raw_text
stringlengths
3
806
fixed_text
stringlengths
3
807
idx
int64
0
23.9k
Тыныс ҡына көлөмһөрәп: - Шулайҙыр, бәлки...
Тыныс ҡына көлөмһөрәп: - Шулайҙыр, бәлки...
157
Беләһең, Йәмәлкә батыр, Салауат батыр Хаҡында ишеткәнең юҡмы ни һинең?
Беләһең, Йәмәлкә батыр, Салауат батыр хаҡында ишеткәнең юҡмы ни һинең?
158
Таиба әбей ҡоҙаһына тағы бер тапҡыр тыныс, иғтибарлы ҡарап алды ла һүҙ бөткәнде белдергән тауыш менән: - Ҡарындашың өсөн хафаланма, - тип ҡабатланы.
Таиба әбей ҡоҙаһына тағы бер тапҡыр тыныс, иғтибарлы ҡарап алды ла һүҙ бөткәнде белдергән тауыш менән: - Ҡарындашың өсөн хафаланма, - тип ҡабатланы.
161
Иштуған, үҙенең урынһыҙ ярһыуынан уңайһыҙланған һымаҡ, ҡабалан ғына хушлашып тыпгка атылды: - Рәхмәт, ҡоҙағый.
Иштуған, үҙенең урынһыҙ ярһыуынан уңайһыҙланған һымаҡ, ҡабалан ғына хушлашып тышҡа атылды: - Рәхмәт, ҡоҙағый.
162
Балан ҡыуағы аҫтындағы усаҡ яғынан иртәнге томанға ҡушылған күк төтөн шикелле тын ғына үрмәләп, моңһоу йыр ағылды: Бүҙәнәкәй тигән, һай, аҫыл ҡош Юрғалайҙыр тура ла юл менән.
Балан ҡыуағы аҫтындағы усаҡ яғынан иртәнге томанға ҡушылған күк төтөн шикелле тын ғына үрмәләп, моңһоу йыр ағылды: Бүҙәнәкәй тигән, һай, аҫыл ҡош Юрғалайҙыр тура ла юл менән.
164
Маңлайҙарға яҙған хаҡ яҙмышын Һыпырып ташлап булмай ҙа ҡул менән.
Маңлайҙарға яҙған хаҡ яҙмышын Һыпырып ташлап булмай ҙа ҡул менән.
165
Киләсәк өсөн, үҙ бәхетебеҙ өсөн ҡырҡа өҙөшөр мәлдә генэ бит... - тип һыҡтанып уйланды ла ул йыш ҡына: Эйе, һөйөү бәхете бөттө... һүнде...
Киләсәк өсөн, үҙ бәхетебеҙ өсөн ҡырҡа өҙөшөр мәлдә генә бит... - тип һыҡтанып уйланды ла ул йыш ҡына: - Эйе, һөйөү бәхете бөттө... һүнде...
166
Ләкин күңелһеҙ уйҙар уны урамда ла тыныс ҡалдырманы: «Әйтеп тораһы юҡ, ҡайғыһы бик ҙур баламдың... тип тағы уйланырға кереште ул. - Шул баш бирмәҫ ҡатынды яратты ла ҡуйҙы шул, иҫен-аҡылын юғалтып яратты, бахырың...
Ләкин күңелһеҙ уйҙар уны урамда ла тыныс ҡалдырманы: «Әйтеп тораһы юҡ, ҡайғыһы бик ҙур баламдың... - тип тағы уйланырға кереште ул. - Шул баш бирмәҫ ҡатынды яратты ла ҡуйҙы шул, иҫен-аҡылын юғалтып яратты, бахырың...
168
Байрас, өркөтөлгән турғай балаһы шикелле сырылдап, өйгә атылып килеп инде: - Атай, атай!
Байрас, өркөтөлгән турғай балаһы шикелле сырылдап, өйгә атылып килеп инде: - Атай, атай!
169
Малай, атаһының аңламауына йәки ышанмауына хәтере ҡалып, үпкәле тауыш менән: - Юҡ!
Малай, атаһының аңламауына йәки ышанмауына хәтере ҡалып, үпкәле тауыш менән: - Юҡ!
172
«һай ирең, тапты уйға бирелер саҡты!..
«Һай ирең, тапты уйға бирелер саҡты!..
174
Таиба әбей үҙенең яратҡан һүҙен ҡабатланы: - Ярабби, шулай ғына булһын...
Таиба әбей үҙенең яратҡан һүҙен ҡабатланы: - Ярабби, шулай ғына булһын...
177
Хаммат, күрәһең, әсәһен йыуатырға тырышып, элеккесә шат, яҡты итеп йылмайып: - Минең хушлашыу сәләмен уларға, әсәй, һин тапшырһаң да бик еткән.
