧ омӧль поводдяысь да быдлунъя олӧмын миянлы тыдавтӧмсӧ. Школа-детсад дзоньталӧм, концертасян-петкӧдчан паськӧм ньӧбӧм, вӧр овмӧсса ветеранъяслы путёвкаяс вичмӧдӧм – ставыс тайӧ Койгортса войтырлы зэв тӧдчана да колана, – кывкӧрталіс районса администрацияӧн веськӧдлысь Лариса Ушакова. Сэтчӧс зільысьяс быд боксянь велӧдӧны вермытӧм кагаӧс да сылысь бать-мамсӧ, сетӧны физиология, гигиена, медицина кузя медшӧр тӧдӧмлунъяс, тӧдмӧдӧны челядьлысь дзоньвидзалун видзан правилӧясӧн да санитарно-гигиеническӧй нормаясӧн. Найӧ асланыс уна вося зiль уджӧн нажӧвитiсны кокньӧдъяссӧ, и Оланподулын та йылысь пасйӧдыс лоас налы сiдз шусяна гарантияӧн, мый государствосянь социальнӧй отсӧгыс и водзӧ кутас вичмыны, – юксис аслас видзӧдласӧн Людмила Жукова. Сергей Гапликовкӧд аддзысьлігӧн Финляндияса делегацияӧ пырысьяс эскӧдісны, мый дасьӧсь водзӧ сӧвмӧдны вӧр промышленносьтын Коми Республикакӧд ёртасьӧмсӧ, ёнмӧдны «Монди СЛПК» акционер котыркӧд да «Лузалес» ООО-кӧд бур йитӧдъяссӧ. Архангельск обласьтса да Ненеч кытшса губернаторъяслысь удж вöчысьяс Александр Цыбульский да Юрий Бездудный ода-кора 13 лунö Нарьян-Марын кырымалiсны тайö кык субъектсö öтувтöм йылысь меморандум (асланыс видзöдлас йылысь кабала). Выліас пукалысьыс, поводдя вӧчысьыс, буракӧ, казяліс жӧ сиктса войтырлысь ёна майшасьӧмсӧ, мырсьӧм-дасьтысьӧмсӧ да, медым не торкны налысь чужанінсӧ нимӧдӧмысь — коставліс тайӧ лунъясас сідз нин кутюшкаӧдз вазьӧм мусӧ кӧтӧдӧмысь. Ковмас вежлавны и машинаяслысь маршрутсӧ, медым контейнеръясыс вӧліны тырӧсь, медым шыблас пыдди эз ковмы новлыны «сынӧд», — висьталіс «Войвыв регионса оператор» котырысь Сыктывкарын ТКО-ӧн вӧдитчӧм кузя инженер Дмитрий Апраксин. Александракӧд (Сашанас кывйыд оз бергӧдчы шуны, ӧд сійӧ – спортивнӧй туризмын спортса мастер нин) аддзысьлӧм-сёрнитӧм бӧрын син водзӧ колис шоныда нюмъялысь, вильыш синма ныв, коді нинӧм дзебтӧг висьталӧ аслас олӧм-вылӧм йывсьыс. Торйӧн кӧ, яйсӧ 27 сюрс тонна (Комиын став яйсьыс 91 прӧчент), йӧвсӧ – 4 сюрс тонна (республикаса прӧдукцияысь 11 прӧчент), картупельсӧ – 16 сюрс тонна (асшӧр овмӧсъясын босьтӧм урожайсӧ тӧд вылын кутӧмӧн регионысь 15 прӧчентыс). Казьтышта, Арктика кытшӧ пырӧны Мурманск обласьт, Ненеч, Чукотка да Ямало-Ненеч автономия кытшъяс, Карелия, Красноярск крайысь Норильск кар, Архангельск обласьтысь ӧткымын муниципалитет, Якутияысь некымын улус, Вой саридзса дiяс. Депутатъяслӧн могыс — тӧдмӧдны кар-районын, асланыс бӧрйысян кытшъясын олысьясӧс национальнӧй проектъяснас, тшӧтш и уна-ӧ сьӧм торйӧдӧма найӧс збыльмӧдӧм вылӧ, мед йӧзыс тӧдісны, кӧні мый шуӧма вӧчны, да кутісны тайӧс син уланыс. «Югыд ва» национальнӧй паркын да Печора-Ылыдзса заповедникын дас пемӧслы, тшӧтш и кабала серти Снегурочкаӧн нимтӧм энь кӧрлы, голяас пысалісны GPS-а дом, медым туявны, кыті ветлӧдлӧны пемӧсъясыс тулысын да арын, тӧлын да гожӧмын. Э.А.Налимова нима районса история да культура музейӧн веськӧдлысь Владимир Муравьёв да Сыктывдінса библиотека ӧтувъя тэчасӧн веськӧдлысьӧс вежысь Людмила Муравьёва быдса вежон гӧститісны Пудасъярвиын – Сыктывдінлӧн побратим-карын. Оланпас бала донъялӧмлы кывкӧртӧд вӧчигӧн республикаса парламентӧн веськӧдлысь пасйис, мый депутатъяс да общественнӧй котыръясын водзмӧстчысьяс ошкӧны законъясын вежсьӧмъяссӧ, ӧд найӧс веськӧдӧма семьяяслысь олӧмсӧ бур-мӧдӧм вылӧ. «Райда» ним да медводдза места сетісны Изьва районса Щельяюрысь Юлия Филипповалы, «Катшасин» ним да мӧд места – Кулӧмдін районса Пожӧгдінысь Кристина Третьяковалы, «Пӧлӧзнича» ним да коймӧд места – Сыктывкарысь Лариса Мартюшевалы. Коми Республикалӧн традицияясӧн да культураӧн позис тӧдмасьны Национальнӧй коми подворьеын, кӧні вӧлі зэв паськыда петкӧдлӧма вужвойтырлысь кипом удж, а сідзжӧ Ленинград обласьтса коми землячествоын водзмӧстчысьяслысь вӧчӧмторъяс. Коми национальнӧй гимназияысь «Горадзуль» ансамбльсалӧн сьылӧмӧн да 86-ӧд номера детсадйысь зонпоснилӧн петкӧдчӧмӧн (найӧ дасьтӧмаӧсь Сӧлӧ баблӧн мойд серти сценка) ноябрь 29 лунӧ заводитчис Сыктывкарса коми войтырлӧн конференция. –Районса администрация сетӧ миянлы отсӧг экономика сӧвмӧдан программа серти, а «Монди СЛПК»-сянь медводдзаысь на вичмис сьӧмыс, и висьталам таысь аттьӧ,– висьталіс «Оптималес» котыр-са директорӧс вежысь Алексей Викторович Минаков. Геннадий Александрович Фёдоровлы 110 во тыригкежлӧ Валентина Лимерова вӧзйӧ школаса велӧдысьяслы отсӧг вылӧ статья, кӧні видлавсьӧ, кыдзи урокъяс вылын бурджыка тӧдмӧдны велӧдчысьясӧс Геннадий Фёдоровлӧн «Эзысь сюра кӧр» повесьтӧн. Вӧлӧга вӧчан гырысь овмӧсъяслы отсалӧм могысь лӧсьӧдлiсны техника дзоньталан станцияяс, сэсся на пыдди лоис «Сельхозтехника» котыр, кӧнi Анатолий Павловичлӧн веськӧдлӧм улын пӧвъясысь вӧчлӧм сарай пыдди кыпӧдiсны ыджыд шоныд гараж. Та дырйи компаниялӧн сьӧм отсӧгӧн вермим нӧшта на и перйыны содтӧд кызьысь унджык миллион шайт республикаса да федеральнӧй кудъясысь, – пасйис Сыктывд=н районса администрацияын экономика сӧвмӧдан юкӧнӧн веськӧдлысь Марина Малахова. Фрилансеръяс, весиг нималана йӧз, овлӧ, уджтӧг кольлӧны, тӧлысь, мӧд, коймӧд. И тайӧ повзьӧдӧ, но век жӧ фрилансын эм уна буртор: уджалан, кор дась, верман зільны мича кофейняын кӧть паркын, оз ков асывсянь рытӧдз пукавны кабинетын. Медводз бать-мам да пӧль-пӧч дзудзӧдчӧны – ум-разум пыртӧны, сэсся ясли-садйын кагульничаяс туйдӧны-тӧдмӧдӧны олӧмнас, школаын велӧдысьяс югзьӧдӧны юр, водзӧ тӧдӧмлун босьтігӧн преподавательяс джудждӧдӧны-паськӧдӧны тэнсьыд вежӧртӧ. Анна Гагиева пасйис, ас кыв видзӧм могысь пӧ колӧ тшӧктыны чинаясӧс, социальнӧй юкӧнын зільысьясӧс быть велӧдны коми кыв, а регионса медыджыд вузын, СГУ-ын, восьтыны республикалы колана специалистъясӧс дасьтан национальнӧй институт. –Предприятиеӧн сёрнитчӧм серти вичмӧдӧм 650 сюрс шайт весьтӧ ми вермим мичмӧдны и сикт-грездлысь чужӧмбансӧ: Велдоръяын да Ваймӧсын идралім важ стрӧйбаяс, Ношульын – нёрӧм-пӧрысь пуяс, вежим ывлавывса би да нюжӧдім выль уличаын туй. Выль государствояслӧн институтӧн веськӧдлысь Алексей Мартыновлӧн кывъяс серти, коронавируса вуджан висьӧм паськалӧмыс да став мирын экономикалӧн дудӧм-конъясьӧмыс петкӧдлісны, кутшӧм колана да тӧдчана пыртны Оланподулӧ вежсьӧмъяссӧ. Донъялысьяс серти, вермысьясӧн лоисны: «Туй выв неминучаын доймалӧмаясӧс мездӧмын медбур котыр» нимпасын – 19-ӧд отрядын зільысьяс (Ярега посёлок); «Газодымозащитнӧй службаса медбур звено» – 14-ӧд отрядын уджалысьяс (Кулӧмдiн район). Но ме серти, зэв коланаӧн лоӧны и радиопередача, телепередача, гаж, педагогическӧй десантъяс да семинаръяс дырйи кагульничаяскӧд аддзысьлӧмъяс, челядьлы фестивальяс да акцияяс – ӧд тайӧ ставыс, рочӧн кӧ шуны, мотивационнӧй проектъяс. —Миянлы колӧ видзны усьӧмаяс йылысь паметьсӧ, медым и том войтыр тӧдісны, мый вӧсна тышкасисны да пӧгибнитісны налӧн пӧльяс, — висьталіс обелисксӧ восьтігӧн «Единая Россия» партиялӧн Коми регионса исполкомӧн веськӧдлысь Леонид Носов. Ставнас гажас вöлi урчитöма 116 сiдз шусяна мероприятие, сы лыдын, дерт жö, Москваын Гöрд изэрд вылын военнöй парад, Россияса президенткöд войнаса ветеранъяслöн кыпыд аддзысьлöм (приём) да енэж пасьталаын мичасьыс-мича салюта концерт. Поштальонъяс пöвстын конкурс йылысь ставсö лоö пасйöма торъя положениеын, а гижöдчысьяслы акцияö пырöдчöм могысь колö сöмын ыстыны 2020 вося июнь 25-ӧд лунӧдз квитанциялысь фото либö скан тайö электроннöй адрес вылö: komi-kerka@ya.ru. Тайӧс унаӧн нин ас кучикнас кылӧны, ӧд татшӧм кудйыс ас водзас кутӧ кык мог — медводз ылӧдлыны видзӧдысьясӧс олӧмас ёсь мытшӧд-гӧрӧдъясысь, сэсся дурмӧдны быдсяма телешоунас, ворсӧмнас, конкурснас, сенсация йылысь помасьлытӧм мойднас. Шыöдчöмъяс ыстылiм и Дмитрий Медведевлы, сэки странаса правительствоöн веськöдлысьлы, да вöр-ва видзан Россияса министерствоö, корим гöгöрвоöдны, колö-ö Шиесас полигонсö вöчны, сэнi шыблассö переработайтны кöсйöны либö чукöртны сöмын. Кулӧмдін районса администрацияӧн веськӧдлысьӧс вежысь, тшӧтш и сьӧлӧмӧ йиджана кывбуръяс гижысь Наталья Левченколӧн тайӧ сьыланкывйыс зэв стӧча лӧсялӧ воысь-во мичаммысь да сӧвмысь Кулӧмдін сиктлы, кодлы таво июль 15 лунӧ тыри 375 во. Гожся университетӧ виччысьӧны найӧс, кодъяс водзмӧстчӧны кыв да культура сӧвмӧдан нырвизьясын: чужан кыв велӧдысь-туялысь студентӧс, национальнӧй журнал, радио либӧ телевидениеын зільысьӧс, а сідзжӧ национальнӧй котыръясын уджалысьӧс. Кыдз пасйисны удж, занятосьт да йӧзӧс социальнӧя доръян министерствоын, тайӧ кокньӧдсӧ вичмӧдӧны «Демография» национальнӧй уджтаслӧн «Кага чужтігӧн семьялы сьӧма отсӧг» регионса проект серти кыдз уна челядя, сідз и ӧти дзолюка гозъялы. И колӧ пасйыны, мый социальнӧй да культурнӧй проектъяслы сиӧм тайӧ конкурсыс воысь-во лоӧ йӧзыслы пыр коланаджык да тӧдчанаджык, – висьталӧ «ЛУКОЙЛ-Коми» ООО-ысь генеральнӧй директорӧс йӧзкӧд йитӧд кутӧм кузя вежысь Евгения Лясковская. «Перевод» номинацияын — Обрезкова Нина Александровна (Юрий Вэллалысь «Яран сямöн» да Раиса Сарбилысь «Чуваш сьылан» кывбур чукӧръяс вуджӧдӧмысь; Баженова Ольга Николаевна (2020-ӧд вося 9-ӧд номерын йӧзӧдӧм роч классикъясӧс вуджӧдӧмысь). Гӧгӧрвоана, 335 спортсменысь ӧтдор Токиоӧ локтӧмаӧсь тренеръяс, федерацияясӧн веськӧд-лысьяс, командаясӧн юрнуӧдысьяс, ковид-офицеръяс, массажистъяс, врачьяс, менеджеръяс, механикъяс, конюкъяс, операторъяс, ветеринаръяс да кык психолог. Комиын инвестиция, промышленносьт да транспорт кузя министр Александр Ремигалӧн кывъяс серти, федеральнӧй тшупӧдын ӧні эштӧдӧны Арктикаын государстволӧн политикалысь подувъяс дасьтан да 2035 воӧдз Арктика сӧвмӧдан нырвизьяс урчитан удж. Тайӧ сьӧмсӧ лои юкӧма куим нырвизь серти: выль уджаланінъяс дасьтӧм да йӧзӧс уджӧн могмӧдӧм вылӧ – 4,6 миллион шайт (55%), социальнӧй юкӧнлы отсӧг вылӧ – 3,1 миллион (37%) да вӧр овмӧсса ветеранъяслы путёвкаяс вылӧ – 673 сюрс шайт (8%). Сідз, вермытӧм йӧзлы, кодъяс ветлӧны инвалид коляскаӧн, сьӧкыд пыравны лавкаӧ, аптекаӧ, социальнӧй да уна мукӧд учреждениеӧ, — висьталіс такӧд йитӧдын «Единая Россия» ютырлӧн Сосногорскса юкӧнысь исполнительнӧй секретарь Надежда Бочкова. Редакциясянь бӧркыв пыдди: выльлунӧ, апрель 20 лунӧ, «Интерфакс» агентство Архангельскса губернаторлысь удж вӧчысь Александр Цыбульскийлӧн кывъяс вылӧ ыстысьӧмӧн юӧртіс: Шиесын лӧп-ёг видзанін улӧ лӧсьӧдлӧм площадкасӧ босьтчисны бырӧдны. 