sentence_id	sentence	sentence_domain	source	is_used	clips_count
001ee4e562fdbf06bab4091b3732335ba441197d6d81795d7ccd78176e6961d8	Сәлем әлем		Hello world	1	0
0186772245851c2b2bbbf3dfd47f7070493d588d404207a9726e25d194e472ad	ұрымен жақын болсаң, ұятқа қаларсың.		These are proverbs from volume 65 of 100-volume collection called '??????? ????'. By article 8 of Kazakhstani copyright law, works of folklore are exempt from copyright and are thus in the public domain.	1	0
02c3a8be796a026a805a45a9b75efe4bda8029701082918062f7a5cbad952b65	ұялмаған өлең айтады, әуейі ат қосады, дарпаз машық көрсетеді.		These are proverbs from volume 65 of 100-volume collection called '??????? ????'. By article 8 of Kazakhstani copyright law, works of folklore are exempt from copyright and are thus in the public domain.	1	0
0458e8260edfd3894ef491db5af71b439d7b3f60fb15be2d4a4abc3527c3af1f	Ер айтпас, айтса қайтпас.		These are proverbs from volume 65 of 100-volume collection called '??????? ????'. By article 8 of Kazakhstani copyright law, works of folklore are exempt from copyright and are thus in the public domain.	1	0
0e6e8ea4e09c6901a4f71e32eb4013602510f2aa46b8fff7b5378438d4aef434	Қатын бастаған ел қараң қалады.		These are proverbs from volume 65 of 100-volume collection called '??????? ????'. By article 8 of Kazakhstani copyright law, works of folklore are exempt from copyright and are thus in the public domain.	1	0
0f1146c8ede16d0a19d6880dd5e900dc66baa4242fe045be3db60b3ff240a89d	Той десе қу бас домалайды.		These are proverbs from volume 65 of 100-volume collection called '??????? ????'. By article 8 of Kazakhstani copyright law, works of folklore are exempt from copyright and are thus in the public domain.	1	0
0f8d37af6fe614fac022ba872addfb2db41a8dda8677662ae13fe9adcab9e78a	ұрының қатыны өзіне лайық.		These are proverbs from volume 65 of 100-volume collection called '??????? ????'. By article 8 of Kazakhstani copyright law, works of folklore are exempt from copyright and are thus in the public domain.	1	0
1075c36d87227b00f08fd0556b3210c097e645742da3e3526d59d424c9ff68c9	Берместің асы піспес, қазаны оттан түспес.		sentence-collector	1	0
1125db8aa4260e4c3ff2f99bbf4342ba12631fe6b35575e312fb761e31757022	ұра алмайтын ұл таяқ көтереді.		These are proverbs from volume 65 of 100-volume collection called '??????? ????'. By article 8 of Kazakhstani copyright law, works of folklore are exempt from copyright and are thus in the public domain.	1	0
11a705827a18ce0de6b21dc886f6d0b81437cb9fb9c216a0338425bb51cc06f7	Жасында жігітшілік қылмаған, өмір қызығынан құр қалады.		These are proverbs from volume 65 of 100-volume collection called '??????? ????'. By article 8 of Kazakhstani copyright law, works of folklore are exempt from copyright and are thus in the public domain.	1	0
11d1be5a78ae109a429ae3e3ce3f0e90091f5d9f6e5d828fb086ca65b1912708	Көп күлген көттің соры.		These are proverbs from volume 65 of 100-volume collection called '??????? ????'. By article 8 of Kazakhstani copyright law, works of folklore are exempt from copyright and are thus in the public domain.	1	0
12b49cc7a0036d86c8b027cbc4e9c0439dd5952e08876de126d92b09d591ed06	ұры ұрлығын қиянат демес, ашкөз ешқашан қанағат демес.		These are proverbs from volume 65 of 100-volume collection called '??????? ????'. By article 8 of Kazakhstani copyright law, works of folklore are exempt from copyright and are thus in the public domain.	1	0
135a79fced9d799ccb4b43fbacaa309d2033287353c2d8d4e3b3957af4c2d5bc	ұры — қардың серігі, қоспақ — нардың серігі.		These are proverbs from volume 65 of 100-volume collection called '??????? ????'. By article 8 of Kazakhstani copyright law, works of folklore are exempt from copyright and are thus in the public domain.	1	0
1454c5d04f2fa2dbc0514d8a3d4d63be117397d7557959948c8f71048de2b2c1	ұры өз малын жейді.		These are proverbs from volume 65 of 100-volume collection called '??????? ????'. By article 8 of Kazakhstani copyright law, works of folklore are exempt from copyright and are thus in the public domain.	1	0
149b5bd87e065766cda4dd2a1a2e58cb0a3176000104946efb81ca4908cb2ab9	Есектің артын жу да мал тап.		These are proverbs from volume 65 of 100-volume collection called '??????? ????'. By article 8 of Kazakhstani copyright law, works of folklore are exempt from copyright and are thus in the public domain.	1	0
15722e6944cbe5bdee8a832c857ef344cbb4314326b153c56f685416be1dedd9	Сабыр түбі сары алтын, сарғайған жетер мұратқа.		These are proverbs from volume 65 of 100-volume collection called '??????? ????'. By article 8 of Kazakhstani copyright law, works of folklore are exempt from copyright and are thus in the public domain.	1	0
169adf7456a6089e21c1e1ed2029ffb2419befe05c213cc38ecc606a2e361804	Басыңа іс түскенде қасыңнан табылған дос — дос ондай досты әрқашан қолдап, ақылыңа ақыл қос.		These are proverbs from volume 65 of 100-volume collection called '??????? ????'. By article 8 of Kazakhstani copyright law, works of folklore are exempt from copyright and are thus in the public domain.	1	0
214e3e4964366751beb0fb1f459cc8c5f2d135032f3276ae1aeb7f14ddbe3f4b	Ақымақ көрші — көрің.		sentence-collector	1	0
2a7000eacd2240eff40cd86c240e3a8e0051cdec36395b49d72874fbfdd6909c	Көріп алған көріктіден, көрмей алған текті артық.		sentence-collector	1	0
2c05ee28a7071005df784aeddb1a63e8dfd3406acf894b774bdf127245329252	Жұтаған шүкірге тоймайды.		sentence-collector	1	0
2f4e461cd8d431c78a2f3da1a4f3f298a0ccb874259c76e2c02c186ca1119374	Бұрын келген қонақ соң келген қонаққа орын берер.		sentence-collector	1	0
30382517e1befd3c18cbd085e76c7fd99329539605e895712e387859f29446cb	Балаға байқап сөйлессең, ақылыңа көнер.		sentence-collector	1	0
33478eed632a4580b4074f2bce74f6554ea28fb434333469575fcb476c65f150	Сараңнан сарқыт жегенше, иттен тартып же.		sentence-collector	1	0
339e4c27035c5cd15811eb1e44671c0d3795c3b6dea5a246efd1b54192c6a25e	Бас екеу болмай, мал екеу болмайды.		sentence-collector	1	0
33e4100070dd53af63f27d2388c9805be11771ab2925f2940fc6eb910118bd32	Барлық-байлық не дегізбес, жоқтық не жегізбес.		sentence-collector	1	0
3426edbfd9073e10825b438963007fe317ef9aae2e6d3d95e3c43719fc598840	Тоң айырған май жейді, дос айырған боқ жейді.		sentence-collector	1	0
356af7d587cb6141fdbc14346379924ab3b99b3c4e8395a96b9a3d089225c59d	Бойының ұзынын қайтейін, ақылы қысқа болса.		sentence-collector	1	0
371d455fe0d77d3ec94c7aac4b24b36904227d2eee167849feeb9cfaa7a9c78e	Қашқанды қума, танығанды сұрама.		sentence-collector	1	0
37c6cc3130fbf3d4f7038bd664f2e17d1d45d1da6f15505ff8df92c5f417d879	Сын түзелмей, мін түзелмес.		sentence-collector	1	0
3ab30941e9121115538ec89b000dfab9016599585f08984472cb6ce9582d07e9	Бір сөз бір сөздің қуғыншысы.		sentence-collector	1	0
3b0eeba73566608377704913911a97f03cff534e5a9e1362a71b0b4c7585f64d	Құдадан алған санауға бар да, қарауға жоқ.		sentence-collector	1	0
3d152dcc156063c517a0d5efd152c7357f8786db6312550913e54843020a542a	Жасыңда көндігерсің, көндігерсің де жеңдігерсің.		sentence-collector	1	0
3e99575f766923ec912a6ccb6921cfd66bd9d22c0ade502ccde3ece6b8faadc4	Қоңсы ақысын түйе қайтарады.		sentence-collector	1	0
40515241efa0a84320e8cef6a3fb8f9edb60a5bf5e6dd1a3bd5aefd1eed2a3da	Айқай менің өз үйім, кең сарайдай боз үйім.		sentence-collector	1	0
424ca1e31b525c9a4fb00ef29e621f5a42ee75e2a3bc2a87db37a86467fd9b53	Үйде туысы көпке түзде дұшпаны тимейді.		sentence-collector	1	0
4299ce256746615ff74d6cfa454d8c1fe0dabd1fb34ce24566fba96af4ea164b	Жақсының басына іс түссе, бойлай береді.		sentence-collector	1	0
42d171d1c5221ecba62ba59f01427e124829ed839b8a19e5eece0a24e1538cef	Ит бір сүрінгенде қырық сүрінеді.		sentence-collector	1	0
43b94142bd44f4c218c0787c8e3df1c0e089a1e046af49c032f8c013560b2519	Ер жігіттің жақсысын жақыны білмес, жат білер.		sentence-collector	1	0
4488028d0023fbb9aa2b447dbe12a8c2402b5f9a9487eb783184d3551cf8c915	Асы жоқ алтын аяқтың алтынын ал да отқа жақ.		sentence-collector	1	0
45c53ca2ff66830d276dedfba48c9f67ebc816b7733d1cc9e9b3501914b44336	Қазанға түскен қайта қапқа түспейді.		sentence-collector	1	0
465099541eaad308838691577614f699f0319f61c9bb98bd6d6dd4c3697f8b06	Отқа жолама, күйесі жұғар, қатынға жолама, қарасы жұғар, балаға жолама, пәлесі жұғар.		sentence-collector	1	0
472ff32702edae49a9d7bcb6f2d48fb48f10938b2314417f591bd3ec4a7dfd7b	Ақсақ түйенің аузына жел айдаған қаңбақ түсер.		sentence-collector	1	0
474bc2f7e754ebdbc84383998c66e123a491039672136f34ce823a269d0cfc6e	Қонағым, өз үйіңді де ойлай отыр.		sentence-collector	1	0
47ff7b2f39add63577e90b8d5b563eba344ed16407a36ecf40565ffa0703f985	Қопалы жерге қонбаңыз, қора өртенсе, үй кетер.		sentence-collector	1	0
48065b598b2a8a96d0db17d4ec67bb2517ad277d00a90bccde3a03ded07e9ea9	Қатын қарыспа болса, қырсық алыста болмас.		sentence-collector	1	0
4807a36b8c7a047a7e50c714c0c496024202a3be30586d7e7f88976bcf328b2c	Ел қадірін елсізде білерсің, ер қадірін әлсізде білерсің.		sentence-collector	1	0
48a3a963c1e7cb591bc38ae703a5070b1d5f707a22cb6b472a7f398643c7958b	Етігін шешпей ер тыңаймас, ер-тоқымын сыпырмай ат тыңаймас.		sentence-collector	1	0
48c35fe60412f7d17aa8e50a2998979eebc78b02f15cf82d11db1324f94cde6f	Қоянмен ойнама, шаршарсың, отпен ойнама, күйерсің.		sentence-collector	1	0
48ccd50c888bb449d4128a20e1293806e192a5416cd71d5c75067ebcc511b147	Адамның азғаны ақыл-естен іриді.		sentence-collector	1	0
4932774623be4ae1ee7e807ab30bec545c2e49c6476e060e64b737df1b442d19	Жарлымен құда болғанша, байменен барымталы бол.		sentence-collector	1	0
49deca512b3445532c4da82a1cc6e4648449c278196bb39a34dd97154105a3dd	Біткен соң мақта кеспейді, қоя тұр бітпей бөскенді.		sentence-collector	1	0
4a3cf1c08f78b59bb0b54950da6717caa7e4649b9173a528d2d4efe8e457c0ab	Білерлігің қайда, білместікті кешпесең?!		sentence-collector	1	0
4a4314225324777c415c66d84fad02d79e289982af7dac5fc3b7fbf88726ff7e	Атың жаман болса, қырың кетер, анаң жаман болса, арың кетер.		sentence-collector	1	0
4b8873b0ac2c3fa8dc33c2d52d13bdbfadc80f0daf98ca45219c5b5ba41eef8a	Өзі тоймаған үлкеннен сарқыт дәметпе.		sentence-collector	1	0
4be5ac927e741d2009e67f9b31f930b7f7129698df227e253c4164f3b4058e6e	Жаман адамға мал бітсе, жанына қоңсы қондырмас.		sentence-collector	1	0
4c1ec81e7ccc8bf611e81787343ec8fca54673715d2cf97e8dccc9fe1e328f59	Ақпейіл болсаң, ас жерсің, тәкаппар болсаң, тас жерсің.		sentence-collector	1	0
4c4abb210523507b4371e1d5a87ca06db5a62c2daf06b0e634f90e2551bbdf84	Атаңа не қылсаң, алдыңа сол келер.		sentence-collector	1	0
4c65ef5e29eba5c5e326361000ecd7248d1269d49c771bd9be93de3060667dea	Жаман жүрісінен құл болады, жорға жүрісінен пұл болады.		sentence-collector	1	0
4ceafe553cbbdce4fcc00378d5c52ff085544814a3af2880974da3bdbfa6163f	Жалғыздық бір Құдайға ғана жарасқан.		sentence-collector	1	0
4d06704336860b2d7bf111c99a717ec8f14f11c44ed331c3861b984ab558bab0	Тауларда бар тарғыл тас, тарықса, шығар көзден жас.		sentence-collector	1	0
4da7fb63bdce61dfcec8490c3938b76b0667268e1ad84772c93c0ed343753d66	Олай тартсаң, өгіз өледі, бұлай тартсаң, арба сынады.		sentence-collector	1	0
4e1eac303ab6abd2532b8389da229abdf8f1dc3f9c06e908df522d72caa468e8	Қазақтың қорасы — қаласы.		sentence-collector	1	0
4e56ef771d48dd80377a40bd154e0e9279785f35dd410d879a336b131edb351c	Есердің тобы екеуге жетпей тозар, ездің қайраты жау кеткен соң қозар.		sentence-collector	1	0
4e6abb37ce40261082d1c6d25f42c7c97c0294c4a79ea9b7025cfa2f8f86d295	Еріншек барлығынан қағылар.		sentence-collector	1	0
4ec6bf4f35384c21b335ed86a4f804029829c492a64b3f84bc224ef1950508bb	Орақшы орақ таңдамайды, батыр жарақ таңдамайды.		sentence-collector	1	0
4f2698a2cf5c401decaab278a3c818db07e5ddff74c52cb072ff8821057ac1e5	Апасы киген тонды сіңілісі де киеді.		sentence-collector	1	0
502f86b259648cf4f61d6eb284c9ae9f2aa0cc8d4972026fec00d8f7190d4ff3	Сезген емес, білгеніңді айт, естіген емес, көргеніңді айт.		sentence-collector	1	0
511e5a7dbd9826bb6d8358acca4a97e469dccb496f43df8995de854047daf1ff	Жақсы келді дегенше, жарық келді десейші.		sentence-collector	1	0
514152340df8b27ca29af7f8486004dff71317a9dbcb01388d0c45f3c659e32a	Қалыңға құсың түспесін, наданға ісің түспесін.		sentence-collector	1	0
51935d41ab55e208822f4dfba387b6326e11d4ebc4a45f8ea8dbd34e1166bc98	Дау жүйесін тапса, мал иесін табады.		sentence-collector	1	0
51bd1fbee4f0e8504e5eb2d56142117d41a24ea089c92ab82dc6db06d32182dd	Жақсы болса алғаның, үйіңнен кісі кетпейді, жаман болса алғаның, шын досың да шеттейді.		sentence-collector	1	0
53069d1e2e64c20e7d4fc36c50f874795ce78f811862a9d0e14a87ae20f452fa	Жақсылықты басыңа қыл, басыңнан асса, досыңа қыл.		sentence-collector	1	0
53311a176ae2c1523138a92b32e9ddea1e1ba8b788681be786b7d605caa36612	Құтты қонақ қонса, түйесі өледі, құтсыз қонақ қонса, үй иесі өледі.		sentence-collector	1	0
537e7feadc993c8fa39412b36e0d66ad69798c463c2d9c09580c7bbbf37fb642	Шағымшының үйі күйсін, сіңір қажап, сірі кисін.		sentence-collector	1	0
547b0b304cb6182f0fc7321d44a751cff4a49f48a96e5494aeb5907da88334d8	Дайын асқа — тік қасық.		sentence-collector	1	0
54c58a464aa4496e8a3bd988e63a71e4369830ac66f2c84d5db4a0ed3e431909	Қараңғыда жарық, қиындықта ақыл керек.		sentence-collector	1	0
54e68cfe8aee58b49d4a34dd24c69509b8b917cde38cea64b7812552721ef1e7	Ісінен қорыққан қуға ереді, түсінен қорыққан құдайы береді.		sentence-collector	1	0
551bb6f2c8d74ad416ef9391b523263c2b08ff6926c33a7ae0b16c49492a5cda	Жүйрік аттың сауырын берік алар.		sentence-collector	1	0
552895af34d7e91fd68afd9e7bf2f6abc308911b3e174856212ddb234562bce5	Ондай болса, керемет қой!		sentence-collector	1	0
5597ec6475edbe421c5067e6546b2458de4811fef5f03f14825569dde75a2c26	Екі жақсы қосылса, бір ұлыны мақтайды, екі сорлы қосылса, бір сорлыны даттайды.		sentence-collector	1	0
55b3240a066abadbdfbe506731faec62c1b173444d010c8375ece515ed7f63a5	Сенген қойым сен болсаң, күйсеген аузыңды ұрайын.		sentence-collector	1	0
56e78d55c34240d341e064b5ec991817c2ac33a7b6f0fe9ba2ac927ec850c2e9	Болар бала боғынан.		sentence-collector	1	0
57361aea7f8c20292ffbf8a7394a679b0b0d1ae59f5482b6bd8a3989650edc41	Пысық болам деп, пұшық болма!		sentence-collector	1	0
577a54eac254ff6d8b2ea2aba213b47383f08f69e9b5fb3fb3cf6dffbda8fb93	Әйел жаман десең, анаң оның ішінде.		sentence-collector	1	0
57a746c5cee0e9da53358824e3e421f2584e943898b119295c2bacea80f97519	Ақылы жоқтың жақыны жоқ.		sentence-collector	1	0
57d16e13f9d8cc344b3fcb6bcad67bac7358ee7088e2902139d31e594b376ddc	Жүйрік атқа мінген Құдайды ұмытады.		sentence-collector	1	0
57d1eccc13ef8afafd3a612f49a2a9376936df72d1dc299120629ff1f42442bd	Алданған алмай тұрып сенбейді.		sentence-collector	1	0
580cdcea6015d761f9415d4fbb18f93fde2c3527b41d60b43f35a99573c56aa7	Сиыр сипағанды білмейді, жаман сыйлағанды білмейді.		sentence-collector	1	0
581fdf76547bb4284fdfa4cc2ef3822d405a404fad092cc21a1966f60b100f99	Тоңған тонын мақтайды, адасқан жолын мақтайды.		sentence-collector	1	0
585796a09481fee778d105d0080ff2963398c1669370d0ddfb565145c2350dc3	Адамның басы — Құдайдың тасы.		sentence-collector	1	0
58623fb857d3953b10e62c197687aaf550e1d9cf73f710ac3b77888ca51ac053	Оқыған — күн, оқымаған — түн.		sentence-collector	1	0
5885838d089b11772b458f35f83986238b1be3c21f2b2ccbca08ac0e168dd2b4	Оразаның оны қалды, кемпірлердің көні калды.		sentence-collector	1	0
58e3abdd2cdd768bc547ba054882fd92ac5efe274569195badc31b3495baa3e3	Асыққан ойына жетпес.		sentence-collector	1	0
58efc4aa004e7d5254fb619bbe487f7110110d23fbae5da95c9c35c28b82b0bd	Бармақтай бақ бер, таудай талап бергенше.		sentence-collector	1	0
58f35df33843512a084a232e83ae0ffd6fa12a95e0e3e08994669dd73cfb8b51	Аты бардың тынысы бар, асы бардың ырысы бар.		sentence-collector	1	0
58ffa974183e8ab971d38ac755cfe132c2d6a69b39b0cf520c429405338fb4c2	Жетпеске жүгірме, келмеске кейіме.		sentence-collector	1	0
59213e46a7b422523cb8d30257fc36c9ca39244d6e9617df618e7234709f683e	Даярға — аяр.		sentence-collector	1	0
5942e80841744bd9b5dd1d9974c9dcd221567b684e611bc1d081639cbb6266f7	Асты көрсең, қадір тұт, досты көрсең, қыдыр тұт.		sentence-collector	1	0
5989024692141cf86ccb158b48cc26a0c3441c08556279f59bc7eb1eb92180bf	Қайғысыз қара суға семірер.		sentence-collector	1	0
59b181a8b0c4306dbce8a182336623eecd42113ebacfa7da126021e40f17fd23	Кедейге ақысыз сауықтан ақылы жұмыс артық.		sentence-collector	1	0
59b6d7e745923b7f29cce84d0300d336ff95ad20ba8ba23d2bbfb76523605c17	Шәу, шәу үрген шіркін, домалақ үйге кірген шіркін.		sentence-collector	1	0
59cf63357915cffc71042c22f5436ebd37c3c827c7df23b0a681ecf5438d92e4	Малға жарлылық — жарлылық, ақылға жарлылық — сорлылық.		sentence-collector	1	0
59e4700e7d03c1901b03ba621ab096f51624b856bf702f1dfa7e582b64a1d7d0	Жабағы тайдың тері ащы, жаман кісінің тілі ащы.		sentence-collector	1	0
5a1fbed7f3ac5c2b718cb8a4420a81fa7ae15e6ea4aa8157a9af1a2bda52d16b	Үлкен іске кірісерде ұсағын да ұмытпа.		sentence-collector	1	0
5a830ea6e342c3dbaad746b21509744f85ea2bf88d59cfe735bb5a3e998d0764	Ақылды деп айтса болар айттырмай білгенді.		sentence-collector	1	0
5a883a584e4166508c35bf74e1b1cff8121f5f6422b961dad5e7d6af4df53e35	Құрғақ қасық ауыз жыртар.		sentence-collector	1	0
5b10f17527a7a353c5aee6f948c709b17cc71520b599f8eaabba06d4b347e212	Болдырған сиыр молаға сүйкенеді.		sentence-collector	1	0
5b1d539c7b2109e1a4c8906bf7637fa3bc033a087ecbea834c1ecc18c4f67333	Қазақтың бөліспеген еншісі — қонақасы.		sentence-collector	1	0
5b360862af11bda633a564fbbdb9a9365da500c22dc3d202ffa54e4786da8acf	Жақсының тілі тәтті, жаманның жаны тәтті.		sentence-collector	1	0
5b65dbcd575dde90712f3fd5d18151be88e00b48c442e1ffc41dc44320f69f14	Алла бергенге бірдей.		sentence-collector	1	0
5b679080e81800b6e01e9a2ae18ed6878e9cd2765d85e5d8e23bd936806df17c	Білімсіздің білгені: «өзім толық білем» дер, «өз ақылыммен жүрем» дер.		sentence-collector	1	0
5b75dbb7401e2650f987be18879dcfadb19de37c94b4393800e78bd4f1e3fcc6	Ағашы аласа, алмасы тамаша.		sentence-collector	1	0
5b7efac0d431643a9ad16981d0615e3e810eac37dd0d24e6cdad9876ae0ec215	Итті «күшім-күшім» десең, аузыңды жалайды.		sentence-collector	1	0
5ba4e56d41fe181218264137eab736c1f8f782cd4b531f58909fc8f570985cca	Ақылды ақымақтан үйрен.		sentence-collector	1	0
5cc2e371ea5e2de5a4dcd29cc9f82ac69f55dea628ce292a52d9699496060f32	Біреудің ат көтермес өзі бар, біреудің ат көтермес сөзі бар.		sentence-collector	1	0
5cd5d9c03fc90de50242190b6db35f65d35927be79d618416fe831b346bc850a	Жұмсақ ағашты құрт басар.		sentence-collector	1	0
5cf5a1766171b3b389eb92c757cb85b3f6adb8072b170f40f0a3aac389d24719	Өтірік айтқан жерінде көп тұрма.		sentence-collector	1	0
5d46b837e6f76ff5cfe6b326149b052ef4ee5691f8e575f67c8537228ab76da3	Жүре берсең, көре бересің, көре берсең, көне бересің.		sentence-collector	1	0
5d4a793e5791427b2b488548739d435e737cdf303a1f564ec5b693e386aa4516	Жантақты жерде сона бар, қыстақты жерде оба бар.		sentence-collector	1	0
5d8ca2e2f555415f31365556204e70c8677052b47ecb6a57f9c356941f62592c	Ақымақ бастан ақыл шықпас, ақыл шықса да, мақұл шықпас.		sentence-collector	1	0
5daaa26e2db6e26bdc1a79b45754b946df2db00f59aa8c601597f31e10a369b6	Көп ауызы — дуалы.		sentence-collector	1	0
5e40ff9e0e4f1773f1ce27a204e7ad83532a894efa293e48534c57c86feafc1c	Адам басы — Алланың добы.		sentence-collector	1	0
5e64e09d82c3e0349fed2dbe8cadb9bdeebaae3a012d0532e018e19cbe607d08	Шекара берік болмай, басыңда ерік болмайды.		sentence-collector	1	0
5e7f07f06a744caad28c2e2017c64bfb68ec7712827ff4852604689481e12303	Қызыл ет кетер, қызарған бет қылар.		sentence-collector	1	0
5ee47044c9ce3936e01ebbe8a0d16d772f4abcd6e8d2a686349f37cefd89236e	Көп оқыған білмейді, көкейіне тоқыған біледі.		sentence-collector	1	0
5ef9290e8896165fea0eb3d78a2d1f87faa4a654d76a49bda8935ac2d2a83647	Қатын өлсе, сақал-мұртқа жау тиер.		sentence-collector	1	0
5f257ba2678405f63ec7b9c9d931bba920b7a3a85de3f93dc369f24c0796a98b	Елу шылбырдан алды, алпыс тізгіннен алды.		sentence-collector	1	0
5f39a1a136dcd0ff508f610f7af930d2b08c35d1395f55ec6c019408eaf3f935	Тентек өзін дәу санайды, жантақ өзін бау санайды.		sentence-collector	1	0
5f41892e6084bff9560bcc068dc623ddef9eed30d74cacd02442de63999c311a	Көңіл көзін сөз ашар.		sentence-collector	1	0
5f58b357e29a5304fb3369ec628e133ecf740f8f54cc026564b83b6956ca4deb	Безерден Тәңірім де безер.		sentence-collector	1	0
5fbbeb97f14388632fb2da3f6c4acd9db05741be9bcf888458a2858ebe82db46	Сыпайы сүйгенін сыйлайды, жаман қорыққанын сыйлайды.		sentence-collector	1	0
5ff81315e817c7828a38acd24d55c36d80c48077802922d087bdea0ac234e2c5	Ағайынға қадірім жоқ — бетімді көреді, қатынға қадірім жоқ — етімді көреді.		sentence-collector	1	0
6003dfada45c680a261d510038cc69c52058c3ee14213eb0fde92eb2b8ebb529	Бойдақ екеніңді керілгеніңнен білдім, екі қатынды екеніңді ерінгеніңнен білдім.		sentence-collector	1	0
600a9cbc242e443297172463725ebe3352117556bd8eec8ffafd16ab3be2db15	Өз айыбын өзі білген жігіт би болуға жарайды.		sentence-collector	1	0
6089a7aec60ec49cd927ed09343f6421b45eeac2142f5b20d489d996001825f2	Қой асығы демеңіз, қолыңа жақса, сақа тұт, жасы кіші демеңіз, ақылы асса, аға тұт.		sentence-collector	1	0
60a709b0c2cfce16e1576ab324db0c0beced03ac822188da083de9343bfa623b	Кімнің жерін жерлесең, соның суын суларсың.		sentence-collector	1	0
60cb7a38bbd4792ccfff3a44f50182642f90d766774e85808d9379b813b274bf	Жолдасы жақсы жауға алдырмайды, қара басын дауға қалдырмайды.		sentence-collector	1	0
60e67e3a2fa48ad2bf9c431981df2f4e2917f2d892fe0fe7bc183395a72d21fb	Ілім — бұлақ.		sentence-collector	1	0
610d68148931b75cdb038eafbe1ca8e34fa372bcef68e1d1937cf3d9b6d93b3a	Өзі қылған өкінбес.		sentence-collector	1	0
610fc7d211af1bf34ceb672f8ef559af34aab21a6ee7d285f16f9fb52db427fb	Арықты мінгенше, аяғыңа мін.		sentence-collector	1	0
61140d95abeea9c9d9f50a8ac720d177b3628cb1425987fc84cc9b1f75b27138	Екі жақсы қосылса, бірін-бірі сыйлайды, екі жаман қосылса, төсекке басы сыймайды.		sentence-collector	1	0
611d1b8b7ba1268672a39c9b84f437664ce4c25324321850250ddd4a6f992e19	Үйде өскен бұзау түзде бұқа болмас.		sentence-collector	1	0
6153023298c32f38a20cd0d28e70148a408dc8974e5e77332cf47ab16c68294e	Айхай, көкірек, не демейді сұм жүрек!		sentence-collector	1	0
616647fdb56c9e45de76826016f27cf798c12c73c6bf6174dae4307f95c76b41	Есіткен өтірік, көрген шын.		sentence-collector	1	0
6169f55618c66187511501b62798d4e6740ad26cdde150576f83f27c73636425	Ерден ердің несі кем, уәдесін үде етсе!		sentence-collector	1	0
617c648fcbcbd2987997aaab3361caebd5e967d6889e52a60542392c03f9ad77	Өле жегенше, бөле же.		sentence-collector	1	0
617dc57d7899a6d53732f48715bc6ded53a2e5bae372d213806a5f6f972f1004	Қырқына шыдаған, қырық біріне де шыдайды.		sentence-collector	1	0
6197e7ea9047db6f2d4efb8bb2f4c2af0f7173769fc8fb031ef018bf5b53c8af	Ақылыңды ұрлатпасаң, ғалым боласың.		sentence-collector	1	0
61c0231911403df488bb71e2a38ebde7d99c90337dd63498337dfc72afb98f6b	Өнер алды қызыл тіл, орнын тауып сөйлей біл.		sentence-collector	1	0
621864449c999979cb4333d2c0553755ad53603cf7cfa57927650a4307e0ca85	Жақсы болса, жаужұмырды ит жемей ме?		sentence-collector	1	0
62280baf8aca03afd63ba2b35d098264cc133417f933948697c93c13bdbedb87	Жақсылық ағаш басында, жамандық аяқ астында.		sentence-collector	1	0
622a726a3786e26437ed3498ebae2f307ffa619b13c182fc019b2a86680a4519	Мектеп — адамгершіліктің бесігі.		sentence-collector	1	0
625c71c4a6d789e498b3ec171dbf79177c6089675a2aa35728241d92d8737bcc	Аз сөйлеген — даналық, көп сөйлеген — надандық.		sentence-collector	1	0
62934241683fe497a5bc887da7b533bb41920a788480605fe01892c812e9d198	Құл күйеуге күң жеңге, мәмілесі бір теңге.		sentence-collector	1	0
629d5d37b12699d1f25f2f46685cf59f14fa6e570bba73b6ca10e129ba46047b	Шаруа болсаң, қос етегің кең болсын.		sentence-collector	1	0
62a67ba2ad08b6cf07df91ddb37cb478b5cefbba8421dbb30b32fa5c7359b00f	Келісті кеңес ерде бар, қымбат қазына жерде бар.		sentence-collector	1	0
63909c94af91a02c34bb817e55f25ea143bec804bed929353ab0e971e676955b	Қазақта айран көп, орыста мейрам көп.		sentence-collector	1	0
63ca4e54d330ba0e6c90f068ef75bab9f2bbeaece8beec2f04bc8a0a9cb4a166	Тоғышарға от басы айшылық жер.		sentence-collector	1	0
63e8d8a75d83d89fc9d73255830754cf4a5f7d6cea0bbae890166249cfada6c3	Бір кісі мың кісіге олжа салады.		sentence-collector	1	0
64113b786d02d4eb33f12dca5cb9d5f9de050a098076ebc9e213c335be9967f9	Жарамсақтанған ит жатқанша таяқ жейді.		sentence-collector	1	0
64333fe51e7a617a1906733886230543e6337acf3a56e4702adb1f5e75739a25	Арың үшін алыссаң, өлмейсің.		sentence-collector	1	0
6454e059b3f2c38c73ba35f71149f8eee723deca2d15cb3423ff51e0bc224584	Далаға түнегенше, молаға түне.		sentence-collector	1	0
6474c121636931a4f337df2f51cf5f3465c16c22e47f8965e182783fb4534a53	Ашу арындайды, ақыл артынан аяңдайды.		sentence-collector	1	0
647fa72501018d53d9eea4e3e643dbf078c9af48b256f8f3f491a4164932221d	Өзі тоймастың көзі тоймас.		sentence-collector	1	0
64810d5a39fdff39ad94433788eb63774469576ad0ecae5b430dbe688bcc9ab5	Күнде бір сөз естімесең, құлағың қалқандай болады.		sentence-collector	1	0
648fdb324fbb1a8a97baf2c5b9b6aa327872871ae1c6a5d3f58e6e7b999a68dd	Аналы баланың аузы ойнайды, атасыз баланың көзі ойнайды.		sentence-collector	1	0
64bb67ed9ed6c4a11fcf860c4b8395227cb996af51d45e2a05aeecce69c0807f	Оңқа ойын бұзар, тентек жиын бұзар.		sentence-collector	1	0
64d5f6fbec4a8529e4bf41804d5e874aead5f81ffcaf1fc6876cf853aa68d81b	Аяғын көріп, асын іш, анасын көріп, қызын ал!		sentence-collector	1	0
64dcf068469d82d92058c256f67dd11c17c664ef15f73f4d4a7e98e2634d56c4	Басқа пәле тілден.		sentence-collector	1	0
64dec8fd38d129cedd0f59ad3da9e59e8d82733a6d74d6e74f1057ece4bcfed0	Қазан аузы жоғары.		sentence-collector	1	0
64f7818461402d85caeda291c67bf22801e23923b9a7c6de3d16371467140ec0	Жаудың азы да бір, көбі де бір.		sentence-collector	1	0
6521009472f8323769efd3137cdda5e6a9d6ffa062db62d464bb08e8d180c654	Сида ағашта көлеңке болмайды, сырдаң қаққан адамда береке болмайды.		sentence-collector	1	0
65473ca2697f1c9107e9fb068ccdb1b097f4773c942b1b3a629f99443319e581	Боламын деп жүріп болмай қалған — тантық, болмаймын деп жүріп болған артық.		sentence-collector	1	0
6562aa8fb516279c212bf3bd74bf37788bcb0eb29503bbed7204fb4032eb733f	Сұлтан сүйегін қорламас.		sentence-collector	1	0
65ae2feb671c3d3ce7108126e950eb4b65501a27b904fe0ef1d54fea41459c42	Аталы сөзге арсыз жауап қайырар.		sentence-collector	1	0
65d4c6d1fe5aa38e978910034627d700f544cce02febfd79f48fdf1462278161	Тарыдай сөздің таудай түйіні бар.		sentence-collector	1	0
65ea581909b3f1aef4b77ee89ac95dafc198609709e9a7b8f2b686b5dc778b3a	Дауы жаман би таңдайды.		sentence-collector	1	0
65ec9f1f12d4dd13ce00aa3e5b471852bc9dff128fac4d3cff669e044ba24a14	Екі кісі сөз айтса, біреуін де естімессің.		sentence-collector	1	0
6606bebda1820a79a85bc0d057c8dc6c4743e299d653bd794c231384e315b192	Өнегелі қарт жоқ жерде өнерлі жас та жоқ.		sentence-collector	1	0
66175365d7afe0ebea033b764052b66aab164439c4cf9bdac4ab93fed6cf77d8	Тайдың мінгені білінбес, баланың істегені білінбес.		sentence-collector	1	0
663407e46e618697b156bf545328fae62a59b9e39926fca6da6279801208d516	Тірліктің екі тірегі бар: бірі — жан, бірі — еңбек.		sentence-collector	1	0
667b4a5734acd6b9bb8d6ff47ec38ad44a3e3b1cedf2741f55ab98fb06e79863	Жаман түйе жабуын жер, жаман жігіт ауылын жер.		sentence-collector	1	0
669f666952df52a5a6cba52ef5e33123656c289970a2be9338794617335e306b	Қатты жауған күн тез ашылады, қатты ашуланған кісі тез басылады.		sentence-collector	1	0
66c01f45cb85b5fdbc95d75ec82a18ec8f7e76bf2848cdd39f6caa76aefeda0c	Жаманмен егес, жақсымен кеңес.		sentence-collector	1	0
66c1ca7cb1dc614c20bdcf57f61f48400571eed5e131dc3472fb3545c6b558ab	Көп қорқытады, терең батырады.		sentence-collector	1	0
67011b25ab27071bb3c88bbcfe9533a3dc4415f2594f747b6e6945aade46d369	Күріш азса, күрмек болар.		sentence-collector	1	0
67116eaafcbd24f915f97e1ab8b72bc56c531b61862bef1dea93d89d7f44b53e	Жақсы туса, ел ырысы, жаңбыр жауса, жер ырысы.		sentence-collector	1	0
6715c4fe18d2344ba3b738193a354ad08757858faea3094385c4ba4ef665cc02	Жаңа байығаннан қарыз сұрама, жаңа би болғаннан билік сұрама.		sentence-collector	1	0
671d04cfdf9daf071c44dbf541afb1c9c4eb596d37fb730963a1890e28051feb	Тағасының күмісіне мақтанба, атыңның жүрісіне мақтан.		sentence-collector	1	0
671ebd3bea1cdd66f0b1f3560d3ad9f5dea8494f00279b9338822764e3ee02ca	Хан қарашасыз болмас, дау арашасыз болмас.		sentence-collector	1	0
67357ffebdd9f1e7f62eff067e35e3bee9c04280e380d0ce9d553aa1beef1b71	Ақымақтың қолы ұзын болар.		sentence-collector	1	0
675d5b720f4e28e02e22886645b0696e75ab69b9a5933e526a1c31602deb4114	Жаудан жай қайтқанша жаралы қайт.		sentence-collector	1	0
6768df93bdb0262ecc57a8ecf59ad4c1017765ded0157390296cf073411c9575	Төсектен шошыған күйеу оңбайды, көнектен шошынған бие оңбайды.		sentence-collector	1	0
679c3122fa2297f7a3c6609055ef5fd26e5c48b960873c3093ee65a72f547c2f	Ел көшті, жау жетті деп, қашуына болайын.		sentence-collector	1	0
67a5cae78d79af2044acfc753fea2ce7079adb995724ad3bbad957468714e743	Ас табылмайды, ас табылса, біреуге дос табылмайды.		sentence-collector	1	0
67bcbb0969819d6ff44000659c3e9a57731dfcd4eda898c87442f313f36ccca5	Жалғыз аттың пайдасы көп, жалғыз жігіттің айласы көп.		sentence-collector	1	0
67c9b210b94651020afcc39ca1919823a5914bef4017461800e03552e7fa542a	Қайтқан малдың қайыры бар.		sentence-collector	1	0
67cfd77331bc89a4c3530a18cbb593c0467cfa094c05a45d691e3cc00f0c293f	Аққа Құдай жақ.		sentence-collector	1	0
683e2e478cae2d3e17a672ebcd41048bbccfe414aa7274a0dc2c638f1efd3c8a	Ақылды басшың болса, елдің алды боларсың, ақылсыз басшың болса, елдің азы боларсың.		sentence-collector	1	0
6855ba420739ce0f6ef0a9548399246f5fde261a4fcb401a7084d5f4700a0bee	Шақырусыз тойға барғанша, қазусыз көрге бар.		sentence-collector	1	0
68871be57833a75f157f1380257e472aeb82b57dad6d450fb359047459931076	Алдамай түстім тереңге, енді маған сай қайда?		sentence-collector	1	0
68d4d01f47b3050ae49691bb6c4f5898f11ccd5ff145909c667ad53558d18418	ұлы дүбірдегі ұрыншақ, ұрыншақ болса, құлыншақ.		sentence-collector	1	0
6913cdf85c9f1564c78a18e9ac69966945217f9659b331050c71fba6bb888b58	Сүзеген сиырға мүйіз бермейді.		sentence-collector	1	0
69472f5b143309852152fec8afbea4b3f48282c9f63b353b8f696f7e00052ef9	Ақсақалдың тілін алмаған ақырында өкінер.		sentence-collector	1	0
696c7945d96fb239ea18e597b611c57e5f59e798ce070a067759462c00510db2	Күріштің мәні майменен.		sentence-collector	1	0
69aa5cdd2d3c90d2a252ffe76403bfd913dfaa91ee2eb52c47f7fa33e20d3ee8	Жаман адамды жақынға санама, жаман жолды жақынға санама.		sentence-collector	1	0
69b9a6f05482b7b35ee2f6278d66016991a675f75b67ed5d5f1fbe3119e7c2ed	Көз жұмбай дария кешпек жоқ.		sentence-collector	1	0
6a11157d41749d8e5acfc5347dc42799275a3637a73a678cc07bda539bbc7de8	Көнектен шошыған бие оңбас, төсектен шошыған ер оңбас.		sentence-collector	1	0
6a1e77b8fd35e2198455958bcbf47d8569ef12accf1cc87de3690c78133c1316	Қашқан жауға қатын да ер.		sentence-collector	1	0
6a57d91242b99828ff5149e568babc6bd799d566759480c6add0ca1d165eb60f	Ер бала — он бесте отау иесі.		sentence-collector	1	0
6a7c6a0831bf9721e7a91ceeffc78467283dca95c125b91165f0b27350069c62	Аттың бәрі тұлпар болмас, құстың бәрі сұңқар болмас.		sentence-collector	1	0
6a8087a23a8083b905b8198c0f67da51fa53e9ce73e38db8a3df7356dc0c5b8e	Бүлінгеннен бүлдіргі алма.		sentence-collector	1	0
6a8e14b54ec89baac7749874fceb0f641e5e14e369a4b91b14e2264731bc26e3	Жаман үлесінен құр қалар.		sentence-collector	1	0
6ab157b32e990056c525b99b8ed3b4855977b480456c8ddb981a0c9d37a32de4	Би деген ақсарағат, ілуде бір қатын табады.		sentence-collector	1	0
6ab4c94f02ec61df48a22d5c5fecb83b88fbb7670db7629839f142dc1d19bd39	Жаман атқа мінгенше, жаяу жүрген жақсырақ.		sentence-collector	1	0
6ab800e77e14d1663b333af3240628e0b41b73c4cf64711a531d84edc55f2adc	Басыңнан бақ тайғанда қалыбыңа барарсың.		sentence-collector	1	0
6b268d187b0d8d5906a41870838d84cada3b57eb22a79c2c19ce598be5e64111	Желпілдеген жеңілтек болма, ұшырып кетеді.		sentence-collector	1	0
6b3c34ea940d897d06f9af283b62e4bd52145cb75ba61c2ddabd4c76fa82deb3	Ас тасыса, қатығы төгілер, ашу тасыса, ақылы төгілер.		sentence-collector	1	0
6b6cc8d95b890a0cd1723dfa1766f22b5711b597b66ff32992b92da74f44d68f	Жаманшылық көрген жеріңнен еңбекте де кет.		sentence-collector	1	0
6b7a098c068de2c8864e0553f70acd5a883c9b2fa9f1f809beb32d18a6183555	Алдыңа келсе, атаңның құнын кеш.		sentence-collector	1	0
6b9eaf705065d72e3370a741988290abdf2f9e83187dca3197bae0cbeedb2f72	Қыздың көзі қызылда, әйелдің көзі әдеміде.		sentence-collector	1	0
6bb0dd67b372e36ab795530ff7fdcc0c459a78bf09868a70a040e4830ebdabe2	Алдыңа бір қарасаң, артыңа екі қара.		sentence-collector	1	0
6bcaea66b8a4bbff2a785ab371490503f22d2b3c5b19c59ac40740cec6894c38	Байды Құдай ұрарында жортуыл бастайды, жарлыны Құдай ұрарында қатынын тастайды.		sentence-collector	1	0
6c236ebd95f3e28d8933c1429410a3624fd4bc6adefa37af039ecc92a47cc18d	Нас басқанды ұйқы басады.		sentence-collector	1	0
6c332e2c4a94c1ad39854de75b1452cc9c0a90926476d4fb04726906a1cdc4fc	Жаманның төрінде болғанша, жақсының көрінде бол.		sentence-collector	1	0
6c40a6e5c6d6feaca7f3221f4ded239fc7693541e82c463ef17b81aaa83c13cb	Мал төлімен жарасар, жер гүлімен жарасар.		sentence-collector	1	0
6c49f7340c2275bf83840e364fb946f0eb67f018cd5c8db19fa91a73a705d6ad	Орамал тон болмайды, жол болады.		sentence-collector	1	0
6c71545fcfa077a8792f21858516f0224ec7e7c708dcc380a220c587ca38d25a	Сарғайған жетер мұратқа, сабырсыз қалар ұятқа.		sentence-collector	1	0
6cb9a93923798767589d83077ef4347849288e9a89385c4f9e5934efe146418c	Жақсының ашуы жібек орамал кепкенше, жаманның ашуы басы көрге жеткенше.		sentence-collector	1	0
6cbd345b1515f7b8c4c6ab41300c80ac39189eaf3b1cc2f7bcc9c58495ed1ece	Жұт жетеу, содырмен сегіз, салақпен тоғыз, олақпен он.		sentence-collector	1	0
6d0ec2d35885f11e0f4c4be609214a57348bb73e5aafbc060126112855bd6874	Жақсының жақсылығын көзіне айт, көңілі өссін, жаманның жамандығын айт, көңілі өшсін.		sentence-collector	1	0
6d137e6ca81bec056fe929d7b06c3fe5c759847ad2137b504f8809057a5c8649	Жасыңда қылжың болсаң, өскенде мылжың боларсың.		sentence-collector	1	0
6d1e7d59c85d0cc37ca61ed180f00aa0962bca02f0581823d2851c0d3a511117	Атан өлсе, сойылар, атам өлсе, қойылар.		sentence-collector	1	0
6d57a3b90885b2849a7e8452d2033cc487fa739ed4b86e52441ebeba2564b77a	Алушыдан қалмайды, айтушыдан қалады.		sentence-collector	1	0
6d63b8811fd6b4b777731b1bb609558dcccfcf9998bd501dc3c75b289dabc014	Айдың да бетінде секпіл бар.		sentence-collector	1	0
6dc8b8d514ad5f2ea1559a7842e4ad4b7c2e65b2a33a2a89ff3bd49d0f5b65b6	Жылқыны бөгелек аздырар.		sentence-collector	1	0
6dc8ce078de847f578091f32b0217d0b05b8f527287f087daacc8bca6ff41e47	Бұралқы мал мінуге жақсы, бұралқы сөз күлуге жақсы.		sentence-collector	1	0
6dd68caab2b253251b8c3c8a887ba8267bf9bc17c47299df5628d6e317d63267	Жапалақ көрсең, атып ал, жаманнан басыңды сатып ал.		sentence-collector	1	0
6dd7e96bb6dfb61e105a8c0059a401c770d64596e30750cc1f4ca5c6248b8754	Атадан ұл туды дегенше, батыр туды десейші.		sentence-collector	1	0
6df54ff67268346dd4bfb0e089e8985a3eeb2a2c48c2bca8a51f9d603eac5d1d	Асқан төгілер, іскен жарылар.		sentence-collector	1	0
6e0a1fb42e46291d378d56f4c52d34777f31dc075bf71c7c1b0983e6d9709369	Ащы болсаң, тұздай бол, тәтті болсаң, балдай бол.		sentence-collector	1	0
6e0cc7e26716928845dd12f9224920543d2d4ec6f7c6a616a4712139e3787d05	Ит асырасаң сырттаннан, қой бермейді қорадан.		sentence-collector	1	0
6e1421a9b134dc2a8ed963068f02f8912a2b4ccd87e8716ea9202779d1769140	Ақы — арсыз, бай — қырсыз.		sentence-collector	1	0
6e27ebad99dee7bb8668396934211303800512c73ec3bb0752d5f98a2afa5f79	Шапқан озар, жатқан қалар.		sentence-collector	1	0
6e4b81334bc661867f029021ac1a8ef75e6def934cad741353eefc0a3cea2a23	Жетімнің қарны жетеу.		sentence-collector	1	0
6e4ed1807ec5970bd44bff8f0bac74d00101dac6a4e001a5e73720898cb043ef	Айта берсең сөздерді, балшық басар көздерді.		sentence-collector	1	0
6e5149d73b4f2029f85567ef2dbbbc174d487f7ed9e504e67ffb2b57fb30a57a	Соғыста ерлік керек, еңбекте бірлік керек.		sentence-collector	1	0
6e6189f193e1efc293eaf32fd81c6042a3926e01e0af0f7b70dc2dc225a407dd	Жаман бай Құдайдан қорықпайды, ұрыдан қорқады.		sentence-collector	1	0
6e6433d761235d731dedd26ca94933ed3947533f9fcb5062e5e41455ac7d7671	Неғып тұрсыңдар? Үйге кіріңдер.		sentence-collector	1	0
6e6d2ebaa34958abd36bed1309823bae8eceba7b10337e5eda006a382ade3dc7	Кетпеннің басын бассаң, сабы маңдайыңа тиер.		sentence-collector	1	0
6e7cfb558789436d03df8fcaa9b8fdf8e40009b16d3a3995b6c6826006bf590c	Аузың айтқанды қолмен істе.		sentence-collector	1	0
6e87165fe1f4bf24dd0f9fa23f4ebd81de55a7620d9f755f2b4dd3fadffcb253	Топан суы қаптаса да, тобығымнан келмейді.		sentence-collector	1	0
6e9512a07c3cdc89bc5ab483f75fb5f5a13fdd1fb7078810f1a3bef17fd2f43e	Әрі-сәрінің қонағы аштан өлер.		sentence-collector	1	0
6e9c82332e3aec8e34c476f4eb3ab2734bf98f0dcc514cf9b12989adb3516624	Жаман жолбасшыдан жақсы сілтеу артық.		sentence-collector	1	0
6ea4d18d852732cd278a6ed54d5cd44d2e7e9207a52d03427cae0c959f207313	Жауынды күні ат көрме, айтты күні қыз көрме.		sentence-collector	1	0
6ebe0dbef03f8de36cf46d242cb3b61f7f8a949b1e85c3bc3501efc266711e11	Қанағат қарын тойғызар, қанағатсыздық жалғыз атын сойғызар.		sentence-collector	1	0
6eda5ad9610bb3e828c7bc5bee3d945027d656b3bbc4648fa138e7e0d06720d8	Жараның азабын жаралы біледі.		sentence-collector	1	0
6eee11e9644f4403ecf4464c5080bea63e241737b6d8a831d163ff6731254243	Қас батырдан қорқақ туады, қас шеберден шорқақ туады, қас жорғадан жортақ туады.		sentence-collector	1	0
6ef54f3fce7d8d2b80b1ceb1ecb372ea3a7b415401ab758733a85b7c455697c1	Малы бірдің, жаны бір.		sentence-collector	1	0
6efdf65e36f7195635e05f4295df2250358653a2a4fb672ec96d325ed2521a2a	Абырой табам десең, кем болма.		sentence-collector	1	0
6f06732013110d132088ef536b5e32999c58e275c6ec5ef9d566202be04dc450	Күніне жүз түлкі алса да, тазының ит аты қалмайды.		sentence-collector	1	0
6f0e96575f83a9a84f39de7d56e6bcd0f6f3a803761e6c5482a61e08cf600126	Орақшының жаманы орақ таңдайды.		sentence-collector	1	0
6f45a3b915ac987bcae937c41d9e31e0c4b2f9b7e6efea70143cf08f1ad6febf	Итаяғын жаламай ит тоймайды.		sentence-collector	1	0
6f52462a0b42cd0abb277e5711deb221983f695a90d48b7371e4efac4dc06035	Жақсы атқа ие көп, жақсы адамға дос көп.		sentence-collector	1	0
6f58efcabeff5566b7d7710dbed4935c7ee2090941e23e5375b77d1ba3890d81	Кісі есігі сом темір, ерітуге ер керек.		sentence-collector	1	0
6f7d590218ac64e6171b614719d4c9ca03da238475153edc9eaa8043c649ddc2	Қылшылдаған пышақ қынын да тесіп кетеді.		sentence-collector	1	0
6f8117c1bc07cc33a9721700e55f35a96f8c19403d9262cd32d6cdc94237be22	Жолаушының азығы жолында.		sentence-collector	1	0
6f81d4ff739a26823c86f34407f72432e42a46ad1bda3f99bfaddb563e524355	Бір атқа екі жүген керек емес.		sentence-collector	1	0
6f848620191701931e7d6454ba714a964473a97c36d380ff82fb2c9202fe62e3	Жаман айғыр енесіне тап берер.		sentence-collector	1	0
6f9724766046703a0d496f5884689f454405f81c46a0e7e938b6db6c64bc315d	Айыр етекті шапанға ит өш.		sentence-collector	1	0
6fb4ab896d0d2bc26716d4ca04ab613f3f8373e60c649148fc8a3dded570d841	Жақсы адамды жақтаушы көп.		sentence-collector	1	0
6fb50bd3d2e0ee5fdc06146993353011d0f4841065858628427354a25cbcada3	Жаманды жіберсең, «Жау жетті» деп келеді.		sentence-collector	1	0
6fb6868f1adbaf582efaced18fe26f29d31216c7f5b6ef9808b3a9062962cc49	Бір түлікке бай болғанша, әр түлікке сай бол.		sentence-collector	1	0
6fcff34cb99ace7bc80d8ba8c9eb3e3e0613da5f4df10f2f8b28bc12e0b1ad4a	Қамшы — қанат, құйысқан — қуат.		sentence-collector	1	0
6fe443e3725c337c80fb5d6954b39be88baaf3b1f0fc07e3c0851809e849ffa0	Алып анадан.		sentence-collector	1	0
6ffdc74f6570ea4b93bfbf50ad22808ed432e8003114517297dd15ec39ce48fa	Ағайынның азары көп болса да, безері болмас.		sentence-collector	1	0
701e1f84ca5975972664fb5ab8110bc7b3a9d5c156933c4bc402f296c9a7fddb	Жаман айғыр үйірсек, жаман күйеу қайынсақ.		sentence-collector	1	0
7028ac745eba4366ab3a3301b2d1d5a84b492ef9b8c0a8322635c0a57969d0e3	Жаманның малы үйінде күйеді, жақсының малы жиында күйеді.		sentence-collector	1	0
702f2d85e95b3cbde3c168d7e0868ce1a445468e3a9183d335211d9b87dc7350	Жар басына қонбаңыз, дауыл тұрса, күй кетер.		sentence-collector	1	0
7042d109cafe290b44db44e73135978455e2794ec15cd70b83414546fe2bb118	Өтірікшінің куәсі қасында, құраны қолында.		sentence-collector	1	0
7046722281569bb8e6b4507093da4dd67793dacc0235f8e30a4f566370635c04	Балалы үйдің ұрлығы жатпайды.		sentence-collector	1	0
70678d50eecf05a0cc385380a4e47ccfadc31410acb9cfda22612797b755aa7e	Қатын ерге қарайды, ер жерге қарайды.		sentence-collector	1	0
7069101e5b7fb348cfb85b25b4bb0660c7c801079c13a87d1f0778bbc7ef651e	Сенесің бе? Біз бұрын кездесіп жүрдік.		sentence-collector	1	0
70a5be03842ebe8660e96c51f440b428279c8820aedd03e519b1bcd46b24627b	Ac — адамның арқауы.		sentence-collector	1	0
70b7e1bfb19b44bf5da77dd10bf64a894966317a3bdf26c5ddaed3c5aefd4eba	Бір кісі таққа мінсе, қырық кісі атқа мінеді.		sentence-collector	1	0
70c327542726224361c6642e9142a1c55a3e9e15b4799a60d86dcaa947d90b38	Қонысы ауған ел оңбас, өрісі ауған мал оңбас.		sentence-collector	1	0
70d4279d80a6fac9dbddc705802f9121e5d5190b1c00923f2fdccc465de8d302	Қарны кіші, аузы әйдік, ит семірсе, құтырар.		sentence-collector	1	0
7123371724b1af8bde44f2ee3575a1ae80f6d165893d5cfe8e38ee8865ad8080	Сараң бай союға қозы таппай, жарлының жалғыз тоқтысын сұрапты.		sentence-collector	1	0
71247f294a4411d92ea8adf3427a62e28e958fb6b7e302275b988d01a042aa90	Кесірлі ауыздан кесепатты сөз шығады.		sentence-collector	1	0
7137e448ec9f1080d995436bca98270c7b637aeb42856ba26bc036c414acde04	Досыңды кідіртпе, жолынан қалдырасың, дұшпаныңды кідіртпе, сырыңды алдырарсың.		sentence-collector	1	0
71412c084ff5dfabc28b1dcc632901dcf61da0730fcb5f1585a10d7da76def0a	Кетпес жарлылық — басқа қорлық.		sentence-collector	1	0
716e183b6f4bc063b7e7631b1f1ee3610f57a8f8f685e5603b454e6a5532a4bc	Келгенді кеудеден итерме.		sentence-collector	1	0
718cebabe0cd4fd8f3d52110d44a4889ccc2e56ca72f805d50b6e400f53db79b	Артқы түйенің жүгі ауыр.		sentence-collector	1	0
7192b3c5dac0c9c6f315bc2f93dc60bd2a950c0d2dbad7440cae487280390314	Болат қайнауда шыңдалады, батыр майданда шынығады.		sentence-collector	1	0
7192ede455a496b1faa3c166516ff409d26b356e4d8a69bb921bf8df248434a7	Беттің арын белбеуге түйіп...		sentence-collector	1	0
71a457e296c3d50a7c5d161890c8f18d8e147521c448defaa7304845965fb2e6	Көн етікке құрым шұлғау.		sentence-collector	1	0
71a5ffad2796de2631f81e493c6369465ec211c8de35f09b0d5648996afa6891	Жолдас күту — жарға сын, жалған сөйлеу — арға сын.		sentence-collector	1	0
71c042d13eec08f6bc9c8421736d5a423c99a7aa8890c1200f5b52b01094f412	Айбынды салтын ел бұзбас, адамдық антын ер бұзбас.		sentence-collector	1	0
71d39a75229a248dcf903dfb1c1921bc5da417f68f9b6b63f7d6f75b83daeab6	Өнер — еңбектің жемісі, өнерсіздік — кісінің кемісі.		sentence-collector	1	0
720d44d3f425f21a33668f1b50873b13af7739765f30d62f69a39eb08c1b1ed5	Ақымақ білмес атының арығанын, көсе білмес жасының кәрілігін.		sentence-collector	1	0
721522d508352a44f43eea93fe3b3f018098fac5530550e8f29f18705ba2b551	Бар барын айтады, жоқ зарын айтады.		sentence-collector	1	0
721a835d7a3a4ec8b8e41a7785a276f60fbbea3c18baa445619839d4620f7546	Ауылы қарайластың шаруасы орайлас.		sentence-collector	1	0
723ef021b21cefcf6515c54069af10835552d1ed89753d312048d628186a1260	Жеріңе жақсылық қылғаның — тасты дей бер қырманым.		sentence-collector	1	0
7245fdcddf0da6bb1c3019f0f8a6cf577ae2ad6f7ba2b6cf9a78f44ce381e701	Қарға баласына: «Екі шоқып, бір қара» депті.		sentence-collector	1	0
724d0f5d3357b517f92a2c88937042bc1a742bce39030cd4a7630684981cdc7d	Кемедегінің жаны бір.		sentence-collector	1	0
726cd9171d96332797a192c5862dd00e3c64e16b27ffb64e03699d2a708adc06	Шабыспақ оңай, табыспақ қиын.		sentence-collector	1	0
727f734ece859af032a724ae1c0fe190755ae2780289efa5ca47af3346734360	Ақымақтың ақылы білегінде, ақылдының ақылы жүрегінде.		sentence-collector	1	0
7284a7eb2d1aa8b39b64d9580d06978a8c11a7f6ea019218a39285982cce8e2a	Бай күндіз бәйбішесін, түнде тоқалын жақсы көреді.		sentence-collector	1	0
72999419c39a67cc060223cd95ab8bc4531949c8342334282f8d37dda155c5a9	Тар қазан тасқалақ, мешкей адам ашқарақ.		sentence-collector	1	0
72d815aca7b2bd12dfec088d9bfdcf86a45d7227c05efc17a70a5512f60b5be5	Басбілгі өгізге «өк» дегізген өлім.		sentence-collector	1	0
72e75271853269453ed79f41d4673aa547f482dcb1bad43ba7a20caf6d33ae9a	Адамнан сұрама, Алладан сұра.		sentence-collector	1	0
72e9227324844fcb1378fd9a1782616f04bd1259cb7d3cba59e1ac776ca3187f	Қуырдақтың үлкенін түйе сойғанда көрерсің.		sentence-collector	1	0
72ff6d5f9dba4bd09d7a5686e532383e068552f9b291b778e7e860ef5c4a846c	Олақтан салақ жаман.		sentence-collector	1	0
7306e61163849fef6e51f0ebe2021d90bb23d87b1db7919dc05d9a2a6f2cef57	Әркім өз лағын текешік қояды.		sentence-collector	1	0
732059df08a8a2a739b74a6071ed9f1e49efe276547092653b3179d558da12c1	Түйе өлген жерде жүк қалады.		sentence-collector	1	0
7334407f69ddef2ca7fe2cb068785c59c8a5d471112403315f46159677797129	Тамшы тас тесер, қамшы бас тесер.		sentence-collector	1	0
733a74534bf0f61d9325301b01747e6a5c6d1a3e72b7f4270058ef727281e4d2	Алқызыл гүл — жердің сәулеті, асыл жар — ердің сәулеті.		sentence-collector	1	0
734500a8009a62b5dd46fc8903c4a0742041c091df5999b46b357f154a6a9384	Түлкі алған итке сын жоқ.		sentence-collector	1	0
73494e07a0285d521fa276b9c8b6d14ef84aa4a6c1469dad7acafaba9e28b66b	Адам туа жаман болмайды, жүре жаман болады.		sentence-collector	1	0
734a41293218f97bd3b78919caa8cb1a915e63d3c8d1debdf55a3e3cf3df202d	Елірменің ебі жоқ.		sentence-collector	1	0
7353f4c3716835992b2eb817877ec2b14a2abee35d4e910b442d064f26cab5e1	Сыйға — сый, сыраға — бал.		sentence-collector	1	0
735437fed8680be51e0032845fc467d566de5db1d28b198023b0a4da012f1409	Тозған елді тоған жияды.		sentence-collector	1	0
735f7e89b48d8883bbd0f17d827e48fc1c37e2be31124690e2820080e7953a69	Жақсы қырқында толады, жаман қырқында солады.		sentence-collector	1	0
73617cd9a7b869eb6a0bc566c092344314b3f7f7ec2ac78d6db4ddd4fbdbb89d	Аш құлақтан — тыныш құлақ.		sentence-collector	1	0
7362268ebdc74dc1295e166dbd7f4562254d173bdb1752d81bb2829ea6c7a33c	Мал жақсысы — сиыр, жер жаманы — кебір.		sentence-collector	1	0
736a4fdaeae59900ba379d3c3769cfe45a2043776011e3175737c49ed3b0f978	Шабан атқа қамшы демеу.		sentence-collector	1	0
7384be72526e31a4ac7aa6806b2b67431f6f7a7af55ba2045d002626e1dff02e	Бай қасына көшіп бар, байымасаң, маған кел, қу қасына көшіп бар, құрымасаң, маған кел.		sentence-collector	1	0
738a1d3e745e1db67393bf2c2428b9bd666bd83e4baafb3a5682c8d496d68264	Аса дихан ішінде ас жатады, аса жалқау күнде аш жатады.		sentence-collector	1	0
73a04660312313ab13cf53393cf73b424e1984872a76e59a75d9ae23de196eb2	Жаздың жуындысы — қысқа ас қатық.		sentence-collector	1	0
73a1c09b2226967c7ddf284c9d117ade529d793c9e58885e16c84e4c8b746b34	Қанша білгіш десе де, халық сүймес арсызды.		sentence-collector	1	0
73a287be80b68ae9296edc5710c4ee3c6f599b0a6ffd2614f4c812a7c870f5d9	Қартайғанда кәрі боз жорға шығарады.		sentence-collector	1	0
73b87467b40b4f760a22aa6c24b1d6298f780eb5e6ff6eab64f58d0b530b5f1d	Тамам кедей жиылып, Құдай берген байша жоқ, тамам жұлдыз жиылып, аспандағы айша жоқ.		sentence-collector	1	0
73c6e0a60219fbe72462c9558f2d6c6e23384baac74e9863de54cdaf374525cd	Айқаймен асырып айтқаннан, ақылмен үндемей қалған артық.		sentence-collector	1	0
73e423509a03b98a50884cf458c404348e96053ec4054ec5bd69c78b3380425b	Түйе қисық па, жабу қисық па.		sentence-collector	1	0
7413ed9e9e4664ab39369de4bacf44a75b4ed2eec10fcd9b88e87578f767b262	Жарақты күнде жау жолықпас, ас бар күнде дос жолықпас.		sentence-collector	1	0
741db06ef644fd2cc84e15c2cf64f33ced38f3b6951554934574cd3a56679b3d	Жақсы әйел жолдас, жаман әйел оңбас.		sentence-collector	1	0
7424e53a6aa7ec749bd6852b6eac1c739fead198faa1fc364a219bfd235a40d9	Жарлылық, сені қайтейін, жандай досты жат еттің.		sentence-collector	1	0
7430729dbcb582bc5f2d4cfce51f69f004e343ea6b0983cf73f7e150250a1e63	Батыр жарқырап жүреді, қорқақ қалтырап жүреді.		sentence-collector	1	0
74401cd1c9ad26a9c06821e09bffe82de7d0eb69148d67e60ab7eabf90c54161	Кісі сөзін жөн көрмес, еш адамды теңгермес.		sentence-collector	1	0
7449c2dce0907f8aa6a4f3dd43fa96ccba993a8057f04011f83c77c2ed8b5620	Әйел өз қылығын білмей, еркекке өкпелейді.		sentence-collector	1	0
7465359790742c7e37a7c2e3c107e321bc8630481224a8c098096e4ae57d0f81	Жер — ырыстың кіндігі, білім — ырыстың тізгіні.		sentence-collector	1	0
7466677785dd4c670e3ecbb151ee649d79ce54fa112ae7b2a0af54ea5aac8c07	Өткен іске өкініш жоқ.		sentence-collector	1	0
74726fdade85f5ccc83f0c7c1d188c60017bd1e4750a87ddee8ebdc3dea7d98f	Құмға төккен білінбес, қызға берген көрінбес.		sentence-collector	1	0
749952c3d394e0614ea4d04807d030e9740c647f098cd72e2f467254acbbe6f8	Жақсы дос пайдасын тигізбесе де, зиянын тигізбейді.		sentence-collector	1	0
749aad283f95e13a330330d9bb929e0d1d928c176225e9e94077234a9dd23f4e	Жасыңда қалжың болсаң, қартайғанда мылжың боларсың.		sentence-collector	1	0
74a594e54816813b782ab168978c4e7567955fc038b022d3fc84296e8c3a2d4c	Байдың ісі пәрменменен, жарлының ісі дәрменменен.		sentence-collector	1	0
74a8c1fd121714ca9e022f249980b037fb6220bd92a11aa5ec75a0905638f9bc	Жау жоқта жарақ көп, жау келгенде таяқ табылмас.		sentence-collector	1	0
74b823181b1f202741f200c5cca91c8c3e1474f053f4310546a2fe5933593fca	Ақ ит, қара ит — бәрі ит.		sentence-collector	1	0
74df01e5ecf79dba6d976e2734162fb5cbc9c24c8660448ffc10000d01c2eb3c	Ой түбінде алтын бар, ойлай берсең, табарсың.		sentence-collector	1	0
7520034fc45b10069043920bb1a600cb164571433cabdcbf20693a865950bdd4	Адал ниет аздырмайды, арамдық бойды жаздырмайды.		sentence-collector	1	0
753ff7259c538e856d05d49403e74bebf72938487cc26b39e4379cb93c8e5f9d	Сауда садақпен тең, иілсе, тез түзей алмайсың.		sentence-collector	1	0
75652c19dfd7408803d57776c15d7f923079155c51ec950f2eb3480d74678647	Жұртымның жұртында қалайын.		sentence-collector	1	0
756a06a5e3475e4ee035e7124217ab209edebd2b8896f7be2d9ede37cc5c2758	Ажал сұрағанға бейнет берер.		sentence-collector	1	0
756e60dec0f5eb5a044765d55b620a23f06ac444365c5202bfd7c587d53ca55a	Ер басына жау келсе, ерлігі кетер басынан.		sentence-collector	1	0
757189533028893fc19ed1a5e25ab41bef3c555042da92ba8f7214e32b6af89d	Ит қой санатпайды.		sentence-collector	1	0
759ea888b43b84d30675aa4dba1287e93f12a6101bfefb3377c409100f44a4df	Ар сатып алған атақтан тер сатып алған мал артық.		sentence-collector	1	0
75a75a880ce370d7ba63839b6878bd9f9b79061af8fe176dfdb283d604cc89e7	Армансыз адам қанатсыз құспен тең.		sentence-collector	1	0
75ae237373b70834b6badee330a53a97fbbed75bee332061fe766116dc5274bf	Өнер жас ұланнан, жүйрік тай-құнаннан.		sentence-collector	1	0
75c57c06f3e0428545cef3d1b7bc224ae9cfd240ed594dd3fd8576c42e209df2	Соқырға түн де қараңғы, күн де қараңғы.		sentence-collector	1	0
75c691ad78afda16b2c0ff7e64e8a64cb46066b1826533264faae9ca089a3af0	Алтын отта сыналар, адам еңбекте сыналар.		sentence-collector	1	0
75df11f7ec02ca7ebcef6536d3cd69c49b7f41519a14fe6b3ad6d0ba571b3642	Білімді жан жердің жүзін шарлаған, білімсіз адам жоқты-барды қармаған.		sentence-collector	1	0
75f95d3b692795ffdf5b28ce05797f9af1a87e4cb0b0b487d89609655074aaa2	Көргеннен көз ақы алады.		sentence-collector	1	0
7616b6965fa1ee468e243ebfe1c08ea6e5340e9eecd540691f4a6c8d17ea05f1	Үлкен үйдегілер күлсе, кіші үйдегілер езу тартады.		sentence-collector	1	0
76183314a3a503fb7e565775e27045b9fb319c344994f42a38680c491048a441	Көрер көз бен естір құлақ тоймайды.		sentence-collector	1	0
762326f737e8c51c134cb93581925a65b4f6c996949034f0b78d3dd6ab57a282	«Көп біледі» деген жігіттің басына қорған болғаны.		sentence-collector	1	0
762564dec03b62fa8ce748e126c279ed10841fd8580f5a86628195d9675cd6ca	Саған не керек?		sentence-collector	1	0
764b2b0416500a44cd696a360922613d881459fd3670757a519cdc023a8a5e16	Барға мәзір, жоққа салауат.		sentence-collector	1	0
7651efe7baa27f81fa04e6423d427c5e2d8fc77d4895b8ea8f7ab48439633aff	Бай — тамырлас, би — құлақтас.		sentence-collector	1	0
765aca6d2cfa68b2a28790367b44e89a4c53b16bf5479ff823514b22ee1ea915	Кедей үйді бойдағы билейді, жаман үйді қонағы билейді.		sentence-collector	1	0
765fa1364e37a001d34b8df7f65fc088013dd51b6ca6c53333b8682ee9391864	Біреумен сырлас, мыңмен кеңес.		sentence-collector	1	0
7672173da534d8d09fcac2bb1801a9d479a6d78c64f428790fb1bca9540883df	Көрмей жатып түңілме, көрмес көзбен үңілме.		sentence-collector	1	0
768888cec05512aaae3a16166f54370a22f7bbac577ceda8e6489562502dbb02	Жол білмеген адастырады, жөн білмеген шатастырады.		sentence-collector	1	0
76935745ba4c6dbdb91f22713741cb4a2e7769c1ec4f141870f8fd459fb0dbec	Байға жалынамын деп жарлының тоқтылы қойлық зықысы шығыпты.		sentence-collector	1	0
769fb5762888d52531a117bc5213660dd39458f27899be87b96b5c3966294b80	Жер астынан жік шықты, екі құлағы тік шықты.		sentence-collector	1	0
76d0c7940410db70cab43a699adc3542167622766b1a8dcb46112c44c386826a	Жетіскен жеті шапан киеді.		sentence-collector	1	0
76e48b2b722f22226ac160d73cb8ae2240b59d752238b0fcd6a0f642db6b12aa	Ат үйірін сағынса, артқы аяғын қағынар.		sentence-collector	1	0
76ea8ac4365303abf0d43d22cd87e44460ca6f68bcb4f728925996bce84811d9	Ер сыйлаған есікте отырмас.		sentence-collector	1	0
770be32096c8dded52a84feea4b86eb49915f747f34687484c8962148157d1c3	Қысың қатты болса, қопалы көлді қыста, заманың бұзық болса, бір жақсының етегінен ұста.		sentence-collector	1	0
7734595916f13287812bc7d3e5fe9565f17898bc278674412aa99d49c0bcce12	Арық қой тырысқақ, аш кісі ұрысқақ.		sentence-collector	1	0
77412d0c0f2e5735106f22418109ea0065a4b9fb2c2d9e2d2156e6f4ab16e31a	Жаманның бір қылығы артық.		sentence-collector	1	0
774243d74afa2c9688a835ad806ef2e80e2e1ee1b5f3abbf21c824dcb55eaa41	Тойған ас түстен кетпейді, ықылас естен кетпейді.		sentence-collector	1	0
77436ed4c1868bbfa415a34d4440dfa5bd19973f73ddc92c2f19f559947ef025	Ағашты жердің ырысы мол, бауырмашылдың туысы мол.		sentence-collector	1	0
774790baf7bb7a72538b0db3fbcaac10ceb734e1e25ce76ae0a2152baa68fafe	Айлас қатын — мұңдас.		sentence-collector	1	0
774e5b93a3963af0c57e67d0489ecd93a34d2905ce7965e7dda82467b5ba7169	Аты, тоны сай кісі жиын-тойға барысар.		sentence-collector	1	0
7754a65b78aaad7091bdb700a0664f8bb1ea27dbcf044f9ac5044104355ba0c9	Көп ақымақтың ағасы болғанша, бір ақылдының інісі бол.		sentence-collector	1	0
7757b44ff6b54885c5b6856755ad2a075df3bc924413e68a5fcae183e91a5b06	Досыңа ет турат, дұшпаныңа шай құйдыр, ия қауын тілдір.		sentence-collector	1	0
77786594ec2d9d2cf175429c5eb2c89a16e026a6d8862811d5fd2b9f662a30e3	Жаман сиыр жатырын жейді, жаман туыс жақынын жейді.		sentence-collector	1	0
777ecb38788a8ada5d8b816a84becdd9f35f60a312531dd3f5b5ddc1697d3f72	Шамның жарығы түбіне түспейді.		sentence-collector	1	0
778c350b8ef66f17248cfbc43ad052878bb706505399456d15ab91614a22feb4	Қорқақ ит үреген.		sentence-collector	1	0
77a2ef998c4a0b939a6025128d7d5035393d99d78034d3b3e9f2cba8f629a7b9	Айтпаса, кәрі кінәлі, тыңдамасы, жас кінәлі.		sentence-collector	1	0
77a6d71015dd4f9b1adb1ec110d51e4af6ad3fb390e057481f26d4529d6a6c73	Қайғысыз ішкен қара су кертіп жеген жалмен тең.		sentence-collector	1	0
77a6f288af6b500cab8f21d983b773988be9a59e6af153fe3dbc05717c15eb0c	Қысқа жіп күрмеуге келмейді.		sentence-collector	1	0
77b15d0fdb06c880167279a5c3f6095ac715c74148001bb7683206efe9d90075	Жаман жақыннан таныс артық, атасы басқа алыс артық.		sentence-collector	1	0
77ba426caf630b4a3a0881060dd11b5a4718b2fd9636f02591202ffee5faa3a4	Қызыл тіл — жанның мияты, абырой — ердің қуаты.		sentence-collector	1	0
77e1883b3bce033797949b5e901ced59639160c292d056b59f88d57e534dc185	Мезіреті қылғанды, қонақ білмес болар ма.		sentence-collector	1	0
78240c717db3dcab32e7aee9c87e0577363c1c669cceb025a42afeb061913eb0	Нағашысымен күрессе, жиені жығылар.		sentence-collector	1	0
782a607df2e0d62e0c4bde3c10654b25033fe5ee663f6e3cd715eca65611fa5d	Ақымақтың ақылы түстен кейін кіреді, ырысы қайтқанның иті ұры кеткен соң үреді.		sentence-collector	1	0
782f317712e023e060f0006064dd5760271ef4d9c3c1c4963e0edc9291c6520c	Бір жеңнен қол шығар, бір жағадан бас шығар.		sentence-collector	1	0
7836f1b95be6a196ad3a4fbc3d4d926fb4aeae792915c0ff0ddb27ef57a8155f	Сөйлегенше, сөзіңе өзің қожасың, сөйлеген соң, сөзің өзіңе қожа.		sentence-collector	1	0
783bf13bbb3948d5be21ac685cbac742796cae61aad10d24c373c33b5360bbe2	Батырсыған жігітті жау келгенде көрерміз.		sentence-collector	1	0
784439d9611677152e7093605b3033ae81c2a1e09600c645069e45528cd81fa8	Отау үй — оңаша бас.		sentence-collector	1	0
784f62f68e97cc7acf6e253151d206599ab255fc2454e8ac0f80a46a4e519b8e	Ермек қуған пәлеге жолығады, еңбек қуған қазынаға жолығады.		sentence-collector	1	0
7854c22d06c195211224b3b35886dd3c7f4a3657456bc9d2adcfff95d204d16f	Боларыңда болып өт, боз жорға аттай желіп өт.		sentence-collector	1	0
7873cc2e625f3a970b518a728c5e8a75814d00a46a6196e16619c71fb57b56cf	Дауды шешен бітірмейді, шебер бітіреді.		sentence-collector	1	0
787644b312173f05f84c8e44e928f18d523e945979cb3bf85dbc295cc1ea0633	Жаз киімін қыс киіп, жарлы қайдан байысын.		sentence-collector	1	0
7881f8bed14226640518c74c2b227f64a532d82f10829c7c48580bfd8b9115d4	Көп тыңда, аз сөйле.		sentence-collector	1	0
7895b469d9482f29493c31f13be8dd018f161b636558a6312b328fcad05947b3	Жұмыстың арлығы жоқ.		sentence-collector	1	0
78a880fa9c1efa1b92d6541cd88d05296089fba9848e980efd05059eee3155bd	Оқ мықты емес, доқ мықты.		sentence-collector	1	0
78aa1d52b47bf5c2b9df028d0b33a7a78b4fbac526dedbd4c250017a1a8072a1	Үйіңе келгенде, үйдей өкпеңді айтпа!		sentence-collector	1	0
78d3b81f41679f7ca6a56d105a0a013dd2ca133ca58584dd135753f88337844e	Жақсы ниет — жарым ырыс.		sentence-collector	1	0
78d9403d119ae0c61b1cd22bfd5b0e159feeb41ab58632f4a697a5c116dd36f4	Ақ жүрген адам азбас.		sentence-collector	1	0
78e01522ecdbedcfeaf4bd91f4e63ce1122d1e698debf8255a054b16cd16429f	Ердің асылы күшінен білінеді, әйелдің асылы ісінен білінеді.		sentence-collector	1	0
7912e99ce587ad50b4875a56d772b9649db32bf7101ad09ad91c6eeb5527741b	Бұзау ұрлаған өгізді де ұрлайды.		sentence-collector	1	0
79216693d143ea12f7523b16fd3f4fab8c1f14a0e3efb742844cdca1829207d7	Ақыл ауыс, ырыс жұғыс.		sentence-collector	1	0
7945c1f5d943fc3efeda53e23ea3c9c509942cc8808835612dbacf49dd29d664	Қайырым болса жолымда, жұрт тезегін термеймін.		sentence-collector	1	0
795ae95f2f59a6bbebcc9bdcbf94a4e1086343ac0c4c90ec711f59b1a3a0055d	От отынға, ақылсыз әйел дүниеге тоймайды.		sentence-collector	1	0
795f9d87181f34cb36ad4d80eb1171bc1836954703c6886e4fb483962f5bf37a	Көп жасағаннан ақыл сұрама, көп көргеннен ақыл сұра.		sentence-collector	1	0
796c9ce1ae2b7882829fff0bf5e440e2edba7de9431216c250fd55abeed75702	Қанжар шықты, қан шықты.		sentence-collector	1	0
797fc556e35377dab46bd09789e4eabf14df69204e080c14ed86e8f730b0c443	Бота қотыр болса, енесін былғайды, енесі келесін былғайды.		sentence-collector	1	0
798739d10a445068c8e257a88e9fcf47c78fb2e69aa892881cc08f9363b816ab	Ханда қырық кісінің ақылы бар.		sentence-collector	1	0
79b0b8daa936a7317c9a9c59a91a07f0e1bbc870f9332a85a62f0f8918fc516c	Көп жасаған білмейді, көпті көрген біледі.		sentence-collector	1	0
79bb5c82f25aeaecf87c7e45f08a1ac5d13fc068c7fb33093263c218ab7819e7	Қолды пышақ кеспесе, жара болмас.		sentence-collector	1	0
79bc9e37862408b3540575145bf1d7cc37d76a7d23b2ea28bf6b45dd2a0b0ce1	Сабасына қарай піспегі, мұртына қарай іскегі.		sentence-collector	1	0
79c11018a87e60c1706330a63062669f16f9a5f294defe2d02d5a772ee7a4222	Кеңеспен пішкен тон келте болмас.		sentence-collector	1	0
79c2d5d7db163deb49f5abc10c5919873de6d2b209588784c8d5a316239b6c9c	Бір елі аузыңа екі елі қақпақ қой.		sentence-collector	1	0
79d149fcff150c6eb7c37e9e06403e5a06ee2bbbd1b9ba029a173b75340a61cf	Пайданың соры — дос үшін шеккен зиян.		sentence-collector	1	0
79e8474292b4b4b7bcbba80635c64a2516f2d45e246752cfd5f68ff49334e7d4	Біріккен жүз бытыраңқы мыңды алады.		sentence-collector	1	0
79e96c3ff46e8acd8f82af19927ba5c5fd5501df539abddb916bc1140853f53a	Аштықтан мал, араздықтан адам жұтайды.		sentence-collector	1	0
79ee9320fde55e15c0330b0535221824da16b04bf7bb18a2fbe45a74b3380559	Пышағыңның күмісіне қарап, өтпесіне болайын.		sentence-collector	1	0
7a060a208a14a43d0889f396b52f71bce0b4e8235f975e9eddf07c931426103e	Қара су көз көрім жерге жеткізеді.		sentence-collector	1	0
7a071be43cc8ff1a3c5fa1c76eacf7303d15abfc76a191f94f7e02487c3d5db0	Бірді бөліп жеген, жартыны жарып жеген.		sentence-collector	1	0
7a08d4804a33e556a6a63f1570367eedfc8343123774f37d5f79a417a09de10a	ырыстан ынтымақ озар.		sentence-collector	1	0
7a111e36cd93a3d6a70bcc0e950e0f1fdbd60f8eb39cfb7367a2af8ee1775fe5	Ағаш көркі жапырақ, адам көркі шүберек.		sentence-collector	1	0
7a1342c153c5a1b5d5c6b0de8caa155393ea9b851a21e93a2c01be9c63c625aa	Орташа болсаң, ақыңды ешкім жемейді.		sentence-collector	1	0
7a139cffdba4319bc4d64c9f8e183fb5b4b0b1c79d5c486b2617c1b84059623d	Арын сатқан әйелден төрт аяқты мал артық.		sentence-collector	1	0
7a24b298f2b1d1875d54aa0ebca355385b71728b3b1552e50156ca103ffbb747	Берместің үйінде бесті қымыз тұрады.		sentence-collector	1	0
7a33e2907ffe2e3ccdf9d570d829095ab37b8fba9b874de90ca0aecf233d2228	Ит қарайды жырымға, бүркіт қарайды Қырымға.		sentence-collector	1	0
7a3621ea446c280d94ce8362dd0d604230ce9b66249e610bb267b7483c33e790	Сарының бәрі алтын емес.		sentence-collector	1	0
7a3d4c9dade32fc79f70a96ef0f99c98db5b3e8e1e0950626cf03df9c00e782b	Бетке айтқанның зәрі жоқ.		sentence-collector	1	0
7a49b21d4b92792796c794c9e52de2e0c6a887f6d6469c459a768749b1c69b7c	Кедейдің келді заманы, құрыды байдың амалы.		sentence-collector	1	0
7a4b5db54cecfe815c87e6635aec654d2175ac87b5835151806dc85edeebbee1	Қадіріңді сынайын десең, досыңнан жер сұра.		sentence-collector	1	0
7a5fbcaf6560fa4c6a09cc076b91979fe8341c85aa0b2c296e7c6b618546d72f	Ат ерінді келсін, ер мұрынды келсін.		sentence-collector	1	0
7a61ba53280a5613ea66b94bbd76a740fbb15bcd23183b1a3a67096f85e4f07f	Малды тапқанға бақтыр, отынды алғанға жақтыр.		sentence-collector	1	0
7a67ca49ec5ca9e9d3aeef19054a0c5fbfb3fc8d8fcfbc1d8a2610b055232f3f	Жүйесін тауып жұмыс қыл, жерін тауып тыныс қыл.		sentence-collector	1	0
7a6aaeba68f2940b2dfbe29fcfb602305bee30f0e2c1a250a37d3a90793c99b3	Ескі киімді баптағаның, жаңа киімді сақтағаның.		sentence-collector	1	0
7a73cbea30efde5c79c42667e7d38b5ecaf37cc24cb44d4a4817ada3202eeccd	Қайғысыздан сақ бол, қайғылыға жақ бол.		sentence-collector	1	0
7a7a31ca9c04733586520584d2f8f56e7d5bfccd9540da69451556397f207ee5	Жақсы қыз үйінің жайын да ойлайды, тиетін байын да ойлайды.		sentence-collector	1	0
7a7bb4425fb543790cde9c60fa1b62356fcf1cec96eeed89c7d11a159c7eefe1	Жауға жаның ашымасын.		sentence-collector	1	0
7a82ffd13a0f1dfb4000d0d36072ccbc55d29ce29afd0e262035543ec4c05649	Елде елу түрлі адам бар.		sentence-collector	1	0
7a91cb5b13cc6dade91039151ad187231072d26f9c1ea6de45f98115512b96da	Батыр қол бастайды, шешен тар жерде сөз бастайды.		sentence-collector	1	0
7a93a7fa147fdb1307cd5a4a13369b5be52c498e6ca28bf224832c9996691717	Бір ит көріп үреді, бір ит еріп үреді.		sentence-collector	1	0
7a9be0a9df6c2f91dd8e736c887fb84a15387f25f5374e77627fee172aa1fb0a	Кеудең толған сөз екен, алтыны жоқ жез екен.		sentence-collector	1	0
7aa488ec167ff5ea2fa42687f288c78aa0060c7a3f1f32480ed29b701f4a4cfd	Сырты бүтін, іші түтін.		sentence-collector	1	0
7aa872aae337ab07f8b5d891a923f6dbeaa8a3771b8412e5d8133a878961379a	Елу — ердің жасы, алпыс — ел ағасы.		sentence-collector	1	0
7aad7e857171e76246d80bb5c8373302012d6300ef7c028e595dde12dbc02074	Сөз тапқанға қолқа жоқ.		sentence-collector	1	0
7ab0192d0f03d510e302ab4366057ed53f4e5cdbb38fc01d64ac08e7dc666dd5	Қасапшыға мал қайғы, қара ешкіге жан қайғы.		sentence-collector	1	0
7ac4ca58e44101731ca248084de38afee24027f354a6fa0c810ebc092d037e52	Қызға қырық үйден тыйым, қала берді қара күңнен тыйым.		sentence-collector	1	0
7aceb800d1607bbf10356a08e21f62693d8ce3fac5744cd4e45691da74e4bbfd	Қайратты ерде мал тұрар, өнерлі ерде бақ тұрар.		sentence-collector	1	0
7acf83ed85d81cd28d24dd78d5315ecfa0c19e0d3fe6c1b147f2462ae7fed35d	Шын батыр құйысқансыз ат мінер.		sentence-collector	1	0
7ad01f1cf5391d9167943428daf49d7755a00d11ddb3ed34f015f9ac4edd8921	Әйел қырық шырақты.		sentence-collector	1	0
7ae8a6ea5e5355d7ef44283ffa0423a186fc08884497a99bfea81beab96c1b1c	Бөлінгенді бөрі жейді, жарылғанды жау жейді.		sentence-collector	1	0
7af222590ddd9f88c9c2c2480b1dcb507e58e670fa02871ded5b4d23ccb6b928	Қой сатқанға қора арзан, азық сатқанға ұра арзан.		sentence-collector	1	0
7b059b47197e2bf58f4caf3f747cf5855c476a2d58406581e7721a4aeb7689af	Арамның адымы қысқа.		sentence-collector	1	0
7b07058dd709b358875f39dd007bce4bf71e778b3c1144afa43b5db9cb3707f9	Ант атқанда абырой болмайды.		sentence-collector	1	0
7b429ecae1c1c400803295ab893d903bb7fb11065b6e10b135f0411d823bc6c8	Мақал — сөздің мәйегі.		sentence-collector	1	0
7b4a742f1b5dc7a01293f523763dddc915816e1aad87cf196560823dc648b747	Сәлемнің де сәті бар.		sentence-collector	1	0
7b5c892d769e95b897e0269b0c85130d9c1bfb96eb6b9f16f4da3374baa3e71f	Таяқ еттен өтеді, сөз сүйектен өтеді.		sentence-collector	1	0
7b5e3a99d451ab26d5ce94b5c2fff3657f16f904e7abc4d39d899d7eafe4e84a	Не пері емес, не сері емес.		sentence-collector	1	0
7b68082498c937ef8d2b7e698c7db15be9ffe150bb22237b5c2550cf9dfaad5a	Қыздың малы — қардың суы.		sentence-collector	1	0
7ba0e0c859edd63c1f8c668642f461713080ed7dd296dde27e33d1772d31f616	Ағайын бар болса, көре алмайды, жоқ болса, асырай алмайды.		sentence-collector	1	0
7bae1f5c8d4a3643ff4031da31aa5fb4e74093383b08189b4bf1c119c00c093d	Күң мен қордың тәні бірдей.		sentence-collector	1	0
7bb116cfa3f51ffd4961f059e53b1c21fb373d2df1d55d4e3f32a1ae55ee969b	Атты күнде мінсең — тулақ, аптада мінсең — қунақ.		sentence-collector	1	0
7bb31e108df952f84410129db6a46b9a3cc1b0fb18dc827b84aadee98df3374b	Адам билән адамның арасы — аспан билән жер арасы.		sentence-collector	1	0
7bc08f45a0cdb08802c24e16f39b8eb0a1fa27c5a977e0329d71c58cb353b4ac	Өлсең, көрің қара жер!		sentence-collector	1	0
7bc3c80b001a7deae8562160a266fb86708d506ed259852e0a8faa863c46ca82	Қойды шартық бұзады, елді қортық бұзады.		sentence-collector	1	0
7bc6950dd1bb450e6691a3942e4c310d295c6a3469d077958f9db92ecce40444	Жетімді жегенше, етіңді же.		sentence-collector	1	0
7bce0c55b555332cc0dfdabefbc5938677017f5d9957d821c740548162600bbc	Теке де болса, сүті болсын, қоян да болса, еті болсын.		sentence-collector	1	0
7bdc5d9f0354898d50b2085312364af673e5c4bee322cda2f9697cd9990474cf	Бейнет қыл да, міңдет қыл.		sentence-collector	1	0
7be072e92c2da77c52c78123697641ea881b933be76698869c9c2a9f086041ee	Байдың жаманы — қарау, жарлының жаманы — жалқау.		sentence-collector	1	0
7bfb0a3be43b760eddbeb61311ed1d6dd3787f1ec1752ad84038866206f6b5fa	Ішкенге мәз, жегенге тоқ.		sentence-collector	1	0
7c011bc96846b236b7148192c778b3aaf702a3925f7d4fd34fcd272588adff4f	Ақыл — гауһар бағасыз, ақымақ — ауру дауасыз.		sentence-collector	1	0
7c14c07863e9918f3bdb11be3bbee721a38362ad58fd8c6c221cd74f8c4d5017	Айрылғанның азары шын, қосылғанның озары шын.		sentence-collector	1	0
7c159f07d0c6af4a137f66b07b9e361d144fd47c6e3e534f0c165f3e9f11c14d	Қырықтың бірі — Қыдыр, мыңның бірі — Машайық.		sentence-collector	1	0
7c16af4b530140270022d36dc54a1d1b8acd31c0218840982dcb4f14599f2166	Ағайының көп болса, қоғам бол, бірің оған, бірің бұған бол.		sentence-collector	1	0
7c1c8708ed5dc30625e87db8ea5e50c836ea546e04318c776b1f43b80f628e50	Таршылық болмай, кеңшілік болмайды.		sentence-collector	1	0
7c2178eb022812bc80d6f5e62b60b54f0215e040ef148b96c27df12375fa2fc1	Ақырлас аттың мінезі жұғады.		sentence-collector	1	0
7c28b3083d9273e013c1c8e3c08ce8f2de759bdad488904634499640ed343931	Дәметпестен дәмету — тарыққанның салдары, жаудан күту жақсылық — зарыққанның салдары.		sentence-collector	1	0
7c2f94364703c846b02fe801a07e372a5c0c3eb0fbce9cd64e39aa87e42ef8fe	Жалықпасаң, жау жеңерсің.		sentence-collector	1	0
7c3c7b4a1cdb3da28763d50aeae96701b9c2515d95e5e5e654ce825b5d55d224	Республикалық Абай оқуларына сендердің мектептен кім қатысатын болды?		sentence-collector	1	0
7c4191726dd1eb264b72d46ad8b5ca3b59d24c9743ea70c2345c6e68d0403a05	Атты — батыр, атсыз — жатыр.		sentence-collector	1	0
7c4639b3a2dcca0e3eefc715509a3643ab98853ca04bfec677b1e97e297ce535	Кеңесті жерде кемдік жоқ, кеңессіз жерде теңдік жоқ.		sentence-collector	1	0
7c477009f2c512c5b95356c7237802610c7f866fb092d74cfeb85e45073f2af5	Жаман сиыр жазда бұзаулар.		sentence-collector	1	0
7c490d17b0f15d2627a19ad9a4c976a6b17b6fef13bf9e756d86d46a1df0f476	Түстік жерге өтірік айтса, кешке ізіңмен артыңнан барады.		sentence-collector	1	0
7c60909bf5737598dd0ca716f034c36ba123bd8ab49cf3ef93b49d9831df8aa8	Сөз бергенге ерме, бөз бергенге ер.		sentence-collector	1	0
7c705b65f827537869f76be43967b5283d5c04d6fac0f96e1dd7fd5f3ac2541e	Бір ауылдың малын бақпасаң, мың ауылдың малын бағарсың.		sentence-collector	1	0
7c7ba385de8c52dac26eec960d70189f5c761d4afc14292aa88d1030715118f3	Ауылдасың жақсы болса, ағайының не керек!		sentence-collector	1	0
7c7c1bb16ded9d9992e5de5973d542c811900aa6bf88a4be9219e20c0fd39cf9	Кеудеден жан кетпей, ауыздан нан кетпейді.		sentence-collector	1	0
7c85994d5bec633ed9e3e0f87a6c74bcf1db2e8b72abf2ccf32ec518cc763d8e	Ақылдымен сөйлессең, ақылыңа ақыл қосылар.		sentence-collector	1	0
7cab29fabf427521c424cdaa1ada46f5e907700c213b3bbb39d95b2d3b7d651c	Алты күн атан болғанша, бір күн бура бол.		sentence-collector	1	0
7cb1591e17d22fd9e1ff3b89bd85da73fd16c615ef1cc37501ae5646944f8f56	Адам мен адам арасы жер мен көктей.		sentence-collector	1	0
7cb65c8c68226e38855a6a4e32466c828949a9e59012c9f31325abaa9bc8f7bc	Ер мойнында қыл арқан шірімес.		sentence-collector	1	0
7cb9316e444066a5a7a9d5eca8a8ee3d5a66153ef18d38b08df524c76817fefd	Еріншек бейіштің есігін ашуға да ерінер.		sentence-collector	1	0
7ccaf742e15ddd280af3ea6cdeffabdb2e187b31818c8198d0870a61c5a33265	Біреуге от жақпа, өзің күйерсің.		sentence-collector	1	0
7cd668b0d5145b6d6db6035b765fcd53654a8817ef808cc49a41db1173871fb8	Бұдан артық шыдай алмаймын.		sentence-collector	1	0
7cdea3efdbd9d79e25e0caaf05e82d1b88b225353f529ba373bede7e1568cbc7	Құрбыңның асқанын құдасынан білерсің.		sentence-collector	1	0
7ce3af62f85cdf1135b99f133bfd14d5f95ec100d65b1a9c35ae8e75a85faa43	Асу-асу құм келсе, атан тартар бүгіліп.		sentence-collector	1	0
7cf76d147e343031d3893ca402e5f2f39e0451e5fb7b3559f33a4e8969315303	Бабасы еккен ағашқа баласы саялайды.		sentence-collector	1	0
7cffe05ec81237fa7cec77bb15802361dd87951c1593b9359e268c9a6ddf1586	Ел басқарар жігіттің етек-жеңі кең болар.		sentence-collector	1	0
7d04a99d90e87f000f88c787fb4825b91bfa2a1581defcf8c9aa2f1f4b2b5198	Өткен іске өкінбе, өкінгенмен жеткізбес.		sentence-collector	1	0
7d1220196aec4f4bfe5a06fa20f277750d517c61fbf9fb9be4e56dc7548da249	Жалайырға жар салған.		sentence-collector	1	0
7d1ce01dd0dad422534df0c0dfd960b5fa3f10b3edc28573e87c7e0b5a82112a	Алған мұрат емес, қалған ұят емес.		sentence-collector	1	0
7d1f5a15da2698299c48e8494c143b004ecf96af44be665f0535267cea8593c3	Ашу асыққанда, ақыл басу айтар.		sentence-collector	1	0
7d26504a5e12c2abf081083d17eec13a51e47b4b1d78a15afac5fd24f7134776	Өнерлі өлмес, өнерсіз күн көрмес.		sentence-collector	1	0
7d31e895a907731b2819a9dae4b4ca139bef4bc1a31b8a663da6b5607e2b85f2	Ат жақсысы бозы болар.		sentence-collector	1	0
7d36cb2659942fad8ff254cae4f0196e5da0181f661d2b1bf3800a4e36763cbd	Алсам, ризамын, тойсам, сыпамын.		sentence-collector	1	0
7d4b5bd4b02561ff02bd639d0ffa868c18e992ca96e20fb47e137f8796492bf1	Жарамсыз ат жан қинар.		sentence-collector	1	0
7d503793b3fd786b359c8b24214d2c1ae8a5561657f985c3c320aa7e0653b5e8	Қаңыраған алтын ордадан қарасы мол қос артық.		sentence-collector	1	0
7d5661d09595b24731210b8edcbdd7c1be70f13d212c5b04490fb62e46f9ea9f	Тәуекелшіл түйедей бәледен құтылады, үндемеген үйдей бәледен құтылады.		sentence-collector	1	0
7d566d6bdd3e1ab5376c292deed345d879535a92ce12ad73192086377d5b3a88	Тентек таяқ жегенді ұят көрмейді, таяқтағанды мұрат көреді.		sentence-collector	1	0
7d66404e9a850f12db8d5a1fe9c02086d09941a6e7a20bd756536c4efec729bb	Барымтаға қарымта.		sentence-collector	1	0
7d6d89fda061272bafb81b487028dab853b720ae6d26734c3c58e551a06ad630	Жоқшылық жомарт елдің қолын байлар.		sentence-collector	1	0
7d7c5266103ecf088e9f3272c495203e6fcbf8fc01cb3e95008f4ea7a658fd8f	Тәуекел түбі — жел қайық, кешесің де өтесің.		sentence-collector	1	0
7d7d74c2567324d1f63f9814267c79aff258649fdf0510a7ff950622e1a3a6a0	Жаман жігіт той бұзар, жаман әйел үй бұзар.		sentence-collector	1	0
7d9266a91fd9425ecb020f3631fd881174f8b25c32c3ffcd0714f91af27ebe3b	Өнер — таусылмас азық, жұтамас байлық.		sentence-collector	1	0
7d96fe58ec349ae5dbfc603068160254c58c0cae66e8f3ac44ed5242583ed5db	Оңбағанның баласы отызында «жаспын» дейді.		sentence-collector	1	0
7d99943fa472df296a3d81774bd93c7063ffe05c7e7d778158804110d69c1f41	Арамдық пен сараңдық іліктес.		sentence-collector	1	0
7d9a89dd532088615e2b7dd8ea500e34d2a458c19c285386c306c1c1ced90e03	Жеті атасын білген ұл жеті жұрттың қамын жер.		sentence-collector	1	0
7da9ee8d1de96cf4f67e81e3174de38ef88d18880d8f56f80719f5f28178b1bd	Қысыр ешкіден буаз шыбыш артық.		sentence-collector	1	0
7db6f71760fb6c2753c1b77295c085ea0cb22f693893d40490c4b38414696596	Жер жайлысы қонысың болсын, ер жайлысы досың болсын.		sentence-collector	1	0
7dc1b7244d0ef4b597a0aad43626f0361e3aed3cec8e6f3a70abc7082dd5d649	Ат — ердің қанаты.		sentence-collector	1	0
7dcabe80ceaf3c4227c95b308fe59ed1d80c03a4cb76de1c1b816bd129bed70c	Өнерлі өрге жүзер.		sentence-collector	1	0
7dd4adf279f8f6e8fab64c3cfb3b4c20c71436e49ba6730012f8accba287ff4e	Жаман адам жоқ, жаман мінез-құлық бар.		sentence-collector	1	0
7ddc7e1fa380b65a8643773ee8f7927e8c6eb1c885bbcd05a65754e4c57d3066	Досыңның қасынан да сақтан, қасыңның досынан да сақтан.		sentence-collector	1	0
7de11fc8486c3f1a5a395574d7dd86d0094ded4e507088a60baa1ae8fc389b7b	Алдыңа келіп тақ болар.		sentence-collector	1	0
7dee791997d8c80b89b173ff84e5463386e0f71db3e435382cc41b40b4c38858	Аш тамағым, тыныш құлағым.		sentence-collector	1	0
7df3546118f1351fe607cf2476bd6535cacddf043bf89eb495988d90598f574a	Екі торының бөгделігі жоқ, игі жақсының бөтендігі жоқ.		sentence-collector	1	0
7df97bc689166a5f5bafd964af576e5b0d126dc1c851a3af5f913c61b2534fd9	Жыласа, кімнің аузы қисаймайды!		sentence-collector	1	0
7e15d279a6b01345aca81cf28ce7564063bf04bb35f29242493a26a3da348cba	Қорқақ көлеңкесінен қорқады.		sentence-collector	1	0
7e179ee2b6d1c5db3080a7b18136dd4ac9875c2b5a109c9203d81446ea5c8299	Ауылы араластың қойы қоралас.		sentence-collector	1	0
7e3bc1247376aa75d571bde797e98b10cc0ed06d26180e5647b21361bd19a91c	Балалық шағың — патшаның тағы.		sentence-collector	1	0
7e4cfbec72adfc74bc344b28c4c6a37edce403b8e7d08326df8194d3e471b0bc	Есекті отқа айдаса, боққа қашар.		sentence-collector	1	0
7e523ef88d8cf60eeef2fe0e74d125897daed64474c8672ea37c3a114b52cc5c	Ақылсыз бас аяққа тыным бермейді, ақымақ айғыр саяққа тыным бермейді.		sentence-collector	1	0
7e76eae00d8a8866a3c90274ab8f906c347d93a3b3b5995e663a9bff04f77e55	Қанағат қарын тойғызады, қанағатсыздық жарлының жалғыз атын сойғызар.		sentence-collector	1	0
7e7ee6fb96a73c4127ebdc4bc838621d82d94105cafdc245b625fa693ca34e75	Қашқан жаудан құтылады, көшкен жұттан құтылады.		sentence-collector	1	0
7e80662a002059abd04ad082a60074446be1f5bdf7ff855c2d1f2e83fdfb9572	Бидің айтқан сөзінің бәрі кеңес, кісі ақылы кісіге ақыл емес.		sentence-collector	1	0
7e84dff5069b67f12b9790a16a1789153cab013451f467dcb8b79326576c6dcd	Надан достан тура дұшпан артық.		sentence-collector	1	0
7ea63262bdfcda79b88258850f494b6dd34b447677db187f6807c41c80556bb7	Батырсынған жігітті жау келгенде көрерміз.		sentence-collector	1	0
7ea8fc43b117fd7b8b6bd1ab6cb6fc0c80cda932a0011adfb45794421061bc8c	Алты қатын асқа барса, әрқайсысы өз мұңын айтар.		sentence-collector	1	0
7eabd7b61da1181c3a6460e7cc1a5eaeb8008629072c671c59c4597c24d1d457	Қой еті — қоян еті.		sentence-collector	1	0
7eb3573d3446cf84bde117ede96891299eadd9104277db1ec8ba0496bcf9ea56	Алуан-алуан жүйрік бар, шамасынша шабады.		sentence-collector	1	0
7ecb5e95cdef899d71be55f116c108e0075caad70c84f9b725d9aad059e92a8d	Ел жатпай, ит жатпас.		sentence-collector	1	0
7ee40c0451428101da601ebc0767a82d95961f9cdb28994efa7b9b2878c72524	Қомағайдың сыбағасы — бір асым май.		sentence-collector	1	0
7ee48375155d3c6fa2b30bd0205f79091fe1c22c7ee7332554954eb319152ebb	Қайратым болса қолымда, ханға сәлем бермеймін.		sentence-collector	1	0
7efb0c7544c4d8eb432bc85b711c350b0d9c8a8764bbad66d99d20d36bb9e631	Өлі бураның басынан тірі атан қорқады.		sentence-collector	1	0
7efb1609f4bbfd63a3a318d5d75f27973f0adad9414c9298f8513b94af1626ae	Халық қабылдамағанды қаулымен орыңдау қиын.		sentence-collector	1	0
7f0398c0f1e4a93f29dd7e7178138096f6044ebceb1eeee4fa6e7f72aba3dbc8	Пұлыңа табылса, тегіндей қуан.		sentence-collector	1	0
7f04c774fd79f65d0f0f8ec4a2878b084ff06910ffd754061668b2fe86e6785a	Жағың сынса да, сағың сынбасын.		sentence-collector	1	0
7f079203b0600df7dd9263490fde0d277f3f84b62b869b3018120e3fc035e7b6	Ер аруағы — қаруы.		sentence-collector	1	0
7f1b3e3f97e60c33c3887273ad7358fcaa43ebdca63e43fa2dcc7844aaaa6882	Әулекі би ат үстінен билік айтар.		sentence-collector	1	0
7f2270352c5f3926b03b910c2536d6f5c11c820c38894113c03ccfe596265c48	Борыш көркі — төлеген.		sentence-collector	1	0
7f2fa2a3a1286c037ea60ae57b8510b64e948e2dd82685284fc3590d956b5777	Сыпайының алдында сүйек жатсын.		sentence-collector	1	0
7f4325842c9b31d4f5e7762712253e7507a7327342f9df927bb9e0bd89c3c896	Ескісіз жаңа болмас, жаңасыз ескі болмас.		sentence-collector	1	0
7f45c869009d95e0583df911db8b53915a33810e3a80392e6e27b0d1afeeca70	Сұрап қонған соңғылыққа жақсы, іреген союлыққа жақсы.		sentence-collector	1	0
7f47e8d74bf3e12753541b8c218a9c1a43ed3f01e804069bef4867005a3264bb	Жасың қырыққа келген соң, аяғыңа шідер түсер.		sentence-collector	1	0
7f49458dbc39b8b7a81d9e22bb51b986be49f27c268a609d25a8de5b1292e6a8	Бақыршының басы болғанша, алтыншының аяғы бол.		sentence-collector	1	0
7f601ea82ef35d9e43f9f1a548869c14f66b504fe09d5ef4b5a33d81717f9337	Еділ басынан лайланады, сағасынан тұнады.		sentence-collector	1	0
7f60bb0230bbb1f9a798458adf82681915fc1d557ad766d959c0db3555d1664b	Келгенше қонақ ұялар, келген соң үй иесі ұялар.		sentence-collector	1	0
7f808b29d85d39f93903247ae046bd63f0a835a58fbbc05932f65fae1ddbb386	Қонақ аз отырып, көп сынайды.		sentence-collector	1	0
7f81a8101c9b8864b001a044b36ec0553c44f9cf38bbfc7dfcdc6b760feeaba0	Арғымақты байтал бастайды, аруақты шайтан бастайды.		sentence-collector	1	0
7f82242bea587097cc5cac4b8e99be78482fa618197119f04433c5e53606dea1	Әркім теңін өзі олжалайды.		sentence-collector	1	0
7f82eff8444ee45b4f65af4cd86ebe9210dc397145fe949fe12ce333776d9118	Құда болғанша, ата-тегін сұрас, құда болған соң, кім де болса, сыйлас.		sentence-collector	1	0
7f83230c935b972a575f4e188f2e06d6542ade42ad8b0d442d201ad20ea15da1	Жалқаулық аздырады, еңбек оздырады.		sentence-collector	1	0
7f8358112cc9ea3721c7ee259c46237f02237396635650d623280ee20bd2bf94	Адам мен адам арасы — аспан мен жердей.		sentence-collector	1	0
7f93f4ed08640d9ddaa0acb1b8efbce5d1208e22a2dfa02a162a00d774d8fe38	Байтал шауып, бәйге алмас.		sentence-collector	1	0
7f9e7fa4deb0b1ac320f92ad432ad97e69823e582688916d0a144a9ad15b94d9	Бар болсаң, батып іш, жоқ болсаң, сатып іш.		sentence-collector	1	0
7fb0e8cc056679ce5d51cebb66defc3433e15ee77a41ff756ea6581fd9801357	Ат баспан деген жерін үш басар, ер көрмен деген жерін үш көрер.		sentence-collector	1	0
7fb3ec704cba9b3b74be6c440dbf29057699bf2d091fd6d97f7243bd2ad16641	Ерте тұрған қойшының егіз қоздар қойлары.		sentence-collector	1	0
7fb686e1583499903439a01e435ed8d98dcb4aa3a60b11a3a82aafc9771132d8	Арлы адамның белгісі шындыққа жығылады, арсыз адамның белгісі құр күлкіге ұрынады.		sentence-collector	1	0
7fbb516d0ee0285ff7ee58c32955875cfc9515ce6a81a1bb59f2102ee2bca1a1	Игілік басы — ынтымақ, ынтымақты елде күн шуақ.		sentence-collector	1	0
7fbdccbfe3f79f01ea51321f142e113b9dff2ce70f69caac92183828072b9ac0	Тонғанға отын жақтырма, қарны ашқа қазан астырма.		sentence-collector	1	0
7fc89fd226da8a5c1c9107702aa8baeeb8d1608c01bb249673cc7b906cc78938	Қара құрт жесе, қой семіреді.		sentence-collector	1	0
7fd8716e1a95f156449857453fd99fbd4da00d56f394ac9c291ded894a7bc6ea	Ит баласы сүйгінші, тұра бара құсқыншы.		sentence-collector	1	0
7fdc67ae8cbca086b6939358c5beef5fa3d6b5cafa1032dc72728b6d34c69307	Сорлының көзі — сорлы.		sentence-collector	1	0
7fdfbdda81ba7cc9e61eaafd06654cef9c64d477b9be880252c872963577a830	Асың барда ел таны, беріп жүріп, атың барда жер таны, желіп жүріп.		sentence-collector	1	0
7fe6d28f0b32b62024b5c6be57ccdcd3d98f0f20c4f4be0ed738de6eba14b00c	Ала ауыз болса ауылың, жау шабуылын баса алмас.		sentence-collector	1	0
7ff00495bf57bb351f5ed06d8f7efcd7d72619c216c31cec7e759c6cf8c8e6a3	Азын ашпай, жарлы өлер, көбін ашпай, бай өлер.		sentence-collector	1	0
80062012ff04cc1769e9b726344eb6e59e01c3f3519683d824eb658f5bccc95e	Жау малының сорпасы татымайды.		sentence-collector	1	0
8022613f6ffd6efa6e8dabeabf131604b2312255ca470567e141b5050e2921c3	Ақылсыз сұрақ беріп, ақылды жауап күтпе.		sentence-collector	1	0
8036ccf3f0e3aeaef6f74a173620f8c6bddbf6933e9b03be27cf62d0e9049498	Жерден жердің несі кем, егін шықса, гүл өссе!		sentence-collector	1	0
803a3ea9feedbcd162cd75fe7518f3540f55a03c51ba4888fc42489d968bd5a7	Білсең, барымтам, білмесең, қарымтам.		sentence-collector	1	0
803fe808e22c70b64c8071f4374ee036e33337d8b4bd84d3e37c5896db644921	Досыңның жоғын жоқтай біл, жауыңа мылтық оқтай біл.		sentence-collector	1	0
8040fcac2b55fe45de2eb75119f444270455ea2d85678b6a0d5071547beb48fe	Атын сабаған досынан айырылады.		sentence-collector	1	0
806d3221a99d144e8d49c74652e87f9f2d0086364068c8fa95bf2fe43d9a5318	Алдыңғы арба қайда жүрсе, соңғы арба соңынан жүрер.		sentence-collector	1	0
8075e4a268807ccd9abddd2f577fa4997b59eba411d8748eb1d85addffdb600b	Көргенсізбен құрдас болма, опасызбен сырлас болма.		sentence-collector	1	0
808af693228f0b736366bf947f9263735d89094fb86fbc9b28dc993d506422f2	Алтын шыққан жерді белден қаз.		sentence-collector	1	0
808d297eed32d58bfbcbcce0b4124776b67c47236270c607efed7f0a210ddf34	Қимас доспен сыйлас.		sentence-collector	1	0
80905444406e725faa8035438c8fdd3291183308fc317bc7e64bc5d3db903530	Досың ауырса, күйін, дұшпаның ауырса, сүйін.		sentence-collector	1	0
80ca0f9e269f4436bdb0d774d7738ceb3ba7aa15798e0f85d52923ae47057054	Өміріңді қисаң қи, құпияға тіліңді тый.		sentence-collector	1	0
80e4150b14907fd5da54d651c1a7a0892afce5eed104187a7406da6162fdd283	Салалап тарап сақалды, кәрілер айтар мақалды.		sentence-collector	1	0
810facae1c12282b12b3782b70fc5651dbaef3737028529bc8990291d3281aea	Түсі қара болса да, іші сара болсын.		sentence-collector	1	0
81122ab213f4372875dc1d99d78fd97d2e23a93c892ec1fd71fd73e53fc212cb	Бермеген ас умен тең, кірмеген үй көрмен тең.		sentence-collector	1	0
81163194ae11ae2fee9966e3989705d6aba7c4622d3bc36ce37ecf810004f5ad	Жастық — мастық.		sentence-collector	1	0
8131a580a67db6b3c4e7d431938ea65b9722b5688ce3ab3a4010fa6c1d621840	Өзіңді-өзің алдау — өкініштің үлкені.		sentence-collector	1	0
81353b68246daef2e3e96426b5b608c251a1fe3d9356bc7cce31bd41565977ff	Түркістанның түбін түйе шалады.		sentence-collector	1	0
8142aef2b251e0d0aa44b08588f1d334aac19dea57f6992fb98ef21c0c146380	Аулы жақын ит қасқырдан қорықпас.		sentence-collector	1	0
8147a81bdc1e3c4ccc0fa70df18f83fc09728af146a43341a4ec983928e0d475	Су да басынан тұнады.		sentence-collector	1	0
8150c2e911299d93e3ee295638d0c70e5b0d1f6ae121fc57e73a4a6d5a514de7	Жолың ұзақ болғанмен, жүре берсең, барарсың.		sentence-collector	1	0
815b5ddac7deb570e8b5fa99e567aa091c89add1fb3307c2d169468989b849ab	«Ау-қу» мен жиған мал «У-қу» мен кетеді.		sentence-collector	1	0
816149c32b91b86c8d4739c85caf056101ff0f0a69458b3490e130281d9649a7	Қалыңсыз қыз болса да, кәдесіз күйеу болмайды.		sentence-collector	1	0
81671a832b44f923d92e04686b23eceedc1b911c14ee28b597e8ae5a9cb32342	Сыпайыны арығында бақ.		sentence-collector	1	0
818621f0089c8a5cd51b7b4f6c10e6cf124a01b2e808ddab74efc99a77c7d117	Жақсыға бөгеу, талантқа тұсау көп.		sentence-collector	1	0
81895a71afd13ddf247699c1650ae87e89764cba08d7d07e70324764a7edb8ec	Көпті сөккен көгермес.		sentence-collector	1	0
81913c14291cffb534723d9c76a4631bb29f51a438b1d3b71626a74e56b0f2cd	«Көп білемін» деме, көптен артық білмейсің.		sentence-collector	1	0
819142c0372266b20975d83e6c25e09ab2fba6492584f2e7e029725c03479bed	Үні жоқтың міні жоқ.		sentence-collector	1	0
81a0308b3915fbf4eddeb09934e224818995c7edc2e59f46d2986d976cffbb3a	Тауға қарап тау болмассың.		sentence-collector	1	0
81a962400e0a528d933cdf5894d42220919f321feb4a6fc74472d288205f3cfe	Атадан алтау едік, өле-өле жетеу болдық.		sentence-collector	1	0
81aace980b6051bda21c8fa02aa85816d5e81e7a61956495f95ff10c7e7f4283	Қой семізі — қойшыдан.		sentence-collector	1	0
81adb7e195d35bb07dcc17bcb0228ff9265a807244fbe1fa4cec87ddecde5ce6	Арзан болса, алушыдан ынсап кетеді, қымбат болса, сатушыдан ынсап кетеді.		sentence-collector	1	0
81b3e902509d73c267c265291fa044bfe7b578a287f496ac61c98c4d54fe3e50	Алдыңғы көштің адасқанын кейінгі көш білер.		sentence-collector	1	0
81b6f027e9832c448bcc364f2253c51a245672ae952866a6c0b71444037828f1	Көп еңбегі пәрменді.		sentence-collector	1	0
81b727ba47f2b21cd35db91bf2e743ae79868b1c5a29ef0ad233499ffa26f877	Тау белгісі тас болар, бай белгісі ас болар.		sentence-collector	1	0
81c56554fcb0c82b0240213c759a1d22bc335284ac4df4152f698b186fab0259	Ac ішіп ауырғанша, аш болып сау жүр.		sentence-collector	1	0
81cb1209dfdc5009bdc6f6c7d6b5cdd727df7cc75aad2b46430eeedfa8451e66	Өтірік атыңды өшіреді, өсек көршіңді көшіреді.		sentence-collector	1	0
81da8e3d3d9c6eeaebb7d67659a69c3caee1e6ee20199e1509a5cffb76f2bb9d	Заманы бірдің — зары бір.		sentence-collector	1	0
81e16927e54daa03dac0eaae8aeddf5857b593eaa5968156099a5afc3db87571	Асығыс арты — өкініш.		sentence-collector	1	0
81e3623f52d16ae6c14ef922b90ea482f2c3438709e8a373589fb4930b80216a	Өлсең, көрің кең болсын.		sentence-collector	1	0
81e86806265a47bd23cd247b873e5f046244ddaaccd529fb9d6f062bd5da7b54	Батырдың атын жау шығарады, шешеннің атын дау шығарды.		sentence-collector	1	0
81e9656749510ab77754fc45ac68d53e901aff20ce9b03f461bf3d433a57494f	Білім — өнер қазығы, өнер — өмір азығы.		sentence-collector	1	0
81f52fb40f8a0866ea0ac30c76fddee711542c30044d4ca1c7baad9acb6b5542	Әйел төмен етекті.		sentence-collector	1	0
8204ea21844a862db82b346438cb4bbb40f6a522bc2bf9b1378cf6a79b8b117d	Ат көңілін кім ашар, қадірін білген ер ашар.		sentence-collector	1	0
8215d2f40f81d72213a0ad0343b8a998a66e314cabb93d7f4670685ddfddd07c	Ойна, бірақ жұмысты да ойла.		sentence-collector	1	0
821b423ea1aa3f8c32a403f560012864fce1378616f8f7748c6820883417cb62	Батыр туса, ел ырысы, жаңбыр жауса, жер ырысы.		sentence-collector	1	0
823e02f26d288da87cfc634f03237f4713bef7d50b072556529d3ece106649d8	Сөзіңді біреу сөйлесе, аузың қышып бара ма.		sentence-collector	1	0
823f373c6a24dbff567a6c1a1730488ac12ee77a1b4b8ad3ab6a82ccec086406	Жақсы қыдырып жүрер, қыдыры артынан шұбырып жүрер.		sentence-collector	1	0
82466e2489cdeadff7d5eb47537cfb3f9ef2486c2d02f9aa00084f2ecb8467c5	Құл құтырса, құдыққа қармақ салады, күң құтырса, көтіне бармақ салады.		sentence-collector	1	0
824d3a53e0a1f5cac7337baec13f0d942456b8883a47decd4ff186939a50d347	Тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйіні.		sentence-collector	1	0
8254f84f545d58ebfec5b4c274978600186e4912fa4262d672562e5f56c8ad61	Азды көпке қосқан сауап.		sentence-collector	1	0
82581e9a1cae10f082025b41bbac2432625e3b2dd1c9a94255330c754017edff	Дандайсығанның қолы даңққа жетпес.		sentence-collector	1	0
8261f977435d13afe27232dbf4dbef94b74077775838b11864ea4a54d54c2ce3	Ақтаған тарың таусылар, ақиған көзің басылар.		sentence-collector	1	0
826974465941aae02e8c08afb533da0ebb0befe59654423f465a2cb3c147f430	Қара бет жазылмайды, жара бет жазылады.		sentence-collector	1	0
82708144dbea74bef49cbb3e4503f10096944f7cf7444653620c150948662dd3	Байтал жүйрік парқы жоқ, қатын-шешен нарқы жоқ.		sentence-collector	1	0
827fcb5dc9f6834e48c7fedfcc43e5a728185493bd4e573e6f61d85fa38d5eb3	Құдалықтың қызығы — барыс-келіс.		sentence-collector	1	0
82825646f4d5a60134a0eacb43e9783bf674aa61b54b3dc3384f3d22308ff056	«Сіз» деген сыпайылық, «Сен» деген анайылық.		sentence-collector	1	0
82993ed9435bc24ce3fa535e530d27b3b5dccb3dcb8c404117d05d701dd9405c	Көкке тентек болсаң да, көпке тентек болма.		sentence-collector	1	0
82b4b587b5af53625129c3828616640fe1e622960b0404ebcd1a8fd029d88140	Айғақ өлер, кепіл төлер.		sentence-collector	1	0
82b5161358e4a3f89ddb065fdd00220890e1269e12deb4e8c2e2fdedab525fe2	Тамырды ат айырады, ат айырмаса, ата айырады.		sentence-collector	1	0
82b8602afdafd522ea8a3849c7bc01b13db8857cc392a2de87f53b594944b650	Өспес ұл өнбес дауды даулайды.		sentence-collector	1	0
82c2f2642e7d102200dc9506bc88c683935be92d95672bc5fcee656a9351f503	Комбайыншы — мың кісі, қолорақшы — бір кісі.		sentence-collector	1	0
82c8ca5c2bca6ddb7927811a10cd9ee376b6b7ffb82271f1ae2f7da112600d5e	Ел іші — береке, көп ісі — мереке.		sentence-collector	1	0
82cbab1b889e15f6a95fa4363b407ab7d2085f0bdc5f6c5256c44dbc8f66a86b	Бір аяғым төрде, бір аяғым көрде.		sentence-collector	1	0
82f5158edbe2253c8f76e840039507f3a826d32affbb152222fb720dd4af3f0b	Күйген көңіл ырымшыл.		sentence-collector	1	0
83023eb18d29cbc21126e36d26f2e32489740fb73f6400e09458fc12d11c9724	Реніш түбі — кеніш.		sentence-collector	1	0
831db877f7b0795d6aadd96f2bccd2d4fa9cae002e19233a8202d95580184804	Көп сөйлейді залым би, аз сөйлейді әділ би.		sentence-collector	1	0
8320166a1bcc3cbd7b648d1d9ac6dd9f93e27de0193920e52a430e4af664d8e3	Мүмкін, күтіп тұрғанша, анекдот айтармыз?		sentence-collector	1	0
8324c9bf317da72cf7964638f3a713d66e37e4562dbe423f51ffe962b866232b	Қолы қимылдағанның аузы қимылдар.		sentence-collector	1	0
832b457504c26fe41f7d7a707d16df30b2c0a9ca1a0cc2dc19abaf37da6f5ae3	Өзің болғанша иттің қосын жек, өзің болған соң, итере тастап кет.		sentence-collector	1	0
832ebb36b0f9f899bdaf043c9d2b2736f387557ef87944e735572d85438892b1	Арзанның жілігі татымас.		sentence-collector	1	0
8334c1e037dfd5389fb67c0287f29622189a5e2d989b08aa6732a08e19602e38	Атың жаман болса, арманың кетеді, алғаның жаман болса, мейманың кетеді.		sentence-collector	1	0
833d4b773c3b21982e0fd80ff5d33d924cf3d8d622befc5302c2341795482978	Шұқанаққа су жоқ.		sentence-collector	1	0
834cc6b0a19810ddab62f69ab07dd05a424c17128bc814844e16fcd004df4990	Кекшіл бала — дықшыл.		sentence-collector	1	0
834ef730e4316dfb30c472c6507335ead9499a30825f4643f18daa8ff8bfb875	Тура биде туған жоқ, туғанды биде иман жоқ.		sentence-collector	1	0
835d4e0dfc3f89011ef8aa0540ddf3996a7ca5941af1a53bad263ed0e6fcc857	Тек жүрсең, тоқ жүресің, домаланып көп жүресің.		sentence-collector	1	0
83656266bdca11a52077bf9ac2cce17291ae305e12af28c366b555c4744a33d8	Құтырғанмен жолдас болма, құты қашқанмен ауылдас болма.		sentence-collector	1	0
83715642702f023ff81a2a5c948c0c4a8e2732dad6f06b4f642e3422a7111521	Адамның ең үлкен ұстазы — жоқшылық.		sentence-collector	1	0
83838eca7f09ae31e5223168b08ae92adb02a7acf6dba4857d608447870d7c26	Отпен ойнама, күйерсің, сумен ойнама, батарсың.		sentence-collector	1	0
838395dd86193811269475b7984e81e8ea699b1fb8813a32b7e1c488322840ef	Мен не деймін, қобызым не дейді?		sentence-collector	1	0
838b091468d5698da789f34143ff5d1c99c1b1fd37a5ea152d80d8d177555135	Айтушы ақылсыз болса, тыңдаушы ақылды болсын.		sentence-collector	1	0
839063bf013f689a0ef2e85fafcaa34380c93a7da8508d1e39267e510671782a	Ер басы мен нар басы қайда қалмас.		sentence-collector	1	0
83b4cb6d771b7029f7703ceef77bd9a978c64e4b7d3d066fb285ef12448ac07b	Көргендіден қатын алсаң, қадіріңді біліп өтер, көргенсізден қатын алсаң, көрсетумен күнің өтер.		sentence-collector	1	0
83b93edf97afcccaece27f5ffbb67b07321582f0e388b132556029342fe75605	Надан өз ғайыбын білмес, кісі ғайыбын білер.		sentence-collector	1	0
83c3ce72dea914bc25fe2aaf55cbf40a5a444c34147a81d49a096d6b9ec9ee4c	Сараң иттен сорпасын да қызғанады.		sentence-collector	1	0
83c46f165d619ab470bf80cb09f4988825f514e6ac89be9070e90aee77deb7c5	Тексіз жігіт тезекпен тең.		sentence-collector	1	0
83e014d78020c9794f8086e32ca57ceb10542e6a261280b719fcda6ec825cfd3	Әлім келсе, арыс суын байлар ем.		sentence-collector	1	0
83e7cbb4b4e82eee3b4f0c64e36b94d2198434c87bc3290fab4d4452ffa36af3	Олақтан салақ жаман, маскүнем қонақ жаман.		sentence-collector	1	0
83f09a98fb618f2ee713d6fecf4c390d11bc178496027ecaa942f6c73f8eb065	Ердің ісі — келісу, ездің ісі — көрісу.		sentence-collector	1	0
83f8ca37c9cb09945faca0a075d5514156b4d77b5f539c35d3761c8d0b6c8010	Өтіріктің аяқ-қолы бір тұтам.		sentence-collector	1	0
8400b49108115af081a5cfba2a3d48fded2a536f38c181ab3a7046e559356785	Малдың күйін сұрама, қонысынан ауған соң.		sentence-collector	1	0
840106679aa197cc92aa2506443dde4fdb11249f55f6f7a7350ca8a30c07b5b5	Бұлағы болмаса, өзен де сарқылар.		sentence-collector	1	0
841c38b283fa593676bc0e444f8714e7ad5166ff59b2853c96603cefcaa8b363	Күштімен күреспе, бармен тіреспе.		sentence-collector	1	0
842f88f3b3125b9835a387945b8e4918f7d00c7d5a631990d688543a1cd380ff	Баланың тентек болмағы үйінен, жігіттің тентек болмағы биінен.		sentence-collector	1	0
8432a0f543929b0d536a5f8798e00b50d9b54df6730f9f87661f9a4e4b66c2ac	Ақылсыз бас аяққа дамыл бермес.		sentence-collector	1	0
844a43f05feee5d9354dc37dd15995d430f0d40b79bf4eba09c7d9e11f310e92	Су тасыса, жиегіне, ер тасыса, еліне.		sentence-collector	1	0
845519e3e7deb1dc4d7f8ea9ff484f484df554df06cfe026cc62555db0141513	Ебін тапқан екі асар.		sentence-collector	1	0
8457021fa79447d2191749a6a87f1d504bc7ffc8f9700a5154915adf25625c63	Түйеге жантақ керек болса, мойнын созады.		sentence-collector	1	0
8467467bfe5309dc3793c6b5655009b773468f53d7dae47c63cd8328d8dac3f0	Иттің атасы жоқ.		sentence-collector	1	0
8473a744a5308ab922ba729cfdeb59c2dcff02b79f2a9cfb023826f00980cb55	Қонағын сыйлаған «төрге шық» дейді.		sentence-collector	1	0
8494973e8d531b797fef6b3c4f6da5f6cd9848b5cd5b7025e2f0097b7a5a0499	Елге келген селебе, селебені елеме.		sentence-collector	1	0
84dd65a953d490b81362e6b936ccc657d17601138d97ead4e4d5451c8bb686d0	Адам арын ойлайды, надан дүниеге тоймайды.		sentence-collector	1	0
84f297f256620ecaa6673dc7659d86f37db173b023ccb71f5ca2e66fbb814b02	Өзі сөйлеп, өзі күлген, өз құсығын өзі жеген.		sentence-collector	1	0
85021a4c018ed51cefc5c8285ad94bcaa0717f52ac9302a5fe51c42d2ebbcc97	Жүзден жүйрік, мыңнан тұлпар шығар.		sentence-collector	1	0
8509f5c0bbddd6ee43356306bd39c99f756ebc40350d5861be6773d863c70c20	Бетің қисық болса, айнаға өкпелеме.		sentence-collector	1	0
85135334597b0b7f41a88f0542a7778d476e637da4e74031948077ed4a845ebc	Ат айналып қазығын табар, су айналып жазығын табар.		sentence-collector	1	0
85286ee8b39922d4fefff9ec097ea7685a4696353d4995df212db560eab37cc6	Көп жасағаннан сұрама, көпті көргеннен сұра.		sentence-collector	1	0
85487e143f629e2860aca24b4b95d1f21367d9bb682be87e5f6085fc58b848bb	Ерлікте қорлық жоқ.		sentence-collector	1	0
854f174173bb6b3d6120da04daf6071aa3c69e885d6fcc3b072983cb85b398f6	Ит арбаның астында жүріп, «Мен арқалап жүрмін» дейді.		sentence-collector	1	0
8565691b87378fb1d914e055150c84a9970722014c752c2e916bfd62d3ab68e4	Жаман жайды білмес, соқыр сайды білмес.		sentence-collector	1	0
8571a94e7cd02872065d42b74ae97a9807f94e0e22c0d08b9d19d0594103ed3f	Бұрау, бұраудың түбі — сұрау.		sentence-collector	1	0
85804b468e05ee30c65e23ab1ef539a9b7d37f98278a12f4b358e4f10e86742b	Көргеннен көзақы алған.		sentence-collector	1	0
858fb707055fecc5b8ae9b5c5fe342afc07718cc3f540b04ed38ceb5dd267069	Өз басыңа дау келсе, шешендігің зая, өз басыңа жау келсе, батырлығың зая.		sentence-collector	1	0
85b5f1977b5648a4331f5f02c43da7e39d370cad668977573e116b25938cad53	Сүймегенге сүйкенбе.		sentence-collector	1	0
85ca7ccf1942df3618ce5d623ae096921974be81ce25d0120ea12d3e99702629	Сіз тұрыпсыз тікейіп, біз тұрыппыз тікейіп.		sentence-collector	1	0
85d74c90263ac25b532c02e93f3a5b28947962569ed76bc1f4e181f80276e895	Қызыл шекпен желбегей, кімдерге кезек келмегей.		sentence-collector	1	0
85d768ab5b4cab75d253645db127cf5c456bedd57098effbbf74b166c65a2547	Дос жылатып айтады, дұшпан күлдіріп айтады.		sentence-collector	1	0
85da72a182f9817e6bdd8aadd9f92415f18b00fef5086c76ac3ee124c2accbbe	Керек тастың ауырлығы жоқ.		sentence-collector	1	0
85e361a1da7e59aa424fbc4b0e38e86ef4265d051c7410551a0b0372b77f3934	Жау айдаса, баспа, дәм айдаса, қашпа.		sentence-collector	1	0
85e3c68a548c52c81bf00542e5229e56885d56030c8f8ae416cc63b47ae07aa7	Досыңның атын алма, тайын ал.		sentence-collector	1	0
85e56dc1d5ce88e013c8dabc66cedb484d36fb1fb503643ce10923e7df710dee	Қайратсыз ашу тұл, тұрлаусыз ғашық тұл, шәкіртсіз ғалым тұл.		sentence-collector	1	0
85e589e4a44a2f933ba064ff1a4b5d3b395464e92795874433e022d9f216e4a4	Табы бірдің ары бір, адал достың жаны бір.		sentence-collector	1	0
85e8727596ff802bae7f39116ab0faa5b975a37e04d9b41cadf09b4caa1235e7	Аталы сөзге арсыз тоқтамас.		sentence-collector	1	0
85e8749995dc50e690e6c722635f354a2d920d6a07f45fb93f000ce2b7d2c321	«Сақтансаң, сақтармын» депті.		sentence-collector	1	0
85eb9bd912f5a176cd5485ea8e1629f2d3b89fef58f75b805c1b7f51dd8d3e58	Бие кәрі, құлын жас, келер жолы қолың бос.		sentence-collector	1	0
85fdc6df1258871bdfadadf63dfcddeb25ef06c2d3dbb8a06bd0d1cb9976a919	Іштен шыққан шұбар жылан.		sentence-collector	1	0
85ff806dd2adc7aaa406df7fab1a5a96e7748b24c2d559a6fa142e6bf12cd91d	Түнде ұшқыныңды жасыра біл, күндіз түтініңді жасыра біл.		sentence-collector	1	0
8618967fabdf4fd7b36d070178532133d75ec2230998299e1612172cbe1cc473	ұсынған мойынды қылыш кеспейді.		sentence-collector	1	0
8627941008e333caf8c4733ae22fd11da398bc4a937a9862715c7cea709cb19b	Түсіңе сенбе, күшіңе сен.		sentence-collector	1	0
8629993e56b32d3f7ad7070706012b55c650d559b275417fbeedfb6d159c060a	Құрттаған қой далаға кетер, екі бұршақ, бір сабауды ала кетер.		sentence-collector	1	0
864633da4e062df10ff0e42edd7cb1f1f4c64779b154fda3cdd224629a1c1fe7	Ат қызығы арығанша, адам қызығы қарығанша.		sentence-collector	1	0
86695aef72c5a9c11f55abd4b419058ce25b339aee017d7402da19e39631dbce	Арамдық түбі — реніш, адалдық түбі — кеніш.		sentence-collector	1	0
866b145c516310f3e141709194373dbc7421c262801f3f60e85e3fb16f3de508	«Айдап салдан» аз өлді, «Көріп келден» көп өлді.		sentence-collector	1	0
8678f9430b6c9c892041e3bc9ded7321448c62aa1c5aae7a65ea6afe2442fd02	Қойды қорадан сат, астықты ұрадан сат.		sentence-collector	1	0
86854f37b4e27f0135b5e988467fea05547f44be50df388e9464aed9a4ae2c4a	Ілем деп жүріп, ілігіп кетпе.		sentence-collector	1	0
868a719eb12a1922eb284f56ca95d667bc4fc4fb729ae7378c538193a4b312b4	Ағайының барда «дұшпаным жоқ» деме, абысының барда «күндесім жоқ» деме.		sentence-collector	1	0
869df43b0800fae35d0605151240b74ff38d04a128aa68ad3029c73c1380c080	Ашаршылықта қомағай бұрын өледі.		sentence-collector	1	0
86b8e7810b2514785e17ed542bfee9436f37a5a98447f9e69c5f2d48aa4111e4	Қызың өссе, қылықтымен ауыл бол.		sentence-collector	1	0
86bbf66993919d2b0fb715f8c185596c1e4e6dd752d9cbc5e198b92981563154	Бақыр, қазан қайнаса, бәріміздің бағымыз.		sentence-collector	1	0
86bf285e1da80d48c5587d271e645eae466080fbfc22d768df6ee916e0231ecd	Айдап салдан аз өлді, көре келден көп өлді.		sentence-collector	1	0
86c00ae57f590492290e2bae32e5980db2b79156e63116569fb15f972ee679b7	Тисе терекке, тимесе бұтаққа.		sentence-collector	1	0
86cdbb30a568b5025348f8ee9d2605be6b492b71e2f45dd2fe04b42c26f5b870	Бай пәле болады, сай пана болады.		sentence-collector	1	0
86d63437200394e249c0a39e8229c11e976b8d18d5454c3b3dd1314260f229a3	Қыздың қырық жаны бар.		sentence-collector	1	0
86dfb457fb8612acd67a44e7ef850ab4d4293de2f61466d7edcf507a86f84b0a	Қызды ел көреген, ешкілі қой өреген.		sentence-collector	1	0
86e30e4da4a719c8002ac6eeb2925f223ce65a61f01db386b04efa6a74943a92	Кім би болмаймын дейді, халқы қаламайды.		sentence-collector	1	0
86ead3ec7b8d52c0e2818f758ef35fee5e80f8247ba4e8f0088368785ccbec99	Мақтаншақтық өтірік айтқызады, өтірік көңіл қайтқызады.		sentence-collector	1	0
86f213cb40e22ff5c3ab4cfb0438101bae0bbd1e2a1f0123b009c6457f2c2a5d	Баяғының қойы маңыраушы еді, ендігінің қойы аузын ашады.		sentence-collector	1	0
86f4654d4e0707facc4a3ed8383717fc2ec134bd41736b51f0edd72a02170195	Қатынды тепсең, сағы сынар, баланы ұрсаң, бағы сынар.		sentence-collector	1	0
8753119ba434ed5ba2c35a4422589912234ad0d866f6408d4c016c211163236a	Таспен ұрғанды аспен ұр.		sentence-collector	1	0
8755824a58e6ad70197ba81666a2db2561734bb11cf0b29c7d4c06e574a8f691	Жемісті ағаштың басы төмен.		sentence-collector	1	0
8763b3d25236ec99c445eb9a939f947ee8c0c976f4dcdcf457b17ca74a94e04d	Дария жолы су болса да, ит тілімен су ішер.		sentence-collector	1	0
8765ad09c3a02b6b4b9b63698b5c0edfffb50f05c56168457487bfc62aa8ee89	Ат арқасына ер батса, аяңшыл болады.		sentence-collector	1	0
878bf600150a1c478a46391c2255091fb516c91b3e89720cb4119f5acc0d90f2	Ақ бөкенді «жатыр» деме, көшпелі елді «отыр» деме.		sentence-collector	1	0
879c1a427a2857031150378164dfd30b0f52eb833ca201c74a196d130cfb90e3	Біреу болса — құда, екеу болса — ұя.		sentence-collector	1	0
87a217c2cef30445e4d9d66a677c03ca9d5cf310dba9d4d02829e8ac31d4dd53	Байлық мұрат емес, жоқтық ұят емес.		sentence-collector	1	0
87a7405c7c9fffa0593a486397a0d75eab15e284a94cdbe34d72361ca6f3929e	Қолпаштайтын дос емес, қол ұшын берген дос.		sentence-collector	1	0
87add4fa78dea4b15fbd6b43f6dfab63952dc2616264096ea924d3747c22a7d6	Артында қызы қалғанның ісі қалғаны, ұлы қалғанның өзі қалғаны.		sentence-collector	1	0
87b8bed54c65d108e9d1aa4b40014c77bda58f81ef75cee4533f5083516c40d2	Басқа келген пәледен бастан құлақ садақа.		sentence-collector	1	0
87c0860563d3ecadebc9cf278ccde0823565581ed2d93cf28a207a5a630a6158	Қызы бардың назы бар.		sentence-collector	1	0
87c47b2bd47ce82cace4c458abf60ce9370d4b8f1109dfe0586e83c279b612a8	Атың жаман болса, сатып құтыларсың, қатының жаман болса, қайтіп құтыларсың?!		sentence-collector	1	0
87c7d90527654d3ff6f26732ec29f7a79bccf52c1bc2d8ded25d5eb4f828a318	Еркек тоқты — құрбандық.		sentence-collector	1	0
87db48851bef6a64c8699a28c66616d8875a48dbbea960429941671f120e1d98	Ат қадірін білмесең, жаяулық берер сазаңды.		sentence-collector	1	0
87dde67aaa63cae08faa39ce70a7f0ed5b208ceb67d402d81afc048bcd8e1f93	Құданың құдасы — құнан қойдың сорпасы.		sentence-collector	1	0
87e1463ea4839b8826142985879ae4404e9ec10db77738752f9772821a74b044	Ит айдауға көнбейді, жын байлауға көнбейді.		sentence-collector	1	0
87e8206b948170002ee2817a95af362c0fe8a90d47ce403566bb7d5fe28598e4	Ғалым болсаң, елге мәлім боларсың.		sentence-collector	1	0
88019f0f83569cfff3f58c1c82cdc3ff0785bf59de52a17da2619b1b04af8343	Өз дәуірінде ардақталып, ата бабадан әулетке мұра болып ауысып, ұрпақтан- ұрпаққа жетіп келген.		sentence-collector	1	0
88177e92b6dd713326a0917d79288b481ed5ad4aa54be558549d137ca67867a3	Орыс бар жерде қоныс бар.		sentence-collector	1	0
881ecf7034c35dfad4cba5727fea1cb4bc418dedb62d445cc54eb18b2dc2956c	Иілген басты қылыш кеспейді.		sentence-collector	1	0