Хаммат, күрәһең, әсәһен йыуатырға тырышып, элеккесә шат, яҡты итеп йылмайып: - Минең хушлашыу сәләмен уларға, әсәй, һин тапшырһаң да бик еткән.
178
Ул әсәһе ни менәндер албырғап, ситкәрәк киткән арала, ашығып улының ҡолағына бышылданы: - һиңә лә ат эйәрләргә кәрәк, Байрас!
Ул әсәһе ни менәндер албырғап, ситкәрәк киткән арала, ашығып улының ҡолағына бышылданы: - Һиңә лә ат эйәрләргә кәрәк, Байрас!
179
Уның йыр кеүек яғымлы, ярһыу бышылдауы ишетелгәндәй булды: «Хамматым...
Уның йыр кеүек яғымлы, ярһыу бышылдауы ишетелгәндәй булды: «Хамматым...
181
Ул, ҡабаланып, күҙе менән улын эҙләне: - Байрас, һин белмәйһеңме, ул мылтыҡ ҡайҙа?
Ул, ҡабаланып, күҙе менән улын эҙләне: - Байрас, һин белмәйһеңме, ул мылтыҡ ҡайҙа?
184
Байрас: - Эйе, - тип баш ҡаҡты.
Байрас: - Эйе, - тип баш ҡаҡты.
185
Атаһы менән йәнәш баҫып, ҡыҙылармеец кейемендәге ағаһына һоҡланып ҡарап торған Байрас аптырауҙан хатта ҡысҡырып уҡ ебәрҙе: - Ҡасып?!
Атаһы менән йәнәш баҫып, ҡыҙылармеец кейемендәге ағаһына һоҡланып ҡарап торған Байрас аптырауҙан хатта ҡысҡырып уҡ ебәрҙе: - Ҡасып?!
189
Таиба әбей улдарының һөйләшеүен иғтибар менән тыңлап ултыра бирҙе лә, бая Хамматты оҙатырға йөрөгәндәге аҡыллы сабырлығын онотоп, илаулап һүҙгә ҡатнашты: - Шуны әйтәм әле, балалар, һуғыштан ҡайтыуығыҙға ҡасан ғына?
Таиба әбей улдарының һөйләшеүен иғтибар менән тыңлап ултыра бирҙе лә, бая Хамматты оҙатырға йөрөгәндәге аҡыллы сабырлығын онотоп, илаулап һүҙгә ҡатнашты: - Шуны әйтәм әле, балалар, һуғыштан ҡайтыуығыҙға ҡасан ғына?
190
Көсләп мобилизовать итмәһәләр, ҡабат һуғышырға ниәтем дә юҡ, - тине ул. Көтөлмәгән был тәҡдимгә Хаммат ҡапыл ғына ни тип яуап ҡайтарырға ла белмәне.
Көсләп мобилизовать итмәһәләр, ҡабат һуғышырға ниәтем дә юҡ, - тине ул. Көтөлмәгән был тәҡдимгә Хаммат ҡапыл ғына ни тип яуап ҡайтарырға ла белмәне.
191
Шуға, ахыры, ҡустыһы: - Һин быға нисек ҡарайһың, ағай? - тип ҡабатлап һорағас: - Ярар, - тип бошонҡо ғына ҡул һелтәп үк ҡуйҙы.
Шуға, ахыры, ҡустыһы: - Һин быға нисек ҡарайһың, ағай? - тип ҡабатлап һорағас: - Ярар, - тип бошонҡо ғына ҡул һелтәп үк ҡуйҙы.
192
Хаммат ҡабаланып һикереп торҙо: - Былар аҡтар булыр...
Хаммат ҡабаланып һикереп торҙо: - Былар аҡтар булыр...
194
Бындай иғтибарға лайыҡ булыу ғорурлығынан Байрас ҡайҙа баҫҡанын белмәй алдан сыҡты: - Атай, мин хәҙер, һә тигәнсе аттарҙы лапаҫтан алып сығам!
Бындай иғтибарға лайыҡ булыу ғорурлығынан Байрас ҡайҙа баҫҡанын белмәй алдан сыҡты: - Атай, мин хәҙер, һә тигәнсе аттарҙы лапаҫтан алып сығам!
195
Хаммат Закирҙы ситкәрәк тартып, ҡолағына шыбырланы: - Мин Өммөкәй еңгәңде күреп һөйләшә алманым, һин әйт, һуғыш бөткәс тә уның янына ҡайтырмын...