2015-2016 воясын Юлия Шокшуева Александра Родионовакӧд лоӧмаӧсь Россияса чемпионатын, сора командаын мирса чемпионатын эзысь да Войвыв Америкалӧн кубокса призёръясӧн, Европаса кубокын да бобстарт кузя мирса гожся чемпионатын вермысьясӧн. Коми литератураын да тшӧтш и академическӧй наукаын вылӧ донъялана морт отсӧгӧн миян эм позянлун лыддьыны комиӧн Б. Микеланджелолысь, А. Дантелысь, Ф. Петраркалысь, В. Шекспирлысь, А. Пушкинлысь, М. Лермонтовлысь, С. Есенинлысь кывбуръяс. Сэні зільысь-водзмӧстчысьяс ӧдйӧ гӧгӧрвоисны, мый сикт-грезд сӧвмӧдӧм вылӧ сьӧмсӧ позьӧ судзӧдны республикаса экономика да видз-му овмӧс министерствояслӧн, «ЛУКОЙЛ» компаниялӧн конкурсъяс, а сідзжӧ Россияса президентлӧн грантъяс отсӧгӧн. МЧС-ын зільысь старшӧй инженер, робототехника да пилоттӧг лэбалан аппаратъясӧн уджалан котырӧн веськӧдлысь, пытшкӧсса службаын старшӧй лейтенант Степан Потапов 2015 восянь веськӧдлӧ пилоттӧг лэбалан аппаратъясӧн, мӧд ног кӧ, – дронъясӧн. Общественникъяслӧн шыӧдчӧм бӧрын Сыктывкарса администрацияысь жилищно-коммунальнӧй овмӧс управление кыскӧма кывкутӧмӧ Катаев, Оплеснин, 28-ӧд Невельскӧй дивизия, Карл Маркс да Юхнин уличаясса керкаясӧн веськӧдлан компанияясысь чина йӧзӧс. Страналӧн асшӧрлун йылысь Конституцияӧ вежсьӧмъяскӧд йитӧдын 88 прӧчент войтырыс шуӧны коланаӧн пасйыны Оланподулӧ, мый оз позь вежлавны Россиялысь граница, а 84%-ыс — мый Россия лоӧ странаяс костын зык-вентӧг олӧм ёнмӧдысь государствоӧн. Волісны республикаса видз-му овмӧс министерствоысь специалистъяс, накӧд да спорт юкӧнын уджалысьяскӧд лыжиӧн да лыжероллерӧн котраланінын адгумлысь дзоридзалан юръяссӧ гартлім мешӧкъясӧ, мед став кӧйдысыс сэтчӧ и коляс, да арнас чукӧртам. –Установка ньӧбӧмӧн ӧні ми ог сӧмын видзтӧй бюджетын уна сё сюрс шайт, но и видзам уджалан местаяс: 73 сантехник кутасны пожъявны системасӧ асьныс, – юксис нимкодьлуннас Луздор районса администрацияӧн веськӧдлысьӧс вежысь Александр Бойко. И мукӧддырйиыс овлӧ сідз, мый заказчикыслы лоӧ зэв дыр виччысьны ассьыс новланторсӧ: ӧтлаын корсям материал, мортыс бӧрйӧ модельсӧ, ме мыйкӧ вӧзъя, воӧдчам ӧти кывйӧдз, а сэсся вермас лоны сідз, мый бӧрйӧм модельыс ньӧти оз лӧсяв аньыслы. Татшӧм лампаяс миянлы важӧн нин колӧны — бура югзьӧдӧм тирын и результатъяс бурджыкӧсь, тшӧтш и челядьлӧн синъясыс озджык мудзны, а налӧн дзоньвидзалун, гӧгӧрвоана, медтӧдчанатор, — висьталіс Андрей Сирий, Койгорт районса Поддзысь тренер. Россияса правительствоӧн веськӧдлысьӧс вежысь Марат Хуснуллинлӧн индӧд серти, выль уджаланінсӧ колӧ лӧсьӧдны сы мында, медым тайӧ лыдпасыс эз вӧв «Интауголь» да «Воркутауголь» предприятиеясын уджсӧ воштӧм войтырысь 75 прӧчентысь этшаджык. Аддзысьлöмсö сигöртігöн Коми Республикаса юралысьлысь удж вöчысь Владимир Уйба да «Монди Сыктывкарса ЛПК»-ысь генеральнöй директор Клаус Пеллер тöдчöдісны, мый правительство да предприятие костын öтувъя удж-ёртасьöмыс водзö кутас сöвмыны. Кольöм вежонö аддзысьлігöн Коми Республикаса юралысьлысь удж вöчысь Владимир Уйба да «Монди Сыктывкарса ЛПК»-ысь генеральнöй директор Клаус Пеллер видлалісны регионса правительстволöн предприятиекöд öтувъя удж-ёртасьöмын медшöр нырвизьяс. Чина йöз коми войтыркöд сöмын быдвося чукöртчылöмъяс дырйи аддзысьлöны, а видеоконференцияыс сетö позянлун «Коми войтырын» зiльысьяслы и на костын кыпöдны министерствояс водзын ёсь юалöмъяс, видзöдлыны, мый нин вöчöма да мый колö на вöчны. Конкурс нуӧдысьяслы зэв нимкодь, мый видео дасьтысьяс юксьӧны уджъясаныс уна шензьӧдана юӧрӧн, сёрнитӧны сиктын олӧма да нималана йӧзкӧд, юасьӧны сиктлӧн история йылысь музейын да библиотекаын уджалысьяслысь, традиция тӧдысь-видзысьяслысь. Россияса правительстволӧн торъя комиссия вынсьӧдӧма странаса экономикалы медся тӧдчана (системообразующӧй) предприятие-организацияяслысь лыддьӧг, кодъяслы мусир донтӧмман да коронавирус пандемия кадӧ государствосянь отсӧгыс вичмас медводз. –Мирын ӧні уна лёкыс вӧчсьӧ, и кутам кӧ юксьыны ёрта-ёрткӧд муслунӧн, шань-бурӧн – ми сӧстӧммӧдам олӧмсӧ, вӧчам сійӧс шудаджыкӧн, – висьталӧ сійӧ.– Йӧктігӧн юргысь шыладыс лӧсялӧ муслуныслы, шудыслы, та вӧсна и миянӧс дзоньвидзаӧнджык вӧчӧ. Кыдз висьталіс юркарса администрацияын ЖКХ управлениеысь оланінӧн вӧдитчӧм да мутас бӧрся видзӧдан котырӧн веськӧдлысь Анастасия Игошина, «Йӧзкостса бюджет» программа весьтӧ Гӧрд Затон посёлокын евробакъяс улӧ лӧсьӧдасны вит торъя площадка. Сыктывдінын 98 прӧчент олысьыс бура донъялӧ челядьӧс школаӧдз велӧдан тэчаслысь уджсӧ, школаын велӧдӧмсӧ – 83 прӧчентыс, содтӧд тӧдӧмлун сетан тэчаслысь зільӧмсӧ – 95%-ыс, культура юкӧнлысь уджсӧ ошкӧ 78 прӧчентыс, туризм юкӧнлысь – 63%-ыс. Тавося конкурсын шедӧдӧм грант вылӧ лӧсьӧдчӧны ньӧбны техническӧй станция – ыджыд вын-йӧра компьютер, медым дасьтыны видеофайлъяс, кольӧм кад йывсьыс да кыпыд гажъяслы сиӧм роликъяс, кодъясӧс сэсся кутасны петкӧдлыны светодиода экран вылас. А «Монди СЛПК», кыдз кывкутысь компания, зільӧ та могысь, – висьталіс чери кыйӧм кузя Рытыв-Войвыв федеральнӧй агентстволӧн Коми Республикаын государственнӧй контроль, надзор да чери видзан юкӧнӧн веськӧдлысьлысь удж вӧчысь Николай Величко. Ӧнія ыджыд да кыпыд школаас велӧдчан жыръясысь ӧтдор эм краеведческӧй музей, кӧні позьӧ тӧдмасьны войвывсалӧн быдлунъя олӧм-удж йылысь аслыспӧлӧс экспонатъясӧн да нималана художник, Усвавомса школасӧ помалысь Василий Игнатовлӧн серпасъясӧн. Татшöм аддзысьлöмыс, кытчö öтмунöмса кындзи волöны и муниципалитетъясса администрацияясын уджалысьяс, вöлi нин дзоньвидзалун видзан, видз-му овмöс, мупытшкöсса озырлунöн вöдитчан да вöр-ва видзан, йöзöс велöдан министерствоясын зiльысьяскöд. Шуам, вермытӧмъяслы некытчӧ кутчысьны кильчӧ вылӧ кайигӧн да бӧр лэччигӧн, кӧнсюрӧ ӧдзӧс порогъясыс коланасьыс джу-джыдджыкӧсь да с.в., — юӧртіс ставроссияса инвалидъяслӧн обществоысь Сосногорск карса котырӧн веськӧдлысь Валентина Матракова. Сэк жӧ фестиваль нуӧдӧм могысь сьӧмыс оз век тырмы, та понда «Монди Сыктывкарса ЛПК»-кӧд ёртасьӧмыс миянлы зэв кивыв, – аттьӧаліс комбинатсаӧс Сыктывдін районса культура керкаӧн веськӧдлысь да «Завалинка» фестивальса директор Андрей Андреев. Пельпом вылас гӧрд лентасӧ налы пысалісны да дзоридз сеталісны СЛПК-са техническӧй директор Владимир Дружков, Россияын Mondi котырын персонал вӧсна кывкутысь Анна Шабалина да вӧр комбинатса профсоюз котырӧн веськӧдлысь Александр Слободчиков. Россияса Оланподулӧ вежсьӧмъяс дасьтан котырысь сопредседатель, Федерация Сӧветысь комитетӧн юрнуӧдысь Андрей Клишаслӧн кывъяс серти, Конституцияӧ вежсьӧмъясыс петкӧдлӧны йӧзыслы, мый государство век кутас нуӧдны социальнӧй нырвизя политика. Россияса Общественнӧй палатаысь гӧлӧсуйтӧм бӧрся видзӧдан котырӧн веськӧдлысь Максим Григорьевлӧн кывъяс серти, Конституцияӧ вежсьӧмъяс пыртӧм йылысь оланпас вӧсна гӧлӧсуйтiгӧн наблюдательӧн лоны кӧсйысьяссянь воӧма нин 80 сюрс гӧгӧр шыӧдчӧм. Карелияысь, Марий Элысь, Мордовияысь, Удмуртияысь, Перым-Коми кытшысь, Амур, Кардор, Брянск, Кемерово, Киров, Новгород, Оренбург, Орёл, Саратов да Ярославль обласьтъясысь киподтуя йӧзлы выставкаын петкӧдчӧмысь дипломъяссӧ ыстасны матысса кадӧ. Сьӧма грант отсӧгӧн кӧн-кӧ восьтасны парк, музей, планетарий либӧ котыртасны школаын, детсадйын кружок, ӧнія кадся выль техника-оборудованиеӧн могмӧдасны секцияяс да классъяс, а сідзкӧ и, войвывса кык регионын олӧмыс лоас кыпыдджык да бурджык. СССР-са Министръяслӧн Сӧветысь Председательӧс вежысь йылысь кыв висьталісны Москваын Коми представительствоӧн веськӧдлысьлысь удж вӧчысь Сергей Мамонов, Федерация Сӧветӧ пырысь Валерий Марков, «Коми землячествоӧн» юрнуӧдысь Людмила Великорода. Роспотребнадзорлӧн Комиын веськӧдланін юӧртіс: апрель 2 лун кежлӧ республикаын пасйӧма COVІD-19 вирусӧн висьысь 56 мортӧс, на пӧвстысь ӧти висьмӧма мӧд муын да воӧма Комиӧ висьысьӧн (сійӧ бурдіс нин), нӧшта 55 мортӧс пасйӧма Эжваса больничаын. Ыджыд тышын, Финляндиякӧд да Япониякӧд войнаяс вылын пӧгибнитӧм военнослужащӧйяслӧн дӧваяслы да дӧвечьяслы, Великӧй Отечественнӧй войнаса кувсьӧм инвалидъяслӧн да участникъяслӧн дӧваяслы да дӧвечьяслы, блокадаӧ веськалӧм Ленинградын олысьяслы. Ми лӧсьӧдім Коми Республикалысь юӧр сетан турпортал, татчӧс туризм йылысь висьтасим мукӧд регионын, дасьтім Сыктывкарлысь да Коми Республикалысь картаяс, вӧчим сідз шусяна путеводитель, кытчӧ пыртім кар-районлӧн тӧдчана инъяс йылысь пасйӧдъяс. ОГИБДД-ысь жӧ пропаганда юкӧнӧн веськӧдлысь Ирина Рубцова содтіс, мый аньыс и ачыс вермас вӧчны фотоснимок либӧ видео, медым вӧлі гӧгӧрвоана, кор да кӧні сулалӧ ыджыд грузӧвикыс, кутшӧм сылӧн госномерыс, да ыстыны Госавтоинспекциялӧн сайт вылӧ. А Ольга лыддьӧ, мый ичӧтсяньыс нин кага юрӧ колӧ тэчны став бурсӧ да коланасӧ, сетны позянлун мӧвпавны да аслыныс вӧчны кывкӧртӧдъяс, быдтыны-сӧвмӧдны сійӧс бур оласнога мортӧн, медым вермис вайны ыджыд пӧльза орччӧн олысьяслы да государстволы. Кольӧм воӧ кӧ чужанінлы сё во тырӧмсӧ регионын паськыда пасйынысӧ эг вермӧй коронавируса вуджан висьӧм паськалӧм вӧсна, сэк жӧ федеральнӧй тшупӧдын водзвыв вынсьӧдӧм туйвизь серти удитім петкӧдлыны республиканымӧс Москваын да Санкт-Петербургын. Юрсиктын Ручейнӧй улича вылын, кӧні кыпалӧны выль стрӧйбаяс, да кольӧм во лэптісны и бать-мамлӧн дӧзьӧртӧг кольӧм ныв-зонлы кык патераа керка, «Йӧзкостса бюджет» уджтас серти нюжӧдісны 610 метр туй юкӧн, сэні жӧ лӧсьӧдісны кусӧдчан ва видзанін. Изьва районса челядьлы содтӧд тӧдӧмлун сетан шӧринын велӧдысь, Коми Республикаын национальнӧй спорт сикасъяс федерацияӧн веськӧдлысь, Россияын тайӧ спортыслӧн федерацияын водзмӧстчысь Михаил Артеев 27 во нин сӧвмӧдӧ национальнӧй спорт сикасъяс. А ми, бать-мам да велӧдысьяс, пӧся аттьӧалім Геннадий Ивановичӧс челядьӧс быдтӧм-чередитӧмӧ да найӧс бурӧ велӧдӧмӧ ыджыд пай пуктӧмысь, сиим сылы крепыд дзоньвидзалун, мед и водзӧ на гижас-лӧсьӧдас мича коми сьыланкывъяс, кывбуръяс да висьтъяс. И тайӧ, кыдз висьталiс Коми Республикаысь войнаса, уджвывса, Вооружённӧй вынъясса да право доръян тэчасса ветеранъяслӧн сӧветӧн веськӧдлысь Людмила Жукова, кыпӧдас ёна