8832d057df9afe850a404a4768d4548cd51d43f75f756c45fe42d596aedc44c4	Дарақ бір жерде көгереді.		sentence-collector	1	0
883bb8be14d4abceb7f462f754bb7074abf57cc517ae95f4b9c1d3bb9d4ab8af	Аз қойда айран бар да, өре жоқ.		sentence-collector	1	0
883cd65b8d38f1f3491722bedb8efacbbbe46359ad751590d5fa9f6a88aadda3	Ат үсті желді болады.		sentence-collector	1	0
884c4596c5ff460784e4004c95670d41a25810c3b5e5dc59830121f13b28d1b6	Үлкенге жол бер, өзің де қартаясың.		sentence-collector	1	0
886e584efc1c8511baf80ee8712333b90f26943f01aa8b15990f49b241fcc5b1	Қалауын тапса, қар жанар.		sentence-collector	1	0
887f3e5ea19f565db0403eb45d3754fe203644e9e2d17ca3fe492f0764e5de8f	Жеңім жаман болса да, жағам жақсы, өзім жаман болсам да, ағам жақсы.		sentence-collector	1	0
888583640b2d095fa324482186d016eaf42a95b2b1e2202d25bec148d27ecc9e	Заманың тайғақ болса, бір жақсыны сағала.		sentence-collector	1	0
888631db74d30d00afd7c577c893d51a891dcd1818add7347751bdf6a1e90fec	Ақыл — тозбайтын тон, білім — таусылмайтын кен.		sentence-collector	1	0
889934234d50f4a41225c3001a2e9ca401d42e34d7fb905ebec23161eba088a5	Жыламасқа жылаған есіл көзім, тыңдамасқа айтқан есіл сөзім.		sentence-collector	1	0
889ffc7120fed60c4eb14da9d8db5e5c0cf96a061b74b24e30344ad3b81f9d4a	Сыпайыға өлім бар да, қорлық жоқ.		sentence-collector	1	0
88ad499215e4bed342324074989db949d16508046a9d5a2d45143fae8303206d	Қойлы бай — қорлы бай, жылқылы бай — сылдыр бай.		sentence-collector	1	0
88ae797195f898a3112d33b466d453c9ac87cf3fe80da20e32ddc02bf72e1f2a	Әуелі көпке сал, ұнамаса қайтып ал.		sentence-collector	1	0
88b183ef001ed2ec5bcfb1d2195c921998b0ea63636da353aa0ffabf6ebabe47	Қошқардың жайын мал баққан біледі.		sentence-collector	1	0
88c938d2b599832bc19896ada83b9b0a16a6ec7ca9ada47fdde5ebcd599946a8	Келмей жатып қорықпа, көрмей жатып торықпа.		sentence-collector	1	0
88dd86c1994d7959796055dc64fd11bd1992b922759fbf134b2c2ddf7e3c0ff4	Жақсының ашуы жібек орамал кепкенше, жаманның ашуы өзі өліп кеткенше.		sentence-collector	1	0
88e936be573d76368c13dc04582758fc7b5a42ad3bcd9ddd8ff7acfb199b7b59	Агайын жамандауға да болады, жақсылауға да болады.		sentence-collector	1	0
88f9069c5fc3374fa8daee746ef67ec1102bac0d2282186fbd0aab9a17b678ac	Төркінге сенгеннің төбесі тесік.		sentence-collector	1	0
8903e5c72a985aed25897513042ead9e33e6534ee079498468e43a66e505c6da	Ауру қалса да, әдет қалмайды.		sentence-collector	1	0
8915100a52618b2482f2fa5643ea9a14d2d1bcebffeaf7fcb6fdd484832d957b	Сөз сүйектен өтеді, таяқ еттен өтеді.		sentence-collector	1	0
891524913b4f9ee68caa77a073fb758f06630ee42b1eefaac0ba898754164e8e	Ақылды деп айтса болар, айттырмай өзі білгенді.		sentence-collector	1	0
8916cb95cb1dd7933b221c68e21d8f97ac5c85dbaae4e2f7ac0737d3013d4713	Патша залым болса, жұрт тозады, патша ғалым болса, жұрт озады.		sentence-collector	1	0
89184e5e433ae418c95b61bf7e9a03895c7fe86cb9c288900591be8762c3b171	Көлінен айырылған қаз жетім, кемпірінен айырылған шал жетім.		sentence-collector	1	0
8922b96245922732982aa14fbc187069154f2f78608bfdb8cc8754b38968ce31	Аслан, сен осы бос уақытыңды қалай өткізесің?		sentence-collector	1	0
89293f40755235fc55245358fbe769e0a18880efe434f51a28fa2c3a70d3bc2a	Күнсіз гүл өспес, күтусіз ұл өспес.		sentence-collector	1	0
8930bad0c20a4d305637be513f36fe79267f621096f6f5f0f0ed98137fa2c677	Қарны ашқанға қара талқан майдай көрінеді, қатын зары өткенде, қара қатын айдай көрінеді.		sentence-collector	1	0
89363cfa6e802616d9a161574ce3637729bbc0cc8cfb23696327c31a6b2b69ac	Ел даусыз болмас, жер жаусыз болмас.		sentence-collector	1	0
8943a9c334e7aa94269f1c997475a886d153effc39228553d8720555ef2eb9a1	Шақырғанды шақырармын, шақырмағанға қақырармын.		sentence-collector	1	0
8951a91c3c056b034e5a748cf4988ec98014f467c2c2b7aa7259093adb572cb1	Тұр, біз келдік.		sentence-collector	1	0
89575fcb3217ebe12d10b3b0ed760c159c046d1acd3015fd438bb1feb5f66988	Қатыны азған болса, күйеуі жазған болады.		sentence-collector	1	0
8958514c3cad5c5c5cc8cd67bc07933109f3873533341b91ab04109bb75f8686	Дұшпаныңның күлгені — сырыңды білгені.		sentence-collector	1	0
8963577dc80d4023a8a375d602d68e81f2c74783b9c9d1366879afc4de4c24a6	Піскен астың күйігі жаман.		sentence-collector	1	0
896a5de7e4c3ea7c09282ae9765ceb99a0e6af1a5f824dcb798646f4fc2b2508	Отырған жерден отын кескен.		sentence-collector	1	0
8983b21711e17ddedf3744783939d3f3be1e39d74cb5d04e9c9958f80feec05b	Иттің басын табаққа салсаң, ыршып түсер.		sentence-collector	1	0
898ae6e8ebf058cf153aa7bacc3c6f4949daf5f6d8746f259aa989e5b8fcd610	Адасқанның айыбы жоқ, қайтып үйірін тапқан соң.		sentence-collector	1	0
898f8df5c1f959218a086b5ab6d7bbb4cbd3d99030f9faf01af3dfea21ac9778	Жақсы жолдас досын сақтар, жақсы басшы елін мақтар.		sentence-collector	1	0
8991b065078abc88e6f822016f77defc256b33ae9ea633baeeef80057288f07a	Көңіл жарасса, көш-жөнекей.		sentence-collector	1	0
899684009434f028470c820f7531c49f21df589c186bf71b388352a6734d30c1	Жауыз іске илансаң, құдай төбеңнен ұрар.		sentence-collector	1	0
899e9a14fbab40af4e6099bde83fc2933647ad4e2779f932bc3ad780d88fc202	Келін бой жасырады, даусын таудан асырады.		sentence-collector	1	0
89a3688435891bb7682391ba74ceb238e465102902ae4f7a6699413f4cc2f9f3	Тәуір көрген досыңа тәуір көрген малың бер, көре-көре сүйінсін.		sentence-collector	1	0
89b56b9f9fe59ba3bcd2afa7e3361b3e5a0a5eefbde228f5dd2e0b4699b4beb7	Пұт болдым деп мақтанба, онан да ауыр батпан бар.		sentence-collector	1	0
89bb49f7ebf77660e5dff47f04b2d4225faff5b9109c22498fd9d137332594b4	Көп ауыз бір болса, бір ауыз жоқ болады.		sentence-collector	1	0
89c3cc6212c39970e23dc6dd965965e18e3a9f463861d9724d484366967f3970	От ауызды, орақ тілді шешен.		sentence-collector	1	0
89c9536e1699807685a07271517d791b7cf02ea683e1be640424da535ba2b90b	Ерте тұрған өкінбес.		sentence-collector	1	0
89d85c253c37f0d670cf21b06b64ad6757065e1341e8ab2ba0961f11370bc571	Жаман әйел — керауыз.		sentence-collector	1	0
89f7aebb814891e8281a6811be0c4b65b94b203ce556c169ec6425b1a7c97b0e	Ағаш ұстаған жерден сынбайды.		sentence-collector	1	0
89fa8f3f4a67598279acecdbd741758a1d94cc4eb35d653bdf2e89638dd81f66	Жақсыға шаң жуымас, жаманға жан жуымас.		sentence-collector	1	0
89fd5db2f6988325b8edf97d0b9a2615e619d3df7ff2f43a110bd040d4df3664	Асты аяқ әдемі.		sentence-collector	1	0
8a01d4ca67328199197b3916dc641042a179668436d9f49b78f47619bc79c065	Алпыс күн аспанға қарағанша, алты көш те, айдын көлге жет.		sentence-collector	1	0
8a2479d5907c9cab83e5e695b52ec06ac2d1327140f330241f0fa5970818268a	Қайтып кірер есікті қатты жаппа.		sentence-collector	1	0
8a26a82446df5c1b7c0bb3d27d315d206bcd012d1c46414418d44f76edcfe07f	Елдің даңқын ер шығарады.		sentence-collector	1	0
8a30da2b72852df1140a54801adb796fa92658613c096111bb32c4482b9f0d39	Жаман жерге ащы бұта бітеді, жаман көлге бақа айғырлық етеді.		sentence-collector	1	0
8a3369a92ae804c2f4a258c931fed3a34574fa1d5e3512521b4783fcf559aa6b	Көппін деп сұқтанба, жалғыздық бар.		sentence-collector	1	0
8a35d66fc46d0280b7f658ab7f62590846a1488e8ac2d7b0dbc4e19e428befbc	Күшіңе сенбе, істеген ісіңе сен.		sentence-collector	1	0
8a3b0c9f8134c667890355e32369edbd05518d7320865daf5f63426f13347997	Атасы ұрар болар, інісі тұрар болар.		sentence-collector	1	0
8a454286043367c8f3d5694efd9fd450f8c3b56f542aa583e5697c80de329c04	Бір аштықтың бір тоқтығы бар, көп тоқтықтың бір аштығы бар.		sentence-collector	1	0
8a482261650a12a2c287a7ee4129146034a47bd368222493ffe237f17d906d7c	Ит жақсысы тазы болар.		sentence-collector	1	0
8a4aa03b47ad8e186a348ea5cb5b8d0bbb6107f61ab395ba44029244af1d61ee	Батырға да жан керек, пақырға да жан керек.		sentence-collector	1	0
8a6ca8268dc9b48dca75077b25ecbfead10f5729d6740f4b031b3a96bac9d07b	Еріншек адам — еміншек.		sentence-collector	1	0
8a7b074858cb4d0eb079602df85cca6dd30588faf0313d6d438ae59b403cb538	Жұт жылдың жазы шаң болар, кесірлі кедей паң болар.		sentence-collector	1	0
8a7ea515567a261e5b7443408e70adc2b0d12da4139b3a237c1c05f0db6df9b9	Найзаңның ұшы тисін де, сынсын.		sentence-collector	1	0
8a8010b75b1a3ab0a5a72a24c52d09de41fd18746c7aaaf30dfbc7d57b10780c	Жақыныңнан жау шықса, жаныңды қояр жер таппайсың.		sentence-collector	1	0
8a876dc0a6c411dc289f12ef452232c662aa380127f7db3ee2c3010f942d6896	Аңдысқан ауыл болмас, ерегескен ел болмас.		sentence-collector	1	0
8a95e1f57b1af1969459c6a9d686bed39bfb0ecdcbb707b81ae6dd961d9c974a	Темір байлық — тозбас байлық.		sentence-collector	1	0
8a9f9e9c186d223caffa197482846e0936e43d2a71b0a6993fcec18e6bdc2825	Түнде тырнағың сынса, таң атқанша желімдеп қой.		sentence-collector	1	0
8aab0143af7e1041b62a993055294ba2c0bffd7511182013cb10539fbbc80629	Білімсіздің сөзі білектей, білімдінің сөзі жібектей.		sentence-collector	1	0
8aae55d4283987d8df11068c8b441823f34c9cf16f2dd704f033b55e65723e7d	Туысы жақын жақын емес, жүрісі жақын — жақын.		sentence-collector	1	0
8ab907b6b47092fca85e559a52c445ef34f8fad8a54df4f599525b5ef938fb41	Жаман жамандығынан қорқақтайды.		sentence-collector	1	0
8abfcd868ddfd511e650719662bcd158efb981a8faec669d749fd1a9a865a2f8	Бір де болса, бірегей болсын.		sentence-collector	1	0
8acb10050d6d2b8f221ffdcc1a05155708957a67e2e02a77126a5a705ff7fd49	Көршіңді ұры тұтпа, өзіңе-өзің сақ бол!		sentence-collector	1	0
8acc31d30147ee66502ddb3eff38bdec7ed180b03a63e4a76732d69ffd7f8a9d	Сыпайының күлгені — тісін көрсеткені.		sentence-collector	1	0
8ad572578b6be159677e571466c075edfedaf9c9273d0970300252d476205716	Өзі қисықтың сөзі қисық, өзі сұйықтың сөзі сұйық.		sentence-collector	1	0
8ae0af6e3c1cd1dc1334caeac02e6f86a3134958c301a424df0a64cdb1f3e914	Ақылмен мыңды, ақырумен бірді көндіресің.		sentence-collector	1	0
8ae9b1a6a090e5d4bcbc57779e1484c245407006347d8681720090f6f1beb206	Көн қатса, қалыбына барады.		sentence-collector	1	0
8afa9d1f3cba2ced7f3bc39906d482a22e753d71fda13f14bc0791138010cc86	Нан — тамақтың атасы, ынтымақ — көптің батасы.		sentence-collector	1	0
8b021ad5992f7499ec32909e0ec311e1c130b4c109742b67770231b8a21c2f3c	Сезікті адам секемшіл.		sentence-collector	1	0
8b083800f0f903d842e288bcecd9652157425c9008b71e05922a4a186d15ab9b	Ескіні ескі деме, есікті тапқанша есің кетер.		sentence-collector	1	0
8b0ee252f867fda936b3bfc17d2342e3c16c5d56dda0ae58b6728b58bec319fa	Арақ адамды айуан етеді.		sentence-collector	1	0
8b15df0c96c8b639b17c4fbffa7912185807f89f8072958fdf45886d8ddd6c3d	Өзің жын болсаң, кімге пір боласың.		sentence-collector	1	0
8b1e5a135c89654603013077693fc1e4aa108c8ac58b566ae891a831d31f102a	Ашаршылықта туған баланың екі көзі аста болар.		sentence-collector	1	0
8b222eeece64ebabc0b5e7720692098cd350e2a34630c209faf42cb89547f1f2	Бастапқы қызыңды жасаулы ұзат, соңғы қызыңның өтуіне жақсы.		sentence-collector	1	0
8b2fac504560338ab425accec7374e108b111cb1ea5e24c2fc2c21796af84522	От пен су ерлігіңе қарамас.		sentence-collector	1	0
8b31e7a90cf64232bbec7d6dd52fa0e8f5bc85abfca9064e1ffe1a143b024057	Жігітке өлең де өнер, өнер де өнер.		sentence-collector	1	0
8b56f15b7b781a60fdcf4623475d029ebbade91afc0a3dc55eca2aa68270ecd1	Өтірікші аптығып сөйлейді.		sentence-collector	1	0
8b6e952d0937e167aa0222e2dd54cf5e67b19252615249024b3781bad78b8f7d	Ожар өлерін білмейді, өжет қорлауға көнбейді.		sentence-collector	1	0
8b6ea2b0ec776c9b2bc1a7ce8745c23636fefda5a19753f2703f3b8cb62d6aa2	Аз ас, көп ниет.		sentence-collector	1	0
8b70a4397726d7ae550d8ace360adf217599cc9656863892b81afe10398476d8	Соңынан келген сүйек мүжиді.		sentence-collector	1	0
8b7822441ceb7e096a7474746fb28f2e8af2e226a4f73d0869309d28d03f18fa	Бас аяқтан ақыл сұрамайды.		sentence-collector	1	0
8b815aeef813769f229af7f7a1c29bb56350feee67ee2cc3fb65759635f5b20a	Жылай-жылай арық қазсаң, күле-күле су ішерсің.		sentence-collector	1	0
8b82fe21c7718a746868536e7ab89b7b7ff1d9e3e9438a0006bf767f7970482f	Қарыздарда иман жоқ.		sentence-collector	1	0
8bb9d1e0a6e156a36e8f77009b82884b28fe810e53a87a68120b5f2b461038c2	Адам уағдада тұрса, сөз қадірін білгені, уағдада тұрмаса, ол адамның өлгені.		sentence-collector	1	0
8bc2f1f0171041c5c4e05243546fd3b5f51fbaaa3beba22a461a79e2a3dd983f	Өз өлтірмес, жат жарылқамас.		sentence-collector	1	0
8bd78dbf027ade2947056d5750e285fbb090764f29d388ec695c15da19376784	Ескі байды еске салма, жаңа байдан қарыз алма.		sentence-collector	1	0
8be443c4bf1083c79e49ac397e39f8b281091937daacad1c4f6d343bc0b33789	Еру ел ерулік берер, көшпелі ел көмек берер.		sentence-collector	1	0
8bf0ad89f1c60996db8c52b3014c76694ae996818ac6c8d1cc8ba9971c76d9f8	Жауабыңды сайлап жүр, не десеріңді біліпсің.		sentence-collector	1	0
8bf3a677066dee804742debe6ce5c67082a905d5a4e551a23e2b9a0cfc1fbcb6	Ер арыса, әруақ.		sentence-collector	1	0
8bfc3274dbb8064104fdb739307f2c2ebe53e146b130977b358ed8c3a6bc1610	Адамның күні адаммен, дос болма топас наданмен.		sentence-collector	1	0
8bff3ca159ad6dd5e9af5d2e306389d23dfd1349da07e402a99a9fc384312c92	Адам көркі — шүберек, ағаш көркі — жапырақ.		sentence-collector	1	0
8c049d712b0d22ec64aead1668dd39b381574512698a84c4d38df32cc7d8323f	Білім деген — гауһар бағасы жоқ, надандық деген — кесел дауасы жоқ.		sentence-collector	1	0
8c078cf0263bcfb0c3eacc7553055b2e77548f82c867ad37d0c95e65ac972f7d	Сауып ішсең, мың күндік, сойып жесең, бір күндік.		sentence-collector	1	0
8c23bf2d65d56412f9ef2230a4835a171570dd8d94b16c2373f0e1f7194a97e4	Арғымақ аттың құйрығы — әрі жібек, әрі қыл.		sentence-collector	1	0
8c2c1dfbb8535145acef9a2e576e01db94095fec6d1065432dbc9ace56850207	Иесіне керек болса, қоңсысы өкпелемейді.		sentence-collector	1	0
8c3fa036eac6dfd3b8b84288f4c620798bb8966e3005e840d02ba4c108a5ddbc	Жақыныңды жаттай сыйла, жат жанынан түңілсін.		sentence-collector	1	0
8c419828ebcb49f97b72868ae597e16001d137371aaac40063c897094b238ab2	Бір тойда екі жар бар, бір дауда екі жар жоқ.		sentence-collector	1	0
8c46457e0b554006797b9bfd3c107caa765ac55fd2ad2850ebdd595b127fb6b7	Қой тебінсе, жер сілкінеді.		sentence-collector	1	0
8c4c85a085f3e5d5bf1a50684d3a48c3d50a04a1c56b546d6c1f0511f3c19875	Тоқпын деп тасыма, жоқпын деп жасыма.		sentence-collector	1	0
8c530e92d28835002aab500f0fef7d8308acfff25658ef1860582049af47d224	Мал көтерер өлімді, дос көтерер көңілді.		sentence-collector	1	0
8c58b61290155b1a72e4513354c3767a96d6771a7a54441856c9cad2c3acd86a	Тапқаным тамағыма, жұтқаным жұмырыма.		sentence-collector	1	0
8c5b006a8836cc37a09cc4b6d8651a7d9ab6ba9cc96335c6da5018a49286ad3b	Тең теңімен, тезек қабымен.		sentence-collector	1	0
8c609a73bb4f4dd12555025a7438fbc0ab234dc016e0e4852ce30cea97331edc	Ақымақтың ала-құласы болмайды.		sentence-collector	1	0
8c63073c59c1937e9fe202fc1d047a3bf3282e403f24459df77db0583646e084	Бәле іздеген ажалынан бұрын өледі.		sentence-collector	1	0
8c64c9aca5bd3495301d730f970aa03f54ee2573c4e39815e3ea1eba09fda4af	Есепсіз жақсылық жасау ер мен кемеңгердің қолынан келеді.		sentence-collector	1	0
8c6675787e903e06702ed0518cbb6ac33108c3176c8d8b3ba8c657f397d9dd84	Тіл тас жарар, тас жармаса, бас жарар.		sentence-collector	1	0
8c7d9c320699e188b6ff538cd4b051e86e5ba5233e538111aeac505feea7252f	Қарамықтың дәні болғанша, бидайдың сабаны бол.		sentence-collector	1	0
8c80bff1ada48c75b5911aac091a7a31c6f1b0e7ca48d6cc98d327d0023f6386	Жақсы әйел — жігітке біткен бақ, жақсы жер, жайлы қоныс — алтын тақ.		sentence-collector	1	0
8ca0f61f38b1bff56698fa27b33aa7313a0061f1957707df757bf4814752cfbe	Уайым — ердің қорғаны.		sentence-collector	1	0
8cb89de0fb5bb6dc1774483e2fa5a39c30895a4abf45ffbc8972463412703de5	Шеткі үй көшсе, ортадағы үй шеткі үй болады.		sentence-collector	1	0
8cba9a9beb80c7f0d8011aa2d2ebae6703690f13ba2342ad33277f5dcdd1b935	Сусыз жерде қамыс жоқ, ез кісіде намыс жоқ.		sentence-collector	1	0
8cc0c2ea35f8d3fc1196dea306982ea1ecfd623ae39158c26e9ea511f9309814	Жасаған білмес, қыдырған білер.		sentence-collector	1	0
8ccd884d1ec918f52dd7548e2c80821f68d8dd067371ae2b7fb9112e5b18d85a	Білегі мықты бірді жығар, білімі мықты мыңды жығар.		sentence-collector	1	0
8cd5035daa82b2330bd3230d3c89f99a52447eb5592477fabe987bc8b4c7b034	Арғымаққа оқ тисе, мәстектей туламас.		sentence-collector	1	0
8ce8a4c4ae3a4fd803278d47eb11a2b70a9e017ec2e1a486e6224ca04dc42a06	Ер жігіт өзі үшін туады, ел үшін өледі.		sentence-collector	1	0
8cf8a9e5c09399aee7658ff940704ef6b225d74cdee01445007cc72a09a8e872	Жығылсаң нардан жығыл, бұйдасын қайырмай жығыл.		sentence-collector	1	0
8d0f7c669d167116b9fa647b88e751ef4bf45b0439e839a9ea8c75c1f8cdfe62	Ары жоқ жігіттен, намысы бар қыз артық.		sentence-collector	1	0
8d1396f1c52f64fda6af63a8a5abbde14190bfe754721eec33fbe403955f3003	Қадір білмес қарындастан қаймана қазақ артық.		sentence-collector	1	0
8d273ac27c5babc36a0da998f8317b6ebcd317d0ed77910a5c3e457b9b138004	Кішіпейілділік — кісінің көркі.		sentence-collector	1	0
8d431dc03ba163a8a39c7856e1830672115832977eb68690da6102182900ed7b	Досы көппен сыйлас, досы азбен сырлас.		sentence-collector	1	0
8d47fc59f6c1914d0e77e7da17a9db6b7d9225e6e90b6ab81170f2b6c6184d79	Түзу жолда қисық жүрме.		sentence-collector	1	0
8d496ad7e73e316d755cc8478954f2c9382387930554f371ba9d5463ee097b7a	Қас жаманның белгісі — қасына барсаң көрмейді, суға кетіп бара жатсаң да, қолының ұшын бермейді.		sentence-collector	1	0
8d4cdfea120bd83c20214a9da5f768e19261822a0cc7b51ba784601c35166607	Молда алдай да, арбай да біледі.		sentence-collector	1	0
8d4ee2b8f50fdd8dd0c353ae4c499ad555c23b94fba92911fc134040194f0256	Қашарында қашарсың, лақтарыңда сасарсың.		sentence-collector	1	0
8d5cd65bd2891fd961016bd555572483be0322956f41f009019c850a7fe8add7	Жаман адам жасаққа жарамайды, желінсау қой қосаққа жарамайды.		sentence-collector	1	0
8d6a2a71a8031cd872eb3c87782a017dfcb00dd9fb2f02da206709a035e1f852	Елін разы қылмаған жігіттен, ерін разы қылған әйел артық.		sentence-collector	1	0
8d82498d0d9e8a55431dce389fef82dd97bff54669de1a22563df864e9859b8b	Ағайын-туғанның қызығы — алыс-беріс.		sentence-collector	1	0
8d9d6291aa0cbaa5a47021b148124be87201c79e8e55d5cb575ceec212cc8b4b	Еңбек қылмай ер оңбас, бірлік қылмай ел оңбас.		sentence-collector	1	0
8da81c56148693b11b021542680272a207fd767aaaa25e8d74cde43d1875ecde	Еңбексіз өмір — сөнген көмір.		sentence-collector	1	0
8da9fd8a386eb9b6ce73d935d6724fea6992f17e7d5bc20a65efb825d4047f3f	Алыспақ бар, атыспақ жоқ.		sentence-collector	1	0
8dae597006699c12448f5429315c08b3fdfec1514b37091e9abc80382a1ccfa8	Адассаң, еліңмен адас.		sentence-collector	1	0
8db2f8dff4e0047413a279ba52f80a18762b8f8b6b4c3d6d561ec9e85dac8afd	Көкірек шіркін кекірек атады.		sentence-collector	1	0
8dc24922c923f98679b4c54e67868e7530e0bdf93518f204b30eccdf4b91f770	Өрісі жақсы мал өсер.		sentence-collector	1	0
8dd0efaca167d0607eed1c4d6028086378c5a77a9b4db3aa026d98e1f26ccdb2	Ер бақыттың қонғанын білмейді, ұшқанын біледі.		sentence-collector	1	0
8de10120a1ccf40810d18dce09f152fccb86b0a63664e9ca4988ebccaacec74b	Өкінгенмен іс бітпес.		sentence-collector	1	0
8de9c5af2c0a624c0f18c21d86106ac423541409f26bec94b3c2eab4eb4c6b77	Бұралқы сөз күлуге жақсы.		sentence-collector	1	0
8df211224869b50ebc7dafc3b2b080bb74081a3f313a4615484f4f943c9d5f0b	Бейғамнан асқан берекесіз жоқ.		sentence-collector	1	0
8df526962da754a76a5b6d5d6fd13f2b2ac3e60e1b4e6222133bcdf4419246d1	Базардағы ас бағына қарай піседі.		sentence-collector	1	0
8e018de3082c0a38516a53978bb10ed752912f595031378410d321773d64439f	Абайдың оты басқа.		sentence-collector	1	0
8e0359f177155d9d1504f331d045d3800f4c729f023bd491cc0a65aea55dcf1a	Айландырған ауру алмай қоймайды.		sentence-collector	1	0
8e07e627b37ba68ee987d7024362b89d9b5ab36cc17b007f61ef901585a88629	Сылбырдың аты шылбырына сүрінер.		sentence-collector	1	0
8e139d94e9bbf455708d650d6c47d0a811d4d19a604f4b74803e0d23c8f9fbc8	Беретін кісі келгенде бес қайнайды қазаным.		sentence-collector	1	0
8e29921e9fba1982e359d3ad24210f0517984985514b8dd702f6d8c5bc84242f	Жалқаудың жанына барсаң, жаның түршігеді.		sentence-collector	1	0
8e2dc60addf9c11e1b23e81c3f9a25a5919fd3a82a98883b72ad39097fb6cfec	Жетесінде жоқ жас бала тоқсандағы шалмен тең.		sentence-collector	1	0
8e5051aa8000f2931830de3a1df82f8ae900ddbce0b15987a61a39312d1beb7e	Дауын айта алмаған биді жамандайды.		sentence-collector	1	0
8e52d057c7084ce5639f6329442f4c3bcb6b9c5aadf72be0c9595bb919f7b21e	Жан қимақ бар, жар қимақ жоқ.		sentence-collector	1	0
8e554d60808ff3d5eebd3884332b7bae707440e9111a8450ebfbdca8ff4a7d25	Күні жаманның тәні азар, көңілі жаманның жаны азар.		sentence-collector	1	0
8e55dad6c6dec5023d5b2002f717970f686e1b5c9c97d0707bbc7158c5bdc9a7	Сулы жер — нулы жер, бұлақты жер — тұрақты жер.		sentence-collector	1	0
8e59663a7f521759972eef9ecfdf8c5bb90342afded3dd3f3d3ead23f04b8dea	Жыламаған балаға емшек бермейді.		sentence-collector	1	0
8e603375604249a1f4ae6bbe4da647d40943550b8c643e50f0ffdf6ad9be83de	Қой өлсе, қозы болады, келер жылы өзі болады.		sentence-collector	1	0
8e6090ce9e7b3a9bf891986fcc8fbb846e487e4beaed8d7365a339e8696ed514	От жақса да жібімес, қалған көңіл мұзбен тең, жақсы қатын алсаңыз, қартайғанша қызбен тең.		sentence-collector	1	0
8e6c47c5691ead77f93036f1c53159583db6484f9c9a5917046dbdb45aa240c0	Татуға — тіл, сұлуға — сұқ.		sentence-collector	1	0
8e7528a489374a5fbd0116c9f6503544fc768ec63c42dfa2b91ef562b1d861c5	Атадан жақсы ұл туса, есіктегі басын төрге сүйрейді.		sentence-collector	1	0
8e7a79450f3b293002c627bdde603add33e176cd0ad7a10521f07410cfb844b8	Қарағайға қарап тал өсер, қатарына қарап бала өсер.		sentence-collector	1	0
8e80142091581e5b2b7a0fd84055896469915c08208373cdc3931715abdf9a75	Есердің ақылы түстен кейін.		sentence-collector	1	0
8e93d8758b3fae4b813aab53fce02c768d666b8f794370b4de3c10b953751c0e	«Ет тәттілігін қойса, мен ұрлығымды қояр едім».		sentence-collector	1	0
8eb434bb34778b74c47914134c8da15646dce4ec6a71e6726a42ccd12bd2f26c	Жақсының өзін көр де, үйіне барма.		sentence-collector	1	0
8eb6a6fb8b750200b69e01cb8fcaefa3da0fbed8eac2df233ed634013275916f	Сабыр — күн түсірмейтін сая, асығыс — аунатып кететін мая.		sentence-collector	1	0
8ebddd01e89217717b8dceef7f9f6ea835e2b5eb083597d154dbd15464dc0032	Арқан бойы жолдың тұсау бойы төтелігі бар.		sentence-collector	1	0
8ecb1c131c1673ad6fba2602eb31a0410c583ce7f48f656fd831cda3c7ecbfb2	Ағайынның азғанын өзі білмес, жат білер. Артқы айылдың батқанын иесі білмес, ат білер.		sentence-collector	1	0
8ed87277cd98a959cf2d3bde8bcfe6ccec3ca758592f61ace2132c70db206057	Жалғыздың үні шықпас, жаяудың шаңы шықпас.		sentence-collector	1	0
8ee1cbc15a9dc66cf3a1264162e89d124965f05a2e6d81850f457d614a68b7f4	Қимас досың сұраса, қимасыңды бергейсің.		sentence-collector	1	0
8ee9f46b547552d526deab2e0d50f5c3d575e0d19562d83576a34cade1468528	Қияли сауда бұзар, арамза неке бұзар.		sentence-collector	1	0
8ef96459b27bb90f507b0f7421c84d2a377266894e630584466781bcdff71346	Ат ұстаған азабынан құтылар, ер ұстаған еңбегінен құтылар.		sentence-collector	1	0
8f0a8e572a561fc279fc456a35c6c419e8198cc2fef2346383b27530186ad338	Көк инемен көктеу білмейді.		sentence-collector	1	0
8f1453dccfa2278cae51cea1ecc6873f6f8e9fcf743a6be538e618f5112ca177	Басқаның ақылдылығын күндеу — өзінің ақылсыздығын білмеу.		sentence-collector	1	0
8f28bf1a6c33d15a3dedb7283e87efdced5a983faca8a98491d80ce9b6127871	Өмірдің сәні — еңбек.		sentence-collector	1	0
8f2aafbef92323d624095c67f73e861401d5606e8e10556f414b9228a0d55f4f	Елдессең, құшағым бар, жаулассаң, пышағым бар.		sentence-collector	1	0
8f2ed72e598db7cfe911d9d77c386c79d5a38251c3bcf241eaf8ca39cc7cd580	Киіз сатсаң, көршіңе сат, бір шетіне өзің отырасың.		sentence-collector	1	0
8f30a66abb2c47c14f1874923749d9aa94ce5828365bf2e6484cf07bf75eecf6	Арамның ісі өрге баспайды, өрге басса да, одан әрі аспайды.		sentence-collector	1	0
8f38834e80899bcafcf99b3b7c405cb2c7f0381597f615a568aad2449bc14abd	Даңқ қуған далада қалады, мақтан қуған масқара болады.		sentence-collector	1	0
8f3eff7c646390b7aaacdb532169cd9a696cd9be3a7ea313a10291febb42fd2d	Ердің ісі елдің мойнында, елдің ісі ердің қолында.		sentence-collector	1	0
8f43e75c90611ecb0cf1d9300a37c5d0867dfafee7d721836eb4769c87c93fcb	Жақсы адам жалғыз болмайды.		sentence-collector	1	0
8f5268f71792f931610598281fc5007599146af9688568ed684038bfffb14f68	Итпен құда болсаң, боқпен той жасарсың.		sentence-collector	1	0
8f553b208ac33ef8ef6f929b6c70398788b7f3f628537cec4bfb7656a9c805e9	Жастықтың ашар жаңалығы көп, қарттықтың зерттер даналығы көп.		sentence-collector	1	0
8f5bb7cbc2d41ad0f4714a421e263d705f99df2824ab3fbb86460889bbb406e3	Ерден елтірі даулап алсаң да — теңдік.		sentence-collector	1	0
8f5bf0e5cc7b1d6178d6ad9464df4aa0f8e7e48521ede5d74c7eff1add59d50c	Өтірікке үйірдің жаны күйеді.		sentence-collector	1	0
8f5e4f5f8f67e8ea2d756e984c6b53b0f24928a94414e0d8f480928fc937dd9e	Жылқы құлыннан өнеді, ақша тиыннан өнеді.		sentence-collector	1	0
8f5f5a622f4acaa9c93efdee3a76c97965d331016c52db16a2ccdb261fe464c9	Қара арғымақтан жал кетсе, қарға адым жер мұң болар.		sentence-collector	1	0
8f639aa32d1a6eb0133bc4855f0ffc5dedf0a1a18a0d69b43a7343d21c917223	Байдың қатыны өлсе, төсегі жаңғырар, кедейдің қатыны өлсе, басы қаңғырар.		sentence-collector	1	0
8f670c4de3425b6e2438fe804690710fc05ef754d15cf1f7eff50b9b0700d06f	Ердің жақсысы елмен ойласады, әйелдің жақсысы ерімен ойласады, ең болмаса, жеңімен ойласады.		sentence-collector	1	0
8f6841d4b2deedf19a58119a504f6e74d2442f47d618fb49e18abb65b4b12811	Сынбасты ұста жасамас.		sentence-collector	1	0
8f7834ac73ed76d75fd0e62c8288f92598f4ecc1200dbebc87620271dc76d394	Қашса құтылады, қуса жетеді.		sentence-collector	1	0
8f8d55b7b38d95d859500a38d2ee77e61b0cfda59ce9cf2c710eadafd87f7d8f	Кілемге бергісіз алаша бар, ханға бергісіз қараша бар.		sentence-collector	1	0
8f8f7cfb005da9e25a36f3c23dae29e8ec113d1354dcdab670644cf3e24a6f08	Батыр — ортақ, бақ — жалқы.		sentence-collector	1	0
8f92f780b12359c7328db99aeca93b504058d17899259902965cc2ed0bfd8ab1	Халық алмас қамал болмас.		sentence-collector	1	0
8f98d7427a8ccf187906c5f64fc2bbcbec94326a11e24b416105cbdd0809dd89	Қорыққанға қос көрінер.		sentence-collector	1	0
8fa52030c589f6308685a6f49c9a237c9e1f30db3ef8b411df53d6250f64eeb0	Атасыз жетім — арлы жетім, анасыз жетім — шерлі жетім.		sentence-collector	1	0
8fb5caa761fa138d1f760f233b58c05e7eb67d81a0c80e9c3e083db4f82d975a	Тоқал ешкі мүйіз сұраймын деп, құлағынан айырылыпты.		sentence-collector	1	0
8fb7f802057622f2ae516a315cc734897ab9ebdebfdb84f884953e0df88b47ff	Жауынгерге жара да жарасады.		sentence-collector	1	0
8fbb5430c5e631af944c209325d8f4376b6d3fe0b0bb682d2df012afaa0d2ff3	Тәңірім берейін деген құлының айдап салар жолына, бермеймін деген құлының іздесе, таптырмайды пұлына.		sentence-collector	1	0
8fc17adab3060b54c553fb9d4b272d3b424811fa865696a4cedffd077cb7d445	Тыймаған ауызда бәле бар.		sentence-collector	1	0
8fc62b8bbd0d2bfef569a2df98cc16c7c858ec2d780fa74768ad9fcc5cfe4386	Бөз — көйлек, сөз — еңбек.		sentence-collector	1	0
8fc91247eb8d171056925c93a7d3214d0bdba5b76be40d9c05aaef370ae9f736	Шеберлікте шек жоқ.		sentence-collector	1	0
8fe2a34cdc9bcbcfb52b1b657a98d92efc29512801ccf5f27e22bffac7ba85b4	Аузынан ана сүті кетпеген, белінен бесік табы кетпеген.		sentence-collector	1	0
8feb6dc8edbaacafc3f8c4944dc75d13239a4bed2eec442f22788d1746cc759f	Өнерлінің ырысы жарқырап жатар жолында.		sentence-collector	1	0
8ff48a76fa00cd070fb7d60e1f98166efc579981415b7af6cc1125927269dd6b	Қыз өріс емес пе, ұл қоныс емес пе!		sentence-collector	1	0
8ff77f7677300c34f3b8633665f5198cba2c64e78e3bf179208ca0c4472f6204	Айта біл, оғаш айтсаң қайта біл.		sentence-collector	1	0
900a66272f459ffa50785bc10fe7349fd545b2ef2061c06b366b46fa4ef8ca38	Құйма құлаққа айтқан сөз құлағының астында.		sentence-collector	1	0
900f508075d14ddf7023328b602e3a4deb585c4e66ae2f341845829b94125f53	Жалғыз атың болса айғыр, жат та қайғыр.		sentence-collector	1	0
90215564960133fc12794138da695317763b122934badd17bd7550aaafcfb4f2	Сүрінбейтін тұяқ болмас, жаңылмайтын жақ болмас.		sentence-collector	1	0
902226aa5496074447df1136d83b68c2ef9a28020f609d5bf1e8b536753c59e8	Атасы құрдастың баласы құрдас.		sentence-collector	1	0
90258d05dc2a39edc3923d49b89bdf8a44148252efc2e2f154326ecef1718eb0	Еңбекке бейім болсаң, елден кейін қалмайсың.		sentence-collector	1	0
902ac5f31634cfb38e018d03275119bf6b8ecd976a0ceebe396622ba9284bfaf	Отыз ұлым болғанша, оқыранған шалым болсын.		sentence-collector	1	0
908dcceba4cdd1cc1c803ba637744ba49a78987dcab6dad79e4dd2aeabeb6fce	Бақпасаң, мал кетеді, қарамасаң, қатын кетеді.		sentence-collector	1	0
909a1f6faff2c48a7706621316f17f5c614eda1e13c2912e362a11eb9dc71fc2	Би әділдік қылмаса, иманынан айырылар.		sentence-collector	1	0
90b5d6d8f6b8d6805e74f770715e3b3b1208061d19bdd532f021786353249a88	Жаманды ісінен, ақылсызды сөзінен таны.		sentence-collector	1	0
90c88b5c3e9b2410de7085f81eaf1a8e4e3b51a3087878079060fea35bf3756c	Бір биеден ала да туады, құла да туады.		sentence-collector	1	0
90d28e548a08ebb4dd10b1fb765d1feba83a0ea38c5f4e98b1ba209b641d3eb7	Үй менікі демеңіз, үй артында кісі бар.		sentence-collector	1	0
90e89e7ae1384e635ad1f63ed8990d8065452f3e6b989904f20a82996d350fac	Жалғыз баласы атқа шапса, анасы үйінде тақымын қысады.		sentence-collector	1	0
90f04dfa14f0b0cb6fac9b3dfead21f6f2982cf4cb6967ec722c8d985e842403	Сыйға алған аттың аузын ашпа, ердің жасын сұрама.		sentence-collector	1	0
910a96aed2de76f80bf920f92e57f7e0a03c8bcc45d63de9997aa0932f211db2	Өтпес пышақ қол кесер.		sentence-collector	1	0
9110ebe44edfa059b8b97ed35e9a78ced39a9d36df169394e02a702dfee40ca2	Жақсының аттан жығылғаны да жақсы.		sentence-collector	1	0
9114e007a9dded0449165120d4aae60df6d573e6a5c845a2e7a8c1dc2481f7d4	Жүйрікті шапқанда көр, ерді сасқанда көр.		sentence-collector	1	0
9115e5ca0accc0652f8c0e35f8796d6fd7b1b53b0cf48eee44e3f30531fe29d5	Достың орны — төр, дұшпанның орны — көр.		sentence-collector	1	0
911cca1fdfeee8479376cc90166f6561904bcca5e1c505288d4c256afc0be932	Ерте шықсаң, алдыңнан күн шығады, кеш шықсаң, алдыңнан түн шығады.		sentence-collector	1	0
911d23a61142c6407feac384190f7bf62845b4f23efa40f935b34d172ad22ffa	Ағаш тамырынан су ішер.		sentence-collector	1	0
9127225bb438ccc6e6fc64b00ecf76f6313328e6e3f95cc3b45ba927c1435f94	Иттің мойнына алтын қарғы тақса да, боқ жеуін қоймайды.		sentence-collector	1	0
91397fcb119232503b2679cfa1fd764a016c8e291cd378fae8d478bb4a15b45f	«Өзім білемін» деген жылар, «Көп біледі» деген күлер.		sentence-collector	1	0
913b068fd5b4bf1d00d862e3fbe1b7b9262b9df66593c26e6e306e7affc288cb	Абырой — ар еңбегі.		sentence-collector	1	0
914f826c55b1533409dde86bb1b4bc145b15efcb1f0012a343f4804373ed73ad	Сыпа болсаң, төреңнің қасында бол, дихан болсаң, егісіңнің басында бол.		sentence-collector	1	0
91513dbf0b9385252f2017342edf85fb24ef56e3b66f61198732a7e31333206a	Жаман ініге аға болма, жаман тонға жаға болма.		sentence-collector	1	0
9154d4c005689ed9566ac7a1e1875209c73fceddf00d5def90754877eeff6408	Кең болса, кем болмас.		sentence-collector	1	0
9157b1b95f3d98178e6051c95665f1bcb9b55a0eb1b67bda93507763fbad6624	Әмір екі келмейді, өгіз аштан өлмейді.		sentence-collector	1	0
9159656cd9a849229b8cc222aa9cbb7ddf1f1251b013b7e8ab4faba8d4633a49	Жаман адаммен сөйлессең, ұрлығын айтар.		sentence-collector	1	0
916b26354f259d68ed1c002f7d69733468fc8e87d5978844aeb663f3cb19a11d	Көңіл жүйрік пе, көк дөнен жүйрік пе?		sentence-collector	1	0
916c4c9bddaa8e66b1a09f4449d1ecf90eed114094ba4af176e369d58cbe56f1	Сиыр алсаң, танып ал, танымасаң, тарғыл ал.		sentence-collector	1	0
9187bf83fd0928ee4cd70634af1596c51ffa53b9da55ea8349ecad6a17a01593	Азаныңа келмеймін, қазаныңа келемін.		sentence-collector	1	0
9197d7f8abf4952ab5b3a44e0cadfecbc3111922211d37cb79c98e490921c977	Мешкей деген жақсы ат па!		sentence-collector	1	0
919a59483815c899394f822ceffa29ba440562beba00c212d47abeba6c0322b3	Тірнектеп жиғанды уыстап шашпас болар.		sentence-collector	1	0
919ecac77a6553ca2635a650ecc79e7d72e0a05f3e70cdfeaadcaea8fdb7971c	Ақылдыға ишарат, ақымаққа таяқ.		sentence-collector	1	0
91a71cb367b47149db8c934513ef7350eeb289fa793acf7ec114ebe573b9e193	Тентектің таяғы сегіз, бірі тимесе, бірі тиеді.		sentence-collector	1	0
91b77b871a9dfcaa650ce14c5b97702df45702f2e14e0b158440e637dfb56931	Қабаған ит үрмей жүгіреді.		sentence-collector	1	0
91cd209410842929c9d6e2ad54befe96a837aa82b974d3ade66f7200eba916c7	Етегі толғанға тезек кездеседі.		sentence-collector	1	0
91d2936ae6ecd3e9127345d3021c986f764888d7014f33bf27164fff7af5ac9a	Иттің ырылдасқаны — амандасқаны.		sentence-collector	1	0
91d5f3bdcf37dd0d40a41b25dfd02ffa4049c7ebb9e78346f3e279366c3656a5	Ез аз сұрап, көпке наразы болады.		sentence-collector	1	0
91d70dfaf23d0f7a93e846def8dc8ed3f387d180f70c52aad24e16fbaa187976	Бай — жарлының бақташысы.		sentence-collector	1	0
91e657ada229bf73b5996d8a38f14a5303cb1b28f16806a5dfcd2f35e0024e3c	Су тасыса, кемеріне, ер тасыса, еліне.		sentence-collector	1	0
91e662ade2df67855e56cb8a7644ef85b47b35258127078336d19314dd8abb89	Болат бүгілмес, шорт сынар.		sentence-collector	1	0
91e9c35b750adb3fdecfd96af7a0b157e2a512ede3526c258ce5ad573058598b	Досыңа ат берме, ат берсең, «ақырын жүр» деме.		sentence-collector	1	0
91f008a551428695fe9d32149c1b26acd797fcc4b6d88c052a727b19d8ec2cda	Тумысынан жаманға ақыл үйретіп болмайды, туғаннан адасқанды шақыртып болмайды.		sentence-collector	1	0
92104297d7a8b23e91b143d6e59a964005e72401e39e59e8519ee267d166e9da	Кәсібі бардың нәсібі бар.		sentence-collector	1	0
9214e11276b921b75ae922a26fef61c34d85365d6bb498d456087cdcdbe06ccf	Жығылып жатып, сүрінгенге күлме.		sentence-collector	1	0
922cc921a31921c52c10e1383db24165f87f4ca8a1ac5c9cdcd5d293a458136e	Бай мен жарлы көрде теңеседі.		sentence-collector	1	0
92388879cc327436e2c9d9e0be496a128a1e9bd5b7a2e14eb63d398419f85f98	Ағашты жапырағына қарап, адамды ісіне қарап таниды.		sentence-collector	1	0
923c2f7260c979630ba784ce25759b4fd93f4e6d344ee6891ff64327ac14fed6	Жылқың мәстек болсын, мың болсын, түйең қоспақ болсын, жүз болсын.		sentence-collector	1	0
92444a65d12a3e01f8e1836b4dc6c1d91821cb78f919e102a4b21f2e976f376c	Апама жездем сай.		sentence-collector	1	0
92481257b2d876106c1bda3d90e79a1937a933f7845c5e79ec4b70dac2dad736	Ақылсыз адам менмен келер, ақылды адам кеңінен келер.		sentence-collector	1	0
924bd53c4703a91f4b47c7bf35bdaa13f483ae7f585c25ba98d4cfa4252143e7	Бармын деп таспа, жоқпын деп саспа.		sentence-collector	1	0
925000415e60a368cd187cb7d64ea99bf4ffb8fce6e276d6eea3a1405a172446	Қыры кеткеннің иті қырын жүгіреді.		sentence-collector	1	0
92507fd95d73edaab75a8bd2f8e71433de91159024fa286cbe79812b30a89800	Ел намысын қуғанның еңсесі биік.		sentence-collector	1	0
9259981be6e5e6d8635a3e3f541f7fbb941a3c8bfd4b60792410c337e11fbeab	Айғақтың тазасы — алысқан соң жау емес пе.		sentence-collector	1	0
9268d99c2ca0a9b40171e70985ec13c0eab37582424bc113421851165a6a5db3	Мен кездесуге келдім.		sentence-collector	1	0
926a3dbd22f2304371aecdf514eb5eb75afdf6309c93637113d59fe87b315d57	Арлы арына қараса, арсыз «жеңдім» дейді.		sentence-collector	1	0
927723e90a38ff37e1f5e58f51fe7eb872c7318d13d8f9eec500ae543a5bdb0c	Алғанды өтеу — парыз.		sentence-collector	1	0
927f6e6abb0b0732f3745c5d748385332b4e4740217f5981a4b2d9dbc32ab451	Менменнің тәубасы қабыл болмайды.		sentence-collector	1	0
928dc29520faf40475d064fc4ba29a0ae107c905398a4352fc51e9ee8be6e59d	Қарағай да өз жерінде дүрілдеп жанады.		sentence-collector	1	0
929089cf0ab4ba83523f83f7a06352621dac3c360c1717b17bc23c677c71e1df	Көлігі жоқ жұртта қалады, сабасы жоқ сыртта қалады.		sentence-collector	1	0
929fb65d7f7e645527601af32a0cab1a446c7e9e2ec61cce906e7ce64e83e323	Қатын жолда, бала белде.		sentence-collector	1	0
92a25bc33e5db154fc13f6ce52653c32c86261b764453a39ca72d27380a25e74	Дәніккеннен құныққан жаман.		sentence-collector	1	0
92a297fdefa092e952dd72d894f602b61f6b1deccffb9768c4484e9dadf17745	Биік төбеге шықсаң, көзің ашылады, жақсымен сөйлессең, көңілің ашылады.		sentence-collector	1	0
92a5c781a7bb292e7a431c70ac69ff5e1acec27e7b602d57e538115c8daac575	Жақсы құрдас демейді, жаман құрдас шенейді.		sentence-collector	1	0
92abc28603d29d03f07a1d935540209dad398afb1f18fa7483664c12b405569b	Қызға берген білінбес.		sentence-collector	1	0
92cd14b6d056b1b01f7919660ec8285a1a08126a340318f2a819344362e62536	Адамның тізгіні — ақыл.		sentence-collector	1	0
92d8cdc4f63841cb0a3d5775458d9c3c436c8573579f2c4095fe0f9b83c93703	Кеңесіп пішкен тон келте болмас.		sentence-collector	1	0
92f53ab3bbb8a23eacb0a3c50f2042cf570bf86c0f93d4cdfe3e1511597c3023	Кімнің соңына ерсең, соның сөзін сөйле.		sentence-collector	1	0
93071de411c219c304bc8434b4e91ba5fd147b39839a0c5f72b61a7e27d702f5	Өзі жығылған бала жыламайды, өзіңді-өзің жаттай сыйла, жат бойынан түңілсін.		sentence-collector	1	0
9307f95575c9f582bf698b9f64f7286349ab2f769584afdd84495d42e0493116	Атасыздан би қойсаң, дәметпестен дәметер.		sentence-collector	1	0
930f59375435927b9a6151565862f6d076415d478fd652c1b29601a5e6efe7cf	Жақсы қатын — жарым ырыс.		sentence-collector	1	0
93168e98fbffc825ebcaabd116f996273db22ca2379a059d3f91d7a7d448e99b	Темірдің екі басы бірдей ыстық.		sentence-collector	1	0
9336e9beb25255942a03fb647af0bf6cbf611849fcabf00e5c56cae3a3e270ef	Сүт сұрай келіп, шелегіңді жасырма.		sentence-collector	1	0
933721f04293c8280ba1174434e9d48d46e488ad8ed06f26381da7f245303290	Ер жігіт пен жақсы ат көптікі.		sentence-collector	1	0
9345788643320b6c0e6eabe47312f4082f9e3ab7ce39f47c97bb44bae3a53bc3	Еңбекшінің беті — жарық, жалқаудың беті — көн шарық.		sentence-collector	1	0
934c462f6ef12640d7fa85cac5028d63bf5deb3d754640c174d41b3988402735	Қару күшті емес, қару ұстаған күшті.		sentence-collector	1	0
935bba640b102ea305c891759eebb6fcc0b11fcd55a8e39868ce9dc2b1424ca9	Оқу ойдан озық емес.		sentence-collector	1	0
93693d548276647484fbe182f42a823d102a86a5162d44c7a07ec4128a988c0a	Күле кіріп, күңірене шыққаннан сақтан, күні шығып тұрып, жауғаннан сақтан.		sentence-collector	1	0
936c6a3ff7ab4e460b821c850d3732c0c001a16c6ff365dd8fdb24c6f812a126	Миға ерген дене азбайды, милыға ерген ел азбайды.		sentence-collector	1	0
93907ad1f4ecf569ec18244a7333d76a27611be680a5e953b5c0289807aa5f0a	Жау кеткен соң, қылышыңды боққа шап.		sentence-collector	1	0
93934935f6885a5c1b66baad8cabeecb5cfcc41ca3a0f618b683d8021d89b4b2	Түйеге — дақ, жылқыға — пышақ.		sentence-collector	1	0
939365ebf7e4079966ba239b1d84acea2953d9b963a0671b81a3249a7a8871d4	Ақылға ақыл қос, ашуыңды тос.		sentence-collector	1	0
939d2bd65d03094c11445ce2f7945e66e56c80d5acf7b94581ea9be0f4e5f6ec	Ертеңгі сауда — сауда, кешкі сауда — дауға.		sentence-collector	1	0
93a789fee51e555c90e80a299bc81c714f1ccb8ab339a6730882ec358392ef91	Ғылым дәреже береді, даналық бермейді.		sentence-collector	1	0
93cf751afe0d21fbc05838733e7725ac8f435b5afacc4fcf6354ce13eee6d08c	Жаман жігіт жолдасын жауға алдырар, өзін ұятқа қалдырар.		sentence-collector	1	0
93dcf76d9fbc79c2091766784cf017fe069c9cede32092c6af472eb122952b84	Қатын ерімен, дихан жерімен.		sentence-collector	1	0
93e2ea5b313ca8554894aa473b9ffa9fd8ea7c877786908f9e3d890553e43666	Ер қадірін ер біледі, зер қадірін зергер біледі, сөз қадірін тапқыр біледі.		sentence-collector	1	0
93f22148588bc5f72a01e57aad98bd83094abc7797590f62e7c0044c0dcfdfd4	Теміршінің қолында темір еріп су болар.		sentence-collector	1	0
93fc5f81ee03e58b74c4fd099b35013f97049fd197aa2bfa7f98775611662f49	Көргенім бір тоғыз, көрмегенім тоқсан тоғыз.		sentence-collector	1	0
940de8b9dc1107685a459126adb483a7d6590ba8cd49c65c103a7d2b096d8982	Арзымасқа ақылыңды тауыспа.		sentence-collector	1	0
9419f5568d43534e575b440c9c84549da75d4607acb50ad3dae4090f15951fe0	Шапшаң жүрсең, шаң жұқпас.		sentence-collector	1	0
942075fefdbe81a4dbc63138f9bef5a2f801a7156d0732e2163e3f30282a3fbc	Бұқа буға семіреді, азбан дуға семіреді.		sentence-collector	1	0
9422709cc8e1b2cf44d72c334d5d7ee630faf03639fa2597447bddad7d9b64c6	Шарасыздан шалға кетіп барамын.		sentence-collector	1	0
9427687adbfb39ec1ab4a16fe884e95f2b6429311a1b639378a2037732d4a283	Өнер алды — бірлік, ырыс алды — тірлік.		sentence-collector	1	0
942a57d2570d5996825b0ca6dd512fd4ff66b8c997d81614444407c572c38391	Кет десе, ит те кетеді.		sentence-collector	1	0
942afc3b2e0fe7a17a64c8c5aca5229018b425313fdcf8a30c17e4433e3febb0	Ақылдыны алысым деме, ақылсызды жақыным деме.		sentence-collector	1	0
942b770d30d9a53b0e395764b8d9c6d99edbf948d213eedb52be97cf4648e4f3	Есіктен орын табылса, төрге озба.		sentence-collector	1	0
942be740c2a5483131578f6f461c2430ec4c4a1f0e084f14a59488be011d7a8d	Қамысты жаққанмен, шоғы болмас.		sentence-collector	1	0
94317d999e4ee6e80f10d03b50bc46467192f999c1f465b6539026a1af030fe5	Үйдегі сауданы базардағы нарық бұзар.		sentence-collector	1	0
9433f0d84d491c3e48baab4709379e366b367487a07e885eab2a81e9acc5b644	Келіннің құлағына алтын сырға.		sentence-collector	1	0
94365e0da2c82ac8cf500a4b34523996b280bce4df1e00757e975ef5746d9734	Ер жігіт бір күнде бір кісілік, бір күнде мың кісілік.		sentence-collector	1	0
943811b36885f4894300fa107811738ae32c314c91db95739cd44c43c88baeaf	Баланың жақсысы — қызық, жаманы — күйік.		sentence-collector	1	0
943cf2fa191a9ed43e3a720b9a36931b2b536d19a290762a7c30b34fa0391765	Қолыңа түскеннен айырылма.		sentence-collector	1	0
943e31fa4c4221ba45462003c57612dd8dffc48654f8254b90a7f71db596cbc6	Би екеу болса, дау төртеу болады.		sentence-collector	1	0
9448f6d710d335396e200e113c9543727e0b9d68fa6d411c91eee5f9377e6de9	Жақсы атты тай жағалайды.		sentence-collector	1	0
944f3fc60b6480e4384ab8b108c4e8d08805cb4efcdc6f570eaa66bdc94662ca	Жылы киім тәнді жылытар, жылы сөз жанды жылытар.		sentence-collector	1	0
945804b7b121f6d2f481cc53d8b5374d7c97959a05e0209e68d9095cb276a3d3	Жарым құрсақтан, жатар орын артық.		sentence-collector	1	0
945a764e8e88618701765c40d74ef0b6392675c9d65529b84c2675cae17406b5	Өзіне қарай қосағы, қазанына қарай ошағы.		sentence-collector	1	0
9471d58a15c00bea8da7f6b67b528f309243367b8dd044bc498637ae48809e0d	Ағайынның аты озғанша, ауылдастың тайы озсын.		sentence-collector	1	0
9472a0154a5e9b75ad89c761741e2caa4d649ba3410a9f65da6ceed04cc78fb9	Жауыңнан жасырғаныңды досыңа да айтпа.		sentence-collector	1	0
94764a73119758fc8404cd7f58ac15d75330a7a5bfe195afb7911289865ca375	Көсеуің ұзын болса, қолың күймейді, ағайының көп болса, адам тимейді.		sentence-collector	1	0
948bf6980cf207ad86c456402011d15cd76c8bad6496346513077220355d18c2	Өз елімнің басымын, басы болмасам, сайының тасымын.		sentence-collector	1	0
94a823ff9c90fbd0053cd68635e0b41b49a1141732457728ae1525d9772b86f8	Итке артқан қос жолда қалар, нарға артқан қос елге барар.		sentence-collector	1	0
94a97f7e9b8d083e9057334782e5244a987ea494c478085f7d4c75d73171b769	Тымырық болса, ер оңбас, тоңға жатса, мал оңбас.		sentence-collector	1	0
94acc8156efc89570077b7e10f184beba1f8ab005c5303d4a33e97de6484a1cc	Қатты жерге қақ тұрар, ынтымақты елде бақ тұрар.		sentence-collector	1	0
94b3974c9b847c35ebb85d5e188c45056557dc2b1209e316e6720b1edb001a25	Орынды шыққан сықақты сын десе болады.		sentence-collector	1	0
94b99b5d1e958dfaf32a7af23101ff24c52d63c76eb3f23d90fdec862cf6a220	Миы жоқ басқа бадырайған көз береді.		sentence-collector	1	0
94baaeed667bfd82c2864a6e480e0d98165a37a67c372312c49418eabd4e0244	Мен сабақтан соң шаршаймын.		sentence-collector	1	0
94bbc08a056b0d7076050aadf90b18cc67d89f7f484ac9d7f4e57a905d7f5891	Күріш арқасында күрмек су ішеді.		sentence-collector	1	0
94cb2e2fbc3f2e3a3396242d2d20f57b6355319318df5035b9cb13bf98f5d414	Құдашамен құда ойнар, қошақанмен бөрі ойнар.		sentence-collector	1	0
94cbe07c968830096c2cb74c655dc13da6e625f09c771b30fdae6a54cd4550c1	Ағайынмен тату бол, айыра алмай жат өлсін.		sentence-collector	1	0
94d3982e398239b9ddc37ab17f948bf257fa55a74deab99b250a5186cd225277	Тез қасында кисық ағаш жатпас.		sentence-collector	1	0
94d61e1c2d6c6ce5f4670d317160ff6010dd809ae5956ec835e564fc5e34e0b0	Көпті қысқан бай болар.		sentence-collector	1	0
94e00e0f2a9079b325a1674a12c05ea5da45a5b2b9dbcfd98c587fce9b69f863	Құда базын айтады, құдағи назын айтады.		sentence-collector	1	0
94e4badb271495c23a49018bba1af8fd3dc204ae538da724aad1e78ad287f029	Бойына қарай — ойы.		sentence-collector	1	0
94ef5b55d2b75b86e527df9d60b5e99cd33ba66ad18f3b9b9bcd8ce65ece75a7	Келін қайын ененің топырағынан жаратылады.		sentence-collector	1	0
95033fd88daf1b155cd67cce5ece191bbf6698e9c7e7a72f0475d1c01cc31815	Барыңда батып іш, жоғыңда сатып іш.		sentence-collector	1	0
950ac32bd00095052233c3b6f8453593f9c93c5c1eff8b2e5b38edb90e11ff56	Жаман дос — көлеңке, басыңды күн шалса, қасыңнан шықпайды.		sentence-collector	1	0
95233153ddb86116722f7bb1930ec843cb8fac97b8cfcc008e2a3d2f3fb14ebd	Бір гүл толып ашылады, бір гүл солып ашылады.		sentence-collector	1	0
95310f3fd340d86995fa1be9f42ddc64175fb63b96f3be189c8b998610b1367d	Ақыл — кеңес, әмір емес.		sentence-collector	1	0
9547595c27a90ddb64d5491f882786ce656cafd25a46f080f72b67f4fd47f4e7	Ақырзаман келгенде пір мүриттерін іздейді.		sentence-collector	1	0
95592926e526cfbf57b4af97a3738a2d7edba4c017fdfa7467ecfff264eb3bd0	Қанша жуан болса да, жалғыз ағаш үй болмас.		sentence-collector	1	0
955b652e84c8dac62e8edeaa94e3cf0029f18fed7309f5eb2cf130ac2b4acd98	Жақсы айғырдың үйірін ат жақтайды.		sentence-collector	1	0
955e2327db7f319ac407846a7ce9906f40fb3403bbfab5a4809927f0cf378770	Қатының қартайса, шешеңдей ұрсады.		sentence-collector	1	0
955e383a729918d0c837e12c81a7420363e1fa9ab3338f149c6013122769f3c8	Ала жібін алмасам, даудың менде не ісі бар.		sentence-collector	1	0
9586b940206b67267abd31df6d056531a2d7dc3cdcb90b62a1e37d761c1365e6	Жаман кісі кекшіл.		sentence-collector	1	0
95913cb33a58c9bdfaaa714af3415ef7d5a6d48d0bde9fd243cec5d96230f9c8	Жаманмен бірге жүрсең, бақсы боларсың.		sentence-collector	1	0
95b39ff624c485963610f059f6692e02db55b032ef3ec33e26a39fa02d11e3a5	Мақтаса, таспа, даттаса, саспа.		sentence-collector	1	0
95bce36ee7377418526f0f7eb461725c16cae640735c9cfc21e66d0fadb2bf20	Ісі жоқтың асы жоқ.		sentence-collector	1	0
95bdb5902b1d075013b63eca863b5b03e9cd08d95daad1cbcec3de788b3a971a	Ақылды ердің ішінде алтын ерлі ат жатар.		sentence-collector	1	0
95da76070a86937c23c0dad01dd41fc1057fd073bd25df3cca0208405c574442	Жарлы болсаң, кентті жерді сағала, жалғыз болсаң, бір жақсыны ағала.		sentence-collector	1	0
95e7420a9294e9fb6db98f8ad7c2a08ec263cc26842d30ef85a94f2e34381879	Тұлпарды алтын тағамен тағаласа, есек емексіп аяғын көтереді.		sentence-collector	1	0
95e894c892cbf702cbc72451b7a002c38649fec980ae94fe1ab24132a3caa9d3	Ақ жаулықты көрінсе, енекем менің демес пе.		sentence-collector	1	0
95ee49a530d944f4b9f132086d1a0d24f9f47030cf005cb99b52c351c883d623	Ащы сұрақтан тұщы жауап күтпе.		sentence-collector	1	0
9601b04ef31184955cbe8d611ab592e85beddd313fd1023031e55a5b55ea3598	Атаның өспейтін ұлы өнбейтін дауды даулайды.		sentence-collector	1	0
96087267b2419272e14579236b9045146c0decfad49c961e65efc4f5580b96ad	Оң көзіңе сол көзің қарауыл болсын.		sentence-collector	1	0
96321b5477a3c9a64832a55a176e08f198a130fcd1949c185fdfd32cff3047ac	Іссіз отырған ғалым адам жаңбырсыз өткен бұлтқа тең.		sentence-collector	1	0
96374501bdb390ac8f14be03f64aee5685b2578d9c06e74a6dfd130b3ac8340c	Ежелгі қас сүйгенмен дос болмас, ежелгі дос ұрса да, қас болмас.		sentence-collector	1	0
964c65ea42fdf2191edc46919714466b3180fcc1bebc69f1e50fff3cbb715360	Жоқ — жомарт, жолаушы — мырза.		sentence-collector	1	0
965ffec0ddb88d2d1a1bce56e32d0f32ed5c9bc16d5eee2fa05a8c2e90946238	Мына баланы сен таптың ба, мен таптым ба?!		sentence-collector	1	0
9672fa6508c721e78a862d9d855221499d2976342409164cda3dca648ceb6666	Әркімнің өзі шыққан тауы биік болсын.		sentence-collector	1	0
967bfe677ade52a8b712c18f618e270b5a2a19786adbb28a54da003431c8c426	Кішіпейіл, кең жайлау — жігіттің зоры.		sentence-collector	1	0
967d656eea84978f369b00f743ce38418a8d34d567103c4f19f4237eb2df3ad3	Қорқақтың бәрі Құдайшыл.		sentence-collector	1	0
9685e90f25c51449338556126f8c344326a05fa1b313368bd9021b9b7801d14b	Қасапшыдан кеңес сұрасаң, пышағы мен қайрағын айтар.		sentence-collector	1	0
969ef71fb02c59d7790b3dd12abc2f7add8a64492b20efc2d626e438d47c4241	Салт-дәстүр қазақ үшін бұлжымас заңға айналған.		sentence-collector	1	0
96a7ade1e177a3ebecc80bfa00f152cd18186828e7598305720f1479ad0655d6	Аш адам ұрысқақ, ауру кісі тырысқақ.		sentence-collector	1	0
96a90aea953ac962387d9461ef98aa163954136c73531c49a4d75554dd17a550	Көп ақылы алысты болжайды, жалғыз ақыл отбасынан озбайды.		sentence-collector	1	0
96b2f66e3e1094d5af737c74ef9f5c648dada66f7e94b1100c352e3bf4e20d3b	Қатты қыста қамысты сағала, басыңа пана, малыңа қора.		sentence-collector	1	0
96b5703bbdb7b614e151141fecc2ab6c1cc0e76f3fd05d05454087eebcb805f9	Бір ұрғашының айласы қырық есек, бір қашырға жүк болар.		sentence-collector	1	0
96ba62b6545a6e563cd613cd268194d568f18570da0fb9a918a0140d17f4e609	Жарлыға тіл бітті, жабыға шыр бітті.		sentence-collector	1	0
96cbd427a2132e525df4643d097d56fd14930c9ab97a6e6eb40688fb520af7ac	Пейіліңді кеңге сал, қырманыңды дөңге сал.		sentence-collector	1	0
96ccf2737d05b050196f5e80d0f3155bf7a36a9aba8cc6668ca16fbb3205f197	Батыр өлімі маржадан.		sentence-collector	1	0
97070e0c381c0b29a6910c26572fa8dfd1a4c91ce1a430cde621daea1bdc433b	Ақылдының алдымен жүр, ақымақтың артымен жүр.		sentence-collector	1	0
971020c7f79e330dc8e325ffb04912d26880b1e1b8029cd730fa91c1c361d99e	Адамның жүзіне бақпа, сөзіне бақ.		sentence-collector	1	0
9714f6f1eaacb5b06e240afdfc0377dfc79112c433675271789245fa2d1f5f7e	Өтінемін, маған көмектесші!		sentence-collector	1	0
971547b3743fc09402a332d119a3dbfe466d8f1c8c2560b92aeffb235c4fe963	Үре білмеген ит үйіне қонақ келтіреді.		sentence-collector	1	0
97656237539f1f1d5e137f91a69616c18b1449275fab935e8ea618b3299dfb62	Алған сабағың біреу болсын, тарқауы мың болсын.		sentence-collector	1	0
976c0f9324ba50b74460a752948c73e03f0a09709abd8889aee99368fd905ee2	Момынның есебін қу табады, қудың есебін Құдай табады.		sentence-collector	1	0
976dc19c924e29bc62798aba8c786da281698b54e2fce85986c0fe9e80b18679	Адаспаймын деген тал түсте адасады.		sentence-collector	1	0
977141a8612f3fe7a85904bc73a782ce63b1bab5a225189eb3fca4be094174e8	Итке тұмар жараспас.		sentence-collector	1	0
9792a90c9716eac1ed3f7d19dc1a770f15a433cb9b8e1d18a51cdd56b0e9d8e4	Абайлап сөйле сөзіңді, кабырғаның да құлағы бар.		sentence-collector	1	0
9798c44a8230335b651d52b42cb87c84938ae44c911cab56158d3f8666e715d1	Жүйрік ат аяғынан ақсайды, жақсы жігіт ағайыннан ақсайды.		sentence-collector	1	0
97a344c88a76d516402571883c96264f010066119e78d8bd0607f3470a13282d	Өтірік айтқан жанға қас, өткір пышақ қынға қас.		sentence-collector	1	0
97ada8716eabe21009600adc86a43e4cc53fd8f84238ae8a8d47cf7708779e48	Көп ұйғарса, хан түйесін сояды.		sentence-collector	1	0
97d334ef221b48d83d216a967425fc849bed55793ebcc8cafe8c0acd768658b0	Бұзауы өлген сиыр тұлыпқа мөңірейді.		sentence-collector	1	0
97e5c29e7502bdc07258665e353ee8c59ed9ecabeeabc294ae254d527177835a	Жауға сыртыңды берсең де, сырыңды берме.		sentence-collector	1	0
97e79b0fa1d51fd416dce755bc2c023ddc6c85d55a2f0a95b276e6173a728708	Шөккен түйе соққанды білмейді.		sentence-collector	1	0
97e92b614df0130a0b9b1c190ad1915efd6bcf5b62db3f8d582219464435079f	Анық малсақ қуанар қойдан туған егізге.		sentence-collector	1	0
97f35101c15b3dafe9b34f3e8146c6a119b229eb7dcb6c1559dedd9f351d1347	Алғаш ойла, кейін сайла.		sentence-collector	1	0
97f3f7f057bcfa7876195fd77ad018ab288d23c2b23e2a7fe17824987c948e18	Асау ұстаған құрық еді, сына-сына көсеу болды.		sentence-collector	1	0
97fceb13baf46890c3b225f4335382c12832c6e952e873457a926bd502e35970	Ақымаққа адырайған көз бітеді, дауасызға сылдыраған сөз бітеді.		sentence-collector	1	0
980d2262be8edae25b330bdb99768c18b5e17a756526073b0186c86badfb8960	Бұрынғының айтқаны бұрыс кетпес.		sentence-collector	1	0
980db99bbc9278276f44ed5836e60a20f68b48ff7b01e295ec40f7a33b333b70	Көпке жаққан — көкке жақын.		sentence-collector	1	0
98333efc4bc246c5139dc9d3b6e7247c4a4b00be7a23d8bb3bd1272f3e3671a5	Өрісі жуық от оттайды, ауылы жуық ас ішеді.		sentence-collector	1	0
983f784c48e703663d2f3b68bc26d9cca33abb702e47500c75fd769c425a9650	Еңбектің көзін тапқан байлықтың өзін табады.		sentence-collector	1	0
9845dafeaa5d3c1a0ff69020a8b20e3d6ea4b1c85fe58fd8d6409d7d54c6e0a7	Асығыстақ пен ашудан ақыл күңгірт тартар.		sentence-collector	1	0
9857e8a218abbfaf65a0974fc1df40c6fb9ba3bf2bf483d2e649fa05170d3f8b	Тарта жесе, тай қалар, қоя жесе, қой қалар, қоймай жесе, не қалар?!		sentence-collector	1	0
9858b8fb9ba5327adb55dc17d516d5ed391137fc5924895dbc73ca5fb3819dfb	Ақылды көрген-білгенін айтады.		sentence-collector	1	0
98683c039f14e0ec5249f034ba2a43ae3f9a0a033c5bf888124c23f8b1947c59	Ерді намыс өлтіреді, қоянды қамыс өлтіреді.		sentence-collector	1	0
986a812e8982ffd9e70e48413baf3bd6c7866e033a4e8f350f31ac7412b7dd41	Ел құлағы — елу.		sentence-collector	1	0
986cc1aebb2fd727946c70e94b5b00990305d60f4f624055baa26569e75f688f	Қарнымның ашқанына жыламаймын, қадірімнің қашқанына жылаймын.		sentence-collector	1	0
986eda4da6fcb723ebde7f6b65ee2659e405a7140fa05cfd36a8fac4bd993c3d	Қыдырып жеген жамбастан, шақырып берген жауырын артық.		sentence-collector	1	0
98792fb7bc2b67f4cf1173dbc90f8ebe3d285697f4f5f3e18346441771066bcd	Бүтін берсең, бүтін аларсың.		sentence-collector	1	0
987b3b8040aa00e46622cd79b0e74c9c88edec485be37bfcfabc286f5746ca29	Алланікі — бұйрық, адамдікі — зорлық.		sentence-collector	1	0
987bbe3159f90ad1f514708fb79df9213c18d3c3285d8a53740914284e680af5	Оқусыз білім жоқ, білімсіз күнің жоқ.		sentence-collector	1	0
988402137205458f6c8eeb8cda4c860fffe083b875b7cc625d7213d0cd095d4d	Жақсыны көрмек үшін.		sentence-collector	1	0
988d7aa1120c7ab8375d2f8d533a6bfa3fafe0f5743d333aaceebebaa6594a81	Көп күлсе, қардың ісі, көп берсе, бардың ісі.		sentence-collector	1	0
98aa5ace9801900ad7a340d46824d4858abf3c3117fbb77feea0b62134bae91c	Досыңның табысына қуана біл.		sentence-collector	1	0
98ddb7a4068a39273cdd4a31e6bf739fce279cbbbda3db8e7710d23da0f533e5	Жығылсаң, нардан жығыл.		sentence-collector	1	0
98e7f9d846b75df948404de7dbfd4a01ddb5c1d33107d66fd6453b0d5353a6c7	Асықпаған арбамен қоянға жетеді.		sentence-collector	1	0
98ebe3204eff735a7f78926f2926094f6ddc71d582f58c1e2ab3b606f38b6441	«Ала келмен» іс бітпес.		sentence-collector	1	0
98f4c53a606928093e42f0c8b4c92708f023713342d8bc1ec633ceb420f1b9cb	Білімсізден шыққан сөз тұрпайы, естігенде жүрегің қалтырайды.		sentence-collector	1	0
98f6e23bdca081c88edeaf9468982f27e82da56195966dc6613fe723780c3f4b	Итпен ойнасаң, үрерсің, баламен ойнасаң, күлерсің.		sentence-collector	1	0
98f772545ee5eee72b44797bcd7790a423821acd03cb05d5e7c83aa7466225f9	Жігіттің құны — жүз жылқы, ары — мың жылқы.		sentence-collector	1	0
98f9fd6f670404bb604227222d4a4808a9fd8437b2e12c26ea7362f0749544dd	Дәулет келерінде тойға келген қыздай, кетерінде ұстаған мұздай.		sentence-collector	1	0
990ac335434a1973ea7c284fe047ab7f3327a6b25e82e23581a1fb40f392d5fb	Мысқылдың түбі — мүшкіл.		sentence-collector	1	0
991e8bce035b7acc4cfa4f163f2b22be3f049551bf6d3e7b2238924c873990b0	Ат ерінді келер, ер мұрынды келер.		sentence-collector	1	0
991f77ff01027b1c8fbfe100b7b6fc42642cda113b9a072b5128efc47e88e7f7	Көз жетпеген жерге сөз жетеді.		sentence-collector	1	0
995bd0048767d0eafee95dc9ce65ae734f44df0a8b6c85436117a466283eebc7	Ақылың парасатты, жаның жайлы болса, достарыңның өзі іздеп табады.		sentence-collector	1	0
996c8b0ec50e4111bd772f4c81bf7e83b080f2e8312d86984f43f9af738e135a	Күйі жоқ ит жүгірмес.		sentence-collector	1	0
996f691b3824b5e1e064f16e7fc8e0a5a6f1382eed6e1e1a3da4d4ec112af7b4	Кезінде қайра балтаңды аспай-саспай, кезі кеткен соң қалады түкке аспай.		sentence-collector	1	0
997af606409c210d9974ec7da46d88ba9febb4fe381833b0fd6841f3f2de4210	Саналы әйел ишаратты сезімпаз, аяр әйел бір желаяқ кезімпаз.		sentence-collector	1	0
99800b460f90ec8432beec889de32e878feeef0cfa3f6e6712344f7578abf1ef	Қас жүйрікте сын болмас, қас сұлуда мін болмас.		sentence-collector	1	0
9982d13e375507f836ed02ef452dc81170a5db9a5cecb0c9bcbc1e9f8521b3c5	Өткен іске өкінбе, жетпесті қума.		sentence-collector	1	0
99917bd67070c62e3516c3e26dd3707b6f6669989687c4dc53cf09adf0da3c5c	Жақсы көпке қулық қылмайды, азға зорлық қылмайды.		sentence-collector	1	0
99a9cfd4d792c5d00fc5e96ea7402a230160aeefae84f75782697b73f92abffb	Аздың атасы бір, көптің батасы бір.		sentence-collector	1	0
99c21e18a33c418d7165ad58a6f43f543dcc94cf73d058b816fe80b7f355e8ca	Ат айлығын ойлайды, түйе жылдығын ойлайды, есек екі аяғының астын ойлайды.		sentence-collector	1	0
99c2c6248e75f95a4f55b5488cc376d948d40412ed39437429a7deaed3766462	Жуас түйе жүндеуге жақсы.		sentence-collector	1	0
99c79e4a77d072fd146a8e66c51f185ef800b715446bc01861e9a966d3c2c26d	Жабыны жалды екен деп сатып алма, жаманды малды екен деп жақын қылма.		sentence-collector	1	0
99c992640fcd822cd6582a269c78f65e54022115b5b517dad789f849c92c876e	Қудың құрығынан сақтан.		sentence-collector	1	0
99f360697627e1f499474c7869848c89658d69160142e2a1d8fa8d9ddc58681f	Күн көзінде еңбек еткен, көлеңкеде көсілер.		sentence-collector	1	0
99f58f721508b92951ed5f9e6116c3d9041bcc07945b0729b4d23a38d5020078	Тамағы жаман емес, тек қана Интернет жоқ.		sentence-collector	1	0
99f6255adbe2372dc43b2af213192f58ca3faa0e0a152ba7fb3fe441c998ebc6	Төбесінен ұрған қойшы, түйелі қойшы — тұрған қойшы.		sentence-collector	1	0
9a0b591403097cab2aa90eef90a0ccf8e47634e3c3b006fad274af20037b5f4c	Жақсы қатын — зейнет, жаман қатын — бейнет.		sentence-collector	1	0
9a199cb3f917f80eb1db2729a5cd041022a6339e4b294a33b794ccc08ba3f2b4	Айда да дақ бар.		sentence-collector	1	0
9a37272a9137c0fde5438c78aae5fc5f0784e9c0c1a2c5a6f0072f8a57db4252	Ақпа құлаққа айтқан сөз құба қырдың астында.		sentence-collector	1	0
9a40a3cbd4a1a48f27cfb2ee9acee0d5b22883ef003854214e8585fd998ce894	Кемеге мінгеннің жаны бір, екі жастың тілеуі бір.		sentence-collector	1	0
9a431f270f606d67a16c6d0ce5a885cbb8169ec7c598275e5530f5e5b2a12785	Көзбен көрген рас, құлақпен естіген өтірік.		sentence-collector	1	0
9a5305843c8f820b6b078a471360c434ab3c4a369d5a6cbbf8df5b9d230ba711	Бала әкеден сынық сүйем кем туады.		sentence-collector	1	0
9a53d1ec9cd82a722f95793dd23ad029293d75195e120959f3632561c3237837	Жаман көрген кісіңмен түзде ауыл болма.		sentence-collector	1	0
9a6053741b8c897f35fdb785e7d52502f560fcb98cc67e728120be143a4b8e0a	Екінің бірі — егіздің сыңары.		sentence-collector	1	0
9a646d4ddbaf8d7737bc0dd76676c0f47cfca9d1a9d9ca64970713430708c114	Жүйрік бестіден шығар, кеңес келбеттіден шығар.		sentence-collector	1	0
9a717e34a40527f06af247513f717c16a82d9f116919eae11e4aabcb7db31194	Бірлігі жоқ ел оңбайды, тірлігі жоқ ер оңбайды.		sentence-collector	1	0
9a770e70703527883db6c7d9ea9d36197a949f8773471bdf4679bf15a062bad9	Ат барда, есекке жол болсын, дос барда, есепке жол болсын.		sentence-collector	1	0
9a7b0a46701da3da76922a9a8cb44ec147fb6807d401b2f1b9d7b121079dd9f4	Өзін-өзі мақтаған өлімнен сәл ілгері.		sentence-collector	1	0
9a81e452775a3f3f9d531fac183fffdbc8edddbc4d13355325f098a3c1bbc6d0	Итке ит жерошақта жолығады, қуға қу намазшамда жолығады.		sentence-collector	1	0
9a88e940eb9f93458b9b9fc632994cf2ed69efdd7fe91c7637bff1de81c1db46	Әкесін сыйламаған кісіні баласы сыйламайды.		sentence-collector	1	0
9a8d370964022bc3e6fa46380a54dafebb584a783a1d814c2b89f19a20dd74c0	Жақсымен жолдас болсаң, болар шекер, жаманмен жолдас болсаң, күнің босқа өтер.		sentence-collector	1	0
9a9898f04c72c07f4d7146d1d44464c2b705e6c61c79639bceeb16361497ca95	Ac біреудікі болғанмен, асқазан өзіңдікі.		sentence-collector	1	0
9a9b0159c47492ee46e0dd0cdf38ee1b4405bd1f79796658924baad52b18572e	Аспанға қарап түкірсең, өзіңнің түсер көзіңе.		sentence-collector	1	0
9ab03625bf5b89936da7ed6b141aa8f2ac240a944732a7e974b189fd59b5d3ee	Аздың ашпыз дегеніне нанба, көптің тоқпыз дегеніне нанба.		sentence-collector	1	0
9ab77f7ca61ec54bab0712e751a42a224f025a8bc5c3e1a5eacabf61d24fc30f	Ағаш кессең, ұзын кес — қысқартуың оңай. Темір кессең, қысқа кес — ұзартуың оңай.		sentence-collector	1	0
9abb0620e3ee23ce823f3b20ec0bceaa3cd42d3ef176c9e3f3a42aa824038e83	Бір аштықтың бір тоқтығы болар, бір тоқтықтың бір жоқтығы болар.		sentence-collector	1	0
9ac6d253901dbc4b0e22844f314055cc0ae13d6c8bee132d545cc2216957d131	Саусағың ауырса, жүрек білер, жүрегің ауырса, кім білер?		sentence-collector	1	0
9acbf8382888397a3cc90f236b4ab4003870c974bf70182cdecc005d153917f4	Ойламағанның түбі — ойран.		sentence-collector	1	0
9ad3e1bfb463e9776da2da7335aea51f2258a66d4f40322f34e28fedcfe0047d	Таспен атқанды аспен ат.		sentence-collector	1	0
9ad519e61a84e76cee785c4a23e0859ea77be044f38b3c2a676e3b9eef4dfbad	Тәтті сөз дастархан жайғызар.		sentence-collector	1	0
9adc83844a8b708cb3ec435a64fb0cc053ab763aeb7a93f9342dca456defdd79	Арсыз қатын қаралысында семіреді.		sentence-collector	1	0
9ae20e22198532b25e7521e627d615b4297506d68fe5e3c22a7e0858d9c116c5	Қылышынан қан тамған батырды тілінен бал тамған ақын алады.		sentence-collector	1	0
9aece32c0ab9cba99f308b72d2da5575bc6919279f7f6fdb6fb97e195aaa79a4	Ақсақ қой жатып семіреді.		sentence-collector	1	0
9af117ef007b933e2138dea9a54e2f277ddcd2cfb1dae8d8c698bcafdd653ada	Елде қырық түрлі кісі бар, сүйгеніңе сәлем бер.		sentence-collector	1	0
9b086d67757a8f09bac4b8d5a990f8c6d84114e6935bb6dc4a8eec3bbddf9c62	Арақ жетектейді, жүрмесең етектейді.		sentence-collector	1	0
9b08ff18572c45054c3294840e4633ec0692b6333b8c76f779bd70b2ddce7d3a	Жаманның басына іс түссе, ойлай береді.		sentence-collector	1	0
9b0e8b30858f1ff8d53602aefa980147e8d9e72dfb15c855bf5bdac379b0a843	Сүйек берген кісімнен көрейін бе, мүжи алмаған тісімнен көрейін бе!		sentence-collector	1	0
9b297fb0df99c647a4a99ce5b7834a2759cb2c5610d16445f089593e05a973dc	Көп жасаған құрдасынан айырылады, қатыны сұлу жолдасынан айырылады.		sentence-collector	1	0
9b2ede06c6420b6d029e7c9cfd8cd240c4af62189633e3620929116c810bdaa3	Шалдарда да шалдар бар, шалдан артық бала бар.		sentence-collector	1	0
9b2fb89810f64c986b0b6e0d969ee8adba4e782aa1ea2eca616bd9d346820046	Қомағай құлқынынан жазады, қыдырма аяғынан тозады.		sentence-collector	1	0
9b3ca9683029cb41617317f267ceca69779e065491139ada49b89b16169aaa78	Ине өткен жерден жіп те өтеді.		sentence-collector	1	0
9b4895ff24bd9af52e6816e62b7c0636f9241fbff8692a1caf9b580518543398	Аттының атын алған, жаяудың таяғын алған.		sentence-collector	1	0
9b4982ee94c1658b05eaa3dc5ec3d2d2b18b6838388086ac962f55608a240fa7	Немере етін жеп, сүйегін береді.		sentence-collector	1	0
9b4afc89844d175e91584599a10a80041e622ea1c8e3eec7c9751f10d7a0e440	Елде болса, ерніңе тиеді.		sentence-collector	1	0
9b4dc749629d4209758ce996daa2cb66d75ed500e3b3db69410592a00230087c	Ақылдының сөзі қысқа, айта қалса — нұсқа.		sentence-collector	1	0
9b4e6f4420237aeadd891ec2c1ce58971761b9c33222cc7c5b1d2b42dec3629a	Күлшелі бала сүйкімді.		sentence-collector	1	0
9b6eadb497ff69d5c2abcefcd7900f0027e53d920a6901e5fc25eb8410177324	Егістік жеріңді күз айда, жазға қалса, жүз айда.		sentence-collector	1	0
9b71d527d9317ef8e610738e60f4111d6b51afada2502f9ef62a27d334ad00a4	Бір аяқ қымыздың екі аяқ желігі бар.		sentence-collector	1	0
9b7679d87d671bc4baf2490c212b4043a377ffe4cd54b3f084a787b8fa745057	Көрмегенге көсеу таң.		sentence-collector	1	0
9b93f177a8e90dca79177ad37d67a4a27ab03d7e14b26992530e3150c3aae42b	Жарлы болсаң да, арлы бол.		sentence-collector	1	0
9b953ccfaff27a20b2e433432e40ac62b4a01c8dad0c53b42338afbdabdce71b	Дос — егіз, дұшпан — сегіз.		sentence-collector	1	0
9bb98eb97db0bc708a73dc9c2e36d9db2fe8b5f63a0192b7bef995894a9cf378	Алты ұл тапқан әйелді ханым десең болмас па!		sentence-collector	1	0
9bc04dca63f5106836d2919a6daaa145436e335a338c6507ec08a576eae6d6d2	Ойлай білсең, дана боларсың, ойнай берсең, бала боларсың.		sentence-collector	1	0
9bc47951523be1dc3545e9afb84fda1a948b868c9fa7aac21ebcfb42cef5224e	Батыр — аңқау, балуан — өктем.		sentence-collector	1	0
9bc6062dbac2b30e74aeb3e6d86669786bc9ef6d1db3d2228fd142b4bf973fb7	Кімді қор тұтсаң, сонан зар тартарсың.		sentence-collector	1	0
9bd2510ae3a41899be83aaeb729c1cb237209bf551e7e096504dc7dab8803def	Шығысы жаман қамысты су ішінде өрт алады, туысы жаман баланы анасының құрсағында дерт алады.		sentence-collector	1	0
9bd78be865360124149fad7f5bd0b1e7f918ded74517daad994ee53d46a84827	Қара көзден нұр кетсе, жарық күнің түн болар.		sentence-collector	1	0
9bdae1aa4937eb9015c11c36a6d7732044ff70805afee1662b986283f2cdd34b	Өз елім — алтын бесік, жат елдің түбі тесік.		sentence-collector	1	0
9beccac254381413ea05146af835a8a72ecf2de85c66bad1bbc06f97ebe7a31b	Түйені жел шайқаса, ешкіні көктен көр.		sentence-collector	1	0
9befab8829d09119e42709e851002f2e76b137bcc4b7958f24b6d53ec41e649d	Айғыры қандай болса, құлыны сондай.		sentence-collector	1	0
9c08e6946818481045b9db4352a7c80d3f725560a9129498febc18b592693942	Мал қайыры жоқ байдан күш қайыры бар жарлы артық.		sentence-collector	1	0
9c195f0f0428373f23873785c1cc6b7d669ab37a065daae888d6fbce5a72767c	Таулы жер бөрісіз болмас, елді жер ұрысыз болмас.		sentence-collector	1	0
9c1c1c957cd1ee9798a423239a01529a7fea69ad3f7cda6ea1a742f30ccbf7ba	Артта қалғанды аю жер, бөлінгенді бөрі жер.		sentence-collector	1	0
9c23428646e27a4dab873cc8ecc722db963e9ffb58f7a742cfa6832c9d666053	Шөмелені шөбім бар деме, несиені малым бар деме.		sentence-collector	1	0
9c23c2dc5abe7fa47a1974bc1e74da27b0abb10e25d5e889cec1fbb43c37e0d9	Ешкі сойғанның екі малы бар: мүйізі пышағына сап, терісі бұтына қап.		sentence-collector	1	0
9c2cbd13f882289f81402b366058c2036c5c6170a2a50b8a3840cb7fee37d937	Бір шалды бір шал «ата» депті.		sentence-collector	1	0
9c2d56645a442d8752164fd4ea32d432f22105b19bb313b663d7169c26dea8d5	Ac ішіп, аяқ босатар.		sentence-collector	1	0
9c2dbb95a99ddf8792360ae45aaf0d7d8b0f5b05a9faf11841a36b02b01a9c50	Ақылды адам батпан-ақ, ақылсыз адам сасқалақ.		sentence-collector	1	0
9c2e6ac5ddb5992730a39d190fd7ab8afddec2e48f3e1d565d130a30fe189be0	Халықтан ұял, Құдайдан қорық.		sentence-collector	1	0
9c329fc13b06a142831664fc934e113d0eaa209a39270227de503d8cfb98eda3	Оқыған ұл атадан үлкен.		sentence-collector	1	0
9c35a79d1c48163fe3c22531baaecb6dff086f76d514dc64f87a30baf67ec288	Алтын көрсе, періште жолдан таяды.		sentence-collector	1	0
9c3d6e10b139679c1e5102a315a52a5b9b16f1e737ad7208b8c7131a91155198	Жаманға жүзіңді салма, сағың сынар, өгізді өрге салма, қарың талар.		sentence-collector	1	0
9c5be07aeb5b3a3b84fd3c133499dd8234e5f40474aab03ede8d6b0930008b4c	Жоғалған пышақтың сабы — алтын.		sentence-collector	1	0
9c5f928658de72d8657ac827828a9ed9e2697c9d59576e5d47dd9031318ec498	Атың шықпаса, жер өрте!		sentence-collector	1	0
9c65820056d29c5906037c774dfc7f860e444d3a0675ba4310800e70bbb69474	Қыз — қонақ.		sentence-collector	1	0
9c7b7d16e25a9de167de6a5bdd45119ff080b28f69866537038a74dd9fa2ba67	Төгілген топырағымен толады.		sentence-collector	1	0
9c7f99428c67bcf2adca20542de8b7f15d75b89fd438f5083a16482d9d8b0ddf	Білім — шырақ.		sentence-collector	1	0
9c8893a6db57e92b9f74fa590628f07222bb90dd577c16b3d28e6c53de5f48f2	Ақшасыз базарға барғанша, кебінсіз көрге кір.		sentence-collector	1	0
9ca4f18efad87e452caf1a601e27a85845b2944300661ceba7dd4da60fe40f6e	Асыра сілтеу болмасын, аша тұяқ қалмасын!		sentence-collector	1	0
9cacd07e6cb17628ec77344af2d0ff53b5ea67ba92ba94d458c5cb444acbb669	Өткелім саяз деме, таяғыңды бойлат.		sentence-collector	1	0
9cb157c19f3232c644ba1d6a2b3c9dc970dd092265894bbf9c454d99f11326d7	Жолдасы көптің қолдасы көп.		sentence-collector	1	0
9cb3c497bcf999a0fc7622ffec7e691a6ac1706ef78ac23a97513c26ae8b2c4f	Ақымақты ақымақ десең, бөркі қазандай болар.		sentence-collector	1	0
9cbb84ded6a9bd4c97ec52b443fa36688bee13ceb83657287ce3142b27a0b803	Үйдегі ойды базардағы нарық бұзады.		sentence-collector	1	0
9cce04add1462d43ee504e9ce8431e38ad4107babb21fb07597e61034791efe6	Шүберек тозар, тай озар.		sentence-collector	1	0
9cd208026080f02eda0513e93767913d35e04a1ac84e3b74365a1acf1b7d2d50	Сақалды құл жарытпас.		sentence-collector	1	0
9cd549503d6a381582b30d0e7263bb484da28914d78a39b24301332862f52485	Өнерлі қол аш болмас, өнерлі қол — бақытқа жол.		sentence-collector	1	0
9cdcfce49e7307fbc624da070385736e513478d0307cb91eb0059643fc44a0b0	Сырдың суы сирағымнан келмейді.		sentence-collector	1	0
9ce5aeca140fda6840cb0af48aeb8e4010696410752fe414fc37aeaa568c3809	Сиыр мүйізін төсейді, жылқы жалын төсейді, түйе шудасын төсейді.		sentence-collector	1	0
9ce98416bba5d13f89efb8c18a78272eb138f65459981fb94bcc2510e9db314e	Есек қодығымен, шеңгел собығымен.		sentence-collector	1	0
9d05834b5a6f20a71dfef57cdaa918556aa1e4b1e0cfbdc6639f60ccdc8d4422	Бауырым, қорықпа.		sentence-collector	1	0
9d0cde4409d2e1a74b7ad0c93da21dfb10e897014f7828564ffbb25ded897892	Пайдасы бар жігіттер дария, шалқар көлмен тең.		sentence-collector	1	0
9d1a16fdf9b6c1b657e33142aa28e0c47d712e0b17e0c9ace2447f2718b013f4	Ашу келсе, ақыл кетер, ашудан ақыл көп болса, ашу не етер.		sentence-collector	1	0
9d1de1cfd8449da67125c6b8c8abfbd667f13afae344803145d2ab56b857f56b	Тобыңа қарап шүкір ет, бұқараға қарап пікір ет.		sentence-collector	1	0
9d245505197b7ed868e6306e0eeaaf863fd404d0a6055fae2bcb14181906bd9a	Ақылы жоқ жамандар жақсылармен егесер.		sentence-collector	1	0
9d2cca0ee7669471113b5de820d9759facacb7d020bc68b2fe0cb1a5f0ed6499	Су сүзілмейді, сүйек үзілмейді.		sentence-collector	1	0
9d303f087dd4f5fe8c0cd1545df7c1a062651e4304cbabbb9f580d26b7ae8cf6	Бір қарын майды бір құмалақ шірітеді, мың қолды бір жаман ірітеді.		sentence-collector	1	0
9d37c1958aa05753d5cd9bfb483ace96b1897b400eda7e903eba5985fb0a55e2	Ердің екі езуі қазына.		sentence-collector	1	0
9d3921ef415c258140bd3cdf848c03b6e800339aca86d05e1004316c1662345c	Жалғыз үйдің тамағы жетсе де, табағы жетпейді.		sentence-collector	1	0
9d480920a4e63dada79415dd69982725e1977a21a3fc6d4ae0cffbf14a69319c	Мұртына қарай іскегі, сабасына қарай піспегі.		sentence-collector	1	0
9d671f850a5864b43b4d740861cc1bfd89de4ec2b124ace7ad03289baf23f2d0	Үлкеннің мыңына бергенше, баланың біріне бер.		sentence-collector	1	0
9d6c7ea403b815c7b67e64d748a54592ce3334febc0a9d999835e6687ae0295c	Дос көргеннен түңілмес.		sentence-collector	1	0
9d812941d5c4b3a87f7b1d710b5e9e9cc8c9b8f9a69205b3812b5df0f8e486af	Жақынға өтірік айтпа, бетің ертең қызарар.		sentence-collector	1	0
9d8da7c71d0930a96ef0018cd622a706b9dcdc85b3e110f7ed53d93275072107	Сау бол!		sentence-collector	1	0
9d9336b9c1913a3c72712956151da51d67ddac6288bb8fc13f6e9c06a1162287	Жиенді ұрғанның қолы қалтырайды.		sentence-collector	1	0
9daab288bcbaf3ba73466f02ffc5a4382e34f2373fccba9498d901effc52059e	Ер жігіттің екі сөйлегені өлгені.		sentence-collector	1	0
9db4a44e668dd7f53a182106a5027b61577cbf35dc91e2fd0eebc62d82803272	Қыз дегенде, тоқсандағы шал басын көтеріп алыпты.		sentence-collector	1	0
9db66ea1377000803c21117e98b9552fb52373e94ad1d1040802fb9412172185	Тірліктің күші — бірлікте.		sentence-collector	1	0
9db7b5b0a490c20a710f583187073a7f5b52096fff7653e36cad58c329222777	Адам баласы сөйлессе, мал кісінессе.		sentence-collector	1	0
9db7cbf58c21a2da1a95452225be4be6f78be2527a9e2e5070c79395678cbee2	Еңбек — бейнет емес, зейнет.		sentence-collector	1	0
9dbabd8aa913ee2c37eb60e2655f51d03c4751dfff889a091efbd14cb8c9fe3a	Құдалық белгісі — сый, қоныс белгісі — ши.		sentence-collector	1	0
9dc0216bc5943760d3665d5db4dba73b19163e8301e28ba0ab1946a8f0399012	Етім болмаса, шайым бар, тоқты қарын майым бар, қонақ күтер жайым бар.		sentence-collector	1	0
9dca0df1308e6108a6cadd6562f11f6884539ae4389824cb2111d8d6579954ad	Сен салар да мен салар, атқа жемді кім салар!		sentence-collector	1	0
9dd62addaf64c21d508547a8cd854b5990bfe2a722154c0544a497eee633616e	Аққа қара жоқ, қараға шара жоқ.		sentence-collector	1	0
9ddb363d1767572e655fbf67986ecb028684fc6ca54a6ce8e611b0a0901ef75a	Сыпайының сырын біл де қой.		sentence-collector	1	0
9dfa7292b43f759403628df0b6cee70215bc58178eabc38f95f8d97ff304890d	Ашулының алдында тұрма, ашулы атасына қарамайды.		sentence-collector	1	0
9dfd8b7cb870238abb7b2af51a29579d84dbb0705a225ea2bfd7f7e4073cf75f	Онда қазір мен жылаймын.		sentence-collector	1	0
9dfe22c5b9b214b97bcc54d698d627e0d3305ccafc44cf006a2cc45d297ef49e	Айырылсаң үйіріңнен, қолың кетпес бүйіріңнен.		sentence-collector	1	0
9e18690453cde0bd2461bd2623909fd46233b940e0661f83c42822d4d36f992e	Егіндікті күз суар, күз суарсаң, жүз суар.		sentence-collector	1	0
9e348193117e5f0a635b9fede48aefea53207f907c737e7846688dfa71f0ab15	Ақылдассаң, шешерсің, ақылдаспасаң, кем кесерсің.		sentence-collector	1	0
9e353cc99458e78e2683f30848a133957625d90ed1a45fe7e9c4f5e84932f4dd	Ердің көркі — сақал, сөздің көркі — мақал.		sentence-collector	1	0
9e3afc4fdb3522b4d97b031543559d4a9ddc27ba4aa5b3ae34ea6e5e876dfe86	Төркін десе, қыз төзбейді, көкпек көрсе, түйе төзбейді.		sentence-collector	1	0
9e445a205ed1b45ce94f8b899222c8d3182c14f4f30446b14f96d7e5a7594c76	Жақынға өтірік айтпа, шетке сырыңды айтпа!		sentence-collector	1	0
9e55b0117affa95a97892bb5ebcb7d1335f4625daffa7330a527f2b484a56557	Қатын қатуланса, қазан қайнатар.		sentence-collector	1	0
9e5a0c41bfb419249a3bea21b7339be30a01918b9604b723c1a956130ef8de16	Жақсыға айтсаң, білер, жаман қамшымен тартсаң, білер.		sentence-collector	1	0
9e7a362bb9da80bb73359f41b5cb33252b78dd363874578ef78e9e5fa0504d57	Мал ашуы — жан ашуы.		sentence-collector	1	0
9e82b5d132f18be459f7ad0299405deddd3899a90a54b1b625a469b23fecf07a	Суыған күл от емес.		sentence-collector	1	0
9e9467d00547784bdf9561cb1f55378ed6ac397493185c056c1bbd2135df1c0a	Жарлы болсаң, шашынба, қарыздар болсаң, дәусінбе.		sentence-collector	1	0
9e991efac928748b20a59ad6170e397e294bc09d4f29ca1239bbeac585cfef91	Мал малсақты табады.		sentence-collector	1	0
9e9a3887014c940a8c9adb507457690791912a0ab44f4c546923221ff8b3acf1	Күнде мұндай қансонар қайдан маған табылар.		sentence-collector	1	0
9e9fceeb1715f65950b47658c672e992134ed0287f329e2696b1e24983d80c4f	Керді мінбегенде, жерді мінем бе.		sentence-collector	1	0
9ebf7021fd5bfb8a429cb0d30a024cf3011ae1df1cff69a501373080afbdebec	Белі ауырмағанның нан жесін қара.		sentence-collector	1	0
9ec88a955771d843d7c9a21bc1ca8dc264488553fc90425a558727d8be80116f	Атадан жаман ұл туса, төрдегі басын есікке сүйрейді.		sentence-collector	1	0
9ec8dba58e49c6d5e01f47b142c2ab8876de5968c20efc46586995eb4f5c2a52	Жалғыз ағаш орман болмас, жалғыз кірпіш қорған болмас.		sentence-collector	1	0
9edc4af35d5f537f6ca36cde0b78e84d5ca7f804ab4fc8494ce9c529964e0770	Ақша болса, алақанда сорпа қайнайды.		sentence-collector	1	0
9edebcc32aef4b1a21131169ff9e7f65490e8d9955d2848a8693547d57d24bb4	Көл бақасыз болмас, адам қатесіз болмас.		sentence-collector	1	0
9ee3fe4914578ceb6485eedaf2fb4616c3c81c4cfa11d4b1175dd95093321180	Аз асты аяған көп астан құр қалады.		sentence-collector	1	0
9eebce9e1358a04ec9756814f8421fc6c42352b69dfbdf6b3d1a83e2b8936e22	Аңқау елге арамза молда болар.		sentence-collector	1	0
9ef9ca61fd674774699c35ecaf41935f449b0214714819c53553d86f009ce182	Құлақтан кірген ауыр сөз, көңілге барып мұз болар.		sentence-collector	1	0
9f0555d147dabb66ff80dad4c6ec35faed36cf844479cfc63f7307de47b935ff	Адам сөйлескенше, жылқы кісінескенше.		sentence-collector	1	0
9f207c9f620f9bfaeaa547b8d7a613e92a0589f7f76a2ca40b48e8c60010f36e	Ақымақ достан ақылды дұшпан артық.		sentence-collector	1	0
9f21f31b1400b04eead3ba8339b6689a754e3897bdf47a6fd4f1ee0ef8b0edfd	Бас аман болса, тақия табылар.		sentence-collector	1	0
9f26c4f6832e3ecd519386fe2d86d4efbcfe88e965c11dd139ba7a6b2146ffb5	Жауын — жер азығы.		sentence-collector	1	0
9f27b1fdb0537b353f6c25c67df57b84ee284c1a27fc9a30ea1df2b59864e206	Асаған білмес, тураған білер.		sentence-collector	1	0
9f2ad8f20720c7cbf0fffea7547f7f2332d242543b16aa4acbaa7bedff6a9a61	Момынның ісін Құдай оңдайды.		sentence-collector	1	0
9f3a55fc88710cd52e12fcae95d7540b632173509333ebc654508dc9a2f67a25	Ауыр істің салмағы білекке түсер, ащы сөздің салмағы жүрекке түсер.		sentence-collector	1	0
9f487298db4b82dc5ea8a258e2c9ceb324f6a972381123ec54d2d0b0215e3509	Атаның жаман ұлы малға ортақ, әзірейіл жанға ортақ.		sentence-collector	1	0
9f4a2a7a08a421ab4e1da5e86e0f9f258a444586aea93927ca864afb7cffccd5	Көл бұрқанса, жар құлайды.		sentence-collector	1	0
9f4a9bb60efa83a2841f06436eda19c1e19f72e63fbd70a40d9451dfa147341c	Арғымақ аттың баласы аз оттап, көп жусайды, азамат ердің баласы аз сөйлеп, көп тыңдайды.		sentence-collector	1	0
9f5c47db916e3070a78742bc078bdcdf5d25ae4b1615a33116ec0d8a0e4b6ed1	Оқи берсең, көзің ашылады, отыра берсең, жалқаулық басынады.		sentence-collector	1	0
9f5e6bd9dff91950f38fb0e9f11955e54f6c1cb48f052a1127439fb73efcd7b4	Қонақтың көзінше итіңе де кет деме.		sentence-collector	1	0
9f620f2bf72fe4520682fe51662c3f4503964369421181a3ed4cef4156c4c478	Біреудің бойы аласа, біреудің ойы аласа.		sentence-collector	1	0
9f7127503e7e327fd9ee67161f60a1c239b534d7531670a70e1ed7b1257e2481	Баталы құлға бақ қонар.		sentence-collector	1	0
9f715d6b4f5e388fa6e6b082554386759b6fa40f18e32e45496a2ebbf9cbb284	Қырық атан ұстама, қырық тамыр ұста.		sentence-collector	1	0
9f77b50d79c194a6e289cbecb3ec14e8aefaa0800732a0fe48328eb8b03cee22	Әкесін сыйлаған ер болар, сыйламаған жер болар.		sentence-collector	1	0
9f7c637a4a7090a03a8a4e2813ec9e8923768089571dbb987ed9923320205087	Көзім — хат, көңілім — шот.		sentence-collector	1	0
9f8280519c885d87435b8df7b423ccef3cd3dcf1d46d125451f71ec9c78f0866	Төртеу түгел болса, тасқа гүл өсірер.		sentence-collector	1	0
9f9c243df7cc51d692a7a9628642254826c5c42dbda41cf06e8f56dd70d78bc7	Тау кезеңсіз болмас, өлке өзенсіз болмас.		sentence-collector	1	0
9fa5cb22229098a1d62859c10897da70308f39c8b10bbe2f575708de8e73d4d9	Жақсы ит өлімтігін көрсетпейді.		sentence-collector	1	0
9fb2542b957747a49fdfb0e89a8ba79159129f830b17fa98661de06d3673ec6d	Өскен, туған жерлерін тентек кісі ұмытар.		sentence-collector	1	0
9fbfdc02775e17301ec487b048b7c07413b8d3e6cf75dff67b4e27cfae535b34	Еңбегіне қарай өнбегі.		sentence-collector	1	0
9fce1596e45d1bc343b9cbfe494abe152e0a8262e430c4722dfbc4dead431de4	Баламен ойнама, шаршарсың, шаламен ойнама, күйерсің.		sentence-collector	1	0
9fceca0a63c1b152ba8ca05df626148e0eac787c33ce630f5dcb46ad86c66c04	Бетіне келер ұятын өзі біліп жуса игі.		sentence-collector	1	0
9fd5a6fdc1f31f4d044b217334550d9c650eaa90864ef6ec1a7ed61f053898ed	Танымаған періштеден, таныған сайтан артық.		sentence-collector	1	0
9fdef5cac8227bf24cea0b63f457e4390adf617341dc64c51565a288757d13da	Би әділ болса, дауды тындырады, залым болса, сөнген дауды жандырады.		sentence-collector	1	0
9fe0302c6970550ac309060b2547c74339b64b56e649fd642b9455da1df05156	Жаманға жолдас болсаң, жаныңда балғаң болсын.		sentence-collector	1	0
9ff351a57b4b959a9e8de3b70863b660c954e8ea33415950ebe082be481c786e	Ашушаң жақсы болмас, жақсы ашушаң болмас.		sentence-collector	1	0
9ffe3bbf6de9faa355f39744c7478763b92bab9e7049c8eee21fb7b3d7752631	Жау іздегенге жасыл түссін.		sentence-collector	1	0
9fffa6bea49ee93b9c10d53b736d472a1918fb7a361b2da5b5d4a1fe50ed38c7	Шабанға таяқ өтпес, жаманға сөз өтпес.		sentence-collector	1	0
a014f078184ffda57f8a5b98cb1efae3d85235669b3b34dafe909a6006289d91	Ақжарқын адамның ағайыны көп.		sentence-collector	1	0
a017b49cd7db4d29d7e488a1b3a8de0b45bde5210a346d46ec7bbd98955724c7	Жалықпаған жауды жеңеді.		sentence-collector	1	0
a01bb9ad6751c5fea7fa08f1b0b1c0a14114c235583c475669e596631339a2f9	Жолдан жолдас қосылса, жол болмасқа немене.		sentence-collector	1	0
a02ae2b550a3990458528b8226be963323bb895c8d9f023a490737918a13d04f	Сыртқы жау екі ұшты, ішкі жау қорқынышты.		sentence-collector	1	0
a0311d28ba6ee7e600257726fb2833ccd109a5f03fd9f11c8fb34eb7783fca16	Үйреніскен жау ұрыспаққа жақсы.		sentence-collector	1	0
a037eb0c5a1ceb9775c21f96d9e83c4f97987a80cde2376533d444f994ab1593	Жақсы жаман болады, қолынан мал кетсе.		sentence-collector	1	0
a03a16dd510289300c5cb1e067e69b3b415714982514b9ca890c0600f57465a3	Жабыны жауға мінбе, «жалы бар» деп, жаманмен құда болма, «малы бар» деп.		sentence-collector	1	0
a04972a44baaf2a2b82e70d90d3ffc68fac699f134c9775d3fad9b7be0319694	Сартты «бап-бап» өлтіреді, ерді «қап-қап» өлтіреді.		sentence-collector	1	0
a054b936c931676a1f9fd6721d33ca25f3009fdc29ab4ece6705be5439e8a9b8	Ерге жаттың тізесі батса, ағайыншыл болады.		sentence-collector	1	0
a064ea33a3e272d160ac875982e7c310ced88b20cdb64e6285fc52600efb55d3	Сырын білмеген аттың сыртынан жүрме!		sentence-collector	1	0
a0744d72bdae07372dd5e43ca541ea28784fffa28840332c396883eff990214e	Ашыққанға қазан астырма, тоңғанға отын жақтырма.		sentence-collector	1	0
a0745824fdc82e607cc0bad92e9e22af66bcb66b16e21455b3534da4333008d8	Бұл не деген батпан құйрық, айдалада жатқан құйрық?!		sentence-collector	1	0
a081992d5a3f29fdad3deae02ee4d41fc88a3fbf478feeea5c3abcac8761b3ad	Жаман сайға су түссе, өткел бермес кешуге.		sentence-collector	1	0
a09c14205adad9486e60dcbd55de02e1a435b8ba6eab661815b988e23fb91068	Қардан аппақ нәрсе жоқ, ұстасаң, қолды тоңдырар.		sentence-collector	1	0
a0a78b62adbfcb4d63fbb088e336bc90174f5d5f656f999fafc7f05c041262a2	Жақсы жерге жатсаң, жақсы түс көрерсің, жаман жерге жатсаң, жаман іс көрерсің.		sentence-collector	1	0
a0a82c5852e2a5db3fe629b20c6cc42fd44300c5974bb1b1de107fcff0158426	Жақсының қадірін жақсы білер.		sentence-collector	1	0
a0aebd5d197207edc542ea6cd146e4abcb7d36492da6421b0edaa88e58442832	Шешенсіген жігітті дау келгенде көрерміз.		sentence-collector	1	0
a0bebd09cccaddd3468b2a6ac93d5f0998cf35bf9c87c87fd70ae9d21ecdb43d	Жаман да болса ұрпақ қалсын, өз орныңда отын жақсын.		sentence-collector	1	0
a0c759d9013180405280f90ef0b3bcc04a6f2f07c0c56f8a9ca536231ffa59ef	Жайды айтса, жайықтың суы ауыспас.		sentence-collector	1	0
a0c91b73c3d12aa3d96593049792f436e43a25f292be81db1cf22355e075fafc	Өзі қара болса да, бақ-дәулеті сай болса, жер жарады қаңқылы.		sentence-collector	1	0
a0d457df0220b7654ff39371c65ce014c9ef0dd1b115ce3f38afe1b387fd2d92	Ауылыңнан алғыр шықса, атың озады, ауылыңнан жаман шықса, елің тозады.		sentence-collector	1	0
a0d88a1ffdcfb0f2642b5c8cfbca8fb0d383e3d47e246bfbdb0f805712ba1bd7	Жақсымен сөйлессең, көзің ашылар, жаманмен сөйлессең, көңілің басылар.		sentence-collector	1	0
a0e4265bbb813da0cc7b873b2836611514a38c64fd7f2066dea5a6e3dca254fe	Адамның сұлулығы шыншылдығында.		sentence-collector	1	0
a0eebcc54b2bc32fcbb56b5752856dfd928e9dddee6845655bbcb65150281184	Тентекке — келтек.		sentence-collector	1	0
a120aacd0e1f89e63e09a9e980f81224a7b9a48e997bb94afe544f667d2cde79	Иірімі жоқ судан иірілген балық не табады!		sentence-collector	1	0
a12ddc1d3583c0bc76b5f6e0d44963b131667ffc26d4671aa80d6a92688ac7b9	Дос басқа қарайды, дұшпан аяққа қарайды.		sentence-collector	1	0
a1309f06e9d21d27ad1f0da158ae4fd36361829e0504ed0a7be57d92fdd78635	Аузымен орақ орған.		sentence-collector	1	0
a1319a0a800ac186a579109625a02d0c6d3bfd5236223c3265db962dc9e7f795	Ел үмітін ер ақтар, ер атағын ел сақтар.		sentence-collector	1	0
a137b174a9daef2f8ec8d2488e0f501709260b2c4692ecd5d25379c8af193220	Арық атқа жал бітсе, жанына торсық байлатпас.		sentence-collector	1	0
a13f803e05a954ae6fe813b4b653337f573bc50d7a3a777c4e166f8867fe36d7	Досқа жалған сөйлесең, сенімің кетер, жауға сырыңды алдырсаң, түбіңе жетер.		sentence-collector	1	0
a14f2202dcee0a2fd242350bbce452ebfdd57764b5e16722e52666a844f79588	ұстамен дос болсаң, ісің бітер, молдамен дос болсаң, басың кетер.		sentence-collector	1	0
a157e578b0333a28aca2077308a89c356e6e230d77895e1ac1668114959af4ef	Аты шықпаған адамнан аты бар төбе артық.		sentence-collector	1	0
a15cb0882de484cfb7561986920d6039412559b692141e798bca25249bbaa695	Хан — қазық, қараша — азық.		sentence-collector	1	0
a174038b2f946c761e52ae1111ea9efb7bfe54b4deb5e183de59fedaad3c45aa	Ит те иесіне тартады.		sentence-collector	1	0
a17ea740b9a4b4f9eed5efaf315d4d9ddd69327a2a2b24e2c404cc64fc8de39a	Итті иесімен қинасын.		sentence-collector	1	0
a183f015e62c31eaf89efea33fd8d92e64453590dd6a9dd8277218c3b1cfa5d2	Жақсылыққа жақсылық — әр кісінің ісі.		sentence-collector	1	0
a18c301516469a17e6890f8def769ed2d79a978c198bec6b8c337bf5b3202fa2	Арман — адамға қанат.		sentence-collector	1	0
a1989feb5e856997c754884ca02da170cac5f59110103f7b537ff3d7844737ba	Ер жігіт не көрмейді, ер көңіл не бермейді.		sentence-collector	1	0
a1b960064ef81a76062f95afcfc7b81b5f57392c4698e5dbae1889f2cf34372d	Ақ көңілдің аты арып, тоны тозбас.		sentence-collector	1	0
a1c318a55d79f61ecfca0e49c699611261186c6afd781e7d5c151a7414c04629	Білмегенді кешірмесең, білгендігің қайда?!		sentence-collector	1	0
a1c6a236e9dbac05fefe528b1b85cff8f5a46d15cdd7ec892b288366d78eece9	Асқа талау түссе, антұрған мұратына жетеді.		sentence-collector	1	0
a1d1643553482497f8383aa53a378dafd342a8dcba09da63eff9a70e2e7efb8b	От суымайды, сөнеді.		sentence-collector	1	0
a1e72bcbd919b59cf9bcfb0ba6f767a0d7702186453ef166e876b25bdf5c7d95	Қайғың болса, досыңа бар, қарның ашса, қосыңа бар.		sentence-collector	1	0
a1ee07a0aa364d46320e48d7ed4ba4cc0727fdb62aa2fcfa85b75efd96d7e531	Байдың қорасынан жарлының жалғызы жоғалыпты.		sentence-collector	1	0
a1fcb315b1d17f01ec1ff345fc5b4e9a6de8b64aeea8dbe11a0e7756db2b13af	Көп сыйласаң, борышың көбейер, көп қиналсаң, өрісің көбейер.		sentence-collector	1	0
a1ff2b17b7fa4549bfd3494f1d6e021f18aa7375e9275261b8a0059562908b39	Батырлық айқаста танылады.		sentence-collector	1	0
a2010b5ee2fbf1bb13b754eae5ba08aa46b750490b2987f6dbe38729e7c8e484	Білген адам тауып айтады, білмеген адам қауып айтады.		sentence-collector	1	0
a220d1037d6fcc66befcc6b8cec70f9fedc4ae3238777f7a4d260896b12e1780	Ақымақ елші екі елді бұзар.		sentence-collector	1	0
a2226e50cf70fedd52558bf5619455f4a44dd2978f3a64f1e58d60db1efd250b	Сорлы қатын алса, таң қысқарады.		sentence-collector	1	0
a22497e15904fe9192a441a6a78f2e661ceef8cbe721a8b58a8cb0664546f43c	Мал досы көп, жан досы аз болады.		sentence-collector	1	0
a22daf152797bb4963da467603ec63af82fc11287680c673262b17d2b0f3ea53	Аузын аш, тісі жоқ болса қаш.		sentence-collector	1	0
a22f8fb83178ce8fe7de19a159cefd1f6dca2f754400bc5c4802fbe7f8f88b2e	Адам айдаса, барман, Алла айдаса, қалман.		sentence-collector	1	0
a23b46d0c11f07beceba1b660609d489afc97d66ff3c508f864ba52133a49dd5	Жетімнің аузы асқа тисе, мұрны қанайды.		sentence-collector	1	0
a23e720379ae1d072a7b1a04f1df5a07e2bf6a611413312f8f370da784f311a3	Көшерімді жел біледі, қонарымды сай біледі.		sentence-collector	1	0
a25098b0a5ba9aa6c12531b18deaebf465b96fe66763fbc21380aa3e4064e8a5	Қорыққан бұрын жұдырықтар.		sentence-collector	1	0
a260b871f1a0aa851d537ff82344e12ec3b5cf36a6f032f491dc46cffaaaee24	Береке бірлікте, сауық-сайран тірлікте.		sentence-collector	1	0
a26d1d8d8cbf48dca19dc866fea611c8c1eb7cecb80df6ce88139eb126c3fff2	Қатынсызға кемпір де қыздай көрінеді.		sentence-collector	1	0
a28e95191c850de3eb584b5c3a29d962f896091c95e066a8152527c0f4df021b	Су басса, жер азады, қайғы басса, ер азады.		sentence-collector	1	0
a29c45db0eb550d1f6bf3890b97f5fcd7b91a1842a874212926a988b3323c326	Айыр пішен қасында, кісен кереге басында.		sentence-collector	1	0
a2aba746456bef129819b266d1af893e9e6715bf413af423a777577443ebfb36	Ілім іштегі нұр, өнер сыртқа салынған түр.		sentence-collector	1	0
a2b68cad95cf19b92a0600bd79db3b68a0dba50660d883a2773f2bf0d11b5c04	Жарлының қатыны өлсе, басы қаңғырар, байдың қатыны өлсе, төсегі жаңғырар.		sentence-collector	1	0
a2d331c8e1b2dc2a63dd0c6b4241f1c3ba7da62eb2cd39022d70e47dfd751b29	Жаман ат жатпайды.		sentence-collector	1	0
a2daec9dd55feb0e782e474b530f5a0f260f469b079f53eae5ad904be89b93b4	Күтімі жаман ағаштың бітімі жаман.		sentence-collector	1	0
a2e1f783a8dfa4c3fae07c93ca93c6ad854b6053d5ce6a84b0daba0fc4d8184a	Бағың қашқан кезіңде, сәйгүлігің құр қалар.		sentence-collector	1	0
a2f0e47e605ff462339b1686555882a9cb9c7886c36a9ed1e9f6940561b44282	Қорқақтың көзі үлкен, ақымақтың сөзі үлкен.		sentence-collector	1	0
a2f3c4c0cc057ccc21f2f073cafdcfa8f886defee6f5a97bde097f5e75c9f0a0	Айран ішкен құтылады, шелек жалаған тұтылады.		sentence-collector	1	0
a30a94520af8c46984c66730bfdcaf0ca2f16230690a8b0499ca4b03b2b7b554	Су айнасы — бұлақ, сөз анасы — құлақ.		sentence-collector	1	0
a315f13cd53a0c4614fb60869d7b7acfa8582332c86154db709f0b96e8d295d4	Таудай талап бергенше, бармақтай бақ берсін.		sentence-collector	1	0
a324caf1361998d2e7c376d744706cbe419b23a874703bcff9a0158c876d8871	Көп айтқан ауыздың дәмі кетеді, көп қаққан киімнің шаңы кетеді.		sentence-collector	1	0
a3342ec5f0e99bcc1434bfa6cc6e537f6148df81d0c12d7951da295b996e000a	Жеті жұрттың тілін біл, жеті түрлі білім біл.		sentence-collector	1	0
a339988a9216b4267f8d77a4577254c4bf08849ab7930131331d7566d25f8a94	Ата — асқар тау, ана — бауырындағы бұлақ, бала — жағасындағы құрақ.		sentence-collector	1	0
a34212cae7aeab5f5debbac48fa68078104bbf0592400df04538dd12ca9b6869	Күннің жаманы кетер, адамның жаманы кетпес.		sentence-collector	1	0
a349a883a15769a28300b88bd86a927369edb6e62e1874c804b1d4f95c5b4c05	Қашқан жаудың олжасы жолда қалған.		sentence-collector	1	0
a3585e042e7cf0467ed7b3815ab9acbcea775c0cb77db7bc2147779a3a57fb35	Арғымақ ат жабы болмайды, жалы кетіп арыса да.		sentence-collector	1	0
a362bb65df403216a5ffbcc70294a29d5b525bdf3ff495b9a5db1236b5d934b2	Алты күн аш болсаң, атаңнан безерсің.		sentence-collector	1	0
a3655fbd3e7e8e06d3ba86079533a79dd8c708cb7d68192833f7c551b0075483	Жаманнан жақсы туса, нұрдан пайда болғаны.		sentence-collector	1	0
a36afd5c1f4e268bd212b5fec9ddcbc368263613cf6690bf3ecea573da789275	Егіннің жайын еккен білер, арбаның жайын жеккен білер.		sentence-collector	1	0
a371bdc7d65ed92ab7d80d9734c3a87620767d22a6f0a29e62ecedd297826664	Рас-өтірігін білместен, адырая қоймаңыз.		sentence-collector	1	0
a37276caf82b577344894b20fa9820cae7870375ba70b8f4fdf22d8f1e830e5a	Егінді дөңге сал, дөңге салсаң, көңге сал.		sentence-collector	1	0
a3758d65601bfcc4bba40863d2284342f7696aae0d27a11052edfb7a368fb688	Адам көңілінен азады, тілінен жазады.		sentence-collector	1	0
a37c05cb035d18ddff52cf6e3d6488fced9d8a968bc6a6eaa2bf5fbc69f7bba4	Бақа — құйрықсыз.		sentence-collector	1	0
a37e91879a5377b5fcb76897ce93537a409719dd1f435b24610f0bfef325b7ae	Жаман адамның басына іс түссе, «Ішінде мынау да бар еді» дер.		sentence-collector	1	0
a3830a526d302999b24a0c916edd33bd5ed504f2226f60ce131d592a164112a3	Күншілдің «күнім» дегеніне сенбе, аярдың «айналайынына» сенбе.		sentence-collector	1	0
a38b22693c94b179d51238ce10d29af0ff88e0768d9b8ebc376e4392b6cffb59	Мылтығыңның күмісін айтпа, тиісін айт.		sentence-collector	1	0
a38f21455614b5dec7b05536b2e2fb40011e19d26a7b1a4377678b4e5f1dddea	Жолдас болсаң қуға, басыңды салар дауға.		sentence-collector	1	0
a393401338f3f1defb0d432613dc3d34c56998520e1023f5d3a490404aa7c1c0	Байқамай көп сөйлесең, көрсетер бір «өнер».		sentence-collector	1	0
a39f3feb81ffcaac041842b10291e5db7108283ef7b8e4b5163deb1a6e77fec2	Жұтқаның бұйырған, шайнағаның күмән.		sentence-collector	1	0
a3bccab717a64aeaca40f0fa4f844922613b0f7364a0714359e722c359660e7f	Алыстан арбалағанша, жақыннан дорбала.		sentence-collector	1	0
a3cb6a89879ea5c31e7478d0ccf1076d878eb15688d1b63ca3e654b3c9eaded6	Күндес қатын күнде ауру, қала берсе түнде ауру.		sentence-collector	1	0
a3cd81c3e50be975c6ee55d12d141b1880ef511f71c1b2d48b3c271ad273519f	Біреу ойнап сөз сұраса, сен шындап жауап бер.		sentence-collector	1	0
a3e16033cfe99731d0ce0062f0f37f779ccc3eb0900cbc146993e38c07a2b63c	Тісі шыққан балаға шайнап берген ас болмас.		sentence-collector	1	0
a3f028b0ebc57f533240953a02511374c9a794b42c189d6958e0c543df9c1a40	Ол нағыз бейшара ғой.		sentence-collector	1	0
a3f0d44525d5ada335bfb4637cb0d91d12a7005ea23c7af9428a5ce2d17dda69	Жолға шықсаң, жолдас ал.		sentence-collector	1	0
a3fab492cec0ef1c815cbb1e2e98eeac621bc6ebe36bb0b985d1e56952316d4b	Өткелде түйенің үлкені таяқ жейді.		sentence-collector	1	0
a410d2049960f090d0626b7e20c9cb88432fade558182720298d7af64c0e0813	Жүк ауырын нар көтереді, қаза ауырын ер көтереді.		sentence-collector	1	0
a41265263d4a766eed9b767e6079ce9dd8e54dd9290c685bf038886beab5c0bf	Би болудан билік айту қиын.		sentence-collector	1	0
a41d6644aa714bc8cc3081cbb71b792e13196912fac1d505b51e5228b0eaa2a0	Бәйбішеге малын берер, тоқалға жанын берер.		sentence-collector	1	0
a420e2bb737cbc78f793e9478cef173814860badec31de5893b1ddbad4a4b1d5	Өмірі зақым жылқы бақсын, үзеңгісін ұзын тақсын.		sentence-collector	1	0
a429af3f30ec5ec544e5009632cb141d27c5846bdc5ed393c486e5ba08ce6c5e	Жаман жылқы шегіншек келер, кедей болатын жігіт еріншек келер.		sentence-collector	1	0
a42a1715564e136bcb4f2d657bd003c05f21dd5244ee6fc9d4be1c279ac30a21	Ақсақ малдың ақырына бақ.		sentence-collector	1	0
a437199388e47480ab3a0779fd446bac6456153a06ff676e48717a67a1739964	Қанына тартпағанның қары сынсын.		sentence-collector	1	0
a43e5a7cc18e5fba7a923fc59869b0b71308d619ebfc855564edf7363132e91a	Көгалды қуып гөлайттап, ыршып жүріп ән салған.		sentence-collector	1	0
a448e30ad52c31963853ec495593b82bf94bc918eab57927018efb542a9ec025	Жақсы мен жаман тең болмас, кішіпейілді кем болмас.		sentence-collector	1	0
a45267a4e5a96c3c8bdf6b757bd3d80246381decdeaf4de6d835fac3f501ddc8	Ел қозғалса, жер көтермес ауыры бар, жел қозғалса, қарлы боран дауылы бар.		sentence-collector	1	0
a453e1bbba0a06ae37c9a2d041e87ef09ae190fdbb9dfa6cf0f2dc9fb2598988	Буынсыз жерге пышақ ұрма.		sentence-collector	1	0
a455ad2931fae61075185deb92dc8f02c29d5bd7cfc26f24b43af96feaecb27e	Жаманға құрмет-сый жақпайды.		sentence-collector	1	0
a47603d1099007adcea9e355a98ab1c31bb925f82f154c1ec7a429546b432e2f	Мал — баққандікі, жер — жыртқандікі.		sentence-collector	1	0
a47a04aaf6e7c05d5e2864cf7390463d45b0c6c9419d78fe7b8e4d4348b7d2d5	Ақылдыға жақындас, ақылсыздан басыңды алып қаш.		sentence-collector	1	0
a47a4725521e28e02be01072ddfedb2f17a6460e85ed1fc9723e70a7f43cc246	Білмегенге үйрет, жерге соқаны салып сүйрет.		sentence-collector	1	0
a47ad5ead5e6ea4d145df8ba612809993204263b8ff99d0600713fbb76cc4445	Барыңа шүкір ет, жоғына сабыр ет.		sentence-collector	1	0
a47cae5e304d43bf23c3100fe570eb7b281ceaced184e07a6c812f3666bc59d8	Күшік күйеу болғанша, иттің күшігі бол.		sentence-collector	1	0
a48b62697fa4eb1e78c6e296c03a5167d7dc3f84a978555144e031f0482f7726	Сүйек жегжат сүйретіп жүріп күнелтер, ауыз жегжат жайын айтып жөнелтер.		sentence-collector	1	0
a48c63933119823df6cd1b39647616889c1e4918ed788bbb3b7af7a26bbc32e8	Дарияңнан да арығым жақсы, оңғай ғана өткізсе.		sentence-collector	1	0
a48e8db2160829044ed0c551a188b2be10b20fc590c0b96aef6de1a9b0ea5e72	Ит не жұтса, соны құсады.		sentence-collector	1	0
a48f01f91a18762beb745a1449948bcdf46a0e9ded01d14b47b75b88494c094f	Мешкей оттың астына қарамайды, үстіне қарайды.		sentence-collector	1	0
a4b13ab5bdcc7beac5b66d79938a295f3e29a99985781684f0764463e5cda17e	Есепті болмай бай болмас, есер болмай ер болмас.		sentence-collector	1	0
a4b7ae35841588d4340fe8997d9c5d00e028f33723918c5769f59efe25668945	Жақсы атқа бір қамшы, жаман атқа мың қамшы.		sentence-collector	1	0
a4b9a38f2168baef8024faf3b80805b4bcca396a972a7918d3f587229eb43e29	Қыз көрейік, қыз көретін жігітті біз көрейік.		sentence-collector	1	0
a4c7487274ab8eafc6228777df77b3e211f5886850a6c351477cc28ce489f6b1	Өтірікшінің шын сөзі зая кетеді.		sentence-collector	1	0
a4ca4dd4e000b7f11830367284f23b403e0a0b37191ad6123e16390dcf31c558	Жағымсыз қонақ жатарда келеді.		sentence-collector	1	0
a4cb669d541dcc6217019ad27dd48cbaf18632f597aa915c8ac3df8db489709b	Мал өрісін іздейді, ер туысын іздейді.		sentence-collector	1	0
a4d6eab8d779473f0b3a06e8909ee7924fe54173c297e109d652e9eb0f4c9ff0	Елді жерде ұры болады, таулы жерде бөрі болады.		sentence-collector	1	0
a4f256cd977ece70bddff3189e40f1979321a5605f55024f515d66ecaddbac11	Күлегештің көңілі азбас, күтіншектің өзі азбас.		sentence-collector	1	0
a4f574a82ef7420bae4f7444899f27e1cdabbaaf1d57d55c93c1bd1d731462ce	Көп ойлаған табар, көп үрлеген жағар.		sentence-collector	1	0
a4f57fc60d0ae2c77b67c2a4dcec1c82c5ed8387a1171721c493b6cb0fc07444	Ата-ананы құрметтеy, үлкенді сыйлаy, адалдық,шындық озық дәcтүрлeрге жатады.		sentence-collector	1	0
a4ff8d223df6ce39c151086365aba3511297407b367f851973d1cad94e5b0bec	Жүректің жолы ыстық, білектің жолы суық.		sentence-collector	1	0
a50c3524eb3caf515a76e0bf2346cfe44b1cd2183f91584fd27acc22d3dde47e	Қыз өссе, елдің көркі, шаңырақтың құты.		sentence-collector	1	0
a5177d4bb6df8e84065d60bb0f341685dfe557d42b046a43f8d26d99dfc18508	Ала қойды бөле қырыққан жүнге жарымас.		sentence-collector	1	0
a51b8e6dc636391519090b6beddfa4c9524a7061d85b8d5aa72b0db045e781b5	Ағайын қорлығынан жат қорлығы, жат қорлығынан сарт қорлығы.		sentence-collector	1	0
a522c1448b4b7c5c30ff60044e3aa5dc4ee0b3000ada024fd37870e0d4c2eb7d	Ақиқат сөзде алалық жоқ.		sentence-collector	1	0
a52f9ef7cd01d30b448d86e56bb655aada7553133ce428e84be1eef43c902685	Ac қалса — дәулет, іс қалса — бейнет.		sentence-collector	1	0
a54210b68f085426c13fabc55dbe3286dda2fa3c84810c5077466066240b7e76	Бітуі жаман қамысты су ішінде өрт шалар.		sentence-collector	1	0
a544499f705a915a303e64c2751932da1a8e46baa9cd738b501f2d20eded015c	Адал тірлік етпесең, ұрлық етіп ас жерсің.		sentence-collector	1	0
a548e3996f6201d16706f30046ed222888adf1f8a8851686e3a6c389c6705835	Бойына сеніп түйе жылдан құр қалыпты.		sentence-collector	1	0
a54d6329e45d8f83d124f0bec27f6d55f5fbf46d363acdecd95f7cf088aff824	«Бал», «бал» дегенмен ауыздың дәмі кірмейді.		sentence-collector	1	0
a55281b497debd6a0b90767b2a554183a4923c715e63795b6de7fa88c992782e	Қашарыңда қашарсың, бұзауларда сасарсың.		sentence-collector	1	0
a55f62c66beb87bd259887b99b1568db8db4db0d31dca308288f90ca06285085	Халық сөзі — қаһарлы.		sentence-collector	1	0
a56c0d482988e045bf6e4e3230eb91ad6092bf881aeaaddc0100469567754751	Бір асқанға — бір тосқын.		sentence-collector	1	0
a572b7638fd20a451812c3b28f44e1db2ad6094fe0c95bf0a2a0aa2109758d61	Еттің соры — қуырдақ, ұнның соры — бауырсақ.		sentence-collector	1	0
a5849b78e062e2edeabbf3eed65352de5d89b1b1bd1d045469eb1fdc79594bdf	Кісі алатын бура көп жасамайды.		sentence-collector	1	0
a587f626d0df2cec7b6cb0735994a43594264d6f4730c6fd163f4f08249b7f94	Ашыққан — ұры, ашынған шешен болады.		sentence-collector	1	0
a59c8f474ced4e9b065907ed56c95a39329b52841c9b1de639c808808310a049	Жаман қатын байының жалғыз атын сойғызар, жақсы қатын жолдасын жоқтан құрап тойғызар.		sentence-collector	1	0
a5a63f3a90083746fc604db90d76b3b2752d861d60b2b4e8000b2ee53ac99ef3	Арықтың сорпасында дәм болмас, ақылсыздың сөзінде мән болмас.		sentence-collector	1	0
a5b076ba4be7813e6471f415712857c1da5acf4c134e6ddf69978e16a3e0a67c	Атан түйе жүк астында қартаяр.		sentence-collector	1	0
a5b4649ec8ca2a3aef691bbf4adae8d06d6467b0e12a908e5984259135628fb9	Жалғыздық ас ішкенде білінер, жарлылығың ел ішінде білінер.		sentence-collector	1	0
a5cd293570ca25590beb9ec16c7587e28432bab5406fd0d825a67fe28372c8cb	Оқу алды — қызыл тіл, бірден соңғы мергеншіл.		sentence-collector	1	0
a5e65ccf674a7e104dbdc0f99a7e1af733667ef0f59e5880da243e0500b56fc7	Көсенің қарығаны көрінбейді, шабанның арығаны білінбейді.		sentence-collector	1	0
a5e6b0548846c25fa4c7d9daffc87ad9f7a3f4cf802d85f6a0f07a063b085235	Ақылың болса, алдымен арыңды сақта, сонан соң малыңды сақта.		sentence-collector	1	0
a5f8a8e1517ce973b1ca42084aba910884b02323fdb52101919b063b16a78fed	Ит — опа, хайуан — жапа.		sentence-collector	1	0
a5fa281c505eb735ef0167cf42f6091fb201ddcf6d3332e8f33d4997a68f265c	Ақылдыға ишарат, ақымаққа тоқпақ.		sentence-collector	1	0
a5fe2e0abcb06104f6eb44e36eba1aa3b1540687bd6079f60f9eda9dbd6305e8	Елгезектің қарны тоқ.		sentence-collector	1	0
a607ac805c9f5d6a080915f7287708be8eb78fc8937acb6107501ae1fb25262f	Сөз — сөздің көсеуі.		sentence-collector	1	0
a61eb394a88ed4b38736fd8790984b220a76fd0bb13934ed18f3ca51a5bb929d	Ат ұстаған азабынан құтылар.		sentence-collector	1	0
a62113f5acc1befab4eba0dbcbdd1cabfe8e1da46f16c93352a469ef5865dde6	Ел алғысын алсаң, елеулісі боларсың.		sentence-collector	1	0
a6353ada1d03b5941ed6409f89d6376308800ab36caa867c67989687dc0a9caf	Шаруаның иті де ұрғашы болсын.		sentence-collector	1	0
a63c79e1d578bcd28c6e43121749e80d8754d34cd1f29eb6a87108f3aeb267f6	Іреп қойған сойғылыққа жақсы, айтып қойған соңғылыққа жақсы.		sentence-collector	1	0
a63dd6c09ba53090677abbf60dc1677529d946e65ce8dc24f78c434005083121	Алыстағы дұшпаннан қасыңдағы қас жаман.		sentence-collector	1	0
a63e9551cd0f5f797d4b4443ac2d61a4dcab9cac9c2fafa9cd4e4081bc43cf73	Үндемей қапқан ит жаман, борбайдан шаққан бит жаман.		sentence-collector	1	0
a64689ae7325ddf7b24dedfcb160a7c256d5ec247406d853dd06735c7a3c3a24	Екі тау бас қоспайды, екі ел бас қосады.		sentence-collector	1	0
a64838903b31025ca98aedf3b1c013806eb689076a09610d182a924717cba4d3	Дұшпанды басындырсаң, басыңа шығар.		sentence-collector	1	0
a64a41e63eee4a0d850595e804e52510a5219a6556d0bc4548baf479923788a1	Досың екеу, қасың жетеу.		sentence-collector	1	0
a65277ac85423c88a38a05b9ef3ab2f5a5ee56c30a2f209af215b7a45f30d46d	Қайыршының сүйген асын кім берер.		sentence-collector	1	0
a6585b3859f9c1f2e9d723deb1059406b8537f06eaa89851e26056a65426de5c	Хан екі айтса, қара болады, қара екі айтса, қатын болады.		sentence-collector	1	0
a662e478aa94dea36b1f21c98a191a5d607ea10823babd0d510456da84b19aa6	Сенімен қосыла жамандаған сені де сырттан жамандайды.		sentence-collector	1	0
a67823c47a28aaadf1bc0f24ee41a79ebfba943650a53b8950ae68257da7ebe3	Мың пәлеге — бір төбе.		sentence-collector	1	0
a67ad9c8ee095bf0b9474029472ae307dad46f0e07bd44f25f39d53229e1b57c	Бардың баласы би болар, жоқтың баласы қамшы астында и болар.		sentence-collector	1	0
a68607ef29eb032d0db87a6ada76662d5261811977a825ac24a873dfb5248d89	Жақсыға тең жоқ, жаманға ем жоқ.		sentence-collector	1	0
a690c8fa799da5c0263195f4a7d61d4ae38b178e53022af970fdde489d655bbb	Кісі қандай болса, асы сондай.		sentence-collector	1	0
a697ea380511d45915fc6732dd603dac0aef230e66c98613a53248f63b674001	Тұяқ тайға жеткізер, тай құнанға жеткізер.		sentence-collector	1	0
a6a19026cbe63e07dd47785031da0bdc6b8a96de1f02ee1694117f5a0096bd01	Жапалақ құс мақтанса, жардан тышқан алдым дер, жаман адам мақтанса, жақсыны жағасынан алдым дер.		sentence-collector	1	0
a6a5e00d92092221ee8c724418122fcb8bdd26f397df4c0a13e3e8b8c8b70c54	Алғаның жаман жолықса, тез ағартар шашыңды.		sentence-collector	1	0
a6b94d0f03ee3a68c748eed7761ab6dcb398e772afcd064f792da46be13cbbe6	Қойшының қызы қой келгенде іс қылады.		sentence-collector	1	0
a6ba9087592728207f9e3e2973116374cec6a1692b00450edc34efe34f0a36b1	Күштімен алыспа, жүйрікпен жарыспа.		sentence-collector	1	0
a6c5193e31c09999e11c1705c3f0e5cc49773ebf28e18d010999f9b6a9024e9f	Бұрынғының қыздары қырмызы қызыл жібектей, ендігінің қыздары түбі түскен шелектей.		sentence-collector	1	0
a6cc9c20cb26e190675c93890c1b7028db6378c4e68af04d2541f1c4ea2e9a2f	Көңіл бір атым насыбайдан қалады.		sentence-collector	1	0
a6cff9623b42cedb62f78a72e45185a278894c0eedda2c551e7f228dbb709676	Алып адамнан, ат биеден.		sentence-collector	1	0
a6d29ea8687c169dbc3d6379b3f79644cd4f941469b42d7701eead9ee005ddda	Жел тұрса, үйге арқан сал, жау келсе, қолыңа қылыш, қалқан ал.		sentence-collector	1	0
a6d310bf99e35fc4468a3040d0a68fb7417f5c481207e85d87f6829e8d8435e9	Қайғың болса, ханға бар, қарның ашса, байға бар.		sentence-collector	1	0
a6dd05309c07aef2c70927cea6197fd06e89cd0cec0803f29d121a0f71cdaabc	Ақылы асса, аға тұт.		sentence-collector	1	0
a6e037a6f62db99d1388e2b00dcbba2f01f7c9effbc05bf0e304538a82c0f8bb	Жиен ел болмас, желке ас болмас.		sentence-collector	1	0
a6e88c8500045cb9174f82a0ee035e7d5a241ece2c914dee1bbf1cb95ec7fc37	Ит құтырса, иесін қабар, торғай құтырса, бүркітке шабар.		sentence-collector	1	0
a6ea64cb00d5dc9db50fdde61554344892e42e677ec916f4967ac1b94593b45b	Жер шайқалса, төбеге қатер, ел шайқалса, төреге қатер.		sentence-collector	1	0