Хаммат Закирҙы ситкәрәк тартып, ҡолағына шыбырланы: - Мин Өммөкәй еңгәңде күреп һөйләшә алманым, һин әйт, һуғыш бөткәс тә уның янына ҡайтырмын...
196
Ҡара әле, был хәтле лә ахмаҡ булырһың икән һин! тине Хаммат, тамам йәне үртәлеп.
Ҡара әле, был хәтле лә ахмаҡ булырһың икән һин! - тине Хаммат, тамам йәне үртәлеп.
198
Йә, китер саҡта мырҙаңды рәнйетмә инде, балам... тип Таиба әбей кесе улын яҡларға ашыҡты.
Йә, китер саҡта мырҙаңды рәнйетмә инде, балам... - тип Таиба әбей кесе улын яҡларға ашыҡты.
199
Хаммат әсәһенә ҡарай бирҙе лә: - Йә, ярар, - тип килеште.
Хаммат әсәһенә ҡарай бирҙе лә: - Йә, ярар, - тип килеште.
200
Кисә төндә Хамматгарҙы ҡурҡытҡан һыбайлылар ҙа уҙып барыусы отряд ҡына булды, ахырыһы.
Кисә төндә Хамматтарҙы ҡурҡытҡан һыбайлылар ҙа уҙып барыусы отряд ҡына булды, ахырыһы.
203
Шуға, ахыры, ул ҡулындағы самауырын иҙәнгә лып ултыртты ла: - Бәй-й!.. - тип һуҙып торҙо.
Шуға, ахыры, ул ҡулындағы самауырын иҙәнгә лып ултыртты ла: - Бәй-й!.. - тип һуҙып торҙо.
204
Иҫән-Һау ғына торҙоңмо?
Иҫән-һау ғына торҙоңмо?
205
Әйткәндәй, ире ташлап китте, берҙәнбер ҡыҙы - Гөлсәсәге тиф ҡорбаны булды...
Әйткәндәй, ире ташлап китте, берҙән-бер ҡыҙы - Гөлсәсәге тиф ҡорбаны булды...
208
Ә ул һаман Оло Эйектең һары талы кеүек, һары талды ла бит елдауыл аяуһыҙ ҡаға-һуға ергә бөгә, ташҡын йылға нескә талды йығыу, тапау, бөтөрөү ҡыуанысынан шашынып, көлә-көлә тәгәрләп аға...
Ә ул һаман Оло Эйектең һары талы кеүек, һары талды ла бит ел-дауыл аяуһыҙ ҡаға-һуға ергә бөгә, ташҡын йылға нескә талды йығыу, тапау, бөтөрөү ҡыуанысынан шашынып, көлә-көлә тәгәрләп аға...
209
Әле генә ғәмһеҙ, шат еңгә булып күренгән Өммөгөлсөм, бойоғоп, нисектер тәпәш, ҡураныс һәм ҡыҙғаныс төҫкә инде: «Аһа, бая абайламағанмын да...
Әле генә ғәмһеҙ, шат еңгә булып күренгән Өммөгөлсөм, бойоғоп, нисектер тәпәш, ҡураныс һәм ҡыҙғаныс төҫкә инде: «Аһа, бая абайламағанмын да...
213
Унан: - Уй, ни ҡыланам?! - тип, уңайһыҙланып, лып итеп урындыҡҡа барып ултырҙы.
Унан: - Уй, ни ҡыланам?! - тип, уңайһыҙланып, лып итеп урындыҡҡа барып ултырҙы.
216
Унан Закирға тағы ла яҡтыраҡ йылмайып ҡараны: - Ҡәйнеш, был изге сәләмең өсөн һиңә ниндәй генә рәхмәттәр әйтһәм дә аҙ булыр.
Унан Закирға тағы ла яҡтыраҡ йылмайып ҡараны: - Ҡәйнеш, был изге сәләмең өсөн һиңә ниндәй генә рәхмәттәр әйтһәм дә аҙ булыр.
218
Ләкин бая бында килеп ингәне бирле үҙенең башынан сыҡмаған бер уйҙы ҡысҡырып әйтеүҙән башҡа һүҙ таба алманы: - Их, әгәр мине шулай өҙөлөп яратыусы, көтөүсе булһа, еңгә...
Ләкин бая бында килеп ингәне бирле үҙенең башынан сыҡмаған бер уйҙы ҡысҡырып әйтеүҙән башҡа һүҙ таба алманы: - Их, әгәр мине шулай өҙөлөп яратыусы, көтөүсе булһа, еңгә...
220
Ул ҡыйыуланып Закирҙың янына уҡ барып баҫты: - Ҡуйсы, улай тимәсе, ҡәйнеш, һине лә һөйөп, һинең өсөн янып-көйөп йөрөүселәр барын мин дә беләм бит әле...
