{"_id":0,"title":"Kemaleddin ibn Yunus","text":"Kemaleddin ibn Yunus ya da Musa ibn Yunus (do\u011fum y\u0131l\u0131 ve yeri: 1156 Musul - \u00f6l\u00fcm y\u0131l\u0131 ve yeri: 1241 Musul).Astronom, matematik\u00e7i ve \u0130slam bilgini.Tam ad\u0131 Musa bin Yunus bin Muhammed bin Men\u2019a'd\u0131r, K\u00fcnyesi ise Ebu\u2019l-Feth\u2019tir, lakab\u0131 Kemaleddin olup ayr\u0131ca \u0130bn-i Yunus ve Mewsil\u00ee diye de bilinir.\u0130lk e\u011fitimini babas\u0131 \u015eeyh Yunus R\u0131zauddin'in yan\u0131nda f\u0131k\u0131h ve hadis ilimleri \u00f6\u011frendi, ard\u0131ndan Ba\u011fdat'taki Nizamiye Medreseleri'nde okumaya devam etti. Burada \u015eerafeddin el-Tus\u00ee'den matematik derslerini ald\u0131, ard\u0131ndan Batlamyus'un Almagest adl\u0131 eserini de \u00f6\u011frenir. Ard\u0131ndan Musul'a d\u00f6nd\u00fc, Emir Zeyneddin Camii'nde dersler verdi. \u0130lim \u00f6\u011fretmeye elveri\u015fli olarak in\u015fa edilen bu cami Kemaliyye Medresesi olarak an\u0131ld\u0131. K\u0131sa zamanda \u015f\u00f6hreti etrafa yay\u0131lan Musa Kemaleddin ibn Yunus pek \u00e7ok \u00e7evreden gelen talebelere ilim \u00f6\u011fretti. "}
{"_id":1,"title":"Pardus","text":"Pardus (yaz\u0131ld\u0131\u011f\u0131 gibi okunur), T\u00fcrkiye'de T\u00dcB\u0130TAK taraf\u0131ndan geli\u015ftirilen bir Linux da\u011f\u0131t\u0131m\u0131 olan i\u015fletim sistemi. Planlamas\u0131na 2003 y\u0131l\u0131nda ba\u015flanm\u0131\u015f olup ilk kararl\u0131 s\u00fcr\u00fcm\u00fc 27 Aral\u0131k 2005\u2019te yay\u0131nlanm\u0131\u015ft\u0131r. Pardus ad\u0131, Anadolu Pars\u0131'n\u0131n bilimsel ad\u0131 olan Panthera pardus tullianadan gelmektedir. Pardus, ilk s\u00fcr\u00fcmden 2011.2 s\u00fcr\u00fcm\u00fcne kadar herhangi bir ba\u015fka Linux da\u011f\u0131t\u0131m\u0131 temel al\u0131nmadan kendine \u00f6zg\u00fc projelerle geli\u015ftirilmi\u015f olup 2013 y\u0131l\u0131nda yay\u0131nlanan  Pardus 2013 s\u00fcr\u00fcm\u00fc ile beraber Debian taban\u0131na ge\u00e7ilmi\u015ftir. "}
{"_id":2,"title":"Pardus","text":"Pardus i\u00e7in mevcut i\u015fletim sistemleri, ba\u015fta Linux olmak \u00fczere incelendi, a\u00e7\u0131k kaynak yaz\u0131l\u0131m metodolojisi (y\u00f6ntem bilimi) ve felsefesi ayr\u0131nt\u0131l\u0131 olarak \u00e7al\u0131\u015f\u0131ld\u0131. Bu incelemeler sonras\u0131nda, 2003 y\u0131l\u0131 sonbahar\u0131nda, Linux temelli, a\u00e7\u0131k kaynakl\u0131, olabildi\u011fince GPL lisanslama y\u00f6ntemini kullanan bir i\u015fletim sistemi da\u011f\u0131t\u0131m\u0131 olu\u015fturulmas\u0131na karar verildi. Pardus Projesi'nin hayata ge\u00e7mesi, 2004 y\u0131l\u0131 ba\u015f\u0131nda teknik ekibin \u00e7ekirde\u011finin olu\u015fturulmas\u0131yla ba\u015flad\u0131. Bu a\u015famada T\u00fcrkiye'nin Linux ge\u00e7mi\u015fi, mevcut ve planlanan da\u011f\u0131t\u0131mlar, a\u00e7\u0131k kaynak ve Linux camias\u0131 ve giri\u015fimleri de g\u00f6z \u00f6n\u00fcne al\u0131narak, var olan bilgi birikimi ve deneyimden en \u00fcst d\u00fczeyde yararlanman\u0131n yollar\u0131 arand\u0131. Sonu\u00e7ta ulusal i\u015fletim sistemi geli\u015ftirilmesinde g\u00f6rev almas\u0131 en uygun ki\u015filer T\u00fcrkiye'nin d\u00f6rt bir yan\u0131ndan se\u00e7ilerek T\u00dcB\u0130TAK\/UEKAE b\u00fcnyesinde bir araya geldiler."}
{"_id":3,"title":"Pardus","text":"Pardus i\u00e7in teknik hedefi ve y\u00f6ntemi belirlenen tasar\u0131 h\u0131zla ilerlemeye ba\u015flad\u0131 ve 1 \u015eubat 2005 tarihinde ilk \u00fcr\u00fcn olan Pardus \u00c7al\u0131\u015fan CD 1.0 yay\u0131mland\u0131. Tasar\u0131n\u0131n ama\u00e7lar\u0131 ve teknik yakla\u015f\u0131m\u0131 hakk\u0131nda Linux camias\u0131 ve kullan\u0131c\u0131lar\u0131 bilgilendirmeyi ama\u00e7layan \u00c7al\u0131\u015fan CD (canl\u0131 CD) beklenenin \u00fczerinde ilgi g\u00f6rd\u00fc. Sonras\u0131nda geli\u015ftirme daha \u00e7ok \u00f6zg\u00fcn yenilik tasar\u0131lar\u0131na yo\u011funla\u015ft\u0131r\u0131ld\u0131 ve nihayet 27 Aral\u0131k 2005'te Pardus'un ilk kurulabilir s\u00fcr\u00fcm\u00fc olan Pardus 1.0, a\u011f \u00fczerinden yay\u0131mlanmaya ba\u015fland\u0131. Pardus 2011.2 s\u00fcr\u00fcm\u00fcne kadar kendine \u00f6zg\u00fc P\u0130S\u0130 paket y\u00f6netim sistemini kullanan \u00f6zg\u00fcn bir Linux da\u011f\u0131t\u0131m\u0131 olarak yoluna devam etti."}
{"_id":4,"title":"Pardus","text":"2011 y\u0131l\u0131n\u0131n son aylar\u0131ndan itibaren T\u00dcB\u0130TAK b\u00fcnyesinde yeniden yap\u0131lanma \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 neticesinde Pardus projesi y\u00f6neticileri ve geli\u015ftirici ekip da\u011f\u0131t\u0131larak tasfiye edildi. \u0130dari ve teknolojik olarak k\u00f6kl\u00fc de\u011fi\u015fiklikerlerin ya\u015fand\u0131\u011f\u0131 bu s\u00fcre\u00e7te son s\u00fcr\u00fcm olan Pardus 2011 s\u00fcr\u00fcm\u00fcn\u00fcn bak\u0131m\u0131 yap\u0131lmad\u0131. Ocak 2012'de Pardus 2011 bireysel s\u00fcr\u00fcm\u00fcn\u00fcne g\u00fcncelleme deste\u011finin sona erdi\u011fi, e-posta listeleri \u00fczerinden duyuruldu. 2 Mart 2012'de projenin resmi sitesinden 23-24 Mart 2012 tarihlerinde \u201cPardus\u2019un Yar\u0131n\u0131 \u00c7al\u0131\u015ftay\u0131\u201d ad\u0131nda, projenin yeniden nas\u0131l s\u00fcrd\u00fcr\u00fclece\u011fine dair bir \u00e7al\u0131\u015fma yap\u0131laca\u011f\u0131 a\u00e7\u0131kland\u0131. \u00c7al\u0131\u015ftayda, Pardus hakk\u0131nda kararlar alacak bir kurul olu\u015fturulmas\u0131na ve bu kurulun a\u015fa\u011f\u0131daki \u00fcyelerden olu\u015fmas\u0131na karar verildi. Ayr\u0131ca kurul \u00fcyelerinin kendi temsil ettikleri topluluklardan se\u00e7im yoluyla belirlenece\u011fi ve Pardus\u2019un en \u00f6nemli hedefinin en iyi T\u00fcrk\u00e7e deste\u011fi veren i\u015fletim sistemi haline gelmek oldu\u011fu belirtildi."}
{"_id":5,"title":"Pardus","text":"19 Haziran 2012 tarihinde ULAKB\u0130M Ba\u015fkan\u0131 Dr. Ahmet Kaplan ve Pardus Proje Y\u00f6neticisi Abdullah Erol projenin hedeflerini a\u00e7\u0131klad\u0131klar\u0131 bir bas\u0131n toplant\u0131s\u0131 d\u00fczenlediler. Abdullah Erol'un proje y\u00f6neticisi oldu\u011fu bu toplant\u0131 ile kamuoyu taraf\u0131ndan \u00f6\u011frenildi. Toplant\u0131da \u00f6zetle FAT\u0130H Projesindeki ak\u0131ll\u0131 tahtalarda Pardus kullan\u0131laca\u011f\u0131, yeni bir kurumsal s\u00fcr\u00fcm haz\u0131rland\u0131\u011f\u0131, sunucu ve mobil s\u00fcr\u00fcmler yap\u0131laca\u011f\u0131 ve \u00f6zel sekt\u00f6rle i\u015fbirliklerine gidilece\u011fi belirtildi."}
{"_id":6,"title":"Pardus","text":"25 Ocak 2013'te Debian tabanl\u0131 ilk kararl\u0131 Pardus s\u00fcr\u00fcm\u00fc 'Pardus 2013 Anadolu Pars\u0131' ad\u0131 ile yay\u0131nland\u0131. B\u00f6ylece Pardus projesi kapsam\u0131nda 2012 y\u0131l\u0131na kadar geli\u015ftirilmi\u015f olan Pardus'a \u00f6zg\u00fc P\u0130S\u0130 paket y\u00f6netim sistemi, \u00c7OMAR yap\u0131land\u0131rma y\u00f6neticisi, YALI kurulum arac\u0131, M\u00fcd\u00fcr a\u00e7\u0131l\u0131\u015f sistemi, Kaptan ilk ayar sihirbaz\u0131 ve di\u011fer irili ufakl\u0131 t\u00fcm projeler terk edilerek tamamen Debian taban\u0131na ge\u00e7ilmi\u015f oldu. Pardus'un, Pardus 2013 s\u00fcr\u00fcm\u00fcnden itibaren Kurumsal, Sunucu ve Fatih s\u00fcr\u00fcm\u00fc olmak \u00fczere 3 ayr\u0131 s\u00fcr\u00fcm\u00fc bulunmaktad\u0131r. Kurumsal s\u00fcr\u00fcm, kurum ve kurulu\u015flar\u0131n ihtiya\u00e7lar\u0131 g\u00f6z \u00f6n\u00fcne al\u0131narak haz\u0131rlanm\u0131\u015ft\u0131r. Fatih s\u00fcr\u00fcm\u00fc ise FAT\u0130H Projesindeki ak\u0131ll\u0131 tahtalarda kullanmak \u00fczere haz\u0131rlanm\u0131\u015ft\u0131r."}
{"_id":7,"title":"Pardus","text":"Pardus'un 2013 s\u00fcr\u00fcm\u00fcnden itibaren bireysel kullan\u0131c\u0131lara y\u00f6nelik resmi bir s\u00fcr\u00fcm\u00fc bulunmamakla birlikte T\u00dcB\u0130TAK taraf\u0131ndan 'Pardus' isminin kullan\u0131m\u0131 i\u00e7in izin verilen, T\u00dcB\u0130TAK'tan ba\u011f\u0131ms\u0131z bir topluluk taraf\u0131ndan Pardus Topluluk S\u00fcr\u00fcm\u00fc ad\u0131 alt\u0131nda bireysel kullan\u0131ma y\u00f6nelik bir s\u00fcr\u00fcm\u00fc yay\u0131nlanmaktad\u0131r. Pardus'un resmi web sayfas\u0131nda; Pardus Topluluk S\u00fcr\u00fcm\u00fc'n\u00fcn, ev kullan\u0131c\u0131lar\u0131n\u0131n ihtiya\u00e7 duyabilece\u011fi \u00e7e\u015fitli yaz\u0131l\u0131mlar\u0131 bar\u0131nd\u0131rd\u0131\u011f\u0131 belirtilerek, indirme ba\u011flant\u0131lar\u0131 sunulmaktad\u0131r. Pardus 2013 s\u00fcr\u00fcm\u00fc \u00f6ncesindeki d\u00f6nemde ise; bireysel kullan\u0131c\u0131lara y\u00f6nelik '2000 serisi s\u00fcr\u00fcmler' ile kurumsal kullan\u0131c\u0131lara y\u00f6nelik 'Pardus Kurumsal' s\u00fcr\u00fcmleri ad\u0131 alt\u0131nda iki farkl\u0131 s\u00fcr\u00fcm\u00fc yay\u0131nlanm\u0131\u015ft\u0131r."}
{"_id":8,"title":"Pardus","text":"Pardus, Google'\u0131n \u00f6\u011frencilerle staj ve kendini geli\u015ftirme imk\u00e2n\u0131 ile tasar\u0131lara geli\u015ftirici ve katk\u0131 sa\u011flamay\u0131 ama\u00e7lad\u0131\u011f\u0131 a\u00e7\u0131k kaynak tasar\u0131s\u0131 Google Summer of Code'a 2008 ve 2009 olmak \u00fczere iki kere kat\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Bu organizasyona ilk kat\u0131lan T\u00fcrk tasar\u0131s\u0131 Pardus olmu\u015ftur. Baz\u0131 d\u00f6nemlerde Pardus hakk\u0131ndaki geli\u015fmeleri halka duyurmak ve tasar\u0131ya olan ilgiyi artt\u0131rmak amac\u0131yla CeBIT Eurasia Bili\u015fim Fuar\u0131'na kat\u0131l\u0131m sa\u011flanmaktad\u0131r. 2006, 2008, 2009, 2010, 2011,2013 ve 2014 bu fuarlarda Pardus stand\u0131 kurulmu\u015ftur.2014 y\u0131l\u0131nda ICT SummitT Now Bili\u015fim Zirvesi'nde yer al\u0131nm\u0131\u015ft\u0131r. B\u0130L\u0130\u015e\u0130M\u20192014 TBD 31. Ulusal Bili\u015fim Kurultay\u0131 ve CITEX\u20192014 Ankara Bili\u015fim Fuar\u0131\u2019na G\u00fcm\u00fc\u015f sponsorluk ile katk\u0131da bulunulmu\u015f ve Pardus stand\u0131 kurulmu\u015ftur."}
{"_id":9,"title":"Necib\u00fcddin Semerkandi","text":"Najib ad-Din Abu Hamid Muhammad ibn Ali ibn Umar Samarqandi 13. y\u00fczy\u0131lda Semerkant'ta ya\u015fam\u0131\u015f olan bir Pers doktorudur."}
{"_id":10,"title":"Necib\u00fcddin Semerkandi","text":"Semerkandi, 1222 y\u0131l\u0131nda Mo\u011fal sald\u0131r\u0131s\u0131 s\u0131ras\u0131nda Afganistan'\u0131n Herat \u015fehrinde \u00f6ld\u00fc. Hayat\u0131n\u0131n az k\u0131sm\u0131 bilinmesine ra\u011fmen o, \u00fcretken t\u0131bbi yazar ve t\u0131bbi fikirlerin yorumcusuydu."}
{"_id":11,"title":"\u0130bn Ta\u011fr\u0131berd\u00ee - Baz\u0131 Eserleri","text":"en-N\u00fcc\u00fbm\u00fc'z-Z\u00e2hire f\u00ee M\u00fcl\u00fbki M\u0131sr ve'l-K\u00e2hire, M\u0131s\u0131r tarihini, 641 y\u0131l\u0131ndaki fetihten itibaren sekizbu\u00e7uk as\u0131rl\u0131k d\u00f6nemini anlat\u0131r. Yazar, bizzat \u015fahit oldu\u011fu \u015fahit oldu\u011fu Sultan Ferec ve Sultan Kay\u0131tbay zaman\u0131n\u0131n \u00e2deta g\u00fcnl\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc tutmu\u015ftur. Ta\u011f\u0131rberdi bu eserde fetihten itibaren her y\u0131l\u0131n olaylar\u0131n\u0131n sonunda Nil sular\u0131n\u0131n kabarma ve \u00e7ekilme durumunu verdi\u011fi i\u00e7in \u201cNil nehri tarih\u00e7isi\u201d unvan\u0131n\u0131 kazanm\u0131\u015ft\u0131r. Eser, M\u0131s\u0131r\u2019\u0131n Osmanl\u0131lar taraf\u0131ndan fethinden sonra bu eser Yavuz Sultan Selim\u2019in emriyle \u0130stanbul'a g\u00f6t\u00fcr\u00fclm\u00fc\u015f ve Kemal Pa\u015faz\u00e2de taraf\u0131ndan T\u00fcrk\u00e7eye \u00e7evrilmi\u015ftir. Eserin bir yazmas\u0131 Ayasofya K\u00fct\u00fcphanesi'ndedir.\r\n"}
{"_id":12,"title":"\u0130bn Ta\u011fr\u0131berd\u00ee - Baz\u0131 Eserleri","text":"Hav\u00e2dis\u00fc'd-Duh\u00fbr f\u00ee Mede'l-Eyy\u00e2m ve'\u015f-\u015euh\u00fbr,1436 y\u0131l\u0131ndan sonraki olaylar\u0131 kapsayan eserdir. Bu eserde de Nil\u2019in ak\u0131\u015f rejimi ve g\u00fcndelik hayata dair baz\u0131 bilgilere yer verilmi\u015ftir. \u0130stanbul k\u00fct\u00fcphanelerindeki tek yazmas\u0131 Ayasofya K\u00fct\u00fcpahnesi\u2019ndedir.\r\n"}
{"_id":13,"title":"Akdeniz \u00dcniversitesi","text":"Akdeniz \u00dcniversitesi, Antalya, Burdur ve Isparta illerindeki y\u00fcksek \u00f6\u011fretim kurumlar\u0131n\u0131 kapsayacak \u015fekilde 20 Temmuz 1982'de kurulmu\u015f bir devlet \u00fcniversitesidir. T\u00fcrkiye'nin en k\u00f6kl\u00fc \u00fcniversitelerinden biridir.\r\nD\u00f6nemin ba\u015fbakan\u0131 Turgut \u00d6zal ve Cumhurba\u015fkan\u0131 Kenan Evren taraf\u0131ndan kurulmu\u015ftur. T\u0131p Fak\u00fcltesi, \u0130dari Bilgiler Fak\u00fcltesi ve Hukuk Fak\u00fcltesi ile \u00fclkenin \u00f6nde gelen \u00f6\u011fretim kurumlar\u0131ndan biridir.\r\nT\u00fcrkiye'nin en sayg\u0131n e\u011fitim kurumlar\u0131ndan biri olan Akdeniz \u00dcniversitesi, \u00e7ok say\u0131da sporcu, kaymakam, doktor ve vali \u00e7\u0131karm\u0131\u015ft\u0131r. Kamu personeli se\u00e7me s\u0131nav\u0131 (KPSS) kapsam\u0131nda elde etti\u011fi ba\u015far\u0131 T\u00fcrkiye ortalamas\u0131n\u0131n \u00fcst\u00fcnde olup T\u00fcrkiye'nin en iyi 7. devlet \u00fcniversitesidir.\r\n"}
{"_id":14,"title":"Feza G\u00fcnergun","text":"Feza G\u00fcnergun, (d. 1956 \u0130stanbul) T\u00fcrk Bilim Tarih\u00e7isidir\r\n"}
{"_id":15,"title":"Feza G\u00fcnergun","text":"T\u00fcrk bilim tarihinin \u00f6nemli botanik\u00e7ilerinden Asuman Baytop ve Turhan Baytop'un k\u0131z\u0131d\u0131r. Lise \u00f6\u011frenimini Notre Dame de Sion Frans\u0131z Lisesi'nde tamamlad\u0131ktan sonra \u0130stanbul \u00dcniversitesi Kimya M\u00fchendisli\u011fi Fak\u00fcltesi'nden 1980 y\u0131l\u0131nda mezun olmu\u015ftur. \u0130stanbul \u00dcniversitesi \u0130stanbul T\u0131p Fak\u00fcltesi T\u0131p Tarihi ve Deontoloji Anabilim Dal\u0131'nda yapt\u0131\u011f\u0131 \"14-17. Y\u00fczy\u0131llarda Anorganik Kimyasal \u0130la\u00e7lar\" konulu doktora \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131 ile 1984 y\u0131l\u0131nda M.Sc.Dr. unvan\u0131n\u0131 alm\u0131\u015ft\u0131r. 1985 y\u0131l\u0131nda \u0130stanbul \u00dcniversitesi Edebiyat Fak\u00fcltesi Felsefe B\u00f6l\u00fcm\u00fc Bilim Tarihi Anabilim Dal\u0131'na ara\u015ft\u0131rma g\u00f6revlisi olarak girmi\u015ftir. 1987 y\u0131l\u0131nda Yard\u0131mc\u0131 do\u00e7ent, 1993 y\u0131l\u0131nda \"Bilim Tarihi Do\u00e7enti\", 1998 y\u0131l\u0131nda profes\u00f6r unvan\u0131n\u0131 alm\u0131\u015ft\u0131r. 1997 y\u0131l\u0131nda Kyoto'da Japon Ara\u015ft\u0131rmalar\u0131 Enstit\u00fcs\u00fcn'de misafir ara\u015ft\u0131rmac\u0131 olarak \u00e7al\u0131\u015fm\u0131\u015ft\u0131r.\r\n"}
{"_id":16,"title":"Feza G\u00fcnergun","text":"Ocak 2001 tarihinden itibaren Bilim Tarihi Anabilim Dal\u0131 Ba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131'n\u0131 y\u00fcr\u00fctmektedir. 1989 - 2000 y\u0131llar\u0131 aras\u0131nda T\u00fcrk Bilim Tarihi Kurumu (TBTK) Genel Sekreteri, 1994 - 2001 y\u0131llar\u0131 aras\u0131nda Uluslararas\u0131 Bilim Tarihi ve Felsefesi Birli\u011fi'nin \"Bilim ve Teknoloji Tarihi Komisyonu\" ba\u015fkan yard\u0131mc\u0131l\u0131\u011f\u0131, 1994 - 1998 y\u0131llar\u0131 aras\u0131nda \u0130stanbul \u00dcniversitesi Bilim Tarihi M\u00fcze ve Dok\u00fcmantasyon Merkezi (B\u0130MDOK) Y\u00f6netim Kurulu \u00fcyesi olarak g\u00f6rev yapm\u0131\u015ft\u0131r.\r\n"}
{"_id":17,"title":"\u0130stanbul \u00dcniversitesi G\u00f6zlemevi","text":"\u0130stanbul \u00dcniversitesi G\u00f6zlemevi Ara\u015ft\u0131rma ve Uygulama Merkezi, 1933 y\u0131l\u0131nda Fen Fak\u00fcltesi b\u00fcnyesinde kurulan Astronomi ve Uzay Bilimleri B\u00f6l\u00fcm\u00fc'n\u00fcn ara\u015ft\u0131rma ve g\u00f6zlemlerinde kullan\u0131lmas\u0131 amac\u0131yla a\u00e7\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. G\u00f6zlemsel astronomi konusunda \u00e7al\u0131\u015fmalara evsahipli\u011fi yapan merkez;\r\n\r\nY\u0131ld\u0131z, g\u00fcne\u015f, uydu, astroid, kuyrukluy\u0131ld\u0131z, meteor, metorit ve tutulma g\u00f6zlemleri yapmak ve g\u00f6zlem verilerini de\u011ferlendirmek. \r\nD\u00fcnyan\u0131n say\u0131l\u0131 200 g\u00f6zlem veri merkezi ile 1939 y\u0131l\u0131ndan bu yana s\u00fcrd\u00fcr\u00fclen veri al\u0131\u015fveri\u015fini s\u00fcrd\u00fcrmek. \r\nNASA, ESA gibi kurulu\u015flar\u0131n atmosfer d\u0131\u015f\u0131ndan g\u00f6zlem yapmak amac\u0131yla uzaya g\u00f6nderdi\u011fi yapay uydu verilerini al\u0131p indirgemek ve de\u011ferlendirmek\r\nGerek yurt d\u0131\u015f\u0131ndan al\u0131nan gerekse \u0130stanbul \u00dcniversitesi G\u00f6zlemevi'nde elde edilen verileri kullanarak ve gerekli bilgisayar programlar\u0131n\u0131 yazarak ara\u015ft\u0131rmalar yap\u0131p yay\u0131nlamak. gibi ama\u00e7lar g\u00fctmektedir."}
{"_id":18,"title":"\u0130stanbul \u00dcniversitesi G\u00f6zlemevi","text":"G\u00f6zlemevi olarak kullan\u0131lan yap\u0131, 1934-1936 y\u0131llar\u0131 aras\u0131nda, mimar Arif Hikmet Holtay'\u0131n \u00e7izimlerine g\u00f6re in\u015fa edilmi\u015ftir. Yap\u0131, mimari olarak rasyonel-modernist ak\u0131m i\u00e7inde de\u011ferlendirilmektedir. H\u00e2len etkin olarak ayn\u0131 ama\u00e7la kullan\u0131lmaktad\u0131r."}
{"_id":19,"title":"\u0130stanbul \u00dcniversitesi G\u00f6zlemevi","text":"G\u00f6zlemevi ana binas\u0131 (Yap\u0131m 1933) ve etraf\u0131ndaki farkl\u0131 yap\u0131la\u015fmalar (1950), 2009 y\u0131l\u0131nda ba\u015flayan yenile\u015ftirme \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 projesi \u00e7er\u00e7evesinde 8 Temmuz 2013 tarihinde tamamlanm\u0131\u015ft\u0131r. Bu \u00e7al\u0131\u015fmalar sonucunda ana binaya karbon fiberlerle ve \u00e7eliklerle takviye ve iyile\u015ftirme yap\u0131l\u0131p asl\u0131na uygun restorasyonu tamamlanm\u0131\u015ft\u0131r. \u00c7evre binalar\u0131n 1999 depremi sonras\u0131 olu\u015fan hasarl\u0131 kal\u0131nt\u0131lar\u0131 tamamen y\u0131k\u0131larak yerine ana bina ile uyumlu Avrupa'n\u0131n en modern ve i\u015flevsel Astronomi ve Uzay Bilimleri B\u00f6l\u00fcm\u00fc ve G\u00f6zlemevi Uygulama ve Ara\u015ft\u0131rma Merkezi bina kompleksi olu\u015fturuldu."}
{"_id":20,"title":"Atmaca (f\u00fcze)","text":"Atmaca F\u00fczesi  Roketsan taraf\u0131ndan geli\u015ftirilmekte olup asgari 200km menzilli gemisavar f\u00fczesi. Deniz Kuvvetleri Komutanl\u0131\u011f\u0131'n\u0131n ve Deniz Hava Komutanl\u0131\u011f\u0131'n\u0131n milli silah sistemleri projeleri i\u00e7in \u00fcretilmektedir. F\u00fcze deniz hedefleri d\u0131\u015f\u0131nda denizden karaya hedefler i\u00e7in de kullan\u0131labilecek.F\u00fcze f\u0131rlat\u0131ld\u0131ktan sonra hedef g\u00fcncellemesi yap\u0131labilecek."}
{"_id":21,"title":"Civayla \u00c7al\u0131\u015fan Saat","text":"Libros del saber de astronom\u00eda isimli eserin konuya \u00f6zel b\u00f6l\u00fcm\u00fcnde sunulan d\u00f6rd\u00fcnc\u00fc saat bir civayla \u00e7al\u0131\u015fan saattir (relogio dell argentuiuo). A. Wegener1 saati \u015fu \u015fekilde tan\u0131mlamaktad\u0131r:\u00abBu saatin d\u00fczene\u011fi, 24 saatte tam bir d\u00f6nme ger\u00e7ekle\u015ftiren bir di\u015fliden olu\u015fmaktad\u0131r.Hareket ettirici g\u00fc\u00e7 bir a\u011f\u0131rl\u0131kt\u0131r, \u00e7ark\u0131n geriye d\u00f6nmesine engel olan ve bir sarka\u00e7 hareketi veren d\u00fczenek c\u0131va arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla ger\u00e7ekle\u015fir.Bu c\u0131va, \u00e7ark\u0131n i\u00e7inde bulunur ve enine duvarlar aras\u0131ndan sadece \u00e7ok k\u00fc\u00e7\u00fck ba\u011flant\u0131 delikleriyle ket vurarak a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131n \u00e7ekme etkisine sadece yava\u015f yava\u015f ba\u015f e\u011fer. Bu \u00e7ark\u0131n d\u00f6nmesi, saatin olduk\u00e7a sanatsal saat kadran\u0131 olarak g\u00f6r\u00fclebilecek bir usturlap \u00fczerine ta\u015f\u0131n\u0131r.Bu usturlap \u00fczerinde saatlerin d\u0131\u015f\u0131nda ayn\u0131 zamanda g\u00fcne\u015fin ve y\u0131ld\u0131zlar\u0131n konumu ve hatta g\u00f6ky\u00fcz\u00fcn\u00fcn hali haz\u0131rdaki b\u00fct\u00fcn g\u00f6r\u00fcn\u00fc\u015f\u00fc okunabilir. Demek ki usturlap yerine bu saat d\u00fczene\u011fi bir g\u00f6k k\u00fcresiylede ba\u011flant\u0131land\u0131r\u0131labilir. Ayr\u0131ca zillerin uygun bir bi\u00e7imde yerle\u015ftirilmesi yoluyla bundan bir t\u00fcr \u00e7alar saat \u00fcretilebilir.\u00bb"}
{"_id":22,"title":"Civayla \u00c7al\u0131\u015fan Saat","text":"Sua Nuova Inventione d\u2019Horologio con una sola Ruota)5.G\u00fcya onun taraf\u0131ndan icat edilmi\u015f olan saatte, c\u0131va su ile de\u011fi\u015ftirilmi\u015ftir.Parisio\u2019nun kitab\u0131n\u0131n yay\u0131nlanmas\u0131ndan k\u0131sa bir s\u00fcre sonra bu saatin tarifi ve resmi, Salomon de Caus (1615)\u2019un \u00abHareket Kuvvetlerinin Temelleri\u00bb (raisons des forces mouvantes)\u2019nden birisi olarak yay\u0131nland\u01316.Bu saat Johannes Kepler taraf\u0131ndan da an\u0131lmaktad\u0131r7.Asl\u0131nda Libros del saber de astronom\u00eda\u2019da tarif edilen modelden ba\u015fka bir\u015fey olmayan,12 par\u00e7al\u0131 silindir kasna\u011f\u0131 sadece yar\u0131ya kadar civa yerine su ile doldurulmu\u015f olan ve Bedini taraf\u0131ndan \u00abcompartmented cylindrical clepsydra\u00bb olarak nitelendirilen bu formdaki saat,Avrupa\u2019da 17. ve 18. y\u00fczy\u0131lda b\u00fcy\u00fck bir yay\u0131lma elde etmi\u015fti.K\u00fc\u00e7\u00fck farkl\u0131l\u0131lar g\u00f6steren bir\u00e7ok tipten birisi,Pater Francesco Eschinardi (1648)8 ad\u0131yla ilintilidir.Benzer bir alet \u00fc\u00e7 Campani karde\u015f (1656) taraf\u0131ndan Papa VII. Alexander\u2019a sunulmu\u015ftur9.Bu saatin silindir kasna\u011f\u0131 su yerine yine civa i\u00e7ermektedir ve hemen hemen di\u011ferleri nas\u0131lsa, bu da d\u00fczensiz\u00e7al\u0131\u015fmaktad\u0131r. Bununla birlikte saat,Papa taraf\u0131ndan \u00f6nemli bir bulu\u015f olarak \u00f6v\u00fclm\u00fc\u015ft\u00fcr10.Baz\u0131 yap\u0131m \u00f6zelliklerinin tarifi d\u0131\u015f\u0131nda Campani saatinden geriye hi\u00e7 bir\u015fey kalmam\u0131\u015ft\u0131r11."}
{"_id":23,"title":"\u0130bn er-Ra\u1e33\u1e33\u0101m\u2019\u0131n G\u00fcne\u015f Saati","text":"\u00abG\u00f6lgeler Bilgisi Hakk\u0131nda Risale\u00bb (Ris\u0101le f\u012b \u02bf\u0130lm e\u1e93-\u1e92il\u0101l)\u2019sinin 44. b\u00f6l\u00fcm\u00fcnde Eb\u016b\u02bfAbdall\u0101h Mu\u1e25ammed b. \u0130br\u0101h\u012bm er-Ra\u1e33\u1e33\u0101m1 (\u00f6. 715\/1315) y\u00fczer pusulayla ba\u011flant\u0131l\u0131 bir g\u00fcne\u015f saati tarif etmektedir2. Murcia\u2019l\u0131 bu astronom,matematik\u00e7i ve tabipti ve Nasiriler d\u00f6neminde Granada\u2019da faaliyet g\u00f6steren bilginlerdendi. Bir tahta par\u00e7as\u0131n\u0131n \u00fcst\u00fcne oturtulan manyetik ta\u015f, ah\u015fap diske h\u00e2kkedilmi\u015f g\u00fcne\u015f saati i\u00e7in kuzeyg\u00fcney y\u00f6n\u00fcn\u00fc ayarlamaya yaramaktad\u0131r.Saat ipek iplerde as\u0131l\u0131 olarak dengede tutulmaktad\u0131r.Olduk\u00e7a benzer bir ara\u00e7 Pedro Nunes (1537)\u2019e atfedilmektedir (bir sonraki model)."}
{"_id":24,"title":"\u00d6nay S\u00f6zer","text":"\u00d6nay S\u00f6zer, (D. 1936, \u0130stanbul), T\u00fcrk akademisyen"}
{"_id":25,"title":"\u00d6nay S\u00f6zer","text":"\u0130stanbul Erkek Lisesi ve \u0130stanbul \u00dcniversitesi Hukuk Fak\u00fcltesi'ni bitirdi.1961 y\u0131l\u0131nda ayn\u0131 \u00fcniversitenin Edebiyat Fak\u00fcltesi Felsefe B\u00f6l\u00fcm\u00fc'nde asistan oldu. 1973 y\u0131l\u0131nda do\u00e7ent, 1992'den beri ayn\u0131 yerde Sistematik Felsefe ve Mant\u0131k Anabilim Dal\u0131nda Profes\u00f6rl\u00fc\u011f\u00fc yapmaktad\u0131r. \u00d6nay S\u00f6zer'in felsefedeki ilgi alan\u0131 i\u00e7ine Fenomenoloji ve Hegel Felsefesi, Yap\u0131salc\u0131l\u0131k ve Yap\u0131salc\u0131 sonras\u0131 sorunlar girmektedir."}
{"_id":26,"title":"Anadolu'da Bilim","text":"Co\u011frafi konumu \u00e7e\u015fitli b\u00f6lgelerle bir k\u00f6pr\u00fc niteli\u011finde olan Anadolu yar\u0131madas\u0131ndan ilk uygarl\u0131klar\u0131ntarihi M.\u00d6. 8000\u2019lere kadar g\u00f6t\u00fcr\u00fclmekte olup, bu uygarl\u0131\u011f\u0131n bug\u00fcnk\u00fc Aksaray ili civar\u0131nda oldu\u011fubelirlenmektedir. Daha ge\u00e7 tarihli olanlar aras\u0131nda ise Hitit, Urartu, Firig ve Lidya uygarl\u0131klar\u0131say\u0131labilir.Hititlerin Mezopotamya k\u00f6kenli \u201c\u015fekel\u201d ve \u201cmina\u201d adl\u0131 a\u011f\u0131rl\u0131k birimlerini kulland\u0131klar\u0131, en \u00e7ok bak\u0131rve tun\u00e7tan e\u015fyalar yapt\u0131klar\u0131, \u00e7ivi yaz\u0131s\u0131 ve hiyeroglif yaz\u0131 olmak \u00fczere iki \u00e7e\u015fit yaz\u0131lar\u0131 olduklar\u0131bilinmektedir.Van g\u00f6l\u00fc civar\u0131nda geli\u015fen Urartu uygarl\u0131\u011f\u0131nda ise \u00e7ivi yaz\u0131s\u0131 ve resim yaz\u0131s\u0131 kullan\u0131lm\u0131\u015f, yapm\u0131\u015folduklar\u0131 kaplar\u0131n \u00fczerine, onlar\u0131n hacimlerini yazm\u0131\u015flard\u0131r.En \u00f6nemli merkezleri Gordion ve Midas olan Firigya uygarl\u0131\u011f\u0131n\u0131n Fenike alfabesinin Bat\u0131\u2019yayay\u0131lmas\u0131nda \u00f6nemli rol\u00fc olmu\u015ftur. Ayr\u0131ca, Kybele ad\u0131 verilen ana tanr\u0131\u00e7a k\u00fclt\u00fc de bu uygarl\u0131ktanYunanl\u0131lara ge\u00e7mi\u015ftir. Bak\u0131r-kalay ala\u015f\u0131m\u0131 olan tun\u00e7tan e\u015fyalar yapm\u0131\u015flar, baz\u0131 m\u00fczik aletlerini icatetmi\u015fler (simbal, fl\u00fct gibi), kilim dokumu\u015flard\u0131r. Kilim i\u00e7in kulland\u0131klar\u0131 \u201ctapetes\u201d ad\u0131 bug\u00fcnFrans\u0131zcada \u201ctapis\u201d bi\u00e7imini alm\u0131\u015ft\u0131r.Bat\u0131 Anadolu\u2019daki Lidya uygarl\u0131\u011f\u0131n\u0131n en b\u00fcy\u00fck ba\u015far\u0131s\u0131 ise paray\u0131 icat etmi\u015f olmas\u0131d\u0131r. B\u00f6ylece od\u00f6nemin ekonomik hayat\u0131nda b\u00fcy\u00fck geli\u015fme sa\u011flanm\u0131\u015f, modern ekonominin temelleri at\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r."}
{"_id":27,"title":"Prof. Dr. Fuat Sezgin'in A\u00e7\u0131l\u0131\u015f Dersi","text":"\u0130slam\u0131n ikinci, milad\u0131n sekizinci y\u00fczy\u0131l\u0131nda Ba\u011fdat, Bizans,M\u0131s\u0131r ve Asya\u2019dan bilim adamlar\u0131n\u0131n ve kitaplar\u0131n\u0131n ak\u0131n etti\u011fi bir merkez olmu\u015ftu. O y\u00fczy\u0131l\u0131n ortalar\u0131nda \u0130ran ekolundan gelmi\u015f olan bilginler Hindlilerin \u00f6nemli ve hacimli Siddhanta adl\u0131 matematik veastronomik kitab\u0131n\u0131 Arap\u00e7aya \u00e7evirdiler. Bununla s\u0131f\u0131r rakam\u0131 \u0130slamd\u00fcnyas\u0131na ula\u015ft\u0131, bir ka\u00e7 y\u00fczy\u0131l sonra da, \u0130berik yar\u0131madas\u0131na, oradanda Bat\u0131 Avrupa\u2019ya ula\u015fm\u0131\u015f olacakt\u0131."}
{"_id":28,"title":"Ali bin Abbas'\u0131n Hayat\u0131","text":"Ali Bin Abbas 932 y\u0131l\u0131nda do\u011fmu\u015ftur. Ali bin Abbas \u0130ran'\u0131n C\u00fcndi\u015fapur eyaletinin g\u00fcneybat\u0131s\u0131ndaki Ahvaz \u015fehrinde do\u011fdu ve Ebu Mahir Musa Bin Seyyar'\u0131n \u00f6\u011frencisi oldu ve ilk \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131n\u0131 bu \u015fehirde yapt\u0131. Zaman\u0131n\u0131n en sayg\u0131de\u011fer \u00fc\u00e7 t\u0131p aliminden birisiydi. 939'dan 996'ya kadar h\u00fck\u00fcm s\u00fcren B\u00fcveyho\u011fullar\u0131 hanedan\u0131ndan Adud\u00fcddevle zaman\u0131nda \u00fcnl\u00fc bir fizik\u00e7i olmaya ba\u015flam\u0131\u015ft\u0131r. Adududevle, zaman\u0131nda alimleri koruyan onlar\u0131 destekleyen biriydi ve \u015eiraz'da ve 994 y\u0131l\u0131nda Ba\u011fdat'ta Ali bin Abbas'\u0131n \u00e7al\u0131\u015ft\u0131\u011f\u0131 iki hastane a\u00e7m\u0131\u015ft\u0131. Ali bin Abbas'\u0131n soyu Mecusili\u011fe mensuptu-el-Mecusi ad\u0131 da buradan gelmektedir-ama kendisi M\u00fcsl\u00fcmand\u0131. Onun Allah inanc\u0131 ve O'na duydu\u011fu sayg\u0131, ibadetinde ve ya\u015fam tarz\u0131nda, \u00fcslubunda \u00e7al\u0131\u015fma hayat\u0131 boyunca kendini g\u00f6stermi\u015ftir."}
{"_id":29,"title":"T\u0131p eti\u011fi ve ara\u015ft\u0131rma metodolojisi","text":"\u00c7al\u0131\u015fma, doktorlar ve hastalar aras\u0131ndaki sa\u011fl\u0131kl\u0131 ili\u015fki ve t\u0131p eti\u011finin \u00f6nemi \u00fczerinde durmaktad\u0131r. Ayr\u0131ca bu eser g\u00fcn\u00fcm\u00fczdeki modern t\u0131bbi ara\u015ft\u0131rmalara benzer bilimsel metodolojinin ayr\u0131nt\u0131lar\u0131n\u0131 a\u00e7\u0131klamaktad\u0131r."}
{"_id":30,"title":"Muhibbe Darga","text":"Ay\u015fe Muhibbe Darga (d. 13 Haziran 1921, \u0130stanbul - \u00f6. 6 Mart 2018, \u0130stanbul)  T\u00fcrk arkeolog. T\u00fcrkiye'nin ilk kad\u0131n arkeologlar\u0131ndan biri olan Darga, hiyeroglif ve \u00e7ivi yaz\u0131s\u0131 konusunda d\u00fcnyan\u0131n en \u00f6nemli uzmanlar\u0131 aras\u0131ndad\u0131r. Hitit kaynaklar\u0131n\u0131 kullanarak kaleme ald\u0131\u011f\u0131 en pop\u00fcler eseri, \"Eski Anadolu Kad\u0131n\u0131\"d\u0131r."}
{"_id":31,"title":"H\u00dcRJET'in \u00d6nemi","text":"TUSA\u015e yetkilileri, H\u00dcRJET Projesi\u2019ni T\u00fcrkiye\u2019de havac\u0131l\u0131k sanayisinin geli\u015fimi a\u00e7\u0131s\u0131ndan olduk\u00e7a \u00f6nemli g\u00f6rmektedir. Projenin, ba\u015far\u0131l\u0131 sonu\u00e7lar al25\u0131nan ve yeni s\u00fcr\u00fcmlerle s\u00fcrd\u00fcr\u00fclen H\u00dcRKU\u015e ile \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 devam eden Milli Muharip U\u00e7ak Projesi aras\u0131ndaki sanayi ge\u00e7i\u015fini sa\u011flayaca\u011f\u0131n\u0131 belirtmektedirler."}
{"_id":32,"title":"Piri Reis'in Ya\u015fam\u0131","text":"Buradan \u00f6\u011frendi\u011fimize g\u00f6re, Piri k\u00fc\u00e7\u00fck ya\u015fta denizcili\u011fe ba\u015flam\u0131\u015ft\u0131r. B\u00fcy\u00fcmekte olan Osmanl\u0131 \u0130mparatorlu\u011fu\u2019nun Akdeniz h\u00e2kimiyetini ele ge\u00e7irmek i\u00e7in yapt\u0131\u011f\u0131 seferlerin hareket noktas\u0131 Gelibolu olmu\u015ftur. Burada yeti\u015fen Piri, amcas\u0131 Kemal Reis\u2019in yan\u0131nda denizcili\u011fe ba\u015flam\u0131\u015f; 1481\u2019de E\u011friboz Bahriye Azaplar\u0131 Reisli\u011finden ayr\u0131larak korsanl\u0131\u011fa at\u0131lan Kemal Reis ile birlikte, Akdeniz\u2019in b\u00fct\u00fcn limanlar\u0131n\u0131 ve adalar\u0131n\u0131 dola\u015fm\u0131\u015ft\u0131r. Piri Reis bundan sonra bir s\u00fcre Gelibolu\u2019da kalm\u0131\u015f ve orada d\u00fcnya haritas\u0131n\u0131 haz\u0131rlam\u0131\u015ft\u0131r (1513). Bug\u00fcn elde bulunan, Orta ve G\u00fcney Amerika\u2019n\u0131n do\u011fu k\u0131y\u0131lar\u0131 ile Avrupa ve Afrika\u2019n\u0131n bat\u0131 k\u0131y\u0131lar\u0131n\u0131 g\u00f6steren harita, bu d\u00fcnya haritas\u0131n\u0131n par\u00e7as\u0131d\u0131r. Yavuz Sultan Selim\u2019in 1516\u20131517 y\u0131llar\u0131ndaki M\u0131s\u0131r seferine Piri Reis de kat\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Bir filo ile Kahire\u2019ye Nil yolundan giderek, Nil nehrinin kollar\u0131n\u0131n haritas\u0131n\u0131 \u00e7\u0131karm\u0131\u015ft\u0131r. M\u0131s\u0131r Osmanl\u0131 idaresine girince, oraya gelen Yavuz Sultan Selim\u2019e 1513\u2019te yapt\u0131\u011f\u0131 d\u00fcnya haritas\u0131n\u0131 hediye etmi\u015f; bunu ve haritas\u0131n\u0131n be\u011fenildi\u011fini, Kitab-\u0131 Bahriye\u2019nin yaz\u0131l\u0131\u015f sebebini a\u00e7\u0131klarken belirtmi\u015ftir. 1547\u2019de Piri Reis Hint Kaptan\u0131 tayin edilmi\u015ftir. Piri, S\u00fcvey\u015f\u2019ten hareketle Aden\u2019e gelmi\u015f; 1549\u2019da Aden fethedilmi\u015ftir. 16 Daha sonra Maskat ele ge\u00e7irilmi\u015f; H\u00fcrm\u00fcz muhasara edilmi\u015f ancak Piri bu seferi sonu\u00e7land\u0131ramam\u0131\u015ft\u0131r. Basra Valisi Kubad Pa\u015fa\u2019n\u0131n k\u0131\u015fk\u0131rtmas\u0131 ve M\u0131s\u0131r Beylerbeyi Davud Pa\u015fa\u2019n\u0131n iftira mektuplar\u0131 \u00fczerine Kanuni Sultan S\u00fcleyman idam ferman\u0131n\u0131 g\u00f6ndermi\u015f ve Piri Reis M\u0131s\u0131r\u2019da katledilmi\u015ftir (1554). Piri Reis korsan, donanmada reis, Hint Kaptan\u0131 ama hepsinden fazla Kitab-\u0131 Bahriye\u2019si ile y\u00fczy\u0131llarca denizcilerimize yard\u0131mc\u0131 olmu\u015f bir deniz bilginimizdir. Seferler yapm\u0131\u015f, g\u00f6rd\u00fcklerini yazm\u0131\u015f, eline ge\u00e7en eser ve haritalar\u0131 incelemi\u015f, toplad\u0131\u011f\u0131 bilgilere dayanarak kendi kitap ve haritalar\u0131n\u0131 olu\u015fturmu\u015ftur. Elimize ge\u00e7en eserleri, iki ayr\u0131 d\u00fcnya haritas\u0131n\u0131n par\u00e7alar\u0131 ile Kitab-\u0131 Bahriye\u2019sidir (\u00d6zen, 2006)."}