a6f413437737a8a3c6d49aa039df050790a3511aac825854c3ab051c89cce04f	Өз қатесін көрмеген кісінің қатесін сезбейді.		sentence-collector	1	0
a6fc1b809edb4ff6676994e2cb9fcfe5a12253d30ec9085c9a2cbf8f1d5c7b43	Әзіл апат келтіреді.		sentence-collector	1	0
a70574925e62dbb113a298b410c5b55f0d8123646a08ecb1ec79e2ef89370434	Алға жүгірме, арттан қалма.		sentence-collector	1	0
a7108cd6e966c2b8d1c6c9c3bfc8cd87be34ed4a1074153a1785938f32b8e188	Ит иесіне үрмес.		sentence-collector	1	0
a714c5288131eb504aa0db1da7de81d2ef5d7a86d8f58066f24ef1f07736084f	Еккенің піскен болса, орғаның балауса болмас.		sentence-collector	1	0
a718d843fb8376932e28b528c5867767475303cbc777b18e001a5c31b71da8ea	Кесімді малға өсім бар.		sentence-collector	1	0
a728930c224abd327e9b56c81dfe93a3d7741c645d12cb7129aec8ef3185da01	Байтал мінсең, құлын жоқ, саумал ішсең, қымыз жоқ.		sentence-collector	1	0
a72979149ce53c328c468bf926971cc6fb77b6813df8a53bbedb94ede4dff5d8	Жаманның ақылы түстен кейін кіреді.		sentence-collector	1	0
a73f9367d579d1461045af1588acfc4fc933450cd38f0b51323d66000fe633c7	Жеті тоқсанда жер мұздайды.		sentence-collector	1	0
a74ad723ad3fa165bf8c4cf75a67cb630b3408d8e5dc076a4a5efb810c268e11	Бала — жаның, мал — иманың.		sentence-collector	1	0
a75099be80b20b1eff341fb81cd4a5d6041615ccb2e13e81148e98d64839352f	Жылқының етін жесең, тісіңе кіреді, жемесең, түсіңе кіреді.		sentence-collector	1	0
a753ce5348f8061d11ea99693e159bafc2dc31be5b13e7d00ad8a7854cfbae85	Отты қозғаса, өшеді, қуды қозғаса, көшеді.		sentence-collector	1	0
a7633bba89e135c6891117cd97177cfd2e4b68189dff16052c73bba834e960d1	Әркім өз бойына қарап тон пішер.		sentence-collector	1	0
a7a9b82fbf83e20fdc80632076016bbecf2340d170faaaa3272355f9a42c91e5	Бермейтін кісі келгенде көп қайнайды қазаным.		sentence-collector	1	0
a7ba33b29c2e7fdc531a20f07f902f78d7172f41019b92aea1c4c16df318835a	Жалқау — өзіне жау.		sentence-collector	1	0
a7bc272b129a35819b90395c79153745e22f4f82b9152e8d74ea37a7284b97fb	Аузынан сөзі түскен, қойнынан бөзі түскен.		sentence-collector	1	0
a7bc73acf53780467676b36fd7cbe191d088f084a0f26d275b63cb30b29018c7	Жаптым жала, жақтым күйе.		sentence-collector	1	0
a7bdc0436ccd71d6c0af5a466d88d2ca6cfa1d20edd209ad0178dec88d5bb62a	Жорғадан туған жортақ бар, батырдан туған қорқақ бар.		sentence-collector	1	0
a7d08761d5be073497da08e6b618337cbb9475e0a8a0f9e7c7aeb7924f8b0c8b	Досыңның асын қасыңдай іш.		sentence-collector	1	0
a7e16b3b40b8c53a8f14cd7f6468582934f6a37a0612c94438ac8738fa528a85	Атаның жақсысы жездедей-ақ.		sentence-collector	1	0
a7e3abcf71ae7cf51a6b0f3fb200740f841edc0c99440c2ba78b9133e07e866e	Жақсы адам — ел ырысы, жақсы жер — жан тынысы.		sentence-collector	1	0
a7f6e329e7fa2b822852e33fcb3419cc6c7972e302bf97cdeccae3ea17565db3	Бөрі тартқан бөксем бар, иттен несін аяйын?		sentence-collector	1	0
a80d6bb5268bc3c7a842fc10f1046c118942d9a36534457077731985d8def4b0	Ердің ерлігін білмеген, құдайдың бірлігін білмейді.		sentence-collector	1	0
a8223f93112f86bb82e1ede72b7f447b9cf90b58f3db4d0ada2e264d4d5daee0	Сөз жарасы бітпес, қылыш жарасы бітер.		sentence-collector	1	0
a825011bd21a39995570fc5d6c4313b5bf664456472c8f86d35a5bad7ebb3be2	Өзі жақсы кісіге бір кісілік орын бар.		sentence-collector	1	0
a82e91f39c95326d68fc394b3c7df55332c95e92397ead632a771d0ab2a274d4	Орыс ойына келгенін істейді.		sentence-collector	1	0
a840da91fe523409d8a45e11656d60239ed03d65f8d1f630762eb87513ed1baf	Алғаш өз айыбыңды біл, кейін басқаға күл.		sentence-collector	1	0
a844959736a84e0681c24352d625382d38b7fc687c03c74ac81542194a1577d3	Ораздының он тамыры бір келеді.		sentence-collector	1	0
a84b0648391d888523a5358100fe6d1186abdb19a87761083f0290e32d9e7347	Сиырдың сүті болсын, әйелдің ісі болсын.		sentence-collector	1	0
a875fae8e27f89288d2ffdf3d6193ec0298b50f2105555ca61e76c977a78a7c6	Бір жоқты бір жоқ табады.		sentence-collector	1	0
a878c86e8205ef5449c1f96436327e5fc80fc1efd32de9689db6a342cd188ffd	Шолақ сай тез тасиды.		sentence-collector	1	0
a8807a09d208cbdc874f8138fa7c3cbf4f8664cecb34cb0bb726b3d5730f4196	Тар жерде табысқан, кең жерде көріседі.		sentence-collector	1	0
a891c4d25d9ab8b57238d6529aef2adfecbbe3c0e26ce225b7022e34ac97cfd1	Өз балаң өзекке тепсең де, кетпейді, кісі баласы кісендесең де, тұрмайды.		sentence-collector	1	0
a892b119457e87c21c30c01e2ba16e1765b7983b747544e7f0681ffcd16162de	Қап — қатынның қарны, арқан-жіп — шегі.		sentence-collector	1	0
a8a6308c6e1359c99c832b6ce9e27a76f0103b2de093c42cdf452c3813505a58	Өзі білмес, өзгенің тілін алмас.		sentence-collector	1	0
a8bbc4e228363dcf863b27c69eef7d59878634fe7ae0cb2acaf25ab3059092ca	Олақтың сөзі орынсыз жамау тәрізді.		sentence-collector	1	0
a8d426f74e50ed5e62286eeabb9f2ce00f1ce9ea4ee56ed36e7f05f347eab957	Бөтен сарайдан өзіңнің қуысың артық.		sentence-collector	1	0
a8dacae08c203185a41b98148a795ce336992818804830b6310aedb3df642cc7	Барымтадан қорықкан мал жимас.		sentence-collector	1	0
a8dcbc16fa4ce1f786d43a4b13d1a166941a05e9e9d368a3825cea539850b09c	Жақсы ат пәледен құтқарады, жаман қатын пәлені бойына жұқтырады.		sentence-collector	1	0
a904701a0918ed8ccf261b9573c2b0581ba2943c92f10acb7ab194c3e3235b2e	Армансыз адам алысқа бармас.		sentence-collector	1	0
a906a7cff56c6804b449810a4cb03b91d6cf85535251a2b2ad1a78ab06d24fab	Ақымақтың ақырына бақ, тентектің мақұлына бақ.		sentence-collector	1	0
a90c591de25a7397509c90ba3f7ef35e6cec406d60bd4cc99cfc0adfab68abdc	Ағаштың басын құрт жейді.		sentence-collector	1	0
a919b6a1c8faf01203f909d70c51e622ca248b288472bcbb176fa576affd776e	Жан аяған жау жеңе алмас, еріншек егін еге алмас.		sentence-collector	1	0
a91b3875ef94fc7a90ec18c31c8d0b29d6da1f9df2450ca1617268aabf150966	Өкпеден тиген жел жаман, елінен безген ер жаман.		sentence-collector	1	0
a91e34a0f3c250405a8b61a73f9a43f2edf916b669075568da887a76b2dadeb0	Дос табылса, ас табылмайды, ас табылса, дос табылмайды.		sentence-collector	1	0
a91e7ae56162af2c51b42a0d433f026826e8a142e258a408a21d5290dffd5b3b	Ерге лайық ат туар.		sentence-collector	1	0
a92bbccffb51f3b09b2d625dc573268fc9010d38e1803cd5461b4c49f102330c	Қазақтың ақылы көзінде.		sentence-collector	1	0
a937efbc65e9d8e2ba87598d41585cf004700b0beec55d0e24a0cf504efba108	Ине өз тесігін тіге алмас.		sentence-collector	1	0
a9408a1ad40d376c533088b62de8850b8e6716912bd93ffd1dab3e9afe16d11f	Қатыннан қауіпті қас жоқ, ұйқыдан жаман нас жоқ.		sentence-collector	1	0
a964dc5c3299ecab550072d652b1effb06d27f96bd12858a0ac3b6393a7e4a78	Қолыңда барды қадірле, жиясың сонда бәрін де.		sentence-collector	1	0
a9676362aeefc9c4342436002bceafcdb59f670f825c3770c522fd9eb0c20685	Қашқан құтылар болса, қоян құтылар еді.		sentence-collector	1	0
a99412bd41cfb433c7a19ba7a358f063aa00062442290b189826ba2fd1385081	Балаң жаман болса, көрінгеннің мазағы.		sentence-collector	1	0
a9a98db5d625cebb4610ee53ac28073d3edf75451306b6866231548f10123e20	Палуанның жаманы жығылған соң талтаяр, қарауылдың жаманы алдырған соң қалқаяр.		sentence-collector	1	0
a9b884cc3749a0809e3126f1d06d6b99b50a0f1c178fa9ff30df578313ae0a05	Темір кессең, қысқа кес, соға келе ұзарар.		sentence-collector	1	0
a9be205c374d8a75a10a1cc7bb94aaab832fdf4b5da66fdda69481ae30a467bd	Бас жаман баласын мақтар, қас жаман қатынын мақтар.		sentence-collector	1	0
a9c3c3bca96c15dcfa508396beadc99f6c63c48fe833fbf3f423cdc404eb7fe5	Кісі елінде сұлтан болғанша, өз еліңде ұлтан бол.		sentence-collector	1	0
a9c73d99cc3c67b839603992b573a5d2c353d7bc5cc410bff68ebb6a67f91444	Қонаққа сұрап бергенше, ұрып бер.		sentence-collector	1	0
a9dcea90d64889c49068168c4bc1729f7bf0919cc82297528214f2230ca8c9dd	Көрпеңе қарап көсіл.		sentence-collector	1	0
a9e07cb8b57014d65777c56667df54ef1c4e42eeffad8552e83b7d9a8aaf68f0	Ердің ері — егеудің сынығы.		sentence-collector	1	0
aa190653a44d7956600d14839d43a21275d5cb6482d47b109b9dfb257318c159	Күш — білімде.		sentence-collector	1	0
aa29416f0f6d26aa23227f928b08dfb715ee4006b40d04d244c96c97a71503a6	Өсекке кіріспе, есепке кіріс.		sentence-collector	1	0
aa39a4ce9891f81bd8c1e88f02e44a59c97b0b70918ac77dc624c41da4066422	Барлық жарастырады, жоқтық таластырады.		sentence-collector	1	0
aa51b441ecb43b9e1556a379024b718e3ddd98f0f84a1cc587ab1f78e4220438	Атақты ұры аштан өледі, атақсыз ұры қабын толтырады.		sentence-collector	1	0
aa51fda7f4601783dfb805c331f4454b1269981861e71b30ed9b83d9895cf6b4	Ерегістен ер өледі.		sentence-collector	1	0
aa54ad119871369576ea91de626cca099344dc9848f80d2fcae0403d142cb2a1	Жұтқан жұтамас.		sentence-collector	1	0
aa72bb6d75ba3e450281538c66a9e212b6857725a1e8ad719b478ec97d086c08	Алтын айнымайды, ақыл азбайды.		sentence-collector	1	0
aa7871300f75b0a46c8c656cad5d9805f2be1725961c1d25b87207001f294979	Қабақ сынса, қайғы жоқ.		sentence-collector	1	0
aa7d57614d3bafa33904f1a58e3f2d1a7cf83b226757f209c59d9a0ee02a38fa	Алыстан көрсең, алдырмайсың, досыңды жауға қалдырмайсың.		sentence-collector	1	0
aa8071406e379a3237701b1ed5fca629941d265cf624bc052e0051650aaafde8	Қатын өлді қамшының сабы сынды.		sentence-collector	1	0
aa8dfb9f74ecfaa9c47c7d993f290a4e4f3bccfa2b68f7e91e92f4936d1e17cc	Елде болса, ерінге тиеді.		sentence-collector	1	0
aa92b603895c9dc1e899444ded0f7a3a0d1e3a1b40ab35680f580250467dab69	Бедеу мінсең, бел аласың, алғыс алсаң, көп жасайсың.		sentence-collector	1	0
aaa18bc6b45fc96738ef78a34a1651159a72c468fffd5e4a4ae83cf17fe97bd7	Тіріде сыйласпаған, өлгенде жыласпайды.		sentence-collector	1	0
aaa2114efc12192d341b05122c7e8171c2d42982d0a092416425d1ec8f7ee752	Аштан өлген кісінің моласы жоқ.		sentence-collector	1	0
aaac6e9b85efd33e33d865f9fcfe5300c3eade8319854500f487d1f3c5aebf82	Ал тегершін қайда жүрсе, арт тегершін сонда жүрер.		sentence-collector	1	0
aac0d660cb4f2be38f19d7ce603e5d3e5d78a06f2ce3becaaeb5e0446c160240	Ой ақылдан жүйрік емес.		sentence-collector	1	0
aac341f037f50374f45d57eaf841e35929cb799b15a690d2d4e27e4de9b4d0fd	Жейтін ауызды жемес ауыз байлайды.		sentence-collector	1	0
aad5d8d76a73df82c907f86a4af089f89c74cbd9dd7471002b20af0b35371dc7	Босқа бергенше, досқа бер.		sentence-collector	1	0
aae2424557c8bc66141d16225aa54252564b2ed770d983a09d8d185fc9e90358	Есеп білмеген есек.		sentence-collector	1	0
aaf105828e3758ea914b1d90f375c86c007bb7d65e211c3b5d519c5919f1593e	Соқырдың тілегені — екі көзі.		sentence-collector	1	0
ab0b414ef9bcbafdf440c99c5a84565c64632179a9467dd0c81c436c31182d67	Батырдан кеңес сұрасаң, қылыш, мылтық, байрағын айтар.		sentence-collector	1	0
ab0bdd35e148605d3da899c10f3b8f2b187e44061d0c9aeb914da2f42ba904f5	Жүйрік шабан болады, мойнынан жал кетсе.		sentence-collector	1	0
ab2112ffa0b9504c727bca1c5d6b5bbda1f028b967a8a71973cd8142153f477d	Он екі жылда ердің құны салауат.		sentence-collector	1	0
ab26a57ed6dbe998b3de61a3099822a73a72ab392cc1031a2e05914317a893b9	Аманат жұмыс әлекке салады.		sentence-collector	1	0
ab2e041e586a09c20751faa9cb8e478d4a002a51b6b0e358a0bce09b9d1a4ba1	Жақсыға жанас, жаманнан қаш.		sentence-collector	1	0
ab33cac08b6a8dd66f690e330f6dbac4a6f15774de639a55d95c17436b686528	Аллаға жағамын десең, азаның болсын, пендеге жағамын десең, қазаның болсын.		sentence-collector	1	0
ab39bbb08c9f518f7fb6289aad9f59b90baffa29b6698b968dcc661f73481376	Шайырлар қайда, сөз сонда, сұлулар қайда, наз сонда.		sentence-collector	1	0
ab3b1d853db6fdf67de91d454848719c6869e11bdc20ff4dfdbaff6d33821280	Тәуекелдің нары күшті.		sentence-collector	1	0
ab755e46bf42ac981c11b09b9d3f72cb40a380adfd3521ff1d8eae3351307a24	Тура сөйлейін десем, туғаныма жақпаймын.		sentence-collector	1	0
ab78a510acffbc65c347b9966626ced361ce26b27980b6bc70bf8ca14736df10	Соқыр — әңгі, таз — әулекі.		sentence-collector	1	0
ab7b7d76a0fd4f637457bce49da092ab35f24853b21c58b4b765a461e0412486	Жақсы өзін қосып сөйлейді, жаман босқа бөсіп сөйлейді.		sentence-collector	1	0
ab87fea42e85bb4dc8d9f77e5cc759378c67dbbbd13cd27f0055b7be91c84ca6	Көштің байсал тапқаны — көкорайға қонғаны.		sentence-collector	1	0
ab8817b488fe8076d32d013d4f33ba406f10fc603c15dc6664523d3834d4301a	Жер құлағы — жетеу, ел құлағы — елу.		sentence-collector	1	0
ab88d0bc01c819586b30e94921747f60da3951cc73cb2d26bc458c0c57d92025	Қараша үйден ханша шығады.		sentence-collector	1	0
ab9f2c716114f6942485f516628917c16d3e6c6722220f9baa9252e501e73bee	Жігіті жүзге жеткен елді жүзі қара кемітер.		sentence-collector	1	0
aba1d159fe05fc64679b812ec1400d3a34952eb47dd6ffc05b77e753876aef92	Өсіп-өнген жан едік, өзімізге өзіміз хан едік.		sentence-collector	1	0
abb9d4ef24db2dcb1c4438176966e5a6fbc3985832389878b559cb267ba14420	Еңбек өмірді ажарлайды.		sentence-collector	1	0
abc3052b679380cb93addc7a9b2bbea674fd8ee0902313950fb793c1105d431a	Шын достықтың белгісі — көп кешікпей келгені.		sentence-collector	1	0
abc64778e8d8ac416b297e29874de9efc3561faee966357c53b19835838f30f7	Ат қосақсыз жүгірмейді.		sentence-collector	1	0
abd7f7d22e9ab8103711a3ae3a86ceb864cb14acf748c6b1252af28b195bf0f7	Ерге дәулет бітерде, қарға салса, қаз алар.		sentence-collector	1	0
abde5d1f032166d4e7db9d3c87e782da95f6eb8810dde24d9ab5ae16b81f585d	Орнын тапқан өтірікті шын десе болады.		sentence-collector	1	0
abe42562a5df8ff4077a33be5ef59a1d1ab95ea3b107cbe7ca1efc845c65f10f	Ала жағым кетсе де, айта жағым кетпесін.		sentence-collector	1	0
abf76ec32d4d138070371dee76035b6391c7d534a41eb1d9d2560164821eddd1	Кезеген аяқ боқ басар.		sentence-collector	1	0
abfa173232745463861751859d0d4720b144ae36516c4cbb1b8eaff0aac61cce	Жалқауға дәулет үшін ұйқы берер, жаманға дәулет үшін күлкі берер.		sentence-collector	1	0
abfa8f83deebb2f086cc6f7c85092dd45b62c76dab1398ab4e49c38ce39be434	Алпысқа дейін асыр, жетпістен соң жасыр.		sentence-collector	1	0
abfd117d1898afb2cf9bcb031b102800058f384994ac61070750f4605d0980f3	Артық өнер бас жояды.		sentence-collector	1	0
abfd39aa686e5e76fe0b84eb4e32e089fd071dd5d1bd6736612d06108f7d0d88	Жұмыс қолға жұқпайды.		sentence-collector	1	0
ac056675a982f4023cc5516fe0fc2586689f9fda077016644a187d470afa77bf	Жігітті жігері танытар, ісмерді өнері танытар.		sentence-collector	1	0
ac18ed90ab9e399951ac8560a177dd297c7d0bcfa60e00f1f3f1b14707c1b760	Дүниеде тас қатты, тасты еріткен ас тәтті.		sentence-collector	1	0
ac2e76ba4c2f8ae127f85a4765aed6e146a270078b14387a1fcd174ec9ff6910	Достың көңілі бір атым насыбайдан қалады.		sentence-collector	1	0
ac36fe1bd0aab454d5f834a626871af6372fdc62178cb899a15e85edc8580c85	Жақсы арына құл, жаман малына құл.		sentence-collector	1	0
ac39d6a6e196b050829f2e0608e03fd4de179019182e162615586c5412eefbaa	Жылқы кісінеп табысады, адам сөйлесіп табысады.		sentence-collector	1	0
ac3c186c2e33c21db98256cc27eea94382364dabbf4c24d37c145de1a528f976	Керісудің кесірі келесіні кетірер.		sentence-collector	1	0
ac3d668e1964968d51fb64bdfcc050d4e76fa9564055d8e813008c661c0c9d2f	Қыздың ерлігі қырғында білінеді, әйел демей, алдына жан жүгінеді.		sentence-collector	1	0
ac408caad2992f291c27e3039c6007a820ee1d5d065b24726038ad9d9c56ee44	Ақ сауыттың жағасы бар, жеңі жоқ, шын жақсының ашуы бар, кегі жоқ.		sentence-collector	1	0
ac4c27a3463960d069b3560dec9b675fe93ccd547cabee3f58dde68cee825801	Қой күндіз қинайды, түнде сыйлайды.		sentence-collector	1	0
ac4dd1c281acd303cfa0463a0f5f92e688afeab9753853aa73e33c624913a11f	Жақсы жар — жұмақ, жаман жар — дозақ.		sentence-collector	1	0
ac536b7644052ca3f1ee8415108c67a17ce9db9cd5b7c2f93e230a0f6a6a1936	Ауыз баққан бай болар.		sentence-collector	1	0
ac560a98ae0110acae64df72bc71bb8167ecc63ad931923e61d7024c78b5cbbc	Бірлік бар жерде күш, еркіндік бар жерде білім бар.		sentence-collector	1	0
ac7c3111bebeefdebdbf80ede598114f0e9a133966c6b8c0caf923e4c662d4a0	Арзан алдайды.		sentence-collector	1	0
ac7cbdbe7ce58d3170e345a9e0e86f0e43124c7176dc9d29a977f94db63648b8	Нары бар, нары бардың малы бар.		sentence-collector	1	0
ac9c81c9ab43b8ce95e967def7b7e74dade1bdbb821ec099346dbbee3fed0624	Тістейтін жылқы тісін көрсетпейді.		sentence-collector	1	0
aca4c6cc23023ec5aafca6f8bd256575ec57b5fe0d82efa9e855f089302fd759	Бермесе де, бай жақсы, жемесең де, май жақсы.		sentence-collector	1	0
acbca8d0eaeb888b35855970876fd9587dbdb66f2f18cc5514b80f5050dc7630	Бұқаның өзі қартайса да, мұрны қартаймайды, жақсының өзі қартайса да, көңілі қартаймайды.		sentence-collector	1	0
acc45cacbad9bd4e2b050e37f9bfbe9240f5149f6600f50f34f83290225b6d48	«Әйләуләйім» келісіп, бойым талып қалып па?		sentence-collector	1	0
acced8a32cca6df951c182aae0254405f8367c538ecb051e6b161edb18114ad7	Көбең мініс көтермейді, мәстек жүріс көтермейді.		sentence-collector	1	0
accf45a4cf117d425dce40e99059b562e6fb93431e9ed3615801385e4aae7aff	Жылауық болса да, баланың бары жақсы.		sentence-collector	1	0
ace8dc011b8275263da690981935efea53737a4ef42090d3b29d85f7c6725de2	Тойға барсаң, тойып бар, қомағайлықты қойып бар.		sentence-collector	1	0
acebe6107801ea146258e3c138b9607e4d0fc7a9bba3e747ebceba726bf66c10	Көзден кетсе, көңілден кетеді.		sentence-collector	1	0
acefc4c4aed637e4ce294ee1d663a89f272841ae7d3a91d74b9e01ba63c4dde5	Елді қу бұзады, сүтті су бұзады.		sentence-collector	1	0
acf1eed95f7d80d5efc801f824724d837600f79c4a14d55bf15c362e0c682730	Әдептілік, ар-ұят — адамдықтың белгісі.		sentence-collector	1	0
acf9e923590f29b589f60bf08e81a36985fc37714064e1400808b6140799fbb2	Пайдасы жоқ жігіттер ел қонбайтын шөлмен тең.		sentence-collector	1	0
acfb313da4c6ef1f862d70d033e1685a462c57ffc9f2b8e745dc255b692a76fa	Аулында қария болса, жазулы хаттай.		sentence-collector	1	0
ad1869bf1896c93e68366efce80ccdc6b86a19bac2cde5e4cff6e3ccbf202f18	Ораза-намаз тоқтықта.		sentence-collector	1	0
ad33ef4c3fc229fd32ad29c59146c13a4b5bc0529606cd538cf405fb14554b97	Қой саны мыңға жетсе, керегенің басынан бас кетпейді.		sentence-collector	1	0
ad38584c3b05d2e46be2f43c4577eef3503c79674a2bdf3343f5efa4856e9ded	Батырдан жолды игі.		sentence-collector	1	0
ad3a049e038b7c8acbcde5676445afcd654ff6a59d411a5274c04fe2b380df61	«Әрі жат» деген төсек тарлығы, «Бері жат» деген пейіл барлығы.		sentence-collector	1	0
ad3d7d2530086fe13980b03ac05368571e574d69b85061f173a047d337721b75	Ақылды мақтанса, істі тындырар, ақымақ мақтанса, аяғын сындырар.		sentence-collector	1	0
ad3dbd5139b058e47322545f49680a0c5137e1ff50ac490c47f27db3ee2be49b	Жаңылғанды жанындағысы, адасқанды артындағысы білер.		sentence-collector	1	0
ad41b51f3cfe3b43f2be31f54f8426a51d5551c5486ea7ef87c6bfc96afa6776	Жақсыға мал бітсе, ағайынның жоғына қарасады, жаманға мал бітсе, көрінгенмен итше таласады.		sentence-collector	1	0
ad494a43b67d69e5ebed11f403f2bb898d0f0c8c929be883a0e2a0c7e1298a81	Ат қадірін жоқ білмес, ac қадірін тоқ білмес.		sentence-collector	1	0
ad61116aaeb8d29861bcd5848c76d342f9b147172ddd30ee7acf0850a652bb53	Аяғын көріп асын іш, анасын көріп қызын ал.		sentence-collector	1	0
ad64b840e3e54c80ba53db3cddecfb774041a534107dee975e0f86e4ed35b2fe	ұрлық қылсаң, жалғыз қыл, екеу болсаң, бірі айғақ.		sentence-collector	1	0
ad70a6fc6312c214da4a1514c133363e0ae07e7a3c0479b6cee6a5ec9ce905d9	Татулық — табыс.		sentence-collector	1	0
ad799ad4754149c48a3d8dfcb18c14548805b8354fb87ef675ef5711df852958	Адамгершілік абырой алып береді.		sentence-collector	1	0
ad79ed825301dff7ed08bdafffcc4f61727ca377b06648eea6eb59c48762bd1c	Шыбық тисе, шыңқ етер.		sentence-collector	1	0
ad87884c67102ac5d1e0feb00e32105bd9eeaff60dedb78001cabe4e14c0a858	Жалған сөз рас сөзді жоқ қылады.		sentence-collector	1	0
ad8ac32c1ecb189b3ade578072101b22c16e09d4ef006443c76f383df70ec797	Жақсы дос үшін жан пида.		sentence-collector	1	0
ad96dee9dcfaed1278c7df8a71a5c4e53254edec950fced09a60dd2b9ccfe40f	Алтынның қолда барда қадірі жоқ.		sentence-collector	1	0
ad989273afe1a636ba6711b6d6b59dd5a9a69ed864cc4f05a62f0cde589c3b79	Ашу алдында, ақыл соңында.		sentence-collector	1	0
ada6cfe655fb378a1667b6d74489441808d3fdd271331ac296255809d9b35067	Сараңның асы піскенше, таудың талы піседі.		sentence-collector	1	0
adafadf0a2c13e5a4b04f45c134e0413a488cfa8fec8689c3fe443bb4dbea25e	Өз үйінде би болған, ұлы дауда и болған.		sentence-collector	1	0
adbe68f2c794144edbbc06550d18238e22b284973feab52ccc58c7e96b3e4c37	Адамзаттың баласы кім болса да, жолда жатыр деп басып өтпе.		sentence-collector	1	0
add03d7080a299868090cceca911cc596e4cc0010895b20ba222b95b9c294cdf	Ердің ері, егеудің сынығы...		sentence-collector	1	0
ade635e70b230431ed2add8d8625ebd6ceada3de3b4ddad579f0870435756f67	Көліне қарай қазы, жеріне қарай сазы.		sentence-collector	1	0
adfd6c6bf17a1d333db331b3af23c00b3437a5fe5c56df39a45b976dc6c9a2c0	Білімдіден шыққан сөз сыпайы, алтындай жарқырайды.		sentence-collector	1	0
ae11d3ca8fffb74316b2045474ab106a6a611928fc7f674f66d452b9451728cd	Құдағи сыйымен жарасады, қуырдақ майымен жарасады.		sentence-collector	1	0
ae13d9b0eb1130a70ddad5d0e68463fb1c5ba8825cb8432e0767e3e6d6d49bed	Берген жомарт емес, алған жомарт.		sentence-collector	1	0
ae2acd744004fc95e5da8324c9db071dd98f6b2f49a80b1d4da3c189bfdd5de0	Білім — арзан, білу — қымбат.		sentence-collector	1	0
ae39db43a3f7d216d12e75839ffaa11a8043e801e19a5b23ea1b825d5e22945d	Шабандоздың қолы қатты, тақымы тас.		sentence-collector	1	0
ae4b5c2e33de2bd117462ae2b3388aabc9e45709be246c9b67ab624d420b9c97	Ерінбеген емер, жалықпаған жеңер.		sentence-collector	1	0
ae4ce83e9af5e3e3a13db1851d9ebc404f65856e65216a0ff54808e4a52e9b57	Бір күн ұрысқан үйде қырық күн береке болмайды.		sentence-collector	1	0
ae507b1c6337466c6f32db6594c7fa8618084eeae2e0e2f19328f974a06c1f2a	Аспандағы бұлтқа қарама, жердегі жұртқа қара.		sentence-collector	1	0
ae6807f72b3885e156d1bfed3303c2050afbea7fd9cecb7674552ffcab64749e	Ата-ананың қадірін қартайғанда білерсің.		sentence-collector	1	0
ae81ba75dfb1ae5aa51780f963e01d078ec4b9d61744be204734c166f243cb1f	Жаманның ойында — арақ пен шылым, жақсының ойында — өнер мен білім.		sentence-collector	1	0
aeae2717bc3e582b4d5b7292fc539fc9d6aa3288c26f564d14c5305eed013560	Айтып істеген ұрлықтың айыбы жоқ.		sentence-collector	1	0
aee100c5141b73529dbe52b54cae4baf0617df93c8381411c952b210526a6f85	Жарлы байыдым десе, нан, жалғыз көбейдім десе, нанба.		sentence-collector	1	0
aee58545b862cd0b8e212280b84dda55e8c9182fe6b37e302af97dda5a6d036f	Бар қашаған құтылмас, жоқ қашаған жеткізбес.		sentence-collector	1	0
aeea2024b77e2398746670c9c69dde0c6b32317708456ffefb5e2d0c218d212d	Ат баспаймын деген жерін үш басады.		sentence-collector	1	0
aeea64faafa6cf49066594a27e88abb0ef7c40817fd87b4e231111d2ee35bd65	Жорғаңнан да жортағым жақсы, межелі жерге жеткізсе.		sentence-collector	1	0
aef79b2282455f7ecd7e4a7ee362f29510aee90b037a69ee8e411853505aaaf8	Үйдегі қан ішеді, түздегі май ішеді.		sentence-collector	1	0
af01d1e28a0c733c6de01229518f55e4882246b3ef01f66a5c98fb27c080e106	Жолы болар жігіттің жеңгесі шығар алдынан.		sentence-collector	1	0
af17de9fb7c8426f2d8f26bf0f7f76e81511888c098c2496f670e9c396973497	Иттің жауы — дуана, келіннің жауы — кейуана.		sentence-collector	1	0
af186dd329c7daea7362091dda5d8eb82a5663d7938e41d2771a49af7b8fe1a4	Жүрген аяққа жөргем ілінеді, жатқанға жан жуымайды.		sentence-collector	1	0
af1c1ff837714ec9d5c3d80d516089f166a5f2b5039daca9b3f0ff022f6e8ec1	Пышақтың жүзі өтпелі, қыры өткелі.		sentence-collector	1	0
af1fb7daabaaea34e8811a6b211af4fb8b9098874dde8d7065641521aa5ab397	Отты үрлеген жағады, шындықты іздеген табады.		sentence-collector	1	0
af241fc87fb573a85860d1c74f8f373a48a3afa06dffcae6d2654bf1df4aad65	Жақсы ит малдан артық.		sentence-collector	1	0
af397785c16fdcc79ddccc26dcdd6d0075f021a68f748d0d45be492cb00032ab	Жауды қара қашырады, батыр атақ Барақта қалады.		sentence-collector	1	0
af3bb71f1450f4240104cde22101290203d6ba6fb17eb81211f9b75668f88105	Қабаған ит қайыр байлайды.		sentence-collector	1	0
af49ca5ca16aead6855996dbef956b2a3ba432f4388fc4e09dc16a7349b21da2	Етегіңізді көріп есіме түсті, балаңыз нешеу еді, бәйбіше?		sentence-collector	1	0
af4c17038bd3821cfe440ec69eb41e3469876919adc7a081243737857e94bf43	Жаман атты суға айдасаң, жалдайды дер.		sentence-collector	1	0
af537004a18328124587854daa33dcb26d68e1cd438442ebf4baf96e4804145a	Ел қыдырған сыншы болады, тоғай аралаған үйші болады.		sentence-collector	1	0
af54a8e1860079535c1e29d39ad11de74bacb586bec3d3234d154aee49894b6d	Шақырғанда бармасаң, шақыруға зар боларсың.		sentence-collector	1	0
af557e094b2dd185fd9a8043a8a720733948b489a0e73434bb7b84b3e35ebd59	Төсегінен түңілген атам жүрер жол екен.		sentence-collector	1	0
af5966dc6583333cd16341c3ea22cf9c4c332a18bfb116f03791824e8851f42b	Сырлы аяқтың сыры кетсе де, сыны кетпес.		sentence-collector	1	0
af5b897b1770faa417f29f01017e80eb26584fae73feb42e0c5b749e02469017	Ел алғысын алсаң, елеулі боласың.		sentence-collector	1	0
af5f1153a723c5a08ad4a9de3ad614f2bcc133e3a17a88a35abd7ff52ab49d62	Баланың ұяты әкеге, қыздың ұяты шешеге.		sentence-collector	1	0
af8a3d7be3e142c830e914e0b5ba6770c1174dcb2406d3889afcef31f0419f41	Алып алтау болмаған, жеп жетеу болмайды.		sentence-collector	1	0
af8cf23901ef46cd372acc4e69d5e796bb8dd6fa02d6b843e00c59b962c52272	Елінен безген ер оңбас, көлінен безген қаз оңбас.		sentence-collector	1	0
af92db9d7587a557d0ef01c62f269c36cdf7829bd6922d731f785d305800012e	ынтымақ қайда болса, ырыс сонда.		sentence-collector	1	0
af9404fe1c0b58552ab1970f1285cd401ecd185438fea2e6519da4e214ec54a9	Ақыл — тозбас тон, білім — таусылмас кен.		sentence-collector	1	0
afd195dea1f82c19730c6b5331beb1a2abff2d5d22f2cba9eb8a54d99715f270	Аса ынжық болсаң, аяққа басыларсың.		sentence-collector	1	0
afd3476dcb1195f4420fb9a11e401fd7f6675d18cfe5199958fd0e1ab21441fa	Жүрген аяққа жөргем ілінер, жатқанға жан жуымас.		sentence-collector	1	0
aff0a89816cce4a35321033380ece623d2ecf7c5b27c11e2c6df997c61650a96	Ақылмен арыстан ұстауға болады.		sentence-collector	1	0
affb6bbef73c0bcfa7270ceb3b1e3f347226f25c35ec8e2a71d5365504bd9726	Мұртқа өкпелеп жүргенде сақал шықты.		sentence-collector	1	0
affc196bafb486a2f902b652afab6368a0e708469ef49e0ae9d2d3b6135537df	Шақырусыз барған қонақ қадірсіз орынға отырады.		sentence-collector	1	0
b00b0fcfe6e409ae00d8aac3a0ec8cd7a03cdaaf04dcdb44c709e8a0a5f237a4	Артқан жүгін тартпаса, атандықтан не пайда?		sentence-collector	1	0
b01315fb09327dad2df05dcfad78faace20763bde44639e89af2315f50ce9334	ылдисыз өр болмайды, қапысын таппас ер болмайды.		sentence-collector	1	0
b032596e5fe03dd69905ab18d96e932ca22b536f2215c7de1dc162fc1209ddf6	Біреуді көріп пікір қыл, біреуді көріп шүкір қыл.		sentence-collector	1	0
b038767a422551f2d55381e2eb4f162673d75cf0640cdd67f23746cc6205aa21	Көргеніңе илан, естігеніңді тексер.		sentence-collector	1	0
b040fd9b2e081686e9a87d0a27038218fe341fc31ce23c6f60a5f48c717cb1c1	Ит терісі и болмас.		sentence-collector	1	0
b0543c1fa4157dbc99982adc7d5d79a406b061ef1141dd2697e71fe91116f54d	Ақылы жоқ басқа адырайған көз бітеді, дуасы жоқ ауызға сылдыраған сөз бітеді.		sentence-collector	1	0
b059dc3dabe8d0cdc7c553959c227b9bf2404dea13f056bacbb1e87c8b341222	Патшаның баласын басып өтпе, өзі болған жігітке тәсіп етпе.		sentence-collector	1	0
b0659ae0cfbd4a6bee5cac7888e24658bf2f7f3a0333bb7628b36e7e2d677c9c	Жігіттің сорлысын — аттың жолдысы жеңеді.		sentence-collector	1	0
b0748ba8f3c5c605d0223c4f08591cd435c7d285a9300e4b0509ec2f70984202	Білім — таусылмас қазына.		sentence-collector	1	0
b085cd69da05aa21d99c5b1bf615bb23e7ad5d195b7161295d5a7b439ae7ce85	Есек басыммен түйені жетектедім.		sentence-collector	1	0
b08edc5d1c7264451affd6933f3b8d6f4c03aec8604747fa7c47fbd15a44fac2	Қысыла-қысыла қыз болдым.		sentence-collector	1	0
b095862c65fc60275a9c954e88237c2c1e97775507e26f793beb4b95f4e37d90	Ауылда лақ туса, адырдың шөбі көгереді.		sentence-collector	1	0
b096688fe67dad511deff56a3063f8cfdfa3cda8819383a082d4fca7271cd873	Кісі қатесіз болмас, от түтінсіз болмас.		sentence-collector	1	0
b0bdd8a658ace1b3a6ea6fe80c9ed293dd6a1f5d8696120f1c8e008ac4d9c040	Кәрінің бары игі.		sentence-collector	1	0
b0c564e3e753d7da85968c4d279007b7ff9d7c6cbb85848838acc88c36b733b0	Қанжар қынында қалғиды.		sentence-collector	1	0
b0c7adb0dd797190c28dec44ea0b3d8807455301ed04909077b0428705501631	Күндестің күні де күндес, күлі де күндес.		sentence-collector	1	0
b0cd64a52bc6538741b43f5c8cd16862dcea78a208ea66936b37e1a0812c5465	Етке тойсам, сорпаға иттігім жоқ.		sentence-collector	1	0
b0cdda8db663dc29f4c48ed80ae2160030e51ebf5e8d199d19a43daa7bc91198	Жүйрік ажалдан құтқармаса да, бейнеттен құтқарады.		sentence-collector	1	0
b0e558ea9d4468095fd49d7d31bfc52d779cd368e390faa944a5fbd813721ffd	Енесі тепкен құлынның еті ауырмас.		sentence-collector	1	0
b0e84a9be44712ad2d26cb0142f3fdff76a884367491927adae01691eb26da7b	Жалқау адам жарымайды, жат бауыр танымайды.		sentence-collector	1	0
b0ecd7c70147443b5d902ffda62b5378916e2f39ab4c288d95f854e38157f803	Ескіге жаңа өлшеуіш, жаманға жақсы өлшеуіш.		sentence-collector	1	0
b0f79429ea6f1b9b2852fc034a689fc623689b34a1652b0aadaff9fb40421964	Дұшпан құмырсқа болса да, сен оны пілдей көр.		sentence-collector	1	0
b0ffe16b5e9f5bdd7c78e3f52194b6ff0e12d1b624d2a3aeedf33b70281b934b	Досым — дос, есебім дұрыс.		sentence-collector	1	0
b0ffffb01631daa79476a49045a4f065d698829951fbc087a2acbad5ff71f796	Қызды үйдің жеңгесі сүйкімді.		sentence-collector	1	0
b10f4e37ad0ea5e8692b7301e83facf392a806965ba4ab5611a458258e8c9e8c	Еріншекке «есік жап» десең, «Жел жабады» дей салар.		sentence-collector	1	0
b11778ca4e2d29982f218e6d62d8a722a5a3a6e223e15beab1164b237a929b82	Ала болған елді дұшпан аралар.		sentence-collector	1	0
b11d3f48309e86cac4fefc1c0b1fda3341ce01cf522a3250f9600bdaef634427	Талаптанған тау асар.		sentence-collector	1	0
b12f8bba685781c910ea18c39f426fbd5c82f75ed83c30c21aa1b74aa5006b9a	Жаманға берсең асыңды, итке тастар басыңды.		sentence-collector	1	0
b13c0a75237cba385a7d95854f8987a7220765ec166ecf87744c18c7bb853aca	Күшіңе сенбе, ісіңе сен.		sentence-collector	1	0
b149517c7d1338668ff798f369a7d59c4e646b15e4567d9a8c5a9c9fe2fd5ed2	Белі ауырмастың нан жесін қара.		sentence-collector	1	0
b15067a586ca1c52b57c8f2ed35a6e61d6ab190161b55f633891b9c789468747	Жер шегесі — тау, дау шегесі — ант.		sentence-collector	1	0
b152bcb6d9a67365443a373d8b3e440764d185649f943d150bb421eb41cff186	Ортақ өгізден, оңаша бұзауым.		sentence-collector	1	0
b163296643bdf9c60b45f94e1e9d5d341e703672cc17412459048074c0e5d3cf	Кісідегінің кілті аспанда.		sentence-collector	1	0
b16f84eb0c2f88647a52d56b4114eb170100d2d604cecc40bdbe203b2f0e01d9	Қатын кімнің қатыны, ала қаптың қатыны.		sentence-collector	1	0
b171f784be8151a2dd0af8ee8f52ea0b7226b63faa2634ccfd2b0f5ffdcd1f78	Пышақты әуелі өзіңе сал, ауырмаса, біреуге сал.		sentence-collector	1	0
b17dcb40beb5b47eac67acbc901cbc884b093d9e1be22eac4e25bfbc032eedb1	Той өткен соң даңғыра.		sentence-collector	1	0
b19ed264af78f8e59cf1f3b695cc052f2d0748b5b3dc47361098dbccef505d42	Сөз анасы — құлақ, су анасы — бұлақ, жол анасы — тұяқ.		sentence-collector	1	0
b1a57e23559f7ead105a42224333ed59c48da7be01c84b9478ecba955a6bc859	Жатып қалғанша, атып қал.		sentence-collector	1	0
b1a93c839fe280cd3f35d8fb18c87b1881a715dab51d46ed699b60cbe4b78df8	Аш ауыл айранды бұрын ішеді.		sentence-collector	1	0
b1b7355dafdcb71c4f021d341a52fa796681ac5464d94b17840b60148ccd8942	Екі көзімнің бірі — егізімнің сыңары.		sentence-collector	1	0
b1b9933c35e27f70c9f3356efbe3d9d24590ca2cb8b716064c3c3fd159b5ee8f	Дау даудан қорқады.		sentence-collector	1	0
b1c22e6a3c98e9be8df0d8452f538310e6746b704efdac2b878068217136a4f2	Әдепсіз жігіт ауыздықсыз ат секілді.		sentence-collector	1	0
b1df3613ab051cd0978a2b3f6b0cc34ce1ac5dda7865db8c2b197a741315200f	Түйе тұзға келеді, күйеу қызға келеді.		sentence-collector	1	0
b1ea1129d36459f6939e74a99cc0926fe1743c0649715cbe9fbcfabaef1d1bd4	Асатпай жатып құлдық деме.		sentence-collector	1	0
b1fad088004305f7ce2302079fc797634de204f692adeb533555291c8a00eacd	Кедейдің қоржыны толса да, көзі тоймас.		sentence-collector	1	0
b1fe841393f9c8667d52947bc1682fa37ee61c38130f583f042c07204d586787	Кеңесіп кескен бармақ ауырмайды.		sentence-collector	1	0
b1ffc0ca421e75e7a55d3de42a5db8669ba6b2a06f1c0347b6c893d39fb727e5	Білгеннен де өтер бір іс, білмегеннен де өтер бір іс.		sentence-collector	1	0
b2081a6ab3fdce8bc3902320109b697e58b4712af1761c1a5ca8d4426d83d4a7	Жарлы ет жесе, тісіне кіреді, жемесе, түсіне кіреді.		sentence-collector	1	0
b209915ffaf1880157e6ada4fd461d766e8bef498e042625ab6dd1de2cc886d1	Ерте тұрған еркектің ырысы артық, ерте тұрған әйелдің бір ісі артық.		sentence-collector	1	0
b20e14586a5b1d6b9985f9e7b3f46737eca31c648db14429ebae4da6da2eee50	Иттің жаманы ұры кеткен соң үреді.		sentence-collector	1	0
b21f2f02f4e61e4ee6e8e978b83176cbd06aa5b97f461df970ae1aff2bec64fd	Әшейінде ауыз жаппас, той дегенде өлең таппас.		sentence-collector	1	0
b223fcb73b262be535478330eb4169ff8f8389ee34b41da0d20089a98adf17a8	Аңызды жерде ат өлмейді, үйірлі жерде ер өлмейді.		sentence-collector	1	0
b2301d312c70145b04b36f4cb3078e0a59e8fc52ba4e607ae30b62eb389bf053	Көрпеңе қарай көсіл.		sentence-collector	1	0
b231186db9ee8dc78aa31cf14c496ecd8de74cc7c2cd8b1e8de3c2fb96acf105	Тоқсан тоғыз сұлулықтың бірі — еңбек.		sentence-collector	1	0
b236432a8f545816c92c44487f3b7d305e5a132c353156dda161b8c197c18afd	Бір атым бар аралда, не қамым бар боранда.		sentence-collector	1	0
b244059020ad0073ecc2ac042b688f9c0f3076e6e3c75ef901fafd7977e6572c	Атасын құрметтеп тұрған баланың тілеген тілегі қабыл болады.		sentence-collector	1	0
b2497d6ed3e972d73137c2ec069564efb26e45fa83e04802632d50b07a035d1a	Асы жоқ үйді ит те сүймейді.		sentence-collector	1	0
b24e74c92088e9a893a5f4bffcdaf97e1819040c542e8c4a6ab697b83aa305bf	Елдің көркі ерімен, жердің көркі шөбімен.		sentence-collector	1	0
b260e6db362628c0741369e902ba7488d96557216ca499b637022e67dc376dd7	Жаны ашымастың қасында басың ауырмасын.		sentence-collector	1	0
b2678a788ed5216ec9a6c3718dfa48dad62864a11cd0b8075f881331710286db	Ақымақпен ас ішкенше, ақылдымен тас көтер.		sentence-collector	1	0
b272dfbda77460204a52943309745acbfa240000f22b8cda39e00571c2a94643	Жортуыл жолдасына, ұры серігіне күйеді.		sentence-collector	1	0
b2738ca3fd6f36e4556ee151c89d77abb9fc5fa482bb35661413f830755196f8	Мейірімдікті анадан үйрен, әдептілікті данадан үйрен.		sentence-collector	1	0
b27a484f83bc04e1ebb59f6a1b30172c8ed526c1abfa09c693ab5abab52a03da	Жақсымен жолдас болсаң, ісің бітер, жаманмен жолдас болсаң, басың кетер.		sentence-collector	1	0
b27d62f4a06f3082abd23007e6e9d198bdd19bfee8667b500b3a9ec855ce6d7f	Еңбексізге аспан асты тар келер.		sentence-collector	1	0
b2945860ae5cce82bd8114ac83cf579cd1844f002505b93e7046db1b5a490e18	Басшысыз ауылдың баласы бассыз.		sentence-collector	1	0
b2a2892877ffc34ce9a2a6115fded1b46d42a3c117a95bade4090a3dd23894b5	Құдіретің келсе, қашқан бұзауды қайтарып көр.		sentence-collector	1	0
b2a9a8506b77aecf94c2b4bde5997201f34e4050d011becd08ceb8618ecf3439	ұры ит тойса да, тіміскілегенін қоймайды.		sentence-collector	1	0
b2aa4e50377b6a71667c531a7bea83d97c8064fe18bea4bc0e36195cd30e7835	Құдайға қарсы болма.		sentence-collector	1	0
b2aa6d80d4f193b75e333c457ecc0793982a04210a7316dd29389eb993a0c65e	Құлақ естігенді көз көреді.		sentence-collector	1	0
b2adf53d743012708bbffe35a9ea406e8808a14d33751a6f2fae15e45a24d1ae	Сөз сөйлемес бұрын тыңдаушыңды танып ал.		sentence-collector	1	0
b2b759a23e48033bbdf764682498e9750216dde593de83ba54dbb8b6c39070a5	Жемнің түбі — азық, желінің түбі — қазық.		sentence-collector	1	0
b2bc8d739de6e3e3ad71ef332a6ae95503756494f69409c790ac5fcfed2baa82	Сыйласқанмен сыйлас, сынасқанмен сынас.		sentence-collector	1	0
b2d4390ac75f443e1cee495939299ea25c3ab9e3943510bfb9ed1d7d3d1422b4	Ақылды қария — ағынды дария.		sentence-collector	1	0
b2d7dafb31f592f66f48cf08d65ea48bedfd73b664efce84d1b84437da016d38	Түстік өмірің болса, сәскелік әрекет ет.		sentence-collector	1	0
b2e25acedc0c62d357dd706a69eb5152c421ee3e51bd9c33cc3abaf74c5a92ac	Көкірегі жаман көпті алар.		sentence-collector	1	0
b2e40851cbed212c254028a4949affd1d9b3a22b5781d9a38151f9f730e56c2e	Кісіліктің тұтқасы — даналылық, даналықты дарытқан — саналылық.		sentence-collector	1	0
b2e9de5465e7375a6153ade213515b9157c6e4671dbccafcc953bcf7935607eb	Ат биеден, аруана түйеден.		sentence-collector	1	0
b2f0721482ddca2385459d23492acc46989fe885bc2624df6d1cb99f6bb2d47c	Ит баласын ырылдап сүйеді.		sentence-collector	1	0
b2f78bc150524a75edd25d909d88d4afb9dd5e7743bbc20290dd89afa3c7d173	Түркімен төрін бермес, төрін берсе де, өрін бермес.		sentence-collector	1	0
b30b316ca01aefc28d1003ac1a1b814d36d5cf3acc66f86d6502fe377c65bc20	Зорсынғанға Алла бар, сом темірге балға бар.		sentence-collector	1	0
b3107f72d2350a7df27cfaad11ab7e00a8ccb8f05f7c60bf858694d029127fdf	Ағайынға қарап мал өсер, қарағайға қарап тал өсер.		sentence-collector	1	0
b312cce11cd7106e0a0e997360e41fa95f4b076884d23db31ede783e8712d89e	Алас-аласқа да от керек.		sentence-collector	1	0
b3139f8bd6f18f5fff8a1ed1370f699d986a47a35077e3ece0af21567b947343	Келер кезек, терме тезек.		sentence-collector	1	0
b31abb27ccf97aaae51eb111c3d0f8ec02c06eb613c5eb84ed6f914d7e3905a6	Иттің иесі болса, бөрінің Тәңірісі бар.		sentence-collector	1	0
b31ddbd78ad434ea65ea2fdc7ac50f4416647995b2c888e14032200dd2340c7c	Бір үйде нешеу болсаң да, бір-біріне мейман.		sentence-collector	1	0
b31ec8fca2128a23bf3eb61ec343431821ecf103adb26f34dc1efcd6cdc2d138	Ілім — дария көл, надандық — сусыз шөл.		sentence-collector	1	0
b31ee5ea12bdc84b711adbabb2ac843e71d51f67a81683ef44c96e39e40909be	Ер жақсысы қос табар.		sentence-collector	1	0
b339e00d903a1602e3029d5ad0032062b010634da2ad7aa0fcc1154670539371	Үлгісізден би қойсаң, өсиеті болмайды қайырсыздан хан қойсаң, қасиеті болмайды.		sentence-collector	1	0
b342d108bba9ada13252b5a2fe3af712bb5c09541c14ce915451850e50e8099c	Ақымақтық — аңқаулықпен дос, жаңғалақтық — жалқаулықпен дос.		sentence-collector	1	0
b343c46804a0d3537cf3acec2e212cb37919547e741b680ac6e019a6a318a6e3	Өнерліге өлім жоқ.		sentence-collector	1	0
b344c1399de1baff7d29990589fb88e39702087a0e42a74ad4e708cc77abb68f	Ит үрер, керуен көшер.		sentence-collector	1	0
b3465a3a37d3176724e0b8c31759fa0143615a743da3ba65d3002fef186ac597	Жауға жаныңды берсең де, сырыңды берме.		sentence-collector	1	0
b34acf965893df7e32c0dad9fec5cc0779b47b3f1bcac37618b2c5e322b56040	«Сіз» деген әдеп, «Біз» деген көмек.		sentence-collector	1	0
b34c74e230887197dc72967b3d7d5af408dc2007dbf3817cf129ca5d165f8e72	Жауға қарусыз барма, қарусыз барсаң, қапыда қалма.		sentence-collector	1	0
b351942e49507becb5bed57596ad47aaa3700a3c1ab0c31c30f269b893ec523e	Сөзінен сүрінген сынар, аяғынан сүрінген тұрар.		sentence-collector	1	0
b369a9f10a691af8538faee27e1ded15faecd07dbb24c74a0b10882d59fd57cf	Бір есікті жасау үшін мың есіктің үлгісін көр.		sentence-collector	1	0
b36ce9f5dffa2cafb6a0f43bb52a439e264867d3faf46d68227c02c4de2bf3b9	Алыс жол атты сынайды, ауыр жол ерді сынайды.		sentence-collector	1	0
b37231109f0057e3039bd1257397560feb30c20f8c8a2d8ea037cc8bc3f778e0	Кісіге жақсылық қыламын деп, көңілшек өлер.		sentence-collector	1	0
b38e4748c33e659ec9522c4cfdd6c65046327e4d2ae1fbd5410b614cf3d1f353	Қарасын көріп, күшіңнен түңілме.		sentence-collector	1	0
b38e70ae57a00b85fae78136539e71fde9ff75a01f4e2d08d2b2bff58ddb072f	Балақай, сен спортшысың бе?		sentence-collector	1	0
b396dddad1b921f2ea72dfa0fe14c751cf8401cdc5b302d1573f4b3d081f2fdf	Еркектің құрметі өз үйінен басталады.		sentence-collector	1	0
b39a219f765e25ee0395677422cc32ff9a4c9be7262e838e55ded92b990beee1	Оңай олжа оңдыртпас.		sentence-collector	1	0
b3b2a1cdc05275cdffedcacbf3311ab0d5b311c12f2e86a8c43ba20a2475d239	Жаман айтпай, жақсы жоқ.		sentence-collector	1	0
b3b5c4b2bf35404faca5cedb9bac8134320a1400d943bfb4a93d1765daca1ae6	Білімдіге дүние жарық, білімсіздің күні — ғаріп.		sentence-collector	1	0
b3c381415ce105a3e6c231f4eaf9dec912a95625ce956c253b77b0697ae11a65	Атадан алтау тусаң да, басыңа түсер бір жалғыздық.		sentence-collector	1	0
b3e35b13df9eb9955dc3294bc2f80cec41abd884358c6365f3a94e925027049f	Үрген итке үндеме, өзіңді үстем санасаң.		sentence-collector	1	0
b3eaa66a505e4409d8ee27841d1f9857deae54a4bfbcd8c7c369286f2e42b157	Кәрі атын мақтаған жолда қалар.		sentence-collector	1	0
b3f0351e908f1e3ae2bee6036d2127ef92e3a155ac091d129da33350b91fbc5f	Ата-ананың ақылы сайрап жатқан жолмен тең.		sentence-collector	1	0
b3f526e1c039bb98dd00c77a7074e6d9fbb31f145c898905511e7f10560bcb3c	Қарға адым жер мұң болар, қара арғымақ арыса, қатын-бала қорықпас, қас батырдан қарыса.		sentence-collector	1	0
b40031e19a97d6df9a9ef90f6393e3b709c79844c0cf13ebd79a21f9c4a4d5e1	Жаман арба жол бұзар, жаман адам ел бұзар.		sentence-collector	1	0
b40207718a09fe344605488719f710d7d03ce07b7fe9bd4f99b0b821f3dcc756	Ит құтырса, иесін қабар, дау құтырса, биін табар.		sentence-collector	1	0
b412e30705bb3e398aa37d5dd07ce145cd93fd746de315c7d42c06aaf4f26f57	Қуыс үйден құр шықпа.		sentence-collector	1	0
b4246d255051362ece727344c582b7148f23b4d0a4b8c39d7ce536c8873f63f2	Жақсының жақсы аңғарар сымбатын, жамандар қайдан білсін асыл мен қымбатын.		sentence-collector	1	0
b429e8671f89116dbdcfe6cd5ae03590909dfd2d197398b2e55a71dff2e5b5d7	Итті қонақ жараспас.		sentence-collector	1	0
b42acb5bc8642ab7429af679ca1b2fcf64c754202276c72bcfd919a05dff231d	Хан әділдік қылмаса, хан мәнінен айырылар.		sentence-collector	1	0
b4401106afc60b8cf00aa249393385ebb24886e508221d4ba93c52b870bcc6e4	Жақсы мал — жан садағасы.		sentence-collector	1	0
b449995eba5b5f2b3bd85e2f6201383f21f5940a48a9a2006485df9aa1d5eade	Күміс кездік сүйкімді.		sentence-collector	1	0
b44ce71c79a6976f34fc52b0d3370fd33ca677d2c10740cfa9ac22167e66d0ff	Іш мерездің ішінде ит өліп жатса, білмессің.		sentence-collector	1	0
b453b44dd6d37a9ef9c5abf63a12d23c123604c3cc8416afc572a131becc0617	Әркім қолда барын ұсынады.		sentence-collector	1	0
b454ae49298c15e9bde82a9f2943db233e518c69bbd51f68e91bf636d4696d67	Ашылғанның айыбы жоқ, өзі біліп жапқан соң.		sentence-collector	1	0
b461837ef84cf10956cc58ff431455613fc93c35dd2a7dd801bb42ff57a6388d	Екі қатын ұрысса, ұрлығы мен қарлығын айтар.		sentence-collector	1	0
b461e8b4ed1a346af5489a1cc2e00b516759eae8bbe6daade751a45c7db57c41	Сарғая сақтасаң, қызара бөртерсің.		sentence-collector	1	0
b482eba9f4b76477603f65de23c97f0157359348fdf8b61fcc1b037571de26be	Ақыры байдың түбі аштан өледі.		sentence-collector	1	0
b48d703d655405abf0cee2abf59a00c81738009c7ad2f81fa5f2bedef9b13df9	Көтере алмаған ауырлығы.		sentence-collector	1	0
b48ed2f0543245e53918a1dba4a91699a142a6596cc60546860472826600db61	Атпаз көрген ат таныр, ұстаз көрген хат таныр.		sentence-collector	1	0
b491740e27614a2f42ff4e5fd57bcd22e84226cbb69cc6806c2f4e0b1f4ad7c7	Тойған жерге тоғыз кел.		sentence-collector	1	0
b4a7be951cfcdc63d8cd1b3d55022e734504f2920d1ccc1bcae21815d2f9b7b3	Білмеске берме, сенбеске айтпа.		sentence-collector	1	0
b4ab1a9b4e87907d5c4257d705d8796f181d08eb37aca80dff0af70bebda598e	Жақсы жатырқамайды, жаман таңырқамайды.		sentence-collector	1	0
b4bca2eca4c85508aeeffb172d21e90210811b6b31ff26120352605849e4b495	Ер жолдасы — тәуекел.		sentence-collector	1	0
b4c50a9af7fe8c291cd514751749d8c7a226ec844512b70ee58f67157a4b17c2	Арғымақты жамандап, кәне, тұлпар тапқаның.		sentence-collector	1	0
b4e2eff2a6b3895871572b4102112bc166022f50f4f3915deba57f9de89884af	Үйде неше жансың, бір-біріңе меймансың.		sentence-collector	1	0
b4e453d8ab9b13d94f5dad3888757c9e1c528ffdc390865208daa43578cdad2b	Кәрі қыз ер таңдамайды, өлген ер жер талғамайды.		sentence-collector	1	0
b4efb0cead35ed8cfb99a589d7bbde8b5a852f540e548bb13240be02396005ef	Тек жүрсең, тоқ жүрерсің.		sentence-collector	1	0
b4f59590d23985b088df6b249c18457bc38a9979800cadf15269a5e551af8dc2	Көрім көргенін істер, көсеу түрткенін істер.		sentence-collector	1	0
b50069fb97cbaa9155089549352d46744a16e041aa73451fcd70bd333549d232	Алғаш атыңды тұсаула, кейін Құдайға тапсыр.		sentence-collector	1	0
b506511902244f68931ed6b81fad0fc984b119ced2ed7f8f3a1be496637303fe	Түздегі қажып жүреді, бірде көкірегі азып жүреді.		sentence-collector	1	0
b51427fb9f16c2adf8d8b81584fef11068e5c027c2033645b11adca23f740a9d	Ақшада ақыл жоқ, сондықтан қалта таңдамайды.		sentence-collector	1	0
b5151e6a80f17576e54dfeea7bd613cb1725c9bbf58b69b55792ddcc384e6d0d	Мақтаған өткізеді, шапқан өлтіреді.		sentence-collector	1	0
b51c939b5cec698f0af76e427c16abb657f93946881f761cf8798ed7f4a91431	Тамшы тама берсе, дария болар.		sentence-collector	1	0
b522958e36af449cb0e75e5cc0652e196284c0364c7ada9cd9f66a871e1a43b4	Жазды ойламаған диханның егіні семіп шығады, қысты ойламаған малшының малы өліп шығады.		sentence-collector	1	0
b5383e3a311f560aa0156fbd5c1f8d4ba5750eaf72fa1e7e817419f47193f6bb	Жамандық іздеген апатқа жолығады.		sentence-collector	1	0
b5482f07625605385ffa198781895c13a7ca9c2f71f9428eef4b26f23c893fb0	Бойындай бой табылғанмен, ойындай ой табылмас.		sentence-collector	1	0
b5584b1a12455e5e25b89a3b902c3ebf6816f2ba50b912a42c379eab24bbae26	Қонаққа барсаң, нәпсіңді тый.		sentence-collector	1	0
b55aefe6fb621f865276bcc4d3ccbb4b438252da5743c28ac0d1dacfe982e9a9	Қойдан қалған қозы қасқырға тап болады.		sentence-collector	1	0
b55affc0424849bfe210de4536bea1927a27c89a057d2fd616b4d846d484496f	Сегізге келгенде, тісім түсті, сексенге келгенде, ісім түсті.		sentence-collector	1	0
b55b7761a96f6e21f321d2e17baa96c1f9593fda4203df6b3ecdc988a1dc0bc1	Қатын өтірік айтпайды, қағыс естиді.		sentence-collector	1	0
b561f88ac0e94d514a4c3fca857248069b2f6cc910b1c4e2d42b30f039f78ec6	Аллаға жағамын десең, азаның болсын, халыққа жағамын десең, қазаның болсын.		sentence-collector	1	0
b56e368df9c706025e95bf66c5b2fb300e814d51364b935ca812e0c2ffa3e68f	Бас-басыңа би болсаң, балқан тауға сыймассың.		sentence-collector	1	0
b571de88dc0bc538902ce6ae6a4edd4d29c189354fdfac167298b8007fa358a7	Ешкім анадан құл болып тумайды.		sentence-collector	1	0
b5938d590baeb527c51ed103bf76a4d80435fc91ef8de726452751c4af6ca617	Отызында орда бұзбаған, қырқында қамал алмайды.		sentence-collector	1	0
b59c010e2f47653d41a7891877d9623bb4e0e1de2a9c78ac630418605eb053f7	Қисық болса да, жол жақсы, қыңыр болса да, қыз жақсы.		sentence-collector	1	0
b59fd782495d65c1956d3f6ffd55b6eca454e69b9390931dac8f2060226c16ae	Адам аласы ішінде, мал аласы сыртында.		sentence-collector	1	0
b5aae91f85d5cd94f9e3aa773590c82283eb2f0728848ee0613f42ba6b618cf6	Оқу — білім азығы, білім — ырыс қазығы.		sentence-collector	1	0
b5b7faeb347371b8523bd5a6dceb63197f2a3b006b990b77c618003107d4074d	Батыр — елдің сәулеті, бал құрақ — көлдің сәулеті.		sentence-collector	1	0
b5bdadb02bbd03c042dd599f15663f3dc9a40247de9dbe7f71f9ad6db532ba38	Қырық қадам үйден шықсаң, мүсәпірлік басқа тиеді.		sentence-collector	1	0
b5c051090bf7061b9aa91c0bd4655e19c9524bfc2c388cd354ecee67df923db3	Атың жаман болса, сатып құтыласың, туысың жаман болса, қайтіп құтыласың?!		sentence-collector	1	0
b5c66373a98bf08e18f511befd386072fcb1e58e3cc28a6a8208d652bf125056	Жаманның ойны жаман, шошқаның мойны жаман.		sentence-collector	1	0
b5dbceb5d1231d30cafd66ce36ec0571e2ce00ea18929bcfdf1d1d54f28b0af8	Ақылы асса, аға тұт, әкімшілігі асса, пана тұт.		sentence-collector	1	0
b5de2966611b953556595885311dea7959a45fb5212e0c781b8756c8252242ee	Күзетшінің жаманы алдырғанда өкінер.		sentence-collector	1	0
b5feb1eb03ac5e36550a85b1ae9ee428fdb531e96149870b2308fb4f7cee661f	Атына әлі келмеген арысын төбелейді.		sentence-collector	1	0
b61048263c2a6072b8c521e36cc822103dba830da96a859d9b8ef573fa546613	Дәулет қонған кісіге дос жиналар, дәулет кетсе, табалап, топырақ шашар.		sentence-collector	1	0
b63e458762b95a98ae462e15025e334434d1791e338431ed297532623f0a821e	Сөзде қаңқу жаман, ауруда шаншу жаман.		sentence-collector	1	0
b642115b53a8c6d22d73532eabd90842e8c5bc2c9042a86c7be23ca06ca1cdc3	Жасасын, Кеңес, жасасын, сарысудың сазға айдадық масасын.		sentence-collector	1	0
b64431e9896ee200597150d447b739a1a790ac6f80a57be29ab4adda3efffc9e	Еліңді дау басса, үйіңді қарыз басады.		sentence-collector	1	0
b64c8e85211fea3c60d4f0ca9816cb8e253f03a1b1682af6475d31bd9a20c4e5	Ойдың түбі — терең, ақылдың түбі — ерен.		sentence-collector	1	0
b64f4ef90ae6b6bc3bb54a414c1c331ff770f99ce31bbd27ae03ce712fdc0b9d	Жаңғырық жалап ит тоймас.		sentence-collector	1	0
b650153bc48e2910fab4bec89c058925561d830d489046d5fad8210349286260	Аңдамай сөйлеген ауырмай өлер.		sentence-collector	1	0
b655e6efc21b97c90dacdb046d7adba6fd215bead3c7abe3bfbb261e8da903cf	Әйелдің жолы жіңішке.		sentence-collector	1	0
b65a043e569ebfc1c97a80d39db6ec77479f2a9c4612fb17085572a230c436f2	Ақымаққа Тойтөбе жол ма!		sentence-collector	1	0
b65b3677a5a5c683ff4004da8e54bfdc46ca2f7c26c1d3c3ddbaa0b665966f80	Есер жігіт сәнқой келер.		sentence-collector	1	0
b6718259ff4951ddc71c99a0231b8e7a12a5948553e116ea49f827559528cd3d	Шыққан қыз шиден тысқары.		sentence-collector	1	0
b67aade5a1648147f0b0647af7a88ea0e5d9721ce4d44fa111aae1bb6a2d093e	Ағайын тату болса, ат көп, абысын тату болса, ас көп.		sentence-collector	1	0
b6822d10c1dc8a3549455f2d3cff58b5d43067420d780b4987f143cf80fe56c0	Жатқанға жан жуымас.		sentence-collector	1	0
b68539803f2f6e7b6578004516b740b6a912d07e139718fee562a7e87364723e	Ақты қара демеңіз, кәріптің ақын жемеңіз.		sentence-collector	1	0
b686b1f5933a98d4ad5087d4aa6ab84caea40c951e7d6e28d33f0c05db37d3a1	Жарлы болар жігіт байталын атқа айырбастайды.		sentence-collector	1	0
b695fee6699e3c961c164ccfb62dd5e33743d87aed8bb9493b3b2e5b171b0eeb	Келмек — сүндет, кетпек — парыз.		sentence-collector	1	0
b69ec21d4a7067e4a173bedc534183ad534b6b6678e53acc732bd7dbcbb494a3	Жаман адамды асырасаң, аузы-мұрның қан қылар.		sentence-collector	1	0
b6c689599d1aa11adb996ff9686b18e0b5517196ec7e93158fb42bfee9ef3dc2	Әдепсіз аяқ боқ басады.		sentence-collector	1	0
b6ca4d57271492eab09e3e0d5f6763787eaa2c136d67582588ea4a2afaa4fbf6	Айхай өз үйім, кең сарайдай боз үйім.		sentence-collector	1	0
b6f8c3e0cda12d6b269a6f9eb2456df1cba65f0571315a914eab3a80f5ffbb39	Қойдың сүті — қорғасын, қойды қуған оңбасын.		sentence-collector	1	0
b705075eae45e005a78c6ce4cee1df3946abc165e74f18d3bcb5490796ec8360	Емен ағаштың иілгені — сынғаны, ер жігіттің ұялғаны — өлгені.		sentence-collector	1	0
b7117596d15fac3a0414fa60a62db7ea2ab2804ec5959e87d4874e52bf82d3db	Бір ит көріп үреді.		sentence-collector	1	0
b72e1776409af34ea1d09740a803a64ad929dbdcf0246aef3f4545a41526027b	Ақыл — аздырмайтын тон, білім — таусылмайтын кен.		sentence-collector	1	0
b72efaa1adb1c123d9fa7eb73c3a510458fc91cdfc4d81d87866e955070a1514	Ораздының баласы он бесінде «баспын» дейді.		sentence-collector	1	0
b73556fe6255e86f66ee3b2f3d165d779b2179c189aac914c0da767b7bdf0382	Дау іздеген жауға жолығар.		sentence-collector	1	0
b73cc35675678b77aaa86f3b877eecbf65f3adf1e2ba6eee4a29862e8bda3b87	Анаға баланың алалығы жоқ.		sentence-collector	1	0
b7406c681877ac81bcb4f0b5d2ab4ef7c45b8e46d65896b3e58ae760ba31ea5b	Сынық арба көп ішер.		sentence-collector	1	0
b7599119e8dd129a429b1900d2073ee0341526f1277e6a4c791a3f4fe6563a5c	Атқа бермес құнан бар, қызға бермес жуан бар.		sentence-collector	1	0
b761329f0725880bed4cb35c321b451141224c38b4dfd6bdfb5f243e4d76d284	Жақсы қойшының қозысы түлеп тұрғанда, жаман қойшының құнан қойы жүдеп тұрады.		sentence-collector	1	0
b7912fd4a72a35296de6ab6792b75cb966a5a5f2ccafba523766dfbf9578eb2c	Сұмырай келсе, су құриды.		sentence-collector	1	0
b7abae4cc50a2cc0756c6cd8a2608712f08308ad329924b57f43c046397b7b98	Жатқанға жан жуымайды, жүргенге жөргем ілінеді.		sentence-collector	1	0
b7bcb5174eaf2942e48834667a20a8beb300740841af3e4538cd5954aceee63b	Айырылысар дос ердің артқы қасын сұрайды.		sentence-collector	1	0
b7e67e08adfe8ad0b680d87cf631147c256f5141b7cb9a01992f0719a1ff9867	Зерделі зайып құт, береке, ырыс болар, зердесізі оттың басын, жүрген жерін ұрыс қылар.		sentence-collector	1	0
b7f6b7f1963520e2af014715aea1cae51b3a74c3fd06a4e6535ef1f65c9650d7	Тойғанмен құрсақ жарылмайды, қуанғанмен жүрек жарылмайды.		sentence-collector	1	0
b809258e6b71682db95f9247e28f8f69d5da34c793ef1a46eef8581ae6a59340	Бір көзін аса қарап, бір көзін баса қарап.		sentence-collector	1	0
b80f71e23925678a6e677e92d3a7ccbfe1cc74ae5f65d5f4f02de9ea7b93f57d	Адамда бажа тату, малда бота тату.		sentence-collector	1	0
b81f800198aabd7851fb7de3502d96ac354dff4db53ac0065c052123e64072eb	Жер таусыз болмас, ел хансыз болмас.		sentence-collector	1	0
b8514cf20dcb4762105ad323ab279e76e520608ec31fa759bb4332447144d19f	Қара пышақ қарыс сүйем ұзарады.		sentence-collector	1	0
b8521eeb1139bbf6512a00f1c79c26641d63fecbce910a00978c54516c68e704	Шолақ судың ағыны қатты көрінеді.		sentence-collector	1	0
b852f7544eafa1bf8d66a2d2bd88da4d48ff09b8c1fa5ab936e296685383d0af	Сыныққа — сылтау, құлақсызға — мылқау.		sentence-collector	1	0
b85645892ff4576284918e5239112c4ca1225891c814697fc9d2ab77b63dd18d	Батырды жауда, данышпанды ашуланғанда.		sentence-collector	1	0
b8592e88fe612c8e2669cc31fd5e807d0f7af60bae0d3a18639c52b3acfbd08d	Әйелінен ұялған баласыз өтеді.		sentence-collector	1	0
b86c2d890b1412a10c6b6c89ce0703034ba56949c6484bb448fbc36d82b1fe8c	Үй артында төбе болса, ерттеулі аттай.		sentence-collector	1	0
b87739d4a616931a5d8ca5810a1f1c2bcadb92696d1f115f7f09c826ae6b1983	Жақсы әйел өміріңді ұзартар, жаман әйел үстіңе тұз артар.		sentence-collector	1	0
b8970670a80aa93b182f55dcff1a13dbd38ec70d38423c4b1a14113dab58d3bf	Оқығаныңа мәз болма, тоқығаныңа мәз бол.		sentence-collector	1	0
b89adb70b93261736554db37436836b3c1f369f3123700e6114c97682b754d24	Адам еткен әкеңнің атын ақтап жүргейсің.		sentence-collector	1	0
b8a4b889068d791081a56f90109224fbce3da07de55e549d869b23700cb3a08c	Асы бар аяқтан аттама.		sentence-collector	1	0
b8aa48a50268e1b18bebffb4c0ee73b620c176c87060e6f3b3415cfd4a2d6788	Тағыны жеткен алады, жарлыны кеміткен алады.		sentence-collector	1	0
b8aff2e0d1af9067158f15f5cfa5da4fb103d01dd18e0163007094dd4d8fe08c	Опаға барған ағарар, жосаға барған қызарар.		sentence-collector	1	0
b8b3c8edd9678745385179e6287e7cc237e10d5618cd3bfd5b3d0e8bc6b0b618	Кең болсаң, кем болмайсың.		sentence-collector	1	0
b8b52e27a3ca1b56ee704d6103a42db6346b0f0011bfe925c0369f50f6dbf8fc	Қызды кім айттырмайды, қымызды кім ішпейді?		sentence-collector	1	0
b8c13ec5fe57150c93f3e9e9c8e931494ed47b076d3c41a1c85dd9eeb8f96c11	Ер ел үшін құрбан.		sentence-collector	1	0
b8c83b8cbbff06329364f06bc9fc7578f90b11c6637973149bf5e9713168e17e	Көші-қонды көп сөйлеспе, арты керіске айналар.		sentence-collector	1	0
b8c9ef8c28a91c48d9207b982d952c39a056683800ba937b3c32ee25f887d18d	Мал — жаным садағасы, жан — арым садағасы.		sentence-collector	1	0
b8e519909c24c0acc5930b85eceb3bcad96bfb3f475011c2f21e830e2956bb1e	Талдырмаш таза айырдан жүк көтергіш қоспақ артық.		sentence-collector	1	0
b8e783f846db4872b4c41c98be335d260d2767f2d1afa6bfa42bd7aa9c871304	Төсегіңе қарай аяғыңды соз.		sentence-collector	1	0
b8f40af55578b23f02e1ecf8f5b46cf1cbc4368e496d966ca84a84ee60d267cd	Қайныңнан түйе сұра, қорыққаннан бие берсін.		sentence-collector	1	0
b8f4ebf04a93f088c940a2c9b41b1b01525e2e948a4f43bbfa335a919d354747	Бақ-бақ еткен текені қар жауғанда көрерміз.		sentence-collector	1	0
b90a3025c2c2a12f9fa51defadf95dd7fa8ac41ce6619fc4923c493e7e6f0e74	Қауіп қайдан болса, қатер содан.		sentence-collector	1	0
b916fa8d5afa84b9213b63fa4f9b6a0343c1f7afc1a98e0c81745b82656f1278	Қорқаққа қылыш жұмсаудың керегі жоқ.		sentence-collector	1	0
b92aa908a309e55eb4bfc3468d00bca8ff43a3d96b094498f0cd30ac2ea10f16	Сөздің басы — құлақ.		sentence-collector	1	0
b92c96344f875ff1e71468a91fb4e9d0b809a3b211e7eda1742b3b3980f93a84	Тәуекелдің ісі — игі.		sentence-collector	1	0
b937b2314c688e6d52bdeb47b9a5519b307e42bb93e332a58e31f4d3d8bc7ff0	Ақ та болса, ант ішпе, айрандай жұғар.		sentence-collector	1	0
b943d71318d516d51bb1999474450bc74abba32aab936e4867eb429d0b5f6557	Адам болар кісінің Адамменен ісі бар. Адам болмас кісінің кісіменен не ісі бар!		sentence-collector	1	0
b9462ca411093738a3acd50496de90739b82f6572c83d74935f757ba266b1543	Тұр-тұрдан хабар келсе, ұйқыдан маза кетеді.		sentence-collector	1	0
b94a8563c55c1a010db082792a7d7d5d0ce18d1fc742b1b8aceccf56bc3d0e78	Ол ылғи жылап жүреді.		sentence-collector	1	0
b9768e60e96c5b64b10f4c29d08cf0402d8dafada7af7fa469d75d2b86386753	Ақсақ қызға таз күйеу.		sentence-collector	1	0
b987de74404e1a214fee5118b4a942ee2b633528508961a20858d2e476df0d87	Жақсыда жаттық жоқ, жаманда жақындық жоқ.		sentence-collector	1	0
b98cd581efc9ac50985378363728b1a7a7a6643e7676ac780f0408ca0442d5a4	Бақытты болыңдар.		sentence-collector	1	0
b98d6c9f9f1dae8f585bff5330d79e54b9185991659e830ac439e626dde22b41	Жақсыдан жаман туады бір аяқ асқа алғысыз, жаманнан жақсы туады адам айтса нанғысыз.		sentence-collector	1	0
b99657311bd44e1af225719954103b34f595b1115320303ebe2a1b8e42be46b8	Түйе пысқырса, боран болады.		sentence-collector	1	0
b9a72d985965842059ee8d769cc032ac627c06ff20dd9d5c31215e2987546a39	Бірде Тәңірге жазып жүреді.		sentence-collector	1	0
b9b42b27f7bf5578ea68284f74893c73c57a00fe19c25555399461193685f230	Ел күйгенде, күйінген батыр, ел сүйінгенде, сүйінген батыр, ерегісте мыңға татыр.		sentence-collector	1	0
b9b76bf57a94bde34ebf34be7543e78ec90a85784f828a6d8ba7b2e45cf4f3c0	Ақымақтың алды-арты болмайды.		sentence-collector	1	0
b9b90da4a725b16faaf60c4da7880bdeb5e9f5d2a43b416dae73b7a438c0543b	Мақал — сөздің тұздығы.		sentence-collector	1	0
b9ca9bec6aca7651c149d615f6d62613032dea5b49a29be3cdfb8747e0ae4349	Жас келген сайын жан тәттіленеді.		sentence-collector	1	0
b9d2dc496447f937c960553a1b852535fbb29a7aa1f21ad52f1ce3ee5f72df04	Адал еңбек елге жеткізер, арам қулық елден кеткізер.		sentence-collector	1	0
b9d757b95ddbd354520efcc653d8bc2e1f967f6864b23773f6269c6b1250904a	Жорға жылқы жолмен жүрсе, жорғалайды.		sentence-collector	1	0
b9d78332cf15fb7c4b93817f1ab61b421431cb90b891175a0ac1d4850b70f262	Көптен дәметкен аздан құр қалар.		sentence-collector	1	0
b9dccce4758369e8a607183e542367fe04e7b19c0fcc1ae85fd19e1f9404adbf	Көптен қулық артылмас.		sentence-collector	1	0
b9e6b20cf6383db77a88e743b4fc90142c704b8e5b29c7e10bb062204b268c1b	Ағайын ағайынның күзгісі, айнасы.		sentence-collector	1	0
ba104ffba1e963106b261ea166994c91cef3c5526b190109f7b6a96cb77fd8e5	Атасы жақсы көргенін айтады, атасы жаман бергенін айтады.		sentence-collector	1	0
ba1d2723b7793dfe7e043750a82c2e206f1455f1849192e1a5a2011fe19dc342	Кісімін дерсің, кім екеніңді басыңа іс түскенде білерсің.		sentence-collector	1	0
ba280537dc68e0406d312172785b4b0564313983305d2ed147fd357e50cb2229	Шын досым деп сыр айтпа, досыңның да досы бар.		sentence-collector	1	0
ba4419a69fd696884dee60401333b4aca5d5da0c696f0134d0ac8db69bee110f	Қойлы бай — қорлы бай, сиырлы — сары май.		sentence-collector	1	0
ba5a719f9a85fd6c7dae95d05a4f7cdba568be8aeeb2df2c76c5c50b80b9ed0a	Біреуге ор қазба, ор қазсаң терең қазба, өзің түссең, қайтесің!		sentence-collector	1	0
ba67117946bf57f166c18ee5e5c73497a117531b0424862011780d5e70c37dd7	Бар барын жейді, ұятсыз арын жейді.		sentence-collector	1	0
ba7089cad72157c32eb08cb0b29ad43d00b970b9b22acc0bbcb87405e1872840	Тым аласа болма, төбеңннен әркім жүреді.		sentence-collector	1	0
ba890ccce70acf22ac915ec12536c776883e5f42830ecd73d0be49bb740b45e5	Өнегелі дана жоқ жерде өнерлі бала да жоқ.		sentence-collector	1	0
bac6137c30d92cf9c29e49df3c1b717e4ad31b378437aac28a6a71506742c38f	Жаңадан дос тапсаң да, ескі досыңды ұмытпа.		sentence-collector	1	0
bae1194c314bf1f04c19c0526caf498f538d8871fa0c3af7dc9037e2691d8ce1	Ойнап жүріп жылаған баланың басы таз болады.		sentence-collector	1	0
bae6fc2b87666ed1369503bc161bf5f7368e3da8b86f2d41cb146af713c89b57	Опасыздың отына жылынба.		sentence-collector	1	0
baf0ebf0b08f5015d8be5f1a134798546487faf50ba27e46bf4f5d9ff0df6031	Базарда пұлы бардың көңілі тоқ.		sentence-collector	1	0
bb09c8207e59fe9b2f6cf69f3a027ee8332d4bff3802ce154337fbc35d13f456	Иесі семіз, аты арық, түз жұтынан сақтасын.		sentence-collector	1	0
bb1714c61944c69d9246b3d4bf3fa72e54db30517369e9b4b28b518d3b9c3d67	Ер жігіттің қадірі өлгенде өтер.		sentence-collector	1	0
bb18f206bb96b8be893d3949cb2138a6bbe90ea66780d701d7987a722847b05d	Қолыңнан бір келсе, жауға екі қыл.		sentence-collector	1	0
bb1de8a847e6a44e6e20e8cf9bdd891ad51b3d6824d7a9178d5ff432a0ef538e	Бай болатын жігіт айырбасшыл келеді, би болатын жігіт ағайыншыл келеді.		sentence-collector	1	0
bb1e8c3ac7fc79b1b8dfeec0ff9d53d64d91ca7f0deaa415174139341205743e	Шығасы шықпай, кіресі кірмейді.		sentence-collector	1	0
bb2e006c44d9a385e89e8d342c9d6baa15058527fd954e806c520ecc82aaf563	Басыңа іс түссе, жақсы көмек етер, жаман күліп өтер.		sentence-collector	1	0
bb2e2d543f6685a858c2509adc4d11bdee644c489f96df98dd8fc487a47feeef	Кеспе көже күші күн батқанша, бидай көже күші ел жатқанша.		sentence-collector	1	0
bb3671a65bfec0b9092d80fbc1d092e5ab4800cee4db9e8e5e17ac0ae4c60b7b	Ақыл ауыздан, мерей көзден.		sentence-collector	1	0
bb41c546c6bdc59ff395da827b97e4038e08420d6e16b926717b98388bef8373	Есеппен байимын деме, есебіңді есеп бұзса, қайтерсің!		sentence-collector	1	0
bb52ccafb2483fe567ca796eecd4cf59e0207a1068e99d6206b37f99d097557a	Атсыз үй болса да, ассыз үй болмайды.		sentence-collector	1	0
bb5dfe16acc1974cf9dd3d29ef47a453b9ad20a68671fa0f5c4b1226354e666d	Бойдақ қызда бұғақ қалды, бойдақ қойда құйрық қалды, қырлан, ақпан, қырлан.		sentence-collector	1	0
bb5ec0a685af9df3c37dc8e5150d0ad5cec5f6fca5430c57c12b1af0037bcf86	Ажалды түйе жарды аттайды.		sentence-collector	1	0
bb6b4deddb5ec1b204fdac2c5055ea6d6fe0b2195f26bb01e3c26d57e1827889	Жат туыс болмайды, туыс алыс болмайды.		sentence-collector	1	0
bb7b6d9c4443c6a3eed62832148636b2ac7554321b1d3448d24945b7c4c1b05b	Жаман құдаңды өкпелетсең, жақсы құдаңның көңілі қалады.		sentence-collector	1	0
bb7ff1197bd01cbe766fe057fe70165fff9ac145bd3f6518d7e6624b1bd46d18	Алтынды еріте білмеген ірітер, теріні илей білмеген шірітер.		sentence-collector	1	0
bb84a70e8a96b170a7242424cc6f39e31cd6fc721170c01bf4d2b7c7df66d5d2	Екінің бірі өлсе, бірі қалады, жалғыздың бірі өлсе, кімі қалады?!		sentence-collector	1	0
bb96b15b8af490f8a3040e7489095610a7231a562b83c57f59d10fbc00a2e1c0	Қара тұяқ қарында жатпас, мезгілі болмай таң атпас.		sentence-collector	1	0
bba1555bbe4992da7d1e78bbe2c4d9748c553be51f4f26b95269b936aaffac6e	Көшермен елге жұрт жаман, кетермен қызға үй жаман.		sentence-collector	1	0
bba24298ab2d78dc17e4fd76016fc2bfa4331efc6df93e0b83689a7e1ac946db	Ақылсыз ойын тәтті тұрмысты бұзар.		sentence-collector	1	0
bbac79a7d43d4fc97fc79ff7770c6db31f99e06a8184ad163ef6c2b64a27e6fb	Жылы-жылы сөйлесең, жылан інінен шығады, жаман-жаман сөйлесең, пышақ қынынан шығады.		sentence-collector	1	0
bbae905465cff40b567358b09f9f923c800c845d368ba87d7ce18a76110dcd05	Ақымақ алдындағы астан үркіп, аштан өліпті.		sentence-collector	1	0
bbb9171dfd01f25da4e393ad8597e8ab51da4d891c273d78566fc18021114acc	Сабырлы шыдар, сабырсыз жанар.		sentence-collector	1	0
bbba7cd04e97c8ddb4335ea6bf06c229c92ae43adc005ad4292bf347e00ceb26	Қыздың баласындай, қолдың саласындай.		sentence-collector	1	0
bbc0363ab5c383d73e792c419d33db15fcee36adebe009921ae9584d54ec75ea	Ауыз дарбаза, сөз самал, ант ұрғанға не амал.		sentence-collector	1	0
bbc8d261bbebcbd103c472f7b4d7278a4a6a0e050ecca1ae0dbcabd92ed5e5e8	Таудағы түлкіні табындағы тазы алады.		sentence-collector	1	0
bbca0eb0198216506f111e8bdfbcc1617939322cdd13f7d88e2e2ea6ce2b0f9c	Базары жақын байымас, бай бауырын танымас, сауда досқа қарамас.		sentence-collector	1	0
bbcc475ce8f7ffbe4aeca72399056ea6790c17ffc531581784a2563031efd750	Өзіңнен бір көйлек бұрын тоздырғаннан ақыл сұра.		sentence-collector	1	0
bbdb7dcc6a3d09dd9613e28740e710ecfe8fbcd7a095e3569fe90e0b8fd6d440	Жол азабы — көр азабы.		sentence-collector	1	0
bbf2240bbce41aadb67c4a7012d249bc19225258f027858c4fd7deb56052c6ef	Ақылсыз алғанына, ақылды бергеніне қуанады.		sentence-collector	1	0
bbf62f0b4e8b2468f55288417cd9fbc730a4e6b15c12e05065e2bb68ba0cf3a2	Аз ба, көп пе етпесең әрекет, тірлігіңде болмайды берекет.		sentence-collector	1	0
bbf691d5579e3529e8020958e703c200814ff34aa4f16a746b4c9525b9f60426	Теңгелі жерде теңдік жоқ.		sentence-collector	1	0
bbf9d05b3a0b7523c2ecacefb7b0712f61e1a23c3e9e419b5a8ed0ad9ea811dd	Қу қарамай қабады, ұры басын жалмайды.		sentence-collector	1	0
bc0904c5ca84c4802680cba1a195dbee8a3886c63001ca4c1740cee874a08a1d	Бауыр шырын, бас тәтті, ағайынмен ас тәтті.		sentence-collector	1	0
bc0a9cd2c66d4447f1ac0ccdad6e81577b6187ba6b2759e66e15a47c186138d4	Опасызда отан жоқ.		sentence-collector	1	0
bc0f8b616ea5448f7d726eace6abbfa524995faff5a4bfe259021b76b6009c41	Қалауын тапсаң, қар жанар.		sentence-collector	1	0
bc27556690dedde0765fb754c12bc4c2fc86c5483e8466f864aa4d1b16f82f57	Жақсыдан кеңес шығады, жаманнан егес шығады.		sentence-collector	1	0
bc4c0c5b55b19b5bb6fdd13dad77c2c55925b566af07f18e819644fc146c1b55	Жалғыз батыр жауға жоқ, жалғыз жігіт дауға жоқ.		sentence-collector	1	0
bc60260b198e61195a288d2f372dcc1adcc833195dcbe72a071641e9896642fa	Күлді қанша үйсең де, төбе болмас.		sentence-collector	1	0
bc67da599ec3218c6806e1834dda4b83eafb0ae4e16c1927d7f55cb993bc3454	Аяншақ көзге шөп үйір.		sentence-collector	1	0
bc70a77266de0265c5625f338bcbf266a01a00eb4341c27be07a75f63a55b3d2	Адам бір терінің ішінде арық та болады, семіз де болады.		sentence-collector	1	0
bc7577da77003f894167fcfdacc7671a30fa62c4fbb8572ec182c49bd1aea10a	Тамағы жаман жігіттің қабағы жаман.		sentence-collector	1	0
bc86e0316b700e372a7cca36b123c6f5a0409d95cddbe2821a28db7ebebf3f4b	Жетерін білсең, жей бер.		sentence-collector	1	0
bc86eae52cb60342b46e77bf7ba08a5f62048f873837da0bbb697c3ee6ea1305	Ешкі егіз туып қойдан аспас, ит сегіз туып елден аспас.		sentence-collector	1	0
bc9190f5ecfc02b2ad2bc7f718610933c684068492f771cd97eac52d633d3dc8	Жарлының жалғыз қозысын қасқыр жейді.		sentence-collector	1	0
bcaccc16accbffcf29f0e160133eeb66cef7bbc18f879bd0a3e4d21d0095affe	Жазған құлда шаршау бар ма?		sentence-collector	1	0
bcb16325aad11239a8118701f342cff07c5067639b9287bac11a877c3881de1d	Жүйріктен жүйрік шықса, аяғы тыпыр-тыпыр етер.		sentence-collector	1	0
bcbb85d4ddc5e8624db8472ed7e1c97b607ac1f5641edf02bce8b9e7d86f8f3f	Еріншекке шегіншек тап болар.		sentence-collector	1	0
bcc4145a2232b67fddcb87f22657249e151f66991ad3632ba25e6b210019f8e5	Ізгі іске илансаң, құдай сені сүйер.		sentence-collector	1	0
bcca7cd1eac116c1267941fa0f7cc87574a6807a68a22aaa4c041f9a12b856c1	Айырылған болсаң еліңнен, қуатың кетер беліңнен.		sentence-collector	1	0
bcce72073857d008a122f2d17e0ac9816bb583217016150f9641021f459934a1	Жауға барсаң, бәрің бар, дауға барсаң, бірің бар.		sentence-collector	1	0
bcd4ec0459810a75ad76c57073a841d0054603d7a3bd36d4559b27927c817e15	Үлгісізден би қойсаң, өсиеті болмайды, білімсізден хан қойсаң, қасиеті болмайды.		sentence-collector	1	0
bcda21790f7bfb81d5953bde5ba06d30599312cbe77539d28f12dafdbcf8246b	Білек сүйіндіре алмағанды, білім сүйіндіреді.		sentence-collector	1	0
bce2d3135e52d6598735405d18d19f46f98f687b58310db0c290283d845cd178	Майлаған қайысқа ит өш.		sentence-collector	1	0
bce5678e2d48c7bc57f6e205ded931ff0f450b090fe94ec45336bdf88420899d	Адам болатын бала алысқа қарайды.		sentence-collector	1	0
bcfedb662fc181bb4ca69d2ba87f30e526dfd3c065829c7ee584934dfb6fffc1	Қолы шебердің қолы толмайды.		sentence-collector	1	0
bd2848fa21b8c7a31cf20e1babec816ee0a43e5574582d095782e4e8c0725717	Тентек жұртқа тентек.		sentence-collector	1	0
bd2da7163fccde5474169fe749b9b931f56abea7dec71e92bbc20b43b8b6369c	Кемпірі бардың кәпірі бар.		sentence-collector	1	0
bd4188fb6571b53c12d386023991f4ebf9283405aff3a758885c5f98631aa3a4	Кісіге қарап, сөзін алма, сөзіне қарап, кісіні ал.		sentence-collector	1	0
bd576949079e2359624ffc504d500066184d39983a54ce9d971a85ef393a98ac	Кекес-кекес, дау-жанжал кері кеткеннің аулында.		sentence-collector	1	0
bd5b4ddd317aeee799a9f6b3a5ef8e54735aeafa959b4580e0fcba6d5b50e1a1	Аламаннан қашқан құтылмас.		sentence-collector	1	0
bd666577bf36eb20e5ccc4d78a674a58da9babdd38a6563550ab7eb4d90e1677	Сөз шынға тоқтайды, су шымға тоқтайды, пышақ қынға тоқтайды.		sentence-collector	1	0
bd6dfa2a45ac3367a36992acecc7be1ee0b9be2f72f9bbc811d58716fe4ddb2a	Алушыны аңдушы жеңер.		sentence-collector	1	0
bd6fbcdd9c3b9272a6cd0cfda812965a477531f938a18863748b2f3c5b77b9d6	Шалқайғанға шалқай, құдайдың ұлы емес.		sentence-collector	1	0
bd751bdf6e89b4702871c83ff0bc394b0f9a38b7fa3ea58096017972876c927d	Ай, Күн ғаламға бірдей, патша адамға бірдей.		sentence-collector	1	0
bd779cd2dff4cb6efebbd5e23be6c41fc404773d69b228f9a9cb36ac9e62383f	Білгенге маржан, білмеске арзан.		sentence-collector	1	0
bd7da1c1b818aea7b29d0d92bd55846f957e7e2265d274b1e525efd1aeb593b6	Елге берсе, ерге береді.		sentence-collector	1	0
bd80e04696227064d3d2569ccbdf6b621049165de93e75708217870a24ddcfa8	Көптік қайда болса, тоқтық сонда.		sentence-collector	1	0
bd818fbe2ba3c71049003dca26e6141fc2ef3fcce6500f32a2137e7cfcd4e623	Есектің еті арам, күші адал.		sentence-collector	1	0
bd86afedff1d753b6f940ace15125fc6eb6652541015a1058b8d3e697d0acb57	Әр елдің заңы басқа, иттері қара қасқа.		sentence-collector	1	0
bd9a5602ef04080a077205ebcdb04ec2f9395291da48a975f719d41f19017a1e	Артық кеткен сөз ащы, артық алған тұз ащы.		sentence-collector	1	0
bdaffcc5ac9c6bb4d84c1045c0c239634c94ccae5cb419395ab48171d4c53bee	Агайынды алтау болса, адам тимейді.		sentence-collector	1	0
bdb207962bcbf1a3ad2f9ed3f293ff1bf60c5f046e0dfe2ccc244b99ed24eb08	Аузы күйген үріп ұрттайды.		sentence-collector	1	0
bdb410a0728e3504c3a17d327f2330c5f75e59e005044111c9568244a9950264	Ақшаны жерден тапсаң да, санап ал.		sentence-collector	1	0
bdb8cdc27e32016832eb114a2871d7cb9bcfa8ffa8ec3a7abfc5cfd60b238728	Семіз, семіздің аяғы сегіз.		sentence-collector	1	0
bdbe7a52c7cacaa41f2b7c220048e6e5f960832b636943e33844951280007839	Жер бауыры — жазық.		sentence-collector	1	0
bdc163081ab7f8c6cce730d127e4697fe66cb159a47e5565bd6879e3a2751042	Ат алсаң, ауылыңмен ал.		sentence-collector	1	0
bdda45fdba406898435939dfc4811d7ff9359cfae380e76d4500d861be8f4419	Ағасы бардың жағасы бар.		sentence-collector	1	0
bddbebce922f3697b97f96ca760ed706486fd1b93f8f16989e85d00bc4a7c835	Арық малды асырасаң, аузы-мұрныңды май қылар.		sentence-collector	1	0
bde645726b94740e12f6adbc8ef0ca2845e8592a8079f74f0498cc27acb2f482	Ақылың болса, жыр тыңда.		sentence-collector	1	0
bdf42bdf66d7efb47cbb02050d24b8b6d08094a064b9be519fdbd1b7c2c45ba1	Жақсы көргенін мақтап жүрер, жаман көргенін даттап жүрер.		sentence-collector	1	0
bdf8afd6cac1a66b8938d552a00115bf844d660943b95c9568031749df817c08	Батыр — аңғырт, бай — салғырт.		sentence-collector	1	0
bdf8c2dc35ff9b390cde2c78f0e5f4c6d9f3e34fb9e1c93b952b18b7f9039056	Әрне көрсең тірлікте, сыйласқан жақсы бірлікте.		sentence-collector	1	0
be16a9e899187c24467db98225ed7ca25ddbd29e6c6608c637c4d6175a058ae1	Біреуің бас, біреуің аяқ бол, біреуің құйрық, біреуің қанат бол.		sentence-collector	1	0
be33e8ea1a64a2049b880c5de0f233c523c57ba0f026f0bb2f5495a383b318c6	Арсыздың сөзінде тұрақ жоқ, көзі бар да, құлақ жоқ.		sentence-collector	1	0
be3ef3a09b7830de70094a25897b4499e9072b39f3560d571f1f0beba82e2fe3	Өтірік шықпай қоймайды, күшті жықпай қоймайды.		sentence-collector	1	0
be42df1355b3260e75dceb6b4bbd5214c434472b8e495cd540f75db9d04cec55	Ілгері басқанның иті озар, кepi басқанның келіні ұрлық қылар.		sentence-collector	1	0
be46e0b90717f2a7f7bf7f8f10c20c446a30c11cc72f6736d8baeeca4f48818a	Атасы басқа аттан түс.		sentence-collector	1	0
be4e9e4c74dd8e94ebd94d68cce5347895879008b8b95f594f98b0167d79dab2	Құлақтан кірген суық сөз көңіліңе барып мұз болар.		sentence-collector	1	0
be4f2c1779d68fa874153c2d738b61e58b58d2b7e9387624de3bdf5bf5da1531	Шақырған жерден қалма, шақырмаған жерге барма.		sentence-collector	1	0
be51f11ef89c4fa72d98a972de890e3960454363e05b89f8a850a49406ffdcb5	Есек мінгеннің екі аяғына дамыл жоқ.		sentence-collector	1	0
be5351571a613d98de75a312e22fa07dc50b68236c01c5a660b8a46fe583d0a7	Біреудің қазын жесең, үйрегіңді жұлып қой.		sentence-collector	1	0
be700dd7d2a7d71103a5844e9e1bd55a7261387c00329978450130f056e0a52b	Белгілі малшың жоқ болса, беліңді бу да малға бар.		sentence-collector	1	0
be7ab50e966b9756f6f0d7ac04014f7b81e843a94c2ff341497fbbf9707c779f	Жаманға жалынғанша, жат та, жаныңды қарман.		sentence-collector	1	0
be7b0179640bf01813f161d9c369cd00d17b7508264e20460bde6602b927ca96	Жау кеткен соң даңғара.		sentence-collector	1	0
be7cfaa1fa997215e29e64ea0dfb7b6fdcc342db042411658e57187160a493b0	Киіз кімдікі болса, білек соныкі.		sentence-collector	1	0
be912cd235b2355b3645cb66c447c7232d3194dc030379518ee758204cb24c26	Ер жетіліп, бас болар, тай жетіліп, ат болар.		sentence-collector	1	0
be9673cc2e985500aa4062aebd26102c5dfcb33c661b75e0f167077c8daf66da	Тынымсызды жіберсең, бүлдіріп келер, тынымдыны жіберсең, тындырып келер.		sentence-collector	1	0
be9856f93517ec7512fa4df54df5369227698ced13edf1bcfa3f8ea964c6518f	Ашу — ақылдың дұшпаны, нәпсі — иманның дұшпаны.		sentence-collector	1	0
bea7e9c115659aeeb73eb66f4b52c302c92ab9858485b0b2da2da497c73dabfe	Алты бала таппай ана болмайды, бес бала таппай белгілі әйел болмайды.		sentence-collector	1	0
bea85e3a942f0e2ee892d39b80c21300fcaef6f18baf1779320d16c463cc648a	Ағайын алуға бар, беруге жоқ.		sentence-collector	1	0
beba6bccf302d7ac0b2b62ff776996e4c6ae05fe67a9ae5192ee8d19a3bf7055	Жабу астында жал қалады, жал қалмаса, жан қалады.		sentence-collector	1	0
bebf0b6aae806452018a199e734501ce84ae22bd2fa73372bafa7c8ed3869d28	Көсеумен түрткеннің кегі кетпейді.		sentence-collector	1	0
bec98821d2df39b598e9041e992be643a7c6910215b99e1d712835464fcfeb54	Әркім өз ойынан хабар берер.		sentence-collector	1	0
bed241197b7dd27948181d5d1480385ed364ea2713d6cef06e9f4639473b762a	Өтірік пен шындықтың арасы төрт-ақ елі, көзбен көрген — шын, құлақпен естіген — өтірік.		sentence-collector	1	0
bee1a1f1937a38974261052bc161c37d4530a305f1add17676b708a7fc666142	Асық ойнаған озар, доп ойнаған тозар.		sentence-collector	1	0
bee986d4efc7a5245108e0a1708629d2892db7b9aae6816ab1a8629ef7bf1e85	Теріс қарап отырсаң да, оң жауап бер.		sentence-collector	1	0
beebb7312584e6b2517ef017772e54b7b44091e97c920b5b1b4d135460f5fe86	Сыйласқанның суын іш.		sentence-collector	1	0
bf0a497f3021a4c70f66546f30f6c8d217db991c902a26f5784fe9823856c038	Бөріден қорыққан орманға бармайды.		sentence-collector	1	0
bf163f9015b9ce30908a598a1145928ee7e2416d1b5ca62c75e2afeae1049b6a	Жайшылықта анау да ат, мынау да ат, ұлы дүбірде келеді шын жүйрік ат.		sentence-collector	1	0
bf1f6ceeba9e06cec71354c745b7e1c9e270b2ff5e56cadc5fb2352f2c4f8216	Атыңнан айырылсаң да, еріңнен айырылма.		sentence-collector	1	0
bf22f67334a68482400fe545839c7f970d417dbf9d170e0bd86724145adaacce	Таңғы тамақ — Тәңірден.		sentence-collector	1	0
bf348b7e73549d70f83279f9359fcf497613079326819818a41a9e815096657c	Еркек сергек ұйықтаса, ырыс бітеді, әйел сергек ұйықтаса, жұмыс бітеді.		sentence-collector	1	0
bf5d21be100929430b7cafc585d53f2c2141d828c8fa745bed1ac625d7d16b6a	Күтімсіз терек түбірінен шіриді.		sentence-collector	1	0
bf681b55fd2f49f9a34bbf7bad4de1d8fc5a85ee93541ddd97882a97a6cbca84	Елдестірмек елшіден, жауластырмақ жаушыдан.		sentence-collector	1	0
bf70860d95e4a20b29e2116da212b6b1c8d6e959454396338e27b635a2f91ce8	Өзен жағалағанның өзегі талмас.		sentence-collector	1	0
bf7572c55a8fd5493fbafff740256418b9478b6e312c99cc77a5e3159b89df02	Ауыз баққан, ауылдасқа жаққан.		sentence-collector	1	0
bf915c7c1549e25c823e055595ea5141891362b054b1d0fb24b453cf2dff4179	Елін сатып асаған екі күн-ақ жасаған.		sentence-collector	1	0
bfa19ca9bc4c3d5a3a039fc86146cbfa01d260a07b44ba655a46097ea8a8392d	Атың барда жер таны, желіп жүріп, асың барда ел таны, беріп жүріп.		sentence-collector	1	0
bfb3273a212a6ca8894128e83ae938ffdd379155e2b5fbb70e310800ea532313	Ерден дәулет кетерде, лашын салса да, аз алар.		sentence-collector	1	0
bfd07a191590b3917002fa7caae275aa9e3a5b4fbcb6366a24a89ad59e597512	Білімдінің алды — жарық, білімсіздің беті — көн шарық.		sentence-collector	1	0
bfda2a903f09fe921701fb5d902570e4518c061531b540b1cf4fb23dfc987ed7	Би болатын жігіттің етек-жеңі кең болар, қошқар болар қозының маңдай алды дөң болар.		sentence-collector	1	0
bfe7836ea9ce1952d1a139f81f99a8578e9d9461f46651cdcbf4bdca5a9fefbd	Адам сөзге, мал жемге тоқтар.		sentence-collector	1	0
bfe7c7fb38be277e5e89fabef4c1635aa922e3102d6b0705a9cd33f356766b74	Жақсы мен жарыққа кім қарамайды.		sentence-collector	1	0
bfec3de9a0e3e3ba53ad4f9a83ea4a4a8247b722bc389119134d251c8eed81bb	Күш — бірлікте.		sentence-collector	1	0
bff22f8cbd869f437970d5e8bf6c81524009a00fe3bbc1c78513f6532dae1b85	Берсең, аларсың, ексең, орарсың.		sentence-collector	1	0
bff6778012e89698a657f2f5f0fae2fdcb258d464605db88d113d4db52b91450	Бір сынаған езді егіз екі сынама.		sentence-collector	1	0
bffc86db6471befc1f32060f52eca01bbc88c67b0f9f2ed6afbbf70f4373f37d	Жақсыға ишарат, жаманға келтек.		sentence-collector	1	0
bffcbe4d174bf4d8df9a05484f6da7d03903d9fdc010f54107709ecdc07e0132	Алып, алтау жеп, жетеу болмайсың.		sentence-collector	1	0
c0011098f3f6cc92d9554a98cb834734ea65c898f847f773bd0611b956d10714	Жаман адамға мал бітсе, қасына қоңсы қондырмас, қондырса да, оңдырмас.		sentence-collector	1	0
c00ab310adc4a0c58cc2b03c115e2c8ef456703ae305da930eb0027773ca7db5	Аз қайғыны ас басар, көп қайғыны дос басар.		sentence-collector	1	0
c049635d4139b07fda45e20a92df36860291a55a57aefeae1957381fb02cb62c	Аққа зауал жоқ, ақ иіліп сынбайды.		sentence-collector	1	0
c04cb12b2113c08c928e432e356e67dd34f94bf3335e04a8815231aa3dd5564c	Ер қолынан құс тоймас.		sentence-collector	1	0
c05b223afa620d20627b161e9d2c6459d6df025e7de6804cad51bec06ffd2550	Қалыпты қазан қайнамас, қайнаса да, қойылмас.		sentence-collector	1	0
c065624a871ae3bbbc5c9696c83e2ed4e9ca8007610c2daace75d71be670ded5	Аталы сөзді арсыз қайырады.		sentence-collector	1	0
c0aeaa947410ea5eaae515992ffea5261a5d8eaa79bcfe0145cc4420b82455cb	Қыңырайғанда қолыңнан келері бар ма.		sentence-collector	1	0
c0b69af2d035a27ff4ca895c784efecad088f1db9c34f883b3caeb1356b1a46e	Есігі жаманның төріне отырма, кәсібі жаманның қасына қонба.		sentence-collector	1	0
c0ba6e13248609ec43846c725252435ec6121989f66d1f8087d49a5e34cf4215	Қойды кәрі-құртаң бүлдіреді, елді сұлтан бүлдіреді.		sentence-collector	1	0
c0c1b47fa6b126be316dd4aa7e98483ed83f6767db91bc53c55e645063152dab	Ақылсыз туыстан ақылды дұшпан артық.		sentence-collector	1	0
c0d0da22bc07b78955155634214e7428f72466ebf1342669a70f3949c65c27d4	Білмеген у ішеді.		sentence-collector	1	0
c0d4f1c59c1f831797ad96830e062de2cb7b82974e99ae7f81a9d4614db12738	Әке дәулеті балаға дәулет болмайды.		sentence-collector	1	0
c0e7141c55abd6c5f3f406fd9a25cd68b40950adba4cff8baecdb1e84928bccf	Есердің ақылы түстен кейін келді.		sentence-collector	1	0
c10785b380338b2652aa33d6536f958a5f593e70982a1dfa3e36812a3aff2ff2	Екі бас, екі басқа жөргем де ас.		sentence-collector	1	0
c10f601cb97f1dc81d1eff0ea6b285f702b619b67f7ba0cf1c1140b613591e6c	Хан жарлығынан қатын жарлығы күшті.		sentence-collector	1	0
c1238091b6e6b9f3f711006265308aa2b1dd02bbe8b2b613acddc8e11deeeb64	Ат шаппайды, бап шабады, бап шаппайды, бақ шабады.		sentence-collector	1	0
c126d81acf6ced18f6a1407d37b2e941ade62b7f58ddf584297a2d0019d312be	Сосын сабақтарымды оқимын. Ал сен ше?		sentence-collector	1	0
c138e4da4602f608ea0f13261c7d168a0bbf7043d6d82cadc0288f1ebf776b7a	Жақсылық қылсаң, жасыр, жамандық көрсең, асыр.		sentence-collector	1	0
c140adc85f6ba69cf955ae916ab9f1411c0a7505cb02c3c826eb5bd450735d74	Аттан айырылсаң да, ер-тоқымнан айырылма.		sentence-collector	1	0
c1591410e7105881107ce6d57369678443a39d12a69aa55a84563d7ffdb9c8d7	Байлауы жоқ шешеннен үндемеген есті артық, бәйге алмаған жүйріктен белі жуан бесті артық.		sentence-collector	1	0
c165df7d2766a12c0fbfb421998c0d5340e5030cea743bd760416ccf827a2eaa	Ашу жұту — тау жұту.		sentence-collector	1	0
c166d167d5c3bb84a4c7e52e4f5049c0c64ec9f162b8cafadf3b913c5a682fab	Асыл әйел — әрі еркек, әрі қатын.		sentence-collector	1	0
c180fbabb9f1168cbd22c03c6f49cf5a325a38a704a1c436664c8ab27b46bfad	Үмітсіз сайтан болсын!		sentence-collector	1	0
c18da1470103b69f703f27240a09cfdc23902260655f85499849effdca286287	Қара наннан қалашым жақсы, жаман ағайыннан алашым жақсы.		sentence-collector	1	0
c18f19b5104d0eb53580e0852d8cda0d4bdb1dbb210cf4159c1100d5e300e932	Ac аттынікі, той тондынікі.		sentence-collector	1	0
c19d91673c3204355035f69cff1e9b9a4bf812e6810023ad40ecb25e29ab4389	Жау аяған жаралы болар, ел аяған паналы болар.		sentence-collector	1	0
c1a61c371244f6892ea7d160162b9004b20e4c120dae367f435814086854b885	Балуанның жаманы шалдырғанда өкінер.		sentence-collector	1	0
c1af12e1b3189329bbd272f3362ff097f7f136b6861227d702b76abc5a13933d	Жақсы ит — ырыс, жақсы ат — тыныс.		sentence-collector	1	0
c1b29589899a5991d4051a5acd1a40bb5bffdbc11b8a4141a2d4b5036dc88865	Алдын аңла, кейін таңла.		sentence-collector	1	0
c1b85d3d85feb92c6ad62822cb0e96f44fdaa3dc72a202342979f779323b92f4	Көп сөйлеген я жолдасынан айырылады, я құрдасынан айырылады.		sentence-collector	1	0
c1e0dc6b59a9ac65fe4db5441de480ebcf760252bb671b515bff1f5c07226a26	Жүзігі барда Сүлеймен, жүзігі жоқта сүмірейген.		sentence-collector	1	0
c1eda8a2ab4383c8cf60cb1b8d41cd3a10b4870c8808842ff57e7fb1f4206596	Қойға келген ұры едік, «Әринемен» құтылдық.		sentence-collector	1	0
c1ee575486386f445febaab38cbd0b9efb118b0171e32e46991c1a61469a284a	Өткелден өткенше, қызыңды алайын.		sentence-collector	1	0
c1ee9e227bdfb2e084762e3e81f6b4bd4d4a1c876657a0469181920c00fae8ac	Кең пейілдің ішінде кен жатады.		sentence-collector	1	0
c1f2c5c64670ffea9aa26da0b96ead2388d57cd26de4186105cb6109e0efa561	Арық айтып, семіз шық.		sentence-collector	1	0
c1f6b4c54e966cf1dc258555e3ea9605661cbba3c285415a54d7533088c824fe	Екі кісі қағысса, бір кісіге орын бар.		sentence-collector	1	0
c201b9e96d904ad150da576821ceba3c5eaf8eb8b4cfa7373c8cc21ca8cb552a	Шерлі өлмейді, борышты өледі, қайғылы өлмейді, қарыздар өледі.		sentence-collector	1	0
c206a8646eff15a01d08113979431fe3b1c8b0da2d22a5cce8594366444486e5	Ел іші — алтын бесік.		sentence-collector	1	0
c20a06ae41d015d25504da0f3046bd4557590e4e3d4c651c0308eec4cbe3c75f	Ер жігіттің белгісі — әрі мырза, әрі құл.		sentence-collector	1	0
c21b8523feac40a569ac1b131c8af777b3b5423abbaa0c1351461f1fac958f47	Бие қоста жүріп терлесе, құлын босқа жүріп терлейді.		sentence-collector	1	0
c232e8837dc94a46d193b638f87b3532275392ecde771d7cd012477247e71859	Ақылдан жақын дос бар ма!		sentence-collector	1	0
c2345bff27ec9540d493e98a2e823d40f4367c6345a06375b73f600d6395f128	Ағаш көркі — жапырақ, адам көркі — шүберек.		sentence-collector	1	0
c2401b2cf7ffa11f23062f5f9d079c45bf034fddaee0ca127c5d027226cf226a	Жеңіл барып, ауыр қайт, аман барып, cay қайт.		sentence-collector	1	0
c2569e478902e7372c0d7ce0ec8917f0617a75ad7d720c483b91542e059181e9	Бармен базар ет, жоқты қайдан қазасың.		sentence-collector	1	0
c2589698de99083dd1b40d85a711ea156611de3ba28c507a88e20e8ee0e7ac6b	Ақымақтың өзі білмес, басқаны көзге ілмес.		sentence-collector	1	0
c259f9d20054988d037e61214870a44bc6b3f26ced2a80a157fc3d0ffc4c1ded	Арық малды асырасаң, аузы-мұрныңды май етер.		sentence-collector	1	0
c2605f2750e40a25ff329895dfbc37926bbf0e691f72b74584da27c324575dcd	Екі жақсы қосылса, өлгенінше дос болады, екі жаман қосылса, өлгенінше өш болады.		sentence-collector	1	0
c26c426154c61f9d7587e3d0c6939e03186c595199f3d74f076b9f30840fc4e6	Ғалым елден күледі, алым әлдекімнен күледі.		sentence-collector	1	0
c273a5a712281e48cae204742a7edfae6dfcd0fd5e1f45fbbcf024916526a6a3	Атасыз үй — батасыз, анасыз үй — панасыз.		sentence-collector	1	0
c27eb77e8f636858e4cfc8c1f2e864f03a8fcea0938c841f0948bc10c916aec3	Кісі ақылымен бай болғанша, өз ақылыңмен жарлы бол.		sentence-collector	1	0
c28b14ffaaf5b38a4dceef2103633b8c1e37aafe0561e22aa4809052f5bc652a	Емшек берген әрі жат, еңсе берген бері жат.		sentence-collector	1	0
c290b36c46c9adbd24e6af1084ca15fe78c2fb8a59cd0fd61abb9d0e01044181	Ақша қарда көп жүрсең, көзің бір күн қарығар.		sentence-collector	1	0
c2a7176dc311cc3555937f3aa212630e408199b9bc2dfb1933a882905d836722	Жақсының айтқан ақылы — алуа, шекер, балмен тең.		sentence-collector	1	0
c2b54b517f34d1097e8e2cbaf0647e057b8667a36a77ecf8e36b9ad7821edb69	Бір үйде нешеусің, бір-біріңе қонақсың.		sentence-collector	1	0
c2c0e9d235d0d2dc9d01d4b76d3b2a876230ca53cb302fd4d3450f653cc43664	Аяр дос малыңды сақтайды.		sentence-collector	1	0
c2d1f4a1533f989c319eab5c3b6d83f3d703a9acc66e15b8203268f6435079dc	Қорлы саба сарқылмас.		sentence-collector	1	0
c2e27af027430041c6d47ca16214d6ff3f96996e7a3c6195e42460f49c64addd	Өзім есек бола тұра, түйені жетектедім.		sentence-collector	1	0
c2e9a63dd17d2e2717fe5d1a1e635f6586aeeb53b6c0d2ff59458faf7b9f9203	Екі кісі қағысса, бір кісілік орын бар.		sentence-collector	1	0
c2f95416450810655db9748a4a797a3cd0511003c1c64e81899e2de43bf4e8a4	Табанды тауды жығады, тайсалмаған жауды жығады.		sentence-collector	1	0
c302563a04857f8c382607c349f2cb93494acc4ee08a4f0ba0d6715de3fb2f01	Жақсы әйел жаман еркекті түзетеді.		sentence-collector	1	0
c317269f0112f3bea2960d73722ad05c145a74f73880baeceaf2077d83f04646	Адал кәсіп аз емес, ықтият бол арамнан.		sentence-collector	1	0
c31bea34d728b21500f69c5940a68851cd0616776c00306942f321eb8edd6fd4	Ер не көрмейді, ер көңіл есе бермейді.		sentence-collector	1	0
c337da18873a11cbf9e14297778d80563f9016f98ef6271e129322b5cea4151f	Жарлыға берген кісі Құдайға қарыз бергендей болады.		sentence-collector	1	0
c33f4f6282bfaa6f0043d5ea969b3c467f13d21c7fe3d3c655c0ef2f52590f4c	Өсекшінің тілі қышып тұрады.		sentence-collector	1	0
c34cb4a5548074e874ee109ffeaab2180747ed24c9cce45f50e1435d33789987	Жақсы қатын — үй дәулеті, жақсы шапан — той дәулеті.		sentence-collector	1	0
c367281df424b8f64c39c3f76aeedc2df2eebbfc54a6f351168b5ed5708090a6	Төс табаны тілінген атан жүрер жол екен.		sentence-collector	1	0
c369f1bd26ce052a286dfb41e8f778e5a64483dbd7634f386e82159e2ebcba4a	Орайы келгенде, орала береді, қолайы келгенде, құрала береді.		sentence-collector	1	0
c3755782848c0e2bf1f5989fb06cf65d4b743b3459bbf0a9afb4338b2b6b46bc	Кірсіз күн мен ай, мінсіз бір Құдай.		sentence-collector	1	0
c382add614830981ffaa410fbea45c4159b4928e4a43a280af2d85d1d2c23932	Ерді көрсең, қыдыр тұт, асты көрсең, қадір тұт.		sentence-collector	1	0
c383baed5f160e75e14ef9eda9ce897e3e63f10e048e92f979603b7cb47d7a71	Сөз салысқан дауға ортақ, ат салысқан жауға ортақ.		sentence-collector	1	0
c387271dc0856df7d54a4b63f09e6019c0494a42e77740f01f092fdf1b7ab5b2	Ата сыйласаң, алдыңа келер.		sentence-collector	1	0
c38decad46dae18d91d2dc0345eb1566853aaefd8d7ff036c493a96a93179cc6	Бала өз нәпақасын өзі ала туады.		sentence-collector	1	0
c3a0d22d715f41ad938c28a825f8aef63b1c1c0028c438e73d46770233b85e18	Сақалды қолдан бердік.		sentence-collector	1	0
c3ab179632ece9deba52e9a0d95a3353c95a7526c8fcbe9e3a349a650de86de9	Өнерлінің өзегі талмас.		sentence-collector	1	0
c3b0211ac88cf9a40b6f038a9e6441706f77bcc13d4d676d0aee832f8948202a	Тойған үйге тоғыз бар.		sentence-collector	1	0
c3b1a8f6aa7cca5686ecdfb236e170ca662f92eb6bcf36fe5ff54c4cfab10ada	Кірместен бұрын шығарыңды ойла.		sentence-collector	1	0
c3b6c9b22373836bbf2858c5e7f2de51c7a6549f0677da79c87dca0a4e9d15a2	Жалғыз жүріп жол тапқанша, көппен бірге адас.		sentence-collector	1	0
c3d7eefcc65d6d192da39b688fad3f0a1a660f64a23300c15692d284449554f0	Малдың аяғы оттамайды, аузы оттайды.		sentence-collector	1	0
c3e19dfef6419512b8d39926b8319505abc9027cd59df82b30589d052e334352	Қос күреңнің өзгешілігі жоқ.		sentence-collector	1	0
c3e65ea8e314fa3adffeb1bc0b05fecaf795f6e50ceaddf9812932a406e54d2e	Біреу жәбір етсе, сен сабыр ет.		sentence-collector	1	0
c3ef359112be4bf907e700b119f59ec68c200ea42225b03e06c993cd21c4ca31	Жатқанның үстіне тұрған кірмесін.		sentence-collector	1	0
c3ef7053e83d1396105c518d5f54b02a47c3ffd8e8f22bb322db1b2aa5a4e57d	Зорлық көргенді Құдай көреді.		sentence-collector	1	0
c3f9949e12c6ccadf50525e04cfc2efe5b616e9631ee53dc5085d9d18bf2ae56	Шын жүйрікте сын болмайды, шын жақсыда мін болмайды.		sentence-collector	1	0
c40115a00b6933e81e26bd0aa8ecf90312866e34cdaf95e4efd7e2d3dad6b904	Ит тұмсығы жерде жатпас.		sentence-collector	1	0
c405dbe97fd1a7a03a02d3e0f72d23f869c4c60bbafa0d55d9aa3be235ef093c	ылау атты жұрт көргендей тәуір ғып бер, болмаса бәрін құртып жауыр ғып бер.		sentence-collector	1	0
c40ec66de60d295eccd8b4a99413e4858c65cad603539f138729c2b886d962df	Әдепсіз үйге кірме, әкімсіз елде тұрма.		sentence-collector	1	0
c4116b3e0f1e6687008bb2026a3f5372f90633bf76472fca7de51f3a9259da29	Әлін білмеген әлек.		sentence-collector	1	0
c41b554803e5a40f282e63aefcfd41ea55d619f8941395bbf64487009dbf3cb9	Есігі жоқ, төрі жоқ, қай жағынан шалқиды!		sentence-collector	1	0
c42bae5c8423f6f53af7e32ad8fc755b13c240db65f6a2b0850183c0f1c7843b	Үлкен пышақ ұялғаннан өтеді.		sentence-collector	1	0
c4596d8119a05556007285fdb54639e915012aaaff1dc541f471f260102fd56d	Жалғыз кісі жау алмас.		sentence-collector	1	0
c46835d709fa0dd095c4cf030da6e269cc20aa4955e4cb2eb1b1d7ebaef6a337	Жаман артық қыламын деп, тыртық қылады.		sentence-collector	1	0
c46d8759d944d9c067d96af3d7f1c1b6b9c9a098be7263eefed39e68eca5da0f	Жақсының өзі де жақсы, сөзі де жақсы.		sentence-collector	1	0
c470a51ca4d9456b6d2d99355d032a9b84238984ebd5c63e87430b0912286a33	Таудың тасы желмен бүлінеді, адамның достығы сөзбен бүлінеді.		sentence-collector	1	0
c4797bd15610a0280ac3797854250d64671ea267c2ff1ae71e8122477c28087d	Екі аяқты адам түгіл, төрт аяқты ат та сүрінеді.		sentence-collector	1	0
c479f235e8ac520ec528a2c3da7739ba72f927f717da06676a9dedeb6c9f589f	Шешеннің тілі — шебердің бізі.		sentence-collector	1	0
c48f3eba668a7a85f08df2c40de9bdbe2757ad2608c4cebb821c8a180ec8bf21	Талаптымен таласпа.		sentence-collector	1	0
c4919ae0a192761581b34f2e1ad95b8e3291b10e0b9fb0d056993e47284a92cf	Тұлпар түп иесін табады.		sentence-collector	1	0
c496e5a98d8c87db3400c6f837d9cefa31c9ac807278c6b37a62819ce5d3298d	Құдықтан су ішкен қазғанға рақмет айтады.		sentence-collector	1	0
c499399d7424bdfde5b70c4e66663812e9e62805a9c941d2202ee574558021ee	Итке темір не керек.		sentence-collector	1	0
c4a4f030d651a94ef79bc7700877971441bfb9acc1587c4108a90781bb0e00e9	Алты кісі ала болса, аузындағыны алдырар.		sentence-collector	1	0
c4c05789261ae93b46605cce5cab4bfc69ed63bea103de0ffcf22d8733e1d274	Малы өскеннің сырты өсер.		sentence-collector	1	0
c4e17336e61daa9f5a57d7fa8c5f268ba27eb2322763ceac23bce8fe51896c8c	Ағайынды жамандап, туғанды қайдан табасың. Арғымақты жамандап, тұлпарды қайдан табасың.		sentence-collector	1	0
c4e2f966c6e4569b0a73e33fdf1faca912b0f42393fab03b9c3964251d99b44f	Киімің бүтін болса, өз басың күтімі болғаны.		sentence-collector	1	0
c4ee3bb6357ccd63506296608bb0fa471ac8b2dfe84a1a12e9ad4117c4cdaaa8	Есегіне қарай тұсауы.		sentence-collector	1	0
c4ee3d026135d7c7ad36769dd3699579ecf47da52554bf8c73a843d1384f648e	Қаршығадай бойы бар, үйдей үлкен ойы бар.		sentence-collector	1	0
c4f5bd4707a308186f17bf889667ebf4bddc7149f6ecca92d0cb8420449dc3d8	Бір құмалақ бір қарын майды шірітер.		sentence-collector	1	0
c50457042fb5f1718659cc8af41e8a449f0250d9f04dbd7a3b8571ea8004d15d	Жігіттің күшін сұрама, бітірген ісін сұра.		sentence-collector	1	0
c50ae0036ceb881b1f188e2c38402148bdf7a33b6bed7533fe5250236b6ffc9d	Біз бір күнде екі рет кездестік.		sentence-collector	1	0
c50c5637383bcb5f68d9a5d3644dab6707de414fe179d53d0ce2f2bf22a557d4	Жүрісі жаман жігітті ел ішінде жау алар.		sentence-collector	1	0
c517ada688f53bba594cf2347a96b359f637bf73c389fd9c2d98f3a19864c2bb	Біткен іске сыншы көп, піскен асқа жеуші көп.		sentence-collector	1	0
c51b32ab5b7b2a85640bc23b99fbb519fe67d5a652943be5e78a41536bb3de26	Азығымен жер мүсінді, еңбегімен ер мүсінді.		sentence-collector	1	0
c521975910a4eac31049e2cf09de9dbed47c6d717d23511a3eb790a8dc7fc8cc	Еріншекке жоқ сылтау.		sentence-collector	1	0
c521e1656e07d4f26d75bf541324fb15fe2be643960283bb8f779bb7b4d6056d	Тісі жалтырайды, іші қалтырайды.		sentence-collector	1	0
c52270bad712a4fce80df063c9372b7ad31b321bdeee548ae5fe237d752792da	Жақсы әйел — теңі жоқ жолдас, түбі жоқ сырлас.		sentence-collector	1	0
c523a33a6d6d942ed2a79cf401ea5cbb3726979ac02d3429b954ca0e994f7605	Тоғышардың ту қойы қысыр қалады.		sentence-collector	1	0
c52712e3770240cae0922c0efed9711e0a188a20a0bb368e4ebb3bb5a7f5de31	Құлда құдірет жоқ.		sentence-collector	1	0
c527188a62b90995da181cacea19ed76f02b87544e11d412a1125a0d8a5cc97d	Жортқан озар.		sentence-collector	1	0
c55f5da71d90fce926da8fa3e1484e7cc3dd913450f971cf2cc5f2560031e5fb	«Өзім білем» деген өрге баспас.		sentence-collector	1	0
c56bc9c74a4514632eae4b9c8890beedc028007b58347252600264a3a98641a7	Оймен тон пішпе, қиялыңда сорпа ішпе.		sentence-collector	1	0
c57137e6b1dfca6b013e48ddd873c0ff4d89cc6a63e7a1faf1d3949befd1a681	Бауыры бүтін пенде жоқ.		sentence-collector	1	0
c585e7024fb8ad8fd1c6df46f5526bc1d8d1fcd444ff256f60e5577f092fae3e	Әуелі Тәңірі жерге береді, жерге берсе, елге береді.		sentence-collector	1	0
c589fa11c9078941effa9ecf43f4771a32c6366086c032d9f65cf95d77bb68d5	Ит тойса, атасын танымас.		sentence-collector	1	0
c596c75c62f92e5fe68187bb74750df92d1e1dc2a211c871e1cb16d054fc559c	Етігің тар болғанша, қатығың қар болсын.		sentence-collector	1	0
c5a716fcd6f85d0f919622baabd166a2969963c0d96f95f8d262ec3baa534fce	Жаман сөйлесе, аузынан жын төгіледі.		sentence-collector	1	0
c5b896a68dd5c94a54f9b84f1b561dc8b59dc328281a251f94e134d826d1dc84	Алтын жерде жатпайды, жаман ұста суын таппайды.		sentence-collector	1	0
c5bcaaa14d8047f9fd08d0f4d2531b90617c4bb03e086ff3aaadb10b5736af5b	Ағаш ұстаған жерінен сынбас.		sentence-collector	1	0
c5c86e446f579dfe3e483c5295643525f95539881c185534f1f38f081eb31e81	Жақсыны сыйласаң, есінен кетпейді, жаманды сыйласаң, есігіңнен кетпейді.		sentence-collector	1	0
c5d7f796a62f8fce339ed356da8a18ebed873b4f505e4095bda365e9b68bd86c	Айласыз батыр тез өлер.		sentence-collector	1	0
c5db14be2e0f280b14d60a2fc8be41a08c4062f072a2c9de363c13c6f362eb96	Екі бие ел асы, үш бие бұлақ басы, бір бие жоқтың қасы.		sentence-collector	1	0
c5e5f171b3caf8b10e157560535853ddf82ecf041290e2261e45bf771ccabf03	Есіктен келіп төр менікі деме, ылдидан келіп өр менікі деме.		sentence-collector	1	0
c6022063440b6699d70d2b56772d6d1ee0f4dd752bb90637708d57c9176ce0d8	Пейілі жаман кісіден күседі, өз асын өзі жасырып ішеді.		sentence-collector	1	0
c6040cae0b5089d6cb6cd2bdcd53c2221de55602a154f822b73492e02c197b9e	Өзім асыраған текешік өзіме артылды.		sentence-collector	1	0
c608b26121cf329db28510827824ab81530578546a798c0a220069da48dfb31e	Иттен сүйек қарыздар.		sentence-collector	1	0
c610477d3bf7ce922580c629f3821a76aa7aa17b659c9e215179c653ad961943	Көрегенді көптеген жеңеді.		sentence-collector	1	0
c61b5e096b76d8353a49a7c3423660e00e3dba44ae1823d6ca82a964691f42db	Отызында орда бұзбаған, қырқында қыр аспайды.		sentence-collector	1	0
c61e22168b94d3469213928d56318f2b570212bb36d5c7a9f84c650137a4d3cb	Ер — намысының құлы.		sentence-collector	1	0
c61e25de8a0e8590c7b4421cce0c0389b323ed056f40090799592354fa2642b2	Асып қарама, басып қара.		sentence-collector	1	0
c628f2ea0456af18232ecc4a4b9d0a820dca2d1a48e6a1eba7193c48de2992a8	Тұлпардың тұяғы шірімес.		sentence-collector	1	0
c62e2b0afde624ed3595f41682fa2aec9b824cb404ef09fa5db8893cccfdaeb7	Жұт жеті ағайынды, жиенмен сегіз.		sentence-collector	1	0
c630d2ed10652ec8402ebbb8697b5ff1668d9d94a58b08b2631a3b8e0ec9ed51	Көңіл жақсы болғаны — өмір жақсы болғаны.		sentence-collector	1	0
c63aa8d8711bce0a1faf62e6707f391df8186d90b200b6f51428485f2c484b52	Шайнағаның бұйырған емес, жұтқаның бұйырған.		sentence-collector	1	0
c63ef38247a67c24912b2ec7569e1015f3ce546ff55f9ec8b7e001efc60dd7ad	Жігіт сегіз қырлы, бір сырлы болсын.		sentence-collector	1	0
c65591e20a3f79d8c6f1502037984ba445add28466c85944f0603935fdab463b	Досың ауырса, ыңқылда.		sentence-collector	1	0
c6564ddaca36b74de9c5aea27596fa54dbbedee9af41e0cc23c03350e1c2ba6f	Тентектен текті де туады, телі де туады.		sentence-collector	1	0
c675dfcec9bdfcabff7d04dcef5f27dfa936d8985b5084558b1a2beaf48045ba	Жаманға сыр айтсаң, жарға жығар.		sentence-collector	1	0
c6845a58b4f6609b8310e530b9726582ada5886fe946bef4bdb3b6f90bde7acd	Қорасында қойы жоқтың итінің сағына қара.		sentence-collector	1	0
c68fe825f57ec9b306e4d6720f7906719ae7aaddf7e489fb939eedc199e29dbd	Ақымақ көп сұрар, ақылды аз берер.		sentence-collector	1	0
c69b1f5a28dae6bef6c867d1a91b36ff56f5d267c0dbc076d6b81b2ddc9552c0	Қорыққан бұрын жұдырықтайды.		sentence-collector	1	0
c6b3935c187ddf64a79ecc67086fb57f8d0df6ebf0683cabf4c2e0b9a163b155	Ағаш та ылғалды жерде көгереді.		sentence-collector	1	0
c6b8a15222489a41a59bd40a8b9f02bf682abb979a1371b3409e3b42f51d06ae	Аулыңда қартың болса, жазулы хатпен тең.		sentence-collector	1	0
c6b94eb5231d992ce5ed2570179c2a2b49e9debdedb75e4e2ef2b6b07fe574c6	Оқу — білім бұлағы, білім — өмір шырағы.		sentence-collector	1	0
c6cfd0ec1cce959a5c21901acc7ba9a404feeedac7707f35c1ad636f5f522c81	Үйі жыртықты тамшы жейді, ағайыны азды қамшы жейді.		sentence-collector	1	0
c6d8e761d62ce23e39b1a4961346142df188b93821a0e892e61686504023b658	Өзі жарымағанның сарқытын ішпе.		sentence-collector	1	0
c6e1247ee4a368b000a1a3b9a14ececa53307ff9e4ec02fb541f72c8fca5403b	Мың жолдас жақсы, мың жолдастан бір жолдас жақсы.		sentence-collector	1	0
c6e79792d9fcd78bd7d82de68e31c4eae4d577ef9ab49e301664d4e9824cdd85	Екі батыр елде жатыр, жеке батыр жерде жатыр.		sentence-collector	1	0
c6f17ab1b63ad74743e966a76dd152d18030a135980b76be507aa425bff8b8e5	Батырға оқ дарымайды, батылға жау жоламайды.		sentence-collector	1	0
c707453046c2efc7cd4c0ce56862c791e8c1eb0cbe98b69dc23c83c6e369ffa7	Әркім өз ойынан хабар береді.		sentence-collector	1	0
c72befcb1e56f29995643ec0df2e7f8b198e36dfd2630427196301945557936d	Тұлпар шапса, жетіледі, сұңқар ұшса, жетіледі.		sentence-collector	1	0
c7322bfec1d0ec4d79cafa92c36bffd68f27a42d1b3136ff4994f4ed60336a4a	Өткен іске өкінбес, өкінсең де жеткізбес.		sentence-collector	1	0
c73936f0daa9c3804014ab66926676dde50f45b073111f075792d6610169fd28	Қара жерді жамандама, қайтып сонда барарсың.		sentence-collector	1	0
c73ca3940a358948e3db7d972b8f60797f27f1bec1f1f0f307a4969cd3e2fc65	Ерлер ырғасып сынасады, есерлер былғасып сынасады.		sentence-collector	1	0
c74a9eb1411d4369eb8f4652c0bca71e973310394e83eadf4b12bd21d107b7e1	Адамның әділдігі — шыншылдығында.		sentence-collector	1	0
c74cec28bce499288a39fe1992018e68a205a7e6e3910ef84c2cf9706f6ff74e	Жаман өз үйіне өзі қонақ.		sentence-collector	1	0
c7532ee92d6b132e5a49959262d027c29bdd91195c60e5a9ec7930cf7766f2f1	Тұрпайы мінез, тағы жат — надандықтың белгісі.		sentence-collector	1	0
c754206168b8ad30ca309fb4d6a101ea425f14c8ca6ee4ad4fb995aec32e23a7	Аты шықпаған жігіттен аты шыққан төбе артық.		sentence-collector	1	0
c757c94ff2bc5d69ffd48534a75bcfdcee65fb80fdb2336522807267f613a2e4	Күнәсізге кір жұқпас.		sentence-collector	1	0
c75d1c3e07e7c4242d9bf6b2b72edc96e8ddd364f05eed04582404c096b0e054	Ақылды адам ардақты.		sentence-collector	1	0
c75d384a45410e6ed0bcee842ba310a658a50acf433abd24843e74fa121d6092	Түсе алмасыңды білген соң, түйеге неге мінесің.		sentence-collector	1	0
c75fe1578a352419be34d7ba9311e659e0b1237fd5de7513588fc42d9156c3bc	Ат аяған жерге қарайды, құс аяған көкке қарайды.		sentence-collector	1	0
c76e45385e896b5109e2e58b7b3af4b85b0eb225f75ad2fd9e7d08742879f055	Кілемге бергісіз алаша бар, төбелеске бергісіз араша бар.		sentence-collector	1	0
c775fe6d1257775882d9eda945278da5bbe6dfc3ec88d415a63e6914d0191b5a	Арық деген жаман тай, жазға шығып ат болар.		sentence-collector	1	0
c7863c36663b62d6a17543525eb3dd1e88d6536103af122046387207d9a05acf	Досың айтса — білгені, қасың айтса — күлгені.		sentence-collector	1	0
c7a4c3430ab933e0f1f7934bd26ec8e497a33fe0fc6fe1865943ac8bf303c79f	Бірлік болмай, тірлік болмас.		sentence-collector	1	0
c7a9c0ccb6ebca1725a0fa8738c0615bf852e324fc26134819712018ff52beb9	Бір мал иесіне пайда келтіреді, бір мал иесін өлтіреді.		sentence-collector	1	0
c7a9dda9cb84cc9a531283f8cfa4a1b205f3c34d727a7a96c622842513ef3fc5	Ақымақ ойбай салар, ақылды ойға салар.		sentence-collector	1	0
c7b8b20002bb160786b9f598ceaac469ba1eeab204c9b49d1c3b9e2b05672644	Өзінің кетпендей мінін көрмей, біреудің шидей мінін көреді.		sentence-collector	1	0
c7bf41c2f75998a592f03005f58111fe14e77e9257fac35f132ea08d8f803052	Сырыңды берсең, кісіден көрме!		sentence-collector	1	0
c7c16f35d855b32fcc211730f5fdf392ca72e35ecf7ebc02f863383f20998ae3	Ит баласы жырымға қарайды, нар баласы Қырымға қарайды.		sentence-collector	1	0
c7ccc16b714cc451b4b2c511fe2674d7af2e3a2833c062fb340fac42188cbc75	Жақсының жақсылығы тиер тар жерде, жаманның жамандығы тиер әр жерде.		sentence-collector	1	0
c7eb02a5feea57a3f88673acffb0e08cc3d0a43b52e3ca86b2714a850a6e416e	Тұлпар тегіне тартады.		sentence-collector	1	0
c7efb8cef9fc9d5ccba01aa3fa5ca3849b0c3abce3d32f1ca01e218f4317665f	Қатының жақсы болса — жұратың.		sentence-collector	1	0
c7fc9c3db20a1aeef45f80d00d41c11b4da13a882eb31f23d5dfd4d6efa86dbc	Жаман күйеу қайынсақ.		sentence-collector	1	0
c8196d0df8f55608a4898ef32f727c872e705b9a4663d5604c4e0c7d6ebcde13	Күйеудің атымен күл тасы.		sentence-collector	1	0
c81b1f9306f88669dbb365f7c0ffded8b71a2c68c3161318e21f0a96f1ae3058	Әжеме де барайын, бұзауымды қарайын.		sentence-collector	1	0
c8255422d0136d1e5f660ed58ca47784074082ccdd8ac53997be311cd3e4447b	Кешке жақын өре сақтама, ашаршылықта төре сақтама.		sentence-collector	1	0
c842eef9d2deb832c9befb4330e9aefc4550150f2ef5ee9217845f1a669a5e34	Алдыңа бір қарасаң, артыңа он қара.		sentence-collector	1	0
c843fcb39cef2d9cff694ed2d6ed6698cf4e5420f65e7a32ec195ae26590ec4f	Бай тойғанынан кекіреді, кедей аштықтан секіреді.		sentence-collector	1	0
c84a0b94f1544889d1ed3b2e4dd342026b10ad5aebc907f713b78079f64153dd	Ат жаманы — сүріншек, ет жаманы — шеміршек.		sentence-collector	1	0
c856aaca2639a5c4f1be3d8ab63d19cfaedc7d9349d2e2e5caa5c2285a7a64ff	Қырық кісі бір жақ, қыңыр кісі бір жақ.		sentence-collector	1	0
c85b97877b3ed36a71b804bd4c0c09e275906b7b45ecd49815fb3651093394b3	Аз бергенді көп көріп, көп бергенді көргенмін.		sentence-collector	1	0
c86649860c7a6ef3efb76301938662d6c1beee4ff5f2902306965f971d762c82	Қамқа тон да шүберек болар тозған соң.		sentence-collector	1	0
c8664c7fd4d2b6d986c115398310ab40b77a131b451a4e1b890d186cd0fdc58f	Жабыдан жүйрік шыққанмен, тұлпарменен тең болмайды.		sentence-collector	1	0
c86fbfb99e9d664d3798a378af7251c703428d527f0a557f646ab509ac6a8832	Достықты жоқтықта сына.		sentence-collector	1	0
c873dc3cbcd6bf526c5f94effeccd82e87f89dff1a20b1b91db70ae3b269e8bc	Бастас қатын — астас.		sentence-collector	1	0
c88108d1751eb75731252c00049b0b37e0e12304be596f094dfc5c41457c7e47	Көп жасаған көмбенің үстінен шығады.		sentence-collector	1	0
c885ad00cc98b6ca5442661a71c15097cdc2b8c654ce6f59384a04b28a1c0685	Ағайынның аразы ауыздың сасығыменен бірдей.		sentence-collector	1	0
c889043d71cfe4e0c06277d9ebb3716bc547521dffccd6bf29c007f55f8703ae	Қой анасы — оннан, жылқы анасы — бестен.		sentence-collector	1	0
c889a85c860e58de5186497d1396fb7b7149908af1ab12f4548e268237b08252	Өзім сасып жүргенде, тасып жүргеннен берді.		sentence-collector	1	0
c896ab0e6f757c3cc4bc0510173a7dd6872d419bf7f9ec6f27ca7e7a2be50bda	Балаға пышақ бермесең, бір жылар, пышақ берсең, көп жылар.		sentence-collector	1	0
c8b0e165ff25a4bb741313ec13c57e2f2ed42845d5a9f1481d5cec01fbc9357e	Төрт кісі біріксе, төбедегіні келтірер.		sentence-collector	1	0
c8b697f9cbf75d033937011e083849226490f1ecb33cebf402183e0efd749f3e	Айтпаса, кім білер, ашпаса, кім көрер?		sentence-collector	1	0
c8c83cb78e48230a66a91db4f6466654d6131853300f361239aafc4cdcf57403	Өз басындағы тұманын көрмей, кісі басындағы мұнарын көреді.		sentence-collector	1	0
c8cb24d316808368a1417ca39bb1d2ff37c6b0403096bfedb13f6bcbd22c0aa6	Жетесінде жоқ жете сыйламайды.		sentence-collector	1	0