Ул ҡыйыуланып Закирҙың янына уҡ барып баҫты: - Ҡуйсы, улай тимәсе, ҡәйнеш, һине лә һөйөп, һинең өсөн янып-көйөп йөрөүселәр барын мин дә беләм бит әле...
221
Сиртеп ҡарап, өлгөрөп еткәнен, өҙөлөп төшөргә торғанын һайлап йөрөп алыр сағың, тип мәрәкәләп тә ҡуйҙы.
Сиртеп ҡарап, өлгөрөп еткәнен, өҙөлөп төшөргә торғанын һайлап йөрөп алыр сағың, - тип мәрәкәләп тә ҡуйҙы.
223
Ул ауыр итеп көрһөнөп ҡуйҙы: «Гөлйыһан, бахыр ҡыҙ бала, уны, зимагорҙы, үлеп яратҡан була тағы!..
Ул ауыр итеп көрһөнөп ҡуйҙы: «Гөлйыһан, бахыр ҡыҙ бала, уны, зимагорҙы, үлеп яратҡан була тағы!..
227
Унда аҡтар... тип хафаланып уйланды Байрас.
Унда аҡтар... - тип хафаланып уйланды Байрас.
228
Хатта атгар ҙа, ҡурҡыныс барын тойғандай, һаҡ ҡына бышҡырынып, тос тояҡтарын йомшаҡ баҫырға тырышып барған һымаҡ бит!
Хатта аттар ҙа, ҡурҡыныс барын тойғандай, һаҡ ҡына бышҡырынып, тос тояҡтарын йомшаҡ баҫырға тырышып барған һымаҡ бит!
229
Йәһәтерәк күҙҙән юғалығыҙ! тине һалдат, һаман сырайын һытып.
Йәһәтерәк күҙҙән юғалығыҙ! - тине һалдат, һаман сырайын һытып.
234
Алешка ипләп кенә уның еңенә тотондо. .
Алешка ипләп кенә уның еңенә тотондо.
235
Ошо ваҡыт уның хәтеренә, ниңәлер, атаһының, уны санала көтөргә ҡалдырып, Ташһарайҙан һатыбал отрядының ҡоралын баҫып алырға китеүе килеп төштө.
Ошо ваҡыт уның хәтеренә, ниңәлер, атаһының, уны санала көтөргә ҡалдырып, Ташһарайҙан Һатыбал отрядының ҡоралын баҫып алырға китеүе килеп төштө.
236
Атайым бер ҙә ҡурҡмайҙыр ?!
Атайым бер ҙә ҡурҡмайҙыр?!
237
Ә теле тауыш-тынһыҙ ғына: - Атай, атай, атай! - тип ҡабатланы.
Ә теле тауыш-тынһыҙ ғына: - Атай, атай, атай! - тип ҡабатланы.
238
Мулла ҡыҙы икәнлеген һүҙе менән үк белдереп тора!..» тип екһенеп уйлап алды Закир.
Мулла ҡыҙы икәнлеген һүҙе менән үк белдереп тора!..» - тип екһенеп уйлап алды Закир.
242
Унан, егет яғына шаяра-көлә ҡарайҡарай, әкрен генә ярға күтәрелә башланы.
Унан, егет яғына шаяра-көлә ҡарай-ҡарай, әкрен генә ярға күтәрелә башланы.
245
Йә, шулмы ғәҙеллек?!» тип, әсенеп уйлана-уйлана, ҡайтып китте.
Йә, шулмы ғәҙеллек?!» - тип, әсенеп уйлана-уйлана, ҡайтып китте.
246
Һалдатҡа алыныр саҡ етеүен, баҡтиһәң, бик теүәл иҫәпләп торалар икән дә баһа был әфәнделәр?!» тип көлдө генә Закир, һис тә бошонманы.
Һалдатҡа алыныр саҡ етеүен, баҡтиһәң, бик теүәл иҫәпләп торалар икән дә баһа был әфәнделәр?!» - тип көлдө генә Закир, һис тә бошонманы.
247
Беләктәренә төрлө сепрәк-сапраҡ элеп, дебет шәл, аҡ үәл тотоп, бытҡашып йөрөгән йыуан ботло, майлы битле бисәләр, иҫке итекситек, төпһөҙ салбар, һыңар еңе өҙөлгән тиртун йәки сабата тотҡан ас яңаҡлы, юлбаҫар ҡарашлы иҫерек ирҙәр менән тулы толчокты этешә-төртөшә бер-ике әйләнеп сыҡты.