{"_id":33,"title":"Farabi","text":"Eb\u00fb Nasr Muhammed ibn Muhammed ibn Tarkan (veya Tarhan) ibn Uzlug el-F\u00e2r\u00e2b\u00ee (870-950) T\u00fcrkt\u00fcr. E\u011fitim ve \u00f6\u011frenimini Ba\u011fdat ve Harran\u2019da devrin \u00fcnl\u00fc hocalar\u0131ndan dersler alarak tamamlad\u0131. \u0130sl\u00e2m d\u00fcnyas\u0131nda dil ara\u015ft\u0131rmalar\u0131n\u0131n ge\u00e7erli oldu\u011fu bir d\u00f6nemde ya\u015fayan d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcr\u00fcm\u00fcz, me\u015fh\u00fbr dil \u00e2limlerinden dersler ald\u0131. Eb\u00fb Bi\u015fr Matta b. Yunus ve Yuhann\u00e2 b. Hayl\u00e2n\u2019dan Aristoteles mant\u0131\u011f\u0131n\u0131 \u00f6\u011frendi. Eb\u00fb Bekr ibn el-Serr\u00e2c\u2019tan ise Arap\u00e7a ve Arap dilbilgisi dersleri al\u0131rken hocas\u0131na mant\u0131k dersleri verdi. F\u00e2r\u00e2b\u00ee\u2019nin di\u011fer nahiv hocas\u0131 S\u00eer\u00e2f\u00ee ise Matta b. Yunus ile yapt\u0131\u011f\u0131 m\u00fcnazara ile tan\u0131nd\u0131. F\u00e2r\u00e2b\u00ee, eserlerinde dil ve mant\u0131k problemlerine \u00f6ncelikli olarak yer vermi\u015ftir. Kimi eserlerinde tamam\u0131yla dilbilimini, dil felsefesini ve mant\u0131\u011f\u0131 incelerken kimi eserlerinde ise yerine g\u00f6re dil ve mant\u0131k konular\u0131na girmi\u015ftir (Altunya, 2003)."}
{"_id":34,"title":"f. T\u0131p","text":"Bu d\u00f6nemde Leonardo da Vinci ve Andreas Vesalius\u2019un yapm\u0131\u015f oldu\u011fu diseksiyon \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 sonucunda \u00e7a\u011fda\u015f anatominin temelleri at\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Ayr\u0131ca Paracelsus, b\u00fct\u00fcn varl\u0131klar\u0131n ortak bir temeli oldu\u011fu d\u00fc\u015f\u00fcncesinden hareket ederek, canl\u0131lar ve cans\u0131zlar\u0131n birbirinden farkl\u0131 olmad\u0131klar\u0131n\u0131 ve temelde yedi \u00f6\u011feden olu\u015ftuklar\u0131n\u0131 s\u00f6ylemi\u015ftir. Bu nedenle cans\u0131zlar\u0131n yap\u0131s\u0131n\u0131 a\u00e7\u0131klarken kullan\u0131lan yasa ve ilkelerin, canl\u0131lar\u0131n yap\u0131s\u0131n\u0131 a\u00e7\u0131klarken kullan\u0131lan yasa ve ilkelerle \u00f6zde\u015f olmas\u0131 gerekti\u011fini savunmu\u015ftur. \u00d6yleyse hastal\u0131k canl\u0131 yap\u0131daki kimyasal dengenin bozulmas\u0131, sa\u011fl\u0131k ise bu dengenin yeniden kurulmas\u0131d\u0131r."}
{"_id":35,"title":"f. T\u0131p","text":"Bu d\u00f6nemde bulunan ve kullan\u0131lan barut, pusula ve matbaa do\u011fa bilimlerinin geli\u015fimini b\u00fcy\u00fck \u00f6l\u00e7\u00fcde etkilemi\u015ftir. R\u00f6nesans d\u00f6neminin en b\u00fcy\u00fck geli\u015fmesi hi\u00e7 ku\u015fkusuz ki bask\u0131 tekni\u011finin bulunmas\u0131 olmu\u015ftur. Bu tekni\u011fin k\u00fclt\u00fcr\u00fcn yay\u0131lmas\u0131nda ve standartla\u015fmas\u0131nda b\u00fcy\u00fck bir \u00f6nem ta\u015f\u0131d\u0131\u011f\u0131 a\u00e7\u0131kt\u0131r. Yazma yap\u0131tlar bir \u00e7ok a\u00e7\u0131dan \u00f6zg\u00fcnd\u00fcr, ama yanl\u0131\u015flara, eklemelere ve \u00e7\u0131karmalara \u00e7ok a\u00e7\u0131kt\u0131r. Bask\u0131 teknolojisi ise tek seferde, birbirinin ayn\u0131 olan y\u00fczlerce kopyay\u0131 yay\u0131mlamaya ve bir kitab\u0131n belli bir sayfas\u0131na g\u00f6nderide bulunmaya olanak tan\u0131m\u0131\u015ft\u0131r. Bask\u0131 tekni\u011finin bulunmas\u0131, ayn\u0131 d\u00f6nemlerde, grav\u00fcr tekni\u011finin de bulunmas\u0131 ile zenginle\u015fmi\u015ftir. A\u011fa\u00e7 ve bak\u0131r levha oymac\u0131l\u0131\u011f\u0131, grafik alan\u0131nda, matbaan\u0131n yaz\u0131 alan\u0131nda yapt\u0131\u011f\u0131 katk\u0131n\u0131n tam olarak ayn\u0131s\u0131n\u0131 yapm\u0131\u015ft\u0131r. Sanat \u00fcr\u00fcnleri yayg\u0131nla\u015fmaya ve standartla\u015fmaya ba\u015flam\u0131\u015ft\u0131r. Bu iki bulu\u015f yani, bask\u0131 ve grav\u00fcr, bilginin geli\u015fiminde \u00e7ok b\u00fcy\u00fck bir \u00f6nem ta\u015f\u0131maktad\u0131r. Bask\u0131, temel al\u0131nabilecek matematiksel ve astronomik tablolar\u0131n, grav\u00fcr ise bitkilerin, hayvanlar\u0131n, anatomik ya da cerrah\u00ee ayr\u0131nt\u0131lar\u0131n ve kimyasal ara\u00e7lar\u0131n kitaplara resimler bi\u00e7iminde girmesine olanak sa\u011flam\u0131\u015ft\u0131r."}
{"_id":36,"title":"* Descartes","text":"Modern felsefenin ve analitik geometrinin kurucusu olan Descartes (1596 \u2013 1650) i\u00e7in de, Bacon\u2019da oldu\u011fu gibi, ama\u00e7 do\u011fay\u0131 egemenlik alt\u0131na almakt\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc insan ancak o zaman mutlu olabilir. Fakat do\u011fa, skolasti\u011fin sa\u011flad\u0131\u011f\u0131 bilgilerle egemenlik alt\u0131na al\u0131namaz. B\u00f6ylece Descartes\u2019\u0131n da skolasti\u011fin insan\u0131 yanl\u0131\u015fa g\u00f6t\u00fcrd\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fc\u011f\u00fc anla\u015f\u0131lmaktad\u0131r. Ona g\u00f6re, bunun iki nedeni vard\u0131r. 1-Skolasti\u011fin kavramlar\u0131 a\u00e7\u0131k ve se\u00e7ik de\u011fildir. 2-Bu y\u00f6ntem do\u011fru bilgi elde etmeye uygun de\u011fildir.  B\u00f6ylece Descartes yeni bir y\u00f6nteme gereksinim oldu\u011funu belirtir. \u00c7\u00fcnk\u00fc ona g\u00f6re do\u011fruyu yanl\u0131\u015ftan ay\u0131rt etme g\u00fcc\u00fc, yani ak\u0131l (sa\u011fduyu) e\u015fit olarak da\u011f\u0131t\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. O halde bu kadar yanl\u0131\u015f bilginin kayna\u011f\u0131 ak\u0131l olamaz. B\u00f6ylece Descartes, insanlar\u0131n yanl\u0131\u015fa d\u00fc\u015fmelerinin tek nedeninin do\u011fru bir y\u00f6nteme sahip olmamalar\u0131 oldu\u011fu sonucunu \u00e7\u0131kar\u0131r. Bundan sonra y\u00f6ntemini kurmaya \u00e7al\u0131\u015fan Descartes, \u00f6ncelikle bu konuda kendine nelerin yard\u0131mc\u0131 olaca\u011f\u0131n\u0131 ara\u015ft\u0131r\u0131r ve iki \u015feyin bulundu\u011funa karar verir: 1-Klasik mant\u0131k 2-Eskilerin kulland\u0131\u011f\u0131 Analiz Descartes bu iki yoldan analizin daha do\u011fru oldu\u011funa karar verir. Matematikle ilgili \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 sonucunda da analitik geometriyi bulur. Burada esas olan bir cebir denkleminin bir geometrik \u015fekille anlat\u0131lmas\u0131d\u0131r. Descartes\u2019\u0131n bu \u00f6nemli bulu\u015fundan sonra di\u011fer \u00f6nemli bir katk\u0131s\u0131 da geometri ile cebir aras\u0131nda kurdu\u011fu paralelizmin ayn\u0131 \u015fekilde matematik ve di\u011fer bilimler aras\u0131nda da kurulabilece\u011fini belirtmesidir. \u00c7\u00fcnk\u00fc ona g\u00f6re her hangi bir bilimde bir \u015feyi bilmek demek asl\u0131nda say\u0131 ve \u00f6l\u00e7\u00fcden ba\u015fka bir \u015fey de\u011fildir. Bundan dolay\u0131 da b\u00fct\u00fcn bilimlerde tek bir y\u00f6ntem uygulamak olanakl\u0131d\u0131r. Bu da matematiksel y\u00f6ntemdir. B\u00f6ylece ilk defa b\u00fct\u00fcn bilimlerin y\u00f6nteminin tek bir y\u00f6ntem oldu\u011fu belirtilmi\u015ftir. Bu nedenle Descartes\u2019\u0131n y\u00f6ntemine evrensel matematik y\u00f6ntem denmi\u015ftir. Descartes\u2019\u0131n bu analiz a\u011f\u0131rl\u0131kl\u0131, y\u00f6ntemsel ku\u015fkuculu\u011fa dayanan y\u00f6ntemi, felsefe i\u00e7in ger\u00e7ekten \u00e7ok yenidir. Bilimin y\u00f6ntemi ve kartezyen felsefe sistemiyle \u00fcnl\u00fc olan Descartes, ayn\u0131 zamanda b\u00fcy\u00fck bir matematik\u00e7idir. Cebirsel i\u015flemleri geometriye uygulayarak analitik geometriyi kurmu\u015ftur. O zamana kadar geometri ve cebir problemleri kendi \u00f6zel y\u00f6ntemleri ile ayr\u0131 ayr\u0131 \u00e7\u00f6z\u00fclmekteydi. Ancak Descartes, cebir ve geometri aras\u0131ndaki bu mesafeyi ortadan kald\u0131ran, cebiri geometriye uygulayan genel bir y\u00f6ntem ileri s\u00fcrd\u00fc. Descartes b\u00fct\u00fcn fizi\u011fin bu \u015fekilde geometrik ili\u015fkilere indirgenebilece\u011fini d\u00fc\u015f\u00fcnerek, b\u00fct\u00fcn evreni matematiksel olarak a\u00e7\u0131klamaya \u00e7al\u0131\u015fm\u0131\u015ft\u0131r."}
{"_id":37,"title":"Prof. Dr. Fuat SEZG\u0130N\u2019in \u00d6zge\u00e7mi\u015fi","text":"Prof. Dr. Fuat Sezgin 24 Ekim 1924 tarihinde Bitlis\u2019te dog\u0306du.Dog\u0306ubeyaz\u0131t\u2019ta ilkokulu, Erzurum\u2019da ortaokulu ve liseyi bitirip1943 y\u0131l\u0131nda ilk plan\u0131na go\u0308re matematik okuyup mu\u0308hendis olmak ic\u0327in I\u0307stanbul\u2019a geldi. Bir akrabas\u0131n\u0131n tavsiyesi u\u0308zerine, I\u0307stanbul U\u0308niversitesi S\u0327arkiyat Aras\u0327t\u0131rmalar\u0131 Enstitu\u0308su\u0308\u203ande alan\u0131nda en tan\u0131nm\u0131s\u0327 uzmanlardan Alman s\u0327arkiyatc\u0327\u0131 Helmut Ritter taraf\u0131ndan verilen bir seminere kat\u0131lan Sezgin, ilk plan\u0131n\u0131 ko\u0308kten deg\u0306is\u0327tirdi. Ritter\u2019in anlatt\u0131klar\u0131n\u0131n bu\u0308yu\u0308leyici etkisi alt\u0131nda ertesi gu\u0308n derslere kay\u0131t olmak u\u0308zere Enstitu\u0308\u203aye gitti. Ne kay\u0131t ic\u0327in son gu\u0308nu\u0308n gec\u0327mesi, ne de Ritter\u2019in alan\u0131n\u0131n c\u0327ok zor oldug\u0306una yo\u0308nelik uyarmalar\u0131, Sezgin\u2019i kesin karar\u0131ndan vazgec\u0327iremedi."}
{"_id":38,"title":"Prof. Dr. Fuat SEZG\u0130N\u2019in \u00d6zge\u00e7mi\u015fi","text":"Alman ordusunun 1943 y\u0131l\u0131nda Bulgaristan\u2019a kadar ilerlemesinden dolay\u0131 Tu\u0308rkiye\u2019de u\u0308niversite o\u0308g\u0306retimi ask\u0131ya al\u0131nd\u0131g\u0306\u0131nda, Ritter o\u0308g\u0306rencilerine bu uzun aray\u0131 deg\u0306erlendirmelerini ve Arapc\u0327a o\u0308g\u0306renmelerini tavsiye etti. O s\u0131rada Fuat Sezgin Ceri\u0302r et- Taberi\u0302\u2019nin tefsirini, Tu\u0308rkc\u0327e meali ic\u0327eren kitaplarla kars\u0327\u0131las\u0327t\u0131rmaya karar verdi ve zor bir dille yaz\u0131lan tefsiri anlayabilmek ic\u0327in alt\u0131 ay boyunca her gu\u0308n 17 saat Arapc\u0327a c\u0327al\u0131s\u0327t\u0131. Alt\u0131 ay\u0131n sonunda I\u0307bn Kesir tefsirinin Arapc\u0327as\u0131n\u0131 gazete okur gibi okuyordu. Helmut Ritter, Ebu\u0302 Hamid el-Gazali\u0302\u2019nin I\u0307hya\u0302-u Ulu\u0302m\u2019id-di\u0302n kitab\u0131n\u0131 okumas\u0131 ic\u0327in Fuat Sezgin\u2019in o\u0308nu\u0308ne koydug\u0306unda, o\u0308g\u0306rencisinin bunu kolayca bas\u0327arabilmesine c\u0327ok memnun oldu. Dil o\u0308g\u0306renmede bu\u0308yu\u0308k yeteneg\u0306e sahip olan Fuat Sezgin\u2019in bes\u0327 dile ayn\u0131 anda bas\u0327layarak her y\u0131l yeni bir dil o\u0308g\u0306renmesini o\u0308nerdi. Sezgin de ileri yas\u0327lar\u0131na kadar bu yu\u0308ksek c\u0327al\u0131s\u0327ma temposunu devam ettirdi."}
{"_id":39,"title":"Prof. Dr. Fuat SEZG\u0130N\u2019in \u00d6zge\u00e7mi\u015fi","text":"Ayn\u0131 y\u0131l kendisi gibi s\u0327arkiyatc\u0327\u0131 olan Ursula Sezgin\u2019le evlendi.K\u0131zlar\u0131 Hilal, 1970 y\u0131l\u0131nda du\u0308nyaya geldi. Standart referans kitab\u0131 olan ve Geschichte des arabischen Schrifttums (GAS) Arap I\u0307slam Bilimleri Tarihi olarak bilinen eserinin ilk cildini, 1967 y\u0131l\u0131nda yay\u0131nlad\u0131. 17 ciltten olus\u0327an eserin bugu\u0308nlerde 18. cildini yazmaktad\u0131r. Bu kapsaml\u0131 eserin (GAS), muhtelif ciltlerinde bulunan konulardan baz\u0131s\u0131 s\u0327o\u0308yledir: Kur\u2019an ilimleri, Hadis ilimleri, tarih, f\u0131k\u0131h, Kelam, Tasavvuf, s\u0327iir, t\u0131p, farmakoloji, zooloji, veterinerlik, simya, kimya, botanik, ziraat, matematik, astronomi, astroloji, meteoroloji ve ilgili alanlar, dilbilgisi, matematiksel cog\u0306rafya, I\u0307sla\u0302m\u2019da kartografya, I\u0307slam felsefe tarihi."}
{"_id":40,"title":"Prof. Dr. Fuat SEZG\u0130N\u2019in \u00d6zge\u00e7mi\u015fi","text":"I\u0307slam bilim aletlerini kitaplardan modeller halinde insanlara tan\u0131tmak isteyen Alman fizikc\u0327i Eilhard Wiedemann 1900 y\u0131l\u0131nda I\u0307slam bilim aletlerinin modellerini yapmaya bas\u0327lam\u0131s\u0327, 1928 y\u0131l\u0131na kadar hayat\u0131n\u0131n yaklas\u0327\u0131k 30 y\u0131l\u0131nda bes\u0327 aletin modelini yapmay\u0131 bas\u0327arm\u0131s\u0327t\u0131r. Fuat Sezgin hocam\u0131z \u201cAcaba 30 aleti yapmay\u0131 bas\u0327arabilir miyim?\u201d, \u201cBir mu\u0308ze olmasa bile bir oday\u0131 doldurabilir miyim?\u201d du\u0308s\u0327u\u0308ncesi ile bas\u0327lad\u0131g\u0306\u0131 c\u0327al\u0131s\u0327malar\u0131n\u0131 Frankfurt\u2019ta kurdug\u0306u I\u0307slam Bilim Tarihi mu\u0308zesinde 800\u2019den fazla alete ulas\u0327t\u0131rm\u0131s\u0327t\u0131r. Mu\u0308zede, I\u0307slam ku\u0308ltu\u0308r c\u0327evresinde yetis\u0327en bilim insanlar\u0131n\u0131n bulus\u0327lar\u0131n\u0131 bilimsel alet, arac\u0327 ve gerec\u0327lerinin yaz\u0131l\u0131 kaynaklara dayanarak yapt\u0131rd\u0131g\u0306\u0131 sekiz yu\u0308zden fazla o\u0308rnekleri sergilenmektedir.Ayn\u0131 binada hayat\u0131 boyunca du\u0308nyan\u0131n her yerinden bu\u0308yu\u0308k bir o\u0308zenle, zorluk ve s\u0131k\u0131nt\u0131lara katlanarak ald\u0131g\u0306\u0131 45 000 ciltlik kitaplarla kurdug\u0306u Bilim Tarihi Ku\u0308tu\u0308phanesi bulunmaktad\u0131r.Baz\u0131 kitaplar\u0131, sahas\u0131nda orijinal tek nu\u0308sha olma o\u0308zellig\u0306ini tas\u0327\u0131yan bu ku\u0308tu\u0308phaneI\u0307slam Bilimler Tarihi ac\u0327\u0131s\u0131ndan du\u0308nyada tek olma o\u0308zellig\u0306inesahip, koleksiyon bir ihtisas ku\u0308tu\u0308phanesidir."}
{"_id":41,"title":"Turkcell","text":"Turkcell , T\u00fcrkiye merkezli teknolojik ileti\u015fim operat\u00f6r \u015firketidir. GSM, 2G , 3G , 4G ve 4.5G operat\u00f6r\u00fcd\u00fcr. GSM 900, UMTS2100, LTE800, LTE900, LTE1800, LTE2100, LTE2600 teknolojilerini kullanarak hizmet vermektedir. Kuruldu\u011fu g\u00fcnden bu yana, lisans bedeli de dahil olmak \u00fczere, yurt i\u00e7erisinde, Turkcell ileriye d\u00f6n\u00fck hedeflerinde 18 milyar Lira yat\u0131r\u0131m yapmay\u0131 hedeflemi\u015ftir ve y\u00fczbinlerce T\u00fcrk vatanda\u015f\u0131na i\u015f istihdam\u0131 sa\u011flam\u0131\u015ft\u0131r.\r\n"}
{"_id":42,"title":"Turkcell","text":"Turkcell Grubu, yakla\u015f\u0131k 3 milyar TL gelir ile tarihinin en y\u00fcksek \u2018\u00e7eyrek\u2019 gelirine ula\u015ft\u0131."}
{"_id":43,"title":"Turkcell","text":"28 Kas\u0131m 2008 tarihinde yap\u0131lan \u00dc\u00e7\u00fcnc\u00fc Nesil A Lisans\u0131 ihalesini Turkcell, 358 milyon \u20ac ile kazand\u0131."}
{"_id":44,"title":"Turkcell","text":"\u015eirket \u00c7in merkezli ZTE ve Huawei firmalar\u0131n\u0131n telefonlar\u0131n\u0131 kendi markas\u0131 al\u0131nda sat\u0131\u015fa sunmaktad\u0131r. T\u00fcrkiye'de operat\u00f6r markas\u0131yla \u00e7\u0131kan ilk telefonlardan olan T10 yerini her y\u0131l \u00e7\u0131kan yeni cihazlara b\u0131rakm\u0131\u015ft\u0131r. S\u0131ras\u0131yla T10, T11, T20, T21(Maxiplus 5), T30, T40, T50, T60 ve T70 modelleri Turkcell kullan\u0131c\u0131lar\u0131n kar\u015f\u0131s\u0131na \u00e7\u0131kmaktad\u0131r. Telefonlar\u0131n b\u00fcy\u00fck bir k\u0131sm\u0131 ZTE taraf\u0131ndan \u00fcretilmektedir."}
{"_id":45,"title":"Turkcell","text":"Turkcell 2014 y\u0131l\u0131n\u0131n 1. \u00e7eyre\u011finde T\u00fcrkiye'nin 4G'li ilk telefonu olan yeni amiral gemisi Turkcell T50'yi tan\u0131tm\u0131\u015ft\u0131r. Ayn\u0131 zamanda Turkcell T50'nin yan\u0131nda yeni nesil saat olan Turkcell T-Fit'i tan\u0131tm\u0131\u015ft\u0131r."}
{"_id":46,"title":"Turkcell","text":"T\u00fcrkiye'de GSM temelli mobil ileti\u015fim, \u015eubat 1994'te Turkcell'in hizmete girmesiyle ba\u015flad\u0131. 27 Nisan 1998'de T.C. Ula\u015ft\u0131rma Bakanl\u0131\u011f\u0131 ile 25 y\u0131ll\u0131k GSM lisans anla\u015fmas\u0131 imzalad\u0131. Turkcell ayn\u0131 zamanda Borsa \u0130stanbul S\u00fcrd\u00fcr\u00fclebilirlik Endeksi\u2019nde yer almaktad\u0131r."}
{"_id":47,"title":"Turkcell","text":"Turkcell d\u00fcnyada HSPA+ teknolojisini kullanan ilk operat\u00f6rlerden biri olmu\u015ftur. HSPA+ teknolojisini \u015febekesinde ilk uygulaya operat\u00f6rlerden biri olarak data kullan\u0131m\u0131ndaki art\u0131\u015fa paralel iki yeni HSPA+ teknolojisini daha hayata ge\u00e7irmi\u015flerdir. \u00dc\u00e7 Ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131l\u0131 HSDPA ile DC-HSUPA teknolojileri sayesinde, d\u00fcnyada ilk defa 3G \u015febekesinde 63,3 Mbps\u2019a varan veri indirme h\u0131z\u0131; ayr\u0131ca 11,5 Mbps\u2019a varan veri y\u00fckleme h\u0131z\u0131 sa\u011flanabilmektedir. Turkcell, T\u00fcrkiye'nin evlere kadar saniyede 1000 Mbps'e varan h\u0131zlarda fiber geni\u015fbant eri\u015fimi sa\u011flayan ilk telekom operat\u00f6r\u00fcd\u00fcr."}
{"_id":48,"title":"Turkcell","text":"\u015eubat 1994'te Turkcell T\u00fcrkiye'nin ilk GSM a\u011f\u0131 olarak ba\u015flad\u0131. 2015 y\u0131l\u0131n\u0131n 1.\u00e7eyre\u011fi itibar\u0131yla T\u00fcrkiye'deki cep telefonu kullan\u0131c\u0131lar\u0131n\u0131n y\u00fczde 47,6'na sahiptir. Turkcell'i % 29,3 pazar pay\u0131yla Vodafone ve % 23,1 pazar pay\u0131yla T\u00fcrk Telekom takip etmektedir.\r\n"}
{"_id":49,"title":"Turkcell","text":"Turkcell 11 Temmuz 2000 y\u0131l\u0131ndan itibaren \u0130stanbul borsas\u0131nda hisselerini sat\u0131\u015fa \u00e7\u0131kard\u0131\u011f\u0131ndan beri New York Borsas\u0131'nda listelenen ilk T\u00fcrk \u015firketi olmu\u015ftur. Turkcell'in hissedar yap\u0131s\u0131 a\u015fa\u011f\u0131daki gibidir: %51 Turkcell Holding A.\u015e'ye ait, %0.05 \u00c7ukurova Holding A.\u015e'ye, %13,07 Sonera Holding B.V'ye, %1,18 MV Holding A.\u015e'ye aittir ve serbest payda ise %34,7 dir. 2011'in Aral\u0131k ay\u0131nda Sonera Holding ve \u00c7ukurova Grubu do\u011frudan ve dolayl\u0131 olarak s\u0131ras\u0131yla Turkcell'in hisse senedinin yakla\u015f\u0131k %37.1 ve %13.8'ini sahiplendiler. \u00c7ukurova Grubu 2005 y\u0131l\u0131n\u0131n mart ay\u0131nda TeliaSonera'ya hissesinin b\u00fcy\u00fck bir k\u0131sm\u0131n\u0131 satt\u0131. O zamandan beri bu iki firma anla\u015f\u0131p anla\u015famama konusunda tart\u0131\u015f\u0131yorlar. 2009 y\u0131l\u0131n\u0131n A\u011fustos ay\u0131nda Uluslararas\u0131 Ticaret Odas\u0131 \u00c7ukurova'n\u0131n Turkcell Holding i\u00e7indeki kalan t\u00fcm hisselerini TeliaSonera\u2018ya da\u011f\u0131tmas\u0131n\u0131n gerekti\u011fi durumunda bir h\u00fck\u00fcm yay\u0131nlad\u0131."}
{"_id":50,"title":"Turkcell","text":"Turkcell uluslararas\u0131 alanda da GSM hizmetleri sa\u011flamaktad\u0131r. Fintur Holding ile birlikte 9.6 milyon aboneye sahip ve Azerbaycan, Kazakistan, G\u00fcrcistan ve Moldova'da TeliaSonera ile birlikte 30 Eyl\u00fcl 2007'de aday \u00fcyeli\u011fi bulunmaktad\u0131r. Turkcell \u00e7o\u011funlu\u011fu elinde bulunduran Ukrayna firmas\u0131 Astelit ile birlikte de 10.6 milyon aboneye sahiptir."}
{"_id":51,"title":"Turkcell","text":"9 Ocak 2007\u2019de Turkcell Genel M\u00fcd\u00fcr\u00fc olarak atanan S\u00fcreyya Ciliv, 31 Ocak 2015 tarihinde g\u00f6revinden ayr\u0131ld\u0131. 26 Mart 2015 tarihinde yerine Kaan Terzio\u011flu'nun getirildi\u011fi a\u00e7\u0131kland\u0131."}
{"_id":52,"title":"Turkcell","text":"Turkcell Aral\u0131k 2014 itibar\u0131yla 2G\/EDGE teknolojisinde T\u00fcrkiye n\u00fcfusunun %99,81'ini, 3G teknolojisinde ise n\u00fcfusun %91,21'ini kapsama alan\u0131 alt\u0131na alm\u0131\u015ft\u0131r. D\u00fcnyan\u0131n ilk \u00fc\u00e7 ta\u015f\u0131y\u0131c\u0131l\u0131 mobil internet teknolojisini de hizmete sunmu\u015ftur. Bu teknoloji ile 3G'de 63,3 Mbps indirme 11,5 Mbps g\u00f6nderme h\u0131zlar\u0131na ula\u015fmak m\u00fcmk\u00fcn olmu\u015ftur."}
{"_id":53,"title":"Turkcell","text":"Turkcell TV+ olarak bilinen bu hizmet; bilgisayar, tablet, telefon ve televizyondan izlenebilen, internet \u00fczerinden yay\u0131n yapan dijital TV platfromudur. \u0130lk olarak bilgisayar, tablet ve telefon \u00fczerinden hizmet vermeye ba\u015flayan servis 2015 y\u0131l\u0131 itibar\u0131yla IPTV hizmetine d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fc. Turkcell S\u00fcperonline'\u0131n fiber internet altyap\u0131s\u0131 \u00fczerinden Full HD olarak hizmet verebilen Turkcell TV, T\u00fcrk Telekom'a ait olan Tivibu'dan sonra T\u00fcrkiye'deki 2. IPTV hizmeti oldu. Servis ilk 6 ay\u0131nda 100.000'i a\u015fk\u0131n kullan\u0131c\u0131 say\u0131s\u0131na ula\u015ft\u0131."}
{"_id":54,"title":"Turkcell","text":"Turkcell, T\u00fcrkiye'nin ilk yerli ve milli mobil tabanl\u0131 arama motoru \"Yaani\" nin de kurucusudur. Yap\u0131lan a\u00e7\u0131klamada Yaani i\u00e7in mobil uygulamadan sonra taray\u0131c\u0131 tabanl\u0131 bir ad\u0131m at\u0131laca\u011f\u0131n\u0131 belirtmi\u015ftir.\r\n"}
{"_id":55,"title":"Turkcell","text":"Azerbaycan, Kazakistan, Moldova ve G\u00fcrcistan gibi halen b\u00fcy\u00fcmekte olan pazarlardaki mobil operasyonlar\u0131na, %41,45'ine sahip oldu\u011fu Fintur arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla i\u015ftirak etmektedir."}
{"_id":56,"title":"Turkcell","text":"Turkcell'in Ukrayna'da %100 hissesine sahip oldu\u011fu Astelit \u015firketi life:) markas\u0131 \u015eubat 2005'te GSM hizmetleri vermeye ba\u015flad\u0131. Belarus'ta Turkcell, BeST'in hisselerinin %80'ini Belarus Cumhuriyet Devlet Varl\u0131k Komitesi'nden 2008'de sat\u0131n ald\u0131."}
{"_id":57,"title":"Turkcell","text":"2011 y\u0131l\u0131ndan beri Almanya\u2019da Turkcell Europe markas\u0131yla bulunan Turkcell, Deutsche Telekom\u2019un i\u015ftiraki ile yapt\u0131\u011f\u0131 pazarlama i\u015fbirli\u011fi ile  Almanya'daki faaliyetlerine devam etmektedir."}
{"_id":58,"title":"Turkcell","text":"1999 y\u0131l\u0131nda hizmete giren %100 Turkcell i\u015ftiraki KKTCell ise Kuzey K\u0131br\u0131s T\u00fcrk Cumhuriyeti Telekom\u00fcnikasyon Dairesi ile gelir payla\u015f\u0131m\u0131 anla\u015fmas\u0131 \u00e7er\u00e7evesinde faaliyet g\u00f6stermektedir."}
{"_id":59,"title":"Turkcell","text":"2002: Turkcell, GPRSLand servisiyle 2002 D\u00fcnya \u0130leti\u015fim \u00d6d\u00fclleri\u2019nde birincili\u011fi ald\u0131.\r\n2008: Turkcell'in gen\u00e7lik kul\u00fcb\u00fc \"gn\u00e7trkcll\", 2008 y\u0131l\u0131nda \"D\u00fcnya \u0130leti\u015fim \u00d6d\u00fclleri (WCA)\" j\u00fcrisi taraf\u0131ndan \"En iyi marka\" dal\u0131nda birincili\u011fe lay\u0131k g\u00f6r\u00fcld\u00fc.\r\n2009: Turkcell Genel M\u00fcd\u00fcr\u00fc S\u00fcreyya Ciliv, World Communication Awards'ta 2009 y\u0131l\u0131n\u0131n CEO'su \u00f6d\u00fcl\u00fcn\u00fc ald\u0131."}
{"_id":60,"title":"Rauf Sayg\u0131n","text":"Prof. Dr. Rauf Sayg\u0131n, 1914 y\u0131l\u0131nda \u0130stanbul\u2019da do\u011fmu\u015ftur. 1939\u2019da \u0130stanbul \u00dcniversitesi T\u0131p Fak\u00fcltesi\u2019nden mezun olmu\u015ftur. 1954\u2019te do\u00e7ent, 1963\u2019te profes\u00f6r olmu\u015ftur. 1964\u2019te \u0130stanbul \u00dcniversitesi, Cerrahpa\u015fa T\u0131p Fak\u00fcltesi Pn\u00f6mo-Fitizyoloji K\u00fcrs\u00fcs\u00fc Ba\u015fkan\u0131 olmu\u015ftur. Ayn\u0131 zamanda \u0130stanbul \u00dcniversitesi Senatosu \u00fcyesi, Adli T\u0131p Kurumu Ba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131\u2019nda Kurul \u00dcyesi olmu\u015ftur."}
{"_id":61,"title":"Rauf Sayg\u0131n","text":"1970 y\u0131l\u0131nda Prof. Dr. Meliha Terzio\u011flu ve ileri gelen akademisyenlerle birlikte solunum alan\u0131nda akademik \u00e7al\u0131\u015fmalar yapmak amac\u0131yla T\u00fcrkiye Solunum Ara\u015ft\u0131rmalar\u0131 Derne\u011fi (T\u00dcSAD) kurucusu olmu\u015f ve ilk y\u00f6netim kurulunda ikinci ba\u015fkan olarak g\u00f6rev alm\u0131\u015ft\u0131r."}
{"_id":62,"title":"Rauf Sayg\u0131n","text":"1981 y\u0131l\u0131nda Y\u00fcksek \u00d6\u011fretim Kurulu'na (Y\u00d6K) \u00dcniversiteleraras\u0131 Kurul kontenjan\u0131ndan \u00fcye olarak getirilmi\u015ftir ve 1983 y\u0131l\u0131nda g\u00f6revinden ayr\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. 2003 y\u0131l\u0131nda vefat etmi\u015ftir."}
{"_id":63,"title":"\u0130bn Kesir","text":"\u0130bn Kes\u00eer (1301 - 1373), Suriyeli muhaddis, m\u00fcfessir ve tarih\u00e7i. \u0130slam d\u00fcnyas\u0131nda kaynak bir eser olan El Bidaye ve'n Nihaye'yi yazm\u0131\u015ft\u0131r."}
{"_id":64,"title":"\u0130bn Kesir","text":"Gen\u00e7 ya\u015fta eserler yazmaya ba\u015flayan \u00eebn Kesir, Tehz\u00eeb\u00fc'l Kemal adl\u0131 eserin m\u00fcellifi el-Mizzi'nin derslerine devam etmi\u015f ve onun k\u0131z\u0131yla evlenerek damad\u0131 olmu\u015f\u00adtur. Daha sonra Karafi, Debbusi, Urani ve Huteni gibi bilginlerden icazet alm\u0131\u015ft\u0131r. Uzun y\u0131llar \u015eam'\u0131n \u00fcnl\u00fc medreselerinde dersler vermi\u015f daha sonra Hecibiye Medresesi m\u00fcderrisli\u011fine tayin edilmi\u015ftir. Subki'nin \u00f6l\u00fcm\u00fcnden sonra da me\u015fhur E\u015frefiyye D\u00e2r'ul Hadis'i hocal\u0131\u011f\u0131na ge\u00e7mi\u015f\u00adtir. Yeti\u015ftirdi\u011fi say\u0131s\u0131z \u00f6\u011frenciler aras\u0131nda; \u0130bn Hacer gibi b\u00fcy\u00fck hadis bilginleri, \u015eih\u00e2b\u00fcddin \u00eebn Hicc\u00ee, Haf\u0131z Ebu'l-Meh\u00e2sin el-H\u00fcseyn\u00ee gibi o devrin me\u015fhur \u00e2limleri de bulunmaktad\u0131r. El Bidaye ve'n Nihaye adl\u0131 eseri B\u00fcy\u00fck \u0130slam Tarihi ad\u0131yla \u00e7evrilmi\u015f olup, \u0130slam tarihindeki \u00f6nemli \u015fahsiyetlerin biyografilerini bar\u0131nd\u0131rmas\u0131 ve Muhammed Peygamber\u2019in S\u00eereti ve D\u00f6rt Halife devrine ait k\u0131s\u0131mlar ile devrindeki olaylardan bahsetmesi a\u00e7\u0131s\u0131ndan \u00f6nemli eseri olarak kabul edilir."}
{"_id":65,"title":"\u0130bn Kesir","text":"\u00d6mr\u00fcn\u00fcn sonlar\u0131na do\u011fru g\u00f6zlerini kaybetmi\u015f olan \u0130bn Kesir, 1373 (h. 26 \u015eaban 774) y\u0131l\u0131nda 72 ya\u015f\u0131nda iken \u015eam'da vefat etmi\u015ftir."}
{"_id":66,"title":"\u0130bn Kesir","text":"\u0130bn Kesir, yaln\u0131zca bir tarih\u00e7i de\u011fil, ayn\u0131 zamanda b\u00fcy\u00fck bir f\u0131k\u0131h ve hadis bilginidir. Bu bak\u0131mdan \u0130slam d\u00fc\u015f\u00fcncesinin tarih, f\u0131k\u0131h, hadis ve tabakat konular\u0131nda \u00e7ok de\u011ferli ve orijinal eserler yazm\u0131\u015ft\u0131r. Ba\u015fl\u0131ca eserleri \u015funlard\u0131r:\r\nel Bidaye ve'n Nihaye fi't Tarih: Genel tarih niteli\u011finde olan bu eser, kainat\u0131n yarat\u0131l\u0131\u015f\u0131ndan ba\u015flayarak \u0130bn Kesir'in hayat\u0131n\u0131n son g\u00fcnle\u00adrine kadar ge\u00e7en olaylar\u0131 anlat\u0131r. Ayr\u0131ca Gazal\u00ee\u2019nin \u00f6z ge\u00e7mi\u015fini i\u00e7eren temel kaynak eserdir.\r\nel B\u00e2is'ul Hasis \u015eerh \u0130htisar Ulum'il Hadis: \u0130bn Salah'\u0131n Ul\u00fbm'\u00fcl-Had\u00ees isimli eserinin \u00f6zetidir.\r\net-Tekm\u00eel f\u0131'Ma'rifeti's-Sik\u00e2t ve'd-Duaf\u00e2 ve'1-Mec\u00e2h\u00eel: Hadisteki g\u00fcvenilir, zay\u0131f ve bilinmeyen rav\u00eeler ile ilgili \u00f6nemli bir eserdir.\r\nel-Hedy\u00fc ve's-S\u00fcnen fi. Ahadisi'l-Mes\u00e2n\u00eed ve's-S\u00fcnen: C\u00e2mi\u00fc'l-Mes\u00e2n\u00eed diye de bilinen bu eser, Ahmed \u0130bn Hanbel'in M\u00fcsned'i, Bezz\u00e2r, Ebu Ya'l\u00e2 ve \u0130bn Ebu \u015eeybe'nin eserleriyle K\u00fct\u00fcb-i Sitte'yi bir\u00adle\u015ftirerek b\u00f6l\u00fcmlere g\u00f6re tanzim eder.\r\nEhadisu't Tevhid ve'r Redd Ala'\u015f \u015eirk: Tevh\u00eed ve \u015firk konusun\u00addaki hadisleri inceler.\r\nel \u0130ctihad fi Taleb-i Fadail'il Cihad: Cihadla ilgili konular\u0131 incelemi\u015ftir.\r\nTabakatu'\u015f \u015eafi\u00eeye: \u015eafi\u00ee fakihlerin hayat\u0131ndan bahseder.\r\nEdillet'\u00fct Tenbih fi F\u0131khi'\u015f \u015eafi\u00eeyye: \u015eafi\u00ee f\u0131kh\u0131na dair konular\u0131 ele al\u0131r.\r\nMenak\u0131b-u \u0130mam e\u015f \u015eafi\u00ee: \u0130mam \u015eafi\u00ee'nin menakibinden bahse\u00adder.\r\nel Ahkam ala Ebvabi't Tenbih: F\u0131kh\u0131n ahk\u00e2m\u0131ndan bahseden bu eserini tamamlayamam\u0131\u015ft\u0131r. Sadece hacc bahsine kadar olan k\u0131sm\u0131 incelemi\u015ftir. Tefs\u00eerinde bu eserine pek \u00e7ok at\u0131flar yapmaktad\u0131r.\r\nM\u00fcsnedu'\u015f \u015eeyhayn: Halifeler Ebu Bekir ve \u00d6mer'in M\u00fcsnedlerini ele al\u0131r.\r\nMuhtasar \u0130bnu'l Hacibin: \u0130bn Hacib'in bir eserinin muhtasar\u0131\u00add\u0131r.\r\n\u015eerhu'l-Buhari: Tamamlanamam\u0131\u015f olan bu eser, \u0130mam Buhar\u00ee'nin Sah\u00eeh'inin \u015ferhidir.\r\nFedailu'l Kur'an: Kur'\u00e2n'\u0131n faziletlerine dair olan bu eser, tef\u00adsirinin sonunda yer almakta olup, Kur'\u00e2n'm faziletlerini anlatmakta\u00add\u0131r.\r\nTefsir'ul Kur'an Azim: Rivayet tefsirlerinin en muteberlerin\u00adden birisidir. \u0130bn Kes\u00eer, ger\u00e7ek anlamda bir rivayet tefsiri olan bu eseri\u00adne, zaman zaman dirayet tefsirlerinden al\u0131nt\u0131lar yapm\u0131\u015f ve bazen kendi g\u00f6r\u00fc\u015flerini de eklemi\u015ftir."}
{"_id":67,"title":"\u0130bn Kesir","text":"\u0130bn Kesir, \u015eam yak\u0131nlar\u0131ndaki Busra'ya ba\u011fl\u0131 Micdel veya Mecdel k\u00f6y\u00fcnde 1301 (Hicri 701) y\u0131l\u0131nda do\u011fdu. Do\u011fum ad\u0131 Ebu'l-Fida \u0130smail \u0130madu'd-Din \u00eebn \u00d6mer \u00eebn Kes\u00eer \u0130bn Davud \u00eebn Kes\u00eer el-D\u0131ma\u015fk\u00ee el-Kurey\u015f\u00ee'dir. Babas\u0131 1303'de vefat etti\u011fi zaman kendisi \u00fc\u00e7 veya d\u00f6rt ya\u015flar\u0131ndayd\u0131. Ailesi ile birlikte yedi ya\u015flar\u0131nda \u015eam'a yerle\u015fmi\u015f, yeti\u015fmesinde a\u011fabe\u00adyinin etkisi b\u00fcy\u00fck olmu\u015ftur. \u0130lk dini bilgileri aile yuvas\u0131nda alm\u0131\u015f olan \u0130bn Kesir, daha sonra Burhaneddin el-Fezari, Kemaleddin \u0130bn Kad\u0131 \u015eihne, Kas\u0131m \u0130bn Asakir, \u0130shak \u0130bn Amid\u00ee, Muhammed \u0130bn Zinad, \u0130bn er-Rabi ve \u0130bn Teymiyye gibi devrinin \u00fcnl\u00fc bilginlerinden \u0130slam dininin temel bilimleri olan tefsir ve hadis \u00f6\u011frenmi\u015ftir."}