c8cdccfb4dc2efafd5714f34dc54aced7536b8f45ae4bc48a21ecd85bd8131a1	Жаманды «жаман» десең, бөркі қазандай болады.		sentence-collector	1	0
c8d3b65118a8b278980dcc315839f6c1b774001d789a809b62470bb8e2cb502a	Мал өсірсең, қой өсір, өнімі оның көл-көсір.		sentence-collector	1	0
c8d7b892fe970e77ba8dd374e7fa573c1e1d6d1234036fcd3a001e0e965fe481	Жақсы ат жүрісінен пұл болады, жаман жүрісінен құл болады.		sentence-collector	1	0
c8db0dc760f38cc242084a12d9dcc066e2a48a59c598010b711bdb40474aa6a5	Атың жақсы болса, жолдың пырағы, қатының жақсы болса, жанның шырағы.		sentence-collector	1	0
c8dbccadf0756b900a0dc2d6047df5427aafd6ac2fd14d3e4db761ece59ecd53	Ағайынның азары болса да, безері болмас.		sentence-collector	1	0
c8e5e584d00f3bfcd6098da0e41cb5f8d8fc5e0d1e0ee99b91a231ca3e6aceba	Ойнап сөйлесең де, ойлап сөйле.		sentence-collector	1	0
c8e93fcf8f92c448c312ca915571295323db9397c14edd874e013aff5765d3f7	Қой — ұры, қойшы — өтірікші.		sentence-collector	1	0
c8e99ea0f01e32897b35271ae2454c7f6c864f60a12976d9a3f54e7fa3f01ac5	Аузы қисық болса да, бай баласы сөйлесін.		sentence-collector	1	0
c8ef9b427891c4f636dbd93ef9194560afba22ce3c601066fd6e74be6ac01961	Түгел сөздің түбі бір, түп атасы — Майқы би.		sentence-collector	1	0
c8f3b86eb9c08a035c1b84c018714a678be8a29e4d3ff33d860c4cb5907dbc03	Сөйлеген кісі ақымақ болса, тыңдаған кісі ақылды болсын.		sentence-collector	1	0
c8fce28619a00fdfc1da6460cb087b2eb837cb2b1591f59b5127a3ed2e4b7c59	Қуырдақтың әкесін түйе сойғанда көрерсің.		sentence-collector	1	0
c8fe088a05988d3f6fce9050e3fb8e2d772d2c59cd467de489950a7612a38172	Інісі бардың тынысы бар, ағасы бардың жағасы бар.		sentence-collector	1	0
c901c50732eaae6504005e046754758b809808da5105d7ac37cb57ae6e0b3bb8	Жасанған жауды күттірме, жасаулы табақты күттірме.		sentence-collector	1	0
c90b5c073af24058ebe18d4ca5ac61609d331545403780e7c0d5fc562f8158f2	Озбыр олжа үшін өледі, күншіл күндеумен бөледі.		sentence-collector	1	0
c913a392198f283052cdfad5cb520529f3f7a9bb73f4c81425be296a81fe5aee	Ер үйірін сағынса, айыл-тұрман тағынар.		sentence-collector	1	0
c915ff23612451e18f6c63362269daf219ca078a67fb690d501e3f4f4b673ca7	Бал татыған балық сорпасын ішпейтін сорым, қоңырсыған қой сорпасын қалай ішермін.		sentence-collector	1	0
c9195470fccedaa9bd9530cf1fa1b55ad637ece246d994a9a31edd7f148380d1	Ақылсыз жігіт — ауыздықсыз ат.		sentence-collector	1	0
c924228635d152f34ba4fe9c1472600dbe37357e56ad267ac5cd5067b26d529c	Ойшыл оңаша қалса да, жалғызсырамайды.		sentence-collector	1	0
c93497a53bf6f84bc482505d63690964b227ef94cea89e936a05cea59b527b56	Айыратын жаман бар, қосатын жақсы бар.		sentence-collector	1	0
c94dad4860a8539dfa8f93bfa39c419d4e0cf82ed38c4b69544e9cd155e3a44e	Ондай-ондай ханның қызында да болады.		sentence-collector	1	0
c98d5d99888da7e7b8e95c50cb7c852dc616adfd442ce3ae10b71f95049ef5f3	Құданы Құдай қосады, досты періште қосады.		sentence-collector	1	0
c98fa1fc1484a9708cb6e11e16025854bfcda3ba866934e0216f76a136dce5e4	Қой өрісі қорадан.		sentence-collector	1	0
c994ffba302fefd304c2c61fa2479488936e0625ca7946323c9e338a58c10e5a	Қазыға тойсаң, қарта әлем сасиды.		sentence-collector	1	0
c99733f9120a9d17ea0319aa323f9db1fe0d965e9224e0debed275ce85024356	Жатып ішер жалқау қатын сормаңдай ерге тұс келер.		sentence-collector	1	0
c998738c92078651f1a8e1faa62a8e84ba915c438d87fd717064de854efda56b	Салдыры бар, салмағы жоқ.		sentence-collector	1	0
c9a5e3eb606ef1f223176e790dde78ff9fddf54c5eb9a196cd6af36b1e3cb831	Жақсыдан үйрен, жаманнан жирен.		sentence-collector	1	0
c9cd27da2ed2dea219920bf08c7a0de17a2d0e0e834ba3431d3861f6e4958211	Алған қатын ақылды, ізгі болса, ол, әрине, жан болар.		sentence-collector	1	0
c9da0b26edd2cf7197db8c07477a6738b970710bb8cffceb01223b93141df28c	Жаттығуда қиналсаң, соғыста қысылмайсың.		sentence-collector	1	0
c9de4f4f24abbde7ddadfbf431333fa701111006aee5d19c2e73281030d2ac71	Қылыш қынсыз болмас, алтын құмсыз болмас.		sentence-collector	1	0
c9f0b47b46f85d000fcaca44a919a6b7f5f8a20cc5e39d766cbf1a6924176116	Ағайыннан бөлініп кетсең саяқ, тәтті етіңе тиеді ащы таяқ.		sentence-collector	1	0
c9f401a02b44b24c582f2914650cbdfdad0a044fa5db8f841806fd43705c07dd	Жын соққаннан «мың» соққан жаман.		sentence-collector	1	0
c9fcb88aeb9a583b8b19fb810031835a370f50642e0eeebd2b2491adc96eaa90	Айтар сөзін білмесе, адамдықтан не пайда?		sentence-collector	1	0
ca0aedd9ba799ea000dcb56080a0ceee4bce80d353e053ca9ffcbdab8400b8b3	Жаңа биден билік сұрама, жаңа байығаннан қарыз сұрама.		sentence-collector	1	0
ca1b8af54eff4d36fa3703fbcdb4db445046a465b6842ba34e14990134e4d9ee	Арсызға алты күн мейрам.		sentence-collector	1	0
ca253254787c8f5b57e79448df68b25bd2e27829f91bd6ab497c388a59bd73a7	Кәрі сиыр соқпақшыл, кәрия адам тақпақшыл.		sentence-collector	1	0
ca369e18920998370d4bb42a00b884d81bdd837c5c3b558a1b170ae46c860be6	Таңдаған тазға жолығады, ақылы азға жолығады.		sentence-collector	1	0
ca4968b3bd8928c04c33133f8a54e00f27f8fd19a65b99d99ba95c40d6232bc3	Бір күндік жолға шықсаң, бір апталық азық ал.		sentence-collector	1	0
ca5c6764757e9f6fd5fe44cd848e5dd0d024788a91b04ac2dc197535d4016e12	Олармен жақсы қарым-қатынастамысың?		sentence-collector	1	0
ca62a456cefb85764dec8726de3b9fb8d8fd3c80c3154200d69f13ce107b085e	Судан тонын аямаған, жаудан жанын аямас.		sentence-collector	1	0
ca7b30fc7bafdda9c9b5dc9507a8e26d3903503f4116aee1b118e48f14c611c9	Елдің күші — селдің күші.		sentence-collector	1	0
ca8d498082294e7b4617957d5d3d51a2a5c006ebdcd1f65ed1bd57bb74bd83cc	Ақымақтың үлкен-кішісі болмайды.		sentence-collector	1	0
ca9c70bbf24d00350a037da4903aac228f02293c997bb997bf168c0c729680e9	Қарыз, қарызды беру — парыз.		sentence-collector	1	0
caae79d2de63c3b8bf5d4a5e1d84a1137a932776937a3185496b26fbb9646356	Түбі бірге түнекте де табысар.		sentence-collector	1	0
cab77c5a718449cc7590df50381e00cc832fdd7ed88d78de5b5c4997cd460a91	Түйені түгімен жұтқан.		sentence-collector	1	0
caca0e3e71f8444b2dbd19b10bf94ae95bbd87288176db8c9156d7a7aac03159	Тамыр түбі — дау, құрдас түбі — жау.		sentence-collector	1	0
cad2c57bdf7f15c39f0ea00d15dfb9406530ab44558f53c64fd1bca58d224932	Қадіріңді білмес туыстан, сырыңды білген дос артық.		sentence-collector	1	0
cae21f9179fa7b04766ab495a5a1da102d99921388eba6666be80cb44c1a66b7	Ит иттігін істемесе, ит атынан айырылады.		sentence-collector	1	0
caeb6bd45bd87454fa4ae210eb124d66f5e176a2419f48a7f74667930d91c43f	Ешкілі қой өреген.		sentence-collector	1	0
cb187d771559bfc43668d6efe26d15d69feaaa02e16c82f1c7b0b0c63834d87a	Жалғыз үйдің қарғасы боққа тоймас, боққа тойса да, шоқығанын қоймас.		sentence-collector	1	0
cb1ec158dbae83dc33da2bb70a5225f6151bf30e1e9e59bdc48d87dc227a93b2	Ақылдыға айтсаң, біледі, наданға айтсаң, күледі.		sentence-collector	1	0
cb2037b40128e89bf1b394409a16fd935c5f5958d9e902311a49e00df4b99190	Жарлының ұлы болғанша, малдының құлы бол.		sentence-collector	1	0
cb380711128592ff539449b7ee2ab5ab022fbd4b4a56f4cd739ce5cd312b9947	Жылқының басы мың қаладан қайтады.		sentence-collector	1	0
cb46b830a0eed80411a31e6af8e9c46f8066c12e48dd75dce500d5b34ca1c2df	Жаманға жалынба, жауға табынба.		sentence-collector	1	0
cb4910d804ce16b7f92d7d19d2d37c5875b5e11320e1c6dd91416256f6da6a88	Әдепсіз бала — аяққа шалынған шала.		sentence-collector	1	0
cb67d5b9cd0ee5534eb715147840a10540a7350b248f9d6e0aae352eba2d9109	Төреге ерген ерін арқалайды.		sentence-collector	1	0
cb688c088851112e5a61eb2d08fdff542ba27c15e4b40b310500d7eff4552c3c	От басы ала болса, кереге сайын пәле болар.		sentence-collector	1	0
cb6d632d818de2ba2bd846f50f40e8571d32ee32b1cd5cdabda1de4d0a4f107c	Алыс-беріс қолынан, шығарып қояр жолынан.		sentence-collector	1	0
cb7fdd2aa1c122f75bfea25530ddc0bee39194379c511a925afa4f9771e0a60e	Ғылым атақ-даңқ іздемейді.		sentence-collector	1	0
cb8e57f39d3f5412768b400cbbc61b6c3d5019d05f009da72991bd9e3001c4ae	Өзі жығылған өкінбес.		sentence-collector	1	0
cb9300d0b987461107cb7a93959406175f339d79ccc2db801fcae03659355195	Екі тентек қосылса, даудай болар, екі ақылды қосылса, таудай болар.		sentence-collector	1	0
cb9947f3d78decd371bdee6819cdd64a292ec318660e85cac535adfdbbeaf0a7	Біз де кісі болармыз, атқа кісен салармыз.		sentence-collector	1	0
cb9b77657cfbc85966da71559391233623e1da0827d6c45105595db61fdb5b34	Наданмен дос болғанша, кітаппен дос бол.		sentence-collector	1	0
cba03f78c6cded836a220932d20bed7260f202873ef03beb015efeee73f30ac7	Жаманмен үйде оттас, елде ауылдас, жолда қоныстас болма.		sentence-collector	1	0
cbc7c6d0b1268cebdd9dfc4d0bc37a8f2c6e3ccf4c83c0894c924751056b0695	Бойдақты ұлым деме, бұқаны малым деме.		sentence-collector	1	0
cbdedf2409a21e4bfbbe206e2f0324f0a02afbc8f3db21e1d9e2791cada60f62	Ақыл азбайды, білім тозбайды.		sentence-collector	1	0
cc01d6b3e6533a80eebdc39f8575bf998c7d7dfb6134fb9145d04ac5a402b4f6	Бояушы бояушы дегенге сақалын бояйды.		sentence-collector	1	0
cc0718ee49872d647c1bd964cf61cad362a1107936d3480f1721cfa2845e77f6	Малды баға білмеген пайданы таба білмейді.		sentence-collector	1	0
cc08ab6ce9eed47bcdf34c3ec411a273e921e71a2343f45c4be9062634f2a56c	Түсінбейтін де — қырсық, түсінгісі келмейтін де — қырсық.		sentence-collector	1	0
cc12cd57b2056fa4deb076584acfa5c947fc6d17b90a1f77bedf22ab313f8275	Ac иесінің әлі біледі, асатушының қолы біледі.		sentence-collector	1	0
cc2e18d49d59a30b52b3140e3e62d82a9ffbcde1abf859b754c42fb063617cae	Кешкі асқа кештік жердегі келеді.		sentence-collector	1	0
cc3acd01dd44cd890ceeff63fd5ddd0d7b1744b405537a3b584a040fbb73908a	Көрмесе — жат, көріспесе — ұят.		sentence-collector	1	0
cc3b265df637f1a59890ed408fc479650b5df6a4ae27a4785e3fd8ec94e8be02	Жақсы кісі текшіл, жаман кісі кекшіл.		sentence-collector	1	0
cc4048e9a9b6a8edf91cbb04f51ec16e9df15918496e8dd0a9d20fcc47b986fd	Әр ханның тұсында бір сұрқылтай.		sentence-collector	1	0
cc581af43ed2f7b76d5e3e27cfa6174f8cd16d9bb13d9a6eb5e15b1336ae91e2	Жақсымен жанас, жаманнан адас.		sentence-collector	1	0
cc608d107ade87fbe1c95cead4ce3a3ae1d2b2a60beb2391fa4b7174b0e929e0	Айтсаң, сөзіңде тұр.		sentence-collector	1	0
cc617440ce27951249fc805637a5d194dcc8b2cd480c9b5a0b20e49893c2a985	Ақымаққа ақыл айтсаң, алдайды дер.		sentence-collector	1	0
cc7510e767e2ec5181381393bda549eb3f18a08032d13b9443c2f74fc95d7bf9	Қысы-жазы жұмыс қып, жалғыз мая қайтіп қайысын?		sentence-collector	1	0
cc8a985fd508b753a5f651176ec7d96807fbf5c606e007fc92ca9105eadb095f	Шақпақ, шақпақты отқа берген ақымақ.		sentence-collector	1	0
cc967254d41f2ecbf4cb52b4b1b6be4b1ad6293b39292f5ae5d4a87577d3dcf8	Қонақ таңдап қонады, ұры басынып ұрлайды.		sentence-collector	1	0
cc971f43c9f6c62c7f7b426441508d0dfb4d361d3a8f2bf6d2f6b5c798be60e2	Жамандық пайда етпейді, жақсылық зая кетпейді.		sentence-collector	1	0
ccb94f36c13a4751316e2e0908ac39a55fc16722eea092d7ce88a5bd86f6285a	Бөлшекте де, билік ет.		sentence-collector	1	0
cccd1fcd63c1434e9ebda74a31c1267a4eb95e99e84a0f2ca302a804ed3d8401	Жер берігінен қосың болсын, ер берігінен досың болсын.		sentence-collector	1	0
ccd46ba6d75f848777daf2a01e40094ea55fd87f74eba8612d8950065194a119	Әркімнің өз жері — Мысыр шаһары.		sentence-collector	1	0
cce438e3b5ff96d044aa18a07e5238e9f3d88e708d7a64a10b45e07c8bff654d	Талабыңа еңбегің сай болсын.		sentence-collector	1	0
cce74ce880dc3b7aad921207911e5d5906c72182e17ce7b5f9946e5ca62f31ee	Істің ақыры жігіттің пақырына қалар.		sentence-collector	1	0
cce93e100cae9166dace2642cb7194cd819cc7730bd6015644a2ee13befe8154	Үйде жатқанда ішің пыспай ма?		sentence-collector	1	0
cceae0c9b82ea8cd7effc9f928d6113351bd6b4eca1fa0eba162c80cac9bf4f2	Көре-көре көсем боласың, сөйлей-сөйлей шешен боласың.		sentence-collector	1	0
ccf69631350efc323e5bf66cbc4da686d49b6af3d6c783db032fc0f2d751e697	Арқауын көріп, бөзін ал, анасын көріп, қызын ал.		sentence-collector	1	0
ccf8b1b93d87a3a048a596cab9bb574f0024de7e28628ef01ae4487117949948	Отан оттан да ыстық.		sentence-collector	1	0
cd167c6471b1eadfd48bf328353ad3b96d739ca7ace08cd9766b39227a7f471b	Қу сүйекті ит те қажамайды.		sentence-collector	1	0
cd19a9466720c5ebf893dcd281ec42ee6c5ad6da255660401c978d08dec1bce6	Азапты ойдан дер кезінде серпіле біл, көңілді көтеріп, желпіне біл.		sentence-collector	1	0
cd1d56d82f69d9c4ffc28259110fafd082173c0241f50c7d2138b257c34aca14	Туа мүкіс жазылмас.		sentence-collector	1	0
cd23f5ab86e56775cee06593bd38f3217645989f382389beeb07e792990eab58	Әзілде кек жоқ, өсекте шек жоқ.		sentence-collector	1	0
cd32dbc40dbc3f897a28bd12ea6f6975e6a69457b7d05b6b94e59bab9cbcdad0	Айдабол, ac ішерде пайда бол!		sentence-collector	1	0
cd35a4af95f38b4867237942bf6bc59cb2a8df9028e1dbb44aa97b0535976aa5	Сауысқан баласына: «Бір шоқып, екі қара» депті.		sentence-collector	1	0
cd3d826602687497c056c8939de3371c2875e4696125f5d3053c967fbe3e558c	Ат жүрісімен пұл болады, жаман жүрісімен құл болады.		sentence-collector	1	0
cd51ecae030b72e54d37ebe2772e3c452bd1f3257c9cec5a2354c3ad5c360301	Жақсы қартайса да, ақылынан танбас, жақсы ат қартайса да, жүрісінен танбас.		sentence-collector	1	0
cd5b50b1c20b54899d27841e19669f16754bd33882115a1705e058685b730bca	Түйе аяғы тайғақ, төре аяғы маймақ.		sentence-collector	1	0
cd67587e0c0eab753abd10162c7d1881713ede68709ea283929cf56ca29ee926	Дау қырық жылда бітсе де, қыршын кеттім дейді.		sentence-collector	1	0
cd71b079a2d772e5085c5ede9e9f7b89896fdf71fa27117ab79ce7e65baa9dd6	Зұлымдық күнәден ауыр.		sentence-collector	1	0
cd7a43020f93519d5f287bb5e519f0ebd529858f124da0f97fc70572a45dcc86	Жүйрікке — тұмар.		sentence-collector	1	0
cd7eeda2417467db399305d62523bae5d5b83c1c620168290aac2cdc1c14fe68	Отырсам «опақ» дейсің, тұрсам «сопақ» дейсің.		sentence-collector	1	0
cd89c4e8c1b30b5a6479d606d5afec81c8b3acb120743487ad0b2ddb17ce4a89	Озған — мұрат, қалған — ұят.		sentence-collector	1	0
cdaad3b974a38657942bb61651cd14591924575f56b9eea558cbbde284d059be	Жолдастың жаманы бақырауық түйедей үстіңе құсады.		sentence-collector	1	0
cdab83bf11d90e0f011f84629782823a180f57de05b16499e1f7b6e3933a9c40	Базар — ақшалыға базар, ақшасызға назар.		sentence-collector	1	0
cdb3210348da76274efb9b80527b6bcdbbf7b86b0f9fb24b1921ccda1ac4b146	Келіннің аяғынан, қойшының таяғынан.		sentence-collector	1	0
cdb35f8d5935836e6c21fa4d3705eb3bc49d4dd9076807f7b2ea441a28a40c2d	Аз асқа жасауыл болма, көп асқа бекауыл болма.		sentence-collector	1	0
cdbc71b70bd4789a2b2414f2f514173138619f806dc8399def7c09f57f0f2a58	Ағайынның қадірін, жалалы болсаң, білерсің.		sentence-collector	1	0
cde21c8cf551062acf8e7c9c9a529bbce9842838d4c0fa1016f224212ce84107	Күлгенді сұра, ішінде қулығы бар, жылағанды сұрама, ішінде мұңдығы бар.		sentence-collector	1	0
cdf18441e5e48a5c43f2bbfe4341b847ad828165a7ea87cc7ef3e7a666512bac	Кедей елге көшбасшы көп.		sentence-collector	1	0
cdf4b9b194aa3ec2807d01a181e8b1aa6c7b9809bb2e5903d4fb598a72f853de	Сыланған аттың тісі қарымтас.		sentence-collector	1	0
cdf9b7f100b3eaf50d387b0e2ea9db5d3b622437dccb48c274fab4bdec111d9b	Таз кісінің шашы өспес, «Айдап салдың» малы өспес.		sentence-collector	1	0
ce04f60b840a804f687f3d42681ab35deed51af38f93bbe0d2dcd64b1fd14979	Мақтаған жеткізер, шаққан өлтірер.		sentence-collector	1	0
ce096a1943b726f52c50f55d8b45bed31ed5432aadb0f7decbb53ebf6f6daa08	Арғымақ атқа оқ тисе, жабыларша туламас, ер жігітке оқ тисе, жамандарша жыламас.		sentence-collector	1	0
ce0a77d97c77088078b20e59713cf0fa83581e2b35f94c6ecbd070f54dbf2ffb	Жетең жаман болмаса, жете жарлы болмассың.		sentence-collector	1	0
ce0dd9c97c3f12034321de8f2ecc15c16f8175a031985816089c755d25a56bc2	Кілем сатсаң, көршіңе сат, бір шетіне өзің де отырасың.		sentence-collector	1	0
ce1d8e63b034826388ab331284cffb30300fcd9c51f8e7d873d5f2bb7abaf907	Үйің тар болса да, көңілің тар болмасын.		sentence-collector	1	0
ce29bc003fc6b9bd1c73be5076c04aea068bf2eb988d2efcd6d19ce50e6ce484	Отансыз ұл — ормансыз бұлбұл.		sentence-collector	1	0
ce2dcf0ce8cb2858be9318f996b4385fc30e52c556448ef17521bf9d96dfef2f	Адам болып жүргенің адамдықта, тонды тастап қашарсың жамандықта.		sentence-collector	1	0
ce34a299ec4e6de23abb68bd978e34c18552bb4caaca090cf3348463ab92070a	Қане, шық.		sentence-collector	1	0
ce6f3e513a7bd0ed779567ce011dd34a863e3b6b48d533350e76c6a6309749f8	Қатын ашынса, қатты айтар, бала ашуланса, бетің қайтар.		sentence-collector	1	0
ce7535a18b0c51234ea8956d072bba007fa57e4caddd47fed752eb9f3e850af8	Көзін тауып жұмыс қыл, ебін тауып тыныс қыл.		sentence-collector	1	0
ce7eae2006fd0a06a4c9389bc0bffa334ff69d07e3677c7be50da6beacc1901c	Әке тілін алмаған ұлдан без, ана тілін алмаған қыздан без.		sentence-collector	1	0
ce83d739c4244fb063a4291e155419a6f458fad53f2502b55073d8f471740aff	Ақ — көздің құрты.		sentence-collector	1	0
ce972bc7fd311a74b5074dc9a38315e2e48cfbc3f878dde0efa8a0b324f46b69	Әр нәрсе асылына келер.		sentence-collector	1	0
ce9c3460e894810a894673cd9799f04feedf0411cf3071d263e2290de2d6ab81	Байы өлген қатын келіншек болады, кедей болатын жігіт еріншек болады.		sentence-collector	1	0
ce9d9e8da99c7da5163356a9f6011c2f5cd02c8f18594ff903435a0187bff820	Төрде отырған есікте отырғанға ет асатады.		sentence-collector	1	0
cea5c3ecb9a14aeeb48ec917bda2095486c4d62473ae08c91482b474c683791d	Еңбексіз біткен мал дәулет болмас.		sentence-collector	1	0
ceb74d49728c1401e043818b2297882e7fa2787c4c1e03b09510d882dc410489	Жауға жалынсаң, өлдің, жағалассаң, қалдың.		sentence-collector	1	0
ceb9df798e307553a5ad91823fdb586ed64f5680c8ee3f979adc0d3fe5c486b7	Кәрінің сөзін қапқа сал, өлгенше ырзығың таусылмайды.		sentence-collector	1	0
ceda073abbddeaab667858bcfa218d5b84e0e9e05334828108b094f1ebe59b43	Атасы басқамен қоян аулама, алар да, қойнына салар.		sentence-collector	1	0
cedebc82dfdab13c5e4f21f37a01514fff5d43fc148912907cfe91861971e275	Ойнақтаған бота от басар, кезеген аяқ боқ басар.		sentence-collector	1	0
cef38fb45f67802ff79f098a5b770dcdf9a1159304c8deb598e59b9e6e96b149	Айтулы достың малы бір, кемедегінің жаны бір.		sentence-collector	1	0
cef785280fbe856912606faa761eba2929872718cf3ec0c3baedb09fbed68024	Арзанның сорпасы татымас.		sentence-collector	1	0
cef7e2bd71b17a6fe7c7c02ef7c1961e5d9f43e2437753105dfb6614b1d57fff	Қылышты сермей алмаған өзіне тигізер.		sentence-collector	1	0
cf00d7d4afba4084a8cea5f287b749796bc6c2b4691624b3f64623a91d1b645a	Ақыл бастайды, аяқ тастайды.		sentence-collector	1	0
cf0931ee817a44c93e692a4421f8e61b4ddb11804ec66f6322713080f4dd34d3	Жеген білмейді, тураған біледі.		sentence-collector	1	0
cf205f5c47c402b46df246fa8171769027e25c7af63d585bee41ab775e053cac	Өгіз өлгенше өседі.		sentence-collector	1	0
cf2a11a58e3743b2c01d9e2711d845035a44ca1d69d06efc75681e67fd95abf1	Көпті жылатқан көп жүрмейді.		sentence-collector	1	0
cf377e5050a5c9498703c49ff14f10eaffef749fb5ff0a4caf237311a424d860	Аяғы кіші сүйгенін киер, аяғы үлкен сыйғанын киер.		sentence-collector	1	0
cf4c23b286b1483221fb8ea323abf5a62b5e0810259762d38d19ff722d3d15e3	Ит иесі үшін, құс тамағы үшін.		sentence-collector	1	0
cf6551a0918dfce75234dd46573b5c4ca71ce3efdc5c61a9aa754d6020b50abe	Қайнаған суда қасиет бар.		sentence-collector	1	0
cf69675f73897a7141970e43344370cea80aaecdc2ca9c87f2060b526dcb842c	Кеңесті елде кек болмас.		sentence-collector	1	0
cf6b80337cfd4b946409da2e83e1ead6b6f715eb75c31c4345280541c0e3aa6c	Ит иесі үшін жүгіреді, құс тамағы үшін ұшады.		sentence-collector	1	0
cf7e5c7358a9723fc5e5c0445e8a0fe629452dc3051b1f42ced4ab87dd7ec3ae	Жауды көп қашырады, жақсы атақ Барақта қалады.		sentence-collector	1	0
cf8f11a9b8af28aa96eb53a747278acc225a631710baee0a22c5d4aa9cca618f	Бір күн дәмдес болғанға қырық күн сәлем.		sentence-collector	1	0
cf92475e72ab260f89eaecf3a38d3dceaa740f456020010ec2d74e7e50e10f31	Айласыз батыр шошқаға шауып мерт болады.		sentence-collector	1	0
cfc65d5e7361a7c873e715ab1afa54bc0a835e39e56ffafb28183b562ca22b2b	Нанның ұсағы да нан.		sentence-collector	1	0
cfd88d17c7dbe1eb1ffd61e695abccadaa84e7e42eb43e71197cb7aa02a453c6	Ақсақтың ақырына бақ.		sentence-collector	1	0
cfdb3e0c52db2f27a79fce263c5c37978314a4ae102d7d81fc6b7fceccf79dfc	Тау бұлағымен сәнді, көл құрағымен сәнді.		sentence-collector	1	0
cfecd8119d29c5a8b4bb74c8c056fa2befd1ca7afa0127292162d74361abd9da	Бастаушы болса, қостаушы табылар.		sentence-collector	1	0
cff1a75f82d0d3180452ac2d05ec2e9411112c69881a50deee38cea239ae2e46	Қыс азығын жаз жина.		sentence-collector	1	0
cffa43c5bc17280b108a39b5cc06ca55069a912c0a0617682a03af0c6554865d	Қара кісі ақ болмас, ақ кісі қара болмас.		sentence-collector	1	0
d01b0af070333526514fc685d592df056eb6df6323a2e247ba89f012fc283da7	Дәрі шөптен, ақыл көптен.		sentence-collector	1	0
d030031ca9597b0c843e10ab21478a069adaefa2c6f496258edde549ab0677fb	Жақын таласса, жатқа жем болар.		sentence-collector	1	0
d0335235cec8f5a610eb52f458f3917368d79d7e65b02557b6fae074c86ecb82	Ата-анадан мал тәтті, алтын үйден жан тәтті.		sentence-collector	1	0
d03b0fad9bcc290349c465fcc72d1795eadc75841cd7804fde75923aeda7e225	Ат жақсысы қартаяды, негізіне тартады.		sentence-collector	1	0
d04e25d3c58f738ec5b13544b92e7e1c21ef1db8187641fa827aa2616cf141a3	Есің барда етек жап, қайратың барда мал тап.		sentence-collector	1	0
d055ca462929d6132b7a15476cc51230cc16213cac7cee2a15f5b0dc9b5c5a70	Қонақ келсе есікке, жүгіріп шық, кешікпе.		sentence-collector	1	0
d061c1bfb1549702d91e8b6c9cc616399ad0e408c611af1dca7a2975cb8ed77c	Құлдың қалаған асын кім дайындап берер дейсің.		sentence-collector	1	0
d0753a12c384f9e5c80ee6950f4ca8172ef83262165865d8b8c6037ad83967c2	Жаман адам пиғылынан табады, жаман айғыр үйірінен табады.		sentence-collector	1	0
d0784ccfe89aef214c1a6622158e690b874c9037a67f92db6132dd73223e743a	Жаманға сырыңды айтпа, тар жерде айғақ болар.		sentence-collector	1	0
d081278ef1dcf16474254e2afb99bb2d1a9a9eeb1fdec0c42e365fcaf1c8c4ff	Жаманның үсті су болса, кеппестей көрер, жаманға мал бітсе, кетпестей көрер.		sentence-collector	1	0
d08a1107b1bb5a0b00582777391e90a21d14b672ff7edca81df9938f2b07801e	Базарға барып бағыңды сына.		sentence-collector	1	0
d08b109f95da4c7370e36bb678047167488bfd3052006a522d32d2e318bd2a61	Оқыған қара суға қарсы жүзер.		sentence-collector	1	0
d0a2b6cac401f32f4ca2b0d67a67ba5cef96e4da5098739813132d0f0b35afeb	Шолғыншы болсаң, болжай біл, арбасқан жауды алдай біл.		sentence-collector	1	0
d0c6748fd9b2b34215d6d219793a84cf677ac33f54e08aa201bed3eab1459263	Кетпенім сай, шотым сай, қазсам, суға жетермін.		sentence-collector	1	0
d0dbf759072f3174b0ff0ae5cb791f27783a9e32d3e30bd02c771bb509264a9c	Жаңа байығаннан қарыз алма, ескі байдан қапы қалма.		sentence-collector	1	0
d0e67a7ae97680942bc3daee405403dad628ca15b97b4c33a1763cb4cb6a82c6	Адал досын арсыз жамандайды.		sentence-collector	1	0
d0e7c9aa7cf31e4677456c44892be2ba2aa7547078f046ed97595397b94af194	Қазақтың балаларын үлкенге құрметпен, кішіге ізетпен қарауға кішкентайынан бастап үйретеді.		sentence-collector	1	0
d0eb2c7b4b19eef4337e49886d42a872692ca4abe01c05c41b8cd86e811d8c54	Жақсы суы тәтті көлмен тең, жаман желі қатты шөлмен тең.		sentence-collector	1	0
d0ebf5926841722d821066f3557292d31261c61984be77dee71ed15b4d804a0d	Туысы бірдің — уысы бір.		sentence-collector	1	0
d0fa973db737054065ed98da2007bdec2014693c49a858188abf09da3aaac57a	Жақсы ат аяғынан қалады, жақсы адам тамағынан қалады.		sentence-collector	1	0
d10c5e99ba893a9610b4dc7ab8c34f9e05ab1d49ff4e31ea3f8d056b24eaad74	Ақымақты түсіндіргеннен өлікті тірілткен оңай.		sentence-collector	1	0
d13863b02f0c533c0b3040c5be2c71d63558df3abacb4fe057b130f9392d9303	Сараң байды қоңыз десе болар, ішпей-жемей боқтық жиған.		sentence-collector	1	0
d1388d163684ad30fb096ff17fece19367ee3bec074edb70d21d606f66d9cbb1	Ақылдыға айтқан сөз қолға қонған құспен тең.		sentence-collector	1	0
d15d8f41b4a2ddd922e616fa40c0d1071a06f78472033f8ad7059692181f40ba	«Жат» деген атамыздың аты, тырқи қонақ.		sentence-collector	1	0
d16059a940d0c9d71486c5df5ea1f5af40ef4605d8b323785e87485259f06ff9	Үш-ақ апта.		sentence-collector	1	0
d17832d08b7e626944b3295d5afa9191fbc8df9fcdcd89c469784a83ac22cfdf	Басыңды дауға берсең де, жолдасыңды жауға берме.		sentence-collector	1	0
d185692f2cee02809c519b6a631b54f77f5ab6e6d4117749b17228395cc3d097	Шыбынның басына бақыт қонса, самұрық құс сәлемге келіпті.		sentence-collector	1	0
d189f9ad7f30bf187da1ca3f3865af454e9a5be2962c50fa19298767b4df472a	Ойнай білмес бала шешесін түртіп ойнар.		sentence-collector	1	0
d1a2bc1590f03d0317f9e99eebcf4dc0d3b65586d9532c8e74c0977865753e11	Есің кетсе, ешкі жи, ешкі жияр есіңді.		sentence-collector	1	0
d1a81b5c9634aa33e0c8858248205ceb1fd46eabc21cd1c632aaa183d47ca70a	Жанын аямаған жау алады, малын аямаған дау алады, еріншек дүниеден құр қалады.		sentence-collector	1	0
d1b969cb4bb553ef35e0be59d0b78d4468ece8f70abe3302f18c34a2926c6c31	Ақымақ, жауыз болса, көр жүмысқа жар болар.		sentence-collector	1	0
d1d4c3dc1c579fc70d5ef5e436d262e8a45baffaf0333419534b7be3381c7e49	Саяқ жүрсең, таяқ жерсің.		sentence-collector	1	0
d1e2e1ee5bf66ae462aff906a733330356a4262f385733830be6f435f0046aa7	Жар қадірін білмесең, жалғыздық берер жазаңды.		sentence-collector	1	0
d1e67eea7cf1bbed70bf355605325744bfacba25576286e1e4039bc6e58e278f	Жақсы сөз жан семіртер.		sentence-collector	1	0
d1fa36a38bb6499147f682267ee6e36e4f2b150f2fa73c99e05a2e374e2144ad	Соқыр көзіне сенбей, қолымен ұстап көреді.		sentence-collector	1	0
d22061c7e54ed456339d6b2abcb16ce97927b432670ec815e52de2fd2bae6651	Ай шалқасынан туса, ай бойы аяз.		sentence-collector	1	0
d224179107f10b76460c4fd0888544f16e29c1a5836320e922571af10b47b547	Қимас достың қадірін айырылғанда білерсің.		sentence-collector	1	0
d2279676b43b5daeb5d0697125159a8e445c6d0227e46e3dc5e1407d3faf35d5	Төбелеске бергісіз араша бар, ағайынға бергісіз жанашыр бар.		sentence-collector	1	0
d227e72e5357f986f09cf9673e9f271d6e223c84f1f9ff3e6f9a224436ca7609	Аттың аты үлкен, түйенің табаны үлкен.		sentence-collector	1	0
d231d813d316ef2ed5b205df4a059adb86616f066e3450d44df1a3992ebaba71	Жақсылық суға батпас, жарыққа бір шығар, жатпас.		sentence-collector	1	0
d23c7b2121894b2d19b9365cadd1f55fa9dd64eb42f4d5806ebc9fee8552262b	Айтқан сөз, атқан оқ қайтпайды.		sentence-collector	1	0
d23f29159ca5eb9a959353ac9436cfd91d25b9be8306172a322603375f2279fb	Еркек дауысты қатында ұят болмас, қатын дауысты еркекте қуат болмас.		sentence-collector	1	0
d2597224113941c5ac7d733fa1ea5d56c2f6899444d9602ef7616a2f01d114a8	Су жетпейін демейді, жар жеткізбейді.		sentence-collector	1	0
d25e34208f24b3b384430a1d336b9d6e6f8da4860657ac2a093e4e5545f1b837	Қазаншының еркі бар, қайдан құлақ шығарса.		sentence-collector	1	0
d264b6bc0101198b862c916422c18599e210693ed3c6e295ce05c72dfd512962	Қызды ел алмайды, жау алады.		sentence-collector	1	0
d26a34d08aafc8fba83aa33adf8b5698d9b35429a8dd00080160ae0291a924e5	Адал істің абыройлы даңқы бар.		sentence-collector	1	0
d26aa118411a693f5568b71c1cd7dad621090d1c00827547deb05a4cf32ccbdc	Есек барға саналса да, малға саналмайды.		sentence-collector	1	0
d27153008142b556a470087660d3d1ec7e269366d0c3841c4bb5f9303fb449e1	Жалғыз болар жігітке бедеу қатын тап болар.		sentence-collector	1	0
d276d6dd0f21c428dac9085b1e4c24709a5ce456fb75d31bb6ce2d423adf76d9	Қарындасты қас көріп, топ көргенді көргенмін.		sentence-collector	1	0
d27b2c68fdb88aa412c0003f6f07c31478d0ca2df208e446385cef473204b708	Жақсыны жамандаса, аруағы тасады, жаманды жаман десе, құты қашады.		sentence-collector	1	0
d2891649bf1770166912d1f3108a06f8999b3f01fb77ca4f77f10ac470f8c014	Алыстағы дұшпаннан аңдып жүрген «дос» жаман.		sentence-collector	1	0
d294eedbd4c93531564768baf30538374f5dbae7b5235a3379b5c7157b1781d4	Жақсының малы жиында, жаманның малы үйінде.		sentence-collector	1	0
d29f0ab53af09f4379d3b786f747b77b701aa7dccf147a694c1513048347c23d	Екі жақсы баққа таласса, бір жаман таққа шығады.		sentence-collector	1	0
d2a247dd35a4d05d23d957afda7706ac4e8ad372b3d08678eddf0c3052025b2d	Касыңды бүлдіре білсең, досыңды күлдіре білесің.		sentence-collector	1	0
d2a5362b757fac74e46139cb71562e0d408bd7f7c365a59baaec27713a5e89e0	Жұтаған жұртын мақтайды.		sentence-collector	1	0
d2a6ad8fbdd88cf2850275ed0d3c0b96e35df517dcf577a035d1f157917aabf6	Ac қадірін білмесең, ашаршылық берсін жазаңды.		sentence-collector	1	0
d2a6c5de7da01ace8abdc589802bbaa2de708659ea867c2df9f42af8dd132d24	Қарны ашқанға көже балдай, су қымыздай.		sentence-collector	1	0
d2a75a91d4fd884516639dd36df633d09c3c5adf955600dda2d603a0cbb88368	Балалы үй — базар, баласыз үй — мазар.		sentence-collector	1	0
d2c6090e30d034b43e5023b48949045f53e8332d565bca1700eea3cf54c1edd2	Қайырсыз байдан қайнатқан су артық.		sentence-collector	1	0
d2d28696b44dd048733c2fad28171063da017f6777abde6cb64feb4c3c92e881	Жауын жеңсе жарқырап, жауған күндей ашылар.		sentence-collector	1	0
d2e6a46892cb715fc0172ad56c36c029b4708a9210bea2ce965eda44a3e7bd96	Кісінің түймедей ісін көргенше, өзіңнің түйедей ісіңді көр.		sentence-collector	1	0
d2f0413e99b4e257808f4dfa3972d3eb94a351b11e284ab3f820a7372e08add2	Өнерпаз болсаң, өр бол.		sentence-collector	1	0
d2f0a4b6673cdc240214a9113f9c32b3aec7ec85e911b87785ad4e4d5d3a5577	Өсер малда өлім жоқ.		sentence-collector	1	0
d2f5af7bfad4cd0ebcd91c04a8e720c483c3a34f4a011c75c94b90f1918e0d70	Өрісіне қарап мал өсер, өзеніне қарап тал өсер.		sentence-collector	1	0
d31b08e39b03693f504f2a9dc6bbf45ae677797bcad35ebd95aad71d71b91190	Айран ішкен құтылар, шелек жалаған тұтылар.		sentence-collector	1	0
d31eac9f8dfa48865d87b878865a6ce8bbde45b1fbe9ea05a0f00f352efdbe8c	Қара иттің ұяты ақ итке тиер.		sentence-collector	1	0
d3372e99f1d0ec82ccdd5a11211807f6a7c7b5d948687d572ffada5fe147b006	Итті күшігінде үйрет.		sentence-collector	1	0
d342c6d2128bf4988b80190c6370e228f1ac66f1396b626655e126a637948cdf	Жатар орын — жарым құрсақ.		sentence-collector	1	0
d35cff3ec15823c8c54876142b2869a145dfb7e446ecbc843b3556eb2c494c5f	Ойсыз, жігерсіз, білімсіз өмір кешкен қор болар.		sentence-collector	1	0
d377a44c2dba8b601383465446d1656ce815fcd889648f5745acaa06a582f03b	Ақылды адам ерінбейді, қуатты адам сүрінбейді.		sentence-collector	1	0
d38c82f04f04dbd2b6b18f94e15324640bdfad879d34aa9f3e5a3a56cd40393f	Жұрт бойдаққа қалды, жүк тайлаққа қалды.		sentence-collector	1	0
d3ab3ce17131451aed2cfbb62ef4f44a59575470d45f228c2e4de0341e71767e	Патша болсам, май жер едім.		sentence-collector	1	0
d3b33c7e47124b43a7b5153d00ebacac397eefa8af5b1c61c5bcdbf7604a420e	Жақыны көп жасқанбайды.		sentence-collector	1	0
d3be1a3c46c22edec86373630a6546edbd6437a66238cd2600e8541e9499b03b	Табақ тамағымен жарасты, батыр жарағымен жарасты.		sentence-collector	1	0
d3beea146775919da46fd254100e20a257327ada812b2cd36698f75f5af290f7	Арық атты түс те бақ, қарғып тұрса қанатың.		sentence-collector	1	0
d3d141e8b0bb89eb4b7829368f8479daf203cbb1ed96e7390c43ca918ef815cf	Жақсы келін — келін.		sentence-collector	1	0
d3d3d756b15eea20ffb940f1e5dafa1429a1903d701330029915f9406341208d	Есектің жүгі жеңіл болса, жатаған болады.		sentence-collector	1	0
d3dcc98ca396483438431d8fd09fc804adc4f5a910ad57e6adb7039b757c0aff	Жүлдегерге ел сүйінер, қызғаншақ, күншіл күйінер.		sentence-collector	1	0
d3e2137466c223656f6ac242831a29afea7dfe215201fb35cb9e22571c087e9c	Жазғы қонақтың жаманы үйге қонады.		sentence-collector	1	0
d3e6b73b80dae5038fb0b3e3679691b5ecd356a249b7ed57eda599295c3f94bc	Көзі қарайған там бұзар.		sentence-collector	1	0
d3ee72ef3a3d38de3ba670f9ceece9a9b62b152d0062b7036e37e01b4dde07b5	Ақтылы қой баққаның — абырой-атақ тапқаның.		sentence-collector	1	0
d3f36e1a74e9ea3a4069c6b82af2857fa189f912a9845b1ddf0952d2d52a0391	Қамысты бос ұстасаң, қолыңды кеседі.		sentence-collector	1	0
d3ff9f14598acc31dbbae3baffd0c08f7bc387af39d9dcdde1334ece132ebdd0	Оймақ пішсең де, ойлап піш.		sentence-collector	1	0
d403f39134cb97b57976247c327d20e3207d2cc098918c92fe80069a7ddcfd0e	Тышқан ініне кіре алмай жүріп, құйрығына қалбыр байлапты.		sentence-collector	1	0
d4107b1c0585544dd58b9f325ba54a5eb716a38caf52ce1882373da2166ca473	Еркенің көзі кеппес, жорғаның тері кеппес.		sentence-collector	1	0
d41359237313606e46df4751dc56d59c81750f6fd212d29dd6ce8f6f89012511	Артық байлық аздырар, артық күлкі тоздырар.		sentence-collector	1	0
d421cd772c9cf5c2faf4b9a0d974a7bb715c8b29d908dcb14882a2aee3ed0083	Үлкеннен өнеге, кішіден ізет.		sentence-collector	1	0
d433ffbe6324a48a2bf7bad60f7ba61cbc648d1c918d8f3a3d3eca9b7d3dd87a	Қисық ағаштың түбіне қонба, қыңыр адамның үйіне қонба.		sentence-collector	1	0
d45cb48fb27aa1f3f800cb0b1ebf8d56d7a46aca348f65ace9fd877c3e245009	Албырт анасының қойнын ашыпты.		sentence-collector	1	0
d46336494809b953e174bfc4103d3fcd92647e748dd4143a6ceadfd02c87e1fd	Ердің кегі есіктен төрге озбайды, ездің кегі өмір бойы тозбайды.		sentence-collector	1	0
d473cbaab6ecf600bb16bb75ff91255fa46e586e45aedff0b81b1fb18e144d90	Танымасын сыйламас.		sentence-collector	1	0
d4888b4d1ad28028b93ebf6653c28ae4892a49033f1b8def6cf37c087348d844	Жақсы сынаумен жариды, жаман сынаумен қариды.		sentence-collector	1	0
d497ba6a033ff5c136b18c3fabc395bfc9837ee9884f5fad075cd6b49e0764d1	Ауыл итінің құйрығы қайқы.		sentence-collector	1	0
d497c07ffcc678e0ad5e0bb243b48b21a3b163acb594fb909933e50350f44e31	Қанжыға тон сақтайды, тон жан сақтайды.		sentence-collector	1	0
d4a2b2e2b79df4871480174bd9105ad9cace6af449977afd808721e5044cc177	Тұз астың дәмін келтірер, мақал сөздің мәнін келтірер.		sentence-collector	1	0
d4aa8f729a2f5360bc72c8333e1b2912169d62f97f33ab919947eea3f7ee2cde	Бақыт кілті — еңбек.		sentence-collector	1	0
d4aedf29b621c55e9a3141ce83acbee7bc0b19916466334ad51f60e36ee6c39f	Жын да бейімдіні қағады.		sentence-collector	1	0
d4b86530ff7d87432a66be76577d55fe175bb54ab5cdd11806a45918626c2438	Жығылған күреске тоймайды, жеңілген жұдырыққа тоймайды.		sentence-collector	1	0
d4bdef4f4277fd4cf2ed782b4f29382110900cb30f8ccb04c85535424fc41d5f	Ерлік білекте емес, жүректе.		sentence-collector	1	0
d4dc3379e5f2bb2d8faa76b22e29936df819e937c44965663fef977a0ebd7bb7	Алпысқа келгеннен ақыл сұра.		sentence-collector	1	0
d4dcf0a353b30332031ed546e87129eb6daf9895a58a086f81236814a86b4835	Суатсыз жерден суға түспе, буынсыз жерден пышақ ұрма.		sentence-collector	1	0
d4dd3e9fea57c52e73f607645aeef16c748ca48e72ff5fbe994081fddf5104db	Өзімдікі деген басын ұстайды.		sentence-collector	1	0
d4ec398381385992a95ecbda4b96b47d7908f0a3d41b2adb7b8f73a0566a115f	Аш құлақтан тыныш құлақ.		sentence-collector	1	0
d4f2e53ea1199d8a066a9354dfa0a4ad721d586e58dba88adead3e873ca719e2	Шөбі жоқ деп жерден түңілме, малы жоқ деп ерден түңілме.		sentence-collector	1	0
d4fad01ec70d3d583782c9d63af5df24b7f519ea591397ea00e2ace44e9ed19b	Өзі білмегеннің аузына қарама.		sentence-collector	1	0
d50724f2c7a105b002f9277b7bfe605cf01e05b5df11d632a6306c6094e2d4d9	Бас кеспек болса да, тіл кеспек жоқ.		sentence-collector	1	0
d5289a31d8e57bb4ba484acedb0a3049620423168d4925a0c8aa4c04b52df0ec	Кісі аты — тершіл, кісі киімі — кіршіл.		sentence-collector	1	0
d52a3eda2f54d2613b7f6cd2caae45de3010aa2a70e19072aff40a9b2d34268e	Жақсының басына іс түссе, ашынар да, ашылар.		sentence-collector	1	0
d52beef399d50189fc345cfa282f9cfde3bedc85472970bdf374646a9e255abd	Үйге кірерде дыбыс қыл, ентелемей дұрыс кір.		sentence-collector	1	0
d52eb9914366bf417b2ae84430bb0ccc871662bb1d11251d1cb97e6ad41a3430	Сүтсіз ешкі маңырауық.		sentence-collector	1	0
d52fed3b5e3f2afaa2d97f776a6c6ccb1caa3a7e5519c08d88657f5f37366998	Ақпа құлаққа сөз айтсаң, ағып кетеді, құйма құлаққа сөз айтсаң, қағып алады.		sentence-collector	1	0
d532dde7b5eb7857b5e5925c0e949b51d2f40b567b799749dd1dd076ad7cdf9e	Сөзден жылу берген, иттен сауын берген.		sentence-collector	1	0
d53eb66d29e7734c951ea8f37fab70f722d412da2a994a5208b8d98b5a72ceec	Жақсы мал жалғыз жоғалмайды.		sentence-collector	1	0
d54e983409d237f80dd4be856dad746273fcd6f7d75ac72845075fd74f208739	Тәуіптің тәуірі — ауруыңа ауру қоспағаны.		sentence-collector	1	0
d5553b54701ca842fc8c2b100871abf63a111add82796b872f3cfb77c47334e8	Қатыны жоқ үй — жетім.		sentence-collector	1	0
d55f49a1833b3fde70d16535fcccd35a2e7a278599221b4d9fd2debb582c248b	Сабасына қарай піспегі, сақалына қарай іскегі.		sentence-collector	1	0
d55f54ccc71f030f0ba90de9087a0a730e78a76a48e0e2a556cfdd6ad898b5d3	Тентектің тек жүргені — машақат.		sentence-collector	1	0
d56132265d14a686a330bca068b1e134afd2ee5dadb008fcdb62ce40d7845c87	Қайғыны қапа емес, қайрат жеңеді.		sentence-collector	1	0
d5a71369028e68dccfe03e645548aaf4d182fb5174043bd9afae53852ab804e1	Қолағаш болса да, қолға тоқ болсын.		sentence-collector	1	0
d5a7574281dc108c38983a4a2a77298e098497bd2602a15f042d8fe91696367f	Қараңғыда көзім жоқ, тиіп кетсе, сөзім жоқ.		sentence-collector	1	0
d5c949faa7f57869219f6e102d90f53d3be1775f4c3c47140c7c9c5866dc096d	Малды баға біл, бабын таба біл.		sentence-collector	1	0
d5d6678b5da185d8c261dcfe71cb476f9ac8878a3a78880cfb7cd3e4853aed9c	Ерге берсең асыңды, ерлер сыйлар басыңды.		sentence-collector	1	0
d5f24d8bf96294ffe6037c8cc6e0c035cfb949ac8c26920d4048d64233a05782	Кісінің ең жаманы талапсыздық.		sentence-collector	1	0
d5f618d2abfeb34029dea54805ff7bf4e27162f7aa7e3cf005189f92f24223c8	Жарлылығын жасырған байымас.		sentence-collector	1	0
d5f6986a11ba6bf5a8ea6f1a045037f7879db6ab33e3edce8b66f8560d74a27f	«Жақсы таз» басын жасырмайды, жақсы әйел асын жасырмайды.		sentence-collector	1	0
d6011ae241feacb6ad1b49aaa90bdfb3d2910d1d75bd8606dca62af8a43a1349	Біреу ойнап сөз сұраса, шындап жауап бер.		sentence-collector	1	0
d60665a1996ceaeea00b83a66a5376acac3fc553af9bb9e315d7f5e2ef038992	Жақсыдан жаман туса, жыннан пайда болғаны.		sentence-collector	1	0
d607184ddccc54a3ebc4ae7e8af8d7c9b930c02ceb19ccfac1395fee8ae9a10f	Негізі қара ағармас, негізі қисық түзелмес.		sentence-collector	1	0
d623e0083458eeae61d41de63b85a290d18fe10b8f6e11709a445faecf0b343f	Өгей ана бауырмал, көрде жатып қол бұлғайды.		sentence-collector	1	0
d633c410d1b68f11509958509b2e95f54edad4021255802f6ca3462cf7c58175	Пейілі жаман пәлеге жолығады, бітпейтұғын жалаға жолығады.		sentence-collector	1	0
d64374627bff8fe83a7c66cc746e27ff06e3307635485787c5af43e0315e09f3	Қыздың қонағы жауың.		sentence-collector	1	0
d6475861d8ef70d30e69ca93e8e3bc4c2d10c56517558a975db3acbd4cef13cf	Адамды еңбек көркейтеді, ағашты миуасы көркейтеді.		sentence-collector	1	0
d647a8cee3011fdb1b49884baf0cacba6a6f74bf4d39a1bcda0990b064855530	Ағын суы бал татыр, ақ шабағы май татыр.		sentence-collector	1	0
d649801f7ac8a028ec4f0086dfc197c90917dd33a7ef9b2459586133cd141afd	Ақ иіліп сынбайды.		sentence-collector	1	0
d65381c586dc87d3e6e095ccec1259aece1fff581928e76abb25014fffec5898	Жылайын деген бала әкесінің сақалымен ойнайды.		sentence-collector	1	0
d65ce076cc1f87e6e470f809c102cf7d62966b0e07934de4090d2b23dc881a14	Ерлі-қатын керісер, керісер де келісер.		sentence-collector	1	0
d6675ff33877455af59656eb3728f495554a46b38fb23e28a431929fd5e258c8	Жақсы атын мақтар, жаман қатынын мақтар.		sentence-collector	1	0
d675617acd4b9d091cd291ec4aeedbacacc861713ed227013d54d883f5d590e7	Кісі жырын жырлама, өз жырыңды жырла.		sentence-collector	1	0
d685093945d11ff23166269b22a4b92b2d0323331aadad3e381dc382e99941a3	Шақырусыз тойға барғанша, таяқ ал да қойға бар.		sentence-collector	1	0
d686dee922769fadc041a5b234a0ab2bb61e1ceabb7ab27e9c5e76eb16a84d2e	Қорықпас келін қой басынан қорқады.		sentence-collector	1	0
d690c8394ae4b80e3b5ce3cb58f999626cb2c438ae6fc2b9613b40ee9416793a	Тоқты сойған тоқалдар шөміш алып қоқаңдар.		sentence-collector	1	0
d69f1bfe041b6c071344fe2501caa9309ad09528cb1e9c0f4ed05de1ed80e607	Тамақ тоқ, көйлек көк, уайым жоқ.		sentence-collector	1	0
d6a28d2c9f187d67f7125148f018d1d65bcea1f8e7b9a89de5df5b70b5fe2a0f	Басты балта бұзар, жылқыны маңқа бұзар.		sentence-collector	1	0
d6a3cdde051e0d15ab56bbea6d7f6cf539f9eccfbe1369592d0809fac23d2bd8	Жақсыдан қашпа, жаманнан саспа.		sentence-collector	1	0
d6ce8ef64ce9ae352faa19d15b30465ee513762e0477d2b62f4a094393d21978	Біз де қатын болармыз, қапқа тары салармыз.		sentence-collector	1	0
d6de03beb48b157f86ed3edee9862cacca5d185759e571483dc09def7006a943	Дәметпеген астан құр қалады.		sentence-collector	1	0
d6df52efd0eeda74500ff515c4b0a499511a6ed683f79f99905bf0d81a8e1632	Алмас қылыш қап түбінде жатпайды.		sentence-collector	1	0
d6e4986a2b29d88aaa9f9b289e7c2da8e168dbccea5877abf4cc72f03d217564	Білместің ісін көтермесең, білгендігің қайда?		sentence-collector	1	0
d6e6502aac7e8cac38f9845905875982e3d4f79c43f5af7ef57e30c5fe94c3fe	Тайдың жақсысы атқа ерер, аттың жаманы тайға ермес.		sentence-collector	1	0
d6eec724ff3f03460a1c9152e21d37386e3f678053b40283945a945c59633409	Көп көрген — нұсқа, көп істеген — ұста.		sentence-collector	1	0
d6f303685af8cf32e074f02bc41ab427127123c0a8e16dfa31b14c951f46055c	Атан түйеге боздаған жараспайды.		sentence-collector	1	0
d7039c55d67e39b51be57e9621679df85555be977e58779a5d3fc5e42fe2c5c9	Асты келін — аналы келін.		sentence-collector	1	0
d7106deb63872e891baa1c8778c8d7e3001acb9d38ee4bf3c6d2a49d8b38eb1f	Қас жаманда ар болмас.		sentence-collector	1	0
d73c435ff6b72e620cc076b5545bd374ffb721a1f690e57ddf7ac11370b3dd0e	Күйі бірдің күні бір, үйі бірдің шиі бір.		sentence-collector	1	0
d7466c175fdf1b46a97b6c5a84a76ab5d4e1b615cb57b59e3ce3304b73e1d273	Жаманнан жәрдем сұрама, жүзіңді жерге қаратар.		sentence-collector	1	0
d7592d3d18016e845c063c4fd082cac45cb98c9d56fd5a96b6394a1209fb4449	Өз отына қан құйған, кісі отына май құймас.		sentence-collector	1	0
d7640cbfed5dc7527a79fbc6ccc02bddbaff3b320c446f7c550a26e15b8c3e8e	Үлкен қате — ешқашанда қателеспеймін деу.		sentence-collector	1	0
d76f46573176f1e4e5bfd2765222a6b3b257a148ddf423320dea369fd98e87f4	От бергені — ниет бергені.		sentence-collector	1	0
d76f7e5b0cbce272f564cd8716591aa34a0275b9411ac3365babc1953c08c727	Келбеті келгеннен кеңес сұра.		sentence-collector	1	0
d77037e169d0f62caf6e828ccf678c97738a33916f1e5c98f0fb0083004011d3	Тозған елді там жинар.		sentence-collector	1	0
d778aa29d873537d4d938ae1224156722b680e8664b8ada3e660f6d618184ad0	Жаман елдің жақсысы болғанша, жақсы елдің жаманы бол.		sentence-collector	1	0
d77cf4bc4950e77b6f850c28b36d042ea795ac4f9e738093f0a6640a4d1e5c75	Ат қадірін білмесең, жаяушылық берсін сазаңды.		sentence-collector	1	0
d782ea67d44d65b04596dee174424802ba0e27f542ecdd547b84b4b396131d81	Басталуы сағат үште, жиырма тоғызыншы кабинет.		sentence-collector	1	0
d7844b448d7426ec50201a11c0c1eb2d1d4176f9836fbc8b6e94c920ced2620d	Бойдақтың ақылы екі көзінде.		sentence-collector	1	0
d796a253309f518e7b33cf562b20a3f54c3ab2b488cb78cdcc0a1e2f4b2a8b62	Тентек ұялып қоймайды, қорқып қояды.		sentence-collector	1	0
d7a130de068d959133e17b4f1d0da807673cfb83a25af1b1987fc0159bfe4144	Жақсыға ерсең, жетерсің мұратқа, жаманға ерсең, қаларсың ұятқа.		sentence-collector	1	0
d7a3ba0f50183ca2f63ce961e585c9fb5f4b71bc4600d220f795be075bf999cb	Сараңның тамағы орта, жомарттың тамағы шипа.		sentence-collector	1	0
d7ac0dc23b26f6ace93fe85698c2c5e41f98e76d84162f89537d50e38d6d3bcc	Көргенді кісі көргенін айтар, көргенсіз кісі бергенін айтар.		sentence-collector	1	0
d7bdeb917ae673e7aa59cb9c344881a2438171f81b8ba5a1ec825013c69bf0ed	Би болмасаң, болма, би түскендей үй бол!		sentence-collector	1	0
d7e0d858aa8993bd197f087ab5ad4a826d5509d2ab8ef7761dd56cb934e6c293	Жалқауға күнде мейрам.		sentence-collector	1	0
d7e3000340b5b41c71658f70f680f875c88b9276e9ca5c3376bf34ce3b708eb3	Бір кісі қырық кісіге олжа салады.		sentence-collector	1	0
d7fc30ba6b975df73729e923132e5f704f7721b15e39355c53fe08f6a6b12ab8	Сыйламағанды сыйлама, пайғамбар ұғылы түңілер.		sentence-collector	1	0
d7fff7ac685cac96056e0a0f1449f9f243749c8e97eaf63da49bc04b80415d89	Жүзден жорға, мыңнан тұлпар.		sentence-collector	1	0
d809eff8b528ba2aa5d48ae6d7a007aba2d3666af972d6b7b2fab6a82c9efe65	Көп алғысы көгертер.		sentence-collector	1	0
d8102b91cce830dded3e503130bb9d84a2f9ed099cb36bf1a8d21da3560ee276	Дос сыртыңнан мақтар, дұшпан көзіңе мақтар.		sentence-collector	1	0
d817df0bf126ee6fa79ac7a5381f6bf93d9cf8d4beab9e033dd11aac1000ff1d	Қызды ауыл көңілді.		sentence-collector	1	0
d81da0f1a930edc0422eab5d5a42f615f0b165e6b688f373b01d86995e1d6e96	Қалған көңіл шыққан жанмен тең.		sentence-collector	1	0
d820045b4a49dbab3f149a7082ef113a5a32e4553f8e8dd19fa72200f30bc7f8	Бұқаның арамзасы бұзау арасында жүреді.		sentence-collector	1	0
d827cf8bfe5f9a05be22323a93944adad3786a08f28a85cbf5e9413c5c877334	Тамыр болдың, айтыс жоқ, қолдан бердің, қайтыс жоқ.		sentence-collector	1	0
d83240fea3f3251a7003fa09dd017324c52204d279db8326f861368b57136e33	Қолдағының құны жоқ.		sentence-collector	1	0
d83e909107398551a094b1572dd3075f0d6a06b87fe3fced58b814e8552c451e	Нар баласын қарпып сүйер.		sentence-collector	1	0
d83ed74234cea37e02d190a56d7167a30f16380495425570832f3b33851c0114	Ақыл таппай амал жоқ, атқыш бұзбайтын қамал жоқ.		sentence-collector	1	0
d83fae33fe1170ee96e3e09ca917382b849571235a76f41ef14da1b4b8e68e03	Жақсы әйел — үйдің кемесі, жаман әйел — шайтанның егесі.		sentence-collector	1	0
d84e982ff26f50f449fffbadc1d71a3f2837365606ed1dd7c42e7e406ce1a528	Сиырға су көрсетпе, жаманға сый көрсетпе.		sentence-collector	1	0
d8589ebba6c2933117f6853780363fb2b4dedfbd4481b8f432036939d013e1e9	Жасты жасақта көр, құнан қойды қосақта көр.		sentence-collector	1	0
d877f0fa4c145a84a7fc80b89aa9f58453e586ef409ce1669728ccf28fd2c110	Дауың жоқ болса, кепіл бол.		sentence-collector	1	0
d879e5f4356f6bae321d662688d71dc1ef5ffc277ee6c575ef2ddecae5bb3b26	Өгізді қойшы — өлген қойшы, жеп болғанда көрген қойшы.		sentence-collector	1	0
d87b8f2ced1a23b05dcb2518b38a33ef55d289e70eb308b2916175a9f149539a	Қашып кетсең, шашып кет.		sentence-collector	1	0
d88335f2853dc6c9bf083bb96a1812259f4631a0d0d41f3fb24cab0718969b79	Деспе, дескен соң айтысып боқ жеспе.		sentence-collector	1	0
d886210e3e66d4ba381cc0234c0faac8a3c7bb5adf6b72b0d3358ed490275210	Ақыл көпке жеткізер, өнер көкке жеткізер.		sentence-collector	1	0
d88e66a295354aa26bb8093a74ed9001f8d79a9d444fb99e6c05a1b4d0b11ba8	Қазан түбінде шеміршек қалды деп...		sentence-collector	1	0
d8976a4aa65560b3e788d3e3430f2209a8889b1ed7561adaa1e37a7a5a174f85	Өзін ғана ойлаған — жамандықтың белгісі, өзгенің қамын ойлаған — адамдықтың белгісі.		sentence-collector	1	0
d89a6a2e4d27be32e9a4c9b873ee85de246f835ea8451d0b47c5160fb369cf92	Балықшыдан — сыралғы, батырдан — сауға.		sentence-collector	1	0
d89ad72b0241139dcf2e5675201b9c32edbf3688f4a663fa3fd5d5e2a6830b99	Ит — құс.		sentence-collector	1	0
d89b376b3a58257d64243dc545844286dcdfbc8f60039661d087495af4f1ad7c	Бір кісі бастай білсе, он кісі жүзді жеңеді.		sentence-collector	1	0
d89e241c2a3f3932fe0a4fb7a14a3b3b2d380a02c534c542e5401ff43386d633	Зекетсіздің малы арам, тілсіздің дауы арам.		sentence-collector	1	0
d8bf731fd1754d444e397b77afc4d73ce23a97dd2a4eca70560e21a11e36fc29	Ағайынның аты арымас.		sentence-collector	1	0
d8bfa3efdb743ce0712fab808a6974a52ff53c442e7733e4e33bd5ac527a6d95	Жылқы — малдың патшасы, түйе — малдың қасқасы.		sentence-collector	1	0
d8df7629d1bab446c78e829eb691a19b9af320bc41e48d27fc98ef3df6b15bc5	Аузымен орақ орған...		sentence-collector	1	0
d8edc19c71884c76d7e777867f69c52c395b0f7b261f4e04c3f93a8005eb72f4	Сүйіп алған сүтті тамырым, таңдап алған тәтті тамырым.		sentence-collector	1	0
d8f759252cd8bb7036130f8acaee7c55ee472a465f0c7fc637dda80fece73213	Жеті атасын білмеген — жетімдіктің салдары.		sentence-collector	1	0
d8f79c02d318b19d64f4de570a79a1dac44ae8f2d75e01992ed7900a405cf3eb	Біреуді қор тұтсаң, қор боларсың, біреуді зор тұтсаң, зор боларсың.		sentence-collector	1	0
d8feeab08db4ddd68a1b30ee64b98569d95cea294a532764fbe89479fd6adf0e	Аға-інің болса, дұшпаным жоқ деме, абысының болса, күндесім жоқ деме.		sentence-collector	1	0
d90e30293bbdb4d03792d88448018642e86a77bd677ef6416e16448eb8709192	Салулы ауыз сақтағаныңды жейді.		sentence-collector	1	0
d91e07a4c9b7f258552732bb14257fca263f1632b59466fd482318792965d4d9	Пышағыңды қайрап жүр, не кесеріңді біліпсің.		sentence-collector	1	0
d9217e86e7a7b95f849b5d7b4a2856df5c238144b0f8dde484d4b28729b71b36	Ердің малы елде, еріккенде қолда.		sentence-collector	1	0
d923a109fc2efaa95cfc75b586711c3f3f09486b70b1f732f38b878f3290cd42	Қылыш қынсыз болмас, алтын қожасыз болмас.		sentence-collector	1	0
d924e1724fdf189dbfede8cbcbc15fac4a552f09ffc3180d54f581f169aa8ace	Ішкен ас түске жетпейді, жақсы көңіл, ықылас естен кетпейді.		sentence-collector	1	0
d928bfec30ffe8012aac48ce8c31c60e62746e07c8aade4df9db5474d5258d62	Жылқы жайдым, жылап жайдым.		sentence-collector	1	0
d94b464be867ddf5d485856ce18810d1dbc92c66c276d5b366f6ef5361d2161a	Жау төнгенде батыр бол, дау төнгенде ақыл бол.		sentence-collector	1	0
d94c16a5033c3f62a6dfa03d87efa1a31a54a380676c3f7d1fa33cb97cce952b	Аш адам жүріп өледі.		sentence-collector	1	0
d94e16230fa756eb0505abb41dd728bdb614f59d8419956a11d26e40ec80ab36	Ажыраған бірін-бірі іздейді.		sentence-collector	1	0
d9552fcc64618fc5670df905f27b10733929b8fb601a2f91ad2a5be1a2503be4	Етігің жаман болса, аяғыңды қажайды, жолдасың жаман болса, жаныңды қажайды.		sentence-collector	1	0
d956342631549508e64ba0eb919b9b79759fc3ed205fde80c1673d7dec83053d	Жер тоймай, ел тоймайды.		sentence-collector	1	0
d9617a4792cab0eaeb7270e82e19383193c8399d2deb90c9f76eee5afc39e9d8	Ішілмеген ас умен тең, кісі кірмеген үй көрмен тең.		sentence-collector	1	0
d96aa8d26b5c47cf04b975c2e29232d48f5afcd06013c8a9ad842f8efef436ec	Оқу — инемен құдық қазғандай.		sentence-collector	1	0
d983c1746dc9df2c117e350ba4a281eff4bfec2930c75fa854faf463973c410d	Жақсы іске келеді, жаман асқа келеді.		sentence-collector	1	0
d9995a00390d1f98208bb5285986ef66f8acb717ca753be223cad74663e74452	Жақсыға жаман адам жуық болар, жаманға жақсы адам суық болар.		sentence-collector	1	0
d9a34a953166ee02e8571370a251559fab69a477e58b9e3178744e1c6ecfaf96	Бірлігі жоқтың тірлігі жоқ.		sentence-collector	1	0
d9a3a66805962998260374dc7a7c25c1b6a6684bc4bf6f4dc5fa03f4530fe3f2	Ер кезегі үшке дейін.		sentence-collector	1	0
d9a576b771a94dfeda875c9d29d2fc5f2dc86f7f582d380570b109003f8e9fd2	Қарны аштан назары аш жаман.		sentence-collector	1	0
d9ab0b2ec8afcac2e7c993da706a8ca6d6e5e651aa10ced706366d46a6edcb3c	Жақсы жаныңа жолдас, жаман малыңа жолдас.		sentence-collector	1	0
d9ade72d1dfb5687c9dbf130b96c4eaf97ac6a8e9efbbf099b5b3e4b9b5effe6	Қауіп бар жерде қатер бар.		sentence-collector	1	0
d9ae371bbeec2e6e4bbb5aefa1855ffeacc4f43e8b6c87cbec37fd164ed69a10	Бетпақ «жеңдім» дейді, бейшара «көндім» дейді.		sentence-collector	1	0
d9b63d0f55d271399359f968284a189f0952e40266c8697c642871062ff360aa	Мақал — сөздің қатығы.		sentence-collector	1	0
d9b7e8047ac39869db68b473136efd04986dbde3e505143f1d38750c747ef8de	Кісі елінде күркірегенше, өз еліңде сіркіре.		sentence-collector	1	0
d9be8b1ae0b10fd4d508ff9f37d0a28f5bbe23863c3ef7aff562d22e3f2dcc0a	Ер қанаты — ат.		sentence-collector	1	0
d9c87ec837e7de0fdef252a9a4d04532a0160a852d318d1c5fbb9b1c967315c6	Ақ пен қараны шындық айырар.		sentence-collector	1	0
d9f170a0bb418b1605d8f78f61c2d41af7c7fa5a0a7e43b4c78dc79021f07dff	Тебегеннен теріс-кері жүр.		sentence-collector	1	0
da0d1d5abc253a7758ba2d864a6417ed861cfda8eb527415fd28a4e2c7b755eb	Қонақ жаман болса, үй иесі қыдырады.		sentence-collector	1	0
da1912a35b7771e3e8c8df44cc6e1779aee56eec2f211bf8c3db4fd6b1ad0b3d	Жақсы аттан жығылса, жаман табашы болады.		sentence-collector	1	0
da2f31b61c455f8d03311afaca8ad43b3fe5d91ff30a3bde1503b72b621ada96	ынтымақтың иығы биік.		sentence-collector	1	0
da3173433aa23e2bccf5a205f6897ed658217750a1af95cfbc61da2fbc642e6d	Барымта алған мал емес, қуып алған құн емес.		sentence-collector	1	0
da490859b964888c908f32d7e9177a915c90b2f6fd30b44e36fd8651c075a857	Жаяудың аттыға ілесемін деп таңы жыртылыпты.		sentence-collector	1	0
da5dea18f460d235772063dea275ac219a6d0a1f9d4f43780f4595171e7afed6	Тіземнен сүріндірсе, сүріндірсін, тілімнен сүріндірмесін.		sentence-collector	1	0
da5e2640930b04dbe8710e2a35c055cc683384a0fc0cbb535f7f2132f158d068	Бай кедейленсе де, мақтанғанын қоймас.		sentence-collector	1	0
da6273950c14046c0ace79f0a11e5ed7cf723d1e9c128eaab12ded1535b0c2dd	Мал аяған аттан құр, төл аяған ақтан құр.		sentence-collector	1	0
da6f0193b770e74e1a3aa69560dccccbbc061bacd5a9643039343999f7776e92	Көргенді жерден қыз алсаң, көлденең сөзі болмас, көргенсіз жерден қыз алсаң, керіссіз кезі болмас.		sentence-collector	1	0
da78786bc865f4da065fe6542deb0d84beba8f242870f5ee0f3139bf714a7c13	Үргедек көзіне сенбейді, көзіне сенсе, өзіне сенбейді.		sentence-collector	1	0
da83b5b49b0c57c80690ce92e3d1876a630da45a25e6a0a7d19c1c8ecc8fc534	Кісі жапа көрмей, опа көрмес.		sentence-collector	1	0
da89d17019a396b38dcb0a4f1c9e4b9b3204b1156cccca4c9949794dbf8787a3	Білек түр де, еңбек ет, етек түр де, елге жет.		sentence-collector	1	0
da8b7a9269de39c13042038741f2e196c1ddbd13d628d369fb8112f5f8299898	Ақылға байлық — тозбас байлық.		sentence-collector	1	0
da92a3a436dbabd4bbc8fa58db430670ab00c5a398091115b64a4330933d3502	Сақтағаныңды шығарсаң, сағынғаның келеді.		sentence-collector	1	0
da980e901e77c36088ab72a12354ec91c3111b4b294a076465a37034e8dc9194	Ер басына іс түссе, етігімен су кешер.		sentence-collector	1	0
daad003f10870597223adc68827c5a3842037f724ba379176b0ebda4f1bf278a	Желге қарап түкірме, өз бетіңе шашырайды.		sentence-collector	1	0
dad7195a29abbb103be11d95a46835472d1cb20adc479b977983bcb163191a85	Алты бақан, ала ауыз.		sentence-collector	1	0
dae1ad025eeae3c06c12a9e96b8cd98aad1e7ab2d20cd0d024398a45cfd87733	Жақсымен жүрсең, пейіш, жаманмен жүрсең, кейіс.		sentence-collector	1	0
dae774610fcd925faff9801d46e2ea0ccb40febe89f0829522625e8c5e72abb5	Туғанына жыламаймын, өлгеніне жылаймын.		sentence-collector	1	0
daec8594be9d273db4540fbbaa5e41a34e4288e1a49f1b999eef26cc69e3dd78	Жүрген дайра, отырған бойра.		sentence-collector	1	0
daf39437c42f0ae6c7587fa68b6cf299643a92831dcf2268caebf8b7252ac23c	Асыл ердің баласы аз сөйлер де көп тыңдар.		sentence-collector	1	0
daf7669726bad5c3b5ce91d74bea1daa164f8caf14564f5f8916ad620f25720d	Мен ұрлық қылған күні ай жарық болғанын қайтейін.		sentence-collector	1	0
dafb68d302ca32c0f0d946846f88663607076a1f554be86ad4c7917e353c9b42	ырылдарсың, қаппассың, менен жақсы таппассың.		sentence-collector	1	0
db0153a5411607b50b97c1f5aae89d89ba5d05ab8da386f649527f6562bbf017	Өнерің болса, өлемін деме.		sentence-collector	1	0
db0e288d61585ed3b52242212bb99a22326fdea5a52a35490305f043b07e4551	Бірге тумақ болса да, бірге өлмек жоқ.		sentence-collector	1	0
db1e491fded2f552fa9971ba44da7b6adc979fab697e3f63fbd5ffc97f725e70	Еркек қой бұралқы болмас.		sentence-collector	1	0
db24dfbbe46eba7b4f231bc1ee24581139d67d714ff5dc86d7e6bf1ba6829b9b	Батыр аңқау, ер көдек.		sentence-collector	1	0
db313da9776c429e62ad3b1212654d92af96a4cbb958fea01f91f5c2cb870544	Шақырғанға бар, қуғаннан қаш.		sentence-collector	1	0
db36c09652c03ec6d9db98575d3180658ed678ffae47c80327e2e51739ad4db1	Жылқылы елде жау көп, жатақ елде дау көп.		sentence-collector	1	0
db36e571fd0832fa71056b9cde30ba321023c51bd34bcae438b25a03a651885b	Атпен ойнаған тайдың арқасы шилі болар.		sentence-collector	1	0
db3f119b7deea35d578083efc7bbd64257434b661fa2e21f559d77e61e2f9c59	Шебердің қолы ортақ, шешеннің тілі ортақ.		sentence-collector	1	0
db411716c3001a9690b20a7102ab4017737d6e62a98f9feeb544ec80a8d254ec	Ат басына іс түссе, ауыздығымен су ішер.		sentence-collector	1	0
db5369c117774f5366666ade6aaa6bc6dcd89597fcd6ec47f758be00e7bc0435	Жақсы ат — жуас, жаман ат — асау.		sentence-collector	1	0
db553b0d643802467e53023051a27f53daced0d77d20dcc3380356788c487bbd	Өз елімнің иті де қадірлі.		sentence-collector	1	0
db68728cab588136f2edfad269cff787d7adffb07d366c3fc2db241d377a5349	Ақымақ бұзуға бар, түзеуге жоқ.		sentence-collector	1	0
db68b7a3a6504cd7c8f3cf098113fc047c94c91ff1b56fc535fa6cb207a92dca	Аш қадірін тоқ білмес, ауру қадірін cay білмес.		sentence-collector	1	0
db82831d3b6061e2129dc06c481129f581d37d6915532e9694566dbf89a7f1d1	Ат басына күн туса, ауыздығымен су ішер.		sentence-collector	1	0
db83f324486d69b7aa30954cd62048e0d46840ccb43bbcfa2c1bade13b58a158	Қарадан қан шыққанша, сарыдан жан шығады.		sentence-collector	1	0
db8a165acd8d87305467354be4df4315c8251c043f5ab0eba4852c4fdd73aa17	Байлықтың атасы — еңбек, анасы — жер.		sentence-collector	1	0
db912e783c2399ba9257be08654e3f36e591a1fb81cfff1d7deaa8784e592df1	Алдау — зұлымдық.		sentence-collector	1	0
db95ef57421382d92b77a0134ea2b42c41bec0ca79af518bf15febe5bfdbedbe	Көріктіні сұлу де, ақылдыны ару де.		sentence-collector	1	0
db98f42d096a19c2a500ef7f9f040ca89be62c7fb4cfac577b3c73540352054f	Аты жүйрік айырады, тіл жүйрік қайырады.		sentence-collector	1	0
dba6ed3bb3f2397bc91a90f52a855f3e26bf7278f55612f6a6979cd8a77bf41a	Сөздің азы жақсы, қыздың назы жақсы.		sentence-collector	1	0
dbab141464208e0f2d56783286fd7bb4774422ce93fac608699c31dc8a4df865	Ашу — пышақ, ақыл — таяқ, жонса жұқарар.		sentence-collector	1	0
dbbba75faaccfff05f31188d43451a0b56dd84e1d6849ec5596a1819a38367c4	Жақсы болса, жан серігің қатын болар, іні бәрінен жақын болар.		sentence-collector	1	0
dbd02e6ff82cd0d59a2761049d5ec419769cf14eb298eb04ff2a696a26ea8ea2	Бай болған бақырып бола ма?		sentence-collector	1	0
dbd154c32326662ba22c38ace9a288a7196078e3152f977d64e83e94c4f8d20d	Қырсыққан жігіт мал таппас, адасқан жігіт жол таппас.		sentence-collector	1	0
dbdb469eba7e8a8f5f40799a760d6b0a87ada28cbcbf9d2c86fa734af7665ebb	Ағайынға қарап мал өсер, ағашқа қарап тал өсер.		sentence-collector	1	0
dbe2ab251620384de91b96d6b63fadf208b8bf3d31885014a416cb005c9c9ec7	Жүк ауырын нар көтереді, жұмыс ауырын ер көтереді.		sentence-collector	1	0
dbe2fb32a782703f3500f050911579029179fdd64771230151ab0f48f1baaed0	Ат болатын құлынды мүшесінен танимын.		sentence-collector	1	0
dbe3b99340e531d9bc2e5e9036172310a4618a95b9c9054b215370d702bc0004	Ақпа құлаққа сөз айтсаң, ағып кетеді, құйма құлаққа сөз айтсаң, құйып алады.		sentence-collector	1	0
dbe89789a126dccaf8ada3fbd544e4903b6a93d386e13cb5482e15ad13c3d5a1	Куәлі істі куә табар, куәсіз істі күмән табар.		sentence-collector	1	0
dbe9be7fd544c20707d71d349f473bbf3cfa5376c515625ea3c2b7ef62bee429	Абыройды түзден, несібені үйден бер.		sentence-collector	1	0
dbf6354c506f60b6e3ea3e555bfc37b9ff2d827a578d7a66537b5970657cc6ea	Пәледен машайық қашыпты.		sentence-collector	1	0
dc0686327e07143778d81877f0741e6b2f336c0615e6712e8adc4bd8d27b7e2a	Қотыр құлға қола сақина.		sentence-collector	1	0
dc20c22a3d367b736686e9a551c719e5dfd1052b067765808f08c1371a28cb35	Итке берсең асыңды, иттер қорлар басыңды.		sentence-collector	1	0
dc26a2e7776bbda85e19e1b2f835838a701e586f0d95fb27bbfe7095e87b00fb	Ертеңгі жиналыс уақыты неліктен өзгертілді екен?		sentence-collector	1	0
dc28e68d1da8a5184e8dd2d4a9996f707e1525287936b3e8ecfe4f075fd30c3f	Ине көзінен сынады, шешен сөзінен сынады.		sentence-collector	1	0
dc322bf5d1c72aa37170740d3d3c24a17aad55f31b7ac664e02dbdb212813b42	Жыртық үйді жел табар, өтірік сөзді ел табар.		sentence-collector	1	0
dc3e055fe891a95c77996053a1b0b1bc463b3d3117544c553bf3a008b41aacdd	Кесімді малда өсім бар.		sentence-collector	1	0
dc4570ae83bcc6307c48d395e62f0ed7fba183951e73f75cd5fb056ade09b262	Асыққан ісін бітірмес, ақылды ер атын жітірмес.		sentence-collector	1	0
dc4a1b26ad00899588608e2714afa96bc10b26de95267a1353fdaa31f83ce770	Жақсыдан жаман туса, ем табылмас, жаманнан жақсы туса, тең табылмас.		sentence-collector	1	0
dc5017d1179e08e4a2e333f19f81740957f2a76d042957ae3bfea8653245f985	Отқа барған қатынның отыз ауыз сөзі бар.		sentence-collector	1	0
dc5844a1be42b3f192cea872def07ef57b954465d67a71995ac0cb10c9ece552	Біреу қыз алып қашады, біреу құр лағып қашады.		sentence-collector	1	0
dc77bbb1675cde5ea0b47a9b290b48c42ac17d69d15a7f4144d9c185f9e4b67e	Жылатып алған сұлудан еркімен келген сумұрын артық.		sentence-collector	1	0
dc7bbc5cc9e954e8b9dfb5414be81a055dcb28d8e45061cf221781f47fddef46	Көп қайда болса, береке сонда.		sentence-collector	1	0
dc8c5e39d8d8ebbe35a4667b2890a2c7d7857e2db09ebf9224a4dd2180b50899	Басқа бәле тілден.		sentence-collector	1	0
dc8c7735d3373b72d69eae4f6340fa4cf10a8f4a88b29269774b4ce14f9ed9f3	Ала жылқы жоғалмайды.		sentence-collector	1	0
dca638da423990e61c616b55a922d8ee0b8cef15ddc7084281ee5a89e1917498	Өзіңнен жолдасың мықты болсын.		sentence-collector	1	0
dcb01d63868e790cfc7959876ccd3757e3e02ed29347e2defa3d508f51e47986	Жайын құйрығын жеген жатпас.		sentence-collector	1	0
dcbe2994c191027cc6c981dc6f32a625e912701b1b0ab7cad67fa206468656cd	Кешіріңіз, дәрігерді көрдіңіз бе?		sentence-collector	1	0
dcd87d85e0d373d90c578f79f1ea3ced4f5e1de21b70bdabb6e4b00a91a2132d	Сыртын көріп, ішінен түңілме.		sentence-collector	1	0
dceccc50af3c6fb7dd6e5b49a962107c339c4e8d4c48c13b7d86880941f0ef26	Қанды соғыс ерге сын, қаптаған жау елге сын.		sentence-collector	1	0
dcfd78f6d252c8f58aab16896163e1a631f35154de239d12b74f519dc58cf7da	Бекерден Тәңірім безер.		sentence-collector	1	0
dd1491a9f1644888c6a9409186d94fb45398d09072af83ac6508e3934ff03b3a	Сиыр сипағанды білмейді, есек есіркегенді білмейді.		sentence-collector	1	0
dd16071b27708b15a5f5db0dafb4a2527792eca3938da2e62b248653679a2673	Жақсының ұрғаны — жаманның сүйгені.		sentence-collector	1	0
dd1a5ce7eff3af81c275df693b0da8e8f355da8cfbc00c36630d2fcbeadab8ad	Қара бет болып қашқаннан, қайрат көрсетіп өлген артық.		sentence-collector	1	0
dd27fbea221e323f63803b1686f6f9547e422bcee52976a3bed517a938b8234c	Жауабыңды сайлап жүр, жолдасыңның не сұрап, не айтарын білсеңіз.		sentence-collector	1	0
dd36ec6a55e58ab978ea24ab1edcb37b8235d04ba6e07d8f37e5261b87b6bc3b	Ер дәулеті — еңбек.		sentence-collector	1	0
dd44789329bfaab2b31473d7b438d8ef5893e1a9ecaf06d725a2b0b52d6154ee	Түзде бұзау жамыраса, үйдегі сүтке ит тиеді.		sentence-collector	1	0
dd4c7ec777b33cd26c802028744dccd21bfadefeece3abf0ac81e4e7aebe0dcd	Батырдан сауға, мергеннен сыралғы.		sentence-collector	1	0
dd57bfc2866b3851adf755288aa59083f84a96ccdee0e8e62bd42f2654eed689	Жүк ауырын нар көтереді, сөз ауырын ер көтереді.		sentence-collector	1	0
dd5afeccd3229598ff4a5031928a38b203833e2ab9908bf6938d4659e90ecddd	Дұшпанның көзі төртеу.		sentence-collector	1	0
dd69204e7b43b2f347b19450c7d0400d8e7bdcea197d951f9029b3616484a106	Ілгері басқанның иті оттайды, кері кеткеннің келіні оттайды.		sentence-collector	1	0
dd6a2fea5395b8a9c2cfb87c9edc8aeede236542337ff3207ef25cf64ea1b251	Тіл қылыштан өткір.		sentence-collector	1	0
dd75074b8749430a1107a49413db9303b844c8e682123f1ab405fe02478d8504	Көлден кетсе, жалбыз мұң, елден кетсе, жалғыз мұң.		sentence-collector	1	0
dd79ccb03168e19300e4b5390c47c170f5c36996cfef263d028b5c5aacd64e7b	Қой көрмесек те, ешкілі байдың қызы едік.		sentence-collector	1	0
dd7ae92d6bb3ccc67e103e181be7f266337652c1790a8a2e80ffc670d33c4d90	Ат семірсе, иесін тебер.		sentence-collector	1	0
dd8ab2fb66878af3590fa8c7d0f2ebe9b2c55cc99313517a250d53263f40139b	Жорға жолына тоқтар, жақсы жөніне тоқтар.		sentence-collector	1	0
dd8ca7170c5247e9da1b4a1fa5010c1f96056f760d7b917cf610f481f5e99db1	Аш бала тоқ баламен ойнамайды, тоқ бала «аш болам» деп ойламайды.		sentence-collector	1	0
dd93ddb60d38336c0bc25c10ab7bbb4231b07fe40dac65c965038448756cfa92	Қорқақтың сылтауы қойнында, басын сақтау ойында.		sentence-collector	1	0
dd95731dbde7139345cc86f4f3899746a9dcd47cccc45eb1d464f99db0ef6037	Қазақ байыса, қатын алар, сарт байыса, там салар.		sentence-collector	1	0
dd9a4cc2ee84061c30406f6f7391ef23f47e68b113749d6e010a48aac42c315d	Қонағым, асқаныма разы болма, сасқаныма разы бол.		sentence-collector	1	0
dd9ea7f7f925e218724f42ab5e3bf92174226b9f72e5ce846f18ceeb7b1c88d5	Соқырды қарауылға қойсаң, үстіне жау келтірер.		sentence-collector	1	0
dd9f08c0fde0936133405b1fa401433c564e947f27552159f6f1b7debb3ee165	Айында мінсең — ат, жылында мінсең — тұлпар.		sentence-collector	1	0
dda41321e813d83155214e56fa07e4405d3a1f91992fc8b0105177626eae9522	Ағаны көріп іні өсер, апаны көріп сіңлі өсер.		sentence-collector	1	0
dda9a58317e60536d53f481c56b5bc5098e42d010dfdb359f46ddd0fbb2ddcdf	Қыз шағында қызыл шоқ, қатын болған соң қадірі жоқ.		sentence-collector	1	0
ddae431c66ad1bba919d76751710277854b86a6e21a18fabe855b645327efea2	Бидайдың нанын жеген еккенге рақмет айтады.		sentence-collector	1	0
ddb10b1f4d2b193567e1a9d4e6d1c776d3cd9754b8acbc961f52d19861086876	Үйінде асы жоқтың көңілінде хошы жоқ.		sentence-collector	1	0
ddb4b58f885a272518159f4ce748f1880efd292f5727eb06eadc8b85d2286688	Сәлеметсіз бе, сізді көруге қуаныштымын.		sentence-collector	1	0
ddc44b4987dfcb470506c70fe213bec7c616b44ce6e1bbcb84f333d0d57b615e	Аздың азаншысы болғанша, көптің қазаншысы бол.		sentence-collector	1	0
ddc62a428b95f12c91b8d5aa8cb76944347a9a0951ddf4a654645e132b62f02c	Сөзде шек жоқ, ойда түп жоқ.		sentence-collector	1	0
ddc86d6a36d9eb654303b8d1fdb3993b81b59e302e6651c1509550d4dfa018c0	Еркек көп болса, отын жоқ, қатын көп болса, су жоқ.		sentence-collector	1	0
ddcb010b0f47f67fa75d7df0189b1695d1159046f84d3a2111446e40ac66c77e	Жығылған сүрінгенге күледі.		sentence-collector	1	0
dde86a6f76dbadb657093de873887894a3fd3a93ccd9761e17cc8f6cfe78f2b7	Қызды ауылдың иті жатпас.		sentence-collector	1	0
ddf0785dc076c9bfff9318fe5550c765555e93353623b5cb6727e9dd7c0fcbbe	Өнерлінің өрісі ұзақ.		sentence-collector	1	0
ddfcc06fe00d259b4c407370f7d8692f2696f11abbf99504c4d0b22c14d3935d	Керіскеннің кесірі келген бақты кетірер.		sentence-collector	1	0
de04cf236d5651edb71e6cdf3aeaf378d63025d5d73207b51bf9d808186c94b2	Жарты құрсақ пайда, бүтін құрсақ қайда.		sentence-collector	1	0
de0546d61a803522913b3f9837fd0f6e4696812b6d982627408cb343383715c2	Салулы төсек, салқын үй.		sentence-collector	1	0
de06d2026a0decd0306ae5c65df7a3d1b8b23cb1fb194b41d5dd735858baeb9b	Өліспеген көріседі.		sentence-collector	1	0
de0c21d45a3b00827ac7dd4270896b3230d12b3f46fd5f7ea8859b807980b9bb	Жел тұрмаса, шөптің басы қимылдамайды.		sentence-collector	1	0
de320fd9b6173b029eb226b15a566bf20c7d37ddf21fc4ea4151ecec2de9a122	Біреудің бұзауына дегенің өзіңнің өгізіңе келеді.		sentence-collector	1	0
de368678e70cfc06f437614d4c43a988527ca23d83d07b68e21fa7a2ef1cd4a6	Мал біткен кісінің иті үреген болады, аты жүреген болады.		sentence-collector	1	0
de3d054920aa63702ad3156e0458570d37358e38356ac11914ceab19ce1ee008	Көп қарасса, жоқ жабылады.		sentence-collector	1	0
de43c93403f865e9560ba26a6f648f0b7968ab1be02fb34414efba227a14a73a	Көпей тоқты сүтпен жетіледі.		sentence-collector	1	0
de4fa4edf8e29550b76d11d0c9f1ed9295d6c8fe6a2cf208f39a3af3b767357a	Баласы көп іс бастайды, түйесі көп көш бастайды.		sentence-collector	1	0
de5b5b477364f55c310dfe4e617e226419e73e837060644d80992dbf84050f4d	Жаман иттің атын бөрібасар қояр.		sentence-collector	1	0
de63c7ee902ee96bc4e757bb6f2d4de7daf760be20d63ed39bbb0cde80a538ea	Балаға қызмет бұйыр, артынан өзің жүгір.		sentence-collector	1	0
de64d70064e96dd0166650c424a62fe7431a30e1da4a03353e1ec335cbb046ea	Ақ көңілді адамға біреудің сырқауы барады.		sentence-collector	1	0
de66645044b5195db7d06cc1dc0b9dbff1bdb3d5bc413a3e77db18a7077b6ab2	Төремен ойнасаң, басың кетеді, итпен ойнасаң, саның кетеді.		sentence-collector	1	0
de6f5587d644ca5cc82f6bbbf814a05f750d679ceeaeb88bd516d471df1a121b	Жердің көркі тал болар, елдің көркі мал болар.		sentence-collector	1	0
de745ea0039a7f5b0d75253e939078488d3e53a529a7e7c65291cefc8e884e61	Ақылсыз тапқанын шашады, ақымақ ағайыннан қашады.		sentence-collector	1	0
de75e69cc8d30916fc08008ed515512c6a1f1f4671b52d9974aeb61972233c7a	Ақылсыз ақылсызды табар.		sentence-collector	1	0
de84d77620345e2ef974b19ab7dcb50b6bb326053dea22e33594e67b4a29feef	Аманат, аманатқа қылма қиянат.		sentence-collector	1	0
de8eb06d7a22b4a1f6d5666ba3403287915643c10fbe2edf9c1f3f6f87f19400	Әзіл түбі — зіл.		sentence-collector	1	0
de93cdf71e4bea14171ef0dbc91261a2e5c8b8309716c0070242304c07bfdbca	Салақ қатын тұтқышқа жарымас.		sentence-collector	1	0
dea4637436a8b96e0e7bd37aee97c6fbaf1d8203e1f50b766cb9406158a3114a	Әділетсіз болса, би оңбас, әйелсіз болса, үй оңбас.		sentence-collector	1	0
deb5865638af78ed33997d9bc9bafc24abae46a1aebd3c810a79932dc3d7ccf5	Екі бай құда болса, араларында жорға жүреді, екі жарлы құда болса, араларында дорба жүреді.		sentence-collector	1	0
debb5168645a84aae7b594e132a4a600ad859b49cf04a4262177de74e0c8c2c6	Ерте тұрған еркектің ырысы ілгері, ерте тұрған әйелдің бір ісі ілгері.		sentence-collector	1	0
dec68cc12cb6b9abaa05e678a24574bf3b5d9c54214698b08e15c81fd014dcae	Жас қаншықтың көзі сұлу.		sentence-collector	1	0
ded81f69aca8276479a79960ff707991117f076a597aca4aa933bea2f833b28e	Жауды мықты демеңдер, ерлік етсең, жығасың.		sentence-collector	1	0
deebfe8331b0bc0476522bc4390b7fbe07c9f3fc8a307dbaf71156d7c42d2ec7	Тозар елдің жанжалы бітпес, озар елдің арманы бітпес.		sentence-collector	1	0
def63dc81f3915e617e4586ae1fd90ee77ea46f4ecfe9a5cf35a77704dc8cf67	Елді сөкпе, кенді төкпе.		sentence-collector	1	0
defb02ea9ba9db8ebd195d0e92da9204b43e2a0b7c4ab6cc0bda2e0971e45692	Ақымақ басқа адырайған көз бітеді.		sentence-collector	1	0
df01bf69cf116928c230ba7627368266f426010f16f6e1c1ed682eaa2ffccc55	Алдану — ақымақтық.		sentence-collector	1	0
df139ba29d193d4d39fb2aa9ec574a0a1a9f54cb34de517738f4230779cb1e5b	Бәле келсе, сабыр қыл.		sentence-collector	1	0
df1637f369a2d98acb53b69cb2dd416d3017f70b9308b335f4e8a803d4623dda	Ақылды ойлағанша, тентек ісін бітірді.		sentence-collector	1	0
df17009765b87654b65332f108d8262b0c2cba3bd08cf9f4e27f8d2844e9751b	Қарға тамырлы қазақ.		sentence-collector	1	0
df22ef7b39e3adeac1d254a5a86c6f30c131e3dee165620b4d0133773ab2975a	Қонақ өз несібесін ішеді.		sentence-collector	1	0
df2fe57135ddd5ab56e97f9c8d56de5b192117591dbd28f5e7a697a3cd5d524c	Құдасымен Құдай ұрған араз болар.		sentence-collector	1	0
df3d0b9dd68beac1777e4e682ddf39b5e6b3e068a2d4b92f9df6ba4ba6c19c23	Тіл сүйексіз, ақыл түпсіз.		sentence-collector	1	0
df58c6e1c93c37078169f38246070f38dc21d1419cf247eadacc2fe6f8ee21c0	Кен тамыры табылмас, еңбек етіп қазбаса.		sentence-collector	1	0
df5a2897bcca5bf51c7b969e0761e199c16a744d662a0ce0f83c4580cf79d981	Бұйыққан көңіл ашылар, бұрқанған боран басылар.		sentence-collector	1	0
df5b9c2d8a70310341b268a84f7824bcce5974ac7add6c6ba9c17511fac2c7c9	Сағадағы су ішеді, аяқтағы у ішеді.		sentence-collector	1	0
df5d92d228550d03e8fff53e0e85ea0f782c8806ed49590a6b2af2148ca1c74d	Көңіл қартаймайды, көз қартаяды.		sentence-collector	1	0
df73bead73d0f50cba73b7be7c3b713f83f4c11430d71f3e3130fcbd8e784798	Ат өледі, құс қашады.		sentence-collector	1	0
df763a7eb934217ab80a305931a59e5e1b48fe960cf7d940f59e8c35a6bf0517	Өз түйең жоғалса, қайдан қарар едің?		sentence-collector	1	0
df7fd23eade5ff16e56a8c4e1d2c10eb8da21c4d69af5894c8edfa4b18114f5e	Үйрек берген — қаз күтер.		sentence-collector	1	0
df89ce071ea92a23ec183879b8c65b1b4f8b369a6e3642e6454badfed96b2cc1	Қонақтан қонақ ұлық.		sentence-collector	1	0
df8ceba08b5daca9e23d5bdaf51f14ef3f275bb4a42eb999c7d1ab74b01f3ad9	Ер жігіттің екі сөйлегені — өлгені, емен ағаштың иілгені — сынғаны.		sentence-collector	1	0
df906b0fa49ad181227ebb968ab886cec0d8e3c78a6cdd16f9c44aa495bec2c3	Көп жортқан ит күшалаға жолығады.		sentence-collector	1	0
df9b43128d79cf9600b58194af43c54b3790f6718e841e5f548632778bd6baa7	Үлкен десең, түйеге жүгін, сақалды десең, текеге жүгін, ақыл іздесең, адамға жүгін.		sentence-collector	1	0
dfa5887dca759dfedc7c287d76d61109af924b551ee1eb27eaa84a111a99d24b	Жарлы байғұс жамалар, жамалар да, жаңарар.		sentence-collector	1	0
dfa85742c9e72ad1f580fa22c84ee1c7e35a51a4e966a1eed7bc503983b7d04d	Әкенің жауы балаға дос болмайды.		sentence-collector	1	0
dfac582006ac5b1828105c8581e286c0e2bc392982224f845f4c1afa0a8ffdac	Қайрақтай қатты берік бол, бір-біріңе серік бол.		sentence-collector	1	0
dfb3f56fc8451d2e0327efe739adbc6d60cf9a5a553f8e2624a62b84b61791d2	Жаңа дос қадіріңе жетпейді, ескі дос естен кетпейді.		sentence-collector	1	0
dfc641805c9b7cbe6197cfc3cac797c21b25060fc7161203cb3594f4c7ce4f18	Маңдайыңмен қар тесерсің, ақылыңмен жар тесерсің.		sentence-collector	1	0
dfce8d2395b61601718b7dfeb9ed96d1fb3d860b3e869fddb81d69714ba76709	Адам — адам үшін.		sentence-collector	1	0
dff99eb608d2632375f12e9bc0aa6ea6a7b821e1c1e09f306b33b14c5777ca66	Тоқымына қарама, қоқымына қара.		sentence-collector	1	0
e00b57ec08d13a9e48afa8b76c456b01787df24291b330bb50eec9b000e9a16a	Құлды «құл» десе өлгісі келеді, биді «құл» десе күлкісі келеді.		sentence-collector	1	0
e011bf82c1136709fd16f4db0c05f739b630354f2c66a443614442b1cb4c8c8e	Кісімсіген жігітті үйінде көр, кісінеген айғырды үйірінде көр.		sentence-collector	1	0
e018bc05be2b36149e6ec1fcdf2e539b08463d5b3726063eb084c391a576ce55	Құдашадан Құдай ұрған құр қалар.		sentence-collector	1	0
e01c92c9a7f7b566bca65097ca22432c064dcdf41da60c599ca5ce1076626804	Қыздан — ибалық, әйелден — адалдық.		sentence-collector	1	0
e0396858b9bc293ecd88bac74c5e59c79cbbfc735870dc088211f32fc6137217	Жаманға айтсаң сырыңды, жаман бұзар шырыңды.		sentence-collector	1	0
e03f74e6e69c17d9ff53a212471caa49969478965d2679274cd9965ad977e354	Қарап отырғанша бір нәрсеге жарап отыр.		sentence-collector	1	0
e04a22520038a9ff035e604d9be41e4ea7428294323eaca78338736b809b4a37	Жағымпаз надан жаудан жаман.		sentence-collector	1	0
e0555b80b10f885ef0bc07ed57b3efbdecb0cd0e7783599636c06041da24562b	Астығы бар аш болмас.		sentence-collector	1	0
e055ce29167ad26c7dd025ea141b599f9c95451a048f52872f93fae65652137b	«Ел көшеді» деп, отыныңды тауыспа, «Жау келеді» деп, тамағыңды тауыспа.		sentence-collector	1	0
e0604e84b5bc21146ceff69b7dc5459a2556084e21efe4abe610ef75d75a4de6	Тоғыз той қатар келсе, қайсысына барарыңды білмессің.		sentence-collector	1	0
e06a835a8902c4de33217e5fc8916eebb61a6579c5bb870dbd0dc314760d7b21	Аздың атасы бір, көптің көрі басқа.		sentence-collector	1	0
e0741f14b08b8d13c7c07a4ffd00918ea338097b5cedc85e4c24900928ec1a36	Асырауын тапса, адам болар, оқуын тапса, білім болар.		sentence-collector	1	0
e079a8252237121d5a438af83ea6fe3960498771a1bd81ba342ece2615522347	Ет дегенде бет бар ма?		sentence-collector	1	0
e0833cc0377e07f57ae126a8abfb24cd8996b95965c6b57752848e5cc481a32f	Күлегештің тұзы жеңіл.		sentence-collector	1	0
e090207d5054a718d680706cbc05ca52de22ed0a0662ad86e3f8640b6c6301d4	Айдаған өгіз арбаның жүгі өгізге түсер.		sentence-collector	1	0
e0aa2bb63b142d6e44c7fa8d48649a42857265417820a1671d55efd895c1ae21	Оң қолың ашулы болса, сол қолың арашашы болсын.		sentence-collector	1	0
e0c21ae19a05a84a07658714c13b6bc282f1091d9f90c082cf18993e189295a3	Биік таудың басы болмасақ та, баурайындағы тасымыз.		sentence-collector	1	0
e0d50a1703284b1beed33e337d919751ccd4ec139011e13a68d2a957fb1a9024	Жақсы сөзге жан семірер.		sentence-collector	1	0
e0d6a40ed10a3120ba55a85e944f1e49e824e68a9fffd80003dd8448a40a09b7	Ел — ырыс, қыз — өріс.		sentence-collector	1	0
e0d6de56d3e7fa83a0457d1f55eb8768e5f5585b846ccb644846c2d505f73bd4	Ботаның көркі — көзі, адамның көркі — сөзі.		sentence-collector	1	0
e104d4c38ce01b5432a666e64d36d7b5bf7ea739e811531a7abad3725f2807b4	Ешкі бақтым, еңіреп бақтым.		sentence-collector	1	0
e116723f065050846ecdf51d1966da47806295fbc6f2f11569e760a7de770f00	Тау тауға қосылды десе, нан, адамзат пиғылын оңғартты десе, нанба.		sentence-collector	1	0
e116ebe3afa706a72de8fb27fcf5fba70712d2832ff6fd81efa1287222e7bfd3	Базарда мың кісі бар, әркім сүйгеніне сәлем берер.		sentence-collector	1	0
e11d2d750c2b8006d7a2f505b4a6e282e4944ff58a8813836360670f92e15fa5	Тарықпай ер тілеуін бермейді.		sentence-collector	1	0
e122bba3793ba25cc881182cf123c1a07c07ed903e07b6691aeb6ae6ebeaa1a4	Дұшпаннан түк тартсаң да — пайда.		sentence-collector	1	0
e127557dc8bfcae8194af4cffa28868e58f7ea35ef7a75d6713d91258b5c0848	Ауырмаған жамбасыңмен жат.		sentence-collector	1	0
e1286b962d77e21d66ced631fd71d995dac0396805030e83724d19baa442d95b	Абылайдың асында шаппағанда, атаңның басына шабасың ба!		sentence-collector	1	0
e12a4a83472015e1ca43eaa22774e7b80fcd21e1e1cc39564ef5f73fe7d01755	Шешенің судай төгілген, тыңдаушың бордай егілген.		sentence-collector	1	0
e1327a14c2f3ff08caa0d82e8774581376fea9d12f44c537ee1c81fbbff6a635	Болат қынға тоқтайды, тентек көпке тоқтайды, жомарт жоққа тоқтайды.		sentence-collector	1	0
e137f58f0075330b827e075e23bf14a0f97a8f879d9e07ffd9e60bc8b0876008	Жігітке жетпіс түрлі өнер аз.		sentence-collector	1	0
e13a39db935a3c44667b3caf05c70fef4213ae7f0dd869230a4c796b21415d39	Келесі аптада қаламызға кезекті сапарымен облыс әкімі келмекші.		sentence-collector	1	0
e14054c4c63ff2248e1092613c02c48e8d3f8f7189c80743b603fbc2c92c6fac	Ағайын бар болсаң, көре алмайды, жоқ болсаң, бере алмайды.		sentence-collector	1	0
e15b703e7dea8a2349e40075cb89b595211eef1b34f294b1659b627ea2643a11	Жүз дос аз, бір дұшпан көп.		sentence-collector	1	0
e16015e70efd7e00261ae78b6411efc75337790a703495bc80b0ca05e4448ecd	Жетектеген ит аңға жарамас.		sentence-collector	1	0
e16e1e8f704226ebeca06c32dc536ac3b704f1e0b2bf7e958e99bdcfaa926818	Дәлдеп атып жауды жең, дәлелдеп айтып дауда жең.		sentence-collector	1	0
e170c40d16c48472b5477faf218f3b81d9c094868d8c7266d65c45ba28b16660	Жаманды «жаман» десе, жаси береді.		sentence-collector	1	0
e1770d66665488f0142b62e6ab4894c34dbb5cd8cfe3747cf6c3d4465d5ec1c1	«Ақ» дегені — алғыс, «Қара» дегені — қарғыс.		sentence-collector	1	0
e18a956313a57065ec2e857170c449fabbca1c54f98916d6a49640a11c9c1979	Отты шұқылаған өшірер, қоңсыны шұқылаған көшірер.		sentence-collector	1	0
e19c730ab102998469270c2dc962a59e11db17ce864d9e1a456d88928f2c372b	Үйдегі кедейліктен базардағы кедейлік жаман.		sentence-collector	1	0
e1b4c784a00a7392d8b1181b558e1283b9c2895886e9fe05fe6c06b410f0039d	Қатты жерге қақ тұрар, қайратты ерге бақ тұрар.		sentence-collector	1	0
e1b581084c8a3038a541b91d4ce4116d2e1d804ced10ce1664ce94e93ab39b6d	Болымсыздан өнер шықпас, көңілсізден күлкі шықпас.		sentence-collector	1	0
e1c84559b210f06e68af3c15d11b75e64dd4605aefd450b826b400d7e761bf96	Адам деген — ардақты ат.		sentence-collector	1	0
e1c8c8cb6f8b02511c56946edcb6eb0d5831691b4d3ac43cc08786951f1f751e	Бай — бір жұттық, батыр — бір оқтық.		sentence-collector	1	0
e1caa8f63476f03cfc30a686b050bd0180dafb6db2f22047d197319883193d14	Сусыз жердің шөбі иесіз, ұлсыз ердің малы иесіз.		sentence-collector	1	0
e1d336e7a02aa76d487581f26d4b1d3f7631fa071707f8042848c44fdd769612	Тексіз жерден қыз алма.		sentence-collector	1	0
e1d3d1e0b634beb6e96354e6958f4169f9a08c4f6c9427caed159f944056e6c0	Суға кеткен тал қармайды.		sentence-collector	1	0
e1d53b10ebf0759b57d9bc504d98211b15b99d64ded35b079791ea455b642c32	Түндегі сыбыр күндізгі дүбірге жарамайды.		sentence-collector	1	0
e1d543a826424005a7c2fa66bb49bbdd099901ed525265e2167817246a78fb6a	Ащы менен тұщыны татқан білер, жақсы менен жаманды жортқан білер.		sentence-collector	1	0
e1db519184a3c4dcf33814d63e091502eeb80a4e582acf1069f0bfcb499146e9	Ескерген ескі асынан сақтар.		sentence-collector	1	0
e1dc5a3bebbad4fd3146120d9c2d82dbe8f1e984b1c5d5ce1c8072cddb3ae172	Табақпен дос болғанша, қабақпен сыйлас болған артық.		sentence-collector	1	0
e1e242605d9a6661cf9c3c73b07080177337d79561179419586814c6a0dd1cad	Ішің ауырса, аузыңды тый.		sentence-collector	1	0
e1fa716bff8859ad55126d01ca8f31008790cb2daf5bdaeb7d3e5173c0717543	Жігітке жетпіс өнер аз.		sentence-collector	1	0
e22a2da3cb959c87446e0632d2b6edd2a9a868aa7a40ff24ab230aa8ed3f15dc	Азған жанға жын жолдас.		sentence-collector	1	0
e22dbdf757c6c585e4003cc517c976739e627f89f301df1bb0403d492dde0527	Артық дәулет басқа бейнет.		sentence-collector	1	0
e2339af39a404b65ebe343fbd2d2d0598d03de03b07af8827da0b98c63faacf6	Асқа барсаң, аш бар, тойға барсаң, тойып бар.		sentence-collector	1	0
e240e43ee2f0cf81e9f033d88bebd62d24b89287ea6b9a85afda1960eeca42f4	Шешен көптің опасы, шебер көптің апасы.		sentence-collector	1	0
e242b62b6b9b14dfb70e6bcbc8a977d7f1636a7a5c249c7739035bce0fd18b01	Өнер өлмес, үміт сөнбес.		sentence-collector	1	0
e2656a38385f994671741240ebc0f6a969330581229d57550f365bacf983d9d1	Көп адаспайды, көл таусылмайды.		sentence-collector	1	0
e273d4ee3be862d3540078aa0b5e1b3fd1c2cbcd288eede3b35cf43937ea65f6	Еңбексіз үміт жеміссіз ағашпен тең.		sentence-collector	1	0
e27546888af8c2038ff5016d77f38f3d4ecae0441c9dbe4ce58d8d2159a41468	Ит төлеуі — бір күшік.		sentence-collector	1	0
e27f69ae7b2edc663e1d0e02abee10c4c20a4187140f1af2df1ff86a7ad97064	Еңкейгенге еңкей, ол — атаңның құлы емес, шалқайғанға шалқай, ол — Құдайдың ұлы емес.		sentence-collector	1	0
e29346bb1b725ce29f75dc32124921039e4672e0d8fd73020d7bd2d895e7ff20	Көрінгеннің алыстығы жоқ, көтергеннің ауырлығы жоқ.		sentence-collector	1	0
e294f6626ef146b587813404b8c13a014b86416a99bed70640967d1cf8b9b618	Ат айналып қазығын табар, ер айналып елін табар.		sentence-collector	1	0
e2a954dfda6274aac0ec03cd609a2c06ba04bece4588c49cb0fbf5ebd9c0c524	Ағаш қазанның түбі күйер.		sentence-collector	1	0
e2b476de79eaff6f1cd4f3a524d5cfdb8c1415c96aaa7e70e5176c4899900a83	Дихан жауында тынады, балықшы дауылда тынады.		sentence-collector	1	0
e2c87db2495b011da0b3e94349d37750a26523006d84f29e392e5c5a2f8913e0	Қонағыңның алтынын алма, алғысын ал.		sentence-collector	1	0
e2d6658cf15176916167e6b52ff0409ecde19c6d27c44ba07dd988bc60860f30	Жақсы сөз — жарым ырыс.		sentence-collector	1	0
e2e2f6b1c484456a53570140bb60b5451dff61235e1a6b9eaaf0ae4aa234c49b	Өз қолында жоқ болса, атаң да жат.		sentence-collector	1	0
e2e422a07776223a13f00b87a6560623e4f29a06d3358b9f27c08069d056f66a	Ісің ақ болса, Тәңірің жақ.		sentence-collector	1	0
e2eed32f9540184669ae8f048abfe42453b89a589046f2978d83a8a16c0e26bd	Еңбек пен ғылым — егіз.		sentence-collector	1	0
e2f497477f55fcf07c2a9139df8969605241405f7eb87feed67707235574f43c	Жаманға жан жуымас, жалқауға мал жуымас.		sentence-collector	1	0
e30c99f68424042630221cd01ac28349b7f34fa49c3a319906e19b555403125d	Еңбек мұратқа жеткізер, жалқаулық абыройды кеткізер.		sentence-collector	1	0
e32956326b2180ec743693ecf7bfdcbe02b17bb055251721463f4d26edd2da49	Әдептен аттаған қылға сүрінер.		sentence-collector	1	0
e33c9078dd8b89d310fa56248434f603c8e903dc7ae191e90869a9df2d9a427a	Мал таппас жігіт болмас, құрарын айт, бала таппас әйел болмас, тұрарын айт.		sentence-collector	1	0
e34d0c4bce9b4b981abc5bd418604130a70e0f9c5f424a198811bf24eabe443f	Жонда жолбарыспен жұлқысқан батыр, ауылдағы дүрегейден қорқады.		sentence-collector	1	0
e3500aeb904ef56185889ee622440ffd7583555b9e51e3523d814693504e0a8f	Білмеген мың пәлеге тұтылар, білген мың пәледен құтылар.		sentence-collector	1	0
e350279697acc49045f6a64e83f835ed20fc6173288f8bf3a782860a5d071ecd	Батыр мың қол бастайды, шешен тар жерде сөз бастайды.		sentence-collector	1	0
e37298b9e3a28f3894fa69e56944a60a61266378f2926aadd7d83c4789070fee	Қой аузынан шөп алмайтын момын.		sentence-collector	1	0
e379995efdc3a8c3f78d381e7d49c5cdf767e55508be2ca204bf14a1bafb5e04	Батыр болып, бай болсаң, патшадан нең кем?		sentence-collector	1	0
e37aa426bf50b6a237f96ae19492c8d96d30fe1bd5aaf2d387e20f9217b16820	Жаяу қонақ тыныш ұйықтар.		sentence-collector	1	0
e3a2626c26cbf3eedd347fd5615b995df8303499b2ab19aeaebe98c158a168a5	Есептемегенге бәрі түгел.		sentence-collector	1	0
e3a74b7dc9dee5af69e3171c3011f0d588841cf0a74cf9ffd607fde31509eab3	Бой жетпеген жерге ой жетеді, қыран жетпеген жерге қиял жетеді.		sentence-collector	1	0
e3f392f413d2919e8d7b62029801c9320b37434e2997304417962019fa309587	Ақылды көрген-білгенін айтады, ақылсыз ішкен-жегенін айтады.		sentence-collector	1	0
e3fc85e4c26aa68992270fb46268b5a20595b9e868b47c3f7ed2d0a6f7199a20	Екі кеменің құйрығын ұстаған суға кетер.		sentence-collector	1	0
e3fcce676fe1123d0c0a0f25de884324ed094975cf8ce8608d2b0ec8d437eff7	Жақсы ат пен жақсы жігіт — көптікі.		sentence-collector	1	0
e3fe3ed47a9ffb2b7678d32f20ccf99fbf97071705837f02f957dd59e61ddda6	Ит — адамның құлағы.		sentence-collector	1	0
e406c00b0a962fdcf61c2b51deff21af622088fb9a0a56dbafd2064a58f6e2c1	Жаңаны ескі сақтар.		sentence-collector	1	0
e408969fcf604d281a3929be83bc2c44759d983417997c8767dac2a96b7d254e	Ердің қосы жүре түзелер.		sentence-collector	1	0
e40da241b5ee18b6359ffaf073d071b75322e8755f9f610edfbdc75a57fb6625	Ер жетпейін демейді, мал жеткізбейді.		sentence-collector	1	0
e412b08d3a51e3007cfcb83fa0bf73c6b02fb0cc46d99e72116c0216253fc4ca	Мал көрмеген мал тапса, кісіге көз салмайды.		sentence-collector	1	0
e41ab6874cc55bbac896096580a5f86556240ca09ebbbfdf6c5aae4c875229d7	Сыпайы өз қоң етін өзі ойып жейді.		sentence-collector	1	0
e41c8f6468bd06681c939d672b7fdc6bb48f57b63f59cdf2bc575ef41af28d4d	Үш күндігін ойламаған әйелден без, үш жылдығын ойламаған еркектен без.		sentence-collector	1	0
e4224a9bf585a49462cbe2b9779dba950e4f49cd989da97b7d22d6c9d33bb0ad	Ажал әркімге.		sentence-collector	1	0
e42a9fbb653f8f9a1a77f0c2cf4f33ffad29dadd927edaaaf859be82d5045b9e	Түйе қараған жауға жолығар, сиыр қараған тойға жолығар.		sentence-collector	1	0
e4302370af25f41e9abc1198e7626f81bd482a02fc167f2604505a26317bd1b9	Жарамсақ жаркелеш, жұртқа күлкі жарым ес.		sentence-collector	1	0
e4345b1170d48906afa7225cb7baf38f508e23c2b1245e38c392f0dac3d0646c	Қырман басы — береке, көп жүрген жер — мереке.		sentence-collector	1	0
e445a47513a0e184fc4566ff1dd62458bd77310852731c19c910995093bb9d7e	Жауырдан жаба тоқып.		sentence-collector	1	0
e447c7ee9db043b4463c57a8675992c1c5b36443d90a4e5bd405dff5491ebafa	Жол ақысы жүрсе бітеді.		sentence-collector	1	0
e456c6522bb49ec1e2ca3b805f8ada86c61bb42ebb93e0a17b696fefd65ab7ee	Әйел ала алмаған қыз таңдайды, етік тіге алмаған біз таңдайды.		sentence-collector	1	0
e469306d842b8aa1e69bef4d81971dfc01f44fd33b8ddc16319603b3a7447f32	Соқыр көргенінен жазбас.		sentence-collector	1	0
e487ce32ac6ae5c8faaeae5c856965f2c8b13f927f85e37b0abb495ec91691c8	От дегенмен ауыз күймес.		sentence-collector	1	0
e48d2a55fcc64f1a65e30668ac9e55273b7d303b8e72211f7a21911d9431f2ac	Кісі жарасын пышақты кісі көрмейді.		sentence-collector	1	0
e4a84c50f3df077a9a1a18868372c57901a2733509af20e0476b4dcb723da261	Бұрынғының кісісі — ендігінің кішісі.		sentence-collector	1	0
e4b6e1f7550d92833daf4545089fd2e14f12d84657410a71f3c6a75e7c9419c4	Тіл жүйрік емес, шын жүйрік.		sentence-collector	1	0
e4cd9249f97b90027a9f2c1851977e4a4f17ac34e087847cdb34127df2f153a1	Егінші — мәрт, жер — жомарт.		sentence-collector	1	0
e4cf75d82c94727db5c58edcc4a54ca420f8370ce8391b1851abaf334a043938	Достың ақымағынан да дұшпанның ақылдысы жақсы.		sentence-collector	1	0
e4cfe3873cdf1c7355a65f3e8f41c109dfab6a3927d913b2386ea5615ba9aa0a	Айт аттынікі, той тондынікі.		sentence-collector	1	0
e4d8495184d7ac68a8665ed2cbe5d40aea61efc4d6c67c704c901e87b095f83e	Жақсы қартайса да, жаман болмас, жақсы ат арыса да, шабан болмас.		sentence-collector	1	0
e4da7e12862be2486a428b04d7f6d39f6f1dd6bb123e0901bd14629c35bcfb94	Өзі шынашақтай, сөзі келісаптай.		sentence-collector	1	0
e4f10d777a9083c685c55fae2fd2819a76df4a38241dab8426a5cde3cd0ac6a1	Жақсымен сауда қылсаң, түбі біліс, жаманмен сауда қылсаң, түбі ұрыс.		sentence-collector	1	0
e4f73cebccdc80009a036a14dad551af26885303e8e6dac34836e778283db251	Ақылсыз қайрат бас жарар.		sentence-collector	1	0
e50261854dd348cc9f7cdf8a3bfc1a9096032af6f207ea74c73da16ba52cdfeb	Ақылдассаң, ақыл табасың.		sentence-collector	1	0
e504e6312a5923ace994192547145f1da68b9428f10973713d53a3578d112c16	Біреу тойып секіреді, біреу тоңып секіреді.		sentence-collector	1	0
e5065accb5e878190e36a7ae143b8dd58b9f97fef93fc33a7d0dae1c564f119a	Көптен қашқан көмусіз қалар.		sentence-collector	1	0
e5163eb3a6dd50d74a1baebce4eb41daaeae5c7fd925d695a22409e517f16b7a	Уәде беруден бұрын орындалуын ойла.		sentence-collector	1	0
e5166b4f57c9637ffd06861b6070c7e9e566ca41b8a492a3cd3311d16f39e103	Тұлпардың өз тұяғы өзіне дәрі.		sentence-collector	1	0
e5183cc412e5bb45b716f55d78fd31024778c82b59dff5759a3ec5422668b253	Ала тауық сабан шашар, өз сырын өзі ашар.		sentence-collector	1	0
e51abc63314e845289ae1c9753fad623327c885a232014eff8aecddba1f96621	Сиыр сары болмас, түйе торы болмас.		sentence-collector	1	0
e51f18c80245d992b3881110487ef3e6b4d3b619dc987a9e41fff67755e025b3	Құдандалының малы бір, анық достың жаны бір.		sentence-collector	1	0
e51fb01a7db696b6f75ebb09d7e8d3239ff13947cbb45498b35262efaa6a6312	Еңбек ер атандырады.		sentence-collector	1	0
e52f55f6f1f081dc7c61e078143117cc82ec1b1d3e87dcb950fd7c5b5de2c761	Болар бала жетісінде бас болар, болмас бала қырқында жас болар.		sentence-collector	1	0
e540bee4fa562fa63445b194ab4aac7e59930605a236f0ed60864dc03a44c390	Жаяуға қоныс жақпайды.		sentence-collector	1	0
e54169a6c63f773a4c3a224f919f4852e6ad4d4e8dc55e8211c479eabf4960e5	Бәрі жақсы.		sentence-collector	1	0
e544ab63062a023def0bbc4a32bcfad53f9dcced339f384dfd4b71b7ee3fe12d	Қазақ тілінен үйге қандай тапсырма берілгенін айтып жібересің бе?		sentence-collector	1	0
e55e89b5fb9d5580835c256bd9f8d272adc4245ea039d6f6b4d50e1f33e8f1c3	Арықты күтсең, тойынар, кәріні күтсең, сойылар.		sentence-collector	1	0
e570c0123bcd776ff0b24268b15a4ef1610cbbcaf5eed97d1fe99da5555db034	Ел аузына қақпақ қоя алмайсың.		sentence-collector	1	0
e5794827694de2749a71bd9b942440f0f2294ce5765a925bf59284c8ba1015ef	Бірде бие, бірде түйе.		sentence-collector	1	0
e5831e990e80eaecd68990557a937416d6e293d35fd22a05210544e91136745f	Қойлы қатын құйрық жейді.		sentence-collector	1	0
e585c96418d21e1e8ad53cf130dc094c444645130b98815230522bfc346cc3fc	Жақсы елге түскен келін, келін болады.		sentence-collector	1	0
e5940ea4350a65bc30173ff18924be4451f6a1099bd715c831207505cef098a6	Жаман жолдастан мықты таяқ артық.		sentence-collector	1	0
e5949e93862ee52daa0d9dde0a4329e64a75411ab0949d820f04544534ecee6f	Жабықтан күні жарқырап, жайықтың суы сарқырап.		sentence-collector	1	0
e5a0f7f866aaa27a100274c097681a986c6d2216146baf5bf0ff0f69de0dff24	Ел тамыры жерде, ер тамыры елде.		sentence-collector	1	0
e5b21e71f68ee4fd41418ec938c2fdc5d54ebcea4e23edbdc1c37dbc05cf0dfe	Содан соң қызықты математика, физикалық тәжірибелер және хор үйірмесіне қатысамын.		sentence-collector	1	0
e5b7552658b7ed5db1b6a9ace7f56405c5cad5d329e51dcbc0ac4d6ef3d77352	Жаман атты қамшыласаң, өрге шаппас, жақсының жаман адам бабын таппас.		sentence-collector	1	0
e5bde80df1a299cdbf2f7f3a881dead2003861af3f8f9b7f2fe90fd3082e42b3	Көптің қолы ұзын.		sentence-collector	1	0
e5c71c102202233499aa282e2a0a6e84ce35eef22eef87b91ab4ea2d44c0a1c9	Көмбенің иесі екеу, біреуі көмген, біреуі көрген.		sentence-collector	1	0
e5da80f41a031d9375364c475aabead3846d54116493ec7ec39dafc23ee476d9	Ақымақты сөзге сал, қам дарбызды шертіп ал.		sentence-collector	1	0
e5e5ad3a887ea861e554d28d9234b17f8d545a057c7108422bddc7a4deb29726	Білімді өлсе, қағазда аты қалар, ұста өлсе, балғасы мен заты қалар.		sentence-collector	1	0
e5f37bd037a451f2543b932a71452839efc74d375c899f1829e790505126e459	Ағайын бір өлі, бір тіріде.		sentence-collector	1	0
e5f3afd2c35dd850c65747d9811d56d042351cfccf801d2a31fc9c5130b2b282	Тәңірі асыраған тоқтыны бөрі жемес.		sentence-collector	1	0
e60725cc9fbca22be2ea1b0e6241bf31efe16a281c1b9c638e5ab25b7e54c7aa	Жекпе-жекке шық!		sentence-collector	1	0
e60dc3f9f00a33419df85cf18aed33f60a46699aaa57174795b4cef953446f5e	Жамандыққа жақсылық — ер кісінің ісі.		sentence-collector	1	0
e6107d1a3b2bfd22b01a76185e84debd7ac42f542f86877c03f34dba4da7c8c8	Арсыз «жеңдім» дейді, арлы «көндім» дейді.		sentence-collector	1	0
e61147d8a2affa11ff093375261bdd41f11c9b049e376913c948def1a4efa0c4	Адал дос алтыннан қымбат.		sentence-collector	1	0
e61c5618deb865db0d039faaf5bad7847902157d852b1b1b9ad4e8582e97e042	Екі сараңның бір-біріне қолы әзер жетеді.		sentence-collector	1	0
e61da2a74d96ae9240b76d103e8f235080945333ba00a4382d142c452fe6ded8	Түйенің еті дүмбілез, әркімге біткен бір мінез.		sentence-collector	1	0
e6200d60b3d1c6d8f2e844261e02a0fb7311a6069e3b4208dd329491dafe33ab	Білген кісі ұрыны «пақыр» дейді, білмеген кісі ұрыны «батыр» дейді.		sentence-collector	1	0
e625eb756ebb7cf897604b0a4c89580fb56fff908f51eafe35e7fc610e351b1f	Қылыш астында серт жүрмейді.		sentence-collector	1	0
e6274c6163778dd23eb64bb5dd2522cd36689936b9ab43307747f9e348cbe869	Ақшасыз базарға барғанша, кепен алып мазарға бар.		sentence-collector	1	0
e62a98160dce2b366ea536c07b39bf282b7e14fd3b292068956588ac6dc4d6ff	Тілге әр күн мейрам.		sentence-collector	1	0
e63452e36bb6ba0c02f959698b7e84b3a2882c35f6af4151bb74b90c8289008b	Арманы жоқ жігіттің дәрмені жоқ.		sentence-collector	1	0
e63629463a80b998810d22ad05c350da6c1e8d6dc996542404e9159659aea762	Құр судан май шықпайды, құр сөзден мән шықпайды.		sentence-collector	1	0
e63bc67c200e8bd4748de778ddee1ee76d86129f458be037b6c2f96aec438c03	Жігітке сейіл де — серуен, сергелдең де — серуен.		sentence-collector	1	0
e64de64e3a12261cd595bccf454b4a7369d7ced49bbbd68253d53ac21f4912b2	Ақылсыз басшың болса, елдің азы боларсың.		sentence-collector	1	0
e6509f8701dc9f71468afb02810a521ff8bf7332185343147ef7dc66c9c2bebb	Елмен көрген еленбес.		sentence-collector	1	0
e667e7d5d1fc36138e4f98f8800e0a6edd12f1878c9eae49a6f9a340b700efc4	Ер қонысынан ерігіп айырылар.		sentence-collector	1	0
e672138d0d379d75ca7d350151ba6c776f3ae4176c31a02bf99a8a554b9f5aaf	Сол көзің оң көзіңе қарауыл болсын!		sentence-collector	1	0
e685c1649aa3e7d41351f209d1ca59bc75917f0b13392321852b6f399d9896e2	Жасықтың жілігі татымас, пасықтың сөзі татымас.		sentence-collector	1	0
e6941e7c90b4506cda95e9b4cf43750a4f5c17ff8e907797871eb65f5da2cb15	Көпке жаққан Құдайға да жағады.		sentence-collector	1	0
e6a9b70e84f84d3076dac8ca088cfa08af20a49750cc157f02dd8c9ae23ac170	Алған мұрат емес, алмаған ұят емес.		sentence-collector	1	0
e6be4230a0c5499ed64bd75161daa3f5e0c97df71cff9c4657c4b69e86fd29c5	Сәті түсерде сәл нәрсе себеп болады.		sentence-collector	1	0
e6e1e242ca4c56a5e2f6434a051876fe04eca92075cb51fb70c565c17eaec688	Бір теңге бие болмас, екі теңге түйе болмас.		sentence-collector	1	0
e6e8c4837161efc7f2f7bd078126fa576d6aacd2af3b509f6b95a9a844310334	Мінезің қисық болса, ішкенің сұйық болар.		sentence-collector	1	0
e6ff8361e00e4dcbd9c7747212117e5ef67a190f35ab5b51862b6f33709197cc	Тар жерден тамаша болма, кең жерге қорықшы болма.		sentence-collector	1	0
e714602819e766e547ff562958fe6fdbf60805380777203113a67ba819bc919e	Ақыл жастан шығар, асыл тастан шығар.		sentence-collector	1	0
e7194d5830d0f66cb95abdb42dfeeee507945597a3208a5957ca4d0567f530e4	Нені қор тұтсаң, соны зар тұтарсың.		sentence-collector	1	0
e71d984856d306df826e990be8479b2c7bbcd535080321352b22a1ea5b70fe18	Ағайын жауға керек, мал дауға керек.		sentence-collector	1	0
e72a0369046223e9fe573248ccc235fda6a1218734c1eb58ef01471bd2ea661c	Байдың мыңының ішінде жарлының жалғыз тоқтысын қасқыр жейді.		sentence-collector	1	0
e73372dc050d6fc6aee003163e7416ce0a52e3c7df0d2e8b6af782ea09f66b52	Кер кеткеннің сақалы кеңірдегіне шығады.		sentence-collector	1	0
e735f87ea8d85452551ff0622ef816ee6649bcb8f0598ff4774bfbfc6f94e70f	Балаңды жұрт мақтаса, бәрінен сол сүйгі.		sentence-collector	1	0
e7398497e46a8761c2e354225c52024c98e0624a7454054731289710fa36045e	Ауыз тамыр айтысып, ауысқанын алар, сүйектамыр сүйенісіп күнелтер.		sentence-collector	1	0
e73b850ff3a80fe69d4b83e4680041aeafc9872f58888529ad8bb6e6bf6e696f	Жомарт жоқтығын білдірмейді, жүйрік тоқтығын білдірмейді.		sentence-collector	1	0
e73d5f94c7a8ab63dba27ef25e4ac68d0e381d5d3dc1e30a4e08f024b91f4f71	Ақылдыға айтқан сөз қолға ұстаған тумен тең.		sentence-collector	1	0
e74ca38f7a42e6abc4d071d62d83eb839ea37f491f82cbc300d8b482c186b6dc	Қараның таққа мінгені — бір-біріне құда түскені.		sentence-collector	1	0
e7503813425d42e454c539ce0645b014f3af9be6aa996d798b0ded5fa5499fe1	Қонақ қонбай кетпейді, шақырып қондырғанға жетпейді.		sentence-collector	1	0
e75377fd93bb43eeeada2c0e728143668d0cfb4ff9d5e0c3d82a80373638abbd	Енші алма, енші алсаң, кеш алма!		sentence-collector	1	0
e75400fd5d37b061d1c5536798207d0443b360dac6a44555e605eac249939973	Бейнетсіз рақат жоқ.		sentence-collector	1	0
e7541f1477801cb392955f877459a3d339e14a3aeae23e6be8e216a67c952aa7	Ағайын ащы, мал тұщы.		sentence-collector	1	0
e75b977533fe6fc23830fd61d39bfbee817f1d3a94dbc73130f127f5601c1c72	Ауылдан шыққан күні байға қонба, сайға қон.		sentence-collector	1	0
e76dd52797fe7061151239c947ce27ff3da9de2890876fa655be74fe12f42f3c	Жол қуған қазынаға жолығар.		sentence-collector	1	0
e77d0000ccb39d374cd75f4776f355944d85454312d7c36280ba191b50a525db	Ac тұрған жерде ауру тұрмайды.		sentence-collector	1	0
e77dacf2a80baeafa92ffab8df5bc9a05e20356e53c01090373a83139b47fc03	Бөз көйлектің қырық күндік ыстығы бар.		sentence-collector	1	0
e7811da6462a5525207d1bdf5c891cd435fb7dc217682366ad69bc74aca83ed8	Асатпай жатып «құлдық» деме.		sentence-collector	1	0
e78aee644e1c6e69482a05917c15de3123665eca91705588086cd63a56b033fa	Ғалыммен жақын болсаң, қолың жетер, залыммен жақын болсаң, басың кетер.		sentence-collector	1	0
e79596c7dfa2825b02885d5a93a28e2de8dcc3c5ec7a61764da150fcb2704be6	Өнер — білім азығы, білім — ырыс қазығы.		sentence-collector	1	0
e7a2b4acbb38d8b3d13f64ad9cab679f10ddce1925c3a422e50b6782d175fe53	Ақылды мың жасар, ақымақ бір жасар.		sentence-collector	1	0
e7a4ae6381d92ac204483a05ba29d6305c7ea4b8168fa99a0de93048abd31dbf	Өсетін елдің қарты қазына болар, өспейтін елдің қарты қазымыр болар.		sentence-collector	1	0
e7a7aa243398ebcbbc7238c1290d61b96a85c9b5e9cde4c469d9b4a644019cfd	Кәрі түйе ойнақтаса, жұт болар.		sentence-collector	1	0
e7ac682f697793d1345576180adac0188db403877764327c6be832009a863310	Қаңтар болмай, су тоңбайды.		sentence-collector	1	0
e7b7c131cd810efb380bff4312fb61c66b2ae8675c2b377a473bdc52e9cc3c81	Қымбатта бір хикмат бар, арзанда бір илат бар.		sentence-collector	1	0
e7bf1230327032007c0ca0cfd7eac9425bf4b36feb7a769af27aa22277075640	Ақыл көптен шығады, дәрі-дәрмек шөптен шығады.		sentence-collector	1	0
e7c0a2b12ffce63480812d5c441bf16f35bc2b3df1220c7dc402c71e6018fd02	Біздің қолымызға да қарға тышар.		sentence-collector	1	0
e7c6246b6cb5fcc043d331c0569061ef47cca91401f0edeb38749e4abc5270b2	Айранды көріп азба, қымызды көріп қызба.		sentence-collector	1	0
e7d20131f7dd81b27653f75902a799a5317b07c767c5bc71370275d497f81ad3	Қаскүнем қарақтан өледі, қомағай тамақтан өледі.		sentence-collector	1	0
e7d65ad1c575e38476035cfb3811bea48192e9faef92b56e02b36075e62978bc	Қас жаман күн жаумай су болар.		sentence-collector	1	0
e7e683a18609a7f36de8e8bbe3b7f5483fc46230757c1b8da1d974d6dac646f2	Әлділігіңе сенбе, әділдігіңе сен.		sentence-collector	1	0
e7eca19efdb4b519579facfdb7666ee51d41e5eb2140525f236640a703feb3ff	Алма ағашынан алыс түспейді.		sentence-collector	1	0
e7ecc64eee07fab578a6251570c1c9522b4012f547f50f144e800af047b75298	Тәуекел тас жарады.		sentence-collector	1	0
e7efe943eab257a4f1bfe9b88c25f9a52c2dfcff2508f49e96c4a8cc60af5255	Кеден кеден болды, кедергі неден болды?		sentence-collector	1	0
e7f202b0d86d4bbf564a287eb0eb595ed138c833788e0c076c346f85223e4336	Жақсының жасын сұрама, жүйріктің аузын ашпа.		sentence-collector	1	0
e7fd10318cd01d593dc46cacf11c6b018f9828f5ab1321b7d7525ce487654855	Қонақтың аты жемқор болса, дорбаның түбін тесер.		sentence-collector	1	0
e80b170459d2e0f4d475431338044e95b9cd38cc9eab2847a160cf8f5e290379	Ми ойланғанша, тіл тынығады.		sentence-collector	1	0
e81854e146dccc4a86e609a3ca84decdce247297f2ba3579199f14d599cbf674	Адал еңбек аздырмас, арамдық бойды жаздырмас.		sentence-collector	1	0
e827555461f7d54fd0ba258afe73c13f9ee9bd552cb2905e9313528b0d04b1ec	Қалыптан шықсаң да, халықтан шықпа.		sentence-collector	1	0
e82b0f7ff4df7d3f180caf44329ae594775fd1ad98cbbddc42aa8b09c795d155	Айтулы достың жаны бір.		sentence-collector	1	0
e82e4c0c0d66f71137db2457f83890b9dcb1ad7e9689d4493a1beffc59909dc2	Аңқу құстың төресі жалғыз жатып оттамас.		sentence-collector	1	0
e830d50af738e748ffbe65f965b5546aadf41c641531e036b3f0f651b8cca57d	Көруші жоқта естуші куә.		sentence-collector	1	0
e83925b148aa08527fcabc7d0c3e04177612f39e372a902e7fe2564764cf39cc	Өкпе буға піседі, жаман дуға піседі.		sentence-collector	1	0
e83d51ad67b79b4208a860ee296d229cde34b190231ceab15016ff6652968fd7	Айтылған сөз — атылған оқ.		sentence-collector	1	0
e85cd93d28318843ed905846a9e069e3ce5efdcbb45f413339f152fd969e304d	Жақсының сөзі диірменнен шыққандай.		sentence-collector	1	0
e8607b16bcb6bcd3c27b188e0ce28def37f2a88e16c9ff9723a4681aaebd3853	Сыпайының қарағаны — сұрағаны.		sentence-collector	1	0
e8663da058f86ed887aefdaa2cc9e3f9854d6f9df99669a525c1e6a82c3f2bef	Ac көп болса, кәде көп.		sentence-collector	1	0
e868d4c57eb5af15506cd13574c0c61a7b56389472eecb6f388a7145c2e5e109	Қабағы жаманның тамағы жаман.		sentence-collector	1	0
e8774fbb3d2b102cc751db1e94dc55a6440b68d366511ef1703d7b6b840d12a7	Ел-елдің заңы басқа, иттері қара қасқа.		sentence-collector	1	0
e87cfa2ebb7cbec28d89d9bd511cb113263fbfe62230307dc931ce6b118c6f65	Жаман етікші біз таңдайды, жаман жігіт қыз таңдайды.		sentence-collector	1	0
e87e24946b39793ee1d0bbaa96a2da3efc95140fa79d85e181d767be058a0d28	Жеріне қарай астығы.		sentence-collector	1	0
e87fc17c8683495ddd8c9ebc72da77c4963ed12debc1d7d514f1f1d03171da86	Атты қамшыменен айдама, жемменен айда.		sentence-collector	1	0
e88b92b10a13a2031092684d1a68b4dc614b551856f7be83edac5d7f545993d4	Атқа міндің — ажалға міндің.		sentence-collector	1	0
e8a602a79ccaaaf34d0cd9ef3959bea7118f92771dea3533d1d76dbe8edf1686	Ата — балаға сыншы.		sentence-collector	1	0
e8b08529e65a5ba2c65c6cefc3a2ee7409187e1b34c42de83471a6cc477a2881	Сыйласқанға не жетсін, сыйың болса, сыйласып өт, өмірден миың болса.		sentence-collector	1	0
e8ba7fcc4952613a1826c1c89aa5bee6f4773969950686ba548d4cddd67caf45	Сүйкімді күшіктің жетер жері — дүрдиген төбеттігі.		sentence-collector	1	0
e8bfb8d49e19cdb8a44dfb86effe12c58b299e791f5712010bb366b4ece4af2e	Бір күнгі ұрыстың қырық күндік қырсығы бар.		sentence-collector	1	0
e8c36d5b5e794f3de80940b85e7dea07aa32ad91504ffe2f93d72837a4cf31c2	Өзім үшін туыппын, жұртым үшін өліппін.		sentence-collector	1	0
e8d5c4257659379ed591588796da4d7353862a9ac4283841d4036ba1cee1c755	Бөрі соғар жігіт бөркінен танылар.		sentence-collector	1	0
e8e482d2109f6d7d1088d8af99667bbca532611a1f6779264ecde3e2ee1dbe35	Пейілі жаман кісіні түйе үстінен ит қабар.		sentence-collector	1	0
e911d7049926ea35927e1a330a15ef69e6777836c4511f4e0269fb87701008c8	Айтсам, тілім күйеді, айтпасам, ділім күйеді.		sentence-collector	1	0
e91390fb44b2d3a05cb68ada6ecdd75a1aaa10c8250d9223aecd2bd73b6b13bc	Қыз шыққан жерден ұл да шығады.		sentence-collector	1	0
e917bc0e8875ab677d6db13d3f63c52e4a7d21daf36bbe703228e87d6a858777	Қарау адам — күншіл, мекер адам — міншіл.		sentence-collector	1	0
e91aa9bfedfbfc95330247e80b928dba4210157b421aa018d701093b52360553	Тамақ болмай, тамық болмас.		sentence-collector	1	0
e9330a73dc105cb9de5ed4e602462c610fd0c4e6939df29563e9e202a4125193	Қонақ мықты болса, қожасын билейді.		sentence-collector	1	0
e9727660d5b49fbb74c57ada6d1a6edb4e85e675862650c0e31ceb74993f4939	Ердің күйін сұрама, жұрттан сауын сауған соң.		sentence-collector	1	0
e977c1f7e570b3c2846b875c213a33b6a43f555d7eecda2f2055e3f9363edcba	Палуанға оң-терісі бірдей.		sentence-collector	1	0
e978f50e1f4b7a8abfe4ec7232fc03ad89222a29645045d24478c78448632e27	Бір қатын — сылаумен қатын, бір қатын — қынаумен қатын, бір қатын — сынаумен қатын.		sentence-collector	1	0
e985434ecd554942baff3fb44a7c63c014ed25d1a0d3236c6fcf63985cb5f8c7	Баланың өнерлісі — жұмақ, өнерсізі — тозақ.		sentence-collector	1	0
e986cf8602a0cb9271be428a1419050eafe850a7c13b9271a56964c2a7ce5dee	Алған бір күнәлі, алдырған мың күнәлі.		sentence-collector	1	0
e9a04dada7fdabb2f3cd8275ecf98b5f8012e4a70441235fd796ef3a7dbcf3e6	Қыз өсірдім, бойжетті, еріне кетті, ұл өсірдім, ержетті, үйіне кетті.		sentence-collector	1	0
e9a8b2dbefa9a53e49c2332f931eb94c12b239dc01310cc6756ed55b3f1e7388	Ақыл сөзді санаңа сақта, асыл сөзді балаңа сақта.		sentence-collector	1	0
e9ac99a162c5116afb69b9c0992852856b20801a8d69aab0851d898704151d1b	Қимылдаған қыр асады.		sentence-collector	1	0