Беләктәренә төрлө сепрәк-сапраҡ элеп, дебет шәл, аҡ үәл тотоп, бытҡашып йөрөгән йыуан ботло, майлы битле бисәләр, иҫке итек-ситек, төпһөҙ салбар, һыңар еңе өҙөлгән тиртун йәки сабата тотҡан ас яңаҡлы, юлбаҫар ҡарашлы иҫерек ирҙәр менән тулы толчокты этешә-төртөшә бер-ике әйләнеп сыҡты.
248
Ул шулай, ауылдаштарын осратыуҙан тамам өмөт өҙөп, инде тирә-яҡҡа ҡарамай, эҙләнмәй, башын хәлһеҙ эйеп, толчоктың иң батҡаҡ урамдарының береһенән китеп барған саҡта, яҡында ғына: - Ҡара әле, кем, мулла, бынауы тар балаҡты!..
Ул шулай, ауылдаштарын осратыуҙан тамам өмөт өҙөп, инде тирә-яҡҡа ҡарамай, эҙләнмәй, башын хәлһеҙ эйеп, толчоктың иң батҡаҡ урамдарының береһенән китеп барған саҡта, яҡында ғына: - Ҡара әле, кем, мулла, бынауы тар балаҡты!..
249
Ҡуржын тулдымы тигәндәй, эйе, ә-ә, кәйеф-шәрифтәрегеҙ нисек, ғалимғөләмәләр, - тип, ҡала зыялыйҙарына оҡшатырға тырышып, тәтелдәргә кереште.
Ҡуржын тулдымы тигәндәй, эйе, ә-ә, кәйеф-шәрифтәрегеҙ нисек, ғалим-ғөләмәләр, - тип, ҡала зыялыйҙарына оҡшатырға тырышып, тәтелдәргә кереште.
251
Беҙме, фәрештәкәй, беҙ нимә теләйбеҙме? - тип Ғаббас мулланың теле тәтелдәп асылып китергә генә торғанда, Закир: - Өсәр өлөш Себер билмәне, ҡурылған ҡуй ите, ит бәлеше, сәй... - тип теҙҙе лә һалды.
Беҙме, фәрештәкәй, беҙ нимә теләйбеҙме? - тип Ғаббас мулланың теле тәтелдәп асылып китергә генә торғанда, Закир: - Өсәр өлөш Себер билмәне, ҡурылған ҡуй ите, ит бәлеше, сәй... - тип теҙҙе лә һалды.
253
«һай, ҡара һин уны, шундай һылыу бисәнең ҡулынан аш ашау бәхете насип булһынсы», тип эсенән генә ҡыуанып та ҡуйҙы.
«Һай, ҡара һин уны, шундай һылыу бисәнең ҡулынан аш ашау бәхете насип булһынсы», - тип эсенән генә ҡыуанып та ҡуйҙы.
254
Аш-Һыуға иҫәпһеҙ мул булыр ине, - тип Кәзә Мәзин дә мулланың һүҙен ҡеүәтләне.
Аш-һыуға иҫәпһеҙ мул булыр ине, - тип Кәзә Мәзин дә мулланың һүҙен ҡеүәтләне.
257
Ҡунаҡтар, был килешһеҙ ғәҙәтте күрмәмешкә һалышып, кемуҙарҙан: - Бик хуп.
Ҡунаҡтар, был килешһеҙ ғәҙәтте күрмәмешкә һалышып, кемуҙарҙан: - Бик хуп.
259
Закир ғәйәт түбәнселекле тауыш менән: - Һеҙ, уҙамандар, яйлап ҡына сәй эсә тороғоҙ.
Закир ғәйәт түбәнселекле тауыш менән: - Һеҙ, уҙамандар, яйлап ҡына сәй эсә тороғоҙ.
260
Ауылдаштары, был тиклем әҙәпле «аҙғынға» иҫтәре китеп: - Сығып ыҙаламаһаң да ярар ине лә, - тип тыныс ҡына һөйләнеп ултырып ҡалдылар.
Ауылдаштары, был тиклем әҙәпле «аҙғынға» иҫтәре китеп: - Сығып ыҙаламаһаң да ярар ине лә, - тип тыныс ҡына һөйләнеп ултырып ҡалдылар.
262
Эй, яңылыш әйтәм, йомарт брикапппик!..
Эй, яңылыш әйтәм, йомарт брикашшик!..
263
Бына мин һеҙҙе... полиция саҡыртып... тип ҡысҡырынырға кереште.
Бына мин һеҙҙе... полиция саҡыртып... - тип ҡысҡырынырға кереште.
265
Ғаббас мулла менән Кәзә Мәзин, зимагор Закирҙы ете быуынынан төшөп әрләйҡарғай, һыҙлана-ҡалтырана, аш хаҡын түләп сыҡтылар.