вылысджык тшупӧдӧ странаын социальнӧй гарантияясӧн могмӧдан тэчассӧ ставнас. Сылӧн медшӧр могъяс йылысь, талунъя коми да роч литература йылысь, гижысьяслӧн ӧнiя тӧжд-могъяс йылысь лыддьӧй Елена Ельцовалӧн Гижысьяс котырӧн юрнуӧдысь коми гижысь Елена Васильевна Козловакӧд ёрта сёрниысь, кодӧн и воссьӧ июль тӧлысся номер. И Дарья Шучалина, Комиын «Единая Россия» ютырлӧн «Народный контроль» проектса координатор, эскӧдӧ, мый налӧн рейдъясыс отсаласны бырӧдны йӧлӧн да йӧлысь вӧчӧм вӧлӧгаӧн вузасьӧм кузя регионса кар-районын ӧткымын лавкаын эрдӧдӧм тырмытӧмторъяссӧ. Бӧръя дас вонас странаын да республикаын политикаын, экономикаын да быдлунъя олӧмын унатор вежсис: районысь йӧзыс муналӧны, торйӧн нин ылі сикт-грездысь, кӧні войдӧр олӧмыс пуис, детсад-школаын дзользисны челядь да гӧгӧр юргис-шыаліс коми сёрни. Нималана шеф-пӧваръяс, кодъяс ӧтуввезйын нуӧдӧны ассьыныс блог, а радио-телевидение пыр – уджтасъяс, юксисны татчӧс пусьысь-яскӧд асланыс тӧдӧмлун-сямӧн да велӧдісны, кыдзи колӧ вежлавны йӧзкостса сёянсӧ, медым сійӧс позис вӧзйыны ресторан менюӧ. Збыльысь, Паметь вахта вылӧ сэки мунім 8-ӧд классын велӧдчысьяскӧд: Екатерина Афанасьевакӧд, Ольга Андреевакӧд, Александра Катаевакӧд, Яна Сердитовакӧд, Дарья Дегтярёвакӧд, Анна Ларионовакӧд, Юлия Низовцевакӧд, Георгий Томовкӧд, Павел Шучалинкӧд. Чинаяслӧн чолӧмалана кывъяс бӧрын съезд вылӧ воысьяс сос пуджӧмӧн босьтчисны уджӧ: пыртісны уставӧ вежсьӧмъяс, вынсьӧдісны старейшинаяслӧн сӧвет йылысь помшуӧм, кывзісны «Коми войтыр» ӧтмунӧмӧн веськӧдлысь Алексей Габовлысь 4 вося удж кузя доклад. Республикаса юралысьлысь удж вӧчысь Владимир Уйбакӧд аддзысьлігӧн ветеран котыръ-ясын водзмӧстчысьяс кыпӧдлісны кокньӧдъяс да олӧма йӧзлы социальнӧй отсӧг сетӧм, санаторийясын найӧс бурдӧдӧм да гырысь арлыдаӧс видзан керкаяс стрӧитӧм йылысь сёрни. Сы серти конкурс вылӧ позьӧ вӧзйыны уджтасъяс, кодъяс отсаласны водзӧ нэммӧдны война кадся историялысь лист бокъяссӧ, ышӧдны быдмысь войтырӧс радейтны Чужан му, туйдны томуловӧс пыдісяньджык тӧдмасьны Великӧй Отечественнӧй войнадырся лоӧмторъясӧн. Тайӧ да мукӧд юалӧм вылӧ февраль 17 лунӧ республикаса юралысьлӧн Общественнӧй приёмнӧйын «веськыд йитӧда» телефон пыр сёрни нуӧдігӧн вочавидзисны республикаса вӧр-ва видзан министерствоысь, вӧралысьяслӧн да чери кыйысьяслӧн котырысь специалистъяс. Управлениеын, а сідзжӧ Россияса МВД-лӧн Сыктывкарса юкӧнын, юридическӧй бюроын уджалысьяс висьталісны ыджыд арлыда войтырлы, кыдзи видзчысьны телефон да ӧтуввез пыр ылӧдчӧмысь, мый вӧчны, разалас кӧ ртуть, кытчӧ шыасьны, ковмас кӧ юристсянь отсӧг. Октябрь 7 лунӧ жӧ республика- са юралысь Сергей Гапликов да «ЛУКОЙЛ» ПАО-са президент Вагит Алекперов волісны «Югдӧм» йиа дворечлӧн выль корпусӧ, кодӧс лои кыпӧдӧма мусир перъян компания да регион костын социальнӧя ёртасьӧм йылысь сёрнитчӧм серти. Сӧветыс кутас нуӧдны государстволысь нырвизь, сылӧн нырщикалӧм улын войвывса регионъясын пондасны уджавны предприниматель-резидентъяс, кодъяслӧн эм позянлун пуктыны ас уджӧ дас миллион шайтысь оз этшаджык да корсьны-кыскыны содтӧд сьӧм-инвестиция. И со мӧвпышті тайӧ сюрӧсъяс сертиыс лӧсьӧдны неыджыд гижӧдторъяс, кодъясӧс висьтӧн шуны ог весиг кут» — гижӧ аслас серпасторъяс дорӧ водзкывйын Алексей Попов, а миян лыддьысьысьлы кольӧ сӧмын донъявны Алексей Вячеславовичлысь татшӧм водзмӧстчӧмсӧ. Комбинат отсӧгӧн ми бурмӧдам культура учреждениеяс, кытчӧ сэсся окотапырысь волывлӧны сьылан-йӧктан котыръясын водзмӧстчысьяс да видзӧдысьяс, – тӧдчӧдіс районса администрацияын культура да национальнӧй политика юкӧнӧн веськӧдлысь Наталья Капенкина. Войвыв кытшсайса карысь драмтеатрӧн да республикаын театръяслӧн союзӧн веськӧдлысь Елена Пекарьлӧн кывъяс серти, найӧ кык во дасьтысьӧмаӧсь тайӧ гастроль кежлас, бӧрйӧмаӧсь репертуарысь медся яръюгыд постановкаяссӧ, но тӧкӧтьӧ абу ставыс дзугсьӧма. Дасысь унджык во нин Россияса президент бердын Коми представительство, Москваын «Коми землячество», «Парма» да Русь Печорская» котыръяс «Паметьлӧн вежон» дырйи казьтылӧны миян республикаысь петлӧм нималана войтырӧс, кодъяс овлісны странаса юркарын. А Олег Уляшев содтіс, олӧмын пӧ менам тӧлка велӧдысь вӧлі, коді шулывліс: «Видзӧд, мортлӧн борд абу, сійӧ оз лэбав, и пинь-гыжйыс зверыдлӧн ёсьджык да чорыдджык – налы паныд мортыд нинӧм жӧ оз вермы вӧчны, и унджык пемӧсыс мортсьыд ӧдйӧджык котралӧ. Вичко вежӧдан гаж вылӧ локтысь-ясӧс тӧдчана лоӧмторнас чолӧмалісны тшӧтш Кӧрткерӧс районса администрацияӧн веськӧдлысьлысь удж вӧчысь Константин Сажин да Коми Республикаын мусульманалӧн духовнӧй управлениеӧн юрнуӧдысь, муфтий Валиахмад хазрат Гаязов. Россия Федерацияса президент Владимир Путин кырымаліс Айму вӧсна Ыджыд тышын Вермӧмсянь 75 во тырӧмкӧд йитӧдын войнаса ветеранъяслы ӧтчыдысь сетан сьӧма отсӧг вичмӧдӧм йылысь индӧд, – юӧртӧ Коми Республикаын РФ-са Пенсия фондлӧн юкӧнысь пресс-служба. Кыдз висьталіс «Комиинформ» агентстволы Кулӧмдін районса администрацияын экономика сӧвмӧдан юкӧнӧн веськӧдлысь Елена Цгоева, Эжва йывсалы «Монди Сыктывкарса ЛПК»-сянь отсӧгыс вичмӧ 15 во нин, и сы весьтӧ тайӧ каднас муниципалитетын разьӧма уна гӧрӧд. «Самое главное в жизни» документальнӧй фильмысь героиняяс, вӧрӧг кытшӧ веськалӧм Ленинградын став сьӧкыдлунсӧ, кынмалӧмсӧ и тшыглунсӧ пыкысь Серафима Ивановна Королёва да Кира Ивановна Любомирова аддзысьласны кино видзӧдысьяскӧд сеанс помасьӧм бӧрас. Аддзысьлiгӧн республикаса юралысьлысь удж вӧчысь да «Газпром трансгаз Ухтаӧн» веськӧдлысь сёрнитiсны и сы йылысь, медым компанияын уджалысьясӧс, торйӧн кӧ, медикъясӧс да вахтаӧн зiльысьясӧс, видлалiсны, кӧвъясьӧма-ӧ налы коронавируса вуджан висьӧмыс. Казьтылӧма лои ставнысӧ, кодъяс аслас олӧмӧн да уджӧн нимӧдісны чужан мунымӧс республика да страна пасьта, найӧс, кодъяс вуджис-ны сьӧкыд война кад да сы бӧрын сувтӧдісны кок йылӧ чужаніннымӧс, найӧс, кодъяс Сӧвет кадӧ водзӧ зілис-ны сиктлы бур вылӧ. «Проза» юкӧнын вермысьӧн таво лоис Алексей Мишарин «Из вылӧ из» романӧн, «Публицистика» номинацияын пасйисны Диана Холоповаӧс коми литературалы подув пуктысьяслысь творчество нимӧдӧмысь да Алексей Поповӧс «Мый сэні, чукыль саяс?» туй выв пасйӧдъясысь. –Ми шыӧдчим Россияса правительствоӧн веськӧдлысь Михаил Мишустин да РФ-са Госсӧветысь коронавируслы паныд тышкасян котырӧн юрнуӧдысь Сергей Собянин дорӧ, медым Комилы вич-мӧдасны содтӧд сьӧм, – пасйис республикаса юралысьлысь удж вӧчысь Владимир Уйба. Кольӧм вежонӧ «единороссъяс» да общественникъяс кытшовтӧмаӧсь Сосногорскын карлысь кӧрт туй юкӧнсӧ, видзӧдлӧмаӧсь сэтчӧс аптекаяссӧ, сы лыдын и, эмӧсь-ӧ пыранінас лючки пандусъяс, Брайль шрифта гижӧда табличкаяс, звӧнитчан кнопкаяс да сигнализаторъяс. Журналистъяслы матыстчысь «Василей» йылысь висьтасисны шӧринӧн юрнуӧдысь Светлана Белорусова, Кулӧмдінса культура керкаӧн веськӧдлысь Кристина Апостолиди, фестивальса режиссёр Ирина Гулько да сылы отсасьысь Юрий Шибаев, жюриса секретарь Людмила Баева. Кыдз юӧртлім нин, Печораын декоративно-прикладнӧй творчестволы сиӧм «Кудесники Печоры» фестиваль-конкурсын Гран-при да «Мастер – золотые руки» ним босьтіс Приуральскӧй сиктысь енбиа том ань Надежда Пыстина, кодкӧд ми и тӧдмӧдам талун газет лыддьысьӧс. Кольӧм вежонӧ ассьыныс быдвося конференцияяс (дерт, коронавируса висьӧм паськалӧм понда онлайн) нуӧдісны «Коми войтыр» ӧтмунӧмлӧн Емдін, Кулӧмдін да Кӧрткерӧс районъясса юкӧнъясын водзмӧстчысьяс, кывкӧрталісны вочӧжся уджсӧ, индісны водзӧ кежлӧ могъяс. Праздник дырйи «Кӧжмудорса почёта олысь» ним сетісны война кадся челядьлы да уджвывса ветеранъяслы: Антонина Васильевна Матвеевалы, Александр Васильевич Туркинлы, Анна Ивановна Козловалы, Антонина Николаевна Матвеевалы, Вячеслав Вячеславович Семуковлы. Оланпасын пӧ индӧма, мый татшӧм отсӧгсӧ сетӧны исполительнӧй власьт тэчасын зільысьяс, «Государственнӧй юридическӧй бюроын» (сійӧ меститчӧ Сыктывкарса Интернациональнӧй уличаса 157-ӧд номера керкаса 7-ӧд судтаын), а сідзжӧ ас кӧсйӧм сертиыс адвокатъяс. А эз кӧ мойви «койташасьны» миянкӧд, позяс видзӧдны фестивальсӧ телевизор пыр октябрь 28 лунӧ «Юрганлӧн» «Миян йӧз» уджтасын либӧ ноябрь 6 лунӧ «Коми горлӧн» «Ас му вылын» уджтасын, — пасйис Сыктывкарса коми культура шӧринӧн веськӧдлысь Наталья Шахова. Асланыс дедъяс йылысь висьтасисны театрысь художествоа веськöдлысь Светлана Горчакова, народнöй артистъяс Алёна Сметанина, Валентина Соколова, заслуженнöй артистка Зоя Осипова, артистъяс Сергей Туркин, Владимир Уляшев, Роман Поличенко, Ангелина Шахова. Предприятие сідзжӧ отсалӧ и регионса власьтлы водзсасьны висьӧм паськалӧмлы паныд: правительстволы кад кежлӧ сетӧма Эжва районын санаторий-профилакторий, вичмӧдӧма лолавны отсалан оборудование да паськӧм-маска ньӧбӧм могысь 130-ысь унджык миллион шайт. Таысь ӧтдор, ӧтув зільӧмӧн жӧ лӧсьӧдны республикаын олысьяслы «ЛУКОЙЛ» группалӧн предприятие-организацияясын выль уджалан местаяс, отсавны техническӧй вуз-техникумъясысь студентъяслы прӧйдитны практика да сэсся велӧдчӧм помасьӧм бӧрас инасьны удж вылӧ. Кыдз висьталіс республикаса юралысьлӧн Общественнӧй приёмнӧйын «веськыд йитӧда» телефон пыр сёрнитігӧн Коми Республикаын УМВД-лӧн миграция юкӧнысь отделениеӧн веськӧдлысь Наталья Лефлер, татшӧм кымын ногӧн талун котыртӧма и налӧн ведомствоыслысь уджсӧ. 