{"_id":68,"title":"TOBB ET\u00dc","text":"TOBB Ekonomi ve Teknoloji \u00dcniversitesi ya da k\u0131saca TOBB ET\u00dc, T\u00fcrkiye Odalar ve Borsalar Birli\u011fi'nin bir i\u015ftiraki olan T\u00fcrkiye Odalar ve Borsalar E\u011fitim ve K\u00fclt\u00fcr Vakf\u0131 taraf\u0131ndan 2003 y\u0131l\u0131nda Ankara'da kurulmu\u015f bir vak\u0131f \u00fcniversitesidir. \u00dcniversitenin kurulmas\u0131na ili\u015fkin karar 1 Temmuz 2003 tarihli ve 25155 say\u0131l\u0131 resm\u00ee gazetede yay\u0131nlanm\u0131\u015ft\u0131r. TOBB ET\u00dc'y\u00fc T\u00fcrkiye'deki di\u011fer \u00fcniversitelerden ay\u0131ran en b\u00fcy\u00fck farkl\u0131l\u0131k Ortak E\u011fitim program\u0131d\u0131r. Ortak e\u011fitim program\u0131 sayesinde mezun oldu\u011funda i\u015f tecr\u00fcbesi bulunan  bireyler yeti\u015ftirmeyi \u00f6ng\u00f6ren \u00fcniversite 2004\u20132005 e\u011fitim-\u00f6\u011fretim y\u0131l\u0131nda M\u00fchendislik Fak\u00fcltesi, \u0130ktisadi ve \u0130dari Bilimler Fak\u00fcltesi, Fen Edebiyat Fak\u00fcltesi olmak \u00fczere 3 fak\u00fcltedeki, 7 b\u00f6l\u00fcme al\u0131nan 270 \u00f6\u011frenciyle e\u011fitim-\u00f6\u011fretime ba\u015flam\u0131\u015ft\u0131r. TOBB ET\u00dc, \u00f6\u011frenci almaya ba\u015flad\u0131\u011f\u0131 ilk d\u00f6nemde \u00f6\u011frenciler taraf\u0131ndan en \u00e7ok tercih edilen ilk 5 \u00fcniversite aras\u0131na girmi\u015ftir."}
{"_id":69,"title":"TOBB ET\u00dc","text":"\u00dcniversiteleri akademik ba\u015far\u0131lar\u0131 bak\u0131m\u0131ndan de\u011ferlendiren ve s\u0131ralayan URAP taraf\u0131ndan 2013 y\u0131l\u0131nda yay\u0131nlanan ba\u015far\u0131 s\u0131ralamas\u0131na g\u00f6re TOBB ET\u00dc, 2000 Y\u0131l\u0131ndan Sonra Kurulan \u00dcniversiteler Genel S\u0131ralamas\u0131'na g\u00f6re 51 \u00fcniversite aras\u0131ndan 1. s\u0131rada yer alm\u0131\u015ft\u0131r. Ayr\u0131ca yine 2013'te URAP taraf\u0131ndan yap\u0131lan ve t\u00fcm vak\u0131f \u00fcniversitelerinin bulundu\u011fu s\u0131ralamada TOBB Ekonomi ve Teknoloji \u00dcniversitesi en iyi ilk 5 \u00fcniversite aras\u0131nda yer almaktad\u0131r."}
{"_id":70,"title":"TOBB ET\u00dc","text":"TOBB Ekonomi ve Teknoloji \u00dcniversitesi, \u00fcniversiteleri akademik ba\u015far\u0131lar\u0131 bak\u0131m\u0131ndan de\u011ferlendirerek t\u00fcm d\u00fcnya \u00fcniversiteleri i\u00e7inde bir s\u0131ralamaya t\u00e2bi tutan \u0130ngiliz k\u00f6kenli Times Higher Education'\u0131n World University Rankings s\u0131ralamas\u0131na girebilen 18 T\u00fcrk \u00fcniversitesi aras\u0131nda yer almaktad\u0131r ve TOBB ET\u00dc, bu listede yer alan en gen\u00e7 T\u00fcrk \u00fcniversitesidir. Bu s\u0131ralamada, TOBB ET\u00dc 601-800\u2019\u00fcnc\u00fcl\u00fck band\u0131nda bulunmaktad\u0131r."}
{"_id":71,"title":"TOBB ET\u00dc","text":"TOBB Ekonomi ve Teknoloji \u00dcniversitesi\u2019nin kurulmas\u0131 fikri 2000'li y\u0131llar\u0131n T\u00fcrkiye\u2019sinde olu\u015fmu\u015ftur. 2000\u2019li y\u0131llar T\u00fcrkiye'nin b\u00fcy\u00fck \u00e7apta bunal\u0131mlar ya\u015fad\u0131\u011f\u0131 bir d\u00f6nemdir. \u00dcniversite T\u00fcrkiye\u2019nin d\u00fcnyaca tan\u0131nan bir ara\u015ft\u0131rma ve akademik anlamda bilim \u00fcss\u00fc olmay\u0131 hedeflemektedir."}
{"_id":72,"title":"T-155 Panter","text":"T-155 Panter, T\u00fcrkiye'nin geli\u015ftirdi\u011fi seri \u00fcretimine 2000 y\u0131l\u0131nda ba\u015flanan Makina ve Kimya End\u00fcstrisi Kurumu taraf\u0131ndan \u00fcretilen 155mm namlusu kendinden tahrikli bir ob\u00fcst\u00fcr. T\u00fcrkiye 2012 y\u0131l\u0131na kadar 255 adet teslim ald\u0131; toplamda 400 tane alacak. Pakistan ise toplamda 72 adet teslim ald\u0131. \u0130lk 12 adet 2008-2009 tarihleri aras\u0131nda, di\u011fer 60 adet 2011 ile 2013 aras\u0131nda teslim al\u0131nd\u0131."}
{"_id":73,"title":"Okan Ersoy","text":"T\u00fcrkiye'de eski ismi Robert Kolej olan Bo\u011fazi\u00e7i \u00dcniversitesi'nin Elektrik M\u00fchendisli\u011fi'nden 1967 y\u0131l\u0131nda mezun olduktan sonra Amerika Birle\u015fik Devletleri, Los Angeles'deki Kaliforniya \u00dcniversitesi'ne kabul edildi. Burada 1968 ve 1972 y\u0131llar\u0131nda M.S. ve Ph.D. derecelerini almaya hak kazand\u0131. Okan K. Ersoy, Yapay sinir a\u011flar\u0131, Sinyal i\u015fleme, Enformasyon, Bilgi i\u015flem, G\u00f6r\u00fcnt\u00fc i\u015fleme, Taramal\u0131 elektron mikroskobu gibi konular\u0131nda ara\u015ft\u0131rma yapmaktad\u0131r."}
{"_id":74,"title":"el-biruni","text":"Kitab\u0131n\u0131n  k\u0131salt\u0131lm\u0131\u015f  bir  versiyonunu  \u00dcns  el-M\u00fchec  ve-Rav\u1e0d  el-Furec  ad\u0131  alt\u0131nda  72  par\u00e7aharita  ekleyerek  sa\u011flam\u0131\u015ft\u0131r.  G\u00fcm\u00fc\u015ften  yap\u0131lm\u0131\u015f  yuvarlak  d\u00fcnya  haritas\u0131  (Tabula  Rogeriana)  1160  y\u0131l\u0131nda  isyanc\u0131lar  taraf\u0131ndan  par\u00e7alanm\u0131\u015f  ve  aralar\u0131nda  payla\u015f\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r."}
{"_id":75,"title":"el-biruni","text":"Haritalar\u0131n  nas\u0131l  olu\u015fturuldu\u011funa  ili\u015fkin  sorulan  sorunun  tart\u0131\u015f\u0131lmas\u0131nda,  hemen  hemen  s\u00fcrekli  olarak  \u015fu  varsay\u0131mdan  hareket  edilmi\u015ftir:  el-\u0130dr\u012bs\u012b,  Ptoleme\u2019nin  d\u00fcnya  haritas\u0131n\u0131  model  olarak  \u00f6n\u00fcnde  bulundurmu\u015f  olmal\u0131d\u0131r. "}
{"_id":76,"title":"el-biruni","text":"Onun  Co\u011frafya\u2019s\u0131n\u0131n  baz\u0131  el  yazmalar\u0131nda  bize  kadar  ula\u015fan  ve  bir\u00e7ok  kez  kopyalanmaktan  dolay\u0131  y\u0131pranan  dairesel  d\u00fcnya  haritas\u0131,  Konrad  Miller\u2019in  takdire  \u015fayan  Mapp\u00e6  arabi-c\u00e6223  (1926-1931)  adl\u0131  \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131ndan  \u00f6nce  \u00e7ok  az  say\u0131da  oryantalist  taraf\u0131ndan  biliniyordu."}
{"_id":77,"title":"el-biruni","text":"Miller  kitab\u0131nda  dairesel  d\u00fcnya  haritas\u0131n\u0131n  ve  par\u00e7aharitalar\u0131n  bize  kadar  ula\u015fm\u0131\u015f  kopyalar\u0131n\u0131  ve  ayn\u0131  zamanda  par\u00e7aharitalar\u0131  birle\u015ftirmek  suretiyle  bir  d\u00fcnya  haritas\u0131  yay\u0131nlad\u0131. "}
{"_id":78,"title":"el-biruni","text":"Miller  bu  d\u00fcnya  haritas\u0131n\u0131n  dikd\u00f6rtgen  \u015feklinde  olmas\u0131  gerekti\u011fine  kanaat  getirmi\u015fti  (Katalog  III,  s.  28).  Orijinali  yeniden  elde  etmek  i\u00e7in  70  adet  dikd\u00f6rtgen  par\u00e7aharitay\u0131  bir  araya  getirerek  birle\u015ftirme  yoluyla  el-\u0130dr\u012bs\u012b\u2019nin  orijinali  kaybolan  d\u00fcnya  haritas\u0131n\u0131  bu  \u015fekilde  ortaya  koyman\u0131n  do\u011frulu\u011funa  kendisini  inand\u0131rm\u0131\u015ft\u0131."}
{"_id":79,"title":"el-biruni","text":"Bu  y\u00fczy\u0131l  filolojide  bilimsel  alanlar\u0131n  terminolojisine,  yabanc\u0131  dillere  ve  Arap\u00e7a\u2019daki  yabanc\u0131  dil  unsurlar\u0131n\u0131n  ara\u015ft\u0131rmas\u0131na  y\u00f6nelik  s\u00fcrekli  artan  bir  ilgi  kendini  g\u00f6stermektedir. "}
{"_id":80,"title":"el-biruni","text":"Burada  bir  de  6.\/12.  y\u00fczy\u0131lda  sava\u015f  tekni\u011fi  alan\u0131nda  kaydedilen  ilerlemelerden  bahsedilecektir.  1948  y\u0131l\u0131nda  Claude  Cahen  taraf\u0131ndan  ilgili  uzmanlar\u0131n  bilgisine  sunulan  bir  kitap,  bu  konu  hakk\u0131nda  \u00e7ok  faydal\u0131  bilgiler  ta\u015f\u0131maktad\u0131r. "}
{"_id":81,"title":"el-biruni","text":"Onun,  birbirine  yap\u0131\u015ft\u0131r\u0131lm\u0131\u015f  \u00e7ok  say\u0131daki  ah\u015fap  ve  boy-  nuz  plaka  katlar\u0131ndan  olu\u015fan  devasa  yay\u0131,  bir  \u00e7ark  kullan\u0131larak  (yakla\u015f\u0131k  yirmi  ki\u015fi  yerine)  bir  ya  da  iki  ki\u015fi  taraf\u0131ndan  gerilebiliyordu. "}
{"_id":82,"title":"el-biruni","text":"Bu  t\u00fcr  tatar  oku  (arbalet)  Avrupa\u2019da  13.  y\u00fczy\u0131lda  ortaya  \u00e7\u0131kmaya  ba\u015flad\u0131.  Leonardo  da  Vinci\u2019nin  bu  tarz  bir  f\u0131rlatma  aletinin  dev  bir  modelini  resmetme  fantazisini  muhtemelen  bu  canlan-d\u0131rm\u0131\u015ft\u0131r  "}
{"_id":83,"title":"el-biruni","text":"G\u00f6r\u00fcld\u00fc\u011f\u00fc  kadar\u0131yla  ha\u00e7l\u0131  seferleri,  M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131  Suriye    ve  M\u0131s\u0131r\u2019da  kendilerini  olabildi\u011fince  etkili  silahlarla  savunmaya  itmi\u015ftir.  Bu  t\u00fcr  silahlar\u0131n  geli\u015ftirilmesi  7.\/13.  ve  8.\/14.  y\u00fczy\u0131la  kadar devam  etmi\u015ftir."}
{"_id":84,"title":"Fuat Sezgin","text":"24 Ekim 1924 y\u0131l\u0131nda Bitlis'te do\u011fdu. Ortaokulu ve liseyi Erzurum'da bitirip 1943'te \u0130stanbul'a geldi. 1951'de \u0130stanbul \u00dcniversitesi Edebiyat Fak\u00fcltesi'ni bitirdikten sonra, Arap Dili ve Edebiyat\u0131 \u00fczerine doktora yapt\u0131."}
{"_id":85,"title":"Fuat Sezgin","text":"1943-1951 y\u0131llar\u0131 aras\u0131nda \u0130stanbul \u00dcniversitesi Edebiyat Fak\u00fcltesi \u015earkiyat Enstit\u00fcs\u00fc'nde \u0130slami bilimler ve orientalistik alan\u0131nda \u00f6nc\u00fc bir yere sahip olan Alman oryantalist Hellmut Ritter'in yan\u0131nda \u00f6\u011frenim g\u00f6rd\u00fc. Hocas\u0131n\u0131n, bilimlerin temelinin \u0130slam bilimlerine dayand\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6ylemesiyle bu alana y\u00f6neldi."}
{"_id":86,"title":"Fuat Sezgin","text":"1954'te Arap Dili ve Edebiyat\u0131 B\u00f6l\u00fcm\u00fc'nde \"Buhari'nin Kaynaklar\u0131\" adl\u0131 doktora tezini verdi. Bu teziyle o, hadis kayna\u011f\u0131 olarak \u0130slam k\u00fclt\u00fcr\u00fcnde \u00f6nemli bir yere sahip olan Buhari'nin bir araya getirdi\u011fi hadislerde bilinegeldi\u011finin tersine s\u00f6zl\u00fc kaynaklara de\u011fil \u0130slam'\u0131n erken d\u00f6nemine, hatta 7. y\u00fczy\u0131la kadar geri giden yaz\u0131l\u0131 kaynaklara dayand\u0131\u011f\u0131 tezini ortaya att\u0131. Bu tez Avrupa merkezli orientalist \u00e7evrelerde h\u00e2l\u00e2 tart\u0131\u015f\u0131lmaktad\u0131r. Fuat Sezgin'in, \"Buhari'nin Kaynaklar\u0131 Hakk\u0131nda Ara\u015ft\u0131rmalar\" ad\u0131ndaki takdim tezi 1956'da yay\u0131mland\u0131."}
{"_id":87,"title":"Fuat Sezgin","text":"1954 y\u0131l\u0131nda \u0130slam Ara\u015ft\u0131rmalar\u0131 Enstit\u00fcs\u00fc'nde do\u00e7ent oldu. Burada Zeki Velidi Togan ile tan\u0131\u015ft\u0131. 1966 y\u0131l\u0131nda Frankfurt \u00dcniversitesi'nde profes\u00f6r oldu."}
{"_id":88,"title":"Fuat Sezgin","text":"Cabir \u0130bn Hayyan konusunda 1965'te yazd\u0131\u011f\u0131 ikinci doktora tezini Frankfurt \u00dcniversitesi Institut f\u00fcr Geschichte der Naturwissenschaften'a sunan ve bir y\u0131l sonra profes\u00f6r unvan\u0131n\u0131 kazanan Sezgin, ayn\u0131 y\u0131l kendisi gibi \u015farkiyat\u00e7i olan Ursula Sezgin ile evlendi. Sezgin'in k\u0131z\u0131 Hilal, 1970'te d\u00fcnyaya geldi."}
{"_id":89,"title":"Fuat Sezgin","text":"\u0130nsanl\u0131k tarihinin ba\u015flang\u0131c\u0131ndan bug\u00fcne kadar sahas\u0131nda yaz\u0131lan en kapsaml\u0131 eser olan Arap-\u0130slam Bilim Tarihi'nin ilk cildini, 1967'de tamamlayan Sezgin, 17 ciltten olu\u015fan eserin 18. cildini yaz\u0131yordu. Sezgin, S\u00fcryanice, \u0130branice, Latince, Arap\u00e7a ve Almanca da dahil 27 dili \u00e7ok iyi derecede biliyordu."}
{"_id":90,"title":"Fuat Sezgin","text":"\u0130stanbul \u0130slam Bilim ve Teknoloji M\u00fczesi'nin faaliyetlerini desteklemek amac\u0131yla 2010'da Prof. Dr. Fuat Sezgin \u0130slam Bilim Tarihi Ara\u015ft\u0131rmalar\u0131 Vakf\u0131 kuruldu. Fatih Sultan Mehmet Vak\u0131f \u00dcniversitesi b\u00fcnyesinde kurulan Prof. Dr. Fuat Sezgin \u0130slam Bilim Tarihi Enstit\u00fcs\u00fc ise 2013 y\u0131l\u0131nda faaliyetlerine ba\u015flad\u0131."}
{"_id":91,"title":"Fuat Sezgin","text":"Prof. Dr. Fuat Sezgin son olarak, Arap-\u0130slam Bilimleri Enstit\u00fcs\u00fc i\u00e7in haz\u0131rlad\u0131\u011f\u0131 bilimsel ara\u00e7 ve gere\u00e7lerin benzerlerini yapt\u0131rarak, a\u00e7\u0131l\u0131\u015f\u0131n\u0131 25 May\u0131s 2008 tarihinde Ba\u015fbakan Recep Tayyip Erdo\u011fan'\u0131n yapt\u0131\u011f\u0131 \"\u0130stanbul \u0130slam, Bilim ve Teknoloji M\u00fczesi\"nin a\u00e7\u0131lmas\u0131na \u00f6nayak oldu. Burada ve Goethe Enstit\u00fcs\u00fc b\u00fcnyesinde kurdu\u011fu m\u00fczede, M\u00fcsl\u00fcman bilim adamlar\u0131n\u0131n tarih boyunca geli\u015ftirdi\u011fi ara\u00e7 ve gere\u00e7leri yeniden \u00fcreterek sergilenmelerini sa\u011flad\u0131. Miladi 8. y\u00fczy\u0131lda Halife Me'mun d\u00f6neminde haz\u0131rlanan haritan\u0131n bir benzeri bunlardan sadece biridir.  Sezgin, M\u00fcsl\u00fcman bilim adam\u0131 Takiyeddin'in 1555'te yapt\u0131\u011f\u0131 iki saati yeniden yapt\u0131rabilmek i\u00e7in yedi y\u0131l u\u011fra\u015ft\u0131."}
{"_id":92,"title":"Fuat Sezgin","text":"Prof. Sezgin Suudi Arabistan Kral Faysal Vakf\u0131'n\u0131n \u0130slami bilimler \u00f6d\u00fcl\u00fcn\u00fc 1978 y\u0131l\u0131nda ilk alan ki\u015fidir. Bu ve ba\u015fka desteklerle Sezgin, 1982 y\u0131l\u0131nda J.W.Goethe \u00dcniversitesi'ne ba\u011fl\u0131 Arap-\u0130slam Bilimleri Tarihi Enstit\u00fcs\u00fc'n\u00fc ve 1983'te buran\u0131n m\u00fczesini kurarak direkt\u00f6rl\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc yapt\u0131. Enstit\u00fcye ba\u011fl\u0131 olarak kurdu\u011fu m\u00fczede, \u0130slam k\u00fclt\u00fcr \u00e7evresinde M\u00fcsl\u00fcman bilginler taraf\u0131ndan yap\u0131lm\u0131\u015f aletlerin ve bilimsel ara\u00e7 ve gere\u00e7lerin yaz\u0131l\u0131 kaynaklara dayanarak yapt\u0131rd\u0131\u011f\u0131 \u00f6rnekleri sergilemektedir. M\u00fczede bulunan objeleri tan\u0131tmak ve \u0130slam k\u00fclt\u00fcr \u00e7evresindeki bilimsel geli\u015fmeyi g\u00f6stermek i\u00e7in haz\u0131rlad\u0131\u011f\u0131 \u201cWissenschaft und Technik im Islam\u201d adl\u0131 katalo\u011fu 2003 y\u0131l\u0131nda yay\u0131nlad\u0131. Frans\u0131zcas\u0131 da yay\u0131nlanm\u0131\u015f olan bu katalo\u011fun Arap\u00e7a, \u0130ngilizce ve T\u00fcrk\u00e7esi olarak yay\u0131nlanmas\u0131 i\u00e7in haz\u0131rl\u0131klar\u0131n\u0131 yapt\u0131."}
{"_id":93,"title":"Fuat Sezgin","text":"Prof. Dr. Fuat Sezgin; 1 Mart 1979'da, \u0130sl\u00e2m d\u00fcnyas\u0131n\u0131n Nobeli \u00d6d\u00fcl\u00fc olarak nitelendirilen Uluslararas\u0131 Kral Faysal \u00d6d\u00fcl\u00fcn\u00fc, 1999 y\u0131l\u0131nda T\u00fcrkiye Yazarlar Birli\u011fi \u00dcst\u00fcn Hizmet \u00d6d\u00fcl\u00fcn\u00fc ald\u0131. Eserleri Almanya'da en \u00fcst d\u00fczeyde \u00f6d\u00fcllendirilerek Alman H\u00fck\u00fcmetinin \u00f6nce Federal Hizmet Madalyas\u0131na 1982 y\u0131l\u0131nda, daha sonra da \u00dcst\u00fcn Hizmet B\u00fcy\u00fck Madalyas\u0131na ise 2001 y\u0131l\u0131nda lay\u0131k g\u00f6r\u00fcld\u00fc."}
{"_id":94,"title":"Fuat Sezgin","text":"D\u00fcnyan\u0131n \u00f6nde gelen tarih\u00e7ilerinden ve \u00f6mr\u00fcn\u00fc \u0130slam bilimler tarihine adayan \u0130slam Bilim Tarihi Ara\u015ft\u0131rmac\u0131s\u0131 Prof. Dr. Fuat Sezgin, 94 ya\u015f\u0131nda iken bir s\u00fcredir tedavi g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc hastanede 30 Haziran 2018 g\u00fcn\u00fc hayat\u0131n\u0131 kaybetti."}
{"_id":95,"title":"Halil Nadaro\u011flu","text":"\u0130stanbul Y\u00fcksek \u0130ktisat ve Ticaret Mektebi'nden 1946 y\u0131l\u0131nda mezun olmu\u015ftur. 1958 y\u0131l\u0131nda Fransa Caen \u00dcniversitesi'nde iktisat doktoras\u0131n\u0131 vermi\u015ftir. 1963'te \u0130stanbul \u0130ktisadi ve Ticari \u0130limler Akademisi'nde do\u00e7ent ve 1969 y\u0131l\u0131nda profes\u00f6r olmu\u015ftur. Marmara \u00dcniversitesi \u0130ktisadi ve \u0130dari Bilimler Fak\u00fcltesi Maliye B\u00f6l\u00fcm\u00fc ba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131, 1992-1993 y\u0131llar\u0131nda Marmara \u00dcniversitesi \u0130ktisadi ve \u0130dari Bilimler Fak\u00fcltesi dekanl\u0131\u011f\u0131 ve 1993-1997 y\u0131llar\u0131nda Bakanlar kurulu kontenjan\u0131ndan Y\u00d6K \u00fcyeli\u011fi g\u00f6revini y\u00fcr\u00fctm\u00fc\u015ft\u00fcr. Ayr\u0131ca Burgazada'y\u0131 G\u00fczelle\u015ftirme ve Kalk\u0131nd\u0131rma Derne\u011fi'nin kurucu \u00fcyeli\u011fini ve Adalar Vakf\u0131'n\u0131n Y\u00f6netim Kurulu Ba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131 g\u00f6revini y\u00fcr\u00fctm\u00fc\u015ft\u00fcr. Kamu Maliyesi \u00fczerine \u00e7e\u015fitli eserleri de bulunan ve Frans\u0131zca bilen Nadaro\u011flu evlidir."}
{"_id":96,"title":"Geni\u015f bo\u011fazl\u0131 iki Kap (Karaf)","text":"...esgen ve Cannina isimleri alt\u0131nda er-R\u0101z\u012b\u2019nin Kit\u0101b S\u0131rr el-Esr\u0101r\u2019\u0131n\u0131n Latince versiyonunun ara\u00e7lar tablosunda s\u00fcblimasyon i\u00e7in geni\u015f bo\u011fazl\u0131 iki kap resmedilmi\u015ftir. Cannina Arap\u00e7a \u1e33\u0131nn\u012bna kelimesini ifade ederken birinci ismin identifikasyonu hakk\u0131nda bilgim yoktur."}
{"_id":97,"title":"\u00dclk\u00fc Azrak","text":"Ali \u00dclk\u00fc Azrak (d. 1933, \u0130stanbul) T\u00fcrk hukuk\u00e7u, akademisyen."}
{"_id":98,"title":"\u00dclk\u00fc Azrak","text":"Vefa Lisesi ve 1956 y\u0131l\u0131 \u0130stanbul \u00dcniversitesi Hukuk Fak\u00fcltesi mezunudur. 1970 y\u0131l\u0131nda Do\u00e7ent olmu\u015f, 1971 y\u0131l\u0131nda \u0130stanbul \u00dcniversitesi Hukuk Fak\u00fcltesi \u0130dare Hukuku k\u00fcrs\u00fcs\u00fcnde do\u00e7ent olarak g\u00f6reve ba\u015flam\u0131\u015f ve bu g\u00f6revini 1979 y\u0131l\u0131na kadar s\u00fcrd\u00fcrm\u00fc\u015ft\u00fcr. 1979 y\u0131l\u0131nda \u0130stanbul \u00dcniversitesi Siyasal Bilgiler Fak\u00fcltesi'ni (O d\u00f6nemin ad\u0131yla Siyasal Bilimler Fak\u00fcltesi) kuran isimler aras\u0131nda yer alm\u0131\u015ft\u0131r. 1982 y\u0131l\u0131nda Profes\u00f6r olmu\u015f ve \u0130stanbul \u00dcniversitesi Siyasal Bilgiler Fak\u00fcltesi Y\u00f6netim Bilimleri Anabilim Dal\u0131nda emekli oldu\u011fu 2000 y\u0131l\u0131na kadar \u00f6\u011fretim \u00fcyesi olarak g\u00f6revini s\u00fcrd\u00fcrm\u00fc\u015ft\u00fcr. \u0130stanbul \u0130ktisadi ve Ticari \u0130limler Akademisi ve Marmara \u00dcniversitesi'nde de 1972-1985 aras\u0131nda dersler vermi\u015ftir. 1988 y\u0131l\u0131nda Y\u00f6netim Bilimleri Anabilim Dal\u0131 Ba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131 g\u00f6revini \u00fcstlenmi\u015ftir. 1994-1999 y\u0131llar\u0131 aras\u0131nda \u0130stanbul \u00dcniversitesi Sosyal Bilimler Enstit\u00fcs\u00fc M\u00fcd\u00fcrl\u00fc\u011f\u00fc, 1995-1998 aras\u0131nda \u0130stanbul \u00dcniversitesi Siyasal Bilgiler Fak\u00fcltesi dekanl\u0131\u011f\u0131, 1998-1999 y\u0131llar\u0131 aras\u0131nda ise \u0130stanbul \u00dcniversitesi Siyasal Bilgiler Fak\u00fcltesi Kamu Y\u00f6netimi B\u00f6l\u00fcm\u00fc Ba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131 g\u00f6revlerini y\u00fcr\u00fctm\u00fc\u015ft\u00fcr. 1999 y\u0131l\u0131nda hem Sosyal Bilimler Enstit\u00fcs\u00fc M\u00fcd\u00fcrl\u00fc\u011f\u00fc, hem Kamu Y\u00f6netimi B\u00f6l\u00fcm\u00fc Ba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131 hem de Senato \u00fcyeli\u011fi g\u00f6revlerinden d\u00f6nemin \u0130stanbul \u00dcniversitesi rekt\u00f6r\u00fc Kemal Alemdaro\u011flu'na tepki g\u00f6stererek istifa etmi\u015ftir. 2000 y\u0131l\u0131nda ya\u015f haddinden emekli olup Maltepe \u00dcniversitesi Hukuk Fak\u00fcltesi'nde \u00f6\u011fretim \u00fcyeli\u011fi yapmaya ba\u015flad\u0131 ve 2009 y\u0131l\u0131nda buradan ayr\u0131l\u0131p tekrar \u0130stanbul \u00dcniversitesi'ne d\u00f6nm\u00fc\u015ft\u00fcr. 2001-2005 y\u0131llar\u0131nda Cumhurba\u015fkan\u0131 Ahmet Necdet Sezer kontenjan\u0131ndan Y\u00d6K \u00fcyeli\u011fi g\u00f6revinde bulunmu\u015ftur."}
{"_id":99,"title":"Ulu\u011f Bey","text":"Timur'un torunu olan Ulu\u011f Bey 1393 y\u0131l\u0131nda Sultaniye kentinde do\u011fmu\u015ftur. As\u0131l ad\u0131 Muhammed Taragay olup, Timur taraf\u0131ndan sevilmesi nedeniyle Ulu\u011f Bey olarak an\u0131lmaya ba\u015flad\u0131. Ulu\u011f Bey, Semerkant'ta bir medrese ve bir de rasathane yapt\u0131rm\u0131\u015ft\u0131r. Kad\u0131zade Rumi bu medreseye ba\u015fkanl\u0131k etmi\u015ftir. "}
{"_id":100,"title":"Deniz Harp Okulu","text":"Deniz Harp Okulu(k\u0131saca DHO),1773 y\u0131l\u0131nda Cezayirli Gazi Hasan Pa\u015fa taraf\u0131ndan Kas\u0131mpa\u015fa,\u0130stanbul 'da M\u00fchendishane-i Bahr-i H\u00fcmayun ad\u0131yla kurulmu\u015f olan ve 1985'ten itibaren Tuzla,\u0130stanbul 'da bulunan T\u00fcrk Deniz Kuvvetleri'ne muharip subay yeti\u015ftiren e\u011fitim kurumu.Mezuniyet t\u00f6renleri her y\u0131l 31 A\u011fustos 'ta yap\u0131lan Deniz Harp Okulunda, Deniz Kuvvetleri Komutanl\u0131\u011f\u0131 ba\u011fl\u0131s\u0131 birliklerde g\u00f6rev yapmak \u00fczere subay yeti\u015ftirilmektedir. Okulda end\u00fcstri, elektrik-elektronik, bilgisayar, makine, ileti\u015fim, uluslararas\u0131 ili\u015fkiler ve gemi in\u015fa m\u00fchendisli\u011fi b\u00f6l\u00fcmleri vard\u0131r. Ayr\u0131ca okulun Pusula ad\u0131nda bir de \u00f6\u011frenci dergisi mevcuttur \u00d6nemli mezunlar\u0131 == Fahri Korut\u00fcrk(1903\u2013 1987) - 6. Cumhurba\u015fkan\u0131 Rauf Orbay(1881\u2013 1964) - eski ba\u015fbakan N\u00e2z\u0131m Hikmet(1901\u2013 1963) - \u015eair, yazar Necip Faz\u0131l K\u0131sak\u00fcrek(1904\u2013 1983) - \u015eair, yazar B\u00fclend Ulusu(1923\u2013 2015) - eski ba\u015fbakan"}
{"_id":101,"title":"Azimut \u00d6l\u00e7en B\u00fcy\u00fck Yar\u0131m Daire","text":"Tycho Brahe\u2019nin kitab\u0131nda semicirculus magnus azimuthalis olarak adland\u0131rd\u0131\u011f\u0131 bu alet, tahminen 1587 civar\u0131nda imal edilmi\u015ftir.Y\u00fcksek yar\u0131m dairenin g\u00f6stergesi, daha k\u00fc\u00e7\u00fck taksimat de\u011ferlerini elde edebilmek i\u00e7in merkez \u00e7evresinde de\u011fil, yatay \u00e7ap\u0131n u\u00e7lar\u0131ndan birine tak\u0131lm\u0131\u015f olarak d\u00f6nmektedir; merkezi, g\u00f6stergenin d\u00f6nme noktas\u0131nda yani silindirin merkezi d\u0131\u015f\u0131nda bulunan taksimatland\u0131rman\u0131n nas\u0131l yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131 ve okundu\u011fu maalesef verilmemi\u015ftir... Demir azimut dairesinin \u00e7ap\u0131 2,5 metredir. Dikey olarak yerle\u015ftirilmi\u015f bir ha\u00e7, ortadaki sabit bir mili tutmakta ve bu mil \u00e7evresinde yar\u0131m daire d\u00f6nmektedir; ayr\u0131ca yar\u0131m daire yatay daireye dayanmakta ve \u00fczerinde kaymaktad\u0131r.Yar\u0131m dairenin i\u00e7i bo\u015f merkezi dire\u011finde bir \u015fakul as\u0131l\u0131d\u0131r(J.A.Repsold, Astronomische Me\u00dfwerkyeuge, a.y., s .25).Tycho Brahe\u2019 nin bu aletinin, Ta\u1e33iyyedd\u012bn el - M\u0131\u1e63r\u012b\u2019 nin y\u00fcksekliklerin ve azimutlar\u0131n belirlenmesi i\u00e7in ayn\u0131 \u015fekilde imal etti\u011fi \u0101let z\u0101t es - semt adl\u0131 aletiyle(bkz.\u0130stanbul Aletleri no III) ve onun \u015eaml\u0131 \u00f6nc\u00fcs\u00fcyle(bkz.s .44) olan benzerli\u011fi dikkat \u00e7ekicidir.Fakat \u00f6ncekilerde a\u00e7\u0131 cetvelinin d\u00f6nme noktas\u0131, Tycho Brahe\u2019 nin aletinde oldu\u011fu gibi eksantirik olarak de\u011fil, ha\u00e7\u0131n merkezinde bulunmaktayd\u0131."}
{"_id":102,"title":"\u00c7ift Bacakl\u0131 Alet","text":"\u00c7ift Bacakl\u0131 Alet, M\u00fc\u02beeyyeded\u012bn el - \u02bfUr\u1e0d\u012b\u2019 nin bizzat geli\u015ftirmi\u015f oldu\u011fu aletlerden birisidir. Bu ara\u00e7 g\u00f6k cisimlerinin meridyen dairesindeki y\u00fcksekliklerini bulmaya hizmet eder ve bir duvar kadran\u0131na ba\u011fl\u0131yd\u0131. Meridyen y\u00f6n\u00fcne do\u011fru yerle\u015ftirilen bu alet yakla\u015f\u0131k 3 metrelik bir y\u00fcksekli\u011fe sahipti. Dikey bir cetvel, kendisine ba\u011fl\u0131 \u00e7apraz bir lata ile birlikte hareket eder. Cetvel \u00fczerinde bir ni\u015fang\u00e2h vard\u0131r, \u00e7apraz lata ise ni\u015fang\u00e2h arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla cetvel \u00fczerinde ni\u015fan al\u0131nan y\u0131ld\u0131z\u0131n a\u00e7\u0131sal b\u00fcy\u00fckl\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc bulmaya yarayan taksimatl\u0131 bir cetvel ta\u015f\u0131r. Aletin sabit y\u00fcksekli\u011finin \u00e7apraz lata \u00fczerinde okunan uzunlu\u011fa olan ili\u015fki i\u00e7erisinde \u00f6zel bir tablo(trigonometri cetveli) yard\u0131m\u0131yla a\u00e7\u0131sal b\u00fcy\u00fckl\u00fck bulunuyordu. \u00d6l\u00e7\u00fclecek y\u00fcksekli\u011fin a\u00e7\u0131sal b\u00fcy\u00fckl\u00fc\u011f\u00fc, duvar kadran\u0131 arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla da bulunur. Kadran\u0131 ta\u015f\u0131yan duvara sabitlenmi\u015f iki makara vard\u0131r, bu makaralar \u00fczerinde her iki cetveli kald\u0131rmaya ve indirmeye yarayan iki ip i\u015flemektedir. "}
{"_id":103,"title":"Bayraktar Taktik \u0130nsans\u0131z Hava Arac\u0131","text":"KaleBaykar \u0130\u015f Ortakl\u0131\u011f\u0131 taraf\u0131ndan Kara Kuvvetleri Komutanl\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in geli\u015ftirilerek, test kabul a\u015famas\u0131n\u0131 ba\u015far\u0131yla tamamlayarak envantere giren insans\u0131z hava arac\u0131 sistemi. 2015 y\u0131l\u0131nda T\u00fcrk Silahl\u0131 Kuvvetleri b\u00fcnyesinde operasyonel olarak kullan\u0131ma girmi\u015ftir."}
{"_id":104,"title":"Bayraktar Taktik \u0130nsans\u0131z Hava Arac\u0131","text":"14 Haziran 2014 tarihinde tam y\u00fckl\u00fc olarak ger\u00e7ekle\u015ftirilen u\u00e7u\u015f testinde 27,030 feet irtifaya \u00e7\u0131km\u0131\u015ft\u0131r. 05-06 A\u011fustos tarihlerinde ger\u00e7ekle\u015ftirilen u\u00e7u\u015f testinde tam y\u00fckl\u00fc olarak 18,000 feet irtifada 4040km yol kat ederek 24 Saat 34 Dakikal\u0131k u\u00e7u\u015f ger\u00e7ekle\u015ftirmi\u015ftir. Milli hava ara\u00e7lar\u0131 aras\u0131nda irtifa ve kendi klasman\u0131nda u\u00e7u\u015f s\u00fcresi a\u00e7\u0131s\u0131ndan T\u00fcrk Havac\u0131l\u0131k tarihindeki rekorlar\u0131 elinde tutmaktad\u0131r."}
{"_id":105,"title":"Bayraktar Taktik \u0130nsans\u0131z Hava Arac\u0131","text":"Bayraktar Taktik \u0130HA Sistemi, 17 Aral\u0131k 2015 tarihinde 2 adet Roketsan MAM-L g\u00fcd\u00fcml\u00fc f\u00fczesi y\u00fckl\u00fc \u015fekilde yap\u0131lan at\u0131\u015f testinde %100 isabet ile hedefleri vurma ba\u015far\u0131s\u0131n\u0131 g\u00f6stermi\u015ftir. Bu deneme ile ke\u015fif ve g\u00f6zetleme yaparken, anl\u0131k olarak ortaya \u00e7\u0131kan hedefleri vurabilece\u011fini g\u00f6steren BAYRAKTAR TB2, hem T\u00fcrk havac\u0131l\u0131k tarihinde yeni bir sayfa a\u00e7m\u0131\u015f oldu hem de TSK\u2019ya muharip \u0130HA yetene\u011fini kazand\u0131rabilece\u011fini g\u00f6sterdi."}
{"_id":106,"title":"Bayraktar Taktik \u0130nsans\u0131z Hava Arac\u0131","text":"Baykar Ar-Ge ekibi taraf\u0131ndan askeri ve sivil havac\u0131l\u0131k standartlar\u0131na uygun olarak tasarlanan Bayraktar Taktik \u0130HA sisteminde 3 yedekli u\u00e7u\u015f kontrol bilgisayar\u0131, g\u00f6rev bilgisayar\u0131, INS-GNSS Sistemi, servo akt\u00fcat\u00f6r sistemleri, pitot statik sistem, g\u00fc\u00e7 sistemi, hava veri kay\u0131t sistemi gibi bir\u00e7ok kritik elektronik ve yaz\u0131l\u0131m bile\u015fenli alt sistem milli ve \u00f6zg\u00fcn olarak T\u00fcrkiye'de ve T\u00fcrk m\u00fchendisler taraf\u0131ndan ilk kez geli\u015ftirildi."}
{"_id":107,"title":"Bayraktar Taktik \u0130nsans\u0131z Hava Arac\u0131","text":"Proje kapsam\u0131nda platform, elektronik donan\u0131m ve yaz\u0131l\u0131m tasar\u0131mlar\u0131 tamamen milli olarak ger\u00e7ekle\u015ftirilmi\u015ftir. Savunma Sanayi tarihinde ilk kez %93 gibi y\u00fcksek bir Sanayi Kat\u0131l\u0131m oran\u0131 sa\u011flanm\u0131\u015ft\u0131r."}
{"_id":108,"title":"Bayraktar Taktik \u0130nsans\u0131z Hava Arac\u0131","text":"2007 y\u0131l\u0131nda Savunma Sanayi M\u00fcste\u015farl\u0131\u011f\u0131 taraf\u0131ndan rekabet usul\u00fcne dayal\u0131 olarak (herhangi bir Ar-Ge deste\u011fi olmaks\u0131z\u0131n) ba\u015flat\u0131lan Taktik \u0130nsans\u0131z Hava Arac\u0131 Sistemi Geli\u015ftirme program\u0131 kapsam\u0131nda, Eyl\u00fcl-Ekim 2009 tarihlerinde resmi heyet huzurunda Bayraktar Taktik \u0130HA Sistemi ile hedeflenen t\u00fcm performans kriterleri ba\u015far\u0131yla tamamlanarak u\u00e7u\u015f testleri sergilenmi\u015ftir. Bu testler esnas\u0131nda hangardan \u00e7\u0131kt\u0131\u011f\u0131 andan itibaren tam otomatik taksi, kalk\u0131\u015f, u\u00e7u\u015f, ini\u015f, frenleme ve tekrar hangara d\u00f6n\u00fc\u015f gibi \u00f6zellikler sergilenmi\u015ftir."}
{"_id":109,"title":"Bayraktar Taktik \u0130nsans\u0131z Hava Arac\u0131","text":"2010 Ocak ay\u0131nda ger\u00e7ekle\u015ftirilen Savunma Sanayi \u0130cra Kurulu'nda 2 Adet Taktik \u0130HA Sistemi (12 U\u00e7ak) i\u00e7in s\u00f6zle\u015fme g\u00f6r\u00fc\u015fmelerine ba\u015flanmas\u0131na karar verilmi\u015f olup, ancak 2 y\u0131l sonra imzalan s\u00f6zle\u015fme kapsam\u0131nda 2012 Ocak i\u00e7erisinde Taktik \u0130HA Geli\u015ftirme Projesi program\u0131 takvimi ba\u015flam\u0131\u015ft\u0131r."}
{"_id":110,"title":"Bayraktar Taktik \u0130nsans\u0131z Hava Arac\u0131","text":"Bu kapsamda y\u00fcr\u00fct\u00fclen \u00e7al\u0131\u015fmalar sonucunda nihai seri \u00fcretim a\u015famas\u0131na y\u00f6nelik \u00d6n Tasar\u0131m \u00c7al\u0131\u015fmalar\u0131 A\u011fustos 2012 i\u00e7erisinde tamamlanarak ba\u015far\u0131l\u0131 bir \u015fekilde sonu\u00e7land\u0131r\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Bu a\u015famada Elektronik, Yaz\u0131l\u0131m, Tasar\u0131m, Test, \u00dcretim vb. y\u00fcr\u00fct\u00fclen her t\u00fcrl\u00fc \u00e7al\u0131\u015fma esnas\u0131nda uygulanan bir\u00e7ok askeri ve sivil standartlar do\u011frultusunda sistemin sivil hava saham\u0131zda da u\u00e7abilecek g\u00fcvenilirlik ve teknik yeterlili\u011fe sahip olmas\u0131 hedeflenmi\u015ftir."}
{"_id":111,"title":"Bayraktar Taktik \u0130nsans\u0131z Hava Arac\u0131","text":"2013 Ocak ay\u0131 i\u00e7erisinde Kritik Tasar\u0131m A\u015famas\u0131 tamamlanan proje kapsam\u0131nda ilk prototip sistemler geli\u015ftirilerek u\u00e7u\u015f testlerine Mart 2014 i\u00e7erisinde ba\u015flanm\u0131\u015ft\u0131r. U\u00e7u\u015f testleri ile birlikte ayn\u0131 zamanda partiler halinde seri imalat \u00fcretim a\u015famas\u0131na ge\u00e7ilmi\u015ftir."}
{"_id":112,"title":"Bayraktar Taktik \u0130nsans\u0131z Hava Arac\u0131","text":"10 saat havada kal\u0131\u015f, 18,000 feet irtifa, 150km haberle\u015fme yar\u0131 \u00e7ap\u0131 temel gereksinimlerdir. TSK b\u00fcnyesindeki kullan\u0131m\u0131 dikkate alarak projede kapsam\u0131nda isterlerin \u00e7ok \u00fcst\u00fcnde bir sistem tasar\u0131m\u0131 yap\u0131ld\u0131."}
{"_id":113,"title":"\u015e\u00fckrullah","text":"\u015e\u00fckrullah, 15. y\u00fczy\u0131lda ya\u015fam\u0131\u015f bir Osmanl\u0131 tarih\u00e7isi. Behcet\u00fc't Tev\u00e2r\u00eeh adl\u0131 tarih kitab\u0131n\u0131n yazar\u0131 olarak \u00fcn yapm\u0131\u015ft\u0131r. Do\u011fumunun 1388'de Amasya'da oldu\u011fu kabul edilmektedir. T\u00fcm ad\u0131 \u015e\u00fckr\u00fcllah bin \u0130m\u00e2m \u015eih\u00e2bedd\u00een Ahmed bin \u0130m\u00e2m Zeynedd\u00een Zek\u00eedir. Osmanl\u0131 ilmiye s\u0131n\u0131f\u0131na mensuptur. II. Murad ve II. Mehmed d\u00f6nemlerinde 22 y\u0131l Osmanl\u0131 Devleti hizmetinde \u00e7al\u0131\u015fm\u0131\u015ftir. II. Murad d\u00f6neminde Karamano\u011fullar\u0131 Beyli\u011fi'ne el\u00e7i olarak               g\u00f6nderilmi\u015ftir.1488 y\u0131l\u0131nda \u0130stanbul'da vefat etmi\u015ftir. Mezar\u0131 \u0130stanbul \u015eeyh Vef\u00e2 Camisi'nde bulunmaktad\u0131r."}