Ғаббас мулла менән Кәзә Мәзин, зимагор Закирҙы ете быуынынан төшөп әрләй-ҡарғай, һыҙлана-ҡалтырана, аш хаҡын түләп сыҡтылар.
266
Ул һикереп тороп, бая Гөлйыһан йүгергән һуҡмаҡтан яр аҫтына төштө, кейемһалымын ашығып ҡаҙ үләне өҫтөнә ырғытты.
Ул һикереп тороп, бая Гөлйыһан йүгергән һуҡмаҡтан яр аҫтына төштө, кейем-һалымын ашығып ҡаҙ үләне өҫтөнә ырғытты.
267
Ул бит жулик!» тиер.
Ул бит жулик!» - тиер.
268
Каширин отряды Иҫәнбәттә һатыбал бандаһын туҙҙырғандан һуң...
Каширин отряды Иҫәнбәттә Һатыбал бандаһын туҙҙырғандан һуң...
270
Унан үкенесле тауыш менән: - Киткәйнем дә...
Унан үкенесле тауыш менән: - Киткәйнем дә...
272
Минең атайымды, һәнәрсе Шәһит ҡартты, ишетеп һин дә беләһеңдер әле, Хаммат ағай?
Минең атайымды, һөнәрсе Шәһит ҡартты, ишетеп һин дә беләһеңдер әле, Хаммат ағай?
275
Арба, сана, көрәкһәнәк, туҫтаҡ, тәпән... ижау, ҡалаҡ...
Арба, сана, көрәк-һәнәк, туҫтаҡ, тәпән... ижау, ҡалаҡ...
276
Бер туҡтамай юныпйышып эшләп торор ине мәрхүм...
Бер туҡтамай юнып-йышып эшләп торор ине мәрхүм...
277
Шаһиморат әкрен генә көлөп алды: - Үлерҙән саҡ ҡына алда тороп ултырған да әсәйемдән усаҡ өҫтөндә элеүле торған иләкте һорап алған.
Шаһиморат әкрен генә көлөп алды: - Үлерҙән саҡ ҡына алда тороп ултырған да әсәйемдән усаҡ өҫтөндә элеүле торған иләкте һорап алған.
278
Шаһиморат ашыҡмай ғына Хаммат ҡараған яҡҡа борола: - Ә... был... беҙҙең Иҫәнбәт егете...
Шаһиморат ашыҡмай ғына Хаммат ҡараған яҡҡа борола: - Ә... был... беҙҙең Иҫәнбәт егете...
280
Үтә теремек, яҡты ҡара күҙҙәрендә ҡыуаныслы ут балҡытып: - Эй, ағай, хәтерең бик тә һәйбәт икән дә...
Үтә теремек, яҡты ҡара күҙҙәрендә ҡыуаныслы ут балҡытып: - Эй, ағай, хәтерең бик тә һәйбәт икән дә...
281
Йәш Совет власына ҡаршы көрәшкә йыйылып ятҡан һатыбал бандаһының ҡорал складын аңғармаҫтан баҫып алғайнылар.
Йәш Совет власына ҡаршы көрәшкә йыйылып ятҡан Һатыбал бандаһының ҡорал складын аңғармаҫтан баҫып алғайнылар.
283
Әҙ генә уйланып, онотолоп торған Хаммат, еңелсә көрһөнөп, маңлайын һыйпай биреп алды ла баяғыса көр, асыҡ тауыш менән тағы егеткә өндәште: - Ә Сәхиулла ағайың ҡайҙа һуң?
Әҙ генә уйланып, онотолоп торған Хаммат, еңелсә көрһөнөп, маңлайын һыйпай биреп алды ла баяғыса көр, асыҡ тауыш менән тағы егеткә өндәште: - Ә Сәхиулла ағайың ҡайҙа һуң?
284
Байгилде ағай менән улар һатыбал бандаһының ҡорбаны булдылар...
Байгилде ағай менән улар Һатыбал бандаһының ҡорбаны булдылар...
285
Ахыр, Хаммат, ваҡытһыҙ баҫып килгән уй ҡоршауҙарын, өҙә һуҡҡандай итеп, ҡулдарын ҡырҡа һелтәп ебәрҙе лә таш өҫтөнән тороп китте, еңелеңел баҫып, йәһәтләп йөрөп алды, унан киң йәйләүҙә үҙен яңғыҙ хужа һанап, һаман әле ҡояшта ҡыҙынып ятҡан сыбар йыланды ҡулындағы ҡайыш ҡамсы менән урталай өҙә һуҡты.