e9ad3ca63fece6757a6cadf116496fb1af6f43f8255d97b1c3661614e2a78d13	Ерлі-зайып тең болса, тоймен өтеді, бірі артық, бірі кем болса, оймен өтеді.		sentence-collector	1	0
e9b11a9c096401c3650033368c4c52d34e53c39ab8e684e9d3e3a002f922e570	Ісіңнің ағы білмейді, жігіттің бағы біледі.		sentence-collector	1	0
e9d2c5343eb1e36a0e5ec51e666d57b6a58dc222b50bb49cd30fa057999541ab	Ақыл арымас, алтын шірімес.		sentence-collector	1	0
e9d61cc3e2a1d5c2853c46687df62d70dbdf4dd7b85dd97da0a2320df4b103ed	Халқын алдаған би оңбас, қатыны салақ үй оңбас.		sentence-collector	1	0
e9d77333bfc8ea04e8a6e47768e0e7450947285668074e283d7224d0874d1a99	Шөлге құдық қазған сауап, өзенге көпір салған сауап, жолға ағаш еккен сауап.		sentence-collector	1	0
e9da7eba24933833fc5c2749342ad9e74b8f7950ae59a9ba1bb2a3b4acd09aaf	Жайылымы болмаса, мал азады, қайырымы болмаса, жан азады.		sentence-collector	1	0
e9e1bf08098a602a8130d38f0443809ca35593587c52315340b5c0db341b51c9	Ат жақсысы енеден, зат жақсысы шеберден.		sentence-collector	1	0
e9ed686ac6579edd320ee1f226366ee82ba37de2a12c2249390805b67f936f24	Кедейге ат бітсе, «қайдан алдың» дейді, байға ат бітсе, «құтты болсын» дейді.		sentence-collector	1	0
e9ee151072190094f532b98b46b92d93612b5b495fc6257a9fb30e5e8bffc4f7	Аз сөйлеп, көп ойла.		sentence-collector	1	0
ea06b63c1892eb3cf4b22a38bd6d8b079638b2cb375e97ee722f413c7f6e4c73	Айлас қатын мұңдас.		sentence-collector	1	0
ea0ed51b4989acf35cfe594ff86b68c911fa97d9a4c0cc2147506ba3e28cc0c4	Қожаның қулығына сенбе, әзәзілдің алдауына сенбе.		sentence-collector	1	0
ea10470ce67d891ec3584da3a6f30e7b28061c9e3dc9c1e79168d21c2efb1aaa	Ата көрген оқ жонар, ана көрген тон пішер.		sentence-collector	1	0
ea1f4059df77b64686f7024cd654cb6db2988144e9d89a88a6cd9306befbf109	Үйді қырық еркек толтыра алмайды, бір әйел толтырады.		sentence-collector	1	0
ea1fab81806b37974ec422dbf9d76007f9f72f34d0e43c7640d9969f8bee302c	Шын ер жеңсе, тасымас, жеңілсе, жасымас.		sentence-collector	1	0
ea2d391bf4a340fb67ef71e091778b5f535f97c69ff0e780daae61ea31df2181	Құрдас тапқан құл азбас, жолдас тапқан ер азбас.		sentence-collector	1	0
ea3ef066499fa3547b9f5e738148a60d146baf55a7a4f0b0c57b52fa1c4333bd	Сексенде сегіз байлық, сегіз жарлылық.		sentence-collector	1	0
ea3fe42b834752e18074b68ea6b408a99f9e4f7cab477236785fc490cf4448f8	Өсу үшін сабыр керек.		sentence-collector	1	0
ea4dd1174c36dff870703bdd9b3beaa65c7cc7dc82d3f8f7e9f78c7fddfb63ff	Адамның ақылы — алмас.		sentence-collector	1	0
ea5f7c0046dabfaa2f45cda0abac72ca8a9dbea881a420ca4dd6f475c0158df8	Атаным сай, атым сай, қашсам, жаудан кетермін.		sentence-collector	1	0
ea617f7ce6dd9ee7da3c044fd8443060b7a89ef275223f9113d13cf36893d800	Еркек сөйлесе, жолы ашылады, ұрғашы сөйлесе, беті ашылады.		sentence-collector	1	0
ea6979005fc5eed6a0c6eda833fe1ea38d7868b968e6149043830ba59e69be88	Уызында тоймаған тоғызында тоймайды.		sentence-collector	1	0
ea6c6e16cbd864c9c8e8a00b3cb70945718aed51356988af523dec55a2e3de47	Құлды жіберсең еркіне, күнде тышар бөркіңе.		sentence-collector	1	0
ea7a45b455a842c38d6015389a70e6d38288bf3d0df069e820889f3482e15cad	Жалынсаң, жау басынар, басынар да, басыңа шығар.		sentence-collector	1	0
ea7bb1986abf893b37d281715f971ca7e8ee2331cffd43390bed1e91bc6bf55c	Жеріне қарай жыланы, тауына қарай қыраны.		sentence-collector	1	0
ea86bb3e30ef63a2d70115bf099919f04a9ef619b8bd3ec51bdc1bcc524fe297	Кісі болар кісіні кісесінен танимын, кісі болмас кісіні мүшесінен танимын.		sentence-collector	1	0
ea8add0632a1aba974111b1628cd89bee3aebf47ad38b5fafbdbf86838223ce0	Басыңа бақ қонғанда елден асқан данасың.		sentence-collector	1	0
ea9d01f9b56aceec8d0f85f1f29fab4b0417d01eba2fccca9b21e4a1201a9489	Туған жерге туың тік!		sentence-collector	1	0
eaa2593f95d5e6ad5ee908dd57f922454967232f96bc82fe4ac0729676c391e2	Аюмен жолдас болсаң, айбалтаң жаныңда болсын!		sentence-collector	1	0
eab94e90c77846d99881810ac089e733816d63e5bbab8a2d369fc67f734054e2	Айтсаң ұғар тереңге, не айтайын кереңге.		sentence-collector	1	0
eac568d9d2a0ee5ac364d7d0d830ab0a2029c4b47826901749ecefd7482f7db9	Көптің аузы — темір талқы.		sentence-collector	1	0
eacc350be9a85c0509d56f95e8edd9b4173b5c884130f859c8e9423ffaa52e15	Қой құйрығы қуға бітсе, қу Құдайын танымас.		sentence-collector	1	0
eace57f14ad1b1173644e607c486ebdbb2f0f1b123dca9535026c49480dc0f76	Қайын енесі ас ішпес қабағын түйген келіннен.		sentence-collector	1	0
eadb91e939628711753f21918672dc0a86b449efc6918b0a5dc1ea116a0e15fb	Алысты жақындататын ат, жақынды алыстататын жат.		sentence-collector	1	0
eadfbefcab5d2b70deb37b33d3360848cbe65365dbf1b926073ac4cac6a18f7e	Үлкен үйден дәметпегеннің Құдайдан үміті жоқ.		sentence-collector	1	0
eae1a4553011ad9b9ccfa29b5c88371fdd859153550144eb55599076139cb04c	Берекесіздің аулы — мерекесіз.		sentence-collector	1	0
eae643e35897e83a8c464da4dc06b7bd3fe3d74491f8490c09999cbea50b43a8	Әлсіз адам сүріншек, ақылсыз адам еріншек.		sentence-collector	1	0
eb1026cf881f629fa08f9bc60ae3d0a2d2c82aaddd3b5e1b4750d474694d9a44	Адам хатасыз болмас.		sentence-collector	1	0
eb1ad16ebf10ab12164a4798c844569c1b8a02d423dd830e3b290eb8767ba04c	Талапты ерге нұр жауар.		sentence-collector	1	0
eb24f4070c44b020f333bab4462c5926c6b5b501c8c733e94fa433e7bcf6506a	Адал еңбек аздырмас, сұмдық бойын жаздырмас.		sentence-collector	1	0
eb389419506b5c303898e3aa316a74c525d85a9a611e92938c4d16558efc264c	Ашу — дұшпан, ақыл — дос, ақылыңа ақыл қос.		sentence-collector	1	0
eb3cc6c4224764d2dcc445cf5fc98ce246311a21295e8151fd1129c9d6c80940	Көп ұйғарса, көк тоқтыңды сой.		sentence-collector	1	0
eb57b7803c72dd0c6951c32939dd851fb811f2c4e0fbfea90765402cf86e91c2	Малы бардың назы бар.		sentence-collector	1	0
eb5c53e2999ae0ab8fb08c8aa605e43da3c663e9dc3090743eba2e7874d20e94	Судың басы — бұлақ.		sentence-collector	1	0
eb60de1bb795bc8ad1800cc8bdd5f5b4b4aa53806018714d812d4b23c330d504	Аласаны ойға санама, жақсыны жатқа санама.		sentence-collector	1	0
eb6aa2960785cdcf000e2a46a5b1c6c727dd49e1b0e97a2c475fb016320db19a	Жер — семіз, от — арық.		sentence-collector	1	0
eb6ff7514c0e4f5ee993bb5f30cfeb439286a4e99c66721f957e6c09ef9cec38	Менің қолым түрлі үйірмелерден босамайды.		sentence-collector	1	0
eb83a984504060a76daa4a6b90859ac4d7e5eee734b4c4e7e5b945fd2ece9ef9	Жолдас қадірін жорықта білерсің, дос қадірін соғыста білерсің.		sentence-collector	1	0
eb842e361de9db989b49a26aef01aced00724f163b07aa7314e89322b4b3ecb7	Білгенің қайсы, білмегенді кешірмесең.		sentence-collector	1	0
eb84ec6f9a8550170f45d2ddd4140c5042f25dd4cc82151c50eec3cfd5ed7198	Қызға бергенді Қызыр өтейді.		sentence-collector	1	0
eb8a42a1962f75c4061bc8179c963b94ab44ca8ae37c3e94a5204b5a82650b3b	Сараңның пейілі тар, салақтың зейіні тар.		sentence-collector	1	0
eb904351058607bb72348dd8f517c748a40f29c8c230a1b3d32f04ddd88088e8	Еріншекке бүгіннен ертең оңай.		sentence-collector	1	0
eba8fd2299c779790c7bca3751f05f5f2ac0a1d48933e9d8a6e5f9ea1fd16893	Іріген ауыздан шіріген сөз шығады.		sentence-collector	1	0
ebb147bda8f7e16907d7ea910787847a1a6e9fafdbfd1256c4ee72605ac15818	Мал үшін таласпа, ар үшін талас.		sentence-collector	1	0
ebb737d770f28c679a6b828034cb15d585ccc106826499b6e40795c19d1fbac4	Алдырған айыпты, атасының қойнын ашады.		sentence-collector	1	0
ebc55ab34b417e0e70979850ad4207e93011fb9be9873edaef70c65c5e6f5ab3	Күміс азса, күл болар.		sentence-collector	1	0
ebcf4dbd711f51a0026461ba9260ea54b3038d9efb800940a917da6e0d5587e0	Саусақ бірікпей, ине ілікпейді.		sentence-collector	1	0
ebd10c77881be2d4489d5f2ee388d74d1b75b3608c162910bbbb2350fe8e0f4f	Оқу түбі — тоқу.		sentence-collector	1	0
ebd4a20dbf624a013e5a9cefd55c70cb1b2f26f7e883dd130522be824e26889a	Сен салар да мен салар, атқа жемді кім салар?		sentence-collector	1	0
ebe3927c41bb17175ca3846c922323461185b477afefd8655c528155d7558035	Барымта алған мал болмас, бүліктің басы буырылдан.		sentence-collector	1	0
ebf1b78468ce03c6e2bf9f90976da02a2555b0649c9502bad806a8c7ba3c457d	Бір жыл жеміс ексең, жүз жыл мәуесін жейсің.		sentence-collector	1	0
ebf5c9537a1ecf70ee95fe2ed4b09d29628cbc3013f5f92610512fdd7b4a3627	Түйменің инесіз күні жоқ.		sentence-collector	1	0
ec0395b5be59453d89d9e395601810b6b7a78924173f7fa755d7459cc8ac0849	Дос береді, жар береді, бәрін Құдай береді.		sentence-collector	1	0
ec0a010f6859fa7109a6a9f007e6774b1d360236d8c67971ab53e1bf099fdc80	Аздың «ашпын» дегеніне нанба, көптің «жоқпын» дегеніне нанба.		sentence-collector	1	0
ec25a1c7bae1db38c3bd8d5db99d3b517353aec840c3d0e44c1ee70a63cefdde	Қыздың малы сауын да, дауың да болар.		sentence-collector	1	0
ec278d915993f73692e31da8a25a4cbece3f0471e06b21bb3bbce480fed04301	Қараңғыда жыласа да, қарындастың үні белгілі.		sentence-collector	1	0
ec2a99e1651938f8099cb063714a0ceb188f935ecbe1695f39932324faf11e96	Жақсы бала әкесін төрге сүйрейді, жаман бала әкесін көрге сүйрейді.		sentence-collector	1	0
ec396d6ddb5b8f3a9b2e9ce13e79bde879209c2f3f7a9321315a8c5d1aa8868c	Жол жүрсең, азығың жаныңда болсын.		sentence-collector	1	0
ec3c16128c04d85e3d578ac1d84fcaf92158c4830d7e1a93bafc362b34c5798f	Борай-борай қар жауса, жердің жүзін қар алар.		sentence-collector	1	0
ec56ac297f1f7fc1ed901f498b8dfd18a2df443eeec0ec2986f33af3e1486c63	Амалсыз істеген жақсылық алғысқа татымайды.		sentence-collector	1	0
ec5a0ccbc8fbd59d9eddbca9cb890d73c58c4027d525178c4087e2c3eb94d15e	Ақылды жел де ұшырмас, ұры да ұрламас.		sentence-collector	1	0
ec6617a74057343d49dc6736e31ab985a968c6c10bf57ca86905b63d295566d7	Жалқау қойшының атын әйелі жүгендейді, малын қасқыр түгендейді.		sentence-collector	1	0
ec778dab69269ef882435cabfbb06d25740d5bbe45b67085e3bb772b01a50451	Өзім жоқтау білмеймін, жоқтау білгеннің байы өлсін.		sentence-collector	1	0
ec7fceab0602e150d3c46e0917f78f0aae524d1770d05f992d2f1c6a1d56ba76	Бергенді тастама, бермегенге қақсама.		sentence-collector	1	0
ec8a060d4a3b2721c7f5760d577886d21d4d51a7d4581632b175500ccc2c241d	Айрыларда әйел жаман, көшерде жұрт жаман.		sentence-collector	1	0
ec9d90014418e9ab09a2bbc089adb6bc1c475ba330c4addb83a95d097de371b1	Ақымақ жауынды күні суға түсер.		sentence-collector	1	0
ecae6e9facee63729d15d6b978518e10841541f862ba4e341725f61eff4e80b3	Салмақ түскен арба сықырлағыш.		sentence-collector	1	0
ecb135607914e0748c4348bc176eeca7bde1de31ba29c4675ea22a2ae5b71aff	Иттің ұлығанын бөрі естімес, бөрінің ұлығанын Тәңірі естімес.		sentence-collector	1	0
ecb3a371c0fb836c6829e1c0c3ab5a7deaeb82602c75294952171729a3b63137	Алмастың жауы қорғасын.		sentence-collector	1	0
ecb401222bae7ef4046a488cbc2fec5ec14920a39de116e68e1aed094a5d2f4d	Еңбек етпесең, елге өкпелеме, егін екпесең, жерге өкпелеме.		sentence-collector	1	0
ecc817fc8927ec124af9c0c6ae6bedc07d9e326cbbaecd503ac91068c9260f6f	Аспанның сәні — ай, жұлдыз, үйдің сәні — ұл мен қыз.		sentence-collector	1	0
eccd34df57face291a0c886d13eb63cda7c48171c829e6316ce2c87f0b99bcc1	Айтқан жерге ерінбе, айтпаған жерге көрінбе.		sentence-collector	1	0
eccf5846c3284639bdf29abdf5c3709b2d38514c5d012a2bfa93506563fd3a89	Ақымақ балаң болғанша, баласыз жүрген жақсырақ.		sentence-collector	1	0
eccfee33374dab6ca56e40617ac5cec00ee278e8eb19a4dac0fe79333636c0dd	Өрең жетпеске асылма, сөзің жетпеске бас ұрма.		sentence-collector	1	0
eced06f6c30943eaea5c935fb5c0be8156fd898aadc823069579adaa7fd8a4af	Бесті бураның күні күркірейді.		sentence-collector	1	0
ecfa219cdd79293b18ac40d5bab5a7034a559c6bff6655f91f5fc1374f32bffc	Жорға жүрісінен пұл болады, жаман жүрісінен құл болады.		sentence-collector	1	0
ecfec993bee42e1e9bd09e82e73c4efd37f0c0ade3a3ff6002d2de262200c55e	Қораңда қой болмаса, қасқырдан ұят, үйіңде тамақ болмаса, қонақтан ұят.		sentence-collector	1	0
ecfee5fd483106aa59bc0005c57676923deb30bd4c6bf23e0d7e4cbcfca14058	Жуан жіңішкергенше, жіңішке үзілер.		sentence-collector	1	0
ed06b1623218cd069681986509cd9cf263eb83beec188c4f3fc739c3e1583f3c	Жолы болар жігітке жолдан жолдас қосылар.		sentence-collector	1	0
ed1089054486ce72ac39a9b01f39f2f5f03a303ab3853121263f9408bce1e5cb	Көптің көзі — таразы.		sentence-collector	1	0
ed2a61e846846c349216825126e215a3a31024315371a00cef775e79b9f42c82	Көңілсізден көзсіз бала туар.		sentence-collector	1	0
ed30099811a6fb25fef8157c7690b8fad0d462dfd73352f21443767b47d0a21c	Сойқанды әкеден сотқар ұл туады.		sentence-collector	1	0
ed34e3d229e589f45726425b203ceda3b7e231c44b0924aaae9d1c4cfb137918	Алдыңа ас қойдым, екі қолыңды бос қойдым.		sentence-collector	1	0
ed3d830db0530401028b03284f232c183f49bab0fe48c54800afbdebad81e9cc	Алтын шірімес, дау қарымас.		sentence-collector	1	0
ed44bd38f8ee38cdc7cfef841969473ef7cad3d6d724d92c248f7c8e60acf189	Ол ұрпақтан-ұpпаққа ауыcып отырады.		sentence-collector	1	0
ed541fc9ddaf76d545d59bc393136279e832f5f2e88fa82823f5eb8c1fca9ccb	Аш атасын тыңдамас.		sentence-collector	1	0
ed667b63cbd706fb8bb20b52d275294296e7ad150c127283c88df77176c19c36	Екі кісі ұрысса, бір кісі арашашы болсын.		sentence-collector	1	0
ed831928fd4851a0d80964f673e1627265fa5f24bd4b1ca5ec2f4cae96bd2f04	Өз мінін білген өзгеге төрелік береді.		sentence-collector	1	0
ed916635a788b1739a1b9e72e8bab167c4e34356aad1fb1280fb81284a8f46c9	Өлшеп-пішпей шамаңды, құр жаныңды қинама.		sentence-collector	1	0
ed9514e0c6dd501934a791c15ea77a2a04019997ea184a471d1abf2dd8729cea	Таудағы ешкі ыңғай берсе, сайдағы теке дедектеп жетеді.		sentence-collector	1	0
eda255da36bbc2f090e15c56122dff14e7fec00907cada7f92eecd54a999a1b2	Анық шаруа арығын айландырар семізге.		sentence-collector	1	0
edb9c8298f0fe69d3868668d6f8797a65c03312f704fa6de5b3c6b705df2ce60	Күлше жеймін десең, от жағуға ерінбе.		sentence-collector	1	0
edc2060a1a9da99c3e562966c2f2100011398c520b93847a5d9072c0850f7dc7	Қары бар жерде қаһар бар, кен бар жерде шаһар бар.		sentence-collector	1	0
edcb5d5ebf48bac9de5e1aa04ef26428e7a94288b6542c8cf7bbd38abb5c75c1	Батыр мақтанса, жауға шапқанын айтар, қу мақтанса, алдап қаққанын айтар.		sentence-collector	1	0
edf8938f5db59f2d854aa44d99d578d2c1f7fd689260aeea9009fe308afacd5d	Жыртық етік аяқ қажар.		sentence-collector	1	0
edfcb869bb1d867232b4d84b51765197fa29ceea612303ffb52f219a2c501ebb	Уақыт өткeн сайын салт-дәстүрге өзгеріс енген.		sentence-collector	1	0
ee073ec23369e76b4b0ab0392167b4c1c388262f79087f41647b30d5e13dd94c	Абысын ағарып алдымда жүрмесін, қарайып артымда қалмасын.		sentence-collector	1	0
ee1275b0e93c91162635eb4b595fe024928d079c60911c0b02c1e496ba86afea	Бақпаса, мал кетеді, қарамаса, қатын кетер.		sentence-collector	1	0
ee2d10956a1c4ffd69de012868ad7041d4cd97631665c7279955f1e9ddad146a	Ат баспаймын деген жерін үш басады, ер көрмеймін деген жерін үш көреді.		sentence-collector	1	0
ee34efdb2204ac8975bae099768d73580c42441d2b3e3cf9f155909c5729fa5d	Кәрі қойдың жасындай жасым калды.		sentence-collector	1	0
ee3c95397f92f1a7881db7b158d8f3733e2033c556d755f2b6bcf36fa118575b	Құрттаған қой бір кескекті ала кетеді.		sentence-collector	1	0
ee3ec0e9e35f286ab950be2fb58de093d0cfc1f1f92be8e521741f12efaa0cbe	Жаңбыр бір жауса, жапырақ екі жауады.		sentence-collector	1	0
ee4064e6492c2e019e90ddd189609c0d127141968d987180f552c3a08a0c6ddb	Адам айдаса, барман, дәм айдаса, қалман.		sentence-collector	1	0
ee53f19c0702191ab032112ac15b535dce8c8bbf11a9a354259d17175addc5ca	Қазаны басқаның қайғысы басқа.		sentence-collector	1	0
ee54ae43823bee62ba2b3737ba5b777950d1a07af15dec6a45b9c794b29037bb	Елу — ердің жасы, алпыс — пәленің басы.		sentence-collector	1	0
ee57b5b284b5b5148a633137a2b70fd6e4220bbc8568081d9097f20328e8877d	Жаманға ақыл айтсаң, «алдайды» дер, жаман атпен су кешсең, «жалдайды» дер.		sentence-collector	1	0
ee86cbef20322d4c0e8d1cbf8fc8098bfff0ea8e88959514815c3d2ddc18b2af	Есеп, есеп білмеген — есек.		sentence-collector	1	0
ee997660a01cb2942d84ea573c3fdd53db47d1617f0e9d336750e2515b7e634d	Үндеместе пәле бар, екі ұртында шала бар.		sentence-collector	1	0
ee9edf8912e3e1c151fc8b342fd87c4488fc729c0ed7316291f89e9ae00a2119	Өнер көкке жеткізер, білім көпке жеткізер.		sentence-collector	1	0
eea1be96bc21ec00162036287d99c49bb59f8b9e0215c0c8106fbd9a4ad755b3	Қазақтың ақылы көзінде, қасиеті сөзінде.		sentence-collector	1	0
eeb2496fdd1302bea22430c6693959ceabd946c51d1dc59d01f0111eec4fe1d9	Бір қорқақтың кесірі мыңға тиер, жолдас болсаң қорқақпен, жаның күйер.		sentence-collector	1	0
eecd6939bf5e043bdff0e3d8ecf1b7b787995db64b085c718e783186f368b3f7	Қойды жел ұшырса, ешкіні аспанда көрерсің.		sentence-collector	1	0
eed378924fba7cf4c3b2ad52b2653a9440c7df3dac9146077fcd1265a1a26231	Мінген атың жер ортақ, жанған отың күн ортақ.		sentence-collector	1	0
eeeab5d46012cbfd530c8e2d3cd0f6fdcb05d3876120ae4dd3d87b38e69018f5	Айғақтың тазасы күмәнмен мойынға салар.		sentence-collector	1	0
eef752f791fdfacf52c56135bcf464cd2041901059af51c5e1bf109891fc8993	Терлей-терлей тоған байласаң, қызара бөртіп су ішерсің.		sentence-collector	1	0
eef7ff06288a0703502b7d7760dde61d9160036c7ee49dc9d4be5723aa0677d3	Сүтпен келген мінез сүтпен кетеді.		sentence-collector	1	0
ef01c66055c46eac4bc71842aa15e571897a260836739655a324c77d43d5940c	Рас айтып зиян шек, ақырында пайда табарсың, өтірік айтып пайда тап, ақырында зиян шегерсің.		sentence-collector	1	0
ef06f0cf5c3785829571afe50abb1f48e42ff2c1068d942e0f8cfb73ebc0395c	Ажал жетпей шыбын өлмес.		sentence-collector	1	0
ef159445ea77353bb460c2685ac9e68c9b01e7cf5469cd5c94eb786f050c809c	Тіл — жүректің тілмашы.		sentence-collector	1	0
ef178d417aa1c4e6a110fc4fced7591628d1eb189a3d47a01b0d3f4914e239f3	Қолда өскен атанның тайлақ аты қалмайды.		sentence-collector	1	0
ef22783f7f68e5c78a9c9dd6c09ed6ccd43b79a22f4df5897906efbb0b88cd65	Кісінің жоғын кісі өлең айтып жүріп қарайды.		sentence-collector	1	0
ef2ace6299f8483b0e53902d2dbcdc3530b74c5ce1e87592f4008f41af7bbe83	Алладан сұрағанның екі бүйірі шығады, адамнан сұрағанның екі көзі шығады.		sentence-collector	1	0
ef3c5c47d7b57ed8e8d6354d05e2078d699e22f41d051765e20a551b439ee397	Қыз бен жылқы жаудыкі.		sentence-collector	1	0
ef4f2b181963cb02804befc2589bb58c739706cc17a20fd5a4f7efd27bb4d5a3	Ата — бәйтерек, бала — жапырақ.		sentence-collector	1	0
ef60513e8b466a171ec6ed1cf17aaf71b9a25ce3084ff38bff1b5cfe1f5d48f8	Ағайынды жамандап, кәне, туған тапқаның.		sentence-collector	1	0
ef81cbde33c886f7020146fdd329ab46b8b0828dfbcd05351a9646a639bf4340	Бір ердің дәулетіне қырық адам мас болады.		sentence-collector	1	0
ef826a2b9be31a62728c544e1b15dcb10d3490863973294d778836deb86dbc69	Аздың атасы бір.		sentence-collector	1	0
ef854ee99ab796657fe98ad346d96c0294517b2b698e00e1dab5eae4daffcdd9	Түзде жүріп жау жайратқан батырмын, үйге келіп құрт қайнатып жатырмын.		sentence-collector	1	0
ef88651d73b2e17e294f7b36a301b8396c3b81d7d3eb3656e0d7efc22933afe5	Оқу инемен құдық қазғандай.		sentence-collector	1	0
ef8b2701597e18272fc846b93662c1cfb081120a6ee969db4113402f39801876	Бидай тоңға тимей, аузың нанға тимейді.		sentence-collector	1	0
ef918f9f198eb3619c4076346683ba643c2e0cebaeed7a83cc2b7f6470d65ab3	Адамдықтың белгісі — иіліп сәлем бергенің.		sentence-collector	1	0
ef95e32bb48f7d1240f72c9496ed550e8074d9e10bcc83970037c841ccf2a032	Жалынған қорған емес, жағаласқан қорған.		sentence-collector	1	0
ef9ab2618044ac152f416611c291cc886b04254c40874f1e45c79620acdafcc2	Досыңа құрмет көрсет, алыс жолдан тос, ақылыңа ақыл қос.		sentence-collector	1	0
efa1db1dbfce34d7a7b62f0b092927fa599f0ef105fadd9b37c2526a50bdcae4	«Ит тұяқты қоян етін жейсің, ешкі тұяқты шошқаны арам дейсің».		sentence-collector	1	0
efa32bdaf6f880b236fb497a9e1afc168e7a6db02531a8aeb224997f07c6c2aa	Екі даугер ауыл болмас, ит күшіктеп сауын болмас.		sentence-collector	1	0
efa3b407fba717499aa603dd76022009600cced1fcf6945610862fcb86f2e02f	Соқырдан көрмес туады, сараңнан бермес туады.		sentence-collector	1	0
efb39396f2919e2698835a796c1daf6d0b663f1d8e1a5b095bda6b7cb49561ff	Жығылған күреске тоймайды.		sentence-collector	1	0
efb5dac5806fa74e47bf4e19679a105b717ce5f69987d583d2118b617e461e62	Жақсының артында аты қалады, жаманның артында даты қалады.		sentence-collector	1	0
efb7daa77ebff3970bd6cc371e0a6051b5b6295536e8e6182f27c7b6a2c8afe0	Таяқ еттен өтер, сөз сүйектен өтер.		sentence-collector	1	0
efd4f7c9732db6fa77c0e9e70a0fb4b908388d310c21d6e42b41e0f7b07a623e	Болар бала бесікте белгілі.		sentence-collector	1	0
efe51199f2b6cd2154dd6d4c866e081a5fdda7cfcae755046b579da63d6c3513	Көп жатсаң, түс көресің, көп жүрсең, іс көресің.		sentence-collector	1	0
eff3e7da5b2b70110c91cf058f095a5ef3d31d54ed6ed466b0cf380c07a9ccce	Дұшпан не демейді, түске не кірмейді.		sentence-collector	1	0
eff5983c03a29c593f7263b26799231404463394212dabb9b9b42b0e94244345	Тасада тұрып оқ ату — опасыздықтың белгісі.		sentence-collector	1	0
f001b30c36ccefa7e17f12656551662f674273db3ed6a3bd9a535747aed3f788	Кітап көзі жұмыққа арзан, көзі ашыққа маржан.		sentence-collector	1	0
f009c0635583683401a48f389f25c6419bcae2ac5e690592a59579eb3452b435	Қысты күні киім ал, жазды күні азық ал.		sentence-collector	1	0
f00dba9e30705aefccd6634ab4dce0477a97ce9e00434045304db3c68a891b2e	Аурудан әдет жаман.		sentence-collector	1	0
f00f52edf39079a804f942d6baa21982ca8bf17d25fa366fb6ae840b727e13d4	«Қайындарымның көңілін аулаймын деп, балаларым байыма тартпады».		sentence-collector	1	0
f01931d3d592f34786053dd12f09649b01457d2ea72420c582774b4765183b28	Ісім мақұл деме, ағайынға ойлат.		sentence-collector	1	0
f02d1e477bc0efa9678f41d3c28c7dc7ae22d0f01c1586a3f2e515ebeea4e0ec	Етікшіден құлаш қаш, бізі тиер көзіңе, сөзі тиер өзіңе.		sentence-collector	1	0
f02d60a05bdf6c0cff23c031ede75312c4f574e4e272392b0ba0af9765c25f5e	Адал еңбектің абыройы жоғары.		sentence-collector	1	0
f034f4e0b20c2fe40848b719cb1eb5f1dbdd2bf5c691c806abb04f441a88462c	Аузына ие болғанның қолында ұяты бар.		sentence-collector	1	0
f03596c8e895a0b3c1e8d9168e544e0b0173c01278b9a8dc8fc32d4f3d1d369a	Жақсы қатын белгісі — былғары қылар теріні.		sentence-collector	1	0
f043592b1666750797fc43f42ebda93c0d8936acd8aa0ef02305adf235552bc6	Бел астындағыдан бесіктегі бала да үміттенеді.		sentence-collector	1	0
f0467207ca37859953663cc4d3b01c58b32defe53f418aab495f1e2822873c3c	Ханның қасында болғанша, судың басында бол.		sentence-collector	1	0
f04a859441af3736e7f8d6d485c0ee71b3b41f60282fc99924de44816a5e41fb	Айран сұрай келіп, шелегіңді жасырма.		sentence-collector	1	0
f0501362c5bc7b250a1f2c10dc1d189e7d13debb750bb686d372e9cb697c3043	Ақылды көршің — саяң, ақымақ көрші — шаян.		sentence-collector	1	0
f05fd8d053bcb6e65ff9e7f208ca6f1d0f9f4eca6ed0a984967a58a56ccb23ff	Қотыр теке қора былғар.		sentence-collector	1	0
f0616490efa06f51fb1725d0155f4fe545dc484ed43be592dc8ab0a3356b029f	Тентек шоқпар жинайды.		sentence-collector	1	0
f06349771d9b25b34c897260c94677c05f747311a85a4e28f5bfe5a2e0d06233	Торқалы той, тұмарлы жүйрік.		sentence-collector	1	0
f0672ed56384a751b3445963f5a8eaf787d4e58e24220f43a8bd75d5e147d1ba	Жалғыз қойдың терісі тон болмайды, өңшең жаман жиылса, той болмайды.		sentence-collector	1	0
f073e05a8ab45c5d1f130e5ffb9eabce30bcf907401bdaf9d5a0e92aea8c8741	Сезікті секірер.		sentence-collector	1	0
f075a996ed133ffe7acff7976a9bce8e278f097b3e48285960502ad62dadb4c7	Кәрі саулықты бағып қозысын ал.		sentence-collector	1	0
f08c9b7649f703d893c9dd9fa26771ca8119cf9f899f622ccb930d9a64781075	Жаманның сөзін сөйлеме, жалғыздың дауын даулама.		sentence-collector	1	0
f08e06bb8757d88278addf945e9570239bc051fd84361e396389e8cb1f4d6ac7	Қазансыз алтын ошақтан қара сулы мосы артық.		sentence-collector	1	0
f092a8a230044c7806f1ac351572c7ce1f973b309b4d4c2c06fc334cb725f419	Құрғақ сөз бас ауыртар, құрғақ қасық ауыз жыртар.		sentence-collector	1	0
f0a69a27e684e0f2b193a58abf7b32289fbad2ccfbde23b06b18ccf58fb29e7c	Жаман бала әлі жеткенді ұрып жылатады, жақсы бала жылағанды жұбатады.		sentence-collector	1	0
f0b2f932251bd7baa6855f4f1c35274d92edf1f5fdb9ef82bfa22f10bae83d4c	Мың жаудан бір жансыз жаман.		sentence-collector	1	0
f0b573076a3b28e6f3a2a39e8a4cb580bb00f2021830361a00144537c0c6c0d4	Тарта жесең, тай қалар, қоя жесең, қой қалар, қоймай жесең, нең қалар?!		sentence-collector	1	0
f0b611ffd65ade302ad8da8e1a656318bd29483bf9135880410dda2dd4f48716	Елсізде екі түйе айда.		sentence-collector	1	0
f0bc89a3080dd50df75e00a67a001ef8efe98451b52080ccc50462285cdd24ec	Жоққа жүйрік жетпейді.		sentence-collector	1	0
f0c168b6b049e6bf6a7777f9313d6cbb619b7d6a368360ec8605c5665ce40608	Жан қиналмай жұмыс бітпес, талап қылмай мұратқа жетпес.		sentence-collector	1	0
f0c65b9dee1558f2a161efedd2d7409ce300a8c6caefd4cfd39857c5f8396b41	Өтірікшінің куәсі қасында жүреді.		sentence-collector	1	0
f0cb3884f9e21dcad69b7ae0d1e8600c741d0fb81939c817acb3827e5892c619	Есектің күші адал, сүті арам.		sentence-collector	1	0
f0cee820ea5f5a780e93f4d05ffc168f41ad443777a777de3ac1962acf145d80	Ac үстінен аттама, астан үлкен емессің.		sentence-collector	1	0
f0d593caaf457cb823959a55d771af01f39cabfe537a992db395fd806b927328	Ел қыдырған — сыншы, тоғай қыдырған — үйші, тоқал қатын — тыңшы.		sentence-collector	1	0
f0d77e041b74419a0358ac38b6baa1e29b2f485112b2a17cdfa54b2329663f1b	Өзін-өзі мақтаған өліммен тең.		sentence-collector	1	0
f0e46609f6565bb6037c4e886d07fa359e063592d1e5ad8d5a459a9b7612e5ea	Жаман қонақты кетпестей көреді, жаңбыр жауса, кеппестей көреді.		sentence-collector	1	0
f0f05d5e87cfef37103e40f6ca775eb9e44d51e4012d77eb6b11a33bb363e9f2	Ат баққан аш болады, аттанған күні тоқ болады.		sentence-collector	1	0
f0f6714a3334dd5226d53718d83db169b0cff3f7777856f4ba680342510648fb	Атадан алтау тусаң да, басыңа түсер жалғыздық.		sentence-collector	1	0
f0fb85ff7a1ec80a4396648c7a125c70588d105124808315645f65ecf52b74bc	Біліктіге бұлдыр нәрсе жоқ.		sentence-collector	1	0
f114572c333d9b94141e149a1fbe73a449f7b044054b521e7e99ea2122f619a7	Адамның жаманы кетпес, күннің жаманы кетер.		sentence-collector	1	0
f1258310efa9731943006bbe3a3cc5b2c49d743ea3bd600827bc07cfeb6573f6	Адам зейіні алмастан өткір.		sentence-collector	1	0
f128546abdcd273916d9026bb201e5c7fcff6c2ad12f8cfa9e2cba31df300a26	Жаңа киім жат жерде тамақ әпереді.		sentence-collector	1	0
f12c5ae8124cefc26fcfd381f644e2b191ee667e3c291ad1b99ede34b703d97f	Мал басынан байланады, адам тілінен байланады.		sentence-collector	1	0
f13bc24652ee2ad4da6a97f269c8f1482b5484f5d0b2babf4384fe8d83a8d2e8	Құда құрдасыңдай болсын, құдағиың сырласыңдай болсын.		sentence-collector	1	0
f1441a04ae65b21b98504905d046cf5656d0b1dc5d80f72253b71bf492b9cfdc	Өлген сарттың қойнында наны бар.		sentence-collector	1	0
f163b520c3f40c89fd5970eefe2be562bd18255fdcce3968db75bcaff6684c42	Білгенің қайсы, білместікті кешірмесең!		sentence-collector	1	0
f16f480d753fdbc5e16bc17cb7c257cbe995be029c6084198c5209c03cdafd0c	Жамандық қылсаң, өзіңе, жақсылық қылсаң, өзіңе.		sentence-collector	1	0
f1761cb491e1359e691959b710191bd7b74513f148b3f4c416555a0fc25fe9ae	Туысы бірге түртпейді, түбі бірге кетпейді.		sentence-collector	1	0
f177cafeec0279fe28f134f77f1d04050027ef0c31b27783624ed8c1412f167e	Тұр-тұрдан хабар келсе, ұйқыдан маза кетер.		sentence-collector	1	0
f1893ef9e8a19f14cf8dfde26a68ee1b2da364b83af6b972778fd5dd56b6e1c6	Қалы кілем төрге керек, алмас қылыш ерге керек.		sentence-collector	1	0
f18a016b058591f227a08cbc3ebd200420a83bb4460965cb71e13264781c18b4	Ақсақ ит cay иттен сауға тілейді.		sentence-collector	1	0
f18faca8300863c3c9189651ca0d8eaca7439a20a7dbda6749a62ac87b1386f8	Тамақ болмай, табақ болмас.		sentence-collector	1	0
f1d1409ed5720c3a2a090f44d1d62a430b91f44f4ff93157b58a3d45d473fdca	Көп қыдырған кезбе болар, көп сөйлеген езбе болар.		sentence-collector	1	0
f1d3b39f63bf6d92d920b165c5a019799d047393a981a33659d16aa33fbc92f4	Адасқанның алды оң.		sentence-collector	1	0
f1e690256982020498812fc03a648aabedce9da9b3e470087526a0199b945bb4	Мыңның түсін білгенше, бірдің атын біл.		sentence-collector	1	0
f1f4aad0af3f970afde845c3c4a970ca776aca1d803d294feb3fd365c2cfe6d0	Өткір пышақ қынға қас, өткір сөз жанға қас.		sentence-collector	1	0
f1f8743606032fcfc8ad3372cba0dc50a1e07b761a6de1209c747d5af46c974a	Қорықсаң, құның болмайды, жауды жеңбей тыным болмайды.		sentence-collector	1	0
f20689bce1fe1e888b0d6181ce726654cd7ea9adc4ef096f2de8d30b903c22fa	Жығылғанды сұрама, күлгенді сұра.		sentence-collector	1	0
f20ebd6951039dd58e89c47d26208c3559739c9b7858020a7cc05a86c879d78d	Жаман сөз жатпайды.		sentence-collector	1	0
f22080fd58c36cd06c49b2d240a3460c4188ad35e139ebee69f9db1fe8757b99	Жаман асқа өкпелейді.		sentence-collector	1	0
f22a1c42ad0b0f692ce409c363bc39472b6c4431e5f474311f466b8210a25671	Жолдасыңның жоғын қарас, табылмаса да, кеуліне жақсы.		sentence-collector	1	0
f2310f0a1a0619f84b8a6133639dbd244e27e6cd0c6b5920d4755ce63160d41f	Бөркі жаманның көркі жаман.		sentence-collector	1	0
f23126d03d05fdffd0d1e66527a9768c885fc18e0f2f57615b723043fd31114e	Бармақтай бақыт қара суды теріс айналдырған ақылдан артық.		sentence-collector	1	0
f234cbab71b4f6058725bed6406b421d8266c4aa2cfc6c765fd50a31c8639918	Қатын қалса, бай табар, бала қалса, мал табар.		sentence-collector	1	0
f239d2a4d33daa8ca34876e62bd67b500b6aec96caa02d8cfafc7d93ec98a5e9	Айтысқан соң дау емес пе, алысқан соң жау емес пе?!		sentence-collector	1	0
f24951f89892bc38e9cd0e651f83f5d66b289f9fc57788fd621882c600123689	Үрлеп ішкен, шайқап төккен.		sentence-collector	1	0
f24a3d13e43fa9e32d5cd40043eb348e3792b60dad90a1bc01165c870f045e3b	Екі қатын алғанның құлағы тынбас, есекке мінгеннің аяғы тынбас.		sentence-collector	1	0
f250aeeb94930efb32296f2b552968dee9af0b5eb640228c9fcc07c64f59080e	Бермегенге қақсама, бергенді тастама.		sentence-collector	1	0
f25b1d3cb9f129f1dfe937bcadeec8a7d8acc1d4fda04a02df9a5bdf9ea0dcc3	Жалғыз ұлы өлген жұртта қалмайды, жалғыз түйесі өлген жұртта қалады.		sentence-collector	1	0
f26a111f5a8328b34a96c5192e42b3011ded70e4514a82f86752df00c0cd6414	Еңбегі аздың өнбегі аз.		sentence-collector	1	0
f27645ec196645ef7cd73e943f0b655c6f4aa6362c891fad7ab3048c7beeecb6	Кесірлімен кеңеспе, керме иықпен егеспе!		sentence-collector	1	0
f27b885d591dcd2d7fb6e470cb8dfce9110f77273e6086d5957c3d0f6613982b	Қашпаған қашардың уызынан дәметпе.		sentence-collector	1	0
f282a324fc98a7684112c99a32c8470cd2410b6b0a61d77585136adb991bd103	Қырда қырық қой су ішсе, ойда отыз қой нәр алады.		sentence-collector	1	0
f28ed8bcd854c9b88e08823af6cc9fbcef4a19a40d1201edd0c8e157761b671c	Аз сөз — алтын, көп сөз — күміс.		sentence-collector	1	0
f29915bf2500bf5ef1688fba424ed3dc497e7dcf156a38b9857e50a2344961d5	Жаманға ошақтың үш бұты — үш айлық жол.		sentence-collector	1	0
f2b2d8f413f260920c02acd0d58435ef0ceee25e55a4bec2e0f0d5ea86669c54	Жүз кісінің жүзін танығанша, бір кісінің атын біл!		sentence-collector	1	0
f2c4fe681975dd2d7bdc0f386399c43d3172a913099e2b3e61f290b04e86f0ec	Бақа көлінде патша, жігіт елінде патша.		sentence-collector	1	0
f2c757908cc7b0cc46ee55454207f853c4e33ee7820134c56d83e335f7672570	Біреуге асхана керек, біреуге баспана керек.		sentence-collector	1	0
f2cc887afb24e83504e488f12405be41194e7a467159f2e89a55aea489090ce0	Қол күрек — шабуылда қалқаның, бекіністе қорғаның.		sentence-collector	1	0
f2d04cd23c597df97f0a969c5e8fbddd67a8d7aa3ece3b2e1421c1453b8910b3	Пышағыңды қайрап жүр, не соярың білсеңіз.		sentence-collector	1	0
f2d5f1719039c0ed6b9b8dd858cf8c6a7b985be1bc1510c6877ac527a38e7c16	Майы тамған өтіріктен қаны тамшылаған шындық артық.		sentence-collector	1	0
f2f933133c8a2c6a44f63406b1db9a7c960478fb32befa658bf67cf3daa09480	Мал иесі куәлі.		sentence-collector	1	0
f301c4172778e7177509908155a3fa632b34213747831bd3ae7f15f03010596e	Әкімнің көңілінде болсаң да, көзінде болма.		sentence-collector	1	0
f3121511861f39235365ea3f8536a2cabe87ba23e3ed89f02b013b6b135c3415	Жаман келін — өлім.		sentence-collector	1	0
f31858ce4ab689c15cf7f5bb879547c745d63c0792f27c71cb468c5303e4ac69	Сабырлы сөзде салмақ бар.		sentence-collector	1	0
f31a0ae6cf5d880a13c50d2f880e145f915e392fb9ccc2b40476739cfe378751	Алыстан алты жасар бала келсе, алпыстағы шал көрісе келер.		sentence-collector	1	0
f3319097f2c0f4a0ca74fb20295126acafe85bffe5ff7152b74ccbc891653159	Берген перде бұзады.		sentence-collector	1	0
f332d352d92de5506f6192b0a1ffead78863454b30b6be34e62fac0d0a7ecc92	Күші жеткен алып та жығады, шалып та жығады.		sentence-collector	1	0
f3379da0db3bfbc3f752f3acc704e7d2145eefac822d9766c2bdcbad12bd0ddf	Тауып сөйлесең, күміссің, таппай сөйлесең, мыссың.		sentence-collector	1	0
f34103ee13a6c9621f5f1953e0afae8fc7baacc59a8834840ab24504ad4e5b5c	Жақсы адам қартайса, қазына, жаман адам қартайса, қазымыр.		sentence-collector	1	0
f3496afe03c9f0a2b0f8034e0d9189de2cac0d9dd973c9b3727be793e420130b	Ақымақтың мал табуға кемісі жоқ, ақылдың мал табуға себі жоқ.		sentence-collector	1	0
f36e795d9c967c9f92fa8d906deec9aa836917ccd29c5fa4421ebdf5e560106e	Өнерлі өрге жүзер, қайықпен жерге жүзер.		sentence-collector	1	0
f37b77dc90f757152d7a9a9c5ce11ed52a6bffa0e35b33847845d64e6be851d1	Күштінің қолы ұзын.		sentence-collector	1	0
f3848a145dc1048c6bcb53af6a49921c2999cd448dac28eaea9520789f1c0f58	Хан қасында уәзір білгіш болса, қара жерден кеме жүргізеді.		sentence-collector	1	0
f38d262f8e528f31d204e6bd760972ecbb0cda5a33856979dd13352b845fd920	Таз таранғанша той тарқар.		sentence-collector	1	0
f39153e37fc66fa426fd87f1ff6c4f344a6871f7f1ffee1f721593b2f9b97454	Жекен жерінде әз, адам елінде әз.		sentence-collector	1	0
f39aeac24ada2ee8ac5009564e4cdc954414e27b0b3b7cebb717d269eb351bd3	Тым биік болма, құлап сүйегің сынады.		sentence-collector	1	0
f3a528bbf31851c6ce9c50263bcb7af065559fc00392839fd94aaf09f3c4ff10	Сатып алмай, құл болмас, өзіңнен тумай, ұл болмас.		sentence-collector	1	0
f3a727b9818074a7f2235937d7d67a945e5c3eaadd36062fff4c60dd7c393e10	Ақылы жоқ адамға адырайған көз бітер.		sentence-collector	1	0
f3a7b241c0643c15aa5d4f1ebb96220e413c87f06b2b65bfd53a22f28566cfb0	Пейілі жаманды ит қабады, ниеті жаманды Құдай табады.		sentence-collector	1	0
f3aa7b2ca9ba8d599fcd1f10eae967f215e61eb9eade5fc011f56e44e0aeb051	Көп мақтаған бала көңіл қалдырады.		sentence-collector	1	0
f3ab5f6378f45379a46722f6df8f4de3baea9d9e5286052f23f593fb19dfa713	Үйірі басқаны ноқта қосады.		sentence-collector	1	0
f3ad1bfee05a05ce1e0ba3599e829e06e0fea6269c1ef43ff8f3360ffac9700a	Емініп алған байымды ешкі теуіп өлтірді.		sentence-collector	1	0
f3b56ad5236c69eae3b5cc6d67ee0d39fe7e0e5726fd50669cc5c755f5ef00b6	Бағың тасқан кезіңде, шобыр қоссаң, бәйге алар.		sentence-collector	1	0
f3c2d1a17ba85972443e89fbed91e67f73a22bd916aeaf9e44ddde2d351382f1	Сараңға Сырдың суы да жетпейді.		sentence-collector	1	0
f3c6dc27c57ad6a2f87112cc3bbf58f236d68e7af1dd21ec5d08540e4b0a4a55	Жер көңді сүйеді, ат жемді сүйеді.		sentence-collector	1	0
f3c80b0da5e8f2219b59ab3194d6f6e5bbaa1e27882c4346f658cedd6398d00b	Ойын түбі шынға кетеді, шайтан түбі жынға кетеді.		sentence-collector	1	0
f3e81428a9cfb9fc6dec1faecbe080133f867ef8f30a0413539a6f53e564d6a7	Пайдасыз мың теңгеден пайдалы бір теңге артық.		sentence-collector	1	0
f4099b78901ae9859b09033ea1f95cd6f69ddec079d547c8487f298c2f80fbce	Көптің көзі — көреген.		sentence-collector	1	0
f416a0422d7e67920a3db7a8ad878b9628e6a78a63dfe249fb2701eaf962a780	Адам өзінен кейінгілерді көріп қартаяды.		sentence-collector	1	0
f416f399dd0c3e517ecf60431166b84490f0f3c3cf3d755b62085be10dc66a0b	Кеңесті ел кем болмас.		sentence-collector	1	0
f42530f8e1f160ae54d5d69856154d4d99383e6e2ed2c96a1045b989a92be50e	Жаннан безген жауыздан жазығы жоқ көз шығар.		sentence-collector	1	0
f426aaf3ef4cd0ede69b88f55f1773266a8574ba6f73288d5c90e26f6208e6ec	Досыңа күлме, басыңа келеді.		sentence-collector	1	0
f42fba605858352de60ba5dda6a51d931211b04b54de5dc35b1c49ee553955b7	Тәрбие көргеннен тәлім ал.		sentence-collector	1	0
f43c4f97321a94bf1db31448ef4c2b7969485709a5752c0604ddf616d65d097d	Біреудің алтын басы еңкейсе, біреудің боқты көті тоңқайды.		sentence-collector	1	0
f43c58fffee568e84e0c4c892c8b9b9b9d4f6ac4e06b50ff15b2cfed4eec8a3f	Ат иесі алдына мінер.		sentence-collector	1	0
f45741b61430cfde8a27944c1a07dd1d03e2a69ae39387a5ae90ca7d6c5df220	Азулы ат арымас.		sentence-collector	1	0
f462cdd1de7c5ee8342cadf9fc3e79e85179c00189a2c1059f1da118e09435d5	Арашаға қоймасаң, арашашыға зар боларсың.		sentence-collector	1	0
f4630c0f76cb8fbf0b90de52ac0d9ba282d072b33d977f22146383f22aefcd39	Мал баққанға бітеді.		sentence-collector	1	0
f4641d45db618448c210e00e1d30e518305eae7b42a509e2345ac2b37e1a0407	Қуанған мен қорыққан бірдей.		sentence-collector	1	0
f46648d0c3b34c31dbc9f2e52cba6b9840aba33630b65b11a4c566b5b754975a	Иіліп тұрғаны үшін емес, іс тындырғаны үшін бағала.		sentence-collector	1	0
f46db1634f6851093708b135e31c1a532b58a01ef668d4f8f595b6948195e7e5	«Өзім білем» деген жігіттің басына ойран салғаны.		sentence-collector	1	0
f4731d54388feba0cf43e7ff1bffa6149c4e15dddea532fc9201ee7db823ae0b	Сыпырғы келсе, шаң тұрмас.		sentence-collector	1	0
f47333b5bf402493897813230eaf32f09efcf336a4eb4b905cbe7412565ccb37	Олжалы жерде ойран бар.		sentence-collector	1	0
f473468eff486b5035ab98d100751a691fef0351748efd15ec9ffb9c723dc612	Сойса, қозы өледі, соймаса, өзі өледі.		sentence-collector	1	0
f476e95c76ad954f0a03ca1d77a988661a16557805ec2b253a90350ab4d8c7f5	Таныған жерде бой сыйлы, танымаған жерде тон сыйлы.		sentence-collector	1	0
f47a33336c73ea42f424b1c8a4ed919327445ea72b35b331fadc3d6a91e9ecff	Жігіттің ерінгені — құрдымның көрінгені.		sentence-collector	1	0
f4820da4a9f5a67f20c7ce65c9687694295a4f8e677d8e12c4bca235b66b0a77	От орнына шөп шықпас.		sentence-collector	1	0
f49c04d23e94ba48b0026d764dd6e3fc416ae591ce822026e91bc9b2eb183164	Інгенімді қараймын деп, мінгенімнен айырылдым.		sentence-collector	1	0
f49de6ad1cab5eadab5c30e82476c0429670c124aed558f7241ff84474dd0e93	Аз беремін дегеннің көп бергенін көргенмін.		sentence-collector	1	0
f4c89bc035f4ea8b8e249067fe185124fcdd9b4441b0a94fd8040890644f3a10	Ел аралаған сыншы болады, тоғай аралаған үйші болады.		sentence-collector	1	0
f4cf6263d654075d93b9620d8b2ebc43812c4b06c636dfba632856cd246ae6f6	Ай мінбей атыңды мақтама, жыл тұрмай қатыныңды мақтама.		sentence-collector	1	0
f4d2694eab2ab9069a4c69111a05ddd34038fee234b49495b8d0e57f8be91530	Білім тұрған жерде иман тұрады.		sentence-collector	1	0
f4d4c4eb76a4befdf5e327fec7fbdf16985e9cb39d5a413c0bdb987ae0f7b295	Адамды еңбек көркейтеді, ағашты — миуасы.		sentence-collector	1	0
f4d727c6aa952e491e295be94e54aff768b42e7016b185300363faf39d9d7729	Жаңа үйленгенмен қоңсы болма.		sentence-collector	1	0
f4d80795441c6ca894c04040f6c5aceba2cc572b06024ca840e85cfc66ce38bb	Жақсы жатырқамайды, аңқау алдамайды, әңгі тыңдамайды.		sentence-collector	1	0
f4e1c319634ca979a3978cb6157452e27d8103c4c5222aa335a99a4f52133676	Көктемде бір тойдым, көбік қарда бір тойдым.		sentence-collector	1	0
f4e2e6e4a3870dc74e2bb04f961b50020a8f3e41a68ad645e02e15d074d9572f	Соры бар жігітке, сортаң жер жолығар, айналасы ойпаң жер жолығар.		sentence-collector	1	0
f4e599fd497645cf5bc2b4de9f3a60fc8133a3821379abd33193eaf963c95a43	Жас ағашқа сүйеніп, қу ағаш күнелтер.		sentence-collector	1	0
f4e80d0259f34560def3fd8c71621ba1e5cd919af3e622e4cbba06c1e0b11eba	Абысын алдыма шықпасын, қарайып артыма қалмасын.		sentence-collector	1	0
f4ea8d77d0306c04aeeac1ab09ca4f9d4a5b37839dc9470a9d88fcb66f297c23	Қонақты сөзбен тойғыза алмайсың.		sentence-collector	1	0
f4facc71b308683f5a271db841e2a2bfce088d443940a74909e80e16cd2717d7	Күйеу келсе, қыз тұрмас, бесін болса, күн тұрмас.		sentence-collector	1	0
f505af52e9106e4dc262c652ed3e7c831ef23c2d95d0335b99a349c21b198a66	Тоғыз қабат торқадан тоқтышағымның терісі артық.		sentence-collector	1	0
f506590cadc91f6b5e0375dd1b3c60d8bd7c36e3c8eec48f1923f1f25e5c786d	Бөрік адамға көрік.		sentence-collector	1	0
f506d5c1249e232bd506416c84a4a27afac6f0103b597108ff6d980b18ef33a9	Алашағым кетсе де, айтпағым кетпесін.		sentence-collector	1	0
f50e4b33c79c065a20636448e02d4f6a8eac53f95141877926643be13d277460	Еріншектің «ертеңі» таусылмайды.		sentence-collector	1	0
f5100bf4fd477f77366c1b12e330fd07cdec13b827eb0b132006be924a729551	Ақылды деп айтса болар, айтпай білсе, жомарт деп айтса болар, сұрамай берсе.		sentence-collector	1	0
f52293c219c65fba6a3496d6ba1df640c82b645726b4233b23f11a8e4a7b6be0	Жақсыға пара берме, бара бер.		sentence-collector	1	0
f53a6a5d4b694775dc9e7cfbadbfd80c7d2815dada91549a780dd40f88b18d9c	Жақсы сөз — қаймақ, жаман сөз — тоқпақ.		sentence-collector	1	0
f5460579dd6e6f7f7aad6717217fab037db35908601e398c5811f02a6c4a939a	Жүйрік ат шашасына сиеді.		sentence-collector	1	0
f54786f76f8626ad3bf69bde7ba4ea50b9d0e64e3c82dc7e0d3fcc731822c82f	Біреу жаныңа жолдас, біреу малыңа жолдас.		sentence-collector	1	0
f54cfaf325e2e7059ac3449ca56a410ff7571bcc7c55c262f384ed32258207b1	Күшпен сүйкімді бола алмайсың.		sentence-collector	1	0
f54d0a9dea36972ef5540143508b95aa6ae9d3cfbd3eed9dbf9eb8e568c4ef74	Жақсылықтың тағдыры қыл үстінде шешілер.		sentence-collector	1	0
f565719e05dbb632f66a94d97f69dc440ad69d214dbd02de13193484b5f7a982	Ақыл айнымас, алтын шірімес.		sentence-collector	1	0
f57a0c945c2ffa9d71a13f5490257fe2b5b442d9713cbcad2ab0117251f4eeb6	Кезенген жаудың кезінен сақтан, сойқандының сөзінен сақтан.		sentence-collector	1	0
f57da698cb1e979b6d3e9fde7da4e8c46fb26ef0a32b7ae7ff26c324a06d546d	Есі жоқтың ісі жоқ.		sentence-collector	1	0
f5838c08e4723d8937ec0abea4a09bbd602827a1e508b53153e30b05c95f5a5c	Бетегеден биік, жусаннан аласа.		sentence-collector	1	0
f58972445f6def2d27c733059483dd4b559a61d66ba62d413c75dd1c0c57de80	Ауыл болсаң, қауым бол.		sentence-collector	1	0
f596c411b2e5a75a987637ec4a736567c66cf37e9221469de080a0dd356e90c0	ынтымақ болмай іс болмас.		sentence-collector	1	0
f596d67652fe179b6f2a5f470be8d389acdd438ab2e27141d400e36deaf7cfc8	Ақылдасқан адам қашан да жеңіске жетеді.		sentence-collector	1	0
f59d6d6db00b8db62113f934269595288fa4da9b1ac470096a67c7c27c4cf3ea	Арық болатын тоқтыны шыбын қуып оттатпайды.		sentence-collector	1	0
f59f8ec19eaae73095338a93eccd094234f9985c3884a8aad3d246b356838564	Ел-елдің түбі бір, ер-ердің тілегі бір.		sentence-collector	1	0
f5cf2ebfe79184c09b0895468f9c76d023a2515db8c969540c197572a2857b9e	Есекке күміс ер жараспас.		sentence-collector	1	0
f5d0169fca25de4025da41f38a714e84372df0c5379fac7f1b650e573a1cd2d7	Аспаннан шұға жауса да, сорлыға ұлтарақ тимейді.		sentence-collector	1	0
f5d4750d4fced1523a6c538d717311cb86f755254b4021b92a5af9015e9e75e0	Жігіттің шерулі аты қаралас.		sentence-collector	1	0
f5d477ab480f681d4fbbaf72b123b719ffd54b3a03fd8daa49726fbfc818a3be	Ақырепте ұрмаса, ақыретте ұрмайды.		sentence-collector	1	0
f5e0c12c1ccb03e22d76898164e1857441b4dcc13e9f3ff066601da9868f6bc4	Құда болғанша құлын-биін сұрас, құда болған соң, құл да болса, сыйлас.		sentence-collector	1	0
f5e4c02ace35b21064ac66bdc57032a3b33e3ed0ff8efb58a794c5168bcce8ef	Жорғаң қатты болса, төске сал, ісің ақ болса, көпке сал.		sentence-collector	1	0
f5e6892ff8ef6abc64743958dc9960d8c50d6e58b405667c0922d117985b2c24	Алтын алма білім ал, білім алтын емес пе!		sentence-collector	1	0
f5f3dabeaebcc05fedd407db761cca2879b3765d3f6ef86bb9711311b0ad5ff4	Ақ жалау барда «малым бар» деме, әзірейіл барда «жаным бар» деме.		sentence-collector	1	0
f5f6bf34324a31ddb7f2df23f4298031ce7033fed36d08d1b1957e72b441ba3f	Шөп те басынан қурайды.		sentence-collector	1	0
f607f5e011c8596a8ef3ad29f4ac3e40cfc409e24689bd780bdee386628aedf8	ұстазы жақсының ұсталығы жақсы.		sentence-collector	1	0
f608d051f65e488ff659afc9d4b4aa37a34b61c25253e6ffd359ca60d2f6708f	Бірлігі жоқ ел тозар, бірлігі күшті ел озар.		sentence-collector	1	0
f6090d4d80689475f37f231909677bebcc4f7f3c8c5a7b786ba8915834ad4be4	Жаманнан жарты қасық ас қалар.		sentence-collector	1	0
f60b8642195d35b8da6fbcdca851ffc0368f31d5db3f0199f95b806d26e46373	Достың досқа залалы болмас.		sentence-collector	1	0
f60ffa71fa043ea92d4daed0b3116c71d1d3f01627634dd7d663bb198516d040	Бассыз берген мал мазақ, бақсыз берген тіл мазақ.		sentence-collector	1	0
f6312e0d9b85062c2fba035970f6560f2203f624716c1ab5510125a6d5962b7a	Оқ жетпес жерге қылыш сілтеме.		sentence-collector	1	0
f632e940e67b49846a0e5b98dd5a6d2598cb170784516c8ce85c6817fa67db6d	Иесіз есекті бөрі жейді.		sentence-collector	1	0
f641df33aa9aef2aea026ac7c509b4fd3136a9c5901a0095c5769587c4f08c4f	Бәленің көзі жоқ, қармалап табады.		sentence-collector	1	0
f64c59d88cda64a4eeb37f68b4dc6d9909116f8d155f82a4493aa15dae134c8e	Жылағанды сұрама, күлгенді сұра.		sentence-collector	1	0
f64c72601cef765630b478da26acc42f7988eea6cb8a92d60d905e8a33d5756e	Тапқан қуанады, таныған алады.		sentence-collector	1	0
f690a18cf02a484da0d094f4486ec4350bfe3f2413813f5e8a429643e82540b8	Қарыз қатынасты бұзады.		sentence-collector	1	0
f6982c0287acd29ac785c9e6581238ec6ad98e40c63ad9f536c8c9802a62c60b	Еңкейгенге еңкей, басың жерге жеткенше, шалқайғанда шалқай, төбең көкке жеткенше.		sentence-collector	1	0
f69a3d3777d6ad275b7dd34ba0ea266bc02981cbe1d44063d018777b774761ab	Үйде озған түзде озар.		sentence-collector	1	0
f69c427e531f1736c1fda5c1c1856327e0e4a15120a450344712b9182f9f45bc	Жақсы сөз жан сүйіндірер, жаман сөз жан күйіндірер.		sentence-collector	1	0
f69ca97600da816ab2373391a3ee0350bfc0d8e3376094ed0c5d6d84fa300868	Қойнымнан төгілсе, қоншыма.		sentence-collector	1	0
f6a870755a835b9df44a3ab2f3462a634ae01839944e425f70f1fb5e3bd2db82	Отыға келе, өрісі өзгеретін малды теліме.		sentence-collector	1	0
f6a9c9546d07689bddbbae900e729e13368296eb6e3971b4003e58bc31319f47	Бас жарылса, бөрік ішінде, қол сынса, жең ішінде.		sentence-collector	1	0
f6c454ab2490f1e77ecd7ffe7bd14fc4fc2056ea6b2c30dd6c2d708a6cf7a11b	Қанша жақсы болса да, жалғыз жігіт би болмас.		sentence-collector	1	0
f6c87e8113c606019d2b14c60fdde92cc4a31d44c57269343b02a4e7b94161d6	Қойы семіздің қозысы егіз.		sentence-collector	1	0
f6cfa8cc6a241824661802456a9368e1bdc271f2f3d0a51cbb42d9e7b922b3c9	Аш кісінің ашуы жаман.		sentence-collector	1	0
f6eb136dee8946681a604965fce3f955928fb527ec2d1eac22f7669cfada1ded	Ішің күйсе, тұз жала, сыртың күйсе, домала.		sentence-collector	1	0
f6f0de6debc6383a6fd614e397e1c159dd8c67b21f26527d027c9ec9c5c2e328	Өзіңді өзің мақтама, көпке өкпе сақтама.		sentence-collector	1	0
f6f477f385480c5027860047924078dd14db5002f447930adece6fc8bff0a066	Біреулер басқа таласар, арада қулар тойынар.		sentence-collector	1	0
f70341c760604e11ba576c9fe52973d6db5021edde55fba8dd35ac6d7db99166	Адамнан адам, айуаннан айуан туылады.		sentence-collector	1	0
f70bf0993f5ba7aa71daf61d08d91248906296a687fae47f650fba23c15ffc5d	Сиырдың сүті желінде емес, тілінде.		sentence-collector	1	0
f7196c31e7ce4ecdbdeeaf217c61fbdf85d997127319ae0c8038efd16ea4beea	Өзім илейтін терінің пұшпағы.		sentence-collector	1	0
f726d17825eda39df38135ddf5eac04136802fd6c1f1635832a979446f13df1e	Ел ішінде жоқ болсаң, мін табылар бойыңа.		sentence-collector	1	0
f73f760fc54ef5efeb7de0008378bac7a77b49fcc2dfdecb95369083c5315a1d	Жүйелі қарғыс жүйесін табады, жүйесіз қарғыс иесін табады.		sentence-collector	1	0
f7446bf5e2594b18187b8711dc630d4a8cea68d43060871f00971bd1a6e212c8	Айтысқан соң дау емес пе, алысқан соң жау емес пе?		sentence-collector	1	0
f74aaa7ed79f97679f40c29615f3c5de864ccac74c741a696ac52a8d4c729b3d	Елден ел кетсе, жұт, елге ел қосылса, құт.		sentence-collector	1	0
f74c5fef4e1180818828d7c84c7bd10ad8bec12e93e1351b55b82254c81771f6	Жақсылықтың ерте-кештігі жоқ.		sentence-collector	1	0
f75780ec44326984ad4c4a14261b8509701f7205f3dc87f5d278029d6cb8ee33	Інген жыл аралатып боталайды, атан айына боталайды.		sentence-collector	1	0
f76c9af3c257c4bacfc0f1cc5d1c656c4e052dcf4730bf199224a8dbc1d1e0cd	Жауды қара қашырады.		sentence-collector	1	0
f77042ec1b8fe767507e09a63c223eed9b76cb213386b1cdd348d5cd58798a28	Жаманның айтқаны келмейді, сандырағы келеді.		sentence-collector	1	0
f77465e4e705cadb6f6da9665e9f8f2239443c0071035d823d6978b1189e7321	Ағайынның ұрысы — торқаның жыртығы.		sentence-collector	1	0
f7a2151010e9862e30cee0d881c07a663a49e603303701ec178f9b87610e9fa3	«Әй» дер әже жоқ, «Қой» дер қожа жоқ.		sentence-collector	1	0
f7a9929ceddacd34da27c4c7652359d0f5a4d507dbe0f1a272d352bf27329c13	Айғырды неден салсаң, атты содан мінерсің.		sentence-collector	1	0
f7b65f02aa9deb6681c7e082e11685fc3b4b3558d0b7616b37a8e05232dae455	Көзі жоқ, құлағы саудың ақылы толады, құлағы жоқ, көзі саудың ақылы солады.		sentence-collector	1	0
f7bc81c6b5c981b2a3c35c616f819f166c786149a4e9043b0a4495191cc539d3	Алдырған анасының қойнын ашар.		sentence-collector	1	0
f7c1f99a12ae801fa89e7527cce8f10ea99a235ff2dcc2914d73391e0b0b8233	Құрық тимес құлын жоқ, қырықтық тимес қозы жоқ.		sentence-collector	1	0
f7c3ea98ca4f4d5d2a855f8b6cf12fc9f3b2f15c4cbff4670fed11785ef8f689	Әйел көркі ақылда.		sentence-collector	1	0
f7ca4705da8621cd9faf204fd2249e91a41ec2a68ab2adf6db8d8952101494a8	Ағаш кессең, ұзын кес, шаба келе қысқарар.		sentence-collector	1	0
f7d645f67166895a44e5cb2e28bf851fc0746e8df91a3e12235675b06704a827	Қайырсыз пайдадан, қайырлы залал артық.		sentence-collector	1	0
f7d9cc6a63cc40c129a584c18ea9367aa24f0ec6cbf292ae7f3833482db233a6	Жаманға жақсылық етпе, жақсылық етсең, қайтар деп күтпе.		sentence-collector	1	0
f7e2c12419b0c867aa4c4279d89e329a404bed15b686b4ce6bb93c081f6eb4e0	Жер асыңнан жемес асың көп болсын.		sentence-collector	1	0
f7e86d13624b8e879e06f24c4f58985a3f414c84e6b305a6b483a0ea1a30b000	Өсиет алған өлмес, өтірік сөз өрге баспас.		sentence-collector	1	0
f7ee3b6312d9c3ec94c2a7d554d74a66ccde680c78f83438adf9e34730cb4769	Сыйынғаныңнан сүйенгенің күшті болсын.		sentence-collector	1	0
f7ef3d977f56e6e83620afef69137a075c2f83cc04465b077dae148f9199e0da	Қатын ашуланса, қазан қайнатар.		sentence-collector	1	0
f81a4c3cfd08a824f35e3877ca3287f91effb801b444049a7c53c212dffa2cdd	Кітап — тілсіз мұғалім.		sentence-collector	1	0
f82987d7fdc5c082192c439187f1af0e8b84ec1584cf5f6862a6fb267a24301e	Ақымақ басқа үйге тойға барса, үйімнен мұнда жақсы екен дейді.		sentence-collector	1	0
f82aa47a047bf5d0a9b14832641a8fdb62f3a25140cf9f54043f8331e4d7674d	Баста ақыл жоқ болса, аяққа күш түседі.		sentence-collector	1	0
f82ae36effcc6a4d46874e7948f7cc430595e0540708f4e4a41bcebe9a963e05	Ақылы аздың азабы көп.		sentence-collector	1	0
f82f637a30974572000e887d6849ebe72ddec36cf3854225ab4ae21cc2efb36f	Бір кескен жабу симас.		sentence-collector	1	0
f83f9c880dbb486756573de37b73e4223cafbac8896444a3f449a1cbeec7d1e9	Төсекте жан қосылған, төскейде мал қосылған.		sentence-collector	1	0
f845cbefa99c4fffd54eec846ff1d483b4cce10a666e478a48d9ea8fcca16e09	Нар баласы бақырмас болар.		sentence-collector	1	0
f84759443100029987726454f94182a266ea2bc0203f237eda11c5da2e5e2052	Сынған қолдың салмағы мойынға түседі.		sentence-collector	1	0
f8498fdf0cd57c2464286588e946172de0059596b3897e61c38ea91329a10710	Жақсы жігіт елін қорғайды, жаман жігіт басын қорғайды.		sentence-collector	1	0
f854fa5254cf9e2c9e59f0cbd7080046b6205affc2839073e780e23355b60e99	Жолдасың жаман болса, алыс жүріп, түн қатпа, қатының жаман болса, кісі алдында тіл қатпа.		sentence-collector	1	0
f86b63ee59e695286cc1326dd666b1c0d5d6d678201a7945537166aa2c8cd934	Жақсымен сөйлессең, аузынан гүл төгіледі, жаманмен сөйлессең, аузынан жын төгіледі.		sentence-collector	1	0
f87f3fcfb52fd217ffec410f8ccba685b1b96748b321a45e2eef606cf8d93055	Жасымда бейнет бер, қартайғанда дәулет бер.		sentence-collector	1	0
f884ccc8814d2dff217db8011eb2406fd2abe54a7c8a598296ca76c7547342e1	Өзі сөнгелі тұрған отқа су шашпа.		sentence-collector	1	0
f8861c0cec5fff1d4466ad4052e6a4ae783c945b3f8ca72000087311403a7c8a	Бір қарын майды бір құмалақ шірітеді, бір жақсы мың қолды ертеді.		sentence-collector	1	0
f89978de1a2be8d83c3269d9a143589c6392840d61a2938195b71ce174039422	Атасы жаман алғанын жамандайды, туысы жаман туғанын жамандайды.		sentence-collector	1	0
f8a4a45ba1ecf55e1a9ea8a76041990dd2d8e17a333e3c162961308eb8ed9e21	Ағайын бар болсаң, көре алмайды, жоқ болсаң, бөліп бере алмайды.		sentence-collector	1	0
f8b2031ece7c09c54e0fdf286a4da9a29034c18d7138b93cc623f561bd00474f	Жаңылмас жақ болмайды, сүрінбес тұяқ болмайды.		sentence-collector	1	0
f8b4f07a4994e343554c6ed55204e469848c22aa12101379aae208f9c37f0f8a	Өлген сиыр сүтті болады.		sentence-collector	1	0
f8b8658f9e37d2aa2178b6c81bf534647d1d8ac80ee2aa07436a3a9331ec616f	Кедейліктен кісі өлмейді, сағы сынады.		sentence-collector	1	0
f8b87af2f153d0552e0627c2df5277a5910b2ac0859be7319cdef15025a6d66f	Қызды шалекең алмапты, малекең алыпты.		sentence-collector	1	0
f8ce867f03669465c665a8e203c4f0195b6cdd6ce15338e220c2687030978c6d	Қайран менің өз үйім, кең сарайдай боз үйім!		sentence-collector	1	0
f8d4276b25881fe6573081dfe421311e43eb4bb7f5a707731f20b3b72bd55200	Бала — әкенің мұраты, қыз — әкенің жұраты.		sentence-collector	1	0
f8d43e71de7783547eeb530e19ef905d6e3706ab7248adb94a802392bf278e8f	Ауызға келген түкірік — қайтып жұтса, мәкүрік.		sentence-collector	1	0
f8e15e56a10782e25041c9928b0946604f9f4c1e86ad1b37c61e64edeba6f24f	Шаруадан кеңес сұрасаң, ботасы мен тайлағын айтар.		sentence-collector	1	0
f8f0b0f2148ff474eeae9c75a60c78257be2bfdcd05fe9b874f036e979b1d511	Жақсы жүрген жеріне кент салады, жаман жүрген жеріне өрт салады.		sentence-collector	1	0
f8f6ee31201b91242d66d43acbe909d93f7c31ffc5cd2c07ab6c52a6dd5346c9	Қайындағы күйеуден қарғылы тазы артық.		sentence-collector	1	0
f90e2f4f0958882e6022e6b44f8e3c381333525bc3c6f2095be1ba709af5106c	Салт атты, сабау қамшылы.		sentence-collector	1	0
f9109cff51f6167b85fb697788318c5e10a0c67dcb76a598555357403782b4e2	Ер шекіспей, бекіспейді.		sentence-collector	1	0
f915ca417953ec9978eec1ed9b82ff22720f78d8b7c76e1e3c593a1eca5e52ef	Оң қолың қылыш көтерсе, сол қолыңмен бас.		sentence-collector	1	0
f91bd61a4f5674ec7192f0f8885b781e27c877d3c4eb670968d829f5d1ef0055	Айтпаса, білмейді, ашпаса, көрмейді.		sentence-collector	1	0
f922de528b473ea5d1d00aac0ae92546bd6cf1d2135491c56e81ea8f19d1f5c6	Жеңіліп қайтқан батырдың бауыры балшық, сырты саз.		sentence-collector	1	0
f92396d3837df5a69540a916cb755594ad37b6f2a5f1c944ec62a743ca95258e	ұста пышаққа жарымас, етікші етікке жарымас.		sentence-collector	1	0
f923dc0c6bcd926997970f76ac04d9b731d0a584b5cc3a4ecb3bf4d19314d379	Иті семіз, малы арық — жер азғаны, ынтымағы болмаса — ел азғаны.		sentence-collector	1	0
f92c8a54b09746e8345d9debcb372370f313b5ca8107e96bb8b71ea599cabe6c	Жазды күні жыланнан қорыққан, қысты күні ала жіптен аттамас.		sentence-collector	1	0
f93758490beaba1eafc28741dec65306296a2cbe6ece2e411ec50f75db54552e	Тұлпар түбін табады, жақсы тегін табады.		sentence-collector	1	0
f93fee26cef9c5f76a3d656eb7bef7c54113d5e9821603d4d558a1877a1c0682	Бір пайда — пайда, екі пайда қайда?!		sentence-collector	1	0
f9608692984cc6840e11ef9e9686f5bd9da9f4c10528808fc800bb189c627bc8	Жоқ табылмайды емес, қарауы жетпейді.		sentence-collector	1	0
f96318cf035d9d2834f1ac8849c4cc4abb1ba23d6c6b60d86e22e31003e157ec	Жемісті ағашқа тас атпа.		sentence-collector	1	0
f974d56a72151d094d3c734e8b6b8216dc604fda2911600aa29b5b4259d99707	Кесек-кесек өтірік кері кеткеннің аузында.		sentence-collector	1	0
f98526f04c658279f01eb73d75baadf6b4b7129ce462061bf32e46b102641bee	Жақсылықтың ұрығын алып келді десейші.		sentence-collector	1	0
f98c8586aa92108fcfc1fe4d32f380b6871e17b6bb19ef2c14643e87429226ba	Көп ішінде аз болсаң, әр нәрсе түсер ойыңа.		sentence-collector	1	0
f9907c66d7b8e7b3c7779a040320a3e8dc30780aecbebe8252847701cfbdcd99	Күлген күле жетер, артынан қуа жетер.		sentence-collector	1	0
f99e8118a2b698341c57c91e067f9bd8033ce8123e84d1045b2a6c5a4f0dfbae	ұйқы менен өлім тең.		sentence-collector	1	0
f9a2eb5857ac3cee65fed8d6c0c47f624aa49c980cab410981d599a96bfd18fb	Жаудың сырын жау білмес.		sentence-collector	1	0
f9ad9c3594be6449c7d21798d52659727819da7d79f191326b72a12fe60e0519	Ақылды көрші — төрің.		sentence-collector	1	0
f9b4c20fb6afd9955107f38e282ef6410ffdd12c61191e5af1ac78959017a5c8	Ат аунаған жерде түк қалар.		sentence-collector	1	0
f9c1a6ee52c51196834b50cb447717bcbeb04ef5043271ca23103dc74d9bf37c	Қыз жақсы болса, ұлмен тең, жаман болса, күңмен тең.		sentence-collector	1	0
f9c410aabecaa6a860c982579c76aab57d7eead5667afd618446d2bf408eddaf	Жаман үйден қосым артық, сынық ошақтан мосым артық.		sentence-collector	1	0
f9c88933ff1896e965e52b9afc1d2285d29e8831b5785e36e2989fb9c2622aaa	Бірлік жоқ болса, ұйым жоқ, ұйым жоқ болса, күйің жоқ.		sentence-collector	1	0
f9d194c70ed80bce8fa0b54386bc20b0395d4241b5af4acc94201b83e81137d6	Ақшасы бардың өзі ойнар, ақшасыздың көзі ойнар.		sentence-collector	1	0
f9e0dc1c38b071cca0fb4e35810878b8a80f29f03618da4bb05971218af2b082	Шөлдің қамысы болмайды, жаманның намысы болмайды.		sentence-collector	1	0
f9edde41aba9b11cf443baa136bb7aa8f14f31f11cb099464f1f61a7d217c027	Өзі жарымағаннан сарқыт артылмас, сарқыт артылса да, жарытып артылмас.		sentence-collector	1	0
f9fcf04f32ac2980ec240bc7ad93cec9607ff508c20fa81ff03d36f6672daa56	Сыртқы жаудан ішкі жау жаман.		sentence-collector	1	0
fa0240cc7241fd9ad4f0e148390caef1810caf764dc8b1e2bba254f83e2c22c3	Сүтпенен кірген мінез сүйекпенен бірге кетер.		sentence-collector	1	0
fa0583c76959e3b51d421ef9d90031d34f21d41f74422b297440edf2324bd566	Аштың ақылы тамағында, жаяудың ақылы табанында.		sentence-collector	1	0
fa09c738f34dff05ecf212088b01b5d1a881765ea0885970bda8a06c19a7b692	Мәжіліске қарай ғауғамыз, құдығымызға қарай қауғамыз.		sentence-collector	1	0
fa0e04c920f576f5fc8a8432e81e200b9d12482489330006bd567b2b2aaa886b	Ер бала ата-анаға таяу, қыз бала — үйге жаққан бояу.		sentence-collector	1	0
fa0ec24e5d666fd6faa8e03a80b60021b30cacac426905c3ad8d36bdaf1d607b	Шешеннің сөзі мерген, шебердің көзі мерген.		sentence-collector	1	0
fa2ae33955aa0912c8756ec0a6912e86897d0b5248896b1be8231c35c54e7a24	Көп еңбек — байлықтың басы, көп ұйқы — кедейліктің басы.		sentence-collector	1	0
fa2c0dbf429662936088614fc0cbdd36353a0ba881967c20b10ea909331b390e	Бай барын бермес, жоқ қарап тұрмас.		sentence-collector	1	0
fa4b09ea4889dc350a7c3aca432d9fce8283a1c9a7401fd78bacebcfbd74acda	Сом темірге балға бар, айлакерге Алла бар.		sentence-collector	1	0
fa4e462382604bff6f2cb35817b35469101f4bab336aef9a8f68954cb957a637	Күйсіз күлік жүгірмес.		sentence-collector	1	0
fa600544bf0feac4c726a3cb89716db24b5cf08e7ed844bb6c7c776fd44a9fd2	Бойың жетсе де, ойың жеткен жоқ.		sentence-collector	1	0
fa72e6e28c8a2c18574eebce131f26b216583c1a4d65571071e80d54bc4bed0a	Жақсылыққа-жақсылық бір кісінің ісі, жамандыққа жақсылық ер кісінің ісі.		sentence-collector	1	0
fa7539362183612da2848bc90bc999171260298bc1f8f81bc216f0a9d9d82c60	Қонақ қонған жеріне ауыр, тас түскен жеріне ауыр.		sentence-collector	1	0
fa7597a024a01a2d8cbf413d50a6a952ff957b3b2059356295c5c6342bd37b7e	Басқа келген бақты қырсықты келін кетіреді, кесірлі бала кетіреді.		sentence-collector	1	0
fa784fa45adf8fe150b544f302d0c5698d219f0da7b435375ffabfe3f872e712	Үш баланы өсіргенше, үш шаһар апат болады.		sentence-collector	1	0
fa901694c948bf9900ba3fc20652021bc7ace0e6b6c59d23b32a228a37dfb999	Тас бауыр ұл туған анасын жамандайды.		sentence-collector	1	0
fa9067cd394fa9b4c00cfd273ec506431d9ee228edcc7b4c18fec2409f804c34	Атаға тартып ұл тумас, анаға тартып қыз тумас.		sentence-collector	1	0
fa98fc94dabb137ad3a72bf1929fbe83f04f69dd5ffe56ead32da87e270918ed	Ер өнерімен мақтансын.		sentence-collector	1	0
faa83b34cbd6dbcf6836645b5b002052cfcb8c80e37be7f696174d6b42bfe6e6	Өмірде жараспаған, өлгенде қараспайды.		sentence-collector	1	0
faab9b8a027563f7df2e5cb6cccdf8f269adb4b4f472e7e1e9e6642066cc023c	Дұшпанға сырыңды берме, сыр алдырып қырыңды берме.		sentence-collector	1	0
faad6568661f775e7e975a624197eff809cb77916844552dfeb46e30205ad1e1	Алмас қылыш — майданда серік, асыл сөз — майданда да, сайранда да серік.		sentence-collector	1	0
faaf0b9c70a6dd5cda8132cb157a3be38642bca1939090e01063e331f0ef1cb7	Жауыр атқа жіп құйысқан.		sentence-collector	1	0
facc0b157904676fd65992f2a5a5e4605b7f6987589d80fbe7317b8f1aadeda2	Бөрі жоқ деме, бөрік астында, жау жоқ деме, жар астында.		sentence-collector	1	0
fad62945822b85405ff403f493131d5cea2101f86a9b5daa37cb448bf49875a8	Оң қолым, сол қолым — бәрі де өз қолым.		sentence-collector	1	0
fad7be119439aa77f4cb8e4d91ebe74d0861d15da775fcf73519e92fe776380a	Жоқтамағанның малы түгел.		sentence-collector	1	0
faf756b220cb75151cb3ce8d84896fe95be7c51339ed54b7dcb7adc5c6476704	Тауда туған құлынның екі көзі таста болар.		sentence-collector	1	0
fafc88738fd54c55479fffe3313fe6de3bf57a001f2469ffe2b31074488a5d05	Қайрат қосшы, ақыл басшы.		sentence-collector	1	0
fb0ca5fbc38d278dd215ce8fa3882302b7e2a5c7cef0599f529c4ba38ff57b5e	Ит асы — қара быламық.		sentence-collector	1	0
fb141e4da9ff999894afafa49760bd15316eb84d348a2ace73ab7586b1ff29d2	Дария жанынан құдық қазба.		sentence-collector	1	0
fb1665761a9fd6d51774007616d60c933e6949aade96fe8e57019bf8933e1ecd	Біреудікі дегенде, болар-болмас ісім бар.		sentence-collector	1	0
fb16ef00b875b43b98a394f89ebaf4ee898c6a4b4c841badfb1497e3581302b0	Нәпсісі жаман би болмас.		sentence-collector	1	0
fb1acab4f7bbc81578d109061d8520d590c738960418fc0c9b839e96f6d3b74f	Тұяқты тұяқ жібермейді.		sentence-collector	1	0
fb1bfd2ebfb1db3692628785b47450e4b2e44d1af12c6bcf46d67c1f006bb4e0	Арамнан алған түйеден, адалдан алған ешкі артық.		sentence-collector	1	0
fb26ca8b17afbf25ffe51393c4ef8ddb6f92d765fd1a1266efd978f1dcc49efe	Десек тағы май артық, ықыласпен берген шай артық.		sentence-collector	1	0
fb364b74185cc4d295298a0256624afe9a3ea2740e6ea8e41c85451457cb833b	Қыз — ауылдың көркі, жігіт — ауылдың серті.		sentence-collector	1	0
fb372eabf17e7f7bb441b1835d3c3c88987da1310a8b461057ddbad0c680df0b	Аспаннан киіз жауса да, құлға ұлтарақ тимейді.		sentence-collector	1	0
fb44a30f8081ce967a9788ae47a2d9ff2ff9770bd941d66893699af6c39b43cb	Жақсыға ізет, жаманды күзет.		sentence-collector	1	0
fb4532d4bd758384d9f4ce0ad6bf14fb52dad64f613c0ae700db589e88eb77e2	Еңбегіңмен нан тап та, адал жүріп жан сақта.		sentence-collector	1	0
fb5bde22a324d43c47a5e01735c506cd44bcaa8bd51a9751fa4ed804460b2e98	Жаманға сөз айтсаң, ақылды таппас жауап қайтарады.		sentence-collector	1	0
fb72857ae9970ca0d8f3d85a81b1b2cc5f719e1e8e80bd25f0461f51a9759293	Бір адал дос он арам туыстан артық.		sentence-collector	1	0
fb89bf9f4939b89ff79a103ae7e4a821d94101c3034b27d30c61ec2eb616288d	Бала күлкіге тоймас, жаман ұйқыға тоймас.		sentence-collector	1	0
fb93ad05bf06bba789ca7ec0aa205eb44a10a7f6ab5ab49968ce851099eba70a	Адамдықтың белгісі — иіліп сәлем бергені.		sentence-collector	1	0
fb93f3f9f34c6b63dd782d75d9921231d9a044b628f732a4358c06a7f7b2ba2d	Өнер білсең, өлмейсің.		sentence-collector	1	0
fba25f77933edb4272d1691fcb980e74af66be68d702dd2784953099e52e9280	Би болу оңай, билік айту қиын.		sentence-collector	1	0
fbb04d939d1e47b6c16ae167ebc0a8153adaff4c08b02df32aaada9258747364	Қонақ тоймадым демейді, соймадың дейді.		sentence-collector	1	0
fbcaee932b9bea98f6ebc880f4c414ddcdd2eb8528045c69ca0b86c46fe346ac	Өтпес жарақ — бойға қорлық.		sentence-collector	1	0
fbcda1e9fa99c24d8a2713f3316fa668ab9550d755d49e695243c819187b1fec	Жарлы болар жігітке қоғалы тал тап болар.		sentence-collector	1	0
fbd3fe3880a320909c87f5a9da0007a93ea135680a512fa9e7f3a9679b55fd4d	Тату үйдің бақыты тасар, ұрыс-керісі бар үйдің ырысы қашар.		sentence-collector	1	0
fbd4445c7135e57f76697dd61ecccf67d4e3de738a30e115df6eff282f6db56b	Шоқпарды сілтей алмаған өзіне тигізер.		sentence-collector	1	0
fbdd771b41b27fe9e8cef59f35fb188ad9eb4f82510592de579007aa4021c569	Түйең өлсе, қатқаның құрып қалар, арбаң сынса, ағашың бітіп қалар.		sentence-collector	1	0
fbe01e635bb5402b4f29e799d502bbafc4a160ed2117bc566340d52cd807c769	Құрыққа сырық жалғап.		sentence-collector	1	0
fbe0c21d3b6adb46b39a6ec0eae20b1ef12e84981de6d58c5b5ab4280c91818b	Аузың толған қан болса да, дұшпанның алдында төкпе.		sentence-collector	1	0
fbedfd08b8e5c02e361f2eaba86967f9bdf50e6e57efc9a0b9f21c59cb7d14e4	Байдың малын байғұс қызғанады.		sentence-collector	1	0
fbf214e062c1462bc469d2061e5c91ef4edf08f08560698aeefdd6d05a29df53	Мал балағынан өседі.		sentence-collector	1	0
fbf7d2e5023cd9add383dd44df744b48353e703ed0eaf0ff18f91afdf8b630da	Білім — қонақ, ақыл — қожа.		sentence-collector	1	0
fbf937b45b52dcbee61a3920517f5be37ede3ae65661662543c0b59d5e159db3	Жаман өзі білмейді, білгеннің тілін алмайды.		sentence-collector	1	0
fc0a1c2e3d1d575fa8e0fea4a3d4a770c94b75799e2cf730b1a71f141fa3d6c9	Төрт босағаң төр болсын.		sentence-collector	1	0
fc17817eed371bf019691bd614509901370d353c9811dae514ad7cf81853d7b5	Күңнің аузы етке тисе, төбесі көкке тигендей болады.		sentence-collector	1	0
fc2108079ef6320ef00f2e55536441f23a2e026c758a3376b745d5a31e6763c1	Бәрекелді, мен сенің жеңісіңе сенімді болып едім!		sentence-collector	1	0
fc274b6f03e1d149bd106864fd211a2de0e04bd5d2bc3d16338fade2b35d0396	Жаман үйдің қонағы билейді.		sentence-collector	1	0
fc2b28f19e4d042577a334c045db21b5d159cb14eeade4192cabb85adbd842ff	Тура айтсаң, туысыңа жақпайсың.		sentence-collector	1	0
fc4291d2e3683749092932003b5be1a955928db47b62204524687b19ac1ac7ac	Еңбек — адамның екінші анасы.		sentence-collector	1	0
fc4a1f9ec04fbd7f7d026896d7141d660f0d6fbc06feecf9f644285db223a17b	Малдан жарлы қылсаң қыл, ақылдан жарлы қылма.		sentence-collector	1	0
fc5a4babb411fed2281f873b8c6cbaa48be56e7a999c6f92f79406dbcd763a5b	Өсекке кірмесе, есепке кірмес.		sentence-collector	1	0
fc5bb60026ca17915baad258bac61c0802990fe737b87effbdea443221b8a315	Тамағына өкпелеме, қабағына өкпеле.		sentence-collector	1	0
fc6568006d62779777c3c99301c72be3b356a03450e6af43531dc6a4cd929edd	Еңкейгенге еңкей, атаңның құлы емес.		sentence-collector	1	0
fc7629554b03cfaaa4c405e71b92773457da1af43b75a1c8aed80188e40246f2	Дос есебі көңілден.		sentence-collector	1	0
fc8dd1048fa0a780bdca67e238e8b42cabab86b38fd566134a937785038f45b8	Кейде бұққан озады, жарысқа көп түспе, атың ариды, тоның тозады.		sentence-collector	1	0
fca88f62d04a17c0352c183ff3d170fc484d7772e2d5d02c2aac2d1eff8afc7f	Жақсы басқа өкпелейді.		sentence-collector	1	0
fcb3fa306bff40dea4e1018514d78e41f55be9fc5497c3003080808607234b95	Айыр інген кез келсе, мұрындығы қалар жырылып.		sentence-collector	1	0
fcc220d466dfce31e2ad50b44e5f481667226beb1fee21d5b510a5d7dee6d926	Жаман сиыр соқпақшыл, жаман кісі тақпақшыл.		sentence-collector	1	0
fcc5fd99b6f2dd0c017d2fade5e52cc8e258d86d42abb435f2ca705e26797355	Ел даусыз болмайды, ел жаусыз болмайды.		sentence-collector	1	0
fcc6b63cc672572db9c1d43de5012b8e822245fd6c1c8c71daea2ce3020aa164	Үш қатынның басы біріксе, отырған жері жәрмеңке.		sentence-collector	1	0
fcc8bdaa6f2f93b8d940aed1d1f88aa618497f70f731f564d1e8d4420b592dcf	Балалығыңды сағынсаң, нағашыңа бар, бозбалалығыңды сағынсаң, қайныңа бар.		sentence-collector	1	0
fccdfd7f0d0ab4d312628882a3baa689c6491fb6386e733cbd6e23c9d3ad651e	Біреуге қылған жамандығың өз алдыңа келер.		sentence-collector	1	0
fcd4b8b067c2de2c422e98cd8168ff89a3c2be9498108d2e3cce705d6e051531	Ағаның үйі — ақ бесік, айдап келді ақ несіп.		sentence-collector	1	0
fcf8af8af0a7e4e57de168be092a4c2b5d45899313b76ede1d11500816a96f21	Бір сынаған жаманды, екінші мәрте сынама.		sentence-collector	1	0
fcfea8ffce64dd726ea054afa024c08a35a8e5a542e42968e0cef47f8d25e514	Дуасы жоқ ауызға сылдыраған сөз бітер.		sentence-collector	1	0
fcff32e64cdfd20a0605f0e6da7800c0d0a6aba0ea5a6923833a45efec3fe920	Қатын алма, қайын ал.		sentence-collector	1	0
fd01092a21b916ca9cf9ccbf13595de742eb87226c8944419166044202745d6e	Жақсының үйі мен түзі бірдей.		sentence-collector	1	0
fd0588543505574a8ae073ba5e15d1526abca38c63ec81b536d8ccc11028506c	Ақыл айтсаң, мақұл айт.		sentence-collector	1	0
fd341e0d7f910d6303aa1a0b026c22e9f04637a642f57d373937040be29a719e	Ерінбеген етікші болар, ұялмаған өлеңші болар.		sentence-collector	1	0
fd3cb949f0db6e0fe9fbdccfd6e173d161cf0d39a56a3489bcf6fd4a7296935e	Арымақ, семірмек көңілден.		sentence-collector	1	0
fd46af37c5e3bd47b0173e24eee8f98a702d2207db6098875d0f771d69ff32f7	Сыртың сайлы болғанша, ішің майлы болсын.		sentence-collector	1	0
fd48a4e6c1354defd16414d9ca9fe8754e6067ec00c49cbd7f22c2900b1742f6	Шеге қақсаң, тойтар, бәлекетті қайтар.		sentence-collector	1	0
fd4e7312afe9183e6bc118cd54f88ce52eb1b35caba98ee6b718e55e65e93259	Өтірік сөз жанға қас, өткір пышақ қанға қас.		sentence-collector	1	0
fd582b4f32c06a53a91ac9348a13e16962b6a66779948358529925da09e45393	Ел мақтаған жігітті қыз жақтаған.		sentence-collector	1	0
fd60c679ffc77fd75f43cf53ddd54bbeb005f06c8265baa527c75095ca2e0949	Ағайын — ағайынның айнасы.		sentence-collector	1	0
fd70ae1a4511e7a70b635c2c8f68f00c7e4afc31a8f53a289eed83da68e9c8f5	Абыройлы боламын десең, өз жүмысыңның ұстасы бол.		sentence-collector	1	0
fd7b5ba8bb64d1fd57b61d181bcf086591a889d00b34d26e9996d05d7a8c4941	Шешендік күші — шындық.		sentence-collector	1	0
fd7c56e82aad261de0247ff63d8a8af2f65565d4ec4c78e6739910959fb13001	Ойлай берсең, ой да көп, уайым да көп, ойнай берсең, ойда жоқ, уайымда жоқ.		sentence-collector	1	0
fd8193c539a40d197c551a6e26b37c4a2d9e658df699d1a609c918fea9f0e9cd	Ата тұрып, бала сөйлесе, шіркіндігі, аға тұрып, іні сөйлесе, еркіндігі.		sentence-collector	1	0
fd83fb287a24c764812ff7aa1f87774ceda283916af68b4d1f226f2b8457463e	Асылсаң, асыл жақсыға, қайыспай сені көтерер.		sentence-collector	1	0
fd8930937d497d608e6905851bb3a893cb7ac8903189b105f8eba86b8ee5ac3c	Тату болсаң, балдай бол, араз болсаң, тұздай бол.		sentence-collector	1	0
fd8e04979f2c83f76826fc71ab0a87c516df8c29b1aa69036d45d93720760042	Азды көпке қосқанның арманы жоқ.		sentence-collector	1	0
fd9346bd23f01a625f64bfe51eee7543e0fae6c189299ed6fa62b9dcd45990b7	«Ал» десең, қуанар, «бер» десең, күйінер.		sentence-collector	1	0
fda36ff28e3235badbacd7eb65fd69f5b0588a715565b2d51844d0e54a8e71a7	Пайданы басыңа қыл, ауысса досыңа қыл.		sentence-collector	1	0
fda996c83f01f0b298ce2893471fae5f7cbf9ffbe0868e4ed1eb76f567963887	Ақыл алсаң азбассың, көпті көрген көнеден.		sentence-collector	1	0
fdbbc8697632467d17a77f883f7b6fa9b722314cc95a037ad7c1b94c5f7e917c	Ақыл жастан шығар, жүйрік аттан шығар.		sentence-collector	1	0
fdddcba1157ce5650d66935b29c7651267ef117449b1b5df785d0f2e90ce8957	Еңбек те ептілікті тілейді, ерлік те ептілікті тілейді.		sentence-collector	1	0
fddebce2ad9c6e48e967ba569a7371099e8301b6b5ae4055587da79c35633148	Тоқпағы күшті болса, киіз қазық жерге кірер, тоқалы күшті болса, бәйбіше байдан безер.		sentence-collector	1	0
fdec6347f8e7b0fa20ea641ce9e51cdcac924fd446cf7de9e254c9e3f536a304	Қашай берсе, тас та сынар.		sentence-collector	1	0
fdf282505a1aedb40f536c3773f9a18c64aa6635d4df4b9bf2671929b03c8f7e	Өсек айтып күн көргенше, есек айтып ел ақта.		sentence-collector	1	0
fdfca816ced1c213f841a9f0f662cc0a3f82d4a3f0345b9b385b93e38599fd5e	Бір бие үйдікі, екі бие — елдікі.		sentence-collector	1	0
fe03b38a6ad95f45ab1f05a56f2855cc24b9623a3763662c2a7d941191d32d8b	Жасқаншақтың көзі сау.		sentence-collector	1	0
fe11377908df55995c4cf71d6aead20b2bdfc0264b795fe279fa2b2590acf13c	Адам адамға — аманат, дидар көрісу — ғанибет.		sentence-collector	1	0
fe4524d95e324405970b8bea2a947f69e51417c7d5860547817bb9b79f352d31	Жаман қатын алғанша, қатынсыз жүрген жақсырақ.		sentence-collector	1	0
fe46fcae6b6ad63ed7691855f8afc5d5c4e5ccb752b501b0165e2a78c030fec3	Ит қорыған жерге өш.		sentence-collector	1	0
fe506bb410c8099ede9be5094fb41a7a501104d6cd7917922694b1307ba3311f	Біле тұра айтпасаң, жетесіз дер.		sentence-collector	1	0
fe6bfa55d8e239d7c133b6f8d9c0cb9737fac43b631b07d200e3d222f81d2494	Адам гүлден нәзік, тастан қатты.		sentence-collector	1	0
fe6fef0266a58bb2955dfc3663bf1e1eff521774ae460ea1660b9dca8483da5e	Ашаршылықта жеген құйқаның дәмі кетпес.		sentence-collector	1	0
fe757dd5b0969a6df6dac3cadedf6564ec6af74cdfdeef5a3a3b33edabdab273	Мұнан жаманымызда да тойға барғанбыз.		sentence-collector	1	0
fe770d2282edee80c83b682eb52b63e27cb3dcd589e0c0c0c78a600b9b62c0ca	Қыз жерден шыққан жоқ, ұл көктен түскен жоқ.		sentence-collector	1	0
fea4411ae5146f2e3814ed760d056d520363f947fb1462a05f576075beb21742	Еттің бәрі қазы емес, иттің бәрі тазы емес.		sentence-collector	1	0
fecd5c35101490d523ca6827e4543b21e2ecfe372b7a3a5c49b035334d8f35d1	Екі жақсы дос болса, түбі оның бос болмас.		sentence-collector	1	0
fee371b238a7611e591b76538ec2f71b1f60ff72f9843b2bf293405a85a3a64e	Шын достықтың белгісі — шынайы көмек бергенің.		sentence-collector	1	0
fee8a2b77ea8635693e10faddcab21cdbd3e49434355cee611a6b6c64200c2fa	Қыз «қуыршақ» дейді, бала «құлыншақ» дейді.		sentence-collector	1	0
feed453d360f8d82e87f5cd495548866c7d986890ec8002d5f8a489d6804c39d	Тәуекел дариясына сал кеме, иә, шықсын, иә шықпасын, қам жеме!		sentence-collector	1	0
ff0bc2aca3be662b932254bf511b5bda5d6e339f2c90fd820f9f25567113e84b	Қазақ байыса, қатын алады, сарт байыса, үй салады.		sentence-collector	1	0
ff219bfabc9b7ad89a7efcbcbcc21439dc050b063b4ee24725968d0a09477954	Өзі жемес, өзгеге бермес.		sentence-collector	1	0
ff25fe93c54550707cec954d93cb938960eddf7c44f8e5a14acb7d636196c72a	Айныған болса да, бүтін болсын.		sentence-collector	1	0
ff2c58ef21096bccfb66f75cc7d14f9282cfb85277fede57345e57f8df232370	Өтірікші алдымен өзін алдар.		sentence-collector	1	0
ff30cb80943ca469bd7f68df58b24e19fef4ea900714a9ae9db5e4745edac12a	Қайраңы жоқ көлден без, қайырымы жоқ елден без.		sentence-collector	1	0
ff3834625f9420fd72fad80d6e68e8ac540b425f6cb74018e82fa6ed257495ac	Көңілдің кірі айтса, кетеді, көйлектің кірі жуса, кетеді.		sentence-collector	1	0
ff3beb4a658df5b3ce859204afed05da655083ceb41c0850c389f03cefbc3797	ұйқы — жау, от — жау, су — жау.		sentence-collector	1	0
ff4b23f9296952ff3fa604bd3a25a010bdbca2a912ebfe63b6812f01d46f748d	Әйел ерден кетсе де, елден кетпейді.		sentence-collector	1	0
ff535be80e78091d1b5ba3d524427ff1a43d692d683f69bfee5cbf437dfbff1b	Келген дәулет — кеткен бейнет.		sentence-collector	1	0
ff76737cae84a5399cb15d52d153aeb3f48a268c946c27364c1738e93479fab2	Досыңмен дос болғанға шаттан, дұшпаныңмен дос болғаннан сақтан.		sentence-collector	1	0
ff78b17f40ee0da56ed6f47b65a70f89c503803097233213119c49c2bc2e30ea	Ақылың болса, үзақ жерге сапар шек.		sentence-collector	1	0
ff884c144a3c19321b2bd91137d9d5359368612b07e847b511e635e112f46429	Озбырдың өзегі талмас, өмір бойы мейірі тоймас.		sentence-collector	1	0
ff8c370718f53130150b168784623ea4fbf560b05ba89879102b0353b4e24dfc	Ақымақпен тойға барғанша, ақылдымен бірге тас тасы.		sentence-collector	1	0
ff8d35d9ad91f26143d885fd7800be1d48d7707d08e35d2fc01094fa8a0a2732	Білместігін білдір, қолына алтын жүзік ілдір.		sentence-collector	1	0
ff944c4927732160e76126e74e6cfab0a08eecb720df9caf0e576135f984d4ea	Болар-болмасқа ашынба.		sentence-collector	1	0
ff955ec13171dca0a1c036247ad89e39de0d81757488cab4c867911f1a290fdd	Сұлу алған жолдасынан айырылады.		sentence-collector	1	0
ffbe01f338fbb3d27b6da3b7e8f2de2191d07cdc97ecdefef931178a4a8c9f07	Көп ойнақтаған бота от басар, көп ойнаған бала боқ басар.		sentence-collector	1	0
ffbe324052d5726a7eb232f21b561bea86532a2bedb04b72de2256f42f0e2761	Аға бірігіп, ата болмас, жеңге бірігіп, ана болмас.		sentence-collector	1	0
ffbe8f9c0303c30ef2fc1160feea4832bcce71dd5239a63964100fc4087b25af	Жомарт деп айтса болар, сұратпай өзі бергенді.		sentence-collector	1	0
ffd12c438120c25d5461f17d038b75da3b28ccd775419e09027c17a5dc991411	Отырған омалар, жүрген озар.		sentence-collector	1	0
ffd941e34e4070db8979c7dccb958daed06d62409e31686617313edbd82368a1	Қарғайын десем жалғызым, қарғамайын десем жалмауызым!		sentence-collector	1	0
ffdcfc2dc3284fd727af04c06aed2a9d746e25f340d89ceb20e724dc0c0e9f1e	Қожаны жықпас па, аузы-мұрнына тықпас па!		sentence-collector	1	0
ffdd5aa58f176e79cbe1e4c5bec7186a7dcf671d7582596f6c959cb605877f33	Ала еккен аз алады.		sentence-collector	1	0
ffdec8d2cbb2f6de2a1577b7e3900068235a52a2085e617b5ccea9dbdf18b1c2	Қатын дауласса, баласы жауласады.		sentence-collector	1	0
ffe3224bf409a0e55eea38c4d10aee3a3fad8df261d9d2727038db3bd0452373	Иттің табаны қышыса, керуенге ереді.		sentence-collector	1	0
ffec67b00dafe983c5c8c02c41930e6bf082d3069109f79c57ba832db1d1ce8c	Киіміне қарап қарсы алады, ақылына қарап шығарып салады.		sentence-collector	1	0
fff1ee7b84053220a4c9c91e7d52612b178216541fe4e0d6dfde49840dc9b9ed	Батыр жарасыз болмас.		sentence-collector	1	0
fff6c92788564764eccb1fc38f7173e07189bc02d5d7e46419b8062f5fda8aec	Әдептілік — ар-ұяттың, адамдықтың белгісі.		sentence-collector	1	0
fff7620291f3696b1c3ffd97a27f88c54b188a52399c3e2430b3013cbd8fedc6	Көшбасшының киімі жылы, баланың жылағанын не қылсын.		sentence-collector	1	0
fff7b8c5a1d8edf8efdde93882888255d5721260f675b90c62d2e795a010fbb5	Жер құтты болса, мал сүтті болады.		sentence-collector	1	0
fff842d1995370e7cd61e240f826855788b7beb4ca030cb110258075fe8ecdab	Қайтып кірер есігіңді қатты серіппе.		sentence-collector	1	0
001387816e06d864cfe5ceb03a6e64e7265cfe39aa160b2b9a4a5e135a9ee84d	Жаңбырмен жер көгереді, батамен ер көгереді.		sentence-collector	1	1
002a2ed1ca5e8e14036188d07005a0fbae0ce126b6ffa192780bac5eb2608ab3	Тұрман бар, құйысқандай болмайды.		sentence-collector	1	1
002aac33ba504dffc73ad1b9977789f51a1539bca3962b432c4b4d3bc9048093	Сөз мәнісін білмеген сөзді өзіне келтірер.		sentence-collector	1	1
002eefb6ad2779bfb2870904fd62cbccc0e56f5a20544487fef1394f98db6e61	Жолға шықсаң, жолдасыңды сайлап ал.		sentence-collector	1	1
00465faabf8956157a8cec80778e9ca864b4ebf76a6d0f28a522b380805be035	Жақсыда мін жоқ, жүйрікте сын жоқ.		sentence-collector	1	1
0047a956d5ef4356c68df1c63932679377364edf458c4112ea0973f94177c311	Жарлылық деген жақсы екен, жатып ішер ас болса.		sentence-collector	1	1
0058ef890d4680891dd32f4455d2dff67bde5f41e7f6b1a990204bfe550f1bf8	Жазда сайға қонба, қыста қырға қонба.		sentence-collector	1	1
005f5b86bebeea642af56ef32d4a8cbd95b02443ae95141bd2f60616dba2fd6b	Ән сазымен, қыз назымен.		sentence-collector	1	1
006b9a673426bc355796b229707f5d015095c1f24f632c4c5eaf199098e4bc08	Көптің тілін алмағанның аузын қойдай кергенін көргенмін.		sentence-collector	1	1
008450664b913d9e0476547315e25998fe4be1e50ed175c872d3654a75a4a776	Қаһарлы сөз қамал бұзар.		sentence-collector	1	1
0086a38a03313cc0f4fb3189e68c17aa6d768969d97f9eccaf60a406ff7a8a96	Істемеген тістемес.		sentence-collector	1	1
0091d268be279137df56d7d9ca51e70ce8fb5a4ede5e8f4f49ed027e46e21c25	Қос атпенен қол көп көрінеді, қозысымен қой көп көрінеді.		sentence-collector	1	1
009bdc990ffb8654b58597d51fad108667899a3d2833e8eadd086458d1013a15	Бейқамдық қапы қалдырады.		sentence-collector	1	1
00a485b2e3a93eb9bedeff0fd5d185007fa4e96a2df70d710074fdf7d834ac14	Бүгін біздің мектебімізде қалалық шет тілдер Олимпиадасы өткізіледі.		sentence-collector	1	1
00c63c014ac17cfb6baf828ce8ac710e717bfe05936281b79edbc047ca5e9f09	Адам болатын бала қонаққа үйір, ат болар тай саяққа үйір.		sentence-collector	1	1
00c90ce1409ecad81250dccf85414159410c5d09bac2949f87b7df8649a16e39	Жау жоқта батыр көп, дау жоқта ақыл көп.		sentence-collector	1	1
00d23dca7bc095fcb5b2f36cd7b3289cb95ab096c73b1d507573cea4d8aedd4a	Сабырлық қуанышқа жетер, ашу күйінішке кетер.		sentence-collector	1	1
00d32e2635fd42901184f5472bc5ed0fc8313ccb2ba94920d3c75cd69d1069ab	Бірліктен бездіретін де әйел, сұмдықты сездіретін де әйел.		sentence-collector	1	1
00ee7bd80149479b031219cca1b58bc0307c5be82aa0b637692b270e7cfe4ccb	Жастықта да кәрілік тұр, байлықта да жарлылық тұр.		sentence-collector	1	1
00ef3e2195b2a669611bd7998913395c4d55db2a9f45b7084e6dbb2e3a83a847	Көп жүрген жерде береке жүреді.		sentence-collector	1	1
00f468839b4d8715bde8d44b54fe05b2337c00c1fd5111bc681992dd43dc9aa6	Жақсы ат аяғынан қалар, жақсы жігіт тамағынан қалар.		sentence-collector	1	1
00f4d1a7dcb362ce88d1fd193c16d7aeb494c800bc70e032aa4f902f17c0a333	Ердің атын еңбек шығарар.		sentence-collector	1	1
0103bf83f8392617933521fbbe37659e4df5b228f502996b11dcd034d3dd51a4	Өнерлі жігіт өрде озар, өнерсіз жігіт жер соғар.		sentence-collector	1	1
0104cf6a0e7f267c959ae2392bb0e8e1e92a0191e4c446b36ca70795bef75d1f	Шешінген судан тайынбас.		sentence-collector	1	1
012b3967880bdf0d8f1fc8955bca1db6f5b8bade8dd85dc873af6c00ea8395da	Керсеңді алдыңа қойдым, кездікті қолыңа бердім.		sentence-collector	1	1
012c335332931dc5e52444eb232afba9cbb22adca8ab93a2606d4ff75cb65ad8	Көрпе салғанға көрпе сал, атаңнан қалған құл да болса.		sentence-collector	1	1
012e0e178e2e28647f384db9b6df358e04e602c2bc6e336012b32aa8c40f0280	Жақсының сөзі — шамдай жарық, айдай анық.		sentence-collector	1	1
0135a6549d89f3bc53fcf3a9d5213a7dd878b72f197df1dea3389df65675ce78	Ары таза кісі өлімнен қорықпайды, ұяттан қорқады.		sentence-collector	1	1
0135a73aaef3ea85445f1ff3ab0061f694e92eccf6d17d9177a966bd79403bf4	Жігіттің тәуіп еместігі бетіндегі безеуінен білінеді.		sentence-collector	1	1
013639517b91a947b22887153a0b9349a1c93c7e295b361e8f2b20b4e525b773	Жаманның ісіне көңілің тоймас, жақсыға жалынсаң, жамандыққа қимас.		sentence-collector	1	1
0137f3fccb4b418d9a06782c1a01f62c4992fde34e74c4032fb7b4bca997da54	Білімнен қымбат досың жоқ, аурудан үлкен қасың жоқ.		sentence-collector	1	1
013f26130f0f3b7e17f65a974bfcec67bbcf83b863f16abf87864b5208d9c6a4	Жаманның басына іс түссе, бір тулар да, басылар.		sentence-collector	1	1
01615e0e84326424828055920f35bf364cc0c82285f07b56196d494fd0c70615	Итаяғын ит те қориды.		sentence-collector	1	1
01731e9ae87b9943d7f0456950bab1edbd3d278c3ef19725c47c48bc6320b901	Алпыс адам аттан жығылса, әрқайсысы өз ауырған жерін сипайды.		sentence-collector	1	1
017ae0becd0b9c08b81ca03e2938d9741615a58271383f0591494c834974382c	Ұрлық қылып, мал берсе, адалдықтан не пайда?		sentence-collector	1	1
017fb5f53f2adaa60da0a956c6eedbc74f35ee919772abf08089c3f22bacefeb	Аш иттің артын сұқ ит жалайды.		sentence-collector	1	1
018854c0a1b7e39b6d9cec987dff0acde806c53594482681172540d1c046a236	Түйе қарап жүріп, ханға жасауыл болдым.		sentence-collector	1	1
019fc8d3ba94dd02db796f50af40c8203dc2dc46e5f1b3ec2cb42991fbeb7c72	Жаманның өзін алғанша, жақсының сөзін ал.		sentence-collector	1	1
01a635ec878e26b950f859f370ab599a188ddfc40f43692483e2f82b97e6e4e3	Дауды ақыл жеңеді, жауды батыр жеңеді.		sentence-collector	1	1
01abfdc14fdd17a02c10ca65a3300052b023dfd9b191f56d721b78213297a008	Доңыздың алдында домбыра тартпа.		sentence-collector	1	1
01baeb6cc95415d74715944ab89303ac7c1b4cade5eb60d032514f92b4f81fd0	Ақылды адам сағыңды сындырмас, ақымақ адам жағыңды тындырмас.		sentence-collector	1	1
01c891af27ec9933af8a40fc88f010f251e0271b49dbee8edaa17aabb7b77822	Отыз күн оразаның бір айты бар, әр қылған жақсылықтың бір қайтымы бар.		sentence-collector	1	1
01d5d24eda4afe57b247d95341b894a4a7073cd04e20e93fde0faa76064d4d04	Елің еміренсе, сен тебірен.		sentence-collector	1	1
01e4b639dd4bb0cabfc704477910bcb360b4c4c6757cd7fd06cf36a4e341f906	Асықпаған артта қалады.		sentence-collector	1	1
01fc50baeb0f2b34f048cc55654ee481e7a081278e999c4d5b58cd1b9cb30b0d	Жаман қонақ асқа разы, жақсы қонақ ықыласқа разы.		sentence-collector	1	1
01fd301f739a0f8db17d8a6d46663cfb6cb407f8e4f7a7e4fd5b40e1a0fc492f	Баланың өзі туғандай, келіннің өзі келгендей.		sentence-collector	1	1
020d769b1114c84c8f6e2ec43eb415d1e92d9f7d3573bebafe1f7e2e51372659	Ағасы қадірлі болмай, інісі содырлы болмайды.		sentence-collector	1	1
02142033dcb9082f4a1158763aed6d7a2cf01fa5e023dc1b2bcba1583e486055	Ат жаманы таймен ойнар, қатын жаманы байымен ойнар.		sentence-collector	1	1
0216fff0fd66c07419d9e49d60dee7b1dcb6640b3da436f7e342ee148092ed55	Жақсыға берсең асыңды, жақсы сыйлар басыңды, жаманға берсең асыңды, итке тастар басыңды.		sentence-collector	1	1
021c0747e5e2944e1c15761e4a1d3f23aff2d46361b65952c4724feabf4e0802	Кішкентай өспей ме, көкейіңді теспей ме!		sentence-collector	1	1
0224c0ba8f3473593fe8b217c95ff94c1fe28de507a822ae598f76229d2726e2	Әркім өз қозысын қошқар қояды.		sentence-collector	1	1
0240cd115f6cde916f2616a19c563aa35b9f821d1271eca4e115db2164b9147b	Мені кешіріңіз!		sentence-collector	1	1
025344b5424bd471bf9bfc7506643a67874a85c9dc1ce93db27b98c1a0850750	Бала — көңілдің гүлі, көздің нұры.		sentence-collector	1	1
027196df147ea89063af475d4e698007a0a09a4e5e0a824860967dec7cdf5ee1	Сиынғаннан сүйенгенің күшті болсын.		sentence-collector	1	1
0280af8ad691c9c6b1dd18f2418fca230cefd2eaa86985cb17aedb8cb256231f	Істі ине тікпейді, икемді қол тігеді.		sentence-collector	1	1
02a614dd43fb0ef58449f4db89a3c7b7ce863c0e817f02d2e3ba0d25f788cade	Баланың ісі шала.		sentence-collector	1	1
02a6d1f0fcd75bcf7275021aae8f63c03316a65f2910deca73de420959dcd15c	Ажарлы мал базарлы.		sentence-collector	1	1
02aca33c045f101b3a0276bee6ae877a36adf9584adaa05fd6c5c6b98eb23f21	Ашу тыю — тау жұту.		sentence-collector	1	1
02ad5c8d487c911d47e64fa27e8a30b691425473bcc2792991ce94fbf0e4aad7	Тоқшылықта жеген тоқпан жілік, ашаршылықта көзіңнен бір-бір ұшар.		These are proverbs from volume 65 of 100-volume collection called '??????? ????'. By article 8 of Kazakhstani copyright law, works of folklore are exempt from copyright and are thus in the public domain.	1	1
02c0a299238706c38b2f84ee71dad6c6382ad30a8c17debc2ade4496c5cc5c9b	Жамандығы сезілсе, жақын кісің жат болар.		sentence-collector	1	1
02c666120e1ff11c32247e8ef501532778cf89e3609d57a00cfbd1496033e39a	Айрылған азады, қосылған озады.		sentence-collector	1	1
02d6444f65c41df9bdebc2cb8c93c2020edcef9e8d90eae19829fdcd46a431e8	Айыбы бар мал қашан да арзан.		sentence-collector	1	1
02f94a3dc7410cdb28c1009f36ac36f4c6d83404b34ca0121021738e0d24f9b5	Ісің ақ болса, Құдайың жақ болады.		sentence-collector	1	1
02fc060bff0d966e6d6844d469c98499fdad3faa8ad3a6d4a36bca5ae91943f9	Ашу — ердің айбары.		sentence-collector	1	1
02fc29e50b5a556c986efa6f048697571754e87b13c39c5cc6297508ce727a00	Пышақ жетесінен үзіледі, сөз келтесінен үзіледі.		sentence-collector	1	1
0303b83f70355c8d1765a56282029d6905e9fe65d3f445d155e138a65cf172b0	Қане, айтсаңшы.		sentence-collector	1	1
0312b3d7780ac3a463d48c57b4aeaebf070bf1fd251970dc8cf89141344df260	Атадан ұл туса игі еді, ата жолын қуса игі еді.		sentence-collector	1	1
031c014b20e64a9c443f542bc4049d33ddf34fcad1609f4b5ee589ea46f8867e	Шідерлі атың — өз атың, тұсаулы атың — бос атың.		sentence-collector	1	1
0324e3a05565de14d4faa7ca00b9b26efa2282d921221e8bd302927fa2f578f9	Қыз — жау.		sentence-collector	1	1
03252d6d1c00813f7fb7f39190787e1cde5f1cc51da79194571925a745f64a52	Үреген ит кісі қаппас.		sentence-collector	1	1
03256d2fd393e4c25489ac1304075821e3046091dfbfb14268ac2bf3395ab7fb	Аспаздың қарны асқанына тояды.		sentence-collector	1	1
034091e4dbbf1ff3a4b46f0e93b700800c9c3dccbe62ab4510a4b76bc9a91f0d	Қонақасы қазақтың бөлінбеген еншісі.		sentence-collector	1	1
0342ccaf12b59174b09425dad056f08f288eb1005c1a49bad08f7310d1c94c03	Екі жалаңаштың қосылуы әудемде.		sentence-collector	1	1
034cb7467b010a65e8485e10d3a744bed8cc1dd1d78b135ab3a188d49b103444	Алтын тісті ауыздан аса жаман сөз шығар.		sentence-collector	1	1
035f4a9a8f3ee03211c6bd7a553b596f2ad24d051f8baa2f94f69d62295c37d1	Ақыл жастан шығады, асыл тастан шығады.		sentence-collector	1	1
036152b1473ab3d2a245051222fe4fd0b106b359210c94b102cef47961f8dda7	Кілем сатсаң, елге сат, бір шетіне өзің отырасың.		sentence-collector	1	1
036354d5761df4b386796f58d55ce81f5985358e59a963ccbc3fce30cf4bea0b	Ескі киімнің жылуы жоқ.		sentence-collector	1	1
036a095e5f1d4673c6a88905c46436c5442f931bdcd0083d7ac8a5ec3a66d918	Жаманнан би қойма, кесім алады, залымнан қарыз алма, өсім алады.		sentence-collector	1	1
036e36576edc1c089cc19db0f5ff737ba7b86877b7b4e5ac31e5b07db1bce471	Көлдің құты кетсе, құтаны үш күн бұрын кетер.		sentence-collector	1	1
037403adf1b93f752a189c32b28098892daabc12ab902f96a938c832b8f753b1	Екі адам естісе, жеті ғаламға жетер.		sentence-collector	1	1
03802fc8225aa9392857bdbf20af675dd8d8c65309c2dce6cc24602c807ee86d	Көз көрсе, жүз ұялар.		sentence-collector	1	1
0383141a0b2211b6c75879d8fb611dac6d9b63124e8a1560c109d6be00653b2f	Ағаш кессең, ұзын кес — шаба келе қысқарар.		sentence-collector	1	1
038dd502645b9de021bb72c62c0b30de61bdd0f54e5903ee3499e377f6295e62	Ауылға жақындағанда ит озады.		sentence-collector	1	1
0396b84ee0f2e2e70b42da6f370a509677948fb83d2e140d2c6419b2fee99fba	Көз көрмей, көңіл сенбес.		sentence-collector	1	1
039c7edb083999b8783b8536903f4caaa34a66ad200483ee39c11531402ef357	Өліп өскен малға сүйін, өлмей өскен басқа сүйін.		sentence-collector	1	1
03a6491f04cbac31b4cdd99a61c6183d733808b6b00d8aa2998ddf6b3e30639f	Білсең халықтан озасың, білмеген жамандар мойның неге созасың.		These are proverbs from volume 65 of 100-volume collection called '??????? ????'. By article 8 of Kazakhstani copyright law, works of folklore are exempt from copyright and are thus in the public domain.	1	1
03aeb28b14e94a3e97399e2589a4ae53a81ed54c1685bda6c39c6e6564275508	Жаман кісіге мал бітсе, сусын бермес ішуге.		sentence-collector	1	1
03cdb3c6059106b5b1180be69d46e6a51449557ea479310d17751fe121f04f1d	Ертең сенбілік сағат тоғызда басталатын болды.		sentence-collector	1	1
03e0e362988624d4b3b5c4ad13e737127b3c0b275e3c1cce8d79c9e924212bfc	Шешесі өсекшінің — қызы өтірікші.		sentence-collector	1	1
03e77fc3380e365342e16702ede2f2bc828072a5e34db985fa1f2c3ab174a59b	Адамды арман қосады, алшақты дәрмен қосады.		sentence-collector	1	1
03f4af09a030789f3c202769b2401738c7eff810e3d10b9228182878ce9c7c41	Ет бар жерде бет бар ма.		These are proverbs from volume 65 of 100-volume collection called '??????? ????'. By article 8 of Kazakhstani copyright law, works of folklore are exempt from copyright and are thus in the public domain.	1	1
03f9bf4518db845c72d267f39ad43e60aea96f64bf1b9c751ac46f04c08c8213	Аяз би әліңді біл, құмырсқа жолыңды біл.		sentence-collector	1	1
0405141c046b28c8bad316a2bc441320059444c9afbe85cb43c806da18aa0d83	Қиындық көрген — қиыннан өткен.		sentence-collector	1	1
04077c7be03eb9a4ff9b76313e4352a195591786fe59e751dcfc42815f69029a	Жолдасын тастаған жолда қалар.		sentence-collector	1	1
041345c02a7d419d7f70958ee54af2558c5ccee6747e706cc8e2dec99eb5d5a3	Жігіттің екі сөйлегені өлгені, еменнің иілгені сынғаны.		sentence-collector	1	1
04181ab2127c727060721779e8e24e61e4b4962082b8a244ddad019da97175a2	Гүрілдеп келген жаудан, күлімдеп келген қас жаман.		sentence-collector	1	1
041e01a5bd8addb1d6e8173cb5e2f43fa96de21aa193cd376b8148cfb66d8cfb	Ет етке, сорпа бетке.		sentence-collector	1	1
0421935d7ea95920cd3b497404489257d3bea6a4547ccb3ef61253a65fe9e63c	Мал — баласы, жер — анасы.		sentence-collector	1	1
0425a7052916fe1ba9bb63bd696ef90d06be2730762d5ad3bea18d14d68c8471	Өзім ойласам тайлы, құлынды бие тиеді.		These are proverbs from volume 65 of 100-volume collection called '??????? ????'. By article 8 of Kazakhstani copyright law, works of folklore are exempt from copyright and are thus in the public domain.	1	1
042c1a9ed90ddc1b15f6898a16fad6b99e87137314094d2994ee39cbf43f7087	Қатын шайпау болмай, ер жалғыз үй қонбайды.		sentence-collector	1	1
044040766d265f06bbb038ad9f002ba8f1d7ec620aa7e1a2dde621104e53ae74	Тентектің өнері — төбелес.		sentence-collector	1	1
044783f49d52a1732bbe2108827ea81250681fd360588de58c69c7324e7c0897	Ақымақ болса қонағы, иесін же деп зорлайды.		sentence-collector	1	1
044d882f1c951ad3183865c90e182c723fb04acb5304da4ba9e7ad5274a68a7a	Өлімнен ұят күшті.		sentence-collector	1	1
0462e5b081775f67f34360125848e114555d31756bfae4a2bf9a40ad797cabd9	Арақпен құшақтастым дегенше, ақылмен қоштастым де.		sentence-collector	1	1
046388f47debbac56fa2a0dab713e3858d8e0be4af1ff5684ede1ebb0d5fbc61	Біреудің төсін жесең, үйіңде сыйла.		sentence-collector	1	1
0472c77079a77a266a457a3b55050de72d1418ed9fae7c12c7a3125e3d0fd5bc	Темір отта, адам жоқшылықта шыңдалады.		sentence-collector	1	1
047b577287abb95874f73cc9b7ceb5086153d0927b0a8083e9d484c7983076c3	Жақсы жұмыс — жанға тыныш.		sentence-collector	1	1
04b2a02d8c2d986dddd8226a41aca1bd2b553873ee70c54c87ebf21a752ad551	Кісінің үйінде құл болсаң, өз үйіңде ұл боларсың.		sentence-collector	1	1
04cfafbfe615566a274a12f829f765aaaa98926ee30ac4b50592fce6cc975e5a	Өзгеге ұл болғанша, өз еліңе құл бол.		sentence-collector	1	1
04d628a795f055281284965b78444126c5ecb5ad767cc71cf9beec04256adbad	Темірші көміршіге үйір.		sentence-collector	1	1
04e7fe09e5195d6f55a807b6cd1c44d792e3f3667b4548e9d6f97fc651029551	Еңкейген ерді теппес болар.		sentence-collector	1	1
04f50433fd51da2b26e8fbf689f3734e6c3a4f0cb4efd080d6366ec69d9ecb31	Ақысын берсе, боқысын шығарар.		sentence-collector	1	1
0504d16e7b700f16aca24db6b33ce4cdf2c857f619a233e0df53edc713c502ca	Жақсымын деп мақтанба, халық айтпай, батырмын деп баптанба, барып қайтпай.		sentence-collector	1	1
0521f3612b4c307628a033166e788727d0c02a8886cb327d1aa40b8f72d2f6d1	Өтірік — қаңбақ, шындық — салмақ.		sentence-collector	1	1
052db0a28decb6931069b2a2b8e2fddb09f8eacfeb4633ccc12d1a0c55ff058a	Ақшасыздың қолы келте, жалқаулардың тоны келте.		sentence-collector	1	1
053aee37e20dda36bba4f04eb677eac8775c8514e861f44d5a57429280cbfee8	Тоймасқа берме, толмасқа құйма, тойшыл болғанша, ойшыл бол.		sentence-collector	1	1
054fab26738636cb200832e2a39268142d16ffe032ce9bd74e72fea988cbd8db	Сақтықты соқырдан үйрен, кішілікті түйеден үйрен.		sentence-collector	1	1
0558bb4a4b6be12a4adb6e155ebb12e03d01affa3c58181f1740e127e9580653	Досыңның мың болғанына мақтан, дұшпаның жалғыз болса да сақтан.		sentence-collector	1	1
05657349d3ca989fb028ea9a2b77fac13ca540ca8a0f1adabcf94cbc091f832b	ұрып-ұрып оймен жүргенше, ұрғызып-ұрғызып қырмен жүр.		These are proverbs from volume 65 of 100-volume collection called '??????? ????'. By article 8 of Kazakhstani copyright law, works of folklore are exempt from copyright and are thus in the public domain.	1	1
056d22ba11c2d425be7bbf9b82812da858eb399ebcdbed3c3166b199929caffb	Әулие, аяның өзіңе, қамшымды бер.		sentence-collector	1	1
0587b0fc41bd930b4727f9e30ef390b32e5b150e0b3f161665a486150c0c0e5d	Жаманның көрсеткенінен, жақсының айтқаны анық.		sentence-collector	1	1
059ae0296b3c62400a9e1590f659da1fd140f737b1cc1a80c74fda45ab64a1b6	Байлық мұрат емес, жарлылық ұят емес.		sentence-collector	1	1
05c2b4ec9db382b4c8b4f1ddd4cd2fb7b1dd1782fe125b6e6fc9f474bb00d7c0	Отырса, от басында, көшсе, жүк қасында.		sentence-collector	1	1
05c431af196de822c0f2cb505bfb72708e5dc7fa980e1b25b64471189fcf1e2b	Ғылымнан білім зор, білімсіз ғылым — қор.		sentence-collector	1	1
05c7c55df9bdadfee53bde5c5ece4d499e1d9104108d189048962b5e5986ad64	ұяда нені көрсе, ұшқанда соны іледі.		These are proverbs from volume 65 of 100-volume collection called '??????? ????'. By article 8 of Kazakhstani copyright law, works of folklore are exempt from copyright and are thus in the public domain.	1	1
05c93c995e2f01e3ae7d39dd04ad992bd902bc45a663b0b9d8c2c3cbd834c2c4	Бір тәуекел жазады мың қайғының жарасын.		sentence-collector	1	1
05ce6a75fbb398fef1ecb8937054966f050800f2feb844b3e4408ef66a2c8653	Жақсымен жолдас болсаң, нәсібі жұғар.		sentence-collector	1	1
05d80a96721460f9ed70c15c277abc1e7ac7e06d18946e1436494719d93b7601	«Сіз, біз» деген жылы сөз ағайынға жарасар.		sentence-collector	1	1
05dff88bf446f761cc93f933cc46d99dd50392103063829c104548268dfc988a	Жараған ат көзіңе қарайды.		sentence-collector	1	1
05e3a19e99f5145b4d90d523072464dd6ba8859d21a12369ab7762aace5d97ec	Ер туса, ел ырысы, жаңбыр жауса, жер ырысы.		sentence-collector	1	1
05f63dc82b80c6a473ae47c3fc9dab4affcb0e05e5f25f6e7c64e2da26b07392	Бір етікке екі аяқ симас.		sentence-collector	1	1
05f6a2e0fac5ac4c59e452e99a543ea2a1b691b534fc9d066560f01eb6ee77df	Айласыз батыр алдырар.		sentence-collector	1	1
05fb2a12ac18a6c73177e0e33f398ff7f2af82f0075d7e6c8eeff6e7c830287b	Жолы қырсыққан итке боқ кездеспес.		sentence-collector	1	1
05fd863b60cee177d9231b4664aaa260ffc4015c641ad6be8136c401bedae2d5	Қой егіз туады: бірі қонаққа сойылады, бірі қошқар қойылады.		sentence-collector	1	1
0618111b1afaf0bd009c307c1ae03518f7e91719651b0f4196ec14e8eef104de	Арам жесең, аянбай же.		sentence-collector	1	1
0618490442759c3a7a04760d0a6bb4ecb3e539e2214e4d403192a6ffb3d5da0d	Менде болсын, менде болмаса да, елде болсын.		sentence-collector	1	1
061dc12d758b7bbf157f09d63c09345eaa0691ab6994a3dc240c12d0fab97855	Iздеген мықан ағашын табады.		sentence-collector	1	1
06293ec45c9b9f807f43c78d60cc46f058dc3f4a18c0ed97eadec508b82370b0	Өсек деген бәле бар өтірікпен бір туған, жағымпаздық жан досы бірге жатып, бір тұрған.		sentence-collector	1	1
062cb3d958d2dd70d9ecf47033840ce0124cc5a11000dab57b30be2b33b0700e	Адасқанның айыбы жоқ, қайтып үйін тапқан соң.		sentence-collector	1	1
063be7c275d38ff4feca3fc59b42a5929ab10a01dca08b4b0493ee71bf240ae1	Бірін жасырып алған, бірін басынып алған.		sentence-collector	1	1
0640be20df351bfa314f4bff1eb5925433d2249bed5f5c31eecd8a7f7e868e39	Арық пенен семіздің бауыры бірдей, жақсы менен жаманның жаны бірдей.		sentence-collector	1	1
0645c406a1a060199820269b8ce6fd0b1476b0123f3aa8c35bae023ec82a3e12	Кен байлық — кең байлық.		sentence-collector	1	1
0646354f9ce00a81ec2ee7255e43851bb63ad8cac67470e03f228b28a3d2238f	Жолдасты жол айырады.		sentence-collector	1	1
06595b6da787a65a4a78991add28e3fe29f4df5bc3bf582a89c98478e763edd7	Теңі келсе, тегін бер.		sentence-collector	1	1
065d13563bcf234b1b92bf362e1327dbcec4770a7fa51afd8fc43acfa64140d8	Қыран құс алыстан байқар, әділ кісі шынын айтар.		sentence-collector	1	1
0669fe7e2893571a17394ce09284668ded645ba2ff9007448444d4b9a9fb0fd0	Арасында мұрын болмаса, екі көз бірін-бірі шұқыр еді.		sentence-collector	1	1
066adbce767f22dd6152e0eb5560e0f446887a4f8e8306123252955b2c4dceff	ұрыспай айырылған, ұялмай қосылады.		These are proverbs from volume 65 of 100-volume collection called '??????? ????'. By article 8 of Kazakhstani copyright law, works of folklore are exempt from copyright and are thus in the public domain.	1	1
067afabf5c2ca7686e395f1561c8cd222ad9f615aa22e06ef15505ec8b78ae44	Ат арыса, тулақ.		sentence-collector	1	1
06991518755f4bac40b32c24a2920f9ef6503c8d74433b9d9c2d7515fbf20e59	Ердің ісі — тәуекел.		sentence-collector	1	1
06b5d7bb2f5b172011c9e0c7851017e6a4f9b28694aa92064b63400b9778d41c	Өзі жаманның қатыны кетеді, елі жаманның ақысы кетеді.		sentence-collector	1	1
06b8714570366e2c6a8b6fab9a35a2d4fd998f6390f93d198e05882e24578610	Иттің боғы дәрі болса, дарияға тышады.		sentence-collector	1	1
06b97e5dc7bf6ecd35126eabdaf5721b0c0ff438e7fe4bb930b269a9d9974550	Жақсы ат жанға серік.		sentence-collector	1	1
06ba0f2fc611e38b7e9f5bd8374751c91734b26f1021c4f55c2b0097274106ba	Алып алтау болмас, жеп, жетеу болмас.		These are proverbs from volume 65 of 100-volume collection called '??????? ????'. By article 8 of Kazakhstani copyright law, works of folklore are exempt from copyright and are thus in the public domain.	1	1
06ccf58e25ba4bbcbb983a19febf3ec1c46896301b6e490f24ffb6441fb50c61	Өзінікі өзіне оттай ыссы.		sentence-collector	1	1
06e69c68b4bce5ba2d07b4abfcde21a7c38928262b62657884a7529128dd451c	Өкпе бер, бауыр бер, сыбағамды тәуір бер.		sentence-collector	1	1
06ef7d133b664b9ba036e62dae040e09a3ceac65a14891ee7adf11462e48448c	Үйі жоқтың күйі жоқ.		sentence-collector	1	1
06fd253e0c3fa6428d6fcc7d4e88dc2eb97ce38b842f210e1b985bed29f2557a	Жарлы болар жігітке қазалы мал тап болар.		sentence-collector	1	1
0707e9fa2dac23cd6539ce4e0d9ec4d6e2e5336502c6a96a4e59df894985e09b	Кедеймін деп қысылма, өнерің болса қолыңда.		sentence-collector	1	1
0711621c7cc30e088f212c6d8a81150e7d758f2d15125224d1c1671c6fb9fa2c	Ақылдының ақылы сарқылмайтын көлмен тең.		sentence-collector	1	1
07120d261274f8346f86dd51710a124dbd0d48ed5152700457250e03b54935a4	Көңілі қарау жолдасынан айырылады, көп жасаған құрдасынан айырылады.		sentence-collector	1	1
071fb73257447290691e7bb86319d1dd7584bbe4baa2108a048b7fb50af6f820	Негізі арықтан семіз шықпас.		sentence-collector	1	1
072037512a7f93820e236bdb5df39079344b0369a7e11999664b2dce4958e4a7	Ит пысқырса, мал өледі, қожа пысқырса, адам өледі.		sentence-collector	1	1
072de20363a3554c20ce1121c7f266fc369eefcc267013623a10d4ea87a3c389	Бардың ісі пәрменмен, жоқтың ісі дәрменмен.		sentence-collector	1	1
073cece98c983621d4ef5f6048289ff24e0c941a0bb91a1849e8f6ee68f77c9c	Жаман өзен өткел бермес.		sentence-collector	1	1
07430eb1012bdfcf81e64a477ffb7996c010ba6b08fb2358448bad5c24e47ecf	Ел арасы жауықса, епті жігіт қалыңсыз қатын алады.		sentence-collector	1	1
075473312281b5edf43d2144374d98095802e367e431456d14e489fddd2ae8a8	Атыңды жүріп тұрғанда қамшыла.		sentence-collector	1	1
0757a47b595e97720af66d4a650fc4a99940faba43928e393c13b3b493e52b2e	Түйе тайғақ келеді, табанынан мөр кетсе.		sentence-collector	1	1
075bdc5705bbca1db4065ad32eda5b8fede3296096ea936a817f64a7ffca85c2	Адал ұл оздырады, жаман ұл тоздырады.		sentence-collector	1	1
075d02a532cfdc12bc3dcc9f5c41e5afcbf62282854161b31799f89119da8b52	Семіз — көркем, бай — шешен.		sentence-collector	1	1
07670ee562546c8f0b332ed4debba9731c8164895bbdec9d6a67fbafd4485a69	У жасаған удан өледі, найза ұстаған жаудан өледі.		sentence-collector	1	1
076948dd6b32a4d2e25706e275617685ba415b02f1988e643a21ebcd8902f38b	Атдорбасын иіскемей, ат тоймайды.		sentence-collector	1	1
0770f18691e42ee16642283f36ee1f40bd5197cd7278e332053c2e8a5cabeccd	Білетұғыннан да өтер бір іс, білмейтұғыннан да өтер бір іс.		sentence-collector	1	1
077886efaf325ef8a61a028ca3935b3c05817e13015ae9b85fc0721ba474ba3f	Ақ та болсаң ант ішпе, айрандай бойға жұғады.		sentence-collector	1	1
078b96444086c3145005fc0acc252908eb595c5af1a507406ec5314d6f4853d6	Сыйлай білген, сыйлата біледі.		These are proverbs from volume 65 of 100-volume collection called '??????? ????'. By article 8 of Kazakhstani copyright law, works of folklore are exempt from copyright and are thus in the public domain.	1	1
07914f9ff7b6ae3b82ceaae01813a31cb4c2cb1c830055adb8bb647cd11e062d	Жер дауы мен жесір дауы бітпейді.		sentence-collector	1	1
07ab34c86e9ba755a3e06792c7907e7e68764d5fa538928ef0d810e15d70a650	Бесатар белдескенде де керек, алыстан жаумен тілдескенде де керек.		sentence-collector	1	1
07acc6e7e9ecd469c87825eb086b3aa4f17b1eb59370bb810ed70087f7a734b0	"Ал қазір не ""иә"", не ""жоқ"" деп жауап бер."		sentence-collector	1	1
07b66a324121894f1b9727f92da949742e0ac36f38fd74ed4216c384d90388a7	Тойға барсаң, тойып бар, жұмысыңды қойып бар.		sentence-collector	1	1
07b724a4db10ff41fce44c826a786e2933584dc817a0b38ca5515d72fa7d0b1b	Бүлдіру оңай, түзеу қиын.		sentence-collector	1	1
07c1d86214d5d12444bee03aaf1bf4173b54d8e1c02067ec2813edc397b28008	Түйедей бой бергенше, түймедей ой бер.		sentence-collector	1	1
07cfe7dfd22bd00ec860abd42ffb7e8764e2d186ede0c91e7be5feb43c9d06b3	Махаң Ақаң дейді, Ақаң Махаң дейді.		sentence-collector	1	1
07d1ae30564ed6ff3abda72321f7bb32b32a2282c74819a647be567084311a3f	Жау жағадан алғанда, бөрі етектен алады.		sentence-collector	1	1
07da11335345ed960c88f1ea9bc5e820de75265df3e3d64f33185f887e178cf9	Назары аштың көзі тоймайды, бақ пен қыдыр дарыса да.		sentence-collector	1	1
07f4ebc96b736abd7ff484e4c993f79e6cc54769c057c2f6a3dcbf5831b271a6	Ақынның дауға септігі жоқ, балуанның жауға септігі жоқ.		sentence-collector	1	1
07face4caddb996d987c0bf19ef357d2354879409b0dfa2357040de90e077ec3	Күте білсең, ханшадан күң жақсы.		sentence-collector	1	1
080424b33dc330ac5a4049766dcadc8df0648bba69f80541e73212d502221e85	Байтал түгіл, бас қайғы.		sentence-collector	1	1
081fea3f8a7e8a020588ecb68b635d0d3226fb0a96501476b40e814019445a17	Білімдіден ақыл шығар, ақылды қарттан нақыл шығар.		sentence-collector	1	1
0832cbb608c71269608986e1411f3e8c9827f254028209860ff206c547568baf	Ай жүрсең де, аман жүр.		sentence-collector	1	1
0837804f0331569b2b5bbc38783186b0101e09c8279c6b9960c76698e79845b6	Мықтылық жұдырықта емес, жылы сөзде.		sentence-collector	1	1
08396ed0f01602161540c1a2d568ff209245b0d30212223fd525e9fa9ed7a793	Тойға барсаң, бұрын бар, бұрын барсаң, орын бар.		sentence-collector	1	1