{"_id":114,"title":"\u015e\u00fckrullah","text":"\u015e\u00fckrull\u00e2h Behcet\u00fc't Tev\u00e2r\u00eeh isimli 1456'da yazmaya ba\u015flad\u0131\u011f\u0131 eserini 1459'da tamamlam\u0131\u015f ve II. Mehmed'in sadrazam\u0131 Veli Mahmud Pa\u015fa'ya sunmu\u015ftur. Fars\u00e7a olarak yaz\u0131lan bu eser  Kanuni devrinde 1530 senesinde T\u00fcrk\u00e7eye \u00e7evrilmi\u015ftir. Behcet\u00fc't Tev\u00e2r\u00eeh on \u00fc\u00e7 k\u0131s\u0131mdan olu\u015fmu\u015ftur ve d\u00fcnya tarihinin anlat\u0131lmas\u0131 hedeflenmi\u015ftir. Eserin sekizinci k\u0131sm\u0131 II. Mehmed'in tahta \u00e7\u0131kmas\u0131ndan 1451'e kadarki Osmanl\u0131 tarihinden bahsetmektedir. Behcet\u00fc't Tev\u00e2r\u00eeh di\u011fer Osmanl\u0131 tarih yazarlar\u0131 taraf\u0131ndan, \u00f6zellikle Karamani Mehmet Pa\u015fa, Sar\u0131ca Kemal, Ruhi \u00c7elebi, Mehmet Zaim, kaynak olarak kullan\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Osmanl\u0131'larla ilgili son k\u0131sm\u0131 1939-49'da iki defa T\u00fcrk\u00e7e\u2019ye \u00e7evrilerek ne\u015fredilmi\u015ftir."}
{"_id":115,"title":"Yusuf Ya\u011fc\u0131","text":"Yusuf Ya\u011fc\u0131, 1952'de Bursa'da do\u011fdu. Y\u00fcksek lisans ve doktoras\u0131n\u0131 Liverpool \u00dcniversitesi'nde yapt\u0131. \u0130T\u00dc'dedo\u00e7ent ve profes\u00f6r oldu. Ya\u011fc\u0131, T\u00dcBA asli \u00fcyesi ve T\u00fcrk Kimya Derne\u011fi \u015feref \u00fcyesidir ve 1994 y\u0131l\u0131nda T\u00dcB\u0130TAK bilim \u00f6d\u00fcl\u00fc alm\u0131\u015ft\u0131r. Ayr\u0131ca, T\u00fcrkiye Kimya Derne\u011fi \u015eeref \u00d6d\u00fcl\u00fc (2002), Elsevier Scopus \u00d6d\u00fcl\u00fc (2007), Japonya Polimer Derne\u011fi Uluslararas\u0131 Bilim \u00d6d\u00fcl\u00fc (2008), Elginkan Vakf\u0131 Teknoloji \u00d6d\u00fcl\u00fc (2008), Bilim ve Teknoloji Birli\u011fi Kurulu (COMSTECH) 2010 Y\u0131l\u0131 Kimya \u015eeref \u00d6d\u00fcllerini de alm\u0131\u015ft\u0131r. 400'\u00fcn \u00fczerinde uluslararas\u0131 bilimsel makalesi, 5 patenti, 6 uluslararas\u0131 kitab\u0131 vard\u0131r, 31 kitapta b\u00f6l\u00fcm yazm\u0131\u015ft\u0131r. 50 master ve 18 doktora tezi y\u00f6netmi\u015ftir. Halen \u0130T\u00dc'de \u00f6\u011fretim \u00fcyeli\u011fi yapmaktad\u0131r."}
{"_id":116,"title":"Fahire Battalgazi","text":"Fahire Battalgazi (ICZN yazar g\u00f6steriminde Battalgazi, \u00f6nce Battalgil; d. 1902 \u0130stanbul, \u00f6. 1948 \u0130stanbul) T\u00fcrk \u0130htiyolog ve profes\u00f6r. Fahire Akif Han\u0131m, Soyad\u0131 Kanunu'ndan sonra Fahire Battalgil ad\u0131yla \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131n\u0131 yazm\u0131\u015f; 1943'ten sonra ise Fahire Battalgazi ad\u0131n\u0131 kullanm\u0131\u015ft\u0131r."}
{"_id":117,"title":"Fahire Battalgazi","text":"T\u00fcrkiye'nin ilk kad\u0131n profes\u00f6rlerinden olan Fahire Han\u0131m, 1902'de \u0130stanbul'da do\u011fmu\u015ftur. M\u00fc\u015fir Akif Pa\u015fa ve Dr. M\u00fc\u015fir \u00d6mer Pa\u015fa\u2019n\u0131n torunu; Adli T\u0131bb\u0131n \u00f6nemli hekimlerinden Prof.Dr. Etem Akif Bey\u2019in k\u0131z\u0131d\u0131r. \u0130lk \u00f6\u011frenimini \u015eam'da Notre Dame de Sion Frans\u0131z Mektebi'nde, orta \u00f6\u011frenimini Bezmi Alem Lisesi'nde yapm\u0131\u015f ve buradan 1924'te mezun olmu\u015ftur. \u0130stanbul D\u00e2r\u00fclf\u00fcn\u00fbnu (Fen Fak\u00fcltesi) Tabii \u0130limler k\u0131sm\u0131ndan 1926'da mezun olmu\u015ftur. 1 Nisan 1926'dan 1 Ekim 1927'ye kadar Tercan Kazas\u0131 \u0130lk Mektep Ba\u015fmuallimli\u011fi'nde bulunmu\u015f ve 1 Haziran 1927'de Fen Fak\u00fcltesi Te\u015frih ve Fizyoloji asistanl\u0131\u011f\u0131na tayin edilmi\u015ftir. Ayn\u0131 y\u0131l\u0131n A\u011fustos ay\u0131nda Hayvanat Enstit\u00fcs\u00fc asistanl\u0131\u011f\u0131na nakledilmi\u015f; Haziran 1927'de de ba\u015fasistanl\u0131\u011f\u0131 terfi etmi\u015ftir. 1931 y\u0131l\u0131nda Hayvanat (Zooloji) Enstit\u00fcs\u00fc laboratuvar \u015fefli\u011fine tayin edildikten sonra 1931-32 y\u0131l\u0131nda tahsilini tamamlamak \u00fczere Paris'te Sorbonne \u00dcniversitesi Zooloji ve Kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131rmal\u0131 Anatomi (Zoologie et Anatomie Compare\u00e9) Enstit\u00fcs\u00fc'ne devam etmi\u015ftir. 1 Aral\u0131k 1932'den itibaren M\u00fcderris Muavini vekilli\u011fi yapan Battalgazi, \u00dcniversite Reformu ile birlikte 30 Kas\u0131m 1933'te hayvanat (zooloji) do\u00e7entli\u011fine tayin edilmi\u015ftir. 1-12 Kas\u0131m 1935 tarihleri aras\u0131nda Bal\u0131k\u00e7\u0131l\u0131k Enstit\u00fcs\u00fc taraf\u0131ndan d\u00fczenlenen bilimsel ara\u015ft\u0131rmalara kat\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Prof. A. Naville'in verdi\u011fi dersleri onun \u00f6l\u00fcm\u00fcne kadar Suat Nig\u00e2r ile birlikte T\u00fcrk\u00e7eye \u00e7evirmi\u015ftir. Naville'in \u00f6l\u00fcm\u00fc ile 31 Mart 1937'den itibaren onun derslerini vermeye ba\u015flam\u0131\u015ft\u0131r. 1938'de do\u00e7entlik imtihan\u0131n\u0131n b\u00fct\u00fcn safhalar\u0131n\u0131 ba\u015far\u0131yla ge\u00e7mi\u015f; 1944'te de profes\u00f6r olmu\u015ftur. 20 \u015eubat 1948'de vefat etmi\u015f; Be\u015fikta\u015f'taki K\u0131l\u0131\u00e7ali Yahya Efendi aile kabristanl\u0131\u011f\u0131na defnedilmi\u015ftir ."}
{"_id":118,"title":"Ulup\u0131nar G\u00f6zlemevi","text":"\u00c7anakkale Onsekiz Mart \u00dcniversitesi Astrofizik Ara\u015ft\u0131rma Merkezi (\u00c7AAM) ve Ulup\u0131nar G\u00f6zlemevi 2001 y\u0131l\u0131nda kurulmu\u015f, g\u00f6zlemevi 19 May\u0131s 2002 tarihinde resmen a\u00e7\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Merkez ve G\u00f6zlemevi \u00c7anakkale merkezine 10km uzakl\u0131kta \"Radar Tepesi\" nin g\u00fcney yamac\u0131nda Ulup\u0131nar K\u00f6y\u00fc'ne yak\u0131n bir b\u00f6lgede, 410 m y\u00fckseklikte yer almaktad\u0131r.\r\n\r\nAstrofizik alan\u0131nda etkinlikler planlamak ve y\u00fcr\u00fctmek amac\u0131yla kurulan merkez 2001 y\u0131l\u0131ndan itibaren d\u00fczenli olarak ger\u00e7ekle\u015ftirdi\u011fi \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131n\u0131 her sene internet sitesinde de yay\u0131nlamaktad\u0131r.\r\n\r\nG\u00f6zlemevinde bilimsel ama\u00e7larla kullan\u0131lan 4 teleskop ve bir meteoroloji istasyonu bulunmaktad\u0131r. Bunlar, 122cm Cassegrain-Nasymth, 60cm Cassegrain, 40cm ve 30cm Schmidt-Cassegrain t\u00fcr\u00fc telekoplard\u0131r. 60cm ayna \u00e7apl\u0131 teleskop, \u00c7anakkale Onsekiz Mart \u00dcniversitesi ile \u0130stanbul \u00dcniversitesi taraf\u0131ndan imzalanan ortak bir protokol \u00e7er\u00e7evesinde Ulup\u0131nar G\u00f6zlemevinde kurulmu\u015ftur. G\u00f6zlemevi merkez binas\u0131nda k\u00fct\u00fcphane, at\u00f6lye, s\u0131n\u0131f ve konferans salonu bulunmaktad\u0131r. G\u00f6zlemevinde ba\u015fta ilk\u00f6\u011fretim \u00f6\u011frencileri i\u00e7in olmak \u00fczere bilim-toplum etkinlikleri d\u00fczenlenmektedir."}
{"_id":119,"title":"T\u00fcrksat","text":"\r\nT\u00fcrksat Uydu Haberle\u015fme Kablo TV ve \u0130\u015fletme A.\u015e., T\u00fcrkiye'nin Kablo TV ve tek uydu operat\u00f6r\u00fcd\u00fcr.\r\n\r\nT\u00fcrksat A.\u015e., T\u00fcrk Telekom\u2019un \u00f6zelle\u015ftirilmesi s\u00fcrecinde, 406 say\u0131l\u0131 Telgraf ve Telefon Kanunu\u2019na 16 Haziran 2004 tarih ve 5189 say\u0131l\u0131 \u201c\u00c7e\u015fitli Kanunlarda De\u011fi\u015fiklik Yap\u0131lmas\u0131na Dair Kanun\u201dun 5. maddesi ile eklenen ek 33. madde uyar\u0131nca, ulusal egemenlik kapsam\u0131ndaki uydu y\u00f6r\u00fcnge pozisyonlar\u0131n\u0131n haklar\u0131, y\u00f6netimi ve i\u015fletme yetkisine sahip olmak ve bununla ilgili y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fckleri yerine getirmek, ad\u0131na kay\u0131tl\u0131 ve di\u011fer operat\u00f6rlere ait uydular\u0131 i\u015fletmeye vermek ve bu alanlarda faaliyet g\u00f6stermek \u00fczere kurulmu\u015ftur.\r\n\r\nT\u00fcrksat Uydu Haberle\u015fme Kablo TV ve \u0130\u015fletme A.\u015e., 2 Temmuz 2004 tarih ve 5189 say\u0131l\u0131 kanunun Ek 33. maddesi uyar\u0131nca kurulmu\u015f 22 Temmuz 2004 tarihi itibar\u0131yla da faaliyete ge\u00e7mi\u015ftir. Bu kanun gere\u011fince uydu i\u015fletmecili\u011fi T\u00fcrk Telekom'dan al\u0131n\u0131p T\u00fcrksat Uydu Haberle\u015fme Kablo TV ve \u0130\u015fletme A.\u015e.'ye verilmi\u015ftir. T\u00fcrksat Uydu Haberle\u015fme Kablo TV ve \u0130\u015fletme A.\u015e., bir \u00f6zel hukuk t\u00fczel ki\u015fisi olmakla birlikte tamam\u0131 devlete ait bir \u015firkettir. T\u00fcrksat Uydu Haberle\u015fme Kablo TV ve \u0130\u015fletme A.\u015e. devlet ad\u0131na uydu i\u015fletmecili\u011fi yapmaktad\u0131r. Uydunun kontrol ve denetim hakk\u0131 da T\u00fcrksat Uydu Haberle\u015fme Kablo TV ve \u0130\u015fletme A.\u015e.'ye aittir."}
{"_id":120,"title":"T\u00fcrksat","text":"EK 33. Madde 1. paragraf: Ulusal egemenlik kapsam\u0131ndaki uydu y\u00f6r\u00fcnge pozisyonlar\u0131n\u0131n haklar\u0131, y\u00f6netimi ve i\u015fletme yetkisine sahip olmak ve bununla ilgili y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fckleri yerine getirmek, ad\u0131na kay\u0131tl\u0131 ve di\u011fer operat\u00f6rlere ait uydular\u0131 i\u015fletmeye vermek ya da verilmesini sa\u011flamak, bu uydular\u0131 i\u015fletmek, ulusal ve yabanc\u0131 operat\u00f6rlere ait uydular \u00fczerinden haberle\u015fme ve iletim alt yap\u0131s\u0131n\u0131 kurmak, i\u015fletmek ve ticar\u00ee faaliyette bulunmak \u00fczere, bu Kanun ile kurulu\u015f ve tescile ili\u015fkin h\u00fck\u00fcmleri hari\u00e7 olmak \u00fczere 6762 say\u0131l\u0131 T\u00fcrk Ticaret Kanunu ve \u00f6zel hukuk h\u00fck\u00fcmlerine t\u00e2bi, T\u00fcrksat Uydu Haberle\u015fme ve \u0130\u015fletme Anonim \u015eirketi (T\u00fcrksat A.\u015e.) unvan\u0131 alt\u0131nda bir anonim \u015firket kurulmu\u015ftur.\r\n\r\nEK 33. Madde 3. paragraf: T\u00fcrksat A.\u015e.'nin hisselerinin tamam\u0131 Hazine M\u00fcste\u015farl\u0131\u011f\u0131na aittir. Ancak, Hazine M\u00fcste\u015farl\u0131\u011f\u0131n\u0131n m\u00fclkiyet hakk\u0131 ile k\u00e2r pay\u0131 hakk\u0131na halel gelmemek ve kamunun pay sahipli\u011finden kaynaklanan b\u00fct\u00fcn mal\u00ee haklar\u0131 Hazine M\u00fcste\u015farl\u0131\u011f\u0131nda kalmak kayd\u0131yla, Hazine M\u00fcste\u015farl\u0131\u011f\u0131n\u0131n T\u00fcrksat A.\u015e.'deki pay sahipli\u011fine dayanan oy, y\u00f6netim, temsil, denetim gibi hak ve yetkileri Ula\u015ft\u0131rma Bakanl\u0131\u011f\u0131 taraf\u0131ndan kullan\u0131l\u0131r.\r\n\r\n800 civar\u0131nda televizyon ve radyo data yay\u0131n\u0131 vard\u0131r. \u015eirket; televizyon ve radyo yay\u0131nc\u0131l\u0131\u011f\u0131, Kablo TV hizmeti, internet ba\u011flant\u0131s\u0131, veri transferi, VoIP gibi hizmetleri sunmaktad\u0131r."}
{"_id":121,"title":"T\u00fcrksat","text":"T\u00fcrksat 3A 13 Haziran 2008 tarihinde Frans\u0131z Guyanas\u0131'ndaki Guyana Uzay Merkezi'nden f\u0131rlat\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. T\u00fcrksat 3A uydusu 16 Temmuz 2008 tarihi itibar\u0131yla faaliyetlerine ba\u015flam\u0131\u015ft\u0131r. 42.0\u00b0 Do\u011fu y\u00f6r\u00fcngesinde hizmet veren T\u00fcrksat 3A haberle\u015fme uydusu, T\u00fcrkiye ba\u015fta olmak \u00fczere t\u00fcm Avrupa, Kuzey Afrika ile t\u00fcm T\u00fcrk Cumhuriyetlerinin yan\u0131 s\u0131ra \u00c7in s\u0131n\u0131r\u0131na kadar uzanan bir kapsama alan\u0131na sahiptir. T\u00fcrksat 3A haberle\u015fme uydusu Ku frekans band\u0131nda veri haberle\u015fme hizmetleri de sunmaktad\u0131r. T\u00fcrksat 3A haberle\u015fme uydusu, co\u011frafi ko\u015fullar nedeniyle radyolink ve kablo ileti\u015fim altyap\u0131s\u0131 mevcut olmayan b\u00f6lgelere VSAT terminalleri arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla internet, ses ve g\u00f6r\u00fcnt\u00fc hizmetlerinin g\u00f6t\u00fcr\u00fclmesi i\u00e7in kullan\u0131labilmektedir.\r\n"}
{"_id":122,"title":"T\u00fcrksat","text":"50.0\u00b0 Do\u011fu boylam\u0131nda hizmet vermesi planlanan olan T\u00fcrksat 4B uydusunun \u00fcretimi ve testleri 4 Haziran 2014 tarihi itibar\u0131yla tamamlanm\u0131\u015ft\u0131r. 16 May\u0131s 2014\u2019teki Proton roketi ar\u0131zas\u0131 sonras\u0131 durdurulan f\u0131rlatmalar 28 Eyl\u00fcl 2014 tarihinde tekrar ba\u015flam\u0131\u015ft\u0131r. T\u00fcrksat 4B uydusunun 2015 y\u0131l\u0131 i\u00e7erisinde uzaya f\u0131rlat\u0131lmas\u0131 planlanmaktad\u0131r. T\u00fcrksat 4B uydusu; T\u00fcrkiye, Afrika, Avrupa, Orta Do\u011fu ve G\u00fcney Bat\u0131 Asya\u2019y\u0131 kapsama alt\u0131na alacakt\u0131r. T\u00fcrksat 4B uydusu \u00fczerinden Ku frekans band\u0131nda televizyon yay\u0131nc\u0131l\u0131\u011f\u0131na ilave olarak Ka frekans band\u0131ndaki spot kapsama alanlar\u0131 ile y\u00fcksek h\u0131zl\u0131 ve daha d\u00fc\u015f\u00fck maliyetlere sahip internet eri\u015fim hizmetleri sunulmas\u0131 planlanmaktad\u0131r. T\u00fcrksat 4B uydusuyla birlikte 50.0\u00b0 Do\u011fu y\u00f6r\u00fcngesinde ilk defa bir T\u00fcrksat uydusu yer alacakt\u0131r."}
{"_id":123,"title":"Burhaneddin Berken","text":"Burhaneddin Berken, (d. 1886 \u0130stanbul - \u00f6. 1951 veya 1953) T\u00fcrk profes\u00f6r, e\u011fitimci ve bilim insan\u0131."}
{"_id":124,"title":"Burhaneddin Berken","text":"Hendese-i M\u00fclkiye'den 1908 y\u0131l\u0131nda mezun olduktan sonra Paris'e giderek Ecole Nationale des Ponts et Chauss\u00e9esten 1912 senesinde diploma alm\u0131\u015ft\u0131r. 1913 y\u0131l\u0131nda Y\u00fcksek M\u00fchendis Mektebi'ne muallim muavini oldu. 1929 y\u0131l\u0131nda m\u00fcderrisli\u011fe terfi ettirildi. 1946 senesinde de Ordinary\u00fcs \u00fcnvan\u0131n\u0131 alm\u0131\u015ft\u0131r.\r\n"}
{"_id":125,"title":"Burhaneddin Berken","text":"Hidrolik alan\u0131nda \u00e7al\u0131\u015fm\u0131\u015f ve T\u00fcrkiye'de su laboratuvarlar\u0131n\u0131n kurulmas\u0131nda eme\u011fi ge\u00e7mi\u015ftir. Ayr\u0131ca Y\u00fcksek M\u00fchendis Mektebi'ne aral\u0131ks\u0131z olarak hizmet etmi\u015ftir."}
{"_id":126,"title":"P\u00eer\u00ee Reis Haritas\u0131","text":"P\u00eer\u00ee Reis Haritas\u0131 g\u00fcn\u00fcm\u00fcze kalan, Avustralya k\u0131tas\u0131n\u0131 g\u00f6steren en eski haritalardan biridir. Osmanl\u0131 Kaptan-\u0131 Derya's\u0131 (Amiral) P\u00eer\u00ee Reis taraf\u0131ndan 1513'te \u00e7izilmi\u015f olup, Avrupa ve Afrika'n\u0131n bat\u0131 k\u0131y\u0131lar\u0131n\u0131 ve G\u00fcney Amerika'n\u0131n do\u011fu k\u0131y\u0131lar\u0131n\u0131 g\u00f6sterir. Aralar\u0131nda Kristof Kolomb'a ait bir haritan\u0131n da bulundu\u011fu yirmi kayna\u011f\u0131 b\u00fct\u00fcnle\u015ftirerek haz\u0131rlanm\u0131\u015f, 16. y\u00fczy\u0131l Avrupa ve M\u00fcsl\u00fcman denizcilerinin co\u011frafya bilgilerini i\u00e7eren de\u011ferli bir tarihi belgedir."}
{"_id":127,"title":"P\u00eer\u00ee Reis Haritas\u0131","text":"P\u00eer\u00ee Reis 1528'de Amerika'y\u0131 g\u00f6steren ikinci bir harita yapm\u0131\u015ft\u0131r."}
{"_id":128,"title":"P\u00eer\u00ee Reis Haritas\u0131","text":"P\u00eer\u00ee Reis, kendisini yeti\u015ftirmi\u015f olan amcas\u0131 Kemal Reis'in 1511'deki \u00f6l\u00fcm\u00fcn\u00fcn ard\u0131ndan Gelibolu'ya \u00e7ekilip orada bir d\u00fcnya haritas\u0131, bir de Kitab-\u0131 Bahriyesini haz\u0131rlam\u0131\u015ft\u0131r. D\u00fcnya haritas\u0131n\u0131 1513'de tamamlay\u0131p 1517 y\u0131l\u0131nda, M\u0131s\u0131r\u2019\u0131n fethinin hemen sonras\u0131ndaki g\u00fcnlerde Yavuz Sultan Selim\u2019e takdim etmi\u015ftir. P\u00eer\u00ee Reis; bunun ard\u0131ndan Kaptan-\u0131 Derya (Deniz Kuvvetleri Komutan\u0131) r\u00fctbesine getirilir. Harita, 1929'da Topkap\u0131 Saray\u0131'n\u0131n m\u00fczeye d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcr\u00fclme \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 s\u0131ras\u0131nda ke\u015ffedilir ve h\u00e2l\u00e2 oradad\u0131r. Afet \u0130nan; 1954 y\u0131l\u0131nda yay\u0131mlanan En Eski Amerika Haritas\u0131 adl\u0131 kitab\u0131nda, haritan\u0131n kenar notlar\u0131n\u0131n, Osmanl\u0131 T\u00fcrk\u00e7esinden yeni harflere \u00e7evirilerini yay\u0131mlam\u0131\u015ft\u0131r."}
{"_id":129,"title":"P\u00eer\u00ee Reis Haritas\u0131","text":"Amerika'y\u0131 g\u00f6steren, g\u00fcn\u00fcm\u00fcze kalm\u0131\u015f antik haritalar aras\u0131nda P\u00eer\u00ee Reis'inkinden daha eski birka\u00e7 ba\u015fka harita vard\u0131r. Bunlardan Cantino'nun 1502'de, Nicolo Caveri (Nicolo de Canerio)'nun 1504-1505'de bas\u0131lm\u0131\u015f, Amerika'y\u0131 Asya'n\u0131n bir uzant\u0131s\u0131 olarak g\u00f6steren haritalar\u0131 say\u0131labilir. \u00d6b\u00fcr\u00fc, 1507'de bas\u0131lm\u0131\u015f Martin Waldseem\u00fcller'in haritas\u0131d\u0131r. Bu harita; Cannerio'nun haritas\u0131ndan kaynaklanm\u0131\u015ft\u0131r ama Amerika'y\u0131 Asya'dan ayr\u0131 bir k\u0131ta olarak g\u00f6sterir ve onu ilk defa \"Amerika\" olarak adland\u0131r\u0131r. P\u00eer\u00ee Reis, kendi haritas\u0131 i\u00e7in kulland\u0131\u011f\u0131 kaynaklar aras\u0131nda Kristof Kolomb'un haritas\u0131n\u0131n da oldu\u011funu belirtir ki bu -muhtemelen- Kolomb'un 1498'de \u00e7izdi\u011fi haritad\u0131r. Ancak Kolomb'un 1498 tarihli haritas\u0131n\u0131n ne asl\u0131 ne de kopyalar\u0131 bulunabilmi\u015ftir."}
{"_id":130,"title":"P\u00eer\u00ee Reis Haritas\u0131","text":"Harita, 9 Kas\u0131m 1929'da Topkap\u0131 Saray\u0131'nda saray\u0131 m\u00fczeye d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcrme s\u0131ras\u0131ndaki envanter tespit \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 s\u00fcrerken tesad\u00fcfen bulundu. Alman bilim adam\u0131 Adolf Deismann (1866-1937); d\u00f6nemin Mill\u00ee M\u00fczeler M\u00fcd\u00fcr\u00fc Halil Ethem Eldem'in kendisine verdi\u011fi par\u00e7alar\u0131 inceleyip d\u00fczenlerken eline ge\u00e7en harita tak\u0131m\u0131n\u0131n i\u00e7indeki folyoyu o s\u0131rada \u0130stanbul'da bulunan ve T\u00fcrk denizcili\u011fi hakk\u0131nda uzman olan Alman bilim adam\u0131 Paul Kahle'ye g\u00f6stermi\u015fti. Eserin P\u00eer\u00ee Reis'in ilk d\u00fcnya haritas\u0131 oldu\u011funu te\u015fhis eden; Paul Kahle oldu."}
{"_id":131,"title":"P\u00eer\u00ee Reis Haritas\u0131","text":"Prof. Kahle; harita ile ilgili inceleme sonu\u00e7lar\u0131n\u0131 1931 y\u0131l\u0131nda 18. Do\u011fubilimleri Kongresi'nde sundu. Haritan\u0131n \u00fczerindeki notlar\u0131, Hasan Fehmi Bey; latin harflerine aktard\u0131. T\u00fcrk Tarih Kurumu ba\u015fkan\u0131 Yusuf Ak\u00e7ura; 1937 tarihli 'P\u00eer\u00ee Reis Haritas\u0131' adl\u0131 kitab\u0131nda haritay\u0131 yay\u0131mlad\u0131. Cumhurba\u015fkan\u0131 Atat\u00fcrk; haritay\u0131 Ankara'ya getirtip bizzat inceledi ve devlet matbaas\u0131nda \u00e7o\u011falt\u0131lmas\u0131n\u0131 sa\u011flad\u0131."}
{"_id":132,"title":"P\u00eer\u00ee Reis Haritas\u0131","text":"Haritan\u0131n kay\u0131p par\u00e7alar\u0131n\u0131 arama \u00e7abalar\u0131 s\u0131ras\u0131nda, Topkap\u0131 Saray\u0131 M\u00fcd\u00fcr\u00fc Tahsin \u00d6z taraf\u0131ndan, d\u00fcnya haritas\u0131 oldu\u011fu san\u0131lan bir ba\u015fka P\u00eer\u00ee Reis haritas\u0131 bulunmu\u015ftur."}
{"_id":133,"title":"P\u00eer\u00ee Reis Haritas\u0131","text":"Harita; ceylan derisi \u00fczerine \u00e7izilmi\u015f olup 900x600 mm boyutlar\u0131ndad\u0131r. Orta\u00e7a\u011f haritalar\u0131ndan -s\u0131k\u00e7a rastlanan- portolan tarz\u0131nda yap\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r; yani enlem ve boylam \u00e7izgileri yerine anahtar noktalarda y\u00f6nleri g\u00f6steren pusula g\u00fclleri ve bunlardan \u0131\u015f\u0131nsal olarak yay\u0131lan y\u00f6n \u00e7izgileri vard\u0131r."}
{"_id":134,"title":"P\u00eer\u00ee Reis Haritas\u0131","text":"Kenarlar\u0131nda, a\u00e7\u0131klay\u0131c\u0131 nitelikte \u00e7e\u015fitli notlar vard\u0131r. Notlar\u0131n b\u0131r k\u0131sm\u0131; tutsak edilmi\u015f Portekiz ve \u0130spanyol denizcilerin ifadelerine dayal\u0131d\u0131r. Notlarda Yeni D\u00fcnya\u2019n\u0131n yerlileri, hayvanlar\u0131, bitkileri, m\u00e2den\u00ee zenginlikleri ve di\u011fer ilgin\u00e7 \u00f6zelliklerine de\u011finilir. Ayr\u0131ca, g\u00f6sterilen yerlerde bulundu\u011fu rivayet edilmi\u015f hayvan veya hay\u00e2l\u00ee yarat\u0131klar\u0131n resimlerini de g\u00f6steren harita; toplam dokuz renkle \u00e7izilmi\u015ftir."}
{"_id":135,"title":"P\u00eer\u00ee Reis Haritas\u0131","text":"Kenar notlar\u0131ndan birinde; bu haritan\u0131n bat\u0131da Kristof Kolomb'un ke\u015ffetti\u011fi y\u00f6releri, do\u011fuda da \"\u00c7in, Hint ve Sint\" b\u00f6lgelerini g\u00f6sterdi\u011fini yazar. Sa\u011f kenardaki notlar\u0131n\u0131n baz\u0131lar\u0131n yar\u0131m c\u00fcmlelerden olu\u015fmas\u0131, bu haritan\u0131n daha b\u00fcy\u00fck bir d\u00fcnya haritas\u0131n\u0131n sol yar\u0131s\u0131 oldu\u011funu g\u00f6sterir; \u00f6b\u00fcr yar\u0131s\u0131 kay\u0131pt\u0131r.\r\n"}
{"_id":136,"title":"P\u00eer\u00ee Reis Haritas\u0131","text":"\u00c7izimde Bat\u0131 Avrupa, Bat\u0131 Afrika ve G\u00fcney Amerika'n\u0131n do\u011fusu kolayca tan\u0131nabilir.\r\n\r\nAtlas Okyanusunda Kanarya Adalar\u0131, Ye\u015fil Burun Adalar\u0131 Adalar\u0131 ve Azor Adalar\u0131'n\u0131n konumlar\u0131 do\u011frudur ama biraz orant\u0131s\u0131zd\u0131rlar.\r\n\r\nAvrupada Fransa ve \u0130ber Yar\u0131madas\u0131 iyi \u00e7izilmi\u015ftir. \u0130ber Yar\u0131madas\u0131'nda g\u00f6sterilen d\u00f6rt nehirden \u00fc\u00e7\u00fc Tagus, Guadalkivir ve Ebro olarak tan\u0131nabilir, ancak bu nehirlerin yukar\u0131 k\u0131s\u0131mlar\u0131nda hatalar vard\u0131r.\r\n\r\nAfrika k\u0131tas\u0131nda Senegal, Gambiya ve Gine, ve Fildi\u015fi Sahili'ndeki Sassandra nehirlerini tan\u0131mak m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Nijer Nehri'nin kayna\u011f\u0131 olarak, Sahra \u00c7\u00f6l\u00fc'nde g\u00f6r\u00fcnen g\u00f6ller vard\u0131r.\r\n\r\nKuzey Amerikan\u0131n ayr\u0131nt\u0131lar\u0131, ger\u00e7ek ayr\u0131nt\u0131lar\u0131na hi\u00e7 uymamaktad\u0131r. Hispanyola olarak adland\u0131r\u0131lan ada, kuzey-g\u00fcney dogrultusunda \u00e7izilip, g\u00f6r\u00fcn\u00fcm olarak Japonya'n\u0131n 15. y\u00fczy\u0131lda bilinen \u015fekline benzer.\r\n\r\nG\u00fcney Amerikada Brezilya'n\u0131n kuzey k\u0131y\u0131lar\u0131 ger\u00e7ekle olduk\u00e7a uyumludurlar. Orinoko ve Amazon nehirleri, Trinidad adas\u0131 kolayl\u0131kla tan\u0131nabilir. Amazon'un denize d\u00f6k\u00fcld\u00fc\u011f\u00fc noktan\u0131n a\u00e7\u0131klar\u0131nda \u00e7izilmi\u015f olan b\u00fcy\u00fck ada ise ger\u00e7ekte yoktur. G\u00fcney Amerika'n\u0131n i\u00e7 b\u00f6lgelerinde da\u011flar g\u00f6r\u00fcn\u00fcr. Rio de la Plata nehri olmas\u0131 muhtemel bir nehrin g\u00fcneyindeki k\u0131y\u0131 ayr\u0131nt\u0131lar\u0131 Brezilya k\u0131y\u0131lar\u0131yla \u00e7e\u015fitli noktalarda uymaktad\u0131r ama k\u0131y\u0131 \u00e7izgisinin do\u011frultusu g\u00fcney yerine do\u011fuya do\u011fru uzan\u0131r."}
{"_id":137,"title":"P\u00eer\u00ee Reis Haritas\u0131","text":"\u00c7izimde Bat\u0131 Avrupa, Bat\u0131 Afrika ve G\u00fcney Amerika'n\u0131n do\u011fusu kolayca tan\u0131nabilir."}
{"_id":138,"title":"P\u00eer\u00ee Reis Haritas\u0131","text":"Avrupada Fransa ve \u0130ber Yar\u0131madas\u0131 iyi \u00e7izilmi\u015ftir. \u0130ber Yar\u0131madas\u0131'nda g\u00f6sterilen d\u00f6rt nehirden \u00fc\u00e7\u00fc Tagus, Guadalkivir ve Ebro olarak tan\u0131nabilir, ancak bu nehirlerin yukar\u0131 k\u0131s\u0131mlar\u0131nda hatalar vard\u0131r."}
{"_id":139,"title":"P\u00eer\u00ee Reis Haritas\u0131","text":"Afrika k\u0131tas\u0131nda Senegal, Gambiya ve Gine, ve Fildi\u015fi Sahili'ndeki Sassandra nehirlerini tan\u0131mak m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Nijer Nehri'nin kayna\u011f\u0131 olarak, Sahra \u00c7\u00f6l\u00fc'nde g\u00f6r\u00fcnen g\u00f6ller vard\u0131r."}
{"_id":140,"title":"P\u00eer\u00ee Reis Haritas\u0131","text":"Varsay\u0131mlara g\u00f6re bu haritan\u0131n, bir k\u0131sm\u0131 Akdeniz'de ele ge\u00e7irilmi\u015f \u0130spanyol ve Portekiz gemilerinde bulunmu\u015f olan, yakla\u015f\u0131k 20 haritan\u0131n bir birle\u015fimi oldu\u011fu y\u00f6n\u00fcndedir. Bunlar\u0131n aras\u0131nda sekiz 'Caferiye' haritas\u0131, d\u00f6rt Portekiz haritas\u0131, g\u00fcney Asya'ya ait bir Arap haritas\u0131 ve Kristof Kolomb'a ait bir Amerika haritas\u0131 vard\u0131r. Caferiye haritalar\u0131, \u00e7ok eskiye dayanan, Abbas\u00ee halifelerinden Me'mun zaman\u0131nda kopyalanm\u0131\u015f olan, B\u00fcy\u00fck \u0130skender zaman\u0131na ait haritalard\u0131r."}
{"_id":141,"title":"P\u00eer\u00ee Reis Haritas\u0131","text":"P\u00eer\u00ee Reis haritas\u0131n\u0131n Kristof Kolomb haritas\u0131ndan kaynakland\u0131\u011f\u0131n\u0131n \u00f6nemli bir delili, K\u00fcba'n\u0131n yoklu\u011fudur. Kristof Kolomb seyahatnamelerinde K\u00fcba'n\u0131n bir ada de\u011fil, k\u0131tan\u0131n uzant\u0131s\u0131 oldugunu yazm\u0131\u015ft\u0131r ve P\u00eer\u00ee Reis haritas\u0131nda da K\u00fcba bu \u015fekilde g\u00f6sterilir."}
{"_id":142,"title":"P\u00eer\u00ee Reis Haritas\u0131","text":"Notlarda \"Antilya\" olarak de\u011finilen Karayipler hakk\u0131nda \u00e7e\u015fitli bilgiler verilir. Bir kenar notunda ad\u0131 ge\u00e7en \"\u0130zle de Spanya\", (g\u00fcn\u00fcm\u00fczde Dominik Cumhuriyeti ve Haiti'nin bulundu\u011fu) Hispanyola adas\u0131na kar\u015f\u0131l\u0131k geldi\u011fi anla\u015f\u0131labilse de, bu kenar notunun yan\u0131ndaki adan\u0131n \u015fekli Japonya'ya benzemektedir. Macellan'\u0131n seyahatlerinden \u00f6nceki d\u00f6nemde Atlas Okyanusu'nun bat\u0131 k\u0131y\u0131s\u0131nda Asya oldu\u011fu kan\u0131s\u0131 yayg\u0131nd\u0131. \u00c7in'e varmak amac\u0131yla yola \u00e7\u0131kan Kristof Kolomb'un yan\u0131na Uzak Do\u011fu Asya haritalar\u0131 alm\u0131\u015f oldugu rivayeti T\u00fcrkiye'de \u00e7ok me\u015fhurdur, bu Kolomb'un Do\u011fu Asya k\u0131y\u0131lar\u0131n\u0131 g\u00f6steren haritalara kendi ke\u015ffetti\u011fi yerleri eklemi\u015f olmas\u0131 muhtemeldir. Haritan\u0131n bu b\u00f6lgesindeki pek \u00e7ok k\u0131y\u0131 \u015fekli Asya'n\u0131n do\u011fu k\u0131y\u0131lar\u0131na kar\u015f\u0131l\u0131k gelmektedir.\r\n"}
{"_id":143,"title":"P\u00eer\u00ee Reis Haritas\u0131","text":"Karayipler'in \u00e7iziminde P\u00eer\u00ee Reisin iki haritadan yararland\u0131\u011f\u0131 anla\u015f\u0131labilir. Sancuvano Batisdo ad\u0131 iki farkl\u0131 ada i\u00e7in (biri g\u00fcn\u00fcm\u00fcz Porto Riko'sunda bulunan San Juan Bautista, \u00f6b\u00fcr\u00fc K\u00fc\u00e7\u00fck Antiller'de yer alan Santa Maria de Guadalupe) kullan\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r, ayr\u0131ca Virgin Adalar\u0131 iki kere \u00e7izilmi\u015ftir."}
{"_id":144,"title":"P\u00eer\u00ee Reis Haritas\u0131","text":"Brezilya k\u0131y\u0131lar\u0131 konusundaki kenar notunda bu k\u0131y\u0131lar\u0131 kazara ke\u015ffetmi\u015f Portekiz ka\u015fiflerin ayr\u0131nt\u0131l\u0131 anlat\u0131lar\u0131ndan yararland\u0131\u011f\u0131n\u0131 belirtir. S\u00f6z konusu ka\u015fif \u015f\u00fcphesiz 1500\u2019de Hindistan\u2019a giderken Brezilya'y\u0131 ke\u015ffeden Pedro Alvares Cabral'dir."}
{"_id":145,"title":"P\u00eer\u00ee Reis Haritas\u0131","text":"Haritada, baz\u0131 y\u00f6relerin ka\u015fiflerinin Ceneviz Cumhuriyeti vatanda\u015f\u0131 oldu\u011funa dair \u00f6v\u00fcc\u00fc ifadeler bulunmas\u0131 ve ayr\u0131ca Kristof Kolomb'dan, onun \u0130talyanca'da kullan\u0131lan ad\u0131 olan \"Kolombo\" olarak bahsetmesi; P\u00eer\u00ee Reis'in Cenevizli kaynaklardan da yararland\u0131\u011f\u0131na i\u015faret eder."}
{"_id":146,"title":"P\u00eer\u00ee Reis Haritas\u0131","text":"P\u00eer\u00ee Reis haritas\u0131 1960'l\u0131 y\u0131llarda baz\u0131 bilim \u00f6tesi teorilere ilham kayna\u011f\u0131 olmu\u015ftur. Charles Hapgood, P\u00eer\u00ee Reis'in haritas\u0131ndaki G\u00fcney Amerika'n\u0131n g\u00fcney ucundan do\u011fuya do\u011fru olan uzant\u0131y\u0131, 16. y\u00fczy\u0131lda hen\u00fcz varl\u0131\u011f\u0131 bilinmeyen Antarktika k\u0131tas\u0131 olarak Avrupa'ya tan\u0131tm\u0131\u015ft\u0131r. Bu kara par\u00e7as\u0131n\u0131n haritada buzlu g\u00f6r\u00fcnmemesi, Sahra \u00e7\u00f6l\u00fcnde ise g\u00f6llerin g\u00f6r\u00fcnmesi y\u00fcz\u00fcnden Hapgood; P\u00eer\u00ee Reis'in kulland\u0131\u011f\u0131 kaynaklar aras\u0131ndaki bir haritan\u0131n, d\u00fcnyan\u0131n on bin y\u0131l \u00f6nceki, ikliminin g\u00fcn\u00fcm\u00fczden \u00e7ok farkl\u0131 oldu\u011fu bir d\u00f6nemine ait oldu\u011funu \u00f6ne s\u00fcrm\u00fc\u015ft\u00fcr. \u0130ddiaya g\u00f6re P\u00eer\u00ee Reis; tarih \u00f6ncesi \u00e7a\u011flarda ya\u015fam\u0131\u015f bir medeniyetten kalma bir haritadan ya da uzayl\u0131lardan yararlanm\u0131\u015ft\u0131r. Erich von Daniken ise Tanr\u0131lar\u0131n Arabalar\u0131 adl\u0131 kitab\u0131nda, Piri Reis haritas\u0131ndaki baz\u0131 \u015fekil bozukluklar\u0131n\u0131 a\u00e7\u0131klamak i\u00e7in, uzayl\u0131 bir medeniyetin uzaydan \u00e7ekti\u011fi d\u00fcnya foto\u011fraflar\u0131ndan yararlan\u0131lm\u0131\u015f oldu\u011funu iddia etmi\u015ftir."}
{"_id":147,"title":"P\u00eer\u00ee Reis Haritas\u0131","text":"Ayr\u0131ca haritan\u0131n orijinal n\u00fcshalar\u0131n\u0131n kenarlar\u0131nda, P\u00eer\u00ee Reis'in yaz\u0131 bi\u00e7imi olmad\u0131\u011f\u0131 belli olan ve yeni yaz\u0131lm\u0131\u015f oldu\u011fu anla\u015f\u0131lan, \"Kristof Kolomb'dan yararland\u0131\u011f\u0131n\u0131 belirtir\" yaz\u0131lar\u0131n yan\u0131 s\u0131ra harita \u00fczerinde yemek lekelerinin dahi bulunmas\u0131; Adile Ayda'n\u0131n dikkatini \u00e7ekmi\u015f ve bu konuda teredd\u00fctler ortaya konulmu\u015ftur."}
{"_id":148,"title":"Mahir B\u00fcy\u00fckpamuk\u00e7u","text":"Abdullah Mahir B\u00fcy\u00fckpamuk\u00e7u, (d. 1914, Diyarbak\u0131r) - (\u00f6. 11 Nisan 1997), T\u00fcrk siyaset\u00e7i."}
{"_id":149,"title":"Mahir B\u00fcy\u00fckpamuk\u00e7u","text":"Veteriner Fak\u00fcltesi mezunudur. ABD Michigan State \u00dcniversitesi'nde Doktora yapm\u0131\u015ft\u0131r. Ankara Merkez Veteriner Hekimli\u011fi, Ankara \u00dcniversitesi Veteriner Fak\u00fcltesi Patoloji Anatomi K\u00fcrs\u00fcs\u00fc \u00d6\u011fretim \u00dcyeli\u011fi ve Ba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131, Kurucu Meclis Odalar Temsilcili\u011fi (6 Ocak 1961 \u2013 25 Ekim 1961) yapm\u0131\u015ft\u0131r. Evli ve iki \u00e7ocuk babas\u0131d\u0131r."}
{"_id":150,"title":"mustafa_beh\u00e7et_efendi","text":"III. Selim ve II. Mahmut devirlerinde Osmanl\u0131 saray hekimli\u011fi yapan Mustafa Beh\u00e7et Efendi, T\u0131bbiye\u2019nin kurulmas\u0131nda emek vermi\u015f; t\u0131p ve tabiyat bilimlerinin \u00f6nemli eserlerinden baz\u0131lar\u0131n\u0131 T\u00fcrk\u00e7eye \u00e7evirmi\u015ftir. Onun bu \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 o devirde Osmanl\u0131la\u2019da h\u00e2kim olan t\u0131p ve biyoloji anlay\u0131\u015f\u0131 d\u0131\u015f\u0131na \u00e7\u0131kma e\u011filimi g\u00f6steren ilk \u00e7al\u0131\u015fmalar idi."}
{"_id":151,"title":"mustafa_beh\u00e7et_efendi","text":"1774 y\u0131l\u0131nda \u0130stanbul\u2019da d\u00fcnyaya geldi. Babas\u0131, Divan-\u0131 H\u00fcmay\u00fbn k\u00e2tiplerinden \u015fairli\u011fi ile de tan\u0131nan Mehmed Emin \u015e\u00fck\u00fchi Efendi\u2019dir. \u00dc\u00e7\u00fcnc\u00fc Mustafa Han devri hekimba\u015f\u0131lar\u0131ndan B\u00fcy\u00fck Hayrullah Efendi\u2019nin torunu, Hekim ve \u015fair Abd\u00fclhak Molla\u2019n\u0131n a\u011fabeyi, \u015fair Abd\u00fclhak Hamid\u2019in b\u00fcy\u00fck amcas\u0131d\u0131r."}