2019 вося август 2 лунö пыртісны вежсьöмъяс сідз шусяна недвижимосьт регистрируйтöм йылысь 267 номера федеральнöй оланпасö, мый серти эмбур гижöдöм могысь декларацияыс оз нин ков, тырмымöн техплан да керка-муöн вöдитчöм вылö право йылысь мукöд документ. Вера Борисовна Уляшева вайӧма верӧснас кыйӧм ком чери, Валентина Васильевна Тарабукина вичмӧдіс-вӧчис быдса ведра гу картупель, а Валентина Анатольевна Дёмина пуис ыджыд пӧртйын юква, да ставнысӧ лунтыр дон босьттӧг вердісны-паньӧдісны чӧскыд вӧлӧганад. Та дырйи компания тырвыйö збыльмöдö вöр овмöсöн вöдитчигöн урчитöм став тöжд-могсö, тшöтш и пöрöдчöм бöрын выльысь быдтö-пуктö «веж зарнисö», а сідзжö электроника отсöгöн маркируйтö пу-кражсö – тадзи пасъялö, мый сійöс пöрöдöма-заптöма оланпас торкавтöг. Дерт, вермӧмаӧсь тшӧтш и сы вӧсна, мый проектсӧ колана ног дасьтӧмаӧсь-гижӧмаӧсь, и асьныс ыджыд удж кӧсйысьӧмаӧсь вӧчны: разь-ны важмӧм обелисксӧ, выльыслы подув лӧсьӧдны, плиткаяс вольсавны, лабичьяс сувтӧдны да мавтны найӧс, пелькӧдны обелиск гӧгӧрсӧ. Республикаса национальнӧй политика министерство отсӧгӧн театр лэдзас медбур гижӧдъяссӧ торъя небӧгӧн, кодi сiдзи и кутас шусьыны – «Теш тыш» да лоас «Коми рытъяс» вылӧ воысь котыръяслы буретш, ӧд сэтысь найӧ вермасны бӧрйыны аслыныс водзӧ вылӧ пуктантор. Казьтыштам, матысса кык воӧн «Культура» национальнӧй уджтас весьтӧ выль социокультурнӧй шӧ-ринъяс шуӧма восьтыны Вуктыл районса Пӧдчерем сиктын да Усинск районса Денисов грездын, таысь кындзи культура керка кыпӧдны Княжпогост районса Чимиавӧрӧк посёлокын. Делегатъясӧс чолӧмалісны юркарса администрацияӧн веськӧдлысьлысь удж вӧчысь Наталья Хозяинова, карса сӧветӧн юрнуӧдысь Анна Дю, йӧзӧс велӧдӧм кузя министр Наталья Якимова да сетісны «Коми войтырлӧн» Сыктывкарса юкӧнын водзмӧстчысьяслы аттьӧалана гижӧдъяс. Зэв ыджыд аттьӧ таысь налӧн коми кыв да литература велӧдысьыслы — Галина Хозяиновалы да районса челядьлы содтӧд тӧдӧмлун сетан шӧринысь завуч, чужанінсӧ сьӧлӧмсяньыс радейтысь Алёна Хозяиновалы, коді и чуйдіс шыӧдчыны отсӧгла буретш тайӧ ныла-зонма дорас. «Монди Сыктывкарса ЛПК»-сянь конкурсын петкӧдчисны нёльӧн: экскаваторса машинист Владимир Лодыгин, вӧр заптан форвардерса машинист Александр Прудников, вӧр заптан харвестерса машинист Игорь Поляк да вӧр петкӧдан гидроманипуляторӧн уджалысь Дмитрий Игнатов. Воддза съезд бöрас недыр мысти öтувтiсны промышленносьт да мупытшса озырлунöн вöдитчан, вöр-ва видзан министерствояс, А налöн могъясыс торъялöны, промышленносьт сöвмöдiгад экология вылö оз ёна видзöдны, а мöд министерствоыслы, мöдарö, видзны колö вöр-васö. Видз-му овмӧс юкӧнса веськӧдлысьлысь уджмогъяс вӧчысь Нина Скрыгонюк пасйис, мый ёртасьӧм йылысь сёрнитчӧм серти кыпӧдӧма скӧт картаяс– ӧтиӧс «Пожӧг» да кыкӧс «Помӧсдін» кооперативъясын, а сідзжӧ Леонид Еповлӧн да Елена Тарабукиналӧн крестьянин овмӧсъясын. Сыктыв районса общественнӧй сӧветӧн веськӧдлысьӧс вежысь Владимир Трошевлӧн висьталӧм серти, «Монди Сыктывкарса ЛПК»-лӧн водзмӧстчӧмӧн сикт-посёлокын олысьяслӧн эм удж, ньӧбӧма выль техника, нюжалӧны туйяс, вичмӧ видз-му овмӧслы да социальнӧй юкӧнлы отсӧг. Колӧ пасйыны, быдӧн зілис лыддьыны бӧрйӧм кывбурсӧ аслыснога: кодкӧ вӧлі синмӧ шыбитчана пасьтасьӧма-вӧччӧма, кодкӧ быдса видеофильм дасьтӧма, кодкӧ ворсіс басняса геройясӧс, кодлыкӧ шылада инструментӧн ворсӧмӧн отсалісны, а кодкӧ и сьылышталіс кадысь кадӧ. Кулӧмдін районын меддыр уджалӧны, тайӧ дисциплинасьыс тӧдӧмлун сетӧны Немдінысь Владимир Георгиевич Шешуков (15 во), Зимстанысь Евгений Андреевич Кочанов (24 во), Керчомъяысь Валерий Александрович Попов (41 во) да Пожӧгысь Владимир Игоревич Шомысов (45 во). Коми Республикаса Государственнӧй Сӧветлы 25 во тырӧмкӧд йитӧдын кыпыд чукӧртчылӧм дырйи депутатъяс да гӧсьтъяс дорӧ шыӧдчигӧн парламентӧн веськӧдлысь Надежда Дорофеева аттьӧаліс оланпас дасьтысь ветеранъясӧс регионса парламентаризмлы зумыд подув пуктӧмысь. Выль петаслӧн нимыс — «Коми филология», дасьтӧны сiйӧс Сыктывкарса канму университетысь Гуманитарнӧй наукаяс институтын коми да фин-угор филология да регионоведение кафедраын зiльысьяс, шӧр редакторалӧ филологияса кандидат, доцент Елена Васильевна Остапова. Кык воӧн и писькӧдӧмаӧсь сійӧс Койнассянь Чилимдінӧдз — 230 километр: вӧрса юяс вомӧн пу посъяс вӧчӧмаӧсь, нюръясын туйсӧ керйӧн посйӧмаӧсь, быд 15-20 километр мысти ям керкаяс лэптӧмаӧсь, медым ямщикъяс вӧвъяссӧ вежны да ветлысь-мунысь шойччыштны вермисны. Кывзысь-видзӧдысьяс пӧся вочаалісны и районын бура нин тӧдса котыръясӧс: Типӧсиктысь «Оз тусьясӧс», Кӧрткерӧсысь «Зыряночкаӧс», Нёбдінысь «Сьӧлӧм сьылӧм», Пӧдтыбокысь «Любаваӧс», Висерысь «Зараньӧс» да Кӧрткерӧс районса коми культура шӧринысь «Мича гудӧкӧс». Маршак нима библиотекалӧн директор Марина Юрьевна Круглова аттьӧаліс гӧсьтъясӧс кыпыд аддзысьлӧмысь да корис Коми-Перым кытшысь гижысь челядьӧс пырӧдчыны регионъяскостса ичӧт поэтическӧй марафонӧ, библиотекаыс сійӧс котыртӧ быд во поэзия лунӧ – март 21 лунӧ. Сэтчӧс сотрудникъяс видзӧдӧны на бӧрся, кодъяслы судлӧн шуӧм серти оз позь гортсьыс кытчӧкӧ ылӧ мунны, уджавны сійӧ либӧ мӧд должностьын, кодъяс мыжсӧ вештӧны условнӧя либӧ вӧчӧны исправительнӧй удж государстволӧн кудйӧ таысь сьӧмсӧ вуджӧдӧмӧн да сідз водзӧ. Социальнӧя ёртасьӧм кузя сёрнитчӧм серти кольӧм каднас лои дзоньталӧма уна детсад вевт, ладмӧдӧма-вӧчӧма спортплощадкаяс, восьтӧма Зеленечса школа бердын ылі сикт-грезд-посёлокысь велӧдчысь ныв-зонлы интернат, лӧсьӧдӧма детсадъясын зонпоснилы содтӧд местаяс. Шуам, кольӧм во Сосногорскысь олӧма войтыр миян конкурсын вермысь «Коймӧд арлыдалы туризм» проект отсӧгӧн виртуальнӧя кытшовтісны мир пасьтала да сэк жӧ збыльвылӧ тӧдмасисны миян республикаӧн, волісны тшӧтш и Печора-Ылыдзса заповедникӧ йӧраясӧс видзан фермаӧ. Кыдз висьталіс Игорь Владимирович, Коми Республикаса юралысь Владимир Уйба нимсянь шыӧдчӧмаӧсь Россия Федерацияса правительствоӧн веськӧдлысьӧс вежысь Татьяна Голикова да Россияса минздравӧн юрнуӧдысь Михаил Мурашко дорӧ, медым миянлы вичмӧдасны 70 сюрс доза. Гырысьджык классъясын томулов тӧдмасьӧны уставӧн, велӧдчӧны ӧдйӧ разьны-чукӧртны автомат, стӧча лыйсьыны пасӧ, дзебсясигмоз кыскасьны ӧружиеӧн, шыблавны граната, сюся пасьтавны противогаз да защитнӧй костюм, тӧдны ӧружиелысь сикассӧ да кужны видзчысьны сыысь. Сюрс сайӧ морт фестиваль дырйиыс тӧдмасисны вӧралысь Йиркап да сылӧн вӧвлытӧм тэрыб лызь йылысь легендаӧн, а сідзжӧ гӧсьтъяслы казьтыштісны Комиысь лызьӧн нималана котралысьясӧс – Олимпиадаса чемпионъяс Василий Рочевӧс, Николай Бажуковӧс да Раиса Сметанинаӧс. И кымын ёнджыкӧсь да сямаджыкӧсь миян кусӧдчысьяс, сымын лӧньджык да кокниджык Комиын войтырлӧн сьӧлӧм выланыс, кор тӧдӧны, мый орччӧн эмӧсь йӧз, кодъяс быд здукӧ вермасны мездыны, – кывкӧрталiс ордйысьӧмсӧ сигӧртігӧн учреждениеӧн веськӧдлысь Александр Сыскин. Январь 27 лунӧ Коми Республикаса юралысь Сергей Гапликов да «Русские титановые ресурсы» компанияяслӧн котырысь президент Анатолий Ткачук кырымалісны Пижма юбокса куйлӧдысь титан да кварц переработайтан горно-металлургическӧй комплекс стрӧитӧм йылысь сёрнитчӧм. Ыджыд гӧсьт медводз аддзысьліс Коми Республикаса юралысь Сергей Гапликовкӧд, кодкӧд сёрниыс муніс регионын экономика да социальнӧй юкӧн сӧвмӧдан туйвизьяс йылысь, а сэсся сетіс регионын водзмӧстчысьяслы государственнӧй наградаяс да Россияса президентлысь грант. Кор найӧ аддзӧны, кодъяс накӧд орччӧнӧсь, кодъяс зільӧны ышӧдны да отсавны налы, да нӧшта кӧ эм кодлысь спортын бур примерсӧ босьтны, ныв-зон мӧдасны зільны оз сӧмын тайӧ «кодзувъяс» кодьыс жӧ лоны, но и ордйысьӧмъяс дырйи нӧшта на гырысьджык вермӧмъяс шедӧдны. Районса администрацияӧн веськӧдлысьлысь удж вӧчысь Сергей Рубанлӧн кывъяс серти, ичӧт бизнеслы отсалӧм могысь «Монди СЛПК» вичмӧдӧма 5 миллион 520 сюрс, а социальнӧй юкӧнын уджтасъяс олӧмӧ пӧртӧм вылӧ — 4 миллион 740 сюрс, «Комилесбизнес» — матӧ 1 миллион шайт. Коми школаяслы вичмӧдӧм сьӧмсьыс нёльӧд пайсӧ велӧдчанінас став уджалысьыслы премия пыдди колӧ сетны, ӧд сэні оз сӧмын коми кыв, но и мукӧд предмет велӧдысьяс, библиотекаръяс, столӧвӧйын пусьысьяс, стӧрӧжъяс, шоперъяс, пелькӧдчысьяс челядьыскӧд комиӧн сёрнитӧны. Комиысь челядьӧс виччысьӧны Сьӧд да Азов саридзьясдорса, Россиялӧн шӧр регионъясса, миян республикаса стационарнӧй, лунся, уджалан да шойччан лагеръясын, кӧні зэв стрӧга мӧдасны видзӧдны санитария-гигиена бӧрся да, дерт жӧ, мед томуловӧс некутшӧм ускӧттьӧ эз су. Шуам, В.М.Лудыкова аслас статьяын действие кывйӧн вывтiасьӧма, шуам кӧть, «Шӧр кадакывйыс нимтӧ действиесӧ, а изобразительнӧйыс либӧ звукоподражательнӧйыс донъялӧ действиесӧ, тӧдчӧдӧ шӧр действиесӧ, сы пыр сёрнитысьыс петкӧдлӧ действие дорас ассьыс отношениесӧ». Новгородысь Достоевский нима академическӧй театр – Пушкинлӧн повесьт серти «Пиковая дама», Архангельскысь ТЮЗ – Достоевскийлысь «Братья Карамазовы», Мурманскса – «Профи» теш, Санкт-Петербургысь жӧ Фонтанкаысь ТЮЗ — Шукшинлӧн висьтъяс серти «Обыкновенные чудики». Ошкӧны йӧзыс и судзсьытӧма олысьяслы отсалӧм, социальнӧй пособиеяс содтӧм йылысь вежсьӧмъяс, а сідзжӧ и сэтшӧмъяссӧ, кӧні индӧма государстволы кывкутны уджалысьяслысь правояс дорйӧм вӧсна да тшӧктӧма медічӧт удждонсӧ урчитны овны судзсьымӧн мындаысь абу этшаджык. Волас нёль народнӧй театр – кӧрткерӧссаяс петкӧдласны Олег Уляшев серти «Шондiбанӧй-олӧмӧй» драма, помӧсдiнсаяс – Николай Чугаевлысь «Ыргӧн чунькытш» мелодрама, визинсаяс – Валентина Лекановалысь «Сёрмӧм шуд», выльгортсаяс – сылӧн жӧ пьеса серти «Югъялан кодзув». Республикаса юралысьлӧн Общественнӧй приёмнӧйын «веськыд йитӧда» телефон пыр сёрни нуӧдігӧн Коми Республикаын судса приставъяслӧн федеральнӧй служба управлениеӧн веськӧдлысьлысь уджмог вӧчысь Алексей Поминов висьталіс бать-мамтӧм челядьӧс патераӧн могмӧдӧм йылысь. Фестиваль вылӧ волӧм могысь шыӧдчыліс унджык котыр, но кӧть и эз ставныс веськавны гажыслӧн репертуарӧ, век жӧ зэв нимкодь, мый коми йӧзлӧн, кодъяс асланыс уджысь ӧтдор ворсӧны сцена вылын да нӧшта на и петкӧдчӧны сэні чужан кывйӧн, эм и кӧсйӧм, и сям тайӧс вӧчны. Гаж чӧжыс кодӧн сійӧ сӧмын эз вӧв: кӧлдун-пӧль образын гаж нуӧдысьястӧ кынтіс; мӧдысь найӧс ки на ки клеитіс, и мездысьӧ пасьтасьӧмӧн да бензопила отсӧгӧн кӧсйис торйӧдны; коймӧдысь корсьысис вошӧм шырӧс — 2020 волысь пас-сӧ. И татшӧм гажӧдчӧм-дурӧмыс унакодь вӧлі! Коми Республикаса Росреестрлӧн управлениеысь, удж кузя государственнӧй инспекцияысь, удж, занятосьт да йӧзӧс социальнӧя доръян министерствоысь специалистъяс вочавидзисны звӧнитысьяслы, кытчӧ колӧ шыӧдчыны, уджӧн могмӧдысь кӧ торкӧ оланпас да оз ас кадӧ мынты удждон. Паспорт босьтігӧн быдӧн рочӧн лыддьӧ присяга, кӧсйысьӧ пыдди пуктыны Оланподувнымӧс, странаса оланпасъяс, татчӧс йӧзлысь правояс да вӧля, дорйыны страналысь мездлунсӧ да асшӧрлунсӧ, радейтны да пыдди пуктыны Россиянымӧс, сылысь культурасӧ, историясӧ да традицияяссӧ. Коми Республикаса дас нёль кар-районын — Сыктывкарын, Ухтаын, Усинскын, Вуктылын, Печораын, Сосногорскын, Воркутаын, Койгорт, Сыктывдін, Емдін, Луздор, Чилимдін, Удора, Кӧрткерӧс районъясын уджалӧны адвокатъяс, кодъяс тшӧтш дасьӧсь дон босьттӧг отсавны шыӧдчысьяслы. 