0851cf0bfd2662cda679a1cbbdf1ddb816a56791e9509afa21379b4622da3d09	Жағасы — жайлау, етегі — қыстау.		sentence-collector	1	1
0859d26df8576508a409c1f01e3afd9157145a2ec3e85ead87eb9f0cfb1b4fa9	Атасы жер жырта білмегеннің, баласы тұқым себе білмес.		These are proverbs from volume 65 of 100-volume collection called '??????? ????'. By article 8 of Kazakhstani copyright law, works of folklore are exempt from copyright and are thus in the public domain.	1	1
086fa7266b79ab70437ac15be53ab2a6149cf9dbae1dba6e5b91c6ccb2b124a0	Жаман әйелмен сөйлессең, қарлығын айтар.		sentence-collector	1	1
087a1b7cf059624a1546efcc90cdb8d7121c6ddbfb13feb1b1e20fff64b47d56	Тана пайда бермесе, тәңірі пайда бермейді.		sentence-collector	1	1
0880ac81bd57d10a67e02e09045bcb0265e42f910a213ff5c61a925cc908da4f	Келеді деп көп қойдым, келмеген соң жеп қойдым.		sentence-collector	1	1
0880c4f6c21abb84c12d69676d92c6f9d3fa32d080bf392c23c66e3823da6b41	Батыр түсінде жау көреді, балықшы түсінде ау көреді.		sentence-collector	1	1
0886132e98c6487a7b9aac4639b73eb8097c338c2865cbf400075355d8fb121e	Орыны бар оңалады.		sentence-collector	1	1
08896cc3884cdb55b4ce0893b26f6f629b40c58e6476e6b3f45081fddaeff27b	Жоғарғыны көріп пікір ет, төменгіні көріп шүкір ет.		sentence-collector	1	1
088eefbd5541be12d90a278ee106c418f07e425ebf2c375624fc2eb2a9a5045d	Ер көп сұрап, азға разы болады.		sentence-collector	1	1
089ded841ccd1941b4dd632deb215b2551e31f97861732c92bf9312095a18f2e	Ғылымның басы — ақыл, ақылдың басы — төзімділік.		sentence-collector	1	1
08a7696bdb69f81a1714d56a3923c1c5efeed2156d08e9b572d5378873421e82	Жақсы сөйлесе, аузынан гүл төгіледі.		sentence-collector	1	1
08b03c476b57018ad18d65cda490a576f26edb2c4afdf7288bd6e0dc026c2740	Қонысқа қарай мал өсер, ырысқа қарай ұл өсер.		sentence-collector	1	1
08be32012ec790841935d3bf1502b408197c46f7e68e16921c3b9df4f7a22fdf	Егіні бітіктің қырманына қыдыр қонады.		sentence-collector	1	1
08c623ddb6273a370ad17840483d8c3ab510feaa99c8dc41ea73510ee444ef9c	Ақылдың өлшемі — парасат.		sentence-collector	1	1
090b62662734b65c083c6317ed63ed34692920dd493d686ed9e9454767a78b86	Жүргенге жөргем ілінеді, жатқанға жан жуымайды.		sentence-collector	1	1
0916106a542ec03cdb0a944e704c9f61a4c83298b4affed662e9dfa49d5fe5cd	Жауға жалынба, досқа тарылма.		sentence-collector	1	1
0932678581d5f96db958c53336b57bccc5c0cabb30b35fa13d92a0307c3bda16	Қолы ашықтың жолы ашық.		sentence-collector	1	1
0938b0db41dfc9260603aedb3279f4d06fb1bee318b11fb91e5159ebe6fff316	Жуас тананы падашы мінеді, жуас адамды әркім іледі.		sentence-collector	1	1
093f69f5d16fbc7498eb11e19c6fc15c2c82f569549deb8269af576be691e866	Пышағыңды шынымен бер, шынымен берсең, қынымен бер.		sentence-collector	1	1
093fec862d0726b15faf2de74d6113541e893e2b02bc54ea2115b506a6080b60	Соқырды қарауыл қойсаң, үстіңе жау келтірер.		sentence-collector	1	1
093ffc672d16dcc0f9bd7eb5477697ec0576d7b6e25dc1528e3e722fe7db76b4	Бір қу бар, қолынан бүлдіру келеді, тілінен күлдіру келеді, бітімге жоқ.		sentence-collector	1	1
094b1e4eead9cc82e5440e8b2f09b258df9cedb0b5af1629f97793039834f3ab	Қарсысы кімнің бар болса, қасы соның қасында.		sentence-collector	1	1
0955c7baa90d43d15d203110bd6f3818b91a5104686bc84aeb82e7519c58e34b	ұста, ұстадан нұсқа.		sentence-collector	1	1
095e55c73726d606702d34d0de8212cd2d2b3178b3fae9486b0699baf73cad7c	Ердің сыншысы — елі.		sentence-collector	1	1
099df383c97d6422e46ca3758e59e7a2f03c9f6ae916fc9f30dd124fdcc93cd7	Жаман ат өршіл, жаман адам төршіл.		sentence-collector	1	1
09a02cead0fb22ce48aab07c8f4093e4d1a9c3910ae09ae90f62c9b5b05977df	Ауырды нар көтереді, әзілді жар көтереді.		sentence-collector	1	1
09a3077c15057d9af63525dce464105abf4203f36fd65d1fa48e551c77b432e4	Аттың жалында атанның қомында.		sentence-collector	1	1
09a68a13ef27684922ca99682df143ed7b818c56ef0b633134ae26831a35d22c	Тізеден суға — белден тоба.		sentence-collector	1	1
09b33b442b1020ef0e57b3a88123883f86e3e028df74eda2de83f143cdde518f	Өлеңді той көтерер, семіздікті қой көтерер.		sentence-collector	1	1
09b919b81c1e5456b2a79fb41f816f1c02b889106538878eeee1e489fbe9f396	Үргедек бұрын өледі.		sentence-collector	1	1
09cc4c654e45b421940f97c4ea7221d70ffe28988a11e5596782458bcfa099f8	Хайуанды тырнағы мен тісі танытар, адамды ісі танытар.		sentence-collector	1	1
09ceef57749faa42ca9ed2d87b96334428c716de6d29389fda8363ec730fd7c9	Қатын алсаң, отын ал, бір құшағын артық ал.		sentence-collector	1	1
09dcc69c0835a75c81bb24aa2e6fd075c3a6d44255840d33fc8e0c40e7d3fd8c	Тек жүрген тоқ жүреді.		sentence-collector	1	1
09e0bf567b1a5f38ae5e8b2f8e6233c14eb15649e60aec23d73071b838f7e0e6	Таулы жердің бөрісінен сақтан, ауыл арасының ұрысынан сақтан.		sentence-collector	1	1
09e26a316b41928724a67bc5c13f55ed893b3ef9cfce1a5258ea17520e70a017	Жақсыда жаттық жоқ, жаманда достық жоқ.		sentence-collector	1	1
09e4efacfd1e6b121cd0d6b30c0d7afa9fbb8a97ddb4aa9d7709d363e9788380	Өз ұятын білген кісі бір кісіге төрелік береді.		sentence-collector	1	1
09f21706756b8632f82099baf4ba416bdb3ee1824c261f946859f90841c36582	Нақақ бәле оттан ыстық.		sentence-collector	1	1
09f8149bae6c116177699b0c1d744ecabe47fae9dc5e998c16e4e8257476d55c	Малсызға малға балап, ұйқы берер, арсызға арға балап, күлкі берер.		sentence-collector	1	1
09fd0e678e4e7b9a81edd6eb7d71008064f77b476eec42eb00074a09cc26dc54	Жаман дос — көлеңке, басыңды күн шалса, құтыла алмайсың, басыңды бұлт шалса, таба алмайсың.		sentence-collector	1	1
0a077b436791b3d22eb63776918309aa4d13e4ec5d01fa26d547308e78942a03	Жүйрік тоқтығын білдірмес, жомарт жоқтығын білдірмес.		sentence-collector	1	1
0a092424939c28fab121daa4108078c3bd1388ce27ef6bdb9c04c222a9e291be	Бөрі азығы жолда, ер азығы жолда.		sentence-collector	1	1
0a0beba50eda21bbed4ef82740eba943fb2a2e1ea685807e2737bc9a75b74837	Бұйырмаған ауыздан кетер.		sentence-collector	1	1
0a141d55be71039dfbe37f2c801e72671a4dcf881ccd1e436efe3ed8dc6ade6b	Адам болар баланың кісіменен ісі бар, адам болмас баланың кісіменен несі бар.		sentence-collector	1	1
0a15a6010897878b1a67d5964d511648e71a06e400dd6eaacbea6a3dbc05d9da	Аз сөйлеп, көп тыңда.		sentence-collector	1	1
0a1a0b48c25d105e3cb8556e73bba7d01f46b0ab77e2335e8bc4de08e8eff7eb	Болатын бала он бесінде «баспын» дейді.		sentence-collector	1	1
0a1fb665cfaf1fbacf6777035f60cb10a1e04428754bcad2220e0c71d9575da1	Жаман ерден жайдағым жақсы, жаман қатыннан бойдағым жақсы.		sentence-collector	1	1
0a263b83bd71184f798742628eeb7bc75c7bf7e558b781d241481b0e24496e48	Алтау араз болса, ауыздағы кетеді, төртеу тату болса, төбедегі келеді.		sentence-collector	1	1
0a36e8299d651f9e48c18d27c778c944615d1855c7d6f9365b25062087f04ee4	Сен оқысаң, мен тоқығам.		sentence-collector	1	1
0a53e42de426afc2c57374cfedf0a103f426e22e4be268508432d3257af136d6	Түйе — байлық, қой — мырзалық, жылқы — сәндік.		sentence-collector	1	1
0a5a0a09e4fc07105e254be203fb7c37219191f0f54d3ff45f0310dd81e07bac	Бір түйенің екі өркеші бірі кетсе күші жоқ.		sentence-collector	1	1
0a5e890a94938e6f3a9a8c74b926ca11f69b9e7416b72d8a1b01ba651301b2fb	Жығылсаң, жер көтереді.		sentence-collector	1	1
0a69362ed54243f9fd812129f865c9300eee26f4c0f7a30ba1a383b5f850c6f2	Заң ақымаққа арнап жазылмайды.		sentence-collector	1	1
0a79af554f2249a340e3942b01710dd15bd45962647eb59d74e20ff31463a106	Ит те иесін сыйлайды.		sentence-collector	1	1
0a7eddee808d5c41d1ed1252444aa0a281c4492d72efd02999a93d16dd158b02	Екі тентек кездессе, төбелеспей тарқамайды.		sentence-collector	1	1
0a8b1b9c9bcf1200531cdc2c88904fde934653ff0b82d71c1670474f7a57483f	Жеңген иттің желкесінен.		sentence-collector	1	1
0ab36dfcb71a118d087ab2c1b7f65a109dde320ef7649151add52e344a596250	Есік көргенді алма, бесік көргенді ал.		sentence-collector	1	1
0ab69726980cdeb20aaa8fecaa58a87446e8d795d7462e46120218915f115de4	Жақсының сәулесі жақынға ғана емес, алысқа да түседі.		sentence-collector	1	1
0ac15f0a4f6f884b230d573cdb1d46d79dd654a25f01f341dbe12d603e0d0231	Бұрын туғаннан ақыл сұра, бұрын қонғаннан қоныс сұра.		sentence-collector	1	1
0ace8370d650ccc009d2549b60950066cb98d3e19fc0a3424c53bcfc1d54fa0a	Балаға тиме, бәлесі жұғады, қатынға тиме, қарасы жұғады.		sentence-collector	1	1
0ad4f321b0fee1ad8774ce1e516860599d578f7d23f59c20b3fab7aaf74cef74	Тумаң бар, туысқандай болмайды.		sentence-collector	1	1
0ae4c9adc0c9918fc5c048cca2cc00c620a210be0518b3a2a1b626020921469f	Шаруаның түбі — кеніш, саудагерліктің түбі — борыш.		sentence-collector	1	1
0ae54a4d066efea553296f1241c65c4650d7535fd9dcb68ee8de52d58c09cf9d	Егін өнбесе, қайғы бір жылдық, балаң оңбаса, қайғы ғұмырлық.		sentence-collector	1	1
0aed42756334e1405e240df1e1356bec38c64c1c9860f8af81404409f2a63786	Қой шелді болмай, төлді болмайды.		sentence-collector	1	1
0b2947297a428a29d3256ef01c60f0d22a8aa37f6243050431b2db536bd12764	Кешіріңіз, бұдан әрі өзіңіз сөйлесіңіз.		sentence-collector	1	1
0b2963ad1bc13cdd86019a3f2dde0a4443d07a08f0229f217060198ef79163c7	Ала бұтаға ат бекітпе.		sentence-collector	1	1
0b3705da0a007313abbcc66bd629a58216d06e59bd085423ff0e3371976a75df	Бақырауық демесең, бағалы көлік түйе ғой.		sentence-collector	1	1
0b380736edf3b0fc17ee2c7d698d876b08146c53c9e2c9892a7accdcf51d253a	Жақсы болса алғаның, үйіңнен кісі кетпейді, жаман болса алғаның, тек жүргенге жетпейді.		sentence-collector	1	1
0b3f66a7490824da1fe6800f1131cc4c996c93f1279e602a323fb1a69240edab	Еріне қызы сай, жеріне елігі сай.		sentence-collector	1	1
0b43dc76d0ce8bbe9e8c7b119cf6420024be213333d3ca0f557348d85b1cb0ea	Беріп «әй, кәпір» болғанша, бермей «әй, кәпір» бол!		sentence-collector	1	1
0b52848caf98ac684be85a8dcc9868d8c71ed04eb16b38d2c6f5cb0a138bc3cc	Сиырлының үйі айран, сиырсыздың үйі сырдаң.		sentence-collector	1	1
0b58832c956544f9ee43c6517384df409b6086b1055aa83c4687af583e191aa3	Қартқа төр де жақын, көр де жақын.		sentence-collector	1	1
0b6f9aefe65e1dd2fb097dc05936b7da233c442bf041d3559a9469dc8cadd989	Жамандықты көп қуған пәлеге жолығар.		sentence-collector	1	1
0b79584f72b0996d7d3fc6324b874503efc5959522245545f97e77172f800a0e	Ант ұрмай ат жығылмас.		sentence-collector	1	1
0b7a2cacb0c6938b511d4dd8fa079a28a22ee75da3ca52c177963ac5ba536d00	Ерегісте ер өлер, екі батыр егессе, екеуінің бірі өлер.		sentence-collector	1	1
0b7b4249ba86f702924191a1fb90c35500e8473c66fc52682fd5c133faee3368	Битке өкпелеп, тоныңды отқа салма.		sentence-collector	1	1
0b7b8f4dfd109f331f906094e23ea98a8e501c4d50e2e2181ee85c668ba8a312	Ақ қалпақты көрінсе, атекем менің демес пе.		sentence-collector	1	1
0b9c675b16a795904959d6f67159e79aa2c7add03ec0b458071812c8ed46d21b	Ер басына күн туса, етігімен су кешер.		sentence-collector	1	1
0b9e083700254d0d1974f330a0d8bcf2408f42ad2f5f90a9d14e6659e2b3ff5e	Еңбек етсең, емерсің.		sentence-collector	1	1
0bb46ae17dd9b21ee74f3aaec0afaa4d9d02b596e9adc68e7c032cc0e63d2ba9	Шын би сөзіңді бағады, сұм би көзіңді бағады.		sentence-collector	1	1
0bbd9687d1efd62446f4130727435e4467cf44f642b5e000a53983bcc00b03d9	Мастық — өзіне-өзі жасаған қастық.		sentence-collector	1	1
0bc186a950d8be54e7dceee29fa1570cc0bd73cfede49209c6cecd8e9d6f2aee	Бейбітшілік жолында жан берсең де, қорынба.		sentence-collector	1	1
0bcfc38ebf7f3919a15312c373f3c9abca54935c96c7ed21421bc344b19e19e8	Өз сөзіңді шекер дейсің, өзге сөзді бекер дейсің.		sentence-collector	1	1
0bdfcd7e083d43278d027237a4d592db555a0103337d393e6c8673d91e24cce3	Бейбітшілік — өмір тынысы, байлық — ел ырысы.		sentence-collector	1	1
0be2521080a701a6df4790c45e18e5991ad62a850f4b100fc91a261a3329fc07	Сіңбес астың бөгеуі көп.		sentence-collector	1	1
0be5b89c28e1e19c87120983071d4e20e38707272c83f0cdf3e7420a9aa0650e	Тай тулап үйірінен кетпес.		sentence-collector	1	1
0be78c7febe812bbcea73ee38fd7ec51c2420eed162253f9b910d3a4f9c73211	Жетпіс өре салды, тоқсан торға салды.		sentence-collector	1	1
0bf50365edeb064a9263b7fcda1f021c3a8cd1b4d934330de79bb4be1e5885c9	Көпке топырақ шаша алмайсың.		sentence-collector	1	1
0c0a13d6bb2bc577e6d53c98137f527e100e3bc83af883596a87d9e97db890f8	Тоңға жатқан мал оңбас, тобырға түскен іс оңбас.		sentence-collector	1	1
0c43bf86d1af04e2495341065d4584ea255523f88b44b96f1d3d589650fee358	Күшенген жеңбейді, күші басым жеңеді.		sentence-collector	1	1
0c449feddc7ccec578a82eaf69b865f05af3a79b8000d64004d3c5da3f70ff64	Ел мен ел қосылады, тау мен тау қосылмайды.		sentence-collector	1	1
0c45137dacf7b6cfdf8bbb209fed2eab9be3181eb0c5a155840ce0c92ccfc9a2	Су ішкен құдығыңа түкірме.		sentence-collector	1	1
0c491be9e09da7043523ce8f89f385a3fc259ccc124fcb71d6836cb20b8de7aa	Жақсы болар жігіттің етек-жеңі кең келер.		sentence-collector	1	1
0c4ea4cb98c63cbab7d314dc8f60eb476be34cbf62b267ba25d426011812b66a	Тәуекелдің кемесі суға батпайды, отқа жанбайды.		sentence-collector	1	1
0c50588c33ca8e536601cbf04d1b02182d79d1df6c942fbaadf414cba7e83a89	Әлсіз кісі жағымпаз, кербез кісі қырымпаз.		sentence-collector	1	1
0c5c96271032a46eb3ed5057a2a01161deccfc88be4880f71e399b22cc1a97d9	Жаман киім жасты кәрідей етеді, кәріні перідей етеді.		sentence-collector	1	1
0c5d73ea360123db69f208b91329168955f6ef4c98dbe56ef39852ec9d015b67	Ағын су арнасын табады.		sentence-collector	1	1
0c710ed322cf06e26b67c44c7268de7c52ab62e3585ff88878c0c6c04e4dee39	Еңбексіз елге симас.		sentence-collector	1	1
0c75851f790a135c74a8a70d1782d02ac438e3a41486cce63b15761482710783	Бай — теңіз, оны жей алмаған доңыз.		sentence-collector	1	1
0c7f6e7a8f2a6e41fde99f63d708131479087e47b72922bdd99dd8f3018824cf	Тойдың болғанынан, боладысы қызық.		sentence-collector	1	1
0c83fd1ea0168dae4eea5ca3fa82e2978f7737ea2ffe00f8a370e8a33390d160	Тастай батып, судай сің.		sentence-collector	1	1
0c85d5076afe293a0646e92d977c1d77e42d5db8dd04f01e86599d1e57bc8eaa	Әркім жолдас болады амандықта, жақсы-жаман білінер жамандықта.		sentence-collector	1	1
0c88e6d65de33753fffeae865fdb39bb662d80fe8eaac60f3d88c0abd815062e	Қой иесі бірге санаса, қойшы басқа санайды.		sentence-collector	1	1
0c8d3c87bf9d451b1340dae9c6ae2a70c22d8adcdc9040e7a2e71a7fc368a89a	Не ақсағанда аларсың, не қақсағанда аларсың.		sentence-collector	1	1
0c8d740be66947415a35699185461a2fbd5d670afababfc148d9d7430a1165cc	Ала қабың жоқ болса, әлдекімнің қатыны.		sentence-collector	1	1
0c9f0a3c1ebf7199864998319818fe7a83855a47a6441bd13713a98efb3db903	Көже, көзіңе айтайын, сорпадан садаға кет.		sentence-collector	1	1
0ca403072a882cbfb04c619f9c6b1a18c75ca75f516bad9221389ab5bab886f0	Екі жеп биге шықтым.		sentence-collector	1	1
0cac1721ef9b06e0d77c309384b1c87f7bf918c70cd853bcf21e46192fca2ced	Құр қасық ауыз жыртар.		sentence-collector	1	1
0cc067102feaf0c76485be7206957400319712651c75ce2e657b7d87eea654a0	Жаман ат жауға қалдырады, жаман туыс дауға қалдырады.		sentence-collector	1	1
0ce77796385a82a3a8c8cc2f60eb0415a12db85d8826055528943ffda4d906ad	Басқадан қорлық көрмеу үшін, өзді-өзің тату бол.		sentence-collector	1	1
0ced48fb1cee80ef7aebecb24e67c93ae72d1295cab04a28eeb45d0fbbb4e624	Жетім қыздың тойындай.		sentence-collector	1	1
0cef39516f95c98472a075f975537c731abea71e91f49980a9dd259a0f36275b	Ac қадірін білмесең, ашаршылық берер сазаңды.		sentence-collector	1	1
0d13fe07ed45168ab37c4195593c2289fd3955a0ce5e4815885f3eee51e7736a	Өз ағаңды жамандап, қане, жақын тапқаның, алғаныңды жамандап, қане, жақсы тапқаның?!		sentence-collector	1	1
0d16caf3d2c1457df593ec25d50a5bac7668b03208809e3b14f07da317064a70	Қуаныш елітер, асығыс кейіс келтірер.		sentence-collector	1	1
0d209407bfe26af521322c6f748e1b12c04a025a199b63598b9f834104c1819a	Қарны ашқан қаралы үйге шабады.		sentence-collector	1	1
0d4089803f7dc811ac3110e5eedb78d4e459501f38b22a045c2f048887cfa77a	Ақымақтың ақырына бақ, тентектің мақұлына бап.		sentence-collector	1	1
0d4141ce1074dd680021205903afc0fe0329b5599d32249f0061b6e986486d85	Ер елді басқарса, әйел отбасын басқарады.		sentence-collector	1	1
0d4dcf24d37635835b0976250a3a834083553a0d51121c1ceafde9dc873a3af2	Диқан жаңбыр жауғанда тынар, шопан өлгенде тынар.		sentence-collector	1	1
0d6c01810f31dfb6e63c2d635329f398ba0b8d2dc6eb0a477ad4f1b2582d3810	Ерінбегеннің еңбегі өнімді.		sentence-collector	1	1
0d7a38bd35560e57d22c6e820c5abf3a768d5eee5d99986ad4c46f66f3600004	Естіген құлақта жазық жоқ.		sentence-collector	1	1
0d7ef514453ed0a7e0db63975c1059102703a6e6ebe816c9c80c6be11523f83d	Мылжыңға мың сөз көп емес, білгірге бір сөз аз емес.		sentence-collector	1	1
0d8c7dd51ef3a0c5ccae16bb6be18a00be661c8e741b332ae0aa56807778c5d4	Сұрай-сұрай, меккеге де жетесің.		These are proverbs from volume 65 of 100-volume collection called '??????? ????'. By article 8 of Kazakhstani copyright law, works of folklore are exempt from copyright and are thus in the public domain.	1	1
0d90e081a19af1894d32fb0023631e95d4bb56e0ab89097d627b77b8e493a5f1	Жазға жетсең, қыс күніңді ұмытпа.		sentence-collector	1	1
0d983ec478946aa551adf011577d1cf666f7330222583778a9dd18b0912323f2	Еңбектен қашқан дөңбекке жолығады.		sentence-collector	1	1
0d9cd67381baf7b7d667064f3555e9658cd20bf5218ae5983d538a96e508ca3b	Қасықтап алғанмен, көл таусылмайды, қанша ұры алғанмен, ел таусылмайды.		sentence-collector	1	1
0da837afdf9fdd1416a822902f59b38f4a590e17fc2f229130fd697606fdbb5c	Бай болып көргенім жоқ, жарлы болып өлгенім жоқ.		sentence-collector	1	1
0da87491e08576db25032196c7e082c0e36b8a20f9434656959bbd047414368e	Баланы жастан, қатынды бастан.		sentence-collector	1	1
0dbaae5f1980dfd8302991afb48f62b0f248f2226dda6c3b1ebf768a6d7626c6	Жақсылардың үлгісі жанып тұрған шамдай.		sentence-collector	1	1
0ddaf3645cd0fae41e91c3c30e3e46cde2d906dafd91f3ff8f06a89d80f2f5b6	Көре тұра айтпасаң, көргенсіз дер.		sentence-collector	1	1
0ddb26c7ffd1d95b70e800516aefa3eabf3e2e8a14d6ac65a248d968301ec063	Бір елде бір тентек жүрмей ме.		sentence-collector	1	1
0de29dc9da87fdb2b7bfe6239710f86b74b8822c2d98f0e919519d483150911d	Жақсыға айтсаң, біледі, жаманға айтсаң, күледі.		sentence-collector	1	1
0df683a819333a1d55999016cbdef1d07478dfcb92eda5e3ca80e352170f9097	Ердің асылы ісінен білінеді, әйелдің асылы тісінен білінеді.		sentence-collector	1	1
0df6f03b36d0d2f8598534534a25e50d157e3256cb117e68c6b5400bfb93d4d3	Әділ би халқы үшін, залым би құлқыны үшін.		sentence-collector	1	1
0e0df3d3bf7d1c7229f8a92e91055604ad4e39ecf23166ae820285244aa9b895	Құлмен жеген құйқа құстырмай қоймайды.		sentence-collector	1	1
0e1055fee6660d0148d54fc38908dcacf83239637347d89d440fa58c8320c6d4	Арақ ауыздан кіреді, аяқтан жығады.		sentence-collector	1	1
0e1fc4738d43d0d939bfe64945799e96da20971d8a31daf31a1302f747ec4513	Жаудан қашсаң, жаның қалар, жау қолында жарың қалар, ішінде күйік-жалын қалар.		sentence-collector	1	1
0e25c4f966a9d7c5bf4d438362f6f1eda54ddc7060ab05a2c9263b98c54ebd06	Жаман дос алдыңды орап жүргізбейді.		sentence-collector	1	1
0e2ca211fdae8d7e4798ee406cca847aeeb70284b6717e50b327e72bbc37f7c7	Ит те бойдағында керіледі.		sentence-collector	1	1
0e2de8617e39388942b2e1cb0ef6aa583426b21e7426ebc98f84b0a4c127303b	Қой үріккен жағына беттемейді.		sentence-collector	1	1
0e46abe4b6abe684f13cd13b301c3ce48b698f3ae92cff7a8c4d4c164d6d8949	Топтан бөлінсең де, көптен бөлінбе.		sentence-collector	1	1
0e4a7cd4ef301ea368158bc706c3c51e43275cf6e305384bcec2093022f2d658	Адам күні адаммен.		sentence-collector	1	1
0e4bb368a5de46971f0524f00068187da346d32a59042bf61ec3d9be039301d3	Тәуекелшіл судан тайынбайды.		sentence-collector	1	1
0e52675351783e50d6e5e820d1e96442d1132669fac9339f821d87d0c3de362d	Адам аласы ішінде, хайуан аласы сыртында.		sentence-collector	1	1
0e7005be5adc88f5be62c23229862b784adf90ee2d3563c25935ce8e5f19d967	Бір дауда екі күмән жоқ, бір істе екі жаза жоқ.		sentence-collector	1	1
0e7340fe80f11252aa0fa1b4361ad4447871f059fdd56fcec1c020a2935d29e1	Асыққан — шайтанның ісі.		sentence-collector	1	1
0e736e83a7f58d4d468ff2426caa8ff683a58142f3b14d9151f2a20796e09b1a	Ісмердің байлығы қолында, ердің байлығы жолында.		sentence-collector	1	1
0e740b26289b9cc9742bceda05ff922fb88f7db08e40f2aa2d23d998834466a6	Қастағы сояу көзді аңдиды.		sentence-collector	1	1
0e7a513414e40cda5766e7473847f93430631d41e8fa73bc3deb54e7ce30458e	Ит атасын танымас.		sentence-collector	1	1
0e84506c00e18aed0b6dcf3abde1e6b2ef71ea372a3e8bb8eed781e65e4414fa	Бәлені қара тана бастайды.		sentence-collector	1	1
0e8723488f2f80851232d3e33602e3690f7bf7af3223073dc38820541a64dc74	Түйе сойған ешкі сойғаннан дәметіпті.		sentence-collector	1	1
0e9e34fb3e34d52cbe4cf4a721e57ab9a8b5cfc42d8238395b3ef1b9a124fc12	Тартынып үзген — шабанның ісі, өткізіп қуған — жаманның ісі.		sentence-collector	1	1
0eae29e9bf244b43837da52efde3d1406eca1a777f6db9a34bf850839706c599	Ауру емес, жын емес, мінезді қайтіп жазамыз?		sentence-collector	1	1
0eae7db42627a9b080af62d2992878eed89f10db633f36bee36aea358204c5da	Сор сораңнан шығады, өтірік арамнан шығады.		sentence-collector	1	1
0eaf0caa82ec184390da04323e0c067586af4e4f330a6135b154526a4a0d57d3	Күншіл, қызғаншақ болмау да бақыт.		sentence-collector	1	1
0eb37a876ce1741c7e246b7c422f73840bfc2c354d82dd9721261dc4006e37b9	Көк шулан қойдан табылады.		sentence-collector	1	1
0eb6cba0888edcc620d23e01d5f0bcc2b3f6b6dc10f64045d1e7052343bcff80	Көзінше мақтама, сыртынан даттама.		sentence-collector	1	1
0eb925a182c793a55a158af8f0cb2d81129615cc0346c0a6204cc77ca7dd108c	Құл — құл емес, кім жаман туса, сол — құл.		sentence-collector	1	1
0ed058f32edc5e2cf723a4b9316905159912b7908e3f37b3a3624758a2379f2c	Жақсымен бірге жүрсең, жақсы боларсың.		sentence-collector	1	1
0ed4d05ec39ea0a042e8329cda983a7a27913e2faf68bdca2478a9719dacff1e	Өз ақылын шамалаған қор болмас.		sentence-collector	1	1
0ed801d33c21be6a85515686e97ab6cbd78a63af8053254ea7c67ffcd230e779	Жер тоймаса, ел тоймайды.		sentence-collector	1	1
0ee4de0fbe67b5eff28a86db5a088f9199ffb08bda1b2ad27d4cf963d29c62a2	Той — тәңірдің қазынасы.		sentence-collector	1	1
0ef707a8a9d491052f4411546cc9575b826770ae425fa65ccc8d984aa3cc2197	Қауғадан шошынған мал оңбас, жаудан шошыған ер оңбас.		sentence-collector	1	1
0efdc8f3074a415d36ab5365df0a74bbd0e1fdd6118936c2001c258a3a16b6b3	Көпті сыйламағаның, өзіңді сыйламағаның.		These are proverbs from volume 65 of 100-volume collection called '??????? ????'. By article 8 of Kazakhstani copyright law, works of folklore are exempt from copyright and are thus in the public domain.	1	1
0f02a09b1030dd23f16cf922f3358f811ce70f7bb14bfe7038e9858b4e2994b5	Балаң жаман болса, арманың кетеді, әйелің жаман болса, келгенің кетеді.		sentence-collector	1	1
0f0de13c4b7cf62346b26ba7c4fa85b9c702cdfb1065007b2250c9522e32d80d	Аузында әзілі жоқтың қолында келтегі бар.		sentence-collector	1	1
0f20dd49652e0654d8145abd4c73932ac2159b75942a3c85e1457e6a5f6062a1	Үйде оңбаған түзде де оңбайды.		sentence-collector	1	1
0f2269a3aed3eb199f27ceba0cbfbcd6de5de38270e5e6508918060192fcba29	Еркек болып мал таппаған, әйел болып бала таппаған.		sentence-collector	1	1
0f2a277d2f1c946b26844d4c6aaa49b9a5923aed33a3d93933e2d11c734656f0	Арғымақ аттың тұяғы тасты басса, кетілер, сазды басса, жетілер.		sentence-collector	1	1
0f2b20badc842f6d5dd778facb4da39235a7f4106b0f574c2ec71577d755c922	Ат пысқырса, жолға, байтал пысқырса, сорға.		sentence-collector	1	1
0f2c023c1fbe621944ab9960b4eed123eb72ded1e0b6b6179ea3e11398a6c049	Еңбек асырар, жалқаулық берекені қашырар.		sentence-collector	1	1
0f39779e96c92961b510cd37710c797a341853d1e00a2c26cee0a3ad5e200c27	Ақылда баға жоқ, тәрбиеде шек жоқ.		sentence-collector	1	1
0f62b370e8c4c733a6f446b13b56a0651e5a777f935036db6f0379493ca9cc79	Етігің тар болса, дүниенің кеңдігінен не пайда.		sentence-collector	1	1
0f7f4644b3e0d91dc0d0d32624fb8809f63358c4bf12a9c791adbdf33e963f8e	Көз көзге түссе, мейірі жүзге түседі.		sentence-collector	1	1
0f86412d65ee8876b5b265b1db7946088f1d281776ef6709b27d13c467511c88	Болар іс болды, бояуы сіңді.		sentence-collector	1	1
0fb13ee5eb61c3d4898beb5277bf6d7e12fc8f091cd105fc2609f2d0b0756ff8	Бала — адамның бауыр еті.		sentence-collector	1	1
0fb646b620eb048ca2f7eb6b8326a4766e1fa3f5d84effc5536e2ca707f9a7e0	Ашаршылықты көп көрген өзі тоймай «мә» демес, жетімдікті көп көрген үш шақыртпай «ә» демес.		sentence-collector	1	1
0fc4ad1d85a995e6e473fd7200faace53e2a4e75e604e914594904c6fe13c271	Тойшыл жігіт ойшыл болмас, ойшыл жігіт тойшыл болмас.		sentence-collector	1	1
0fd10a468e656b551263572e9728f9d510ca6d22d46f91f08a73a604ccce7df6	Ащы менен тұщыны татқан білер, алыс пенен жақынды жортқан білер.		sentence-collector	1	1
0fd28c0345fb7ea15ada69fa09ffa0ba130a8d55a1bc1ed76735f60f7074357f	Ер тарықпай молықпас.		sentence-collector	1	1
0ff4b4437bc4f02b87a45abd6aa5eb597cfcbd6199505753eb020572c1cf7244	Ағамның әйеліне көңіл аударма.		sentence-collector	1	1
0ff6a8480a7dd92904718f305e6ec79ffdbb01573c8eb0c31a5fdea2346d5e88	Өнерді үйрен де жирен.		sentence-collector	1	1
100214e2a54291b08eb2657aeabd54a4103f3056203b86a9d3c466761100a2d1	Адам жұмыстан азбайды, тұрмыстан азады.		sentence-collector	1	1
1008d51e869e6fce2fe92b8c64b9094c6fb55c068c476530841c8db6b088cffa	Жүз сом ақшаң болғанша, жүз жолдасың болсын.		sentence-collector	1	1
100c7c3943ee43006db3dc70c74b3a738da03a0f05b3fdbf7e476b31e1234041	Шығарып салмаған жолдастың жолдасқа сандығы жоқ.		sentence-collector	1	1
1015546f69cf01c30cb5e0f13401a94111e002a702fba39646b39817660d87a7	Қорқақтың қолы қысқа.		sentence-collector	1	1
10188964bcebf7117144f5dce7e1c6660ee10be70516856253fac4f08a104d9c	Жақсы сөз сүйіндіреді, жаман сөз күйіндіреді.		sentence-collector	1	1
101a5437b700b95377e645faffb7fdc5783ee2bf8544fbc0ffce8cc6a7f39f6d	Асты қорлама, құстырар, ерді қорлама, бостырар.		sentence-collector	1	1
102ce41449563fe91826a71b38409a165d67908ac2f8d2bc7b4c4c15b4ca179c	Қайғысыз қара суға семіреді.		sentence-collector	1	1
102d671268e23c7919a58aaa49fae02f671299412a13eb9f1c36a50ec6ebcbb7	Аударыспақ ойнаса, шалдың көті қылпылдар.		sentence-collector	1	1
102d82a2dbcb6d2b148d8948df2e203f1a37e36e93acb197cd95de7b23546693	Жаман атқа жал бітсе, жанына торсық байлатпас.		sentence-collector	1	1
1031b5b127cbf23f1fb8fffb8f3117a183bac8962e5d07a3e77af2b75b4c9825	Сақтанғанды Құдай сақтар.		sentence-collector	1	1
104851523fddfc93da35382c3d437f77ba240f2204dadc09d3f4c07edcedd70c	Жаман қатын төркіні келсе, төрге шығып тайтаңдар.		sentence-collector	1	1
104c15d3f7479399a3fe32cc19fcd007b249e8cae8dd675ed6912f17ead16d4b	Аузы тынбағанның аяғы тынбас.		sentence-collector	1	1
10533572fd83d12bd881f63a884e32a253320384386a341aca2719e426c6397c	Адал жанға мың дос аздық етеді.		sentence-collector	1	1
1057859aaeeb1792c735e81ed22e44167372cef6ce98b2801b705e81fe8bb69c	Ер көңілін кім ашар, жарқылдаған жар ашар.		sentence-collector	1	1
106b8e3b1154a32d0af9cf3365decee15a9a9f04ad0b2be8ab220c4c52f4ea6d	Қақпай жатып қоңырауың сылдырлайды.		sentence-collector	1	1
106ea101299e24e5d1fff90f17f97f612ab444bb122c3a7d0367fc00b3e1b14e	Боранды күні бала құтырар, желді күні ит құтырар.		sentence-collector	1	1
107e7db4ed7660806740bdc3ecad58bc629d77bd1623f8cd011d501a90dc5240	Алаңғасарға әрі құла десең, бері құлайды.		sentence-collector	1	1
1087811fd313fcd1fcff8eb1de657806348e0e9b2eb3a5d7d77d086a7e8957fe	Атасы басқаны Құдай қосады.		sentence-collector	1	1
1094f9a161076a33400bc844850ad4f78166ec58408ea208a5cf63044fe3e4e6	Абайлап сөйле сөзіңді, қабырғаның да құлағы бар.		sentence-collector	1	1
109c09dce20bde541cd54e8982d96f3e8d4c831dc035160d40b6a2529333d076	Мал көкке тоймай, аузың аққа тимейді.		sentence-collector	1	1
109c34d090343ec5a42b7c2a954bbb8335c92b985927ccf7728fa2e0c394ecb2	Жаманның ойыны жаман, бұқаның мойны жаман.		sentence-collector	1	1
10af5b4f7de01cb2a2b206fcf9ee8b4d25f1a2f64e5ae4644a5f8a1140659108	Апамды кім алса, жездем сол.		sentence-collector	1	1
10f17869c2e09b0a73eb31a24394027dbe7ec673f9dc68f8ac7b2fc609e7d147	Қапияда қатын ақыл табады.		sentence-collector	1	1
1121b2ee62fe084b7085c7efef3414aaa7f6f655f7b579b355bdab9476490d19	Берместің сылтауы көп.		sentence-collector	1	1
11235952508bf25b8cff9f9e2d20b34cd348b8d8ec9ed3e04d1dd2fe103688c5	Айғыр басына күн туса, үйірінен безеді.		sentence-collector	1	1
112b3cff7204fb5a2356a70e9b0d2088c251e767d333e834b824e5bac0bfaa8b	Ерінбей еңбек қыл, жалықпай өнер біл.		sentence-collector	1	1
113f107d7b95962944afb20ba946ee0e08ad5ad8750ddc5abdd66d7a1be853b4	Шарап ақылыңды қоймайды, байлығыңды тонайды.		sentence-collector	1	1
1142536b285ae35ac1ee1798606ec376907bff4096a8930fb5783ab07319b396	Тойдан тобықтай.		sentence-collector	1	1
1143df184357429ed42d2f3d6ce07ffaa97df438212d0a2eed3d287d8867c94d	Ақылды жау ақымақ туысыңнан артық.		sentence-collector	1	1
115393cf7b27708fac9f263d96baebc91edb8226ccf7c0523ec314bdb162d79d	Асыққан жетпес, бұйырған кетпес.		sentence-collector	1	1
115e7601a3e8d9fde212edd88f33c07907c738c95b1d0f4c6a47d4bc42b8d785	Тыңдамасқа қор болған есіл сөзім, жыламасқа қор болған екі көзім.		sentence-collector	1	1
116378f02fb08f4971b1f25dde03d806428fcd66ff8d2239d2536ae599c5421b	Адамның басы — Алланың добы.		sentence-collector	1	1
1199b5ea0b3a5a2b3e9e3f8a1f6c8d44dcec4ac8ac0a99ced282a3e378862c50	Жаман көрші сырыңды сыртқа жаяды.		sentence-collector	1	1
11a6b9d59cf83f368bedc53ef1c57122d52cf9564af00e25312d3d6d5159a8bf	Қабақтың кілті тамақта.		sentence-collector	1	1
11a88f5dd6465d8f3d90e3f98980d5ef32abfc4357643b58f776f0fb7a06d344	Адам жүрген жермен адам жүреді, біреу білмегенді біреу біледі.		sentence-collector	1	1
11ad76d01aa5579f39100e935a3d7a103f94fdd835e897ef3c578b9122e27d3e	Түлік төлден өседі.		sentence-collector	1	1
11afbd5416fde5676545ffd83122d0b88dd062a8f9adaf0b897cdb439eee83e4	Жеті рет өлшеп, бір рет кес.		sentence-collector	1	1
11ba812db3db4444725d01a2854690cff2ef2451a68bee961cb4701ae6ff98f0	Мың таздан бір таз, боз ішінде шаңқан боз.		sentence-collector	1	1
11d2d96475e99d5fbed7029b69b74f6e0070374b3bad66685be82c6672a55d0b	Алыстағы туыстан, жақындағы көрші артық.		sentence-collector	1	1
11e95c7ba06b2efb7f59f23432a422f2d262a4584b2b5fbd20ac78f92a522ed4	Ақылды қызға ана көп, аяулы жанға пана көп.		sentence-collector	1	1
11efb941e1e3772208b2acf68ce371618938c030320c6d941242ed3b1630ca82	Қанды қанмен жумайды.		sentence-collector	1	1
11f06e7f6cd5117ecfe433352dc3fd5487ad0df2c80f340deef74e0bbf3bba22	Жер дауынан жесір дауы қиын.		sentence-collector	1	1
11f5d724ae4affff1deb22087fc8b29dca77dc93a50d74a3c8cba6d5c14295d5	Ит аулақта доңыз төбеге шығады.		sentence-collector	1	1
120f4b7b7a34e01b54ffa9502c1cb861ef9fbba0a6cc1594f3b5626d604e763f	Қатын — үйде, еркек — түзде.		sentence-collector	1	1
121f57d93acf4427e8928da927b666ce1dfeb3471d91a90a3fc9900e7cf9510d	Қазақтың салт-дәстүрлері ежелден келе жатыр.		sentence-collector	1	1
122a847e1bbc1b6295576ce435a0130babdc797349081afb7cb291b9c5b33864	Қонақ асын Тәңірі өтейді, келемін десе, ықыластық, келмеймін десе, жол ашық.		sentence-collector	1	1
12413f19a3dcf69e62fa208088e9d9908fbbce7fe078b8b0215be050b3f6c72d	Ит қарғылы болса, қайырғанға қарамас.		sentence-collector	1	1
124ab03362b678f1a9a136a33fd2a36ae06e16170469a40cd8ba3d167f76a3eb	Жігіт жолдасынан белгілі.		sentence-collector	1	1
12535a5d981f4c3bc10c1cfa9d1e8a4d9260ff5c2af87f8f4c04b930b56d7ed2	Аттылы қойшы — ашуы қатты қойшы.		sentence-collector	1	1
12667a4739a6f501b298676ffb030ab8d40c1a3270fe2efa41340e889c539fa6	Арадан қорықпа, жаладан қорық.		sentence-collector	1	1
126f85295865f6259fdbebbb3ed2572c00ae1ba76928155eab7de451d262de83	Жолсызда кібіртіктеп қорғалайды.		sentence-collector	1	1
128734607b4c8cd3bacd1ef0fdc58bd015e8918646126bd8015a40bad1869cc2	Өнерсіз іс оң болмас, өнерлі жігіт қор болмас.		sentence-collector	1	1
1288dbb1caacc884ce0d7451cb13c6f34ba9485578912df5a89de9223fc25977	Өсер бала өрісшіл, өспейтін ұл керісшіл.		sentence-collector	1	1
12937baf101668893dc9d52d868e9498fa520640a96064d0432464e56f02c3d0	Ақылды адам айтқызбай біледі, ақ сұңқар қаққызбай іледі.		sentence-collector	1	1
129add926326ea1028280b737fc793d0e28b774cbc0e467e2536ddc4ba005e92	Қолымен қосаяқ соққан, аузымен орақ орған.		sentence-collector	1	1
12a2a6a2069a0b20cff030c0f91791bf3393e72a1d8dc60d0c506ba7ca92c04f	Ауыл үйдің моншағын күндіз ұрлап, түнде тақ.		sentence-collector	1	1
12a7ab0b55d94842277855a53c6747f408d1df66765efad61c996f65603e895e	Мақал — сөздің атасы, уәде — ердің опасы.		sentence-collector	1	1
12aae87f0701ff46fb2876be728c7623026f451ef45f3caf5fefa412eb189a18	Өнерлінің қолы алтын, өлеңшінің сөзі алтын.		sentence-collector	1	1
12bc4d19c0fe7df9175a7b47e2101dd96eb55a6bb66ad073a09a444c5df9dddc	Өкпе кімге жарасар, қарындасқа жарасар, қарындастың ішінде қадірлеске жарасар.		sentence-collector	1	1
12d7a7abf79169f0f84f0acba1ddac58f84a36fe95c09b87552e403df697636a	Ер қартайса, қазаншы болар, қыран қартайса, тышқаншы болар.		sentence-collector	1	1
12de980ab067054a8a20ac6a8d4e06dab8dcc3131a995a11ecb9e89c62402dd8	Айтсаң, уәдеңе жет, уәдесіз Құдайға шет.		sentence-collector	1	1
12e5e9ba0c452228f643169e388cfc8688e62d04670d10672e1a04717bae19c9	Түйе көп болса, жүк сыймайды, жігіт көп болса, жұмыс бітпейді.		sentence-collector	1	1
12ed32842956eecb75ce68dea337111266390c373a207381c3ec8eb835fe4ccc	Жолдасы жаманды жау алады.		sentence-collector	1	1
12fca9afb8523b9eff6d4d6eb30d91affb0c6338b03b0f3c4c07652a8acc29b7	Алмақтың да салмағы бар.		sentence-collector	1	1
13169e643e7954e3c2a447c3b91668bc227499e9955fd75327cbb39aff5cb03a	Аштың аңы жүрмейді, тоқтың тобасы жүрмейді.		sentence-collector	1	1
1327a30eb80117707f9672d2b5ceb09645aa09ed8fcc610f9aa795c77379bc55	Ағадан іні ақылды болса, үш жасы үлкен болады.		sentence-collector	1	1
1338c290139c04015834889813bb4c0c09d770981bf84f16b786138a84d168b5	Қорыққанға қос көрінеді.		sentence-collector	1	1
1344d4766b42bbc46d0e5e0eefdf90b6fb85d92c3638e3c0dc5598cb232e8718	Арық атқа қамшы жау, жыртық үйге тамшы жау.		sentence-collector	1	1
134836099b8bdf6fd8945b615369d829d211434a69534fff5f68512d34c65c2d	Ағын суда арамдық жоқ.		sentence-collector	1	1
1348e2ad0e66f1d9c5dc917ce4f9cf44a02708a5e0df954c489d79b0fc16f96f	Бала, баланың ісі шала.		sentence-collector	1	1
134a35501a3c374f1c9ded091f54eb357d5c6a0c7466c4fa32052e412da37537	Сөз сиқырлы оқтай, қызуы қозды оттай.		sentence-collector	1	1
134ef5e12b7cc6b0f53a526621914771edfda1617471abcae1ac80f4b6f73b68	Сыйласу екі кісіге бірдей.		sentence-collector	1	1
1352b1818c2406b8af088d94108901abc80df8d37ae18ef565eee669f27b67ec	Мал бітпеген малдан үміткер, жаны шықпаған жаннан үміткер.		sentence-collector	1	1
135b4c45281a10e46a472d48591df56807e37e1e5cd8282b535f2751f929175e	Абырой табам десең, кемтар бол.		sentence-collector	1	1
135d5fcb629f632e386722bd8b1bc764a078a2c5a085e59f79c2746bc079a112	Аттыға ілесемін деп, жаяудың таңы жыртылыпты.		sentence-collector	1	1
13636f3a551915a80bec4580fa4dadd7c43a4ed2f01001eb6564eb16760b95a3	Жаны күйген Тәңірін қарғар.		sentence-collector	1	1
136baed4f8546e26f6df58ec196de8878866c17a9568a1a0b04dc50d863d9a1c	Жігіттің сорлысын аттың жалдысы жеңеді.		sentence-collector	1	1
137d3a595aa69fd55cf81982c9a638eb3288ff5f17426d8dba4d9f2453fd7fbd	Жақсы көрген досыңа тәуір көрген малыңды бер, көре-көре сүйсінсін.		sentence-collector	1	1
138bf97c300d574a853e855766c17d9b0349ff0dbdd29fab842498f4e58461ce	Өнер — ағып жатқан бұлақ, ілім — жанып тұрған шырақ.		sentence-collector	1	1
13968efc9fc2888f1466023757649e39acaf194f12ff8fc9dc53761665ba1268	Адал дегенше, адам де.		sentence-collector	1	1
139f350ae0ea207a2cade3b30407b86de09d6845d8ce9df67c94b44d2caed483	Ерінбеген етікші болады.		sentence-collector	1	1
13b658174cbf1f005ca1629f951bc3734fdc161edbd4c5222b2a30245d46c3c5	Сексен шықпай, тоқсан кірмейді.		sentence-collector	1	1
13b991132bfe8929fa7b1b2fe641333c7cae9210777227076375eb00f1cc5bbb	Ананың сүтін ақта, жүрегіне күйе жақпа.		sentence-collector	1	1
13d84071318c472a91f50be222c286c28327c2b1a8738af4f6650d673bc53c3c	Өзім тоямын, көзім тоймайды.		sentence-collector	1	1
13d8654cf5a1ea27d6224b50684ccf3cfc7e390f7b9b7f9bfdf339987cf5f33d	Жақсылықты көп қуған байлыққа жолығар.		sentence-collector	1	1
13e124efb58e9fe6c129b2f6ca675e8dc0480be46e3bd521681cb16ab341fe73	Қарсы келген кәрілік қара нарды шөктірер.		sentence-collector	1	1
13eaa96ccf10b20d2d51a4a8edb6524da91eb50995c84890bee6ec85729ebe2b	Бәледен машайық қашады.		sentence-collector	1	1
13f7863c02e30bd3cb4fd3a11c5f560180b0763463163c57a46e1353180cadcd	Өткір қылыш тәнді жаралайды, өткір сөз жанды жаралайды.		sentence-collector	1	1
13f8895661537759df4ff5f1b36bb53377974b9bb27494d0d97e2ef9b8a31f39	Жігітті тоқтық қосады, тоқтық қоспаса, жоқтық қосады.		sentence-collector	1	1
13f9bf1264fb5a2ce3c8782d91a0a46483ed01be0f920d6c34c1639902899149	Арғымақ жүйрікпін деп мақтанба, алдыңда талай өр бар.		sentence-collector	1	1
14034aa59ea88c1e64377ecae0bcad324227c78a6e56621e7eee5461a535c05a	Жан ауыртқан дос емес.		sentence-collector	1	1
140fd5a5125b8534bede9c9ea9d88579a6aeec395fab31e7086a9521647f38ea	Оқу білім береді, ақыл бермейді.		sentence-collector	1	1
14135ce4ca665734bfb02fa1f71f0fb86703ff2b73456cd4a1d64e88dacc568d	Ашқа тартқан кешке тартады.		sentence-collector	1	1
141bc841ff99f305192294c1edf8e3c4a499c893f7001756953147f822740ede	Өзі жаман туған шешесінен көреді, дау айта білмеген төрешіден көреді.		sentence-collector	1	1
142a2fdcd5249372ebfe013fdd5001a5241d2b4ccefc0537d4c50cc92f66d2aa	Иттен сауын болмас, иттүйнектен қауын болмас.		sentence-collector	1	1
143cd013fac3005c05335f57adc78d8142a6dee1ba3924b11130a06d134378b7	Жақсының жанығаны өтер, жаманның қайрағаны өтпес.		sentence-collector	1	1
144fb71f2c1e45b16070d06d942df0cb31c48e071a6aa35a32075115f93fc2c7	Атасы бұлан атпағанның баласы құлан атпайды.		sentence-collector	1	1
14557b6da61d80f660f043d919ebc76bbe290097d3264cc626d9884878f58253	Ақыры байдың баласы аштан өлер.		sentence-collector	1	1
147596d1eb6c18147bfcc49d4e01b2f8641560aa296b3af96ee50a496b5127f6	Бір тәуекел бұзады мың қайғының қаласын, бір жақсы сөз бітірер мың көңілдің жарасын.		sentence-collector	1	1
1476e480e8927570533fb2c0ace3b065eef0e499f8730d0c4b4f6e41f2c7f438	Сау басыңа сақина тілеме.		sentence-collector	1	1
14803dcf287070afc7ab9c500656c4e54d1dbdc248953d995381e6942340168f	Асыққан қыз байға жарымас.		sentence-collector	1	1
14894a64b5e275aa48436518ba233debbb697804ba421a0ee8adeb4fd3373e2e	Менде бос уақыт жоқ десе де болады.		sentence-collector	1	1
149aef82dc747e70a014f06a6a469d44ba29e0d924deaef3219b18f9f125f710	Түйенің танығаны — жапырағы.		sentence-collector	1	1
14b8e8b7e758189d63b7d3c30e24b2a210081e3cb0611a404a505a67a3a4d969	Мың қосшыдан — бір басшы.		sentence-collector	1	1
14b91689b3d0496486a695db30a426c3a82744d0932a74280fb94e024df4ba51	Екі қу кешкі ақшамда кездеседі, екі ит жерошақ басында кездеседі.		sentence-collector	1	1
14bed7cc4cd9799fafc104a5569cdd2656cafaa49426ef60930bfe3ed4f8e302	Қостың кішісі болғанша, иттің күшігі бол.		sentence-collector	1	1
14bf080bb2df785ea36341f3b39058ccfce0083f4c3ddaa411adc42ccd15e735	Досың екі ұшты болса, дұшпаның күшті.		sentence-collector	1	1
14ca4de4e294c06b10255a8f2f6e01ca931861fce0176fde9d93f0c9393ea6d8	Аштық еңбеккердің терезесінен үңілгенмен, үйіне бас сұға алмайды.		sentence-collector	1	1
14d8873b2c51ea522da7dd594ec7de8f1253ac39a06e3db35b6238aa64cca0fc	Арықтың жілігі татымас.		sentence-collector	1	1
14def04c2f360557b761fe5b3e6fa4f4b524e31fce300b130fbaafc1050716b6	Жүйрік атқа жал бітпес, тақтаққа мал бітпес.		sentence-collector	1	1
14e2aba28597183d960462659a2ba2a59a5062d4de415eeedf8770882219eae8	Арақ ішкен адам — арақтың құлы.		sentence-collector	1	1
14e5afc16f9281014b1f0285ad19537e136c64a0345cdc79744d05e04f3a6c0b	Адам — ұйымшыл, мал — үйіршіл.		sentence-collector	1	1
14eeae45f96deadb8527bb27218c36139209d10e9d4bdbc3ae7ed1cb1e6e1932	Алып анадан туады, ат биеден туады.		sentence-collector	1	1
14f930be37401c4dd64e39c6ea1dbcf8f34f19ab16e439eaa2eb58c4ee2499b8	Жетім бота жетекке ергіш.		sentence-collector	1	1
151a3f5eb605f3fad7007a4e7530a5e9e0ad879603a9756b491b4b78a84b889f	Күзетшінің жаманы алдырған соң өкінер.		sentence-collector	1	1
152cab698f3ccd3282cc38f3804955b86b8f9eabe5c5be69d39399063504d860	Көңілсіз ерге қару бергенше, көсеу бер.		sentence-collector	1	1
153aa8728c9d553959f8c55bece634181deae75a99bc145d91eaf8eca7036e1d	Түйе тұз деп қартаяды, жігіт қыз деп қартаяды.		sentence-collector	1	1
1549b3b65aa5846ea833dddfbac6a9e74b1a9866f7057d7316a3b12edab2c1a3	Отырған қыз орнын табар.		sentence-collector	1	1
155435a43be7b02a4b87502bcf8e5e04187a4c35d26872e9babd4e7f6a634d49	Тіл тас жарады, тас жармаса, бас жарады.		sentence-collector	1	1
155de808299c5889fafb4f5470c1a8b4f8a9e099f17362affafc581c615e81b9	Бөрік кигеннің намысы бір.		sentence-collector	1	1
1580457e0074290072ff6db0f4c255bfb99bc697cf940bef4c2fd163e22119f7	Иттің боқ жемесе, басы ауырады.		sentence-collector	1	1
1582e6be34c337d798c10833081a0de523610383baede263dc8b42ff58178756	Басына бақ қонатын жігіттің ұлы епті болады, қызы бетті болады.		sentence-collector	1	1
1590f828235e28db9dd0d2908fc463f94299f1dc1fd42f27a6eb2deb34690282	Мыңын жемей, бай өледі, бірін жемей, жарлы өледі.		sentence-collector	1	1
15975091f235524e7e377568974e2e7fca45575c1163ee1ff3de7b97f323a6aa	Жақсының ісі өлмейді, жаманның ісі өнбейді.		sentence-collector	1	1
159a674b8b42700081112cad65edb25c5dc571b2adaa2bb9f613b3f3cf3c8a00	Ер өлсе де, аты өлмейді.		sentence-collector	1	1
15b72784a3e4c130ec9a585480b438b86e6e9b40d6a062b69f3d90a34aa4fd01	Мисыз басқа адырайған көз бітер, берекесіз ауызға саудыраған сөз бітер.		sentence-collector	1	1
15c37723846f6d028de54a21cd0c09f305c260cbaccad88dba8cedf9ecc6d61f	Жорға мінген жолдасына қарамас.		sentence-collector	1	1
15c6ce568f42a54234c74c86d9501a32d12a3477579ca3cceaed76e579929832	Аты барға тай мінсе де, жарасады, асы барға сұрап ішсе де, жарасады.		sentence-collector	1	1
15d5756583c385100a9373203d44868fb56d91cdfcf8309b5f5e1e9da6a95650	Көргенді тапсаң, естігенді іздеме.		sentence-collector	1	1
15d699ceb1f05c9d3a180e3068f5724203e5fc7592b01df093d583e9b36b68db	Жақсыдан жаман туса, азап, жаманнан жақсы туса, ғажап.		sentence-collector	1	1
15ed88e74565729d91540ed85961b4a8944d7dbb91508c4fe790f0f00770f968	Еңбекші қатынның қолы жіп иірсе, аяғы бесік тербетеді.		sentence-collector	1	1
15ef6f6a3c7c33b4cb52db6309cce3152c17f4d04e50bd6106f974b3ca70f73a	Алғаш күзет, кейін түзет.		sentence-collector	1	1
15fe87ee8d5f95f4ec38f43cd0ea74a92e8a3f37b7539627d40bff65676c7fb6	Күрекке жұмыс табылар.		sentence-collector	1	1
16023afb9b11e7027783140515a3b22bdb5661a9b03ccae184beca153fda7193	Жаман малын қорғайды, жақсы арын қорғайды.		sentence-collector	1	1
1608d2cebb3cc9c7f8dcf5e420b04cc09843677552590adf641a92b5f5b3fbed	Бұл сексен көрейін деген жасым ба еді, быламық ішейін деген асым ба еді?		sentence-collector	1	1
16253f6817415a0a250097626abd9b3b3f2534cd829285d105fb72cf74fbaea1	Өзін асырамаған жасық, өзгені асырамайды.		sentence-collector	1	1
162b1423d0c194d5e7cdcc2b56c9848d59ee6e32f90a359fd8fe92aad848df0d	Қазақ соққан қалың нан, Бесқалаға мәлім нан.		sentence-collector	1	1
162deabf0e4d1ebb61af2baabf6b8d782331cb909b1bb3a53b8e9e1dc9bd9060	Темірді қызғанда соқ.		sentence-collector	1	1
1632d26a3fdbad4236e7053766d888bdfed69dce407efcae28ef2a581e47f0bd	Ат жаманы таймен ойнар.		sentence-collector	1	1
163d1174bacbbf96299e090c2b1a1cd7bfb236f074e7227a56fcf5aead219ca7	Біреуге пышақ оқтама, қара пышақ қарыс ұзарады.		sentence-collector	1	1
163e8be428af776858bd91f7d29d0a496fdf89b07878ef571b6f0a0aaa0459a0	Ақ ит, қара ит — бәрі бір ит.		sentence-collector	1	1
164a75ed6d88156cec1fe749862de969af0cf9102d7e48459018cc8b4b11409d	Олақ қатын ұл туса, иә шүмегі жоқ, иә түбегі жоқ.		sentence-collector	1	1
165a5325a26c764cd19f514bf631a7eceb00fc11c23e0e8700b6e724a5b37108	Бала соққан кездіктің басы жарық.		sentence-collector	1	1
165f47fba81a69ccb65c35c6305a070bd502e4119fd5d4cc7e82cc91abe6afa5	Еңбек ерлікке жеткізер, ерлік елдікке жеткізер.		sentence-collector	1	1
16604a2fd526b10664bbab1397d04f5820641dac2747ab66c19999f727d3601f	Ерінбеген елге жетеді.		sentence-collector	1	1
16678a4459fae7e754412e47e6e5c7482164e08bea189a1abd037a4e9b2d27e7	Орнында бар оңалар, орнында жоқ жоғалар.		sentence-collector	1	1
1668641f600f6ca1d7b2a66db54821b17453b223fe880547ff39ae085c69dc23	Ит — опа, қатын — қапа.		sentence-collector	1	1
1668960ffde6441d6b73e19fe0448debfcaad4d9854849d177ee6220e4982706	Жақсының аты өлмейді, ғалымның хаты өлмейді, ұстаның таты өлмейді.		sentence-collector	1	1
1668cb53cf0e036dab48a338e293848291b53b8ded2ac80e7df836f26ecce720	Елдің елдігі ерінен танылар, елдің байлығы жерінен танылар.		sentence-collector	1	1
1668f507342c1fad30fe92c3db1799ed91dd46038967790b75501cf826214a51	Аз да бітер, көп те бітер, татулыққа не жетер.		sentence-collector	1	1
166badc693f4d03eb3bbb9758eee6d2ff84b99538192af725b4eb01b0c0a531e	Жау жеңетін жігіт жарағынан танылғы.		sentence-collector	1	1
1679858bbdb6766bcd6064cf22ef6860370dcfd16eb9c412f45284aaf63dfebf	Ат пен ат ақырлас болса, меңі жұғады, ат пен есек ақырлас болса, зеңі жұғады.		sentence-collector	1	1
167a01d74fcffd496b97da8cab1f1548155a6d2a270dbdd8fc700af9ffda22cc	Аларманға алтау аз, берерменге бесеу көп.		sentence-collector	1	1
167c5b81550727ad9b83b9e2eabe9a64653adfab75c1d67a23581fc7669c4e2a	«Не болса о болсын, айды аспанға бір шығардым».		sentence-collector	1	1
167e4decd25aa6151159509d697c2cca48b668c1a213423e004d64f6062698cb	Патшаң соқыр болса, бір көзіңді қысып жүр.		sentence-collector	1	1
16812f602f4216b519122274433189960c424f6c6c0ee87637ec0b28626e6ea4	Жаман қоныстан жақсы жүріс артық.		sentence-collector	1	1
16b816f8d3c707da108466a37327e61a7a2abc76ebe9d108a3ec181444fae552	Екі жақсы қосылса, айырылысуға қиыспайды, екі жаман қосылса, кең дүниеге сиыспайды.		sentence-collector	1	1
16c7948cfd0a347a180368723ce3a017d9bb881722b0f0804784aefee64ebf6c	Көрген жерде ауыл бар.		sentence-collector	1	1
16db974623b7ed24f6509ab63cb8b5323bdabdecd2ad7e464888b378aac6764d	Қысқа жіп байлауға келсе де, күрмеуге келмейді.		sentence-collector	1	1
16de84cd704b19ca2cf3e7e7294dec83418b4a36b6eb7d5dcf526ddac97c13d9	Сұрап бергенше, ұрып бер.		sentence-collector	1	1
16f8a296ab080b575c68dc7fdf4da8309df5c4ae3949332907f099377c55cfa7	Ғылым ақылға қанат бітірер.		sentence-collector	1	1
16fff43adac54aed796c74ec0d666a87baf0d75ecb53f2333873b83c784f00d8	Аққу — құстың төресі, жалғыз жүріп оттамас.		sentence-collector	1	1
170d02fc9bd4cb4aa5a00b2fce5368cffd769e95edce85f0391b3304736cab44	Ендігәрі, терезеге мінуші болма! Құлап қаласың!		sentence-collector	1	1
170ebdae1184abecd33bebcc815b4352b4c78f5039f3d6fd4ad38be3d239ceb4	Ақсақ қой түстен кейін маңырайды.		sentence-collector	1	1
1715f332660cfaaa4f2b8c8c9249d0ec49ac6725c08e1d667adcd78ce2ba50b7	Көз — таразы, көңіл — қазы.		sentence-collector	1	1
171b7a3be8d71193b72c40eb68f3d2e0d57ec18b374e548836a45d4eb61226d6	Әлі жетпеген ақыретшіл болады.		sentence-collector	1	1
1722abe7ccad420d5d5d80681a3c3eb3c7fd0e5726fd68e8727b0f2a416925d7	Ашушаңның анты болмайды, сабырсызға дәулет қонбайды.		sentence-collector	1	1
17318e01c634abca307b7c460040a3d3d7376dcef816e64a7d7377b97ff5117c	Қалтасында тиыны жоқ, түйенің тісін ашып көреді.		sentence-collector	1	1
173f58590ff99bc34fb0409714848a79f52ef831917942b0ef25002a7899684f	Қатын өлсе, үйің кетеді, басыңнан күйің кетеді.		sentence-collector	1	1
1746f108bb59004f4797e5310c1dafdae54baced11fcdde3b0295a7640a3306b	Күнде тойсаң, боларсың, жұмада бір тойсаң, өлерсің.		sentence-collector	1	1
176c594428c88d97bcbc9ca7cd7d8e6bd9aeee99b5c6f7d5fa063eda1276a8c5	Жуастан жуан шығады.		sentence-collector	1	1
1773daafb228e98dd8c70d8c4831c7eb628c928dbf2560ef543d627cb2c6ffe4	Абайламай сөйлеген ауырмай өледі.		sentence-collector	1	1
178bc8ad08f7c2c0f0ce8f64b98eb026d19cd178247c6a0d3528a3d731cdfce1	Жаман өзі түйенің үстінде келе жатып, жаяуға «бұқ» дейді.		sentence-collector	1	1
178ed05629845d29ac2636d68f8670dd33f5299f147bc43a46fd73f5337e9cbc	Бет көрсе, жүз ұялады.		sentence-collector	1	1
1793313d883d3a16ebf2914233e47e3f0605900f584d2115ea404d3eafdec51b	Жатқа жалынғанша, жат та жаныңды қарман.		sentence-collector	1	1
179498083077d8094fbf45f95f6d51a2c3969221b764077fd31bb64b09fc6ba4	Қазаның азабын қаралы біледі.		sentence-collector	1	1
179dd5ba909e8ad1a5b534ea2fc6b40fea69d9c96192d2e18af03db78324062a	Бал тәтті деп бармағыңды жұтпа.		sentence-collector	1	1
17a4c43e70e4497e5d254b876e5e32da2ae9471c67bd4a67014c810377b724cc	Өлі бөріні ит аттамас.		sentence-collector	1	1
17a82f561bf60cda4d5890ef6cc2b2b0ef57940043f27e8b0b9c65af5e111d0a	Надан адамға мал бітсе, жанына қоңсы қондырмас.		sentence-collector	1	1
17a8d8bfd06abf034de13cf7aafc3869ab44896575b93465d6a6299d4aaa1743	Зекетсіздің малы арам, жетесіздің дауы арам.		sentence-collector	1	1
17a8ff05cb4509c3b456caf6195c0dbe0eaa94ba5fbbee1c1086b493339ada07	Қыс малыңды бақ, жаз жеріңді шап.		sentence-collector	1	1
17a920173d4a7f09c88a43882278be8d3f73a4d5a626a471fcfcdf4967f2677c	Берген мырза емес, алған мырза.		sentence-collector	1	1
17b060cfd67ea05b9e2c7550b62f22491aaa1c89a6b7a3203f7aa3ca9a61a108	Жақсы қатын жүн қарыз алады, жаман қатын су қарыз алады.		sentence-collector	1	1
17b6c4d6398d33b854e3050560ae9951a3ff0a0578d9f08f32960040ac76f704	«Сендікпін» деген сертке сенбе, кезегі кетпеген дертке сенбе.		sentence-collector	1	1
17bf69c2e06b621660e657227adcf0ce55e041fd62a33229d150d2ada9a788ff	Малды бақсаң, қойды бақ, май кетпейді шарадан.		sentence-collector	1	1
17cb99f4872aa4982d6e0dcca35fd0283ea170ff8b90cf1ad0c04f26a2321479	Жайбарақаттық жанға қас.		sentence-collector	1	1
17d1d50410158f4ef09e65e3dae8824405ff0c60b6f09b6253eb843a9bfae9b0	Бақ құмар болсаң, бағың болмайды, елін сыйлаған жаман болмайды.		sentence-collector	1	1
17de631a704a3f3be145363702d00db6a96b988000c1c534120e4f98c0777028	Мал арыстанның аузында, түрікпеннің төрінде.		sentence-collector	1	1
17e1a01ca4f1bd8531b5e0d4a68532457eb1e1791cafc910d03fca506d0b523a	Алты жыл аш болсаң да, атаңның әдетін тастама.		sentence-collector	1	1
17ec455c69e891b9be1527912206b602645e407f1330158b9eb1dfbb81499388	Дос бергенінің түсіне қарамас.		sentence-collector	1	1
180dabd0fac46a433983282e600dadc88ca3e9469cdfd9f443c5d93a1b58f909	Білдірмесең, бидікін же.		sentence-collector	1	1
181236fe3e59ba7c65790212b768902d28b91981cc59b30d0aa5f406fc24bc29	Ақылды қыз білімге жүгірер, ақылсыз қыз сөзге ілігер.		sentence-collector	1	1
181e4d87e946b703be10ab7eb951f52561a4ab00ca3ec2d025045031265fba2b	Шығасыға иесі басшы болады.		sentence-collector	1	1
182b09b4bcf3844c1fd7b3a532e7561643e209045cb47a5cb11f910fe81a79b2	Су жүрген жер шүлен.		sentence-collector	1	1
182de99388e22f7f6c682a54c2b42d8f35a5944c14c779a86be0ca3db3ebcd39	Алтын ерің атқа тисе, алтынын ал да, отқа жақ.		sentence-collector	1	1
18445069b7550634ef2d906ebcfbb939a83721f6570be5324232cd52d0bda6c4	Ат арыса — тулақ, ер арыса — әруақ.		sentence-collector	1	1
1847d3abae126628af7b6c289590b527573c2c2b03ed6a9ca04abb7e11681a55	Жемес жерде от бар, ішпес жерде су бар.		sentence-collector	1	1
18663cd93d89f8e005034cfd800e0473e22c218b6c53991bd4248e74476c78c9	Абыройды ақ отау жапты.		sentence-collector	1	1
186a5fd9de1faa321e3184dc790684b7b172ef2bd1b8737710f223cae676a637	Жауға батыл бол, дауға бақыл бол.		sentence-collector	1	1
186e4e922a903d94894221fdd2f054b69d64b0c0a3ef461c6d5cdc158215ffbf	Жүрегіңді шемендейтін де, дертіңді шегелейтін де дұшпан.		sentence-collector	1	1
187d5d4427ca1aed5ea562545aa651f2a37f1507936758514d5ca3b2c1a693b7	Аз сөз — алтын, көп сөз — көмір.		sentence-collector	1	1
187ff0d35d8359b41ebd955ff7ff925015e84b844ab29e668e96c2ced9ce57ca	Замандасың болмаса, тойға барма.		sentence-collector	1	1
18813f42e59e88bd52b6e112897f2cf9d9f73910af6503e708212c0307cf449c	Көп түкірсе, көл болар.		sentence-collector	1	1
189070704f1578afa9b5176e9e223097ed11e241c63c8b9265ee0a25b89d3c3a	Аттың сыры иесіне мәлім.		sentence-collector	1	1
18a1f423b18e7a636514fa73da5b5f3813043c0dd47e7d3347896bc03b9372e3	Жалғыз ағаш пана болмас, жалғыз биеге саба толмас.		sentence-collector	1	1
18a2dd86f7a02e64d98a1e2dd5271b2cf5e02538a2a2436a7b83c8870094b391	Бір көрген біліс, екі көрген таныс.		sentence-collector	1	1
18a7ded3338d9c99684c08bba39762a767e9f12fd08d464f3bf06d70d641f1e3	Қараша хан тұсында, қатын ер тұсында.		sentence-collector	1	1
18aa3f1bf8934e75f56502f55de3cf49da6714e5a5726ad8116e6d224372dbe3	Ойыншының тамағы тоқ.		sentence-collector	1	1
18bbed9e6d6c708008141871680546d642c28ac20881244e986fe5e6387c3cfa	Шетте жүрсең, тарығарсың, туған елді сағынарсың.		sentence-collector	1	1
18bc8c97ef7ed21a1bf97e1b8ba9b1b2ae7aaba311f072068f5c58b840d280aa	Ішкен мас, тойған тоқ.		sentence-collector	1	1
18be3b1289e0c238cb295037653a5f273335d0bbbee804d4b33fb96dfa991c57	Ақ Еділдің өзі болмасақ та, бұлағымыз, ақылды бастың өзі болмасақ та, құлағымыз.		sentence-collector	1	1
18c7af6da94eaddbeb8a10304a01eb9909fdf3b122ccde5f2a822f66e0e013cf	Қарыздан да қатын ал, қатының қалар жаныңда.		sentence-collector	1	1
18c87df2f2c6963ee8b3d6363519b84f5c45d3a8bed3b8659c0b5c36f8bed8b0	Ашынған тілді болар, ашыққан ұры болар.		sentence-collector	1	1
18f64694036109de9b239999dc62c71a4f2c8958376eb12dfbd8b1ce7b627dae	Қойшының қызы қой келгенде жүн түтеді.		sentence-collector	1	1
19011cd364714622f53954363c364ac64f238890d299a7612c75ce951740f09a	Ер ерлігін істесе, ел елдігін істейді.		sentence-collector	1	1
19060f08bebd55a0dc5dcba6aa3799e2719b0e92a093106d4ad373530acf029d	Айқайға аттан қоспа.		sentence-collector	1	1
19066fd2d4b2df83f77accc46469bffdaf0c1f703e75cfbd4877eb51a9f890e6	Адасқан ақылдан азар.		sentence-collector	1	1
19207736eef1663ea869ea7e719893eb762e5f279bd02956359cdfa1393f74de	Сабақты ине сәтімен.		sentence-collector	1	1
19230feae5e5e4249b92ad8de13c96ccac742ab0921e569dcbb9e8cc4181e4ed	Алғашқы сауда — сауда, кейінгі сауда — ғауға.		sentence-collector	1	1
19243c7d5457a9339094ffd8fc86ff3bd0275ab825be7536951bc9520a509367	Қаһарлы батыр қатынынан қаймығар, жалқы жігіт жақынынан қаймығар.		sentence-collector	1	1
1935d08667c975ee6de33be24155e37ffbdc8ba36bd4999cf7451ed8bed50cd9	Жалғыз ағаш үй болмас, жалғыз жігіт би болмас.		sentence-collector	1	1
1942f39b5279e624fc85af09576e0d8b286575f904f8c76874c80e3961176219	Көптің аузын күзетсең, күн көре алмайсың.		sentence-collector	1	1
194c6886a727d94f7df146ba6706787447eb23cd268f1e2c9d72c3e19b87c716	Адал дос жаныңды сақтайды, аяр дос малыңды жақтайды.		sentence-collector	1	1
194dd54f46b4023184d787fe9c0790b7f5733fe3a9def8f0c04963977415007d	Шешендердің сөздері ағып тұрған балдай.		sentence-collector	1	1
1966862f2dded4743aba53934b8d87c2c6dd8f590711ed73cf4fa53bb384cc57	Жарауы жаман жүйріктен, жарауы жақсы жабы озар.		sentence-collector	1	1
196e0e02f8935e43399deb6d42cd342dd5e1a4dca3b7dd79cb61be5c62f22c37	Дос тұтқанды қадірле.		sentence-collector	1	1
197e0c48dc26cee4274c49c4b5c1cb099b85f967d4080a55a008e7eaacfde512	Тіліңмен жүгірме, біліммен жүгір.		sentence-collector	1	1
1994618628a17ce8d77adf7490d9e57a2f7034360c721921495c3c0757659ddc	Әкесі бейауыздың баласы боқауызшыл.		sentence-collector	1	1
19963faaa26b7e2c7090b05ee3bce0695d1eaeffcfd68d5ebac3e773862a3f75	Кекесін сөздің кеселі біреуді қабады, кейде өзіңді қабады.		sentence-collector	1	1
19a251544fccf057d87496bc77479abb97a2fc999126114c029d3a38887326e0	Сиыр судан жериді, су сиырдан жериді.		sentence-collector	1	1
19be81ca13caf150cfa2bebdfc4c000caba7e4569157f1a28257609d34042bb2	Қиындық, қиындыққа жиындық.		sentence-collector	1	1
19c04b871e6ffb3c12b0fb954f83b89a397d757c40fa7c50490fac851438c182	Қатын алма, қайын ал, жақсы көрер кісінің атын алма, тайын ал.		sentence-collector	1	1
19dc5c8ab3ac97413c4aa14834bc9421a422cf7a3228fc8080416e6f39efd83a	Жолдасы жақсының олжасы жақсы.		sentence-collector	1	1
19e1e55fcd1bdcf710a3182b447fd957bb7a3b62306bf4388b08d3e06679c757	Қызғанғанды қызыл ит жер.		sentence-collector	1	1
19e6adffc8c11a97f2611eb335e8b01596bcb706376b0cd1b518f1edbc30d8db	Тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйіні бар.		sentence-collector	1	1
19e89c934ccbab6359efbdbfcefc6138797e6b9d6348f43b2a0436b7fabe6143	Қонақ бір күн қонса — құт, екі күн қонса — жұт.		sentence-collector	1	1
19f0a7d378c8244a327e015ff4338a50532f02c6e71dfbf246cc6128b4f8f1ea	Қасқадан алаяқ туады, қотырдан қыршаңқы туады.		sentence-collector	1	1
19f4ab1f8032532b6054d5c4968ea7eb0c9a8c528f4f7607a2e046a6bcca5c3e	Еңбек өнімді болмай, тұрмыс көңілді болмайды.		sentence-collector	1	1
19f5ae40bcb060f31edb35c8d6aaf584841fa13c890dd7205351003ed675c042	Тұлпардың атауы бір, жусауы басқа.		sentence-collector	1	1
19f688d2218572c8375c82d49ebaeeeb8257280935a2a1aa55540dd11917afbf	Алғаны сырлас қосылса, мол болмасқа немене.		sentence-collector	1	1
1a1b278d8e69291970df03d2221de36f32894512447445ed13bce1fdc62d6ce3	Түйенің бүріккені — түкіргені.		sentence-collector	1	1
1a23fc222d1d9f083f3803a1f23561480c8d4f181dedaddf6e103c9db17008af	Ат — адамның қанаты, ac — адамның қуаты.		sentence-collector	1	1
1a3a89c153907d17b9069ccb01c57d323ebc30b68ad0740e3ea6bf3b4066cbd4	ұйқы жастық талғамайды.		sentence-collector	1	1
1a3b0ce5936cd760336a941dceef0368bdcbc7a330d9bb9ab89ae26aaeb89e8e	Ac — аттыныкі, той — тондыныкі.		sentence-collector	1	1
1a544410ba78961ff164559bca53e4f805dffde80d7d65474ce70ea1916c678b	Айтпас жерде аузыңды тый, қышынбас жерде қолыңды тый.		sentence-collector	1	1
1a55220a27a36ed4ac8e3578440c54b83ee8a991d81bd1b2fbb04aabd07f0ba1	Озбырдың өзегі талмас.		sentence-collector	1	1
1a60ef5221af65a5e1c13448c3364703b09e9d5358f5facb7cfd51198b0a8a7f	Асу-асу белдер бар, аса алмай жаудың аты өлсін.		sentence-collector	1	1
1a63b68f89cff0a4df367e21395f790a507aa5b7b6ec01e45607d4342f78595c	Шеберден іс қалмайды.		sentence-collector	1	1
1a66cacf88fda721e252e4bb0eef7b36084807e5e7fab34ee8c2e973136bf152	Ат орнына тай төлеу.		sentence-collector	1	1
1a67642d20883078193c4c9a052a864fd1a9df4f93050ddedf2d9c635faf98f1	Қаралы көңіл — жаралы.		sentence-collector	1	1
1a6b38c7826df30953556a2902780022910b528c66687dcf0b5a1b99cd761e92	Адам әдет етеді, әдет түпке жетеді.		sentence-collector	1	1
1a702d960b8c191e486097420c5abcd47efae11bd36f9a521f6479d333d6b2ac	Тоғызымыз жиылып, тоқты жыққан батырмыз.		sentence-collector	1	1
1a9a13bf99dbfed74437b8e3f7e70e283c971c1a1644238baf90eecf54983453	Елінде жақсы болса, пайдасы тиер, содырлы тентек болса, найзасы тиер.		sentence-collector	1	1
1aa0cf3a23656afd53ab1853fe098f6f6e7b920fa2979528b0af09a934aae195	Үндемеген ит қабаған.		sentence-collector	1	1
1aa41d5752419dbb70907e497e0c98096bf2069edf2fd1e5ac1d050814987672	Ақымақ астан шошып, аштан өліпті.		sentence-collector	1	1
1aa60115c7f611d22f3c7f89ac96b2a9577f044f4abc521e6751f634b69946f5	Жаман өзі бола алмайды, болған ерді көре алмайды.		sentence-collector	1	1
1aa67fb8bcda02a4d7c18d2653f88557428c98f0e20eb116830aed7052834fb3	Әкең бермегенді базар береді.		sentence-collector	1	1
1ac667ffe720e4ed0a887333c01986a487f7709ece748b368385e8e368491be5	Ертеңгі асты тастама, кешкі асқа қарама.		sentence-collector	1	1
1ae51db3f9b32af42b3bc573a91db9dd5551c8582db93196d43654bbc4cfa15d	Күншілдің күні шықпайды.		sentence-collector	1	1
1ae5f876d145dfe73efb8bf8dd1ae8e8ff79484e49764d79c4dfcb0a105f5cba	Жалшының малын жасаңға айдасаң, құдай қуалап қуаңға шығарады.		sentence-collector	1	1
1ae77f2e4010e95ec0b8d9ad9f04fb2a4cd67efc98858a26356f07c4dd4be676	Төркіні жаман әйелдің төбесі жарық.		sentence-collector	1	1
1af6a5f8d6f50b3c23ddb8ccd6e94b8d81e6ad727f5eacade17b3de87f64364d	Білім ауысады, ырыс жұғысады.		sentence-collector	1	1
1b04ff94797bf2d7d90b36d790e66522251f9db7fc66883952f1e0dfcf8eaf44	Байлаулы ит үреген, байлаулы өгіз сүзеген.		sentence-collector	1	1
1b11e21d9d8c139c5cfc5d29142000d7e9abd078fda81181d349941f5c06b5e7	Жастықта бейнет бер, қартайғанда зейнет бер.		sentence-collector	1	1
1b173640848002c2277cdbe2e5915ab8b9fc0b6f17b9c73395efc1215d7a90c3	Жақсы қыз — жағадағы құндыз, жақсы жігіт — көктегі жұлдыз.		sentence-collector	1	1
1b1d360e578092ddaa1b57c231e9e61c7aa07835660427a489b4752c39c46b3d	Жер қадірін жеміссіз қалсаң, білерсің.		sentence-collector	1	1
1b252f4359eab5953d107f3502d98d4adf11c2f8a493af83e6519d4a993a8f53	Көптің ақылы — көл, аздың ақылы — шөл.		sentence-collector	1	1
1b351e328612657e1215391fc5dc1d88d5705b01cb2e616eb80bda9102c6d1bb	Қатының долы болса, елдің тыныштығынан не пайда.		sentence-collector	1	1
1b35fd2ec19dfd52dcd0813fb316d085b441535e53c8ab5158c868b97a0415ef	Жолбарыс жонымен күшті, халық бірлігімен күшті.		sentence-collector	1	1
1b580a72d5e3407e005a9ebfdfa3ca77a49117bdec930668da46f6096b2a22cc	Бір үй толы жан, бір-біріне мейман.		sentence-collector	1	1
1b5b1a340d386138163cad1659d8fb52bdd8e2bce3787bee191e7f7462a0333b	Көрмес түйені де көрмес.		sentence-collector	1	1
1b7544b77032090c0b142502b217f63a26e50b46da03624d53d6f25aa590f924	Арқан үзіледі, борыш үзілмейді.		sentence-collector	1	1
1b8df91e7ca909c2fb5cf48f120cf1b0dd8bb27b53bd3111919e0ad9c0f3b472	Жаман қойшы жайлауын бір күн жейді, жақсы қойшы жайлауын мың күн жейді.		sentence-collector	1	1
1b9b1f50377506c952f84849da9d010f957f65b9cf359c96db4044521c074bbd	Жаным десе, жан семірер.		sentence-collector	1	1
1ba61e5cdc312825ff828b269aad3e93c1ff9385c87816830ee8182e7d3d8887	Тұлпар тегін сүрінбейді, алтын, ылғалда жатса да, шірімейді.		sentence-collector	1	1
1bb82c1fd14aea847e2e4d05c3c2b677695f7b9a3e8dfeb6aef6025591c79a22	Күресерге дәрмен жоқ, іш қазандай қайнайды.		sentence-collector	1	1
1bc7dfc1f0431be287cb00af345e742990a5a258ec70948a4736f6f97065ad4c	Қанағат қарын тойдырады, қанағатсыздық жарлының жалғыз атын сойдырады.		sentence-collector	1	1
1bcc0b1ba2e698b1da9defec4f9bffc57c0e530af805feaceb20c4e36769c451	Ер жігіт үйде туып, түзде өлер.		sentence-collector	1	1
1bf365844d4cd14e02b411d6c651c4d38ce4bdfc199de76ae70e218e1760b6ff	Ақылы асқан жақсыны «алысым» деп ойлама; ақылы жоқ жаманды «жақыным» деп ойлама.		sentence-collector	1	1
1c0975825b41bb58996d66a7fc64c52816fb4831b104c4f27d77cf94685fb236	Ел ағасыз болмас, тон жағасыз болмас.		sentence-collector	1	1
1c1db0a4402657615a3db0e0bb332acfd5eb9cde25c70384d6842bee2342966e	Айрылмас қоңсыңа ауыр сөз айтпа.		sentence-collector	1	1
1c21ad897632b50a9a0ed7fc7ca26c560be19b46a2d430431f97da4ba239e3a1	Ақымақ ақылсыздығын мойындамайды.		sentence-collector	1	1
1c235c0c2912a35a0962f98984323b6c63d9c8b7bffd84f6f15ca443b6e36bbf	Топ көрмеген — қорғаншақ, топтан озған — қызғаншақ.		sentence-collector	1	1
1c4a8d40275a72898f49e3ab590fa81f4552933cadfc170db4aa91f1e7d7904b	Талапты бала талпынған құстай, құмары қанбас, аспанға ұшпай.		sentence-collector	1	1
1c5c443aa4563880c7e9a7b8f62fc84c1cd7f837016cb4c4f7760b415b23b640	Жақсымен сауда қылсаң, керіс болмас, жаманмен сауда қылсаң, тегіс болмас.		sentence-collector	1	1
1c6ea1fdf32b1d8431499b95438294b9d020084aaaf69cd58c4ecc38f679337b	Жерден жеті қоян тапқандай қуанды.		sentence-collector	1	1
1c7b27ebe329ac3c9f3bc7902af1dd5262cd52bbd41997629773a3c9e25bcb50	Қолынан келген қонышынан басады.		sentence-collector	1	1
1c8eac38a4d26138a6f5bf17dea18f2f960b9544007dd31d8d99ab99dec151bc	Жаман ұры жанындағысын қармалайды.		sentence-collector	1	1
1c91be1daba453eb16a03cb19da7cc292c281c67a13799cb335fe867a7eeeb80	Ер көп сұрап, азға разы болады, ез аз сұрап, көпке наразы болады.		sentence-collector	1	1
1c92074fef4c82d185460b1a12c47d19c49c276f3baf93e33b3d60a8be5d618c	Қырықта қылау түсер, сақал-мұртқа қырау түсер.		sentence-collector	1	1
1ca0cac10e8cb5681f4ae3863093874991d2cbfdd52158cb2af11f279130930f	Бай мейірінен — күн мейірі.		sentence-collector	1	1
1ca46ba5d139ed35374c1299d474f6b411c0239f408d1cbf1168200dbb17c316	Күн батса, қойға соқпақ көп.		sentence-collector	1	1
1cb288484570e4eb2d605fc5c5424cce745622a4668d72533ac69f96d064b12f	Сиыр мүйізінен табады, адам тілден табады.		sentence-collector	1	1
1cb617a1e94948d5f17f74ebd9c96f76eb4e9eb7894157ad14390e73e660f00c	Ойнақтаған бала от басар.		sentence-collector	1	1
1cb7addf2230a3a30ca37afcd92ff24c7fe61482b81f999df97fd9f1f41fd1e8	Аман болса бұл басым, тағы шығар бұл шашым.		sentence-collector	1	1
1cba10e770973715f444bfa5b1d7beae2ce48790d756d159cc2aee20a78969e8	Шыбын да аңқаудың аузын аңдиды.		sentence-collector	1	1
1cc74f9e625e6f1db8306569cbd9320524d052e042471db48f1327cd7d439871	Еңбек қылсаң ерінбей, тояды қарның тіленбей.		sentence-collector	1	1
1cc7e0dbe16ead165b13d6bf725769197f07f7c7a90eea907cb07e416ce80087	Пәлелі жерді баспа, басыңа түссе саспа.		sentence-collector	1	1
1cd818c3fba14973b7c6f2cae9186576b5d85e2acc613a9fa7e24ea60cb9c964	Досың үшін заһар жұт.		sentence-collector	1	1
1ce81dd7765755bb1465624126347a1dce3473f921e8573b016abbc52f8d11fe	Қазақ жаңылса, қартына қарайды, орыс жаңылса, хатына қарайды.		sentence-collector	1	1
1cf996345305eb34f81912d17cc57984555eb4f8849b08486d158cb12611f319	Зердің қадірін зергер біледі, зәнталақ қайдан білсін!		sentence-collector	1	1
1cffa7a4226aff4a619ab88ac4eb57783da0a25684b93b9a7da4a90edd0d4027	Жақсы ат ажалға ара тұрмаса да, жаудан құтқарады.		sentence-collector	1	1
1d0a4d020d3f3e4e2fc9db4f7f7481a2e9750a4bf2ae6518be1399e7c724d9b2	Ердің атағын аты шығарар, не қатыны шығарар.		sentence-collector	1	1
1d0dbcafcb6f0eb49a7475ac7a503c6ba7c8639813d75eedaa73143e88bcdc74	Тар қоныстан кең шиыр артық.		sentence-collector	1	1
1d174e99bc3241685d83498e696d75992a85cbf1ab6e9a9c100e808b000386fa	Өнерлі бала сүйкімді.		sentence-collector	1	1
1d1c6900d3a99042ecc603c67d57214feb5444affa3b55d98250f0dd269e3a25	Ер жігітке өлім бар да, қорлық жоқ.		sentence-collector	1	1
1d1c7d73e99f7561835f5585bffc49cd8a3c19adf4cf53db55bf050395475c37	Зинақор әйелден өтірікші бала туады.		sentence-collector	1	1
1d242957a3c8929c2a6c205ce85706cd139bd5856afd5bc0cfc90da859dcccc1	Шақырусыз барған орын талғамас.		sentence-collector	1	1
1d32b51b2530b6a1e3c638bf891a74f328adf53bb6c37d1fddf72d0d7306841e	«Атасына рақмет, алса да атап-атап алды ғой»!		sentence-collector	1	1
1d37bc4685740d223ee478000b3fab10a62a9dcc2a5611a057073d400e40ccce	Жонға салсаң, жүйрік, жолға салсаң, жорға.		sentence-collector	1	1
1d3fa106df3efcf78fa753fdfed4b06f45624d7865921b39e10ed9b6e9237c98	Өзіңдікі өлтірмес, жат жарылқамас.		sentence-collector	1	1
1d42266f619a6301737304e545e16afb849998902cb6150e43d1b71a907158a4	Кемшілік көрмей, маңдайына тимес.		sentence-collector	1	1
1d6dd5a8a850bb78adf44685fc8f02ec8c0737ccc6ff9ac37ea5661ae085e7b6	Ақыл жаста, асыл таста.		sentence-collector	1	1
1d6e7eaab1dee652f859ffbf0f1939955f7154bbe768ec202416ba4e2818c9c2	Жұмысы жоқ ит ойнатар.		sentence-collector	1	1
1d748eb9fd8ecc87f254d4dff7b4050baa3257e970a61d63188f9f2611a6d49b	Қатынсызға кемпір қыздай.		sentence-collector	1	1
1d7ed71f4cd89fa930c9ef38695851b7771feeadc07c15b6a98f0a2fc427d08b	Ортақ өгізден оңаша бұзауым артық.		sentence-collector	1	1
1d88361103e8f8c903654e17e61e60b1fcc91a6d8229235e0b8a93938c16b1ab	Жақсы кісі мақтанса, «Жаманнан жата беріп қалдым» дер.		sentence-collector	1	1
1d8b379ba1811595a790b51466cdd9789260c218160eb5628f1e82ac2cbdc25a	Кедейдің кердеңінен сақтан, келіннің кербезінен сақтан.		sentence-collector	1	1
1d97d344af7328793421bd8eb87ce341d523b2a086f55ad475a1f511b7838160	Ағайын — ащы, мал — тұщы.		sentence-collector	1	1
1d9abb82afd9d8b56dd2d46beb34896d5a4d0bd7212dbe65034f29619558f362	Ер қолында мал тұрмайды, елек ішінде су тұрмайды.		sentence-collector	1	1
1d9cbff7ce9f4a1b5dc4b94b1542f2cc810062c3e63768bfaa3e8e84938b9ab2	Еңбек еткеннің мұқтажы табылар.		sentence-collector	1	1
1dac4885e4c64860de716300c54cb09001c6a3fa4701fa684ef3c1f0de88478d	Жақсының ісі жаңбыр сияқты, қас та, дос та пайдаланады.		sentence-collector	1	1
1dc5c4cdb74e792024b02da38c2cc39bcc4d26f76157fba2ae0ce6350c6d5f45	Баласы бардың өзі ойнар, баласы жоқтың көзі ойнар.		sentence-collector	1	1
1dcead79240d192221f332b1d8719e6d378b73934feb2b0e480f8cab84a5761b	Келінің жаман болса, ұлыңнан көр, күйеуің жаман болса, қызыңнан көр!		sentence-collector	1	1
1dd9864008417b099c73ccbcc0871bec99c7c6d87fd30dd3973397dea1b4a64b	Қызым үйде, көзі түзде.		sentence-collector	1	1
1de3aa9bdfcfb1121499e7c06a9f32748136c878dc6bfe746542ab96c5fd56a8	Етегім бе, жеңім бе, осы менің теңім бе.		sentence-collector	1	1
1de76bffcac059525c4953b40e6cc1d0bec60cceb823fb2f65528062fd2c6cc6	Жоқ, қолымнан келмейді.		sentence-collector	1	1
1de9bfd249a4267bf640fcf11bbc476bd95ed8ad8f4efd85345321d52570da28	Жатқан — бойра, жүрген — дария.		sentence-collector	1	1
1ded85eeb8266a4e5d390c582ec8119a79ad3f43c6eef5e6c54d6add0dba7d50	Ашпаса, кім көрер, айтпаса, кім білер.		sentence-collector	1	1
1df5b95cd2f2aeb50a5a2def35d014f1dce2b4828a0501a06e72721526c3b559	Құлын даусы құр аттікіндей шығады.		sentence-collector	1	1
1df6decbacfe0bb88ec1f9f68ae5c2287e9fd467651a538bab541e5454c448d8	Қыс киімін жаз киіп, жарлы қайдан байысын.		sentence-collector	1	1
1e0813a648b2975edd026b3e37e803aeaee2d795cdca2f073de1a4a5f829303b	Шам көрмеген шам көрсе, күндіз шамы сөнбейді.		sentence-collector	1	1
1e109fc13cdf3e1e23c6c86ab655cb3f0bc41c4b4c7e005fb6545f06467b2e53	Жігіт көркі — сақал, сөздің көркі — мақал.		sentence-collector	1	1
1e117c8786347bf18d1c85992e2ff1cddfa085d36deb37b108aa8504d3cf88f1	Ағайын туған кімде жоқ, сыйласпаса, жат жуық.		sentence-collector	1	1
1e1291473c07b9dc392bd20ae362b84e6b09ead3abe4b0be0a093c85c7c942e7	Ақылсыз адам менмен келер, ақылды адам кең келер.		sentence-collector	1	1
1e204636a81bd5720c59bfdbd17687f11a5496457fb2ff09b977ebf25f39e13b	Тоны жаманды ит қабар, көңілі жаманды Құдай табар.		sentence-collector	1	1
1e50bac55162ed205ba90a3784769849c5a06c559491ffa5352d69296b34da00	Қызды таныс алады, таныс алмаса, қоныс алады.		sentence-collector	1	1
1e6520a23cb17de3f2e93aaa08f372d004f0889117be04f7a1309b8f970dd271	Асқа барсаң, атыңнан безерсің, тойға барсаң, қатыныңнан безерсің.		sentence-collector	1	1
1e69991070b33be8c1d05723bb12b724d54b2c8bde9084cb5d0fe43f0b8e806d	Бермесең-алмасаң, сарт боларсың, көрмесең-келмесең, жат боларсың.		sentence-collector	1	1
1e6c4df62fd1eaf823bb7cbbc27919500d76fcf6b831ee102190340660b6387f	Кісінің көзіне көзің түссе, көңілі жібіп, мейірі түсер.		sentence-collector	1	1
1e8aa46c7f1123145688eb7154477aff2d887057433c0374bd379383a7be9c34	Егіннің түбі — ырыс, сауданың түбі — борыш.		sentence-collector	1	1
1e9f98cbbce6c77d64aa3dc911a9db090227f9b230f19fc7cac26bed620661d0	Атадан алтау туса да, басына бір жалғыздық түсер.		sentence-collector	1	1
1ea920cc1d9a740e0458ea235d06f1208c7726963aa58b5ecb19dca04000cafa	Ағайыннан шет жүрсең, көңілің бір күн тарығар.		sentence-collector	1	1
1eaae8d862ee50f4c7ee6ccf175604490d2b1b54157828ca439aace4c708d838	Алғанның бір беті қара, айғақтың екі беті қара.		sentence-collector	1	1
1eab39ac5fdbd4c5cea89ff30ac1ce86eb574fbe71ea8337c7d558925d990b89	Нағыз адам ізгі ойдан арылмас, санасыз ез жақсылыққа жарымас.		sentence-collector	1	1
1ead4dcb8f667ef8fb9bc33c58e1b19aeb105eb58cce8baf5c0b26570e1d2fd8	Дәмнің атасы — нан, анасы — тұз.		sentence-collector	1	1
1ebc07d78e0c73df3eef2f7894ac2d2e95e55a6d89f70d9db6897dd2721163e4	Ит — жеті қазынаның бірі.		sentence-collector	1	1
1ebc1cd7be77f351c5b9ef7f6b576940d91e191e83703d6331909071e46c0dda	Құнысты көр ғана түзейді.		sentence-collector	1	1
1ebda9f4ef5e5489aae0f3cc96db23c33e4b1980d5d40d92aa4c4159367aeff7	Арқадағы ноғайды қой бақтырған Құдай-ды.		sentence-collector	1	1
1ecae64fce9ce077815e2b248147dc55d7f1cbcf6285de2165f3eb7c2f5f0125	Балта сабынан озбайды.		sentence-collector	1	1
1ed93f12c026444e463ff313f05d3477d2ebd9aa5676aff84c0dffe773abd4b9	Білімнен қымбат нәрсе жоқ, көңілде жатса, баспайды тот.		sentence-collector	1	1
1edb5d722a898f1d9134017d0d9bd699f31357e9ad10cddcf8013b97207cc1a6	Көш жүре түзеледі.		sentence-collector	1	1
1edea58847bd098e6b8334e31d5164d978282df7e38f23423cf1d65c0e1f5b75	Ағаш бір жерде көгереді.		sentence-collector	1	1
1ee766620bcefce67e310c0007373a23216f6c89d10c2282dd640e1087f31486	Әзілің жарасса, атаңмен ойна.		sentence-collector	1	1
1ef90314799daec94108d625cc27683d49ad41b43abad04b22b7ea90178ffc76	Алтын тапсаң, санап ал.		sentence-collector	1	1
1efc9aeb438e30967faa989d2c5628bd3a95531bd50a95eb6145c289c9898746	Жаман айғыр үйірін жауға алғызар, жаман жігіт жолдасын дауға алғызар.		sentence-collector	1	1
1f0a16f0eb0d2da87c42fc52aee9a27ac71153ada0c9eb6b353edf0215581671	Кәріге — құрмет, жасқа — міндет.		sentence-collector	1	1
1f1274a0214d95a18829d6243ed64d4b7947c4f3bd29c673bcd5289a4bebb197	Байлар ашты тоқ санар, аш жаманын жоқ санар.		sentence-collector	1	1
1f13d9da24c6d6914e83f659c438d0350aab114a4d62056a0c2fe6f0f1287a03	Ағайынның азары болса да, безері болмайды.		sentence-collector	1	1
1f26ef6c1bcb9f6276b0b95a4fecec9774702004031b776c1c3eac8bad6d2800	Өз еліңнен шет жерде шуақсыз болар көктем де.		sentence-collector	1	1
1f2fa8de39a6bf8fd46939989faeee4abe0288becca8ecb8d6410c01725f8efa	Екі ұштыны бір күшті қосар.		sentence-collector	1	1
1f38508943323be526178d434cb7498d46d357fe29a99094474383ea9d271ffa	Жалғыз мая қайымас, жалғыз жігіт байымас.		sentence-collector	1	1
1f3dcafdfee615290d5c3f7d80b8ec0800e32bd132eabc4ec532086d7adc40d6	Жорғаның қадірі желгенде білінер, жақсының қадірі өлгенде білінер.		sentence-collector	1	1
1f502584a587d07ab5f80bde8fe42743a619a6bfb9b38a5b9452ff00c4a2d485	Көргенсіз жегенін айтар, жақсы көргенін айтар, көргені жаман бергенін айтар.		sentence-collector	1	1
1f5a2b46a67dc9755fae71861068ba3f2f63627f12536faf97b1f5d77737cc39	Қой азайса, қотыр лақ басшы болады.		sentence-collector	1	1
1f5bc84527fdf66003d0c3e79f7e6b8346875cc67d5321650df5abf144365aed	Әншейінде ауыз жаппас, той дегенде өлең таппас.		sentence-collector	1	1
1f912321a4441b663c8141b8844f984a18ae18b6c48b262958844ee8d34445ec	Есік алдында төбе болса, ерттеулі атпен тең.		sentence-collector	1	1
1faac936ba37521edfcd9de3b9b004d8a696a9d3c7c48d4a0c76c5447668ccbc	Жалқауға дәулет үшін ұйқы берер, жаманға ақыл үшін күлкі берер.		sentence-collector	1	1
1faf26e9cc621449501c7ccf3eafac2a6d40e302f4bfa4d9b856a37e2c9e1d9d	Жалқаудың жауы — жұмыс.		sentence-collector	1	1
1fba82660f9f008374a3fbc9ee92487e5b5484ae32c174548f77d41c94bcbf39	Таудың басын көр де, түбіне барма.		sentence-collector	1	1
1fca4d576d4f2ec6fc5927513878e089d5534c67eb326f557e44a82bee3f1c2f	Қылмыс қияметке бармайды.		sentence-collector	1	1
1fd197d2b69ba3429c9c5d326706970ab643c83e4eed9438df3876924cad7798	Жігіт жанған шоқ болсын, шоқ болмаса, жоқ болсын.		sentence-collector	1	1
1fd3064c702d7d85a8c83629c4f8bfc8c555815cf2006b61b35dab140a741281	Тоймай ішкен асың құрысын, қорлықпен жасаған жасың құрысын.		sentence-collector	1	1
1fe1b018183f42093d9f48d379c43b8f7124b9c207c64e040edbd4fda8e3bc6b	Желмен жарыспа, көлеңкеңді қума.		sentence-collector	1	1
1ff5664585be923164bc3f99ba8f4ee8b327cd017e01088199e3a702b9ebc9fe	Бақа сисе, көлге сеп, жақсы қатын малға сеп.		sentence-collector	1	1
1fff82c772d1c9e665486573a2bad77737650eabdd39026df0e0b864c098583e	Тураушыдан туғаның болсын.		sentence-collector	1	1
2002a7a3fa1735da729c99c37e1b9dbb41524cd36f9803235821a6a99649f73b	Жібекті түте алмаған жүн қылады, қызды күте алмаған күң қылады.		sentence-collector	1	1
2011b5e6376a8f3d06f8ed4d5403e610ac7ef3cd51487a0217fda6cf4f291656	Байлықтың түбі — бақылдық, ақылдың түбі — қазына.		sentence-collector	1	1
2016eb5cb2fdc930242ef55c94a5db49e7bc7f2371beaf99e6349ec0033d4905	Ит жемес асынан дәметер.		sentence-collector	1	1
20269a0bd65260fe19a0d5e9b11fd2d9eaa9ab9fe845eb80eba11c6bc83158aa	Ораза, намаз — тоқтықта.		sentence-collector	1	1
202a687502d698ebd004af2713f8346d566d2deb0faae799aa10003af875abde	ынтымақ — өтпес сауыт, татулық — тамаша сауық.		sentence-collector	1	1
20338cdfeac34fbd1722e80cc0d00b0783eec606a35cc8fdfe76ab974f02bd54	Быламықты ішкенде тіссіз кәрі, елестер өткендегі істің бәрі.		sentence-collector	1	1
203bc7e3418548fbc78beccedadece05f0c38093218c2c546f89a0c40727f812	Еріншектің ерні жібімес.		sentence-collector	1	1
205e067e6bf90863c34599f811f9729642a3473158d8f7b72ab65241e6d86766	Еңбек түбі — береке, көптің түбі — мереке.		sentence-collector	1	1
206b101fa4c4a9d70f7015f679ec95549367ef6b6a7787c16964fe9720ee413d	Момын — жаманның інісі.		sentence-collector	1	1
206fc3e71e82dc18272b7d66a172ba11adfb9c108a7edeafd9750ccba3284b3b	Қайырымы жоқ сұлтанға ерген халық не табар?		sentence-collector	1	1
20733e1bdd4c0c7883ddc3bd7910838d2ebc337453249e64a2d4ed06eb378d25	Жас құрақ — жердің көркі, ынтымақ — елдің көркі.		sentence-collector	1	1
207f4cb2caabd76480e9f131c5b040df5b89e0317db9115dd7ba9810dacc97b9	Ит жүйрігін түлкі сүймес, ауру кісі күлкі сүймес.		sentence-collector	1	1
20831dba1c91f075ae4fe11aff01820d7da5599e589af616ac16373c44aba3e4	Үйің үй-ақ екен, әттең, ішінде бала болса.		sentence-collector	1	1
20892ab623dd6a4d369971fd5bc734f6c08d37ae1698430715b6d0d83d82808e	Сөз қуған пәлеге жолығады, жол қуған қазынаға жолығады.		sentence-collector	1	1
208acbaa52ab8ea06c97877bcbd413a6e539112e312521a942bb4fbb9903881f	Айла — алтау, ақыл — жетеу.		sentence-collector	1	1
208ec41ecfbf38b9e4e056ec6b141561e50d03a8ae29e1915ac90b2e0e42ac80	Арба иесі күпшектер, киіз иесі білектер.		sentence-collector	1	1
208ff5faf753085a3ed7e5ac38d33de0a41c8d05c38c9dff951aa927c32cbe11	Ашқа қазан астырма, тоңғанға от жақтырма.		sentence-collector	1	1
209505f15f069f425088f775f9c57e8717ddb1f989624945d40528935c591679	Тәуекел — ердің қанаты.		sentence-collector	1	1
209ae52c4dc8f770e5393549f98308d42f62240c8dbfe64189e6af2e91bb3ca9	Біреу «бас» десе, біреу «құлақ» дейді.		sentence-collector	1	1
209e1c75548d2d685830e873b5b02a7caa7653b91ad2b6826512c56ba4b6deea	Торқалы той, топырақты өлім.		sentence-collector	1	1
209f81ac33302cbd190ed97c37e6dd38dfa183bd129a9252db96f84d711cea79	ұрыс-дертті төмендетеді, жүрегіңді шемендетеді.		sentence-collector	1	1
20a9d71518b1877749e7dfbda61381e3832793e0ca6be88853633a4df7cc3a3a	Гүл — жердің көркі, қыз — елдің көркі.		sentence-collector	1	1
20b0a19fe8fed906c526c9ac95b0579a332c2c19210cbca33be9ef2fac56d9f9	Атсыздың атасы құнсыз кетеді.		sentence-collector	1	1
20c98633f999cb696223f84dc8b8e3d7e8a525716c553026b5c4a3fbeb1a8da5	Келін-келін, келін бақ, келмей жатып сөзін бақ.		sentence-collector	1	1
20ce71b9b90fb4b663105e96467ba35aabdf922e8b4d97f4791f5b5178a6d9c6	Үзіп жеген үнемге жатпайды.		sentence-collector	1	1
20e135a3040c60ae93611d6702db5d16adc75db73bee4f401ac5e2dd2df4a9d8	Сөйлей білмеген жаман сөзді өзіне келтірер.		sentence-collector	1	1
2103c4188a0888e70e16c362a9584b84bbce9c36b59dc8581bf6e453f075d806	Жаяудың жүрісі өнбейді, жалғыздың ісі өнбейді.		sentence-collector	1	1
2115c5e47babf74424732dd60ea75387c87a37e682a50c0021a342a49b4ad40d	Тат темірді кеміреді, қайғы адамды кеміреді.		sentence-collector	1	1
21183b0fa3f7211a2028b648387483eb4056bffad4b98f830151d67be19fcfe8	Жалғыз иттің үргені білінбес, жалғыз кісінің жүргені білінбес.		sentence-collector	1	1
21204675019b23590733350754ae62f089fb9c622354e1dd72cd43f744411eff	Тіл тікенді де алады.		sentence-collector	1	1
213c077fdce96d50a8277df97087828deaef6e1a8e4263a8954c73bf50154721	Төре айғақ болса, бітім болмас, төбе тайғақ болса, шығып болмас.		sentence-collector	1	1
214035984ddc13058b3fd4b3b2e077fa577a1048f3f545398a4d785ef011a61f	Сабырлының бағына алма бітер, сабырсыздың бағына қауға бітер.		sentence-collector	1	1
214427c56bdf964c17ff31a590fbdacbb0336079b07b42f21921c9cd2b91a027	Он үште отау иесі.		sentence-collector	1	1
2154e9576f4d8532100ca21558e94a9a7f3f7ad42f76c7f2e327f2c8b5ab8274	Ай толса, қолмен көрсетпес болар.		sentence-collector	1	1
215c66f76426ad8e1e890c11d832de8fa7d1cea0c29a9fc357cdb19e401e5d2b	Кісі соятын кісінің пышағы ішінде жүреді.		sentence-collector	1	1
21643a3df10b12d74274a397e0217c37235048a84a215b85bd656e26c4156a5e	Жас өспей ме, жарлы байымай ма?		sentence-collector	1	1
21949627814f4ad7cf407af59be910d17506ce82353394ae6388aae05d8ed286	Түтіні түзу шықпағандар бірін-бірі қасқыр итше талайды.		sentence-collector	1	1
21a8e4bfebaeb49eb2aba88bea42466ae461840210cccca3ec0eb33e190653af	Құлпырған жас — гүлденген өмір.		sentence-collector	1	1
21b4854842da28aa1fe42f3f37c6a9bbacc8e5b41de0c5f838d525b1e9a4392e	Түйсігі жоқ адамға жүз айтсаң да, түсінбес.		sentence-collector	1	1
21b76583717a98874430911c9a5e4d394b0f60dc84c6536b0a598e12226f3d37	Ханды Құдай ұрайын десе, қарашысымен қас болар, байды Құдай ұрайын десе, дәулетіне мас болар.		sentence-collector	1	1
21b8185d489f135b9e4c7774aaed693ee5a5d2dd5ba61fb4c585d8230632ebfb	Жақсы болсаң, озарсың, жаман болсаң, азарсың.		sentence-collector	1	1
21e53eeb7916a37ceec904cc5115062a792ca8ff98a0710d0f97a463234e142d	Айлакерлік — әлсіздіктің ісі.		sentence-collector	1	1
21e8e9de478cd83c01fa5f8cfd529b42f2d351cfc84a30ba582e3a1f59ca4300	Білместікті кешірмесең, білгендігің қайда!		sentence-collector	1	1
2208afcc4c35dd615a8dca414b6c9f59a591175b7951ae2bf8601c6f8da95354	Ақыл алсаң, азбассың, көпті көрген көнеден.		sentence-collector	1	1
221a370cd7ef25e45b91633c2018be680cbe1fc4c15d307fa1cb50842ab2a612	Би болма, би түсетін үй бол.		sentence-collector	1	1
22580aad493e349d1adce58bb0140c012aa4d1d7e0310c7e8eeef2673e247b56	Жалқауға сөз айтсаң, адам таппас сөз айтады.		sentence-collector	1	1
225af877b7156489d19f0d869fda1c1d1d1a472ec7457b49cc5ad7b75df7612e	Қыз емес қыздың аты — бәрі қатын, қойыпты қызықсын деп «қыз» деп атын.		sentence-collector	1	1
225c1441a434e8ec536b518b27a0f9ac503b00776ba6630baf50acd332dd1c07	Кең киім тозбайды, кеңесті ел азбайды.		sentence-collector	1	1
225fb7891bc81133435c52169896afab4e247c1a6eb5fd2308726a81e4cc1c21	Жайық басынан жел тұрса, жаз да болса, қыс болар.		sentence-collector	1	1
226e552697684b43e7f6810ad786be047d1e1515e9d5ec229d8a39503e9c56dd	Жаман жігіт жасында да шал.		sentence-collector	1	1
2278e2cac80c99818dcf6fab833ecc7953ad70e0be7095ce22558bdb704f79d8	Біреуге өлім тілегенше, өзіңе өмір тіле.		sentence-collector	1	1
227c23d79c6f8f7cf543d1164bb443c007146cb774ef1e06e9798b488c48555a	Тойға барсаң, тойып бар, төрт тоныңды киіп бар.		sentence-collector	1	1
227c4b608cb1d6ba1de01f049ecdb7fc4296222ac54b2e280cbcd5be74da9cbc	Бір жол бар — алыс, алыс та болса — жақын.		sentence-collector	1	1
228b3fdd4527814a07c4fc76178d36352d1296051175fbebd2525969eb6407d9	Ақыл тозбайтын тон, білім таусылмайтын кен.		sentence-collector	1	1
2295bf86d20abe5b2bb969fe2b70b2a47ee92e86cdb2acb77cd5c6f8435b9029	Бермейтін нәрсе болмайды, сұрауы келіссе.		sentence-collector	1	1
2297ea324bc424a41f420f2b4e8392ff77ea013e02fa4b9df18efc3dee8adc61	Ер басына күн туса, ереуіл атқа ер салар.		sentence-collector	1	1
2299ad1dd1bacbfdc9d74b129b4976569a312ede4bcf35897c4795c992a9eb08	Адам арын ойлайды, надан қарнын ойлайды.		sentence-collector	1	1
229cf597a667c5024230d009eb72c80ce70c22eb4ad7c097b4d791714a9053af	Ит балалап сауын болмас, бұлт болмай жауын болмас.		sentence-collector	1	1
22a3b409b08ef3e0f8be4c556190ee209d6fe0ec41bb26332ba6f36aab253e85	Мінезің жатық болса, ішкенің қатық болар.		sentence-collector	1	1
22bb037376c5b69d5e659e20981492d70750af8f4a649fbcad4a1a3e625f8670	Біреуді азаптағаның — өзіңді мазақтағаның.		sentence-collector	1	1
22c7d5f814250690afa0d668e97874d39b5cf351bfb1c5f5fe0e63520ae18295	Жаманның ақылы түстен кейін, жақсының қадірі істен кейін.		sentence-collector	1	1
22fdf62d97c32905e1a1067d49a18f680de1a1d104858efc242f640eaf47f6d5	Жүзден — жүйрік, мыңнан — тұлпар.		sentence-collector	1	1
230183d5b1584cdba46da98864bff955e49ffaadc7e4e035a627e8716845c60f	Ілгері басқан жасты кері кеткен кәрі тоқтатады.		sentence-collector	1	1
23064a5a21be9dd103cc4b0eef634db8829b85793efd63798d298a64fab994eb	Түйін бір қолмен байланады, бір қолмен шешілмейді.		sentence-collector	1	1
2308138288e022f3412edf28af88993749eec1477bf0da17989d9407464dab39	Малды шұбыртқан құртады, етті қуырдақ құртады.		sentence-collector	1	1
230afcb52662a386e811a61d41cc352c4870cc75c7b6eb59b0aead28ea52bdf5	Ағайының барда дүшпаным жоқ деме, абысының барда күндесім жоқ деме.		sentence-collector	1	1
2316d45e66dcb353d51dbb96c0cf8975874a811f939dc730a64107dd290175e6	Қайғың қара қазан болсын.		sentence-collector	1	1
231d16c9f2469275d746b5807560d328feff4b8f77a39a4a3af5be77656b342f	Сауынсыздың жазы болмайды, қауынсыздың күзі болмайды.		sentence-collector	1	1
231eea6b9c1e506737173e5b782c4706c236ba5b9ad69cee643851cc48f66377	Жақсы адам көптікі, жақсы ат көптікі.		sentence-collector	1	1
231fb5fd4de75916bd0fd38cdf69fd5f1d2654ffddeb49017cfb668f70029aa0	Дос сүйінсін, дұшпан күйінсін.		sentence-collector	1	1
2322709aeea1fc02298a4816d1c295567ef1e473b03fa985c299ac9205bce8ac	Екі нар сүйкенсе, ортасында шыбын өледі.		sentence-collector	1	1
23242426d5a04d1924d2b75cb8fa4817a01a31e97871ae9033095e46b653f57b	Жетім өсе береді, жесірге өсек ереді.		sentence-collector	1	1
232807e629d923f67f8210ed78a5b3195bdc93e940cf590027495f670cbec888	Ақтығың мол болса, ашаршылық келмейді.		sentence-collector	1	1
232a8998d10d2120edefc72498cda4020d6c5cf69a9f3bd1988f646f1e09d7df	Қайтқан малға қасқыр өш.		sentence-collector	1	1
232cb226eaf991ad89a5a24ea7f7e497ee361f400717ad9e987a9efc3208a022	Егін піспей тұрып, қап сайла.		sentence-collector	1	1
232dad6399d523873c008334765bf54f19081ae784d049d564429fa34d387eef	Малды жақсы баққаның, өзіңе абырой тапқаның.		sentence-collector	1	1
2330997f210b0697af0587e9d9a6ad0abf047105d009fa705956ad4975004df0	Бірдің кесірі мыңға, мыңның кесірі түменге.		sentence-collector	1	1
2335b892ac18a427c2ab65d1c6b0c4d632394f726f1637545b9568b0d26ee37d	Киім пішсең, кең піш, тарылтуың оңай.		sentence-collector	1	1
234483fd03816f629542e02bb58733f2688b107b723112ddd14b974a2a095aa0	Атадан жақсы ұл туса, қар үстінде от жанар.		sentence-collector	1	1
23560c8f78ea7c77a0a8a03deb3f5444a1adc52259edc1dbf1054517ee000fa4	Алыста жүрсе, кісінескен ағайын, жақында жүрсе, тістескен ағайын.		sentence-collector	1	1
235940598e58f4448127c27c4a82c50cc3220a6fb5807a9ba8c36d0a742160ae	Сөз жүйесін тапса, мал иесін табады.		sentence-collector	1	1
235eb5b333492b2f087f5b3b33f9a3353ad7a6e522bcd5fafb15b442407cb36c	Өз өлтірмейді, жат жарылқамайды.		sentence-collector	1	1
236446894abfb3a94e947f047ac59abeee558763d4304679252f19b48209381f	Жақсыны жаман десең, аққудай мойынын созады, жаманды жаман десең, аяғынан тозады.		sentence-collector	1	1
23718a5e645daaea231821315aa67f9a3231d6a3baf1f870510c7cada8269722	Күші жеткен алып та, шалып та жығады.		sentence-collector	1	1
237a1b2ec94884f7a88692b14873dbaae928dd72171706da9cccd84c12581cbb	Іші таудан табылды, тысы қайдан табылды, қырылғырдың қыздары қылып берер дейсің бе?!		sentence-collector	1	1
238c074603d7b94946356e563a22171bd823c8711457ba11b75428087f037ee3	Пайғамбар да күйеуін сыйлапты.		sentence-collector	1	1
238c5f088a676502dfaed223cfc2d4cacd86e2bd6b2e87fd2ff22010088221a0	Бажаны бажа көрсе, басы қышиды.		sentence-collector	1	1
23938bf2fa30fb3dcbac438a343ac0e596222e654f04286cab70ae10974c4d5b	Жүні жығылғанның үйі жығылады.		sentence-collector	1	1
239da0ea1478b227b07290b706f57a452e8e4581635bf6db62ac50a61987f1a4	Киімі жаманды ит қабады, ниеті жаманды Құдай табады.		sentence-collector	1	1
23afbbdfa70c2893782381bae77d8a39c89197b535f7e1a5f3f8d5dbed119564	Ақылсыздың белгісі — айтып тұрар көздері.		sentence-collector	1	1
23b211bb0c4a23e3d85359b98eabfa89b9b41d08fcf04fbf434f37c77546b837	Күнде ұрысқанның ары жоқ, күнгей беттің қары жоқ.		sentence-collector	1	1
23e2ed420c14336ad0e2a6b6f5a046620a5e26a45312105b0a5539f7b6b7e449	Тату болсаң, балдай бол, ащы болсаң, тұздай бол.		sentence-collector	1	1
23f8fa0652797ea05a09d2fdc9e2165da520a39d0c0f787ec5cf01e0a66b2bca	Ат аунаған жеріне, ер туған жеріне.		sentence-collector	1	1
23f903291a7ed7ce9d8307e17dbf2be587210d67d33f3e787f52ec0590afe876	Олақ қатын оймақшыл, салақ қатын сауықшыл.		sentence-collector	1	1
23feb37e6d41db32adeaf20ba2db4da56ab74e9cdc4014c068af9b5f868418ad	Бақырауық болса да, түйенің бары жақсы.		sentence-collector	1	1
2401961dd8ede53258680ca4851a7ca5542efcab5f533e1d934258c242310db5	Жаңа дос келгенде, ескі достың көзінен жас шығады.		sentence-collector	1	1
240468eea5ab5d05fa76523d69d3547dcc11a374c085c4c4be437327be5aa57f	Өзім асыраған текешігім өзіме артылды.		sentence-collector	1	1
240d4e442b909495467de476df86ab5eccca375aaf7944cc6576974aace385c2	Ата тұрып, ұл сөйлегеннен без, ана тұрып, қыз сөйлегеннен без.		sentence-collector	1	1
24178c04b49f7b3fe447fe56b0cd9d581ae78b2f73111f2870e206f07a00e58e	Бақыт келерінде жігітті ұйықтатпайды, бақыт кетерінде жігітті оятпайды.		sentence-collector	1	1
243af52598320efc1af68536947193835f48b2e8c0acacaf8173b0e15143306a	Су бергенге сүйіңді бергін, ақ ниетіңді білсін.		sentence-collector	1	1
244398148ac7d1eb913dcf2468d5d90926f9303ad8ceee46045773fa3ed47d14	Жақсымен көрші болсаң, мақтар, жаманмен көрші болсаң, даттар.		sentence-collector	1	1
2472b332f96934c1366ecdfd4f3e88f7134727a44a1bd9f99c5b10f95d2c7647	Сөз бейнет болар, бөз көйлек болар.		sentence-collector	1	1
247b7df95830e68f6f9f4a629f3cf4420b1685fcea119d11d85bf37d73202956	Тоқтық не дегізбейді, жоқтық не жегізбейді.		sentence-collector	1	1
2485ad200225a032d3b06142a2572d93ebd36e6140c46cdbe1ee0ddb95fb501e	Көсеу ұзын болса, қол күймес, ағайының көп болса, жағаңа қол тимес.		sentence-collector	1	1
2491199727b017bbd95ab44d9d7c349688e39c40b405bbe4c229f7332c05670f	Тәкаппарды тақ көтерер, ол да шақ көтерер.		sentence-collector	1	1
2493d1b55e342bef44e9f7fc111c278ce5f18774491d5792b5f11cc18bb73f07	Ақыл жасқа бітеді, қына тасқа бітеді.		sentence-collector	1	1
249e2864113ee3437943afcb41c7246a0c02dddd1fde2e9feece13a7a2c79f1d	Мықтыға момын күш қылмас.		sentence-collector	1	1
24c3ae3a343765e983226961556fd4ad4f8e1e6f5b42dccc048987dc139d7124	Тауда туған құлынның екі көзі таста болар, ашаршылықта туған баланың екі көзі аста болар.		sentence-collector	1	1
24c6a7f56d6f9e8bca2e014f9da5f0b2f8cd46a503b99fe1d72852fae8d51578	Көңіл — дария, көз — найза.		sentence-collector	1	1
24c6c8773b9e502b365d49c56c3baf47884996aa79d273e05e0889c7fbb5c42b	Бір жақсыға бітірер кем көңілдің сапасын.		sentence-collector	1	1
24d0d36568340e01b08b010b6bbe71e600c1648d3b790ec1aaeda120741cfa91	Адалдық түбі — кеніш.		sentence-collector	1	1
24d53b1d03075e3f568ba396263430ec1afbc659080fcf7fff1466ad2b4a7b5a	Алты ай баққан арықты бір түн ұрындырған өлтіреді.		sentence-collector	1	1
24d9d4b5659ded8ede8116d5f14f83faebd1925bf99567192875b4f33d3afbd7	Аузы күйген үріп ішер.		sentence-collector	1	1
24e1d4fbd9bf1c1ebbdc17fe062424abec2b1184d46f07956fbb97e459d16884	Жуас түйеге әркім ие.		sentence-collector	1	1
2500ef5c3700d236c7be542735bbefe4f9d0cc6a4a98c1145691a53666ac7018	Жаманның өнері өкпе, орынсыз өкпелер көпке.		sentence-collector	1	1
25011dc17c41de832dcc6d67873e3752eedd46c5101cf4b6bb007cd74542da06	Сөз жүйесін табар, мал иесін табар.		sentence-collector	1	1
25048716d217824fd36c5c021421bd96d52ce343bc592076a85d2d51cb2bc533	Адам бермейді емес, сұрауы жетпейді.		sentence-collector	1	1
250f2610e1027bdb779c5c307fa66dc6e26d8223f880fbea00c7ed7f5d0fe9f6	Атадан мал қалмаса да, тал қалсын.		sentence-collector	1	1
25150e7ab47b8000943c1fac1cde8a1f7ca9394afadd2d4525a370ad2f1b7a1f	Ауызға келген сөз арзан, ауылға келген бөз арзан.		sentence-collector	1	1
251929f7a48e38ab3514ae27ac578eb37c68b0ada69bcbd91dd8e2e3c22079d0	Қатының жемқор болса, ұрды Құдай, атың жемқор болса, берді Құдай.		sentence-collector	1	1
251f656ae82098a94e2fd05d779ba862c4ed28d09e60793fe29dd55f17684608	Еңбегі ештің күні кеш.		sentence-collector	1	1
2526ca0e23050f56b70f11835c30c6a1cb9ecd700bd865ddd6871d0126a6e499	Өз жұртын танымаған кісі еліне би болмас.		sentence-collector	1	1
254a5247720ac74bace4153d6b2f71b30e01ec686757f4d462c48e36ff21c1af	Сараң да бір, сасық су да бір.		sentence-collector	1	1
254bada9371308653a4c211bb3ec112542d5a42a34e4718479db3513159598ec	Айырылған азар, қосылған озар.		sentence-collector	1	1
254bf44fba9dd1792333e4cb42777314ebb02a214daae56be1e0506fa057cc9b	Жетім қозы тасбауыр, түңілер де отығар.		sentence-collector	1	1
25650f67fa1acd81133ca6958f000205b78e68665aaabdb4ffc0301224323aee	Жақсы мақтанса, есебін табар, жаман мақтанса, қатынын сабар.		sentence-collector	1	1
256a49440cbc39e05f11a07b7e1842ce0ba626362799d49017c0e2cea8c99cb9	Жауды аяған жаралы болады.		sentence-collector	1	1
256aa7013468d2c6647bcc421ca1fdcef08d2325279fd7438615c18c60581dc8	Ақылдан артық байлық жоқ.		sentence-collector	1	1
256f46adf743071feebe7ba04e8cf8c97a9906198000f54433aae723a13aa451	Көңілсізден күлкі шықпас.		sentence-collector	1	1
2586352b9bbc49609e611a172837ceeb591c6f2f761927dd0e58555aee8cdbc7	Ердей алып, иттей қаш.		sentence-collector	1	1
258baf1c76020bd8eec7c60ed8af01ba6cfd839d291c82b777487c1fc9435976	Ағаш ұстаған жерінен сынбайды.		sentence-collector	1	1
25a8488c1972e0a87de382c8905b8b9dd20be76b7e817b3cc09cc3bcaa4007c1	Ел ішінде қонбасам, жаудың менде не ісі бар?!		sentence-collector	1	1
25ae325f5c5af58f0c758addde10d6099416c7117690d18f46e3842c1d81024c	Көріне зорлық — басқа қорлық.		sentence-collector	1	1
25af2dc807412587fa82b0e4624a0bafc94b87c60b9887688b1f9ee88468fc8e	Қазақ адасса, қартына қарайды, орыс адасса, картасына қарайды.		sentence-collector	1	1
25b1872edb47f0217bc6a2889f016e0767745d49f2cf1be43bc26ac725084585	Көргеннен көзақы сұрама.		sentence-collector	1	1
25c6fa5f4e699f3930d3c8fadefa5fff4a70edf23ce8933263dcb92dcd858ca9	Ақымақтың жетпіс қателігін кешіруге болса да, ақылдының бір қателігін кешіруге болмайды.		sentence-collector	1	1
25c9ec5dd0bb4022da0912acce9a3d0acb84035a4713de4580fd91ed667f85f7	Батырға таяқ та — жарақ.		sentence-collector	1	1
25d47760b9469ca282fb7fb391430a74b49ca6f0cd2b72286c3b7ba85e0f2df5	Еңбек — ер азығы.		sentence-collector	1	1
25e675c1f37eb3e4e24d542d3f6e3d3764d92da8383248f26c270873b1da7790	Үйірі басқаны ноқта қосады, атасы басқаны Құдай қосады.		sentence-collector	1	1
25e80d816f9572ea309a736ccaea558a3ff5a7ed2989726028247d1e19e0345c	Ит «түйені балыққа неге айырбастамайды екен» депті.		sentence-collector	1	1
25f0e0ed9a6a40df4dadbb3b873f40d74a2695e9c54bc375f4bbe9782167e10c	Алдамшыда ар болмас.		sentence-collector	1	1
25fa01e4dc0a6e0dce942a9bf761cd54b2edf359020563d9bacd9da22f484ed2	Сонда сен қандай үйірмелерге қатысасың?		sentence-collector	1	1
2600b0e752a8d8cf73796f29c7fbab539f87057f19a4e80030535ed5568c1570	Пәленің екі көзі жоқ, қайда жүрсең де, қармалап табады.		sentence-collector	1	1
2606f1a38cd1bba63b1c70b28be823f7a43308c3b298b3ef43ecba1083ebd8f4	Сыйлық қымбат емес, сыйлау қымбат.		sentence-collector	1	1
260ec0a54a7ac01cebdb46b8f419e97c1043559619cdeb82c6a940b7848da149	Берсе қолынан, бермесе жолынан.		sentence-collector	1	1
261fb2465229f329afb58de0227605f8256ed7701d12ccbf7a9d9ec9ee0a6180	Ақымақта ар болмас.		sentence-collector	1	1
262296534f76bd84a1fda4b59c98c793967ddeffddc3f9023754df9241ae73fb	Мәуелі ағаш майысқақ.		sentence-collector	1	1
2628f3f7e7e1cef1bb8cce4a1072228e8ba7a4003599e92643c1cfc489013cca	Бермегенді беріп ұялт.		sentence-collector	1	1
265dbcd57670025a18e863534b4a1d6ccb22147bcb8f6f58942efce2f70ad9a4	Ат — құлыннан, батыр — баладан.		sentence-collector	1	1
26a17b65b9e73f40efd389e6068d6689572ec6304a4da84213e7be36ea51f982	Ат жүйрігі асқа, тіл жүйрігі басқа.		sentence-collector	1	1
26a86dc72abac3b06abc0b93c1e7ed733dfc7ed2030d6b5107975e2e1b96e6f2	Долы қатын жылауық, сұғанақ қатын сұрауық.		sentence-collector	1	1
26bff9d078a0c7db389367d89f4b41907007925de726de71448c5cf523b8fc09	Атына сенген мұрттай ұшады, құдайына сенген құстай ұшады.		sentence-collector	1	1
26c9994c033b8627efed0689a65a6b046e72509951dcf3cbba0e533f7000bd3e	Тумаған балаға кіндік шеше.		sentence-collector	1	1
26d3c13276d47755a27d4fa95a568538f598b4a02b1d37da8f986a38916b8dad	Қоян қамыстан, ұры ойдан қорқады.		sentence-collector	1	1
26d66dbc64fede8d558d222237cb4d34d860cf2e437bbee253cd9f82539e58cb	Тәні сұлу — сұлу емес, жаны сұлу — сұлу.		sentence-collector	1	1
26e07aa7d9002ec3a09194fb214471c984da37c5b31f4ccb79996147c3d50249	Сыпайы сырын жасырмайды, пұшық мұрнын жасырмайды.		sentence-collector	1	1
26e2ce1cda0700faf2eff1236b0561e609cc9573a75a9c91ef4755e4fc476b4a	Ат айында құлындайды, бие жылында құлындайды.		sentence-collector	1	1
26e8a43bbee455ea2b43fc26108c2cfa6400078073de3f5d3141e0879347753d	Асауға — тұсау.		sentence-collector	1	1
26efa04d5b11050e416593aa02deff02f1fb572543fbb4cdcc75b60a7a44020b	Ит мініп, ирек қамшылаған.		sentence-collector	1	1
26f896686fd0a80fc84e06dd168bd58e3e058b1c7c0cf4ec71bf80c63b3779e4	Жүздің жүзін танығанша, бірдің атын біл.		sentence-collector	1	1
270991b01629e06706cb9f7f35b7d108bae0184b0c126fa0816300330a2cb486	Айт айтшынікі, той тойшынікі.		sentence-collector	1	1
2723b67374389ea4abbf1d1a5249811b0b8f1b3645488cedd137ce96c60902ef	Ағайынның беті қисық болса да, бауыры қисық болмайды.		sentence-collector	1	1
272b3210758a6dcd9d8d088282bfcea7819aa269dbbe229661c0f7c864ef77d2	Бесік баласы бес түлейді, ел жаманы кеш түлейді.		sentence-collector	1	1
27355846bbe08a2b2028deeaa1fe5a694eb3269c8cd75be594f5d83b7436fd6b	Арық атқа қамшы ауыр, жыртық үйге тамшы ауыр.		sentence-collector	1	1
273a6f3de3989ab90343d4bc92d3bd3d888e65476d4795d169ca4433eb554d90	Ақ айналар, қара байланар.		sentence-collector	1	1
2747fb46f78c3377abaa96b4f5fab779aa3099300aaf36c0924ff30505ec3771	Жаманнан қарыз алсаң, тар жерде жаныңды алар.		sentence-collector	1	1
2748b5adcb9293fa0ec8791469f31d5142bac70969850c8b65031e6dc0b714d9	Алаша деп аттанамыз, боқжама да болса ала береміз.		sentence-collector	1	1
275d5c2edd3b32b90549e04dafe63ddd3b6a72ad82081c6f91e7652761fc8d71	Көп сөйлеген көптен айырылар.		sentence-collector	1	1
275dab8af2c3679a1604634005fe8b09a11cabbc5a5ad5ac28030798b8fba121	Жақсы аттың жалын сақтағанша, жақсы жігіттің арын сақта.		sentence-collector	1	1
276203cdefd10b0b012f5f56c3a56e17b84da54cc7cf6339d87e2870a1564bd0	Жетім бала жалтақ келер.		sentence-collector	1	1
2767d5d4f0b4b311ea2ea5745115d2e178ebad775306625e984421880bb0a144	Уайым түбі — тұңғиық, батасың да кетесің.		sentence-collector	1	1
277d5765ad12ad1c0e63d380630f330e8357fe365cdc5df1983e7dd645e9dbbd	Хан — шаңырақ, халық — уық.		sentence-collector	1	1
2785b352d38ee5a4bb8af92261c888c7c075a188542bfa39c665abbfd4b0eea6	Тәуекел тау жығады.		sentence-collector	1	1
278a27966e3b36492c9acc252baf24ac29542ab9bb524eec1bd0311cb815332d	Ақылды өтірік шаршатады.		sentence-collector	1	1
278f77bb894972620693c2939c652b2ea2229a80438b5883e3a7501202267cc0	Екі қатын алғанның дауы үйінде, жаман қатын алғанның жауы үйінде.		sentence-collector	1	1
2792213a1ec912d73badbd271fb707e0c88a005e2224114cba9b4e85482e3ae8	Жалғанға жалқау нанады, иә болмаса аңқау нанады.		sentence-collector	1	1
27bd9853e0d2b4447b861794729e7959adc942e63a58159100bcfb32776e5ebc	Ат болатын құлынның бауыры жазық келер, адам болар баланың маңдайы жазық келер.		sentence-collector	1	1
27d305e30eaeea8ee7cc06d3deaaeab590aac35be55a7fc1573e59a8962f2637	Өгізге туған күн бұзауға да туады.		sentence-collector	1	1
27eaff8f8c264654490fdcfacba7fe1edf5fc2532727e51bc7fee7f102963b5a	Қыз алмаған жігіттің қырық қыздан дәмесі бар.		sentence-collector	1	1
28158719bbe2fc88d9ad75620bd791f4d7f0903c48a76354fc82ae29f02f08e8	Жаманмен ауылдас болғанша, жақсымен қауымдас бол.		sentence-collector	1	1
281b36a0665fd1d9e62baa6395751c5e543d32d218373d2a317e754e4f20fffe	Ашыққан қарын тоймастай, тойған қарын ашпастай.		sentence-collector	1	1
281c4db4d1dbfd41ead872954a31cfc547df9e1ad0d581d06f5768479079c500	Бергеннің бетіне қарама.		sentence-collector	1	1
2824ac331f4790c0a00c56fd3d5dc5a0928bc0d637fc3a2b0dce8f5c38df0fe9	Түлкінің өз терісі өзіне жау.		sentence-collector	1	1
28418234121ac524b0ee163730382fb76c8b693e1bdc3433199c7a98d9934c1e	Ер ісіне елікте, құмартпа, ессіз желікпе.		sentence-collector	1	1
284db1ad1d5bf42fc59887436c32166bbd04f173624a2a378a51603369aaaa69	Қараңғы үйде қабан күркірейді.		sentence-collector	1	1
2852333b357c8393aeac60466f08885b421c9997d3ca44d302c898b77d06ae81	Ет сасыса, тұз себерсің, тұз сасыса, не себерсің?		sentence-collector	1	1
285fb524ac3d54683e31e6fb22c7d3d6be81b48f0983cd9a1c4d5a0a6d07b238	Өзіңді олжалатпай, өзгені олжалай алмайсың.		sentence-collector	1	1
286360c49490f2e7409afc233a7eda050c10920ab288cb02a91834cb175526fa	Көптен бақыт құтылмас.		sentence-collector	1	1
288a12dc277da323d9a42f621b386e1bf7737b0ea0969cddb32a58f2ad97fb28	Сабан бол, шөп бол, шамаң келсе, көп бол.		sentence-collector	1	1
289145c25c5b5103e7e51617ce15f415f874c10a4898a3b4328ef94f2e73aa46	Қарыздан да қатын ал, қатының жаныңда қалады.		sentence-collector	1	1
28988eea7f96fe68ed79b80392a658c860001f9abb4a36113d1c92b5f1bf2af5	Көңілі қарау сырласынан айырылады.		sentence-collector	1	1
28b4c35b4a36f8fbd5c0f8e94b98a89c60d1def7093e5b323f39b2e6bae4c2a5	Жаман қартайса, бықсып жанған оттай.		sentence-collector	1	1
28b87f1a5a4ef58a2c48ff301b6678ad8c52878c6e125127f95dfe69990894ab	Әңгіме бұзау емізер, бұзау таяқ жегізер.		sentence-collector	1	1
28bc914822a3ce7f87fe6a394ac9ef629234e9fe6fc1a76ce9e4ba53b90b2f36	Басы қату болса, аяғы тату болады.		sentence-collector	1	1
28d7fab38026e29b29c311d8262616fa85f83f043ee5ee5d5d77c2e8f76063fd	Ақылды ұл білім іздер, ақылсыз ұл шылым іздер.		sentence-collector	1	1
28d98fb3b0e862a2a03c217d9f793cf57b16533f8731ac52509cfb9a6c71e137	Өтіріктің өзіне нанба, ақсақты тыңдай.		sentence-collector	1	1
28eb74c22a0c1627bf3975eaff1986ab18001d76e863f75b977d4a78b3613b92	Өзің санамай, сегіз деме, өзің сынамай, семіз деме.		sentence-collector	1	1
28ff06a5fe00bafa632b8b1a1753c7838703d3800e2a6535f70a9e8fe0321d7b	Ел ебелек емес, ер көбелек емес.		sentence-collector	1	1
291636a54fb194f5d966c164d6711aa1f2573670bb125e5dc3c7ff29e81c0144	Баймын деп мақтанба, жарлымын деп арланба.		sentence-collector	1	1
29169431e527cc15f2db6e77a6810de4adb7c8098a5584c70fb271ae0dca3742	Кей ақымақ дұшпанымен дос болады, досымен қас болады.		sentence-collector	1	1
2919e7d2384274b8166ffd7ea6f526dfb5f23088fd03163cb9a7c40cdf5ac661	Бір қу байтал екі айғырды аш қалдырады.		sentence-collector	1	1
291d2a920ed0a9f6452e713790d61a93a82d3714210ecc8606c8d16b10ba9b24	Күлкі жасартады, қайғы қартайтады.		sentence-collector	1	1
29383161ea22d384a76c015d90d0a9cc8bdf761cd8a0508f783fe607348d0808	Құтты қонақ келсе, қой егіз табады.		sentence-collector	1	1
2938a4128ab3057a406e516299f9e4e87c82636f8b20c53132e5faba1b3a882a	Тастаған таяқ сорлыға тиеді.		sentence-collector	1	1
293eaedae01e4d1a68aa4ac90cb45b6fb97ab3b3b3b4840c03f8909df755b1b2	Ашыққаннан құныққан жаман.		sentence-collector	1	1
2961f21ad03bba74dba0c79cda56f9493e5b260f91995a813bf27d08424c7984	Ел айырылса, көбіне бар, жол айырылса, кеңіне түс.		sentence-collector	1	1
296c6a3664d750da3e5fa6a90b41ff424f26eb71b1e58bc1d8e6081a3cf3a04f	Алты аласым, бес бересім жоқ.		sentence-collector	1	1
297b17551c629bf6cbea402bf63b4a4c53a2431b54747a39ef55f3a72c83d014	Саудагер есеппен байиды.		sentence-collector	1	1
297d5ec94fbc25b9b4a571c09fab1848083d70e11b5710f64427d3e959ef756f	Жарым жігіт жаяу жүріп тың киікті қуады.		sentence-collector	1	1
298690a45af12752faa31153a3b23d9cb1dcb0e7db9627dde934d7a185b1399a	Жақсының шарапаты, жаманның кесапаты тиер.		sentence-collector	1	1
2986c369671b5f4f2a53a8a51415bf20f4ecc465e92061b29f8e949d0f8e31fd	Жалынсаң, жақсы кешер, жанысаң, болат өтер.		sentence-collector	1	1
298b07f7a97d6e885f273231d3c6b6e438e989d739861704d89a13464659fdf8	Қас қабыры қазулы.		sentence-collector	1	1
298e127e0cb50a184c65e26f1d35c30960272d2ef8ace12f1f6b186764268e60	Айранды ішкенде ас болады, сусынды қымыз қандырады.		sentence-collector	1	1
2992f546de4038fb25a1a3e2f79057ad10773bb4c1e1525fa3b528cab0a474da	Дау арымас, алтын шірімес.		sentence-collector	1	1