Ахыр, Хаммат, ваҡытһыҙ баҫып килгән уй ҡоршауҙарын, өҙә һуҡҡандай итеп, ҡулдарын ҡырҡа һелтәп ебәрҙе лә таш өҫтөнән тороп китте, еңел-еңел баҫып, йәһәтләп йөрөп алды, унан киң йәйләүҙә үҙен яңғыҙ хужа һанап, һаман әле ҡояшта ҡыҙынып ятҡан сыбар йыланды ҡулындағы ҡайыш ҡамсы менән урталай өҙә һуҡты.
286
*- Бер отрядлыҡ була яҙҙыҡ та, - тине Хаммат ҡәнәғәт тауыш менән.
Бер отрядлыҡ була яҙҙыҡ та, - тине Хаммат ҡәнәғәт тауыш менән.
287
Ҡунаҡ ҡыҙын күргең килһә, Ҡурай ал да беҙгә бар.
Ҡунаҡ ҡыҙын күргең килһә, Ҡурай ал да беҙгә бар.
291
Гөлйыһан ҡарындаш та бында икән дәһә, тип уңайһыҙланып ҡына көлөмһөрәне Закир.
Гөлйыһан ҡарындаш та бында икән дәһә, - тип уңайһыҙланып ҡына көлөмһөрәне Закир.
292
Ҡыҙ инде сыңғыратып көлөп ебәрҙе: - һеҙ һуғышып йөрөгән арала, Закир ағай!
Ҡыҙ инде сыңғыратып көлөп ебәрҙе: - Һеҙ һуғышып йөрөгән арала, Закир ағай!
295
Егет менән ҡыҙ ғына түгел, хатга әйләнә-тирәләге барлыҡ донъя ла, ниндәйҙер мөғжизә, ғәжәп бер хәл көткәндәй, һулыш алыуҙан туҡтап, тынып ҡалғайны шикелле был минутта.
Егет менән ҡыҙ ғына түгел, хатта әйләнә-тирәләге барлыҡ донъя ла, ниндәйҙер мөғжизә, ғәжәп бер хәл көткәндәй, һулыш алыуҙан туҡтап, тынып ҡалғайны шикелле был минутта.
298
Еңгәһенең һүҙҙәре Закирҙың аңына көскә барып етге.
Еңгәһенең һүҙҙәре Закирҙың аңына көскә барып етте.
299
Закирға уның: - Ағай, хуш!.. - тигән һыҡтаулы тауышы инде бик алыҫтан, ҡош осоп етмәҫ ерҙән килгән кеүек ишетелде.
Закирға уның: - Ағай, хуш!.. - тигән һыҡтаулы тауышы инде бик алыҫтан, ҡош осоп етмәҫ ерҙән килгән кеүек ишетелде.
300
Закир айранды оҙаҡ ултырып, яйлап, йотомлап ҡына эсеп бөттө лә бошонҡо тауыш менән: - Айраның өсөн рәхмәт, еңгә...
Закир айранды оҙаҡ ултырып, яйлап, йотомлап ҡына эсеп бөттө лә бошонҡо тауыш менән: - Айраның өсөн рәхмәт, еңгә...
301
Был ҡәһәр һуҡҡыр аҡтар ҡаңғыртты бит инде, ҡәйнеш, ҡаңғыртты... тине Өммөгөлсөм дә ҡайғылы тауышҡа күсеп.
Был ҡәһәр һуҡҡыр аҡтар ҡаңғыртты бит инде, ҡәйнеш, ҡаңғыртты... - тине Өммөгөлсөм дә ҡайғылы тауышҡа күсеп.
302
Үҙебеҙҙең отрядты эҙләп, Белорет яғына китергә...
Үҙебеҙҙең отрядты эҙләп, Белорет яғына китергә...
303
Иҫән-Һау йөрөйһөңмө? - тип, ике арала бер ни булмаған кеүек итеп, дуҫтарса йылы итеп өндәште.
Иҫән-һау йөрөйһөңмө? - тип, ике арала бер ни булмаған кеүек итеп, дуҫтарса йылы итеп өндәште.
305
Хөснөлхаҡ, йәнәһе, тамам һыны ҡатып көлә-көлә, һөйләй алмай ыҙаланған кеше булып ҡыланды ла, тирә-яҡҡа шикле ҡаранып, йәшерен тауышҡа күсте: - Теге ҡыҙҙы әйтәм, минең ҡарындашты...
Хөснөлхаҡ, йәнәһе, тамам һыны ҡатып көлә-көлә, һөйләй алмай ыҙаланған кеше булып ҡыланды ла, тирә-яҡҡа шикле ҡаранып, йәшерен тауышҡа күсте: - Теге ҡыҙҙы әйтәм, минең ҡарындашты...