{"_id":152,"title":"mustafa_beh\u00e7et_efendi","text":"Mustafa Beh\u00e7et, 1000 s\u0131r adl\u0131 kitab\u0131 i\u00e7in \u00f6lmeden \u00f6nce 850 s\u0131r derleyebilmi\u015fti. Karde\u015fi Abd\u00fclhak Molla\u2019n\u0131n bitirmeye \u00e7al\u0131\u015ft\u0131\u011f\u0131 bu eseri tamamlayarak yay\u0131na haz\u0131rlayan, Abd\u00fclhak Molla\u2019n\u0131n o\u011flu Hayrullah Efendi oldu."}
{"_id":153,"title":"mustafa_beh\u00e7et_efendi","text":"S\u00fcleymaniye T\u0131p Medresesi\u2019nde okudu\u011fu san\u0131l\u0131r. \u00d6\u011frenimini tamamlad\u0131ktan ve hekimlik deneyimi kazand\u0131ktan sonra, 1791\u2019de Sinan A\u011fa Medresesi M\u00fcderrisli\u011fine (asistan), 1796\u2019da saray hekimli\u011fine, 1803\u2019te Padi\u015fah III. Selim\u2019in hekimba\u015fl\u0131\u011f\u0131na getirildi. Hekimba\u015f\u0131 oldu\u011fu s\u0131rada padi\u015fah\u0131n verdi\u011fi para ile Bebek'te \"Hekimba\u015f\u0131 Yal\u0131s\u0131\" ad\u0131yla an\u0131lan yal\u0131y\u0131 ald\u0131; yan\u0131nda bir botanik bah\u00e7esi olu\u015fturdu ve \u00f6mr\u00fc boyunca bu yal\u0131da ya\u015fad\u0131. 1807\u2019de Padi\u015fah III. Selim\u2019in tahttan indirilmesi \u00fczerine hekimba\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 sona erdiyse de, on y\u0131l sonra, Padi\u015fah II. Mahmud zaman\u0131nda yeniden hekimba\u015f\u0131 yap\u0131ld\u0131. Bu atanma s\u0131ras\u0131nda devrin bir di\u011fer \u00f6nemli t\u0131p adam\u0131 olan \u015eanizade Ataullah Efendi ile aras\u0131nda bir siyasi \u00e7eki\u015fme ya\u015fand\u0131."}
{"_id":154,"title":"mustafa_beh\u00e7et_efendi","text":"1821 y\u0131l\u0131nda II. Mahmut\u2019un yak\u0131nlar\u0131ndan Halet Efendi aleyhinde konu\u015ftu\u011fu \u00f6ne s\u00fcr\u00fclerek hekimba\u015f\u0131l\u0131k g\u00f6revinden al\u0131nd\u0131 ve karde\u015fi Abd\u00fclhak Molla ile birlikte Ke\u015fan\u2019a s\u00fcr\u00fcld\u00fc. Onbir ayl\u0131k s\u00fcrg\u00fcnden sonra affedilerek \u0130stanbul\u2019a d\u00f6nd\u00fc ve 1823\u2019te \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc defa hekimba\u015f\u0131l\u0131k g\u00f6revine getirildi."}
{"_id":155,"title":"mustafa_beh\u00e7et_efendi","text":"Kendisi medrese \u00f6\u011frenimi g\u00f6rm\u00fc\u015f olmas\u0131na ra\u011fmen t\u0131p biliminin medresede de\u011fil, okullarda modern y\u00f6ntemlerle \u00f6\u011fretilmesi gerekti\u011fi g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcnde oldu\u011fu i\u00e7in bu konuda \u00e7e\u015fitli giri\u015fimlerde bulundu, sonuncusu ba\u015far\u0131ya ula\u015ft\u0131 Osmanl\u0131 \u0130mparatorlu\u011fu\u2019nun ilk cerrahhanesi onun \u00f6nerisiyle 14 Mart 1827\u2019de \u015eehzadeba\u015f\u0131'daki Tulumbac\u0131ba\u015f\u0131 Kona\u011f\u0131'nda T\u0131phane-i Amire ve Cerrahhane-i Amire ad\u0131yla kuruldu. Okulun kurulu\u015f g\u00fcn\u00fc olan 14 Mart, g\u00fcn\u00fcm\u00fczde T\u0131p Bayram\u0131 olarak kutlan\u0131r. Mustafa Beh\u00e7et Efendi bu okulun naz\u0131rl\u0131\u011f\u0131n\u0131 yapt\u0131."}
{"_id":156,"title":"mustafa_beh\u00e7et_efendi","text":"1831 y\u0131l\u0131nda \u0130stanbul\u2019da ilk defa kolera salg\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcld\u00fc\u011f\u00fcnde, hen\u00fcz mikrobu bulunmam\u0131\u015f olan bu hastal\u0131k hakk\u0131nda halk\u0131 bilgilendirmek i\u00e7in \u201cKolera Risalesi\u201d adl\u0131 bir kitap\u00e7\u0131k yay\u0131mlad\u0131; bas\u0131l\u0131 ilk T\u00fcrk\u00e7e t\u0131p kitaplar\u0131ndan birisi olan bu risalesi Almanca\u2019ya da \u00e7evrildi.\r\n"}
{"_id":157,"title":"mustafa_beh\u00e7et_efendi","text":"Fars\u00e7a, Arap\u00e7a, \u0130ngilizce, Almanca ve Frans\u0131zca \u00f6\u011frenen Mustafa Beh\u00e7et Efendi, 18. y\u00fczy\u0131l\u0131n \u00fcnl\u00fc bilim adamlar\u0131ndan Comte de Buffon\u2019un \u201cGenel ve \u00d6zel Tabiyat Tarihi\u201d adl\u0131 44 ciltlik dev eserinin iki kitab\u0131n\u0131, Arap tarih\u00e7i \u015eeyh Abdurrahman Ceberti\u2019nin Frans\u0131z i\u015fgali alt\u0131ndaki M\u0131s\u0131r\u2019\u0131n birka\u00e7 y\u0131ll\u0131k tarihini g\u00fcn\u00fc g\u00fcn\u00fcne tutulmu\u015f notlarla anlatan eserini de T\u00fcrk\u00e7e\u2019ye kazand\u0131rd\u0131."}
{"_id":158,"title":"mustafa_beh\u00e7et_efendi","text":"Bu arada, eski \u00e7a\u011flardan kalma tedavi y\u00f6ntemleriyle ila\u00e7lar\u0131 derledi\u011fi \u201cBin S\u0131r\u201d adl\u0131 kitab\u0131 yazmaya ba\u015flad\u0131; kitab\u0131 tamamlayamadan 1832 y\u0131l\u0131nda hayat\u0131n\u0131 kaybetti. \u00dcsk\u00fcdar\u2019daki Nasuhi Dergah\u0131\u2019na defnedildi."}
{"_id":159,"title":"Re\u015f\u00eed\u00fcdd\u00een Fazlullah-\u0131 Hemed\u00e2n\u00ee","text":"Re\u015f\u00eed\u00fcdd\u00een Fazlullah-\u0131 Hemed\u00e2n\u00ee (1247 ila 1250, Hemedan - 1318, Tebriz), Pers Yahudisi k\u00f6kenli M\u00fcsl\u00fcman hekim, yazar, tarih\u00e7i ve \u0130lhanl\u0131lar'\u0131n bir veziridir."}
{"_id":160,"title":"Re\u015f\u00eed\u00fcdd\u00een Fazlullah-\u0131 Hemed\u00e2n\u00ee","text":"Re\u015fid\u00fcddin Hamedani, Hamedan'da bir Yahudi aileden 1247 y\u0131l\u0131nda do\u011fmu\u015ftur.. Re\u015fid\u00fcddin Fazlullah'\u0131n b\u00fcy\u00fckbabas\u0131 bir nedim (saray mensubu) olarak \u0130lhanl\u0131 \u0130mparatorlu\u011fu'nun kurucusu H\u00fclag\u00fb Han'a hizmet etmi\u015ftir. Babas\u0131 ise saray eczac\u0131s\u0131d\u0131r. Bir eczac\u0131 o\u011flu olan Re\u015fid\u00fcddin Fazlullah, hekimlik \u00f6\u011frenimini yapar ve bir e\u011fitilmi\u015f hekim olarak H\u00fclag\u00fb Han'n\u0131n o\u011flu Abaka Han'a hizmet vermeye ba\u015flar. Otuz ya\u015f\u0131nda iken \u0130slam dinine ge\u00e7mi\u015ftir. Re\u015fid\u00fcddin Fazlullah'\u0131n siyasi itibar\u0131 \u00e7abuk y\u00fckselir, Kazvin yak\u0131n\u0131ndaki Sultaniye'de \u0130lhanl\u0131 B\u00fcy\u00fck Vezir (Sadr-\u0131 Azam, Sadrazam) saray\u0131nda g\u00f6rev verilir. Re\u015fid\u00fcddin bir vezir ve hekim olarak \u0130lhanl\u0131 hanlar\u0131 Mahmud Gazan ve Muhammed H\u00fcdabende'ye (Olcaytu) hizmet etmi\u015ftir."}
{"_id":161,"title":"Re\u015f\u00eed\u00fcdd\u00een Fazlullah-\u0131 Hemed\u00e2n\u00ee","text":"Re\u015fid\u00fcddin, Mahmud Gazan'\u0131n karde\u015fi Olcaytu'nun 1304 y\u0131l\u0131nda \u0130lhanl\u0131 taht\u0131na ge\u00e7mesinden sonra vezir olarak kal\u0131r. 1312'de i\u015fler k\u00f6t\u00fcye gitmeye ba\u015flar. Onun meslekta\u015f\u0131 Sa'd al-Dawla yetkisinden d\u00fc\u015f\u00fcr\u00fcl\u00fcr yerine Ali \u015eah ge\u00e7er, ve \u00e7ok ge\u00e7meden Re\u015fideddin Fazlullah a\u015fa\u011f\u0131ya do\u011fru d\u00fc\u015fmeye ba\u015flar. Olcaytu Sunnilik yerine \u015eiili\u011fi benimseyince 1316 y\u0131l\u0131nda \u00f6ld\u00fcr\u00fcl\u00fcr ve yerine o\u011flu Abu Said Bahadur ge\u00e7er.\r\n"}
{"_id":162,"title":"Re\u015f\u00eed\u00fcdd\u00een Fazlullah-\u0131 Hemed\u00e2n\u00ee","text":"Bu d\u00f6nemde sarayda olu\u015fan Mo\u011fol-\u015eii h\u00fck\u00fcm sava\u015f\u0131 s\u0131ras\u0131nda 1316 y\u0131l\u0131nda Re\u015fid\u00fcddin Fazlullah Olcaytu'yu \u00f6ld\u00fcrd\u00fc\u011f\u00fc gerek\u00e7esiyle tutuklan\u0131r, iki y\u0131l sonra o\u011flu ile birlikte as\u0131l\u0131r.\r\n"}
{"_id":163,"title":"Re\u015f\u00eed\u00fcdd\u00een Fazlullah-\u0131 Hemed\u00e2n\u00ee","text":"1407 y\u0131l\u0131nda Timur'un o\u011flu Miran\u015fah taraf\u0131ndan cesedi mezardan \u00e7\u0131kar\u0131lm\u0131\u015f ve Tebriz'de bir Yahudi mezarl\u0131\u011f\u0131na tekrar g\u00f6m\u00fclm\u00fc\u015ft\u00fcr."}
{"_id":164,"title":"Re\u015f\u00eed\u00fcdd\u00een Fazlullah-\u0131 Hemed\u00e2n\u00ee","text":"Cami\u2019\u00fct-Tevarih (Arap\u00e7a: \u062c\u0627\u0645\u0639 \u0627\u0644\u062a\u0648\u0627\u0631\u064a\u062e; \u01e7\u0101mi\u02bfu t-taw\u0101r\u012b\u1e2b)\r\n\u0160u\u02bfab-i pan\u01e7g\u0101na ismindeki el yazmas\u0131 kitab\u0131 \u0130stanbul'da bulunmakta ve \u015fimdiye kadar hi\u00e7 yay\u0131nlanmam\u0131\u015ft\u0131r. Bu el yazmas\u0131 Arap, Yahudi, Mo\u011fol, Frenk ve \u00c7inlilerin soya\u011faclar\u0131n\u0131 (\u015fecere) i\u00e7erir."}
{"_id":165,"title":"Re\u015f\u00eed\u00fcdd\u00een Fazlullah-\u0131 Hemed\u00e2n\u00ee","text":"Bu ansiklopedik, Mahmud Gazan'dan, Mo\u011follar ve onlar\u0131n hanedanl\u0131\u011f\u0131n\u0131, sonralar\u0131 \u00c2dem'den Re\u015fideddin Fazlullah'\u0131n ya\u015fad\u0131\u011f\u0131 d\u00f6neme kadar olan t\u00fcm tarihi kay\u0131tlar\u0131 i\u00e7erir. Bu kitab\u0131n ikinci cildinde yer alan \"Tarih-i O\u011fuz\u00e2n ve T\u00fcrk\u00e2n\" adl\u0131 b\u00f6l\u00fcm\u00fcne dayan\u0131larak Zeki Velidi Togan taraf\u0131ndan \"O\u011fuz Destan\u0131\" ad\u0131yla yay\u0131mlanm\u0131\u015ft\u0131r. Re\u015fideddin Fazlullah, bu eserinde Uygurca O\u011fuz Ka\u011fan\u2019dan istifade etmemi\u015ftir. Re\u015fideddin kendisine yaz\u0131l\u0131 olarak verilen Tarih-i O\u011fuzan\u2019\u0131 de\u011fi\u015ftirmemi\u015f, yaln\u0131zca Kur\u2019an\u2019dan ayetler, baz\u0131 tarihi kay\u0131tlar, \u0130ran edebiyat\u0131ndan ve \u015eehname\u2019den \u015fiirlerle s\u00fcslemi\u015ftir. Kendisince bilinen baz\u0131 isimlere ekler yapmaktan ho\u015flanm\u0131\u015ft\u0131r. Destan\u0131n eski zamanlara ait k\u0131s\u0131mlar\u0131nda Orta Asya\u2019n\u0131n \u00c7in ile m\u00fcnasebetleri derin bir bilgiye dayand\u0131r\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Bu bir kitaptan al\u0131nmam\u0131\u015f, halk\u0131n hat\u0131r\u0131nda ya\u015fayan rivayetlerden \u00e7\u0131kar\u0131lm\u0131\u015f olabilir. \u0130nal Yabgu zaman\u0131ndan \u00f6nceki hanlara ait k\u0131sm\u0131n\u0131n ravilerin haf\u0131zas\u0131ndan ziyade, rivayetlere dayand\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6steren izler vard\u0131r. O\u011fuz Ka\u011fan\u2019n\u0131n seferleri aras\u0131nda en dikkat \u00e7ekeni \u00d6nasya (\u0130ran, Mezopotamya) seferidir."}
{"_id":166,"title":"Re\u015f\u00eed\u00fcdd\u00een Fazlullah-\u0131 Hemed\u00e2n\u00ee","text":"=== Hattatl\u0131k \u00e7al\u0131\u015fma alan\u0131: Rab' i-Rashidi ===\r\nRe\u015fideddin Fazlullah, Kazvin'de \u00e7ok say\u0131da hattat ve \u00e7izim yapan kimselerden olu\u015fan ekiple, resimli kitaplar\u0131 \u00fcretmek i\u00e7in b\u00fcy\u00fck bir yaz\u0131hane d\u00fczenler. Burada eski kitaplar tam bir do\u011frulukla kopyelenmi\u015ftir."}
{"_id":167,"title":"Re\u015f\u00eed\u00fcdd\u00een Fazlullah-\u0131 Hemed\u00e2n\u00ee","text":"=== Tarihsel \u00f6nemi ===\r\n\u0130ki cilti g\u00fcn\u00fcm\u00fcze kadar ula\u015fan ansiklopedi'nin, Cilt II ve III, \u0130lhanl\u0131lar\u0131 ara\u015ft\u0131rmada \u00e7ok de\u011ferlidir. \u0130kinci ciltte Cengiz Han'dan sonra gelen hanlar\u0131, buna kar\u015f\u0131n \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc ciltte \u0130ran'da h\u00fck\u00fcm s\u00fcren \u0130lhanl\u0131lar\u0131 anlat\u0131r. M\u00f6ngke Han'\u0131n saltanat d\u00f6nemini anlat\u0131m\u0131nda Alaaddin Ata Melik C\u00fcveyn\u00ee'nin Ta' r\u012bkh-i jah\u0101n-gush\u0101 ismindeki eseri Re\u015fideddin Fazlullah'a b\u00fcy\u00fck kaynak olmu\u015ftur.\r\n"}
{"_id":168,"title":"\u0130bn_Bacce","text":"Do\u011fum tarihi tam olarak bilinmeyen \u0130bn Bacce'nin End\u00fcl\u00fcs'teki Zaragoza (Saragosta) kentinde do\u011fdu\u011fu bilinmektedir. As\u0131l ad\u0131 Eb\u00fb Bekr Muhammed bin es-Saigdir. 1138 y\u0131l\u0131nda Fas'ta vefat etmi\u015ftir. Hayat\u0131n\u0131n ilk d\u00f6nemlerine dair pek bir bilgi yoktur fakat sonraki d\u00f6nemlerde yazd\u0131\u011f\u0131 eserler sayesinde d\u00fc\u015f\u00fcncesi ve bilimsel ara\u015ft\u0131rmalar\u0131 bilinmektedir."}
{"_id":169,"title":"\u0130bn_Bacce","text":"Ak\u0131lc\u0131 (rasyonalist) bir filozof olan \u0130bn Bacce, Me\u015f\u015failik tak\u0131m\u0131n\u0131n \u00f6nemli ismi Far\u00e2b\u00ee'den fazlas\u0131yla etkilenmi\u015ftir. Felsefe d\u0131\u015f\u0131nda astronomi, matematik ve musik\u00ee ile ilgilenmi\u015ftir. Bunlar\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda t\u0131p'ta d\u00f6neminin uzmanlar\u0131ndan olmu\u015ftur. Metafizik ve felsefedeki \u00e7e\u015fitli d\u00fc\u015f\u00fcnceleri nedeniyle baz\u0131 gelenek\u00e7i dini otoriteler taraf\u0131ndan dinsizlikle su\u00e7lanm\u0131\u015ft\u0131r."}
{"_id":170,"title":"\u0130bn_Bacce","text":"\u0130bn Bacce'nin Tanr\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcncesi tasavvufi bir g\u00f6r\u00fc\u015ft\u00fcr. Ayr\u0131ca ilahi bilgiye ak\u0131l ile ula\u015fabilece\u011fini savunarak Gazzali d\u00fc\u015f\u00fcncesine kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131km\u0131\u015ft\u0131r. \u0130bn Bacce'ye g\u00f6re ilim elde etmenin tek arac\u0131 ak\u0131ld\u0131r. Deney ile elde edilen bilginin, ilmin bir de\u011feri yoktur. Bunlardan da anla\u015f\u0131labilece\u011fi gibi filozof akla b\u00fcy\u00fck \u00f6nem verir ve felsefesi fazlas\u0131yla ak\u0131lc\u0131 bir karaktere sahiptir.\r\n"}
{"_id":171,"title":"\u0130bn_Bacce","text":"\u0130bn Bacce'nin ak\u0131lc\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcncesi kendisinden sonra gelen iki b\u00fcy\u00fck End\u00fcl\u00fcs'l\u00fc filozofu, \u0130bn Tufeyl ve \u0130bn R\u00fc\u015fd'\u00fc, b\u00fcy\u00fck oranda etkilemi\u015ftir.\r\n"}
{"_id":172,"title":"\u0130bn_Bacce","text":"Do\u011fum tarihi tam olarak bilinmeyen \u0130bn Bacce'nin End\u00fcl\u00fcs'teki Zaragoza (Saragosta) kentinde do\u011fdu\u011fu bilinmektedir. As\u0131l ad\u0131 Eb\u00fb Bekr Muhammed bin es-Saigdir. 1138 y\u0131l\u0131nda Fas'ta vefat etmi\u015ftir. Hayat\u0131n\u0131n ilk d\u00f6nemlerine dair pek bir bilgi yoktur fakat sonraki d\u00f6nemlerde yazd\u0131\u011f\u0131 eserler sayesinde d\u00fc\u015f\u00fcncesi ve bilimsel ara\u015ft\u0131rmalar\u0131 bilinmektedir."}
{"_id":173,"title":"Adana Bilim ve Teknoloji \u00dcniversitesi","text":"T\u00fcrkiye B\u00fcy\u00fck Millet Meclisi'nin 31 Mart 2011 y\u0131l\u0131nda \u00e7\u0131kard\u0131\u011f\u0131 6218 Say\u0131l\u0131 Kanunla kurulmu\u015ftur. M\u00fchendislik ve Do\u011fa Bilimleri Fak\u00fcltesi, Havac\u0131l\u0131k ve Uzay Bilimleri Fak\u00fcltesi, Denizcilik Fak\u00fcltesi, G\u00fczel Sanatlar, Tasar\u0131m ve Mimarl\u0131k Fak\u00fcltesi, \u0130nsan ve Toplum Bilimleri Fak\u00fcltesi, Hukuk Fak\u00fcltesi, Siyasal Bilgiler Fak\u00fcltesi, \u0130\u015fletme Fak\u00fcltesi, Turizm Fak\u00fcltesi olmak \u00fczere 9 fak\u00fcltesi, Yabanc\u0131 Diller Y\u00fcksekokulu ve Sosyal Bilimler Enstit\u00fcs\u00fc ile Fen Bilimleri Enstit\u00fcs\u00fcnden olu\u015fmaktad\u0131r."}
{"_id":174,"title":"Adana Bilim ve Teknoloji \u00dcniversitesi","text":"Rekt\u00f6rl\u00fc\u011f\u00fcne 6 Aral\u0131k 2011 tarihinde Prof. Dr. Adem Ersoy atand\u0131."}
{"_id":175,"title":"Adana Bilim ve Teknoloji \u00dcniversitesi","text":"Aral\u0131k 2015 tarihinden itibaren Prof. Dr. Aykut G\u00fcl Vekil Rekt\u00f6r olarak g\u00f6rev yapmaktad\u0131r."}
{"_id":176,"title":"Adana Bilim ve Teknoloji \u00dcniversitesi","text":"A\u011fustos 2016 tarihinden Prof. Dr. Mehmet T\u00fcmay, Cumhurba\u015fkan\u0131 Recep Tayyip Erdo\u011fan taraf\u0131ndan rekt\u00f6r olarak atanm\u0131\u015ft\u0131r."}
{"_id":177,"title":"Adana Bilim ve Teknoloji \u00dcniversitesi","text":"\u015eu anda 3 k\u00fc\u00e7\u00fck yerle\u015fkede e\u011fitim vermektedir. M\u00fchendislik ve Do\u011fa Bilimleri Fak\u00fcltesi Ye\u015filoba Yerle\u015fkesinde, YADYO Kurttepe Yerle\u015fkesinde ve geri kalan fak\u00fclteler Ziyapa\u015fa Yerle\u015fkesinde e\u011fitim vermektedir. 2017 E\u011fitim y\u0131l\u0131 ba\u015flang\u0131c\u0131nda Sar\u0131\u00e7am Kamp\u00fcs\u00fcnde e\u011fitime devam edecektir."}
{"_id":178,"title":"Adana Bilim ve Teknoloji \u00dcniversitesi","text":"Yabanc\u0131 Diller Y\u00fcksekokulu"}
{"_id":179,"title":"Adana Bilim ve Teknoloji \u00dcniversitesi","text":"Fen Bilimleri Enstit\u00fcs\u00fc\r\nSosyal Bilimler Enstit\u00fcs\u00fc"}
{"_id":180,"title":"Adana Bilim ve Teknoloji \u00dcniversitesi","text":"S\u00fcrekli E\u011fitim Uygulama ve Ara\u015ft\u0131rma Merkezi\r\nT\u00fcrk\u00e7e \u00d6\u011fretimi Uygulama ve Ara\u015ft\u0131rma Merkezi"}
{"_id":181,"title":"Adana Bilim ve Teknoloji \u00dcniversitesi","text":"Atat\u00fcrk \u0130lkeleri ve \u0130nk\u0131lap Tarihi B\u00f6l\u00fcm\u00fc\r\nT\u00fcrk Dili B\u00f6l\u00fcm\u00fc"}
{"_id":182,"title":"\u0130brahim M\u00fcteferrika","text":"M\u00fcteferrika taraf\u0131ndan bas\u0131lan \u00f6zg\u00fcn yap\u0131tlar Yalova'da bulunan \u0130brahim M\u00fcteferrika Ka\u011f\u0131t M\u00fczesi'nde sergilenmektedir."}
{"_id":183,"title":"\u0130brahim M\u00fcteferrika","text":"\u0130brahim M\u00fcteferrika (1674; Kalo\u015fvar, Erdel Prensli\u011fi - 1745, \u0130stanbul), Macar as\u0131ll\u0131 Osmanl\u0131 m\u00fcteferrika, matbaac\u0131, yay\u0131mc\u0131, yazar ve \u00e7evirmen. Osmanl\u0131 devletinde bas\u0131mevi kurup T\u00fcrk\u00e7e kitap yay\u0131mlayan ilk ki\u015fidir."}
{"_id":184,"title":"\u0130brahim M\u00fcteferrika","text":"Matbaa denilince akla ilk gelenlerden biri olan \u0130brahim M\u00fcteferrika 1674 y\u0131l\u0131nda Macaristan'\u0131n Kalo\u015fvar \u015fehrinde do\u011fdu. \u00dcniteryen bir Macar olan M\u00fcteferrika, T\u00fcrkler taraf\u0131ndan esir olarak \u0130stanbul'a getirildi. Burada M\u00fcsl\u00fcman oldu ve m\u00fcteferrikal\u0131k yapt\u0131. \"M\u00fcteferrika\", sarayda padi\u015fah veya vezirlerin i\u015flerine bakan g\u00f6revlidir Ba\u015fka diller de bilmesinden dolay\u0131 yabanc\u0131 devletlerle ileti\u015fim kuran heyetlerde bulundu. Ge\u00e7ici bir s\u00fcre i\u00e7in T\u00fcrkiye'ye davet edilmi\u015f olan Macar beyi Ferenc Rakoczi'nin hizmetine verildi. Macaristan'daki \u00f6\u011frenimi s\u0131ras\u0131nda bas\u0131m ve hak i\u015flerini de \u00f6\u011frendi\u011finden matbaa kurmak istedi ve 1719-1720 y\u0131llar\u0131 aras\u0131nda matbaay\u0131 kurmay\u0131 ba\u015fard\u0131. 1719 y\u0131l\u0131nda ilk kez Marmara Denizi haritas\u0131n\u0131 basmay\u0131 ba\u015fard\u0131. 1745 y\u0131l\u0131nda vefat etmi\u015ftir."}
{"_id":185,"title":"\u0130brahim M\u00fcteferrika","text":"Nev\u015fehirli Damat \u0130brahim Pa\u015fa taraf\u0131ndan 1720 y\u0131l\u0131nda Paris'e el\u00e7i olarak g\u00f6nderilen Yirmisekiz Mehmed \u00c7elebi yan\u0131nda o\u011flu Mehmed Said Efendi'yi de g\u00f6t\u00fcrm\u00fc\u015ft\u00fc. Yirmisekiz Mehmet \u00c7elebi, sefaretnamesinde Fransa'ya y\u00f6nelik \u00e7ok \u00f6nemli bilgileri verirken, o\u011flu da bo\u015f durmam\u0131\u015f ve bir\u00e7ok yenili\u011fin Osmanl\u0131 \u0130mparatorlu\u011funa ta\u015f\u0131nmas\u0131n\u0131 sa\u011flam\u0131\u015ft\u0131r. Mehmet Sait Efendi Paris'te iken bir matbaaay\u0131 da ziyaret etmi\u015f ve \u0130stanbul'a d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcnde bu konuda \u00e7al\u0131\u015fmaya da karar vermi\u015fti. \u0130brahim M\u00fcteferrika, \u0130stanbul d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fc Mehmet Sait Efendi ile tan\u0131\u015ft\u0131ktan sonra beraberce bir matbaa kurmak i\u00e7in \u00e7al\u0131\u015fmalara ba\u015flad\u0131lar. Sadrazam Nev\u015fehirli Damat \u0130brahim Pa\u015fa onlar\u0131n d\u00fc\u015f\u00fcncelerini destekledi. Matbaan\u0131n a\u00e7\u0131lmas\u0131na ancak dini olmayan eserler basmak \u015fart\u0131 ile izin verildi ve \u015eeyh\u00fclisl\u00e2m Abdullah Efendi'den dinle ilgili olmayan eserlerin bas\u0131labilece\u011fi y\u00f6n\u00fcnde bir fetva, III. Ahmet'ten de uygunluk ferman\u0131 ald\u0131lar. 16 Aral\u0131k 1727 tarihinde Dar\u00fc't-T\u0131b\u00e2ati'l Amire adl\u0131 ilk matbaan\u0131n kurulmas\u0131na ba\u015flan\u0131ld\u0131 .Makina ve Latin alfabesi kal\u0131plar\u0131 yurtd\u0131\u015f\u0131ndan getirtildi. (Arap alfabesi kal\u0131plar\u0131n\u0131n kayna\u011f\u0131 ise a\u00e7\u0131k de\u011fildir ve M\u00fcteferrika taraf\u0131ndan yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131na dair bulgular vard\u0131r.) Yalova'da bir k\u00e2\u011f\u0131t fabrikas\u0131 (Ka\u011f\u0131thane-i Yalakabad) kuruldu.. 1729 da matbaan\u0131n ilk bas\u0131lan kitab\u0131 Vankulu L\u00fcgat\u0131 oldu. Ard\u0131ndan tarih ve co\u011frafyayla ilgili ve s\u00f6zl\u00fck olan 16 eser daha yay\u0131mlad\u0131 ve bast\u0131\u011f\u0131 toplam eser say\u0131s\u0131 17'yi, cilt say\u0131s\u0131 ise 22'yi buldu."}
{"_id":186,"title":"\u0130brahim M\u00fcteferrika","text":"Matbaada bas\u0131lan ilk kitap Vankulu Lugat\u0131 idi. 500 adet bas\u0131lm\u0131\u015ft\u0131. Bu kitaplar\u0131n tamam\u0131 sat\u0131ld\u0131. Daha sonra Tuhfet\u00fc\u2019l-Kib\u0101r, T\u0101r\u012bh-i Seyy\u0101h, Hindi\u2019l-Garb\u012b, T\u0101r\u012bh-i T\u012bm\u016br, T\u0101r\u012bh\u00fc\u2019l-M\u0131s\u0131r, G\u00fcl\u015fen-i Hulef\u0101, Grammaire turque, Us\u016bl\u00fc\u2019l-Hikem gibi kitaplar bas\u0131ld\u0131. Bunlardan Grammaire turque, Us\u016bl\u00fc\u2019l-Hikem ve T\u0101r\u012bh-i R\u0101\u015fid\/\u00c7elebiz\u0101de kitaplar\u0131n\u0131n \u00e7o\u011fu sat\u0131ld\u0131. Toplamda bas\u0131lan 9700 kitaptan 6724'\u00fc (%70) sat\u0131lm\u0131\u015ft\u0131."}
{"_id":187,"title":"\u0130brahim M\u00fcteferrika","text":"\u0130brahim M\u00fcteferrika kurdu\u011fu matbaas\u0131nda \u00f6mr\u00fc boyunca toplam 17 ayr\u0131 kitap basm\u0131\u015ft\u0131r:\r\nKitab-\u0131 L\u00fcgat-\u0131 Vankulu (Sihah El-Cevheri), 2 cilt halinde, 1729\r\nTuhfet-\u00fcl Kibar fi Esfar el-Bihar, 1729\r\nTarih-i Seyyah, 1729\r\nTarih-i Hind-i Garbi, 1730\r\nTarih-i Timur G\u00fcrgan, 1730\r\nTarih-I M\u0131sr-i Kadim ve M\u0131sr-i Cedid, 1730\r\nG\u00fcl\u015fen-i H\u00fclefa, 1730\r\nGrammaire Turque, 1730\r\nUsul el-Hikem fi Nizam el-\u00dcmem, 1732\r\nFiyuzat-\u0131 M\u0131knat\u0131siye, 1732\r\nCihan-n\u00fcma, 1732\r\nTakvim el-Tevarih, 1733\r\nKitab-\u0131 Tarih-i Naima, 2 cilt halinde, 1734\r\nTarih-i Ra\u015fid, 3 cilt halinde, 1735\r\nTarih-i \u00c7elebizade, 1741\r\nAhval-i Gazavat der Diyar-\u0131 Bosna, 1741\r\nKitab-\u0131 Lisan el-Acem el M\u00fcsemma bi-Ferheng-i \u015euuri, 2 cilt halinde, 1742"}
{"_id":188,"title":"\u0130brahim M\u00fcteferrika","text":"Bu kitaplardan Tarih-i \u00c7elebizade 'nin pek \u00e7ok n\u00fcshas\u0131 Tarih-i Ra\u015fid 'in \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc ve son cildinin arkas\u0131na eklenip ciltlenerek beraber sat\u0131ld\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in, baz\u0131 kaynaklar hataya d\u00fc\u015ferek M\u00fcteferrika'n\u0131n bast\u0131\u011f\u0131 kitap say\u0131s\u0131n\u0131 16 olarak g\u00f6stermektedirler. Bas\u0131lan kitaplar\u0131 \u00e7o\u011funlukla Keth\u00fcda, Mektup\u00e7u, \u00c7avu\u015fba\u015f\u0131 gibi Osmanl\u0131 B\u00fcrokrasisi ve \u015eeyh\u00fclislam, Kad\u0131 v.b. sat\u0131n alm\u0131\u015ft\u0131r. \u00d6zellikle ilmiye s\u0131n\u0131f\u0131ndan ki\u015filerin kitaplar\u0131 almas\u0131 uleman\u0131n matbaaya kar\u015f\u0131 olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6stermektedir. Buna kar\u015f\u0131n sat\u0131\u015f adetleri \u00e7ok d\u00fc\u015f\u00fck kald\u0131\u011f\u0131ndan \u0130brahim M\u00fcteferrika , latince olarak bast\u0131rd\u0131\u011f\u0131 kataloglarla Avrupa'n\u0131n de\u011fi\u015fik yerlerinde kitaplar\u0131n\u0131 satmaya \u00e7al\u0131\u015ft\u0131. \u00d6rne\u011fin Grammaire Turque den 200 adedini Cizvit Mektebine, pe\u015fin fiyat\u0131 3 kuru\u015f iken toptan 2,5 kuru\u015fa satm\u0131\u015ft\u0131r ."}
{"_id":189,"title":"\u0130brahim M\u00fcteferrika","text":"Devlet g\u00f6revi nedeniyle bir s\u00fcre sonra Mehmet Said Efendi matbaadan ayr\u0131ld\u0131 ve \u0130brahim M\u00fcteferrika tek ba\u015f\u0131na matbaay\u0131 idare etmeye ba\u015flad\u0131. Bu s\u00fcre i\u00e7inde en \u00e7ok kalifiye eleman bulma s\u0131k\u0131nt\u0131s\u0131 ya\u015fanmaktayd\u0131. 1747 de \u0130brahim M\u00fcteferrika'n\u0131n \u00f6l\u00fcm\u00fcnden sonra matbaan\u0131n i\u015fletme izni Rumeli kad\u0131lar\u0131ndan \u0130brahim Efendi ile Anadolu kad\u0131lar\u0131ndan Ahmed Efendiye verilmi\u015ftir. Bu ikili sadece 1757 de bir tek kitap basabildi, bu da M\u00fcteferrika taraf\u0131ndan bas\u0131lan Vankulu L\u00fbgat\u0131'n\u0131n ikinci bask\u0131s\u0131yd\u0131. Bu tarihten sonra matbaa 1784'e kadar hi\u00e7bir faaliyette bulunamad\u0131."}
{"_id":190,"title":"\u0130brahim M\u00fcteferrika","text":"Matbaan\u0131n Osmanl\u0131 \u0130mparatorlu\u011fu'na ge\u00e7 gelmesinin nedenleri olarak, g\u00fcnah oldu\u011fu, \u0130stanbul'daki 90.000 hattat\u0131n buna engel oldu\u011fu gibi nedenler \u00f6ne s\u00fcr\u00fclmektedir. Ancak elimizde matbaan\u0131n g\u00fcnah oldu\u011funa dair herhangi bir fetva ya da kan\u0131t yoktur. 90.000 hattat\u0131n engel oldu\u011fu ise inand\u0131r\u0131c\u0131 de\u011fildir. \u00c7\u00fcnk\u00fc o tarihlerde \u0130stanbul'da b\u00fct\u00fcn esnaflar\u0131n toplam\u0131 bile bunun \u00e7ok alt\u0131ndad\u0131r. Zaten e\u011fer b\u00f6yle olsayd\u0131 kitapl\u0131klar\u0131n y\u00fczbinlerce yazma eser ile dolu olmas\u0131 gerekirdi. Matbaan\u0131n ge\u00e7 gelmesi tart\u0131\u015f\u0131l\u0131rken esas sorulmas\u0131 gereken soru \"Geldi de Ne oldu ?\" sorusu olmal\u0131d\u0131r. Osmanl\u0131larda matbaan\u0131n faaliyete ge\u00e7ti\u011fi 18. YY da Japonya'da 10.000 \u00e7e\u015fit kitap, matbaan\u0131n yeni kullan\u0131lmaya ba\u015fland\u0131\u011f\u0131 15. YY da Avrupa'da 30~35.000 \u00e7e\u015fit kitap bas\u0131lm\u0131\u015fken Osmanl\u0131larda matbaan\u0131n aktif oldu\u011fu 65 senede sadece 50 \u00e7e\u015fit kitap bas\u0131labilmi\u015ftir."}
{"_id":191,"title":"Ahi Mehmet \u00c7elebi","text":"Ahi Mehmet \u00c7elebi, (1432, Tebriz \u2013 1524, \u0130stanbul), Osmanl\u0131 Hekim ve Yazar."}
{"_id":192,"title":"Ahi Mehmet \u00c7elebi","text":"II. Bayezid ve I. Selim devrinde ya\u015fad\u0131 ve iki defa hekimba\u015f\u0131l\u0131k yapt\u0131. B\u00f6brek ve idrar kesesindeki ta\u015f olu\u015fumunun nedenlerini ve tedavisini inceledi\u011fi eseriyle tan\u0131n\u0131r. Ad\u0131 kaynaklarda Ahmed ve Mahmud olarak da ge\u00e7er. Ahi \u00c7elebi olarak \u00fcn yapm\u0131\u015ft\u0131r. Babas\u0131 Tabib Mevlana Kemal ile birlikte 1463\u2019te \u0130stanbul\u2019a yerle\u015fti. Mevlana Kemal, devrin \u00fcnl\u00fc hekimlerindendir. Tebriz ya da \u015eirvan as\u0131ll\u0131 oldu\u011fu \u00e7e\u015fitli kaynaklarda belirtilir. Ahi Mehmet \u00c7elebi, hekimli\u011fi daha \u00e7ok babas\u0131ndan \u00f6\u011frendi. Onun \u00f6l\u00fcm\u00fcnden sonra devrin \u00f6nemli hekimleri Kutb\u00fcddin ile Altun\u00eez\u00e2de\u2019den ders al\u0131p k\u0131sa zamanda mesle\u011fini ilerletti. Hekimlik becerisinin yan\u0131 s\u0131ra kuramsal bilgisiyle de kendisini kabul ettirerek \u00f6nce F\u00e2tih Dar\u00fc\u015f\u015fifas\u0131na hekim, sonra da ba\u015fhekim oldu. II. Bayezid\u2019in g\u00fcvenini kazanarak mutfak eminli\u011fine, ard\u0131ndan da Hekimba\u015f\u0131l\u0131\u011fa getirildi. D\u00f6rt bu\u00e7uk y\u0131l bu g\u00f6revde kalan Ah\u00ee \u00c7elebi, II. Bayezid\u2019in \u00f6l\u00fcm\u00fc \u00fczerine gelene\u011fe uyularak azledildi. Bir m\u00fcddet sonra Yavuz onu tekrar Hekimba\u015f\u0131l\u0131\u011fa getirdi ve M\u0131s\u0131r seferine beraberinde g\u00f6t\u00fcrd\u00fc. I. Selim'in \u00f6l\u00fcm\u00fcnden sonra Hekimba\u015f\u0131l\u0131k tan tekrar azledildi. Kaynaklar\u0131n belirtti\u011fine g\u00f6re, ya\u015f\u0131 doksan\u0131 ge\u00e7mi\u015f oldu\u011fu halde, hacdan d\u00f6nerken Kahire\u2019de \u00f6lm\u00fc\u015f ve \u0130mam \u015eafi'nin kabri civar\u0131na defnedilmi\u015ftir."}
{"_id":193,"title":"Ahi Mehmet \u00c7elebi","text":"Ah\u00ee \u00c7elebi\u2019nin en \u00f6nemli eseri, II. Bayezid devrinde T\u00fcrk\u00e7e olarak kaleme ald\u0131\u011f\u0131, b\u00f6brek ve mesane ta\u015flar\u0131na ait on b\u00f6l\u00fcm halindeki \u201cRis\u00e2le-i has\u00e2t\u00fc\u2019l-kilye ve\u2019l-mes\u00e2ne\u201d\u2019dir. Fars\u00e7a yazd\u0131\u011f\u0131 \u201cel-Fev\u00e2d\u00fc\u2019s-sult\u00e2niyye fi\u2019l-kav\u00e2idi\u2019t-t\u0131bbiyye\u201d ile \u201cRis\u00e2le fi\u2019t-t\u0131b\u201d ve \u201cMesnev\u00ee fi\u2019t-t\u0131b\u201d adl\u0131 iki T\u00fcrk\u00e7e eseri daha tespit edilmi\u015ftir. B\u00f6brek ve mesane ta\u015flar\u0131yla ilgili eseri b\u00fcy\u00fck ilgi g\u00f6rm\u00fc\u015f, uzun s\u00fcre hekimlerin ba\u015fvuru kitab\u0131 olmu\u015ftur. \u0130bn-i Sina\u2019n\u0131n \u201cel-kanun fi\u2019t-T\u0131b\u201d adl\u0131 eserine \u0130bn\u00fc\u2019n-Nefis\u2019in \u201cMucez\u2019\u00fcl-Kanun\u201d ad\u0131yla yazd\u0131\u011f\u0131 \u015ferhi T\u00fcrk\u00e7eye \u00e7eviren de yine Ah\u00ee \u00c7elebidir."}
{"_id":194,"title":"Ahi Mehmet \u00c7elebi","text":"Fatih il\u00e7esinin Emin\u00f6n\u00fc semtinde bulunan Ahi \u00c7elebi Camii\u2019yi o yapt\u0131rm\u0131\u015ft\u0131r. Buradaki caminin d\u0131\u015f\u0131nda \u0130stanbul ve Edirne\u2019de de pek \u00e7ok cami, okul ve hamam yapt\u0131rm\u0131\u015ft\u0131r. \u0130stanbul\u2019da bir mahalleye, Edirne\u2019de bir k\u00f6ye ve Bulgaristan\u2019da bir y\u00f6reye (Eskiden Pa\u015fmakl\u0131, \u015fimdi Smolyan) Ahi \u00c7elebi\u2019nin ad\u0131 verilmi\u015ftir."}
{"_id":195,"title":"SAGUAR X5","text":"SAGUAR X5 (SAkarya \u00dcniversitesi G\u00dcne\u015f ARabas\u0131), Sakarya \u00dcniversitesi \u00f6\u011frencileri taraf\u0131ndan tasarlanan ve \u00fcretilen 2. G\u00fcne\u015f arabas\u0131 d\u0131r."}
{"_id":196,"title":"SAGUAR X5","text":"Formula G 2005 in ard\u0131ndan ara\u00e7ta ciddi iyile\u015ftirmeler planlayan ekip SAGUARX5 i tasarlad\u0131 ve SAGUAR X4 arac\u0131n\u0131n \u015fasisini kullanarak SAGUAR X5 i \u00fcretti SAGUAR X5 modeli optimal h\u0131z kontrol\u00fc, arac\u0131n t\u00fcm bilgilerini her an pit bilgisayar\u0131na yollayan telemetri sistemi ve r\u00fczgara kar\u015f\u0131 daha kararl\u0131 davran\u0131\u015f sergileyen yeni aerodinamik yap\u0131s\u0131 ile X4 modelinden \u00e7ok daha iyi oldu\u011funu ilk yar\u0131\u015f\u0131nda iki kupa alarak g\u00f6sterdi.\r\n"}
{"_id":197,"title":"SAGUAR X5","text":"G\u00fcne\u015f Panelleri: G\u00fcne\u015ften gelen enerjinin elektrik enerjisine d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcr\u00fclmesini sa\u011flar. %20 verimde kullan\u0131lan bir mod\u00fcl 250\u00b0C s\u0131cakl\u0131kta metrekareye 1000 Watt\u2019l\u0131k enerjinin d\u00fc\u015ft\u00fc\u011f\u00fc anda u\u00e7lar\u0131nda 200 Watt\u2019l\u0131k enerji \u00fcretir. SAGUAR-X5\u2019te %17 verime sahip 18 adet g\u00fcne\u015f mod\u00fcl\u00fc kullan\u0131ld\u0131. Toplam a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131 7kg ve toplam alan\u0131 ise 4.68 metrekaredir. Yar\u0131\u015f s\u0131ras\u0131nda hava ko\u015fullar\u0131na ve panellerin e\u011fimine ba\u011fl\u0131 olarak bu de\u011feri 300W\u2019a kadar d\u00fc\u015fm\u00fc\u015ft\u00fcr.\r\n"}
{"_id":198,"title":"SAGUAR X5","text":"Maksimum G\u00fc\u00e7 Noktas\u0131 \u0130zleyicisi (MPPT): Panellerden gelen enerjiyi d\u00fczenleyerek s\u00fcrekli en y\u00fcksek g\u00fc\u00e7 \u00fcretimini sa\u011flayan bir cihazd\u0131r. Bunu yapmak i\u00e7in ak\u0131m\u0131 de\u011fi\u015ftirmektedir. Burada \u00e7\u0131kan ak\u0131m ile batarya \u015farj edilmektedir. Yar\u0131\u015f s\u0131ras\u0131nda en y\u00fcksek 15A \u015farj de\u011feri g\u00f6r\u00fclm\u00fc\u015ft\u00fcr. Bu cihaz sayesinde ak\u00fclerimizi daha k\u0131sa s\u00fcrede \u015farj edecek ak\u0131m\u0131 se\u00e7ebiliyoruz.\r\n"}