2019 вося январсянь, кор босьтчӧмаӧсь уджас, унатор нин удитӧмаӧсь вӧчны: ӧні стадионсӧ югзьӧдӧ энергия видзтан технология серти вӧчӧм оборудование, лӧсьӧдӧмаӧсь выль пыранін, вермытӧм йӧзлы спорткомплексас торйӧдӧмаӧсь 40 пуклӧс, вежӧмаӧсь и видзӧдысьяслы лабичьяс. Апрель 6 лунö «ЛУКОЙЛ-Коми» компанияысь йöзкöд йитöд кутан шöринысь специалист Надежда Воробьёва сиктса администрацияысь да ветеранъяслöн сöветысь волонтёръяскöд öтлаын разöдiсны Чилимдiн сиктын да матiгöгöр грездъясын олысь ыджыд арлыда да вермытöм йöзлы сёян-юансö. Занятие-урокъяслӧн конспектъяс, сценарийяс, туялӧмъяс да ворсӧмъяс отсаласны велӧдысьяслы да кагульничаяслы пестыны посниуловлӧн сьӧлӧмъясын коми кыв дорӧ муслун, ышӧдасны челядьӧс видзны-сӧвмӧдны мам кыв, тӧдмасьны чужан мулӧн историяӧн да коми войтырлӧн традицияясӧн. На серти мутор, кодöс вичмöдлісны мортыслы 2001 вося октябрь 30 лунöдз, воддза моз позьö гижöдны шыöдчöм да сы вылö кутшöмкö документ серти, татшöм мусö кö сетлісны ас овмöс вöдитöм, дача лöсьöдöм, огородничество да садоводство котыртöм, ас гараж да керка лэптöм могысь. Асланыс дойӧн «Коми му» газетса корреспонденткӧд юк-сисны артистъяс, кодъяс сідзжӧ восьса письмӧӧн шыӧдчӧмаӧсь республикаса юралысь Сергей Гапликов, Коми Госсӧветӧн веськӧдлысь Надежда Дорофеева, Россияса Федерация Сӧветӧ пырысьяс Дмитрий Шатохин да Валерий Марков дорӧ. Тайӧ лыдпасъяссӧ вайӧдісны сентябрь 19 лунӧ республикаса юралысьлӧн Общественнӧй приёмнӧйын «веськыд йитӧда» телефон пыр сёрнитігӧн Сыктывкарын Россияса УМВД-лӧн отделысь старшӧй инспектор Наталья Удоратина да УМВД бердса Общественнӧй котырын водзмӧстчысь Алексей Фролов. Кольӧм четвергӧ Рытыв-Войвыв кытшын коронавируса вуджан висьӧм паськалӧмлы паныд тышкасян штаблӧн чукӧртчылігӧн республикаса юралысьлысь удж вӧчысь Владимир Уйба висьталіс Комиын эпидемиялы водзсасьӧм, а сідзжӧ регионса экономикаын да социальнӧй юкӧнын вежсьӧмъяс йылысь. А посёлокса детсадйын зонпоснилӧн ӧні эм позянлун видлыны республикаын медся радейтана спорт сикасын сямсӧ: «Монди Сыктывкарса ЛПК»-кӧд ёртасьӧм кузя сёрнитчӧм серти быдмысь войтырлы ньӧбисны лызьӧн котравны колана эмбур да, тӧвнас быд середаӧ физкультурасӧ нуӧдны ывлаын. Быдсикас гаж йывсьыс пыдісянь тӧдмалӧм могысь пыралі Коми Республикаса правительствоӧн веськӧдлысьӧс вежысь Галина Ивановна Габушева дорӧ, коді таво гожся кык тӧлысьӧн вевъялӧма кытшовтны матӧ став сиктса районсӧ да ачыс вермӧ донъявны йӧзкостса культура сӧвмӧм-выльмӧмсӧ. Сэки буретш кыпалӧмаӧсь Сыктывкарса ЛПК, Печораса ГРЭС да Воргашорса из шом перъян шахта, Усинскын да Вуктылын сӧвмӧма мусир да биару перйӧм, Удораын котыртчӧма вӧр пӧрӧдан сӧветско-болгарскӧй предприятие, республикаса каръясын уджӧ босьтчӧмаӧсь керка кыпӧдан комбинатъяс. Надежда Дорофеева аттьӧаліс регионса юралысь Сергей Гапликовӧс 2019 воын демография бурмӧдӧм могысь зэв тӧдчана мераяс вӧзйӧм-вынсьӧдӧмысь да содтіс, мый и талун Госсӧветысь депутатъяс зільӧны вӧчны ставсӧ, медым миян войвыв муын олысьяс бурас эскӧмӧн видзӧдісны аскиа лунӧ. Ывлаӧ позьӧ петны вит помка серти: бурдӧдысьяслӧн тэрыб отсӧгла шыӧдчигӧн, удж вылӧ мунiгӧн (налы, кодлӧн эм та вылӧ лэдзан кабала – пропуск), матысса лавкаын да аптекаын ньӧбасьӧм могысь, гортса пемӧсъяскӧд гуляйтiгӧн (оланiнсянь 100 метрысь мед абу ылын) да ёг петкӧдiгӧн. –Йӧзлысь, торйӧн нин Ылі Войвылын олысьяслысь, дзоньвидзалунсӧ видзны да ёнмӧдны зэв тӧдчана кыдз регионса да муниципалитетъясса веськӧдлысьяслы, сідз и миян компаниялы, – висьталіс «ЛУКОЙЛ-Коми» ООО-ысь генеральнӧй директорӧс йӧзкӧд йитӧдъяс кузя вежысь Евгения Лясковская. А спа-салонӧ либӧ зарни вылӧ сертификат, шоныд саридз дорӧ путёвка. Фантазияыд, майбыр, тырмӧ, мед сӧмын сьӧмыд вӧлі-а. Сэсся классын колӧ дзоньтасьны, принтерӧ кабала ньӧбны, велӧдысьлысь телефон мынтыны, мед эсэмэскаяс гижис либӧ звӧнитчис бать-мамлы, кутшӧмкӧ мог кӧ суас. Кольӧм вежонӧ республикаса юралысь Сергей Гапликов да «ЛУКОЙЛ-Коми» ООО-са генеральнӧй директор, «ЛУКОЙЛ» ПАО-са президентӧс Коми Республикаын да Ненеч автономия кы-тшын петкӧдлысь Александр Голованев волісны Карпушевкаӧ да ви-дзӧдлісны-донъялісны, кыдзи кыпалӧ выль шӧриныс. Ас кöсйöм сертиныс такöд йитöдын уджö босьтчысьяс разöдöны быд лун колана сёян-юан Айму вöсна Ыджыд тышса ветеранъяслы да вермытöмъяслы, кодъяслы и сiдз нин сьöкыд ветлыны лавкаö, а öнi, кор сэн и тан паськалö коронавирус, олöма войтырлы торйöн нин ёна колö видзчысьны сыысь. Коми парламентӧн веськӧдлысьӧс вежысь Василий Смалий казьтыштіс, мый 2019 вося апрельын вынсьӧдлісны «О некоторых вопросах благоустройства территорий отдельных муниципальных образований в Республике Коми» оланпас, код серти муниципалитетъяслы аслыныс колӧ бырӧдны борщевиксӧ. Кыдзи висьталiс «ЛУКОЙЛ»-лöн волонтёръяс» проектсö дасьтöм-збыльмöдöмын водзмöстчысь, «ЛУКОЙЛ-Коми» ООО-са генеральнöй директорöс йöзкöд йитöд кутöм кузя вежысь Евгения Лясковская, мусир перъян компания зiльö быд ногыс отсавны республикалы водзсасьны корнавируслы паныд тышын. Суомиын ӧти лун лои сиӧма ёрта-ёртлӧн уджын ӧткодьлун-торъялӧмлы – мирын медся ыджыд пу школаын (пудасъярвисалӧн висьталӧм серти) Хирсикампусын вӧлі котыртлӧма Финляндияын да Комиын томуловлӧн олӧмлы сиӧм скайп-конференция да ныв-зонмӧс лыддьысьны ышӧдӧм кузя панельнӧй сёрни. Коми Республика петкӧдліс «Зарнипас» салонлысь сувениръяс, «Коми йӧзӧдчан керка» автономнӧй учреждениелысь «Лок татчӧ» бренда коми гижӧдъяса футболка-толстовкаяс, Зеленечса чипан видзан фабрикалысь да «Кӧр видзысь» овмӧслысь прӧдукция, «Плоды долголетия» компаниялысь Ыбса чай. Таво февраль 25 лунӧ туй сӧвмӧдан комиссиялӧн чукӧртчылiгӧн шуим волыны Сыктывкарӧ, медым гӧгӧрбок донъявны Ухтасянь Печора кар пыр Ненеч кытшӧдз машинаӧн ветлан чорыд веркӧса туй вӧчан уджсӧ да артыштны, уна-ӧ сьӧм ковмас торйӧдны федеральнӧй сьӧмкудйысь сiйӧс эштӧдӧм могысь. Тайӧ, ёртъяс, вывті нин тӧдчана, кор пӧрӧс висьӧм паськалӧмлы водзсасигад колӧ и лигышмунӧм экономика кок йылӧ сувтӧдӧм йылысь мӧвпавны, и дзоньвидзалун видзан юкӧн, кора прӧща, реанимируйтны. Юр висьӧмыс тырмӧ, и быттьӧ дзик некор национальнӧй юалӧмъяс йылысь кывпесны-бызгыны. Февраль помас, кор став мирын пасйӧны Чужан кывлысь лун, Коми Республикаса юралысь бердын искусство гимназияын велӧдчысьяс да велӧдысьяс видеойитӧд пыр аддзысьлісны Калмыкияысь да Башкирияысь тшӧтшъяясыскӧд, тӧдмӧдісны ёрта-ёртсӧ ас культураӧн, медводз, войтырыслӧн ворсӧмъясӧн. Тайӧ тыдалӧ и редакцияса ӧтъёрта котырысь, кытчӧ Сыктывкарысь филологъяскӧд тшӧтш пырӧны и Перымса педагогика университетысь доцент, перым-коми ань Алевтина Степановна Лобанова да Эстонияысь Тартуса университетын финно-угристика да коми кыв велӧдысь Николай Владимирович Кузнецов. Выльлунö республикаса юралысьлысь удж вöчысь Владимир Уйбакöд аддзысьлiгöн регионса правительствоöн веськöдлысьöс вежысь, видз-му овмöсса министр Анатолий Князев висьталiс сылы, став кар-районса школаясысь 1-4 классъясын велöдчысьяслы пö вöзъям сетны вежоннас куимысь 0,2 литр йöв. Сергей Гапликов да Вагит Алекперов чолӧмалісны Усинскын олысьясӧс мирса стандартъяслы быд боксянь лӧсялана выль спорткомплекссӧ восьтӧмӧн, кӧні первой судтаас вӧчӧма 188 видзӧдысьлы трибуна ыджыдысь-ыджыд спортзал, а мӧдас вын-эбӧснысӧ кутасны песны вермасьӧм да дзюдо радейтысьяс. Сиктным паськалӧ-сӧвмӧ, а миянлы, меставывса власьт тэчасын кывкутысьяслы, колӧ водзӧ бурмӧдны йӧзлысь олӧмсӧ, мед быдӧнлы чужан муыс вӧлі медся дона, мед Эжва йывсаяс, торйӧн нин томъяс, эз мунны бур олӧм корсьӧм могысь мукӧдлаӧ, а вужъясисны татчӧ, – кывкӧрталіс Виктор Петрович. Сыктывкарса сӧветӧн веськӧдлысь Анна Дюлӧн висьталӧм серти, кольӧм во гожӧмнас юркарса администрацияысь специалистъяс кӧкъямыслаын казялӧмаӧсь адгум паськалӧмсӧ да та вылӧ индӧмаӧсь муяснас вӧдитчысьяслы, кодъяс пыр жӧ кывкутӧмӧн бергӧдӧмаӧсь лёк быдмӧгсӧ бырӧдӧм могысь став уджсӧ. Дерт, ӧнiя легендаясыс ёна сӧвмӧмджыкӧсь, ӧд шыркӧд йитчӧма карас дзик ставыс: важ изанiн музейын шыръяс изӧны, сӧвтчӧны, артасьӧны-веситчӧны, «Шыр палатаясын» олӧ Шыр сар гӧтырыскӧд, челядьыскӧд да кесъялысьясыскӧд, шыр музейын олӧны мусяр пасьталаысь ваялӧм быдсяма шыръяс да с.в. Ордйысьӧмыслӧн воддза юкӧнас жюри вылӧ донъялӧма да шуӧма медбуръяс лыдын Комилӧн юркарысь Татьяна Политовалысь «Лучшая практика использования цифровых ресурсов в обучении родному языку» да Елена Штремпеллысь «Лучшая методика и практика обучения родному языку» нимпасъясын уджъяссӧ. Медым медводдза лист бокын лыддьысьысь тӧдмасис республика пасьталаын, тшӧтш и тані чужлӧм-уджавлӧм, но талун мӧд регионын олысь аслыспӧлӧс войтыркӧд, кодъяс быдлунъя удж-водзмӧстчӧмнас ышӧдӧны мукӧдӧс нырччыны водзӧ, шедӧдны вермӧмъяс, вӧчны мыйкӧ коланаӧс, сьӧлӧм-лов бурмӧданаӧс. Асланыс дойӧн артистъяс юксисны эз сӧмын «Коми му» газетса корреспонденткӧд, сідзжӧ восьса письмӧӧн шыӧдчисны республикаса юралысь Сергей Гапликов, Коми Госсӧветӧн веськӧдлысь Надежда Дорофеева да депутатъяс, Россия Федерацияса Сӧветӧ пырысьяс Дмитрий Шатохин да Валерий Марков дорӧ. Михаил Борисовичкӧд ме унаысь аддзысьлі, сёрнитім ёнджыкасӧ Коми муысь вежа отечьяс йылысь: Немдінса вичкоысь Дмитрий Спасский, Выльгортса Сретенньӧ храмысь старӧста Ефим Кочев, Важгортса Вӧскресенньӧ вичкоысь псаломщик Михаил Ерогодский да мукӧд кулісны Ен вӧсна, лоины мученикъясӧн. Кодсюрöлы вежöрас дзик пыр и воис «Они сражались за Родину» киноысь серпасыс: чорыда доймалöм салдатöс – Сергей Бондарчукöс – тыш мунанінысь кыскö пыста кодь ичöт, гöн кодь кокни санитарка да кыз синваöн бöрдö: «Кодлы сöмын юрас воöма öш кодь тушаа мужичöйяссö война вылас босьтны?!». На йылысь экран вывсянь казьтыштісны культура керкаын чукӧртчӧмаяслы: комбинатлы сиӧм ыджыд фотовыставка, предприятиеса ветеранъяслӧн рыт, «Монди» котырын зільысьяслӧн да налӧн уджъёртъяслӧн аддзысьлӧм, Сыктывкарса стадионын ыджыд концерт, кӧні сьылісны Юлианна Караулова да Дима Билан. Таво райадминистрацияысь туй овмӧс кузя юкӧнысь специалистъяслӧн «Йӧзкостса бюджет» проектӧ пырӧдчӧмӧн Сӧветскӧйсянь Шӧр улича вылӧ лэччӧм могысь