309
Закир, түҙмәне: - Мине муллаларҙың хәл-әхүәле ҡыҙыҡһындырмай.
Закир, түҙмәне: - Мине муллаларҙың хәл-әхүәле ҡыҙыҡһындырмай.
310
Теге тағы юлға арҡыры төштө: - Туҡта, һүҙҙең айышын көт, иҫәүән!..
Теге тағы юлға арҡыры төштө: - Туҡта, һүҙҙең айышын көт, иҫәүән!..
311
Бына, төшөндөңмө хәҙер?., һине, аңра һарыҡты, фәрештә кеүек ҡыҙ ярата!..
Бына, төшөндөңмө хәҙер?.. һине, аңра һарыҡты, фәрештә кеүек ҡыҙ ярата!..
312
Ул ҡорбанын аңға килмәҫ элек мәкер ауы менән бөтөнләй сырмап ташларға ашыҡты: Их, алмағастың алына, Былбыл ҡунған талына.
Ул ҡорбанын аңға килмәҫ элек мәкер ауы менән бөтөнләй сырмап ташларға ашыҡты: Их, алмағастың алына, Былбыл ҡунған талына.
315
Егете алһын, ҡыҙы барһын Йәне һөйгән ярына, тип йырлайҙармы?
Егете алһын, ҡыҙы барһын Йәне һөйгән ярына, тип йырлайҙармы?
316
Хөснөлхаҡ халыҡ яҙмышы өсөн йәне-йөрәгенән әсенгән кеше ҡиәфәтенә инеп һүҙен дауам итте: - Үлеп-ҡырылып бөтәсәк беҙҙең халыҡ!
Хөснөлхаҡ халыҡ яҙмышы өсөн йәне-йөрәгенән әсенгән кеше ҡиәфәтенә инеп һүҙен дауам итте: - Үлеп-ҡырылып бөтәсәк беҙҙең халыҡ!
317
Ер-Һыуынан, мал-тыуарынан мәхрүм ҡалғас, бөтмәй ҡайҙа барһын?!
Ер-һыуынан, мал-тыуарынан мәхрүм ҡалғас, бөтмәй ҡайҙа барһын?!
318
Мин хәҙер башҡорт милли автономияһының бер вәкиле, ҡаһарман башҡорт ғәскәрҙәренең ябай бер һалдаты...тип инде ҡабарына биреп һөйләп китте.
Мин хәҙер башҡорт милли автономияһының бер вәкиле, ҡаһарман башҡорт ғәскәрҙәренең ябай бер һалдаты... - тип инде ҡабарына биреп һөйләп китте.
319
Көрәш башындағы ҡыйыу бер ваҡиғаны шулай ҡайтанан кисереп, онотолоп ҡалған Закирҙы Хөснөлхаҡтың: - һин бының менән нимә әйтмәксе булаһың, ҡустым? - тигән һорауы аңға килтерҙе.
Көрәш башындағы ҡыйыу бер ваҡиғаны шулай ҡайтанан кисереп, онотолоп ҡалған Закирҙы Хөснөлхаҡтың: - Һин бының менән нимә әйтмәксе булаһың, ҡустым? - тигән һорауы аңға килтерҙе.
320
Закир уға оҙаҡ ҡына ҡарап торҙо ла: - Һин ул саҡта, ағай кеше, башҡорт тигән милләт юҡ ул тигән бик оло бер фекер әйткәйнең, - тип ихлас көлөп ҡуйҙы.
Закир уға оҙаҡ ҡына ҡарап торҙо ла: - Һин ул саҡта, ағай кеше, башҡорт тигән милләт юҡ ул тигән бик оло бер фекер әйткәйнең, - тип ихлас көлөп ҡуйҙы.
321
Ни, ҡустым, үҙең уйлап ҡара, мин дә бит кеше... тип меҫкенләнеп кенә Закирға сирылып ҡараны Хөснөлхаҡ.
Ни, ҡустым, үҙең уйлап ҡара, мин дә бит кеше... - тип меҫкенләнеп кенә Закирға сирылып ҡараны Хөснөлхаҡ.
322
Закир: - Бабичты әйтәһеңме әллә? - тип һорағас, шиғыр уҡыу был егет менән үҙ араһын яҡынайтыуға тағы бер сара булаһына кинәнеп: - Эйе, эйе! - тип ҡысҡырып уҡ ебәрҙе.
Закир: - Бабичты әйтәһеңме әллә? - тип һорағас, шиғыр уҡыу был егет менән үҙ араһын яҡынайтыуға тағы бер сара булаһына кинәнеп: - Эйе, эйе! - тип ҡысҡырып уҡ ебәрҙе.
323