{"_id":199,"title":"SAGUAR X5","text":"Ak\u00fc grubu: G\u00fcne\u015f panellerinin verimleri %20 de\u011ferlerinde oldu\u011fu i\u00e7in sadece paneller bir arac\u0131n gitmesini sa\u011flayacak enerjiyi veremez. Bu nedenle ak\u00fc guruplar\u0131 haz\u0131rlan\u0131r. Burada dikkat edilecek husus ak\u00fc grubunun a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131, \u015farj ve de\u015farj s\u00fcresi, bitme ve \u015farj voltaj de\u011ferleridir. Bu de\u011ferlerin sistemimize uygun olarak se\u00e7ilmesi arac\u0131m\u0131z\u0131 daha y\u00fcksek verimde, daha y\u00fcksek h\u0131zda ve daha uzun s\u00fcre boyunca kullanmam\u0131z\u0131 sa\u011flayacakt\u0131r. Yar\u0131\u015flarda kullan\u0131labilecek \u00e7e\u015fitli ak\u00fc tipleri \u015fu \u015fekilde s\u0131ralanabilir: Lityum-\u0130yon, Lityum Polimer, Ni-Cd, Ni-Mh ve Kur\u015fun-Asid.\r\n"}
{"_id":200,"title":"SAGUAR X5","text":"Motor: G\u00fcne\u015f arabalar\u0131nda verimi daha y\u00fcksek oldu\u011fu i\u00e7in ve ak\u00fcden \u00e7\u0131kacak do\u011fru gerilimle \u00e7al\u0131\u015fabildi\u011fi i\u00e7in DC Motorlar kullan\u0131lmaktad\u0131r. DC motorlar\u0131n verimi % 90\u2019\u0131n \u00fczerindedir ve kontrol edilmesi kolayd\u0131r. F\u0131r\u00e7al\u0131 ve f\u0131r\u00e7as\u0131z tipleri olan bu motorlar veriminin daha y\u00fcksek olmas\u0131 i\u00e7in f\u0131r\u00e7as\u0131z olarak tercih edilirler. U\u00e7lar\u0131na verilen gerilim de\u011ferine g\u00f6re devir say\u0131s\u0131 de\u011fi\u015fir."}
{"_id":201,"title":"SAGUAR X5","text":"Hafif ve Gerekli \u015eartlarda Dayan\u0131kl\u0131 \u015easi: G\u00fcne\u015f enerjili bir arabay\u0131 g\u00f6steren en \u00f6nemli aksam \u015f\u00fcphesiz ki \u015fasidir. Arac\u0131n verimini artt\u0131rmak i\u00e7in hafif malzemeler kullan\u0131l\u0131r. Bu sayede motora fazla y\u00fck binmez ve ara\u00e7 g\u00fc\u00e7ten tasarruf eder. Kanopinin aerodinamik yap\u0131s\u0131 da \u00e7ok \u00f6nemlidir. R\u00fczg\u00e2r direncinden en az etkilenecek \u015fekilde tasarlanmas\u0131 yine g\u00fc\u00e7 tasarrufu sa\u011flar."}
{"_id":202,"title":"SAGUAR X5","text":"Vites ve Di\u015fli Oran\u0131: G\u00fcne\u015f enerjili ara\u00e7lar motor milinden tekerle\u011fe kadar olan bir zincir veya kay\u0131\u015f ile hareket ettirilirler. Motor di\u015flisi ile tekerlek di\u015flisi aras\u0131ndaki oran arac\u0131n h\u0131z\u0131n\u0131 de\u011fi\u015ftirmekle beraber harcad\u0131\u011f\u0131 g\u00fcc\u00fc de de\u011fi\u015ftirmektedir. Burada piste g\u00f6re uygun de\u011ferler se\u00e7ilerek en uygun verimde yar\u0131\u015f s\u00fcrd\u00fcr\u00fcl\u00fcr. Fakat arac\u0131n a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131n\u0131 artt\u0131rd\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in vites kutusu hen\u00fcz kullan\u0131lamam\u0131\u015ft\u0131r. Bu konudaki hafifletme ve yeni tasar\u0131mlar geli\u015ftirme \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 ekibimiz taraf\u0131ndan s\u00fcrd\u00fcr\u00fclmektedir.\r\n"}
{"_id":203,"title":"SAGUAR X5","text":"Lastikler: G\u00fcne\u015f enerjili arabalar en az 3 tekerleklidir.Lastiklerin hava bas\u0131nc\u0131 uygun \u015fekilde se\u00e7ilerek yerle temas eden y\u00fczeyi s\u00fcrt\u00fcnmeyi en aza indirecek \u015fekilde se\u00e7ilmelidir. Bu se\u00e7im de g\u00fc\u00e7 tasarrufu sa\u011flamaktad\u0131r.\r\n"}
{"_id":204,"title":"SAGUAR X5","text":"Ekip \u00c7al\u0131\u015fmas\u0131: Bir y\u0131ll\u0131k bir eme\u011fin sonunda ortaya \u00e7\u0131kar\u0131lan bu ara\u00e7lar b\u00fcy\u00fck bir ekip \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131n\u0131n \u00fcr\u00fcn\u00fcd\u00fcr. Sistemli \u00e7al\u0131\u015fma, iyi organizasyon ve gerekli ar-ge \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131n\u0131n yap\u0131lmas\u0131 bu teknolojilerin k\u0131sa s\u00fcrede geli\u015fmesini sa\u011flayacakt\u0131r. Bu noktada \u00fcniversitemizde kurulan \u00f6\u011frenci kul\u00fcpleri arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla bu projelerin devaml\u0131l\u0131\u011f\u0131 sa\u011flanacak ve yeni gelen \u00f6\u011frencilere aktar\u0131lacakt\u0131r."}
{"_id":205,"title":"SAGUAR X5","text":"G\u00fcne\u015f enerjili arabalar yar\u0131\u015f\u0131 normal bir pist yar\u0131\u015f\u0131ndaki gibi h\u0131z veya dayan\u0131kl\u0131l\u0131k yar\u0131\u015f\u0131 de\u011fildir, tamamen bir enerji yar\u0131\u015f\u0131d\u0131r. Bu noktada yar\u0131\u015f i\u00e7in se\u00e7ilecek strateji de \u00e7ok \u00f6nemlidir. Pist yoku\u015flar\u0131n\u0131n daha h\u0131zl\u0131 \u00e7\u0131k\u0131lmas\u0131, ani kalk\u0131\u015flar\u0131n yap\u0131lmas\u0131, arac\u0131n gere\u011finden fazla zorlanmas\u0131 ak\u00fc grubunda depolad\u0131\u011f\u0131n\u0131z enerjiyi daha k\u0131sa s\u00fcrede t\u00fcketmenize sebep olacakt\u0131r. Bunun yerine piste uygun red\u00fcksiyon oran\u0131 se\u00e7mek ve pistin analizini iyi yaparak g\u00fc\u00e7 gerektiren ve gerektirmeyen yerlerin se\u00e7ilmesi yar\u0131\u015ftaki ba\u015far\u0131y\u0131 artt\u0131racakt\u0131r.\r\n"}
{"_id":206,"title":"SAGUAR X5","text":"SAGUAR X5 (SAkarya \u00dcniversitesi G\u00dcne\u015f ARabas\u0131), Sakarya \u00dcniversitesi \u00f6\u011frencileri taraf\u0131ndan tasarlanan ve \u00fcretilen 2. G\u00fcne\u015f arabas\u0131 d\u0131r.\r\n\r\nFormula G 2005 in ard\u0131ndan ara\u00e7ta ciddi iyile\u015ftirmeler planlayan ekip SAGUARX5 i tasarlad\u0131 ve SAGUAR X4 arac\u0131n\u0131n \u015fasisini kullanarak SAGUAR X5 i \u00fcretti SAGUAR X5 modeli optimal h\u0131z kontrol\u00fc, arac\u0131n t\u00fcm bilgilerini her an pit bilgisayar\u0131na yollayan telemetri sistemi ve r\u00fczgara kar\u015f\u0131 daha kararl\u0131 davran\u0131\u015f sergileyen yeni aerodinamik yap\u0131s\u0131 ile X4 modelinden \u00e7ok daha iyi oldu\u011funu ilk yar\u0131\u015f\u0131nda iki kupa alarak g\u00f6sterdi.\r\n\r\n== SAGUAR X5 nas\u0131l yap\u0131ld\u0131? ==\r\nG\u00fcne\u015f arabalar\u0131n\u0131n yap\u0131lmas\u0131 i\u00e7in genel olarak \u015fu malzemelere ihtiyac\u0131n\u0131z vard\u0131r\r\n\r\nG\u00fcne\u015f Panelleri: G\u00fcne\u015ften gelen enerjinin elektrik enerjisine d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcr\u00fclmesini sa\u011flar. %20 verimde kullan\u0131lan bir mod\u00fcl 250\u00b0C s\u0131cakl\u0131kta metrekareye 1000 Watt\u2019l\u0131k enerjinin d\u00fc\u015ft\u00fc\u011f\u00fc anda u\u00e7lar\u0131nda 200 Watt\u2019l\u0131k enerji \u00fcretir. SAGUAR-X5\u2019te %17 verime sahip 18 adet g\u00fcne\u015f mod\u00fcl\u00fc kullan\u0131ld\u0131. Toplam a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131 7kg ve toplam alan\u0131 ise 4.68 metrekaredir. Yar\u0131\u015f s\u0131ras\u0131nda hava ko\u015fullar\u0131na ve panellerin e\u011fimine ba\u011fl\u0131 olarak bu de\u011feri 300W\u2019a kadar d\u00fc\u015fm\u00fc\u015ft\u00fcr.\r\n\r\nMaksimum G\u00fc\u00e7 Noktas\u0131 \u0130zleyicisi (MPPT): Panellerden gelen enerjiyi d\u00fczenleyerek s\u00fcrekli en y\u00fcksek g\u00fc\u00e7 \u00fcretimini sa\u011flayan bir cihazd\u0131r. Bunu yapmak i\u00e7in ak\u0131m\u0131 de\u011fi\u015ftirmektedir. Burada \u00e7\u0131kan ak\u0131m ile batarya \u015farj edilmektedir. Yar\u0131\u015f s\u0131ras\u0131nda en y\u00fcksek 15A \u015farj de\u011feri g\u00f6r\u00fclm\u00fc\u015ft\u00fcr. Bu cihaz sayesinde ak\u00fclerimizi daha k\u0131sa s\u00fcrede \u015farj edecek ak\u0131m\u0131 se\u00e7ebiliyoruz.\r\n\r\nAk\u00fc grubu: G\u00fcne\u015f panellerinin verimleri %20 de\u011ferlerinde oldu\u011fu i\u00e7in sadece paneller bir arac\u0131n gitmesini sa\u011flayacak enerjiyi veremez. Bu nedenle ak\u00fc guruplar\u0131 haz\u0131rlan\u0131r. Burada dikkat edilecek husus ak\u00fc grubunun a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131, \u015farj ve de\u015farj s\u00fcresi, bitme ve \u015farj voltaj de\u011ferleridir. Bu de\u011ferlerin sistemimize uygun olarak se\u00e7ilmesi arac\u0131m\u0131z\u0131 daha y\u00fcksek verimde, daha y\u00fcksek h\u0131zda ve daha uzun s\u00fcre boyunca kullanmam\u0131z\u0131 sa\u011flayacakt\u0131r. Yar\u0131\u015flarda kullan\u0131labilecek \u00e7e\u015fitli ak\u00fc tipleri \u015fu \u015fekilde s\u0131ralanabilir: Lityum-\u0130yon, Lityum Polimer, Ni-Cd, Ni-Mh ve Kur\u015fun-Asid.\r\n\r\nMotor: G\u00fcne\u015f arabalar\u0131nda verimi daha y\u00fcksek oldu\u011fu i\u00e7in ve ak\u00fcden \u00e7\u0131kacak do\u011fru gerilimle \u00e7al\u0131\u015fabildi\u011fi i\u00e7in DC Motorlar kullan\u0131lmaktad\u0131r. DC motorlar\u0131n verimi % 90\u2019\u0131n \u00fczerindedir ve kontrol edilmesi kolayd\u0131r. F\u0131r\u00e7al\u0131 ve f\u0131r\u00e7as\u0131z tipleri olan bu motorlar veriminin daha y\u00fcksek olmas\u0131 i\u00e7in f\u0131r\u00e7as\u0131z olarak tercih edilirler. U\u00e7lar\u0131na verilen gerilim de\u011ferine g\u00f6re devir say\u0131s\u0131 de\u011fi\u015fir.\r\n\r\nMotor S\u00fcr\u00fcc\u00fc Devre: Motorlar ak\u00fcden gelen enerjiyle direkt olarak y\u00fcklenmezler. Ak\u00fc ile motor aras\u0131nda bulunan s\u00fcr\u00fcc\u00fc devre ile motora \u00e7al\u0131\u015fma gerilimi aras\u0131nda voltaj verilerek y\u00fcklenir. G\u00fcne\u015f enerjili arabalar normal bir araba gibi ileri ver geri gidebilir; rejeneratif olarak gerilim \u00fcretebilir. T\u00fcm bunlar motor s\u00fcr\u00fcc\u00fc devresi sayesinde sa\u011flan\u0131r.\r\n\r\nHafif ve Gerekli \u015eartlarda Dayan\u0131kl\u0131 \u015easi: G\u00fcne\u015f enerjili bir arabay\u0131 g\u00f6steren en \u00f6nemli aksam \u015f\u00fcphesiz ki \u015fasidir. Arac\u0131n verimini artt\u0131rmak i\u00e7in hafif malzemeler kullan\u0131l\u0131r. Bu sayede motora fazla y\u00fck binmez ve ara\u00e7 g\u00fc\u00e7ten tasarruf eder. Kanopinin aerodinamik yap\u0131s\u0131 da \u00e7ok \u00f6nemlidir. R\u00fczg\u00e2r direncinden en az etkilenecek \u015fekilde tasarlanmas\u0131 yine g\u00fc\u00e7 tasarrufu sa\u011flar.\r\n\r\nVites ve Di\u015fli Oran\u0131: G\u00fcne\u015f enerjili ara\u00e7lar motor milinden tekerle\u011fe kadar olan bir zincir veya kay\u0131\u015f ile hareket ettirilirler. Motor di\u015flisi ile tekerlek di\u015flisi aras\u0131ndaki oran arac\u0131n h\u0131z\u0131n\u0131 de\u011fi\u015ftirmekle beraber harcad\u0131\u011f\u0131 g\u00fcc\u00fc de de\u011fi\u015ftirmektedir. Burada piste g\u00f6re uygun de\u011ferler se\u00e7ilerek en uygun verimde yar\u0131\u015f s\u00fcrd\u00fcr\u00fcl\u00fcr. Fakat arac\u0131n a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131n\u0131 artt\u0131rd\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in vites kutusu hen\u00fcz kullan\u0131lamam\u0131\u015ft\u0131r. Bu konudaki hafifletme ve yeni tasar\u0131mlar geli\u015ftirme \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 ekibimiz taraf\u0131ndan s\u00fcrd\u00fcr\u00fclmektedir.\r\n\r\nLastikler: G\u00fcne\u015f enerjili arabalar en az 3 tekerleklidir.Lastiklerin hava bas\u0131nc\u0131 uygun \u015fekilde se\u00e7ilerek yerle temas eden y\u00fczeyi s\u00fcrt\u00fcnmeyi en aza indirecek \u015fekilde se\u00e7ilmelidir. Bu se\u00e7im de g\u00fc\u00e7 tasarrufu sa\u011flamaktad\u0131r.\r\n\r\nEkip \u00c7al\u0131\u015fmas\u0131: Bir y\u0131ll\u0131k bir eme\u011fin sonunda ortaya \u00e7\u0131kar\u0131lan bu ara\u00e7lar b\u00fcy\u00fck bir ekip \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131n\u0131n \u00fcr\u00fcn\u00fcd\u00fcr. Sistemli \u00e7al\u0131\u015fma, iyi organizasyon ve gerekli ar-ge \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131n\u0131n yap\u0131lmas\u0131 bu teknolojilerin k\u0131sa s\u00fcrede geli\u015fmesini sa\u011flayacakt\u0131r. Bu noktada \u00fcniversitemizde kurulan \u00f6\u011frenci kul\u00fcpleri arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla bu projelerin devaml\u0131l\u0131\u011f\u0131 sa\u011flanacak ve yeni gelen \u00f6\u011frencilere aktar\u0131lacakt\u0131r.\r\n\r\nG\u00fcne\u015f enerjili arabalar yar\u0131\u015f\u0131 normal bir pist yar\u0131\u015f\u0131ndaki gibi h\u0131z veya dayan\u0131kl\u0131l\u0131k yar\u0131\u015f\u0131 de\u011fildir, tamamen bir enerji yar\u0131\u015f\u0131d\u0131r. Bu noktada yar\u0131\u015f i\u00e7in se\u00e7ilecek strateji de \u00e7ok \u00f6nemlidir. Pist yoku\u015flar\u0131n\u0131n daha h\u0131zl\u0131 \u00e7\u0131k\u0131lmas\u0131, ani kalk\u0131\u015flar\u0131n yap\u0131lmas\u0131, arac\u0131n gere\u011finden fazla zorlanmas\u0131 ak\u00fc grubunda depolad\u0131\u011f\u0131n\u0131z enerjiyi daha k\u0131sa s\u00fcrede t\u00fcketmenize sebep olacakt\u0131r. Bunun yerine piste uygun red\u00fcksiyon oran\u0131 se\u00e7mek ve pistin analizini iyi yaparak g\u00fc\u00e7 gerektiren ve gerektirmeyen yerlerin se\u00e7ilmesi yar\u0131\u015ftaki ba\u015far\u0131y\u0131 artt\u0131racakt\u0131r.\r\n\r\n== SAGUAR X5 TEKN\u0130K B\u0130LG\u0130LER ==\r\nTasar\u0131m Kodu: X5\r\nArac\u0131n Kat\u0131ld\u0131\u011f\u0131 Etkinlikler: Formula G 2006 Ege Kupas\u0131, Formula G 2006 IstanbulPark, Autoshow 2006\r\nFormula G 2006 Ara\u00e7 Numaras\u0131: 36\r\nTasar\u0131m S\u00fcresi: 2 Ay\r\n\u00dcretim S\u00fcresi: 5 Ay\r\nToplam \u00dcretim Maliyeti: ~40.000 YTL\t\r\n\r\nArac\u0131n bo\u015f a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131: 250kg\r\nM\u00fcrettebat: 1\r\nAra\u00e7 Uzunlu\u011fu: 490cm\r\nAra\u00e7 Eni: 180cm\r\nAra\u00e7 Y\u00fcksekli\u011fi:Standart 70cm,Tepe 110cm\r\nTeker Aral\u0131\u011f\u0131: 220cm\r\nYerden y\u00fckseklik: 22cm\r\n\r\n\u015easi tipi ve malzemesi: Al-Gr, Fe-Ni\r\nKanopi Malzemeleri: Al-Mg, Fiberglass\r\n\u00d6n S\u00fcspansiyonlar: \u00c7ift A-Arm\r\nArka S\u00fcspansyonlar: \u00c7ift A-Arm\r\nY\u00f6nlendirme Mekanizmas\u0131: Direkt Rot Joystick\r\n\r\nTeker Say\u0131s\u0131: 4\r\nTeker Dizilimi: 2 \u00f6n 2 arka\r\nJant Modeli: 17 Inch\r\nJant Malzemesi: Al\u00fcminyum\r\nLastik Modeli: MC11 Race Wheel\r\nLastik Bas\u0131nc\u0131: 40-45 PSI\r\nRejeneratif Frenleme: Var\r\n\u00d6n Fren Tipi: Sa\u011f ve Sol Hidrolik\r\nArka Fren Tipi:Sa\u011f El Freni,Sol Rejeneratif\r\n\r\nBatarya Tipi: Ni-Mh\r\nBatarya Kapasitesi: 2000 wH\r\nBatarya \u00dcreticisi: GP\r\nBatarya Gerilimi: 48 V\r\nH\u00fccre Say\u0131s\u0131: 91\r\nToplam A\u011f\u0131rl\u0131k: 49,5kg\r\n\t\r\nMotor Say\u0131s\u0131: 1\r\nMotor Tipi: DC Sabit M\u0131knat\u0131s\r\nMotor A\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131: 11kg\r\nTepe G\u00fcc\u00fc: 10 Beygir\r\nS\u00fcrekli g\u00fc\u00e7 \u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131: 8 Beygir\r\nOperasyon Gerilimi: 48 V\r\n\r\nG\u00fcne\u015f Mod\u00fcl Verimi: %17\r\nG\u00fcne\u015f Mod\u00fcl\u00fc Say\u0131s\u0131: 18\r\nTek Mod\u00fcl Tepe Gerilimi: 5-15 Volt\r\nTek Mod\u00fcl Tepe Ak\u0131m\u0131: 2-4,5 A\r\nToplam Teorik G\u00fc\u00e7 \u00c7\u0131k\u0131\u015f\u0131: 800 wH\r\n\u00d6\u011fle vakti pratik g\u00fc\u00e7 \u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131: 500-600 wH\r\nMPPT gerilim giri\u015fi: 72-80 Volt\r\nMPPT gerilim \u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131: 48 Volt\r\nMPPT ak\u0131m \u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131: G\u00fcne\u015fe ba\u011fl\u0131 de\u011fi\u015fken\r\n\r\n== Ana sponsorlar ==\r\nT\u00dcB\u0130TAK \r\nSakarya \u00dcniversitesi\r\nOtokar\r\nPetrol Ofisi\r\nTIRSAN\r\nGochermann Solar Technology\r\nG\u00fcl\u00fcnce Otomotiv\r\nSAU Mezunlar\u0131 Derne\u011fi\r\nSAU ADA MYO\r\nVEASIS Bilgi Teknolojileri\r\n\r\n== Destekleyenler ==\r\nT\u00dcB\u0130TAK Bilim ve Teknik Dergisi\r\nT\u00fcrkiye Otomobil Sporlar Federasyonu TOSFED\r\n\r\nArac\u0131n yap\u0131m\u0131nda t\u00fcm FIA kurallar\u0131na \u00f6zenle uyulmu\u015ftur.\r\n\r\n== \u0130\u00e7 ba\u011flant\u0131lar ==\r\nFormula-G\r\nSAGUAR\r\nSakarya \u00dcniversitesi\r\nARIBA\r\nYETAM\r\n\r\n== D\u0131\u015f ba\u011flant\u0131lar ==\r\n\r\n"}
{"_id":207,"title":"Ebu'l Vefa el-Buzcani","text":"Kitab'ul Kamil: Trigonometri ve astronomiden bahseden me\u015fhur eseridir. Birinci b\u00f6l\u00fcmde y\u0131ld\u0131zlar\u0131n hareketinden \u00f6nce bilinmesi gereken meseleler, ikinci b\u00f6l\u00fcmde y\u0131ld\u0131zlar\u0131n hareketlerinin incelenmesi, \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc b\u00f6l\u00fcmde y\u0131ld\u0131zlar\u0131n hareketlerine ar\u0131z olan \u015feyler anlat\u0131lmaktad\u0131r. Eserin yazma bir n\u00fcshas\u0131 Paris National K\u00fct\u00fcphanesi'nde 1138 numarada kay\u0131tl\u0131d\u0131r. Eser Sedilot taraf\u0131ndan terc\u00fcme edilerek bas\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r."}
{"_id":208,"title":"Ebu'l Vefa el-Buzcani","text":"Tam ad\u0131 'Ebu el-Vefa Muhammed bin Muhammed bin Yahya bin \u0130smail bin el-Abbas el-B\u00fczcani' olan alim 940 y\u0131l\u0131nda \u0130ran'da bulunan Buzgan kasabas\u0131nda do\u011fmu\u015ftur. Bu y\u00fczden 'Ebul Vefa Buzcani' diye me\u015fhur olmu\u015ftur. \u0130lim tahsiline amcas\u0131 Ebu Amr Mugazili ve Ebu Yahya bin Kimib'in yan\u0131nda ba\u015flayan Ebul Vefa, 959 y\u0131l\u0131nda Ba\u011fdad'a gitti. \u00d6l\u00fcm\u00fcne kadar da orada bilimle me\u015fgul oldu. Bilim sahas\u0131nda, matematik bilimini tahsil etti ve \u00f6zellikle trigonometri \u00fczerinde \u00e7al\u0131\u015fmalar yapt\u0131. Bu alanlarda \u00e7ok fazla bir s\u00fcre muhafaza edilemeyen kitaplar yazd\u0131. Batlamyus'un ve Diophantos'un eserlerini inceleyip a\u00e7\u0131klam\u0131\u015f, astronomi sahas\u0131nda ise Ay'\u0131n hareketleri \u00fczerine \u00e7al\u0131\u015fmalar yapm\u0131\u015ft\u0131r. Matematik ve astronomideki hizmetleriyle bilim tarihinde \u00f6nemli bir yer tutmu\u015ftur."}
{"_id":209,"title":"Ebu'l Vefa el-Buzcani","text":"Ebu'l Vefa, y\u0131ld\u0131zlar\u0131n e\u011fimlerininin kesin ve do\u011fru bir \u015fekilde \u00f6l\u00e7\u00fclebilmesi i\u00e7in bir duvar oktant\u0131 geli\u015ftirdi. Bundan ba\u015fka trigonometri \u00e7izelgelerinde hesaplamalar yapmak i\u00e7in geli\u015fmi\u015f metotlar \u00fcretti ve k\u00fcresel trigonometrideki baz\u0131 problemlerin \u00e7\u00f6z\u00fcm\u00fc i\u00e7in yeni y\u00f6ntemler ke\u015ffetti. Astronomik g\u00f6zlemler i\u00e7in sin\u00fcs (ceyb) ve tanjant (z\u0131l) de\u011ferlerini g\u00f6steren \u00e7izelgeleri on be\u015fer dakikal\u0131k a\u00e7\u0131 aral\u0131klar\u0131yla hesaplad\u0131. \u00dcnl\u00fc matematik\u00e7i El-Mervezi'nin de buna benzer \u00e7izelgeleri oldu\u011fu bilinse de onun \u00e7izelgeleri tanjant ve kotanjant\u0131 yay\u0131n fonksiyonu olarak vermedi\u011fi gibi, Ebu'l Vefa'n\u0131n \u00e7izelgeleri kadar sa\u011fl\u0131kl\u0131 de\u011fildir."}
{"_id":210,"title":"Ebu'l Vefa el-Buzcani","text":"Ebu'l Vefa, matematik sahas\u0131nda \u00f6zellike trigonometri \u00fczerinde \u00e7al\u0131\u015fmalar yapm\u0131\u015ft\u0131r. Trigonometrinin alt\u0131 esas oran\u0131 aras\u0131ndaki trigonometrik ili\u015fkileri ilk defa ortaya koymu\u015ftur. Bu oranlar g\u00fcn\u00fcm\u00fczde aynen kullan\u0131lmaktad\u0131r."}
{"_id":211,"title":"Ebu'l Vefa el-Buzcani","text":"Trigonometrinin yan\u0131nda cebir ilmi \u00fczerinde derinlemesine \u00e7al\u0131\u015fmalarda bulunan Ebu'l Vefa o zamana dek bilinmeyen d\u00f6rd\u00fcnc\u00fc dereceden denklemlerin \u00e7\u00f6z\u00fcm\u00fcn\u00fc ger\u00e7ekle\u015ftirdi."}
{"_id":212,"title":"Ebu'l Vefa el-Buzcani","text":"Ay \u00fczerindeki bir kratere O'na ithafen Abul Wafa ad\u0131 verilmi\u015ftir.\r\n\u00dcnl\u00fc bilim tarih\u00e7isi Plorian Cajori 'History of Mathematics' adl\u0131 eserinde onun hakk\u0131nda \u015f\u00f6yle demi\u015ftir:\r\nEbul Vefa \u015f\u00fcphesiz ki Harezmi'nin matematik ve geometrideki bulu\u015flar\u0131n\u0131 \u00f6nemli \u00f6l\u00e7\u00fcde geli\u015ftirdi. \u00d6zellikle de geometri ile cebir aras\u0131ndaki m\u00fcnasebetler \u00fczerinde durdu. B\u00f6ylece, baz\u0131 cebirsel denklemleri geometri yoluyla \u00e7\u00f6zmeyi ba\u015fard\u0131 ve diferansiyel hesap ve analitik geometri'nin temelini kurdu. Bilindi\u011fi gibi, diferansiyel hesap insan zekas\u0131n\u0131n buldu\u011fu m\u00fchim ve pek faydal\u0131 bir mevzu olup, ilim ve teknolojik muas\u0131r geli\u015fmelerin temel kayna\u011f\u0131n\u0131 te\u015fkil etmektedir. Ayr\u0131ca Battani'nin trigonometriyle ilgili eserlerini inceleyerek girift ve anla\u015f\u0131lmayan y\u00f6nlerini a\u00e7\u0131kl\u0131\u011fa kavu\u015fturdu. demektedir."}
{"_id":213,"title":"Ebu'l Vefa el-Buzcani","text":"Ebu'l Vefa, Habe\u015f el Hasib ve El Mervezi gibi \u00f6nemli matematik\u00e7ileri izleyerek tanjant ve sekant fonksiyonlar\u0131n\u0131 tan\u0131mlad\u0131. Sekant ka\u015fifi olarak genellikle Kopernik bilinirse de \u00fcnl\u00fc bilim tarih\u00e7ilerinden Monte Candon ve Carra de Vaux'un ara\u015ft\u0131rmalar\u0131 sonucu bu bulu\u015fun Ebu'l Vefa'ya ait oldu\u011fu tespit edilmi\u015ftir."}
{"_id":214,"title":"Ege Tar\u0131msal Ara\u015ft\u0131rmalar Enstit\u00fcs\u00fc","text":"Ege Tar\u0131msal Ara\u015ft\u0131rma Enstit\u00fcs\u00fc, T\u00fcrkiye'deki bitkisel \u00e7e\u015fitlilik, s\u0131\u011f\u0131rc\u0131l\u0131k, ar\u0131c\u0131l\u0131k gibi alanlarda ara\u015ft\u0131rmalar ve uygulamalar yapan bir enstit\u00fcd\u00fcr.\r\n"}
{"_id":215,"title":"Ege Tar\u0131msal Ara\u015ft\u0131rmalar Enstit\u00fcs\u00fc","text":"1963 y\u0131l\u0131nda \"Zirai Ara\u015ft\u0131rma Enstit\u00fcs\u00fc\" ad\u0131yla \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131na ba\u015flayan kurulu\u015f, ayn\u0131 y\u0131l kurulan \"Bitki Ara\u015ft\u0131rma ve \u0130ntrod\u00fcksiyon Merkezi\" ile 1967 y\u0131l\u0131nda birle\u015fmi\u015ftir. 1974 y\u0131l\u0131nda \"Ege B\u00f6lge Zirai Ara\u015ft\u0131rma Enstit\u00fcs\u00fc\" ad\u0131n\u0131 alan Enstit\u00fc, 1987 y\u0131l\u0131ndaki yeniden yap\u0131lanmayla bug\u00fcnk\u00fc ad\u0131n\u0131 ve halini alm\u0131\u015ft\u0131r. Sorumluluk alan\u0131 sadece, Ege-G\u00fcney Marmara B\u00f6lgesi ile s\u0131n\u0131rl\u0131 kalmay\u0131p; t\u00fct\u00fcnde oldu\u011fu gibi baz\u0131 konularda \u00fclkesel, bitki genetik kaynaklar\u0131nda oldu\u011fu gibi de uluslararas\u0131 \u00e7al\u0131\u015fmaktad\u0131r.\r\n"}
{"_id":216,"title":"Ege Tar\u0131msal Ara\u015ft\u0131rmalar Enstit\u00fcs\u00fc","text":"Enstit\u00fc alt\u0131nda d\u00f6rt b\u00f6l\u00fcm bulunmaktad\u0131r:\r\nBitki Genetik Kaynaklar\u0131 B\u00f6l\u00fcm\u00fc\r\nTarla bitkileri B\u00f6l\u00fcm\u00fc\r\nBah\u00e7e Bitkileri B\u00f6l\u00fcm\u00fc\r\nHayvanc\u0131l\u0131k B\u00f6l\u00fcm\u00fc"}
{"_id":217,"title":"Ege Tar\u0131msal Ara\u015ft\u0131rmalar Enstit\u00fcs\u00fc","text":"Enstit\u00fc bu b\u00f6l\u00fcmlerde hem ara\u015ft\u0131rma geli\u015ftirme hem de ara\u015ft\u0131rmalar\u0131 do\u011frultusunda \u00fcretim uygulamalar\u0131 da yapmaktad\u0131r."}
{"_id":218,"title":"Battan\u00ee","text":"Ebu Abdullah Muhammed bin Cabir bin Sinan er-Rekki es-Sabi el-Battani (858, Harran - 929, Samarra yak\u0131nlar\u0131ndaki Kasr el-Cis kazas\u0131) Latince Albategnius, Albategni ya da Albatenius olarak bilinen, Arap astronom, astrolog ve matematik\u00e7i'dir. \u015eu anda T\u00fcrkiye'de bulunan Urfa ilinin bir il\u00e7esi olan Harran'da do\u011fmu\u015ftur. Lakab\u0131 olan es-Sabi'dir fakat onun tam k\u00fcnyesi, bizi onun M\u00fcsl\u00fcman oldu\u011fu sonucuna g\u00f6t\u00fcr\u00fcr.\r\n"}
{"_id":219,"title":"Battan\u00ee","text":"Battani'nin astronomideki en \u00e7ok bilinen ba\u015far\u0131lar\u0131ndan biri G\u00fcne\u015f Y\u0131l\u0131n\u0131 365 g\u00fcn, 5 saat, 46 dakika ve 24 saniye olarak \u00f6l\u00e7m\u00fc\u015f olmas\u0131d\u0131r."}
{"_id":220,"title":"Battan\u00ee","text":"Battani'nin Zij ad\u0131 verilen \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131 Johannes Kepler, Tycho Brahe gibi Avrupal\u0131 astronomlar \u00fczerinde b\u00fcy\u00fck bir etki yaratm\u0131\u015ft\u0131r. Nicolaus Copernicus, Zij \u00fc\u00e7 defa Latinceye \u00e7evrilmesine ra\u011fmen, O'ndan yakla\u015f\u0131k 700 y\u0131l \u00f6nce ya\u015fam\u0131\u015f Battani ne yazd\u0131ysa eserlerinde tekrar etmi\u015ftir."}
{"_id":221,"title":"Battan\u00ee","text":"\r\nBattani, Suriye'de Rakka ve vefat etti\u011fi \u015fehir olan \u015eam'da \u00e7al\u0131\u015fmalar yapm\u0131\u015ft\u0131r. Battani, Batlamyus'un baz\u0131 yanl\u0131\u015flar\u0131n\u0131 d\u00fczeltmi\u015f ve yeni G\u00fcne\u015f ve Ay tablolar\u0131nda derlemi\u015ftir. Uzun s\u00fcre bilim d\u00fcnyas\u0131nda otorite olarak kabul edilmi\u015ftir. G\u00fcne\u015f'in enberi hareketlerini ke\u015ffetmi\u015f, g\u00f6k k\u00fcrenin b\u00f6l\u00fcmleri \u00fczerine \u00e7al\u0131\u015fmalar yapm\u0131\u015f ve muhtemelen 5.y\u00fczy\u0131lda ya\u015fam\u0131\u015f olan Hint astronom Aryabhata'dan ba\u011f\u0131ms\u0131z olarak, sin\u00fcs\u00fcn ve k\u0131smi olarak da tanjant\u0131n hesaplamadaki kullan\u0131m\u0131nlar\u0131n\u0131 a\u00e7\u0131klam\u0131\u015f ve b\u00f6ylece modern trigonometrinin temelini atm\u0131\u015ft\u0131r. Battani bunlardan ba\u015fka astronomide, ekinokslar\u0131n devinme hareketlerinin de\u011ferlerini ve ekliptik e\u011fimi \u00e7ok yak\u0131n bir oran bularak hesaplam\u0131\u015ft\u0131r. Battani, tablolar\u0131nda devinim i\u00e7in tekd\u00fcze de\u011ferlendirmeler kullanm\u0131\u015ft\u0131r."}
{"_id":222,"title":"Battan\u00ee","text":"\r\nO'nun en \u00f6nemli \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131 olan Zij ya da ayarl\u0131 astronomik tablolar, Plato Tibirnitus taraf\u0131ndan 1116 y\u0131l\u0131nda De Motu Stellarum olarak Latinceye \u00e7evrilen 57 b\u00f6l\u00fcmden olu\u015fan el-Zij es-Sabi adl\u0131 eseri Avrupa astronomisinde b\u00fcy\u00fck bir etki b\u0131rakm\u0131\u015ft\u0131r. Zij, biraz Hint etkisi g\u00f6r\u00fclen Batlamyus teorisi \u00fczerine bina tesis edilmi\u015ftir. Bu eserin bir yeni bask\u0131s\u0131 1645 y\u0131l\u0131nda Bologna'da ortaya \u00e7\u0131km\u0131\u015ft\u0131r. Plato'nun orijinal el yaz\u0131s\u0131yla yazd\u0131\u011f\u0131 n\u00fcshas\u0131 Vatikan'da; ve Battani taraf\u0131ndan yaz\u0131lm\u0131\u015f bir el yazma tezi ise Escorial Library'de astronomik kronoloji b\u00f6l\u00fcm\u00fcnde muhafaza edilmektedir."}
{"_id":223,"title":"Battan\u00ee","text":"\r\nBattani, matematikte trigonometride g\u00fcn\u00fcm\u00fczde kullan\u0131lan form\u00fcller \u00fcretmi\u015ftir:\r\nAyr\u0131ca sin x = a cos x e\u015fitli\u011fini buldu, form\u00fcl:\r\nBattani, El-Mervezi'nin tanjant fikrini, tanjant ve kotanjant hesaplamalar\u0131 amac\u0131yla denklemler geli\u015ftirmek i\u00e7in konu hakk\u0131ndaki matematiksel tablolar\u0131n\u0131 derleyerek kullanm\u0131\u015ft\u0131r. Bundan ba\u015fka sekant ve kosekant\u0131n i\u015fte\u015f fonksiyonalr\u0131n\u0131 ke\u015ffetmi\u015f ve O'nun g\u00f6lgelerin tablosu olarak adland\u0131rd\u0131\u011f\u0131, kosekantlar hakk\u0131ndaki ilk matematiksel tabloyu, 1'den 90'a kadar her bir dereceyi i\u00e7erecek \u015fekilde haz\u0131rlam\u0131\u015ft\u0131r."}
{"_id":224,"title":"Battan\u00ee","text":"Bat\u0131l\u0131 bilim adamlar\u0131 y\u0131llarca ay\u0131 onun ismiyle and\u0131.\r\nAydaki Albategnius kraterinin ad\u0131 O'nun ad\u0131na ithafen verilmi\u015ftir.\r\n filminde Excelsior-class starship USS Al-Batani NCC-42995 adl\u0131 uzay gemisi Kathryn Janeway'in ilk uzay g\u00f6revi olarak O'nun ad\u0131yla adland\u0131rlm\u0131\u015ft\u0131r.\r\nOrta \u00c7a\u011f bat\u0131 d\u00fcnyas\u0131nda eserleri Latince`ye \u00e7evrilen ilk M\u00fcsl\u00fcman bilim adam\u0131 oldu\r\nYazar Kosta Kortidis \"Malulen Emekli G\u00f6kbilimci H\u00fcseyin \u00c7ineli\" adl\u0131 eserinde el-Battani'ye geni\u015f yer ay\u0131rm\u0131\u015ft\u0131r. Ayn\u0131 oyunda bilimciler satranc\u0131 ad\u0131n\u0131 verdi\u011fi satran\u00e7 tahtas\u0131nda el Battani \"at\" olarak hayat bulmu\u015ftur.\r\n"}
{"_id":225,"title":"S\u00fcleyman Aydan Belen","text":"S\u00fcleyman Aydan Belen (d. 1957, \u0130stanbul), akademisyen, Seramik ve Cam Tasar\u0131m\u0131 alan\u0131nda profes\u00f6r. 2005'den beri Mimar Sinan G\u00fczel Sanatlar \u00dcniversitesi Seramik ve Cam Tasar\u0131m\u0131 B\u00f6l\u00fcm Ba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcrmektedir."}
{"_id":226,"title":"S\u00fcleyman Aydan Belen","text":"== Akademik kariyeri ==\r\n1976\u2019da Ankara Y\u00fckseli\u015f Koleji\u2019nden mezun oldu. 1982\u2019de \u0130DGSA Seramik B\u00f6l\u00fcm\u00fc\u2019nden mezun oldu. 1989\u2019da Mimar Sinan \u00dcniversitesi Sosyal Bilimler Enstit\u00fcs\u00fc Uygulamal\u0131 Sanatlar ASD Seramik-Cam Program\u0131\u2019ndan, \u201cKamusal \u00c7evre S\u0131hhi Tesisat Gere\u00e7leri \u00dczerinde Ara\u015ft\u0131rma, Yeni Tasar\u0131m, Uygulama \u00d6nerileri\u201d adl\u0131 Sanatta Yeterlik \u00c7al\u0131\u015fmas\u0131 ile mezun oldu. 1995\u2019de do\u00e7ent, 2002\u2019de profes\u00f6r oldu. 2005'den bu yana Seramik ve Cam Tasar\u0131m\u0131 B\u00f6l\u00fcm Ba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcrmektedir."}
{"_id":227,"title":"S\u00fcleyman Aydan Belen","text":"== Foto\u011fraf cal\u0131\u015fmalar\u0131 == \r\n1974\u2019den bug\u00fcne, yapt\u0131\u011f\u0131 foto\u011fraf \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131n\u0131 k\u0131sa bir d\u00f6nem \u0130FSAK \u00fcyesi olarak s\u00fcrd\u00fcrd\u00fc. Foto\u011fraflar\u0131 yurt i\u00e7i ve yurt d\u0131\u015f\u0131nda sergilendi ve yay\u0131nland\u0131. 1981\u2019den bug\u00fcne, \u0130stanbul \u00dcniversitesi Edebiyat Fak\u00fcltesi Prehistorya Ana Bilim Dal\u0131 taraf\u0131ndan y\u00fcr\u00fct\u00fclen arkeolojik kaz\u0131larda, seramik restorat\u00f6r\u00fc ve foto\u011fraf\u00e7\u0131 olarak g\u00f6rev almaktad\u0131r.\r\n"}
{"_id":228,"title":"Makina ve Kimya End\u00fcstrisi Kurumu","text":"Makina ve Kimya End\u00fcstrisi Kurumu (k\u0131saca MKEK veya MKE), T\u00fcrk Silahl\u0131 Kuvvetlerinin her t\u00fcrl\u00fc silah, m\u00fchimmat, roket, ara\u00e7 ve gere\u00e7 ihtiya\u00e7lar\u0131n\u0131 kar\u015f\u0131layan devlet kurulu\u015fudur. Uzun s\u00fcre MKE k\u0131saltmas\u0131n\u0131 kullanm\u0131\u015ft\u0131r. Osmanl\u0131 \u0130mparatorlu\u011fu'nda bu kurum \"Tophane-i H\u00fcmayun\" ad\u0131yla hizmet vermekteydi. 1921 y\u0131l\u0131nda \"Askeri Fabrikalar\u0131 Umum M\u00fcd\u00fcrl\u00fc\u011f\u00fc\" haline d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcr\u00fclm\u00fc\u015ft\u00fcr, daha sonra ise \"Makina Kimya End\u00fcstrisi Kurumu\" ad\u0131n\u0131 alm\u0131\u015ft\u0131r. 01 Ocak 2016 itibar\u0131yla 5548 personeli olan Kurum, D\u00fcnya'da 40'tan fazla \u00fclkeye ihracat yapmaktad\u0131r. 2011 senesinde kurumun k\u00e2r oran\u0131 bir \u00f6nceki seneye g\u00f6re %180'lik bir art\u0131\u015f ile 165 milyon lira olmu\u015ftur. \u0130statistiklere g\u00f6re kurumun 2011 y\u0131l\u0131nda en fazla silah satt\u0131\u011f\u0131 \u00fclke ise Suudi Arabistan'd\u0131r."}