брусчаткаысь тэчасны моски, а культура управлениеын уджалысьяс кӧсйӧны сы пӧлӧн сувтӧдны сиктын важся олӧм йылысь гижӧд-снимокъяса стендъяс. «Кӧйдыс» гаж шымыртіс районса став олысьсӧ да гӧсьтсӧ – зонпоснилы и верстьӧлы позис шойччыны сьӧлӧм сертиыс: пырӧдчывны уна сикас мастер-классӧ, чӧсмасьны пӧсь пӧжасӧн да пражитӧм яйӧн, ньӧбны киподтуя войтырлысь вӧчӧмтор, чеччалыштны да ветлӧдлыштны вӧв-верблюдӧн «Вильшасян грездын». Важ запаснас тырмас тӧвйыны,– кывкӧрталіс Татьяна Васильевна да сетіс Марина Королевалы аттьӧалана гижӧд, сідзжӧ козьналіс совхозлӧн да кооперативлӧн 50 во тыригкежлӧ лэдзӧм книга, кӧні гижӧма и «Монди СЛПК» акционер котырса генеральнӧй директор Клаус Пеллерлӧн кооперативӧ волӧм йылысь. Кольӧм во тырис дас во, кыдзи Кулӧмдін районса администрация да «Монди Сыктывкарса ЛПК» акционер котыр кырымалісны социальнӧя ёртасьӧм йылысь сёрнитчӧм, код серти вӧр промышленносьтса компанияӧн вичмӧдӧм сьӧм вылӧ шуӧма вӧлі збыльмӧдны экономикаын да социальнӧй юкӧнын тӧдчана уджтасъяс. Чум-музейыс лоас Сыктывкарын восьса енэж улын медводдза на аслыспӧлӧс этнокультурнӧй площадкаӧн, кӧні регионын олысьясӧс да гӧсьтъясӧс кутасны пыдісянь да паськыда тӧдмӧдны войвылын олысьяслӧн да кӧр видзысьяслӧн нэмӧвӧйся озыр культураӧн да традицияясӧн, а сідзжӧ нуӧдны мастер-классъяс. «Коми му» газет апрель 23 лунӧ «Оз позь «кывтны, кытчӧ ваыс нуӧ» гижӧдын юӧртліс, мый Владимир Уйба медводз шыӧдчылӧма регионын мупытшкӧсса озырлунӧн вӧдитчан да вӧр-ва видзан министерствоӧ, медым сэні чинаяс ӧтвылысь ставсӧ гӧгӧрбок донъяласны да вӧчасны кывкӧртӧд, восьтыны-ӧ вӧралӧмсӧ. Коми Республикаын, кыдзи и Россия пасьталаын, петкӧдласны январь 27 лунӧ вӧрӧг кытшысь Ленинград мездӧмсянь 76 во тырӧмкӧд йитӧдын «Самое главное в жизни» документальнӧй фильм да котыртласны сэтысь медшӧр героиняяскӧд – фашистъяслӧн кытшӧ веськалӧм Ленинградын олысьяскӧд – веб-трансляция. И сiйö отсöгыс, мый ми вичмöдам налы талун, зэв на этша, артыштны кö, мыйта колö миянлы вöчны налысь олöмсö кокньöдöм-бурмöдöм могысь, — висьталiс «ЛУКОЙЛ»-лöн волонтёръяс» проектöн веськöдлысь, «ЛУКОЙЛ-Коми» ООО-са генеральнöй директорöс йöзкöд йитöд кутöм кузя вежысь Евгения Лясковская. Тайӧ проектсӧ вынсьӧдӧма сы могысь, медым чукӧртны да инавны йӧв сулеяясысь, бытӧвӧй химия сорас да быдсикас юантор улысь дозмукысь полимерысь вӧчӧм пробкаяссӧ да та весьтӧ нажӧвитӧм сьӧмсӧ вуджӧдны «Сила добра» благотворительнӧй фондӧ лёк пыкӧсӧн висьысь челядьлы медицина отсӧг сетӧм вылӧ. Надежда Дорофеева сідзжӧ пасйис, мый «квайтӧд созывса Госсӧветӧ бӧрйысьӧмыс артмис эз кокниа», но век жӧ депутатъяслы удайтчис ӧтувтны выннысӧ исполнительнӧй власьт тэчаскӧд, надзор ведомствояскӧд, экспертъяскӧд да общественнӧй котыръяскӧд, мед дорйыны Комиын олысьяслысь правояссӧ да вӧлясӧ. Конкурсӧ пырӧдчыны вермасны Коми Республикаын да Ненеч автономия кытшын уджалысь некоммерческӧй негосударственнӧй да государственнӧй, муниципальнӧй бюджетнӧй да автономнӧй, а сідзжӧ коммерческӧй организацияяс, общественнӧй котыръяс, меставывса асвеськӧдлан тэчасъяс, профсоюзъяс да торъя йӧз. –Ми зілям могмӧдны культура керкаясӧс став коланаторнас, выльмӧдім нин творческӧй самодеятельнӧй котыръяслысь сценавывса паськӧм, ньӧбим выль музыкальнӧй инструментъяс да оргтехника, и тайӧ ставыс – сӧмын культура учреждениеясын, – пасйис Чилимдін районса сӧветӧн юрнуӧдысь Надежда Воробьёва. Нӧшта ме радейта лыддьысьны, да та вӧсна фронт, тылын олӧм да удж, курыд челядьдыр, войнабӧрся сьӧкыд кад йылысь уна небӧг меным сьӧлӧмӧдз йиджис: Борис Васильевлӧн «Завтра была война», «А зори здесь тихие», Пётр Столповскийлӧн «Дай доброты его сердечку», Иван Тороповлӧн Мелехинлы сиӧм цикл. Делегацияас вӧліны Россияын Финляндияса чрезвычайнӧй да полномочнӧй посол Микко Хаутала, Россия Федерацияын Финляндияса посольствоын, Финн-Россия вузасян палатаын, Финляндияса вӧр промышленносьтлӧн федерацияын, «ССИ Инжиниринг» АО-ысь, «Valmet», Ponsse да мукӧд нималана компанияын уджалысьяс. И со тані ясыда петкӧдчис, мый чинаяс сьылӧны ӧтитор – кутшӧм бура найӧ уджалӧны да кутшӧм лӧсьыда миянлы овсьӧ, а збыльвылас мытшӧд-падмӧгыс чинӧм пыдди воысь-во содӧ да ёсьмӧ: выльӧн дзоньталӧм туйяс дзик пыр жугласьӧны-киссьӧны, видз-му овмӧс эндӧ, а коми кывлӧн тӧдчанлуныс ӧтарӧ вушйӧ-бырӧ. Сӧмын меным ӧтитор абу гӧгӧрвоана: ставсӧ кӧ тайӧс вӧчӧма прӧстӧй йӧзлӧн водзмӧстчӧмӧн да сідз шусяна «Народнӧй бюджет» весьтӧ, мыйла сэн и тан мыччасьӧны чинаяс, кодъяс асланыс зептысь татшӧмтор вылас ни ӧти ур оз вичмӧдны, ни унджыкысьсӧ весиг оз тӧдны, мый збыльвылас колӧ сикт-карын олысьлы?! Комиысь национальнӧй политикаса министр Галина Габушевалӧн висьталӧм серти, тайӧ музейыс сетас позянлун регионса войтырлы бурджыка тӧдмасьны республикаса войвылын кӧр видзысьяслӧн олӧмӧн да уджӧн да такӧд тшӧтш ёнмӧдас регионын уна сикас войтырлысь ӧтувъялунсӧ да ӧта-мӧд костаныс бур йитӧдъяссӧ. Найӧ пыдісянь туясьӧмаӧсь архивъясын да аддзӧмаӧсь документъяс, кодъяс отсалӧны бергӧдчывны кольӧм кадас, войналӧн медводдза лунъясас да гӧгӧрвоны, мыйла Ленинград веськаліс фашистъяслӧн кытшӧ, а сідзжӧ кодъяс асьнысӧ жалиттӧг мый вынсьыс вӧчисны ставсӧ, медым карыс кутчысис да эз сетчы вӧрӧглы. Быдсикас техника да программа кокньӧдӧны быдлунъя тӧжд-мог да удж, гажӧдӧны миянӧс, и весиг он куж мӧвпыштлыны, кыдзи эськӧ овлісны ӧтуввез да смартфонтӧг кутшӧмкӧ 10-20 во сайын на. А думыштчылінныд-ӧ ті, мый выль пӧлӧс техника пуктӧ ыджыд пай войтырӧс неминучаысь дорйигӧн, дерт, морт отсӧгӧн?.. Юркарса администрацияысь экономика да анализ управлениеӧн веськӧдлысь Лариса Туркова, асшӧр удж да вузасьӧм кузя отделысь инспектор Максим Братусь да Комиын Роспотребнадзорлӧн управлениеысь отделӧн веськӧдлысь Андрей Сорокин юӧртісны, кыдзи найӧ водзсасьӧны оланпас торкалӧмӧн вузасьысьяслы паныд. «Единая Россия» ютырлысь «Народный контроль» уджтас збыльмӧдысьяс волӧмаӧсь республика пасьталаын кӧкъямысдасысь унджык лавкаӧ, тшӧтш и федеральнӧй компанияяслӧн вузасянінъясӧ, медым видзӧдлыны, оз-ӧ торкавны сэні йӧв да йӧлысь вӧчӧм вӧлӧга выль ногӧн иналӧм кузя Россияса правительстволысь шуӧмсӧ. 2020-ӧдсӧ Россияын йӧзӧдӧма Паметь да Слава воӧн, и Ыджыд Вермӧмсянь 75 тырӧмкӧд йитӧдын торйӧн нин тӧдчана кокньӧдны-бурмӧдны олӧмсӧ вӧвлӧм фронтӧвикъяслысь, тылса труженикъяслысь, война кадся челядьлысь, кодъяс фашизмлы паныд вир кисьтана чорыд тыш-косьын и тылын асьнысӧ жалиттӧг дорисны Победа. Фестиваль мунан лунъясӧ Россияса культура министерство отсӧгӧн «Коми войтыр» ӧтмунӧм котыртліс «Вунӧдӧм киподтуй» уджтас, кӧні ассьыныс сямсӧ петкӧдлісны дорччысьяс, гырнич вӧчысьяс, дӧра мичмӧдысьяс, пуысь вӧчасьысьяс, сюмӧдысь да баддьысь дозмук кыысьяс, йӧзкостса шылада инструмент мастеритысьяс. Журналлӧн медводдза петасӧ пыртӧма 19 статья, найӧс гижысьясыс — кывтуялысьяс (О.Н.Баженова, Н.И.Ваттулева, В.М.Лудыкова, Г.А.Некрасова, Г.В.Пунегова, О.И.Некрасова да мукӧд), коми литератураӧ да фольклорӧ пырӧдчысьяс (Н.В.Горинова, Е.В.Ельцова, Г.К.Лисовская, Е.В.Остапова, А.Н.Рассыхаев да мукӧд). Колӧ: пластилин, гуашь, мый вылын кутам тэчны композиция – шуам, тасьті, туалетнӧй кабалалӧн топыд картонысь туба-шӧрыс, апельсин-мандарин-лимонлысь водзвыв косьтӧм кыш, ножич, кисточка, ПВА клей, коръяс вылӧ уна рӧма дӧра, фетр, нетканка, гӧн (шерсть) да композиция мичмӧданторъяс (кор, тусь, нитш). 2019 воын юясӧ арпиян лэдзалӧмӧ тшӧтш пырӧдчӧмаӧсь «Монди СЛПК»-ысь шӧр экологӧс вежысь Елена Стафеева, республикаса ихтиологъяс, а сідзжӧ чери кыйӧм кузя федеральнӧй агентстволӧн Рытыв-Войвыв управлениеын, Коми Республикаса видз-му овмӧс министерствоын, «Главрыбвод» ФГБУ-лӧн Коми филиалын зільысьяс. Коми Республикаса правительствокӧд ёртасьӧм йылысь сёрнитчӧм серти «ЛУКОЙЛ» компаниялӧн сьӧма отсӧг весьтӧ тані лэптӧны детсад да бурдӧдчан амбулатория, кӧні матысса кадӧ нин медицина услугаясӧн кутасны могмӧдны оз сӧмын Щельябӧжын, но и матысса грездъясын – Закарваньын, Прасканын, Кушшорын олысьясӧс. «Туту.ру» агентство дас квайт во сайын нин босьтчылӧма йӧзӧдны ӧтуввезйын электричкаяслысь, самолётъяслысь, поездъяслысь вӧрзьӧдчан-мунан кадсӧ.Автобусъяслысь расписаниесӧ дасьтігӧн казялӧмаӧсь, Россияын пӧ вель уна сикт-карлысь нимсӧ аддзан-кылан да, вомыд ачыс паськалӧ-нюмдӧ — сэтшӧм тешкодьӧсь найӧ. Светлана Витальевна сьӧлӧмсяньыс да вель дыр висьтавліс миянлы районса медваж карвывъяс, медважӧн овмӧдӧм коми сиктъяс йылысь, тӧдмӧдіс торъя жыръясӧ лӧсьӧдӧм петкӧдланторъясӧн – крестьянинлӧн, ыстӧм немечьяслӧн оланінӧн, велӧдан классӧн Айму вӧсна Ыджыд тыш вылӧ ветлысьяслы сиӧм инӧн, уна мукӧдторйӧн. Коми Республикаса правительствокöд социальнöя ёртасьöм йылысь сёрнитчöм серти «Монди Сыктывкарса ЛПК» быд во вичмöдö сьöм туйяс дзоньталöм-нюжöдöм, сиктса (Кöрткерöс, Кулöмдін, Сыктыв, Сыктывдін, Койгорт, Луздор, Удора) да юркарса Эжва районъяслы отсалöм, регионын спорт да социальнöй юкöн сöвмöдöм вылö. Талун ми кутам збыльмӧдны ассьыным уджтасъяс найӧс ӧтув видлалӧмӧн да сійӧс тӧд вылӧ босьтӧмӧн, мый шуис вӧчны Россияса президент Владимир Путин миян странаын олысьяслысь нэмсӧ нюжӧдӧм да дзоньвидзалунсӧ ёнмӧдӧм кузя нацпроектъяс весьтӧ, — тӧдчана документсӧ кырымалӧмкӧд йитӧдын висьталіс Сергей Гапликов. Государственнӧй Сӧветӧн веськӧдлысь Надежда Дорофеевакӧд да сійӧс первой вежысь Александр Макаренкокӧд уджмогъяс кузя аддзысьлігӧн Сергей Гапликов тӧдчӧдіс, мый исполнительнӧй власьт тэчасӧн веськӧдлысьяс и водзӧ кутасны видлавны республикаын олысьяслы тӧдчана став могсӧ да юалӧмсӧ парламентарийяскӧд ӧтув. Кызь лист бока буклетын вӧзйӧм вежсьӧмъяссӧ юкӧма дас кык пельӧ: семья, социальнӧй юкӧн, медицина, страналӧн асшӧрлун, Россиянымӧс сӧвмӧдӧм, уджалысь мортӧс дорйӧм, му-васа озырлун видзӧм, пемӧсъяс вӧсна кывкутӧм, волонтёръяслы отсӧг, культура видзӧм, наукалы отсалӧм, власьт бердӧ сӧмын патриотъясӧс сибӧдӧм. «Народный контроль» уджтаслӧн общественнӧй сӧветӧн веськӧдлысь Максим Абдулинлӧн висьталӧм серти, бур, мый лавка кутысьяс пиысь унаӧн асьныс водзмӧстчӧмаӧсь да йӧзӧдӧмаӧсь вузасянінас йӧв да йӧлысь вӧчӧм вӧлӧга иналан джадж-витринаясас Россияса правительстволӧн шуӧмкӧд йитӧдын ньӧбасьысьлы колана да тӧдчана