29afc4dbfb614b9595084e6366190d2b532dfa7ed3a75383ebbab619a64e450b	Жібекті ұстай алмаған жүн етер, жігітті күте алмаған құл етер.		sentence-collector	1	1
29b9be90f56c25d52225539794509ed0bb134c8b19b9ca94bfdaeb9b84de1a0b	Жас — кәрінің көретін көзі, кәрі — жастың түзейтін тезі.		sentence-collector	1	1
29bb2fd3ede5375a04a41a8c8014981b5e23295822d453fe5d3a4abc49f899f9	Екі аяқтыда бажа тату, төрт аяқтыда бота тату.		sentence-collector	1	1
29cbcd37af9ff1d45645aa1e7d3ba708af280fc76e31912c7a6590d5aca35134	Сүйерімнің арқасында сүймесімді сүйдім.		sentence-collector	1	1
29e41e2027b66d133216715876bed0fb575412f3c0880d998e254142dda31314	Көлдің көркі — құрақ, таудың көркі — бұлақ.		sentence-collector	1	1
29e6be881baa6614401eeda2c3c474ff606e6b48739499a71c65b81406f9b89f	Айырылған азады, қосылған озады.		sentence-collector	1	1
29e78ad103a788d86801d596a361d6dd4085ea7150d097eb4879b0e512cc15f9	Бала жасындағысын ұмытпайды, таз басындағысын ұмытпайды.		sentence-collector	1	1
29ed5ccc8786442cd1f043dcd49dbe0320bd3601640fcee0d53693b2df6b0f47	Бақа жарығы суымен, қатын жарығы ерімен.		sentence-collector	1	1
29f28bbcb1ca2a6e1aa5c3e017ecde1ce700b9bcffc7570543e22088128812f1	Көп ауыз біріксе, бір ауыз жоқ болады.		sentence-collector	1	1
29f5333672b941b1e75e7e10f9c1668aa40040a353e041c829015fb9f7b4a889	Бал құйған бармағын жалар.		sentence-collector	1	1
2a008bea1cdcd4aadad78cd8475b4f00af206f811f5c80936c50b03651082a91	Кәрі білгенді пері білмейді.		sentence-collector	1	1
2a00b3df59908e2405d07473b051d55751f538846b0ba948babcdad6bd7fb512	Мал, дүние, байлық — қолдың кірі.		sentence-collector	1	1
2a03115cc9f0435f725c01504f1ba739ce1058223f5a458225891a2279216e4f	Жүйрікті кекіл қағысынан байқайды.		sentence-collector	1	1
2a08df4ae074d17b8dd24b9cf266ab2bc85d36b3bd0b04b1d32b968a09c34fdb	Қырсыққан қыз бай таппас, қырсыз жігіт мал таппас.		sentence-collector	1	1
2a0f53f88c47b5a455b8e6b4c1615d5e14b13edde2af4ac65eb47180c22b12d0	Жалаң аттың жалымен, жалаң қылыш жүзімен.		sentence-collector	1	1
2a2fa17ff2c0ae88ccb1634720d5ae5e661b3fe8fb1e6e46d74f50abfe0a88aa	Піл көтермегенді тіл көтереді.		sentence-collector	1	1
2a373acebc9e91480a730df7945f8ef4614d674d5ccf2d270138e19ad21f8864	Қасқа бас қайызғақсыз болар.		sentence-collector	1	1
2a39b579c6fa00f55c23916ab2818a11f3300241785b0a563f7d6ec83b3a82ec	Жақсыдан жаман туса да, жаманнан жақсы туса да, тартпай қоймас негізге.		sentence-collector	1	1
2a3a1e870e0fca368110f08180df52b43d942af280c9958e1eeb98110d57551b	Өз елімнің басы болмасам да, сайының тасы болайын.		sentence-collector	1	1
2a4541f8591a94d55782a42db84479ff8bebe69c6f67e407acb40e144e97ee98	Не болды?		sentence-collector	1	1
2a4f452323e30ef31b8b34ed4264b71d650ef32f4db9f2508067c649e1cf18d4	Көз қорқақ, қол батыр.		sentence-collector	1	1
2a5565516a4ed31909c960bd7a59c372acd651c0f2be5656c8bbba97e98bb154	Нағашым бай, қайным бай, жарлы қылар қай Құдай!		sentence-collector	1	1
2a56f7c46ccc29ec4c196d27a677b7f29ddfa99e356fc4a6a1d73997549e0ddf	Аты жаманның арманы кетер, баласы жаманның дәрмені кетер.		sentence-collector	1	1
2a6579e6f3220d81e0655859e57531daf320c66eee93b18b7d0d8efa40058f2c	Өле табылса — тамақ, талқан табылса — тамақ.		sentence-collector	1	1
2a73fc4d584e2bf3456cd60bc8a6550ffbcd1786f5682bf8bd0b0db9094083ed	Есім ханның ескі жолы, қасым ханның қасқа жолы.		sentence-collector	1	1
2a743bc401679b0eca8e39d1705e7b19b02733abc9174a40bc712bac5b7b9295	Мың қайғы бір борышты өтемейді.		sentence-collector	1	1
2a75155472088a830643e1b8136b5bd3c2ee4fded15de38fa8ed562162fae441	Еркек дауысты әйелден без, әйел дауысты еркектен без.		sentence-collector	1	1
2a7d96cde5fc6656d8890a4cc27ca5370c11bc9afcfb0277708344f011a19597	Аяғын кебіс қыспаған, енесі ернін қыспаған.		sentence-collector	1	1
2a9a8df8dc634271086da789559f260dea2d16ea43153abda41b80b065623da2	Ер сасқанда белгілі, ат шапқанда белгілі.		sentence-collector	1	1
2aa13d93c1d90d58f5202c959b54a13d3c3befe67ca6ff429ee13faecde017a4	Жыртық тесікке күледі.		sentence-collector	1	1
2ac90506b4918cd8a84cc48a27a567acf024cfe563536c2cf4b4e75ea298ffa4	Түте білсең, жібектен жүн жақсы.		sentence-collector	1	1
2adbd0d0f2623eaad570ecdbc8330ae52eb10d9685187c2a6db5a86eb0a07205	Білімдіден шыққан сөз талаптыға болсын кез.		sentence-collector	1	1
2aef0b6075217e9b659a1878b84e88789c03be4e2df33fe83c251fe27e4eb738	Арыңды сатып ішпе, маңдай теріңді сатып іш.		sentence-collector	1	1
2af2367bde89cec81cb15c116888ee3fb0358959f1f235010f657abac42f2108	Емен де өскен жеріне жапырақ жаяр.		sentence-collector	1	1
2af68fca07bb99049516b9a2357c3c84cf0e9281234e408ead204b2e36755329	Мәуесі бардың әуесі бар.		sentence-collector	1	1
2afde654d211f6c90eb2d5bc6589bf2440726f2f2f70ec3d9f980127c2eb3824	Арызқой аяушылық тілемейді.		sentence-collector	1	1
2b032d3bc8d9a36c80ceaef00d561c82541b9ea43a0ba9fe5f88b61355bdb84e	Қанша білгіш десе де, халық сүймес малсызды.		sentence-collector	1	1
2b0645e974e6449e27c3e2bcdd7e848cb49e26f1c2c5cd1f09c38d6859fb2b14	Жауға аттанар жігіт төл атын мінеді.		sentence-collector	1	1
2b1b59f806860ab18b321c99ca3e42c60cc4813fbd4517309d671ebfe02833fe	Жаманмен жолдас болсаң, кесірі жұғар.		sentence-collector	1	1
2b1be2460e00b4fb7a80b2c08d21d5d248e2d485239184316166cc1a1a20733a	Аз да болса, көптей көр, шайда болса, еттей көр.		sentence-collector	1	1
2b24428a4dcb9f487bbc1990d3ed3325b9407a2dba758d6ede8a8639752b3f20	Бұта түбі үй болар, малы көп кісі би болар.		sentence-collector	1	1
2b4525dba1ecdef9823b2f2aa5302705d89276867bc4a69b87f855d082db7c6f	Жаман дос жауыңмен бірге шабады.		sentence-collector	1	1
2b4d7542c4d865fcbdccf8f159ffe4e62d92e5895cfe2a54185dea0a3a0a6a55	Береке көпте емес, қанағатта.		sentence-collector	1	1
2b4fbb44697d54aa46c8c57833f9a8b5f300ac979e508557a2ae38449859f39e	Жаяушылық тартқанда, жүрмес есек ат болар, қарның қатты ашқанда, қара талқан қант болар.		sentence-collector	1	1
2b51df3d407b2971e08abf02dbb2182f394347170cc006f03429584806b8e7d9	Көңілді көтермесе, кір басады.		sentence-collector	1	1
2b638f89998fbe536485678c1ea0f068a5d3a7c12f05d49df71aba18d863b2a9	Тұлпардың ізі бітпейді, тұяғы кетпейді.		sentence-collector	1	1
2b6727c4cfba8fa0fc37fb07b77c5c61249e497b0c20fe393b624e28e917f871	Ат қартайса, сүріншек болар, ер қартайса, жаңылшақ болар.		sentence-collector	1	1
2b686bc2578888063b09f3eb41fe608a68af3f0111a13942699392455cfc4625	Арлы болмай, абыройлы болмайсың.		sentence-collector	1	1
2b70969fb0aa60d65f6465e2362bcaafe1e1f3b1a63ea60e44617b1d8a963a5d	Айт та, сөзіңе жет, мінгес те, үйіңе жет.		sentence-collector	1	1
2b7363e46640f84ac6a11e52c4107a85c5e35c9b4831dcf016254c4ae7db4297	Адамзат бөз бермейді, сөз береді.		sentence-collector	1	1
2b77dc1ea9a6c7503d056e7afff7b3bc60fbfc51fd57e4d409be230f1d77dafb	Жігіттің құны — жүз жылқы, ар-намысы — мың жылқы.		sentence-collector	1	1
2b7d4ed15c0951b5a7e3de6dc7cc5ce47255156f7b1c3b42699891097c232ffe	Сиыр мүйізінен жазады.		sentence-collector	1	1
2b8a87147649f742f8342a801d2e0858574b9cffb606b698251514698bf9babd	Мықты болсаң, нардай бол, салмақты болсаң, ауыр жүктей бол.		sentence-collector	1	1
2b9a39abbeda6930a69090e0ac7c841e4803276b2f6d47bab1b6bc3347992db8	Ит ашуын тырнадан алады, бит ашуын бүргеден алады.		sentence-collector	1	1
2ba1e75b5ef9234961df57fe4839f1ec84d0e21672e18786086eb60ede93053e	Бойыңа сенбе, ойыңа сен.		sentence-collector	1	1
2ba867bdadfe1f46d8034e54defc057e107c74c3d4ae3fd74cb4aebef3298d73	Елдің құты — би.		sentence-collector	1	1
2bc03a145f51795d06aa51a60c74ee9ec48cfa145da4ff8b73638931afc51112	Сыйласарға жат жақсы, жыласарға өз жақсы.		sentence-collector	1	1
2bc29f66ff87fa680d47d91a073ccd3aafc3ce39b1ea7e93d442820289e3ec95	Жер — ырыстың кіндігі, еңбек — ырыстың қазығы.		sentence-collector	1	1
2bd7976dcf151e12b417d3b90267fca83cb48d0a661e956ec21f358d23b4813d	Қатыссам, қатысып көрейін.		sentence-collector	1	1
2bd7fabc20502a726a2e06f9049e831b37993f413f1edc9e2d682467330e5090	Жаман кісіні асырасаң, аузы-мұрныңды қан етер.		sentence-collector	1	1
2bdc8fdd135579cfb1f14ffbf890568c87c772178ff96ecd91a3cb17fb8ab9fc	Таз басқа — темір тарақ.		sentence-collector	1	1
2be16014d7a2d8b8d16eb9d4e3ba60e982bb13c1b4ec247f31bbf5e3c41cdbaa	Өзіне-өзі өкпелеген — білім барлығы, «Өзімнен артық жоқ» дегені — көңілі тарлығы.		sentence-collector	1	1
2bedbbef9ed208e0d16398e4f6455a75fdb6f930babb1954c0691d94b3fea560	Іздегенің пайда, қара сиырың қайда?		sentence-collector	1	1
2c08cca2353a59a24299f1472c8abc1b4e40a09af490a6156cbe6019de3df4d0	Ары бардың бетінде алау жанып тұрады.		sentence-collector	1	1
2c107129a8695b48c78bff043cb4442f5c2f859f46e8fb8e1b18832d116a34ad	Ер елін аңсайды, қаз көлін аңсайды.		sentence-collector	1	1
2c14fde3227ce083a6afce881f955c34a741e2f506f89dba725c8d0682138450	Кім бай болмайын дейді, Құдайы қаламайды.		sentence-collector	1	1
2c1d14f7a49fb5edde3520a2d82267361b3923fba9292ecff751ed4d8b0c0ee1	Әдепті жігіт қылықты қыз.		sentence-collector	1	1
2c34aaf7d9857065763b740da189c9faa3ae82594728dfae7b555db977f4a68f	Ақылды ойланғанша, тентек ісін бітірер.		sentence-collector	1	1
2c42fc59e6fa129920336aca4b9ea6586f20fad4dd55f6b5e391c212e908a1ef	Қорқақты қуа берсе, батыр болар, жараны қаси берсе, қотыр болар.		sentence-collector	1	1
2c46da49a09e6b5194000fb68b8ffb0df914090f0bfafbfddcc14e07985a52ee	Назыңды ер көтерер, ер көтермесе, ел көтерер.		sentence-collector	1	1
2c521e70f6fa7f13007f9d92609a1e8a3b4a03e349d6c6ee838ef327d8af1ddb	Бөріктінің намысы бір.		sentence-collector	1	1
2c6aa75217ec395f5fd4136691b24962cb67a063984073dfe6243ac694c5d7a2	«Тәуекел» ет те, тас жұт.		sentence-collector	1	1
2c7f931a04701c1b006a938a260ac0633c08b0d36c6ba42dce8603bf5f82bac4	Кедейдің керінен сақта.		sentence-collector	1	1
2c89010eec0a3547e4d2a955c0efb7840b5d5690ead9a43636080d97121725ac	Бай мақтанса, май табылар, жоқ мақтанса, не табылар?		sentence-collector	1	1
2c94d71c4794c4edcdf0dd2025f2d77568f5b71f055fa9366973c91df7d96877	Жалқау тек жатар, жатқанның ырысы қайтар.		sentence-collector	1	1
2c99a5c77c0205f4eb3395fbbf66b4d0cd6a1cdc31b9752d562a67b2f4bdbaff	Батыл болмай, батыр болмайсың.		sentence-collector	1	1
2c9af0e14b94ecb8891b4bb3c9f16478d0965f09302e03e2b565ad0a822077c5	Сиыр су ішкенде, бұзау мұз жалайды.		sentence-collector	1	1
2c9efa54ea05e7fc4e0011b9b5b1af938c4a4edb1aab48ad9ccd9c0e7990e672	Базарға әркім барар, өзінің керегін алар.		sentence-collector	1	1
2c9fcd272170b1de837980008b334948bdab7d591f738356da91a43d777d73c5	Тауды биік демеңдер, талаптансаң, шығарсың.		sentence-collector	1	1
2ca06be4eccfcec3ef3572cd32a288344ad835339d4a4f585ba14b2f9154301c	Адам болар баланың Адамменен ісі бар, адам болмас баланың Адамменен не ісі бар?		sentence-collector	1	1
2ca1e7e30ea28678ef0ceef8d26c6cdd957a80e6986c8ad4f07a89e18d944276	Ер — елдің ық жағының қаласы, жел жағының панасы.		sentence-collector	1	1
2ca28bed0795bb4bec36706bfaa0c812ac781e21848a4157d55275862db8e5da	Қыңыр кісіден түзу сөз шықпайды.		sentence-collector	1	1
2ca69553d8465956495d7982b05f94afe0a9f5fa02d9342c91335131c9abe6e9	Ет жегеннің бәрі қонақ, енші алғанның бәрі бөрік.		sentence-collector	1	1
2ca9afff0c68311430624d9a409038fd089d03a1190567bb41f22c540306be51	Алдыңдағы ауды көрмесең де, ұзақтағы жауды көре біл.		sentence-collector	1	1
2cb7d2863cf4059eadae9e9e116149ef24bd417e89c32e2a672f7b10cbbc6698	Ақыл-кеңес — әмір емес.		sentence-collector	1	1
2cb982f0669215daa0497e1fa4a8183c69f86ff1ae15b39a3d1082bc6d350af7	Айрылғанды атты мен жаяу да ұрады, қосылғанға қол құсырып тұрады.		sentence-collector	1	1
2cbeabd7f28ff5a879c4463eb9d6e77730bc53352ce0fea2e8395377b17738f3	Жабыны мақтағанмен тұлпар болмас.		sentence-collector	1	1
2ccb234d2e61cdd17635d13f08a256c562a373dc141c4b854d853b39fbba4e94	Ер жаңылып қолға түсер, құс жаңылып торға түсер.		sentence-collector	1	1
2ccc76e28f356413f1495ab39b31902295edba80751dd46697c7edc83db16509	Батыр деген барақ ит, екі қатынның бірі табады.		sentence-collector	1	1
2cd33fa8ac4917344a5a9f29640cc2930a05242270d15eb832660933792a1a5b	Ит ұяласынан қорықпас.		sentence-collector	1	1
2cd6ecedf9beda0cfe7683e33cd942d049f9cd61f74da684dc4b89442a9cdbe2	Түсі игіден түңілме.		sentence-collector	1	1
2ce1bf57f687cb736e040a97d578f5c54e1340cd8cca470014d86399d5199d05	Ағайынның аразы болса да, безері болмайды.		sentence-collector	1	1
2d05f5d0a7c48b4a10ae335f693a1de3442554cedc0a07a975aecea5eb07a7af	Қойшының таяғынан, келіннің аяғынан.		sentence-collector	1	1
2d10a4593cf7ca417c185080a1c752a6eae3099a98439a199e0816b5d49c7752	Жан тыныштық жақсы екен, жатып ішер ас болса.		sentence-collector	1	1
2d1220764f2e086ab92721fa78cb336160ff234413d1b019de5c5674f205160d	Өтіріктің құйрығы бір-ақ тұтам.		sentence-collector	1	1
2d217345969968692eef737e6e98be72bc343f390d81ce67a6a565abc56048ac	Ине де — сыйлық, інген де — сыйлық.		sentence-collector	1	1
2d2b22879c5c1de104aa034aa96f2faef57b575f738aba29eadbe1e04554dddb	Қусынып сөйлеме, құлшынып жеме.		sentence-collector	1	1
2d38aaf3aa17d0deba33bfb111becd476e571858fffea9924549aa7c5f792c25	Қамшысыз кісі көсеумен қамшылар.		sentence-collector	1	1
2d3bc76750ee8a7f08d1e08df4f8d375fbbcd61afdbfa88833d99a0dea5ac4f9	Арғымақ бірде жалды, бірде жалсыз, ер жігіт бірде малды, бірде малсыз.		sentence-collector	1	1
2d3bed09ae6c1e4b860db04a05b829be3ac60405511ba07005640d8fe0238eee	Ауқатқа адымда, еңбекке дабылда.		sentence-collector	1	1
2d3f5d1dcb566943103b0b0a1a25e0f88226e808920d5b4fe1293a45149a08ce	Жаман қонақ үй тінтеді.		sentence-collector	1	1
2d45e0a1c81a1343ede762a6a1add474b149807e9073eb6b3d208a5ccd6b8494	Жақсылық көрген жеріңе еңбекте де жет.		sentence-collector	1	1
2d47847f87abf059cbb12c41947ddda42f9ce4a9aac2d7a3d8aa7a5078062c7a	Қалған көңіл — шыққан жан, бұрынғыдай бітілмес.		sentence-collector	1	1
2d492d6498d120a10410ad5592b10680f029d985d3db3a75dd8e0f6158dac25b	Қатын ер қасында, қараша хан қасында.		sentence-collector	1	1
2d4e63f12d52da265bf52729bed029e1d2a4cb103f55f23cded950583c6413b3	Өскеннің талабы да өсер.		sentence-collector	1	1
2d5e9466fb4c3f29e9fea9e799f1d9873840b6decd3bc3b0d29a79b6edb6dd39	Баймын деп мақтанба, жарлылық бар.		sentence-collector	1	1
2d64f1a4c0e935df1ed21edc8be3cc4cd8107b2fc8b41e2d8a068b3fd0b780aa	Адам киімімен емес, кісілігімен.		sentence-collector	1	1
2d69fc2b8d9041fc51b56a3a90e2ddf9e9e6cf5046930b44bac376ae15d90dbe	Халық — қапысыз сыншы.		sentence-collector	1	1
2d6c70183fd553806e78e4e7d0ecdf8e5a56662f1efbf1ca12051a63cfbd63b2	Балық жеген бағыспас, жан-жағына қағыспас.		sentence-collector	1	1
2d8991b20b0061000a5a78ecdedc62b885983d2fd5000189431debabe25c3142	Құлақтан-құлаққа жеткен сөз жырақтан-жыраққа кетеді.		sentence-collector	1	1
2d95351c5b7207e492a93280b2b81717e41f558db5b34d765010b92b833e294c	Қудың аяғына су жұқпас.		sentence-collector	1	1
2d981923da84e0948af4062ff0097a5e2d4644f952f97e74b30e6cf6bdb92d51	Көп ойнаған бір жылайды.		sentence-collector	1	1
2db3858368ed0a40f023d2d2efc8119cc06f37d2d8e8351fc07603d42e17a091	Жарлы болып, бек болсаң, келекеден нең кем?		sentence-collector	1	1
2dc0729c82564c9eb97955a917ac16988c9a0c62c419ea8e1bb8185cb73664ee	Ерке баладан есер бала жақсы.		sentence-collector	1	1
2dc0e57f814609a893f20a001121cd045862d438b439075240ac3729ef3bb2df	Ақылды ісіне сенеді, ақымақ түсіне сенеді.		sentence-collector	1	1
2dcaa98aa5242ff1f567fbc5f7a614d088e71e422fcfe634b0d36c440bc4f21f	Жар құласа, жайын өледі.		sentence-collector	1	1
2dce2ad57a3503a65ea10647412d0a8a99827278cad83c5653962c29692232dd	Жаман етке келеді, жақсы ниетке келеді.		sentence-collector	1	1
2de172a9f31a0f171900cc9204f9f98d461486f31f44d9890f85f87982076f55	Керең құлақ оянбас, бір оянса, қоя алмас.		sentence-collector	1	1
2de79cfb569b6687eee6a72f81ea63b468f6749ef989c3a5afd9f3d3f5155308	Тәтті айтқан тәрбие бермейді, ащы айтқан ақиқатқа жеткізбейді.		sentence-collector	1	1
2def685238fea15f17b3dca55f9855d23aa3ccb807c227d739d14f0a291f0da0	Бұзылғаннан бұйым алма.		sentence-collector	1	1
2e03b6e78acbd03d25be46d380cc816ae6f0943f5c74868a258e2196883dd59d	Пышағы бар сүйгенін жейді, пышағы жоқ тигенін жейді.		sentence-collector	1	1
2e0b6796c5a8cf11a9ac7dd50bf104c7ff2b4b221645f2746c7dba655c84a63b	Қыз таңдаған жігітті қыз да аңдайды.		sentence-collector	1	1
2e10dda07c8ad696279e1e540699ea36b4fc9e6d540b7a44a96a68eb1a8bbce4	Онсыз халық болымсыз тас мүсін тәрізді.		sentence-collector	1	1
2e1742f9303d7f321d0058dd1bb59ea1b6bf1aec9bfff544694254d1c230c429	Азар болса, көшке берген тайлағын қайтып алар.		sentence-collector	1	1
2e1b2c2871c9dd0fc4524823dbf90923a1fefbda7cf9f54fb6f3f21ac1379104	Құтты қонақ келсе, қой егіз табар.		sentence-collector	1	1
2e1f5116b2c000922df64c10fe536ce5e057305d646ce78761fda084c489f97e	Желінсау қой қосаққа кірмейді, құр табаққа бата жүрмейді.		sentence-collector	1	1
2e25fa2b16499e6bdbd27faefe2f6a4f342318dbfa48d492b7a87ded69602892	Жетелеген төбет қораға үрмес.		sentence-collector	1	1
2e3fd6807052a80cbea877e3af97d21721c915df615f75649a4240c7836bcb66	Кедей мен бай жолдас емес, қасқыр мен қой жолдас емес.		sentence-collector	1	1
2e440daef760d931b7e2eaa41f14ad533e206df6794f33d18d9eb66f17f14159	Бай мақтанса, табылар, жоқ мақтанса, шабылар.		sentence-collector	1	1
2e4c476a5979b6630bc3634d6c94a1dd2a55112dc3bc22d4e7c87b884a7d71f0	Базар — бай, алушы — кедей.		sentence-collector	1	1
2e579d238309c878d91c2169482a370f9450f831e100fa8cc9daad986812e72b	Ағайынның өкпесі айтумен кетеді, дұшпанның өкпесі кек алумен кетеді.		sentence-collector	1	1
2e6cde86af182495d299f9ecbc79ebc5f60a7fc42a526f8264b683a6e32ffb9f	ынтымақты елге ешкім жетпес, ынтымақ кетсе, өкініші бітпес.		sentence-collector	1	1
2e6eab56a28fe1abaa6ff1a4635fefdb91810673925c7ab5f4c2aeeb2ee2c2f2	Есепті дос айырылмас, есептескен дос болмас.		sentence-collector	1	1
2e85098d48724ee1557d965f2872ba9bb25665e7ee896d98e247b625fea4727b	Көз сыртында көз бар, тіл астында тіл бар.		sentence-collector	1	1
2e9346e75076bce03cf4262895c8c018fba3f1a2399672ff66fdfb08e6bcf1a9	Қазаннан қара нәрсе жоқ, ассаң, қарын тойдырар.		sentence-collector	1	1
2ea23c171c4a6c4fc8cfc8232678a197e5ec4f6b42dbe13582ce8b7c0074120c	Жақсы көреді екен деп, бара берме, береді екен деп, ала берме.		sentence-collector	1	1
2ea97f377992e811561fee1d4fa07ed28081e5e24e99c5045ce49bbef1c62927	Жаманға ісің түспесін, қалыңға құсың түспесін.		sentence-collector	1	1
2eb5facde24d41c2816ff7358eaed9e8363ae8d6b3e28543dc1ba27b417d9a56	Саудагерде иман жоқ, арын сатады, өтірікшіде иман жоқ, жанын сатады.		sentence-collector	1	1
2ed87b701fc596b4944e7b4e0c16312f61bb759e58a3c314e20858e069320cb1	Арыстанның ойнынан түлкінің мойыны үзіліпті.		sentence-collector	1	1
2edbec0e39604e111cae826ae7621457a6a97cd451d2fece59232dcaad57ade8	Өзі болған жігіттің атасын сұрама.		sentence-collector	1	1
2ee501efe35faecc032eb1386f8bf80e071755572318cea7b8a6fc6f073f5bbf	Малшы малдың жайылғанына мәз.		sentence-collector	1	1
2eeff8469ceb39b73d2f9329707bf2fdb42e2fbb8fdcd93f6bdd572e779cc4e9	Қазанға не салсаң, шөмішіңе сол ілінер.		sentence-collector	1	1
2efd0094e0de10b38d9bd8422665137923424e56a9c7952e8935042a1b148b6a	Қына тасқа бітер, білім басқа бітер.		sentence-collector	1	1
2f027baec9f28ce998de986fdab772e16daa7cff0bea9f64b4abb50a18d93d3f	Құл жиылып бас болмас, құм жиылып тас болмас.		sentence-collector	1	1
2f100b7e285037361157011883fd99a6fae8ef3f1ca63f618da04b580bd9be5d	Ескісіз жаңа болмас, жамансыз жақсы болмас.		sentence-collector	1	1
2f108f9e1866e5369b9ced92ace0740ffc45ea28409e34c52c1ad96b00880488	Ақылды арын қорғайды, надан қолда барын қорғайды.		sentence-collector	1	1
2f4d7e55e7c194da7e271b0053ac18e4ad5519ea3ea1c6ed1688402c90a78b6c	Жақсының күнде бір үйі кеңиді, жаманның күнде бір үйі кемиді.		sentence-collector	1	1
2f59a64d480007f7b3878eb87bc21c1bd0273c8d554050b5fcc897f0fc3cee6f	Жақсы лебіз — жарым ырыс.		sentence-collector	1	1
2f63b1414ef2d140da79825ef4ab210daf57e0de6f4545408572add4d22adc76	Үндемеген үйдей пәледен құтылады.		sentence-collector	1	1
2f67a341f54f2cd5373f0a11c31747a32b477d2731a791f101014ab285530475	Байдан жұғар, балдан тамар.		sentence-collector	1	1
2f67a838aeb508183a967c2b3706717b7a88b6325ae82534fcf57be28c46c89d	Итті жаман үйреткен салақ қатын.		sentence-collector	1	1
2f694d786d9f70a827ff050325754471aed3cddbc6a6f32589c9c4c128afbeaf	Аш адам ұрысқақ, арық адам тырысқақ.		sentence-collector	1	1
2f6fb73ed16e7942c6e5754e905bd20fa0d8051db010f95a38841996481a1e84	Қойдан қойдың несі артық, қол басындай еті артық.		sentence-collector	1	1
2f7e165f8be305e8d35c36c64120c39750c33bee54c52747e0ffdfcb97779f65	Қарны ашқан қазанға қарар.		sentence-collector	1	1
2f959e1f34b6a7f0452a597bfb90c1d18e44ccf03c8a6f7ef267ec04d27d46f6	Есігі жаманның үйіне барма, шешесі жаманның қызын алма.		sentence-collector	1	1
2f9cb7ef09d903592685e2aabe6a5d95631700f18b5c20835ad0bf41c5e22ee4	Жаманға сырыңды айтпа, сырыңды айтсаң да, шыныңды айтпа.		sentence-collector	1	1
2fb2c43f1fdd413609503e44838e67ab9123335e2afa9a10da434dfbd54841de	Туысы жаман туғанын жамандайды.		sentence-collector	1	1
2fb56007ae87604c5bb831be82772fdee0dcc57892378d36fc7ae7d08c25df85	Аш бала тоқ баламен ойнамайды, тоқ бала ешнәрсені ойламайды.		sentence-collector	1	1
2fb57c8dd2801c482fe117e589cc407a172c63bf266adcb8f0be117cb0220abb	Соқыр тауыққа бәрі бидай.		sentence-collector	1	1
2fb7ee139abd531636c9951cd5ba4a33700a2af51f4cadd81190bb0c736ccd2b	Кебін киген келмейді, кебенек киген келеді.		sentence-collector	1	1
2fb80b65ed3768bb83d347c7926f2ef4234b0f19a25a7eeb2087f1567dbdcf84	Жақсыменен жолдас болсаң, өмірлікке серт етер, жаманмен жолдас болсаң, көрінгенге күлкі етер.		sentence-collector	1	1
2fc954c14e6cd770e16ea0d8ece1d165c3086f942d2739bfd22f6fe7b2511ff6	Менмен — жігіттің соры, төменшек — жігіттің қоры.		sentence-collector	1	1
2fcdb71ae37b283ddee7be8ada78703c15a9b7c4d83286810318cd107ef233ef	Жақсы атады деп тасыма, жаман атады деп жасыма.		sentence-collector	1	1
2fdb41ff196e78efe9bfbbca4a56fd99dc030422555d8952144bf737d066c13b	Ит тойған жерін табар, ер туған жерін табар.		sentence-collector	1	1
2fe2a3b3cbf0238aad0cc89f5093a1475135d27f8180d878995a2331b059c154	Ер намысы — ел намысы.		sentence-collector	1	1
2fed840bde79b6c97e812fb3f26a48261c8d9f8d824c669a88e41ce92b646f11	Әкең өлсе де, әкеңнің көзін көрген өлмесін.		sentence-collector	1	1
2ff1b57568a2406586db3cb16ebeb1dc1b81f81e4c7ebb3d6278f8e6baa0a2ce	Еркек ер мінезділігімен, әйел биязы мінезділігімен сүйкімді.		sentence-collector	1	1
2ffce7521a6844f21c4e3dd9e49c86bb88f519ec253dea3c2be159867c736154	Жаман қой ісегінде қартаяды.		sentence-collector	1	1
3000811263d47557b0c67d6e994237df9d1497384a8c48c092f320ba0cdd5b19	Ac иесімен тәтті, табағымен қымбат.		sentence-collector	1	1
3002c9c502b6aae99c33ad67487dfe0a55b26942058829df7c04923a87886d47	Білмегенді кешірмесең, білгендігің қайда!		sentence-collector	1	1
3007bf3305fa31705a1f89f225246fa2a2ce7033c2b60bca8a3a9b8cf3603674	Құл мен қожа майданда теңеледі, жас пен кәрі білімде теңеледі.		sentence-collector	1	1
301435fd24e1ae06eb2edd0d726689550c91ef737e7ede260e85a57a8b4686e4	Қасқыр ішік киген тоңбас, қасындағының тоңғанын білмес.		sentence-collector	1	1
302431397a8c8eb8566e65a4223bb060d7a3de26389420343a273b05bc72bb97	Істің басы қату болса, аяғы тату болады.		sentence-collector	1	1
3038e9e0c72e5ab593218bc82f1fbc037a6643005eabcdcdbdc059210e1a9b0c	Ерлікке де ептілік керек.		sentence-collector	1	1
305d2891fc75b65d4700aa051f5cebaab037ffce10cc4366d167fa761781c127	Қарыстан сүйем жуық.		sentence-collector	1	1
305f52ee68969eb90f4101e2858a1a006c55d72e7999993b94b675840f5f425c	Айтпаса, білмейсің, ашпаса, көрмейсің.		sentence-collector	1	1
3060bde67e5ff54f67441f1dc4c8a36040610c94c9bfce4cd51a453a9f96f309	Бірінші байлық — денсаулық, екінші байлық — ақ жаулық, үшінші байлық — он саулық.		sentence-collector	1	1
3070742c81349bd0a6c7d443b9d3324461d899f94f8e9d85955e07ad1819c961	Он үште — отау иесі.		sentence-collector	1	1
307478d343007d01f1bb6d3c8f627d3185c3ff1de6c8cc54c00003ecf35b8107	Досқа дос жалынар.		sentence-collector	1	1
308393a95b3e1d1898abff0cce044f0e3db710550ed814786750013ce60c695c	Сыпайыны үйде көрме, түзде көр.		sentence-collector	1	1
308cb5e0cace2b8a002879f354c927202ea6f07fc323e393f5dd3c6aee47b9f3	Бітейін деп тұрған саудаға беделді делдал тап болар.		sentence-collector	1	1
309249470be982f2ac9c50713ab46ebcfbc29d2ad87334302117e611a86430ff	Ит жаманы түз қорыр, жігіт жаманы қыз қорыр.		sentence-collector	1	1
309ab64b72ee01d2a0f4517ddbff865c89c0613e780e4c43efe4b2a6ed9cde87	Басың аман болсын десең, тіліңді тоқтат.		sentence-collector	1	1
30a25873eaa43c9e9e62cac4597f35589348aea38169c43692242e5895e0680b	Бар қарындас жақында болмасын, жоқ қарындас алыста болмасын.		sentence-collector	1	1
30bb6b9e3e080b6f0c9277d2f06b25e092d41415257c403689dec4ecfa8d1f88	Түймедей нәрседен түйедей сөз шығаруға болады.		sentence-collector	1	1
30c1cae8dd2f73a84ee466e6fd372ce03a88036756c606762eeccec8ca946783	Анасын көріп қызын ал, атасын көріп қызың бер!		sentence-collector	1	1
30c2bfbbbb1c8d549945f242733d8f5b79de68f5800a975125dc07e10996cf2e	Ит баласы жүре азар.		sentence-collector	1	1
30c34ad72a01f620bd51472727407b7051de4dbbac411fe3c548975eab331ac2	Бір күндік жолдасқа қырық күн сәлем.		sentence-collector	1	1
30cad9b2c401ab199935a19d2c2c888addeef10a89cf6c91e3e26016f89d9c34	Арқанды ат қазығына оралар.		sentence-collector	1	1
30cb8594553e485bbc601a4ba15ffdb0871f8ffc3cfeeb3e78901f04186e5989	Сенің атың жүре тұрсын, менің атым тұра тұрсын.		sentence-collector	1	1
30e6dab35d62b5558bb7026989704161286199888f267b2f561ae58e499804d0	Бас бергенге ас бер.		sentence-collector	1	1
30e91e3c84a0f111b474c1564217dbc6bb820479f74ce817ecee3c59213a94ae	Ағайын бір өліде, бір тіріде.		sentence-collector	1	1
30ee60d25163bc8d6bc89af6c1cbe92cfd816cd4223f1272b0e4414e1d4d4c60	Қыдырлы қонақ қыдырып келер, қыдыры артынан шұбырып келер.		sentence-collector	1	1
30fe7ae94db813fd0a12e1500796505ed2f3dfdd7c3eb997a3a964f92d81cd46	Барымташы қайтыс болмай, дау айтыс болмайды.		sentence-collector	1	1
3109273be57a6d998cd30cb8290ec9f6ea42967582a85f164f16cb6df88ef40d	Көп жаңылса, көнеден сұрайды, көне жаңылса, көргендіден сұрайды.		sentence-collector	1	1
310ae6c689747cbb6a875160f129f4b7e87dedbe5401214c661f9803bb9cb3fb	Арық қойда төстік жоқ.		sentence-collector	1	1
31183aebc922a644ffea2c61970511e431535081405b10ca28c399f3dc4867a6	Қағазға тіл бітірген — қалам, жансызға «жан бітірген» — адам.		sentence-collector	1	1
311a59d6372892640418e71863e0b743e9684ec4b548ca1591d67a0d072dc376	Шын жомарт жоқтығын елемейді, шын жүйрік тоқтығын елемейді.		sentence-collector	1	1
311e89dd6e79c25e4f79bc5d8e66e4794b49efdd793642d0eb08352be6ac4a01	Ексең егін, ішерсің тегін.		sentence-collector	1	1
312e41f702d691e343986f6e1e2ccd291a6633ec0c4fffb104f34e3ca626dc1c	Қорқақ қол бастай алмайды.		sentence-collector	1	1
3141eb7b6c67979f946f70ef37b017f06106ae14058209c5ce874bf0a708e75d	Ер қаруы — бес қару.		sentence-collector	1	1
31467b4d27b73203066c28dd849c6c88fedc8409b33f4dc087efd3798ae4620d	Ас қадірін тоқ білмес.		sentence-collector	1	1
3148845ef13f0453f99deb39c12db1f3ba6d9bacf6a56f75327f2138c867cbd2	Кіші қатын — кісі қатыны.		sentence-collector	1	1
314ed441f139f14d024e6b66da6e1f1b525f7fc891ec8afae69917fc38fb4b6a	Сырты жалтырауықтың іші қалтырауық.		sentence-collector	1	1
3151535d6f7f53a49bb8dcbde02d7395545d747739209228d0d2aa298c407072	Омыртқаңмен ойлас, қабырғаңмен кеңес.		sentence-collector	1	1
3168fbbd58df78ccc8f5739781567bd4a3587e9759f9c26f9314a8e34f0cc36a	Тамыр тартқан тарықпас.		sentence-collector	1	1
3172546deec83c67522751d6be8f7c07fb2adcc60efad95835cd7c63a5419272	Көп малдан айырылғанда, бір малды қасқыр жейді.		sentence-collector	1	1
317759496d3c1191b6461e5269726af997d1fe2e659c07a893729e9981632261	Ата өліп бала қалса, мұратына жеткені, бала өліп ата қалса, арманы іште кеткені.		sentence-collector	1	1
317bb960e58d394a7d950dcbebf4efa2bf28c20d8bd628ef3e98ec8df791b7ca	Байды Құдай атқаны — жабағы жүнін сатқаны.		sentence-collector	1	1
317f7d8936ef8b0752002f84eeebbff9d6e08decb57f5852f29e61523a3b7470	Қимылдаған қыр асар.		sentence-collector	1	1
31846c99815d8cd5280408d5b4ff47f734f2cdb5b4e708ddff36dc509cc3f2cf	Адам тілдескенше, жылқы кісінескенше.		sentence-collector	1	1
31a66442a2a62fff3ebb5061605da3d215ffed77119e8072c72b21a2d5b2ebea	Білмеген жердің ой-шұқыры көп, көрінген таудың алыстығы жоқ.		sentence-collector	1	1
31c965a1f6df9bf3af7baf26a14c9edbacc7b885be58d2cae447ae012067b71f	Жақсының жақсылығын айт, нұры тассын, жаманның жамандығын айт, құты қашсын.		sentence-collector	1	1
31cdae7aa9c93c15361468be11be98962aeca2b72d2ebc851289e90f7f9602fb	Татулық — байлық, тыныштық — бақыт.		sentence-collector	1	1
31dba5819055b21ef30f2967993145e6c3110c1b8c76944c02ad069e1ec406db	Досың жүз болса да аз, жауың жалғыз болса да көп.		sentence-collector	1	1
31e75ff0c67fb50570370da8d629fdd10625ee7ad60b83625ef6e4815bebf3bc	Көне сөз — жаңа сөздің қазығы.		sentence-collector	1	1
31e8bade8015660b97c23f1b48ee3721e1d5f5911000109d22932834fb8353e0	Ерден аспақ бар, елден аспақ жоқ.		sentence-collector	1	1
31ebcd346ddda90c5eb7d70f8d1ac5ddde1ec9b6fc6bf2d8cc612e790508e8e8	Тесік моншақ жерде қалмас.		sentence-collector	1	1
31ef876f9523f80177ad2e610c2639d78a617c79fcf7f707476fa97bb0d7d5d3	Елгезек екі айтқызбас.		sentence-collector	1	1
3204ec02c94a11305e62e2616de2eda460aca1985f4dc613ee1cc8286934a9c6	Талапты ерге нұр жауар, талапсыз неме құр қалар.		sentence-collector	1	1
32062436f19b1497d0580cb17dd1aa4d933bbd07b833a980d56ec2bb5a3aed13	Сегізбін деме, тоғызға жолығарсың, тоғызбын деме, доңызға жолығарсың.		sentence-collector	1	1
3208fd87454dea299e06912274e23b0f578a9ae3e9ce7cacbcb43df9b4567d56	Батырдың сөзі мың теңгелік.		sentence-collector	1	1
3215c83ac6c69b20cb8cea6548676fe8bc8d68c8d9c5cf82c239a2b8b096872a	Ақылдың жүрегі — өлшем таразысы.		sentence-collector	1	1
321e845dd61d8b34f4c05eaa1bb5588cb2b15c6dc6a2edefddaadf74736c6444	Біреуге ор қазба, өзің түсерсің.		sentence-collector	1	1
3221b216df69fb186294c512f01f373f097d92de55c909c8c1eba975e2bab902	Алғаш ойла, кейін сөйле.		sentence-collector	1	1
32220aab8c1d39c3f20dcc6bd751c73dba7c077407cc6a4c7941e2ed1d626fed	Ағайынның қадірін алыста жүргенде білесің.		sentence-collector	1	1
32239d0ffd38d2befe9689666a346f23686661240283dd014001ae0823970186	Тілдің майын тамызып, сөздің балын ағызып, қас шешендер сөз айтар.		sentence-collector	1	1
32327fd31323e220f101666b628e0a3f2e835a29c769d8a826b9ddd8ca6054b5	Ежелгі дұшпан ел болмас, етектен кескен жең болмас.		sentence-collector	1	1
324463e8611b0cb2376b4fc0a6cd45951ea3b86d8b9fbd90870b61c5cb4e9ad5	Қорқақ тірідей өледі, жолдастары күнде көмеді.		sentence-collector	1	1
325a9a64babadf6264d95c2f9eb1eda4b4c404c046ed1038dde4488d33eff618	Күңнің өз күңкілін өзіне қимайсың ба?		sentence-collector	1	1
3265de9231dbc78af5f024e3201adc5786dd5ecdd4637ed63fe4523756e17ff6	Еппен сөйлегеннің ерні ауырмайды.		sentence-collector	1	1
326f6ec7cba7de6bb69eb592c3814d5db44b4931bc9dc70b1d7478b95ab1206b	Қыз жақсы болса, елдің көркі, жаман болса, үйдің жұты.		sentence-collector	1	1
329965a08e033f3df6848fc060206b35882bcddec718ebec5b730bafeb55ad96	Қатын өлсе, бір үйір жылқы, бала өлсе, бір түндік ұйқы.		sentence-collector	1	1
32a4a3c5b4e5392cee980ca8cf0f395b6b8fbe6dd967067b8d39868c0c000683	Тау тауға қосылмайды, адам адамға қосылады.		sentence-collector	1	1
32a55c6a83aa5c4ba26249d121f34574f4ebe63c1ec87a7bd0976deb301e4c89	Жыртық үйдің Құдайы бар.		sentence-collector	1	1
32addc1008ea1cc90f9cf51b7091c24dfe61a7c837195dd91a4bbcc8b52686c8	Жаман, айтпаса, білмейді, ашпаса, көрмейді.		sentence-collector	1	1
32ae72ec662a7013d86628e8c023b44e676824e1000b732b99ccb55c02b2c29b	Аңқау астындағы атын алты ай іздепті.		sentence-collector	1	1
32ea737656ac4819e037405906cdeee37abdce781ea5f4565cd6f39abcb882ab	Ақылды ой ойлағанша, тентек ісін бітірер.		sentence-collector	1	1
32eaf82687bc2768f134fdf838046d0cdb93565bddc1e8489f4d4e72f6357b91	Балаға торғайдың көлеңкесінен суық тиеді.		sentence-collector	1	1
32ecc4fc537409c910c6a761c656f96f7a61ab1b40900d2c187ce1169b986a3f	Тезірек айтшы, майыспай.		sentence-collector	1	1
330028e54a05b2ee6fcbf4b202891939837ef6cfc75e753886dd6cff5901fa58	Жақсылық көрген жеріңе еңбекте де, жет, жамандық көрген жеріңнен еңбекте де, қаш.		sentence-collector	1	1
33058325fce63b462e516284de5347eb3cc616c9379ae8b100074b335de98f6e	Тұяғы бүтін тұлпар жоқ, қияғы бүтін сұңқар жоқ.		sentence-collector	1	1
330a4c63b03e075b182cfa9bddc398d1ba39402c35b854aa231de5586699a1d3	Бал тамған тілден у да тамар.		sentence-collector	1	1
331701029b06681fecf5b03e03e1a910b56da9ff1f72b9ebaf1fa751605432de	Жаманның емі табылмас, жақсының теңі табылмас.		sentence-collector	1	1
33171f7f988793ccfba40faebb6de068b1a005c275112b94181eba25e0c9175f	Жақсы жігіттің арын сақта.		sentence-collector	1	1
3322e6c9f226c8da022d1a8c0d6cba46aab9fcc3ff0755dde8a32244c7ad632a	Өнерліге өрі-қыры бәрібір, палуанға оңы-солы бәрібір.		sentence-collector	1	1
332a3caad531ec703c9a60b743e074cd3c67a40deaec2964ea2e2085fad3e133	Қашқан жауға қатын ер.		sentence-collector	1	1
332dda688c28edd6cf9e09a247b1d52a9f9b15185e7621a3bdc99c54b2396dd2	Тікен гүлін қорғайды, ара балын қорғайды.		sentence-collector	1	1
332f409caa787fa3f0a14dd21c249847707c10bf10a07f4ccab55f024207922d	Жесір қатын желбуаз.		sentence-collector	1	1
333b4640916ce6c385f48ec7a00f7031a5aaf095def9f2e8e80d4287f9674199	Саудагер алдымен досын алдайды, өзгелерді сосын алдайды.		sentence-collector	1	1
3367b105c0b7f8a0dc3c2e94e7d174af0d5c95e6603c66a04271faf73633c233	Ауыр ой адамды тұңғиыққа да батырады, ерлік іске де шақырады.		sentence-collector	1	1
336d60e922b522491073d866888800160d5686b84e5ebe71166452a087897475	Екіленіп сөйлеп ер атанбайсың.		sentence-collector	1	1
33714ef7e34d4fc4ed5fe8d22f0ea7e279cd3038b6b01a7a3616da150ef595d8	Жұртсыз ер болмас, үйірсіз ат болмас, ұясыз құс болмас.		sentence-collector	1	1
33797cd4ae1afa22d7cc03dcfe4a439b49430b9d33907834753a4213ad4331c8	Жолдасың соқыр болса, бір көзіңді қысып жүр.		sentence-collector	1	1
337d9f7b2292e73e38d52d75463e2ea33d8d330d733df9304e6fd657cfdaf71f	Қарның ашса, ханға бар, мақтай білсең, нан берер.		sentence-collector	1	1
337f3ac997015a101da4c5bfb598ef2e6cab1cb1b10d002c28d507816e76fe2f	Шөп жаманы — қоға.		sentence-collector	1	1
338a9fb12451e8c76f00e4b6738b0330f9530d4ff1c47da960bc9f2cf27a169b	Сақтансаң, мың күндік, сақтанбасаң, бір күндік.		sentence-collector	1	1
33aa7b0a6331c7f5c574aaea6bc1a5a01f35094a0387ef3f9f439034d189c8b9	Ағайынның сырты бүтін, іші түтін.		sentence-collector	1	1
33b196e560908e0bdc665d55a434d9532ce7638e520f573336d7ff09cac3e70a	Абайламай түстім тереңге, енді маған сай қайда!		sentence-collector	1	1
33b53653ae8eb7f201d6e8426152cf206954e59fb6a8399aefca385817632df0	Ит ластығымен дарияны арамдай алмас.		sentence-collector	1	1
33bc377f2bf29de6b3cd13a29bc0b18248a1f475e92d7e8b1fbdb4a7b2aca23b	Шөлдегі шұқанақ суға тоймас.		sentence-collector	1	1
33bd4e9a0678cacb15016692b2b555391b68f8c38f3f10aeb9b500dbd8562f31	Атадан бала туса игі, ата жолын қуса игі.		sentence-collector	1	1
33ccdd470278eb7fe54f46c45f08eaac3717d1be7e8f74edc84a13d8d78295af	Аяғын көріп асын іш, шешесін көріп қызын ал.		sentence-collector	1	1
33d10fe4b3441a194dd034dbade161efb077b8e5a603d7dcc714c653f3ed9d70	Ел үшін еркек кіндік құрбандық.		sentence-collector	1	1
33d14c41d4d5bc7d70e7c1de95da6dd4203a95628dd1e5739f79b9d25a72b085	Жол қуған олжаға жолығады, сөз қуған пәлеге жолығады.		sentence-collector	1	1
33e38d58ffe70ca5eb3156c40213d9024415bcc12962aafd967013ced191ee18	Досы көптің жаны семіреді, асы көптің тәні семіреді.		sentence-collector	1	1
33fa1c75a95d33f480a32a988f1910cd4923dbd49ee3147e19f50e229e55cb0b	Жаңылмас жақ, сүрінбес тұяқ болмас.		sentence-collector	1	1
341f57c91f0fce870aaa19769571047dd48a368d38c6e3aaf9ea7daae83444c2	Мені анамнан қызғанып тұрсың ба?		sentence-collector	1	1
342b692b61a9b25ac242067b9b9d0ed308eca1d9261d39ba508d285ab2bccd49	Татулық — табылмас бақыт.		sentence-collector	1	1
342fc1d796460cff78e08173b8f59956adc85404d643047e228e6a726af790bb	Болған іске болаттай бол.		sentence-collector	1	1
3431a7917e2e55fcd1fed0b5120999f61e27ccab5492e7f303348628d42df73b	Бие көп болса, құлын көп, қатын көп болса, бала көп.		sentence-collector	1	1
345bf44d0f6f355234582bc2cef0e16e85dbfe38471400561728cbd08d66387d	Арзан сатқан жолдасынан көреді.		sentence-collector	1	1
345d20f4fa9c3a2f6db3031cb9974035ad48024896236fe7f297555988b18ba3	Шындық — сегіз, бақыт — егіз.		sentence-collector	1	1
346afa4e8b7cae6389c8c53c0045de8a43bcfac1d40b2ddeb08ef06c0ebebd99	Азғыруға адамның шайтаны жаман.		sentence-collector	1	1
346dfdd41b664ecbfdf9d64d6960c9386eda514d1d5262249db61eff59bfda6d	Сұлу сұлу емес, сүйген сұлу.		sentence-collector	1	1
34809133dc89052a0c5f7f4f1f9974601bfd94c4f1b832315416bb55663053ee	Аяғын көр де, асын іш.		sentence-collector	1	1
34938a7f21a36ecb094bc712dfa5ed1cfebb35d8421f87c4c900b2dcb161df21	Елге қылған жақсылық еленбей қалмайды.		sentence-collector	1	1
34ab6620d3b8939788dcbfd6dca2189080e92d590cb6f34c9bb6d19f5eba6697	Адам жайын ауылдас білмейді, істес біледі.		sentence-collector	1	1
34c3569849ab5a81dad1aaa01927bde3142e9dcb15ad0771520cc18da3ef29d2	Көппен көрген ұлы той.		sentence-collector	1	1
34c480675870c76688f06d3d28d378b32e57c19718e550adeb8e68395783f0a9	Екі жаман ауыл болмас, ауыл болса да, қауым болмас.		sentence-collector	1	1
34d94eb322a2f3cdc277536d6033d17f5aeb44c09783f3c587753e07a796b0c0	Алтын, күміс жауған жерден де туып-өскен ел артық.		sentence-collector	1	1
34dee13b8d3f87075f2ce731814272ced24769b87669cfe3f0e7d4e237b511f1	Айырылған ел азады, қосылған ел озады.		sentence-collector	1	1
34f7e4f03ababb58f53b40ed931b83b258f70d0a404787bd159858b8c768e347	Тіл — ақылдың өлшемі.		sentence-collector	1	1
34f97a1187a7bbd53c2fec6ce7970f18da86aff8de741e8a1be0ad2d0e40a21c	Күйік күлше таппасын, дәмді тамақ татпасын.		sentence-collector	1	1
350734bffab601f2b66320f7696c736231fcae9e3d53c4ad46ce32aba38c5a07	Өзі құлаған жыламас.		sentence-collector	1	1
3520083ffdc60006c472ec91593e32889688b32b4eefc57d5792cd1d206c3156	Қыз өссе, үйге жұт, ұл өссе, үйге құт.		sentence-collector	1	1
352928026e1b3d516a7b3f33493e2ec1e0906a5412f662fecb35fef6506e4fd6	Молда бар жерде сөзің тый.		sentence-collector	1	1
3534d204ebc0862062ed0ad9387b6e104560e53feae41c467ca33f641b256956	Тіл тиексіз.		sentence-collector	1	1
3555319c73a0c8fb78d7509a5f95ff7cbfbaf45636287420affaca5d020ac410	Жылап айтқан шынға нанбас, күліп айтқан өтірікке нанады.		sentence-collector	1	1
3561f51163be51e9b791c2b2fbd1f09c50d6aaa80c17b93328af143c5e40cd71	Жұпыны — жұғымды, сыпайы — сүйкімді.		sentence-collector	1	1
356a6e1ca1997d2cc922be3e1f33d23f29c80774edd99779bd2d515fdc063b2c	Мал малға жеткенше, ғазырайыл жанға жетер.		sentence-collector	1	1
356cc2fa7659a55041386cdd8fea21c00a276f2276236b9b84af8f8353ea5d26	Жігітке саяқ қосылады, қуға қу апақ-сапақта кез болады.		sentence-collector	1	1
3580b68bdf994411cdec44b4d6d4db1cbf654ae1afbe7604eddf5b0b3f81e70f	Есің бар да, елің тап, есер болмай, етек жап.		sentence-collector	1	1
359428452362c053fc4889451da9d5df9ecd32b502a8256c6d099124c821d3bb	Сиыр малы сушыл келеді, пасық адам күншіл келеді.		sentence-collector	1	1
3595886a88a44c2c37729a40cc290b4a7112e16ee485629c44209ac32c239e57	Адал еңбек, алғыр ой — анық досың біліп қой.		sentence-collector	1	1
359c2c98268527bcb48a18002bd12edaff2e02fe300fc7baeecaddce334c7b68	Құдығына қарай қауғасы, базарына қарай саудасы.		sentence-collector	1	1
35a4ebfb3a972fb1322bd6f96da1f51d892360d1e943d733d89e90a9f314b1ff	Жаңылғанға жаза жоқ.		sentence-collector	1	1
35a6584bd49ff94f7ee974b1ae10e813f1c62a987413f10ef0e38d166a1f7bc9	Ақыл, қайрат, білімді тең ұстаған зор болар.		sentence-collector	1	1
35a8374b58b9a7ff90deff76633ae76a522f150de656342898f31f47aebcc3ec	Ары таза жігіттің жаны таза.		sentence-collector	1	1
35b2ba3e125ba9350dcb42de7f224910ac0d8993c6355eef9ca31e8e36c05435	Ағасы ұрар болар, інісі тұрар болар.		sentence-collector	1	1
35b37d0a000b83e2bc8afdeb65ed13f582b5c31d5a1b2738f2cb6860ad947695	Балықтың сорпасына бата жоқ.		sentence-collector	1	1
35c75f6591ab0497fa321944ad31800500a6b5cbd337dc7f3b95d14fae834960	Жаман да болса, аман болсын.		sentence-collector	1	1
35e686dfa084c606e0e680d419e9251e2c4e44ad277672e5cd0dcb3b9b32c36c	Жігіттің екі өнері бар: атқанда жыққан, ашқанда оқыған.		sentence-collector	1	1
35e959ac55c02240a6dc9d73f4bf9e4657ed51f0606c58dd3503d2cfad3428de	Халық қартаймайды.		sentence-collector	1	1
35fa202b216c9058948b243266b5c84d00d6d33b031b7326183a3fcb75793176	Бір байдың жұртына екі тышқан таласыпты.		sentence-collector	1	1
35fde95c1e1264ead3c5dfc5cdfabe93a7a0a1c8e368101668dd835254a0b8d7	Көктемнің бір күні — жылға азық.		sentence-collector	1	1
3601375a037e696e9f4207a9c30c4478e7c4806b4cc1f4be68f886159341595b	Аспа төгілерсің, саспа сүрінерсің.		sentence-collector	1	1
362f366f6775046b85670578c72a5a1e2db70659859be38d8e4fca6d08ac4897	Сыпайы тоңбас, қалтырар.		sentence-collector	1	1
3633b7db8a267eb244b1c60008a1a0b6223e281a381676ae5e6531a0f6409e9e	Келін қадір білмейді, бетті көреді, қатын қадір білмейді, етті көреді.		sentence-collector	1	1
363856a17846d1b4504bfd20fa98b2c98e9e14ff6ae20975a388e6f26439b4b9	Арық — айқын, семіз — шың.		sentence-collector	1	1
3639ea49e5c84f6b639738e784c7721e8802c22ff7caf1e1840e941fdb06f680	Ананың көңілі балада, баланың көңілі далада.		sentence-collector	1	1
365386a344e4bbf35bb4a66c2cd408cefd73f0f0339092ba40fb001126a28af4	Еркекке жүрек, әйелге тірек керек.		sentence-collector	1	1
36554253ef4f6857971e76c24057cc9b38d25d1e081347f4b182d055df747ff5	Баталы құл арымас, батасыз құл жарымас.		sentence-collector	1	1
365b14c43e866d94537556e420329b1d0be0840835d7d181b681443644bf0435	Ақыл қарттан шығар, асыл тастан шығар.		sentence-collector	1	1
36824e6d51ac74ce505833ed5177796d1db2e3caacb399eb730cb40038521648	Ағайынның ұрысы — торқаның жыртысы.		sentence-collector	1	1
368b7c9a6831c325388984f3610458d2fa5d3bd913e514799be0b7e08f2366bd	Ет келмей жатып «тұздық» деме, асатпай жатып «құлдық» деме.		sentence-collector	1	1
368eaf22bdb69de7bd7c89a25d6e010264fb160919db6a107c64241ed4a43e99	Бәлені іздеп барма, келсе, қашпа.		sentence-collector	1	1
369ed65f47c5bf09c34efa91e5e7252202f92a31f80548ecd46ba3ca3421ac70	Ешкі жейді ебелек, ешкіні жейді кебенек.		sentence-collector	1	1
36a239da6ef169bdebabc95663f81e43ce23cf8d34a7b7a0abfaff6457ff94e5	Сыйлағанды сыйла, атаң құлы түңілер.		sentence-collector	1	1
36a66d686daf7d53f9b138af4c3cff1ad18255ce7ef6b30008f42f67f588ba54	Ел жаусыз болмас, жер таусыз болмас.		sentence-collector	1	1
36ac503608546e23f3fe50c75d6ee7f6853734f30c0b51e7ba92d5aebb8e8d71	Еңбегі қаттының наны тәтті.		sentence-collector	1	1
36b23146ca44b9f276f09d48d1669fa6e5a7c9f62d2a0986fc5b3d356b63e8d6	Атың жемқор болса, берді Құдай, қатының жемқор болса, ұрды Құдай.		sentence-collector	1	1
36f27d6da60ee6cc872e7134190314eb239ca8c6cfb93d25ca210c5364f9f7ad	Тауық құсқа ұшу жоқ, там үйліге көшу жоқ.		sentence-collector	1	1
36f7c1748f832cbbe891aafd920c03db190850a863437bf05153f7591b05fc26	Ерден ердің қаупі бар.		sentence-collector	1	1
36fdcb0b3051839d37178a3837852bf66b97e964f3b5fe55f96d80d216c2970c	Қанға — қан, жанға — жан.		sentence-collector	1	1
371433689aac6bae7b7fa2e8b354d96871f8b13b87323f12287b5872333e8e0c	Қаңтарда қалпақ пана болмайды.		sentence-collector	1	1
37299268acfe396bacf68262b33faea6ce07f4eef9108127e765209efc6bace0	Бітісі жаман қамысты су ішінен өрт шалады, туысы жаман жігітті түйе үстінен ит қабады.		sentence-collector	1	1
3736e35e58dbcf5a5ddc26ce0a3506454cf9c9b6d0a65fc9ab28f174344ef5b4	Жақсы бала еліне бас болады, жаман бала еліне қас болады.		sentence-collector	1	1
37388891a35f112710cdf032936ed8ffb27abe1c5e477402017f3abcd0c34bf3	Өз ақылым — ақыл-ақ, кісі ақылы — шоқырақ.		sentence-collector	1	1
3739057f9335922eaeb28350d8af07c35f235740be5900b49ffe8a46c80c60ac	Үлкен бастар, кіші қостар.		sentence-collector	1	1
373cc8d18af00b9b7f92b5c0780a8bf51c841ed14eb897bb64c317e91fd9b8b3	Ақылдан жақын дос болмас, ашудан жаман қас болмас.		sentence-collector	1	1
37518059ee95f29f4b11a6c5a29f4e513400186cc3495e397e3cf107a0cbe906	Азған елге жасауыл болма, азғана асқа бекауыл болма.		sentence-collector	1	1
3776d3407db4a66a0dd4e3e3a06a83aa514c51eb7a2c408ba139ea322b2fca0b	Көп сұрамаса, аз бермес.		sentence-collector	1	1
377828eceb62a1c9699c18fa2edf663e1c09d06403814e088d600bd5bb5199cd	Өзі жарымағаннан сарқыт дәметпе.		sentence-collector	1	1
3787541833f793fd9ec0266c06e14fbbb07aeaf6346c10d53b78f3e45106d043	«Жоқ» десең, жоғаларсың, «Бар» десең, оңаларсың.		sentence-collector	1	1
379076af8ecb8f076b75f34242e4bac9089d8a3b0cf5bc56a762fa342731c986	Бір ақылды мың пәледен құтқарады.		sentence-collector	1	1
3799118189632775f2e5ba47ae9c48c40bd75422595b4c18cbf707f9dc3d5c98	Бір аштықтың бір тоқтығы бар.		sentence-collector	1	1
37994d3e32b1820e4e9fded0e937a79a56439dc368e25da21e569bbaf66769ff	Бір елі ауызға екі елі қақпақ.		sentence-collector	1	1
37995a1c01fa8290396d76b5cbd4bdbaab4c5124dd2b944362f75fcf9bc81438	Айтқанның аузы жаман, жылағанның көзі жаман.		sentence-collector	1	1
379dcab646e75113fd18bef7432c3189ae8201831ba220b36b91ddc703e15680	Жақсының сөзі ақыл шақырады, жаманның сөзі ашу шақырады.		sentence-collector	1	1
37a05fc63c6020038fae783030695c946b1f69ebcfa5a52806fbd7fdc2b2be85	Малға бәлемет — басқа саламат.		sentence-collector	1	1
37ad0c9865861cc0dda676b4caaf6571a26c56831f6357fabe17d2750b93770f	Шолғыншың шалдырмаса, жауға алдырмайсың.		sentence-collector	1	1
37b5aeb454d27780a220c13671ebd349e69b38cf91eb3054ece9cbb4874b18e1	Өз үйінде ою оймаған, кісі үйінде кесте тігеді.		sentence-collector	1	1
37d57dedb80734530443a6f83128912d6bb88c52a1a650c270a6ef46b5fa6913	Досыңмен де сөйлессең, ықтият бол, үй артында кісі бар, тыңдап тұр ол.		sentence-collector	1	1
37eade7f4b3b26fb89e347f35ab7461362d945667ced137430f364954de8a80f	Өзіңді ер деп білсең, дұшпаныңды шер деп біл.		sentence-collector	1	1
37f1004b2b4db041563d7d98a9ef00d295ac2f5583aa95a1e99635bb494a2599	Жаяудың ақысын атты жемес.		sentence-collector	1	1
37f251a2848ec07debdd46cfc869f1e827082460b636ff3989b51edea3e6eacf	Елірмелі жігітке әр кез жолдас болмаңыз.		sentence-collector	1	1
37f79b522c744af57c7f46ccbb2384aa56ed4eeba3045cfdedbfb20a2c2f5413	Ел барда, ер қор болмас, ер барда, ел қор болмас.		sentence-collector	1	1
37fbbc990d6c29943f7d6c0629092eee1146fe038c78c082cdfc12adf1af8ccd	Есек мінген еңбегін мінеді, екі жақтап тебіне.		sentence-collector	1	1
38184ac59603d748459d59f9c092d14895fd883f647556e6aacbbff7e4edb6f3	Жаманның түні де қараңғы, күні де қараңғы.		sentence-collector	1	1
381da2c0162441c62845ec31e8bed361c8b040192e92db484a3e4a3eb66daf80	Істің ағы біле ме, жігіттің бағы біле ме.		sentence-collector	1	1
3825e4e90d86daa24eeb343acfa96b62ed1d7e49f88bc04d79de0bb982df2e35	Екпей егін бітпес.		sentence-collector	1	1
3828dee6ec1d58e32a435e342db28fc0d512ee95bc456166771fc1469bfbfd65	Қас жақсының белгісі — ғайбат сөзді қостамас.		sentence-collector	1	1
3832686f783c00082ad770bae4b9ffc3698457eb681003b408e5c695ed81a989	Ат айналып қазығын табады, су айналып жазығын табады.		sentence-collector	1	1
383291dfbaf06a659137fd4f51f59dee84a7159cb3037ccd9cb91b4e19b03c90	Қойға қоңырау жарамас.		sentence-collector	1	1
383c4598eb61b765944b8f1973958162d5427feeb4f9b844bdc1ef1590989bd8	Алғырт ойын бұзар, тентек жиын бұзар.		sentence-collector	1	1
384078ba3c4b81c09de6b5cfaba00426a6114fa70e8d3b94e8744abaee12a39f	Жаманның көрсеткенінен, жақсының сілтегені артық.		sentence-collector	1	1
38574871c9b272167b582ac43e5d8878db24d2254b1ec4f30a8449ac8507aa53	Жігітте де жігіт бар азаматы бір бөлек.		sentence-collector	1	1
3867a045d45baaf3bb5b0c40facee90e05d6f0170af9f491ddcb844d9deaacd6	Ақсақ қой ауыл қасында, иә, құдық басында.		sentence-collector	1	1
38736a51de6c74d45fdf84b97cad152c7526cbebe17b48af0b7393d215f8afa5	Өзі болған жігіттің түп атасын сұрама!		sentence-collector	1	1
3878e488e871bf61b09fd73fd54a275864a39fdfa54d4363eba6860d8c81b5ca	Бұл не деген батпан құйрық, айдалада жатқан құйрық?		sentence-collector	1	1
38afd88a1636e828882a7ed8448ae0dff5dbd4b1500296eb64d673e708c9e01c	Жалғыздық Құдайға ғана жарасқан.		sentence-collector	1	1
38becc21eb935657e163921238c0470e2f9d8aaa4b553b8f87eb3bb89d50e110	Қазан сапырғанның да суы бар.		sentence-collector	1	1
38c3acf744dbd3f716a00242f753de390926fcd9749a84d39a7ccc9c871e23d8	Атаңның құлы айтса да, әділдікке басыңды и.		sentence-collector	1	1
38d6affa104af22ef40fae27d2c0fd38747033d5393c288717c68c5c5ed71999	Бір қап жел едік, «Пыс» еттік те басылдық.		sentence-collector	1	1
38d83b3cac5c5666495d203dd3ac1fa5835005df7a55b1f0df5f5c2db7bb3e2b	Қалауын тапса, қар жанады.		sentence-collector	1	1
38e896f922988279b6039925263d091cac11eb865b893a8fd0c73f7ca6f08a06	Ердің атын қатын шығарады, қатынның атын отын шығарады.		sentence-collector	1	1
38f0642be72143f817eca42797f90206280de28544122c136357104f8a8fdc30	Аман ердің аты шығар.		sentence-collector	1	1
3904a21b28990ac33128775b9d65fe8965bfa00c206cc690a385c2f9116963e1	Kөп дауыс қосылса, бір дауысты жоқ қылады.		sentence-collector	1	1
39077f36b015dbe55eddc95b3d29f5b7e8a5fa801b45117fe73e63fdb3a2c308	Екі жарты — бір бүтін.		sentence-collector	1	1
391a57e2527d83383f66572087ce5293f4b54229145932fcba8451689b2d7364	Көрінгеннің алыстығы жоқ, көтерілгеннің алыстығы жоқ.		sentence-collector	1	1
393062953dcfee1d1ffcb905bb4bf2ffcb7d51a9f7f0547113c69f7c2c1ae89f	Бір пайдадан кешкен мың кісімен дос болады.		sentence-collector	1	1
3936c7b081f4b9c88835879eaf58ce355147defe0a7f1c97f62d92cd30c5bc1b	Жалтара шапсаң, жау қашпас, жауды аяған дос таппас.		sentence-collector	1	1
39386c96f1fdaecbea13442698d2c21636df8c80b5f932c5a8db01e971cbd06e	Даудың түбін қыз бітірер, судың түбін құм бітірер.		sentence-collector	1	1
393c9d8bc5bf40fae235720b83d845db01a512428b0559b5ad2a40235f01ebb4	Туысы жоқ жалғызға топқа шапқан не керек?		sentence-collector	1	1
393df41ded6deb108e754b3311b23c68473741a300cecdf52b021c84296bd348	Жастанғаның жапырақ, төсенгенің топырақ.		sentence-collector	1	1
393fdc307f7eccfcdb9cb2359948d61dc338b3fd832645199c6bc42eccaf536f	Әзілдің түбі — зіл.		sentence-collector	1	1
39477d1152f5c320f7f86b7b68afe808c96ecae8b58dc013ccdaeaef98c73301	Жақсы — баста, жаман — асқа.		sentence-collector	1	1
39560695d4d5815bcdb6082587057b06fc1681738fdee701bde4560477b4b5b0	Мақтау сөзді кім сүймейді, мәуіті шекпенді кім кимейді.		sentence-collector	1	1
3958e0338bd0bb3cc614e9caad681dfebf817afff53def347c2dbef2fb7395f6	Кімнің жерін жерлесең, соның суын сула.		sentence-collector	1	1
396295847a25e088e870baf7a5804616d32eeefad075009ea626b80c424930e6	Тұз шелекке жөке қапқыш.		sentence-collector	1	1
3968b22ce452bff1a22a5902c4157ad4249fbf7ce6df239cfbc4beb89252d4e4	Анасы қыз болмаған, атасы жігіт болмаған...		sentence-collector	1	1
3971d60255a876742e98563037ce4d496194914c47680a807b667f7978e7ecab	Теңге — тиыннан, ынтымақ — ұйымнан.		sentence-collector	1	1
3998716c3b14eb74f078c66db3e97fefaebf066e65017d5543e90dd7168c49f3	Еңбегі — еш, тұзы — сор.		sentence-collector	1	1
39a016df9ebd7e3419b74ed1e2304b48e20961cd1fba2a1f8bcd7480be0e8a8e	Азға қанағат, көпке шүкір.		sentence-collector	1	1
39a5cd1765c70353db393cdfaef6f3faab94c72cdc812ea38d682c15d714a754	Қарыз күліп келеді, жылап қайтады.		sentence-collector	1	1
39ba2d816e1ef8324cdf5deb389402e898279c2217aaf59055660476a10dd783	Ақкөңілдің аты арымас, тоны тозбас.		sentence-collector	1	1
39cfc7ecfaa47189c2c21161608442ee35e83aa1174f95e698f9816c20f78f4d	Ақиқат аяушылық тілемейді.		sentence-collector	1	1
39d329d4901d54cc18c823f5a81a5136f517c59c48449e02936bfa6ff87557dc	Сабағы жаман жемістің дәні де жаман.		sentence-collector	1	1
39d99cbcac278e17f7307beaa25585d0e3b894e012926b15686ff48f9fae03a3	Жаман айғыр жатырына шабады.		sentence-collector	1	1
39dae1a99d9ef2adba36e38594a3c922239c1a28a50eff49d433e0b8cfd03347	Көпті сыйлағаның — өзіңді сыйлағаның.		sentence-collector	1	1
39eec8962c2ad88a7b13ebecdf5cec4bdf08c64bdbed0eead158f4c1c4df30c6	Құлақтай ет жеп, құмандай сорпа іш.		sentence-collector	1	1
3a05ab1fdde9700129a84a8b2a4c5e83c8447e47363fc7dd7a6f54f68fa0723d	Өзіңді бір рет сыйлағанға екі рет құрмет ет.		sentence-collector	1	1
3a1abc06adc45da66b516f17943edc821aaf754e63064ad70693981eabc33672	Екі жақсы қосылса, жарасады, екі жаман қосылса, шатасады.		sentence-collector	1	1
3a1ae616bdbba9b15a79680baffd759bc1ecf51ccc844aca70e5fdfa8fe522af	Батырдың басы екеу емес.		sentence-collector	1	1
3a1b6117bc6bec347f681ca3e93d6a1aae5e8e1db35ba200be97cb907aebaa11	Аузыңды бақсаң, би боларсың, малыңды бақсаң, бай боларсың.		sentence-collector	1	1
3a26cbc25595b96609319407bffb9d23adb8887c61f04f265e9ab4fd548d8436	Дәміңді түзден жазса, топырағыңды елден жазсын.		sentence-collector	1	1
3a2addc35aebb400f0bf352af7c879e6cfd8c12c1e6deb8c545fd5a1983c46c6	Нар сәулеті — ашамай.		sentence-collector	1	1
3a2e111041cd68446b0d3f74af8ae710e313d96a8da21178525ad472d9a07c2d	Балалы үй — гүлстан, баласыз үй — көрістан.		sentence-collector	1	1
3a371fc8ca5838f36d26030fb768e1b7c9785c493f55887a68b551d33a731e10	Қойың болмаса, байлықта ойың болмасын.		sentence-collector	1	1
3a3d53725a7ffb9d3ef1305e5f22d38425fc0a5e40259541002d646532ba4398	Аузы дәм білмегеннің мұрны иіс білмес.		sentence-collector	1	1
3a41eb0aa55f178a8264e4a4d5dec68d4301c68f46363fa92312621ab779dc4e	Күштіде Тәңір жоқ.		sentence-collector	1	1
3a467b4b6c8a1d59a158052ebe7334264cb0f0e9c246899274e7de02b3908913	Біреуге мал қайғы, біреуге жан қайғы.		sentence-collector	1	1
3a59f443b63dee7e13994db49754e3f3ea5ce6d7883b7da91b938dd49c6d5d57	Кісі қызыл тілден өледі, түлкі қызыл жүннен өледі.		sentence-collector	1	1
3a651939de6664a1e28a0e2d896bf50fde268565d0202c3a04b8846964f1b248	Екі тентек елге сыймас.		sentence-collector	1	1
3a6ee1827ea6aa5dc996d27e38a2add3b526da89b16071f85170a1e90b6f3ba0	Жақсыға қылған жақсылық өмірінше тозбайды, жаманға қылған жақсылық бір күнгідей болмайды.		sentence-collector	1	1
3a701289dd364aa3236d6c520e9d6e68c65cfdc18c62345fe3b5541893bf6dcd	Жақсы өз басынан көреді, жаман жолдасынан көреді.		sentence-collector	1	1
3a83eab4fa6d79db075da535b4be2e616a753a32ddcd44f183afa17099570ea7	Ақылды үйренуге құмар, ақымақ үйретуге құмар.		sentence-collector	1	1
3a84c609a0678c341c3ff59dbf2b87ef6a42ad5ca21229bbcf3c2c8ed87948cf	Ай ортақ, күн ортақ, жақсы ортақ.		sentence-collector	1	1
3a96743c5db3376a8525be04c083ea03839cd64ad6eb7193b7954af0a982605b	Шошынбас жүрек болмайды.		sentence-collector	1	1
3a997c7ee28bfccd816dd8e1b22b3ae482dd9475aafa5508bb8c09c352b04313	Құс жаманы — қарға.		sentence-collector	1	1
3a9df1f05bd83bd23b47bf0871e4deed82938b9c20b1390a53956e7aa3288884	Көрген жоқ болса, есіткен — куә.		sentence-collector	1	1
3a9ef2d2d9b2fa734886052cb3a170ae6696aa60ee5cb881a3fa49ec850e2286	Ер сүрінбей ел танымас, ат сүрінбей жер танымас.		sentence-collector	1	1
3aa1525527575e9139c3b636b5f2afb8ff48629041b8a7e9730d436dc3d1a4ba	Есі бүтін елден кетпес.		sentence-collector	1	1
3aa73f81b648ce41bedd9c116ee73d6560580f8d66e887983ae02ed83699f9ac	Отыз күн оразаның бір айты бар, әр қылған жақсылықтың бір қайты бар.		sentence-collector	1	1
3aa916d7ad0da33909cc1209db38aefb719f1c036edf27c90815d922670fbb61	Өз білмегеніңді кісіден сұра, үлкен білмесе, кішіден сұра.		sentence-collector	1	1
3ab32f13da417bd5f7032256ac80ee01c002a3bf2d4e4c0e29b51b0131b48189	Қатты-қатты сөйлесең, мұсылман діннен шығар.		sentence-collector	1	1
3ab87036cea9e7f20fef016a0dfd0485b365f996f3707ab5c6827c328916dedd	Жақсы өтіріктен жаман шындық артық.		sentence-collector	1	1
3abc46a65d9cb631396a1589dea116122f9a5bb417a75e8c9fae902c4d7becc8	Қас жаман қасындағысын қарақтайды.		sentence-collector	1	1
3aed9c4fa0ea071fbd940d822d67e1d0a28adc0ea7912897409f9830f17b8f9e	Ер өтірік айтпайды, ел өтірік айтады.		sentence-collector	1	1
3b0b49f8f635fcb76dae65fff6b5cf19d02e3d403fcd2b02e937d326481d571a	Ат аяғынан семірер, адам құлағынан семірер.		sentence-collector	1	1
3b1a788a8ade1d3377c35c3c197adc2a2c1bd3754b5eba1ebfda7c1095f34ac1	«Қарағым» деген жылы сөз тон болып тәнді жылытпаса да, жанды жылытады.		sentence-collector	1	1
3b1aa733ded07567036392d9dc60b6d35ba118029a264672c016bb39b63080a9	Бір қазанға екі бидай қуырылмас.		sentence-collector	1	1
3b3424e41d9f5c8961292faa5fd90949b1b55bf9d77810bbfb928f1ef8c118d7	Жаздық етте жасық жоқ, қымыз аста қасық жоқ.		sentence-collector	1	1
3b3b4ec050c07978e97e583cea72b100825493b8395c2ce805ccedc1ffba8678	Қыз күнінде қыздардың бәрі жақсы, жаман қатын қайдан шығады?		sentence-collector	1	1
3b651cb608238b6ac1e36d7038ef3da286ba56b1fecde7391a714fd13dcdb672	Көпке тентек — Құдайға шет.		sentence-collector	1	1
3b7352f596e8df6dfd723c15044a551e484844d59d5163125048f00b7b07ac3b	Ит итті жұмсайды, ит құйрығын жұмсайды.		sentence-collector	1	1
3b851444568e21b0a3dd8b85c56ca1e858f76184fd47dd9cce4da4316d1310da	Ақылсыз адам айқайлай келеді, жан-жағын жайпай келеді.		sentence-collector	1	1
3b89145d3baf5dd83cdc0c39ec46d45f042a278c6a832fcd668cb8bff5e8e7fd	Балаң болса, шоқ болсын, шоқ болмаса, жоқ болсын.		sentence-collector	1	1
3b90bf7d44dab0689059ba9c531b44c908fc3292a7ba61cbbb0d6fd801e7b0c6	Іс оңына басарда, шыбыш лақтап, тоқты қоздайды.		sentence-collector	1	1
3b9ddc3776da8e9e67b7c728bab85f4170b7c5fb4597cce609bfb1a442a2293b	Бидің айтқанын құл да айтады, бірақ құлдың аузының дуасы жоқ.		sentence-collector	1	1
3ba092720661cb39e94b3b5c435c2c343704b12ed55c25afb52206f8f7ba2b30	Бойдақ жігіт — жұрт күйеу.		sentence-collector	1	1
3ba7f04372a94c1f15868310911a6a33f3e554a8332cf8c6bf2faeb661d92544	Аттының несібесі — алтау, жаяудың несібесі — жалқы.		sentence-collector	1	1
3baf457e9c91a9a80f33da310d0ae9c168df7395f03c93d86c51d459f5b88d55	У ішсең, руыңмен, ат сатсаң, ауылыңмен.		sentence-collector	1	1
3bb20c5312d66a38fd5900d17a600c8b0d04877be6511ea23de916ae851b456a	Жек көрген досыңа жек көрген малың бер, көре-көре күйінсін.		sentence-collector	1	1
3bbae883c623bf82070c731f73a38df5dbf59896a0a981db909c92a1756e87d8	Бай баласы мақтанса, «жылқыдан жорға міндім» дейді, би баласы мақтанса, «парадан шапан кидім» дейді.		sentence-collector	1	1
3bcaee19a475891b38e00c0c2e7f05a6afa84f1345afeefd0bda7b92489bef87	Көбеңді көр де қой.		sentence-collector	1	1
3bd0c84daa1e718e8a8f6e7e8d0d3c837ba916f1686ffe8b88ec5de24ed75582	Келіннің бетін кім ашса, сол ыстық.		sentence-collector	1	1
3be49719400af83717d53336a3a14f6b2df169a93fec1f2abc83ec24379659d9	Жаудың сыртында болғанша, ішінде болған жақсы.		sentence-collector	1	1
3be62ed9dbf826f0c40fa8f1db71039cb8d2872a7fcdc3f1c4b58c0b244bc7e5	Ерте жат та, ерте тұр, бір піспекті артық ұр.		sentence-collector	1	1
3bf73e1d3271778a5940ae00928a7c33abc4c8e97e42cc94a5f65151b752f77b	Қызым, саған айтам, келінім, сен тыңда.		sentence-collector	1	1
3bf76907c700cca7ac1343134e960baf3dd4deecb8c7038989609e9dfc105498	Байдың баласы жатық, малшысы қодаң.		sentence-collector	1	1
3bfb69702673e38528629431ce8dd29eba726ec4755b992e5bc2b800284f34ba	Іс бұйырсаң, ызғарыңды жайып отыр, ызғарың жоқ болса, жайыңа отыр.		sentence-collector	1	1
3c00b1bfc1f9210ad5b91bb6776644f8eec4b9c24638f51d13860248dade46b0	Күндік жолға шықсаң, апталық азығың болсын.		sentence-collector	1	1
3c21dc1900966709ff788004e92f6830e531479c209e1f517ff2572f60f475b4	Отты қаузаған өшірер, қоңсыны қаузаған көшірер.		sentence-collector	1	1
3c3019fc207e4af00da942d70448c654b38a51863801a38823a1d6c42f8b4e98	Қыздың көзі шөпшекте, жігіт көзі емшекте.		sentence-collector	1	1
3c3adb12ba05ee6049fdb688045d8fe8b475a1c022eb6a812c6026790e053a28	Әркім қолында барына жомарт.		sentence-collector	1	1
3c48cbd3c366f608f11fb274fb31f58ea02a9703cae52c2844bcee63e67619ea	Алла жаққан шырақты ақымақ үрлеп сөндірмес.		sentence-collector	1	1
3c6089aad95a3ed44ce88f497e7dddf056bcf82ac2aefd9d6609f92efb0f9778	Қайғы қан аздырады, мылжың ми аздырады.		sentence-collector	1	1
3c609d1ef3d00bfff65bb52eac804bf9bdb7ad3850f2bfea4844999938772605	Мал басқа бітеді, қына тасқа бітеді.		sentence-collector	1	1
3c62da9c3810468c5c992d8eb76384d87fde3cd04bb28da81affa10d92cf195f	Төркіні жақынның төсегі жиылмайды.		sentence-collector	1	1
3c6a38dd4d16b827676cef49a0da3f349770df689e0402fabfcdb310e4a8ec2f	Болар-болмасқа иланба, қолыңа түскеннен айырылма.		sentence-collector	1	1
3c6b591a9da9237cc0e6255b9046ce32edfa59191e77943549c17094f25fb905	Мал бетіне қараған жан жарынан айырылар.		sentence-collector	1	1
3c6dfbdcb0a125f813676097f8f0e494283f3a53cbf700f113957903b7adef55	Батырдың көзі өмірге түседі, қорқақтың көзі өлімге түседі.		sentence-collector	1	1
3c766e4d25650bce0bed7e173ef9a74b0cd82ef7c79230ecb7b53c13ccaefa01	Атадан бала туар, атасының жолын қуар.		sentence-collector	1	1
3c855a3b4733d35abfc9c9c079f73a0f63a69c626ab6e8c2253cd833ca85ca11	Жыртық үйді жел табар, өтірік сөзді шын табар.		sentence-collector	1	1
3c96489bd671070161f3afd0cab5216381d961867f336506418ee1c322a649fd	Есі кеткен ешкі жияр, ешкіні жиып есін жинайды.		sentence-collector	1	1
3c9784d3ac8221cd910b701e6bb362c6a5c8da8f58cc807a6e778b060dffad5a	Ұрлап алған түйеден, еңбекпен тапқан ешкі артық.		sentence-collector	1	1
3c9858c04ad57afb36becfec184313a3ab354e55096f171791d91b77cad5ecff	Етікті нәл сақтайды, жігітті әл сақтайды.		sentence-collector	1	1
3c9c697caa088c71f7efadb845e0bfce87bffd5025c53193664fb060ff673b70	Жемқорда қанағат жоқ, тойым да жоқ, бар ойы — ала беру.		sentence-collector	1	1
3cb12787a004b4d8a6f5b2e59d93cf219cb9ea55ffbfd597654487ac0063678f	Дау құтырса, биін табар, ит құтырса, иесін қабар.		sentence-collector	1	1
3ccb3398424dcf7f9f506c480a4c020f0fd31068df5ae9375092e2d7d138c3b6	Ол өзімізге қарсы шықты.		sentence-collector	1	1
3ccc252607e80c9bbb049c08df731111653983eb49381bd4b7d4a76436c179b0	Қошқар болар қозының маңдай жағы дөң келер.		sentence-collector	1	1
3ccd4d98ead57071c3ba0a4366ccb5a060098493dba760d512cb3c6f37c9baed	Кәсіпсіз нәсіп жоқ.		sentence-collector	1	1
3cce6f64b5177e6be360bfad6fca1267df9588ab189346ab1a9540a04c6ba647	Арқыраған айғырды үйірінде көр, адамсыған жігітті өз үйінде көр.		sentence-collector	1	1
3cceb15039b853c783618510a1fa1eb721cc9baec0145e2057e0e95e71aa7453	Келесі сабағымыз ертең, қызықты математика.		sentence-collector	1	1
3cf03ae16f7d2ce0d7c0a7f825e2c7094026d0cfe1067cb15add1b956c1bef65	Жаманның қолына бергенше, жақсының жолына бер.		sentence-collector	1	1
3cf07bf527b173050b4cb09c46f8eb0e5b1be7e66b6bfb992694f4efc024a6c3	Көктем келіп, күннің жылынғаны қандай тамаша!		sentence-collector	1	1
3cf14e82297a5d51d2d57a149e68a9c72cab245234fe9e3142f86c481907799c	Қойшы көп болса, қой арам өлер.		sentence-collector	1	1
3d060a8362b84525d363915c55e058de49dc89cec50ac09b42073c1b0616de54	Ешкі егіз табады, шошқа сегіз табады.		sentence-collector	1	1
3d2e82a516a1b540124e968c2d2cb284e1be0939febace0fcec406e5c9e4e290	Олақ қатынның тіршілігі бітік.		sentence-collector	1	1
3d2fbb834ca700704ec0588611d789a3f52bff9454a634b443cc6d8f25d2c2df	Еркенің көзі жасты, етегін бұзау басты.		sentence-collector	1	1
3d371cdad5e0ef80719a4791c686b9ba444fd0185961bdd1559446eea78c7ea5	Кәрі жатса, қунайды, жас жүрсе, қунайды.		sentence-collector	1	1
3d4544cfda0e3d37567798cc247d537d8954ff5a3fd8e5eba14bf419b108a28a	Жат асыңа қарайды, дос басыңа қарайды.		sentence-collector	1	1
3d949ebdefd03a982d1d4cfde5f045dd92240b15ff22813853dc549bfd25eaba	Айрандай аттап, күбідей піскен...		sentence-collector	1	1
3d9b10a973fa45245e2bbea4bb983e59822af0c8c3c40db3519ae839452a00e8	Сыпайыға оқ тисе, жамандардай шуламас.		sentence-collector	1	1
3da14e71aa4341f248db5adfe7020687b9df2aa28814f5f7330e2e40182a5b8d	Кішіпейілділіктен кішіреймейсің, кішіпейілділік — кішілік емес, кісілік.		sentence-collector	1	1
3db703ac1a1f51ac74c03317287fbefb2e101729604135f81045f08aa5870ddd	Өтірікші айғақ қойып сөйлейді.		sentence-collector	1	1
3db70a14a423a4be31b58eb720b5b5010a0a77d89fdf5de3ab731d98ad02a813	Жүйріктің жауы — томар, түлкінің жауы — сонар.		sentence-collector	1	1
3db8737d44e05f4e0b20ad1490c34fb9da26d97e11b8ab12cc59c64779dc2de5	Жақсы. Онда ертең үйірмеде кездескенше.		sentence-collector	1	1
3db99f80e893984057863116c3abee51541282eee83a57e07fad66715b7bfafb	Қару алсаң, мылтық ал, жаяу жүрсең — таяғың, қарның ашса — тамағың.		sentence-collector	1	1
3db9d991ed0389d313da4033cbbdb9dd827333d12e289cc6ade30e43a91c739d	Кісі ақылын тыңдап ал, таңдап-талғап, талдап ал.		sentence-collector	1	1
3dc1edc134d710f44af8692d3ce85e129660ca563891004798d6e5f3d3c1e052	Бір мылтықтың аузына мың кісі сияды.		sentence-collector	1	1
3dc274cc6c7e3b3f39a05799289f8cf9d4e941971f490992dfa7d38a350b0627	«Тәуекел» деп тас жұт, ажал жетпей өлмек жоқ.		sentence-collector	1	1
3dc38fa88c14e29a16e39b3ae4ad43abaef9cef22b6420b833e8d3cf8d0b9579	Өгіз мүйізінен тұтылар, адам сөзінен тұтылар.		sentence-collector	1	1
3dc4a6ad64cbd8d63a66d480a5086c002a7580ee86ac4bf6f4694577a060f13a	Күлме досқа, келер басқа.		sentence-collector	1	1
3dcc3d78674969b4494d9a0bc24c665b19fb75763aa2cf70cdc1e9fc9f78ebd5	Өнер — ердің қанаты.		sentence-collector	1	1
3de3993c92f07e2acd96b2ddc387ccf98dcca6040e2a4615bae58162bb8ab6f3	Өз халқының қарғысына қалған, өзге халықтың алғысын алмас.		sentence-collector	1	1
3de448ff8a5d3d53805067316d2dfc48fabebb669122fee682b98a8ecda160a0	Мал бітерінде кілемнің түгіндей, мал кетерінде қолдың кіріндей.		sentence-collector	1	1
3df5a36f55de71e66bfb29af80deea44e34e038568deeba8a9ea496e0fc93976	Адамнан тілеген қариды, құдайдан тілеген жариды.		sentence-collector	1	1
3e07bbad76f6b4ddf2e4ff4008fc111c280fca62f981e311aa949d93bc094a9e	Ит жеген ішінен таусылар.		sentence-collector	1	1
3e0f5c057e819b267b6cdccd59cd646f9d529993e1e297889c916d84689a8056	Сен қылмыстық кездесуге қатыстың ба?		sentence-collector	1	1
3e138b3da07f834043fe385f41e8a06f92961e50a6c68f83cf171461253a1a35	Қыдырма, қыдырмаға сыдырма.		sentence-collector	1	1
3e1dee55e13fb6505a96969d5265dce20f55dc275e6b54bd0cb86a4531697047	Тойда тоныңды сұрама.		sentence-collector	1	1
3e1f5d850666d98b5f0575bb6d633755b10b1818c5a317a81a62d202d1093ce9	Тек жүргенше, тегін істе.		sentence-collector	1	1
3e2100c5581663c763a04c495d09d612a85e6b87dbda8ae1be1e6ab8f317d7ca	Қолы қимылдағанның ерні қимылдар.		sentence-collector	1	1
3e2322732a6345f9fd0e43229a6c24e4c657c2f8f499a6f350af81e54fb42518	Екі аяқтыда құрдас тату, төрт аяқтыда бота тату.		sentence-collector	1	1
3e2caa8d14a2a66649e3a8067af8d18783e9d1186dc6a9259dcdc7d3a7c0e276	Қайырлы жігітті ер десең болар, жолдасы үшін жанын қиған.		sentence-collector	1	1
3e34aa140a54f55c7d9b8040930a0863cdce5ab500458ea6d9b26b60eebadfa2	Ақылың болса, ақылға ер, ақылың болмаса, нақылға ер.		sentence-collector	1	1
3e3bc94d1f5b2fa963bcf47e4a91ce8f06816d3844518e0f07413659496c66ef	Алдырған анасының қойнын ашыпты.		sentence-collector	1	1
3e434df11fdf9829450a4d81ba14f7922abc4b4a31c299fc167bf26db2e8b756	Егін ырыс таңдамайды, еңбек таңдайды.		sentence-collector	1	1
3e43f91c56ba6c54ded62a87e60ec37ad0aeac15fedb6b2160791e7a11d49a9c	Болмайтын бала жиырма бесінде «жаспын» дейді.		sentence-collector	1	1
3e44b34c74db8d9dd07d8d2cbb8027eb412f37b66601dc0ffd3e640f545aef74	Кеңесіп кескен қол ауырмас.		sentence-collector	1	1
3e5519d274fff2a07b918aa9682bad2986208f5a1c7a3e8ce8f239ded7afd645	Білім — бақтың жібермейтін қазығы, білімсіз бақ — әлдекімнің азығы.		sentence-collector	1	1
3e5738ccf928870d60db3cc36c08b2492e6f796fd5e5c519af5d1b0beae2528b	Бос қап тік тұрмайды.		sentence-collector	1	1
3e5a8cec9c3765a69a4efb224761184d029ea3054178cb643b29f9208921cb09	Алысқа өтірік айтпа, құда болса да, қыз алар.		sentence-collector	1	1
3e6089e6a61f683c87c959be56d0d60ee07f178ba78410789a14b04040ff1dab	Алған жарың жаксы болса, айт пен тойың не керек!		sentence-collector	1	1
3e7b8914b5001f7054015e2cff837ec2532f04de5bc51705d3d608fb1dfb3650	Атан алты асаса, тояды.		sentence-collector	1	1
3e7dd5c7849619b0bc10cf847c1d92d87d9cd79d53c53e05134ba158d98f0cd6	Айламенен арыстан да ауланар, айласыздан ақ тиін аман қалар.		sentence-collector	1	1
3e87b21f37577e24e82cd5885894630fa7604167dadabb2b288888d0d41cb850	Азған елдің белгісі — біріне-бірі қас болар.		sentence-collector	1	1
3e889e429f91f4d24378477dd5b7c155e984f662fb3429d377172e2cb77a29ec	Айырылар дос аяулыңды сұрайды.		sentence-collector	1	1
3e8b1a665a365aed5ddc6d924de08f88804aa3eef16f6c6086086c980781b808	Өтірік — екеу, шындық — төртеу.		sentence-collector	1	1
3e8cb0f3916939768cc7b689410627def1fa23549f62b5fb06db181946d421ec	Көп ішінде сөйлеген — көсемдіктің белгісі, көпке сөзі ұнаған — шешендіктің белгісі.		sentence-collector	1	1
3e950b5288c91ade7c3e4a0e41e7949880012348066deba7c61c583c1afc111d	Келін жаман емес, келген жері жаман.		sentence-collector	1	1
3e99265a0a4c8dc7dfa043f94358c072eece758ce4c808f34d1bb59cfd01e80b	Білім инемен құдық қазғандай.		sentence-collector	1	1
3ea2d1759c94e8bed86165dfb08930203995905e3d7cadec0f896e7d5c25e74e	Ерлік түбі — бірлік.		sentence-collector	1	1
3eacf7a35450be20a1a27da0c470ebf64c8f459b7e67c00f03be2110f809a59d	Жау кеткен соң қылышыңды боққа шап.		sentence-collector	1	1
3ec45358dae5f69ba3bb0dc917aa99bbecf2250fe1608097cb43333474d678a7	Ақта қара жоқ, қараға шара жоқ.		sentence-collector	1	1
3ed186efd7443031769baece778ecedadad0b005957bcfaa379cdab1ff7cec18	Асын ішіп аяғын теуіп...		sentence-collector	1	1
3ed472044bff34194344ba40619d239a84f104453c65fb41bd082419d44870ea	Асыққан кісі зиянға келер.		sentence-collector	1	1
3eeb6c3ed648eb7534a1be9ad3f597b65b540d439e925dcd2c561079b9a7bd08	Ақбөкенді жатыр деме, көшпелі елді отыр деме.		sentence-collector	1	1
3ef316b2d424226d3b0e2d8828409106db52c41aed7e200cfd162b29fc0c5c4a	Шайқап сөйлеме, алды-артыңды байқап сөйле.		sentence-collector	1	1
3efa00f3d2d7f1f56ae3bb580c1394254c47b0b29b0491fed81e0173096fe28e	«Әйт шүу» деген атанға демеу, «Әупірім» деген ерге демеу.		sentence-collector	1	1
3f096e87694b3de8cc76301f7328559297bf8e6550e68f567f1e2e31e9eddcd9	Жолаушының жолда келе жатып аты өлсе, жолаушының соры болады, иттің жолы болады.		sentence-collector	1	1
3f1645539bc51f57c329db721f22f00ea97119ecf39e7d0c2582c3d9ef78b46a	Егіз аттан жығылса, басын сүйер ағасы.		sentence-collector	1	1
3f16be748f99cdbe684109196294625e49e6c8d689d8567e5a9ceb0c3d9e417e	Жаман теке сүзіскек, жаман жігіт ұрысқақ.		sentence-collector	1	1
3f1713435a49c520a47c95ca04bd4e02f5c0bbc4d30f4cdb9fd65a9a6ca833b5	Ез, езден без.		sentence-collector	1	1
3f22ed18a93dd009ea997b995955bf4de1090d01fee0c4981ce84e918b83fb73	Асың болса, дос көп, атың болса, той көп.		sentence-collector	1	1
3f3704d1df1bc463f2a9e4da9945672a313316b1b238e72dd36480acd41ceaa5	Ақылы жоқ жаманға ауыл малы бұралқы.		sentence-collector	1	1
3f39a1908ee145f229b0103f035778c1ea7a5f60902f33ff4a5e535372591c91	Жаралы құсқа тас атпа.		sentence-collector	1	1
3f4468c1530f81c49a6452f94b28ce4cf109480d69dfc1510e249baf2b039ba8	Қоғалы көл, нар қамыс, айдын көлдей от жанар.		sentence-collector	1	1
3f5429ff446c9b6a27b5fbcf81273f186eeebd1d4237fc66be5f7da1e9267ac7	Адаспаймын деген ерді қараңғы тұман адастырады.		sentence-collector	1	1
3f55d1349b35eea651c82f98755c10743f34199028607ded5e03e12d8c58c66b	Айтқызған — жамандықтың белгісі, қамшылатқан — шабандықтың белгісі.		sentence-collector	1	1
3f57082187737a11288e371430d7e4c6c36c8c9a678a409711aa236e6dcc677f	Үй иесі жаман болса, қонақ қыдырады.		sentence-collector	1	1
3f711b81753464ca2dd3cf2c51e9e6a38e0164ca6858a519e432caa3a41a4271	Ер құны жақсы жүз жылқы, қатын құны жартысы.		sentence-collector	1	1
3f72ee13799d6a25cdeec231c1b444060afaf56f3eed58dfe400c54593b0c049	Пәлен жерде пайда бар, өз еліңдей қайда бар!		sentence-collector	1	1
3f8fb23467e5cd84254d166ea1056fd128d06ecf49c48f83356898d37f5720e9	Барлығына қалай уақыт табасың?		sentence-collector	1	1
3fa4d2f52f9451724e120fdb2b5b5e5a80bab207ba874ef56ec5b357fdb405ef	Қайта шапқан жау жаман, қайтып келген қыз жаман.		sentence-collector	1	1
3faa8df5d4737aa1f558100eea15d6ab090a06b47fd3b997f39fabf2f5c45000	«Беу-беу, белім-ай, бес балаға тапқан жерім-ай».		sentence-collector	1	1
3fb125a0cc67b2d454b053071b36e6f6ab286d69194091dda4e322b0d18210e4	Сопы сұмнан шығады.		sentence-collector	1	1
3fe6e835a91320cfa8c31b6a33a7def92499c2668340864bb338cad17de799a4	Талтаңдасаң талтаңда, ақшаң болса қалтаңда.		sentence-collector	1	1
3ff346f029adb5d754a79bbd448b18bdbd6c87e90f07d7e90a1bca8a9b04da4c	Аса қу болсаң, алқымыңнан асыларсың.		sentence-collector	1	1
3ffeaa2119513bd1479f02998cc8e3133d25ad56ecee1cb5dd1dca3c711b049a	Орайы келсе, орақ ор, кезі келсе, кетпен шап.		sentence-collector	1	1
3fffb3ca5b640903522d28ff19bb6cc777ec6423b625f04c4d22f3a61426f039	Анаңды Меккеге үш арқалап барсаң да, қарызыңнан құтыла алмайсың.		sentence-collector	1	1
400a7b5353dbfaeab797ae5a78ffe89d9d2f4f907de8704fee968c245336ffe4	Ат сатсаң, ұлыңмен ақылдас.		sentence-collector	1	1
401670e24516e917870970a7041dc46afd8f1bec2b14612b907411ee7a99defd	Баласы жоқ ханым тұл, баяны жоқ ғалым тұл.		sentence-collector	1	1
401888a0840acf51acb9948f99eb895944c6a2585d1145e68b17e3130562fe26	Ақша жүрген жерде әділдікке де, адалдыққа да орын жоқ.		sentence-collector	1	1
401ea4a060180d6f9e283ff297307cffeb63203fac276cea20bbc976d6c3619a	Ғалым алдында аузыңды тый.		sentence-collector	1	1
4020058ecd4d93381978d7eace5be7a4d00e13a6bfa39286e59dedd01a7daab9	Жаман қатын — төсегінен белгілі, жаман жігіт — есебінен белгілі.		sentence-collector	1	1
40225fc92fab4d596e2c716675be453eccd73edd1e543b715b38ed870444beca	Семіздікті қой көтереді.		sentence-collector	1	1
40227df27c26277527c2cc55b3de96292ae1769a1a1f008de4912ed688e28094	Ит тойған жеріне, ер туған жеріне.		sentence-collector	1	1
402995e0174d8aa2d376378a63d586466171e584d046d98e7ad9b29e9d1e1ef7	Бір нақақты күйдіргеннен, он қылмыстыны ақтаған артық.		sentence-collector	1	1
40351a3b36f54b4c90a2e707bea303db0679d09caf354c30149ff2d0d259366e	Қонағы көп үйдің баласы тоқ.		sentence-collector	1	1
4040d4fb6e08872ca6f1988fc4526474a4609930b851d01d075b57a2ef1e335c	Отансыз да бір, опасыз да бір.		sentence-collector	1	1
4041779909224397348ca7bfb035cb2fe4e3deb3c147640cd228428c3149f721	Жау жатқан жерін белгілі деме, жансызы жаныңда тұрмасын.		sentence-collector	1	1
40495b28f0a91698594133044ba6f252a43afeb5ff191583c47a24084120b090	Бесті айғырдың бетінен сақтан.		sentence-collector	1	1
405c01125c3d61c02f711faf852ebad39e62d1a34c291c7ee7ef409b80db34b8	Жаусыз жақынын жейді, ішіндегі пақырын жейді.		sentence-collector	1	1
4061b1057279437cfa0327651a822934d7c0fee17e59cfa23a8b8958198e731b	Заманы қалай болса, бөрікті солай ки.		sentence-collector	1	1
40658ef60f1c4e1bee474a6c6dec53da6625e09abcf253dc22be3fb5a984dd64	Туырлықсыз тұл үйге ту байлаған не керек?		sentence-collector	1	1
407c396fd4ecd9d469903a47ff4455284c1022ed87434d0439475e508972badd	Тісің барда ысқыр, мұрның барда пысқыр.		sentence-collector	1	1
407e264b47e8646e09e734d4e0bbb6a8ac0a0630670f3c5a135417e2c3115f97	Сусыз жерде қамыс жоқ, азған елде намыс жоқ.		sentence-collector	1	1
408cecea136265437e38d9dc6ac16f7397c919d90acb9e928ab84a3f16302301	Бабасы еккенді баласы орады.		sentence-collector	1	1
40932106f3e824eb3521959252763224239d0b3fa67c8eeeaabbaa9abe7d0f25	Қызығы жоқ өмірден ұйқыда көрген түс артық.		sentence-collector	1	1
40978ddab8c1749538aa415a6dcae11f0562b33372c5215d42f31b3c8fe52c05	Қазақ етігін майлайды, етігі етегін майлайды.		sentence-collector	1	1
409de34ce88067829360a0d1dd77fedd8b6d8a2dda908788f86bcb4eef65f8e3	Еңбекшінің мұртын балта кеспес.		sentence-collector	1	1
40a29021885f2c45976610e03864d081f1bf861743ea774820968797c05dd4d6	Ағаның үйі — ақ жайлау.		sentence-collector	1	1
40ab3a551b4d1e7c058084f1dfe9348bdbf678d47cc27d9743a9de7a9014d661	Қыңыр көшіп бай болмас, қисық сөйлеп би болмас.		sentence-collector	1	1
40b0a85fb1c4bdc9d848ef554184bf81d4b36a18d491f2fd7ee5f0e0012128f4	Жер мен жерді жер жалғайды, ел мен елді қыз жалғайды.		sentence-collector	1	1
40b8a8bac2fccbad7696ddfc19e9a5cf9b2cf49bd1ed96abeb7080e40fbcff1b	Атадан жаман ұл туса, ат үстінен ит қабар.		sentence-collector	1	1
40ceb8e6189b3257626a17eac679205e0180287f3ea512d2c625455462a50a1e	Үйде бір күн ұрыс болса, қырық күндік ырыс кетеді.		sentence-collector	1	1
40cf11f1bc946d9f578fdd150a08eaead2878ba554d142f855a59ced09b3b498	Аштың ақылы — тамағында, жаяудың ақылы — табанында.		sentence-collector	1	1
40e1264e692be6b3cd58a3136624f6d63466af9f1caf521e36823bc52b9f64f8	Олақ балықшы су лайлайды.		sentence-collector	1	1
40e42dadbf39f242cb98e2713e778599a30a314ee7f64393d2defb80c210b170	Еңбексіз отыру — шалдың ісі, еңбексіз жеу — салдың ісі.		sentence-collector	1	1
40eb6643bcfa4bea969460cc40dc81c68ff6ffe35d1a98b21627e7cd231d3ec5	Алыс жолда жүргенде, амандыққа не жетсін.		sentence-collector	1	1
40f2eb0fbac0f1905863282130713d46bf8e2dc7c523f6158a7f27f00a659057	Мал сақтама, ар сақта.		sentence-collector	1	1
40f8b4c4809980592b05329ff442aee233d274fdb079550471701c818310cb92	Қыз тілінбеген қарбызбен тең.		sentence-collector	1	1
4105e7dc9f1eec14397df433d03ac8b94689d685f9227cb3ec5b70247e177cae	Әйтпесе қазір жылайды.		sentence-collector	1	1
4107b64d513b0b2c6a9d009d8b6006919d6fe1a5608bfe04d8d6b292a3c85bb6	Келгеннің мандайынан, кеткеннің желкесінен сипа.		sentence-collector	1	1
4107ff3d68bbddb8f4f2825268fffb4be3ff64957c312626bf670e3f76e9a2c0	Ақжалау барда «малым бар» деме, Әзірейіл барда «жаным бар» деме.		sentence-collector	1	1
410c8c3171cc3769f294e9f3e8c42a9eddd8d5f0d6a35ca5ae8cd39cd1928250	Жылқыда да жылқы бар қазанаты бір бөлек.		sentence-collector	1	1
411356f901a9ae791454fdae9a8db27f1c381df37b1eee946df62369b0486a5c	Жазым іске жаза жоқ.		sentence-collector	1	1
41314ed651fd4f8fe4f8ea7136a85498de81de08788fac456824b708c2ecf762	Досы көптің күлі көп.		sentence-collector	1	1
4133a4508da43f6b7629dabaa5e14950fb5433b7b2259000bca53662c1946275	Жолдастың мыңын алма, бірін ал.		sentence-collector	1	1
413db33431d2fe08d3274e8797fdaea64f68c5a6702e2c8598659ee242a41fbc	Татуға тіл тиеді, сұлуға сұқ тиеді.		sentence-collector	1	1
413e23b6d47520803502ba468e6d611c01f6e9edc8afeeb325ea289f849753e8	Жалғанның құсасы ақыретке кетпейді.		sentence-collector	1	1
4148c8ec2ce25dba0aa8cec1ae0590e1d5daf8582c8bdd2790179aab9610652a	Бейнет түбі — рақат.		sentence-collector	1	1
414df012cc85f37b9e2a5ca4c515effe1977f873b30668c7b5374946e7003bc6	Ақымаққа айтқан сөз зая кетер.		sentence-collector	1	1
414ea7f374371dbd4897ea3f00ad2e0dbf23dab7482ed0c7a6297649b2f628dc	Біреу берсе аманат, оған қылма қиянат.		sentence-collector	1	1
415ae04080cbee18ef6f03fb71e94a1d6eeb09a8f4b152168cff4d61f8773fe3	Еттің бәрі қазы болмас, иттің бәрі тазы болмас.		sentence-collector	1	1
415c4530919354da08f8a14254ce9a1509aea176916440d10a20a007521e5fb2	Жақсы еркектің ішінде ері менен ат жатар, жақсы ұрғашының ішінде бесігімен ұл жатар.		sentence-collector	1	1
4166f95a1c699b5bb443f1ca8cb48e0203d43f3598edffad0475c81c5a5a6fef	Аты жоқтың ауылдасқа ақысы кетпейді.		sentence-collector	1	1
418a0fe6ecaf533061104303a800d4148581ab05151d94de5e4bdb82a83f142a	Жаз болды деп, қыс тоныңды тастама.		sentence-collector	1	1
41925028db1a85beb41c370ed3626b552740a5384102cfd108777d9df6924541	Сабыр түбі — сары алтын.		sentence-collector	1	1
4199538e948e3e6e49548e03db37de530a90c279227f999d8b0ec28477aa29b8	Қайғыны қайрат жеңеді.		sentence-collector	1	1
419f5fb1d4b27ed621168fc5f1c46882c058d3b06816142e214423520b560788	Ерінген екі істейді.		sentence-collector	1	1
41a893f0f93206097bfe7bb1091d95885b8617afb14dc85a1ef27f89dfc78341	Қонақ асыңа емес, қабақ-қасыңа риза.		sentence-collector	1	1
41c16539bcf2eb6dfee53d6c29a1d5c0ec0bc49aa21a0fb4359e774e52ccec1e	Сиыр мүйізді өгіздің күші болмайды, өгіз мүйізді сиырдың сүті болмайды.		sentence-collector	1	1
41d74702a4f787962f422f02b82900672827758353fda7b8f0355b15122e35ab	Бұлттан шыққан күн ащы, жаман әйелдің тілі ащы.		sentence-collector	1	1
41f8331cffdddaf2caa3a6ff1746a19df3f1f44d4d46284e404a74ab1ede3393	Жақсы алтын басын еңкейтсе, жаман боқты көтін тоңқайтар.		sentence-collector	1	1
41fe1ced5bdb63656f5fe25fbdc00fa9430b84321ce6e466135f2335ae6b0f96	Емшек сүті ернінде, бесік табы белінде.		sentence-collector	1	1
42158a41a29f1cba1488c88ebd3873bb7bd588bc39163221b4c2474b36f0af4d	Жанбаса, отын жаман, жаға алмаса, қатын жаман.		sentence-collector	1	1
4223644546d041bb76255eeded32fa71665c08df5c8e46ed50f0d46fa5773d0e	Жаман адам оңай істі еш қылар.		sentence-collector	1	1
422c6bec21c874dbeb4e3ff5c730cbfb115c65585965308178ce3c0fe6985d39	Алпыс күн тасыған су алты күнде қайтады.		sentence-collector	1	1
423c45d17a83845d5a608fbeb9b1be71263dc5ddc1fc9c6c75da2539fd089e6d	Өтірікшінің астында құр аты бар.		sentence-collector	1	1
42484bc07d99d58505e4da74d3a0a564d698da1a4957fbe765c2b5bbf4080965	Жолға шықсаң, жол азығың мол болсын.		sentence-collector	1	1
424e93bcc56d3350aadd95e2bc7c0401c2746d522ac4b625c29074ed710096e0	Бұйырған ас тіс сындырып кіреді.		sentence-collector	1	1
425e4a4e3ba7758a66f28e8914a6408c7df662a2af0f5f0e5e6a29e9981bc968	Бөтен елге сұлтан болғанша, өз еліңде ұлтан бол.		sentence-collector	1	1
4268f159741f54c3e70c9fe9ed2d37e0e551b236156c9a04bb8903c4599030fc	Жабулы қазан жабуымен.		sentence-collector	1	1
42731467bacf2d03e2bd0b5ab22bd818bf764ca7666f8075be80bb26db4cd973	Адамға арақ ас болмас, ішкен адамда бас болмас.		sentence-collector	1	1
4279566c79c178ac4958a3b39ae37f7aa38d8a3e301bf5c920dc3e6890202370	Мың қосшыға бір басшы, жаман адамның тілі ащы.		sentence-collector	1	1
42814972f008c2eec4b471957421b465734f9d9f373e059c23b7e9d5bd473f05	Қалыңсыз қыз болса да, кәдесіз қыз болмайды.		sentence-collector	1	1
429aa7f9d4361bdc9f85a7ea37ccd9410f92cdbccc11adb27805d7d7b86cbf3f	Екі қатынның баласы — екі рулы ел.		sentence-collector	1	1
42a1ee02e12aeb0cc79da5d7b49a98970d08ecf0a574a897b7f7cd5679b8872b	Үйіңде екі сиырың болса, айран болар, екі қатының болса, ойран болар.		sentence-collector	1	1
42a8a6cc93a15f0d08f718f00fd87e263d8a95cf387257171949c4526faf820b	Үйдің жылы-суығы қыс түскенде білінер, адамның алыс-жуығы басыңа іс түскенде білінер.		sentence-collector	1	1
42b3782a724df0a52c363fdfe410bcd7d670fd1fdd390d25ce1354d9cbca4066	Шын болат қайыспас.		sentence-collector	1	1
42dc7c93cab02729f525b5266216012e4d78bfc48d99180605c01878450bd643	Тауға сүйенген ер, таудай жауды жығады.		sentence-collector	1	1
42e1d2762231f185c2e4d9c9b2bac905dc1bb8fc4934ff9b2a1fcc52d439653a	У ішкен бір өледі, ант ішкен мың өледі.		sentence-collector	1	1
42e480310849de121b45329bb3225c916e1f58c8e69de6dc9baf459a9149fb94	Түйесін қу бас десең, иесіне тиеді.		sentence-collector	1	1
42eccbd19005dacb770f21c6790e3ba9ed090f5c88168b5eadfb3e19abfe3b9e	Балам өсті дегенше, батыр өсті десейші, батыр өнер білмесе, қапыл өсті десейші.		sentence-collector	1	1
42fbe97b22c6d98be042b750ca27dbf6177324d536e12216e7c60fcf209e8314	Ақылдан жақын дос бар ма?		sentence-collector	1	1
4305faa056964477eb9e49587b0ef76f966c4c096ca5f98a181545af497468de	ұры иттің тапқанын, сұғанақ ит жеп кетеді.		sentence-collector	1	1
432ca5bc612311e240f6a7ccc45e2e10f72199fdb8aa8206616bc5b6ca99cc39	Өнер көпке де жеткізеді, көкке де жеткізеді.		sentence-collector	1	1
4335f444b8280a8de6e7132e13698349d0a4036f791c5187c1d126440c914552	Жаманға ас берсең, үйіңнен шықпас, өлікке дұға қылсаң, түсіңнен шықпас.		sentence-collector	1	1
4350218df01816d1363307432759d8f0f6e02a1fbfe87b2be9b0e9326e9a854a	Алыс та болса, жол жақсы, ақсақ та болса, қыз жақсы.		sentence-collector	1	1
43565ecbc59bc43d4389143c37d1ddce2eecf9420ed535d0fa3bab3bc8139253	Баланың сөзі батпандай, келіннің сөзі кетпендей.		sentence-collector	1	1
435f489601cf76045f8438a74caf7bc99e382af0369aa868123b6032abf530b6	Әсіре қызыл тез оңар.		sentence-collector	1	1
4361139f152cb5bc5613f395a51ba05037bc07a347ed62acbadfb85806a05f07	Бір жоқ бір жоқты табады.		sentence-collector	1	1
436da6c0bdcc4774a70ef0e357b820528ac319b6f4103451a340744bb16ea407	Ісі қара төреші таңдайды.		sentence-collector	1	1
437cc00e329832a81fe2fa71bd09d803cc02ba92acdea75c2271ee83d116c773	Екі кісі бейім тұрса, есті кісі кейін тұрады.		sentence-collector	1	1
438f79191c2a2fe5eed3c2b34c88c7dfec99ececcb841d89642e5752a011b5b9	Ақыл ауысады, ырыс жұғысады.		sentence-collector	1	1
43a0099acc2382119ccfc4c3a06551409fa5f0256fbaefea383dc7fd0996dd7f	Өгізді өрге айдағанның өмірі өксиді.		sentence-collector	1	1
43a0bb12825ed0ef669ac5a6a4b9bb7abee9917b8739b980a76ce4159550c6ec	Астыңдағы атыңа сенбе, қойныңдағы қатыныңа сенбе!		sentence-collector	1	1
43a2e04e7b98633dccd3f1cc6b890b59412c194dedaf1f908e4b425876618c09	Түсінен қорыққан Құдайы береді, ісінен қорыққан қуға ереді.		sentence-collector	1	1
43a84e87c07b29eefb11cbb88ec119f4b447c05402324d71ebf597af84b01254	Ат арбадан қашып құтылмас, түйе жүктен қашып құтылмас.		sentence-collector	1	1
43a911da858933d97f37a9cd8a2cb2641914e418a3b4a4d5dbb07ea61cfecb3d	Қыз баққаннан қысырақ баққан оңай.		sentence-collector	1	1
43afc19542532a42ad5e914f70e4ea2e1c4973d668e6e0c993db583cdcfbee46	Жасықтың мыңынан, асылдың бірі артық.		sentence-collector	1	1
43b2cb9cb74f8edde965b7c6f6a6944eb7db4be9ea51c87d1dbf2f95d8958e68	Дарияны теріс ағызған ақылдан бармақтай бақ ілгері.		sentence-collector	1	1
43c8702f5f0cf358672e07f5f5433eb508de296c0da7c3ca5ac7e4f6d48cb092	Даудың байсал тапқаны — төрешіге барғаны.		sentence-collector	1	1
43cc72b69840763e06445ec2a0944eb882a59761bfb0153641a74be46047b090	Ешкіні түлен түртерінде, шопанның таяғына сүйкенер.		sentence-collector	1	1
43ccacc72bcbcf7f98af67698419e0406ba8aa9ee98bd6b7745430af9171c53f	Айға жетпес асыңды ауылдастан аяма.		sentence-collector	1	1
43da85fb81c8d33166d438500ec9aabb1a89d9f42bd459cd6ce94d4f53baf98e	Ат күйгелек болса, арық болар, ер күйгелек болса, кәріп болар.		sentence-collector	1	1
43ff23647ba6a0483f8e208beed8a29ec860c434f5b03f1a4df14611b2c09f09	Түйе қашып жүктен құтылмас.		sentence-collector	1	1
440126f814aadea2915f7a7ba2f9d4e850120cd9cd01a27b96a0cf91f9b591fe	Бір биенің екі емшегі бірі кетсе сүті жоқ.		sentence-collector	1	1
4415c498041ac704c01f26385a46be33259d496b4a746b4b956e92a9ae78c39d	Жыршы қызға сыршы күйеу.		sentence-collector	1	1
441b0febe7159e8693608f5ded04e42c66a6563dd03c67790b0c3b6d9e07a191	Қараңғыда қырық күн қалтырағанша, жарықта бір күн жалтыра.		sentence-collector	1	1
442dd0f223cadd21987870fcedecd676256b07af03aaa1bbc0cfe56a7c4efd76	Жаманмен жолдас болсаң, қаларсың ұятқа, жақсымен жолдас болсаң, жетерсің мұратқа.		sentence-collector	1	1
44439db37214e123d985d1a525bd17a513ad016b3fb44fd7b16114e90b8b93f6	Басшылар құлқынын ойласа, басқалардың құлқыны бұзылар.		sentence-collector	1	1
44656753959db35944473d015fc4a54fbf97d5320a05207f947b0a7ed5f645b9	Ақылсыз достан ақылды дұшпан артық.		sentence-collector	1	1
4469b8d70e2bd70a026552dc8b5fce8c8625d4d26369cc140ae95ca3d77270f6	Ақылдыға айтса, біледі, ақымаққа айтса, күледі.		sentence-collector	1	1
447a477f632262f8979b29c07e605e490575086dce808b6945e930dab6b56cae	Азын ішпей, жарлы өлер, көбін ішпей, бай өлер.		sentence-collector	1	1
447e1374c9acd098304588bc2ffb351479eec218285396ef1ba376cee32ed25a	Ел аралаған сыншы, орманды аралаған үйші болады.		sentence-collector	1	1
4493da6f3c175db2745afb70381d2b4b195423575db897e8efa2ff39228d6652	Бір күн қарны ашқаннан қырық күн ақыл сұрама.		sentence-collector	1	1
449d5b0729db713146d86bf16dd71da42cd21586f2c200749a94ecdc90ac1256	Сыйластық бар жерде қимастық бар.		sentence-collector	1	1
44a3e93cfa09e9987bb21a667af0d9b27d259747765d118badd3b96a2c7392bf	Атадан жақсы ұл туса, елінің қамын жейді, атадан жаман ұл туса, елінің малын жейді.		sentence-collector	1	1
44de3ca327cf223d6c17a4be3e4fcd44c41d598791b6ddd8de0afc1d0f56a3a2	Құр аяққа бата жүрмес.		sentence-collector	1	1
44f9027e3657090a22a939241c5e80a5d2d418b24711bdafe04ebe0ceb62ce6a	Ақылды адам жай-жай келеді, жан-жағын байқай келеді.		sentence-collector	1	1
4507c8fca72ea5f1412761230978035e8bfb7bad462db598448392f363984b03	Біреу білмегенді біреу біледі, біреу жыласа, біреу күледі.		sentence-collector	1	1
45095a6a43977a7175faf3487967e7c5a1cee5b14ef229a77af7a5ea156b7efe	Иманды кім десеңіз: Ана сүтін ақтаған, ардың туын жықпаған адам.		sentence-collector	1	1
450e58d4db92b9ebdfb0d41c433f83d5b40ad583b8475120bc765cf811f79f3b	Есер жігіт желіксе, енесімен ойнар.		sentence-collector	1	1
45182208920293db5e57cef24da618b63612f9fb4da2e75800de0f2a829a615d	Бала ханнан үлкен, ашамай нардан үлкен.		sentence-collector	1	1
451eac9cef90db68dde3d7d066b7702b504ceb2c40641177ea39ca12de9698fe	Ащы еңбектен — тәтті нан.		sentence-collector	1	1
45269afcfd29e63b35d461e5fdc8102ed8a565709a162b805292093101d95ace	Білек болмай тілек болмас.		sentence-collector	1	1
45278589cd0860e6125d0670dba11526805e2e1603f68f9b67692c2dee56ac6f	Бай жаманы байталын ат қылады, би жаманы туысқанын жат қылады.		sentence-collector	1	1
453171facfc26959bac15e293a0b5213b4973d230eb78b97ca2f9c6c9b1c8f1f	Кісіден тілегеннің екі көзі шығады.		sentence-collector	1	1
45366a502e90baec110fb127fe1253150d848c223ae75553dfe0392711758cb6	Жақсы жолдас ерттім дегенше, жарты жаудан өттім де.		sentence-collector	1	1
454787144205851f012f907bd9b6272248c8567a644c051c8fc9320b34fab028	Еңбек патшалықты асырайды.		sentence-collector	1	1
4549b72692835f34d8af52858d1efd83644dfa67a17c9cab593dd39ae55a6ed1	Көзі соқырдан көңілі соқыр жаман.		sentence-collector	1	1
454e81bb9d14bce907a95c09a3e6a933cfc7457da133b07cbf256fb5de49e625	Хан қарау болса, халық ұры болады.		sentence-collector	1	1
454ee1e16ab9eb6849a8cba97e3a96b5575be0d717d92df170ddc53d2b5e9426	Түйедей бой бергенше, түймедей ой берсін.		sentence-collector	1	1
45545f82a588a4b7bc390d5f69f2a08be04de5749e0fad2b868b5e4bdf55ac97	Үндемеген үйдей бәледен құтылады.		sentence-collector	1	1
4555943dc1cb2840bde4542906a10bccf0c1e8f2ce838a2955db4d41c293ed99	Ата даңқымен қыз өтер, мата даңқымен бөз өтер.		sentence-collector	1	1
45575fd1a53e2b7eb2ee46805ff4feb82e6de5e129fb9818b6ed0e3bf1898797	Белдескеннің белін үз, тірескеннің тізесін бүктір.		sentence-collector	1	1
456424d72e60d80a6567cccdcb96d43824776e6f8bd73603fdcc2703da3e6019	Кәрі тайғақ келеді, екі көзден нұр кетсе.		sentence-collector	1	1
4565808493cd1717ca0b512983c9bc84df064e9749722af99ebba8c742981795	Туған жердің қадірін шетте жүрсең білерсің.		sentence-collector	1	1
457033ce95f068af5cbf99b1f8963c44cf429735b72fcb646915f81366b557b3	Адам баста ары таза жаралған.		sentence-collector	1	1
4591e703c72d3038325cbfab41cb3c67f6476e2a77e416a4add436260bd9b323	Қой дегенде, қоя қой.		sentence-collector	1	1
459313e261cdb5f636708d386b808102fd61c7bc63dd7b79be9e24541a8ba0b8	Азды арбаған, көптен құры қалған.		sentence-collector	1	1
459cc7f900ba8a2de8f62fd5a2968291b19ecfbcadef637879389ed87a1324fb	Аққа жаққан шырақты ақылсыз үрлеп өшіре алмайды.		sentence-collector	1	1
459f8edc71bede834557ce26240718ccb5f00c5e54df434d588f3863a712b45b	Ер ұл тап, еркелетіп жат.		sentence-collector	1	1
45a31760655a1733d32830843ccbef0a2cd1ec30f09059db12d6589870f2c7ae	Судағы балыққа қуанба, ол әлі сенікі емес.		sentence-collector	1	1
45aab37b26ec70ee14b70d9636e7f173a6cbfe7c3b1c5be08e675e9bfcd8bdaa	Адамның қолы — гүл, маңдайдағы тері — нұр.		sentence-collector	1	1
45b8f269eda9714d4159ef291c840068819edecd187667b1ef55ef1683495526	Батыр — жай күні бір адам, жау көрінсе, мың адам.		sentence-collector	1	1
45cc974a781ada5e5be1f0c7cd37a08897276834bfef24f58f52c92251afb8c1	Ел болып тұрып, жау болғаннан сақтан, етек астынан дау болғаннан сақтан.		sentence-collector	1	1
45d85b1ca6139e14e5fa2f9ff1ec65dfe77307f57c2ab1bcda8a6eab63704da6	Қабырғалы қара нар қабырғасын сөксе де, бақ етпес.		sentence-collector	1	1
45ec42621269b6bdc9a29603a6d5e09cda90e7f0ca94bc166fe29a7f5e767ba7	Қол бастағаннан тар жерде сөз бастаған қиын.		sentence-collector	1	1
4601333ad36a03e537646090447da0e9e8ac5fe83e35d2fa4e5e5b84f3b428f5	Көп жүрген көмбе үстінен шығады.		sentence-collector	1	1
460214be61b670949ce715004ecfb723b1eb14717676920d32152f6537a4cc65	Білім таппай мақтанба, өнер таппай баптанба.		sentence-collector	1	1
460c57250cdd30d701c534788888b5ff446550fc8b3979b6874dbef520202319	Намысты нанға сатпа, намыстың намы бар.		sentence-collector	1	1
461952d0a05e790c00074ed64ed16a79745dd70f2bdfce4e9c614c8cc0957284	Сұлуынан жылуы.		sentence-collector	1	1
461d1141e21c2abf76c71a9c57ce9d61eca750decf9c1e869dac57bcc1722f4c	Ақырын жүрсең, алысқа кетерсің.		sentence-collector	1	1
4622dcd09f8ea209baf119f383e6acf0351efbd0064b6ca037661a54cf29a805	Шөлмек мың күн сыймайды, бір күн сынады.		sentence-collector	1	1
462c379314286bf3ccf98c64c474916e89b0dc18f8696e2f2905e23c287510b8	Жақсы құрдас — жаның, жаман құрдас — жауың.		sentence-collector	1	1
4643be6ea5d96da0be2a14efc7a7768f1b6025cef498a70c0dbfe038ac36ad5f	Мейірімділік жүректен, мейірімсіздік білектен.		sentence-collector	1	1
4646f942a002b438d1d91d780f3f4cef507f39b62e812d96c855a6a6d5588789	Көппен пішкен тон кең де, кем де болмайды.		sentence-collector	1	1
46542df9ef72c49066cb789924d6a34d68fbef8bc1c4f2afa7c1c44f665b4257	Естімеген елде көп, есек мінген сарт та көп.		sentence-collector	1	1
46715786e52f9f33005e56539db4c7bdbc55331aa2ef82b23a85bc0c01465094	Бес саусақ бірдей емес.		sentence-collector	1	1
467ea586f7f06ec9d7c9954388a9a81db288caf1a8c561fcfa3df4f627e12178	Малды жаман баққаның, келген бақты қаққаның.		sentence-collector	1	1
4687486881d56e7ac78d2b6547f39ef4f03e7925cef7b40d5af82f4ca9df414d	Тіл — бал, тіл — ажал.		sentence-collector	1	1
46927d6032193b7100cfb36581125b9dd28f105ef0e38f20e411aa6898902238	Төреге төрт табақ, қожаға қос табақ, қараға төртеу ара бір табақ.		sentence-collector	1	1
46a3bc3d26e20263179a6d25de7e44595f60fc88d8767c5eb8ffd6a35e22220e	Қалаға барғаннан үш күнге шейін ақыл сұрама.		sentence-collector	1	1
46b011009b69a6037683bd70c35471a43e3a51144c89ba24b797100f509cf35d	Шешен сөз бастар, батыр қол бастар.		sentence-collector	1	1
46b3ec7e8fb34541718e9ce0ce22e81d322567d50c6d100fcb1d67a874fa796e	Ac қадірін ашаршылықта білерсің.		sentence-collector	1	1
46cf5bc2c549152b184bbf4c89b8085f937444049c9560110695473a6ff51b4f	Ертеңгі тауықтан бүгінгі жұмыртқа артық.		sentence-collector	1	1
46d0824ae61797d0214a4230f705714827bfefa5e3bbf9004f68e60d9921a498	Сауытың қалың болса, жараң аз болар.		sentence-collector	1	1
46d9975ffc0318d8870c50ae4ae73720fba1a20c79516aec1d9354fefc681770	Саудагер — қасық, ел — теңіз.		sentence-collector	1	1
470fbfa17fcb10ba62982ec419220c67681960d40fd04c0eb76b7ea42d9f3ef1	Саудада достық жоқ, сәлемде борыштық жоқ.		sentence-collector	1	1
471a6f54b39e3846ba19ba1ff51a26c3abb96ad833d5ac36f8225e1f3c50d81f	Жаман мақтанса, жауының жағасынан алдым дер, жапалақ мақтанса, тордан құсты ілдім дер.		sentence-collector	1	1
475ac61a6eefcb7c1068931039009e97ecec25f599342c6a85422f074d689590	Залым болма, ғалым бол.		sentence-collector	1	1
475be89e83380a51a514557d6f7f57f20c3c71a4a6f2eea816d1b90203baf771	Жаманға шөп батады, жақсыға сөз батады.		sentence-collector	1	1
47632220ce5f855277947deb0e22966f78dca63e11c1bfb16e364789bb1e7775	Сенде жазық жоқ, менде азық жоқ.		sentence-collector	1	1
479425bec76da9b0bbddf49855eaf0dd9ed1f8ffe3d1a2d3409256df039d50e7	Мал жисаң, қонысын тап, ас жисаң, ыдысын тап.		sentence-collector	1	1
4797116b28309d6b29f81ab7eeaf4b639c17e4b78c09cfb0a0f1331a6f189b30	Қырықтан артық жас жоқ, қымыздан артық ас жоқ.		sentence-collector	1	1
479ff5399d83dc66131bc19c151416753509737b0dea1c6199a4d896090aa1a6	Жақсылыққа жақсылық — әр кісінің ісі, жамандыққа жақсылық — ер кісінің ісі.		sentence-collector	1	1
47b2a43cf0f0365c1a907c6e48df6494d92d97fc110b1734bc0d2cb5cdde5e7a	Кетпеннің басын бассаң, сабы өзіңе тиер.		sentence-collector	1	1
47bb491c6c21c2822631d8bf79b052bddecc74227ec03050615323099f8eafe7	Аталар сөзі — ақылдың көзі.		sentence-collector	1	1
47c933c6b1e62642a94fb7630f56c23eca5a7e1d6582f05d09cea1762e7697c5	Жуанды жонып же.		sentence-collector	1	1
47caa766aa2b64fe2f8f4064fb3140249bb992a5b176773957ec65587c4562f5	Айрылар дос ердің артқы қасын сұрайды.		sentence-collector	1	1
47cdb258aeb43d499edd45618d1f7cd9b59cfc3b6a02d7c0497023b14f8acc4f	Қарын тойса, қарта боқ сасиды.		sentence-collector	1	1
47f2c4a2aa95894e481ab4283ba9cb7386ba5165548bb7ee6d033e1c649feacb	Жақсы байқап сөйлер, жаман шайқап сөйлер.		sentence-collector	1	1
47f33058087ad587d439d63a2273d897e4aee879cb42ed0b0b1e986e4caa4130	Ақымақтың атқан оғы ауға тимейді, тауға тиеді.		sentence-collector	1	1
47f842cbd711bd1f3b1c90a83d6ee8e18e1b2d61fccb0efe214e2f7d807f197e	Қонаққа «кел» демек бар, «кет» демек жоқ.		sentence-collector	1	1
4801d31db498389865b876d4ec325be63b8c771d2d66aaea1fb6212c7ea16b89	Ақылды сөз қысқа келер, нақылды сөз нұсқа келер.		sentence-collector	1	1
4809bc9d21992d393dc5e673157d0cf49458fb815ffd7cf409ce7ef1d06b70c9	ынтымақтың түбі — игілік.		sentence-collector	1	1
480e03d56901ecabe4e0b905f5eb615bd681c45f7e1232f5ba94475318e1964f	Түз шашқанға қастық қылма.		sentence-collector	1	1
48283ea54d875e060b1b582a7e1f94627b520236c581d5d554645298e863fefc	Би басына дау келсе, билігі кетер басынан.		sentence-collector	1	1
482eb50b95376cde9f17ccee5db48a5bd1762d781d3c09299be614b74355ad32	Сенімсіз дос болғанша, сенімді пышақ бол.		sentence-collector	1	1
483b7eef7ff6e606db5e68619bfd24a1bfa377049b6f5a5f21be5182c2f3f708	Ақылды қасыңнан қорықпа, жарымес досыңнан қорық.		sentence-collector	1	1
483f8c69559e7ec3afafe08cf65ca16973516d755c509fc9f5f47e34be308492	Өнер алды — тірлік, ырыс алды — бірлік.		sentence-collector	1	1
484ecb3828cfcc03cef93e6b4f927a5f052c62979c997cf1b418033766128440	Бұйырған малға тіс тиер.		sentence-collector	1	1
4860d9f9e0a43ce4755acc568d82ce1fde56dfbf00e07d01a7b86dbbb7ab0fb5	Өнер алды — қызыл тіл.		sentence-collector	1	1
487547e3833f6783619c228c90e1fe8d8bd67664c3bd1332899c18bcea733e6f	Бұлт шығып, жаңбыр жаумай, елді алдайды, әйелдің айлакері ерді алдайды.		sentence-collector	1	1
4876e3323ae810f6048f7730cfb04561f55a69814a02face4d12fc57ee117e34	Тәуекел тас жарады, жаман сөз бас жарады.		sentence-collector	1	1
4886326f57f0d5b75e1be1346fb6f44fbbf9537cd94db04e41ab17a838dea8da	Кәрі болсаң, жастығыңды айтпа, жарлы болсаң, байлығыңды айтпа.		sentence-collector	1	1
48931c33b1201ec7fde8a195c014fa6dceba457520002d9b1c51f08f96365cbc	Аз күйікті ас басар.		sentence-collector	1	1
4896387db55aef2e059f47cc00fda2a6d578b254d353998b7c877017bd33e11e	Құлындаған биеден құдықтағы су артылмас.		sentence-collector	1	1
48a4596d22b2f203756deb6ae411e9592332342a90a12ee43def5d6c6dd9c158	Қалыптың қазаны қайнамайды.		sentence-collector	1	1
48d4ee749e0d66253c0ca9657c63281314842ed81af60c7e0eb754aa19e18acb	Ақ көңілді адамға біреудің сырқауы батар.		sentence-collector	1	1
4911c76e1af7a181f0993d9928353097ebef0d3513e52ad69a285537f57d1f1e	Бөлемісің, бөлені көре тұра өлемісің.		sentence-collector	1	1
4921239ca817a3e333ef8c8f0c4f8c78dc5e5dd1cb7bcfa9323955df64943dd7	Киік қағынан ішкен ешкі егіз табар.		sentence-collector	1	1
492e0e687f73cba7392cc9941cfc91dde71a6d08cfbffaf7eb9cee61f3d31772	Қызмет ет те, міндет ет, қызмет — ердің ақысы.		sentence-collector	1	1
493ad318f52d1cfb61e9cfe7fe61bd99b1b807f44b707f0fe6c841568399e470	Жатық үйінде жатық бол.		sentence-collector	1	1
49419e621127f14bcbaeb5d0475c2fc525bfeb920fb155d7bc595e12a95732e5	Айырылмастай досыңа қайырылмастай сөз айтпа.		sentence-collector	1	1
495a8953848981a2fc232e52538dd9f17f3ba45d56a69a88253e1a9ac23373d9	Ер жігітке серуен де — серуен, сергелдең де — серуен.		sentence-collector	1	1
49965ec42ca9d2dbe0817f5a209789f60a39f234135a09002a43f989a4e9466a	Cay сиырдың боғы емес.		sentence-collector	1	1
499e358bb0285a973803dc05a6f1c1476939981c35d42018082584a513108fc8	Біреудің өзі жақсы, біреудің сөзі жақсы.		sentence-collector	1	1
49a15f9b75f13227aa06129353932e3e21307a864ea16727c743b03f21724025	Қыз қылығымен сүйкімді, ұл әдебімен сүйкімді.		sentence-collector	1	1
49af54a54972628c6314bf8429ab4a60c95feaca19fdda7651442248d5631872	Малыңның жоғын ағайының білдіреді, қадіріңнің жоғын қатының білдіреді.		sentence-collector	1	1
49b4940b65891aba803ea30f3779cce019e61fef3dfe46d2446c1c4035959c3a	Қыз — халықтың гүлі, өлең — сауықтың гүлі.		sentence-collector	1	1
49bb228797c9905776cbbbd893e33886433b9cf5f17ec02dcd6bdcedfbda10cb	Хан — қарақшы, халық — сарапшы.		sentence-collector	1	1
49bc6d371333790d1f5d7108d0d95f0caa0591e705a793076143e84a6710dac6	Ақпейілдің аты арымайды, тоны тозбайды.		sentence-collector	1	1
49d3692e9814f4755e0cf7b6c74d400cb5e1c95251d8ee682aa596721ab4f869	Ілгері бассаң, күндеушің бар, кейін кетсең, тілдеушің бар.		sentence-collector	1	1
49ecc5db357c04977a46e8392bb24544af706d00f661cf7ceb5bc25163537a7f	Балығы жоқ көл қысыр, балы жоқ гүл қысыр.		sentence-collector	1	1
49edf92ecdf3fb1be95f267b72105ca47817ab49e350c52aaa72308d3d4035a8	Жауызға айтқан жақсы сөз суға жазған сертпен тең.		sentence-collector	1	1
49f027d45487db21babfeb49e0f8f06f8223fba409ea1d8c5edd08aa6ccbd42a	Жасы кіші демеңіз, ақылы асса, аға тұт.		sentence-collector	1	1
4a03b0f53339564edc9a77677db2fb9a4cb20a3fb72687de930a6d6d555a960f	Сен қылғанды мен қылдым, сенен артық не қылдым.		sentence-collector	1	1
4a06513f108a5f323bfd24225552426247f7ce348116fe51e8cd03a75abfbae3	Қас қабағынан белгілі, сараң табағынан белгілі.		sentence-collector	1	1
4a087ddc88596833ac9e6cb7e5efcc33548f5c3adfedfc99d22b72c98197494b	Мұзға сүйенбе, жауға сенбе!		sentence-collector	1	1
4a0c848c84218c68465c11895059ee90beb4f5f6560c599dac87ed3ccd17580f	Әйелдің шашы ұзын, ақылы қысқа.		sentence-collector	1	1
4a1828c8c4a16ca999fca80829e1dc867ce82eee16a9de8fc8ed2493c8100332	Арбалы қонақ аштан өледі.		sentence-collector	1	1
4a29c237828e49a5b6fbb80beca2b707c3dd8037645e96fdbd0e2ef88c5e2525	Кішкене тас бас жарар.		sentence-collector	1	1
4a338b1fbdad0ecc6a95fe00e6bbe465cc63fd6f5419930c893a56967cbd98bc	Жалғызға біткен дәулеттің мәні жоқ, жалғыз айтқан өлеңнің сәні жоқ.		sentence-collector	1	1
4a45b7ba673ca35d3fe748f1b892b2427ab0b0d2ca8f758472ae3c4a6542956e	Көк темір көрсе, өлтірмес.		sentence-collector	1	1
4a5f6b72f6f6411916be3678860eedd64a982ba09c4ee987de43c3772ec56972	Иірімі жоқ суларға ерген балық не табар?		sentence-collector	1	1
4a74d94c8464fd2ed87cd4a0be7ceb18143c327c7b6e07bb65da0aba33124fe5	Жаман етікші біз таңдайды.		sentence-collector	1	1
4a7b13be018633f68ea5f6913c6c9aab2a1b8d1d584475c159aad24bac52f82b	Намыссыз езден иесін қорғайтын ит артық.		sentence-collector	1	1
4a7f79a6325558f218c5218dbaf8aa10b0bab86d76c19cdf4264582120a59a22	Тауансыз адам — табансыз адам.		sentence-collector	1	1
4a8327877b9cd887dee81d5b2eabf0c21480de9f3831c2a860cea2599462edd4	Байдың малы ардақты, жарлының жаны ардақты.		sentence-collector	1	1
4a90efb74c8e3758122f59cd3d50108f8e38adc96c8cb5adc166aa2ee415b08c	Көп біледі дегені — көп білгені.		sentence-collector	1	1
4a92f404543e9db3280610174f1d3436c84096ae5a691d3a100aee9c63b7ba30	Тәуекел қыл да, тас жұт, ажал жетпей өлмек жоқ.		sentence-collector	1	1
4aad0227bb8ad6d154d3c1afc0bd7858ad6fcc5929552cd0c049f03e72e9b0a6	Жақсыны жолдасынан таниды.		sentence-collector	1	1
4ab99eedc29f278eaa1b475591edebbd3d001148ce1e521c045da7819f7b8b3f	Епті етегін жабады, епсіз мүрдем қабады.		sentence-collector	1	1
4ac140437432d56171b1b16d281920cf48d61cd97fc33774937cd92544775383	Жақсы қатын жарының жақсысын асырар, жаманын жасырар.		sentence-collector	1	1
4acc1985ae1103d473db59baf2e9f608cff2cff327873bc22744f99b12ad4e77	Қойнында наны бардың қарны тоқ.		sentence-collector	1	1