{"_id":229,"title":"Makina ve Kimya End\u00fcstrisi Kurumu","text":"De\u011fi\u015fik unvan ve stat\u00fcler alt\u0131nda 15. y\u00fczy\u0131l Osmanl\u0131 \u0130mparatorlu\u011fu d\u00f6nemine kadar inebilen tarihi bir ge\u00e7mi\u015fe sahip olan kurumun temelleri Fatih Sultan Mehmet'in Top D\u00f6k\u00fcm Tesislerini kurdurmas\u0131yla at\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. 15.Y\u00fczy\u0131l\u0131n ikinci yar\u0131s\u0131ndan ba\u015flayarak Tophane-i Amire, 1832-1908 y\u0131llar\u0131 aras\u0131nda Tophane M\u00fc\u015firli\u011fi, 1908'den itibaren Harbiye Nezareti b\u00fcnyesinde s\u00fcrd\u00fcr\u00fclen Osmanl\u0131 silah sanayi; \u0130mparatorlu\u011fun \u00e7\u00f6kmesi ile \u0130stanbul\u2019dan ka\u00e7\u0131r\u0131lan bir k\u0131s\u0131m tezg\u00e2h, te\u00e7hizat, malzeme ve ustalarla, 1921 y\u0131l\u0131nda Atat\u00fcrk\u2019\u00fcn direktifi ile Kurtulu\u015f Sava\u015f\u0131 s\u0131ras\u0131nda Ulusal Ba\u011f\u0131ms\u0131zl\u0131k hareketinin i\u00e7erisinde yer alm\u0131\u015ft\u0131r. 1919-1923 d\u00f6neminin ard\u0131ndan ise Askeri Fabrikalar Umum M\u00fcd\u00fcrl\u00fc\u011f\u00fc kurulmu\u015ftur. Merkezi Ankara'da olan bu olu\u015fum, \u0130stanbul, K\u0131r\u0131kkale ve yurdun bir\u00e7ok k\u00f6\u015fesinde yer alan kurulu\u015flarla, Cumhuriyet y\u00f6netiminin sanayi yap\u0131lanmas\u0131n\u0131n temel ta\u015flar\u0131ndan biri olmu\u015ftur."}
{"_id":230,"title":"Makina ve Kimya End\u00fcstrisi Kurumu","text":"Kurum, de\u011fi\u015fen D\u00fcnya ve T\u00fcrkiye ko\u015fullar\u0131, \u00fcretim\/pazarlama anlay\u0131\u015f\u0131ndaki de\u011fi\u015fmeler ve geli\u015fmeler ile NATO\u2019ya giri\u015fimi sonucu hali haz\u0131rdaki kapasiteyi daha etkin ve verimli kullanabilmek amac\u0131yla; 8 Mart 1950 tarihinde 5591 say\u0131l\u0131 kanunla sermayesinin tamam\u0131 devlet taraf\u0131ndan kar\u015f\u0131lanan t\u00fczel ki\u015fili\u011fe sahip Makina ve Kimya End\u00fcstrisi Kurumu ad\u0131 ile yeniden te\u015fkilatlanm\u0131\u015ft\u0131r. Zaman i\u00e7inde gerek yurt i\u00e7i, gerekse yurt d\u0131\u015f\u0131ndan al\u0131nan \u00f6nemli sipari\u015fler sonucunda ula\u015ft\u0131\u011f\u0131 ekonomik g\u00fcc\u00fc \u00e7ok iyi kullanan MKE, Savunma Sanayinin \u00e7e\u015fitli alanlar\u0131nda yat\u0131r\u0131mlar\u0131n\u0131 ger\u00e7ekle\u015ftirerek 18 b\u00fcy\u00fck fabrika, 18000 kalifiye personel gibi bir b\u00fcy\u00fckl\u00fc\u011fe ula\u015fma ba\u015far\u0131s\u0131n\u0131 g\u00f6stermi\u015f ve \u00e7ok \u00f6nemli hizmetlerine y\u0131llarca devam etmi\u015ftir."}
{"_id":231,"title":"Makina ve Kimya End\u00fcstrisi Kurumu","text":"Uzun bir s\u00fcre y\u00fcr\u00fcrl\u00fckte kalan bu kanun, 1983 tarihli ve 105 say\u0131l\u0131 Makina ve Kimya End\u00fcstrisi Kurumu Kurulu\u015fu Hakk\u0131nda Kanun H\u00fckm\u00fcnde Kararname ile y\u00fcr\u00fcrl\u00fckten kald\u0131r\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Kurum daha sonra b\u00fct\u00fcn K\u0130T\u2019leri tek \u00e7at\u0131 alt\u0131nda toplayan ve 18 Haziran 1984 tarihinde \u00e7\u0131kar\u0131lan 233 say\u0131l\u0131 \u201cKamu \u0130ktisadi Te\u015febb\u00fcsleri Hakk\u0131nda KHK\u201d kapsam\u0131na al\u0131nm\u0131\u015ft\u0131r. Halen 233 say\u0131l\u0131 KHK ve bu KHK\u2019ya dayan\u0131larak 1984 y\u0131l\u0131nda \u00e7\u0131kar\u0131lan \u201cMKE Kurumu Ana Stat\u00fcs\u00fc\u201d \u00e7er\u00e7evesinde faaliyetini s\u00fcrd\u00fcren, sorumlulu\u011fu 300 Milyon TL olan sermayesi ile s\u0131n\u0131rl\u0131, tamamen bir ticari kurulu\u015f gibi karl\u0131l\u0131k ve verimlilik esas al\u0131narak faaliyetini s\u00fcrd\u00fcren ve ana g\u00f6revi T\u00fcrk Silahl\u0131 Kuvvetleri'nin her \u00e7e\u015fit silah, m\u00fchimmat, roket, harp ara\u00e7 ve gere\u00e7 ihtiyac\u0131n\u0131 kar\u015f\u0131lamak olan kurumda; zaman i\u00e7inde T\u00fcrkiye end\u00fcstrisi ve ekonomisindeki geli\u015fmeler paralelinde organizasyon de\u011fi\u015fiklikleri yap\u0131lm\u0131\u015f olup g\u00fcn\u00fcm\u00fcz itibar\u0131yla Kurum faaliyetlerini, T\u00fcrkiye Cumhuriyeti Mill\u00ee Savunma Bakanl\u0131\u011f\u0131 ile ili\u015fkilendirilmi\u015f olarak 10 Fabrika, 2 \u0130\u015fletme M\u00fcd\u00fcrl\u00fc\u011f\u00fcnde \u00e7al\u0131\u015fan yakla\u015f\u0131k 6000 personel ile y\u00fcr\u00fctmektedir."}
{"_id":232,"title":"Makina ve Kimya End\u00fcstrisi Kurumu","text":"MKE Kurumu, \u0130stanbul Sanayi Odas\u0131 taraf\u0131ndan her y\u0131l yay\u0131mlanan T\u00fcrkiye'nin en b\u00fcy\u00fck 500 sanayi kurulu\u015fu aras\u0131nda 2015 y\u0131l\u0131 itibar\u0131yla 130. s\u0131radad\u0131r."}
{"_id":233,"title":"Makina ve Kimya End\u00fcstrisi Kurumu","text":"K\u0131r\u0131kkale Tabanca\r\nCanik"}
{"_id":234,"title":"Makina ve Kimya End\u00fcstrisi Kurumu","text":"MKEK MPT\r\nMKE T-50\r\nMKEK HK-33E\r\nG3A3\r\n"}
{"_id":235,"title":"Makina ve Kimya End\u00fcstrisi Kurumu","text":"MKEK T94\r\nMp 5"}
{"_id":236,"title":"Makina ve Kimya End\u00fcstrisi Kurumu","text":"MKEK JNG90 (BORA-12)\r\nMKEK T-12\r\n"}
{"_id":237,"title":"Makina ve Kimya End\u00fcstrisi Kurumu","text":"MKEK T40"}
{"_id":238,"title":"Hoca Sadeddin Efendi","text":"Hoca Sadeddin Efendi (1536\/7, \u0130stanbul - 1599, \u0130stanbul), T\u00fcrk tarih\u00e7i, \u015feyh\u00fclislam ve m\u00fcderris."}
{"_id":239,"title":"Hoca Sadeddin Efendi","text":"I. Selim'in Nedimi Hasan Can'\u0131n o\u011flu olarak 1536\/37 y\u0131l\u0131nda \u0130stanbul'da do\u011fdu. \u0130yi bir e\u011fitim g\u00f6rd\u00fc, ilmiye s\u0131n\u0131f\u0131na girerek 1556 ila 1573 y\u0131llar\u0131 aras\u0131nda m\u00fcderrislik yapt\u0131. Manisa'da bulunan \u015eehzade Murad'\u0131n (III. Murad) hocal\u0131\u011f\u0131 ile g\u00f6revlendirilmesi sonraki y\u0131llarda h\u0131zla y\u00fckselmesine yard\u0131mc\u0131 oldu. 1574 y\u0131l\u0131nda III. Murad'\u0131n tahta \u00e7\u0131kmas\u0131 ile birlikte Hace-i Sultani s\u0131fat\u0131yla devlet i\u015flerinde etkili oldu. Bu s\u0131fat\u0131n\u0131 daha sonra tahta \u00e7\u0131kan III. Mehmed'in d\u00f6neminde de koruyarak padi\u015fah \u00fczerinde n\u00fcfuzu sayesinde i\u00e7 ve d\u0131\u015f siyasette etkin rol oynad\u0131. 1596 y\u0131l\u0131nda Ha\u00e7ova Sava\u015f\u0131nda padi\u015fah\u0131 sava\u015f alan\u0131ndan ayr\u0131lmamas\u0131na ikna ederek Ha\u00e7ova Zaferinin kazan\u0131lmas\u0131nda \u00f6nemli ve etkin rol oynad\u0131. Ha\u00e7ova Sava\u015f\u0131nda yararl\u0131l\u0131\u011f\u0131 g\u00f6r\u00fclen Cigalazade Yusuf Sinan Pa\u015fa'n\u0131n sadrazaml\u0131\u011fa getirilmesini sa\u011flad\u0131. Ancak \u00f6nceki sadrazam \u0130brahim Pa\u015fa'y\u0131 tutan valide Safiye Sultan'\u0131n etkisiyle g\u00f6zden d\u00fc\u015ft\u00fc. S\u00fcrg\u00fcne g\u00f6nderilmekten g\u00fc\u00e7l\u00fckle kurtulabildi ve devlet i\u015flerine kar\u0131\u015fmamas\u0131 ko\u015fuluyla \u0130stanbul'da kalmas\u0131na izin verildi. Bu s\u00fcre\u00e7te 1598 y\u0131l\u0131nda \u015feyh\u00fclislam Bostanzade Mehmed Efendi'nin \u00f6l\u00fcm\u00fc \u00fczerine kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kmalar olmas\u0131na kar\u015f\u0131n \u015feyh\u00fclislaml\u0131\u011fa getirildi. 1598 y\u0131l\u0131nda \u015feyh\u00fclislam olarak g\u00f6revlendirilmesine kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kan sadrazam Had\u0131m Hasan Pa\u015fa'y\u0131 padi\u015faha g\u00f6revden ald\u0131rtarak idam edilmesini sa\u011flad\u0131. Sonras\u0131nda sadrazaml\u0131\u011fa s\u0131ras\u0131yla gelmesini sa\u011flad\u0131\u011f\u0131 Cerrah Mehmed Pa\u015fa ve Damat \u0130brahim Pa\u015fa \u00fczerinde etkili olarak yer yer devlet i\u015flerine m\u00fcdahalelerde de bulundu."}
{"_id":240,"title":"Hoca Sadeddin Efendi","text":"\u015eeyh\u00fclislam olarak fetva yaz\u0131m\u0131nda b\u00fcy\u00fck yetenek g\u00f6sterdi. \u015eeyh\u00fclislaml\u0131\u011f\u0131 ve m\u00fcderrisli\u011fi d\u0131\u015f\u0131nda as\u0131l \u00fcn\u00fcn\u00fc Hoca Tarihi olarak da an\u0131lan Tac \u00fct-tevarih isimli yap\u0131t\u0131yla kazand\u0131. Ayr\u0131ca padi\u015fah III. Murad'\u0131n emri ile Molla Muslihittin Lari'nin iki eseri ile Abd\u00fclkadir Geylani'nin Menak\u0131b\u0131n\u0131 T\u00fcrk\u00e7eye terc\u00fcme etti."}
{"_id":241,"title":"Hoca Sadeddin Efendi","text":"B\u00fcy\u00fck o\u011flu Mehmed Efendi hen\u00fcz olduk\u00e7a gen\u00e7ken Mekke Kad\u0131s\u0131 ve hemen ard\u0131ndan \u0130stanbul Kad\u0131s\u0131 tayin edildi. \u0130ki ay kadar sonra da Anadolu Kazaskeri oldu; bu tarihte 29 ya\u015f\u0131nda idi. Di\u011fer o\u011flu Esad Efendi medreseden birdenbire Edirne Kad\u0131l\u0131\u011f\u0131na ge\u00e7ti ve arkas\u0131nda \u0130stanbul'a kad\u0131 oldu, hen\u00fcz 25 ya\u015f\u0131nda idi. Bu atamalarla hakiki alimler geri planda kalm\u0131\u015f; \u015eeyh\u00fclislam, kazasker, padi\u015fah hocas\u0131 gibi \u00f6nde gelenlerin \u00e7ocuklar\u0131 iyi mevkiilere gelir olmu\u015ftur. Mezar\u0131 Ey\u00fcpsultan semtinde, Sa\u00e7l\u0131 Abd\u00fclkadir Efendi Cami haziresindedir."}
{"_id":242,"title":"Hoca Sadeddin Efendi","text":"== Yap\u0131tlar\u0131 ==\r\nTelif ve terc\u00fcme olarak:\r\nTac \u00fct-tevarih (Telif - kurulu\u015fundan I. Selim'in \u00f6l\u00fcm\u00fcne kadar Osmanl\u0131 Tarihi)\r\nSelimname (Telif - Babas\u0131 Hasan Can'\u0131n anlat\u0131klar\u0131na g\u00f6re)\r\nMolla Muslihittin Lari - Mir-\u00e2t \u00fcl-edv\u00e2r (Fars\u00e7adan T\u00fcrk\u00e7eye terc\u00fcme yapt\u0131)\r\nMolla Muslihittin Lari - Mirkat \u00fcl-ahb\u00e2r (Fars\u00e7adan T\u00fcrk\u00e7eye terc\u00fcme yapt\u0131)\r\nAbd\u00fclkadir Geylani - Menak\u0131b (T\u00fcrk\u00e7eye terc\u00fcme yapt\u0131)"}
{"_id":243,"title":"H\u00e2rizm\u00ee","text":"\u00e2rizm\u00ee () ya da tam ad\u0131yla Eb\u00fb Ca'fer Muhammed bin M\u00fbs\u00e2 el-H\u00e2rizm\u00ee, (d. 780, Harezm - \u00f6. 850, Ba\u011fdat), Matematik, g\u00f6kbilim, co\u011frafya ve algoritma alanlar\u0131nda \u00e7al\u0131\u015fm\u0131\u015f Fars bilim insan\u0131. H\u00e2rizm\u00ee 780 y\u0131l\u0131nda Harezm b\u00f6lgesinin Hive \u015fehrinde d\u00fcnyaya gelmi\u015ftir. 850 y\u0131l\u0131nda Ba\u011fdat'ta vefat etmi\u015ftir.\r\n\r\nHint rakamlar\u0131 \u00fczerine yapt\u0131\u011f\u0131 \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131n Latince \u00e7evirileri ondal\u0131k konumsal say\u0131 sistemini 12. y\u00fczy\u0131lda bat\u0131 d\u00fcnyas\u0131na tan\u0131tm\u0131\u015ft\u0131r. El-Harezm\u012b'nin Tamamlama ve Dengeleme ile Hesaplamaya Dair \u00d6zl\u00fc Kitab\u0131 do\u011frusal ve ikinci dereceden denklemlerin ilk sistematik \u00e7\u00f6z\u00fcm\u00fcn\u00fc sunmu\u015ftur. Cebiri ba\u011f\u0131ms\u0131z bir disiplin olarak \u00f6\u011freten, \"indirgeme\" ve \"dengeleme\" (denklemin farkl\u0131 taraflar\u0131ndaki benzer terimlerin ayn\u0131 tarafa al\u0131narak sadele\u015ftirilmesi) y\u00f6ntemlerini tan\u0131tan ilk ki\u015fi oldu\u011fu i\u00e7in, Harezmi cebrin atas\u0131 ya da kurucusu olarak tan\u0131mlanm\u0131\u015ft\u0131r. Cebir alan\u0131ndaki \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131, 16. y\u00fczy\u0131la kadar Avrupa \u00fcniversitelerinde temel matematik ders kitab\u0131 olarak kullan\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r.\r\nBatlamyus\u2019un \u201cCo\u011frafya\u201d isimli yap\u0131t\u0131n\u0131 g\u00f6zden ge\u00e7irerek d\u00fczenlemi\u015f, astronomi ve astroloji alan\u0131nda \u00e7al\u0131\u015fmalar yapm\u0131\u015ft\u0131r. \r\nBaz\u0131 kelimeler el-Harezm\u012b'nin matemati\u011fe olan katk\u0131lar\u0131n\u0131n \u00f6nemini yans\u0131t\u0131r. \u201cCebir\u201d kelimesi ikinci dereceden denklemleri \u00e7\u00f6zmek i\u00e7in kulland\u0131\u011f\u0131 iki i\u015flemden biri olan el-cebirden t\u00fcremi\u015ftir. Algoritma kelimesi ise isminin Latin bi\u00e7imi olan Algoritmi\u2019den gelmektedir.Ayr\u0131ca ismi her ikisi de basamak anlam\u0131na gelen, (\u0130spanyolca) guarismo ve (Portekizce) algarismo kelimelerinin k\u00f6kenini olu\u015fturur.\r\n"}
{"_id":244,"title":"H\u00e2rizm\u00ee","text":"== Hayat\u0131 ==\r\n\r\nEl-Harezmi'nin hayat\u0131na dair kesin olarak bilinen ayr\u0131nt\u0131 az say\u0131dad\u0131r. \u0130ranl\u0131 bir ailede B\u00fcy\u00fck Horasan\u2019\u0131n Harezm \u015fehrinde (modern Hive,Harezm b\u00f6lgesi,\u00d6zbekistan) do\u011fmu\u015ftur. 780 y\u0131l\u0131nda do\u011fdu\u011fu baz\u0131 kaynaklarda ge\u00e7se de bu kesin de\u011fildir.\r\n \r\nMuhammed ibn El-Tabari ona ismini Mu\u1e25ammad ibn Musa el-Harezmi el-Majusi el-Kurtubal\u0131(\u0645\u062d\u0645\u062f \u0628\u0646 \u0645\u0648\u0633\u0649 \u0627\u0644\u062e\u0648\u0627\u0631\u0632\u0645\u064a\u0651 \u0627\u0644\u0645\u062c\u0648\u0633\u0640\u064a\u0651 \u0627\u0644\u0642\u0637\u0631\u0628\u0651\u0640\u0644\u064a\u0651) olarak verir. \u00d6te yandan ismindeki Kurtubal\u0131 s\u0131fat\u0131, onun Ba\u011fdat'taki bir ba\u011fc\u0131l\u0131k b\u00f6lgesi olan Kurtuba\u2019dan (Qatrabbul) gelmi\u015f olabilece\u011fine i\u015faret eder. Ancak Rashed ba\u015fka bir g\u00f6r\u00fc\u015f ileri s\u00fcrmektedir:\r\n\r\nTabari\u2019nin ikinci al\u0131nt\u0131s\u0131 olan \u201cMuhammad ibn M\u016bsa al-Khw\u0101rizm\u012b and al-Maj\u016bsi al-Qutrubbulli,\"y\u0131 okuyabilmak i\u00e7in bu d\u00f6nem \u00fczerine uzman bir filolog olmaya gerek yoktur. \u201cal-Khw\u0101rizm\u012b\u201d ve \u201cal-Maj\u016bsi al-Qutrubbulli\u201d aras\u0131nda ilk kopyalarda atlanm\u0131\u015f olan, \u201cve\u201d anlam\u0131na gelen \u201cwa\u201d harfi (Arap\u00e7a '\u0648', birle\u015fme i\u00e7in kullan\u0131lan) bize iki ayr\u0131 ki\u015fi olduklar\u0131n\u0131 g\u00f6serir.E\u011fer Harezmi\u2019nin ki\u015fili\u011fine ili\u015fkin bir dizi hata yap\u0131lmam\u0131\u015f olsayd\u0131 de\u011finmeye de\u011fer olmazd\u0131.\r\n\r\nToomer, el-Harezmi\u2019nin dini g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fc ile ilgili \u015f\u00f6yle yazmaktad\u0131r:\r\nEl-Tabari taraf\u0131ndan kendisine verilen bir ba\u015fka s\u0131fat olan \"al-Maj\u016bs\u012b\", onun eski Zerd\u00fc\u015ft dinine ba\u011fl\u0131 oldu\u011funa i\u015faret etmektedir. O zamanlarda \u0130ranl\u0131 bir insan i\u00e7in ger\u00e7ek olamas\u0131 \u00e7ok muhtemel olan bu g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcn aksine, Harezmi\u2019nin Cebir adl\u0131 eserinde yazd\u0131\u011f\u0131 dindar \u00f6ns\u00f6z sebebiyle onun asl\u0131nda S\u00fcnni bir M\u00fcsl\u00fcman oldu\u011funu g\u00f6stermektedir.Bu sebeple yaln\u0131zca gen\u00e7li\u011finde Zerd\u00fc\u015ft olmas\u0131 muhtemeldir.\r\nIbn el-Ned\u012bm\u2019in Kit\u0101b al-Fihrist adl\u0131 eseri Harezmi\u2019nin k\u0131sa bir biyografisiyle birlikte yapt\u0131\u011f\u0131 \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131n bir listesini i\u00e7ermektedir. El-Harezmi \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131n\u0131n \u00e7o\u011funu 813 ile 833 y\u0131llar\u0131 aras\u0131nda ger\u00e7ekle\u015ftirmi\u015ftir. M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n \u0130ran\u2019\u0131 fethinden sonra, Ba\u011fdat bilimsel \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131n ve ticaretin merkezi oldu ve bi\u00e7ok t\u00fcccar ve bilim adam\u0131 Harezmi gibi Ba\u011fdat\u2019a seyahat ettiler. Harezmi, halife El-Memun taraf\u0131ndan ba\u011fdat\u2019da in\u015fa edilmi\u015f Bilgelik Evi\u2019nde bilim adam\u0131 olarak Yunanca ve Sanskrit\u00e7e bilimsel el yazmalar\u0131n\u0131n terc\u00fcmesini de i\u00e7eren bilim ve matematik alanlar\u0131nda \u00e7al\u0131\u015fmalar yapm\u0131\u015ft\u0131r. Douglas Morton Dunlop, Harezmi\u2019nin asl\u0131nda \u00fc\u00e7 Ban\u016b M\u00fbs\u0101'dan en b\u00fcy\u00fc\u011f\u00fc olan Mu\u1e25ammad ibn M\u00fbs\u0101 ibn Sh\u0101kir ile ayn\u0131 ki\u015fi olabilece\u011fi g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcndedir.\r\n\r\nHorasan b\u00f6lgesinde bulunan Harezm'de temel e\u011fitimini alan Harezmi, gen\u00e7li\u011finin ilk y\u0131llar\u0131nda Ba\u011fdat'taki ileri bilim atmosferinin varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 \u00f6\u011frenir. \u0130lm\u00ee konulara merakl\u0131 olan Harezmi bu konularda \u00e7al\u0131\u015fma idealini ger\u00e7ekle\u015ftirmek i\u00e7in Ba\u011fdat'a gelir ve yerle\u015fir. Devrinde bilginleri himayesi ile me\u015fhur olan Abbasi halifesi Mem'un Harezmi'deki ilim kabiliyetinden haberdar olunca onu kendisi taraf\u0131ndan Antik M\u0131s\u0131r, Mezopotamya, Yunan ve Hint medeniyetlerine ait eserlerle zenginle\u015ftirilmi\u015f Ba\u011fdat Saray K\u00fct\u00fcphanesi'nin idaresinde g\u00f6revlendirilir.\r\n"}
{"_id":245,"title":"H\u00e2rizm\u00ee","text":"==\u00c7al\u0131\u015fmalar\u0131 ==\r\nEl-Harezm\u012b'nin matematik, co\u011frafya, astronomi ve haritac\u0131l\u0131\u011fa katk\u0131s\u0131, cebir ve trigonometride yenili\u011fin temelini olu\u015fturdu. Do\u011frusal ve ikinci dereceden denklemleri \u00e7\u00f6zmeye y\u00f6nelik sistematik yakla\u015f\u0131m\u0131yla cebrin ortaya \u00e7\u0131kmas\u0131na neden olan kitab\u0131n\u0131n ba\u015fl\u0131\u011f\u0131 \u015f\u00f6yledir, \u201cTamamlama ve Dengeleme ile Hesaplama \u00dczerine \u00d6zl\u00fc Kitap\u201d.\r\n\r\n820 y\u0131l\u0131nda Harezmi taraf\u0131ndan yaz\u0131lm\u0131\u015f olan \u201cHint Rakamlar\u0131yla Hesaplama \u00dczerine\u201d isimli kitap Hint-Arap rakam sisteminin Ortado\u011fu ve Avrupa'ya yay\u0131lmas\u0131n\u0131n ana sebebidir. Laticeye Algoritmi de numero Indorum olarak \u00e7evrilmi\u015ftir. \r\n\u00c7al\u0131\u015fmalar\u0131ndan baz\u0131lar\u0131 Fars ve Babillerin astronomisi, Hint say\u0131lar\u0131 ve Yunan matemati\u011fi \u00fczerine kuruludur.\r\nHarezmi, Batlamyus\u2019un Afrika ve Orta Do\u011fu'yla ilgili verilerini sistematize etti ve d\u00fczeltti.\r\n\r\nBir di\u011fer \u00f6nemli kitap olan Kitab surat al-ard (D\u00fcnya\u2019n\u0131n g\u00f6r\u00fcn\u00fc\u015f\u00fc; Co\u011frafya olarak terc\u00fcme edildi), Batlamyus\u2019un Co\u011frafyas\u0131\u2019ndaki yerlerin koordinatlar\u0131n\u0131 temel almakla birlikte, Akdeniz, Asya ve Afrika i\u00e7in var olan de\u011ferleri geli\u015ftirerek sunmu\u015ftur.\r\nHalife el-Memun taraf\u0131ndan d\u00fcnyan\u0131n \u00e7evresini belirlemek ve bir d\u00fcnya haritas\u0131 haz\u0131rlamak i\u00e7in g\u00f6revlendilen 70 kadar co\u011frafyac\u0131ya e\u015flik edip ve projeye yard\u0131m etmi\u015ftir.\r\n\r\n12. y\u00fczy\u0131lda eserlerinin Latince \u00e7evirileri vas\u0131tas\u0131yla Avrupa'ya yay\u0131lmas\u0131yla birlikte Avrupa'da matemati\u011fin geli\u015fimi \u00fczerinde derin bir etkisi olmu\u015ftur.\r\n"}
{"_id":246,"title":"H\u00e2rizm\u00ee","text":"== Cebir alan\u0131ndaki \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 ==\r\nTamamlama ve Dengeleme ile Hesaplama \u00dczerine \u00d6zl\u00fc Kitap (Arap\u00e7a: \u0627\u0644\u0643\u062a\u0627\u0628 \u0627\u0644\u0645\u062e\u062a\u0635\u0631 \u0641\u064a \u062d\u0633\u0627\u0628 \u0627\u0644\u062c\u0628\u0631 \u0648\u0627\u0644\u0645\u0642\u0627\u0628\u0644\u0629 al-Kit\u0101b al-mukhta\u1e63ar f\u012b \u1e25is\u0101b al-jabr wal-muq\u0101bala) 820 y\u0131l\u0131 dolaylar\u0131nda yaz\u0131lm\u0131\u015f bir matematik kitab\u0131d\u0131r. Bu kitap ticaret,\u00f6l\u00e7\u00fcm ve yasal miras alanlar\u0131nda, \u00e7ok geni\u015f yelpazedeki problemlerin \u00e7\u00f6z\u00fcm\u00fc i\u00e7in \u00f6rnekler ve uygulamalarla dolu pop\u00fcler bir hesaplama \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131 olarak halife el-Memun\u2019un te\u015fviki ile yaz\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. \u201cCebir\u201d terimi bu kitapta tan\u0131mlanan temel i\u015flemlerden biri olan denklemlerden gelmektedir. ( al-jabr, manas\u0131 \"restorasyon\" d\u0131r, terimlerin birle\u015ftirilmesi veya sadele\u015ftirilmesi i\u00e7in denklemin her iki taraf\u0131na bir say\u0131 eklenmesi anlam\u0131na gelir). Bu eser ayn\u0131 zamanda do\u011fu ve bat\u0131n\u0131n ilk m\u00fcstakil cebir kitab\u0131 olma \u00f6zelli\u011fini ta\u015f\u0131maktad\u0131r. Bu kitap Robert of Chester (Segovia, 1145) ve daha sonra Gerard of Cremona taraf\u0131ndan Latinceye \u00e7evrilmi\u015ftir. \u00d6zg\u00fcn bir Arap\u00e7a kopyas\u0131 Oxford'da bulunmaktad\u0131r ve F. Rosen taraf\u0131ndan 1831 y\u0131l\u0131nda terc\u00fcme edilmi\u015ftir. Latince bir \u00e7evirisi Cambridge'de muhafaza edilmektedir.\r\n\r\nMatematik alan\u0131ndaki \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 cebirin temelini olu\u015fturmu\u015ftur. Bir d\u00f6nem bulundu\u011fu Hindistan\u2019da say\u0131lar\u0131 ifade etmek i\u00e7in harfler ya da heceler yerine basamakl\u0131 say\u0131 sisteminin kullan\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131 saptam\u0131\u015ft\u0131r. Harezm\u00ee'nin bu konuda yazd\u0131\u011f\u0131 kitab\u0131n Algoritmi de numero Indorum ad\u0131yla Latinceye terc\u00fcme edilmesi sonucu, sembollerden olu\u015fan bu sistem ve s\u0131f\u0131r, 12. y\u00fczy\u0131lda bat\u0131 d\u00fcnyas\u0131na sunulmu\u015ftur. Hesab-\u00fcl Cebir vel-Mukabele adl\u0131 kitab\u0131, matematik tarihinde, birinci ve ikinci dereceden denklemlerin sistematik \u00e7\u00f6z\u00fcmlerinin yer ald\u0131\u011f\u0131 ilk eserdir. Bu nedenle Harezm\u00ee (Diophantus ile birlikte) \"Cebir'in babas\u0131\" olarak da bilinir. \u0130ngilizcedeki \"algebra\" ve bunun T\u00fcrk\u00e7edeki kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 olan \"cebir\" s\u00f6zc\u00fc\u011f\u00fc, Harezm\u00ee'nin kitab\u0131ndaki ikinci dereceden denklemleri \u00e7\u00f6zme y\u00f6ntemlerinden biri olan \"el-cebr\"den gelmektedir.\r\n\r\nHarezmi s\u0131f\u0131r rakam\u0131n\u0131 (0) ve x bilinmeyenini kulland\u0131\u011f\u0131 bilinen ilk ki\u015fidir.\r\n\r\n\u0130kinci dereceye kadar polinom denklemlerinin \u00e7\u00f6z\u00fclmesinin kapsaml\u0131 bir hesab\u0131n\u0131 sa\u011flam\u0131\u015ft\u0131r ve terimleri bir denklemin di\u011fer taraf\u0131na aktarmaya istinaden, di\u011fer bir deyi\u015fle denklemin z\u0131t taraflar\u0131ndaki benzer terimleri iptal etmek olan, \u201cindirgeme\u201d ve \u201cdengeleme\u201d temel metodlar\u0131n\u0131 ele alm\u0131\u015ft\u0131r.\r\n\r\nEl-Harezm\u012b'nin do\u011frusal ve ikinci dereceden denklemleri \u00e7\u00f6zme y\u00f6ntemi, denklemi alt\u0131 standart formdan birine indirgeyerek ba\u015flar.\r\n\r\nKarelerin k\u00f6klere e\u015fitlenmesi (ax2 = bx)\r\nKarelerin say\u0131ya e\u015fitlenmesi (ax2 = c)\r\nK\u00f6klerin say\u0131ya e\u015fitlenmesi (bx = c)\r\nKarelerin ve k\u00f6klerin say\u0131ya e\u015fitlenmesi (ax2 + bx = c)\r\nKarelerin ve say\u0131 k\u00f6klere e\u015fitlenmesi (ax2 + c = bx)\r\nK\u00f6klerin ve say\u0131 karelere e\u015fitlenmesi (bx + c = ax2)\r\n\r\nKarenin katsay\u0131s\u0131n\u0131 b\u00f6lme ve al-jabr (Arap\u00e7a: \u0627\u0644\u062c\u0628\u0631\u200e \"d\u00fczenleme\" or \"tamamlama\") ve al-muq\u0101bala (\u201cdengeleme\u201d) i\u015flemleri.Cebir, denklemin her bir yan\u0131na ayn\u0131 de\u011feri ekleyerek negatif birimleri, k\u00f6kleri ve kareleri kald\u0131rma i\u015flemidir. \u00d6rne\u011fin, x2 = 40x\u22124x2 denklemi 5x2 = 40x 'e d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcr\u00fcl\u00fcr. Al-Muq\u0101bala, ayn\u0131 t\u00fcrden terimleri denklemin ayn\u0131 taraf\u0131na getirme i\u015flemidir. \u00d6rne\u011fin, x2+14 = x+5 denklemi x2+9 = x halini al\u0131r.\r\n\r\nYukar\u0131daki g\u00f6sterimler, kitab\u0131n ele ald\u0131\u011f\u0131 problem t\u00fcrleri i\u00e7in modern matematiksel g\u00f6sterimi kullan\u0131r. Ancak Harezmi\u2019nin zaman\u0131nda bu matematiksel ifadelerin b\u00fcy\u00fck \u00e7o\u011funlu\u011fu hen\u00fcz bulunmam\u0131\u015ft\u0131, bu sebepten dolay\u0131 problemleri ve \u00e7\u00f6z\u00fcmlerini sunmak i\u00e7in basit metinler kullanmak zorunda kald\u0131. \u00d6rne\u011fin bir problemle ilgili \u015f\u00f6yle yazm\u0131\u015ft\u0131r (1831 deki bir \u00e7eviriden)\r\nBu i\u015flem \u201c\u015fey\u201d (\u0634\u064a\u0621 shay\u02be) yerine modern g\u00f6sterim olan \u201cx\u201d ifadesi kullan\u0131larak \u015fu ad\u0131mlar izlenerek yap\u0131l\u0131r;\r\nDenklemin k\u00f6kleri 'p' ve 'q' olsun, sonra , ve\r\n\r\nDolay\u0131s\u0131yla k\u00f6klerden biri \u015fu \u015fekildedir:\r\nEbu Hanife Dinever\u00ee, Ebu Kamil \u015e\u00fcca bin Aslam, Ebu Mu\u1e25ammad el-Adli, Ab\u016b Y\u016bsuf al-Mi\u1e63\u1e63\u012b\u1e63\u012b, Abd\u00fclhamid \u0130bni T\u00fcrk, Sind ibn Ali-Musa, Sahl ibn Bi\u0161r ve \u015eerafeddin al-Tusi\u2019ninde ralar\u0131nda bulundu\u011fu birka\u00e7 yazar da Kit\u0101b al-jabr wal-muq\u0101bala ad\u0131yla metinler yay\u0131nlam\u0131\u015flard\u0131r.\r\nJ. J. O'Conner ve E. F. Robertson, MacTutor History of Mathematics archive\u2019 \u015f\u00f6yle yazm\u0131\u015flard\u0131r:\r\nR. Rashed ve Angela Armstrong \u015f\u00f6yle yazar:\r\n==Aritmetik ==\r\nHarezmi\u2019nin ikinci temel \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131 orijinal Arap\u00e7as\u0131 kaybolmu\u015f fakat Latin terc\u00fcmesi g\u00fcn\u00fcm\u00fcze ula\u015fm\u0131\u015f olan aritmetik konusu \u00fczerineydi. Bu terc\u00fcme b\u00fcy\u00fck olas\u0131l\u0131kla 12. y\u00fczy\u0131lda, ayn\u0131 zamanda 1126 y\u0131l\u0131nda astronomic tablolar\u0131n da \u00e7evirisini yapm\u0131\u015f olan Adelard of Bath taraf\u0131ndan yap\u0131ld\u0131.\r\n\r\nLatince elyazmalar\u0131 isimlendirilmemi\u015ftir, ancak ba\u015flad\u0131klar\u0131 ilk iki s\u00f6zc\u00fckle ifade edilir: Dixit algorizmi (\"yani El-Harezmi \") veya Algoritmi de numero Indorum (\"Hint Hesap Sanat\u0131 \u00fczerine el-Harezm\u012b\" ), Baldassarre Boncompagni'nin 1857'de \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131na verdi\u011fi isimdir. Orijinal Arap\u00e7a ba\u015fl\u0131\u011f\u0131 muhtemelen \u201cKit\u0101b al-Jam\u2018 wat-Tafr\u012bq bi-\u1e24is\u0101b al-Hind\" (\"Hint Hesaplamas\u0131na G\u00f6re Ekleme ve \u00c7\u0131karma Kitab\u0131\") idi. \r\nEl-Harezmi\u2019nin aritmetik \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131, Hint matemati\u011fi ile geli\u015ftirilen Hint-Arap rakamlar\u0131na dayanan Arap rakamlar\u0131n\u0131 bat\u0131 d\u00fcnyas\u0131na tan\u0131tmaktan sorumludur. \"Algoritma\" terimi, el-Harezmi taraf\u0131ndan geli\u015ftirilen Hint-Arap rakamlar\u0131yla aritmetik ger\u00e7ekle\u015ftirme tekni\u011finden t\u00fcretilmi\u015ftir. Hem \"algoritma\" hem de \"algorizm\", s\u0131ras\u0131yla Harezm\u012b'nin isminin Latince formlar\u0131ndan, \u201cAlgoritmi\u201d ve \u201cAlgorismi\u201dden t\u00fcretilmi\u015ftir.\r\n\r\n==Astronomi==\r\nEl-Harezmi\u2019nin Z\u012bj el-Sindhind (Arap\u00e7a: \u0632\u064a\u062c \u0627\u0644\u0633\u0646\u062f \u0647\u0646\u062f, \"Siddhanta'n\u0131n astronomik tablolar\u0131\") adl\u0131 eseri, takvimsel ve astronomik hesaplamalara dayanan,i\u00e7erisinde bir sinus de\u011feri tablosu ile birlikte 116 adet takvimsel, astronomik ve astrolojik veriyi bar\u0131nd\u0131ran, yakla\u015f\u0131k 37 b\u00f6l\u00fcmden olu\u015fan bir \u00e7al\u0131\u015fmad\u0131r. Bu, Zijes olarak bilinen ve Hint astronomik y\u00f6ntemlerine dayanan bir\u00e7ok Arap\u00e7a Zijes'den ilkidir. \u00c7al\u0131\u015fma g\u00fcne\u015fin, ay\u0131n ve o d\u00f6nemde bilinen be\u015f gezegenin hareketlerini g\u00f6steren tablolar i\u00e7erir. Bu eser \u0130slam astronomisinde d\u00f6n\u00fcm noktas\u0131n\u0131 olu\u015fturmu\u015ftur. \u015eimdiye dek M\u00fcsl\u00fcman g\u00f6k bilimciler \u00f6ncelikli olarak ara\u015ft\u0131rma yakla\u015f\u0131m\u0131n\u0131 benimsemi\u015fler, ba\u015fkalar\u0131n\u0131n eserlerini terc\u00fcme edip ke\u015ffedilmi\u015f bilgileri \u00f6\u011frenmi\u015flerdi. Orijinal Arap\u00e7a versiyon (820) kay\u0131pt\u0131r, ancak muhtemelen Adelard of Bath(Ocak 26, 1126). taraf\u0131ndan Latinceye \u00e7evrilen, \u0130spanyol g\u00f6kbilimci Maslamah \u0130bn Ahmed el-Mecriti'nin (1000) bir versiyonu, g\u00fcn\u00fcm\u00fcze ula\u015fm\u0131\u015ft\u0131r. G\u00fcn\u00fcm\u00fcze ula\u015fan bu el yazmas\u0131 Latince \u00e7evirilerden d\u00f6rt tanesi; Biblioth\u00e8que publique (Chartres), Biblioth\u00e8que Mazarine (Paris), Biblioteca Nacional (Madrid) ve Bodleian K\u00fct\u00fcphanesi (Oxford) 'da muhafaza edilmi\u015ftir.\r\n\r\n==Trigonometri==\r\nEl-Harezmi\u2019nin Z\u012bj al-Sindhind adl\u0131 eseri ayr\u0131ca sinus ve kosin\u00fcs trigonometrik fonksiyonlar\u0131n\u0131n tablolar\u0131n\u0131 i\u00e7erir. K\u00fcresel trigonometri ile ilgili bir tez de kendisine atfedilir.\r\n\r\n==Co\u011frafya==\r\nHarizm\u00ee Co\u011frafya alan\u0131nda da tan\u0131nm\u0131\u015f biridir ve co\u011frafya alan\u0131nda bir\u00e7ok ara\u015ft\u0131rmalar yapm\u0131\u015ft\u0131r. Da\u011flar ve kum yuvalar\u0131 konusunda \u00f6l\u00e7\u00fcm ve hesaplar\u0131 bulunmaktad\u0131r.\r\n\r\nEl-Harezm\u00ee'nin \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc \u00f6nemli eseri, onun \u2018Co\u011frafya\u2019s\u0131 olarak da bilinen, 833 y\u0131l\u0131nda bitirdi\u011fi Kit\u0101b \u016b\u016brat el-Ar\u1e0d\u2019d\u0131r (Arap\u00e7a: \u0643\u062a\u0627\u0628 \u0635\u0648\u0631\u0629 \u0627\u0644\u0623\u0631\u0636, \"D\u00fcnyan\u0131n Tan\u0131m\u0131 Kitab\u0131\"). Bu \u00e7al\u0131\u015fma Batlamyus\u2019un 2. y\u00fczy\u0131lda yazd\u0131\u011f\u0131 Co\u011frafya\u2019s\u0131n\u0131n yeniden d\u00fczenlenmesi olup genel bir bilgilendirme ile birlikte \u015fehirlere ait 2402 adet koordinat\u0131n listesini ve co\u011frafi \u00f6zellikleri i\u00e7ermektedir.\r\nKit\u0101b \u1e62\u016brat al-Ar\u1e0d\u2019\u0131n Strasbourg University Library\u2019de muhafaza edilen yaln\u0131zca bir adet kopyas\u0131 g\u00fcn\u00fcm\u00fcze ula\u015fm\u0131\u015ft\u0131r. Latince bir terc\u00fcmesi Madrid'deki Biblioteca Nacional de Espa\u00f1a'da bulunmaktad\u0131r. Bu kitap, \u201chava b\u00f6lgeleri\u201d s\u0131ras\u0131na g\u00f6re d\u00fczenlenmi\u015f olan enlem ve boylam listesiyle ba\u015flar. Paul Gallez'in (\u015f\u00fcpheli tart\u0131\u015fmas\u0131) i\u015faret etti\u011fi gibi, bu m\u00fckemmel sistem, varolan belgelerin neredeyse hi\u00e7 okunmaz hale gelebilecek kadar k\u00f6t\u00fc bir durumda bulundu\u011fu bir\u00e7ok enlem ve boylam\u0131n \u00e7\u0131kar\u0131m\u0131na olanak tan\u0131r. Bu eserin ne Arap\u00e7a ne de Latince terc\u00fcmesi, d\u00fcnyan\u0131n haritas\u0131n\u0131 i\u00e7ermez; ancak bununla birlikte, Hubert Daunicht eksik olan haritay\u0131 koordinatlar\u0131n listesinden yararlanarak yapmay\u0131 ba\u015fard\u0131. Daunicht, el yazmas\u0131 i\u00e7erisindeki k\u0131y\u0131 noktalar\u0131n\u0131n enlem ve boylamlar\u0131n\u0131 okumakta veya onlar\u0131 okunakl\u0131 olmayan i\u00e7erikten \u00e7\u0131karmaktad\u0131r. Noktalar\u0131 grafik ka\u011f\u0131d\u0131na aktard\u0131 ve d\u00fcz \u00e7izgi ile birbirine ba\u011flad\u0131, k\u0131y\u0131 \u015feridi orijinal haritadaki gibi yakla\u015f\u0131k olarak elde edildi. Daha sonra ayn\u0131 i\u015flemleri nehirler ve \u015fehirler i\u00e7in uygulad\u0131. El-Harezmi, Batlamyus\u2019un Kanarya Adalar\u0131\u2019ndan Akdeniz\u2019in do\u011fu k\u0131ylar\u0131 boyunca yapt\u0131\u011f\u0131 Akdeniz\u2019in uzunlu\u011fu ile ilgili a\u015f\u0131r\u0131 b\u00fcy\u00fck olan \u00f6ng\u00f6r\u00fcleri d\u00fczeltti. Batlamyus bu uzunlu\u011fu 63 derece boylamdan fazla tahmin ederken, el-Harezmi neredeyse tam do\u011fru olacak \u015fekilde 50 derecelik bir boylam olarak tahmin etmi\u015ftir. Harezmi ayr\u0131ca, Atlantik ve Hint okyanuslar\u0131n\u0131, Batlamyus\u2019un karalar taraf\u0131ndan kapat\u0131lm\u0131\u015f denizler olarak tan\u0131mlamas\u0131n\u0131n aksine,onlar\u0131 birer a\u00e7\u0131k deniz k\u00fctlesi olarak tasvir etmi\u015ftir. Harezmi\u2019nin ba\u015f meridyeni, Marinus ve Batlamyus\u2019un kulland\u0131\u011f\u0131 \u00e7izginin yakla\u015f\u0131k 10 \u00b0 do\u011fusunda, Fortunate Isles\u2019da idi. \u00c7o\u011fu Orta\u00e7a\u011f M\u00fcsl\u00fcman atlas\u0131 el-Harezm\u00ee'nin ba\u015f meridyenini kullanmaya devam etmi\u015ftir.\r\n\r\n==Yahudi takvimi==\r\nEl-Harezmi i\u00e7lerinde Ris\u0101la fi istikhr\u0101j ta\u2019r\u012bkh al-yah\u016bd (Arap\u00e7a: \u0631\u0633\u0627\u0644\u0629 \u0641\u064a \u0625\u0633\u062a\u062e\u0631\u0627\u062c \u062a\u0623\u0631\u064a\u062e \u0627\u0644\u064a\u0647\u0648\u062f, \"Yahudi Devrinin \u00c7\u0131kar\u0131lmas\u0131\") ba\u015fl\u0131kl\u0131 bir yahudi takvimi tezi\u2019ninde bulundu\u011fu bir\u00e7ok farkl\u0131 eser yazm\u0131\u015ft\u0131r.19 y\u0131ll\u0131k ara ge\u00e7i\u015f d\u00f6ng\u00fcs\u00fc olan metonik d\u00f6ng\u00fcy\u00fc tan\u0131mlar; Tishrei'nin ay\u0131n ilk g\u00fcn\u00fcnde haftan\u0131n hangi g\u00fcn\u00fcnde d\u00fc\u015fece\u011fini belirleme kurallar\u0131; Anno Mundi veya Yahudi y\u0131l\u0131 ile Seleukos d\u00f6nemi aras\u0131ndaki s\u00fcreyi hesaplar; \u0130brani takvimini kullanarak g\u00fcne\u015f ve aya ait ortalama boylam\u0131n belirlenmesine ili\u015fkin kurallar verir. Benzer bulgular, el-B\u00eer\u00fbn\u00ee ve Maimonides'in eserlerinde bulunmu\u015ftur.\r\n==Di\u011fer \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131==\r\n\u0130bn-i Nadim, arap\u00e7a kitaplar\u0131n bir dizini olan Kitab-\u0131 Fihrist adl\u0131 eserinde el-Harezm\u00ee\u2019nin Kitab-\u0131 Ta'r\u012bkh (Arap\u00e7a: \u0643\u062a\u0627\u0628 \u0627\u0644\u062a\u0623\u0631\u064a\u062e) isimli bir tarih kitab\u0131ndan bahseder. Original el yazmas\u0131 g\u00fcn\u00fcm\u00fcze ula\u015fmam\u0131\u015ft\u0131r; ancak, metropol piskoposu Mar Elyas bar Shinaya'n\u0131n 11. y\u00fczy\u0131lda buldu\u011fu bir kopyas\u0131 Nusaybin\u2019e ula\u015fm\u0131\u015ft\u0131r.\r\n\r\nBerlin, \u0130stanbul, Ta\u015fkent, Kahire ve Paris'teki bir\u00e7ok Arap\u00e7a el yazmas\u0131n\u0131n i\u00e7erdi\u011fi materyaller kesin olarak ya da belli olas\u0131l\u0131kta Harezmi\u2019den gelmi\u015ftir. \u0130stanbul el yazmas\u0131 g\u00fcne\u015f saatleri hakk\u0131nda bir yaz\u0131 i\u00e7erir; Fihrist, Harezmi\u2019yi Kit\u0101b ar-Rukh\u0101ma (Arabic: \u0643\u062a\u0627\u0628 \u0627\u0644\u0631\u062e\u0627\u0645\u0629\u200e) ile tan\u0131\u0131t\u0131r. Mekke'nin y\u00f6n\u00fcn\u00fc belirleme gibi di\u011fer yazmalar k\u00fcresel astronomi \u00fczerinedir.\r\n\r\nSabah geni\u015fli\u011fi (Ma\u2018rifat sa\u2018at al-mashriq f\u012b kull balad) ve y\u00fckseklikten azimutun belirlenmesi (Ma\u2018rifat al-samt min qibal al-irtif\u0101\u2018) \u00fczerine yaz\u0131lm\u0131\u015f olan iki metin \u00f6zel bir ilgiyi hak eder.\r\nHarezmi ayr\u0131ca usturlab yap\u0131m\u0131 kullan\u0131m\u0131 \u00fczerine iki kitap yazm\u0131\u015ft\u0131r."}