юӧрсӧ. Ичӧт классъяссянь нин челядь велӧдчӧны мичаа ветлыны стройӧн, колана ног командуйтны, гӧлӧс пуктӧмӧн мытшъявтӧг рапортуйтны, неминуча дырйи мыччыны ёртыслы отсӧга ки, дорйыны пӧгибысь асьсӧ, сюся уджавны компасӧн, вошласьтӧг гежмавны пармаяг, кад воштытӧг дасьтыны бипур да кужӧмӧн косьтыны сы дорын кӧтасьӧм кӧлуй. Жюриӧ пырысьяс — «Югӧр» студияысь звукорежиссёр Игорь Желобнев, «BEAT MAKERS» котырӧн веськӧдлысь Евгений Лисовский, «Ручеёк» сьылан котырӧн веськӧдлысь Александра Шляхтова да Россияса гижысь котырӧ пырысь Ольга Баженова — эз сӧмын донъявны сьылысьясӧс, но и висьталісны, кыдзи позьӧ енбинысӧ водзӧ бурмӧдны-сӧвмӧдны. «ЛУКОЙЛ-Коми» ООО-ысь генеральнӧй директорӧс йӧзкӧд йитӧд кузя вежысь та дырйи пример вылӧ вайӧдіс Сыктывкарын 2019-2020 воясӧ шорт-трекын да роликӧн котралан спортын ордйысьӧмъяс нуӧдӧм кузя проект, кодӧс дасьтӧма Коми Республикаын конькиӧн котралан спорт кузя федерацияса исполнительнӧй директор Станислав Пономарёв. Емдін районын «Народнӧй бюджет» уджтас серти бӧръя вояснас збыльмӧдӧмаӧсь 82 проект: сувтӧдӧ-маӧсь Айму вӧсна Ыджыд тышын усьӧмаясӧс казьтылан пасъяс, лӧсьӧдӧмаӧсь челядьлы ворсанінъяс да спортплощадкаяс, дзоньталӧмаӧсь машинаӧн ветлан туйяс да школа-детсад, культура керкаяс, сӧвмӧдӧмаӧсь видз-му овмӧсын ичӧт бизнес. «Коми му» газетлӧн воддза номерас гижлім, мый неважӧн Сыктывкарын связь, юӧр сетан технологияяс да СМИ-яс бӧрся видзӧдан службаӧн да Рытыв-Войвыв федеральнӧй кытшын Роскомнадзор управлениелӧн меставывса тэчасъясӧн веськӧдлысьяслӧн чукӧртчылӧм дырйи сёрни вӧлі тыр арлыдтӧмаясӧс ӧтуввезйын шогмытӧм юӧрысь дорйӧм йылысь. Кольӧм лунъясӧ «Монди СЛПК» акционер котырын вӧрӧн вӧдитчан службаысь сертификация да экология юкӧнса начальник Марина Королевакӧд да юрнуӧдысь инженер Кристина Сидинакӧд аддзысьлігӧн райадминистрацияысь чина йӧз висьталісны, мый вӧчӧма кольӧм каднас комбинат отсӧгӧн да мый шуӧма ӧтув зільӧмӧн збыльмӧдны матысса воясӧ. Та пӧрйӧ жюриын – театровед, критик, драматург, Белградса университетын ӧнія драматургия кузя профессор Драгана Бошкович, коді ӧтпырйӧ донъялӧ мир пасьталаысь 40 фестиваль, а сідзжӧ театральнӧй критик, журналист, «Страстной бульвар» журналын да «Российская газетаын» уджалысь Павел Подкладов, Краснодарысь Вера Сердечная. Майбыр, быдӧнлы позис бӧрйыны аслыс сьӧлӧм вылӧ воанатор: лыйсьыны ньӧввужйысь, шенасьыштны мечӧн, йӧктыштны, пӧльтыштны быгйысь гадь, ветлӧдлыштны ходулиӧн, чеччалыштны батут вылын, вӧчасьыштны кос турунысь, дорны кӧрт лэбачӧс, журъялыштны мото- да квадроциклӧн, веж кӧ петас – чӧсмасьыштны юмов ватаӧн да пражитӧм яйӧн. Нималана коми поэтъяс Серафим Поповлысь, Альберт Ванеевлысь, Виктор Кушмановлысь война йылысь кывбуръяссö видео вылö лыддисны Коми Республикаса народнöй артистка Алёна Сметанина, Коми Республикаса заслуженнöй артистка Елена Чувьюрова, артистъяс Андрей Засухин, Ангелина Шахова, Тимур Смирнов, Валериан Канев, Данил Чудов. А куим нёльӧд пайсӧ веськӧдны челядьӧс сӧвмӧдӧм вылӧ, медым найӧ вермисны Сыктывкарӧ и Москваӧ, Санкт-Петербургӧ и мукӧдлаӧ ветлыны, музей-театрӧ волыны; ас республикаӧн тӧдмасьны – Уралӧ походӧн ветлыны, Тима Веньлӧн чужанінӧ, «Луд», «Менам муза» гаж вылӧ волыны; медбур велӧдчысьяслы «Артекӧ», «Орлёнокӧ» путёвка ньӧбны. –Комилы сё во тыран воӧ финн-йӧгра войтырлӧн «ШаньгаФест» кыпыд гаж дырйи Сыктывкарса медбур ресторанъясын да Ыбса финн-йӧгра этнопаркын вит лун чӧсмӧдлам республикаын олысьясӧс да гӧсьтъясӧс карел, ижора, удмурт, мари, финн да, дерт жӧ, коми войтырлӧн сёян-юанӧн, – висьталіс регионысь культураса министр Мария Балмастова. Налӧн юалӧмъяс вылӧ вочавидзисны вермытӧм томуловлӧн «Надежда» реабилитация отделениеӧн веськӧдлысь Нелли Надточей, сэтчӧс социальнӧй удж кузя специалист Елена Калинина, Сыктывкарса кага керкаысь главнӧй врач Светлана Захарова, семьялы да челядьлы социальнӧй отсӧг сетан Сыктывкарса шӧринысь юрисконсульт Константин Моисеев. Таво тайӧ жӧ уджтас сертиыс эрд вылас сувтӧдісны мраморысь вӧчӧм книга, кӧні вайӧдӧма Эжва йывса нималана гижысь Василий Лодыгинлысь чужан мулы сиӧм кывбурсӧ, орччӧн – «коз пу вылын ур» (вӧрса тайӧ пемӧссӧ серпасалӧма Кулӧмдін районса герб вылын), вӧчӧны сцена, сувтӧдасны шойччан лабичьяс, содтӧд на и гӧгӧрыс бура югзьӧдасны. Гимназистъяс Генрих Немчинов, Дарья Вокуева, Валентин Булышев, Кира Сорокина, Дана Белых, Иван Балин англия кывйӧн висьталісны гӧсьтъяслы изьвасалӧн «Луд» гаж, Кулӧмдін районысь Кадам ты, Сыктывдін районса Сёйты грездысь вежа Модестлӧн часовня, а сідзжӧ коми вӧралысьяслӧн кыйсьӧм, перымса зверинӧй стильын вӧчӧм видзӧгъяс йылысь. Тайö да мукöд юалöм вылö март 25 лунö регионса юралысьлöн Общественнöй приёмнöйын «веськыд йитöда» телефон пыр сёрнитігöн вочавидзисны Коми Республикаса инвестиция, промышленносьт да тран-спорт министерствоысь юкöнöн веськöдлысь Владимир Котов да юркарысь öтиöд номера автотранспортнöй предприятиеöн (САТП) юрнуöдысь Дмитрий Чепурнов. Зэв ыджыд удж бергӧдісны и сиктса водзмӧстчысь аньяс: Галина Александровна Матвеева да сылӧн енбиа нывъясыс – Любовь да Екатерина, Еликонида Николаевна Лютоева, Лидия Андреевна Одинцова, Людмила Егоровна Калимова (гаж кежлӧ сійӧ дасьтіс ассьыс выставка) да, дерт жӧ, сиктса культура керкаӧн веськӧдлысь Галина Константиновна Семукова. Ставныслӧн сьӧлӧмыс висис мам кывлӧн аскиа лун вӧсна, ӧд унджыкыс зільӧны велӧдан юкӧнын, да быд лун налы паныдасьлӧны падмӧгъяс: кӧнкӧ оз тырмы велӧдчан небӧг, методикаысь пособие, велӧдан программа. Изьва районса Изьвавом сиктын этшатӧг кызь во сайын нин гымньӧв лыйӧмысь школаыс сотчылӧма, да сэксянь челядьӧс велӧдӧны вӧвлӧм лавкаын. Гӧрд знамя дорын Юлия Корецкая, Виолетта Данилова, Наталья Шахова, Аделина Шешукова, Виктор Кутькин, Иван Паутов, Богдан Костюк, Захар Некрасов, Дарья Савельева да Дана Быстрова ветеранъяс да ёртъяс водзас кӧсйысисны став вынсӧ пуктыны Айму дорйысьяс йылысь паметь видзӧм могысь да тшӧтш и олӧма йӧзлы отсасьны, Паметь вахтаяс вылӧ ветлыны. Ӧти пельӧсын кабалаысь вӧчасьӧны, мӧдын – давленньӧ мерайтӧны, коймӧдлаын – чача бӧрйӧны, нёльӧдлаын – кӧлуй мурталӧны, витӧдлаын – би кусӧдчысьяслӧн мотоцикл вылын снимайтчӧны, квайтӧдлаын – небӧг ньӧбӧны, сизимӧдас – шашки-бильярдӧн ворсӧны, кӧкъямысӧдас – кроликӧн нимкодясьӧны, ӧкмысӧдас – поездӧн рулитӧны, дасӧдас – зиль-зёльӧн ворсӧны. Мыйкӧ колис-ӧ ты-юын, кыдзи содтыны-рӧдмӧдны черисӧ, висьталісны республикаса видз-му овмӧс да потребительяслӧн рынок министерствоын скӧт видзӧм, аквакультура да племеннӧй удж кузя отделӧн веськӧдлысьӧс вежысь Иван Лапин да Коми наука шӧринын Биология институтысь ихтиология да гидробиология котырӧн юрнуӧдысь Александр Захаров (снимок вылын). Ыджыд Вермӧмсянь 75 во тырӧмкӧд йитӧдын тайӧ сьӧма отсӧгыс вичмас Комиын 3.773 олысьлы, на лыдын 116-ыс – Великӧй Отечественнӧй войнаса участникъяс да инвалидъяс, 774-ыс – войнаса участникъяслӧн да инвалидъяслӧн дӧваяс да дӧвечьяс, 42-ыс – блокадаӧ веськалӧм Ленинградын олысьяс, 223-ыс – концлагеръясысь узникъяс, 2.618-ыс – тылын уджалысьяс. Изьва районын чужисны Олимпиадаса чемпионъяс: Діюрысь Александр Ануфриевлы Хельсинкиын гожся Олимпиада дырйи 10.000 метр котӧртӧмысь вичмис эзысь медаль, Мокчойысь Раиса Сметанина Инсбрукын Олимпиада дырйи шедӧдіс кык зарни медаль – лыжиӧн 10 километр да эстафетаын котӧртӧмын, Бакурысь Dасилий Рочев Лейк-Плесидын эстафета котӧр-тӧмын – тшӧтш зарни. Коми сьыланкыв да кывбур, збыль чумын коми пими да лямпа, республикалӧн пазл-карта да вӧралысьяслӧн лунпас-календарь, «Югыд ва» национальнӧй парк, ки помысь вӧчӧмтор да небӧг, войвывлы сиӧм викторина – ставсӧ тайӧс позис аддзывны-кывлыны-тӧдмавны коми площадкаын, кодӧс котыртіс Рыбинскын миян землячество сійӧн юрнуӧдысь Инга Сидоровалӧн водзмӧстчӧмӧн. Медым мыйкӧ вежны прӧмыслӧвӧй либӧ любительскӧй чери кыян правилӧясын, шуам, кымын вугыр позьӧ кӧртавны жилка помас – ӧтиӧс али кыкӧс – колӧ сёрнитчыны татчӧс министерство-ведомствосаяскӧд, сэсся Москваса да Санкт-Петербургса чинаяскӧд, та бӧрын шыӧдчыны Госсӧветса депутатъяс дінӧ, и налӧн кывкӧртӧд вылӧ мыджсьӧмӧн юралысьным нин вынсьӧдӧ ассьыс индӧд. «Изьватас» ӧтмунӧмӧн воддза веськӧдлысьыс Валентина Ивановна Ануфриева ас кадӧ пуктыліс мог ӧтувтны мукӧд регионысь став изьватассӧ, а сэсся сылысь туйвизьсӧ водзӧ нуӧдысь Николай Васильевич Рочев азыма ветлӧдліс Россияса регионъясті, ёна ышӧдіс-кыпӧдіс том изьватасӧс, котыртліс торъя семинаръяс, тӧдмӧдіс найӧс пӧль-пӧчыслӧн чужан мунас, Изьва сиктнас. Тайӧ сьӧм вылас уна бурсӧ да йӧзлы коланасӧ лоӧ вӧчӧма, шуам, Ухтаын ньӧбасны карса планетарийӧ выль оборудование, Печораын да Сосногорск районса Улыс Одесын восьтасны компьютернӧй классъяс, Коми Республикаса детсадъясын да школаясын водзӧ збыльмӧдасны челядьӧс робототехникаӧ велӧдӧм кузя проектъяс, Ненеч автономия кытшын лӧсьӧдасны творческӧй мастерскӧй. Республикаса юралысь Владимир Уйба аддзысьліс вермытӧм челядя бать-мамлӧн ставроссияса котырысь Комиын юкӧнӧн веськӧдлысь Юлия Белоусовакӧд, Коми Республикаын челядьлысь инӧдъяс дорйысь Татьяна Козловакӧд, регионса правительствоӧн веськӧдлысьӧс вежысь Лариса Карачёвакӧд, министерство-ведомствоын, медицинаын да сьӧм водзӧсалан организацияясын уджалысьяскӧд. Вичкодорсянь тыдалӧ гӧгӧр зэв ылӧдз, лӧзалысь пармаыс гыалӧ-лолалӧ, а сиктсӧ асыкалӧма чукыльӧн визувтысь Сыктыв ю. Вӧлі буретш середа, да Койгортын котыртӧма вӧлі уна йӧза базар: матігӧгӧр сиктъясысь воалӧмаӧсь йӧз донтӧмджыкысь ньӧбны быдторсӧ сэтчӧ тӧдӧмысь воалӧм коммерсантъяслысь, сёян-юан да паськӧмсянь духи-майтӧгӧдз, ог нин гаралӧй гортса кӧлуй йылысь. Надежда Быковская талун Коми Республикаын мортлысь право дорйысь, Таня Деменко зільö Кöрткерöс районса администрацияын, Нина Коюшева – Коми Республикаса юралысьлöн районса общественнöй приёмнöйын, Саша Доронина – детсадйын, Лена Худяева – поштаын, Женя Казаковлöн асшöр ичöтик бизнес, Анжелика Елфимова öні «Чушканзі» журналын главнöй редактор, ме со «Коми муын». Асьсӧ сійӧ шуліс сиктса ногӧн Петыр Саньӧӧн, весиг ӧткымын гижӧд кырымавліс тайӧ нимнас, а рӧдвужыс да тӧдсаясыс шулісны сійӧс радейтӧмӧн, меліа — Сандраӧн либӧ Саняӧн. Висервожысь петавлӧм