4adc5b89adc7f9e08931660283466214bd4ffc3216a6e10981d4c089697d5422	«Атанды Алатауда бір жығып ем».		sentence-collector	1	1
4aeb5f0f6ecd1424459be734da76ad398193f0a0f9d83eabfd05a921b7748bd7	Жиен ел болады, малы болса, желке ас болады, майы болса.		sentence-collector	1	1
4aeb942ca8d0ae681024ff45fcdd8a2ba302801cf61e312ab6c5e0e29c5d82de	Қорқақ қойдың басынан да қорқады.		sentence-collector	1	1
4af59cdd957f98cb9fb4b5e89e7a1e3e01f3648cdfe68d7dc2594b1c7ad5f70d	Күштінің көті диірмен тартады.		sentence-collector	1	1
4b1297ed9927649877119560f8a35b493a23cd8cb98c5394c78c57ec7dc223a2	Пәлен жерде алтын бар, барсаң, бақыр да жоқ.		sentence-collector	1	1
4b221da7717d2bb610326edb3516a7f9b0585f9720c0c71f6b0f4034e9ebd4a0	Дегелек келді, кемпір шешем қыз болды.		sentence-collector	1	1
4b3bfef8eda3ad997df91bd5160a85202fa5bf517652d99a568f51ec31981023	Ашыққан қарын тойынар, ашылған етек жабылар.		sentence-collector	1	1
4b56b678e44c43d43581eec719a10f6c6521d2b1a206541329db0d7482a1a58b	Аузы қисық болса да, байдың ұлы сөйлесін.		sentence-collector	1	1
4b79788bf00f6390c3feca03ce4fb97ab55a5fbc4e5f3c0a319e01d1ac5d2117	Саздау жердің ағашы — сабырсыз ердің сазасы.		sentence-collector	1	1
4b803c460634c507190715f0c56cae5d1619cda9d42440da375cb748d55934dd	Құрастырып айтса, құлдыкі жөн, біріктіріп айтса, бидікі жөн.		sentence-collector	1	1
4b8b500dbf308504d46c109c7d71f314c92f55cbf01fcb788043ea1b903e34d9	Албасты да қабаққа қарап басады.		sentence-collector	1	1
4b9c875582bc37c9096096c0e8493d16e1d60427c462a86fcb639050195c13e3	Жаманнан жақсы туады адам айтса нанғысыз, жақсыдан жаман туады бір аяқ асқа алғысыз.		sentence-collector	1	1
4b9dc0ea27d2e0448a35c72de7cddb58764fc4e8317cf32c779d57ce9cecd6c8	Тентек болсаң, асады, жуас болсаң, басады, орташа болсаң, бағың тасады.		sentence-collector	1	1
4ba69dec045713a3a4cfbeab4e7066cbea9ef25a36b1366c0350e621aafffb05	Еліне жақпаған ер жете алмас.		sentence-collector	1	1
4baf9d7b71b322b8b1c2dcc6f75d9e870dbae8da4a3c89f8412487f6711b4eaf	Көп сөз — боқ сөз.		sentence-collector	1	1
4bcb7e4dbcc34a7fe2460abd711d8a1c5f61c4f0adef579d9b455d633aa6ea96	Қойдың сүті қорғасын, қойды соққан оңбасын.		sentence-collector	1	1
4bdecb6aaf6fcfe7bf86a942f273ab5447e8b6230146100325e40be7f3ddf560	Ат иесіз болмас, қазан күйесіз болмас.		sentence-collector	1	1
4c0418c9290c5d99a3f300caa492745d67f6bb1d838a0a8b6ebfc7e63e6fa1c5	Азы қарулы, сый сатулы.		sentence-collector	1	1
4c1798e341ec7a09075516d4c41907159f73ee97636386681eeb31cff49eb967	Жетім ақысы — тәңір ақысы.		sentence-collector	1	1
4c1f14518a76064a4c9ba7f9c665c21665607346856410675cdfe5c42ae54ab6	Ақыл — сөзде, мейір — көзде.		sentence-collector	1	1
4c1fd8497260502332eeee4255246fd3cafee74545771fc0de2497ad1ed5dac2	Бай болмасаң, болма, білім-өнерге сай бол.		sentence-collector	1	1
4c21c7c3adfdc40c27329e1bc03402c29778f258fc610f33980a22615386560e	Сыйласаң шалыңды, жарылқайды бәріңді.		sentence-collector	1	1
4c2f382eeb8c681596bb81887021d7f861b12fc3976d701c55aca805511e60a3	Әйел жомарттық қылғанда, еркек намарттық қылғаны — өлім.		sentence-collector	1	1
4c3677cf23c15c6888f32d88c2ba80cbc0c2a50931eadccbcee15f9d88dff36f	Талаптыдан шыққан сөз талапты ерге болсын кез.		sentence-collector	1	1
4c599c197096fa32da001845dab3961a6580e92dee9bd8b55fb32a05b8a38e28	Бүкірдің белін қабір түзетеді.		sentence-collector	1	1
4c5a29888a26ae01d8b0bc7cd50524ab97082e983960c6ca56e2d534bd74db9c	Біткен істің міні жоқ, бітірген ердің кемі жоқ.		sentence-collector	1	1
4c5a59f234e38910c29b3c5e713ad0e63d0e47ecc0930fc8edc9f28fa9b3b812	Сыйласқанға не жетсін, сөйлескеннен не кетсін!		sentence-collector	1	1
4c7771505de9718a3f542d1e63d3140947034110d8f9fd92dad2f7a6a4a8ec65	Болған кісі «болдым» демес, «Болдым» десе, болғаны емес.		sentence-collector	1	1
4c7cdb7e309a3bf7a68eb4ee4165fc72051075112e2d601aaa254d0d60bd2d6c	Ит жеңгенін талайды.		sentence-collector	1	1
4c93eb2ac02f0b68608ce6d2e02b7c652455bc326798a5722590e7b2f956236b	Аталастың аты озғанша, ауылдастың тайы озсын.		sentence-collector	1	1
4ca091dfa2f6222be5d8a1b7afecdde08cc82bbe01e2328f5e110091780f03db	Тәуекел түбі — жел қайық, мінесің де өтесің.		sentence-collector	1	1
4ca297f33f8f75f0189ce614c780d605e05db935e4269363a208a5c9eaf2d24b	Қанағат қарын тойғызар, қанағатсыз жалғыз атын сойғызар.		sentence-collector	1	1
4cb913dfad4a5acae2c5747da01ab36442a818078a9e2ce61e6163f9ae42d97a	Адам қатесіз болмас, көл бақасыз болмас.		sentence-collector	1	1
4cd4d5c96447d1646e35a74f23102eb3f25f6ed238eab0eac918b143e7acf28d	Бай аузында семіз сөз.		sentence-collector	1	1
4cdb693e7ae40a3e498ace49d4cd46bd51cb5821ce695a9d58c5c2430b8dfdf3	Айлалы батыр алдырмас.		sentence-collector	1	1
4cdedf025997a5babd7c2ad9c7343a0639a3ade85b99834b2224e3a73f0d22fe	Атына қарай тұрманы, еңбегіне қарай қырманы.		sentence-collector	1	1
4ce1b2b6864c491d6f75112b7f52fa1e1747282b1ccfdd38ab4a4bc8117f86be	Жаман адамға жақсы құрмет қараспайды.		sentence-collector	1	1
4d0ac524a115f8f61ebd640381213b9d7e74f0df764a491e58a90bb99c9a8c20	Айтылған сөз — алтын.		sentence-collector	1	1
4d0faa31aeaf97885467c1f83393b901ad2aaa072c8880dbcf9e571aba7e81e1	Ақыл ойдан артық емес.		sentence-collector	1	1
4d1138f139f06090ccb33bf0077a8efca9cfb38d7c9d72b6b06a29b52f1f67ed	Ағаш еккенге, мал баққанға бітеді.		sentence-collector	1	1
4d1be389c2c9f64626fbf868ae16ac8d21d4ba5bafa36f3a3b25c9ba03e1b1e2	Үйде шешен, дауда жоқ, үйде батыр, жауда жоқ.		sentence-collector	1	1
4d23e65ef39e2e601817773d6de7d2a2fc5b5e0f26188933e57ff13d8e1f4af9	Досы көпті жау алмайды, ақылы көпті дау алмайды.		sentence-collector	1	1
4d2fc75c4303966a45a320087a8afdad4499bd4d9c61b37e944f7d716aabba4b	Саусақ жазылса, қылдырық, жұмылса, жұдырық.		sentence-collector	1	1
4d32641f91216e309edfab9df94be46a17124fd6b92d8811d361959f229ed41d	Керейтіңе келіпсің, кер биені сойыпсың.		sentence-collector	1	1
4d32d6675b2d6e49a36b288c26d812dd3d9e95863f8cc31daa0af32fec21f451	Ойыннан от шығар.		sentence-collector	1	1
4d35323156bcf9fc98e753f137418687624dad473082b50d4fcbcecfac47af46	Аузы жаман ел былғайды, аяғы жаман төр былғайды.		sentence-collector	1	1
4d397d210b57daea1d82f4b9dd8bfe0c81d9f3f6279bf316d189f18131b826ac	Қашпақ-қумақ — ерге сын, көшпек-қонбақ — елге сын.		sentence-collector	1	1
4d49bf1e94314f63bbced9abf440b233d508e7fcd95ee05560e0f251c93b92ee	Көптің күші көлдей, көшіп жүрген елдей.		sentence-collector	1	1
4d5251b28a7ecde271d2aa632634567cec6b0b7cb9e3fe3b08f58ba4ad45fecb	Асықпаған арбамен қоянға жетер.		sentence-collector	1	1
4d6f7e55948a160d8715237a04915d616bac2437f6a17e0af0e8bbe1ab311eba	Ажалды ана жеңеді, ана жеңбесе, бала жеңеді.		sentence-collector	1	1
4d7bbcdd894f0524d1dbdc689fbf3f10adf0ce774f4254fdaea913948d0fd128	Жақсы алдында жадырарсың, жаман алдында тарынарсың.		sentence-collector	1	1
4d8a0b3bf83d9b0e790befcc19359c99d3d823dc68a7a00e36e9c8043b2ec51b	Ер еруде бала мінезді, ер сайыста шала мінезді.		sentence-collector	1	1
4d94aae686d0e53d869612d02f17d1d244b5eb440dc5fbb7510879bdc84145a5	Көшкен жұрттың қадірі қонғанда өтер.		sentence-collector	1	1
4d9f321ccca99b70c54cf12ace2befaa4c22bdd84d8fb7a61f6e4829bb89624b	Сөз қуған пәлеге жолығар.		sentence-collector	1	1
4d9f6c1a36c88a53b80a1c612da5071df3cef68e15bad9039394f30a7f7a552a	Жалғыз жүріп жол тапқанша, көппен жүріп адас.		sentence-collector	1	1
4da639099d6aa0502a7012d3075d047b5c285e268af145ab66f870d8c0208709	Жасы жетсе де, ақылы жас адам бар.		sentence-collector	1	1
4daaca46a206f5e0b5ed2ee3d514d03a8ca839aaaeb493aadd0767128f38569b	Қонақта өз үйіңді ойлап отыр.		sentence-collector	1	1
4dbddc90bd91eccc8a78250bd8aa71fd199de6c12e590c547772300a34af5dc3	Біреудің ботасына дегені өзінің бурасына келеді.		sentence-collector	1	1
4dc241d39300d23b60de5cb265ca6bd76bd15712aec8b1e1718ebd4976a8acb4	Тілі тәтті, көңілі қатты.		sentence-collector	1	1
4dc38d616a6ff9ca92a35777de201045c0d0e44d81ca2d731ee09a356de01a36	Ақ байпақтан сиыр өлер.		sentence-collector	1	1
4dc5fc6468927abb502186400624b25cacc70b35c06e3feb1a3b3ecd643bc82c	Иесіне қарай биесі, сабасына қарай піскегі.		sentence-collector	1	1
4dc81df741d5b9968051248a117bffe6922cec0d8c119a45f0adae34a7fae0d1	Әкеңнің төріне сенбе, маңдайыңның теріне сен.		sentence-collector	1	1
4dc8a04bcd7a2fa238a72fe7c535b6c5ff5641a20db033a8f4c2d633b7f9419d	Аяқ — азамат, қол — мүлік, бас — сандық, тіл — кілт.		sentence-collector	1	1
4dcb6373d3289d46a0979a556f40a1c5bb7c80fd8b14ba9c8496f3a62ab92230	Шықсақ, төбеміз бір болсын, жатсақ, көріміз бір болсын!		sentence-collector	1	1
4dcfdcee7c4c81872cc070e488f9c140d53bf31601fbea2cc33ac287e0cc7515	Күміс тозса, күл, жігіт азса, құл.		sentence-collector	1	1
4dd46fd0cde81a6f19e81186d53fde550e7059489cc195536fbb718678f7a97e	Тұлпар бітпейді, бітсе кетпейді.		sentence-collector	1	1
4ddd59962b60c08a544e4cb963dc138a8841c457de9b290ee3c080fba360de73	Жұмыстың көзін тап, қисықтың тезін тап.		sentence-collector	1	1
4de12dea7d55d71b76ce569efce1015f07f84e1c9c7010fb727df906a1152a7d	Қолың көтере алмайтын шоқпарды беліңе қыстырма.		sentence-collector	1	1
4de74406bb272cbac4dadb6a9734ab92c65385f638f372b74f45c0151c75e479	Ашуың келсе, қолың тарт.		sentence-collector	1	1
4deff345a7035529ccbbaed9004b2bbdb111c1cbac310d408b061ba706faf919	Жақсы адам тауып сөйлейді, жаман адам қауып сөйлейді.		sentence-collector	1	1
4dff317aa115d7c786d7c4c49af89611419f7a4fa560632c915428ad9cb29ad0	Талап — талмас қанат.		sentence-collector	1	1
4e1e29db18881001aa90144ca7a36f2de66fe4835e892d362ea591c07d7c47da	Надан кісі сусыз арыққа ұқсайды, ілімді кісі аққан дарияға ұқсайды.		sentence-collector	1	1
4e31272f744809259042943d14052c9c72dcce68ffa4e936d7713aa86ddf5cb8	Атаң да болса, бір жолдас.		sentence-collector	1	1
4e47584a5c9a93fab63fc90ae7d1c228ccd5409a2854cef0ebd26123bd1618e5	Ескі байдан жұрт қалмас, жаңа байдан шөп қалмас.		sentence-collector	1	1
4e4cd0ffd9dd9ca3d8b404c87d5b961c6c41b273f2a273a86225d95b012fbff6	Қатты жүрсең, «Қазық аяқ» дейді, ақырын жүрсең, «Малма аяқ» дейді.		sentence-collector	1	1
4e5ef5de13191bb896d09ea137d15202ea36c4c5dbb34032410062955adb7f4e	Қол жүйрігі асқа, тіл жүйрігі басқа.		sentence-collector	1	1
4e6cd4b9d98030b4b134255f3b55b0f266b5c5b436e839b1e5e0e4f021486ee7	Жорға мінген жолдасынан айырылар, көп жасаған құрдасынан айырылар.		sentence-collector	1	1
4e6e5613fd78765fc7ed5c4fc09b794d91ad69418cc791e4f137001970d9cf69	Айрылған болсаң еліңнен, қуатың кетер беліңнен.		sentence-collector	1	1
4e707d3c0f60291444f59984251a89c6b3d6c3541d37bf5bf8e358daee384f07	Күшіңнің көптігін белдескенде білерсің.		sentence-collector	1	1
4e75911b9b1e48cf1ca95c358968be51da593a30769bf492046cf6ccc8702028	Қой көкпарға жарамас.		sentence-collector	1	1
4e890e5376137345854fe0db33d963735edaf9d75e06702838a4f7cdd6236011	Орашолақтың қолы шолақ.		sentence-collector	1	1
4e894ab1d9e24a68b178d6f3e39a81c4a0e8acbaef3e59991b1e2d71a8cf9b8d	Түйеңнен арбам жақсы оттамайтын, ауылға желді күні тоқтамайтын.		sentence-collector	1	1
4e92cee2aef6ace4063a3439d321fdbddf09e9821c4a4b612e9dc8470356cb54	Жағымсызды жақыны да жарылқамас.		sentence-collector	1	1
4e9492efe0001972352975f434aef0c71bef3e4a40c03e7d206babf88fd892f0	Малды тауысайын десең, пұл қыл, азығыңды тауысайын десең, ұн қыл.		sentence-collector	1	1
4e9d42ea8f2589f3d21a01ebe5c09baf3a84693aa5cc77b4a4ae9a3b750ddba1	Білімді әйел басыңа қарайды, білімсіз әйел жасыңа қарайды.		sentence-collector	1	1
4eb2b24629e36fa601a64b8a2b93bb999dc162ea4d92ece9ac897b598f1144e2	Алыстан шабынған бураның күші қайтады.		sentence-collector	1	1
4eca2b5b8b83fd995712104b6f11b37850bfbca9a8afdfc32b5c158ba08890cf	Ашу ағадан, кешіру ініден.		sentence-collector	1	1
4ecf922817d78fc6f52c0d053fb2670ccc45f48d487a635daf47abafeb728bdc	Байсыз әйел үйде тұрмас, баусыз оймақ қолда тұрмас.		sentence-collector	1	1
4ed49bd0853154f3860fb74ce22ea2dfb30565fd05dcf0721a87b635d5ca4844	Жалғыз шапқан ат жүйрік.		sentence-collector	1	1
4ee7211d6a88a3577a0ff7366f4d9212114d84297136562cb81ceb670dcf1e12	Тас қадақ болғанмен, тамақ болмайды.		sentence-collector	1	1
4efa3a5ed7c366a8ad439aac436cc0a615806e141452890ce8c836f654ef25d8	Үргедек жайшылықта тыным таппайды, таршылыққа орын таппайды.		sentence-collector	1	1
4f069d6b9e4d65d63eb0d72001e63bdfdf7d0a182575da938cfc4f58e16b20bf	Қонағым, жүре тоярсың.		sentence-collector	1	1
4f0b39dd041e0975fe547352561d037f688fe1562d57f0fa697044befe8de037	Қарғаның жүзі — бір кесек, жаманның жүзі — бірге есеп.		sentence-collector	1	1
4f173cfee0386cb6e39ba349a30aa09271cef515187497fac79a9e7d7ca14373	Борышты тағам ас болмас, болар бала жас болмас.		sentence-collector	1	1
4f19aa2359c227f29d6a6618c7439b05a9f9a6f02a1e303a68c90adb8c8dfa49	Жабағы, тай деп жорылар, жазға шықса, ат болар.		sentence-collector	1	1
4f1c77b4f0f13a27e08a719f4cc92d8934eecfac1600d30c8c99e1ca31702b86	Байлық неге керек, адалдан мал жимасаң, билік неге керек, әділ билік құрмасаң.		sentence-collector	1	1
4f284a63c2053a9c08bc48dbc90148ec9c955dd56485e0d43caba65c8ccb06f6	Шегірткеден қорыққан егін екпес, бөріден қорыққан мал жимас.		sentence-collector	1	1
4f31fb312960e523e64ca28278c513512c1ca96d7425b83e136e1791043bd300	Адал еңбек — адамның бағы.		sentence-collector	1	1
4f33e76d1fcf70a6d16e05af214ab49a3e9612b59ac82732baec20caf385e0e2	Ісің ақ болса, Құдайың жақ болар.		sentence-collector	1	1
4f399406af6597c23f52dc48aaf9051963b5178a611e2ce1f67df22f4a0dcf0b	Жақсы ат малдан артық.		sentence-collector	1	1
4f4d19d25255cf9e5b655d00177d356d2dd931c534dc210297d1f36f361a789d	Панасы жоқ таудан без, пайдасы жоқ байдан без.		sentence-collector	1	1
4f5470a7f45dda670573a9cd2e94a8c0e041321ba8e19a230542a7335079a3e9	Жарлының бір тойғаны — шала байығаны.		sentence-collector	1	1
4f59c24ab482d978ec49195354b6277ede33a1c022a55ebb1c7e135b48c6efb8	Айғыр қандай болса, құлыны сондай.		sentence-collector	1	1
4f5ae83a3c24cd7640283be66e34793e1685278600abff812e8af6b6d0cb3dcd	Жаман ағайыннан жат жақсы.		sentence-collector	1	1
4f5efb7cb8dd0ab2cf12c99c1b837b56801cf25e6b807deb2f6332edff994373	Өз бетін аямаған, кісі бетін шиедей қылады.		sentence-collector	1	1
4f68dd9e764262ce557c278e40c6019cae44a3e27cd6204e1738949bdddd96d7	Мал дара тартады, адам қара тартады.		sentence-collector	1	1
4f6a441c25c8df9ed9352ca8e54c6e3f32175e39dcad4d9498eabfa120a81299	Жұтаған жұртын мақтайды, кейде мақтау сөз даттағаннан да жаман.		sentence-collector	1	1
4f70ab6de39083ebd23eb16df21cbb446439cf29874d892e525ba8b61af39905	Жалқауды жұмысқа жұмсасаң, сылтаудың астында қаласың.		sentence-collector	1	1
4f7438581358dd6784d0d5d65c631d156450c147c2489ff78bdb6e189d720900	Көршің жаман болса, көңілің алаң.		sentence-collector	1	1
4f7c09194f0c4186e4b47b03c714026058e99ed15428787ee433a61336035d0d	Жақсы аттан жығылса, жаман тобашыл болады.		sentence-collector	1	1
4f85f99e2546cebe69883e7965782c48ddd134a0b3efaf0763aefc1c461aae88	Барымта қайтпай, дау қайтпайды.		sentence-collector	1	1
4f8a6a184e4caf2943a64ab66d822b8536b72f79363faaf99a4232fa66bd13e2	Күш атасын танымас.		sentence-collector	1	1
4f9aeb2e6bcf36e756d37598721b026702b0689740980c264e4c7019bf001b77	Ауыл иті ала болса да, бөрі көргенде бірігіп кетеді.		sentence-collector	1	1
4fb7072becd8d32b5a16ce07cf58e72c8dda1d52b1b5b7827d5506e9ad28980f	Қолыңмен істегенді мойныңмен көтере біл.		sentence-collector	1	1
4fbaf347b285f7a110915f8007d662f7833a20fc2fdee679e86aa0671d02b327	Ер қосы жүре түзеледі.		sentence-collector	1	1
4fbfa434e0edb476a9ccb2d11922ae0b7477181a87cc4f55e6f18a48688f37b5	Ит ашуын мысықтан алады.		sentence-collector	1	1
4fc5129f2a3662fc1a9d0a201d92248274dcb7ce2ac1e506d5c346f9d22d746f	Пішені өртенбегеннің бәрі ақылды.		sentence-collector	1	1
4fcae0cdacd17905d89cc7cb3c36e562a27caf3cdfc4d6cdc7d496975b36c226	Ерге жаққан қатын елге де жағады.		sentence-collector	1	1
4fdd7078d288a1bb25f4691974078e6fa5edfbcc3a45c05136ce3881b77fc521	Атың тайғақ болса, ақ текенің мүйізімен тағала.		sentence-collector	1	1
4fdd97445ce7f1373fc92d6e41baeb296ec36c9db098f81ae437809dcd84e124	Судың да сұрауы бар.		sentence-collector	1	1
4fe900c9e5c08c5302c2b50333124e6944ced393906b165ecbd0d9428170faa7	Бұрынғыны айтпай, соңғы есіңе түспейді.		sentence-collector	1	1
4fead3bcddc64b62152e58fe60e7093767a267bbe29f378b0285060ec5a21b2b	Ақымақ әкесін өлтіргенмен дос болады.		sentence-collector	1	1
4fec03743b988941e16e1785d1e7872bf217da03b46ee29a29377d424c5508c3	Ішімдегімнің бәрі тілімде, тілімдегінің бәрі түрімде.		sentence-collector	1	1
4fff51be2d2629f10a83dcde863ce2e007253fbba67cc37576645a686bb5d69b	Қариясы бар үй — қазынасы бар үй.		sentence-collector	1	1
5002af826af7e2382b9046c6214cc089c6dfecbeb513d1e43133d5aa6c283b63	Ердің атағы туырлықтай.		sentence-collector	1	1
50069116356cc5bf6c4ec0a9ab49aea1ac4a4112ce299f91490737027abc2292	Аққа Қүдай жақ.		sentence-collector	1	1
501575a211f70c75cabaf3328b65779e81b2fecfc75ab9d2fadb5fe9c9a037a7	Жаманға шөп ереді, жақсыға сөз ереді.		sentence-collector	1	1
501a865cd2d4eab054fa57a32fc1cb6a93684146b46206d67dc86b5856d61e90	Қайыңды қабық шірітеді, темірді от ірітеді.		sentence-collector	1	1
501c77a358f359be9979f3a22c346336e4f9dfa1231934c3efe8a032987219fa	Бұлт болса, күн жауар, ашық болса, жылынар.		sentence-collector	1	1
5023372555852a30ac3271ed24ba3b5909e451b218112a5c6add985bf237792b	Қызғанғаның қызыл итке жем болады.		sentence-collector	1	1
503c209b9c67196e1d12e9db14d1b46ac7cee0df662e51e21ad2260e6ea6405c	Жауды жеңген батырдың көтеріңкі көңілі жаз.		sentence-collector	1	1
50446cb3cff40ccb04f9a0e02b09f1b800b6da16aa7279c33568014918a647de	Малы жоқ деп ерден түңілме, шөбі жоқ деп жерден түңілме.		sentence-collector	1	1
505603e8b08de80b879988115d9cd320260e3d124a36f0aa59f1395c5653c293	Қонақ қойдан жуас, май берсе де, жей береді.		sentence-collector	1	1
507a68171fffa68ca196c6be3543a89efb1b56e4e0b55c69d561782e2ee4aa23	Жортар аттың тоғы игі.		sentence-collector	1	1
50941ba89ded619290b8769607cb6fe6688229402cbaf6be1c920320fb3a7b37	Айыбы бардың тізесі қалтырайды.		sentence-collector	1	1
509f6b85ba2c21f87fbc0b869ae4252e5212f487ba7a6da358c3915a9cd7a741	Аз қайғыны ас басады, көп қайғыны дос басады.		sentence-collector	1	1
50a37e1606b1c78c584950dcad116548855811c947f685c613877bfa2a0defdb	Бекершінің өнері — өсек.		sentence-collector	1	1
50b87d1895967dba61107018fc0dc9e8e39505d51e52ce9538b97a38c0fcc52e	Өгіз өлетін жерінде өкіреді.		sentence-collector	1	1
50d35f3e9ecb3e9d20beb689d1da54c4aa11e70520f1949cb399d6fe7ffc9693	Айнаға қарап емес, адамға қарап түзел.		sentence-collector	1	1
50fc68e44692daf1a80e5cf6fa516f69ef4453247cf64aeb4a11c4bbe49095d5	Палуанның жаманы шалдырған соң өкінер.		sentence-collector	1	1
51025c1391e8631f5cb8d1532af2c8169908a2836ed4c041f2029555edf9be70	Жақсыға берсең асыңды, өзіңнің сыйлар басыңды.		sentence-collector	1	1
510bfb1a44c3c60f4d00448b25cc151c8d4771570c0c2a0edef145c108b2aba5	Қызды қымтап ұстаған ұялмайды.		sentence-collector	1	1
5119b7cf216e72f503241208ac993f46bcb0c95793dc9964a13cf4d9c456a69f	Дұшпандардан бір сақтан, достарыңнан екі сақтан.		sentence-collector	1	1
5123f09afb2bc65460e365689f14e964ef2f3e6bde7be01912d58f0b1a60d2f5	Келін көбейсе, кемің көбейеді.		sentence-collector	1	1
51293d422a67c4a20795b49b433c267687423820dcdaa870fee47528a8bf1444	Қыз көңілі күпті.		sentence-collector	1	1
514c9f7a39cdc940cc31ab8d7109504f4ffa50ac571eed0892bb50d20452ff46	Үйде асы жоқтың түзде досы жоқ.		sentence-collector	1	1
514cf90a695e1f2b207bade43c9aa59686f89476b3de6128f3879d75788fc800	Етігі жаман төрге шыға алмас, жеңі жаман табаққа кіре алмас.		sentence-collector	1	1
516b0da0e1fdc359b6f6fe5d1ac8f06a10eec34ba0cfd3925af01ea3eee5071d	Жаулығы болса, қатын, жалыны болса, отын.		sentence-collector	1	1
516f4b0eb4d9d76c685c3b6a9ebd2039823a5823e1ecd43d89a7c200f9bd6fa6	Есепті дос айрылмас.		sentence-collector	1	1
5183ff94cd58d7643a8611bfb3280c6b880c8149184c41af5fccfef8ffd40c31	Үлкеннің әмірі — уәжіп.		sentence-collector	1	1
518b62cd03c04214a63240afa492acd121c318453a8e425317ccef504157835b	Әзіл апат келтірер.		sentence-collector	1	1
5195b6baf014e3f3a145dc6258e1008b8d2775ef8f75818bdf16870d04c6f2e5	Жақсы ас қалғанша, жаман қарын жарылсын.		sentence-collector	1	1
51a22764599e0a1b120c2aadc286c4ef279d9bfdf24f12ddc37496d67e8e0018	Сөз сөзден туады, сөйлемесе, қайдан туады.		sentence-collector	1	1
51a9dc9520a08f735a5d94d6cbf37442c6dcf24d67ccec74e3020f09d93c373b	Ала арқан кеспей арылмас.		sentence-collector	1	1
51b1df2ede7aa8e2fa72a0491c21cc63f98614687b84376afe9b43f447254544	Екі жақтама, бір жақта, әлің келсе, сыр сақта.		sentence-collector	1	1
51bfaa3523695a8dac6a2b53e8164f312b75b117bcb1201165cceb2159210c3c	Ата-ананың қадірін, балалы болсаң, білерсің.		sentence-collector	1	1
51d6cb3f3f8cb0bd46b8d692c87a2006a631a1b02eb43c459d4a13bdb878821c	Құрдас не демейді, ит не жемейді.		sentence-collector	1	1
51dc7d0e95fe7261b7e04f30aaaf58b1cc41e68ea6207b17a331682c010f9607	Кең болсаң, кем болмассың.		sentence-collector	1	1
51e64c8c4f1136f385f44ec00c3a59caa85af990da22d06597e5837c83261487	Өзіңді-өзің хан көтеріп, өзге жұртты нөкер дейсің.		sentence-collector	1	1
51f67ba3717fb7e6e449c90943d2e6d5c83fad611a583c40eab5ed936ff928e0	Бармасаң, алыстайсың, бермесең, алыспайсың.		sentence-collector	1	1
51fb1552eb090b7c708c809247539bf6fa1aa0df47205095ffc83690ee8a9315	Адам адаммен, жер сумен.		sentence-collector	1	1
5207f86a743cdbac02f6eb26f5207190fcf9c39595c72a0ab3a9ec0c7a306b72	Жамандарға олжа түссе, бөлісе алмай қолға түседі.		sentence-collector	1	1
520b84483402ba69917db403655e152061b34d67f2267bfff5e74508ffbec2fa	Қарын ашты, қатын қашты.		sentence-collector	1	1
52162f49e026eed49a173a1b5471418f493aaa8900523121661c03a35dda5964	Орынды сөз жүрекке қуат.		sentence-collector	1	1
52164b69ccb3eff1e1bcda4b4957c3de1ab36752893b72ea3e12393b524a1179	Өткелден өткенше қызыңды алайын, өтіп алған соң, қызыңды ұрайын.		sentence-collector	1	1
5223f8f1b83e452bce32486f1d68d1104428a350b1e62d5bdcd8b7ba6a01d1ec	Сабақ оқуға уақыт қалмайды ғой.		sentence-collector	1	1
523a0860c68f2f1c7ec2618bd0eaff2c4944d7213cb93b0cf9343c7f364251a5	ұста бар жерде қолың тый.		sentence-collector	1	1
523b3c0c43187f618cd95c2723c40c2a287f913408f0b223493645ef94e7c561	Сақау қыздың тілін анасы ұғар.		sentence-collector	1	1
523c5d003ee695775a46c172e0b6cd98042e9bfeb749754c6eeb19766081f082	Бір жас үлкеннен ақыл сұра.		sentence-collector	1	1
52513c8adc1c2039e2f18bd6ed888ac3572653de05f99fbdf3e99f42e305d866	Иттің ішіне сары май жақпас.		sentence-collector	1	1
5258e0e1901af70fce737e5467694055ae2864a3748446bc19741235b5739457	Жақсы өз үйінде өзі — төре, өзі — құл.		sentence-collector	1	1
526ad21c437dd9a1bc61301b41c586a2cb39900c72023a5c2b9efaba2ad9d710	Ағаш атқа жіп құйысқан.		sentence-collector	1	1
52709c988e095a20e5785f4b360b1e8e1b72b703acccd4185856d53842167df1	Жақсы келін құрдасыңдай болар, жақсы ұлың сырласыңдай болар.		sentence-collector	1	1
5270c9d3d7bf4a9c871ce15ba16f2083a8c14781c3146217f705f2e8f2ea74f4	Жеріне қарай егін ек, жолына қарай жегін жек.		sentence-collector	1	1
529e0a360239e2e06e31f73543d4c67bc43c9d321070ab9d7a94157864294bc3	Ақ ақталар, қара байланар.		sentence-collector	1	1
52a62a95676516b10970b14ac5de4653f8051b0bc66da56753e606703087c120	Өлген арыстаннан тышқан артық, қадір білмес досыңнан дұшпан артық.		sentence-collector	1	1
52a86974baa74e48fd086373f4e2d77f487197767c89b6f89ab43123c16e24bf	Көрші қайырын түйе қайырады, иә, диірмен қайырады.		sentence-collector	1	1
52b0818f7050fa6eb40d4d9846aba7b451c6b3f5f33edf79fad93f093c6c1ade	Өтірікшінің үйі күйсін.		sentence-collector	1	1
52bab44a19585e54781e7d55038ac40060010f365a991bb34a12818c7d6e2ce4	Суын ішкен құдыққа түкірме.		sentence-collector	1	1
52c1398ec6e138b83103d1ad219c3edadbc490414efc32e8019123ccc3970012	Ойламай сөйлесең, опық жейсің.		sentence-collector	1	1
52e16d26e1ed18e2df0e822df8fe4f685c94b20ef424e2140c4966a96a238b3b	Алғыға қарап, пікір ет, артқыға қарап, шүкір ет.		sentence-collector	1	1
52e7b1036924a9e64a19a7b9cd456e105ec541dec7fc31a3651b915f9be57756	Түстік өмірің болса, кештік мал жи.		sentence-collector	1	1
52f0199b967b8055ab1c5ecc5867e8c77665915ef58f1664f7a45af11c805438	Әйел пәлені көркінен табады, ер жігіт пәлені сөзінен табады.		sentence-collector	1	1
52f4c05d705e6f86c36de2fc33dd52a47b918876c8bc55afe545dc0eb9202325	Төрде орын барда, төменге отырма.		sentence-collector	1	1
52fa399ac3020ed79254cf9577889884b92a81f758c8319467e0476b2cc5c360	Елсіз ер болмайды, ерсіз ел болмайды.		sentence-collector	1	1
5312b7088aa752f618d793e0c525151d52d90711d50d93531b439bdc644a76c3	Қауым елді жамандама, қарғысына қаларсың.		sentence-collector	1	1
53169f984f4b9a2fe925cc04362fdcde406680a475daa2eab391a59c542de8b5	Көп баланың ішінде бір қарт жүрсе, бала болар.		sentence-collector	1	1
5321c1ac52e0fbd0be16d811caaee198c557d6fb462a970771a4a38b173f684e	Ас-астың орны бар.		sentence-collector	1	1
532ed3a6272f91f7c84d1739ced14825ade19cab8428778dabd66701376fc87a	Арпа-бидай ас екен, алтын-күміс тас екен.		sentence-collector	1	1
533c168e1730dd2f4aea332e708ba08790a707ecd8610dc672c3bd5d92328fa8	Бай байға құяды, сай сайға құяды.		sentence-collector	1	1
533da5bdc054f4a0ecb03203cfb8be85797b81fb8c08ddbc90fbc9d8ef1e5347	Көз — нұрдың ұясы, көңіл — сырдың ұясы.		sentence-collector	1	1
534fab7c4c2660aaa9c05e6df4a597149663ceb68bb4a060b611fd4b4b5e0364	Қой көрмеген қуалап жүріп өлтірер, ұл көрмеген уалап жүріп өлтірер.		sentence-collector	1	1
5364371f66db42ff50764ad5627afbc93c1dcd0a812707efca4f37d1305b284b	Ескегімен қайық әдемі.		sentence-collector	1	1
539d975829150ee3b3c4ea1201944d37964c66c9d0a6043162b4a13ffdd9a17c	Көк суды ішкенмен, тоғы болмас.		sentence-collector	1	1
53a285bd8040dcc151f28bb74081ffdc0a60bb8c9a02933f0dee23bf36188224	Ер бір өледі, қорқақ күнде өледі.		sentence-collector	1	1
53b69af1d97fcb43fe852a249e9e5f61d5cb6e889f288dcc0914c37631451901	Жалқаулық — жаман ауру.		sentence-collector	1	1
53b91ec989f28246d85ebd15967cd4c96493a19f384442938bb11a130216066e	Бес саусақтың бірін тістесең, бәрі ауырады.		sentence-collector	1	1
53c1c4f1f255a4606569110195c44ba190c66681aea532033ddc8052efb08f70	Кебіс ұрлаған бір кісі, күмәнді болар мың кісі.		sentence-collector	1	1
53fde7c80d4b251c2ca892f2bbeb76b789a2901740c7088a26c33126a93211d4	Ерді кебенек ішінде таны.		sentence-collector	1	1
540fcfe34aefce8c65c3e43389689f131184b6bd94eec56dbdf6d2a7d6296cbe	Жабайы шөп егінді аздырар, еріншектік ерді аздырар.		sentence-collector	1	1
5410e890b8258c164f898293f3f777464fd286b1bb40c6765c1fcd32da1052d3	Қасық тары ботқа болмас, ботқа болса да, жұртқа болмас.		sentence-collector	1	1
541cb9226f97ee6d797c6fcb84e12a92b1fe79c2aacdd3673d2becf6dc1944e3	Той — тоқшылықтың нышаны.		sentence-collector	1	1
5428fc35325c3b1c16cf011f2249639c0459a49c05ff7dd569af94e2a6de26c3	Қайындаған күйеуден қарғылаған тазы артық.		sentence-collector	1	1
54317fb0abc7fca8635ddd27f94bb267bf1273c4ef1ab8961a4b006fd2c844dc	Адам адамға мейман, жан кеудеге мейман.		sentence-collector	1	1
543448c4ee307088e9e5d3f2b72710d24ac18786d2657ed87d3f6fa057e91b6a	Қашпақ болсаң, зымыра.		sentence-collector	1	1
543ddcbb197f93bd228ec4703e864aa2c103ae1d0828499658c68ce65187b611	Төрімнен көрім жуық.		sentence-collector	1	1
544d1fef9a1f81d554871626b298c42c728c0ae7da4a0a9a662560a18a388523	Күйеу — жүз жылдық, құда — мың жылдық.		sentence-collector	1	1
54503f528034869db4956cd2496d1de2a8e27f3742f6cf5e832233d110d81570	Мал иесіне тартады.		sentence-collector	1	1
5451d239b27b296f3e3bdb4c22da8b9c2c10d2a603049365199fc600d54cbab2	Киімнің жаңасы жақсы, достың ескісі жақсы.		sentence-collector	1	1
545654518c678abc6658368402e3c9545e05455f590dbf8df96a5c78a955d2fd	Өз жұртын танымаған кісі еліне би бола алмас.		sentence-collector	1	1
54589b24c9f6aad368c669dfd2479f799993d3fffa27022a9f9b41445fcc0645	Құс қарағына, ер жарағына.		sentence-collector	1	1
545d47f44f4327043fc171247820fa33a0af9629bb7ffc62dfdf2f1015ce6e37	Ала берсең, жеңіл болар, қоса берсең, көп болар.		sentence-collector	1	1
5461f12eb3073bea3196556db0dd1e165487b91f3bc3f7005b63a054d3c29c14	Болат кездік қап түбінде жатпас.		sentence-collector	1	1
5464d0d78a4f8e835911c28644cfb1dc6c2eaa603e4b7138001cf627dcfe720c	Адам бір сөйлескенде жылан, екінші сөйлескенде құлан, үшінші сөйлескенде адам.		sentence-collector	1	1
546f8a207c5b2a55b1378c0bc9bb32fb947ae34c8e3fa5061ef0c76b5aee82bb	Бейбіт елде береке бар.		sentence-collector	1	1
5475d9400f8e79973408fa4b62de7f865b205674f25372ea24f4591506417414	Тіл ерді қабірге салады, нарды қазанға салады.		sentence-collector	1	1
547c332cf9646e4eba9bee748a797198d4e62aa51fd7809f458a2a1735faa5df	Молданың істегенін істеме, айтқанын істе.		sentence-collector	1	1
547ca07ecaa470c7808336963f4f059c78d03507b133ee230a886df252ffac64	Сөйлеуік ауыз — жыбырлауық.		sentence-collector	1	1
548606f8501318ab8c60101da7914012c0d6d719a3128dec4b96c5dc705fd647	Асық ойнаған азар, доп ойнаған тозар.		sentence-collector	1	1
548a1c609aa6701f5e6130589bb7a4c047e79a162f2ab930f96737d8cde4d873	Қарағанмен көз тоймас, естігенмен құлақ тоймас.		sentence-collector	1	1
548a7214647ad3eb784bdcc465f801e177934c0b57d919efe136122c529e84db	Сабаңда сыйласпасаң, орақта ырылдасарсың.		sentence-collector	1	1
548f7cf352f7738f3006b2578404eec6642cd3d1fa5b31541f6b258164bb7e9a	Азат басың болсын құл, қолдан келмес іске ұмтыл.		sentence-collector	1	1
5491198433119b08c2e35c8763bcda292a7c086aec029395b60e28a1936fd7dc	Қыз мінезді келсін, ұл өнерлі келсін.		sentence-collector	1	1
549e7c4d632723fd1565c91a5eeb8622c53a09429e62fe3d43706d331c38cda3	Жетім қозы сүтке тоймас.		sentence-collector	1	1
549f722e65e54fc49f176e493c51e38bea75791e5742f8e83f02041f80c87c5a	Жарақтыға жау жолықпайды.		sentence-collector	1	1
54ad177d3a3196a8156280d50f87de9b7034953108a330c195832aa5bc2664a9	Жаманның алдына ас қойсаң, екі қолын бірдей салады.		sentence-collector	1	1
54b8a90fc7e3f156034a03713371d713b49d5a0f0cc9dc0cbb45677b4f61c61a	Тағам тән семіртеді, аңшылық жан семіртеді.		sentence-collector	1	1
54bb36b9269e84341cd28eb54e12ff13a1f4e8e08ebe8d156f26f703b6e3f27b	Сүйек тамыр сүйеніп күн көреді, ауыз тамыр айтысып артығын алады.		sentence-collector	1	1
54cf2e455dce8d28109b03af5a3ae49c310f2febf286a2c71524d674c3492f6a	Пікір таласы — шындықтың анасы.		sentence-collector	1	1
54d10f8bda69563808d1bd3f2b334470dd53892e640b6046fd4f82e358f3ffc9	Бар мақтанса табылады, жоқ мақтанса шабылады.		sentence-collector	1	1
54d4527b2943136dd6ad8193fdf7f5640f0de6a845eaf0276f3f75e00ad1c91e	Би болатын бала ағайыншыл, бай болатын бала айырбасшыл.		sentence-collector	1	1
54eb1dca018d28285056686eeedaf72e036eaf4477182672f88f9dbd937eda0e	Елу жылда ел жаңа, жүз жылда қазан.		sentence-collector	1	1
550c3013dffc58583077aca17e86744c665b50664a3410f15d2dca4e4d1222a2	Аузы жаман елді былғар, аяғы жаман көлді былғар.		sentence-collector	1	1
551a7bce37218d1316e8aa74a85e056f87313fd387d3b3424f054106296806c6	Би болмақ ініден, биікке шықпақ баладан.		sentence-collector	1	1
552322484038953173d974424b3e733145932efd58ee0299734148fb0cefe7a4	Алғаның жаман болса, көңілің жарым, атың шабан болса, талар қарың.		sentence-collector	1	1
55286dc3f3b1a954860902c6150cd4e1a9f87f6054ddc96dae1d9cb5260fe4a5	Атың арық болса, бір шап, отының аз болса, бір жақ.		sentence-collector	1	1
552adc44985a1c380c8456c69d8ff49e818ec9cc9acbd9ed522d4fd2a1513eb9	Бетім жаман болса да, ниетім жақсы.		sentence-collector	1	1
554396086e231db711f4c51b23fc6c10b01d286614820bb853a3c1688f007e88	Ердің малы — елдің малы.		sentence-collector	1	1
554946cb9204a0ae8d8d5c05fa5d4d00d1d95caa5ce6658d2cfaf51e7a2bd054	Өлетін бала молаға қашады.		sentence-collector	1	1
554ba90b2f883a23d039f629290546fc29abac35847f2ff43499b13f5ae39013	Дарияға тас лақтырма, лайлата алмайсың.		sentence-collector	1	1
555e8b32da48b6194d146661da7c430ff7306e52e53aab266c68bb37ee1f1ef6	Қыры келгенде Қыдыр шылауыңа оралады.		sentence-collector	1	1
556266c0fb3bb8352577e25ac638c1bbb9e6190c2d48886ad7d20530bdca20ca	Әділ патша гүлстанға ұқсайды, залым патша зымыстанға ұқсайды.		sentence-collector	1	1
55662103ce191f5fe071d4b20643cca03dc031662bbc6bc18f5442d86e320158	Көп жүрген білмес, көп көрген білер.		sentence-collector	1	1
556aaac967d3c07b1747e4655f06054d4111fb283644586c6a26e67cc231f772	Жақсы адам жолдасынан белгілі.		sentence-collector	1	1
55a5c401c5cb1105176e2f1279f33da9820cd80aae83c84d79350e23b533cd9d	Есекке шалшық, сұңқарға талшық.		sentence-collector	1	1
55cd615cbe70cfee77aad4f1d2dc5e41d101a2b85824c72407b5e126291eb06b	Қадіріңді білгенге жұмса.		sentence-collector	1	1
55db7e573b3037732565a3396ffd1adc02c9fed2616a490a3bbadda7495f9135	Бұл заманның ісін есті кісі бітірмейді, епті кісі бітіреді.		sentence-collector	1	1
55e44ec80cab21960887b43fe4de32449dc41b5c26361dcc240ca9e5befd7178	Ит иттігін қылмай қоймас.		sentence-collector	1	1
55fc9c281794e23888bece8cbada63fb2f986c46a534dc1758c5856f35022075	Адамның жүрген жері — абат.		sentence-collector	1	1
56002f70798de4fb57fb5f1b895c0a94febc20a2763e50c046571e90cdcae164	Бөрі азығы мен ер азығы жолда.		sentence-collector	1	1
560a038de247490b05285cb91b40a2cca01748fc69ca986ec24305c05f80ff61	Алтын азбас, асыл тозбас.		sentence-collector	1	1
560a8759706afe6ee8e4cec2b5d3c2f2a493635d4922c0b425c5ff4178ea91af	Бір теңге беріп жырлатып, мың теңге беріп қойдыра алмассың.		sentence-collector	1	1
560b7cf049665b2836c542655f8693909c21e3a7fbd2f6085d0a81a8489b5d7c	Алтынды ала білген бөле де біледі.		sentence-collector	1	1
5612b7d8f2b64bd50fbb890cf2ce51b5a5a5c54ead65f6df7c0a60eee927caf7	Шын батыр сын үстінде танылар.		sentence-collector	1	1
562bf8aa6b970a1fdd544c7ea3c241962836392e2676a563e0799f87d278ad48	Қисық арба жол бұзар.		sentence-collector	1	1
5636f64b44bdceef5dccb37afdb862c43f473215338a77329347689c0a00b770	Басқа анекдотың бар ма?		sentence-collector	1	1
563bf53fe501e93ea9e5e15e75c4fa7698c6d16d7902de2e60fa345cdd2d79db	Осында қаламын.		sentence-collector	1	1
56427b70170282ba0b4aea04d3ddcf58422eb5f38233bbdc065e05487e5f4b82	Алаған қолым береген.		sentence-collector	1	1
564dc813e979db5866abe70476aac638d1ee013fbcd935043bbb80e48aa98b45	Ескі бай аяншақ келер, жаңа бай мақтаншақ келер.		sentence-collector	1	1
564fb6e112ae51dc221d86db638805a85c624b1ae2ebe3d6532c88aec6f151fc	Сыйласаң, сый көрерсің.		sentence-collector	1	1
5652c4f9f5fbc2dc452fa2f42186a208955971729ed42aeb6a77a8559b1c9a88	Түскі асқа түстік жердегі келеді.		sentence-collector	1	1
56567766d19ead08db71cd70dc0e937e45c43f8a5f1596d8dec1381df1ff628a	Білім алып құрасын, еңбек етіп сұрасын.		sentence-collector	1	1
565d92696d908145140f2f853e9b147efa6a6dd8593d553155814732b6a954dd	Жеген ауыз жесін.		sentence-collector	1	1
567d4299a8aa21376bfd1a438ab26f1e15b95d3502213d8ebbee40464a486631	Барар жерің Балқан тау, о да біздің көрген тау.		sentence-collector	1	1
5680269652b5a07e194347df69f163de41f0c09ab728baacdf5800b8faf82edd	Соқырдың көзі көңілінде.		sentence-collector	1	1
568ff7f10015c84bac82bce6c3c605b5703eb5574115122e92f94f57876274bf	Куәлі істі куә табар, куәсізді күмән табар.		sentence-collector	1	1
56992f73f8bf0badb93d0aa830b209aae3c242862163da18b130758519c9b64b	Басы ауырған бақсыға барады, даулы кісі жақсыға барады.		sentence-collector	1	1
56bf348b5b94dff276caff62744b3dba91aba76df6447ceb602f386f1f6a69ae	Жаны бардың желі бар, желсіз адам тауып ал.		sentence-collector	1	1
56e61fc30f9ff5e02162b5b72c5502b4a7108ebd5b0d84904de42f739fefd3f0	Бостан-босқа қорғанба, саған кісі нанбайтын болар.		sentence-collector	1	1
5701e48864ea5235d524d8956197af504da247a6e94eb217603d1683bc68bbbf	Алуан-алуан жүйрік бар, әліне қарай жүгіреді.		sentence-collector	1	1
570272aa7f3cd7af7fa7be6b468379e483317ffc4ee38bc15d5b6191c9cea49a	Қойшының қызы қой келгенде іс тігер.		sentence-collector	1	1
5705143fe47efd65ef15f363a23359406ab48e312746dde985d01d03a2474619	Нәсілі жаман сиырдан өлі бұзау туады.		sentence-collector	1	1
57079b441efdf36e947f5584a806795f569ec3dbbd388549c230a2c83a777640	Жаман көлдің суы ащы, жаман әйелдің тілі ащы.		sentence-collector	1	1
5708febd4c66ab6ef55bf372a2c21225e3f7e837c495ff581165c3998a5711bf	ұлығың кәпір болса да, әмірін тұт.		sentence-collector	1	1
5709c6bd6dc6b193a1ba58cab8027ba2db69a0f0c1218629b4de7a7e93d901a9	Жаман биені жабула да, кұлынын ал.		sentence-collector	1	1
571182f6d0a1be58d0a57617ed2eb1258b9c9e6c384a95b6b5847fe9e079aee9	Шыбын да балға қонады.		sentence-collector	1	1
5727ae4d88d740430407584b80a3140563545dd5ffa79d2254040b15fa906fef	Тентекті тентек десең, бөркі қазандай болады.		sentence-collector	1	1
57287a55613f4444283d8bbae8df4e1f44bee7bccefc2c528b461238ff952f28	Ер болсаң, бопсаға шыда.		sentence-collector	1	1
5734268e8494a72c1b92540484282e72878decf676a08e9a917ab85cafeaab02	Темір кессең, қысқа кес — соға келе ұзарар.		sentence-collector	1	1
574838085d275441371a54fd9adea2eb29329f449d0eb66bdc6177295db633d0	Боқ жаман, бәрінен де жоқ жаман.		sentence-collector	1	1
57511b9d4363c6deab1a018c99fded312709213237f956057f3746c9ae076141	Ақылы жоқ басқа адырайған көз бітеді.		sentence-collector	1	1
5755e86b8ac82c70127dd2ee873938f0170e143f385ea7c43e93542d1666ae80	Алтын ерің атқа батса, алтынын ал да, отқа жақ.		sentence-collector	1	1
575cac42db72b8c1e9d54d4018c80e8fd3d373bc9f07a6e52ee0c17a8af54b7b	Түзу көңіл қисық сөзге мән бермейді.		sentence-collector	1	1
5769f1623f7937b7663f7f2fe7f8bac41dafe28a70d5eb868a9e71e58fa14e45	Шын жыласа, соқыр көзден жас шығады.		sentence-collector	1	1
5781e415cc08a8d08663929a9e1e9e6e7303e4607f2af00f6d840126abfc6303	Жаман ит жетелегенмен сақ болмайды.		sentence-collector	1	1
57843a92cdbabd36de38045c62fba33dd7f5092b55d1ccba48602dbf95adc9b0	Қалағаным қара айғыр, қара айғырды алған соң, қалай қылсаң, солай қыл.		sentence-collector	1	1
579eb05e7d11a28f0643b6e20ba1c387f35900e1c3ba513ecd7bf09db4140e95	Ақыл тыңдай білсең, жаңаланады, білімді қайталасаң, жаңарады.		sentence-collector	1	1
57a03749b8bbbcc5a1380ae9577aa6d3f47b00d161e29126bc86989770a98fbc	Ағайьнның аты озғанша, ауылдастың тайы озсын.		sentence-collector	1	1
57b64c44a3d2922adad2328aed68edcc55f05d419fe5acf25134dae3cd442bc9	Жарлының байлығы — денінің саулығы.		sentence-collector	1	1
57c4ffd874fc8c1b9e90be20141c79aa92845149d16987adeb4d1cc0ef88d33a	Қайыр қылсаң, бүтін қыл.		sentence-collector	1	1
57cd09256512939b002d9efb392d4b9622cdb4faa5e6f16d0650d0c4478039ff	Жағымпазда дос та жоқ, туыс та жоқ, бар ойы — жата беру.		sentence-collector	1	1
57d07cc0e7ba3f540e9225ed6d67cee84bb34d6a2087c66f9fe6b3c2692c4d7b	ұрлық түбі — қорлық.		sentence-collector	1	1
57ff7aa147c8110321ef865d75541dc575d0d3daf4bb5e34d00cf1154b9e9131	Мақтаншақтың арты ашық.		sentence-collector	1	1
582f801bfe5039571f318973a41089d4f9f52d6dd43738241d1091d1b8dca1fd	Тегі бір бірін-бірі теппейді, тегі бөлек бірін-бірі ептейді.		sentence-collector	1	1
58347caad9c6a8c4b74b7723e157cd8a82a17eb9e02fbd3c7765a5a98695448c	Басты бұзған балта, істі бұзған маңқа.		sentence-collector	1	1
583599e5c9169d21ece2af1d14c2debff1d0bc4ab2e025985d564cf221156f2e	Адам құлақтан азады, көңілден семіреді.		sentence-collector	1	1
5835a904b28fcbb28c1401a7a2599fa9ef2ea1f6765f867ec0eb52118892fc87	Қыз құшпаған ер арманда, қызғалдақ жемеген қозы арманда.		sentence-collector	1	1
58388ccdf44e9dc3e2dfdb2014230913569cf98511deccbf0a71a8a0ad9c9f07	Қалауын таппаса, май жанбас.		sentence-collector	1	1
584e270448c9a6aa0dae88ef52324e4c61a156f6e7c6ed241cadf77e9efd2748	Ай десе, аузы бар, күн десе, көзі бар.		sentence-collector	1	1
58857452d94c8695f0cf19651505d2a44bb211732082f81987604d33c33ab651	Бай кісі балпаң келер, жарлы кісі жалтаң келер.		sentence-collector	1	1
5889edac4e7cc4fa72cc8c9631169c6c6b42d7da2fa7739b82ad4eef9a26609b	Еңбегіне сенгеннің екі бүйірі шығады.		sentence-collector	1	1
5898028b87d88d0a914af5ed88a8473a5859fe8abf6115147066af630456b4fa	Қайғыңды досыңмен бөліспесең, өзіңе екі есе ауыр түседі.		sentence-collector	1	1
589b93562f42e638ee5959fcf946d71f9929b4ba9328d9ff3ad6d76a25783887	Асым піс, аузыма түс.		sentence-collector	1	1
58ac8aa6c07743c797f79295aeab6ed2f100869851bc5f8b32c59f3d5f36ef90	Аздың атасы бірге.		sentence-collector	1	1
58b565c0f55df978e7085831711d502878fd1fb715835d7458967a54374f2a7c	Еңбекшінің наны тәтті, жалқаудың жаны тәтті.		sentence-collector	1	1
58bb4a48464fafd5686976f9ad521bcae63c2b4286887f24bf818d4485140aad	Малдың беті жарық, малсыздың беті шарық.		sentence-collector	1	1
58d100b8d5351aba7b3a05220dc36a797f3859578dd60d8b050711e0f75dd5b9	Нар жолында жүк қалмас.		sentence-collector	1	1
58d5d4cd14823e70c9302d33009d0af5a863c43543266564423e0a9f70498e59	Жақсы жолдың ұзыны жақсы, жаман жолдың қысқасы жақсы.		sentence-collector	1	1
58d69a24df8c0f348b86e8ab901d21c0291531e3cf24bcb510277aa53f6a90b2	Шалбары жыртық дамбалы тесікке күліпті.		sentence-collector	1	1
58dda68b95404c989996a7880a95dedb4df97db6c216b5c40e942ecb19cf053e	Бұқаның өзі қартайса да, мұрны қартаймайды.		sentence-collector	1	1
58dee97cea5e624ab7d30d5a1e60b09343366e3dee5e6efe007f8d13d1ab0b64	Тұзды көп сақтама, су болар, қызды көп сақтама, күң болар.		sentence-collector	1	1
58e099c2b147fd92f5939bededb5210564fe04e9dcf555e10f68875b2503c3d4	Қазаннан қақпақ кетсе, иттен ұят кетеді.		sentence-collector	1	1
58ebfe80b5a66e52217c6b07fe6c053d0ee34173a3548a7a6c79e5a2b9c00adf	Қалған көңіл — шыққан жан.		sentence-collector	1	1
58f53ef6e0ff67a2211c61a5266e3b04ec77acd2908b41ca47a58925e77c00e5	Жазым болса, быламыққа тіс сынар.		sentence-collector	1	1
58f817e2a485573a8cfc45e3739752a401ed58a56dc8b0b7044c10214ed58f6c	Төрешіден қалмайды, айтушыдан қалады.		sentence-collector	1	1
58fd0d5c3b630f2991a421ce3eec7b7332d82a7c367abd51b7f0cb99a0cec69f	Жақсыға айтсаң, бітірер, жаманға айтсаң, бүлдірер.		sentence-collector	1	1
590cdf7980e8201a933f15c129c1d4240ea1e072816ce18740ac226a2fd7f784	Досы көпті жау алмас, ақылы көпті дау алмас.		sentence-collector	1	1
592a92a5f635eb381c25932d9d77096f26238550870a234ad4934dd58df385e8	Келгеніне сүйінбеген кеткеніне күйінбейді.		sentence-collector	1	1
5930a2468efbb51348f3aa12fce2179f337bb48fbf291564182806248fe583ff	Ерлігің жауда сыналар, ептілігің дауда сыналар.		sentence-collector	1	1
59372c42f011c20c21ba9240523e27a5ecbe3f675c0285348e4e35671b0b834a	Қойын алдырып, қорасын бекітіпті.		sentence-collector	1	1
594523e603247b304073769b4400825e9030bbb99a250d319426ebee1ff9f4a0	Баста ми болмаса, аяқта тыйым болмайды.		sentence-collector	1	1
594b2715e8eb661547b55edfc3d80abd386ae9c36a4c5a056f8ac3915701d15f	Бүркіт қартайса, тышқан аулайды.		sentence-collector	1	1
5952e4e7dca1aef616aef75ae2e5c56d436b9baf899112e74dbf3efb609e646f	Ашулы артынан өкінер.		sentence-collector	1	1
595409085ed11ff07cdf8fc331b24203251d8f2fc93a1ce114e6287e52b5ef4e	Сиыр сүйкенбей жүрмес.		sentence-collector	1	1
5990682576d4a9e585ba9f2834ca99a1552eea524fb7d846160ee3f7d2311ad2	Жаман кісі мақтанса, «Жақсыны жағасынан алдым» дер.		sentence-collector	1	1
59937598464a81bc5f792aba48d49f7d11cae2287a935d71bb4ab54598ab9177	Адамның жаманы бар, күннің жаманы жоқ.		sentence-collector	1	1
5995acbfbf3dd33829c38ca7131c86fa4ac9d2d58cf91874fc52e1175ea09eac	Күріш арқасында күрмек су ішіпті.		sentence-collector	1	1
599a6da1812d9db4fb969d25dd5b81a4df05042ee5c7edaf3667336555472462	Жақын жандар таласса, жатқа жем болар.		sentence-collector	1	1
59a3650fbdc493169d67cf2fce0b61e866b3e0a836e3dd94fee690ab0ca9c880	Балықшының қонағы жүре тояр.		sentence-collector	1	1
59bff4eee4a0c63e0354bca7b929f0c3055b0aeeccf14c25973c8df9b72d5e22	Жалғыз шапқан ат жүйрік, жалғыз сөйлеген жігіт шешен.		sentence-collector	1	1
59df401edf534313343abe9a4530d3eace33d9fa59ef89c69fd5cc3e10d08214	Молданың қылғанын қылма, айтқанын қыл.		sentence-collector	1	1
59e20e7d1ce08ca90886a01326291d3661f915812a0933369d723a0eb8629ddd	Еділ — ел болып келгенге су, едірейіп келгенге у.		sentence-collector	1	1
59e691548ef96c01ed87bb36702beef00289512338d402cd5873f09954199a90	Сөз қуған бәлеге жолығар.		sentence-collector	1	1
59fa03a05dbff482901f6f9f525ad587191a52ecbccf5384eaa299c0a470217c	Құлдың діңкесін «бәрекелді» құртады.		sentence-collector	1	1
5a026f7bd5070ec9eb88c917c5d99997e526ede5bae8307b22b076e0cfcec07c	Өкпеңді көңіл жетерге айт.		sentence-collector	1	1
5a05bb19edfd6070b47530cb99f539f5de3babb27974a492707fb86897e2e4c7	Ер қадірін білмесең, жесірлік берсін сазаңды.		sentence-collector	1	1
5a075abea99935b9c95080dbe7a1f28d25170209d01c981c26a38e5314e07ef3	Ақпейіл болсаң, ас жерсің, тәкәппар болсаң, тас жерсің.		sentence-collector	1	1
5a1625671379bd69534becd9a4b8b9af6f8df7fd1dcfec5a162a54ef09854f5a	Тіл ерді қабырға салар, нарды қазанға салар.		sentence-collector	1	1
5a1fda50d868280df5ff8270eda98e278093ee4e5c36f1846070513887460954	Шойын қара, шойын қараның ойын қара.		sentence-collector	1	1
5a233135bd1c6a7f1d4b7d72d230ef4ca46bee33d768412b7c22b1ef8e0bca93	Талай масқараны көріп едім, бірақ әкесін арбаға байлап қойып сабағанды көргенім осы.		sentence-collector	1	1
5a286fb860130a3e336fa5ad7f2b9afd4cb3a6d503bd1eed44021c423cdba745	Есепке кірмеген есек.		sentence-collector	1	1
5a3d1635015ab7963cdf4b66d535344388e6f9aa4f127c119337cb36f6bf51c3	Жақсының өзі өлгенмен, сөзі өлмейді.		sentence-collector	1	1
5a48d8402f18992e6860a46a44139f02febf5de9a0d6866744c1caeb62e3a0e4	Қылышты қорқақты сойылды батыр соғыпты.		sentence-collector	1	1
5a4cc8e87480227979c427602cfd9a334be7bf9c1278a5b28028d5fe6b1e9611	Ақылы жоқ азғана сөзге семірер.		sentence-collector	1	1
5a5be738805c12a40c23309d12f39b8da72080cd33bc86442ed6579fe920e79d	Ел сыйлаған жақсыны есер ғана сыйламайды.		sentence-collector	1	1
5a5fee0a297b17a4b1ed1e324141c42b65185599254534b0feb1270c011dfdfd	Айбар керек, әл керек, әлсіз айбар не керек.		sentence-collector	1	1
5a60ec82283e47607d99a048e94733dcd7ba2dfc581567518adf2a75d4fa2e8a	Еңкейгеннің еңсесін еңбек көтереді.		sentence-collector	1	1
5a6813932e25acc51bf8461b95d9e2ab1731246cbac7063087d5bb40294fc03e	Егін ексең тыңға ек, одан өнер өнім көп.		sentence-collector	1	1
5a88334ec81712031527459bd05c6644cf5ebafde0c6578e5acdc69216e90211	Түрмеде шірисің.		sentence-collector	1	1
5a8a5727fe07f54dd03c39a8cdbfead8a23a69138a2d2395c36f3cb40729d1ae	Ақымаққа іс тапсырған — жіптің ұшын жоғалтқанмен бір.		sentence-collector	1	1
5a92e0f2d17f90937b6d4312d163208261e360aa5da56b48fd30268526b88cd8	Ac тұрған жерде дерт тұрмайды.		sentence-collector	1	1
5a99b31603af3e06a485541a0bdc565d61410ea4407d67fb306d9dd5eaa45c8a	Бір данаға жол берсең, жанған отқа күймессің.		sentence-collector	1	1
5aa25d82c325d0afb9b8056882eb5361522b07657846c9d2f77bc5817edb108d	Бейнетің қатты болса, татқаның тәтті болар.		sentence-collector	1	1
5abbf61c0396385bef83278cb4e3b946e30f9b121b06ccd04f6fa13fda41ceaf	Ер жігіттің белгісі — жүрген жерін тазалар.		sentence-collector	1	1
5ac6987e33fc232a24897a2ed9c1f4b509b2a3da8cc80b7adfba47fc42d71571	Көк итті көп ит жеңеді.		sentence-collector	1	1
5acc6b91355bbe957e4a165e23ab0f03b50715d225e27d35f91f4a0f4cd574dc	Құдайдан қорықпағаннан қорық.		sentence-collector	1	1
5ad5144fccf3a23d78de7d000add2e3724b5f18feac8fa0c1a278aa49e64094a	Қанша берік дегенмен, «тәуекел» де қажиды.		sentence-collector	1	1
5adb46da464894295c82237363b35d945c81dd37dd17aeaa3441c261ae0fcd54	Жақсыдан әкім қойсаң, елді түзетер, жаманнан әкім қойсаң, елді жүдетер.		sentence-collector	1	1
5adc17cdc799bf5d0b6573050506ddf623abedaf6fa8de0bbdca6be65131db04	Өзі жығылған бала жыламайды.		sentence-collector	1	1
5aef4c45e8d65281ea2e48e0aec72af2b89e16e80a6cb7edd9adb6f11c0564cb	Ақылды қыз білімге жүгінер, ақылсыз қыз сөзге ілігер.		sentence-collector	1	1
5afe251ba3aac59c0fdeea8c42a583fdcaef1bf862e3bf8e6143d1926440a46b	Ел қонысынан айырылса, ер ырысынан айырылады.		sentence-collector	1	1
5aff2d0b649d7ac444614a3324e400280aeed0c04efc1ce41fb257dfb17a8770	Шықпаған жаннан үміткер.		sentence-collector	1	1
5b102dc83a88edaeb2fc3911e7fdf02e0476679e37d5060b13ddc39204a328eb	Көл жағалаған аштан өлмес.		sentence-collector	1	1
5b14e625c7cbbd4bc940a301741d3607bd375b5f8a81188f4f3a589c14b62825	Айырылмас қоңсыға ауыр сөз айтпа.		sentence-collector	1	1
5b1daf65405cf342c3b1dee0f163c7b2cb6197e08861398eccc74bd2a2bb0f61	Жомарт жоқты білмес, батыр көпті білмес.		sentence-collector	1	1
5b39851ddee2ad273e22e329fd9445d458ab0e978e6f55ffc771ef097141d451	Бай малына сыйынады, кедей Тәңіріне сыйынады.		sentence-collector	1	1
5b50d2fa3a9c174e3d7396bba090cf668d24daf66c1c6e48f84fd9cf91181792	Тентек туған жерін ұмытар.		sentence-collector	1	1
5b534e5254b48af9ed9d68f0b428aaf112d4bf8d1d1d2c4cfeac03b43c4e3e03	Бақ келді деп таспа, жау келді деп саспа.		sentence-collector	1	1
5b5d219f61ce200e63fa8bd21871f471ea8a5d9832b5bec01f48c41f1de269e2	Арымақ, семірмек ойдан.		sentence-collector	1	1
5b633dc6468603889e2823cba10c063c0f95d49f5df2c455e570c665927c8171	Жаман ісінен көрмейді, кісіден көреді.		sentence-collector	1	1
5b7936fb3337de9fd1d47cf786eaa913c7dcefe70a7c643105e913800dfc90b2	Аз болды деп күйінбе, мая болса, қайтесің, көп болды деп қуанба, зая болса, қайтесің.		sentence-collector	1	1
5b965c576b8576b990ef5f864af80eaf242dcf4c75151f1d6d5b9805e9058af0	Су сүзілмес, сүйек үзілмес.		sentence-collector	1	1
5b9f1f9d5441230651dcb79d99240adbb69d6c82b3a4f4d763726874bed09624	Жартыны жарып жеген — татулықтың белгісі.		sentence-collector	1	1
5bc8ea05dfa1b79f6fdcd9f44444ef3dd4a0ec26eb6492d88bf1a2434c7038ca	Айтар нақылы жоқтың табар ақылы жоқ.		sentence-collector	1	1
5be3129a8768af09c3b8392da39ba34ae5b3d448c06eaac6c4fd4fadb115c0e4	Қыз ауыр ма, тұз ауыр ма?		sentence-collector	1	1
5bef73888b7ac1774df823f1d120ec210b860c1ef189a4af813f75a5f68a51cd	Дос мас болса, қас болар.		sentence-collector	1	1
5bf1ae9de2a0e061423ed709b83012776bb773241581b7f6db99a6a93649809b	Байды мал басады, жарлыны бала басады.		sentence-collector	1	1
5bf9f17c032489152218b34ec1d8c2ec9c2999e40a05528cb3715991260d0f4e	Қыдырып ішкен тамақтың кенеуі жоқ, қыдырып сөйлеген биліктің елеуі жоқ.		sentence-collector	1	1
5bfeb169fe5f30a4170fb672cb342bdb3bd3ab633e10209b2cf9428503614f3c	Әркімнің бір ойы бар, қорасында мың қойы бар.		sentence-collector	1	1
5c04b145d8094c45bf958c314bb27bda9a153020ea924ae603ce4ecd80164db0	Оқпанды жерге егін салма, жанжалды елге жақын қонба.		sentence-collector	1	1
5c1631a2c8dc03bb96e1d3e40e2d3b1cd3bbca4116d2c5dbd584072d5143b1bd	Жомарт деп айтса болар сұратпай бергенді.		sentence-collector	1	1
5c174002cf3e4c6cb9f2f5be4a7fc02f7667cfec50d3983de9585d124a43db38	Жаманнан жасауыл қойсаң, еліңді жауға алдырар, наданнан би қойсаң, малыңды дауға алдырар.		sentence-collector	1	1
5c253044cef4b12d7893f889af2857af054978d8e6c67390abc0b7f54e42bd53	Ел ұлсыз болмас, жер гүлсіз болмас.		sentence-collector	1	1
5c2850cf3ae82027700b0909f57526cd72e342cbaf5a5bb960708a8c3dc1dc54	Тақия алыспақ ойнаса, таздың көті қылпылдар.		sentence-collector	1	1
5c339b1cf8da7fbd4e80f290d0de1f79996df4cb42fd243784fd29379aca4b90	Тігілмеген етігіңді мақтама.		sentence-collector	1	1
5c50f207c596c9e96ec3fcbe4d7d4b46b427a03224c45ef52d9bcdf13910b2b9	Бақыттың көзі — соқыр, кісі танымайды.		sentence-collector	1	1
5c63c48c69d2896f69a36a13003a1f2c525ebf9762d92672fc659775460757b7	Тарылмасаң, көңіл сәнді, тарықпасаң, өмір сәнді.		sentence-collector	1	1
5c839a1140832721aa89242630f72c74a16e895b02c86eb2742338dcd8059f91	Сен тимесең, мен тимен, бадырақ көз!		sentence-collector	1	1
5cae7f0353286a7ed3ec030b11c8b3a9255e9500607af90f596caba6f0fcc7c9	Кәрі қызбен келіскенше, қырық күн өтеді, қырық тонна көмірді өндіруге бір күн жетеді.		sentence-collector	1	1
5cc6c36cfc787104afca29317147677343fbb6b30192aaf350bde479fdd13951	Келін қыз болмас, күйеу ұл болмас.		sentence-collector	1	1
5cdd3073a2949f3725cb3c173eafa44003a85f54a5f52d408f2ba786d9074280	Соқыр атқа қотыр ат үйір.		sentence-collector	1	1
5d02cc96c395b4bf27b3a388b9915a41d1a3daaf423dd7d5557b796b4abbff6b	Жаман шынын айтамын деп, сырын айтады.		sentence-collector	1	1
5d080d806a0574c4887ddb52133b51117674a323c73a1111b4cf487aae7192a4	Ат сатсаң, аулыңмен ақылдас, ауылың болмаса, бөркіңмен ақылдас.		sentence-collector	1	1
5d0db65d1ed7abc0054476226e178c49ec7924a512edd0d8f1f4d007a4606636	Әлі жетпеген Аллашыл.		sentence-collector	1	1
5d3002273c4ed2d0124b8d00a86c8bc36b48fb4b916c8481d7804905019fabb9	Ой ойласаң, тең ойла, тең ойласаң, кең ойла.		sentence-collector	1	1
5d505a4c859e34c81f8bb051aa1c4cda19ab060f07db23a5244bcf7d3086d44b	Көпті көрсең, көсем боласың, сөйлей-сөйлей шешен боласың.		sentence-collector	1	1
5d6bb94a4e5afb55ebfcec844a7867bc546c17aed73f52c811a44055cdcfe2d4	Еруліге — қарулы.		sentence-collector	1	1
5d6ca4c565fa0a5114b15c30abfc24ecc0f10d2c1d5683ce7529b5ad43733747	Екі қатын алыпсың, бір пәлеге қалыпсың.		sentence-collector	1	1
5d6d7ff80dfe61b43a0ba948af311e89cbd2c34897ca9c072bbb118f5964a11b	Тілде бар да, істе жоқ.		sentence-collector	1	1
5d7af18fe847dd8550ba12ba09488892cc06fd6d568f7d31229aedfce5d70ae2	Ақыл базарда сатылмайды.		sentence-collector	1	1
5d8da9dffea32a55e059e947c3dba29827ebebcae30aa3c4e195dc929061feb9	Аш та отыра алмайсың, ашып та отыра алмайсың.		sentence-collector	1	1
5d9fad9accbac0a688d01d01a3df5c87c557d9f712d03b06202a89ed7b282f9f	Тар пейілдің ішінде тас жатады.		sentence-collector	1	1
5dacffbe65ec986170a8eecfdd9655969d0c97aa7dfa814a1d9b8940bbbce9e3	Төбелестен соң жұдырық.		sentence-collector	1	1
5db349611f83f5e0532b2e13c8eb80d4971c26ace481fca91717603bfc7a4809	Басқа түскен — басбақшыл.		sentence-collector	1	1
5db62fce7e4768e6f0a265ae1713d70c40c19e23f34999dea485f132564dae71	Жас кезіңде алған білім тасқа басқан таңбадай.		sentence-collector	1	1
5dba9a74c54ddedf31d75908e5dcd804d2174c12f0e1bd2216eb428060655a19	Бұлттан шыққан күн ащы, жаман адамның тілі ащы.		sentence-collector	1	1
5dbb59493f073e62bbcdc2174d052569e5fb2ff8515f1f794d86ce61878a9aad	Жақсының сөзі жаннаттай, жаманның сөзі міндеттей.		sentence-collector	1	1
5dbdc0cf2a2c8c203196fbb836d44416869b46231771d710681496146695a446	«Аламыз» деген алған, «Береміз» деген жалған.		sentence-collector	1	1
5dc31769859c301b03bbb132e10a3b7427c42fe1e97ed616b3b30ab6da47e7ef	Қойға өзінен басқаның бәрі жау.		sentence-collector	1	1
5dd404e359fcd693672917cf88f851c5e28c70ba7a89d25d6f43f6faebcbfde0	Егінің мақта болса, киімің бүтін болғаны.		sentence-collector	1	1
5dd5c4792a47593eb736c945b1e8744bb113def0acbf04ead8d92f547dd59878	Қай жеңгенің — менікі.		sentence-collector	1	1
5dff5b37a0258aa14347c506d996eef10b00089911a735c50946c7e53737963a	Ел сүйінгендей досың болсын, жер сүйінгендей қосың болсын.		sentence-collector	1	1
5e226806a697df64f11b83ed33abbf061f5fe71568a16ee9030e5501e15c1ffb	Жаман туған нағашысынан көреді, сөйлей білмеген атасынан көреді.		sentence-collector	1	1
5e37ad956d5ca98b1f55238ad5d804556dc6c01ce17cbabdfe48d82ffed5bea1	Қойныңдағы қатыныңа сенбе, астыңдағы атыңа сенбе.		sentence-collector	1	1
5e476f891025c11ccb7f88f8b7b11c92c43ad732db2a2644ab4913422d8ce8a7	Биыл ізі болса, келер жылы өзі болар.		sentence-collector	1	1
5e4ce85074d0b3ee78096d3b37dbc48620b8f14c188b6e80b45114963ccf14eb	Көптен түлкі құтылмас.		sentence-collector	1	1
5e5c6d23ea1114a91cb93ab275132afa0bccb129bc9c5413902e8eb5bfc670e5	Қардың басын қар алар, ханның басын хан алар.		sentence-collector	1	1
5e5e8b57ed51356af119b6bca9be8bc21bed3a55c465f1eda79350559a670a97	Керегіңді көнеден сұра, көне білмесе, көп жүргеннен сұра.		sentence-collector	1	1
5e62b7beaf1d17d8ae30757522ef85f4134fa580568513e399bdbd52d890516f	Досқа күлкі, дұшпанға таба қылма.		sentence-collector	1	1
5e6c2d0b9166e512311ae4a0d4cfa7ad1b1e85b79393ed824b4a301880bf2425	Алғаны жаман жігіттің ойлағаны болмайды.		sentence-collector	1	1
5e75beb7159d889d98446f9a84e27e6df020c2f56c02141ef4b99978f4d6957e	Ақыл ойға, білім көкке көтереді.		sentence-collector	1	1
5e7bb353af0f92a69f8ef5ad3ed5fd652b7109f910df2a2a40afa628ab787978	Адасқанның айыбы жоқ, қайта үйірін тапқан соң.		sentence-collector	1	1
5e7e3a06577966a60eb17192b7ddf40e29bbd34fab09e8f61421fa56af9d51f8	Қорқақты қуа берсең, батыр болады.		sentence-collector	1	1
5e87283f0271d5333afb12932583e135ec233f8d69065ef9c9c2b2182c6b113f	Ақ та болсаң, ант ішпе, айрандай жұғады.		sentence-collector	1	1
5e9f2487398bce65568cf1d304922e24b0f853b9ff9fb67f64ea570dc3926690	Есептескен дос болмайды, аңдысқан ауыл болмайды.		sentence-collector	1	1
5ed1a3518906ae24023d76fb85e4732c71b018567ef8864e5ee77fe1679702c4	Бар болсаң, «жоқпын» деме, жоқ болсаң, «тоқпын» деме.		sentence-collector	1	1
5edd24f03d5e3f2c5925e5418b3923c47b6255790cda023ff410a5592be683ea	Көз жұмбай, дария кешпек жоқ.		sentence-collector	1	1
5ee170c3a3d835b060d6806e514b8b7e257fbccd717f4c60903af6d3b83f7af5	Алғыс алған текті емес, қарғыс алған көктемес.		sentence-collector	1	1
5eed3d5cc37c5d805c9ca61971a64e9691955c1a577988565f07b8cb0f8c224d	Сай-сайға құйып дария болар, адам оқи-оқи дана болар.		sentence-collector	1	1
5efc8e3e9db04d88f61dec8d3fe4bcc224ca3ba73002e6ee57524bf11a1ee8f4	Өсек еккен өкініш орады.		sentence-collector	1	1
5f0eff4b0438feda7bb5e63f57899895a66b67d4e88dd7fb0681ba28abed6033	Аштық ас талғатпайды, ғашықтық жас талғатпайды.		sentence-collector	1	1
5f11784fbbf2dc47b4c5409125acc24d5fee19a727a46d477250479b645061c8	Көптің аузы — зеңбірек.		sentence-collector	1	1
5f18039e1d041cf46688db89d86ad061721f0f34c04cefc3cdfaa033bcc08be7	Қамқорлық қанат бітіреді.		sentence-collector	1	1
5f33102216db7320c88edc795238626d8af77d9eb12ade8e2f67d089d7165c34	Бұлттан шыққан күн ащы, жаман қатынның тілі ащы.		sentence-collector	1	1
5f3b5720af44c015183a61192599110ae40c33a4d8298aca995cf5efdd073b6f	Арық аттың бабын тапсаң, тұлпар, күйкентайдың күйін тапсаң, сұңқар.		sentence-collector	1	1
5f74e593a73eebda121204cec76ff99834bdac0ea20ca062eff0ff1c80884fdf	Досы көптің қасы көп.		sentence-collector	1	1
5f7c14b9a28efc395d700b52472175e4e0e81bc622271fbfec02f8a3593d0bb3	Қарғаны қайырып қазға салсаң, «Қарқ» етер де, боққа түсер.		sentence-collector	1	1
5f8a2aa98478d8d221058dd3ce821db51c824b70695022359630a5c22985062b	Не ексең, соны орарсың.		sentence-collector	1	1
5f8d19da15ea36344a93ce1a5dea23d0aa7352db4bc58530bfec84bf269d4d2a	Тамақ тамұққа түсірер.		sentence-collector	1	1
5f943815849ed61b2ce13e7d29016e6e14e57a756f53b3f607bf5144cbee71be	Ордалы жыланмен ойнама.		sentence-collector	1	1
5fc241596f486e862c27cbf192fcc0af26fa2300b76c0b907b720b295875c31c	Жақсы ағайын сыншыл, жаман ағайын күншіл.		sentence-collector	1	1
5fc4f455ac46cd00cb79f092ee53ace3cdfffff6ea9cbbbbb614e9e61f0c652f	Жақсыда жаттық жоқ.		sentence-collector	1	1
5fc8ee6ca1b51701ec557c0c79ebdcb28afaba421d2df41fc21017e156db5edb	Келесі сабақ қашан және қай жерде?		sentence-collector	1	1
5fced3bebad99cfbe647a643fc2362b0e3f56972590c94a10a73ff5abfad132b	Көл көлге құяды, сел селге құяды.		sentence-collector	1	1
5fd1fc625ece032c07760eaefdbc5f63aa787917369a150a7575f5ea20861051	Қас жақсы арытпас, қас жаман жарытпас.		sentence-collector	1	1
5fd3db64e98b5c9110b592ba13c99fb1d05f190faa98e4cef6a9c003c2b4a228	Көп қарттың ішінде бір бала жүрсе, дана болар.		sentence-collector	1	1
5fdb548b6d046da147a09b9b8cdfbe85314768e41a8a0bf5412e45c4007dcc5c	Жақсы — ай мен күндей, әлемге бірдей.		sentence-collector	1	1
5fed47cd8364219a6e672d50375a3b3ca9b88c63544086e2fb3855624fe383c5	Дос көтерер көңілді, мал көтерер өлімді.		sentence-collector	1	1
5fedc69c3309aee458225688d3ef1cd0776719fed6d62d9f700b5fae9d70c898	Назары аштың ақыры оңбас.		sentence-collector	1	1
601360a6ee528e3ee9127d1feeac11d5a6a558093b81a12921f5010017f957ea	Мұрынға қарама, орынға қара.		sentence-collector	1	1
6017513898ba2a61fafbb3b24b6235b3dd41cf5da20b0b692f0870c8375b3367	Биді Құдай ұрарында жортуыл бастайды, биені Құдай ұрарында құлын тастайды.		sentence-collector	1	1
601becd3e62d297a2fb64c71ee10af4aa9c3263812765ed00a9c3b6df7ee2de4	Күндес күнде өш.		sentence-collector	1	1
601dfd02bcb35544567561a904d2715f2a21d3abd306223e4d51fdba9c1fed06	Талап пендеден, көмек Алладан.		sentence-collector	1	1
602638fea6e142fe13dfea9142b1f26240dd94c4a166e0f5e9246570e4b2c942	Дәулет есіктен кіреді, бала бесіктен кіреді.		sentence-collector	1	1
60300036adc0d39f0f2900d0805627039acada00fbc41505cc5a17b8f1d9e4e8	Қандай мәселе?		sentence-collector	1	1
6033d45c369a170c37cb0014c692582d6c648434fa5561981b2f731c735be659	Топтан ажыраған торға түседі.		sentence-collector	1	1
60649b2da9d344f989db5c7bcbc1432e34ae13b9387a09bcd7a129f852622ee4	Жақсы — ардың құлы, жаман — малдың құлы.		sentence-collector	1	1
606a71d99d55c5d2346fd3b527127979f517bb57fa307803d136d4236b9d3dc2	Мен ол туралы білмеппін.		sentence-collector	1	1
606f63aabddd319e92c76f797f40c03f1e477a5c65d42aaa927595d5a250bfc3	Өнбейтін дауды өспейтін жігіт даулайды.		sentence-collector	1	1
607414f25dab2ddb40bf031adf72376ca567c5342e4abfb87670a5f30d16e3e6	Адам бар дүр, адамдардың гүлі дүр, адам бар дүр, хайуан одан жақсы дүр.		sentence-collector	1	1
6077f836dc48118527bbb25388a58205b35069add156acbff28ba131c92bf92c	Барымен базар, жоқты қайдан табар.		sentence-collector	1	1
607812590ed89d36cb6ff8b047da46d8ba1fa36f57971fdfe241a35572ce4a63	Көн қатса, қалпына барады.		sentence-collector	1	1
6078d258976dd166744f0607e6c885d3c296168ea84a769b958e76e42d24655b	Қалпағына қарап қарсы алсаң, ақылына қарай аттандыр.		sentence-collector	1	1
6088e3ba98412912b968d19c3450ef1f809dc85537afb6ae2fe19388ece24be1	Жесір қатынға Бұқарадан ит үрер.		sentence-collector	1	1
60924e5382d889015360fd9cc74d834640405a69834b78cc21236c33a5866062	Ер — егіз, еңбекте — жалғыз.		sentence-collector	1	1
609db691744c922198b3b9448aed25e553fa681ea77c71072ee3a9ad6d11aacb	Келін керіліп тұрмас, қайнаға қарап тұрмас.		sentence-collector	1	1
60e94ea1e86d38c832ae0d9d7128e5e53aba6ff7a4f4a3d38ae16493308168fb	Жаман қорыққанын сыйлайды.		sentence-collector	1	1
610564edae9ed89eccadc7905686f52830891e0276b55489bb5924fb6197ecb5	Қой егіз тапса, шөптің басы айыр шығады.		sentence-collector	1	1
6114df4a0ad7de09abd47d37f8554be48297a43039eabe0656b8d8a85a54c7ba	Білімі жоқтың білері жоқ.		sentence-collector	1	1
611bd85f8fec3d8983901e218e3555a38026fd2ce58e1c415afd814e79fff78d	Істеу қиын, сынау оңай.		sentence-collector	1	1
6120e940fc4b976a364df24d20f24e45895982d9583f4844077347eadb985f95	Жаман жолдас жауға алдырар, жаман би дауға қалдырар.		sentence-collector	1	1
612a4c90c61e8072eeaa8c95fd511315972e8ba4fbc1fda2a8d49c6f0f8f9c66	Құдай жүгіртпегенді бұзау жүгіртеді.		sentence-collector	1	1
61493a987a7144c7ce5327d9cee4dbf5927edce33e5c8b53b902a4ed72cda05d	Би әділ болмаса, барған кісі сау болмайды.		sentence-collector	1	1
615e9abbc2447bda4832d9403928c9aee0923730ed95b67a79300f4b98d6553f	Құнан атқа жеткізер, ат мұратқа жеткізер.		sentence-collector	1	1
616f1ae793a43566e6947b0d212927f2cb0602745eb0b692a97fd3f56a12217c	Ақымақ жігіт абыройсыз іске ұмтылады.		sentence-collector	1	1
618fc6564ca3219ddfff6155204c8b829896ebaf80c6d43edc2b577ebc078a15	Көңіл сырын көз білдіреді.		sentence-collector	1	1
61924b126e125b5934b5e83046bc2357b844761ee83e15e0c74fea88f6865a79	Байлық байлық емес, бірлік байлық.		sentence-collector	1	1
61a43e59184d684239f8b73a7a073c042d1c93ff9008987b0f9c1ca75ed1497b	Егініне қарай қырманы, күтіміне қарай түсімі.		sentence-collector	1	1
61d214ff0e253608cd16623d8ff5b8ea1adcc9403290a7a2b06ae18abaa533bc	Берместің асы піспес.		sentence-collector	1	1
61d69a7227adf947b7ece8831b0d14d426385bf22c67e8bd3b609a9a59c010df	Темірді қызған кезде соқ.		sentence-collector	1	1
61f3619b7ccbf11c8ee8b62112641f3f8c2ce77686dad3f8ca2c14ec7a1891e3	Болмасыңды білген соң, болған ердің қосын жек.		sentence-collector	1	1
61ffa56f0ed77fdd5a5d4fdeb7bdc7b4fb43b0eb9af180b9504f1becc3f043ec	Ойнаса да, ойындағысын айтады.		sentence-collector	1	1
620d34bb5ce69b960e15606f276c325f98fdb71962425d6994541a5309a46b5e	Ит жоқта шошқа үреді қораға, би жоқта құл жүреді жораға.		sentence-collector	1	1
6225ec2dc7db0540012647731ba0038ba9cc9b0be51266affa1010942f1bf588	Халық ұйғарса, хан түйесін сояр.		sentence-collector	1	1
623874bf76e4c8262494ae34e62cc618d78aaea985dbb417d9c066134f5a2092	Жаңылмас жақ болмас, сүрінбес тұяқ болмас.		sentence-collector	1	1
623bd5fe889ff3adaf72241b00e06f31d66d7100b692fc1fdfba618664c067ad	Қатардан аспақ бар, халықтан аспақ жоқ.		sentence-collector	1	1
623fe5d0b0ab894b7fc160f09a43750acc49340f92534603755ef89792cd491f	Киімнің жаңасы, достың ескісі жақсы.		sentence-collector	1	1
624d9c550610acb5239f528c03d4309c4db39716405b59671011481ea8aab582	Біреудің баспағына өлім тілесең, өзіңнің өгізің өледі.		sentence-collector	1	1
62502ecd992573a6d3341e097cbcae7e0fdb77ce01c025bd47a8a42f789ae36f	Жерден тапсаң да, санап ал.		sentence-collector	1	1
6271446006a99bea753a61cf2a80844839cd5d483bc62ea886eb162d12285362	Еменді құлат құрайтын кезінде, баланы үйрет үйренетін кезінде.		sentence-collector	1	1
6283a2204d2a31ce820985960d326341ca2055bf9cbfa121e85231322fb2fabf	Майысқақ тал құрық болмас, құрық болса да, сырық болмас.		sentence-collector	1	1
6288666c3f8fd0e97c63caebfff15645024c8d8bc05c2fb8d64f00c7ccc74a3d	Қорыққан мен қуанған бірдей.		sentence-collector	1	1
62a3e74d94ee3581092b9e39577190bcab07245edd38fb43fd8ef3c971a95563	Сөздің қысқасы жақсы, арқанның ұзыны.		sentence-collector	1	1
62d6d0e647ca1f147aa00238e0f740342c4e6af7c09d23c52a149c60068ce413	Елде бар ерінге тиеді.		sentence-collector	1	1
62dcbb000052d5dc140579d8c40ac9de18bc28eb6b31eb36bcbfb8bb456edf0e	Жылы-жылы сөйлесең, жылан інінен шығар.		sentence-collector	1	1
62e2a731a10fc3da40b2398c74353281abb03d50ce5929bc88ebdbb1a7a43748	Есек жүрдек қатқақта, сыры мәлім батпақта.		sentence-collector	1	1
63120a3b8adc80e2ab378af4c1a823affdf8dacf134d5eb88fecc411cf7485bd	Құдай малыңды алса да, пейіліңді алмасын.		sentence-collector	1	1
6315379821e81889308bc1f33a81c8afcd2c4c2febb0ded05944fa9fdcab570d	Көпті жамандаған көмусіз қалады.		sentence-collector	1	1
63179ddfeca050a4444659054b74ec92e5077f5c576ae0ae8949cff6f1a44184	Абысын ағарып алдымнан шықпасын, қарайып артымда қалсын.		sentence-collector	1	1
6318615fe5864e3dbb08a39c22332b01c3e3c6f3d1aedd382a9118e4b89fc551	Жақсы қартайса, жазып қойған хаттай.		sentence-collector	1	1
631f3b042b1db161ca3f0dd5a9e066cec0c95827364c5cb4643a1c77fc36abe0	Қанден иттің қартайғанша күшік аты қалмайды.		sentence-collector	1	1
632c701fdecf2b6c76b0e7154f659b9e6384460e964cd0857106eef9c20e3287	Еркек — бас, ұрғашы — мойын.		sentence-collector	1	1
632d4aa7b7ae37700a6ae8167453749f3bc2298c6a6c54378f5050bef01f1551	Шал шашын боятып, жасын жасырғанымен, белінің бүкірейгенін жасыра алмайды.		sentence-collector	1	1
6365aab9d90aa6488e0d0a5edafc8cd4b6ecb9b3e98c6e37e67fe679f1ab3be5	Суымен Жайық әдемі.		sentence-collector	1	1
63669b01b70e4d77fada5a2df0ab12ad3da066344f7031be6d4c564d03d2b897	Әркім — сыйласқанның құлы.		sentence-collector	1	1
63746b2a6e9ff3e4d65cc44d0cf3cb157d2cb1e51b4dbdbf451de25178ccc507	Жақындықты ат айырады, оқымағанды хат айырады.		sentence-collector	1	1
63772a9c6104c961b63957cf864195bb99a995a5d9ac922984e6916b6b1f2eef	Қарақшылы қара түйедей.		sentence-collector	1	1
63a0a694f2496db5a05567c2db20fa8cab2561ed335c05817555133622c831c7	Жылқыда өт жоқ, аққуда сүт жоқ.		sentence-collector	1	1
642d713de9cc3336c5652ebeb41c4105ee501d2822b833d26c4c4b7f7d34b412	Ақылы жоқ сұлудан, өңі жаман текті артық.		sentence-collector	1	1
643439f71c09dc04141b51c0e4fae5208abbcd9ffa6ec2ac400e83520699ab46	Еріншек егіншіден ерінбеген науқаншы озыпты.		sentence-collector	1	1
64415aeb08b282866ce0b1a5f6e4af61fd93fafb651460fd84ecf461ecdad858	Жақсының қадірі өлгенде білінер, жорғаның қадірі желгенде білінер.		sentence-collector	1	1
6454677dea10155deae4034bf54ef45386f628648e702b654f81856402f41da6	Бір кісі қазған арықтан мың кісі су ішеді.		sentence-collector	1	1
6456425ecd2fab38536458b3a58ccd2e10d8763320b0a220dbc6fcdc498edbe1	Ағайын өкпеге қиса да, өлімге қимайды.		sentence-collector	1	1
6456ad11cfe4dc2871245093ed86e36afebf1b87821ac550d566932c7700e03f	Сақтықты сұңқардан үйрен.		sentence-collector	1	1
647bbd6a3355771f1119c163419fb6f44d9bff694613ec296c7d9e0c1bf8ef59	Атқа аз арт та, қатты жүр, түйеге көп арт та, жай жүр.		sentence-collector	1	1
6481698f36efef766ba54e97653ec75feae754de90dfa43c87f47459d225c32f	Ер жігіт үйінен шықса, үйіріне қосылады.		sentence-collector	1	1
6485e9fefc086ddabf0f0f3bb324427462f577d432957ea775770e5ae7ff32ad	Сөздің шынына қарама, қисынына қара.		sentence-collector	1	1
648e6ea057531f0445d5904e5cc29afad0c9b7efddc9bef99b63720497395a54	Қырықта қылаң, елуде елес.		sentence-collector	1	1
6492cc8863a4363f212b5a99a9ebd0dc06fa602f4b9d121a402797529e52eb8d	Өз анаңды сыйласаң, өзгенің анасына тіл тигізбе.		sentence-collector	1	1
64a542806b522cd7a18c762ca7c638edb395e9d6cb28b88401ba72d26231a1fc	Өзі зордың иығы да зор.		sentence-collector	1	1
64dd5fad6036f5e148a2b2fdd7d32a19fd48f85045fbd9136c30d75922a1ef17	Гүлсіз жапырақ тұл, көксіз топырақ тұл.		sentence-collector	1	1
64de62440c55ec2d08eb26aedb516210ec1ee951cd609050c46eb17f149e1188	Өгізді оқалақ аздырар, естіні ой аздырар.		sentence-collector	1	1
64e3cad984bde764630612fbec28beae9693279aec31df9855522df4ece8e4f1	Жақсы менен жаманның арасы жер мен күндей, оқыған мен оқымағанның арасы күн мен түндей.		sentence-collector	1	1
64e7e02eebbfe05e328dfa23e0b8dcd5c411078438c1ba6a95b7fb6ab557fec7	Әркімнің бір аңдыған жауы бар.		sentence-collector	1	1
651bd9de5a725797d50284d132cf1dc30ccf672bdcbd1aedd689c0db2d4b6b8d	Жалғыз аттан жығылса, неге келер шамасы.		sentence-collector	1	1
653d7b85c2c7547a679c37e02c262522bfab66159e6053b9444dcb0c96856d7a	Әркім өзі шыққан төбешігін биік болсын дейді.		sentence-collector	1	1
656aa811a45a48e095b40bb94c405c29955eef98a8ef6bb98b9f705a675963b7	Тозбас жасау болмас, бас білмес асау болмас.		sentence-collector	1	1
657f8461cf4adaafe53a06232a66eab20161d8da164e2a94b1870c025251c1e1	Өзіңде асың болса, біреуде қасың бар ма!		sentence-collector	1	1
6584014d56ab5ad50b50062603f818b938198bcfc25544d74ad831fe17ff269a	Ісек қойдың басы үлкен, саулық қойдың жасы үлкен.		sentence-collector	1	1
6588dc20cbe9a80e980e806be3cb23c678b438eb0aff83da02a7ce91bda09441	Еруліге қарулы сай.		sentence-collector	1	1
65a208b8f6e8e8c369861109786850a557ccf248896dcd027b5a4510c2536b0a	Аласаны атқа санама, жақсыны жатқа санама.		sentence-collector	1	1
65b5c578ee27d633651e00bb491189f3c63091d6de2a595c33f61b23ab317e8f	Жарлының аузы аққа тисе, мұрны қанар.		sentence-collector	1	1
65c1475b748c49ac6b2cbbd2e573c26efb70604e77e79fb92dc3e3d76ce814c1	Алыссаң, атанды жық, аясаң, тұрғызып жібер.		sentence-collector	1	1
65c9477ad11974547338bdeb000ba7ec123314b75ee4d3eec31315350d456024	Үргедектің өзіне де сенбе, сөзіне де сенбе.		sentence-collector	1	1
65cbee5eb1924e761cdb07a6a396f1adfa5348a2700e08351eb2968b0c423db5	Арам молда елді аздырады, арам шөп егінді аздырады.		sentence-collector	1	1
65dbc21849c8bf4ae993fbe20ebee00ad3c90f87c04f4544309da94f121aa502	Су да төмен қарай ағады, кішіпейіл кісіге жағады.		sentence-collector	1	1
65fe542bc73280abf3ffb204f0685f61309324fb75af34b639d3f3ae8cfa04d1	Патша ғалым болса, ел озады, патша залым болса, елі тозады.		sentence-collector	1	1
66218b7be91763ea191ea55f24e22f629a79ec5bf26dbb9edbec825c516ebd27	Көргенсіз дегенді кек тұтпа, көргеннен көрмегенің көп.		sentence-collector	1	1
664b45f6e19e067fa09b4587c221d991ae4625fc705c8dea5afb521d2b043412	Бала қорыған жерге өш.		sentence-collector	1	1
665ea5e3bb49b11e386357d6ef7652c06d179b93978129edba6f1d53b0634554	Іздеген табады, сұраған алады.		sentence-collector	1	1
6661bda907e646b7e1884b8b406a0de9c80269455bab348230d085b5512d7fe9	Жайлау жайлай білмеген малды айдай білмейді.		sentence-collector	1	1
66a5d1319df535e630f599bceaa5170ab10424e67c3867f93eaab187275cebce	Қатыны жалқау, байы самарқау үйден қонақ қашады.		sentence-collector	1	1
66b8ed782a231dca1b80ba12375784aee7b1a2fe080f453be78bdc59afee2e4c	Бар болсаң, паршаменен көтіңді сүрт, жоқ болсаң, шекпеніңмен бетіңді сүрт.		sentence-collector	1	1
66c60bdbb7b036da25cc384343cb9a7be942dae4ed76ff5f08b12c25f7a6c018	Сабырсыз еркектен сабырлы әйел артық.		sentence-collector	1	1
66c83f2dca9d6b5764145e150957e2f6f7dc440067ef4950c4e2bd40e64a22b9	Жақсы жүрген жеріне кент болар, жаман жүрген жеріне өрт салар.		sentence-collector	1	1
671142fca89ab758e3f7657eacbd6876a2fa4c5f086ee7255996dd4b7fb7ad26	Жақсыға сұқтан, жаманнан сақтан.		sentence-collector	1	1
671738c6b1bf3f2002ad56a457f142300c129bf26f3ec0d97b619ec4b90de6b5	Ел намысы — ер намысы.		sentence-collector	1	1
673e47ede3428abba48217ac5a4a1318d257d1c1d649a774defb61e01b872147	Қатардан қалғанша, қатерден қал.		sentence-collector	1	1
67406ed9690b560e618315ade79f6e1951e31304fcd3733380509847a2c45d6d	Айдағаның бес ешкі, ысқырығың жер жарады.		sentence-collector	1	1
674238c1c5be063b6e260f51331230c2e428102b229587d27e00258a0415c1a1	Ер жігітке оқ тисе, қиналғанын білдірмес.		sentence-collector	1	1
674dc769e0d25952b90ea47fe0ba965712d7e88abfa064fd88b339cffc38e1a7	Майсыз ағаш та майыспас.		sentence-collector	1	1
675172c3cfd7c88fbe48053a2a8bd062b93d937bd913a33a466092a55e5eaca4	Қыс арбаңды сайла, жаз шанаңды сайла.		sentence-collector	1	1
6768bc1db5a727a12abf336d666e93f1bb2ac7a8514e5f6080995e7a374981d7	Қайтып келер есігіңді қатты жаппа.		sentence-collector	1	1
676d25c72a9d31bcdaeec39860adb4050032cde7c501b828165a39ac01cf63ba	Адалдық оздырар, арамдық тоздырар.		sentence-collector	1	1
6779a781bee527a1935844e0d0a0f447b5b924e1b7d0e9d7eb2a1ea64ca8a95a	Ер қартайды, мал тайды, екеуледі, ей, ханым!		sentence-collector	1	1
67a74bf85b707bd4a676a5a0c445b83930555fce1e60c8f6764b6eb010c38ac5	Жас қасқыр жалтаңға қашады, кәрі қасқыр қалыңға қашады.		sentence-collector	1	1
67c353fb7ad1a716dc2799e59c574a6344a73ece1a256ecffbf7ad1da82987fb	Жусан саттым, шөп саттым, шөп сатсам да, ұқсаттым.		sentence-collector	1	1
67f17aa8d6828fda5706f7db4b102583ce8f7bbbabbeaf55b5e2b68d73d4fe4e	Кірісіне қарай шығысы.		sentence-collector	1	1
67f94bf6a6c9c08fba2fdae9a563b8685ccf5b33e2e5aea575867941a8560678	Дүниеқор — дүниенің құлы.		sentence-collector	1	1
685c523477dfa513327fed321c3a2d34852c35b6395cf03915f870fbab14cf31	Орынсыз ұялшақ болма, жамандықтың белгісі ол да.		sentence-collector	1	1
68602167f2190590fc47bda1a86ffbd2ed930d5b5524ca984e9546fdb937629f	Ақымақты үйрету — өлгенді тірілту.		sentence-collector	1	1
6864ee17a5b883b1c75276436db45ceb0325dc7bbe40954b01aebd559e94cfe2	Тасты бассаң, кетілер, сазды бассаң, жетілер.		sentence-collector	1	1
68869a62d016a7a10a3f254a7251d2e2d428c04c9986e5c9b6242019bc9d7418	Айран ас болмас, надан бас болмас.		sentence-collector	1	1
68a59e16c024db89f1f57f7ceb95ca9814f9b48ee9f292f186ce0841372a17c9	Жаманға ақсақал болғанша, жақсыға атқосшы бол.		sentence-collector	1	1
68b3e5e007a84eb3eadaf3d21d493fea093b4e7adfe93be07d2100dd8e079dd4	Бір көрген — біліс, екі көрген — таныс.		sentence-collector	1	1
68d239da696122b9d826daad3e1b01336705f9829da05096fdd3cb618f9fd4a1	Адамның сұлулығы — шыншылдығында.		sentence-collector	1	1
68d658a3e9a39b13a545194a44f2aa012fc181eb21ba46cd90c389f79e18eb6a	Өтірік пен шынның арасы бір-ақ елі.		sentence-collector	1	1
68f6ac57018a7c1ddceb111ed565394df18ee0952b20716460b2f58d46fd7017	Шайтан менен жын басқа, бәйбіше менен күң басқа.		sentence-collector	1	1
690b63bd9f3a34b0e4c5eecec8942440ab1e14e0e2d0bcf3ea9e200b719c7349	Аңқау аңдамайды, әңгі тыңдамайды.		sentence-collector	1	1
6910a9e1cbf433cd69a15e25542be4c840b3f18912bd9ffe6986dfc9588ca13b	Қара кісіден қан шыққанша, сары кісінің жаны шығады.		sentence-collector	1	1
691c3bd06946facb21347db5e9e138e5e5f7b0668d6480315c16f333e924b8f8	Ат сауырға шыдамас, ер бауырға шыдамас.		sentence-collector	1	1
693273c307fe71c06d1f1d1c3c271585bd1a8c0192b58ec344c73a4a94484548	Қашан кездесіп жүрдіңдер.		sentence-collector	1	1
6940549079735be55a6201038aefa7f82811d027b09786541e58bc5a31068504	Арам жесең, тойғанша же, ұрлық қылсаң, өлгенше қыл.		sentence-collector	1	1
69499f514b92521ec0ef9173b2ea7aa4a6c72317bee837b0e94be82d6617258d	Сорлыға сойылдың жуан басы тиер, сыннан өтпегенді мінез деме.		sentence-collector	1	1
6963df4e7b7fa2f638f72236f6308aed8ed3ac8a13bfe6aa1eac6c8e4dd08c12	Сақалға ақ түсті, көңілге дақ түсті.		sentence-collector	1	1
696a9e81268d1fcd85a219b7d5202c0a15debb5842f59c5d3eba45e55f75aa5d	Жау санап соғыспайды.		sentence-collector	1	1
697b13ca2410d4f5e9662c4e1efe9f423952b2b95414b0919f0f431d09c90f89	Құланның қашуына мылтықтың басуы.		sentence-collector	1	1
69929528d57e617fb13fa324d9a69f50593697b493c41da3bc7a478397e3fe39	Ақылы көптің жақыны көп.		sentence-collector	1	1
69ca9bb2d414fb7a2d7a32ee18662bcc3983f71a6d913b5b53401d45fb7e815c	Итті конақ жараспас.		sentence-collector	1	1
69e25c5b7a6eea44ff1ade2ae0096c8c508377b0e3f78457c14b734eb420b6ae	Елдің атағын ер шығарады.		sentence-collector	1	1
69e2b78632891f9546071c3f2afff0e979797c9dd41c084dd02f36e981e510a1	Досыңның пышағымен мүйіз кес, дұшпаныңның пышағымен киіз кес.		sentence-collector	1	1
6a0870dc2dd5163d1c616e46221989e072781e0a81dad0dbcf2b55dd556b11e9	Асқа талау түссе, ит мұратына жетеді.		sentence-collector	1	1
6a1fa343803813e0ce274d5b44625662599370b8510f40980eb31b016e597071	От тәнді жылытар, сөз жанды жылытар.		sentence-collector	1	1
6a26c630dd5a8b308ccbc8909f37994b009da364ad0b1965636b5e48db85a883	Ағайын, туған кімде жоқ, сыйласпаса, жат жуық.		sentence-collector	1	1
6a2c4bd1b88f8b87c74d23f9787704dc1d0f08b542094722b3ad93ea129f0bed	Тәуекелсіз дария кешпек жоқ.		sentence-collector	1	1
6a33352127422278f64b4ea425cb0041d0db723f2beb120f2f8c411b45874fab	Аш кезінде берген күлше тоқ кезінде берген түйеден артық.		sentence-collector	1	1
6a49f6e30bec315906077e7deb21f6e79646d49cfcb1faacd36a50ca63155276	Есек семірсе, иесін тебер.		sentence-collector	1	1
6a7472bd420477816f1a675fb014ef37e72157ee602438521c60d5bb04fc0335	Иттің аузынан сүйек алып болмас.		sentence-collector	1	1
6a834b71c2c3adbb8b1b655810fd1047233b2f4135813fc171fee0bd59014654	Ит семірсе, кісіні қабар.		sentence-collector	1	1
6aa6971f67dff8db6a0aa01868ff47f2d2484014cd5338e18586a94a4f603c20	Омыртқаны ұстап отырғанша, қабыртқаны алып, қағып тастай бер.		sentence-collector	1	1
6ac60c7a8fe58b6db0688a3a9c45e81fe80c47435ee7601b084c6cfa24377b84	Көз соқырынан ой соқыры жаман.		sentence-collector	1	1
6ae124ce80e01c7620acf19875fc596c3822dc1d0258bbf2fd4573aa9ee5cc43	Кәрі қойдың басы піскенше, жас қойдың басы арса-арса болар.		sentence-collector	1	1
6ae20c174422a78c0e077bc9fa58a988895c17c7ae088360e7322e2cc0bc7e0e	Кітап — көптің ұстазы.		sentence-collector	1	1
6af1080ccb517c9f7de8f47317fdf655ba528bcf67245b1c89c980c9b0afc353	Тоймасқа берме, толмасқа құйма.		sentence-collector	1	1
6af303347bf3a8201ca548b7fddd38d838dc433518f34c03bec38d7e7c0c2b08	Тентектің ақылы түстен кейін кірер.		sentence-collector	1	1
6af8bf215ce991d3a4e8c3723ea68edc49d3bb9c80980d53c2c0d8f8e14bf49d	Қас жақсының белгісі — әрі мырза, әрі құл.		sentence-collector	1	1
6aff740792d512ab643d976e1c4f1c830361c39dd062dbc7a40ae3afb237505d	Дос көңілі — шарайна.		sentence-collector	1	1
6b027c3e4073e349c78ca88eb83d515a32ecf55c307ccc27577ec33ef7ab6c3e	Пәле қуған пәлеге жолығады, жала қуған жалаға жолығады.		sentence-collector	1	1
6b02b69218d42a6b55961bfde6782e10f6d5806d189315141629990df0ae5998	Кісінің бергені кісіге ырыс бермес.		sentence-collector	1	1
6b05e2a80dae153bc847c226b2bee940e63ebb22e491ac2deaad77fc40402467	Досың қонаққа шақырса, аш бар.		sentence-collector	1	1
6b075706dc0ac15fed119882602d45ef32f1875668fe943261b4084f3cb16334	Ер басына күн туса, долданар да тасынар.		sentence-collector	1	1
6b08ee8c6399049ebb01ed1be095c9532bd8c145791a358239e6879b9b7df17d	Тіреу болмай, тілеу болмайды.		sentence-collector	1	1
6b29d879b0fba27768e867ce293b6650d7df583239d93c69d5c620d95df63d49	«Өлі-тірісін» берген соң, өлі күйеу жатар ма!		sentence-collector	1	1
6b2d3990f98a8928f9c06c6fc6c8b11a4a20a2dfc8a8764b7dc40d62d4431891	Достың тонын тойға ки, қасың көрсін, ызалансын, жасысын, іші күйсін.		sentence-collector	1	1
6b40745afc14981a9d20a7f79c750e39b67f69cf23d268c46249341f636ee448	Жатқа сырыңды айтпа, әркез өтірік айтпа.		sentence-collector	1	1
6b4c586545061925214fbdc8c95a7e8df656eed9c4343c68784f9eeb0e894a91	Біреуге ойлатсам, аяғым анда-санда бір тиеді.		sentence-collector	1	1
6b5c9affd23f790a223b74198b153f144debdd3e67c22cdc948b63080dcaf637	Қолаңсалы қошқарға тоқты күйлер.		sentence-collector	1	1
6b70bc42430acb42d8f1a96cabc789a6f295237077bc8302da8456a504b7bbb0	Ердің өзіне қарама, сөзіне қара.		sentence-collector	1	1
6b8264b40ff6a0c66bb4feeeffd4d0023b74617a9e555e54f51bf98f3e8a90ad	Ел аузы — уәлі.		sentence-collector	1	1
6b9ffb0bc85a63688fd1813e7ff289bbbe5055e4fa3724698c77b692dad14a04	Олақ әйелдің де арманы бар.		sentence-collector	1	1
6ba3e10a00226599596c41a43e352d4f1a9abfcb962d17b0ee752947ef1547a9	Мал — адамның бауыр еті.		sentence-collector	1	1
6bb3f052bd4397696de24e46f2cb1c887f942e1f836a1af5647f7e9fe01d7573	Айтып қылған ұрлықтың айыбы жоқ.		sentence-collector	1	1
6bc4b4da67ac761390a9a156d00691857d762607e7554e06b33de25bfbaa8e35	Көп жабылса, жоқ табылады.		sentence-collector	1	1
6be30eb3cc915e3b03e048f94702c8f2312b43a14849faaea3d78f0d3440637d	Адамнан үлкен ат жоқ, наннан үлкен ас жоқ.		sentence-collector	1	1
6beba9153e47b783094687147a3960dd190757e7f2adae07451df45ba1abac1b	Досыңның көзінде болғанша, көңілінде бол.		sentence-collector	1	1
6c04d5a7a3c5d53c3c129b13d53963ad75c59be79e096e46711b2c76abf5ebfb	Жақсының аты жолда қалмас.		sentence-collector	1	1
6c0fd88dbcc40df445f9e0bf1567798a50c6fc321a114230430690ee035bf1e3	«Шөк» десе, түйе де шөгеді.		sentence-collector	1	1
6c1fa438acc2fe2e5465ca00ac173dbbbd772d80ca460b91b29a903c80109d09	Айдың жарығы өзіне түспейді.		sentence-collector	1	1
6c2ccb736ba51bf868e6c0243a58579869c3b415c7ae574e0184765d5569c822	Балық басынан шіриді.		sentence-collector	1	1
6c38d5167f06dce41a34e89bc0f96664fda217ab8acae8f8b40aef18617b3a4b	Ақ аста қалмас.		sentence-collector	1	1
6c3b2ec4edf4c78dd37a1b1a4ca60067fcc466f0ccc105e97994891630c606ed	Би болмасаң да, би түсетін үй бол.		sentence-collector	1	1
6c60fa0ce63041c631abb244e34c2d0237186172a844af22efacffe48f9b7e8e	Аққа өлген жақсы..		sentence-collector	1	1
6c6a08cf96a88f8c2cf0206316e7c60c294aff5772e7c998abcfcb6e93bba574	Тұмаудың арты құрт болады, тұманның арты жұт болады.		sentence-collector	1	1
6c74e0d6c828d98a4c08c87b60db0d44937c6a4449fe076d14c6ef451cc8b7df	Екі қошқардың басы бір қазанға сыймайды.		sentence-collector	1	1
6c8b3903e1996fcaf712056911114d9de49229dea74068889cd5165af11db507	Қысыр сөзде қырсық көп.		sentence-collector	1	1
6cb614318f3b9ba693de6fec8b06321cae5735bb1149243626250db316d2af6d	Сабыр түбі — сары алтын, сарғайған жетер мұратқа.		sentence-collector	1	1
6cb7cc16a8cfc645a7e10248a8de84575b9d4a36d53b3b4bcb6db8c25a7e3099	Қой асығы демеңіз, қолыңа жақса, сақа тұт.		sentence-collector	1	1
6cd22d98fa67eb107e85337c0da4e8805a1134688c83cee7f0596c4a6fbc0d01	Алдыңғы тегершік қайда жүрсе, артқы тегершік сонда жүрер.		sentence-collector	1	1
6cfb79f1e7daed2b4d7790f36e3b152595e300c4f00100367944e2de917aab13	Жақсылыққа жамандық — арсыздың ісі, жамандыққа жақсылық — ердің ісі.		sentence-collector	1	1
6cffcad8f25de541981f7d8a8019845b91b8c0d7b10631cbe8549f81a6eef652	Той сылтауымен тон бітер.		sentence-collector	1	1
6d078d6cdd18825b01fefa9244219d31f3ff7606c1b1743fe9adb331cdf154b7	Сырын білмеген аттың сыртынан жүрме.		sentence-collector	1	1
6d1ce235bdee600f496624071812b9f9ca473a73b6aacfac7d33f92a20e74024	Аңдыған жау алмай қоймас.		sentence-collector	1	1
6d5324748db7b404b5d87554fc90f7ec8a6fe9cb1a308d418552d9ed8b1c0bd8	Байлаулы ит қабаған.		sentence-collector	1	1
6d78443b86eb3ac2627143fce72b930b973e06f34b90e6575750e47706920dd9	Сұрамай бергенді жомарт десе болады, айдамай жүргенді жүйрік десе болады.		sentence-collector	1	1
6d7b013235ab83eb99308e80d3e5c7923a77f5089645a62b42e42e36d0a97fa3	Жақсыны халық мақтар, жаманды халық даттар.		sentence-collector	1	1
6da620d7c432b5dc337f67b3ab9be9956483bd375a4b1484f5af00cbb4d2f74b	Елшіге өлім жоқ.		sentence-collector	1	1
6db4f124aebed6550474c518eb99533ca6979b477fca53405a37a9c13cc5aea3	Айран ұйытса, іріткен, тері илесе, шіріткен.		sentence-collector	1	1
6db7b7b7fc8d8e4ea8b5426792b4740c0a5f4bdc29a197be9d554a8a4b745ec9	Қыз — жат жұрттық.		sentence-collector	1	1
6dce5924cc5f0155a5fc2b2e2a53d814782f0b71b300caf6023280ac4b4796a8	Ақылды басшың болса, елдің алды боларсың.		sentence-collector	1	1
6dd089f92b4b54322ab782e0e31f2e6283a8ebce6d5945193414eed2501a374f	Аузына келгенін сөйлеу — ақымақтың ісі, алдына келгенін жеу — айуанның ісі.		sentence-collector	1	1
6dd69769a2376c0585287d7e5bb98bb1dfb46e1092e157245ae48a58b1f074ab	Жалғыз түйе бақырауық, жалғыз бала жылауық.		sentence-collector	1	1
6de9b86f2452a378b3b0fc8d9a7e631202d37b121115fb6e264c69d4e6629893	Алтын алма, бата ал, бата алтын емес пе!		sentence-collector	1	1
6dec5b8538255918081a99fe35bc29f6cfd752eeb9249259283e4363dfeb1f7f	Сенің атың тұра тұрсын, менің атым жүре тұрсын.		sentence-collector	1	1
6dec647a7efe15120ba00aa2fc172b26846b00540ffa10f2974223725f572be5	Айғақтың тазасы күмәнмен мойнына салар.		sentence-collector	1	1
6ded300447a25a128687fe286c018f87e15cc9f9481fd988b7b272a94f860af0	Саңырау ауызға қарайды, соқыр дауысқа қарайды.		sentence-collector	1	1
6df68b52547badfac7f6fdae28041b320a75fb31a9ce7e884abaa4cae1d7e3f8	Тіленші — адам сайтаны.		sentence-collector	1	1
6e1d8b3626cb18cd5978e475d15bd1331b43dca04a8f779a36409fb7ef253348	Мойның көтермейтін дулығаны басыңа киме.		sentence-collector	1	1
6e25bd4419e89849ba5d5c1334e98559959de79fd6bfb41f1ac4ccea759d274b	Жер құрсағы қысырамас.		sentence-collector	1	1
6e2f7405ec79a45437e8e28e3d8ab28e28f179f408640a85b6e4d64d6505ca03	Құдай маған түйедей бой бергенше, түймедей ой бер.		sentence-collector	1	1
6e406fdd1bb5b23775e41744216fa4630949f1ca5e3f61b8602cd3b28765e864	Тас, тасты жібітетін ас.		sentence-collector	1	1
6e4ab5b6ed7cd673ec3c367eff87a7e669866573160a5ea0b9a8a22ebf076928	Отыз тістен шыққан сөз отыз руға кетеді.		sentence-collector	1	1
6e504cd61e93d15348ec86bf4e432bad54f3c0dfa49e213763c4b9f2f9a9dc75	Еңбек ширатады, өмір үйретеді.		sentence-collector	1	1
6e5a57c75cb75d72df7335d3d4f07d42e815e252c448043f905213699be1596a	Өзі келген текенің, өзін айтпа, көзін айт.		sentence-collector	1	1
6ea70b4d26a4f0e50144624a0f4d09e8e041dd1f1623fd00b30e56b45b664394	Бір құмалақ бір қарын майды шірітер, бір жаман мың қолды ірітер.		sentence-collector	1	1
6eb08c119d64671cb4530eab5c2e17c3534dfe1e6b263c4c3d278b758c299714	Би жоқта құл жүреді жораға, ит жоқта шошқа үреді қораға.		sentence-collector	1	1
6ebc0a59dac4c02b305e8b7c98e7feed71612ddd281dc6883ed59f3473b51cc2	Жаулық тартқанның бәрі қатын емес, бөрік кигеннің бәрі батыр емес.		sentence-collector	1	1
6ebe4d413c338040862b8fd51d71fedc347541c0fa26f0ab90a94e5d18d05e22	Ат тұяғын тай басар.		sentence-collector	1	1
6ee3498f8fe4522d2fc1c60660835fcaee51e8b648d3b35ff16ba2489893b5ea	Жаман мінезінен жазады.		sentence-collector	1	1
6f040fc1aa919038c577171340ec1f1d8c0f2da13a8f07592651e46f3d879bb9	Жыласуға өз жақсы, сыйласуға жат жақсы.		sentence-collector	1	1
6f09258859d48962549ba975f6b9b31c7b3284c3f839d5393086239f407dc5f7	Атадан бата алмай, үй болмас, ордадан үлгі алмай, би болмас.		sentence-collector	1	1
6f0f8e03227771e6c34224a05775b3bb2801a615df2cb383955245f6c8170209	Кенеуі жоқ кеудеге сылдыраған сөз береді.		sentence-collector	1	1
6f2413da9b930165464af8ad85b0fa8be3355ada3165715f71d79db1e327a0c0	Қызың жақсы болса, ердің бағы, ұлың жақсы болса, елдің бағы.		sentence-collector	1	1
6f2d484bd2988ae11a59ece116688295b57c610daa7bb05c65b67568abad9321	Екі тау қосылды десе, нан, бұрынғы бұзық түзелді десе, нанба.		sentence-collector	1	1
6f2eff0b169bd2b4a098a67e3a5f9cbaada10db18238b19777d121137e5df1dd	Жақсыға жармас, жаманмен арбас.		sentence-collector	1	1
6f7095c549f5f06890d52b9659f5c61b68e6e1445f3a05ee18a78b900d3de274	Атасыз ұлдың аузы үлкен.		sentence-collector	1	1
6f77e9f90272edef8bfaa053055516dfeae4d87b755ad28e009e1b937ae34abb	Өткелден өткен соң, қызыңды ұрайын.		sentence-collector	1	1
6f9491fecbf7616b9d8f07ccdd1ed48e138fc9a05f1f47b1022f1c123e7e92bf	Кекшіл болма, епшіл бол.		sentence-collector	1	1
6faba705922ebcb3b92cef9f580e00bd27859c1cc84a5182f067db42740281be	Ақылдының белгісі — алтыннан келер сөздері.		sentence-collector	1	1
6fb1342527c30d0cd77119bed05635ebb78faabcf45c737b112b1a8baa928926	Ханның ісі қарашаға да түсер.		sentence-collector	1	1
6fcc082d4e8a7c6ed9a21f9a813f16a3e03fae1a5e01c55e53f06f3566b08286	Білім — сарқылмас бұлақ, өнер — өмірлік мұрат.		sentence-collector	1	1
70072b3b011cac082f61e9df620299a89de7daabbadf46c0e85677406ebd9a07	Көпшілік жүрген жер — береке, береке бар жерде ұдайы мереке.		sentence-collector	1	1
70191fadf9881fa8efbff252c2facd836943db16869b2c6a1983717923f18541	Бәйбіше — Құдай бұйрығы.		sentence-collector	1	1
701e6a2896305d7d3f5786ca36a38214e518c64b87c49b28d66e044d5af6abdd	Елсіз көлге бақа айғыр, жесір қатынға жалшы айғыр.		sentence-collector	1	1
702049b6f5aaba14485dd0baea8e5933b0859e3f437d2a6a0a4e2ef61980f1de	Жақсының сөзі қылдан май тартқандай, жаманның сөзі адыр жын қаққандай.		sentence-collector	1	1
70514485ae40c9c9aa5db988904a31d2be5f294bf8157736a821316f2371107b	ұйқы тынықтырады, еңбек шынықтырады.		sentence-collector	1	1
707afaf5de48c1faf01c81084a648dad2ae0c0c2810d2ca706389d55e53f6036	Кімнің жерін жерлесең, соның жырын жырларсың.		sentence-collector	1	1
708979cc0e56dcae0bb9583610a5daf3632912100d91749c52d567372d30c455	Сүтсіз қой маңырауық.		sentence-collector	1	1
7098f3af36a3f8dbc92053b9ca7e595729bfab28827dc445eebf74b7d8f613da	Тентектің аяғы сегіз, семіздің аяғы семіз.		sentence-collector	1	1
70a4b848fc5b0aee278f4f3d137d952e82944530c0f925b34bb27b573ed47fff	Айран ішкен құтылған, шелек жалаған тұтылған.		sentence-collector	1	1
70bc08b6374385b0fa272a7e7d46286c8f8e095852d7cf8b4be06e9c0eeb0b5d	Айтылар сөзің айтылсын, айтылмаса, жай тұрсын.		sentence-collector	1	1
70fd42df972423c2ed0804c8bd63de6d74c4c9e1285d7c7ccb2c100ac6369549	Жаманның озығынан тозығы артық.		sentence-collector	1	1
710d487efefa176bd000666ce9d9defc24f7a180ca16d92e2cdb6edd46632aaa	Қой алты күн аштыққа шыдайды.		sentence-collector	1	1
711718f85f5957d400369fe735a7dd85970c6397b0d6e781c07d4944d25c5dfe	Биік тауды алыстан көріп, түбіне барма, жақсының атын естіп, үйіне барма.		sentence-collector	1	1
7150e32e414a3e46e77d69ba5a4ae72188f1cf7d8b7417d99d0f02502fa8d5dd	Бестің басы болғанша, алтының аяғы бол.		sentence-collector	1	1
7155ff75d7dcca24066723ec238d47a06a39403687d3377ebf4462bc01513896	Біреудің қаңсығы — біреуге таңсық.		sentence-collector	1	1
7161e3aed832e58ad9a70c2e800f9fb236952ce7fd3c009757c1ac05d2f0480c	Айтатын сөзіңді айтып қал, айтпайтын болсаң, қайтып ал.		sentence-collector	1	1
718ae5ef015c6e78a4cc7db3c35e85ccd153cfa23cf2d9901c0cbcaeb3c83b0c	Жүгірген алмайды, бұйырған алады.		sentence-collector	1	1
718ef7f90be45c17902a6f030097a29638d93b03d19e5c6cefdb2eb04641e199	Қотыр қолдан жұғады, пәле тілден жұғады.		sentence-collector	1	1
71ab7c92740e5d1e9a3c060a7418944d56e42c20cd4d16ef5110f8838545c2f5	Аз асым, даусыз басым.		sentence-collector	1	1
71ca8180d940623155d393c82f700accac1a5950af3f2097d19788ef09fc40cc	Аталастың саудасы айында қайтады.		sentence-collector	1	1
7201d2078552a3775174bb8f24fb25b6f40a7265cf8ca67125ad78fb0bfde582	Абысын тату болса, ас көп болар, ағайын тату болса, ат көп болар.		sentence-collector	1	1
7218038a80676db2a69bd77c8e009cda3c0540e9962d9a8921d7bcb902f7876b	Баймын деп саспа, бимін деп таспа.		sentence-collector	1	1
7248134a6b07044b24d81ac521bcde227d6135bd8e031bad44330278948aaca4	Сүйреңдеген қызыл тіл иә жауыңды қайырар, иә дауыңды қайырар.		sentence-collector	1	1
724c61393a93f1af88ddcfd166bde1452ae985fe167a4e87d857a83b44d9d6ac	Бикештің қашты деген аты жаман.		sentence-collector	1	1
726a44da3cf6d7146f65b1f95c857c3e145b39c4e9b2325ece39a0a4d79c7104	Су кешпей балық аулауға болмайды, жүз жыртпай дау даулауға болмайды.		sentence-collector	1	1
727370291b44d049b16958e97805ff861338356ddbf9cf4d89323d93784dec9a	Есікті керме, табалдырықты баспа.		sentence-collector	1	1
72cbd0a698a1d994601bf8b98d60a62ee2c61f949b6253df3fa329b1b0a36ef7	Ерін сыйлаған әйел елін де сыйлайды.		sentence-collector	1	1
72d065a2fd177072b89979966d88d287ed2721695d7c88e654a41628e3d1119a	Өз ашуын баса білген өзгеден аса білер.		sentence-collector	1	1
7320dea4d7398bc5331df2b2e2494c84ed6d9b0798eda7826bdacf5c362962aa	Бір еңбек еткен екі етеді, екі еткенін әдет етеді.		sentence-collector	1	1
73989ebca510c3bdd480e05917a8d3bc27f74997bba080c794a0e7d318c2d691	Қанша тұлпар десе де, мініп болмас жалсызды.		sentence-collector	1	1
739a966ff29568825ba77cd4549fd2b870125fe1ba7cd5fdfdcdeefd55de2e3b	Жеп тоймаған жалап тоймайды.		sentence-collector	1	1
73a1e55662c8639b739a0fedb7a145d260c38309f168df44918a7f9e1f104e71	Ерлі-зайыптының арасына есі кеткен түседі.		sentence-collector	1	1
73abf09fc688dea8aa1fcfeb3cdfe125afe93a5da243a792ace9f64d88cd3741	Жоқ болса, тұз да қат.		sentence-collector	1	1
73b45c340fc4aec17d64fa14ec9403fe9d86cf968535e0888fd91718a04f715a	Жылайтұғын баланың үш күн бұрын көзі қышиды.		sentence-collector	1	1
741d77337e8242c4ea8a64c00ed5af6871c62901b07064ff38816e585cfb3aba	Күң көтінде күміс жылтырайды.		sentence-collector	1	1
748166ae1b5d91adceaf73758eaae573b8f055235612f4eb0a59e1d73a655257	Екі кісі — бір кісінің тәңірі.		sentence-collector	1	1
748e7620002a09e5d5d0af99d17d0258b05a9dccb02d3767e784f4bfe0b3d1e6	Іздеген мұратына жетер, жалқаудың өмірі кіжінумен өтер.		sentence-collector	1	1
74964fd5e3e6b132105e8c0514299655f11e660ed7e7dbe838b040f3c64a3061	Кеме келсе, қайық судан шығады.		sentence-collector	1	1
74b165e672183af3d2af3b694a140550552298ec0fd60312f8c91d4860e7feab	Жаманды жақсы десең, көңілі өседі, жақсыны жаман десең, көңіліне қаяу түседі.		sentence-collector	1	1
74c41e52f4bd17fac9796f57e877299d7de221a0f32eb6ee1b4f918c62128b22	Көлденең кісі көңілге қарамайды.		sentence-collector	1	1
74d7b2fb9c585f4a1092e3c082d36ec8c3239358f39f5045bf9d337f29f09084	Еңкейген екі асайды, есесі қайтқан бір асайды.		sentence-collector	1	1
74e19a19684c300bdd2cabdf2ceec48e15422e2b3e57b90697936327e5e015ac	Тон киген тоңбайды, тонау алған оңбайды.		sentence-collector	1	1
74ef08cafdffb2ace5d3c7ece30d8ae7f90a14abaa4cc9c37ccdbac3d83c197e	Үлкен қазанда қайнағанның шикісі болмайды.		sentence-collector	1	1
74f62dec1a1fb7f1988a5ad398c232b1f18157349ea39f4a9a75b35ab9854222	Қызды жеріне бер, жерін таппасаң, еріне бер.		sentence-collector	1	1
74fec696c6a8b1d8419827afa7cfff4a63bbd8055e864aba2d10dbb30c7d6d41	Қорықпасаң, бұғар ма едің?		sentence-collector	1	1
74ff4443ffe098d68b3053d37a4730570440bb6366fc4ff32a52b9496661dbf5	Жаманның берген асынан жақсының айтқан сөзі артық.		sentence-collector	1	1
751b9c170d93a864d8728bcd55d3d124fbb270b1a885dfd1f51d22e255ca0481	Көш мәнісін білмеген көшсе, көлік өлтірер.		sentence-collector	1	1
752f880c2ddff9815dd616d73f6cab602fd13ce3f7ec4b343d0b1fbd20820cbf	Тойсаң, тоба қыл.		sentence-collector	1	1
754ee2e91d9822dc6deb4cfef15dc6fdba6c578959cf78772b7fccfdde61ece4	Бір қарын майды бір құмалақ шірітеді, ағайынның арасын бір жаман сөз ірітеді.		sentence-collector	1	1
758f0722ad1e8d070b349e1a32aa7be11f9cecedea3943daf7b6e311e424d63e	Малымды алса алсын, қонағымды алмасын.		sentence-collector	1	1
75a10229e7abb38c66fff05b35b43174aeeafdc16a993a5e4d13c95133ecb880	Білгенің бір тоғыз, білмегенің тоқсан тоғыз.		sentence-collector	1	1
761513c17f8c607437a0ef421f13c9dbe0d9228b510a49ebb44b212a69901f79	Біреудің малын қызғанған өз малына ие болмас.		sentence-collector	1	1
761c7d8ccdab313772a07552a00dc48567b974a2ee102d777526cec8305f8cff	Асың дәмді болса, көңілің сәнді болар.		sentence-collector	1	1
7670a2f37638051b00ce0499febb5cfae735fb536436350ee4c6c36507db8081	Өрт пен су — тілсіз жау.		sentence-collector	1	1
76787b2d00a63a86bc75e14e8ac2084fdb11bd4d5f0a2faf2eac78e3bd9994f2	Жақсы қатын — ырыс, жаман қатын — ұрыс.		sentence-collector	1	1
7687cdb78102c84a4e9113f402dfa46fb956cbb9237448778bffb461f93dc984	Қырықтың бірі — қыдыр.		sentence-collector	1	1
769059ae7a1dfc8e042a7b4368e5b8464668179aa5ecd092f1be105b2a39672d	Ел көркі — мал, өзен көркі — тал.		sentence-collector	1	1
76b6ad80485ede7f50427ec40e3c0d06c6aa1140880e36a12418755e3749f620	Егін күткенді күн сүйер, ерік күткенді ел сүйер, кері кеткенді кім сүйер.		sentence-collector	1	1
76bea125bb78f58c72dcf55331a40ade87cefa3fc38c64bf0de00dba54778de4	ырыс алды — ынтымақ.		sentence-collector	1	1
76d02796f1f3cbbdcc67a176e2f0287b37fb7458320948413411562d66ae1ebd	Ергежейлінің елуі жиналып, үрген қарынды көтере алмайды.		sentence-collector	1	1
7749c6676ad4eb38445c136075a24983acf247646174ad68b37b8dfcdfccb8af	Арамзаның құйрығы бір-ақ тұтам.		sentence-collector	1	1
779929b17d02f0124ff570151fc7e3bb306d2d0efdcb7a2d01a58b62bd85384d	Өз айыбын білген кісі билік берерге жарайды.		sentence-collector	1	1
784a319e2685de2c38c29c3f4e496d0b38f31310f8b335e510bfe3b7e73640bc	Ауыз біреу, құлақ екеу.		sentence-collector	1	1
78b950f51b1b608dd9ca81a4698a4813e466eaa4c274225aaeeeac44a8686b36	Жастық — жалын, кәрілік — көмір.		sentence-collector	1	1
78e5038a5905d5b22b71fdb8b8ed0aa5341b672f3299db25740fb8563da425a0	Ажалдан қашып құтылмайды, жаманның сөзі тұтылмайды.		sentence-collector	1	1
7912a170e8deb7fb10995d4b8962e52959488dff562c3e2894cd5826fff3c4b6	Аға-ініні жамандап, қане, туған тапқаның, арғымақты жамандап, қане, тұлпар тапқаның.		sentence-collector	1	1
793de23c8ffa0af07f61bc2172b6293b72049e0aa47cf5e6083ef3fcb4db014f	Қатын көп болса, іс бітпейді, түйе көп болса, жүк сыймайды.		sentence-collector	1	1
79600d8e7d0400456c4289d15a1c05f757a6ed449efe7afc8ab056de632fec19	Ағаш басына жел тиер, көрікті кісіге сөз ерер.		sentence-collector	1	1
79661da9f61c156a65571f59b56abf71c930a651ddf7a319dd5de1ad56eef44b	Жаман көрші — күнде қонақ.		sentence-collector	1	1
7a062c70923a562cc53c987b77b533f10186377a281aabc33177afdcf8db1ba8	Асы жоқ алтын аяқтан айраны бар тостақ артық.		sentence-collector	1	1
7a3543a3800d5a7d59c4d6e728ef3f223a50486193df45d1b0b801417bb72efb	Бірге тумақ бар, бірге жүрмек жоқ.		sentence-collector	1	1
7a646e2bbd2c3a87fb37e83926519bef2cc59d0bdaedce166518eeab3a2aa0c4	Атты жолдас болмайды арбалымен, жортақ жолдас болмайды жорғалымен.		sentence-collector	1	1
7a79d6c14f3ef2ee6dab83d3964c0e48ea2b555cacd177f8b227ed488f138f50	Ақымаққа айтқан сөз ағып жатқан сумен тең.		sentence-collector	1	1
7bb8075d5fa42f240785d93057c0dafec0ac9e9bb4dc7ee1855df608d2ca4ad2	Көп ел — сарқылмас көл.		sentence-collector	1	1
02b5f0e7be4ed53148938366207084a0bbfcbb7eff0f21c8353f352e925c5904	Көшерде жұрт жаман, тастарда қатын жаман.		sentence-collector	1	2
046eee0fdbf321b2bb979723c7acc70c18f36b5f590552aa30da8e36e62c6554	Тоқал — иттің құйрығы.		sentence-collector	1	2
054a886cd2cbf6eeba02c032ae97ef97d9011ef756221f18ad291f9f7e67c21d	Жетесізден жетекші шықпайды.		sentence-collector	1	2
0a41f8c8b272712fce70772fb36e030ad582e048f41ec396b2f598098d5cb930	Барша өнерді үйрен.		sentence-collector	1	2
0a7319e9fd42cbba9aeb491d51b503e56ac223c857150b15235957f0a2f5dbad	Соқыр көзіне сенбейді, қолына сенеді.		sentence-collector	1	2
0f36066ed8f6f47f6766e32ad6f8df158004843dc27678f04f99b0e597373b86	Кедейге кедей қайыр қылса, қу таңданады.		sentence-collector	1	2
1aba3dea768d87089f89767d69fff9907109b42a707d8fe924b5aeb7331dc972	Атты ақысын жаяуға жібермейді.		sentence-collector	1	2
1ad71b4beb1beec5ddd6ca813a5cabeb6ea479e7eecbf678c30ae6e2348413c3	Жақсының үйі түссе, күйі түседі, жаманның үйі түссе, миы түседі.		sentence-collector	1	2
1c26334a99667577f3b0cd534ed37590ac9579d6620f9e91c0e0539764f49c28	Жақсымен жолдас болсаң, жаның қалар, жаманмен жолдас болсаң, жаныңды алар.		sentence-collector	1	2
20ab29e4a76437d06146aaa08d00ae01cde5b2fca72e020b0d8970d4302e678f	Батырды оқ жеңеді, ер жігітті жоқ жеңеді.		sentence-collector	1	2
214b03133d02cb20a7d5e17a43d386b858c409f4b1b8534d38033c60c990fda8	Жаулығы бар деп, қатын деме, жалыны бар деп, отын деме.		sentence-collector	1	2
235180cff7004db518d4d02323d1093b9f226d185bda33f4bf608b82fe36a0dc	Құтсыз қонақ келсе, қораға қасқыр шабады.		sentence-collector	1	2
2450699593d56924dfe1cf6054484ed0ace20451b6dbf2479496f89a8f996af8	Әйел жерден шыққан емес, ел баласы, ер кісі көктен түскен емес, әйел баласы.		sentence-collector	1	2
252a0b66ffb1e76c902da1e562a4513ba6bab8f1e2defdb3e0d30c668d5ec648	Наурыз тумай сүтке жарымаймыз, құда келмей дауға жарымаймыз.		sentence-collector	1	2
27f0eab55506ab6386609aabfb3ccfe58bad99486e27a0550716d74818a77069	Адам — гауһар, қолы — гүл.		sentence-collector	1	2
29912149888d80a8c526bbb69c6a97bfe01edaceec293e090788f2513339eac4	Байығанда барлық адам бағалы, қартайғанда тек ақылмен жағады.		sentence-collector	1	2
2baf0ebc9e6dc63f410ae6f8d593399aae07d5a6efc39286f7d590a9cf8a5899	Адам адамға қонақ, жан денеге қонақ.		sentence-collector	1	2
2e3d3f6bebed8a0ffbe1336a79394b2f814d82d7167f4ac4e191053b94993ce1	Жақсының жүрген жері — базар, жаманның жүрген жері — азар.		sentence-collector	1	2
302d9da706ac27a3f90c462855cf8e6bf44b8bbab5414220954a8d1a139dd092	Жақсыдан айтқан ғибрат өлгеніңше ұмытылмайды.		sentence-collector	1	2
30f4bfea27ff20ba2066ca041c1311e1378842db4b3083107a1cce03a3a1672e	Жігіттің түсін айтпа, ісін айт.		sentence-collector	1	2
3132e93144862410196a8e59a81f38253c8d9e843e35c1376fd008ec1e1de729	Таста тамыр жоқ, төреде бауыр жоқ.		sentence-collector	1	2
31e2ce61c7bf2823c73538acf3236d393f8b48083a374feee9729f612ca03360	Желеген атқа жел жаңғырық, тентек жігітке тіл жаңғырық.		sentence-collector	1	2
32179d04fd9d235a90ae611b2f3fb5ed63dec0fc752bb8a8b4fd4974aba280c1	Жаман адамға іс түссе, жаныңды сұрар шешуге.		sentence-collector	1	2
3245b59edf4b7ab864ac43065ca802ca1daec8df72b4a9cda9132769f3bf311b	Білімдімен жолдас болсаң, білікті боларсың.		sentence-collector	1	2
32fd6fa9d3345e706d6794178c082204235a2996715867f3c8bf1224890a2db9	Әйел күйеуін сыйлауды білмесе де, қызғануды біледі.		sentence-collector	1	2
3309e26cea5bebafdd800bcb6efb0b4a802c34e6a1f7061c1cb0126487d7a759	Қызмет қыл да, міндет қыл.		sentence-collector	1	2
33b64aa6663900f287316848ee1b39852d33b4937c16e8dd07ca7a05dcc3454f	Кемеңгер кеңес таппай қоймас, кері кеткен кейіншектеп болмас.		sentence-collector	1	2
39815776b678be9eb76e7d438ee1fdfc46ab5b101cd3b2faee98138906fa5dbc	Шапанды жамағанды көріп едік, тақияны жамағанды көрдік.		sentence-collector	1	2
45fa6fdedbab15b1da8b0b07830612e05bf0c78a725afd8b325cda3d9540c8e4	Қатыны өлген қызы бар үйге қарап жылайды.		sentence-collector	1	2
4c0b7216814ec6a6234a00cd3a0e9fb803bf54995ed77558fdeb8dc8fa5df70f	Жалғаймын деп үзіп алма, түзеймін деп бұзып алма.		sentence-collector	1	2
4dd681e6df80cafd65b863b460f5a2e220a4f766ceec0d4608806cc7b128f2e3	Бұраудың да сұрауы бар.		sentence-collector	1	2
4f32bf97eeeb92a64d10de4443187341d4563a59089c78f01721acfad7253e53	Саудагер малын сатады, делдал ажарын сатады.		sentence-collector	1	2
53316d870d39093c4f4eb77621384fe1254642d7e35cdf3a70892419b0d18dcd	Біреу әзіл айтса, сен әділ айт.		sentence-collector	1	2
616f726c59c1fb771a7e94210c2871e51155ac224350c7a44ee3d3fce33f30d9	Өлмегеніңе қара жер!		sentence-collector	1	2
1f906e1a6a2b4443e5a17ddb7710a6c399dac2bc90e069509f2d5d5d8ba777e2	Ақылсыз — ашушаң, ашушаң — ақылсыз.		sentence-collector	1	9