{"_id":247,"title":"H\u00e2rizm\u00ee","text":"== Eserleri ==\r\n\r\nMatematik ile ilgili eserleri\r\nEl- Kitab'ul Muhtasar fi'l Hesab'il Cebri ve'l Mukabele\r\nKitab al-Muhtasar fil Hisab el-Hind\r\nEl-Mesahat\r\nMatematik alan\u0131ndaki \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 cebrin temelini olu\u015fturmu\u015ftur. Bir d\u00f6nem bulundu\u011fu Hindistan\u2019da say\u0131lar\u0131 ifade etmek i\u00e7in harfler ya da heceler yerine basamakl\u0131 say\u0131 sisteminin ( onluk sistem) kullan\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131 saptam\u0131\u015ft\u0131r. Harezm\u00ee'nin bu konuda yazd\u0131\u011f\u0131 kitab\u0131n Algoritmi de numero Indorum ad\u0131yla Latinceye terc\u00fcme edilmesi sonucu, sembollerden olu\u015fan bu sistem ve s\u0131f\u0131r 12. y\u00fczy\u0131lda bat\u0131 d\u00fcnyas\u0131na sunulmu\u015ftur.\r\n\r\nAstronomi ile ilgili eserleri \r\nZ\u00eec-ul Harezm\u00ee\r\nKitab al-Amal bi'l Usturlab\r\nKitab'ul Ruhname\r\n\r\nCo\u011frafya ile ilgili eserleri\r\nKitab surat al-arz\r\n\r\nTarih ile ilgili eserleri\r\n\r\nKitab'ul Tarih\r\n"}
{"_id":248,"title":"R\u00e2z\u00ee - \u00d6l\u00fcm\u00fc","text":"M\u00fc\u015ffik, c\u00f6mert ve \u00e7al\u0131\u015fkan bir insan olan R\u00e2z\u00ee, \u00f6\u011frencileri ve hastalar\u0131 ile ilgilenmedi\u011fi zamanlar\u0131n\u0131 hep okuyup yazarak ge\u00e7irmi\u015ftir. Muhtemel olarak yo\u011fun \u00e7al\u0131\u015fma performans\u0131n\u0131n bir sonucu olarak hayat\u0131n\u0131n sonlar\u0131na do\u011fru parkinson hastal\u0131\u011f\u0131na yakalanm\u0131\u015f g\u00f6zlerine katarakt inmi\u015ftir. Hastal\u0131klar\u0131 sebebi ile do\u011fdu\u011fu yer olan Rey'de 925 y\u0131l\u0131nda vefat etmi\u015ftir. (Kaya, 2007: 479)"}
{"_id":249,"title":"R\u00e2z\u00ee - \u00d6l\u00fcm\u00fc","text":"Bu d\u00f6nemde \u0130slam uygarl\u0131\u011f\u0131n\u0131n en \u00f6nemli ba\u015far\u0131s\u0131 Budistlerden ald\u0131klar\u0131 rakamlarla antik d\u00f6nem eserlerden elde ettikleri geometriyi sentezleyerek analitik geometri ve cebiri geli\u015ftirmeleridir. \u0130spanya'daki End\u00fcl\u00fcs uygarl\u0131\u011f\u0131 arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla bilhassa \u0130bni R\u00fc\u015fd ve di\u011fer bilim insanlar\u0131n\u0131n eserlerinin Latinceye \u00e7evrilmesi Bertrand Russell'\u0131n deyimiyle Avrupa uygarl\u0131\u011f\u0131n\u0131n do\u011fu\u015fu olmu\u015ftur. El-R\u00e2z\u00ee g\u00f6zlerine inen katarakt dolay\u0131s\u0131yla \u00f6\u011frencilerinin ameliyatla tedavi \u00f6nerisini, \"Art\u0131k \u00e7ok ge\u00e7, zaten d\u00fcnyay\u0131 yeterince g\u00f6rd\u00fcm!\" diyerek kabul etmemi\u015ftir."}
{"_id":250,"title":"MAN 630","text":"MAN 630 T\u00fcrk Silahl\u0131 Kuvvetleri taraf\u0131ndan yayg\u0131n bi\u00e7imde kullan\u0131lan 1958 model Bat\u0131 Almanya \u00fcretimi 4x4 arazi kamyonu. 1958-1990 aras\u0131nda 20.000 den fazla \u00fcretilmi\u015ftir. Kendisine saatte 67km h\u0131z sa\u011flayan 8,275 litre hacimli 130 beygirlik 6 silindirli motora sahiptir."}
{"_id":251,"title":"MAN 630","text":"MAN 630 T\u00fcrk Silahl\u0131 Kuvvetleri taraf\u0131ndan yayg\u0131n bi\u00e7imde kullan\u0131lan 1958 model Bat\u0131 Almanya \u00fcretimi 4x4 arazi kamyonu. 1958-1990 aras\u0131nda 20.000 den fazla \u00fcretilmi\u015ftir. Kendisine saatte 67km h\u0131z sa\u011flayan 8,275 litre hacimli 130 beygirlik 6 silindirli motora sahiptir.\r\n"}
{"_id":252,"title":"Altay (tank)","text":"Altay, T\u00fcrkiye'nin geli\u015ftirdi\u011fi 3+ nesil ana muharebe tank\u0131d\u0131r. \u015eu anda detayl\u0131 tasar\u0131m a\u015famas\u0131ndad\u0131r. Milli Tank \u00dcretim Projesi (M\u0130T\u00dcP) \u00e7er\u00e7evesinde 30 Mart 2007'de yap\u0131lan Savunma Sanayi \u0130cra Komitesi toplant\u0131s\u0131 sonucunda Savunma Sanayii M\u00fcste\u015farl\u0131\u011f\u0131 taraf\u0131ndan proje ana y\u00fcklenicisi olarak Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayi A.\u015e. belirlenmi\u015ftir. \u0130smini Kurtulu\u015f Sava\u015f\u0131'nda 5. S\u00fcvari Kolordusu'nu komuta eden Fahrettin Altay'dan alm\u0131\u015ft\u0131r. Fahrettin Altay'a ise soyismi Altay Spor Kul\u00fcb\u00fc'nden esinlenerek Mustafa Kemal Atat\u00fcrk taraf\u0131ndan verilmi\u015ftir. Altay ad\u0131n\u0131n as\u0131l k\u00f6keni ise Orta Asya'da bulunan s\u0131rada\u011flard\u0131r. Bu isim Ural-Altay dil ve etnik ailesini niteleyen ba\u015fl\u0131ca iki kelimeden birisidir."}
{"_id":253,"title":"Altay (tank)","text":"Altay projesinin teknik destek sa\u011flay\u0131c\u0131s\u0131 G\u00fcney Kore'nin Rotem firmas\u0131d\u0131r. \"Altay\" olarak adland\u0131r\u0131lan tank\u0131n tasar\u0131m, geli\u015ftirme, prototip imalat\u0131, test ve sertifikalama a\u015famalar\u0131n\u0131n tamamlanmas\u0131 i\u00e7in 500 milyon dolar m\u00e2li kaynak ayr\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. \u00dc\u00e7\u00fcnc\u00fc nesil ana muharebe tank\u0131 olarak tasarlanmakta olan arac\u0131n prototip testleri ve kalifikasyon \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131n\u0131n 2012 y\u0131l\u0131nda tamamlanm\u0131\u015f ve seri imalat\u0131n ise 2019 y\u0131l\u0131n\u0131n sonunda devreye al\u0131nmas\u0131 \u00f6ng\u00f6r\u00fclmektedir. Tasar\u0131m a\u015famas\u0131nda G\u00fcney Kore \u00fcretimi XK-2 ana muharebe tank\u0131 projesinden elde edilmi\u015f tecr\u00fcbelerden de yararlan\u0131lmas\u0131 hedeflenmektedir. Proje sonunda a\u00e7\u0131lacak yeni bir ihale ile seri \u00fcretimi kazanan kurum ya da kurulu\u015f belirlenecektir. \u0130lk etapta \u00fcretilmesi planlanan 250 adet tank, TSK\u2019n\u0131n ihtiya\u00e7lar\u0131 do\u011frultusunda art\u0131r\u0131labilecektir."}
{"_id":254,"title":"Altay (tank)","text":"Arac\u0131n Volkan-III tank at\u0131\u015f kontrol sistemi ve tank komuta kontrol muhabere bilgi sistemi Aselsan taraf\u0131ndan tasarlanacak ve \u00fcretilecek, 120mm\u2019lik 55 kalibre ana silah sistemi, Hyundai-Rotem kanal\u0131 ile teknoloji transferi yap\u0131larak MKE taraf\u0131ndan, mod\u00fcler z\u0131rh paketi ise Roketsan taraf\u0131ndan \u00fcretilecektir. Otokar 4 prototipin tasar\u0131m\u0131 ve geli\u015ftirilmesi i\u00e7in 500 milyon ABD Dolar\u0131 tutar\u0131nda te\u015fvike hak kazanm\u0131\u015ft\u0131r."}
{"_id":255,"title":"Altay (tank)","text":"2010 Eyl\u00fcl ay\u0131nda Altay projesinin 1. a\u015famas\u0131 olan Kavramsal Tasar\u0131m Faz\u0131 Savunma Sanayi M\u00fcste\u015farl\u0131\u011f\u0131 taraf\u0131ndan onaylanarak tamamland\u0131. B\u00f6ylece projede 2. a\u015fama olan ve 30.5 ay s\u00fcrmesi planlanan Detayl\u0131 Tasar\u0131m Faz\u0131'na ge\u00e7ilmi\u015ftir. Projenin bu a\u015famas\u0131nda detayl\u0131 tasar\u0131m faaliyetleri kapsam\u0131nda se\u00e7ilen alt sistemlerin tank \u00fczerinde entegrasyon ve aray\u00fcz tasar\u0131m \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 y\u00fcr\u00fct\u00fclecektir.\r\n15 Ekim 2010 tarihinde Otokar firmas\u0131 ile MTU ve Renk firmalar\u0131 aras\u0131nda Altay tank\u0131n\u0131n g\u00fc\u00e7 paketi konusunda s\u00f6zle\u015fmeler imzaland\u0131."}
{"_id":256,"title":"Altay (tank)","text":"2013 Ankara \u015eerefliko\u00e7hisar'da at\u0131\u015f testleri yap\u0131ld\u0131. Sar\u0131kam\u0131\u015f'ta k\u0131\u015f testleri tamamland\u0131.\r\n12 A\u011fustos 2014 tarihinde T\u00fcmosan Motor ve Trakt\u00f6r Sanayi A.\u015e. Altay Tank\u0131 G\u00fc\u00e7 Grubu Geli\u015ftirilmesi \u0130halesi'ni kazand\u0131. \u00d6zg\u00fcn motor T\u00fcmosan taraf\u0131ndan geli\u015ftirilecektir.\r\nAltay Tank\u0131 G\u00fc\u00e7 Grubu Geli\u015ftirilmesi Projesi i\u00e7in Trakt\u00f6r ve dizel motor \u00fcreticisi T\u00fcmosan Motor ve Trakt\u00f6r Sanayi A.\u015e. (T\u00dcMOSAN) ve Savunma Sanayi M\u00fcste\u015farl\u0131\u011f\u0131 aras\u0131nda 17 Mart 2015 tarihinde s\u00f6zle\u015fme imzalanm\u0131\u015ft\u0131r.Toplam 54 ay s\u00fcrmesi planlanan proje kapsam\u0131nda, ihtiya\u00e7 duyulmas\u0131 halinde yurt i\u00e7i mevcut olanak ve kabiliyetlerden azami derecede faydalan\u0131lmas\u0131 ve gerekli alanlarda yurt d\u0131\u015f\u0131ndan teknik destek al\u0131nmas\u0131 suretiyle geli\u015ftirilecek olan G\u00fc\u00e7 grubunun \u00f6ncelikli olarak Altay tank\u0131nda kullan\u0131lmas\u0131 planlanmaktad\u0131r. G\u00fc\u00e7 grubunun t\u00fcm haklar\u0131n\u0131n Savunma Sanayi M\u00fcste\u015farl\u0131\u011f\u0131'na ait olacak \u015fekilde \u00f6zg\u00fcn olarak tasarlanmas\u0131, geli\u015ftirilmesi, prototip \u00fcretimi, test ve kalifikasyonu hedeflenmektedir. S\u00f6zle\u015fmeye g\u00f6re; ilk y\u0131l i\u00e7in yakla\u015f\u0131k 30 tank motoru ve \u015fanz\u0131man \u00fcretimi \u00f6ng\u00f6r\u00fcl\u00fcyor. Daha sonraki y\u0131llar i\u00e7in bu say\u0131 y\u00fckseltilecek. Proje kapsam\u0131nda ilk prototip teslimat\u0131 2020 y\u0131l\u0131 ba\u015f\u0131nda planlanmaktad\u0131r."}
{"_id":257,"title":"Altay (tank)","text":"\u00dcretilecek Altay Tank\u0131 G\u00fc\u00e7 Grubunun;\r\nV-12 yap\u0131s\u0131nda ve ~26 litre hacminde,\r\nTransmisyon ile birlikte toplam 5,5 metrek\u00fcpl\u00fck hacim,\r\n2 adet y\u00fcksek bas\u0131n\u00e7l\u0131 turbo \u015farj ile beslenmesi,\r\nCommon-Rail enjeksiyon sisteminin kullan\u0131lmas\u0131,\r\n5 ileri 3 geri vites ge\u00e7i\u015fine sahip olmas\u0131,\r\nTank\u0131n kendi ekseninde her iki y\u00f6ne de 360\u00b0 nokta d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcne imkan sa\u011flamas\u0131 planlanmaktad\u0131r."}
{"_id":258,"title":"T\u00fcrkiye'de bilgisayar\u0131n ge\u00e7mi\u015fi","text":"T\u00fcrkiye'ye ilk bilgisayar 1960 y\u0131l\u0131nda yol yap\u0131m\u0131nda gereken hesaplamalar\u0131 daha h\u0131zl\u0131 yapabilmek i\u00e7in Karayollar\u0131 Genel M\u00fcd\u00fcrl\u00fc\u011f\u00fc'ne gelmi\u015ftir. IBM-650 Veri \u0130\u015fleme Makinesi (Data Processing Machine) adl\u0131 bilgisayar 12 y\u0131l kullan\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r ve elektrikle \u00e7al\u0131\u015fan ve elektronik veri i\u015fleme kapasitesine sahip 167 m\u00b2 bir alana s\u0131\u011fan ve a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131 30 tonluk ilk bilgisayar ENIAC'tan tam 15 y\u0131l sonra edinilmi\u015ftir. \u0130kinci bilgisayar ise akademik ama\u00e7l\u0131 kullanmak i\u00e7in \u0130stanbul Teknik \u00dcniversitesi'nin Ta\u015fk\u0131\u015fla binas\u0131na geldi. Bu bilgisayar IBM 1620 idi. \u0130.T.\u00dc'den sonra ise Orta Do\u011fu Teknik \u00dcniversitesi bilgisayara sahip oldu. T\u00fcrkiye'deki d\u00f6rd\u00fcnc\u00fc bilgisayar ise Devlet Planlama Te\u015fkilat\u0131'na geldi."}
{"_id":259,"title":"Koni \u00e7izimi i\u00e7in pergel","text":"Koni kesitleri \u00e7izmeye yarayan pergel, belirli bir iyile\u015ftirilmeyi Hibetall\u0101h b. el-H\u00fcseyn el-Bed\u012b\u02bf el-As\u1e6durl\u0101b\u012b (\u00f6. 534\/1140)\u2019nin sunumunda elde etmi\u015f olabilir. Hibetall\u0101h arac\u0131n\u0131 \u00abtam-m\u00fckemmel pergel\u00bb (berk\u0101r k\u0101mil t\u0101mm) olarak isimlendir-mi\u015ftir\r\n"}
{"_id":260,"title":"TAI Sivrisinek","text":"TAI Sivrisinek; TUSA\u015e \u015firketi taraf\u0131ndan T\u00fcrk Silahl\u0131 Kuvvetleri'nin ihtiyac\u0131 do\u011frultusunda \u00fcretilen \"Rotorlu \u0130nsans\u0131z Hava Arac\u0131\" (R-\u0130HA).  Yap\u0131lan ilk denemede 150 metre u\u00e7urulan hava arac\u0131, 150km lik bir menzile sahip olacak. Ayr\u0131ca Roketsan'n\u0131n tasarlad\u0131\u011f\u0131 8km menzilli, T 129 helikopterinde de kullan\u0131lacak olan T\u00fcrkiye'nin ilk lazer g\u00fcd\u00fcml\u00fc f\u00fczesi olan \"Cirit\" de bu hava arac\u0131nda kullan\u0131lmaktad\u0131r."}
{"_id":261,"title":"Umran \u0130nan","text":"\u00dcmran Sava\u015f \u0130nan (d. 1950, Erzincan), T\u00fcrk bilim insan\u0131, Uzay, Telekom\u00fcnikasyon ve Radyobilimi Labratuvarlar\u0131'n\u0131n (STAR) y\u00f6neticisi, Ko\u00e7 \u00dcniversitesi rekt\u00f6r\u00fc ve Stanford \u00dcniversitesi profes\u00f6r\u00fc T\u00fcrk bilim insan\u0131."}
{"_id":262,"title":"Umran \u0130nan","text":"1972 y\u0131l\u0131nda lisans, 1973 y\u0131l\u0131nda y\u00fcksek lisans e\u011fitimini Orta Do\u011fu Teknik \u00dcniversitesi'nde tamamlad\u0131. 1977 y\u0131l\u0131nda Stanford \u00dcniversitesi Elektrik M\u00fchendisli\u011fi b\u00f6l\u00fcm\u00fcnde Robert Helliwell'den Jeofizik ve \u00c7ok d\u00fc\u015f\u00fck frekans Radyo Bilimi alan\u0131nda doktoras\u0131n\u0131 ald\u0131. Bir s\u00fcre daha Stanfordda doktora sonras\u0131 ara\u015ft\u0131rmac\u0131 ve k\u0131smi zamanl\u0131 \u00f6\u011fretim \u00fcyesi olarak \u00e7al\u0131\u015ft\u0131ktan sonra 1982de Stanford \u00dcniversitesinde tam kadrolu \u00f6\u011fretim \u00fcyesi (Yard\u0131mc\u0131 Do\u00e7ent) olarak atand\u0131. 1985de Do\u00e7ent oldu ve1992 senesinde yine Stanford \u00dcniversitesi'nden profes\u00f6r unvan\u0131n\u0131 alarak 2009 y\u0131l\u0131na kadar akademisyenlik g\u00f6revine devam etti. 1997 y\u0131l\u0131nda yine Stanford \u00dcniversitesi'ne ba\u011fl\u0131 olan Uzay, Telekom\u00fcnikasyon ve Radyobilimi Labratuvarlar\u0131'n\u0131n (STAR) Direkt\u00f6r\u00fc olarak atand\u0131 ve bu g\u00f6revi de Eyl\u00fcl 2009a kadar s\u00fcrd\u00fcrd\u00fc. Stanforddaki akademik hayat\u0131 boyunca Jeofizik, Yak\u0131n Uzay, \u0130yonosfer ve Atmosfer Fizi\u011fi, Radyasyon Ku\u015faklar\u0131, Elektromanyetik Dalga-Temel Par\u00e7ac\u0131k Etkile\u015fimi, ve \u00c7ok d\u00fc\u015f\u00fck frekansl\u0131 Radyo Bilimi alanlar\u0131nda \u00e7al\u0131\u015fmalar yapt\u0131 ve \u015fimdiye kadar yakla\u015f\u0131k 50 doktora \u00f6\u011frencisi mezun etti. 2009'dan bu yana Ko\u00e7 \u00dcniversitesinde rekt\u00f6rl\u00fck g\u00f6revini s\u00fcrd\u00fcrmektedir. H\u00e2lihaz\u0131rda Stanford \u00dcniversitesi'nde b\u0131rakt\u0131\u011f\u0131 ara\u015ft\u0131rma grubu d\u00fcnyan\u0131n yedi k\u0131tas\u0131nda 50den fazla yerde ve ayn\u0131 zamanda da d\u00fcnya y\u00f6r\u00fcngesindeki \u00e7e\u015fitli uydularda g\u00f6zlemler yapmaktad\u0131r."}
{"_id":263,"title":"Umran \u0130nan","text":"Prof. \u00dcmran \u0130nan D\u00f6rt ders kitab\u0131n\u0131n yazar\u0131d\u0131r. Bunlardan ikisini karde\u015fi Aziz \u0130nan ile birlikte yazm\u0131\u015ft\u0131r. Ayr\u0131ca Prof. \u00dcmran \u0130nan\u0131n hakemli dergilerde 330'a yak\u0131n makalesi yay\u0131nlanm\u0131\u015f ve bu makalelere 7400'den fazla at\u0131f yap\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Engineering Electromagnetics (Prentice Hall 1998) Electromagnetic Waves (Prentice Hall 1999) Principles of Plasma Physics for Scientists & Engineers Numerical Electromagnetics"}
{"_id":264,"title":"Kemal Beydilli","text":"Prof. Dr. Kemal Beydilli 1942 y\u0131l\u0131nda \u0130stanbulda do\u011fdu. Y\u00fcksek \u00f6\u011frenimine \u0130stanbul \u00dcniversitesi \u0130ktisat Fak\u00fcltesinde ba\u015flad\u0131. Tarih E\u011fitimini ayn\u0131 \u00fcniversitenin Edebiyat Fak\u00fcltesinde (1964-68) ve doktora ile mezun oldu\u011fu M\u00fcnih \u00dcnivesitesinde tamamlad\u0131 (1970-75). 16. Y\u00fczy\u0131lda Lehistan-Osmanl\u0131 m\u00fcn\u00e2sebetlerini ele alan doktora \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131n\u0131, Prof. Franz Babingerin halefi Prof. J. Kisslingin yan\u0131nda yapt\u0131.  Osmanl\u0131 tarihinin \u00e7e\u015fitli konular\u0131n\u0131, m\u00fcessese ve meselelerini ele alan ve Osmanl\u0131 ar\u015fiv belgelerine dayanan ara\u015ft\u0131rmalar yapm\u0131\u015ft\u0131r. \u0130stanbul \u00dcniversitesi Edebiyat Fak\u00fcltesi, Tarih B\u00f6l\u00fcm\u00fcnde \u00f6\u011fretim \u00fcyesi olarak dersler vermi\u015f ve Yak\u0131n \u00c7a\u011f Tarihi Anabilim Dal\u0131 Ba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131 g\u00f6revini y\u00fcr\u00fctm\u00fc\u015ft\u00fcr. Halen \u0130stanbul 29 May\u0131s \u00dcniversitesi'nde Atat\u00fcrk \u0130lkeler ve \u0130nk\u0131lap Tarihi, Osmanl\u0131 Tarihi, Osmanl\u0131 \u0130dare Tarihi dersleri vermektedir."}
{"_id":265,"title":"Orhan Dikmen","text":"Orhan Dikmen, Galatasaray Lisesi'ni bitirdi. \u0130stanbul \u00dcniversitesi \u0130ktisat Fak\u00fcltesi ve \u0130stanbul \u00dcniversitesi Hukuk Fak\u00fcltesi'ni bitirdi. Paris \u00dcniversitesi Y\u00fcksek Hukuk ve \u0130ktisat Et\u00fcdleri Program\u0131nda y\u00fcksek lisans\u0131n\u0131 tamamlad\u0131. \u0130stanbul \u00dcniversitesi Senatosu \u00dcyeli\u011fi, \u0130ktisat Fak\u00fcltesi Dekanl\u0131\u011f\u0131, Maliye K\u00fcrs\u00fcs\u00fc Ba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131, Maliye Enstit\u00fcs\u00fc Vakf\u0131 Kurucu \u00dcyeli\u011fi, \u0130ktisad\u00ee Ara\u015ft\u0131rmalar Vakf\u0131 Kurucu \u00dcyeli\u011fi ve Y\u00f6netim Kurulu Ba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131, \u015ei\u015fli \u0130ktisat ve Ticaret Y\u00fcksek Okulu \u00d6\u011fretim \u00dcyeli\u011fi ve M\u00fcd\u00fcrl\u00fc\u011f\u00fc, T\u00fcrkiye \u0130ktisat\u00e7\u0131lar Derne\u011fi Kurucu \u00fcyeli\u011fi ve Ba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131, Milletleraras\u0131 Vergi Hukuku Birli\u011fi \u00dcyeli\u011fi, Milletleraras\u0131 Maliye Enstit\u00fcs\u00fc Ba\u015fkan Vekilli\u011fi, \u0130ktisad\u00ee \u0130\u015fbirli\u011fi Avrupa Ligi Ba\u015fkan Vekilli\u011fi ve Mill\u00ee Komitesi Ba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131, RCD ve OECD Misyon \u00dcyeli\u011fi ve Ba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131 yapt\u0131."}
{"_id":266,"title":"Silindir  G\u00fcne\u015f  Saati","text":"Eb\u016b  el-\u1e24asan  el-Marr\u0101ku\u015f\u012b  taraf\u0131ndan  tarif  edilen  g\u00fcne\u015f  saatleri  aras\u0131nda  birisi  silindir  \u015feklinde,  di\u011feri  dik  a\u00e7\u0131l\u0131  iki  ta\u015f\u0131nabilir  g\u00fcne\u015f  saati  bulunmaktad\u0131r. Her  ikisi  de  ekvator  ile  yakla\u015f\u0131k  66\u00b030\u2019  kuzey  veya  g\u00fcney  enlem  aras\u0131nda  bulunan  belirli bir  enlem  derecesi  i\u00e7in  ge\u00e7erlidir.  Ah\u015faptan  veya  pirin\u00e7ten  yap\u0131lm\u0131\u015f  bir  silindir  \u00fczerinde daha  \u00f6nce  tespit  edilen  dikey  g\u00f6lge  \u00e7izgileri  kaydedilir1."}
{"_id":267,"title":"Silindir  G\u00fcne\u015f  Saati","text":"Her iki  saatin  yap\u0131l\u0131\u015f\u0131n\u0131n  ve  kullan\u0131m\u0131n\u0131n  ko\u015fulu  bir  \u00e7izelgedir.  Bu  \u00e7izelge \u00fczerinde  bur\u00e7  sembollerinin  ba\u015f\u0131nda  g\u00fcnd\u00fcz  ve  gece  saatlerinin  ge\u00e7i\u015f  vakitleri (yar\u0131m  saat,  \u00fc\u00e7te  birlik  saat  i\u00e7in  veya  di\u011fer  alt  b\u00f6l\u00fcmlemeler  i\u00e7in)  i\u00e7in  olan dikey  g\u00f6lge  \u00e7izgilerinin  de\u011ferleri  kaydedilmi\u015ftir.G\u00fcne\u015f  saatinin  sert  a\u011fa\u00e7tan  veya pirin\u00e7ten  olu\u015fan  \u00fcst  y\u00fczeyi  yukar\u0131  taraftan  12  e\u015fit  par\u00e7aya  b\u00f6l\u00fcnmektedir.  Bunlara tekab\u00fcl  edecek  \u015fekilde  bur\u00e7  dairelerinin  isimleri, O\u011flak\u2019tan  ba\u015flayarak kaydedilmi\u015ftir  veya  h\u00e2kkedilmi\u015ftir.  Hareketli  gnomon,  bir  halkaya  veya silindire  ba\u015fka  \u015fekilde,  do\u011frudan  bur\u00e7  \u00e7izgizini  takiben  yerle\u015ftirilmi\u015ftir. G\u00f6lge  ge\u00e7i\u015finin  okunmas\u0131  yoluyla  elde  edilen  de\u011ferler,  zaman\u0131  vakitlere g\u00f6re  g\u00f6stermekte,  dolay\u0131s\u0131yla  \"namaz  vakitlerine  i\u015faret  etmektedir.  el-Marr\u0101ku\u015f\u012b30.  enlem  derecesi  i\u00e7in  \u00e7izelgesini  ve  silindir  saat  i\u00e7in  taslaklar\u0131n\u0131  \u015fu  \u015fekilde  tasvir  etmektedir  (bkz.  yukar\u0131daki  resimler)"}
{"_id":268,"title":"Silindir  G\u00fcne\u015f  Saati","text":"Modelimiz i\u00e7in bu saat tipinin 18. y\u00fczy\u0131ldan iki Osmanl\u0131 \u00f6rne\u011fine dayand\u0131k. Bunlardan birisi \u0130stanbul\u2019da Kandilli Rasathanesi M\u00fczesi\u2019nde bulunmaktad\u0131r, di\u011feri Marcel Destombes\u2019in terekesine aittir (hali haz\u0131rda Enstitut du Monde Arabe m\u00fczesinde bulunmaktad\u0131r, Paris).Bu g\u00fcne\u015f saati tipinin sonraki d\u00f6nemlerde olas\u0131 devaml\u0131-l\u0131\u011f\u0131 problemi i\u00e7in bkz. A.J. Turner v.d. (Eds.), Time, Den Haag 1990, No. 200, s. 105, 114. Burada \u00f6zel bir koleksi-yonun yakla\u015f\u0131k 1600 y\u0131l\u0131ndan bir Avrupa \u00f6rne\u011finin resmi bulunmaktad\u0131r"}
{"_id":269,"title":"Ebu'l-Vef\u00e2 el-B\u00fbzc\u00e2n\u00ee","text":"Tam ad\u0131 'Ebu el-Vefa Muhammed bin Muhammed bin Yahya bin \u0130smail bin el-Abbas el-B\u00fczcani' olan Ebu'l-Vef\u00e2 el-B\u00fbzc\u00e2n\u00ee 940 y\u0131l\u0131nda \u0130ran'da bulunan Buzgan kasabas\u0131nda do\u011fmu\u015ftur. Bu y\u00fczden 'Ebul Vefa Buzcani' diye me\u015fhur olmu\u015ftur. \u0130lim tahsiline amcas\u0131 Ebu Amr Mugazili ve Ebu Yahya bin Kimib'in yan\u0131nda ba\u015flayan Ebul Vefa, 959 y\u0131l\u0131nda Ba\u011fdad'a gitti. \u00d6l\u00fcm\u00fcne kadar da orada bilimle me\u015fgul oldu. Bilim sahas\u0131nda, matematik bilimini tahsil etti ve \u00f6zellikle trigonometri \u00fczerinde \u00e7al\u0131\u015fmalar yapt\u0131. Bu alanlarda \u00e7ok fazla bir s\u00fcre muhafaza edilemeyen kitaplar yazd\u0131. Batlamyus'un ve Diophantos'un eserlerini inceleyip a\u00e7\u0131klam\u0131\u015f, astronomi sahas\u0131nda ise Ay'\u0131n hareketleri \u00fczerine \u00e7al\u0131\u015fmalar yapm\u0131\u015ft\u0131r. Matematik ve astronomideki hizmetleriyle bilim tarihinde \u00f6nemli bir yer tutmu\u015ftur."}
{"_id":270,"title":"Ebu'l-Vef\u00e2 el-B\u00fbzc\u00e2n\u00ee","text":"Ebu'l Vefa, y\u0131ld\u0131zlar\u0131n e\u011fimlerininin kesin ve do\u011fru bir \u015fekilde \u00f6l\u00e7\u00fclebilmesi i\u00e7in bir duvar oktant\u0131 geli\u015ftirdi. Bundan ba\u015fka trigonometri \u00e7izelgelerinde hesaplamalar yapmak i\u00e7in geli\u015fmi\u015f metotlar \u00fcretti ve k\u00fcresel trigonometrideki baz\u0131 problemlerin \u00e7\u00f6z\u00fcm\u00fc i\u00e7in yeni y\u00f6ntemler ke\u015ffetti. Astronomik g\u00f6zlemler i\u00e7in sin\u00fcs (ceyb) ve tanjant (z\u0131l) de\u011ferlerini g\u00f6steren \u00e7izelgeleri on be\u015fer dakikal\u0131k a\u00e7\u0131 aral\u0131klar\u0131yla hesaplad\u0131. \u00dcnl\u00fc matematik\u00e7i El-Mervezi'nin de buna benzer \u00e7izelgeleri oldu\u011fu bilinse de onun \u00e7izelgeleri tanjant ve kotanjant\u0131 yay\u0131n fonksiyonu olarak vermedi\u011fi gibi, Ebu'l Vefa'n\u0131n \u00e7izelgeleri kadar sa\u011fl\u0131kl\u0131 de\u011fildir."}
{"_id":271,"title":"Ebu'l-Vef\u00e2 el-B\u00fbzc\u00e2n\u00ee","text":"Ebu'l Vefa, matematik sahas\u0131nda \u00f6zellike trigonometri \u00fczerinde \u00e7al\u0131\u015fmalar yapm\u0131\u015ft\u0131r. Trigonometrinin alt\u0131 esas oran\u0131 aras\u0131ndaki trigonometrik ili\u015fkileri ilk defa ortaya koymu\u015ftur. Bu oranlar g\u00fcn\u00fcm\u00fczde aynen kullan\u0131lmaktad\u0131r."}
{"_id":272,"title":"Sencer Divit\u00e7io\u011flu","text":"Sencer Divit\u00e7io\u011flu (d. 14 \u015eubat 1927, \u0130stanbul - \u00f6. 8 Eyl\u00fcl 2014, \u0130stanbul), T\u00fcrk  akademisyen ve \u0130stanbul \u00dcniversitesi \u0130ktisat Fak\u00fcltesi \u00f6\u011fretim \u00fcyesi."}
{"_id":273,"title":"Sencer Divit\u00e7io\u011flu","text":"Sencer Divit\u00e7io\u011flu, 14 \u015eubat 1927'de \u0130stanbul\u2019da do\u011fdu. 1950 y\u0131l\u0131nda \u0130stanbul \u00dcniversitesi \u0130ktisat Fak\u00fcltesi'ni bitirdi. Doktora e\u011fitimini Paris \u00dcniversitesi \u0130ktisadi Bilimler Fak\u00fcltesi\u2019nde tamamlad\u0131. 1957'de T\u00fcrkiye'ye d\u00f6nerek \u0130stanbul \u00dcniversitesi \u0130ktisat Fak\u00fcltesi'nde \u00f6\u011fretim \u00fcyesi olarak \u00e7al\u0131\u015ft\u0131. 1959 y\u0131l\u0131nda \"Marx\u2019ta \u0130ktisadi B\u00fcy\u00fcme\" adl\u0131 tezi ile do\u00e7ent olmaya hak kazand\u0131. 27 May\u0131s 1960'dan sonra Turizm Bankas\u0131 Y\u00f6netim Kurulu Ba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131'na getirildi. Yine bu d\u00f6nemde Devlet Planlama Te\u015fkilat\u0131'n\u0131n kurulu\u015funda bulundu. 1962-1963 d\u00f6neminde \u0130ngiltere'de Cambridge \u00dcniversitesi'nde davetli profes\u00f6r olarak \u00e7al\u0131\u015ft\u0131. 1967'de Kemal Tahir'in \u00f6nerisiyle ba\u015flayarak tamamlad\u0131\u011f\u0131 Asya \u00dcretim Tarz\u0131 ve Osmanl\u0131 Toplumu adl\u0131 \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131 Frans\u0131zca, Yunanca dahil bir\u00e7ok dile \u00e7evrildi. Bu \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131 \u00e7ok dikkat \u00e7ekti. D\u00f6nemin i\u00e7 siyasi tart\u0131\u015fmalarda \u00f6nemli bir arg\u00fcman olu\u015fturdu. 1968-1969'da tekrar Paris'te bir y\u0131l s\u00fcreyle, 1973'de Cambridge'de ikinci kez \u00fc\u00e7 ay s\u00fcreyle \u00e7al\u0131\u015ft\u0131. 1975'te Bo\u011fazi\u00e7i \u00dcniversitesi'nde doktora dersleri verdi. 1976 y\u0131l\u0131nda profes\u00f6rl\u00fc\u011fe y\u00fckseldi. 1983 y\u0131l\u0131nda Paris \u00dcniversitesi'nde konuk profes\u00f6r olarak dersler verdi. \u00c7e\u015fitli iktisat kuramlar\u0131n\u0131 matematiksel bir dille ele alan teorik \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131n ard\u0131ndan tarihle u\u011fra\u015fmaya ba\u015flad\u0131. 1956-82 y\u0131llar\u0131 aras\u0131nda \u0130stanbul \u00dcniversitesi \u0130ktisat Fak\u00fcltesi'nde ve 1975\u2019ten itibaren de Bo\u011fazi\u00e7i \u00dcniversitesi\u2019nde \u00e7e\u015fitli doktora dersleri ve teorik iktisat dersleri verdi. 12 Eyl\u00fcl Darbesi sonras\u0131 olu\u015fan bask\u0131 ortam\u0131 sonucu 1402'likler olarak bilinen olay neticesinde g\u00f6revine son verildi. Bunun \u00fczerine yurtd\u0131\u015f\u0131nda davetli profes\u00f6r olarak \u00e7al\u0131\u015ft\u0131 (1982-84)."}
{"_id":274,"title":"Sencer Divit\u00e7io\u011flu","text":"Sencer Divit\u00e7io\u011flu, Karl Marx taraf\u0131ndan 1850'li y\u0131llar\u0131n ba\u015f\u0131nda ortaya at\u0131lan Asya tipi \u00fcretim tarz\u0131 konusunu ayr\u0131nt\u0131l\u0131 bir \u015fekilde incelemi\u015ftir. Sencer Divit\u00e7io\u011flu'na g\u00f6re toplumsal \u00fcretim ve bunun yeniden \u00fcretimi (\u00fcretim bi\u00e7imi) d\u00fcnyadaki b\u00fct\u00fcn topluluklar i\u00e7in farkl\u0131 iki ana yoldan geli\u015fmi\u015ftir. Bu yollardan bir tanesi klasik yoldur ve Avrupa\u2019ya ve Japonya\u2019ya \u00f6zg\u00fc bir yap\u0131s\u0131 vard\u0131r. Bu yap\u0131ya g\u00f6re Avrupa\u2019da toprak beyleri kendi denetimi alt\u0131ndaki b\u00f6lgede topra\u011f\u0131n sahibi olmalar\u0131 nedeniyle bulunduklar\u0131 b\u00f6lgede kral\u0131n yetkilerini payla\u015f\u0131r ve kendi kendilerini y\u00f6netirlerdi, feodalizm olarak adland\u0131r\u0131lan bu \u00fcretim yap\u0131s\u0131 kapitalizmin klasik geli\u015fme yoludur ve kapitalist \u00fcretim s\u00fcreci bu yap\u0131 i\u00e7erisinde meydana gelmi\u015ftir. Ancak Divit\u00e7io\u011flu toplumsal geli\u015fim a\u015famas\u0131n\u0131n \u00f6zellikle Asya toplumlar\u0131nda bu yoldan farl\u0131 bir seyir izledi\u011fini belirtmi\u015ftir. Ona g\u00f6re Hindistan, \u00c7in, Osmanl\u0131 \u0130mparatorlu\u011fu gibi Asya toplumlar\u0131nda, Avrupa'dakinin aksine merkezi otorite, g\u00fcc\u00fcn\u00fc muhafaza etmek ve yetkilerini payla\u015fmamak i\u00e7in \u00fclke topraklar\u0131n\u0131 belirli bir bireye ya da aileye m\u00fclk olarak devretmez ancak onun belirli \u015fartlar alt\u0131nda ve kendisine ba\u011fl\u0131 kalaca\u011f\u0131na inanmas\u0131 suretiyle kullanma hakk\u0131n\u0131 devrederdi, kullanma hakk\u0131na sahip olan ki\u015fi bu hakk\u0131n\u0131 miras yoluyla da \u00e7ocuklar\u0131na devredemezdi. B\u00f6ylece merkezi otorite, kullanma hakk\u0131n\u0131 devreden anla\u015fmay\u0131 feshedip bu hakk\u0131 bir ba\u015fka ki\u015fiye verebilirdi. Bu nedenle do\u011fu toplumlar\u0131nda toprak, bireyin de\u011fil, devletin m\u00fclkiyetindeydi. Bu durum devletin do\u011fu toplumlar\u0131nda Bat\u0131 toplumlar\u0131na g\u00f6re farkl\u0131 alg\u0131lanmas\u0131na neden olmu\u015ftur, Do\u011fu toplumlar\u0131nda devlet \u201ctanr\u0131sal bir g\u00fcce\u201d sahiptir ve asla sars\u0131lmaz bir yap\u0131s\u0131 vard\u0131r."}