морт, сійӧ, кӧть и дыр кад чӧж томдырсяньыс оліс да уджаліс карын, кар дорас, буракӧ, сідз эз и велав, эз сибав — сьӧлӧмыс тай пыр вӧзйысис—нетшкысис сиктӧ-а, чужан Ыджыдвиддзас.» Алгебра, геометрия, физика, химия велӧдӧ, на йылысь неважӧн на нинӧмсӧ эз тӧд, гырысь детинаяслӧн сёрниысь сӧмын нимъяссӧ кывлывліс, а ӧні мыйсюрӧ и ачыс гӧгӧрвоыштӧ нин, контрольнӧйяс вылад юр жуглана задачаяс решайтны кужӧ, оз кольччы мукӧдсьыс, ӧд аслас классын лыддьыссьӧ оз бӧръяяс лыдын, велӧдысьяс корсюрӧ ошкыштлӧны весиг, а тайӧ видӧм дорсьыд зонлы ёна кажитчӧ.» Телевидениеӧ воӧны том йӧз, кодъяс, тыдалӧ, оз аддзыны коми да роч кыв костын торъялӧмсӧ, та вӧсна зэв тшӧкыда вӧчӧны рочысь мисьтӧминик калька, шуам, Сувтлам реклама вылӧ, Кольччӧй миянкӧд, Аски лунвыв районъясын усяс неыджыд лым. Некор на олӧма коми йӧзлысь ме эг кывлы ни неыджыд лым, ни ыджыд лым кывтэчассӧ, тайӧ артмӧма рочысь мускыльтӧм небольшой снег кывтэчасысь. Нӧшта казьтыштам, мый утка-дзодзӧг вылӧ Луздор, Койгорт да Сыктыв районъясын позьӧ кыйсьыны май 1-10 лунъясӧ, Сыктывдін, Кӧрткерӧс, Емдін, Княжпогост, Удора районъясын да Сыктывкар гӧгӧрын — май 5-14, Кулӧмдін, Мылдін районъясын, Сосногорскын, Ухтаын да Вуктылын — май 11-20, Чилимдін, Изьва районъясын, Печораын да Интаын — май 14-23, а Воркутаын да Усинскын — май 19-28 лунъясӧ. Кыдз висьталіс Роспотребнадзорлӧн управлениеысь отделса главнӧй специалист-эксперт Галина Панчева, налӧн специалистъяс кольӧм во урчитӧм кадӧ волӧмаӧсь 94 предприятие-организацияӧ, на лыдын «Войвыв Изса аэронавигациялӧн» филиалӧ, «Воркутауголь» да «Монди Сыктывкарса ЛПК» акционер котыръясӧ, «Пригороднӧй», «Газпром трансгаз Ухта», «Лузалес», «Воркутаса ТЭЦ», «УТТУ» ООО-ясӧ да мукӧдлаӧ. Сьöлöм вöрзьöдöны сьыланкывъяс: «Синявиноса нюр» да «Турияс бöрдöны» (шыладыс Марк Новосёловлöн, кывъясыс Василий Лодыгинлöн), «Ловъяяслы» да «Воис ыджыд война вылысь морт» (шыладыс Владимир Горчаковлöн, кывъясыс Альберт Ванеевлöн), «Важ фотояс» (шыладыс Михаил Оверинлöн, кывъясыс Валерий Вьюхинлöн, комиöдiс Альберт Ванеев), а сiдзжö коми кыв вылын нималана «День Победы» (вуджöдлiс Владимир Тимин). Неважöн ми, Одыбса ветеранъяслöн сöветö пырысьяс, олöма йöзлöн тайö котырнас юрнуöдысь Галина Валентиновна Ногтевакöд да сиктса администрацияöн веськöдлысь Нина Степановна Изъюровакöд волiм война кадö тылын мырсьысь-уджалысьяс дорö гортаныс да бы-дöнöс кыпыда чолöмалiм матыстчысь Победа лунöн, пысалiм морöсаныс Ыджыд Вермöмсянь 75 во тырöм-кöд йитöдын юбилейнöй медальяс, сетiм юмов козинъяс да ловъя дзоридзьяс. Став воӧм юалӧмсӧ ми видлалам да вочакыв сетӧм могысь шыӧдчылам отсӧг-гӧгӧрвоӧдӧмла лӧсялана министерство-ведомствоӧ: Коми Республикаса удж, занятосьт да социальнӧя доръян, йӧзлысь дзоньвидзалун видзан, пы-тшкӧсса делӧяс министерствоясӧ, Россия Федерацияса Пенсия фондлӧн Коми юкӧнӧ, регионын мортлысь право дорйысь уполномоченнӧй, Общественнӧй палатаӧ пырысьяс дорӧ, вермытӧмъяслӧн республикаса котырӧ да мукӧдлаӧ. Форум вылӧ ветліс и Комиысь котыр, кӧні вӧліны республикаса правительствоӧн веськӧдлысьӧс вежысь, энергетика, жилищно-коммунальнӧй овмӧс да тарифъяс кузя министр Константин Лазарев, му-васа озырлунӧн вӧдитчӧм да вӧр-ва видзӧм кузя министр Роман Полшведкин, стрӧитчӧм да туй овмӧс кузя министрӧс вежысь Эдуард Слабиков, Воркутаса мэр Игорь Гурьев, Рытыв-Войвыв кытшын Коми представительствоӧн юрнуӧдысь Валерий Козлов. Роспотребнадзор вӧзйӧ бӧрйысян участокӧ мунігӧн босьтны сьӧрсьыд паспорт, маска, перчатки да ручка; участокын мукӧд йӧз дорӧ 1,5-2 метрысь матӧджык сибӧдчыны оз ков; паспортсьыд снимоксӧ видзӧдлігӧн маскатӧ ковмас пӧрччывны, та дырйи паспорттӧ участокса комиссияӧ пырысьлы сетны оз ков; гӧлӧсуйтанінын 15 минутысь дырджык овны оз ков; участокысь петігӧн маскатӧ да перчаткитӧ колӧ шыбитны вевта контейнерӧ, а китӧ зыравны антисептикӧн. Кывкӧртӧдас шуис, мый конференция бӧрйис «Коми войтырлӧн» Сыктывкарса юкӧнлӧн исполкомӧ 34 мортӧс, съезд вылӧ (сійӧ лоас локтан вося февральын) – 50 делегатӧс, а финн-йӧгралӧн ставмирса конгресс вылӧ (сійӧс чукӧртласны локтан гожӧм Тартуын) Сыктывкарса комияссянь ветласны Марина Федина да Алексей Рассыхаев, висьталасны сэні ӧтуввезйын чужан кывйӧн вӧдитчӧмсӧ паськӧдӧм да комиӧн и рочӧн сёрнитысь посни челядьӧс быдтӧм-велӧдӧм йылысь. Сідз, таво компанияыслӧн отсӧг весьтӧ шуӧма вӧлі кыпӧдны «Югдӧм» спортком-плекслысь мӧдӧд корпус да босьтчыны дзоньтавны Усинскса аэропортысь самолётъяслы пуксян-кыпӧдчанін, стрӧитны Чилимдін районса Мӧскашор сиктын концерт петкӧдлан зала да библиотекаа социокультурнӧй шӧрин, Усинск районса Мутнӧй Материкын да Щельябӧжын бурдӧдчан амбулаторияяс, Ухта бердса Ярега посёлокын уялан-варччан бассейна физкультурно-оздоровитель-нӧй комплекс. Фестивальӧ пырӧдчысьяслысь уджъяссӧ таво донъялӧны Коми Республикаса, Россияса да Финляндияса киноын да искусствоын водзмӧстчысь войтыр: нималана драматург, Россияса театрын уджалысьяслӧн да Россияса гижысьяслӧн котыръясӧ пырысь Любовь Терентьева (Сыктывкар); «Коми йӧзӧдчан керкаӧн» веськӧдлысь, коми кыв сӧвмӧдӧмлы сиӧм уна сикас уджтас дасьтысь-збыльмӧдысь Инесса Орёл (Сыктывкар); журналист, кинодокумен- талист Аслак Палтто (Финляндия, Лемменйоки). Отрядса боечьяс лыдӧ век кежлӧ пасйӧмаӧсь Николай Кузьмич Лошаковӧс, коді 1943 вося августын немечьяслысь «Шторх» самолёт пышйӧдӧмӧн мездысьӧма пленысь; Циля Израилевна Зильбергӧс, Н.К.Лошаковлысь биографиясӧ туялысьӧс; Иван Петрович Конюховӧс, 28-ӧд дивизияса ветеранъяслӧн сӧветӧн вӧвлӧм юрнуӧдысьӧс; Иван Петрович Михайловӧс, Псков обласьтысь «Гвоздика» корсьысян отрядӧн медводдза веськӧдлысьӧс («Гвоздикаса» да «Наследиеса» боечьяс уна во нин ӧтлаын уджалӧны Паметь вахта дырйи). Комисянь делегацияын фестиваль вылас вӧліны Россияса Рытыв-Войвыв кытшын республикалӧн представительлысь удж вӧчысь Валерий Козлов, национальнӧй политикаса министр Галина Габушева, Санкт-Петербургын комияслӧн «Неватас» землячествоӧн веськӧдлысь Александр Терюков, Ленинград обласьтын коми землячествоысь нырщик Валентина Зезегова, «Дзоридз» ансамбль, «АртКолорит» творчество керкаӧн веськӧдлысь Алексей Полубояров, Санкт-Петербургса да Ленинград обласьтса коми землячествоясын водзмӧстчысьяс. Тайӧ концерт дырйиыс Марк Новосёловӧс чолӧмалісны Россияса заслуженнӧй да Коми Республикаса народнӧй артистка Альфия Коротаева, Коми Республикаса народнӧй артистка Вера Булышева, Коми Республикаса заслуженнӧй артистка Виктория Пыстина, филармонияса солисткаяс Екатерина Курочкина да Ольга Кравцова, а сідзжӧ «Асъя кыа» ансамбльлӧн хор да сэтысь солистъяс – Коми Республикаса народнӧй артист Анатолий Смирнов, Коми Республикаса заслуженнӧй артистъяс Игорь Маткаримов да Валентина Ковальчук, кодъяскӧд сійӧ уна во нин ёртасьӧ. Сійӧс нуӧдӧмӧ ассьыныс пай пуктісны тшӧтш финн-йӧгра этнокультура парк, Россияса финн-йӧгра культура шӧрин, Коми Республикаса войтырлӧн Ёртасян керка, йӧзкостса творчество шӧрин, регионса искусствояс колледж, Коми Республикаса Национальнӧй галерея, «Югӧр» шӧрин, В.Савин нима драма театр, вужвойтырлӧн шылада-драмаа театр, Сыктывдінса Зеленечысь культура керка, Сыктывкарса шойччан да кино петкӧдлан «Октябрь» шӧрин, юркарса да Эжваса коми культура шӧринъяс, Кулӧмдін районса культура керка, Н.М.Дьяконов нима литературно-театральнӧй музей. — Медводз сетам Россия Федерацияса гражданинлысь выль либӧ вежам важмӧм нин паспорт, регистрируйтам, кытчӧ мортыс локтӧма кад кежлӧ, либӧ кӧсйӧ овны дырджык да, сетам разрешение, чукӧртам адреса да справкаа юӧр, сетам мый вӧсна кӧ мӧдлаӧ овмӧдчысьлысь сідз шусяна статус, нуӧдам суйӧрсайсаяслысь миграция учёт, лӧсьӧдам, сетам либӧ нюжӧдам налы виза, корӧм, видлалам, позьӧ-ӧ сетны беженеч статус да кад кежлӧ овмӧдлыны татшӧмсӧ, лӧсьӧдам да сетам кад кежлӧ либӧ дырджык уджалӧм могысь разрешение, патент, вӧчам дактилоскопия, мӧд ногӧн кӧ, босьтам воӧмаыслысь чунь туйсӧ. Сцена вылын пукалысь сизим сёрнитысь — «Монди Сыктывкарса ЛПК»-ысь генеральнӧй директор Клаус Пеллер, Коми Республикаса правительствоӧн веськӧдлысьӧс первой вежысь Михаил Порядин, Россияса промышленносьт да вузасьӧм кузя министерствоын департаментӧн веськӧдлысь Евгений Рыжов, Монди котырысь исполнительнӧй директор Петер Освальд, Россияса FSC котырысь исполнительнӧй директор Николай Шматков, ГОТЭК компанияяс котырысь директоръяслӧн сӧветӧн веськӧдлысь Владимир Чуйков да Россияса вӧр овмӧсын уджалысьяслӧн профсоюзса нырщик Денис Журавлёв — вочавидзисны модераторлӧн юалӧмъяс вылӧ да унаысь пасйисны «Монди СЛПК»-лысь социальнӧя кывкутӧмсӧ, производство выльмӧдӧмын водзмӧстчӧмсӧ, уджалысьяс да вӧр-ва вӧсна тӧждсӧ. Ыджыд гаж котыртны отсалӧмысь аттьӧалам «Незабудка» турбазаса директор Татьяна Александровна Новиковаӧс, туршӧринын велӧдысь Светлана Викторовна Бобинаӧс, Кӧжмудорса шӧр школаысь директорӧс велӧдан-туйдӧдан удж кузя вежысь Любовь Васильевна Туеваӧс, Туискерӧсса музейӧн веськӧдлысь Антонина Михайловна Туркинаӧс, Сыктывкарын Емдінса землячествоӧ пырысьясӧс да котырас нырщикалысь Валерьян Николаевич Исаковӧс, землячестволӧн социально-культурнӧй шӧринӧн юрнуӧдысь Лидия Константиновна Дубленниковаӧс, «Кӧжмудор» сикт овмӧдчӧминса администрацияӧс, Людмила Васильевна Матвееваӧс, Семуков сиктын чужлӧм аньяс Маргарита Александровна Матвееваӧс да Светлана Александровна Отиеваӧс, Кӧжмудорса шӧр школаысь директор Александра Николаевна Никоноваӧс. Форум вылас Москваын студиясянь сёрнитӧмаӧсь «АндерСон» компаниялы подув пуктысь да сыӧн веськӧдлысь, «Сколково» МШУ-са Амбассадор, предпринимательство кузя Москваса мэрлӧн дӧвереннӧй морт, РФ-са ичӧт да шӧр бизнесын предпринимательяслысь право дорйысь, рестораторъяслӧн да отельеръяслӧн федерациялӧн Москваса представительствоӧн юрнуӧдысь Анастасия Татулова; предприниматель, интернет-маркетингын эксперт Михаил Приходько; Little Big Agency SMM-агентствоысь креативнӧй директор, «Молодой лидер рунета» премияа лауреат Василий Богданов; Little Big Agency SMM-агентствоысь соучредитель да стратегическӧй директор, Москваса PR-школаын велӧдысь Максим Юрин да мукӧд паськыда нималана эксперт-практик, кодъяслысь эм мыйӧ велӧдчыны, мед сэсся асшӧр уджӧ босьтчыны.